SQLite format 3@ ~,Bj~,- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) Ks\KregionMexico'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse-languagePapantla Totonac)chapter_stringChapter!#3descriptionXasasti talaccaxlan }v\> ~~~~~j~N~2~}}}}}}}}d}K}3}##ff7c80ApoApocalipsis#00ff00JudJudas#00ff003Ju3 Juan#00ff002Ju2 Juan#00ff001Ju1 Juan#00ff002Pe2 Pedro#00ff001Pe1 Pedro#00ff00SanSantiago#ffff00HebHebreos#ffff00FlmnFilemón#ffff00vTitTito#ffff00l2Ti2 Timoteo#ffff00b1Ti1 Timoteo!-#ffff00X2Te2 Tesalonicenses! -#ffff00N1Te1 Tesalonicenses !#ffff00DColColosenses !#ffff00:FilFilipenses #ffff000EfeEfesios #ffff00&GálGálatas##ffff002Co2 Corintios##ffff001Co1 Corintios#ffff00RomRomanos#00ffffHecHechos#ff6600JuanSan Juan#ff6600LucSan Lucas!#ff6600MarSan Marcos#ff6600MatSan Mateo7~>|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~~~~~~~~~='<(;-:(9?8X7e6z5Q4@3'21q0P/7.&-,+*)n(P'0&%$#"^!Y > `2oTA$ u[C)0 !    Bx{bI4~~~~~v~Y~@~)~}}}}}r}R}7}}||||||n|S|6||{{{{{{W{={zzzzzzjzFz)z yyyyyynyTy:y yx&B7 ApApocalipsis (de Juan)#ff7c80A JudJudas#00ff00@ 3Jn3 Juan#00ff00? 2Jn2 Juan#00ff00> 1Jn1 Juan#00ff00= 2P2 Pedro#00ff00< 1P1 Pedro#00ff00; StgSantiago#00ff00: HeHebreos#ffff009 FlmFilemón#ffff008 vTitTito#ffff007 l2Ti2 Timoteo#ffff006 b1Ti1 Timoteo#ffff00"5- X2Ts2 Tesalonicenses#ffff00"4- N1Ts1 Tesalonicenses#ffff003! DColColosenses#ffff002! :FilFilipenses#ffff001 0EfEfesios#ffff000 &GaGálatas#ffff00/# 2Co2 Corintios#ffff00.# 1Co1 Corintios#ffff00- RoRomanos#ffff00*,= HchHechos de los Apóstoles#00ffff+ JnJuan#ff6600* LcLucas#ff6600) MrMarcos#ff6600( MtMateo#ff6600'!MalMalaquías#ffff99&ZacZacarías#ffff99%HagAgeo#ffff99$SofSofonías#ffff99#HabHabacuc#ffff99"NahNahún#ffff99!MiMiqueas#ffff99 JonJonás#ffff99|AbdAbdías#ffff99rAmAmós#ffff99hJlJoel#ffff99^OsOseas#ffff99TDnDaniel#ff9fb4JEzEzequiel#ff9fb4'6LmLamentaciones#ff9fb4,JerJeremías#ff9fb4"IsIsaías#ff9fb4(9CntCantar de los Cantares#66ff99%EcEclesiastés#66ff99!PrProverbios#66ff99SalSalmos#66ff99JobJob#66ff99EstEster#ffcc99NehNehemías#ffcc99EsdEsdras#ffcc99#2Cr2 Crónicas#ffcc99 #1Cr1 Crónicas#ffcc99 x2R2 Reyes#ffcc99 n1R1 Reyes#ffcc99 d2S2 Samuel#ffcc99 Z1S1 Samuel#ffcc99PRtRut#ffcc99FJueJueces#ffcc99Aquit clacpuhuán xlacata lakkahuasán tí ni̱ tatamakaxtokni̱t y viudas, ma̱s tla̱n ixca̱huaní̱nilh ni̱ ixtatamakáxtokli la̱ aquit. Aquit xaclakáti̱lh ni̱ catamakaxtóktit la̱ aquit ni̱ ctamakaxtokni̱t, pero Dios quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán ti̱pa̱katzi quintalacapa̱stacnicán. Makapitzi ca̱li̱macamini̱t catatamakáxtokli y makapitzi ca̱ma̱tunujni̱t ni̱ catatamákaxtokli. ucAquit ni̱ cca̱li̱ma̱paksi̱má̱n catamakaxtóktit, pero para lacasquiná̱tit, catamakaxtóktit. nUTí makaxtoká̱tit acxtum cala̱ma̱kantaxti̱nítit tú maclacasquín mimacnicán. Solo para acxtum lacchihui̱naná̱tit pa̱t kalhtahuakaniyá̱tit Dios, entonces ni̱ lakxtum calhtatátit laktzú quilhtamacú; pero acxni yaj lá ta̱layá̱tit, catalakxtumi̱parátit xlacata tlajaná ni̱ naca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n con tunu cristiano. ;oPorque cha̱tum pusca̱t min li̱tamakxtaka ixta̱ko̱lú la̱ ixpu̱chiná tí ma̱paksí, y cha̱tum chixcú min li̱tamakxtaka ixta̱cha̱t la̱ ixpu̱chiná tí ma̱paksí. GPara tamakaxtoká̱tit clacasquín xlacata cha̱tum chixcú camá̱xqui̱lh ixpusca̱t tú maclacasquín ixmacni, y cha̱tum pusca̱t na̱ camá̱xqui̱lh tú maksquín ixta̱ko̱lú. I~ Pero como nac minca̱chiqui̱ncán Corinto tahuila̱na lhu̱hua lacchaján chu̱ta ta̱clapu̱lá, ma̱s ca̱mini̱niyá̱n xlacata cha̱tum chixcú cakálhi̱lh ixpusca̱t y cha̱tum pusca̱t cakálhi̱lh cha̱tum ixta̱ko̱lú. Cha̱tum pusca̱t y cha̱tum chixcú catara̱má̱xqui̱lh tú maclacasquín ixmacnicán l} SHuixín quila̱kalasquiníu nac aktum carta para ma̱s tla̱n tamakaxtokcán o ni̱ tamakaxtokcán. Chí cama ca̱kalhti̱yá̱n tú clacpuhuán. Para cha̱tum chixcú tla̱n latamá ni̱ kalhí pusca̱t, ni̱ catamakáxtokli. A|{porque Dios tapala̱xlá ca̱xokoni̱tán. Huá cca̱li̱huaniyá̱n, cali̱lakachixcuhuí̱tit Dios mimacnicán y mintalacapa̱stacnicán pues xlá ixpu̱chiná tú kalhiyá̱u.H{ Dios li̱macá̱n quimacnicán ixpu̱latama̱n Espíritu Santo ni̱ma̱ quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán, y Espíritu Santo lama nac quinacujcán. Huixín ni̱ ma̱paksi̱yá̱tit milatama̱tcán Hz Aquit cca̱huaniyá̱n, ni̱ catakokétit tí ca̱ma̱tlahui̱putuná̱n tala̱kalhí̱n, ma̱squi ni̱ lá tí taxtuní tlahuá tunu tala̱kalhí̱n huá jaé ni̱ma̱ li̱tlahuayá̱u quimacnicán acxni li̱makapa̱xahuayá̱u cha̱tum pusca̱t ni̱ma̱ chu̱ta aclapu̱lá ma̱s quinca̱ma̱laktzanke̱yá̱n. yNa̱ chuná acxni cha̱tum cristiano li̱pa̱huán Jesús namá cristiano y Jesús tamín tali̱tamakxtaka la̱ cha̱tum. }xsHuixín catzi̱yá̱tit xlacata acxni cha̱tum chixcú ta̱talakxtumí cha̱tum pusca̱t, ixcha̱tuycán tali̱tamakxtaka la̱ cha̱tum cristiano. Porque nac Escrituras huan Dios: “Ixcha̱tuycán cca̱li̱ma̱nú la̱ cha̱tum cristiano.” wCha̱tunu aquín tí li̱pa̱huaná̱u Dios ta̱talakxtumi̱ni̱táu Cristo la̱ cha̱tum cristiano li̱tanu̱yá̱u; huá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿ticu kalhí li̱camama taxtú ní tanu̱ma y ta̱talakxtumí cha̱tum pusca̱t ni̱ma̱ chu̱ta aclapu̱lá? "v=Porque Dios kalhí li̱tlihueke y li̱lhca̱ni̱t ama quinca̱ma̱lacastacuani̱yá̱n na̱ chuná la̱ ma̱lacastacuáni̱lh Quimpu̱chinacán Jesús. u Huilapá tunu tachihuí̱n ni̱ma̱ huan xlacata “quintahuajcán catamá̱hui̱lh quimpa̱lu̱huacán, y quimpa̱lu̱huacán catali̱pa̱xáhualh quintahuajcán.” Xli̱ca̱na chuná qui̱taxtú, pero quimpa̱lu̱huacán y quintahuajcán Dios ama ca̱lactlahuá acxni nani̱yá̱u y yaj amá̱n ca̱maclacasquiná̱u. Pero ni̱ tipuhuaná̱tit Dios tláhualh quimacnicán xlacata huata nali̱tlahuayá̱u tala̱kalhí̱n. Tó. Quimacnicán Dios li̱lhca̱ni̱t namacuaní, y Dios latama̱putún nac quimacnicán. t3 Huixín catzi̱yá̱tit xlacata huan aktum tachihuí̱n: “Cha̱tum cristiano tla̱n tlahuá tú lacasquín.” Xli̱ca̱na chú qui̱taxtú, pero ni̱ cali̱makxtakui caquinca̱makatlaján tlahuayá̱u tú lacasquiná̱u para a̱stá̱n quinca̱ma̱laktzanke̱yá̱n. 8si Makapitzi huixín chuná jaé ixlapa̱nántit, pero Ixespíritu Quinti̱cucán Dios ca̱lakalhamán, y Quimpu̱chinacán Jesucristo ca̱cheke̱nín mintala̱kalhi̱ncán, ca̱ma̱tunujni̱tán namacuaniyá̱tit Dios la̱ tancs nalatapa̱yá̱tit ixlacatí̱n, y ca̱lacati̱ta̱yani̱tán xlacata tla̱n nama̱lacatzuhui̱palayá̱tit Dios la̱ ixcamán. Cristianos tla̱n tatlahuá tú talacasquín pero ni̱ hua̱k ca̱macuaní %rC tí takalha̱nán, tí hua̱k talakcatzán, tí huata takachí, tí ta̱ksani̱nán, y tí ta̱kskahuimaklhti̱nán tú takalhí xa̱makapitzi cristianos. :qm ¿Puhuaná̱tit ama talakchá̱n Dios amá tí takalhí li̱xcájnit ixkasatcán? Cacatzí̱tit, ni̱ ama ca̱maklhti̱nán Dios amá tí ni̱ tatzaksá ta̱kxtakmakán tú ni̱ tla̱n tatlahuá; la̱ namá tí tali̱ma̱huacá takalhí lhu̱hua lacchaján o lacchixcuhuí̱n, tí talakachixcuhuí pu̱laktumi̱n, tí taca̱lakamaklhtí ixta̱cha̱tcán o ixta̱ko̱lucán lacchaján, tí tara̱lakatí entre lacchixcuhuí̱n, p7Pero huixín ni̱ li̱tamakxtaká̱tit y entre li̱ta̱camán la̱tlahuaniyá̱tit tatzaca̱tni y la̱kskahuimaklhti̱yá̱tit tú lacasquiná̱tit. 1o[Huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús y la̱nicá̱tit entre li̱ta̱camán snu̱n li̱ma̱xaná milatama̱tcán. ¿Hua̱nchi ni̱ acs tamakxtakniyá̱tit amá tí ca̱tlahuaniyá̱n tú ni̱ tla̱n? ¿Hua̱nchi tuncán talacapu̱yá̱tit acxni caj actzú tú ca̱makkalha̱nancaná̱tit? An{O ¿puhuaná̱tit namá ma̱paksi̱naní̱n tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios ma̱s tla̱n talacca̱xtlahuá mintasi̱tzicán acxni la̱nicá̱tit huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús? m¡Que ni̱ ma̱xananá̱tit la̱ lapa̱nántit huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús! O ¿que ni̱ ca̱ta̱lamá̱n ni̱ para cha̱tum tí ma̱ccha̱ní talacapa̱stacni xlacata nalacca̱xtlahuá tasi̱tzi acxni la̱nicá̱tit entre li̱ta̱camán? jlMPorque, ¿nicu li̱puhuaná̱tit ma̱s tla̱n naca̱lacca̱xtlahuaniya̱n mintasi̱tzicán namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios acxni huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús la̱nicá̱tit caj actzú tú la̱tlahuaniyá̱tit? kAquín tí li̱pa̱huaná̱u Dios amá̱n ca̱ta̱tlahuayá̱u taxokó̱n hasta ángeles xalac akapú̱n; huá cca̱li̱huaniyá̱n, la̱ta chí catzaksátit lacca̱xtlahuayá̱tit mi̱cstucán mintasi̱tzicán ni̱ma̱ kalhi̱yá̱tit nac milatama̱tcán. Kj¿A poco ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata aquín tí ca̱lacsacni̱t Dios nali̱pa̱huaná̱u Jesús amá̱n ca̱cpuxcuná̱u ca̱ma̱paksi̱ya̱u cristianos ca̱quilhtamacú? Para huixín pa̱t ca̱ma̱lacapu̱yá̱tit a̱stá̱n, ¿hua̱nchi ni̱ lá lacca̱xtlahuayá̱tit lactzu lactzú tú la̱li̱ma̱lacapu̱yá̱tit? Ki Aquit ni̱ cma̱kachakxí hua̱nchi tza̱pu la̱ma̱lacapu̱yá̱tit nac ixpu̱ma̱paksi̱ncán namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios caj xlacata nalacca̱xtlahuayá̱tit tú actzú la̱tlahuaniyá̱tit. ¿A poco ni̱ lá lacca̱xtlahuaya̱tit namá actzú tasi̱tzi huixín tí li̱tanu̱yá̱tit li̱pa̱huaná̱tit Dios? h  Xli̱ca̱na aquit ni̱ cama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios, huata Dios catzí la̱ ama ca̱ta̱taxtú. Pero tamaclacasquiní naca̱huaniyá̱u la̱ ixli̱latama̱tcán tí tali̱pa̱huán Dios; huá cca̱li̱huaniyá̱n, ni̱ ca̱klhu̱hua̱tnaná̱tit cama̱xtútit namá chixcú tí aktzanka̱ni̱t xlacata ni̱ natamakslihueké xa̱makapitzi. g ffE Tú aquit clacasquín cama̱kachakxí̱tit, ni̱ caca̱ta̱talakxtumí̱tit namá cristianos tí tali̱tanú tali̱pa̱huán Dios y takalhí lhu̱hua lacchaján o lacchixcuhuí̱n, ta̱ksani̱nán, hua̱k talakcatzán, talakachixcuhuí pu̱laktumi̱n, kotní̱n o kalha̱naní̱n. Jaé xta̱lá cristianos ni̱ para lakxtum caca̱ta̱hua̱yántit. ;eo Pero aquit ni̱ cca̱li̱chihuí̱nalh namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios y takalhí lhu̱hua lacchaján o lacchixcuhuí̱n, o tí takalha̱nán, tí hua̱k talakcatzán, o tí talakachixcuhuí pu̱laktumi̱n porque ni̱ lá latama̱cán ca̱quilhtamacú y ni̱ ca̱ta̱chihui̱nancán namá cristianos. Xd) Nac xa̱ktum carta ni̱ma̱ cca̱ma̱lakacha̱nín cca̱huanín ni̱ caca̱ta̱talakxtumí̱tit tí tali̱ma̱huacá tatlahuá tú ni̱ tla̱n la̱ tí takalhí lhu̱hua lacchaján o lacchixcuhuí̱n. c3Huá cca̱li̱huaniyá̱n tamaclacasquiní tí li̱pa̱huaná̱u Jesús cama̱sí̱u nac quilatama̱tcán yaj kalhi̱yá̱u xalevadura quintatzaca̱tnicán y tú ni̱ tla̱n ixtlahuayá̱u. Aquín mini̱ní nama̱si̱yá̱u tzaksayá̱u ca̱li̱tlá̱n tancs latama̱yá̱u. kbONi̱ ca̱klhu̱hua̱tnántit catamacxtútit namá tí tzacá̱tnalh xlacata ni̱ natamakslihueké xa̱makapitzi. Huixín cali̱tanú̱tit la̱ namá tla̱n simi̱ta ni̱ma̱ huacán nac xatacuhui̱ní pa̱xcua ni̱ kalhí levadura. Y xli̱ca̱na huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús chí li̱tanu̱yá̱tit sa̱sti simi̱ta porque Cristo xokó̱nalh quintala̱kalhi̱ncán la̱ amá borrego ni̱ma̱ makni̱cán ca̱ta cá̱ta xlacata naca̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncán judíos. 3a_Huixín tlahuayá̱tit tú ni̱ tla̱n y todavía lactlancaná̱tit. ¿A poco ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata ma̱squi actzú levadura ma̱xcuti̱kó hua̱k squítit? 2`]Namá chixcú yaj cali̱makxtáktit caca̱ta̱tamakstokni xlacata tlajaná cama̱laktzánke̱lh ixmacni y a ver para acxilhlacachá̱n nalakma̱xtuputún ixli̱stacni acxni namimpará ca̱quilhtamacú Quimpu̱chinacán Jesucristo. Pablo li̱ma̱lacastuca levadura ixtatzaca̱tni cha̱tum chixcú n_UCatlahuátit cuenta cca̱cxilhmá̱n catamakstóktit hua̱k cristianos tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús y ni̱tú cali̱puhuántit porque Quimpu̱chinacán ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama natlahuayá̱tit tú claclhca̱ni̱t. J^ Ma̱squi aquit ni̱ aná cca̱ta̱lamá̱n snu̱n cli̱puhuán tú pa̱xtokni̱tántit, y claclhca̱lhá la̱ aná xactahuilachá tú quili̱tlahuanitcán namá chixcú xlacata nastacta̱yá. ^]5y todavía kalhi̱yá̱tit li̱camama lactlancaná̱tit; ma̱s ca̱mini̱niyá̱n ixlakaputzátit porque laktzanka̱pa̱nántit y namá chixcú tí tzaca̱tnani̱t yaj cali̱makxtáktit naca̱ta̱tamakstoká̱n. \ %Hasta juú tacatzi̱ni̱t xlacata huixín li̱ma̱huacayá̱tit tlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n que ni̱ para tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios chuná tatzaca̱tnán. Huancán xlacata cha̱tum tí ca̱ta̱tamakstoká̱n li̱pa̱huán Cristo ta̱lama ixta̱cha̱t ixti̱cú L[Chí calacpuhuántit, ¿lacasquiná̱tit cacca̱lakanchá̱n xlacata nacca̱kahuaniyá̱n, o lacasquiná̱tit nacca̱lakana̱chá̱n ca̱li̱tlá̱n y cca̱pa̱xqui̱yá̱n la̱ quincamán?nZUPorque tí li̱pa̱huán Dios ni̱ huata chihui̱nán, sino que ma̱kantaxtí tú li̱chihui̱nán. OYPero para Dios lacasquín sok cama ca̱lakana̱chá̱n; y entonces cama ca̱cxila namá tí talactlancán para xli̱ca̱na tatlahuá tú tatzaksá tama̱sí o chu̱ta talactlancán tachihui̱nán. XAquit ccatzí makapitzi huixín puhuaná̱tit ni̱cxni cama ca̱lakana̱chá̱n porque cca̱jicuaniyá̱n o caj cca̱quilhpuhuaniyá̱n. jWMAquit cama ma̱lakachá nac mimpu̱latama̱ncán cha̱tum tí cma̱lacatzuqui̱ni̱t nali̱pa̱huán Cristo y cli̱ma̱nú la̱ quinkahuasa tí snu̱n clakalhamán huanicán Timoteo. Xlá ama ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n la̱ quili̱latama̱tcán aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo, y tú cca̱ma̱si̱ní cristianos tí cca̱ma̱kalhchihui̱ní. 8Vky clacasquín camakslihuekétit quilatáma̱t. `U9Porque ma̱squi ixtámilh cha̱cá̱u mi̱lh ma̱kalhtahuake̱naní̱n tí ixca̱li̱ta̱chihui̱nán Cristo, huixín huata kalhi̱yá̱tit cha̱tum mimpuxcucán tí ca̱ma̱lacatzuquí̱n nali̱pa̱huaná̱tit Cristo y namá mimpuxcucán aquit; pues aquit cca̱li̱ta̱chihui̱nán ixtalakalhamá̱n la̱ tla̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n Cristo; eTCAquit ni̱ cca̱huanimá̱n la̱ cscujni̱táu xlacata nacca̱ma̱ma̱xani̱yá̱n la̱ lactlancaná̱tit. Tó. Aquit cca̱lakalhamaná̱n la̱ quincamán y clacasquín cama̱kachakxí̱tit tancs talacapa̱stacni. KS quinca̱liakskahuinancaná̱n y aquín la̱tiyá ca̱li̱tlá̱n cca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱u cristianos. Hasta chí aquín cmini̱táu li̱tamakxtaká̱u ixli̱lacaxacacán lactali̱pa̱u cristianos o la̱ ixpalhmacán ni̱ma̱ tla̱n tamakán o talacta̱yamí. Pablo li̱tanú ixpuxcucán tí tali̱pa̱huán Jesús R# y cli̱scujá̱u quimacancán xlacata nacua̱yaná̱u, lhu̱hua cristianos quinca̱li̱kalhkama̱naná̱n y aquín hua̱k cpa̱ti̱yá̱u; Q# Tla̱n lactlancaná̱tit para lacasquiná̱tit, porque xli̱ca̱na aquín cakxtakajnani̱táu, cquilhtzincsni̱táu, ckalhtini̱táu y catunu ni̱ para quilhaka̱tcán ckalhi̱ni̱táu, y todavía cristianos quinca̱kkaximi̱yá̱n, ni̱ ckalhi̱yá̱u quinchiccán, P} Aquín la̱mpara quinca̱li̱ma̱nu̱caná̱n laktakalhí̱n porque aquín ni̱ cli̱ma̱xananá̱u cma̱kantaxti̱yá̱u la̱ta tú quinca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n Cristo, y huixín li̱tanu̱yá̱tit lakskalalán porque huata tlahuayá̱tit tú ca̱mini̱niyá̱n xlacata ni̱ naca̱si̱tzi̱nicaná̱tit. Huixín puhuaná̱tit aquín ni̱tú cli̱macuaná̱u, y li̱tanu̱yá̱tit lactali̱pa̱u; y hasta puhuaná̱tit ma̱s ca̱li̱pa̱huancaná̱tit porque aquín cani̱huá quinca̱lakmakancaná̱n. 1O[ Pues aquín tí cma̱kahuani̱yá̱u ixtachihuí̱n Cristo, Dios la̱mpara quinca̱li̱makxtakni̱tán hasta ixpakstá̱n. Cli̱tanu̱yá̱u la̱ tachi̱ní̱n ni̱ma̱ ama̱ca ca̱makni̱cán, y ni̱ caj maktum quinca̱li̱lakasta̱nancaná̱n ca̱quilhtamacú la̱ ángeles y la̱ cristianos. >NuHuixín cristianos xalac Corinto li̱tanu̱yá̱tit lakskalala tí hua̱k takalhí y yaj maclacasquiná̱tit quintachihui̱ncán, li̱tanu̱yá̱tit reyes tí ni̱tú tamakatzanká y aquín la̱ ni̱tú quila̱cxilá̱u; pues ojalá ixma̱paksi̱nantittá la̱ reyes xlacata na̱ ixquila̱ma̱xquí̱u, aquín tí cca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱tán nali̱pa̱huaná̱tit Jesús ca̱na actzú pu̱táhui̱lh nac mimpu̱ma̱paksi̱ncán. fMEPorque ¿nicu li̱catzi̱yá̱tit xlacata cha̱tum apóstol ma̱s tla̱n que xa̱makapitzi? ¿A poco yaj aksaná̱tit Dios ca̱ma̱lakacha̱nini̱tán lhu̱hua ixcha̱lhca̱tnaní̱n xlacata naca̱makapa̱xahuayá̱n? Entonces, ¿hua̱nchi lactlancaná̱tit la̱mpara mi̱cstucán taka̱sni̱tántit mintapa̱xahua̱ncán ni̱ma̱ kalhi̱yá̱tit? 3L_Li̱ta̱camán, aquit y Apolos cli̱tanu̱yá̱u ejemplos xlacata nama̱kachakxi̱yá̱tit tú cli̱chihui̱nama. Ni̱ calacputzátit tlahuayá̱tit tú ni̱ li̱ma̱paksi̱nani̱t Dios; jaé huamputún ni̱ calacsáctit cha̱tum tí ma̱s lakalhamaná̱tit y xa̱cha̱tum nalakmakaná̱tit. dKAHuá cca̱li̱huaniyá̱n, ni̱tí cali̱chihui̱nántit huixín ticu tla̱n o ticu ni̱ tla̱n tasa̱cua. Cakalhí̱tit hasta acxni namín Quimpu̱chinacán pues xlá ama ma̱xtú ca̱lakuá̱n la̱ta tú tze̱k taqui̱ni̱t ca̱paklhtu̱tá. Aná ama tasí para xli̱ca̱na scujli o ni̱ scujli amá cristiano tí Dios má̱xqui̱lh ixtascújut; y Dios ama ma̱xquí cha̱tunu ixtaxoko̱ncán la̱ ca̱mini̱ní. Ixapóstol Cristo tata̱lá tú ni̱ tla̱n ca̱lakchá̱n _J7Y ma̱squi ni̱ ctlahuani̱t tú nacli̱ma̱xanán ixlacatí̱n Dios ni̱ lá cuan ni̱ ckalhí tala̱kalhí̱n, porque huata Quimpu̱chinacán Cristo xli̱ca̱na catzí para cli̱n o ni̱ cli̱n tala̱kalhí̱n. |IqY aquit, ¿chá tla̱n tasa̱cua? ¡Ni̱ xtacatzí! Pero ni̱ quincuenta tú lacpuhuaná̱tit huixín o tú quintali̱ya̱huá xa̱makapitzi cristianos xala ca̱quilhtamacú; ni̱ para aquit ccatzí para tla̱n o ni̱ tla̱n tasa̱cua aquit. HwY ¿niculá ixlí̱lat cha̱tum tasa̱cua? Pues tamaclacasquiní nama̱kantaxtí tú li̱ma̱paksi̱ni̱t ixpatrón. :G oAquit cca̱huaniyá̱n caquila̱li̱kalhí̱u la̱ ixcha̱lhca̱tnaní̱n Cristo tí ca̱li̱ma̱paksi̱cani̱t natama̱sí la̱ta tú tze̱k laclhca̱ni̱t Dios quilacatacán. cF?¡Huata clacasquín cali̱makxtáktit camacuanítit Cristo la̱ xlá macuanima Dios!!E;la̱ Pablo, la̱ Apolos, la̱ Pedro, la̱ mili̱stacnicán, la̱ ixpu̱chiná ca̱li̱ní̱n, y la̱ta tú anán y tú amajcú anán ca̱quilhtamacú. BD}Huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱tí calactláncalh para ma̱s lakatí tú ma̱sí cha̱tum chixcú. Pues Dios ca̱ma̱lakachá ixcha̱lhca̱tnaní̱n xlacata hua̱k naca̱macuaniyá̱n: C#Alacatunu huán: “Dios catzí xlacata ixli̱skalalacán lacchixcuhuí̱n ni̱tú li̱macuán ni̱ tama̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni.” tBaDios ni̱tú li̱cxila ixli̱skalalacán lacchixcuhuí̱n xala ca̱quilhtamacú. Pues nac Escrituras huan: “Dios ca̱li̱makxtaka catalactláncalh lakskalala lacchixcuhuí̱n xlacata ixacstucán nataliakchakxa ixli̱skalalacán.” A¡Juú caqui̱tá̱yalh mintasi̱tzicán! Para ca̱ta̱lamá̱n cha̱tum tí li̱tanú snu̱n skalala juú ca̱quilhtamacú, cali̱tamákxtakli la̱ tí ni̱tú catzí xlacata tla̱n nama̱kachakxí ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ lacasquín cacatzí̱u. K@Dios li̱ma̱nu̱ni̱t mimacnicán ixpu̱siculan ní nalatamá, y para tí li̱chiyá o li̱kalhkama̱nán ixpu̱siculan Dios ama lactlahuá porque ixpu̱siculan mini̱ní nalakachixcuhuicán. (?IMili̱catzi̱tcán xlacata Dios li̱ma̱nú mimacnicán ixpu̱siculan ní lakachixcuhui̱cán, y para huixín ixpu̱siculan, ixespíritu Dios aná lama. >Pero amá tí li̱chiquí̱nalh tú lactlahuá lhcúya̱t ama li̱puhuán tú makatzánkalh ma̱squi Dios ama li̱makxtaka nataxtuní, pero caj la̱ tí tza̱lataxtú acxni lhcuta̱yama aktum ákxtaka. Ixmacni cha̱tum cristiano la̱ ixákxtaka Espíritu Santo m=SPara cha̱tum chixcú li̱chiquí̱nalh tú ta̱yaní lhcúya̱t ama̱ca ma̱xqui̱cán ixtaskáu. <w Pero acxni Cristo namín ca̱ta̱tlahuá taxoko̱n ixcha̱lhca̱tnaní̱n, ama tasí neje ama ta̱yaní y neje ama laclakó; porque akatunu tascújut ama ma̱nu̱nicán lhcúya̱t xlacata nali̱cxilhcán tú li̱chiquí̱nalh cha̱tum cha̱tum. N; Makapitzi cha̱lhca̱tnaní̱n tamaclacasquín tali̱chiqui̱nán tú ta̱yaní para oro, plata y laclá̱n chíhuix, y tunu tamaclacasquín tú ni̱ ta̱yaní la̱ lhtacala, ká̱ti̱t o sákat. :% porque ni̱ lá tí ama ma̱ke̱nú xacimiento ni̱ma̱ ya̱huaca acxni tzúculh jaé ákxtaka, y jaé xacimiento ákxtaka huá Jesucristo. 9w Dios quilakalhamani̱t y quili̱makxtakni̱t nacacpuxcún nacuili̱ní xacimiento jaé ákxtaka, y tunu tí huili̱nima xala ta̱lhmá̱n. Pero cha̱tunu tí tahuili̱nima̱na xala ta̱lhmá̱n tama̱stacama̱na ákxtaka skálalh catatláhualh, V8% Aquín huata cmakta̱yayá̱u Dios naccuentajá̱u ixtachaná̱n nac ixca̱quihuí̱n. Y ¿ticu namá ixca̱quihuí̱n? ¡Minacujcán! Huixín na̱ li̱tamakxtaká̱tit aktum chiqui ni̱ma tlahuama Dios. 07YAmá tí chaná̱nalh y tí ma̱cáhui̱lh tachaná̱n huata tama̱kantáxti̱lh tú ca̱li̱ma̱páksi̱lh Dios; pero xlá cha̱tunu ama ca̱xokoní ixtascujutcán. &6EEntonces tí chaná̱nalh o tí ma̱cáhui̱lh jaé tachaná̱n ni̱ lá talactlancán porque huata Dios kalhí li̱tlihueke ma̱stácalh jaé tachaná̱n. A5{Aquit quili̱ma̱paksi̱ca nacchán ixtachihuí̱n Dios nac minacujcán, Apolos ma̱cáhui̱lh jaé tachaná̱n, pero huata Dios tla̱n ma̱stácalh jaé tachaná̱n nac minacujcán. 4Quila̱huaníu, ¿tucu yá li̱tlihueke ckalhí aquit? O ¿ticu yá li̱tlihueke kalhí Apolos? Aquit huata ixcha̱lhca̱tnaní̱n Dios tí maclacasquini̱t xlacata naca̱najlayá̱tit huixín. Cha̱tunu ma̱kantaxti̱ni̱t tú li̱ma̱páksi̱lh Dios. {3oPorque acxni huaná̱tit: “Aquit clakatí tú ma̱sí Apolos”, o “Aquit clakatí tú ma̱sí Pablo”, ma̱si̱yá̱tit xlacata ni̱ lakxta̱pali̱ni̱tántit milatama̱tcán la̱ lacasquín Dios. Tí tali̱scuja Dios acxtum tamacuán 29Porque huixín lapa̱nantitcú la̱ tí ni̱ ca̱kskalhlí̱n Espíritu Santo; pues la̱tiyá la̱lakcatzaniyá̱tit tú kalhi̱yá̱tit y la̱tiyá la̱nicá̱tit entre li̱ta̱camán. Huixín lakati̱ya̱titcú latapa̱yá̱tit la̱ namá cristianos tí ni̱ talakapasa Dios. e1CHuá xlacata cca̱li̱ma̱si̱nín tú ni̱ tuhua ma̱kachakxi̱yá̱tit la̱ cha̱tum skata tí ma̱hui̱cán tzíqui̱t, porque para ma̱hui̱cán tahuá ni̱ naj lá tzaká; y huixín tí tzucuni̱tántit li̱pa̱huaná̱tit Jesús na̱ chuná ca̱qui̱taxtuniyá̱n ni̱ naj lá ma̱kachakxi̱yá̱tit la̱ lacasquín Dios nalatapa̱yá̱tit. 0 Li̱ta̱camán, aquit clacasquín xacca̱ta̱chihui̱nán la̱ namá cristianos tí tama̱kachakxí tú ma̱sí ixespíritu Dios, pero huixín li̱tanu̱yá̱tit la̱ lactzú camán porque ni̱ naj ma̱kachakxi̱yá̱tit la̱ lacasquín Cristo nalatapa̱yá̱tit. -/SPues nac Escrituras huan: “¿Ticu cristiano tla̱n ixma̱kachákxi̱lh ixtalacapa̱stacni Quimpu̱chinacán Dios, y nahuaní tú ixli̱tláhuat?” Pero aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo ma̱kachakxi̱yá̱u ixtalacapa̱stacni, na̱ chuná la̱ xlá catzí quintalacapa̱stacnicán.8.iNamá cristiano tí ma̱kachakxí ixtalacapa̱stacni ixespíritu Dios catzí tú lacasquín Dios, pero xa̱makapitzi ni̱ tacatzí tú makta̱yani̱t tí li̱pa̱huán Dios. {-oNamá tí ni̱ li̱pa̱huán Dios ni̱ ma̱tla̱ní tú ma̱sí ixespíritu Dios, hasta puhuán ni̱tú li̱macuán porque ni̱ ma̱kachakxí. Tú ma̱sí ixespíritu Dios huata tla̱n ma̱kachakxí tí ma̱tla̱ní li̱pa̱huán Dios. ,  Aquín tla̱n cli̱chihui̱naná̱u jaé talacapa̱stacni porque Ixespíritu Dios quinca̱ma̱si̱nini̱tán; ni̱ capuhuántit aquín clacsacxtuni̱táu quili̱skalalacán tú nacca̱ma̱si̱niyá̱u cristianos. Aquín tla̱n clacspi̱táu ixtalacapa̱stacni Dios porque Ixespíritu quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n tú nacca̱huaniyá̱u namá tí tali̱pa̱huán nac ixnacujcán. +3 Y aquín ni̱ maklhti̱nani̱táu ixtalacapa̱stacnicán lacchixcuhuí̱n xala ca̱quilhtamacú, aquín maklhti̱nani̱táu ixtalacapa̱stacni Ixespíritu Dios xlacata nama̱kachakxi̱yá̱u la̱ quinca̱lakalhamaná̱n Dios y quinca̱ma̱xqui̱yá̱n tú maclacasquiná̱u. *+ Aquit cca̱huaniyá̱n xlacata ni̱tí catzí tú xli̱ca̱na lacpuhuán cha̱tum chixcú huata ixtalacapa̱stacni catzí tú xli̱ca̱na lacpuhuán nac ixnacú; na̱ chuná qui̱taxtú con Dios huata Ixespíritu catzí tú xli̱ca̱na lacpuhuama nac ixtalacapa̱stacni. 0)Y Ixespíritu Dios quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n la̱ta tú laclhca̱ni̱t Dios pues Ixespíritu catzí hua̱k tú tze̱k ma̱qui̱ni̱t Dios nac ixtalacapa̱stacni. [(/ Chuná jaé li̱tama̱kachakxí acxni huan nac Escrituras xlacata ni̱ cha̱tum chixcú acxilhni̱t, kaxmatni̱t, o lacpuhuani̱t tú tla̱n ca̱ma̱xquí Dios amá tí tapa̱xcatcatzi̱ní ixtalakalhamá̱n. k'ONamá xalakskalala lacchixcuhuí̱n xala ca̱quilhtamacú ni̱ tama̱kachakxi̱ni̱t jaé ixtalacapa̱stacni Dios, porque para ixtitama̱kachákxi̱lh ni̱ ixtitamákni̱lh Quimpu̱chinacán Jesús tí lakachixcuhui̱yá̱u. =&sAquit cma̱sí ixli̱skalala ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ tze̱k ixlaclhca̱ni̱t la̱ta titláhualh ca̱quilhtamacú la̱ tla̱n natalakma̱xtú ixli̱stacnicán cristianos. |%qPero acxni cca̱ta̱chihui̱nán cristianos tí aktum tahuili̱ni̱t ixtapuhua̱ncán tali̱pa̱huán Jesús, cca̱huaní laclanca talacapa̱stacni; pero jaé li̱skalala ni̱ma̱ cma̱sí ni̱ aquit clacsacxtuni̱t, ni̱ para ni̱ma̱ talacsacxtuni̱t lakskalala lacchixcuhuí̱n xala ca̱quilhtamacú pues tzanka̱xni ama ca̱ta̱lactlahuacán ixli̱skalalacán. r$]xlacata huixín nama̱kachakxi̱yá̱tit ca̱makta̱yamá̱n ixli̱tlihueke Dios y ni̱ napuhuaná̱tit ca̱makta̱yamá̱n ixli̱skalalacán lacchixcuhuí̱n. Pablo lacspi̱ta tú tze̱k laclhca̱ni̱t Dios ixlacatacán cristianos V#%huá xlacata acxni cca̱li̱ta̱chihui̱nán Cristo, ni̱ cca̱huanín laclanca tachihuí̱n la̱ skalala chixcú. Pero ixli̱tlihueke Espíritu Santo ca̱ma̱cxcatzi̱ní̱n Dios ixquima̱lakacha̱ni̱t }"sAquit cca̱lakchá̱n la̱ cati̱huá chixcú, xacca̱jicuaniyá̱n y xacquilhpuhuán nacca̱ta̱chihui̱naná̱n; v!ePorque aquit huata xaclacasquín cacatzí̱tit ticu namá Jesucristo y tú xlacata lí̱ni̱lh nac culu̱s. 4  cLi̱ta̱camán, acxni cca̱lakanchá̱n xlacata nacca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n ixtachihuí̱n Dios, ni̱ cca̱huanín laclanca talacapa̱stacni o laclá̱n tachihuí̱n.  -Caaksántit la̱ huan Dios nac Escrituras: “Para tí lactlancamputún cali̱lacahuá̱nalh tú tlahuani̱t Quimpu̱chinacán ixlacata.”x kDios ca̱lakalhamani̱tán huá li̱ma̱lakacha̱lh Cristo xlacata naca̱ta̱latama̱yá̱u cani̱cxnihuá y xlacata naca̱ma̱si̱niyá̱n tijia la̱ nalakapasá̱tit ixtalacapa̱stacni Dios, y xlacata yaj naxoko̱naniyá̱tit Dios mintala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ li̱piná̱tit y tla̱n nali̱tanu̱yá̱tit ixcamán tí natali̱scuja porque ca̱lakma̱xtuni̱tán. ? {y chuná ni̱ lá tí nalactlancán ixlacatí̱n Dios.  Dios ca̱lacsacni̱t tí ni̱ lactali̱pa̱u y ni̱tú takalhí xlacata naca̱ma̱ma̱xaní tí talactaxtú lactali̱pa̱u, Y -Pero Dios ca̱lacsacni̱t tí ca̱li̱maca̱ncán lactontos xlacata naca̱ma̱ma̱xaní tí tali̱tanú lakskala, ca̱lacsacni̱t tí ni̱ laktlihueke xlacata naca̱ma̱ma̱xaní tí tali̱tanú laktlihueke. B Li̱ta̱camán, calacapa̱stacnántit la̱ Dios ca̱ma̱tunujni̱tán ma̱squi lhu̱hua huixín ni̱ lakskalala, ni̱ para lactali̱pa̱u, ni̱ para ca̱cpuxcuná̱tit cristianos. k QLhu̱hua cristianos tapuhuán ni̱tú li̱macuán tú tlahuani̱t Dios, pero aquit cca̱huaniyá̱n xlacata ma̱s xaskalala chixcú ni̱ ma̱ccha̱ní tú laclhca̱ni̱t Dios, y namá tí tali̱macá̱n Cristo cati̱huá chixcú porque ni̱lh nac culu̱s ni̱ tama̱kachakxí xlacata Dios chuná laclhca̱ni̱t nama̱tla̱ní ca̱lakma̱xtú cristianos.  'Pero amá cristianos tí ca̱lacsacni̱t Dios, la̱ judíos y tí ni̱ judíos, tacatzí xlacata Dios ma̱kantaxti̱ni̱t ixtascújut ni̱ma̱ ixlaclhca̱ni̱t ca̱quilhtamacú, y acxni ma̱lakacha̱lh Cristo, má̱si̱lh xlacata ixtalacapa̱stacni ni̱ lá aktzanká. K Huá xlacata acxni cli̱chihui̱naná̱u Jesús ni̱lh nac culu̱s caj xlacata quintala̱kalhi̱ncán, judíos ta̱klhu̱hua̱tnán taca̱najlá, y tí ni̱ judíos tahuán ni̱tú li̱macuán. ( KJudíos ta̱cxilhputún laclanca ixtascújut Dios xlacata nataca̱najlá, y griegos pu̱la talacsacxtú ixli̱skalalacán para xli̱ca̱na o ni̱ ca̱na. - UDios ixcatzí xlacata namá tí tali̱tanú lakskalala lacchixcuhuí̱n ni̱ ixama tama̱tla̱ní ixtalacapa̱stacni; huá xlacata li̱láclhca̱lh catataxtúnilh namá tí tali̱pa̱huán nac ixnacujcán tú ma̱lacnú ma̱squi xalakskalalán tapuhuán ni̱tú li̱macuán tú taca̱najlá. J Chí quila̱huaníu, ¿a poco ixli̱skalala cha̱tum skalala chixcú, cha̱tum lanca ma̱kalhtahuake̱ná, o namá tí talakatí talactaxtú tachihui̱nán ca̱quilhtamacú ca̱makta̱yani̱t natali̱pa̱huán Dios? ¡Tó! Porque Dios ni̱ maclacasquín ixli̱skalalacán lacchixcuhuí̱n xlacata natali̱pa̱huán. @ {Pues nac Escrituras huan:Cama lactlahuá ixtalacapa̱stacnicán lakskalala lacchixcuhuí̱n,
y ni̱ caso cama tlahuá tú talacsacxtuni̱t xalactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n.   Namá tí talaktzanka̱ni̱t tapuhuán ni̱tú li̱macuán para Cristo ni̱lh o ni̱ ni̱lh nac culu̱s xlacata naca̱lakma̱xtú; pero tí tataxtuniputún tacatzí xlacata Dios ixmaclacasquín cha̱tum tí naxoko̱nán ixtalakalhi̱ncán cristianos. w iPorque Cristo ni̱ quima̱lakácha̱lh nacca̱kmunú cristianos, xlá quima̱lakácha̱lh nacli̱chihui̱nán la̱ natataxtuní cristianos; y acxni cchihui̱nán aquit ni̱ cca̱huán laclanca y laclá̱n tachihuí̱n xlacata hua̱k natama̱kachakxí tú xlacata lí̱ni̱lh Jesús nac culu̱s. Tí lakskalala ta̱klhu̱hua̱tnán taca̱najlá tú ma̱lacnú Cristo  Ah, xacaktzonksuama cca̱huaniyá̱n xlacata na̱ cakmúnulh ixli̱talakapasni Estéfanas, pero ni̱ caksán para tí ca̱kmunupá. h KChuná huixín ni̱ lá huaná̱tit xlacata huí tí ta̱kmúnulh porque li̱pá̱hualh Pablo. ~ wAquit cpa̱xcatcatzi̱ní Dios porque ni̱tí cakmununi̱t nac mimpu̱latama̱ncán, huata cakmúnulh Gayo y Crispo. W  ) Quila̱huaníu, ¿a poco puhuaná̱tit talama̱na cha̱lhu̱hua Cristo? ¿O a poco aquit cni̱lh xlacata nacxoko̱nán mintala̱kalhi̱ncán? ¿O acxni ca̱kmunucántit, quintacuhui̱ní li̱ta̱kmunútit?   % Quihuanicán xlacata makapitzi tahuán: “Aquit clakatí tú ma̱sí Pablo”; tunu tahuán: “Aquit clakatí tú ma̱sí Apolos”; y tunu takalhti̱nán: “Aquit clakatí tú ma̱sí Pedro”; y todavía huí tí tahuán: “Aquit clakatí tú ma̱sí Cristo.” t  c Aquit cca̱huaniyá̱n jaé tachihuí̱n porque ixli̱talakapasni quinta̱camcán Cloé quinta̱li̱chihuí̱nalh xlacata huixín tza̱pu la̱slaká̱tit porque hua̱k lactaxtuputuná̱tit lactali̱pa̱u tí nata̱cpuxcún cristianos. Q   Li̱ta̱camán, aquit cchihui̱nán porque Quimpu̱chinacán Jesucristo quili̱ma̱paksi̱ni̱t; huá cca̱li̱huaniyá̱n acxtum calacchihui̱nántit ni̱ pu̱tuy catapitzítit. Huixín calacputzátit ca̱li̱tlá̱n acxtum latapa̱yá̱tit, acxtum cala̱pa̱xquí̱tit, y acxtum calacpuhuántit tú pa̱t tlahuayá̱tit. 3  a la̱ ma̱lacnu̱ni̱t Dios, y Dios siempre ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n y pi̱huá namá Quinti̱cucán Dios ca̱lacsacni̱tán huixín xlacata naca̱ta̱latama̱yá̱n cani̱cxnihuá Ixkahuasa Quimpu̱chinacán Jesucristo. Pablo ni̱ ma̱tla̱ní pu̱tuy catatapítzilh tí tali̱pa̱huán Jesús Y -Quinti̱cucán Dios ama ca̱maktakalhá̱n ni̱ na̱ktzanka̱yá̱tit xlacata ni̱ huí tú nali̱ma̱xananá̱tit ixlacatí̱n Quimpu̱chinacán Jesucristo acxni namín ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n cristianos ! =porque Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱tán hua̱k tú maclacasquiná̱tit xlacata tancs nalatapa̱yá̱tit hasta acxni namimpará Quimpu̱chinacán Jesucristo. z oAquit cca̱ma̱lacnu̱nín tú ca̱ma̱xquí Cristo tí tali̱pa̱huán y huixín hua̱k maklhti̱nani̱tántit, I  pues Quinti̱cucán Dios ni̱ li̱makxtakni̱t ca̱makta̱yayá̱n nac milatama̱tcán xlacata ma̱s tla̱n nali̱chihui̱naná̱tit y ma̱s tancs nama̱kachakxi̱yá̱tit ixtalacapa̱stacni.  Aquit siempre cpa̱xcatcatzi̱ní Dios mintapa̱xahua̱ncán ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱tán caj xlacata li̱pa̱huaná̱tit Jesús   Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo siempre caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. w icca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huixín li̱ta̱camán tí lakachixcuhui̱yá̱tit Dios nac Corinto pues Dios ca̱ma̱tunujni̱tán nali̱scujá̱tit; y na̱ clacasquín caca̱maktá̱yalh jaé quintachihuí̱n hua̱k cristianos xala cani̱huá pu̱latama̱n tí xli̱ca̱na tali̱pa̱huán Cristo pues xlá li̱tanú Quimpu̱chinacán y na̱ Ixpu̱chinacán.  Aquit Pablo tí Dios li̱lhca̱ni̱t nacli̱tanú ixapóstol Jesucristo tí nali̱chihui̱nán. Aquit y quinta̱camcán Timoteo %~X}v|B{`y+xUvuttsrqppoqnjmmKkjjihmhffeFdscba`:__^#]\(ZYXW?VpUTSmRpQQ,PIONMLKJIHdGF(E9DSBB:A?>t=<;:9877v6o55F4'3J2110m.@--+++*2)u(t&%$f##"! BW beiGH~Psx;U@ ] @ 7 {^) "Y para cha̱tum catzí ama tzincsa, cahuá̱yalh nac ixchic xlacata Dios ni̱ naca̱ma̱xoko̱ni̱yá̱n tú ni̱ tla̱n tlahuayá̱tit acxni tamakstoká̱tit. Huí tú ma̱s cca̱huaniputuná̱n, pero nalacchihui̱naná̱u acxni nacca̱lakana̱chá̱n nac Corinto.G !Li̱ta̱camán, aquit cca̱huaniyá̱n acxni pa̱t tamakstoká̱tit lakxtum nahualhtatayá̱tit la̱ má̱si̱lh Quimpu̱chinacán, cala̱kalhí̱tit xlacata acxtum nahua̱yaná̱tit. ^ 5 Pero para quinca̱ma̱xoko̱ni̱yá̱n acxni aktzanka̱yá̱u es que quinca̱lakalhamaná̱n pues ni̱ lacasquín acxtum naca̱ta̱xoko̱naná̱u cristianos xala ca̱quilhtamacú tí ni̱ tali̱pa̱huán Jesús. Q  Dios ni̱tú ixquinca̱ma̱xoko̱ní̱n para aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo pu̱la tla̱n ixlacpuhuáu para ni̱ li̱chiyama̱náu acxni huayá̱u ixmacni o kotá̱u ixkalhni Quimpu̱chinacán. j M Huá jaé xlacata lhu̱hua huixín ca̱li̱chipayá̱n tá̱tat, y hasta makapitzi tani̱ni̱t. , Q Porque amá tí caj ca̱takalhkamá̱n huá namá simi̱ta o kota namá ixchúchut uva ni̱ma̱ li̱tanú Cristo, ixacstu ma̱kstoka ixcastigo ixlacatí̱n Dios.   Huá cca̱li̱huaniyá̱n, cha̱tunu calacpúhualh para ni̱ caj li̱chiyama acxni huá namá simi̱ta o nakota ixchúchut uva. T! Calacpuhuántit, amá tí ca̱takalhkamá̱n huá namá simi̱ta o namá ixchúchut uva ni̱ma̱ li̱tanú Cristo, li̱chiyá ixmacni y ixkalhni Quimpu̱chinacán Jesús y tlahuá tala̱kalhí̱n. b= Huá cca̱li̱huaniyá̱n, makatunu huayá̱tit namá simi̱ta y kotá̱tit ixchúchut uva, huixín li̱lacapa̱stacá̱tit Jesús ni̱lh milacatacán; catlahuátit hasta acxni namín Quimpu̱chinacán ixli̱maktuy. lQ Chuná li̱tum la̱ tahualhtatako̱lh, tíyalh vaso ni̱ma̱ ixtapu̱kotnama̱na y ca̱huánilh: “Jaé ixchúchut uva Dios li̱ma̱lacnú sa̱sti talacca̱xlán la̱ naca̱lakma̱xtuyá̱n. Huá quinkalhni ni̱ma̱ cama ma̱stajá xlacata nacxoko̱nán milacatacán. Huixín cakótit xni̱ta lacasquiná̱tit xlacata naquila̱li̱lacapa̱stacá̱u.”  pa̱xcatcatzí̱nilh Dios, lakchékelh y ca̱huánilh: “Cahuátit jaé simi̱ta huá namá quimacni ni̱ma̱ cama macama̱stá xlacata nacca̱lakma̱xtuyá̱n. Huixín catlahuátit xni̱ta lacasquiná̱tit xlacata naquila̱li̱lacapa̱stacá̱u.” + Aquit camá̱n ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n la̱ ma̱si̱ni̱t Quimpu̱chinacán Jesús nahualhtatayá̱tit y cca̱huanini̱tán xlacata amá ca̱tzisní acxni liakskahuínalh Judas y a̱huata ca̱ta̱hualhtátalh cha̱cu̱tuy ixdiscípulos, tíyalh mactum simi̱ta,  Namá tí chuná talá, ¿que ni̱ takalhí ixchiccán ní ixtahuá̱yalh ixtákotli la̱ta lacasquín, y chuná ni̱ ixtama̱ma̱xáni̱lh tí tali̱pa̱huán Dios y ni̱tú takalhí? ¿Puhuaná̱tit cli̱pa̱xahuá tú tlahuayá̱tit? ¡Tó, ni̱ para tziná clakatí! Pablo lacapa̱staca la̱ má̱si̱lh Cristo nalakachixcuhui̱cán (Mt. 26.26‑29; Mr. 14.22‑25; Lc. 22.14‑20) 8i Pues huancán xlacata acxni pa̱t hua̱yaná̱tit cha̱tunu tzucú li̱hua̱yán tú li̱mín y chuná jaé makapitzi tatamakxtaka tatzincsma̱na y makapitzi hasta takachí.  Huixín aktzanka̱pa̱nántit porque ma̱squi tamakstoká̱tit yaj hua̱yaná̱tit la̱ li̱ta̱camán tí tali̱pa̱huán Jesús. !; porque ccatzí xlacata lhu̱hua huixín talakatí talactaxtú y tatapitzí xlacata naca̱li̱pa̱huancán y ca̱li̱maca̱ncán lactlá̱n cristianos. mS Porque lhu̱hua tzucú talactaxtú y tatapitzí cristianos. Aquit cca̱najlá tziná tú huancán, b~= Chí na̱ camá̱n ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n tú ni̱ cma̱tla̱ní, quihuanicán xlacata acxni tamakstoká̱tit acxtum nahualhtatayá̱tit ni̱tú ca̱li̱macuaniyá̱n chá ma̱s ca̱ma̱laktzanke̱yá̱n. 9}k Para huí tí ni̱ ma̱tla̱ní tú cca̱huanimá̱n huixín xalac Corinto, ni̱ lá clacca̱xtlahuá; pero hua̱k aquín tí cli̱pa̱huaná̱u Jesús cani̱huá pu̱latama̱n cli̱smani̱ni̱táu natata̱ktlapá lacchaján acxni takalhtahuakaní Dios. Makapitzi takachí acxni talakachixcuhuí Cristo | pero cha̱tum pusca̱t tla̱n ta̱huán porque Dios má̱xqui̱lh laclhmá̱n ixchíxit xlacata naliaktlapá ixakxa̱ka. q{[ Aquín cristianos acxcatzi̱yá̱u xlacata cha̱tum chixcú ni̱ tla̱n tatasí laclhmá̱n ixchíxit, z} Quila̱huaníu, ¿puhuaná̱tit tla̱n qui̱taxtú kalhtahuakaní Dios cha̱tum pusca̱t la̱ta ni̱ ta̱ktlapán? ay; Porque ma̱squi xla̱huán pusca̱t táxtulh nac ixmacni cha̱tum chixcú la̱ta amá quilhtamacú hua̱k cristianos talakahuani̱t caj ixlacatacán lacchaján, y la̱ chixcú y la̱ pusca̱t, Dios ca̱tlahuani̱t. oxW Pero huixín ni̱ ca̱ktzonksuátit xlacata la̱ chixcú y la̱ pusca̱t acxtum tara̱maclacasquín. w9 Huá xlacata li̱mini̱ní nata̱ktlapá cha̱tum pusca̱t pues chuná ma̱sí ni̱ akapu̱lá ixta̱ko̱lú y ángeles natapa̱xahuá nac akapú̱n. v Dios tláhualh chixcú xlacata namacuaní, pero como istzanka̱ní tí nata̱latamá tláhualh pusca̱t xlacata namacuaní. Fu Porque xla̱huán chixcú tí latáma̱lh ca̱quilhtamacú huá Dios tláhualh; pero xla̱huán pusca̱t tí latáma̱lh ca̱quilhtamacú Dios li̱tláhualh ixta̱pá̱n cha̱tum chixcú. {to Cha̱tum chixcú ni̱ mini̱ní nata̱ktlapá acxni lakachixcuhui̱nán porque tláhualh ixla̱huán chixcú xlacata nali̱tanú ixma̱su̱y Dios; pero tláhualh ixla̱huán pusca̱t xlacata nali̱tanú ixma̱su̱y ixla̱huán chixcú. Cs Pero para cha̱tum pusca̱t ni̱ ta̱ktlapaputún mejor catá̱ksitli cachúculh hua̱k ixchíxit; y para ma̱xanán na̱ksitcán o nachucú ixchíxit mejor cata̱ktlápalh ixakxa̱ka. 'rG Y cha̱tum pusca̱t mini̱ní nata̱ktlapá acxni kalhtahuaká o li̱chihui̱nán Dios xlacata natasí ni̱ akapu̱lá ixta̱ko̱lú porque huá ma̱paksí. ,qQ Cha̱tum chixcú mini̱ní nata̱kxtú itsombrero acxni kalhtahuaká o li̱chihui̱nán Dios nac pu̱siculan xlacata natasí ni̱ akapu̱lá Cristo ixpu̱chiná. xpi Pero clacasquín cama̱kachakxí̱tit cha̱tum pusca̱t mini̱ní nakaxmata tú li̱ma̱paksí ixta̱ko̱lú, y cha̱tum chixcú mini̱ní natlahuá tú li̱ma̱paksí Cristo na̱ chuná la̱ Cristo ma̱kantaxtí tú li̱ma̱paksí Dios. o  Li̱ta̱camán, aquit snu̱n cpa̱xahuá porque huixín quila̱lacapa̱stacá̱u y tlahuayá̱tit tú cca̱ma̱si̱nini̱tán. mn U Huixín caquila̱makslihuekéu la̱ clama na̱ chuná la̱ aquit cmakslihueké ixlatáma̱t Cristo. #m? !Aquit ctzaksá clatamá la̱ tla̱n nacca̱makta̱yá hua̱k cristianos, ni̱ huata ctlahuá tú clakatí, porque clacasquín hua̱k catataxtúnilh.`l9 Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ni̱ cali̱makxtáktit caj milacatacán tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús natalaktzanká xa̱makapitzi cristianos, la̱ judíos, la̱ tí ni̱ judíos, y la̱ tí tali̱pa̱huani̱t Jesús. \k1 Pero calacpuhuántit xlacata la̱ta tú huayá̱tit, tú kotá̱tit y la̱ta tú lactzu lactzú tlahuayá̱tit, cristianos ta̱cxilhma̱na para xli̱ca̱na tlahuayá̱tit la̱ lacasquín Dios nalatapa̱yátit. j Para aquit cpuhuán cli̱lakachixcuhuí Dios quintahuá, ¿hua̱nchi quintali̱chihui̱nán xa̱makapitzi para tú cuá?” giG Huixín tla̱n tlahuayá̱tit tú lacasquiná̱tit pero ni̱ caca̱ma̱katuyí̱tit xa̱makapitzi. Pero ma̱x huí tí lacpuhuama: “¿Hua̱nchi quili̱huanicán tú ctlahuama caj xlacata huí tí naliaklhu̱hua̱tnán? :hm Pero para cha̱tum tí ca̱ta̱hua̱yamá̱n ca̱huaniyá̱n xlacata namá li̱hua li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n porque puhuán ama ca̱la̱kalhi̱yá̱n, entonces ni̱ cahuátit xlacata ni̱ napuhuán huixín ni̱ ma̱kantaxti̱yá̱tit tú ma̱si̱yá̱tit o lacsacá̱tit tú huayá̱tit. g# Para cha̱tum tí ni̱ li̱pa̱huán Dios ca̱ta̱hua̱yamputuná̱n nac ixchic y huixín ma̱tla̱ni̱ya̱tit, cahuátit la̱ta tú ca̱huili̱nicaná̱tit, ni̱ caliakatuyúntit para li̱lakachixcuhui̱cani̱t o ni̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n. fw Porque la̱ta tú anán nac ca̱quilhtamacú Dios ca̱tlahuani̱t xlacata naca̱macuaní y natali̱latamá ixcamán. Ce Huixín cahuátit xani̱ma̱ta li̱hua ni̱ma̱ sta̱cán nac li̱tamá̱u, ni̱ cakalasquini̱nántit para li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n o ni̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t. dy Tamaclacasquiní aquín catlahuáu tú ca̱makta̱yá xa̱makapitzi, ni̱ huata catlahuáu tú lakati̱yá̱u aquín. Gc Ca̱ksántit tú cca̱huanini̱tán, cha̱tum cristiano hua̱k tla̱n tlahuá, pero ni̱ hua̱k macuaní tú tlahuá. Na̱ chuná huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús, tla̱n tlahuayá̱tit y huayá̱tit tú lacasquiná̱tit, pero ni̱ hua̱k tú tlahuayá̱tit ca̱makta̱yá xa̱makapitzi tí ca̱cxilá̱n. !b; Li̱ta̱camán, para caj li̱chiyayá̱tit huayá̱tit li̱hua ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n y huayá̱tit simi̱ta ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cán Dios, ¡skálalh porque Dios ni̱ li̱kama̱n! Pablo tzaksá tancs latamá ixlacati̱ncán hua̱k cristianos a- ¡Huixín ni̱ tili̱chiyayá̱tit Dios para kotá̱tit ixchúchut uva ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cán Quimpu̱chinacán Jesús y na̱ kotá̱tit chúchut ni̱ma̱ ca̱li̱lakachixcuhui̱cán tlajananí̱n! Na̱ tla̱n li̱chiyayá̱tit para huayá̱tit simi̱ta ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cán Quimpu̱chinacán Jesús y na̱ huayá̱tit tahuá ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n. }`s Porque aquit y huixín catzi̱yá̱tit xlacata namá pu̱laktumi̱n ni̱ tastacnán. Pero tí talakachixcuhuí tlajaná ca̱ma̱lacpuhua̱ní catali̱pá̱hualh, y aquit ni̱ clacasquín capaktanú̱tit acxni ca̱lakachixcuhui̱cán tlajaná. 9_k Pero ni̱ tipuhuaná̱tit aquit cca̱huanimá̱n xlacata namá pu̱laktumi̱n tastacnán y tla̱n ca̱li̱pa̱huancán o tla̱n tamakta̱yanán. Tó, ni̱ chuná qui̱taxtú. u^c Na̱ clacasquín cali̱lacahua̱nántit judíos tí tamakní tantum quitzistanca xlacata natali̱lakachixcuhuí Dios, hua̱k judíos tí tali̱hua̱yán namá xali̱hua quitzistanca tali̱tanú la̱ cha̱tum calakachixcúhui̱lh Dios. =]s Hua̱k aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús, ma̱squi quincha̱lhu̱huacán huayá̱u catzuntín namá simi̱ta, li̱tanu̱yá̱u la̱ cha̱tum chixcú lakachixcuhui̱yá̱u Dios. !\; Acxni kotá̱u amá ixchúchut uva ni̱ma̱ quinca̱li̱sicuna̱tlahuayá̱n Dios li̱tamakxtaká̱u la̱ cakotui ixkalhni ni̱ma̱ li̱ta̱talakxtumi̱yá̱u Cristo; y acxni lakcheke̱cán y huayá̱u namá simi̱ta ni̱ma li̱lakachixcuhui̱cán Dios huayá̱u ixmacni Cristo. [  Aquit ccatzí xlacata huixín hua̱k ma̱kachakxi̱yá̱tit y calacpuhuántit para ni̱ xli̱ca̱na tú cama ca̱huaniyá̱n. Z7 Li̱ta̱camán, aquit cca̱lakalhamaná̱n huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ caca̱ta̱talakxtumí̱tit namá tí talakachixcuhuí pu̱laktumi̱n. )YK Namá ni̱ lactlá̱n quintalacapa̱stacnicán ni̱ma̱ quinca̱ma̱tlahui̱putuná̱n tú ni̱ tla̱n na̱ takalhi̱ni̱t hua̱k cristianos cani̱cxnihuá quilhtamacú. Pero huixín aktum cahuilí̱tit mintapuhua̱ncán ixlacatí̱n Dios pues xlá ma̱lacnu̱ni̱t ni̱ ama li̱makxtaka tlajaná naca̱li̱cxila ixcamán tú catzí ni̱ lá catitata̱yánilh, y acxni naca̱li̱cxilá̱n tlajaná Dios ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱tlihueke xlacata nata̱yaniyá̱tit. Dios ca̱li̱cxila cristianos para talipa̱huán ixli̱hua̱k ixnacujcán X3 Namá tí lactlancán puhuán tancs lama ni̱ lá tú li̱makatzanká, skálalh calatáma̱lh ni̱ tilhtuja la̱ namá xalakmaká̱n judíos. BW} La̱ta jaé tú tapá̱xtokli xalakmaká̱n judíos tatzokni̱t nac Escrituras xlacata nali̱lacahua̱naná̱u tú quili̱tlahuatcán aquín tí a̱huata lama̱náu jaé quilhtamacú. 8Vi Ni̱ para cali̱huanítit Dios ni̱ ca̱ma̱xqui̱yá̱n tú lacasquiná̱tit la̱ xlacán ixtatatlanca̱ní y Dios ma̱lakácha̱lh cha̱tum ángel tí ca̱lactlahuako̱lh. 6Ue Huixín camaklhti̱nántit tú ca̱ma̱xqui̱yá̱n Dios y ni̱ catatlanca̱ní̱tit la̱ xlacán ixtaxcalá pues Dios ca̱li̱mákxtakli cacá̱xcalh lu̱hua y táni̱lh. YT+ ni̱ para cali̱ma̱huacátit kalhi̱yá̱tit lhu̱hua lacchaján nata̱pa̱xahuayá̱tit la̱ tálalh xlacán. Pues Dios ca̱castigartláhualh y caj maktum chichiní táni̱lh puxumatutu mi̱lh cristianos. S/ Huixín ni̱ calakachixcuhuí̱tit pu̱laktumi̱n la̱ tali̱pá̱hualh xlacán pues nac Escrituras huan: “Lhu̱hua judíos tatlahuánilh fiesta cha̱tum pu̱laktumi̱n xlacata natalakachixcuhuí.” Huixín ni̱ caca̱makslihuekétit li̱pa̱huaná̱tit pu̱laktumi̱n, {Ro Tú tapá̱xtokli tla̱n li̱lacahua̱naná̱u xlacata ni̱ mini̱ní kaxmatmakancán Dios la̱ tálalh xlacán. 'QG Pero ma̱squi hua̱k ca̱lakalhámalh Dios, lhu̱hua judíos ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh tú ixca̱ma̱xquí y huá ca̱li̱mákxtakli catáni̱lh nac desierto. P Y acxni ixtakalhtí Dios ixca̱ma̱xquí chúchut porque pi̱huá Cristo tí ixca̱maktakalha cani̱huá ní ixtaán, y xlá ixli̱tanú la̱ namá lanca chíhuix ní ixtaxtú chúchut tú natali̱kotnán xlacata natali̱ta̱yaní ixli̱stacnicán. pOY Na̱ chuná hua̱k ca̱má̱xqui̱lh ixtahuajcán tú natali̱latamá nac desierto acxni ixtatzincsa. DN Moisés ixca̱cpuxcún namá quili̱talakapasnicán y hua̱k tí tatakókelh namá puclhni y tí ni̱ tamú̱xtulh nac pupunú tla̱n ca̱li̱lakapascán xlacata Dios ixca̱lacsacni̱t. M y Li̱ta̱camán, ca̱ksántit la̱ xalakmaká̱n quili̱talakapasnicán judíos, Dios ca̱ma̱lakachá̱nilh aktum la̱ puclhni xlacata hua̱k natacatzí la̱ ixca̱maktakalha ni̱tú nata̱kspulá, y chuná tla̱n hua̱k tapasá̱rlalh Mar Rojo. VL% Aquit huata ctlahuá tú quimacuaní nac quilatáma̱t la̱ cha̱tum tza̱laná nac pu̱kamá̱n xlacata ni̱ ixpakstá̱n nactamakxtaka aquit tí cca̱ma̱sí̱ni̱lh xa̱makapitzi la̱ natalatamá. K Aquit ctza̱lanama y ccatzí ní cama cha̱n ni̱ la̱ tí lo̱coj tza̱lanán o la̱ tí lo̱coj makxtaka macán acxni la̱nica. sJ_ Amá tí tapaktanú tatza̱lanán talakmakán hua̱k tú ca̱la̱kalhí porque tatlajaputún nac pu̱tza̱lanán ma̱squi tacatzí huata ama ca̱ma̱xqui̱cán aktum muñeco xla li̱cá̱n o pa̱tzú xánat ni̱ma̱ xneka para tatlaja. Pero aquín amá̱n maklhti̱naná̱u aktum taxokó̱n ni̱ma̱ ni̱cxni catilako̱lh para tlajayá̱u li̱scujá̱u Cristo. I- Huixín catzi̱yá̱tit xlacata acxni tara̱tlajá lakkahuasán tatza̱lanán lhu̱hua tapaktanú tatza̱lanán, pero huata cha̱tum tlajá ixpremio. Huixín ni̱ huata catza̱lanántit, calacputzátit tlajayá̱tit xlacata naca̱ma̱xqui̱caná̱tit mimpremiojcán. =Hs Aquit chuná clá xlacata hua̱k natakaxmata la̱ tla̱n ca̱lakma̱xtú Cristo, y xlacata nacmaklhti̱nán namá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱xquí Dios tí tali̱pa̱huán. NG Acxni cca̱ta̱chihui̱nán tí ya̱ tancs tali̱pa̱huán Jesús aquit clá la̱ ya̱ tancs cacli̱pá̱hualh Jesús xlacata tla̱n nacca̱lacspi̱tní la̱ lacasquín Jesús catalatáma̱lh. Aquit ctzaksá clatamá la̱ li̱smani̱ni̱t cha̱tum cha̱túm xlacata tla̱n nacca̱li̱ta̱chihui̱nán Cristo y natataxtuní. :Fm Y acxni cca̱ta̱latamá namá tí ni̱ judíos tí ni̱ tatlahuá ixley Moisés, ctzaksá clatamá la̱ tali̱smani̱ni̱t xlacán xlacata tla̱n nacca̱li̱ta̱chihui̱nán Cristo. Pero aquit siempre ni̱ cakapu̱lá tú lacasquín Dios cactláhualh porque Cristo quihuanini̱t la̱ quili̱latáma̱t. 2E] Acxni cca̱ta̱lama judíos tí tali̱smani̱ni̱t tama̱kantaxtí lactzu lactzú tú li̱ma̱paksi̱nán ixley Moisés, aquit ctzaksá cma̱kantaxtí tú tali̱smani̱ni̱t xlacata tla̱n nacca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesús; pero aquit tla̱n cli̱makxtaka ni̱ cma̱kantaxtí acxni clacasquín. 8Di Aquit ni̱ ckalhí tí naquiaktlakahuacá nac quintascújut, pero ixli̱hua̱k quinacú quilhpa̱xtum cca̱li̱scuja hua̱k cristianos xlacata natali̱pa̱huán Jesús. YC+ Aquit ni̱ ckalhí quintaxokó̱n pero snu̱n cpa̱xahuá la̱ cli̱chihui̱nán Jesús ixli̱hua̱k quintapuhuá̱n, y ni̱tí cmaksquín caquimá̱xqui̱lh tú nacli̱latamá ma̱squi mini̱ní nacmaklhti̱nán porque cma̱kantaxti̱ma ixtascújut Cristo. Pablo latamá la̱ xa̱makapitzi cristianos xlacata natali̱pa̱huán Jesús bB= Para qui̱cstu quintapuhuá̱n mina̱chá cli̱chihui̱nán Cristo, xlá ama quima̱xquí quintaxokó̱n; pero como Dios quilácsacli nacli̱chihui̱nán, tamaclacasquiní nacma̱kantaxtí tú quili̱ma̱páksi̱lh. kAO Aquit ni̱ clactlancán xlacata cli̱chihui̱nán Cristo. Tó. Aquit cli̱chihui̱nán porque chú quili̱ma̱paksi̱ni̱t. ¡Koxitá aquit para ni̱ cma̱kantaxtí la̱ quili̱ma̱páksi̱lh nacli̱chihui̱nán Cristo! w@g Pero aquit ni̱cxni cca̱maksquini̱tán caquila̱ma̱huí̱u, ni̱ para cca̱ma̱lakacha̱nimá̱n jaé carta xlacata chí naquila̱ma̱xqui̱yá̱u tú nacli̱latamá. Tó, porque aquit pu̱la xacma̱tlá̱ni̱lh cactzíncsni̱lh que naclakmakán jaé quintapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ cmaklhcatzí acxni cca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n ni̱tú cca̱ma̱taji̱yá̱n. =?s Na̱ chuná Quimpu̱chinacán Jesús li̱ma̱paksí̱nalh xlacata amá tí tali̱chihui̱nán la̱ natataxtuní cristianos catali̱huá̱yalh tú tama̱stá tí taca̱najlani̱t. M> Huixín catzi̱yá̱tit xlacata judíos tí tali̱scuja talakachixcuhui̱nán nac pu̱siculan, Dios ca̱li̱makxtakni̱t catali̱latáma̱lh tú ma̱sta̱cán nac pu̱siculan, y namá quitzistancaní̱n ni̱ma̱ ca̱makni̱cán xlacata nali̱lakachixcuhui̱cán Dios, xlacán ca̱mini̱ní natali̱hua̱yán namá li̱hua. E= Para huixín ca̱makta̱yayá̱tit xa̱makapitzi tí tali̱chihui̱nán Cristo aquín ma̱s ckalhi̱yá̱u derecho naquila̱ta̱hua̱yaná̱u; pero aquín ni̱cxni cca̱maksquini̱tán naquila̱ma̱hui̱yá̱u. Aquín quintahuajcán cli̱scujni̱táu quimacancán xlacata ni̱tí natachokó nali̱pa̱huán Jesús. E< Para aquín cchani̱táu ixtachihuí̱n Dios nac minacujcán xlacata naca̱najlayá̱tit, ¿ni̱ puhuaná̱tit mini̱ní naquila̱ma̱xqui̱yá̱u ca̱na actzú tú nacli̱hua̱yaná̱u? /;W Tó, Dios lacásquilh cali̱lacahua̱náu aquín cristianos, y jaé qui̱taxtú xlacata amá tí scuja mini̱ní nama̱xqui̱cán ixtaskáu na̱ chuná la̱ amá quitzistanca ni̱ma̱ ma̱lakuaxacán tíyat y ni̱ma̱ ma̱cuqui̱cán lacpuhuama nama̱hui̱cán ca̱na actzú cuxi acxni nalá. S: y nac ixlibro tatzokni̱t: “Ni̱ cahuili̱ni bozal minquitzistanca ni̱ma̱ ta̱scujmá̱n, cali̱mákxtakti cahuá̱yalh.” ¿Puhuaná̱tit huixín Dios ixca̱li̱puhuama huata quitzistancaní̱n? N9 Huixín ni̱ tipuhuaná̱tit xlacata huata cristianos tahuán tla̱n li̱hua̱yancán tú li̱scujcán. Tó, Dios na̱ chuná li̱ma̱paksí̱nalh acxni má̱xqui̱lh Moisés ixli̱ma̱paksí̱n, 81 Huixín catzi̱yá̱tit xlacata cha̱tum soldado tí an la̱nica hua̱k xokonicán ixtahuá y tú maclacasquín. Na̱ calacpuhuántit, ¿ticu kalhí ixtacuxtu y ni̱ huá tú makalá? Y ¿ticu yá chixcú ca̱kalhí ixhuá̱cax y ni̱ huá xaleche ni̱ma̱ tama̱stá? 7} Ni̱ tamaclacasquiní aquit y Bernabé nacli̱scujá̱u quimacancán xlacata nacua̱yaná̱u pero chuná ctlahuayá̱u. _67 ¿Ni̱ ckalhí derecho naclí̱n cha̱tum quimpusca̱t la̱ takalhí Pedro, xa̱makapitzi apóstoles tí ca̱lacsacni̱t Jesús y huá tí tali̱chihui̱nán? Jé, pero calacpuhuántit xlacata ni̱ chú ctlahuá. {5o Chí calacpuhuántit, ¿ni̱ ckalhí derecho nacua̱yán nac ixchiccán tí cca̱li̱ta̱chihui̱nani̱t Cristo? B4} Namá tí ni̱ quintali̱macá̱n apóstol catali̱lacahuá̱nalh quintascújut, y caquintahuánilh para ni̱ cscujni̱t la̱ xa̱makapitzi apóstoles tí ca̱lacsacni̱t Jesús. y3k Makapitzi tahuán aquit ni̱ apóstol tí ma̱lakacha̱ni̱t Jesús nali̱chihui̱nán, pero huixín ni̱ lá quila̱ma̱tze̱ká̱u ni̱ apóstol aquit pues huixín li̱pa̱huaná̱tit Jesús porque aquit cca̱li̱ta̱chihui̱nani̱tán. 12 ] Aquit cacxilhni̱t Jesús y huá quili̱ma̱páksi̱lh nacli̱tanú ixapóstol tí nacli̱chihui̱nán cani̱huá y tla̱n cca̱huaní tú ixli̱tlahuatán cristianos. Y huixín tla̱n ma̱luloká̱tit quintascújut ni̱ma̱ ctlahuani̱t pues huixín li̱pa̱huani̱tántit Jesús caj quilacata. 1+ Huá cca̱li̱huaniyán, para cha̱tum huixín catzí ama ma̱laktzanké cha̱tum tí li̱pa̱huán Jesús caj xlacata li̱hua̱yán li̱hua ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n, mejor yaj cahualh xlacata ni̱ natlahuá tala̱kalhí̱n namá cristiano.-0S Huixín tí ca̱ma̱klhu̱hua̱tni̱yá̱tit tú ixli̱tlahuatcán namá tí ya̱ tancs tali̱pa̱huán Jesús tlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Cristo. K/ Pero xlá natlahuá tala̱kalhí̱n porque ni̱ ixli̱hua̱k ixtapuhuá̱n huama namá li̱hua, y chuná nalaktzanká cha̱tum cristiano tí na̱ lakmá̱xtulh Jesús acxni ni̱lh nac culu̱s. m.S Cali̱lacahua̱nántit para cha̱tum tí catzí ni̱ tlahuá tala̱kalhí̱n li̱hua̱yán xani̱ma̱ta li̱hua an li̱hua̱yán li̱hua ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n y acxila cha̱tum tí ya̱ tancs li̱pa̱huán Jesús, xlá napuhuán na̱ tla̱n li̱hua̱yán namá li̱hua ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n. q-[ Clacasquín ni̱ calactlancántit huixín tí puhuaná̱tit hua̱k tla̱n huayá̱tit, porque entonces namá tí tatzucuni̱t tali̱pa̱huán Jesús nata̱klhu̱hua̱tnán ni̱ tacatzí para tla̱n o ni̱ lá tahuá namá li̱hua. j,MAquit cca̱huaniyá̱n xlacata Dios ni̱ ma̱s quinca̱lakalhamaná̱n para lacsacá̱u quintahuajcán porque ni̱ ama taxtuniyá̱u para ni̱ huayá̱u namá li̱hua, ni̱ para ama laktzanka̱yá̱u para li̱hua̱yaná̱u. +Ni̱ hua̱k tama̱kachakxí tú cca̱huanimá̱n porque namá tí tali̱smani̱ni̱t tali̱pa̱huán pu̱laktumi̱n la̱tiyá tahuaputún namá li̱hua pues tapuhuán ca̱li̱lakachixcuhui̱cani̱t xastacnán ixdioscán. Pero como chí xli̱ca̱na tali̱pa̱huani̱t xastacnán Dios ta̱klhu̱hua̱tnán para tla̱n o ni̱ tla̱n tahuá namá li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n. W*'aquín catzi̱yá̱u xlacata huata kalhi̱yá̱u cha̱tum xastacnán Quinti̱cucán Dios tí ma̱lacatzuqui̱ni̱t ca̱quilhtamacú, y quinca̱tlahuani̱tán xlacata nali̱scujá̱u. Na̱ kalhi̱yá̱u cha̱tum xastacnán Quimpu̱chinacán Jesucristo tí maktlahuani̱t la̱ta tú anán y quinca̱ma̱xqui̱yá̱n quili̱stacnicán. )1Ma̱squi lhu̱hua cristianos tahuán tahuila̱na lhu̱hua Dios nac akapú̱n y nac ca̱quilhtamacú tí tali̱pa̱huán xlacata naca̱maktakalha, a(;Entonces, ¿tla̱n huacán li̱hua ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n? Aquín catzi̱yá̱u xlacata namá pu̱laktumi̱n ni̱ tastacnán, y huata huí cha̱tum xastacnán Dios ca̱quilhtamacú. v'eporque tí xli̱ca̱na latama̱putún la̱ lacasquín Dios li̱makxtaka ca̱kskálhli̱lh nac ixlatáma̱t. 5&cPara cha̱tum cristiano li̱tanú hua̱k catzí tú ixli̱tláhuat, namá cristiano ma̱si̱ma xlacata tzanka̱ní nama̱kachakxí la̱ lacasquín Dios nalatapa̱yá̱tit % 3Huixín na̱ quila̱kalasquiníu para tla̱n o ni̱ tla̱n huacán li̱hua ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n. Aquit cpuhuán hua̱k catzi̱yá̱u tú quili̱tlahuatcán; pero makapitzi huixín lactaxtuyá̱tit xlacata caca̱makslihuekén tí tatzucuni̱tcú tali̱pa̱huán Jesús y aquit cca̱huaniyá̱n tla̱n calacpuhuántit tú tlahuayá̱tit xlacata ni̱tí na̱klhu̱hua̱tnán. =$s(Ma̱squi aquit cpuhuán ma̱s li̱pa̱xáu ixlatáma̱lh para yaj tamakaxtoka. Jaé takalhchihui̱n tla̱n cca̱huaniyá̱n porque Dios quima̱xqui̱ni̱t ixtalacapa̱stacni.#/'Namá pusca̱t tí makaxtoka y li̱pa̱huán Cristo, mientras lama ixta̱ko̱lú mini̱ní lakxtum natalatamá porque Dios chú li̱ma̱paksi̱nán; pero para ní ixta̱ko̱lú, tla̱n tamakaxtokpará para lacasquín, huata cata̱tamakáxtokli tí li̱pa̱huán Dios. 5"c&Jaé qui̱taxtú para cha̱tum xati̱cú o xatzí ma̱makaxtoka istzuma̱t, tla̱n; y para cha̱tum ko̱lú o cha̱t ni̱ ma̱makaxtoka istzuma̱tcán, li̱huacá tla̱n. O!%Pero para tunu lakko̱lún la̱ta ni̱tí ca̱kastacya̱huama tú natatlahuá ixacstucán ixli̱hua̱k ixnacujcán talacchihui̱nán xlacata istzuma̱tcán ni̱ catamakáxtokli na̱ snu̱n tla̱n. F $Para cha̱tum xati̱cú o xatzí puhuán mini̱ní natamakaxtoka ixtzuma̱tcán porque chajamajá, catamakáxtokli porque namá tzuma̱t tí tamakaxtoka ni̱ tlahuá tala̱kalhí̱n. hI#Ni̱ tipuhuaná̱tit aquit cca̱li̱ma̱paksi̱má̱n ni̱ catamakaxtóktit. Tó. Aquit cca̱huanimá̱n tú ma̱s ca̱mini̱niyá̱n xlacata ma̱s tla̱n nali̱scujá̱tit Quimpu̱chinacán ixli̱hua̱k minacujcán.  "Lactzumaján tunu ixlatama̱tcán, namá tzuma̱t tí ni̱ makaxtoka li̱puhuán la̱ nali̱macuaní Dios ixtascújut y na̱ chuná ixtalacapa̱stacni, pero namá tzuma̱t tí makaxtoka huata li̱puhuán la̱ nacuentaja ixta̱ko̱lú, ixchic y ixcamán. b=!Pero namá tí makaxtoka huata li̱puhuán ixta̱cha̱t y la̱ naca̱cuentaja ixcamán. "= Aquit clacasquín ni̱tú cataliakatúyulh lakkahuasán pues cha̱tum kahuasa tí ni̱ makaxtoka li̱puhuán la̱ nali̱macuaní Dios ixtascújut. mSNamá tí lactali̱pa̱u hua̱k takalhí ca̱quilhtamacú ni̱ catalakcátzalh tamakta̱yá y tama̱stá tú lacasquín Dios ixlacatacán porque ni̱ para tacatzí acxni ama lakó jaé ca̱quilhtamacú ni̱ma̱ pu̱lama̱náu. %CNi̱tí cali̱tamákxtakli ni̱ li̱scuja Dios, ni̱ para tí talakaputzama̱na, ni̱ para tí tapa̱xahuama̱na, ni̱ para tí takalhí lhu̱hua tumi̱n. 0YLi̱ta̱camán, clacasquín cama̱kachakxí̱tit xlacata ta̱ctzuhui̱ma quilhtamacú nali̱scujá̱u Quimpu̱chinacán, huá cca̱li̱huaniyá̱n, namá lacchixcuhuí̱n tí tatamakaxtokni̱t, catalí̱scujli Dios la̱ta ma̱s tamacxpa̱chá̱n la̱ ni̱ catakálhi̱lh ixta̱cha̱tcán. fEAmá kahuasa tí tamakaxtoka tla̱n qui̱taxtú ni̱ tlahuá tala̱kalhí̱n; na̱ chuná amá tzuma̱t tí tamakaxtoka na̱ tla̱n qui̱taxtú ni̱ tlahuá tala̱kalhí̱n. Pero clacasquín cacatzí̱tit xlacata tí tatamakaxtoka taliaklhu̱hua̱tnán ixma̱hui̱nacán, ixta̱ko̱lucán, ixcamancán, y aquit ni̱ clacasquín ixacchichijuántit. r]Pero para cha̱tum kahuasa kalhi̱yá ixpusca̱t ni̱ camákxtakli, y para ni̱ kalhí ni̱ capútzalh. &EAquit cpuhuán cha̱tum kahuasa ma̱s tla̱n ixqui̱taxtúnilh ni̱ ixtamakáxtokli porque snu̱n tuhua y li̱cuánit quilhtamacú ni̱ma̱ pu̱lama̱náu. Huixín quila̱kalasquiníu niculá ma̱s tla̱n ixtalatáma̱lh lakkahuasán o lactzumaján. Tu cama ca̱huaniyá̱n ni̱ Dios quili̱ma̱páksi̱lh pero cpuhuán tla̱n quila̱li̱pa̱huaná̱u porque Dios quilacsacni̱t nacli̱chihui̱nán. )KLi̱ta̱camán, cha̱tunu huixín calatapá̱tit ixlacatí̱n Dios la̱ li̱smani̱ni̱tántit acxni ca̱tasanín nali̱pa̱huaná̱tit Jesús pues catu̱ya̱huá tascújut tla̱n li̱lakachixcuhui̱yá̱tit Dios. Lakkahuasán y lactzumaján tí ni̱ tatamakaxtoka ni̱tú tali̱puhuán NDios lhu̱hua ixtapalh ma̱tají̱nalh milacatacán, huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ caca̱makslihuekétit ixkasatcán cristianos xlacata nali̱tamakxtaká̱tit la̱ ixtachí̱n tí talactlancán. ;oHuata ca̱ksántit xlacata namá tí la̱ tachí̱n ixlama acxni li̱pá̱hualh Jesús chí libre tamakxtakni̱t porque yaj kalhí ixtala̱kalhí̱n y tla̱n li̱lakachixcuhuí Dios ixtascújut; y namá chixcú tí libre ixlama acxni li̱pá̱hualh Jesús chí li̱tamakxtakni̱t la̱ ixtachí̱n Cristo. a;Para cha̱tum cristiano ixtama̱huacani̱t y ma̱scujucán la̱ tachí̱n acxni li̱pá̱hualh Jesús, ni̱ ca̱klhu̱huá̱tnalh tú ni̱ lá lakxta̱palí; pero para tla̱n libre latamá, ni̱ cali̱tamákxtakli. xi¡Cha̱tunu cristiano tí tali̱pa̱huán Jesús ca̱mini̱ní catalatáma̱lh la̱ ca̱li̱macamini̱t Dios! 3_Porque Dios ni̱ ca̱li̱pa̱xahuá tí tacircuncidarlani̱t o tí ni̱ tacircuncidarlani̱t; Dios ma̱s ca̱li̱pa̱xahuá tí tama̱kantaxtí tú li̱ma̱paksi̱nán. -Para cha̱tum cristiano circuncidarlani̱t la̱ tali̱smaní judíos, acxni li̱pá̱hualh Jesús ni̱ calakmákalh tú li̱smani̱ni̱t; y para cha̱tum ni̱ itcircuncidarlani̱t acxni li̱pá̱hualh Jesús porque ni̱ chú li̱smani̱ni̱t pues ni̱ cacircuncidárlalh.  !Aquit cca̱huaniyá̱n cha̱tunu calatáma̱lh la̱ li̱macamini̱t y ma̱xqui̱ni̱t Dios ixtalacapa̱stacni. Aquit cca̱huaní hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús, ni̱ catatzáksalh talakxta̱palí tú ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh Dios catalatáma̱lh. U #Juú ni̱ lá cca̱huaniyá̱n tú ma̱s tla̱n natlahuayá̱tit porque cha̱tum pusca̱t, ¿nicu nali̱catzí ama li̱pa̱huán Dios ixta̱ko̱lú para tamakxtaka? Y cha̱tum chixcú, ¿nicu nali̱catzí ama li̱pa̱huán Dios ixta̱cha̱t para tamakxtaka? Tí tali̱pa̱huán Jesús catalatáma̱lh la̱ ca̱li̱macamini̱t Dios R Pero para namá chixcú o namá pusca̱t tí ni̱ li̱pa̱huán Dios amputún cali̱mákxtakli ixta̱ko̱lú o ixta̱cha̱t caalh porque Dios lacasquín ca̱li̱tlá̱n li̱pa̱xáu nalatama̱yá̱u. 1 [Pues namá chixcú tí ni̱ li̱pa̱huán Dios min li̱tamakxtaka la̱ cali̱pá̱hualh Dios porque ta̱talakxtumi̱ni̱t ixpusca̱t tí li̱pa̱huán Cristo; y namá pusca̱t tí ni̱ li̱pa̱huán Dios min li̱tamakxtaka la̱ cali̱pá̱hualh Dios porque ta̱talakxtumi̱ni̱t ixta̱ko̱lú tí li̱pa̱huán Cristo. Para cha̱tum pusca̱t o cha̱tum chixcú tí li̱pa̱huán Cristo ni̱ tara̱makxtaka, ixcamancán tla̱n natali̱pa̱huán Dios; y para tara̱makxtaka, ixcamancán tla̱n talaktzanká para ni̱tí ca̱li̱ta̱chihui̱nán Cristo. ^ 5 Chuná li̱tum para cha̱tum pusca̱t tí li̱pa̱huán Cristo kalhí ixta̱ko̱lú ni̱ li̱pa̱huán Dios pero namá chixcú ma̱tla̱ní ta̱latamá ixpusca̱t, namá pusca̱t ni̱ camákxtakli ixta̱ko̱lú. 0Y Chí tú cama ca̱huaniyá̱n aquit clacsacxtuni̱t, ni̱ Dios quili̱ma̱paksi̱ni̱t. Para cha̱tum chixcú tí li̱pa̱huán Cristo kalhí ixta̱cha̱t tí ni̱ li̱pa̱huán Dios pero namá pusca̱t ma̱tla̱ní ta̱latamá ixta̱ko̱lú, namá chixcú ni̱ camákxtakli ixta̱cha̱t. ^5 y para makxtaka yaj cata̱tamakáxtokli tunu chixcú. Pero para ni̱ lá ta̱lá, cata̱lacca̱xlapá ixta̱ko̱lú y cata̱talakxtumi̱pá. Y na̱ chuná cha̱tum chixcú ni̱ mini̱ní namakxtaka ixta̱cha̱t. I  Chí tú cama ca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n tí tatamakaxtokni̱t, ni̱ aquit clacsacxtuni̱t, sino que Quimpu̱chinacán chú lacasquín. Cha̱tum pusca̱t ni̱ camákxtakli ixta̱ko̱lú; W' Pero para ni̱ lá tata̱yaní mejor catatamakáxtokli porque ma̱s tla̱n tamakaxtokcán que ma̱kxtakajni̱cán quimacnicán acxni maclacasquín ixta̱cristiano. Tí tamakaxtoka, ni̱ catara̱mákxtakli (C~W|{{^zz&yGxvnuts rqq%pRoopnn=mlkk`jxig,f3e&cba@`I_)^m]\ZZMYzXWVyTSRHQEPVNLUK[JII*GFEDCXBfAAQ?>=T;:9^8X6N5V4332D109/^.w-,,,+r+*8)B(''&&q%$#"!!A kwPQ-'fS Ll n - L f7( 1Chí quimacnicán tasí la̱ xlá Adán tí li̱tlahuaca li̱lhtámat, xala ca̱quilhtamacú, pero nachá̱n quilhtamacú quimacnicán ama tasí la̱ xlá Cristo tí alh nac akapú̱n. Ni̱n ama talacastacuanán caj la̱ acxni talakatzí cha̱tum cristiano ^50Cha̱tunu aquín kalhí ixmacni la̱ amá chixcú ni̱ma̱ li̱tlahuaca li̱lhtámat y lakuán, pero tí li̱pa̱huán Jesús ama kalhí ixmacni ni̱ma̱ tla̱n an ta̱lhmá̱n la̱ amá chixcú xalac akapú̱n. W'/Xla̱huán chixcú Adán li̱tlahuaca li̱lhtámat xala ca̱quilhtamacú ni̱ma̱ lakuán. Pero ixli̱cha̱tuy Adán o ma̱s tla̱n huancán Cristo maklhtí̱nalh ixmacni ni̱ma̱ tla̱n an nac akapú̱n. \1.Dios li̱makxtaka pu̱la nakalhi̱yá̱u quimacnicán xla li̱hua ni̱ma̱ pu̱chín xlacata a̱stá̱n ma̱s nali̱pa̱xahuayá̱u quimacnicán ni̱ma̱ ama quinca̱ma̱xqui̱yá̱n y ni̱cxni catipú̱chilh. uc-Nac Escrituras huan xlacata Adán xla̱huán chixcú tí latáma̱lh ixkalhí ixmacni ixli̱stacni ni̱ma̱ tla̱n ní, pero ixma̱su̱y Adán o sea Cristo, tla̱n quinca̱ma̱xqui̱yá̱n quili̱stacnicán ni̱ma̱ ni̱cxni ní. ,Tramakancán tú kalhí li̱hua y lúcut, y ama lacastacuanán tú yaj kalhí li̱hua ni̱ para lúcut. Para Dios tla̱n má̱xqui̱lh cha̱tum cristianos ixmacni ni̱ma̱ kalhí li̱hua y lúcut na̱ tla̱n ma̱xquí ixmacni ni̱ma̱ yaj tú maclacasquín. 4a+Acxni ni̱yá̱u tramakancán li̱xcájnit quimacnicán, pero ama lacastacuanán tunu ma̱s la̱n; tramakancán tú pu̱chín y ama lacastacuanán tú ni̱cxni laksputa. f E*Na̱ chuná ama qui̱taxtú acxni natalacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n; quimacnicán masa acxni ni̱yá̱u pero acxni nalacastacuananá̱u amá̱n kalhi̱yá̱u quimacnicán ni̱ma̱ ni̱cxni catiláksputli. c ?)Na̱ cali̱lacahua̱nántit chichiní, ixtaxkáket ni̱ ta̱talacastuca ixtaxkáket papá, y stacu na̱ tunu ixtaxkaketcán, tahuila̱na ni̱ma̱ ma̱s talacahua̱nán y tahuila̱na ni̱ma̱ li̱ctá talacahua̱nán. b =(Nac akapú̱n na̱ chuná qui̱taxtú tahuila̱na ángeles, y nac ca̱quilhtamacú tahuila̱na cristianos; pero ixmacnicán ni̱ ta̱talacastuca quimacnicán, ni̱ para quimacnicán ta̱talacastuca ixmacnicán. g G'Na̱ chuná quitzistancaní̱n tunu, ixmacnicán spitu tunu, ixmacnicán tamakní na̱ tunu. t a&Dios ca̱ma̱xquí ixakán la̱ lacasquín natatasí y akatunu quihui tunuj túnu takalhí ixtalhtzicán. %%Acxni muju̱cán nac tíyat akstum ixtalhtzi cuxi o catu̱ya̱huá quihui yaj tacuta̱chi namá ixtalhtzi sino que akpún actzú tuhuá̱n. #?$Koxitá tí chuná lacpuhuán porque aquit cca̱huaniyá̱n cali̱lacahua̱nántit la̱ laksputa akstum ixtalhtzi cuxi xlacata napún akastum xá̱huat. #Ma̱x huí tí lacpuhuán, ¿niculá ama lacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n? O ¿niculá ama takalhí ixmacnicán? oW"¡Ni̱ calhtatatapu̱lí̱tit! Catzaksátit ca̱li̱tlá̱n latapa̱yá̱tit, yaj ca̱ktzanká̱tit. Aquit chuná jaé cca̱ta̱chihui̱namá̱n xlacata nama̱xananá̱tit porque makapitzi huixín ni̱ para catzi̱yá̱tit la̱ xli̱ca̱na lacasquín Dios nalatapa̱yá̱tit. Aktum ixtalhtzi tachaná̱n ta̱talacastuca la̱ ama talacastacuanán cristianos \1!Li̱ta̱camán, ni̱ ca̱klhu̱hua̱tnántit porque huan tachihuí̱n xlacata cha̱tum o cha̱tuy lacli̱xcájnit cristianos tla̱n tama̱laktzanké tú tla̱n tama̱lacatzuqui̱ni̱t lhu̱hua cristianos. U# Para Jesús xaní̱n taju̱ma ní muju̱ca, ¿tucu quili̱macuanini̱t la̱ cmacpá̱ti̱lh tú quintatlahuánilh amá cristianos la̱ quitzistancaní̱n xalac Efeso? Entonces ma̱s tla̱n xaclatáma̱lh la̱ tahuán makapitzi cristianos: “Cahua̱yáu y cakachí̱u porque ni̱ catzi̱yá̱u para cha̱lí amá̱n ni̱yá̱u.” ^5Porque aquit xli̱ca̱na cha̱li cha̱lí actzú ni̱ cmakatzanká quili̱stacni y aquit ni̱ cakskahuinama na̱ chuná la̱ ni̱ cakskahuinán acxni cuan cca̱li̱pa̱xahuayá̱n la̱ li̱pa̱huaná̱tit Jesus. yPara ni̱n ni̱ talacastacuanán, ¿tucu quinca̱li̱macuaniyá̱n cliakxtakajnaná̱u cha̱tum xaní̱n Jesús? DMakapitzi huixín xalac Corinto li̱smani̱yá̱tit tamunuyá̱tit ixli̱maktuy ixlakapu̱xokocán tí táni̱lh; pero calacpuhuántit, para ni̱n ni̱ ama talacastacuanán, ¿hua̱nchi chú tatlahuá? ¿Tucu ca̱li̱macuaní tata̱kmunú para ni̱ taca̱najlá ama talacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n? SAcxni Dios naca̱makatlajá hua̱k ixenemigos Cristo, xlacata natalakachixcuhuí, pi̱huá Cristo Ixkahuasa Dios ama li̱tamakxtaka nama̱paksí Ixti̱cu porque Dios li̱mákxtakli nama̱paksi̱nán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. ¡Chuná jaé Dios ta̱yanima nahuán tla̱n nama̱sí ixli̱lanca cani̱cxnihuá quilhtamacú! (~INac Escrituras huan la̱ Dios li̱makxtakni̱t Cristo nama̱paksi̱nán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú, pero jaé ni̱ huamputún xlacata Cristo nama̱paksí Ixti̱cú Dios pues huá Quinti̱cucán Dios ma̱xqui̱ni̱t li̱tlihueke nama̱paksi̱nán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. }Y tí a̱huata ama lactlahuá huá ixpu̱chiná ca̱li̱ní̱n tí li̱makxtaka caní̱u; pero amá quilhtamacú yaj tí ama ní. |Porque Cristo ma̱paksi̱nama nahuán hasta acxni Dios naca̱makatlajá hua̱k tí ni̱ ta̱cxilhputún xlacata natalakachixcuhuí. +{OAcxni namín Cristo ama lá spútut ama ca̱maklhtí ixli̱ma̱paksi̱ncán tí tama̱paksi̱nán ixli̱ti̱lanca akapú̱n, tí tama̱kantaxtí tú ca̱li̱lhca̱ni̱t Dios, tí takalhí li̱tlihueke ca̱quilhtamacú, y ama macama̱xquí Dios Ixti̱cú tú maklhti̱nani̱t nama̱paksí. z}Hua̱k ama qui̱taxtú la̱ laclhca̱ni̱t Dios natalacastacuanán cristianos: pu̱la lacastacuánalh Cristo ca̱li̱ní̱n xlacata nali̱lacahua̱naná̱u, y acxni namín ixli̱maktuy ama talacastacuanán hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huani̱t. :ymPara caj ixlacata ixtatzaca̱tni Adán hua̱k cristianos táni̱lh, chí na̱ caj xlacata ma̱lacatzúqui̱lh sa̱sti latáma̱t Cristo hua̱k cristianos ama talacastacuanán. _x7Huixín catzi̱yá̱tit xlacata cha̱tum chixcú ma̱lacatzúqui̱lh nataní cristianos ca̱quilhtamacú, y chí na̱ chuná cha̱tum chixcú ma̱lacatzúqui̱lh natalacastacuanán cristianos ca̱li̱ní̱n. wwPero aquín tla̱n pa̱xahuayá̱u porque Cristo lama nahuán xastacnán cani̱cxnihuá pues Cristo xla̱huán lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n xlacata nali̱lacahua̱naná̱u, pero nachá̱n quilhtamacú chuná ama ca̱ma̱lacastacuaní Dios hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán. Adán ma̱lacatzúqui̱lh nataní cristianos y Cristo ma̱lacatzúqui̱lh natalacastacuanán {voChuná li̱tum, para Jesús li̱pa̱huaná̱u xlacata naquinca̱cuentajá̱n nac quilatama̱tcán acxni stacnaná̱u, y acxni ni̱yá̱u yaj lá quinca̱maktakalhá̱n, ¡koxitaní̱n aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo laktzanka̱ni̱táu! uwPara Cristo ni̱ lama xastacnán namá tí tali̱pá̱hualh y tani̱ni̱ttá na̱ talaktzanka̱ni̱t ca̱li̱ní̱n. !t;Y para Cristo xaní̱n taju̱ma, ni̱tú li̱macuán li̱pa̱huaná̱u, porque ¿niculá naquinca̱xapaniyá̱n quintala̱kalhi̱ncán cha̱tum ni̱n? s{Para ni̱n ni̱ talacastacuanán ca̱li̱ní̱n qui̱taxtú xlacata Jesús taju̱majcú ana ní muju̱ca acxni ni̱lh. krOY aquín cminá̱u li̱tamakxtaká̱u akskahuinaní̱n tí ca̱ma̱lakachá Dios porque aquín cuani̱táu xlacata Dios ma̱lacastacuáni̱lh Cristo nac ca̱li̱ní̱n y lama xastacnán. Pero para ni̱n ni̱ talacastacuanán ca̱li̱ní̱n la̱ tahuán makapitzi cristianos, entonces na̱ puro ta̱kskahuí̱n xlacata Dios ma̱lacastacuáni̱lh Cristo. Rqy para Cristo ni̱ lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n, entonces ni̱tú li̱macuán la̱ cli̱chihui̱naná̱u lama xastacnán, y huixín, ¿tucu ca̱li̱macuaniyá̱n li̱pa̱huaná̱tit cha̱tum ni̱n? zpm Para ni̱n ni̱ talacastacuanán ca̱li̱ní̱n qui̱taxtú xlacata Cristo ni̱ lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n; joM Aquín siempre cma̱si̱ni̱táu xlacata Jesús lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n y lama xastacnán. Huá ni̱ cli̱ma̱kachakxí hua̱nchi makapitzi huixín huaná̱tit xlacata ni̱n ni̱ talacastacuanán ca̱li̱ní̱n. n Aquit ni̱ cca̱ma̱lacastucma tí ma̱s lhu̱hua o actzú scujni̱t. Tó. Aquín ma̱s cli̱pa̱xahuayá̱u la̱ cca̱li̱ta̱chihui̱nani̱tán Jesús y huixín li̱pa̱huani̱tántit. Para Cristo ni̱ lama xastacnán ni̱tú li̱macuán li̱pa̱huancán %mC Pero chí cli̱pa̱xahuá quintascújut porque Dios quilakalhamani̱t y aquit ni̱ ckaxmatmakani̱t tú quili̱ma̱páksi̱lh pues aquit cscujni̱t ma̱s que xa̱makapitzi apóstoles; ma̱squi ni̱ lá cuan qui̱cstu cscujni̱t porque Dios quimpu̱lanini̱t la̱ta tú ctlahuani̱t. Fl Pues ma̱squi na̱ Jesús quilácsacli nacli̱tanú ixapóstol snu̱n cma̱xanán acxni quili̱ma̱nu̱cán ixapóstol porque aquit cca̱ma̱kxtakájni̱lh tí ixtali̱pa̱huán xapu̱lh. ?kwAstá̱n acxni ixpuhuancán Jesús ixca̱ma̱katzi̱ni̱t ixcha̱lhca̱tnaní̱n quintasí̱nilh aquit y ctáxtulh ca̱ta la̱ xa̱ktzu̱tzu skata ni̱ma̱ takalán lakahuán. bj=Quimpu̱chinacán Jesús xastacnán na̱ tasi̱nipá Jacobo y xa̱makapitzi apóstoles. %iCy ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú ca̱tasí̱nilh li̱huacá íta̱t mi̱lh cristianos. Lhu̱hua jaé cristianos talama̱najcú pero makapitzi tani̱lhá. vheAcxni táxtulh ní ixmuju̱cani̱t tasí̱nilh Pedro y a̱stá̱n ca̱tasí̱nilh xa̱makapitzi apóstoles, g-y na̱ aná huan muju̱ca la̱ cati̱huá chixcú; pero lacastacuánalh ixliaktutu chichiní la̱ ixtali̱chihui̱nancani̱ttá nac Escrituras. (fIAquit ni̱ clakxta̱pali̱ni̱t tú quili̱ma̱páksi̱lh Dios: la̱ Cristo ni̱lh xlacata naxoko̱nán quintala̱kalhi̱ncán la̱ huan nac Escrituras, re]porque ni̱ huí tunu tí tla̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n. Para ixli̱hua̱k minacujcán ca̱najlátit tú cca̱huanín ni̱tú cali̱puhuántit huixín pa̱t taxtuniyá̱tit, pero ni̱cxni cali̱makxtáktit li̱pa̱huaná̱tit Jesús. Xd +Li̱ta̱camán, aquit chí clacasquín ni̱ ca̱ktzonksuátit ixtachihuí̱n Dios ni̱ma̱ cca̱ma̱si̱nín. Huixín ca̱najlani̱tantit Cristo ca̱lakma̱xtuni̱tán y ni̱ cpuhuán pa̱t tachokoyá̱tit, [c/(Huata clacasquín ca̱li̱tlá̱n y li̱pa̱xáu calakachixcuhuí̱tit Dios.6be'Li̱ta̱camán, aquit cca̱huaniyá̱n, calacputzátit lacspi̱tá̱tit ixtalacapa̱stacni Dios pero ni̱ cali̱huanítit amá tí chihui̱nán nac tunu tachihuí̱n. a5&Pero para cha̱tum ni̱ ca̱najlá Dios li̱ma̱paksí̱nalh tú cca̱huanimá̱n, ¡ni̱ caso catlahuátit! Huixín cakaxpáttit quintachihuí̱n. 5`c%Para cha̱tum tla̱n acxcatzí ixtalacapa̱stacni Dios o kalhí ixli̱skalala Espíritu Santo tla̱n ma̱kachakxí xlacata tú cca̱huanimá̱n Dios li̱ma̱paksí̱nalh. l_Q$Calacapa̱stáctit xlacata Dios ni̱ ma̱lacatzúqui̱lh ixli̱ma̱paksí̱n nac milatama̱tcán huixín xalac Corinto, y ni̱ capuhuántit huata huixín catzi̱yá̱tit la̱ lacasquín Dios catalakachixcúhui̱lh cristianos. c^?#Para cha̱tum pusca̱t ni̱ hua̱k ma̱kachakxí tú li̱chihui̱nanca, cakalasquínilh ixta̱ko̱lú nac ixchic porque ni̱ tla̱n tasí cha̱tum pusca̱t capaktánu̱lh acxni talakachixcuhui̱nán lacchixcuhuí̱n. W]'"xlacata lacchaján ni̱ catapaktánu̱lh acxni talakachixcuhui̱nán lacchixcuhuí̱n; porque Dios ni̱ lacasquín catalactáxtulh pues lacchaján ca̱ma̱paksí ixta̱ko̱lucán la̱ huan nac Escrituras. R\!Porque Dios ni̱ lakatí cata̱klhu̱huá̱tnalh cristianos, Dios lakatí tú ca̱li̱tlá̱n tlahuacán. Lacchaján ni̱ catapaktánu̱lh acxni talakachixcuhui̱nán lacchixcuhuí̱n Huixín na̱ tamaclacasquiní natakokeyá̱tit la̱ tali̱smani̱ni̱t talakachixcuhui̱nán xa̱makapitzi cristianos tí tali̱pa̱huán Dios, 1[[ Ca̱ksántit xlacata namá tí talacspi̱ta ixtalacapa̱stacni Dios tamaclacasquiní ni̱ tlakaj natalá y natakalhí ixturno hasta naca̱lakchá̱n natachihui̱nán. ;ZoChuná jaé cha̱tunu hua̱k tla̱n lacspi̱tá̱tit tú ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n Dios xlacata xa̱makapitzi natama̱kachakxí y natakalhí ma̱s li̱camama nac ixnacujcán. bY=Pero para Dios ma̱cxcatzi̱ní ixtalacapa̱stacni cha̱tum tí takaxmatma̱na ixtachihui̱ncán tí talacspi̱tma̱na talacapa̱stacni, entonces tí chihui̱nama acs catá̱yalh xlacata nachihui̱nán xa̱cha̱tum. JX Chuná li̱tum, acxni tachihui̱nán tí talacspi̱ta ixtalacapa̱stacni Dios catachihuí̱nalh cha̱tuy o cha̱tutu y xa̱makapitzi catakáxmatli para tancs tali̱chihui̱nama̱na Dios. W/Para ni̱ huí tí tla̱n lacspi̱ta namá tachihuí̱n mejor ni̱ catachihuí̱nalh la̱ta tzamacán, catachihuí̱nalh ixacstucán y con Dios. tVaAcxni tahuila̱na makapitzi tí tachihui̱namputún nac tunu tachihuí̱n, pu̱la cachihuí̱nalh cha̱tum y huata cha̱tunu cataqui̱tá̱yalh; y siempre skálalh catá̱yalh cha̱tum tí tla̱n talacspi̱ta tú tali̱chihuí̱nalh. ULi̱ta̱camán, aquit clacasquín cama̱kachakxí̱tit xlacata acxni tamakstoká̱tit, cha̱tum catli̱lh, tunu calácspi̱tli la̱ lacasquín Dios nalatapa̱yá̱tit, cha̱tum camá̱si̱lh tú ma̱cxcatzí̱ni̱lh Dios, cha̱tum cali̱chihuí̱nalh ixtakalhchihuí̱n nac tunu tachihuí̱n, y huí tí calácspi̱tli tú huancán namá nac tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ hua̱k tama̱kachakxí. Pero siempre cha̱tunu calacpútzalh la̱ ma̱s tla̱n ca̱makta̱yá xa̱makapitzi tí tali̱pa̱huán Dios. T}Namá cristiano nakalhapalá la̱ta tú ni̱ tla̱n tlahuani̱t, ni̱ para catzí natatzokostá nalakachixcuhuí Dios y nacatzí xli̱ca̱na Dios ca̱kskalhli̱má̱n huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús. Pablo huan la̱ lakachixcuhui̱cán Dios HS Pero para namá tí xla̱huán min o tí ni̱ li̱pa̱huán Dios tanú y kaxmata lhu̱hua talacspi̱tma̱na tancs ixtalacapa̱stacni Dios nac aktum tachihuí̱n ni̱ma̱ ma̱kachakxí, ixacstu natzucú li̱puhuán ixtala̱kalhí̱n ni̱ma̱ tlahuani̱t. Ixacstu nalacsacxtú para xli̱ca̱na tú li̱chihui̱nama̱ca. %RCPorque calacpuhuántit, para lacatum ní tatamakstokni̱t hua̱k tí tali̱pa̱huán Dios tatanú makapitzi cristianos tí ni̱cxni tamín o tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios y takaxmata lhu̱hua tachihui̱nama̱na tunuj túnu tachihuí̱n, natapuhuán xlacata hua̱k tachiyani̱t. }QsDios li̱makxtaka makapitzi catachihuí̱nalh ti̱pa̱katzi tachihuí̱n xlacata natali̱lacahua̱nán tí ni̱ ta̱kahua̱nán, pero ni̱ ca̱macuaní tí tali̱pa̱huani̱t Dios. Tú ca̱makta̱yá tí tali̱pa̱huán Jesús huá namá tí talacspi̱ta ixtalacapa̱stacni Dios; entonces tí ni̱ tali̱pa̱huán Jesús ni̱tú ca̱macuaní porque ni̱ tama̱kachakxí. rP]Chí camá̱n ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n la̱ huan Dios nac Escrituras: “Namá judíos tí cca̱lacsacni̱t y ni̱ quintali̱pa̱huán ta̱cxilhputún para clama xastacnán, pues cama ca̱ma̱lakacha̱ní xala mákat cristianos tí naquintali̱chihui̱nán nac aktum tunu tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ tama̱kachakxí, y ni̱ para chú ama ta̱kahua̱nán.” OLi̱ta̱camán, huixín caca̱makslihuekétit lactzú camán tí ni̱ lihua tatzaca̱tnán, pero ni̱ calacpuhuántit la̱ lactzú camán acxni tú cca̱huaniyá̱n; huixín catzaksátit ma̱kachakxi̱yá̱tit quintapuhuá̱n la̱ lakko̱lún. |NqPero acxni cca̱lakán ní tatamakstokni̱t tí tali̱pa̱huán Jesús cma̱tla̱ní cchihui̱nán ca̱na akquitzis tachihuí̱n ni̱ma̱ hua̱k tama̱kachakxí xlacata natacatzí tú cca̱ma̱sí̱nilh. Porque ¿tucu li̱macuán xacuá akcá̱u mi̱lh tachihuí̱n nac tunu tachihuí̱n para ni̱ tama̱kachakxí? Dios ca̱ma̱lakacha̱ní judíos tú natali̱lakapasa {MoAquit cpa̱xcatcatzi̱ní Dios la̱ tla̱n cchihui̱nán ma̱s tunuj túnu tachihuí̱n que hua̱k huixín. LY ma̱squi xlá lakachixcuhuí̱nalh ixli̱hua̱k ixnacú, amá tí ni̱ ma̱kachakxí ni̱ cha̱lh ixtapuhuá̱n nac ixlacatí̱n Dios. nKUPorque amá tí li̱lakachixcuhui̱ma Dios ixli̱stacni nac tunu tachihuí̱n para aná yá lacatzú cha̱tum ixta̱cristiano ni̱ lá tama̱lakxtumí ixtalacapa̱stacni nakalhtahuakaní Dios porque ni̱ ma̱kachakxí tú huan. gJGAquit camá̱n ca̱huaniyá̱n amá tí li̱kalhtahuakaní Dios ixli̱stacni nac tunu tachihuí̱n snu̱n tla̱n, pero na̱ tamaclacasquiní nama̱kachakxí tú li̱kalhtahuakánilh Dios. Y tí li̱tli̱ní Dios ixli̱stacni nac tunu tachihuí̱n xlacata natalakachixcuhuí snu̱n tla̱n, pero na̱ tamaclacasquiní cama̱kachákxi̱lh tú tli̱ma. I+Porque amá tí li̱kalhtahuaká ixquilhni tunu tachihuí̱n la̱mpara ixli̱stacni xli̱ca̱na kalhtahuakaní Dios ma̱squi ixtalacapa̱stacni ni̱ ma̱kachakxí tú li̱chihui̱nán ixquilhni, porque xlá ta̱chihuí̱nalh Dios ma̱squi ni̱ para huá catzí tú huá. H Para cha̱tum cristiano maklhti̱nán li̱skalala chihui̱nán nac aktum tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱tí ma̱kachakxí, cakalhtahuakánilh Dios na̱ camá̱xqui̱lh Espíritu Santo li̱skalala nalacspi̱ta tú li̱chihui̱nán xlacata hua̱k natama̱kachakxí. tGa Para huixín lacasquiná̱tit li̱tlihueke o li̱skalala ni̱ma̱ ma̱stá Espíritu Santo camaksquíntit caca̱má̱xqui̱lh cristianos ni̱ma̱ ma̱s tla̱n natali̱tiyá li̱camama namá cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús. 8Fi Pero para cha̱tum cristiano quinta̱chihui̱nán nac ixtachihuí̱n y ni̱ cma̱kachakxí tú quihuaní, ni̱ lá quinta̱ra̱lí̱n y quili̱ma̱nú xala mákat cristiano; y para aquit cta̱chihui̱nán y ni̱ quima̱kachakxi̱ní, na̱ ni̱ lá cta̱ra̱lí̱n y cli̱ma̱nú xala mákat cristiano. E Nac ca̱quilhtamacú tahuila̱na lhu̱hua ti̱pa̱katzi tachihuí̱n y cha̱tunu cristianos ca̱macuaní ixtachihui̱ncán. fDE Na̱ chuná huixín, para cha̱tum ca̱ta̱chihui̱naná̱n nac aktum tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ catzi̱yá̱tit, ¿niculá nama̱kachakxi̱yá̱tit tú ca̱huanimá̱n? Min li̱tamakxtaka la̱ cata̱chihuí̱nalh u̱n. 9CkChuná li̱tum nac querra, para ni̱ tancs tlakcán trompeta ni̱ma̱ ca̱li̱ma̱tasi̱cán soldados catatáca̱xli, ¿niculá natacatzí xlacata ama tatanu̱ní tara̱nica? vBeAquit clacasquín cali̱lacahua̱nántit ixli̱tlaknicán músicos, y cakaxpáttit aktum pú̱skolh o aktum violín; para ni̱ tancs tlakcán violín o ni̱ staranca skolicán pú̱skolh ni̱ catzi̱yá̱u tucu yá son tlakma̱ca. 9AkLi̱ta̱camán, para aquit cca̱lakana̱chá̱n acxni tamakstoká̱tit y cca̱ta̱chihui̱naná̱n aktum tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit ni̱tú ca̱li̱macuaniyá̱n; pero tla̱n cca̱makta̱yayá̱n para cca̱lacspi̱tniyá̱n tú quima̱cxcatzí̱ni̱lh Dios, para cca̱ma̱si̱niyá̱n laclanca ixtalacapa̱stacni Dios, para cca̱huaniyá̱n tú lacasquín Dios natlahuayá̱tit o para cca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n la̱ lacasquín Dios nalatapa̱yá̱tit. Tí talacspi̱ta ixtalacapa̱stacni Dios tali̱tanú la̱ tí tla̱n tatlaknán @@yAquit clacasquín hua̱k ixchihui̱nántit tunu tachihuí̱n, pero ma̱s xaclakáti̱lh tla̱n ixlacspí̱ttit ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n porque tí lacspi̱ta ixtalacapa̱stacni Dios ma̱s ca̱makta̱yá cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús que tí chihui̱nán tunu tachihuí̱n. Namá tí taquilhtaxtú tunu tachihuí̱n na̱ tla̱n ca̱makta̱yá cristianos para tunu lacspi̱ta tú quilhuama. k?OAmá tí chihui̱nán tunu tachihuí̱n huata huá macuaní para ma̱kachakxí tú ca̱huán; pero amá tí lacspi̱ta ixtalacapa̱stacni Dios ca̱makta̱yá hua̱k cristianos ana ní tatamakstoka tí tali̱pa̱huán Jesús. >wPero ma̱s ca̱makta̱yá cristianos namá tí talacspi̱ta ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ ca̱ma̱cxcatzi̱ní xlacata ni̱ natalakaputzá tí tali̱pa̱huán Jesús acxni ta̱ktzanka̱putún, siempre natapa̱xahuá ma̱squi ta̱kxtakajnán. :=mPorque amá tí ca̱ma̱xquí Espíritu Santo ixli̱tlihueke huata tla̱n natachihui̱nán tunuj tachihuí̱n ni̱ ca̱makta̱yá cristianos para ni̱ tama̱kachakxí. Namá cristianos tata̱chihui̱nán Dios ma̱squi xa̱makapitzi ni̱ tacatzí tú taquilhuama̱na, y tú tahuán ni̱tí ma̱kachakxí. b< ?Aquit cca̱huaniyá̱n calacputzátit ma̱stacayá̱tit namá tapa̱xquí̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱tán Dios xlacata naca̱lakalhamaná̱tit minta̱cristianoscán pues ma̱s quinca̱macuaniyá̱n; pero na̱ tla̱n camaksquíntit Espíritu Santo caca̱má̱xqui̱lh cristianos li̱skalala la̱ tla̱n natalacspi̱ta ixtalacapa̱stacni Dios. ;  Nac ca̱quilhtamacú ni̱cxni catilako̱lh ixtapuhua̱ncán cristianos tali̱pa̱huán Dios, ni̱cxni catilako̱lh cristianos tí takalhi̱ma̱na nahuán tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios, ni̱cxni catitalako̱lh cristianos tí tara̱lakalhamán la̱ ca̱pa̱xqui̱ni̱t Dios; pero tí ama tata̱yaní huá namá cristianos tí takalhí tapa̱xquí̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t Dios.i:K Na̱ chuná chí, ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱u ticu Dios, acxilá̱u caj la̱ nac aktum aklhchú espejo; pero nachá̱n quilhtamacú tla̱n nata̱ra̱laca̱cxilá̱u. Chí apenas tziná catzi̱yá̱u ticu Dios, pero nachá̱n quilhtamacú nalakapasá̱u y nacatzi̱yá̱u hua̱nchi quinca̱macamini̱tán na̱ chuná la̱ xlá chí quinca̱lakapasá̱n. a9; Acxni actzú kahuasa xacuani̱t xacchihui̱nán la̱ actzú kahuasa, xaclacpuhuán la̱ actzú kahuasa, xaclatamá la̱ actzú kahuasa; pero acxni ctakahuási̱lh cmákxtakli la̱ta tú xackalhí quili̱ctzú. +8O Chí acxilhlacacha̱ná̱u caj la̱ xatama̱nixni, pero acxni nacha̱ná̱u nac akapú̱n nacatzi̱yá̱u hua̱k tú Dios laclhca̱ni̱t nama̱kachakxi̱yá̱u. O7 Namá tí talacspi̱ta ixtachihuí̱n Dios quinca̱ma̱si̱niyá̱n tú lacasquín Dios nama̱kachakxi̱yá̱u, pero quinca̱tzanka̱niyá̱n nama̱kachakxi̱yá̱u hua̱k ixtalacapa̱stacni Dios. 6  Nachá̱n quilhtamacú acxni yaj catitamaclacasquínilh namá cristianos tí quinca̱ma̱si̱niyá̱n ixtalacapa̱stacni Dios, yaj catitamaclacasquínilh namá cristianos tí tali̱chihui̱nán Dios nac tunu tachihuí̱n, yaj catitamaclacasquínilh cristianos tí natalacspi̱ta tú lacasquín Dios nama̱kachakxi̱yá̱u aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús; pero ixtapa̱xquí̱n Dios ni̱ma̱ quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán naca̱li̱lakalhamaná̱u quinta̱cristianoscán siempre amá̱n maclacasquiná̱u. ^55 Ni̱ ca̱ktzonksuátit xlacata amá tí ca̱lakalhamán ixta̱cristiano la̱ pa̱xqui̱ni̱t Dios ni̱ li̱makxtaka lakalhamán cha̱tum cristiano ma̱squi ni̱ pa̱xcatcatzi̱ní, lacputzá la̱ nata̱ra̱lí̱n namá cristianos y ni̱ puhuán huata ama̱ca akskahuicán, y hua̱k ta̱lá ixta̱kxtakajni acxni ta̱ktzanká xa̱makapitzi. -4S ni̱ li̱pa̱xahuá acxni tú ni̱ tla̱n tlahuanicán cha̱tum cristiano sino que li̱pa̱xahuá acxni cristianos tatzaksá tancs talatamá la̱ lacasquín Dios. 83i ni̱ ca̱ta̱ra̱slaka ixta̱cristianos, ni̱ para huata li̱puhuán xla ni̱tú catzanká̱nilh, ni̱ lacapala si̱tzí y aktzonksuá tú ni̱ tla̱n tlahuánilh ixenemigo, 21 Porque amá tí ca̱lakalhamán ixta̱cristiano la̱ pa̱xqui̱ni̱t Dios ni̱ tatlanca̱ní acxni tú ni̱ tla̱n tlahuaní tunu cristiano, tzaksá ca̱makta̱yá xa̱makapitzi, ni̱ lakcatzán tú takalhí xa̱makapitzi, ni̱ lactlancán, ni̱ lactaxtú tali̱pa̱u, s1_ Chuná li̱tum para xacma̱kpítzilh la̱ta tú ckalhí y hasta xacli̱mákxtakli caquilhcuyuca, pero ni̱ huá cli̱tlahuá porque cca̱lakalhamán quinta̱cristianos la̱ quimpa̱xqui̱ni̱t Dios, ni̱tú li̱macuán tú ctlahuá. H0  Para tla̱n xacca̱huánilh cristianos ixtalacapa̱stacni Dios, xaccátzi̱lh tú ama lá a̱stá̱n, snu̱n skalala xacuá y xackálhi̱lh li̱tlihueke caj aktum tachihuí̱n cli̱ma̱ke̱nú aktum sipi, pero ni̱ cca̱lakalhamán quinta̱cristianos la̱ quimpa̱xqui̱ni̱t Dios ni̱tú quili̱macuaní tú ckalhí. j/ O Para aquit tla̱n xacchihuí̱nalh ti̱pa̱katzi tachihuí̱n y hasta tla̱n xacma̱kachákxi̱lh ixtachihui̱ncán ángeles, ni̱tú quili̱macuaní para na̱ ni̱ xacca̱lakalhámalh quinta̱cristianos la̱ quimpa̱xquí Dios, huata cmin li̱tamakxtaka la aktum tambor ni̱ma̱ macahuán huatiyá o la̱ aktum li̱cá̱n ni̱ma̱ caj maca̱csa̱nán. (.I Pero huixín caca̱cxilhlacachipítit namá tí ca̱ma̱xquí Espíritu Santo ma̱s ixli̱skalala o ixli̱tlihueke Dios xlacata naca̱makta̱yayá̱n. Pero chí aquit camá̱n ca̱huaniyá̱n tú ma̱s quinca̱macuaniyá̱n nac quilatama̱tcán aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús. -  ni̱ hua̱k takalhí li̱tlihueke tama̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n, ni̱ hua̱k tla̱n tachihui̱nán ti̱pa̱katzi tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ takaxmatni̱t, y ni̱ hua̱k tla̱n talacspi̱ta tú tahuán namá tí tachihui̱nán ti̱pa̱katzi tachihuí̱n. u,c Hua̱k cristianos takalhí ti̱pa̱katzi ixtascujutcán: ni̱ hua̱k apóstoles, ni̱ hua̱k ta̱cxcatzí ixtalacapa̱stacni Dios, ni̱ hua̱k tama̱sí ixtachihuí̱n Dios, ni̱ hua̱k tla̱n tatlahuá laclanca ixtascújut Dios, w+g Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱t cha̱tunu tí ca̱lacsacni̱t natali̱pa̱huán Jesús tunu túnu ixtascujutcán la̱ lacasquín natamacuaní, y chuné tla̱n ca̱ma̱makstokcán jaé cha̱lhca̱tnaní̱n:
apóstoles tí Jesús ca̱ma̱lakácha̱lh natali̱chihui̱nán,
profetas tí tali̱chihui̱nán ixtalacapa̱stacni Dios,
ma̱kalhtahuake̱naní̱n tí tama̱sí ixtachihuí̱n Dios, tí tatlahuá laclanca ixtascújut Dios, tí tama̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n,
tí tamakta̱yá xa̱makapitzi cristianos,
tí ta̱cpuxcún cristianos,
tí tachihui̱nán tunu tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ takaxmatni̱t. M* Aquit cli̱chihui̱nani̱t ixmacni cha̱tum cristiano xlacata nama̱kachakxi̱yá̱tit Cristo li̱tanú ixakxa̱ka y cha̱tunu huixín tí li̱pa̱huaná̱tit ixmacni tí ca̱maclacasquín. d)A Para lacatum quimacnicán sipán hua̱k quili̱tantumcán maklhcatzi̱yá̱u, y para lacatum quimacnicán cuentajá̱u hua̱k quili̱tantumcán pa̱xahuá. Hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús tali̱scuja Dios ( y chuná ni̱ natamakxtaka actzú tú nalakmakaná̱u sino que acxtum naca̱li̱puhuaná̱u lactzu lactzú tú kalhí quimacnicán. T'! Pero ni̱ ma̱tze̱ká̱u amá quimacnicán ni̱ma̱ ma̱s laclá̱n tatasí. Dios lihua chú quinca̱tlahuán xlacata amá lactzú quimacnicán ni̱ma̱ ni̱ ma̱si̱yá̱u na̱ tla̱n nacuentajá̱u; q&[ Namá lactzú tú kalhí quimacnicán y ni̱ lakati̱yá̱u na̱cxilhcán, ma̱tze̱ká̱u con quilhaka̱tcán; siempre ma̱s ca̱cuentajá̱u namá lactzu lactzú tú kalhí quimacnicán y puhuaná̱u ni̱ mini̱ní ma̱si̱cán. {%o Ma̱squi kalhi̱yá̱u lactzu lactzú tú puhuaná̱u ni̱ maclacasquiná̱u catunu ma̱s quinca̱macuaniyá̱n. 5$c Calacpuhuántit, aktum lakastapu ni̱ lá huaní kantum macán: “Ni̱ cmaclacasquiná̱n”, ni̱ para akxa̱ka lá huaní tujún: “Ni̱tú cli̱tlahuayá̱n.” w#g Pero chí ni̱tú li̱puhuaná̱u porque ma̱squi lhu̱hua tú li̱laknu̱yá̱u aktum lani̱t quimacnicán. Y"+ Para quimacnicán huá ixlí̱lalh tantú̱n o macán, ¿niculá ixlatamá̱u? !} Pero chí tla̱n pa̱xahuayá̱u porque Dios huíli̱lh katunu tú maclacasquín quimacnicán ana ní xlá lacásquilh. O  Chí calacpuhuántit, para ixli̱tantum cha̱tum cristiano ixli̱tánu̱lh aktum lanca lakastapu, ¿niculá ixakahuá̱nalh? Y para ixli̱tánu̱lh aktum lanca také̱n, ¿niculá ixquincalánalh? 7g Para ixtaké̱n ixuá: “Aquit ni̱ cli̱tapaksí ixmacni jaé chixcú porque aquit ni̱ lakastapu”, ni̱ para chú ixli̱tamákxtakli a̱lacatunu ixmacni namá chixcú. $A Para ixtujún ixuá: “Aquit ni̱ cli̱tapaksí ixmacni jaé cristiano porque aquit ni̱ macán”, ni̱ para chú ixtatúnujli ixmacni namá cristiano. ~u Ixmacni cha̱tum cristiano ni̱ ti̱pa̱tum tú kalhí, sino que lhu̱hua tú maclacasquín xlacata nalatamá. 1 Hua̱k aquín acxni tzucúu li̱pa̱huaná̱u Jesús, Espíritu Santo ca̱ma̱lakxtúmi̱lh quintalacapa̱stacnicán con Cristo y miu li̱tamakxtaká̱u la̱ cha̱tum cristiano. Makapitzi aquín judíos y lhu̱hua ni̱ judíos, tunu ca̱sta̱cani̱t y chu̱ta ca̱ma̱scujucán, y tunu libres talama̱na; pero hua̱k maklhti̱nani̱táu huata ixtalacapa̱stacni Espíritu Santo ni̱ma̱ ma̱stá Dios. zm Huixín catzi̱yá̱tit xlacata ixmacni cha̱tum cristiano lhu̱hua tú lactzu lactzú li̱laknú, pero hua̱k tamacuaní xlacata nalatamá namá cristiano; y aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús na̱ chuná quinca̱qui̱taxtuniyá̱n. C Pero Dios ma̱stá hua̱k jaé li̱skalala o li̱tlihueke, y Espíritu Santo ca̱ma̱xquí cha̱tunu cristiano tí lacasquín. Tí tali̱pa̱huán Jesús tali̱tanú cha̱tum cristiano 1 y tunu ca̱ma̱xquí li̱tlihueke natatlahuá laclanca ixtascújut Dios, y makapitzi tamaklhti̱nán li̱skalala natali̱chihui̱nán ixtalacapa̱stacni Dios, y tunu tamaklhti̱nán li̱tlihueke natama̱laksí cristianos tí ta̱kskahuinán tahuán tali̱chihui̱nán Dios y na̱ tama̱sí tí xli̱ca̱na li̱chihui̱nán Dios, y makapitzi tamaklhti̱nán li̱skalala natachihui̱nán aktum tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱cxni ixtakaxmatni̱t, y tunu tamaklhti̱nán li̱skalala natalacspi̱ta tú huamputún namá tunu tachihuí̱n. 5c Makapitzi ca̱ma̱xquí tapuhuá̱n tancs natali̱pa̱huán Dios xlacata natama̱lacahua̱ni̱nán, makapitzi ca̱ma̱xquí li̱tlihueke natama̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n, [/ Espíritu Santo ca̱ma̱xqui̱ni̱t makapitzi li̱skalala natama̱stá consejos, y makapitzi ca̱ma̱xqui̱ni̱t li̱skalala natama̱sí tancs talacapa̱stacni, pero hua̱k Dios ma̱lakachá jaé li̱skalala.  Dios ma̱xquí cha̱tunu cristianos catzuntín ixli̱skalala Ixespíritu xlacata natara̱li̱makta̱yá hua̱k tí tali̱pa̱huán. 3 Huí lhu̱hua tú tla̱n tlahuayá̱u aquín cristianos pero siempre Dios ma̱lacatzuquí nac ixnacujcán cristianos tú lacasquín catatláhualh.  Y ma̱squi cha̱tunu aquín kalhi̱yá̱u ti̱pa̱lhu̱hua quintascujutcán siempre li̱scujá̱u huatiyá cha̱tum Quimpu̱chinacán. 'G Huixín na̱ catzi̱yá̱tit xlacata cha̱tunu cristianos takalhí ti̱pa̱lhu̱hua ixli̱skalalacán, pero hua̱k Espíritu Santo ca̱ma̱xqui̱ni̱t. 5c Chí tzucuni̱t talactaxtú makapitzi cristianos tí tahuán Dios ca̱ma̱lakacha̱ni̱t xlacata naca̱huaniyá̱n ixtalacapa̱stacni. Aquit camá̱n ca̱huaniyá̱n la̱ tla̱n ca̱lakapasá̱tit para ni̱ ta̱kskahuinán: amá tí li̱chiyá y li̱kalhkama̱nán Jesús namá ni̱ makta̱yama Ixespíritu Dios; ni̱ para amá tí ni̱ makta̱yá Espíritu Santo tla̱n ama ma̱luloka Jesucristo Quimpu̱chinacán xastacnán. hI Huixín catzi̱yá̱tit antes nali̱pa̱huaná̱tit Jesús ixputzayá̱tit naca̱ma̱xqui̱yá̱n namá pu̱laktumi̱n tú nali̱catzi̱yá̱tit ca̱kaxmatni̱tán, pero como ni̱ tastacnán ni̱cxni ca̱ta̱chihui̱nán. 9 m Li̱ta̱camán, chí clacasquín cama̱kachakxí̱tit la̱ ca̱ma̱xquí Espíritu Santo ixtascujutcán cha̱tunu cristianos xlacata natamakta̱yá tí tali̱pa̱huán Jesús. x~I}.|^{>zyywvv u tts.r~rqoponmm_lkjj i6hlh gg fdcb a`&_[^q]\}[yYXyWVUTTRoQPONLK[J&H,FE CBA@S??=<NPara cha̱tum cristiano huan: “Aquit cpa̱xquí Dios”, pero ni̱ acxilhputún y hua̱k lakcatzaní ixta̱cristiano chu̱ta akskahuinán. Porque para tí ni̱ ta̱pa̱xahuá pa̱xquí ixta̱cristiano ni̱ma̱ siempre laca̱cxilhma, ¿niculá tla̱n nata̱pa̱xahuá y napa̱xquí Dios ni̱ma̱ ni̱cxni acxilhni̱t? 6eAquín pa̱xqui̱yá̱u Dios porque pa̱xcatcatzi̱niyá̱u la̱ xlá pu̱la quinca̱ma̱si̱nín xli̱ca̱na quinca̱pa̱xquí̱n ma̱squi aquín ya̱ ixpa̱xqui̱yá̱u. taAmá tí xli̱ca̱na tama̱ccha̱ní tara̱lakalhamán cha̱tum chá̱tum yaj tara̱jicuaní ni̱ para ta̱katuyún porque acxni xli̱ca̱na la̱pa̱xqui̱yá̱u yaj lá la̱jicuaniyá̱u. Huá xlacata para tí akatuyún o jicuaní Dios qui̱taxtú ni̱ ma̱kachakxi̱ni̱t la̱ pa̱xquí y huata lacapa̱stacma la ama ma̱xoko̱ní ni̱ tla̱n tú tlahuani̱t. dADios snu̱n lacasquín aquín nama̱ccha̱ni̱yá̱u la̱pa̱xqui̱yá̱u xli̱hua̱k quinacujcán xlacata acxni naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán ni̱tú nakalhi̱yá̱u tú naliakatuyuná̱u ixlacatí̱n. FY chuná jaé qui̱catzi̱ni̱táu ca̱najlani̱táu xlacata Dios xli̱ca̱na quinca̱pa̱xqui̱yá̱n. Dios acxni tú lacapa̱stacnán siempre con tapa̱xquí̱n y hua̱k amá tí takalhí ixtapa̱xquí̱n nac ixnacujcán ma̱lakxtumi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni con ixtalacapa̱stacni Dios, y xlá na̱ chuná. 4aY na̱ chuná hua̱k amá tí ca̱najlá y li̱ta̱yá xlacata Jesús Ixkahuasa Dios catzí la̱ Dios min latamá nac ixnacú y na̱ la̱ lamaj nahuán nac ixnacú Dios. Y chí aquín para tla̱n cma̱luloká̱u xlacata Dios ma̱lakacha̱ni̱t Ixkahuasa y milh ca̱lakma̱xtú hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú huá li̱tlahuayá̱u porque pi̱huá quilakastapucán cli̱cxilhni̱tán la̱ qui̱taxtuni̱t nac ixlatáma̱t. !; Y xlacata ma̱s tla̱n namaklhcatzi̱yá̱u Dios lama nac quinacujcán y aquín lama̱náu nac ixnacú Dios huili̱ni̱t Ixespíritu nac quinacujcán. =s Aquín tla̱n huaná̱u xlacata Quinti̱cucán Dios ni̱cxni tí acxilhni̱t pero para aquín ixli̱hua̱k quinacujcán la̱pa̱xqui̱yá̱u ma̱lakxtumi̱yá̱u ixtalacapa̱stacni Dios con quintalacapa̱stacnicán y chuná Dios ma̱s tla̱n li̱ma̱lacahua̱ni̱nán ixtapa̱xquí̱n nac quilatama̱tcán. >u Li̱ta̱camán, para chuná quinca̱lakalhamaná̱n y quinca̱pa̱xqui̱yá̱n Dios, qui̱taxtú na̱ quila̱li̱pa̱xqui̱tcán cha̱tum chá̱tum ixli̱hua̱k quinacujcán. e~C ¿Nicu li̱lacahua̱naná̱u tí xli̱ca̱na pa̱xqui̱ni̱t ixta̱cristiano la̱ mini̱ní? Pues hasta ni̱ para tí aquín pa̱xqui̱yá̱u Dios la̱ quinca̱mini̱niyá̱n; pero Dios xli̱ca̱na quinca̱pa̱xqui̱yá̱n y huá xlacata li̱macámilh Ixkahuasa ca̱quilhtamacú xlacata naquinca̱lakapu̱xokoyá̱n hua̱k quintala̱kalhi̱ncán. $}A Y Dios li̱ma̱lacahua̱ní̱nalh la̱ ixli̱lanca ixkalhí ixtapa̱xquí̱n acxni ni̱ para lakcátzalh Ixkahuasa y macámilh ca̱quilhtamacú naní quilacatacán xlacata nakalhi̱yá̱u amá li̱pa̱xáu latáma̱t tú amá̱n ta̱li̱pa̱xahuayá̱u cani̱cxnihuá quilhtamacú. ;|oAmá tí ni̱ kalhí ixtapa̱xquí̱n Dios nac ixlatáma̱t qui̱taxtú ni̱ ma̱kachakxi̱ni̱t ixtapuhuá̱n porque Dios acxni tú lacapa̱stacnán hua̱k con tapa̱xquí̱n. :{mLi̱ta̱camán, ni̱ cali̱makxtakui la̱pa̱xqui̱yá̱u ixli̱hua̱k quinacujcán porque chuná makslihuekeyá̱u Dios y xlá acxni tú lacapa̱stacnán siempre con tapa̱xquí̱n. Amá tí kalhí ixtapa̱xquín Dios nac ixnacú li̱tanu̱ni̱t ixkahuasa Dios y ma̱kachakxi̱ni̱t ixtapuhuá̱n. ezCPero aquín ixcamán Dios y kalhi̱yá̱u ixtapuhuá̱n y hua̱k tí tama̱kachakxi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni huá jaé tí quinca̱kaxmatá̱n, pero amá tí ni̱ tama̱tla̱ní la̱ Dios ma̱paksi̱namputún nac ixlatama̱tcán huá amá tí ni̱ quinca̱kaxmatá̱n. Chuná jaé nali̱lakapasá̱u para aktum talacapa̱stacni ta̱ani̱ní tancs ixtalacapa̱stacni Dios, o para caj ta̱ksaní̱n tú ma̱si̱cán. Dios acxni tú lacapa̱stacnán siempre con tapa̱xquí̱n ?ywXlacán huata tali̱chihui̱nán tú ta̱cxilhni̱t xala jaé ca̱quilhtamacú y tí takaxmata talakatí ixtachihui̱ncán porque na̱ xala ca̱quilhtamacú ixtalacapa̱stacnicán. 6xeHuixín tí la̱ xli̱ca̱na quincamancán cca̱lakcatzaná̱n, ¿hua̱nchi natatlaji̱yá̱tit? Dios ca̱lacsacni̱tán y ca̱ma̱xqui̱ni̱tán ixtapuhuá̱n la̱ naca̱makatlajayá̱tit amá akskahuinaní̱n lacchixcuhuí̱n. Amá Espíritu Santo ni̱ma̱ ca̱ma̱puhua̱ni̱yá̱n tú nahuaná̱tit ma̱s kalhí li̱tlihueke ixtalacapa̱stacni que tí ma̱puhua̱ni̱nán talacapastacni tú xala jaé ca̱quilhtamacú. wPero amá tí ni̱ ca̱najlaputún chuná ixlatama̱ni̱t Jesús ni̱ lá kalhí ixtapuhuá̱n Ixespíritu Dios. Cacatzí̱tit xlacata tí tunu talacapa̱stacni ma̱si̱putún namá kalhí xtapuhuá̱n amá xapuxcu ixta̱ra̱lacata̱qui̱ná Cristo tí kaxpatni̱tántit ama chín a̱stá̱n, pues ixtalacapa̱stacni amá li̱xcájnit chixcú makapitzi lacchixcuhuí̱n tachipani̱t chí. 4vaAquit camá̱n ca̱huaniyá̱n la̱ tla̱n naca̱lakapasá̱tit acxni ni̱ ta̱kskahuinán y takalhí tancs ixtalacapa̱stacni Dios: huata amá tí ma̱tla̱ní xlacata Jesucristo tapálajli y la̱ cha̱tum xli̱ca̱na chixcú lakahuani̱t ca̱quilhtamacú Dios ma̱xqui̱ni̱t ixtalacapa̱stacni. +u QLi̱ta̱camán tí cca̱lakcatzaná̱n, ni̱ hua̱k caca̱najlanítit tí tahuán tali̱chihui̱nán ixtalacapa̱stacni Dios, sino pu̱la caca̱li̱cxílhtit para talacapa̱stacni ni̱ma̱ tama̱sí xli̱ca̱na Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱t o caj ixacstucán talacsacxtuni̱t porque talactaxtuni̱t nac ca̱quilhtamacú lhu̱hua akskahuinaní̱n ma̱kalhtahuake̱naní̱n tí tahuán tali̱chihui̱nán ixtapuhuá̱n Dios. 8tiHua̱k amá tí takaxmata jaé ixtalacasquín la̱ cama̱lakxtúmi̱lh ixtalacapa̱stacni con ixtalacapa̱stacni Dios, y xlá na̱ chuná; y catzi̱yá̱u xlacata Dios lama nac quinacujcán porque chuná quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n Espíritu Santo tí macámilh Dios naquinca̱kskalhi̱yá̱n.s%Y amá ixli̱ma̱paksí̱n ni̱ma̱ ma̱s lacasquín nakaxmatá̱u chuné huan xlacata ixli̱hua̱k quinacujcán nali̱pa̱huaná̱u ixtachihuí̱n Ixkahuasa Jesucristo y hua̱k cala̱pa̱xquí̱u cha̱tum chá̱tum la̱ xlá quinca̱li̱ma̱paksí̱n natlahuayá̱u. .rUy xlá naquinca̱ma̱xqui̱yá̱n hua̱k tú maksquiná̱u porque kaxmatniyá̱u tú li̱ma̱paksi̱nán y ma̱kantaxti̱yá̱u ixtapuhuá̱n nac ca̱quilhtamacú. q#Pero li̱ta̱camán, ma̱s tla̱n acxni quinacujcán ni̱tú quinca̱ma̱laksi̱yá̱n porque acxni lihua tla̱n kalhtahuakaniyá̱u Dios, wpgPero para quinacujcán quinca̱ma̱laksi̱yá̱n y ni̱ staccatzán acxni catzí huí tú ni̱ tla̱n tlahuani̱táu ni̱ lá akskahuiyá̱u, na̱ chuná Dios tí hua̱k quinca̱lakapasniyá̱n quinacujcán, y xlá hua̱k acxcatzi̱kó. 5ocY para aquín chuná jaé latama̱yá̱u tla̱n catzi̱yá̱u xlacata Dios ma̱paksi̱nán nac quilatama̱tcán y chuná nakalhi̱yá̱u li̱camama nac ixlacatí̱n. .nULi̱ta̱camán, xli̱ca̱na cala̱pa̱xquí̱tit cha̱tum chá̱tum ni̱ caj chu̱ta cala̱li̱huanítit porque para ixli̱hua̱k quinacujcán la̱pa̱xqui̱yá̱u natasí la̱ nama̱kantaxti̱yá̱u nac quilatama̱tcán y nala̱makta̱yayá̱u. Tí tla̱n kalhí li̱camama ixlacati̱n Dios Bm}Para tí hua̱k kalhí tú nali̱latamá cha̱li cha̱lí y acxila huí tí tú tzanka̱ní y ni̱ makta̱yá, ¿niculá puhuán xlacata kalhí ixtapa̱xquí̱n Dios nac ixnacú? Vl%Quimpu̱chinacán Jesucristo quinca̱ma̱si̱nín la̱ xli̱ca̱na quila̱li̱pa̱xqui̱tcán cha̱tum chá̱tum acxni macamá̱sta̱lh ixlatáma̱t caj quilacatacán y lacasquín na̱ chuná namá aquín nala̱pa̱xqui̱yá̱u y para tamaclacasquiní na̱ tla̱n nama̱sta̱yá̱u quilatama̱tcán caj xlacatacán quinta̱camcán. Ik Hua̱k amá tí ni̱ acxilhputún ixta̱cristiano min li̱tamakxtaka la̱ cha̱tum makni̱ná y cha̱tum makni̱ná ¿niculá tla̱n nakalhí namá li̱pa̱xáu latáma̱t tú Dios ma̱stá? !j;Aquín catzi̱yá̱u xlacata taxtunini̱táu amá nac xatijia li̱ní̱n ni̱ma̱ cha̱n nac pu̱laktzanka̱n y chí ya̱náu amá nac xatijia li̱pa̱xáu latáma̱t tú Dios ma̱stá, y tancs catzi̱yá̱u xlacata chú qui̱taxtuni̱t nac quilatama̱tcán porque chí ca̱pa̱xqui̱yá̱u hua̱k quinta̱cristianoscán. Amá tí ni̱ pa̱xquí ixta̱cristiano la̱tiyá tla̱huán nac xatijia li̱ní̱n. i- Li̱ta̱camán, lacchixcuhuí̱n xala jaé ca̱quilhtamacú naca̱lakmakaná̱n pero ni̱tú cali̱púhuanti porque tiene que natatlahuá. _h7 Ni̱cxni camakslihuekéu amá xamaká̱n chixcú ixuanicán Caín porque xlá makatlájalh ixtalacapa̱stacni tlajaná y huá xlacata li̱mákni̱lh ixta̱cám. ¿Y tucu xlacata li̱mákni̱lh? Porque tú ixtlahuá Caín siempre con li̱xcájnit talacapa̱stacni y tú ixtlahuá ixta̱cam Abel hua̱k ixta̱ani̱ní ixtalacapa̱stacni Dios. )gK Huixín catzi̱yá̱tit amá aktum ixtalacasquín Dios ni̱ma̱ kaxpatni̱tántit la̱ta maka̱sá xlacata quila̱li̱pa̱xqui̱tcán cha̱tum chá̱tum. 0fY Ni̱ tuhua naca̱lakapasá̱tit ticu ixcamán Dios y takalhí ixtalacapa̱stacni, y ticu takalhí ixtalacapa̱stacni tlajaná, porque para tí ni̱ pa̱xquí ixta̱cristiano y ni̱ tlahuaní li̱tlá̱n ¿niculá tla̱n nali̱tanú ixkahuasa Dios? Quila̱li̱pa̱xqui̱tcán cha̱tum chá̱tum e- Ni̱ huí tí li̱tanú xli̱ca̱na ixkahuasa Dios y la̱tiyá latama̱putún nac tala̱kalhí̱n porque tí Dios li̱ma̱nú ixkahuasa na̱ ma̱xquí aktum tunu latáma̱t y chuná jaé yaj lakatí tlahuá tala̱kalhí̱n porque chí li̱tanu̱ni̱t ixkahuasa Dios. odWPero amá tí ni̱ li̱makxtakputún tlahuá tala̱kalhí̱n qui̱taxtú namá cristiano chipani̱t ixtijia tlajaná porque tlajaná la̱ta maká̱n quilhtamacú ni̱cxni li̱makxtakpútulh tlahuá tala̱kalhí̱n. Pero huá lí̱milh Ixkahuasa Dios xlacata nata̱talacastuca y nalactlahuaní ixli̱tlihueke tlajaná ni̱ma̱ ixquinca̱li̱makatlajayá̱n. 6ceLi̱ta̱camán, ni̱ cali̱tamakxtáktit naca̱kskahuicaná̱tit porque aquit cca̱huaniyá̱n, amá tí siempre lakatí tlahuá tú tla̱n nac ixlatáma̱t li̱ma̱lacahua̱ni̱nán la̱ stalanca talacapa̱stacni kalhí, na̱ chuná la̱ li̱lakapasni̱táu stalanca ixtalacapa̱stacni Cristo. *bMPor eso amá tí li̱makxtaka Cristo nama̱paksi̱nán nac ixlatáma̱t qui̱taxtú yaj li̱makxtakma tí nama̱tlahuí tala̱kalhí̱n; pero amá tí la̱tiyá tlahuaputún tala̱kalhí̱n namá ni̱cxni ma̱kachakxi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ para lakapasni̱t ixli̱tlihueke. paYY huixín na̱ catzi̱yá̱tit xlacata Quimpu̱chinacán Jesucristo milh juú ca̱quilhtamacú caj naquinca̱xapaniyá̱n hua̱k quintala̱kalhi̱ncán ma̱squi xlá ni̱cxni li̱tánu̱lh tlahuá ni̱ para aktum tala̱kalhí̱n. t`aHua̱k amá tí ni̱ li̱makxtakputún tlahuá tala̱kalhí̱n ta̱ra̱lacata̱quí ixtalacasquín Dios porque para cha̱tum lakatí tlahuá tala̱kalhí̱n qui̱taxtú la̱ ni̱ cama̱kantaxti̱pútulh ixli̱ma̱paksí̱n Dios. k_OY hua̱k aquín tí acxilhlacacha̱ma̱náu amá quilhtamacú acxni Dios naquinca̱ma̱kantaxti̱niyá̱n jaé tapa̱xahuá̱n na̱ quili̱lacputzatcán la̱ nalakmakaná̱u hua̱k tú ni̱ quinca̱makta̱yayá̱n tancs latama̱yá̱u y ma̱kantaxti̱yá̱u ixtalacasquín Dios na̱ la̱ Quimpu̱chinacán Jesucristo ma̱kantáxti̱lh nac ixlatáma̱t. p^YLi̱ta̱camán, ma̱squi tancs catzi̱yá̱u xlacata aquín li̱tanuni̱tahuá ixcamán Dios, ya̱ tancs catzi̱yá̱u la̱ nakalhi̱yá̱u quintalacahua̱ncán nac akapú̱n, huata catzi̱yá̱u xlacata acxni Quimpu̱chinacán Jesucristo namín ixli̱maktuy amá̱n tapalajá̱u xlacata natasi̱yá̱u la̱ xlá tasí porque tancs na̱cxilá̱u la̱ tasí. ] Ca̱cxílhtit la̱ Quinti̱cucán Dios snu̱n quinca̱lakalhamaná̱n que hasta tla̱n li̱tapa̱cuhui̱yá̱u la̱ xli̱ca̱na ixcamán, y ni̱ chu̱ta li̱tapa̱cuhui̱yá̱u porque xli̱ca̱na ixcamán Dios aquín. Pero tí xalá ca̱quilhtamacú ni̱ lá tama̱kachakxi̱ni̱t la̱ qui̱taxtú pero chú qui̱taxtú porque xlacán ni̱cxni talakapasni̱t lanca ixtalakalhamá̱n Dios. \Para huixín catzi̱yá̱tit xlacata Quimpu̱chinacán Jesucristo siempre tla̱n catzí y tlahuaputún tú tla̱n na̱ mili̱catzi̱tcán xlacata huata tí na̱ tla̱n cristiano huamputún y tlahuaputún tú tla̱n Dios li̱ma̱nú la̱ ixkahuasa.[Huixín tí cca̱lakcatzaná̱n la̱ xli̱ca̱na quincamán, tancs cca̱huaniparayá̱n ni̱ cali̱makxtáktit acxtum ta̱latapa̱yá̱tit Cristo nac milatama̱tcán xlacata acxni xlá namín ixli̱maktuy ni̱ huí tú nali̱ma̱xananá̱tit ixlacatí̱n. HZ Pero aquit ccatzí xlacata huixín kalhi̱yá̱tit namá akskalhi̱ná Espíritu Santo ni̱ma̱ Jesucristo ca̱macama̱xquí̱n cha̱tunu huixín xlacata naca̱ma̱xqui̱yá̱n tancs talacapa̱stacni, y chuná huixín yaj maclacasquiná̱tit xlacata naca̱najlayá̱tit tunu tachihuí̱n ni̱ma̱ namín ca̱kskahuiyá̱n porque pi̱huá Ixespíritu Jesús ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n nac mintalacapa̱stacnicán hua̱k tú mili̱catzi̱tcán, y tú ma̱sí hua̱k xli̱ca̱na porque xlá ni̱ lá akskahuinán. Y aquit cca̱huaniyá̱n cakaxpatnítit tú ca̱ma̱si̱niputuná̱n Espíritu Santo y ni̱ nali̱makxtaká̱tit tancs li̱pa̱huaná̱tit y ta̱latapa̱yá̱tit Cristo nac milatama̱tcán. !Y;Aquit cca̱tzoknanini̱tán y cca̱li̱chihui̱nani̱t amá akskahuinaní̱n lacchixcuhuí̱n tí tunu talacapa̱stacni ca̱ma̱si̱niputuná̱n. +XOPorque pi̱huá Cristo tí chuná quinca̱ma̱lacnu̱nini̱tán xlacata cati̱huá tí nali̱pa̱huán li̱pa̱xáu ama ta̱latamá cani̱cxnihuá quilhtamacú. WHuá xlacata ni̱ cali̱makxtáktit li̱pa̱huaná̱tit amá tancs talacapa̱stacni ni̱ma̱ kaxpáttit la̱ta xapu̱lh, y para ni̱ li̱makxtaká̱tit li̱pa̱huaná̱tit amá tancs ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ kaxpáttit la̱ta xapu̱lh siempre acxtum pa̱t maklhcatzi̱yá̱tit la̱ Dios Xati̱cú la̱ Ixkahuasa Jesucristo tamá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n nac milatama̱tcán. VHua̱k amá tí lakmakán ixtalacapa̱stacni Ixkahuasa Dios min qui̱taxtú na̱ la̱ calakmákalh ixtalacapa̱stacni Ixti̱cú porque acxtum takalhí talacapa̱stacni; y chuná li̱tum amá tí li̱pa̱huán Jesucristo na̱ chuná li̱pa̱huán Ixti̱cú Dios. aU;¿Y ticu namá xapuxcu akskahuiná? Chí camá̱n cca̱huaniyá̱n: li̱tanú xapuxcu akskahuiná amá tí huan xlacata Jesús ni̱ huá Cristo tí milh quinca̱lakma̱xtuyá̱n. Y hua̱k amá tí chuná jaé talacpuhuán huá namá cristianos tí tata̱ra̱lacata̱quí Cristo pues acxtum talakmakán la̱ Dios Xati̱cú la̱ Ixkahuasa. 4TaCca̱tzoknanimá̱n porque ccatzí la̱ xli̱ca̱na lakapasá̱tit y pa̱xqui̱yá̱tit ixtachihuí̱n Dios y chuná hua̱k lacli̱xcájnit tapuhuá̱n huixín lakmakampa̱nántit, y huixín catzi̱yá̱tit xlacata aktum ta̱kskahuín ni̱cxni lá ta̱ma̱lacastuccán con ixtakalhchihuí̱n Dios. &SEPero huixín ni̱ chuná porque Cristo ca̱ma̱xqui̱ni̱tán Espíritu Santo y huá xlacata hua̱k huixín ma̱kachakxi̱yá̱tit ixtalacapa̱stacni. nRUMakapitzi jaé lacchixcuhuí̱n na̱ ixquinca̱ta̱talakxtumi̱yá̱n pero ixcatzicán tatampú̱xtulh porque xlacán ni̱cxni ixtaca̱najlá tú ca̱najlayá̱u aquín. Para xlacán ixquinca̱ta̱latama̱pútulh ni̱ ixtatitáxtulh, pero chú qui̱táxtulh xlacata tancs natasí la̱ ni̱ cha̱tum xlacán tí takalhí ixtalacapa̱stacnicán la̱ aquín. Q!Li̱ta̱camán, accha̱ntahuacani̱t quilhtamacú la̱ huixín kaxpatni̱tántit xlacata ama lactaxtú cha̱tum akskahuiná chixcú tí ama ta̱ra̱lacata̱quí Cristo; pues como chí talakahuani̱t lhu̱hua akskahuinaní̱n ma̱kalhtahuake̱naní̱n tí tata̱ra̱lacata̱quí Cristo tama̱palaja ixtalacapa̱stacni por eso chí tla̱n catzi̱yá̱u xlacata accha̱ni̱ttá quilhtamacú. PLa̱ta tú huí nac jaé ca̱quilhtamacú hua̱k ama talaksputa, na̱ chuná la̱ta hua̱k ixtalakati̱ncán tí talama̱na nac jaé ca̱quilhtamacú natati̱taxtukó; pero para tí tlahuá ixtalacasquín Dios ni̱cxni catitaláksputli ixtapa̱xahuá̱n la̱ nata̱latamá ixpa̱xtú̱n Dios hua̱k namina̱chá quilhtamacú. Talacapa̱stacni ni̱ma ta̱ra̱lacata̱quí Jesús vOePorque hua̱k la̱ta tú ni̱ tla̱n li̱tlahuaputu y li̱lakáti̱t ni̱ma̱ ma̱lacnú ca̱quilhtamacú ni̱ Dios li̱ma̱paksi̱nán sino que pi̱huá ixkasatcán tí talama̱na nac ca̱quilhtamacú tama̱tlahui̱nán: para ta̱klhu̱hui̱ya̱tit acxni ni̱ tla̱n tú tasquín mimacnicán, para hua̱k kalhi̱putuná̱tit tú acxilá̱tit, para li̱lactlancaná̱tit tú kalhi̱yá̱tit, y huá jaé la̱ta hua̱k talacapa̱stacni ni̱ma̱ ma̱stá ni̱ tla̱n ixkásat ca̱quilhtamacú. 1N[Ni̱ snu̱n calacputzátit kalhi̱yá̱tit tú ma̱lacnú jaé ca̱quilhtamacú, ni̱ para tú nama̱kstoká̱tit juú; para huí tí huata lacapa̱staca o pa̱xquí la̱ta tú huí nac jaé ca̱quilhtamacú qui̱taxtú la̱ calakmákalh ixtapa̱xquí̱n Dios y na̱ chuná tú lacasquín. M3Na̱ cca̱tzoknanini̱tán huixín lakko̱lún porque lakapasni̱tántit y li̱pa̱huani̱tántit tí xlá ixlamajá acxni tilacatzúculh jaé ca̱quilhtamacú. Na̱ cca̱tzoknanini̱tán huixín lakkahuasán porque laccamama y ca̱najlani̱tántit ixtachihuí̱n Dios ixli̱hua̱k minacujcán; y na̱ chuná quila̱makapa̱xahuayá̱u porque lakmakampa̱nántit lacli̱xcájnit ixtapuhuá̱n tlajaná. aL; Na̱ cca̱tzoknaniyá̱n huixín lakko̱lún porque ccatzí la̱ ma̱kachakxi̱ni̱tántit ixtalacapa̱stacni namá tla̱n chixcú tí ixlamajá la̱ta tilacatzúculh jaé ca̱quilhtamacú. Na̱ chuná cca̱tzoknaniyá̱n hua̱k huixín lakkahuasán y lactzumaján porque cacxilhni̱t la̱ makatlajani̱tántit ixtalacapa̱stacni tlajaná. Aquit cca̱tzoknanini̱tán huixín camán porque ma̱cchipini̱ni̱tántit lakapasá̱tit ixtalacapa̱stacni Quinti̱cucán Dios. QK Aquit cca̱tzoknaniyá̱n huixín tí cca̱li̱macá̱n la̱ xli̱ca̱na quincamán porque ccatzí Dios ca̱ma̱tzanke̱nanini̱tán hua̱k mintala̱kalhi̱ncán caj xlacata xokó̱nalh Cristo. J Pero amá tí ni̱ acxilhputún ixta̱cristiano y hua̱k lakcatzaní min li̱tamakxtaka la̱ ni̱cxni calakápasli Dios y lapu̱lajcú nac ca̱paklhtutá latáma̱t y ni̱ catzí tucuyá tijia chipani̱t porque ca̱paklhtu̱tá lakatzí̱n tlahuani̱t. ;Io Para tí tla̱n catzí, pa̱xquí ixta̱cristiano tí ta̱lama entonces xli̱ca̱na lama nac la̱n ixtaxkáket Dios y ni̱tú huí tú liakchakxa o ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n. kHO Huá xlacata para huí tí huan: “Aquit clamajá ní huí namá tla̱n taxkáket”, pero ni̱ acxilhputún ixta̱cristiano entonces jaé chixcú min qui̱taxtuní la̱ calatama̱lhcú nac ca̱paklhtu̱tá latáma̱t. G3Pero ma̱squi chuná jaé tú cca̱tzoknimá̱n xli̱ca̱na min qui̱taxtú la̱ aktum li̱pa̱xáu li̱ma̱paksí̱n tú cha̱li cha̱lí nali̱sa̱stiná̱tit nac milatama̱tcán, y Cristo chú quinca̱ma̱si̱nín nac ixlatáma̱t, porque acxni la̱pa̱xqui̱yá̱u cha̱tum chá̱tum laclakó ca̱paklhtu̱tá ní xactla̱huama̱náu y tzucú tasí amá la̱n ixtaxkáket Dios nac quilatama̱tcán. \F1Li̱ta̱camán, la̱ta jaé tú cca̱tzoknimá̱n ni̱ la̱ xasa̱sti ixtalacasquín Dios cali̱macapítit, huixín xlá kalhi̱yá̱tit maká̱n y jaé li̱ma̱paksí̱n maklhu̱huatá kaxpatni̱tántit. PEY para tí huan xlacata li̱pa̱xahuá ixtapa̱xquí̱n Dios nac ixlatáma̱t tamaclacasquiní namakslihueké latamá la̱ Jesucristo tilatáma̱lh. Tí pa̱xquí ixta̱cristiano nac taxkáket lama \D1Porque huata tí ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n huá nama tí xli̱ca̱na ma̱ccha̱ní pa̱xquí Dios y huata chuná tla̱n catzi̱yá̱u ma̱lakxtumi̱ni̱táu quintalacapa̱stacni con ixtalacapa̱stacni Dios. C}Pero para cha̱tum cristiano huan: “Aquit clakapasa ixtalacapa̱stacni”, pero nac ixlatáma̱t ni̱ kaxmata tú li̱ma̱paksi̱nán qui̱taxtú jaé chixcú ni̱ pa̱xquí ixtachihuí̱n chu̱ta akskahuinán y ni̱ li̱macuaní ixtachihuí̱n. KBPara aquín pa̱xqui̱yá̱u tú Dios quinca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n nac quilatama̱tcán cacatzí̱tit xlacata ma̱ccha̱ni̱ni̱táu lakapasá̱u ixtalacapa̱stacni nac ca̱quilhtamacú. ADios li̱lhca̱ni̱t xlacata xlá naxoko̱nán hua̱k quintala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ tlahuani̱táu y cacatzí̱tit xlacata ni̱ huatiyá aquín chú quinca̱lakma̱xtuyá̱n sino la̱ta hua̱k cristianos tí natali̱pa̱huán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. h@ KHuixín tí cca̱li̱maca̱ná̱n la̱ quincamán, cca̱tzokniyá̱n jaé takalhchihuí̱n porque ni̱ clacasquín na̱ktzanka̱yá̱tit tlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n, pero para huí tí cha̱tum huixín tzaca̱tnán tlahuá tala̱kalhí̱n, ni̱ ca̱ktzonksuáu xlacata nac ixpa̱xtú̱n Quinti̱cucán Dios kalhi̱yá̱u cha̱tum tí tla̱n naquinca̱lacati̱ta̱yayá̱n, y jaé quilacati̱ta̱yanacán Quimpu̱chinacán Jesucristo y xlá staranca kalhí ixtalacapa̱stacni. ? { Pero para lactlancaná̱u huaná̱u ni̱cxni tú liaktzanka̱yá̱u y ni̱ kalhi̱yá̱u tala̱kalhí̱n entonces tlahuayá̱u xlacata Dios camilh li̱tamakxtaka la̱ cha̱tum akskahuiná y aquín la̱ ni̱tú cacma̱tla̱níu ixtachihuí̱n.L>  Pero para li̱ta̱yayá̱u quinkasatcán ixlacatí̱n Dios y tla̱n li̱pa̱huana̱u xlacata xlá naquinca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n y naquinca̱xapaniyá̱n hua̱k quintala̱kalhi̱ncán porque xlá snu̱n tali̱pa̱u la̱ ama ma̱kantaxtí hua̱k tú ma̱lacnu̱ni̱t y catzí xlacata huí tí xoko̱nani̱t quilacatacán. = ;Para aquín huaná̱u ni̱ kalhi̱yá̱u tala̱kalhi̱n qui̱cstucán ta̱kskahuima̱náu y ni̱ ma̱tla̱ni̱yá̱u tú huan Dios quilacatacán. f< GPero para aquín lama̱náu la̱ ixtalacasquín Dios nac ixtaxkáket la̱ xlá lama entonces quincakaxmatá̱n y acxtum ta̱lama̱náu y ixkalhni Ixkahuasa Jesucristo naquinca̱xapaniyá̱n hua̱k quintala̱kalhi̱ncán. G;  Para huaná̱u li̱pa̱huaná̱u Dios y xlá quinca̱ta̱lamá̱n pero la̱tiyá lama̱náu nac ca̱paklhtu̱tá latáma̱t akskahuima̱náu la̱ta tú quilhuama̱náu y tú tlahuama̱náu. q: ]Huá jaé ixtachihuí̱n ni̱ma̱ Jesucristo quinca̱ma̱si̱nín y chí cca̱li̱ta̱chihui̱namá̱n: Dios la̱ taxkáket tú quinca̱lakaskoyuli̱ná̱n nac quilatama̱tcán y nac ixlatáma̱t ni̱tú huí ca̱paklhtu̱tá. l9 SChuná namá cca̱tzokniyá̱n jaé talacapa̱stacni xlacata huixín na̱ tla̱n namaklhcatzi̱ya̱tit nac milatama̱tcán amá lanca tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ aquín ckalhi̱yá̱u. Dios lacasquín calatamá̱u nac ixtaxkáket r8 _Chí tla̱n cca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n la̱ta tú cacxilhni̱táu y ckaxmatni̱táu nac ixlatáma̱t xlacata lakxtum naquila̱ta̱pa̱xahuayá̱u na̱ la̱ aquín cta̱pa̱xahuama̱náu Quinti̱cucán Dios y Ixkahuasa Jesucristo. d7 CJaé ixma̱staná li̱pa̱xau latáma̱t acxni milh quinca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixtascújut aquin clakapasui y huá xlacata tla̱n cma̱luloká̱u xlacata cacxilhni̱táu. Cma̱kahua̱ni̱ma̱náu ixtachihuí̱n y clacasquiná̱u huixín na̱ ixlakapástit amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ tla̱n nali̱pa̱xahuayá̱u cani̱cxnihuá quilhtamacú. Xlá pu̱la ixta̱lama Ixti̱cu Dios pero acxni áccha̱lh quilhtamacú tapálajli y milh quinca̱tasi̱niyá̱n. &6 IChí camá̱n ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n amá tí huanicán Ixtachihuí̱n o Ixma̱su̱y Dios ni̱ma̱ ma̱stá li̱pa̱xáu latáma̱t. Xlá ixlamajá acxni tlahuaca jaé ca̱quilhtamacú y la̱ta tú anán, pero chí cma̱lacnu̱yá̱u xlacata aquín cli̱kaxmatni̱táu quintake̱ncán y cli̱cxilhni̱táu quilakastapucán pues cacxilhni̱táu ixtascújut y pi̱huá ixmacni quimacancán cli̱toklhni̱táu. 5 Aquit quilhpa̱xtum cca̱lakalhamaná̱n porque acxtum li̱pa̱huaná̱u Quimpu̱chinacán Jesús. ¡Chuná calalh, amén!j4MQuimpu̱chinacán Jesucristo caca̱makta̱yán siempre y caca̱lakalhamán hua̱k huixín. z3mAmá tí ni̱ lakalhamán Quimpu̱chinacán Jesucristo ixacstu calaktzánka̱lh. ¡Quimpu̱chinacán mima! _27Jaé tachihuí̱n ni̱ma̱ cama ca̱huaniyá̱n aquit cama li̱tzoka quimacán. F1Quinta̱camcán xala juú nac Efeso na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n. Clacasquín cala̱kapixtí̱tit cha̱tunu y catlahuátit cuenta aquit cca̱kapixti̱má̱n la̱ta cca̱lakalhamaná̱n. R0Ca̱huaniyá̱n kalhé̱n quinta̱camcán tí tali̱pa̱huán Jesús nac pu̱latama̱n Asia, na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n Aquila y Priscila y hua̱k cristianos tí tatamakstoka nac ixchiccán. A/{Xlacán quintamá̱xqui̱lh li̱camama nac quinacú acxni xaclakaputzama na̱ chuná la̱ ca̱ma̱xqui̱yá̱n huixín; ni̱cxni ca̱ktzonksuátit tú tatlahuá jaé quinta̱camcán. Q.Aquit snu̱n cca̱li̱pa̱xahuá la̱ támilh quintalakpaxia̱lhnán Estéfanas, Fortunato y Acaico pues xlacán tatláhualh tú huixín ni̱ lá ixtitlahuátit porque ni̱ juú huila̱nántit. U-#Huixín ni̱ caca̱ta̱ra̱huanítit tú tali̱chihui̱nán y na̱ tamaclacasquiní naca̱kaxpatá̱tit tú tahuán hua̱k cristianos tí tali̱scuja Quimpu̱chinacán la̱ ixli̱talakapasni Estéfanas. \,1Cpuhuán na̱ ca̱lakapasá̱tit ixli̱talakapasni Estéfanas, xlá xla̱huán li̱pá̱hualh Jesús nac pu̱latama̱n Acaya y la̱ta acxni tamakta̱yá y tamacuaní cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús. +{Y la̱ta tú lactzu lactzú tlahuayá̱tit caca̱ma̱si̱nítit cristianos ca̱pa̱xqui̱yá̱tit la̱ li̱ta̱camán. d*A Li̱ta̱camán, skálalh calatapá̱tit yaj ca̱klhu̱hua̱tnántit, tancs cali̱pa̱huántit Quimpu̱chinacán Jesús, calatapá̱tit la̱ lacchixcuhuí̱n tí ni̱ tatatlají y siempre cakalhí̱tit li̱camama. y)k Aquit na̱ cuánilh Apolos caca̱tá̱alh xa̱makapitzi quinta̱camcán ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n pero quihuánilh ni̱ lá ixán. Ma̱x naana̱chá acxni nakalhí quilhtamacú. Pablo ca̱huaní hasta cha̱lí cristianos xalac Corinto W(' Clacasquín ni̱tí calakmákalh caj xlacata snu̱n kahuasacú. Huixín camakta̱yátit ni̱tú nalaní ní ama porque xlá mima quinta̱chihui̱nán y aquit ckalhi̱ma na̱ chuná tí tata̱mín Timoteo. G' Na̱ cca̱huaniyá̱n para ca̱lakana̱chá̱n Timoteo, catzaksátit ta̱ra̱li̱piná̱tit y pa̱xqui̱yá̱tit porque xlá li̱scuja Quimpu̱chinacán Jesús na̱ chuná la̱ aquit. &5 Juú nac Efeso cli̱pa̱xahuá la̱ tla̱n cca̱li̱ta̱chihui̱nani̱t Jesús lhu̱hua cristianos ma̱squi na̱ lhu̱hua ni̱ quinta̱cxilhputún. j%MChí clama nac Efeso y juú cama tamakxtaka hasta nati̱taxtukó tacuhui̱ní xla Pentecostés. ,$QPara Dios lacasquín camá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n laktzú quilhtamacú porque ni̱ huata cca̱ti̱lakpaxia̱lhnamputuná̱n, cacxilhputún la̱ lapa̱nántit. k#OCamá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n laktzú quilhtamacú; para tla̱n nacca̱ta̱latama̱yá̱n hasta nati̱taxtukó ca̱lonkni y a̱stá̱n huixín naquila̱makta̱yayá̱u xlacata tla̱n nacchá̱n ana ní cpuhuani̱t cama an. "Chí cca̱huaniyá̱n xlacata pu̱la cama ti̱taxtú nac pu̱latama̱n Macedonia y a̱stá̱n cama ca̱lakana̱chá̱n nac Corinto. R!Y para puhuaná̱tit tamaclacasquiní na̱ nacán, tla̱n cca̱ta̱án. yxlacata acxni naccha̱na̱chá nac Corinto a̱huata naca̱lacsacá̱tit makapitzi cristianos tí ma̱s ca̱li̱pa̱huaná̱tit y naca̱ma̱lakacha̱yá̱u nataán taxtaka namá tumi̱n nac Jerusalén; y naca̱ta̱ma̱lakacha̱yá̱u aktum carta. [/Cha̱tunu camá̱xtulh tu̱maj tú̱ma domingo actzú ixtumi̱n ni̱ma̱ tlajani̱t la̱ta macxpa̱chá̱n, y camá̱kstokli nac ixchic. Ixli̱maka̱s cata̱tzucútit ma̱kstoká̱tit catzuntín namá tumi̱n c ANa̱ cca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n la̱ cca̱huánilh amá cristianos xalac Galacia xlacata namá tumi̱n ni̱ma̱ ma̱kstokpa̱nántit naca̱li̱makta̱yacán quinta̱camcán tí tali̱pa̱huán Jesús nac Jerusalén. ;o:Li̱ta̱camán, huixín ni̱ catachokótit li̱pa̱huaná̱tit Jesús, siempre li̱pa̱xáu cali̱scújtit Quimpu̱chinacán Jesús porque la̱ta tú lactzu lactzú tlahuayá̱tit ni̱ chu̱ta li̱scujpa̱nántit. ¡Nachá̱n quilhtamacú ama lacastacuananá̱u la̱ Cristo chí lama xastacnán!!;9¡Pero chí tla̱n pa̱xcatcatzi̱niyá̱u Dios porque Jesucristo quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱tlihueke namakatlajayá̱u ixpu̱chiná ca̱li̱ní̱n! }s8Chí tla̱n quinca̱makatlajayá̱n quinca̱makni̱yá̱n ixpu̱chiná ca̱li̱ní̱n porque quimacnicán li̱tlahuayá̱u tala̱kalhí̱n. Aquín acxcatzi̱yá̱u kalhí̱yá̱u tala̱kalhí̱n porque ixley Moisés quinca̱ma̱laksi̱yá̱n. }7¿Nicu alh ixli̱tlihueke? ¿Hua̱nchi yaj lá ca̱makní cristianos? ¿Hua̱nchi yaj lá ca̱makatlajá cristianos?” 16Acxni cristianos natamaklhti̱nán ixmacnicán ni̱ma̱ ni̱cxni laksputa y naca̱ma̱xqui̱cán ixmacnicán ni̱ma̱ ni̱cxni catíni̱lh ama kantaxtú amá tú tatzokni̱t nac Escrituras: “Ixpu̱chiná ca̱li̱ní̱n tí tla̱n ixca̱makní cristianos makatlajacani̱t. L5Porque jaé quimacnicán ni̱ma̱ pu̱chín tamaclacasquiní nama̱xqui̱cán ni̱ma̱ ni̱cxni laksputa. Jaé quimacnicán ni̱ma̱ tla̱n ní, ama maklhti̱nán ni̱ma̱ ni̱cxni catíni̱lh. '4Y ama qui̱taxtú lacapala caj la̱ acxni talakatzí cha̱tum cristiano. Acxni namacahuán trompeta cani̱huá pu̱latama̱n ama talacastacuanán hua̱k tí tani̱ni̱t xlacata ya̱cxni nataní, y tí tastacnán ya̱ ni̱ni̱t ama ca̱lakxta̱pali̱nicán ixmacnicán. 4a3Chí camá̱n ca̱huaniyá̱n tachihuín ni̱ma̱ tze̱k ixtaqui̱ni̱t: Ni̱ hua̱k amá̱n ni̱yá̱u, pero hua̱k amá̱n maklhti̱naná̱u tunu sa̱sti quimacnicán. {o2Li̱ta̱camán, aquit clacasquín cacatzí̱tit xlacata tú li̱lani̱t li̱hua y lúcut ni̱ lá ama latamá nac ixpu̱latama̱n Dios pues ¿tucu li̱tlahuacán kalhi̱cán tú sok lakó ana ní huí puro tú ta̱yaní cani̱cxnihuá? v~}|Q{{ yxwmv+uOtsr3q&pHormlkihgfecbba+`]\\[lZYgXKW]VU?SRQHP}ONNkMM KJzIHEDCeAAO@??=<Huixín skálalh calatapá̱tit tla̱n calacapa̱stacnántit porque kalhi̱yá̱tit cha̱tum li̱cuánit mienemigojcán y huá tlajaná. Xlá putzatapu̱lí tí tla̱n nama̱laktzanké la̱ cha̱tum li̱cuánit la̱páni̱t ni̱ma̱ putzama tí nahuá. xiLa̱ta tú liakatuyuná̱tit cali̱pinítit Dios porque xlá lakatí ca̱makta̱yá tí tali̱pa̱huán. Y+Huá xlacata cca̱li̱huaniyá̱n para huixín acs tamakxtaká̱tit acxni tú ca̱li̱lhca̱yá̱n Dios naca̱li̱cxilá̱n, ama cha̱n quilhtamacú xlá ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n lanca mimpu̱tahui̱lhcán. H~ Na̱ chuná huixín lakkahuasán, cakaxpáttit tú tahuán xanapuxcún y cha̱tunu ca̱li̱tlá̱n cala̱kaxpatnítit tú tahuán xa̱makapitzi porque ca̱ksántit la̱ huan nac Escrituras:Dios ca̱ta̱ra̱lacata̱quí tí talactlancán,
pero ca̱cxilhlacachá̱n ca̱makta̱yá tí lactlá̱n tacatzí. &}Exlacata chuná acxni namín amá lihua xapuxcu quimaktakalhnacán aquín ixborregos naca̱ma̱xqui̱cán ixtaxoko̱ncán amá li̱pa̱xáu lanca corona ni̱ma̱ ni̱cxni xneka la̱ ni̱ma̱ ca̱li̱tlahuacán xánat. La̱ ixli̱latama̱tcán lakkahuasán y tí tali̱pa̱huán Cristo k|ONamá tí ta̱cpuxcún cristianos catamá̱si̱lh la̱ ixli̱latama̱tcán xa̱makapitzi, ni̱ huata catama̱paksí̱nalh la̱ ixli̱latama̱tcán namá cristianos ni̱ma̱ ca̱macama̱xqui̱ni̱t Dios catamaktákalhli, r{]ca̱kskalhlí̱tit namá cristianos ni̱ma̱ ca̱macama̱xqui̱ni̱tán Dios namaktakalhá̱tit. Cascújtit ni̱ xlacata ca̱ma̱paksi̱pa̱cántit, sino porque Dios lacasquín cascújtit ixli̱hua̱k mintapuhua̱ncán. Huixín cascújtit ni̱ xlacata pa̱t maklhti̱naná̱tit lhu̱hua tumi̱n, sino porque lakati̱yá̱tit ca̱li̱scujá̱tit xa̱makapitzi. &z GAquit cha̱tum ko̱lú tí quili̱lhca̱cani̱t nacca̱cpuxcún cristianos, aquit cacxilhni̱t la̱ akxtakájnalh Cristo y ckalhi̱ma nacta̱pa̱xahuá Cristo acxni xlá namín. Huá xlacata cca̱liakastacya̱huayá̱n huixín lakko̱lún tí ca̱cpuxcuná̱tit cristianos la̱ aquit, Hy Para Dios li̱makxtaka ca̱kxtakajnántit huixín, huixín la̱tiyá catlahuátit li̱tlá̱n y camaksquíntit Mimpu̱chinacán camaktákalhli mili̱stacnicán y xlá ama ma̱kantaxtí.SxChí calacpuhuántit para takalán tataxtuní namá tí talakatí tatlahuá tú lacasquín Dios ¿niculá lacapala nataxtuní namá tí tatatlanca̱ní ni̱ tama̱kantaxti̱putún ixli̱ma̱paksí̱n? w3Aquín acxilhni̱táu la̱ Dios tzucuni̱t quinca̱ta̱tlahuayá̱n taxokó̱n aquín tí li̱tanu̱yá̱u ixli̱talakapasni. Para Dios quinca̱ta̱tzucuyá̱n aquín, ¿tucu ni̱ catica̱qui̱taxtúnilh amá tí takaxmatmakán ni̱ tali̱pa̱huán ixtachihuí̱n Dios? &vEPero ni̱ cama̱xánalh amá tí akxtakajnán caj xlacata li̱pa̱huán Cristo, chá capa̱xcatcatzí̱nilh Dios porque li̱makxtakni̱t caliakxtakájnalh. QuPorque ma̱s li̱ma̱xaná ixuá para huixín akxtakajnaná̱tit xlacata makni̱nani̱tántit, kalha̱nani̱tántit, tzaca̱tnani̱tántit o xlacata lactanu̱ni̱tántit tú ni̱ ca̱mini̱niyá̱n. ktOPara huixín li̱xcájnit ca̱li̱chihui̱nancaná̱tit caj xlacata li̱pa̱huaná̱tit Cristo capa̱xahuátit porque Ixespíritu lanca Dios ni̱ma̱ lama nac minacujcán ni̱ ama ca̱kxtakmakaná̱n. Xlacán tla̱n tali̱kalhkama̱nán Cristo, pero xlá ama ca̱pa̱xcatcatzi̱niyá̱n para huixín ta̱layá̱tit tú ca̱lakcha̱ná̱n ixlacata. Rs Huixín capa̱xahuátit acxni akxtakajnaná̱tit la̱ akxtakájnalh Cristo porque acxni namín ma̱sí ixli̱lanca ixli̱tlihueke juú ca̱quilhtamacú, xlá na̱ ama ca̱makapa̱xahuayá̱n huixín. qr[ Li̱ta̱camán tí cca̱lakalhamán, huixín ni̱ ca̱klhu̱hua̱tnántit acxni naca̱lakcha̱ná̱n namá ta̱kxtakajni ni̱ma̱ pa̱t ca̱li̱cxilhcaná̱tit porque tú pa̱t pa̱xtoká̱tit ni̱ xla̱huán ama qui̱taxtú. -qS Namá tí li̱lhca̱ni̱t Dios nali̱chihui̱nán, cachihuí̱nalh la̱ Dios caca̱ta̱chihuí̱nalh cristianos; namá tí li̱lhca̱ni̱t naca̱li̱scuja ixnata̱camán, cascujli la̱ta ma̱s ma̱ccha̱ní ixli̱tlihueke ni̱ma̱ ma̱xqui̱ni̱t Dios xlacata huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesucristo tla̱n napa̱xcatcatzi̱niyá̱tit Dios hua̱k ixtalakalhamá̱n, porque huata huá mini̱ní nalakachixcuhui̱yá̱u y napa̱xcatcatzi̱niyá̱u ixli̱tlihueke cani̱cxnihuá quilhtamacú. Chuná calalh, amén. Tí akxtakajnán capa̱xáhualh npU Huixín tí ca̱ma̱xqui̱ni̱tán Dios ixli̱tlihueke nali̱scujá̱tit, caca̱makta̱yátit cha̱tum chá̱tum tí tamaclacasquín la̱ ca̱mini̱ní natascuja tí ca̱cxilhlacachini̱t Dios ca̱ma̱xquí ixli̱tlihueke. toa Huixín caca̱ta̱maklhtatátit namá cristianos tí tamaclacasquín y ni̱ caca̱li̱chihui̱naná̱tit. 5ncNi̱ cali̱makxtáktit la̱pa̱xqui̱yá̱tit cha̱tum chá̱tum porque acxni la̱pa̱xqui̱yá̱tit xapayá̱tit lhu̱hua mintala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ kalhi̱yá̱tit. mmSCha̱li cha̱lí talacatzuhui̱ma amá chichiní nalaksputa la̱ta tú anán, huá cca̱li̱huaniyá̱n tancs calacapa̱stacnántit y cali̱ta̱yanítit nac mili̱stacnicán kalhtahuakaniyá̱tit ixli̱hua̱k minacujcán. ,lQHuá xlacata Cristo ca̱li̱ta̱chihuí̱nalh ixtachihuí̱n Dios amá tí tani̱ni̱t porque ma̱squi juú ca̱quilhtamacú táni̱lh ixmacnicán la̱ cati̱huá cristiano, tla̱n ama talatamá ixespíritucán la̱ ca̱li̱lhca̱ni̱t Dios. Cha̱li cha̱lí talacatzuhui̱ma namín Cristo SkPero ni̱ ca̱ktzonksuátit xlacata ama cha̱n chichiní ama ca̱ta̱tlahuayá̱n taxokó̱n amá tí li̱lhca̱cani̱t juez naca̱ma̱xoko̱ní xastacnán y xaní̱n cristianos tí tatzaca̱tnani̱t. GjXlacán ama ta̱klhu̱hua̱tnán acxni nata̱cxila yaj takokeyá̱tit namá li̱xcájnit latáma̱t ni̱ma̱ tachipani̱t xlacán, y li̱xcájnit ama ca̱li̱chihui̱naná̱n huixín. 4iaCpuhuán lhu̱huatá tala̱kalhí̱n tlahuátit amá quilhtamacú acxni ixlapa̱nántit la̱ namá tí ni̱ talakapasa Dios, huata ixli̱puhuaná̱tit makapa̱xahuayá̱tit mimacnicán, ixli̱ma̱huacayá̱tit li̱tzaca̱tnaná̱tit mimacnicán, huata ixkachi̱yá̱tit, huata ixli̱puhuaná̱tit tla̱n hua̱yaná̱tit, huata ixli̱puhuaná̱tit mincuchucán, y ixlakati̱yá̱tit ca̱lakachixcuhui̱yá̱tit pu̱laktumi̱n. +hOY namá quilhtamacú ni̱ma̱ tzanka̱ní nalatamá, tzaksá latamá la̱ lacasquín Dios calatáma̱lh. Yaj tzaksá huata ma̱kantaxtí tú lacasquín ixmacni. g Huixín catzi̱yá̱tit la̱ Cristo akxtakájnalh nac ixmacni huá xlacata para tamaclacasquiní huixín na̱ cali̱tamakxtáktit akxtakajnaná̱tit. Porque amá tí li̱tamakxtaka akxtakajnán nac ixmacni, qui̱taxtú yaj tlahuaputún ixtala̱kalhí̱n. 8fiXlá alh nac akapú̱n y chí huí nac ixpa̱xtú̱n Dios y hua̱k laclanca ma̱paksi̱naní̱n ángeles y tí takalhí li̱tlihueke takaxmatní tú li̱ma̱paksi̱nán.heIAmá chúchut ni̱ma̱ tapu̱taxtúnilh amá cha̱tzayán cristianos ta̱talacastuca amá chúchut ni̱ma̱ quinca̱cma̱huacacaná̱n acxni ta̱kmunuyá̱u. Jaé chúchut ni̱ cheké quimacnicán, aquín ta̱kmunuyá̱u xlacata nacheke̱makaná̱u quintala̱kalhi̱ncán y namaksquiná̱u Dios quinca̱ma̱xqui̱yá̱n lactlá̱n talacapa̱stacni, y catzi̱yá̱u taxtuniyá̱u acxni ta̱kmunuyá̱u porque li̱pa̱huaná̱u Jesucristo tí lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n. =dsPorque xlacán takaxmatmákalh Dios amá maká̱n quilhtamacú acxni Noé tzúculh tlahuá amá lanca barco xlacata natataxtuní. Xlá ca̱huánilh la̱ Dios ixca̱cxilhlacachini̱t naca̱lakma̱xtú, pero ni̱ taca̱nájlalh y huata tataxtúnilh cha̱tzayán cristianos tí ni̱ tamú̱xtulh nac chúchut. c/y chú ca̱lákalh amá ixespíritucán cristianos ní lacatum ixca̱kalhi̱cán la̱ tachí̱n y ca̱li̱ta̱chihuí̱nalh ixtachihuí̱n Dios. DbCristo acxni ni̱lh nac culu̱s caj maktum xokó̱nalh cani̱cxnihuá ixlacata quintala̱kalhi̱ncán. Xlá ni̱cxni tláhualh tala̱kalhí̱n pero liakxtakájnalh quintatzaca̱tnicán xlacata tla̱n naquinca̱ma̱lacatzuhui̱yá̱n ixlacatí̱n Dios. Masqui makni̱ca ixmacni, ixespíritu siempre lama huá, .aUPara Dios lacasquín na̱kxtakajnaná̱tit ma̱s ca̱macuaniyá̱n ca̱kxtakajnántit xlacata tlahuayá̱tit tú tla̱n que xlacata tlahuayá̱tit tú ni̱ tla̱n. 6`eHuixín ni̱ catlahuátit tú nali̱puhuaná̱tit a̱stá̱n xlacata amá tí ni̱ ca̱cxilhputuná̱n ca̱li̱lhcuyuya̱huayá̱n ta̱kskahuín, ixacstucán natali̱ma̱xanán ixta̱kskahuincán acxni nata̱cxila la̱ huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Cristo ni̱tú li̱makatzanka̱ni̱tántit. V_%Porque chuná ma̱si̱yá̱tit nac minacujcán lama Mimpu̱chinacán tí ca̱ma̱tunujni̱tán nali̱scujá̱tit. Para tí ca̱kalasquiniyá̱n hua̱nchi huixín acxilhlacachipiná̱tit amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t Dios, lakasu̱t y ca̱li̱tlá̱n sok calacspi̱tnítit tú xlacata li̱ca̱najlayá̱tit. v^ePero para huixín ma̱squi tlahuayá̱tit tú tla̱n ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit ma̱s pa̱t pa̱xahuayá̱tit. Huá xlacata cca̱li̱huaniyá̱n, ni̱ ca̱katuyúntit, ni̱ para caca̱jicuanítit namá tí ca̱ma̱kxtakajni̱yá̱n. ] Chí quila̱huaníu, ¿ticu naca̱tlahuaniyá̱n tú ni̱ tla̱n para huixín huata tzaksayá̱tit tlahuayá̱tit tú tla̱n? y\k Porque Dios ca̱cxila ca̱maktakalha tí lactlá̱n tacatzí,
y sok ca̱kaxmata acxni takalhtahuakaní,
pero ni̱ ca̱laca̱cxilhputún amá tí huata tatlahuá tú ni̱ tla̱n. Catunu ma̱s ta̱kxtakajnán tí lactlá̱n tacatzí "[= Ca̱kxtakmákalh la̱ta tú li̱xcájnit tlahuá y huata catláhualh tú tla̱n.Calacpútzalh li̱pa̱xáu latamá y catakókelh namá tijia. +ZO Cakaxpáttit tú huan Dios nac Escrituras:Amá tí li̱pa̱xáu latama̱putún nac ixlatáma̱t y ni̱ akatuyumputún cha̱li cha̱lí,
ni̱ cali̱mákxtakli istzi̱máka̱t li̱xcájnit cachihuí̱nalh,
ni̱ caquilhtáxtulh nac ixquilhni ni̱ para akstum ta̱kskahuín. YY+ Huixín ni̱ capu̱spitnítit tí ca̱tlahuaniyá̱n tú ni̱ tla̱n, ni̱ para cakalhtaxtóktit tí li̱xcájnit ca̱li̱chihui̱naná̱n, huixín chá camaksquíntit Dios caca̱maktákalhli ni̱tú catapá̱xtokli. Porque Dios ca̱li̱lhca̱ni̱tán ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n ixtapa̱xquí̱n para ta̱layá̱tit tú pa̱xtoká̱tit. XLi̱ta̱camán, huixín acxtum cala̱cxilhlacachipítit, cala̱sipa̱cxílhtit, cala̱lakalhamántit y tla̱n cacatzí̱tit. \W1Chí cca̱ta̱chihui̱naná̱n huixín lacchixcuhuí̱n tí makaxtoká̱tit, catzaksátit ma̱kachakxi̱yá̱tit ixtalacapa̱stacnicán minta̱cha̱tcán xlacata li̱pa̱xáu nalatapa̱yá̱tit porque xlacán hua̱k tali̱puhuán la̱ aktum xatlá̱n la̱n vaso, hasta ni̱ lá xamacán porque tla̱n tapaklha. Xa̱huá mili̱rrespetartlahuatcán porque Dios na̱ ca̱cxilhlacachini̱t ixama ca̱ma̱xquí li̱pa̱xáu latáma̱t la̱ huixín y Dios naca̱kaxmatá̱n acxni kalhtahuakaniyá̱tit porque ni̱ la̱makasi̱tzi̱pa̱nántit. Tí li̱pa̱xáu latama̱putún ni̱ calá̱slakli RVCalacapa̱stáctit la̱ Sara akahua̱nánilh ixta̱ko̱lú Abraham, y li̱mákxtakli cali̱tánu̱lh xapuxcu ixákxtaka tí nama̱paksi̱nán. Huixín camakslihuekétit Sara la̱ lactzumaján tamakslihueké ixna̱najcán; catlahuátit tú tla̱n xlacata ni̱cxni nali̱ma̱xananá̱tit puhuaná̱tit aktzanka̱pa̱nántit. _U7Maká̱n quilhtamacú huá jaé laclá̱n li̱taca̱xta̱y tamá̱si̱lh amá lacchaján tí ixtali̱scuja Dios y ixtakalhi̱ma̱na naca̱lakma̱xtú y ni̱cxni tali̱mákxtakli ta̱kahua̱naní ixta̱ko̱lucán. }TsHuixín calacputzátit ma̱si̱yá̱tit la̱n li̱taca̱xta̱y ni̱ma̱ kalhí minacujcán; porque ixlacatí̱n Dios huata tata̱yaní ixli̱taca̱xta̱ycán amá cristianos tí tama̱sí tla̱n tacatzí y ni̱ tatlanca̱ní ixli̱stacnicán. kSOChuná li̱tum ni̱ calacputzátit tla̱n ca̱xta̱yayá̱tit nac mimacnicán, para ca̱huili̱yá̱tit lactlá̱n li̱taca̱xta̱y xla oro, para li̱cuánit acxquitá̱tit, para huili̱yá̱tit lactlá̱n lhákat. Tó. wRgixacstucán nata̱cxila la̱ ni̱tú li̱makatzanka̱yá̱tit, tancs latapa̱yá̱tit, hua̱k kaxpatá̱tit. ?Q yHuixín lacchaján tí makaxtoká̱tit, cakaxpáttit tú tahuán minta̱ko̱lucán xlacata para xlacán ni̱ taca̱najlá ixtachihuí̱n Dios tla̱n natali̱pa̱huamputún acxni nata̱cxila la̱ huixín tancs latapa̱yá̱tit hua̱k kaxpatá̱tit. Masqui ni̱ caca̱li̱ta̱chihui̱nántit ixtachihuí̱n Dios DPAquín ixlapu̱layá̱u la̱ xata̱ktzanká̱n borregos, pero chí kalhi̱yá̱u cha̱tum quimaktakalhnacán tí quinca̱pu̱laniyá̱n xlacata nalakma̱xtuyá̱u quili̱stacnicán.|OqCristo mactánu̱lh hua̱k quintala̱kalhi̱ncán y ca̱lactláhualh acxni ni̱lh nac culu̱s. Xlá mákni̱lh quintala̱kalhi̱ncán quilakapu̱xokocán y chí lama̱náu la̱ mini̱ní porque Dios quinca̱cxilhlacachín chu̱ta naquinca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n tú ixtlahuani̱táu. Cristo ma̱stájalh ixkalhni xlacata aquín nama̱ksa̱ni̱yá̱u quili̱stacnicán. "N=acxni ixuanicán lacli̱xcájnit tachihuí̱n ni̱cxni ixkalhti̱nán, acxni ma̱kxtakajni̱ca ni̱cxni lacpúhualh ca̱ma̱xoko̱ní tí tama̱kxtakájni̱lh, xlá huata chá ma̱s tancs li̱tá̱yalh li̱pa̱huán Dios, amá tí tancs ca̱ma̱xquí cha̱tunu tú ca̱mini̱ní. _M7Xlá ni̱cxni tláhualh tala̱kalhí̱n, ni̱cxni quilhtáxtulh aktum ta̱kskahuín; ELDios ca̱lacsacni̱tán ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n ixcamán xlacata naca̱li̱cxilá̱n para natlahuayá̱tit ixtalacasquín na̱ chuná la̱ Cristo quinca̱liakxtakajnán. Xlá quinca̱ma̱si̱nín la̱ quili̱pa̱ti̱tcán acxni tlahuayá̱u tú lakatí Dios, huá cca̱li̱huaniyá̱n catakokéu tú tláhualh. qK[Chí calacpuhuántit, para huixín tzaca̱tnaná̱tit y ca̱castigartlahuacaná̱tit ¿niculá naca̱pa̱xcatcatzi̱niyá̱n Dios minta̱kxtakajnicán ni̱ma̱ ta̱lapa̱nántit? Pero para huixín tlahuayá̱tit tú tla̱n y ca̱castigartlahuacaná̱tit entonces Dios xli̱ca̱na ama ca̱paxcatcatzi̱niyá̱n minta̱kxtakajnicán ni̱ma̱ ta̱lapa̱nántit. JPorque Dios ca̱pa̱xcatcatzi̱ní ixcamán tí talakalhamán tapa̱tí ixta̱kxtakajnicán ma̱squi ni̱tú tali̱tzaca̱tnani̱t. BI}Huixín tí scujá̱tit caca̱rrespetartlahuátit mimpatroncán, cakaxpáttit tú tahuán la̱ amá tí tla̱n catzí y ca̱pa̱xqui̱yá̱n y la̱ amá tí lacsnú̱n talani̱t. ?HwHuixín hua̱k caca̱rrespetartlahuátit, caca̱pa̱xquí̱tit quintacamcán tí tali̱pa̱huán Cristo, tancs calatapa̱tit ixlacatí̱n Dios la̱ tí ni̱cxni tatlahuaputún tú ni̱ nalakatí, y carrespetartlahuátit lanca quima̱paksi̱nacán emperador. Tí tali̱pa̱huán Dios catamakslihuékelh Cristo bG=Huixín calatapá̱tit la̱ namá cristianos tí hua̱k tla̱n tatlahuá tú talacasquín, pero ni̱ xlacata hua̱k tla̱n tlahuayá̱tit catlahuátit tú li̱xcájnit. Huixín huata cali̱scújtit tú lakatí Dios. %FCDios lacasquín catlahuátit li̱tlá̱n xlacata naca̱ma̱quilhacsli̱yá̱tit namá laktakalhí̱n cristianos tí li̱xcájnit ca̱li̱chihui̱naná̱n. 9Ekcatakáxmatli gobernadores porque xlacán ca̱li̱lhca̱cani̱t xlacata naca̱ma̱xoko̱ni̱cán amá tí tatzaca̱tnán y naca̱paxcatcatzi̱nicán tí tatlahuá tú tla̱n. (DI Dios lakatí tí tali̱pa̱huán catakáxmatli tú tahuán ma̱paksi̱naní̱n xala ca̱quilhtamacú. Catakáxmatli rey porque kalhí li̱ma̱paksí̱n, fCE Huixín tancs calatapá̱tit ixlacati̱ncán namá cristianos xlacata nata̱cxila la̱ tlahuayá̱tit li̱tlá̱n y ma̱squi chí ca̱lhcuyuya̱huayá̱n la̱ makni̱naní̱n, acxni Dios naca̱qui̱cxilhlacachá̱n tla̱n natama̱kachakxí y natapa̱xcatcatzi̱ní tú tlahuani̱t milacatacán. Hua̱k catakáxmatli tú tahuán ma̱paksi̱naní̱n AB{ Li̱ta̱camán tí cca̱lakalhamán, huixín tancs calatapá̱tit juú ca̱quilhtamacú la̱ amá tí tamakchá̱n tamaklatamá a̱lacatunu pu̱latama̱n. Ni̱ catakokétit namá lacli̱xcájnit talacapa̱stacni ni̱ma̱ tataxtú nac ixnacujcán tí ni̱ talakapasa Dios y ma̱laktzanké ixli̱stacnicán. 6Ae Milh quilhtamacú huixín ni̱ ixli̱tanu̱yá̱tit ixcamán Dios, pero chí li̱tanu̱yá̱tit ixcamán Dios tí ca̱lacsacni. Huixín ni̱ ixmaklhcatzi̱ni̱tántit ixtapa̱xquí̱n Dios pero chí catzi̱yá̱tit la̱ ca̱pa̱xqui̱ni̱tán. Tí tali̱pa̱huán Dios camá̱si̱lh nac ixlatáma̱t @+ Li̱pu̱tum huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Cristo, Dios ca̱lacsacni̱tán xlacata huata cha̱tum Minti̱cucán nakalhi̱yá̱tit, li̱tanu̱yá̱tit pu̱tum curas tí talakachixcuhuí cha̱tum lanca rey, li̱tanu̱yá̱tit ixca̱chiquí̱n Dios tí tali̱scuja, y li̱tanu̱yá̱tit ixcamán Dios tí ca̱lakalhamaná̱n. Dios ca̱ma̱tunujni xlacata naca̱maclacasquiná̱n nali̱chihui̱naná̱tit laclanca ixtascújut amá tí ca̱ma̱xtún ní ca̱paklhtu̱táj ixlapa̱nántit y ca̱ma̱xquí̱n lanca ixtaxkáket. ?Xlacán ta̱kchakxa porque takaxmatmakán li̱pa̱xáu ixtachihuí̱n Dios, pero chú ixca̱li̱lhca̱cani̱t la̱ huan nac Escrituras:Lhu̱hua ama taliakchakxa jaé chíhuix,
y lhu̱hua ama ca̱ma̱lhtujú. Dios ca̱lacsacni̱t tí tali̱pa̱huán e>CHuixín tí li̱pa̱huaná̱tit Cristo catzi̱yá̱tit la̱ lhu̱hua ixtapalh kalhí namá xastacnán chíhuix, pero tí ni̱ tali̱pa̱huán ca̱qui̱taxtuní tú chuné huan nac Escrituras:Pi̱huá namá chíhuix ni̱ma̱ talakmákalh ixtlahuananí̱n chiqui,Dios lí̱lhca̱lh nata̱yá nac ixcha̱stú̱n la̱ xacha̱ya chiqui. #=?La̱ huan nac Escrituras:Nac quinca̱chiquí̱n Sión cama ma̱lakachá cha̱tum tí clacsacni̱t,
y ama li̱tanú la̱ aktum la̱n chíhuix ni̱ma̱ ya̱huacán nac ixcha̱stú̱n la̱ xacha̱ya chiqui.Amá tí nali̱pa̱huán ni̱ ama aklhu̱hua̱tnán pa̱xahuá. g<GHuixín tí li̱pa̱huaná̱tit Cristo, Dios na̱ ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n xastacnán chíhuix ni̱ma̱ maclacasquima li̱tlahuama ixchic ní nalatamá, y hasta li̱tanu̱yá̱tit curas tí tali̱scuja Dios tali̱lakachixcuhuí tú takalhí nac ixnacujcán, y Dios lakatí ca̱li̱pa̱xahuayá̱n porque li̱ta̱yayá̱tit li̱pa̱huaná̱tit Cristo. 8;iHuixín cama̱lacatzuhuí̱tit Cristo porque xlá li̱tanú amá xastacnán chíhuix ni̱ma̱ talakmákalh cristianos, pero Dios lacsacni̱t y kalhí lhu̱hua ixtapalh. :7Para huixín xli̱ca̱na maklhcatzi̱ni̱tántit ca̱lakalhamani̱tán Dios, catlahuátit tú cca̱huanimá̱n. Cristo li̱tanú xastacnán chíhuix _97Huixín chá camaksquíntit Dios stalanca ixtalacapa̱stacni la̱ lactzú lakskatá̱n talaktasá istziqui̱tcán xlacata tla̱n nama̱ta̱xtucá̱tit amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱lacnu̱nicani̱tántit. +8 QHuá cca̱li̱huaniyá̱n huixín ca̱kxtakmakántit hua̱k lacli̱xcájnit mintalacapa̱stacnicán, yaj cala̱kskahuítit, yaj chu̱ta cala̱ma̱si̱nítit la̱lakalhamaná̱tit, xli̱ca̱na cala̱pa̱xquí̱tit, yaj tú cala̱lakcatzanítit, y yaj li̱xcájnit cala̱li̱chihui̱nántit. G7  Pero ixtachihuí̱n Quimpu̱chinacán ta̱yanima nahuán cani̱cxnihuá. Aquit ccatzí huá jaé li̱pa̱xáu tachihuí̱n ca̱ma̱si̱nicani̱tántit huixín xlacata nataxtuniyá̱tit.S6 !Ca̱ksántit la̱ huan nac Escrituras:Hua̱k cristianos tí talama̱na ca̱quilhtamacú cca̱li̱ma̱nú la̱ li̱cúxtut,
y ixli̱tlihuekecán ni̱ma̱ tama̱ta̱xtuca cta̱ma̱lacastuca la̱ xaxánat namá li̱cúxtut.Hua̱k ama talaksputa, na̱ chuná la̱ li̱cúxtut tasca̱ca y xaxánat taxneka y tayuja. x5 kPorque ma̱squi huixín ca̱ma̱lakahuani̱ni̱tán cristianos tí na̱ taní la̱ cati̱huá, chí lapa̱nántit porque ca̱ma̱lakahuaní̱n ixli̱maktuy xastacnán Dios y ixtachihuí̱n lama nahuán y ta̱yanima nahuán cani̱cxnihuá. 4 ;Para huixín xli̱ca̱na kaxpatá̱tit amá tancs talacapa̱stacni ni̱ma̱ ca̱ma̱si̱nicántit acxni li̱pa̱huántit Cristo yaj kalhi̱yá̱tit lacli̱xcájnit talacapa̱stacni nac minacujcán y tla̱n la̱pa̱xqui̱yá̱tit ixli̱hua̱k ninacujcán, y aquit cca̱huaniyá̱n ni̱ cali̱makxtáktit la̱lakalhamaná̱tit ixli̱hua̱k mintapuhua̱ncán cha̱tum cha̱tum tí tali̱pa̱huán Cristo. P3 Y acxni ni̱lh ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n y má̱xqui̱lh lanca ixpu̱táhui̱lh nac akapú̱n. Chí aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo tancs catzi̱yá̱u tla̱n ma̱lacatzuhui̱yá̱u Dios y li̱pa̱huaná̱u xli̱ca̱na amá̱n ma̱ta̱xtucá̱u amá tapa̱xahuá̱n. Tí tali̱pa̱huañ Cristo tara̱lakalhamán F2 Dios ixlacsacni̱t Cristo la̱ta ya̱ ixtlahuá ca̱quilhtamacú; pero como ixquinca̱lacachinini̱tán quinca̱lakalhamaná̱n aquín, huá xlacata li̱ma̱lakácha̱lh jaé quilhtamacú. j1 Osino que Cristo xókolh acxni ma̱stájalh ixkalhni y ni̱lh nac culu̱s porque xlá li̱tánu̱lh amá la̱n borrego tí ni̱ istzaca̱tnani̱t nali̱lakachixcuhui̱cán Dios xlacata naxapá ixtala̱kalhi̱ncán cristianos. 0 +Porque huixín catzi̱yá̱tit xlacata xalakmaká̱n mili̱talakapasnicán ca̱ta̱makxtakni laklhkahuili tijia la̱ nataxtuniyá̱tit, pero Dios ca̱cxilhlacachín y ca̱ma̱si̱nín tancs tijia la̱ nataxtuniyá̱tit y ni̱ li̱xokoni̱t tú laclakó la̱ oro o plata, T/ #Quinti̱cucán Dios ni̱tí acxilhlacachá̱n ma̱s tali̱pa̱u, acxtum ama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n cha̱tunu cristianos, huá cca̱li̱huaniyá̱n huixín tí li̱ma̱pa̱cuhui̱yá̱tit “Quinti̱cucán Dios”, siempre calacputzátit ni̱tú li̱makatzanka̱yá̱tit la̱ta lapa̱nántit nahuán jaé ca̱quilhtamacú. ). MCalacapa̱stáctit la̱ huan nac Escrituras: “Huixín ti̱tum cakalhí̱tit mintalacapa̱stacnicán na̱ chuná la̱ ti̱tum ckalhí quintalacapa̱stacni.” - Huixín chá calacputzátit tancs latapa̱yá̱tit porque Dios tí ca̱tasanín nali̱pa̱huaná̱tit tancs kalhí ixtalacapa̱stacni. ., WPara huixín xli̱ca̱na kaxpatá̱tit tú li̱ma̱paksi̱nán Dios, yaj li̱xcájnit calatapá̱tit la̱ ixlapa̱nántit xapu̱lh acxni ni̱ ixlakapasá̱tit Dios. 4+ c Aquit cca̱huaniyá̱n, tla̱n calacpuhuántit tú pa̱t tlahuayá̱tit, tancs calacapa̱stacnántit acxni tú lactanu̱yá̱tit, y ni̱ cali̱makxtáktit acxilhlacachipiná̱tit amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t Dios ama ca̱ma̱xquí tí ca̱lakalhamán acxni namín Jesucristo. ,* S Pero Dios ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh ni̱ ixama ma̱kantaxtí tú ixma̱lacnu̱ni̱t amá quilhtamacú, sino que ixquinca̱lacachinini̱tán aquín. Huixín catzi̱yá̱tit Dios ma̱lakácha̱lh xalac akapú̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo naca̱ta̱chihui̱nán profetas, y chí pi̱huá ixli̱tlihueke ca̱li̱ta̱chihui̱nancani̱tántit namá li̱pa̱xáu tachihuí̱n la̱ nataxtuniyá̱tit. Jaé tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ kalhi̱yá̱u ni̱ para ángeles ta̱cxilhni̱t la̱ tamaklhcatzí. Dios lacasquín catalí̱scujli tí tali̱pa̱huán )  ixtacatzi̱putún ticu yá chixcú y tucu yá quilhtamacú ixama min amá tí ixca̱ma̱cxcatzi̱ní Ixespíritu Cristo ni̱ma̱ ixlama nac ixnacujcán, y ixca̱huanini̱t la̱ ixama akxtakajnán y la̱ ixama ca̱makapa̱xahuá a̱stá̱n lhu̱hua cristianos. X( + La̱ta maká̱n Dios ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh profetas catali̱chihuí̱nalh la̱ ixama ca̱cxilhlacachín cristianos jaé quilhtamacú xlacata natataxtuní. Xlacán ixtara̱kalasquiní, ixtalacputzá, 1' ] Porque catzi̱yá̱tit caj xlacata li̱pa̱huaná̱tit Jesucristo huixín lakma̱xtuni̱tántit mili̱stacnicán. Profetas tali̱chihui̱nani̱t quintapa̱xahua̱ncán & Huixín pa̱xqui̱yá̱tit Jesucristo ma̱squi ni̱ acxilhni̱tántit, li̱pa̱huaná̱tit ma̱squi chí ni̱ acxilá̱tit y ccatzí xlacata nac minacujcán maklhcatzi̱yá̱tit lanca y la̱n tapa̱xahuá̱n hasta ni̱ lá li̱huaná̱tit tachihuí̱n. E% Porque tamaclacasquiní Dios naca̱li̱cxilá̱n ta̱kxtakajni para xli̱ca̱na tancs li̱pa̱huaná̱tit na̱ chuná la̱ oro li̱cxilhcán nac lhcúya̱t para xli̱ca̱na xatlá̱n. Huixín catzi̱yá̱tit xlacata oro lhu̱hua ixtapalh pero lakó, pero tí ta̱yaní acxni li̱cxila Dios ma̱s ixtapalh, y acxni namín Jesucristo ixli̱maktuy amá̱n ca̱pa̱xcatcatzi̱niyá̱n, amá̱n ca̱ma̱xqui̱yá̱n lactlá̱n mimpu̱tahui̱lhcán. r$ _¡Capa̱xahuátit la̱ kalhi̱pa̱nántit tú naca̱ma̱xqui̱caná̱tit! Para jaé laktzú quilhtamacú tamaclacasquiní Dios naca̱li̱cxilá̱n la̱ta tú ta̱kxtakajni huixín ni̱ catatlanca̱ní̱tit chá capa̱xahuátit. H#  Como huixín li̱pa̱huaná̱tit Dios ixli̱hua̱k minacujcán, xlá ca̱li̱maktakalhmá̱n nahuán ixli̱tlihueke xlacata nama̱ta̱xtucá̱tit amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ li̱lhca̱ni̱t ama ca̱ma̱xquí hua̱k cristianos acxni nachá̱n quilhtamacú. Dios ca̱li̱cxila ta̱kxtakajni tí tali̱pa̱huán G"  quinca̱li̱kalhi̱má̱n ama quinca̱ma̱xqui̱yá̱n nac akapú̱n. Amá quimpu̱tahui̱lhcán ni̱cxni ama laclakó, ni̱ para lá lactlahuacán, ni̱ para ama xneka la̱ taxneka xánat. $! CCapa̱xcatcatzi̱níu Dios Ixti̱cu Quimpu̱chinacán Jesucristo porque ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n y quinca̱cxilhlacachín. Jaé qui̱taxtú la̱ calakahuáu ixli̱maktuy porque chí tla̱n acxilhlacacha̱ná̱u amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t _  9Huixín ca̱lacsacni̱tán Quinti̱cucán Dios la̱ta maká̱n quilhtamacú, ca̱ma̱lakacha̱nini̱tán Ixespíritu xlacata naca̱ma̱tunujá̱n huata huá nakaxpatniyá̱tit y naca̱li̱xapaniyá̱n mintala̱kalhi̱ncán ixkalhni Jesucristo ni̱ma̱ ma̱stájalh acxni ni̱lh. Li̱ta̱camán, Dios caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t la̱ta huixín ma̱ta̱xtucá̱tit. Dios ca̱ma̱tunujnini̱t ixpu̱tahui̱lhcán tí tali̱pa̱huán 1 _Aquit Pedro ixapóstol Jesucristo tí ma̱lakacha̱ni̱t nali̱chihui̱nán. Cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huixín judíos tí li̱pa̱huaná̱tit Cristo y lapa̱nántit a̱lacatunu pu̱latama̱n ní makchipini̱tántit la̱ nac Ponto, nac Galacia, nac Capadocia y nac Asia y nac Bitinia. -Li̱ta̱camán, caca̱cuentajcántit ni̱ nalakachixcuhui̱yá̱tit namá tí ni̱ lihua xli̱ca̱na midioscán. Chuná calalh, amén.oWY aquín na̱ tancs catzi̱yá̱u xlacata Ixkahuasa Dios milh ca̱quilhtamacú y xlá quinca̱ma̱xquí̱n taxkáket y chuna jaé nama̱kachakxi̱yá̱u ixtalacapa̱stacni amá cha̱stum xastacnán Dios, y chí ma̱lakxtumi̱ni̱táu quintalacapa̱stacni con ixtalacapa̱stacni y na̱ chuná con ixtalacapa̱stacni Ixkahuasa Jesucristo. Xlá na̱ lihua Dios y huata tí ma̱stá amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ nali̱pa̱xahuayá̱u la̱ta hua̱k namina̱chá quilhtamacú. RAquín catzi̱yá̱u xlacata macama̱xqui̱ni̱táu quilatama̱tcán Dios y na̱ chuná xlacata hua̱k xa̱makapitzi tí talama̱na nac ca̱quilhtamacú tlajaná ca̱li̱kalhí la̱ ixtachí̱n. Z-Catzi̱yá̱u xlacata hua̱k tí Dios ca̱li̱ma̱nu̱ni̱t ixcamán yaj tatlahuapu̱lá tala̱kalhí̱n porque Ixkahuasa Dios ca̱maktakalha ixli̱stacnicán xlacata tlajaná ni̱ lá naca̱makatlajá.  Hua̱k tí kaxmatmakán tú li̱ma̱paksi̱nán Dios tlahuá tala̱kalhí̱n pero ni̱ huá cli̱chihui̱nán, aquit cca̱li̱ta̱chihui̱namá̱n namá talacapa̱stacni tú caj chu̱ta li̱kalhkama̱nán Dios y huá li̱ma̱laktzanké quili̱stacnicán. !;Para tí acxila ixta̱cristiano tlahuama aktum tala̱kalhí̱n ni̱ma̱ ni̱ nama̱laktzanke̱ní ixli̱stacni y maksquín cama̱tzanke̱nánilh Dios xlá nakaxmatní y nalakma̱xtú ixli̱stacni. Porque huí aktum ma̱s li̱cuánit tala̱kalhí̱n ni̱ma̱ quinca̱ma̱laktzanke̱niyá̱n quili̱stacnicán que ni̱ cca̱li̱ma̱macqui̱yá̱n nakalhtahuakaniyá̱tit Dios xlacata nama̱tzanke̱nán. U#Y como tancs catzi̱yá̱u quinca̱kaxmatmá̱n xani̱ta makli̱t nakalhtahuakaniyá̱u na̱ capa̱xahuáu xlacata tú maksquiná̱u xlá naquinca̱ma̱xqui̱yá̱n. Cala̱makta̱yáu cha̱tum chá̱tum -Hua̱k tí aquín li̱pa̱huaná̱u Dios catzi̱yá̱u xlacata acxni tú namaksquiná̱u nac ixtapa̱xahuá̱n xlá naquinca̱kaxmatá̱n. X) Cca̱tzoknanini̱tán jaé takalhchihuí̱n hua̱k huixín tí li̱pa̱huani̱tántit Ixkahuasa Dios xlacata tancs nama̱kachakxi̱yá̱tit kalhi̱yá̱tit amá li̱pa̱xáu latáma̱t tú ma̱lacnú. >u Tancs cacatzí̱tit xlacata tí ma̱kachakxi̱ni̱t y li̱pa̱huán huata Ixkahuasa tí lakma̱xtuni̱t kalhí amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ma̱stá, pero na̱ cacatzí̱tit xlacata tí ni̱ ma̱tla̱ní xlacata Ixkahuasa Dios tí nalakma̱xtú ni̱ lá catikálhi̱lh jaé li̱pa̱xáu latáma̱t. B} Y huá jaé tú Dios quinca̱ma̱lacnu̱niyá̱n xlacata quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ amá̱n ta̱li̱pa̱xahuayá̱u cani̱cxnihuá quilhtamacú; pero huata tí ama kalhí jaé tapa̱xahuá̱n nac ixlatáma̱t huá amá tí li̱pa̱huán xlacata Ixkahuasa huá tí lakma̱xtuni̱t.  Amá tí li̱pa̱huán Ixkahuasa Dios ma̱tla̱ní y li̱n nac ixnacú la̱ta tú Dios ma̱lacnú; y para tí ni̱ ma̱tla̱ní la̱ta tú ma̱lacnú li̱macá̱n Dios la̱ ca̱kskahuínalh porque ni̱ ca̱najlaputún tú li̱chihuí̱nalh Ixkahuasa. K Para aquín ma̱tla̱ni̱yá̱u tú lacchixcuhuí̱n tama̱luloka, tú ta̱cxilhni̱t juú ca̱quilhtamacú xlacata xli̱ca̱na, ma̱s tla̱n quinca̱macuaniyá̱n nama̱tla̱ni̱yá̱u tú Dios li̱chihui̱nani̱t Ixkahuasa porque ixtachihuí̱n Dios li̱huacá snu̱n xtapalh acxni ma̱luloka xlacata Jesús Ixkahuasa. A{ixtachihuí̱n Espíritu Santo nac quinacujcán, amá chúchut acxni ta̱kmúnulh y ixkalhni acxni ni̱lh nac culu̱s; y hua̱k jaé la̱ cha̱tutu testigo acxtum tali̱chihui̱nán. ~uEntonces aquín kalhi̱yá̱u la̱ cha̱tutu testigo tí tama̱luloka xlacata Jesús milh quinca̱lakma̱xtuyá̱n: Y+Quimpu̱chinacán Jesucristo milh nac ca̱quilhtamacú ma̱kantaxtí tú li̱ma̱mácqui̱lh Ixti̱cú Dios, y maclacásquilh chúchut y kalhni natama̱luloka xlacata xlá tí milh quinca̱lakma̱xtuyá̱n, ni̱ huatiyá chúchut sino chúchut y kalhni. Y Espíritu Santo na̱ chuná ma̱luloka y xlá huata huan tú xli̱ca̱na. *M¿Ticu tla̱n ta̱talacastuca y makatlajá la̱ta tú lacli̱xcájnit huí ca̱quilhtamacú? Cacatzí̱tit xlacata huata tí ca̱najlá y li̱pa̱huán xlacata Jesús huá Ixkahuasa Dios tla̱n ama makatlajanán. Huí ti̱pa̱tutu la̱ testigo ni̱ma̱ tama̱luloka Jesús Ixkahuasa Dios 9Porque hua̱k tí ca̱lacsacni̱t ca̱li̱ma̱nú ixcamán tla̱n tamakatlajá la̱ta tú ni̱ tla̱n talacapa̱stacni xala ca̱quilhtamacú ni̱ma̱ naquinca̱ma̱laktzanké porque aquín tí li̱pa̱huaná̱u Dios quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama nata̱yaniyá̱u siempre. ~}e{{AzxyPxw\vuttrqppJo&nmilkkIjnihhgDedcbaa__~^^&]t\[ZYY'XtWVV+U)SSpRR=QQ%PxOyNMLKK J>I=H,FFOEEdCCMBAAL?_>=<<;,:98877~7?66W5+44l32210r/.,,d+*)('G&%$#"l g<nQpiMHx B P62]bAquín ni̱ lá huaná̱u ni̱ lanca namá ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ tze̱k laclhca̱ni̱t la̱ naquinca̱cxilhlacachiná̱n. Cali̱lacapa̱stacnántit tú huan:Tí quinca̱lakma̱xtún milh lakahuán la̱ cati̱huá chixcú,Espíritu Santo ma̱lulokni̱t tancs ma̱stá taxokó̱n.Angeles xalac akapú̱n tali̱lacahua̱nani̱t,
y li̱chihui̱nancani̱t cani̱huá pu̱latama̱n.Lhu̱hua cristianos xala ca̱quilhtamacú tali̱pa̱huani̱t,
y ixli̱lanca tali̱lacahuá̱nalh tí tamaklhtí̱nalh nac akapú̱n..Ubpero para tú cli̱makapalá ni̱ cama akatuyún porque cma̱lakacha̱nini̱tán jaé carta xlacata nacatzi̱ya la̱ ixli̱latama̱tcán tí ca̱ma̱cpuxcuni̱ni̱t Dios natacuentaja tí ca̱li̱ma̱nu̱ni̱t ixcamán, porque aquín ixli̱talakapasni tí tanu̱ma̱náu nac ixpu̱siculán xastacnán Dios y aquín tí kalhi̱yá̱u tancs ixtalacapa̱stacni tú nali̱chipa̱xnaná̱u y nama̱kahuani̱yá̱u cani̱huá. c?bTimoteo, aquit ctzoknimá̱n jaé carta ma̱squi cpuhuán sok cama lakana̱chá̱n; %b Porque namá ixmakta̱yaná xapuxcu cristianos tí tla̱n ma̱kantaxtí ixtascújut hua̱k cristianos ta̱cxila y tzucú tali̱pa̱huán y tiyá ma̱s li̱camama li̱chihui̱nán la̱ tla̱n natali̱pa̱huán cristianos Jesucristo. Pablo lacpuhuán ama acxila Timoteo -Sb Namá ixmakta̱yananí̱n xapuxcu cristianos, huata catakálhi̱lh cha̱tum ixpusca̱tcán, tla̱n catama̱páksi̱lh ixcamancán y tí talama̱na nac ixchiccán. 4ab Ixpusca̱tcán na̱ chuná tancs catalatáma̱lh xlacata naca̱li̱pa̱huancán tancs catalacpuhuá̱nalh, catama̱kantáxti̱lh tú talactanú, ni̱ cata̱ksaní̱nalh. a ;b Antes naca̱li̱lhca̱cán ixtascujutcán calacchihui̱nántit para hua̱k tama̱tla̱ní y para tancs talama̱na caca̱ma̱xqui̱ca ixtascujutcán natamakta̱yá xapuxcu cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo. 9b Catamá̱si̱lh tama̱kantaxtí tú ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh Cristo la̱ tatakokeni̱t y tancs catali̱lacpúhualh ixtalacapa̱stacnicán tú tla̱n. : mbNa̱ chuná namá ixmakta̱yananí̱n xapuxcu cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo, tamaclacasquiní tancs catalatáma̱lh xlacata naca̱li̱pa̱huancán, catama̱kantáxti̱lh tú tahuán, ni̱ huata catakáchi̱lh, ni̱ huata catali̱púhualh la̱ natatlajá tumi̱n ma̱squi ni̱ ca̱mini̱ní. V %bNa̱ tamaclacasquiní tla̱n natali̱lacahua̱nán ixlatáma̱t namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios xlacata ni̱ li̱ma̱xanaj natali̱chihui̱nán; xa̱huá chuná ni̱ catimá̱xqui̱lh quilhtamacú tlajaná nama̱lactlancaní xlacata natlahuá tala̱kalhí̱n. La̱ ixli̱latama̱tcán ixmakta̱yananí̱n xanapuxcún cristianos V %bNa̱ chuná ni̱ lá li̱tanú ca̱cpuxcún cristianos tí apenas tzucuni̱t li̱pa̱huán Cristo porque tla̱n tzucú lactlancán y nama̱xoko̱ni̱cán ixtala̱kalhí̱n la̱ castigartlahuaca tlajaná. ObPorque para cha̱tum chixcú tí li̱tanú xapuxcu cristianos ni̱ lá ca̱ma̱paksí tí ca̱ta̱lama nac ixchic, ¿niculá tla̱n naca̱cuentaja ca̱cpuxcún cristianos tí tali̱pa̱huán Dios? btla̱n ca̱ma̱paksí tí talama̱na nac ixchic, ca̱ma̱si̱ní ixcamán la̱ nata̱kahua̱nán y la̱ ca̱li̱tlá̱n natalatamá. r]bPero ni̱ lá li̱tanú xapuxcu cristianos tí huata lakatí kachí, tí lakatí la̱slaka, tí lakatí huata li̱puhuán natlajá tumi̱n; tí li̱tanu̱putún xapuxcu cristianos mini̱ní tla̱n nacatzí, ca̱li̱tlá̱n latamá, )KbPero tí chipaputún namá tascújut li̱tanú xapuxcu cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo, tamaclacasquiní ni̱ li̱ma̱xanaj natalatamá, huata nakalhí cha̱tum ixpusca̱t, tancs calacpuhuá̱nalh, huata calacpútzalh tlahuá tú tla̱n, calatáma̱lh la̱ mini̱ní tí li̱scuja Cristo, caca̱maklhtí̱nalh tí tamín talakpaxia̱lhnán, cakálhi̱lh li̱skalala la̱ naca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos. 7 ibAquit tancs ccatzí xli̱ca̱na tú cca̱huanimá̱n: para cha̱tum chixcú li̱tanu̱putún xapuxcu cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo tla̱n tú lacpuhuán nac ixnacú. LbPero na̱ tla̱n taxtuní para ma̱kantaxtí ca̱makastaca ixcamán, para ni̱ li̱makxtaka tancs lacapa̱stacnán, li̱pa̱huán Dios, pa̱xqui̱nán y li̱makxtaka ca̱kskálhli̱lh Dios.%bXa̱huá ca̱ksántit xlacata ni̱ Adán akskahuini̱t tlajaná sino que askáhuilh Eva, y a̱stá̱n huá ma̱tláhui̱lh tala̱kalhí̱n. hIb porque Dios xla̱huán tláhualh cha̱tum chixcú Adán, y a̱stá̱n tláhualh pusca̱t Eva. %Cb Ni̱ para cma̱tla̱ní cha̱tum pusca̱t ca̱cpúxculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní lacchixcuhuí̱n, ni̱ para naca̱ma̱paksí, ma̱s mini̱ní acs catahui, pYb Acxni tú li̱chihui̱nama̱ca acs catatahui takaxmatma̱na tú ma̱si̱ma̱ca ni̱ catapaktánu̱lh. !~;b Ma̱s ca̱mini̱ní catamá̱si̱lh tú tla̱n tatlahuá la̱ ca̱mini̱ní lacchaján tí tali̱pa̱huán Dios y macama̱xqui̱ni̱t ixlatama̱tcán. m}Sb Lacchaján na̱ chuná ni̱ li̱ma̱xanaj catalhaká̱nalh, catahuíli̱lh lháka̱t ni̱ma̱ tla̱n tasí, la̱ ca̱mini̱ní tí ni̱tú ixkasatcán, ni̱ li̱cuánit catá̱cxquitli, ni̱ li̱cuánit catali̱ca̱xtá̱yalh oro y lactapala̱xlá ixli̱taca̱xta̱yancán ni̱ma̱ takalhí, ni̱ para catali̱lactláncalh lactlá̱n ixlhaka̱tcán. m|SbAquit clacasquín hua̱k lacchixcuhuí̱n catakalhtahuakánilh Dios cani̱huá ní tatamakstoka y acxni tatalacaya̱huaní Dios aktum catahuíli̱lh ixtapuhua̱ncán, ni̱tí la̱makasi̱tzi̱ma y ni̱tí la̱quitstalama. %{Cby aquit quili̱lhca̱ni̱t nacma̱kahuaní jaé talacapa̱stacni quili̱makxtakni̱t nacli̱tanú apóstol tí nali̱chihui̱nán. Aquit cli̱quilhán Cristo xli̱ca̱na ni̱ cakskahuinán acxni cuan quima̱lakacha̱ni̱t nacca̱ma̱kalhchihui̱ní tí ni̱ judíos nacca̱huaní la̱ natali̱pa̱huán y la̱ nataca̱najlá tancs ixtalacapa̱stacni Dios. Pablo ca̱kastacya̱huá lacchixcuhuí̱n y lacchaján Ezbtí macamá̱sta̱lh ixli̱stacni xlacata naxoko̱nán ixlacatacán hua̱k cristianos tí tatzaca̱tnani̱t. Dios ma̱lakapasní̱nalh tú ixlaclhca̱ni̱t acxni áccha̱lh quilhtamacú, \y1bHuixín catzi̱yá̱tit huata huí cha̱stum Dios, pues na̱ huata cha̱stum namá chixcú tí ta̱laccá̱xlalh tla̱n tama̱lacatzuhuí cristianos tí ixtatzaca̱tnani̱t y namá chixcú huá Jesucristo xbPorque xlá lacasquín hua̱k cristianos catataxtúnilh y catama̱lacatzúhui̱lh xlacata natalakapasa tancs ixtalacapa̱stacni. lwQbChuná jaé quili̱latama̱tcán y chú lakatí calatamá̱u Dios tí quinca̱lakma̱xtuni̱tán. vybCakalhtahuakátit ixlacatacán reyes, ixlacatacán ma̱paksi̱naní̱n xlacata ca̱li̱tlá̱n nalatama̱yáu ni̱tí naquinca̱ta̱ra̱slaká̱n y tla̱n nali̱scujá̱u Dios ixli̱hua̱k quinacujcán y ni̱tí nahuán li̱ma̱xanaj lama̱náu. &u GbAquit cca̱ma̱macqui̱yá̱n ca̱kaxculítit Dios, cakalhtahuakanítit, caxcalanítit y capa̱xcatcatzi̱nítit tú tlahuá ixlacatacán hua̱k cristianos. Jt bla̱ namá quinta̱camcán Himeneo y Alejandro; pero aquít cca̱macama̱xqui̱ni̱t tlajaná caca̱ma̱tláhui̱lh tala̱kalhí̱n xlacata natali̱catzí ni̱ natali̱kalhkama̱nán Dios.'s Ibtancs cali̱pá̱huanti Cristo y ni̱ catlahua tú nali̱puhuana a̱stá̱n, calatapa la̱ ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh Dios makapitzi profetas natali̱chihui̱naná̱n, porque makapitzi ta̱ktzónksualh tla̱n tali̱lacpuhua̱nán ixtalacapa̱stacnicán y tachókolh tali̱pa̱huán Dios, r bTimoteo, huix la̱ quinkahuasa cli̱pa̱xqui̱yá̱n, cma̱macqui̱yá̱n ni̱ catatlaji, calacputza ta̱yaniya nac milatáma̱t, mq UbDios huá namá rey tí ni̱cxni catiláksputli ixli̱ma̱paksí̱n, tí siempre lama nahuán, tí ni̱ li̱tamakxtaka na̱cxilhcán y li̱tanú huata huá cha̱stum Dios tí lama. Huá calakachixcuhuí̱u y capa̱xcatcatzi̱níu tú tlahuá cha̱li cha̱lí liama nahuán quilhtamacú. Chuná calalh, amén. Makapitzi ta̱kxtakmakán tali̱pa̱huán Dios ?p ybMa̱x huá jaé xlacata Dios quili̱lakalhámalh y li̱mákxtakli aquit cha̱tum tzaca̱tná caquima̱sí̱nilh Jesucristo la̱ ca̱ma̱tzanke̱naní tí tatzaca̱tnán xlacata na̱ natali̱lacahua̱nán xa̱makapitzi tí ca̱lacsacni̱t la̱ tla̱n ca̱ma̱xquí li̱pa̱xáu latáma̱t para tali̱pa̱huán. o bAquit tancs ccatzí xli̱ca̱na tú cca̱huanimá̱n y mini̱ní chu nataca̱najlá hua̱k cristianos xlacata Jesucristo milh ca̱quilhtamacú ca̱lakma̱xtú tí takalhí tala̱kalhí̱n y aquit xla̱huán cli̱tanú ma̱s ctzaca̱tnani̱t ixlacatí̱n Dios. rn _bNamá Quimpu̱chinacán Jesucristo quima̱sí̱nilh lhu̱hua ixtapa̱xquí̱n acxni quiacxilhlacáchilh quili̱mákxtakli nacli̱pa̱huán y quimá̱xqui̱lh tapa̱xquí̱n ni̱ma̱ kalhi̱yá̱u aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo. fm Gb Aquit tí xapu̱lh xacli̱kalhkama̱nán xacca̱pu̱tlaká tí ixtali̱pa̱huán y ni̱ xacca̱cxilhputún, pero xlá quilakalhámalh porque xacaktzanka̱ni̱t, ni̱ xaccatzí tú xactlahuama, ni̱ para xacli̱pa̱huán. l 7b Aquit cpa̱xcatcatzi̱ní Quimpu̱chinacán Jesucristo tí quima̱xqui̱ni̱t li̱camama porque quili̱pá̱hualh quili̱makxtaka nacli̱xcuja. Ek b namá li̱pa̱xáu ixtachihuí̱n Dios tú ma̱sí la̱ tla̱n tataxtuní cristianos ni̱ma̱ quima̱macqui̱ni̱t nacma̱kahuaní. Pablo pa̱xcatcatzi̱ní Dios tú tlahuaní̱t ixlacata j b tí tali̱ma̱huacá takalhí lacchaján o lacchixcuhuí̱n, tí tastá ixta̱cristianoscán ni̱ma̱ takalhán, tí ta̱ksani̱nán, tí ni̱ tama̱kantaxtí tú tama̱lacnú y tí tatatlanca̱ní ni̱ tatakokeputún tancs ixtalacapa̱stacni Dios, Gi  b Pero tí tancs talama̱na ni̱ ca̱ma̱katuyí ixley Moisés porque Dios má̱sta̱lh ixli̱ma̱paksí̱n naca̱ma̱cxcatzi̱ní ama taxoko̱nán tí ni̱ tla̱n tú tatlahuá, namá tí ni̱ ta̱kahua̱nán, tí takaxmatmakán tú ca̱huanicán, namá tí ni̱tú tali̱cxila Dios, tí tatlahuá ti̱pa̱katzi tala̱kalhí̱n, tí li̱kalhkama̱nán Dios, tí ni̱ tapa̱xqui̱nán, tí tamakní ixti̱cucán, tí tamakní ixta̱cristianoscán, Ixley Moisés ma̱stá tla̱n talacapa̱stacni pero cama̱síu la̱ mini̱ní porque catzi̱yá̱u li̱lhca̱ni̱t huata naca̱li̱ma̱katuyí tí ni̱ tla̱n tú tatlahuá. ?g ybtalactlancán tali̱tanú tla̱n tama̱sí ixli̱ma̱paksí̱n Dios ma̱squi ni̱ tama̱kachakxí tú tali̱chihui̱nán, ni̱ para tú tancs tapuhuán tama̱sí tali̱chihui̱nán. f  bPero makapitzi ta̱ktzonksuá jaé tú cma̱si̱ni̱táu y talakatí tali̱chihui̱nán talacspi̱ta tú ni̱tú li̱macuán, #e AbAquín acxni cca̱kastacya̱huayá̱u cristianos cma̱si̱yá̱u catara̱lakalhámalh cha̱tum cha̱túm la̱ ca̱mini̱ní tí tla̱n tacatzí nac ixnacujcán porque tí tali̱lacpuhuán ixtalacapa̱stacnicán tú tla̱n y xli̱ca̱na tali̱pa̱huán Dios natara̱lkalhamán. jd Obni̱ para cataca̱nájlalh cuentos ni̱ma̱ talacsacxtuni̱t lacchixcuhuí̱n y la̱ tali̱mini̱tanchá lakko̱rutzi̱n tí quinca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱tán porque huata li̱tzucú tasi̱tzi ni̱ma̱ ni̱tú ca̱macuaniyá̱n y ni̱ ca̱makta̱yayá̱n nama̱kachakxi̱yá̱tit la̱ laclhca̱ni̱t Dios natali̱pa̱huán ixcamán xlacata tatataxtuní. jc ObHuix catzi̱ya la̱ cakaxculín acxni canchá nac Macedonia, catamákxtakti nac Efeso xlacata naca̱kastacya̱huaya namá makapitzi cristianos ni̱ catali̱chihuí̱nalh talacapa̱stacni ni̱ma̱ ni̱ cma̱si̱ni̱táu, 7b ibCma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huix Timoteo tí cli̱macá̱n xli̱ca̱na quinkahuasa ni̱ma̱ cli̱ma̱pa̱huani̱ni̱t Cristo. Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo ca̱cxilhlacachín, calakalhamán y cama̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. Pablo li̱chihui̱nán tí ta̱kskahuinán Za 1bAquit Pablo cli̱tanú ixapóstol Jesucristo tí nali̱chihui̱nán porque chú tali̱ma̱paksi̱nani̱t Dios tí quinca̱lakma̱xtuni̱t y Jesucristo tí quinca̱ma̱xqui̱yá̱n tú na̱cxilhlacacha̱ná̱u. Y`+N¡Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachá̱n hua̱k huixín!L_NComo Quimpu̱chinacán Jesús quima̱lakacha̱ni̱t, aquit cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n caca̱li̱kalhtahuakanítit jaé carta hua̱k cristianos xalac Tesalónica tí tali̱pa̱huán Jesús. 1^[NNa̱ cca̱maksquiná̱n caca̱huanítit kalhé̱n quilakapu̱xoko hua̱k li̱ta̱camán y cala̱kapixtí̱tit cha̱tum cha̱túm la̱ xli̱ca̱na li̱ta̱camán. G]NLi̱ta̱camán, clacasquín caquila̱li̱kalhtahuakáu. r\]NDios tí ca̱lacsacni nali̱pa̱huaná̱tit ni̱ akskahuinán y ama ma̱kantaxtí tú ma̱lacnu̱ni̱t. ([INChí cmaksquín Dios tí ma̱stá li̱pa̱xáu latáma̱t caca̱ma̱tunujni nali̱scujá̱tit y namacuaniyá̱tit la̱ta huixín miespiritucán, mili̱stacnicán y mimacnicán xlacata ni̱tú natlahuayá̱tit tú nali̱ma̱xananá̱tit acxni namín ixli̱maktuy Quimpu̱chinacán. ZyNNi̱ cali̱makxtáktit tí naca̱ma̱tlahui̱yá̱n tú ni̱ tla̱n. Pablo ca̱li̱kalhtahuaká tí xalac Tesalónica aY;NChá cali̱lacapa̱stacnántit para ca̱na o ni̱ ca̱na y tú tla̱n caca̱najlátit. Ni̱ caca̱ta̱ra̱huanítit namá cristianos tí ca̱ma̱xquí Espíritu Santo ixli̱tlihueke. 3V_NHuixín ma̱squi pa̱stoká̱tit tú ni̱ tla̱n capa̱xcatcatzi̱nítit Dios porque xlá lakatí catapa̱xcatcatzí̱nilh tú ca̱ma̱xquí tí tali̱pa̱huán Cristo. -UUNy siempre cakalhtahuakanítit Dios. @T{NHuixín siempre capa̱xahuátit, ni̱ calakaputzátit, fSENNi̱ cali̱makxtáktit cha̱tum cristiano nama̱xoko̱ní tú ni̱ tla̱n tlahuánilh ixta̱cristiano, chá calacputzátit siempre la̱tlahuaniyá̱tit li̱tlá̱n, y cati̱huá tí maclacasquín ni̱ calacatza̱látit. $RANLi̱ta̱camán, na̱ cca̱maksquiná̱n caca̱ktlakahuacátit catáscujli tí ni̱ tascujputún, caca̱ma̱xquí̱tit li̱camama tí talakaputzama̱na, caca̱makta̱yátit tí ni̱ lá tata̱lá ixta̱kxtakajnicán ixnacujcán, y cala̱pa̱ti̱nítit tú la̱tlahuaniyá̱tit. WQ'N Caca̱pa̱xquí̱tit xli̱hua̱k minacujcán porque xli̱ca̱na ca̱macuanini̱tán tú tatlahuá. ¡Li̱pa̱xáu ca̱li̱tlá̱n caca̱ta̱latapá̱tit cha̱tum cha̱túm la̱ xli̱ca̱na li̱ta̱camán! bP=N Li̱ta̱camán, cca̱maksquiná̱n caca̱kaxpáttit namá cristianos tí ni̱ ta̱katzanká ca̱li̱scujá̱n, ca̱cpuxcuná̱n y ca̱kastacya̱huayá̱n la̱ mili̱latama̱tcán ixlacatí̱n Quimpu̱chinacán. ]O3N Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ni̱ cali̱makxtáktit la̱ma̱xqui̱yá̱tit li̱camama y la̱makta̱yayá̱tit la̱ ma̱lacatzuqui̱ni̱tántit huixín. Pablo ca̱kastacya̱huá cristianos la̱ ixli̱latama̱tcán 2N]N Tí ni̱lh xlacata naxoko̱nán quintalakalhi̱ncán y chuná tla̱n li̱pa̱xáu nata̱latama̱yá̱u la̱ tí tastacnán o la̱ tí tani̱ni̱t nahuán acxni namín. WM'N Porque Dios ni̱ quinca̱lacsacni̱tán naquinca̱ma̱xoko̱ni̱yá̱n quintala̱kalhi̱ncán, chá quinca̱lacsacni xlacata naquinca̱lakma̱xtuyá̱n para li̱pa̱huaná̱u Quimpu̱chinacán Jesucristo. iLKNPero aquín tí ca̱li̱lhca̱ni̱t Dios nalatama̱yá̱u nac taxkáket y nac ca̱cuhuiní, ni̱ ca̱ktzonksuátit tú quinca̱li̱lhca̱cani̱tán. Soldados tacuxmu̱tahuacá li̱cá̱n xlacata ni̱tú naca̱lakchá̱n, huixín na̱ cacuxmu̱tahuacátit la̱ li̱cá̱n la̱lakalhamaná̱tit y tancs li̱pa̱huaná̱tit Dios; soldados tata̱knú cascos xlacata naca̱maklhti̱nán, huixín na̱ chuná cakalhí̱tit nac miakxa̱kacán xli̱ca̱na ca̱lakma̱xtuni̱tán Cristo. KyNHuixín catzi̱yá̱tit xlacata tí talhtataputún ca̱tzisní talhtatá, y tí takachi̱putún ca̱tzisní takachí. 8JiNHuá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ ca̱clhtatáu la̱ namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios, chá skálalh calatamá̱u kalhi̱ma̱náu Quimpu̱chinacán y tancs calacpuhua̱náu. =IsNPues ca̱li̱lhca̱ni̱tán nakalhi̱yá̱tit la̱ tí talama̱na nac taxkáket y nac cacuhuiní, ni̱ quinca̱li̱lhca̱ni̱tán nalatama̱yá̱u ca̱paklhtu̱tá y ca̱tzisní. .HUNLi̱ta̱camán, huixín ni̱ ca̱paklhtu̱tá calatapá̱tit xlacata Quimpu̱chinacán acxni namín ni̱ aktziyaj naca̱lakchiná̱n la̱ cha̱tum kalha̱ná. aG;NAma min acxni cristianos tapuhuama̱naj nahuán: “Chí li̱pa̱xáu lama̱náu ni̱tí quinca̱ta̱slaká̱n.” Ni̱ para ama ta̱cxcatzí la̱ ama̱ca ca̱lactlahuacán na̱ chuná la̱ cha̱tum pusca̱t tí ama kalhí itskata ni̱ para catzí acxni tzucú maklhcatzí ama lakahuán itskata. ¡Amá quilhtamacú ni̱ lá tí ama tza̱lá! pFYNHuata catzi̱yá̱u xlacata Quimpu̱chinacán aktziyaj ama chin la̱ cha̱tum kalha̱ná ca̱tzisní. uE eNLi̱ta̱camán, pero ni̱ lá cca̱huaniyá̱n xnicu y tucu yá quilhtamacú ama min porque ni̱tí catzí. DNHuá cca̱li̱huaniyá̱n cala̱malacapa̱stacá̱tit jaé tachihuí̱n xlacata nala̱ma̱xqui̱yá̱tit li̱camama.RCNa̱stá̱n aquín tí stacnaná̱u li̱pa̱huaná̱u Cristo, na̱ ama̱ca quinca̱tamacxtucaná̱n jaé ca̱quilhtamacú y lakxtum amá̱n ta̱cxtuyá̱u hasta ta̱lhmá̱n ca̱u̱ní̱n xlacata nalakapa̱xtoká̱u Quimpu̱chinacán nac puclhni, y chuná naquinca̱li̱ná̱n y nata̱latama̱yá̱u cani̱cxnihuá quilhtamacú. BNQuimpu̱chinacán Jesús ama ta̱ctá nac akapú̱n, ama takaxmatí la̱ ma̱paksi̱nán ama takaxmatí ixtachihuí̱n arcángel ama takaxmatí la̱ macahuán ixtrompeta Dios, entonces tí ixtali̱pa̱huán Cristo acxni táni̱lh pu̱la ama talacastacuanán; }AsNNa̱ camá̱n ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n tú quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱tán Quimpu̱chinacán: acxni xlá namín ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú pu̱la tí tani̱ni̱t ama talacastacuanán, a̱stá̱n aquín tí lama̱najcú nahuán xastacnán. K@NPara aquín ca̱najlayá̱u Cristo ni̱lh y lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n na̱ tla̱n ca̱najlayá̱u Dios ama ca̱ma̱lacastacuaní tí tali̱pá̱hualh Jesús xlacata nataán tata̱latamá. M?N Li̱ta̱camán, chí cama ca̱huaniyá̱n tú ama tapa̱xtoka cristianos tí tani̱ni̱t xlacata ni̱ nalakaputzayá̱tit la̱ namá cristianos tí ni̱ takalhí Dios tí natali̱pa̱huán. L>N Xlacata ni̱tí ni̱ tla̱n naca̱li̱chihui̱naná̱n tí ca̱cxilá̱n, y xa̱huá chuná ni̱tí namaksquiná̱tit tú nali̱latapa̱yá̱tit. Jesús ama min ca̱tiyá tí tali̱pa̱huani̱t v=eN Na̱ cca̱ma̱macqui̱yá̱n ca̱li̱tlá̱n calatapá̱tit, ni̱cxni calactanú̱tit tú ni̱ ca̱mini̱niyá̱n y ni̱ catzonkcatzántit la̱ cha̱lhca̱tnaná̱tit xlacata mi̱cstucán nahua̱yaná̱tit la̱ cca̱huanini̱tán. g<GN y xli̱ca̱na huixín ca̱ma̱si̱ni̱tántit ca̱lakalhamaná̱tit minta̱camancán tí talama̱na nac Macedonia, pero ni̱tú huamputún cca̱kastacya̱huaparayá̱n cala̱pa̱xquí̱tit ma̱s y ma̱s cha̱li cha̱lí. b;=N Aquit yaj camá̱n ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n cala̱pa̱xquí̱tit porque ccatzí Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱tán talacapa̱stacni huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús nala̱lakalhamaná̱tit cha̱tum cha̱túm; {:oNHuá cca̱li̱huaniyá̱n, namá tí ni̱ kaxmata tú cca̱huanimá̱n, ni̱ cristianos takaxmatmakán, sino que takaxmatmakán Dios tí ma̱lakacha̱ni̱t Ixespíritu Santo naquinca̱kskalhli̱ná̱n. Cha̱tunu cascujli xlacata nahua̱yán )9KNPorque Dios ni̱ quinca̱lacsacni̱tán xlacata li̱xcájnit nalatama̱yá̱u, Dios quinca̱lacsacni̱tán xlacata nali̱makapa̱xahuayá̱u quilatama̱tcán. 8)NNa̱ tancs cca̱huanini̱tán xlacata Dios ama ma̱xoko̱ní namá cristianos tí lakamaklhtí o akskahuimaklhtí ixta̱cha̱t ixta̱chixcú. y7kNNi̱ huata catapútzalh xlacata natamakapa̱xahuá ixmacnicán la̱ talá namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios. t6aNCha̱tunu tí takalhí ixta̱cha̱tcán catapá̱xqui̱lh y catamaclacásquilh la̱ta mini̱ní huatiyá. 85iNDios tí ca̱lacsacni̱tán lacasquín huata huá cali̱scújtit y tancs nalatapa̱yá̱tit. Tí tamakaxtoka ni̱ catapútzalh tata̱tlahuá tala̱kalhí̱n tunuj cristiano. 4Ncama̱kantaxtí̱tit tú quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱ni̱tán Jesús, la̱ nalatapa̱yá̱tit huixín tí li̱pa̱huaná̱tit. +3 QNLi̱ta̱camán, chí cca̱maksquiná̱n y cca̱kastacya̱huayá̱n aquín tí quinca̱ma̱lakacha̱ni̱tán Jesús, calatapá̱tit la̱ cca̱huanini̱tán lakatí Dios catalatáma̱lh tí tali̱pa̱huán. Ma̱squi ccatzí tancs lapa̱nántit ni̱tú laktzanká cca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n ~2uN Quinti̱cucán Dios caca̱maktakalhni ni̱ na̱ktzanka̱yá̱tit la̱ lacputzayá̱tit tancs latapa̱yá̱tit xlacata ni̱tú tú nali̱ma̱xananá̱tit ixlacatí̱n amá quilhtamacú acxni naca̱ta̱mín Cristo hua̱k tí ca̱lacsacni̱t.B1}N Na̱ cmaksquiná̱u caca̱makta̱yán la̱ ma̱s y ma̱s nala̱pa̱xqui̱yá̱tit. Quilhpa̱xtum cristianos caca̱pa̱xquí̱tit na̱ chuná la̱ aquín cca̱pa̱xqui̱yá̱n huixín. '0GN Aquín cmaksquiná̱u Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo caquinca̱makta̱yán xlacata tla̱n nacana̱chá̱u ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n. T/!N Huá xlacata ca̱cuhuiní y ca̱tzisní cmaksquiná̱u Dios caquinca̱li̱makxtakni nacca̱cxilhparayá̱n y nacca̱lacspi̱tniyá̱n tú ni̱ ma̱kachakxi̱ni̱tántit la̱ li̱pa̱huaná̱tit Jesús. /.WN Aquín ni̱ ccatzi̱yá̱u la̱ nacpa̱xcatcatzi̱niko̱yá̱u Dios tú tlahuani̱t milacatacán y namá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ quila̱ma̱xqui̱ni̱táu huixín. D-Nporque chí ccatzi̱yá̱u xlacata huixín ni̱ aktzanka̱ni̱tántit y ma̱s tancs li̱pa̱huani̱tántit Quimpu̱chinacán; cmaklhcatzi̱yá̱u la̱ cacmaklhtí̱u sa̱sti latáma̱t. ,+NLi̱ta̱camán, ma̱squi snu̱n cakxtakajnama̱náu y lhu̱hua ni̱ quinca̱cxilhputuná̱n huixín quila̱ma̱xqui̱ni̱táu li̱camama, 1+[NChí taspitni̱t Timoteo y quinca̱makapa̱xahuán acxni quinca̱huanín xlacata huixín ma̱s chá tancs li̱pa̱huani̱tántit Cristo y ma̱s la̱lakalhamaná̱tit; na̱ quinca̱huanín la̱ quila̱lacapa̱stacá̱u y quila̱cxilhputuná̱u, pues aquín na̱ chuná cca̱cxilhputuná̱n. z*mNHuá yaj lá cli̱tá̱lalh y cma̱lakácha̱lh Timoteo xlacata naquihuaní para la̱tiyá li̱pa̱huaná̱tit Cristo, pues xacjicuán para tlajaná naca̱ktlakahuacayá̱n yaj nali̱pa̱huaná̱tit y quintascujutcán chu̱ta nalaktzanká. 1)[NXa̱huá acxni cca̱lakpaxia̱lhnán cca̱huanín xlacata ama min quilhtamacú pa̱t akxtakajnaná̱tit y xli̱ca̱na chú qui̱táxtulh la̱ huixín catzi̱yá̱tit. .(UNcaj xlacata akxtakajnampa̱nántit ixlacata. Pues huixín catzi̱yá̱tit xlacata aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús ni̱ lá tí nataxtuní ni̱ na̱kxtakajnán. S'Ny cma̱lakachá̱u quinta̱camcán Timoteo, namá tí li̱scujma Dios ma̱kahuaní ixtachihuí̱n Cristo, xlacata naca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama ni̱ nali̱makxtaká̱tit li̱pa̱huaná̱tit Cristo ~& wNAquín snu̱n cca̱li̱puhuaná̱n la̱ lapa̱nántit, huá cli̱laclhcá̱u tamakxtaká̱u qui̱cstucán nac Atenas f%ENHuixín namá tí quinca̱ma̱camajá̱n ni̱ nactatlaji̱yá̱u y nac pa̱xahuayá̱u.$/NChí cca̱huaniyá̱n acxni namín Quimpu̱chinacán Jesucristo tla̱n nacca̱macama̱sta̱yá̱n ixmacán porque huixín cca̱li̱scujni̱tán, huixín cca̱li̱pa̱xahuani̱tán, y milacatacán camá̱n li̱lactlancaná̱u naquinca̱ma̱xqui̱caná̱n quintaxoko̱ncán. O#NPero ni̱ caj maktum acxni ctzáksalh cca̱lakana̱chá̱n, y xa̱makapitzi la̱mpara na̱ ixta̱mputún, tlajaná lacpútzalh naquinca̱pa̱xtoká̱n tú ni̱ tla̱n xlacata ni̱ nacana̱chá̱u. 1"[NLi̱ta̱camán, chí ni̱ cca̱cxilhmá̱n pero cca̱cxilhlacacha̱ná̱n. ¡Quinacú ca̱li̱puhuaná̱n y clacasquín stuj xaccha̱lh xlacata nacca̱cxilá̱n! /!WNNi̱ tama̱tla̱ní caca̱li̱ta̱chihui̱nanca Cristo tí ni̱ judíos xlacata na̱ natataxtuní. Pero ixacstucán tama̱kstokma̱na ixtala̱kalhi̱ncán porque tamakasi̱tzi̱ma̱na Dios y ama ca̱ma̱lakacha̱ní ixcastigojcán. Pablo snu̱n ca̱lakpaxia̱lhnamputún tí xalac Tesalónica  NPi̱huá namá judíos xla̱huán tamákni̱lh profetas, a̱stá̱n Quimpu̱chinacán Jesús, y aquín na̱ quinca̱si̱tzi̱niyá̱n. Xlacán tata̱ra̱lacata̱qui̱ma̱na Dios, ni̱ talacasquín caca̱ta̱talakxtúmi̱lh xa̱makapitzi cristianos. }sNLi̱ta̱camán, huixín ni̱ ca̱cxilhputuná̱n lhu̱hua minta̱pakanatcán y ca̱ma̱kxtakajni̱ni̱tán na̱ chuná la̱ tapá̱xtokli lhu̱hua judíos tí tali̱pa̱huán Jesús nac Judea pi̱huá ixta̱pakanatcán ca̱ma̱kxtakájni̱lh. wgN Li̱ta̱camán, aquín siempre cpa̱xcatcatzi̱niyá̱u Dios la̱ huixín ca̱najlátit ixtachihuí̱n. Huixín ni̱ aklhu̱hua̱tnántit puhuaná̱tit aquín xaclacsacxtuni̱táu tú xacli̱chihui̱naná̱u, sino que ca̱najlátit xlacata ixtachihuí̱n Dios xacca̱ma̱si̱nimá̱n. Y xli̱ca̱na jaé ixtachihuí̱n Dios ca̱makta̱yá tí tali̱pa̱huán. ;oN cca̱ta̱chihui̱nani̱tán ca̱li̱tlá̱n y cca̱kastacya̱huani̱tán calakachixcuhuí̱tit Dios nac milatama̱tcán la̱ ca̱mini̱ní natalatamá aquín tí quinca̱lacsacni̱tán natanu̱yá̱u nac ixtapáksi̱t xlacata nali̱pa̱xahuayá̱u tú ma̱lacnu̱ni̱t. Judíos ni̱ ta̱cxilhputún Pablo b=N Aquín la̱ cha̱tum xati̱cú ca̱ta̱lá ixcamán cca̱ma̱xqui̱ni̱tán li̱camama, 3N Huixín y Dios catzí ni̱tú quinkasatcán, tancs clama̱náu, y ni̱tú tú cli̱ma̱xananá̱u ixlacati̱ncán tí tali̱pa̱huán Cristo. a;N Huixín lacapa̱stacá̱tit la̱ cliakxtakajnáu quintahuajcán nac mimpu̱latama̱ncán, ca̱cuhuiní y ca̱tzisní cscujui xlacata ni̱tí napuhuán chu̱ta cua̱yama̱náu acxni cca̱li̱ta̱chihui̱nán Cristo. W'NLi̱ta̱camán, aquín cca̱ma̱xquí̱n tachihuí̱n la̱ nataxtuniyá̱tit, pero na̱ tla̱n xacmacama̱stá̱u quili̱stacnicán la̱ta cca̱lakalhamaná̱n porque snu̱n cca̱pa̱xqui̱yá̱n huixín. lQNpero aquín chá cca̱sipa̱cxilhni la̱ cha̱tum koka̱ná tí ca̱lakalhamán lactzú ixcamán. \1Nni̱ para clacputzáu caquinca̱li̱pa̱huán cristianos, ni̱ para huixín, ni̱ para tunuj cristianos, y ma̱squi tla̱n xactimaclacasquíu quili̱ma̱paksi̱ncán ni̱ma̱ quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán Cristo, MNHuixín catzi̱yá̱tit xlacata aquín ni̱cxni cca̱li̱ma̱lacatla̱ni̱ni̱tán laclá̱n tachihuí̱n y Dios catzí xlacata ni̱cxni clacputzani̱táu la̱ nacca̱maksquiná̱n tumi̱n, #NChá tancs cca̱huanín la̱ nataxtuniyá̱tit porque Dios chú quinca̱li̱ma̱paksí̱n, xa̱huá aquín ni̱ ctzaksayá̱u ctalacatla̱ni̱yá̱u ixlacati̱ncán cristianos, aquín ctalacatla̱ni̱putuná̱u ixlacatí̱n Dios tí catzí la̱ta tú lacpuhuaná̱u. 9NAcxni cca̱ta̱chihui̱nán aquin ni̱ xacaktzanka̱ni̱táu, ni̱ para tú tze̱k xacca̱makputzamá̱n, ni̱ para clacputzáu nacca̱kskahuiyá̱n. 9Nporque ma̱squi ixquinca̱ma̱kxtakajni̱cani̱tán ixquinca̱ta̱ra̱slakcani̱tán nac Filipos, Dios quinca̱makta̱yán y ctiyáu li̱camama cca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n Cristo nac minca̱chiquí̱ncán ma̱squi ni̱ quinca̱tzanka̱nín tí ni̱ ixquinca̱cxilhputuná̱n. s aNLi̱ta̱camán, huixín catzi̱yá̱tit xlacata acxni cca̱lakpaxia̱lhnán ni̱ chu̱ta cqui̱lachá̱u,  N Porque acxilhlacachipiná̱tit amá chichiní acxni nata̱ctapará nac akapú̱n Jesús Ixkahuasa Dios tí ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n xlacata naquinca̱lakma̱xtuyá̱n amá chichiní acxni ama taxoko̱nán tí tamakasi̱tzi̱ni̱t Dios.% EN porque cani̱huá catzi̱cán la̱ huixín li̱pa̱xáu quila̱ta̱latamá̱u acxni cca̱lakpaxialhnán; na̱ tacatzí la̱ li̱makxtáktit li̱pa̱huaná̱tit pu̱laktumi̱n y chí li̱pa̱huaná̱tit huata namá cha̱stum xastacnán Dios y macuaniyá̱tit ixli̱hua̱k minacujcán.  NY ni̱ huata nac Macedonia y Acaya cha̱ni̱t ixtachihuí̱n Dios sino que huixín mi̱cstucán ma̱kahuani̱ni̱tántit cani̱huá pu̱latama̱n y li̱chihui̱nancán la̱ huixín tancs li̱pa̱huaná̱tit Dios. Aquín yaj ccatzi̱yá̱u tú nacca̱huaniyá̱u  )Ny ca̱ma̱lacahua̱ní̱tit hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo nac pu̱latama̱n Macedonia y Acaya xlacata naca̱makslihuekeyá̱n.   'NHuixín quila̱makslihuekéu y takokétit tijia ni̱ma̱ ca̱ma̱si̱nín Quimpu̱chinacán. Espíritu Santo ca̱ma̱xquí̱n li̱camama nata̱layá̱tit minta̱kxtakajnicán, huá li̱pa̱xahuátit acxni cca̱li̱ta̱chihui̱nán la̱ Jesús ca̱lakma̱xtuyá̱n   7NPues acxni xla̱huán kaxpáttit la̱ cca̱li̱ta̱chihui̱nán Cristo ixli̱tlihueke Espíritu Santo ca̱ma̱luloknín xlacata ni̱ xacakskahuinama̱náu, xa̱huá acxílhtit la̱ nac quilatama̱tcán xacma̱kantaxti̱yá̱u tú xacma̱si̱yá̱u xlacata naca̱macuaniyá̱n. }  uNLi̱ta̱camán, aquín ccatzi̱yá̱u Dios ca̱lakalhamaná̱n y ca̱lacsacni̱tán xlacata namacuaniyá̱tit. _  9NQuinti̱cucán Dios caca̱ma̱xquí̱n tú maclacasquiná̱tit porque ni̱ caktzonksuayá̱u la̱ huixín tacamajni̱tántit li̱scujá̱tit Dios y xli̱ca̱na li̱pa̱huaná̱tit, la̱ la̱li̱scujá̱tit porque la̱lakalhamaná̱tit y la̱ ni̱ li̱makxtakni̱tántit acxilhlacachipiná̱tit amá chichiní acxní namín Quimpu̱chinacán.  NAquín cpa̱xcatcatzi̱niyá̱u Dios tú tlahuani̱t milacatacán y siempre cca̱lacapa̱stacá̱n acxni ckalhtahuakaniyá̱u. $ ENAquit Pablo, Silvano y Timoteo cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huixín li̱ta̱camán tí ni̱ li̱makxtaká̱tit li̱pa̱huaná̱tit Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán nac ca̱chiquí̱n Tesalónica, Dios caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latámat. ECha̱tunu huixín cala̱huanítit kalhé̱n y cala̱kapixtí̱tit quilakapu̱xoko. ¡Dios caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t cha̱tunu huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Cristo!6e Ca̱huaniyá̱n kalhé̱n amá tí tali̱pa̱huán Cristo nac Babilonia y na̱ ca̱lacsacni̱t Dios la̱ huixín, y na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n quinkahuasa Marcos. fE Aquit cmáksquilh Silvano, tí cli̱ma̱nú tancs li̱pa̱huán Cristo, caca̱li̱nichá̱n jaé carta. Juú cca̱huaniyá̱n y cca̱kastacya̱huayá̱n cali̱lacapa̱stacnántit la̱ Dios ma̱lulokni̱t xli̱ca̱na quinca̱cxilhlacachiná̱n aquín tí li̱pa̱huaná̱u. Huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ cali̱makxtáktit li̱pa̱huaná̱tit. 3 Calakachixcuhuí̱u namá Dios tí kalhí nahuán lanca ixli̱tlihueke cani̱cxnihuá quilhtamacú. Chuná calalh, amén. Pedro ma̱sputú ixcarta ve Para huixín ta̱layá̱tit minta̱kxtakajnicán ni̱ma̱ ca̱li̱cxilhmá̱n Dios laktzú quilhtamacú, xlá ama ca̱ma̱katzi̱niyá̱n tú ca̱tzanka̱niyá̱n nac milatama̱tcán, ama ca̱ma̱catzi̱niyá̱n hua̱k ixtalacapa̱stacni, ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama y ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n mimpu̱tahui̱lhcán, porque pi̱huá namá Dios tí quinca̱cxilhlacachini̱tán y quinca̱lacsacni̱tán nata̱pa̱xahuayá̱u cani̱cxnihuá Jesucristo aquín tí li̱pa̱huaná̱u. ~}||{z'y=wwEv5utsrr>q4p}ootnJmm,lkjii"hgff9dcbba/`>_6^]] \4ZYX[VVUU/T7RQPnONMLKJIHH.FFYEDD0BA@?>=nUJaé quinta̱kxtakajnicán ni̱ma̱ kalhi̱yá̱u nac quilatama̱tcán ni̱ maka̱s ama makapalá y acxni nata̱ma̱lacastucá̱u quintapa̱xahua̱ncán ni̱ma̱ amá̱n maklhti̱naná̱u nac akapú̱n amá̱n aktzonksuayá̱u. J Huá xlacata ni̱cxni cli̱lakaputzayá̱u tú cpa̱xtoká̱u pues ma̱squi quimacnicán laclako̱ma, quiespíritucán cha̱li cha̱lí tiyá ma̱s li̱camama tancs nali̱pa̱huán Dios. |qLa̱ta tú cpa̱xtokni̱táu ama ca̱macuaniyá̱n porque para ma̱s lhu̱hua cristianos ca̱cxilhlacachá̱n Dios natataxtuní ma̱s lhu̱hua cristianos ama tapa̱xcatcatzi̱ní ixtalakalhamá̱n y siempre tasi̱ma nahuán ixli̱lanca Dios. Porque ccatzi̱yá̱u xlacata namá Dios tí ma̱lacastacuáni̱lh Jesús nac ca̱li̱ní̱n na̱ ama quinca̱ma̱lacastacuani̱yá̱n la̱ ma̱lacastacuáni̱lh Jesús, y aquín y huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús ama lakcha̱ná̱u nac ixlacatí̱n. fE Lacatum nac Escrituras huan: “Aquit cca̱nájlalh tú huá Dios huá cli̱chihuí̱nalh.” Pues aquín na̱ chuná cca̱najlani̱táu y cli̱pa̱huani̱táu Dios huá ni̱ cli̱jicuaná̱u cli̱chihui̱naná̱u. + Aquín clakata̱yayá̱u quili̱ni̱ncán xlacata nacli̱chihui̱naná̱u Cristo, pero huixín pa̱t taxtuniyá̱tit para li̱pa̱huaná̱tit. ]3 Aquín tí cli̱chihui̱naná̱u Jesús cha̱li cha̱lí clakata̱yayá̱u quili̱ni̱ncán caj ixlacata Jesús, pero chuná xlá ma̱si̱ni̱t ixli̱tlihueke porque quinca̱maktakalhni̱tán naclatama̱yá̱u. G La̱ta ní caná̱u li̱chihui̱naná̱u Jesús clakata̱yayá̱u quili̱ni̱ncán caj ixlacata, pero chuná tla̱n ma̱sí xastacnán Jesús la̱ quinca̱maktakalhá̱n naclatama̱yá̱u.   ma̱squi quinca̱pu̱tlakacaná̱n Dios ni̱cxni quinca̱kxtakmakaná̱n; ma̱squi ctatlaji̱yá̱u siempre cta̱yaparayá̱u. Aquín quinca̱ta̱ra̱slakcaná̱n pero siempre ctaxtuniyá̱u; ma̱squi caklhu̱hua̱tnaná̱u ni̱ clakaputzaxni̱yá̱u; r]Dios ma̱qui̱ni̱t jaé lanca ixtaxkáket nac quimacnicán ni̱ma̱ li̱tanú la̱ tlámanc ni̱ma̱ tzanka̱xní ama tapaklha, pero chuná Dios tla̱n nama̱sí ixli̱tlihueke porque aquín ni̱ lá tú cli̱lactlancaná̱u. mSDios maktum huá: “¡Catahui taxkáket ní ca̱paklhtu̱tá!” Chí pi̱huá Dios quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán ixtaxkáket nac quinacujcán xlacata nalakapasá̱u ixli̱lanca Dios ni̱ma̱ quinca̱ma̱si̱niyá̱n Jesucristo. NAcxni aquín cca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱u cristianos siempre cma̱si̱yá̱u Jesucristo Quimpu̱chinacán y ni̱cxni cma̱si̱yá̱u caquinca̱takokecán aquín; pues aquín huata cli̱tanu̱yá̱u ixcha̱lhca̱tnaní̱n Cristo tí ca̱li̱scujá̱n xlacata nacpa̱xcatcatzi̱niyá̱u tú tlahuani̱t quilacatacán. .UPorque tlajaná tí ma̱paksí jaé ca̱quilhtamacú, ca̱ma̱lakatzí ni̱tú catama̱kachákxi̱lh namá tí ni̱ tali̱pa̱huamputún, xlacata ni̱ natali̱lacahua̱nán taxkáket ni̱ma̱ ma̱stá lanca Quimpu̱chinacán Jesucristo pues Cristo xastacnán ixma̱su̱y Quinti̱cucán Dios. ucPero ma̱squi tancs cchihui̱naná̱u namá tí ama talaktzanká ni̱ tama̱kachakxí quintachihui̱ncán. )Aquín ni̱ clacputzayá̱u tí nacakskahuiyá̱u, ni̱ para tí cli̱cxilá̱u quintachihui̱ncán, ni̱ para cma̱si̱yá̱u tú ni̱ laclhca̱ni̱t Dios. Aquín huata cma̱si̱niyá̱u tancs ixtalacapa̱stacni Dios, y Dios catzí para ca̱kskahuini̱táu cristianos.   Dios quinca̱lakalhamani̱tán y quinca̱ma̱paksí̱n nactlahuayá̱u jaé tascújut y aquín ni̱cxni ctatlaji̱yá̱u. X )Aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo yaj lama̱náu la̱ lakatzí̱n tí talakatlapani̱t, aquín ma̱si̱yá̱u la̱ nac aktum espejo ixli̱lanca Quimpu̱chinacán. Ixespíritu Quimpu̱chinacán quinca̱makta̱yayá̱n natzaksayá̱u namakslihuekeyá̱u ixlatáma̱t xlacata ma̱s nama̱si̱yá̱u ixli̱lanca ixtalacapa̱stacni.6 ePues Dios macamá̱xqui̱lh Ixespíritu Quimpu̱chinacán Jesús xlacata huá natalakán tí tataxtuniputún y tí lakán yaj li̱tanú la̱ ixtachí̱n ixtala̱kalhí̱n. w gPero acxni cha̱tum cristiano li̱pa̱huán Jesús tla̱n talakaké y ma̱kachakxí ixtalacata̱stacni Dios.  Hasta la̱ta chí lhu̱hua judíos la̱ lakatzí̱n talama̱na porque ma̱squi tali̱kalhtahuaká ixlibro Moisés ni̱ tama̱kachakxí. -SHasta la̱ta chí namá judíos la̱ tú caca̱lacatahuácalh acxni tali̱kalhtahuaká tú ca̱ma̱lacnú̱nilh Dios ni̱ tama̱kachakxí. La̱ tú caca̱lacatahuácalh porque ni̱ taca̱najlaputún huata Cristo tla̱n ca̱ma̱lacahua̱ní xlacata natama̱kachakxí ixtalacapa̱stacni Dios. / la̱ ixtalakatze̱ka Moisés acxni ixtalaca̱ní judíos xlacata ni̱ nata̱cxila la̱ ixlako̱ma ixli̱lakaslipua acxni ta̱chihuí̱nalh Dios. C Aquín tancs cacxilhlacacha̱ná̱u tú quinca̱li̱kalhi̱ma̱cán, huá ni̱ cli̱ma̱xananá̱u ctalakatze̱ká̱u cli̱chihui̱naná̱u cani̱huá tú ma̱lacnu̱ni̱t Cristo, %C Para tla̱n tali̱lacahuá̱nalh cristianos tú ni̱ ixama ta̱yaní cani̱cxnihuá, ma̱s ama taca̱cní tú ma̱lacnú Cristo porque ni̱cxni ama lakó. 0Y Namá ixley Moisés ni̱ma̱ tali̱lacahuá̱nalh xapu̱lh cristianos, yaj tú li̱macá̱n para ta̱ma̱lacastuca tú quinca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱má̱n Dios chí.  Jaé qui̱taxtú para lhu̱hua tali̱pa̱xáhualh ixli̱ma̱paksí̱n Dios ni̱ma̱ huan la̱ ama taxoko̱nán tí tatlahuá tala̱kalhí̱n, ma̱s nali̱pa̱xahuayá̱u acxni huan Dios yaj cajicuaníu cama̱lacatzuhuí̱u ma̱squi kalhi̱yá̱u tala̱kalhí̱n. 1calacpuhuántit ¿ni̱ ma̱s naquinca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n Espíritu Santo ni̱ma̱ quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n la̱ nataxtuniyá̱u? Acxni Dios má̱xqui̱lh Moisés amá chíhuix ní ixtatzokni̱t ixli̱ma̱paksí̱n, má̱si̱lh ixli̱lanca ixli̱tlihueke y lhu̱hua judíos acxni talacá̱cxilhli Moisés ca̱ma̱lakachíxilh la̱ta ixlakaskoy, pero ni̱ maka̱s lako̱lh ixli̱lakaslipua. Para lhu̱hua tali̱lacahuá̱nalh namá ixli̱ma̱paksí̱n Dios ni̱ma̱ huan la̱ nataxoko̱nán tí tatzaca̱tnán, a;Xlá quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱skalala nacli̱chihui̱naná̱u sa̱sti ixtalacca̱xlán la̱ natataxtuní cristianos. Jaé sa̱sti ixtalacca̱xlán ni̱ ma̱sí tú lactzu lactzú natama̱kantaxtí cristianos para tataxtuniputún, sino que ma̱sí la̱ Espíritu Santo tla̱n ca̱lakxta̱pali̱ní cristianos ixlatama̱tcán. ¡Xatatzokni ixli̱ma̱paksí̱n Dios huan la̱ nataxoko̱nán cristianos, pero Ixespíritu Dios huan la̱ natataxtuní para tali̱pa̱huán! .UPero jaé ni̱ huamputún aquín ckalhi̱yá̱u li̱tlihueke nactlahuayá̱u tú clacasquiná̱u, tó, porque la̱ta tú ctlahuayá̱u Dios quinca̱pu̱laniyá̱n. -~SAquín chuná jaé cchihui̱naná̱u porque cli̱pa̱huaná̱u Dios y ccatzi̱yá̱u Cristo ama quinca̱makta̱yayá̱n nama̱luloká̱u quintachihui̱ncán. [}/Huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús aquit cca̱li̱scujni̱tán naca̱najlayá̱tit y camá̱n ca̱macama̱sta̱yá̱n ixmacán Cristo la̱ aktum carta mi̱ma̱ li̱chihui̱nán quintascújut y namá carta ni̱ li̱tzokni̱t tinta sino que li̱tzokcani̱t Ixespíritu Dios xastacnán, ni̱ para tzokcani̱t nac ixlacán chíhuix la̱ tatlahuá cristianos, sino que tzokcani̱t nac ixnacujcán cristianos. Ixtachihuí̱n Dios ma̱sí la̱ natataxtuní cristianos L|Tó, aquit ni cmaclacasquín tí naquima̱tla̱ní porque huixín tí lakxta̱pali̱ni̱tántit milatama̱tcán tla̱n tali̱chihui̱nán cati̱huá cristiano para cscujni̱t o ni̱ cscujni̱t. &{ GAcxni chuná jaé cchihui̱nán ma̱x puhuaná̱tit qui̱cstu cli̱talacatla̱nima quintascújut, o puhuaná̱tit cmaclacasquín tí nama̱luloka quintascújut, o ma̱x puhuaná̱tit cca̱maksquimá̱n tla̱n quila̱li̱chihui̱náu xlacata naquili̱pa̱huancán la̱ talá makapitzi. xziAquín cli̱scujá̱u Cristo y tancs cli̱chihui̱naná̱u Dios porque huá quinca̱ma̱lakacha̱ni̱tán, ni̱tí cakskahuiyá̱u caca̱nájlalh tú ni̱ laclhca̱ni̱t Dios la̱ talá makapitzi tí talakxta̱palí tú ma̱sí Dios..yUNamá tí ama talaktzanká xlacata ni̱ taca̱najlá, tama̱xanán porque ta̱cxcatzí li̱xcájnit tú ama talakchá̱n, pero tí ama tataxtuní talakatí porque ta̱cxcatzí la̱ ama talacastacuanán ca̱li̱ní̱n. Chí calacpuhuántit, ¿ticu tla̱n ma̱kantaxtí ixacstu jaé tascújut? qx[Tí li̱pa̱huán Cristo quinca̱li̱ma̱nu̱yá̱n la̱ mu̱csún incienso ni̱ma̱ tla̱n li̱lakachixcuhuí Dios Ixti̱cú, y acxni ta̱kahuaní xajín jaé incienso tla̱n taquincalá tí ama tataxtuní y tí ama talaktzanká. 'wGAquit cpa̱xcatcatzi̱ní Dios tú tláhualh Cristo porque xlá lakxta̱pali̱ni̱t quilatama̱tcán xlacata naquinca̱li̱lacahua̱nancaná̱n ca̱quilhtamacú y quinca̱maclacasquiná̱n nama̱kahuani̱yá̱u ixtachihuí̱n la̱ta ní ccha̱ná̱u la̱ aktum mu̱csún perfume. v- Pero tzúculh cakatuyún porque ni̱ ctáka̱sli quinta̱camcán Tito y mejor ctáxtulh nac Troas y calh lacatputzá nac pulatama̱n Macedonia. u3 Aquit calh nac Troas xlacata nacli̱chihui̱nán Jesús, y acxni ccha̱lh Dios quili̱mákxtakli li̱pa̱xáu nacli̱scuja Quimpu̱chinacán. `t9 Ni̱ ca̱ktzonksuátit xlacata tlajaná lacputzá nala̱tzonkcatzaniyá̱u y aquín ni̱ amá̱n li̱makxtaká̱u naquinca̱ma̱pasi̱yá̱n ixkásat. Tí tali̱pa̱huán Jesús tali̱tanú la̱ mu̱csún incienso ^s5 Y amá tí huixín ma̱tzanke̱naniyá̱tit ixtatzaca̱tni, aquit na̱ cma̱tzanke̱naní; y acxni cuan cma̱tzanke̱naní tí tzaca̱tnán ni̱ cakskahuinán porque Cristo quiacxilhma la̱ cca̱lakalhamaná̱n. r huá cca̱li̱ma̱lakacha̱nín amá carta, xacca̱li̱cxilhputuná̱n para tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n. oqWAquit cca̱maksquiná̱n xamaktum natamakstoká̱tit ca̱ma̱si̱nítit la̱tiyá lakalhamaná̱tit; tpaChí cama̱tzanke̱nanítit y cama̱xquí̱tit li̱camama xlacata ni̱ nali̱lakaputzaxní tú tláhualh. koOAquit cca̱huanín tú natlahuaniyá̱tit y hua̱k huixín ma̱xoko̱ní̱tit tú ixtlahuani̱t. Jn Amá chixcú tí quinca̱ma̱klhu̱hua̱tní̱n quima̱lakapútzi̱lh ma̱squi ma̱s ca̱ma̱lakaputzí̱n huixín tí ta̱lapa̱nántit, pero siempre quima̱katúyi̱lh tú pá̱xtokli. 7mgAcxni ctzokli amá carta quinacú li̱cuánit akxtakájnalh hasta ctásalh la̱ta xacli̱puhuán tú xacca̱huanimá̱n. Pero ni̱ tipuhuaná̱tit ni̱ cca̱lakalhamaná̱n huá cca̱li̱kahuanín; tó, aquit cca̱lakalhamaná̱n y clacasquín caca̱xlátit. Pablo ma̱tzanke̱naní tí tzacá̱tnalh &lEAquit cca̱lakakahuanín nac xa̱ktum carta xlacata naca̱xlayá̱tit pues ni̱ clacasquín naquila̱ma̱lakaputzi̱yá̱u acxni nacana̱chá. Aquit clacasquín naquila̱li̱makapa̱xahuayá̱u la̱ lapa̱nántit, y para aquit cpa̱xahuá hua̱k huixín na̱ pa̱t pa̱xahuayá̱tit. >kuTú clacasquín caquila̱makapa̱xahuáu acxni nacana̱chá. Pero para cca̱ma̱lakaputzi̱yá̱n, ¿niculá natziyaná̱tit huixín tí cca̱li̱pa̱huama naquintamakapa̱xahuá? hj KAquit ni̱ cca̱ma̱lakaputzi̱putuná̱n huá ni̱ cliani̱tanchá cca̱lakpaxia̱lhnaná̱n. Wi )Pues Dios quinca̱ma̱lakacha̱ni̱tán nacca̱makapa̱xahuayá̱u tí tali̱pa̱huán, ni̱ tipuhuaná̱tit camá̱n ca̱kahuaniyá̱n porque ni̱ li̱pa̱huaná̱tit Jesús. Tó, pues huixín tancs li̱pa̱huaná̱tit pero ccatzí aklhu̱hua̱tnampa̱nántit, y para cca̱kahuaniyá̱n ma̱s camá̱n ca̱ma̱lakaputzi̱yá̱n.h 5Aquit cli̱quilhán Dios xlacata nacatzi̱yá̱tit ni̱ cakskahuinán, aquit ni̱ camputuni̱tanchá porque ni̱ cca̱lacaquilhni̱putuná̱n. 3g aDios quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán Espíritu Santo xlacata nakalhi̱yá̱u la̱ aktum sello y naquinca̱li̱lakapascaná̱n li̱tapaksi̱yá̱u Dios, y xlá na̱ milh latamá nac quinacujcán xlacata namaklhcatziyá̱u tziná amá lanca tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ quincali̱kalhi̱má̱n nac akapú̱n. !f =Pi̱huá jaé Dios tí hua̱k ma̱kantaxtí, ma̱tancsani̱t quintapuhua̱ncán nali̱pa̱huaná̱u Jesús y quinca̱ma̱tunujni̱tán nali̱scujá̱u. Ze /pues xlá ma̱kantáxti̱lh la̱ta tú ma̱lácnu̱lh Dios, huá xlacata tla̱n li̱huaná̱u “Amén” o “Chú calalh” acxni lakachixcuhui̱yá̱u Dios porque catzi̱yá̱u Cristo hua̱k ma̱kantaxtí. 6d gAquit, Silvano y Timoteo cca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesúcristo Ixkahuasa Dios y Jesucristo ni̱cxni ma̱lacnú tú catzí ni̱ ama ma̱kantaxtí. Tú ma̱lacnú xli̱ca̱na c -Pero Dios catzí xlacata aquín ni̱ cca̱makslihuekeyá̱u namá cristianos tí tahuán “tla̱n” y ni̱ tama̱kantaxtí ixtachihui̱ncán. Tb #Pero como ni̱ canchá huixín tla̱n puhuaná̱tit chu̱ta ckalhkamá̱nalh o cca̱makslihuékelh namá cristianos tí tahuán “tla̱n” ma̱squi tacatzí ni̱ ama tama̱kantaxtí ixtachihui̱ncán. 4a cAquit xacama ca̱ti̱laktaxtuyá̱n acxni nacán nac Macedonia y acxni xactitáspitli xacama̱pá ti̱taxtú xlacata huixín ixquintila̱makta̱yáu nacchá̱n nac Judea. ;` qAquit ccatzí hua̱k quila̱li̱pa̱huaná̱u, huá pu̱la cli̱láclhca̱lh nacca̱lakpaxia̱lhnaná̱n ixli̱maktuy nac Corinto, xlacata maktuy nala̱makapa̱xahuayá̱u. _ !Aquit ccatzí ni̱ aktzonksuani̱tántit la̱ cca̱li̱scujni̱tán ixli̱hua̱k quinacú xlacata tla̱n naquila̱li̱pa̱xahuayá̱u na̱ chuná la̱ nacca̱li̱pa̱xahuayá̱n aquit acxni namín ixli̱maktuy Quimpu̱chinacán Jesús. Pablo ni̱ lá an nac Corinto ^  Aquit ni̱ cma̱tze̱kni̱t quintalacapa̱stacni nac carta cca̱huanini̱tán tú huixín tla̱n ma̱kachakxi̱yá̱tit. a] = Aquín cpa̱xahuayá̱u ni̱tú cliakatuyuná̱u porque ccatzi̱yá̱u tancs clatama̱ni̱táu, ni̱tú ctlahuani̱táu tú nacli̱ma̱xananá̱u ca̱quilhtamacú y huixín tla̱n ma̱luloká̱tit. Dios quinca̱cxilhlacachini̱tán tancs naclatama̱yá̱u, ni̱ qui̱cstucán cma̱ta̱xtucni̱táu talacapa̱stacni la̱ naclatama̱yá̱u. \ { Pero ni̱ cali̱makxtáktit quila̱li̱kalhtahuakayá̱u, y para ma̱s lhu̱hua cristianos quinca̱li̱kalhtahuakayán ixlacatí̱n Dios ma̱s lhu̱hua cristianos ama tapa̱xcatcatzi̱ní Dios acxni natacatzí la̱ xlá quinca̱maktakalhni̱tán. L[  Dios quinca̱lakma̱xtún ixmacancán namá tí quinca̱makni̱putuná̱n y quinca̱lakma̱xtumá̱n nahuán. Amá tí cli̱pa̱huani̱táu naquinca̱cxilhlacachiná̱n quinca̱lakma̱xtuyá̱n. Z ! Aquín xacpuhuanáu ixquinca̱li̱lhca̱cani̱tán nacni̱yá̱u y masqui clacputzáu la̱ nactaxtuniyá̱u qui̱cstucán ni̱ lá tú ctlahuáu. Pero chuná jaé cli̱stacta̱yáu nacli̱pa̱huaná̱u Dios tí tla̱n ca̱ma̱lacastacuaní ni̱n nac ca̱li̱ní̱n. tY cLi̱ta̱camán, clacasquín cacatzí̱tit la̱ cakxtakajnáu nac pu̱latama̱n Asia. Dios li̱mákxtakli lhu̱hua tú caquinca̱tlahuanicán, a̱takalán cpa̱tí̱u hasta xacpuhuaná̱u aná ixama qui̱ta̱yá quili̱stacnicán. X 7Aquín snu̱n cli̱pa̱xahuayá̱u milacatacán porque ccatzi̱yá̱u para ta̱layá̱tit minta̱kxtakajnicán la̱ aquín, Dios ama ca̱cxilhlacacha̱ná̱n ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama la̱ quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán aquín. Pablo lacapa̱staca la̱ ixama̱ca makni̱cán PW Ni̱ caj maktum cakxtakajnani̱táu xlacata nacca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama y nacca̱huaniyá̱n la̱ nataxtuniyá̱tit. Para Dios quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama, aquín na̱ tla̱n cca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama. Chuná huixín tla̱n nata̱layá̱tit minta̱kxtakajnicán na̱ chuná la̱ aquín cpa̱ti̱ni̱táu. V Aquín snu̱n cakxtakajnani̱táu caj ixlacata Cristo, pero na̱ caj ixlacata Cristo Dios quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán li̱camama. ^U 7Dios quinca̱ma̱camajá̱n acxni akxtakajnaná̱u xlacata na̱ tla̱n naca̱ma̱camajá̱u tí ta̱kxtakajnán. Dios lacasquín caca̱lakalhamáu namá cristianos na̱ chuná la̱ xlá quinca̱lakalhamani̱tán. 5T eCalakachixcuhuí̱u Dios Ixti̱cu Quimpu̱chinacán Jesucristo. Xlá Quinti̱cucán tí quinca̱pa̱xqui̱yá̱n, quiDioscán tí quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama. S }Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. LR Aquit Pablo tí Dios li̱makxtakni̱t nacli̱tanú ixapóstol Jesucristo tí nali̱chihui̱nán. Aquit quinta̱camcán Timoteo cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta hua̱k huixín li̱ta̱camán tí lakachixcuhui̱yá̱tit Dios nac Corinto, y na̱ chuná hua̱k tí ca̱lacsacni̱t Dios ixli̱ti̱lanca pu̱latama̱n Acaya. (QIbPues makapitzi tatakokeni̱t jaé talacapa̱stacni y tali̱makxtakni̱t tali̱pa̱huán Cristo. ¡Timoteo, Dios casicuna̱tlahuán! Chuná calalh, amén. P bTimoteo, cama̱kantaxti tú cuanini̱tán y calakmákanti namá talacapa̱stacni ni̱ma̱ talacsacxtuni̱t cristianos y ni̱tú li̱macuán, ni̱ para caca̱najla tú tali̱chihui̱nán namá tí tali̱tanú lakskalalán ma̱squi ta̱ktzanka̱ni̱t. cO?bPara chuná jaé talatamá Dios ama ca̱pa̱xcatcatzi̱ní tú tatlahuá y ama ca̱ma̱xquí ixpu̱tahui̱lhcán xlacata natalakapasa amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ca̱li̱kalhi̱ma tú ni̱cxni lakó cani̱cxnihuá. KNbCatatláhualh li̱tlá̱n, catali̱tánu̱lh lacricos para lhu̱hua li̱tlá̱n tatlahuá, catamaktá̱yalh tí ca̱tzanka̱ní y ni̱ catalakcátzalh tú tama̱stá o tú tama̱squihui̱nán. 2M]bNamá tí takalhí lhu̱hua tumi̱n caca̱ma̱kalhchihui̱ni ni̱ catalactláncalh, ni̱ catali̱pá̱hualh ixtumi̱ncán ama ca̱lakma̱xtú porque namá tla̱n laclakó, chá caca̱ma̱si̱ni catali̱pá̱hualh Dios tí lhu̱hua tú quinca̱ma̱xqui̱yá̱n xlacata nali̱pa̱xahuayá̱u. L/bHuata huá lama nahuán cani̱cxnihuá, y ana ní huí tasí lanca taxkáket tú ni̱ lá tí ma̱lacatzuhuí; ni̱ huí cristiano tí acxilhni̱t ni̱ para lá acxila. ¡Huá calakachixcuhuí̱u y capa̱xcatcatzi̱níu ixli̱tlihueke cani̱cxnihuá! Chuná calalh, amén. xKibAcxni nachá̱n quilhtamacú Dios ama ma̱kantaxtí tú laclhca̱ni̱t, porque ixli̱tlihueke namá cha̱stum Dios ni̱tí ma̱ccha̱ní, ixli̱hua̱kcán reyes huá lactaxtú, ixli̱hua̱kcán xapu̱chinaní̱n tú anán huá lactaxtú. 9Jkbni̱ cali̱mákxtakti ma̱kantaxti̱ya tú ma̱macqui̱nicani̱ta, ni̱ para calakxta̱pali xlacata ni̱tí tú nali̱ya̱huayá̱n acxni namín Quimpu̱chinacán Jesucristo. ?Iwb Aquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n ixtacuhui̱ní Dios tí ca̱ma̱xquí tú natali̱latamá la̱ta tú anán y Jesucristo tí li̱tá̱yalh ixlacatí̱n Poncio Pilato tú ixkásat, *HMb Calacputza la̱ nama̱ta̱yaniyá̱n Cristo nac milatámat tancs li̱pa̱huana, calí̱scujti amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ pa̱t maklhti̱nana nac akapú̱n, pues huá xlacata li̱lacsacni̱tán Dios, y huix na̱ tancs ma̱lacnu ixlacati̱ncán lhu̱hua testigos pa̱t li̱scuja Cristo. 9Gkb Pero huix Timoteo tí macama̱xqui̱ni̱ta milatáma̱t Dios, calakmákanti jaé lacli̱xcájnit talacapa̱stacni. Huix catzaksa tancs latapa̱ya, tancs lakachixcuhui̱ya Dios, tancs li̱pa̱huana Cristo, ca̱pa̱xqui̱ya minta̱cristianos, pa̱ti̱ya tú pa̱xtoka y tla̱n catzi̱ya nac minacú. ZF-b Namá tí pucutu talakatí tumi̱n tzucú ca̱tanu̱ní tunuj túnu lacli̱xcájnit talacapa̱stacni y makapitzi la̱ta tali̱pa̱xahuá ixtumi̱ncán hasta ta̱ktzonksuá tali̱pa̱huán Cristo y ixacstucán tachípalh lhu̱hua ta̱kxtakajni ni̱ma̱ takalhí nac ixnacujcán. Hua̱k tí tali̱pa̱huán Cristo catalacachá̱nilh Dios tEab Pero namá tí talakatí takalhí tumi̱n ni̱ lá tata̱lá ta̱cxila lhu̱hua tumi̱n y tzucú talakcatzán hasta tú ni̱ mini̱ní, ni̱ para ca̱macuaní, chá ca̱ma̱nu̱ní lacli̱xcájnit talacastacni xlacata natalaktzanká. aD;bChí capa̱xahuáu para kalhi̱yá̱u tú li̱hua̱yaná̱u y tú li̱lhaka̱naná̱u. CbPues huixín catzi̱yá̱tit acxni lakahuaná̱u ni̱tú li̱miná̱u y acxni nani̱yá̱u na̱ ni̱tú amá̱n li̱ná̱u. ]B3bAquit cuaniyá̱n xli̱ca̱na macuán tali̱tanú xanapuxcun tí tali̱pa̱huán Cristo pero ni̱ xlacata tatlajá tumi̱n, porque huata tla̱n ama tata̱yaní ixlacatí̱n Dios tí tama̱tla̱ní tú takalhí. YA+by tza̱pu tzucú tara̱nica namá lacchixcuhuí̱n tí li̱xcájnit takalhí ixtalacapa̱stacnicán porque ni̱ tama̱kachakxi̱ni̱t tancs talacapa̱stacni. Hasta tapuhuán xlacata tí tali̱tanú xanapuxcun tí tali̱pa̱huán Cristo tla̱n ni̱ tuhua tatlajá tumi̱n. Huix ni̱ caca̱ta̱tamákstokti tí chuná namá ixkasatcán. 3@_bnamá chixcú ni̱tú ma̱kachakxí y chu̱ta lactlancán, lakatí la̱quitstalá y lacsacxtú tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱tú li̱macuán, pues chuná lacatzucú tasi̱tzi lakcatzanicán tú huan cha̱tum, tzucucán li̱xcájnit la̱li̱kalhkama̱nancán, ni̱ ma̱tla̱ni̱cán tú huan cha̱tum, t?abPara cha̱tum cristiano ma̱sí tunuj talacapa̱stacni y ni̱ li̱chihui̱nán lactancs ixtalacapa̱stacni Quimpu̱chinacán Jesucristo ni̱ para tama̱tla̱ni̱putún la̱ xlá lacasquín natalakachixcuhuí tí tali̱pa̱huán, &>EbPara makapitzi tasa̱cua ixpatroncán tali̱pa̱huán Cristo, ni̱ catata̱ra̱lacatá̱qui̱lh tatzaca̱tnán caj xlacata acxtum tali̱pa̱huán Cristo, chá ma̱s li̱pa̱xáu catalí̱scujli porque tí tali̱scujma̱na tali̱pa̱huán Cristo y tla̱n tali̱ma̱nú ixta̱camcán. Huá jaé talacapa̱stacni caca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni y caca̱ma̱si̱ni cristianos. Lhu̱hua tama̱sí tunuj talacapa̱stacni S= !bNamá tasa̱cua tí ca̱tama̱huacani̱t ca̱ma̱scujucán catarrespetartláhualh ixpatroncán la̱ mini̱ní xlacata ni̱tí li̱xcájnit nali̱chihui̱nán ixtacuhui̱ní Dios y tú ma̱si̱ni̱táu. 9<kbNa̱ chuná huí tí tlahuá li̱tlá̱n y catzi̱cán tuncán, pero tahuila̱na tí tatlahuani̱t tú ma̱s tla̱n y ni̱tí catzí hasta a̱stá̱n ama̱ca catzi̱cán.M;bIxtala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ tatlahuá makapitzi lacchixcuhuí̱n tasí antes naca̱ma̱lacapu̱cán y tunuj catzi̱cán ixtala̱kalhi̱ncán hasta a̱stá̱n acxni ca̱ma̱lacpu̱cani̱t. :+bTimoteo, como tza̱pu chipayá̱n tá̱tat y tapa̱la̱kalhi̱ya yaj cakotti huata chúchut na̱ cahuat actzú xatlihueke ixchúchut uva. 9bHuix tla̱n calácsacti namá tí pa̱t li̱lhca̱ya naca̱cpuxcún ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos porque para li̱lhca̱ya la̱ta ni̱ para catzi̱ya ixkásat amá̱n ma̱pasi̱yá̱n ixtala̱kalhí̱n. Huix ni̱ catlahua tú ni̱ lakatí Dios. m8SbAquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n ixtacuhui̱ní Dios, ixtacuhui̱ní Jesucristo y ángeles tí ca̱lacsacni̱t natali̱scuja, cama̱kantaxti tú cuanimá̱n xati̱ta lakcha̱n, ni̱ calacachipi para tali̱pa̱u o ni̱ tali̱pa̱u. d7AbY para cha̱tum ma̱luloknicán ixtala̱kalhí̱n y la̱tiyá tzaca̱tnán, ixlacati̱ncán hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo calakakahuaní xlacata natali̱lacahua̱nán xa̱makapitzi yaj natatzaca̱tnán. 66ebPara cha̱tum ko̱lú tí ca̱cpuxcún cristianos li̱ya̱huacán tala̱kalhí̱n huix ni̱tú cahuani, solo para tla̱n tama̱luloka cha̱tuy o cha̱tutu cristianos. v5ebCa̱ksántit la̱ huan nac Escrituras: “Ni̱ cahuili̱ni bozal minquitzistanca ni̱ma̱ ta̱scujmá̱n cali̱mákxtakti cahuá̱yalh la̱ lacasquín.” Y a̱lacatunu huan: “Cha̱tum tasa̱cua mini̱ní namaklhti̱nán ixtaskau.” k4ObNamá lakko̱lún tí ta̱cpuxcún cristianos y tla̱n tama̱paksi̱nán caca̱pa̱xquí̱tit y caca̱rrespetartlahuátit y ma̱s namá tí tali̱ta̱yá ixtascujutcán ta̱kchihui̱nán y tama̱sí ixtachihuí̱n Dios. {3obPara cha̱tum cristiano tí li̱pa̱huán Cristo kalhí cha̱tum ixli̱talakapasni viuda nac ixchic camaktá̱yalh, ni̱ cama̱tlá̱ni̱lh catamaktá̱yalh ixta̱cristianoscán tí tali̱pa̱huán Cristo xlacata chuná huixín tla̱n naca̱makta̱yayá̱tit namá viudas tí xli̱ca̱na tamaclacasquín. Lhu̱hua tama̱sí ixtala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ tatlahuá e2CbPorque makapitzi viudas ta̱ktzanka̱ni̱ttá y tatakokeni̱t ixtalacapa̱stacni tlajaná. x1ibHuá cli̱lacasquín xalactzumaján viudas catatamakáxtokli, catakálhi̱lh ixcamancán, catamaktákalhli ixchiccán xlacata tí ni̱ ta̱cxilhputún tí tali̱pa̱huán Cristo ni̱ natakalhí quilhtamacú li̱xcájnit natachihui̱nán. 0b Xa̱huá para ni̱ takalhí tú tatlahuá tatzucú talakpaxia̱lhnán nac ixchiccán cristianos y chuná ni̱ huata ma̱s lacflojas talakó sino que na̱ tzucú ta̱ksani̱nán, tali̱lacahua̱nán tú lama y tzucú tali̱chihui̱nán hasta tú ni̱ mini̱ní. o/Wb y chuná ixacstucán tatlahuá tala̱kalhí̱n porque ni̱ tama̱kantáxti̱lh tú tama̱lácnu̱lh. D.b Pero ni̱ cali̱ta̱yátit ca̱makta̱yátit lactzumaján viudas porque acxni ixmacnicán maclacasquín ixta̱cristiano, tali̱tzonkcatzán tali̱scuja Cristo y tatamakaxtokputún, -b tla̱n ma̱luloka tla̱n catzí, ca̱makastacni̱t ixcamán la̱ mini̱ní, ca̱ta̱maklhtatani̱t tí mákat tamina̱chá, ca̱li̱scujni̱t ixcha̱lhca̱tnaní̱n Cristo, ca̱makta̱yanit tí tamaclacasquín y tlahuani̱t li̱tlá̱n acxni tla̱n. .,Ub Acxni li̱ta̱yayá̱tit pa̱t makta̱yayá̱tit cha̱tum viuda tamaclacasquiní nakalhí li̱huacá sesenta años, huata kalhi̱ni̱t cha̱tum ixta̱ko̱lú, +bPara cha̱tum cristiano ni̱ ca̱makta̱yá ixli̱talakapasni, y ma̱s, para ni̱ ca̱li̱puhuán tí talama̱na nac ixchic, Dios li̱ma̱nú la̱ ni̱ cali̱pá̱hualh y min li̱tamakxtaka ma̱s li̱xcájnit que cha̱tum tí ni̱ li̱pa̱huán Dios. |*qbHuix caca̱li̱ma̱paksi catama̱kantáxti̱lh tú cuanimá̱n xlacata ni̱tí tú naca̱li̱ya̱huá a̱stá̱n. m)SbPero namá viudas tí chu̱ta ta̱clatapu̱lí, Dios ca̱li̱kalhí la̱ xaní̱n catalatáma̱lh. *(MbNamá viuda tí xli̱ca̱na ni̱ kalhí tí namakta̱yá, tancs cali̱pá̱hualh Dios xlacata namaktakalha, caxcalánilh y cakalhtahuakánilh cha̱li cha̱lí. &'EbPero para cha̱tum viuda ca̱kalhí ixcamán o ixnata̱natni xlacán ca̱mini̱ní catacatzí̱nilh pu̱la tamakta̱yá ixli̱talakapasni la̱ ixlí̱lat. Catapu̱spítnilh ixtalakalhamá̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t ixnati̱cún porque chú lakatí Dios catalatáma̱lh ixcamán. M&bHuix caca̱makta̱ya tí xli̱ca̱na viudas ni̱tú takalhí. 5%cbLaccha̱tí̱n ca̱li̱tlá̱n caca̱ma̱kalhchihui̱ni la̱ mina̱na catahua, y lactzumaján caca̱li̱kalhi la̱ minata̱camán caca̱ta̱chihuí̱nanti la̱ mini̱ní. 3$ abHuix ni̱ ca̱tasi̱tzi cakahuani cha̱tum ko̱lú, chá ca̱li̱tlá̱n cama̱kalhchihui̱ni la̱ minti̱cú cahuá, y lakkahuasán caca̱li̱kalhi la̱ minata̱camán. #bHuata cma̱lacapa̱stacayá̱n tla̱n calacpúhuanti la̱ mili̱latáma̱t y la̱ta tú ma̱si̱ya. Ni̱ cali̱mákxtakti ma̱kantaxti̱ya tú cuanini̱tán porque para chú latapa̱ya tancs cacatzi pa̱t taxtuniya y na̱ chuná tí takaxmatá̱n."5bCali̱lacapa̱stácnanti jaé tú ma̱xqui̱cani̱ta y calí̱scujti ixli̱hua̱k minacú xlacata hua̱k nata̱cxila la̱ ma̱stacaya mintascújut. !bHuix aksana la̱ Dios ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh lakko̱lún catali̱chihuí̱nalh mintascújut y taliaclhitni ixmacancán xlacata nacatzi̱ya Dios ma̱xqui̱ni̱tán ixli̱tlihueke tú naliscuja, pues ni̱ cali̱mákxtakti ma̱kantaxti̱ya mintascújut. 5 cb Antes nacana̱chá la̱tiyá caca̱li̱kalhtahuakani ní tatamakstoka cristianos ixtachihuí̱n Dios, caca̱ma̱kalhchihui̱ni la̱ mini̱ní y caca̱ma̱xqui li̱camama. /Wb Chí cama huaniyá̱n la̱ mili̱latáma̱t: huix ni̱ cali̱mákxtakti tí nalakmakaná̱n caj xlacata kahuasacú huix y caca̱li̱ma̱lacahua̱ni cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo tancs mintachihuí̱n, tancs li̱pa̱huana Dios, tla̱n catzi̱ya, ca̱pa̱xqui̱ya y tancs lápa̱t. [/b y chú mini̱ní naca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni̱ya y ca̱ma̱si̱niya cristianos. b Aquín lacacha̱ná̱u amá̱n ta̱latama̱yá̱u ixta̱stum xastacnán Dios tí ma̱lacnú naca̱lakma̱xtú hua̱k cristianos, pero ma̱s tí tama̱lacatzuhui̱ni̱t tali̱pa̱huán. Huá jaé talacapa̱stacni aquín liscujá̱u y liakxtakajnaná̱u, b Aquit tancs ccatzí xli̱ca̱na tú cuanimá̱n y mini̱ní chú nataca̱najlá y natakalhí ixtalacapa̱stacnicán hua̱k cristianos. _7bAquit cama huaniyá̱n amá cristianos tí tzaksá ma̱stacá ixli̱tlihueke ixmacni huí ni̱ma̱ namacuaní, pero tí tzaksá ma̱stacá tla̱n ixtalacapa̱stacni la̱ nali̱makapa̱xahuá Dios ixlatáma̱t cani̱huá ama ta̱yaní porque ama ma̱kachakxí la̱ tancs nalatamá juú ca̱quilhtamacú y tú ama maklhti̱nán nac akapú̱n. fEbHuix ni̱ caca̱najla namá cuentos ni̱ma̱ talacsacxtuni̱t cristianos ni̱ma̱ tatzaksá tamakaca̱najlayá̱n. Huix ma̱s catzaksa ma̱stacaya tla̱n mintalacapa̱stacni la̱ nali̱makapa̱xahuaya Dios milatáma̱t. ]3bPara huix ca̱ma̱si̱niya quinta̱camcán tí tali̱pa̱huán Cristo jaé tú cuanini̱tán Jesucristo ama lakatí la̱ ma̱kantaxtí̱pa̱t ixtascújut, ama ma̱xqui̱yá̱n ma̱s talacapa̱stacni la̱ nali̱pa̱huana y ama ma̱ma̱kachakxi̱ni̱yá̱n la̱ ma̱s tancs natakokeya jaé talacapa̱stacni ni̱ma̱ ma̱si̱nini̱tán. bporque Dios tlahuani̱t quilacatacán, chú huán ixtachihuí̱n y chú cakalhtahuakaníu. Pablo huan la̱ ixli̱latáma̱t Timoteo /bPorque hua̱k li̱hua̱y ni̱ma̱ tlahuani̱t Dios hua̱k tla̱n huacán para pa̱xcatcatzi̱nicán tú ma̱stá; ni̱ mini̱ní nalakmakaná̱u bXlacán ama tali̱huán yaj catamakaxtokca, ama tali̱huán yaj cahuaca makapitzi tahuá ni̱ma̱ Dios ca̱tlahuani̱t y tla̱n tali̱hua̱yán ixcamán tí tama̱kachakxi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni para tapa̱xcatcatzi̱ní ixtahuajcán ni̱ma̱ ca̱ma̱xquí. Y+bama tatakoké tí tahuán tú ni̱ ca̱na y namá tí tatalacatla̱ní la̱ lactlá̱n cristianos, pero ni̱tí tasipa̱cxila la̱ cha̱tum chixcú tí kalhí tu̱lanca ixmacatzáca̱t, yaj tú maklhcatzí. S !bIxespíritu Dios quima̱cxcatzi̱ni̱ni̱t xlacata antes namín Cristo ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú lhu̱hua ama tata̱ra̱lacata̱quí ixli̱ma̱paksí̱n Dios, ama tali̱makxtaka tali̱pa̱huán Dios, ama takaxmata tú tahuán akskahuinaní̱n, ama taca̱najlá talacapa̱stacni ni̱ma̱ tama̱cxcatzi̱ni̱nán tlajananí̱n, ~}||E{{zyxwcvuu0t>ssrqdponim>lkjimh[g=edd*cba`o_^q]\~[ZZYXXWVVvUiTRXPP(O4NN8MLLJKKJVI HFEEoDDCB:A@@1>>7=<;:9876544)3j210/..-},++*Q)N('&&s%$t#_"^!r nJ9E=j| JG   G F'[l90 m Aquit ccatzí ni̱tú li̱macuán li̱lactlancancán tú tlahuani̱táu, pero cama ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n tú quili̱ma̱lacahuá̱ni̱lh y quima̱cxcatzí̱ni̱lh Dios. X/) !Pero makapitzi tí tali̱pa̱huán Jesús quintamaktá̱yalh ctáju̱lh nac aktum la̱ lanca canasta y quintalacmá̱cti̱lh nac pá̱tzaps ni̱ma̱ ixli̱tastilín ca̱chiquí̱n y chuné ctzá̱lalh.k.O Aquit na̱ ni̱ caktzonksuá la̱ nac Damasco gobernador tí ixta̱ma̱paksi̱nán rey Aretas, ca̱yá̱hualh lhu̱hua soldados ní ixlactanu̱cán ca̱chiquí̱n xlacata naquintachipá y naquintama̱nú nac pu̱la̱chí̱n. - Dios Ixta̱ta Quimpu̱chinacán Jesucristo tí mini̱ní nalakachixcuhui̱cán cani̱cxnihuá catzí xlacata ni̱ cakskahuinama. ,/ Aquit ni̱ clakatí clactlancán, pero acxni ctalacatla̱ní clakatí cma̱sí la̱ Dios quimakta̱yani̱t nactaxtuní acxni tú cpa̱xtokni̱t. +- Amá tí aklhu̱hua̱tnán nac ixnacú, aquit na̱ cli̱puhuán y amá tí ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n ixta̱cristianos, aquit cli̱lakaputzá. 2*] Ni̱ juú qui̱ta̱yá tú cpa̱xtoka pues aquit cha̱li cha̱lí cca̱li̱puhuán la̱ tla̱n nacca̱makta̱yá tí tali̱pa̱huán Jesús katunu ca̱chiquí̱n. R) Aquit cliakatzanka̱ni̱t quintascújut, cakxtakajnani̱t, clakachuhuajlhtatani̱t, cquilhtzincsni̱t, ckalhtini̱t, ckatxtaknani̱t, cmacpa̱ti̱ni̱t lonkni, y catunu ctamakxtakni̱t ca̱lakahuán. ( Y maklhu̱hua la̱ta ní clatapu̱li̱ni̱t actzú ni̱ cmu̱xtuni̱t nac kalhtu̱choko, quintata̱ra̱slakni̱t kalha̱naní̱n, quintata̱ra̱slakni̱t quinta̱pakánat judíos y xala mákat cristianos tí ni̱ judíos, cakxtakajnani̱t nac ca̱quihuí̱n, nac desierto, nac pupunú, y hasta namá akskahuinaní̱n tí tali̱tanú tali̱pa̱huán Cristo na̱ quintama̱kxtakajni̱ni̱t. }'s Maktutu tali̱ma̱paksí̱nalh caquili̱snokca lasasa, maktum ixama̱ca quili̱makni̱cán chíhuix, maktutu ta̱kpú̱spitli barco ni̱ma̱ xacpu̱tla̱huama̱náu, y maktum aktum tzisni y aktum chichiní ctamákxtakli nac ixíta̱t pupunú. `&9 Makquitzis xanapuxcun judíos tali̱ma̱paksí̱nalh caquisnokca puxumacu̱naja̱tza. Q% ¿Talactlancán porque tali̱scuja Cristo? Aquit ma̱s cli̱scujni̱t Cristo, ma̱squi cpuhuán cchiyani̱t acxni clactlancán. Pero xli̱ca̱na aquit ma̱s ccha̱lhca̱tnani̱t, ni̱ caj lacatum quima̱nu̱cani̱t nac pu̱la̱chí̱n, ni̱ caj maktum quisnokcani̱t y maklhu̱hua actzú ni̱ cmakatzanka̱ni̱t quili̱stacni. $1 Para talactlancán porque judíos, aquit na̱ judío. ¿Talactlancán porque talakahuani̱t nac Israel? Aquit na̱ clakahuani̱t nac Israel. ¿Talactlancán porque ca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t Abraham? Aquit na̱ ckalhí quili̱talakapasni tí ca̱ma̱lacatzúqui̱lh Abraham. b#= ¡Aquit ni̱ ckálhi̱lh li̱camama chuná nacca̱tlahuayá̱n! Como huixín quila̱li̱ma̱nu̱yá̱u cchiyani̱t, aquit na̱ cama lactaxtú la̱ namá tí ca̱li̱ma̱nu̱yá̱tit apóstoles, a ver ticu ta̱yaní. m"S Huixín ca̱li̱scujá̱tit la̱ta talacasquín ca̱ma̱xqui̱yá̱tit tú kalhi̱yátit, li̱tamakxtaká̱tit caca̱kskahuicántit, ma̱tla̱ni̱yá̱tit caca̱lakmakancántit y ca̱li̱lacaxacacaná̱tit la̱ta talacasquín. ! pues huixín tí li̱tanu̱yá̱tit akskalalán ca̱kaxpatá̱tit y ca̱pa̱ti̱yá̱tit tí tachiyani̱t tali̱tanú apóstoles.  { la̱ tali̱lactlancán tú tatlahuá namá tí tali̱tanú apóstoles. Chí na̱ cama li̱lactlancán tú ctlahuani̱t + Tú cama ca̱huaniyá̱n ni̱ Quimpu̱chinacán quili̱ma̱paksi̱ni̱t, pero como quila̱li̱maca̱ná̱u lo̱co entonces tla̱n clactlancán / Aquit ccatzí ni̱ cchiyani̱t pero para chú puhuaná̱tit cakaxpáttit actzú quintakalhchiyán xlacata nacli̱lactlancán quintascújut. Y+ Para tlajaná tla̱n li̱catzi li̱tanú tla̱n ángel tí kalhí ixtaxkáket Dios, tí tatakoké na̱ tla̱n li̱catzi tali̱tanú lactlá̱n cristianos tí tali̱scuja Dios, pero nachá̱n quilhtamacú ama taxoko̱nán tú tatlahuani̱t. Pablo lacapa̱staca la̱ akxtakajnani̱t xlacata naca̱ma̱ma̱xaní tí tali̱tanu apóstoles "= Porque ni̱ ca̱ktzonksuátit xlacata hasta tlajaná li̱catzi li̱pa̱xahuá ixtascújut Dios la̱ cha̱tum tla̱n ángel tí kalhí ixtaxkáket Dios. =s Aquit cca̱huaniyá̱n Dios ni̱ ca̱lacsacni̱t namá tí talactaxtuma̱na apóstoles nac Corinto, namá akskahuinaní̱n ma̱squi tatalacatla̱ní la̱ ixapóstoles Jesucristo. B} Aquit ni̱ cama li̱makxtaka la̱ clama xlacata namá tí talactlancán tali̱tanu̱putún apóstoles natacatzí Dios ni̱ ca̱lacsacni̱t natali̱chihui̱nán Cristo la̱ aquit. 'G Huixín tla̱n puhuaná̱tit ni̱ cca̱lakalhamaná̱n huá ni̱tú cca̱li̱maksquiná̱n, ni̱ huá xlacata porque Dios catzí la̱ cca̱pa̱xqui̱yá̱n. jM Na̱ chuná la̱ ccatzí tancs cli̱pa̱huán Jesús na̱ chuná ccatzí ni̱tí ama quimaklhtí quintapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ cmaklhcatzí acxni cca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesús cristianos xalac Acaya y ni̱ cca̱ma̱tají. 1 Y acxni lako̱lh tú quintamá̱xqui̱lh ni̱ para cca̱kaxculín ma̱squi huixín xacca̱li̱scujmá̱n; aquit cli̱taxtúnilh tú quintama̱lakachá̱nilh quinta̱camcán xalac Macedonia y chuná ni̱tú cca̱maksquín huixín y ni̱ para chí camá̱n ca̱kaxculiyá̱n. /W Aquit cma̱tlá̱ni̱lh cmaklhtí̱nalh tú quintamá̱xqui̱lh xala a̱lacatunu cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús xlacata chu̱ta nacca̱li̱scujá̱n huixín. 9k Aquit ni̱ xacpuhuán lanca pa̱t lactaxtuyá̱tit caj xlacata ni̱ cca̱ma̱tají̱n acxni xla̱huán cca̱li̱ta̱chihui̱nán Cristo, pero ma̱x ctama̱ma̱xáni̱lh. =s Porque ma̱squi huaná̱tit ni̱ la̱n cchihui̱nán, aquit ccatzí clacspi̱ta ixtalacapa̱stacni tí cli̱chihui̱nán y ni̱ caj maktum cma̱si̱ni̱táu nac quintascujutcán.  Pero aquit ccatzí ni̱ quintama̱ccha̱ní namá akskahuinaní̱n tí tali̱tanú apóstoles y huixín ca̱takokeyá̱tit.  Huixín ni̱ aklhu̱hua̱tnaná̱tit ca̱najlayá̱tit ta̱kskahuín, para tí ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n tunuj Cristo ni̱ la̱ cma̱si̱yá̱u aquín, tí ca̱huaniyá̱n pa̱t maklhti̱naná̱tit ixli̱tlihueke tunu espíritu ni̱ la̱ ca̱ma̱xquí̱n Espíritu Santo, y tí ca̱ma̱si̱niyá̱n tunuj tijia la̱ tla̱n nataxtuniyá̱tit ni̱ la̱ cma̱si̱ni̱táu aquín. F Huixín catzi̱yá̱tit la̱ tlajaná akskáhuilh xla̱huán pusca̱t Eva, huixín na̱ ni̱ tica̱kskahuiyá̱n xlacata na̱ktzonksuayá̱tit la̱ tancs nalakachixcuhui̱yá̱tit Cristo. ,Q Dios quili̱makxtakni̱t nacca̱lakcatzán cristianos y aquit snu̱n cca̱lakcatzaná̱n porque cca̱ma̱lacnu̱ni̱tán ixmacán Cristo y clacasquín nachipiná̱tit ixlacatí̱n la̱ cha̱tum tzuma̱t tí ni̱ kalhí tú nali̱ma̱xanán ixlacatí̱n ixlí̱i̱t tí ama ta̱tamakaxtoka. m U Ma̱squi huixín puhuaná̱tit cchiyani̱t, clacasquín caquila̱kaxmatui tú cama ca̱huaniyá̱n. $A y ni̱ ca̱ktzonksuátit xlacata ni̱ ama ta̱yaní amá tí ixacstu tali̱lacatla̱ní ixtascújut, ama ta̱yaní amá tí Dios lakatí ixtascújut.f E Pero tí lactlancamputún cali̱lacahuá̱nalh tú tláhualh Quimpu̱chinacán Jesús, 9 Y na̱ tla̱n nacca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesús amá tí talama̱na mákat pu̱latama̱n porque aquit clakatí cán ca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesús amá cristianos tí ni̱cxni ca̱li̱ta̱chihui̱nancani̱t. Xa̱huá chuná ni̱ lá tí nahuán clakamáklhti̱lh ixtascújut. y Huata ni̱ tipuhuaná̱tit clactlancama huata aquit cca̱li̱scujni̱tán, tó, porque a̱stá̱n taani̱t tunuj cristianos. Pero clacasquín tancs cali̱pa̱huántit Jesús xlacata ma̱s tla̱n nacca̱li̱scujá̱n la̱ quili̱lhca̱ni̱t Dios. h I Huixín tla̱n puhuaná̱tit ni̱ ckalhí li̱ma̱paksí̱n nacca̱huaniyá̱n tú mili̱tlahuatcán pero calacapa̱stáctit, ¿ni̱ aquit xla̱huán cca̱li̱ta̱chihui̱nán la̱ tla̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n Cristo? } s Aquín tí quinca̱lacsacni̱tán Dios nacli̱tanu̱yá̱u apóstoles huata cli̱lactlancaná̱u quintascujutcán ni̱ma̱ quinca̱laclhca̱nini̱tán Dios nacma̱kantaxti̱yá̱u, y xlá lacasquín nacca̱li̱scujá̱n huixín xalac Corinto.  Aquit ni̱ cama ca̱ta̱talacastuca ni̱ para cca̱kapu̱laputún namá tí ixacstucán talactlancán tancs tali̱chihui̱nán Dios. Namá cristianos laktakalhí̱n porque ixacstucán tara̱ma̱lacatla̱ní a ver ticu ma̱s ma̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni. (I Pero la̱ta chí cca̱huaní namá tí ni̱ quintali̱pa̱huán, la̱ ni̱ cquilhpuhuán cca̱huaniyá̱n nac carta tú ni̱ cma̱tla̱ní na̱ chuná cama ca̱ta̱chihui̱naná̱n acxni nacca̱lakana̱chá̱n huixín xalac Corinto. Lhu̱hua corintios ni̱ tali̱ma̱nú Pablo apóstol O Porque lhu̱hua tahuán xlacata nac quincarta aquit li̱cuánit cchihui̱nán y cca̱maka̱klhayá̱n pero acxni cyá ixlacati̱ncán cristianos ni̱tú cli̱macuán y cquilhpuhuán cchihui̱nán. X) Aquit ni̱ clacasquín capuhuántit cca̱li̱maka̱klhamá̱n quincarta. Tó. X) Porque ma̱squi puhuaná̱tit clactlancán, ni̱ cli̱ma̱xanán cca̱huaniyá̱n xlacata Quimpu̱chinacán Jesús quili̱ma̱paksi̱ni̱t cacca̱makta̱yán nataxtuniyá̱tit y ni̱ nalaktzanka̱yá̱tit. W' Makapitzi huixín ni̱ para tla̱n catzi̱yá̱tit li̱chihui̱naná̱tit tú acxilá̱tit. Para tí li̱tanú li̱pa̱huán Jesús catzí xlacata aquit ma̱s tla̱n cli̱tanú cli̱scujni̱t Jesús. E Huata cama̱ti̱tumí̱tit mintalacapa̱stacnicán huixín, camá̱n maclacasquiná̱u ixli̱tlihueke Dios xlacata nataxoko̱nán namá tí takaxmatmakán tú li̱ma̱paksi̱nán Cristo. w Aquín cca̱ta̱talacastucá̱u namá tí talactlancán tali̱kalhkama̱nán Dios y ni̱ tali̱makxtaka catali̱pá̱hualh cristianos, y ni̱ cliakatzanka̱yá̱u cca̱kastacya̱huayá̱u cristianos catatláhualh tú li̱ma̱paksi̱nán Cristo. .U ni̱ para cmaclacasquín quili̱tlihueke la̱ talá makapitzi. Aquit cmaclacasquín ixli̱tlihueke Dios ni̱ma̱ tla̱n ca̱ma̱laksputú tí ni̱ ta̱cxilhputún. % Xli̱ca̱na aquit la̱ cati̱huá chixcú xala ca̱quilhtamacú, pero ni̱ clacsacxtú quintachihuí̱n xlacata naquili̱pa̱huancán, l~Q Aquit cca̱maksquiná̱n ni̱ caquila̱ta̱ra̱slakui porque acxni nacca̱lakana̱chá̱n tla̱n cca̱ta̱ra̱lacata̱quí y cca̱kalhtaxtoktí namá tí quintali̱ya̱huá xlacata tú cli̱chihui̱nán aquit clacsacxtuni̱t. l} S Aquit Pablo cca̱lakalhamaná̱n la̱ ca̱pa̱xqui̱yá̱n Quimpu̱chinacán, y quili̱ya̱huacán xlacata acxni cma̱lakachá carta, li̱cuánit cchihui̱nán pero acxni cchihui̱nán ixlacati̱ncán cristianos cca̱jicuaní. | Capa̱xcatcatzi̱níu Dios la̱ quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán ixtapuhuá̱n nala̱lakalhamaná̱u la̱ xli̱ca̱na li̱ta̱camán.A{{ Namá quinta̱camcán ama tzucuyá̱n ca̱lakalhamaná̱n y ca̱li̱kalhtahuakayá̱n porque Dios ca̱pa̱xqui̱ni̱tán ca̱ma̱xqui̱yá̱n tú naca̱li̱makta̱yayá̱tit huixín. z! Xa̱huá pa̱t ma̱luloká̱tit huixín kaxpatá̱tit tú li̱chihui̱nán Cristo y hua̱k ta̱má̱n tapa̱xcatcatzi̱ní Dios tú naca̱ma̱lakacha̱niyá̱tit y ama talakachixcuhuí Dios milacatacán porque ca̱makta̱yayá̱tit tí ca̱tzanka̱ní ixtahuajcán. myS Jaé tú pa̱t ma̱sta̱yá̱tit ti̱pa̱tuy tú ama li̱macuán, pa̱t ca̱makta̱yayá̱tit quinta̱camcán tí tamaclacasquín ixtahuajcán, y ta̱má̱n tapa̱xcatcatzi̱ní Dios ixtalakalhamá̱n ixli̱hua̱k ixnacujcán. fxE Dios ama li̱makxtaka lhu̱hua tú nakalhi̱yá̱tit xlacata ma̱s lhu̱hua tú nama̱sta̱yá̱tit y acxni nacmacasa̱sta̱yá̱u tú ma̱kstokni̱tántit huixín hua̱k ama tapa̱xcatcatzi̱ní Dios ixtalakalhamá̱n. zwm Dios ma̱xquí ixtachaná̱n ma̱tucuxtu̱ná y li̱makxtaka camakálalh xlacata nakalhí tú nali̱hua̱yán y pi̱huá namá Dios ama ca̱makta̱yayá̱n hua̱k namakalayá̱tit xlacata ma̱s tla̱n naca̱makta̱yayá̱tit xa̱makapitzi. v1 Pues nac Escrituras huan:Tí tla̱n catzí ca̱ma̱xquí pobres catzuntín tú kalhí,
ixtapa̱xquí̱n ni̱cxni ama̱ca aktzonksuacán. ;uo Dios tla̱n ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱huacá la̱ta makatzanka̱yá̱tit xlacata ni̱cxni tú naca̱tzanka̱niyá̱n y tla̱n li̱pa̱xáu naca̱makta̱yayá̱tit xa̱makapitzi. 1t[ Cha̱tunu caláclhca̱lh nac ixnacú tú ama ma̱stá pero ni̱ lakaputzaj camá̱sta̱lh ni̱ para xafuerza porque Dios lakatí tí li̱pa̱xáu ma̱stá tú kalhí. s7 Huixín catzi̱yá̱tit xlacata tí actzú chana̱nán actzú makalá ixtachaná̱n, y tí lhu̱hua chana̱nán lhu̱hua makalá ixtachaná̱n. Er Huá cca̱li̱huánilh namá quinta̱camcán pu̱la cataanchá xlacata naca̱makta̱yayá̱n sok napu̱qui̱ko̱yá̱tit namá tú ma̱lacnu̱ni̱tántit pa̱t ma̱sta̱yá̱tit y chuná natasí mi̱cstucán taxtú mintapuhua̱ncán ca̱makta̱yayá̱tit cristianos y ni̱tí napuhuán xafuerza cca̱maksquimá̱n. nqU y ni̱ clacasquín naquila̱ma̱ma̱xani̱yá̱u y huixín na̱ nata̱ma̱ma̱xani̱yá̱tit para cca̱ta̱ana̱chá xa̱makapitzi quinta̱camcán xalac Macedonia y acxni naccha̱na̱chá huixín ya̱ para tú ma̱kstoká̱tit. jpM Pero ni̱tú laktzanká la̱ cca̱ma̱lakacha̱ma jaé lacchixcuhuí̱n xlacata naca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n cama̱sputútit ma̱kstoká̱tit tú ma̱lacatzuqui̱ni̱tántit, porque aquit tla̱n cca̱li̱chihui̱nani̱tán 3o_ Porque huixín siempre lakati̱yá̱tit tlahuayá̱tit li̱tlá̱n y hasta cca̱huánilh quinta̱camcán xalac Macedonia xlacata huixín xalac Acaya la̱ta ca̱tatá ma̱kstokni̱tántit tú pa̱t ma̱sta̱yá̱tit, y acxni tacátzi̱lh na̱ taláclhca̱lh ama tama̱stá catzuntín tú takalhí. n / Aquit ccatzí ni̱ tamaclacasquiní cacca̱ma̱lacapa̱stacán naca̱makta̱yayá̱tit xa̱makapitzi quinta̱camcán tí tali̱pa̱huán Cristo. m Aquit clacasquín catacátzi̱lh hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán Dios xli̱ca̱na la̱ cca̱li̱chihui̱naná̱n tla̱n catzi̱yá̱tit pues chí caca̱ma̱si̱nítit namá quinta̱camcán tí ta̱ma̱nanchá xli̱ca̱na ca̱lakalhamaná̱tit.0lYPara tí ca̱kalasquiniyá̱n ticu namá Tito cahuanítit xlacata quincompañero tí quinta̱scuja nacca̱makta̱yayá̱n y tí ca̱li̱kalasquiniyá̱n xa̱makapitzi cahuanítit tama̱lakacha̱ni̱t cristianos tí tali̱pa̱huán Dios. Xlacán tali̱lakachixcuhui̱ma̱na Dios ixtascujutcán. kwNa̱ ca̱lakama̱chá̱n cha̱tum quinta̱camcán tí tla̱n cma̱luloka quinca̱ta̱scujni̱tán ni̱ caj maktum ixli̱hua̱k ixnacú, chí pa̱xahuá ama̱chá porque ca̱li̱pa̱huaná̱n tla̱n catzi̱yá̱tit y ca̱li̱scujputuná̱n. rj]Ma̱squi Dios catzí ni̱ li̱xcájnit quinkásat ni̱ clacasquín tú naquintali̱ya̱huá cristianos. iAquit clakatí la̱ quinta̱ama xlacata ni̱tí naquiliakskahuinán nahuán cacmá̱xtulh actzú tú cli̱lh nac Jerusalén. fhEXa̱huá hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán Dios talí̱lhca̱lh jaé quinta̱camcán naquinta̱án taxtaka tú tama̱kstokni̱t naca̱li̱makta̱yacán cristianos xalac Jerusalén xlacata napa̱xcatcatzi̱niyá̱u ixtalakalhamá̱n Quimpu̱chinacán y natasí la̱ la̱li̱puhuaná̱u aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús y la̱makta̱yayá̱u. Aquit cpa̱xcatcatzi̱ní Dios la̱ má̱xqui̱lh ixtapuhuá̱n quinta̱camcán Tito xlacata naca̱li̱puhuaná̱n la̱ aquit cca̱li̱puhuaná̱n. Td!Ca̱ksántit la̱ huan Dios nac Escrituras: “Tí sacli lhu̱hua ixlí̱huat ni̱ kalhta̱xtúnilh y tí sacli caj actzú ni̱ tzanká̱nilh.” Pablo ca̱ma̱lakachá cha̱tutu cristianos nac Corinto cyPorque chí huixín kalhi̱yá̱tit tú ca̱tzanka̱ní xa̱makapitzi natali̱latamá, pero xamaktum qué tal huixín naca̱tzanka̱niyá̱n y xlacán natakalhí tú naca̱li̱makta̱yayá̱n y chuná jaé acxtum li̱pa̱xáu nalatapa̱yá̱tit. 8bi Jaé ni̱ huamputún tamaclacasquiní naquilhtzincsá̱tit caj xlacata naca̱makta̱yayá̱tit xa̱makapitzi, pero Dios lacasquín acxtum catara̱maktá̱yalh ixcamán. a+ Dios lakatí acxni cha̱tum cristiano ma̱stá ixli̱hua̱k ixnacú actzú tú kalhí pues xlá ni̱ ca̱maksquín ixcamán tú ni̱ takalhí. ` chí yaj caxlajanítit, li̱pa̱xáu cama̱sputútit, cha̱tunu camá̱sta̱lh catzuntín tú kalhí la̱ta macxpa̱chá̱n. [_/ Aquit camá̱n ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n tú huixín catzi̱yá̱tit: ca̱tatá mi̱cstucán lacsacxtútit ma̱kstoká̱tit catzuntín tú kalhi̱yá̱tit. Tú huixín li̱pa̱xáu ma̱lacatzuquí̱tit =^s Huixín maklhcatzi̱ni̱tántit nac minacujcán ixtalakalhamá̱n Quimpu̱chinacán Jesucristo. Xlá Ixpu̱chiná ca̱quilhtamacú pero li̱tánu̱lh la̱ ni̱tú cakálhi̱lh caj xlacata nali̱pa̱xahuayá̱u lhu̱hua ixtalakalhamá̱n ni̱ma̱ quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán ma̱squi xlá ni̱tú kálhi̱lh. n]UAquit ni̱ cca̱li̱ma̱paksi̱má̱n cama̱stá̱tit xafuerza tú kalhi̱yá̱tit huata clacasquín caca̱makslihuekétit tú tatlahuama̱na xa̱makapitzi xlacata natasí para xli̱ca̱na ca̱lakalhamaná̱tit cristianos. F\Huixín cani̱huá lactaxtuyá̱tit, ma̱s tancs li̱pa̱huaná̱tit Dios, ma̱si̱yá̱tit ixtachihuí̱n Dios, tancs lakapasá̱tit ixtalacapa̱stacni, ni̱cxni li̱tzonkcatzántit tú tlahuayá̱tit y quila̱pa̱xqui̱yá̱u. Chí na̱ clacasquín calactaxtútit ma̱sta̱yá̱tit catzuntín tú kalhi̱yá̱tit. ,[QHuá jaé xlacata cli̱huaníu Tito cama̱spútulh nac minca̱chiqui̱ncán tú laclhcá̱tit pa̱t ma̱sta̱yá̱tit ca̱li̱makta̱yayá̱tit xalac Jerusalén. >ZuY ni̱ juú qui̱tá̱yalh ixtalakalhama̱ncán, pu̱la tatamacamá̱sta̱lh ixmacán Quimpu̱chinacán y a̱stá̱n tatalácnu̱lh cacca̱ma̱scujúu para Dios chú ixlacasquín. YwNi̱ caj maktum quintahuánilh cacli̱mákxtakli catali̱maktá̱yalh tú takalhí quinta̱camcán xalac Jerusalén. }XsAquit tla̱n cma̱luloka ni̱ talakcatzán tú tama̱stá y lhu̱hua tama̱stá li̱huacá la̱ tamacxpa̱chá̱n. IW Dios ca̱li̱makxtakni̱t cata̱kxtakájnalh, pero ni̱ talakaputzá y ma̱squi pobres talama̱na tama̱sta̱ni̱t tú naca̱li̱makta̱yacán xa̱makapitzi la̱ lhu̱hua tú catakálhi̱lh. V 5Li̱ta̱camán, chí camá̱n ca̱huaniyá̱n la̱ Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱t tla̱n tapuhuá̱n cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús nac Macedonia. ]U3y aquit ccatzí ni̱cxni ama quila̱li̱ma̱ma̱xani̱yá̱u cmilatama̱tcán.T)Xlá ni̱ lá aktzonksuá la̱ ca̱li̱tlá̱n y li̱pa̱xáu maklhti̱nántit y kaxpáttit tú cca̱huanín. Tito snu̱n ca̱lakalhamaná̱n pSYChí ccatzí ni̱ cakskáhuilh Tito acxni cuánilh huixín tla̱n catzi̱yá̱tit. Aquit siempre cca̱huanini̱tán tú xli̱ca̱na y chí na̱ xli̱ca̱na qui̱táxtulh la̱ cuánilh Tito xlacata cli̱pa̱xahuá milatama̱tcán. >Ru Aquit cpa̱xáhualh acxni ccátzi̱lh la̱ quila̱kaxmatui y ma̱s cpa̱xáhualh porque Tito pa̱xcatcatzi̱niyá̱n la̱ makta̱yátit ni̱tú natzanka̱ní. ¡Snu̱n pa̱xahuá! jQM Aquit ni̱ cca̱ma̱lakacha̱nín amá carta xlacata nacma̱ma̱xaní tí tláhualh namá tala̱kalhí̱n o xlacata nacmakta̱yá tí tlahuanica namá tala̱kalhí̱n, aquit cca̱ma̱lakacha̱nín amá carta xlacata nacca̱li̱cxilá̱n para quila̱li̱pa̱huaná̱u y tlahuayá̱tit tú quima̱cxcatzí̱ni̱lh Dios nacca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n. )PK Huixín li̱lakaputzátit tú ixpa̱xtokni̱tántit y ca̱cxílhtit la̱ ca̱makta̱yán Dios. Ma̱squi ni̱ hua̱k li̱piná̱tit cuenta la̱ tzacá̱tnalh amá chixcú mi̱cstucán lacputzátit la̱ nata̱lacca̱xlayá̱tit, ca̱makasi̱tzí̱n, ca̱ma̱ma̱xaní̱n tú ixtlahuani̱t, quila̱kalasquiníu tú natlahuayá̱tit; pero ni̱ aklhu̱hua̱tnántit y ma̱xoko̱ní̱tit tú ixtlahuani̱t namá chixcú. `O9 porque Dios ca̱cxilhlacachín amá tí tali̱lakaputzá tú ni̱ tla̱n tatlahuani̱t y ca̱makta̱yá natalakxta̱palí ixlatama̱tcán xlacata natataxtuní. Pero tí tali̱lakaputzá tú ni̱ tla̱n ca̱taxtúnilh la̱ ixtalaclhca̱ni̱t ama talaktzanká porque ni̱ tali̱puhuán ixtala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ takalhí ixlacatí̱n Dios. N  ca̱makta̱yán nalakxta̱pali̱yá̱tit milatama̱tcán. Chí acxni clacapa̱staca tú cca̱huanín cpa̱xahuá pues huixín li̱lakaputzátit quintachihuí̱n y Dios ca̱cxilhlacachín nacmakta̱yayá̱n. Chí ccatzí xlacata quintakahua ca̱macuanín, \M1Aquit snu̱n cli̱púhualh la̱ cca̱kahuanín nac xa̱ktum quincarta porque ccatzí la̱ cca̱ma̱lakaputzí̱n, pero chí yaj tú cli̱puhuán porque ma̱squi cca̱ma̱lakaputzí̱n laktzú quilhtamacú Lyy quinca̱makapa̱xahuán la̱ cha̱lh. Ma̱squi ma̱s quinca̱makapaxahuán acxni quinca̱huanín la̱ cuentájtit acxni ca̱lakpaxia̱lhnán, la̱ quila̱lacata̱stacá̱u xlacata nacana̱chá, la̱ quila̱li̱lakaputzayá̱u y li̱puhuaná̱tit tú cpa̱xtokni̱t. ¡Chí xli̱ca̱na cca̱li̱pa̱xahuayá̱n! Pablo lacapa̱staca la̱ ca̱kahuánilh cristianos nac carta {KoPero amá Dios tí ca̱ma̱xquí tapa̱xahuá̱n tí talakaputzá quinca̱ma̱lakacha̱nín quinta̱camcán Tito 7JgLa̱ta ctichá̱u nac Macedonia ni̱ lá cjaxni̱táu porque cani̱huá ni̱ quinca̱cxilhputuncaná̱n, quinca̱ta̱ra̱slakcaná̱n y quinacujcán snu̱n lakaputzá. >IuAquit cca̱li̱pa̱huaná̱n y cca̱li̱pa̱xahuayá̱n la̱ li̱pa̱huaná̱tit Jesús, y ma̱squi cakxtakajnán ctiyá li̱camama y tapa̱xahuá̱n acxni cca̱lacapa̱stacá̱n. jHMni̱ para cca̱li̱ya̱huamá̱n lacsnú̱n lani̱tántit porque ni̱ caj maktum cca̱huanini̱tán cca̱lakalhamaná̱n ixli̱hua̱k quinacú xlacata nacca̱makta̱yayá̱n y hasta cca̱lakni̱yá̱n para tamaclacasquiní. 7GgLi̱ta̱camán, ¿hua̱nchi ni̱ quila̱lakalhamaná̱u ca̱na actzú? Aquín ni̱tí cta̱ra̱slakni̱táu, ni̱tí cakskahuini̱táu, ni̱tí tú cmaklhti̱ni̱táu, $F CLi̱ta̱camán, para Dios quinca̱ma̱lacnu̱nini̱tán ama quinca̱ma̱xqui̱yá̱n quintapa̱xahua̱ncán, calacputzáu lakmakaná̱u tú ma̱laktzanké quimacnicán y quintalacapa̱stacnicán. Cali̱scujui Dios ixli̱hua̱k quinacujcán tí ma̱si̱ni̱t quinca̱lakalhamaná̱n. GEcama li̱tanú minti̱cucán tí naca̱maktakalhá̱n, y huixín pa̱t li̱tanu̱yá̱tit quilakkahuasán y quilactzumaján.Chuná jaé chihuí̱nalh lanca Quimpu̱chinacán Dios.&DEAlacatunu Dios huá:Cataxtútit ixca̱chiqui̱ncán, catatunújtit;
ni̱ caxamátit tú li̱xcájnit,
y aquit cama ca̱maklhti̱naná̱n; PCNa̱ chuná ni̱ lá lakachixcuhui̱cán cha̱tum pu̱laktumi̱n nac ixpusiculan Dios, y huixín tí li̱pa̱huaná̱tit xastacnán Dios ca̱li̱maca̱ná̱n ixpu̱siculan, la̱ huá maktum:Aquit cama ca̱ta̱latamá;
aquit ixDioscán tí ama ca̱maktakalha,
cama ca̱li̱ma̱nú quincamán tí cca̱lakalhamán. 'BG¿Niculá nata̱ra̱lakalhamán Cristo y tlajaná? ¿Niculá acxtum natalacchihui̱nán cha̱tum tí li̱pa̱huán Cristo y cha̱tum tí ni̱ li̱pa̱huán? ALi̱ta̱camán, huixín catzi̱yá̱tit tantuy ti̱pa̱katzi quitzistancaní̱n ni̱ lá ca̱ya̱huacán natachitnán. Pues na̱ chuná huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús ni̱ acxtum caca̱ta̱ta̱yátit tí ni̱ tali̱pa̱huán porque ¿niculá natara̱ta̱lí̱n tí tatlahuá tú tla̱n y tí tatlahuá tatzaca̱tni? O ¿niculá nata̱talakxtumí taxkáket y ca̱paklhtu̱tá? z@m Aquit cca̱maksquiná̱n la̱ cha̱tum xati̱cú ca̱ta̱chihui̱nán ixcamán xlacata caquila̱lakalhamáu na̱ chuná la̱ aquit cca̱pa̱xqui̱ni̱tán. Tí li̱pa̱huán Cristo y tí ni̱ li̱pa̱huán ni̱ lá acxtum tara̱ta̱ta̱yá |?q Aquit cca̱lakalhamaná̱n y cca̱huanini̱tán tú clacpuhuán, pero huixín ni̱ acxtum quila̱lakalhamaná̱u. %>C Li̱ta̱camán xalac Corinto, aquit ni̱ cakskahuinán acxni cca̱ta̱chihui̱naná̱n y cca̱huaniyá̱n cca̱lakalhamaná̱n ixli̱hua̱k quinacú. = Clakaputzani̱táu pero Quimpu̱chinacán quinca̱makapa̱xahuani̱tán, pobres clama̱náu pero ricos cca̱li̱tlahuani̱táu quintachihui̱ncán xa̱makapitzi, y ma̱squi ni̱tú ckalhi̱yá̱u ni̱tú quinca̱tzanka̱niyá̱n nac quilatama̱tcán. ]<3 Ni̱ caj maktum quinca̱li̱ma̱nu̱caná̱n ni̱ quinca̱lakapascaná̱n para cli̱scujá̱u Dios y catunu quinca̱li̱ma̱nu̱caná̱n quinca̱lakapascaná̱n cli̱scujá̱u Dios. Ni̱ caj maktum clakata̱yani̱táu quili̱ni̱ncán pero uchu cya̱naucú xastacnán, quinca̱ca̱stigartlahuacaná̱n pero ni̱ quinca̱makni̱cani̱tán. ;-Catunu tla̱n quinca̱li̱pa̱huancaná̱n y catunu quinca̱li̱kalhkama̱nancaná̱n, catunu tla̱n quinca̱li̱chihui̱nancaná̱n y catunu quinca̱liakskahuinancaná̱n, catunu huancán cakskahuinaná̱u y catunu huancán tancs cma̱si̱yá̱u ixtalacapa̱stacni Dios. :Acxni cma̱si̱yá̱u ixtachihuí̱n ni̱ clakxta̱pali̱yá̱u tú laclhca̱ni̱t Dios y xlá ma̱sí ixli̱tlihueke nac quilatama̱tcán. Acxni quinca̱ta̱ra̱slakcaná̱n y acxni cca̱kalhtaxtokti̱yá̱u cristianos cma̱si̱yá̱u tancs talacapa̱stacni. 49aAquín nacma̱luloká̱u cma̱kantaxti̱yá̱u tú cma̱si̱yá̱u porque tancs clama̱náu, cma̱kachakxi̱yá̱u ixtalacapa̱stacni Dios, acs ctamakxtaká̱u, tla̱n ccatzi̱yá̱u, tasí la̱ Espíritu Santo quinca̱kskalhli̱ná̱n y cca̱pa̱xqui̱yá̱u cristianos ixli̱hua̱k quinacujcán. 8 acxni quinca̱snokcani̱tán, acxni quinca̱ma̱nu̱cani̱tán nac pu̱la̱chi̱n, acxni quinca̱ta̱ra̱lacata̱qui̱ni̱tán cristianos, acxni cli̱scujni̱táu lacpalha tacha̱lhca̱tni, acxni clakachuhuaj lhtatani̱táu y acxni cquilhtzincsni̱táu. g7GNac quilatama̱tcán cma̱lulokni̱táu aquín ixcha̱lhca̱tnaní̱n Dios, ni̱ caj maktum acs ctamakxtakni̱táu acxni quinca̱ma̱kxtakajni̱caná̱n, acxni tú cmaclacasquiná̱u y acxni quinca̱ta̱ra̱slakcaná̱n, 65Aquín ctzaksayá̱u tancs clatama̱yá̱u xlacata ni̱tí nalakmakán tú quinca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán Dios nacca̱huaniyá̱u cristianos. '5GPues nac Escrituras huan:Aquit ckáxmatli tú quimáksquinti acxni quinta̱chihuí̱nanti,
y cmakta̱yán acxni quihuani caclakma̱xtún. Aquit cca̱huaniyá̱n, huá jaé quilhtamacú Dios ca̱li̱ma̱nu̱putuná̱n ixcamán, huá jaé chichiní tla̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n. 4 1Aquín tí cli̱scujá̱u Dios cca̱kastacya̱huayá̱n ni̱ calakmakántit ixtalakalhamá̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱lacnu̱nimá̱n jaé quilhtamacú. 3Cristo ni̱ tláhualh tala̱kalhí̱n, pero caj quilacatacán Dios li̱máca̱lh la̱ catláhualh tala̱kalhí̱n xlacata naxoko̱nán. Chí Dios quinca̱li̱ma̱nu̱yá̱n la̱ ni̱ cakalhí̱u tala̱kalhí̱n porque xlá quinca̱lacati̱ta̱yani̱tán.G2Aquín ixcha̱lhca̱tnaní̱n Cristo tí ca̱ma̱lakacha̱ni̱t natali̱chihui̱nán, Dios ca̱li̱tlá̱n ca̱li̱maksquimá̱n quinquilhnicán tú lacasquín milacatacán y aquín ixcha̱lhca̱tnaní̱n Cristo cca̱huaniyá̱n yaj cajicuanítit cama̱lacatzuhuí̱tit Dios ma̱squi kalhi̱yá̱tit tala̱kalhí̱n. 91kXlá yaj lacasquín catajicuánilh cristianos porque ma̱tla̱ni̱ni̱t catalákmilh Cristo tí tali̱tanu̱putún ixcamán Dios, xlacata tla̱n naca̱ktzonksuaní ixtala̱kalhi̱ncán. Aquín quinca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán nacli̱chihui̱naná̱u la̱ tla̱n tama̱lacatzuhuí Dios hua̱k cristianos. N0Dios quinca̱ma̱xqui̱yá̱n jaé sa̱sti latáma̱t. Chí tla̱n ma̱lacatzuhui̱yá̱u ma̱squi kalhi̱yá̱u talakalhí̱n porque ma̱tla̱ni̱ni̱t Cristo caxoko̱nánilh tú ixli̱niyá̱u. G/Y cca̱huaniyá̱n xlacata tí li̱pa̱huán Cristo min li̱tamakxtaka sa̱sti cristiano. Tú ni̱ tla̱n tláhualh namá cristiano aktzonksuanicán y ma̱lacatzuquí sa̱sti ixlatáma̱t. n.UTí tali̱pa̱huán Cristo aquit yaj cca̱tlahuaní cuenta la̱ ixtalama̱na xapu̱lh y ma̱squi xapu̱lh aquit xacli̱macá̱n Cristo la̱ cati̱huá chixcú tí lama ca̱quilhtamacú, chí cma̱kachakxi̱ni̱t ticu xlá. B-}Cristo ni̱lh ixlakapu̱xokocán cristianos xlacata tí talama̱na ca̱quilhtamacú, huá natalakmín y natali̱scuja amá Cristo tí ni̱lh y lacastacuánalh ixlacatacán cristianos. i,KCristo quinca̱lakalhamani̱tán y huá xlacata cliaktahuacayá̱u quintascujutcán pues ccatzi̱yá̱u xlacata cha̱tum chixcú ni̱lh ixlacatacán hua̱k cristianos y tí tali̱pa̱huán tali̱tanú la̱ catatá̱ni̱lh. }+s Para aquín cchiyani̱táu Dios catzí, pero para ni̱ cchiyani̱táu ama ca̱makta̱yayá̱n quintachihui̱ncán. ^*5 Huata ni̱ tipuhuaná̱tit cli̱talacatla̱ni̱ma̱náu quintascujutcán; tó, aquín cli̱chihui̱nama̱náu quintascujutcán xlacata nacatzi̱yá̱tit ni̱cxni cakskahuinani̱táu y chuná tla̱n naca̱kalhti̱yá̱tit namá cristianos tí tali̱lactlancán tú tali̱chihui̱nán pero ni̱ talakxta̱pali̱ni̱t ni̱ tla̱n ixkasatcán. /)W Aquín ccatzi̱yá̱u la̱ ama ca̱ma̱xoko̱ní cristianos Quimpu̱chinacán, huá cli̱lacputzayá̱u la̱ natali̱pa̱huán ma̱s cristianos y Dios catzí ni̱ cakskahuinaná̱u acxni cchihui̱naná̱u y clacasquiná̱u huixín na̱ cama̱kachakxí̱tit tú cca̱li̱chihui̱namá̱n. V(% Cha̱tunu aquín ama cha̱n ixlacatí̱n Cristo xlacata namaklhti̱nán ixtaxokó̱n la̱ta tú tla̱n o ni̱ tla̱n tláhualh acxni ixpu̱lama ixmacni ca̱quilhtamacú. Cristo ca̱lakma̱xtú cristianos %'C Huá xlacata li̱lacputzayá̱u li̱makapaxahuayá̱u Quimpu̱chinacán jaé quimacnicán nac ca̱quilhtamacú o nac akapú̱n acxni nata̱latama̱yá̱u. F&Chí tancs ca̱najlayá̱u amá̱n lakcha̱ná̱u Quimpu̱chinacán lacasquiná̱u ixakxtakmakahuá jaé quimacnicán xlacata naaná̱u ta̱latama̱yá̱u Quimpu̱chinacán nac akapú̱n. i%Kpero tancs ca̱najlayá̱u amá̱n lakcha̱ná̱u nac akapú̱n ma̱squi chí ni̱ acxilá̱u. p$YAquín ca̱najlayá̱u tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios y tancs catzi̱yá̱u ma̱squi calaclako̱lh quimacnicán ca̱quilhtamacú, quinca̱li̱kalhi̱ma̱cán quinchiccán nac akapú̱n. Chí ni̱ ta̱lama̱náu Quimpu̱chinacán, ~#uDios quinca̱ma̱tunujni̱tán xlacata naquinca̱ma̱xqui̱yá̱n tú ma̱lacnu̱ni̱t y quinca̱ma̱lakacha̱nini̱tán Espíritu Santo xlacata namaklhcatzi̱yá̱u tziná amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ quinca̱li̱kalhi̱má̱n nac akapú̱n. U"#Nac ca̱quilhtamacú snu̱n liakxtakajnaná̱u y li̱lakaputzayá̱u jaé quimacnicán ni̱ma̱ li̱maca̱ná̱u quinchiccán. Pero acxni amá̱n ni̱yá̱u xlacata nalaclakó ni̱ lacasquiná̱u ni̱ ixmasli quimacnicán, sino que lacasquiná̱u ixkalhí̱u tunu sa̱sti quimacnicán acxni nacha̱ná̱u xastacnán nac akapú̱n. n2~~%}d|6{zyKwvxu~thrqqKpomn6lVk~jMi9h[gee,d c|ba`t__^]k\[ZYX'VU]SRRPP,NMbKqIHG*F3EDBAA@z?? =z<~;9t875h43k2E0/y..,*)(i&%.$T#"[  E *  i s }XQuinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. g KXAquit Pablo, Silvano y Timoteo cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huixín li̱ta̱camán tí ni̱ li̱makxtaká̱tit li̱pa̱huaná̱tit Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo nac ca̱chiquí̱n Tesalónica. Ma̱s chá cali̱tamakxtáktit Mimpu̱chinacán Jesucristo tí milh ca̱lakma̱xtuyá̱n cali̱ma̱huácalh mintalacapa̱stacnicán la̱ nama̱kachakxi̱yá̱tit ixtalacapa̱stacni y namaklhcatzi̱yá̱tit ixtapa̱xquí̱n nac milatama̱tcán. Porque huata huá mini̱ní calakachixcuhuí̱u y capa̱xcatcatzi̱níu tú tlahuani̱t quilacatacán cani̱cxnihuá quilhtamacú. Li̱ta̱camán tí cca̱lakalhamán, huixín catzi̱yá̱tit la̱ta jaé tú cca̱huanimá̱n, catamaktakálhtit xlacata ni̱ nali̱tamakxtaká̱tit ca̱kskahuiyá̱n namá lacli̱cuánit cristianos y naca̱ma̱laktzanke̱niyá̱n mintapa̱xahua̱ncán. X)Y hua̱k nac ixcartas ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ni̱tán la̱ta tú cca̱huanimá̱n, ma̱squi huí makapitzi ixtakalhchihuí̱n ni̱ma̱ snu̱n tuhua ma̱kachakxi̱cán y huí tí talá la̱mpara ya̱ aktum tahuili̱ni̱t talacapa̱stacni tata̱klhu̱huí porque akspitaj tama̱kachakxí ixtachihuí̱n Pablo y tama̱kachakxí la̱ta xlacán talacasquín y chú tata̱ra̱lacata̱quí tú laclhca̱ni̱t Dios. Pero jaé lacchixcuhuí̱n na̱ chuná talá acxni talacspi̱ta la̱ta tú tatzokni̱t a̱lacatunu nac Ixtachihuí̱n Dios. Pero tú tatlahuá mismo xlacán natali̱laktzanka̱kó. Y calacapa̱stáctit para Quimpu̱chinacán ni̱ naj tlahuá ixtachínit es que ca̱ma̱xqui̱ma quilhtamacú hua̱k cristianos xlacata tla̱n natakaxmata tú ma̱lacnú y natataxtuní. Na̱ chuná pi̱huá jaé tachihuí̱n ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ni̱tán quinta̱camcán Pablo nac ixcartas la̱ta xlá ma̱kachakxi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ ma̱xqui̱cani̱t. 5Huá xlacata, li̱ta̱camán, mientras kalhi̱pa̱nántit amá chichiní catzaksátit ti̱tum nali̱piná̱tit milatama̱tcán xlacata ni̱tú nali̱puhuaná̱tit o nali̱ma̱xananá̱tit ixlacatí̱n Quimpu̱chinacán y chú li̱pa̱xáu pa̱t ma̱lacatzuhui̱yá̱tit. ! Pero aquín ni̱ jicuaniyá̱u amá lhcúya̱t porque aquín ca̱kalhi̱ma̱náu amá sa̱sti akapú̱n y amá sa̱sti ca̱quilhtamacú ni̱ma̱ Dios quinca̱ma̱lacnu̱nini̱tán porque aná cristianos huata natalakatí tatlahuá tú mini̱ní y tla̱n natacatzí. s_ Y chú li̱pa̱xáu nakalhi̱yá̱u la̱ tí talacasquín cachilhá amá chichiní acxni Dios ama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán. Pero li̱cuánit tú ama qui̱taxtú amá chichiní porque hua̱k tú tatasí nac akapú̱n y hua̱k la̱ta tú anán ama talacstalá ixlacata lanca ixli̱chichi amá lhcúya̱t ni̱ma̱ naca̱li̱lhcuyuhili̱ko̱cán.  Para chú catzi̱yá̱u aktziyaj ama chin Quimpu̱chinacán acxni hua̱k natalaksputa la̱ta tú anán, skálalh calatamá̱u la̱ tí takalhi̱ma̱na ixtachínit y calacputzáu la̱ ma̱s tla̱n namacuaniyá̱u Dios y nalakachixcuhui̱yá̱u nac quilatama̱tcán.   Pero acxni nachá̱n jaé quilhtamacú cacatzí̱tit xlacata Quimpu̱chinacán aktziyaj ama min la̱ talá amá kalha̱naní̱n ni̱ma̱ takalha̱nán ca̱tzisní. Entonces hua̱k akapú̱n y ca̱quilhtamacú ama laclakó la̱ cali̱lh u̱n; hua̱k la̱ta tú huí nac akapú̱n ama ca̱lactlahuako̱cán y jaé ca̱quilhtamacú ama lhcutahuilakó xlacata ni̱tú natamakxtaka. #? Jaé tachihuí̱n ni̱ huamputún xlacata Quimpu̱chinacán snu̱n makapalá la̱ta tú ma̱kantaxtí la̱ tapuhuán makapitzi, sino que quinca̱cxilhlacachín y ni̱ lacasquín tí calaktzánka̱lh; por eso xlá ma̱makapali̱ma amá chichiní acxni ama min ca̱ma̱xqui̱ma quilhtamacú hua̱k cristianos tí talakmakán ixtalakalhamá̱n catalakxta̱páli̱lh ixtalacapa̱stacni y catama̱lacatzúhui̱lh. X)Xa̱huá nata̱camán, cama̱kachakxí̱tit xlacata Quimpu̱chinacán ma̱pasa̱rlí aktum chichiní la̱ capasá̱rlalh aktum mi̱lh ca̱ta, y aktum mi̱lh ca̱ta la̱ capasá̱rlalh aktum chichiní. ?wPero jaé akapú̱n y jaé ca̱quilhtamacú ni̱ma̱ chí acxilá̱u ca̱li̱kalhi̱ma̱ca xlacata naca̱li̱ma̱laksputucán lhcúya̱t porque chú laclhca̱ni̱t Dios. Namá lhcúya̱t ama ca̱lhcuyuhuili̱kó acxni nachá̱n amá chichiní acxni Dios ama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k la̱ta tí ni̱ ta̱cxilhputún y na̱ acxni ama ca̱lactlahuako̱cán hua̱k amá lacli̱xcájnit cristianos tí talakmakán ixtalakalhamá̱n. Na̱ chuná ixlacata amá chúchut lakáhualh tajse̱n chúchut milh spútut y tamú̱xtulh la̱ta tí ixtalama̱na ca̱quilhtamacú. }A poco xlacán ta̱ktzonksuani̱t la̱ milh spútut maká̱n, porque la̱ta maka̱sá quilhtamacú ixuijá akapú̱n y la̱ta tú anán ca̱quilhtamacú porque Dios chú ma̱lakahuani̱ni̱t acxni li̱ma̱paksí̱nalh ixtachihuí̱n, na̱ chuná acxni istzamá chúchut ixakspú̱n ca̱quilhtamacú y Dios li̱ma̱paksí̱nalh catapítzilh xlacata natasí tíyat y chú lalh. Y ama takalasquini̱nán: “¿Tucu lalh la̱ta tú ixma̱lacnu̱ni̱t ama ma̱kantaxtí Cristo xlacata ama min ixli̱maktuy? Pues maka̱sá titani̱ko̱lh quintalakapasnicán y siempre chú huancani̱t hasta la̱ta tilacatzúculh ca̱quilhtamacú.” V %Chí tla̱n cacuentájtit tú camá̱n ca̱huaniyá̱n: acxni ama talacatzuhuí amá chichiní ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t ama min Quimpu̱chinacán Jesús ama talactaxtú lhu̱hua cristianos ni̱ma̱ ama tatlahuá la̱ta tú namina̱chá nac ixtalacapa̱stacnicán y ama tali̱kalhkama̱nán tí tali̱pa̱huán ixtachihuí̱n. 7 gChí clacasquín calacapa̱stáctit amá profetas tú tali̱chihui̱nani̱t maká̱n quilhtamacú acxni taquílhcha̱lh tú ixama qui̱taxtú a̱stá̱n y na̱ chuná ixli̱ma̱paksí̱n Quimpu̱chinacán Jesús tí milh quinca̱lakma̱xtuyá̱n. Clacasquín ni̱cxni ca̱ktzonksuátit porque hua̱k jaé talacapa̱stacni quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán aquín apóstoles xlacata nacca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n hua̱k huixín. 8  kLi̱ta̱camán, huá jaé ixliaktuy quincarta ni̱ma̱ cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n, nac ixliaktum quincarta xacca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n namá tla̱n talacapa̱stacni ni̱ma̱ ixcatzi̱ya̱tittá pero tiene que nacca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n xlacata tancs nama̱kachakxi̱yá̱tit quintachihuí̱n. S Xlacán tama̱kantaxti̱ni̱t jaé tachihuí̱n tú xli̱ca̱na y chuné huan: “Chichí li̱talakspita ixtapatlá̱n y paxni ni̱ma̱ puntzujcú paxi̱cani̱t tzucupará li̱paxa pu̱tlú̱n.”W 'Pues li̱huacá tla̱n ixtihua ni̱ ixtalakápasli jaé tancs ixtalacapa̱stacni Dios porque la̱ talakapasko̱lh ta̱kxtakmakampá y ta̱ktzonksuapá ixli̱ma̱paksí̱n ni̱ma̱ ixca̱ma̱xqui̱cani̱t. c?Pues tí tali̱pa̱huani̱t tú ma̱lacnú Quimpu̱chinacán Jesucristo tí quinca̱lakma̱xtún y chú tataxtunini̱t la̱ta tú lacli̱xcájnit ixtatlahuá pero para a̱stá̱n ta̱kxtakmakán tú tali̱pa̱huani̱t y tzucupará ca̱makatlajá jaé li̱xcájnit talacapa̱stacni namá cristiano ma̱s lacli̱cuánit tahuán que la̱ xapu̱lh. b=Tú tatlahuá jaé ma̱kalhtahuake̱naní̱n tama̱lacnu̱ní cristianos aktum li̱pa̱xáu latáma̱t xlacata yaj la̱ tachí̱n catalatáma̱lh y catatláhualh la̱ta tú talacasquín, pero ta̱ktzanka̱ni̱t porque pi̱huá xlacán tí tahuaca̱na nac ixmacán tí ca̱li̱kalhí la̱ ixtachí̱n y ca̱ktlakahuacá catatláhualh tú ama tali̱laktzanká nac ixlatama̱tcán. Porque cha̱tum cristiano li̱tanú ixtachí̱n namá tú makatlajani̱t ixtalacapa̱stacni. X)Nac ixtakalhchihui̱ncán jaé lacchixcuhuí̱n tali̱chihui̱nán tú ni̱tú li̱macuán. Xlacán tama̱si̱ní cristianos la̱ snu̱n li̱lakáti̱t ixuaní̱nilh li̱tzaca̱tnán ixmacnicán y chú ta̱kskahuima̱xtú tí apenas talakxta̱pali̱ni̱t ixlatama̱tcán y tataxtunini̱t aktum latáma̱t tú ixca̱ma̱laktzanke̱ma. 5cIxlatama̱tcán jaé lacchixcuhuí̱n la̱ aktum taxtunú ni̱ma̱ ni̱ kalhí chúchut o la̱ puclhni ni̱ma̱ li̱n u̱n. Xlacán la̱ta tali̱ma̱huacama̱na ixtala̱kalhi̱ncán ama̱ca maca̱ncán nac ca̱paklhtu̱tá ixpu̱tahui̱lhcán ní nata̱kxtakajnán cani̱cxnihuá quilhtamacú. <qY li̱lacaquilhni̱ca ixtala̱kalhí̱n tantum ko̱ko burro que ta̱chihuí̱nalh nac quintachihui̱ncán y yaj má̱xqui̱lh quilhtamacú ma̱s catláhualh chiyaj ixlatáma̱t. V%Ta̱ktzanka̱ni̱t porque tamakxtakni̱t tancsua tijia y tatakokema̱na ixlatáma̱t amá maká̱n profeta Balaam ixkahuasa Beor. Xlá tlajapútulh lhu̱hua tumi̱n la̱ta ixtlahuá tú ni̱ tla̱n. Ni̱ lá ta̱cxila cha̱tum pusca̱t para ni̱ ama takalhi̱putún tuncán; xlacán tamakslihueké ixtá̱yat tlajaná porque ni̱ tatlakuán tatlahuá tala̱kalhí̱n. Siempre talacputzá ta̱kskahuima̱xtú tí ni̱ aktum tahuili̱ni̱t ixtalacapa̱stacnicán. Snu̱n taliakskalalani̱t tancs tachipá tumi̱n. Jaé lacchixcuhuí̱n snu̱n ca̱mini̱ní catapá̱tilh tú nata̱kspulá. $A Nata̱kxtakajnán na̱ la̱ ca̱ma̱kxtakajni̱ni̱t xa̱makapitzi. Li̱pa̱xáu tacatzí tama̱lakasta̱ni̱nán takachi̱tapu̱lí y tatlahuá tú talakatí ixmacnicán ma̱squi ca̱cuhui̱ní. Li̱ma̱xaná la̱ tatzaca̱tnán acxni ca̱ta̱lapa̱cántit nac mimpu̱lakachixcuhui̱ncán y na̱ chuná acxni tamakstoká̱tit lakxtum hualhtatayá̱tit li̱tapa̱xahuá jaé ta̱kskahuín nac ixlatama̱tcán. y Pero jaé ma̱kalhtahuake̱naní̱n huata tali̱chiyá acxni tali̱chihui̱nán tú ni̱ tama̱kachakxí. Xlacán la̱ lacli̱cuánit quitzistancaní̱n ni̱ma̱ ni̱tú tama̱kachakxí tú tatlahuá y huata talakahuán xlacata naca̱chipacán y naca̱ma̱laksputucán; y na̱ chuná ama tapa̱xtoka jaé lacchixcuhuí̱n ni̱ma̱ ni̱tú tali̱macuán nac ixlatama̱tcán. b= Cacatzí̱tit, ni̱ para ángeles ni̱ma̱ ma̱s takalhí li̱tlihueke y li̱ma̱paksí̱n la̱ tata̱lama̱na y tamacuanima̱na Dios tata̱talacastuca chiyaj talhcuyuya̱huá tí naca̱ma̱laksí ixlacatí̱n Dios. ~ Hua̱k la̱ta tí ni̱ tla̱n tatlahuani̱t ama taxoko̱nán, pero li̱huacá namá tí tatakoké jaé lacli̱xcájnit tapuhuá̱n huata tali̱puhuama̱na la̱ natali̱tzaca̱tnán ixmacnicán y na̱ chuná tí talakmakán ixtachihuí̱n Dios porque ni̱ tajicuaní ixli̱ma̱paksí̱n. Makapitzi jaé ma̱kalhtahuake̱naní̱n akskahuinaní̱n snu̱n lacli̱cuánit ni̱ para tajicuán chiyaj tali̱chihui̱nán amá tí la̱ ángeles tí tama̱kantaxtí tú ca̱li̱lhca̱cani̱t xala a̱lacatunu ca̱quilhtamacú. *}M Chuná Quimpu̱chinacán catzí ca̱lakma̱xtú tí acxila aktum tahuili̱ni̱t ixtapuhua̱ncán ixlacatí̱n; pero na̱ catzí ca̱pa̱ti̱ní namá tí talaktzanka̱ni̱t nac ixlatama̱tcán ni̱ma̱ ni̱ ama ca̱ma̱kxtakajní hasta acxni naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán. /|WCha̱li cha̱lí jaé tla̱n chixcú ixakxtakajnán nac ixnacú acxni ixacxila ixca̱kaxmata la̱ta tú li̱xcájnit ixtatlahuá ixta̱pakánat nac ixlatama̱tcán. .{UHuata lakmá̱xtulh Lot amá tla̱n chixcú tí snu̱n ixlakaputzá acxni ixacxila la̱ ixtalama̱na amá lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n xala amá pu̱latama̱n. PzCha̱lh quilhtamacú Dios na̱ ca̱má̱xqui̱lh ta̱kxtakajni xlacata natalaclakó amá aktuy ca̱chiquí̱n Sodoma y Gomorra, ca̱macamá̱xqui̱lh li̱cuánit castigo ca̱lhcuyuhuíli̱lh hasta lhcaca talako̱lh xlacata natali̱lacahua̱nán la̱ta tí a̱stá̱n na̱ li̱xcajnit ixtalatama̱pútulh la̱ tálalh xlacán. tyaNa̱ chuná ni̱ ca̱ma̱tzanke̱nánilh Dios amá maká̱n quilhtamacú tí xla̱huán titalatama̱chá, sino que ca̱macamínilh aktum tajse̱n chúchut y hua̱k lacli̱xcájnit cristianos tani̱ko̱lh; huata Noé y cha̱tujún ixli̱talakapasni tataxtúnilh ni̱ tamú̱xtulh nac chúchut porque Noé ixma̱si̱ni̱t nac ixlatáma̱t la̱ tancs latama̱cán. "x=Dios ni̱ ca̱ma̱tzanke̱nánilh amá ángeles ni̱ma̱ takaxmatmákalh ixli̱ma̱paksí̱n ca̱máca̱lh lacatum puakxtakajni, ca̱chi̱huíli̱lh y ca̱mákxtakli ca̱pucsua, y ca̱li̱kalhi̱ma xlacata naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n acxni nalaksputa jaé ca̱quilhtamacú. $s CChí tla̱n cacuentájtit tú camá̱n ca̱huaniyá̱n: la̱ta tú tatzokni̱t profetas nac Escrituras ni̱cxni lá ma̱kachakxi̱yá̱u quicstucán. kr QHuá jaé tú cacxilhui ma̱luloka la̱ snu̱n tali̱pa̱u amá aktum tatzokni ni̱ma̱ la̱ta maká̱n Dios ca̱ma̱tzokní̱nalh profetas, ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh y ca̱ta̱li̱chihuí̱nalh tú ixama lá a̱stá̱n. Huixín tla̱n tú tlahuayá̱tit ma̱sta̱yá̱tit mintalacapa̱stacnicán acxni kaxpatá̱tit jaé ixtalacpuhuá̱n Dios. Qui̱taxtú la̱ ixmakaxkake̱na aktum pu̱skon ni̱ma̱ huili̱cani̱t lacatum ní pucs huí y kalhi̱pa̱nántit amá chichiní acxni namín Cristo xlacata naxkaké, o la̱ acxni taxtú amá lanca ma̱tancunu̱ stacu xlacata naca̱makskoniyá̱n minacujcán. q )Aquín ckaxmatui jaé tachihuí̱n minchá nac akapú̱n acxni xacta̱lama̱náu Ixkahuasa Dios nac aktum sipi huanicán tasicuna̱tlau sipi. xp kAná xacta̱lama̱náu acxni Dios má̱si̱lh la̱ nakalhí ixli̱tlihueke y ixtaxkáket nac akapú̱n, y chuná takáxmatli ixtachihuí̱n: “Huá jaé Quinkahuasa ni̱ma̱ snu̱n cpa̱xquí y snu̱n cli̱pa̱xahuá la̱ cli̱kalhí.” o La̱ta tú cca̱huanini̱tán y cca̱ma̱si̱nini̱tán la̱ li̱ma̱lacahua̱ní̱nalh ixli̱lanca ixli̱ma̱paksí̱n Quimpu̱chinacán Jesucristo y la̱ nali̱ma̱lacahua̱ni̱nampará acxni namín ixli̱maktuy, ni̱ xatalacsacxtún ta̱kskahuín porque pi̱huá quilakastapucán cli̱cxilhui la̱ ixlakaskoy ixlacán y ixmakskoy ixlháka̱t la̱ tí cakálhi̱lh ixtaxkáket Dios. `n ;Pero mientras clama cama ma̱kantaxtí xlacata acxni cni̱ni̱ttá nahuán huixín ni̱ tuncán na̱ktzonksuayá̱tit la̱ta jaé tú cca̱huanini̱tán. Pedro ácxilhli Jesús acxni tapálajli la̱ ixtasí siempre m Quimpu̱chinacán Jesucristo quima̱cxcatzi̱ni̱ni̱t xlacata yaj maka̱s accha̱ma quilhtamacú nalaksputa quilatáma̱t. l - Clacpuhuán la̱ta a̱laktzú clama nac jaé ca̱quilhtamacú tancs quili̱tláhuat nacca̱kastacya̱huayá̱n jaé lactla̱n talacapa̱stacni. ak = Huá xlacata ni̱ cama li̱makxtaka cca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n la̱ta jaé tú cca̱huanini̱tán ma̱squi huixín acxcatzi̱ya̱tittá y snu̱n tla̱n takokeni̱tántit jaé stalanca ixtalacapa̱stacni Dios. gj I Y chuná tla̱n naca̱ma̱xqui̱caná̱tit nac akapú̱n namá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t Quimpu̱chinacán Jesucristo tí ca̱lakma̱xtún y nac ixtapáksi̱t namacuaniyá̱tit cani̱cxnihuá quilhtamacú. #i A Li̱ta̱camán, Dios ca̱tasanín xlacata natalacatzuhui̱yá̱tit y ca̱lacsacni la̱ lihua ixcamán tí tali̱pa̱huani̱t, por eso huixín chí catzaksátit aktum huili̱yá̱tit hua̱k mintalacapa̱stacnicán pues para tlahuayá̱tit ni̱cxni pa̱t qui̱tatlaji̱yá̱tit. h   Pero para huí tí huixín ni̱ ma̱stacama jaé ixtalacasquín Dios nac milatama̱tcán qui̱taxtú la̱ cha̱tum lakatzí̱n o la̱ tí poklh lacahua̱nán porque aktzonksuani̱t xlacata cheke̱nicani̱t hua̱k ixtala̱kalhí̱n la̱ta tú ixtlahuama. g 'Pues para huixín kalhi̱yá̱tit la̱ta jaé tú cca̱huanini̱tán y para ni̱ li̱makxtaká̱tit tlahuayá̱tit tú tla̱n nac milatama̱tcán qui̱taxtú ni̱ pa̱xcat huani̱t y ni̱ chu̱ta lakapasni̱tántit ixtalacapa̱stacni Quimpu̱chinacán Jesucristo. sf aY namá tí Dios ca̱li̱macá̱n xli̱ca̱na talakachixcuhuí nac ixlatama̱tcán huá tí tara̱pa̱xquí entre li̱ta̱camán; y jaé tapa̱xquí̱n naca̱li̱ná̱n la̱ hua̱k naca̱lakalhamaná̱tit y ni̱tí nalakmakaná̱tit. je OJaé tla̱n tama̱kachakxí̱n naca̱huaniyá̱n la̱ ma̱s tla̱n namakatlajayá̱tit lacli̱xcájnit tapuhuá̱n; y para makatlajapa̱nántit lacli̱xcájnit tapuhuá̱n nac milatama̱tcán naca̱li̱ná̱n la̱ ni̱ natzonkcatzaná̱tit li̱scujá̱tit tú lactanu̱ni̱tántit y chú ma̱s tla̱n nalakachixcuhui̱yá̱tit Dios nac milatama̱tcán. od YPero chí para huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Dios tla̱n pa̱t ma̱ta̱xtucá̱tit hua̱k tú ma̱lacnú entonces mili̱tzaksatcán la̱ ma̱s tla̱n nama̱kachakxi̱yá̱tit ixtachihuí̱n tú lacasquín natlahuayá̱tit. bc ?Huá xlacata nac ixtascújut Dios quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán hua̱k la̱ta tú ma̱lacnú, y tú ma̱lacnú Dios snu̱n lanca ixtapalh y li̱pa̱xcatcatzí̱nit porque hasta quinca̱ma̱lacnu̱nini̱tán naca̱lakxta̱palí quinkasatcán xlacata tancs nalacapa̱stacá̱u la̱ xlá lacapa̱staca y chú nali̱ta̱yaniyá̱u nac quilatama̱tcán y tla̱n nali̱makxtaká̱u tlahuayá̱u tala̱kalhí̱n y la̱ta tú lacli̱xcájnit tapuhuá̱n li̱mini̱t ca̱quilhtamacú. mb UQuinti̱cucán Dios quinca̱macama̱xqui̱ni̱tán hua̱k ixli̱tlihueke tú namaclacasquiná̱u nac quilatama̱tcán xlacata tancs nalatama̱yá̱u nac ca̱quilhtamacú y chú nalakachixcuhui̱yá̱u. Pero ma̱ta̱xtucni̱táu kalhi̱ya̱u hua̱k jaé li̱pa̱xáu latáma̱t porque lakapasni̱táu ixtachihuí̱n Jesús y xlá quinca̱tasanín nama̱lacatzuhui̱yá̱u y nata̱kalhi̱yá̱u namá li̱cá̱cni̱t tapa̱xahuá̱n y tla̱n talacapa̱stacni ni̱ma̱ xlá kalhí. (a KLi̱ta̱camán, Dios caca̱cxilhlacachá̱n caca̱ma̱xquí̱n li̱cá̱cni̱t tapa̱xahuá̱n nac milatama̱tcán huixín tí lakapasni̱tántit ixtalakalhamá̱n Quinti̱cucán Dios y ixtapa̱xquí̱n Quimpu̱chinacán Jesucristo. Tú ixli̱tlahuatcán tí tali̱pa̱huán Jesús ` 1Aquit Simón Pedro tí cmacama̱xqui̱ni̱t quilatáma̱t Jesucristo y quili̱lhca̱ni̱t nacli̱tanú ixapóstol tí nali̱chihui̱nán, cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huixín tí li̱pa̱huani̱tántit ixtachihuí̱n na̱ la̱ aquín porque ca̱najlani̱táu xlacata Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo tí milh quinca̱lakma̱xtuyá̱n hua̱k tama̱kantaxtí tú tama̱lacnú. =_ u Ca̱cxilhlacacha̱ná̱n y ca̱huaniyá̱n kalhé̱n ixlakkahuasán minta̱cam ni̱ma̱ Quinti̱cucán Dios na̱ ca̱lacsacni̱t natali̱scuja juú. Chuná calalh, amén.^ ' Lhu̱huacú tú ma̱s cca̱huaniputuná̱n pero yaj ctzokputún quintachihuí̱n jaé nac carta, pues aquit cca̱lakpaxia̱lhnamputuná̱n xlacata nala̱laca̱cxilá̱u, nakalhchihui̱naná̱u y nala̱ma̱xqui̱yá̱u li̱camama y chuná napa̱xahuayá̱u acxtum. ] y pues para tí nahuaní tla̱n tú tlahuá qui̱taxtú la̱ cata̱tá̱yalh ixtascújut y capásalh ixtala̱kalhí̱n. \  Para cha̱tum cristiano min ca̱ta̱kalhchihui̱naná̱n nac minchiccán y ni̱ li̱mín ixtachihuí̱n Cristo pero tunu talacapa̱stacni ca̱ma̱si̱niputuná̱n ni̱ cama̱lacatzuhui̱tit nac mimpu̱tahui̱lhcán ni̱ para cama̱tla̱ni̱tit ixtascújut; B[  Hua̱k amá tí tachipá tunu talacapa̱stacni y yaj taca̱najlaputún amá tancs ixtachihuí̱n Cristo ni̱ma̱ quinca̱ma̱si̱nín ni̱ lá tahuán tama̱kachakxi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni Dios, pero hua̱k tí ni̱ tali̱tamakxtaka tali̱pa̱huán amá tancs ixtachihuí̱n Cristo qui̱taxtú namá xli̱ca̱na tama̱kachakxi̱ni̱t y tata̱talakxtumi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni Dios Ixti̱cu Jesucristo y na̱ chuná xla Ixkahuasa. UZ %Huá cca̱li̱huaniyá̱n caca̱cuentajcántit ni̱ naca̱najlayá̱tit tú tahuán porque ni̱ clacasquín namakatzanka̱yá̱tit ixtaskáu mintascujutcán ni̱ma̱ Dios ma̱lacnu̱ni̱t naca̱ma̱xqui̱yá̱n, chá clacasquín nama̱taxtucá̱tit maklhti̱naná̱tit hua̱k namá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ acxilhlacachipiná̱tit. mY USkálalh nalatapa̱yá̱tit porque juú nac quimpu̱latama̱ncán talapu̱lá lhu̱hua akskahuinaní̱n lacchixcuhuí̱n tí ni̱ taca̱najlá Jesucristo milh lakahuán juú nac ca̱quilhtamacú la̱ cha̱tum xli̱ca̱na chixcú, y huá jaé tí tamakslihueké ixtalacapa̱stacni amá xapuxcu ixta̱ra̱lacata̱qui̱ná Cristo tí ama min a̱stá̱n. X  Para aquín xli̱ca̱na huaná̱u pa̱xqui̱yá̱u Dios na̱ napa̱xqui̱yá̱u y nakaxmatputuná̱u la̱ta tú huán nac ixtachihuí̱n, porque amá ixli̱ma̱paksí̱n ni̱ma̱ ma̱s kaxpatni̱tántit la̱ta acxni tzucútit li̱pa̱huaná̱tit quinca̱huaniyá̱n xlacata hua̱k cristianos tiene que nala̱kalhi̱niyá̱u talakalhamá̱n nala̱pa̱xqui̱yá̱u cha̱tum cha̱tum. W #Y chí cca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n xlacata ni̱cxni cali̱makxtáktit la̱pa̱xqui̱yá̱tit cha̱tum chá̱tum. Jaé li̱ma̱paksí̱n la̱ta maka̱ná kalhi̱yá̱tit y yaj la̱ ixlimaktum cacca̱ma̱si̱nín, pero tamaclacasquiní nacca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n. ?V ySnu̱n cli̱pa̱xahuá acxni cacxila makapitzi mincamán tancs tama̱kantaxti̱ma̱na nac ixlatama̱tcán la̱ Dios Quinti̱cucán ca̱ma̱paksi̱ni̱t ca̱mini̱ní natalamá. U Cmaksquín Quinti̱cucán Dios y na̱ chuná Quimpu̱chinacán Jesucristo siempre caca̱cxilhlacachá̱n, caca̱lakalhamán y caca̱ma̱xquí̱n ixtapa̱xahuá̱n xlacata ma̱s tla̱n nala̱pa̱xqui̱yá̱tit y nama̱kachakxi̱yá̱tit ixtalacapa̱stacni. HT  Aquín la̱pa̱xqui̱yá̱u la̱ li̱ta̱camán porque Dios quinca̱ma̱ma̱kachakxi̱ni̱ni̱tán jaé staranca ixtalacapa̱stacni xlacata nali̱pa̱xahuayá̱u cani̱cxnihuá quilhtamacú. _S ;Aquit xapuxcu ko̱rojtzi̱n Juan, ctzoknaniyá̱n huix quinta̱camcán Ciria tí Quinti̱cucán Dios lacsacni̱tán y na̱ chuná la̱ hua̱k mincamán. Cca̱huaniputuná̱n la̱ snu̱n cca̱lakalhamaná̱n, y ni̱ huata aquit sino que na̱ chuná hua̱k tí taca̱najlani̱t tancs ixtalacapa̱stacni Dios tú xlá quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán. =Rs Quimpu̱chinacán Jesucristo siempre caca̱makta̱yán, ixtapa̱xquí̱n Dios cakalhí̱tit nac minacujcán y caca̱kskalhlí̱n Espíritu Santo. ¡Chuná calalh, amén!eQC Na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n hua̱k tí tali̱pa̱huán Jesús jaé ca̱chiquí̱n. zPm Clacasquín catlahuátit cuenta aná cya̱chá, cala̱huanítit kalhé̱n quilacata y cala̱kapixtí̱tit. 5Oc Li̱ta̱camán, aquit clacasquín capa̱xahuátit, catzaksátit tancs latapa̱yá̱tit, cala̱ma̱xquí̱tit li̱camama, acxtum cala̱pa̱xquí̱tit y ca̱li̱tlá̱n calatapá̱tit. ¡Quinta̱tajcán Dios tí ca̱lakalhamán ixcamán y ca̱ma̱xquí li̱pa̱xáu latáma̱t caca̱makta̱yán! tNa Aquit cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta xlacata acxni naccha̱na̱chá ni̱tí naclacaquilhní la̱ quimini̱ní porque Cristo quili̱ma̱paksi̱ni̱t nacca̱makta̱yayá̱n, ¡ni̱ quili̱ma̱paksi̱ni̱t nacca̱lactlahuayá̱n! SM Aquín cli̱pa̱xahuayá̱u para huixín tla̱n li̱tanu̱yá̱tit lakskalalán y aquín lactontos, pero ni̱ cli̱makxtaká̱u cca̱li̱kalhtahuakayá̱n cama̱cchipiní̱tit ixtalacapa̱stacni Dios. L Aquín ni̱ lá tí cakastacya̱huayá̱u catláhualh tú ni̱ tla̱n, sino que clacasquiná̱u tancs catalatáma̱lh cristianos. K1 Aquín cca̱li̱kalhtahuakayá̱n, Dios caca̱ma̱tlahuí̱n tú tla̱n y ni̱tú li̱xcájnit. Pero ni̱ tipuhuaná̱tit cputzama̱náu tú nacli̱lactlancaná̱u para quila̱kaxmatá̱u; tó̱, pues aquín cca̱lakalhamaná̱n y huata clacasquín catlahuátit tú tla̱n. J7 Cpuhuán li̱lacahua̱nani̱tántittá xlacata aquín tí cma̱kahuani̱yá̱u ixtachihuí̱n Dios ccatzi̱yá̱u tancs cli̱pa̱huani̱táu Cristo. 2I] Aquit cca̱huaniyá̱n tla̱n calacpuhuántit para xli̱ca̱na tancs li̱pa̱huaná̱tit Cristo; cali̱cxílhtit mintalacapa̱stacnicán para xli̱ca̱na Cristo lama nac minacujcán o caj chu̱ta lacpuhuaná̱tit li̱pa̱huaná̱tit Jesús. Tla̱n cali̱lacapa̱stacnántit tú huaná̱tit. RH Ma̱squi makni̱ca nac culu̱s la̱ cati̱huá chixcú Dios li̱ma̱lacastacuáni̱lh ixli̱tlihueke y chí lama xastacnán. Aquín na̱ chuná cli̱tanu̱yá̱u la̱ cati̱huá chixcú la̱ li̱tánu̱lh, pero como cli̱pa̱huani̱táu Dios quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán ixli̱tlihueke xlacata nacca̱kastacya̱huayá̱n huixín. ZG- xlacata nacatzi̱yá̱tit aquit ixapóstol Jesucristo y huá quili̱ma̱paksi̱ni̱t nacca̱huaniyá̱n tú natlahuayá̱tit. Cristo ni̱ cati̱huá chixcú, xlá kalhí li̱tlihueke quinca̱makta̱yayá̱n. F Acxni ixli̱maktuy cqui̱lachá cca̱kastacya̱huán yaj catzaca̱tnántit y chí cca̱huanipará namá tí ya̱ tali̱makxtaka tatlahuá tú ni̱ tla̱n xlacata jaé ixli̱maktutu cqui̱lá cama̱chá ni̱tí cama lakcatzán cma̱xoko̱ní tí tzaca̱tnani̱t, -E U Huixín catzi̱yá̱tit para cha̱tuy o cha̱tutu testigos tali̱ya̱huá tala̱kalhí̱n cha̱tum cristiano y tama̱luloka xli̱ca̱na tú tahuán, mini̱ní naxoko̱nán. Chí aquit na̱ ixli̱maktutu cca̱lakama̱chá̱n xlacata ni̱ napuhuaná̱tit chu̱ta cama ca̱ma̱xoko̱ni̱yá̱n. TD! Para ya̱ kalhi̱yá̱tit lhu̱hua pusca̱t o lacchixcuhuí̱n, y la̱ta tú li̱xcájnit li̱tlahuayá̱tit mimacnicán, snu̱n cama li̱lakaputzá hasta cama tasá para chuná jaé lapa̱nántit.\C1 Aquit cli̱puhuán para ni̱ cactima̱tlá̱ni̱lh la̱ lapa̱nántit y huixín na̱ ni̱ catilakatí̱tit nacca̱lacaquilhni̱yá̱n. Snu̱n cama li̱puhuán para la̱tiyá la̱slaká̱tit, la̱lakcatzaniyá̱tit tú kalhí cha̱tum, la̱si̱tzi̱niyá̱tit, ni̱ la̱li̱puhuaná̱tit tú ca̱tzanka̱ní makapitzi, la̱ksaná̱tit, la̱li̱chihui̱naná̱tit, la̱lactlancaniyá̱tit, y para la̱tiyá aklhu̱hua̱tnaná̱tit ni̱ lá tú lacca̱xtlahuayá̱tit. 3B_ Li̱ta̱camán tí cca̱lakalhamaná̱n, makapitzi huixín ma̱x puhuaná̱tit ctalacatla̱ni̱ma xlacata naquila̱lakalhamaná̱u; tó̱, Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo tla̱n catzí chuná jaé cchihui̱naní̱t porque clacasquín yaj ca̱klhu̱hua̱tnántit li̱pa̱huaná̱tit Dios. Huixín catzi̱yá̱tit ni̱tú cca̱maksquini̱tán, pero makapitzi tahuán tze̱k clacputzama la̱ nacca̱kskahuimaklhti̱yá̱n tú kalhi̱yá̱tit. v>e Como huixín quincamán tí snu̱n cca̱lakalhamán cca̱li̱scujmá̱n nahuán hasta xní nacaktzanká porque clacasquín nataxtuniyá̱tit. Pero ma̱squi ma̱s cca̱lakalhamaná̱n huixín la̱mpara ma̱s ni̱ quila̱lakalhamaná̱u. t=a Chí ctaca̱xma nacana̱chá ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n ixli̱maktutu y ni̱ para chí camá̱n ca̱liakxculiyá̱n tú nacuá. Aquit ni̱ clacasquín tú naquila̱ma̱xqui̱yá̱u, aquit clacasquín huixín catamacama̱stá̱tit ixmacán Dios. Porque huixín catzi̱yá̱tit xanati̱cún tali̱scuja ixcamancán y ni̱ xacamaná̱n tali̱scuja ixnati̱cún. < Aquit cca̱maklhti̱ni̱t tú quintama̱squihui̱ni̱t xa̱makapitzi tí tali̱pa̱huán Cristo, pero huixín ni̱tú cca̱maksquini̱tán, ma̱x huá ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u. ¡Quila̱ma̱tzanke̱naníu para caktzónksualh nacca̱maksquiná̱n quintaskáu! v;e Huixín tla̱n ma̱luloká̱tit Dios quima̱lakacha̱ni̱t porque ni̱cxni cca̱li̱tzonkcatzani̱tán, lhu̱hua cca̱ma̱ksá̱ni̱lh, cca̱li̱ta̱chihui̱nán Cristo y cca̱li̱ma̱lacahua̱ní̱n lhu̱hua laclanca ixtascújut Dios. ]:3 Aquit cpuhuán cchiyani̱t porque qui̱cstu clactlancani̱t, pero huixín quila̱ktlakahuacáu cactalacatlá̱ni̱lh. Huixín ixca̱mini̱niyá̱n naquila̱ma̱lacatla̱ni̱yá̱u porque ma̱squi ni̱tú cli̱macuán ccatzí Cristo quilacsacni̱t nacli̱tanú ixapóstol ni̱ la̱ namá tí ca̱takokeyá̱tit tali̱tanú apóstoles. n9U Aquit ni̱ cli̱ma̱xanán cli̱ta̱yá ni̱ lá tú ctlahuá qui̱cstu para ni̱ Dios quimakta̱yá, la̱ acxni quili̱kalhkama̱nancán, la̱ acxni tú cmakatzanká, la̱ acxni quimpu̱tlakacán caj xlacata cli̱scuja Cristo, porque acxni ctatlajiputún Cristo quima̱xquí li̱camama nactatlihueklha. Pablo ca̱li̱scuja cristianos ixli̱hua̱k ixnacú d8A pero xlá quihuanini̱t: “Tó, huix ni̱ calakaputza porque aquit clakalhamaná̱n. Xa̱huá tí ma̱s ta̱yaní ixta̱kxtakajni ni̱ma̱ cli̱cxila ma̱s tla̱n cma̱si̱ní quili̱tlihueke.” Huá xlacata aquit ma̱s cli̱pa̱xahuá acxni ccatzí ni̱ lá tú ctlahuá qui̱cstu, porque chuná Cristo tla̱ná quima̱si̱ní ixli̱tlihueke. K7 Maktutu cmaksquini̱t Dios caquima̱ke̱nú̱nilh jaé tá̱tat, 16[ Dios quili̱makxtakni̱t lhu̱hua tú cacli̱lacahuá̱nalh, pero xlacata ni̱ naclactlancán Dios na̱ quili̱makxtakni̱t cackálhi̱lh aktum tá̱tat nac quimacni. Jaé tasipá̱ni̱t la̱ caquima̱lacatzuquí̱nilh tlajaná xlacata naquima̱kxtakajní, y nacaksán ni̱ naclactlancán. *5M Para xaclacásquilh tla̱n xacca̱lactlancanín porque xli̱ca̱na tú cli̱chihui̱nama ma̱squi puhuaná̱tit cchiyani̱t. Pero aquit ni̱ cqui̱cstu ctalacatla̱ní porque clacasquín mi̱cstucán cali̱lacahuanántit quilatáma̱t para cma̱kantaxtí tú cca̱ma̱si̱ní cristianos. =4s Aquit tla̱n xacca̱li̱lactlancanín tú cqui̱li̱lacahuá̱nalh pero ni̱ clakatí ctalacatla̱ní, aquit siempre cma̱sí la̱ Dios quimakta̱yani̱t acxni caktzanka̱putún. m3S y ckáxmatli laclá̱n tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱tí ma̱kachakxí ni̱ para lá cca̱huaniyá̱n. 2+ Para quili̱tantum cquí̱lalh o huata quili̱stacni cquí̱lalh, Dios catzí, pero stalanca caksán la̱ ccha̱lh nac akapú̱n ní lama Dios J1  Akcu̱ta̱ti ca̱ta kalhí Dios quíli̱lh nac ixli̱quilhmactutu ixli̱ta̱lhmá̱n akapú̱n, aquit ni̱ ccatzí para quili̱tantum quili̱nca o huata quili̱stacni quí̱lalh, Dios catzí. \~}B|+{zyxwvtt;rqpooenmlkkjhvgfexdcbb5as`_^]] \[['ZZYHXEWW5VnUYTTSRRZQAONyM$LMK-JPIHHGG FGE6DCC7BBA5@[?{>==#<;99Y8]7.5433100/q.8-,@+G))j'&%y$k#""H!y &|. uVMsHk:%*X 9 K ` R)\I)   Li̱ta̱cam Gayo, ni̱cxni camakslihueke ni̱ tla̱n ixtalacapa̱stacni tú tlahuá Diótrefes, sino que huix huata camakslihueke tí acxila tlahuama tú tla̱n y tla̱n catzí. Cacatzi xlacata huata tí tla̱n catzí y tlahuá tú tla̱n tí ma̱kachakxi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni Dios, pero amá tí huata lakatí tlahuá tú ni̱ tla̱n qui̱taxtú ni̱cxni ma̱kachakxi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni. Snu̱n tla̱n ixtalacapa̱stacni Demetrio +( Q Huá jaé xlacata para sok nacana̱chá ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n ti̱tum naclakchá̱n xlacata naclakakahuaní la̱ xlá ixkásat porque catu̱huá quili̱ya̱huama tú ni̱ chuná. Y ni̱ huata aquit chú quintlahuá sino que acxni taán ca̱lakpaxia̱lhnán tí tali̱chihui̱namputún ixtachihuí̱n Dios ni̱ ca̱maklhti̱nán y ca̱li̱huaní la̱ta tí ca̱maklhti̱namputún y ca̱tantlakaxtú nac pu̱siculan. ' % Cma̱lakácha̱lh aktum quincarta ana ní tatamakstoka tí talakachixcuhuí Dios nac mimpu̱latama̱n pero Diótrefes tí siempre lakatí huata xlá naca̱cpuxcún tí tali̱pa̱huán Cristo ni̱ ma̱tla̱ní xlacata tú aquít cca̱li̱ma̱paksí catatláhualh. k& QHuá xlacata tamaclacasquiní xlacata aquín tí li̱pa̱huaná̱u Dios naca̱makta̱yayá̱u y chuná xli̱ca̱na ta̱ta̱yayá̱u nac ixtascujutcán la̱ natama̱kahuaní ixtachihuí̱n Dios. Ni̱ tla̱n ixkásat Diótrefes W% )Xlacán na̱ tali̱scujma̱na ixtachihuí̱n Jesucristo huá xlacata talaya̱na nac tijia, pero xlacán ni̱ tama̱tla̱ní naca̱ma̱xquí tumi̱n tú natali̱hua̱yán amá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios. $ !Pues xlacán acxni tachín juú nac chiqui ní ctamakstoká̱u quinca̱li̱ma̱kalhchihui̱naná̱n mintalakalhamá̱n ni̱ma ca̱ma̱xqui̱ya. Chí cmaksquiná̱n li̱tlá̱n caca̱makta̱ya tí talí̱n jaé carta caca̱ma̱xqui tú tamaclacasquín nac tijia xlacata ni̱tú naca̱tzanka̱ní y tla̱n natachá̱n ní ta̱ma̱na y Dios nali̱pa̱xahuá hua̱k mintascújut ni̱ma̱ tlahuaya. G#  Li̱ta̱cam Gayo, na̱ cpa̱xahuá acxni ckaxmata xlacata siempre lacputzaya la̱ naca̱tlahuaniya li̱tlá̱n tí na̱ tali̱pa̱huani̱t Dios la̱ huix, y na̱ chuná ni̱ ca̱tzonkcatzaniya tí talakpaxia̱lhnaná̱n y hua̱k ca̱makta̱yaya tí tali̱chihui̱nantapu̱lí Dios xala a̱lacatunu pu̱latama̱n. ?" yY xli̱ca̱na ni̱ huí tú ma̱s quimakapa̱xahuá acxni ccatzí xlacata hua̱k tí cca̱li̱macá̱n la̱ quincamán tancs tama̱kantaxtí ixtalacasquín Dios nac xilatama̱tcán. g! ISnu̱n xli̱ca̱na cpa̱xáhualh acxni quintalakpaxiá̱lhnalh makapitzi quinata̱camancán y quintama̱kalhchihuí̱ni̱lh la̱ huix tancs ma̱kachakxí̱pa̱t ixtalacasquín Dios y ma̱kantaxtí̱pa̱t nac milatáma̱t. j  OLi̱ta̱cam Gayo, cmaksquín li̱tlá̱n Dios xlacata tla̱n calatapa ni̱tú nakalhi̱yá̱n tá̱tat, porque clacasquín li̱pa̱xáu nalatapa̱ya nac mimacni na̱ chuná la̱ li̱pa̱xáu latapa̱ya nac mili̱stacni.  1Aquit xapuxcu ko̱rojtzi̱n Juan ctzoknanimá̱n huix tla̱n quiamigo Gayo y cacatzi xlacata cpa̱xqui̱yá̱n xli̱ca̱na ixli̱hua̱k quinacú. ~ulQuimpu̱chinacán cama̱xquí̱n li̱camama y Dios caca̱cxilhlacachá̱n hua̱k huixín. Chuná calalh, amén.NlA ver para tla̱n tana antes natanú ca̱lonkni. Talacapa̱stacá̱n tahuaniyá̱n kalhé̱n quinta̱camcán Eubulo, Pudente, Lino, Claudia y hua̱k xa̱makapitzi tí tali̱pa̱huán Cristo. yklQuinta̱camcán Erasto tamákxtakli nac Corinto, y quinta̱camcán Trófimo cmákxtakli ta̱tatlá nac Mileto. |qlCaca̱huani kalhé̱n quilakapu̱xoko quinta̱camcán Prisca, Aquila y tí talama̱na nac ixchic Onesíforo. lY quilakma̱xtuma nahuán acxni clakchá̱n tú ni̱ tla̱n xlacata tla̱n naquima̱xquí nac akapú̱n namá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t. ¡Siempre calakachixcuhuí̱u lanca Quimpu̱chinacán! Chuná calalh, amén. Pablo ca̱lacapa̱staca ixamigos -SlPero Quimpu̱chinacán ni̱ quiakxtakmákalh, quimá̱xqui̱lh li̱camama xlacata tla̱n nacli̱chihui̱nán la̱ Dios ca̱lakma̱xtú cristianos, y chuná cca̱ma̱kaxmátalh hua̱k tí ni̱ judíos. ¡Quimpu̱chinacán quilakmá̱xtulh ni̱ naquintaxcá namá lacli̱cuánit la̱páni̱t! Y+lAcxni xla̱huán quintama̱kalhapáli̱lh ma̱paksi̱naní̱n y ctamaklhtí̱nalh ni̱tí quinta̱tá̱yalh hua̱k quinta̱kxtakmákalh. ¡Ojalá Dios ni̱ caca̱lacapa̱stácnilh jaé tú tatláhualh! oWlHuix skálalh catahuilani porque li̱cuánit ca̱ra̱ra̱lacata̱quí tí tali̱chihui̱nán Cristo. 5clAquit snu̱n cli̱puhuán tú ni̱ tla̱n quintlahuanini̱t Alejandro namá chixcú tí ca̱tlahuá pailas; pero Quimpu̱chinacán ama ma̱xoko̱ní tú tlahuani̱t. V%l Acxni natana naquili̱taniya quili̱maktlapacán ni̱ma̱ cakxtakuíli̱lh nac Troas nac ixchic Carpo; na̱ naquili̱taniya quilibros, y ni̱ tiaktzonksuaya li̱tana quincápsnat ni̱ma̱ cca̱tzokni̱t. Ol Quinta̱camcán Tíquico cma̱lakácha̱lh nac ca̱chiquí̱n Efeso. 3_l Huata quinta̱camcán Lucas quinta̱tamakxtakni̱t juú. Aquit cma̱macqui̱yá̱n caputza Marcos y cali̱ta acxni natana porque tla̱n quimakta̱yá nac quintascújut. /l pues namá quinta̱camcán Demas quiakxtakmákalh alh nac Tesalónica; ni̱ lá tá̱lalh y alh putzá li̱pa̱xáu nalatamá la̱ cati̱huá cristiano xala ca̱quilhtamacú. Xa̱cha̱tum tí huanicán Crescente ani̱t nac pu̱latama̱n Galacia y Tito ani̱t nac Dalmacia. 4cl Catzaksa sok tana quilakpaxia̱lhnana fElChí a̱huata cama kalhí naquima̱xquí Quimpu̱chinacán quintaxokó̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱lacnu̱nini̱t ama ca̱ma̱xquí tí takaxmata ixtachihuí̱n. Aquit ccatzí xlá stalhca ma̱stá taxokó̱n y ama quima̱xquí quintaxokó̱n acxni namín y na̱ chuná hua̱k amá tí tali̱pa̱huán ama min ca̱tiyá. Pablo li̱chihui̱nán ixtascújut ^5lAquit cma̱kantaxti̱ni̱t quintascújut, nac quilatáma̱t aquit clacputzani̱t la̱ nacta̱yaní ni̱ nactatlají, ctza̱lanani̱t hasta ní ixquilhca̱nicani̱t, cli̱pa̱huani̱t Cristo la̱ xlá lacasquín. )KlPorque aquit ctamacama̱sta̱ni̱ttá la̱ aktum li̱lakachixcuhuí̱n ni̱ma̱ li̱makapa̱xahuacán Dios pues accha̱ma quilhtamacú nalaksputa quilatámat. ` 9lPero huix Timoteo tancs calacpuhuá̱nanti acxni tú tlahuaya, capa̱ti acxni akxtakajnana, ni̱ cali̱mákxtakti li̱chihui̱nana Cristo, cama̱kantaxti li̱pa̱xáu mintascújut ni̱ma̱ li̱lhca̱cani̱ta. } slAma ta̱kxtakmakán tancs ixtalacapa̱stacni Dios y ama taca̱najlá cuentos ni̱ma̱ talacsacxtuni̱t cristianos. ! ;lPorque ama cha̱n quilhtamacú lhu̱hua cristianos ni̱ ama takaxmatputún lactlá̱n tancs ixtalacapa̱stacni Dios, sino que xlacán ama talacsacxtú tú takaxmatputún y ama taputzá cristianos tí naca̱ma̱si̱ní namá talacapa̱stacni ni̱ma̱ xlacán talakatí takaxmata.  lhuix caca̱ma̱kalhchihui̱ni cristianos la̱ ca̱lakma̱xtuputún Cristo; huix caca̱ma̱kalhchihui̱ni acxni takaxmatputún ixtachihuí̱n Dios y ma̱squi ni̱ takaxmatputún huix cachihuí̱nanti, ni̱ cali̱mákxtakti chihui̱nana xlacata nata̱kahua̱nán. Caca̱kahuani tí ta̱ktzanká, ca̱li̱tlá̱n caca̱ma̱kalhchihui̱ni y caca̱ma̱si̱ni lactlá̱n talacapa̱stacni. =  ulAquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n ixtacuhui̱ní Dios y ixtacuhui̱ní Jesucristo tí ama mín la̱ cha̱tum rey ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n cristianos tí tastacnán y tí tani̱ni̱t: &Elxlacata namá tí tali̱tanú tali̱scuja Dios tla̱n natama̱ccha̱ní tancs talacapa̱stacni y tla̱n natama̱kantaxtí tú ca̱li̱lhca̱ni̱t Dios.OlPorque la̱ta tú huan nac Escrituras Dios ma̱cxcatzi̱nani̱t xlacata nama̱kachakxi̱yá̱u la̱ tancs quili̱latama̱tcán. Aná catzi̱yá̱u tancs talacapa̱stacni la̱ naca̱kastacya̱huayá̱u cristianos, la̱ naca̱ca̱xtlahuayá̱u tí ta̱ktzanka̱ni̱t, y la̱ naca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱u tancs natalatamá, Klporque la̱ta mili̱ctzú ma̱si̱nicani̱ta tú huan Dios nac Escrituras; aná tla̱n lacsacxtuya y ma̱kachakxi̱ya ixtalacapa̱stacni Dios xlacata nataxtuniya para li̱pa̱huana Jesucristo. 9lHuix Timoteo catakoke namá talacapa̱stacni ni̱ma̱ ma̱si̱nicani̱ta y ca̱najlani̱ta ixli̱hua̱k minacú. Huix catzi̱ya tí ma̱si̱nín hIl Pero namá lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n tí ta̱kskahuinán ma̱s y ma̱s ama tali̱ma̱huacá li̱xcájnit ixkasatcán porque la̱ta nalián quilhtamacú tla̱n ama ta̱kskahuinán, pero na̱ ama̱ca ca̱kskahuicán. l Aquit cuaniyá̱n xlacata tí tali̱tanú tali̱scuja Cristo ixli̱hua̱k ixnacujcán ama ca̱ma̱kxtakajni̱cán ca̱pu̱tlakacán.  l la̱ cakxtakajnán acxni quinta̱ktlakalí̱n cristianos. Huix catzi̱ya la̱ cakxtakájnalh acxni quinta̱ktlakáli̱lh namá cristianos xalac ca̱chiquí̱n Antioquía, Iconio y Listra, pero Quimpu̱chinacán Jesucristo quimaktá̱yalh quilakmá̱xtulh. \1l Timoteo, aquit cli̱pa̱xahuá milatáma̱t porque huix takokeni̱ta tú cma̱si̱nini̱tán, quimakslihuekeni̱ta la̱ clama, la̱ cli̱ta̱yá cca̱li̱scuja cristianos, la̱ tancs cli̱pa̱huán Cristo, la̱ cca̱pa̱ti̱ní tú tatlahuá cristianos, la̱ cca̱lakalhamán cristianos, la̱ ni̱ ctatlají cpa̱tí tú cpa̱xtoka, l Pero ni̱ maka̱s ama tata̱yaní pues ni̱ ixli̱maka̱s hua̱k cristianos ama ta̱cxcatzí xlacata caj ta̱kskahuinama̱na, na̱ chuná la̱ tapá̱xtokli amá cha̱tuy tí tata̱ra̱lacatá̱qui̱lh Moisés. Pablo li̱pa̱xahuá ixlatáma̱t Timoteo }lAquit cama ma̱lacapa̱stacayá̱n la̱ maká̱n quilhtamacú cha̱tuy catzi̱naní̱n tí ixcahuanicán Janes y Jambres tata̱ra̱lacatá̱qui̱lh tú tancs ixma̱sí Moisés pues chí na̱ chuná namá lacchixcuhuí̱n tata̱ra̱lacata̱quí tancs ixtalacapa̱stacni Dios, porque li̱xcájnit takalhí ixtalacapa̱stacnicán y ni̱ talacputzá tancs tali̱pa̱huán Cristo. ~}lJaé lacchaján siempre taputzá tú tla̱n nataca̱najlá pero ni̱cxni tama̱kachakxí tancs ixtalacapa̱stacni Dios. S}lporque makapitzi namá lacchixcuhuí̱n tali̱tanú tali̱pa̱huán Dios talakpaxia̱lhnán nac ixchiccán laktakalhí̱n lacchaján tí takalhí lhu̱hua tala̱kalhí̱n y ma̱squi tali̱puhuán tú tatlahuani̱t yaj lá tali̱makxtaka tatlahuá tú yaj chuná qui̱taxtú, y li̱catzi tzucú tama̱sí ixtalacapa̱stacni Dios. u|clli̱catzi ama talá tali̱pa̱huán Dios, pero nac ixlatama̱tcán ni̱ ama tama̱sí taca̱najlá ixli̱hua̱k ixnacujcán Dios lama xastacnán y kalhí li̱tlihueke ca̱maktakalha. Huix ni̱ caca̱takoke tí chuná namá ixkasatcán [{/lama tara̱liakskahuinán, ni̱ ama talacama̱xanán, ama talactlancán hua̱k takalhí, ama talacputzá huata tamakapa̱xahuá ixmacnicán, pero ni̱ ama talacputzá tali̱makapa̱xahuá Dios ixlatama̱tcán, z#lni̱tí ama talakalhamán, ni̱ ama tama̱tzanke̱nán tú tlahuanicán, ama talakatí ta̱ksani̱nán, ama tama̱kantaxtí la̱ta tú li̱xcájnit talacpuhuán, ama talakatí tama̱kxtakajní ixta̱cristianoscán, ama talakmakán hua̱k lactlá̱n talacapa̱stacni, 5yclLhu̱hua cristianos huata ama ca̱li̱puhuancán ixacstucán, huata ama talakatí tama̱kstoka tumi̱n, ama talactlancán, ama talactaxtú tali̱pa̱u, ama tali̱kalhkama̱nán Dios, ama takaxmatmakán ixti̱cucán, ama talakmakán tí ca̱lakalhamani̱t, ama tali̱chiyá tí tali̱pa̱huán Dios, x 5lTimoteo, mili̱cátzi̱t xlacata acxni talacatzuhui̱ma nahuán namín Cristo lhu̱hua cristianos ama tajicuán tali̱ta̱yá tali̱pa̱huán Dios. )wKlPorque tlajaná ca̱kalhí la̱ ixtachí̱n ca̱ma̱tlahuí tú lacasquín, pero tla̱n ca̱ma̱lacastacuani̱cán xlacata natataxtuní ixmacán tlajaná. v lmini̱ní ca̱li̱tlá̱n naca̱ma̱tancsaní ixtalacapa̱stacnicán tí tunu talacapa̱stacni takalhí ni̱ tali̱pa̱huán Dios, mini̱ní naca̱li̱kalhtahuaká xlacata Dios nalakxta̱palí ixlatama̱tcán y natalakapasa tancs ixtalacapa̱stacni Dios. 8uilHuix calacapá̱stacti xlacata cha̱tum tí macama̱xqui̱ni̱t ixlatáma̱t Jesucristo ni̱ mini̱ní nala̱slaka, sino que mini̱ní hua̱k naca̱lakalhamán, mini̱ní cakálhi̱lh li̱skalala la̱ naca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos, mini̱ní napa̱tí tú ni̱ tla̱n tatlahuaní xa̱makapitzi, %tClHuix calakmákanti ixtalacapa̱stacnicán namá tí talactlancán lakskalala ma̱squi ni̱tú tacatzí, pues namá huata tama̱lacatzuquí tasi̱tzi. >sulHuix ni̱ caca̱makslihueke lakkahuasán tí huata tlakaj tlakáj talá hua̱k tatlahuaputún, huix chí catzaksa tancs latapa̱ya, tancs li̱pa̱huana Dios, ca̱pa̱xqui̱ya xa̱makapitzi y ca̱li̱tlá̱n li̱pa̱xáu ca̱ta̱latapa̱ya tí ixli̱hua̱k ixnacujcán tali̱pa̱huán Quimpu̱chinacán. rlNa̱ chuná amá tí li̱makxtaka tú li̱xcájnit tlahuá li̱tanú la̱ aktum la̱n vaso ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱nancán, ma̱tunujcani̱t, ma̱ccha̱ní talacapa̱stacni nali̱scuja Quimpu̱chinacán y ni̱ aklhu̱hua̱tnán tlahuá tú tla̱n. -qSlHuix catzi̱ya xlacata nac aktum ákxtaka tahuila̱na ti̱pa̱katzi pu̱hua̱y tú ca̱maclacasquincán, tahuila̱na vasos xla oro, xla plata, xla lhtácala, xla li̱lhtámat. Makapitzi huata ca̱ma̱xtucán acxni lanca tú tlahuacán y makapitzi ca̱maclacasquincán cha̱li cha̱lí. +pOlPero aquín lakapasá̱u ixtalacapa̱stacni Dios tú nali̱tatlihueklhá̱u acxni quinca̱ma̱katuyi̱caná̱n pues xlá huan: “Mimpu̱chinacán ca̱lakapasa tí xli̱ca̱na tali̱pa̱huán”, y na̱ huan: “Tí tali̱pa̱huán Cristo catali̱mákxtakli tatlahuá tú li̱xcájnit.” xoilpues xlacán talakxta̱pali̱ni̱t tancs ixtalacapa̱stacni Dios y talacsacxtuni̱t tahuán xlacata Cristo lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n y aná láksputli ixli̱tlihueke y chuná tama̱katuyi̱ni̱t makapitzi tí tali̱pa̱huán Cristo. nly tú tama̱sí ta̱kahuaní la̱ namá li̱xcájnit sarampión tá̱tat. Aquit ccatzí tí ta̱ktzanka̱ni̱t Himeneo y Fileto, m+lHuix ni̱ cali̱chihuí̱nanti namá talacapa̱stacni ni̱ma̱ talacsacxtuni̱t cristianos y ni̱tú li̱macuán porque namá tí chuná tachihui̱nán ma̱s y ma̱s tali̱ma̱huacá namá li̱xcájnit talacapa̱stacni tú tata̱ra̱lacata̱quí tú li̱lhca̱ni̱t Dios zlmlHuix catzaksa tla̱n ma̱kantaxti̱ya mintascújut, tancs cama̱si namá talacapa̱stacni ni̱na̱ ma̱macqui̱cani̱ta. Cascujti la̱ cha̱tum cha̱lhca̱tni tí ni̱ kalhí tú nali̱ma̱xanán xlacata Dios nali̱pa̱xahuá mintascújut. k1lTimoteo, huix caca̱ma̱lacapa̱staca cristianos Dios li̱ma̱paksi̱ni̱tán caca̱kastacya̱gua ni̱ huata catara̱quitstálalh porque ni̱tú li̱macuán. Namá tí talakatí tali̱chihui̱nán ticu ma̱s skalala huata tama̱katuyí tí takaxmata ixtachihui̱ncán. /jWl Para aquín li̱makxtaká̱u li̱pa̱huaná̱u, xlá la̱tiyá quinca̱lakalhamaná̱n,
porque Dios ni̱ lá akskahuinán. Ni̱tú li̱macuán la̱quitstalacán \i1l para akxtakajnaná̱u ixlacata, na̱ tla̱n amá̱n ta̱ma̱paksi̱naná̱u nac ixpa̱xtú̱n.Para aquín ni̱ li̱ta̱yayá̱u li̱pa̱huaná̱u, xlá na̱ ni̱ ama li̱ta̱yá quinca̱lakapasá̱n. Ah{l Aquit ccatzí xli̱ca̱na tú cuanimá̱n:Para ca̱najlayá̱u ta̱ní̱u Cristo nac culu̱s, na̱ tla̱n ca̱najlayá̱u amá̱n ta̱latama̱yá̱u nac ixpa̱xtú̱n; \g1l Aquit cpa̱tí la̱ta tú quilakchá̱n porque cca̱lakalhamán tí ca̱lacsacni̱t Dios xlacata xlacán natataxtuní y tamaklhti̱nán amá lanca tapa̱xahuá̱n nac akapú̱n para tali̱pa̱huán Jesucristo. Vf%l Caj huá jaé xlacata aquit cliakxtakajnama hasta ctanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n la̱ cha̱tum makni̱ná, pero cpa̱xahuá porque ccatzí ixtachihuí̱n Dios ni̱ lá lacatum ma̱nu̱cán la̱ tachí̱n. LelHuix catzi̱ya xlacata Jesucristo ixli̱talakapasni rey David y aquit cca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos la̱ lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n y tla̱n ca̱lakma̱xtú para tali̱pa̱huán. dlTimoteo, huix cali̱lacapa̱stácnanti tú cuanimá̱n, xa̱huá Dios ama ma̱ma̱kachakxi̱ni̱yá̱n la̱ta tú catzi̱putuna. c7lNa̱ chuná cha̱tum tí scuja ca̱tucuxtu mini̱ní pu̱la namaklhti̱nán ixtaxokó̱n tú makalani̱t para xli̱ca̱na li̱tá̱yalh ixtascújut. ,bQlChuná li̱tum cha̱tum kama̱ná tí la̱tlajá li̱ta̱yá kama̱nán la̱ li̱ma̱paksi̱nancani̱t porque si no ni̱tú tlajá, ni̱ ma̱xqui̱cán ixpremio. Xa)lPues huix catzi̱ya cha̱tum soldado tí ma̱lakacha̱cán nala̱nica ni̱ makatzanká ixquilhtamacú chipá tunuj tascújut, sino que lacputzá ma̱kantaxtí tú li̱ma̱páksi̱lh tí ma̱lakacha̱ni̱t. p`YlHuix cata̱la minta̱kxtakajni ni̱ma̱ lakcha̱ná̱n la̱ ca̱mini̱ní ixsoldados Jesucristo. _lHuix caca̱li̱lhca namá lacchixcuhuí̱n tí tancs tali̱pa̱huán Cristo la̱ kaxpatni̱ta cli̱chihui̱nani̱t ixlacati̱ncán lhu̱hua cristianos, xlacata xlacán natama̱si̱nipará jaé talacapa̱stacni xa̱makapitzi cristianos tí ya̱ takaxmatni̱t. >^ wlQuinkahuasa Timoteo, huix catzi̱ya la̱ quinca̱cxilhlacachiná̱n Cristo tí tancs li̱pa̱huaná̱u y xlá amá̱n ma̱xqui̱yá̱n li̱tlihueke nama̱kantaxti̱ya mintascújut. +] QlDios calacásquilh nalakalhamán amá chichiní acxni namín Quimpu̱chinacán Jesucristo porque huix catzi̱ya la̱ quimaktá̱yalh acxni xaclama nac Efeso.^\ 7lChá acxni milh juú nac ca̱chiquí̱n Roma quilacapútzalh hasta quima̱nóklhulh. Q[ lQuimpu̱chinacán Jesucristo caca̱lakalhámalh tí talama̱na nac ixchic Onesíforo porque xlá ni caj maktum quimá̱xqui̱lh li̱camama, ni̱ quili̱ma̱xánalh la̱ ctanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n. 1Z ]lHuix catzi̱ya la̱ quinta̱kxtakmákalh namá quinta̱camcán xalac pu̱latama̱n Asia y ma̱s quintamakali̱púhualh namá quinta̱camcán Figelo y Hermógenes. )Y MlHuix camáksquinti Espíritu Santo ni̱ma̱ lama nac quinacujcán camakta̱yán nama̱kantaxti̱ya namá li̱pa̱xáu mintascújut ni̱ma̱ li̱lhca̱ni̱tán. YX -l Huix catakoke namá tla̱n tancs talacapa̱stacni ni̱ma̱ kaxpatni̱ta cma̱si̱nini̱tán la̱ tancs nali̱pa̱huaná̱u Cristo y nala̱pa̱xqui̱yá̱u aquín tí ma̱xqui̱ni̱táu quilatama̱tcán. W 3l y caj huá xlacata cliakxtakajnama tú cpa̱xtokni̱t, pero ni̱ cma̱xanán porque aquit ccatzí tí cli̱pa̱huani̱t y ccatzí xli̱ca̱na kalhí li̱tlihueke ama quimaktakalha hasta xní nachá̱n chichiní nacma̱kantaxti̱kó quintascújut ni̱ma̱ quili̱lhca̱ni̱t. SV !l Dios quilí̱lhca̱lh nacma̱kahuaní jaé talacapa̱stacni, quili̱má̱nu̱lh ixapóstol Jesucristo tí nali̱chihuinán y quima̱mácqui̱lh nacca̱ma̱kalhchihui̱ní tí ni̱ tama̱kachakxí, QU l Pero chí li̱lacahua̱nani̱táu la̱ quinca̱cxilhlacachiná̱n porque Quimpu̱chinacán Jesucristo lactláhualh ixli̱tlihueke ixpu̱chiná ca̱li̱ní̱n; ixtachihuí̱n lí̱milh taxkáket xlacata natasí amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ma̱lacnú y ni̱cxni lakó. Pablo ni̱cxni li̱ma̱xanán li̱pa̱huán Cristo QT l Dios quinca̱lakma̱xtuni̱tán y quinca̱ma̱tunujni̱tán huata huá nali̱scujá̱u y ni̱ tipuhuaná̱u tla̱n catzi̱yá̱u huá quinca̱li̱lakalhamán Dios sino porque chú láclhca̱lh ama quinca̱cxilhlacachiná̱n aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo; Dios quinca̱lakalhamán la̱ta ya̱ tú ixanán ca̱quilhtamacú. oS YlHuá cli̱huaniyá̱n ni̱ cali̱ma̱xánanti li̱chihui̱nana Quimpu̱chinacán Jesucristo, ni̱ para quili̱ma̱xánanti aquit la̱ ctanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n caj ixlacata Quimpu̱chinacán. Huix chá cama̱tla̱ni akxtakajnana la̱ aquit caj xlacata li̱chihui̱nana la̱ natataxtuní cristianos porque Dios ca̱ma̱xquí li̱tlihueke tí tali̱scuja. R %lPorque Dios ni̱ quinca̱ma̱xquí̱n Ixespíritu xlacata najicuaná̱u, xlá quinca̱ma̱xquí̱n Ixespíritu xlacata nakalhi̱yá̱u li̱tlihueke ta̱yaniyá̱u nac quilatama̱tcán, xlacata nala̱pa̱xqui̱yá̱u y xlacata nalacputzayá̱u tlahuayá̱u tú tla̱n. Q lAquit cakastacya̱huayá̱n cama̱staca namá talacapa̱stacni ni̱ma̱ ma̱xquí̱n Dios acxni cliaclhitni quimacán. oP Ylporque ccatzí la̱ tancs li̱pa̱huani̱ta Cristo nac minacú na̱ chuná la̱ tali̱pá̱hualh mili̱talakapasni. Pu̱la mintziyu̱na Loida y mina̱na tí ixuanicán Eunice, y ccatzí chí huix na̱ chuná li̱pa̱huana Cristo. {O qlAcxni clacapa̱staca la̱ tasa acxni la̱makxtakui aquit cacxilhputuná̱n xlacata naquimakapa̱xahuaparaya, N }lQuinta̱cam Timoteo, cha̱li cha̱lí acxni ckalhtahuakaní Dios tí cli̱scuja ixli̱hua̱k quinacú na̱ chuná la̱ talí̱scujli xalakmaká̱n quili̱talakapasnicán, clacapa̱stacá̱n y cpa̱xcatcatzi̱ní Dios tú tlahuani̱t milacata. M lAquit cma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huix Timoteo tí clakalhamán la̱ xli̱ca̱na quinkahuasa. Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo ca̱cxilhlacachá̱n, calakalhamán y cama̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. Pablo snu̱n lacapa̱staca Timoteo CL lAquit Pablo, Dios quili̱lhca̱ni̱t nacli̱tanú ixapóstol Jesucristo tí nali̱chihui̱nán porque xlá ma̱lacnu̱ni̱t ama ca̱ma̱xquí li̱pa̱xáu latáma̱t tí tali̱pa̱huán. TK!X¡Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachá̱n hua̱k huixín!5JcXAquit Pablo, chí quimacán cama li̱tzoka jaé tachihuí̱n ni̱ma̱ cca̱li̱huaniyá̱n kalhé̱n. Hua̱k quincartas tla̱n ca̱li̱lakapascán jaé tachihuí̱n: IwXPi̱huá namá cha̱stum Quimpu̱chinacán tí ma̱stá li̱pa̱xáu ca̱li̱tlá̱n latáma̱t, caca̱ma̱xquí̱n siempre li̱pa̱xáu latáma̱t cani̱huá ní lapa̱nántit. Quimpu̱chinacán caca̱makta̱yán hua̱k cha̱tunu huixín. DHXPero ni̱ cali̱macapítit la̱ mienemigojcán tí si̱tzi̱niyá̱tit chá pu̱la cama̱kalhchihui̱ní̱tit namá minta̱camcán xlacata naca̱xlá. Pablo ca̱lacapa̱staca cristianos $GAXY para cha̱tum ni̱ kaxmata tú cca̱li̱ma̱paksi̱má̱n juú nac quincarta, namá cama̱tunújtit y yaj cata̱tamakstóktit xlacata nalacama̱xanán. lFQX Li̱ta̱camán, aquit cca̱maksquiná̱n ni̱ caliakatzanká̱tit tlahuayá̱tit tú tla̱n. MEX Ixtachihuí̱n Quimpu̱chinacán Jesucristo cli̱quilhaná̱u cca̱maksquiná̱u y cca̱kastacya̱huayá̱u namá cristianos ni̱ catatzonkcátzalh catáscujli xlacata ixacstucán natahua̱yán. DX Porque ckaxmatni̱táu makapitzi ca̱ta̱lamá̱n chu̱ta talatahuilá ni̱tú tatlahuá, ni̱ tascuja, huata ta̱cxilhpu̱lá tú lama. wCgX Calacapa̱stáctit tú cca̱huanín acxni xacca̱ta̱lamá̱n: “Tí ni̱ scujputún, ni̱ cahuá̱yalh.” ^B5X Y ni̱ xlacata ni̱ xackalhi̱yá̱u derecho, huixín ixca̱mini̱niyá̱n naquila̱ma̱hui̱yá̱u, pero xaclacasquiná̱u nali̱lacahua̱naná̱tit la̱ quili̱latama̱tcán xlacata naquila̱makslihuekeyá̱u. A Xni̱ para tí chu̱ta cmakuani̱táu ixtahuá ni̱ cxokoni̱táu. Aquin cli̱cxilhni̱táu y ni̱ cakatzanka̱ni̱táu cli̱xcujá̱u quintahuajcán ca̱cuhuiní y ca̱tzisní xlacata ni̱tí napuhuán chu̱ta quinca̱ma̱hui̱huilí̱n ni̱ cscujá̱u. $@AXHuixín ca̱mini̱niyá̱n naquila̱makslihuekeyá̱u porque catzi̱yá̱tit la̱ clatama̱ni̱táu; ni̱cxni chu̱ta clatahuilani̱táu ni̱ cscujá̱u, {?oXLi̱ta̱camán, ixtacuhui̱ní Quimpu̱chinacán Jesucristo cli̱quilhaná̱u y cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n yaj cata̱tamakstóktit namá tí ni̱ tla̱n lama ni̱ scuja y ni̱ ma̱kantaxtí tú cca̱ma̱si̱nini̱tán natlahuayá̱tit. Q>XQuimpu̱chinacán caca̱ma̱cxcatzi̱nín la̱ namaklhcatzi̱yá̱tit ixtapa̱xquí̱n Dios y napa̱ti̱yá̱tit tú pa̱xtoká̱tit la̱ pá̱ti̱lh Cristo. Pablo li̱chihui̱nán Dios y scuja >=uXAquín cli̱pa̱huaná̱u Quimpu̱chinacán ca̱makta̱yani̱tán nama̱kantaxti̱yá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán y ni̱ pa̱t li̱makxtaká̱tit ma̱kantaxti̱yá̱tit. $<AXDios ma̱kantaxtí tú ma̱lacnú y ccatzí xlá ama ca̱ma̱camajá̱n y ca̱maktakalhá̱n ni̱ naca̱ma̱tlahui̱yá̱n tú ni̱ tla̱n tlajaná. _;7XNa̱ camaksquíntit Dios caquinca̱maktakalhni ni̱tú naquinca̱tlahuaniyá̱n namá lacli̱cuánit y lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n tí ni̱ quinca̱cxilhputuná̱n, porque ni̱ hua̱k taca̱najlaputún Dios. : 7XLi̱ta̱camán, a̱huata cca̱maksquiná̱n caquila̱li̱kalhtahuakáu xlacata ixtachihuí̱n Quimpu̱chinacán lacapala nata̱kahuaní cani̱huá y catali̱pa̱xáhualh tali̱pa̱huán nac ixnacujcán cristianos na̱ chuná la̱ huixín li̱pa̱xahuátit li̱pa̱huaná̱tit. 9Xcaca̱ma̱xquí̱n li̱camama nac minacujcán y caca̱ma̱xquí̱n li̱tlihueke nachihui̱naná̱tit y natlahuayá̱tit tú tla̱n.8XNamá cha̱stum Quimpu̱chinacán Jesucristo y cha̱stum Quinti̱cucán Dios tí quinca̱cxilhlacachín quinca̱lakalhamaná̱n, quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama cani̱cxnihuá y quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n nalacacha̱niyá̱u li̱pa̱xáu latáma̱t, }7sXLi̱ta̱camán, aquit cca̱kastacya̱huayá̱n calatapá̱tit la̱ tí ni̱ tatatlají y ni̱ ca̱ktzonksuátit ma̱kantaxti̱yá̱tit la̱ta tú cca̱li̱ma̱si̱nini̱tán quintachihuí̱n y la̱ta tú cca̱huanini̱tán nac quincarta. c6?XAquín cli̱chihui̱náu Cristo la̱ tla̱n naca̱lakma̱xtuyá̱n y huixín kaxpáttit acxni Dios ca̱tasanín xlacata na̱ nama̱ta̱xtucá̱tit lanca ixtapa̱xahuá̱n Quimpu̱chinacán Jesucristo ni̱ma̱ kalhí. 51X Li̱ta̱camán, ca̱lakalhamá̱n Quimpu̱chinacán, aquín ni̱ camá̱n li̱makxtaká̱u cpa̱xcatcatzi̱niyá̱u Dios tú tlahuani̱t milacatacán. Pues la̱ta ya̱ tú ixlacatzucú ca̱quilhtamacú xlá ixca̱lacsacni̱tán ixamá̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n porque huixín ca̱najlani̱tántit tancs ixtalacapa̱stacni Dios y Ixespíritu ca̱ma̱xquí̱n talacapa̱stacni tancs latapa̱yá̱tit. u4cX y chuná acxtum naca̱ma̱xoko̱ni̱cán namá tí ni̱ taca̱najlapútulh tancs ixtalacapa̱stacni Dios, sino que ma̱s talakáti̱lh taca̱najlá tú nali̱makxtaka tatlahuá tú li̱xcájnit. Dios ca̱lacsacni̱t tí ama tataxtuní 3X Huá xlacata Dios ama li̱makxtaka camilh ca̱ma̱lacahua̱ní cha̱tum akskahuiná xlacata nataca̱najlá tú ni̱ ca̱na, 2{X ama lacputzá tlahuá hasta tú li̱xcájnit xlacata tla̱n naca̱kskahuí namá tí ca̱laclhca̱nicani̱t catalaktzánka̱lh porque ni̱ tamaklhtí̱nalh nac ixunacujcán ixtapa̱xquí̱n Dios ni̱ma̱ ca̱ma̱lacnú̱nilh xlacata natataxtuní. 1}X Namá li̱xcájnit ixtlahuaná tala̱kalhí̱n ni̱ma̱ ama min, ama li̱tanú ixlakapu̱xoko tlajaná, ama kalhí ixli̱tlihueke, lhu̱hua ama ca̱li̱ma̱lacahua̱ní cristianos, ama ca̱tlahuá laclanca tascújut xlacata tla̱n na̱kskahuinán, 0XEntonces namá li̱xcájnit ixtlahuaná tala̱kalhí̱n ama lactaxtú; pero Quimpu̱chinacán Jesús ama li̱makní ixli̱tlihueke ixli̱jaxá̱nat ni̱ma̱ naquilhtaxtú ixquilhni acxni nachihui̱nán, ama li̱lactlahuá ixli̱tlihueke ixtaxkáket acxni namín. (/IXXlá ca̱xuijá tze̱k laclhca̱ni̱t tú li̱xcájnit ama tlahuá, a̱huata kalhi̱ma cataké̱nu̱lh namá tí slaka y ma̱chokoma xlacata nama̱kantaxtí. .XHuixín catzi̱yá̱tit tú xlacata li̱tachokoma acs huí, pero ama cha̱n ixchichiní acxni ama tasí la̱ ama lactaxtú. -3X¿Yaj aksaná̱tit xlacata acxni xacca̱ta̱lamá̱n nac mimpu̱latama̱ncán hua̱k cca̱huanini̱tán jaé tú cca̱ma̱lacapa̱stacmá̱n? l,QXHuá jaé ama ta̱ra̱lacata̱quí Dios y lanca ama lactaxtú ana ní li̱pa̱huancán Dios o ana ní lakachixcuhui̱cán; y la̱ta lactlancán ama tahuilá nac ixpu̱siculan Dios la̱ Dios, ama li̱tanú ixlakapu̱xoko Dios. +XHuixín ni̱ cali̱tamakxtáktit tí naca̱kskahuiyá̱n porque antes namín Quimpu̱chinacán Cristo pu̱la ama ta̱ra̱lacata̱qui̱cán ixli̱ma̱paksí̱n Dios, ama lactaxtú amá li̱xcájnit ixtlahuaná tala̱kalhí̱n, amá tí laktzanka̱ni̱t. ,*QXni̱ lacapala cata̱klhu̱huí̱tit lakxta̱pali̱yá̱tit mintalacapa̱stacnicán. Ni̱tí caca̱maka̱klhán ca̱huaniyá̱n accha̱ni̱t chichiní mima Quimpu̱chinacán ixli̱maktuy porque chú ma̱cxcatzí̱nilh cha̱tum ángel, ni̱ para cakaxpáttit tí ca̱kastacya̱huayá̱n caca̱najlátit tú tali̱chihui̱nán, ni̱ para tí quinca̱li̱quilhaná̱n tahuán aquín chú ctzokni̱táu nac quincartajcán. 3) aXLi̱ta̱camán, aquín ccatzi̱yá̱u Quimpu̱chinacán Jesús xli̱ca̱na ama min quinca̱ma̱makstoká̱n xlacata naquinca̱li̱ná̱n. Huá cca̱liakstacya̱huayá̱n ( ;X Chuná huixín tla̱n nama̱si̱yá̱tit nac milatama̱tcán ixli̱lanca ixli̱tlihueke Quimpu̱chinacán Jesús, y xlá na̱ naca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixli̱tlihueke porque Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesús ca̱cxilhlacachini̱tán ca̱lakalhamaná̱n.' 7X Huá xlacata aquín ni̱ cli̱makxtaká̱u cca̱li̱kalhtahuakayá̱n, cmaksquiná̱u Quinti̱cucán Dios caca̱makta̱yán latapa̱yá̱tit la̱ ca̱mini̱ní talatamá ixcamán tí ca̱lacsacni̱t y caca̱li̱ma̱lacahua̱ní̱n ixli̱tlihueke ca̱ma̱kantaxti̱niyá̱n hua̱k lactlá̱n mintalacapa̱stacnicán la̱ nala̱pa̱xqui̱yá̱tit y la̱ nali̱pa̱huaná̱tit acxni tú tlahuayá̱tit. A& }X amá chichiní acxni namín, aquín tí quinca̱lacsacni̱tán tla̱n napa̱xcatcatzi̱niyá̱u tú tlahuani̱t quilacatacán y hua̱k aquín tí li̱pa̱huani̱táu tla̱n naca̱cni̱yá̱u y nalakachixcuhui̱yá̱u. Huixín ni̱ ca̱katuyúntit porque ca̱najlani̱tántit tú cca̱li̱ta̱chihui̱nani̱tán. d% CX Jaé cristianos, Cristo ama ca̱castigartlahuá ca̱ma̱kxtakajní cani̱cxnihuá, ama ca̱ma̱lakachá mákat catáalh tapa̱tí, y ni̱ ama tali̱pa̱xahuá ixli̱lanca ixli̱tlihueke y ixtaxkáket Quimpu̱chinacán; 5$ eXXlá ama ca̱ma̱xoko̱ní namá tí ni̱ tali̱pa̱huamputún Dios y tí takaxmatmakán lactlá̱n li̱pa̱xáu tachihuí̱n ni̱ma̱ ma̱lacnú Quimpu̱chinacán Jesús. p# [Xy huixín tí akxtakajnaná̱tit na̱ chuná la̱ aquín Dios ama ma̱jaxá mili̱stacnicán acxni namín Quimpu̱chinacán Jesús; pues xlá ama ta̱ctá nac akapú̱n la̱ nac lhcúya̱t y ca̱ta̱mín lactali̱pa̱u ixángeles. " %XHuixín ni̱tú cali̱puhuántit porque Dios catzí la̱ ama ca̱ma̱xoko̱ní ca̱ma̱kxtakajní namá tí ca̱ma̱kxtakajni̱yá̱n, ! !XPero Dios tí catzí tú tlahuá ca̱li̱cxilhmá̱n xlacata nali̱lacahua̱naná̱tit ama ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n lactlá̱n ixcamán tí ama tatanú nac ixtapáksi̱t y caj huá xlacata huixín liakxtakajnampa̱nántit. Dios ama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n ixcamán P  XAquín hasta clactlancaná̱u li̱pa̱xáu cca̱li̱chihui̱naná̱n ixlacati̱ncán tí tali̱pa̱huán Dios, cani̱huá cca̱huaniyá̱u la̱ huixín tancs li̱pa̱huaná̱tit Dios y pa̱ti̱yá̱tit acxni ca̱ktlakali̱pincaná̱tit ni̱ ca̱cxilhputuncaná̱tit y ta̱layá̱tit acxni lakaputzayá̱tit akxtakajnaná̱tit. f GXLi̱ta̱camán, aquín ni̱ camá̱n li̱makxtaka cpa̱xcatcatzi̱niyá̱u Dios tú tlahuani̱t milacatacán, y mini̱ní nacpa̱xcatcatzi̱niyá̱u porque ma̱s ma̱ti̱tumi̱pa̱nántit mintalacapa̱stacnicán tancs li̱pa̱huaná̱tit y na̱ chuná li̱ma̱huacapa̱nántit la̱pa̱xqui̱yá̱tit cha̱tum cha̱túm la̱ta mili̱hua̱kcán. j~~*}|{zyxx wv1tts4qq"p$oonmm lkljfihggCf{edd'c!ba``/__^]1\[[ZPY}X3WVUUSS RZQgPOO)NwMLLJIIHGFED:CBB4A|@?>=<<;;n::88K7w6y5#33(2X1S0//$.-,z++)(('j&&;%=$##"!Q xs |1KT{FO B _ Z ['/jhCICha̱li cha̱lí ixtali̱tahuacá lacchixcuhuí̱n y lacchaján tí ixtali̱pa̱huán Jesús. +BO Ixtalama̱na tunu cristianos tí tze̱k ixtali̱pa̱huán Jesús y ni̱ ixta̱tamakstoka xa̱makapitzi ma̱squi ixtalakatí tú ixtatlahuá y la̱ ixtalama̱na. 'AG Apóstoles ni̱ ixtali̱makxtaka tatamakstoka nac Portal de Salomón ní ixtali̱chihui̱nán Dios y lhu̱hua tí ixtama̱ksa̱ní amá ca̱chiquí̱n. \@1 Hua̱k cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús acxni tacátzi̱lh tú ixtapa̱xtokni̱t Ananías y Safira ca̱maká̱klhalh tú ixta̱kspulani̱t. Ixapóstoles Jesús tama̱ksa̱ní lhu̱hua ta̱tatlaní̱n $?A Amá pusca̱t na̱ ¡pumm! tama̱chá ca̱tiyatni xaní̱n y amá lakkahuasán tásacli y táalh tamujú lacatzú ní ixtamuju̱ni̱t ixta̱ko̱lú. 6>e Pedro kálhti̱lh: ―¿Hua̱nchi li̱cxílhtit para tla̱n naakskahuiyá̱tit Espíritu Santo? Xlá ni̱ lá tí akskahuí, hua̱k acxcatzí. ¡Cá̱cxilhti, nachu tamín namá lakkahuasán tí taqui̱múju̱lh minta̱ko̱lú y na̱ pi̱huá ama tali̱ná̱n huix caj xlacata minta̱kskahuín! ==sHuá li̱kalasquínilh Pedro: ―¿Huá jaé ixtapalh li̱stá̱tit minca̱quihui̱ncán la̱ quimá̱xqui̱lh minta̱ko̱lú? ―Je, chuná cli̱stá̱u ―kalhtí̱nalh Safira. r<]Pasá̱rlalh ma̱x aktutu hora acxni chilh ixta̱cha̱t, xlá ni̱ ixcatzí tú ixqui̱taxtuni̱t. j;MMakapitzi lakkahuasán tali̱máksuitli aktum sábana xani̱n Ananías xlacata nataán tamujú. C:La̱ kaxmatko̱lh ixtachihui̱n Pedro, Ananías tama̱chá ca̱tiyatni, ¡uyu tuncán ni̱lh! Hua̱k cristianos tí tá̱cxilhli y tacátzi̱lh tú ixpa̱xtokni̱t tajicuanko̱lh. &9EAnanías, ¿tucu lani? ¿A poco ni̱ milá ixuani̱t namá ca̱quihuí̱n? Huix tla̱n ixquintila̱ma̱xquí̱u la̱ lacasquina porque huix ixma̱paksi̱ya mintumi̱n. Ma̱x tilacpúhuanti aquín ama quila̱kskahuiyá̱u, pero ni̱ chuná qui̱taxtuni̱t, ¡huix akskahuini̱ta Dios! 81Pedro acxcátzi̱lh tú ixtatlahuani̱t y huánilh Ananías: ―Ananías, ¿hua̱nchi li̱mákxtakti camakatlaján ixtapuhua̱n tlajaná nac minacú? Huix li̱cxilhni̱ta para tla̱n akskahuiya Espíritu Santo porque ni̱ katzí jaé tumi̱n la̱ li̱sta minca̱quihuí̱n. 17[Pero acxtum talacchihuí̱nalh y ta̱cmá̱xtulh actzu tumi̱n, y ni̱ma̱ kalhtá̱xtulh tamacamá̱xqui̱lh apóstoles y tahuánilh xlacata chú ixtali̱sta̱ni̱t. q6 ]Cha̱tum chixcú huanicán Ananías ixta̱cha̱t ixuanicán Safira na̱ tásta̱lh ixca̱quihui̱ncán. 5%Xlá ixkalhí aktum ca̱quihuí̱n, pero sta̱lh y xatumi̱n ca̱macamá̱xqui̱lh apóstoles xlacata xlacán natama̱kpitzí._47$y na̱ chuná tláhualh cha̱tum chixcú tí levita xuani̱t y pu̱la xlama nac Chipre ixuanicán José, xlacán ixtali̱ma̱pa̱cuhuí Bernabé (jaé tacuhui̱ní huamputún “tí ca̱ma̱camaja cristianos”). 3#y xatumi̱n ixtamacama̱xquí apóstoles xlacata xlacán natama̱kpitzi y natama̱xquí tú ixca̱tzanka̱ní cha̱tum cha̱tum; B2}"Dios ixca̱maktakalha porque acxtum la̱ li̱ta̱caman ixtara̱li̱cxila, ni̱ cha̱tum tí ixlactlancán ma̱s kalhí. Cha̱ tí ixtakalhí ixca̱quihui̱ncán, ixchiccán, ixtastá, 41a!Apóstoles na̱ chuná tancs ixtama̱luloka, ixtalacspi̱ta la̱ ixlacastacuanani̱t Jesús ixlama xastacnán y lhu̱hua ixtali̱pa̱huán Jesús acxni ixtachihui̱nán. s0_ Hua̱k cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús aktum ixtahuili̱ni̱t ixtalacapa̱stacnicán, la̱ta tú ixtakalhí ixtara̱ma̱kpitziní ixli̱hua̱kcán, ixca̱ma̱xqui̱cán tí ma̱s ixca̱tzanka̱ní tú natali̱hua̱yán. 1/[La̱ takalhtahuakako̱lh, amá chiqui ní ixtatanu̱ma̱na tatlánalh y ta̱cxcátzi̱lh la̱ Dios ixca̱ma̱lakacha̱nini̱t Espíritu Santo. A̱stá̱n tatíyalh li̱camama y ni̱ ixtaquilhpuhuán tali̱chihui̱nán Dios ní tzamacán. Hua̱k cristianos tara̱li̱makta̱yá tú takalhí U.#y caca̱ma̱xqui li̱tlá̱n catatláhualh laclanca tascújut natama̱ksa̱ni̱nán xlacata cati̱huá nacatzí, tí li̱pa̱huán Minkahuasa Jesús ma̱xquí ixli̱tlihueke y chuná natalakachixcuhuí. B-}Chí acxilhparani̱ta la̱ quinca̱maka̱klhacani̱tán. Cca̱maksquiná̱n caca̱ma̱xqui li̱camama cha̱tunu tí tali̱chihui̱nán mintachihuí̱n xlacata ni̱cxni catatachókolh, b,=Xlacán ni̱ tatatúhuajli tama̱kantáxti̱lh tú ixlaclhca̱ni̱ta ixama qui̱taxtú. S+’Quimpu̱chinacán Dios, xli̱ca̱na chú qui̱táxtulh juú nac Jerusalén pues tatalakxtúmi̱lh rey Herodes, Poncio Pilato, lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n xala mákat y cristianos xalac Israel y acxtum tata̱ra̱lacatá̱qui̱lh Minkahuasa Jesús tí huix ixlacsacni̱ta namacuaniyá̱n cani̱cxnihua quilhtamacú. ;*oNac ca̱quilhtamacú reyes tama̱lakxtúmi̱lh ixtalacpuhua̱ncán
xlacata natata̱ra̱lacata̱quí Ixpu̱chinacán
y tata̱rá̱nicli Cristo tí xlá ma̱lakácha̱lh. {)oHuix ma̱lakacha Espíritu Santo cama̱lacpuhuá̱ni̱lh rey David catzokli ixkasatcan cristianos y xlá huá:¿Hua̱nchi tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios tata̱ra̱lacata̱quí Quimpu̱chinacán?¡Pero ni̱tú ca̱li̱macuaní! 3(_y aná tuncán chuné tzúculh takalhtahuakaní Dios: ―Lanca Quimpu̱chinacán Dios tí tlahuani̱ta akapú̱n, tíyat, pupunú y la̱ta tú anán, ¡quila̱kaxmatui! E'La̱ tatáxtulh nacpu̱la̱chi̱n Pedro y Juan talákalh xa̱makapitzi discípulos y tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh la̱ ixca̱kastacya̱huani̱t amá xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n; &amá chixcú tí ixkalhi̱yá ti̱puxum ca̱ta la̱ta ni̱ lá ixtla̱huán. Hua̱k cristianos tamaksquín Dios li̱camama d%AAmá lacchixcuhuí̱n takalhtí̱nalh: ―Pues para ni̱ tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n huixín mincuentajcán tú ca̱qui̱taxtuniyá̱n a̱stá̱n. Pero ca̱makxtakca porque ni̱ lanca tú ixtatlahuani̱t y xa̱huá tajícualh porque cani̱huá lhu̱hua cristianos ixtapa̱xcatcatzi̱nima̱na Dios la̱ ixma̱ksa̱ni̱ni̱t $Aquín ni̱ lá cli̱makxtaká̱u cli̱chihui̱naná̱u tú cacxilhui y ckaxmatui acxni xacta̱lapu̱layá̱u Jesús ca̱quilhtamacú. #Pero Pedro ca̱kálhti̱lh: ―Quila̱huaníu, ¿ticu ckaxmatniyá̱u tú quinca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n nactlahuayá̱u, Dios o huixín? "Ixli̱puntzú ca̱li̱mimparaca Pedro y Juan ixlacati̱ncán y tahuánilh tú ixtalacpuhuani̱t y la̱ ixtalacchihui̱nani̱t. 5!cMa̱x tú quili̱tláhuatcán, caca̱maka̱klhahuí xlacata yaj catali̱chihuí̱nalh namá chixcú Jesús, porque para ni̱ takaxmata tapala̱xlá ama ca̱qui̱taxtuní.  +―¿Tucu ca̱tlahuaniyá̱u jaé lacchixcuhuí̱n? Juú nac Jerusalén lacapala ta̱kahuani̱ni̱t tachihuí̱n la̱ tama̱ksá̱ni̱lh namá chixcú y aquín ni̱ lá akskahuinaná̱u y huaná̱u xlacata ni̱ ca̱na tú tatláhualh pues ¡nachu yá namá chixcú! q[Mejor tali̱ma̱paksí̱nalh caca̱tamacxtuca Pedro y Juan y tzúculh tara̱kalasquiní entre xlacán: c?Como aná ixyá amá chixcú tí ixaksa̱nani̱t, yaj tacátzi̱lh tú natakalhti̱nán. ^5 Amá lacchixcuhuí̱n ixtaca̱cní la̱ ixtachihui̱nán Pedro y Juan porque xlacán ni̱ ixtakalhtahuakani̱t, ni̱ para ixtaskalalani̱t pero ti̱tum ixtaya̱huá ixtalacapa̱stacnicán acxni ixtachihui̱nán. Talacpúhualh xlacata Jesús ni̱ chu̱ta ixmínit, pues xlacán tla̱n ixtama̱kachakxi̱ni̱t tú ixca̱ma̱si̱nini̱t. 7 Huata Jesús tla̱n lakma̱xtunán; Dios ni̱ ma̱lakacha̱ni̱t tunu chixcú tí natali̱pa̱huán y naca̱lakma̱xtú cristianos ca̱quilhtamacú. U# Nac Escrituras Dios huan xlacata Jesús huá namá chíhuix ni̱ma̱ ixli̱lhca̱ni̱t nata̱yá nac ixcha̱stu̱n chiqui la̱ cha̱ya xlacata aná natzinca̱snankó ákxtaka, pero huixín lakmakántit. E Pues tla̱n ni̱ cjicuaná̱u cca̱huaniyá̱n nacmilacati̱ncán y cani̱hua pu̱latama̱n xlacata jaé chixcú ma̱ksá̱ni̱lh ixli̱tlihueke Jesucristo namá chixcú xalac Nazaret ni̱ma̱ huixín makní̱tit nac culu̱s. Pero Dios ma̱lacastacuáni̱lh y lama xastacnán, ¡huá ma̱ksá̱ni̱lh jaé chixcú! dA ¿huixín catzi̱putuná̱tit nicu liaksá̱nalh namá chixcú tí ni̱ lá ixtla̱huán? MPedro ni̱ para tziná ixjicuán porque Espíritu Santo hua̱k ixma̱lacpuhua̱ní y ca̱kálhti̱lh: ―Lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n y lakko̱lún tí quila̱ma̱kalhapali̱ma̱náu,  Xlacán tali̱ma̱paksí̱nalh caca̱li̱minca Pedro y Juan xlacata naca̱ma̱kalhapali̱cán. Acxni ca̱li̱chinca ca̱kalasquinica: ―¿Tucu ca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán, y ticu ca̱ma̱xqui̱ni̱tán li̱tlihueke nama̱ksa̱ni̱yá̱tit jaé chixcú? \1Aná ixtatanu̱ma̱na Anás, lihua xako̱rutzi̱n cura Caifás, Juan y Alejandro. zmIxli̱cha̱lí nac Jerusalén tatamákstokli nac ixpu̱ma̱paksi̱ncán hua̱k xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n, xalactali̱pa̱u ixli̱talakapasnican xanapuxcun curas, xalactali̱pa̱u lakko̱rutzi̱n, ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos. @yPero lhu̱hua cristianos tí takáxmatli ixtachihui̱ncan Pedro y Juan taca̱nájlalh y amá chichiní tali̱pá̱hualh Jesús cha̱quitzis mi̱lh cristianos huata lacchixcuhuí̱n. hIca̱li̱nca nac pu̱la̱chi̱n, y como smalankaná ixuani̱t aná talakaxkákalh amá tzisni. o YLa̱ta istzamacán, Pedro y Juan talácspi̱tli la̱ ama talacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n; ixtahuán xlacata Jesús ixtaxtunini̱t ca̱li̱ní̱n ixlama xastacnán. Pero xanapuxcun curas y saduceos tali̱sí̱tzi̱lh la̱ ixtachihui̱nán; ixli̱puntzú tatá̱chilh xapuxcu policía tí ixmaktakalhnán nac pu̱siculan, ca̱chipaca ixcha̱tuycán, 8iDios ca̱ma̱lakacha̱nín Jesús Ixkahuasa pu̱la huixín xalac Israel xlacata naca̱xapaniyá̱n mintala̱kalhi̱ncán y naca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱pa̱xau latáma̱t.fEDios ma̱lakácha̱lh profetas xlacata naca̱ma̱lacnu̱niyá̱n ixama ca̱ma̱lakacha̱niyá̱n cha̱tum tí naca̱lakma̱xtuyá̱n. Huixín namá judíos tí Dios ca̱li̱chihuí̱nalh acxni huánilh Abraham: “Hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú cama ca̱ma̱xquí quintalakalhamá̱n caj ixlacatacán mili̱talakapasni xala a̱stá̱n.” J ’Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿hua̱nchi ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit tú qui̱taxtuma jaé quilhtamacú? Samuel y xa̱makapitzi profetas hua̱k tali̱chihui̱nani̱t tú acxilhma̱náu.  +porque tí ni̱ tlahuá tú li̱ma̱paksi̱nán ni̱ ama li̱pa̱xahuá tú naca̱ma̱xquí Dios ixcamán y hasta ama̱ca ma̱laksputucán.” ^ 5Aquit ni̱ chu̱ta cchihui̱nama, ca̱ksántit tú ca̱huánilh Moisés xalakmaka̱n quili̱talakapasnicán: “Quimpu̱chinacán Dios quilácsacli nacca̱cpuxcuná̱n, pero ama cha̱n quilhtamacú juú nac quimpu̱latama̱ncán ama lactaxtú tunu ma̱s tali̱pa̱u tí ama ma̱xquí ixli̱ma̱paksí̱n. Cakaxpáttit tú naca̱huaniyá̱n = sPero chí amajcú latama̱pará Jesús nac akapú̱n maka̱s quilhtamacú hasta nalacca̱xtlahuakó Dios tú laclhca̱ni̱t pues xalakmaka̱n profetas chú tali̱chihui̱nani̱t.  Pues naca̱lakacha̱niyá̱n Cristo tí naca̱lakma̱xtuyá̱n la̱ ixlaclhca̱ni̱t milacatacán maká̱n quilhtamacú. R Chí tamaclacasquiní calakxta̱palí̱tit milatama̱tcán ixlacati̱n Dios y cali̱pa̱huántit ixli̱hua̱k minacujcán xlacata naca̱xapaniyá̱n mintala̱kalhi̱ncán y naca̱makapa̱xahuayá̱n. =sDios ca̱maclacasquín huixín pues chuná ma̱kantáxti̱lh la̱ ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh profetas ixama akxtakajnán Cristo tí ixama ma̱lakachá naca̱lakma̱xtú cristianos. !’Huixín y xanapuxcun judíos makní̱tit Jesús pero ccatzí xlacata ni̱cxni ma̱kachakxí̱tit tú xlacata chú li̱tlahuátit. {Aquín cli̱pa̱huani̱táu Jesús ixli̱hua̱k quintapuhua̱ncán y jaé chixcú ni̱ma̱ lakapasá̱tit ni̱ lá ixtla̱huán aksa̱nani̱t porque cli̱quilhani̱táu ixli̱tlihueke Jesús y chí huixín acxilhni̱tántit la̱ ma̱ksá̱ni̱lh. LChuná jaé makní̱tit amá chixcú tí ixmacama̱xqui̱cani̱t hua̱k quili̱stacnicán. Pero Dios ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n y aquín tla̱n cma̱luloká̱u lama xastacnán Jesús. ,Q¡Cacatzi tucu xlacata huixín ni̱ ma̱tla̱ní̱tit camakxtakca amá tla̱n chixcú tí tancs ixlama y cha̱ ma̱tla̱ní̱tit camakxtakca cha̱tum makni̱ná! G Mili̱catzi̱tcán xlacata amá Dios tí tali̱pa̱huani̱t Abraham, Isaac, Jacob y hua̱k xalakmaká̱n quili̱tlakapasnicán, ma̱xqui̱ni̱t Ixkahuasa ixpu̱táhui̱lh nac ixpa̱xtú̱n. Amá chixcú tí huixín ma̱lacapú̱tit nac pu̱ma̱paksí̱n y acxni Pilato ixmakxtakputún huixín ni̱ ma̱tla̱ní̱tit. R Pedro ni̱ makatzánka̱lh quilhtamacú y chuné tzúculh ca̱ta̱chihui̱nán cristianos: ―Huixín lacchixcuhuí̱n xalac Israel, ¿hua̱nchi ca̱maka̱klhayá̱n tú qui̱taxtuni̱t? Huixín quila̱ca̱cni̱yá̱u la̱mpara aquín ckalhi̱yá̱u li̱tlihueke tú cli̱ma̱ksa̱ní̱u jaé chixcú tí ni̱ lá ixtla̱huán. zm Amá chixcú tí ixaksa̱nani̱t ixca̱pakchipalí̱n Pedro y Juan y ni̱ ixca̱makxtakputún. Xlacán tácha̱lh lacatum ní huanicán Portal de Salomón y hua̱k cristianos táalh aná porque ixtacatzi̱putún tú ixqui̱taxtuni̱t. P Xlacán tajicuanko̱lh porque ni̱ ixtacatzí tú ixqui̱taxtunini̱t amá chixcú tí ixtahuilá cha̱li cha̱lí nac lacapuhui̱lhta la Hermosa. Pedro lacspi̱ta tí ma̱ksá̱ni̱lh amá chixcú # Hua̱k cristianos tí ixtatanu̱ma̱na nac pu̱siculan acxni tá̱cxilhli amá chixcú talakápasli xlacata huá amá tí itsquihua̱yán. ~1Amá chixcú scayaj catzanko̱lh y maklhcátzi̱lh la̱ tzúculh tatlihueklha ixtujún ixcha̱xpá̱n. Tzáksalh ta̱yá; Pedro makachípalh, ¡chixx yá̱hualh y stucaj ta̱yachá la̱ta kósnalh. A̱stá̱n tzúculh tla̱huán. Pedro y Juan tatánu̱lh nac lanca pu̱siculan; xlá ca̱takókelh hasta ixkosnanti̱lhá la̱ta ixpa̱xahuama, ixpa̱xcatcatzi̱niti̱lhá Dios la̱ ixma̱ksa̱ni̱ni̱t. }U|#Pero Pedro tuncán huanipá: ―Aquit ni̱ cli̱mín tumi̱n pero camá̱n ma̱xqui̱yá̱n tú ma̱s ama macuaniyá̱n. ¡Ixli̱tlihueke Jesucristo xalac Nazaret camakta̱yán y catlá̱huanti tuncán! ={uXlá ixpuhuán ama̱ca ma̱xqui̱cán tumi̱n. ezCXlacán acs talacá̱nilh y Pedro kálhti̱lh: ―Pu̱la tla̱n quila̱laca̱cxilhui. |yqAcxni cá̱cxilhli Pedro y Juan ixama tatanú nac pu̱siculan ca̱huánilh: ―Quila̱ma̱xquí̱u actzu limosna. yxkCha̱li cha̱lí ixtahuilá nac lacapuhui̱lhta cha̱tum chixcú tí ni̱ lá ixtla̱huán la̱ta tilakáhualh. Huí tí ixmín huilí nac puhui̱lhta pu̱siculan huanicán la Hermosa xlacata naca̱maksquín limosna judíos tí ixtatanú. xw kMaktum Pedro y Juan ixta̱ma̱na talakachixcuhui̱nán nac lanca ixpu̱siculancan judíos xalac Jerusalén como a las tres de la tarde pues hua̱k cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús chú ixtali̱smani̱ni̱t talakachixcuhui̱nán. %vC/Hua̱k cristianos xala amá ca̱chiquí̱n ixtalakatí la̱ ti̱tum ixtaya̱huani̱t ixtalacapa̱stacnicán y ca̱li̱tlá̱n ixtalama̱na, y Dios na̱ chuná cha̱li cha̱lí ixca̱lakxta̱palí ixkasatcán cristianos, ixtapaktanú amá cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús.u.Cha̱li cha̱lí ixtatamakstoka nac lanca pu̱siculan xalac Jerusalén ixtalakachixcuhuí Dios. A̱stá̱n ixtatamakstoka nac aktum ákxtaka y aná li̱pa̱xáu lakxtum ixtahua̱yán la̱ li̱ta̱camán; ixtapa̱xcatcatzi̱ní Dios tú ixtlahuani̱t ixlacatacán. +tO-Ni̱ caj cha̱tum sta̱lh la̱ta tú ixkalhí, ixmacama̱stá xatumi̱n xlacata nama̱kpitzicán y naca̱ma̱xqui̱cán tí ixca̱tzanka̱ní ixtamaclacasquín. 4sa,Jaé cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús ni̱ ixtalactlancán, quilhpa̱xtum ixtara̱lakalhamán, ixtara̱makta̱yá acxni tú ixmaclacasquín cha̱tum cristiano. r{+Dios ca̱ma̱tláhui̱lh apóstoles lhu̱hua laclanca tascújut y hua̱k cristianos ixtaca̱cní tú ixta̱cxila. ]q3*Amá cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús ixtalakatí tama̱kantaxtí tú ixtama̱sí apóstoles, acxtum ixtalacchihui̱nán tú ixtatlahuá, macxtum ixtakalhtahuakaní Dios, ixtama̱kpitzí ixtahuajcán. p1)La̱ chihui̱nanko̱lh Pedro, amá chichiní tali̱pá̱hualh Jesús como cha̱tutu mi̱lh cristianos y cha̱tunu cristianos tata̱kmúnulh. ^o5(Pedro lhu̱hua ma̱s la̱ ca̱li̱ta̱chihuí̱nalh Jesús, na̱ ca̱lacspí̱tnilh la̱ ixli̱latama̱tcán. Ca̱huánilh ni̱ catamakslihuékelh ixkasatcán amá ni̱ lactla̱n cristianos xala ca̱quilhtamacú, para xli̱ca̱na ixtacha̱mputún ixpa̱xtu̱n Dios nac akapú̱n. Ixlatama̱tcán tí xla̱huán tali̱pá̱hualh Jesús inK'Pues Jesús ma̱lácnu̱lh Dios ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo hua̱k huixín y mincamancán y na̱ chuná hua̱k cristianos xala cani̱huá ca̱quilhtamacú tí ca̱tasaní Dios natali̱pa̱huán. m&Pedro ca̱kálhti̱lh: ―Cakalhapalanítit Jesucristo tú ni̱ tla̱n tlahuani̱tántit ixlacati̱n Dios y cha̱tunu cata̱kmúnulh nac ixtacuhui̱ni Jesucristo xlacata nama̱tzanke̱naní ixtala̱kalhí̱n y Dios nama̱xquí ixli̱tlihueke Espíritu Santo. `l9%La̱ takaxmatko̱lh ixtachihui̱n Pedro amá cristianos tzúculh tali̱puhuán ixnacujcán tú ixtatlahuani̱t y takalasquínilh Pedro y xa̱makapitzi apóstoles: ―Li̱ta̱camán, ¿tucu quili̱tlahuatcán? {ko$’Hua̱k huixín cristianos xalac Israel tí quila̱kaxmatma̱náu, aquit tancs cma̱luloka xlacata jaé chixcú Jesús tí huixín makní̱tit nac culu̱s Dios li̱lhca̱ni̱t Quimpu̱chinacán nahuán tí naquinca̱lakma̱xtuyá̱n. aj;#hasta xní nacca̱ma̱ktzuhuí hua̱k mienemigos xlacata natalakachixcuhui̱yá̱n.” ri]"Ah, xacaktzonksuama cca̱huaniyá̱n, Dios ni̱ ma̱lacnú̱nilh rey David nata̱ma̱paksi̱nán pues xlá na̱ huá:Quinti̱cú Dios huánilh Quimpu̱chiná tí ixama quilakma̱xtú:“Catahuila nac quimpa̱xtú̱n, 7hg!Acxni alh nac akapú̱n ní ixama ta̱ma̱paksi̱nán Ixti̱cú, maklhtí̱nalh hua̱k ixli̱tlihueke y quinca̱ma̱lacnu̱nín ixama quinca̱ma̱lakacha̱niyá̱n Espíritu Santo. Chí huixín acxilhni̱tántit y kaxpatni̱tántit la̱ quinca̱ma̱lakacha̱nini̱tán ixli̱tlihueke Espíritu Santo. g ’Aquín cacxilhni̱táu Jesús xastacnán y tla̱n cma̱luloká̱u xlacata Dios ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n. lfQRey David maká̱n tili̱lacahuá̱nalh xlacata Cristo tí ixama ca̱lakma̱xtuyá̱n ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n, ni̱ ixama tamakxtaka ixli̱stacni nac ca̱li̱ní̱n, ni̱ para ixmacni ixama pu̱chí̱n nac tíyat. ae;Li̱ta̱camán, rey David ixli̱chihui̱nama cha̱tum ixli̱talakapasni ni̱ma̱ ixama lakahuán, ixama tanú ixlakapu̱xoko ixpu̱ma̱paksí̱n, pues xlá na̱ profeta ixuani̱t y Dios chú tancs ma̱lacnú̱nilh. .dU’Li̱ta̱camán, ¿ticu ixli̱chihui̱nama rey David? Xlá latáma̱lh, ni̱lh y muju̱ca la̱ cati̱hua chixcú y hua̱k aquín catzi̱yá̱u ní taju̱ma. 9ckHuix quima̱si̱nini̱ta tijia ni̱ma̱ tancs nacli̱chá̱n nac akapú̱n,
xlacata nacli̱pa̱xahuayá̱n acxni naclakcha̱ná̱n nac mimpa̱xtú̱n huix Quimpu̱chiná. 'bGPorque ni̱ pa̱t akxtakmakana quili̱stacni nac ca̱li̱ní̱n,
ni̱ para pa̱t li̱makxtaka napu̱chí̱n ixmacni Minkahuasa tí macuanini̱tán. RaHuá xlacata snu̱n li̱pa̱xahuá quinacú,
y quisi̱máka̱t cli̱huán lacla̱n tachihuí̱n xlacata naclakachixcuhuí.Pues ccatzí ma̱squi quimacni ama ní cama lacastacuanampará. o`WCalacapa̱stáctit la̱ rey David tzokli xlacata Ixpu̱chiná Cristo, chuné ta̱chihuí̱nalh Dios:Cacxila la̱ quinta̱tla̱huán Quimpu̱chiná,
cacxcatzí la̱ quimakta̱yá xlacata ni̱tú naquima̱laktzanké. B_}Pero ni̱cxni lacpuhuántit xlacata ixpu̱china ca̱li̱ní̱n ni̱ lá makatlájalh pues ixliaktutu chichiní a̱stá̱n lacastacuánalh porque Dios ixma̱xqui̱ni̱t ixli̱tlihueke. 2^]Dios maká̱n ixlaclhca̱ni̱t tú ixama qui̱taxtú huá li̱mákxtakli cama̱lacapú̱tit nac ixpu̱ma̱paksi̱ncán romanos y chuná tla̱n makní̱tit nac culu̱s. +]OPedro la̱ta ixma̱ti̱tumi̱ni̱t ixtalacapa̱stacni, ca̱huanipá: ―¡Tla̱n cama̱kachakxí̱tit tú camá̱n ca̱huaniyá̱n huixín lacchixcuhuí̱n xalac Israel! Huixín catzi̱yá̱tit la̱ latáma̱lh namá chixcú Jesús xalac Nazaret, Dios ixlacsacni̱t y má̱xqui̱lh hua̱k ixli̱tlihueke xlacata naca̱tlahuá laclanca ixtascújut y chuná ca̱li̱ma̱lacahua̱ní̱n la̱ kalhí ixli̱tlihueke. f\EAmá cristianos tí tamaksquín Dios caca̱lakalhámalh ama talakma̱xtú ixli̱stacnicán. g[GChichiní ama talakapaklhtu̱tá y papá ama tasí la̱ cakálhi̱lh kalhni;
y huá jaé quilhtamacú acxni ama min Mimpu̱chinacán xlacata naca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ kalhí ixli̱tlihueke ixli̱ma̱paksí̱n. /ZWNac akapú̱n pa̱t acxilá̱tit tú ni̱cxni ixtasi̱ni̱t,
y nac ca̱quilhtamacú cama li̱ma̱lacahua̱ni̱nán la̱ kalhni, la̱ lhcúya̱t y la̱ jin. #Y?Hua̱k lacchixcuhuí̱n y lacchaján tí quintamacuaní
ama ca̱kchipaní ixtalacapa̱stacnicán Quiespíritu xlacata naquintali̱chihui̱nán. FXAma cha̱n quilhtamacú acxni hua̱k cristianos cama ma̱xquí quintalacapa̱stacni.Lacchixcuhuí̱n y lacchaján ama ta̱cxcatzí y tali̱chihui̱nán quintapuhuá̱n,
lakkahuasán y lactzumaján cama ca̱li̱ma̱lacahua̱ní quintascújut,
y lakko̱lún lhu̱hua tú cama ca̱li̱ma̱ma̱nixní. OWHuixín ni̱ ma̱kachakxi̱ni̱nántit xlacata nac milacati̱ncán kantaxtuni̱t amá tú tima̱cxcatzí̱ni̱lh Dios profeta Joel maká̱n quilhtamacú. Xlá chuná tzokli ixtapuhua̱n Dios: AV{cama̱kachakxí̱tit tú cama ca̱huaniyá̱n: Makapitzi huixín huaná̱tit xlacata aquín ckachi̱yá̱u. ¡Nicu li̱puhuaná̱tit ckachi̱yá̱u si apenas las nueve de la mañana! _U7Entonces hua̱k apóstoles tatá̱yalh ixlacati̱ncán y Pedro chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh cristianos: ―Huixín cristianos xalac Jerusalén y huixín tí tani̱tántit xala mákat y quila̱kaxmatma̱náu, T7 ―¡Ni̱ caso catlahuátit, takachí namá lacchixcuhuí̱n! ―ixtakalhti̱nán makapitzi. Pedro ca̱lacspi̱tní cristianos tú qui̱taxtuma S Lhu̱hua ni̱ ixtacatzí tú natalacpuhuán y huata ixtara̱kalasquiní: ―¿Cha̱ nicu ama qui̱ta̱yá jaé tú kaxmatma̱náu? XR) Na̱ tamini̱t cristianos xalac Creta y Arabia, y hasta cristianos romanos na̱ talaya̱na juú, makapitzi juú talakahuani̱t y tunu caj tapaktanu̱ni̱t judíos natali̱pa̱huán Dios ni̱ma̱ talakachixcuhuí xlacán. ¡Ni̱ para li̱ca̱najlaputu la̱ tali̱chihui̱nán namá cristianos ixtascújut Dios nac quintachihui̱ncán! pQY Asia, Frigia, Panfilia, Egipto, Africa amá pu̱latama̱n ni̱ma̱ huilachá pakana̱chá nac Cirene. ,PQ ¿Nicu tali̱ma̱kachakxí ixtachihui̱ncán tí tamini̱t juú? Pues juú talaya̱na cristianos xalac Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, |Oq¿Hua̱nchi tla̱n tachihui̱nán quintachihui̱ncán ni̱ma̱ aquín chihui̱naná̱u nac quimpu̱latama̱ncán? kNOA̱huata acs tatá̱yalh, ixtahuán: ―Jaé lacchixcuhuí̱n xalac Galilea, ¿tucu ixkasatcán? AM{Acxni takáxmatli maca̱csá̱nalh nac akapú̱n amá la̱ akxtulú̱n lacapala táalh nac ákxtaka ní ixtatanu̱ma̱na apóstoles. Acxni tácha̱lh, ni̱ ixtaca̱najlaputún tú ixqui̱taxtuma, pues cha̱tunu apóstoles ixchihui̱nán nac ixtachihui̱ncán ni̱ma̱ ixchihui̱nancán nac ixpu̱latama̱ncán. L9Nac Jerusalén ixtamini̱t talakachixcuhui̱nán lhu̱hua judíos ni̱ma̱ ixtalama̱na katunu ca̱chiquí̱n y pu̱latama̱n amá quilhtamacú. K'La̱ tamaklhti̱nako̱lh ixli̱tlihueke Espíritu Santo tla̱n tachihuí̱nalh ti̱pa̱katzi tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱cxni ixtakaxmatni̱t. J}Ya̱ para ixtama̱kachakxí tú ixqui̱taxtuma acxni tzúculh tapitzí catzuntín amá lhcúya̱t la̱ capíricxli, y ca̱ctánu̱lh cha̱tum cha̱túm nac ixtalacapa̱stacnicán. ¡Chuná jaé ixca̱liakmunucani̱t ixli̱tlihueke Espíritu Santo! +IOAná ixtatanu̱ma̱na acxni takáxmatli nac akapú̱n la̱ cajílilh y ¡suannc ca̱laktánu̱lh la̱ aktum akxtulú̱n, ixtasí la̱ aktum maclanca lhcúya̱t! DH Ni̱ lhu̱hua quilhtamacú alh acxni lakcha̱mpá tunu ixtacuhuinican judíos ixuanicán Pentecostés y hua̱k amá tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús ixtatamakstokni̱t nac aktum ákxtaka. YG -La̱ takalhtahuakako̱lh ca̱li̱maca̱nca suerte ixcha̱tuycán y tocá̱rli̱lh Matías natanú ixlakapu̱xoko Judas, y la̱ta amá quilhtamacú ca̱ta̱ma̱paksí̱nalh cha̱ca̱huitu apóstoles.DF Aquín cca̱lacsacui jaé cha̱tuy lacchixcuhuí̱n, quila̱ma̱cxcatzi̱níu ticu li̱lhca̱ni̱ta natanú ixpu̱xoko Judas, pues xlá laktzánka̱lh y alh akxtakajnán ní ixmini̱ní. E A̱stá̱n pu̱tum tzúculh takalhtahuakaní Dios, ixtahuán: ―Quimpu̱chinacán, huix hua̱k ca̱lakapasa ixtapuhua̱n quinacujcán. >D wAmá cristianos tama̱pa̱cúhui̱lh cha̱tuy lacchixcuhuí̱n ma̱s xalactali̱pa̱u: cha̱tum ixuanicán José ixli̱lakapascán Barsabás y xa̱cha̱tum ixuanicán Matías. WC )Juú tahuila̱na makapitzi lacchixcuhuí̱n tí tata̱latapu̱li̱ni̱t Jesús la̱ta tiakmúnulh Juan hasta acxni alh nac akapú̱n cquilacati̱ncán. Calacsacuí tí ma̱s ma̱ccha̱ní talacapa̱stacni xlacata naquinca̱ta̱latapu̱li̱yá̱n y naquinca̱ta̱ma̱luloká̱n Jesús lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n y lama xastacnán. nB W’Huá cca̱li̱huaniyá̱n, calacputzáu tí nali̱lhca̱yá̱u natanú ixlakapu̱xoko Judas. A Nac ixlibro xla Salmos rey David na̱ tzokli ixlacatacán namá cristianos tú ca̱pa̱xtoka acxni tachipá jaé tijia, pues lacatum tzokli:Akxtakmákalh ixchic, yaj tí capu̱latáma̱lh. A̱lacatunu huan:Tunu tí cachípalh ixtascújut. @ ;Tú pá̱xtokli Judas tuncán tacatzi̱ko̱lh cristianos tí talama̱na nac Jerusalén y tali̱ma̱pa̱cúhui̱lh jaé ca̱quihuí̱n Campo de Sangre. y? mPero como liakskahuínalh Quimpu̱chinacán ma̱xqui̱ca tumi̱n y huá li̱tamá̱hualh aktum ca̱quihuí̱n. Pero, ¿tucu li̱macuánilh? Ixacstu ta̱kpíxchi̱lh y acxni pa̱tástalh hua̱k ixpa̱lu̱hua ta̱kahuani̱ko̱lh ca̱tiyatni. > Ma̱kachakxi̱tittá xlacata cca̱li̱ta̱chihui̱namá̱n Judas Iscariote amá tí na̱ ixlacsaccani̱t naquinca̱ta̱scujá̱n. #= A―Li̱ta̱caman, ixtamaclacasquiní naqui̱taxtú tú ixlaclhca̱ni̱t Dios, ca̱ksántit la̱ ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Espíritu Santo rey David catzokli nac ixlibro tú ixama akspulá amá chixcú tí ca̱cpúxculh cristianos natachipá y natalí̱n Jesús nac pu̱la̱chi̱n. (< KMaklhu̱hua chuná jaé ixtakalhtahuaká y maktum ixtatamakstokni̱t ma̱x como ciento veinte cristianos, Pedro tá̱yalh y chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: 1; ]Xlacán siempre ixtatamakstoka xlacata acxtum natakalhtahuakaní Dios con ixli̱talakapasni Jesús, ixna̱na na̱ chuná y makapitzi lacchaján ni̱ma̱ na̱ ixtamín. z: o A̱stá̱n tatá̱cxtulh nac ixli̱quilhmactuy chiqui ni̱ma̱ ixtapu̱huila̱na. Juú ixtatamakxtaka Pedro, Juan, Santiago, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Santiago ixkahuasa Alfeo, Simón el cananista y Judas ixta̱cam Jacobo. G9   Aná jaé ní ixtatamakstokni̱t cristianos ixuanicán Monte de los Olivos. A̱stá̱n táalh nac ca̱chiquí̱n xla Jerusalén ní ixtatamakxtaka, tatlá̱hualh como aktum kilómetro. C8  y chuné tachihuí̱nalh: ―Lacchixcuhuí̱n xalac Galilea, huixín acxilhni̱tántit la̱ ani̱t Jesús nac akapú̱n, pero ni̱tú capuhuántit porque la̱ acxílhtit tá̱cxtulh nac akapú̱n, chuná namimpará y ta̱ctapará ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú. Putzacán tí natanú ixlakapu̱xoko Judas Iscariote O7  Hua̱k acs ixtalaca̱ni̱t la̱ ixta̱cxtuma Jesús y lakasu̱t tzúculh talakatzanká; hasta ni̱ para tá̱cxilhli la̱ calakata̱yachi cha̱tuy lacchixcuhuí̱n makstarankán ixtalhaka̱nani̱t, ,6 S Maktum ixdiscípulos Jesús hua̱k ixtatamakstokni̱t, y ¡ana tuncán Jesús aktlapako̱lh la̱ puclhni y tzúculh ta̱cxtú nac akapú̱n caj la̱ cakosli! v5 gPero acxni namaklhti̱naná̱tit ixli̱tlihueke Espíritu Santo huixín pa̱t kalhi̱yá̱tit li̱camama naquila̱li̱chihui̱naná̱u juú nac Jerusalén, nac pu̱latama̱n Judea, nac Samaria y na̱ chuná hua̱k lactzú y laclanca pu̱latama̱n ni̱ma̱ tahuila̱na ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. Jesús an nac akapú̱n y cha̱tuy ángeles tali̱chihui̱nán h4 KJesús ca̱kálhti̱lh: ―Huixín ni̱ ca̱mini̱niyá̱n nacatzi̱yá̱tit tú yá quilhtamacú o tú yá chichiní ama ma̱kantaxtí Quinti̱cú Dios tú xlá laclhca̱ni̱t ama tlahuá a̱stá̱n ca̱quilhtamacú. i3 MMaktum tunu quilhtamacú acxni ca̱tasi̱nipá ixdiscípulos, xlacán takalasquínilh: ―Quimpu̱chinacán Jesús, ¿huá jaé quilhtamacú pa̱t lakma̱xtuya quimpu̱latama̱ncán Israel la̱ ta̱kchipani̱t romanos? 62 gPues huixín catzi̱yá̱tit xlacata Juan Bautista ixliakmunu̱nán chúchut pero huixín pa̱t ca̱liakmunucaná̱tit ixli̱tlihueke Espíritu Santo yaj maka̱s chichiní. v1 gMaktum acxni ca̱tasi̱nipá, ca̱huánilh: ―Ni̱ cataxtútit jaé ca̱chiquí̱n xla Jerusalén; juú catamakxtáktit; cakalhí̱tit naca̱ma̱xqui̱caná̱tit ixli̱tlihueke Espíritu Santo la̱ ca̱ma̱lacnu̱nín Quinti̱cú. 0 Como ixca̱lacsacni̱t ixapóstoles antes naán nac akapú̱n tla̱n ca̱lacspí̱tnilh la̱ ixama lacatzucú ixtapaksi̱t Dios y ca̱li̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh Espíritu Santo tú ixli̱tlahuatcán a̱stá̱n. Jesús ma̱lacnú ama ma̱lakachá Espíritu Santo r/ _hasta acxni alh nac akapú̱n. Huix catzi̱ya la̱ makni̱ca, pero xlá lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n y ti̱puxum chichiní ca̱tasí̱nilh ixdiscípulos ca̱quilhtamacú xlacata nata̱cxila y natama̱luloka la̱ ixlama xastacnán. X. -Tali̱pa̱u quiamigo Teófilo: Xla̱huan libro ni̱ma̱ ctzokli y cma̱lakacha̱nín, cli̱ta̱chihui̱nán la̱ta tú tláhualh y má̱si̱lh Jesús la̱ta tima̱lacatzúqui̱lh ixtascújut ca̱quilhtamacú - +Dios ca̱cxilhlacachá̱n y tla̱n calatapa. Lhu̱hua mili̱talakapasni xala jaé pu̱latama̱n talacasquín nacuaniyá̱n kalhé̱n ixlakapu̱xokocán, y catlahua li̱tlá̱n na̱ caca̱huanipi kalhé̱n quilakapu̱xoko cha̱tunu quiamigos tí talama̱nanchá.j, Oporque aquit sok camputuna̱chá lakpaxia̱lhnaná̱n xlacata nakalhchihui̱naná̱u ca̱lacán. r+ _ Lhu̱huacú tú ma̱s cca̱huaniputuná̱n pero yaj cli̱tzokputún quimacán tú nacuaniputuná̱n ]* 5 Pero ni̱ chuná ixtalacapa̱stacni Demetrio porque cani̱huá tla̱n li̱chihui̱nancán, y ni̱ lá tí ma̱ma̱xaní porque ixlatáma̱t li̱ma̱lacahua̱ni̱nán y aquín na̱ chuná cma̱luloká̱u xlacata xli̱ca̱na la̱ta jaé tú li̱chihui̱nancán y huixín na̱ acxilhni̱tántit xlacata xli̱ca̱na tú cli̱chihui̱nama. _~_}}||EzzyAxwvvquitsrqq*p:on=mIlkjjigffeudc}bba`p_x^]]B\f[ZZYWWAVQT6S4RqQQ5P1OON2M=LLKgJIIeHGGFEED?CCBA@>w=D<;`:_98643Z2y11$0/-,,+h*))F''>&k&_$#"";! !3eE&kS U:_ a  e = @ln[U Aná tahui aktutu chichiní la̱ta ni̱ ixlacahua̱nán, ni̱ para ixua̱yán, ni̱ para ixkotnán. PZ Saulo lakasu̱t tzúculh ta̱yá y tzáksalh lacahua̱nán pero lakatzí̱n ixlani̱t. Ixcompañero tamakachipáli̱lh hasta nac Damasco, talí̱cha̱lh nac ixchic cha̱tum chixcú huanicán Judas. Y/ Amá soldados tí ixtata̱án Saulo na̱ ixtajicuanko̱ni̱t porque ixtakaxmata amá tachihuí̱n pero ni̱ ixta̱cxila tí ixchihui̱nama. zXm Saulo li̱cuánit jícualh, pero chihui̱nampá: ―Quimpu̱chinacán, ¿tucu lacasquina cactláhualh? ―Aquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n cachipi nac Damasco ní ixpímpa̱t; aná pa̱t huanicana tú mili̱tláhuat ―kálhti̱lh Jesús. 'WG ―¿Ticu huix quinta̱chihui̱námpa̱t? ―kalasquiní̱nalh Saulo. Amá tí ixchihui̱nani̱t kalhtí̱nalh: ―Aquit Jesús tí huix si̱tzi̱niya. Vy Saulo pa̱tástalh nac ixcahua̱yu y takaxmáti̱lh jaé tachihuí̱n: ―Saulo, Saulo, ¿hua̱nchi quisi̱tzi̱niya? OU Hua̱k tama̱tlá̱ni̱lh y alh pakán amá ca̱chiquí̱n Damasco. Pero acxni lihua ixcha̱majá tási̱lh nac akapú̱n la̱ camáklipli, y ¡taranc! li̱tama̱ko̱lh taxkáket ní ixtla̱huama. bT= y ca̱máksquilh li̱ma̱paksí̱n xatatzokni xlacata naán nac Damasco ca̱xuataxtú nac sinagogas hua̱k lacchixcuhuí̱n y lacchaján tí ixtali̱pa̱huán Jesús y tla̱n naca̱li̱mín tachí̱n nac Jerusalén. NS  Nac Jerusalén Saulo ni̱ ixca̱li̱makxtaka ixca̱maka̱klhá cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús xlacata ixama ca̱makní. Hasta alh ca̱ta̱chihui̱nán xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n curas "R=(Felipe cha̱lh nac Azoto y tzúculh li̱chihui̱nán Jesús hua̱k nac lactzu ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ca̱lakatzá̱lalh hasta cha̱lh nac Cesarea."Q='Acxni tapa̱táxtulh nac tijia, Espíritu Santo li̱lh a̱lacatunu Felipe y amá chixcú yaj ácxilhli, pero pa̱xahuati̱lhá alh nac ixpu̱latama̱n. Amá chixcú li̱ma̱paksí̱nalh caya̱huaca carreta y tatá̱ctalh ixcha̱tuycán y aná amá nac actzu taxtunú Felipe akmúnulh amá tali̱pa̱u chixcú xalac Etiopía. >Ou%―Tla̱n cakmunuyá̱n para xli̱ca̱na li̱pa̱huana Jesús ixli̱hua̱k minacú. ―Jé, aquit cca̱najlá xlacata Jesucristo Ixkahuasa Dios ―kalhtí̱nalh amá chixcú. N/$Acxni ixtalakatza̱lama̱na aktum actzu taxtunú amá chixcú huánilh Felipe: ―Juú huí chúchut. ¿Hua̱nchi ni̱ quiakmunuya chí tuncán? 'MG#―Cama lacspi̱tniyá̱n la̱ qui̱taxtú ―kálhti̱lh Felipe. Y tzúculh li̱ta̱chihui̱nán y lacspi̱tní la̱ta tú ixqui̱taxtunini̱t Jesús. .LU"Amá chixcú xalac Etiopía kalasquínilh Felipe: ―¿Niculá jaé qui̱taxtú? ¿Isaías ixli̱chihui̱nama ixli̱stacni, o ixli̱chihui̱nama tunu chixcú? zKm!Ni̱ cha̱tum tí maklhtí̱nalh tama̱xokó̱ni̱lh tú ni̱ ixlí̱n,
ni̱ para li̱chihui̱namputu tú tatlahuánilh ixli̱talakapasni.¿Ticu ama taquilhtla̱ní? Pues acxtum tama̱lakspútulh ixli̱stacni nac ca̱quilhtamacú. 3J_ Ana ní ixli̱kalhtahuakama ixlibro Isaías chuné ixuán:Li̱nca nac ixpu̱maknicán la̱ tantum manso borrego.Ni̱ para tziná takalhpítzilh xlacata natatlanca̱ní ixlacati̱ncán tí tamákni̱lh,
na̱ chuná la̱ ni̱ tasá tantum borrego acxni maksitcán ixchíxit. I9―Tó̱, ni̱ cma̱kachakxí porque ni̱tí quilacspi̱tní la̱ qui̱taxtú ―kalhtí̱nalh amá chixcú, y huánilh catá̱cxtulh nac carro. H3Acxni ma̱lacatzúhui̱lh káxmatli tú ixli̱kalhtahuakama amá chixcú, y kalasquínilh: ―¿Ma̱kachakxi̱ya tú li̱chihui̱nán namá libro? wGgEspíritu Santo ma̱cxcatzí̱ni̱lh Felipe cama̱tá̱xtucli ixpu̱chiná amá carro y cata̱chihuí̱nalh. -FSy chí ixtaspitma nac ixpu̱latama̱n. Xlá curucs ixuí nac carreta ni̱ma̱ ixtama̱tla̱hualí̱n cahua̱yu, ixli̱kalhtahuakati̱lhá ixlibro profeta Isaías. EFelipe alh amá nac tijia y aná taka̱stá̱yalh cha̱tum tali̱pa̱u eunuco chixcú tí ixmini̱t lakachixcuhui̱nán nac Jerusalén. Jaé chixcú ixta̱ma̱paksi̱nán reina Candace nac ixpu̱latama̱n Etiopía, la̱ istsecretario ixuani̱t, bD=Maktum cha̱tum ángel laktá̱ctalh Felipe y huánilh: ―Nac Jerusalén taxtú kantum tijia, ti̱taxtú nac desierto y cha̱n nac ca̱chiquí̱n huanicán Gaza. ¡Chí tuncán cata̱ya y capit amá nac tijia! C!Pedro y Juan la̱ tatlahuako̱lh tú ixca̱ma̱macqui̱cani̱t amá ca̱chiquí̱n, tatáxtulh lhu̱hua nac lactzu̱ ca̱chiquí̱n xalac Samaria y tali̱chihuí̱nalh Jesús, y a̱stá̱n tatáspitli nac Jerusalén. Felipe akmunú cha̱tum tali̱pa̱u chixcú -BSSimón kálhti̱lh Pedro: ―Catlahuátit li̱tlá̱n quila̱li̱kalhtahuakáu ixlacati̱n Dios porque ni̱ clacasquín caquimpá̱xtokli tú quila̱huaníu. APorque puro lacli̱xcájni tapuhuá̱n kalhi̱ya y mintala̱kalhí̱n ixtachí̱n tlahuani̱tán. ¡Camáksquinti cama̱tzanke̱nanín! -@S¿Hua̱nchi ni̱ lakmakana mintala̱kalhí̱n? Cpuhuán Dios tla̱n ixma̱tzanke̱nanín namá ni̱ lactlá̱n mintalacapa̱stacni ni̱ma̱ kalhi̱ya nac minacú. d?ADios ni̱ lá tú ma̱xqui̱yá̱n porque huix ni̱ tla̱n tú tlahuaya nac ixlacatí̱n. 7>gPedro kálhti̱lh: ―¡Mintumi̱n cata̱laktzanká̱n nac ca̱li̱ní̱n, tala̱kalhi̱n chixcú! ¿Nicu li̱puhuana xlacata tla̱n tama̱huacán ixli̱tlihueke Dios? j=MXlá ca̱li̱makachípalh tumi̱n y ca̱huánilh: ―Na̱ quila̱ma̱xquí̱u namá li̱tlihueke o li̱catzí̱n xlacata acxni nacliaclhita quimacán cha̱tum cristiano tla̱n namaklhti̱nán ixli̱tlihueke Espíritu Santo. <Amá brujo Simón ácxilhli la̱ cristianos tamaklhtí̱nalh Espíritu Santo acxni taliáclhitli ixmacancan apóstoles. ";=A̱stá̱n Pedro y Juan taliáclhitli ixmacancán cha̱tunu cristianos tí ixtata̱kmununi̱t y hua̱k tamaklhtí̱nalh ixli̱tlihueke Espíritu Santo. : Porque xlacán ni̱ ixtamaklhti̱nani̱t ixli̱tlihueke Espíritu Santo huata ixtata̱kmununi̱t nac ixtacuhui̱ní Jesucristo. J9 Acxni tácha̱lh nac Samaria tzúculh tali̱kalhtahuaká ixlacati̱n Dios amá cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús nac Samaria xlacata natamaklhti̱nán ixli̱tlihueke Espíritu Santo. u8cNac Jerusalén ní ixtatamakxtakni̱t cha̱cu̱tuy apóstoles, acxni tacátzi̱lh xlacata cristianos xalac Samaria na̱ ixtali̱pa̱huani̱t Jesús, tama̱lakácha̱lh Pedro y Juan xlacata ma̱s natalacspi̱ta ixtachihui̱n Dios. G7 Hasta Simón na̱ ca̱nájlalh y ta̱kmúnulh, y la̱ta amá quilhtamacú tzúculh takoké Felipe xlacata naacxila la̱ ixca̱tlahuá ixtascújut pues xlá lhu̱hua tí ixca̱ma̱ksa̱ní. J6  Pero acxni tzúculh takaxmata Felipe la̱ ixli̱chihui̱nán Dios ixma̱lakacha̱ni̱t Ixkahuasa Jesucristo, tali̱pa̱hualh y lhu̱hua tata̱kmúnulh la̱ lacchixcuhuí̱n y la̱ lacchaján. f5E Maka̱s quilhtamacú amá cristianos xalac Samaria ixtakaxmatni̱t tú ixca̱huaní Simón. 4{ Huá xlacata hua̱k cristianos ixtali̱pa̱huán hasta ixtahuán xlacata amá chixcú ma̱x Dios ixma̱lakacha̱ni̱t. Z3- Amá nac ca̱chiquí̱n ixlama cha̱tum brujo ixuanicán Simón. Xlá ixca̱kskahuini̱t lhu̱hua cristianos nac Samaria y xa̱huá ixli̱tanú lanca chixcú tí tla̱n ixca̱tlahuá laclanca tascújut. 52cAmá nac ca̱chiquí̱n ni̱ ixuí cha̱tum cristiano tí ni̱ ixli̱pa̱xahuá la̱ta tú ixtlahuá Felipe. Cha̱tum brujo tama̱huaputún ixli̱tlihueke Espíritu Santo U1#Porque ixca̱ma̱ksa̱ní tí ixca̱ctanu̱ma tlajaná y acxni ixtataxtú jaé tlajananí̱n ixta̱ktasá la̱ catachíyalh. Na̱ ixca̱ma̱ksa̱ní tí ni̱ lá ixtatla̱huán o ixtalaclu̱nchu̱ni̱t. &0ELhu̱hua cristianos ixtatamakstoka, ixtalakatí takaxmata la̱ ixchihui̱nán, pero ni̱ caj maktum ca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh laclanca ixtascújut Dios. //Chuná jaé amá chixcú Felipe cha̱lh nac aktum actzú ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ixli̱tapaksí Samaria y aná tzúculh li̱chihui̱nán Jesús. +.OPero amá cristianos tí tatzá̱lalh a̱lacatunu pu̱latama̱n la̱ta ní ixtachá̱n ixtali̱chihui̱nán la̱ Jesús ixma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n. x-iTí lihua ixca̱pu̱tlaká amá tí ixtali̱pa̱huán Jesús huá amá kahuasa Saulo; ¡ni̱ ixca̱cxilhputún! Ni̱ caj maktum tánu̱lh nac ixakxtakacán, ixca̱xuataxtú lacchixcuhuí̱n y lacchaján, ixca̱ma̱nú nac pu̱la̱chi̱n. V, 'Amá kahuasa Saulo ixlakatí la̱ ixmakni̱cani̱t Esteban. A̱stá̱n makapitzi judíos tí tla̱n ixtacatzí, tásacli Esteban y tamúju̱lh la̱ ixmini̱ní. Snu̱n ixtali̱lakaputzá, ixtalaktasá la̱ ixma̱kxtakajni̱cani̱t. La̱ta amá quilhtamacú tzucuca ca̱pu̱tlakacán tí ixtali̱pa̱huán Jesús. Hua̱k tzúculh tatza̱lá a̱lacatunu pu̱latama̱n; makapitzi táalh nac Judea y nac Samaria y a̱huata apóstoles tatamákxtakli nac Jerusalén. +O*<Acxni tuncán tzokostaj tama̱chá ca̱tiyatni y aktásalh: ―¡Quimpu̱chiná Dios, caca̱ma̱tzanke̱nani tú quintatlahuánilh jaé lacchixcuhuí̱n! Acxni tuncán ni̱ko̱lh Esteban.6)e;Ixmacni Esteban huata ixtali̱macahuán amá chíhuix pero xlá chuné kalhtahuakánilh Dios: ―Quimpu̱chiná Jesús, lakama̱chá̱n quili̱stacni. ¡Camaklhtí̱nanti! J( :Amá ma̱paksi̱naní̱n táli̱lh Esteban nac quilhapa̱n ca̱chiquí̱n; aná tatalákxtulh xala ixkalhni ixlhaka̱tcán y ca̱maktakálhnilh cha̱tum kahuasa ixuanicán Saulo. A̱stá̱n jaé lacchixcuhuí̱n tí ixtapuhuán ixkalhchiya̱nani̱t Esteban tzúculh tasaca chíhuix y tali̱ma̱xquí xlacata natamakní. -'S9Aná qui̱tá̱yalh chihui̱nán Esteban porque amá lacchixcuhuí̱n pu̱tum ta̱ctahuácalh la̱ catachíyalh xlacata natama̱quilhacslí y yaj natakxmata. -&S8Esteban ca̱huánilh amá lacchixcuhuí̱n: ―¡Chí cacxilhma la̱ lacquí akapú̱n y Jesús Xatalacsacni Chixcú huí nac ixpa̱xtu̱n Quimpu̱chinacán Dios! <%q7Pero Espíritu Santo ixakchipanini̱t ixtalacapa̱stacni Esteban. Talacayá̱hualh ta̱lhmá̱n y ácxilhli ixli̱lanca Dios nac akapú̱n y Jesús ixuí nac ixpa̱xtú̱n. 0$Y6―¡Acs cata̱ya, chixcú! ―takalhpaktánu̱lh amá lacchixcuhuí̱n acxni takáxmatli tú ixca̱li̱ya̱huama Esteban, hasta ixtatatlaná la̱ta tasi̱tzí. #5Dios ca̱ma̱lakacha̱nín ángeles xlacata naca̱huaniyá̱n hua̱k ixtapáksi̱t, pero huixín kaxpatmakaná̱tit ixtachihuí̱n. l"Q4Xlacán tapu̱tlákalh hua̱k profetas tí ca̱ma̱lakácha̱lh Dios natali̱chihui̱nán Cristo tí ixama ca̱lakma̱xtuyá̱n. Y huixín, ¿tucu tlahuanítit Jesús tí ixlacsacni̱t Dios? ¡Liakskahuinántit y makní̱tit! k!O3Esteban ni̱ ca̱li̱quilhpúhualh amá tí ixtama̱kalhapali̱ma̱na, y ca̱huánilh: ―¿Tucu ca̱li̱macuaniyá̱n mintake̱ncán y minacujcán laktakalhi̱n lacchixcuhuí̱n? Huixín li̱tamakxtaká̱tit la̱ namá cristianos tí ni̱ talakapasa Dios porque ni̱ kaxpatá̱tit. Pues siempre ta̱ra̱lacata̱qui̱yá̱tit ixli̱tlihueke Espíritu Santo tí ma̱lakachá Dios nali̱chihui̱nán ixtalakalhamá̱n. Huixín tantum lhkamani̱tántit ixkasatcan minti̱cucán. 2¿Ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata akapú̱n quimpu̱táhui̱lh y nac tíyat ca̱quilhtamacú cca̱ya̱huani̱t quintujún?¿Tucu yá quimpu̱jaxni ama quila̱tlahuaniyá̱u huixín lacchixcuhuí̱n? La̱ chihui̱nanko̱lh Esteban li̱makni̱cán chíhuix 1¿Tucu yá chiqui ama quila̱tlahuaniyá̱u?¿A poco ni̱ aquit ctlahuani̱t la̱ta tú anán ca̱quilhtamacú? I 0Ma̱squi lanca Quimpu̱chinacán Dios ni̱ lacatum tanu̱ma nac aktum pu̱siculan porque cha̱tum profeta ma̱lacpuhuá̱ni̱lh caca̱huánilh cristianos la̱ ixlacpuhuán ixlacatacán: /Rey David láclhca̱lh jaé talacapa̱stacni pero huá ixkahuasa Salomón xli̱ca̱na tí tlahuánilh ixpu̱siculan Dios. ]3.Dios ma̱tlá̱ni̱lh ixlatama̱t David y xlá máksquilh li̱tlá̱n para ixlacasquín catlahuánilh aktum pu̱siculan ní lacatum nalakachixcuhui̱cán Dios tí ixli̱pa̱huani̱t ixli̱talakapasnicán Jacob. kO-Cha̱lh quilhtamacú acxni judíos tata̱rá̱nicli cristianos xala a̱lacatunu pu̱latama̱n, y la̱ta ní ixtatlajá chú ixtalí̱n amá tabernáculo. Ixca̱cpuxcún Josué y chuná jaé amá pu̱lakachixcuhui̱n tamaklhti̱nantí̱lhalh la̱ herencia pu̱tunu talacstacni xalakmaka̱n quili̱talakapasnicán hasta acxni David ca̱cpúxculh judíos. 3_,’Amá xalakmaka̱n quili̱talakapasnicán acxni ixtalapu̱lá cani̱huá nac desierto, cha̱tum ángel lacspí̱tnilh Moisés la̱ ixlacasquín catláhualh aktum ixpu̱lakachixcuhui̱n Dios huanicán tabernáculo; amá la̱ pu̱siculan ni̱ma̱ lacapala tla̱n ixma̱lakxtucán, ixli̱ncán cani̱huá. Aná jaé ixca̱ma̱qui̱cán chíhuix ní ixca̱tzokcani̱t ixtapaksi̱t Dios ni̱ma̱ ixma̱xqui̱ni̱t Moisés. ~u+¡Ni̱cxni! Pero huixín ca̱tlahuátit pu̱laktumi̱n tí naca̱cucayá̱tit.Ca̱lakachixcuhuí̱tit pu̱laktumi̱n ni̱ma̱ ca̱tlahuátit y ni̱ tastacnán ca̱cucátit:Dios Moloc, itstacu Renfán y lhu̱hua ma̱s.Huá xlacata cama ca̱macama̱sta̱yá̱n la̱ tachí̱n nac aktum pu̱latama̱n huanicán Babilonia. Salomón tlahuaní ixpu̱siculan Dios y*Dios ni̱ lakáti̱lh y ca̱kxtakmákalh; ca̱li̱mákxtakli catalakachixcúhui̱lh tú ixtalacasquín, chichiní, papá y makapitzi stacu. Profeta Amós tzokli nac ixlibro la̱ ca̱li̱chihuí̱nalh Dios jaé cristianos:Ti̱puxum ca̱ta latapu̱lí̱tit nac desierto.¿Nicu makli̱t makní̱tit quitzistancaní̱n xlacata naquila̱li̱lakachixcuhui̱yá̱u? U#)Aarón ma̱tlá̱ni̱lh y hua̱k tamaktláhualh tantum pu̱laktumi̱n becerro. A̱stá̱n tamákni̱lh quitzistancaní̱n xlacata natali̱lakachixcuhuí. ¡Hua̱k ixtali̱pa̱xahuá tú ixtatlahuani̱t! }s(Huá tali̱huánilh Aarón: “Aquín ctaspitputumparayá̱u nac Egipto. Quila̱tlahuaníu aktum pu̱laktumi̱n tí naquinca̱maktakalhá̱n y naquinca̱pu̱laniyá̱n porque namá Moisés tí quinca̱tamacxtún nac Egipto aktzanka̱ni̱t.” +O'’Pero ni̱ hua̱k judíos takáxmatli y tama̱tlá̱ni̱lh tú ca̱ma̱lacnú̱nilh Moisés, y lhu̱hua ixtaspitputumpará nac Egipto ní ixtataxtuni̱t. 1[&Acxni ixca̱ta̱lapu̱lá quili̱talakapasnicán nac desierto, amá ángel tí ta̱chihuí̱nalh Moisés nac Monte de Sinaí na̱ macamá̱xqui̱lh hua̱k ixtapaksi̱t Dios la̱ ixli̱latama̱tcán judíos tí ixca̱tamacxtuni̱t nac Egipto. Xalakmaka̱n judíos talakachixcuhuí pu̱laktumi̱n /W%Pi̱huá jaé Moisés ca̱huánilh judíos tí ixtatakokeni̱t: “Dios ama ca̱ma̱lakacha̱niyá̱n cha̱tum profeta la̱ aquit. Xlá ama ca̱lakma̱xtú mili̱talakapasnicán tí natalakahuán a̱stá̱n y aná nac mimpu̱latama̱ncán ama lactaxtú. Cakaxpáttit tú naca̱huaniyá̱n.” %$Ca̱maktá̱yalh xlacata naca̱cpuxcún judíos catatzá̱lalh nac Egipto, y chuná tla̱n tapuntzá̱lalh amá pupunú Mar Rojo, ti̱puxum ca̱ta ca̱ta̱latapú̱li̱lh ana ní ni̱tí ixtalama̱na nac desierto xalakmaka̱n quili̱talakapasnicán, y lhu̱hua laclanca tascújut ca̱tláhualh tú ca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh xlacata natacatzí hua̱k Dios ixli̱ma̱paksi̱ni̱t tú ixtlahuá. |q#’Moisés táspitli nac Egipto porque Dios li̱ma̱páksi̱lh caca̱cpúxculh y caca̱tamácxtulh ixcamán tí ixca̱li̱ncani̱t nac Egipto ma̱squi xlacán ixtalakmakani̱t pues ixtahuanini̱t: “¿Ticu tasanini̱tán naquila̱huaniyá̱u tú quili̱tlahuatcán? ¿Huix juez o ma̱paksi̱ná?” Dios ma̱lakácha̱lh amá ángel tí ta̱chihuí̱nalh Moisés. pY"Chí cmini̱t ca̱lakma̱xtú quincamán tí cca̱lacsacni̱t y huix camá̱n ma̱lakacha̱yá̱n nac Egipto naca̱tamacxtuya, porque cca̱cxilhni̱t la̱ talakaputzá y cca̱kaxmatni̱t la̱ tahuantlija acxni ta̱kxtakajnán.” ~u!Pero Dios huanipá: “Cama̱xtu mintatu̱nu porque jaé tíyat ni̱ma̱ lácya̱t aquit cma̱tunujni̱t quilacata. 5c “Aquit Dios tí tali̱pa̱huani̱t mili̱talakapasni Abraham, Isaac y Jacob.” Moisés jicuanko̱lh acxni káxmatli amá tachihuí̱n, a̱huata quilhpu̱taj tá̱yalh. } sXlá ma̱lacatzúhui̱lh xlacata tla̱n naca̱cní tú ixtasi̱ma; pero acxni tuncán káxmatli jaé tachihuí̱n: M ’Moisés ixkalhí ochenta años acxni ixlapu̱lá nac desierto lacatzú nac Monte de Sinaí. Aná ácxilhli katum quihui lhcuta̱yama y nac ixíta̱t lhcúya̱t tási̱lh cha̱tum ángel. a ;Moisés jícualh y tzá̱lalh nac aktum pu̱latama̱n huanicán Madián; juú latáma̱lh la̱ tí caj makcha̱ni̱t; pero tamakáxtokli y ca̱kálhi̱lh cha̱tuy ixcamán. Moisés ca̱ta̱taxtú judíos nac Egipto ; o“¿Ticu tasanini̱tán naquila̱huaniyá̱u tú quili̱tlahuatcán? ¿Huix juez o ma̱paksi̱ná? O ¿puhuana na̱ pa̱t quimakni̱ya la̱ makni ko̱tán cha̱tum egipcio?” O Pero tí ma̱s xatlihueke ixmakatlajani̱t xa̱cha̱tum kálhti̱lh: eCporque ixli̱cha̱lí acxni ca̱cxilhpá tara̱nicma̱na cha̱tuy judíos, xlá ca̱la̱ma̱makxtakapútulh y ca̱huánilh: “Huixín li̱ta̱camán, ¿hua̱nchi la̱nicá̱tit? ¡Ni̱ tla̱n tú tlahuapa̱nántit!” X)Moisés ixpuhuán: “Tla̱n la̱ cmákni̱lh porque quili̱talakapasni ama tama̱kachakxí xlacata Dios quili̱lhca̱ni̱t nacca̱tamacxtú jaé pu̱latama̱n.” Pero xlacán ni̱tú tama̱kachákxi̱lh, %Aná ácxilhli la̱ cha̱tum chixcú xalac Egipto ixma̱kxtakajni̱ma̱ cha̱tum judío; xlá ni̱ lá tá̱lalh y mákni̱lh amá egipcio. Acxni ma̱spútulh Moisés cuarenta años ca̱lakpaxiá̱lhnalh ixli̱talakapasni judíos tí ixtalakahuani̱t nac Egipto. 3Huá xlacata Moisés skalálalh y catzi̱niko̱lh tú ixtacatzí egipcios; lhu̱hua tú tla̱n ixtlahuá, ixli̱pa̱huancán acxni ixchihui̱nán. T!pero como ixtajicuán para naca̱catzi̱nicán na̱ ta̱kxtakmákalh itskatacán. Pero Dios ixmaktakalhni̱t jaé skata porque táka̱sli istzuma̱t rey xalac Egipto y makástacli la̱ lihua ixkahuasa. 3’Chuná jaé ixqui̱taxtuma nac Egipto acxni lakáhualh cha̱tum actzu skata ixuanicán Moisés. Ixnati̱cún tamá̱tze̱kli aktutu papá, 2]Xlá ni̱ ixca̱cxilhputún quili̱talakapasnicán y la̱ta ixca̱si̱tzi̱ní li̱ma̱paksí̱nalh cata̱kxtakmákalh itskatacán cani̱huá xlacata ni̱ catástacli. |qEntonces tzúculh ma̱paksi̱nán cha̱tum rey nac Egipto tí ni̱ xcatzi̱ni̱t la̱ ixca̱makta̱yani̱t José. q[’Dios ixamajá ma̱kantaxtí la̱ tima̱lacnú̱nilh Abraham ama ca̱ma̱xtú amá pu̱latama̱n ní chu̱ta ixca̱ma̱scujucán ixcamán, porque la̱ta ixtaliani̱t quilhtamacú snu̱n ixtalhu̱huani̱t judíos nac Egipto. N~Pero ixca̱li̱ncán nac Siquem xlacata naca̱muju̱cán nac ca̱quihuí̱n ni̱ma̱ ixca̱maktama̱huani̱t Abraham ixlakkahuasan Hamor. Lakahuán Moisés tí ca̱cpuxcún judíos catatzá̱lalh } Táalh quilhtamacú y juú nac Egipto ni̱lh Jacob. Ixlakkahuasán o sea quili̱talakapasnicán, na̱ tzúculh tani̱ti̱lhá. |1José ma̱tiyí̱nalh ixti̱cú Jacob y hua̱k ixli̱talakapasni y chuná jaé tácha̱lh nac Egipto setenta y cinco cristianos ixli̱hua̱kcán. {y Xlacán ni̱ ixtacatzí para ma̱paksi̱ná ixta̱camcán ixuani̱t tí ixtasta̱ni̱t, pero xlá ca̱lakápasli y acxni táalh ixli̱maktuy ca̱huánilh tú ixqui̱taxtuni̱t y Faraón rey xalac Egipto cátzi̱lh la̱ ixli̱mini̱tanchá José. z9 Y como ixlamajcú ko̱rutzi̱n Jacob, acxni li̱ta̱chihui̱nanca ixuí trigo nac Egipto, ca̱ma̱lakácha̱lh ixlakkahuasán nataán tasquín trigo. y! ’Huá jaé quilhtamacú acxni milh tatzíncsnit juú nac Canaán y nac Egipto; quili̱talakapasnicán yaj ixtacatzí tú natahuá. ?xw hasta Faraón rey xalac Egipto lakáti̱lh ixli̱skalala y li̱ma̱pa̱cúhui̱lh ma̱paksi̱ná xalac Egipto, na̱ macamá̱xqui̱lh cacuentájnilh la̱ta tú ixkalhí nac ixchic. ~wu ’Xapaksta̱n ixta̱camancán ixuanicán José. Snu̱n akskalala ixuani̱t y como hua̱k ixtalakcatzaní ixli̱skalala, mejor tásta̱lh ixnata̱camán la̱ cha̱tum tachí̱n y li̱ncán nac Egipto. Pero Dios siempre maktákalhli José, v'Como Dios ni̱ ixlacasquín tí naaktzonksuá tú ixma̱lacnu̱ni̱t, li̱ma̱paksí̱nalh caca̱circuncidartlahuaca hua̱k lactzu camán judíos tí natalakahuán a̱stá̱n. Chuná jaé acxni lakáhualh ixkahuasa Abraham Isaac circuncidartláhualh; xlá a̱stá̱n na̱ chuná tláhualh ixkahuasa tí ixuanicán Jacob, y Jacob na̱ chuná ca̱tláhualh cha̱cu̱tuy ixlakkahuasán. Jaé lacchixcuhuí̱n tama̱lacatzúqui̱lh pu̱cu̱tuy cristianos tí talama̱na nac Israel. José li̱lhca̱cán ma̱paksi̱ná nac Egipto luQPero huánilh xlacata ixama ca̱ma̱xoko̱ní amá cristianos tú ixama tatlahuá, y tancs ma̱lacnú̱nilh xlacata amá judíos tí ixca̱lacsacni̱t ixama tataspitpará nac Canaán ana ní natalakachixcuhuí cani̱cxnihuá. 5tcDios na̱ huánilh Abraham xlacata ixcamán ixama ca̱li̱ncán la̱ tachí̱n nac aktum mákat pu̱latama̱n y aná ixama ca̱ma̱kxtakajni̱cán akta̱ti ciento ca̱ta. sPero amá quilhtamacú Dios ni̱ li̱mákxtakli cakálhi̱lh ca̱na actzu ixca̱quihuí̱n tú nama̱paksí, huata ma̱lacnú̱nilh xlacata ixcamán ixama tama̱paksí jaé pu̱latama̱n acxni xlá naní, y Abraham ni̱ naj ixkalhí ni̱ para cha̱tum ixkahuasa. prYAbraham táxtulh nac Mesopotamia y Dios lí̱milh nac ca̱chiquí̱n Harán, ixli̱tapaksí pu̱latama̱n Siria. Juú latáma̱lh hasta acxni ni̱lh ixti̱cú. A̱stá̱n Dios li̱lh pakán nac Canaán juú ní lama̱náu aquín. qy huánilh caakxtakmákalh la̱ta tú kalhí hasta ixli̱talakapasni, porque ixama ma̱si̱ní aktum sa̱sti pu̱latama̱n. epCEsteban chuné tzúculh ca̱ta̱chihui̱nán: ―Quili̱ta̱camán y lakko̱lún tí quila̱kaxmatma̱náu, tla̱n cama̱kachakxí̱tit tú cama ca̱huaniyá̱n. Quili̱talakapasnicán Abraham ixlama nac Mesopotamia, ixpu̱latama̱ncán amá cristianos tí ca̱li̱ma̱pa̱cuhui̱cán caldeos, acxni lanca Quimpu̱chinacán Dios tasí̱nilh, mo UXapuxcu cura kalasquínilh Esteban: ―¿Xli̱ca̱na tú tali̱ya̱huamá̱n jaé lacchixcuhuí̱n? Xn)Amá lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n tí ixtama̱kalhapali̱ma̱na Esteban acs talacá̱nilh y caj la̱ catalakachiyá̱nalh tá̱cxilhli la̱ ixlacán Esteban ixlakaskoy la̱ xla cha̱tum ángel.)mK―Namá chixcú huan xlacata Jesús xalac Nazaret ama lactlahuakó jaé pu̱siculan; na̱ huan xlacata ama ma̱ke̱nú tú li̱ma̱paksí̱nalh Moisés. 6le Amá lacchixcuhuí̱n tí ixca̱xokonicani̱t nata̱kskahuinán tzucupá tali̱ya̱huá xlacata Esteban ixli̱kalhkama̱nán ixley Moisés y ixpu̱siculan Dios; ixtahuán: Kk Hua̱k cristianos taca̱nájlalh la̱ ixliakskahuinancán Esteban; ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos y xanapuxcun lakko̱lún tachípalh y táli̱n nac ixlacati̱ncán ma̱paksi̱naní̱n. tja Xlacán ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh la̱ ca̱makatlájalh Esteban y taxokónilh makapitzi lacchixcuhuí̱n cataliakskahuínalh y xlacán tzúculh ta̱ktasá: ―Namá chixcú li̱kalhkama̱nán tú má̱si̱lh Moisés y li̱chiyama Dios. i Pero ni̱ cha̱tum tí akstí̱li̱lh ixtalacapa̱stacni porque hua̱k Espíritu Santo ixma̱xquí ixli̱skalala la̱ naca̱kalhtí. hw Maktum ca̱ta̱tánokli makapitzi cristianos tí ixtaán nac aktum sinagoga ixli̱tapa̱cuhuá “Esclavos Libertados”. Xlacán tzúculh tata̱ra̱huaní Esteban; na̱ tapaktánu̱lh makapitzi judíos xalac Cirene, Alejandría, Cilica y Asia. $gAComo Dios ixma̱xqui̱ni̱t Esteban ixli̱tlihueke Espíritu Santo tla̱n ixca̱tlahuá laclanca tascújut y lhu̱hua cristianos ixca̱ma̱ksa̱ní. KfIxtachihui̱n Dios ma̱s y ma̱s ixca̱lakchá̱n cristianos nac Jerusalén hasta makapitzi curas na̱ tali̱pá̱hualh Jesús. Esteban liakskahuinancán y ma̱nu̱cán nac pu̱la̱chi̱n eHua̱k tatalacatzúhui̱lh ixlacati̱ncan apóstoles; xlacán tali̱kalhtahuákalh amá lacchixcuhuí̱n y taliáclhitli ixmacancán. `d9Hua̱k tama̱tlá̱ni̱lh tú tama̱lácnu̱lh y talácsacli jaé lacchixcuhuí̱n: xla̱huán Esteban (jaé chixcú tancs ixlama ixputzá camaktá̱yalh Espíritu Santo nac ixlatáma̱t), Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas y Nicolás xalac Antioquía (jaé chixcú ni̱ judío ixuani̱t pero ixli̱pa̱huani̱t Dios y Jesús). c y chuná aquín tla̱n ti̱tum nacta̱yayá̱u cli̱chihui̱naná̱u ixtapaksi̱t Dios y cca̱li̱kalhtahuakayá̱u cristianos. \b1Pero huí tú tla̱n tlahuayá̱tit, caputzátit cha̱tujún lakskalala lacchixcuhuí̱n tí tancs talama̱na y taputzá caca̱maktá̱yalh Espíritu Santo, xlacata xlacán nata̱cpuxcún tama̱kpitzí tahuá, [a/Amá cha̱cu̱tuy apóstoles tama̱makstokko̱lh cristianos y tahuánilh: ―Aquín ni̱ lá cli̱makxtaká̱u cli̱chihui̱naná̱u ixtachihui̱n Dios caj xlacata nacma̱kpitziyá̱u tahuá cha̱li cha̱lí. >` wComo cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús cha̱li cha̱lí ixtali̱tahuacama̱na quilhtzúculh aktum tasi̱tzi, judíos tí ixtachihui̱nán griego tzúculh tatalacapú xlacata ixviudascán ni̱ acxtum ixca̱ma̱xqui̱cán tahuá cha̱liyá̱n la̱ ixca̱ma̱xqui̱cán viudas tí ixtachihui̱nán hebreo. _*Ma̱squi ixca̱li̱huanicani̱t catalakmákalh amá tú ixtalactanu̱ni̱t, xlacán la̱tiyá ixtali̱chihui̱nán Dios nac pu̱siculan y nac ixakxtakacan cristianos; ixtahuán xlacata Jesús huá tí ixma̱lakacha̱ni̱t Dios naca̱lakma̱xtú cristianos.>^u)La̱ tataxtuko̱lh nac pula̱chi̱n xlacán ni̱ ixtalakaputzati̱lhá, ma̱s cha̱ ixtapa̱xahuati̱lhá porque caj xlacata ixtali̱pa̱huán Jesús ixca̱ma̱kxtakajni̱cani̱t. R](Xlacán tama̱tlá̱ni̱lh tú ca̱huánilh Gamaliel; ca̱tasaniparaca apóstoles; ca̱maka̱klhaparaca ya̱cxni catali̱chihuí̱nalh Jesús; a̱stá̱n ca̱sti̱mu̱snokca pero ca̱tamacxtuca. a\;'Tla̱n calacpuhuántit, ¡qué tal para Dios ma̱lacatzuqui̱ni̱t jaé tascújut, huixín ni̱ lá pa̱t ca̱ma̱chokoyá̱tit! ¡Ni̱ tili̱puhuaná̱tit a̱stá̱n caj xlacata ta̱ra̱lacata̱qui̱yá̱tit Dios! 1[[&Chí talactaxtuni̱t jaé lacchixcuhuí̱n, pero ¿hua̱nchi acchichijuaná̱u aquín? Para caj xlacán talaclhca̱ni̱t tú tali̱chihui̱nán, ixacstu ama laksputa. pZY%Ni̱ ixli̱maka̱s acxni ca̱tzokca cristianos tí natalakaxoko̱nán, lactaxtupá cha̱tum chixcú xalac Galilea ixuanicán Judas. Lhu̱hua tata̱tá̱yalh, pero ni̱ alh quilhtamacú makni̱ca y aná qui̱tá̱yalh ixtascújut. YY+$Ca̱ksántit la̱ li̱mini̱táu nac quimpu̱latama̱ncán ni̱ lhu̱hua ca̱ta kalhí acxni tilactáxtulh amá chixcú ixuanicán Teudas. Xlá ixli̱tanú lanca y skalala chixcú, tatakókelh ma̱x cha̱cu̱ta̱ti ciento cristianos. Pero acxni makni̱ca tata̱kahuani̱ko̱lh tí ixtatakoké y aná láksputli tú ixtalaclhca̱ni̱t. X1#Xlá ca̱huánilh ixcompañeros: ―Lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n, tla̱n calacpuhuántit tú pa̱t ca̱tlahuaniyá̱tit jaé lacchixcuhuí̱n. lWQ"Pero cha̱tum skalala ko̱rutzi̱n fariseo ixuanicán Gamaliel li̱ma̱paksí̱nalh caca̱ma̱xtuca puntzú amá apóstoles. Jaé ko̱lú ixma̱ccha̱ní talacapa̱stacni tancs ixchihui̱nán, cati̱huá ixkaxmata tú ixuán. sV_!Amá lacchixcuhuí̱n li̱cuánit tasí̱tzi̱lh y taláclhca̱lh mejor caca̱makni̱ca apóstoles. U{ Aquín tla̱n cma̱luloká̱u xli̱ca̱na chú qui̱taxtú, xa̱huá Espíritu Santo tí ca̱ma̱xquí Dios amá cristianos tí tatlahuá ixtapáksi̱t na̱ tla̱n ma̱luloka quintachihui̱ncán. Ko̱rutzi̱n Gamaliel ca̱maklhti̱nán apóstoles T7Pi̱huá namá Dios má̱xqui̱lh hua̱k ixli̱tlihueke Jesús xlacata natama̱paksi̱nán la̱ cha̱tum rey tí tla̱n ca̱lakma̱xtú hua̱k cristianos xalac Israel para talakmakán tú ni̱ tla̱n tatlahuani̱t pues xlá naca̱ma̱tzanke̱naní hua̱k ixtala̱kalhi̱ncán. 7SgNamá tali̱pa̱u Dios tí tali̱pa̱huani̱t xalakmaka̱n quili̱talakapasnicán, ma̱lacastacuáni̱lh Jesús nac ca̱li̱ní̱n ma̱squi huixín makní̱tit nac culu̱s. bR=Pedro kálhti̱lh (ma̱squi xa̱makapitzi apóstoles na̱ ixtakalhpaktanú): ―Aquín ma̱s ckaxmatniyá̱u tú quinca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n Dios, ni̱ huá tú quinca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n lacchixcuhuí̱n. Q―Huixín kaxmatmakántit la̱ cca̱li̱huanín yaj cali̱chihui̱nántit namá chixcú Jesús. ¿Hua̱nchi la̱tiyá li̱chihui̱nampa̱nántit juú nac Jerusalén? ¡La̱mpara caj lacasquiná̱tit caquinca̱li̱ya̱huacán aquín cmakní̱u! lPQAcxni ca̱li̱cha̱nca ixlacati̱ncán amá ma̱paksi̱naní̱n, lihua xapuxcu cura ca̱huánilh: DOAmá comandante lacapala ca̱tá̱alh ixpolicías ní ixtalaya̱na Pedro y Juan y ca̱li̱tlá̱n ca̱chípalh porque ixtajicuán para natasi̱tzí cristianos y naca̱ctahuacacán. TN!Chú ixtachihui̱nama̱najcú acxni chilh cha̱tum chixcú y ca̱huánilh: ―Namá lacchixcuhuí̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱nú̱tit nac pu̱la̱chi̱n, tama̱kalhchihui̱nama̱na cristianos nac pu̱siculan. =MsAmá lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n y xapuxcu policías a̱huata acs ixtara̱laca̱cxila. ¡Huitiyá ixtara̱kalasquiní nicu ixama qui̱ta̱yá amá tú ixquilhtzucuni̱t! OL―Ccha̱u nac pu̱la̱chi̱n, nac lacaquilhti̱n ixtahuila̱na amá soldados tí ixtamaktakalhnama̱na, pero acxni cma̱liquí̱u puhui̱lhta ni̱ cha̱tum tí ixtanu̱ma. ¡Tuchi talánilh! (KIMakapitzi policías táalh nac pu̱la̱chi̱n y como ni̱tú ixtatanu̱ma̱na tachi̱ní̱n lacapala táalh tahuaní amá lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n: J{Xlacán takáxmatli tú ca̱huánilh amá ángel y chu̱ta tzisa táalh nac pu̱siculan tama̱kalhchihui̱ní cristianos. Na̱ pi̱huá amá chichiní xalacatzisa, lihua xapuxcu cura ca̱ma̱makstokko̱lh hua̱k lakko̱lún tí ixtata̱ma̱paksi̱nán. Acxni pu̱tum tatahuilako̱lh tali̱ma̱paksí̱nalh caca̱li̱minca Pedro y Juan xlacata naca̱ma̱kalhapali̱cán. I!―Capítit nac pu̱siculan, ni̱ cajicuántit cali̱chihui̱nántit namá tla̱n latáma̱t ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱tán Jesús. H5Pero ca̱tzisní Dios ma̱lakácha̱lh cha̱tum ángel, xlá ma̱líqui̱lh puhui̱lhta y ca̱huánilh catatáxtulh; chuné ca̱li̱ma̱páksi̱lh: tGay como ni̱ ixtama̱tla̱ní tali̱ma̱paksí̱nalh caca̱ma̱nu̱paraca nac pu̱la̱chi̱n Pedro y Juan. fFEXapuxcu ma̱paksi̱na cura y saduceos ca̱makasí̱tzi̱lh tú ixtatlahuá apóstoles, |EqNa̱ ixtali̱mín lhu̱hua ta̱tatlaní̱n y tí ixca̱makatlajani̱t tlajaná amá cristianos tí ixtalama̱na lacatzú nac Jerusalén y hua̱k ixca̱ma̱ksa̱ni̱cán. Pedro y Juan ca̱ma̱nu̱cán nac pu̱la̱chi̱n y Dios ca̱lakma̱xtú D3Ni̱ caj maktum ixca̱ma̱pi̱cán ta̱tatlaní̱n nac tijia ní ixama lacpasa̱rlá Pedro xlacata naca̱chipá ixma̱spíle̱k y nata̱ksa̱nán. ^ ~E}|{zz`y@xwvut[ssr>qNp%onmlkk-jTihggNfweddcabaaJ`<_^]]n]b\N[ZZ==Y<<;;:::-99-87w66r54310/..<,, +*^)(''&&F%$#"!q 4rK  g VaD'^Eu Quimpu̱chinacán Dios ma̱lacatzuqui̱ni̱t quimpu̱latama̱ncán Israel y xlá ca̱lacsacni̱t hua̱k quili̱talakapasnicán judíos pues ca̱li̱tamácxtulh ixli̱tlihueke nac Egipto. t+ Pablo tá̱yalh, alh nac ixlacatí̱n y acxni acs tatahuilako̱lh chuné tzúculh chihui̱nán: ―Li̱ta̱camán xalac Israel y tí li̱pa̱huanátit Dios ma̱squi ni̱ judíos, quila̱kaxmatui la̱ cama ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n tú cpuhuán huixín catzi̱yá̱tit. s+ Tí ixta̱cpuxcún natalakachixcuhui̱nán, la̱ tali̱kalhtahuakako̱lh ixlibrojcán Moisés y profetas, tama̱lakachá̱nilh tachihuí̱n Pablo y Bernabé para huí tú ixtahuamputún catapasá̱rlalh ixlacati̱ncan cristianos xlacata natahuán ixtalacapa̱stacnicán. 4ra Pero Pablo y Bernabé táalh ca̱tujún nac ca̱chiquí̱n Antioquía ixli̱tapaksí pu̱latama̱n Pisidia. Sábado acxni ixlakachixcuhui̱cán Dios táalh nac sinagoga. qw Juú nac Pafos Pablo, Bernabé y Juan Marcos tataju̱pá nac barco y táalh pakán nac Turquía. Acxni tácha̱lh jaé pu̱latama̱n tatá̱ctalh nac aktum ca̱chiquí̱n huanicán Perge y juú Marcos tachókolh y táspitli nac Jerusalén. 'pG Gobernador Sergio Paulo ixacxilhni̱t tú pá̱xtokli Barjesús y ca̱nájlalh ixtachihui̱n Dios. Pablo ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos xalac Antioquía Po Pero Dios acxilhmá̱n y chí tuncán ama ma̱xoko̱ni̱yá̱n mintala̱kalhí̱n, lakatzí̱n pa̱t tamakxtaka y ni̱ pa̱t acxila ixtaxkáket chichiní laktzu quilhtamacú. Acxni tuncán Barjesús lakapoklh lako̱lh ixlakastapu, yaj lacahuá̱nalh y tzúculh ca̱huaní xa̱makapitzi catamakachípalh xlacata ni̱ nalhtuja. 6ne y huánilh: ―¡Acs cata̱ya takalhí̱n akskahuana chixcú! ¿Hasta xnicu pa̱t li̱makxtaka ca̱paktanu̱ya tí tali̱pa̱huamputún Dios? Huix la̱ ixkahuasa tlajaná. ~mu Como Pablo ixakskalhlí̱n Espíritu Santo ma̱lacpuhuá̱ni̱lh cachihuí̱nalh, acs lacá̱nilh amá chixcú l Pero Barjesús paktánu̱lh y huánilh gobernador: ―Ni̱ caca̱najla tú tali̱chihui̱namá̱n namá lacchixcuhuí̱n. >ku Jaé brujo ni̱ caj maktum akastacyá̱hualh tú ixli̱tláhuat gobernador xala amá pu̱latama̱n ixuanicán Sergio Paulo, ma̱squi xlá na̱ skalala ixuani̱t y tancs ixma̱kachakxí talacapa̱stacni. Jaé gobernador ma̱tasaní̱nalh Pablo y Bernabé y xlacán tzúculh talacspi̱tní ixtachihui̱n Dios. jy A̱stá̱n lakasu̱t talakatza̱lako̱lh hua̱k lactzú ca̱lacchiquí̱n ni̱ma̱ ixtahuila̱na nac Chipre. Cha̱tum brujo ni̱ lacasquín cali̱chihui̱nanca Dios Maktum tácha̱lh nac Pafos y juú tatáka̱sli cha̱tum judío ixuanicán Barjesús y nac griego tachihuí̱n ixuanicán Elimas. Xlá ixlakatí akskahuinán ixli̱tanú profeta tí ixma̱lakacha̱ni̱t Dios. ?iw y tatá̱ctalh nac ca̱chiquí̱n Salamina. Xlacán táalh nac sinagoga xla judíos y tzúculh tali̱chihui̱nán Dios. Juan Marcos na̱ ixca̱takokeni̱t xlacata naca̱makta̱yá. "h= Espíritu Santo ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh catáalh nac Seleucia; aná jaé ca̱chiquí̱n tatáju̱lh nac aktum barco y táalh pakán nac isla de Chipre cg? Ni̱ ixli̱maka̱s chichiní hua̱k takatxtáknalh y takalhtahuakánilh Dios caca̱pu̱lánilh nac ixtascujutcan Pablo y Bernabé. Xa̱makapitzi taliáclhitli ixmacancán y táalh ní ixca̱ma̱lakacha̱ma Dios. (fI Maktum acxni hua̱k cristianos ixtakatxtaknama̱na ixtakalhtahuakanima̱na Dios, Espíritu Santo ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh jaé profetas, chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Pablo y Bernabé yaj tú caca̱li̱lhcá̱tit porque cama ca̱ma̱lakachá natama̱kantaxtí aktum lanca tascújut. 'e I Profetas y lakskalala lacchixcuhuí̱n tí ixta̱cpuxcún cristianos nac Antioquía ixca̱huanicán: Bernabé, Simón el Negro, Lucio xalac Cirene, Manaén (jaé chixcú lakxtum ixta̱stacni̱t rey Herodes), y na̱ ixca̱cpuxcún Saulo tí istzucucani̱t li̱ma̱pa̱cuhui̱cán Pablo. d1 Bernabé y Saulo la̱ tama̱kantaxti̱ko̱lh tú ixtaliani̱t nac Jerusalén tataspitpá nac Antioquía, pero na̱ ca̱takókelh Juan Marcos.!c; Ixtachihui̱n Dios ma̱s y ma̱s ixta̱kahuaní cani̱hua pu̱latama̱n y lacapala ixtali̱tahuacá amá cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús. Yb+ Cajcu istzucuni̱t pa̱xahuá Herodes acxni cha̱tum ángel ma̱lacatzuquí̱nilh tá̱tat. ¡Caj la̱ ni̱tú li̱ta̱yako̱lh lactzu lu̱hua! Chuná jaé ni̱lh rey Herodes, Dios castigartláhualh porque ma̱tlá̱ni̱lh cali̱maca̱nca skalala chixcú y ni̱ pa̱xcatcatzí̱nilh Dios tí ixma̱xqui̱ni̱t ixtalacapa̱stacni. a9 Herodes tancs ixchihui̱nani̱t huá xlacata hua̱k cristianos tzúculh ta̱ktasá: ―¡Chihuí̱nalh la̱ cha̱tum Dios ni̱ la̱ cha̱tum chixcú! ]`3 Herodes ma̱tlá̱ni̱lh y acxni cha̱lh chichiní naca̱ta̱lacca̱xlá amá cristianos, xlá huíli̱lh lactlá̱n ixlháka̱t, curucs tahui nac ixpu̱ma̱paksí̱n y tzúculh ca̱ta̱chihui̱nán cristianos. _ y juú maktum táchilh pu̱tum lacchixcuhuí̱n tí ixtalama̱na nac aktuy ca̱chiquí̱n Tiro y Sidón. Herodes ixca̱si̱tzi̱ní tí ixtalama̱na nac Tiro y Sidón, pero xlacán tata̱chihuí̱nalh Blasto istsecretario Herodes xlacata ca̱li̱tlá̱n ixtata̱lacca̱xlaputún porque hua̱k tumi̱n ni̱ma̱ ixtali̱scuja ixtaxtú nac ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ixca̱ma̱paksí rey Herodes. )^K Ca̱cuhui̱ní Herodes li̱ma̱paksí̱nalh cali̱minca Pedro nac ixlacatí̱n, y como ni̱ cha̱tum tí táka̱sli, Herodes li̱cuánit sí̱tzi̱lh y li̱ma̱paksí̱nalh caca̱makni̱ca amá soldados tí ixtamakatza̱lani̱t tachí̱n. A̱stá̱n rey Herodes alh latamá nac Cesarea; ] Acxni tzúculh spalh ca̱huán hua̱k soldados tlakaj ixtalá pues ni̱ ixtacatzí nicu ixani̱t Pedro tí ixtamaktakalhma̱na. O\ Pero xlá ca̱huánilh acs catatahui y tzúculh ca̱lacspi̱tní la̱ Dios ixlakma̱xtuni̱t nac pu̱la̱chi̱n. Na̱ ca̱li̱ma̱páksi̱lh catahuánilh Jacobo y xa̱makapitzi cristianos tú ixqui̱taxtuni̱t y xlá alh tatze̱ka ana ní ni̱ nataka̱scán. Rey Herodes ca̱ta̱lacca̱xlá cristianos tí ixca̱si̱tzi̱ní 8[i Nac lacaquilhti̱n Pedro la̱tiyá ixlakatlakma puhui̱lhta hasta xní ma̱lacqui̱nica. Ca̱laktánu̱lh y acxni tá̱cxilhli ni̱ ixtaca̱najlaputún para itstacnán. Z ―Huix chiyani̱ta ―tahuánilh xlacán. ―Tó̱, ni̱ cakskahuinama pi̱ xli̱ca̱na, aná yá nac puhui̱lhta ―ca̱huanipá. ―Pues ma̱x ixespíritu o ixángel ma̱lakachiya̱ní̱n porque la̱ta cpuhuaná̱u chí makni̱cani̱ttá Pedro. Y/ Pero acxni kalhlakápasli Pedro aktzónksualh nama̱lacqui̱ní y tatza̱lh alh ca̱huaní xa̱makapitzi xlacata Pedro ixyá nac lacaquilhti̱n. kXO Xlá lakátlakli puhui̱lhta; cha̱tum tzuma̱t ixuanicán Rode táxtulh xlacata na̱cxila ticu. W+ A̱stá̱n ti̱tum alh nac ixchic María ixna̱na Juan Marcos. Juú ixtatamakstokni̱t makapitzi cristianos ixtakalhtahuakanima̱na Dios. 5Vc Acxnicú ma̱kachákxi̱lh xlacata ni̱ ixma̱nixnama y tzúculh chihui̱nán ixacstu: ―¡Ni̱ para li̱ca̱najlaputu! Pero Dios ma̱lakácha̱lh cha̱tum ángel xlacata naquilakma̱xtú. Rey Herodes y judíos tí ni̱ quinta̱cxilhputún ni̱ ca̱lakchá̱nilh tú ixquintalaclhca̱nini̱t. U Xla̱huán puhui̱lhta tatáxtulh, ixliaktuy na̱ chuná y tácha̱lh nac lanca puhui̱lhta xla li̱ca̱n ni̱ma̱ ixlactaxtucán nac tijia, na̱ chuná ixacstu talácqui̱lh. Tatáxtulh nac tijia, tatlá̱hualh laktzú y amá ángel akxtakyá̱hualh Pedro. _T7 La̱ lhaka̱nanko̱lh Pedro táxtulh amá nac pu̱la̱chi̱n ixtakoketi̱lhá amá ángel. Xlá ixpuhuán caj ixma̱nixnama, pues como akchiyaj tá̱qui̱lh ni̱ ixcatzí para xli̱ca̱na tú ixqui̱taxtuma. 6Se Entonces amá ángel li̱ma̱páksi̱lh: ―Cali̱tampu̱lakchi̱ca mili̱tampu̱lakchi̱cán, cahuili mintatu̱nu, cali̱maktlapaca mimpilísa̱lh y tuncán caquintakoke. BR} Ni̱ para tacátzi̱lh acxni ¡tarannc! li̱tatu̱tako̱lh taxkáket nac pu̱la̱chi̱n; Dios ixma̱lakacha̱ni̱t cha̱tum ángel, lakata̱yachi Pedro; tucs pa̱tláhualh xlacata nastacnán y huánilh: ―¡Lacapala cata̱qui! Pedro tá̱yalh y amá cadenas ni̱ma̱ ixli̱tachi̱ni̱t ixacstucán tatáxcutli. Q Amá ca̱tzisní ni̱ma̱ ixli̱xkakama acxni Herodes ixama macama̱stá Pedro xlacata namakni̱cán, xlá itlhtatama ma̱squi tla̱n ixli̱chi̱cani̱t kantuy cadenas, ixtalakahuila̱na cha̱tuy soldados y xa̱makapitzi ixtamaktakalhma̱na puhui̱lhta. ZP- Pero hua̱k cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús acxni tacátzi̱lh tú ixpa̱xtokni̱t Pedro tzúculh takalhtahuakaní Dios ni̱tú calánilh nac pu̱la̱chi̱n. Dios lakma̱xtú Pedro nac pu̱la̱chi̱n O) y má̱nu̱lh nac pu̱la̱chi̱n, y li̱ma̱paksí̱nalh catamaktákalhli cha̱cu̱cha̱xán soldados. Como ixkantaxtuma xatacuhui̱ni pa̱scua acxni chipaca Pedro, Herodes ixpuhuán naca̱macama̱xquí judíos la̱ nalakó jaé tacuhui̱ní xlacata xlacán natamakní. Ny Xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n curas talakáti̱lh tú ixtlahuani̱t Herodes, huá xlacata li̱ma̱chipí̱nalh Pedro WM' Ma̱chipí̱nalh Santiago ixta̱cam Juan y li̱ma̱paksí̱nalh camakni̱ca. oL Y Huá jaé quilhtamacú acxni rey Herodes tzucupá ca̱si̱tzi̱ní amá tí ixtali̱pa̱huán Jesús. K! A̱stá̱n Bernabé y Saulo ca̱li̱lhca̱ca catáli̱lh amá tú ixma̱kstokcani̱t y catamacamá̱xqui̱lh lakko̱lún xalac Judea.QJ La̱ takaxmatko̱lh tú ca̱huánilh Agabo, tzúculh tama̱kstoka tú naca̱li̱makta̱yacán amá cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús nac Judea, cha̱tunu má̱sta̱lh la̱ta ixmacxpa̱chá̱n. aI; Maktum acxni hua̱k cristianos ixtatamakstokni̱t, cha̱tum profeta tí ixuanicán Agabo ma̱cxcatzí̱ni̱lh Espíritu Santo caalh ixlacati̱ncan cristianos y chuné ca̱huánilh: ―Yaj maka̱s quilhtamacú ama min nac Israel aktum li̱cuánit tatzíncsnit. Xli̱ca̱na acxni ixma̱paksi̱nama emperador Claudio milh tatzincsnit nac Israel. wHg Juú ixtalama̱najcú Bernabé y Saulo acxni táchilh makapitzi profetas ixtamina̱chá nac Jerusalén. #G? y juú talatáma̱lh aktum ca̱ta ixtama̱si̱ní cristianos ixtachihui̱n Dios. Na̱ aná jaé ca̱chiquí̱n xla Antioquía xla̱huán tzucuca ca̱li̱ma̱pa̱cuhui̱cán “cristianos” amá tí ixtali̱pa̱huán Jesús (jaé tachihuí̱n huamputún “tí takoké Cristo”). F Ni̱ ixli̱maka̱s Bernabé alh lacaputzá Saulo nac Tarso ana ní ixlama. Ixcha̱tuycán tatáspitli nac Antioquía cE? Nac ixlatama̱t Bernabé ixtasí la̱ Espíritu Santo ixmakta̱yá tú ixtlahuá, tla̱n ixcatzí y xa̱huá tancs ixli̱pa̱huán Dios nac ixnacú y acxni ixchihui̱nán lhu̱hua cristianos ixtali̱pa̱huán Jesús. DD Acxni cha̱lh Bernabé li̱pa̱xahuako̱lh ixnacú tú ixacxilhma. ¡Dios ixca̱lakxta̱pali̱ni̱t ixlatama̱tcán amá tí ixca̱li̱maca̱ncán lacli̱xcájnit cristianos! Xlá ca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh xlacata ma̱squi lhu̱hua tú catapá̱xtokli ni̱ catalakmákalh tali̱pa̱huán Ixpu̱chinacán Jesús. 6Ce Nac Jerusalén apóstoles tacátzi̱lh tú ixqui̱taxtuma nac Antioquía y tama̱lakácha̱lh Bernabé xlacata naca̱makta̱yacán amá tí ni̱ judíos ixtahuani̱t. TB! Dios lakáti̱lh tú ixtama̱lacatzuqui̱ni̱t, pues ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú lhu̱hua amá tí ixca̱li̱maca̱ncán lacli̱xcájnit cristianos na̱ ixtali̱pa̱huani̱t Jesús nac ixnacujcán. -AS Pero makapitzi cristianos xalac Chipre y Cirene tí ixtali̱pa̱huán Jesús na̱ tácha̱lh nac Antioquía y tzúculh tali̱ta̱chihui̱nán Jesús makapitzi xalac Grecia tí ni̱ judíos ixtahuani̱t ixca̱li̱maca̱ncán lacli̱xcájnit cristianos ixca̱li̱ma̱pa̱cuhui̱cán gentiles. t@a Amá cristianos tí tatzá̱lalh nac Jerusalén acxni timakni̱ca Esteban lhu̱hua tácha̱lh nac pu̱latama̱n xla Fenicia, Chipre y Antioquía, y la̱ta ní ixtachá̱n ixtali̱ta̱chihui̱nán Jesús huata cristianos judíos. ??w La̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh Pedro amá cristianos tí ixtali̱huanini̱t tú ixtlahuani̱t, ni̱ cha̱tum tú huanipá, cha̱ chuné tzúculh takalhtahuakaní Dios: ―Cpa̱xcatcatzi̱niyá̱u Dios la̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t li̱tlá̱n hua̱k cristianos tí ni̱ judíos catalakxta̱páli̱lh ixlatama̱tcán xlacata natalakchá̱n Quimpu̱chinacán nac akapú̱n. Griegos xalac Antioquía na̱ ca̱li̱ta̱chihui̱nancán Jesús ># Tla̱n calacpuhuántit tú cama ca̱huaniyá̱n. Para Dios quinca̱ma̱xquí̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo acxni li̱pa̱huáu Jesús y chí na̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t namá tí ni̱ judíos, ¿nicu li̱puhuaná̱tit tla̱n nackaxmatmakán tú xlá laclhca̱ni̱t? @=y Acxni tuncán cáksalh tú quintica̱huanín Quimpu̱chinacán Jesús: “Juan Bautista liakmunú̱nalh chúchut pero hua̱k huixín pa̱t ca̱liakmunucaná̱tit Espíritu Santo.” W<' ’Aquit cajcu xacma̱tzuqui̱ni̱t cca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesús acxni tamaklhtí̱nalh ixli̱tlihueke Espíritu Santo na̱ chuná la̱ timaklhtí̱náu aquín amá tacuhui̱ní xla Pentecostés. t;a porque aquit xacama huaní la̱ tla̱n nalakma̱xtú ixli̱stacni y na̱ chuná hua̱k ixli̱talakapasni. :  Xlá quili̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh la̱ Dios ma̱lakachá̱nilh cha̱tum ángel y li̱ma̱páksi̱lh caalh quima̱putzi̱nán, 9% Espíritu Santo quima̱cxcatzí̱ni̱lh cacca̱tá̱alh y ni̱ caso cactláhualh para ni̱ judíos ixtahuani̱t. Jaé cha̱cha̱xán lacchixcuhuí̱n xalac Jope na̱ quintatakókelh nac ixchic amá capitán Cornelio tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t amá lacchixcuhuí̱n. 8) Ya̱ para xacma̱kachakxí tú ixuaniputún acxni táchilh ní xaclama cha̱tutu lacchixcuhuí̱n xalac Cesarea ixtamini̱t quintalacaputzá. 7 Aquit yaj ccátzi̱lh tú nackalhtí. Maktutu chuná jaé cli̱lacahuá̱nalh y a̱stá̱n ampá nac akapú̱n ní ixmini̱tanchá. k6O Entonces xlá quinkálhti̱lh: “Ni̱ cali̱macapi li̱xcájnit tú ma̱tla̱ni̱ni̱t Dios.” 5y Pero aquit cuánilh: “Aquit ni̱ lá cli̱huá quinquilhni tú li̱xcájnit porque Dios quinca̱li̱huaniyá̱n.” 4 Ckáxmatli aktum tachihuí̱n y quili̱ma̱páksi̱lh: “Camakni quitzistanca ni̱ma̱ lacasquina y cali̱huá̱yanti.” "3= Ixtataju̱ma̱na spitu, lu̱hua, la̱páni̱t y ti̱pa̱katzi quitzistancaní̱n ni̱ma̱ quinca̱li̱huanicaná̱n nali̱hua̱yaná̱u aquín judíos. 62e ca̱huánilh: ―Aquit xackalhtahuakanima Dios nac Jope acxni cácxilhli talácqui̱lh akapú̱n y tá̱ctalh aktum paklanca lháka̱t, ixtachi̱ni̱t ixcha̱stu̱ni̱tni. K1 Pedro lakasu̱t tzúculh ca̱lacspi̱tní tú ixqui̱taxtuni̱t, n0U hua̱nchi ixca̱ta̱talakstokni̱t amá cristianos tí ni̱ judíos y hasta ixca̱ta̱hua̱yani̱t. j/M Huá xlacata acxni cha̱lh Pedro nac Jerusalén tzúculh tali̱huaní makapitzi judíos xlacata <. s Apóstoles y judíos xalac Judea tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús ca̱li̱ta̱chihui̱nanca xlacata amá cristianos tí ni̱ judíos ixtahuani̱t na̱ ixtali̱pa̱huani̱t Jesús. G- 0Amá cristianos tali̱pá̱hualh Jesús y cha̱tunu tata̱kmúnulh nac ixtacuhui̱ni Jesucristo; a̱stá̱n Cornelio huánilh Pedro caca̱ta̱latáma̱lh aná laktzu quilhtamacú.Y,+ /Pedro ca̱huánilh: ―Jaé lacchixcuhuí̱n tamaklhti̱nani̱t ixli̱tlihueke Espíritu Santo na̱ chuná la̱ maklhti̱nani̱táu aquín. ¿Cha̱ ticu naquinca̱li̱huaniyá̱n para na̱ ixtata̱kmúnulh? +3 .porque xlacán ixtachihui̱nama̱na ti̱pa̱katzi tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ ixtama̱kachakxí ixtapa̱xcatcatzi̱nima̱na Dios tú ixtlahuani̱t. H*  -Amá judíos tí ixtata̱mini̱t Pedro xalac Jope ni̱ ixtama̱kachakxí hua̱nchi na̱ ixca̱ma̱xqui̱cani̱t ixli̱tlihueke Espíritu Santo amá cristianos tí ni̱ judíos ixtahuani̱t; .)U ,Pedro chu̱tacú ixchihui̱nama acxni Cornelio y xa̱makapitzi tí ixtakaxmatma̱na ixtachihuí̱n, tamaklhtí̱nalh cha̱tunu ixli̱tlihueke Espíritu Santo. e(C +Profetas na̱ tancs ixtali̱chihui̱nani̱t Jesús xlacata amá tí naca̱najlá ixtachihuí̱n y nali̱pa̱huán ama̱ca ma̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n. Cornelio y xa̱makapitzi tamaklhti̱nán Espíritu Santo X') *Na̱ quinca̱li̱ma̱paksí̱n cactaxtúu hua̱k ca̱lacchiquí̱n y cacli̱chihui̱náu xlacata Dios huá ixli̱lhca̱ni̱t naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos tí tastacnán y tí tani̱ni̱t. ~&u )Ni̱ hua̱k cristianos ca̱ma̱lacahuá̱ni̱lh, huata aquín y makapitzi tí ixca̱lacsacni̱t Dios ca̱cxilhui xastacnán Jesús. A̱stá̱n quinca̱ta̱hua̱yán xlacata ni̱ nacta̱kskahuiyá̱u y nacca̱cxilá̱u la̱ ixlacastacuanani̱t. e%C (Pero Dios ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n ixli̱tu̱xama y quinca̱tasi̱nín aquín. [$/ 'Aquín tancs cma̱luloká̱u xlacata Jesús ca̱tlahuani̱t lhu̱hua tascújut nac lactzu ca̱chiquí̱n xla Judea y nac Jerusalén, y aná jaé ca̱chiquí̱n xanapuxcun curas ta̱kxtokohuácalh nac culu̱s. 8#i &Huixín na̱ catzi̱yá̱tit la̱ Jesús lhu̱hua li̱tlá̱n ca̱tláhualh ca̱ma̱ksá̱ni̱lh tí ixta̱tatlá, ixca̱makatlajani̱t tlajaná. Pero ¿hua̱nchi tla̱n ixca̱tlahuá jaé tascújut? Porque Dios ixma̱xqui̱ni̱t ixli̱tlihueke Espíritu Santo y hua̱k huá ixma̱tlahuí ixtascújut. ."U %Jesús ma̱lacatzúqui̱lh ixtascújut nac Galilea acxni tzúculh tatlají Juan amá tí milh ca̱kmunú cristianos xlacata natalakapasa tí ixama ca̱lakma̱xtú. ,!Q $Huixín ma̱x catzi̱yá̱tit xlacata Dios ca̱ma̱lacnú̱nilh xalakmaká̱n quili̱talakapasnicán xalac Israel ixama ma̱lakachá cha̱tum tí ixama quinca̱ma̱xqui̱yá̱n tapa̱xahuá̱n nac quilatama̱tcán y jaé chixcú huá Jesucristo, Quimpu̱chinacán hua̱k aquín cristianos.  ' #xlá na̱ ca̱lakalhamán hua̱k cristianos xala cani̱hua pu̱latama̱n para lactlá̱n tacatzí y tama̱kantaxtí tú li̱ma̱paksi̱nán. 3 "Pedro chuné tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní: ―Chí tancs cma̱kachakxi̱ni̱t xlacata Dios ca̱lakalhamán ni̱ huata cristianos judíos,  !Aquit tuncán cca̱ma̱lakácha̱lh quintasa̱cua nata̱ná̱n talacaputzayá̱n y cli̱pa̱xahuá la̱ sok tani̱ta nac quínchic. Chí clacasquiná̱u quila̱huaníu tú li̱ma̱paksi̱ni̱tán Dios, porque aquín aktum cuili̱ni̱táu quintapuhua̱ncán.  Huá xlacata li̱ma̱paksi̱yá̱n caca̱ma̱lakacha makapitzi lacchixcuhuí̱n nac Jope, y catali̱kalasquiní̱nalh Simón y li̱lakapascán Pedro. Xlá lama nac ixchic cha̱tum chixcú huanicán Simón y yá ixchic ixquilhtu̱n pupunú li̱scuja ma̱sca̱cá ixmakxu̱hua quitzistancaní̱n. Catahuánilh camilh lakpaxia̱lhnaná̱n, xlá ama huaniyá̱n tú mili̱tláhuat.”  y quihuánilh: “Cornelio, Dios lakati̱ni̱t la̱ kalhtahuakaniya y la̱ ca̱makta̱yaya xa̱makapitzi tí ma̱s ca̱tzanka̱ní. ]3 Cornelio kálhti̱lh: ―Ta̱timayá chichiní la̱ chí aquit xackalhtahuakanima Dios la̱ cli̱smani̱ni̱t como a las tres de la tarde acxni quilakata̱yachi la̱ cha̱tum chixcú makslipua ixlháka̱t, } Huá xlacata acxni pítit quila̱lacaputzayá̱u sok cca̱lakmín. Chí quila̱huaníu, ¿tucu quila̱li̱tlahuayá̱u? `9 Pedro chuné chihuí̱nalh: ―Aquit ni̱cxni cca̱lakpaxia̱lhnani̱t nac ixchiccán tí ni̱ judíos porque huixín catzi̱yá̱tit xlacata QuiDioscán chú quinca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n. Pero chí pi̱huá namá QuiDios quima̱cxcatzí̱nilh xlacata ni̱ cacli̱máca̱lh li̱xcájnit cati̱hua cristiano ni̱ma̱ xlá ma̱tla̱ni̱ni̱t. r] Cornelio tá̱yalh y la̱ta takalhchihui̱nanti̱lhá tatánu̱lh ní ixtahuila̱na xa̱makapitzi. r] Pero Pedro yá̱hualh y huánilh: ―Ni̱ caquintatzokostani, aquit ni̱ Dios, aquit chixcú la̱ huix. mS Acxni cha̱lh Pedro nac ixchic Cornelio, xlá táxtulh y tatzokostánilh xlacata nalakachixcuhuí. >u Pero hasta ixli̱cha̱lí tácha̱lh nac Cesarea. Cornelio ixca̱kalhi̱ma, ixca̱ma̱makstokni̱t hua̱k ixli̱talakapasni y xalactali̱pa̱u ixamigos xlacata natalakapasa Pedro. r] ―Para chuná qui̱taxtuni̱t cha̱lí nacca̱ta̱aná̱n, pero jaé ca̱tzisní juú catamakxtáktit ―ca̱huaniko̱lh Pedro. Ixli̱cha̱li tzisa tatáxtulh nac Jope, na̱ tatakókelh makapitzi tí ixtali̱pa̱huán Jesús. yk Xlacán takálhti̱lh: ―Quinca̱ma̱lakachá̱n capitán Cornelio. Namá chixcú tzaksá tancs latamá ixlacati̱n Dios y lhu̱hua judíos xalac Cesarea talakalhamán. Pero ko̱tán acxni ixkalhtahuakanima Dios ma̱lakachá̱nilh cha̱tum ángel y li̱ma̱páksi̱lh cacmíu ca̱lacaputzayá̱n y cacca̱ta̱án nac ixchic xlacata nakaxmata tú pa̱t huaniya. +O Xlá tá̱ctalh y acxni ca̱ta̱tánoklhli amá lacchixcuhuí̱n ca̱huánilh: ―Aquit namá chixcú tí putzapa̱nántit. ¿Tucu quila̱li̱tlahuayá̱u? y Lacapala cata̱cta, caca̱ta̱chihuí̱nanti y caca̱ta̱pi ní natahuaniyá̱n porque aquit cca̱ma̱lakacha̱ni̱t. @y Nac ixaksti̱n chiqui Pedro ni̱ ixcatzí tú ixuamputún amá tú ixli̱lacahua̱nani̱t, acxni huánilh Espíritu Santo: ―Cha̱tutu lacchixcuhuí̱n tamini̱t talacaputzayá̱n. >w Ixtali̱kalasquini̱nama̱na para aná ixlama Pedro. J  Pedro tzúculh liakatuyún tú ixli̱lacahua̱nani̱t. Ixlacpuhuán tucu ixuamputún umá tú li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh Dios o tucu ixlacasquín catláhualh. Pedro lakán Cornelio y ca̱ma̱kalhchihui̱ní Amá lacchixcuhuí̱n tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t Cornelio ixtataka̱sni̱t ákxtaka, ixtaya̱na nac puhui̱lhta. " = Pedro maktutu li̱lacahuá̱nalh istzaksacán ma̱hui̱cán amá quitzistancaní̱n; a̱stá̱n ta̱cxtupá nac akapú̱n amá paklanca lháka̱t. p Y Amá tí ixchihui̱nama huanipá: ―Ni̱ cali̱macapi li̱xcájnit tú ma̱tla̱ni̱ni̱t Dios. ^ 5 Pedro kálhti̱lh: ―To̱, aquit ni̱cxni cuani̱t li̱xcájnit quitzistanca. y k Pedro káxmatli jaé tachihuí̱n: ―Pedro, camakni xani̱ma̱ta quitzistanca lacasquina y cali̱huá̱yanti. a ; Ixtatanu̱ma̱na ti̱pa̱katzi quitzistancaní̱n ni̱ma̱ ixca̱li̱huanicán catáhualh judíos; ixtataju̱ma̱na catu̱ya̱huá quitzistancaní̱n hasta ni̱ma̱ ixtali̱tla̱huán ixpa̱ncán y ni̱ma̱ takosa. -S Pero acxni tuncán la̱ calakachiyá̱nalh ácxilhli la̱ talácqui̱lh akapú̱n y tzúculh ta̱ctá aktum paklanca lháka̱t ixtachi̱ni̱t ixcha̱stu̱ni̱tni.  Ixli̱cha̱lí tastúnut ya̱ ixtachá̱n amá lacchixcuhuí̱n tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t Cornelio, Pedro istzucumajá tzincsa y li̱huán ixtlahuama̱ca ixtahuá; tá̱cxtulh ixaksti̱n chiqui pues xlá chíhuix ixuani̱t; aná tzúculh kalhtahuakaní Dios.  ~u Tla̱n ca̱lacspí̱tnilh tú ixacxilhni̱t y tú ixli̱ma̱paksi̱cani̱t y tuncán ca̱ma̱lakácha̱lh nac Jope. - La̱ anko̱lh amá ángel Cornelio ca̱tasánilh cha̱tuy ixtasa̱cua y cha̱tum soldados tí tla̱n ixcatzí y ma̱s ixca̱li̱pa̱huán. r] Xlá lama nac ixchic cha̱tum chixcú huanicán Simón y li̱scuja ma̱sca̱cá ixmakxu̱hua quitzistancaní̱n y yá ixchic ixquilhtu̱n pupunú. Catahuánilh camilh lakapaxia̱lhnaná̱n y xlá ama huaniyá̱n tú mili̱tláhuat. 5c Huá xlacata li̱ma̱paksi̱yá̱n caca̱ma̱lakacha makapitzi lacchixcuhuí̱n nac ca̱chiquí̱n xla Jope y catali̱kalasquiní̱nalh Simón pero li̱lakapascán Pedro.   Xlá jicuanko̱lh y huata acs lacá̱nilh, pero tíyalh li̱camama y kalasquínilh: ―Señor, ¿tucu quili̱tlahuaya? Amá ángel kálhti̱lh: ―Dios lakati̱ni̱t la̱ kalhtahuakaniya y la̱ ca̱makta̱yaya xa̱makapitzi tí ma̱s ca̱tzanka̱ní. 'G Maktum smalankán como a las tres de la tarde acxni ixkalhtahuakanima Dios, staranca ácxilhli la̱ lakata̱yachi cha̱tum ángel y huánilh: ―¡Cornelio! =s Cornelio y hua̱k ixli̱talakapasni ixtatzaksá talatamá la̱ ixli̱ma̱paksi̱nán Dios; xlá ixca̱makta̱yá tí ni̱tú ixtakalhí y ni̱ ixli̱makxtaka kalhtahuakaní Dios. '~ I Nac ca̱chiquí̱n Cesarea ixlama cha̱tum tali̱pa̱u capitán ixuanicán Cornelio ixca̱cpuxcún pu̱tum soldados tí ixtali̱tapa̱cuhuí “Italianos”. *}M +Pedro latáma̱lh nac Jope laktzu quilhtamacú nac ixchic cha̱tum chixcú huanicán Simón ixli̱scuja ixca̱ma̱sca̱cá ixmakxu̱hua quitzistancaní̱n.~|u *Tú ixtlahuani̱t Pedro tacátzi̱lh hua̱k cristianos xala amá ca̱chiquí̱n y lhu̱hua tali̱pá̱hualh Jesús. { )xlá makachípalh y yá̱hualh. A̱stá̱n ca̱tasánilh hua̱k cristianos y viudas xlacata nata̱cxila Dorcas xastacnán. Zz- (Pedro ca̱huánilh catatáxtulh hua̱k cristianos; a̱stá̱n tatzokóstalh y tzúculh kalhtahuakaní Dios. La̱ kalhtahuakako̱lh li̱ma̱páksi̱lh amá xani̱n pusca̱t: ―¡Dorcas, calacastacuánanti! ¡Dorcas lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n! Lakasu̱t tzúculh ma̱lakaké ixlakastapu y pu̱la Pedro ácxilhli. Tzáksalh ta̱quí; Sy 'Pedro ca̱tá̱alh y acxni cha̱lh li̱nca ana ní ixmá amá xani̱n pusca̱t. Lhu̱hua lacchaján ixtatasama̱na y tama̱sí̱nilh Pedro lháka̱t ni̱ma̱ ixca̱ma̱squihui̱ni̱t acxni ixlamajcú. x1 &Jaé cristianos ixtacatzí xlacata Pedro ixmini̱t nac Lida y tama̱lakácha̱lh makapitzi lacchixcuhuí̱n xlacata catahuánilh camilh nac Jope. =ws %Xlá chípalh tá̱tat lacapala y ni̱lh. Makapitzi tapáxi̱lh y tama̱lháke̱lh ixlháka̱t y táli̱lh nac ixli̱quilhmactuy ixchic y aná tamá̱pi̱lh nac ca̱punchaká̱n. v $Lacatzú nac Lida ixuí aktum ca̱chiquí̱n ixuanicán Jope. Juú ixlama cha̱tum pusca̱t tí na̱ ixli̱pa̱huán Jesús ixuanicán Tabita y nac griego tachihuí̱n ixuanicán Dorcas. Xlá ixca̱lakalhamán pobres ixca̱makta̱yá acxni tla̱n. u% #Hua̱k cristianos xalac Sarón y Lida tí tacátzi̱lh la̱ aksá̱nalh Eneas, tali̱pa̱hualh Jesús. Dorcas lacastacuanán ca̱li̱ní̱n Ut# "Pedro chuné ta̱chihuí̱nalh: ―Eneas, ixli̱tlihueke Jesucristo cama̱ksa̱ní̱n. Cli̱ma̱paksi̱yá̱n catlá̱huanti y cama̱qui mixtícat. Amá chixcú tuncán aksá̱nalh y tla̱n tlá̱hualh. *sM !Aná ta̱tánoklhli cha̱tum chixcú tí ni̱ lá ixtla̱huán ixlaclu̱nchu̱ni̱t, ixuanicán Eneas; ixkalhi̱yá aktzayán ca̱ta la̱ta ixke̱tá nac tama. +rO Pedro tza̱pu ixán nac akatunu ca̱chiquí̱n ní ixtalama̱na cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús y maktum cha̱lh nac ca̱chiquí̱n huanicán Lida. Amá cristianos xalac Judea, Galilea y Samaria tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús, li̱pa̱xáu ixtalama̱na porque yaj tí ixca̱ta̱ra̱slaka y ma̱s ixtali̱tahuacá cristianos; ti̱tum ixtalama̱na ixlacati̱n Dios y Espíritu Santo ixca̱makta̱yá ni̱ cata̱ktzánka̱lh. Pedro ma̱ksa̱ní Eneas ]p3 Acxni ta̱cxcátzi̱lh tú ixlaclhca̱nicani̱t Saulo, tí ixtali̱pa̱huán Jesús tama̱tzá̱li̱lh y táalh talakaxtaka nac ca̱chiquí̱n Cesarea y tama̱lakácha̱lh nac ixca̱chiquí̱n ixuanicán Tarso. eoC Como Saulo na̱ ixma̱kachakxí tachihuí̱n griego ixca̱lacspi̱tní ixtachihui̱n Jesús, y hasta ixca̱ta̱ra̱huaní amá judíos tí ixtachihui̱nán griego; pero xlacán ni̱ ixtama̱tla̱ní, ixtamakni̱putún. n Hua̱k tama̱tlá̱ni̱lh caca̱ta̱tamákxtakli Saulo nac Jerusalén y tzúculh ca̱ta̱latapu̱lí tí ixtali̱pa̱huán Jesús. %mC Pero Bernabé lacati̱tá̱yalh y li̱lh ixlacati̱ncan apóstoles xlacata natalakapasa. Ca̱huánilh la̱ ixtasi̱nini̱t Jesús nac tijia acxni ixama nac Damasco y la̱ ixli̱ma̱paksi̱ni̱t tú ixli̱tláhuat y a̱stá̱n ixkalhi̱ni̱t li̱camama tancs li̱chihui̱nán Jesús. llQ Ni̱ ixli̱maka̱s cha̱lh nac Jerusalén y ca̱lákalh cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús. Xlacán ixtajicuaní para caj ixca̱kskahuiputún xlacata naca̱chipá; ni̱ ixtaca̱najlá para ixli̱pa̱huani̱t Jesús. Ak{ Pero Saulo acxcátzi̱lh la̱ ixmakni̱putuncán y maktum ca̱tzisní tamaktá̱yalh tí ixtali̱pa̱huán Jesús xlacata catzá̱lalh. Tamúju̱lh nac aktum lanca canasta y talacmá̱cti̱lh nac pá̱tzaps xla chíhuix ni̱ma̱ ixli̱corra̱lhcani̱t ca̱chiquí̱n. Chuná jaé tzá̱lalh y taxtúnilh Saulo. pjY Ca̱cuhuiní y ca̱tzisní tzúculh tascalí ní ixlactla̱huán y ní ixlactaxtucán ca̱chiquí̱n. bi= Táalh quilhtamacú y makapitzi judíos tzúculh talaclhcá la̱ natamakní Saulo. 6he Pero Saulo ni̱ ixca̱jicuaní tí ixtali̱chihui̱nán y ma̱s tancs ixli̱chihui̱nán xlacata Jesús huá Cristo tí ixma̱lakacha̱ni̱t Dios naca̱lakma̱xtú cristianos, hasta judíos tí ixtalama̱na nac Damasco ni̱ ixtacatzí tú natakalhtí. Saulo makni̱putuncán y an nac Jerusalén Fg Tí ixtakaxmata ni̱ ixtama̱kachakxí tú ixpa̱xtokni̱t Saulo, ixtahuán: ―¡Namá chixcú chiyani̱t! ¿Ni̱ huá namá tí ni̱ ixca̱cxilhputún tí tali̱pa̱huán Jesús? ¿La̱mpara huá ixli̱mini̱t nac Damasco xlacata naca̱chipá y naca̱macama̱stá ixmacancán xanapuxcun curas nac Jerusalén? Jf  Pero ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú na̱ tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac sinagogas, ixca̱huaní: ―Jesús huá namá tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios naquinca̱lakma̱xtuyá̱n. e- A̱stá̱n Ananías li̱lh lacatum ana ní akmúnulh Saulo y tzucupá hua̱yán xlacata natatlihueklha. Saulo tzucú li̱chihui̱nán Jesús Saulo ca̱ta̱talakxtúmi̱lh cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús nac Damasco, y aná ca̱ta̱latáma̱lh laktzu quilhtamacú. rd] Acxni tuncán Saulo maklhcátzi̱lh la̱ calacatá̱ctalh tú ixlacahuaca y tla̱n lacahuá̱nalh. c1 Ananías tláhualh tú li̱ma̱páksi̱lh Jesús; acxni lákcha̱lh liáclhitli ixmacán y huánilh: ―Saulo, Quimpu̱chiná Dios ni̱ma̱ tasi̱nín nac tijia quima̱lakacha̱ni̱t xlacata tla̱n nalacahua̱namparaya y namaklhti̱nana ixli̱tlihueke Espíritu Santo. Ab} Aquit cama ma̱si̱ní la̱ ama akxtakajnán quilacata. a/ Jesús huanipá: ―Huix cakáxpatti tú cli̱ma̱paksi̱má̱n porque aquit clacsacni̱t namá chixcú xlacata naquili̱chihui̱nán ixlacati̱ncan ma̱paksi̱naní̱n, ixlacati̱ncan cristianos xalac Israel, ixlacati̱ncan cristianos xala a̱lacatunu pu̱latama̱n. M` Xa̱huá ccatzi̱yá̱u xlacata huá li̱mini̱t juú nac Damasco ama ca̱chipá hua̱k tí tali̱pa̱huaná̱n y ama ca̱lí̱n nac Jerusalén pues xanapuxcun curas chú tali̱ma̱paksi̱ni̱t. t_a La̱ kaxmatko̱lh tú li̱ma̱páksi̱lh Jesús, Ananías huánilh: ―Aquit ni̱ clakamputún namá chixcú la̱ quihuaniya porque ckaxmatni̱t la̱ li̱chihui̱nancán ca̱ma̱kxtakajní tí tali̱pa̱huaná̱n nac Jerusalén. 5^c Aquit cma̱ma̱nixni̱ni̱t Saulo y xlá acxila la̱ lakmín cha̱tum chixcú huanicán Ananías, liaclhita ixmacán y tuncán lacahua̱nán porque chí lakatzí̱n lama. W]' Jesús kálhti̱lh: ―Juú nac Damasco huí kantum calle li̱tapa̱cuhuí Derecha, aná pakán yá ixchic cha̱tum chixcú huanicán Judas. Chí tuncán calakpi y cali̱kalasquini Saulo xalac Tarso. \\1 Juú nac Damasco ixlama cha̱tum chixcú tí ixli̱pa̱huán Jesús ixuanicán Ananías. Xlá tasí̱nilh Jesús y huánilh: ―¡Ananías! ―Uchu cuí, ¿tucu quili̱tlahuaya? ―kalhtí̱nalh Ananías. Y~}|T{Zzuyxtwvv uDuss7r%q#popnn5m2lkjilhhfkeVd%cbaa `j_^@]r\[[.ZYY3X(W3VUzSSRQPOO MLLL6KHJSJ HGFECC`B$A?@y?}>u=<;;>::9{87?6r5j43J22"10..-E,y++** ))6(j''#&p&%/$b#""@! Fa_uCSpI F t  ZOB!y kCa̱tasi̱tzi tatánu̱lh nac ákxtaka, talacapútzalh Pablo y Silas y como ni̱ tatáka̱sli taxuatáxtulh Jasón y makapitzi tí na̱ ixtali̱pa̱huán Jesús y táli̱lh nac pu̱ma̱paksí̱n. Aná tzúculh ta̱ktasá: ―Jaé chixcú ca̱ta̱lama nac ixchic Pablo y Silas namá lacchixcuhuí̱n tí tama̱laktzanke̱ma̱na cristianos cani̱hua ca̱lacchiquí̱n. ! ;Pero judíos tí ni̱ ixtaca̱najlani̱t tasi̱tzí̱nilh y tzúculh tama̱makstoka lacli̱xcájnit lactzaca̱t lacchixcuhuí̱n tí ni̱ tascuja y pu̱tum táalh nac ixchic Jasón pues juú ixtatamakxtaka Pablo y Silas, ixtachipaputún xlacata natalí̱n nac pu̱ma̱paksí̱n.  3Ni̱ caj actzu cristianos tali̱pá̱hualh Jesús la̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh Pablo na̱ chuná lhu̱hua griegos tí na̱ ixtalakachixcuhuí Dios nac istsinagogajcan judíos y lhu̱hua lactali̱pa̱u lacchaján xala amá ca̱chiquí̱n na̱ tzúculh tali̱pa̱huán.  Ixca̱huaní: ―Tú ixtali̱chihui̱nani̱t profetas ama pa̱xtoka Cristo, Jesús ma̱kantáxti̱lh, y ma̱squi makni̱ca nac culu̱s xlá lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n porque Jesús huá Cristo tí ixma̱lacnu̱ni̱t Dios ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n. !;Como Pablo chú ixli̱smani̱ni̱t alh akchihui̱nán nac sinagoga y tu̱maj tu̱má aktutu xama̱na ca̱lacspí̱tnilh cristianos ixtachihui̱n Dios. F Pablo y Silas táalh pakán nac ca̱chiquí̱n Anfípolis, Apolonia y tácha̱lh nac Tesalónica; juú ixtalama̱na lhu̱hua judíos, ixtakalhí aktum sinagoga ní ixtakalhtahuakaní Dios. (La̱ tataxtuko̱lh nac pu̱la̱chi̱n táalh nac ixchic Lidia; tatamákstokli tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús y tama̱kalhchihuí̱ni̱lh ni̱ catalakmákalh la̱ ixtali̱pa̱huani̱t Jesús; a̱stá̱n tatáxtulh amá ca̱chiquí̱n Filipos.'Huá xlacata tali̱lákalh Pablo y Silas y ca̱li̱tlá̱n tahuánilh caca̱ma̱tzanke̱nánilh y catatáxtulh amá ca̱chiquí̱n. $A&Acxni tacátzi̱lh amá jueces xlacata Pablo y Silas romanos ixtahuani̱t tajicuanko̱lh porque tla̱n ixca̱ma̱xoko̱ni̱cán tú ixtatlahuani̱t. nU%Pero Pablo kálhti̱lh: ―Tú quinca̱tlahuanicán ni̱ juú ama qui̱ta̱yá porque aquín cli̱tapaksi̱yá̱u ca̱chiquí̱n Roma. Pu̱la quinca̱snokcán la̱ta ni̱ para quinca̱ma̱kalhapali̱cán y a̱stá̱n quinca̱ma̱nu̱cán nac pu̱la̱chi̱n y chí talacasquín tze̱k cactaxtúu. ¡Clacasquiná̱u xlacán catámilh quinca̱tamacxtuyá̱n! G$Xlá lacapala alh huaní Pablo tú ixli̱ma̱paksi̱cani̱t. W'#Ixli̱cha̱li tzisa talákchilh amá soldado makapitzi policías y tahuánilh xlacata amá jueces tí tamá̱nu̱lh Pablo y Silas nac pu̱la̱chi̱n ixtali̱ma̱paksi̱nán caca̱tamácxtulh tuncán. )K"Ni̱ cha̱tum tí ixlakaputzama hua̱k ixtapa̱xahuama̱na porque chí ixtali̱pa̱huán Dios, hasta tlahuaca aktum tahuá y ca̱ta̱hua̱yanca Pablo y Silas. m~S!amá chixcú y hua̱k ixli̱talakapasni taca̱nájlalh y tali̱pá̱hualh Jesús y tata̱kmúnulh. } Amá soldado cá̱li̱lh nac ixchic y ca̱cuchí̱nilh ní ixca̱snokcani̱t. Pablo y Silas tzúculh tali̱chihui̱nán Jesús; |―Cali̱pá̱huanti Quimpu̱chinacán Jesucristo y nataxtuniya huix y hua̱k mili̱talakapasni ―takalhtí̱nalh Pablo y Silas. {Jaé soldado ca̱tamácxtulh Pablo y Silas, ca̱tatzokostánilh y ca̱kalasquínilh: ―¿Tucu quili̱tláhuat xlacata nactaxtuní? izKXlá tzúculh tatlaná la̱ta jicuanko̱lh; li̱ma̱paksí̱nalh caskoyuca aktum púskon. tyaPero Pablo ácxilhli y ma̱ktási̱lh: ―¡Ni̱ camakni̱ca, ni̱tí tza̱lani̱t hua̱k juú cya̱náu! lxQAmá soldado tí ixmaktakalhnama stácnalh y como ácxilhli puhui̱lhta ixtatalacqui̱ni̱t, ma̱xtulh ixespada ixama ta̱pa̱lhtucucán xlacata namakni̱cán ixacstu pues ixpuhuán ixtatza̱lani̱t hua̱k tachi̱ní̱n. GwChuná jaé ixtalahuila̱na acxni li̱cuánit tachíquilh tíyat y xapuhui̱lhta amá pu̱la̱chi̱n ixacstucán tatalíqui̱lh, ixcadenajcán hua̱k tachi̱ní̱n ixacstucán tatáxcutli. vLacatzu tzisa Pablo y Silas ixtakalhtahuakama̱na, ixtatli̱nima̱na Dios, xa̱makapitzi tachi̱ní̱n huata acs ixtakaxmata. RuAmá soldado tzúculh jicuán huá ca̱li̱má̱nu̱lh nac pu̱la̱chi̱n ni̱ma̱ ixuilachá hasta ixtanké̱n; ca̱ma̱láknu̱lh ixtujuncán nac lhtacala ixuanicán cepo xlacata ni̱ natatza̱lá. ftEIxli̱puntzú Pablo y Silas ixtali̱pa̱xko̱ni̱t ixkalhnicán la̱ta ixca̱snokcani̱t. Cha̱tum soldado li̱ma̱paksi̱ca caca̱má̱nu̱lh nac pu̱la̱chi̱n y ni̱ caca̱makatzá̱lalh porque huá ixama xoko̱nán. ~suLhu̱hua cristianos xala amá ca̱chiquí̱n tatalacatzúhui̱lh nac pu̱ma̱paksí̱n y tzúculh tahuán caca̱stigartlahuaca Pablo y Silas. Amá ma̱paksi̱naní̱n tali̱ma̱paksí̱nalh caca̱ma̱lakxtuca y caca̱li̱maksnokca lasasa. )rKTama̱si̱ma̱na sa̱sti talacapa̱stacni la̱ ixli̱latama̱tcán y tú ixli̱tlahuatcán cristianos. ¡Aquín romanos ni̱ cma̱tla̱ni̱yá̱u tú tahuán! +qOIxlacati̱ncán ma̱paksi̱naní̱n tzúculh tahuán amá cristianos: ―Jaé lacchixcuhuí̱n judíos tamini̱t tata̱ra̱slaka nac quinca̱chiqui̱ncán. qp[Pero ixpu̱chinaní̱n li̱cuánit tasí̱tzi̱lh porque yaj lá ixama tatlajá tumi̱n la̱ xapu̱lh, huá xlacata tali̱chípalh Pablo y Silas y táli̱lh nac pu̱ma̱paksí̱n. Dios ca̱ma̱xtú Pablo y Silas nac pu̱la̱chi̱n Io Ni̱ caj maktum chuná jaé quinca̱takokén ixquinca̱ma̱ktasi̱yá̱n, pero Pablo yaj lá tá̱lalh y maktum huánilh amá espíritu tí ixactanu̱ma amá tzuma̱t: ―¡Ixtacuhui̱ni Jesucristo cli̱quilhán y cli̱ma̱paksi̱yá̱n camactaxtu namá tzuma̱t! Amá espíritu tuncán mactáxtulh amá tzuma̱t. &nEy quinca̱takokén y tzúculh aktasá: ―Jaé lacchixcuhuí̱n tamini̱t tama̱sí la̱ Dios tla̱n ca̱ma̱tzanke̱naní ixtala̱kalhi̱ncán cristianos. Um#Aná jaé ca̱chiquí̱n ixlama cha̱tum tzuma̱t tí ixactanu̱ma cha̱tum espíritu tí ixma̱quilhcha̱ní itsuertecán cristianos, y como ixtasta̱ni̱t, ixpu̱chinacán hua̱k ixtama̱taji̱nán y snu̱n rico ixtahuani̱t caj xlacata. Maktum acxni xacama̱náu kalhtahuakayá̱u ixquilhtu̱n kalhtu̱choko cta̱tanoklhui l1Pi̱huá jaé chichiní ta̱kmúnulh Lidia y na̱ chuná xa̱makapitzi ixli̱talakapasni tata̱kmúnulh. A̱stá̱n Lidia quinca̱huanín: ―Para puhuaná̱tit Dios xli̱ca̱na quili̱macá̱n tla̱n ixcam, capítit hua̱yaná̱tit nac quínchic y aná natamakxtaká̱tit. Maklhu̱hua chú quinca̱huanín y ni̱ lá ctachokóu y cau nac ixchic. Cha̱tum tzuma̱t tí ixquilhchá̱n suerte aksa̱nán ikKCha̱tum pusca̱t xalac Tiatira ixca̱stá lactlá̱n lháka̱t ixuanicán Lidia, siempre istzaksá ti̱tum latamá ixlacati̱n Dios y la̱ chihui̱nanko̱lh Pablo, Dios lakxta̱palí̱nilh ixnacú y li̱pá̱hualh Jesús. Rj Sábado acxni hua̱k ixjaxcán cau nac ixquilhtu̱n kalhtu̱choko ni̱ma̱ ixpasa̱rlá lacatzú ca̱chiquí̱n, pues quinca̱huanicán xlacata aná ixtatamakstoka makapitzi cristianos ixtakalhtahuakaní Dios; xli̱ca̱na cca̱lakchá̱u y cca̱lacspi̱tníu ixtachihui̱n Dios amá lacchaján ni̱ma̱ ixtahuila̱na aná. Ni A̱stá̱n ccha̱u nac Filipos, juú talama̱na lhu̱hua romanos y huá ma̱s lanca ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ huí ní lacatzucú pu̱latama̱n Macedonia. Juú ctamakxtakui ni̱ lhu̱hua chichiní. h Juú nac Troas cchipáu aktum barco y tancs ccha̱u nac isla de Samotracia; ixli̱cha̱lí ccha̱u nac ca̱chiquí̱n Neápolis. g5 Acxni stácnalh Pablo huá xlacata Dios chú ixlacasquín y ctzucúu ctaca̱xá̱u xlacata nacaná̱u li̱chihui̱naná̱u Dios amá pu̱latama̱n. 4fa Amá ca̱tzisní Pablo li̱ma̱níxnalh cha̱tum chixcú xalac Macedonia; ácxilhli y káxmatli la̱ ixma̱ktasí: “Catat nac Macedonia y caquila̱makta̱yáu.” e1Tama̱makspitpá amá pu̱latama̱n Misia y tácha̱lh nac ca̱chiquí̱n huanicán Troas. Pablo li̱ma̱nixnán cha̱tum chixcú xalac Macedonia :dmA̱stá̱n tama̱mákspitli aktum pu̱latama̱n huanicán Misia ixtacha̱mputún nac Bitinia, pero Espíritu Santo ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh xlacata ni̱ ixlacasquín catáalh. 4caEspíritu Santo ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh Pablo y Silas y Timoteo ni̱ catáalh nac Asia y mejor ti̱tum tácha̱lh nac pu̱latama̱n ca̱huanicán Frigia y Galacia. (bIHua̱k cristianos li̱pa̱xáu ixtama̱kantaxtí tú ixca̱huanicán ixli̱tlahuatcán y cha̱li cha̱lí ma̱s lhu̱hua cristianos ixtali̱pa̱huán Jesús. Ia Xlacán tatáxtulh y la̱ta ní ixtachá̱n ixtali̱ta̱chihui̱nán amá cristianos tí ni̱ judíos tú ixtalacca̱xtlahuani̱t ixlacatacán apóstoles y lakko̱lún xalac Jerusalén. h`Ihuá xlacata li̱huánilh Pablo caca̱tá̱alh ana ní ixamajcú taán. Pero pu̱la circuncidartlahuaca xlacata ni̱ natasi̱tzí judíos xala amá ca̱chiquí̱n pues ixti̱cú ni̱ ixlacasquini̱t cacircuncidartlahuaca. R_Lhu̱hua cristianos xalac Listra y xalac Iconio ixtalakalhamán Timoteo /^ YPablo y Silas tácha̱lh nac Derbe y Listra. Juú tata̱tánoklhli Timoteo; jaé chixcú y na̱ chuná ixna̱na ixtali̱pa̱huán Jesús, ixti̱cú griego ixuani̱t. 5]c)y táalh pakán nac ca̱chiquí̱n ni̱ma ixtahuila̱na nac Siria y Cilicia y la̱ta ní ixtachá̱n ixtama̱xquí li̱camama cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús. \ (Pablo ta̱talakxtúmi̱lh Silas y acxni hua̱k cristianos takalhtahuakánilh Dios caca̱maktákalhli, tatáxtulh nac Antioquía H[ '―Para ni̱ ma̱tla̱ni̱ya caquinca̱ta̱án, aquit cama ta̱án a̱lacatunu. Como ni̱ lá talaccá̱xlalh, Bernabé y Marcos tatáju̱lh nac aktum barco y táalh pakán nac Chipre. Z&―To̱, ni̱ clacasquín caalh. ¿Hua̱nchi quinca̱kxtakmakán nac Panfilia? ―huá Pablo. Pero Bernabé huánilh: ^Y5%―Tla̱n, ca̱mparahuí, pero cata̱huí Juan Marcos ―kálhti̱lh Bernabé. AX{$Maktum Pablo huánilh Bernabé: ―Ca̱mparahuí nac ixca̱chiqui̱ncán amá cristianos tí ca̱li̱ta̱chihui̱náu y taca̱nájlani̱t ixtachihui̱n Dios a ver niculá talama̱na. W1#pues juú ixtalama̱na Pablo y Bernabé, ixtamakta̱yá amá cristianos tí ixta̱cpuxcún tama̱kalhchihui̱ní tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús. KV"Pero ni̱ ixli̱maka̱s chichiní Silas táspitli nac Antioquía "U=!Judas y Silas tataspitpá nac Jerusalén y ca̱huanica catapa̱xcatcatzí̱nilh apóstoles tú ixtatlahuani̱t ixlacatacán amá tí ni̱ judíos. HT  Judas y Silas akskalalán ixtahuani̱t y na̱ tzúculh tali̱chihui̱nán laclanca ixtalacapa̱stacni Dios, hua̱k cristianos ta̱cxcátzi̱lh xlacata Dios xli̱ca̱na ixca̱maktakalhni̱t. >SuAcxni tali̱kalhtahuákalh tú ixuán amá carta hua̱k cristianos tí ni̱ judíos tapa̱xahuako̱lh y yaj ta̱katúyulh, pues tú ixuán amá carta ca̱má̱xqui̱lh li̱camama. :RmPablo, Bernabé, Judas y Silas tatáxtulh nac Jerusalén y ni̱ ixli̱maka̱s tácha̱lh nac Antioquía, tatamákstokli hua̱k cristianos y tamacamá̱sta̱lh amá carta. pQYPero clacasquiná̱u ni̱ cala̱lakamaklhtí̱tit minta̱cha̱tcán, ni̱ cali̱hua̱yántit li̱hua ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n, ni̱ cahuátit quitzistancá ni̱ma̱ ni̱ ma̱stajani̱t ixkalhni y ni̱ma̱ mu̱xtuni̱t. Catlahuátit nac milatama̱tcán tú cca̱li̱ma̱paksi̱má̱n xlacata ni̱ natasi̱tzí judíos y yaj tí naca̱ta̱ra̱slaká̱n. “¡Hasta cha̱lí y Dios caca̱maktakalhni!” Pablo y Bernabé ni̱ talacca̱xlá caca̱takókelh Marcos yPk“Camá̱n ca̱huaniyá̱n tú clacca̱xtlahuani̱táu milacatacán y tú quinca̱ma̱cxcatzi̱ní̱n Espíritu Santo. Ni̱ ckalhi̱yá̱u li̱camama nacca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n catlahuátit tú cli̱smani̱ni̱táu aquín judíos. iOKJudas y Silas ama ca̱lacspi̱tniyá̱n la̱ta tú clacchihui̱nani̱táu juú nac Jerusalén. ~Nunamá quinta̱camcán tí taliakxtakajnani̱t Quimpu̱chinacán Jesucristo, y hasta actzú ni̱ ca̱makni̱cani̱t. #M?Huá xlacata cca̱li̱lacsacni̱táu cha̱tuy lacchixcuhuí̱n tí nataán quimpu̱xokocán, Judas y Silas. Xlacán ama tata̱ana̱chá Pablo y Bernabé 8Li“Chí cama̱náu ca̱kalhti̱yá̱n huixín tí ni̱ judíos tú catzi̱putuná̱tit. Aquín ni̱ cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱táu naca̱ta̱ra̱slaká̱n namá cristianos xalac Judea tí ca̱huanimá̱n cacircuncidarlátit y catlahuátit tú li̱ma̱paksi̱má̱n Moisés para taxtuniputuná̱tit. `K9Jaé carta chuné ixuán: “Aquín apóstoles, lakko̱lún y tí clipa̱huaná̱u Cristo nac Jerusalén cca̱huaniyá̱n kalhé̱n y tla̱n calatapá̱tit huixín li̱ta̱camán xalac Antioquía, Siria y Cilicia. JHua̱k apóstoles, lakko̱lún y xanapuxcun cristianos tama̱tlá̱ni̱lh tú ca̱huánilh Jacobo y talí̱lhca̱lh cha̱tuy lacchixcuhuí̱n tí natalí̱n amá carta nac Antioquía, ixca̱huanicán Judas (ixli̱lakapascán Barsabás) y Silas. II Huá jaé ixtapaksi̱t Moisés ni̱ma̱ ma̱s ma̱kantaxti̱yá̱u aquín judíos y quinca̱ma̱tunujá̱n con xa̱makapitzi cristianos y huá jaé ma̱si̱cán nac sinagoga tu̱maj tu̱má. =HsPero caca̱ma̱lakacha̱nihuí tachihuí̱n nac aktum carta xlacata ni̱ catara̱lakamáklhti̱lh ixta̱cha̱tcán, ni̱ catali̱huá̱yalh li̱hua ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n, ni̱ catáhualh quitzistancá ni̱ma̱ ni̱ ma̱stajani̱t ixkalhni y na̱ chuná ni̱ma̱ tamu̱xtuni̱t. wGg’Aquit cca̱huaniyá̱n xlacata namá tí ta̱kxtakmakani̱t ixpu̱laktumi̱ncán y tali̱pa̱huani̱t Dios xastacnán ni̱ tamaclacasquiní caquinca̱makslihuekén la̱ li̱smani̱ni̱táu lakachixcuhui̱naná̱u aquín judíos. F{Chuná jaé quihuánilh Quimpu̱chinacán Dios
tí catzí tú ama qui̱taxtú la̱ta titláhualh ca̱quilhtamacú. Ewxlacata aná naquintalacaputzá hua̱k cristianos xala cani̱hua pu̱latama̱n ni̱ma̱ quintali̱pa̱huani̱t. 8DiCca̱kxtakmákalh cata̱kxtakájnalh, pero cama taspitpará
xlacata nacca̱xtlahuapará ixchic rey David;
ma̱squi chí tama̱ko̱ni̱t aquit cama ya̱huapará, CPues ca̱ksántit la̱ Dios ma̱cxcatzí̱ni̱lh ixtapuhuá̱n cha̱tum profeta y chuné ca̱li̱chihuí̱nalh jaé cristianos: :BmPedro li̱chihuí̱nalh la̱ Dios ca̱cxilhlacácha̱lh cristianos tí ni̱ judíos xlacata natalakachixcuhuí Quinti̱cucán. Jaé qui̱taxtú xlacata xlá ixca̱lacsacni̱t. A} A̱stá̱n Jacobo na̱ tá̱yalh y ca̱huánilh: ―Li̱ta̱camán, cama̱kachakxí̱tit tú cama ca̱huaniyá̱n. \@1 La̱ chihui̱nanko̱lh Pedro hua̱k tama̱tlá̱ni̱lh tú ixca̱huanini̱t y taquilhácslalh. A̱stá̱n Pablo y Bernabé tzúculh tali̱chihui̱nán la̱ Dios ixca̱ma̱xqui̱ni̱t li̱tlihueke catatláhualh laclanca tascújut ixpu̱latama̱ncán amá tí ni̱ judíos. Apóstoles tatzoka aktum carta ixlacatacán tí ni̱ judíos ? ¿A poco yaj aksaná̱tit xlacata Cristo quinca̱lakalhamán huá quinca̱li̱ma̱tzanke̱nanín quintala̱kalhi̱ncán? Para xlá chuná quinca̱ma̱tla̱ní̱n, ¿hua̱nchi puhuaná̱tit ni̱ lá ca̱lakalhamán na̱ chuná namá tí ni̱ judíos? x>i Dios ni̱ cha̱tum tí li̱máca̱lh ma̱s lanca o ma̱s actzú ixcam, entonces ¿hua̱nchi ama ca̱ma̱cuqui̱yá̱u natatlahuá namá tí ni̱ judíos tú ni̱ lá tla̱n ma̱kantaxti̱ni̱táu aquín, ni̱ para quili̱talakapasnicán? B=} Dios quilhpá̱xtum ca̱lakalhámalh cristianos y ca̱xapánilh ixtala̱kalhi̱ncán acxni tali̱pá̱hualh Jesús na̱ chuná la̱ quinca̱xapanín aquín acxni li̱pa̱huáu Jesús. a<;Dios ca̱lakapasa ixnacujcán cha̱tunu cristianos y huata huá catzí tú xlacata ca̱li̱má̱xqui̱lh ixli̱tlihueke Espíritu Santo amá cristianos tí ni̱ judíos na̱ chuná la̱ quinca̱ma̱xquí̱n aquín. 8;iTatamakstokpá ni̱ caj maktum, ni̱ lá ixtalacca̱xlá, pero maktum Pedro tá̱yalh ca̱huánilh: ―Huixín catzi̱yá̱tit la̱ Dios quilácsacli y quili̱ma̱páksi̱lh nacca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos tí ni̱ judíos, la̱ Jesús tla̱n ca̱lakma̱xtú para taca̱najlá y tali̱pa̱huán. :Cha̱tum cha̱túm tunu la̱ ixlacpuhuán huá xlacata apóstoles y lakko̱lún talí̱lhca̱lh natalacchihui̱nampará a̱stá̱n. 9 Makapitzi fariseos tí na̱ ixtali̱pa̱huani̱t Jesús tatá̱yalh y tzúculh tahuán: ―Namá cristianos tí ni̱ judíos y tali̱pa̱huani̱t Jesús tamaclacasquiní catacircuncidárlalh y catatláhualh hua̱k la̱ta tú li̱ma̱paksí̱nalh Moisés. 8 Acxni tácha̱lh nac Jerusalén pu̱tum tatamakstokko̱lh tí ixta̱cpuxcún cristianos, apóstoles y xalactali̱pa̱u lakko̱rutzi̱n. Xlacán tzúculh talacspi̱ta tú ixqui̱taxtuma nac Antioquía y la̱ Dios ixca̱ma̱tlahui̱ni̱t ixtascújut. 7%Ca̱li̱lhca̱ca catáalh Pablo, Bernabé y makapitzi lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n xalac Antioquía. Xlacán talácalh nac pu̱latama̱n Fenicia y Samaria y la̱ta ní ixtati̱taxtú ixtali̱chihui̱nán la̱ amá cristianos tí ni̱ judíos ixtalakmakani̱t ixpu̱laktumi̱ncán ixtali̱pa̱huani̱t Jesús nac ixnacujcán, y hua̱k cristianos ixtali̱pa̱xahuá tú ixtlahuani̱t Dios. 96kPero Pablo y Bernabé tzúculh tata̱ra̱huaní porque ni̱ ixtama̱tla̱ní tú ixtahuán; entonces hua̱k cristianos tzúculh talacchihui̱nán: ―Mejor caca̱ma̱lakacha̱huí makapitzi lacchixcuhuí̱n nac Jerusalén xlacata xlacán natakalasquiní apóstoles y lakko̱lún tú quili̱tlahuatcán. 5 9Maktum táchilh nac Antioquía makapitzi lacchixcuhuí̱n xalac Judea tí ixtacircuncidarlani̱t y tzúculh tahuaní cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús xlacata ixmini̱ní catacircuncidárlalh la̱ li̱ma̱paksi̱nán Moisés para ixtalakma̱xtuputún ixli̱stacnicán. F4Juú nac Antioquía talatáma̱lh maka̱s quilhtamacú.q3[A̱stá̱n ta̱tamákstokli hua̱k cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús y tali̱chihuí̱nalh tú ixqui̱taxtuni̱t y la̱ Dios ixca̱lakxta̱pali̱ni̱t ixnacujcán amá cristianos tí ni̱ judíos ixtali̱pa̱huani̱t Jesús. j2MJuú nac Atalia tatáju̱lh nac barco y tatáspitli nac Antioquía ana ní ixca̱huanini̱t Dios catatáxtulh ca̱lacchiquí̱n y chí li̱pa̱xáu ixtama̱sputuni̱t ixtascujutcán porque Dios siempre ixca̱maktakalhni̱t. O1Nac Perge tali̱chihui̱nampá Dios y ti̱tum tácha̱lh nac Atalia. K0Tatanu̱nipá tiji y tati̱táxtulh nac Pisidia y Panfilia. /1Na̱ chuná katunu jaé ca̱chiquí̱n tamá̱xtulh ma̱s xalactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n y acxtum takatxtáknalh y takalhtahuakánilh Dios xlacata caca̱maktá̱yalh, y talí̱lhca̱lh nata̱cpuxcún tama̱kalhchihui̱ní amá cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús. .La̱ta ní ixtachá̱n ixtahuaní amá cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús catakálhi̱lh li̱camama catali̱pá̱hualh Jesús ma̱squi cata̱kxtakájnalh pues tí li̱pa̱huán Dios siempre li̱tamakxtaka akxtakajnán porque cha̱mputún nac akapú̱n. >-uJuú nac Derbe tali̱chihuí̱nalh Dios y lhu̱hua cristianos taca̱nájlalh; a̱stá̱n tachípalh tijia ní ixtalacmini̱t y talactaspitpá nac Listra, Iconio y Antioquía. h,ILhu̱hua tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús aná ixtalaya̱najcú acxni Pablo tá̱qui̱lh la̱ ni̱tú calánilh y alh nac ixpu̱lacni ca̱chiquí̱n, pero ixli̱cha̱lí ta̱táxtulh con Bernabé y táalh pakán nac Derbe. +/Ni̱ alh lhu̱hua chichiní táchilh makapitzi lacchixcuhuí̱n xalac Iconio y Antioquía y ta̱kastacyá̱hualh cristianos catamákni̱lh Pablo; xlacán li̱cuánit taliactálalh chíhuix y acxni ixtapuhuán ixni̱ni̱ttá taxuatáli̱lh ixquilhpa̱n ca̱chiquí̱n. =*sPablo y Bernabé takalán tama̱chókolh amá cristianos tí ixtamakni̱putún huá̱cax naca̱li̱lakachixcuhui̱cán. Pablo liactalacán chíhuix y actzú ni̱ makni̱cán n)Uma̱squi Dios siempre kalhí tí ma̱luloka ixtascújut para tí ti̱tum latama̱putún, porque huata Dios tla̱n ma̱lakachá se̱n xlacata natalá tachaná̱n, quintahuajcán y la̱ta tú li̱pa̱xahuayá̱u ca̱quilhtamacú. r(]Maka̱s quilhtamacú ca̱li̱mákxtakli ixcamán catatláhualh y catalatáma̱lh la̱ta ixtalacasquín; x'i―¡Takalhi̱n lacchixcuhuí̱n! ¿Hua̱nchi quila̱li̱maca̱ná̱u Dios? Aquín na̱ cristianos la̱ huixín cha̱ huá cli̱mini̱táu cca̱huaniyá̱n sa̱sti talacpuhuá̱n xlacata ca̱kxtakmakántit mimpu̱laktumi̱ncán y cali̱pa̱huántit Dios xastacnán tí tlahuani̱t akapú̱n, tíyat, pupunú y la̱ta tú anán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. &-Acxni ta̱cxcátzi̱lh la̱ ixama̱ca ca̱lakachixcuhui̱cán, táxti̱tli ixlhaka̱tcán la̱ta tasí̱tzi̱lh y tzúculh tahuaní cristianos: %' Jaé cristianos ixtakalhí ixpu̱lakachixcuhui̱ncán nac quilhapa̱n ca̱chiquí̱n, y tí ixacpuxcún lakachixcuhui̱nán lacapala talí̱milh lhu̱hua xánat y tantum huá̱cax xlacata namakni̱cán y naca̱li̱lakachixcuhui̱cán Pablo y Bernabé la̱ta tzamacán. q$[ Juú nac Listra ixca̱lakachixcuhui̱cán cha̱tuy pu̱laktumi̱n tí ixca̱li̱maca̱ncán Dios. Amá cristianos tali̱máca̱lh Pablo dios Mercurio porque huá lihua ixchihui̱nán, y Bernabé tali̱máca̱lh dios Júpiter. # Hua̱k cristianos acxni tá̱cxilhli tú ixtlahuani̱t Pablo tzúculh ta̱ktasá nac ixtachihui̱ncán ni̱ma̱ ixtacatzí: ―¡Chí tata̱ctani̱t nac akapú̱n quidioscán tí li̱pa̱huaná̱u, pero ixmacnicán talakxta̱pali̱ni̱t la̱ quilacán! 5"c huá li̱ma̱lacatzúhui̱lh y li̱ma̱páksi̱lh: ―¡Cata̱ya y catlá̱huanti! Amá chixcú caj la̱ ni̱tú cá̱xlalh ixtujún, uyu tá̱yalh y tzúculh tla̱huán. .!U Xlá aktum ixuili̱ni̱t ixtapuhuá̱n ixkaxmatma la̱ ixchihui̱nama Pablo. Pablo acxcátzi̱lh tla̱n ixli̱pa̱huán Jesús amá chixcú xlacata nama̱ksa̱ní, Nac Listra maktum Pablo y Bernabé tá̱cxilhli curucs ixuí cha̱tum chixcú tí ni̱ lá ixtla̱huán la̱ta tilakáhualh. DPablo y Bernabé talakatzá̱lalh ixli̱ti̱lanca amá pu̱latama̱n Licaonia y tali̱ta̱chihuí̱nalh Dios hua̱k cristianos. Pablo y Bernabé ca̱li̱maca̱ncán Dios xalac akapú̱n 7Pero xlacán ta̱cxcátzi̱lh y tatzá̱lalh nac aktum pu̱latama̱n huanicán Licaonia, tácha̱lh nac ca̱chiquí̱n huanicán Listra y nac Derbe. U#Maktum xanapuxcun judíos na̱ chuná cristianos tí ni̱ judíos tata̱laccá̱xlalh ma̱paksi̱naní̱n xlacata hua̱k cristianos cata̱ktlakáli̱lh Pablo y Bernabé y naca̱li̱makni̱cán chíhuix. J Amá cristianos xalac Iconio pu̱tuy tatapítzilh ixtapuhua̱ncán, pu̱tum ixtata̱ta̱yá judíos tí ni̱ ixca̱cxilhputún Pablo y Bernabé, y xa̱pu̱tum ixtata̱ta̱yá apóstoles. _7Ma̱squi ni̱ ca̱li̱makxtakca ca̱ta̱ra̱slakcán xlacán talatáma̱lh nac Iconio maka̱s quilhtamacú; ni̱ ixtajicuán tali̱chihui̱nán Dios ní tzamacán; y xlacata ni̱tí napuhuán xlacán ixtalacsacni̱t tú ixtali̱chihui̱nán Dios ixca̱ma̱xquí li̱tlihueke catatláhualh laclanca tascújut lhu̱hua tí tama̱ksá̱ni̱lh. CPero amá judíos tí ni̱ ixtaca̱najlá tzúculh tali̱kalhkama̱nán Pablo y Bernabé y ta̱kastacyá̱hualh tí ni̱ judíos xlacata ni̱ cataca̱nájlalh tú ixtali̱chihui̱nán.  7Nac Iconio Pablo y Bernabé táalh nac sinagoga y como tancs tali̱chihuí̱nalh Dios, lhu̱hua judíos na̱ chuná tí ni̱ judíos taca̱nájlalh. 5c 4Pero amá cristianos tí tatamákxtakli nac Antioquía ixtali̱pa̱huani̱t Jesús, la̱tiyá li̱pa̱xáu ixtalakachixcuhuí Dios y Espíritu Santo ixca̱maktakalha.  3Acxni tatáxtulh amá ca̱chiquí̱n ca̱tu̱tincxca pokxni ni̱ma̱ ixca̱tu̱tahuacani̱t xlacata hua̱k cristianos nata̱cxila la̱ ixtasi̱tzi̱ni̱t y ni̱ ixtama̱tla̱ni̱ni̱t ixkasatcán amá cristianos y táalh nac ca̱chiquí̱n huanicán Iconio. iK 2Pero amá xanapuxcun judíos ni̱ tali̱mákxtakli tata̱ra̱slaka Pablo y Bernabé y ta̱kastacyá̱hualh tí ixta̱cpuxcún cristianos y makapitzi lactali̱pa̱u lacchaján xlacata caca̱ktlakali̱nca amá pu̱latama̱n. `9 1Ni̱ ixli̱maka̱s lhu̱hua ixtaca̱najlani̱t ixtachihui̱n Dios amá pu̱latama̱n. -S 0La̱ chihui̱nanko̱lh Pablo hua̱k tí ni̱ judíos tapa̱xahuako̱lh, tapa̱xcatcatzí̱nilh Dios tú ixlaclhca̱ni̱t ixlacatacán y amá cristianos tí Dios ixca̱ma̱tunujni̱t natataxtuní taca̱nájlalh xlacata Jesús tla̱n ixca̱ma̱xquí li̱pa̱xau latáma̱n nac akapú̱n.  /Xa̱huá Quimpu̱chinacán chuné quinca̱li̱ma̱paksí̱n:Aquit cca̱ma̱xqui̱ni̱tán taxkáket xlacata naca̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱tit cristianos.Clacasquín cali̱pítit jaé taxkáket ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú xlacata hua̱k natataxtuní.  .Pablo y Bernabé ni̱ acs tatamákxtakli y chuná takalhtí̱nalh: ―Dios ixlaclhca̱ni̱t pu̱la cataca̱nájlalh ixtachihuí̱n hua̱k judíos tí ixca̱lacsacni̱t, pero huixín la̱mpara ni̱ ma̱tla̱ni̱yá̱tit la̱ cma̱lacnu̱yá̱u tla̱n natachá̱n nac akapú̱n tí tali̱pa̱huán Jesús. Huá xlacata mejor chí camá̱n ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱u huata tí ni̱ judíos. 0Y -Pero makapitzi xanapuxcun judíos tasí̱tzi̱lh la̱ ixtakaxmatma̱na ixtachihui̱n Dios hua̱k cristianos y tzúculh tali̱kalhkama̱nán y tata̱ra̱huaní Pablo. 3_ ,Ixli̱tu̱ma sábado, Pablo y Bernabé ta̱mpá nac sinagoga. Ixtamini̱t casi hua̱k cristianos xala amá ca̱chiquí̱n pues ixtakaxmatputún ixtachihui̱n Dios. 1[ +Lhu̱hua judíos y tí ni̱ judíos ixtahuani̱t pero tali̱pa̱huán Dios tatakókelh Pablo y Bernabé acxni táalh. Xlacán tahuánilh ni̱ catalakmákalh tali̱pa̱huán Dios pues xlá siempre ca̱maktakalha tí tali̱pa̱huán. Xanapuxcun judíos tasi̱tzí la̱ Pablo li̱chihui̱nán Dios a; *La̱ chihui̱nanko̱lh Pablo, táxtulh amá nac sinagoga pero makapitzi tí ni̱ judíos ixtahuani̱t tama̱lacatzúhui̱lh y tahuánilh caca̱lakampá ixli̱tu̱ma xlacata naca̱li̱ta̱chihui̱nampará Dios.  )Mi̱cstucán calaktzanká̱tit huixín tí li̱chiyayá̱tit quintascújut.Aquit Dios y ama cha̱n quilhtamacú lhu̱hua tú cama ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n;
hasta ni̱ pa̱t ca̱najlaputuná̱tit para tí naca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n.  ) (Makapitzi ni̱ taca̱najlá tú cli̱chihui̱nama̱náu, pero ni̱ clacasquín caca̱lakchá̱n huixín tú chuné tatzokni̱t profetas:  w 'Amá tí li̱pa̱huán xapaní hua̱k ixtala̱kalhí̱n y li̱tamakxtaka tla̱n chixcú ixlacati̱n Dios. Chí yaj tamaclacasquiní cha̱tum cristiano calacpútzalh ma̱kantaxtí ixley Moisés xlacata nataxtuní, porque ni̱ lá catitaxtúnilh. * M &’Li̱ta̱camán, aquit cca̱huaniyá̱n xlacata Jesús quinca̱lacati̱ta̱yayá̱n yaj naxoko̱naná̱u quintala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ tlahuani̱táu.   %Cama̱kachakxí̱tit, Dios li̱chihuí̱nalh cha̱tum tí ni̱ ixama pu̱chí̱n ixmacni, ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n. + $¿Puhuaná̱tit huixín Dios ixli̱chihui̱nama rey David? Ni̱ taxtuya̱chá chuná, porque ma̱squi David ma̱paksí̱nalh la̱ huánilh Dios, xlá ni̱lh y muju̱ca y alh ca̱ta̱talakxtumí ixli̱talakapasni nac ca̱li̱ní̱n, ixmacni na̱ masli la̱ xa̱makapitzi.  #A̱lacatunu Salmo ma̱s tancs tatzokni̱t: “Dios ni̱ ama li̱makxtaka napu̱chí̱n ixmacni ixkahuasa tí lacsacni̱t namacuaní.” ~u "Dios ma̱lácnu̱lh xlacata Cristo tí ixama ma̱lakachá, ni̱ ixama pu̱chí̱n ixli̱hua, ¡siempre ixama latamá! Nac Escrituras tatzokni̱t: “Huixín pa̱t li̱pa̱xahuayá̱tit acxni nacma̱kantaxtí tú cma̱lacnú̱nilh rey David.”  !Aquín quinca̱lakcha̱ni̱tán naacxilá̱u la̱ Dios ma̱lacastacuáni̱lh Jesús, pues chuná jaé ma̱kantáxti̱lh ixtachihuí̱n ni̱ma̱ tatzokni̱t nac Salmo dos: “Chí cma̱luloka huix Quinkahuasa tí cmacama̱xqui̱ni̱t hua̱k quintapáksi̱t.” :m ’Aquit y Bernabé cmini̱táu cca̱huaniyá̱n la̱ namaklhti̱naná̱tit amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ tica̱ma̱lacnú̱nilh Dios xalakmaka̱n quili̱talakapasnicán.  Laktzu quilhtamacú ni̱ caj maktum ca̱tasí̱nilh xastacnán amá cristianos tí a̱huata ixtata̱mini̱t nac Galilea hasta nac Jerusalén y chí pi̱huá jaé lacchixcuhuí̱n tí ta̱cxilhni̱t tú qui̱taxtuni̱t tali̱chihui̱nán ixlatama̱t Jesús. =u Pero Dios ma̱lacastacuáni̱lh nac ca̱li̱ní̱n. B} Xlacán tama̱kantáxti̱lh la̱ ixtali̱chihui̱nani̱t xalakmaka̱n profetas ixama̱ca makni̱cán Jesús. A̱stá̱n ma̱cti̱ca nac culu̱s y ma̱nu̱ca nac ixpu̱muju̱can ni̱n. ta Como ni̱ tataká̱snilh tú natali̱ya̱huá tama̱lacápu̱lh ixlacati̱n Pilato xlacata xlá namakní.   Xanapuxcun judíos y curas xalac Jerusalén ni̱ talakápasli ticu yá chixcú ixuani̱t Jesús. ¿Tucu ca̱li̱macuánilh tali̱kalhtahuaká ixlibrojcan profetas tu̱maj tú̱ma sábado? ¡Acxtumatiyá tamákni̱lh la̱ ixtali̱chihui̱nani̱t profetas! b~= ’Li̱ta̱camán judíos ixli̱talakapasni Abraham y na̱ chuná huixín tí ni̱ judíos pero li̱pa̱huaná̱tit Dios, aquín namá cristianos tí mini̱t ca̱lakma̱xtú Jesús la̱ ixma̱lacnu̱ni̱t Dios. E} Acxni ixamajá ma̱lacatzuquí ixtascújut Jesús, Juan chuné ixchihui̱nán: “Aquit ni̱ Cristo tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n pero amajá ca̱lakchiná̱n; aquit ni̱ para cma̱ta̱xtuca ixtasa̱cua nacuán tí nakatxcuta nama̱xtuní ixtatu̱nu.” Pablo li̱chihui̱nán la̱ Jesús ca̱lakma̱xtú cristianos 4|a Dios pu̱la ma̱lakácha̱lh Juan Bautista xlacata naca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos catalakmákalh ixtala̱kalhi̱ncán y catata̱kmúnulh para tali̱pa̱huán Dios. a{; Dios ma̱lacnú̱nilh rey David ixama lakahuán cha̱tum tali̱pa̱u ixli̱talakapasni tí ixama ca̱lakma̱xtú cristianos xala Israel. Jaé chixcú ixli̱talakapasni David quinca̱ta̱latamá̱n huanicán Jesús. vze A̱stá̱n Dios lí̱lhca̱lh caca̱ma̱páksi̱lh David, pues xlá chuné li̱chihuí̱nalh jaé rey: “Ctaka̱sni̱t David ixkahuasa Isaí, cacxilhni̱t xlacata ixnacú ni̱ lactlancán y ama tlahuá la̱ta tú nacli̱ma̱paksí.” ,yQ Quili̱talakapasnicán judíos tamáksquilh Dios caca̱ma̱páksi̱lh cha̱tum rey y xlá ma̱tlá̱ni̱lh cama̱paksí̱nalh Saúl ixkahuasa Cis. Jaé chixcú ixca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t cha̱tum xalakmaka̱n ko̱rutzí̱n huanicán Benjamín. Rey Saúl ma̱paksí̱nalh ti̱puxum ca̱ta. x- La̱ta tilacatzúculh jaé pu̱latama̱n Canaán, Dios ca̱lácsacli makapitzi lacchixcuhuí̱n tí natama̱paksi̱nán y ca̱li̱ma̱pa̱cuhui̱ca jueces. Akta̱ti ciento ca̱ta a̱íta̱t chuná jaé ca̱li̱kálhi̱lh y a̱huata tima̱paksí̱nalh huá profeta Samuel. 3w_ A̱stá̱n cá̱li̱lh nac pu̱latama̱n xla Canaán y como ixtahuila̱na aktujún ca̱chiquí̱n xlá ca̱lactláhualh xlacata juú natalatamá quili̱talakapasnicán. #v? Ni̱ ca̱kxtakmákalh cha̱ ca̱maktá̱yalh, pues cha̱li cha̱lí ca̱má̱hui̱lh nac desierto ti̱puxum ca̱ta porque aná ni̱ lá tú ixtamakalá. BF~~]}|{{&zHy4xwutt;s+qpponmlZkjihhggfmedcuaam``_Q^q]\[ZZYWW5VUU4TSPRiQP0O?NMMKKLJAIHGuFF DDBB,A-@C?>==%<2;:98266454u3311//-.q-R,++*()v(a''%%$$9#6"" i h5YBM[U18 g N VDsuSB$Ixli̱cha̱lí Pablo alh quinca̱ma̱lakapasayá̱n Jacobo y lakko̱lún tí ixta̱cpuxcún cristianos nac Jerusalén. 6#eAcxni ccha̱u nac Jerusalén tí ixtali̱pa̱huán Jesús li̱pa̱xáu támilh quinca̱lakapa̱xtoká̱n y quinca̱huaniyá̱n kalhé̱n y ctamakxtakui nac ixchic Mnasón. I" Na̱ quinca̱takokén makapitzi tí ixtali̱pa̱huán Jesús nac Cesarea y na̱ ixquinca̱ta̱aná̱n cha̱tum chixcú xalac Chipre tí maká̱n ixli̱pa̱huani̱t Jesús ixuanicán Mnasón. [!/A̱stá̱n cma̱ca̱xui tú xacli̱ná̱u y ctaxtúu pakán nac Jerusalén. @ yComo ni̱ lá tí ixma̱chokó tú ixlactanu̱ni̱t Pablo a̱huata ckalhtahuakaníu Dios xlacata catláhualh tú ixlacasquín. Pablo cha̱n nac Jerusalén y lakachixcuhui̱nán zm Pero xlá quinca̱huanín: ―Ni̱ catasátit porque ma̱s ma̱lakaputzi̱yá̱tit quinacú. Aquit ni̱ clakaputzá para naquima̱nu̱cán nac pu̱la̱chi̱n, y hasta xacma̱tlá̱ni̱lh naquimakni̱cán caj ixlacata Quimpu̱chiná Jesús. M La̱ chihui̱nanko̱lh jaé chixcú, tí ixtali̱pa̱huán Jesús, y na̱ chuná tí xacta̱lapu̱layá̱u Pablo cuaníu ni̱ caalh nac Jerusalén y la̱ta xaclakaputzayá̱u hasta ctasáu. nU Xlá xuatamáklhti̱lh ixli̱tampu̱lakchi̱can Pablo y a̱stá̱n Agabo tla̱n li̱tantu̱chi̱ca y makachi̱ca, y chuné chihuí̱nalh: ―Espíritu Santo quima̱cxcatzí̱ni̱lh cacca̱huanín xlacata nac Jerusalén chuná jaé ama̱ca chi̱cán ixpu̱chiná jaé li̱tampu̱lakchi̱n y ama̱ca macama̱sta̱cán ixmacancan ma̱paksi̱naní̱n romanos. 1 Juú clatamá̱u ni̱ lhu̱hua chichiní pero maktum milh quinca̱lakpaxia̱lhnaná̱n cha̱tum chixcú profeta xalac Judea huanicán Agabo. 1 Felipe ixca̱kalhí cha̱ta̱ti lactzumaján tí ni̱ ixtatamakaxtokni̱t y Dios ixca̱ma̱cxcatzi̱ní catali̱chihuí̱nalh ixtalacapa̱stacni. ykIxli̱cha̱lí cau ca̱tujún nac Cesarea y hua̱k tí xacta̱lapu̱layá̱u Pablo ctamakxtakui nac ixchic Felipe akchihui̱ná, amá chixcú tí ixtali̱lhca̱ni̱t apóstoles natlahuá tú ni̱ ixca̱li̱makuaní xlacán nac Jerusalén. ykLa̱ ctaxtúu nac Tiro ti̱tum ccha̱u nac Tolemaida y juú na̱ cca̱lakpaxia̱lhnáu cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús y cca̱ta̱latahuiláu aktum chichiní. Na̱ juú qui̱tá̱yalh la̱ta cpu̱tla̱huáu barco nac pupunú. A̱stá̱n cla̱kapixtí̱u y cca̱huaníu hasta cha̱lí amá cristianos; ctajú̱u nac barco y xlacán na̱ táalh nac ixchiccán. GIxli̱tu̱ma acxni xacamá̱n taxtuyá̱u lhu̱hua lacchixcuhuí̱n, lacchaján y lactzu camán támilh quinca̱lakaxtaká̱n nac ixquilhtu̱n pupunú y juú macxtum ckalhtahuakaníu Dios. #Cta̱ctáu y cca̱lakpaxia̱lhnáu tí ixtali̱pa̱huán Jesús amá ca̱chiquí̱n y juú clatamá̱u aktum xama̱na. Makapitzi cristianos tahuánilh Pablo ni̱ caalh nac Jerusalén porque Espíritu Santo chú ixca̱ma̱cxcatzi̱ni̱ni̱t, pero xlá ni̱ káxmatli. MIxli̱lakamákat cli̱lacachá̱u isla de Chipre; huata ctalakatza̱láu y cau pakán nac Siria y como jaé barco ixama nac Tiro xlacata nacma̱cti̱nicán ixtacuca, aquín na̱ cau aná pakán. dAJuú nac Pátara ctaka̱sui tunu barco ni̱ma̱ ixama pakán nac Fenicia y huá cpu̱áu.  Juú nac Mileto ctaju̱paráu nac barco y ti̱tum ccha̱u nac Cos; ixli̱cha̱lí cau nac Rodas; ixli̱tu̱xama ccha̱u nac Pátara. 9k&hua̱k ixtalakaputzani̱t hasta tatásalh porque ixca̱huanini̱t xlacata la̱ta ixama ya̱cxni ixama taspita. Yaj ma̱s tí chihuí̱nalh y táalh talakaxtaka nac barco.dA%A̱stá̱n cha̱tunu amá lakko̱lún ta̱kapíxti̱lh Pablo y tahuánilh hasta cha̱lí, }s$La̱ chihui̱nanko̱lh Pablo, tatzokóstalh y amá lakko̱lún na̱ chuná, y acxtum takalhtahuakánilh Dios. ve#Aquit cca̱ma̱si̱nini̱tán la̱ scujcán y naca̱makta̱yacán tí ma̱s ca̱tzanka̱ní, pues caaksántit la̱ ixuán Jesús: “Ma̱s li̱pa̱xáu tamaklhcatzí camakta̱ya minta̱cristiano que cama̱xqui̱ca tú maclacasquina.”  "Siempre cli̱scujni̱t quimacán xlacata nacua̱yán y nacca̱ma̱huí jaé lacchixcuhuí̱n tí quintata̱latapu̱li̱ni̱t. e C!’Aquit ni̱cxni cca̱maksquín tumi̱n tú nacli̱lhaka̱nán y tú nacli̱latamá. 9 k Li̱ta̱camán, chí cca̱li̱kalhtahuakayá̱n ixlacati̱n Dios xlacata ni̱ caca̱tzanka̱nín ixtalakalhamá̱n y camá̱nu̱lh ixtachihuí̱n nac minacujcán xlacata nata̱yaniyá̱tit nac milatama̱tcán y tla̱n naca̱ta̱tamakstoká̱tit amá cristianos tí ca̱ma̱tunujni̱t Dios natamacuaní.  5Huixín ca̱ksántit la̱ cca̱maktakalhni cha̱liyá̱n aktutu ca̱ta, cca̱ma̱kalhchihui̱ní̱n y cca̱laktasán la̱ta xacca̱li̱puhuaná̱n. ' GSkálalh calatapá̱tit porque makapitzi tí ca̱ta̱tamakstoká̱n ama talactaxtú y ama tama̱palaja ixtalacapa̱stacni Dios y lhu̱hua ama tata̱ta̱yá. q [’Aquit ccatzí xlacata acxni nacán lhu̱hua lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n ta̱má̱n tamín ta̱kskahuinán xlacata na̱ktzanka̱yá̱tit, na̱ chuná la̱ la̱páni̱t tama̱laktzanké y tama̱kahuaní lactzu borregos. =sAquit cca̱ma̱macqui̱yá̱n catacuentájtit mi̱cstucán y caca̱cuentájtit namá cristianos tí ca̱macama̱xqui̱ni̱tán Espíritu Santo natali̱pa̱huán Dios. Quimpu̱chinacán Jesús má̱sta̱lh ixli̱stacni xlacata naca̱lakma̱xtú y ni̱ catima̱tlá̱ni̱lh tí nalaktzanká caj milacatacán. |qporque aquit ni̱tú cca̱ma̱tze̱knini̱tán y tancs cca̱lacspi̱tnini̱tán tú lacasquín Dios milacatacán. T!Pero chí cca̱huaniyá̱n, para cha̱tum laktzanká aquit yaj quincuenta zmLa̱ta mili̱hua̱kcán tí cca̱li̱ta̱chihui̱nani̱tán Dios, ni̱ cha̱tum tí ama quila̱cxilhparayá̱u. #Para chuná qui̱taxtú ni̱ cjicuaní tú clakcha̱ma. ¿Hua̱nchi naclakcatzán quili̱stacni para Quimpu̱chiná Jesús quima̱lakácha̱lh nacli̱chihui̱nán ixtalakalhama̱n Dios? Aquit cha̱ cli̱pa̱xahuá para tla̱n cma̱ta̱sputú tú quilaclhca̱nini̱t. +huata cacxcatzí la̱mpara Espíritu Santo quihuaní katunu ca̱chiquí̱n ana ní cani̱t xlacata clakcha̱ma pu̱la̱chi̱n y ta̱kxtakajni. ’Chí cama nac Jerusalén porque Espíritu Santo chú quima̱cxcatzí̱ni̱lh, pero ni̱ tla̱n ccatzí tú cama pa̱xtoka; !Hua̱k judíos y tí ni̱ judíos cca̱huanini̱t aktum talacapa̱stacni xlacata catalakxta̱páli̱lh ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán y catali̱pá̱hualh Jesús xlacata Dios naca̱ma̱tzanke̱naní ixtala̱kalhi̱ncán. Pablo acxcatzí ama akxtakajnán nac Jerusalén %CPero ni̱ cha̱tum tí quima̱chokoni̱t porque nac minchiccán y ana ní tzamacán siempre cca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní̱n tancs ixtalacapa̱stacni Dios.  cma̱kantaxti̱ni̱t ixtascujut Dios pues siempre cca̱li̱scujni̱tán. Aquit cca̱ma̱kalhchihui̱ní̱n y cca̱laktasán acxni aktzanká̱tit ma̱squi ni̱ caj maktum actzú ni̱ quintamakni̱ni̱t namá xanapuxcun judíos tí ni̱ quinta̱cxilhputún. y~kAcxni táchilh ca̱huánilh: ―Huixín catzi̱yá̱tit xlacata la̱ta ctíchilh nac mimpu̱latama̱ncán Asia z}mhuata ca̱ma̱lakachá̱nilh tachihuí̱n amá lakko̱lún xalac Efeso catámilh tata̱chihui̱nán nac Mileto. |%Xacamá̱n aná̱u nac Efeso pero como Pablo sok ixcha̱mputún nac Jerusalén xlacata nalakachixcuhui̱nán tacuhui̱ní xla Pentecostés, { Ixli̱cha̱lí ctilakatza̱láu ca̱chiquí̱n Quío; ixli̱tu̱xama ctitaxtúu nac Samos; ixli̱ta̱tima ccha̱u nac Mileto. [z/Aná cta̱tanoklhui y lakxtum ctaju̱paráu nac barco y cau pakán nac Mitilene. y Aquín juú nac Troas ctajú̱u nac barco y cau nac Asón ní ixani̱ttá Pablo ca̱tujún pues chú cta̱lacca̱xláu. x Amá kahuasa xli̱ca̱na la̱ ni̱tú calánilh, tzúculh lata̱yá y hua̱k cristianos tali̱pa̱xáhualh tú ixta̱cxilhni̱t. A̱stá̱n Pablo ca̱ta̱ampá ní ixtatamakstokni̱t y tali̱hualhtátalh simi̱ta ni̱ma lakchékelh Pablo. Xlá tzucupá chihui̱nán hasta xkákalh y pi̱huá amá chichiní alh ca̱tujún nac Asón. Pablo ca̱ma̱kalhchihui̱ní lakko̱lún xalac Efeso w v1 Pablo lacapala tá̱ctalh, akapíxti̱lh amá kahuasa xlacata najaxa̱nán y ca̱huánilh: ―Ni̱ cajicuántit, jaé kahuasa ni̱ xaní̱n. uw Li̱huacá tzisa ixuani̱t y Pablo ixchihui̱namajcú. Cha̱tum kahuasa ixuanicán Eutico, yaj lá tá̱lalh lakachuhuaj lhtatá, y como ixuí lacatzú nac ventana acxni aclhtataalh, ¡pumm! pa̱tástalh hasta nac tijia. ¡Xaní̱n ma̱qui̱ca! #t?Jaé cuarto ní xactamakstokni̱táu ixuí ixliaktutu piso ixli̱ta̱lhmá̱n, ixca̱huili̱cani̱t lhu̱hua pu̱skon ni̱ma̱ xacli̱lacahua̱naná̱u. sDomingo lhu̱hua cristianos tatamákstokli y lakxtum cua̱yáu xlacata naclakachixcuhui̱yá̱u Dios. Punchu̱huá ixtanu̱ni̱t ca̱tzisní y Pablo ya̱ ixma̱sputú ixtachihuí̱n la̱ta ixlacspi̱tma ixtachihui̱n Dios porque ixli̱cha̱lí ixamajá an. -rSAquit y Pablo ctamakxtakui nac Filipos y juú clakachixcuhui̱náu pues cli̱hualhtatáu simi̱ta ni̱ kalhí levadura. A̱stá̱n ctajú̱u nac barco y cau nac Troas, cli̱chá̱u akquítzis chichiní y aná clatamá̱u aktum xama̱na. Cha̱tum kahuasa pa̱tastá ixli̱quilhmactutu chiqui ]q3Jaé lacchixcuhuí̱n tapú̱lalh y tácha̱lh nac Troas y aná quinca̱kalhí̱n. Xp)Makapitzi lacchixcuhuí̱n ixtatakokeni̱t Pablo ixca̱huanicán Sópater xalac Berea ixkahuasa Pirro, Aristarco, Segundo xalac Tesalónica, Gayo xalac Derbe y Timoteo, Tíquico y Trófimo xalac Asia. oaná latáma̱lh aktutu papá. A̱stá̱n acxni ixamajá tajú nac barco xlacata naán pakán nac Siria, acxcátzi̱lh xlacata xanapuxcun judíos ixtalaclhca̱nini̱t ama tamakní y mejor chípalh tijia ni̱ma̱ ixlacancán ca̱tujún ixti̱taxtú nac Macedonia. .nUKatunu ca̱chiquí̱n ní ixti̱taxtú ixca̱ma̱kalhchihui̱ní amá cristianos tí ixca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t natali̱pa̱huán Jesús. Acxni cha̱lh nac Grecia rm _Pablo ca̱ma̱mákstokli hua̱k tí ixtali̱pa̱huán Jesús nac Efeso y a̱huatiyá ti̱huán ca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh cristianos. A̱stá̱n ca̱huánilh hasta cha̱lí y táxtulh amá ca̱chiquí̱n y alh pakán nac Macedonia. klO)La̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh jaé secretario hua̱k cristianos táalh nac ixchiccán.k5(’Huixín aktzanka̱ni̱tántit porque ca̱ma̱makstóktit hua̱k cristianos y para xanapuxcun ma̱paksi̱nani̱n romanos quinca̱kalasquiniyá̱n tucu xlacata li̱tamakstokni̱táu ni̱ lá tancs ama ca̱kalhti̱yá̱u y ma̱s tasi̱tzi ama quinca̱qui̱taxtuniyá̱n. j9'Xa̱huá para huí tú tali̱ma̱huacani̱t y tali̱n tala̱kalhí̱n caca̱ma̱lacapú̱tit nac pu̱ma̱paksí̱n xlacata aná nalacca̱xtlahuacán. i/&Para Demetrio y xa̱makapitzi tí takalhí ixta̱lá jaé tascújut ca̱makasi̱tzi̱ni̱t jaé lacchixcuhuí̱n catama̱lacápu̱lh ca̱li̱tlá̱n xlacata nataxoko̱nán pues huá xlacata tali̱huila̱na ma̱paksi̱naní̱n. ¡Xlacán ca̱mini̱ní natatlahuá justicia! 8hi%Huixín ca̱li̱tántit y ca̱ma̱lacapú̱tit jaé lacchixcuhuí̱n pero xlacán ni̱ para tali̱chiyani̱t pu̱siculan, ni̱ para tali̱kalhkama̱nani̱t quintzican Diana. 1g[$Entonces, ¿hua̱nchi akatuyuná̱tit y tatlanca̱ni̱yá̱tit? ¿Hua̱na chí ni̱ pu̱la tla̱n lacpuhuaná̱tit para tla̱n o ni̱ tla̱n tú pa̱t tlahuayá̱tit? 0fY#Cha̱tum itsecretario ma̱paksi̱ná chilh y acxni taquilhácslalh tziná chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Lacchixcuhuí̱n xalac Efeso, huixín catzi̱yá̱tit xlacata quintzicán Diana ta̱ctani̱t nac akapú̱n y juú yá lanca ixpu̱siculan ní lihua lacasquín nalakachixcuhui̱cán. Ie "Pero acxni talakápasli xlacata judío ixuani̱t hua̱k cristianos tzucupá ta̱ktasá ma̱x aktuy hora: ―¡Quintzican Diana ni̱tí ama lakmakán! ¡Quintzicán Diana siempre ama latamá! d3!Makapitzi judíos tá̱cxilhli cha̱tum tali̱pa̱u chixcú ixuanicán Alejandro y ta̱kastacyá̱hualh cachihuí̱nalh; táli̱lh ixlacati̱ncan cristianos y xlá tzúculh ca̱macahuaní cataquilhácslalh tziná y tzáksalh ca̱ta̱chihui̱nán amá tí ixtasi̱tzi̱ni̱t. Xc) Ní ixca̱li̱cha̱ncani̱t Gayo y Aristarco hua̱k cristianos ixtalá la̱ catachíyalh pues cha̱tum cha̱túm tunuj túnu la̱ ixaktasá, y lhu̱hua ni̱ para ixtacatzí tú xlacata ixtali̱ani̱t. bXa̱huá makapitzi ma̱paksi̱naní̱n romanos ixamigos Pablo tama̱lakachá̱nilh tachihuí̱n xlacata ni̱ catláhualh fuerza caalh. $aAPablo ixamputún ca̱ta̱chihui̱nán amá cristianos tí ixtachipani̱t Gayo y Aristarco, pero tí ixtali̱pa̱huán Jesús ni̱ tali̱mákxtakli caalh. `Caj puntzú ixtatamakstokni̱t casi hua̱k cristianos xala amá ca̱chiquí̱n y pu̱tum táalh taxuataxtú ixamigos Pablo xalac Macedonia ixca̱huanicán Gayo y Aristarco y ca̱li̱nca lacatum lacatzú nac pu̱ma̱paksí̱n xlacata naca̱ma̱kalhapali̱cán. _)Acxni takáxmatli jaé tachihuí̱n, hua̱k cristianos tasí̱tzi̱lh y tzúculh ta̱ktasá: ―¡Quintzicán Diana siempre ama latamá! ^^5Chí calacpuhuántit, ¿nicu ama qui̱ta̱yá quintascújutcán? ¿Ticu ama quinca̱maktama̱huananá̱n? Xa̱huá, ¿ticu nalakachixcuhui̱pará quintzican Diana tí lakachixcuhui̱cán juú y na̱ chuná ixli̱ti̱lanca quimpu̱latama̱ncán Asia? ¿A poco amá̱n li̱makxtaká̱u na̱ktzonksuacán y nalakmakancán ixpu̱siculan Diana? v]ePero chí acxilhpa̱nántit y kaxpatni̱tántit la̱ namá Pablo ca̱makaca̱najlani̱t lhu̱hua cristianos xlacata jaé pu̱laktumi̱n ni̱ma̱ ca̱tlahuayá̱u ni̱tú li̱macuán li̱pa̱huaná̱u porque ni̱ tastacnán y quili̱sta̱tcán li̱ta̱ctama. Y ni̱ huata juú nac Efeso chú qui̱taxtuma sino que hua̱k ixli̱ti̱lanca quimpu̱latama̱ncán Asia. }\sHuá xlacata ca̱li̱ma̱mákstokli ixcha̱lhca̱tnaní̱n y hua̱k tí ixtali̱lama̱na jaé tascújut y ca̱huánilh: ―Lacchixcuhuí̱n xalac Efeso, huixín catzi̱yá̱tit xlacata huá jaé tascújut li̱lama̱náu y li̱hua̱yama̱náu. p[YCha̱tum chixcú huanicán Demetrio ixca̱ma̱scujú lhu̱hua lacchixcuhuí̱n, ixtatlahuá xla plata ixma̱su̱y ixpu̱lakachixcuhui̱cán Diana tí ixtali̱pa̱huán lhu̱hua cristianos; xlacán ixtali̱tlajá lhu̱hua tumi̱n. ZAmá quilhtamacú nac Efeso pu̱tum cristianos tama̱lacatzúqui̱lh tasi̱tzi caj ixlacatacán tí ixtali̱pa̱huán Jesús. oYWTimoteo y Erasto tí ixtata̱lapu̱lá Pablo ca̱huánilh: ―Huixín pu̱la capítit nac Macedonia, aná cama ca̱lakcha̱ná̱n. Pablo latáma̱lh a̱laktzu quilhtamacú nac Asia. Li̱tzucú tasi̱tzi pu̱laktumi̱n Diana KXTáalh quilhtamacú y maktum Pablo ca̱huánilh cristianos: ―Cama̱pá ca̱lakpaxia̱lhnán cristianos xalac Macedonia y Grecia; na̱ camputún nac Jerusalén y hasta nac Roma ccha̱mputún. $WAIxtachihui̱n Dios xli̱ca̱na ixca̱lakcha̱ni̱t ixnacujcán cristianos y ma̱s y ma̱s ixtali̱tahuacá tí ixtali̱pa̱huán amá pu̱latama̱n. dVATalí̱milh ixlibrojcán, ixli̱catzi̱ncán y la̱ta tú ixtamaclacasquín, y pi̱ aná macxtum talhcúyulh. Amá libros ni̱ma̱ tálhculh la̱ta chí quilhtamacú qui̱ta̱yá ixtapalh li̱huacá cien mi̱lh pesos. ;UoLhu̱hua cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Jesús y xapu̱lh ixta̱kskoyu̱nán o brujos ixtahuani̱t tzúculh tali̱ta̱yá la̱ta tzamacán tú ni̱ tla̱n ixtatlahuani̱t. fTECaj la̱ ni̱tú ta̱kahuáni̱lh tachihuí̱n tú tapá̱xtokli amá lakkahuasán; lhu̱hua judíos y na̱ chuná tí ni̱ judíos ca̱maka̱klhako̱lh tú ixqui̱taxtuni̱t y talakachixcúhui̱lh ixtacuhui̱ni Jesús. {SoAmá chixcú tí ixmactanu̱ma tlajaná ca̱li̱kósnalh cha̱tuy amá lakkahuasán y tzúculh ca̱kkaximí. ¡Li̱cuánit ca̱tláhualh! ¡Hasta actzú ni̱ ca̱ma̱tá̱xtulh ixlhaka̱tcán y takalán tatza̱latáxtulh amá ákxtaka! RPero xlá ca̱kálhti̱lh: ―Aquit clakapasa Jesús y ccatzí ticu namá Pablo, pero huixín ni̱ cca̱lakapasá̱n. 4Qa Cha̱tum xapuxcu cura xalac Israel ixuanicán Esceva ixca̱kalhí cha̱tujún ixlakkahuasán. Xlacán la̱ akskoyu̱naní̱n ixtahuani̱t ixtalatapu̱lí katunu ca̱chiquí̱n xlacata natama̱ksa̱ní cristianos tí ixca̱makatlajani̱t tlajaná, y maktum talacpúhualh natali̱cxila ixtacuhui̱ni Jesús a ver para xli̱ca̱na ni̱ tata̱yaní tlajananí̱n ixli̱tlihueke. Acxni tatáka̱sli cha̱tum chixcú tí ixmakatlajani̱t tlajaná, tahuánilh: ―Ixtacuhui̱ni Jesús tí li̱chihui̱nán Pablo cli̱ma̱paksi̱yá̱n camactaxtu namá chixcú. P O  Ni̱ caj maktum acxni ixca̱li̱spalhcán ta̱tatlaní̱n ixluxu Pablo o xani̱ma̱ta lháka̱t ni̱ma̱ ixuili̱ni̱t tuncán ixta̱ksa̱nán, hasta ixespiritucan tlajananí̱n na̱ ixtamactaxtú cristianos. Lhu̱hua scuhuananí̱n talhcuyú ixlibrojcán Ny Dios má̱xqui̱lh Pablo li̱tlihueke caca̱tláhualh ixtascújut xlacata caca̱ma̱lacahuá̱ni̱lh cristianos. aM; Pablo latáma̱lh jaé ca̱chiquí̱n aktuy ca̱ta y la̱ta ixli̱lanca pu̱latama̱n xla Asia ni̱ tamákxtakli cha̱tum cristiano tí ni̱ káxmatli ixtachihui̱n Dios la̱ judíos y na̱ chuná tí ni̱ judíos. uLc Pero lhu̱hua lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n ni̱ ixtaca̱najlá y la̱ta tzamacán ixtali̱kalhkama̱nán Cristo, huá xlacata Pablo li̱sí̱tzi̱lh y mejor ca̱má̱xtulh amá tí ixtalakxta̱pali̱ni̱t ixnacujcán y cá̱li̱lh nac ixpu̱scuela cha̱tum skalala chixcú ixuanicán Tiranno, y aná cha̱li cha̱lí ixli̱chihui̱nán ixtalakalhama̱n Dios. ~KuAktutu papá tu̱maj tu̱má Pablo ni̱ ixquilhpuhuán ixakchihui̱nán nac sinagoga. Ixca̱huaní tú xlacata ixli̱pa̱huani̱t Jesús y la̱ Dios tla̱n ixca̱lakxta̱pali̱ní ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán para ixtali̱pa̱huán Jesús. NJJaé cristianos tí tata̱kmúnulh ixcha̱cu̱tuycán ixtahuani̱t. Iy acxni Pablo tzúculh ca̱liaclhita ixmacán tamaklhtí̱nalh ixli̱tlihueke Espíritu Santo y tzúculh tachihui̱nán ti̱pa̱katzi tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ ixtama̱kachakxí, makapitzi tzúculh tali̱chihui̱nán tú ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh Dios. ~HuLa̱ takaxmatko̱lh tú ca̱huánilh Pablo amá lacchixcuhuí̱n tata̱kmúnulh nac ixtacuhui̱ní Jesucristo; 1G[Entonces Pablo ca̱huánilh: ―Juan Bautista liakmunú̱nalh chúchut xlacata naca̱li̱lakapascán cristianos talakxta̱pali̱ni̱t ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán, pero tamaclacasquiní natali̱pa̱huán tí ixama min a̱stá̱n y jaé chixcú huá Jesús tí milh quinca̱lakma̱xtuyá̱n. -FS―Pues acxni ca̱kmunucántit, ¿ticu li̱pa̱huántit? ―ca̱huanipá. Xlacán takálhti̱lh: ―Aquín cca̱najláu tú ixli̱chihui̱nán Juan Bautista. JE y ca̱kalasquínilh: ―Acxni li̱pa̱huántit Jesús, ¿ca̱ma̱xquí̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo? ―To̱, aquín ni̱ para ccatzi̱yá̱u tucu namá Espíritu Santo ―takálhti̱lh. :D oApolos alh nac Corinto, pero acxni cha̱lh Pablo ixani̱ttá pakán nac Turquía y cha̱lh nac Efeso. Aná ca̱ta̱tánoklhli makapitzi cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús, mCSPues ixlacspi̱ta la̱ Jesús ixtali̱chihui̱nani̱t profetas nac Escrituras; ni̱ ixquilhpuhuán ixca̱huaní amá judíos tí ixta̱ktzanka̱ni̱t: ―Xli̱ca̱na Jesús huá Cristo tí mini̱t quinca̱lakma̱xtuyá̱n.nBUApolos li̱pá̱hualh Jesús y ca̱huánilh tí ixtali̱pa̱huán Jesús xlacata ixamputún nac Grecia. Xlacán tamaktá̱yalh y tama̱lakacha̱lh aktum carta xlacata tla̱n namaklhti̱nancán acxni nachá̱n. Acxni cha̱lh nac Grecia, Dios má̱xqui̱lh li̱tlihueke naca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos y hua̱k ixtapa̱xahuá acxni ixchihui̱nán. CAPriscila y Aquila ixtakaxmatni̱t la̱ chihuí̱nalh Apolos; acxni táxtulh táli̱lh ixchiccán tzúculh talacspi̱tní lakasu̱t la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t nac ixlatáma̱t Jesús. c@?Apolos ixcatzí la̱ Juan ca̱kmúnulh cristianos xlacata natalakapasa tí ixama ca̱lakma̱xtú, na̱ li̱chihuí̱nalh tú ixli̱mini̱t Jesús ca̱quilhtamacú, pero ni̱ ixcatzí tú ixqui̱taxtuni̱t a̱stá̱n. :?mNac Efeso chilh cha̱tum skalala chixcú xalac Alejandría ixuanicán Apolos. Xlá tla̱n ixli̱kalhtahuakani̱t ixtachihuí̱n Dios y tancs akchihuí̱nalh nac sinagoga. ">=y juú latáma̱lh laktzu quilhtamacú y a̱stá̱n tanu̱nipá tijia y ca̱lakpaxia̱lhnampá amá cristianos tí ixtalama̱na nac pu̱latama̱n Galacia y Frigia. Hua̱k cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús ixca̱ma̱xquí li̱camama. Cha̱tum chixcú li̱chihui̱nán Jesús )=KPablo juú chípalh tijia y alh nac Jerusalén y acxni cha̱lh ca̱lakpaxiá̱lhnalh tí ixtali̱pa̱huán Jesús. Ni̱ ixli̱maka̱s taspitpá nac Antioquía <pero Pablo ca̱huánilh: ―Ni̱ lá ctamakxtaka porque cma̱lacnu̱ni̱t cama lakachixcuhui̱nán jaé tacuhui̱ní nac Jerusalén, pero para Dios lacasquín tzanka̱xni nacca̱lakmimparayá̱n. A̱stá̱n ctaju̱paráu nac tunu barco y ccha̱u nac Cesarea. @;{Xlacán tahuánilh catamákxtakli laktzu quilhtamacú, >:uCtaju̱paráu nac barco y ccha̱u nac Efeso. Aquila y Priscila juú tatamákxtakli y Pablo alh nac sinagoga ca̱lakpaxia̱lhnán cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús nac Efeso. 9Pablo latama̱lhcú a̱laktzu quilhtamacú nac Corinto, a̱stá̱n ca̱huánilh hasta cha̱lí hua̱k ixnata̱camán tí ixtali̱pa̱huán Jesús y ca̱ta̱táju̱lh nac barco Aquila y Priscila y ca̱tá̱alh pakán nac Siria. Tatá̱ctalh nac Cencrea y aná jaé ca̱chiquí̱n Pablo akslutonko aksitca pues ixma̱lacnu̱ni̱t ama lakachixcuhuí Dios nac pu̱siculan xla Jerusalén. ~8uMakapitzi griegos tachípalh Sóstenes amá tí ixacpuxcún nac sinagoga y tzúculh ta̱kkaximí nac ixlacati̱n pu̱ma̱paksí̱n, pero Galión ni̱ caso tláhualh tú tatlahuánilh. Pablo an lakachixcuhui̱nán nac pu̱siculan xla Jerusalén W7'La̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh ca̱tamácxtulh nac ixpu̱ma̱paksí̱n. f6EPero como ma̱lacapu̱yá̱tit caj xlacata ni̱ ma̱tla̱ni̱yá̱tit la̱ li̱chihui̱nán nalakachixcuhui̱yá̱tit Dios o tú mili̱tláhuatcán, huixín calacca̱xtlahuátit porque aquit ni̱ para tziná quincuenta. 5Pablo ixama chihui̱nán pero Galión ca̱huánilh amá judíos: ―Laktakalhi̱n lacchixcuhuí̱n, para jaé chixcú ixtitláhualh tú ni̱ tla̱n, para ixtimakní̱nalh o ixtikalhá̱nalh, aquit xacma̱xokó̱ni̱lh tú li̱ma̱lacapu̱yá̱tit. B4} y chuné tama̱lacápu̱lh: ―Jaé chixcú ca̱ma̱si̱nima cristianos tunu sa̱sti talacapa̱stacni la̱ natalakachixcuhuí Dios, ma̱tunujma tú li̱ma̱paksi̱nán ley xalac Roma. L3 Nac pu̱latama̱n Acaya tzúculh ma̱paksi̱nán cha̱tum sa̱sti gobernador ixuanicán Galión y como lhu̱hua judíos ni̱ ixta̱cxilhputún Pablo, tachípalh, táli̱lh nac ixlacatí̱n \21 Pablo káxmatli tú huánilh Dios, ¡ni̱ tatláji̱lh! Y juú nac Corinto latáma̱lh aktum ca̱ta a̱íta̱t la̱ta li̱chihui̱nama Dios. Pablo ta̱ra̱slakcán y ma̱lacapu̱cán nac pu̱ma̱paksí̱n <1q Namá tí tasi̱tzi̱niyá̱n ni̱tú ama tatlahuaniyá̱n porque aquit cmaktakalhmá̱n. Juú nac Corinto talama̱na lhu̱hua cristianos tí clacasquín caquintali̱pá̱hualh. (0I Maktum ca̱tzisní Jesús ma̱lacahuá̱ni̱lh Pablo y huánilh: ―Ni̱ cajícuanti quili̱chihui̱nana, huix la̱tiyá cama̱kahuani quintachihuí̱n. ,/QTí ixacpuxcún nac sinagoga ixuanicán Crispo, xlá y ixli̱talakapasni tali̱pá̱hualh Jesús y tata̱kmúnulh na̱ chuná makapitzi cristianos xalac Corinto. .}A̱stá̱n Pablo alh ta̱latamá Tito Justo. Jaé chixcú ixli̱pa̱huán Dios ixyá ixchic lacatzú nac sinagoga. ~-uPero acxni tzúculh tata̱ra̱huaní y tali̱kalhkama̱nán Jesús, Pablo sí̱tzi̱lh y ixlacati̱ncán tincxli ixlháka̱t y ca̱huánilh: ―Para xní ca̱ma̱xoko̱ni̱caná̱tit minkasatcán mi̱cstucán li̱piná̱tit cuenta porque aquit cma̱kantaxti̱lhá quintascújut. Chí la̱ta ama li̱án quilhtamacú a̱huata cama ca̱ma̱kalhchihui̱ní tí ni̱ judíos. *,MNi̱ ixli̱maka̱s Silas y Timoteo tatáxtulh nac Macedonia y talákchilh Pablo nac Corinto. Entonces xlá yaj scujli a̱huata ixca̱lacspi̱tní cristianos ixtachihui̱n Dios, ixca̱ma̱lulokní judíos xlacata Jesús huá Cristo tí ixca̱ma̱lacnu̱nicani̱t ama ca̱lakma̱xtú. d+APero tu̱maj tu̱má sábado Pablo ixán akchihui̱nán nac sinagoga, istzaksá ca̱ma̱lacpuhua̱ní hua̱k tí ixca̱ma̱kalhchihui̱ní xlacata catali̱pá̱hualh Jesús la̱ judíos y na̱ chuná tí ni̱ judíos. ^*5Ixli̱scuja ixca̱tlahuá lonas con ixmakxu̱hua borrego ixli̱tlahuacán lactzu pú̱ca̱sni la̱ chiqui, y como Pablo na̱ huá ixli̱scuja alh ca̱ta̱latamá nac ixchiccán y lakxtum ixta̱scuja nac Corinto. !);Aná jaé ca̱chiquí̱n ta̱tánoklhli cha̱tum judío tí ixlakahuani̱t nac Ponto ixuanicán Aquila, ixta̱cha̱t ixuanicán Priscila. Xlacán ixtataxtuni̱t nac Italia porque emperador Claudio ixli̱ma̱paksi̱nani̱t catatáxtulh hua̱k judíos nac ca̱chiquí̱n xla Roma. 5( gPablo táxtulh nac Atenas y alh nac Corinto. a';"Pero makapitzi tunuj cristianos taca̱nájlalh y tatakókelh xlacata ma̱s naca̱ma̱kalhchihui̱ní hasta cha̱tum ma̱paksi̱ná huanicán Dionisio y cha̱tum pusca̱t ixuanicán Dámaris na̱ taca̱nájlalh.@&{!Pablo yaj tú ca̱huánilh y ca̱kxtakhuíli̱lh. `%9 Acxni Pablo huá Dios ma̱lacastacuáni̱lh cha̱tum chixcú nac ca̱li̱ní̱n, amá lacchixcuhuí̱n tzúculh tali̱tziyán. Makapitzi tahuánilh: ―Xa̱maktum naquila̱huaniparayá̱u mintakalhchihuí̱n. c$?Porque ma̱lakacha̱ni̱t ca̱quilhtamacú cha̱tum chixcú tí má̱si̱lh ixtalacapa̱stacni y ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n xlacata cati̱huá nacatzí huá ama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos. M#Maká̱n acxni ni̱tú ixtama̱kachakxí ixcamán, Dios li̱mákxtakli catalakachixcúhui̱lh pu̱laktumi̱n pero chí ama ca̱ma̱xoko̱ní amá cristianos tí ni̱ talakachixcuhuí huata huá. H" Xli̱ca̱na la̱ chihuí̱nalh namá poeta, huá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿nicu li̱macapiná̱tit Dios aktum pu̱laktumi̱n xla oro, plata o chíhuix ni̱ma̱ tatlahuani̱t lacchixcuhuí̱n? #!?Porque huá quinca̱ma̱xqui̱yá̱n quilatama̱tcán y ni̱ li̱makxtaka calaclako̱lh quili̱stacnicán y quinca̱maktakalhá̱n cha̱li cha̱lí. ’Huixín ca̱ta̱latamá̱n cha̱tum poeta tí acxcátzi̱lh ixtapuhuá̱n Dios y huá: “Aquín na̱ ixli̱talakapasni Dios.” } sDios ixpuhuán ama talacaputzá ixcamán ma̱squi la̱ lakatzí̱n a ver para nata̱cxcatzí ticu Ixpu̱chinacán. Jaé Dios ca̱li̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t cristianos ca̱quilhtamacú cha̱tum chixcú ixuanicán Adán, y acxni talhú̱hualh pu̱tunu ca̱má̱xqui̱lh ixpu̱latama̱ncán y ca̱láclhca̱lh neje yá pu̱latama̱n ixama talaktzanká y ni̱ma̱ ixama tata̱yaní. iKni̱ para maclacasquín tahuá tú nali̱hua̱yán o chúchut tú nali̱kotnán, cha̱ huá ca̱ma̱xquí cristianos tú tamaclacasquín natali̱latamá cha̱li cha̱lí, huá ca̱cuentaja tú tlahuani̱t ca̱quilhtamacú. D’Namá Dios tlahuani̱t tíyat y la̱ta tú anán, xlá Ixpu̱china ca̱quilhtamacú y akapú̱n, y ni̱ lacatum tanu̱ma nac pu̱siculan ni̱ma̱ tatlahuani̱t lacchixcuhuí̱n, 9Pero lacatum cácxilhli ni̱ tanu̱ma pu̱laktumi̱n huata tatzokni̱t: “Juú clakachixcuhui̱yá̱u amá Dios ni̱ma̱ ni̱ clakapasá̱u.” Chí aquit cmini̱t ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n jaé Dios xastacnán ni̱ma̱ lakachixcuhui̱yá̱tit ma̱squi ni̱ lakapasá̱tit. 8iPablo tá̱yalh y chuné tzúculh chihui̱nán: ―Lacchixcuhuí̱n xalac Atenas, aquit ccatzí xlacata huixín lakati̱yá̱tit ca̱lakachixcuhui̱yá̱tit namá tí ca̱li̱macapiná̱tit Dios, pues cani̱huá tlahuani̱tántit mimpu̱lakachixcuhui̱ncán ní ma̱nu̱yá̱tit mimpu̱laktumi̱ncán. Jaé lakskalala lacchixcuhuí̱n xalac Atenas y tí ixtamini̱t xala a̱lacatunu pu̱latama̱n ixtalakatí tali̱chihui̱nán ticu ixcatzí sa̱sti talacapa̱stacni o ixma̱ccha̱ní ixtapuhuá̱n; huá jaé ixtali̱jaxa acxni ni̱tú ixtatlahuama̱na. taChí juú lakasu̱t quila̱lacspi̱tníu la̱ qui̱taxtú namá talacapa̱stacni pues ccatzi̱putuná̱u. yXlacán tahuánilh Pablo caca̱tá̱alh lacatum la̱ li̱tama̱u ixuanicán Areópago, juú ixtatamakstoka hua̱k lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n; y acxni tacha̱lh takalasquínilh: ―Ni̱ hua̱k cma̱kachakxi̱yá̱u tú li̱chihui̱nana. c?Maktum Pablo ixli̱chihui̱nama la̱ Jesús lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n, takáxmatli makapitzi lakskalala lacchixcuhuí̱n tí ixtali̱kalhtahuaká ixtalacapa̱stacnicán amá lacchixcuhuí̱n tí ixuanicán estoicos y epicúreos. Xlacán tzúculh tali̱kalhkama̱nán, ixtahuán: ―Namá chixcú la̱n chihui̱nán pero aktzanka̱ni̱t. Pero tunu ixtahuán: ―¿Cha̱ chuná? Ma̱x ma̱lakacha̱cani̱t nali̱chihui̱nán ixtalacapa̱stacni cha̱tum skalala chixcú. gGPero como ixtalama̱na lhu̱hua judíos, Pablo ixán ca̱ma̱kalhchihui̱ní; na̱ ixtaán lhu̱hua tí ni̱ judíos, na̱ chuná ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cha̱li cha̱lí cristianos tí ixtalatahuilá nac li̱tamá̱u. (IPablo snu̱n ixca̱li̱lakaputzá amá cristianos tí ixtalama̱na nac Atenas pues cani̱huá ixca̱cxila la̱ ixca̱lakachixcuhui̱cán pu̱laktumi̱n. Amá cristianos tí ixtata̱án Pablo tatáju̱lh nac barco y táli̱lh hasta nac Atenas. Acxni ixama tataspita nac Berea ca̱huánilh: ―Caca̱huanítit Silas y Timoteo sok quintalákmilh juú nac Atenas. Pablo ca̱ta̱chihui̱nán lakskalala lacchixcuhuí̱n Z-Pero acxni tzúculh ta̱kastacya̱huá cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús tuncán tama̱lakácha̱lh Pablo pakán ixquilhtu̱n pupunú, pero Silas y Timoteo ni̱ tatzá̱lalh y tatamákxtakli nac Berea. )K Amá judíos xalac Tesalónica tí ni̱ ixta̱cxilhputún Pablo acxni tacátzi̱lh ixli̱chihui̱nama Dios nac Berea tachimpá xlacata natata̱ra̱slaka. .U Ni̱ ixli̱maka̱s lhu̱hua cristianos judíos ixtali̱pa̱huani̱t Jesús hasta lactali̱pa̱u lacchaján y lacchixcuhuí̱n tí ni̱ judíos na̱ taca̱nájlalh.  Jaé cristianos ma̱s ixtama̱kachakxí talacpuhuá̱n que tí ixtalama̱na nac Tesalónica porque la̱ ixtakaxmatkó tú ixuán Pablo y Silas tuncán ixtali̱kalhtahuaká Escrituras para xli̱ca̱na chú ixqui̱taxtuni̱t y ni̱ caj ixta̱kskahuinama̱na. E Pi̱huá amá ca̱tzisní tí ixtali̱pa̱huán Jesús, tamá̱ca̱xli Pablo y Silas y tama̱lakácha̱lh nac Berea y acxni cha̱lh amá ca̱chiquí̱n alh nac sinagoga xla judíos. hI Jasón y xa̱makapitzi taxókolh multa y ca̱makxtakca. Pablo tza̱lá y an pakán nac Atenas { oAmá xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n tzúculh ta̱katuyún pues ni̱ ixtaca̱najlaputún para lama tunu rey. 6 eChí tachini̱t juú y aquín ni̱ cma̱tla̱ni̱yá̱u ixtachihui̱ncán pues tahuán xlacata emperador romano ni̱ ma̱paksi̱nán porque lama tunu rey huanicán Jesús. S~3} |{zxw|vu5thsrr2qpponmmlkxji1hDffneeMdcc_bba<``3_^]]\C[`ZYYXrWVUTySRQQ ONmMM!KJIIHGFF==q<|;`::399-8U76b65}43322Y120//G.-C,+*w)))(;'+& %Q##."!! | DI rMxE(X| E azITA!Pero chí ctasi̱nini̱tán xlacata naquili̱scuja, huix pa̱t quili̱chihui̱nana ixlacati̱ncan cristianos, pa̱t huana tú cli̱ma̱lacahua̱ní̱n y la̱ta tú camajcú ma̱si̱niyá̱n a̱stá̱n. s@_Aquit ckalasquínilh: “¿Ticu huix?” Y xlá quihuánilh: “Aquit Jesús tí huix ni̱ acxilhputuna. Z?-Aquit y quincompañeros ctama̱chá̱u ca̱tiyatni y ckáxmatli nac hebreo tachihuí̱n quihuanica: “Saulo, Saulo, ¿hua̱nchi quisi̱tzi̱niya? Huix catzi̱ya xlacata ni̱ tla̱n la̱ tatlanca̱ni̱ya.” c>? y lihua xaccha̱ma̱nahuá con quincompañeros nac Damasco acxni ¡tzass! quilákchilh ní xactla̱huama taxkáket xalac akapú̱n y ma̱squi tastúnut ixuani̱t jaé taxkáket ma̱s slipua ixtasí que xla chichiní. = ’Maktum cca̱máksquilh xanapuxcun curas quintamá̱xqui̱lh li̱tlá̱n cacalh ca̱chipá cristianos xalac Damasco, -<S Na̱ chuná xaclakatí cca̱ma̱kxtakajní nac sinagogas xlacata catali̱kalhkamá̱nalh y catalakmákalh tali̱pa̱huán Jesús, y ma̱squi táalh a̱lacatunu pu̱latama̱n aquit ni̱ para chú cca̱li̱mákxtakli cca̱ma̱kxtakajní. Pablo li̱chihui̱nán la̱ Jesús ta̱chihui̱nani̱t c;? y ni̱ caj maktum cca̱má̱nu̱lh nac pu̱la̱chi̱n nac Jerusalén, xaclakatí cca̱cxila la̱ ixca̱makni̱cán y ni̱tú xacli̱puhuán porque xanapuxcun curas ixquintama̱xquí li̱tlá̱n chú cacca̱tláhualh. : ’Aquit xapu̱lh xacpuhuán xlacata ixtamaclacasquiní cataláksputli namá cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús xalac Nazaret, )9KQuila̱huaníu, ¿puhuaná̱tit huixín Dios ni̱ lá ca̱ma̱lacastacuaní ni̱n nac ca̱li̱ní̱n? Pablo lacapa̱staca la̱ ixca̱ma̱kxtakajní cristianos W8'’Akcu̱tuy pu̱latama̱n xalac Israel ca̱cuhui̱ní y ca̱tzisní tamacuaní Dios xlacata cama̱kantáxti̱lh tú ma̱lacnu̱ni̱t. Chí ma̱kantaxti̱ni̱t ixtachihuí̱n y aquit cca̱najlani̱t talacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n, pues caj huá jaé xlacata quintali̱ma̱lacapu̱ni̱t namá lacchixcuhui̱n judíos. ;7oChí quima̱lacapu̱cani̱t porque aquit cca̱najlani̱t tú ca̱ma̱lacnu̱nicani̱t xalakmaka̱n quili̱talakapasnicán xlacata ni̱n ama talacastacuanán nac ca̱li̱ní̱n. k6OLhu̱hua quintalakapasa y tacatzí xlacata aquit fariseo y aquín namá tí ma̱s scarancua cma̱kantaxti̱yá̱u ixli̱ma̱paksi̱n Moisés y quincompañeros tla̱n tama̱luloka para talacasquín xlacata ni̱ cakskahuinama. 5#’Lhu̱hua judíos tacatzí la̱ clatáma̱lh la̱ta quili̱ctzú nac quinca̱chiquí̱n Tarso y nac Jerusalén ana ní cskalálalh. $4Aporque ccatzí xlacata huix lakapasa ixlatama̱tcán judíos y la̱ tali̱tapaksí. Chí cmaksquiná̱n quinkáxpatti lakasu̱t tú camá̱n huaniyá̱n: 3―Rey Agripa, quinacú snu̱n pa̱xahuá la̱ camá̱n ta̱chihui̱naná̱n ni̱ cquilhpuhuán camá̱n huaniyá̱n tú clanima, r2 _Rey Agripa huánilh Pablo: ―Quila̱huaníu tú lanípa̱t. Xlá tamaktá̱yalh y chuné kalhtí̱nalh: 1{porque huixín catzi̱yá̱tit ni̱ lá cma̱lakacha̱ní cha̱tum tachí̱n y ni̱ cuaní tú li̱ya̱huacani̱t.X0)Pero, ¿tucu cuaní emperador nac carta? Huá xlacata cli̱lí̱milh nac milacati̱ncán y huix rey Agripa clacasquín cama̱kalhapali xlacata naccatzí tucu yá tachihuí̱n nacma̱lakacha̱ní emperador; 7/gPero aquit ni̱ ctaka̱sa tú nacli̱ya̱huá xlacata nacmakní, y como quihuánilh lacasquín cama̱kalhapáli̱lh emperador, ma̱x siempre cama ma̱lakachá ixlacatí̱n. .Acxni ta̱yachi ixlacati̱ncán, Festo chuné chihuí̱nalh: ―Tali̱pa̱u rey Agripa y hua̱k lacchixcuhuí̱n tí quila̱kaxmatma̱náu, huá jaé chixcú tí tama̱lacápu̱lh judíos nac Jerusalén y na̱ chuná juú nac Cesarea, talacasquín cacmákni̱lh. -+Ixli̱cha̱lí ca̱xya̱huaca ixchic Festo la̱ calalh fiesta, rey Agripa y Berenice li̱cuánit mactlá̱n tatánu̱lh, na̱ ixtamín xanapuxcun soldados y lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n xala amá ca̱chiquí̱n. Gobernador li̱ma̱paksí̱nalh cali̱minca Pablo. 1,[La̱ kaxmatko̱lh ixtachihui̱n Festo, rey Agripa huánilh: ―Cacxilhputún namá chixcú. ―Pues cha̱li tuncán nacma̱lakapasayá̱n ―kalhtí̱nalh Festo. ]+3Pero xlá quihuánilh: “Mejor quima̱kalhapáli̱lh emperador.” Cli̱ma̱paksí̱nalh cama̱nu̱ca nac pu̱la̱chi̱n y chí tanu̱majcú porque ya̱ clacca̱xtlahuá para tla̱n nama̱kalhapalí emperador. *+Aquit ni̱ ccátzi̱lh la̱ nacma̱xoko̱ní tú ixli̱ya̱huacán, huá cli̱huánilh para ixlacasquín cacma̱kalhapáli̱lh nac Jerusalén. Q)pero huata tama̱lacápu̱lh porque ni̱ tama̱tla̱ní la̱ li̱chihui̱nán Dios; pues chijcú makni̱ca cha̱tum chixcú xalac Nazaret ixuanicán Jesús y chí Pablo huan xlacata lama xastacnán. K(Aquit xacpuhuán ixama tali̱ya̱huá tamakní̱n o takalhá̱n, v'eXlacán támilh nac Cesarea, ixli̱cha̱li tuncán cma̱tiyí̱nalh jaé chixcú xlacata nacma̱kalhapalí. &{pero como jaé chixcú romano aquit cca̱ma̱lacapa̱stácalh xlacata leyes xalac Roma li̱huán namakni̱cán cha̱tum chixcú para ni̱ pu̱la ma̱kalhapali̱cán y catama̱lulóknilh tí tama̱lacapu̱ni̱t para xli̱ca̱na tú tali̱ya̱huá. %Chijcú cquí̱lalh nac Jerusalén y aná xanapuxcun curas y lakko̱lún tama̱lacápu̱lh, ixtalacasquín cacmákni̱lh, M$Como juú talatáma̱lh laktzu quilhtamacú maktum gobernador Festo huánilh rey Agripa: ―Acxni táxtulh Felix quinta̱mákxtakli cha̱tum tachí̱n xlacata aquit naclacca̱xtlahuá tú li̱n. #9 Ni̱ táalh lhu̱hua chichiní acxni táchilh nac Cesarea rey Agripa ixta̱mín ixta̱cam Berenice, támilh talakpaxia̱lhnán gobernador Festo. " Gobernador Festo ca̱ta̱chihuí̱nalh tí ixca̱ta̱ma̱paksi̱nán y a̱stá̱n huánilh Pablo: ―Tla̱n, tla̱n, como lakamputuna emperador, camá̱n ma̱lakacha̱yá̱n nac ixpu̱ma̱paksí̱n. Gobernador Festo ta̱lacchihui̱nán rey Agripa %!C Para xaccátzi̱lh xli̱ca̱na cli̱n tala̱kalhí̱n ni̱ xactatlancá̱ni̱lh caquila̱makní̱u, pero chí ccatzí ni̱tú ctlahuani̱t y ni̱ lá tí quiaktlakahuacá naquimacama̱sta̱cán ixmacancán namá judíos xlacata naquintamakní. Mejor quima̱kalhapáli̱lh emperador. w g Pablo kalhtí̱nalh: ―¡Tó̱! Ni̱ clacasquín. Mejor caquima̱lakacha ixlacati̱n emperador xlacata huá naquima̱kalhapalí pues aquit chixcu romano. Xa̱huá huix ma̱kachakxi̱ya xlacata aquit ni̱tú cli̱makatzanka̱ni̱t. A{ Como gobernador Porcio Festo ixlacasquín catata̱tá̱yalh hua̱k judíos xalac Israel, kalasquínilh Pablo: ―¿Para lacasquina aquit nacma̱kalhapali̱yá̱n nac Jerusalén? Pablo huánilh gobernador Festo: ―Aquit ni̱tú ctlahuani̱t, ni̱ cli̱chiyani̱t pu̱siculan, ni̱ clakmakani̱t tú li̱chihui̱nani̱t Moisés, ni̱ para cca̱kastacya̱huani̱t cristianos catata̱ra̱lacatá̱qui̱lh ma̱paksi̱naní̱n romanos. GAcxni liminca Pablo nac ixpu̱ma̱paksí̱n amá xanapuxcun judíos xalac Jerusalén lhu̱hua tú tzúculh tali̱ma̱lacapú, pero ni̱ cha̱tum tí tla̱n ixma̱luloka tú ixli̱ya̱huá. +Ixli̱tu̱má o ixliakcá̱u chichiní a̱stá̱n Festo táspitli nac Cesarea; ixli̱cha̱li tuncán lí̱cha̱lh nama̱kalhapalí Pablo. )Para huixín lacasquiná̱tit caca̱putzátit tí naquintata̱án xlacata natama̱lacapú namá Pablo para xli̱ca̱na li̱n tala̱kalhí̱n. lQPero xlá ca̱kálhti̱lh: ―Pablo huilachá tachí̱n nac Cesarea y aquit camajá taspita aná.  y tahuánilh cama̱lakácha̱lh nac Jerusalén xlacata aná natama̱kalhapalí; pero nac tijia ixtalaclhca̱ni̱t ama tamakní. taLhu̱hua judíos y xanapuxcun curas huata tacátzi̱lh ixmini̱t Porcio Festo táalh tama̱lacapú Pablo,  }Ixkalhí aktutu chichiní la̱ta timaklhtí̱nalh ixli̱ma̱paksi̱n Porcio Festo nac Cesarea acxni alh nac Jerusalén. +Chuná jaé pasá̱rlalh aktuy ca̱ta y na̱ lakxta̱pali̱ca ma̱paksi̱ná amá pu̱latama̱n. Porcio Festo tánu̱lh ixpú̱xoko Félix, pero xlá ni̱ má̱xtulh Pablo nac pu̱la̱chi̱n porque ixlacasquín la̱tiyá catata̱tá̱yalh judíos amá pu̱latama̱n.0YFélix ixlacasquín Pablo cama̱lacnú̱nilh tumi̱n xlacata natamacxtú nac pu̱la̱chi̱n y ni̱ caj maktum ma̱tiyí̱nalh pero chu̱ta ixtakalhchihui̱nán. kOPablo lakasu̱t lacspí̱tnilh ixtachihui̱n Dios, pero acxni li̱chihuí̱nalh la̱ ixli̱latama̱tcán cristianos, la̱ ixli̱lakmakanatcán tú ixca̱maksquín ixmacnicán y la̱ Dios ixama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n cristianos, Félix ni̱ lakáti̱lh y huánilh Pablo: ―Tla̱ná yaj cachihuí̱nanti; acxni naquili̱makuaní aquit nacuaniyá̱n. 6eFélix ixta̱makaxtoka cha̱tum judía ixuanicán Drusila; ni̱ alh lhu̱hua chichiní xlá ma̱tasani̱ní̱nalh Pablo xlacata naca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesucristo. 1A̱stá̱n ca̱huánilh makapitzi soldados: ―Cama̱nú̱tit Pablo nac pu̱la̱chi̱n, pero tla̱n cacuentájtit ni̱tú catzanká̱nilh y para tamín talakpaxia̱lhnán ixamigos caca̱ta̱chihuí̱nalh, y para tú tali̱miní caca̱li̱makxtáktit catamá̱xqui̱lh. Gobernador Félix ixcatzí xlacata amá cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús ni̱ ixtalakatí tara̱slaka, huá ca̱li̱huánilh amá xanapuxcun judíos: ―Cama kalhí acxni namín comandante Claudio Lisias xlacata naquihuaní la̱ qui̱taxtuni̱t. jMHuitiyá ma̱x cuá aktum tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh xlacata ixquintama̱lacapu̱ni̱t caj xlacata cca̱najlani̱t ama talacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n. Ixta̱cha̱t gobernador kaxmatputún Pablo >uPero como ni̱ tamini̱t caca̱kalasquini jaé lacchixcuhuí̱n tucu yá tala̱kalhí̱n quintataká̱snilh amá lakko̱lún acxni pu̱tum quintama̱kalhapáli̱lh nac Jerusalén.  Huá namá judíos ixtali̱mini̱t juú xlacata naquintama̱lacapú para tú ni̱ tla̱n ctlahuani̱t o cli̱makatzánka̱lh. ? wAquit cca̱ta̱ma̱kantáxti̱lh cha̱ta̱ti lacchixcuhuí̱n lactzu lactzú tú cli̱smani̱ni̱táu aquín judíos xlacata tla̱n naclakachixcuhui̱nán nac pu̱siculan y aná jaé xaclapu̱lá acxni quintá̱cxilhli makapitzi judíos xalac Asia, pero ni̱tí ixla̱slakma ni̱ para tí ixtatlanca̱ni̱ma. u c’Aquit maka̱sa quilhtamacú calh cca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos xala a̱lacatunu pu̱latama̱n, pero chí ctaspitni̱t nac Jerusalén xlacata naclakachixcuhui̱nán y nacmacama̱stá limosna ni̱ma̱ quima̱xqui̱cani̱t. Huá xlacata aquit clacputzá ctlahuá tú tla̱n xlacata ni̱tú nacli̱ma̱xanán ixlacati̱n Dios y ixlacati̱ncan cristianos. I  Aquit cca̱najlani̱t na̱ chuná la̱ jaé lacchixcuhuí̱n xlacata hua̱k cristianos ta̱má̱n talacastacuanán nac ca̱li̱ní̱n y aná ama tasí tí tla̱n catzí y tí snu̱n lani̱t. 3 _’Huata camá̱n huaniyá̱n xlacata ni̱ cma̱tze̱ka cli̱ta̱yá cli̱scuja amá Dios tí tali̱pa̱huani̱t quili̱talakapasnicán y ctakokeni̱t amá tijia ni̱ma̱ cpuhuán nacli̱taxtuní pues cca̱najlani̱t tú tali̱chihui̱nani̱t profetas, pero xlacán tahuán caktzanka̱ni̱t. {o Aquit ccatzí xlacata jaé lacchixcuhuí̱n tí quintama̱lacapu̱ni̱t ni̱ lá tama̱luloka ixtachihui̱ncán. 6e pero ni̱cxni cca̱kastacya̱huani̱t cristianos catama̱lacatzúqui̱lh tasi̱tzi, ni̱ para nac pu̱siculan, ni̱ para nac sinagoga, ni̱ para cani̱huá ca̱chiquí̱n. /W ’Huix tla̱n kalhputza̱nana tú cama huaniyá̱n. Kalhí akcu̱tuy chichiní la̱ta ctíchilh nac Jerusalén xlacata naclakachixcuhui̱nán nac pu̱siculan, #? Félix huánilh Pablo cakalhtí̱nalh para xli̱ca̱na tú ixli̱ya̱huama̱ca. Xlá tá̱yalh y chuné chihuí̱nalh: ―Aquit ni̱ cquilhpuhuán cchihui̱nán nac milacatí̱n porque ccatzí huix ni̱ caj maktum ca̱ma̱kalhapali̱ni̱ta judíos y catzi̱ya la̱ tali̱lama̱na. pY Xa̱makapitzi xanapuxcun curas tama̱lulokli xlacata xli̱ca̱na tú ixli̱ya̱huacani̱t Pablo. J A̱stá̱n quinca̱huanín cacma̱lacapú̱u nac mimpu̱ma̱paksí̱n porque xlá chixcu romano, y para ca̱najlaya quintachihuí̱n huix cakalasquini y xlá nahuaniyá̱n para cakskahuinama. U#pero chilh namá comandante Claudio Lisias y xafuerza quinca̱maklhtí̱n. !Acxni cchipáu nac Jerusalén xlá ixli̱chiyaputuma quimpusiculancán y xacamá̱n makni̱yá̱u la̱ li̱ma̱paksi̱nán ixley Moisés; oWNamá chixcú ca̱cpuxcún pu̱tum cristianos tí ca̱li̱ma̱pa̱cuhui̱cán nazarenos y cani̱huá pu̱latama̱n ma̱lacatzuquí tasi̱tzi porque hua̱k judíos tí takaxmata tzucú tara̱slaka caj xlacata tú ca̱ma̱si̱ní. {Chí cca̱maksquiná̱n catlahua li̱tlá̱n cakáxpatti tú cama li̱ya̱huá jaé chixcú tí cma̱lacapu̱ni̱táu. ]~3Aquín judíos cca̱lakalhamaná̱n porque lhu̱hua tú quila̱ma̱xqui̱ni̱táu. }+Acxni li̱minca Pablo, Tértulo alh ixlacati̱n gobernador y chuné tzúculh chihui̱nán: ―Gobernador Félix, cca̱pa̱xcatcatzi̱niyá̱n tú tlahuani̱ta quilacatacán pues la̱ta titzucu ma̱paksi̱nana li̱pa̱xáu clama̱náu y yaj tí quinca̱ta̱ra̱slaká̱n. R| Ixliakquitzis chichiní a̱stá̱n táchilh nac Cesarea pu̱tum ma̱paksi̱naní̱n judíos ixca̱cpuxcún Ananías; ixtata̱mín cha̱tum abogado ixuanicán Tértulo xlacata xlá nama̱lacapú Pablo. T{!#―Acxni natachín tí tama̱lacapu̱yá̱n nacma̱kalhapali̱yá̱n y naccatzí tú tali̱ya̱huayá̱n ―huaniko̱lh Félix. A̱stá̱n li̱ma̱paksí̱nalh cama̱nu̱ca nac ixchic Herodes. z "La̱ li̱kalhtahuakako̱lh Félix amá carta kalasquínilh Pablo: ―¿Xala nicu huix? ―Aquit xalac Cilicia ―kalhtí̱nalh. uyc!Acxni tácha̱lh tamacamá̱sta̱lh Pablo y na̱ tamá̱xqui̱lh gobernador Félix ixcarta Claudio Lisias. x y aná jaé ca̱chiquí̱n tatáspitli tí ixtatla̱huaán y a̱huata tí ixtaán ca̱cahua̱yu táli̱lh Pablo nac Cesarea. w5A las nueve de la noche tatáxtulh amá lacatzú íta̱t mi̱lh soldados ixtamaktakalhlí̱n Pablo. Acxni xkákalh tácha̱lh nac Antípatris, v)A̱stá̱n ccátzi̱lh la̱ lhu̱hua judíos talaclhcá̱nilh ama tamakní y como huí tí ca̱ma̱láksi̱lh aquit cca̱huánilh catama̱lacápu̱lh nac mimpu̱ma̱paksí̱n. Huatiyá huá jaé xacuaniputuná̱n, huix catzi̱ya tú tlahuaya y li̱pa̱xáu calatapa.” qu[y aná ccátzi̱lh xlacata ixtama̱lacapu̱ni̱t porque ni̱ tama̱tla̱ní la̱ li̱chihui̱nán ixli̱ma̱paksi̱n Dios. Pero aquit ni̱ ctaka̱sa tú nacli̱ma̱lacapú xlacata namakni̱cán o nama̱nu̱cán nac pu̱la̱chi̱n. QtAquit cca̱ma̱mákstokli xanapuxcun curas xlacata natama̱kalhapalí, ksOJaé chixcú tí cma̱lakacha̱nimá̱n tachípalh judíos ixtamakni̱putún y ma̱x chú ixtiqui̱táxtulh para ni̱ xactica̱ma̱lakácha̱lh quisoldados natamaklhti̱nán, y chuná ccátzi̱lh xlacata xlá chixcú romano. jrM“Ta̱chihui̱namá̱n Claudio Lisias, cuaniyán kalhé̱n tali̱pa̱u gobernador Félix: Wq'Jaé comandante ixuanicán Claudio Lísias y chuné tzokli aktum carta: "p=y na̱ cama̱ca̱xnítit Pablo tantum cahua̱yu pues clacasquín ni̱tú calánilh nac tijia y scayajua nali̱cha̱ncán ixlacati̱n gobernador Félix. :omAmá comandante ca̱tasánilh cha̱tuy capitán y ca̱huánilh: ―Lacapala cama̱cá̱xtit aktuy ciento soldados tí natatla̱huaán y aktuy ciento tí tali̱makni̱nán lanzas y setenta xala ca̱cahua̱yu porque pi̱huá jaé ca̱tzisní a las nueve de la noche cama ca̱ma̱lakachá nac Cesarea; In Amá comandante huánilh ixpuxnímit Pablo ni̱tí cali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh para ixca̱ma̱laksi̱ni̱t tí ixtamakni̱putún ixcucu. Ma̱lakacha̱cán Pablo ixlacati̱n gobernador Ym+Pero ni̱ caca̱najla porque nac tijia ama tali̱pa̱taxtú ti̱puxum lacchixcuhuí̱n y ama tamakní quincucu. Xlacán tla̱n tama̱lacnu̱ni̱t ni̱ ta̱má̱n tahua̱yán hasta xní nata̱cxila xaní̱n. Hua̱k talacchihui̱nani̱t tú ta̱má̱n tahuaniyá̱n a̱huata takalhi̱ma̱na nama̱tla̱ni̱ya nali̱pina ixlacati̱ncán. QlXlá kalhtí̱nalh: ―Makapitzi judíos tata̱lacca̱xlani̱t xanapuxcun curas xlacata cha̱lí ama tamaksquiná̱n cali̱pi Pablo nac ixpu̱ma̱paksi̱ncán porque huí tú ama takalasquiní. kXlá makachípalh y li̱lh lacatum ní tla̱n tze̱k nata̱chihui̱nán y aná kalasquínilh: ―¿Tucu quihuaniputuna? Jj Jaé capitán li̱lh amá kahuasa la̱ ixuanicani̱t y acxni lí̱cha̱lh huánilh comandante: ―Namá tachí̱n Pablo quihuánilh cacli̱minín jaé kahuasa porque huí tú huaniputuná̱n. i{Pablo tasánilh cha̱tum capitán y huánilh cali̱lh ixpuxnímit ixlacati̱n comandante porque huí tú ixuaniputún. h1Ixpuxnímit Pablo ixkahuasa ixpi̱pí ixkaxmatni̱t tú ixtalaclhca̱ni̱t amá lacchixcuhuí̱n y tatza̱lh alh huaní ixcucu tú ixcatzí. g!Pero quila̱makta̱yáu tziná. Cahuanítit namá comandante calí̱milh cha̱lí nac mimpu̱ma̱paksi̱ncán porque huí tú pa̱t kalasquiniyá̱tit. Pero antes natachín juú camá̱n ca̱li̱pa̱taxtuyá̱u nac tijia y aná tuncán camá̱n makni̱yá̱u Pablo. 8fiA̱stá̱n talákalh xanapuxcun curas y lakko̱lún y tahuánilh: ―Cha̱tunu aquín cma̱lacnu̱ni̱táu ni̱tú camá̱n huayá̱u hasta xní nacmakni̱yá̱u Pablo. ^e5 Ixli̱cha̱lí li̱huacá ti̱puxum judíos talacchihuí̱nalh la̱ natamakní Pablo y cha̱tunu ma̱lácnu̱lh: ―Aquit ni̱ cama hua̱yán ni̱ para cama kotnán hasta xní nacacxila má xaní̱n namá Pablo. d c9 Pi̱huá amá ca̱tzisní Jesús ma̱lacahuá̱ni̱lh Pablo y huánilh: ―Pablo, ni̱ cajícuanti, la̱ quili̱chihuí̱nanti juú nac Jerusalén, na̱ chuná pa̱t quili̱chihui̱nana nac Roma ixlacati̱ncán ma̱paksi̱naní̱n. Li̱lhca̱cán ama̱ca makni̱cán Pablo b Saduceos na̱ tatá̱yalh y na̱ tzúculh ta̱ktasá. ¡Pablo caj la̱ actzu li̱kamá̱n ixli̱mincán ixli̱ncán! Amá capitán ca̱li̱ma̱páksi̱lh soldados catáli̱lh Pablo xafuerza nac cuartel, pues lacpúhualh para natamakní la̱ ixtatlahuá. Ea Amá lacchixcuhuí̱n tzúculh ta̱ktasá; makapitzi tí ixca̱cpuxcún fariseos tatá̱yalh nac ixpu̱tahui̱lhcán y tzúculh tahuán: ―Jaé chixcú ni̱ li̱n tala̱kalhí̱n. ¿A poco pa̱t ma̱lacapu̱yá̱tit caj xlacata ma̱x ta̱chihuí̱nalh cha̱tum ángel o cha̱tum espíritu acxni ixama nac Damasco? +`Oporque saduceos ni̱ taca̱najlá para talama̱na ángeles, espíritus o para ni̱n tla̱n talacastacuanán ca̱li̱ní̱n, y fariseos jaé hua̱k taca̱najlá. _+Acxni tacátzi̱lh amá lacchixcuhuí̱n xlacata Pablo fariseo ixuani̱t, pu̱tuy tatapítzilh y tzúculh tara̱quitstalá entre xlacán; ^Pablo ca̱lakápasli xlacata makapitzi jaé lacchixcuhuí̱n tí ixtatamakstokni̱t fariseos ixtahuani̱t y xa̱makapitzi saduceos ixtahuani̱t. Xlá chuné ca̱huánilh: ―Li̱ta̱camán, aquit fariseo y quinati̱cún na̱ huá ixtahuani̱t y caj huá jaé xlacata quili̱ma̱lacapu̱cani̱t; pues aquit cca̱najlá xlacata ni̱n tla̱n talacastacuanán nac ca̱li̱ní̱n. ]Xlá li̱catzi taquilhtlá̱ni̱lh y ca̱kálhti̱lh: ―Quila̱ma̱tzanke̱naníu, ni̱ xaccatzí para huá namá xapuxcu cura tí li̱lhca̱ni̱t Dios. Pues nac Escrituras huan: “Ni̱ cali̱chiya ma̱paksi̱ná tí acpuxcu̱nán nac mimpu̱latama̱n.” >\u―¡Acs cata̱ya! ¿Nicu li̱kalhi̱ya li̱camama chuná namá nakalhti̱ya xapuxcu cura tí li̱lhca̱ni̱t Dios? ―tahuánilh makapitzi tí ixtaya̱na ixpa̱xtu̱n Pablo. [/Pablo huánilh: ―Huix ni̱ ma̱kantaxtí̱pa̱t ixley Moisés. ¿Tucu yá ixlakstu juez huix? ¿Hua̱nchi li̱ma̱paksi̱nana quinquilhtu̱lasca? Dios na̱ chuná ama ma̱quilhacsli̱yá̱n porque huix maclá̱n tasi̱ya nac mimacni pero mimpu̱lacni tala̱kalhi̱ni̱t. ZNi̱ para tla̱n chihui̱nanko̱lh acxni ¡lass! quilhtu̱ma̱xqui̱ca pues amá xapuxcu cura Ananías chú li̱ma̱paksí̱nalh. rY _Pablo acs ca̱lacá̱cxilhli cha̱tunu amá lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n tí ixta̱má̱n tama̱kalhapalí y ca̱huánilh: ―Li̱ta̱camán, aquit ni̱ ckalhí nac quintalacapa̱stacni tú nacli̱ma̱xanán nac ixlacati̱n Dios. AX{Ixli̱cha̱lí amá comandante ca̱ma̱mákstokli xanapuxcun curas y xalactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n; li̱ma̱paksí̱nalh caxcutnica Pablo ixcadenas y li̱minca ixlacati̱ncán amá lacchixcuhuí̱n xlacata natama̱kalhapalí pues ixtacatzi̱putún tú xlacata ixtali̱ma̱lacapu̱ni̱t judíos.WAmá soldados tí ixta̱má̱n tasnoka Pablo acxni tacátzi̱lh romano ixuani̱t lacapala tataké̱nu̱lh y amá comandante na̱ tzúculh jicuán para nama̱xoko̱ni̱cán la̱ li̱ma̱paksí̱nalh nasnokcán Pablo. Pablo ta̱ra̱lacata̱quí xapuxcu cura ^V5―Porque aquit lhu̱hua tumi̱n cxokoni̱t xlacata nacli̱tapaksí lacchixcuhuí̱n xalac Roma. ―Ah, pero huix, aquit cli̱registrarlani̱t chixcu xalac Roma la̱ta ctilakáhualh ―kalhti̱ko̱lh Pablo. ;UoXlá lacapala lákalh Pablo y kalasquínilh: ―¿Xli̱ca̱na huix na̱ li̱tapaksi̱ya lacchixcuhuí̱n xalac Roma? ―Jé, comandante, xli̱ca̱na. ¿Hua̱nchi catzi̱putuna? TAmá capitán lacapala alh huaní comandante xlacata Pablo romano chixcú ixuani̱t y tla̱n calacpúhualh tú ixama tlahuá. YS+Xlacán tachi̱yá̱hualh ní ixca̱snokcán tachi̱ní̱n, lihua ixamajá tasnoka acxni Pablo huánilh capitán: ―¿Mini̱ní ca̱snokcán lacchixcuhuí̱n romanos la̱ta ni̱ ca̱ma̱kalhapali̱cani̱t? `R9Amá capitán ni̱ ixma̱kachakxí hua̱nchi pucutá ixtasi̱tzi̱ni̱t cristianos huá xlacata li̱ma̱paksí̱nalh cama̱nu̱ca Pablo ixpu̱lacni cuartel y catásnokli soldados xlacata nahuán tú ixtlahuani̱t. Q)Hua̱k cristianos la̱ta ixta̱ktasama̱na ¡lhken, lhken! ixtamacá̱n lactzu lháka̱t y na̱ chuná ixtama̱kstampu̱ya̱huá pokxni. _P7Acxni takáxmatli jaé tachihuí̱n hua̱k cristianos tzúculh ta̱ktasá: ―¡Camakni̱ca namá chixcú! ¡Chí tuncán cani̱lh! ¡Ni̱ mini̱ní calatáma̱lh! Capitán li̱ma̱paksi̱nán casnokca Pablo ROPero xlá quili̱ma̱páksi̱lh: “Aquit clacasquín cataxtu jaé ca̱chiquí̱n porque mákat camá̱n ma̱lakacha̱yá̱n nac ixpu̱latama̱ncán tí ni̱ judíos xlacata naquintali̱pa̱huán.” :NmXa̱huá caksán la̱ tlahuaca Esteban amá chixcú tí ixli̱chihui̱naná̱n, aquit clakáti̱lh la̱ makni̱ca hasta cca̱maktakálhnilh ixlhaka̱tcán tí tamákni̱lh.” XM)Aquit ckálhti̱lh: “¿Niculá nactlahuá tú quihuaniya? Cati̱huá catzí la̱ xacán nac sinagogas ca̱chipá tí tali̱pa̱huaná̱n y xacca̱ma̱nú nac pu̱la̱chi̱n xlacata nacca̱ma̱kxtakajní. QLcácxilhli Quimpu̱chinacán nac ixpu̱táhui̱lh y quihuánilh: “Cataxtu lacapala nac Jerusalén porque juú ni̱tí ama ca̱najlá mintachihuí̱n para ca̱lacspi̱tniya quintalacapa̱stacni.” 'KG’Aquit ctláhualh tú quihuánilh Ananías y ctáspitli nac Jerusalén, y maktum la̱ta xackalhtahuakama nac pu̱siculan caj la̱ caclakachiyá̱nalh JPara huix ni̱ takalhpu̱spita chí tuncán cali̱pá̱huanti Jesús y cata̱kmunu xlacata naxapaniyá̱n mintala̱kalhí̱n.” wIgHuix li̱lhca̱ni̱tán nali̱chihui̱nana cani̱hua ca̱lacchiquí̱n tú acxilhni̱ta y tú huanini̱tán. YH+Xlá quihuanipá: “Quimpu̱chinacán Dios tí tali̱pa̱huani̱t xalakmaka̱n quili̱talakapasnicán, lacsacni̱tán xlacata nalakapasa ixtalacapa̱stacni y na̱cxila Ixkahuasa y nakaxpata ixtachihuí̱n. &GE Xlá quilákmilh ní xacuí y quihuánilh: “¡Saulo, chí tuncán calacahuá̱nanti!” Huata chihuí̱nalh tla̱n clacahuá̱nalh y cácxilhli Ananías. F) Aná ixlama cha̱tum tla̱n chixcú tí ixma̱kantaxtí ixtapaksi̱t Dios ixuanicán Ananías y hua̱k judíos xalac Damasco ixtalakalhamán. E ’Amá taxkáket la̱ta quima̱lakachíxilh quima̱lakátzi̱lh, pero tí ixquintata̱án quintáli̱lh hasta nac Damasco. GD Aquit ckalasquinipá: “Señor, ¿tucu lacasquina cactláhualh?” Xlá quihuánilh: “Cata̱ya, cachipi nac Damasco ana ní ixpímpa̱t y huí tí ama huaniyá̱n tú mili̱tláhuat.” C Amá lacchixcuhuí̱n tí ixquintata̱án tá̱cxilhli amá taxkáket y tajícualh, pero ni̱ takáxmatli tí ixquinta̱chihui̱nama. {Bo“¿Ticu huix?” ckalasquínilh. “Aquit Jesús xalac Nazaret tí huix ni̱ acxilhputuna”, quinkálhti̱lh. A7Ni̱ para ccátzi̱lh la̱ ¡pumm! cpa̱tástalh nac quincahua̱yu y ckáxmatli jaé tachihuí̱n: “Saulo, Saulo, ¿hua̱nchi quisi̱tzi̱niya?” @’Aquit calh nac Damasco y lacatzú tastúnut xaccha̱majá acxni ¡tarannc! quilákchilh taxkáket ní xactla̱huama. G?Xanapuxcun y lakko̱lún xalac Jerusalén tla̱n tama̱luloka quintachihuí̱n hasta cca̱máksquilh li̱ma̱paksí̱n xatatzokni nacán nac Damasco nacca̱chipá hua̱k cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús xlacata nacca̱li̱mín nac Jerusalén y nacca̱ma̱xoko̱ní. Pablo lacapa̱staca la̱ tasí̱nilh Jesús i>KNi̱ xacca̱cxilhputún cristianos tí ixtali̱pa̱huán Jesús, aquit ni̱ cuentaj xactlahuá para lacchixcuhuí̱n o lacchaján, acxtum xacca̱chipá y xacca̱ma̱nú nac pu̱la̱chi̱n y hasta cca̱mákni̱lh makapitzi. =)―Aquit na̱ judío la̱ huixín, quinca̱chiquí̱n Tarso y li̱tapaksí Cilicia, pero cstacli nac Jerusalén y quima̱kalhtahuáke̱lh Gamaliel. Xlá quima̱sí̱nilh scarancua nacma̱kantaxtí nac quilatáma̱t la̱ta tú li̱ma̱paksi̱nani̱t Dios y aquit cmacuanipútulh ixli̱hua̱k quinacú y ni̱ cli̱mákxtakli tí nali̱chiyá, na̱ chuná la̱ huixín si̱tzi̱ni̱tántit chí. '<GAmá judíos acxni takáxmatli Pablo ixca̱ta̱chihui̱nani̱t nac hebreo tachihuí̱n, ma̱s acs tata̱yako̱lh xlacata natakaxmata tú ixca̱huanima. ; #―Li̱ta̱camán y lakko̱lún tí quila̱kaxmatma̱náu, tla̱n cama̱kachakxí̱tit quintachihuí̱n ni̱ma̱ cama li̱tamaklhti̱nán. :(―Caca̱ta̱chihuí̱nanti para lacasquina ―kálhti̱lh amá comandante. Pablo tá̱cxtulh ma̱s xata̱lhmá̱n escalón y ca̱li̱macahuánilh ixmacán cataquilhácslalh. Acxni yaj tí chihuí̱nalh ca̱huánilh nac hebreo tachihuí̱n:49a'Pablo kálhti̱lh: ―To̱, aquit ni̱ huá. Aquit judío xalac Tarso y li̱tapaksí pu̱latama̱n Cilicia. ¿Entonces tla̱n cca̱ta̱chihui̱nán jaé cristianos? P8&―¿Ni̱ huix amá chixcú xalac Egipto tí ta̱ra̱lacatá̱qui̱lh ma̱paksi̱ná ni̱ lhu̱hua ca̱ta kalhí y ca̱cpúxculh cha̱ta̱ti mi̱lh makni̱naní̱n y ca̱tá̱alh nac desierto? g7G%Acxni li̱cha̱nca Pablo nac cuartel huánilh nac griego tachihuí̱n amá comandante: ―¿Tla̱n cmaksquiná̱n aktum li̱tlá̱n? ―Ah, tla̱n chihui̱nana griego ―kálhti̱lh amá comandante. Y kalasquínilh: ~6u$Hua̱k cristianos ixta̱ktasá: ―¡Cani̱lh! ¡Cani̱lh! Pablo ca̱ta̱chi̱hui̱nán cristianos tí tachipani̱t L5#Ixtama̱najá tachá̱n nac cuartel acxni amá cristianos pu̱tum ta̱ctahuácalh soldados tí ixtalí̱n Pablo pero xlacán ¡chixx! tamá̱qui̱lh ta̱lhmá̱n xlacata ni̱tú natlahuanicán. @4y"Makapitzi ixtahuán aktum tachihuí̱n y xa̱makapitzi tunu la̱ ixtakalhti̱nán. Amá comandante ni̱tú ma̱kachákxi̱lh huá xlacata li̱ma̱paksí̱nalh cali̱nca nac cuartel. 3 !Amá comandante li̱ma̱paksí̱nalh cali̱makachi̱ca Pablo cadenas y kalasquínilh nicu ixmini̱tanchá y tucu ixtlahuani̱t. y2k Ixli̱puntzú pu̱tum táchilh amá soldados. Acxni tá̱cxilhli cristianos tali̱mákxtakli ta̱kkaxí Pablo. W1'Xlacán tzúculh ta̱kkaximí ixtamakni̱putún y ma̱x chú ixtiqui̱táxtulh para ni̱tí ixtica̱huánilh soldados romanos xlacata amá cristianos xalac Jerusalén ixtachipani̱t cha̱tum chixcú. [0/Acxni takáxmatli tú ixli̱ya̱huacán Pablo lhu̱hua cristianos táchilh ní ixyá; lacapala tachípalh; tamá̱xtulh nac lacaquilhti̱n; y tama̱laccháhualh puhui̱lhta ní ixlactaxtucán nac quilhtí̱n. I/ Xlacán chú ixtahuán porque xalacatzisa amá chichiní Pablo ixta̱lapu̱lá cha̱tum tí ni̱ judío xalac Efeso, ixuanicán Trófimo, ixtapuhuán na̱ ixtanu̱ni̱t nac pu̱siculan. 1.[y tzúculh ta̱ktasá: ―Lacchixcuhuí̱n xalac Israel, quila̱makta̱yáu, cachipahuí jaé chixcú pues huá jaé tí cani̱hua pu̱latama̱n ca̱huaní cristianos yaj catatláhualh tú li̱ma̱paksí̱nalh Moisés, ni̱ para catalakachixcuhuí̱nalh nac pu̱siculan la̱ li̱smani̱ni̱táu. Chí ca̱cxílhtit la̱ li̱chiyani̱t quimpu̱siculancán ca̱ma̱nu̱ni̱t lacli̱xcajnit lacchixcuhuí̱n tí ni̱ judíos. -Ixliaktujún chichiní acxni a̱huata ixama talakachixcuhui̱nán, makapitzi judíos xalac Asia tá̱cxilhli Pablo nac pu̱siculan, D,Pablo ma̱tlá̱ni̱lh; ixli̱cha̱lí ca̱tá̱alh amá cha̱ta̱ti lacchixcuhuí̱n nac pu̱siculan, tama̱kantáxti̱lh lactzu lactzú tú ixtamaclacasquiní y tama̱lácnu̱lh natalí̱n ixli̱tu̱má tunu li̱lakachixcuhuí̱n ni̱ma̱ ixca̱huanicani̱t natali̱pa̱xcatcatzi̱ní Dios ixlatama̱tcán. +Pero amá cristianos tí ni̱ judíos y tali̱pa̱huani̱t Jesús ni̱ ama ca̱li̱huaniyá̱u cama̱kantáxti̱lh tú li̱smani̱ni̱táu aquín tí judíos, huata tamaclacasquiní catama̱kantáxti̱lh tú cca̱huanini̱táu: Ni̱ catara̱lakamáklhti̱lh ixta̱cha̱tcán, ni̱ catali̱huá̱yalh li̱hua ni̱ma̱ ca̱li̱lakachixcuhui̱cani̱t pu̱laktumi̱n, ni̱ catáhualh quitzistanca ni̱ma̱ ni̱ ma̱stajani̱t ixkalhni y ni̱ma̱ mu̱xtuni̱t. Pablo a̱ctzú ni̱ makni̱cán acxni an lakachixcuhui̱nán *'Huix caca̱lakaxoko xlacata acxtum naca̱ksitcanátit y natlahuayá̱tit lactzu lactzú tú tamaclacasquiní xlacata nalakachixcuhui̱naná̱tit y chuná cati̱huá na̱cxilá̱n huix ni̱ lakmakana ixtapaksi̱t Moisés y na̱ ma̱kantaxti̱ya tú li̱smani̱ni̱táu. !);Pero tla̱n lacca̱xtlahuayá̱u, pues juú tahuila̱na cha̱ta̱ti lacchixcuhuí̱n tí tama̱lacnu̱ni̱t ama talakachixcuhui̱nán nac pu̱siculan. q([¿Tucu tlahuayá̱u? Acxni natacatzí chitani̱ta nac Jerusalén lhu̱hua tú ama tali̱ya̱huayá̱n. $'Ay lhu̱hua judíos xalac Jerusalén tahuán xlacata huix ca̱li̱ma̱paksi̱ya namá judíos tí talama̱na a̱lacatunu pu̱latama̱n yaj catatakókelh tú li̱ma̱paksi̱nán Moisés, ni̱ para catatláhualh tú li̱smani̱ni̱táu, ni̱ para catacircuncidartláhualh ixcamancán. &1Hua̱k tapa̱xcatcatzí̱nilh Dios ixtascújut, pero a̱stá̱n tahuánilh Pablo: ―Huix catzi̱ya xlacata lhu̱hua cristianos judíos na̱ tali̱pa̱huani̱t Jesús pero xlacán la̱tiyá talakatí tama̱kantaxtí tú tali̱smani̱ni̱t y tú li̱ma̱paksi̱nán Moisés, )%KLa̱ cca̱huanikó̱u kalhé̱n Pablo tzúculh ca̱li̱ta̱chihui̱nán tú ixma̱tlahui̱ni̱t Dios nac ixpu̱latama̱ncán amá cristianos tí ni̱ judíos. }`|{ezyxwwv&utss8rrqpp[oonGml?k.jpilhgff/e]dcbSa`__#^]]\[ZZYIXWWTVV.UU)TSRgQ`PONNMMiLQKJIHH*GxFFEECBAL@??;>E="O=DPero namá li̱ma̱paksí̱n cristianos talacsacxtuni̱t, y tú tali̱huán ni̱ catlahuátit, caj talaclakó acxni ca̱maclacasquincán o ca̱huacán. MNDHuixín hua̱k ca̱li̱huanicaná̱tit: “Ni̱ caxamátit tú li̱xcájnit”, “Ni̱ cahuátit namá tahuá”, “Ni̱ cali̱maclátit tú ni̱ tla̱n”, y huixín hua̱k ca̱najlayá̱tit. IM DPara huixín ta̱talakxtumí̱tit Cristo la̱ cata̱ní̱tit y aná laclako̱lh la̱ nama̱kantaxty̱á̱tit tú tali̱smani̱ni̱t cristianos tapuhuán xli̱ca̱na. Para ca̱lakma̱xtuni̱tán Cristo, ¿hua̱nchi la̱tiyá tzaksayá̱tit tlahuayá̱tit tú tahuán makapitzi cristianos xlacata nataxtuniyá̱tit? dLADPero ni̱ tali̱quilhtá Quimpu̱chinacán Cristo tí li̱tanú xaakxa̱ka tí quinca̱ma̱laknu̱yá̱n y quinca̱ma̱hui̱yá̱n aquín tí li̱tanu̱yá̱u ixmacni xlacata nata̱yaniyá̱u la̱ laclhca̱ni̱t Dios. UK#DHuixín ni̱ cali̱tamakxtáktit caca̱kskahuín tí ca̱huaniyá̱n ni̱ pa̱t taxtuniyá̱tit para ni̱ ma̱kxtakajni̱yá̱tit mimacnicán xlacata nalakchixcuhui̱yá̱tit Dios, o para ni̱ ca̱lakachixcuhui̱yá̱tit ángeles. Xlacán tali̱chihui̱nán tú tali̱ma̱nixnani̱t y talactlancán tahuán hua̱k tama̱kachakxí. ,JQDDios má̱sta̱lh jaé li̱ma̱paksí̱n xlacata nali̱lacapa̱staccán tú ixama min a̱stá̱n, pero como Cristo milhá yaj tú li̱macuán ma̱kantaxti̱cán. IDAquit cca̱huaniyá̱n ni̱tí caca̱makaca̱najlán tú ma̱s ca̱mini̱niyá̱n mili̱tlahuatcán: para tú huayá̱tit, para tú kotá̱tit, para tlahuayá̱tit li̱lakastá̱n, para lakachixcuhui̱naná̱tit o acxni li̱huancán scujcán tacuhui̱ní. KHDAcxni ni̱lh Cristo nac culu̱s ca̱makatlájalh ixli̱ma̱paksi̱ncán y ixli̱tlihuekecán tlajaná y lacli̱xcájnit espíritus tí tata̱scuja, y ca̱ma̱ma̱xáni̱lh ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú pues ma̱squi Cristo ni̱lh nac culu̱s lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n. Lhu̱hua tali̱chihui̱nán tú ni̱ ca̱na BG}DIxli̱ma̱paksí̱n Dios huan la̱ ixli̱latama̱tcán ixcamán y tí ni̱ ma̱kantaxtí ama xoko̱nán, pero ma̱tlá̱ni̱lh naxapá tú ixli̱niyá̱u porque Cristo xokó̱nalh quilacatacán nac culu̱s y aná laclako̱lh ni̱ma̱ huan nac ixli̱ma̱paksí̱n xlacata nataxoko̱nán tí ni̱ tama̱kantaxtí. BF}D Xapu̱lh Dios ni̱tú ixca̱li̱cxilá̱n ixlapa̱nántit la̱ xaní̱n porque ixli̱piná̱tit lhu̱hua tala̱kalhí̱n y ni̱ ixlacputzayá̱tit ma̱kantaxti̱yá̱tit ixley Moisés. Pero xlá ca̱ma̱tzanke̱naní̱n mintala̱kalhi̱ncán y ca̱ma̱xquí̱n sa̱sti latáma̱t tí li̱pa̱huaná̱tit Cristo. &EED y acxni li̱pa̱huántit Jesús y ta̱kmunútit makní̱tit ni̱ tla̱n minkasatcán, li̱tanú la̱ cata̱ní̱tit Cristo y na̱ ta̱lacastacuanántit porque li̱pa̱huántit Dios kalhí li̱tlihueke ca̱ma̱lacastacuaní ni̱n nac ca̱li̱ní̱n y ca̱ma̱xquí sa̱sti latáma̱t. /DWD Acxni li̱pa̱huántit Cristo xlá la̱ caca̱circuncidartlahuán nali̱tanu̱yá̱tit ixcamán Dios ca̱ma̱xtunín tú li̱xcájnit ixkalhi̱yá̱tit nac minacujcán. Huixín ni̱ circuncidarlátit nali̱tanu̱yá̱tit ixcamán Dios la̱ judíos tí tachucumakán actzú ixli̱huacán, eCCD y Dios lama nac minacujcán porque li̱pa̱huaná̱tit Cristo, tí li̱makxtakcani̱t na̱cpuxcún hua̱k ma̱paksi̱naní̱n y ixli̱tlihuekecán espíritus tí talama̱na ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú y akapú̱n. kBOD Huata Cristo tla̱n li̱tanú xastacnán ixlakapu̱xoko Dios porque kalhí hua̱k ixli̱tlihueke @AyDHuixín skálalh calatapá̱tit porque tahuila̱na tí tama̱sí tunuj talacapa̱stacni la̱ mili̱latama̱tcán y tú mili̱tlahuatcán. Ni̱ tica̱kskahuicaná̱tit pues xlacán tama̱sí tú talacsacxtuni̱t cristianos y tú tali̱smani̱ni̱t tapuhuán xli̱ca̱na, pero ni̱ huá tú ma̱sí Cristo. @7D¡tla̱n cachipa̱xnántit! Ni̱ cali̱makxtáktit caca̱ma̱huí̱n na̱ chuná la̱ ixakán aktum quihui ni̱ tali̱makxtaka caca̱má̱hui̱lh ixtankáxe̱k namá quihui. Huixín calacputzátit ma̱stacayá̱tit mintalacapa̱stacnicán la̱ ca̱ma̱si̱nicani̱tántit nali̱pa̱huaná̱tit y siempre capa̱xcatcatzi̱nítit Dios tú tlahuani̱t milacatacán. Cristo ta̱yánilh porque lama xastacnán ?/DHuixín li̱pa̱huaná̱tit Jesús ca̱lakma̱xtún, pues ni̱ cali̱makxtáktit li̱pa̱huaná̱tit latapa̱yá̱tit la̱ xlá lacasquín, Y>+Dpues ma̱squi mákat clama y ni̱ cca̱cxilhmá̱n aquit cca̱li̱lacacha̱ná̱n quintalacapa̱stacni y cca̱li̱pa̱xahuayá̱n acxni ccatzí la̱ ti̱tum lapa̱nántit y tancs li̱pa̱huaná̱tit Jesús. =yDAquit cca̱kastacya̱huamá̱n xlacata ni̱tí naca̱makaca̱najlayá̱n laclá̱n tachihuí̱n tú ni̱ ca̱na; w<gDPues Cristo kalhí hua̱k tze̱k ixli̱skalala y ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma quinca̱ma̱cxcatzi̱ní̱n. ;%DCmaksquín Dios caca̱ma̱xquí̱n li̱camama nac minacujcán y para acxtum la̱lakalhamaná̱tit tla̱n nama̱cchipini̱yá̱tit y ma̱kachakxi̱yá̱tit laclanca ixtalacapa̱stacni Dios y nacatzi̱yá̱tit hua̱nchi lí̱lhca̱lh Dios Cristo naca̱lakma̱xtuyá̱n. s: aDAquit clacasquín cacatzí̱tit la̱ cca̱li̱katzanka̱ni̱tán cca̱li̱kalhtahuakayá̱n huixín xalac Colosas y tí talama̱na nac ca̱chiquí̱n Laodicea y hua̱k cristianos tí ni̱ quintalakapasa, ni̱ para quinta̱cxilhni̱t. t9 cDtí aquit cli̱scuja y ni̱ cliaktzanká porque xlá quima̱xquí ixli̱tlihueke xlacata nacta̱yaní.S8 !DAquín cca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱u cristianos ticu Cristo, cca̱huaniyá̱u la̱ ixli̱latama̱tcán y cca̱ma̱si̱niyá̱u tú ixli̱catzi̱tcán xlacata naca̱makta̱yá Cristo nac ixlatama̱tcán, w7 iDxlacata natalakapasa namá lanca tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ na̱ ca̱ma̱lacnu̱ní hua̱k tí ni̱ judíos y tla̱n tapa̱xahuá namá tí tali̱pa̱huán Cristo nac ixnacujcán porque ta̱cxilhlacachá̱n ama tata̱latamá nac akapú̱n. ,6 SDLa̱ta maká̱n quilhtamacú Dios huí tú ixlaclhca̱ni̱t pero ni̱ ixca̱ma̱cxcatzi̱ni̱ni̱t cristianos; chí ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱ni̱t tí ca̱lacsacni̱t 5 /DDios quilí̱lhca̱lh jaé tascújut, quili̱mákxtakli nacca̱li̱scujá̱n huixín xlacata nacca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n ixtachihuí̱n Dios. }4 uDCristo akxtakájnalh xlacata tla̱n naquinca̱lakma̱xtuyá̱n aquín tí li̱pa̱huaná̱u y li̱tanu̱yá̱u ixmacni, pero aquit na̱ cli̱pa̱xahuá cca̱liakxtakajnaná̱n porque ccatzí cmakma̱sputuma tú ma̱lacatzúqui̱lh Cristo. '3 IDHuata tamaclacasquiní ni̱ cali̱makxtáktit ca̱najlayá̱tit y li̱pa̱huaná̱tit Cristo, ni̱cxni cali̱makxtáktit acxilhlacachipiná̱tit amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ca̱li̱ta̱chihui̱nancani̱tántit. Jaé li̱pa̱xáu tachihuí̱n li̱lhca̱cani̱t nali̱chihui̱nancán ca̱quilhtamacú y aquit Pablo na̱ quintocá̱rli̱lh nacma̱kahuaní. Tí tali̱pa̱huán Cristo ta̱cxilhlacachá̱n akapú̱n 2 #DPero Cristo ca̱lakata̱yán acxni li̱tamákxtakli cani̱lh la̱ cati̱huá chixcu xlacata tla̱n naca̱macama̱sta̱yá̱n ixmacán Dios huixín tí ca̱lacsacni̱tán naca̱li̱ma̱nu̱yá̱n ixcamán ni̱tú minkasatcán y ni̱tú li̱piná̱tit tala̱kalhí̱n. f1 GDChí huixín tla̱n li̱pa̱xáu ma̱lacatzuhui̱yá̱tit Dios la̱ amigos ma̱squi xapu̱lh ni̱tú ixli̱cxilá̱tit Dios nac minacujcán y hasta ixta̱ra̱lacata̱qui̱yá̱tit porque ixtlahuayá̱tit tú ni̱ tla̱n. L0 DNa̱ lí̱lhca̱lh Cristo naca̱lacati̱ta̱yá ixlacatí̱n Dios xlacata ni̱ natajicuán tama̱lacatzuhuí hua̱k la̱ta tú anán nac akapú̱n y nac ca̱quilhtamacú, y xli̱ca̱na acxni Cristo macamá̱sta̱lh ixli̱stacni nac culu̱s lacca̱xtláhualh tla̱n natama̱lacatzuhuí ca̱li̱tlá̱n cristianos Dios. q/ ]DPorque Dios lí̱lhca̱lh Cristo nama̱sí nac ixmacni hua̱k ixli̱tlihueke y ixtalacapa̱stacni Dios. . -DCristo tí ca̱cpuxcún hua̱k tí tali̱pa̱huán tí tali̱tanú la̱ cha̱tum cristiano y Cristo li̱tanú ixakxa̱ka namá cristiano. Xlá pu̱lani̱t xla̱huán lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n xlacata nali̱lacahua̱naná̱u siempre ta̱yanima nahuán cani̱cxnihuá. 2- _DCristo ixlamajá antes nalakahuán la̱ta tú anán y ca̱ma̱xquí ixli̱tlihueke natalatamá tata̱yaní la̱ta tú huí ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú y akapú̱n. &, GDy maktlahuani̱t la̱ta tú anán nac akapú̱n y nac ca̱quilhtamacú, la̱ta tú liacxilá̱u quilakastapucán y tú ni̱ acxilá̱u na̱ chuná ixpu̱latama̱ncán espíritus tí talama̱na ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. Xlá catzí ticu ta̱cpuxcún, ticu tama̱paksi̱nán, y ticu takalhí li̱tlihueke porque hua̱k maktlahuani̱t la̱ta tú anán y maklhti̱nani̱t li̱tlihueke huá nama̱paksi̱nán. 2+ _DMasqui Dios ni̱tí acxilhni̱t Cristo Ixkahuasa ixma̱su̱y ca̱quilhtamacú. Xlá lama la̱ta ya̱ tú ixlacatzucú ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú y akapú̱n, * +Dy quinca̱lakma̱xtún acxni ni̱lh nac culu̱s y quinca̱ma̱tzanke̱nanín quintalakalhi̱ncán. Cristo ixlakapu̱xoko Dios ca̱quilhtamacú !) =D Dios quinca̱maklhti̱nán ixmacán namá tí ixquinca̱ma̱lama̱ni̱má̱n ca̱paklhtutá y quinca̱ya̱huán nac ixmacán Ixkahuasa tí lakalhamán, ]( 5D y napa̱xcatcatzi̱niyá̱tit Dios porque quinca̱li̱makxtakni̱tán na̱ nali̱pa̱xahuayá̱u amá li̱pa̱xáu pu̱táhui̱lh nac ixtaxkáket tú ca̱ma̱lacnu̱nini̱t ama ca̱ma̱xquí tí ca̱lacsacni̱t. C' D Na̱ cmaksquiná̱u Dios tí kalhí li̱tlihueke, caca̱ma̱xquí̱n li̱camama nata̱layá̱tit tú ni̱ tla̱n pa̱xtoká̱tit y ma̱squi akxtakajnaná̱tit tla̱n napa̱xahuayá̱tit 6& gD xlacata natla̱huaná̱tit la̱ ca̱mini̱ní tí ca̱lacsacni̱t Quimpu̱chinacán, xlacata nalacputzayá̱tit nali̱makapa̱xahuayá̱tit la̱ta tú tlahuayá̱tit, xlacata nala̱tlahuaniya̱tit li̱tlá̱n acxni tú maclacasquín cha̱tum, y xlacata ma̱s nalakapasá̱tit ixtalacapa̱stacni Dios. 2% _D La̱ta cticatzí̱u la̱ lapa̱nántit ni̱ cli̱makxtakni̱táu cca̱li̱kalhtahuakayá̱n y cmaksquiná̱u Dios caca̱ma̱xquí̱n talacapa̱stacni nacatzi̱yá̱tit la̱ lacasquín nalatapa̱yá̱tit, y na̱ caca̱ma̱xquí̱n li̱skalala nama̱kachakxi̱yá̱tit ixtalacapa̱stacni Dios, {$ qDy pi̱huá quinca̱huanín la̱ Espíritu Santo ca̱makta̱yani̱tán nala̱lakalhamaná̱tit cha̱tum cha̱túm. .# WDHuá jaé talacapa̱stacni ca̱ma̱si̱nín quinta̱camcán Epafras. Xlá lhu̱hua quinca̱makta̱yani̱tán y ni̱ liakatzanká li̱scuja Quimpu̱chinacán Cristo, " ;DJaé li̱pa̱xáu tachihuí̱n ta̱kahuani̱ma cani̱huá pu̱latama̱n y tasi̱ma la̱ talakxta̱palí ixlatama̱tcán cristianos na̱ chuná la̱ tzucútit tancs latapa̱yá̱tit huixín acxni kaxpáttit la̱ Dios ca̱lakalhamaná̱n y xli̱ca̱na ca̱cxilhlacachiná̱n. m! UDHuixín acxilhlacachipini̱tántit amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma ca̱li̱kalhi̱pa̱cántit nac akapú̱n. Huixín kalhi̱yá̱tit namá tapa̱xahuá̱n porque kaxpáttit tú ca̱ma̱lacnu̱ní Cristo tí tataxtuniputún. A  }DPorque quinca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni̱cani̱tán la̱ li̱pa̱huaná̱tit Jesús ixli̱hua̱k minacujcán y la̱ la̱lakalhamaná̱tit cha̱tunu huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Dios. , SDAcxni cca̱li̱kalhtahuakayá̱n aquín ni̱ cli̱makxtaká̱u cpa̱xcatcatzi̱niyá̱u Dios Ixti̱cú Quimpu̱chinacán Jesús tú tlahuani̱t milacatacán. ! =Dcca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carto huixín li̱ta̱camán tí ca̱lacsacni̱tán Dios nali̱pa̱huaná̱tit nac ca̱chiquí̱n Colosas. Quinti̱cucán Dios caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. Pablo ca̱li̱pa̱xahuá tí tali̱pa̱huán Jesús  DAquit Pablo tí Dios li̱lhca̱ni̱t nacli̱tanú ixapóstol Jesucristo tí nali̱chihui̱nán. Aquit y quinta̱camcán Timoteo c?Xlá la̱tiyá ixlacspi̱ta ixtachihui̱n Dios, ixuán tú xlacata ixli̱ma̱lakacha̱cani̱t Ixkahuasa Jesucristo ca̱quilhtamacú, y chuná jaé lí̱alh quilhtamacú y ni̱tí ixli̱huaní la̱ ixchihui̱nán.Pablo sá̱cualh aktum chiqui y juú latáma̱lh nac Roma aktuy ca̱ta ixca̱maklhti̱nán tí ixtalakpaxia̱lhnán. Amá judíos tatáxtulh y tzúculh tara̱li̱huaní para xli̱ca̱na o ni̱ xli̱ca̱na tú ixca̱huanini̱t Pablo. <q’Na̱ camá̱n ca̱huaniyá̱n xlacata Dios ma̱lacnu̱ni̱t na̱ ama ca̱lakma̱xtú hua̱k cristianos tí ni̱ judíos y xlacán tatzucuni̱ttá tali̱pa̱huán Jesús. :mporque minacujcán snu̱n lani̱t.Kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán y ni̱ akahua̱naná̱tit;
kalhi̱yá̱tit lakastapu y ni̱tú acxilá̱tit.¿Tucu ca̱li̱macuaniyá̱n minacujcán?Ni̱tú ma̱kachakxi̱yá̱tit porque ni̱ para quila̱lakminá̱u xlacata nacca̱ma̱ksa̱ni̱yá̱n. 9Huixín pa̱t kaxpatá̱tit quintachihuí̱n pero ni̱tú pa̱t ma̱kachakxi̱yá̱tit;
lacahua̱naná̱tit pero ni̱tú pa̱t acxilá̱tit, ;oPu̱tuy tatapítzilh cristianos. Pablo ca̱huánilh: ―Tú ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Espíritu Santo profeta Isaías, chí kantaxtuparani̱t. Xlá ca̱huánilh quinati̱cún: OLhu̱hua tali̱pá̱hualh Jesús, pero lhu̱hua ni̱ taca̱nájlalh. DTaláclhca̱lh natatamakstoka aktum chichiní y lhu̱hua cristianos támilh. Pablo ca̱lacspí̱tnilh ixtachihui̱n Dios y ca̱huánilh la̱ta tú ixli̱chihui̱nani̱t Moisés y tú ixtatzokni̱t profetas ama tlahuá Dios nac ixpu̱latama̱ncán; istzucú chihui̱nán tzisa hasta smalankán ixqui̱ta̱yá. 4aPero clacasquiná̱u chí quila̱huaníu ticu huix li̱pa̱huana porque huata ccatzi̱yá̱u xlacata namá tí tali̱pa̱huán Jesús cani̱huá ni̱ ca̱cxilhputuncán. r]La̱ takaxmatko̱lh ixtachihuí̱n xlacán tahuánilh: ―Nac Roma tamini̱t makapitzi lacchixcuhuí̱n xalac Jerusalén, pero ni̱ cha̱tum tí li̱mini̱t tachihuí̱n xlacata aktzanka̱ni̱ta o tlahuani̱ta tú ni̱ tla̱n. 9kAquit cca̱tasanín xlacata naquila̱lakapasá̱u y nacatzi̱yá̱tit xlacata cli̱tachí̱n jaé cadenas porque cca̱najlani̱t milh Cristo tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n. [/Pero namá judíos ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh huá cca̱li̱huánilh mejor caquima̱kalhapáli̱lh emperador juú nac Roma. Pero jaé ni̱ huamputún xlacata aquit ni̱ cca̱lakalhamán quinta̱pakánat judíos. r]Xlacán ixquintamakxtakputún porque ni̱ tatáka̱sli tú naquintali̱ya̱huá xlacata naquintamakní. 9Ixkalhí aktutu chichiní la̱ta ixcha̱ni̱t Pablo nac Roma acxni ca̱ma̱tasaní̱nalh tí ixta̱cpuxcún cristianos nac sinagoga jaé ca̱chiquí̱n, y chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Hua̱k huixín li̱ta̱camán, camá̱n ca̱huaniyá̱n xlacata aquit ni̱ clakmakani̱t tú li̱smani̱ni̱táu aquín judíos, pero nac Jerusalén quinchipaca y quimacama̱sta̱ca ixmacán ma̱paksi̱na romano. r ]Acxni ccha̱u nac Roma Pablo li̱nca ixpu̱ma̱paksi̱n emperador y xlá li̱mákxtakli calatáma̱lh ní ixlacasquín, pero siempre cha̱tum soldado ixmaktakalha. Pablo li̱chihui̱nán hua̱nchi ma̱nu̱ca nac pu̱la̱chi̱n 3 _Hua̱k ixamigos Pablo acxni tacátzi̱lh ixama nac Roma támilh talakapa̱xtoka; makapitzi takálhi̱lh lacatum ní ixuanicán Foro de Apio, y xapu̱tum takálhi̱lh nac Tres Tabernas. Pablo snu̱n pa̱xáhualh y pa̱xcatcatzí̱nilh Dios tú ixtlahuani̱t ixlacata y kálhi̱lh ma̱s li̱camama.  Juú cca̱ta̱tanoklhui makapitzi tí ixtali̱pa̱huán Jesús y cca̱ta̱latamá̱u aktum xama̱na, y a̱stá̱n cau nac Roma. R  Cma̱makspitui jaé pu̱latama̱n y ccha̱u nac Regio; ixli̱cha̱lí tzucupá min u̱n pero chí quinca̱makta̱yán tziná porque ixli̱tu̱xama tla̱n ccha̱u nac ca̱chiquí̱n huanicán Puteoli. d A Pu̱la ccha̱u nac Siracusa, aná jaé ca̱chiquí̱n ctamakxtakui aktutu chichiní.  Aktutu papá clatamá̱u juú y cpu̱áu aktum barco xalac Alejandría ixuanicán Los Gemelos y juú ixtamakxtakni̱t ca̱lonkni. .U Tú ixtlahuani̱t Pablo hua̱k ixtapa̱xcatcatzi̱ní y lhu̱hua tú quinca̱ma̱squihui̱cán acxni ctaxtúu xlacata ni̱tú naquinca̱tzanka̱niyá̱n nac tijia.   Acxni tacátzi̱lh cristianos tú ixtlahuani̱t Pablo, tzúculh talakmín lhu̱hua ta̱tatlaní̱n y xlá ca̱ma̱ksá̱ni̱lh. q[Ixti̱cu gobernador ixkalhí palha lhcúya̱t, ixpu̱ti̱ma stínit. Pablo acxni huanica tú ixkalhí lákalh nac ixchic y li̱kalhtahuakánilh Dios; a̱stá̱n huilí̱nilh ixmacán nac ixmacni y tuncán aksá̱nalh amá ko̱lú. jMGobernador xalac Malta ixuanicán Publio y na̱ quinca̱lakalhamán y quinca̱li̱makxtakni caclatamá̱u nac ixca̱quihuí̱n ni̱ma̱ ixkalhí lacatzú ní xactacutni̱táu. Xlá quinca̱ma̱huí̱n aktutu chichiní. V%Hua̱k ixtapuhuán xlacata ixama macacún o ni̱ para catzí la̱ ixama tama̱ya̱chá ca̱tiyatni xaní̱n, pero como pasá̱rlalh lhu̱hua quilhtamacú y ni̱tú ixlaní tzúculh tahuán: ―¡Jaé chixcú ma̱x cha̱tum dios! ¿Hua̱nchi ni̱ pú̱ti̱lh ixveneno namá lu̱hua? Pablo li̱cha̱ncán ixpu̱ma̱paksi̱n emperador Y+Pablo lhken máca̱lh amá lu̱hua nac lhcúya̱t la̱ ni̱tú calánilh. !Amá cristianos xalac Malta acxni tá̱cxilhli la̱ ixmacaxcani̱t lu̱hua tzúculh tahuán: ―Tí xli̱ca̱na li̱n tala̱kalhí̱n siempre xoko̱nán. Namá chixcú taxtúnilh ni̱ ni̱lh nac pupunú, pero como makni̱nani̱t, Dios ni̱ lacasquilh calatáma̱lh. s_Pablo na̱ tíyalh pa̱tzú quihui y acxni itsacma tantum lu̱hua táxtulh, macatahuácalh y macáxcalh. 4aAmá cristianos xala amá pu̱latama̱n tzúculh tachín y tama̱mákstokli lhcúya̱t xlacata nacskoná̱u porque li̱cuánit ixlonknán y se̱n ni̱ ixtake̱nu̱ni̱t. N~ Ixli̱punchú ccatzí̱u xlacata xaccha̱ni̱táu nac isla de Malta. p}Y,y xa̱makapitzi catamaclacásquilh lactzu lhtacala o xatu̱ta tataka̱sa, pero catatzáksalh tachá̱n ixquilhtu̱n pupunú. Hua̱k cristianos lakasu̱t ctzucúu ctacutá̱u. ¡Ni̱ cha̱tum tí mú̱xtulh, hua̱k ctaxtuníu!2|]+Xlá lacapá̱stacli ixamigo Pablo y lakma̱xtupútulh ixli̱stacni huá ni̱ li̱ma̱tlá̱ni̱lh y huata ma̱paksí̱nalh: ―Amá tí tla̱n caxquihuá̱tnalh, J{ *Hua̱k aquín chu̱tá ¡slupp! xacya̱náu y amá soldado tahuánilh capitán Julio: ―¡Caca̱makni̱huí hua̱k tachi̱ní̱n xlacata ni̱ nataxquihua̱tnán ixquilhtú̱n y natatza̱lá! z)Xaccha̱ma̱nahuá ixquilhtú̱n acxni ¡lhkenn! quinca̱maca̱nín chúchut quibarcojcán lacatum ní ca̱lujua. Ixlacati̱n barco tzúculh li̱ta̱ktzí muntzaya y xala ixtanké̱n tzúculh lactucxa ixli̱tlihueke chúchut acxni ixtahuacaya̱chi. 7yg(Tuncán tzucuca ca̱chucucán tasíu ni̱ma̱ ixtali̱chí̱n anclas, nac pupunú ca̱makxtakca; na̱ ca̱xcutca amá quihui ni̱ma̱ ixli̱ma̱lakspitcán barco. Amá lháka̱t ni̱ma̱ ixli̱tla̱huán barco ca̱ma̱cxtuca nac ixakstí̱n, y u̱n tzúculh li̱n barco nac ixquilhtu̱n pupunú. ~xu'Acxni xkákalh cli̱lacachá̱u aktum pu̱latama̱n pero ni̱ xaccatzi̱yá̱u la̱ huanicán; cacxilhui ti̱tzú ixquilhtú̱n kalhí muntzaya. Makapitzi tzúculh tahuán: ―Cali̱cxilhuí para tla̱n li̱ná̱u jaé barco nac ixquilhtú̱n. w{&La̱ cua̱yankó̱u tzucuca maca̱ncán nac pupunú hua̱k trigo ni̱ma̱ ixli̱mincán ixma̱tzinca̱sní barco. v)%Quili̱hua̱kcán cristianos tí xactaju̱ma̱náu jaé nac barco dos cientos setenta y seis xacuani̱táu. Ta̱kpu̱spita barco nac chúchut fuE$Xa̱makapitzi na̱ tapa̱xáhualh tziná y tamakslihuékelh Pablo, hua̱k tla̱n cua̱yáu. t#A̱stá̱n má̱xtulh actzu simi̱ta y la̱ta ixlacati̱ncán cristianos pa̱xcatcatzí̱nilh Dios ixtahuá y tzúculh hua̱yán. s"chí cahua̱yántit ca̱na actzú; yaj tú cali̱puhuántit pues ni̱ pa̱t makatzanka̱yá̱tit ni̱ para kancstum minchixitcán. $rA!Acxni tzúculh spalh ca̱huán Pablo ca̱li̱tlá̱n ca̱huánilh hua̱k cristianos: ―Kalhi̱yá aktuy xama̱na la̱ta ni̱ li̱pa̱xáu hua̱yaná̱u, 2q] Xlacán takáxmatli tú ca̱huánilh y tali̱ma̱paksí̱nalh cachucuca amá tasíu ni̱ma̱ ixtali̱ma̱cti̱ni̱t akpáklha̱t y aná tamákxtakli nac chúchut. pPablo lákalh capitán Julio y huánilh: ―Para namá lacchixcuhuí̱n ni̱ tatamakxtaka nac barco hua̱k aquín amá̱n mu̱xtuyá̱u. Bo}Makapitzi tasa̱cua tamá̱cti̱lh aktum actzu akpáklha̱t ixtata̱ctaputún xlacata natachi̱ya̱huá amá barco, pero xlacán ixtatza̱laputuma̱na porque ixtajicuán para nataní. hnIMakapitzi tasa̱cua tamáca̱lh kanta̱ti anclas xla li̱ca̱n nac chúchut porque ixtajicuán para nalaxtahuacá amá barco nac chíhuix ni̱ma̱ ixtahila̱na nac ixquilhtu̱n pupunú. Ixtalacasquín caxkakalhá tuncán. /mWLacapala tamáca̱lh kantum tasíu ixtampu̱n chúchut ixkalhí ixli̱pu̱lhmá̱n treinta y seis metros; ixli̱punchú tamuju̱pá ixkalhi̱yá veintesiete metros. lIxkalhí akcu̱ta̱ti chichiní la̱ta ni̱ xactacutni̱táu nac barco y quibarcojcán ixli̱laju̱cán nac mar Adriático caj la̱ actzu li̱kamá̱n. Ma̱x tzisa ixuani̱t acxni makapitzi marineros ta̱cxcátzi̱lh ixtacha̱ma̱na ixquilhtu̱n pupunú. Vk%Ma̱squi a̱takalán nacha̱ná̱u nac tíyat pero ni̱ amá̱n ni̱yá̱u. j%Huá cca̱li̱huaniyá̱n cakalhí̱tit li̱camama porque aquit cli̱pa̱huán Dios y ccatzí xlacata siempre ma̱kantaxtí tú ma̱lacnú. iy quihuánilh: “Ni̱ cajícuanti siempretá pa̱t chipina nac Roma xlacata nama̱kalhapali̱yá̱n emperador, y na̱ ckaxmatni̱t la̱ ca̱li̱kalhtahuakani̱ta jaé cristianos y ni̱ cha̱tum tí ama mu̱xtú tí tataju̱ma̱na jaé nac barco.” ehCPues ca̱tzisní Dios tí cli̱pa̱huán y cmacuaní quima̱lakachá̱nilh cha̱tum ángel ogWPero ni̱tú cali̱puhuántit porque ma̱squi calaktzánka̱lh barco ni̱ cha̱tum tí ama mu̱xtú. fIxkalhi̱yá lhu̱hua chichiní la̱ta ni̱ li̱pa̱xáu xacua̱yaná̱u. Maktum Pablo ca̱huánilh cristianos: ―Para ixtikaxpáttit la̱ cca̱huanín ni̱ cataxtuhuí nac Buenos Puertos ni̱tú ixtiqui̱táxtulh ni̱ para ixtilí̱lalh tú qui̱taxtuni̱t. 'eGLhu̱hua chichiní clatajú̱u nac chúchut, pues amá ni̱ tla̱n quilhtamacú ni̱ lá ixtake̱nú. ¡Ni̱ xacacxilá̱u chichiní ni̱ para stacu! ¡Hasta xacpuhuaná̱u aná camá̱n qui̱ta̱yayá̱u y yaj xacamá̱n latama̱yá̱u! Pablo ca̱ma̱camaja catahuá̱yalh cristianos ydkIxli̱tu̱xama na̱ tamáca̱lh nac chúchut la̱ta tú ni̱ ixmaclacasquín barco y ma̱s ixma̱tzinca̱sní. ,cQIxli̱cha̱lí chúchut ma̱s tzúculh ta̱kstampu̱ya̱huá, y como ixtajicuán para natamu̱xtú tzúculh tamacá̱n nac chúchut hua̱k lactzinca tacuca. -bSA̱stá̱n makapitzi marineros tzúculh talakchí amá barco xlacata ni̱tú nalaní, pues tá̱cxilhli xlacata u̱n ixca̱li̱ma pakán ní ixtamakstokni̱t lhu̱hua muntzaya nac ixíta̱t chúchut, y como ixtajicuán para nataca̱na̱ta̱yá aná, tamá̱cti̱lh lháka̱t ni̱ma̱ ixli̱tla̱huán barco ixca̱huanicán velas y tali̱mákxtakli cama̱tla̱huani̱lh u̱n xani̱tá ixlacasquín pero ma̱s lakasu̱t. %aCCcha̱u nac aktum isla huanicán Clauda; juú ni̱ snu̱n ixu̱nama y tla̱n cma̱cxtúu actzu akpáklha̱t ni̱ma̱ xacxuatali̱ná̱u nac chúchut. N`Tí ixtama̱tla̱hualí̱n tatzáksalh tama̱spita pakán ní ixuí tíyat, pero como snu̱n tlihueke ixmima u̱n ca̱makatlájalh y tali̱mákxtakli caquinca̱lí̱n u̱n xani̱tá ixlacasquín. _)Ni̱ maka̱s xactla̱huani̱táu acxni take̱tachi akxtulu̱n, ixmina̱chá ixtampaján y tzúculh li̱n quibarcojcán nac ixíta̱t pupunú. ^+ Ixli̱cha̱lí acxni xkákalh ixtasí la̱n ama huan quilhtamacú y lacapala ca̱ma̱cxtuca lháka̱t ni̱ma̱ ixtali̱tla̱huán barco; ctaxtúu jaé ca̱chiquí̱n Buenos Puertos y tzúculh tla̱huán quibarcojcán lacatzú ixquilhtú̱n jaé pu̱latama̱n Creta. w]g Xlacán ixtacha̱mputún nac Fenice porque aná ma̱s tla̱n ixuani̱t quilhtamacú y xa̱huá ixtajicuán para ixbarcojcán nalactucxa u̱n, y nac Fenice ma̱squi na̱ aná ixuí amá nac pu̱latama̱n Creta, ni̱ lihua ixchá̱n u̱n. \ Capitán Julio ni̱ lakáti̱lh tú huá Pablo y ma̱s ma̱tlá̱ni̱lh tú ixtahuán ixpu̱china barco y xacapitán. [y Huá xlacata Pablo ca̱li̱huánilh tí ixta̱cpuxcún amá barco: ―Para taxtuyá̱u la̱ta jaé quilhtamacú tla̱n ta̱kpu̱spita barco y nalaktzanká hua̱k tacuca y hasta na̱ tla̱n makatzanka̱yá̱u quili̱stacnicán para mu̱xtuyá̱u. :Zm Juú ctamakxtakui lhu̱hua chichiní porque ni̱ ixtake̱nú ni̱ tla̱n quilhtamacú, y xa̱huá como ixtanu̱majá ca̱lonkni ni̱ lá ixtatla̱huán barco nac pupunú. Ycma̱makspitui a̱lakchú amá pu̱latama̱n y cca̱u nac ca̱chiquí̱n Buenos Puertos, ixli̱takalhpa̱xtoka ca̱chiquí̱n Lasea. ¡Chuná jaé ixli̱maka̱s chichiní tla̱n cta̱ctáu nac tíyat! Pablo y xa̱makapitzi cristianos a̱ctzú ni̱ tamu̱xtú FXLa̱ ctaxtúu nac Mira quimbarcojcán lakasu̱t tzúculh tla̱huán porque snu̱n ixu̱nama y takalán ccha̱u nac pu̱latama̱n Gnido. Pero ni̱ lá cta̱ctáu y cau pakán nac pu̱latama̱n Creta, cli̱lacachá̱u tíyat ni̱ma̱ ixtanu̱ni̱t nac pupunú ixuanicán Salmón, y como na̱ ni̱ lá cta̱ctáu juú, :WmAná jaé ca̱chiquí̱n capitán Julio táka̱sli aktum barco xalac Alejandría ixama pakán nac Italia y juú quinca̱muju̱cán xlacata tla̱n naccha̱ná̱u nac Roma. :Vmy cca̱ti̱lakatza̱láu lacatzú ixquilhtu̱n pupunú pu̱latama̱n ca̱huanicán Cilicia y Panfilia y tla̱n cta̱ctáu nac ca̱chiquí̱n huanicán Mira li̱tapaksí Licia. UCtaxtúu nac Sidón y xaccha̱ni̱tahuá ixíta̱t chúchut acxni li̱cuánit tzúculh u̱nán, entonces cma̱makspitui isla de Chipre =TsIxli̱cha̱lí ccha̱u nac Sidón. Julio tzúculh ta̱ra̱lí̱n Pablo y li̱mákxtakli catá̱ctalh y caalh ca̱lakpaxia̱lhnán ixamigos y catamá̱xqui̱lh tú ixtalacasquín. S!Nac ca̱chiquí̱n Adramitio ctajú̱u nac aktum barco ni̱ma̱ ixama pakán nac Asia, ixquinca̱ta̱aná̱n Aristarco xalac Tesalónica. `R ;Acxni hua̱k lacca̱xlako̱lh naca̱ma̱lakacha̱cán Pablo y xa̱makapitzi tachi̱ní̱n nac Roma, ca̱macama̱xqui̱ca naca̱maktakalha cha̱tum capitán ixuanicán Julio, ixca̱ta̱tapaksí itsoldados emperador. Q' ―¡Xli̱ca̱na! Tla̱n ixtimakxtakui catáxtulh para ni̱ ixtísquilh cama̱kalhapáli̱lh emperador nac Roma ―huá rey Agripa.BP}A̱stá̱n aparte rey Agripa y gobernador Festo ixtara̱huaní: ―Jaé chixcú ni̱tú li̱n tala̱kalhí̱n, ni̱ para mini̱ní catánu̱lh nac pu̱la̱chi̱n o namakni̱cán. OJuú qui̱tá̱yalh hua̱k takalhchihuí̱n y tzúculh tataxtú amá lacchixcuhuí̱n, rey Agripa, Berenice y gobernador Festo. uNc―Ma̱squi la̱n o ni̱ la̱n cchihuí̱nalh ixlacásquilh Dios cha̱tunu huixín na̱ ixkalhí̱tit jaé tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ aquit ckalhí, pero ni̱ tachí̱n ixlatapu̱lí̱tit la̱ aquit cli̱tamakachí̱n jaé cadenas. BM}―Mejor acs cata̱ya, ni̱ capúhuanti pa̱t quimakaca̱najlaya nacli̱pa̱huán Jesús caj xlacata la̱n quinta̱chihui̱nani̱ta ―kalhtí̱nalh rey Agripa. Y Pablo huánilh: L)Pablo lacá̱nilh rey Agripa y huánilh: ―¿Tucalh huix catzi̱ya tú tali̱chihui̱nani̱t profetas? ¿Huix ca̱najlaya, ni̱ chuná? uKcPara ni̱ ca̱najlaya cakalasquini rey Agripa, xlá catzí ni̱ cakskahuinama. Aquit ni̱ cquilhpuhuán cchihui̱nán porque xlá ma̱kachakxí la̱ li̱tzucuni̱t quimpu̱latama̱ncán y tú qui̱taxtuni̱t ni̱ tze̱k tlahuacani̱t. CJPablo kálhti̱lh: ―¡Tó̱! Tali̱pa̱u gobernador Festo, ni̱ cchiyani̱t, ni̱ ckalhchiya̱nama. Hua̱k quintachihuí̱n ni̱ma̱ cuá tla̱n cma̱luloka xlacata xli̱ca̱na. VI%Pablo ya̱ para ixchihui̱nankó acxni kalhpaktánu̱lh gobernador Festo y huánilh: ―¡Pablo, huix chiyani̱ta! Lhu̱hua mintakalhtahuaka tama̱klijuani̱ni̱tán y yaj stalanca lacapa̱stacnana. Hwixama akxtakajnán Cristo. Pero huá xla̱huán ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n xlacata naca̱li̱ma̱lacahua̱ní ixtaxkáket hua̱k judíos y na̱ chuná hua̱k cristianos xala cani̱huá ca̱quilhtamacú. Li̱ya̱huacán Pablo chiyani̱t GPero Dios quili̱mákxtakli caclatáma̱lh y uchu cyá xastacnán. Cani̱huá ní ccha̱n ni̱ cjicuán cca̱lacspi̱tní lactzú y laclanca cristianos stalanca ixtalacapa̱stacni Dios, y huata cma̱sí tú li̱chihui̱nani̱t Moisés y la̱ ixtahuán profetas FY caj xlacata huá jaé cli̱chihui̱nani̱t namá judíos quintachípalh nac pu̱siculan xla Jerusalén y quintamakni̱pútulh. E y ctzúculh cca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos catalakmákalh ni̱ tla̱n ixtalacapa̱stacnicán, catali̱pá̱hualh Dios, y xlacata xli̱ca̱na natasí talakxta̱pali̱ni̱t ixlatama̱tcán catatláhualh tú tla̱n. Aquit pu̱la cca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh cristianos xalac Damasco, xalac Jerusalén, xalac Judea y na̱ cca̱lákcha̱lh ixpu̱latama̱ncán amá tí ni̱ judíos. kDO’Rey Agripa, aquit ni̱ lá ckaxmatmákalh amá tú quili̱ma̱páksi̱lh Quimpu̱chiná, 4CaXlacán la̱ ca̱paklhtu̱tá tatla̱huama̱na pero huix pa̱t ca̱ma̱xqui̱ya taxkáket xlacata natalacahua̱nán, huix pa̱t ca̱ma̱ke̱nu̱ya ixmacan tlajaná y ca̱ya̱huaya ixmacan Dios; na̱ chuná pa̱t ca̱ma̱si̱niya la̱ tla̱n cca̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncán para quintali̱pa̱huán xlacata acxtum natamaklhti̱nán amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ Dios ca̱ma̱lacnu̱nini̱t tí ca̱lacsacni̱t cristianos.” dBA¡Cata̱ya ni̱ cajícuanti! Aquit camá̱n maktakalhá̱n ni̱tú natatlahuaniyá̱n minta̱pakánat judíos y na̱ chuná amá tí ni̱ judíos xala mákat ana ní camá̱n ma̱lakacha̱yá̱n naquili̱chihui̱nana. $}}{}8|6{zpxwvv2ussrrqpp oSnnllIkjcihgg9fGe*dbbaj`_^]\\r[nZYYAXWWNVU~TSRZQQ-P/O0NMLL K+JTIeHGFEE5DCCBA@J?>=<<+;h:F9w88O77666.5T43q2100c/..V-->,+**)c(''d&M%$$o##)"b SCk5sN  JNUN U (BK+c$0oY0Huixín ni̱ huata cali̱tapa̱tzamátit cuchu porque acxni ma̱s tlahuacán tatzaca̱tni, huixín chá cama̱sí̱tit tali̱tzamá minacujcán Espíritu Santo. n0Huixín ni̱ catlahuátit tú ni̱ ca̱macuaniyá̱n, calacputzátit tlahuayá̱tit nac milatama̱tcán tú lacasquín Dios. pmY0Tla̱n camaclacasquíntit minquilhtamacujcán porque tuhua jaé quilhtamacú ni̱ma̱ pu̱lama̱naú. Cl0Ixli̱maklhu̱hua cca̱huaniyá̱n tla̱n cali̱lacahua̱nántit la̱ lapa̱nántit; ni̱ calatapá̱tit la̱ laktakalhí̱n cristianos, calatapá̱tit la̱ lakskalala cristianos. okW0¿Ni̱ catzi̱yá̱tit la̱ huan Dios nac Escrituras? Pues chuné huan:Calacastacuánanti huix para lhtatápa̱t;
cataxtu para lápa̱t nac ixpu̱latama̱ncán ni̱n
xlacata Cristo naliakskalhli̱ná̱n ixtaxkáket. j'0 Pero acxni ca̱li̱ta̱chihui̱nancán taxkáket tama̱sí tú tze̱k tatlahuani̱t porque tí lakchá̱n taxkáket staranca lacahua̱huán. fiE0 Xlacán lhu̱hua tú li̱xcájnit tze̱k tatlahuá hasta li̱ma̱xaná li̱chihui̱nancán. 3h_0 Huixín ni̱ caca̱makslihuekétit namá tí tatlahuá tú li̱xcájnit ca̱paklhtu̱tá y acxni ni̱ ca̱cxilhma̱ca; huixín chá caca̱ma̱laksí̱tit tú tatlahuá. sg_0 Aquit cca̱maksquiná̱n calacputzátit la̱ puhuaná̱tit lakatí Quimpu̱chinacán nalatapa̱yá̱tit. ~fu0 Pues tí takalhí taxkáket nac ixnacujcán tla̱n tacatzí, tancs talama̱na y talakapasa ixtalacapa̱stacni Dios. be=0porque ma̱squi xapu̱lh na̱ chuná ca̱paklhtu̱tá ixlapu̱laya̱nántit, chí li̱tla̱huampa̱nántit ixtaxkáket Quimpu̱chinacán. Huá cca̱li̱huaniyá̱n cama̱sí̱tit namá taxkáket nac milatama̱tcán. bd=0Huixín ni̱ caca̱makslihuekétit ni̱ para caca̱ta̱ta̱yátit namá cristianos Dc0Ni̱ caca̱kskahuín namá cristianos tí tatalacatla̱ní tahuán ni̱ laclanca tala̱kalhí̱n tatlahuani̱t porque ixtasi̱tzi Dios ama ca̱lakchá̱n namá tí ni̱ ta̱kahua̱nán. Sb0Huixín mili̱catzi̱tcán xlacata nac ixtapáksi̱t Cristo y xla Dios ni̱ lá ama tatanú amá cristianos tí huata tali̱puhuán la̱ nata̱kskahuí ixta̱cha̱tcán o ixta̱ko̱lucán o la̱ natatlahuá tú li̱xcájnit, o la̱ natali̱tzaca̱tnán quimacnicán pues tali̱tamakxtaka la̱ catalakachixcúhui̱lh ixmacnicán. Oa0Ni̱ para cali̱chihui̱nántit tú li̱ma̱xaná, ni̱ cala̱li̱kalhkama̱nántit tú kalhi̱yá̱tit nac mimacnicán, ni̱ para huata cali̱kalhkama̱nántit tú li̱tlahuayá̱tit mimacnicán, porque namá ni̱ quinca̱mini̱niyá̱n aquín. Chá ma̱s tla̱n cali̱pa̱xcatcatzi̱níu Quimpu̱chinacán tú tlahuani̱t. )`K0Huixín tí ca̱lacsacni̱tán Dios ni̱ para calacpuhuántit li̱ma̱huacayá̱tit li̱tzaca̱tnaná̱tit mimacnicán, ni̱ para hua̱k calakcatzántit. _10Quilhpa̱xtum cala̱pa̱xquí̱tit na̱ chuná la̱ Cristo quinca̱pa̱xquí̱n hasta li̱tamákxtakli namakni̱cán xlacata naxoko̱naní Dios quintala̱kalhi̱ncán y Dios lakáti̱lh tú tláhualh la̱ acxni quincalá mu̱csún incienso ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱cán. ^ y0Aquit cca̱huaniyá̱n, para Dios ca̱lakalhamani̱tán camakslihuekétit la̱ camán tí talakalhamán ixti̱cucán. ]0 Huixín catzaksátit acxtum la̱pa̱xqui̱yá̱tit y la̱sipaacxilá̱tit. Cala̱ma̱tzanke̱nanítit tú la̱tlahuaniyá̱tit cha̱tum cha̱túm na̱ chuná la̱ ca̱ma̱tzanke̱nanín Dios mintala̱kalhi̱ncán tí li̱pa̱huaná̱tit Cristo.u\c0Aquit ni̱ cakatzanká cca̱huaniyá̱n yaj tú cala̱li̱ma̱puhua̱ní̱tit, yaj cala̱tzonkcatzanítit, yaj cala̱si̱tzi̱nítit, ni̱ cala̱sláktit, ni̱ cala̱li̱kalhkama̱nántit, ni̱ para cala̱tlahuanítit tú ni̱ tla̱n. x[i0Huixín ni̱ cali̱ma̱lakaputzí̱tit milatama̱tcán Espíritu Santo ni̱ma̱ ca̱ma̱lakacha̱nín Dios xlacata naca̱li̱lakapasá̱n huá li̱tapaksi̱yá̱tit amá quilhtamacú acxni naca̱ma̱xquí cristianos tú ma̱lacnu̱ni̱t. ;Zo0Ni̱cxni cahuántit lacli̱xcájnit tachihuí̱n chá cahuántit lactlá̱n tachihuí̱n ni̱ma̱ naca̱makta̱yá y natali̱lacapa̱stacnán xa̱makapitzi tí ca̱kaxmatá̱n. #Y?0Tí ixkalha̱nán yaj cakalhá̱nalh y catzúculh cha̱lhca̱tnán la̱ mini̱ní xlacata tla̱n naca̱li̱makta̱yá tú tamaclacasquín xa̱makapitzi. XX)0xlacata tlajaná ni̱ naca̱ma̱nu̱niyá̱n li̱xcájnit ixtalacapa̱stacni. >Wu0Acxni si̱tzi̱yá̱tit ni̱tí cali̱si̱tzi̱tapu̱spíttit xlacata ni̱ natlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n y catacamájtit aktzonksuayá̱tit mintasi̱tzicán nac aktum chichiní V0Huá cca̱liakastacya̱huayá̱n yaj cala̱liakskahuinántit, cahuántit tú xli̱ca̱na acxni ca̱ta̱chihui̱naná̱tit minta̱cristianoscán porque para li̱tanu̱yá̱tit ixmacni Cristo tú tlahuá cha̱tum hua̱k xa̱makapitzi tamaklhcatzí. :Um0y cama̱lacatzuquí̱tit sa̱sti latáma̱t la̱ tí apenas lakahuán. Cama̱sí̱tit tlahuayá̱tit tú lacasquín Dios y lapa̱nántit la̱ tí ca̱lacsacni̱t natamacuaní. eTC0Yaj ca̱klhu̱hua̱tnántit calakxta̱palí̱tit milatama̱tcán y mintalacapa̱stacnicán DS0chí tuncán ca̱ktzonksuátit xapu̱lh milatama̱tcán, catramakántit namá li̱xcájnit minkasatcán ni̱ma̱ ca̱ma̱laktzanke̱ni̱tán y ca̱ma̱tlahui̱ni̱tán tú li̱xcájnit. R0Para xli̱ca̱na kaxpatni̱tántit tancs ixtachihuí̱n y catzi̱yá̱tit la̱ lacasquín natalatamá tí tali̱pa̱huán, mQS0Pero huixín ni̱ lá ca̱makslihuekeyá̱tit porque Cristo ni̱ chú ca̱ma̱si̱nini̱tán. 1P[0Namá cristianos yaj talacama̱xanán, ¡talaktzanka̱ni̱t! Talakatí tali̱tlahuá ixmacnicán la̱ta tú li̱xcájnit ca̱ma̱lacpuhua̱ní ixtalacapa̱stacnicán. >Ou0Ixtalacapa̱stacnicán la̱ ca̱paklhtu̱tá takalhí, ni̱ talakapasa li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ma̱stá Dios porque ni̱tú tama̱kachakxí y la̱ lakatzí̱n talama̱na. )NK0Aquit cli̱quilhán Quimpu̱chinacán tú cama ca̱huaniyá̱n: yaj calatapá̱tit la̱ namá tí ni̱ talakapasa Dios y tí ni̱ tancs talacpuhua̱nán. M0Y mientras Cristo ca̱ma̱paksi̱ma nahuán lactzu lactzú tú li̱laknú ixmacni ni̱tú kalhta̱xtú porque huá catzí ní tamacuán cha̱tum cha̱túm. Para cha̱tunu ma̱kantaxtí ixtascújut ni̱ma̱ li̱lhca̱cani̱t hua̱k tara̱macuaní pues tara̱makta̱yá xlacata natama̱kachakxí la̱ natara̱lakalhamán. Tí tali̱pa̱huán Cristo talakxta̱palí ixlatama̱tcán TL!0Amá̱n ma̱kachakxi̱yá̱u talacapa̱stacni la̱ nala̱lakalhamaná̱u pues mini̱ní nama̱kachakxi̱yá̱u hua̱k ixtalacapa̱stacni Cristo porque huá akxa̱ka tí li̱tanu̱yá̱u aquín ixmacni. K0Entonces yaj amá̱n layá̱u la̱ lactzú camán tí tza̱pu tzá̱pu talakxta̱palí ixtapuhua̱ncán, ni̱ tuhua taca̱najlá tí ca̱ma̱si̱ní tunuj takalhchihuí̱n y ni̱ para ta̱klhu̱hua̱tnán taca̱najlá tú tahuán makapitzi akskahuinaní̱n. ^J50 hasta nachá̱n quilhtamacú acxni hua̱k tí li̱pa̱huaná̱u Cristo nakalhi̱yá̱u ti̱pa̱tum talacapa̱stacni y nacatzi̱yá̱u ticu namá Ixkahuasa Dios, nama̱ccha̱niyá̱u talacapa̱stacni, nama̱kachakxi̱yá̱u ticu namá lanca chixcú y namaklhcatzi̱yá̱u nac quinacujcán tapa̱xahuá̱n la̱ quinca̱cxilhlacachín Cristo. mIS0 Xlá ca̱má̱xquilh talacapa̱stacni namá tí ca̱lacsacni̱t xlacata natama̱kantaxtí la̱ laclhca̱ni̱t natalatamá tí tali̱pa̱huán Cristo, y cha̱tunu tí tali̱tanú ixmacni Cristo tla̱n acxtum natara̱makta̱yá, 8Hi0 Xlá ca̱má̱xqui̱lh cha̱tunu ixtascujutcán: makapitzi ca̱má̱xqui̱lh li̱tlá̱n natali̱tanú apóstoles tí natali̱chihui̱nán, tunu ca̱má̱xqui̱lh li̱tlihueke natama̱cxcatzi̱ni̱nán ixtalacapa̱stacni Dios, tunu ca̱má̱xqui̱lh talacapa̱stacni natali̱chihui̱nán la̱ tla̱n tataxtuní cristianos, tunu ca̱lí̱lhca̱lh nata̱cpuxcún cristianos, y tunu ca̱lí̱lhca̱lh natama̱sí ixtachihui̱n Dios. CG0 Para tla̱n tá̱ctalh nac ca̱quilhtamacú, tla̱n ta̱cxtupá nac ixli̱ta̱lhmá̱n akapú̱n xlacata nama̱kahuani̱kó ixli̱tlihueke ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú y akapú̱n. F0 Jaé huamputún xlacata namá tí tá̱cxtulh nac akapú̱n pu̱la tá̱ctalh nac ca̱quilhtamacú ní huí tú li̱xcájnit. 1E[0La̱ huan nac Escrituras:Acxni tá̱cxtulh nac akapú̱n cá̱li̱lh tí la̱ tachí̱n ixca̱li̱kalhi̱cán,
y ca̱má̱xqui̱lh ixtascujutcán cristianos. }Ds0Pero Cristo quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán cha̱tunu quintascujutcán ni̱ma̱ lacasquín nama̱kantaxti̱yá̱u. /CW0huata kalhi̱yá̱u cha̱tum Quinti̱cucán Dios tí ca̱ma̱paksi̱kó hua̱k cristianos y ca̱maclacasquín la̱ta lacasquín y ca̱ta̱lama cha̱tunu cristianos. 'BG0Huata kalhi̱yá̱u cha̱tum Quimpu̱chinacán, huata huí ti̱pa̱tum tapa̱xahuá̱n la̱ nali̱pa̱huaná̱u, huata lakapasá̱u ti̱pa̱tum ta̱kmúnut, A0Cha̱tunu aquín li̱tanu̱yá̱u ixmacni cha̱tum chixcú y huata Cristo li̱tanú ixakxa̱ka, huata kalhi̱yá̱u cha̱tum Espíritu tí quinca̱kskalhli̱ná̱n, y huata acxilhlacacha̱ná̱u ti̱pa̱tum tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ quinca̱ma̱lacnu̱nicani̱tán. @0Ni̱cxni tunuj túnu cataxtútit xlacata Espíritu Santo naca̱kskalhli̱ná̱n li̱pa̱xáu ca̱li̱tlá̱n nalatapa̱yá̱tit. *?M0Ni̱ calactlancántit, tla̱n cacatzí̱tit, y cala̱cxilhlacachipítit la̱pa̱ti̱niyá̱tit tú ca̱tlahuaniyá̱tit para xli̱ca̱na la̱lakalhamaná̱tit. >> w0Aquit ctanu̱ma cpu̱la̱chí̱n caj xlacata Quimpu̱chiná Jesús, pero cca̱kastacya̱huayá̱n calatapá̱tit la̱ ca̱mini̱ní natalatamá cristianos tí ca̱lacsacni̱t Dios. =/0¡Calakachixcuhuí̱u Dios cani̱cxnihuá quilhtamacú y na̱ chuná Jesucristo tí quinca̱lakma̱xtuni̱tán aquín tí li̱pa̱huaná̱u!x<i0Aquit cpa̱xcatcatzi̱ní ixli̱lanca Dios tí kalhí li̱tlihueke tla̱n tlahuá ma̱s tú aquín ni̱ para maksquiná̱u o ni̱ para lacpuhuaná̱u porque xlá quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán li̱tlá̱n namaksquiná̱u ixli̱tlihueke. 1;[0¡Makatlajá la̱ta tú lakapasá̱u y li̱lacacha̱ná̱u! Aquit cmaksquín camaklhcatzí̱tit jaé talakalhamá̱n xlacata Dios na̱kchipá mintalacapa̱stacnicán. }:s0xlacata hua̱k tí tali̱pa̱huán Dios nala̱cxilá̱tit la̱ li̱ta̱camán. Huata chuná tla̱n nama̱kachakxi̱yá̱tit ixli̱lanca ixtalakalhamá̱n Cristo ni̱ma̱ ma̱lakachá, tu̱tzú, ta̱lhmá̱n y ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. 90xlacata tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús tla̱n nalatamá nac minacujcán y ni̱cxni cali̱makxtáktit la̱pa̱xqui̱yá̱tit /8W0Como ccatzí ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱lanca ixtalakalhamá̱n, aquit cmaksquín caca̱li̱ma̱xquí̱n Ixespíritu li̱tlihueke y li̱camama nac mili̱stacnicán b7=0porque huá ma̱lakahuani̱ni̱t la̱ta tú anán nac akapú̱n y nac ca̱quilhtamacú. 60Acxni clacapa̱staca tú tlahuani̱t Dios Ixti̱cú Quimpu̱chinacán Jesucristo aquit ctatzokostaní xlacata naclakachixcuhuí H5 0 Aquit cca̱huaniyá̱n ni̱ ca̱katuyúntit caj xlacata cakxtakajnama milacatacán, pues chuná cca̱ma̱lacahua̱ni̱má̱n la̱ cca̱lakalhamaná̱n. Pablo ca̱li̱kalhtahuaká cristianos *4M0 Aquín tí ca̱najlayá̱u quinca̱lacati̱ta̱yani̱tán Cristo yaj jicuaná̱u ma̱lacatzuhui̱yá̱u y ta̱chihui̱naná̱u Dios acxni tú liakaxculiyá̱u. g3G0 Chú láclhca̱lh maká̱n quilhtamacú y chí ma̱kantaxti̱ni̱t Quimpu̱chinacán Jesús. |2q0 xlacata tí ca̱lakmá̱xtulh Cristo tla̱n natama̱si̱ní lactali̱pa̱u y lacli̱cuánit ma̱paksi̱naní̱n tí talama̱na ixli̱ti̱lanca akapú̱n, hua̱k laclanca ixtalacapa̱stacni Dios la̱ láclhca̱lh naca̱lakma̱xtú cristianos. :1m0 Quili̱mákxtakli nacca̱ma̱xquí taxkáket natama̱kachakxí cristianos tú tze̱k laclhca̱ni̱t maká̱n quilhtamacú Dios tí tláhualh la̱ta tú anán ca̱quilhtamacú, b0=0Aquit ma̱s xapakstá̱n cli̱tamákxtakli tí ca̱lacsacni̱t Dios, pero xlá quisipaacxilhni̱t y ma̱tlá̱ni̱lh aquit nacca̱huaní cristianos tí ni̱ judíos xlacata ni̱tí ma̱ccha̱ní tú ma̱stá Cristo. /10Ni̱ ccatzí para aquit ixquilakchá̱n, pero Dios quiliacxilhlacáchilh ixli̱tlihueke y quili̱mákxtakli nacma̱kantaxtí jaé tascújut. ?.w0¡Cakaxpáttit! Dios láclhca̱lh tí ni̱ judíos tla̱n ama tata̱paxahuá judíos para taca̱najlá la̱ ma̱lacnu̱ni̱t ama ca̱lakma̱xtú cristianos xlacata tla̱n natali̱tanú la̱ li̱ta̱camán y quilhpa̱xtum natamaklhti̱nán tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios ama ca̱ma̱xquí tí tali̱pa̱huán Dios. V-%0Dios ni̱ tancs ca̱ma̱sí̱nilh xalakmaká̱n cristianos jaé tú tze̱k ixlaclhca̱ni̱t, pero chí Ixespíritu ca̱ma̱xqui̱ni̱t ixtaxkáket apóstoles y profetas tí ca̱lacsacni̱t natali̱scuja. ,0para tla̱n li̱kalhtahuakayá̱tit pa̱t catzi̱yá̱tit xlacata tancs cma̱kachakxi̱ni̱t tú xlacata lí̱ni̱lh Cristo nac culu̱s. n+U0Aquit cca̱huaniyá̱n tziná la̱ quima̱cxcatí̱ni̱lh tú tze̱k ixlaclhca̱ni̱t milacatacán, y*k0Cpuhuán catzi̱yá̱tit la̱ quiacxilhlacáchilh Dios quilakalhámalh xlacata nacca̱makta̱yayá̱n huixín. ) -0Aquit Pablo tí cmacama̱xqui̱ni̱t quilatáma̱t Cristo ctanu̱ma cpu̱la̱chí̱n caj xlacata cca̱lakalhamaná̱n huixín tí ni̱ judíos. (10Cha̱tunu aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo quinca̱li̱ma̱nu̱yá̱n ixchic ni̱ma̱ tlahuani̱t xlacata aná nalatamá Ixespíritu Dios.'0xlacata aná natzinca̱snanko̱yá̱u cha̱tunu aquín tí ma̱lakanu̱yá̱u ixpu̱siculan ní lakachixcuhui̱cán Dios. K&0Huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús camá̱n ca̱li̱ma̱lacastucá̱n la̱ aktum ákxtaka tí tama̱lacatzúqui̱lh apóstoles y profetas y nac ixcha̱stú̱n la̱ xacha̱ya yá Jesucristo %50Chí huixín yaj li̱tanu̱yá̱tit la̱ xala mákat cristianos o la̱ tí caj tamakchá̱n a̱lacatunu pu̱táhui̱lh, tó̱; chí huixín li̱tanu̱yá̱tit la̱ cati̱huá cristiano tí tali̱pa̱huán Dios y na̱ li̱tanu̱yá̱tit ixcamán Dios tí ca̱lacsacni̱t. ?$w0xlacata la̱ aquín y la̱ huixín nakalhi̱yá̱u li̱camama ma̱lacatzuhui̱yá̱u Quinti̱cucán Dios pues huata cha̱tum Ixespíritu Dios tí quinca̱ma̱xquí̱n li̱tlihueke. #10Cristo milh ca̱huaní la̱ natata̱ra̱lí̱n Dios namá tí ni̱ judíos ma̱kat ixtalapu̱lá y na̱ chuná judíos tí lacatzú ixtalapu̱lá h"I0Huá tla̱n ca̱li̱xapanini̱t ixtala̱kalhi̱ncán nac culu̱s ni̱ma̱ ixtalí̱n ixlacatí̱n Dios xlacata tla̱n acxtum natama̱lacatzuhuí. ¡Nac culu̱s ma̱lakspútulh ixtasi̱tzicán tí ni̱ ixtara̱cxilhputún! !0Xlá li̱tamákxtakli naní xlacata judíos tí tama̱kantaxtí ixley Moisés yaj natasi̱tzi̱ní tí ni̱ judíos ni̱ tama̱kantaxtí xlacata acxtum natara̱cxilhlacachá̱n la̱ li̱ta̱camán; Cristo ca̱ma̱lakxtúmi̱lh xlacata yaj tara̱tzonkcatzaní. s _0Cristo quinca̱ma̱lacatla̱ní̱n ixlacatí̱n Dios pues quinca̱ma̱lakxtumí̱n aquín judíos y huixín tí ni̱ judíos la̱ pu̱tum cristianos, lactláhualh tú ixquinca̱ma̱tunujá̱n xlacata ni̱ nala̱cxilhputuná̱u. 0 Pero chí caj xlacata Cristo ni̱lh nac culu̱s tla̱n ma̱lacatzuhui̱yá̱tit Dios huixín tí mákat ixlapu̱layá̱tit. uc0 Ca̱ksántit la̱ amá quilhtamacú ni̱ ixlakapasá̱tit Cristo, ni̱ para ixca̱ta̱talakxtumi̱yá̱tit judíos xalac Israel, ni̱ para ixcatzi̱yá̱tit tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios ama ca̱ma̱xquí ixcamán, ni̱ ixacxilhlacachipiná̱tit tunu li̱pa̱xáu latáma̱t. Huixín ni̱ ixkalhi̱yá̱tit xastacnán Dios tí nali̱pa̱huaná̱tit ca̱quilhtamacú. *M0 Calacapa̱stáctit huixín tí ni̱ judíos xlacata milh quilhtamacú acxni namá judíos tí tacircuncidarlani̱t nac ixmacnicán xlacata natasí ixtali̱pa̱huán Dios, ni̱ ixca̱cxilhputuná̱n ixca̱li̱ma̱nu̱yá̱n lacli̱xcájnit cristianos tí ni̱ ixtali̱pa̱huán Dios. pY0 Dios quinca̱tlahuán y quinca̱macama̱stán ixmacán Cristo xlacata natlahuayá̱u tú tla̱n lacasquín Dios y chú tiláclhca̱lh la̱ta maká̱n quilhtamacú. Tí ni̱ judíos ixca̱li̱maca̱ncán lacli̱xcájnit cristianos [/0 Ni̱tí titalactlancán napuhuán tla̱n cristiano huá̱ li̱lakalhámalh Dios. nU0Huixín taxtunítit porque Dios ca̱cxilhlacachín y huixín ca̱najlátit tú ca̱ma̱lacnu̱nín, ni̱tí tipuhuán tla̱n catzí huá li̱lakalhámalh Dios, tó̱, ¡quintapa̱xahua̱ncán Dios quinca̱ma̱squihui̱ni̱tán! ;o0xlacata tla̱n nama̱sí cani̱cxnihuá quilhtamacú la̱ tacámajli nac ixnacú quinca̱cxilhlacachín aquín tí quinca̱lakalhamaná̱n caj xlacata li̱pa̱huaná̱u Jesús. 5c0hasta ama quinca̱ma̱lacastacuani̱yá̱n ca̱li̱ní̱n na̱ chuná la̱ ma̱lacastacuáni̱lh Cristo y nac akapú̱n ama quinca̱huili̱yá̱n nac ixpa̱xtú̱n Cristo a;0ma̱squi caj xlacata quintala̱kalhi̱ncán ixli̱tanu̱ma̱náu la̱ xaní̱n xlá quinca̱ma̱xquí̱n sa̱sti latáma̱t caj xlacata li̱pa̱huaná̱u Cristo. Dios quinca̱lakma̱xtún porque quinca̱lakalhamán zm0Pero ixtalakalhamá̱n Dios quinca̱cxilhlacachín y xlacata nacatzi̱yá̱u la̱ quinca̱pa̱xqui̱yá̱n R0Milh quilhtamacú hua̱k aquín na̱ chuná ixlama̱náu, ixtakokeyá̱u tú ixquinca̱ma̱tlahui̱yá̱n ni̱ tla̱n quinkasatcán, ixtlahuayá̱u tú ni̱ tla̱n ixquinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n y la̱ta tú li̱xcájnit ixmina̱chá quintalacapa̱stacnicán huá xlacata ixli̱mini̱ní naxoko̱naná̱u la̱ xa̱makapitzi. kO0ixca̱ma̱tlahui̱ni̱tán tlajaná tí ma̱paksi̱nán ca̱quilhtamacú y huixín ixkaxpatá̱tit tú ixca̱huaniyá̱n namá tí talapu̱lá nac ni̱ tla̱n u̱n, xlacán ta̱ktlakahuacá cristianos catakaxmatmákalh Dios. S !0Xapu̱lh quilhtamacú huixín Dios ca̱li̱ma̱nu̱ni̱tán la̱ xaní̱n porque ni̱ ixputzayá̱tit nali̱pa̱huaná̱tit ixli̱piná̱tit lhu̱hua tatzaca̱tni y tala̱kalhí̱n nac milatama̱tcán; ^ 70Porque namá tí tali̱pa̱huán Cristo tali̱tanú ixmacni cha̱tum cristiano y Cristo li̱tanú ixakxa̱ka huá tla̱n ca̱li̱ma̱xquí cha̱tum tí tali̱pa̱huán tú tamaclacasquín nac ixlatama̱tcán.) M0Dios li̱makxtakni̱t Cristo cama̱páksi̱lh la̱ta tú anán y na̱ li̱makxtakni̱t caca̱cpúxculh hua̱k cristianos tí ca̱lacsacni̱t natali̱pa̱huán. 0 [0xlacata natalakachixcuhuí hua̱k tí tama̱paksi̱nán ixli̱ti̱lanca akapú̱n, tí tama̱kantaxtí tú ca̱li̱lhca̱ni̱t Dios, tí takalhí li̱tlihueke, tí ta̱cpuxcún tú lama ca̱quilhtamacú, y la̱ta tú lactzú o laclanca huí juú ca̱quilhtamacú y a̱lacatunu ca̱quilhtamacú.  0acxni ma̱lacastacuáni̱lh Jesús nac ca̱li̱ní̱n y li̱mákxtakli catahui nac ixpa̱xtú̱n ní nata̱ma̱paksi̱nán nac akapú̱n ( K0Xli̱tlihueke Dios ni̱tí ma̱ccha̱ní y quinca̱ma̱si̱niyá̱n aquín tí li̱pa̱huaná̱u y li̱lacahua̱naná̱u tú tla̱n li̱tlahuá ixli̱tlihueke {  q0y caca̱ma̱lakacha̱nín ixtaxkáket nac minacujcán xlacata na̱cxilhlacachipiná̱tit tú pa̱t maklhti̱naná̱tit a̱stá̱n, la̱ li̱pa̱xáu ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n tú ca̱ma̱lacnu̱nini̱t tí ca̱lacsacni̱t ama ca̱lakalhamán. z  o0Cmaksquín lanca Quinta̱tajcán Dios Ixpu̱chiná Jesucristo caca̱ma̱xquí̱n li̱skalala nac mintalacapa̱stacnicán xlacata nacatzi̱yá̱tit la̱ta tú laclhca̱ni̱t milacatacán y nama̱kachakxi̱yá̱tit la̱ ca̱lakalhamani̱tán,   }0ni̱ cli̱makxtakni̱t cca̱li̱kalhtahuakayá̱n ixlacatí̱n Dios y cpa̱xcatcatzi̱ní tú tlahuani̱t milacatacán. $  C0Aquit acxni ccátzi̱lh la̱ tancs li̱pa̱huaná̱tit Jesús huixín xalac Efeso y la̱ ca̱lakalhamántit hua̱k ixcamán Dios tí ca̱lacsacni̱t, -  U0Dios quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán Espíritu Santo xlacata ni̱ na̱ktzonksuayá̱u amá̱n maklhti̱naná̱u tú ca̱ma̱lacnu̱nini̱t ama ca̱ma̱xquí tí taca̱najlani̱t ama ca̱lakma̱xtú, xlacata chuná tla̱n nalakachixcuhui̱cán cani̱cxnihuá. Pablo ca̱li̱kalhtahuaká cristianos ? y0 Huixín tí ni̱ judíos na̱ chuná acxni kaxpáttit li̱pa̱xáu ixtachihuí̱n Dios la̱ tla̱n taxtuniyá̱tit, li̱pa̱huántit Cristo; xlá ca̱ma̱lakacha̱nín Espíritu Santo la̱ ma̱lácnu̱lh xlacata nakalhi̱yá̱tit la̱ aktum sello y naca̱li̱lakapascaná̱tit li̱tapaksi̱yá̱tit Dios. , S0 ¡Capa̱xcatcatzi̱níu Dios ixli̱lanca ixtalakalhamá̱n la̱ quinca̱cxilhlacachín aquín tí xla̱huán li̱pa̱huáu Cristo tla̱n quinca̱lakma̱xtuyá̱n!  }0 La̱ta maká̱n Dios quinca̱lacsacni aquín judíos tí ama tata̱maklhti̱nán Cristo tú natali̱pa̱xahuá, xlá láclhca̱lh quilacatacán tú lacpúhualh ma̱s quinca̱mini̱niyá̱n tí amá̱n li̱pa̱xahuayá̱u tú ma̱lacnu̱ni̱t. G  0 Acxni nachá̱n quilhtamacú Dios hua̱k ama ma̱kantaxtí tú laclhca̱ni̱t y la̱ta tú anán nac akapú̱n y nac ca̱quilhtamacú ama makamaklhti̱nán Cristo xlacata nama̱paksi̱nán.  /0 nama̱kachakxi̱yá̱u tú tze̱k laclhca̱ni̱t quilacatacán xlacata nacatzi̱yá̱u la̱ quinca̱cxilhlacachín la̱ta maká̱n quilhtamacú.  10¿Ticu ni̱ acxcatzi̱ni̱t la̱ ma̱si̱ni̱t lanca ixtalakalhamá̱n Dios? Xlá quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán li̱skalala y tancs talacapa̱stacni 2 _0Hasta li̱mákxtakli cani̱lh Ixkahuasa xlacata nataxtuniyá̱u y na̱cxilá̱u la̱ quinca̱lakalhamaná̱n quinca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n quintala̱kalhi̱ncán. / Y0Capa̱xcatcatzi̱níu ixli̱tlá̱n la̱ ma̱si̱ni̱t quinca̱lakalhamaná̱n y quinca̱cxilhlacachini̱tán tí ta̱talakxtumi̱ni̱táu Ixkahuasa tí lakalhamán. 6 g0La̱ta maka̱sá quilhtamacú xlá quinca̱lakalhamán y quinca̱li̱lhcá̱n ixli̱hua̱k ixnacú naquinca̱li̱ma̱nu̱yá̱n ixcamán tí ama ca̱lakma̱xtú Jesucristo. < s0pues antes natlahuá ca̱quilhtamacú Dios quinca̱lacsacni tí ama ta̱talakxtumi̱yá̱u Cristo xlacata namacuaniyá̱u y nacha̱ná̱u ixlacatí̱n Dios ni̱tú quinkasatcán. ~ {0Dios Ixti̱cú Quimpu̱chinacán Jesucristo la̱ta nac akapú̱n quinca̱cxilhlacachini̱tán quinca̱lakalhamaná̱n ni̱tú nali̱puhuaná̱u nac quinacujcán tí li̱pa̱huaná̱u Cristo. Capa̱xcatcatzi̱níu tú quinca̱ma̱xqui̱yá̱n } }0Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. | 0Aquit Pablo tí Dios li̱lhca̱ni̱t nacli̱tanú ixapóstol Jesucristo tí nali̱chihui̱nán. Cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huixín tí ca̱lacsacni̱tán Dios nali̱scujá̱tit y li̱pa̱huaná̱tit Cristo Jesús nac ca̱chiquí̱n Efeso. b{=DAquit Pablo, chí quimacán y quiletra cama li̱tzoka tú cama ca̱huaniyá̱n. ¡Ni̱ ca̱ktzonksuátit xlacata ctanu̱ma cpu̱la̱chí̱n! ¡Dios caca̱cxilhlacachín hua̱k huixín! Chuná calalh, amén.8ziDCahuanítit quinta̱camcán Arquipo xlacata cma̱lakacha̱ní tachihuí̱n ni̱ cali̱mákxtakli ma̱kantaxtí ixtascújut ni̱ma̱ ma̱macqui̱ni̱t Quimpu̱chinacán. y{DAcxni nali̱kalhtahuakako̱yá̱tit jaé carta caca̱ma̱lakacha̱nítit tí tali̱pa̱huán Cristo nac Laodicea xlacata na̱ natali̱kalhtahuaká, y huixín na̱ nali̱kalhtahuakayá̱tit aktum quincarta ni̱ma̱ ama tama̱lakachá xlacán. Bx}DAquit cca̱lacapa̱staca quinta̱camancán tí talama̱na nac Laodicea. Na̱ ca̱huanítit kalhé̱n quilakapu̱xoko namá quinta̱camancán Ninfas y tí tatamakstoka nac ixchic. "w=DNa̱ ca̱lacapa̱stacá̱n namá doctor Lucas tí hua̱k lakalhamaná̱u y na̱ ca̱huaniyá̱n kalhe̱n cha̱tum quinta̱camcán huanicán Demas. Tv!D Aquit tla̱n cma̱luloka la̱ ca̱li̱puhuaná̱n ni̱tú napa̱xtoká̱tit huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Cristo nac Colosas, na̱ chuná tí talama̱na nac Laodicea y nac ca̱chiquí̱n Hierápolis. )uKD Na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n cha̱tum xalac mimpu̱latama̱ncán li̱scuja Jesús huanicán Epafras. Xlá ni̱ ca̱ktzonksuayá̱n y siempre ca̱li̱kalhtahuakayá̱n ixli̱hua̱k ixnacú xlacata ni̱ na̱ktzanka̱yá̱tit y nalacputzayá̱tit tlahuayá̱tit tú lacasquín Dios. tD Na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n Jesús (na̱ li̱lakapascán ixtacuhui̱ní Justo). Huata jaé lacchixcuhuí̱n judíos tí tali̱pa̱huán Jesús y quintata̱ma̱kahuani̱ni̱t ixtachihuí̱n Dios, y cca̱pa̱xcatcatzi̱ní la̱ quintama̱xqui̱ni̱t li̱camama. s+D Cha̱tum quiamigo tí na̱ tanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n huanicán Aristarco ca̱huaniyá̱n kalhé̱n. Na̱ chuná ixprimo Bernabé huanicán Marcos ccatzí ca̱li̱ta̱chihui̱nancani̱tántit jaé kahuasa, para ca̱lakana̱chá̱n li̱pa̱xáu cata̱latapá̱tit. nrUD Na̱ nata̱ana̱chá quinta̱camcán Onésimo, xlá ixlama nac mimpu̱latama̱ncán y na̱ chuná clakalhamán la̱ quinta̱scujni̱t. La̱ta tú catzi̱putuná̱tit xlacán ama ca̱huaniyá̱n. Pablo ca̱lacapa̱staca ixamigos ~quDy ama ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n tú ctlahuani̱táu y xlacata naca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama nac minacujcán. sp_DChí cca̱huaniyá̱n cama ca̱ta̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta quinta̱camcán Tíquico tí clakalhamán porque quimakta̱yani̱t y ni̱ li̱tzonkcatzani̱t li̱scuja Quimpu̱chinacán. Xlá ama ca̱huaniyá̱n la̱ clama, oDCali̱chihui̱nántit tú tla̱n la̱ ca̱mini̱niyá̱n, ni̱ cali̱ma̱huacátit huaná̱tit tú ni̱ ca̱mini̱niyá̱n, pero la̱ acxni ma̱skoke̱cán tahuá xlacata kama nahuán tla̱n naca̱kalhti̱yá̱tit tú ca̱kalasquiniyá̱n cristianos. %nCDLi̱ta̱camán, huixín calacputzátit la̱ ca̱ta̱chihui̱naná̱tit tí ni̱ tali̱pa̱huán Cristo, ni̱ chu̱ta camakatzanká̱tit quilhtamacú. m7Dpero camaksquíntit Dios quimá̱xqui̱lh li̱camama tancs nacchihui̱nán la̱ quimini̱ní. Pablo ca̱ma̱lakachá Tíquico y Onésimo nac Colosas ?lwDNa̱ cca̱maksquiná̱n caquila̱li̱kalhtahuakáu xlacata Dios naquinca̱li̱ná̱n ní tahuila̱na cristianos tí tama̱lacqui̱putún ixnacujcán xlacata nacli̱chihui̱naná̱u la̱ Cristo tla̱n ca̱lakma̱xtú cristianos. Aquit ni̱ caktzonksuá caj huá jaé xlacata cli̱tanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n, /kWDAquit cca̱maksquiná̱n ni̱ cali̱makxtáktit kalhtahuakaniyá̱tit Dios, skálalh calatapá̱tit pa̱xcatcatzi̱nipa̱nántit Dios tú tlahuá milacatacán. j 7DHuixín patrones, na̱ chuná tla̱n cacatzí̱tit y ni̱ cali̱ma̱huacátit ca̱ma̱scujuyá̱tit mintasa̱cuacán. Ni̱ ca̱ktzonksuátit xlacata huixín na̱ kalhi̱yá̱tit cha̱tum tí ca̱cpuxcuná̱n nac akapú̱n. Pablo ca̱maksquín cristianos catali̱kalhtahuákalh iyDPero tí tlahuá tú ni̱ tla̱n na̱ ama xoko̱nán tú tlahuani̱t porque xlá acxtum ca̱li̱cxila cristianos.-hSDPorque Quimpu̱chinacán Jesucristo ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n minataxoko̱ncán ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t ama ca̱ma̱xquí tí takaxmata tali̱scuja la̱ huixín. 3g_DAcxni tú tlahuayá̱tit li̱pa̱xáu cascújtit, ixli̱hua̱k minacujcán, la̱ cali̱scújtit Quimpu̱chinacán, ni̱ capuhuántit ca̱li̱scujpa̱nántit cristianos. jfMDTasa̱cua, catakáxmatli tú tali̱ma̱paksi̱nán ixpatroncán juú ca̱quilhtamacú, ni̱ huata acxni ca̱cxilhma̱ca xlacata ni̱ naca̱kahuanicán. Catáscujli ixli̱hua̱k ixnacujcán la̱ caca̱maktákalhli Dios. e DXanati̱cún tí takalhí ixcamancán, ni̱ huata catakahuánilh ixcamancán xlacata ni̱ natali̱puhuán tú ca̱tlahuanicán. dDXacamaná̱n tí takalhí ixti̱cucán, catakáxmatli tú tali̱ma̱paksi̱nán porque chú lakatí Quimpu̱chinacán. mcSDLacchixcuhuí̱n tí tamakaxtoka, catalakalhámalh ixta̱cha̱tcán ni̱ huata catata̱rá̱nicli. b-DLacchaján tí tamakaxtoka, catakáxmatli ixta̱ko̱lucán porque Quimpu̱chinacán chú lakatí lacasquín ni̱ catara̱makasí̱tzi̱lh. %aCDAcxni tú tlahuayá̱tit o huaná̱tit, calacpuhuántit Cristo ca̱ma̱paksi̱ni̱tán y capa̱xcatcatzi̱nítit Dios tú tlahuani̱t Cristo milacatacán. F`DHuixín ni̱ ca̱ktzonksuátit ixtachihuí̱n Cristo nac minacujcán xlacata tancs nachihuinaná̱tit acxni tú naca̱ma̱si̱niyá̱tit o naca̱ma̱xqui̱yá̱tit li̱camama xa̱makapitzi. Huixín capa̱xcatcatzi̱nítit Dios tú tlahuayá̱tit, catlí̱tit salmos, himnos y alabanzas xli̱hua̱k minacujcán. _3DCristo caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu ca̱li̱tlá̱n latá̱ma̱t nac minacujcán, porque Dios ca̱lacsacni̱tán nali̱tanu̱yá̱tit ixmacni Cristo. ¡Ni̱ cali̱makxtáktit pa̱xcatcatzi̱niyá̱tit tú tlahuaní̱t milacatacán! Cha̱tunu cascujli ixli̱hua̱k ixnacú (^IDPero ma̱s calacputzátit la̱lakalhamaná̱tit porque tí tara̱lakalhamán tama̱kachakxí ixtalacapa̱stacni Cristo y tara̱li̱cxila la̱ li̱ta̱camán. o]WD Cala̱pa̱ti̱nítit tú la̱tlahuaniyá̱tit y cala̱ma̱tzanke̱nanítit tú la̱li̱makasi̱tzi̱yá̱tit cha̱tum cha̱tum, na̱ chuná la̱ Cristo ca̱ma̱tzanke̱nanín tú ixtlahuani̱tántit, ¡huixín camakslihuekétit! b\=D Dios ca̱lacsacni̱tán xlacata naca̱lakalhamaná̱n, huá cca̱li̱huaniyá̱n cama̱sí̱tit la̱lakalhamaná̱tit, la̱sipa̱cxilá̱tit, ni̱ lactlancaná̱tit, acs tamakxtaká̱tit, ni̱ sok si̱tzi̱yá̱tit. 5[cD Chí yaj tú li̱macuán lactlancancán, la̱ judío y la̱ tí ni̱ judío, la̱ tí tali̱smani̱ni̱t tama̱kantaxtí ixley Moisés y la̱ tí ni̱ tali̱smani̱ni̱t tama̱kantaxtí, la̱ tí lu̱hua̱ná̱n y la̱ tí ni̱ tataxtuni̱t ixpu̱latama̱ncán, la̱ tí libres talama̱na y la̱ tí ca̱tama̱huacani̱t ca̱ma̱scujucán, porque Cristo quilhpa̱xtum ca̱cxilhlacachá̱n y hua̱k tla̱n tamaklhti̱nán. !Z;D y cama̱nú̱tit sa̱sti li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱tán Dios xlacata ma̱s tla̱n nalhkamayá̱tit ixkásat Quimpu̱chinacán tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios, pues xlá ni̱ ama li̱makxtaka ca̱makta̱yayá̱n. Dios quilhpa̱xtum ca̱lakalhamán cristianos Y3D ni̱ para cala̱kskahuítit. Huixín chá catzaksátit ma̱xtuyá̱tit nac minacujcán namá li̱xcájnit minkasatcán ni̱ma̱ ixkalhi̱yá̱tit, ~XuDpero chí ca̱li̱makxtáktit tú ni̱ tla̱n ixtlahuayá̱tit, yaj cala̱makasi̱tzí̱tit, yaj cala̱ma̱klhuhua̱tní̱tit, yaj cala̱ta̱ra̱sláktit, yaj cala̱li̱kalhkama̱nántit, ni̱ para cala̱huanítit lacli̱xcájnit tachihuí̱n, @W{DMilh quilhtamacú huixín chuná jaé ixlapa̱nántit, VwDy Dios ni̱ ca̱cxilhputún tí chuná talama̱na, ama ca̱ma̱xoko̱ní tí takaxmatmakán tú li̱ma̱paksi̱nán. UwDHuá cca̱li̱huaniyá̱n cali̱makxtáktit tú ni̱ tla̱n tlahuayá̱tit ca̱quilhtamacú: tí tamakaxtoka ni̱ cata̱kskáhuilh ixta̱cha̱tcán o ixta̱ko̱lucán, ni̱ catlahuátit tú li̱xcájnit, ni̱ huata cali̱puhuántit la̱ napa̱xahuayá̱tit, y la̱ nali̱tlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n mimacnicán, ni̱ para huata cali̱puhuántit tú nakalhi̱yá̱tit ca̱quilhtamacú pues qui̱taxtú la̱ cali̱ma̱nú̱tit ixlakapu̱xoko Dios tí nalakachixcuhui̱yá̱tit ca̱quilhtamacú,  ~v}} |.{lzyxwwvuuMttsqsrIqgpxoomlljih[gff%dcc'bza`_^]]Y\V[ZYYX'VVUyTLSVRRQ)PPOOTNMMMGKKQIHGFF8DCCmB0A@?><;::8\7q6554~3]2200I/Q.J-c,,*)('&%$C#+"!!w p \{iBaug;\i  9 p X;Ec?w&Li̱ta̱camán, yaj ca̱ktzonksuátit xlacata aquín ta̱talacastucá̱u ixcamán xalibre ixpusca̱t Abraham, ni̱ ta̱talacastucá̱u ixcamán amá squití tí itsta̱cani̱t.k~O&Pero nac Escrituras huan la̱ huánilh Dios Abraham: “Namá squití cata̱ktlakali̱pi ixkahuasa porque ni̱ clacasquín na̱ cali̱pa̱xáhualh tú claclhca̱nini̱t cama ma̱xquí ixkahuasa mimpusca̱t tí libre lama.” }5&Chí qui̱taxtujcú la̱ amá quilhtamacú acxni ixkahuasa tí ta̱kálhi̱lh itsquití, ni̱ ixacxilhputún ixkahuasa tí ma̱lakachá̱nilh Dios. ^|5&Li̱ta̱camán, aquit clacasquín cama̱kachakxí̱tit xlacata aquín ixcamán Dios tí ca̱ma̱lacnu̱nicani̱t tapa̱xahuá̱n na̱ chuná la̱ Dios ma̱lacnú̱nilh Abraham ama lakahuán ixkahuasa Isaac. ]{3&Huá jaé ixli̱chihui̱nán Isaías acxni huá:Capa̱xahua huix pusca̱t tí ni̱ lá ixmakastacnán; ca̱ktasa la̱ta pa̱xahuaya huix tí ni̱cxni ixmaklhcatzi̱ni̱t la̱ ma̱lakahuani̱cán skata.Porque amá pusca̱t tí ixlakmakancani̱ttá ama ca̱kalhí ma̱s camán
que amá tí ta̱talanxtumi̱ni̱t ixta̱ko̱lú. z&Ixli̱cha̱tuy ixpusca̱t tí libre ixlama tla̱n li̱ma̱lacastucá̱u Jerusalén xalac akapú̱n y aquín li̱tanu̱yá̱u ixcamán. y+&Jaé Monte de Sinaí tamakxtaka nac pu̱latama̱n Arabia, y aná li̱lakapascán Agar y tla̱n li̱ma̱lacastucá̱u Jerusalén xala ca̱quilhtamacú ni̱ma̱ li̱lhca̱cani̱t Dios la̱ tachí̱n ca̱ktlahuacacacán natama̱kantaxtí ixley Moisés para tataxtuniputún. @xy&Aquit clacasquín cali̱lacahua̱nántit jaé cha̱tuy lacchaján la̱ Dios ma̱sta̱ni̱t ti̱pa̱tuy tijia la̱ natataxtuní ixcamán. Xla̱huán pusca̱t Agar tla̱n li̱ma̱lacastucá̱u tí tali̱tanú la̱ tachí̱n tí tama̱kantaxtí ixli̱ma̱paksí̱n Dios ni̱ma̱ má̱sta̱lh nac Monte de Sinaí. cw?&Ixkahuasa amá pusca̱t tí itsta̱cani̱t lakáhualh porque Abraham ta̱talakxtúmi̱lh, pero ixkahuasa amá pusca̱t tí libre ixlama lakáhualh porque Dios ma̱lacnú̱nilh ixlacasquín catakálhi̱lh itskatacán. ivK&Nac Escrituras huan xlacata Abraham ca̱kálhi̱lh cha̱tuy ixlakkahuasán: cha̱tum ta̱kálhi̱lh pusca̱t tí itsta̱cani̱t la̱ squití ixuanicán Agar y xa̱cha̱tum ta̱kálhi̱lh cha̱tum pusca̱t tí libre ixlama. Eu&Huixín tí lacputzayá̱tit ma̱kantaxti̱yá̱tit ixley Moisés xlacata nataxtuniyá̱tit camá̱n ca̱kalasquiniyá̱n: ¿ni̱ li̱kalhtahuakani̱tántit tú pá̱xtokli Abraham? Jt &¡Clacasquín stuj xaccha̱lh nac mimpu̱latama̱ncán xlacata ma̱s tancs xacca̱ta̱chihui̱nán pues juú ixli̱mákat ni̱ ccatzí tú nactlahuá! Abraham ca̱kalhí cha̱tuy ixta̱cha̱t ^s5&Aquit cca̱lakalhamaná̱n la̱ quincamán y snu̱n cca̱liakxtakajnamá̱n na̱ chuná la̱ cha̱tum pusca̱t akxtakajnán acxni ama lakahuán itskata y lacasquín ixlakalhualhá. Ma̱x cakxtakajnama nahuán hasta nacacxila yaj putzayá̱tit lactzu lactzú la̱ nalakachixcuhui̱yá̱tit Cristo xlacata xli̱ca̱na naca̱lakma̱xtuyá̱n. orW&Aquit ni̱ cca̱li̱ma̱paksi̱ma̱n ni̱ caca̱kaxpáttit tunu ma̱kalhtahuake̱naní̱n, pero catamá̱si̱lh xli̱ca̱na ca̱lakalhamaná̱n, ni̱ huata acxni quinta̱cxilhma̱na catamá̱si̱lh xli̱ca̱na quintalakalhamán. [q/&Pero clacasquín cama̱kachakxí̱tit xlacata namá tí ca̱ma̱klhu̱hua̱tni̱má̱n ni̱ xli̱ca̱na ca̱lakalhamaná̱n, xlacán talacasquín caquila̱lakmakáu xlacata nakaxpatá̱tit tú tama̱sí. xpi&Chí cpuhuán ma̱x ama quila̱si̱tzi̱niyá̱u caj xlacata cca̱huanini̱tán tú clacpuhuán milacatacán. o&¿Aquit ni̱ ccatzí nicu alh mintapa̱xahua̱ncán ni̱ma̱ maklhcatzí̱tit? Amá quilhtamacú aquit ccatzí li̱pa̱xáu ixtima̱tla̱ní̱tit caca̱ma̱xtunicántit milakastapucán xlacata naquila̱ma̱xqui̱yá̱u para chuná xactiaksá̱nalh. mnS&Pero huixín ni̱ quila̱xcajníu porque ni̱ quila̱lakmakáu, ni̱ para quila̱tzonkcatzaníu, cha̱ quila̱maklhti̱náu la̱ cha̱tum ángel tí ca̱ma̱lakacha̱nín Dios o la̱ pi̱huá Jesucristo caca̱ta̱chihui̱nán. 5mc& Pues huixín catzi̱yá̱tit caj xlacata aktum tá̱tat ni̱ma̱ ckalhí cli̱tamákxtakli nac Galacia, acxni xla̱huán cca̱li̱ta̱chihui̱nán la̱ nataxtuniyá̱tit. l & Li̱ta̱camán, aquit xacli̱tanu̱ma ixtachí̱n ixley Moisés, pero chí cli̱makxtakni̱t y chí huixín lacputzaparayá̱tit li̱tanu̱yá̱tit ixtachí̱n xlacata nataxtuniyá̱tit. Aquit clacasquín cali̱makxtáktit la̱ aquit cli̱mákxtakli. ekC& Chí cpuhuán quintascújut ni̱tú li̱macuani̱t la̱ cca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ni̱tán. Nj& ¿Hua̱nchi ca̱makslihuekeyá̱tit judíos tí tali̱macá̱n makapitzi chichiní, makapitzi papá, makapitzi quilhtamacú o makapitzi ca̱ta ma̱s laclanca xlacata Dios ma̱s naca̱lakalhamán? liQ& Pero chí acxni taka̱sni̱tántit xastacnán Dios, o ma̱s tla̱n huancán ca̱taka̱sni̱tán Dios, ¿nicu li̱puhuaná̱tit li̱tanu̱parayá̱tit ixtachín tú cristianos tali̱smani̱ni̱t tatlahuá xlacata natataxtuní? >hu&Huixín tí ni̱ judíos antes nali̱pa̱huaná̱tit Dios ixca̱li̱pa̱huaná̱tit pu̱laktumi̱n tí ixca̱li̱kalhi̱yá̱n la̱ ixtachí̱n ixca̱lakachixcuhui̱yá̱tit. ]g3&Huá cca̱li̱huaniyá̱n tí Dios li̱ma̱nú ixcam yaj li̱tanú ixtachí̱n ixley Moisés y ama maklhti̱nán tú ma̱lacnu̱ni̱t ama ca̱ma̱xquí tí tali̱pa̱huán Cristo. Pablo lacapa̱staca ixtá̱tat Jf &Entonces xlacata ni̱tí napuhuán ni̱ ixcam Dios xlá ma̱lakácha̱lh nac quinacujcán Ixespíritu Ixkahuasa tí tla̱n quinca̱ta̱huaniyá̱n Dios: “Ta̱ta huix Quinti̱cucán.” e5&xlacata tla̱n naca̱lakma̱xtú namá tí tali̱tanu̱ma̱na la̱ ixtachí̱n ixley Moisés y Dios naca̱li̱ma̱nú ixcamán tí ca̱lakalhamán. _d7&Pero acxni cha̱lh quilhtamacú ni̱ma̱ ixlaclhca̱ni̱t Dios, ma̱lakácha̱lh Ixkahuasa ca̱quilhtamacú y ma̱lakahuáni̱lh cha̱tum pusca̱t nac ixpu̱latama̱ncán judíos tí tama̱kantaxtí ixley Moisés Pc&Aquín na̱ chuná ixquinca̱qui̱taxtuniyá̱n xapu̱lh, antes namín Cristo ixli̱tanu̱ma̱náu la̱ ixtasa̱cua o ixtachí̱n tú cristianos ixtali̱smani̱ni̱t tatlahuá xlacata natataxtuní. b&Porque ixti̱cú putzá tí nacuentaja y namaktakalhní tú kalhí hasta acxni láclhca̱lh ixti̱cú namacama̱xqui̱cán tú xlá. ;a q&Chí clacasquín cali̱lacahua̱namparátit cha̱tum actzú li̱ma̱xken, para ixti̱cú ta̱makxtaka herencia ni̱ lá lactlahuá tú kalhí, min li̱tamakxtaka la̱ tasa̱cua. <`q&Y tí ta̱talakxtumi̱ni̱t Cristo Dios li̱macá̱n ixli̱talakapasni Abraham, y tí li̱tanú ixli̱talakapasni Abraham na̱ ama maklhti̱nán tú Dios ma̱lacnu̱nini̱t.]_3&Dios ni̱ caso tlahuá tí judío, tí griego, tí stacni̱t la̱ tachí̱n, tí libre lama, tí chixcú o tí pusca̱t porque cha̱tunu cristiano tí tali̱pa̱huán Cristo tali̱tanú la̱ cha̱tum cristiano. +^O&porque hua̱k huixín tí ta̱kmununi̱tántit nac ixtapáksi̱t Cristo ta̱talakxtumí̱tit nac mintalacapa̱stacnicán y li̱tanu̱yá̱tit la̱ calhkamátit. b]=&Hua̱k huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús Dios ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n ixcaman, \%&Chí como Cristo mini̱ttá y huá li̱pa̱huaná̱u yaj maclacasquiná̱u ixley Moisés naquinca̱huaniyá̱n la̱ tla̱n nataxtuniyá̱u. i[K&Xapu̱lh ixley Moisés ixquinca̱kskalhli̱má̱n la̱ cha̱tum koka̱ná akskalhlí̱n actzú skata; pero acxni milh Cristo yaj maclacasquiná̱u ixley Moisés nali̱taxtuniyá̱u, porque la̱ li̱pa̱huaná̱u taka̱sá̱u ma̱s tla̱n tijia ni̱ma̱ natakokeyáu xlacata tla̱n nama̱lacatzuhui̱yá̱u Dios ma̱squi kalhi̱yá̱u tala̱kalhí̱n. &ZE&Xapu̱lh ixley Moisés ixquinca̱kskalhli̱má̱n la̱ ixtachí̱n, pero Dios ixlaclhca̱ni̱t natakokeyá̱u cha̱tum tí naquinca̱lakma̱xtuyá̱n. Y&nac Escrituras ni̱ ixuá xlacata hua̱k cristianos ca̱li̱kalhí la̱ tachí̱n ixtala̱kalhi̱ncán. Para hua̱k takalhí tala̱kalhí̱n tamaclacasquín tali̱pa̱huán Cristo la̱ ma̱lácnu̱lh Dios naca̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncán cristianos. X!&Ixley Moisés na̱ tla̱n ca̱macuaní cristianos, pero huí tí tla̱n lacpuhuán: “¿A poco ixley Moisés lakmakán tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios?” ¡Tó̱! Ni̱ lakmakán porque para tla̱n ixtataxtúnilh ixlacatí̱n Dios tí tama̱kantaxtí ixley Moisés, 9Wk&Pero acxni Dios ta̱laccá̱xlalh Abraham pi̱huá Dios ta̱chihuí̱nalh ni̱ maclacásquilh nama̱lakachá ixlakapu̱xoko. Ixley Moisés na̱ tla̱n ca̱macuaní cristianos V&Entonces, ¿hua̱nchi Dios má̱sta̱lh ixli̱ma̱paksí̱n? Dios má̱sta̱lh ixli̱ma̱paksí̱n xlacata naca̱ma̱si̱ní cristianos la̱ takalhí tala̱kalhí̱n. Dios ca̱má̱xqui̱lh ángeles catamacamá̱xqui̱lh ixli̱ma̱paksí̱n Moisés y xlá ca̱má̱xqui̱lh cristianos, pero huata ixama macuán hasta namín Cristo ixli̱talakapasni Abraham la̱ ma̱lacnú̱nilh Dios. =Us&Calacpuhuántit para cha̱tum cristiano tla̱n ixtaxtúnilh caj xlacata ma̱kantaxtí ixley Moisés, entonces tú ma̱lacnú̱nilh Dios, ni̱tú li̱macuán; pero calacapa̱stáctit Dios ma̱lacnú̱nilh Abraham huí tú ixama ma̱xquí caj xlacata ca̱nájlalh ma̱squi ni̱ ixtlahuani̱t lanca tascújut. T#&Aquit clacasquín cama̱kachakxí̱tit xlacata Dios huí tú ma̱lacnú̱nilh Abraham y tú ma̱lácnu̱lh ni̱ lá lakxta̱palí ixley Moisés ni̱ma̱ má̱sta̱lh akta̱ti ciento a̱ti̱puxum ca̱ta a̱stá̱n, porque entonces Dios min li̱tamakxtaka akskahuiná. S&Na̱ chuná Dios ma̱lacnú̱nilh Abraham huí tú ixama ma̱xquí ixli̱tlakapasni, Dios ni̱ huánilh: “hua̱k mili̱talakapasni”, la̱ cali̱chihuí̱nalh hua̱k cristianos; y jaé ixli̱talakapasni Abraham li̱tanú cha̱tum chixcú Cristo. R&Li̱ta̱camán, clacasquín cali̱lacapa̱stacnántit la̱ talá minta̱cristianoscán: Para cha̱tum chixcú huí tú ma̱lacnu̱ní o laclhca̱ní tunu ixta̱cristiano y firmarli̱ní aktum cápsnat, ni̱ lá tí lakxta̱palí o li̱ma̱huacá. )QK&Dios li̱mákxtakli caxokó̱nalh Cristo xlacata tla̱n naca̱lakalhamán tí ni̱ judíos tí natali̱pa̱huán la̱ ma̱lacnú̱nilh Abraham xlacata tí li̱pa̱huán tla̱n namaklhti̱naná̱u Espíritu Santo la̱ ma̱lacnu̱ni̱t Dios. Dios ma̱lácnu̱lh Cristo y ma̱kantáxti̱lh 3P_& Porque Cristo quinca̱lacati̱ta̱yán ni̱ naxoko̱naná̱u aquín tí ni̱ lá ixma̱kantaxti̱yá̱u ixley Moisés y Dios li̱má̱nu̱lh la̱ catzacá̱tnalh xlacata naxoko̱nán. Porque nac Escrituras huan: “Namá tí akxtokohuacacán nac aktum quihui caxokó̱nalh ixtatzaca̱tni.” cO?& Dios na̱ huan: “Tí tama̱kantaxti̱putún ixley Moisés xlacata nataxtuní tamaclacasquiní ni̱tú natali̱makatzanká tú li̱ma̱paksi̱nán Dios.” Pero tí chu̱ta taxtuniputún huata cali̱pá̱hualh Dios. N& Aquit clacasquín tancs cama̱kachakxí̱tit xlacata ni̱ lá tí ama taxtuní caj xlacata ma̱kantáxti̱lh ixley Moisés pues nac Escrituras huan: “Tí tancs ca̱najlá la̱ ma̱lacnú Dios ama ca̱lakma̱xtú cristianos, namá ama taxtuní.” tMa& Aquit cca̱huaniyá̱n, namá tí talacputzá tama̱kantaxtí ixley Moisés xlacata nataxtuní Dios chuné ca̱laclhcá̱nilh: “Capá̱ti̱lh tú akspulá namá tí ni̱ tama̱kantaxtí hua̱k la̱ta tú huan ixley Moisés.” L& Huá cca̱li̱huaniyá̱n Dios ca̱lakalhamán tí tamakslihueké la̱ Abraham li̱pá̱hualh tú ma̱lacnú̱nilh Dios. ?Kw&Porque nac Escrituras, Dios huan la̱ ixca̱cxilhlacachini̱t ama ca̱lakma̱xtú cristianos tí ni̱ judíos para tali̱pa̱huán la̱ ca̱nájlalh Abraham, y la̱ta amá quilhtamacú tima̱lacnú̱nilh: “Aquit cama ca̱lakalhamán cristianos xala cani̱huá pu̱latama̱n la̱ clakalhamani̱tán huix.” J&Huixín na̱ mili̱catzi̱tcán xlacata Dios ca̱li̱macá̱n xli̱ca̱na ixli̱talakapasni Abraham tí taca̱najlá tú ma̱lacnú. 3I_&Camá̱n ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n Abraham, xlá li̱pá̱hualh tú ma̱lacnú̱nilh Dios huá xlacata Dios li̱máca̱lh la̱ ni̱ cakálhi̱lh tala̱kalhí̱n. H3&Porque aquit ccatzí xlacata acxni Dios ca̱ma̱lakacha̱nín Espíritu Santo y ca̱tláhualh laclanca ixtascújut nac minacujcán, ni̱ ca̱lakalhamán porque ma̱kantaxtí̱tit ixley Moisés, sino porque li̱pa̱huaná̱tit Cristo tí ca̱li̱ta̱chihui̱nancani̱tántit. G&Aquit xacpuhuán ixca̱macuanini̱tán la̱ Dios ca̱ma̱si̱nini̱tán ca̱maktakalhni̱tán, pero ma̱x caktzánka̱lh. \F1&¡Laktakalhí̱n lacchixcuhuí̱n! Dios ca̱ma̱xquí̱n Ixespíritu ma̱squi ni̱ ixma̱kantaxti̱yá̱tit ixley Moisés, ¿nicu li̱puhuaná̱tit chí ma̱s naca̱lakalhamaná̱n para ma̱kantaxti̱yá̱tit? AE{&Clacasquín quila̱huaníu, ¿Dios ca̱ma̱lakacha̱nín Espíritu Santo porque ma̱kantaxtí̱tit ixley Moisés, o porque li̱pa̱huántit Cristo tí ca̱li̱ta̱chihui̱nancántit? BD &Aquit cca̱li̱lakaputzayá̱n huixín li̱ta̱camán xalac Galacia. ¿Ticu ca̱ma̱klhua̱tní̱n na̱ktzonksuayá̱tit tú tláhualh Jesucristo milacatacán acxni ni̱lh nac culu̱s? gCG&Aquit ni̱ clakmakán tú ca̱li̱tlá̱n ma̱lacnú Dios porque para cha̱tum chixcú li̱pa̱huamputún tla̱n ixtaxtúnilh caj xlacata nama̱kantaxtí ixley Moisés entonces ni̱tú li̱macuán la̱ ni̱lh Cristo.'BG&Xapu̱lh xacpuhuán macuán quilatáma̱t porque xacma̱kantaxtí ixley Moisés, pero acxni ni̱lh Cristo nac culu̱s lactlahuako̱lh. Chí quilatáma̱t cmacama̱xqui̱ni̱t Cristo, huá ma̱paksí quilatáma̱t y ma̱squi ckalhí quimacni la̱ cati̱huá chixcú, chí quilatáma̱t macuán porque cli̱pa̱huán Cristo. Xlá quilakalhámalh hasta li̱tamákxtakli namakni̱cán xlacata naxoko̱nán quilacata. lAQ&Aquit ctzáksalh cma̱kantaxtí ixley Moisés xlacata nactaxtuní, pero cli̱mákxtakli porque cma̱kachákxi̱lh ni̱ lá hua̱k cma̱kantaxtí; chí ccatzí ctaxtunini̱t porque cmaklhtí̱nalh tú quima̱lacnú̱nilh Dios. @&Tó̱, porque para aquit cma̱lacatzuqui̱pará tú xaclactlahuanit, entonces huata aquit cli̱n cuenta tú qui̱taxtú a̱stá̱n. k?O&Para aquín tí li̱pa̱huaná̱u Cristo xlacata nataxtuniyá̱u ma̱kachakxi̱yá̱u a̱stá̱n kalhi̱yá̱u ma̱s tala̱kalhí̱n porque ni̱ ma̱kantaxtí̱u ixley Moisés, entonces ¿Cristo quinca̱ma̱tlahuí̱n ma̱s tala̱kalhí̱n porque quinca̱ma̱lacnu̱nín ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n ma̱squi ni̱ cama̱kantaxtí̱u ixley Moisés? o>W&Pero chí aquit y huix catzi̱yá̱u xlacata ni̱ lá tí ama taxtuní caj xlacata ma̱kantaxtí ixley Moisés, aquín catzi̱yá̱u huata ama taxtuní tí li̱pa̱huán Cristo. Como aquín ni̱ lá scarancua ma̱kantaxti̱yá̱u ixley Moisés, li̱pa̱huaná̱u Cristo xlacata yaj najicuaniyá̱u ma̱lacatzuhui̱yá̱u Dios ma̱squi kalhi̱yá̱u tala̱kalhí̱n, porque ni̱ lá tí ama talacatla̱ní ixlacatí̱n Dios caj xlacata ma̱kantaxtí tú li̱ma̱paksi̱nán Moisés.” /=W&Huix y aquit na̱ judíos la̱ta tilakahuáu, ixpuhuaná̱u Dios quinca̱ma̱tunujni̱tán ni̱ naca̱ta̱talakxtumi̱yá̱u tí ni̱ tama̱kantaxtí ixley Moisés. <5&Aquit ni̱ cma̱tlá̱ni̱lh tú ixtatlahuama̱na porque ni̱ ixtama̱kantaxti̱ma̱na la̱ lacasquín Cristo nalatama̱yá̱u aquín tí quinca̱lakma̱xtuni̱tán y la̱ta cacapu̱lhu̱hua cuánilh Pedro: “Huix judío pero ni̱ lápa̱t la̱ judío, huix lápa̱t la̱ cha̱tum tí ni̱ judío, entonces, ¿hua̱nchi lacasquina namá tí ni̱ judíos catalatáma̱lh la̱ tali̱smani̱ni̱t judíos? l;Q& Xa̱makapitzi judíos xalac Antioquía tí ixtali̱pa̱huán Cristo na̱ tzúculh tamakslihueké Pedro xlacata natatalacatla̱ní ixlacatí̱n namá judíos tí tamini̱t, hasta quiamigo Bernabé na̱ ixmakaca̱najlani̱ttá. 9:k& porque xlá xapu̱lh ixca̱ta̱hua̱yán tí ni̱ judíos tali̱pa̱huán Cristo; pero acxni táchilh nac Antioquía makapitzi tí ixca̱cpuxcún Jacobo tzúculh li̱makxtaka ca̱ta̱hua̱yán porque ixca̱jicuaní tú natahuán amá lacchixcuhuí̱n tí ixtalacasquín catacircuncidárlalh cristianos. 9w& Pero maktum acxni Pedro alh nac Antioquía, la̱ta tzamacán nac ixlacán cli̱lacaquílhni̱lh tú ixtlahuama, 78g& Huata quinca̱maksquín ni̱ cacaktzonksuáu cca̱makta̱yayá̱u pobres tí talama̱na nac Jerusalén y aquit siempre ctzaksani̱t cma̱kantaxtí. Pablo lacaquilhní Pedro 7 & Namá tí ixca̱li̱ma̱nu̱cán xalactali̱pa̱u y napuxcun cristianos, Pedro, Jacobo y Juan, ni̱ ta̱klhu̱huá̱tnalh taca̱nájlalh Dios ixquimacama̱xqui̱ni̱t jaé tascújut y tama̱tlá̱ni̱lh aquit y Bernabé nacaná̱u ca̱li̱scujá̱u tí ni̱ judíos y xlacán natali̱scuja judíos y xlacata ni̱ nacpuhuaná̱u ixta̱kskahuinama quinca̱makachipán la̱ amigos. 65&Namá Dios tí ma̱lakácha̱lh Pedro naca̱ma̱kalhchihui̱ní judíos na̱ quima̱lakácha̱lh aquit nacca̱ma̱kalhchihui̱ní tí ni̱ judíos. f5E&Xlacán ni̱ ta̱klhu̱huá̱tnalh tama̱kachákxi̱lh xlacata Dios ixquili̱lhca̱ni̱t nacca̱huaní tí ni̱ judíos la̱ natataxtuní na̱ chuná la̱ Dios lí̱lhca̱lh Pedro naca̱huaní judíos la̱ natataxtuní. 4&Namá xanapuxcún tí tali̱pa̱huán Cristo ni̱ quintahuánilh ni̱ chuná tú cca̱ma̱si̱ní cristianos. Chí cama ca̱huaniyá̱n xlacata aquit ni̱ pucuta quincuenta para laclanca namá xanapuxcun cristianos porque Dios acxtum ca̱li̱cxila cristianos. K3&Pero aquín ni̱ cca̱li̱makxtakui caquinca̱kastacya̱huán xlacata huixín ni̱ na̱klhu̱hua̱tnaná̱tit tancs naca̱najlayá̱tit la̱ ma̱lacnu̱ni̱t Cristo ca̱lakma̱xtú cristianos. #2?&Cpuhuán ni̱tí ixtili̱huánilh cacircuncidárlalh para ni̱ ixtitapaktánu̱lh makapitzi cristianos tí li̱catzi tali̱tanú tali̱pa̱huán Cristo xlacata naquinca̱scaliyá̱n hua̱nchi ni̱ cma̱kantaxti̱yá̱u lactzu lactzú ixley Moisés aquín tí cli̱pa̱huaná̱u Cristo. Ixtalacasquín scarancua cacma̱kantaxtí̱u ixley Moisés xlacata ixley Moisés naquinca̱kalhi̱yá̱n la̱ ixtachí̱n. 11&Xlacán tama̱tlá̱ni̱lh tú cma̱sí y ma̱squi quiamigo Tito tí xacta̱án ni̱ judío ixuani̱t ni̱ ta̱ktlakahuácalh cacircuncidárlalh. R0&Aquit calh porque Dios quima̱cxcatzí̱ni̱lh cacca̱ta̱chihuí̱nalh tí ixta̱cpuxcún cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús. Acxni hua̱k tatamákstokli cca̱lacspí̱tnilh tú cca̱ma̱si̱ní tí ni̱ judíos xlacata natataxtuní, porque ni̱ clacasquín tí nahuán ni̱tú li̱macuán tú ctlahuani̱t o tú ctlahuama. b/ ?&Ixliakcu̱ta̱ti ca̱ta a̱stá̱n campá nac Jerusalén, cca̱tá̱alh Bernabé y Tito. O. &Y hua̱k ixtapa̱xcatcatzi̱ní Dios tú ixtlahuani̱t quilataca.L- &Huata ixtakaxmatni̱t la̱ ixquili̱chihui̱nancán: “Namá tí ni̱ ixca̱cxilhputún tí tali̱pa̱huán Jesús chí ma̱kahuani̱pu̱lá tachihuí̱n ni̱ma̱ ixlactlahuaputún xapu̱lh.” , &Nac pu̱latama̱n Judea cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús ni̱ xquintalakapasa porque ni̱cxni ixquinta̱cxilhni̱t. W+ )&Astá̱n acxni ctáxtulh nac Jerusalén calh pakán nac Siria y Cilicia. S* !&Dios catzí ni̱ cakskahuinama y tú cca̱huanimá̱n hua̱k xli̱ca̱na. ) y&Aquit ni̱ ccá̱cxilhli xa̱makapitzi apóstoles huata Santiago ixta̱cam Quimpu̱chinacán na̱ cta̱chihuí̱nalh. ( 9&Y ni̱ campá tuncán nac Jerusalén hasta ixliaktutu ca̱ta a̱stá̱n calh, y aná clakápasli Pedro y cta̱latáma̱lh akcuquitzis chichiní. j' O&ni̱ para calh cacxila xalakmaká̱n apóstoles nac Jerusalén xlacata naquintahuaní tú quili̱tláhuat; aquit ni̱ cmakatzánka̱lh quilhtamacú y calh tuncán nac pu̱latama̱n Arabia y a̱stá̱n ctaspitpá nac Damasco. P& &nacli̱lacahua̱nán Ixkahuasa Jesús xlacata nacma̱kahuaní ixtachihuí̱n la̱ tla̱n natataxtuní tí ni̱ judíos. Y acxni Jesús quinta̱chihuí̱nalh aquit ni̱tí calh maksquín li̱tlá̱n, h% K&Pero Dios tí ca̱cxilhlacachá̱n ixcamán quilácsacli antes naclakahuán y quilí̱lhca̱lh r$ _&La̱ta quili̱hua̱kcán judíos xalac Israel tí cca̱tá̱stacli y xacma̱kantaxti̱yá̱u tú ixquinca̱ma̱si̱nini̱tán quinati̱cún, aquit ma̱s scarancua xaclacputzá xacma̱kantaxtí tú ixtali̱smani̱ni̱t quinati̱cún. )# M& Cpuhuán huixín kaxpatni̱tántit la̱ xackalhí quinkásat acxni xacma̱kantaxtí la̱ tali̱smani̱ni̱t judíos talakachixcuhuí Dios, la̱ ixquintimakasi̱tzí y xacca̱pu̱tlaká namá tí Dios ixca̱lacsacni̱t natali̱pa̱huán Jesús, y la̱ xaclacputzá nacca̱lactlahuá. " & ni̱ para cha̱tum cristiano tí quima̱cxcatzí̱ni̱lh. ¡Tú aquit cma̱sí quima̱cxcatzí̱ni̱lh pi̱huá Jesucristo! 9! m& Li̱ta̱camán, aquit clacasquín cacatzí̱tit xlacata namá talacapa̱stacni ni̱ma̱ cca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ nataxtuniyá̱tit, ni̱ lacchixcuhuí̱n talacsacni̱t, d  C& ¿Puhuaná̱tit cputzama quila̱li̱pa̱huaná̱u acxni cchihui̱nán, o cputzama quili̱pá̱hualh Dios? Tó̱, aquit ni̱ clacputzama quili̱pa̱huántit huixín, aquit clacputzama quili̱pá̱hualh Dios xlacata tla̱n nacli̱tanú ixapóstol Cristo tí nama̱kantaxtí ixtascújut. Pablo li̱tanú apóstol porque Jesucristo lí̱lhca̱lh c A& Aquit cca̱huanín tú ixama qui̱taxtú y chí cca̱huaniparayá̱n: ¡Para cha̱tum ca̱ma̱si̱niyá̱n tunu tijia la̱ nataxtuniyá̱tit ni̱ la̱ cca̱ma̱si̱nini̱tán, Dios cama̱xokó̱ni̱lh ixta̱kskahuín! - U&¡Dios cama̱laktzánke̱lh namá tí ca̱ma̱si̱niyá̱n tunuj tachihuí̱n la̱ nataxtuniyá̱tit, ni̱ quincuenta para aquit o cha̱tum ángel xalac akapú̱n! } u&Pero aquit tancs cca̱huaniyá̱n huata tla̱n nataxtuniyá̱tit para takokeyá̱tit tú cca̱ma̱si̱nini̱tán. Huixín aklhu̱hua̱tnampa̱nántit porque makapitzi tatzaksá talakxta̱palí la̱ ma̱si̱ni̱t Cristo natataxtuní cristianos. g I&Aquit snu̱n cli̱puhuán la̱ huixín sok aktzonksuapa̱nántit Dios tí ca̱lakalhamani̱tán y ca̱lacsacni̱tán naca̱lakma̱xtuyá̱n Cristo; huixín takokepa̱nántit tunuj tachihuí̱n la̱ nataxtuniyá̱tit. ' I&tí mini̱ní nalakachixcuhui̱yá̱u cani̱cxnihuá quilhtamacú. ¡Chuná calalh, amén! Pablo ca̱li̱puhuán tí sok ta̱ktzonksuá tú ca̱ma̱sí̱nilh  y&Quimpu̱chinacán Jesucristo li̱tamákxtakli namakni̱cán xlacata naxoko̱nán quintala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ mini̱ní naxoko̱naná̱u y naquinca̱lakma̱xtuyá̱n jaé li̱xcájnit ca̱quilhtamacú la̱ ixlaclhca̱ni̱t Dios Quinti̱cucán  &Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. h K&Aquit y xa̱makapitzi quinta̱cam tí quintata̱lama̱na cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta xlacata naca̱makta̱yayá̱n huixín li̱ta̱camán tí li̱pa̱huana̱tit Jesús katunu ca̱chiquí̱n pu̱latama̱n Galacia.  5&Aquit Pablo cli̱tanú apóstol ni̱ xlacata quintalaclhca̱cani̱t o quintama̱lakacha̱ni̱t lacchixcuhuí̱n nacakchihui̱nantapu̱lí, tó̱, aquit cli̱tanú apóstol porque Jesucristo quilacsacni̱t y na̱ chuná Dios Ixti̱cú tí ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n. ta0Quinti̱cucán Dios caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n tú makatzanka̱yá̱tit huixín tí xli̱ca̱na pa̱xqui̱yá̱tit y tlahuayá̱tit tú ca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n Quimpu̱chincán Jesucristo. Chuná calalh, amén.r]0Li̱ta̱camán, Quinta̱tajcán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱ma̱xquí̱n ma̱s li̱pa̱xáu latáma̱t, caca̱ma̱si̱nín la̱ ma̱s nala̱lakalhamaná̱tit huixín li̱ta̱camán tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús. +0Aquit cca̱ma̱lakacha̱nimá̱n xlacata nacatzi̱yá̱tit tú cpa̱xtokni̱táu y nali̱pa̱xahuayá̱tit tú naca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n. )K0Namá koxitá quinta̱camcán Tíquico ni̱ akatzanka̱ni̱t li̱scujni̱t Quimpu̱chinacán y huá ama ca̱huaniyá̱n la̱ clama̱náu y tú ctlahuama. T!0Dios quili̱makxtakni̱t nacma̱kahuaní jaé lacsa̱sti tachihuí̱n ma̱squi chí ctanu̱ma cpu̱la̱chí̱n pues camaksquíntit ni̱ cactatláji̱lh xlacata tancs nacli̱chihui̱nán la̱ mini̱ní. fE0Y aquit na̱ caquila̱li̱kalhtahuakáu xlacata caquima̱cxcatzí̱ni̱lh Dios tachihuí̱n ni̱ma̱ nacca̱huaní quilhpa̱xtum cristianos ixli̱hua̱k quintapuhuá̱n la̱ tla̱n tataxtuní tí tali̱pa̱huán Cristo. 8i0Aquit cca̱huaniyá̱n skálalh calatapa̱tit ni̱ cali̱makxtáktit kalhtahuakayá̱tit, camaksquíntit Espíritu Santo caca̱ma̱cxcatzi̱ní̱n tú tla̱n ca̱ma̱xqui̱yá̱n Dios. Siempre camaksquíntit Dios caca̱maktakalhni y caca̱maktákalhli xa̱makapitzi tí na̱ tali̱pa̱huán Dios. 0Xlacán tata̱knú cascos, huixín na̱ chuná cakalhí̱tit nac miakxa̱kacán xli̱ca̱na ca̱lakma̱xtuni̱tán Cristo. W'0Soldados takalhí escudos ni̱ma̱ tali̱chipapa̱xtoka li̱cá̱n, huixín na̱ chuná cakalhí̱tit la̱ escudo tancs li̱pa̱huaná̱tit Dios xlacata nali̱chipapa̱xtoká̱tit ixli̱tlihueke tlajaná. N 0Soldados tatatu̱nú zapatos ni̱ma̱ tla̱n tali̱tanú cani̱huá, huixín na̱ chuná lacapala capítit cani̱huá xlacata tla̱n nali̱chihui̱naná̱tit la̱ Dios ca̱lakma̱xtú cristianos. 0 Y0Huixín catzi̱yá̱tit soldados acxni tara̱nica, ta̱kxpakatahuacá la̱ cinturón, na̱ chuná huixín ca̱kxpakatahuacátit tancs ixtalacapa̱stacni Dios; xlacán tacuxmu̱tahuacá li̱cá̱n xlacata naca̱maklhti̱nán, huixín na̱ chuná cacuxmu̱tahuacátit tancs milatama̱tcán.  0 Huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ cali̱makxtáktit li̱latapu̱li̱yá̱tit ixli̱tlihueke Dios xlacata tla̱n naca̱makatlajayá̱tit namá tlajananí̱n acxni ca̱ta̱ra̱slaká̱n, y para ta̱yaniyá̱tit tla̱n ma̱s tancs nali̱pa̱huaná̱tit Dios. v e0 Porque ca̱ta̱ra̱niccán cristianos ni̱ snu̱n li̱cuánit la̱ acxni ca̱ta̱ra̱niccán ixli̱tlihuekecán namá tí talapu̱lá ca̱u̱ní̱n ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú, la̱ xanapuxcun tlajananí̱n, lacli̱cuánit xakascahuirín tí ta̱kastacya̱huá cristianos catatzacá̱tnalh, y tí ta̱ktlakahuacanán catatláhualh cristianos tú ni̱ tla̱n. . U0 Huixín ni̱ cali̱makxtáktit cucayá̱tit namá li̱tlihueke ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱tán Dios xlacata nata̱yaniyá̱tit acxni nata̱ra̱nicá̱tit tlajaná. fE0 Li̱ta̱camán, aquit cca̱maksquiná̱n ni̱ cali̱makxtáktit li̱pa̱huaná̱tit Quimpu̱chinacán xlacata nakalhi̱yá̱tit li̱camama y chuná xlá na̱ ni̱ nali̱makxtaka ca̱ma̱xqui̱yá̱n ixli̱tlihueke. `90 Huixín xapu̱chinaní̱n tascujut, cca̱huaniyá̱n caca̱lakalhamántit mintasa̱cuacán ni̱ huata caca̱maka̱klhátit, ca̱ksántit xlacata huixín y mintasa̱cuacán huata kalhi̱yá̱tit cha̱tum Mimpu̱chinacán nac akapú̱n y xlá acxtum ca̱cxilhlacachá̱n cristianos. Tlajaná ca̱makatlajaputún tí tali̱pa̱huán Jesús :m0Pues ca̱ksántit xlacata Quimpu̱chinacán ama ca̱ma̱xquí ixtaxoko̱ncán tí tatlahuá tú tla̱n la̱ cha̱tum tastá̱n tasa̱cua y la̱ tí ni̱ kalhí tí ma̱paksí. "=0Huixín ni̱ ca̱ktzonkcatzántit acxni scujá̱tit, capa̱xahuátit la̱ cali̱scújtit Quimpu̱chinacán y ni̱ cristianos tí ca̱ma̱paksi̱yá̱n. kO0Ni̱ huata acxni ca̱maktakalhpa̱cántit xlacata ni̱ naca̱kahuanicaná̱tit, tó̱; huixín siempre cascújtit ixli̱hua̱k minacujcán la̱ tali̱cha̱lhca̱tnán Cristo tí talakatí tama̱kantaxtí tú lacasquín Dios. ^50Huixín tí ca̱ma̱scujucaná̱tit cakaxpáttit tú tali̱ma̱paksi̱nán tí ca̱cpuxcuná̱n, ca̱kahua̱nántit, caca̱respetartlahuátit, cascújtit ixli̱hua̱k minacujcán la̱ cali̱scújtit Cristo. J 0Huixín xanati̱cún ni̱ caca̱makasi̱tzí̱tit mincamancán, chá calacputzátit ca̱makastacá̱tit nata̱kahua̱nán y caca̱ma̱si̱nítit la̱ natali̱pa̱huán Quimpu̱chinacán. W'0xlacata li̱pa̱xáu maká̱s quilhtamacú nalatapa̱ya ca̱quilhtamacú.” "=0Camá̱n ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n la̱ ma̱paksí̱nalh Dios y tú ca̱ma̱lacnú̱nilh tí natakaxmata: “Caca̱lakalhamántit minta̱ta y mintzé e E0Huixín camaná̱n cakaxpáttit tú tali̱ma̱paksi̱nán minati̱cún porque lakatí Dios. J~ 0!Pero chí cca̱huaniparayá̱n cha̱tunu lacchixcuhuí̱n catalakalhámalh ixta̱cha̱tcán na̱ chuná la̱ talakcatzán ixmacnicán, y lacchaján catarespetartláhualh ixta̱ko̱lucán.}50 Tuhua ma̱kachakxi̱cán jaé tú cca̱huanín pero ma̱sí xlacata Cristo y aquín tí li̱pa̱huaná̱u li̱tanu̱yá̱u la̱ cha̱tum cristiano. p|Y0Xa̱huá ca̱ksántit la̱ huan Dios nac Escrituras: “Cha̱tum chixcú namakxtaka ixti̱cú ixna̱na y nata̱talakxtumí amá pusca̱t tí ixta̱cha̱t nahuán y entonces ixcha̱tuycán natali̱tanú la̱ cha̱tum cristiano.” 9{m0pues cha̱tunu aquín li̱tanu̱yá̱u ixmacni. "z=0Porque ¿ticu yá cristiano ni̱ lakcatzán ixmacni? ¡Ni̱tí! Hua̱k tama̱huí y tacuentaja, y Cristo na̱ chuná ca̱cuentaja tí li̱pa̱huaná̱u yy0Huá cca̱li̱huaniyá̱n, lacchixcuhuí̱n catalakalhámalh ixta̱cha̱tcán na̱ chuná la̱ talakcatzán ixmacnicán. Namá chixcú tí lacasquín ni̱tú catzanká̱nilh na̱ tamaclacasquiní calacpútzalh ni̱tú natzanka̱ní ixta̱cha̱t. uxc0xlacata tla̱n li̱pa̱xáu naca̱maklhti̱nán la̱ ni̱tú catali̱tzacá̱tnalh, la̱ ni̱tú catali̱makatzánka̱lh tú natali̱ma̱xanán, sino que natachá̱n ixlacatí̱n ni̱tú ixkasatcán la̱ mini̱ní xatasquín tzuma̱t. Aw{0Namá cristianos tí tali̱pa̱huán y tachéke̱lh ixtala̱kalhi̱ncán acxni tata̱kmúnulh y taca̱nájlalh ixtachihuí̱n, xlá ca̱ma̱tunujni̱t la̱ cha̱tum tasquín tzuma̱t av;0Xalacchixcuhuí̱n tí tatamakaxtoknit catapá̱xqui̱lh ixta̱cha̱tcán na̱ chuná la̱ Cristo ca̱lakalhamán tí tali̱pa̱huán y ni̱ lakcátzalh macamá̱sta̱lh ixli̱stacni xlacata naca̱lakma̱xtú. >uu0Huá cca̱li̱huaniyá̱n lacchaján catakáxmatli tú ca̱li̱ma̱paksí ixta̱ko̱lucán na̱ chuná la̱ cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo takaxmata tú ca̱li̱ma̱paksí. Yt+0Porque lacchixcuhuí̱n ta̱cpuxcún ixma̱hui̱nacán na̱ chuná la̱ Cristo ca̱cpuxcún tí tali̱pa̱huán y ca̱ksántit la̱ ca̱lakmá̱xtulh tí tali̱pa̱huán porque ca̱li̱ma̱nú la̱ ixmacni. s'0Xalacchaján tí tatamakaxtokni̱t catakáxmatli tú ca̱li̱ma̱paksí ixta̱ko̱lucán, na̱ chuná la̱ takaxmata Quimpu̱chinacán. Lr0Ni̱cxni cali̱makxtáktit la̱kaxpatniyá̱tit cha̱tum cha̱túm tú mili̱tlahuatcán la̱ lacputzayá̱tit macuaniyá̱tit Quimpu̱chinacán. Tí tatamakaxtokni̱t catara̱lakalhámalh q0xlacata napa̱xcatcatzi̱niyá̱u Quinti̱cucán Dios tú tlahuani̱t quilacatacán tí li̱pa̱huaná̱u Quimpu̱chinacán Jesucristo. ppY0Y acxni la̱ta̱chihui̱naná̱tit cala̱huanítit salmos, alabanzas y laclá̱n tachihuí̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱lacpuhua̱ni̱yá̱n Espíritu Santo. Calakachixcuhuí̱tit y catli̱nítit Quimpu̱chinacán ixli̱hua̱k minacujcán W~~4}|{{)zz$yxwbvuktsrqqponmll'kjjhhDgffmeecc bUaa`=_G^B]C\I[ZYXXWVVSUTSS5RQPP#OMNzMKJIHGFPE2DBCBA@@>?>\<<);h:9X8-766%5G4321g0}//(..-C,(**)('8&%%W$\"! K`-57h l %@>syoMWr]Jaé tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ lacacha̱ná̱u li̱tanú la̱ xatasíu aktum lanca anzuelo ni̱ma̱ tla̱n li̱chipa̱xnán quili̱stacnicán xlacata ni̱ na̱ktzanká y quilhtaya̱chi ixpu̱lacni ixpu̱latama̱n Dios nac akapú̱n, gGDios ni̱ lá lakxta̱palí tú ma̱lácnu̱lh y tú li̱quílhalh ama ma̱kantaxtí, porque Dios ni̱ lá akskahuinán. Huá xlacata aquín tí ma̱lacatzuhui̱yá̱u naquinca̱maktakalhá̱n tla̱n quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama y tla̱n lacacha̱ná̱u ama maklhti̱naná̱u amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ quinca̱ma̱lacnu̱nini̱tán. 3 _Pues Dios na̱ chuná li̱quílhalh ni̱ ixakskahuinama xlacata tí tali̱pa̱huán nataca̱najlá xli̱ca̱na ixama ma̱kantaxtí tú ma̱lácnu̱lh ama ca̱ma̱xquí.  Huixín catzi̱yá̱tit xlacata cristianos acxni tali̱ta̱yá tú ama tama̱kantaxtí, tali̱quilhán tunu ma̱s tali̱pa̱u tí nama̱luloka ixtachihui̱ncán y tí li̱quilhán cha̱tum tí nama̱luloka ixtachihuí̱n catzi̱cán ni̱ akskahuinama. w gAbraham kálhi̱lh li̱camama hasta xní macácha̱lh quilhtamacú maklhtí̱nalh tú ma̱lacnú̱nilh Dios. } sy huánilh: “Aquit xli̱ca̱na cama makta̱yayá̱n y xli̱ca̱na huix pa̱t ca̱ma̱lhu̱hui̱ya cristianos.” G  Dios ni̱ kalhí tunuj ma̱s lanca Dios tí nali̱quilhán acxni tú ma̱lacnú, huá xlacata acxni ma̱lacnú̱nilh Abraham tú ixama ma̱xquí ixacstu li̱tá̱yalh tú láclhca̱lh ~u Huixín ni̱ catzonkcatzántit, chá caca̱makslihuekétit namá cristianos tí tancs tali̱pa̱huán Dios y tatiyá li̱camama takalhí amá quilhtamacú natamaklhti̱nán hua̱k tú ca̱ma̱lacnu̱nicani̱t. Tú ma̱lacnú Dios ma̱kantaxtí a; Pero clacasquín cha̱tunu huixín la̱tiyá camá̱si̱lh ixtapa̱xahuá̱n hasta xní namacachá̱n tú laclhca̱ni̱t Dios xlacata tla̱n nama̱ta̱xtucá̱tit tú lacachipini̱tántit pa̱t maklhti̱naná̱tit. T! Porque Dios tla̱n catzí y ni̱ ama aktzonksuá tú tlahuani̱tántit y la̱ ca̱lakalhamani̱tántit ca̱makta̱yani̱tántit quinta̱camcán tí tali̱pa̱huán y la̱tiyá ca̱makta̱yapa̱nántit. _7 Li̱ta̱camán tí Dios ca̱lakma̱xtuni̱tán, ma̱squi chuná jaé cchihui̱nán, aquit ccatzí huixín tla̱n ma̱ta̱xtucá̱tit tú ma̱s tla̱n xlacata ti̱tum nachipiná̱tit ní lacachipini̱tántit. Y+Pero para huata makalá lhtucú̱n y lacli̱xcájnit li̱cúxtut ni̱tú li̱macuán hasta Dios lakmakán y huata mini̱ní nalhcuyucán. Tí tali̱pa̱huán Dios talacachá̱n tunuj li̱pa̱xáu latáma̱t +OJaé qui̱taxtú para huí aktum spamama tíyat ní pajtzú min se̱n, y para cha̱tum chixcú chana̱nán y makalá tú chan, Dios li̱pa̱xahuá namá tíyat. :mpara ixacstucán ta̱kxtakmakán tú tancs tama̱kachakxi̱ni̱t xlacata xli̱ca̱na yaj lá ama ca̱ma̱ca̱najli̱paracán tú xlacán maktum talakmakani̱t porque qui̱taxtú ixacstucán ta̱kxtokohuacapará Ixkahuasa Dios nac culu̱s y tama̱ma̱xaní tali̱chiyá ixlacati̱ncán hua̱k cristianos. U#y maklhcatzi̱ni̱t la̱ li̱pa̱xáu talatamá tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y takalhí li̱camama talacachá̱n amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ Dios ma̱lacnú naca̱ma̱xquí nac akapú̱n; =sPorque amá cristianos tí Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱t ixtaxkáket y a̱stá̱n ta̱kxtakmakán tú tali̱pa̱huán, ¿niculá tla̱n ama̱ca ca̱makaca̱najlacán ixli̱maktuy? Porque tí tamaklhcatzi̱ni̱t ixtapa̱xahuá̱n Dios ni̱ma̱ ma̱stá y tama̱kachakxi̱ni̱t ixli̱tlihueke Espíritu Santo 9Chí aquít camá̱n ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n tú ama ca̱macuaniyá̱n ma̱s tla̱n nata̱yaniyá̱tit nac milatama̱tcán para Dios lacasquín. K~la̱ ma̱s tla̱n nata̱kmunuyá̱u, la̱ ca̱clhitcán cristianos tí xla̱huán tali̱pa̱huán Cristo, la̱ ama talacastacuanán ni̱n, y la̱ ama̱ca quinca̱ta̱tlahuacaná̱n taxokó̱n. )} MHuá cca̱li̱huaniyá̱n yaj pucutá cali̱puhuáu tú xla̱huán quinca̱ma̱si̱nicán acxni li̱pa̱huáu Cristo, chá cama̱ti̱tumí̱u quintalacapa̱stacnicán xlacata tla̱n nali̱tanu̱yá̱u laclanca cristianos, porque ni̱ siempre huata amá̱n li̱chihui̱naná̱u: la̱ ni̱tú quinca̱makta̱yayá̱n tlahuayá̱u tú tla̱n xlacata nataxtuniyá̱u, la̱ nali̱pa̱huaná̱u Dios tú ma̱lacnu̱ni̱t, <|qPero tí tali̱hua̱yán tahuá tali̱tanú laclanca cristianos porque tacatzi̱yá tú ca̱mini̱ní ixli̱tlahuatcán, tla̱n tama̱kachakxí tú tla̱n y tú ni̱ tla̱n. { Namá tí huata tahuá leche tali̱tanú la̱ lactzú skatá̱n, ni̱ tama̱kachakxí la̱ tancs natalatamá la̱ lacasquín Dios. jzM Pasa̱rlani̱t lhu̱hua quilhtamacú y huixín ca̱mini̱niyá̱n ixli̱tanu̱tittá ma̱kalhtahuake̱naní̱n; pero la̱tiyá maclacasquiná̱tit tí caca̱lacspi̱tnín lactzu lactzú ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ laclhca̱ni̱t, la̱tiyá li̱tanu̱yá̱tit la̱ lactzú skatá̱n tí huata tla̱n tahuá leche y ni̱ lá tatzaká palhaj tahuá. iyK Aquit tla̱n ma̱s lhu̱hua tú xacca̱huani̱n jaé tú cca̱li̱ta̱chihui̱namá̱n pero ni̱ ccatzí la̱ tla̱n nacca̱lacspi̱tniyá̱n porque huixín ni̱ ma̱kachakxi̱putuná̱tit lactlá̱n talacapa̱stacni. x+ Porque Dios lí̱lhca̱lh nali̱tanú xapuxcu cura na̱ chuná la̱ tilí̱lhca̱lh Melquisedec. Tí ni̱tú tama̱kachakxí la̱ lakskatá̱n (wI Pero chuná ma̱tá̱xtucli tú ixlaclhca̱nini̱t Dios y milh li̱tamakxtaka tí tla̱n ca̱lakma̱xtú hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán y takaxmatní. @vyMa̱squi Cristo Ixkahuasa Dios, catzí̱nilh la̱ tla̱n nakaxmata tú li̱ma̱paksi̱ca la̱ cati̱huá chixcú tí lakatí makapa̱xahuá Dios hasta li̱tamákxtakli akxtakajnán. u3Acxni Cristo latáma̱lh la̱ cati̱huá chixcú juú ca̱quilhtamacú kalhtahuakánilh y xcalánilh Dios, hasta pixtlákualh y tásalh la̱ta ta̱chihuí̱nalh Dios tí tla̱n ixlakma̱xtú ca̱li̱ní̱n y Dios káxmatli porque xli̱hua̱k ixnacú lakachixcúhui̱lh. t5Alacatunu tatzokparani̱t la̱ huanipá:Huix pa̱t li̱tanu̱ya xapuxcu cura cani̱cxnihuá
na̱ chuná la̱ ctilí̱lhca̱lh Melquisedec. gsGNa̱ chuná Cristo xlá ni̱ ixacstu tá̱clhca̱lh li̱tanú xapuxcu cura, sino que Dios lí̱lhca̱lh nali̱tanú xapuxcu cura, la̱ tihuánilh maktum:Huix quinkahuasa, aquit chí cli̱tanu̱ni̱t minti̱cú. KrNi̱ huí cristiano tí ixacstu li̱ta̱clhcá li̱tanú xapuxcu cura, sino que Dios li̱lhcá tí lacasquín nali̱tanú xapuxcu cura la̱ tilí̱lhca̱lh Aarón amá xla̱huán xapuxcu cura. "q=Huá xlacata li̱mini̱ní nalakachixcuhuí Dios ixlacata ixtala̱kalhí̱n y ixlacata ixtala̱kalhi̱ncán hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán Dios. ]p3Como namá xapuxcu cura maklhcatzi̱ni̱t la̱ tlahuaputún tala̱kalhí̱n quimacnicán tla̱n ca̱cxilhlacachá̱n ca̱lakalhamán ixta̱cristianos tí ni̱ tama̱kachakxí tú tatlahuá y tí tatzaca̱tnán. +o QIxli̱hua̱kcán cristianos Dios lacsaca cha̱tum chixcú nali̱tanú xapuxcu cura xlacata naca̱lacati̱ta̱yá hua̱k cristianos ixlacatí̱n Dios, xlacata namakamaklhti̱nán limosnas y xlacata naca̱makní quitzistancaní̱n tú nali̱lakachixcuhuí Dios ixlacata ixtala̱kalhi̱ncán. nyHuá xlacata yaj ca̱katuyúu catalacatzuhuí̱u xlacata nakalhtahuakaniyá̱u namá Quinti̱cucán Dios tí tla̱n catzí porque xlá quinca̱lakalhamaná̱n y quinca̱cxilhlacachiná̱n quinca̱makta̱yayá̱n acxni tú makatzanka̱yá̱u.mAquín kalhi̱yá̱u cha̱tum xapuxcu cura tí tla̱n quinca̱sipa̱cxilá̱n acxni aktzanka̱yá̱u tzaca̱tnaná̱u porque xlá na̱ chixcú huá la̱ aquín y maklhcatzi̱ni̱t la̱ tzaca̱tnamputún quimacnicán pero ni̱ tláhualh tala̱kalhí̱n. DlLi̱ta̱camán, ni̱ cali̱makxtakui li̱pa̱huaná̱u tú lactanu̱ni̱táu porque Jesús Ixkahuasa Dios li̱tanú xapuxcu cura tí quinca̱lacati̱ta̱yayá̱n ixlacatí̱n Dios. sk_ La̱ta tú anán ni̱ huí tú ni̱ catzí Dios ní tahuila̱na, porque xlá ca̱lakapasa la̱ta tú anán, hua̱k ca̱cxilhni̱t amá tí ama quinca̱ta̱tlahuayá̱n taxokó̱n. Dios li̱lhca̱ni̱t Cristo nali̱tanú xapuxcu cura :jm Mili̱catzi̱tcán xlacata ixtachihuí̱n Dios lama la̱ xastacnán y kalhí li̱tlihueke ca̱ma̱kahua̱ní cristianos y ma̱s li̱cuánit que la̱ aktum espada ni̱ma̱ kalhí lacatuy ixli̱stayanca porque tla̱n ma̱lakxtalí quili̱stacnicán y quiespiritucán; tla̱n tanú lacatunu ní la̱laknú y la̱ta tú kalhí quimacnicán y tla̱n taka̱sa hasta tú tze̱k lacpuhuaná̱u y tú tlahuaputuná̱u nac quinacujcán. wig Huá xlacata cali̱lacputzáu tanu̱yá̱u ta̱jaxá̱u Dios; ni̱tí tí tamakxtaka caj xlacata ca̱takoké ca̱makslihueké amá tí takaxmatmákalh. Ixtachihuí̱n Dios la̱ aktum espada ni̱ma̱ kalhí lacapu̱tuy ixli̱lacastayanca h5 Y namá tí li̱makxtaka Dios catánu̱lh ta̱jaxa yaj liakatuyún ixtascújut na̱ chuná la̱ yaj akatúyulh Dios acxni ma̱spútulh ixtascújut. g# Huá cca̱li̱huaniyá̱n calacapa̱stáctit xlacata Dios ca̱ma̱tunujni̱t tunuj quilhtamacú ní ama ca̱ma̱jaxá tí tali̱pa̱huán. "f=Calacpuhuántit, para Josué ixtima̱kantáxti̱lh ixtica̱má̱xqui̱lh cristianos ní natajaxa, Dios ni̱ ixtili̱chihuí̱nalh tunuj chichiní. [e/huá xlacata Dios li̱lhca̱pá tunuj quilhtamacú y huá jaé quilhtamacú. Dios ma̱cxcatzí̱ni̱lh rey David cali̱chihuí̱nalh ixtalacpuhuá̱n y la̱ta tú maká̱n tali̱chihuí̱nalh quinca̱lakcha̱na̱ncú chí:Para chí kaxpatá̱tit ixtachihuí̱n Dios,
ni̱ cakaxmatmakántit nac minacujcán tú cca̱huanimá̱n. fdEPero Dios chí lacasquín catatánu̱lh hua̱k cristianos ana ní ama ca̱ma̱jaxá. Amá tí xla̱huán ca̱li̱ta̱chihui̱nanca la̱ natataxtuní ni̱ tatánu̱lh porque takaxmatmákalh tú ca̱ma̱lacnú̱nilh; c%Pero a̱lacatunu ní ixca̱li̱chihui̱nancán israelitas huampará:Ni̱ cama ca̱li̱makxtaka catatánu̱lh ní ixama quintata̱jaxa. ~bula̱ li̱chihui̱nán lacatum nac Escrituras:Acxni tlahuako̱lh ixtascújut ixliaktujún chichiní Dios jaxli. a Huata aquín tí li̱pa̱huaná̱u tú ma̱lacnú tla̱n amá̱n ta̱jaxá̱u Dios la̱ huani̱t nac Escrituras:Huá xlacata tancs cli̱láclhca̱lh acxni quintamakasí̱tzi̱lh:Ni̱ cama ca̱li̱makxtaka catatánu̱lh ní ixama quintata̱jaxa. Ma̱squi ixca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱t Dios la̱ jaxma porque ixtascújut ma̱spútulh acxni tlahuako̱lh ca̱quilhtamacú; `'Aquit ni̱ lá huaná̱u ni̱ quinca̱li̱ta̱chihui̱nancani̱tán la̱ lacasquín Dios nataxtuniyá̱u na̱ chuná la̱ ca̱li̱ta̱chihui̱nanca xlacán, pero xlacán ni̱tú ca̱li̱macuánilh tú takáxmatli porque ni̱ tali̱pá̱hualh tí ca̱ta̱chihuí̱nalh. X_ +Li̱ta̱camán, Dios ma̱sta̱majcú quilhtamacú natatanú tamaklhti̱nán tí talacasquín tú ma̱lacnu̱ni̱t; huixín skálalh calatapá̱tit xlacata ni̱tí na̱kxtakmakancán y yaj lá catitánu̱lh. ^#Cali̱lacahua̱náu tú tapá̱xtokli, Dios ni̱ ca̱li̱mákxtakli catatánu̱lh porque ni̱ taca̱nájlalh tú ca̱ma̱lacnú̱nilh.m]SNamá tí takaxmatmákalh tancs ca̱lí̱lhca̱lh ni̱ ixama tatanú ní Dios ixama ca̱ma̱jaxá. \Xlacán tamakasí̱tzi̱lh Dios ti̱puxum ca̱ta y hua̱k namá tí tatzacá̱tnalh ca̱li̱mákxtakli catáni̱lh nac desierto. B[}Calacapa̱stáctit, ¿ticu namá takáxmatli ixtachihuí̱n Dios y takaxmatmákalh? ¿Ni̱ huá namá hua̱k cristianos tí ca̱má̱xtulh Moisés nac lanca pu̱latama̱n Egipto? fZECakaxpáttit la̱ huan nac Escrituras:Para chí kaxpatá̱tit ixtachihuí̱n Dios,
ni̱ cakaxmatmakántit nac minacujcán tú cca̱huanimá̱n la̱ takaxmatmákalh amá tí tata̱ra̱lacatá̱qui̱lh Dios. /YWAquín tla̱n ta̱pa̱xahuayá̱u Cristo para ni̱ li̱makxtaká̱u li̱pa̱huaná̱u la̱ta xla̱huán quinca̱li̱ta̱chihui̱nancán hasta xní nalakcha̱ná̱u. UX# Chá calacputzátit la̱ nala̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱tit cha̱tum cha̱li cha̱lí, porque chí ca̱ma̱xqui̱cani̱tántit jaé quilhtamacú acxni tla̱n namaklhti̱naná̱tit tú quinca̱ma̱lacnu̱niyá̱n. Chí tuncán camacama̱xquí̱tit Dios milatama̱tcán porque qué tal a̱stá̱n para minacujcán chipá li̱xcájnit tapuhuá̱n y ma̱s nalakati̱yá̱tit tlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n que nakalhi̱yá̱tit tú Dios ca̱ma̱xqui̱putuná̱n. W# Li̱ta̱camán, huixín skálalh calatapá̱tit ni̱tí li̱xcájnit cakálhi̱lh ixnacú li̱makxtaka li̱pa̱huán xastacnán Dios. 7Vg Huá xlacata tancs cli̱láclhca̱lh acxni quintamakasí̱tzi̱lh:“Ni̱ cama ca̱li̱makxtaka catatánu̱lh ní xacama ca̱ma̱jaxá.” Lhu̱hua takaxmatmakán Dios ZU- Huá xlacata quintali̱makasí̱tzi̱lh amá mili̱talakapasnicán,
y clacpuhuá: “Tza̱puj tzá̱pu ta̱katuyún nac ixnacujcán,
ni̱ talactla̱huamputún tijia ni̱ma̱ cca̱ma̱si̱ní.” -TS Mili̱talakapasnicán aná quintalí̱cxilhli para xli̱ca̱na ckalhí li̱tlihueke
y ti̱puxum ca̱ta aquit cca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh quintascújut. TS!ni̱ cakaxmatmakántit nac minacujcán tú cca̱huanimá̱n la̱ takaxmatmákalh amá tí tata̱ra̱lacatá̱qui̱lh Dios nac desierto
talí̱cxilhli para Dios xli̱ca̱na kalhí li̱tlihueke. |RqCakaxpáttit la̱ huan Espíritu Santo nac Escrituras:Para chí kaxpatá̱tit ixtachihuí̱n Dios, 'QGPero Cristo li̱tanú xapuxcu Ixkahuasa Dios tí akahuá̱nalh tú lí̱lhca̱nilh Dios nac pu̱táhui̱lh, y aquín li̱tanu̱yá̱u namá ixpu̱táhui̱lh Dios para ni̱ li̱makxtaká̱u tancs li̱pa̱huaná̱u y tancs lacacha̱ná̱u amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t. tPaMoisés kaxmátnilh tú lí̱lhca̱lh Dios ixlacatacán ixcamán pero huata li̱máca̱lh la̱ cha̱tum tasa̱cua tí ixli̱ma̱kantáxti̱t tú li̱ma̱paksí ixpatrón. Ni̱ hua̱k ixcatzí tú ixama tlahuá Dios a̱stá̱n y huata ixli̱chihui̱nán xlacata ixama min quilhtamacú acxni Dios ma̱s tla̱n naquinca̱huaniyá̱n hua̱k ixtalacapa̱stacni. O!Huixín catzi̱yá̱tit aktum pu̱táhui̱lh siempre huí tí ma̱lacatzuquí, pero tí ma̱lacatzuqui̱ni̱t la̱ta tú anán huá Dios. =NsPero Jesús li̱tanú ma̱s lanca que Moisés porque xapu̱chiná tí ma̱lacatzuquí aktum pu̱táhui̱lh ma̱s tali̱pa̱u que namá pu̱táhui̱lh ni̱ma̱ na̱lacatzuqui̱ca. JM Jesús ni̱ kaxmatmákalh Dios tí lí̱lhca̱lh jaé tascújut na̱ chuná la̱ Moisés kaxmátnilh Dios la̱ ixma̱xqui̱ni̱t ixtascújut naca̱cpuxcún ixcamán ni̱ma̱ naca̱cuentajní. aL =Li̱ta̱camán, huixín catzi̱yá̱tit Dios ca̱ma̱tunujni̱tán ca̱li̱lhca̱ni̱tán ama ca̱lakma̱xtuyá̱n, huá cca̱li̱huaniyá̱n cali̱lacahua̱nántit Jesús tí ma̱lakacha̱ca xlacata nali̱tanú xapuxcu cura tí tla̱n naquinca̱lacati̱ta̱yayá̱n ixlacatí̱n Dios y naquinca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ nalakachixcuhui̱yá̱u. 7KgXlá tla̱n ca̱makta̱yá tí ca̱li̱cxila tlajaná catatláhualh tala̱kalhí̱n porque xlá akxtakajnani̱t, catzí la̱ tamaklhcatzí acxni li̱cxilhnán tlajaná.#J?Huá xlacata Dios li̱mákxtakli cakálhi̱lh ixkásat la̱ takalhí ixnata̱camán xlacata tla̱n nali̱tanú cha̱tum xapuxcu cura tí ca̱pa̱xquí ixta̱cristianos y tancs li̱scuja Dios xlacata tla̱n naca̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncán cristianos acxni nalakachixcuhui̱nán. I3Porque xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n xlá milh ca̱makta̱yá ixli̱talakapasnicán Abraham, ni̱ li̱lhca̱cani̱t naca̱makta̱yá ángeles. H5Pero chuná ca̱lakma̱xtuni̱t ixmacán hua̱k tí tajicuaní li̱ní̱n y tali̱tanú la̱ tachí̱n porque ni̱tí tla̱n tataxtuní ni̱ taní. fGEHuixín catzi̱yá̱tit tí tali̱tanú li̱talakapasni takalhí ti̱pa̱tum ixkalhnicán y ti̱pa̱tum ixli̱huacán, pues Jesús na̱ chuná li̱tánu̱lh quili̱talakapasnicán porque ixkalhí ixkalhni y ixli̱hua la̱ aquín xlacata tla̱n naní la̱ cati̱huá y nalactlahuá ixli̱tlihueke tlajaná tí ixma̱lacatzuqui̱ná li̱ní̱n. !F; Alacatunu huan:Aquit huata huá cli̱pa̱huán. Alacatunu huampará:Uchu cuila̱náu, aquit y ixcamán Dios ni̱ma̱ quimacama̱xqui̱ni̱t. .EU la̱ huan nac Escrituras:Cama li̱chihui̱naná̱n ixlacati̱ncán quinata̱camán,
cama tli̱niyá̱n alabanzas ní tatamakstoka talakachixcuhui̱yá̱n. lDQ Y chí la̱ tí ca̱ma̱lacatlá̱ni̱lh cristianos ixlacatí̱n Dios y la̱ cristianos tí ca̱ma̱lacatla̱ni̱cán, huata takalhí cha̱tum ixti̱cucán. Xlá ni̱ li̱ma̱xanán ca̱li̱macá̱n cristianos ixnata̱camán, C- Dios tlahuani̱t la̱ta tú anán y la̱ta tú huí huá tamacuaní y lacasquini̱t hua̱k ixcamán natali̱pa̱xahuá tú ma̱lacnú Jesucristo tí quinca̱lakma̱xtuni̱tán, pues xlá ma̱cchá̱ni̱lh tú ixlacasquín Dios acxni li̱tamákxtakli na̱kxtakajnán. ^B5 Pero chí acxilá̱u Jesús, amá tí li̱mákxtakli Dios laktzú quilhtamacú ni̱ nakalhí ixli̱tlihueke ni̱ para la̱ takalhí ángeles, kalhí lanca y li̱pa̱xáu ixpu̱táhui̱lh porque li̱tamákxtakli namakni̱cán quilakapu̱xokocán; Dios quinca̱cxilhlacachín y huá li̱ma̱tlá̱ni̱lh cani̱lh Cristo hua̱k quilacatacán. AMa̱xqui̱ni̱ta li̱tlá̱n nama̱paksí hua̱k la̱ta tú huí. Para Dios li̱lhca̱ni̱t natama̱paksí cristianos la̱ta tú huí, hua̱k la̱ta tú anán mini̱ní huá naca̱ma̱paksí. Pero aquín acxilá̱u xlacata la̱ta tú huí ni̱ hua̱k takaxmatní. @#Laktzú quilhtamacú li̱makxtakni̱ta ni̱ cakálhi̱lh li̱tlihueke ni̱ para la̱ takalhí ángeles,
pero ma̱xqui̱ni̱ta li̱tlá̱n nakalhí lanca y li̱pa̱xáu ixpu̱táhui̱lh,
porque li̱makxtakni̱ta nacuentaja hua̱k la̱ta tú tlahuani̱ta; ?-Xlá li̱lhca̱ni̱t cha̱tum tí chuné li̱chihui̱nancani̱t nac Escrituras:Oh Dios, ¿tucu ixlakxtu cha̱tum cristiano?¿Hua̱nchi lacapa̱stacni̱ta acxilhlacachipina?¿Tucu liacxila cha̱tunu cristiano?¿Hua̱nchi li̱puhuana tú pa̱xtoka? >/Dios ni̱ li̱lhca̱ni̱t cha̱tum ángel nama̱paksi̱nán nac ixtapáksi̱t ni̱ma̱ cca̱li̱ta̱chihui̱namá̱n ma̱lacatzuqui̱ni̱t. p=YXa̱huá Dios ma̱lulokni̱t hua̱k xli̱ca̱na porque lhu̱hua tú quinca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱tán, ca̱tlahuani̱t laclanca ixtascújut, li̱lacahua̱nani̱táu tú ni̱cxni ixacxilhni̱táu, y lhu̱hua tú ma̱s quinca̱li̱ma̱xqui̱ni̱tán ixli̱tlihueke Espíritu Santo la̱ xlá lacasquini̱t. Cristo ma̱ta̱xtucni̱t li̱tanú Ixkahuasa Dios d<AHuá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿puhuaná̱tit huixín ni̱ caquintica̱ma̱xoko̱ni̱cán para lakmakaná̱u namá lanca tapa̱xahuá̱n la̱ nataxtuniyá̱u ni̱ma̱ quinca̱ma̱lacnu̱niyá̱n Dios? Jaé li̱pa̱xáu tachihuí̱n pu̱la li̱chihuí̱nalh Quimpu̱chinacán, y tí takáxmatli quinca̱ma̱luloknini̱tán aquín hua̱k xli̱ca̱na. O;Ca̱ksántit xlacata tú tali̱chihuí̱nalh ángeles hua̱k kantáxtulh, y tí tatzacá̱tnalh y takaxmatmákalh tú tali̱chihuí̱nalh ca̱ma̱xqui̱ca ixtaxoko̱ncán ni̱ma̱ ixca̱mini̱ní. R: Para Dios chú li̱chihui̱nani̱t Ixkahuasa ma̱s quinca̱mini̱niyá̱n ni̱ nali̱makxtaká̱u kaxmatá̱u tú quinca̱ma̱si̱nicani̱tán xlacata ni̱ na̱ktzanka̱yá̱u chipayá̱u tunuj tijia. +9 QPorque hua̱k ángeles tali̱tanú ixcha̱lhca̱tnaní̱n Dios; xlá ca̱ma̱lakachá xlacata natamakta̱yá cristianos tí ca̱li̱lhca̱ni̱t natataxtuní.o8 Y Dios ni̱cxni huánilh cha̱tum ángel jaé tachihuí̱n tú huánilh Ixkahuasa:Catahuila ixpa̱xtú̱n cquimpu̱ma̱paksí̱n,
hasta xní nacca̱makatlajá hua̱k mienemigos
xlacata acxtum natalakachixcuhui̱yá̱n. D7  y pa̱t ca̱lakkapsa la̱ aktum lháka̱t,
pa̱t ca̱lakxta̱pali̱ya la̱ acxni talakxtunancán.Pero huix ni̱cxni pa̱t talakxta̱pali̱ya,
milatáma̱t ni̱ ama laksputa. $6 C Xlacán ama talaksputa, pero huix ta̱yanípa̱t nahuán cani̱cxnihuá,
hua̱k ama talaclakó la̱ aktum aklhchú lháka̱t tú yaj tú macuán. C5  Alacatum na̱ huampá nac Salmos:Huix Ixpu̱chinacán hua̱k tú talama̱na, la̱ta maka̱sá ca̱xtlahua ní natahuilá ca̱quilhtamacú,
y mimacán li̱tlahua akapú̱n. e4 E Huix lakmakani̱ta tú ni̱ tla̱n, lakati̱ni̱ta tla̱n catzi̱ya;
huá xlacata Dios, Mimpu̱chiná Dios li̱lhca̱ni̱tán
ma̱s li̱pa̱xáu nama̱paksi̱nana que la̱ xa̱makapitzi tí tama̱paksi̱nani̱t. E3 Pero Ixkahuasa chuné li̱chihui̱nán:Huix Dios, mintapáksi̱t ni̱cxni ama laksputa
porque huata huix tla̱n tancs ma̱paksi̱nana y stalhca pa̱t ma̱sta̱ya taxokó̱n. !2 =Dios chuné ca̱li̱chihuí̱nalh ángeles:Ixángeles ca̱li̱macá̱n caj la̱ u̱n,
ixcha̱lhca̱tnaní̱n ca̱li̱macá̱n la̱ lhcúya̱t. 1 1Chuná li̱tum acxni macáchilh jaé xapuxcu Ixkahuasa ca̱quilhtamacú huá:Catalakachixcúhui̱lh hua̱k ángeles tí tata̱lama̱na Dios. d0 CCa̱ksántit xlacata Dios ni̱cxni huánilh cha̱tum ángel:Huix Quinkahuasa;
aquit chí cli̱tanu̱ni̱t minti̱cú. Alacatum huampá:Aquit cama li̱tanú ixti̱cú,
y xlá ama li̱tanú quinkahuasa. {/ qIxkahuasa Dios ca̱kapu̱lani̱t ángeles porque maklhti̱nani̱t ma̱s lanca ixpu̱táhui̱lh que ángeles. . Xlá ma̱sí ixli̱lanca ixli̱tlihueke Dios, li̱tanú ixma̱su̱y la̱ kalhí ixkásat Dios, y ixli̱tlihueke ixtachihuí̱n ca̱ma̱xquí tú natali̱latamá ni̱ natalaksputa la̱ta tú anán. Xlá quinca̱xapanín quintala̱kalhi̱ncán y a̱stá̱n alh tahuilá nac ixpa̱xtú̱n Dios ni̱ma̱ huí nac akapú̱n. Ixkahuasa Dios ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱tlihueke - Pero chí jaé quilhtamacú ma̱lakácha̱lh Ixkahuasa xlacata naquinca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n tú ixtalacapastacni, namá tí maktlahuani̱t hua̱k la̱ta tú huí ca̱quilhtamacú y macama̱xqui̱ni̱t nama̱paksí hua̱k la̱ta tú huí ca̱quilhtamacú. C, Dios ca̱ma̱lakachá̱nilh profetas xalakmaká̱n quili̱talakapasnicán; ni̱ caj maktum ca̱ta̱chihuí̱nalh y lhu̱hua tú ca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh la̱ta maká̱n quilhtamacú. +&Li̱ta̱camán, Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱lakalhamán y caca̱makta̱yán hua̱k huixín. ¡Chuná calalh, amén!v*e&Aquit yaj clacasquín caquintata̱rá̱slakli namá tí ni̱ quintali̱ma̱nú apóstol. Clacasquín ixacxílhtit la̱ macxtutu̱hua la̱ta cakxtakajnani̱t xlacata nacatzi̱yá̱tit aquit ixapóstol Jesucristo tí cli̱scujni̱t. {)o&Dios caca̱lakalhamán y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t hua̱k huixín tí lakxta̱pali̱ni̱tántit ni̱ tla̱n minkasatcán la̱ judíos y tí ni̱ judíos, tí xli̱ca̱na li̱tanu̱yá̱tit ixcamán Dios tí ca̱lacsacni̱t. ({&Porque para ta̱talakxtumi̱ni̱táu Cristo Jesús ni̱ capuhuántit quinca̱macuaniyá̱n para circuncidarlani̱táu o ni̱ circuncidarlani̱táu, tú ma̱s quinca̱macuaniyá̱n cama̱sí̱u lakxta̱ta̱pali̱ni̱táu ni̱ tla̱n quinkasatcán. r']&Aquit ni̱tú cliaklhu̱hua̱tnamputún, huata ccatzí tí li̱pa̱huán Cristo tla̱n taxtuní. Aquit yaj cli̱puhuán tú cpa̱xtoka ca̱quilhtamacú la̱ cacakxtokohuácalh nac culu̱s. Chí cli̱puhuán la̱ nacmacuaní Cristo. N&& Namá tí tacircuncidarlani̱t ni̱ para huá tama̱kantaxtí hua̱k ixley Moisés, pero talacasquín cacircundidarlátit huixín xlacata tla̱n natalactlancán xlacán mima̱kalhtahuake̱nacán. N%& Namá tí ca̱kastacya̱huamá̱n cacircuncidarlátit huata taputzama̱na naca̱li̱pa̱huancán pues tacatzí para tahuán tla̱n taxtunicán huata li̱pa̱huancán Cristo naca̱si̱tzi̱nicán. q$[& Chí tú cama ca̱huaniyá̱n quimacán cama li̱tzoka y ¡ca̱cxílhtit la̱ ixlilanca quiletra! 0#Y& Huixín catlahuanítit li̱tlá̱n tí maclacasquín acxni tla̱n y li̱huacá quinta̱camcán tí tali̱pa̱huán Cristo. Pablo ca̱huaní hasta cha̱lí cristianos :"m& Huá cca̱lihuaniyá̱n ni̱cxni cali̱makxtáktit tlahuayá̱tit tú tla̱n porque para ni̱ tatlaji̱yá̱tit nachá̱n quilhtamacú na̱cxilá̱tit tú li̱scujni̱tántit. Q!&Para cha̱tum cristiano huata tlahuá tú lakatí ixmacni, chama la̱ ni̱ tla̱n tachaná̱n y tú nama̱xquí ni̱ ama macuaní chá ama ma̱laktzanké. Pero tí tlahuá tú lakatí Espíritu Santo chama la̱ tla̱n tachaná̱n y ama maklhti̱nán li̱pa̱xáu ixlatáma̱t nac akapú̱n ni̱ma̱ ma̱lacnú Espíritu Santo. ) K&Huixín ni̱ cata̱kskahuítit para puhuaná̱tit tla̱n kaxmatmakaná̱tit Dios y ni̱ xoko̱naná̱tit porque cha̱tunu ama puxa ixtahuácat tú chalh. 9&Chí cca̱huaniyá̱n tamaclacasquiní naca̱ma̱xqui̱yá̱tit tú natali̱hua̱yán amá tí ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n ixtachihuí̱n Dios. yk&Porque cha̱tunu li̱n ixtacuca nac ixlatáma̱t y cali̱lacapa̱stácnalh tú mini̱ní y tú ni̱ mini̱ní. %C&Cha̱tunu calacpútzalh para chuná tú tlahuama xlacata tla̱n nali̱pa̱xahuá ixtascújut y ni̱ naca̱ta̱talacastuca xa̱makapitzi acxni tú tlahuá. .U&Aquit cca̱huaniyá̱n, ixacstu ta̱kskahuí amá tí li̱tanú tali̱pa̱u ni̱ lá ca̱makta̱yá xa̱makapitzi, porque ixacstu ma̱sí ni̱tú li̱macuán. 6e&Para huixín ma̱kantaxti̱putuná̱tit tú li̱ma̱paksi̱nán Cristo cala̱makta̱yátit cha̱tum chá̱tum la̱ta̱cucayá̱tit tú pa̱xtoká̱tit nac milatama̱tcán.  &Li̱ta̱camán, huixín tí ca̱kskalhli̱ná̱n Espíritu Santo ca̱li̱tlá̱n camakta̱yátit tí aktzanká tlahuá tala̱kalhí̱n. Ni̱ calactlancántit porque ni̱ catzi̱yá̱tit para xamaktum huixín na̱ktzanka̱yá̱tit tlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n. 'G&xlacata ni̱ nalacputzayá̱u li̱lactlancaná̱u tú kalhi̱yá̱u, ni̱ para nalakcatzaná̱u tú takalhí xa̱makapitzi pues chuná tzucú tasi̱tzi.O&Para Espíritu Santo quinca̱makta̱yani̱tán nali̱pa̱huaná̱u Cristo, na̱ tla̱n li̱makxtaká̱u quinca̱kskalhí̱n quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n tú quili̱tlahuatcán cha̱li cha̱lí, !&Porque tí tali̱pa̱huán Cristo, yaj ca̱makatlajá li̱xcájnit ixkasatcán ni̱ma̱ ixca̱ma̱tlahuí tatzaca̱tni y tú ni̱ tla̱n.  &ni̱ talactlancán, ni̱ tlakaj talá nac ixlatama̱tcán. Para chuná jaé latapa̱yá̱tit ni̱cxni tí catica̱li̱huanín. &Pero tí tali̱makxtaka caca̱kskálhli̱lh Espíritu Santo tama̱sí la̱ tara̱lakalhamán, tapa̱xahuá, ca̱li̱tlá̱n talama̱na, ni̱ sok tasi̱tzí, tara̱cxilhlacachá̱n, talakatí tatlahuá tú tla̱n, tama̱kantaxtí tú talactanú, +O&talaksi̱tzí tú takalhí xa̱makapitzi, tara̱makní, takachi̱tapu̱lí, talakatí macxtum tamakapa̱xahuá ixmacnicán, y lhu̱hua ma̱s tú li̱xcájnit tatlahuá. Ni̱ caj maktum cca̱huanini̱tán xlacata tí tatlahuá jaé tatzaca̱tni ni̱ ama tachá̱n nac ixpu̱latama̱n Dios. ^5&talakachixcuhuí pu̱laktumi̱n, tara̱scuhuá, ni̱ tara̱cxilhputún, tara̱slaka, hua̱k talakcatzán, tara̱makasi̱tzí, lhu̱hua tú ta̱kchipá, talactlahuá tú laclhca̱cani̱t, tama̱pitzí cristianos, )&Aquit clacasquín caca̱li̱lacahua̱nántit tí tatakoké tú ca̱ma̱cxcatzi̱ní li̱xcájnit ixkasatcán; namá cristianos ma̱squi tamakaxtoka taputzá la̱ tata̱tzaca̱tnán tunu cristiano, tatlahuá tú li̱xcájnit, talakatí tamakapa̱xahuá ixmacnicán, &Para xli̱ca̱na Espíritu Santo ca̱kskalhi̱ma̱n yaj liakatuyuná̱tit para ni̱ ma̱kantaxti̱yá̱tit ixley Moisés. 4a&Porque li̱xcájnit minkasatcán ni̱ kaxmatputún tú quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n Espíritu Santo y tú tla̱n quinca̱ma̱cxcatzi̱niyá̱n Espíritu Santo ma̱laksputuputún. Catunu aquín ni̱ catzi̱yá̱u tú nakaxmatá̱u porque acxtum quinca̱ktlakahuacaputuná̱n naca̱li̱scujá̱u. |q&Li̱ta̱camán, aquit cca̱kastacya̱huayá̱n catlahuátit tú ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n Espíritu Santo, ni̱ catakokétit tú ca̱ma̱cxcatzi̱niyá̱n li̱xcájnit minkasatcán ni̱ma̱ kalhi̱yá̱tit nac mintalacapa̱stacnicán. c?&Pero para ni̱ la̱lakalhamaná̱tit, chá huata la̱xcayá̱tit y la̱lhkatá̱tit la̱ mi̱stu̱n ¡skálalh! Porque tla̱n la̱lactlahuayá̱tit mi̱cstucán. Tí tali̱pa̱huán Dios tatlahuá tú lacasquín Dios W '&Namá cristiano tí tlahuá tú cama ca̱huaniyá̱n, qui̱taxtú la̱ cama̱kantáxti̱lh hua̱k ixley Moisés: “Caca̱lakalhámanti minta̱cristiano na̱ chuná la̱ huix lacasquina calakalhamanca.” H  & Li̱ta̱camán, Dios ca̱lacsacni̱tán naca̱lakma̱xtuyá̱n ixmacán tí ixca̱li̱kalhi̱yá̱n la̱ ixtachí̱n; pero jaé ni̱ huamputún natlahuayá̱tit la̱ta tú lacasquiná̱tit, tó̱; Dios lacasquín cala̱li̱scújtit cha̱tum chá̱tum xlacata nama̱si̱yá̱tit xli̱ca̱na la̱lakalhamaná̱tit. ' G& Namá tí ca̱ma̱klhu̱hua̱tni̱má̱n nacircuncidarlayá̱tit ma̱s tla̱n ixca̱huaní̱nilh catachucu̱cti̱ko̱lh tú takalhí xlacata natali̱catzí. > u& Li̱ta̱camán, ca̱najlayá̱tit huixín tú quintali̱ya̱huá makapitzi, para xacmá̱si̱lh catacircuncidárlalh cristianos xlacata natataxtuní namá judíos yaj ixquintasi̱tzí̱nilh. Porque xlacán tapuhuán tamaclacasquiní catacircuncidárlalh tí tali̱pa̱huán Cristo xlacata natataxtuní. [ /& Aquit tancs cli̱pa̱huán Quimpu̱chinacán y cpuhuán nama̱ti̱tumi̱pará mintalacapa̱stacnicán y namá tí ca̱ma̱katuyi̱má̱n ama xoko̱nán, Dios ni̱ ama li̱lacachá̱n tucu ixka̱sat ixuani̱t. 3& Para makapitzi huixín ma̱tla̱ni̱yá̱tit tú qui̱taxtuma ni̱ ca̱ktzonksuátit xlacata “actzú levadura ma̱xcuti̱kó hua̱k squítit.” xi&Aquit cpuhuán ni̱ Dios ca̱ma̱katuyí̱n porque huá Dios ca̱lacsacni̱tán nali̱pa̱huaná̱tit Cristo. &Huixín tla̱n ixtla̱huampa̱nántit. ¿Ticu ca̱ma̱katuyí̱n xlacata nalakmakaná̱tit tú ixca̱najlani̱tántit? O&Y para tancs li̱pa̱huaná̱u xlá ni̱ caso tlahuá para circundidarlani̱táu o ni̱ circuncidarlani̱táu, xlá lacasquín tancs cali̱pa̱huáu y cama̱sí̱u xli̱ca̱na la̱lakalhamaná̱u. lQ&Pero aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús, Espíritu Santo quinca̱makta̱yayá̱n naca̱najlayá̱u Cristo quinca̱lakma̱xtún xlacata yaj najicuaniyá̱u ma̱lacatzuhui̱yá̱u Dios ma̱squi ixkalhi̱yá̱u tala̱kalhí̱n. !;&y entonces Cristo kalhta̱xtú, lakmakán ixtalakalhamá̱n Dios ni̱ma̱ ma̱lacnú porque ixacstu lacputzá la̱ natalacatla̱ní ixlacatí̱n Dios. 7&porque cati̱huá tí circuncidarlá xlacata nataxtuní tamaclacasquiní nama̱kantaxtí hua̱k lactzu lactzú tú li̱ma̱paksi̱nán ixley Moisés 7g&Aquit Pablo ni̱ aklhu̱hua tachihuí̱n cca̱huaniyá̱n, para circuncidarlaputuná̱tit xlacata nataxtuniyá̱tit ni̱tú ca̱li̱macuaniyá̱n tú tláhualh Cristo,  &Li̱ta̱camán, Cristo quinca̱lakma̱xtuni̱tán xlacata yaj nali̱tanu̱yá̱u la̱ ixtachí̱n ixley Moisés. ¿Hua̱nchi ni̱ tancs ca̱najlayá̱tit xlacata huá ca̱lakma̱xtuni̱tán? ¿Hua̱nchi actahuacayá̱tit li̱tanu̱parayá̱tit la̱ tachí̱n? s-~|{znyfxx vvutsnrqqpnonnDmlkXjjOihgf0dccUbTau_^^\[YXXHWwVUUScR3QxP0NML*JI7H%ED0CBB @/?>=Na̱ chuná Isaac ca̱ma̱cxactzí̱ni̱lh ixlakkahuasán Jacob y Esaú tú Dios ixma̱lacnu̱ni̱t naca̱ma̱xquí cha̱tunu porque li̱pá̱hualh ca̱najlá tú huan Dios. b= Abraham ixcatzí xlacata Dios kalhí li̱tlihueke ca̱ma̱lacastacuaní ni̱n ca̱li̱ní̱n y tla̱n puhuaná̱u caj la̱ ixma̱su̱y xlacata Abraham maklhti̱nampá ixkahuasa la̱ calacastacuánalh ca̱li̱ní̱n. _7 Ixuanini̱t xlacata: “Minkahuasa Isaac ama ca̱ma̱lhu̱huí mili̱talakapasni.” p Y Na̱ calacapa̱stáctit, acxni Dios lí̱cxilhli Abraham, xlá li̱pá̱hualh ca̱nájlalh tú huánilh y ixama li̱lakachixcuhuí makní Isaac amá tancstum ixkahuasa ni̱ma̱ ixma̱lacnu̱ni̱t ama li̱tlahuá ixtascújut. 0 Y Pero xlacán ixtaputzama̱na aktum ma̱s li̱pa̱xáu pu̱latama̱n amá pu̱latama̱n xalac akapú̱n ni̱ma ni̱cxni lakó. Huá xlacata Dios ni̱ ca̱li̱ma̱xanán y li̱tanú huá Ixpu̱chinacán tí tali̱pa̱huán porque ca̱xtlahuani̱ttá aktum ca̱chiquí̱n ní ama ca̱ta̱latamá.  ' Chí calacpuhuántit, para xlacán ixtitali̱chihuí̱nalh taputzama̱na amá pu̱latama̱n ní tatáxtulh tla̱n ixtitataspitpá aná. * M Y tí chuná jaé tachihuí̱nalh quinca̱ma̱ma̱kachakxi̱ni̱yá̱n xlacata xlacán taputzama̱najcú aktum pu̱latama̱n ní natatamakxtaka cani̱cxnihuá. y Hua̱k namá cristianos táni̱lh la̱ta ya̱ para ixma̱kantaxtí Dios tú ma̱lácnu̱lh; pero xlacán tali̱pá̱hualh taca̱nájlalh ixtachihuí̱n y tali̱lacáchilh tí ixama ma̱stá Dios y tali̱pa̱xáhualh acxni tá̱cxilhli. Xlacán ta̱cxcátzi̱lh xlacata jaé ca̱quilhtamacú caj tati̱táxtulh la̱ maktla̱u o la̱ tí an latamá mákat pu̱latama̱n. oW Chuná jaé cha̱tum chixcú tí casi ixko̱luxni̱majá tamakástacli ixcamancán y xlá li̱cuánit lhú̱hualh la̱ stacu xala akapú̱n, o la̱ kastunu muntzaya xalac xquilhtú̱n pupunú ni̱ma̱ ni̱ lá ca̱pu̱tlekecán. /W Na̱ chuná Sara ixta̱cha̱t Abraham ma̱squi cha̱ttá ixuani̱t xlacata nakalhí skata, xlá li̱pá̱hualh ca̱nájlalh tú huánilh Dios y maklhtí̱nalh li̱tlihueke ma̱lakahuáni̱lh xli̱ca̱na cha̱tum ixkahuasa porque ni̱ aklhu̱huá̱tnalh Dios ma̱kantaxtí tú ma̱lacnú. "= Pero Abraham ni̱ li̱mákxtakli lacachá̱n ixama cha̱n amá nac ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ni̱cxni ama lakó porque Dios lacsacxtuni̱t y tlahuani̱t. `9 Y amá nac pu̱latama̱n ni̱ma̱ ixma̱lacnu̱nicani̱t latáma̱lh la̱ cha̱tum li̱maxken. Pero hua̱k pá̱ti̱lh porque tancs ixli̱pa̱huán Dios, hasta pu̱tahui lactzú pú̱ca̱sni ni̱ma̱ ixca̱li̱tlahuacán ixmakxu̱hua borrego. Isaac y Jacob na̱ chuná talatáma̱lh porque na̱ ixtakalhi̱ma̱na tú ixma̱lacnu̱ni̱t Dios. 9 Abraham na̱ chuná quinca̱ma̱si̱niyá̱n, acxni Dios ta̱chihuí̱nalh catáxtulh xlacata naán maklhti̱nán amá pu̱latama̱n ni̱ma̱ ixama macama̱xquí, xlá li̱pá̱hualh ca̱nájlalh tú huánilh, káxmatli y táxtulh ma̱squi ni̱ ixcatzí nicu ixama cha̱n. a; Na̱ camá̱n ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n Noé, acxni Dios ma̱cxcatzí̱ni̱lh tú ixama qui̱taxtú, ma̱squi ni̱ naj tú ixtasí, xlá li̱pá̱hualh ca̱nájlalh tú huánilh y tzúculh tlahuá amá lanca barco xlacata naca̱lakma̱xtú ixli̱talakapasni porque maká̱klhalh tú ixama min. Chuná Noé caj xlacata li̱pá̱hualh Dios ca̱ma̱ma̱xáni̱lh hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú y Dios li̱má̱nu̱lh ixcam tí lakalhamán porque huata tí tancs li̱pa̱huán Dios li̱ma̱nú ixcam tí tla̱n nama̱lacatzuhuí. Abraham, Sara, Isaac y Jacob tancs tali̱pa̱huán Dios R Porque Dios huata ca̱cxilhlacachín tí tancs tali̱pa̱huán. Amá tí ma̱lacatzuhui̱putún Dios tamaclacasquiní naca̱najlá xli̱ca̱na lama y ca̱lakalhamán tí taputzá caca̱kskálhli̱lh. q[ Chuná li̱tum Enoc alh nac akapú̱n la̱tayá, ni̱ para ni̱lh porque tancs li̱pá̱hualh Dios, y acxni lacaputzaca ni̱ taka̱sca porque Dios ixli̱ni̱t. Pero antes naán, Dios ixlakati̱ni̱t la̱ tancs li̱pá̱hualh.  Calacapa̱stáctit Caín, xlá li̱lakachixcúhui̱lh Dios tú makálalh pero ixta̱cam Abel ma̱s tancs ixli̱pa̱huán Dios, y acxni na̱ li̱lakachixcúhui̱lh Dios tú ixkalhí, Dios ma̱tlá̱ni̱lh cama̱lacatzúhui̱lh y lakáti̱lh la̱ lakachixcúhui̱lh. Huá xlacata ma̱squi Abel ni̱ni̱ttá tú tláhualh li̱chihui̱namajcú la̱ tancs li̱pá̱hualh Dios. hI Aquín ni̱ acxilhni̱táu Dios ma̱lakahuáni̱lh la̱ta tú anán ca̱quilhtamacú acxni chihuí̱nalh, pero ca̱najlayá̱u chú qui̱táxtulh porque li̱pa̱huaná̱u. Jaé qui̱taxtú Dios li̱tláhualh ixtachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ tasí, la̱ta tú tasí acxilá̱u chí. Li̱chihui̱nancán la̱ ixtali̱pa̱huán Dios Abel, Enoc y Caín u~c Xalakmaká̱n quili̱talakapasnicán, Dios ca̱cxilhlacáchilh porque taca̱nájlalh tú tali̱pá̱hualh. H}  Jaé qui̱taxtú tú li̱pa̱huaná̱u, ca̱najlayá̱u xli̱ca̱na amá̱n maklhti̱naná̱u y quinca̱macuaniyá̱n na̱cxilhlacacha̱ná̱u xli̱ca̱na huí amá tú ni̱ acxilá̱u chí. %|C 'Aquín ni̱ caca̱takokéu namá tí tatachokó xlacata naca̱lactlahuacán. Aquín cali̱pa̱huáu Dios xlacata nalakma̱xtuyá̱u quili̱stacnicán.;{o &Amá tí cma̱tlá̱ni̱lh caquima̱lacatzúhui̱lh ama ta̱yaní para tancs quili̱pa̱huán;
pero snu̱n ama li̱puhuán quili̱stacni para tachokó yaj quili̱pa̱huán. z  %Pues nac Escrituras huan:Yaj lhu̱hua quilhtamacú tzanká namín
amá tí ama min y ni̱ ama makapalá ama min. y% $Huixín cakalhí̱tit li̱camama tlahuayá̱tit la̱ta tú lacasquín Dios xlacata xlá naca̱ma̱xqui̱yá̱n la̱ta tú ma̱lacnu̱ni̱t. "x= #Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ni̱ cali̱makxtáktit li̱pa̱huaná̱tit tú acxilhlacachipini̱tántit porque xli̱ca̱na pa̱t ma̱ta̱xtucá̱tit. w "Makapitzi ca̱lakalhamántit tí ixtatanu̱ma̱na nac pu̱la̱chí̱n y hasta li̱pa̱xáu macama̱stá̱tit la̱ta tú kalhi̱yá̱tit porque ma̱kachakxí̱tit xlacata nac akapú̱n kalhi̱yá̱tit tunu ma̱s tla̱n y ni̱cxni ama lakó tú lacsacni̱tántit. av; !Ni̱ caj maktum lhu̱hua huixín ca̱li̱chiyacántit y ca̱ma̱kxtakajni̱cántit ni̱ tzamacán xlacata naca̱li̱lakasta̱nancaná̱tit, y makapitzi ca̱makta̱yátit huixín namá tí ixca̱ma̱kxtakajni̱cán. Fu Calacapa̱stáctit la̱ huixín tzucútit li̱pa̱huaná̱tit Cristo. Acxni ca̱ma̱xquí̱n ixtaxkáket tzúculh minta̱kxtakajnicán y huixín ta̱látit la̱ta tú ca̱lakchá̱n. t) ¡Li̱cuánit ama ca̱qui̱taxtuní namá tí tatahuacaya̱chá nac ixmacán xastacnán Dios! Tí lactla̱huama tla̱n tijia ni̱ catáspitli `s9 Aquín catzi̱yá̱u la̱ huani̱t Dios: “Aquit quimini̱ní nacma̱xoko̱ni̱nán, aquit cama ma̱stá taxokó̱n.” Alacatunu huan: “Quimpu̱chinacán ama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán.” Vr% Para chú tapá̱xtokli tí ixca̱ma̱paksí ixley Moisés, ¿niculá puhuaná̱tit huixín naca̱ma̱xoko̱ni̱cán namá tí talacta̱yamí Ixkahuasa Dios, talakmakán namá ixkalhni Cristo ni̱ma̱ ma̱stájalh acxni ta̱laccá̱xlalh Dios naca̱lakma̱xtú cristianos y tali̱kalhkama̱nán Espíritu Santo tí ca̱lakalhamán? bq= Huixín catzi̱yá̱tit xlacata amá tí ixkaxmatmakán tú ixli̱ma̱paksi̱nán ixley Moisés y cha̱tuy o cha̱tutu testigos tama̱luloka xli̱ca̱na, ni̱ para ixlakalhamancán tuncán li̱lha̱ca namakni̱cán. Ep Ahuata ama quinca̱lakcha̱ná̱n li̱cuánit ixtaxokó̱n Dios ni̱ma̱ laclhca̱ni̱t y ama xoko̱naná̱u nac lhcúya̱t ni̱ma̱ ca̱ma̱tunujnini̱t tí tata̱ra̱lacata̱quí Dios. Qo Chí cca̱huaniyá̱n, para aquín lakapasni̱táu tancs ixtalacapa̱stacni Dios y qui̱cstucán lakmakaná̱u ixtalakalhamá̱n Dios, yaj lá tí ama xokopará ixlacata quintala̱kalhi̱ncán. Xn) Ni̱ caca̱makslihuekéu la̱ talá makapitzi tí tali̱smani̱ni̱t yaj taán nac pu̱tamakstokni, aquín chá calacputzáu la̱ma̱xqui̱yá̱u li̱camama y ma̱s jaé quilhtamacú acxni catzi̱yá̱u talacatzuhui̱ma amá chichiní namín Quimpu̱chinacán Jesús. Tí ixacstucán ta̱ctahuacá tatzaca̱tni ma̱s ama taxoko̱nán {mo Aquín calacputzáu la̱ nala̱makta̱yayá̱u acxtum nala̱pa̱xqui̱yá̱u y nala̱tlahuaniyá̱u li̱tlá̱n. $lA Li̱ta̱camán, tancs catakokéu lacacha̱ná̱u amá tú lactanu̱ni̱táu, ¡ni̱ catachokóu! Porque Dios ama ma̱kantaxtí tú ma̱lacnu̱ni̱t. k Chí tla̱n ma̱lacatzuhui̱yá̱u Dios ixli̱hua̱k quinacujcán, tla̱n tancs li̱pa̱huaná̱u tla̱n yaj tú liakatuyún quinacujcán li̱pu̱huaná̱u quintatzaca̱tnicán y tla̱n li̱cheke̱ni̱táu quimacnicán amá staranca chúchut xalac akapú̱n. ejC Porque nac akapú̱n aquín kalhi̱yá̱u cha̱tum tali̱pa̱u xapuxcu cura y huá Cristo. piY Xastacnán Cristo ma̱lácqui̱lh y tánu̱lh namá nac ixpu̱ma̱lacatzuhui̱cán Dios ní ixli̱huancán cati̱huá natanú, xlacata tla̱n naquinca̱ma̱si̱niyá̱n sa̱sti tijia la̱ nalakcha̱ná̱u li̱pa̱xáu latáma̱t. h9 Li̱ta̱camán, Cristo ma̱stájalh ixkalhni, huá xlacata chí tla̱n ni̱tú li̱puhuaná̱u tanu̱yá̱u nac ixpu̱ma̱lacatzuhui̱cán Dios. g Huá xlacata cali̱lacpuhuántit, tí ma̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n yaj maclacasquín nama̱lacnú tza̱pu tzá̱pu li̱lakachixcuhui̱n xlacata nama̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n. Tí tali̱pa̱huán Cristo tla̱n tama̱lacatzuhuí Dios sf_ Pero a̱stá̱n huan:Ya̱cxni cama lacapa̱staca ixtala̱kalhi̱ncán ni̱ para ixtatzaca̱tnicán. e Acxni nachá̱n amá chichiní ni̱ma̱ claclhca̱ni̱t
huá jaé talacca̱xlán cama ca̱ta̱tlahuá xlacán, huan Quimpu̱chinacán:Hua̱k quintapáksi̱t cama ca̱ma̱nu̱ní nac ixnacujcán,
y cama ca̱tzoka nac ixtalacapa̱stacnicán. {do Espíritu Santo na̱ chú ma̱luloka, pues calacapa̱stáctit la̱ ma̱chihuí̱ni̱lh Dios nac Escrituras: +cO Porque calacpuhuántit, amá tí Cristo ca̱xapanini̱t ixtala̱kalhi̱ncán ca̱ma̱tlá̱ni̱lh cani̱cxnihuá acxni caj maktum macamá̱sta̱lh ixli̱stacni. b3 Aná kalhi̱ma nahuán nakantaxtú amá tú huanini̱t Dios: “Cama ca̱makatlajá hua̱k mienemigos xlacata acxtum natalakachixcuhui̱yá̱n.” 0aY Pero Jesucristo caj maktum li̱lakachixcuhuí̱nalh ixli̱stacni y xápalh hua̱k ixtala̱kalhi̱ncán cristianos cani̱cxnihuá, y chí huí nac ixpa̱xtú̱n Dios. m`S Ma̱squi catzi̱yá̱u li̱lakachixcuhui̱n ni̱ma̱ tama̱lacnú curas cha̱li cha̱lí ni̱ lá taxapá hua̱k ixtala̱kalhi̱ncán cristianos, xlacán la̱tiyá tama̱lacnú pi̱hua pi̱huá ixli̱lakachixcuhui̱ncán. A_{ Cristo ma̱kantáxti̱lh tú lacásquilh Dios y acxni ni̱lh quilakapu̱xokocán quinca̱ma̱tla̱ní̱n ixlacatí̱n porque li̱lakachixcúhui̱lh ixmacni caj maktum cani̱cxnihuá. "^= Astá̱n huan: “Oh Dios, uchu cmin xlacata nactlahuá tú huix lacasquina.” Jaé qui̱taxtú Dios lakmakán la̱ta tú xla̱huán ixli̱lakachixcuhui̱cán, y ma̱s lakáti̱lh la̱ Jesús macamá̱sta̱lh ixli̱stacni y huá ma̱tlá̱ni̱lh naca̱li̱xapá tala̱kalhí̱n. y]k Chí cama ca̱lacspi̱tniyá̱n: Dios ni̱ lacasquín ni̱ para ma̱tla̱ní li̱lakachixcuhui̱n y quitzistancaní̱n ni̱ma ca̱makni̱cán xlacata naca̱li̱xapacán tala̱kalhí̱n ma̱squi ixley Moisés chú li̱ma̱paksi̱nán. 5\c Entonces aquit cuá: “Oh Dios, uchu cmin xlacata nactlahuá tú huix lacasquina,
porque chú tatzokni̱t quilacata nac libro ní tatzokni̱t ixtachihuí̱n Dios.” Q[ Huix ni̱ ma̱tla̱ni̱ya camakni̱nica quitzistancaní̱n tú nalhcuyucán nac pu̱lakachixcuhui̱n
y cama̱lacnu̱nica ti̱pa̱katzi li̱lakachixcuhui̱n xlacata naxapaya tala̱kalhí̱n. }Zs Cristo acxni milh ca̱quilhtamacú huá:Huix ni̱cxni lacasquini̱ta ixkalhnicán quitzistancaní̱n o catu̱ya̱huá li̱lakachixcuhui̱n ixlakapu̱xoko tala̱kalhí̱n,
huix chá ma̱ca̱xni̱ta quimacni nacmacuaniyá̱n. oYW Porque ixkalhnicán quitzistancaní̱n ni̱ lá xli̱ca̱na taxapá ixtala̱kalhi̱ncán cristianos. X Pero xlacán ca̱ta cá̱ta talacapa̱staca xlacata la̱tiyá takalhí ixtala̱kalhi̱ncán acxni lakachixcuhui̱nancán. W} Para ixtacátzi̱lh namá ixli̱lakachixcuhui̱ncán xli̱ca̱na ixca̱xapanini̱t ixtala̱kalhi̱ncán yaj ixtalakachixcuhuí̱nalh ca̱ta cá̱ta, porque tí catzí talacatla̱ni̱ni̱t xapani̱t ixtala̱kalhí̱n yaj liakatuyún ixtatzaca̱tni. )V M Dios ni̱ ixli̱lhca̱ni̱t ixley Moisés xli̱ca̱na ama ca̱lakma̱xtú cristianos; ixley Moisés caj ixma̱su̱y la̱ta tú tla̱n ixlaclha̱ni̱t Dios ixama macamín a̱stá̱n. Huá xlacata namá cristianos ixtalakachixcuhui̱nán ca̱ta cá̱ta y pi̱hua pi̱huá xlacata naca̱ma̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhi̱ncán; pero ni̱ lá tancs tacátzi̱lh xli̱ca̱na ixtatalacatla̱ni̱ni̱t ixlacatí̱n Dios. jUM Pues na̱ chuna qui̱taxtuní Cristo huata maktum macamá̱sta̱lh ixli̱stacni xlacata naca̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncán cristianos, y a̱stá̱n ama mimpará ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú, pero ni̱ xlacata ama mimpará ca̱xapanipará ixtala̱kalhi̱ncán cristianos, sino que mima ca̱tiyá tí tataxtunini̱t y takalhi̱ma̱na ama tata̱án.T- Aquín catzi̱yá̱u xlacata cristianos huata maktum taní y a̱stá̱n ama takalhí amá chichiní acxni naca̱ta̱tlahuacán taxokó̱n. IS  Para ixtitamaclacasquínilh maklhu̱hua nalakachixcuhui̱nán xlá maklhu̱hua ni̱ni̱ttá ixtihua la̱ta tilacatzúculh ca̱quilhtamacú; pero xlá milh acxni áccha̱lh quilhtamacú ni̱ma̱ ixlaclhca̱cani̱t y caj maktum macamá̱sta̱lh ixli̱stacni xlacata tla̱n naxapá ixtala̱kalhi̱ncán hua̱k cristianos. >Ru Pues xlá huata maktum ma̱lácnu̱lh ixkalhni acxni ni̱lh quilacatacán, ni̱ maklhu̱hua ama ma̱stajá ixkalhni nali̱lakachixcuhui̱nán la̱ namá cati̱huá xapuxcu cura tí tanú ca̱ta cá̱ta li̱lakachixcuhui̱nán ti̱pa̱katzi ixkalhnicán quitzistancaní̱n nac ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios. Q' Porque Cristo ni̱ tánu̱lh nac aktum pu̱siculan nama̱lacnú ixkalhni nac ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios ni̱ma̱ tatlahuani̱t lacchixcuhuí̱n ma̱squi ixma̱su̱y ixuani̱t tú huí nac akapú̱n, tó̱; Cristo tánu̱lh nac pu̱lakachixcuhui̱n ni̱ma̱ xli̱ca̱na tlahuani̱t Dios nac akapú̱n y aná huí ixpa̱xtú̱n quinca̱lacati̱ta̱yamá̱n nahuán hua̱k aquín cani̱cxnihuá. GP Namá ixpu̱siculan Dios xla lháka̱t ixma̱su̱y ni̱ma̱ huilachá nac akapú̱n y Moisés li̱sicuna̱tláhualh acxni ca̱li̱nipxko̱lh namá ixkalhnicán quitzistancaní̱n xlacata nama̱ke̱nu̱ní tú li̱xcájnit ixkalhí; pero ni̱ma̱ huilachá nac akapú̱n li̱lakachixcuhui̱cán tú ma̱s tla̱n. O/ Porque nac ixli̱ma̱paksí̱n Dios huan xlacata huata kalhni tla̱n naca̱li̱ma̱ke̱nu̱nicán tú li̱xcájnit takalhí la̱ta tú anán, y tí ni̱ li̱lakachixcuhui̱nán kalhni ni̱ lá ma̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n. Cristo li̱lakachixcuhui̱nán ixkalhni EN Moisés na̱ li̱sicuna̱tláhualh amá ixkalhnicán quitzistancaní̱n, hua̱k ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios xla lháka̱t y la̱ta tú ixca̱maclacasquincán nac pu̱lakachixcuhui̱n. M Chuné ca̱huánilh: “Jaé kalhni, Dios li̱ma̱luloka ixtalacca̱xlán ni̱ma̱ ca̱ta̱tlahuamá̱n hua̱k huixín.” YL+ y chuná jaé amá quilhtamacú acxni Moisés ca̱li̱kalhtahuakaniko̱lh cristianos ixli̱ma̱paksí̱n Dios ni̱ma̱ ixma̱xqui̱ni̱t, chípalh akastum ixpakén quihui xla hisopo y aktum actzú tzutzoko lháka̱t, ca̱má̱kju̱lh lacatum ní quilhtum ixuí ixkalhni becerros y borregos ni̱ma̱ ca̱makni̱ca, ixta̱tlahuacani̱t chúchut; y huá amá kalhni ca̱li̱nipxko̱lh ca̱li̱sicuna̱tláhualh libro ni̱ma̱ má̱xqui̱lh Dios y hua̱k cristianos. \K1 Na̱ chuná namá xla̱huán ixtalacca̱xlán ni̱ma̱ má̱sta̱lh Dios ni̱ lá ixkalhí li̱tlihueke tú ixma̱lacnu̱ni̱t hasta namakni̱cán tantum quitzistanca y nali̱lakachixcuhui̱cán ixkalhni; J) Porque para lamajcú xapu̱chiná ni̱ lá tú ma̱paksí namá tí ama ta̱makxtakcán herencia ma̱squi kalhí xatalacca̱xlán ixcápsnat. $IA Huixín catzi̱yá̱tit xlacata aktum xatalacca̱xlán cápsnat xla herencia huata tla̱n ma̱paksí tí ta̱makxtakca hasta acxni ní xapu̱chiná. 7Hg Dios ma̱xqui̱ni̱t Cristo sa̱sti ixtalacca̱xlán xlacata naca̱lacati̱ta̱yá cristianos; porque acxni ni̱lh Cristo Dios ma̱tlá̱ni̱lh ta̱lacca̱xlá ca̱ma̱tzanke̱naní tí tatzacá̱tnalh ni̱ tama̱kantáxti̱lh tú ixli̱huán acxni xla̱huán ca̱ta̱laccá̱xlalh cristianos; pero chí hua̱k tí tali̱pa̱huán tla̱n tamaklhti̱nán amá li̱pa̱xáu latáma̱t nac akapú̱n ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t. 6Ge ¿ni̱ puhuaná̱tit ixkalhni Cristo tí ta̱yanima nahuán cani̱cxnihuá kalhí ma̱s li̱tlihueke quinca̱xapaniyá̱n hua̱k quintala̱kalhi̱ncán? Xlá quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama ixli̱hua̱k quinacujcán nali̱scujá̱u xastacnán Dios porque yaj huata lacputzayá̱u la̱ nataxtuniyá̱u y tlahuayá̱u tú ni̱ macuán; porque Cristo acxni ni̱lh y xokó̱nalh quintala̱kalhi̱ncán li̱lakachixcúhui̱lh Dios ixli̱stacni la̱ tú macuán y lakatí Dios porque ni̱ kalhí tala̱kalhí̱n. Cristo tla̱n ca̱lacati̱ta̱yá cristianos F Calacpuhuántit, para ixkalhnicán namá becerros, cabras, y xalhcaca huá̱cax ni̱ma̱ ixca̱li̱mactlahuacán cristianos tí tatzaca̱tnani̱t, ixkalhí li̱tlihueke ixca̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncán ixmacnicán caj xlacata tla̱n natalakachixcuhuí Dios, RE Cristo maktum tánu̱lh cani̱cxnihuá namá nac xa̱pu̱lactu chiqui ixpu̱ma̱lacatzuhui̱cán Dios, y xlá yaj li̱lakachixcúhui̱lh Dios ixkalhnicán borregos o becerros, sino que macamá̱sta̱lh pi̱huá ixkalhni tú ma̱stájalh acxni ni̱lh xlacata tla̱n naca̱lakma̱xtú cristianos y natata̱latamá cani̱cxnihuá. D+ Pero chí Cristo milhá ca̱quilhtamacú y xlá li̱tanú tali̱pa̱u xapuxcu cura tí Dios lí̱lhca̱lh naquinca̱macama̱xquí la̱ta tú ma̱lacnu̱ni̱t. Amá pu̱lakachixcuhui̱n nac akapú̱n ní Cristo tlahuama ixtascújut cura la̱ quinca̱lacati̱ta̱yayá̱n, ma̱s tali̱pa̱u y ma̱s quinca̱makta̱yayá̱n, porque ni̱ cristianos tatlahuani̱t y ni̱ juú huí ca̱quilhtamacú. [C/ Porque namá tahuá, li̱kotnán y lactzu lactzú li̱lakachixcuhuí̱n ni̱ma̱ ixli̱ma̱paksi̱nán Dios xlacata natali̱xapá ixtala̱kalhi̱ncán ixmacnicán y chuná tla̱n natalakachixcuhuí Dios huata ixama tamacuán hasta acxni Dios nalakxta̱palí tú xla̱huán laclhca̱ni̱t. Cristo xoko̱nán ixlakapu̱xokocán cristianos mBS Amá ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios xla lháka̱t tla̱n li̱lacahua̱naná̱u jaé quilhtamacú; pues namá quitzistancaní̱n ni̱ma̱ ixca̱makni̱cán y tunuj li̱lakachixcuhui̱n ni̱ma̱ tamacamá̱sta̱lh cristianos xlacata natalakachixcuhuí Dios ni̱ lá tancs tacátzi̱lh xli̱ca̱na ca̱xapanica ixtala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ ixtaliakatuyún. 2A] Jaé qui̱taxtú xlacata Espíritu Santo ixli̱lhca̱ni̱t que mientras ixta̱yanima ixley Moisés amá xla̱huán ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios xla lháka̱t, tla̱n naca̱macuaní cristianos; pero amá nac ixpu̱ma̱lacatzuhui̱cán Dios ni̱ naj lá ixtatalacatzuhuí hua̱k cristianos. D@ pero ixa̱pu̱lactu ixliaktuy chiqui ixpu̱ma̱lacatzuhui̱cán Dios huata tla̱n tanú xapuxcu cura maktum ca̱ta cá̱ta y li̱n ixkalhnicán quitzistancaní̱n ni̱ma̱ li̱lakachixcuhui̱nán xlacata nama̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n y ixtala̱kalhi̱ncán hua̱k cristianos ni̱ma̱ tatzaca̱tnani̱t. 7?g Dios ma̱tlahuí̱nalh jaé ixpu̱siculan xla lháka̱t y curas tla̱n tza̱pu tatanú talakachixcuhui̱nán ixlacatí̱n ní huanicán ixpu̱lacachixcuhui̱cán Dios; ,>Q Ixakspú̱n namá ca̱xa ixtaya̱na cha̱tuy lactali̱pa̱u ángeles tí ixtama̱catzi̱ni̱nán xlacata Dios ixlama aná lacatum ma̱squi ni̱ ixtasí, ixma̱spíle̱k ixpakancán ixtaliaktlapá amá ní itsquincán li̱ma̱tzankenanín. Pero chí ni̱ lá tú ma̱s li̱chihui̱naná̱u. '=G y aná ixtahuila̱na aktum pu̱lakachixcuhui̱n xla oro ní itlhcuyucán incienso y aktum ca̱xa li̱tamakslipín oro la̱ ixmacni y la̱ ixpu̱lacni ní ixtataju̱ma̱na chíhuix ní tatzokni̱t ixli̱ma̱paksí̱n Dios; na̱ aná ixtajuma la̱ aktum xa̱lu xla oro ní ixtama̱qui̱cani̱t actzú amá tahuá huanicán “maná”, na̱ aná ixtaqui̱ni̱t ixlasasa ko̱rotzí̱n Aarón y hasta ixakpuni̱ttá. u<c Ixa̱pu̱lactu ixliaktuy li̱lakatlapán ixuilapá lacatum ní ixuanicán ixpu̱ma̱lacatzuhui̱cán Dios, ; Namá ixpu̱siculan xla lháka̱t ni̱ma̱ ma̱tlahuí̱nalh ixlacatí̱n, xla̱huán ixkalhí lacatum ní ixuanicán ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios y aná ixtahuila̱na ixpu̱ya̱huacán canti̱la, aktum mesa y simi̱ta ni̱ma̱ ixli̱lakachixcuhui̱nancán. [: 1 Huixín catzi̱yá̱tit acxni Dios xla̱huán láclhca̱lh ixtalacca̱xlán ma̱tlahuí̱nalh aktum ixpu̱siculan xla lhákat juú ca̱quilhtamacú y li̱ma̱paksí̱nalh la̱ lacasquín nalakachixcuhui̱cán. M9 Calacpuhuánti, para Dios huá: “Claclhca̱ni̱t sa̱sti talacca̱xlán”, es que yaj tla̱n ni̱ma̱ xla̱huán láclhca̱lh, y tú yaj tla̱n y ko̱lún, yaj maka̱s makapalá laksputa. 8  Aquit cama ca̱lakalhamán ca̱ma̱tzanke̱naní ixtala̱kalhi̱ncán
y ya̱cxni cama lacapa̱staca ixtatzaca̱tnicán.” 7w Amá quilhtamacú ni̱ ama tamaclacasquiní tí nali̱ta̱chihui̱nán ixta̱cristianos,
o ixta̱cam caquilakápasli aquit Dios;
porque ixacstucán hua̱k ama quintalakapasa
la̱ xalakskalala y la̱ tí ni̱tú tama̱kachakxí. /6W “Acxni nachá̱n amá chichiní ni̱ma̱ claclhca̱ni̱t huá jaé talacca̱xlán cama ca̱ta̱tlahuá tí talama̱na nac Israel”, huan Quimpu̱chinacán Dios.“Hua̱k quintapáksi̱t cama ca̱ma̱nu̱ní nac ixtalacapa̱stacnicán,
cama ca̱tzoka nac ixnacujcán.Y xlacán ama quintali̱ma̱nú ixDioscán tí natali̱pa̱huán
y aquit cama ca̱li̱ma̱nú quincamán tí nacca̱lakalhamán. S5 Jaé talacca̱xlán yaj ama huan la̱ amá ni̱ma̱ cca̱ta̱tláhualh ixnati̱cún
acxni cca̱makachípalh y cca̱má̱xtulh nac pu̱latama̱n Egipto;
porque xlacán ni̱ tama̱kantáxti̱lh tú cláclhca̱lh ixlacatacán,
huá xlacata cca̱liakxtakmákalh.Chuná jaé chihui̱nán Quimpu̱chinacán Dios. (4IPero Dios ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh huá xlacata chuné ca̱li̱chihuí̱nalh nac Escrituras:Quimpu̱chinacán huan: Ama cha̱n quilhtamacú acxni cama ca̱ta̱tlahuapará tunuj talacca̱xlán
namá tí ca̱ma̱lacatzúqui̱lh Israel y tí ca̱ma̱lacatzúqui̱lh Judá. 3Porque para tú xla̱huán láclhca̱lh Dios hua̱k tla̱n ixtiqui̱táxtulh yaj ixtilacpútzalh nalaclhcá tunuj talacca̱xlán. ?2wPero Cristo namá tali̱pa̱u xapuxcu cura tí chí quinca̱lacati̱ta̱yamá̱n ma̱kantaxtí tunuj ma̱s tla̱n tascújut ní lakachixcuhui̱nán, porque xlá li̱lhca̱cani̱t naca̱lacati̱ta̱yá tú ma̱s tla̱n ama ca̱ma̱xquí Dios cristianos y xlá ama ma̱kantaxtí tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios. 1Pero la̱ta tú tatlahuá y la̱ talakachixcuhui̱nán jaé curas huata ixma̱su̱y y la̱ ixma̱spíle̱k la̱ta tú huí nac akapú̱n. Catzi̱yá̱u chú tu̱tanán porque acxni Moisés ixama ma̱lacatzuquí tlahuá ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios xlá huánilh: “Tla̱n calacapá̱stacti y catlahua la̱ amá ni̱ma̱ cma̱si̱nín nac sipi.” Tú ma̱lacnú Cristo ama ma̱kantaxtí [0/Para xlá ixlatama̱lhcú ca̱quilhtamacú ni̱ ixli̱tánu̱lh xapuxcu cura porque tahuila̱najcú curas tí tamaklhti̱nán tú natali̱lakachixcuhuí Dios cristianos la̱ li̱ma̱paksi̱nán ixley Moisés. }/sHua̱k xanapuxcún curas ca̱li̱lhca̱cán xlacata natamaklhti̱nán limosnas y quitzistancaní̱n tú natali̱lakachixcuhuí Dios, huá xlacata jaé tali̱pa̱u xapuxcu quincurajcán Cristo, na̱ tamaclacasquiní huí tú nama̱lacnú. $.AXlá scujma nac pu̱lakachixcuhui̱n ni̱ma̱ tlahuani̱t Dios nac akapú̱n y xli̱ca̱na ta̱yanima nahuán porque ni̱ lacchixcuhuí̱n tatlahuani̱t. T- #La̱ta tú li̱chihui̱nani̱táu, tú ma̱s quinca̱macuaniyá̱n es que catzi̱yá̱u kalhi̱yá̱u cha̱tum tali̱pa̱u xapuxcu cura tí huí nac ixpa̱xtú̱n ixpu̱ma̱paksí̱n Dios nac akapú̱n. W,'Ixley Moisés ca̱li̱chihui̱nán ama tali̱tanú lhu̱hua xanapuxcun curas porque siempre tatzaca̱tnán y taní; pero a̱stá̱n acxni ixma̱sta̱ni̱ttá ixli̱ma̱paksí̱n Dios tancs ma̱lácnu̱lh ixama li̱lhcán Ixkahuasa nali̱tanú xapuxcu cura porque xlá ma̱ccha̱ni̱t talacapa̱stacni nata̱yaní cani̱cxnihuá.+#Xlá ni̱ maclacasquín la̱ xa̱makapitzi xanapuxcun curas lakachixcuhui̱nán makní cha̱li cha̱lí tantum quitzistanca xlacata nama̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n y ixtala̱kalhi̱ncán hua̱k cristianos porque xlá acxni macamá̱sta̱lh ixli̱stacni y xokó̱nalh quintala̱kalhi̱ncán maktum lakachixcúhui̱lh Dios y siempre macuama nahuán la̱ ca̱lacati̱tá̱yalh cristianos. *7Aquín ixmaclacasquiná̱u cha̱tum xapuxcu cura la̱ Jesús tí ni̱ lá lacapa̱staca tú li̱xcájnit, tla̱n catzí, ni̱ kalhí tala̱kalhí̱n, ni̱ acxtum ca̱ta̱ta̱yá tí tatzaca̱tnán, y chí li̱ma̱nu̱cani̱t ma̱s lanca que la̱ta tú huí nac akapú̱n. `)9y siempre kalhí li̱tlihueke ca̱lakma̱xtú hua̱k tí tali̱pa̱huán xlacata naca̱ma̱lacatzuhuí ixlacatí̱n Dios, pues como xlá lama xastacnán cani̱cxnihuá tla̱n ca̱lacati̱ya̱yá ixlacatí̱n Dios. |(qPero como Jesús ni̱ lá ní, ni̱ maclacasquín tí natanú ixlakapu̱xoko xlacata naseguirtlahuá ixtascújut, t'aXapu̱lh lhu̱hua lacchixcuhuí̱n tali̱tánu̱lh curas porque ixtani̱ti̱lhá acxni ixtako̱lún. &Huá xlacata Jesús tla̱n quinca̱ma̱lacnu̱niyá̱n ma̱s tla̱n tapa̱xahuá̱n que ni̱ma̱ xla̱huán curas tama̱lácnu̱lh. %7Xa̱makapitzi acxni tali̱tánu̱lh curas Dios ni̱tí li̱quílhalh porque ni̱ ixkalhí tú naca̱ma̱lacnu̱ní, pero acxni lí̱lhca̱lh jaé tunuj xapuxcu cura nac Escrituras huan la̱ huá Dios:Quimpu̱chinacán Dios tancs láclhca̱lh y ni̱ ama lacxta̱palí tú ma̱lácnu̱lh:“Huix pa̱t li̱tanu̱ya xapuxcu cura cani̱cxnihuá
na̱ chuná la̱ ctilí̱lhca̱lh Melquisedec.” $Acxni Dios ma̱lácnu̱lh jaé xapuxcu cura tancs li̱quílhalh ni̱ ixakskahuinama ama li̱tanú xapuxcu cura cani̱xcnihuá. 3#_Ni̱ para ca̱ma̱ti̱tumí̱nilh ixtalacapa̱stacnicán. Pero chí tla̱n lacacha̱ná̱u tla̱n nama̱lacatzuhui̱yá̱u Dios para ma̱tla̱ni̱yá̱u tú ma̱lacnú. "Chuná jaé laclako̱lh xla̱huán li̱ma̱paksí̱n porque ni̱ ca̱ma̱ta̱yáni̱lh cristianos, ni̱ para ca̱macuánilh. Y!+Dios chuné li̱chihuí̱nalh jaé chixcú:Huix pa̱t li̱tanu̱ya xapuxcu cura cani̱cxnihuá,
na̱ chuná la̱ ctilí̱lhca̱lh Melquisedec. Jesús ta̱yaní li̱tanú xapuxcu cura cani̱cxnihuá 9 kY xlá li̱tánu̱lh xapuxcu cura ni̱ xlacata ixli̱chihui̱nancani̱t ticu ixli̱talakapasni ama tahuán, sino porque xlá ama latamá kalhí ixli̱tlihueke cani̱cxnihuá. 'GTla̱n cali̱lacapa̱stacnáu tú qui̱taxtú, Dios lí̱lhca̱lh cha̱tum tunuj chixcú tí nali̱tanú xapuxcu cura la̱ tili̱tánu̱lh Melquisedec. `9Y hua̱k aquín catzi̱yá̱u xlacata Quimpu̱chinacán Jesús ixli̱talakapasni tica̱ma̱lacatzúqui̱lh ko̱rotzí̱n Judá y Moisés ni̱tú huá ixlacatacán jaé cristianos acxni ca̱li̱chihuí̱nalh curas. B} Y amá tí li̱lhca̱ca nali̱tanú xapuxcu cura tunuj ixli̱talakapasni, y ixli̱talakapasni tí tama̱lacatzúqui̱lh ni̱ cha̱tum tí ixli̱tanu̱ni̱t cura nac ixlacatí̱n Dios. 'G Pero para li̱lhca̱cán cha̱tum tunuj xapuxcu cura na̱ talacasquiní lakxta̱pali̱cán tú li̱ma̱paksi̱nán ixley Moisés porque ni̱ chú huan. } Nac Israel tama̱lakapasní̱nalh ixley Moisés huá namá curas ixli̱talakapasni Leví y tí ca̱ma̱lacatzúqui̱lh Aarón. Chí calacpuhuántit, para xlacán xli̱ca̱na ixtitama̱tá̱xtucli talacapa̱stacni la̱ natataxtuní caj xlacata tama̱kantaxtí ixley Moisés, Dios yaj ixtilí̱lhca̱lh nalactaxtú tunu xapuxcu cura; pero xlá lí̱lhca̱lh cha̱tum la̱ Melquisedec tí ama latamá cani̱cxnihuá, y ni̱ pútzalh cha̱tum ixli̱talakapasni Aarón tí naní la̱ cati̱huá chixcú.   Porque acxni alh lakapa̱xtoka Melquisedec ya̱ ixtalakahuán ixlakkahuasán Abraham. Dios li̱lhcá cha̱tum tunu xapuxcu cura fE Tla̱n li̱ma̱nu̱yá̱u Abraham, acxni má̱xqui̱lh Melquisedec catzuntín tú ixkalhí, la̱ camá̱sta̱lh ixlacatacán Leví y ixli̱talakapasnicán curas tí tamaklhtí̱nalh catzuntín tú tama̱stá cristianos. 0YNac ixpu̱latama̱ncán judíos amá curas tí tamaklhti̱nán catzuntín tú tama̱stá xa̱makapitzi na̱ taní la̱ cati̱huá, pero tí tama̱xquí cha̱tum tí li̱tanú cura la̱ Melquisedec nac Escrituras li̱chihui̱nán la̱ camaklhtí̱nalh cha̱tum cura tí siempre lama xastacnán. |qChuná jaé tla̱n li̱lacahua̱naná̱u xlacata tí sicuna̱tlahua̱nán ma̱s lanca que tí sicuna̱tlahuacán. CPero Melquisedec ni̱ ixli̱talakapasni Leví y xlá máklhti̱lh Abraham catzuntín tú ixtlajani̱t y sicuna̱tláhualh amá chixcú tí Dios ixma̱lacnu̱nini̱t tú ixama ma̱stá. Nac ixley Moisés huan xlacata ixli̱talakapasni Leví tí ca̱li̱lhca̱cán curas, catamáksquilh hua̱k cristianos catzuntín la̱ta tú takalhí. Ma̱squi jaé cristianos na̱ ixli̱tlakapasnicán porque hua̱k Abraham ca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t. -SChí calacpuhuántit la̱ ixli̱lanca Melquisedec, pues hasta quinti̱cucán Abraham má̱xqui̱lh catzuntín tú ma̱s xatlá̱n tlájalh nac pu̱la̱nicni. b=Acxni li̱tánu̱lh xapuxcu cura ni̱tí cátzi̱lh ticu ixti̱cú, ticu ixna̱na, ticu ixli̱talakapasni tí tama̱lacatzúqui̱lh, nicu lakáhualh, ni̱ para acxni ni̱lh. Chuná jaé Melquisedec li̱tanú ixma̱su̱y Ixkahuasa Dios tí ixama li̱tanú xapuxcu cura cani̱cxnihuá. Dios li̱lhcá Melquisedec naca̱lacati̱ta̱yá cristianos  Y Abraham má̱xqui̱lh catzuntín la̱ta tú tlájalh nac pu̱la̱nicni. porque chú ixlakchá̱n. Ixtacuhui̱ní Melquisedec ti̱pa̱tuy tú huamputún, xla̱huán “rey tí tla̱n catzí”, y como xlá xalac pu̱latama̱n Salem ixuani̱t, Salem, huamputún “Li̱pa̱xáu latáma̱t”, chuná jaé ixtacuhui̱ní na̱ huamputún “rey tí ma̱stá li̱pa̱xáu latáma̱t.”  'Melquisedec rey ixuani̱t xalac Salem, y Dios tí ixta̱stum kalhí li̱tlihueke, lí̱lhca̱lh nali̱tanú xapuxcu cura; y acxni Abraham ixtaspitma nac pu̱la̱nicni ní ca̱makatlájalh lhu̱hua reyes, xlá alh lakapa̱stoka y acxni ta̱tánoklhli sicuna̱tláhualh. Oana ní tánu̱lh Jesús xlacata naquinca̱pu̱laniyá̱n quinca̱lacati̱ya̱yayá̱n porque xlá li̱lhca̱cani̱t nali̱tanú xapuxcu cura na̱ chuná la̱ tilí̱lhca̱lh Dios Melquisedec. ~}||{Zzhytx1wv"ttrqp"onmll8jifhgff8eRdsba``_^]^\>[+YXX:WVU7SRQPOOJNN0M@L!K?JqIgHG}FEqDDDCwBA@6?(>=uChí calacpuhuántit, quisi̱maka̱tcán li̱kalhtahuakaniyá̱u Quimpu̱chinacán y Quinti̱cucán Dios, y pi̱huá quisi̱maka̱tcán li̱squiná̱u li̱xcájnit tú cata̱kspúlalh cristianos tí takalhí ixma̱su̱y Dios porque huá ca̱tlahuani̱t. )Kpero ni̱ lá tí ma̱ma̱nsujli̱ni̱t itsi̱máka̱t, ni̱ lá tí makatlajani̱t tú li̱xcájnit kalhí y ixveneno ni̱ma̱ kalhí tla̱n li̱makni̱nán. ykHuixín catzi̱yá̱tit xlacata cristianos tla̱n tama̱ma̱nsujlí lacli̱cuánit la̱páni̱t, lacli̱cuánit lu̱hua, quitzistancaní̱n ni̱ma̱ takosa y ni̱ma̱ talama̱na nac chúchut y xli̱ca̱na lhu̱hua tama̱ma̱nsujli̱ni̱t; fEQuisi̱maka̱tcán tla̱n ta̱ma̱lacastucá̱u la̱ lhcúya̱t ixtlahuaná tala̱kalhí̱n. Quisi̱maka̱tcán huili̱cani̱t lacatum ní tla̱n nama̱pasí tú li̱xcájnit kalhí ixli̱tantum quimacnicán y tali̱ma̱pasí tlajananí̱n itlhcuya̱tcán xlacata na̱ nama̱pasi̱yá̱u tú ni̱ tla̱n tlahuaputuná̱u nac quilatama̱tcán. Pues na̱ chuná qui̱taxtuní quisi̱maka̱tcán la̱ta quili̱tantumcán ta̱talacastuca caj actzú li̱hua, pero li̱tanú tla̱n ca̱tlahuá laclanca tú lacasquín, na̱ chuná la̱ actzú lhcúya̱t tla̱n ma̱pasí aktum lanca ca̱quihuí̱n. ~uNa̱ caca̱li̱lacahua̱nántit barcos ma̱squi laclanca tatasí y tlihueke u̱n tama̱tla̱hualí̱n, siempre takalhí aktum actzú li̱cá̱n tú ca̱li̱manejartlahuacán huanicán “timón” y xapu̱chiná tla̱n li̱n ni̱ta lacasquín. a;Aquit camá̱n ca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n tantum cahua̱yu: para ma̱kalhnu̱cán freno tla̱n ma̱kahua̱ni̱cán li̱ncán ni̱ta lacasquincán; caj aktum actzú freno tla̱n li̱ma̱paksi̱cán hua̱k ixmacni. oWHua̱k aquín lhu̱hua tú liaktzanka̱yá̱u; para cha̱tum cristianos ni̱cxni liaktzanká tú li̱chihui̱nán itsi̱máka̱t namá cristiano xli̱ca̱na ma̱ccha̱ní talacapa̱stacni y tla̱n ma̱paksí hua̱k ixlatáma̱t. w iLi̱ta̱camán, ni̱ lhu̱hua huixín calacputzátit li̱tanu̱yá̱tit ma̱kalhtahuake̱naní̱n porque mili̱catzi̱tcán xlacata tí tali̱tanú ma̱kalhtahuake̱naní̱n ma̱s li̱cuánit ama ca̱ma̱xoko̱ni̱cán para ta̱ktzanká. pYHuixín catzi̱yá̱tit para ixmacni cha̱tum cristiano ni̱ kalhí li̱stacni la̱ xaní̱n calatáma̱lh, pues na̱ chuná amá tí ni̱ ma̱sí tú tla̱n tlahuá nac ixlatáma̱t li̱tanú la̱ ni̱ cali̱pá̱hualh Dios.Na̱ ca̱ksántit amá pusca̱t tí chu̱ta ixaclapu̱lá huanicán Rahab, Dios li̱mákxtakli yaj ca̱katúyulh cama̱lacatzúhui̱lh porque tláhualh tú tla̱n, ca̱má̱tze̱kli amá tí ixtatza̱lapu̱lá y ca̱ma̱sí̱nilh natalactza̱lá tunuj tijia. R Li̱ta̱camán, Dios lakatí catali̱pá̱hualh cristianos yaj cata̱katúyulh tama̱lacatzuhuí, pero na̱ lakatí catama̱kantáxti̱lh tú tla̱n xlacata natali̱ma̱lacahua̱ni̱nán xli̱ca̱na.  Xli̱ca̱na kantaxtuni̱t amá tú huan nac Escrituras: “Abraham li̱pá̱hualh tú ma̱lacnú̱nilh Dios huá xlacata Dios li̱mákxtakli yaj ca̱katúyulh cama̱lacatzúhui̱lh.” Hasta ma̱tla̱ni̱lh cali̱tánu̱lh ixamigo Dios tí nalakalhamán. X )Chí calacpuhuántit Abraham li̱pá̱hualh Dios, pero na̱ tláhualh tú li̱ma̱páksi̱lh y acxni tláhualh tú huánilh Dios má̱si̱lh ixma̱ccha̱ni̱ni̱t talacapa̱stacni tancs li̱pa̱huán Dios. N Ca̱ksántit quinti̱cucán Abraham, Dios li̱mákxtakli yaj ca̱katúyulh cama̱lacatzúhui̱lh porque ma̱kantáxti̱lh tú huánilh cali̱lakachixcúhui̱lh camákni̱lh ixkahusasa Isaac.  Huá cli̱huaniyá̱n koxitá huix. ¿Ni̱ catzi̱ya xlacata tí li̱tanú li̱pa̱huán Cristo ni̱ ma̱sí nac ixlatáma̱t tú tla̱n tlahuá min li̱tamakxtaka la̱ ni̱ cali̱pá̱hualh Cristo? Abraham li̱pá̱hualh Dios y ma̱kantáxti̱lh tú huánilh L¿Huix tancs li̱pa̱huana ca̱najlaya huata huí cha̱tum Dios? ¡Snu̱n tla̱n! Pero cá̱ksanti xlacata tlajananí̱n na̱ taca̱najlá huata huí cha̱tum Dios y tatalaná la̱ta tajicuán. #?Aquit cpuhuán huí tí tla̱n ama quihuaní: “Huí tí li̱pa̱huán Cristo y huí tunu tí tlahuá tú tla̱n nac ixlatáma̱t.” Pero aquit cama kalhtí: “Quima̱si̱ni, para tla̱n, la̱ tla̱n li̱pa̱huana Cristo y ni̱ lá naquili̱ma̱lacahua̱ni̱ya tú tlan tlahuaya; porque aquit camá̱n ma̱si̱niyá̱n la̱ cli̱pa̱huán Cristo y cli̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n tú tla̱n ctlahuá.” 'GPues na̱ chuná qui̱taxtú tí huan li̱pa̱huán Dios para ni̱ ma̱sí tlahuá tú tla̱n nac ixlatáma̱t, li̱tanú la̱ ni̱ cali̱pá̱hualh Cristo. X)y huixín huata huaniyá̱tit: “Dios calí̱n, tla̱n calhaká̱nanti y cahuá̱yanti cakálhkasti.” Pero ni̱ ma̱xqui̱yá̱tit tú nali̱lhaka̱nán ixmacni y tú nali̱kalhkasa, ¿tucu li̱macuán? 8iCalacpúhuanti para cha̱tum quinta̱camcán la̱ chixcú o la̱ pusca̱t tí tali̱pa̱huán Cristo tzanka̱ní ixlháka̱t o ixtahuá tú nali̱hua̱yán cha̱li cha̱lí, b=Li̱ta̱camán, ¿tucu li̱macuaní cha̱tum cristiano tí huan li̱pa̱huán Cristo para ni̱ ma̱sí tlahuá tú tla̱n nac ixlatáma̱t? ¿A poco tla̱n taxtuní caj xlacata chuná jaé li̱pa̱huán Cristo? 0Y Porque acxni naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos ni̱ ama ca̱lakalhamán tí ni̱ talakalhamani̱t ixta̱cristianoscán; pero tí talakalhamani̱t ixta̱cristianos ama tata̱yaní amá chichiní acxni namín tlahuá taxokó̱n. Tí li̱pa̱huán Dios camá̱si̱lh nac ixlatáma̱t S Cristo quinca̱lakma̱xtuni̱tán huá li̱mini̱ní nachihui̱naná̱tit y nalatapa̱yá̱tit la̱ tí tapa̱xcatcatziní Dios ixtalakalhamá̱n y huá li̱tama̱kantaxti̱putún ixli̱ma̱paksí̱n. <q Ca̱ksántit amá cha̱tum Dios huá: “Ni̱ cata̱tzacá̱tnanti tí makaxtoka”, y pi̱huá huá: “Ni̱ camakni minta̱cristiano.” Huá cca̱li̱huaniyá̱n para cha̱tum tí ta̱tzaca̱tnán tí makaxtoka pero makní ixta̱cristiano li̱tanú la̱ cakaxmatmákalh hua̱k ixli̱ma̱paksí̱n Dios. a; Porque para cha̱tum cristiano li̱tanú ma̱kantaxtí hua̱k ixli̱ma̱paksí̱n Dios, pero li̱makatzanká aktum tú li̱huán Dios min li̱tamakxtaka la̱ caca̱li̱tzacá̱tnalh hua̱k ixli̱ma̱paksí̱n Dios. '~G Pero para huixín la̱lakmakaná̱tit entre li̱ta̱camán tlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n y mini̱ní naxoko̱naná̱tit la̱ huan ixli̱ma̱paksí̱n Dios. } Para huixín xli̱ca̱na ma̱kantaxti̱yá̱tit namá lanca ixli̱ma̱paksí̱n Dios ni̱ma̱ huan nac Escrituras: “Caca̱lakalhámanti hua̱k minta̱cristianos na̱ chuná la̱ huix lacasquina calakalhamanca”, snu̱n tla̱n tú tlahuayá̱tit. &|E¿Ni̱ aksaná̱tit xlacata xlacán tí tza̱pu tali̱kalhkama̱nán ixtacuhui̱ní namá lanca Quimpu̱chinacán tí kalhapalátit acxni li̱pa̱huántit? H{ Pero huixín ni̱ caj maktum lakmakani̱tántit tí pobre. ¿Ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata huá namá ricos ca̱ma̱kxtakajni̱yá̱n y ca̱xuatali̱ná̱n nac ixpu̱ma̱paksi̱ncán jueces? z}Li̱ta̱camán tí cca̱lakalhamán, cakaxpáttit tú cama ca̱huaniyá̱n. ¿Ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata Dios ca̱lacsacni̱t tí ni̱tú takalhí juú ca̱quilhtamacú xlacata ma̱s tancs natali̱pa̱huán que tí lhu̱hua tú kalhí, y amá tí naca̱macama̱xquí amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t ama ca̱ma̱xquí nac ixtapáksi̱t tí talakalhamán? hyIPara chuná jaé layá̱tit, ¿ni̱ puhuaná̱tit xlacata la̱lakmakampa̱nántit entre li̱ta̱camán y li̱tanu̱pa̱nántit la̱ namá jueces tí ni̱ tancs tatlahuá justicia porque ni̱ tla̱n ixtalacapa̱stacnicán? gxGhuixín huaniyá̱tit amá tí mactlá̱n lhaka̱nani̱t: “Juú catahuila huí aktum tla̱n pu̱táhui̱lh.” Pero amá tí macli̱xcájnit lhaka̱nani̱t huanicán: “Huix nanú cata̱ya, o catahuila ca̱tiyatni.” aw;Porque catunu qui̱taxtú ana ní tamakstoká̱tit, para tanú cha̱tum cristianos tí makanú anillo xla oro y mactlá̱n lhaka̱nani̱t, y na̱ tanú cha̱tum cristiano tí li̱lhaka̱nani̱t laklhchú lháka̱t; 6v gLi̱ta̱camán, huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Quimpu̱chinacán Jesucristo, ca̱mini̱niyá̱n acxtum naca̱lacachipiniyá̱tit hua̱k cristianos, ni̱tí calakmakántit. u 9Namá tí Dios ca̱li̱macá̱n tancs talakachixcuhuí huá tí tali̱lakachixcuhuí nac ixlatama̱tcán, la̱ lacputzá tamakta̱yá li̱ma̱xken, la̱ ta̱cxilhlacachá̱n viudas tí ta̱kxtakajnán y ni̱ talacasquín caca̱pásalh tú ni̱ tla̱n huí ca̱quilhtamacú.gt IPara cha̱tum cristiano li̱tanú tancs lakachixcuhuí Dios pero ni̱ lá ma̱paksí itsi̱máka̱t, ixacstu ta̱kskahuí nac ixnacú porque tí chuná jaé lá, ni̱tú li̱macuán nahuán tancs lakachixcuhuí Dios. s 'Pero capa̱xáhualh ni̱ ca̱katúyulh amá tí ma̱kachakxí tancs ixtachihuí̱n Dios, namá tachihuí̱n ni̱ma̱ tla̱n ca̱lakma̱xtú cristianos, y takoké tú ma̱sí; xlá ni̱ huata kaxmata namá tachihuí̱n y aktzonksuá, sino que ma̱kantaxtí tú kaxmata. Pr Acxila la̱ tasí ixlacán, pero huata an, aktzonksuá la̱ lacahuán. "q ?Namá cristiano tí huata kaxmata ixtachihuí̱n Dios y ni̱ ma̱kantaxtí ta̱talacastuca la̱ cha̱tum cristiano tí huata laca̱cxilhcán nac espejo. p 7Pero tamaclacasquiní cama̱kantaxtí̱tit namá ixtachihuí̱n Dios, ni̱ huata cakaxpáttit porque entonces mi̱cstucán ta̱kskahuiyá̱tit. 0o [Li̱ta̱camán, aquit cca̱maksquiná̱n calakmakántit la̱ta tú ni̱ tla̱n y li̱xcájnit tlahuayá̱tit y cali̱makxtáktit ca̱li̱tlá̱n li̱pa̱xáu castacli namá ixtachihuí̱n ni̱ma̱ chancani̱t nac minacujcán porque namá ixtachihuí̱n Dios tla̱n lakma̱xtú mili̱stacnicán. mn UPorque amá cristiano tí sok si̱tzí ni̱ ma̱kantaxtí la̱ lacasquín Dios tancs calatáma̱lh. Xm +Li̱ta̱camán tí cca̱lakalhamán, aquit clacasquín cha̱tunu cacatzí̱nilh sok kaxmata tú li̱ta̱chihui̱nancán, pero ni̱ sok cachihuí̱nalh tí lanca ixquilhni, ni̱ para sok casí̱tzi̱lh. ql ]Dios kalhí tancs talacapa̱stacni y ixtachihuí̱n ca̱lakxta̱pali̱ni̱t quilatama̱tcán xlacata nali̱tanu̱yá̱u ixcamán tí ama ca̱lakalhamán pues chuná lacasquini̱t. Tí kaxmata ixtachihuí̱n Dios cama̱kantáxti̱lh 3k ala̱ta tú tla̱n kalhi̱yá̱u y la̱ta tú tla̱n quinca̱ma̱squihui̱caná̱n, Dios tí huí ta̱lhmá̱n macamini̱t, ma̱lakachá namá Quinti̱cucán tí kalhí staranca taxkáket y xlá ni̱cxni ama talakxta̱palí la̱ tla̱n catzí, ni̱cxni ama quinca̱kxtakmakaná̱n ca̱paklhtu̱tá. Kj Li̱ta̱camán tí cca̱lakalhamán, ni̱ cata̱kskahuítit; &i GCha̱tum cristiano li̱xcájnit ixkásat ma̱xtú li̱xcájnit talacapa̱stacni catzacá̱tnalh y acxni tata̱yani̱ttá li̱xcájnit talacapa̱stacni aktlakahuacá catzacá̱tnalh y acxni tzaca̱tnán mini̱ní naxoko̱nán ca̱li̱ní̱n. Dios macamín la̱ta tú tlan kalhi̱yá̱u 2h _Porque cha̱tunu cristianos kalhí li̱xcájnit ixkásat, ixacstu ma̱xtú li̱xcájnit ixtalacapa̱stacni tlahuaputún tú ni̱ tla̱n y aktlakahuacá catzacá̱tnalh. g  Acxni cha̱tum cristiano lakchá̱n tlahuaputún tú ni̱ tla̱n ni̱ calacpúhualh: “Dios quiaktlakahuacama cactláhualh tú ni̱ tla̱n.” Porque Dios ni̱ lakatí tlahuá tú ni̱ tla̱n, ni̱ para tí aktlakahuacá catláhualh tú ni̱ tla̱n. uf e Capa̱xáhualh ni̱ ca̱katúyulh namá cristiano tí ta̱yaní ta̱lá tú li̱cxilhcán porque tí ta̱yaní Dios ama ma̱xquí ixtaxokó̱n y huá namá li̱pa̱xáu latáma̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱lacnu̱nini̱t tí talakalhamán. &e G Cha̱tum cristiano tí hua̱k kalhí ama laclakó la̱ta scujma nahuán na̱ chuná la̱ qui̱taxtú acxni taxtú chichiní, ixli̱tlihueke li̱ma̱sca̱cá li̱cúxtut ca̱ma̱yujní itxánat y la̱ta tú ixli̱lá̱n ixkalhí laclakó. Tí ta̱yaní tú li̱cxilhcán capa̱xáhualh Ld  Na̱ capa̱xáhualh namá ricoj cristiano tí hua̱k kalhí acxni Dios li̱makxtaka cali̱tánu̱lh la̱ cati̱huá chixcú, porque namá tí hua̱k kalhí ama makapalá la̱ makapalá xaxánat. c  Capa̱xáhualh namá cristiano tí ni̱tú kalhí porque tí li̱pa̱xahuá tú kalhí Dios li̱ma̱nú tali̱pa̱u cristiano. 4b cNamá cristiano ni̱cxni aktum huilí ixtalacapa̱stacni y siempre ta̱klhu̱huí acxni tú tlahuaputún nac ixlatáma̱t. Cha̱tunu cama̱tlá̱ni̱lh tú ma̱xquí Dios Ta #Y tí chuná namá ixkásat ni̱ capuhua ama ma̱xquí Dios tú maksquín. ` 'Huata tamaclacasquiní naca̱najlá ixli̱hua̱k ixnacú xli̱ca̱na ama ma̱xquí tú maksquín, ni̱ ca̱klhu̱huá̱tnalh. Porque tí aklhu̱hua̱tnán ta̱talacastuca la̱ chúchut xalac pupunú acxni ta̱kstampu̱ya̱huá, u̱n li̱mín y li̱n ni̱ta lacasquín. w_ iPero para cha̱tum huixín tzanka̱ní talacapa̱stacni camáksquilh Dios porque xlá ca̱ma̱xquí hua̱k cristianos talacapa̱stacni ni̱ma̱ tamaclacasquín y ni̱ li̱huán a̱stá̱n; xlá ma̱xquí tí maksquín ixtalacapa̱stacni. h^ KPara huixín ta̱layá̱tit tú ca̱li̱cxilhcaná̱tit ni̱ ca̱ktzanká̱tit xlacata nata̱yaniyá̱tit tancs latapa̱yá̱tit, xlacata nama̱ta̱xtucá̱tit talacapa̱stacni y xlacata ni̱tú nali̱makatzanka̱yá̱tit. ;] qporque acxni ca̱li̱cxílhcaná̱tit para xli̱ca̱na tancs li̱pa̱huaná̱tit Dios huixín catzi̱niyá̱tit la̱ nata̱yaniyá̱tit maklhti̱naná̱tit tú ma̱lacnu̱ni̱t. \ yLi̱ta̱camán, huixín capa̱xahuátit ni̱ ca̱katuyúntit acxni lakchipiná̱tit tú ca̱li̱cxilhcaná̱tit; O[ Aquit Santiago tí cca̱macama̱xqui̱ni̱t quilatáma̱t Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo. Cpa̱xahuá cca̱huaniyá̱n kalhé̱n huixín judíos tí ta̱kahuani̱ni̱t cani̱huá pu̱latama̱n. UZ# Dios caca̱cxilhlacachá̱n hua̱k huixín. Chuná calalh, amén. Y  Caca̱huanítit kalhé̱n quilakapu̱xokocán hua̱k tí ca̱cpuxcuyá̱n ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n y hua̱k quinta̱camcán tí tali̱pa̱huán Cristo. Quinta̱camcán tí talama̱na juú nac pu̱latama̱n Italia na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n. 1X[ Na̱ cca̱ma̱catzi̱ni̱yá̱n xlacata quinta̱camcán Timoteo yaj tanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n y para sok chin cama ta̱ana̱chá acxni nacana̱chá cca̱cxilá̱n. &WE Li̱ta̱camán, aquit cca̱maksquiná̱n lakasu̱t cali̱lacapa̱stacnántit la̱ta tú cca̱huaniyá̱n jaé nac carta, pues ni̱ snu̱n lanca carta. #V? Cmaksquín caca̱ma̱xquí̱n talacapa̱stacni natlahuayá̱tit tú tla̱n y nama̱kantaxti̱yá̱tit ixli̱ma̱paksí̱n Dios. Camaksquíu Jesucristo tí ta̱yanima nahuán cani̱cxnihuá xlacata cakantáxtulh nac quilatama̱tcán tú lacasquín catlahuáu. Chuná calalh, amén. 2U] Ckalhtahuakaní Dios tí ma̱stá li̱pa̱xáu latáma̱t y ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n Quimpu̱chinacán Jesucristo, tí li̱tánu̱lh xatali̱pa̱u quimaktakalhnacán aquín ixborregos porque ixkalhni li̱lacca̱xtláhualh sa̱sti ixtalacca̱xlán Dios ni̱ma̱ ixlaclhca̱ni̱t. zTm Xa̱huá ni̱ ca̱ktzonksuátit maksquiná̱tit xlacata sok quili̱mákxtakli Dios nacca̱lakamparaya̱chá̱n. S  Aquit cca̱maksquiná̱n caquila̱li̱kalhtahuakáu ixlacatí̱n Dios y ma̱squi ccatzi̱yá̱u ni̱ ctlahuani̱táu tú nacli̱puhuaná̱u a̱stá̱n camaksquíntit Dios caquinca̱makta̱yán siempre clacputzayá̱u tancs clatama̱yá̱u cani̱huá. 5Rc Huixín caca̱kaxpáttit xanapuxcún cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo y ni̱ caca̱ta̱ra̱lacata̱quí̱tit porque xlacán ca̱cuentajá̱n hua̱k nataxtuniyá̱tit, pues tacatzí Dios ama ca̱ta̱tlahuá cuenta la̱ tascujni̱t. Huixín cali̱tamakxtáktit li̱pa̱xáu caca̱li̱scujni y ni̱ catatlanca̱ní̱tit porque ni̱tú ama ca̱li̱macuaniyá̱n. Ca̱huanicán kalhé̱n hua̱k tí tali̱pa̱huán Cristo =Qs Huixín ni̱ cali̱makxtáktit tlahuayá̱tit li̱tlá̱n y cali̱makta̱yátit xa̱makapitzi tú kalhi̱yá̱tit porque Dios ca̱li̱pa̱xahuá tí chuná jaé talakachixcuhuí. CP Y cali̱quilhá̱u Jesucristo lakachixcuhui̱yá̱u Dios con quinquilhnicán tza̱pu tzá̱pu xlacata napa̱xcatcatzi̱niyá̱u ixtapa̱xquí̱n ni̱ma̱ quinca̱ma̱lakacha̱niyá̱n. IO  Porque juú ca̱quilhtamacú ni̱ amá̱n taka̱sá̱u aktum ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ama ta̱yaní cani̱cxnihuá, aquín calacachá̱u amá ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ama ta̱yaní a̱stá̱n. N Huá cca̱li̱huaniyá̱n calakáu Jesús nac quilhapá̱n cata̱akxtakajnáu la̱ xlá ma̱ma̱xani̱ca na̱kxtakajnán. !M; Pues na̱ chuná Jesús ma̱stájalh ixkalhni nac quilhapá̱n ca̱chiquí̱n xlacata tla̱n naca̱li̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncán hua̱k cristianos. >Lu Huixín catzi̱yá̱tit la̱ xapuxcu cura ixli̱tzaklhmaní amá ixkalhnicán quitzistancaní̱n acxni tánu̱lh nac ixpu̱ma̱lacatzuhui̱cán Dios nac pu̱siculan xlacata nali̱lakachixcuhuí y nama̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n; pero ixmacnicán amá quitzistancaní̱n ixca̱lhcuyucán nac quilhapá̱n. FK Aquín kalhi̱yá̱u aktum ma̱s tla̱n pu̱lakachixcuhui̱n y tú huí aná ni̱ lá tali̱pa̱xahuá namá xanapuxcun curas tí talakachixcuhui̱nán nac ixpu̱siculancán judíos. xJi Huixín ni̱ caca̱takokétit tí ca̱ma̱si̱niyá̱n catuya̱huá tunuj talacapa̱stacni, huixín chá camaksquíntit Dios caca̱ma̱xquí̱n li̱camama xli̱hua̱k minacujcán nali̱pa̱huaná̱tit ixtalakalhamá̱n. Ni̱ para calacputzátit li̱lakachixcuhui̱yá̱tit tú huayá̱tit porque tí chuná tama̱lacatzuhui̱pútulh Dios ni̱tú ca̱li̱macuánilh. kIO Porque Jesucristo ni̱ talakxta̱palí, pi̱huá ko̱tán ixuani̱t, chí y cani̱cxnihuá. H Caca̱pa̱xcatcatzi̱nítit tí ca̱cpuxcún nama̱lacatzuhui̱yá̱tit Cristo y ca̱li̱ta̱chihuinán ixtachihuí̱n Dios. Cali̱lacapa̱stacnántit la̱ talakxta̱pali̱ni̱t milatama̱tcán y caca̱makslihuekétit la̱ tali̱pa̱huán Cristo. JG  Huá xlacata yaj ca̱katuyúntit y li̱pa̱xáu acxtum calacpuhuáu:Quimpu̱chinacán Dios quimakta̱yá,
ni̱ para tziná cjicuán, porque ¿tucu ma̱s naquintatlahuaní cristianos? ^F5 Huixín ni̱ huata calacputzátit tlajayá̱tit tumi̱n, cama̱tla̱ní̱tit tú kalhi̱yá̱tit porque Dios ma̱lacnu̱ni̱t: “Ni̱ cama akxtakmakaná̱n, ni̱ para cama li̱makxtaka cmakta̱yayá̱n.” E/ Tí tamakaxtoka tancs catalatáma̱lh, ni̱ catalacpútzalh tata̱tzaca̱tnán tunuj cristianos porque Dios ama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n namá tí tali̱tzaca̱tnán ixmacnicán y ni̱ tamakaxtoka, y na̱ chuná tí tamakaxtoka y tata̱tzaca̱tnán tunuj cristiano. lDQ Huixín caca̱lacapa̱stáctit tí tatanu̱ma̱na nac pu̱la̱chí̱n la̱ huixín catanú̱tit nac pu̱la̱chí̱n ní tatanu̱ma̱na xlacán. Na̱ chuná tí ca̱ma̱kxtakajni̱cán la̱ minacnicán caca̱ma̱kxtakajni̱ca. ?Cw Ni̱ para cali̱makxtáktit li̱pa̱xáu ca̱maklhtinaná̱tit tí ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n nac minchiccán, pues chuná makapitzi ni̱ para tacatzí tata̱maklhtatani̱t ángeles. TB # Huixín ni̱ cali̱makxtáktit la̱pa̱xqui̱yá̱tit la̱ li̱ta̱camán, xAi Porque Quinti̱cucán Dios tla̱n li̱ma̱nu̱yá̱u la̱ aktum lhcúya̱t ni̱ma̱ tla̱n lactlahuanán.@1 Y namá tú ni̱ lá lactlahuacán huá ixtapáksi̱t Dios ni̱ma̱ quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán. Huá cca̱li̱huaniyá̱n capa̱xcatcatzi̱níu tú tlahuani̱t y calakachixcuhuí̱u Dios la̱ xlá lakatí ixli̱hua̱k quinacujcán y cakaxmatui tú li̱ma̱paksi̱nán. 6?e Para Dios huá: “Xa̱maktum”, qui̱taxtú xlacata xlá ama lactlahuá la̱ta tú tla̱n lactlahuacán ca̱quilhtamacú, pero ama tamakxtaka tú ni̱ lá lactlahuacán. d>A Amá quilhtamacú acxni chihuí̱nalh Dios tatlánalh ca̱quilhtamacú, pero chí cakaxpáttit la̱ quinca̱huaniyá̱n: “Xa̱maktum ni̱ huata ca̱quilhtamacú ama tatlaná, sino que na̱ ama tatlaná akapú̱n.” K= Huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ cakaxmatmakántit tí ca̱ta̱chihui̱namá̱n porque para ni̱ tataxtúnilh amá tí takaxmatmákalh Dios acxni ca̱ta̱chihuí̱nalh juú ca̱quilhtamacú, aquín li̱huacá ni̱ amá̱n taxtuniyá̱u para kaxmatmakaná̱u amá tí la̱ta nac akapú̱n quinca̱ta̱chihui̱namá̱n. ]<3 y na̱ chuná ma̱lacatzuhui̱ni̱tántit Cristo tí li̱lhca̱ni̱t naca̱lacati̱ya̱yá cristianos tí tamaklhti̱nán sa̱sti ixtalacca̱xlán Dios, y na̱ chuná ixkalhni ni̱ma̱ ma̱stájalh porque ixacstu li̱chihui̱nán tú tláhualh ni̱ chuná la̱ acxni Abel na̱ má̱sta̱lh ixkalhni porque ni̱ itxoko̱nama quilacatacán. ; Na̱ acxilhni̱tántit hua̱k tí li̱pa̱xáu tatamakstoka talakachixcuhuí Dios, na̱ chuná ixcamán Dios tí tata̱li̱pa̱xahuama̱na tú xlá kalhí y ca̱tzokni̱t ixtacuhui̱nicán nac akapú̱n, y ma̱lacatzuhui̱ni̱tántit Dios tí ama ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos, y amá ixespititucán lactlá̱n cristianos tí tama̱ta̱xtucni̱t tata̱latamá Dios, : Pero huixín ta̱yanini̱tántit porque talacatzuhui̱ni̱tántit amá nac sipi huanicán Sión ní huí Dios, acxilhni̱tántit Jerusalén ni̱ma̱ huí nac akapú̱n, ixca̱chiquí̱n xastacnán Dios ana ní tahuila̱na cha̱lhu̱hua mi̱lh ángeles. e9C Snu̱n li̱cuánit tú ixtasí hasta Moisés huá: “Aquit ctatlanama la̱ta cjicuán.” !8; Porque xlacán tajícualh acxni Dios chuné li̱ma̱paksí̱nalh: “Cati̱huá tí min nac sipi ma̱squi quitzistanca, cali̱makní̱tit chíhuix.” J7  ni̱ para kaxpáttit amá trompeta ni̱ma̱ ma̱tasi̱ca y ni̱ para kaxpáttit amá li̱cuánit ixtachihuí̱n Dios que tí takáxmatli taxcalánilh Dios xlacata yaj caca̱ta̱chihuí̱nalh. z6m Huixín ni̱ ca̱tajicua ma̱lacatzuhui̱ni̱nántit Dios la̱ xalakmaká̱n mili̱talakapasnicán tatalacatzú̱hui̱lh amá nac sipi huanicán Sinaí ni̱ma̱ tla̱n ixta̱cxila, ni̱ para ca̱maka̱lhayá̱n amá lhcúya̱t ni̱ma̱ pásalh, ni̱ para amá ní̱ ca̱pucs ixtu̱tá, ni̱ para amá ní ca̱paklhtu̱taj ixuí, ni̱ para amá ní tatlancánalh; 5 Na̱ catzi̱yá̱tit la̱ a̱stá̱n acxni Esaú lacásquilh cali̱ta̱chihuí̱nalh ixti̱cú tú ixma̱lacnu̱ni̱t Dios, xlá lakmákalh y ma̱squi laktásalh tú ixtlahuani̱t ni̱ ma̱tzanke̱nánilh ixti̱cú. Lacapa̱staccán la̱ li̱chihuí̱nalh Dios 41 Tí tamakaxtoka ni̱ catalacpútzalh tata̱tzaca̱tnán tunuj cristianos, ni̱ para calakmakántit tú ca̱li̱lhca̱ni̱tán Dios la̱ titzacá̱tnalh Esaú. Xlá caj aktum pula̱tu tahuá li̱lakxta̱páli̱lh ixderecho ni̱ma̱ ixkalhí porque xla̱huán ixlakahuani̱t. :3m Y cala̱makta̱yátit lacachipiná̱tit la̱ mini̱ní xlacata ni̱tí nalakmakán Dios acxni makta̱yaputún la̱ ma̱lacnu̱ni̱t. Aquit ni̱ clacasquín tí ixli̱tánu̱lh la̱ aktum xu̱n tuhuá̱n ni̱ma̱ akpún y lhu̱hua tí ca̱la̱kalhí y ca̱ma̱pasí tú li̱xcájnit kalhí xa̱makapitzi. f2E Huixín calacputzátit li̱pa̱xáu ca̱li̱tlá̱n ca̱ta̱latapa̱yá̱tit hua̱k cristianos y li̱scujá̱tit Dios ixli̱hua̱k minacujcán porque tí ni̱ macama̱xqui̱putún ixlatáma̱t ni̱ ama acxila Dios. 1 xlacata tancs natla̱huaná̱tit nac ixtijia Dios y chuná tla̱n naca̱takokeyá̱n tí ni̱ lá tancs tatla̱huán y nata̱ksa̱nán. 70g Huá cca̱li̱huaniyá̱n catiyátit li̱camama ca̱ma̱tlihueklhá̱tit mimacancán para tatlakuani̱t, y para mincha̱xpa̱ncán taslijuanán caca̱ma̱tlihuéklhtit / Huixín catzi̱yá̱tit xlacata ni̱tí lakatí cacastigartlahuaca acxni lakchá̱n, chá li̱lakaputzá; pero tí tama̱tla̱ní, tama̱kachakxí a̱stá̱n xlacata ca̱macuánilh porque tancs talatamá. Tí ni̱ takaxmata ixtachihuí̱n Dios ta̱ktzanká . Quinati̱cún ixquinca̱huaniyá̱n la̱ quili̱latama̱tcán juú ca̱quilhtamacú y la̱ xlacán ixtama̱kachakxí. Pero Dios quinca̱huaniyá̱n la̱ quili̱latama̱tcán cani̱cxnihuá xlacata tla̱n nama̱ta̱xtucá̱u ixtalacapa̱stacni tancs latama̱yá̱u. r-] Juú ca̱quilhtamacú ca̱kalhí̱u quinati̱cún tí ixquinca̱ca̱xtlahuayá̱n quinca̱kahuaniyá̱n acxni lactzujcú ixuani̱táu y aquín ixca̱kaxmatá̱u ca̱rrespetartlahuayá̱u, ¿ni̱ puhuaná̱tit ma̱s mini̱ní narrespetartlahuayá̱u Quinti̱cucán Ixpu̱chiná quili̱stacnicán xlacata naquinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱pa̱xáu latáma̱t? [,/ Pero para Dios ni̱ ca̱ca̱xtlahuayá̱n la̱ ca̱li̱cxila hua̱k ixcamán, entonces ni̱ ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n xli̱ca̱na ixcamán, ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n la̱ camán tí ni̱ tacatzí ticu ixti̱cucán. b+= Huá cca̱li̱huaniyá̱n cata̱látit minta̱kxtakajnicán ni̱ma̱ ca̱li̱ca̱xtlahuaputuná̱n Dios porque xlá ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n ixcamán. ¿A poco huí cha̱tum xati̱cú tí ni̱ ca̱xtlahuaputún ixcam? *- Porque Mimpu̱chinacán ca̱ca̱xtlahuaputún tí ca̱lakalhamán,
y ca̱ma̱tancsaní ixlatama̱tcán hua̱k tí ca̱li̱ma̱nú ixcamán. )7 Ni̱ ca̱ktzonksuátit la̱ Dios ca̱kastacya̱huá ixcamán la̱ huixín nac Escrituras, lacatum chuné huan:Huix quinkahuasa, ni̱ cakaxmatmákanti acxni akastacya̱huayá̱n Mimpu̱chinacán xlacata naca̱xlaya,
ni̱ para calí̱púhuanti acxni kahuaniyá̱n. ( Porque huixín ya̱ lakchipiná̱tit ca̱makni̱caná̱tit caj xlacata ta̱ra̱lacata̱qui̱yá̱tit tzaca̱tnaní̱n cristianos. Y'+ Aquit clacasquín cali̱lacapa̱stacnántit la̱ akxtakájnalh Jesús nac ixmacán lactzaca̱tni ixenemigos, pues na̱ chuná huixín ni̱ ca̱katzanká̱tit, ni̱ para catatlají̱tit nac minacujcán. i&K Ca̱cxilhlacachá̱u Jesús tí quinca̱li̱makxtakni nali̱pa̱huaná̱u y tla̱n quinca̱ma̱ma̱kachakxi̱ni̱yá̱n la̱ tancs nali̱pa̱huaná̱u, pues xlá li̱tamákxtakli ni̱lh nac culu̱s ma̱squi li̱ma̱xaná ixuani̱t porque acxilhlacácha̱lh ixama pa̱xahuá a̱stá̱n y chí huí nac ixpa̱xtú̱n Ixti̱cú Dios ta̱ma̱paksi̱nama. a% = Huixín catzi̱yá̱tit la̱ jaé lhu̱hua cristianos quinca̱ma̱si̱nini̱tán la̱ ni̱ tali̱makxtakli tancs ixtali̱pa̱huán Dios, huá cca̱li̱huaniyá̱n cama̱xtúu nac milatama̱tcán tú quinca̱slaká̱n y tala̱kalhí̱n ni̱ma̱ quinca̱ma̱ktzanke̱yá̱n y tancs calactza̱lanáu amá tijia ni̱ma̱ amajcú lactla̱huaná̱u. 6$e (Porque ixquinca̱lacachini̱tán aquín xlacata chuná la̱ xlacán y la̱ aquín acxtum namaklhti̱naná̱u amá lanca tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t Dios.0#Y 'La̱ta hua̱k jaé Dios ca̱li̱pa̱xáhualh la̱ tancs tali̱pá̱hualh taca̱najlá tú huan; pero ni̱ ca̱li̱mákxtakli nata̱cxila tú ixma̱lacnu̱ni̱t. p"Y &Namá cristianos ni̱ ixca̱mini̱ní natalatamá juú ca̱quilhtamacú, pero xlacán tama̱tlá̱ni̱lh talatamá y tatza̱latapú̱li̱lh nac desierto, nac lanca ca̱quihuí̱n, nac talhpá̱n y nac lhucu ni̱ma̱ ixtataka̱sa. ! %ca̱li̱makni̱ca chíhuix, ca̱lacchucuca, ca̱li̱cxilhca catalakmákalh Dios, ca̱li̱makni̱ca espadas, tatza̱latapú̱li̱lh cani̱huá huata tali̱lhaká̱nalh ixmakxu̱hua borregos o chivos, taquílhtzincsli, talakapútzalh y ca̱ma̱kxtakajni̱ca. v e $Makapitzi ca̱li̱kalhkama̱nanca, ca̱snokca, ca̱li̱chi̱ca cadenas, ca̱ma̱nu̱ca nac pu̱la̱chí̱n,  #Na̱ chuná makapitzi ixli̱talakapasnicán lacchaján talacastacuanampá ca̱li̱ní̱n porque tali̱pá̱hualh Dios ixama ca̱ma̱xquí tú tamáksquilh. Milh quilhtamacú makapitzi cristianos ca̱ma̱lacnu̱nica ni̱ naca̱makni̱cán para ixtalakmakán Dios, pero xlacán tama̱tlá̱ni̱lh caca̱ma̱kxtakajni̱ca ca̱makni̱cán porque ixtalacacha̱ni̱t Dios ama ca̱ma̱lacastacuaní.  "Tla̱n tataxtúnilh nac lhcúya̱t ní ixca̱lhcuyuputuncán, tla̱n tataxtúnilh ni̱ naca̱li̱makni̱cán espadas, tla̱n tatatlíhuekli tí ixta̱ksni̱ni̱t, y tla̱n tata̱yánilh acxni tará̱nicli hasta ta̱ktlakali̱nko̱lh ixenemigos xala mákat. E !Porque xlacán ni̱ tali̱mákxtakli tali̱pa̱huán taca̱najlá tú huan Dios y chuná tla̱n ta̱kchípalh tunuj pu̱latama̱n, tla̱n li̱pa̱xáu tama̱paksí̱nalh, tla̱n tamaklhtí̱nalh tú ma̱lácnu̱lh Dios nac ixlatama̱tcán, tla̱n tataxtúnilh ixmacán la̱páni̱t ní ca̱maca̱nca naca̱huacán. $A ¿Tucu ma̱s xacca̱huanín? Quintzanka̱ní quilhtamacú nacca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel y profetas. eC Ni̱ calacapa̱stáctit amá pusca̱t tí chu̱ta ixaclapu̱lá ixuanicán Rahab. Xlá ca̱má̱tze̱kli nac ixchic amá judíos tí ixtatza̱lapu̱lá y acxni Dios ca̱lactláhualh hua̱k tí takaxmatmákalh, xlá taxtúnilh porque li̱pá̱hualh ca̱najlá tú huan Dios. Li̱chihui̱nancán la̱ tata̱yaní tí tancs tali̱pa̱huán Dios r] Na̱ ca̱ksántit la̱ acxni judíos tama̱mákspitli maktujún amá ca̱chiquí̱n Jericó ní ixtacha̱ni̱t, tatama̱ko̱lh amá laclanca pá̱tzaps ni̱ma̱ ixli̱tamakstilín porque tali̱pá̱hualh taca̱najlá tú huan Dios. # Na̱ chuná acxni judíos tatáxtulh nac Egipto tali̱pá̱hualh taca̱najlá tú huan Dios y tla̱n tapasá̱rlalh nac pupunú Mar Rojo la̱ catapasá̱rlalh nac ca̱tiyatni, y acxni soldados xalac Egipto na̱ tapasa̱rlapútulh xlacán tamú̱xtulh táni̱lh. ?w Chuná li̱tum Moisés li̱pá̱hualh ca̱najlá tú huánilh Dios acxni li̱lakachixcúhui̱lh makní tantum borrego y ixkalhni ca̱li̱tzaklhmani̱ca xapuhui̱lhta ixchiccán judíos xlacata amá ángel tí ma̱lakácha̱lh Dios namakni̱nán ni̱tú naca̱tlahuaní xla̱huán xapuxcu ixcamancán judíos. pY Moisés táxtulh nac Egipto porque li̱pá̱hualh ca̱najlá tú huan Dios, ni̱ jicuánilh la̱ sí̱tzi̱lh rey xalac Egipto, chá tancs takókelh tú ixuanini̱t Dios catláhualh la̱ capu̱lánilh ma̱squi ni̱ ixacxila. nU Xlá li̱máca̱lh ma̱s lanca ixtapalh liakxtakajnán Cristo ni̱ma̱ ixma̱lacnu̱ni̱t Dios, que la̱ta tú ixma̱lacnu̱nicán nama̱xqui̱cán nac Egipto, porque xlá ixacxilhlacacha̱ni̱t Dios ama ma̱xquí ixtaxokó̱n. 9k Hasta li̱tamákxtakli ca̱ta̱akxtakajnán judíos tí ixca̱lacsacni̱t Dios y lakmákalh amá tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ixma̱lacnu̱nicán nac Egipto laktzú quilhtamacú. %C Acxni stacli Moisés ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh li̱tanú ixkahuasa amá tzuma̱t rey tí makástacli porque li̱pá̱hualh ca̱najlá tú ixuani̱t Dios. ' Acxni lakáhualh Moisés ixnati̱cún ta̱cxcátzi̱lh lanca ama lactaxtú y tamá̱tze̱kli aktutu papá porque tali̱pá̱hualh taca̱najlá tú ixuani̱t Dios, y ni̱ ca̱maká̱klhalh tú ixli̱ma̱paksi̱nani̱t rey xalac Egipto caca̱makni̱ca lakskatá̱n. zm Na̱ chuná José acxni ixni̱majá acxcátzi̱lh la̱ ixama tataxtú cristianos xalac Israel nac Egipto porque li̱pá̱hualh ca̱najlá tú huan Dios y chihui̱namákxtakli la̱ ixlacasquín namuju̱cán. Li̱chihui̱nancán Moisés #? Na̱ ca̱ksántit la̱ Jacob acxni ixni̱majá ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh cha̱tunu ixcamán José tú Dios ixama ca̱ma̱xquí nac ixlatama̱tcán porque li̱pá̱hualh ca̱najlá tú huan Dios, y ma̱squi a̱takalán ixli̱tla̱huán ixli̱xtoko tzúculh lakachixcuhuí Dios. ~v}$|#{ z8yxQwvDutSrrFqponnmMknjEiThLggfeecbaa!`_a^]\7ZZYXVV'UUT SRRwQPPvOO1NN(MrLLJIeHGFlEE.DCCdBAA@R?>=<;;$99 8776555332110/H.--7,y,+**^))/(u'_&3%Y$$#s"w![  c*kV=Wy  5 (WCrN2 Xlá tancs li̱chihui̱nán tú acxilhni̱t y tú kaxmatni̱t nac akapú̱n, pero lhu̱hua ni̱ taca̱najlá ixtachihuí̱n. 19Amá tí lakahuán ca̱quilhtamacú lakapasa tú anán juú tu̱tzú y huata tla̱n li̱chihui̱nán tú acxilhni̱t ca̱quilhtamacú; pero tí mini̱tanchá ta̱lhmán ca̱ksputza̱lakó ixtalacapa̱stacnicán cristianos y tla̱n li̱chihui̱nán tú anán nac akapú̱n. M0Xa̱huá huixín ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata la̱ta ama tali̱án quilhtamacú xlá ma̱s amaca li̱pa̱huancán y aquit lakasú̱t ama̱ca quiaktzonksuacán. Jesús mini̱tanchá nac akapú̱n /Huixín catzi̱yá̱tit xlacata acxni tamakaxtoka cha̱tum kahuasa huata huá ca̱cnicán y takokecán, pero ixamigo tí pa̱xquí pa̱xahuá ma̱squi xlá lakmakancán. Aquit cca̱huaniyá̱n, aquit namá ixamigo tali̱pa̱u chixcú y clakatí la̱ takokecán. M.Aquit huata cmilh ca̱xtlahuaní ixtijia xlacata hua̱k natalakapasa y natatakoké; pues ni̱ ca̱ktzonksuátit acxni cca̱huanín: “Aquit ni̱ Cristo huata cmini̱t ca̱xtlahuaní ixtijia.” -}Juan ca̱kálhti̱lh: ―Dios la̱ta nac ixpu̱táhui̱lh ca̱ma̱xqui̱ni̱t ixtascujutcán cha̱tunu cristianos. P,Xlacán talákalh y tahuánilh: ―Maestro, amá tí ixli̱chihui̱naná̱u y ta̱tánoklhti ixtampajan kalhtu̱choko Jordán chí na̱ tzucuni̱t akmunu̱nán y ma̱s lhu̱hua cristianos talakán. +#Maktum quilhtamacú ixdiscípulos Juan y cha̱tum tunuj chixcú tzúculh tali̱chihuinán xlacata Jesús ma̱s tla̱n ixakmunu̱nán. **MLa̱ta ya̱ ixma̱nu̱cán Juan Bautista nac pu̱lachin xlá ixca̱kmunú cristianos lacatum taxtunú ní istzamá chúchut huanicán Enón lacatzú nac Salim. )V(%La̱ ta̱chihui̱nankolh Jesús amá chixcú ca̱ta̱táxtulh ixdiscípulos nac Jerusalén y ca̱tá̱alh nac aktum pu̱latama̱n huanicán Judea, y laktzu quilhtamacú aná ca̱kmúnulh cristianos. U'#Pero amá tí tancs lama talacatzuhuí ní taxtuma taxkáket xlacata cati̱huá na̱cxila Dios ma̱xquini̱t ixtalacapa̱stacni acxni tlahuá aktum li̱tlá̱n. Juan Bautista li̱chihui̱nampará Jesús )&KAmá tí tlahuá tú ni̱ tla̱n ni̱ tatalacatzuhuí ní taxtuma taxkáket y huata aksputzalá xlacata ni̱ nalakxtalá ixkásat y natasí ixtala̱kalhí̱n. L%Nac ca̱quilhtamacú milh ca̱ma̱lacahua̱ní lanca taxkáket, pero lhu̱hua cristianos ni̱ tatalacatzúhui̱lh y ta̱lh ní ca̱paklhtu̱tá xlacata ni̱tí nacatzí ni̱ tla̱n ixkasatcán. o$W’Amá cristiano tí tancs canajlá tla̱n xapaní ixtala̱kalhín Ixkahuasa Dios yaj ama xoko̱nán; pero amá tí ni̱ ca̱najlá ixtachihuí̱n ixacstu laktzanka̱ni̱t porque ama xoko̱nán tú ni̱ tla̱n tlahuani̱t. 6#eDios ma̱lakácha̱lh cha̱stum Ixkahuasa ca̱quilhtamacú xlacata naca̱lakma̱xtú tí ixtalaktzanka̱ni̱t, y ni̱ milh cama̱xoko̱ní ixtala̱kalhi̱ncán cristianos. /"W’Porque Dios snu̱n ca̱lakalhámalh ixcamán y ni̱ para lakcátzalh Ixkahuasa namacamín ca̱quilhtamacú xlacata ni̱tí nalaktzanká, y amá tí nali̱pa̱huán tla̱n nalakma̱xtú ixli̱stacni y nama̱lacatzuquí amá li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ma̱lacnú y ni̱cxni lakó. #!?xlacata cati̱huá tí naquili̱pa̱huán nama̱lacatzuquí aktum sa̱sti li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ni̱cxni lakó. Dios ca̱lakalhamán ixcamán i K’Huixín catzi̱yá̱tit xlacata nac desierto Moisés akxtokohuácalh ixakspu̱n kantum quihui tantum lu̱hua xla bronce xlacata huak nata̱cxila, y aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ chuná ama̱ca quiakxtokohuacacán   Nac akapú̱n ni̱tí catzí la̱ tu̱tanán huata aquit Ixkahuasa Dios ccatzí tú anán porque nac akapú̱n cta̱ctani̱t. P Para huix ni̱ ma̱kachakxi̱ya la̱ ixli̱lakxta̱pali̱tcan ixlatama̱tcan cristianos ca̱quilhtamacú, ¿nicu nali̱ma̱kachakxi̱ya para cli̱ta̱chihui̱naná̱n la̱ tu̱tanán nac akapú̱n? {o Aquit cli̱ta̱chihui̱namá̱n tú ccatzí y tú cacxilhni̱t la̱ qui̱taxtuni̱t, pero huix ni̱ ca̱najlaya. wg Jesús kálhti̱lh: ―Huix skalala chixcú juú nac Israel, ¿y ni̱ ma̱kachakxi̱ya tú cuanimá̱n? iK ―Ni̱ cma̱kachakxí la̱ ama qui̱taxtú tú quihuaniya ―kalasquiní̱nalh Nicodemo. #Porque jaé qui̱taxtú la̱ acxni u̱nán, huix kaxpata la̱ maca̱csa̱nán pero ni̱ catzi̱ya nicu pakán ama, ni̱ para ní pakán mima, pues na̱ chuná cristiano tí Dios ma̱xquí ixtalacapa̱stacni, ni̱ tasí acxni lakahuán ixli̱maktuy, ¡pero lakahuán! jMHuix ni̱ cajícuanti para cuaniyán: “Tamaclacasquiní hua̱k natalakahuán ixli̱maktuy.” a;Huix catzi̱ya la̱ cha̱tum chixcú y cha̱tum pusca̱t tama̱xquí ixmacnicán itskatacán y aná qui̱tayá ixtascujutcán. Pero amá tí Dios ma̱xquí ixtalacapa̱stacni, ¡lakahuán ixli̱stacni ixli̱maktuy! 7―¡Tó̱! Aquit clacasquín cama̱kachakxi xlacata ni̱tú li̱macuán la̱ ma̱lakahuaní̱n mintzé y mas tamaclacasquiní calakxta̱pali̱nín Dios mintalacapa̱stacni y qui̱taxtú la̱ calakáhuanti ixli̱maktuy, pues chuná tla̱n tanu̱ya nac ixtapáksi̱t Dios. eC―¿Niculá nalakahuán ixli̱maktuy cha̱tum ko̱lú? ¿Niculá namá qui̱taxtú? ¿A poco cha̱tum chixcú tla̱n tanu̱pará nac ixpu̱lacni ixna̱na xlacata nalakahuán ixli̱maktuy? ―kálhti̱lh Nicodemo. 3_Jesús ni̱ ma̱chihui̱ni̱ko̱lh y huánilh: ―Nicodemo, xli̱ca̱na cuaniyá̱n amá tí ni̱ lakahuán ixli̱maktuy ni̱ lá ama tanú nac ixtapáksi̱t Dios. 0YMaktum ca̱tzisní xlá alh lakpaxia̱lhnán Jesús y huánilh: ―Maestro, ccatzí xlacata Dios ma̱lakacha̱ni̱tán naquila̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱u porque ni̱ huí tí tla̱n li̱ma̱lacahua̱ni̱nán laclanca ixtascújut la̱ huix ca̱tlahuaya para ni̱ Dios ma̱xquí ixli̱tlihueke. l SIxlama cha̱tum fariseo ni̱ma̱ ixca̱ta̱ma̱paksi̱nán xanapuxcun judíos ixuanicán Nicodemo. 7Jesús ixcatzí tú ixtalacpuhuá̱n cha̱tunu nac ixnacujcán y ni̱ ixmaclacasquín tí nali̱ma̱kalhchihui̱ní la ixtakalhí ixta̱yatcán.vePero como xlá ixca̱lakapasa cha̱tunu ixtalacpuhua̱ncán, ni̱ hua̱k ixca̱ca̱najlaní tú ixtahuaní. <qJesús ca̱tláhualh lhu̱hua laclanca ixtascújut jaé nac xatacuhui̱ní pa̱scua y lhu̱hua cristianos taca̱nájlalh xlacata xlá xli̱ca̱na Dios ixma̱lakacha̱ni̱t. +Pero acxni makni̱ca Jesús y lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n ixdiscípulos talacapástacli jaé ixtachihuí̱n y taca̱nájlalh xlacata ixqui̱taxtuni̱t tú ixli̱chihui̱nani̱t Dios ixlacata nac Escrituras. Jesús ca̱lakapasa ixtalacapa̱stacnicán hua̱k cristianos 2]Amá lacchixcuhuí̱n ni̱ tama̱kachákxi̱lh xlacata Jesús ca̱li̱ta̱chihuí̱nalh ixmacni acxni ca̱huánilh: “Calactlahuátit jaé ixpu̱siculan Dios.” " =―¡Huix chiyani̱ta! Pues cuarenta y seis años li̱tlahuacani̱t jaé pu̱siculan, ¿nicu li̱puhuana huix nali̱tlahuaya caj aktutu chichiní? $ A―Para chú lacasquiná̱tit, caquili̱cxilhui: Calactlahuátit jaé ixpu̱siculan Dios, ixliaktutu chichiní aquit ctlahuako̱nit tunuj xasa̱sti. Makapitzi xanapuxcún judíos tí tá̱cxilhli tú tláhualh ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh y takalasquínilh: ―¿Hua̱nchi ca̱tamacxtu jaé cristianos? Para Dios ma̱xqui̱ni̱tán jaé tapáksit catlahua aktum lanca tascújut xlacata nacca̱najlayá̱u. - SIxdiscípulos talacapá̱stacli amá tachihuí̱n ni̱ma̱ ixtatzokni̱t lacatum nac Escrituras: “Ni̱ cma̱tla̱ní la̱ li̱kama̱nancán ixchic Dios.” Tí ixtastá palomas ca̱huánilh: ―Caca̱tamacxtútit jaé palomas. ¡Ni̱ mimpu̱stancán catlahuátit ixchic Quinticú! )Jesús ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh y tláhualh aktum cuarta xla xu̱hua y huá tzúculh ca̱li̱pu̱tlakaxtú hua̱k sta̱naní̱n na̱ chuná ixua̱caxcán, ixborregojcán; y tí ixtalakxta̱palí tumi̱n, ca̱tramakánilh ixtumi̱ncán y ca̱ma̱kpu̱spítnilh ixmesajcán. xiAcxni cha̱lh tánu̱lh nac pu̱siculan y nac lacaquilhtin cá̱cxilhli la̱ ixtahuila̱na itsta̱nanin huá̱cax, borregos y palomas tú ixli̱lakachixcuhui̱cán Dios, y tí ixtalakxta̱palí tumi̱n na̱ ixtahuila̱na nac ixmesajcán. -S Tzúculh talacatzuhuí ixtacuhui̱nicán judíos ni̱ma̱ ixtama̱kantaxtí ca̱ta cá̱ta, ixtali̱ma̱pa̱cuhuí pa̱scua y Jesús na̱ alh nac Jerusalén. 1[ Acxni lako̱lh jaé pu̱tamakaxtokni Jesús ca̱tá̱alh ixna̱na ixnata̱camán y na̱ chuná ixdiscípulos nac aktum ca̱chiquí̱n huanicán Capernaum y aná latáma̱lh laktzu quilhtamacú. Jesús an nac pu̱siculan xla Jerusalén (Mt. 21.12‑13; Mr. 11.15‑18; Lc. 19.45‑46) V% Jaé chúchut ni̱ma̱ lakxta̱páli̱lh Jesús nac Caná de Galilea huá xla̱huán ixtascújut ni̱ma̱ tláhualh, ixdiscípulos taca̱nájlalh xlacata xlá Cristo ixuanit tí ixama ca̱lakmaxtú. (I ―Lihua kama jaé vino, huix ni̱ ca̱makslihuekeni̱ta la̱ talá xa̱makapitzi pues cani̱huá nac pu̱tamakaxtokni pu̱la ma̱kpitzicán xatlá̱n vino y acxni tla̱n takalhkasni̱t ma̱sta̱cán ni̱ma̱ yaj xatlá̱n. Pero huix ixmaqui̱ni̱ta jaé ni̱ma̱ ma̱s itxtapalh.  Amá tasa̱cua ixtacatzí xlacata xlacán ixtamuju̱ni̱t chúchut, pero acxni kalhuá̱nalh amá chúchut xapuxcu tasa̱cua, ¡ixtalakxta̱pali̱ni̱t y vino ixlani̱t! Como xlá ni̱ ixcatzí ní ixtaxtuni̱t, alh lacaputzá xalí̱i̱t kahuasa y huánilh: 6ey la̱ spalh tahuíli̱lh amá laclanca tlámanc ca̱li̱ma̱páksi̱lh: ―Cakalhtiyátit actzú y capítit ma̱kalhua̱ni̱yá̱tit tí ma̱cpuxqui̱cani̱t jaé fiesta. [/Jesús ca̱huánilh amá tasa̱cua xlacata hua̱k catali̱ma̱tzámalh chúchut, MAná lacatzú ixtahuila̱na akcha̱xán la̱ tlámanc xla chíhuix ni̱ma̱ ixtamaclacasquín judíos acxni ixtalakachixcuhui̱nán. Katunu jaé tlámanc ixtajú como ochenta o cien litros. ~#Ixna̱na ni̱ caso tláhualh y ca̱huánilh amá tí ixtama̱kpitzima̱na vino: ―Huixín catlahuátit la̱ta tú naca̱huaniyá̱n. }%Pero Jesús kálti̱lh: ―Na̱na, ni̱ lá tú ctlahuá ixlacatacán porque ya̱ acchá̱n quilhtamacú nacma̱tzuquí quintascújut. |yIxna̱na Jesús acxni ácxilhli ixlako̱ma vino tú ixtali̱kotnán huánilh ixkahuasa: ―Tamakásputli ixvinojcán. a{;y xlá na̱ huanica caca̱tá̱alh ixdiscípulos y acxtum ta̱lh nac pu̱tamakaxtokni. :z oNac pu̱latama̱n xla Galilea ixuí aktum actzu ca̱chiquí̱n huanicán Caná y aná tlahuaca aktum pu̱tamakaxtokni ixliaktutu chichiní a̱stá̱n. Ixna̱na Jesús na̱ alh, =y u3Ama cha̱n quilhtamacú pa̱t li̱lacahua̱nana la̱ ama taliquí akapú̱n y aná ama talacta̱ctá ixángeles Dios xlacata naquintalakachixcuhuí aquit Xatalacsacni Chixcú.5x e2―¿A poco ca̱najla caj xlacata cuanín cacxilhni ixtampi̱n suja? Pues la̱ta chí cuaniyá̱n xlacata pa̱t ca̱cxila ma̱s laclanca quintascújut ni̱ la̱ jaé. w !1―¡Maestro! ¡Huix xli̱ca̱na Ixkahuasa Dios, huix pa̱t quila̱ma̱paksi̱yá̱u aquín xalac Israel! ―kalhtí̱nalh Natanael. Fv 0―¿Hua̱nchi quima̱tla̱ni̱ya si ni̱ quilakapasa? ―kálhti̱lh Natanael. Jesús huánilh: ―Aquit cacxilhni acxni ixya̱t ixtampi̱n suja y Felipe ya̱ ixta̱chihui̱naná̱n. u  /A̱stá̱n ixcha̱tuycán talákalh Jesús y acxni ixtatalacatzuhui̱ma̱na Jesús chihuí̱nalh: ―Nachu min cha̱tum tali̱pa̱u chixcú xalac Israel, xlá xli̱ca̱na ma̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni y ni̱ caj chu̱ta li̱tanú skalala chixcú. 't I.Natanael kálhti̱lh: ―Ni̱ para cca̱najlá para nac Nazaret taxtuni̱t cha̱tum tali̱pa̱u chixcú. ―Pues catat acxila xlacata nata̱kskahui̱ya. zs o-Felipe antes natakoké alh lacaputzá ixamigo Natanael y huánilh: ―Ctaka̱sni̱táu tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n, amá tí tali̱chihui̱nán ixlibrojcán Moisés y profetas; huanicán Jesús ixkahuasa José, xlá xalac Nazaret. Sr !,Felipe ixlama nac Betsaida y na̱ aná ixtalama̱na Pedro y Andrés. /q Y+Ixli̱cha̱lí Jesús táxtulh amá pu̱latama̱n y alh nac Galilea. Aná ta̱tánoklhli cha̱tum huanicán Felipe y huánilh: ―Huix caquintakoke ní cama an. 1p ]*Simón tá̱alh Andrés ana ní ixuí Jesús y acxni ácxilhli Jesús ixtalacatzuhui̱ma acs lacá̱nilh y huánilh: ―Huix huanicana Simón ixkahuasa Jonás, pero aquit cli̱ma̱pa̱cuhui̱yá̱n Pedro (jaé tachihuí̱n huamputún chíhuix). Jesús ca̱ta̱chihui̱nán Felipe y Natanael o ')Andrés alh lacaputzá ixta̱cam ixuanicán Simón y acxni táka̱sli huánilh: ―Ctaka̱sni̱táu Cristo tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n. Un %(Jaé lakkahuasán cha̱tum ixuanicán Andrés y xa̱cha̱tum tunuj chixcú. gm I'―Juú lacatzú; para catzi̱putuná̱tit ca̱huí xlacata nalakapasá̱tit ―ca̱kalhti̱ko̱lh Jesús. Xlacán tatá̱alh ní ixlama Jesús y como ma̱x las cuatro ixuani̱ttá aná tatamákxtakli amá catzisní. +l Q&Pero Jesús acxni cá̱cxilhli tí ixtakokema̱na talakáspitli y ca̱kalasquínilh: ―¿Tucu lacasquiná̱tit? ―Maestro, ¿nicu lápa̱t? ―takalhtí̱nalh. ck A%Amá lacchixcuhuí̱n la̱ takaxmatko̱lh tú ca̱huánilh Juan, tatakókelh Jesús. 1j ]$y como Jesús aná pasa̱rlapá lacatzú xlá acs lacá̱nilh y ca̱huánilh: ―Huá namá ama li̱tanú la̱ borrego y ama xoko̱nán quilacatacán ixlacati̱n Dios. [i 1#Ixli̱cha̱li li̱tum, Juan pi̱ aná ixca̱ta̱laya cha̱tuy ixdiscípulos, *h O"Aquit tancs cma̱luloka xlacata jaé chixcú Ixkahuasa Dios porque cacxilhni̱t la̱ actánu̱lh Espíritu Santo. Jesús catachihuinán makapitzi lacchixcuhuín hg K!Amá quilhtamacú ni̱ naj xaccatzí para huá namá chixcú tí ixmima quinca̱lakmaxtuyá̱n, pero tí quili̱mapáksi̱lh nacliakmunu̱nán chúchut quihuánilh xlacata tí nacacxila nalakta̱ctá Espíritu Santo y na̱kchipaní ixtalacapa̱stacni huá namá chixcú tí putzama̱náu y ama quinca̱ma̱xqui̱yá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo. f 9 Pero chí aquit tancs cma̱luloka cacxilhni̱t la̱ tá̱ctalh nac akapú̱n Espíritu Santo la̱ tantum paloma y akchipaniko̱lh ixtalacapa̱stacni. _e 9Aquit na̱ ni̱ xacacxcatzí para huá namá tí ixquinca̱lakmimá̱n, pero quima̱lakacha̱ca nacliakmunu̱nán chúchut xlacata tí talama̱na nac Israel natalakapasa tí ama ca̱lakmaxtú acxni naca̱lakchín. od YHuá namá tí chuné xacli̱chihui̱nán: “Yaj maka̱s ama ma̱lacatzuquí lanca ixtascújut namá tí quinke̱stalati̱lhá, ma̱squi xlá quiacpu̱lani̱t porque latama̱ni̱t cani̱cxnihuá la̱ta ni̱ para xaclakahuán.” $c CIxli̱cha̱lí acxni Juan ácxilhli la̱ Jesús tzúculh talacatzuhuí pakán ní ixyá, ca̱huánilh xa̱makapitzi: ―¡Ca̱cxílhtit! Huá namá chixcú ama ma̱ke̱nú tala̱kalhí̱n nac ca̱quilhtamacú pues xlá ama li̱tanú borrego tí ama xoko̱nán ixlacati̱n Dios. =b uJaé takalhchihuí̱n qui̱táxtulh nac Betania ixtampaján kalhtuchoko Jordán ana ní Juan ixca̱kmunú cristianos. Jesús li̱tanú borrego tí xoko̱nán ixlacati̱n Dios Ha  Xlá yaj maka̱s ama ma̱lacatzuquí ixtascújut y snu̱n tali̱pa̱u, aquit ni̱ para cma̱ta̱xtuca ixtasa̱cua nacuán tí nackatxcuta nacma̱xtuní ixtatu̱nu ―ca̱kalhti̱ko̱lh Juan. +` Q―Porque aquit huata quili̱ma̱paksi̱ca nacliakmunu̱nán chúchut, pero juú nac mimpu̱latama̱ncán ca̱ta̱lamá̱n cha̱tum tí ni̱ lakapasá̱tit. _ 5―Para huix ni̱ Cristo, ni̱ para profeta Elías, ni̱ para amá profeta tí ama lactaxtú nac Israel, ¿hua̱nchi ca̱kmunu̱ya cristianos? n^ WLa̱ takaxmatko̱lh ixtachihuín Juan amá tí ixtama̱lakacha̱ni̱t fariseos takalasquínilh: M] Juan ca̱kálhti̱lh: ―Aquit ama tí li̱chihuí̱nalh profeta Isaías:Nac desierto ama takaxmatí la̱ aktasá acxni ma̱kalhchihui̱ni̱nán cha̱tum chixcú:“Catacá̱xtit, tancs calatapá̱tit, ti̱tum catrapí̱tit ixtijia milatama̱tcán,
porque mima ca̱lakpaxialhnaná̱n Mimpu̱chinacán.” [\ 1―Catlahua li̱tlá̱n quila̱huaníu ticu huix. Pues tí quinca̱ma̱lakacha̱ni̱tán tacatzi̱putún ticu huix. ¿Tucu cca̱huaniyá̱u milacata? ¡Quila̱huaníu! ―tahuanipá amá lacchixcuhuí̱n. g[ IXlacán takalasquinipá: ―Pues, ¿ticu huix? O ¿huix profeta Elías? ―¡Tó̱! Aquit ni̱ Elías ―ca̱kálhti̱lh Juan. ―¿Entonces huix amá profeta tí ama lactaxtú nac Israel? ―¡Tó̱! Ni̱ para huá. XZ +Juan ni̱ ta̱takalhtátokli y tancs ca̱kálhti̱lh: ―Aquit ni̱ huá. _Y 9Xanapuxcún ma̱paksi̱naní̱n curas xalac Jerusalén tama̱lakácha̱lh makapitzi lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n xlacata natakalasquiní Juan: ―¿Xli̱ca̱na huix Cristo tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n? IX  Ni̱ huí cristiano tí acxilhni̱t Dios pero cha̱stum ixkahuasa ni̱ma̱ táxtulh nac ixpaxtú̱n quinca̱huanín la̱ kalhí ixtalacapa̱stacni pues xlá la̱ Dios y acxtum ta̱huili̱ni̱t ixtalacapa̱stacni ixti̱cú. Juan Bautista li̱chihui̱nán Jesucristo (Mt. 3.11‑12; Mr. 1.7‑8; Lc. 3.15‑17) W 'Moisés quinca̱maxquí̱n lacli̱cuánit ixtapáksi̱t Dios y scarancua lacasquín cakantáxtulh, pero Jesucristo quinca̱ma̱si̱nín la̱ tancs nalakcha̱ná̱u ixpa̱xtu̱n Dios y como quinca̱pa̱xqui̱yá̱n quinca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n quintala̱kalhi̱ncán. V Quilacatacán lhu̱hua tú tlahuani̱t y hua̱k pa̱xcatcatzi̱niyá̱u porque xlá ni̱ lakcatzán ma̱stá ixtalakalhamá̱n. -U UJuan li̱chihuí̱nalh ixlacati̱ncán cristianos y chuné ixma̱tla̱ní: ―Huá jaé chixcú xacli̱chihui̱nán acxni cca̱huanín: “Quinke̱sta̱lati̱lhá tunuj chixcú ma̱s tali̱pa̱u ma̱squi xlá siempre quiacli̱ni̱t porque latama̱ni̱t la̱ta ya̱ para xaclakahuán.” T Amá ixma̱suy̱ Dios tí ixtalatama̱ni̱t tapálajli y la̱ cha̱tum cristiano lakáhualh ca̱quilhtamacú. Xlá quinca̱ta̱latamá̱n la̱ cati̱hua chixcú y huata ixli̱chihui̱nán ixtalakalhamá̱n Dios y laclanca talacapa̱stacni la̱ quili̱latama̱tcán. Aquín cacxilhni̱táu la̱ Dios má̱xqui̱lh ixli̱tlihueke y ccatziyá̱u xlacata huá Ixkahuasa Dios. RS  Xlacán talakáhualh ixli̱maktuy porque Dios ca̱má̱xqui̱lh sa̱sti ixtalacapa̱stacni y tali̱máca̱lh ixticucán Dios. Jaé tí lakahuán ixli̱maktuy ni̱ quitaxtú la̱ xcam cha̱tum chixcú. }R u Y jaé cristianos tí taca̱nájlalh ixtachihuí̱n ca̱li̱má̱nu̱lh ixcamán Dios tí tlan natama̱lacatzuhuí. 2Q _ Ni̱ para ixta̱pakánat tamaklhtí̱nalh, amá pu̱latama̱n ni̱ma̱ ixlacsacni̱t napu̱lakahuán. Huata makapitzi tali̱pá̱hualh y tamaklhtínalh nac ixnacujcán. P  Xlá milh ca̱quilhtamacú xlacata nalatamá nac ixca̱quilhtamacú ni̱ma̱ ixtlahuanit, pero tí ca̱lákmilh ni̱ talakápasli. qO ] Huata amá ixma̱suy̱ Dios ixkalhí staranca talacapastacni tú naca̱li̱ma̱lacahua̱ní cristianos. N Juan ni̱ ixkalhí taxkáket y huata milh mactzupa tí ixli̱mín li̱lacahuá̱n ca̱quilhtamacú xlacata nalakapascán. :M oxlacata nama̱luloka ticu amá lanca taxkáket. Xlá milh ca̱ma̱tancsaní ixtapuhua̱ncan cristianos xlacata natali̱pa̱huán amá ixma̱suy̱ Dios tí ixli̱mín taxkáket. DL Dios ma̱lakácha̱lh cha̱tum chixcú huanicán Juan iK MJaé ixma̱su̱y Dios li̱tánu̱lh taxkáket ni̱ma̱ milh ca̱li̱lakaskoyú ixlatama̱tcán tí ca̱paklhtu̱tá ixtalama̱na, y como la̱ ca̱tzisní ca̱ta̱latáma̱lh tatzáksalh tama̱mixí y ni̱ lá tama̱míxilh. IJ  Jaé ixma̱su̱y Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱t ixli̱stacnicán la̱ta tú anán y pi̱huá jaé li̱latáma̱t ma̱pálajli y li̱ma̱lacatzúquilh taxkáket tú natali̱lacahua̱nán cristianos. I Xlá maktláhualh la̱ta tú anán ca̱quilhtamacú y ni̱ huí ca̱quilhtamacú tú ni̱ catzini̱t la̱ lacatzucuni̱t. }H wDios ni̱ kalhí ixlacatzúcut, y la̱ta ni̱ naj tú ixanán, porque ya̱ ixtatlahuá ca̱quilhtamacú, ixlamajá ixpa̱xtú̱n cha̱tum ixma̱su̱y; xlá na̱ ni̱ kalhí ixquilhtzúcut pues la̱ Dios ixuani̱t y acxtum ixta̱ma̱paksi̱nán. G xFilakma̱xtupa̱nántit ixli̱stacni namá cristiano xlacata ni̱ nalaktzanká ca̱li̱ní̱n, porque tí makta̱yá ixta̱cristiano catakokepá tla̱n tijia lakma̱xtuní ixli̱stacni y ma̱tzanke̱nanicán lhu̱hua ixtala̱kalhí̱n./EWLi̱ta̱camán, para cha̱tum tí li̱pa̱huán Cristo min chichiní akxtakmakán tú li̱pa̱huán y huixín makta̱yayá̱tit catakokepá namá tla̱n tijia, kDOY acxni kalhtahuakapá casé̱nalh milh se̱n y la̱ta tú chanca tama̱sta̱pá ixtahuacatcán. HC Ca̱ksántit profeta Elías, xlá cati̱huá chixcú ixuani̱t la̱ aquín, pero acxni kalhtahuakánilh Dios ixli̱hua̱k ixnacú ni̱ casé̱nalh, ni̱ milh se̱n aktutu ca̱ta a̱íta̱t. B+Huá xlacata cca̱li̱huaniyá̱n cala̱kalhapalanítit mintala̱kalhi̱ncán y cala̱li̱kalhtahuakátit cha̱tum cha̱tum xlacata naca̱ma̱ksa̱ni̱yá̱n Dios. Porque acxni kalhtahuaká ixli̱hua̱k ixnacú cha̱tum tí tla̱n catzí Dios kaxmata tú maksquín. AwPara takalhtahuakaní Dios xli̱hua̱k ixnacujcán namá ta̱tatlá na̱ksa̱nán porque ixmacán Quimpu̱chinacán kalhí li̱tlihueke nama̱ksa̱ní namá ta̱tatlá; y para tlahuani̱t tala̱kalhí̱n Dios nama̱tzanke̱naní ixtatzaca̱tni. {@oPara cha̱tum cristiano ta̱tatlá caca̱tasanítit lakko̱lún tí ta̱cpuxcún tí tali̱pa̱huán Cristo xlacata natali̱kalhtahuaká namá ta̱tatlá, catamacuíli̱lh actzú aceite y catamáksquilh Quimpu̱chinacán cama̱ksá̱ni̱lh. :?m Chí cca̱huaniyá̱n, para cha̱tum cristiano akxtakajnama cakalhtahuakánilh Dios, y para cha̱tum pa̱xahuama catlí̱nilh Dios la̱ pa̱xcatcatzi̱ní tú tlahuanima. c>? Li̱ta̱camán, huixín acxni chihui̱naná̱tit ni̱ cali̱quilhpíntit akapú̱n, ca̱quilhtamacú, ni̱ para tú li̱pa̱huaná̱tit caj xlacata naca̱ca̱najlanicaná̱tit. Huixín huata cahuántit, “Je”, para xli̱ca̱na; y para ni̱ xli̱ca̱na cahuántit, “Tó”, xlacata Dios ni̱ naca̱ma̱xokoniyá̱n minta̱kskahuincán. ~=u y chí catzi̱yá̱u la̱ tapa̱xahuama̱na namá tí ta̱kxtakájnalh. Calacapa̱stáctit la̱ pá̱ti̱lh ixta̱kxtakajni amá chixcú ixuanicán Job. Huixín catzi̱yá̱tit la̱ a̱stá̱n Dios pu̱spítnilh la̱ta tú makatzánka̱lh porque Dios ca̱cxilhlacachá̱n y ca̱lakalhamán ixcamán. Ni̱tí cali̱kalhkamá̱nalh Dios y tí ta̱tatlá cali̱kalhtahuakaca G< Li̱ta̱camán, huixín caca̱makslihuekétit amá profetas tí tali̱chihuí̱nalh Quimpu̱chinacán, xlacán tatá̱lalh ixta̱kxtakajnicán y takálhi̱lh tú ca̱ma̱lacnú̱nilh Dios, Y;+ Li̱ta̱camán, huixín ni̱ cala̱li̱chihui̱nántit tú tatlahuá xa̱makapitzi, xlacata Dios, amá juez tí lacanu̱yajá nac puhui̱lhta na̱ ni̱tú naca̱li̱ya̱huayá̱n tú tlahuani̱tántit. *:MHuixín na̱ chuná catacamájtit nac minacujcán, cata̱látit kalhi̱yá̱tit Quimpu̱chinacán porque yaj lhu̱hua quilhtamacú tzanká namín ixli̱maktuy. 9Li̱ta̱camán, huixín cata̱látit kalhi̱yá̱tit hasta xní namín Quimpu̱chinacán na̱ chuná la̱ cha̱tum chixcú acxni chan ixcuxi acxilhlacachá̱n ama makalá tlaktla y kalhí hasta xní namín se̱n, porque tla̱n sok min o tla̱n makapalá. N8Huixín ca̱ma̱lacapu̱ni̱tántit y ca̱makni̱ni̱tántit tí lactlá̱n tacatzí y xlacán ni̱ ca̱ta̱ra̱lacata̱quí̱n. Dios acxilhlacachín tí li̱pa̱huán kalhí tú ma̱lacnu̱ni̱t X7)Juú ca̱quilhtamacú huixín li̱cuánit tla̱n latapa̱ni̱tántit, li̱cuánit li̱pa̱xahuani̱tántit mimacnicán, li̱cuánit koni̱tántit la̱ acxni makakoncán huá̱cax xlacata naca̱makni̱cán. c6?Huixín ni̱ ca̱xokonítit namá cha̱lhca̱tnaní̱n tí táscujli nac minca̱tucuxtucán. Xlacán tasquima̱na caxoko̱nántit tú tlahuátit y Dios Ixpu̱chiná hua̱k tú anán ca̱kaxmatni̱t la̱ tatasama̱na. ]53mintumi̱ncán xla oro y plata xuxuni̱t la̱ta taqui̱ni̱t y namá itxúxut ama li̱tanú la̱ cha̱tum testigo tí ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n ixlacatí̱n Dios y na̱ ama ca̱huani̱niyá̱n ixli̱hua mimacanicán la̱ lhcúya̱t. Huixín ma̱kstokni̱tántit lhu̱hua tumi̱n jaé quilhtamacú acxni amajá min tí tlahuá taxokó̱n. 4+Ixlacatí̱n Dios la̱ta tú kalhi̱yá̱tit li̱tanú la̱ capú̱chilh; lactlá̱n milhaka̱tcán li̱tanú la̱ caca̱lacáhualh xumpi̱pi; H3 ¡Chí cakaxpáttit tú cama ca̱huaniyá̱n huixín ricos! Ca̱mini̱niyá̱n catasátit y ca̱ktasátit la̱ta lakaputzayá̱tit porque talacatzuhui̱ma ama ca̱lakchiná̱n ta̱kxtakajni. 2)Na̱ calacapa̱stáctit xlacata tí catzí ixli̱tláhuat tú tla̱n y ni̱ tlahuá, kalhí ma̱s tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios.q1[Pero huixín lakati̱yá̱tit lactlancaná̱tit acxni chihui̱naná̱tit y ni̱ tla̱n lactlancancán. 80iMa̱s ca̱mini̱niyá̱n ixuántit: “Para Quimpu̱chinacán lacasquín nalatama̱yá̱u cha̱lí, natlahuayá̱u jaé tú lacpuhuani̱táu o amá tú laclhca̱ni̱táu.” /Pero ni̱ para catzi̱yá̱tit tú qui̱taxtuni̱t nahuán nac milatama̱tcán cha̱lí acxni naxkaká; porque jaé quilatama̱tcán tla̱n li̱ma̱nu̱yá̱u caj la̱ manka̱ná, tasí puntzú y ni̱ para catzi̱yá̱u acxni talactilhparako̱ni̱t. m.S Na̱ calacapa̱stacnántit huixín tí huaná̱tit: “Chí o cha̱lí amá̱n aná̱u nac aktum ca̱chiquí̱n y aná nalatama̱yá̱u aktum ca̱ta; natama̱huananá̱u y nasta̱naná̱u xlacata natlajayá̱u tumi̱n.” %-C Huata huí cha̱tum tí ma̱sta̱ni̱t ixli̱ma̱paksí̱n y huata huá tla̱n li̱tanú juez porque tla̱n lakma̱xtú y ma̱laktzanké ixli̱stacnicán cristianos. Pero huixín, ¿tucu minkasatcán xlacata na̱ tla̱n naca̱li̱huaniyá̱tit la̱ talama̱na minta̱cristianoscán? [,/ Li̱ta̱camán, huixín ni̱ calacputzátit li̱xcájnit la̱li̱chihui̱naná̱tit la̱ talama̱na cha̱tum cha̱tum, porque amá tí ni̱ tla̱n li̱chihui̱nán la̱ lama ixta̱cristiano o li̱huaní la̱ lama, li̱tanú la̱ ni̱ tla̱n ca̱li̱chihuí̱nalh ixli̱ma̱paksí̱n Cristo y qui̱taxtú la̱ cali̱huánilh Cristo ixli̱ma̱paksí̱n, y amá tí li̱huaní Cristo ixli̱ma̱paksí̱n, yaj ma̱kantaxtí tú huan, sino que li̱tanú la̱ juez. =+s Cali̱tamakxtáktit hua̱k kaxpatniyá̱tit Quimpu̱chinacán y xlá ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n laclanca mimpu̱tahui̱lhcán. Ni̱tí catzí nicu ama qui̱ta̱yá nac ixlatáma̱t d*A Para xli̱ca̱na tatunujni̱tántit, cama̱sí̱tit lakaputzapa̱nántit, tasapa̱nántit, akxtakajnampa̱nántit; catasátit para li̱cuánit tziyampa̱nántit y calakaputzátit para li̱cuánit pa̱xahuapa̱nántit. u)cHuixín caxcalanítit cama̱lacatzuhuí̱tit Dios y xlá ama ca̱kaxmatá̱n y ca̱lakminá̱n. Huixín tí tzaca̱tnani̱tántit cacheké̱tit la̱ta tú ni̱ tla̱n tlahuani̱tántit, y huixín tí lakati̱yá̱tit li̱pa̱xahuayá̱tit tú ni̱ tla̱n huí ca̱quilhtamacú y na̱ li̱tanu̱yá̱tit li̱pa̱huaná̱tit Dios, calakxta̱palí̱tit minacujcán. %(CAquit cca̱huaniyá̱n cali̱tamakxtáktit caca̱kskalhlí̱n Dios; ni̱ cali̱makxtáktit caca̱makatlaján tlajaná y xlá ama ca̱tza̱laniyá̱n. *'MY xlá ni̱cxni li̱makxtaka quinca̱cxilhlacachiná̱n quinca̱lakalhamaná̱n la̱ huan nac Escrituras: “Dios ca̱ta̱ra̱lacata̱quí tí talactlancán, pero siempre ca̱cxilhlacachá̱n tí tali̱tamakxtaka takaxmatní tú li̱ma̱paksi̱nán.” Tí taxcalí Dios xlá ca̱kaxmata %&CHuá xlacata Dios li̱ma̱tzokónalh nac Escrituras: “Ixespíritu Dios ni̱ma̱ lama nac quinacujcán quinca̱lakcatzaná̱n quinca̱lakalhamaná̱n.” `%9¡Laktakalhí̱n, huixín la̱ tí ta̱kxtakmakán ixpu̱tahui̱lhcán! ¿Ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata tí huata lakatí li̱pa̱xahuá tú huí ca̱quilhtamacú, Dios li̱ma̱nú la̱ calakmákalh? Porque tí li̱tanú ixamigo la̱ta tú huí li̱pa̱xahuacán ca̱quilhtamacú, li̱tanú ixenemigo Dios tí ta̱ra̱makasi̱tzi̱ni̱t. ?$wY para maksquiná̱tit, Dios ni̱ ca̱ma̱xqui̱yá̱n porque ni̱ lakatí la̱ laclhca̱ni̱tántit pa̱t maclacasquiná̱tit, huata lactlahuaputuná̱tit nali̱pa̱xahuayá̱tit. *#MHuixín acxni tú lacasquiná̱tit y ni̱ lá ma̱ta̱xtucá̱tit, makni̱naná̱tit; y acxni tú lakcatzaná̱tit, para ni̱ ca̱ma̱xqui̱caná̱tit la̱makasi̱tzi̱yá̱tit y la̱nicá̱tit. Pero huixín ni̱ ma̱ta̱xtucá̱tit tú lacasquiná̱tit porque ni̱ maksquiná̱tit Dios. L" Li̱ta̱camán, ¿ni̱cxni lacpuhuani̱tántit nicu tataxtú namá li̱xcájnit talacapa̱stacni nala̱nicá̱tit y nala̱makasi̱tzi̱yá̱tit? ¿Ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata nac mimpu̱lacnicán tatanu̱ma̱najá namá lacli̱xcájnit talacapa̱stacni tí siempre tara̱nica y ca̱ktlakahuacayá̱n natzaca̱tnaná̱tit? 9!kAmá tí talacputzá ca̱li̱tlá̱n talatamá qui̱taxtú la̱ catáchalh li̱pa̱xáu latáma̱t y acxni natama̱xquí cosecha ama ca̱tocarlí li̱pa̱xáu latáma̱t.G Pero tí ca̱ma̱xqui̱ni̱t tancs talacapa̱stacni, Dios tí huí ta̱lhmá̱n, talacputzá tancs talatamá, hua̱k cristianos tata̱ra̱lí̱n, tla̱n tacatzí, tara̱pa̱xquí, hua̱k talakalhamán, tama̱sí tú tla̱n tatlahuá nac ixlatama̱tcán, tancs tachihui̱nán, y xli̱ca̱na tamaklhcatzí tú tahuán. )Porque amá tí hua̱k tara̱lakcatzaní y tara̱maksi̱tzí, tara̱tlahuaní la̱ta tú talacasquín y la̱ta tú li̱xcájnit talacpuhuán. dANamá cristiano tí li̱lactlancán jaé talacapa̱stacni ni̱ Dios tí huí ta̱lhmá̱n ma̱xqui̱ni̱t; xlá catzi̱nini̱t juú ca̱quilhtamacú, cristianos tama̱si̱nini̱t, y hasta tlajaná na̱ paktanu̱ni̱t. wPero para nac minacujcán la̱lakcatzaniyá̱tit tú kalhí cha̱tum y la̱si̱tzi̱niyá̱tit entonces ni̱ calactlancántit hua̱k ma̱kachakxi̱yá̱tit porque akskahuinampa̱nántit xli̱ca̱na ma̱kachakxi̱yá̱tit tancs talacapa̱stacni. }s Li̱ta̱camán, la̱ta mili̱hua̱kcán, tí li̱tanú skalala y ma̱kachakxí talacapa̱stacni camá̱si̱lh nac ixlatáma̱t la̱ta tú tla̱n tlahuá xlacata hua̱k nata̱cxila xli̱ca̱na tla̱n catzí ma̱kachakxí talacapa̱stacni. N Chuná li̱tum li̱ta̱camán, ¿a poco katum suja tla̱n ma̱stá a̱síhui̱t, o akatum uva tla̱n ma̱stá ixtahuácat akalasni? Huixín tla̱n calacpuhuántit nac aktum taxtunú ni̱ lá taxtú skahuihui saksi chúchut y taxtú pi̱ aná skoko chúchut. Tí ma̱kachakxí talacapa̱stacni camá̱si̱lh nac ixlatáma̱t   Porque calacpuhuántit, ¿a poco nac aktum taxtunú tla̱n taxtú skahuihui saksi chúchut y taxtú pi̱ aná xu̱n chúchut? zm Nac aktum quinquilhnicán tataxtú amá tachihuí̱n ni̱ma li̱squiná̱u li̱xcájnit tú cata̱kspúlalh cristianos y pi̱ aná tataxtú amá tachihuí̱n ni̱ma̱ li̱kalhtahuakaniyá̱u Dios. Li̱ta̱camán, jaé ni̱ chú ixlí̱lat. jv~~2}<||0{{,{yoy^x_wvv#u)tsrrr^qqKpQootllkjj=i~i hhPgfeedccba``^^ ]E\\W[[ZrY~XXWWrVUwTT>SS^R_QQNPPONNIM:LXK[JJ$HGFF:EDCBAAU@?>==<::f:Z9876u554v333;2g11\10>/.*-^,+**))(.'' %%% $#""!  C<|j^EcPd Drj`yGJesús itlhcuyuya̱huama Judas Iscariote ixkahuasa Simón amá ixdiscípulo tí ixama macamastá a̱stá̱n._'F―Aquit cca̱lacsacni̱tán mincha̱cu̱tuycán, pero cha̱tum la̱ta mili̱hua̱kcán makatlajani̱t tlajaná ―ca̱huánilh Jesús. o^WEY aquín cca̱li̱pa̱huaná̱n porque ccatzi̱yá̱u xlacata huix Cristo Ixkahuasa Dios xastacnán. K]DSimón Pedro kálhti̱lh: ―Maestro, huix Quimpu̱chinacán, ni̱tí ma̱stá stalanca talacapa̱stacni la̱ huix; huata mintachihuí̱n ma̱lacnú li̱pa̱xáu latáma̱t nac akapú̱n. $\ACHuá xlacata ca̱li̱kalasquínilh cha̱cu̱tuy ixdiscípulos: ―¿Huixín la̱tiyá amá̱n quila̱takokeyá̱u, o na̱ amá̱n quila̱kxtakmakaná̱u? x[iBLa̱ta amá quilhtamacú lhu̱hua tí ixtatakoké Jesús tzúculh ta̱kxtakmakán y yaj ní ixtatakoké. 1Z[AA̱stá̱n ca̱huaniko̱lh: ―Chí cca̱ma̱lacapastacaparayá̱n, huata quintalakmín amá cristianos tí Dios ca̱ma̱xquí ixtalacpuhuá̱n naquintali̱pa̱huán. sY_@Hua̱k quintachihuí̱n ni̱ma̱ cca̱huaniyá̱n huata miespiritucán tla̱n maclacasquín xlacata ni̱ nalaktzanká, porque quintachihuí̱n ma̱lacnu̱ní miespiritucán tla̱n latáma̱t ma̱squi lhu̱hua ni̱ taca̱najlá tú cli̱chihui̱nán. Jesús ixca̱lakapasa tí ixtali̱pa̱huán y tí ni̱ ixtali̱pa̱huán na̱ chuná tí ixama liakskahuinán. 5Xc?Na̱ mili̱catzi̱tcán xlacata ixmacni cha̱tum cristiano ni̱tú li̱macuán porque laksputa, y tú ma̱s ixli̱maktakálhat huá ixespíritu ni̱ma̱ ni̱cxni ama ní. oWW>Pues, ¿tucu ixqui̱táxtulh para ixquila̱cxilhui cta̱cxtuma nac akapú̱n ana ní cmini̱tanchá? $VA=Jesús ma̱kachákxi̱lh tú ixtali̱chihui̱nama̱na amá cristianos y ca̱huánilh: ―Huixín ni̱ ca̱najlaputuná̱tit la̱ta tú cca̱huanín. uUc<La̱ takaxmatko̱lh ixtachihuí̱n Jesús, amá cristianos tí ixtatakoké la̱ta ní ixán, tzúculh tahuán: ―Ni̱ para li̱ca̱najlaputu tú li̱chihui̱nán jaé chixcú. ¿Cha̱ ticu lihua ama li̱pa̱huán ixtachihuí̱n? -TS;Jesús ca̱huánilh cristianos jaé takalhchihuí̱n acxni ixtanu̱ma nac sinagoga xla Capernaum. Ni̱ hua̱k cristianos tama̱tla̱ní tú ma̱lacnú Jesús }Ss:la̱ táni̱lh mili̱talakapasnicán acxni tali̱huá̱yalh maná. ¡Aquit namá tahuá tí ma̱lacnú tancs latáma̱t porque nac akapú̱n cmini̱tanchá! Amá tí quili̱kalhkasa cma̱xquí sa̱sti ixlatáma̱t xlacata ni̱cxni nalaksputa. fRE9Quinti̱cú quima̱lakácha̱lh y xlá quimá̱xqui̱lh hua̱k ixtalacapa̱stacni xlacata nactlahuá tú xlá lacasquín, y amá tí quili̱hua̱yán na̱ chuná cma̱xquí quintalacapa̱stacni xlacata ni̱ nalaktzanká Q 8Amá cristiano tí li̱hua̱yán quimacni y li̱kotnán quinkalhni ma̱lakxtumí ixtalacapa̱stacni con quintalacapa̱stacni. (PI7Ixli̱hua̱k quinacú cca̱huaniyá̱n, huata quimacni y quinkalhni ama ca̱lacati̱ta̱yayá̱n xlacata tancs nachipiná̱tit ixpaxtu̱n Dios nac akapú̱n. dOA6Pues huata cama ca̱ma̱xquí ixpu̱táhui̱lhcán y cca̱ma̱lacastacuaní amá cristianos tí tali̱ma̱nú quimacni la̱ ixtahuá y quinkalhni tali̱ma̱nú ixchuchutcán ni̱ma̱ tali̱kotnán nac ixlatama̱tcán. ?Nw5―Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, amá tí ni̱ li̱kalhkasa quimacni, ni̱ para li̱kotnán quinkalhni, ni̱ ama lakchá̱n nac akapú̱n ixpu̱táhui̱lh nac ixpaxtu̱n Dios. hMI4Amá xanapuxcun judíos la̱ takaxmatko̱lh ixtachihui̱n Jesús, tzúculh tara̱huaní: ―Jaé chixcú chiyani̱t. ¿Niculá naquinca̱ma̱hui̱yá̱n ixmacni? Jesús li̱tanú ama xoko̱nán ixlacatacan cristianos qL[3Amá tí quili̱kalhkasa ya̱cxni ama ní porque aquit namá tahuá ni̱ma̱ milh nac akapú̱n y amá tí quili̱hua̱yán li̱pa̱xáu ama latamá nac akapú̱n. Jaé tahuá ni̱ma̱ cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n huá quimacni ni̱ma̱ cama ma̱stá milakapu̱xokocán nama̱laksputucán xlacata cristianos tla̱n natalakma̱xtú ixli̱stacnicán nac akapú̱n. K-2Pero chí xli̱ca̱na ca̱lakchini̱tán tahuá xalac akapú̱n ni̱ma̱ ama ma̱ta̱yaní mili̱stacnicán xlacata ni̱ nalaktzanka̱yá̱tit. J1Amá tahuá ni̱ma̱ ca̱má̱hui̱lh Moisés nac desierto hua̱k mili̱talakapasnicán ni̱tú ta̱yánilh porque hua̱k táni̱lh. I0Porque aquit namá simi̱ta ni̱ma̱ cta̱ctani̱t nac akapú̱n xlacata tla̱n natali̱laktaxtú tí quintali̱hua̱yán. BH}/Caca̱najlátit tú cca̱huaniyá̱n, amá tí quili̱pa̱huán namá cristiano kalhi̱yá ixlakapú̱xoko ixtala̱kalhí̱n pues tancs ama lakchá̱n ixpa̱xtu̱n Dios nac akapú̱n. G#.Xlacán ni̱ ta̱cxilhnit Dios, pero tacatzí ixtalacpuhuá̱n porque aquit cca̱ma̱si̱nini̱t pues aquit ctaxtuni̱t ixpa̱xtu̱n Dios. |Fq,Huixín ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata huata quintalakmín amá cristianos tí Dios ca̱ma̱xquí ixtalacapa̱stacni la̱ tatzokni̱t lacatum nac Escrituras: “Quimpu̱chinacán ama ma̱sí ixtalacapa̱stacni.” Jaé cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n tatlahuá ixtapáksi̱t y xlacán quintalakmín xlacata nacca̱ma̱lacastacuaní acxni nalakó ca̱quilhtamacú. E-kDO+Jesús ca̱huánilh: ―Yaj cali̱chihui̱nántit la̱ aquit cli̱mini̱t ca̱quilhtamacú. HC *Xlacán tzúculh tahuán: ―¿Ni̱ huá jaé chixcú ixkahuasa José carpintero? Hua̱k ca̱lakapasá̱u ixti̱cú ixna̱na; entonces, ¿hua̱nchi huan xlacata nac akapú̱n mini̱tanchá? TB!)Makapitzi xanapuxcun judíos la takaxmatko̱lh ixtachihuí̱n Jesús ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh porque xlá ixuani̱t: “Aquit amá tahuá tí nali̱kalhkasá̱tit y nac akapú̱n cmini̱tanchá.” ’Dios quima̱lakacha̱ni̱t xlacata nacma̱kantaxtí tú xlá lacasquín nacatzi̱yá̱tit y ni̱ qui̱cstu cta̱clhca̱ni̱t nacca̱lakminá̱n. l>Q%Pero ni̱ hua̱k talaktzanka̱ni̱t, pues amá cristianos tí Dios ca̱ma̱xquí ixtalacapa̱stacni naquintalakmín, aquit li̱pa̱xáu cca̱makamaklhti̱nán acxni quintalakchín. Jesús ma̱kantaxtí tú laclhca̱ni̱t Dios .=U$Aquit lhu̱hua tú cca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱tán pero snu̱n clakaputzá porque huixín ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u la̱ cca̱huanini̱tán ni̱ caj maktum. <#Y Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Aquit namá tahuá tí tla̱n nali̱kalhkasá̱tit xlacata li̱pa̱xáu nalatapa̱yá̱tit nac akapú̱n. Amá tí quilakmín y quili̱hua̱yán ya̱cxni ama tzincsa ixli̱stacni y tí quintali̱pa̱huán ya̱cxni ama takalhtí. |;q"―Señor, quila̱ma̱xquí̱u namá tahuá ni̱ma̱ huix ma̱lacnu̱ya ―tahuánilh amá lacchixcuhuí̱n. ,:Q!Xlá quima̱lakácha̱lh ca̱quilhtamacú xlacata nacca̱ma̱hui̱yá̱n tahuá ni̱ma̱ nali̱ma̱kalhkasayá̱tit mili̱stacnicán cani̱cxnihuá quilhtamacú. V9% ―Aquit tancs cca̱huaniyá̱n, Moisés ni̱ ca̱má̱xqui̱lh tahuá xalac akapú̱n pues huata Quinti̱cú Dios tla̱n ma̱lakachá tahuá ni̱ma̱ li̱pa̱xá̱u li̱latama̱cán cani̱cxnihuá. 8Xa̱huá para li̱tanu̱ya Cristo camakatlaja Moisés pues nac desierto xlá ca̱má̱hui̱lh cha̱li cha̱lí quinati̱cún tí quinca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱tán. Nac Escrituras huan xlacata Dios ca̱má̱hui̱lh “maná”, jaé tahuá xalac akapún. J7 Xlacán tahuánilh: ―Para xli̱ca̱na huix amá tí ma̱lacnu̱ni̱t Quinticucán Dios ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n, catlahua aktum lanca mintascújut xlacata nacca̱li̱pa̱huaná̱n. 6 Y Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Dios lacasquín caca̱najlátit ixtachihuí̱n amá tí ma̱lakacha̱ni̱t ca̱quilhtamacú. 5―¿Tucu quili̱tlahuatcán xlacata nacma̱kantaxti̱yá̱u tú lacasquín Dios quilacatacán? ―takalasquínilh xlacán. @4y¡Ni̱ cali̱tatlakátit mintahuajcán ni̱ma̱ li̱kalhkasá̱tit caj punchú! ¡Ma̱s ca̱li̱tatlakátit mintahuajcán ni̱ma̱ nali̱latapa̱yá̱tit cani̱cxnihuá cxpaxtu̱n Dios! Y namá tahuá huata aquit Xatalacsacni Chixcú tla̱n cca̱ma̱xqui̱yá̱n porque Dios Quinti̱cú quima̱lakacha̱ni̱t. ,3QJesús ca̱kálhti̱lh: ―Huixín quila̱lacaputzayá̱u ni̱ xlacata quila̱li̱pa̱huaná̱u, quila̱lacaputzayá̱u porque ko̱tán cca̱ma̱kalhkasán. 2 Acxni tácha̱lh aná tá̱cxilhli Jesús; entonces takalasquínilh: ―Maestro, ¿niculá tlahua xlacata nachitana juú? I1 Xlacán tla̱n talacapútzalh Jesús na̱ chuná ixdiscípulos, y como ni̱ tatáka̱sli tatáju̱lh nac barco ni̱ma̱ ixtamini̱t xalac Tiberias y ta̱lh talacaputzá Jesús nac Capernaum. 0 /Amá cristianos tí ixca̱ma̱hui̱ni̱t Jesús ixli̱chalí ta̱lh talacaputzá ana ní ixca̱ta̱hua̱yani̱t pues ixtacatzí xlacata lakxtum ixca̱ta̱cha̱ni̱t ixdiscípulos, pero amá smalankán xlacán tatájulh nac barco y Jesús ni̱tú ixán. <.qAcxnicú xlacán talakápasli y tata̱tájulh nac barco, y a̱stá̱n ni̱ para tuhua tácha̱lh nac Capernaum. Jesús la̱ simi̱ta ni̱ma̱ li̱kalhkascán cani̱cxnihuá b-=Jaé chixcú Jesús ixuani̱t y ca̱ma̱ktási̱lh: ―Ni̱ cajicuántit, aquit Jesús. R,Ixtatla̱huani̱ttá como akquitzis o akcha̱xán kilómetro acxni tá̱cxilhli cha̱tum chixcú ixtla̱huama ixkalhni chúchut ixmima pakán ixbarcojcán. Xlacán ni̱ talakápasli y tajicuanko̱lh. +Pero ixli̱punchú také̱talh aktum akxtulú̱n y chúchut li̱cuánit ixta̱kstampu̱ya̱huá huá xlacata lakasu̱t ixtali̱ama̱na. n*UIxdiscípulos Jesús tatalacá̱ctalh amá sipi y takálhi̱lh nac ixquilhtu̱n chúchut. Pero como tzuculhá tapaklhtu̱tá y xlá ya̱ ixtaspita tatáju̱lh nac barco ni̱ma̱ ixtapu̱tla̱huán y ta̱lh pakán nac Capernaum. )(-Xlacán tze̱k taláclhca̱lh ixama tali̱ma̱pa̱cuhuí Jesús rey xala amá pu̱latama̱n, pero como Jesús acxcátzi̱lh talacá̱cxtulh ixakstí̱n amá sipi xlacata ni̱tí nata̱ra̱slaka. Jesús tla̱huán ixkalhni chúchut (Mt. 14.22‑27; Mr. 6.45‑52) 'Amá cristianos ni̱ tama̱kachákxi̱lh la̱ ixtlahuani̱t Jesús, pero ixta̱cxilhni̱t la̱ ixma̱lhu̱hui̱ni̱t simi̱ta y huá tzúculh tali̱chihui̱nán: ―Jaé chixcú huá amá profeta tí ma̱lacnu̱cani̱t ama quinca̱lakminá̱n. &) Xlacán tzúculh tama̱kstoka y tama̱tzámalh akcu̱tuy cana̱sta simi̱ta y tamakní ni̱ma̱ tama̱kalhtá̱xti̱lh amá tí tahuá̱yalh. H%  Hua̱k cristianos tla̱n tahuá̱yalh y la̱ talako̱lh Jesús ca̱li̱ma̱páksi̱lh ixdiscípulos catamá̱kstokli hua̱k tahuá ni̱ma̱ kalhtá̱xtulh xlacata ni̱tú nalaktzanká. b$= Jesús maklhtí̱nalh amá simi̱ta, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios y ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos xlacata catama̱kpítzilh y catamá̱xqui̱lh la̱ta tí ixlacasquín; y amá tamakní na̱ chuná ma̱kpítzilh. *#M ―Ni̱tú cali̱puhuántit. Caca̱huanítit curucs catatahuilako̱lh hua̱k cristianos ―ca̱li̱ma̱páksi̱lh Jesús ixdiscípulos. Hua̱k cristianos tatahuilako̱lh nac ca̱tiyatni pues ixuí lhu̱hua li̱cúxtut, y huata lacchixcuhuí̱n como cha̱quitzis mi̱lh ixtahuani̱t. O" ―Maestro, nanú lapu̱lá cha̱tum actzu kahuasa li̱mín macquitzis simi̱ta y tantuy tamakní, pero ni̱ acchá̱n ni̱ para ixca̱li̱quilhtlahuaca, pues lhu̱hua cristianos tahuila̱na. H! Ixta̱cam Pedro tí ixuanicán Andrés kalhpaktánu̱lh:  /Pero como Felipe ni̱ ma̱kachákxi̱lh kálhti̱lh: ―Ma̱squi ixtama̱huáu aktuy ciento denario tumi̱n ixlacata simi̱ta ni̱ ixáccha̱lh. iKJesús caj chu̱ta ixkalhputzama porque xlá ixcatzí tú ixama ca̱li̱ma̱lacahua̱ní. PPero acxni talacayá̱hualh cá̱cxilhli pu̱tum cristianos ixtamima̱na pakán ní ixuí. Entonces huánilh Felipe: ―¿Tucu ixli̱tama̱huáu tahuá xlacata natahua̱yán hua̱k jaé cristianos? $AIxtalacatzuhui̱ma ixtacuhui̱nican judíos xla pa̱scua acxni Jesús ca̱ta̱talacá̱cxtulh ixdiscípulos nac aktum sipi y aná curucs tatahuilako̱lh. wLa̱ta ní ixán lhu̱hua cristianos ixtatakoké pues ixtalakatí ta̱cxila la̱ ixca̱ma̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n.  A̱stá̱n Jesús ca̱tá̱alh ixdiscípulos ixa̱quilhtu̱tu chúchut xla Galilea o de Tiberias la̱ ixtama̱pa̱cuhuí makapitzi. 'G/Aquit cpuhuán xlacata ni̱ ca̱najlayá̱tit tú tzokni̱t huá xlacata ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u aquit tí mini̱t ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n.?w.Nac ixlibros tancs tzokni̱t tachihuí̱n quilacata y huixín huaná̱tit ca̱najlayá̱tit ixtachihuí̱n, pero chí cca̱lakchini̱tán y ni̱ ca̱najlayá̱tit quintachihuí̱n. V%-Aquit ni̱ camá̱n ca̱ma̱lacapu̱yá̱n ixlacati̱n Dios la̱ kalhi̱yá̱tit minkasatcán, pero huí tú tzokni̱t Moisés huixín li̱kalhtahuakayá̱tit pues puhuaná̱tit chuná tancs nachipiná̱tit nac akapú̱n; y chí cca̱huaniyá̱n, xlá ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n, ¡pues ni̱ ca̱najlayá̱tit tú li̱chihui̱nán! 7g,¿Hua̱nchi ca̱najlayá̱tit ixtachihui̱n cati̱hua chixcú? ¿Hua̱nchi ni̱ quila̱ma̱lacatzuhui̱yá̱u aquit xlacata nacca̱ma̱si̱niyá̱n ixtalacapa̱stacni Dios? w+Aquit cmini̱tanchá ixpa̱xtu̱n Quinticú Dios, pero huixín tatlanca̱ni̱yá̱tit y ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u. Aquit ccatzí para ixca̱lakmín cha̱tum skalala chixcú ixca̱li̱lactlancanín ixtachihuí̱n, huixín ixli̱pa̱huántit. I )Aquit cca̱lakapasá̱n y ccatzí xlacata ni̱ li̱pa̱huaná̱tit Dios xli̱hua̱k minacujcán huá xlacata ni̱ caso ctlahuá para quila̱li̱pa̱huaná̱u o ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u. *oW(Y ni̱ ca̱najlayá̱tit quintachihuí̱n ni̱ puhuaná̱tit xlacata tla̱n nacca̱lakma̱xtuyá̱n. %C'’Huixín li̱kalhtahuakayá̱tit ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ tzokcani̱t nac Escrituras porque puhuaná̱tit chuná tla̱n nalakma̱xtuyá̱tit mili̱stacnicán, y ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit la̱ Dios quili̱chihui̱nán xlacata aquit amá tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n. '&ma̱squi huixín ni̱ kaxpatá̱tit ixtachihuí̱n porque ni̱ ta̱ktzuhui̱yá̱tit quila̱li̱pa̱huaná̱u ni̱ ca̱najlayá̱tit xlacata xlá quima̱lakácha̱lh nacca̱ma̱si̱niyá̱n ixtalacapa̱stacni. Dios ma̱cxcatzi̱ní̱nalh la̱ ixama ma̱lakachá Jesús @y%Huixín ni̱cxni acxilhni̱tántit ca̱lacán Quinti̱cú Dios ni̱ para kaxpatni̱tántit ixtachihuí̱n, pero xlá ma̱luloknín nac Escrituras xlacata huá quima̱lakacha̱ni̱t; -$Juan stalanca ca̱li̱ta̱chihui̱nán quilacata, pero chí huixín acxilhpa̱nántit quintascújut ni̱ma̱ quima̱tlahui̱ni̱t Quinti̱cú tí quima̱lakácha̱lh, y hua̱k quintascújut ni̱ma̱ cca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yán tama̱luloka xlacata Dios quimacamini̱t. - S#Ixtachihui̱n Juan ca̱li̱lakaskoyún la̱ aktum lámpara xlacata nalacahua̱naná̱tit, huixín caj laktzú li̱pa̱xahuá̱tit y ma̱tla̱ní̱tit ixtaxkáket.  "Aquit cca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n Juan Bautista xlacata yaj na̱ktzanka̱yá̱tit y nataxtuniyá̱tit para quila̱li̱pa̱huaná̱u, pero aquit ni̱ ixlacata xackalhi̱ma naquima̱tla̱ní nac milacati̱ncán, pues ni̱ cha̱tum chixcú quima̱lakacha̱ni̱t.  !Huixín ta̱chihui̱nántit y ca̱li̱ta̱chihui̱nán quilacata y la̱ta tú ca̱huanín ni̱ aktzánka̱lh hua̱k qui̱taxtuni̱t. m S Pero huixín lakapasá̱tit Juan Bautista y xlá hua̱k li̱chihui̱nani̱t tú acxilhpa̱nántit. J  Jesús ni̱ juú qui̱yá̱hualh ixtachihuí̱n y ca̱huanipá: ―Para qui̱cstu xactatlá̱ni̱lh cmilacati̱ncán, tú xacca̱huanín ni̱tú li̱macuán, tla̱n ni̱ ixca̱najlátit. ’Cha̱tunu cristianos stalhca cama ma̱xquí ixtaxokó̱n la̱ quili̱ma̱paksi̱ni̱t Dios pues aquit ni̱ qui̱cstu cta̱clhcá nacma̱xoko̱ni̱nán, huá Dios tí quima̱lakacha̱ni̱t quihuaní la̱ naclá. Jesús ma̱tancsá xli̱ca̱na xlá la̱ Dios 3Hua̱k ama talacastacuanán, y tí lactlá̱n cristianos ixtahuani̱t ama tapa̱xahuá pues cama ca̱ma̱xquí lactlá̱n ixpu̱tahui̱lhcán, pero tí lacsnú̱n ixtalanit ama talakaputzá pues cama ca̱macá̱n nac ixpu̱latama̱ncán ní nataxoko̱nán tú tatlahuani̱t. X)’Ni̱ caca̱maka̱klhán quintachihuí̱n porque ama cha̱n quilhtamacú acxni hua̱k tí tani̱ni̱t ama tatacuta nac ixpu̱taju̱ncán acxni natakaxmata la̱ nacca̱li̱ma̱tasí quintachihuí̱n. Aquit Xatalacsacni Chixcú y ckalhí ixli̱ma̱paksí̱n nacca̱ma̱xoko̱ní ixtala̱kalhi̱ncán cristianos xala ca̱quilhtamacú. )Quinti̱cú kalhí li̱tlihueke ma̱lacatzúqui̱lh la̱ta tú anán, y aquit Ixkahuasa na̱ ckalhí li̱tlihueke nactlahuá tú clacasquín. Z-Na̱ cca̱huaniyá̱n, accha̱ni̱t hora y huá jaé quilhtamacú ama tapu̱taxtuní cristianos tí talaktzanka̱ni̱t para xli̱ca̱na tatlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán y taca̱najlá aquit Ixkahuasa Dios. #?’Aquit cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n amá tí quili̱pa̱huán y ca̱najlá xli̱ca̱na̱ Dios quima̱lakacha̱ni̱t, namá cristiano ama lakchá̱n ixpa̱xtú̱n Dios y yaj ama̱ca ma̱xoko̱ni̱cán ixtala̱kalhí̱n porque aquit cama lacati̱ta̱yá nalakma̱xtú ixlistacni. Exlacata acxtum naquinca̱lakachixcuhui̱caná̱n. Y ama tí huan li̱pa̱huán Quinti̱cú y aquit ni̱ quili̱pahuán, ¡akskahuinán! Pues tancs cca̱huaniyán, tí xli̱ca̱na li̱pa̱huán Quinti̱cú Dios ni̱ ta̱klhuhuí na̱ quili̱pa̱huán aquit. Jesús ama ca̱ma̱lacastacuaní ni̱n nac ca̱li̱ní̱n #Quinti̱cú quima̱xqui̱ni̱t ixli̱ma̱paksí̱n aquit nacca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos tí tatlahuani̱t tala̱kalhí̱n -Aquit na̱ tlan cca̱ma̱xquí tí clacasquín ixlatamatcán amá cristianos na̱ chuná la̱ Quinti̱cú ca̱ma̱lacastacuaní tí lacasquín. y~kQuinticú quimpa̱xquí y quima̱si̱nini̱t la̱ta tú catzí y todavía amajcú quima̱xquí ma̱s ixli̱tlihueke xlacata nacca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n quintascújut ni̱ la̱ jaé, y huixín hasta ni̱ pa̱t ca̱najlaputuná̱tit. ^}5Jesús na̱ ca̱huánilh amá xanapuxcun curas: ―Aquit Ixkahuasa Dios y huata cmakslihueké tú cacxila tlahuá Quinticú. Ni̱ capuhuántit qui̱cstu claclhca̱ni̱t tú cca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n. |Amá xanapuxcun judíos ni̱ ixtama̱tla̱ní tú ixkalhti̱nán Jesús, itscuja acxni ixli̱huancán, y ma̱s ni̱ ixtama̱tla̱ní porque ixli̱tanú Ixkahuasa Dios. Xlacán ixtama̱laksputuputún Jesús. Jesús makslihueké la̱ scuja Ixti̱cu Dios 0{YY para ixtakalasquiní tú xlacata chú ixli̱lá xlá ixca̱kalhtí: ―Quinticú Dios ni̱ aktum quilhtamacú jaxa siempre scuja, y aquit huata cmakslihueké. z)Xlacán tasí̱tzi̱lh y tzúculh talacputzá la̱ natama̱lacapú Jesús porque xlá siempre ixca̱tlahuá ixtascújut acxni ixli̱huancán. xyiLa̱ ta̱chihui̱nanko̱lh Jesús amá chixcú alh ca̱huaní xanapuxcun curas tí ixma̱ksa̱ni̱ni̱t. &xEY hasta astán ta̱tánoklhli nac pu̱siculan y huánilh: ―Chí aksa̱nani̱ta, yaj catlahua tala̱kalhín xlacata ni̱ napa̱xtoka tú mas li̱xcájnit. w Pero xlá ni̱ kalhtí̱nalh porque ni̱ ixaksán tí ma̱ksá̱ni̱lh, pues como snu̱n istzamacán Jesús talakátze̱kli. v ―¿Ticu yá chixcú li̱ma̱paksí̱n catlahua namá tascújut jaé quilhtamacú? ―kalasquinipá amá tali̱pa̱u cura. uw ―Aquit ni̱ ccatzí, pero amá tí quima̱ksá̱ni̱lh quihuánilh cacsacli tú xaclactamá y cactlá̱hualh. {to Amá chichiní ixli̱huancán tí nascuja huá xlacata acxni ácxilhli cha̱tum tali̱pa̱u xapuxcu cura la̱ ixcuca̱nani̱t, huánilh: ―¿Hua̱nchi cuca̱nani̱ta jaé quilhtamacú acxni quili̱jaxatcán? ¡Ni̱ tla̱n tú tlahuápa̱t! msS Amá chixcú tuncán aksá̱nalh, sacli tú ixlactamá, y akxpakatahuácalh y alh nac ixchic. mrSJesús li̱ma̱páksi̱lh: ―¡Cata̱ya, casacti mimpilísa̱lh, mixtícat y catlá̱huanti! 8qi―Señor, ni̱ lá tí quimaktayá xlacata nactajú acxni natalakuilhá chúchut, pues acxni cli̱tzaksá xa̱makapitzi quintamakatlajá ―kalhtí̱nalh amá chixcú. zpmJesús tuncán ma̱kachákxi̱lh la̱ ixakxtakajnani̱t huá li̱kalasquínilh: ―¿Huix na̱ aksa̱namputuna? $oAXlacán ixtakalhi̱ma̱na tí pu̱la natajú; y na̱ aná ixuí cha̱tum tí ni̱ lá ixtla̱huán ixkalhi̱yá treinta y ocho años la̱ta ixta̱tatlá. OnAná jaé nac taxtunú ixuancán xlacata ixta̱ctá caj xní cha̱tum ángel ixlakuilhá chúchut, y xla̱huán ta̱tatlá tí ixtajú la̱ ixlakuilhakó ixtake̱nu̱ní xani̱ma̱ta tá̱tat ni̱ma̱ ixkalhí. Huá xlacata ixtali̱huila̱na lacatzú makapitzi lakatzí̱n, tí ni̱ lá ixtatla̱huán y tunuj ta̱tatlanín. mlLacatum ní ixlactanu̱cán ca̱chiquí̱n xla Jerusalén ixuanicán Puerta de las Ovejas, y aná lacatzú ixuí aktum lanca taxtunú ixli̱tapa̱cuhuí nac hebreo tachihuí̱n Betesda, ixli̱ca̱xya̱hucani̱t akquitzis arco la̱ puhui̱lhta ní ixlacatanu̱cán. ]k 5Ni̱ ixli̱maka̱s kantaxtupá aktum tacuhui̱ní nac Jerusalén y Jesús na̱ alh. jy6La̱ta ti̱táxtulh Jesús nac Judea hasta Galilea huá jaé ixliaktuy lanca ixtascújut ni̱ma̱ tláhualh.piY5La̱ kaxmatko̱lh tú huánilh ixtasa̱cua amá chixcú áksalh xlacata pi̱huá quilhtamacú acxni Jesús huánilh: “Minkahuasa yaj tú kalhí.” Amá chixcú li̱pá̱hualh Jesús y na̱ chuná hua̱k ixli̱talakapasni. %hC4Entonces xlá kalasquínilh: ―¿Xnicu tzúculh tatla̱ní quinkahuasa? ―Ko̱tán ma̱x como aktum hora xala akpu̱tú take̱nú̱nilh lhcúya̱t. @gy3Amá chixcú ca̱nájlalh ixtachihuí̱n Jesús y alh nac ixchic, pero la̱ta ya̱ ixchá̱n cha̱tum ixtasa̱cua milh lakapa̱xtoka y huánilh xlacata ixkahuasa ixaksa̱nanit. ufc2Jesús tancs huánilh: ―Ni̱tú cali̱púhuanti, capit nac mínchic pues minkahuasa yaj tú kalhí. Ye+1―Señor, ni̱tú quihuani. ¡Casokti, porque si no quinkahuasa ama ní! d0Xlá kálhti̱lh: ―¿A poco xlacata naquila̱li̱pa̱huaná̱u tamaclacasquiní nacca̱tlahuá tzapu laclanca quintascújut? Cc/Acxni cátzi̱lh xlacata Jesús ixmini̱tanchá nac Judea y chi̱lh nac Galilea lacapala alh huaní Jesús catá̱alh nac Capernaum xlacata nama̱ksa̱ní ixkahuasa porque ixni̱majá. lbQ.Jesús alh nac Caná amá ca̱chiquí̱n ní ixma̱palajni̱t chúchut y vino ixtlahuani̱t. Aná ixlama cha̱tum tali̱pa̱u chixcú tí ixta̱ma̱paksi̱nán rey, ixkalhí ixkahuasa nac Capernaum y snu̱n ixta̱tatlá. ay+Jesús ixuán xlacata cha̱tum profeta ni̱cxni lakalhamancán nac ixpu̱latama̱n, pero xlá ni̱ chú qui̱taxtúnilh. Pues la̱ táxtulh nac Samaria alh pakán nac ixpu̱latama̱n Galilea, y como lhu̱hua cristianos ixta̱cxilhni̱t la̱ ixca̱tlahuani̱t laclanca ixtascújut nac pa̱scua xla Jerusalén xlacán tapa̱xáhua̱lh acxni cha̱lh y tla̱n tamaklhtí̱nalh. `-W_'*A̱stá̱n makapitzi tahuánilh amá pusca̱t: ―Acxni quila̱li̱ma̱kalhchihui̱ní̱u namá chixcú cca̱najláu tziná, pero chí aquín na̱ ckaxmatni̱táu y tla̱n cma̱luloká̱u xlacata huá namá chixcú tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n ca̱quilhtamacú. Jesús ma̱ksa̱ní ixkahuasa cha̱tum xapuxcu ma̱paksi̱ná 8^i)Xlá ma̱tlá̱ni̱lh y lhu̱hua tú ca̱li̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh. Xlacán xli̱ca̱na taca̱nájlalh ixtachihuí̱n, pero Jesús huata aktuy chichiní tamákxtakli aná. c]?(Acxni talákchilh tata̱chihuí̱nalh Jesús y tahuánilh caca̱ta̱latáma̱lh laktzú. #\?'Amá cristianos xalac Samaria ixtakalhputzaputún Jesús porque amá pusca̱t ca̱huánilh xlacata ixquilhcha̱ni̱t la̱ ixlatama̱ni̱t xapu̱lh. \[1&Aquit cca̱ma̱lakachamá̱n nama̱kstoká̱tit amá cosecha ni̱ma̱ tali̱scujni̱t tunu lacchixcuhuí̱n; tunu tí tachaná̱nalh y huixín a̱huata pa̱t ma̱ta̱sputuyá̱tit tú xlacán tama̱tzuqui̱lh. Z%Xli̱ca̱na pa̱t ma̱kantaxti̱yá̱tit amá tachihuí̱n ni̱ma̱ huan: “Cha̱tum chana̱nán y tunu tí xka̱nán.” 6Ye$Huixín a̱huata pa̱t xka̱naná̱tit y ma̱qui̱yá̱tit cosecha, pero pa̱t ca̱xokonicaná̱tit na̱ chuná la̱ tí tachaná̱nalh xlacata acxtum napa̱xahuayá̱tit. |Xq#Huixín acxilá̱tit ixtahuácat tachaná̱n y huanátit: “Tzanká akta̱ti papá para nacatlán.” Pero aquit cca̱huaniyá̱n, caca̱li̱lacahua̱nántit cristianos, xlacán tatanu̱putún ixtapáksi̱t Dios cani̱cxnihuá quilhtamacú. W"Como Jesús ixcatzí ni̱ ixtama̱kachakxi̱ni̱t ixtachihuí̱n, ca̱huánilh: ―Aquit quintahuá huá ixtascújut Quinti̱cú ni̱ma̱ quili̱ma̱páksi̱lh cacma̱kantáxti̱lh, y acxni ctlahuá tú quili̱ma̱páksi̱lh la̱ cackálhkasli ccatzí. eVC!―¿Cha̱ ticu li̱mínilh tú li̱huá̱yalh? ―tara̱kalasquínilh ixdiscípulos. vUe pero xlá ca̱kálhti̱lh: ―Tó̱, ni̱ ctzincsa; aquit cli̱hua̱yalhá tú huixín ni̱ lakapasá̱tit. TT!Nac pozo ixdiscípulos Jesús tahuánilh cahuá̱yalh ca̱na actzú, [S/Amá cristianos tatakókelh amá pusca̱t y ta̱lh pakán ní ixuí Jesús. ;Ro―Cacxilhnit chatum chixcú tí quihuánilh la̱ xaclatama̱ni̱t xapu̱lh. Aquit cpuhuán huá jaé Cristo tí mimá̱n quinca̱lakma̱xtuyá̱n. ¡Ca̱huí acxilhá̱u! Q Amá puscat aná akxtakuíli̱lh ixaksá̱huat y lacapala alh nac ca̱chiquí̱n. Acxni cha̱lh ca̱huánilh cristianos: lPQChu̱tacú ixchihui̱nama acxni táchilh ixdiscípulos. Xlacán ni̱ tacátzi̱lh hua̱nchi ixta̱chihui̱nani̱t Jesús amá samaritana, pero ni̱ cha̱tum kalasquínilh tú ixlacasquín o tú ixli̱ta̱chihui̱nani̱t. bO=―Aquit namá chixcú tí mimá̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n ―kalhti̱ko̱lh Jesús. UN#―Clakatí mintachihuí̱n, pero ccatzí xlacata ama min ca̱quilhtamacú Cristo tí ama quinca̱lakmaxtuyá̱n, y acxni nachín xlá ama quinca̱ma̱tancsaniyá̱n tú ni̱ cma̱kachakxi̱yá̱u. yMkHuá jaé quilhtamacú lakcha̱ni̱t nalacatzucú tunuj tapáksi̱t ca̱quilhtamacú y amá tí xli̱ca̱na li̱pa̱huán Dios cali̱lakachixcúhui̱lh ixli̱hua̱k ixtalacapa̱stacni, pues Quinti̱cucán Dios ca̱putzama cristianos tí natalakachixcuhuí la̱ cuanimá̱n. Cha̱tum cristiano mini̱ní nali̱lakachixcuhuí Dios ixespíritu porque Dios la̱ cha̱tum Espíritu y ni̱ lacatum huí la̱ puhuaná̱tit huixín samaritanos. Huixín ni̱ lakapasá̱tit ixtapuhuá̱n, pero aquín judíos ccatzi̱yá̱u la̱ clakachixcuhui̱yá̱u porque huata Quinti̱cucán Dios ama ca̱lakmaxtú cristianos ca̱quilhtamacú. LMKJesús tancs kálhti̱lh: ―Talacatzuhui̱ma quilhtamacú xlacata tí xli̱ca̱na li̱pa̱huán Dios tla̱n nalakachixcuhuí xani̱ta lacasquín, ni̱ huata juú nac sipi o nac Jerusalén. vJeChí quima̱tancsani tú ccatzi̱putún, xalakmaka̱n quilitalakapasnicán ixtalakachixcuhuí Dios juú nac sipi, pero huixín judíos huaná̱tit xlacata Dios mini̱ní huata nalakachixcuhui̱cán nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén. 4Ic―Xli̱ca̱na huix cha̱tum profeta. XH)porque namá chixcú ni̱ma̱ ta̱lamá̱n la̱ ni̱ minta̱ko̱lú pues ni̱ ta̱makaxtoká̱n. Pero huix cakalhi̱ni̱ta cha̱quítzis lacchixcuhuí̱n. ¡Tancs huanti la̱ ni̱ kalhi̱ya minta̱ko̱lú! KG―Ni̱ ckalhí quinta̱ko̱lú. ―Xli̱ca̱na la̱ huana, PF―Pues capit acxila pu̱la minta̱ko̱lú y na̱ cali̱ta juú. E5―Señor, caquintá̱kotti namá chúchut xlacata ya̱cxni cactikálhtilh y yaj nacmín tiyá chúchut juú nac pozo ―huanipá amá puscat. DPero tí li̱kotnán amá chúchut ni̱ma̱ aquit cma̱koti̱nán ya̱cxni catikálhtilh porque ixnacú ama ta̱talacastuca la̱ aktum taxtunú ni̱ma̱ taxtú staranca chúchut y para stalanca huan ixtalacapa̱stacni ama lakchá̱n Dios. ¡Ya̱cxni ama kalhtí! pCY Jesús huánilh: ―Hua̱k tí tali̱kotnán jaé chúchut ni̱ ixli̱maka̱s tali̱kalhtipará. vBe Xa̱huá huix ni̱ ma̱cchipiniya ixli̱lanca quili̱talakapasnicán Jacob tí quinca̱ta̱makxtakni jaé pozo. ¿A poco huí ma̱s tla̱n chúchut que jaé ni̱ma̱ ixca̱ma̱kotí ixcamán ixquitzistancanín? ―huanipá amá puscat. A' ―Señor, pozo snu̱n pu̱lhmá̱n y ni̱ kalhi̱ya ixli̱ma̱cutucán, ¿nicu pa̱t tiyaya chúchut ni̱ma̱ ni̱cxni li̱kalhticán? x@i ―Huix ni̱ lakapasa tí huanimá̱n ca̱quintá̱kotti chúchut. Porque para ixcatzi tú li̱ma̱lacahua̱ni̱má̱n Dios y tú li̱kalhi̱má̱n, huix cha̱ ixquimáksquinti xacta̱kotni chúchut ni̱ma̱ ni̱cxni li̱kalhticán. !?; Amá puscat kálhtilh: ―Huixín judíos ni̱ quila̱cxilhputuná̱u tí clama̱náu nac Samaria, ¿hua̱nchi aquit quimaksquina cacta̱kotnán? {>oIxdiscípulos ta̱lh nac ca̱chiquí̱n xlacata natatama̱huá tú natali̱hua̱yán. Ixli̱puntzú milh puju̱nán nac pozo cha̱tum pusca̱t xalac Samaria. Xlá huánilh: ―¿Ni̱ ixtlahua li̱tlá̱n ixquintá̱kotti actzú minchúchut? =(<IJesús cha̱lh nac aktum actzú ca̱chiquí̱n huanicán Sicar ixli̱tapaksí Samaria. Y como tastúnut ixuanit chichiní lihua ixmactá xlá ixakatzanka̱ni̱t la̱ta ixtla̱huani̱t y huá xlacata lí̱alh nac ixca̱quihuí̱n José ni̱ma̱ maká̱n quilhtamacú ixma̱squihui̱ni̱t ixti̱cú ixuanicán Jacob. Aná ixuí aktum pozo ixli̱tapa̱cuhuí Ixpu̱kotni Jacob; Jesús curucs tahui nac ixquilhpá̱n. ;0:YPero tijia ni̱ma̱ chípalh ixti̱taxtú aktum pu̱latama̱n huanicán Samaria. Tí ixtalama̱na jaé pu̱latama̱n ixtasitziní judíos y ni̱ ixtara̱cxilhputún. M9Jesús táxtulh amá pu̱latama̱n Judea y alh pakán nac Galilea. 8!ma̱squi tí lihua ixta̱kmunu̱nán huá ixdiscípulos. Y como fariseos ixtata̱raslakputún acxni tacátzilh la̱ itstacma ixtascújut, q7 ]Tapasá̱rlalh quilhtamacú y Jesús ixtatakoké ma̱s cristianos porque ixakmunu̱nán ma̱s que Juan, r6]$Cati̱huá tí li̱pa̱huán Ixkahuasa ni̱ma̱ ma̱lakácha̱lh ama lakchá̱n Dios nac akapú̱n, pero tí ni̱ li̱pa̱huán Ixkahuasa ama makasi̱tzí y ni̱ ama lakchá̱n nac ixpaxtú̱n y pi̱huá Dios ama ma̱xoko̱ní.5#Quinti̱cucán Dios lakalhámalh Ixkahuasa y macamá̱xqui̱lh hua̱k ixli̱tlihueke ixtalacapa̱stacni ni̱ma̱ kalhí. 94k"Jaé chixcú ma̱lakacha̱ca ca̱quilhtamacú xlacata tla̱n naquinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n ixtalacapa̱stacni Dios porque Dios ni̱ lakcatzánilh ma̱xquí ixli̱skalala. 3!Y amá tí taca̱najlá ixtachihuí̱n tama̱luloka xlacata Dios ni̱cxni akskahuinán y tancs ma̱stá ixtalacapa̱stacni. ~~}|{{-zzyy/y#ww"v(uptksZrgqqPpoonDmmlokDjjSi h6gUfedccIbaa\``__W^^]]@\\[8ZSYYXWWVV UTS{RQPP'O>NMMFLKJIsHHFFEE$CBB$AQ@??A>>.=9<_;p:988F765|4322100/--;,++***+)o((K''+&`%%B$A##""' $EWFKd4V3:869`: A ,   I)HNy k Makapitzi ixtahuán: ―Jaé chixcú chiyani̱t makatlajani̱t tlajaná. ¿Hua̱nchi caso tlahuayá̱tit? x i La̱ takaxmatko̱lh ixtachihui̱n Jesús amá fariseos tzucupá tara̱li̱huaní ticu ixaktzanka̱ni̱t. 0 Y Ni̱ lá tí quima̱laksputú para ni̱ cma̱tla̱ní, aquit cama ma̱stá quili̱stacni porque clacasquín. Xa̱huá ckalhí li̱tlihueke nacmacama̱stá quili̱stacni nacní, y na̱ ckalhí li̱tlihueke naclacastacuanán xni̱ta clacasquín. Quinti̱cú quima̱xqui̱ni̱t jaé li̱tlihueke. 1 [ ’Quinti̱cú quilakalhamán porque ni̱ cama tatuhuaja cma̱stá quili̱stacni ixlacatacán, pero ni̱ para ixli̱maka̱s cama maklhti̱nampará quili̱stacni. r] ’Chí cca̱huaniyá̱n, na̱ cca̱kalhí tunuj quiborregos a̱lacatunu, pero cama ca̱li̱mín y lakxtum cama ca̱tlahuá xlacata pu̱tum natahuán y huata quintachihuí̱n natakaxmata porque aquit ixmaktakalhnacan borregos. L Hasta quili̱stacni cama li̱xoko̱nán ixlacatacán quiborregos. [/ Aquit ixmaktakalhna borregos y cca̱lakapasa tanatunu tí quintakoké, y xlacán na̱ quintalakapasa; y ma̱squi ni̱ ca̱najlayá̱tit chuná jaé clakapasa aquit Quinti̱cú, y xlá na̱ chuná quilakapasa. oW Jaé tasa̱cua tí xokonicán, tza̱lá porque amá borregos ni̱ xlá huá ni̱ ca̱li̱lakcatzán. ]3 Pero amá tasa̱cua tí ma̱cuentajni̱cán borregos y huata xokonicán acxni acxila mima la̱páni̱t ca̱kxtakmakán borregos y tza̱lá, entonces amá la̱páni̱t ca̱li̱kosnán, ca̱pu̱tlaká y ca̱huá. 1 Jesús como ti̱tum ixya̱huani̱t ixtalacpa̱stacni, ca̱huaniko̱lh: ―Aquit na̱ cli̱tanú ixmaktakalhnacan borregos, y cha̱tum tla̱n ixmaktakalhna borregos tí ca̱lakalhamán ixquitzistancaní̱n ni̱ laccatzán ixli̱stacni ma̱squi ixmakni̱ca ixlacatacán. Q Cha̱tum kalha̱ná huata min kalhán, makni̱nán y lactlahuá tú tanu̱ma nac corral, pero aquit cmini̱t ca̱ma̱camaja ixnacujcán quiborregos xlacata ni̱tú naca̱tzanka̱ní ixlatama̱tcán. fE Aquit cli̱tanú namá puhui̱lhta ní lactanu̱cán nac corra̱l. Amá tí lactanú jaé puhui̱lhta ama taxtuní, pues tla̱n tanú y taxtú ca̱li̱tlá̱n y ama taka̱sa sákat tú nali̱hua̱yán, y nali̱kalhkasa. - La̱ta ya̱ xacmín tamini̱t lhu̱hua kalha̱naní̱n y makni̱naní̱n tí ta̱klhpa̱kosni̱t corra̱l, pero quiborregos ni̱ tatakokeni̱t. } y huá ca̱li̱huánilh: ―Tancs cca̱huaniyá̱n, aquit namá puhui̱lhta ní lactanu̱cán ca̱ma̱xtucán borregos. }~s Jaé takalhchihuí̱n ni̱ tama̱kachákxi̱lh amá fariseos ni̱ tacátzi̱lh tú ixca̱li̱ma̱si̱niputún } Pero para ca̱tasaní tunu cristiano ni̱ tatakoké, ma̱s cha̱ tatza̱laní porque ni̱ takalhlakapasa ixtachihuí̱n tunuj chixcú. _|7 Xlá ca̱cpu̱laní ixborregos y hua̱k tatakoké porque talakapasa ixpu̱chinacán. { Xlá ca̱tasaní ixborregos y acxni takaxmata la̱ ca̱ma̱pa̱cuhuí ixpu̱chinacán, tuncán takalhlakapasa y pu̱tum ca̱tamacxtukó. z Cha̱tum ixpu̱china borregos lactanú nac puhui̱lhta y ma̱liqui̱ní tí makxtakcani̱t namaktakalhnán nac corra̱l. y 1 ’Amá tí kalhpa̱kosa ixcorra̱lhcan borregos li̱maca̱ncán cha̱tum kalha̱ná porque tí ni̱ kalha̱ná siempre lactanú nac puhui̱lhta. )xK )Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Aquit cca̱huaniyá̱n, para huixín ixli̱tanú̱tit lakatzí̱n tí ni̱tú ma̱kachakxí, ni̱tí ixca̱ma̱xoko̱ní̱n mintala̱kalhi̱ncán, pero como huaná̱tit hua̱k ma̱kachakxi̱yá̱tit porque lacahua̱naná̱tit, pa̱t xoko̱naná̱tit.w (Aná ixtalaya̱na lacatzú makapitzi fariseos y xlacán tahuánilh: ―¿Huix puhuana xlacata laktzí̱n clama̱náu? v7 'Xlá chihui̱nampá: ―Aquit cmini̱t ca̱li̱lacahua̱nán ixkasatcán cristianos ca̱quilhtamacú. Amá tí la̱ lakatzí̱n ixtalama̱na porque ni̱tú ixtama̱kachakxí tla̱n talacahua̱nán, y tí talacahua̱nán tapuhuán porque lakskalala ni̱ ama quintakaxmata. u{ &―Quimpu̱chinacán, aquit cli̱pa̱huaná̱n ―huaniko̱lh amá chixcú Jesús y tatzokostánilh ixlacatí̱n. utc %―Pi̱huá tí acxílhpa̱t y ta̱chihui̱namá̱n. Aquit namá tí mini̱tán ca̱lakma̱xtuyá̱n. ^s5 $―Señor, quihuani ticu namá chixcú, aquit cca̱najlaputún ixtachihuí̱n. r3 #Jesús cátzi̱lh tú ixpa̱xtokni̱t amá chixcú y acxni ta̱tánoklhli huánilh: ―¿Huix ixca̱najla ixtachihui̱n Xatalacsacni Chixcú? Qq "Amá fariseos yaj lá tatá̱lalh y tahuánilh: ―¡Acs cata̱ya takalhi̱n chixcú! La̱ta tilakáhuanti kalhi̱ya tala̱kalhí̱n huá liakxtakájnanti. ¿Nicu li̱puhuana chí huix naquila̱huaniyá̱u tú quili̱tlahuatcán? Amá fariseos tamá̱xtulh nac sinagoga. Tí talacahua̱nán ma̱s takalhí tala̱kalhí̱n )pK !Huá cca̱li̱huaniyá̱n calacpuhuántit: para jaé chixcú ixkálhi̱lh tala̱kalhí̱n, ¿puhuaná̱tit tla̱n ixma̱lacahuá̱ni̱lh cha̱tum lakatzí̱n? o La̱ta tilacatzúculh ca̱quilhtamacú ni̱ latama̱ni̱t cha̱tum chixcú tí li̱ma̱lacahua̱ní ixli̱tlihueke cha̱tum lakatzí̱n. 7ng Cati̱huá catzí xlacata Dios ca̱ma̱xquí ixtapuhuá̱n tí tlahuá ixtapáksi̱t y ni̱ takalhí tala̱kalhí̱n, y tí tatlahuá tala̱kalhí̱n ni̱tú ca̱ma̱xquí. #m? ―¡Aná chí aktzanka̱ni̱tántit! Huixín ni̱ catzi̱yá̱tit ní mini̱tanchá, pero acxilhpa̱nántit la̱ ca̱ma̱lacahua̱ní lakatzí̱n. ylk porque ccatzi̱yá̱u la̱ Dios ta̱chihuí̱nalh, y namá chixcú ni̱ para ccatzi̱yá̱u ní mini̱tanchá. #k? Xlacán tzúculh tali̱kalhkama̱nán, y a̱stá̱n tahuánilh: ―Huix li̱pa̱huana namá chixcú y aquín cca̱najlayá̱u ixtachihui̱n Moisés Zj- Amá chixcú ca̱ta̱ra̱huánilh: ―Ccahuanini̱taná ni̱ caj maktum y ni̱ ca̱najlayá̱tit. ¿Hua̱nchi lacasquiná̱tit cacca̱huaniparán? ¿A poco na̱ pa̱t li̱pa̱huaná̱tit ixtachihuí̱n? i} ―Pero, ¿niculá tlahuán? ¿Tucu tlahuanín xlacata nama̱lacahua̱ni̱yá̱n? ―takalasquinipá ixli̱maktuy. &hE ―Aquit ni̱ ccatzí para kalhí tala̱kalhí̱n o ni̱tú ixkásat, aquit huata ccatzí xlacata lakatzí̱n xacuani̱t y chí tla̱n clacahua̱nán. cg? Amá fariseos tatasanipá amá lakatzí̱n ixli̱maktu̱y, y tahuánilh: ―Capa̱xcatcatzi̱ni Dios tú tlahuani̱t milacata y ni̱ cali̱pá̱huanti Jesús porque namá chixcú kalhí lhu̱hua tala̱kalhí̱n. wfg Amá lakko̱lún chuná jaé takalhtí̱nalh porque ixtajicuaní amá fariseos. Pues xlacán ixtali̱ma̱paksi̱nani̱t caca̱tamacxtuca nac sinagogas amá cristianos tí ixtahuán xlacata Jesús huá Cristo tí ximini̱t ca̱lakmaxtú. e jdM pero ni̱ ccatzi̱yá̱u niculá tláhualh xlacata nalacahua̱nán, y ni̱ para ccatzi̱yá̱u tí ma̱lacahuá̱ni̱lh. ¿Hua̱nchi ni̱ huá kalasquiniyá̱tit, pues xlá chixcutá y yaj mini̱ní naclacati̱ta̱yayá̱u? Jc  ―Huá jaé quinkahuasacán, xlá lakatzí̱n lakáhualh, b ―¿Xli̱ca̱na huá jaé minkahuasacán? Xlá huan lakatzí̱n lakáhualh y ccatziputuná̱u, ¿nicu li̱lacahua̱nán chí? a Xlacán ni̱ ixta̱canajlá para lakatzí̱n ixuani̱t amá chixcú y hasta tama̱tasani̱ní̱nalh ixnati̱cún y takalasquínilh: `{ A ver ticu ixuán tú xli̱ca̱na mejor ta̱mpá takalasquínilh amá lakatzí̱n: ―Huix, ¿niculá li̱macapina namá chixcú tí ma̱lacahua̱ní̱n? ―Aquit cli̱macá̱n cha̱tum profeta tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios ―ca̱kálhti̱lh. c_? La̱ takaxmatko̱lh tú ca̱huánilh amá lakatzí̱n, makapitzí̱n tzúculh tahuán: ―Namá chixcú ni̱ li̱pa̱huán Dios lakmakán ixtapáksi̱t huá li̱scuja jaé chichiní. ―¿Puhuaná̱tit para ixkálhi̱lh tala̱kalhí̱n tla̱n ixca̱tláhualh jaé lanca tascújut? ―ixtakalhti̱nán makapitzi. Y ni̱ lá ixtalacca̱xlá. ;^o Xlacán takalásquilh la̱ ixaksa̱nani̱t y lakasu̱t ca̱lacspí̱tnilh la̱ Jesús laklhkómalh tíyat, a̱stá̱n lacahuíli̱lh y acxni lakachákalh tla̱n lacahuá̱nalh. -]S Jaé chichiní acxni ma̱ksá̱ni̱lh Jesús amá lakatzí̱n sábado ixuani̱t y como ixli̱huancán makapitzi tali̱lh amá lakatzí̱n ixlacati̱ncan fariseos. \ [# ―¿Nicu alh namá chixcú? ―takalasquinipá. ―Ni̱ ccatzí ní alh ―kalhtí̱nalh. Fariseos tama̱kalhapalí amá lakatzí̱n }Zs ―Namá chixcú tí huanicán Jesús, laklhkómalh actzu tíyat quilacahuíli̱lh nac quilakastapu y quihuánilh cacalh lakachaká nac taxtunú xla Siloé. Aquit ckaxmátnilh y chí tla̱n clacahua̱nán ―ca̱kálhti̱lh amá chixcú. YY+ ―¿Niculá tlahuán xlacata tla̱n nalacahua̱nana? ―ixtakalasquiní. >Xu Makapitzi ixtakalhti̱nán: ―Huá namá lakatzí̱n. Y tunu ixtahuán: ―Ni̱ huá, pero na̱ chú tasí. Xlá ca̱huánilh: ―Aquit namá tí li̱chihui̱nampa̱nántit. GW Amá lakatzí̱n alh lakachaká y tuncán lacahuá̱nalh. Makapitzi tí ixca̱ta̱squihua̱yán y tí ixtalakapasa tzúculh tahuán: ―¿Ni̱ huá jaé lakatzí̱n tí squihua̱yán? V9 Xlá li̱ma̱páksi̱lh: ―Capit lakachakaya nac taxtunú ni̱ma̱ huanicán Siloé (jaé tachihuí̱n huamputún: “tí ma̱lakacha̱ncani̱t”). yUk A̱stá̱n Jesús li̱lhkómalh ixchújut actzu tíyat y lacahuíli̱lh nac ixlakastapu amá lakatzí̱n. T Pero la̱ta clama nahuán ca̱quilhtamacú aquit ni̱ cama li̱makxtaka cma̱stá quintaxkáket ―ca̱kálhti̱lh Jesús. S' Quili̱tlahuatcán ixtascújut amá tí quima̱lakacha̱ni̱t la̱ta ca̱cuhui̱ní porque amajá tanú ca̱tzisní y yaj lá tí ama scuja. 8Ri ―Ni̱ para huá, ni̱ para xanati̱cún talí̱n cuenta. Xlá lakáhualh lakatzí̱n porque Dios li̱lhca̱ni̱t ama ma̱sí ixli̱tlihueke nac ixmacni namá chixcú. BQ} ixdiscípulos takalasquínilh: ―¿Hua̱nchi lakatzí̱n lakáhualh namá chixcú? ¿Chá̱ li̱n lhu̱hua tala̱kalhí̱n? o ¿xanati̱cún ixtatlahuani̱t lhu̱hua tala̱kalhí̱n? 6P i Jesús taka̱stá̱yalh cha̱tum lakatzí̱n; PO;Amá lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n la̱ta tasí̱tzi̱lh tásacli chíhuix xlacata nata̱ctalalí̱n Jesús, pero xlá ca̱tatzé̱knilh y táxtulh amá lanca pu̱siculan xla Jerusalén. N:―¡Huixín ni̱ catziyá̱tit xlacata aquit clatama̱ni̱t la̱ta ya̱ para ixlakahuán Abraham! ―ca̱kálhti̱lh Jesús. (MI9Amá lacchixcuhuí̱n takalasquínilh: ―¿Nicu liacxilhni̱ta quili̱talakapasnicán Abraham ixuani̱t si ni̱ para ítat ciento ca̱ta kalhi̱yá̱n? @Ly8Mili̱talakapasnicán Abraham pa̱xáhualh acxni cajcú ixlacpuhuán la̱ cama kalhí quili̱tlihueke; xlá ácxilhli jaé quilhtamacú nac ixtalacpuhuá̱n y ma̱s pa̱xahuako̱lh. K7Huata aquit clakapasa Dios, huixín ni lakapasá̱tit. Pero la̱ta tú cca̱huaniyá̱n huak xli̱ca̱na, y para xacca̱huanín akspita tachihuí̱n na̱ akskahuiná xacuá la̱ huixín. Aquit ccatzí tí Quinti̱cú huá cli̱ma̱kantaxtí tú quili̱ma̱paksí. {Jo6Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Para qui̱cstu xaclacpútzalh la̱ naclactlancán cmilacati̱ncán tú xacca̱huanín ni̱tú li̱macuán. Pero Quinti̱cú tí li̱macapiná̱tit Dios, ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱má̱n ticu yá chixcú aquit. #I?5Para Abraham y profetas táni̱lh, ¿ticu huix ta̱talacastúcpa̱t? ¿A poco huix makatlajaya quinti̱cucán Abraham? Jesús liactalaputuncán chíhuix OH4Xlacán tahuanipá: ―Chí tla̱n cma̱luloká̱u makachiyani̱tán tlajaná, porque Abraham y hua̱k profetas siempre táni̱lh y huix huana xlacata tí tlahuá mintapáksi̱t ni̱ ama ní. wGg3¡Pero tí tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán ni̱cxni ama ní siempre ama latamá! ―ca̱kálhti̱lh Jesús. LF2Aquit ni̱ lanca cuamputún nac milacati̱ncán, ¡ni̱ clactlancán! Pero tí quima̱lakachani̱t lacasquín naquilakachixcuhui̱cán, y huá amá ca̱ma̱lacapú tí ni̱ quintali̱pa̱huán. VE%1―Tó̱, aquit ni̱ quimakatlajani̱t tlajaná. ¿Cacatzi hua̱na ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata huata clakachixcuhuí Quinti̱cú? Huixín chá̱ li̱kalhchiya̱nampa̱nántit ixtacuhui̱ní. ND0Amá xanapuxcun judíos tali̱kalhkamá̱nalh Jesús: ―¡Takalhí̱n chixcú! La̱ xalac Samaria chihui̱nana; ni̱ cakskahuinaná̱u acxni cca̱huanín xlacata makatlajani̱tán tlajaná. tCa/Amá cristianos tí xli̱ca̱na tali̱pa̱huán Dios tapa̱xahuá acxni takaxmata ixtachihuí̱n, y huixín ni̱ li̱pa̱huaná̱tit Dios huá ni̱ li̱ca̱najlayá̱tit quintachihuí̱n. Li̱lhca̱cán Jesús makachiyani̱t tlajaná B/.Para tí catzí ckalhí tala̱kalhí̱n, caquihuánilh. ¡La̱ta mili̱hua̱kcán ni̱ lá tí quima̱lulokní ctlahuani̱t aktum tala̱kalhí̱n! Aquit Ixkahuasa Dios y cca̱ma̱xqui̱yá̱n ixtalacapa̱stacni huá xlacata cli̱puhuán la̱ ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u. |Aq-Huá xlacata ma̱squi aquit cca̱ma̱si̱niyá̱n ixtalacapa̱stacni Dios huixín ni̱cxni lá ca̱najlayá̱tit. (@I,Xlá lakatí akskahuinán, y la̱ta tilacatzúculh ca̱quilhtamacú ca̱ma̱xquí cristianos li̱xcájnit ixtapuhuá̱n xlacata ni̱ natama̱tancsá ixlatama̱tcán. Jaé tí ca̱ma̱lakatzi̱yá̱n huá tlajaná, huixín la̱ ixcamán pues xlá acpuxcún catu̱ya̱huá ta̱kskahuín. v?e+Aquit ccatzí huixín ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit quintachihuí̱n porque huí tí ca̱ma̱lakatzi̱yá̱n. L>*―Para Dios Minti̱cucán, ¿hua̱nchi ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u? Aquit cmini̱tanchá ixpa̱stu̱n Dios; xlá quima̱lakácha̱lh ni̱ qui̱cstu cta̱clhca̱ni̱t nacca̱lakminá̱n. 7=g)¡Huixín tlahuayá̱tit tú ca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n minti̱cucán xala jaé ca̱quilhtamacú! ―¿Niculá quila̱li̱macama̱náu? Aquín ckalhiyá̱u cha̱tum Quinti̱cucán, huá Dios. ¡Aquín ni̱ clakahuani̱táu nac ca̱lactijyí̱n, Dios quinca̱lacsacni̱tán! ―takalhtí̱nalh xlacán. "<=(Aquit cca̱ma̱si̱niyá̱n ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ quima̱sí̱nilh, pero huixín ni̱ ca̱najlayá̱tit y huá quila̱li̱makni̱putuná̱u. k;O'―Aquín quinti̱cucán Abraham ―tahuánilh Jesús. Tí tatlahuá tú ni̱ tla̱n la̱ ixcamán tlajaná Pero xlá ca̱huánilh: ―¡Ni̱ para cca̱najlá! Porque Abraham ni̱ ixtláhualh tú tlahuayá̱tit huixín. V:%&Aquit cca̱ma̱si̱niyá̱n y ctlahuá tú cacxilhni̱t y ckaxmatni̱t nac ixpaxtu̱n Quinti̱cú, y huixín na̱ tlahuayá̱tit tú ca̱ma̱lacpuhua̱ni̱yá̱n minti̱cucán xala jaé ca̱quilhtamacú. q9[%Aquit ccatzí xlacata Abraham ca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱tán, pero ni̱ makslihuekeyá̱tit ixtalacapa̱stacni porque lhu̱hua huixín ni̱ ma̱tla̱ni̱yá̱tit tú cca̱ma̱si̱niyá̱n y huá xlacata quila̱li̱makni̱putuná̱u. $8A$Huá cca̱li̱huaniyá̱n huata aquit tla̱n cca̱lakma̱xtuyá̱n. ¡Tí ma̱tla̱ní caclakmá̱xtulh yaj ixtachí̱n ixtala̱kalhí̱n ama tamakxtaka! h7I#Cha̱tum tachí̱n ni̱ lá tlahuá tú lacasquín, pero aquit Ixkahuasa Dios ni̱ tachí̱n. s6_"Jesús ca̱huánilh: ―Amá tí tlahuá tala̱kalhín la̱ ixtachín tala̱kalhín li̱tamakxtaka. 5 !―Aquín ixli̱talakapasnicán Abraham y ni̱cxni tí quinca̱li̱ni̱tán la̱ tachí̱n chu̱ta nacscujá̱u. ¿Tucu lacasquina cacli̱ma̱kachakxí̱u namá mintachihuí̱n: “Jaé stalanca talacapa̱stacni ama lakma̱xtú mili̱stacnicán”? 4  y chuná pa̱t acxcatzi̱yá̱tit stalanca talacapa̱stacni, y jaé stalanca talacapa̱stacni ama lakma̱xtú mili̱stacnicán. O3Pero Jesús ca̱huánilh: ―Aquit camá̱n ca̱li̱maca̱ná̱n quidiscípulos tí quintakaxmatní, para xli̱ca̱na latapa̱yá̱tit y ma̱kantaxti̱yá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n; R2Acxni takaxmatko̱lh ixtachihuí̱n Jesús makapitzi amá lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n tzúculh taca̱najlá xlacata Jesús huá Cristo ixuani̱t tí ixma̱lacnu̱cani̱t ama ca̱lakma̱xtú. K1Dios quima̱lakacha̱ni̱t y xlá ni̱cxni quiakxtakmakán, siempre quima̱xquí ixtalacapa̱stacni porque huata ctlahuá tú lakatí. Tí ixtachí̱n ixtalakalhí̱n Jesús tla̱n lakma̱xtú W0'huá ca̱li̱huanipá: ―Huixín pa̱t akxtokohuahuacayá̱tit talhmá̱n Ixkahuasa Dios y hasta acxnicú pa̱t ma̱kachakxi̱yá̱tit ticu yá chixcú xli̱ca̱na aquit. Na̱ pa̱t catziyá̱tit xlacata tú cca̱ma̱si̱niyá̱n huá tú quihuanini̱t Quinti̱cú y ni̱ qui̱cstu clacputzani̱t nacca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n. `/9Xlacán ni̱ tama̱kachákxi̱lh xlacata Jesús ixca̱li̱ta̱chihui̱nama Dios, .―Ni̱ caj maktum cca̱huanini̱tán. Aquit tla̱n xacca̱li̱chihui̱nán y xacca̱li̱ya̱huán tú ni̱ tla̱n tlahuayá̱tit, pero tí quima̱lakacha̱ni̱t lacasquín cacmá̱si̱lh tú xlá lacasquín. Xlá tancs kalhí ixtalacapa̱stacni. [-/―Quila̱huaníu, ¿ticu yá chixcú xli̱ca̱na huix? ―takalasquinipá. ,Aquit cca̱huanín pa̱t ta̱ni̱yá̱tit mintala̱kalhi̱ncán nac milatama̱tcán para ni̱ ca̱najlayá̱tit aquit amá chixcú tí mini̱tán ca̱lakma̱xtuyá̱n. ¡Xli̱ca̱na ama ca̱ma̱kni̱yá̱n mintala̱kalhi̱ncán para ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u! "+=―Mimpu̱latama̱ncán huí tu̱tzú y aquit quimpu̱latama̱n huí talhmá̱n. Huixín xala ca̱quilhtamacú y aquit ni̱ xala ca̱quilhtamacú. D*Amá lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n tzúculh tara̱huaní: ―Jaé chixcú ma̱x ama̱ca makni̱cán ixacstu, huá quinca̱li̱huaniyá̱n ni̱ lá catichá̱u ana ní ama cha̱n. )5Ni̱ ixli̱maka̱s Jesús ca̱huanipá jaé takalhchihuí̱n: ―Huixín amá̱n quila̱lacaputzayá̱u ana ní cama an pero ni̱ lá pa̱t chipiná̱tit ní cama cha̱n porque antes naquila̱taka̱sá̱u pa̱t ta̱ni̱yá̱tit mintala̱kalhi̱ncán nac milatama̱tcán. 0(YJesús ca̱ta̱chihuí̱nalh jaé fariseos acxni ixchihui̱nama ixlacaquilhti̱n pu̱siculan ní ixtahuila̱na cajas ixca̱pu̱muju̱cán li̱mosnas, pero ni̱ táli̱lh nac pu̱la̱chi̱n porque ya̱ ixlakchá̱n ixhora natamacama̱stá. Jesús li̱chihui̱nán la̱ ama lakán ixti̱cú {'o―¿Nicu huí minti̱cú? ―takalasquínilh amá lacchixcuhuí̱n. ―Huixín ni̱ lakapasá̱tit quinti̱cú porque ni̱ catziyá̱tit ticu yá chixcú aquit; para ixcatzí̱tit ticu yá chixcú aquit na̱ ixlakapástit quinti̱cú. {&oAquit cca̱huaniyá̱n, quintachihuí̱n kalhí cha̱tuy testigo, aquit y Quinti̱cú tí quima̱lakacha̱ni̱t. %7Nac ley ni̱ma̱ li̱ma̱paksi̱naná̱tit huan para cha̱tuy lacchixcuhuí̱n acxtum tú tali̱chihui̱nán tla̱n ca̱ca̱najlanicán tú tahuán. _$7Aquit ni̱tú cca̱li̱ya̱huayá̱n, pero para xacca̱ma̱lacápu̱lh minkasatcán, tú xacca̱huanín hua̱k xli̱ca̱na porque Quinti̱cú tí quima̱lakacha̱ni̱t quima̱xquí ixtalacapa̱stacni tú nacuán. o#Wquila̱li̱ya̱huama̱náu tú lacasquiná̱tit porque la̱ cati̱hua chixcú quila̱li̱macaná̱u. e"C―Aquit ni̱ cakskahuinán ma̱squi qui̱cstu ctatla̱ní, porque aquit ccatzí ní cmini̱tanchá y ccatzí ní cama cha̱n, y huixín ma̱squi ni̱ catzi̱yá̱tit tú quilakxtu ni̱ para ticu yá chixcú aquit 4!a Makapitzi fariseos tí takáxmatli ta̱ktásalh: ―¡Huix akskahuiná porque mi̱cstu tatla̱ni̱ya ixlacati̱ncan cristianos, ni̱tú li̱macuán mintachihuí̱n! } s A̱stá̱n Jesús huá jaé takalhchihuí̱n: ―Aquit taxkáket tí lakskoy ca̱quilhtamacú. Amá tí quintakoké ni̱ ama akchakxa ní ca̱paklhtutá porque aquit cama makskoyulí̱n xlacata tancs nalakchá̱n lipa̱xá̱u latáma̱t.   ―Tó̱, yaj tí quima̱lacápu̱lh ―kalhtí̱nalh amá pusca̱t. ―Pues ni̱ para aquit tú camá̱n li̱ya̱huayá̱n. Pero yaj catlahua tala̱kalhí̱n, capit nac mínchic ―huaniko̱lh Jesús. Jesús kalhí taxkáket tú li̱lacahua̱nancán   Xlá tá̱yalh y huánilh: ―¿Nicu ta̱lh tí ixtama̱lacapu̱má̱n? ¿Ni̱tí li̱lhcuyuya̱huán mintala̱kalhí̱n? O Amá lacchixcuhuí̱n tí ixtama̱lacapu̱ni̱t amá pusca̱t tzúculh talacapa̱staca tú ixtatlahuanit, ¡ixacstucán tataláksi̱lh! Lakasu̱t tzúculh ta̱kxtakya̱huá tí ixtama̱lacapu̱ni̱t, pu̱la ta̱lh xalakko̱lún y a̱stá̱n xalakkahuasán. Acxni talacaya̱huapá Jesús a̱huata ixacstu ixyá amá pusca̱t. H Jesús tuncán taquilhpu̱tapá y tzucupá ca̱lhti̱ta. oWXlacán ni̱ tali̱mákxtakli y ma̱schá takalasquínilh hasta xní Jesús yaj lá tá̱lalh, y ca̱huánilh: ―¡Para lacasquiná̱tit camakní̱tit! Pero pu̱la caliactálalh chíhuix amá tí ni̱ tlahuani̱t talakalhí̱n. `9Xlacán ixtalacasquín cahuá tú ni̱ chuná qui̱taxtú xlacata ixacstu natalaksí y tla̱n natama̱lacapú. Pero Jesús ni̱tú kalhtí̱nalh y li̱catzi tzúculh ca̱li̱lhti̱ta ixmacán nac ca̱tiyatni. Nac ixley Moisés li̱ma̱paksi̱nán cacli̱makní̱u chíhuix tí tlahuá jaé talakalhí̱n. ¿Huix tucu huana cactlahuaníu? r]y takalasquínilh: ―Maestro, jaé pusca̱t ta̱ma̱noklhuca tunuj chixcú ixakskahuima ixta̱ko̱lú. veLa̱ta ixchihui̱nama tama̱lacatzúhui̱lh makapitzi xanapuxcun judíos y fariseos ixtali̱mín cha̱tum pusca̱t ni̱ma̱ ixta̱ma̱noklhucani̱t ixta̱lhtatama tunuj chixcú ni̱ huá ixtakolú. Xlacán tayá̱hualh nac ixlacatí̱n &Epero ixli̱cha̱lí tzisa taspitpá nac pu̱siculan, y como lhu̱hua cristianos tama̱lacatzúhui̱lh xlá curucs tahui y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní. 7 kJesús alh tamakxtaka nac Monte de los Olivos, ~u5La̱ talacchihui̱nanko̱lh amá lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n cha̱tum cha̱túm ta̱lh nac ixchiccán.a;4―¡Takalhí̱n huix! Na̱ xalac Galilea. Tla̱n cali̱kalhtahuaka ixtachihuí̱n Dios nac Escrituras xlacata nacatzi̱ya ni̱ cha̱tum tali̱pa̱u profeta lakahuani̱t nac Galilea ―takálhti̱lh makapitzi. J 3―Nac ley ni̱ma̱ li̱ma̱paksi̱naná̱u huan xlacata ni̱ lá ma̱lacapu̱yá̱u cha̱tum chixcú para ni̱ pu̱la kaxmatá̱u ixtachihuí̱n xlacata nacatzi̱yá̱u tú tlahuani̱t. y2Na̱ aná ixtanu̱ma Nicodemo amá ko̱lú tí alh ta̱chihui̱nán Jesús aktum ca̱tzisní. Xlá ca̱huánilh: 2]1Huata tali̱pa̱huani̱t namá laktakalhí̱n lacchixcuhuí̱n. ¡Xlacán ni̱tú tama̱kachakxí y talaktzanka̱ni̱t! ―tali̱kalhkamá̱nalh amá lacchixcuhuí̱n. hI0Huak aquín xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n ni̱ cha̱tum tí li̱pa̱huani̱t ixtachihuí̱n. kO/―¿A poco huixín na̱ ca̱makaca̱najlani̱tán ixtachihuí̱n namá akskahuina chixcú?  -.―Porque stalanca ixtalacapa̱stacni kalhí. ¡Ni̱cxni xackaxmatni̱táu tí chihui̱nán la̱ jaé chixcú! ―takalhtí̱nalh xlacán.  1-Xlacán talakampá tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t y amá xanapuxcun ma̱paksi̱nanín takalasquínilh: ―¿Hua̱nchi ni̱ chipátit namá chixcú? g G,Amá soldados tali̱mpútulh Jesús nac pu̱la̱chi̱n pero ni̱ cha̱tum tí chípalh.  /+Amá cristianos pu̱tuy tatapítzilh ixtalacapa̱stacnicán caj ixlacata Jesús. Xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n ni̱ tali̱pa̱huán Jesús x i*Pero huí tí ixtahuán: ―¿Nicu li̱puhuaná̱tit xlacata Cristo xalac Galilea ama huan? Dios ca̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh profetas xlacata Cristo ama lakahuán nac Belén ixca̱chiquí̱n rey David porque ixli̱talakapasni ama huan. y)―Tó̱, jaé ni̱ profeta, jaé chixcú huá Cristo tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n ―ixtakalhti̱nán tunu. $A(La̱ takaxmatko̱lh ixtachihuí̱n, makapitzi tzúculh tahuán: ―Xli̱ca̱na huá jaé profeta tí ixama̱ca ma̱lakacha̱cán napu̱laní Cristo. =s'Jesús ta̱ma̱lacástucli jaé taxtunú Espíritu Santo ni̱ma̱ ixama ca̱ma̱xquí tí natali̱pa̱huán. Pero como ya ixlakán ixti̱cú ya̱ ixma̱lakachá ixespíritu. &Pues chí kantaxtuma tú huan Escrituras: “Nac ixnacujcán cristianos ama takalhí aktum taxtunú tú natali̱latamá.” )K%Ixactu̱májat amá fiesta acxni ixlakó ma̱s ixtatzamacán, Jesús ca̱huánilh cristianos: ―Cati̱huá tí kalhtí caquilákmilh aquit nacma̱kotí. |q$¿Tucu lacasquín cama̱kachakxí̱u hua̱nchi quinca̱huaniyá̱n xlacata amá̱n lacaputzayá̱u y ni̱ amá̱n taka̱sá̱u porque ana ní xlá ama an ni̱ lá amá̱n lakcha̱ná̱u? Jesús kalhí chúchut tú nali̱ma̱kotí tí kalhtí 5c#Amá xanapuxcun judíos ni̱ tama̱kachákxi̱lh ixtachihuí̱n y tzúculh tara̱kalasquiní: ―Jaé chixcú huan ni̱ amá̱n taka̱sá̱u ana ní ama an. ¿Cha̱ nicu ama an? Ma̱x ama ca̱lakán judíos tí talama̱na nac Grecia xlacata na naca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní ixtalacapa̱stacni. )"A̱stá̱n huixín amá̱n quila̱lacaputzayá̱u y ni̱ amán quila̱takasá̱u porque ana ní cama an huixín ni̱ lá pa̱t chipiná̱tit. ]3!Xlacán ta̱lh pero Jesús ca̱huánilh: ―¡Huixín ni̱ amá̱n quila̱chipayá̱u! Porque ya̱ lakchá̱n quilhtamacú naclakán tí quima̱lakacha̱ni̱t. ¡Camajcú ca̱ta̱latama̱yá̱n a̱laktzú! O Makapitzi fariseos acxni takáxmatli tú ixtaquilhuama̱na amá cristianos tzúculh tata̱lacchihui̱nán xanapuxcun curas y tama̱lakácha̱lh makapitzi soldados xlacata catachípalh Jesús. F~Lhuhua cristianos tí ixtanit nac pusiculan tacanájlalh ixtachihuí̱n Jesús, ixtahuán: ―Acxni naquinca̱lakminá̱n Cristo tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n, ¿cha̱ naquinca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ma̱s laclanca ixtascújut la̱ ca̱tlahuá jaé chixcú? Jesús ma̱nu̱putuncán nac pu̱la̱chi̱n }%Amá lactali̱pa̱u judíos talimpútulh nac pulachín pero ni chatum tí chípalh porque ya ixlakchán ixquilhtamacú natamacamastá. T|!Aquit clakapasa porque huá cta̱latamani̱t y xlá quima̱lakacha̱nít. '{GJesús caliakchihuínalh cristianos acxni ixtanuma nac ixlacaquilhtín pusiculan, cahuánilh: ―Huixín catziyátit ní cstacnit y quilalakapasáu, pero huí tú ni catziyátit aquit cminitanchá ixpaxtún chatum tí huixín ni lakapasátit y xlá tancs mastá ixtalacapastacni. zPero aquín catziyáu ní lakahuanit y ní stacnit namá chixcú, y acxni namín Cristo caquilhtamacú nití ama catzí ní ama taxtú. y9Xlá chihuinama juú ní tzamacán y nití lihuaní. ¿A poco xanapuxcún curas na tacanajlalhá xlacata huá jaé Cristo tí ama quincalakmaxtuyán? x'Makapitzi xanapuxcún judíos tí ixtaminit xalac Jerusalén tzúculh tahuán: ―¿Ni huá jaé chixcú putzamaca xlacata namaknicán? >wuTla̱n calacpuhuántit quintachihuí̱n y quila̱huaníu para ni̱ chuná qui̱taxtú tú cca̱huanín. Jesús li̱chihui̱nán xlá Cristo tí ma̱lakacha̱cani̱t nalakmaxtunán evCy para jaé chichiní lakchá̱n sábado huixín ma̱tla̱ni̱yá̱tit catáscujli tí ama circuncidartlahuá lactzu camán xlacata ni̱ nalakmakaná̱tit ixli̱ma̱paksí̱n Moisés. Chí cca̱kalasquiniyá̱n, ¿hua̱nchi quila̱sitzi̱niyá̱u aquit caj xlacata cma̱ksá̱ni̱lh hua̱k ixmacni cha̱tum chixcú acxni li̱huancán tí nascuja? ]u3Dios li̱ma̱paksi̱nani̱t caca̱circuncidartlahuaca lactzu camán, pero hasta ixli̱maka̱s quilhtamacú Moisés tancs ca̱li̱ma̱paksí̱n siempre ca̱ma̱kantaxtí̱tit jaé ixli̱lakachixcuhui̱cán Dios, (tIPero Jesús ca̱huánilh: ―Huixín ni̱ quila̱cxilhputuná̱u porque ni̱ ma̱tla̱ni̱yá̱tit la̱ cca̱tlahuá quintascújut acxni hua̱k jaxcán. hsI―¡Huix chiyani̱ta! ¿Ticu makni̱pununá̱n? ―takálhti̱lh amá lacchixcuhuí̱n. orWMoisés ca̱ma̱xquí̱n hua̱k ixtapáksi̱t Dios y ni̱ tlahuayá̱tit tú ca̱li̱ma̱paksí̱n, huá xlacata ni̱ cma̱kachakxí hua̱nchi quila̱makni̱putuná̱u para ni̱ scarancua cma̱kantaxtí tú li̱ma̱paksí̱nalh. qAmá cristiano tí ixacstu lacsaca ixtalacapa̱stacni y ca̱ma̱kalhchihui̱ní xa̱makapitzi lacasquín cali̱pa̱huanca, pero tí ma̱sí ixtalacapa̱stacni tunu ma̱s tali̱pa̱u lanca tlahuá tí ma̱lakácha̱lh y tancs chihui̱nán y ni̱ akskahuinán. p{Para cha̱tum cristiano xli̱ca̱na ixtláhualh tú li̱mapaksi̱nán Dios tuncán ixma̱kachákxi̱lh para xlá quima̱lakacha̱ni̱t nacca̱ma̱si̱niyá̱n ixtalacapa̱stacni, o caj qui̱cstu cta̱clhca̱ni̱t la̱ta tú cca̱ma̱si̱niyá̱n. 4oaJesús ca̱káxmatli y ca̱kálhti̱lh: ―La̱ta tú cli̱chihui̱nán ni̱ aquit clacsacxtuni̱t, tú cca̱ma̱si̱niyá̱n huá tú quili̱ma̱paksi̱ni̱t Dios. vneXanapuxcun judíos ni̱ ixtacatzí nicu ixma̱xtú ixli̱skalala Jesús y huata ixtahuán: ―¿Nicu li̱ma̱kachakxí jaé chixcú ixtachihui̱n Dios ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t quili̱talakapasnicán para ni̱ kalhtahuakani̱t? OmAkta̱ti chichiní ixkalhí la̱ta ixlacatzucuni̱t tacuhui̱ní acxni Jesús alh ixlacaquilhti̱n pu̱siculan y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos. Liya̱huacán Jesús ni̱ skalala *lM Xa̱makapitzi cristianos tze̱k ixtali̱chihui̱nán Jesús xlacata ni̱ natakaxmata xanapuxcun judíos porque ixtajicuán para naca̱ma̱kalhapali̱cán. Makapitzi cristianos ixtahuán: ―Namá chixcú tla̱n catzí. Pero tunu ixtahuán: ―Namá chixcú huata ca̱kskahuí cristianos. k j Nac fiesta xanapuxcun judíos talacapútzalh Jesús para na̱ ixani̱t, ixtakalasquini̱nán tí ixacxilhni̱t o nicu ixani̱t. Qi La̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh xlacán ta̱lh nac fiesta y Jesús li̱catzi tamákxtakli nac Galilea, pero a̱stá̱n na̱ tze̱k alh nac fiesta porque ni̱ ixlacasquín acxilhcán la̱ta tzamacán. h g{Capítit huixín nac fiesta, aquit ni̱ lá can porque ya̱ acchán quinquilhtamacú nacma̱kantaxtí tú clakmini̱t. 9fkXa̱huá huixín ni̱tí ca̱si̱tzi̱niyá̱n, pero aquit lhu̱hua ni̱ quinta̱cxilhputún porque aquit ni̱ cca̱li̱quilhpuhuán cca̱ma̱laksi̱ní ixtala̱kalhi̱ncán. e1―Para milacatacán ixuá cani̱cxnihuá tla̱n lactlancaná̱tit, pero aquit ya̱ clakchá̱n quilhtamacú nacma̱si̱kó quili̱tlihueke. odWIxtalakapasni Jesús na̱ ni̱ ixtacatzí ticu yá chixcú ixuani̱t y como ni̱ ixtali̱pa̱huán xlacán tahuánilh: ―Ni̱ catamákxtakti juú, capit nac Judea ana ní tzamacán xlacata tí tali̱pa̱huaná̱n aná nata̱cxila la̱ ca̱tlahuaya laclanca mintascújut. Huix kalhi̱ya li̱tlihueke y tlahuaya tú lacasquina, ¿hua̱nchi ni̱ li̱lactlancana mintascújut ixlacati̱ncan cristianos? Pues tí lacasquín nali̱pa̱huancán ni̱ tzek scuja siempre an ana ní tzamacán. cbJaé quilhtamacú ixtalacatzuhui̱ma nakantaxtú tunu ixtacuhui̱nican judíos ixtali̱ma̱pa̱cuhuí “fiesta de tabernáculos”. `a ;A̱stá̱n Jesús alh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos tí ixtalama̱na nac lactzu ca̱lacchiquí̱n amá pu̱latama̱n xla Galilea. Xlá ni̱ ampútulh nac Judea porque aná xanapuxcun judíos ixtamakni̱putún. 1 ~z~}|7{{0zyyxyxRw~wvuu)sss#rYqqppJo@nnnAmllRkkjjihhg8ff=eee dcDb{aaa``w__^^2]\\8[nZZKYHXWVVsUTSS3RzQQqPO[OONMELKKYJJ IHGGQFFDDOC|BAA0@U??:>=<<;<:^887766k6432100!/;.-,, +** )N('',&%$$Q##"G! u>Q0,)D$= <  X 3 s]N1Q> Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, amá tí quili̱pa̱huán na̱ tlan ama ca̱tlahuá jaé tascújut ni̱ma̱ cca̱tlahuá, y ma̱schá laclanca ama ca̱tlahuá porque aquit cama lakchá̱n Quinti̱cú. O= Para huixín ni̱ ca̱najlayá̱tit acxtum cta̱tla̱huán Quinti̱cú y xlá na̱ acxtum quinta̱tla̱huán siquiera caca̱najlátit ixtascújut ni̱ma̱ quima̱tlahui̱ni̱t nac milatama̱tcán. <' ¿A poco ni̱ ca̱najlaya para Quinti̱cú lama nac quilatáma̱t, y aquit na̱ clama nac ixlatáma̱t? Quinti̱cú quimaclacasquín nacca̱huaniyá̱n hua̱k ixtapáksi̱t y la̱ta tú cca̱huanini̱tán huá quili̱ma̱paksi̱ni̱t, ni̱ qui̱cstu cta̱clhca̱ni̱t. ;5 ―Felipe, maká̱n cca̱ta̱lapu̱layá̱n y ya̱ lakapasá̱tit Quinti̱cú. ¿Hua̱nchi quihuaniya: “quila̱ma̱lakapasáu Minti̱cú”? 4:a―Quimpu̱chinacán, aquín ni̱ clakapasá̱u. Caquila̱ma̱lakapasáu Minti̱cú y yaj cactica̱kalhputzán ―huánilh Felipe. Tí lakapasa Jesús lakapasa Dios 9 Quila̱huaníu, ¿ni̱ lakapasá̱tit Dios? Aquit cpuhuán lakapasá̱tit porque chí acxilhni̱tántit ―kálhti̱lh Jesús. 88i―Aquit namá tijia, aquit ckalhí tancs talacapa̱stacni, aquit ckalhí li̱latáma̱t; amá tí ni̱ quilactla̱huán ni̱ lá tancs ama lakchá̱n Quinti̱cú Dios. B7}Tomás kalhpaktánu̱lh y huánilh: ―Aquín ni̱ ccatzi̱yá̱u ní pa̱t chipina, y para ni̱ ccatzi̱yá̱u ní pímpa̱t, ¿nicu nacli̱lakapasá̱u tijia ní laccha̱ncán? `69Huixín catzi̱yá̱tit ana ní cama cha̱n y lakapasá̱tit tijia ní laccha̱ncán. /5WCama ca̱ca̱xtlahuaniyá̱n ní nalatapa̱yá̱tit, y acxni nactlahuakó cama min ca̱tiyayá̱n xlacata acxtum naquila̱ta̱latama̱yá̱u nac quimpu̱táhui̱lh. <4qAquit cca̱huaniyá̱n, nac ixpu̱latama̱n Quinti̱cú tahuila̱na lhu̱hua pu̱táhui̱lh. Para ni̱tú ixtahui aquit tancs xacca̱huanín, pero aquit ni̱ cca̱kskahuiyá̱n. (3 KJesús ca̱huanipá: ―Ni̱tú cali̱puhuántit nac minacujcán. Ccatzí li̱pa̱huaná̱tit Dios, huá cca̱li̱huaniyá̱n na̱ quila̱li̱pa̱huáu aquit. g2G &―Pedro, ¿xli̱ca̱na ixma̱sta mili̱stacni quilacata? Ni̱ cca̱najlá porque pi̱huá jaé ca̱tzisní antes nakaxpata natasá tantum pu̱yu huix pa̱t huana maktutu ni̱ quilakapasa tí nakalasquiniyá̱n. 1  %―Quimpu̱chiná, ¿chí hua̱nchi ni̱ lá ctakokeyá̱n? Hasta quili̱stacni xacmá̱sta̱lh li̱pa̱xáu caj milacata. 80i $―Quimpu̱chinacán, ¿nicu pímpa̱t? ―kalasquínilh Pedro. ―Ana ní cama an huix ni̱ lá pa̱t quintakokeya, pero a̱stá̱n pa̱t quilakchipina ―kálhti̱lh. $/A #Para huixín la̱paxqui̱yá̱tit la̱ cca̱huanini̱tán nac ca̱quilhtamacú pa̱t ca̱li̱kalhi̱caná̱tit xli̱ca̱na quidiscípulos tí quintatakokeni̱t y quintakaxmatni̱t. Jesús li̱lhcá Pedro ama huan ni̱ lakapasa (Mt. 26.31‑35; Mr. 14.27‑31; Lc. 22.31‑34) I.  "Huixín catzi̱yá̱tt la̱ cca̱pa̱xqui̱ni̱tán y chí cca̱ma̱xqui̱yá̱n sa̱sti tapáksi̱t: Caquila̱makslihuekéu y cala̱paxquí̱tit cha̱tum cha̱túm ixli̱hua̱k minacujcán. 0-Y !¡Koxitaní̱n huixín quincamán! Casi ca̱ta laktzú cca̱ta̱lamá̱n camajá an nac quimpu̱táhui̱lh, y chí nacca̱huaniyá̱n tú cca̱huaniko̱lh chijcú amá judíos: Amá̱n quila̱lacaputzayá̱u y ni̱ amá̱n quila̱taka̱sá̱u pues ni̱ lá pa̱t chipiná̱tit ní cama cha̱n. B, ¡Aquit na cama kalhí quili̱tlihueke la̱ xlá kalhí! `+9 La̱ taxtuko̱lh Judas, Jesús ca̱huánilh xa̱makapitzi ixdiscípulos: ―Accha̱ni̱t quilhtamacú Dios ama ma̱si̱pará ixli̱tlihueke nac quimacni; ma̱squi aquit cca̱ma̱si̱nini̱tán ixli̱tlihueke, tzanká naca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixli̱tlihueke ixli̱ma̱paksí̱n nac quimacni xlacata hua̱k nalakachixcuhui̱cán. *7 Judas lacapala táxtulh, y como punchu̱huá istzisuani̱t ni̱ tacátzi̱lh ní alh. Jesús li̱ma̱páksi̱lh catara̱lakalhámalh cristianos )' y como Judas ixma̱quí tumi̱n talacpúhualh ixli̱ma̱paksi̱ni̱t caalh xokó ixtahuajcán, o huí tú ixama ma̱squihuí cha̱tum pobre. {(o Xa̱makapitzi ixdiscípulos tí takáxmatli ixtachihuí̱n ni̱ tama̱kachákxi̱lh tú ixli̱chihui̱nama, ' Xlá chékelh actzu simi̱ta li̱ma̱cáhui̱lh tahuá y má̱xqui̱lh Judas Iscariote ixkahuasa Simón; y huata hualh amá simi̱ta tlajaná acmá̱nu̱lh ixtalacapa̱stacni. ―¡Lacapala catlahua tú pa̱t ma̱kantaxti̱ya! ―huánilh Jesús. &! ―Para catzi̱putuna cá̱cxilhti tí cama ma̱xquí jaé actzu simi̱ta ni̱ma̱ cama li̱ma̱cahuí tahuá ―kálhti̱lh Jesús. %w y jaé discípulo tí ixuí ma̱s lacatzú kalasquínilh Jesús: ―Quimpu̱chinacán, ¿ticu li̱chihui̱námpa̱t? `$9 Simón Pedro tzúculh li̱macahuaní ixmacán cakalasquínilh tí ixli̱chihui̱nama, # y como nac ixpa̱xtú̱n ixuí amá ixdiscípulo tí snu̱n ixlakalhamán Jesús ixuili̱ni̱t ixakxaka lacatzú nac ixcuxmú̱n; p"Y Hua̱k ixdiscípulos tzúculh tara̱laca̱cxila. Xlacán ni̱ ixtacatzí tí ixli̱chihui̱nama, !y Acxni tuncán ixnacu Jesús tzúculh li̱puhuán tú ixqui̱taxtuma y chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh ixdiscípulos: ―Xli̱ca̱na cli̱puhuán tú cca̱huanimá̱n, cha̱tum la̱ta mili̱hua̱kcán ama quimacama̱stá ixmacancan quienemigos.   ’Chí na̱ cca̱huaniyá̱n amá tí maklhti̱nán nac ixchic tí cama ma̱lakachá naquili̱chihui̱nán, namá cristiano la̱ aquit caquimaklhtí̱nalh, y tí quimaklhti̱nán na̱ la̱ camaklhtí̱nalh Quinti̱cú tí quima̱lakacha̱ni̱t ―huá ca̱huaniko̱lh Jesús. Jesús li̱ya̱huá Judas Iscariote ama macama̱stá (Mt. 26.20‑25; Mr. 14.17‑21; Lc. 22.21‑23) Z- Jaé tachihuí̱n sok ama kantaxtú huá cca̱li̱huanini̱tán xlacata ni̱ napuhuaná̱tit cca̱kskahuini̱tán y yaj naquila̱li̱pa̱huaná̱u. ¡Huixín ni̱ cama̱palájtit mintapuhua̱ncán quilacata! -S ’Chí camá̱n ca̱huaniyá̱n aktum tachihuí̱n pero ni̱ hua̱k ca̱lakcha̱ná̱n, aquit cca̱lakapasa cha̱tunu mintalacapa̱stacnicán, pero ama kantaxtú nac quilatáma̱t amá tú li̱chihuí̱nalh Dios nac Escrituras: “Tí lakxtum ixquinta̱huayán ama quimacama̱stá.” {o Para huixín tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán ni̱cxni pa̱t akatuyuná̱tit nac milatama̱tcán. D Tla̱n calacpuhuántit tú cama ca̱huaniyá̱n, para cha̱tum patrón ca̱li̱scuja ixtasa̱cua, cha̱tum tasa̱cua ma̱s mini̱ní naca̱li̱scuja xa̱makapitzi. Chuna li̱tum, tí li̱n aktum tachihuí̱n a̱lacatunu, ¿ticu ma̱s tali̱pa̱u, tí li̱n amá tachihuí̱n, o tí má̱sta̱lh amá tachihuí̱n? !; Aquit ma̱s lanca que huixín y cacpuxcuni̱t cca̱li̱scujni̱tán, huixín quila̱makslihuekéu y ma̱s caca̱li̱scújtit xa̱makapitzi cristianos. :m Para aquit Mimaestrojcán y Mimpu̱chinacán ni̱ clactlancán y cca̱li̱scujni̱tán huixín quidiscípulos, ma̱s ca̱mini̱niyá̱n nalali̱scujá̱tit cha̱tum cha̱túm. )K Huixín quila̱ma̱pa̱cuhui̱yá̱u Mimaestrojcán y Mimpu̱chinacán, y xli̱ca̱na tú huaná̱tit porque aquit cma̱ccha̱ní tú quila̱li̱maca̱ná̱u. H  La̱ ca̱tu̱cheke̱ko̱lh ixdiscípulos lhaka̱pá xala ixkalhni ixlháka̱t, curucs tahuilapá y ca̱kalasquínilh: ―¿Ma̱kachakxí̱tit tú ixlacata cca̱li̱tu̱cheke̱ni̱tán? } Jesús ixcatzí tí ixama macamastá huá ca̱li̱huánilh: “Cha̱tum li̱xpalakani̱t tala̱kalhín ixnacú.” dA ―Tí apenas paxko̱ni̱t huata ixtujún pu̱la xpalakán y tamaclacasquiní catu̱chákalh xlacata maclá̱n nahuán. Huixín hua̱k maclá̱n ma̱squi ccatzí cha̱tum li̱xpalakani̱t tala̱kalhí̱n ixnacú. a; ―Para chú qui̱taxtú ni̱ huata quintu̱cheke, ¡cacheke̱ko hua̱k quimacni! C ―Huix ni̱ caquintu̱cheke. Ni̱ cma̱tla̱ní naquili̱scuja ―huánilh Pedro. ―Para ni̱ ctu̱cheke̱yá̱n, ni̱ lá pa̱t li̱tanu̱ya quidiscípulo tí quili̱pa̱huán. .U ―Chí huix ni̱ ma̱kachakxi̱ya tú ctlahuani̱t pero nachá̱n quilhtamacú huix pa̱t ma̱kachakxi̱ya ni̱ chu̱ta cca̱li̱scujni̱tán ―kálhti̱lh.  Ixama tu̱cheké Pedro xlá ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh y huánilh: ―¿Hua̱nchi quila̱tu̱cheke̱ma̱náu si huix Quimpu̱chinacán?   A̱stá̱n múju̱lh chúchut nac aktum ti̱na y tzúculh ca̱tu̱cheké ixdiscípulos ixca̱li̱tu̱ma̱sca̱cá amá toalla. }s ¡Jesús snu̱n ixca̱lakalhamán ixdiscípulos tí ixca̱lacsacni̱t! Y acxni ixca̱tahualhtatama ca̱ma̱sí̱nilh ixli̱lanca ixtapa̱xquín pues Jesús tá̱yalh, talákxtulh xala ixkalhni ixlháka̱t y li̱tampu̱lakchi̱ca aktum toalla. 5c Jesús ixcatzí xlacata hua̱k ixli̱tlihueke ni̱ma̱ ixkalhí Dios ixma̱xqui̱ni̱t porque nac ixpa̱xtú̱n ixtaxtuni̱t y chí ixlakama̱pá Ixti̱cú nac akapú̱n.  Tlajaná ixma̱xqui̱ni̱ttá ixtalacpuhuá̱n Judas Iscariote ixkahuasa Simón xlacata namacama̱stá Jesús ixmacancán ixenemigos. H   Ixtacuhui̱nican ixpa̱scuajcan judíos ixlakcha̱ma amá ca̱tzisní y Jesús na̱ ixcatzí xlacata ixlakcha̱ma quilhtamacú namakxtaka ca̱quilhtamacú y nalakán Ixti̱cú nac akapú̱n. : m 2Quinti̱cú kalhí talacapa̱stacni ni̱ma̱ tla̱n tancs li̱cha̱ncán nac akapú̱n y jaé talacapastacni hua̱k cca̱huanini̱tán pues xlá quima̱cxcatzi̱ni̱ni̱t. ! 1La̱ta tú cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán hua̱k Quinti̱cú quili̱ma̱paksi̱ni̱t nacca̱huaniyá̱n; aquit ni̱tú cli̱ma̱huacani̱t. ; o 0Pero amá tí ni̱ tlahuá nac ixlatáma̱t tú cli̱mapaksi̱nán, ¡ixacstu laktzanka̱ni̱t! Quintapáksi̱t ni̱ma̱ cma̱sta̱ni̱t ama tama̱lacapú tú ni̱ kaxmatni̱t. h I /Aquit ni̱ cmini̱t ca̱ma̱lacapú cristianos, cmini̱t ca̱lakma̱xtú tí talaktzanka̱ni̱t y amá tí kaxmata quintachihuí̱n y tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán ni̱tú ama xoko̱nán acxni nalakó ca̱quilhtamacú. 7 .Aquit cmini̱t ca̱li̱ma̱lacahua̱ní cristianos quintaxkáket xlacata tí naquili̱pa̱huán yaj ca̱paklhtu̱tá nalatapu̱lí ca̱quilhtamacú. lQ -¡Amá chixcú tí quili̱lacahua̱nán la̱ cali̱lacahuá̱nalh ixtalacapa̱stacni Quinti̱cú! ' ,Jesús ca̱huánilh hua̱k cristianos: ―Amá cristiano tí quili̱pa̱huán na̱ li̱pa̱huán Quinti̱cú tí quima̱lakacha̱ni̱t. eC +Jaé lacchixcuhuí̱n ma̱s ixtalakatí tali̱tanú lactali̱pa̱u ixlacati̱ncan cristianos, y ni̱ ixtama̱tla̱ní Dios caca̱li̱kálhi̱lh lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n. Tí ni̱ kaxmata ixacstu laktzanka̱ni̱t $A *Pero ni̱ hua̱k ixca̱lakchá̱n jaé tachihuí̱n porque lhu̱hua xli̱ca̱na ixtali̱pa̱huá̱n Jesús hasta makapitzi xalactali̱pa̱u judíos na̱ ixtali̱pa̱huán, pero ni̱ ixtama̱luloka ní tzamacán pues ixtajicuaní fariseos para naca̱tamacxtucán nac sinagogas. y )Profeta Isaías ma̱squi maká̱n ixlatama̱ni̱t ixlacachini̱t la ixama ma̱lacatzuquí lanca ixtapáksi̱t Cristo. b= (Xlacán la̱ lakatzí̱n ixtalama̱na y snu̱n ixlani̱t ixnacujcán,
huá ni̱ ixtali̱lacahua̱nán ixlakastapucán,
ni̱tú ixtali̱ca̱najlá ixnacujcán
y ni̱ talákalh tí tla̱n ca̱ma̱ksa̱ní. xi 'Amá cristianos ni̱ hua̱k ixtali̱pa̱huán Jesús y profeta Isaías chuné ixca̱li̱chihui̱nani̱t: 7 &Jesús ni̱ istzi̱tzí pues profeta Isaías ixli̱chihui̱nani̱t ixkasatcán jaé cristianos; chuné ixtzokni̱t:Quimpu̱chinacán, ¿ticu taca̱najlani̱t quintachihui̱ncán?Lhu̱hua tascújut ca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh Dios, pero ni̱ hua̱k taca̱najlani̱t. <q %Jesús ca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh lhu̱hua laclanca ixtascújut Dios amá judíos pero xlacán ni̱ ixtaca̱najlani̱t para xlá Cristo ixuani̱t tí ixama ca̱lakmaxtú. <~q $Chí kalhi̱yá̱tit taxkáket, cali̱pa̱huántit tí ca̱lakaskoyumá̱n xlacata na̱ nakalhi̱yá̱tit taxkáket y nalakaskoyuyá̱tit cmilatama̱tcán. La̱ chihui̱nanko̱lh Jesús ca̱kxtakyá̱hualh amá cristianos y ca̱tza̱lánilh. Isaías ixli̱chihui̱nani̱t tí ni̱ ixtali̱pa̱huán Jesús }/ #Jesús cakálhti̱lh: ―Aquit camajcú ca̱li̱lakaskoyuyá̱n quintaxkáket a̱laktzu quilhtamacú. Chí catla̱huántit y calatapu̱lí̱tit pues staranc tu̱tanán. A̱stá̱n ama min ca̱tzisní y tí tla̱huamputún ca̱paklhtu̱tá ni̱ lá ama taka̱sa tijia. 4|a "Amá cristianos takalasquínilh: ―¿A poco huix pa̱t ni̱ya? Nac ixlibro Moisés cli̱catzini̱táu xlacata Cristo tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n ni̱cxni ama ní siempre ama latamá, y para huix xli̱ca̱na Xatalacsacni Chixcú ¿hua̱nchi huana pa̱t ni̱ya? O ¿ticu li̱chihui̱námpa̱t? R{ !Jesús ixli̱chihuinani̱t la̱ ixama̱ca makni̱cán nac culu̱s. z Na̱ accha̱ma quilhtamacú ama̱ca quiakxtokohuacacán nac culu̱s, pero huá jaé culu̱s ama quintali̱lakmín hua̱k cristianos. 9yk Accha̱ni̱t quilhtamacú ama̱ca ca̱ta̱xoko̱nancán cristianos, y tlajaná tí ma̱paksi̱nán ca̱quilhtamacú accha̱nini̱t ixhora ama makatzanká ixli̱ma̱paksí̱n. yxk Jesús ca̱huánilh: ―Namá tachihuí̱n huixín ca̱lakmín nakaxpatá̱tit, aquit ni̱tú quili̱macuaní. .wU Lhu̱hua cristianos tí takáxmatli jaé tachihuí̱n tzúculh tahuán xlacata ixjilini̱t y tunu ixtahuán xlacata cha̱tum ixángelh Dios ixchihui̱nani̱t. qv[ Jesús kalhtahuakánilh Dios ixli̱hua̱k ixtapuhuá̱n: ―Ta̱ta, catlahua quilacata tú lacasquina xlacata naca̱najlacán la̱ kalhi̱ya mili̱tlihueke. Nac akapú̱n takaxmáti̱lh jaé tachihuí̱n: ―Aquit cma̱si̱ni̱t nac milacata tú clacasquín, pero cama ma̱si̱pará ma̱s lanca quili̱tlihueke xlacata hua̱k naquintali̱lakachixcuhuí. Zu- Chí huilhaj huilako̱lh quintapuhuá̱n nac quili̱stacni, ma̱x tla̱n xacuá: “Ta̱ta, caquilakma̱xtu tú cama lakchá̱n”, pero, ¿hua̱na chú nackalhtahuaká si huá cli̱mini̱t ca̱quilhtamacú? ^t5 Pues tí li̱tanú quidiscípulo naquintakoké nac ixlatáma̱t yaj li̱puhuán tú kalhí ca̱quilhtamacú huata quintakoké xlacata aquit nacta̱latamá; y amá tí quimacuaní, Quinti̱cú ama lakachixcuhuí. Ss Amá tí quimakslihuekeputún lakmakán tú li̱pa̱xahuá ca̱quilhtamacú y xli̱ca̱na ama lakma̱xtú ixli̱stacni; pero amá tí lakcatzán akxtakmakán tú kalhí ama makatzanká tú lakcatzán. Ur# Cama ca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n tú cama pa̱xtoka: Ixtalhtzi cuxi acxni tama̱ya̱chá ca̱tiyatni ní ixnacú, acpún y ma̱stá ixtahuácat; y para ni ixnilh ixnacú nicxni ixlhúhualh ixtahuácat. sq_ Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Accha̱ni̱t quilhtamacú ama̱ca quili̱cxilhcán para cma̱ccha̱ní quili̱tlihueke aquit Xatalacsacni Chixcú ama̱ca quima̱laksputucán xlacata tla̱n nacca̱ma̱xquí ixli̱latama̱tcán cristianos. rp] Felipe alh huaní Andrés ixcha̱tuycán talákalh Jesús y tahuánilh tú ixtalacasquín amá griegos. o Xlacán tama̱lacatzúhui̱lh Felipe xalac Betsaida y tahuánilh xlacata ixtalakapasputún ixtata̱chihui̱namputún Jesús. n Makapitzi lacchixcuhuí̱n xalac aktum pu̱latama̱n huanicán Grecia na̱ ixtamini̱t talakachixcuhui̱nán nac Jerusalén. Wm' Pero amá fariseos ni̱ talakáti̱lh y tzúculh tahuán: ―¡Ca̱cxílhtit chí laktzanka̱ni̱táu! Hua̱k cristianos tali̱pa̱huama̱na namá chixcú. Makapitzi griegos tata̱chihui̱namputún Jesús l Amá cristianos tí ta̱lh talakapa̱xtoka Jesús ixta̱ni̱t porque ixca̱li̱ta̱chihui̱nancani̱t la̱ ixtlahuani̱t ixtascújut. fkE Amá lhu̱hua cristianos tí taquí̱lalh cBetania nac ixchic María ixta̱cxilhni̱t la̱ Jesús ma̱lacastacuáni̱lh Lázaro nac ca̱li̱ní̱n, ixtali̱chihui̱nán tú ixtlahuani̱t Jesús ana ní istzamacán. Jj  Ixdiscípulos ni̱ sok tama̱kachákxi̱lh tú ixqui̱taxtuni̱t, acxni lacastacuánalh y alh nac akapú̱n tacátzi̱lh la̱ ixta̱cxilhni̱t lhu̱hua tú ixtatzokni̱t ixlacata Jesús. Oi Capa̱xahuátit y ni̱ ca̱katuyúntit tí lapa̱nántit nac ca̱chiquí̱n xla Jerusalén;
ca̱cxílhtit rey tí ama ca̱ma̱paksi̱yá̱n
ca̱lakmimá̱n y pu̱tahuacani̱t tantum burro. h Jesús ixpu̱huaca tantum burro y chuná jaé ma̱kantáxti̱lh amá tachihuí̱n ni̱ma̱ ixtatzokni̱t ixlacata: &gE tzúculh taquí ixpakán tzú̱csuat y ta̱lh tali̱lakapa̱xtoka Jesús. Xlacán ixtama̱ktasí: ―¡Clakachixcuhui̱yá̱u Dios! ¡Tasicuna̱tláu cahuá namá chixcú tí ma̱lakacha̱ni̱t Quinti̱cucán Dios! ¡Clakachixcuhui̱yá̱u namá rey tí nama̱paksi̱nán nac Israel! f# Ixli̱cha̱lí amá cristianos tí ixtamini̱t nac tacuhui̱ní xla pa̱scua acxni tacátzi̱lh xlacata Jesús ixmima nac Jerusalén, 0eY porque caj xlacata yaj ixca̱li̱pa̱huancán ixtachihui̱ncán. Jesús cha̱n nac ca̱chiquí̱n xla Jerusalén (Mt. 21.1‑11; Mr. 11.1‑11; Lc. 19.28‑40) d Acxni ixta̱cxila ixtali̱pa̱huán Jesús Dios ixma̱lakacha̱ni̱t, xanapuxcun judíos talí̱lhca̱lh na̱ ixama tamakní Lázaro `c9 Lhu̱hua cristianos tí ixta̱ni̱ttá nac Jerusalén tacátzi̱lh xlacata Jesús ixchini̱t nac Betania y ta̱lh ta̱cxila, y na̱ ixtalakapasputún Lázaro amá tí ma̱lacastacuáni̱lh nac ca̱li̱ní̱n. Jb  Xa̱huá pobres siempre ca̱ta̱lapa̱nántit nahuán y tla̱n naca̱makta̱yayá̱tit, pero aquit yaj maka̱s camá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n. Lázaro na̱ li̱lhca̱cán ama̱ca makni̱cán a Jesús ta̱chihuí̱nalh: ―¡Cali̱makxtáktit tú tlahuama! Porque xlá ca̱xtlahuamajá quimacni acxni naquimuju̱cán. 6`e Judas ni̱ xlacata ixca̱lakalhamán pobres chú ixchihui̱nani̱t porque ixlakcatzán tumi̱n, como huá ixma̱cpuxqui̱cán nama̱quí tumi̱n siempre ixacma̱xtú. |_q ―¿Hua̱nchi pa̱xcat tlahuaca jaé perfume? Mejor ixtista̱ca y xatumi̱n ixtica̱li̱makta̱yaca pobres. i^K Amá ixdiscípulo tí ixama macama̱stá huanicán Judas Iscariote ca̱huánilh xa̱makapitzi: ]} Ixli̱puntzú María lí̱milh aktum lanca frasco perfume xla xánat huanicán nardo snu̱n ixtapalh ixuani̱t. Xlá tla̱n li̱tu̱chéke̱lh Jesús y a̱stá̱n li̱tu̱ma̱scá̱calh ixchíxit. Amá perfume aktum li̱tama̱ko̱lh ákxtaka. w\g Nac ixchic tahualhtátalh Jesús; Lázaro lakxtum ca̱ta̱huá̱yalh y María ixca̱muju̱nima ixtahuajcán. =[ u Istzanká akcha̱xán chichiní nalakchá̱n pa̱scua nac Jerusalén acxni Jesús cha̱lh nac Betania ana ní ixlama Lázaro amá chixcú tí ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n. EZ 8Xanapuxcun curas y fariseos ixtama̱sta̱ni̱t tachihuí̱n xlacata tí ixcatzí ní huí Jesús cama̱láksi̱lh xlacata nama̱nu̱cán nac pu̱la̱chi̱n. Huá xlacata lhu̱hua nac fiesta ixtalacaputzá nac pu̱siculan. Ixtara̱kalasquiní: ―¿Tucu puhuaná̱tit, cha̱ namín nac fiesta, o ni̱ catímilh? Y 9KX 7Ni̱ ixli̱maka̱s talacatzuhui̱pá ixpa̱scuajcán judíos ni̱ma̱ ixtama̱kantaxtí ca̱ta cá̱ta. Xa̱maka̱s lhu̱hua cristianos xala cani̱huá pu̱latama̱n tzúculh ta̱n nac Jerusalén; pu̱la ixtacha̱mputún xlacata naca̱spalhcán y natalakachixcuhui̱nán la̱ta ya̱ ixlakchá̱n lihua tacuhui̱ní. CW 6Xlá táxtulh amá pu̱latama̱n Judea y alh lacatzú nac desierto aktum actzu ca̱chiquí̱n huanicán Efraín; aná ca̱ta̱latáma̱lh ixdiscípulos y yaj ixán ana ní istzamacán. sV_ 5La̱ta amá quilhtamacú xanapuxcun judíos talí̱lhca̱lh y talacpútzalh la̱ natamakní Jesús. U 4Xlá na̱ ca̱huánilh ni̱ huata judíos ixama ca̱lakma̱xtú sino que hua̱k ixcamán Dios tí ixtalakahuani̱t ca̱quilhtamacú. 5Tc 3Chuná jaé Caifás ni̱ acxcátzi̱lh para ixquilhcha̱ni̱t la̱ Jesús ixama̱ca makni̱cán ixlakapu̱xokocán cristianos xlacata nataxtuní ixpu̱latama̱ncán. S7 2Pues ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata ma̱s quinca̱macuaniyá̱n cani̱lh cha̱tum chixcú y ni̱ hua̱k quimpu̱latama̱ncán calaktzánka̱lh. R 1Amá ca̱ta ixma̱paksi̱nán Caifás, xlá lihua xapuxcu cura ixuani̱t y ni̱ ixma̱kachakxí para Dios ixma̱quilhcha̱ni̱ma tú nali̱chihui̱nán y caj la̱ cakalhchiyá̱nalh ca̱huánilh ixcompañeros: ―¡Huixín ni̱tú catzi̱yá̱tit! cQ? 0Para li̱makxtaká̱u calatáma̱lh ma̱s lhu̱hua cristianos ama tali̱pa̱huán y entonces xanapuxcun romanos ama tapuhuán ama ca̱ta̱ra̱nicá̱u y natamín talactlahuá jaé pu̱siculan y quimpu̱latama̱ncán. 'PG /Xlacán tata̱tamákstokli xanapuxcun curas y tzúculh talacchihui̱nán: ―¿Tucu tlahuayá̱u? Jaé chixcú xli̱ca̱na ca̱tlahuá laclanca ixtascújut. cO? .Pero makapitzi lacapala talákalh fariseos y tahuánilh la̱ta tú ixtlahuani̱t Jesús. @Ny -Lhu̱hua amá judíos tí ixta̱ni̱t talakpaxia̱lhnán María acxni tá̱cxilhli la̱ Jesús ma̱lacastacuáni̱lh Lázaro tali̱pá̱hualh xlacata Dios ixma̱lakacha̱ni̱t. KM ,Amá ni̱n táxtulh la̱ta ixca̱xya̱huacani̱t acxni muju̱ca, ixmakachi̱cani̱t ixtatantu̱chí̱n, ixli̱talakatlapán lháka̱t. Jesús ca̱li̱ma̱páksi̱lh: ―Caxcúttit xlacata tla̱n natla̱huán. Ma̱lacapu̱cán Jesús ixlacati̱ncan xanapuxcun judíos (Mt. 26.1‑5; Mr. 14.1‑2; Lc. 22.1‑2) YL+ +La̱ kalhtahuakako̱lh aktásalh: ―¡Lázaro, cataxtu ní tanú̱pa̱t! Kw *―Ta̱ta, cpa̱xcatcatzi̱niyá̱n la̱ siempre tlahuaya tú cmaksquiná̱n. Aquit ccatzí xlacata huix ni̱cxni quinkaxmatmakana, pero ckalhtahuakanimá̱n xlacata natakaxmata jaé cristianos y nataca̱najlá huix quima̱lakacha̱ni̱ta. J )Yaj ma̱s tí chihuí̱nalh y ma̱ke̱nu̱ca amá chíhuix, y Jesús talacayá̱hualh nac akapú̱n y chuné kalhtahuakánilh Dios: I  (―Aquit cuanín para quili̱pa̱huana pa̱t li̱lacahua̱nana la̱ kalhí ixli̱tlihueke Dios ―kalhti̱ko̱lh Jesús. FH '―Cama̱ke̱nú̱tit namá chíhuix ―li̱ma̱paksí̱nalh Jesús. ―Quimpu̱chinacán, chí quincalayá pues kalhí akta̱ti chichiní la̱ta tíni̱lh ―kalhpaktánu̱lh Marta. 1G[ &Jesús la̱tiyá ixlakaputzani̱t y chuná cha̱lh ana ní ixma̱nu̱cani̱t Lázaro ixlacahuaxcani̱t nac talhpá̱n, ixlacahuili̱cani̱t aktum lanca chíhuix. [F/ %―Xlá ma̱lacahuá̱ni̱lh cha̱tum lakatzí̱n, ¿cha̱ ni̱ lá ixtima̱lacastacuáni̱lh Lázaro xlacata ni̱ ixtíni̱lh? ―ixtahuán makapitzi. Jesús ma̱lacastacuaní Lázaro nac ca̱li̱ní̱n cE? $Amá lacchixcuhuí̱n tzúculh tahuán: ―Snu̱n ixta̱ra̱pa̱xquí huá li̱laktasá. MD #Jesús cha̱lh ní ixmuju̱cani̱t y aná laktásalh ixamigo. C  "Pero a̱stá̱n ca̱kalasquínilh: ―¿Nicu muju̱cani̱t minta̱camcán? ―Catat acxila xlacata nacatzi̱ya ―tahuánilh. IB  !María li̱cuánit ixlaktasá ixta̱cam, y amá judíos tí ixtatakokeni̱t na̱ ni̱ lá tatá̱lalh y talakáxtajli tziná. Jesús na̱ ni̱ lá tá̱lalh ixnacú y snun lakapútzalh. A) María lákcha̱lh Jesús, tatzokostánilh y huánilh: ―Quimpu̱chinacán, para juú lápa̱t ixtihua quinta̱camcán chí lamajcú cahuá. e@C Amá lactali̱pa̱u judios tí ixtamini̱t tama̱xquí li̱camama María y Marta, acxni tá̱cxilhli tá̱yalh y táxtulh lacapala, xlacán tatakókelh pues ixtapuhuán ixama laktasá ixta̱cam ana ní ixmuju̱cani̱t. @?{ pues xlá ixlayajcú ana ní ixta̱tanoklhni̱t Marta. 9>m María tuncán tá̱yalh y lákalh Jesús, =) A̱stá̱n Marta alh ma̱ta̱sí ixpi̱pí María y chuné tze̱k huánilh: ―Apenas chilh quimaestrojcán y ta̱chihui̱namputuná̱n. E< ―Quimpu̱chinacán, aquit cli̱pa̱huaná̱n y cca̱najlá huix Cristo Ixkahuasa Dios tí xackalhi̱ma̱náu ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n ca̱quilhtamacú. Jesús laktasá Lázaro N; porque amá tí ca̱najlá quintachihuí̱n cma̱xquí sa̱sti ixlatáma̱t xlacata ni̱cxni nalaksputa. Jesús kalasquínilh Marta: ―¿Huix ca̱najlaya quintachihuí̱n ni̱ma̱ cuanini̱tán? q:[ Jesús tancs huánilh: ―Aquit cma̱lacatzuqui̱ni̱t latáma̱t y ckalhí li̱tlihueke cca̱ma̱lacastacuaní ixli̱stacni tí quili̱pa̱huán. Amá tí quili̱pa̱huán ma̱squi cani̱lh cama pu̱spitnipará ixli̱stacni, v9e ―Jé, ama latama̱pará acxni natalacastacuanán hua̱k cristianos tí tani̱ni̱t ―kalhtí̱nalh. F8 ―Minta̱cam ama latama̱pará ―kálhti̱lh Jesús. m7S porque ccatzí xlacata Dios ixtima̱lacastacuáni̱lh para huix ixtimáksquinti ―huánilh Marta. V6% ―Señor, para juú lápa̱t ixtihua quinta̱camcán ni̱ ixtíni̱lh 55 Istzanka̱ní a̱laktzú nachá̱n nac ákxtaka acxni Marta huanica ixmima Jesús. Xlá lacapala alh lakapa̱xtoka, pero María ni̱ táxtulh. c4? La̱ta nac Betania hasta nac Jerusalén ixkalhí aktuy kilómetro a̱ítat ixli̱lakamákat y huá xlacata lhu̱hua lactali̱pa̱u judíos ixtamini̱t ixchic María y Marta xlacata natama̱xquí li̱camama la̱ ixtamakatzanka̱ni̱t ixta̱camcán. Lázaro ixkalhi̱yá akta̱ti chichiní la̱ta ixmuju̱cani̱t acxni cha̱lh Jesús nac Betania. 3 2 Ixdiscípulos Jesús tí ixuanicán Tomás ixtali̱ma̱pa̱cuhuí “Gemelo”, ca̱huánilh xa̱makapitzi discípulos: ―Aquín na̱ cata̱ahuí quimaestrojcán xlacata acxtum nata̱ni̱yá̱u para tamaclacasquiní. Jesús cha̱n nac Betania R1 y cpa̱xahuá la̱ ni̱ ctamákxtakli aná pues tú pa̱t acxilá̱tit ama ca̱macuaniyá̱n xlacata ma̱s naca̱najlayá̱tit ticu yá chixcú aquit. Chí tuncán ama̱náu acxilá̱u quiamigojcán. 50e xlá tancs ca̱huánilh: ―Lázaro ni̱lh, I/  Como ni̱ tama̱kachákxi̱lh xlacata Lázaro ixni̱ni̱t #.? Xlacán ixtapuhuán Lázaro caj ixjaxma huá ixli̱lhtatani̱t huá xlacata tali̱huánilh Jesús: ―Para caj lhtatani̱t entonces ama aksa̱nán. -% Xa̱huá huixín ni̱ catziyá̱tit xlacata quiamigo Lázaro lhtatani̱t y chí aquit cama ma̱lacastacuaní ―ca̱huánilh ixdiscípulos. h,I Pero tí tla̱huán ca̱tzisní tla̱n akchakxa porque ca̱paklhtu̱tá y ni̱ lacahua̱nán. I+  ―Huixín catzi̱yá̱tit xlacata aktum chichiní kalhí akcu̱tuy hora y tí tla̱huán ca̱cuhui̱ní ni̱ akchakxa porque li̱lacahua̱nán taxkáket ni̱ma̱ huí ca̱quilhtamacú. 3*_ ―Maestro, ¿hua̱nchi pímpa̱t aná? Pues ni̱ kalhí lhu̱hua quilhtamacú acxni xanapuxcun judíos xala aná ixtali̱makni̱putuná̱n chíhuix ―tahuánilh. W)' Pero ixli̱tu̱xama ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Chí ama̱náu nac Judea. W(' pero ni̱ sok ca̱lákalh y tamákxtakli aktuy chichiní amá pu̱latama̱n. H'  Jesús snu̱n ixca̱lakalhamán María, Marta y Lázaro, & Acxni huanica jaé tachihuí̱n Jesús huá: ―Namá tá̱tat ni̱ ama pu̱tí, Dios ama li̱tlahuá ixtascújut y chuná aquit Ixkahuasa camán ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n quintascújut ixmacni jaé chixcú xlacata naquilakachixcuhui̱cán. ~%u Marta y María tama̱lakachá̱nilh tachihuí̱n Jesús xlacata cahuanica: “Miamigo Lázaro snu̱n ta̱tatlá.” $  Nac aktum actzu cachiquín huanicán Betania ixlama María amá pusca̱t tí a̱stá̱n li̱tu̱chéke̱lh perfume Jesús y li̱tu̱ma̱scá̱calh ixchíxit. Xlá ixca̱ta̱lama ixta̱cam huanicán Marta y xachixcu ixta̱cam Lázaro snu̱n ixta̱tatlá. # t"a *Lhu̱hua cristianos taca̱nájlalh xlacata Jesús huá Cristo ixuani̱t tí ixama ca̱lakmaxtú.F! )Aná latáma̱lh laktzú y lhu̱hua xala amá pu̱lataman ixtahuán: ―Juan ni̱ ca̱tláhualh laclanca tascújut, pero la̱ta tú ixli̱chihui̱nán jaé chixcú hua̱k qui̱taxtuni̱t. i K (y alh ixa̱quilhtu̱tu kalhtu̱choko Jordán pakán ní Juan Bautista ixca̱kmunú cristianos. V% 'Xlacán tali̱mpútulh nac pu̱la̱chi̱n pero Jesús ca̱tza̱lánilh =s &Pero chí acxilhni̱tántit, ¡pues siquiera cali̱pa̱huántit tí quima̱tlahuí namá tascújut ma̱squi aquit ni̱ caquila̱li̱pa̱huáu! Aquit huata clacasquín cama̱kachakxí̱tit xlacata Quinti̱cú lama nac quintalacapa̱stacni y aquit na̱ clama nac ixtalacapa̱stacni ―ca̱kálhti̱lh Jesús. { %Para aquit ni̱ xacca̱li̱ma̱lacahua̱ní̱n ixtascújut Dios tla̱n ni̱ ixquila̱ca̱najlaníu tú xacca̱huanín. Y+ $Aquit cca̱huanini̱tán xlacata Dios quilacsacni̱t y quima̱lakacha̱ni̱t ca̱quilhtamacú, entonces, ¿hua̱nchi puhuaná̱tit cta̱ra̱lacata̱qui̱ma para cca̱huaniyá̱n: “Ixkahuasa Dios aquit”?  #Xlá ca̱li̱máca̱lh Dios amá cristianos tí takáxmatli y tatláhualh ixtapáksi̱t, y tú huan nac Escrituras ni̱ akskahuinán. \1 "―Lacatum ní tatzokni̱t ixtapáksi̱t Dios huan: “Huixín la̱ Dios.” P !―Ni̱ xlacata mintascújut camá̱n ca̱li̱ma̱xqui̱yá̱n, camá̱n ca̱ctalali̱ná̱n porque li̱kalhkama̱nana Dios ta̱ra̱lacata̱qui̱ya, y huix cha̱tum chixcú ―takalhtí̱nalh. F pero xlá ca̱kalasquínilh: ―Dios quima̱tlahui̱ni̱t lhu̱hua laclanca tascújut ixlacatacán cristianos. ¿Chí neje ni̱ ma̱tla̱ni̱yá̱tit y huá ama quila̱liactalali̱ná̱u? Y+ Amá lacchixcuhuí̱n tásacli chíhuix xlacata nata̱ctalalí̱n Jesús, M porque aquit y xlá acxtum ckalhi̱yá̱u quili̱ma̱paksi̱ncán. ]3 Quinti̱cú ni̱tí makatlajá y huá quimacamaxqui̱ni̱t jaé borregos tí ca̱lacsacni̱t nacca̱cuentaja, y ni̱ lá tí ama quimakamaklhtí nac quimacán, na̱ chuná ni̱ lá tí makamaklhtí Quinti̱cú,  Aquit cama ca̱ma̱lacastacuaní ixli̱stacnicán xlacata ni̱ natalaktzanká y siempre natalatamá nac quimpa̱xtú̱n.  Amá cristianos tí tali̱tanú quiborregos cca̱lakapasa y xlacán na̱ quintalakapasa, y acxni takaxmata quintachihuí̱n quintakoké. mS Huixín ni̱ ca̱najlayá̱tit porque ni̱ ca̱ta̱tamakstoká̱tit quiborregos tí cca̱cuentaja. _7 ―Ni̱ caj maktum cca̱huanini̱tán y ni̱ ca̱najlayá̱tit. Xa̱huá hua̱k quintascújut ni̱ma̱ cca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n, Quinti̱cú quima̱tlahuí y huá tama̱luloka ticu yá chixcú aquit. r] y aná tama̱lacatzúhui̱lh makapitzi xanapuxcun judíos y takalasquínilh: ―¿Hasta xnicu quila̱liakskahuima̱náu nahuán mintachihuí̱n? Para xli̱ca̱na huix Cristo tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n, ¡tancs quila̱huaníu! gG Jesús ixlapu̱lá nac pu̱siculan lacatum ní ixli̱ma̱pa̱cuhui̱cán Portal de Salomón,  Amá quilhtamacú tánu̱lh ixquilhta ca̱lonkni y nac Jerusalén lákcha̱lh ixtacuhui̱ní “ixchichiní pu̱siculan”. s _ ―Tí makatlajani̱t tlajaná ni̱ chihuiná̱n la̱ jaé chixcú. Xa̱huá, ¿puhuaná̱tit cha̱tum tlajaná tla̱n ma̱lacahua̱ní cha̱tum lakatzí̱n? ―ixtakalhti̱nán tunu. Xalactali̱pa̱u judíos talakmakán Jesús ~Q}|{{2z`ybx`wiv]uu;t)s;rqTp~oVnmm=ljj=ihgffUe}eqdcibWa``W^]\\K[ZYXWWVUTTuS`R~RQPPOINMLL KK2IHGFEDDCXBB,AbA@ >b=V<;;+:88Z766'4322"100M0A.-,~+*)t(''&%%$$*##"e! xL 7m0Lr    * ^+,JpLY Jesús ni̱ kálhti̱lh tú kalasquínilh huá li̱huanipá: ―¿Hua̱nchi ni̱ quinkalhti̱ya? ¿Ni̱ catzi̱ya xlacata tla̱n cli̱ma̱paksi̱nán camakxtakca o camakni̱ca nac culu̱s? tXa Huá xlacata li̱tasanipá nac ixpu̱ma̱paksí̱n y kalasquínilh: ―Quihuani, ¿nicu tani̱tampi huix? `W9Acxni Pilato káxmatli ticu yá chixcú ixtali̱macá̱n Jesús, ma̱s jícualh. 9Vk―Chú cama tlahuayá̱u pues ley ni̱ma̱ cli̱tapaksi̱yá̱u huan xlacata amá tí ta̱ra̱lacata̱quí Dios mini̱ní naní y jaé chixcú li̱tanú Ixkahuasa Dios. !U;Amá xanapuxcun judíos ni̱tú talí̱cxilhli Jesús y tzúculh ta̱ktasá: ―¡Camakni nac culu̱s! ¡Camakni nac culu̱s! ―Para chú lacasquiná̱tit huixín camakní̱tit porque aquit ni̱ ctaka̱sní tala̱kalhí̱n tú nacli̱ma̱lacapú ―ca̱kálhti̱lh Pilato. 3T_Jesús táxtulh, ixuili̱ni̱t amá tzutzoko lhma̱n lháka̱t, ixaknú amá corona xla lhtucú̱n. Pilato ca̱huánilh: ―Nachu yá. ¡Cca̱macama̱xqui̱yá̱n! DSTaxtupá ca̱ta̱chihui̱nán Pilato amá xanapuxcun judíos y ca̱huánilh: ―Tancs cca̱huaniyá̱n, ni̱ ccatzí tú nacli̱ya̱huá jaé chixcú. ¡Ca̱cxílhtit, nachu̱ min! }RsIxtahuaní: ―¡Siempre calatámalh ixreycán judíos! ―y acxni ixtata̱chihuinán ixtalakakaxí ixlacán. XQ)Pero xlacán ma̱s tali̱kamá̱nalh, tahuilí̱nilh aktum corona xla lhtucú̱n, tamaklháke̱lh lhma̱n tzutzoko lháka̱t la̱ xla cha̱tum rey y tzúculh tatatzokostaní xlacata natali̱kalhkama̱nán. TP #Pilato cali̱ma̱páksi̱lh soldados catásnokli Jesús nac ixaklhchá̱n. +OO(―¡Tó̱! Mejor camákxtakti Barrabás ―tama̱ktási̱lh hua̱k cristianos. Jaé chixcú ixtanu̱ma nac pu̱la̱chi̱n porque kalha̱ná ixuani̱t.N+'―Aquit ni̱ ctaka̱sa tú nacli̱ya̱huá jaé chixcú; ¡ni̱ lá cma̱lacapú! Huixín ca̱ta cá̱ta lacasquiná̱tit cacmákxtakli cha̱tum tachí̱n nac xatacuhui̱ní pa̱scua, para lacasquiná̱tit nacmakxtaka jaé chixcú tí li̱macapiná̱tit mireycán. jMM&―¿Neje namá stalanaca talacapa̱stacni ni̱ma̱ ma̱si̱ya? ―kalasquínilh Pilato. Ixamajcú kalhtí Jesús acxni táxtulh nac quilhtí̱n y ca̱huánilh amá xanapuxcun judíos tí ixtama̱lacapu̱ma̱na Jesús: lLQ%―¿Entonces huix xli̱ca̱na rey? Jesús kálhti̱lh: ―Xli̱ca̱na aquit rey cmilh lakahuán ca̱quilhtamacú xlacata nacma̱sí stalanca talacapastacni. Aquit ixreycán namá tí takaxmata stalanca talacapa̱stacni. {Ko$―Aquit ckalhí quili̱ma̱paksí̱n ni̱ juú ca̱quilhtamacú. Para juú xacma̱paksi̱nampútulh amá tí quintata̱ya̱na ixquintamaklhtí̱nalh ni̱ naquinchipacán. Aquit rey pero quintapáksi̱t ni̱ juú huí ca̱quilhtamacú. pJY#―Aquit ni̱ judío. ¿Nicu li̱puhuana naclacpuhuán la̱ huixín? Tí tali̱maca̱ná̱n rey huá namá tí tali̱mín y tama̱lacapu̱má̱n. ¿Tucu tlahuani̱ta? ¿Hua̱nchi tasi̱tzi̱niyá̱n? ―kalasquínilh Pilato. QI"―Pu̱la quinkalhti tú cama kalasquiniyá̱n. ¿Quili̱macapina rey xala ca̱quilhtamacú la̱ huixín, o quili̱macapina rey ni̱ma̱ ca̱ma̱lacnu̱nicani̱t judíos? ―kálhti̱lh Jesús. H5!Pilato tánu̱lh nac ixpu̱ma̱paksi̱n y li̱ma̱paksí̱nalh catánu̱lh Jesús. Aná kalasquínilh: ―¿Xli̱ca̱na huix ixreycan judíos? G3 Jesús lákcha̱lh ixtachihuí̱n la̱ ixca̱huanini̱t ixdiscípulos ama̱ca makni̱cán nac culu̱s pues romanos chú ixtali̱smani̱ni̱t. 5Fc―¿A poco ni̱ kalhi̱yá̱tit ley ni̱ma̱ li̱ma̱paksi̱naná̱tit? Cali̱pítit y huixín cama̱xoko̱ní̱tit tú tlahuani̱t ―ca̱kálhti̱lh Pilato. ―Ckalhi̱yá̱u quili̱ma̱paksi̱ncán pero como cmakni̱putuná̱u tamaclacasquiní huix nama̱sta̱ya li̱tlá̱n ―tahuanipá. E3―Jaé chixcú tlahuanit lanca tala̱kalhí̱n huá cli̱li̱mini̱táu xlacata nali̱lhca̱ya la̱ naxoko̱nán ―takalhtí̱nalh xlacán. D'Huá xlacata Pilato li̱táxtulh nac lacaquilhti̱n y ca̱kalasquínilh: ―¿Tucu tláhualh jaé chixcú? ¿Hua̱nchi ma̱lacapu̱yá̱tit? nCUIstzucumajá xkaká acxni Caifás ma̱kalhapali̱ko̱lh Jesús; a̱stá̱n táli̱lh nac ixpu̱ma̱paksí̱n gobernador romano ixuanicán Pilato. Xlacán ni̱ tatánu̱lh nac ixpu̱ma̱paksí̱n pues ni̱ ixtali̱maclaputún tala̱kalhí̱n porque si no ni̱ ixca̱li̱makxtakcán natalakachixcuhui̱nán amá ixli̱hualhtata xatacuhui̱ní pa̱xcua. B/Pedro si̱tzi̱lhá y ca̱huánilh: ―¡Aquit ni̱ clakapasa namá chixcú! Pedro maktutu ni̱ kalhtási̱lh Jesús y acxni tuncán káxmatli la̱ tásalh tantum pu̱yu. Pilato ma̱kalhapalí Jesús (Mt. 27.1‑2, 11‑31; Mr. 15.1‑20; Lc. 23.1‑5, 13‑25) GAAná lacatzú ixyá cha̱tum ixpariente amá chixcú tí Pedro ca̱ctí̱nilh ixtaké̱n y xlá na̱ huánilh: ―Caksán la̱ huix amá tí ixta̱láya̱t Jesús acxni cqui̱chipáu. 6@eAna ní ixyá Pedro itskoma cha̱tum kalasquínilh: ―¿Huix ixdiscípulo namá chixcú tí ma̱nu̱ca nac pu̱la̱chi̱n? ―Aquit ni̱ huá ―kalhtí̱nalh Pedro. z?mJesús ixtamakachi̱ni̱t acxni ma̱kalhapali̱ca y Anás chú ma̱lakachá̱nilh ixpuhuiti kahuasa Caifás xapuxcu cura amá ca̱ta. Pedro huan ixli̱maktutu ni̱ lakapasa Jesús (Mt. 26.71‑75; Mr. 14.69‑72; Lc. 22.58‑62) >―Para cakskahuinama quihuani ní caktzánka̱lh. Y para tancs cchihui̱nani̱t, ¿hua̱nchi quilakakaxiya? ―huánilh Jesús. +=OCha̱tum policía acxni káxmatli la̱ kalhtí̱nalh ¡lass lacatláhualh! Y huánilh: ―¡Xlacata xa̱maktum yaj chú nakalhti̱ya cha̱tum xapuxcu cura! )<KXlacán tacatzí tú cli̱chihui̱nani̱t. ¿Hua̱nchi quinkalasquiniya aquit? ¿Hua̱nchi ni̱ cakalasquiniya tí quintakaxmatni̱t tú cli̱chihui̱nani̱t? ];3Xlá kálhti̱lh: ―La̱ta tú cca̱ma̱si̱nini̱t cristianos ni̱ tzek cca̱huani̱t pues cchihui̱nani̱t nac sinagogas ní tzamacán y nac pu̱siculan ní tatamakstoka hua̱k xalactali̱pa̱u judíos. F:Nac ixpu̱lacni ákxtaka ní ixtanu̱ma Jesús amá xapuxcu cura tzúculh ma̱kalhapalí Jesús. Kalasquínilh tú ixca̱ta̱tlahuá ixdiscípulos y tú ixca̱ma̱si̱ní cristianos. N9Jaé quilhtamacú ixlonknán ca̱tzisní huá xlacata policías y hua̱k tasa̱cua tí ixta̱scuja ixtama̱kstokni̱t lhcúya̱t ixtaskoma̱na y Pedro na̱ aná tamákxtakli y tzúculh skon. 58cAmá pusca̱t huata ácxilhli kalasquínilh: ―¿Huix la̱mpara na̱ ixdiscípulo namá chixcú tí li̱chinca? ―Tó̱, aquit ni̱ ixdiscípulo ―kalhtí̱nalh Pedro. B7}Pero ixli̱puntzú ta̱chihuí̱nalh amá squití tí ixyá nac puhui̱lhta cali̱mákxtakli na̱ catánu̱lh Pedro pues como xlá ni̱ ixlakapascán ixtamakxtakni̱t nac quilhtí̱n. @6ySimón Pedro ca̱takókelh amá tí tali̱lh Jesús, ixta̱án xacha̱tum ixdiscípulo Jesús tí ixta̱ra̱lakapasa xapuxcu cura, li̱makxtakca catánu̱lh ní li̱cha̱nca Jesús. 85iY pi̱huá tí ixca̱huanini̱t ixcompañeros jaé consejo: “Ma̱s quinca̱macuaniyá̱n cani̱lh cha̱tum chixcú y ni̱ hua̱k quimpu̱latama̱ncán calaktzánka̱lh.” 64e A̱stá̱n táli̱lh y talí̱cha̱lh nac ixchic Anás, jaé chixcú ixpuhuitiko̱lú ixuani̱t Caifás tí ixma̱paksi̱nán amá ca̱ta pues xapuxcu cura ixuani̱t. 23] Makapitzi lactali̱pa̱u soldados tamaktá̱yalh amá policías tí ixtama̱lakacha̱ni̱t xanapuxcun curas y táchi̱lh Jesús la̱ cha̱tum ni̱ tla̱n chixcú. %2C ―¡Cama̱kalhpu̱nu mima̱chi̱ta Pedro! ―ma̱ktási̱lh Jesús―. ¿A poco puhuana ni̱ cama ta̱yaní nacmaklhti̱nán jaé ta̱kxtakajni ni̱ma̱ lacasquín Quinti̱cú nacmacpa̱tí? Xapuxucu cura ma̱kalhapalí Jesús (Mt. 26.57‑58; Mr. 14.53‑54; Lc. 22.54) @1y Pedro maklhti̱nampútulh Jesús y kalhpú̱xtulh ixma̱chi̱ta, caj maktum ca̱ctí̱nilh ixtaké̱n cha̱tum huanicán Malco. Jaé chixcú ixtasa̱cua ixuani̱t xapuxcu cura. 40a Chuná jaé kantáxtulh ixtachihuí̱n Jesús ni̱ma̱ huá acxni kalhtahuakánilh Ixti̱cú: “Aquit hua̱k cca̱maktakalhni̱t y ni̱ cha̱tum laktzánka̱lh.” "/=―Cca̱huaniná aquit namá chixcú y para aquit quila̱putzayá̱u caca̱li̱makxtáktit cata̱lh jaé lacchixcuhuí̱n tí quintata̱lapu̱lá. d.AEntonces Jesús ca̱kalasquinipá: ―¿Pues ticu putzayá̱tit? ―Jesús xalac Nazaret. P-―Jesús xalac Nazaret ―takálhti̱lh. ―Aquit namá. Acxni ca̱huánilh: “Aquit namá”, xlacán tatatampú̱xtulh y tatama̱chá ca̱tiyatni. Judas hua̱k ixca̱cxilhma tú ixqui̱taxtuma. ,+Jesús ni̱ ixjicuaní tú ixlakcha̱ma y antes natalakchín alh ca̱lakapa̱xtoka y ca̱huánilh: ―¿Ticu putzayá̱tit? g*GNi̱ para ixli̱maka̱s Judas pu̱tum ca̱tá̱chilh soldados y policías ni̱ma̱ ixtama̱lakacha̱ni̱t xanapuxcun curas y fariseos hua̱k ixtali̱mín tú ixtali̱lakaskoy ca̱tzisní y na̱ chuná ixli̱makni̱ncán. )Judas tí ixama macamastá ixcatzí jaé ixpu̱jaxni Jesús porque maklhu̱hua aná ixca̱ta̱tamakstokni̱t ixdiscípulos. E( Jesús la̱ cahuaniko̱lh jaé takalhchihuí̱n ca̱ta̱taxtuchá ixdiscípulos nac aktum pu̱xka huanicán Cedrón lacatzú ixuí aktum ixpu̱chancan quihui; xlá aná ca̱ta̱tánu̱lh. J' Aquit cca̱ma̱si̱ni̱t lacstalanca mintalacapa̱stacni y lhu̱hua tú camajcú ca̱ma̱catzi̱ní xlacata natacatzí huix ca̱lakalhamani̱ta na̱ chuná la̱ aquit cca̱lakalhamani̱t.K&’Ta̱ta, cristianos ni̱ talakapasá̱n, pero aquit clakapasá̱n y cama ca̱li̱pa̱xahuá cristianos tí naquintakoké nac ixlatama̱tcán para taca̱najlá huix quima̱lakachani̱ta. h%ITa̱ta, clacasquín caca̱ma̱xqui li̱tlá̱n jaé tí quimacama̱xqui̱ni̱ta y ca̱lacsacni̱ta xlacata lakxtum quintata̱latáma̱lh ní cama latamá xlacata nata̱cxila la̱ ckalhí quili̱ma̱paksí̱n nac mimpa̱xtú̱n. ¡Xlacán ni̱ tacatzí para ckalhí quimpu̱táhui̱lh nac mimpa̱xtú̱n la̱ta ni̱ para tú ixanán ca̱quilhtamacú! r$]Aquín lakxtum tla̱huanáu, y para xlacán na̱ lakxtum quintata̱tla̱huán cati̱huá xala ca̱quilhtamacú ama tacatzí xlacata huix quima̱lakacha ca̱quilhtamacú y ca̱lakalhamani̱ta na̱ chuná la̱ aquit quilakalhámanti. $#AAquit cca̱ma̱xqui̱ni̱t stalanca quintalacapa̱stacni la̱ lakxtum natalatamá na̱ chuná la̱ aquín aktum huili̱ni̱táu quintalacapa̱stacnicán. |"qTa̱ta, cmaksquiná̱n tí naquintali̱pa̱huán lakxtum catahuíli̱lh ixtalacapa̱stacnicán xlacata pu̱tum natahuán y lakxtum naquinca̱ta̱tla̱huaná̱n na̱ chuná la̱ aquín lakxtum ma̱paksi̱naná̱u; para xlacán ni̱cxni tata̱kahuaní tí naca̱cxila ca̱quilhtamacú ama catzí huix quima̱lakachá y ni̱ chu̱ta cma̱lacatzuqui̱ni̱t quintapáksi̱t. Y!+’Chí cca̱li̱kalhtahuakaniyá̱n amá cristianos tí naquintali̱pa̱huán a̱stá̱n ca̱quilhtamacú acxni natakaxmata la̱ naquintali̱chihui̱nán jaé quidiscípulos tí cama ca̱ma̱lakachá. b =Huix quima̱lakacha ca̱quilhtamacú y como chí camajá aquit cama ca̱makxtaka quilakapú̱xoko xlacata natali̱latamá tú cca̱ma̱si̱nini̱t y nataputzá stalanca talacapa̱stacni ni̱ma̱ huix kalhi̱ya na̱ chuna la̱ aquit cma̱kantaxti̱ni̱t. ¡Clacasquín lakxtum quintata̱tlá̱hualh! Jesús ma̱si̱ni̱t ixtalacapa̱stacni Dios %CNac ixnacujcán cama̱nu stalanca mintalacapa̱stacni xlacata natakalhí li̱camama pues tí ma̱quí mintachihuí̱n nac ixnacú ni̱cxni ama laktzanká.  pues xlacán talakmakani̱t tala̱kalhí̱n ni̱ma̱ ixca̱ma̱laktzanké na̱ chuná la̱ aquit clakmakani̱t tala̱kalhí̱n. -Ta̱ta, ni̱ cmaksquiná̱n caca̱tamacxtu ca̱quilhtamacú huata clacasquín caca̱maktákalhti ni̱tí caca̱ma̱tláhui̱lh tala̱kalhí̱n, U#Cca̱ma̱xqui̱ni̱t hua̱k mintapáksi̱t y takaxmatni̱t, huá ca̱li̱si̱tzi̱nicán ca̱quilhtamacú porque xlacán la̱ yaj xala ca̱quilhtamacú na̱ chuná la̱ aquit ni̱ xala ca̱quilhtamacú. 6e ’Aquit cca̱huanini̱t jaé takalhchihuí̱n xlacata naquintata̱paxahuá la clakama̱chá̱n nac akapún, pero ¡la̱mpara ni̱ tapa̱xahuá la̱ clakama̱chá̱n! |q Jaé lacchixcuhuí̱n tí quima̱maktakalhni ni̱ talaktzánka̱lh la̱ta cca̱ta̱latapú̱li̱lh y huata laktzánkalh amá tí ixli̱lhca̱ni̱ttá namakatlajá tlajaná. Escrituras chú li̱chihui̱nán: “¡Cha̱tum ixama laktzanká!” nU Ta̱ta, yaj maka̱s cama lakana̱chá̱n nac akapú̱n y xlacán ama tatamakxtaka ca̱quilhtamacú. Xli̱hua̱k quinacú cmaksquiná̱n caca̱maktákalhti y caca̱ma̱xqui li̱camama jaé cristianos tí quimacama̱xqui y quintali̱pahuani̱t xlacata ni̱ natalaktzanká. ¡Clacasquín lakxtum catatla̱hualh na̱ chuná la̱ aquín lakxtum tla̱huaná̱u! 4a Xlacán quintalákmilh porque huix quimacama̱xqui, chí aquit cca̱ma̱paksí, pues la̱ta tú ma̱paksi̱ya na̱ tla̱n cma̱paksí, aquín acxtum ma̱paksi̱naná̱u. 5c Amá tí ni̱ taca̱najlá quintachihuí̱n ni̱ cca̱li̱kalhtahuakaniyá̱n, aquit cmaksquiná̱n ixlacatacán jaé cristianos tí tali̱maca̱ná̱n huix Ixti̱cucán. >uAquit cca̱huanini̱t hua̱k tú quili̱ma̱paksi y taca̱nájlalh quinta̱chihuín y tacatzí xlacata nac akapú̱n cmini̱tanchá y huix quima̱lakacha̱ni̱ta ca̱quilhtamacú. ~uPues xlacán taca̱najlani̱t xlacata hua̱k quili̱tlihueke y tú̱ cli̱ma̱paksi̱nán huix quima̱xqui̱ni̱ta. #?’Aquit cca̱ma̱si̱nini̱t jaé cristianos la̱ kalhi̱ya mintalacapa̱stacni; xlacán ixtalaktzanka̱ni̱t ca̱quilhtamacú, pero huix ca̱lácsacti y quimacama̱xqui xlacata nacca̱maktakalhniyá̱n, y como huix ixpu̱chinacán takaxmatni̱t tú cca̱li̱ma̱páksi̱lh. %CTa̱ta, clacasquín xaccha̱nchitá nac mimpa̱xtú̱n xlacata naclakaskoy cani̱cxnihuá pues caj laktzú cmakxtakni̱t quimpu̱táhui̱lh ni̱ma̱ quima̱xqui̱ni̱ta la̱ta ya̱ para ixlacatzucú ca̱quilhtamacú. ¡Caquinkalhi a̱laktzú! Jesús camaktakalha tí tali̱pa̱huán Aquit lanca ctlahuani̱tán ixlacati̱ncan huak cristianos pues cca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱t quintascújut ni̱ma̱ quili̱ma̱paksi. oWAmá tí lacasquín nacma̱xquí ixlatáma̱t huata maclacasquín cali̱pa̱huán huix Dios xastacnán tí ma̱paksi̱nán cani̱cxnihuá y caquili̱pá̱hualh aquit Jesucristo tí ma̱lakacha naca̱lakma̱xtú ca̱quilhtamacú. 3Huix quima̱xqui li̱tlihueke nacca̱ma̱xquí hua̱k cristianos tí quintali̱pa̱huán ixli̱latama̱tcán tú natali̱pa̱xahuá nac akapú̱n.  La̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh ixdiscípulos láca̱lh nac akapú̱n y chuné kalhtahuakánilh Dios: ―Ta̱ta, aquit Minkahuasa; accha̱ni̱t quilhtamacú caca̱ma̱si̱ni cristianos la̱ ckalhí quili̱tlihueke xlacata hua̱k natalakachixcuhui̱yá̱n. % C!Aquit cca̱huanín jaé takalhchihuí̱n xlacata ni̱tú nali̱puhuaná̱tit y natiyayá̱tit li̱camama quilacata. Para quila̱li̱pa̱huaná̱u pues nac ca̱quilhtamacú pa̱t akxtakajnaná̱tit y huí tí ama ca̱ma̱tlahui̱putuná̱n tala̱kalhí̱n, pero ni̱tú capuhuántit, aquit cmakatlajani̱t tú ma̱tlahui̱nán tala̱kalhí̱n juú ca̱quilhtamacú y nacca̱ma̱xqui̱yá̱n quili̱tlihueke.  Talacatzuhui̱ma quilhtamacú casi accha̱ni̱t hora huixín pa̱t ta̱kahuani̱yá̱tit y cha̱tum cha̱túm ama chipá ixtijia, y aquit ama quila̱kxtakmakaná̱u, ma̱squi aquit ni̱cxni qui̱cstu ctamakxtaka pues Quinti̱cú quinta̱tla̱huán. M ―¡Hasta apenas ca̱najlayátit Dios quima̱lakacha̱ni̱t! F y ccatzi̱ni̱táu xlacata huix hua̱k ca̱lakapasa ixtapuhua̱ncan cristianos y ni̱ maclacasquina tí nahuaniyá̱n tú lacpuhuán, huá cli̱ca̱najlayá̱u Dios ma̱lakacha̱ni̱tán.   Ixdiscípulos tahuánilh: ―Chí stalanca cma̱kachakxi̱ni̱táu mintachihuí̱n porque tancs quila̱ta̱chihui̱náu, 1Aquit ctá̱ctalh nac akapú̱n y cmilh ca̱quilhtamacú, chí cama akxtakmakán ca̱quilhtamacú y cama̱pá nac akapú̱n ní huí Quinti̱cú. 'GQuinti̱cú ca̱lakalhamaná̱n y hua̱k ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n porque huixín quila̱lakalhamani̱táu y ca̱najlani̱tántit xlá quima̱lakacha̱ni̱t. G’Aquit cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n para tú li̱maksquiná̱tit Quinti̱cú quilacata ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n, ni̱ ama takalhpu̱spita pues xlá ca̱lakapasa tí quintali̱pa̱huán. Ni̱ ccatzí para ma̱kachakxini̱tántit tú̱ cca̱huanini̱tán pues cca̱ta̱ma̱lacastucnini̱tán tú lakapasá̱tit, pero accha̱ma quilhtamacú tancs nacca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n Quinti̱cú. Tí li̱quilhán Jesús Dios ma̱xquí tú lacasquín {oHasta chí ni̱ li̱cxilhni̱tántit Quinti̱cú para tú naca̱ma̱xqui̱yá̱n quilacata. ¡Cali̱cxílhtit! Camaksquíntit Quinti̱cú quilacata y naca̱ma̱xqui̱yá̱n y amá̱n quila̱li̱pa̱xahuayá̱u la̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u. Acxni nachá̱n jaé quilhtamacú nacta̱latamá Quinti̱cú nac akapún huixín yaj tú ama quila̱maksquiná̱u juú ca̱quilhtamacú, pero la̱ta tú nali̱maksquiná̱tit quilacata Quinti̱cú xlá ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n. Aquit cama ca̱lacati̱ta̱yayá̱n. 0YChí huixín lakaputzayá̱tit, pero acxni naquila̱cxilhparayá̱u li̱cuánit pa̱t pa̱xahuayá̱tit y ni̱ lá tí ama ca̱maklhti̱yá̱n mintapa̱xahua̱ncán. hICha̱tum puscat snu̱n lakaputzá y akxtakajnán acxni ama lakahuán itskata, pero la̱ taxtunikó aktzonksuá tú akxtakájnalh y ma̱s pa̱xahuá porque catzí xlacata ma̱lakahuáni̱lh cha̱tum skata ca̱quilhtamacú. /―Huixín catzi̱putuná̱tit la̱ qui̱taxtú tú cca̱huanín pues ixli̱hua̱k quinacú cca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n: Huixín pa̱t lakaputzayá̱tit y tasayá̱tit, y xa̱makapitzi cristianos ama tali̱pa̱xahuá tú cama pa̱xtoka. Ma̱squi ca̱kxtakajnántit ni̱tú cali̱puhuántit porque acxni naquila̱cxilhparayá̱u ¡cama ca̱makapaxahuayá̱n la̱ ni̱cxni ixpa̱xahuani̱tántit! ykJesús ma̱kachákxi̱lh xlacata ixdiscípulos huí tú ni̱ ixtama̱kachakxini̱t huá ca̱li̱huánilh: Z~-¿Tucu quinca̱huaniputuná̱n quimaestrojcán? ¿Niculá ama lakán Ixti̱cú? R}Ixdiscípulos ni tama̱kchákxi̱lh jaé tachihuí̱n y tzúculh tara̱kalasquiní: ―¿Hua̱nchi huan ama an y ni̱ ama acxilá̱u, y a̱stá̱n ama acxilhparayá̱u pues ama lakán Ixti̱cú? h|IYaj maka̱s cama an y ni̱ ama quila̱cxilá̱u, pero a̱stá̱n ama quila̱cxilhparayá̱u pues antes naclakán Quinti̱cú cama ca̱ta̱chihui̱naná̱n ―huanko̱lh Jesús. Ni̱ calakapútzalh tí li̱pa̱huán Jesús L{Quinti̱cú quima̱xqui̱ni̱t ixli̱tlihueke y acxtum kalhi̱yá̱u quili̱ma̱paksi̱ncán huá cca̱li̱huaniyá̱n cama li̱pa̱xahuá pues hua̱k aquit cama ma̱xquí quintalacapa̱stacni. (zIJaé Espíritu ama quima̱tla̱ní cmilacati̱ncán y snu̱n cama li̱pa̱xahuá pues ama ca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ ixli̱lanca ckalhí quili̱ma̱paksí̱n. 2y] Mejor cakalhí̱tit acxni naca̱lakchiná̱n amá Espíritu tí ama ca̱ma̱camajá̱n y ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n tancs talacapastacni. Xlá ni̱ ama ca̱kskahuiyá̱n y ama ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n hua̱k tú ama lá a̱stá̱n porque huata ama ca̱huaniyá̱n tú kaxmatni̱t nac akapú̱n. |xq ’Huí lhu̱hua ma̱s tú cca̱huaniputuná̱n pero chí ni̱ ixma̱kachakxí̱tit hua̱k quintachihuí̱n. ~wu y ama ma̱sí tí ama xoko̱nán porque amá tí tamakslihueké tlajaná li̱puaktum amaca ca̱ma̱kxtakajni̱cán. v/ ama ca̱ma̱si̱ní cristianos tí kalhí tijia xlacata tancs natalakchá̱n Dios pues aquit clakama Quinti̱cú y huá ama scuja quimpú̱xoko, ]u3 Ama ma̱sí tí ama aksti̱lí̱n ixtala̱kalhí̱n para ni̱ quili̱pa̱huani̱t, ^t5Acxni nachín ca̱quilhtamacú ama ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱nán tí kalhí tala̱kalhí̱n, ama ma̱cxcatzi̱ni̱nán la̱ Dios hua̱k ca̱ya̱huaputún ixtijia, na̱ ama ma̱cxcatzi̱ni̱nán tí ama taxoko̱nán. s’Ixli̱hua̱k quinacú cca̱huaniyá̱n para aquit ni̱ can nac akapú̱n amá Espíritu tí naca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama ni̱ ama ca̱lakminá̱n, huá li̱tamaclacasquiní nacca̱kxtakmakaná̱n xlacata nacca̱ma̱lakacha̱niyá̱n Espíritu Santo. cr?Chí cca̱huanini̱tán tú ixcatzi̱putuná̱tit y minacujcán snu̱n talakaputzani̱t. .qUPero chí clakamajá ta̱latamá Quinti̱cú tí quima̱lakacha̱ni̱t; huixín quila̱kalasquiníu nicu cama, pero ni̱ quila̱kalasquiníu tucu xlacata cli̱ama. p ’Acxni nalakchipiná̱tit jaé ni̱ tlan quilhtamacú ca̱ksántit xlacata aquit cca̱ma̱cxcatzi̱ní̱n tú ixlakaya̱nántit. Ni̱tú xacca̱huanini̱tán la̱ta cca̱ta̱lapu̱layá̱n porque xaccatzí cca̱ta̱lamá̱n y cca̱maktakalhá̱n. loQXlacán ama ca̱makni̱yá̱n porque ni̱ talakapasni̱t Dios ni̱ para aquit quintalakapasni̱t. LnPues pa̱t ca̱tamacxtucaná̱tit nac sinagogas y hasta ama cha̱n quilhtamacú pa̱t ca̱maknicaná̱tit caj quilacata, y tí naca̱makni̱yá̱n ama puhuán tlahuanima aktum li̱tlá̱n Dios. 4m cNac ixnacú Jesús táxtulh ma̱s tachihuí̱n y ca̱huanipá: ―Aquit cca̱huanín jaé takalhchihuí̱n xlacata ni̱ naca̱maka̱klhayá̱n tú ama ca̱lakcha̱ná̱n. lHuixín na̱ amá̱n quila̱li̱chihui̱naná̱u ixlacati̱ncan hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú porque huixín quila̱ta̱latapu̱li̱ni̱táu la̱ta ctima̱lacatzúqui̱lh quintascújut y catzi̱yá̱tit tú cli̱mini̱t ca̱quilhtamacú.!k;’Yaj maka̱s tzanká Quinti̱cú ama ca̱ma̱lakacha̱niyá̱n amá Espíritu Santo tí ama ca̱maktakalhá̱n y ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama. Acxni naca̱lakchiná̱n ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n stalanca quintalacapa̱stacni y ama ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n quilacata. Vj%’Xlacán ni̱ tacatzí para huá tama̱kantáxti̱lh amá tú ixtali̱chihui̱nani̱t profetas quilacata, lacatum nac Escrituras huan: “Ni̱ tacátzi̱lh tú xlacata quintali̱si̱tzí̱nilh.” .iUPero xlacán ma̱squi tá̱cxilhni̱t ni̱ taca̱nájlalh huá tali̱kalhí lhu̱hua mas tala̱kalhí̱n. ¡Talakmákalh Quinti̱cú y aquit na̱ quintalakmákalh! +hOy amá tí quisi̱tzi̱ní na̱ si̱tzi̱ní Quinti̱cú pues hua̱k quintascújut ni̱ma̱ cca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh tama̱luloka tí quima̱tlahui̱ni̱t. qg[Para aquit ni̱ xactímilh ca̱ma̱kalhchihui̱ní ca̱quilhtamacú ni̱tí tú ixtica̱li̱yá̱hualh tú ni̱ tla̱n tatlahuani̱t. Pero chí ni̱ lá ama ta̱kskahuinán y tataquilhtla̱ní porque cmini̱t ca̱ma̱lacahua̱ní; f5’Amá cristianos tí ama ca̱si̱tzi̱niyá̱n caj quilacata talaktzanka̱ni̱t pues xlacán ni̱ talakapasa Dios tí quima̱lakacha̱ni̱t. Be}Chí ca̱ksántit tú cca̱huanín chijcú: cha̱tum tasa̱cua ni̱ lá ta̱talacastuca ixpatrón, xlá siempre liactá ixtascújut. Aquit cta̱talacastuca cha̱tum patrón y quisi̱tzi̱nicán y quimpu̱tlakacán, entonces, ¿puhuaná̱tit quintasa̱cua ni̱ naca̱si̱tzi̱nicán y naca̱pu̱tlakacán? Pero ni̱ cli̱puhuán porque lhu̱hua takaxmatni̱t quintachihuí̱n y na̱ chuná huixín lhu̱hua ama takaxmata mintachihui̱ncán. d-Para huixín ixca̱makslihuekétit ixkasatcán cati̱huá ixca̱lakalhamán, pero como lakmakaná̱tit tú tatlahuá ca̱si̱tzi̱nicaná̱tit. Bc}’Lhu̱hua cristianos xala ca̱quilhtamacú quintalakmakán y huixín ma̱schá ama ca̱lakmakaná̱n porque aquit cca̱tamacxtún ca̱quilhtamacú ní ixlaktzanka̱pa̱nántit. b)Aquit ni̱ clacasquín cala̱si̱tzi̱nítit, ¡siempre cala̱pa̱xquí̱tit! Jesús li̱chihui̱nán la̱ ama lakmakancán tí li̱pa̱huán aHuixín ni̱ quila̱lacsacni̱táu, aquit cca̱lacsacni naquila̱takokeyá̱u porque clacasquín nama̱sta̱yá̱tit lhu̱hua mintahuacatcán, y para ni̱ aktzanka̱yá̱tit la̱ta tú nali̱maksquiná̱tit Quinti̱cú quilacata xlá ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n. `5Aquit ni̱ cca̱li̱maca̱ná̱n tasa̱cua porque cha̱tum patrón ni̱ huaní ixtasa̱cua tú ama tlahuá huata ma̱paksí; chí cca̱li̱maca̱ná̱n quiamigos porque aquit cca̱ta̱catzi̱ni̱tán tú quima̱cxcatzí̱ni̱lh Quinti̱cú, ¡ni̱tú ccama̱tze̱knini̱tán! b_= Aquit camá̱n ca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ cca̱pa̱xqui̱yá̱n y camá̱n ca̱li̱maca̱ná̱n huixín xli̱ca̱na quiamigos y mini̱ní nacxoko̱nán milacatacán para tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n. ^T]! Aquit clacasquín cala̱pa̱xquí̱tit cha̱tum cha̱túm la̱ aquit cca̱pa̱xqui̱ni̱tán. Amá tí huan ca̱pa̱xquí ixamigos y ni̱tú tlahuá ixlacatacán acxni talaktzanka̱nit, ¡akskahuinán! \{ Aquit cca̱ma̱camajá̱n huá cca̱li̱huanín jaé tachihuí̱n. ¡Ni̱tú cali̱púhualh minacujcán capaxahuátit! e[C Para huixín tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n, ma̱si̱yá̱tit la̱ quila̱lakalhamaná̱u na̱ chuná la̱ acxni aquit ctlahuá tú quili̱ma̱paksi̱ni̱t Quinti̱cú, cma̱sí xli̱ca̱na clakalhamán. HZ  ’Cali̱latapá̱tit quintachihuí̱n xlacata cati̱huá nacatzí lakapasá̱tit Dios pues aquit cca̱lakalhamaná̱n xli̱hua̱k quinacú na̱ chuná la̱ Quinti̱cú quilakalhamán. pYY’Tí xli̱ca̱na li̱tanú quidiscípulo na̱ quintakoké cani̱cxnihuá ama ma̱stá lhu̱hua ixtahuácat para ca̱tlahuá li̱tlá̱n, y Quinti̱cú ama quili̱pa̱xahuá. Ni̱tí casí̱tzi̱lh acxtum cala̱pa̱xqui̱ca 6XeHuixín para tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n y ni̱ quila̱tamacxtuyá̱u nac minacujcán, la̱ta tú namaksquiná̱tit Quinti̱cú ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n. )WKy como quilakmakán y ni̱ lacasquín quili̱tlihueke ama qui̱taxtuní la̱ kantum ixakán uva ni̱ma̱ scaca, ¡ca̱cti̱cán y ma̱pu̱cán nac lhcúya̱t! -VSPorque aquit cli̱tanú pu̱kalhtum uva y huixín quidiscípulos cca̱li̱ma̱nu̱yá̱n quiakán. Amá quiakán tí quili̱taquilhuacá xlacata nacma̱ta̱yaní y nacma̱tlihueklha ama ma̱stá lhu̱hua ixtahuácat; pero amá tí ni̱ quili̱taquilhuacá ni̱cxni ama ma̱stá ixtahuácat, U5Kantum ixakán uva ni̱ ma̱stá ixtahuácat para ni̱ quilhtá nac xatzé pu̱kalhtum uva y huixín para na̱ ni̱ taquilhtayá̱tit nac quintachihuí̱n ni̱ pa̱t ma̱sta̱yá̱tit mintahuacatcán. Siempre cali̱tatlihuéklhtit quilacata y aquit nacca̱ma̱tlihueklhá̱n. T%’Quinticú ca̱li̱podartlahuani̱tán quintachihuí̱n pues aquit cca̱ma̱si̱nini̱tán la̱ nama̱sta̱yá̱tit mintahuacatcán. mSSY quiakán cca̱ta̱ma̱lacastucá̱n tí tlahuayá̱tit quintapáksi̱t. Tí kaxmata quintachihuí̱n xlá ama podartlahuá xlacata nama̱stá ma̱s ixtahuácat, pero tí ni̱ ma̱stá ixtahuácat ama ca̱ctí namá quiakán. R A̱stá̱n Jesús ca̱huánilh: ―Aquit cta̱talacastuca pu̱kalhtum uva, y Quinti̱cú cta̱ma̱lacastuca xlá ixquinchani̱t. $QApero cama li̱tamakxtaka xlacata nacma̱kantaxtí tú laclhca̱ni̱t Quinti̱cú, y xa̱huá chuná cristianos xala ca̱quilhtamacú nata̱cxila la̱ clakalhamán y ctlahuá tú lacasquín ―Jesús a̱stá̱n ca̱li̱ma̱páksi̱lh ixdiscípulos catatá̱yalh y catatakókelh.RPCa̱ta tziná cca̱ta̱chihui̱namá̱n porque amá tí ma̱stá li̱xcájnit tapuhuá̱n ca̱quilhtamacú accha̱nima hora ama quili̱kama̱nán. Xlá ni̱ lá quimakatlajá para ni̱ cma̱tla̱ní, /OWAquit cca̱huanini̱tán tú amaj quinqui̱taxtuní xlacata acxni lihua nalakchá̱n la̱tiyá naquila̱li̱pa̱huaná̱u ni̱ napuhuaná̱tit cca̱kskahuini̱tán. 0NYNi̱tú ca̱li̱puhuántit, ni̱ para calakaputzátit pues aquit cca̱huanini̱tán xlacata cama ca̱makxtaká̱n, pero cama ca̱lakmimparayá̱n. Para huixín xli̱ca̱na quila̱pa̱xqui̱yá̱u ca̱li̱pa̱xahuátit la̱ clakama Quinti̱cú nac akapú̱n y Quinti̱cú ma̱s lanca que aquit. jMM’Aquit ni̱ lanca tú cca̱ta̱makxtakmá̱n huata quintalacapa̱stacni cca̱ma̱xqui̱yá̱n, pero ma̱s ama ca̱makapa̱xahuayá̱n pues nac ca̱quilhtamacú ni̱tí ma̱ccha̱ní la̱ aquit cmakapa̱xahuani̱tán. LAmá quilhtamacú acxni Quinti̱cú naca̱ma̱lakacha̱niyá̱n Espíritu Santo tí naca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama y naca̱maktakalhá̱n, ama ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n y ca̱ma̱si̱niyá̱n para yaj aksaná̱tit la̱ta tú cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán. dKA’La̱ta ctitzúculh ca̱ta̱latapuli̱yá̱n cca̱huanini̱tán jaé tachihuí̱n. 7JgAmá tí ni̱ tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán ni̱ quimpa̱xquí; jaé tú cca̱li̱ma̱paksi̱má̱n chí ni̱ aquit clacsacxtuni̱t, Quinti̱cú quima̱cxcatzí̱ni̱lh. I Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Aquit cama ca̱tasi̱ní hua̱k cristianos tí quintapa̱xquí y tatlahuá quintapáksi̱t. Tí ma̱kantaxtí jaé tachihuí̱n Quinti̱cú ama pa̱xquí y quincha̱tuycán camá̱n lakminá̱u y acxtum cta̱latamayá̱u. sH_Cha̱tum ixdiscípulo Jesús na̱ ixuanicán Judas, ni̱ huá tí macamá̱sta̱lh; xlá huánilh: ―Quimpu̱chinacán, ¿hua̱na huata aquín ama quila̱tasi̱niyá̱u? ¿Hua̱nchi ni̱ pa̱t ca̱tasi̱niya hua̱k cristianos? ~GuAmá cristiano tí quilakalhamán tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán, y tí kaxmata tú cli̱ma̱paksi̱nán Quinti̱cú ama pa̱xquí, y aquit cama ma̱si̱ní ixnacú la̱ tancs nalatamá y ni̱cxni cama li̱makxtaka ―ca̱huaniko̱lh Jesús. zFmAcxni naclatama̱pará ixli̱maktuy pa̱t ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata Dios ni̱ quiakxtakmakani̱t, siempre quinta̱latama̱ni̱t. Huixín na̱ chuná pa̱t latapa̱yá̱tit nac quili̱stacni, y quili̱stacni ama ca̱ta̱latama̱yá̱n. NEma̱squi camajá ní y ni̱tí naquiacxila huixín naquila̱cxilhparayá̱u porque naclatama̱pará; y para aquit naclatama̱pará na̱ chuná huixín nalatama̱parayá̱tit acxni nani̱yá̱tit. D’Aquit ni̱ camá̱n ca̱kxtakmakaná̱n la̱ li̱ma̱xkan ca̱quilhtamacú, camá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n cani̱cxnihuá; C5Xlá ama ma̱stá stalanca talacapa̱stacni ca̱quilhtamacú, pero lhu̱hua cristianos ni̱ ama talakapasa porque ni̱cxni taputzani̱t, ni̱ para ama tali̱lacahua̱nán ixli̱tlihueke. Huixín amá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n porque pa̱t lakapasá̱tit acxni nalakchiná̱n. jBMy acxni naclakchá̱n Quinti̱cú cama huaní naca̱ma̱lakacha̱niyá̱n cha̱tum Akskalhi̱ná Espíritu. Xlá ama ca̱ma̱lakacha̱niyán Espíritu Santo xlacata naca̱maklhti̱naná̱n y ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama. zAm’Para huixín quila̱pa̱xqui̱yá̱u catlahuátit nac milatama̱tcán tú cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán, B@}Aquit cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n cali̱maksquíntit Dios quilacata tú maclacasquiná̱tit y aquit nacca̱ma̱xqui̱yá̱n. Jesús ma̱lacnú ama ma̱lakachá tí cha̱tum akskalhi̱ná e?C Y la̱ta tú nali̱maksquiná̱tit quilacata, aquit cama ca̱lacati̱ta̱yayá̱n xlacata naca̱ma̱xqui̱yá̱n tú nasquiná̱tit; Dios ama quili̱pa̱xahuá pues ama acxila la̱ tlahuayá̱tit li̱tlá̱n quilacata. _~}|{zzyRxxwOvov usXrrqnponm.llQk[jziiihPg0fLeed)c]bbb0aaN`__t_^#]s\[ZYX|WTVUURTTRQPPOOMMfLKK>4=<;:98w7\520.+O)((&%#"^ 9Ee!1P|l ` T * w X )_F^ pero como huix ni̱ ca̱najla quintachihuí̱n chí tuncán pa̱t ko̱ko̱nana y yaj lá pa̱t chihui̱nana hasta xní nalakahuán minkahuasa. La̱ta jaé tú cuanín hua̱k ama kantaxtú. O] Amá ángel kálhti̱lh: ―Aquit quihuanicán Gabriel y clama ixpa̱xtú̱n Dios cma̱kantaxtí tú quili̱ma̱paksí. Xlá quima̱lakácha̱lh nacuaniyá̱n jaé lactlá̱n takalhchihuí̱n, '\ IZacarías huánilh amá ángel: ―¿Nicu nacli̱catzí para xli̱ca̱na tú quihuanípa̱t? Porque aquit snu̱n ko̱lutá y quinta̱cha̱t na̱ chuná. f[ GXlá ama pu̱laní Ixpu̱chinacán tí takalhi̱ma̱na ama min ca̱lakmaxtú xlacata natalakapasa ticu xlá; ama kalhí ixli̱tlihueke y ixtapuhuá̱n la̱ amá profeta tí maká̱n tilatáma̱lh ixuanicán Elías xlacata xanati̱cún natalakalhamampará ixcamancán, tí ni̱ ta̱kahua̱nán natali̱lacahua̱nán ixlatama̱tcán tí tla̱n tacatzí, y hua̱k cristianos natacatzí la ixli̱latama̱tcán xlacata ni̱tú natali̱ma̱xanán acxni naca̱lakchín Ixpuchinacán. Z Acxni natachixcuhuí ama ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos xalac Israel xlacata natali̱pa̱huampará Ixpuchinacán Dios. Y Porque minkahuasa lacsacnit Dios y snu̱n tali̱pa̱u ama huan. Xlá ni̱cxni ama kalhua̱nán cuchu ni̱ para pulque. Dios lacasquín cama̱kantáxti̱lh ixtascújut y ama ma̱xquí ixli̱tlihueke Espíritu Santo la̱ta ya̱ para lakahuán nahuán. X Huix snu̱n pa̱t li̱pa̱xahuaya minkahuasa y na̱ chuná lhu̱hua cristianos ama tali̱pa̱xahuá acxni nalacachín ca̱quilhtamacú. HW   Pero amá ángel huánilh: ―Zacarías, ni̱ cajícuanti. Dios kaxmatni̱t la̱ kalhtahuakaniya y minta̱cha̱t Elisabet ama ta̱ta̱yá cha̱tum ska̱ta, nahuili̱niya ixtacuhui̱ní Juan. ZV / Acxni ácxilhli xlá jicuanko̱lh y ni̱ cátzi̱lh tú nahuán y tú natlahuá. wU i La̱ta ixkalhtahuakanima Dios lakata̱yachi cha̱tum ángel nac ixpa̱xtú̱n ní itlhcuyucán incienso. {T q Acxni tánu̱lh tzúculh lhcuyú incienso, y hua̱k cristianos tzúculh takalhtahuakaní Dios nac lacaquilhti̱n. S 5 Xlacán tali̱máca̱lh suerte tí lihua natanú nac ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios nac pu̱siculan, y tocá̱rli̱lh Zacarías nalhcuyú incienso. /R YMaktum quilhtamacú Zacarías y tí ixca̱ta̱lakachixcuhui̱nán ca̱tocá̱rli̱lh natalakachixuhuí Dios aktum xama̱na nac lanca pu̱xiculan xla Jerusalén. Q Pero ni̱ ixtakalhí ixcamancán porque snu̱n lakko̱luná ixtahuani̱t, y xa̱huá Elisabet ni̱ lá ixkalhi̱nani̱t. P ;Zacarías y Elisabet tancs ixtalama̱na ṉi̱ ixtali̱makxtaka talakachixcuhuí Dios ixtama̱kantaxtí hua̱k ixtapáksi̱t Dios nac ixlatama̱tcán. O  Chí camá̱n huaniyá̱n la̱ li̱mini̱tanchá jae takalhchihuí̱n: acxni ixma̱paksi̱nán nac pu̱latama̱n Judea cha̱tum rey huanicán Herodes na̱ ixlama cha̱tum cura huanicán Zacarías. Xlá ixca̱ta̱lakachixcuhui̱nán nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén pu̱tum curas tí ixca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t Abías. Ixta̱cha̱t Zacarías ixuanicán Elisabet y xlá na̱ ixli̱talakapasni ixuani̱t Aarón amá tali̱pa̱u chixcú ti̱ xla̱huán tili̱ma̱pa̱cuhui̱ca cura nalakachixcuhui̱nán. 7N ixlacata tancs nama̱kachakxi̱ya namá talacapa̱stacni ni̱ma̱ li̱ma̱kalhchihui̱ni̱cani̱ta naca̱najlaya. Cha̱tun ángel li̱chihui̱nán ama lakahuán Juan Bautista bM ?Aquit na̱ tla̱n clacputzani̱t y cli̱kalasquini̱nani̱t hua̱k tú qui̱táxtulh la̱ta tilacatzúculh ixlatáma̱t, y cpuhuán namacuaniyá̱n, tali̱pa̱u quiamigo Teófilo, la̱ aquit clacsacxtuni̱t nactzoka, L y tla̱n cma̱luloka hua̱k xli̱ca̱na la̱ tali̱chihui̱nani̱t tí xla̱huán ta̱cxilhni̱t tú qui̱táxtulh la̱ta tilacatzúculh ixlatáma̱t y na̱ xla̱huán tzúculh tali̱chihui̱nán la̱ Dios ma̱lacnú ca̱ma̱paksi̱putún cristianos. wK kLhu̱hua cristianos talacsacxtuni̱t tancs tatzoka tú xli̱ca̱na qui̱taxtuni̱t nac ixlatáma̱t Jesucristo eJ EAmá cha̱stum xastacnán Dios tí ni̱tí ma̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni y tí li̱mákxtakli Quimpu̱chinacán Jesucristo naquinca̱lakma̱xtuyá̱n, huatiyá snu̱n kalhí li̱tlihueke naca̱makta̱yayá̱n y xlá ni̱cxni ama ca̱kxtakmakaná̱n xlacata nali̱tanu̱parayá̱tit tlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n porque xlá laclhca̱ni̱t ni̱ para aktum tala̱kalhí̱n nali̱piná̱tit acxni li̱pa̱xáu nalakchipiná̱tit ixlacatí̱n ana ní hua̱k ca̱li̱lakáti̱t tatu̱tanán. Huata huá xlá tí mini̱ní nalakachixcuhui̱yá̱u, namakapa̱xahuayá̱u, nali̱pa̱huaná̱u y naquinca̱ma̱paksi̱yá̱n la̱ta li̱mini̱tanchá quilhtamacú, chí y la̱ta ni̱ma namina̱chá quilhtamacú. Chuná calalh, amén. I PH Caca̱lakma̱xtútit la̱ tí camakachípalh ixta̱cristiano tí a̱tziná ni̱ natamakuasa nac lhcúya̱t. Na̱ huí xa̱makapitzi tí naca̱lakcatzaná̱tit porque snu̱n talaktzanka̱ni̱t nac ixlatama̱tcán. Caca̱lakma̱xtátit, pero skálalh cascújtit ni̱tú tica̱ma̱pasi̱caná̱tit la̱ta ixta̱yatcán porque la̱ aktum li̱xcájnit lháka̱t ni̱ma tla̱n ma̱pasi̱nán li̱xcájnit tú kalhí. Huatiyá Dios mini̱ní lakachixcuhui̱cán RG Ca̱li̱tlá̱n caca̱ma̱ca̱najlí̱tit tí ta̱klhu̱hua̱tnán. [F 1Na̱ cali̱makxtáktit Dios naca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixtalakalhamá̱n nac milatama̱tcán y li̱pa̱xáu cakalhí̱tit amá chichiní acxni Quimpu̱chinacán Jesucristo ama quinca̱ma̱xqui̱yá̱n amá quilatama̱tcán xalac akapú̱n ni̱ma̱ quinca̱ma̱lacnu̱nini̱tán nata̱li̱pa̱xahuayá̱u canicxnihuá quilhtamacú. )E MPero huixín nata̱camaná̱n, calacputzátit la̱ ma̱s tla̱n nama̱kachakxi̱yá̱tit ixtalacapa̱stacni Dios tú ca̱ma̱xqui̱ni̱tán naca̱najlayá̱tit, y cali̱makxtáktit Espíritu Santo naca̱ma̱puhua̱ni̱yá̱n tú namaksquiná̱tit Dios acxni nakalhtahuakaniyá̱tit. lD STí takalhí jaé talacapa̱stacni huata talacputzá la̱ natama̱klhu̱hua̱tní y natama̱pitzí cristianos, huata tatlahuá tú ca̱ma̱puhua̱ní ni̱ tla̱n ixkasatcán, pues ni̱ takalhí Espíritu Santo nac ixnacujcán. @C {Chuné ca̱huanitá̱quilh: “Acxni talacatzuhui̱ma nahuán amá huatiyá chichiní ni̱ma̱ cma̱lacnu̱ni̱t ama talactaxtú lhu̱hua cristianos tí ama tali̱kalhkama̱nán la̱ta tú Dios li̱lhca̱ni̱t tlahuani̱t, y ama talatamá la̱ta xlacán takalhi̱putún lacli̱xcájnit ixtala̱kalhi̱ncán.” \B 3Li̱ta̱camán tí cca̱pa̱xqui̱yá̱n, huixín calacapa̱stactit xlacata la̱ta maka̱sá quilhtamacú Quimpu̱chinacán Jesucristo ixca̱huanini̱t ixapóstoles tú ixama lá juú nac ca̱quilhtamacú. fA GPorque jaé lacchixcuhuí̱n hua̱k tali̱huaní Dios tú ca̱ma̱xquí nac ixlatama̱tcán, xlacán huata talakatí talacputzá la̱ ni̱ tla̱n tali̱chihui̱nán xa̱makapitzi y tali̱lactlancán tú xlacán tatlahuani̱t; y para tí tata̱ra̱lí̱n cha̱tum chixcú tama̱lacatla̱ní y tali̱pa̱huán tatlahuá xlacata tla̱n nata̱kskahuí. @ y mima ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k tí talatama̱ni̱t ca̱quilhtamacú, y tancs nama̱stá ixtalacapa̱stacni xlacata cha̱tunu naxoko̱nán tú tatlahuani̱t. Y naca̱ma̱kxtakajní hua̱k tí lacli̱xcájnit tala̱kalhí̱n tatlahuani̱t y na̱ chuná naca̱ma̱xoko̱ni̱cán la̱ta tú lacli̱xcájnit tachihuí̱n tali̱chihui̱nani̱t ixlacata ixtachihuí̱n Dios.” i? MLa̱ta Dios timá̱xqui̱lh ixli̱stacni Adán hasta tilakáhualh Enoc talácstacli cha̱cha̱xán ixlacata lakko̱lún, y huá jaé Enoc tí chuné quílhcha̱lh ixlacatacán namá akskahuinaní̱n lacchixcuhuí̱n: “Ca̱cxílhtit, Quimpu̱chinacán ama ca̱ta̱mín lhu̱hua, pero xcátzi̱t lhu̱hua ixángeles tí huata huá tí tamacuaní, 4> c Xlacán na̱ tali̱tanú la̱ pupunú acxni ni̱ li̱tamakxtaka tanaká y maca̱nti̱lhá li̱xcájnit ixakapúput ixquilhtú̱n chúchut porque jaé cristianos na̱ chuná lacli̱xcájnit takalhí ixkasatcán. Xlacán na̱ la̱ namá stacu ni̱ma̱ tapa̱taxtuni̱t ixtijiacán, pero ama cha̱n quilhtamacú acxni Dios naca̱macá̱n nac ca̱paklhtu̱tá ixpu̱tahui̱lhcán ní nata̱kxtakajnán cani̱cxnihuá quilhtamacú. A= } Na̱ li̱ma̱xaná la̱ tatzaca̱tnán acxni ca̱ta̱lapa̱cántit nac mimpu̱lakachixcuhui̱ncán tamakstoká̱tit lakxtum hualhtatayá̱tit pues huata tahua̱yamputún y takotputún y ni̱ para ixcuentajcán tí tatzincsma̱na ni̱tú takalhí. Ixlatama̱tcán jaé lacchixcuhuí̱n la̱ aktum puclhni ni̱ma̱ ni̱ kalhí chúchut y u̱n ca̱macá̱n xani̱ta xlá maca̱mputún, porque lhu̱huá tú xlacán tama̱lacnú pero ni̱tú tama̱kantaxtí; na̱ chuná la̱ akatum quihui ni̱ma̱ ni̱ ma̱stá ixtahuácat jaé lacchixcuhuí̱n na̱ ni̱tú ca̱li̱macuaní ixlatama̱tcán, y acxni tampulhucán jaé quihui ni̱ma̱ ni̱ ma̱stá ixtahuácat li̱huacá ni̱ tla̱n tú pa̱xtoka. .< W ¡Koxitaní̱n jaé lacchixcuhuí̱n! Xlacán tachipani̱t ixtalacapa̱stacni Caín tí mákni̱lh ixta̱cam. Na̱ chuná koxitaní̱n porque tamakslihuekema̱na Balaam tí catu̱huá ixtitláhualh caj xlacata nali̱tlajá tumi̱n; y na̱ tamakslihuekema̱na Coré tí tatlancá̱ni̱lh ni̱ ixkaxmatputún y huá xlacata Dios li̱mákni̱lh, y na̱ chuná jaé xlacán snu̱n ama taxoko̱nán ixtala̱kalhi̱ncán. O;  Pero jaé lacchixcuhuí̱n huata tali̱chiyá acxni tali̱chihui̱nán tú ni̱ tama̱kachakxi̱ni̱t; xlacán huata tali̱puhuán la̱ natalatamá nac ixlatama̱tcán la̱ lacli̱cuánit quitzistancaní̱n ni̱ma̱ tatlahuá la̱ta tú min nac ixtalacapa̱stacnicán, y huá jaé talacapa̱stacni tú natali̱laktzanka̱kó. l: S Ni̱ para xapuxcu ángel Miguel tí ixkalhí snu̱n li̱tlihueke acxni ixta̱ra̱li̱huaní tlajaná xlacata ticu tla̱n nalakchá̱n ixmacni xaní̱n Moisés, ni̱ kálhi̱lh li̱camama chiyaj nakalhputzá y nahuaní lacli̱xcájnit tachihuí̱n sino que huata huánilh: “Quimpu̱chinacán Dios cata̱lacca̱xlachá̱n tú ni̱ tla̱n tlahuápa̱t.” 39 aPero la̱ta jaé tú Dios ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱t, namá akskahuinaní̱n ma̱kalhtahuake̱naní̱n ni̱ caso tatlahuani̱t y cha̱li cha̱lí tali̱ma̱nixnán la̱ natatlahuá tala̱kalhí̱n la̱ tali̱tzaca̱tnán ixmacnicán, y ni̱ huata ni̱ ta̱cxilhputún ixli̱ma̱paksí̱n Dios sino que na̱ chiyaj tali̱chihui̱nán amá ángeles tí tama̱kantaxtí ixtascujutcán xala a̱lacatunu ca̱quilhtamacú. d8 CNa̱ chuná calacapa̱stáctit la̱ Dios ni̱ ca̱ma̱tzanke̱nánilh amá aktuy pu̱latama̱n Sodoma y Gomorra y amá lactzú ca̱chiquí̱n tí lacatzú ixtahuila̱na. Tí ixtalama̱na nac jaé ca̱chiquí̱n na̱ tálalh la̱ namá ángeles pues lhu̱hua tú lacli̱xcájnit tapuhuá̱n ixtara̱ma̱xqui̱ma̱na, ixtara̱lakatí entre lacchixcuhuí̱n y lhu̱hua ma̱s tú tatláhualh ixtali̱tzaca̱tnán ixmacnicán caj natali̱kalhkama̱nán Dios. Pero Dios yaj ca̱má̱xqui̱lh quilhtamacú xlacata natama̱tunuja ixtalacapa̱stacni ca̱lhcuyuhuili̱ko̱lh y jaé ta̱kxtakajni ca̱ma̱xqui̱ca xlacata hua̱k cristianos tí a̱stá̱n natalatamá ca̱quilhtamacú natali̱stacta̱yá y nata̱cxila xlacata huí aktum ta̱kxtakajni nac lhcúya̱t tú natapa̱tí cani̱cxnihuá quilhtamacú tí talakmakán Dios y tatlahuá la̱ jaé tala̱kalhí̱n. 7 Na̱ calacapa̱stáctit la̱ Quinticucán Dios ni̱ ca̱ma̱tzanke̱nánilh hua̱k amá ángeles tí takaxmatmákalh y ni̱ ixtali̱scujputún ní ixca̱li̱ma̱paksi̱ni̱t natacha̱lhca̱tnán y táalh a̱lacatunu ní ma̱s ixca̱mini̱ní; y chí Dios ca̱li̱kalhí la̱ ixtachí̱n ca̱li̱chi̱huili̱ni̱t lacpalha cadenas tú natalí̱n cani̱cxnihuá quilhtamacú y ca̱ma̱nu̱ni̱t nac lacatum ca̱pucsua ní takalhi̱ma̱na amá chichiní acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán. h6 KLi̱ta̱camán, huixín catzi̱ya̱tittá tú camá̱n ca̱huaniyá̱n pero tamaclacasquiní nacca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n xlacata Quinti̱cucán Dios tí ma̱squi ca̱lakma̱xtuko̱lh hua̱k ixcamán xalac Israel tí la̱ tachí̱n ixtascujma̱na namá nac pu̱latama̱n Egipto a̱stá̱n acxni ixca̱lakma̱xtuko̱ni̱t ni̱ ca̱ma̱tzanke̱nánilh y ca̱mákni̱lh hua̱k tí yaj ixtali̱pa̱huamputún acxni ni̱ ixtama̱tla̱ní nama̱paksi̱nán nac ixlatama̱tcán. d5 CPorque lhu̱hua akskahuinaní̱n ma̱kalhtahuake̱naní̱n tali̱tanu̱ni̱t tama̱kantaxtí ixtachihuí̱n Dios pero xlacán tapuhuán xlacata acxni Dios lakalhamán cha̱tum cristiano y ma̱tzanke̱naní ixtala̱kalhí̱n tla̱na chí natlahuá la̱ta tú xlá lacasquín tú li̱xcájnit y ni̱ para tziná talacpuhuán xlacata Dios ama ca̱ma̱xoko̱ní hua̱k tí chuné jaé talama̱na. Pero nac Escrituras la̱ta maka̱sá quilhtamacú hua̱k ixtalaclhca̱ni̱t la̱ta tú ama tapa̱xtoka la̱ta jaé akskahuinaní̱n acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n, porque tí chuná talá talakmakán ixli̱ma̱paksí̱n Jesucristo tí huata mini̱ní li̱tanú lihua Quimpu̱chinacán tí nama̱paksi̱nán nac quilatama̱tcán. D4 Li̱ta̱camán tí cca̱lakalhamaná̱n, xacpuhuán nacca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n la̱ ma̱s tancs nama̱kachakxi̱yá̱tit la̱ Dios ma̱lacnú naca̱lakma̱xtú hua̱k cristianos, pero chí clacpuhuán xlacata ma̱s ixca̱macuanín para xacca̱ma̱xquín li̱camama nata̱talacastucá̱tit hua̱k tí talakxta̱pali̱putún amá tancs ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma caj maktum quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán aquín tí li̱pa̱huaná̱u. 3 )Dios siempre caca̱cxilhlacachá̱n la̱ ma̱s y ma̱s naca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixtalakalhamá̱n nac milatama̱tcán y namaklhcatzi̱yá̱tit ixtapa̱xquín y tapa̱xahuán tú ma̱stá nac minacujcán. Huí tí tama̱sí ta̱kskahuín (2 Pedro 2.1‑17) j2 QAquit Judas ixta̱cam Jacobo tí cmacama̱xqui̱ni̱t quilatáma̱t Jesucristo xlacata nacli̱scuja. Cca̱tzoknanimá̱n hua̱k huixín xala cani̱huá pu̱latama̱n tí Dios ca̱tasanini̱t natali̱pa̱huán Jesús y xlá ca̱ma̱tunujni̱t xlacata natamaklhti̱nán ixtapa̱xquí̱n y naca̱maktakalha Quimpu̱chinacán Jesucristo nac ixlatama̱tcán. y1kJesús ca̱tláhualh ma̱s laclanca ixtascújut, pero ni̱ hua̱k ca̱tzokcani̱t, y para hua̱k ixca̱tzokca cpuhuán ni̱ ixtatanu̱ko̱lh nac ca̱quilhtamacú amá libros ni̱ma̱ ixtali̱chihuí̱nalh Jesús. Chuná calalh, amén.m0SAquit namá discípulo tí ixpuhuancán ni̱ ama ní. Pi̱huá aquit ctzokli tú li̱kalhtahuakani̱tántit juú nac libro; hua̱k cacxilhni̱t la̱ qui̱táxtulh y ccatzí ni̱ cakskahuinani̱t. ¡Tancs cchihui̱nani̱t! #/?Jaé quilhtamacú tí xla̱huán tzúculh tali̱pa̱huán Jesús, ixtahuán xlacata jaé ixdiscípulo Jesús ni̱cxni ixama ní. Pero Jesús ni̱ huá xlacata ni̱ ama ní, xlá huá: “Huix ni̱ mincuenta para xaclacásquilh tla̱n ixlatáma̱lh hasta xacqui̱táspitli.” G.―¿Hua̱nchi quinkalasquiniya? Huix ni̱ mincuenta para xaclacásquilh tla̱n ixlatáma̱lh hasta xacqui̱táspitli. ¡Ni̱ caquinkalhtáxtokti, caquintakoke huatiyá! ―kálhtilh. l-QPedro kalasquínilh Jesús: ―Quimpu̱chinacán, y jaé, ¿niculá ama ní? ¿Tucu ama akspulá? +,OPedro talakáspitli y ácxilhli na̱ ixtakokeni̱t Jesús amá ixdiscípulo tí kalasquínilh tí ixama macama̱stá acxni a̱huata tica̱ta̱hualhtátalh. g+GJesús li̱ma̱ma̱kachakxí̱ni̱lh Pedro la̱ ixama liakxtakajnán acxni naní ixlacata, pero chuná ixama ma̱sí la̱ pa̱xquí Jesús ixama lakachixcuhuí Dios. ―Siempre quili̱pá̱huanti ―huanipá Jesús. E*―Para chuná la̱ quihuaniya caca̱maktákalhti quiborregos. Acxni kahuasa ixuani̱t ixtlahuaya ixpina ní ixlacasquina ni̱tí ixli̱huaniyá̱n, pero acxni nako̱luna pa̱t ca̱stonka y ma̱sta̱ya mimacxpá̱n xlacata tunu natacuentajá̱n y natali̱ná̱n ana ní huix ni̱ pimputuna ―huánilh Jesús. )5Ixli̱maktutu huanipá: ―Simón ixkahuasa Jonás, ¿xli̱ca̱na huix quilakalhamana? Pedro lakapútzalh porque maktutu kalasquínilh para xli̱ca̱na ixlakalhamán. ―Quimpu̱chiná, huix lakapasa quintapuhuá̱n y catzi̱ya la̱ clakalhamaná̱n ―xlá kalhti̱pá. }(s―Tancs quihuani, ¿quilakalhamana Simón ixkahuasa Jonás? ―kalasquínilh Jesús ixli̱maktuy. Y xlá kalhti̱pá: ―Quimpu̱chiná, huix catzi̱ya la̱ clakalhamanán. ¡Ni̱ cakskahuimá̱n! ―Pues caca̱maktákalhti quiborregos. $'ALa̱ tahua̱yanko̱lh Jesús huánilh Simón Pedro: ―Simón ixkahuasa Jonás, ¿xli̱ca̱na quilakalhamana ni̱ la̱ jaé xa̱makapitzi? ―Jé, clakalhamaná̱n, huix quilakapasa ―kalhtí̱nalh. ―Entonces clacasquín caca̱maktákalhti tí cca̱li̱ma̱nú quiborregos. }&sJuú nac chúchut ca̱tasí̱nilh Jesús ixli̱maktutu ixdiscípulos la̱ta tilacastacuánalh ca̱li̱ní̱n. p%Y Jesús tíyalh amá simi̱ta y tamakní y tzúculh ca̱ma̱xquí ixdiscípulos xlacata natahua̱yán. $9 ―Catántit hua̱yanátit ―ca̱huánilh Jesús. Xlacán talakápasli xlacata Jesús ixuani̱t pero ni̱tí kalasquínilh ní ixmini̱tanchá. p#Y Simón Pedro lacapala ca̱ta̱lí̱milh istza̱lhcán nac ixquilhtú̱n y ca̱pu̱tlékelh ciento cincuenta y tres laclanca tamakní ixtatahuacani̱t y ni̱ talacáxti̱tli istza̱lhcán ma̱squi lhu̱hua tamakní ixuani̱t. i"K ―Cali̱tántit makapitzi tamakní ni̱ma̱ apenas ca̱chipátit ―ca̱huánilh Jesús. ! Acxni tácha̱lh nac ixquilhtú̱n tá̱cxilhli ixma̱kstokcani̱t lhcúya̱t itscuma tantum tamakní y na̱ ixuí simi̱ta. L Amá ixdiscípulo tí ixlakalhamán Jesús acxcátzi̱lh tí ixca̱ta̱chihui̱nama y huánilh Pedro: ―¡Quimpu̱chinacán namá quinca̱tachihui̱nán! Ixca̱tzanka̱ní lacatzu aktum ciento metro natachá̱n ixquilhtú̱n Pedro huíli̱lh xala ixkalhni ixlháka̱t pues huata xala ixtancá̱n ixuili̱ni̱t y tzúculh xquihua̱tnán pakán ní ixyá Jesús. Xa̱makapitzi lakasu̱t taxuatáli̱lh istza̱lhcán la̱ta ixtataju̱ma̱na nac barco. q[―Pues camacapítit mintza̱lhcán pakán ixpakca̱na mibarcojcán y pa̱t chipayá̱tit lhu̱hua tamakní. Xlacán tamáca̱lh istza̱lhcán ní ixca̱huanicani̱t y tahuácalh lhu̱hua tamakní hasta yaj lá ixtama̱cutú. zmXlá ca̱kalasquínilh: ―¿Chipátit tamakní lakkahuasán? ―Tó̱, ni̱tú cchipáu ―takálhti̱lh. "=Itxkakamajá acxni tatáspitli ixquilhtú̱n y tá̱cxilhli cha̱tum chixcú aná ixyá. ¡Como ca̱paklhtutá ni̱ talakápasli para Jesús ixuani̱t! SSimón Pedro ca̱huánilh xa̱makapitzi: ―Cama chakanán. ―Aquín na̱ nacca̱ta̱aná̱n ―tahuánilh xa̱makapitzi. Hua̱k tatáju̱lh nac barco y ta̱lh. Pero ni̱tú tachípalh tamakní. )Kaná ixtahuila̱na Simón Pedro, Tomás el Gemelo, Natanael xalac Caná de Galilea, ixlakkahuasan Zebedeo, Jacobo y Juan, y cha̱tuy ixdiscípulos li̱huacá. ~ wNi̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú nac ixquilhtu̱n chúchut xla Galilea tatamákstokli makapitzi ixdiscípulos Jesús; 1Aquit cca̱lacsacni̱t ni̱ma̱ talactáxtulh xlacata naca̱lakapasá̱tit y naca̱najlayá̱tit Jesús Ixkahuasa Dios; huá Cristo tí ixma̱lacnu̱cani̱t ama ca̱lakma̱xtú cristianos y amá tí nali̱pa̱huán ama ma̱xquí li̱pa̱xáu ixlatáma̱t nac akapú̱n.)KIxdiscípulos Jesús ta̱cxilhni̱t lhu̱hua ma̱s laclanca ixtascújut ni̱ma̱ ca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh y ni̱ hua̱k tatatzokni̱t juú nac libro. S―Huix quili̱pa̱huani̱ta porque quiacxilhni̱ta. ¡Aquit ma̱s cama ca̱li̱pa̱xahuá cristianos tí naquintali̱pa̱huán ma̱squi ni̱ quinta̱cxilhni̱t xastacnán! ―huaniko̱lh Jesús. lQ―¡Yaj cama ta̱klhuhuí; huix Quimpu̱chiná quiDios xastacnán! ―kalhtí̱nalh Tomás. }sComo Jesús ixcatzí tú ixlacpuhuán Tomás huánilh: ―¡Huix ni̱ ca̱najlaya para clama xastacnán! Pues cá̱cxilhti y caxama ní quili̱xtokoca clavos y cama̱nu mimacán ní quinta̱pa̱lhtucuca. ¡Yaj cata̱klhuhui, caca̱najla! pYIxli̱tu̱xama li̱tum ixdiscípulos Jesús tatamákstokli y tla̱n ixtaxtucuni̱t, y Tomás na̱ aná ixuí. Jesús tanu̱pá la̱ ixtanu̱ni̱t xapu̱lh ni̱tí ma̱liquí̱nilh, ca̱lakatá̱yalh y ca̱huánilh kalhé̱n. y acxni chilh tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh la̱ ixta̱cxilhni̱t xastacnán Jesús. Pero xlá ca̱huánilh: ―¡Aquit ni̱ cca̱najlá! Nacca̱najlá hasta xní nacxamá y nacacxila ní li̱xtokocani̱t clavos y nacma̱nú quimacán ní ta̱pa̱lhtucucani̱t.  Acxni ca̱ta̱chihuí̱nalh Jesús cha̱tum ixdiscípulos tí ixuanicán Tomás ni̱ lakxtum ixca̱ta̱hui xa̱makapitzi ?wAmá cristianos tí ma̱tzanke̱naniyá̱tit ixtala̱kalhi̱n na̱ ni̱ ama xoko̱nán nac ca̱li̱ní̱n, pero tí ni̱ ma̱tzanke̱naniyá̱tit ama xoko̱nán nac ca̱li̱ní̱n. Jesús ca̱jajmáni̱lh ixdiscípulos y ca̱huánilh: ―¡Camaklhti̱nántit cha̱tunu ixli̱tlihueke Espíritu Santo! J Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Quinti̱cú quima̱lakácha̱lh ca̱quilhtamacú y chí accha̱ni̱t hora aquit na̱ camá̱n ca̱ma̱lakacha̱yá̱n naquila̱li̱chihui̱naná̱u. % CCa̱ma̱sí̱nilh ixmacán y ana ní ixta̱pa̱lhtucucani̱t. ¡Xlacán snu̱n tali̱pa̱xáhualh la̱ ixta̱cxilhni̱t Ixpu̱chinacán Jesús xastacnán! $ APi̱huá amá xaca̱tzisni domingo ixdiscípulos Jesús tla̱n take̱xtúculh ní ixtatanuma̱na xlacata ni̱tí natanú pues ixtajicuaní xanapuxcun judíos. Pero ma̱squi ni̱tí ma̱liquí̱nilh Jesús tánu̱lh, ca̱lakatá̱yalh ní ixtahuila̱na, ca̱huánilh kalhé̱n. # ?María tatza̱lh alh ca̱lacaputzá ixdiscípulos Jesús y ca̱huánilh: ―¡Cacxilhni̱t xastacnán Quimpu̱chinacán! A̱stá̱n na̱ ca̱lacspí̱tnilh tú ixma̱macqui̱ni̱t Jesús. Jesús ca̱tasaní ixdiscípulos (Mt. 28.16‑20; Mr. 16.14‑18; Lc. 24.36‑49) B }―¡Ni̱ caquimacxama! Porque ya̱ clakán Quinti̱cú nac akapú̱n. Chí cli̱ma̱paksi̱yá̱n capit ca̱putzaya quinata̱camán y caca̱huani clakama Quinti̱cú pero huixín na̱ Minti̱cucán, clakama Quimpu̱chiná Dios tí cli̱pa̱huani̱t pero huixín na̱ miDioscán porque li̱pa̱huaná̱tit. 9Entonces Jesús huánilh jaé tachihuí̱n: ―María, ¿ni̱ quilakapasa? Xlá acxnicú tla̱n lacá̱nilh lakápasli y huánilh: ―¡Maestro! =s―¿Hua̱nchi tasápa̱t? ¿Ticu putzaya? ―kalasquínilh. ―Chixcú, para huix li̱pini̱ta Quimpu̱chiná quihuani ní li̱chipini̱ta xlacata nacán tiyá ―kálhti̱lh. Chuná jaé kálhti̱lh porque xlá ixpuhuán ixta̱chihui̱nama cha̱tum tasa̱cua tí ixmaktakalhnán amá ca̱quihuí̱n. !;Y la̱ta quilhpu̱taj ixyá talakáspitli porque acxcatzi̱lh la̱ tí catá̱yalh ixken. ¡Jesús ixuani̱t pero xlá ni̱ lakápasli para huá! ,Q ―¿Hua̱nchi tasápa̱t? ―takalasquínilh amá ángeles. ―Porque kalhancani̱t Quimpu̱chiná y ni̱ ccatzí ní li̱cha̱ncani̱t ―ca̱kálhti̱lh. ]3 Ixli̱puntzú talacánu̱lh nac ixpu̱lacni y cá̱cxilhli cha̱tuy ángeles makstarankán ixtalhaka̱nani̱t; cha̱tum ixuí pakán ní ixma̱pi̱cani̱t ixakxaka Jesús y xa̱chatum pakán ní ixuí ixtujún. mS María Magdalena táspitli ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús y tzúculh tasá nac lacaquilhtí̱n. ~u A̱stá̱n xlacán tatáspitli ní ixtahuila̱na xa̱makapitzi. Jesús tasi̱ní María Magdalena (Mr. 16.9‑11) !; ma̱squi ya̱ ixtama̱kachakxí ixcha̱tuycán xlacata Dios ixli̱chihui̱nán la̱ Jesús ama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n y ama latamá xastacnán. 0YAmá discípulo tí pu̱la ixcha̱ni̱t na̱ tánu̱lh y acxni ácxilhli tú ixqui̱taxtuni̱t, ixnacú acxcátzi̱lh tziná xlacata Jesús ixlacastacuanani̱t, oWy amá tú ixliakchi̱cani̱t Jesús tla̱n ixlakkapsni̱t y lacatzú ixpa̱xtú̱n ixuili̱cani̱t. mSIxli̱puntzú Pedro na̱ uyu cha̱lh; xlá, sí, tánu̱lh y na̱ ácxilhli tú ixmá ca̱tiyatni, ~ Xlá talacánu̱lh y ácxilhli lháka̱t ni̱ma̱ ixli̱maksuitcani̱t Jesús nac ca̱tiyatni ixtama̱na pero ni̱ tánu̱lh. ?}yPero akxtakli̱nca Pedro y xa̱chatum pu̱la cha̱lh. \|1Pedro y xa̱chatum discípulo tatza̱lh ta̱lh ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús. H{ Xlá tatza̱lh ca̱lákalh Simón Pedro y amá discípulo tí ma̱s ixlakalhamán Jesús, ca̱huánilh: ―Ma̱xtucani̱t Quimpu̱chinacán ní ixma̱nu̱cani̱t y cacatzi ní li̱nca. Uz %Ixli̱tu̱xama domingo la̱ta ya̱ itxkaká lihua spalh ixca̱huama María Magdalena alh ana ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús y ácxilhli xlacata ixma̱ke̱nu̱cani̱t chíhuix ni̱ma̱ ixlacahuili̱cani̱t. y*Xlacán aná tamá̱nu̱lh Jesús porque lacatzú ixuani̱t y xa̱huá ixamajá lacatzucú xatacuhui̱ni pa̱xcua amá smalankán.1x[)Ana ní makni̱ca Jesús ixuí lacatzú aktum ixpu̱chancán quihui y na̱ ixlacahuaxcani̱t nac sipi aktum ixpu̱mujucan ni̱n y ni̱ naj tí ixma̱nu̱cani̱t. `w9(Ixli̱cha̱tuycán tamá̱cti̱lh y tzúculh tali̱maksuita lháka̱t y tamacuili̱ti̱lhá amá áloe y mirra. Jaé li̱ca̱xtlahua̱n snu̱n ixtamu̱csún y chú ixtali̱smani̱ni̱t judíos tamujú ixni̱ncán. v1'Pilato ma̱tlá̱ni̱lh y José alh ma̱ctí xani̱n Jesús y na̱ takókelh Nicodemo amá chixcú tí alh ta̱chihui̱nán Jesús maktum ca̱tzisní. Xlá ixlí̱n li̱huacá cuarenta y cinco kilos áloe y mirra xlacata natamacuilí Jesús y ni̱ li̱xcájnit naquincalá. u#&Cha̱tum tali̱pa̱u chixcú xalac Arimatea huanicán José tze̱k ixli̱pa̱huani̱t Jesús porque ixca̱jicuaní tú natatlahuaní xanapuxcun curas. Pero acxni makni̱ca kálhi̱lh li̱camama namaksquín li̱tlá̱n Pilato camacamá̱xquí̱lh xani̱n Jesús. Mt%Y a̱lacatum huan: “Ama̱ca acxilhcán la̱ ta̱pa̱lhtucuca.” =ss$Jaé soldados ni̱ tacátzi̱lh xlacata xlacán tama̱kantáxti̱lh tú huan ixlacata Jesús nac Escrituras lacatum huan: “Ni̱ ama̱ca tucxnicán ni̱ para akstum ixlúcut.” ]r3#Aquit tí ctzokma jaé tachihuí̱n tla̱n cma̱luloka cacxilhni̱t tú tlahuanica Jesús, y tancs cca̱huanini̱tán la̱ qui̱táxtulh xlacata huixín naca̱najlayá̱tit ticu yá chixcú ixuani̱t xlá. rq]"Pero cha̱tum soldado li̱ta̱pa̱lhtúculh ixlanza, y nac ixta̱pá̱n Jesús ní ma̱nú̱nilh li̱cá̱n tzúculh taxtú kalhni y chúchut. Ma̱cti̱cán y muju̱cán Jesús (Mt. 27.57‑61; Mr. 15.42‑47; Lc. 23.50‑56) npU!y acxni ixama tacha̱tucxa Jesús tá̱cxilhli xlacata xlá ixni̱ni̱ttá y yaj tú tatlahuánilh. ioK Amá soldados pu̱la tachá̱tucxli tí ixca̱ma̱huacacani̱t ixpa̱xtu̱ni̱tni Jesús, -nSAmá sábado ixli̱jaxatcan judíos ixlakcha̱majá, y na̱ pi̱huá amá chichiní ixpu̱lakcha̱ma xatacuhui̱ní pa̱scua y xanapuxcun judíos ni̱ ixtalacasquín natahuacá nac culu̱s cha̱tum ni̱n porque snu̱n lanca chichiní ixuani̱t. Xlacán ta̱lh tahuaní Pilato caca̱li̱ma̱páksi̱lh itsoldados caca̱tucxnica ixcha̱xpa̱ncán amá tachi̱ní̱n xlacata sok nataní y tla̱n naca̱ma̱cti̱cán. Tm!Xlá kotli actzú amá vinagre y chihui̱nampá: ―¡Chí hua̱k kantaxtuni̱t! Acxni tuncán ta̱cpú̱talh, macamá̱sta̱lh ixli̱stacni y láksputli Jesús. Cha̱tum soldado ta̱pa̱lhtucú Jesús tlaAná lacatzú ixuí aktum xa̱lu vinagre tú ixtali̱kotnán; cha̱tum qui̱tíyalh aktum esponja, li̱ma̱cáhui̱lh vinagre, ma̱kánu̱lh nac kantum la̱ cháncat huanicán hisopo y ma̱lacatzuhuí̱nilh nac ixquilhni Jesús. ;koJesús ixcatzí xlacata ixlako̱ma ixli̱stacni; hua̱k ixtlahuani̱t pero xlacata ni̱ natzanká tú ixtatzokni̱t ixlacata nac Escrituras ca̱huánil: ―Aquit ckalhtí. *jMAmá ixdiscípulo tí ixlakalhamán huánilh: ―Chí huá namá la̱ mintzé. La̱tá amá quilhtamacú jaé ixdiscípulo maktakálhnilh ixna̱na Jesús. i7Ixna̱na ixyá ixpa̱xtu̱n ixdiscípulo tí snu̱n ixlakalhamán; acxni cá̱cxilhli huánilh ixna̱na: ―Na̱na, chí huá namá la̱ minkahuasa. h#Lacatzú nac ixculu̱s Jesús ixtaya̱na ixna̱na, cha̱tum ixlitalakapasni ixna̱na, María ixta̱cha̱t Cleofas y María Magdalena. 3g_Xlacán tzúculh tara̱huaní: ―Para lacxti̱tá̱u jaé pá̱xcat ama tlahuayá̱u. Mejor cali̱maca̱huí suerte a ver ticu nata̱tamakxtaka. Amá soldados tama̱kantáxti̱lh tú ixma̱tzokonani̱t Dios ixlacata Jesús nac Escrituras, aná ixuán: “Pu̱la tama̱kpítzilh quilháka̱t, y xalhma̱n túnica talimáca̱lh suerte.” Jesús ni̱kó nac culu̱s (Mt. 27.45‑56; Mr. 15.33‑41; Lc. 23.44‑49) wfgAmá soldados tí ta̱kxtokohuácalh Jesús nac culu̱s quilhmacta̱ti tamá̱xtulh xala ixkalhni ixlháka̱t cha̱tunu ta̱tamákxtakli quilhmactum. Pero xala ixtancá̱n ixlháka̱t aktum ixlani̱t la̱ tejido ixuanicán túnica. be=―Tú ctzokni̱t ni̱tí ama xapá. ¡Chú catamakxtakke̱lh! ―ca̱kálhti̱lh. \d1Amá xanapuxcun judíos ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh la̱ tzokli Pilato y ta̱lh tahuaní: ―¿Hua̱nchi tzokti xlacata xlá ixreycan judíos? Ixtítzokti xlacata xlá ixli̱tanú ixreycan judíos, pero ni̱ huá. Ic Ixtatzokni̱t nac hebreo, griego y latín tachihuí̱n xlacata hua̱k cristianos tla̱n natali̱kalhtahuaká porque ana ní makni̱ca Jesús lacatzú ixuani̱t ca̱chiquí̱n xla Jerusalén. b'Pilato ma̱tzokónalh aktum letrero y ya̱huaca ixakspú̱n ixculu̱s Jesús. Aná ixuán: “Jesús xalac Nazaret ixreycan judíos.” a'Jesús aná akxtokohuacaca nac culu̱s; pero cha̱tuy tachí̱n na̱ ca̱makni̱ca nac culu̱s y ca̱ya̱huaca cha̱tunu ixpa̱xtu̱ni̱tni. ,`QAmá xanapuxcun judíos tamá̱xtulh Jesús, tama̱cúqui̱lh aktum culu̱s y táli̱lh lacatum ní ixuanicán La Calavera y nac hebreo tachihuín Gólgota. S_Pilato yaj cátzi̱lh tú nahuán y ca̱macamá̱xqui̱lh Jesús xlacata xlacán natamakní nac culu̱s. Akxtokohuacacán Jesús nac culu̱s (Mt. 27.32‑44; Mr. 15.21‑32; Lc. 23.26‑43) h^I―¡Cani̱lh! ¡Cani̱lh! ¡Camakni nac culu̱s! ―ta̱ktásalh. ―Pero, ¿hua̱nchi nacmakní tí li̱tanú mireycán? ―ca̱huanipá. ―¡Aquín huata ckalhi̱yá̱u cha̱tum rey y huá namá emperador César! I] Istzanká aktum chichiní nalakchá̱n xatacuhui̱ní pa̱xcua y ma̱x tastúnut ixuani̱t acxni Pilato ca̱huánilh amá lacchixcuhuí̱n: ―¡Nachu yá, cca̱macama̱xqui̱yán mireycán! -\S Pilato cátzi̱lh tú tla̱n ixtali̱malacapú amá lacchixcuhuí̱n y mejor ma̱xtupá Jesús y curucs tahui nac ixpu̱táhui̱lh ní ixca̱li̱lhca taxokón tí ixca̱ma̱lacapu̱cán. Jaé pu̱táhui̱lh ixuanicán nac hebreo tachihuí̱n Gabata y huamputún “ca̱talaktzapsni”. )[K La̱ kaxmatko̱lh ixtachihuí̱n Jesús Pilato lacpútzalh la̱ namakxtaka. Pero amá lactali̱pa̱u judíos tahuánilh: ―Para makxtaka namá chixcú huix ni̱ ta̱ta̱yaya miamigo emperador romano pues amá tí li̱tanú rey ta̱ra̱lacata̱qui̱ma ixli̱ma̱paksi̱n emperador. Z ―Para ni̱ nac akapú̱n ixtiminchá mili̱ma̱paksí̱n ni̱ma̱ kalhi̱ya chí ni̱ lá ixquihuani tla̱n quimakxtaka o li̱ma̱paksi̱nana quimakni̱ca. Amá tí quintalí̱milh cmilacatí̱n naquima̱kalhapali̱ya, ma̱s takalhí tala̱kalhí̱n. =~R}}+|M{{zygxx\wgvvYut3srr#qq p=oo6nn=mmGllDkjj1ihhSgg fLeevddcb|aa`_m^]]9\\)[ZZ Y?X)VVUUTSvSQQ@PGONN={<; :09U8s766|544_3c2100/.-,v+*.(_'&$##="u!c rHumIEh<  W fNwdA Como amá tlajaná ni̱ cátzi̱lh la̱ nama̱tlahuí tala̱kalhí̱n Jesús li̱mákxtakli maka̱s quilhtamacú ni̱ ta̱rá̱slakli. Jesús ma̱tzuquí ixtascújut nac Galilea (Mt. 4.12‑17; Mr. 1.14‑15) ;o Jesús kálhti̱lh: ―Pero nac Escrituras tatzokni̱t: “Mimpu̱chiná Dios ni̱cxni chu̱ta cali̱kalhkamá̱nanti xlacata natlahuá milacata tú ni̱ macuaniyá̱n.” pY y natali̱chipapa̱xtoká̱n ixmacán xlacata ni̱ nata̱cuacaya y natalaxtapa̱ya nac ca̱chihuixni. m~S Pues nac Escrituras tatzokni̱t:Dios ama ca̱ma̱lakachá ixángeles natamaktakalhá̱n, S} A̱stá̱n tlajaná ta̱ampá nac ixakstí̱n xatorre lanca pu̱siculan xla Jerusalén, y huánilh: ―Para xli̱ca̱na huix ixkahuasa Dios capa̱tasta la̱ta ixli̱ta̱lhmá̱n jaé pu̱siculan. H| Jesús na̱ kalhti̱pá: ―Catake̱nu ní cyá tlajaná, porque nac Escrituras huan: “Huata Dios Mimpu̱chiná calakachixcuhui, y huata huá cakaxpatni tú li̱ma̱paksi̱yá̱n.” {Pero tamaclacasquiní naquintatzokostaniya quilakachixcuhuiya la̱ mimpu̱chiná, y hua̱k mila nahuán namá pu̱ma̱paksí̱n. zY amá tlajaná huánilh: ―Aquit tla̱n cmacama̱xqui̱yán li̱tlihueke naca̱ma̱paksi̱ya jaé laclanca pu̱ma̱paksí̱n y naca̱li̱pa̱xahuaya, porque aquit quimacama̱xqui̱cani̱t la̱ta tú huí ca̱quilhtamacú, y tla̱n cma̱xquí tí clacasquín. OyA̱stá̱n tlajaná tá̱alh Jesús nac ixakstí̱n aktum lanca sipi y caj puntzú li̱ma̱lacahua̱ni̱ko̱lh hua̱k pu̱ma̱paksín xala ca̱quilhtamacú y la̱ li̱cá̱cni̱t tahuila̱na. SxXlá kálhti̱lh: ―¡Tó̱! Pues nac Escrituras huan: “¡Ni̱ huata simi̱ta tla̱n li̱latamá cha̱tum chixcú, na̱ tamaclacasquiní nali̱kalhkasa ixli̱stacni ixli̱ma̱paksi̱n Dios!” ywky huánilh: ―Para xli̱ca̱na huix Ixkahuasa Dios y kalhi̱ya li̱tlihueke, jaé chíhuix simi̱ta catlahua. RvAná latáma̱lh ti̱puxum chichiní y ni̱ para makstum kalhuá̱nalh tahuá amá quilhtamacú, pero acxni tzincsli tlajaná tzúculh li̱cxila ixtapuhuá̱n para tla̱n nama̱tlahuí talakalhí̱n, [u 1La̱ maklhti̱nanko̱lh Jesús ixli̱tlihueke Espíritu Santo tácutli nac kalhtu̱choko Jordán y ma̱cxcatzí̱ni̱lh caalh latamá lacatum pu̱latama̱n nac Judea ní ni̱tú ixlama cristianos nac desierto. Cs%ixti̱cu Lamec ixuanicán Matusalén, ixti̱cu Matusalén ixuanicán Enoc, ixti̱cu Enoc ixuanicán Jared, ixti̱cu Jared ixuanicán Mahalaleel, ixti̱cu Mahalaleel ixuanicán Cainán, 0rY$ixti̱cu Sala ixuanicán Cainán, ixti̱cu Cainán ixuanicán Arfaxad, ixti̱cu Arfaxad ixuanicán Sem, ixti̱cu Sem ixuanicán Noé, ixti̱cu Noé ixuanicán Lamec, .qU#ixti̱cu Nacor ixuanicán Serug, ixti̱cu Serug ixuanicán Ragau, ixti̱cu Ragau ixuanicán Peleg, ixti̱cu Peleg ixuanicán Heber, ixti̱cu Heber ixuanicán Sala, 4pa"ixti̱cu Judá ixuanicán Jacob, ixti̱cu Jacob ixuanicán Isaac, ixti̱cú Isaac ixuanicán Abraham, ixti̱cú Abraham ixuanicán Taré ixti̱cu Taré ixuanicán Nacor, 5oc!ixti̱cu Naasón ixuanicán Aminadab, ixti̱cu Aminadab ixuanicán Aram, ixti̱cu Aram ixuanicán Esrom, ixti̱cu Esrom ixuanicán Fares, ixti̱cu Fares ixuanicán Judá, Sn ixti̱cu Natán ixuanicán David, ixti̱cu David ixuanicán Isaí, ixti̱cu Isaí ixuanicán Obed, ixti̱cu Obed ixuanicán Booz, ixti̱cu Booz ixuanicán Salmón, ixti̱cu Salmón ixuanicán Naasón, m)ixti̱cu Eliaquim ixuanicán Melea, ixti̱cu Melea ixuanicán Mainán, ixti̱cu Mainán ixuanicán Matata, ixti̱cu Matata ixuanicán Natán, Yl+ixti̱cu Matat ixuanicán Leví, ixti̱cu Leví ixuanicán Simeón, ixti̱cu Simeón ixuanicán Judá, ixti̱cu Judá ixuanicán José, ixti̱cu José ixuanicán Jonán, ixti̱cu Jonán ixuanicán Eliaquim, kixti̱cu Er ixuanicán Josué, ixti̱cu Josué ixuanicán Eliezer, ixti̱cu Eliezer ixuanicán Jorim, ixti̱cu Jorim ixuanicán Matat, -jSIxti̱cu Neri ixuanicán Melqui, ixti̱cu Melqui ixuanicán Adi, ixti̱cu Adi ixuanicán Cosam, ixti̱cu Cosam ixuanicán Elmodam, ixti̱cu Elmodam ixuanicán Er, :imIxti̱cu Judá ixuanicán Joana, ixti̱cu Joana ixuanicán Resa, ixti̱cu Resa ixuanicán Zorobabel, ixti̱cu Zorobabel ixuanicán Salatiel, ixti̱cu Salatiel ixuanicán Neri, 5hcixti̱cu Nagai ixuanicán Maat, ixti̱cu Maat ixuanicán Matatías, ixti̱cu Matatías ixuanicán Semei, ixti̱cu Semei ixuanicán José, ixti̱cu José ixuanicán Judá. 5gcixti̱cu José ixuanicán Matatías, ixti̱cu Matatías ixuanicán Amós, ixti̱cu Amós ixuanicán Nahum, ixti̱cu Nahum ixuanicán Esli, ixti̱cu Esli ixuanicán Nagai, .fUixti̱cu Elí ixuanicán Matat, ixti̱cu Matat ixuanicán Leví, ixti̱cu Leví ixuanicán Melqui, ixti̱cu Melqui ixuanicán Jana, ixti̱cu Jana ixuanicán José, FeJesús ixkalhí puxumacá̱u ca̱ta acxni ma̱tzúqui̱lh ixtascújut ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos. Como ixpuhuancán ixti̱cú ixuanit José, xlá ixca̱kalhí xalakmaká̱n ixli̱talakapasni tí ixca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t y chuné ixca̱huanicán jaé lacchixcuhuí̱n: Ixti̱cu José ixuanicán Elí, ;dotási̱lh la̱ tá̱ctalh Espíritu Santo la̱ tantum paloma, ¡akchipako̱lh ixtalacapa̱stacni Jesús! Entonces takaxmáti̱lh jaé tachihuí̱n nac akpú̱n: ―Huix Quinkahuasa ni̱ma̱ clakalhamán y snu̱n cli̱pa̱xahuá la̱ ckalhi̱yá̱n. Xalakmaká̱n ixli̱talakapasni Jesús (Mt. 1.1‑17) jcMLa̱ta ya̱ tú ixpa̱xtoka Juan xlá ixca̱kmunupu̱lá cristianos, y maktum Jesús na̱ lákalh xlacata na̱kmunucán. La̱ ta̱kmunuko̱lh Jesús tzúculh kalhtahuakaní Dios y acxni tuncán talácqui̱lh akapú̱n; 8bipero ma̱s li̱ma̱huácalh ixtala̱kalhí̱n porque la̱ta sí̱tzi̱lh tamácnu̱lh Juan nac pu̱la̱chi̱n. Juan Bautista akmunú Jesús (Mt. 3.13‑17; Mr. 1.9‑11) QaMaktum la̱ta tzamacán li̱chihuínalh rey Herodes li̱huánilh xlacata ixta̱lama Herodías, amá pusca̱t ixya̱stá ixuani̱t ixta̱cha̱t Felipe. Herodes lhu̱hua tú ni̱ tla̱n ixtlahuani̱t, O`Juan chuná jaé ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos y na̱ ixca̱huán tunu takalhchihuí̱n xlacata natama̱kachakxí la̱ Dios ixca̱ma̱lacnu̱nima ama ca̱lakalhamán naca̱lakma̱xtú. &_EXlá lacpuhuani̱ttá la̱ ama ca̱ma̱pitzí cristianos, y naca̱tlahuá la̱ tí lacsaca ixtachaná̱n, ama ma̱xtú hua̱k palhma ni̱ma̱ ta̱lani̱t lactla̱n ixtachaná̱n y ama ma̱pú nac lhcúya̱t ni̱ma̱ ni̱cxni mixa, y xascarancua ixtachaná̱n ama ma̱quí nac ixchic. n^UJuan acxcátzi̱lh tú ixtalacpuhuán y ca̱huánilh: ―Aquit cca̱liakmunuyá̱n chúchut, pero amajá chin cha̱tum tí snu̱n kalhí li̱tlihueke y aquit ni̱ para cma̱ta̱xtuca ixtasa̱cua nacuán tí nakatxcuta nama̱xtuní ixtanu̱nu. Xlá ama ca̱liakmunuyá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo y ama ca̱li̱cxila mintapuhua̱ncán nac lhcúya̱t. *]MHua̱k cristianos ixtakalhi̱ma̱na namín Cristo ca̱quilhtamacú tí naca̱lakma̱xtú, y makapitzi ixtapuhuán para Juan Cristo ixuani̱t, o ni̱ huá. F\―¿Y aquín, tucu quili̱tlahuatcán? ―na̱ ixtakalasquiní makapitzi soldados. ―Ni̱tí camaklhtí̱tit xafuerza ixtumi̱n. Ni̱ caliakskahuinántit tí ni̱tú tlahuani̱t xlacata nama̱lacapu̱cán. Camaklhti̱nántit mintaskaucán y ni̱ calacputzátit la̱ nakalha̱naná̱tit ―ixca̱kalhtí Juan. [ Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Ni̱ caca̱ma̱lakaxoké̱tit cristianos li̱huacá la̱ ca̱li̱ma̱paksi̱cani̱tántit. Z Makapitzi ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumi̱n tí ixca̱li̱maca̱ncán lacsnú̱n talani̱t na̱ talákmilh Juan xlacata naca̱kmunú y takalasquínilh: ―Maestro, aquín, ¿tucu quili̱tlahuatcán xlacata natasí clakxta̱pali̱ni̱táu quilatama̱tcán? DY Juan ixca̱kalhtí: ―Tí kalhí aktuy ixlhákat, cama̱squíhui̱lh aktum tí ni̱tú kalhí, amá tí kalhta̱xtuní ixtahuá cata̱huá̱yalh tí ni̱ kalhí tú nali̱huayán. X Acxni ixtakaxmata jaé tachihuí̱n xlacán ixtakalasquiní: ―¿Tucu quili̱tlahuatcán xlacata nactaxtuniyá̱u? 5Wc Dios ca̱cxilhni̱t lhu̱hua cristianos la̱ quihui ni̱ma̱ yaj tú tali̱macuán; ixhacha ma̱kapu̱ya̱huani̱ttá ama ca̱ma̱xoko̱ní. Namá cristianos tí ca̱li̱macá̱n quihui ni̱ma̱ yaj tama̱stá tla̱n ixtahuácat nac ixlatama̱tcán ama ca̱tancá, y ama ca̱ma̱pú nac lhcúya̱t. 8ViMa̱s ca̱macuaniyá̱n pu̱la̱ calakxta̱palí̱tit milatama̱tcán y cama̱sí̱tit xli̱ca̱na lapa̱nántit la̱ lactla̱n cristianos. ¿A poco puhuaná̱tit huixín ni̱tú ama ca̱pa̱xtoká̱n porque li̱tanu̱yá̱tit ixli̱talakapasni Abraham? Namá ni̱tú li̱macuán porque aquit tancs cca̱huaniyá̱n, Dios para ixlacásquilh tla̱n ca̱lakxta̱palí catu̱ya̱hua chíhuix y ixli̱talakapasni Abraham ca̱tlahuá. ULhu̱hua cristianos tzúculh talakán Juan xlacata naca̱kmunú. Xlá chuné ixca̱ta̱chihui̱nán: ―¡Huixín la̱ xcananí̱n lu̱hua! ¿Ticu ca̱huanín para ta̱kmunuyá̱tit pa̱t taxtuniyá̱tit ta̱kxtakajni ni̱ma̱ talacatzuhui̱ma? T-Y hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú ama ta̱cxila amá chixcú tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios naxoko̱nán ixtala̱kalhi̱ncán ixcamán.” KSNamá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios tali̱tanú la̱ ca̱kalhpu̱lhma̱n, pero ama̱ca li̱ma̱tzamacán lactlá̱n tapuhuá̱n.Namá tí talactlancán tali̱tanú la̱ sipi y talhpá̱n, pero ama̱ca ca̱li̱ma̱ca̱xtumi̱cán lactlá̱n talacapastacni.Namá tí ni̱ tancs talama̱na tali̱tanú la̱ laklhkahuili tijia, pero ama̱ca ca̱ma̱tancsacán;
na̱ tali̱tanú la̱ ca̱tliliqui tijia, pero ama̱ca ca̱ca̱tacscán. SRChuná jaé kantáxtulh tú istzokni̱t nac Escrituras profeta Isaías ixlacata Juan:Nac desierto takaxmatí la̱ aktasá acxni ma̱kalhchihui̱ni̱nán cha̱tum chixcú:“Catacá̱xtit, tancs calatapá̱tit, ti̱tum catrapí̱tit ixtijia milatama̱tcán,
pues mima ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n Mimpu̱chinacán. mQSXlá tzúculh lakatza̱lá ixquilhpa̱n kalhtu̱choko Jordán, ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos catalakxta̱páli̱lh ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán y naca̱kmunucán xlacata Dios naca̱ma̱tzanke̱naní ixtala̱kalhi̱ncán. 0PYNac Jerusalén xanapuxcun curas ixca̱huanicán Anás y Caifás. Na̱ huá jaé quilhtamacú acxni Juan ixkahuasa Zacarías ixlama nac desierto ana ní ni̱tí ixtalama̱na, Dios ma̱cxcatzí̱ni̱lh cali̱chihuí̱nalh la̱ ma̱lacatzuqui̱putún ixtapáksi̱t nac ixlatama̱tcán cristianos. HM 3pero María ixli̱puhuán ixnacú la̱ta tú ixqui̱taxtú nac ixlatáma̱t ixkahuasa. Jesús ca̱ta̱taspitpá ixnati̱cún nac Nazaret y hua̱k ixca̱kaxmatní tú ixtahuaní catláhualh. ?Ly2Xlacán ni̱ tama̱kachákxi̱lh ixtachihuí̱n, ZK-1Jesús ca̱kálhti̱lh: ―¿Hua̱nchi quila̱lacaputzáu a̱lacatunu? ¿Ni para tziná lacpuhuántit xlacata xactanu̱ma nac pu̱siculan ana ní quili̱tláhuat tú quili̱ma̱paksi̱ni̱t Quinti̱cú? J)0Ixnati̱cún acxni tá̱cxilhli tí ixca̱ta̱chihui̱nama ixkahuasacán a̱huata acs tatá̱yalh. María ixna̱na huánilh: ―Ti̱cu, ¿hua̱nchi chú quila̱tlahuani̱táu? Aquit y minti̱cú cca̱lacaputzani̱tán y xacca̱li̱puhuamá̱n para tú ixpa̱xtokni̱ta. I//Xlacán ixtaca̱cní ixli̱skalala porque tancs ixkalhti̱nán. ¡Ixma̱ccha̱ní laclanca talacapa̱stacni ma̱squi actzu kahuasacú ixuani̱t! xHi.Aktutu chichiní talacapútzalh y acxnicú taqui̱táka̱sli nac pu̱siculan. Jesús ixuí nac ixita̱tcán amá lakskalala lacchixcuhuí̱n tí ixtama̱sí ixtapáksit Moisés ixca̱kaxmatma y ixca̱kalasquiní tú ixcatzi̱putún. G-ni̱ cha̱tum tí kalhtási̱lh. Huá xlacata tali̱táspitli nac Jerusalén xlacata natalacaputzá aná porque ixtaliakatuyún. NF,Pues como hua̱k cristianos pu̱tum ixtataspita ixca̱chiqui̱ncán xlacán ixtapuhuán Jesús ixca̱ta̱mín ixamigos. Pero smalankán acxni tali̱kalasquínilh ixta̱pakánat ixli̱talakapasni, 8Ei+Amá tacuhui̱ní kantaxtuko̱lh, José y María pu̱tum tatáspitli ixca̱chiqui̱ncán Nazaret y ni̱ para caso tatláhualh xlacata Jesús ixtamakxtakni̱t nac Jerusalén. yDk*Acxni Jesús ma̱spútulh akcu̱tuy ca̱ta na̱ li̱nca nac xatacuhui̱ní pa̱xcua la̱ ixli̱smani̱cani̱t. C7)José y María ixtali̱smani̱ni̱t ca̱ta cá̱ta ixtá̱n talakachixcuhui̱nán xatacuhui̱ní pa̱xcua nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén. TB!(Y juú tzúculh li̱pa̱xáu staca Jesús ixtiyama ma̱s li̱camama, y ixli̱skalala na̱ ixli̱tahuacá, y Dios siempre ixacxilhlacachín ixlatáma̱t. Jesús tamakxtaka nac pu̱siculan xla Jerusalén ^A5'José y María talakachixcuhui̱nanko̱lh nac pu̱siculan xla Jerusalén la ixli̱ma̱paksi̱nán Moisés, a̱stá̱n tatáspitli nac ixca̱chiqui̱ncán Nazaret, jaé ca̱chiquí̱n ixli̱tapaksí Galilea. W@'&Acxni tuncán chilh Ana y pa̱xcatcatzí̱nilh Dios tú ixtlahuani̱t y tzúculh ca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesús amá cristianos tí ixtakalhi̱ma̱na nac Jerusalén naca̱lakma̱xtú Cristo acxni namín. X?)%Ixkalhi̱yá ochenta y cuatro años la̱ta viuda ixtamakxtakni̱t. Yaj ixtaxtú nac pu̱siculan, ca̱cuhuiní y ca̱tzisní ixli̱scuja Dios tza̱pu ixkatxtaknán y ni̱ ixli̱makxtaka kalhtahuakaní Dios. >#$Nac pu̱siculan na̱ chilh cha̱tum pusca̱t tí tla̱n ixacxcatzí ixtalacpuhuá̱n Dios ixuanicán Ana, ixti̱cú ixuanicán Fanuel, y jaé chixcú tica̱ma̱lacatzúqui̱lh cha̱tum ko̱rutzi̱n ixuanicán Aser maká̱n quilhtamacú. Ana tamakáxtokli acxni snu̱ncu tzuma̱t ixuani̱t y ta̱latáma̱lh ixta̱kolú huata aktujún ca̱ta porque ni̱lh y chí snu̱n cha̱ttá ixuani̱t. R=#Ni̱ caj maktum nac minacú huix pa̱t maklhcatzi̱ya la̱ cali̱makni̱ca espada porque lhu̱hua ni̱ ama ta̱cxilhputún acxni naca̱li̱ya̱huá cristianos tú tze̱k talacpuhuán nac ixnacujcán. m<S"A̱stá̱n Simeón ca̱sicuna̱tláhualh y chuné ta̱chihuí̱nalh ixna̱na amá skata: ―María, huix snu̱n pa̱t li̱puhuana porque jaé skata li̱lhca̱cani̱t nac Israel lhu̱hua ama taliakchakxa y talhtuja, pero na̱ lhu̱hua ama tali̱pa̱xahuá tata̱tla̱huán. Ni̱ caj maktum xlá ama ma̱lakapasni̱nán Dios, pero lhu̱hua ama talakmakán. ;!!José y María huata acs tatá̱yalh ni̱ tama̱kachákxi̱lh hua̱nchi Simeón mákat ixli̱lacacha̱ni̱t ixlatáma̱t amá skata. m:S Xlá la̱ ixtaxkáke̱t chichiní ama huan tí ama ca̱ma̱lacahua̱ní hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú tí ni̱ talakapasá̱n.¡Ama ma̱lakapasni̱nán lanca mintacuhui̱ní ixli̱ti̱lanca pu̱latama̱n Israel! G9Huix li̱lhca̱ni̱ta naca̱cpuxcún hua̱k cristianos. 8wChí cli̱lakapasni̱t quilakastapu amá tí ma̱lakacha̱ni̱ta ca̱quilhtamacú naca̱lakma̱xtú cristianos. 7Quimpu̱chinacán Dios, tla̱ná quili̱makxtaka cacni̱lh li̱pa̱xáu porque ma̱kantaxti tú quima̱lacnu̱ni cama acxila. v6eSimeón chixli amá skata, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios tú ixtlahuani̱t y chuné tzúculh chihui̱nán: l5QPi̱huá Espíritu Santo ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Simeón caalh nac pu̱siculan amá chichiní y acxni cá̱cxilhli la̱ José y María ixtali̱mín Jesús xlacata natalakachixcuhuí Dios ixlacata Jesús la̱ huan ixley Moisés, 54cy huá ixma̱cxcatzi̱ni̱ni̱t xlacata ni̱ ixama ní hasta xní nali̱lakapasa ixlakastapu Cristo tí ixama ma̱lakachá Dios naca̱lakma̱xtú cristianos xalac Israel. 3)Amá quilhtamacú ixlama nac Jerusalén cha̱tum chixcú ixuanicán Simeón. Xlá tancs ixlama ixli̱pa̱huán Dios ixli̱hua̱k ixnacú ixkalhi̱ma Dios nama̱kantaxtí la̱ ixma̱lacnu̱ni̱t ama calakma̱xtú tí xalac Israel. Espíritu Santo ixlama nac ixnacú #2?Xlacán talakachixcuhuí̱nalh la̱ ixli̱ma̱paksi̱nán Dios nalakachixcuhui̱cán, tla̱n ixmakni̱cán tantuy tantzásna̱t o tantuy lactzu pichón. -1SPorque nac ixtapáksi̱t Moisés tatzokni̱t: “Xla̱huán actzu̱ kahuasa ni̱ma̱ nama̱lakahuaní cha̱tum pusca̱t, cama̱tunujca xlacata namacuaní Dios.” 05Ixley Moisés ixli̱ma̱paksi̱nán, acxni nalakahuán cha̱tum skata cali̱nica Dios aktum li̱lakachixcuhui̱n xlacata nali̱pa̱xcatcatzi̱nicán ixtalakalhamá̱n. María y José táli̱lh Jesús nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén y tama̱lácnu̱lh ama li̱scuja Dios. /{Ixli̱tu̱má ixnati̱cún tama̱kantáxti̱lh la̱ ixtali̱smani̱ni̱t judíos tatlahuá xalakkahuasán skatá̱n y huili̱nica ixtacuhui̱ní Jesús la̱ ixuani̱t amá ángel tí lakpaxiá̱lhnalh María acxni ya̱ ixta̱ta̱yá itskata. {.oAmá lacchixcuhuí̱n tatáspitli ní ixtahuila̱na ixborregoscán ixtalakachixcuhui̱ti̱lhá Dios ixtapa̱xcatcatzi̱ní la̱ ixma̱kantaxti̱ni̱t tú ca̱huánilh amá ángel ama ta̱cxila. Huili̱nicán Jesús ixtacuhui̱ní amá skata -yMaría ixli̱puhuán ixnacú la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t, pero ni̱tí ixuaní huata xlá ixcatzí ixtalacapastacni. ,!Y hua̱k tí takáxmatli ixtachihui̱ncán ni̱ tama̱kachákxi̱lh hua̱nchi chú ixtachihui̱nani̱t amá ixmaktakalhnaní̱n borregos. j+MA̱stá̱n tzúculh talacspi̱ta la̱ cha̱tum ángel ixca̱li̱ta̱chihui̱nani̱t amá skata. 2*]Xlacán lacapala ta̱lh nac Belén y xli̱ca̱na tatáka̱sli María y José, na̱ tá̱cxilhli amá skata trami̱cani̱t nac ixpu̱hua̱ycán quitzistancaní̱n. )Ixli̱puntzú hua̱k ángeles ta̱mparako̱lh nac akapú̱n y amá ixmaktakalhnani̱n borregos tara̱huánilh: ―Chí tuncán ca̱huí acxilá̱u tú qui̱taxtuni̱t nac Belén a ver para xli̱ca̱na tú quinca̱ma̱cxcatzi̱ní̱n Quimpu̱chinacán. ?(w―Clakachixcuhui̱yá̱u ixli̱lanca Dios nac akapú̱n y nac ca̱quilhtamacú cca̱li̱pa̱xahuayá̱u cristianos tí ca̱lacsacni̱t li̱pa̱xáu ca̱litlá̱n natalatamá. '+ Acxni tuncán tali̱lacahua̱nampá pu̱lhu̱hua ángeles xalac akapú̱n y tzúculh tatlí alabanzas ixtalakachixcuhuí Dios, ixtahuán: $&A Capítit acxilá̱tit. Camá̱n ca̱huaniyá̱n la̱ nalakapasá̱tit, li̱tanksuitcani̱t tánchut y trami̱cani̱t ixpu̱hua̱ycán quitzistancaní̱n. !%; Nac Belén ixca̱chiquí̱n rey David lakahuani̱t jaé ca̱tzisní tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n, huá Mimpu̱chinacán Cristo tí kalhi̱pa̱nántit. :$m Pero amá ángel ca̱huánilh: ―Ni̱ cajicuántit, aquit cmini̱t cca̱huaniyá̱n laclá̱n tachihuí̱n ni̱ma̱ snu̱n ama li̱pa̱xahuá minacujcán y hua̱k cristianos. u#c Y ni̱ para tacátzi̱lh la̱ ca̱lakata̱yachi cha̱tum ángel tí ma̱lakácha̱lh Dios. Xlacán stalanca tali̱lacahuá̱nalh ixli̱tlihueke Dios porque taranc tatu̱tako̱lh ca̱tzisní y tzúculh tatatlaná la̱ta tajicuanko̱lh. "3Lacatzú nac Belén makapitzi lacchixcuhuí̱n ixtatamakxtaka cquilhapá̱n ca̱chiquí̱n xlacata natamaktakalha ixborregoscán ca̱tzisní. !1Como ni̱ tatáka̱sli ní natatamakxtaka ta̱lh lacatum ní ixca̱ma̱nu̱cán quitzistancaní̱n y aná lakáhualh xla̱huán itskata María. A̱stá̱n li̱tánksuitli tánchut y trámi̱lh ana ní ixtahua̱yán quitzistancaní̱n. Pastores talakpaxia̱lhnán amá skata r ]Apenas ixtacha̱nit nac Belén acxni María acchá̱nilh ixquilhtamacú nata̱tatlá lakahuán itskata.  José tá̱alh María amá tzuma̱t ni̱ma̱ ixama ta̱tamakaxtoka, pero xlá ixaccha̱nimajá ixchichiní nalakahuán itskata. #Como José ixli̱talakapasni ixuani̱t rey David, táxtulh ixca̱chiquí̱n Nazaret ní ixlama ixli̱tapaksí Galilea, y alh nac aktum actzu ca̱chiquí̱n huanicán Belén ixli̱tapaksí Judea pues juú ixlakahuani̱t rey David tí ixca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t. iKy cha̱tunu ixlianatcán ixca̱chiqui̱ncán ní ixtalakahuani̱t xlacata aná naca̱tzokcán. {oNac pu̱latama̱n Siria ixma̱paksi̱nán Cirenio y huá xla̱huán tí ma̱tzúqui̱lh ca̱tzokcán cristianos; i MAmá quilhtamacú lanca ma̱paksi̱na César Augusto li̱ma̱paksí̱nalh caca̱tzokca hua̱k cristianos tí ixtalama̱na nac pu̱latama̱n ana ní ixma̱paksi̱nán xlacata nacatzi̱cán nicu cha̱li̱t natalakaxoko̱nán. 1 ]PAmá actzú kahuasa Juan li̱pa̱xáu tzúculh staca; ixnacú na̱ chuná ma̱s ixma̱kachakxí la̱ nakalhí li̱camama li̱pa̱huán Dios. A̱stá̱n alh latamá ana ní ni̱tí ixtalama̱na, y acxni lákcha̱lh ixquilhtamacú tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos xalac Israel. Oxlacata natalacahua̱nán tí ca̱paklhtu̱tá talapu̱lá y la̱ ca̱li̱ní̱n catalatáma̱lh porque ni̱tú tama̱kachakxí.Xlá ama makskoyulí̱n ixtatlá̱u quilatama̱tcán xlacata ca̱li̱tlá̱n nalatama̱yá̱u. Chuná jaé chihuí̱nalh Zacarías. F NQuimpu̱chinacán Dios xalac akapún quinca̱pa̱xqui̱yá̱n y quinca̱ma̱lacnu̱niyá̱n ama macachín cha̱tum chixcú
tí ta̱talacastuca ixtaxkáke̱t aktum la̱n chichiní, ! =MHuix pa̱t ca̱huaniya ixcamán tí ca̱lacsacni̱t la̱ naca̱ma̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhi̱ncán xlacata natalakma̱xtú ixli̱stacnicán. ~ wLHuix quinkahuasa Juan, acxni nastaca pa̱t li̱tanu̱ya ixprofeta lanca Quinti̱cucán Dios tí ama pu̱laní Quimpu̱chinacán tí ama min;
huix pa̱t ca̱ma̱lakapasni̱ya cristianos xalac Israel amá chixcú tí ama ca̱lakma̱xtú. v gKtancs nalatama̱yáu ixlacatí̱n y tla̱n namacuaniyá̱u cha̱li cha̱lí huata Quimpuchinacán Dios.  -Jxlacata ni̱tú naquinca̱tlahuaniyá̱n tí quinca̱sitzi̱niyá̱n,
y tla̱n li̱pa̱xáu namacuaniyá̱u ixli̱hua̱k quinacujcán, p [IDios tancs ma̱lacnú̱nilh quinticucán Abraham ixama ma̱lakachá tí naquinca̱maktakalhá̱n, 9 mHDios na̱ ma̱lácnu̱lh ixama ca̱lakalhamán xalakmaká̱n quili̱talakapasnicán y ni̱ ixama aktzonksuá nama̱kantaxtí tú ca̱ma̱lacnú̱nilh ixama ca̱ma̱xquí. q ]Gxlacata ixama ma̱lakachá cha̱tum tí ixama quinca̱lakma̱xtuyá̱n ixmacancán amá cristianos
tí quinca̱si̱tzi̱niyá̱n y ama quinca̱ma̱ke̱nu̱yá̱n ixmacancán tí ni̱ quinca̱cxilhputuná̱n aquín judíos.  yFPues la̱ta maka̱sa quilhtamacú chú ca̱ma̱lacnú̱nilh profetas tí ixca̱lacsacni̱t naquinca̱huaniyá̱n . WEQuinca̱ma̱lakacha̱nín cha̱tum tlihueke chixcú tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n,
y jaé chixcú ixli̱talakapasni rey David ama huan tí macuanini̱t. c ADSiempre cata̱yánilh Quimpu̱chinacán Dios tí ca̱maktakalha ixcamán xalac Israel,
porque quinca̱lakmini̱tán aquín tí quinca̱lacsacni̱tán y quinca̱cxilhlacachini̱tán naquinca̱lakma̱xtuyá̱n.   CEspíritu Santo akchipánilh ixtalacapa̱stacni Zacarías ixti̱cú amá skata y chuné tzúculh chihui̱nán: l  SBTí ixtakaxmata istzucú ta̱katuyún, ixtara̱kalasquiní: ―¿Cha̱ tucu yá chixcú ama huan namá skata? Pues xli̱ca̱na ixmacán Dios ixtasí la̱ ixmaktakalha amá skata. Zacarías li̱lakachixuhuí Dios ixtachihuí̱n   9AHua̱k cristianos tí lacatzú ixtalama̱na ni̱ ixtama̱kachakxí tú ixqui̱taxtuma y hua̱k tí ixtalama̱na nac pu̱latama̱n ni̱ma̱ ixuí ca̱lacsipijni nac Judea tzúculh tali̱chihui̱nán la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t acxni lacáchilh amá skata ca̱quilhtamacú. z  o@Na̱ acxni tuncán Zacarías cá̱xlalh istzi̱máka̱t. ¡Tla̱n chihui̱nampá y tzúculh lakachixcuhuí Dios! M  ?Xlá squilh aktum lhtacala y chuné tzokli: “Cali̱tapa̱cúhui̱lh Juan.” Amá cristianos tí ixtalaya̱na lacatzú ni̱ tama̱kachákxi̱lh hua̱na ixlacasquín cali̱tapa̱cúhui̱lh Juan.  >Y tzúculh tamacahuaní Zacarías caca̱huánílh tucu yá tacuhui̱ní ixlacasquín cali̱tapa̱cúhui̱lh ixkahuasa.  =―¿Hua̱nchi chú natapa̱cuhuí? Ni̱ cha̱tum mili̱talakapasni tí chuná huanicán ―takalhtí̱nalh makapitzi. J Ni̱ ixli̱maka̱s Elisabet acchá̱nilh ixquilhtamacú nata̱tatlá y lakáhualh itskata cha̱tum actzú kahuasa. x k8María ta̱latámalh Elisabet ma̱x aktutu papá a̱stá̱n tástitli nac ixchic. Lakahuán Juan Bautista 9 m7la̱ tica̱ma̱lacnú̱nilh Dios Abraham y xalakmaká̱n quili̱takapasnicán xlacata ixama ca̱lakalhamán y ca̱makta̱yá ixcamán xalac Israel cani̱cxnihuá quilhtamacú. " ?6Ca̱maktá̱yalh ixcamán xalac Israel tí ca̱lacsacni̱t,
ni̱ ca̱ktzónksualh ca̱cxilhlacachá̱n tí tama̱kantaxtí ixli̱ma̱paksí̱n, / Y5Tí ixtatzincsa ixli̱stacnicán ca̱má̱xqui̱lh tú ixtamaclacasquín,
y ricos ni̱ ca̱li̱mákxtakli catali̱pa̱xáhualh tú takalhí nac ixmacancán. <~ s4Ca̱lactláhualh ixli̱ma̱paksi̱ncán tí ixtali̱tanú lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n,
y tí ni̱ lactali̱pa̱u cristianos ca̱má̱xqui̱lh ixpu̱tahui̱lhcán. } 33Ixlitlihueke li̱tlahuani̱t laclanca ixtascújut ca̱quilhtamacú ca̱makatlájalh ca̱ma̱ktzúhui̱lh tí ixtalactlancán nac ixnacujcán. | }2Xlá ca̱lakalhamán cristianos cani̱cxnihuá tí ti̱tum talatamá takaxmata ixtachihuí̱n nac ixlatama̱tcán. {{ q1Lanca tlihueke Dios tlahuani̱t quilacata lhu̱hua ixtascújut,
huá cli̱lakachixcuhuí ixtacuhui̱ní. 'z I0Dios quilacachínilh aquit ma̱squi ni̱ tali̱pa̱u tzuma̱t,
y la̱ta chí hua̱k cristianos ama quintali̱pa̱xahuá cani̱cxnihuá quilhtamacú. Hy  /y quinacú li̱pa̱xahuá Dios porque quilakma̱xtuni̱t. rx _.A̱stá̱n María na̱ tzúculh chihui̱nán:Quili̱stacni lakachixcuhuí Quimpu̱chiná, w {-Dios xli̱ca̱na ama ma̱kantaxtí tú ma̱lacnu̱nín. ¡Capa̱xáhualh minacú porque huix ca̱najla ixtachihuí̱n! {v q,Porque huata quihuani kalhé̱n, quinkahuasa ni̱ma̱ cta̱yajá na̱ pa̱xáhualh y tapítilh nac quimpu̱lacni. u +¡Snu̱n pa̱xahuá quinacú porque mini̱t quilakpaxia̱lhnán ixna̱na tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n ca̱quilhtamacú! Lt *y chuné li̱pa̱xáu ma̱ktási̱lh María: ―Ixli̱hua̱k lacchaján huix ma̱s acxilhlacachini̱tán lakalhamani̱tán Dios, y na̱ chuná acxilhlacachini̱t namá skata ni̱ma̱ tá̱ya̱t. 6s g)Y acxni káxmatli la̱ huánilh kalhé̱n María, Elisabet tuncán maklhcátzi̱lh la̱ itskata tapítilh nac ixpu̱lacni; y Espíritu Santo akchipánilh ixtalacapa̱stacni Yr -(Cha̱lh nac ixákxtaka Zacarías y acxni tánu̱lh huánilh kalhé̱n Elisabet. .q W'Ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú María lacapala taxtutá̱qui̱lh ixchic y alh nac aktum ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ixuí ca̱lacsipijni amá pu̱latama̱n Judea. p 5&María huanipá: ―Aquit siempre nackaxmata tú li̱ma̱paksi̱nán Dios, catláhualh quilacata tú lacasquín y caqui̱táxtulh tú quihuanini̱ta cama pa̱xtoka. La̱ ta̱chihui̱nanko̱lh María amá ángel ampá ní ixmini̱tanchá. María lakpaxia̱lhnán Elisabet :o q%Porque Dios hua̱k tla̱n tlahuá tú lacasquín. bn ?$Mili̱talakapasni Elisabet, amá tí ixli̱kalhkama̱nancán ni̱ lá makastacnán, ma̱squi cha̱ttá na̱ ama ma̱lakahuaní cha̱tum skata y chí kalhi̱yá akcha̱xán papá la̱ta titzúculh ta̱ta̱yá itskata. Xlá kálhti̱lh: ―Ni̱tú cali̱púhuanti, Espíritu Santo ama ma̱xquí mimacni tú makatzanka̱ya y pa̱t maklhcatzi̱ya ixli̱tlihueke Dios nac mimacni la̱ acxni puclhni ta̱ta̱yá se̱n. Huá xlacata namá skata Dios ama ma̱tunuja namacuaní y ama̱ca li̱ma̱pa̱cuhui̱cán Ixkahuasa Dios. l "María kalasquínilh amá ángel: ―¿Niculá ama qui̱taxtú jaé tú quihuaniya pues aquit ni̱ cta̱latama̱ni̱t chixcú? zk o!Jesús rey ama huan jaé pu̱latama̱n Israel cani̱cxnihuá, ixtapáksi̱t ni̱cxni ama lakó ca̱quilhtamacú. qj ] Xlá snu̱n tali̱pa̱u ama huan y ama̱ca li̱maca̱ncán Ixkahuasa Dios tí ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱tlihueke y ama maklhti̱nán ixpu̱táhui̱lh ní nama̱paksi̱nán la̱ tima̱lacnú̱nilh Dios ixli̱talakapasni rey David. pi [Yaj maka̱s pa̱t ta̱ta̱yaya cha̱tum skata y acxni nalakahuán nahuili̱niya ixtacuhui̱ní Jesús. h #Pero xlá tuncán huanipá: ―María, ni cajícuanti. Dios acxilhlacachini̱tán lakalhamani̱tán nama̱kantaxti̱ya tú laclhca̱ni̱t. %g EAcxni María ácxilhli amá ángel snu̱n tzúculh liakatuyún tú ixuaniti̱t. Ni̱ ixma̱kachakxí hua̱nchi chú ixta̱chihui̱nani̱t amá ángel. rf _Amá ángel laktánu̱lh ní ixuí María y huánilh: ―¡Cli̱pa̱xahuayán tla̱n tzuma̱t la̱ lakalhamani̱tán Dios! Quimpu̱chinacán akskalhi̱mán. Ixli̱hua̱k lacchaján huix ma̱s acxilhlacachini̱tán nalakalhamaná̱n. )e Mxlacata nalakpaxia̱lhnán cha̱tum tzuma̱t huanicán María, xlá ixtasquín ixuí ama ta̱tamakaxtoka cha̱tum ixli̱talakapasni rey David ixuanicán José. d 'Ixliakcha̱xán papá a̱stá̱n Dios ma̱lakácha̱lh ángel Gabriel nac aktum ca̱chiquí̱n huanicán Nazaret ixli̱tapaksí Galilea Zc /Huata ixlacpuhuán: “Quimpu̱china Dios quiacxilhlacachini̱t quima̱lakachá̱nilh cha̱tum skata xlacata cristianos yaj naquintali̱kalhkama̱nán.” Cha̱tum ángel li̱chihui̱nán ama lakahuán Jesús b A̱stá̱n Elisabet ixta̱cha̱t Zacarías tzúculh maklhcatzí ixta̱ta̱yama skata y ni̱ táxtulh nac ixchic akquitzis papá. a Acxni sputli chichiní nalakachixcuhui̱nán Zacarías nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén táspitli nac ixca̱chiquí̱n ní ixlama. g` IPero acxni táxtulh Zacarías yaj lá ixchihui̱nán ixko̱ko̱ni̱t, huata ixca̱li̱macahuaní ixmacán tú ixca̱huaniputún y xlacán tama̱kachákxi̱lh xlacata Dios ma̱lakachiyá̱ni̱lh acxni lakachixcuhuí̱nalh. ?_ yAmá cristianos tí ixtakalhtahuakama̱na nac lacaquilhti̱n tzúculh ta̱katuyún pues ni̱ ixtama̱kachakxí hua̱nchi Zacarías snu̱n ixmakapalama nac pu̱lakachixcuhui̱n. ~S}q|zzyXxwvbutsrrjqpp>oonNmYlkjihgfee:dwcbb[aa_^^)]\AZZ7XWpVUCT>S]RQnPONMLYKaJJHGFEDCB:AW@?>>%=-<+::*9P8b7%6:5Q443I210s/.-,*))=("&& %b$##]"d! 2^R4l$ - M ] ,rZ%Amá kahuasa tuncán lacastacuánalh, curucs tahui y tzúculh chihui̱nán. A̱stá̱n Jesús macamá̱xqui̱lh ixna̱na amá kahuasa. {oJesús ca̱ma̱lacatzúhui̱lh tí ixtalí̱n caja y ¡tucs tláhualh! Amá lacchixcuhuí̱n tí ixtacucani̱t tatá̱yalh y Jesús ta̱chihuí̱nalh amá xani̱n kahuasa: ―Kahuasa, aquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n, ¡calacastacuánanti! X) Acxni ácxilhli Jesús li̱lakapútzalh amá viuda y huánilh: ―Yaj catasa. + Lihua ixtacha̱ma̱najá ca̱chiquí̱n acxni ácxilhli ixli̱ncán nac campúsa̱ntu cha̱tum ni̱n. Ixkahuasa ixuani̱t cha̱tum viuda y huata amá tancstum ixkahuasa ixkalhí tí ixni̱ni̱t. Lhu̱hua cristianos xala amá ca̱chiquí̱n ixtatakokeni̱t amá pusca̱t.  A̱stá̱n Jesús ca̱tá̱alh ixdiscípulos nac aktum ca̱chiquí̱n huanicán Naín y lhu̱hua cristianos ixtatakokeni̱t. D Amá lacchixcuhuí̱n tatáspitli nac ixchic amá capitán romano y tá̱cxilhli ixaksa̱nani̱ttá amá chixcú tí ixta̱tatlá. Jesús ma̱lacastacuaní ixkahuasa cha̱tum viuda ! La̱ kaxmatko̱lh amá tachihuí̱n Jesús cá̱cni̱lh amá capitán y acs ca̱lacá̱cxilhli hua̱k tí ixtatakokeni̱t y ca̱huánilh: ―La̱ta ixli̱ti̱lanca jaé pu̱latama̱n Israel ni̱ xactaka̱sni̱t tí quili̱pa̱huani̱t la̱ jaé chixcú romano. 6ePues huix catzi̱ya xlacata aquit na̱ quintama̱paksí ma̱s xalactali̱pa̱u, pero aquit na̱ cca̱kalhí soldados tí quintakaxmatní tú cca̱li̱ma̱paksí. Acxni cuaní cha̱tum: “Capit ní cama ma̱lakacha̱yá̱n”, xlá tuncán an. Acxni cuaní cha̱tum: “Caní juú”, xlá tuncán min, y la̱ta tú cli̱ma̱paksí quintasa̱cua xlá tuncán tlahuá. Huá cli̱huaniyá̱n aquit cli̱pa̱huán mintachihuí̱n. GHuá xlacata ni̱ ckálhi̱lh li̱camama aquit nacaná̱n lacaputzayá̱n. Para quimakta̱yaputuna huata cali̱ma̱paksí̱nanti ixli̱tlihueke mintachihuí̱n y quintasacua na̱ksa̱nán. b~=Jesús ma̱tla̱ni̱lh y ca̱tá̱alh. A̱laktzú ixca̱tzanka̱ní natachá̱n acxni támilh talakapa̱xtoka makapitzi ixamigos amá capitán tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t y tahuánilh: ―Maestro, yaj snu̱n calácscujti quilacata. Huix snu̱n tali̱pa̱u y ni̱ mini̱ní natanu̱ya nac quiákxtaka porque aquit li̱xcájnit quinkásat. t}aporque xlá snu̱n quinca̱lakma̱xtuni̱tán y xa̱huá huá ma̱tlahui̱nani̱t aktum quisinagogajcán. v|eXlacán tama̱lacatzúhui̱lh Jesús y chuné tzúculh taxcalaní: ―Namá capitán mini̱ní camakta̱ya, \{1Amá capitán acxni cátzi̱lh la̱ ixli̱chihui̱nancán ixtascújut Jesús ca̱ma̱lakácha̱lh makapitzi lakko̱lún judíos cata̱lh tahuaní Jesús catláhualh li̱tlá̱n camilh ma̱ksa̱ní ixtasa̱cua. zAná ixlama cha̱tum capitán romano, ixkalhí cha̱tum ixtasa̱cua ixni̱majá la̱ta ixta̱tatlá y snu̱n ixlakalhamán. jy OAcxni ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh amá cristianos tí ixtakaxmatma̱na Jesús ampá nac Capernaum. ax;1Pero amá tí quinkaxmata y ni̱ tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán cli̱macá̱n la̱ cha̱tum chixcú ni̱ma̱ tláhualh ixchic, pero caj pu̱tzú ma̱tí̱ju̱lh ixcha̱ya, y acxni stacli kalhtu̱choko lákcha̱lh chúchut ni̱ para tuhua ma̱ti̱cútulh amá chiqui, caj la̱ ni̱tú lactláhualh porque ni̱ tla̱n ixti̱jú xacha̱ya.w0Cha̱tum chixcú tláhualh ixchic, pu̱la ca̱huáxnalh pu̱lhmá̱n hasta táka̱sli chíhuix y aná ma̱tí̱ju̱lh ixcha̱ya. Acxni stacli kalhtu̱choko, lákcha̱lh chúchut pero ni̱tú tlahuánilh porque xacha̱ya tla̱n ixti̱jú nac chíhuix. vw/Amá tí quili̱pa̱huán y kaxmata y tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán cama ta̱ma̱lacastuca jaé takalhchihuí̱n: 0uY.’¿Tucu li̱macuán tza̱pu quila̱huaniyá̱u: “Huix Quimpu̱chinacán, huix Quimpu̱chinacán”, para ni̱ tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n? t9-Jaé quihui cca̱ta̱ma̱lacastuca cristianos, cha̱tum tla̱n chixcú siempre ca̱huán lactlá̱n tapuhuá̱n porque tla̱n catzí ixnacú, y cha̱tum ni̱ tla̱n chixcú ca̱huán ni̱ lactlá̱n talacpuhuá̱n porque snu̱n lani̱t ixnacú. Tú li̱chihui̱nán ixquilhni cha̱tum chixcú tla̱n li̱lakapascán ixtapuhuá̱n ixnacú. Tí li̱pa̱huán Jesús la̱ catláhualh ixchic (Mt. 7.24‑27) Ds,Porque katunu quihui ca̱li̱lakapascán ixtahuácat ni̱ma̱ ma̱stá. Ni̱cxni puxcán ixtahuácat skatan nac akatum lhtucú̱n, ni̱ para puxcán ixtahuácat uvas nac akatum xpáyat. br=+’Aquit cca̱huaniyá̱n cali̱lacpuhuántit ixtahuácat quihui: Ni̱ huí katum tla̱n quihui mi̱ma̱ ma̱stá ni̱ tla̱n ixtahuácat, ni̱ para huí ni̱ tla̱n quihui ni̱ma̱ ma̱stá tla̱n ixtahuácat. hqI*¿Nicu li̱kalhi̱ya li̱camama huaniya minta̱cristiano: “Cama lacama̱xtuyá̱n namá actzu̱ palhma ni̱ma̱ lacatanu̱má̱n”, y huix ni̱ maklhcatzi̱ya lacatanu̱má̱n ma̱s lanca actzu̱ quihui? ¡Akskahuina chixcú! ¡Pu̱la̱ cama̱xtu namá actzu̱ quihui ni̱ma̱ lacatanu̱má̱n y ni̱ ma̱lacahua̱ni̱yá̱n y a̱stá̱n tla̱n nalacama̱xtuya palhma minta̱cristiano! Katum quihui li̱lakapascán ixtahuácat mi̱ma̱ ma̱stá (Mt. 7.17‑20; 12.34‑35) bp=)’Chí na̱ cca̱huaniyá̱n, ¿nicu li̱cxila actzu palhma ni̱ma̱ lacatanu̱ma minta̱cristiano nac ixlakastapu, pero ni̱ maklhcatzi̱ya xlacata nac milakastapu lacatanu̱má̱n ma̱s lanca actzu̱ quihui? Fo(Na̱ chuná cha̱tum kahuasa tí kalhtahuakamajcú, ¿a poco tla̱n makatlajá ixma̱kalhtahuake̱ná? Pero para li̱ta̱yá ixtakalhtahuaka tla̱n ta̱talacastuca ixma̱kalhtahuake̱ná. qn['Jesús na̱ ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: ―¿Puhuaná̱tit huixín cha̱tum lakatzí̱n tla̱n makachipalí̱n tunú ixta̱lakatzí̱n? ¿Ni̱ puhuaná̱tit para tatla̱huán caj laktzú taán talhtuja ixcha̱tuycán? #m?&Huixín caca̱ma̱xqutit minta̱cristianoscán tú tamaclacasquín y Dios ni̱ ama aktzonksuá ca̱pu̱spitniyá̱n mintaxoko̱ncán; ama ca̱ma̱tzamaniyá̱n mimorralhcán, a̱ctzu̱cú ama huilí hasta ama takalhmakán xlacata naca̱kalhta̱xtuniyá̱n. La̱ta ixli̱lhu̱hua tú nama̱xqui̱yá̱tit minta̱cristianoscán acxni tú maclacasquín, Dios na̱ chuná ixli̱lhu̱hua ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n. l %’Huixín ni̱ huata caputzátit li̱chihui̱naná̱tit tú ni̱ tla̱n tatlahuá tunu cristiano xlacata Dios na̱ ni̱ naputzaniyá̱n huata tú ni̱ tla̱n tlahuani̱ta. Na̱ chuná ni̱ huata cama̱lacapú̱tit tú ni̱ tla̱n takalhí xa̱makapitzi xlacata Dios na̱ ni̱ huata naca̱li̱ma̱lapu̱yá̱n tú ni̱ tla̱n kalhi̱yá̱tit. Cama̱tzanke̱nanítit tú ni̱ tla̱n ca̱tlahuaniyá̱n minta̱cristianoscán xlacata Dios na̱ naca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n tú ni̱ tla̱n tlahuani̱tántit. Pk$Huixín caca̱lakalhamántit hua̱k cristianos na̱ chuná la̱ Mimpu̱chinacan Dios ca̱lakalhamán hua̱k ixcamán. Tí lakatí lhcuyuya̱huá ixta̱cristiano ma̱s ama xoko̱nán (Mt. 7.1‑5) Kj#Huixín tí quila̱li̱pa̱huaná̱u, caca̱lakalhamántit tí ca̱si̱tzi̱niyá̱n. Para cha̱tum huí tú maclacasquín, camakta̱yátit y cama̱sa̱cuaní̱tit para kalhi̱yá̱tit ma̱squi tancs catzi̱yá̱tit ni̱cxni ama ca̱xokoniyá̱n, y Dios tí ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱tlihueke ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n mintaxoko̱ncán, y nac ca̱quilhtamacú cati̱huá ama ca̱li̱ma̱nu̱yá̱n xli̱ca̱na huixín ixcamán Dios, pues xlá quilhpa̱xtum ca̱lakalhamán cristianos, la̱ tí ni̱cxni tapa̱xcatcatzi̱ní tú ca̱ma̱xquí, y la̱ tí lacsnú̱n talani̱t. ~iu"Chuná li̱tum para huata ca̱ma̱sa̱cuani̱ya tumi̱n tí nataxokoniyá̱n, ¿nicu nali̱lakapascana tlahuápa̱t tú tla̱n? Pues hasta namá lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n na̱ tama̱sa̱cuaní tumi̱n tí tancs tacatzí ama ca̱xokoní. ]h3!Para huix huata ca̱tlahuaniya li̱tlá̱n tí na̱ tatlahuaniyá̱n li̱tlá̱n, ¿nicu nali̱lakapascana tlahuápa̱t tú tla̱n? Pues tí lacsnú̱n talani̱t na̱ tamakta̱yá tí ca̱tlahuaní li̱tlá̱n. ugc ’Calacpuhuántit tú cama ca̱huaniyá̱n: Para huix huata ca̱pa̱xqui̱ya tí na̱ tapa̱xqui̱yá̱n, ¿nicu nali̱lakapascana tlahuápa̱t tú tla̱n? Pues tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios na̱ talakalhamán tí ca̱pa̱xquí. f{Huix caca̱tlahuani li̱tlá̱n xa̱makapitzi cristianos na̱ chuná la̱ ixlakati catatlahuanín li̱tlá̱n xlacán. Ie Para cha̱tum cristiano huí tú maclacasquín y maksquiná̱n para kalhi̱ya cama̱xqui; y para tí maklhti̱yá̱n tú ixmaclacasquina ni̱ catlahua fuerza camaklhti, ¡cata̱tamákxtakli! /dWPara cha̱tum cristiano lakakaxiyá̱n milacán cali̱mákxtakti na̱ calakakaxín nac milakatu, y para tí maklhti̱yá̱n minchamarra na̱ cama̱xqui milháka̱t. :cmCaca̱lakalhamántit amá tí ca̱sipaacxilá̱n y caca̱li̱kalhtahuakátit ixlacati̱n Dios xlacata ni̱tú natapa̱xtoka tú ni̱ tla̱n amá tí ca̱ma̱kxtakajni̱yá̱n. Zb-’Huixín tí quila̱takokeyá̱u, tla̱n cakaxpáttit tú camá̱n ca̱huaniyá̱n: Huixín caca̱lakalhamántit tí ca̱si̱tzi̱niyá̱n, caca̱tlahuanítit li̱tlá̱n tí ni̱ ca̱cxilhputuná̱n. a9Koxitaní̱n huixín tí ma̱tla̱ni̱yá̱tit caca̱li̱ma̱tla̱ni̱cántit laclá̱n tachihuí̱n porque xalakmaka̱n judíos na̱ chuná ixtama̱tla̱ní namá makapitzi akskahuinani̱n profetas. Tí li̱pa̱huán Jesús lakalhamán ixta̱cristianos (Mt. 5.38‑48; 7.12) `'Koxitaní̱n huixín tí ni̱tú ca̱tzanka̱niyá̱n chí ca̱quilhtamacú porque ama cha̱n quilhtamacú ama tzincsa mili̱stacnicán. Koxitaní̱n huixín tí li̱paxáu tziyaná̱tit porque ama cha̱n quilhtamacú pa̱t tasayá̱tit la̱ta li̱puhuán minacujcán. _’Pero snu̱n cca̱li̱lakaputzá namá ricos tí huata talacputzá la̱ natali̱pa̱xahuá ixtumi̱ncán ca̱quilhtamacú. (^I¡Capa̱xahuátit y ni̱ calakaputzátit namá chichiní! Porque ama cha̱n quilhtamacú pa̱t ca̱ma̱katzi̱nicaná̱tit mintaxoko̱ncán nac akapú̱n. Ni̱ cajicuántit, ca̱ksántit la̱ namá cristianos na̱ tama̱kxtakájni̱lh xalakmaká̱n profetas tí talatáma̱lh xapu̱lh. ]5’Capa̱xahuátit ni̱ ca̱katuyúntit huixín acxni caj quilacata aquit Xatalacsacni Chixcú cristianos xala ca̱quilhtamacú naca̱si̱tzi̱niyá̱n naca̱ktlakali̱pincaná̱tit naca̱li̱kalhkama̱naná̱n y naca̱lakmakancaná̱tit la̱ lacli̱xcájnit cristianos. 9\k’Capa̱xahuátit ni̱ ca̱katunúntit huixín tí xli̱hua̱k minacujcán lacputzayá̱tit la̱ tancs nalatapa̱yá̱tit la̱ tí talakatí tali̱kalhkasa aktum la̱n tahuá, porque Dios ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n tú nali̱kalhkasa mili̱stacnicán. ’Capa̱xahuátit ni̱ ca̱katuyúntit huixín tí ni̱ laccamama laktasayá̱tit tú tapa̱xtoka cristianos porque Dios ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama natziyaná̱tit. [1Jesús acs ca̱lacá̱cxilhli hua̱k ixdiscípulos tí ixtatakoké y ca̱huánilh: ―Capa̱xahuátit ni̱ ca̱katuyúntit huixín tí li̱ta̱yayá̱tit huí tú ca̱tzanka̱niyá̱n nac minacujcán pues la̱ jaé tí Dios lakatí ca̱maklhti̱nán nac ixtapáksi̱t. ZwNa̱ chuná ni̱ caj cha̱tum ixma̱lacatzuhuí xlacata namacxamá porque xlá ixkalhí li̱tlihueke nac ixmacni y amá ta̱tatlaní̱n tí tamacxámalh hua̱k ta̱ksá̱nalh. Jesús huan ni̱tí cali̱lakapútzalh ixlatáma̱t (Mt. 5.1‑12) uYcY na̱ ixca̱ma̱ksa̱ní tí ixca̱makatlajani̱t tlajananí̱n ca̱ma̱kxtakajní ixmacnican cristianos. XyA̱stá̱n Jesús ca̱ta̱talacá̱ctalh ixapóstoles amá sipi y tatá̱yalh lacatum ní ca̱xtum tziná pues lhu̱hua cristianos xalac Judea, Jerusalén y hasta tí ixtalama̱na ixquilhtu̱n pupunú nac ca̱chiquí̱n ixca̱huanicán Tiro y Sidón, ixtamini̱t takaxmata ixtachihui̱n Jesús, y makapitzi ixtamín porque ixtalacasquín caca̱ma̱ksá̱ni̱lh Jesús. -WSJudas ixta̱cam Jacobo y xa̱cha̱tum Judas Iscariote tí a̱stá̱n macamá̱sta̱lh Jesús. Jesús ca̱ma̱kalhchihui̱ní lhu̱hua cristianos (Mt. 4.23‑25) V3Mateo, Tomás,Jacobo ixkahuasa Alfeo,Simón, jaé chixcú xapu̱lh ixca̱ta̱lapu̱lá pu̱tum tí ixtali̱tapa̱cuhuí cananistas, RUJaé cha̱cu̱tuy apóstoles tí ca̱lí̱lhca̱lh chuné ixcahuanicán:Simón, pero Jesús li̱ma̱pa̱cúhui̱lh Pedro,Andrés ixta̱cam Simón,Jacobo y Juan,Felipe, Bartolomé, "T= Acxni xkákalh ca̱tasánilh makapitzi lacchixcuhuí̱n tí siempre ixtatakokeni̱t y ca̱lácsacli cha̱cu̱tuy ca̱li̱ma̱pa̱cúhui̱lh apóstoles. S  Maktum quilhtamacú Jesús talacá̱cxtulh aktum sipi xlacata nakalhtahuaká y aná kalhtahuakánilh Dios aktum tzisní. eRC Amá lacchixcuhuí̱n li̱cuánit tasí̱tzi̱lh y tzúculh tali̱chihui̱nán tucu tla̱n natatlahuaní Jesús. Jesús ca̱lacsaca cha̱cutuy lacchixcuhuí̱n tí natali̱chihui̱nán (Mt. 10.1‑4; Mr. 3.13‑19) gQG Jesús acs ca̱laca̱niko̱lh amá tí ixtatanu̱mana nac sinagoga y li̱ma̱páksi̱lh amá chixcú: ―Castonkti mimacán. Huata stonkli ixmacán tuncán caj la̱ ni̱tú tatzámalh ixli̱hua y tla̱n aksá̱nalh. 9Pk Y ca̱huánilh amá lacchixcuhuí̱n tí ixtascalima̱na: ―Quila̱kalhtí̱u tú cama ca̱kalasquiniyá̱n: ¿Tucu ma̱s macuán tlahuacán jaé quilhtamacú acxni li̱huancán tí nascuja, tú tla̱n, o tú ni̱ tla̱n? ¿Lakma̱xtunicán ixli̱stacni cha̱tum cristiano, o li̱makxtakcán cani̱lh? jOMJesús hua̱k ixcatzí tú ixtalaclhca̱nini̱t amá lacchixcuhuí̱n huá li̱huánilh amá chixcú tí ixmacata̱tatlá: ―Cata̱ya xlacata hua̱k nata̱cxilá̱n. Xlá tá̱yalh y lákalh la̱ li̱ma̱páksi̱lh Jesús. VN%La̱ta maka̱sa quilhtamacú makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos y fariseos ixtatzucuni̱t tascalí Jesús para nama̱ksa̱ninán acxni ixli̱huancán tí nascuja, y chuná tla̱n natama̱lacapú. BM}Maktum quilhtamacú acxni ixjaxcán Jesús ixca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ma cristianos nac aktum sinagoga y aná ixtanu̱ma cha̱tum chixcú itsca̱cko̱ni̱t ixpakca̱na̱ ixmacán. 7LgJesús ca̱huaniko̱lh: ―Xa̱huá, mili̱catzi̱tcán xlacata aquit Xatalacsacni Chixcú y Dios quimacama̱xqui̱ni̱t jaé chichiní, y tla̱n tatlahuá cristianos tú talacasquín para aquit ni̱ cli̱huán. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum tí ixmacasca̱cni̱t (Mt. 12.9‑14; Mr. 3.1‑6) ~KuMili̱catzi̱tcán xlacata rey David tánu̱lh nac ixpu̱siculan Dios y ca̱tíyalh tasicuna̱tlau simita ni̱ma̱ huata curas ixca̱li̱makxtakcán natahuá. Xlá tzúculh li̱hua̱yán y na̱ ca̱tá̱hualh ixcompañeros tí ixtatakokeni̱t. tJaJesús ca̱lacati̱tá̱yalh ixdiscípulos y ca̱huánilh amá fariseos: ―¿A poco amá̱n quila̱huaniyá̱u ni̱ li̱kalhtahuakani̱tántit tú titláhualh rey David maktum quilhtamacú acxni ca̱tá̱tzincsli ixcompañeros? AI{Makapitzi fariseos tí scarancua ixtama̱kantaxtí ixley Moisés ca̱ma̱nóklhulh y tahuánilh Jesús: ―¿Hua̱nchi scujá̱tit jaé quilhtamacú acxni ni̱tú quili̱tlahuatcán? jH OMaktum quilhtamacú acxni ixli̱huancán tí nascuja, Jesús ixca̱ta̱tla̱huama ixdiscípulos nac ixpu̱chancan trigo. Xlacán tápuxli ixtahuácat trigo tzúculh tali̱paksa ixmacancán xlacata natahuani̱ní ixtahuácat. ^G5'Chí cca̱huaniyá̱n amá tí kalhua̱nán pulque ni̱ma̱ maká̱n tlihuekeni̱t acxni kalhua̱nán xasa̱sti ni̱ lakatí porque cati̱huá huan: “Pulque ni̱ma̱ maká̱n tlihuekeni̱t ma̱s tla̱n.”F+&Huá xlacata siempre mini̱ní muju̱cán sa̱sti pulque nac sa̱sti ixmakxu̱hua borrego xlacata acxtum nata̱tatlihueklha y nata̱ta̱yaní. _E7%Chuná li̱tum ni̱ mini̱ní muju̱cán sa̱sti pulque acxni tlihuekema nac aklhchu̱ ixmakxu̱hua borrego porque namá sa̱sti pulque tla̱n ma̱pa̱panká laklhchu̱ ixmakxu̱hua borrego y acxtum talaktzanká. D$Jesús ca̱huanipá jaé takalhchihuí̱n: ―Cha̱tum cristiano ni̱ mini̱ní nachucú actzu̱ sa̱sti lhákat, la̱ sa̱sti quintama̱sí̱n, y li̱lakuilí aklhchu̱ ixlháka̱t la̱ ixley Moisés; porque entonces pá̱xcat tlahuá sa̱sti ixlháka̱t ni̱ma̱ kalhí y ni̱tú li̱macuán porque actzu̱ sa̱sti lháka̱t ni̱ lá tla̱n ta̱taxtokó namá xa̱klhchu̱ ixlháka̱t. VC%#Pero nachá̱n quilhtamacú nalakó fiesta y amá kahuasa naán a̱lacatunu, na̱ chuná la̱ aquit cama akspulán, entonces quidiscípulos na̱ natakatxtaknán ma̱squi ni̱tí caca̱li̱ma̱páksi̱lh. 0BY"Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Quila̱huaníu, ¿puhuanátit huixín mini̱ní natakatxtaknán tí ca̱huanicani̱t natá̱n nac aktum pu̱tamakaxtokni mientras aná ca̱ta̱lahui xalí̱i̱t kahuasa? Ni̱ capuhuántit xlacata amá kahuasa nama̱tla̱ní tí nakatxtaknán y ni̱ nahua̱yán. A!!Makapitzi na̱ takalasquínilh: ―¿Hua̱nchi tí takaxmatni̱t tú ca̱li̱ma̱páksi̱lh Juan Bautista y na̱ chuná fariseos tza̱pu takatxtaknán xlacata ma̱s tla̱n natakalhtahuakaní Dios y tí huix takokeyá̱n tahua̱yán catu̱ya̱huá quilhtamacú? ~@u Aquit cca̱lakmini̱t tí tacatzí takalhí tala̱kalhí̱n xlacata natalakxta̱palí ixlatama̱tcámn, y ni̱ cca̱lakmini̱t tí tla̱n talama̱na tapuhuán. Jesús ma̱sí la̱ katxtaknancán ixlacata Dios (Mt. 9.14‑17; Mr. 2.18‑22) .?UJesús ca̱huánilh: ―Ni̱ tamaclacasquín doctor tí tapuhuán ni̱ ta̱tatlá y tla̱n talama̱na, huata tamaclacasquín cuchi̱ná tí takalhí tá̱tat. p>YMakapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y fariseos acxni tá̱cxilhli tí ixca̱ta̱hua̱yama Jesús tzúculh tali̱chihui̱nán y tahuánilh ixdiscípulos: ―¿Hua̱nchi mima̱kalhtahuake̱nacán y huixín lakxtum ca̱ta̱hua̱yaná̱tit ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumi̱n y namá ixtlahuananí̱n tala̱kalhí̱n tí ni̱ tama̱kantaxtí ixley Moisés? V=%Ni̱ alh lhu̱hua chichiní tláhualh aktum fiesta ixlacata Jesús. Xlá lakxtum ca̱ta̱huá̱yalh lhu̱hua ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumin y lhu̱hua cristianos tí ni̱ ixtama̱kantaxtí ixley Moisés. e<CLeví tuncán tá̱yalh, akxtakuíli̱lh la̱ta tú ixkalhí y na̱ takókelh Jesús. t;aA̱stá̱n Jesús táxtulh amá ca̱chiquí̱n y ta̱tánoklhli cha̱tum chixcú ixma̱lakaxoke̱na tumi̱n huanicán Leví; xlá curucs ixuí ana ní ixma̱taji̱nán. Jesús huánilh: ―Huix na̱ caquintakoke ana ní cama an. l:QHua̱k tí tá̱cxilhli la̱ cúchi̱lh Jesús amá chixcú ixtaca̱cní ixtascújut hasta tajicuanko̱lh y tzúculh tapa̱xcatcatzi̱ní ixli̱lanca Dios la̱ ixca̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱t. Ixtahuán: ―Jaé quilhtamacú acxilhni̱táu laclanca tascújut. Jesús huaní catakókelh cha̱tum ixma̱lakaxoke̱ná tumi̱n (Mt. 9.9‑13; Mr. 2.13‑17) 79gAmá chixcú tuncán aksá̱nalh, tá̱qui̱lh, sacli ixcamilla ní ixli̱mincani̱t y alh nac ixchic pa̱xcatcatzi̱niti̱lhá ixli̱tlanca Dios la̱ ixaksa̱nani̱t. u8cAquit Xatalacsacni Chixcú camá̱n ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixli̱tlihueke quintachihuí̱n: para cma̱ksa̱ní jaé chixcú ni̱ lá huaná̱tit ni̱ ckalhí li̱tlihueke cma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n ca̱quilhtamacú. Jesús huánilh amá chixcú tí ixta̱tatlá: ―Aquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n cata̱qui, casacti mincamilla y capit nac mínchic. Y7+Quila̱huaníu, ¿tucu ma̱s tuhua ma̱kantaxti̱cán, huanicán cha̱tum chixcú: “Hua̱k mintala̱kalhí̱n cma̱tzanke̱naniyá̱n”, o huanicán: “Cata̱qui, casacti mincamilla y catlá̱huanti”? 6Jesús acxcátzi̱lh tú tze̱k ixtalacpuhuama̱na y chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―¿Hua̱nchi puhuaná̱tit ckalhkama̱nama? "5=Amá fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tzúculh tara̱huaní: “¿Ticu namá chixcú tí li̱kalhkama̱nama ta̱ra̱lacata̱qui̱ma Dios? Juú ca̱quilhtamacú ni̱ huí cristiano tí tla̱n ma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n huata Dios tla̱n ma̱tzanke̱nán.” E4Jesús ma̱kachákxi̱lh amá lacchixcuhuí̱n xli̱ca̱na ixtali̱pa̱huán ixtachihuí̱n huá li̱huánilh amá ta̱tatlá: ―Hua̱k mintala̱kalhí̱n aquit cma̱tzanke̱naniyá̱n. ]33Pero como snu̱n istzamacán ni̱ lá tatánu̱lh mejor tatá̱cxtulh nac ixaksti̱n chiqui, tama̱ke̱nú̱nilh ti̱tzu̱ xateja y aná talacmá̱cti̱lh amá ta̱tatlá y tamá̱pi̱lh lihua ní ixyá Jesús. 2{Ixli̱puntzú na̱ táchilh pu̱tum lacchixcuhuí̱n ixtacucali̱mín nac ixcamilla cha̱tum chixcú tí ni̱ lá ixtla̱huán ixlaclu̱nchu̱ni̱t. Xlacán ixtatanu̱putún xlacata natatramí ixta̱tatlacán ixlacatí̱n Jesús y nama̱ksa̱ní. a1;Maktum quilhtamacú acxni Jesús ixca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ma cristianos na̱ ixtamini̱t makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés xalac Galilea, Judea y Jerusalén. Dios li̱mákxtakli Jesús caca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh ixli̱tlihueke pues ca̱ma̱ksá̱ni̱lh cristianos tí ixta̱tatlá. D0Pero Jesús tza̱pu tza̱pu ixán ana ní ni̱ lama cristiano xlacata tla̱n nakalhtahuakaní Dios. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum tí ixlaclu̱nchu̱ni̱t (Mt. 9.1‑8; Mr. 2.1‑12) $/APero la̱ta ixli̱ama quilhtamacú ma̱s y ma̱s ixli̱chihui̱nancán amá pu̱latama̱m tú ixtlahuá Jesús y ma̱s ixtali̱pa̱huán. Na̱ chuná ma̱s y ma̱s ixtali̱tahuacá cristianos tí ixtamín takaxmata ixtachihuí̱n y xlacata naca̱ma̱ke̱nu̱ní ixta̱tatcán. ./A̱stá̱n akastacyá̱hualh ni̱tí cali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh tí ixma̱ksa̱ni̱ni̱t, y li̱ma̱páksi̱lh tú ixli̱tláhuat: ―Capit putzaya cha̱tum cura tí nama̱luloka makxtakni̱tán mintá̱tat, y cama̱sta li̱lakachixcuhuí̱n la̱ huani̱t Moisés mili̱ma̱sta̱tcán huixín tí ca̱kalhi̱yán namá tá̱tat, y xa̱huá chuná cati̱huá na̱cxilá̱n yaj kalhiyá̱n tá̱tat. 3-_ Jesús li̱macxámalh ixmacán y kálhti̱lh: ―Clacasquín, y ca̱ksá̱nanti tuncán. Huata chihui̱nanko̱lh Jesús amá chixcú tuncán mákxtakli ixtá̱tat. O, Maktum quilhtamacú nac aktum ca̱chiquí̱n ní cha̱lh Jesús ixlama cha̱tum chixcú ixkalhí lepra tá̱tat. Acxni ácxilhli Jesús xlá ma̱lacatzúhui̱lh y tatzokostánilh hasta talacátalh ca̱tiyatni y chuné akaxcúlilh Jesús: ―Quimpu̱chiná, ccatzí tla̱n quincuchi̱ya para lacasquina caquima̱ksa̱ni. Y++ Amá chakananí̱n acxni talí̱cha̱lh ixbarcojcán nac ixquilhtú̱n ta̱kxtakmákalh la̱ta tú ixtakalhí y tatakókelh Jesús. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum leproso (Mt. 8.1‑4; Mr. 1.40‑45) * Ixlakkahuasan Zebedeo, Jacobo y Juan, ixcompañeros Simón na̱ ixca̱maka̱klhani̱t tú ixtali̱lacahua̱nani̱t. Jesús huanipá Simón: ―Ni̱ cajícuanti, porque chí camá̱n ma̱si̱niyá̱n la̱ ca̱chipacán cristianos tí ta̱ktzanka̱ni̱t. ()I Simón chú ixchihui̱nani̱t porque ixmaka̱klhani̱t la̱ ixca̱ma̱chipi̱ni̱t Jesús lhu̱hua tamakní, y xa̱makapitzi na̱ chuná ixtajicuani̱t. (Acxni Simón ácxilhli tú ixtlahuani̱t Jesús ixacstu li̱ma̱xánalh ni̱ tla̱n ixkásat; tuncán tatzokostánilh, chuné kalhapálalh: ―Quimpu̱chiná, ni̱ lá cta̱talacastucá̱n hasta cma̱xanán la̱ clakayá̱n porque aquit ckalhí tala̱kalhí̱n. '/Como snu̱n istzincán ca̱tasánilh xa̱makapitzi ixcompañeros tí ixtataju̱ma̱na nac xa̱ktum barco xlacata catámilh tamakta̱yá. Acxni táchilh xlacán na̱ tzúculh tama̱tzamá ixbarcojcán, y caj puntzú tatatzámalh amá aktuy barco hasta ixtata̱ktzi̱putún. u&cSimón múju̱lh istza̱lh y tahuácalh lhu̱hua tamakní hasta ixtalacaxti̱tputún la̱ta istzamá. W%'Simón kálhti̱lh: ―Maestro, aktum tzisní cscujni̱táu cmuju̱ni̱táu quintza̱lhcán y ni̱tú cchipani̱táu, pero como huix quili̱ma̱paksí̱pa̱t cama li̱cxilhpará, a ver tucu tahuacá. $Acxni akchihui̱nanko̱lh huánilh Simón: ―Cali̱pi mibarco ma̱s xapu̱lhmá̱n y aná camuju mintza̱lh xlacata nachipaya tamakní. M#Jesús táju̱lh nac aktum barco ixpu̱chiná ixuanicán Simón, y huánilh cali̱lh tziná lakamákat; aná curucs tahui y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos la̱ta taju̱ma nac barco. 0"YXlá láca̱lh ixquilhtu̱n chúchut y cá̱cxilhli aktuy barco ni̱tí ixtaju̱ma, ixpu̱chinaní̱n ixtacutni̱t ixtalakacheke̱ma̱na istza̱lhcán aná lacatzú. ?! yMaktum quilhtamacú acxni Jesús ixakchihui̱nama ixquilhtu̱n chúchut huanicán Genesaret támilh lhu̱hua cristianos takaxmata la̱ ixli̱chihui̱nán Dios, hasta ixtalacxquití. " =,Chuná amá Jesús ixakchihui̱nantapu̱lí nac itsinagogajcán judíos ni̱ma̱ ixtahuila̱na nac ca̱lacchiquí̱n ixtali̱tapaksí Galilea.gG+Xlá ca̱huánilh: ―Na̱ tamaclacasquiní nacca̱huaní xa̱makapitzi tí talama̱na a̱lacatunu ca̱lacchiquí̱n Dios ca̱ma̱paksi̱putún cristianos. Huá namá quintascújut quili̱macamincani̱t ca̱quilhtamacú. a;*La̱ta ya̱ itxkaká amá ca̱tzisní Jesús alh ixquilhpa̱n ca̱chiquí̱n xlacata ni̱tí na̱cxila, pero lhu̱hua cristianos talacapútzalh. Acxni taqui̱táka̱sli tahuánilh catamákxtakli nac Capernaum. +O)Makapitzi tlajananí̱n tí ca̱tamácxtulh Jesús ta̱cxcátzi̱lh ixquilhtzúcut y tzúculh tama̱ktasí: ―¡Huix Ixkahuasa Dios! Pero xlá ixca̱ma̱quilhacslí ni̱ catachihuí̱nalh porque xlacán ixtacatzí xlacata Jesús Cristo ixuani̱t tí ixmini̱t ca̱lakma̱xtú cristianos. P(Acxni smalankánalh lhu̱hua tí ixtakalhí ti̱pa̱katzi tá̱tat y tasipá̱ni̱t ca̱li̱minca ní ixuí Jesús. Xlá cha̱tunu ca̱li̱macxámalh ixmacán y hua̱k ca̱ma̱ksa̱ni̱ko̱lh. )K'Jesús lákalh ní ixmá y li̱ma̱paksí̱nalh camákxtakli amá lhcúya̱t y xli̱ca̱na caj la̱ ni̱tú take̱nú̱nilh. Ixli̱puntzú tá̱qui̱lh amá cha̱t y tzúculh tlahuá tú naca̱ta̱huá. Jesús ca̱ma̱ksa̱ní lhu̱hua ta̱tatlaní̱n (Mt. 8.16‑17; Mr. 1.32‑39) Q&Jesús tá̱yalh y táxtulh nac sinagoga y alh nac ixchic Simón. Makapitzi taxcalánilh Jesús cama̱ksá̱ni̱lh ixpuhuiticha̱t Simón porque ixta̱tatlá ixkalhí lhu̱hua palha lhcúya̱t. O%Tú ixtlahuani̱t Jesús tzucuca li̱chihui̱nancán hua̱k lactzú ca̱chiquí̱n xala amá pu̱latama̱n. Jesús ma̱ksa̱ní ixpuhuiticha̱t Simón Pedro (Mt. 8.14‑15; Mr. 1.29‑31) M$Hua̱k cristianos tajicuanko̱lh, ixtara̱huaní: ―¿Tucu yá li̱tlihueke kalhí ixtachihuí̱n jaé chixcú? ¡Ca̱cxílhtit la̱ kalhí li̱tlihueke ca̱ma̱paksí tlajananí̱n y tataxtú! q[#Jesús ca̱tasi̱tzi ta̱chihuí̱nalh: ―¡Acs cata̱ya, tlajaná, y camactaxtu namá chixcú! Amá ixespíritu tlajaná ma̱kuíti̱lh amá chixcú y tama̱chá ca̱tiyatni, pero mactáxtulh y yaj ma̱s ma̱kxtakájni̱lh. 0Y"―Jesús xalac Nazaret, ¡capit a̱lacatunu! Huix tani̱ta quila̱lactlahuayá̱u porque aquit clakapasá̱n y ccatzí xlacata Dios lacsacni̱tán nali̱scuja. !Nac sinagoga ixtanu̱ma cha̱tum chixcú ni̱ma̱ ixmakatlajani̱t ixespíritu tlajaná, y tzúculh ma̱ktasí Jesús: .U Xlacán ni̱ ixtacatzí tú natahuán acxni ixtakaxmata la̱ ixmasí ixtalacapa̱stacni porque acxni ixchihui̱nán xli̱ca̱na ixma̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni. +OJesús cha̱lh nac Capernaum jaé ca̱chiquí̱n ixli̱tapaksí Galilea, y acxni hua̱k ixjaxcán xlá alh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac sinagoga. 7Pero Jesús ca̱ma̱ktzánke̱lh y pasá̱rlalh ixlacati̱ncán y alh a̱lacatunu. Cha̱tum ixmakatlajani̱t tlajaná y aksa̱nán (Mr. 1.21‑28) V%Tatá̱yalh, tachípalh Jesús y táli̱lh nac quilhapa̱n ca̱chiquí̱n. Como amá ca̱chiquí̱n ixuí nac aktum sipi, táli̱lh nac aktum lacatalhpa̱n; aná ixtatanlakli̱mputún xlacata natamakní. oWAcxni takáxmatli jaé tachihuí̱n hua̱k tí ixtatanu̱ma̱na nac sinagoga tasi̱tzi̱ko̱lh. {oNa̱ ca̱ksántit acxni latáma̱lh profeta Eliseo, xlá ma̱ke̱nú̱nilh ixlepra tá̱tat amá xala mákat chixcú xalac Siria ixuanicán Naamán, y juú nac Israel na̱ ixtalama̱na lhu̱hua ta̱tatlaní̱n tí ixtakalhí lepra tá̱tat. T!pero Dios ni̱ ma̱lakácha̱lh Elías caca̱maktá̱yalh. Xlá ma̱lakáchalh amá mákat ca̱chiquí̱n huanicán Sarepta ixli̱tapaksí pu̱latama̱n Sidón, camaktá̱yalh cha̱tum viuda xala aná. z mCa̱ksántit amá quilhtamacú acxni latáma̱lh profeta Elías, juú nac Israel ni̱ sé̱nalh aktutu ca̱ta a̱íta̱t y milh lhu̱hua tatzíncsnit ixli̱ti̱lanca pu̱latama̱n. Lhu̱hua viudas xalac Israel ni̱ ixtakalhí tú natahuá, - SJesús ca̱huaniko̱lh: ―Aquit cama ca̱huaniyá̱n la̱ qui̱taxtú, ni̱ huí cha̱tum profeta tí li̱pa̱huancán y lakalhamancán nac ixpu̱latama̱n. a ;Jesús ca̱huánilh: ―Aquit ccatzí amá̱n quila̱huaniyá̱u amá tachihuí̱n: “Para huix cuchi̱ná na̱ cama̱ksa̱ni̱ca mi̱cstu.” Y na̱ amá̱n quila̱huaniyá̱u: “Aquín ccatzi̱yá̱u la̱ ca̱tlahuani̱ta mintascújut nac Capernaum, para xli̱ca̱na, chí na̱ caca̱tlahua mintascújut juú nac mimpu̱latama̱n.”  Hua̱k amá cristianos talakáti̱lh la̱ ca̱ta̱chihuí̱nalh Jesús porque ni̱ ixtacatzí nicu ixli̱ma̱kachakxí laclanca talacapa̱stacni ni̱ma̱ ixca̱huaní. Makapitzi tzúculh tara̱huaní: ―¿Ni̱ huá jaé chixcú ixkahuasa José?  xlá chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Nac milacati̱ncán chí kantaxtuni̱t tú cca̱li̱kalhtahuakanín nac Escrituras. B}La̱ li̱kalhtahuakako̱lh amá libro ma̱lakacháhualh y ma̱xqui̱pá tí ixcuentajnán nac sinagoga; a̱stá̱n curucs tahui. Pero como hua̱k cristianos acs ixtalaca̱nini̱t Cama ca̱ma̱cxcatzi̱ní cristianos la̱ Dios ama ma̱lacatzuquí quilhtamacú ca̱lakalhamán tí tali̱pa̱huán nac ixnacujcán. 1[Quintalacapa̱stacni akchipani̱t ixtalacapa̱stacni Quimpu̱chinacán,
quilacsacni̱t nacca̱huaní li̱pa̱xáu lactlá̱n y tancs takalhchihuí̱n amá ni̱ lactali̱pa̱u cristianos.Quima̱lakacha̱ni̱t nacca̱ma̱xquí li̱camama tí snu̱n talakaputzá nac ixnacujcán.Quima̱lakacha̱ni̱t nacca̱huaní la̱ natataxtuní amá cristianos tí la̱ tachí̱n ca̱kalhí ixtala̱kalhi̱ncán.Tí lakatzí̱n talama̱na tla̱n nacca̱ma̱lacahua̱ní;
tí ta̱kxtakajnán cama ca̱makapa̱xahuá porque ama tataxtuní. Ma̱xqui̱ca ixlibro profeta Isaías, ma̱lácqui̱lh amá libro y li̱kalhtahuákalh lacatum ní chuné ixtatzokni̱t: ^5Jesús alh nac Nazaret ixca̱chiquí̱n ní itstacni̱t. Sábado acxni ni̱tí itscuja tánu̱lh nac sinagoga la̱ ixli̱smani̱ni̱t. Ixli̱puntzú tá̱yalh xlacata nali̱kalhtahuaká ixtachihuí̱n Dios. )KComo Jesús ixkalhí ixli̱tlihueke Espíritu Santo táspitli nac Galilea y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac sinagogas ni̱ma̱ ixtahuila̱na ca̱chiquí̱n, y hua̱k ixtalakatí takaxmata ixtachihuí̱n. Ni̱ para maka̱s quilhtamacú tzucuca li̱chihui̱nancán ixtascújut hua̱k ixli̱ti̱lanca amá pu̱latama̱n Galilea. Jesús an nac ixca̱chiquí̱n Nazaret (Mt. 13.53‑58; Mr. 6.1‑6) Q~~}|{zxx?vuttrrppKo nllkEjvihh?gefWedVccKb'aa `n_b^;]X\[ZZXXRVVTSRDPONMLLzKzJIHFFTE D,BAAo@?>==W\FkHl-Z] :  6 ` Q6e 2―Ni̱ ixtili̱huanítit porque cati̱huá tí ni̱ quinca̱si̱tzi̱niyá̱n namá lakatí quintascujutcán y aquín quinca̱ta̱ta̱yayá̱n ―kálhti̱lh Jesús.   1Juan na̱ ma̱lacatzúhui̱lh y huánilh: ―Maestro, ca̱cxilhui cha̱tum chixcú tí li̱quilhán mintacuhui̱ní ca̱tamacxtú tlajananí̱n ixmacnicán cristianos, pero como ni̱ quinca̱ta̱lapu̱layá̱n cli̱huaníu yaj tí cama̱ksá̱ni̱lh. b= 0y ca̱huánilh: ―Tí acxilhlacachá̱n cha̱tum actzu̱ kahuasa la̱ jaé ni̱ma̱ cchixni̱t na̱ chuná la̱ aquit caquilakalhámalh; y tí quilakalhamán na̱ lakalhamán tí quima̱lakacha̱ni̱t. Porque amá tí ma̱tla̱ní li̱tamakxtaka ni̱ xatali̱pa̱u ca̱li̱scuja xa̱makapitzi, huá namá ma̱s xatali̱pa̱u li̱ma̱nú Dios.  /Xlá acxcátzilh tú tze̱k ixtalacpuhuama̱na nac ixnacujcán huá li̱tasánilh cha̱tum actzú kahuasa, yá̱hualh nac ixíta̱t, {o .Tunu chichiní ixdiscípulos Jesús tzúculh tara̱li̱huaní ticu yá ixdiscípulos ma̱s ixli̱pa̱huán. Q -Xlacán ni̱ tla̱n ixtama̱kachakxí tú ixca̱huaniputún porque Dios ni̱ ixca̱li̱makxtakni̱t natama̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni y xa̱huá ixtama̱xanán tza̱pu tzá̱pu natakalasquiní tú ixca̱li̱ta̱chihui̱nán. Tí li̱tanú la̱ actzu̱ kahuasa ama cha̱n nac akapú̱n (Mt. 18.1‑5; Mr. 9.33‑37) ?w ,―Tla̱n cakaxpáttit y ni̱ ca̱ktzonksuátit tú cama ca̱huaniyá̱n, aquit Xatalacsacni Chixcú ama̱ca quimacama̱sta̱cán ixmacancán lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n. 4 a +Hua̱k cristianos tapa̱xahuako̱lh porque ixta̱cxilhni̱t la̱ Jesús ixca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱t ixli̱tlihueke Dios. A̱stá̱n ca̱huanipá ixdiscípulos: f E *Amá kahuasa tzúculh talacatzuhuí ní ixyá Jesús, pero amá tlajaná ma̱kuíti̱lh, trami̱chá ca̱tiyatni y tzúculh tapití. Jesús li̱ma̱páksi̱lh camactáxtulh amá kahuasa, y caj la̱ ni̱tú aksá̱nalh y a̱stá̱n macamá̱xqui̱lh ixti̱cú. Jesús li̱chihui̱nampalá la̱ namakni̱cán (Mt. 17.22‑23; Mr. 9.30‑32) t a )Jesús chuné chihuí̱nalh: ―Koxitaní̱n huixín takalhí̱n cristianos tí ni̱tú ca̱najlayá̱tit. ¿Hasta xnicu camá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n y ca̱pa̱ti̱niyá̱n tú tlahuayá̱tit? A ver cali̱ta namá minkahuasa. q [ (Cca̱kaxcúlilh midiscípulus catama̱ksá̱ni̱lh, pero xlacán ni̱ lá tamá̱xtulh namá tlajaná. X ) 'pues cha̱tum ixespíritu tlajaná mactanú ixmacni y li̱cuánit tzucú aktasá; tzucú tapití la̱ castaká̱ni̱lh y quilhtaxtú quilhpúput. Huata acxni la̱n ma̱kxtakajni̱ni̱t li̱makxtaka tziná. /W &La̱ta ixli̱hua̱kcan cristianos cha̱tum chixcú chuné ma̱ktási̱lh: ―Maestro, catlahua li̱tlá̱n cama̱ksa̱ni jaé tancstum quinkahuasa ni̱ma̱ ckalhí, r] %Ixli̱cha̱li tzisa tatalacá̱ctalh amá sipi, lhu̱hua cristianos ta̱lh talakapa̱xtoka Jesús. 7 $A̱stá̱n yaj tú takaxmáti̱lh acs tatu̱taparako̱lh, a̱huata ixacstu ixyá Jesús. Talí̱alh lhu̱hua quilhtamacú y xlacán ni̱ tali̱chihuí̱nalh tú ixta̱cxilhni̱t. Jesús macma̱xtú cha̱tum kahuasa ixespíritu tlajaná (Mt. 17.14‑21; Mr. 9.14‑29)  #Entonces nac puclhni takaxmáti̱lh jaé tachihuí̱n: ―Huá jaé quinkahuasa ni̱ma̱ clakalhamán; cakaxpáttit tú ca̱huaniyá̱n. #? "Chu̱tacú ixchihui̱nama acxni aktum puclhni ca̱lákchilh y hua̱k ca̱laktlapako̱lh. Xlacán ma̱s tajicuanko̱lh porque ixpu̱lacni tatamákxtakli. +O !Amá profetas tzúculh ta̱kxtakya̱huá ní ixyá Jesús, entonces Pedro huánilh: ―Maestro, lihua tla̱n la̱ cmini̱táu; para lacasquina nactlahuayá̱u aktutu lactzu pu̱ca̱sni: aktum milá, aktum xla Moisés y xa̱ktum xla Elías. Pedro chihuí̱nalh caj la̱ cakalhchiyá̱nalh. 9k Pedro, Jacobo y Juan ixca̱makatlajani̱t ixtalhtatacán pero acxni tla̱n talacastacuánalh tá̱cxilhli xli̱lanca Jesús y amá cha̱tuy profetas tí ixtata̱chihui̱nama. O Xlacán na̱ makslipuán ixtatasí. Tzúculh tali̱ta̱chihui̱nán Jesús la̱ ixamajá an nac akapú̱n porque ixaccha̱majá quilhtamacú nama̱kantaxtí nac Jerusalén tú ixli̱lhca̱cani̱t. a; Y talákchilh cha̱tuy profetas ni̱ma̱ maká̱n ixtalatama̱ni̱t, Elías y Moisés. lQ La̱ta ixkalhtahuakama Jesús ixlacán tzúculh tapalaja; ixlháka̱t staranka y slipua lako̱lh. ~) Ixli̱tu̱má la̱ ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n, Jesús alh kalhtahuakaní Dios nac aktum sipi; ca̱tá̱alh Pedro, Jacobo y Juan. /}W Na̱ cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n, makapitzi tí talaya̱na juú y quintakaxmatma̱na ya̱ taní nahuán acxni ama ta̱cxila la̱ nalacatzucú ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú. Jesús tapalaja y ca̱ta̱chihui̱nán cha̱tuy profeta tí maká̱n talatama̱ni̱t (Mt. 17.1‑8; Mr. 9.2‑8) :|m ’Ama cha̱n chichiní acxni aquit Xatalacsacni Chixcú cama mimpará ca̱quilhtamacú xlacata nacca̱ma̱si̱niyá̱n ixli̱lanca quili̱ma̱paksí̱n; camá̱n ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n lanca ixli̱cá̱cni̱t Dios y ángeles tí tata̱lama̱na. Y chí cca̱huaniyá̱n, amá cristiano tí quili̱pa̱huán y li̱ma̱xanán tlahuá tú cli̱ma̱paksi̱nán, aquit na̱ cama li̱ma̱xanán ixlacati̱n Quinti̱cu Dios. .{U Pues, ¿tucu puhuaná̱tit li̱macuaní cha̱tum chixcú para ixlájalh hua̱k tumi̱n y tíyat caquilhtamacú para ixacstu lactlahuá ixli̱stacni y nalaktzanká? Xz) Porque amá tí makli̱huán lakma̱xtuputún ixli̱stacni ama makatzanká tú lakcatzán, pero tí ni̱ lakcatzán makatzanká ixli̱stacni caj quilacata namá ama maklhcatzí la̱ macuani̱t ixlatama̱t. y7 Jesús ixlacasquín catama̱kachákxi̱lh ixtalacapa̱stacni huá ca̱li̱huánilh: ―Amá cristiano tí quili̱pa̱huamputún, cali̱tá̱yalh yaj li̱puhuán ixmacni y catáca̱xli macpa̱tí ixta̱kxtakajni cha̱li cha̱lí la̱ cacúcalh ixculu̱s y caquintakókelh. x3 porque aquit Xatalacsacni Chixcú quili̱lhca̱cani̱t pu̱la cama akxtakajnán. Namá xalakko̱rutzí̱n judíos, xanapuxcun curas y tí tama̱sí ixley Moisés ama quintalakmakán, hasta ama quintamakní. Pero ixliaktutu chichiní aquit cama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n. 6we Pero Jesús tla̱n ca̱li̱ma̱páksi̱lh ixapóstoles: ―Ni̱tí cali̱ma̱kalhchihui̱ní̱tit para catzi̱yá̱tit aquit Cristo tí mini̱t cca̱lakma̱xtuyá̱n, v ―Y huixín, ¿ticu yá chixcú quila̱li̱maca̱ná̱u? ―ca̱kalasquínilh. Pedro tancs kálhti̱lh: ―Huix Cristo tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n. Jesús li̱chihui̱nán ama̱ca makni̱cán (Mt. 16.20‑28; Mr. 8.30―9.1) ^u5 Ixapóstoles takálhti̱lh: ―Makapitzi tahuán xlacata huix Juan Bautista, tunu tahuán huix Elías, y tahuila̱na tunu tí tahuán xlacata huix ma̱x cha̱tum xalakmaká̱n profeta tí lacastacuanani̱t. ?tw Maktum quilhtamacú Jesús alh kalhtahuaká ixacstu lacatzú ní ixtahuila̱na ixdiscípulos a̱stá̱n ca̱kalasquínilh: ―¿Ticu yá chixcú quintali̱macá̱n cristianos? ksO Hua̱k cristianos tahuá̱yalh y takálhkaxli, y todavía tatzámalh akcu̱tuy canasta simi̱ta y tamakní ni̱ma̱ kalhtá̱xtulh. Pedro huan xlacata Jesús huá Cristo tí lakma̱xtunán (Mt. 16.13‑19; Mr. 8.27‑29) r) Jesús ca̱chípalh nac ixmacán amá macquitzis simi̱ta y tantuy tamakní, láca̱lh nac akapú̱n y pa̱xcatcatzí̱nilh Dios ixtahuá. A̱stá̱n ca̱lakchékelh y ca̱ma̱xqui̱lh ixdiscípulos xlacata natama̱kpitzí ixli̱hua̱kcán cristianos tí ixtahuila̱na. Bq Caj puntzú ixtatahuilako̱ni̱t hua̱k cristianos. Dp Ixtalaya̱na como cha̱quitzis mi̱lh huata lacchixcuhuí̱n. Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Caca̱huanítit hua̱k cristianos catatahui ca̱tiyatni íta̱t ciento pu̱tunu. ,oQ Pero Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Huixín caca̱ma̱huí̱tit. Xlacán tahuánilh: ―¿Niculá nacca̱ma̱hui̱yá̱u aquín, huata ckalhi̱yá̱u tantuy tamakní y macquitzis simi̱ta? O, ¿sólo para lacasquina nacaná̱u tama̱huayá̱u tahuá tú natali̱hua̱yán jaé cristianos? Pn Acxni tzúculh smalankanán amá cha̱cu̱tuy ixapóstoles tama̱lacatzúhui̱lh y tahuánilh: ―Juú ní huila̱náu ni̱tí lama, caca̱huani jaé cristianos cata̱lh juú lacatzú ca̱lacchiquí̱n y nac ixchiccán tí talama̱na ixca̱tucuxtucán xlacata nataputzá ní natatamakxtaka y natatama̱huá ixtahuajcán. Ni̱ ixli̱maka̱s ixapóstoles Jesús tí ca̱ma̱lakácha̱lh natali̱chihui̱nán Dios taqui̱táspitli y tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh la̱ta tú ixtatlahuani̱t. A̱stá̱n ca̱tá̱alh lacatum ana ní ni̱tí lama cristianos lacatzú nac Betsaida. k  Herodes ixpuhuán y chú ixuán: ―¿Cha̱ ticu yá chixcú jaé tí quili̱ta̱chihui̱nancán tla̱n ca̱tlahuá laclanca tascújut? Ni̱ cca̱najlaputún para Juan porque Juan aquit cli̱ma̱paksí̱nalh capixca̱ctica. Como ni̱ ixlakapasa Jesús ixlacputzá la̱ na̱cxila. Jesús ca̱ma̱huí cha̱quitzis mi̱lh cristianos (Mt. 14.13‑21; Mr. 6.30‑44; Jn. 6.1‑14) Qj y tunu ixtahuán ma̱x profeta Elías ixmimparani̱t ca̱quilhtamacú y makapitzi ixtapuhuán ma̱x cha̱tum xalakmaká̱n profeta ixlacastacuanani̱t ca̱li̱ní̱n ixmimparani̱t ca̱quilhtamacú. bi= Rey Herodes cátzi̱lh la̱ ixca̱li̱chihui̱nancán ixtascújut Jesús y tzúculh aklhu̱hua̱tnán porque makapitzi ixtahuán xlacata amá chixcú ma̱x Juan ixuani̱t tí ixlacastacuanani̱t ca̱li̱ní̱n, #h? Amá cha̱cu̱tuy apóstoles tatáxtulh y táalh cani̱hua ca̱lacchiquí̱n, tama̱kalhchihuí̱ni̱lh cristianos la̱ Dios ca̱lakma̱xtú tí tali̱pa̱huán y tama̱ksá̱ni̱lh lhu̱hua ta̱tatlaní̱n. Rey Herodes makní Juan Bautista (Mt. 14.1‑12; Mr. 6.14‑29) g Para chipiná̱tit aktum ca̱chiquí̱n y amá cristianos ni̱ takaxmatputún ixtachihuí̱n Dios, tuncán cataxtútit y caca̱tu̱tincxcántit pokxni ni̱ma̱ ca̱tantu̱tahuacán xlacata natacatzí namá cristianos ni̱ lakati̱yá̱tit ixkasatcán. f  Nac ca̱chiquí̱n ní nachipiná̱tit natamakxtaká̱tit huitiyá nac aktum ákxtaka hasta xní napimparayá̱tit a̱lacatunu. Ke La̱ta ya̱ ixtaán cahuánilh: ―Huata cali̱pítit milhaka̱tcán mi̱ma̱ huili̱ni̱tántit, ni̱ cali̱pítit lí̱xtoko, morral, simi̱ta, o tumi̱n tú namaclacasquiná̱tit nac tijia. `d9 Porque ixca̱li̱lhca̱ni̱t ama ca̱ma̱lakachá natali̱chihui̱nán la̱ Dios ca̱cxilhlacachá̱n y chí ma̱lacatzuqui̱putún ixtapáksi̱t nac ixlatama̱tcán cristianos, y natama̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n. `c ; Maktum quilhtamacú Jesús ca̱ma̱makstokko̱lh cha̱cu̱tuy ixdiscípulos y ca̱má̱xqui̱lh li̱tlihueke tla̱n natatamacxtú tlajananí̱n ixmacnicán cristianos y tla̱n natama̱ke̱nú xatu̱ta yá tá̱tat. b-8Ixnati̱cún tacá̱cni̱lh tú ixtlahuani̱t Jesús, pero xlá ca̱huánilh ni̱tí catali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh tú ixqui̱taxtuni̱t.!a;7Ixespíritu amá tzuma̱t taspitpá y tuncán lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n. A̱stá̱n li̱ma̱paksí̱nalh cama̱xqui̱ca tú nali̱hua̱yán. `6Jesús chipánilh ixmacán amá xaní̱n tzuma̱t y chuné ta̱chihuí̱nalh: ―Tzuma̱t, cli̱ma̱paksi̱yá̱n, calacastacuánanti. m_S5Xlacán tali̱tzíyalh ixtachihuí̱n porque ixta̱cxilhni̱t la̱ ixni̱ni̱t amá tzuma̱t. ^/4Hua̱k ixtalakaputzama̱na ixtalaktasama̱na amá tzuma̱t, Jesús ca̱huánilh: ―Ni̱ catasátit, jaé tzuma̱t ni̱ xaní̱n huata lhtatama. V]%3Caj puntzú tácha̱lh nac ákxtaka Jesús ni̱ lacásquilh natatanú lhu̱hua cristianos ní ixmá xaní̱n amá tzuma̱t huata catatánu̱lh Pedro, Juan, Jacobo, ixna̱na, ixti̱cú amá tzuma̱t. \2Jesús káxmatli y huánilh Jairo: ―Huix ni̱tú cali̱púhuanti, huata quili̱pá̱huanti y mintzuma̱t nalatama̱pará. r[]1Chu̱tacú ya̱ tla̱n ixchihui̱nankó acxni chilh cha̱tum chixcú ixmina̱chá ixchic Jairo amá tí ixacpuxcún akchihui̱nán nac sinagoga y huánilh: ―Mintzuma̱t apenas ni̱ko̱lh; yaj tú caliakaxculi maestro Jesús. Z-0Xlá kálhti̱lh: ―Huix aksa̱nani̱ta porque quili̱pa̱huani̱ta, tla̱n cma̱ksa̱ni̱yá̱n. Capit li̱pa̱xáu, yaj tú cali̱púhuanti. YY+/Como amá pusca̱t ixcatzí tú ixtlahuani̱t, tzúculh tatlaná y ma̱lacatzúhui̱lh Jesús, y la̱ta tzamacán kalhapálalh hua̱nchi ixquilhpa̱xamani̱t ixlháka̱t y la̱ tuncán ixaksa̱nani̱t. !X;.Jesús ca̱huánilh: ―Huí tí quili̱tamacuácalh porque aquit tla̱n cmaklhcátzi̱lh xlacata huí tí cli̱ma̱ksá̱ni̱lh quili̱tlihueke. =Ws-Jesús acxcátzi̱lh xlacata huí tí ma̱ksá̱ni̱lh y kalasquiní̱nalh: ―¿Ticu xámalh quilháka̱t? Como ni̱ cha̱tum tí li̱tá̱yalh entonces Pedro y ixcompañeros tahuánilh: ―Maestro, cati̱huá lacxquitiyá̱n y tanlakli̱ná̱n, y huix kalasquini̱nana: “¿Ticu xámalh quilháka̱t?” "V=,Xlá ma̱lacatzúhui̱lh Jesús y quilhpa̱xamánilh ixlháka̱t, y tuncán maklhcátzi̱lh la̱ aksá̱nalh porque xúncnilh ní ixtala̱kalhi̱ni̱t. LU+Na̱ aná ixán cha̱tum pusca̱t ni̱ma̱ ixkalhi̱yá akcu̱tuy ca̱ta la̱ta itstajma ixkalhni; doctores ixca̱li̱lactlahuani̱t hua̱k la̱ta tú ixkalhí, pero ni̱tí ixca̱xtlahuani̱t. .TU*porque cha̱stum istzuma̱t xa̱kcu̱tuy ca̱ta ixta̱tatlá ixni̱majá. Jesús tá̱alh, lhu̱hua cristianos tatakókelh hasta ixtalacxquití la̱ta istzamacán. =Ss)Cha̱tum chixcú huanicán Jairo ixacpuxcún akchihui̱nán nac sinagoga xla amá cachiquí̱n lacapala ma̱lacatzúhui̱lh Jesús, tatzokostánilh y xcalánilh caalh nac ixchic, R(Jesús cha̱mpá ixa̱quilhtu̱tu pupunú, hua̱k cristianos tapa̱xahuako̱lh acxni tá̱cxilhli porque hua̱k ixtakalhi̱ma̱na. sQ_'―Mejor catamákxtakti, capit nac mínchic y caca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni xa̱makapitzi la̱ Dios lakalhamani̱tán y ma̱ksa̱ni̱ni̱tán. Amá chixcú alh y tzúculh li̱chihui̱nán amá ca̱chiquí̱n tú ixtlahuani̱t Jesús ixlacata. Cha̱tum pusca̱t aksa̱nán y cha̱tum tzuma̱t lacastacuanán ca̱li̱ní̱n (Mt. 9.18‑26; Mr. 5.21‑43) >Pu&pero amá chixcú tí ma̱ksá̱ni̱lh mactáxtulh tlajananí̱n tzúculh huaní camá̱xqui̱lh li̱tlá̱n catakókelh pakán ní ixama. Jesús ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh y huánilh: hOI%Acxni tama̱kachakxi̱ko̱lh amá cristianos xalac Gadara y tí ixtalama̱na lacatzú, tahuánilh Jesús caalh a̱lacatunu porque ixtajicuán para tú naqui̱taxtupará. Xlá taju̱pá nac barco xlacata naán a̱lacatunu, N $Makapitzi tí tla̱n ixta̱cxilhni̱t la̱ aksá̱nalh amá chixcú tzúculh talacspi̱ta la̱ ixtamactaxtuni̱t tlajananí̱n. mMS#Lhu̱hua cristianos támilh tá̱cxila tú ixlani̱t. Acxni táchilh tá̱cxilhli Jesús y amá chixcú tí ixmactaxtuni̱t tlajaná curucs ixuí ixpa̱xtu̱n Jesús; ixlhaka̱nani̱t, yaj ixchiyani̱t, xlacán tajicuanko̱lh. /LW"Ixmaktakalhnani̱n paxni acxni tá̱cxilhli la̱ táni̱lh ixpaxnicán tatza̱lh ta̱lh tahuán nac ca̱chiquí̱n y nac ca̱tucuxtú̱n tú ixqui̱taxtuni̱t. K!Amá ixespiritucán tlajananí̱n tuncán tamactáxtulh amá chixcú y tatánu̱lh ixmacnicán paxni. Pero huata tamactánu̱lh tzúculh talactza̱lanán la̱ catachíyalh y tapa̱tástalh lacatum ca̱kalhpu̱lhma̱n y aná tamu̱xtuko̱lh nac pupunú amá paxni. LJ Como tá̱cxilhli lhu̱hua paxni ixtahua̱yampu̱lá lacatzú nac sipi, amá tlajananí̱n tahuánilh caca̱má̱xqui̱lh li̱tlá̱n catamactánu̱lh amá paxni y Jesús ma̱tlá̱ni̱lh. gIGY tamáksquilh Jesús catláhualh li̱tlá̱n ni̱ caca̱ma̱lakácha̱lh nata̱kxtakajnán. \H1Jesús kalasquínilh: ―¿Niculá huanicana? Xlá kalhtínalh: ―Cli̱tapa̱cuhui̱yá̱u “Legión”. Chuná jaé ixtali̱tapa̱cuhuí porque ixcha̱lhu̱huacán tí ixtamactanu̱ma̱na amá chixcú. oGWJaé chixcú chú ixchihui̱nani̱t porque Jesús li̱ma̱páksi̱lh amá ixespíritu tlajaná camactáxtulh amá chixcú. Maklhu̱hua ixli̱makachi̱cán, ixli̱tantu̱chi̱cán cadenas xlacata ni̱ natza̱lá, pero acxni ixmactanú amá tlajaná ixma̱xquí li̱tlihueke caca̱lácputxli y ixaktlakahuaká caalh latamá ana ní ni̱ lama cristianos. ZF-y acxni ácxilhli aktásalh, tatzokóstalh ixlacatí̱n y chuné ma̱ktási̱lh: ―Jesús Ixkahuasa lanca Dios, ¿hua̱nchi tana quila̱paktanu̱yá̱u? Catlahua li̱tlá̱n ni̱ caquila̱ma̱kxtakajní̱u. FEAmá nac ca̱chiquí̱n ixlama cha̱tum chixcú ni̱ma̱ maká̱n ixtamactanu̱ma̱na ixespiritucán tlajananí̱n. Xlá yaj ixlhaka̱nán; ni̱ ixtahuilá nac ixchic ixlatamá nac lhucu ni̱ma̱ ixlacahuaxcani̱t nac talhpá̱n ní ixca̱pu̱ma̱nu̱cán ni̱n. Acxni tá̱ctalh Jesús xlá ni̱ alh lakapa̱xtoka, D9Jesús ca̱tá̱chalh ixdiscípulos ixa̱quilhtu̱tu pupunú nac aktum pu̱latama̱n huanicán Gadara ixta̱kalhpa̱xtoka pu̱latama̱n Galilea. %CCEntonces ca̱huánilh ixdiscípulos: ―¿Nicu alh mili̱camamacán la̱ huaná̱tit quila̱li̱pa̱huaná̱u? Xlacán ni̱ ixtacatzí tú natahuán la̱ta ixtajicuani̱t, huata ixtara̱kalasquiní: ―¿Cha̱ tucu ixkásat jaé chixcú tí quinca̱ta̱lapu̱layá̱n hasta tla̱n ca̱ma̱paksí u̱n y pupunú y takaxmatní? Pu̱tum tlajananí̱n tamactaxtú cha̱tum chixcú (Mt. 8.28‑34; Mr. 5.1‑20) "B=Xlacán tajicuanko̱lh, lacapala ta̱lh tama̱stacní Jesús y tahuánilh: ―¡Maestro, Maestro, jaé barco ta̱ktzi̱ma, amá̱n mu̱xtuyá̱u! Jesús tá̱qui̱lh, ca̱li̱ma̱páksi̱lh ixtachihuín amá u̱n y pupunú, y tuncán také̱nu̱lh; a̱stá̱n acs tatu̱tako̱lh. CAy la̱ta ixtatla̱huama̱na Jesús lhtátalh. Ni̱ mákat ixta̱ni̱t acxni také̱talh akxtulú̱n nac chúchut y tzúculh li̱tatzamá chúchut ixbarcojcán hasta ixta̱ktzi̱putún. h@IMaktum quilhtamacú a̱lacatunu pu̱latama̱n Jesús ca̱ta̱táju̱lh ixapóstoles nac aktum barco y ca̱huánilh: ―Ca̱huí ixa̱quilhtu̱tu pupunú. Xlacán tzúculh tama̱tla̱hualí̱n amá barco nac chúchut, |?qJesús ca̱huánilh hua̱k cristianos: ―Quina̱na y quinata̱camán huá namá cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y tama̱kantaxtí tú li̱ma̱paksi̱nán. Jesús ma̱xuncú u̱n y pupunú (Mt. 8.23‑27; Mr. 4.35‑41) z>mCha̱tum cristiano huánilh: ―Mina̱na y minata̱camán taya̱na nac quilhtí̱n tata̱chihui̱namputuná̱n. ,=QMaktum quilhtamacú ixna̱na ixnata̱camán Jesús támilh talacaputzá ana ní ixchihui̱nama, pero como snu̱n istzamacán ni̱ lá tama̱lacatzúhui̱lh. S<Chí cakaxpáttit tú cama ca̱huaniyá̱n: amá tí kalhi̱yá tla̱n talacpuhuá̱n ma̱s ama̱ca ma̱xqui̱cán talacapa̱stacni hua̱k nama̱kachakxí, pero tí caj actzú kalhí ama̱ca maklhti̱cán hasta ni̱ma̱ ixli̱skalhma̱ca. Ixna̱na ixnata̱camán Jesús tali̱kalasquini̱nán (Mt. 12.46‑50; Mr. 3.31‑35) =;sNa̱ chuná siempre taka̱scán tú tla̱n tze̱k ma̱qui̱cán, y tú tze̱k tlahuacán siempre qui̱catzi̱cán ixli̱maka̱s y ca̱lakuá̱n tamakxtaka tú ixma̱tze̱kma̱ca. $:AJesús ca̱huanipá cristianos: ―Ni̱ huí cristiano tí ma̱pasí aktum pu̱skon y ma̱kalhchahuajú nac caju̱n o ma̱nú nac ixtampi̱n ixpu̱tama. Huixín catzi̱yá̱tit aktum pu̱skon siempre huili̱cán ta̱lhmá̱n xlacata hua̱k natali̱lacahua̱nán ixtaxkáke̱t. Y9+Amá tla̱n tíyat ní tatama̱chá lhu̱hua tachaná̱n y tamá̱sta̱lh ixtahuacatcán cca̱li̱ma̱lacastuca cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y tama̱quí nac ixnacujcán y tatzaksá tama̱sí ixtahuácat nac ixlatama̱tcán tú tama̱kachakxi̱ni̱t. Cha̱tum cristiano ta̱talacastuca aktum pu̱skon (Mr. 4.21‑25) g8GAmá ca̱xpayatni ana ní sok tá̱kpulh tachaná̱n cca̱li̱ma̱lacastuca cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y taca̱najlá, pero la̱ta li̱án ixlatama̱tcán tzucú ta̱katuyún, tzucú tali̱pa̱huán huata ixtumi̱ncán y la̱ li̱pa̱xau natalatamá y chuná tama̱ksni̱kó tú ixtali̱pa̱huán y ni̱ tama̱stá ixtahuacatcán. K7 Amá ca̱chihuixni ní tatama̱chá makapitzi tachaná̱n cca̱li̱ma̱lacastuca cristianos tí talakatí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y hasta taca̱najlá laktzu̱ quilhtamacú, pero con ta̱kspulá tú ni̱ tlá̱n y ca̱li̱chihui̱nancán yaj tali̱pa̱huán porque ni̱ pu̱lhmá̱n tamaca̱ni̱t ixtankaxe̱kcán. 63 Amá tijia ana ní tatama̱chá makapitzi ixtalhtzi tachaná̱n cca̱li̱ma̱lacastuca cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios pero tlajaná min ma̱ke̱nú tachihuí̱n mi̱ma takáxmatli ixnacujcán xlacata ni̱ nataca̱najlá y ni̱ natalakma̱xtú ixli̱stacnicán. .5U ’Chí tla̱n cama̱kachakxí̱tit la̱ cama lacspi̱ta namá xatakalhchihuí̱n chana̱ná: Amá ixtalhtzi tachaná̱n chi̱malacastuca ixtachihuí̱n Dios. }4s y Jesús ca̱huánilh: ―Huixín Quinti̱cu Dios ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n la̱ xlá ca̱ma̱lacnu̱ní cristianos ama ca̱ma̱paksí pero xa̱makapitzi cristianos tiene que nacca̱ta̱ma̱lacastucní tú talakapasa, y ni̱ para chú ama taputzá natama̱kachakxí. Ama talacahua̱nán, pero la̱ ni̱tú catá̱cxilhli; ta̱kahua̱nán, pero ni̱tú tama̱kachakxí. T3! Ixdiscípulos takalasquínilh tú ixuamputún amá takalhchihuí̱n, o2WPero lhu̱hua ixli̱chánat tama̱chá nac tla̱n tíyat; jaé hua̱k tástacli y makapitzi tamá̱sta̱lh ixtahuacatcán hasta aktum ciento ixtalhtzicán la̱ta akstum li̱chánat. La̱ chihui̱nanko̱lh la̱ta ixli̱pixcha̱lanca ca̱huánilh cristianos jaé tachihuí̱n: ―Para huixín kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán cakaxpáttit tú cca̱huaniyá̱n. +1OMakapitzi ixli̱chánat tatama̱chá nac ca̱xpayatni. Ni̱ ixli̱maka̱s sok ta̱kpunko̱lh pero tama̱ksni̱ko̱lh amá kajni porque ma̱s lacapala tástacli. @0yMakapitzi ixli̱chánat tama̱chá nac ca̱chihuixni caj tziná ixta̱lani̱t tíyat; sok tá̱kpulh pero tuncán tasca̱cko̱lh porque ni̱ ixtakalhí chúchut tú natali̱latamá. y/k―Maktum quilhtamacú cha̱tum chixcú alh spuyumí ixtalhtzi ixtachaná̱n nac ixca̱tucuxtu. Lhu̱hua ixtalhtzi ixli̱chánat tama̱chá nac tijia; aná lacta̱yami̱ca y lactzu̱ spitu na̱ chuná tzúculh tasacuá ixtachaná̱n. H. Lhu̱hua cristianos xala cani̱hua ca̱lacchiquí̱n ixtamín takaxmata ixtachihuí̱n Jesús. Lacatum acxni tatamákstokli lhu̱hua cristianos xlá ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: _-7Susana, Juana ixta̱cha̱t Chuza jaé chixcú ixacpuxcún ixchic rey Herodes y lhu̱hua ma̱s lacchaján ixtali̱makta̱yá tú ixtakalhí. Xatakalhchihuí̱n cha̱tum chana̱ná (Mt. 13.1‑23; Mr. 4.1‑20) #,?Na̱ ixtatakoké makapitzi lacchaján tí ixca̱ma̱ksa̱ni̱ni̱t acxni ixta̱tatlá, o ixca̱macma̱xtuni̱t ixespiritucan tlajaná. Jaé lacchaján tí ma̱s ixtamakta̱yá ixca̱huanicán María ixli̱lakapascán Magdalena y Jesús ixmacma̱xtuni̱t cha̱tujún tlajananí̱n, + A̱stá̱n ni̱ ixli̱maka̱s Jesús alh akchihuinantapu̱lí amá ca̱lacchiquí̱n y ca̱tucuxtú̱n xalac Galilea, ixca̱huaní la̱ Dios ca̱ma̱lacnu̱ní ca̱ma̱paksi̱putún cristianos; ixcha̱cu̱tuycán ixdiscípulos ni̱cxni ixta̱kxtakmakán. *-2Pero Jesús huaniko̱lh amá pusca̱t: ―Huix taxtunini̱ta porque quili̱pa̱huani̱ta; capit li̱pa̱xáu, yaj tú cali̱púhuanti.*)M1Amá cristianos tí ixtahuila̱na aná tzu̱culh tahuán: ―¿Cha̱ ticu yá chixcú jaé? ¿Hua̱nchi li̱tanú tla̱n ma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n? j(M0Jesús huánilh amá pusca̱t: ―Hua̱k mintala̱kalhí̱n aquit cma̱tzanke̱naniyá̱n. '9/La̱ta tú tlahuani̱t quilacata tla̱n li̱lakapascán xlacata lhu̱hua tala̱kalhí̱n kalhí pero aquit cma̱tzanke̱naní hua̱k ixtala̱kalhí̱n. Porque amá tí caj actzú ma̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n na̱ caj actzú pa̱xcatcatzi̱ní tí ma̱tzanke̱nánilh. &5.Huix ni̱ quihuili̱ni aceite nac quiákxa̱ka la̱ li̱smani̱ni̱táu aquín judíos, pero xlá quihuilí̱nilh xatlá̱n perfume nac quintujún. f%E-Huix ni̱ quimacáspu̱tti acxni cchilh, pero xlá la̱ta ctitánu̱lh spu̱tma quintujún. I$ ,Jesús acs lacá̱nilh amá pusca̱t y huanipá Simón: ―Chí tla̱n calacpúhuanti tú qui̱taxtunini̱t jaé pusca̱t. Acxni ctánu̱lh nac mínchic huix ni̱ áksanti quima̱xqui̱ya chúchut tú nacli̱tu̱chaká, pero jaé pusca̱t quili̱tu̱chéke̱lh ixlakaxtájat y quili̱tu̱ma̱scá̱calh ixchíxit. 0#Y+Simón kálhti̱lh: ―Tí ma̱s nalakalhamán huá amá tí ma̱tzanke̱nánilh ma̱s lhu̱hua tumi̱n. ―Xli̱ca̱na tú huana, Simón ―kálhti̱lh Jesús. " *Como xlacán ni̱ lá ixtaxoko̱nán amá ixma̱sa̱cuani̱na tumi̱n ca̱lakalhámalh ca̱ma̱tzanke̱nánilh tú ixtali̱ní. Chí quihuani, la̱ta ixli̱cha̱tuycán, ¿ticu ma̱s nalakalhamán napa̱xcatcatzi̱ní amá chixcú tú ma̱tzanke̱nánilh? V!%)Jesús huá: ―Maktum quilhtamacú cha̱tum ixma̱sa̱cuani̱na tumi̱n ixtali̱ní tumi̱n cha̱tuy lacchixcuhuí̱n. Cha̱tum ixli̱ní cinco mi̱lh pesos y xa̱cha̱tum ixli̱ní íta̱t mi̱lh.  %(Jesús cátzi̱lh ixtapuhuá̱n y huánilh: ―Simón, huí tú cuaniputuná̱n. ―Quihuani tú lacasquina, Maestro ―kalhtí̱nalh. 7g'Amá fariseo tzúculh lacpuhuán: “Para jaé chixcú xli̱ca̱na profeta ixuá ixacxcátzi̱lh tucu ixkásat namá pusca̱t tí tu̱cheke̱ma pues chu̱ta aclapu̱lá.” ^5&Tatzokostánilh y tzúculh tasá la̱ta ixli̱puhuán ixnacú; ixlakaxtájat li̱tu̱chéke̱lh ixtujún Jesús y li̱tu̱ma̱scá̱calh ixchíxit; ixtu̱spu̱ta ixtujún ixuili̱niti̱lhá perfume nac ixtujún. K%Nac ca̱chiquí̱n ixlama cha̱tum pusca̱t mi̱ma̱ chu̱ta ixaclapu̱lá; acxni cátzi̱lh xlacata Jesús ixani̱t hua̱yán nac ixchic amá fariseo lí̱milh aktum frasco xatlá̱n perfume. J $Cha̱tum ixma̱kantaxti̱ná ixley Moisés huánilh Jesús caalh ta̱hua̱yán nac ixchic. Acxni cha̱lh xlá pasá̱rlalh nac mesa y tzúculh ca̱ta̱hua̱yán la̱ta tí ixtahuila̱na. 7g#Pero ixtalacapa̱stacni Dios tla̱n ta̱cxcatzí tí ca̱laclhca̱nini̱t natacatzí la̱ ama ca̱lakma̱xtú ixcamán. Cha̱tum pusca̱t huili̱ní perfume ixtujún Jesús K"A̱stá̱n cmilh aquit Xatalacsacni Chixcú tí cca̱ta̱hua̱yán y acxtum cca̱ta̱pa̱xahuá cca̱ta̱huá vino cristianos y huancán: “Ca̱cxílhtit namá la̱ huata li̱puhuán nahua̱yán y ca̱ta̱kachí cristianos, amigos ca̱tlahuá tí tama̱lakaxoke̱nán tumi̱n y tí takalhí lhu̱hua tala̱kalhí̱n.” kO!Jaé cristianos chuná tapa̱xtoka porque qui̱lachi ca̱quilhtamacú Juan Bautista; xlá ni̱ ixca̱ta̱hua̱yán, ni̱ para ixca̱ta̱pa̱xahuá ca̱ta̱huá vino cristianos y huancán xlacata kalhí ni̱ tla̱n espíritu. ;o Xlacán tamakslihueké namá lactzáca̱t lactzu̱ camán ni̱ma̱ takama̱nán nac li̱tamá̱u y ni̱tú tama̱tla̱ní hasta ixcompañeros tahuán: “¿Tucu lacasquiná̱tit? Ctlaká̱u tatlí̱n, pero huixín ni̱ tantli̱yá̱tit; ctli̱yá̱u li̱lakaputza alabanza ni̱ para chú tasayá̱tit.” ,QJesús ca̱huanipá jaé takalhchihuí̱n: ―¿Niculá xacca̱li̱chihuí̱nalh cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú, o tucu xacta̱ma̱lacástucli? }Pero ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y fariseos tí ni̱ ixtali̱tamakxtakni̱t caca̱kmúnulh Juan, ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh tú ixca̱ma̱lacnu̱nini̱t Dios ama ca̱ma̱xquí. Jesús ca̱li̱macá̱n cristianos la̱ lactzáca̱t lactzú camán =sHua̱k cristianos tí takáxmatli hasta ixma̱lakaxoke̱nani̱n tumi̱n tí ixca̱kmununi̱t Juan tama̱kachákxi̱lh xlacata Dios ca̱ma̱xquí ixcamán stalhca taxokó̱n. A{Aquit tancs cca̱huaniyá̱n la̱ta ixli̱hua̱kcán cristianos tí tama̱lakahuani̱ni̱t lacchaján ca̱quilhtamacú ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱lanca Juan Bautista, pero na̱ cacatzí̱tit xlacata nac ixtapáksi̱t Dios namá ma̱s ni̱ xatali̱pa̱u cristiano li̱maca̱ncán ma̱s lanca que Juan Bautista. ^5Juan huá namá chixcú tí chuné li̱chihuí̱nalh Dios nac Escrituras:Pu̱la cama ma̱lakacha̱niyá̱n cha̱tum chixcú tí napu̱laniyá̱n
xlacata naca̱xtlahuaniyá̱n tijia ní nalacpasa̱rlaya. X)¿Tucu ixputzayá̱tit? ¿Ixacxilhputuná̱tit cha̱tum profeta tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios? Para huá qui̱putzátit li̱huacá tla̱n porque Juan li̱macamincani̱t ma̱s lanca que la̱ cha̱tum profeta. .UQuila̱huaníu, ¿tucu qui̱cxílhtit? ¿Ixlacaputzayá̱tit cha̱tum chixcú tí tla̱n lhaka̱nani̱t la̱ namá ni̱ma̱ tahuila̱na nac pu̱ma̱paksi̱n? Huixín catzi̱yá̱tit namá lacchixcuhuí̱n tí tla̱n talhaka̱nán y li̱ca̱cni̱t talama̱na tahuila̱na nac ixchiccán reyes. DLa̱ ta̱nko̱lh amá lacchixcuhuí̱n tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t Juan, Jesús tzúculh li̱chihui̱nán Juan, ca̱huánilh cristianos: ―Quila̱huaníu, ¿tucu qui̱cxílhtit acxni qui̱látit nac desierto? ¿Qui̱li̱lacahua̱nántit la̱ ma̱tzahuají u̱n amá ká̱tit ni̱ma̱ tatzamá nac desierto? s_Na̱ cahuanítit xlacata aquit cli̱pa̱xahuá tí tancs quili̱pa̱huán porque ni̱ ama lakaputzaxní. a;La̱ tlahuako̱lh ixtascújut ca̱huánilh: ―Capítit huaniyá̱tit Juan la̱ta tú acxilhni̱tántit y tú kaxpatni̱tántit. Cali̱ma̱kalhchihui̱ní̱tit la̱ talacahua̱nán lakatzí̱n, la̱ tatla̱huán tí ixtacha̱la̱kalhi̱ni̱t, la̱ ta̱ksa̱nán tí takalhí lepra, la̱ ta̱kahua̱nán akata̱paní̱n, la̱ talacastacuanán tí apenas tani̱ko̱ni̱t, la̱ ca̱li̱ta̱chihui̱nancán tí ni̱ lactali̱pa̱u ixtalakalhamá̱n Dios ni̱ma̱ ma̱lacnú.  Xlá acs ca̱lacá̱cxilhli y tzúculh ca̱ma̱ksa̱ní makapitzi ta̱tatlaní̱n tí ixtakalhí ti̱pa̱katzi tá̱tat y tasipá̱ni̱t, ca̱tamácxtulh ixespiritucan tlajananí̱n ixmacnican cristianos y ca̱ma̱lacahuá̱ni̱lh lakatzí̱n. n UAcxni talákcha̱lh xlacán tama̱lacatzúhui̱lh y tahuánilh: ―Juan Bautista quinca̱ma̱lakacha̱ni̱tán xlacata nacca̱kalasquiniyá̱n para huix Cristo tí ama min quinca̱lakma̱xtuyá̱n, o cama̱najcú kalhi̱yá̱u.  Entonces xlá ca̱tasánilh cha̱tuy ixdiscípulos y ca̱ma̱lakácha̱lh ixlacati̱n Jesús porque xlá tancs ixcatzi̱putún para xli̱ca̱na Jesús huá Cristo ixuani̱t tí ixmini̱t ca̱lakma̱xtú cristianos, o ixamajcú takalhí namín a̱stá̱n tunu. Y +Ixdiscípulos Juan tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh jaé ixtascújut Jesús. S Tú xtlahuani̱t Jesús lacapala tacatzi̱ko̱lh cristianos xala amá pu̱latama̱n Judea y ni̱ma̱ ixtata̱tapakxtoka. Ixdiscípulos Juan takalasquiní para Jesús huá Cristo (Mt. 11.2‑19) $AHua̱k cristianos ca̱maká̱klhalh tú ixta̱cxilhni̱t y tzúculh tapa̱xcatcatzi̱ní Dios tú ixtlahuani̱t. Makapitzi ixtahuán: ―Cha̱tum lanca profeta quinca̱ta̱lamá̱n jaé quilhtamacú y Dios quinca̱cxilhlacachini̱tán mini̱t quinca̱li̱scujá̱n aquín ixcamán. [~~||R{zdyxwvuuts~rrqipvoonjm kjiphg\f5edca`_^]]-[[fZYYXXYWVUU7TSmRQQ/PrOhMML~KKLJVIHGGFE+D5CBA@??+>=<;;6:R98654m2100..-j,O+*)%(.&&$#"! '<w ?MA]#Ul  @  ,g3N[1[ Chí cca̱huaniyá̱n pu̱la caputzátit li̱pa̱huaná̱tit tú ca̱ma̱lacnu̱nini̱t ixcamán y xlá ixacstu naca̱ma̱xqui̱yá̱n la̱ta tú maclacasquiná̱tit. oW Ni̱ caca̱makslihuekétit namá cristianos tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios. Xlacán tali̱tatlaká ixtahuajcán cha̱li cha̱lí, pero huixín kalhi̱yá̱tit Minti̱cucán tí ca̱maktakalhá̱n y catzí tú maclacasquiná̱tit. ta Na̱ chuná, ni̱ pucuta caliakatuyúntit tú nali̱hua̱yaná̱tit, o tú nakotá̱tit cha̱li cha̱lí. >u Chí calacpuhuántit, para Dios ca̱ma̱lheké hua̱k li̱cúxtut ma̱squi catzí xlacata chí laclá̱n taya̱na y cha̱lí tasca̱cni̱t xlacata naca̱lhcuyucán, ¿nicu li̱puhuaná̱tit ni̱ catica̱ma̱xquí̱n tú maclacasquiná̱tit huixín ixcamán para li̱pa̱huaná̱tit ixli̱hua̱k minacujcán? (I Caca̱li̱lacahua̱nántit la̱ tastaca lirio xánat; xlacán ni̱ tascuja, ni̱ tatlahuá ixlhaka̱tcán, pero Dios ca̱ma̱lheké; y ma̱squi rey Salomón cakálhi̱lh lhu̱hua lacla̱n ixlháka̱t ni̱cxni ma̱cchá̱ni̱lh lhaka̱nán la̱ tama̱sa̱sti̱nán namá lactzú xánat. *M Para huixín ni̱ lá li̱ma̱huacayá̱tit ca̱na̱ caj actzú tú lacasquiná̱tit, ¿hua̱nchi li̱puhuaná̱tit tú pa̱t pa̱xtoká̱tit cha̱li cha̱lí? } ’Quila̱huaníu, ¿ticu yá cristiano ma̱squi pucuta li̱puhuán tla̱n li̱ma̱huacá a̱laktzú ixlatáma̱t? 3_ Huata caca̱li̱lacahua̱nántit la̱ talama̱na lactzú spitu, xlacán ni̱ tachana̱nán, ni̱ para taxka̱nán, ni̱ para tatlahuá ixpu̱cuxicán, ni̱ para tama̱quí ixtahuajcán. Pero Dios siempre ca̱makta̱yá y ca̱ma̱huí. ¡Huixín ixcamán y ma̱s ixtapalh que hua̱k lactzú spitu!   Cama̱kachakxí̱tit xlacata mili̱stacnicán ma̱s ixtapalh que mintahuajcán y mimacnicán ma̱s ixtapalh que milhaka̱tcán. c? A̱stá̱n Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Aquit cca̱ma̱tancsaniyá̱n, huixín ni̱ cali̱puhuántit tú pa̱t huayá̱tit xlacata nali̱latapa̱yá̱tit, ni̱ para milhaka̱tcán tú nahuili̱yá̱tit. )K Jesús ca̱huaniko̱lh: ―Chuná jaé pa̱xtoka cha̱tum chixcú tí ma̱kstoka lhu̱hua tumi̱n ixlacata ca̱quilhtamacú, pero nac ixlacatí̱n Dios la̱ ni̱tú cakálhi̱lh porque ni̱tú li̱macuaní. Dios ca̱ma̱xquí ixcamán tú ca̱tzanka̱ní (Mt. 6.25‑34, 19‑21) C Pero Dios huánilh amá chixcú: “Takalhí̱n, pi̱huá jaé ca̱tzisní pa̱t macama̱sta̱ya mili̱stacni. ¿Ticu ama ta̱tamakxtaka y li̱pa̱xahuá la̱ta tú ma̱kstokni̱ta?” :m Entonces nacuaní quili̱stacni: Chí kalhi̱yá̱u lhu̱hua tumi̱n tú nali̱taxtuniyá̱u maka̱s quilhtamacú. Chí huata cajaxui, cahua̱yáu, cakotui y capa̱xahuáu.” 8i Chuné lacpúhualh: “Cama lactilha namá xalactzú quimpú̱cuxi y cama tlahuá tunu ma̱s xalanca xlacata tla̱n natanu̱kó quintachaná̱n y la̱ta tú cma̱kstokni̱t. - Como ma̱s y ma̱s ixli̱tahuacama ixtachaná̱n tzúculh lacputzá ní nama̱nu̱kó ixtachaná̱n porque yaj lá ixtanu̱kó nac ixpú̱cuxi. .U ’Cakaxpátit tú clacasquín cama̱kachakxí̱tit: Maktum ixlama cha̱tum rico chixcú ixkalhí ixca̱quihuí̱n ni̱ma̱ ixma̱stá lhu̱hua ixtachaná̱n. ?w A̱stá̱n ca̱ta̱chihuí̱nalh hua̱k cristianos: ―Skálalh calatapá̱tit ni̱ catzaksátit lacputzayá̱tit kalhi̱yá̱tit li̱huacá la̱ tla̱n ma̱ta̱xtucá̱tit, porque quilatama̱tcán ni̱ aná quilhtzucú la̱ta ixli̱lhu̱hua quintumi̱ncán tú tla̱n nama̱ta̱xtucá̱u kalhi̱yá̱u. $A Jesús kálhti̱lh: ―¿Hua̱nchi quila̱putzayá̱u aquit nacli̱tanú juez tí tla̱n nacca̱ma̱pitziniyá̱n herencia ni̱ma̱ kalhi̱yá̱tit? , Q La̱ta tzamacán cha̱tum chixcú huánilh Jesús: ―Maestro, cahuani quinta̱cam caquinta̱tapítzilh herencia ni̱ma̱ quinca̱ta̱makxtakni quinti̱cú. e C Porque amá quilhtamacú Espíritu Santo ama ca̱lacati̱ta̱yayá̱n y ama ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n kastunu tachihuí̱n ni̱ma̱ nakalhti̱naná̱tit. Tí ma̱kstoka lhu̱hua tumi̱n ni̱tú li̱macuaní acxni ní J   Acxni naca̱li̱pincaná̱tit nac ixpu̱tamakstoknican judíos, ixlacati̱ncán xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n, o ixlacati̱ncán gobernadores, ni̱tú cali̱puhuántit tú pa̱t huaná̱tit. 6 e ’Chí cca̱huaniyá̱n, amá cristianos tí ni̱tú quili̱cxila ni̱ tla̱n quili̱chihui̱nán tla̱n nama̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n; pero amá tí li̱kalhkama̱nán tú ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱má̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo ni̱ catima̱tzanke̱nanica ixtala̱kalhí̱n. ` 9 Pero amá cristianos tí ni̱ tama̱luloka quintali̱pa̱huán ixlacati̱ncán lacchixcuhuí̱n, aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ ni̱ cama ma̱luloka ixlacati̱ncán ángeles tí tata̱lama̱na Dios nac akapú̱n.   ’Chí cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n, amá cristianos tí tali̱ta̱yá quintali̱pa̱huán ixlacati̱ncán cristianos, aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ cama li̱ta̱yá huá quidiscípulos ixlacati̱ncán ángeles tí tata̱lama̱na Dios nac akapú̱n. nU Huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ cajicuántit. Dios ca̱pu̱tlekeni̱t kanatunu chíxit ni̱ma̱ kalhí miakxa̱kacán. Ni̱ cali̱puhuántit tú pa̱xtoká̱tit pues huixín ixcamán y ma̱s ixtapalh que lhu̱hua lactzu̱ spitu. U# ’Chí quila̱huaníu, ¿niculá ixtapalh tanquitzis lactzú spitu? ¿Ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata ca̱li̱sta̱cán caj mactuy tumi̱n? Pero Dios ni̱cxni ca̱ktzonksuá y siempre ca̱makta̱yá. nU Aquit camá̱n ca̱huaniyá̱n tí najicuaniyá̱tit: huixín cajicuanítit Dios porque xlá tla̱n makní mimacnicán y na̱ kalhí li̱tlihueke namacá̱n miespiritucán nac puakxtakajni para lacasquín. ¡Huá cajicuanítit! N ’Chí cca̱huaniyá̱n huixín ni̱ caca̱jicuanítit cristianos tí ca̱makni̱putuná̱n pues xlacán tla̱n tamakní ixmacni cha̱tum cristiano, pero ni̱ lá tú ma̱s tama̱laksputú.  Chí tú huixín tze̱k li̱chihui̱naná̱tit ca̱tzisní, a̱stá̱n ama̱ca li̱chihui̱nancán ca̱cuhui̱ní, y tú scapa scápa chihui̱naná̱tit nac aktum ákxtaka a̱stá̱n ama̱ca li̱chihui̱nancán ixaksti̱n ákxtaka xlacata hua̱k natakaxmata.  Pero tú tze̱k ma̱qui̱cán siempre taka̱scán ixli̱maka̱s, y tú tze̱k tlahuacán siempre catzi̱cán ixli̱maka̱s. W ) La̱ta ixchihui̱nama Jesús tzúculh tachín cha̱lhu̱hua mi̱lh cristianos hasta ixtara̱lacxquití. Xlá pu̱la ca̱ta̱chihuí̱nalh ixapóstoles y ca̱huánilh: ―Skálalh cali̱lacahua̱nántit namá fariseos, tí ni̱ ma̱xanán tatalacatla̱ní y lhu̱hua tamakslihueké na̱ chuná la̱ acxni levadura ma̱xcutí squítit. gG 6Ixtalacasquín ixacstu cali̱taláksi̱lh ixtachihuí̱n xlacata tla̱n natama̱lacapú.gG 5La̱ chihui̱nanko̱lh Jesús amá ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos y fariseos tzúculh takalasquiní Jesús ti̱pa̱katzi talacapa̱stacni xlacata natakalhputzá para nali̱chihui̱nán tú ni̱ chuná qui̱taxtú. ~w 4’¡Koxitaní̱n huixín lakskalala ma̱kalhtahuake̱naní̱n tí ma̱si̱yá̱tit ixley Moisés! Porque li̱kalhtahuakayá̱tit ixtachihuí̱n Dios, pero ni̱ tancs ma̱si̱yá̱tit ixtalacapa̱stacni. Huixín ni̱ ca̱najlayá̱tit ni̱ma̱ cca̱huaniyá̱n y ni̱ para ca̱li̱makxtaká̱tit cataca̱nájlalh xa̱makapitzi cristianos tí quintali̱pa̱huamputún. 3}_ 3Ama ca̱ma̱taji̱yá̱n ixli̱stacni profeta Abel hasta ixli̱stacni profeta Zacarías amá tí makni̱ca ixlacatí̱n ixpu̱lakachixcuhui̱can Dios nac pu̱siculan. Aquit cca̱huaniyá̱n xlacata hua̱k huixín pa̱t xoko̱naná̱tit nac milatama̱tcán tú tatlahuani̱t mili̱talakapasnicán. N| 2Chí cca̱huaniyá̱n, Dios ama ca̱ma̱xoko̱ní jaé cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú ixli̱stacnican hua̱k profetas ni̱ma̱ ca̱makni̱cani̱t la̱ta titláhualh ca̱quilhtamacú. {{ 1’Ixtalacapa̱stacni Dios ni̱tí ma̱ccha̱ní y la̱ta maká̱n tima̱tzokónalh: “Cama ca̱ma̱lakacha̱ní profetas y tí natama̱kahuaní quintachihuí̱n, pero makapitzi ama̱ca ca̱makni̱cán y tunu ama̱ca ca̱ktlakali̱ncán.” lzQ 0Tú tlahuayá̱tit tla̱n ca̱li̱lakapascaná̱tit xlacata ma̱tla̱ni̱yá̱tit tú tama̱kantáxti̱lh mili̱talakapasnicán. Xlacán tamákni̱lh profetas, y huixín laclá̱n ca̱ca̱xya̱huaniyá̱tit ixpu̱taju̱ncán. fyE /’¡Koxitaní̱n huixín ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos! Porque ca̱makslihuekeyá̱tit amá xalakmaká̱n mili̱talakapasnicán tí tamákni̱lh profetas y huixín ca̱ca̱xya̱huaniyá̱tit ní tataju̱ma̱na. {xo .Xlá kálhti̱lh: ―¡Xli̱ca̱na! ¡Na̱ koxitaní̱n huixín ma̱kalhtahuake̱naní̱n tí ma̱si̱yá̱tit ixley Moisés! Porque ni̱ caj maktum ca̱ma̱cuqui̱yá̱tit ca̱huaniyá̱tit cristianos catama̱kantáxti̱lh ixlacati̱n Dios lactzu̱ lactzu̱ ixtapáksi̱t, pero huixín ni̱ para tziná puhuaná̱tit ixma̱kantaxti̱yá̱tit nac milatama̱tcán. >wu -Cha̱tum ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos kalhpaktánu̱lh Jesús y huánilh: ―Maestro, tú ca̱li̱ya̱huápa̱t namá lacchixcuhuí̱n na̱ quinca̱lakcha̱ná̱n aquín. Wv' ,’¡Koxitaní̱n huixín fariseos tí ti̱tanu̱yá̱tit scarancua ma̱kantaxti̱yátit ixley Moisés! Huixín li̱tanu̱yá̱tit la̱ ixpu̱taju̱ncan ni̱n ni̱ma̱ yaj tasí la̱ta li̱punko̱ni̱t li̱cúxtut, y acxni ta̱kspuntza̱lá cristianos ni̱ para tacatzí la̱ ca̱pasá ca̱lakchá̱n tú li̱xcájnit taju̱ma. su_ +’¡Koxitaní̱n huixín fariseos porque siempre lacasquiná̱tit caca̱ma̱xqui̱cántit lactla̱n pu̱táhui̱lh nac sinagoga y lakati̱yá̱tit cati̱huá caca̱huanín kalhé̱n la̱ lactali̱pa̱u cristianos ní tzamacan! Mt *¡Koxitaní̱n huixín ixma̱kantaxti̱nani̱n ixley Moisés! Ma̱xqui̱yá̱tit Dios milimosnajcán hasta tú makalayá̱tit nac minquilhti̱ncán para menta, ruda y ti̱pa̱lhu̱hua ma̱s mintachana̱ncán. Pero ni̱ lacputzayá̱tit la̱ tancs nalatapa̱yá̱tit ixlacati̱n Dios y nala̱lakalhamaná̱tit la̱ huan Dios. Ma̱s ixca̱macuanín ixtlahuátit ixtapáksi̱t Dios nac milatama̱tcán, ma̱squi na̱ mili̱ma̱sta̱tcán milimosnajcán. 0sY )Ma̱s ixca̱macuanín ixma̱stá̱tit tú tla̱n kalhi̱yá̱tit nac minacujcán la̱ limosna y chuná la̱ta tú cheke̱yá̱tit Dios ixca̱li̱ma̱nu̱nín tla̱n. !r; (¡Takalhí̱n lacchixcuhuí̱n! ¿A poco ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata tí tláhualh tú cheke̱yá̱tit na̱ tlahuani̱t xala ixpu̱lacni mimacnicán? q' 'Pero Jesús huánilh: ―Huixín ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés scarancua tla̱n chekeyá̱tit mivasojcán y mimpula̱tucán, pero nac mimpu̱lacnicán kalhi̱yá̱tit ni̱ lactlá̱n talacapa̱stacni la̱ nakalha̱naná̱tit y tú li̱xcájnit tlahuayá̱tit. ,pQ &Amá fariseo ni̱ ixcatzí tú nahuán porque Jesús ni̱ makachákalh maklhu̱hua la̱ ixtali̱smani̱ni̱t judíos natalakachixcuhuí Dios antes natahua̱yán. %oC %Tunu quilhtamacú cha̱tum fariseo huánilh Jesús caalh hua̱yán nac ixchic. Acxni cha̱lh xlá tuncán pasá̱rlalh nac mesa y tzúculh hua̱yán. Hn  $Porque para mimacni kalhí tla̱n lakastapu tú li̱lacahua̱nán, ni̱ ca̱paklhtu̱tá lápa̱t, cha̱ ma̱si̱ya ixtaxkáte̱t mintalacapa̱stacni na̱ chuná la̱ aktum lámpara li̱lacahua̱nancán ixtaxkáke̱t. Jesús lhu̱hua tú ca̱li̱ya̱huá fariseos (Mt. 23.1‑36; Mr. 12.38‑40; Lc. 20.45‑47) m #Huá cca̱li̱huaniyá̱n tla̱n cali̱lacahua̱nántit milakastapucán la̱ aktum lámpara ni̱ma̱ skoyucán ca̱paklhtu̱tá. l1 "Mimacnicán kalhí la̱ aktum lámpara y huá milakastapucán. Para milakastapu tla̱n lacahua̱nán, catzi̱ya tú tla̱n y tú ni̱ tla̱n la̱ cakalhi taxkáket. Pero para milakastapu ni̱ tla̱n, aktzanka̱ya tlahuaya tú ni̱ tla̱n la̱ calatapu̱li ca̱paklhtu̱tá. k  !’Huixín catzi̱yá̱tit xlacata ni̱ huí tí ma̱pasí aktum pu̱skon y tla̱n ma̱tze̱ka, o ma̱kalhchahuajú nac cáju̱n, siempre huili̱cán ta̱lhmá̱n xlacata hua̱k natali̱lacahua̱nán ixtaxkáke̱t tí talatanu̱ma̱na nac ákxtaka. j7 Na̱ chuná amá cristianos xalac Nínive na̱ ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n ixlacati̱n Dios acxni naca̱ta̱tlahuayá̱n taxokó̱n porque xlacán talakxta̱páli̱lh ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán acxni ca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh profeta Jonás, pero huixín ni̱ quila̱li̱pa̱huaná̱u ma̱squi aquit ma̱s tali̱pa̱u que profeta Jonás. Ixlakastapucán cristianos la̱ lámpara (Mt. 5.15; 6.22‑23) Fi Acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n jaé cristianos amá reina xalac Sur ni̱ma̱ milh kaxmata ixtachihuí̱n skalala rey Salomón ama ta̱yá y ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n ixlacati̱n Dios porque huixín ni̱ quila̱kaxmatá̱u ma̱squi juú ca̱ta̱chihui̱namá̱n cha̱tum tí ma̱s skalala que rey Salomón. h' Xlá ca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh ixlatáma̱t tí ixtalama̱na nac Nínive xlacata Dios ixma̱lakacha̱ni̱t, pues aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ chuná cama ca̱li̱ma̱lacahua̱ní quilatáma̱t cristianos xala jaé quilhtamacú xlacata Dios quima̱lakacha̱ni̱t. Como ma̱s lhu̱hua cristianos tzúculh tatamakstoka ní ixyá Jesús xlá ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: ―Cca̱li̱lakaputzá namá lacli̱cuánit cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú porque tza̱pu quintamaksquín cacca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh quintascújut para xli̱ca̱na aquit Cristo tí ama ca̱lakma̱xtú. Pero huata ama tali̱lacahua̱nán aktum tascújut la̱ amá ni̱ma̱ titláhualh profeta Jonás. f  Jesús kálhti̱lh: ―¡Ma̱s catapa̱xáhualh cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios y tatlahuá tú li̱ma̱paksi̱nán! Lhu̱hua cristianos ni̱ tali̱pa̱huán Jesús para huá Cristo tí ama ca̱lakma̱xtú (Mt. 12.38‑42; Mr. 8.12) /eW Chu̱tacu ixchihui̱nama Jesús la̱ta tzamacán, cha̱tum pusca̱t ma̱ktási̱lh: ―¡Cli̱pa̱xahuá namá pusca̱t tí ma̱lakahuaní̱n y ma̱tziquí̱n! `d9 Entonces an ca̱putzá a̱cha̱tujún tlajananí̱n ni̱ma̱ ma̱s lacli̱cuánit, y pu̱tum tamactanú tata̱latamá amá chixcú. Jaé cristiano ni̱ma̱ ixaksa̱nani̱t ma̱s li̱cuánit huan que la̱ xapu̱lh. ~cu Acxni taspita acxila amá chixcú la̱ aktum ákxtaka ni̱ma̱ tla̱n ca̱xya̱huacani̱t y tla̱n taca̱palhni̱t. tba Jesús na̱ ca̱huánilh: ―Acxni cha̱tum ixespíritu tlajaná ma̱xtucán ixmacni cha̱tum chixcú, an latapu̱lí mákat putzá tí namactanú; y para ni̱ taka̱sa lacpuhuán: “Cama taspita nac quínchic ní ctáxtulh.” .aU Chí cca̱huaniyá̱n, tí ni̱ quinta̱ta̱yá nac quintascújut cli̱macá̱n quisi̱tzi̱ní, y tí ni̱ quinta̱ma̱makstoka cristianos natatanú nac quintapáksi̱t, ca̱ma̱kahuaní cata̱ktzánka̱lh. Tí tamactanú tlajananí̱n ixli̱maktuy ma̱s li̱cuánit huan (Mt. 12.43‑45) "`= Pero para lactaxtú cha̱tum tunu ma̱s tlihueke, an ta̱ra̱nica y makatlajá, maklhti̱kó tú ixli̱maktakalhma ixchic y ma̱kpitzí tú akchípalh. _9 ’Huixín catzi̱yá̱tit cha̱tum tlihueke chixcú tla̱n ca̱xtahuilá xlacata namaktakalha tú kalhí nac ixchic y ni̱tí namakkalha̱nán. 8^i Aquit cca̱tamacxtú tlajananí̱n porque Dios quima̱xquí ixli̱tlihueke xlacata nacca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixtapaksit Dios ca̱lakchini̱tán nac milatama̱tcán. []/ entonces namá mili̱talakapasnicán judíos tí na̱ tatamacxtú tlajananí̱n, ¿na̱ tali̱pa̱huán Beelzebú? Huá cca̱li̱huaniyá̱n, xlacán ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n tú quila̱li̱ya̱huama̱náu. _\7 Huá cca̱li̱huaniyá̱n calacpuhuántit para tlajaná ca̱ta̱tapitzí ixcompañeros, ¿niculá nata̱yaní ixli̱ma̱paksí̱n? Huixín huaná̱tit cca̱tamacxtú tlajananí̱n porque cli̱pa̱huán Beelzebú; I[  Pero como xlá ixca̱lakapasa ixtalacpuhua̱ncán ca̱huánilh: ―Para nac aktum pu̱latama̱n hua̱k ma̱paksi̱naní̱n tatapitzí y tara̱nica, ni̱ para maka̱s tata̱yaní tara̱lactlahuakó. Na̱ chuná para nac aktum pu̱táhui̱lh tzucú tara̱nica entre li̱talakapasni, ni̱ para maka̱s tata̱kahuani̱kó. Z5 Makapitzi ixtali̱cxilhputún Jesús y tahuánilh caca̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh aktum ixtascújut nac akapú̱n para xli̱ca̱na huá Cristo. Y+ Pero makapitzi ixtahuán: ―Namá chixcú tla̱n ca̱tamacxtú tlajananí̱n porque Beelzebú xapuxcu tlajananí̱n ma̱xquí ixli̱tlihueke. rX] Cha̱tum chixcú ixmactanu̱ni̱t ixespíritu tlajaná y ko̱ko ixtlahuani̱t. Jesús macmá̱xtulh amá ixespíritu tlajaná y amá chixcú tuncán tzúculh tla̱n chihui̱nán. Lhu̱hua cristianos tacá̱cni̱lh ixtascújut. W Huixín catzi̱yá̱tit ma̱squi cristianos lacsnú̱n talani̱t tama̱xquí ixcamancán tú lactlá̱n. Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿nicu li̱puhuaná̱tit Dios ni̱ naca̱ma̱xqui̱yá̱n tú maclacasquiná̱tit? Hasta ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo para huixín maksquiná̱tit. Li̱ya̱huacán Jesús ta̱scuja tlajaná (Mt. 12.22‑30; Mr. 3.19‑27) \V1 O, ¿para maksquín aktum kálhua̱t puhuaná̱tit nama̱xquí tantum tá̱scuyu? IU  ’Chí quila̱huaníu, ¿ticu yá xati̱cú ma̱xquí ixkahuasa actzu̱ chíhuix para maksquín actzu̱ simi̱ta? O, ¿para maksquín tamakní puhuaná̱tit nama̱xquí tantum lu̱hua? T7 Porque cati̱huá tí squin tú lacasquín, ma̱xqui̱cán; tí putzá tú makatzanká, taka̱sa; y tí lakatlaka pu̱hui̱lhta, ma̱lacqui̱nicán. S Aquit xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, camakslihuekétit jaé chixcú; camaksquíntit Dios tú maclacasquiná̱tit y xlá naca̱ma̱xqui̱yá̱n; caputzátit tú lacasquiná̱tit y pa̱t taka̱sá̱tit; calakatláktit puhui̱lhta y xlá naca̱ma̱lacqui̱niyá̱n. 5Rc Pero amá chixcú ni̱ li̱makxtaka lakatlaka puhui̱lhta hasta xní ta̱quí ixamigo y ma̱liqui̱ní puhui̱lhta y ma̱xquí tú maclacasquín xlacata yaj na̱kaxculí. rQ] ¿Tucu puhuaná̱tit nakalhti̱cán? Amá ixamigo nakalhtí: “Ni̱ caquiakaxculi. Xapuhui̱lhta quínchic tla̱n taxtucún, quincamán y aquit clhtatama̱nahuá. Ni̱ lá cta̱quí xlacata nacma̱xqui̱yá̱n tú quimaksquina.” iPK porque apenas chilh cha̱tum quili̱talakapasni xala mákat y ni̱ ckalhí tú nacta̱huá.” BO} Jesús na̱ huánilh jaé takalhchihuí̱n: ―Para cha̱tum chixcú kalhí ixamigo y punchú tzisuani̱t lacatzú tzi̱sa lakán y huaní: “Amigo, quima̱xqui mactutu simi̱ta N Quila̱ma̱tzanke̱naníu quintala̱kalhi̱ncán
na̱ chuná la̱ aquín cca̱ma̱tzanke̱naniyá̱u xa̱makapitzi tí quinca̱tlahuaniyá̱n tú ni̱ tla̱n.Ni̱cxni quila̱kxtakmakáu xlacata tlajaná ni̱ naquinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n. ^M5 Quila̱ma̱xquí̱u quintahuajcán tú nacli̱latama̱yá̱u cha̱li cha̱lí. pLY Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Acxni nakalhtahuakaniyá̱tit Dios chuné nahuaná̱tit:Quinti̱cucan Dios, huix lápa̱t nac akapú̱n,
huata huix mini̱ní nacca̱lakachixcuhui̱yá̱n.Cama̱lacatzuqui mintapáksi̱t nac quinacujcán.Cama̱kantaxti tú laclhca̱ni̱ta nac ca̱quilhtamacú na̱ chuná la̱ kantaxtú nac akapú̱n. K  Maktum quilhtamacú Jesús ixkalhtahuakanima Dios; la̱ kalhtahuakako̱lh cha̱tum ixdiscípulo huánilh: ―Quimpu̱chinacán, quila̱ma̱si̱níu la̱ nackalhtahuakaniyá̱u Dios na̱ chuná la̱ Juan ixca̱ma̱si̱ní tí ixtakaxmata ixtachihuí̱n. 9Jk *pero María ma̱s ta̱yanini̱t porque taka̱sni̱t tla̱n tijia. Xlá kaxmatni̱t quintachihuí̱n y aquit ni̱ cama li̱huaní camákxtakli tijia ni̱ma̱ taka̱sni̱t.I' )Jesús kálhti̱lh: ―Marta, koxitá huix Marta, huix li̱ta̱yaya mintascújut y huata li̱puhuana tú mili̱tláhuat jaé chichiní, H (Marta ixlacapalama ixca̱xtlahuama tahuá nac cocina. Entonces ma̱lacatzúhui̱lh Jesús y huánilh: ―Quimpu̱chinacán, ¿puhuana tla̱n la̱ quinta̱makxtaka quinta̱cam aquit nacactahuacakó tascújut? Cahuani catláhualh li̱tlá̱n caquimaktá̱yalh. G 'Xlá ixta̱lama ixta̱cam ixuanicán María. Jaé pusca̱t curucs tahui lacatzú ní ixuí Jesús xlacata nakaxmata ixtachihuí̱n. (FI &Jesús ca̱ta̱ta̱yapá ixapóstoles nac tijia y cha̱lh nac aktum actzu̱ ca̱chiquí̱n; aná ca̱ta̱maklhtátalh cha̱tum pusca̱t huanicán Marta. E- %Amá skalala chixcú kálhti̱lh Jesús: ―Tí li̱máca̱lh ixta̱cristiano huá amá tí maktá̱yalh. ―Pues na̱ camakslihueke namá samaritano y caca̱makta̱ya minta̱cristiano tí tamaclacasquín ―huaniko̱lh Jesús. Jesús lakpaxia̱lhnán María y Marta 0DY $Chí huix quihuani, la̱ta ixli̱cha̱tutucán, ¿ticu puhuana li̱máca̱lh ixta̱cristiano tí nalakalhamán amá chixcú tí ixtala̱kalhi̱ni̱t kalha̱naní̱n? kCO #Ixli̱cha̱lí amá samaritano má̱xtulh mactuy tumi̱n y má̱xqui̱lh ixpu̱chiná amá ákxtaka y huánilh: “Camaktákalhti jaé chixcú y para tú ma̱s li̱lactlahuaya, aquit nacxokoniyá̱n acxni nacqui̱taspita.” {Bo "Xlá ma̱lacatzúhui̱lh, tzúculh cuchí ana ní ixla̱kalhi̱cani̱t, huilí̱nilh aceite y cuchu y tla̱n li̱chí̱nilh lháka̱t. A̱stá̱n má̱cxtulh nac ixquitzistanca tá̱alh nac ca̱chiquí̱n y amá ca̱tzisní huá cuéntajli. }As !Pero ixli̱punchú pasá̱rlalh cha̱tum chixcú xalac Samaria; acxni ácxilhli lakalhámalh la̱ ixtlahuacani̱t. @w Ixli̱punchú na̱ pasá̱rlalh cha̱tum levita tí itscuja nac pu̱siculan; na̱ huata acxílhmi̱lh y ti̱tum alh. {?o Ixli̱punchú pasá̱rlalh cha̱tum cura xalac Jerusalén; huata acxílhmi̱lh y ni̱ maktá̱yalh, ti̱tum alh. w>g Jesús kálhti̱lh: ―Cama̱kachakxi jaé takalhchihuí̱n ni̱ma̱ cama huaniyá̱n: Maktum quilhtamacú cha̱tum tali̱pa̱u judío táxtulh nac Jerusalén, ixama pakán nac Jericó; pero nac tijia tali̱pa̱táxtulh makapitzi kalha̱naní̱n y hua̱k tamáklhti̱lh tú ixlí̱n y todavía ta̱kkaxími̱lh y ta̱kxtákmi̱lh la̱ xaní̱n aná nac tijia. = Pero amá chixcú taquilhtla̱ni̱pútulh y kalasquinipá: ―¿Y ticu yá quinta̱cristianos quimini̱ní nacca̱lakalhamán? < Jesús huánilh: ―Tancs kalhti̱nani̱ta. Para latapa̱ya la̱ quihuanini̱ta, xli̱ca̱na pa̱t lakma̱xtuya mili̱stacni. 2;] Amá chixcú huá: ―Aná huan: “Cali̱pá̱huanti Dios Mimpu̱chiná ixli̱hua̱k minacú, ixli̱hua̱k mili̱stacni, ixli̱hua̱k mili̱tlihueke, ixli̱hua̱k mintalacapa̱stacni, y na̱ chuná caca̱lakalhámanti hua̱k minta̱cristianos na̱ chuná la̱ lacasquina calakalhamanca.” : Jesús kálhti̱lh: ―¿Niculá ma̱kachakxi̱ya tú li̱ma̱paksi̱nán Dios? ¿Niculá li̱kalhtahuakaya nac Escrituras? l9Q Cha̱tum tali̱pa̱u ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos lákmilh Jesús xlacata nali̱kalhputzá ixtachihuí̱n y kalasquínilh: ―Maestro, ¿tucu quili̱tláhuat xlacata tla̱n naclakma̱xtú quili̱stacni nac akapú̱n? C8 ni̱ma̱ ta̱cxilhpútulh lhu̱hua profetas y laclanca reyes; xlacán ta̱cxilhpútulh tú huixín li̱lacahua̱nampa̱nántit y ni̱ tá̱cxilhli quintascújut; takaxmatpútulh quintachihuí̱n la̱ huixín kaxpatá̱ttit pero ni̱ talákcha̱lh. Cha̱tum samaritano makta̱yá cha̱tum tí makkalha̱nancani̱t 7) Jesús ca̱huánilh cha̱cu̱tuy ixdiscípulos: ―Capa̱xahuátit huixín porque liacxilhni̱tántit milakastapucán laclanca tascújut 56c A̱stá̱n ca̱huánilh cristianos: ―Quinti̱cu Dios ixpu̱chiná hua̱k la̱ta tú ckalhí. Aquit ni̱tí quilakapasa huata Dios catzí aquit Ixkahuasa y aquit na̱ ccatzí huá Quinti̱cú, y na̱ tla̱n talakapasa amá tí cca̱ma̱xquí quintalacapa̱stacni natalakapasa Quinti̱cu Dios. u5c Acxni tuncán Espíritu Santo má̱xqui̱lh li̱pa̱xáu ixtalacapa̱stacni y chuné ta̱chihuí̱nalh Dios: ―Ta̱ta, clakachixcuhui̱yá̱n porque huix ixpu̱china ca̱quilhtamacú y akapú̱n. Cpa̱xcatcatzi̱niyá̱n la̱ ca̱ma̱tze̱kni tze̱k mintalacapa̱stacni amá lactali̱pa̱u y lakskalala lacchixcuhuí̱n y li̱mákxtakti natama̱kachakxí tze̱k mintalacapa̱stacni amá cristianos tí la̱ lactzu̱ camán tali̱tanú. Huix chú lacasquini̱ta y chú qui̱taxtuni̱t. I4  Pero ni̱ calactlancántit porque kalhi̱yá̱tit li̱tlihueke naca̱kaxmatniyá̱n tlajananí̱n. ¡Tó! Huixín ma̱s cali̱pa̱xahuátit la̱ mintacuhui̱nicán tatzokni̱t nac akapú̱n. 3} Aquit cca̱ma̱xqui̱ni̱tán li̱tlihueke namakatlajayá̱tit ixli̱tlihueke tlajaná tí quinca̱si̱tzi̱niyá̱n y ni̱tú naca̱tlahuaniyá̱n na̱ chuná ma̱squi calacta̱yátit lu̱hua y tá̱scuyu, ni̱tú ama ca̱pu̱ti̱yá̱n ixveneno. 23 Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Xli̱ca̱na, pues aquit cácxilhli la̱ xapuxcu tlajaná pa̱tástalh nac akapú̱n la̱ acxni take̱tá tají̱n. #1? Ni̱ ixli̱maka̱s amá setenta lacchixcuhuí̱n tí ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t Jesús natali̱chihui̱nán taqui̱táspitli y li̱pa̱xáu tahuánilh: ―Quimpu̱chinacán, ixespiritucán tlajananí̱n quinca̱kaxmatniyá̱n y tataxtú acxni mintacuhui̱ní cli̱quilhaná̱u. ,0Q Cati̱hua cristiano tí naca̱kaxmatá̱n, la̱ aquit caquinkáxmatli, y tí naca̱lakmakaná̱n la̱ aquit caquilakmákalh; y amá cristiano tí ni̱ quimaklhti̱nán na̱ la̱ calakmákalh Dios tí quima̱lakacha̱ni̱t. Taqui̱taspita ixdiscípulos Jesús (Mt. 11.25‑27; 13.16‑17) `/9 ¡Koxitaní̱n huixín tí lapa̱nántit nac Capernaum! Para ixpuhuaná̱tit hua̱k pa̱t chipiná̱tit nac akapú̱n, ¡aktzanka̱ni̱tántit! Porque pa̱t ca̱macapincaná̱tit lacatum ní na̱kxtakajnaná̱tit. ).K Pero acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos huixín pa̱t kalhi̱yá̱tit ma̱s li̱cuánit castigo que tí ixtalama̱na nac Tiro y Sidón. 9-k ’¡Koxitaní̱n huixín cristianos tí lapa̱nántit nac Corazín y nac Betsaida! Porque para laclanca ixtascújut Dios ni̱ma̱ ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱tán ixtica̱tláhualh nac ca̱chiquí̱n Tiro y Sidón, la̱ta maka̱sa quilhtamacú ixtitali̱mákxtakli tú ni̱ tla̱n ixtatlahuá, ixtitahuíli̱lh tzitzeke lhákat, ixtica̱li̱lakatzokca lhcaca xlacata naca̱li̱lakapascán talakaputzama̱na nac ixnacujcán. B,} Jesús ca̱ma̱lulóknilh: ―Acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos, xlacán ama takalhí ma̱s li̱cuánit castigo que tí ixtalama̱na maká̱n amá nac li̱xcájnit ca̱chiquí̱n Sodoma. Jesús ca̱li̱chihui̱nán ca̱chiquí̱n tí ni̱ takaxmata ixtachihuí̱n (Mt. 11.20‑24) F+ “Hasta pokxni ni̱ma̱ quinca̱tu̱tahuacán nac minca̱chiqui̱ncán tuncán tla̱n quinca̱tu̱tincxcaná̱n xlacata nacatzi̱yá̱tit ni̱ clakati̱yá̱u minkasatcán. Pero cca̱huaniyá̱n, ni̱ catzí̱tit tú makatzanká̱tit porque Dios ca̱cxilhlacachín naca̱lakma̱xtuyá̱n y huixín lakmakántit.” "*= Para nac aktum ca̱chiquí̱n ní chipiná̱tit ni̱ ca̱maklhti̱nancaná̱tit, tuncán cataxtútit y cahuántit nac tijia xlacata hua̱k natakaxmata: L) Cama̱ksa̱ní̱tit ta̱tatlaní̱n ni̱ma̱ tahuila̱na y caca̱huanítit cristianos: “Talacatzuhui̱ma ixquilhtamacú nacatzi̱yá̱tit la̱ Dios ma̱lacnú ama ca̱lakma̱xtú ixcamán.” ( ’Nac aktum ca̱chiquí̱n ní chipiná̱tit y ca̱maklhti̱nancaná̱tit, cama̱tla̱ní̱tit la̱ naca̱ta̱hua̱yancaná̱tit. o'W Nac ákxtaka ní ca̱maklhti̱nancaná̱tit aná catamakxtáktit, ni̱ caputzátit tunuj túnu chiqui; cahuátit y cakóttit la̱ta tú tali̱hua̱yán xlacán. Pues cha̱tum cha̱lhca̱tná mini̱ní nama̱xqui̱cán ixtaskáu. .&U Para tanu̱ma cha̱tum tí tla̱n catzí ama li̱pa̱xahuá mintachihuí̱ncán ama ca̱maklhti̱naná̱n, pero para ni̱tí ca̱kalhti̱yá̱n yaj tú cahuántit. % Acxni nachipiná̱tit aktum ákxtaka, ca̱li̱tlá̱n cahuántit: “Li̱pa̱xáu catalatáma̱lh tí tatanu̱ma̱na jaé ákxtaka.” J$  Ni̱ cacucátit mintahuajcán nac mu̱rralh, ni̱ cali̱pítit tumi̱n, ni̱ cali̱pítit a̱pu̱tum mintatu̱nucán; cataxtútit la̱ta ya̱nántit. Y ti̱tum cachipítit ní pimpa̱nántit. # Capítit ní cca̱huanimá̱n. Aquit cca̱ma̱lakacha̱má̱n la̱ lacma̱nsu borregos nac ixpu̱latama̱ncan lacli̱cuanit coyotes. "w Chuná ca̱li̱ma̱páksi̱lh natalá: ―Camaksquíntit Mimpu̱chinacan Dios caca̱ma̱lakácha̱lh ma̱s cha̱lhca̱tnaní̱n nac ixca̱tucuxtu xlacata nataxka̱nán porque huí lhu̱hua li̱xká̱nat, pero cha̱lhca̱tnaní̱n ni̱ takatzí. ?! y A̱stá̱n Jesús ca̱lácsacli setenta lacchixcuhuí̱n y ca̱ma̱lakácha̱lh cha̱tuy cha̱túy katunu ca̱chiquí̱n y pu̱latama̱n ana ní xlá ixama lacpasa̱rlá a̱stá̱n. S  >Jesús kálhti̱lh: ―Nac ixtapáksi̱t Dios tí chipá ixtascújut ni̱ mini̱ní nali̱makxtaka na̱ chuná la̱ tí chipá ma̱scujú arado ni̱ puntzu puntzú akxtakya̱huá ixcahua̱yu._7 =Tunu chixcú chuné talacatlá̱ni̱lh: ―Quimpu̱chinacán, aquit nactakokeyá̱n, pero pu̱la quima̱xqui quilhtamacú nacán ca̱huaní quili̱talakapasni tí tahuila̱na nac quínchic cama ca̱makxtaka. 6e <Pero Jesús kálhti̱lh: ―Para quintakokeputuna chí tuncán caquintakoke, y caca̱li̱mákxtakti tí la̱ xaní̱n talama̱na pi̱huá tí catamúju̱lh ixni̱ncán, pero huix ma̱s macuaniyá̱n capit ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ya cristianos la̱ ma̱lacnú Dios ca̱lakma̱xtuputún ixcamán. @y ;Jesús huánilh cha̱tum tunu chixcú catakókelh, pero xlá kálhti̱lh: ―Quimpu̱chinacán, nactakokeyán, pero quili̱kalhi hasta xní naní quinti̱cú y tla̱n nacmujú. Q :Jesús kálhti̱lh: ―Hua̱k zorras takalhí ixlhucucán ní talhtatá, spitu takalhí ixma̱sekecán, pero aquit Xatalacsacni Chixcú ni̱ ckalhí ní cma̱jaxa quiakxa̱ka acxni cakatzanká. + 9Nac tijia ní ixtatla̱huama, cha̱tum chixcú huánilh Jesús: ―Quimpu̱chinacán, aquit ctakokeputuná̱n cani̱huá ní huix napina. M 8Aquit Xatalacsacni Chixcú ni̱ cmini̱t ca̱lactlahuaní ixli̱stacnicán cristianos ca̱quilhtamacú, ¡cha̱ cmini̱t cca̱lakma̱xtuní ixli̱stacnicán! A̱stá̱n ca̱tá̱alh ixapóstoles a̱lacatunu ca̱chiquí̱n ní natatamakxtaka. Tí takokeputún Jesús cali̱mákxtakli a̱stá̱n tú kalhí (Mt. 8.19‑22) "= 7Jesús acs ca̱lacá̱cxilhli y ca̱kálhti̱lh: ―Huixín ni̱ catzi̱yá̱tit ticu li̱scujpa̱nántit y ca̱ma̱xqui̱yá̱n talacapa̱stacni. "= 6Jacobo y Juan acxni tacátzi̱lh la̱ takalhtí̱nalh amá samaritanos, tahuánilh Jesús: ―Quimpu̱chinacán, para lacasquina cli̱ma̱paksi̱naná̱u catá̱ctalh lhcúya̱t nac akapú̱n xlacata naca̱lactlahuakó jaé cristianos na̱ chuná la̱ titláhualh profeta Elías. ) 5Pero amá samaritanos acxni tacátzi̱lh Jesús judío ixuani̱t ixama pakán nac Jerusalén, ni̱ tamá̱xqui̱lh ákxtaka ní natamakxtaka. 3 4Ca̱ma̱lakácha̱lh cha̱tuy cristianos nac aktum actzu̱ ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ixli̱tapaksí Samaria xlacata nataputzaní ní natatamakxtaka. !; 3Acxni tzúculh talacatzuhuí quilhtamacú naán Jesús nac akapú̱n, xlá ni̱ jícualh alh lakata̱yá nac Jerusalén tú ixlaclhca̱nicani̱t. W~}P||6{zezYxwvLuubt-sFrypoonZmkjjSi hgMfeddc-b?a\`q__8^]]i\ZYXWVUUvTSSRAQ2PqONsMLK|JeIGF:EEJDQCBBAM@?>U=Makapitzi ixma̱kantaxti̱nani̱n ixley Moisés tí takáxmatli ixtachihuí̱n tzúculh tali̱kalhkama̱nán Jesús porque xlacán snu̱n ixtalakatí takalhí tumi̱n. x.i Chí cca̱huaniyá̱n, cha̱tum tasa̱cua ni̱ lá ca̱macuaní cha̱tuy patrón porque cha̱tum nalakalhamán y xa̱cha̱tum nasi̱tzi̱ní; natlahuá tú li̱ma̱paksí cha̱tum y na̱kskahuí xa̱cha̱tum. Aquit clacasquín cama̱kachakxí̱tit: cha̱tum chixcú ni̱ lá li̱pa̱huán Dios ixli̱hua̱k ixnacú, y pi̱huá quilhtamacú li̱pa̱huán ixtumi̱n ma̱s na̱ tla̱n namakta̱yá. Jesús ca̱lacaquilhní ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés (Mt. 19.1‑12; Mr. 10.1‑12) ]-3 Chuna li̱tum para huixín ni̱ maktakalhá̱tit tú ni̱ milacán ca̱macama̱xqui̱ni̱tán Dios nacuentajniyá̱tit, ¿niculá naca̱macama̱xqui̱yá̱n tú laclhca̱ni̱t ama ca̱toca̱rli̱yá̱n huixín? s,_ Para huixín ni̱ tancs maktakalhá̱tit la̱ ca̱mini̱niyá̱n actzú tú ca̱macama̱xqui̱cani̱tántit nakalhi̱yá̱tit ca̱quilhtamacú, ¿niculá naca̱ma̱xqui̱yá̱n Dios laclanca ixtalacpuhuá̱n ni̱ma̱ laclhca̱ni̱t? ~+u Porque amá tí macama̱xqui̱cán actzú tascújut y cuentaja, acxni macama̱xqui̱cán lhu̱hua tascújut na̱ chuná cuentaja. Pero amá tí ni̱ cuentaja actzú tascújut na̱ chuná ni̱ maktakalha acxni ma̱xqui̱cán lhu̱hua tascújut. * Huixín na̱ chuná ca̱macama̱xqui̱cani̱tántit tú namaktakalhá̱tit ca̱quilhtamacú; pues cali̱putzátit tú kalhi̱yá̱tit amigos tí naca̱maklhti̱naná̱n a̱stá̱n nac akapú̱n acxni nalakó tú ca̱macama̱xqui̱cani̱tántit nacuentajá̱tit. ) Amá patrón hasta cá̱cni̱lh ixli̱skalala amá ni̱ tla̱n ixtasa̱cua la̱ ixlacputzani̱t tla̱n nalatamá a̱stá̱n. Jesús ca̱huaniko̱lh ixdiscípulos: ―Jaé takalhchihuí̱n tla̱n li̱ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata cristianos xala ca̱quilhtamacú tama̱xtú liakskalala acxni talacputzá la̱ natatlahuá tú ni̱ tla̱n hasta tamakatlajá tí tali̱pa̱huán Dios. A({Acxni chilh xa̱cha̱tum na̱ kalasquínilh niculá ixlí̱n, y xlá kalhtí̱nalh ixlí̱n ixpatrón aktum ciento cúxta̱lh xla trigo. Entonces huánilh: “Xli̱ca̱na chú huan nac recibo ni̱ma̱ firmarli, pero chí catlahua tunu recibo xlacata huata li̱pina íta̱t ciento a̱puxumacá̱u cúxta̱lh.” 'Amá chixcú kálhtílh: “Aquit cli̱ní aktum ciento barril xla aceite.” Amá tasa̱cua huánilh: “Xli̱ca̱na, uchu huí mirecibo ni̱ma̱ firmarli, pero calácxti̱tti y catlahua tunu ana ní ma̱luloka xlacata li̱piniya íta̱t ciento huitiyá.” &%’Chuná amá tzúculh ca̱tasaní tí ixtali̱ní ixpatrón. Xla̱huán kalasquínilh: “Huix, ¿niculá li̱piniya quimpatrón?” T%!Pero ccatzi̱yá tú cama tlahuá, cama ca̱ta̱lacca̱xlá namá lacchixcuhuí̱n tí tali̱ní tumi̱n quimpatrón xlacata acxni naquimaklhti̱cán quintascújut tla̱n naquintamakta̱yá xlacán.” f$E’Jaé tasa̱cua tzúculh lacpuhuán: “¿Tucu cama tlahuá para quimpatrón quimaklhtí quintascújut? Aquit yaj ckalhí li̱tlihueke nacli̱cha̱lhca̱tnán palha tascújut, y cma̱xanán para nacsquihua̱yán. t#aXlá tasánilh y huánilh: “¿Xli̱ca̱na la̱ quihuanicán xlacata huix acma̱xtúpa̱t tumi̱n? Chí tuncán caquintlahuani cuenta la̱ta tú ckalhí porque yaj camá̱n li̱ma̱nu̱yá̱n xapuxcu quintasa̱cua tí quiscujní.” ~" wJesús ca̱huánilh ixdiscípulos jaé takalhchihuí̱n: ―Cha̱tum rico chixcú ixkalhí xapuxcu ixtasa̱cua tí ixmaktakalhní ixtascújut y la̱ta tú ixma̱paksí. Pero maktum tzucuca huanicán xlacata amá tasa̱cua ixacma̱xtuma tumi̱n. :!m Pero mintajó la̱ xaní̱n ixlama y chí lacastacuanani̱t; istzanka̱ni̱t y chí tasi̱parani̱t. ¡Yaj cata̱klhu̱hui, cali̱pa̱xahuahuí la̱ táspitli mintajó!”& E’Amá xati̱cú kálhti̱lh: “Tla̱n calacpúhuanti, ti̱cu, huix siempre quinta̱latapa̱ni̱ta y la̱ta tú ckalhí hua̱k tla̱n ma̱paksi̱ya. 6ePero chí acxni lakchiná̱n quintajó tí ca̱li̱lactlahuako̱lh ixtumi̱n cati̱huá lacchaján, huix makni̱ya xakon huá̱cax xlacata natlahuaniya li̱lakastá̱n.” {oPero xlá kálhti̱lh ixti̱cú: “Aquit cta̱scujni̱tán lhu̱hua ca̱ta, siempre ckaxmatni̱t tú quili̱ma̱paksi̱ya, pero ni̱cxni quima̱xqui̱ni̱ta ca̱na̱ tantum actzu borrego xlacata nacmakní y nacca̱ta̱pa̱xahuá quiamigos. yXlá li̱cuánit sí̱tzi̱lh y ni̱ tanu̱pútulh nac fiesta. Ixti̱cú táxtulh y maklhu̱hua huánilh catánu̱lh. 0YXlá kálhti̱lh: “Porque taspitni̱t minta̱cam ni̱ma̱ istzanka̱ni̱t y ni̱tú lanini̱t huá xlacata minti̱cú li̱ma̱makni̱ní̱nalh xakon ixuá̱cax.” \1Tuncán kalasquínilh cha̱tum tasa̱cua: “¿Hua̱nchi lama li̱lakastá̱n?” "=’Xapuxcu ixkahuasa ixani̱t scuja ca̱tucuxtu, acxni táspitli ixcha̱majá nac ixchic, káxmatli ixtlaknama̱ca li̱pa̱xáu ixlama tantlí̱n. V%quinkahuasa ni̱ma̱ lacastacuanamparani̱t, pues aquit xacli̱kalhí la̱ xaní̱n porque istzanka̱ni̱t y chí ctaka̱sparani̱t.” Ni̱ para maka̱s tzúculh li̱lakastá̱n nac ixchic amá ko̱lú. Na̱ camakní̱tit tantum ma̱s xakon quihuá̱cax porque amá̱n tlahuayá̱u li̱lakastá̱n amá̱n li̱pa̱xahuayá̱u W'Pero amá ko̱lú ca̱huánilh ixtasa̱cua: “Lacapala cama̱lheké̱tit quinkahuasa xatla̱n lháka̱t ni̱ma̱ taka̱sá̱tit, cama̱makanú̱tit aktum anillo y cahuili̱nítit ixtatu̱nu nac ixtujún. iKXlá huánilh ixti̱cú: “Ta̱ta, lhu̱hua quintala̱kalhí̱n cli̱makali̱puhuani̱t Dios nac akapú̱n na̱ chuná huix lhu̱hua tú cli̱makali̱puhuani̱tán; yaj quimini̱ní naquili̱ma̱nu̱ya la̱ minkahuasa.” #?’Xli̱ca̱na amá kahuasa taxtutá̱qui̱lh táspitli nac ixchic ní ixlama ixti̱cú. Alaktzú istzanka̱ní nachá̱n acxni ácxilhli ixti̱cú y tatza̱lh milh lakapa̱xtoka. Akapíxti̱lh lacáspu̱tli ixkahuasa; ¡snu̱n li̱lakapútzalh tú ixpa̱xtokni̱t ixkahuasa! xihuá xlacata yaj clacasquín caquili̱ma̱nu la̱ minkahuasa, caquinta̱latapa la̱ cha̱tum mintasa̱cua.” =sPara xactáspitli nac quínchic xacuánilh quinti̱cú: Ta̱ta, lhu̱hua quintala̱kalhí̱n cli̱makali̱puhuani̱t Dios nac akapú̱n y na̱ chuná huix cmakali̱puhuani̱tán, O’Alh quilhtamacú y tzúculh lacpuhuán: “Nac ixchic quinti̱cú hua̱k tasa̱cua takalhí tú tali̱hua̱yán hasta ca̱kalhta̱xtuní y aquit juú ctzincsni̱ma ni̱ ckalhí tú nacuá. +OXlá istzincsa hasta ixca̱makuaputún ixtahuajcán paxni ni̱ma̱ ixca̱ma̱hui̱cán huanicán “algarrobas”, pero ni̱tí ixli̱makxtaka cali̱huá̱yalh. #Alh maksquín tascújut cha̱tum chixcú xala amá pu̱latama̱n y xlá ma̱lakácha̱lh nac ixca̱tucuxtu xlacata namaktakalhní ixpaxni. Acxni makásputli ixtumi̱n amá pu̱latama̱n milh tatzíncsnit y tzúculh akxtakajnán porque ni̱ xkalhí tú nali̱hua̱yán. [/ Ni̱ ixli̱maka̱s amá xatajo ixkahuasa sta̱ko̱lh la̱ta tú maklhtí̱nalh y alh makat pu̱latama̱n. Aná li̱pa̱xáu tzúculh lakasta̱nán, chu̱ta cati̱huá ca̱li̱lactlahuako̱lh hua̱k ixtumi̱n. [ / Maktum xatajó ixkahuasa huánilh: “Ta̱ta, la̱ta lapa̱tcú clacasquín quima̱xqui quiherencia ni̱ma̱ quintoca̱rlí.” Amá ko̱lú ma̱tlá̱ni̱lh y ca̱ma̱xqui̱lh ixlakkahuasán ixherenciajcán. ? w Jesús ixlacasquín tla̱n catama̱kachákxi̱lh tú ixca̱ma̱si̱niputún y ca̱li̱huanipá jaé takalhchihuí̱n: ―Cha̱tum chixcú ixca̱kalhí cha̱tuy ixlakkahuasán. A { Na̱ chuná tapa̱xahuá ángeles xalac akapú̱n acxni cha̱tum li̱xcájnit chixcú lakxta̱palí ixlatáma̱t. Cha̱tum kahuasa akxtakmakán ixti̱cú y qui̱taspita ixli̱maka̱s  ! Entonces ca̱huaní ixamigos ixvecinos: “Quila̱ta̱pa̱xahuáu porque ctáka̱sli mactum quintumi̱n ni̱ma̱ xacmakatzanka̱ni̱t.” . U’Na̱ cca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n jaé takalhchihuí̱n: Para cha̱tum pusca̱t kalhí maccá̱u lactzu̱ tumi̱n xla plata, acxni makatzanká mactum lacapala ma̱pasí ixpu̱skon y tzucú lactilhnán nac ixchic, quilhpa̱xtum ca̱palha hasta xní qui̱taka̱sa tú makatzánka̱lh. B}Pues na̱ chuná qui̱taxtú nac akapú̱n para juú ca̱quilhtamacú talama̱na aktum ciento cristianos y cha̱tum chipá ni̱ tla̱n tijia, acxni lakxta̱palí ixlatáma̱t y li̱pa̱huampará Dios nac akapú̱n ma̱s li̱pa̱xahuacán jaé chixcú que xa̱makapitzi cristianos ni̱ma̱ ni̱ ta̱ktzánka̱lh. 1[Acxni cha̱n nac ixchic, ca̱ma̱makstoka ixamigos ixvecinos y ca̱huaní: “Caquila̱ta̱pa̱xahuáu porque ctáka̱sli quiborrego ni̱ma̱ xacmakatzanka̱ni̱t.” RY acxni qui̱taka̱sa snu̱n li̱pa̱xahuá hasta akxpakatahuacalí̱n. hI―Para cha̱tum chixcú kalhí aktum ciento ixborrego y maktum makatzanká tantum, xlá lacatum ca̱makxtaka noventa y nueve ixborrego y lacapala tzucú lacaputzá amá ni̱ma̱ tzánka̱lh hasta xní nama̱noklhú. }Xlá ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n xlacata natama̱kachakxí hua̱nchi ixca̱ta̱talakxtumí amá cristianos: iKIxma̱kalhtahuake̱nacán judíos y fariseos tí scarancua ixtama̱kantaxtí ixley Moisés ixtali̱chihui̱nán Jesús: ―¿Hua̱na ca̱ta̱talakxtumí namá chixcú tí takalhí tala̱kalhí̱n y hasta ca̱ta̱hua̱yán? > wAna ní ixakchihui̱nán Jesús ixtamín takaxmata ixma̱lakaxoke̱nani̱n tumi̱n y tí ixca̱li̱ma̱nu̱cán tzaca̱tnaní̱n porque ni̱ ixtama̱kantaxtí hua̱k ixley Moisés. {#Ni̱ para ixli̱ca̱xtlahuacan tíyat macuán, ni̱ para li̱ta̱tlahuacán abono. ¡Ahuata makancán! Na̱ chuná tla̱n ca̱qui̱taxtuniyá̱n huixín huá cca̱li̱huaniyá̱n tí kalhí ixteké̱n cama̱kachákxi̱lh tú cca̱huanimá̱n.'"Huixín catzi̱yá̱tit mátzat macuán li̱ma̱skoke̱nancán, pero para namá mátzat makatzanká ixli̱skoke̱n, ¿tucu li̱macuán? !Huá cca̱li̱huaniyá̱n amá tí li̱tanu̱putún quidiscípulo pu̱la cali̱mákxtakli li̱puhuán la̱ta tú kalhí ca̱quilhtamacú xlacata aquit nacma̱xquí tú nali̱ta̱yaní. Mátzat ni̱ma̱ ni̱ ma̱skoke̱nán makancán (Mt. 5.13; Mr. 9.50) ~' para ni̱ macxpa̱chá̱n la̱ta ya̱ chin xa̱cha̱tum rey ca̱ma̱lakachá makapitzi soldados xlacata natalacca̱xlá ni̱ catará̱nicli. }-’Na̱ cca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n jaé takalhchihuí̱n: ¿Puhuaná̱tit huixín cha̱tum rey sok ta̱ra̱nica ixenemigo para huata kalhí cha̱ca̱u mi̱lh soldados y xa̱cha̱tum rey kalhí cha̱puxum mi̱lh soldados? Pu̱la lacpuhuán para tla̱n nata̱yaní; P|“Namá chixcú ma̱tzúqui̱lh ixchic, pero ni̱ lá ma̱sputú.” {/Pues para huata ma̱tzuquí xacimiento y ni̱ tlahuakó xala ta̱lhmá̱n, hua̱k xa̱makapitzi acxni nata̱cxila chuné natali̱kalhkama̱nán: zzm’Amá tí quintakokeputún pu̱la tla̱n calacapa̱stácnalh para ma̱tla̱ní tú cma̱lacnú na̱ chuná la̱ acxni cha̱tum chixcú tlahuaputún aktum ákxtaka, pu̱la tla̱n pu̱tlaké ixtumi̱n para accha̱ní nali̱ma̱sputú. yPorque aquit huata cli̱macá̱n quidiscípulo amá cristiano tí li̱tamakxtaka akxtakajnán quilacata la̱ cacúcalh aktum culu̱s. x#―Amá cristiano tí quintakokeputún li̱tanu̱putún quidiscípulo, tamaclacasquiní naca̱li̱makxtaka acxni tamaclacasquiní ixti̱cú, ixna̱na, ixta̱cha̱t, ixcamán, ixnata̱camán, y ni̱ para ixli̱stacni calakcátzalh para makatzanká caj quilacata. Zw-Como lhu̱hua cristianos ixtatakoké cha̱li cha̱lí maktum ca̱huánilh: Av{¡Yaj clacasquín catámilh tahua̱yán namá quiamigos ni̱ma̱ xacca̱ma̱tunujnini̱t ixpu̱tahui̱lhcán nac quiákxtaka!” Tí takoké Jesús ca̱ktzónksualh la̱ta tú kalhí Hu Ixpatrón huanipá: “Chí capit nac ca̱lactijyí̱n y ana ní tzamacán y caca̱ktlakahuaca hua̱k cristianos tí ca̱taka̱sa y ca̱cxila catámilh quintata̱pa̱xahuá nac quiákxtaka. t+Jaé tasa̱cua ca̱lí̱milh nac fiesta hua̱k cristianos tí ca̱táka̱sli cani̱huá, pero todavía kalhtá̱xtulh lhu̱hua pu̱táhui̱lh. sAmá tasa̱cua táspitli y li̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh ixpatrón la̱ ixtakalhti̱ni̱t amá ixamigos. Xlá li̱cuánit sí̱tzi̱lh y li̱ma̱páksi̱lh ixtasa̱cua: “Capit nac ca̱lactijyí̱n y nac li̱tamá̱u xala ca̱chiquí̱n y caca̱huani catámilh nac fiesta tí pobres ni̱tú takalhí, tí ni̱ lá tacha̱lhca̱tnán, tí lakatzí̱n y tí ni̱ lá tatla̱huán.” grGA̱cha̱tum huá: “Apenas ctamakaxtokni̱t y huá xlacata ni̱ lá cli̱án nac fiesta.” 'qGXa̱cha̱tum huá: “Apenas ctama̱huani̱t tanquitzis quihuá̱cax cama ca̱li̱cxila para tla̱n tacha̱lhca̱tnán. Quima̱tzanke̱nani ni̱ lá can.” 9pkPero xlacán tzúculh tataquilhtla̱ní xlacata ni̱ lá ixtaán. Cha̱tum kalhtí̱nalh: “Apenas ctamá̱hualh quinca̱quihuí̱n y cama acxila, huá ni̱ lá cli̱án.” *oMAcxni ixca̱xlako̱ni̱t tahuá huánilh ixtasa̱cua caalh ca̱huaní amá lacchixcuhuí̱n xlacata catamilhá tahua̱yán porque ixca̱xlako̱ni̱ttá tahuá. .nUPero Jesús chuné kálhti̱lh: ―Cha̱tum chixcú tláhualh li̱lakastá̱n, ca̱ma̱lakachá̱nilh tachihuí̱n catámilh hua̱k xalactali̱pa̱u ixamigos. jmMCha̱tum chixcú tí ixtahua̱yama̱na nac mesa acxni káxmatli jaé tachihuí̱n huá: ―Ama pa̱xahuá ni̱ ama aktuyún namá cristiano tí tla̱n naca̱ta̱hua̱yán tí natachá̱n nac akapu̱n ixpa̱xtu̱n Dios. l'Huix capa̱xahua ni̱ ca̱katúyunti para ni̱ lá taxokoniyá̱n, pero Dios acxilhmá̱n y hua̱k ama lakapu̱xokoniyá̱n amá quilhtamacú acxni naca̱ma̱lacastacuaní ixcamán tí ca̱lacsacni̱t. Cha̱tum chixcú ma̱makaxtoka ixkahuasa y ni̱ talakmín ixamigos Zk- Huix acxni tlahuaya li̱lakastá̱n ma̱s macuaniyá̱n caca̱ta̱huá̱yanti pobres, tí ni̱tú takalhí, tí lakatzí̱n y tí tatakalhi̱ni̱t nac ixmacxpa̱ncán o nac ixcha̱xpa̱ncán ni̱lá tascuja. @jy A̱stá̱n ta̱chihuí̱nalh amá fariseo tí ixuanini̱t caalh hua̱yán nac ixchic: ―Acxni natlahuaya li̱lakastá̱n, ni̱ caca̱huani catámilh xalacricos mivecinos, xalactali̱pa̱u miamigos, minata̱camán, o mili̱talakapasni, porque xlacán na̱ natata̱hua̱yaná̱n y chuná nataxokoniyá̱n. Li Aquit cca̱huaniyá̱n, amá tí ixacstu lactaxtú tali̱pa̱u ama̱ca makxtakcán hasta ixpakstá̱n, y amá tí acs tamakxtaka ni̱ lactlancán ama̱ca ma̱xqui̱cán tla̱n ixpu̱táhui̱lh. Gh Huá cca̱li̱huaniyá̱n huix siempre catahuila hasta ixpakstá̱n pu̱táhui̱lh y xapu̱china ákxtaka acxni na̱cxilá̱n naminá̱n huaniyá̱n: “Amigo, catalacatzu̱hui, juú huí ma̱s tla̱n pu̱táhui̱lh milacata.” Chuná hua̱k tí tahuila̱na nac mesa nata̱cxila la̱ li̱pa̱huaná̱n xapu̱chiná. dgA Entonces xapu̱chiná nahuaniyá̱n: “Catlahua li̱tlá̱n catake̱nu y cama̱xqui mimpu̱táhui̱lh jaé chixcú.” ¡Snu̱n li̱ma̱xaná naqui̱taxtuniyá̱n la̱ta tzamacán napina tahuilaya hasta ixpakstá̱n! Af{―Aquit cca̱huaniyá̱n, acxni pina nac aktum pu̱tamakaxtokni, ni̱ caputza tahuilaya nac tla̱n pu̱táhui̱lh porque qué tal para chin cha̱tum ma̱s tali̱pa̱u que huix. >euJesús ca̱li̱lacahuá̱nalh xa̱makapitzi lacchixcuhuí̱n la̱ ixtaputzá lactla̱n pu̱táhui̱lh nac mesa ní ixama tahua̱yán. Xlá ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: dXlacán ni̱ para chú takálhti̱lh ixtachihuí̱n. Tí tlahuá li̱lakastá̱n caca̱ta̱huá̱yalh tí ni̱lá taxokoní cPero amá ixma̱kantaxti̱nani̱n ixley Moisés ca̱kalasquínilh: ―¿Huixín ni̱ tatza̱lh piná̱tit ma̱cutuyá̱tit xlacata ni̱ cani̱lh tantum miburrojcán o mihua̱caxcán para pa̱tastá nac aktum pozo namá chichiní acxni li̱huancán tí nascuja? b1Como xlacán ni̱ takálhti̱lh, Jesús li̱macxámalh ixmacán amá ta̱tatlá y tuncán aksá̱nalh; a̱stá̱n huánilh caalh nac ixchic. uacXlá ixcatzí ixtalacpuhua̱ncán y ca̱kalasquínilh amá fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos: ―¿Puhuaná̱tit huixín mini̱ní ma̱ksa̱ni̱cán, o ni̱ ma̱ksa̱ni̱cán cha̱tum chixcú acxni li̱huancán tí nascuja? \`1para nama̱ksa̱ní cha̱tum chixcú ni̱ma̱ ixlaccuni̱t y aná ixyá lacatzú. _ Maktum quilhtamacú acxni ni̱tí itscuja, Jesús alh hua̱yán nac ixchic cha̱tum xapuxcu fariseo. Pero makapitzi ixtascalima̱na N^ #Pero talaktzanka̱ni̱t porque yaj maka̱s tzanká acxni hua̱k ákxtaka ama̱ca ca̱kxtakmakancán. Y cca̱huaniyá̱n, yaj amá̱n quila̱cxilá̱u asta xní nachá̱n quilhtamacú huixín naquila̱maklhti̱naná̱u y nahuaná̱tit: “Clakachixcuhui̱yá̱u namá chixcú tí ma̱lakacha̱ni̱t Quimpu̱chinacán.”] "Jesús lakaputzako̱lh ixnacú y chuné chihuí̱nalh: ―¡Jerusalén! ¡Koxita quinca̱chiqui̱n Jerusalén! Juú ca̱makni̱cani̱t hua̱k lactali̱pa̱u profetas y ca̱ctalali̱ncán lacchixcuhuí̱n tí ca̱ma̱lakacha̱ni̱t Dios namakta̱yayá̱n. Ni̱ caj maktum aquit cca̱ma̱makstokpútulh quincamán xala jaé ca̱chiquí̱n, na̱ chuná la̱ tantum cha̱t xti̱la̱n ca̱ma̱makstoka itskatá̱n ca̱pa̱tanú y lacatum ca̱ta̱tahuilá. ¡Xlacán ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh tú cca̱ma̱lacnú̱nilh! B\} !Porque tamaclacasquiní naclakchá̱n tijia ni̱ma̱ clactanu̱ni̱t chí, cha̱lí, li̱tu̱xama porque hua̱k lactali̱pa̱u profetas tama̱kantaxtí ca̱makni̱cán nac Jerusalén. [ Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Capítit huaniyá̱tit namá mañoso chixcú xlacata chí y cha̱lí cca̱tamacxtuma nahuán tlajananí̱n xmacnicán cristianos y cca̱ma̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n pero ni̱ ccatzí para tu̱xama clako̱ni̱t nahuán quintascújut. Z  Makapitzi fari̱seos talákchilh Jesús y tahuánilh: ―Cataxtu capit a̱lacatunu porque rey Herodes makni̱putumá̱n. |Yq Aná lhu̱hua cristianos tí ca̱lakmakancán juú ca̱quilhtamacú ixpakstá̱n ca̱maca̱ncán, aná pu̱la ama̱ca ca̱ma̱xqui̱cán ixpu̱tahui̱lhcán; y tí ca̱ma̱pu̱li̱cán juú ca̱quilhtamacú pu̱la ca̱ma̱xqui̱cán ixpu̱tahui̱lhcán, aná ixpakstá̱n ama̱ca ca̱maca̱ncán. Jesús laktasá Jerusalén la̱ta li̱puhuán ixnacú (Mt. 23.37‑39) gXG Na̱ chuná pa̱t lakaputzayá̱tit acxni naca̱cxilá̱tit nac akapú̱n ti̱pa̱katzi cristianos xala cani̱huá ca̱quilhtamacú tapa̱xahuama̱na tahuila̱na nac ixpu̱tahui̱lhcán ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t Dios. LW ’Lhu̱hua ama ta̱cxila Abraham, Isaac, Jacob y xa̱makapitzi profetas tahuila̱na nac lactlá̱n ixpu̱tahui̱lhcán ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t Dios y huixín pa̱t ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit a̱lacatunu. Aná pa̱t lakaputzayá̱tit y tasayá̱tit la̱ta li̱puhuaná̱tit tú ni̱ tla̱n tlahuani̱tántit. *VM Xlá ama ca̱huaní: “¡Catake̱nú̱tit ní cyá lacli̱xcájnit ixtlahuananí̱n tala̱kalhí̱n! ¡Tancs cca̱huaniyá̱n aquit ni̱ cca̱lakapasá̱n!” =Us Entonces ama takalhti̱nán: “¿Hua̱nchi huana ni̱ quila̱lakapasá̱u, aquín lakxtum cca̱ta̱hua̱yani̱tán y xackaxmatá̱u mintachihuí̱n nac quinca̱chiqui̱ncán?” T porque ixpu̱chiná mili̱stacnicán ma̱lacchahuani̱ttá nahuán puhui̱lhta. Ama tzucú talakatlaka puhui̱lhta y natahuaní: “Quimpu̱chinacán, caquila̱ma̱lacqui̱níu.” Pero xlá ama ca̱kalhtí: “Aquit ni̱ cca̱lakapasá̱n ticu huixín.” RS Xlá kálhti̱lh: ―Tí tataxtuniputún catapútzalh talactanú namá ti̱tzú puhui̱lhta, porque ama cha̱n quilhtamacú acxni lhu̱hua cristianos ama tatanu̱putún, pero yaj lá ama tatanú R} Maktum cha̱tum chixcú kalasquínilh: ―Quimpu̱chinacán, ¿caj actzu cristianos ama talakma̱xtú ixli̱stacnicán? eQC Jesús a̱huatiyá ti̱huán chípalh tijia ni̱ma̱ ixán pakán nac Jerusalén. Katunu ca̱chiquí̱n y ca̱tucuxtu ní ixti̱taxtú ixtamakxtaka laktzu quilhtamacú xlacata naca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos. lPQ la̱ levadura ni̱ma̱ ta̱tlahuá cha̱tum pusca̱t ixharina. Levadura lakasu̱t tzucú scuja hasta tachixkó hua̱k itsquítit. Tí li̱pa̱huán Jesús la̱ calactánu̱lh nac ti̱tzu puhui̱lhta (Mt. 7.13‑14, 21‑23) bO= Na̱ cama ca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n ixtapáksi̱t Dios ni̱ma̱ cama ma̱lacatzuquí N  Ama qui̱taxtú la̱ acxni cha̱tum chixcú an chan nac ixca̱tucuxtu aktum ixtalhtzi mostaza. Jaé actzu̱ talhtzi tzucú staca y staca, y lanca quihui huan hasta lactzú spitu ni̱ma̱ cani̱huá takospu̱lá tla̱n tatlahuá ixma̱sekecán nac ixakán. BM} Jesús na̱ ca̱huánilh: ―Quintapáksi̱t ni̱ma̱ quimacama̱xqui̱ni̱t Dios nacma̱lacatzuquí ca̱quilhtamacú camá̱n ca̱li̱ma̱lacastucniyá̱n jaé takalhchihuí̱n: .LU Jesús ca̱li̱ma̱ma̱xáni̱lh ixtachihuí̱n amá ixenemigos ixlacati̱ncán cristianos y hua̱k cristianos ixtali̱pa̱xahuá laclanca ixtascújut ni̱ma̱ ixca̱li̱ma̱lacahua̱ní Jesús. Xatakalhchihuí̱n katum quihui ni̱ma̱ lacapala staca (Mt. 13.31‑33; Mr. 4.30‑32) K Chí calacpuhuántit, jaé pusca̱t ixli̱talakapasni Abraham, pero la̱ta akcu̱tzayán ca̱ta tlajaná ixmactanu̱ni̱t ixma̱lacatzuqui̱nini̱t tá̱tat, y ¿puhuaná̱tit ni̱ mini̱ní namacma̱xtucán tlajaná jaé chichiní acxni li̱huancán tí nascuja? gJG Jesús kalhpaktánu̱lh: ―¡Huixín ni̱ lacama̱xananá̱tit akskahuinaní̱n lacchixuhuí̱n! Quila̱huaníu, ¿ticu ni̱ xcuta ixburro, o ixuá̱cax jaé chichiní acxni li̱huancán tí nascuja y an ma̱kotí? LI Pero amá xapuxcu chixcú tí ixakchihui̱nán nac ixpu̱tamakstoknicán judíos sí̱tzi̱lh xlacata Jesús ixma̱ksa̱ni̱nani̱t amá chichiní acxni ixli̱huancán tí nascuja y chuné ca̱huánilh cristianos: ―Kalhi̱yá̱tit akcha̱xán chichiní xlacata nascujá̱tit tlahuayá̱tit tú lacasquiná̱tit. Acxni calaktántit jaé chixcú xlacata naca̱ma̱ksa̱ni̱yá̱n ni̱ calaktántit jaé quilhtamacú acxni ni̱tú quili̱tlahuatcán. 3H_ Huilí̱nilh ixmacán nac ixmacni amá pusca̱t y tuncán aksá̱nalh. ¡Tla̱n tátancsli! A̱stá̱n tzúculh pa̱xcatcatzi̱ní Dios tú ixtlahuani̱t ixlacata. |Gq Acxni ácxilhli Jesús tasánilh amá pusca̱t y huánilh: ―Chí tuncán cama ma̱ke̱nu̱niyá̱n mintá̱tat. MF y aná ixtanu̱ma cha̱tum pusca̱t ixkalhi̱yá akcu̱tzayán ca̱ta la̱ta cha̱tum ixespíritu tlajaná ixma̱lacatzuqui̱ni̱t tá̱tat, yaj lá ixtatancsa a̱huata puncs puncs ixtla̱huán. |Eq Maktum quilhtamacú sábado Jesús alh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac ixpu̱tamakstoknicán judíos, 7Dg a ver para chú nama̱stá ixtahuácat, y xa̱ktum ca̱ta para ni̱ tahuacá entonces nactancá tuncán.” Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum pusca̱t ni̱ma ta̱cpuncsko̱ni̱t {Co Pero ixtasa̱cua kálhti̱lh: “Cali̱makxtakuí a̱ktum ca̱ta; tla̱n cama lakcuxtú y cama huili̱ní abono, gBG y maktum huánilh ixtasa̱cua tí ixmaktakalhní ixtachaná̱n: “Kalhí aktutu ca̱ta la̱ta ctíchalh jaé suja y ni̱cxni ctaka̱snini̱t ixtahuácat. ¡Chí tuncán catanca porque huata chu̱tá akchipama tíyat!” _A7 Jesús ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: ―Cha̱tum chixcú chalh nac ixca̱tucuxtu akatum suja y ca̱ta cá̱ta ixán acxila para kalhi̱yá ixtahuácat, pero ni̱tú ixtaka̱sní. Hasta liakatzánka̱lh j@M ¡Tó! Ni̱ huá xlacata chú taliakspúlalh; pero chí cca̱huaniyá̱n, huixín na̱ chuná tla̱n akspulayá̱tit para ni̱ lakmakaná̱tit mintala̱kalhi̱ncán. Katum suja mi̱ma̱ ni̱ ma̱stá ixtahuácat tanca̱cán P? Na̱ ca̱ksántit amá cha̱cu̱tzayán cristianos tí ca̱ctáma̱lh torre nac Siloé y hua̱k ca̱makni̱ko̱lh. ¿A poco xlacán ixtakalhí ma̱s takalhí̱n que tí ixtalama̱na nac Jerusalén? \>1 ¡Tó! Ni̱ huá xlacata; xlacán ni̱ ixtakalhí ma̱s tala̱kalhí̱n, pero huixín na̱ chuná tla̱n akspulayá̱tit para ni̱ lakxta̱pali̱yá̱tit ni̱ tla̱n milatama̱tcán y li̱pa̱huaná̱tit Dios. A={ Jesús ca̱kálhti̱lh: ―¿Puhuaná̱tit huixín namá lacchixcuhuí̱n chú ta̱kspúlalh porque ixtakalhí ma̱s tala̱kalhí̱n que xa̱makapitzi lacchixcuhuí̱n xalac Galilea? 2< _ Maktum quilhtamacú Jesús li̱ta̱chihui̱nanca la̱ Pilato ixli̱ma̱paksi̱nani̱t caca̱makni̱ca makapitzi lacchixcuhuí̱n xalac Galilea acxni ixca̱makni̱ma̱ca quitzistancaní̱n tú nali̱lakachixcuhui̱nancán nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén y lakxtum tama̱stájalh ixkalhnicán. n;U ;Y para chú qui̱taxtú aná pa̱t tanu̱ya hasta xní naxoko̱nana hua̱k la̱ta tú li̱pina.1:[ :Para cha̱tum cristiano ni̱ acxilhputuná̱n y ama ma̱lacapu̱yá̱n nac pu̱ma̱paksi̱n, nac tijia ca̱li̱tlá̱n cata̱lacca̱xla xlacata ni̱ namacama̱sta̱yá̱n ixmacán juez porque xlá tla̱n macama̱sta̱yá̱n ixmacán policías, y policías natamacanu̱yá̱n nac pu̱la̱chi̱n. 9- 9’¿Hua̱nchi ni̱ lacputzayá̱tit mi̱cstucán ca̱li̱tlá̱n lacca̱xtlahuayá̱tit tú ma̱s ca̱mini̱niyá̱n nac milatama̱tcán? /8W 8¡Laktakalhí̱n lacchixcuhuí̱n! Huixín tla̱n quilhchipiná̱tit niculá ama min quilhtamacú acxni talacaya̱huayá̱tit acxilá̱tit akapú̱n y quilhtamacú; pero chí, ¿hua̱nchi ma̱squi acxilá̱tit tú cca̱li̱ma̱lacahuani̱yá̱n ni̱ acxcatzi̱yá̱tit tú ca̱lakchini̱tán? 7 7Acxni suanc tatu̱tá y tzucú min skahuihui u̱n huixín huaná̱tit: “Chí ama lhca̱cnán”, y xli̱ca̱na chú qui̱taxtú. ;6o 6Jesús ca̱huanipá: ―Huixín acxni acxilá̱tit tzucú taxtú tzitzeke puclhni pakán ixtampaján huaná̱tit: “Chí ama min se̱n”, y xli̱ca̱na chú qui̱taxtú. ^55 5Cha̱tum xati̱cú ama si̱tzi̱ní ixkahuasa para ni̱ quili̱pa̱huán, y xakahuasa ama si̱tzi̱ní ixti̱cú para xlá ni̱ quili̱pa̱huán. Cha̱tum xana̱na ama si̱tzi̱ní istzuma̱t y xatzuma̱t ama si̱tzi̱ní ixna̱na; xapuhuiticha̱t ama ta̱ra̱makasi̱tzí ixpuhuiti̱ní y xapuhuiti̱ní ama si̱tzi̱ní ixpuhuiticha̱t para ni̱ quili̱pa̱huán. Cristianos tacatzí acxni ama min se̱n o ama chichinán (Mt. 16.1‑4; 5.25‑26; Mr. 8.11‑13) Q4 4Nac aktum pu̱táhui̱lh para talama̱na cha̱quitzis li̱talakapasni, cha̱tutu ama quintalakalhamán y cha̱tuy ni̱ ama quintali̱pa̱huán, chuná jaé cha̱tuy ama tata̱ra̱nica xa̱cha̱tutu. 43a 3Quila̱huaníu, ¿puhuaná̱tit huixín cmini̱t ca̱ma̱xquí li̱pa̱xáu latáma̱t cristianos ca̱quilhtamacú? ¡Tó! Porque caj quilacata ama li̱tzucú tasi̱tzi. -2S 2Pero pu̱la ama̱ca quili̱cxilhcán aktum ta̱kxtakajni a ver para cta̱yaní y quinacú akxtakajnama nahuán hasta xní nakantaxtukó tú quilaclhca̱nicani̱t. V1% 1Jesús ca̱huanipá: ―Aquit cmini̱t ma̱pasí lhcúya̱t ca̱quilhtamacú porque quintapáksi̱t ni̱ma̱ cama ma̱lacatzuquí ama li̱tzucú tasi̱tzi y ¡clacasquín ixpasalhá jaé lhcúya̱t! X0) 0Pero amá tasa̱cua tí ni̱ catzí tú li̱ma̱páksi̱lh ixpatrón y tlahuá tú mini̱ní naxoko̱nán ama̱ca li̱ma̱cti̱nicán castigo nasnokcán. Porque amá cristiano tí macama̱xqui̱cani̱t ma̱s lanca tascújut, ma̱s ama xoko̱nán para ni̱ ma̱kantaxtí tú ma̱paksi̱cani̱t; ma̱s ama maksquincán tí ma̱s macama̱xqui̱cani̱t talacapa̱stacni. Jesús li̱chihui̱nán la̱ ama tara̱si̱tzi̱ní cristianos caj ixlacata (Mt. 10.34‑36) I/  /’Lhu̱hua cristianos ama ca̱ma̱xoko̱ni̱cán ca̱snokcán la̱ jaé tasa̱cua porque ixcatzí tú li̱ma̱páksi̱lh ixpatrón pero ni̱ kaxmatpútulh y ni̱ tláhualh tú huanica. c.? .Para chuná jaé lama acxni aktziyaj chin ixpatrón y ni̱ para ixpuhuán ama min y ma̱noklhú ni̱ tlahuani̱t tú li̱ma̱páksi̱lh, ama castigartlahuá ma̱lakachá ana ní taxoko̱nán tí ni̱ ta̱kahua̱nán. 1-[ -’Pero ni̱ tla̱n tú ama pa̱xtoka amá tasa̱cua ni̱ma̱ lacpuhuán xlacata ni̱ sok ama taspita ixpatrón y tzucú ca̱ma̱kxtakajní amá tasa̱cua ni̱ma̱ ma̱macqui̱ca naca̱cuentaja la̱ lacchixcuhuí̱n y la̱ lacchaján, y huata li̱puhuán nahua̱yán, nakotnán y nakachí. z,m ,Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, namá patrón ama macama̱xquí nacuentajní hua̱k la̱ta tú kalhí nac ixchic. j+M +capa̱xáhualh para ma̱noklhú ixpatrón acxni qui̱taspita tlahuama tú li̱ma̱paksi̱ni̱t. M* *Jesús kálhti̱lh: ―Aquit cca̱li̱chihui̱nama hua̱k cristianos tí ca̱ma̱xqui̱ni̱t Dios aktum tascújut. Na̱ chuná la̱ acxni cha̱tum patrón ma̱cpuxquí cha̱tum tasa̱cua naca̱ma̱huí acxni tatzincsa xa̱makapitzi ixtasa̱cua. Para namá tasa̱cua kaxmata y tlahuá tú li̱ma̱páksi̱lh ixpatrón, e)C )La̱ chihui̱nanko̱lh Pedro kalasquínilh: ―Quimpu̱chinacán, ¿jaé takalhchihuí̱n ca̱huanípa̱t hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú, o huata aquín quinca̱lakcha̱ná̱n tí cca̱ta̱lapu̱layá̱n? O( 'Na̱ chuná huixín, ¡skálalh catahuilátit quila̱kalhi̱ma̱náu porque ni̱ catzi̱yá̱tit tucu yá hora cama ca̱lakchiná̱n aquit Xatalacsacni Chixcú! Para ixcatzí̱tit tú yá quilhtamacú cama min ixmakslihuekétit amá chixcú tí catzí tú yá hora ama min kalha̱ná, skálalh tahuilá ni̱ lhtatá xlacata ni̱tí natanú namakkalha̱nán nac ixchic. Xatakalhchihuí̱n cha̱tum tasa̱cua tí scuja y tí ni̱ scuja (Mt. 24.45‑51) ' (&' &Jaé patrón tla̱n chin xatu̱ta yá hora, tzi̱sa o xkakama. ¡Catapa̱xáhualh amá tasa̱cua tí ca̱ma̱noklhucán staranc talacahuán! 2%] %Amá tasa̱cua tí skálalh tahuila̱na takalhi̱ma̱na ixpatroncán, snu̱n ama tamakapa̱xahuá para ca̱lakchín y ca̱ma̱noklhú ni̱ talhtatama̱na. Pi̱huá ixpatroncán ama ca̱li̱scuja, ama ca̱ma̱xquí ixpu̱tahui̱lhcán nac mesa, ama ca̱ma̱xquí ixtahuajcán y ca̱ta̱hua̱yán. '$G $la̱ amá tasa̱cua tí takalhi̱ma̱na ixpatroncán tí táspitli nac pu̱tamakaxtokni xlacata natama̱lacqui̱ní acxni nachín y nalakatlaka puhui̱lhta. l#Q #Jesús ca̱huanipá: ―Huixín skálalh catahuilátit ni̱ cama̱mixítit mintaxkake̱tcán ?"w "Porque huá tú liscuja cha̱tum chixcú ixli̱hua̱k ixnacú nac ixlatáma̱t, aná ama tamakxtaka ixespíritu. Cha̱tum tasa̱cua cama̱kantáxti̱lh tú li̱ma̱paksí ixpatrón @!y !Castá̱tit tú kalhi̱yá̱tit y caca̱li̱makta̱yátit xatumi̱n tí ma̱s tamaclacasquín. Ca̱cxilhlacachipítit ma̱stoká̱tit tú ni̱cxni lakó; cama̱stacátit tú nali̱pa̱xahuayá̱tit nac akapú̱n. Aná ni̱cxni catilako̱lh, ni̱ para ama̱ca kalhancán, ni̱ para xumpi̱pi ama ma̱laksputú. % C ’Pu̱tum huixín la̱ quiborregos tí cca̱maktakalha. Ni̱ ca̱katuyúntit porque Dios ma̱tla̱ni̱ni̱t nacca̱ma̱nu̱yá̱n nac ixtapáksi̱t. ~}|{SzzyYxwvuu{tsrrppoDnmlkkjKi hhgfwee8dd!ca`_^]]l\[vZYY>X#WVV>UU/TSlRQPP9ONM~LKJWIH>FsEDCPB{A@@&?>==b<’Amá ko̱lú ixkalhí cha̱tum ixkahuasa, y tzúculh lacpuhuán: “¿Tucu xactláhualh? Mejor cama ma̱lakachá quinkahuasa tí snu̱n clakalhamán. Cpuhuán natakaxmata tú naca̱huaní namá lacli̱xcajnit lacchixcuhuí̱n.” vLe Todavía ma̱lakácha̱lh a̱cha̱tum, pero na̱ chuná tala̱kalhí̱nilh ixtasa̱cua y ta̱ktlakáli̱lh. K% Amá xapu̱chiná ma̱lakacha̱pá a̱cha̱tum ixtasa̱cua y na̱ chuná ta̱kkaxími̱lh, tali̱kalhkamá̱nalh y ni̱tú tamá̱xqui̱lh. RJ Acxni cha̱lh ixquilhta napuxnancán, ma̱lakácha̱lh cha̱tum ixtasa̱cua xlacata naca̱ma̱tají amá cha̱lhca̱tnaní̱n tú ixtali̱ní. Pero xlacán ta̱kkaxími̱lh y ni̱tú tamá̱xqui̱lh. I Jesús acs ca̱lacá̱nilh hua̱k cristianos y ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: ―Cha̱tum chixcú chalh nac ixca̱tucuxtu lhu̱hua uvas, pero como alh latamá mákat pu̱latama̱n ca̱rrentartlahuánilh ixtachaná̱n makapitzi cha̱lhca̱tnaní̱n. H1Jesús na̱ ca̱huánilh: ―Para huixín ni̱ catzi̱yá̱tit, ni̱ para aquit cama ca̱huaniyá̱n tí quili̱ma̱paksi̱ni̱t nactlahuá tú acxilá̱tit. Makapitzi cha̱lhca̱tnaní̱n ni̱ tama̱xquí ixpatroncán tú tali̱ní (Mt. 21.33‑44; Mr. 12.1‑11) bG=Como ni̱ lá tama̱táncsalh ixtachihui̱ncán, tahuánilh: ―Ni ccatzi̱yá̱u. eFCY para huaniyá̱u xlacata lacchixcuhuí̱n tali̱ma̱páksi̱lh, tla̱n natasi̱tzí cristianos y naquinca̱ctalayá̱n porque xlacán tacanajlá xlacata Dios ma̱lakácha̱lh Juan nali̱chihui̱nán ca̱quilhtamacú. MEXlacán tzúculh talacpuhuán la̱ natakalhtí; ixtara̱huaní: ―Para huaniyá̱u Dios ma̱lakácha̱lh, xlá ama quinca̱huaniyá̱n: “¿Hua̱nchi ni̱ ca̱najlátit ixtachihuí̱n?” _D7¿ticu li̱ma̱páksi̱lh Juan Bautista naca̱kmunú cristianos, Dios, o cristianos? vCeJesús ca̱kálhti̱lh, y ca̱huánilh: ―Tla̱n nacca̱huaniyá̱n, pero pu̱la na̱ quila̱huaníu: 7BgTata̱chihuí̱nalh, y takalasquínilh: ―Quila̱huaníu, ¿tucu xlacata li̱paktanu̱ni̱ta tú tlahuani̱ta nac pu̱siculan? ¿Ticu ma̱xqui̱ni̱tán li̱ma̱paksí̱n? fA GMaktum chichiní acxni Jesús ixca̱li̱ta̱chihui̱nama cristianos ixtachihuí̱n Dios y la̱ tla̱n tataxtuní táchilh makapitzi xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱naní̱n judíos y lakko̱lún ma̱paksi̱naní̱n. ,@Q0Ma̱squi ixca̱makasi̱tzí, ni̱ lá tú ixtatlahuaní porque hua̱k cristianos ixtalakalhamán Jesús ixtalakatí takaxmata la̱ ixca̱ma̱kalhchihui̱ní.?'/Chuná amá Jesús cha̱li cha̱lí tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac pu̱siculan. Pero xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y tí ixtama̱paksi̱nán nac ca̱chiquí̱n ni̱ ixta̱cxilhputún y tzúculh talacputzá tla̱n natamakní. Z>-.y chuné ca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh: ―Dios ma̱tzokónalh nac Escrituras: “Nac quínchic tla̱n naquintakalhtahuakaní hua̱k cristianos.” Y huixín tlahuani̱tántit ixpu̱sta̱ncán kalha̱naní̱n. ,=Q-Jesús alh nac pu̱siculan xla Jerusalén y acxni cha̱lh lacatum ní ixtatahuilá sta̱naní̱n tzúculh ca̱tamacxtú hua̱k cristianos tí ixtasta̱nán, e<C,namá tí ama tatrami̱yá̱n ca̱tiyatni, ama ca̱makni̱cán mincamán tí talama̱na juú ca̱chiquí̱n. Ni̱ ama tamakxtaka ni̱ para akstum chíhuix nac ixpu̱ta̱y ni̱ma̱ ca̱li̱tlahuacani̱t chiqui. ¡La̱ta tú ama qui̱taxtuniyá̱n huix li̱pina cuenta porque ni̱ li̱pá̱huanti amá tí ma̱lakacha̱nín Dios nalakma̱xtuyá̱n! Jesús ca̱tamacxtú tí tasta̱nán nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén (Mt. 21.12‑17; Mr. 11.15‑19; Jn. 2.13‑22) ;+Chí talaclhca̱ni̱ttá la̱ pa̱t akxtakajnana. Mienemigos ama tastiliyá̱n, ama tama̱makspitá̱n, cani̱huá ama tataxtuya̱chi n:U*y la̱ta lakaxtajma chuné chihuí̱nalh: ―¡Jerusalén! ¿Niculá xactláhualh ixma̱kachakxi jaé chichiní xlacata Dios ma̱lacnu̱nimá̱n li̱pa̱xáu latáma̱t? Pero huix ni̱ acxcatzi̱ya porque siempre talakatze̱ka. `99)Acxni li̱lacácha̱lh Jerusalén, ixnacú Jesús lakaputzako̱lh hasta tásalh, 8(Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Para xlacán acs ixtatá̱yalh, chíhuix ixtatzúculh quintalakachixcuhuí. Jesús laktasá Jerusalén /7W'Makapitzi ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés na̱ aná ixtaán, tahuánilh Jesús: ―Maestro, caca̱huani namá tí tali̱pa̱huaná̱n acs catatá̱yalh. U6#&ixtahuán: ―¡Clakachixcuhui̱yá̱u rey ni̱ma̱ ma̱lakacha̱ni̱t Dios Quimpu̱chinacán! ¡Quinca̱cxilhlacachín Dios nac akapú̱n! ¡Capa̱xcatcatzi̱níu ixli̱tlihueke ni̱ma̱ ma̱si̱ni̱t! 5{%Hua̱k tí ixtatakokeni̱t tzúculh tatlí alabanzas ixtapa̱xcatcatzi̱ní Dios ixtascújut Jesús ni̱ma̱ ixca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱t. Ni̱ caj maktum ixtakaxmatí la̱ ixta̱ktasá cristianos la̱ta ixtali̱pa̱xahuá tú ixqui̱taxtuma; 4$y tzúculh talaca̱ctá amá Sipi de los Olivos. Lhu̱hua cristianos tatrámi̱lh ixpilisa̱lhcán nac tijia xlacata nalactla̱huán. 3#Amá chixcú yaj tú ca̱huánilh y táli̱lh amá burro; tali̱ke̱tlápalh ixlhaka̱tcán y pu̱tahuácalh Jesús; U2#"―Porque Quimpu̱chinacán maclacasquín ―takalhtí̱nalh xlacán. 1}!Lihua ixtaxcutma̱na amá burro acxni táxtulh xapu̱chiná y ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi xcutpa̱nántit namá burro? \01 Xlacán ta̱lh y xli̱ca̱na tatáka̱sli amá burro la̱ cahuánilh Jesús. z/mPara tí ca̱huaniyá̱n hua̱nchi xcutpa̱nántit, huixín cahuanítit xlacata Mimpu̱chinacán maclacasquín. j.M―Capítit namá nac ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ li̱lacacha̱ni̱táu, y nac aktum ákxtaka pa̱t taka̱sá̱tit tachi̱ya̱huán tantum burro ni̱ma̱ ni̱ naj tí pu̱tahuacani̱t. Caxcúttit y naquila̱li̱miniyá̱u. 9-kCha̱lh nac aktum sipi huanicán Cerro de los Olivos, lacatzú ixtahuila̱na aktuy ca̱chiqí̱n huanicán Betfagé y Betania. Xlá ca̱ma̱páksi̱lh cha̱tuy ixdiscípulos: Z,-La̱ chihui̱nanko̱lh Jesús, ti̱tum tá̱yalh nachá̱n nac Jerusalén. j+MY namá quienemigos ni̱ma̱ ni̱ ixquinta̱cxilhputún caca̱li̱tántit tuncán y nac quilacatí̱n caca̱makní̱tit.” Jesús tanú nac ca̱chiquí̱n xla Jerusalén (Mt. 21.1‑11; Mr. 11.1‑11; Jn. 12.12‑19) [*/Amá rey ca̱kálhti̱lh: “Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, amá tí kalhi̱yá tú maclacasquín, ma̱s ama̱ca ma̱xqui̱cán, y tí caj actzú kalhí, ama̱ca maklhti̱cán hasta ni̱ma̱ ixli̱skalhma̱ca. i)KXlacán tahuánilh: “Pero señor, xlá kalhi̱yá lhu̱hua tumi̱n, li̱huacá makcá̱u.” ,(QAmá rey ca̱huánilh xa̱makapitzi cristianos: “Camaklhtí̱tit ixtumi̱n jaé chixcú y cama̱xquí̱tit namá tí tlájalh makcá̱u ixlacata li̱huacá.” '9¿hua̱nchi ni̱ ma̱nu quintumi̱n nac banco xlacata acxni xactiqui̱táspitli siquiera ixquintima̱xqui xaskata ni̱ma̱ tlajani̱t quintumi̱n?” m&SAmá rey huánilh: “¡Takalhí̱n chixcú, mi̱cstu mintachihuí̱n li̱talacapu̱ya! Para xcatzi̱ya scatancua ctlahuá taxokó̱n, cakchipá tú ni̱ cli̱scujni̱t y cca̱maklhtí ixtachana̱ncán xa̱makapitzi, entonces, H% Pues xacjicuaniyá̱n porque huix scarancua tlahuaya taxokó̱n; ccatzí la̱ akchipaya tú ni̱ li̱scujni̱ta y ca̱maklhti̱ya ixtachana̱ncán ni̱ma̱ tali̱scujni̱t xa̱makapitzi.” @$yChuná amá ca̱ta̱tláhualh cuenta ixtasa̱cua. Pero cha̱tum huánilh: “Uchu huí mintumi̱n la̱ta quima̱xqui. Aquit cmákchi̱lh nac luxu xlacata nacma̱quí ni̱ natzanká. &#EXlá kálhti̱lh: “Huix na̱ lakati̱ya cha̱lhca̱tnana; la̱ta chí cmacama̱xqui̱yá̱n akquitzis ca̱chiquí̱n xlacata huix naca̱ma̱paksi̱ya.” "yIxli̱cha̱tuy ixtasa̱cua huánilh xlacata ixtlajani̱t makquitzis li̱huacá tumi̱n la̱ timá̱xqui̱lh amá rey. o!WAmá rey kálhti̱lh: “Clakatí mintascújut, huix sculujua pues ma̱stacani̱ta actzú quintumi̱n ni̱ma̱ cma̱xquí̱n. La̱ta chí tuncán cmacama̱xqui̱yá̱n akcá̱u ca̱chiquí̱n xlacata huix naca̱ma̱paksi̱ya.”  -Xla̱huán tí ta̱tláhualh cuenta huánilh: “Uchu huí mintumi̱n; aquit cma̱stacani̱t makcá̱u ixlacata li̱huacá la̱ quima̱xqui.” ^5Pero ni̱tú tatá̱yalh pues siempretá li̱lhca̱ca rey. Xlá táspitli y ca̱tasánilh amá ixtasa̱cua tí ixca̱ma̱xqui̱ni̱t tumi̱n xlacata naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n niculá ixtatlajani̱t cha̱tunu. Lhu̱hua cristianos nac ixpu̱latama̱n ni̱ ixtama̱tla̱ní amá chixcú nali̱lhca̱cán rey tí naca̱ma̱paksí y tama̱lakácha̱lh pu̱tum lacchixcuhuí̱n nac ca̱chiquí̱n ni̱ma ixli̱tapaksí ixpu̱latama̱ncán xlacata tunu tí nali̱lhca̱cán. $A Acxni táxtulh ca̱tasánilh cha̱cá̱u ixtasa̱cua y ca̱má̱xqui̱lh lhu̱hua tumi̱n cha̱tunu xlacata catama̱scujúnilh hasta xní naqui̱taspita. 'G Xla ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n xlacata natama̱kachakxí la̱ ixama qui̱taxtú: ―Nac aktum pu̱latama̱n ixlama cha̱tum tali̱pa̱u chixcú. Maktum lákchilh tachihuí̱n caalh nac ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ixli̱tapaksí ixpu̱latama̱n porque ixama̱ca li̱lhca̱cán rey. Q La̱ ta̱chihui̱nanko̱lh Zaqueo, Jesús ca̱huanipá tunu takalhchihuí̱n pues como ixcha̱majá nac Jerusalén lhu̱hua cristianos ixtapuhuán aná ixama ma̱lacatzuquí ixtapáksi̱t Dios. 0Y Chí taxtunini̱t pues aquit Xatalacsacni Chixcú cmini̱t putzá y lakma̱xtú tú ixlaktzanka̱ni̱t. Tí maktakalha tú maklhti̱nán ma̱s ama̱ca ma̱xqui̱cán 5c Jesús na̱ huánilh: ―Jaé quilhtamacú Dios mini̱t ca̱lakma̱xtú tí talama̱na jaé ákxtaka porque jaé chixcú na̱ cli̱ma̱nú ixli̱talakapasni Abraham. oWNac ixpu̱lacni ákxtaka Zaqueo tá̱yalh y huánilh Jesús: ―Quimpu̱chiná, la̱ta tú cma̱paksí íta̱t cama ca̱ma̱xquí pobres, y para tí cma̱táji̱lh li̱huacá, cama pu̱spitní makta̱ti ixlacata li̱huacá. 3_Lhu̱hua cristianos tzúculh tahuán: ―Ani̱t lakpaxia̱lhnán namá li̱xcájnit chixcú tí kalhí lhu̱hua tala̱kalhí̱n porque ni̱ ma̱kantaxtí ixley Moisés. `9Xlá lacapala tuncán tá̱ctalh y pa̱xahuati̱lhá tá̱alh Jesús nac ixchic. OAcxni chilh aná, xlá talacayá̱hualh ta̱lhmá̱n, li̱ma̱pa̱cúhui̱lh ixtacuhui̱ní y huánilh: ―Zaqueo, lacapala cata̱cta, porque jaé chichiní cama lakpaxia̱lhnaná̱n nac mínchic. lQTú tláhualh tá̱cxtulh nac akatum quihui huanicán sicómoro, aná ixama lacpasa̱rlá Jesús. mSXlá ixlakapasputún Jesús, pero como snu̱n actzú ixuani̱t ni̱ lá ixacxila pues istzamacán. taAná ixlama cha̱tum xapuxcu ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumi̱n ixuanicán Zaqueo, y snu̱n rico ixuani̱t. ? {Jesús cha̱lh nac Jericó y tánu̱lh ca̱chiquí̱n. P+Amá lakatzí̱n tuncán lacahuá̱nalh y takókelh Jesús pa̱xcatcatzi̱niti̱lhá Dios tú ixtlahuani̱t ixlacata. Amá tí tá̱cxilhli ixtascújut Jesús na̱ ixtalakachixcuhuí Dios.,Q*Jesús huánilh: ―¡Pues catalakáke̱lh milakastapu xlacata nalacahua̱nana! Huix aksa̱nani̱ta porque quili̱pa̱huani̱ta tla̱n cma̱ksa̱ni̱yá̱n. 1)―¿Tucu lacasquina cactláhualh milacata? Xlá huá: ―Quimpu̱chinacán, clacasquín cama̱lakake quilakastapu xlacata naclacahua̱nán. u c(Jesús tá̱yalh puntzú, li̱ma̱paksí̱nalh cali̱minca ixlacatí̱n, y acxni chilh kalasquínilh: ? w'Makapitzi tí ixtapu̱lanini̱t Jesús talacaquílhni̱lh xlacata acs catahui, pero xlá ma̱s tzúculh aktasá: ―¡Jesús ixli̱talakapasni rey David! ¡Caquilakalhámanti! " =&Ni̱ para tla̱n kaxmatko̱lh amá lakatzí̱n tzúculh aktasá: ―¡Jesús, ixli̱talakapasni rey David! ¡Caquilakalhámanti; caquima̱ksa̱ni! X )%Cha̱tum huánilh: ―Jesús xalac Nazaret lacpasa̱rlama juú lacatzú. c ?$Acxni káxmatli jilij ixtachihui̱nán cristianos, kalasquiní̱nalh tú ixqui̱taxtuma. !;#Jesús cha̱lh ixquilhapá̱n aktum ca̱chiquí̱n huanicán Jericó. Nac ixpa̱xtú̱n tijia ixuí cha̱tum lakatzi̱n chixcú itsquima limosna. "Ixapóstoles ni̱ ixtacatzí ni̱ para ixtama̱kachakxí tú ixca̱huaniputún porque Dios ni̱ ixca̱li̱makxtakni̱t nata̱cxcatzí ixtalacapa̱stacni. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum lakatzí̱n nac Jericó (Mt. 20.29‑34; Mr. 10.46‑52) !y acxni naquintasnokkó, ama quintamakní. Pero ixliaktutu chichiní a̱stá̱n aquit cama lacastacuanán ca̱li̱ná̱n. "= Aná ama̱ca quimacama̱sta̱cán ixmacancán xala mákat lacchixcuhuí̱n, xlacán ama quintali̱chiyá, quintali̱kalhkama̱nán, quintalacachucxuí;  Maktum Jesús ca̱tá̱alh aparte cha̱cu̱tuy ixapóstoles, y ca̱huánilh: ―Huixín catzi̱yá̱tit xlacata ama̱náu pakán nac Jerusalén; aná ama kantaxtú la̱ta tú tali̱chihui̱nani̱t profetas cama pa̱xtoka aquit Xatalacsacni Chixcú. +Oxlá ama pu̱spitní ma̱s lhu̱hua que la̱ta tú ixkalhí xapu̱lh ca̱quilhtamacú, y acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n cristianos ama maklhti̱nán li̱pa̱xáu ixlatáma̱t nac akapú̱n. Jesús li̱chihui̱nampará la̱ ama̱ca makni̱cán (Mt. 20.17‑19; Mr. 10.32‑34) s_Jesús chuné chihuí̱nalh: ―Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, amá tí akxtakmakán ixchic, ixta̱cha̱t, ixnati̱cún, ixnata̱camán o ixcamán xlacata nali̱chihui̱nán la̱ ma̱lacnú Dios ca̱ma̱paksi̱putún cristianos, 0YPedro na̱ kalasquínilh: ―Entonces aquín tí cakxtakmakani̱táu la̱ta tú xackalhi̱yá̱u xlacata nacca̱takokeyá̱n, ¿nicu camá̱n qui̱ta̱yayá̱u? Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Lacchixcuhuí̱n huí lhu̱hua tú ni̱lá tatlahuá, pero Dios hua̱k tla̱n tlahuá tú lacasquín. q[Ixdiscípulos tí taka̱xmatli takalasquínilh: ―Entonces, ¿ticu ama lakma̱xtú ixli̱stacni? ~Ma̱s ni̱ tuhua tanú tantum camello nac istzán li̱xtokon que cha̱tum rico nama̱tla̱ní tú ma̱lacnú Dios nac ixtapáksi̱t. }%Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: ―¡Xli̱ca̱na snu̱n tuhua ca̱huani̱ní ricos tama̱tla̱ní tú ma̱lacnú Dios nac ixtapáksi̱t! n|UAmá chixcú acxni káxmatli tú huánilh Jesús lakaputzako̱lh porque snu̱n rico ixuani̱t. "{=―Pero huí tú tzanka̱niyá̱n: casta̱t la̱ta tú kalhi̱ya y caca̱ma̱xqui xatumi̱n tí pobres talama̱na. A̱stá̱n naquilaktana xlacata naquintakokeya cani̱huá. Para tlahuaya tú cuanimá̱n tancs pa̱t chipina nac akapú̱n ní huí Dios ―huaniko̱lh Jesús. zAmá chixcú kalhpaktánu̱lh Jesús: ―Namá tú quihuanípa̱t la̱ta quiliactzú cma̱kantaxti̱ni̱t nac quilatáma̱t. 0yYChí cama kalhti̱yá̱n tú quinkalasquini. Catlahua nac milatáma̱t tú li̱ma̱paksi̱nán Dios: “Ni̱ calakámaklhti ixpusca̱t minta̱chixcú, ni̱ camakni minta̱cristiano, ni̱ cakalhá̱nanti, ni̱tí caliakskahuínanti tú ni̱ ca̱na, y caca̱lakalhámanti minti̱cú mina̱na.” xXlá kálhti̱lh: ―¿Hua̱nchi quihuaniya tla̱n ccatzí? Huata huí cha̱tum tí tla̱n catzí y huá Quinti̱cucán Dios. QwMaktum quilhtamacú cha̱tum tali̱pa̱u chixcú kalasquínilh Jesús: ―Maestro, huix tla̱n catzi̱ya, quihuani, ¿tucu quili̱tláhuat xlacata tla̱n nacchá̱n nac akapú̱n ní huí Dios? 8viXli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n amá cristianos tí ni̱ li̱tamakxtaka hua̱k ca̱najlá la̱ cha̱tum actzú kahuasa, ni̱ lá ama maklhti̱nán la̱ ma̱lacnú Dios ca̱ma̱paksi̱putún cristianos. Cha̱tum rico kahuasa ni̱ ma̱tla̱ní tú ma̱lacnu̱ní Jesús (Mt. 19.16‑30; Mr. 10.17‑31) uucComo Jesús ca̱káxmatli ca̱huánilh: ―Ni̱ caca̱li̱huanítit caquintama̱lacatzúhui̱lh namá lactzú camán porque nac ixtapáksi̱t Dios huata ama̱ca ca̱maklhti̱nancán amá cristianos tí tali̱tanú la̱ lactzú camán. jtMMakapitzi lacchaján tatzáksalh tama̱lacatzuhuí Jesús xlacata naca̱mu̱sicuna̱tlahuá lactzú itskatacán ni̱ma̱ ixtali̱mín, pero ixdiscípulos talacaquílhni̱lh amá lacchaján tí ixtali̱mín itskatacán. GsJesús ca̱huaniko̱lh cristianos: ―Tancs cca̱huaniyá̱n, Dios ma̱tzanke̱nánilh tú ixtlahuani̱t amá ixma̱lakaxoke̱na tumi̱n, y ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh tú huánilh amá ixma̱kantaxti̱na ixley Moisés. Porque tí lactlancán li̱tanú ixacstu tla̱n cristiano ama̱ca lakmakancán, pero tí li̱ta̱yá kalhí tala̱kalhí̱n ama̱ca ma̱camajcán. Jesús ca̱sicuna̱tlahuá lactzú camán (Mt. 19.13‑15; Mr. 10.13‑16) ry A̱lacatunu amá chixcú tí ixma̱lakaxoke̱nán tumi̱n ni̱ para ixtalacatzuhui̱putún ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios la̱ta ixma̱xanán ixlacati̱n Dios, ma̱kat tamákxtakli, acpu̱taj tá̱yalh ni̱ para ixlacá̱n ta̱lhmá̱n. Huata ixcuxmu̱ma̱xqui̱cán ixuán: “Quimpu̱chiná Dios, caquilakalhámanti, caquima̱tzanke̱nani lhu̱hua quintala̱kalhí̱n.” q Aquit ckatxtaknán maktuy katunu xama̱na xlacata naclakachixcuhui̱yá̱n y cma̱stá limosna catzuntín tumi̱n ni̱ma̱ ctlajá.” cp? Amá ixma̱kantaxti̱ná ixley Moisés chuné kalhtahuakánilh Dios: “Quimpu̱chiná Dios, cpa̱xcatcatzi̱niyá̱n porque aquit ni̱ li̱xcájnit quinkásat la̱ xa̱makapitzi. Aquit ni̱ cakskahuinán, ni̱ ctlahuá tú li̱xcájnit, ni̱ clakamaklhti̱nán pusca̱t, ni̱ para cta̱talacastuca namá chixcú tí ma̱lakaxoke̱nán tumi̱n. o ―Cha̱tuy lacchixcuhuí̱n ta̱lh takalhtahuakaní Dios nac pu̱siculan; cha̱tum ixma̱kantaxti̱ná ixley Moisés ixuani̱t ixli̱tanú tla̱n cristiano, y xa̱cha̱tum ixma̱lakaxoke̱ná tumi̱n ixuani̱t ixli̱ta̱yá li̱xcájnit chixcú. 2n] Como makapitzi lacchixcuhuí̱n ixacstucán ixtali̱tanú lactlá̱n cristianos ixtalakmakán xa̱makapitzi cristianos, Jesús ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n: jmMAquit tancs cca̱huaniyá̱n, Dios sok ca̱makta̱yá y ca̱ma̱xquí ixcamán tú talacasquín. Pero cli̱puhuán aquit Xatalacsacni Chixcú tú ama tapa̱xtoka amá cristianos acxni nacchimpará ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú. ¿Nicu cha̱li̱t nacca̱ma̱noklhú ni̱ tali̱makxtakni̱t quintali̱pa̱huán? Tí tatla̱ní ixacstu Dios ama lakmakán l1¿nicu li̱puhuaná̱tit Dios ni̱ sok catica̱má̱xqui̱lh ixcamán tí ca̱lacsacni̱t tú tamaksquín para cha̱li cha̱lí takalhtahuakaní? )kKJesús ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Para jaé juez tí ni̱ ca̱sipa̱cxila cristianos tlahuánilh justicia amá pusca̱t xlacata yaj namín akaxculí, %jCPero jaé pusca̱t tza̱pu min quiakaxculí, quimakasi̱tzi̱majá la̱ lá; mejor cama tlahuá tú quimaksquín xlacata yaj namín quima̱cchichijuí.” iwMaka̱s quilhtamacú jaé juez ni̱ caso tláhualh tú huánilh amá pusca̱t. Pero xlá ni̱ ixli̱makxtaka min ta̱chihui̱nán hasta maktum qui̱lacpúhualh: “Aquit ni̱ cli̱pa̱huán Dios, ni̱ para quincuenta tú tapa̱xtoka cristianos. &hENa̱ aná ixlama cha̱tum viuda pusca̱t ni̱ma̱ tza̱pu ixán ta̱chihui̱nán caca̱stigartláhualh cha̱tum cristiano ni̱ma̱ siempre ixta̱ra̱slaka. Yg+Ixtalacapa̱stacni ca̱li̱ta̱ma̱lacastúcnilh jaé takalhchihuí̱n: ―Nac aktum ca̱chiquí̱n ixlama cha̱tum juez, ixli̱lakapascán ni̱ ixli̱pa̱huán Dios, ni̱ para ixca̱lakalhamán cristianos. &f GJesús ixlacasquín catama̱kachákxi̱lh ixdiscípulos ni̱ catali̱mákxtakli takalhtahuakaní Dios ma̱squi ni̱ sok caca̱má̱xqui̱lh tú tamaksquín. e#%La̱ takaxmatko̱lh ixapóstoles ixtachihuí̱n takalasquínilh: ―Quimpu̱chinacán, ¿nicu ama̱ca ca̱li̱ncán jaé tí naca̱lakma̱xtucán? Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Xlacán ama tacatzí nicu na̱ chuná la̱ chu̱n tataka̱sa xaní̱n quitzistanca.d$Para cha̱tuy lacchixcuyuí̱n tascujma̱na nac ixca̱tucuxtucán, cha̱tum ama̱ca lakma̱xtucán y xa̱cha̱tum ama̱ca makxtakcán. wcg#Para cha̱tuy lacchaján tasquitima̱na, cha̱tum ama̱ca lakma̱xtucán y xa̱cha̱tum ama̱ca makxtakcán. $bA"’Amá quilhtamacú para cha̱tuy cristianos talhtatama̱na nac ixpu̱tamacán, cha̱tum ama̱ca lakma̱xtucán y xa̱cha̱tum ama̱ca makxtakcán. 3a_!Porque amá quilhtamacú tí lakcatzán lakma̱xtuputún ixli̱stacni ama makatzanká, pero tí akxtakmakán li̱puhuán la̱ta tú kalhí ama lakma̱xtú ixli̱stacni. `} Pues ca̱ksántit la̱ timakatzánka̱lh ixli̱stacni ixta̱cha̱t Lot caj xlacata ixli̱puhuán tú ixakxtakmakani̱t. _'Amá quilhtamacú para cha̱tum cristiano ta̱cxtuni̱t nahuán ixakstí̱n ixchic, ni̱ catláhualh fuerza ma̱xtú tú kalhí nac ixchic, la̱ta yá catzá̱lalh. Para cha̱tum cristiano ani̱t nahuán nac ixca̱tucuxtu, yaj catáspitli nac ixchic tiyá ixlháka̱t. ^’Lhu̱hua cristianos chuná jaé talama̱naj nahuán acxni nacmimpará ca̱quilhtamacú aquit Xatalacsacni Chixcú. b]=Na̱ ni̱ taca̱nájlalh tú ca̱li̱ta̱chihuí̱nalh Lot, pero huata táxtulh nac Sodoma tzúculh pa̱tastá lhcúya̱t y azufre nac akapú̱n, hua̱k ca̱makni̱ko̱lh amá cristianos tí ixtalama̱na nac Sodoma. E\Na̱ chuná qui̱táxtulh nac ca̱chiquí̱n Sodoma ana ní ixlama Lot. Hua̱k cristianos ixtahua̱yán, ixtakotnán, ixtasta̱nán, ixtatama̱huanán, ixtachana̱nán, ixtachiqui̱nán. ,[QAmá cristianos ni̱tú ixtali̱puhuán, ixtahua̱yán, ixtakachí, ixtatamakaxtoka, ixtali̱pa̱xahuá tú ixtakalhí. Ni̱ para tziná caso tatláhualh tú ca̱huánilh Noé, pero huata táju̱lh nac barco ni̱ma̱ ixtlahuani̱t tzúculh tatlancanán, milh spútut y hua̱k tani̱lo̱lh. BZ}’Acxni aquit Xatalacsacni Chixcú nacca̱lakchiná̱n ixli̱maktuy, lhu̱hua ama ta̱kspulá la̱ ca̱qui̱taxtúnilh amá cristianos tí ixtalama̱na acxni tilatáma̱lh Noé. YPero pu̱la lhu̱hua tú cama liakxtakajnán pues namá cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú ama quintalakmakán. Xy’Acxni aquit Xatalacsacni Chixcú nacmín ca̱quilhtamacú ixli̱maktuy, ni̱tí ama ta̱kskahuí porque cama taxtuya̱chi na̱ chuná la̱ tasí acxni maklipa cani̱huá lacacha̱nkó. ¡Aquit cama tasí ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú! rW]Makapitzi naca̱huaniyá̱n: “Juú chini̱t Mimpu̱chinacán”, o “Anú cacxilhui lapu̱lá.” Huixín ni̱ caca̱najlátit ni̱ para capítit quila̱lacaputzayá̱u. Acxni namín Jesús ca̱quilhtamacú cati̱huá ama acxila jVMA̱stá̱n ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Ama cha̱n quilhtamacú acxni huixín na̱ pa̱t acxilhputuná̱tit ca̱na makstum la̱ cama ma̱paksi̱nán aquit Xatalacsacni Chixcú, pero ya̱ lá amá̱n quila̱cxilá̱u. fUENi̱ lá tí ama huan: “Juú huí”, o “Anú cácxilhli.” Aquit cca̱huaniyá̱n jaé tachihuí̱n porque huixín ni̱ ma̱kachakxi̱ni̱tántit xlacata ixtapáksi̱t Dios ca̱lakchini̱taná nac milatama̱tcán. QTMaktum quilhtamacú makapitzi ixma̱kantaxti̱naní̱n ixley Moisés takalasquínilh Jesús lihua xnicu ixama lacatzucú ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú. Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Acxni nalacatzucú ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú ni̱ lá pa̱t acxilá̱tit la̱ li̱lacahua̱naná̱tit tú huí ca̱quilhtamacú. SA̱stá̱n li̱ma̱páksi̱lh amá chixcú: ―Cata̱ya capit li̱pa̱xáu. Huix aksa̱nani̱ta porque quili̱pa̱huani̱ta tla̱n cma̱ksa̱ni̱yá̱n. Ixtapáksi̱t Dios ni̱ tasí la̱ lacatzucú ca̱quilhtamacú (Mt. 24.23‑28, 36‑41) Rw¿Hua̱nchi huata jaé xala mákat chixcú tí ni̱ judío táspitli pa̱xcatcatzi̱ní Dios tú tláhualh ixlacata? QJesús kálhti̱lh: ―La̱mpara cha̱cá̱u ixuani̱tántit, ¿a poco ni̱ hua̱k ta̱ksa̱nani̱t? ¿Nicu ta̱lh xa̱makapitzi? &PEJaé samaritano tuncán lákalh Jesús, tatzokostánilh hasta talacátalh ca̱tiyatni y huánilh: ―¡Cpa̱xcatcatzi̱niyá̱n tú tlahuani̱ta quilacata! OCha̱tum xalac Samaria ixuani̱t, acxni ácxilhli la̱ aksá̱nalh tzúculh aktasá pa̱xcatcatzi̱ní Dios la̱ ixma̱ksa̱ni̱ni̱t. NXlá tá̱yalh, acs ca̱lacá̱nilh y ca̱huánilh: ―Tla̱n, pero capítit putzayá̱tit cha̱tum cura tí nama̱luloka ca̱makxtakni̱tán minta̱tatcán. Tatlá̱hualh lakchú y acxni tamaklhcátzi̱lh caj la̱ ni̱tú catake̱nú̱nilh ixta̱tatcán. yMk La̱ta li̱lakamákat tama̱ktási̱lh: ―¡Maestro Jesús! ¡Caquila̱lakalhamáu! ¡Quila̱ma̱ksa̱ní̱u! Ly Acxni cha̱lh nac aktum actzú ca̱chiquí̱n tá̱cxilhli cha̱cá̱u lacchixuhuí̱n tí ixtakalhí lepra tá̱tat. Kw Jesús ti̱tum ixyá nac tijia nachá̱n nac Jerusalén ca̱ti̱lakatzá̱lalh pu̱latama̱n Samaria y Galilea. ;Jo Aquit cca̱huaniyá̱n para Dios ca̱ma̱macqui̱yá̱n aktum tascújut y huixín tlahuayá̱tit, ni̱ capuhuántit ma̱s lactali̱pa̱u ama ca̱li̱maca̱ná̱n porque huata tlahuani̱tántit ixtascújut ni̱ma̱ ca̱mini̱niyá̱n. Jesús ca̱ma̱ke̱nu̱ní lepra tá̱tat cha̱cá̱u lacchixcuhuí̱n 1I[ Ma̱squi namá tasa̱cua ma̱s scujni̱t, ni̱ capuhuántit pa̱xcatcatzi̱nicán tú tlahuani̱t pues huata ma̱kantaxti̱ni̱t ixtascújut ni̱ma̱ li̱tanu̱ni̱t. 0HYCha̱ huaní ixpatrón: “Casokti catalakxtúnanti y catlahua quili̱hualhtata xlacata nacua̱yán. Y la̱ nacualhtatakó entonces na̱ natzucuya hua̱yana huix.” tGa’Huixín catzi̱yá̱tit xlacata cha̱tum tasa̱cua acxni qui̱scujkó ixca̱tucuxtu ixpatrón o qui̱maktakálhnilh ixquitzistancaní̱n, acxni taspita, ni̱ capuhuántit huaní ixpatrón: “Catanu, cahuá̱yanti tuncán.” KFXlá ca̱kálhti̱lh: ―Para huixín ixca̱najlátit ixli̱hua̱k mintapuhua̱ncán Dios ama tlahuá tú maksquiná̱tit ma̱squi caj actzú la̱ ixtalhtzi aktum a̱cuncali̱n ixli̱lanca, tla̱n ixuanítit katum quihui: “Catake̱nu ní ya̱t y cataju nac pupunú”, y namá quihui xli̱ca̱na ixca̱kaxmatnín. EMaktum ixapóstoles tamáksquilh Jesús: ―Quimpu̱chinacán, quila̱ma̱si̱níu la̱ nacca̱najlayá̱u tú tla̱n tlahuá Dios. .DUPara aktum chichiní makasi̱tzi̱yá̱n maktujún y makatunu huaniyá̱n cama̱tzanke̱nani yaj chú amá̱n tlahuayá̱n, huix cama̱tzanke̱nani tú tlahuanín. JC Tla̱n calacputzátit catlahuátit tú ma̱s ca̱mini̱niyá̱n. Para minta̱cam tlahuaniyá̱n tú ni̱ tlá̱n cakahuani, y para lakxta̱palí ixkásat, ¡cama̱tzanke̱nani tú tlahuanín! UB#Ma̱s ixmacuánilh para ixli̱pixchi̱ca aktum lanca chíhuix xla molino ixmuju̱ca nac pupunú xlacata namu̱xtú que lacputzá ca̱ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n namá tí tzucuni̱t quintali̱pa̱huán. A +Maktum Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Juú nac ca̱quilhtamacú siempre talama̱na nahuán tí tama̱tlahui̱nán tala̱kalhí̱n, pero ¡koxitá namá chixcú tí ca̱ma̱laktzanke̱ní ixtalacapa̱stacnicán catatzacá̱tnalh tí tzucuni̱t quintali̱pa̱huán! G@Abraham huaniko̱lh amá rico chixcú: “Ma̱squi ixca̱lákalh cha̱tum ni̱n ni̱ para chú tamá̱n ta̱kahua̱nán. Moisés y lhu̱hua profetas taqui̱lani̱t y ni̱ takaxmata.”?Amá rico kalhtí̱nalh: “¡Tó! Ni̱ ama takaxmata, ta̱ta Abraham, porque ni̱ ta̱kahuanán tú tali̱kalhtahuaká. Pero para ixca̱lákalh cha̱tum chixcú tí talakapasa y maká̱n ni̱ni̱t, xlacán ixtalakxta̱páli̱lh ixlatama̱tcán.” d>AXlá kalhti̱pá: “Para xlacán talakxta̱pali̱putún ixlatama̱tcán cata̱kahuá̱nalh tú li̱ma̱paksi̱nán Dios pues Moisés y profetas hua̱k tatzokni̱t nac Escrituras. ¡Catakáxmatli para talacasquín!” 6=eporque cca̱kalhí cha̱quitzis quinata̱camán y clacasquín caca̱huanica catalakxta̱páli̱lh ixlatama̱tcán xlacata ni̱ natamín ta̱kxtakajnán juú la̱ aquit.” <y’Amá chixcú huanipá: “Para ni̱ lá tlahuaya tú cuaniyán siquiera cama̱lakacha nac ixchic quinti̱cú, u;cXa̱huá tí talama̱na juú ni̱ lá ta̱ksputza̱lá tú quinca̱ma̱pitziyá̱n, y ni̱ lá ta̱na̱chá ní tanú̱pa̱t, y tí talama̱na nanú na̱ ni̱ lá ta̱ksputza̱lá tú quinca̱ma̱pitziyá̱n y ni̱ lá tamín juú.” [:/Pero Abraham kálhti̱lh: “Cá̱ksanti huix la̱ li̱pa̱xáu ixlápa̱t nac ca̱quilhtamacú y Lázaro ni̱tú ixkalhí. Chí juú talakxta̱pali̱ni̱t, huix akxtakajnámpa̱t y Lázaro li̱pa̱xáu lama. `99Y ma̱ktási̱lh: “Ta̱ta Abraham, ¡caquilakalhámanti! Cama̱lakacha Lázaro namín quima̱cahui̱ní ca̱na tziná ixquincán quisi̱máka̱t porque yaj lá cta̱lá la̱ cakxtakajnama juú nac lhcúya̱t.” 8-Nac ixpu̱latama̱ncán ni̱n ní ixakxtakajnama amá rico talacayá̱hualh ácxilhli Lázaro li̱pa̱xáu ixlama nac ixpu̱táhui̱lh Abraham. >7u’Cha̱lh quilhtamacú ni̱lh Lázaro y ángeles táli̱lh nac ixpu̱táhui̱lh Abraham ni̱ma̱ ixma̱xqui̱ni̱t Dios. Ni̱ ixli̱maka̱s amá rico na̱ ni̱lh y muju̱ca. 6 xlacata naca̱huati̱lhá katxtakma ni̱ma̱ ixtapa̱tastá nac mesa; lactzú chichí ixtama̱lacatzuhuí hasta ixtamacslipí. '5GAmá nac ca̱chiquí̱n na̱ ixlama cha̱tum pobre ixuanicán Lázaro, snu̱n ixta̱tatlá, ixtahuilá ca̱tiyatni lacatzú nac puhui̱lhta ixchic amá rico ?4wJesús na̱ ca̱huánilh: ―Maktum latáma̱lh cha̱tum rico chixcú ni̱ma̱ hua̱k ixkalhí ni̱tú istzanka̱ní; tla̱n ixlhaka̱nán y tza̱pu ixtlahuá li̱lakastá̱n. >3uHuixín lacsacxtuyá̱tit nac ixley Moisés tú ca̱mini̱niyá̱n porque ma̱tla̱ni̱yá̱tit cha̱tum chixcú camákxtakli ixta̱cha̱t y cata̱tamakáxtokli tunu pusca̱t, pero namá chixcú tlahuá tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios. Na̱ chuná amá tí ta̱tamakaxtoka pusca̱t ni̱ma̱ makxtakni̱t ixta̱ko̱lú na̱ tlahuá tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios. Xatakalhchihuí̱n cha̱tum rico y cha̱tum pobre huanicán Lázaro <2qAquit cca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n xlacata akapú̱n y ca̱quilhtamacú tla̱n talaksputa pero tú lactzu lactzú laclhca̱ni̱t Dios ni̱ ama li̱tamakxtaka ni̱ ama kantaxtú. d1AAcxni Juan Bautista ya̱ istzucú ixli̱chihui̱nán Dios ixca̱mini̱niyá̱n nakaxpatá̱tit ixley Moisés y tú tatzokni̱t profetas. Pero Juan ma̱tzuqui̱lhá li̱chihui̱nán la̱ Dios ma̱lacnú ca̱ma̱paksi̱putún cristianos ca̱quilhtamacú y la̱ta amá quilhtamacú lhu̱hua cristianos tatzaksama̱na tatanú nac ixtapáksi̱t Dios. ~z}|+{&yyExwwuuttasskrr{qq1psonmmDl|kjjiZhgKfJeed;c+ba`b_1^[]\[)ZZ;YXXWWDVU[TSQPONMMLzKKJgI$HGPFF'EDDC_BA@@E??>J==Amá xatacuhui̱ní pa̱xcua Pilato siempre ixmakxtaka cha̱tum tachí̱n xlacata naca̱lakalhamán cristianos. BlHuata cama castigartlahuá tziná y cama makxtaka caalh. k3Herodes na̱ chuná ni̱ táka̱sli tú nali̱ya̱huá, huá quili̱ma̱lakacha̱nipá. Jaé chixcú ni̱ tlahuani̱t tú mini̱ní namakni̱cán. jy ca̱huánilh: ―Huixín ma̱lacapú̱tit jaé chixcú y li̱ya̱huayá̱tit ca̱kastacya̱huá cristianos catalacatá̱qui̱lh; pero aquit cma̱kalhapáli̱lh cmilacati̱ncán y ni̱ ctaka̱sni̱t tala̱kalhí̱n tú nacli̱ya̱huá la̱ huaná̱tit huixín. i  Pilato ca̱ma̱makstokpá xanapuxcun curas, xalactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n y hua̱k cristianos xala ca̱chiquí̱n, h  Amá chichiní rey Herodes y gobernador Pilato talaccá̱xlalh amigos natahuán porque xapu̱lh ixtara̱si̱tzi̱ní ni̱ ixtara̱cxilhputún. Li̱lhca̱cán ama̱ca makni̱cán Jesús nac culu̱s (Mt. 27.15‑26; Mr. 15.6‑15; Jn. 18.39―19.16) Tg! Xlá li̱cuánit sí̱tzi̱lh; itsoldados na̱ chuná tzúculh tali̱chiyá tali̱kalhkama̱nán, tama̱lhéke̱lh aktum lhma̱n lháka̱t la̱ xla rey. A̱stá̱n ma̱lakacha̱nipá gobernador Pilato. f porque amá xanapuxcun curas y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos lhu̱hua tú tali̱yá̱hualh Jesús ixlacatí̱n Herodes. qe[ Pero xlá ni̱ para akstum tachihuí̱n kálhti̱lh la̱ta tú kalasquínilh acxni ma̱kalhapáli̱lh; jdMRey Herodes maká̱n ixkaxmatni̱t la̱ ixli̱chihui̱nancán tú ixtlahuá Jesús, ixlakapasputún. Huá xlacata acxni ácxilhli pa̱xahuako̱lh porque ixlacasquín cali̱ma̱lacahuá̱ni̱lh aktum ixtascújut Jesús. cyComo xlacán tahuánilh Jesús xalac Galilea ixuani̱t, gobernador Pilato áksalh xlacata rey Herodes ixmini̱t paxia̱lhnán nac Jerusalén, y como huá ixma̱paksí Galilea, ca̱huánilh catalí̱nilh rey Herodes xlacata huá nama̱kalhapalí. obWAcxni káxmatli Pilato jaé tachihuí̱n kalasquiní̱nalh para Jesús xalac Galilea ixuani̱t. wagXlacán maklhu̱hua takálhti̱lh: ―Namá chixcú ca̱kastacya̱huá cristianos cani̱huá pu̱latama̱n catalacatá̱qui̱lh. Tzúculh ma̱sí ixtachihuí̱n nac Galilea, a̱stá̱n nac Judea y chí chini̱t juú nac Jerusalén. 3`_Pilato ca̱lacá̱nilh amá xanapuxcun ma̱kalhapali̱naní̱n curas y hua̱k cristianos, y ca̱huánilh: ―Aquit ni̱ ctaka̱sa tú nacli̱ya̱huá jaé chixcú. _Pilato kalasquínilh: ―¿Xli̱ca̱na huix ixreycán judíos? ―Xli̱ca̱na la̱ huana aquit rey ―kalhtí̱nalh Jesús. g^Gy nac ixlacatí̱n tzúculh tali̱ya̱huá ta̱kskahuín ixtahuán: ―Aquín cma̱lacapu̱yá̱u jaé chixcú porque ca̱kastacya̱huama cristianos xalac quimpu̱latama̱ncán catalacatá̱qui̱lh. Huan xlacata ni̱ mini̱ní naclakaxokoniyá̱u tumi̱n lanca ma̱paksi̱na romano, y xa̱huá li̱tanú Cristo rey tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n. x] kA̱stá̱n amá xanapuxcun ixma̱kalhapali̱naní̱n tachí̱n táli̱lh Jesús nac ixpu̱ma̱paksi̱n Pilato, z\mGAmá xanapuxcun ixma̱kalhapali̱naní̱n tachí̱n tzúculh tara̱huaní: ―Hua̱k aquín kaxmatni̱táu la̱ liakskahuinani̱t ixquilhni. ¿Tucu ma̱s taputzá̱n lacasquiná̱u xlacata nama̱xoko̱ni̱yá̱u ixtala̱kalhí̱n?[%FHua̱k takalasquínilh: ―Entonces, ¿xli̱ca̱na huix Ixkahuasa Dios? ―Xli̱ca̱na aquit Ixkahuasa Dios ―ca̱kálhti̱lh Jesús. Z!EPero talacatzuhui̱ma quilhtamacú xlacata aquit Xatalacsacni Chixcú nactahuilá ixpa̱xtú̱n ixpu̱ma̱paksi̱n lanca Quinti̱cu Dios. xYiDy para cca̱kalasquiniyá̱n tucu xlacata, ni̱ ama quila̱kalhti̱yá̱u, ni̱ para ama quila̱makxtaká̱u. FXC―Quila̱huaníu, ¿xli̱ca̱na huix Cristo tí ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n? Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Para cca̱huaniyá̱n xli̱ca̱na huixín ni̱ ama quila̱ca̱najlaniyá̱u, WBAcxni spalh ca̱huanko̱lh pu̱tum tatamákstokli xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n, xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos, y táli̱lh Jesús ixlacatí̱n xanapuxcun ixma̱kalhapali̱naní̱n tachi̱ní̱n. Xlacán takalasquínilh: PVALhu̱hua ma̱s tú tatlahuánilh xlacata natali̱kalhkama̱nán. U@tali̱lakáchi̱lh lháka̱t, y a̱stá̱n ixtahuaní: ―Para xli̱ca̱na huix profeta, caquilhchipi ticu ma̱xquí̱n. jTM?Amá lacchixcuhuí̱n tí ixtamaktakalhma̱na Jesús tzúculh tali̱chiyá, ixtalakakaxí, LS>Lacapala táxtulh y tzúculh tasá la̱ta ixli̱puhuán ixnacú tú ixqui̱taxtunini̱t. Ixenemigos Jesús tama̱kalhapalí y tali̱chiyá (Mt. 26.59‑68; Mr. 14.55‑65; Jn. 18.19‑24) R=Jesús ixli̱lakamákat talakáspitli, ¡acs lacamínilh Pedro! Acxni tuncán lacapá̱stacli tú ixuanini̱t amá ca̱tzisní: “Pi̱huá jaé ca̱tzisní antes natlí tantum pu̱yu huix pa̱t huana maktutu ni̱ quilakapasa tí nakalasquiniyá̱n.” cQ?<Ixli̱maktutu Pedro ca̱huánilh: ―Huixín akskahuinampa̱nántit porque aquit ni̱ clakapasa namá tí quila̱li̱ta̱chihui̱nama̱náu. Chu̱ta ixchihui̱namajcú acxni káxmatli la̱ tli̱lh tantum pu̱yu. EP;Alh ma̱x aktum hora acxni cha̱tum tancs ca̱ma̱lulóknilh xa̱makapitzi: ―Xli̱ca̱na jaé chixcú na̱ ixta̱lapu̱lá Jesús, pues talakapasá porque xlá na̱ xalac Galilea. jOM:Ixli̱puntzú tunu na̱ lakápasli y huánilh: ―Huix ixta̱lapu̱laya namá chixcú Jesús tí ma̱nu̱ca nac pu̱la̱chi̱n. Pero Pedro huá ixli̱maktuy: ―Huix aktzanka̱ni̱ta porque aquit ni̱ xacta̱lapu̱lá. aN;9Pedro kalhtí̱nalh: ―Pusca̱t, aquit ni̱ para tziná clakapasa namá chixcú. YM+8Cha̱tum squiti acxni ácxilhli aná itskoma Pedro ma̱lacatzúhui̱lh, acs lacá̱cxilhli y ca̱huánilh xa̱makapitzi: ―Jaé chixcú ixta̱lapu̱lá Jesús namá chixcú tí ma̱nu̱ca nac pu̱la̱chin. L7Acxni tácha̱lh nac pu̱ma̱paksi̱n tamákxtakli nac lacaquilhti̱n ana ní soldados ixtama̱kstokni̱t lhcúya̱t ixtaskoma̱na. $KA6Amá xanapuxcun policías tachípalh Jesús y táli̱lh nac ixpu̱ma̱paksi̱n xapuxcu cura. Pedro ca̱takókelh ixli̱lakamákat pakán ní ta̱lh. _J75¿Hua̱nchi ni̱ quila̱chipáu nac pu̱siculan ní ixquila̱cxilá̱u cha̱li cha̱lí? Pero como ixtalacpuhuá̱n tlajaná ca̱makatlajani̱tán jaé quilhtamacú huixín ma̱kantaxti̱yá̱tit tú ca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n. Pedro huan ni̱ lakapasa Jesús (Mt. 26.57‑58, 69‑75; Mr. 14.53‑54, 66‑72; Jn. 18.12‑18, 25‑27) (II4Jesús acs ca̱lacá̱nilh amá xanapuxcun curas, lakko̱lún ma̱paksi̱naní̱n y xanapuxcun policías tí ixtamaktakalhnán nac pu̱siculan. Xlá ca̱huánilh amá tí ixta̱ni̱t tachipá: ―Huixín li̱taná̱tit espadas y quihui la̱ catántit chipayá̱tit cha̱tum kalha̱ná. 7Hg3Jesús huánilh: ―Ni̱ caquila̱maklhti̱náu. ¡Caca̱makxtáktit! A̱stá̱n li̱xámalh ixmacán ixtaké̱n amá tasa̱cua y tuncán cá̱xlalh la̱ ni̱tú calánilh. G2Antes nakalhti̱nán cha̱tum ixapóstoles ca̱ctí̱nilh xapakca̱na ixteké̱n ixtasa̱cua cha̱tum xapuxcu cura. AF{1Xa̱makapitzi ixdiscípulos acxni tá̱cxilhli tú ixakspulama Jesús takalasquínilh: ―Quimpu̱chinacán, ¿cca̱maklhti̱naná̱n con quiespadajcán ni̱ma̱ ckalhi̱yá̱u? qE[0Jesús huánilh: ―Judas, ¿quilacáspu̱tti xlacata naquimacama̱sta̱ya aquit Xatalacsacni Chixcú? D%/Chu̱tacú ixchihui̱nama Jesús acxni cá̱cxilhli pu̱tum ixtamima̱na cristianos, ixca̱cpuxcún Judas amá ixapóstol tí ixca̱ta̱lacsacni̱t xa̱cha̱cu̱tuy natali̱scuja. Xlá ma̱lacatzúhui̱lh y lacáspu̱tli la̱ calakalhámalh cahuánilh kalhé̱n. C.Xlá ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi lhtatapa̱nántit? Calacastacuántit y cakalhtahuakanítit Dios xlacata ni̱ naca̱makatlajayá̱n ni̱ lactlá̱n talacapa̱stacni. Chipacán Jesús la̱ cha̱tum makni̱ná (Mt. 26.47‑56; Mr. 14.43‑50; Jn. 18.2‑11) B3-Acxni kalhtahuakako̱lh tá̱yalh y ca̱lákalh ixdiscípulos, y ca̱ma̱nóklhulh talhtatama̱na, ixca̱makatlajani̱t ixtalakaputzi̱tcán. EA,¡Ixnacú Jesús li̱cuánit ixakxtakajnán! ¡Aktum ixuili̱ni̱t ixtapuhuá̱n kalhtahuakanima Dios, hasta tzúculh xka̱ka la̱ kalhni! Katunu itxká̱kat ixtama̱ya̱chi ca̱tiyatni. @+La̱ta ixkalhtahuakama, cha̱tum ángel xalac akapú̱n lákchilh y má̱xqui̱lh li̱camama cata̱yánilh ixta̱kxtakajni. ?w*y chuné kalhtahuákalh: ―Quinti̱cú Dios, para lacasquina caquilakma̱xtu ni̱ cackalhuá̱nalh jaé ta̱kxtakajni ni̱ma̱ clakcha̱ma. Pero ni̱ clacasquín calalh tú clacpuhuán, huix catlahua quilacata tú catzi̱ya ma̱s quimini̱ní. i>K)Xlá alh ixli̱lakamákat la̱ li̱macatala̱tnancán aktum chíhuix. Aná tatzokóstalh, =(Acxni ca̱tá̱cha̱lh, ca̱huánilh: ―Cakalhtahuakanítit Dios xlacata ni̱ naca̱makatlahayá̱n ni̱ lactlá̱n talacpuhuá̱n. < 'A̱stá̱n ca̱ta̱táxtulh ixdiscípulos nac Jerusalén y ca̱tá̱alh nac Cerro de los Olivos la̱ ixli̱smani̱ni̱t. };s&Ixapóstoles tahuánilh: ―Quimpu̱chinacán, aquín ckalhi̱yá̱u aktuy espada. ―¡Acs cata̱ya, chu̱ta cca̱li̱cxilhmá̱n! ―ca̱kálhti̱lh Jesús. Jesús kalhtahuakaní Dios nac Getsemaní (Mt. 26.36‑46; Mr. 14.32‑42) :%Porque talacatzuhui̱ma quilhtamacú nakantaxtú amá tachihuí̱n ni̱ma̱ tatzokni̱t quilacata nac Escrituras: “Li̱maca̱nca ma̱lacapu̱cán la̱ cha̱tum makni̱ná.” La̱ta tú tali̱chihui̱nani̱t profetas quilacata, hua̱k ama kantaxtú. P9$Jesús ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Pues chí cca̱huaniyá̱n: Tí kalhí morral, cacúcalh; tí kalhí tumi̱n cali̱lh; y tí ni̱ kalhí ixma̱chi̱ta, casta̱lh ixlháka̱t y catamá̱hualh. 8!#Jesús ca̱kalasquínilh ixapóstoles: ―Acxni cca̱ma̱lakachá̱n naquila̱li̱chihui̱naná̱u y ni̱ ixli̱piná̱ntit morral, ni̱ para tumi̱n, ni̱ para mintatu̱nucán, ¿tucu ca̱tzanka̱nín? ―Ni̱tú quinca̱tzanka̱nín ―takálhti̱lh xlacán. k7O"Jesús huánilh: ―Pedro, xli̱ca̱na cuaniyá̱n pi̱huá jaé ca̱tzisní antes natlí xla̱huán tantum pu̱yu, huix pa̱t huana maktutu xlacata ni̱ quilakapasa tí nakalasquiniyá̱n. Tzucú ixta̱kxtakajni Jesús 86i!Pedro huánilh: ―Quimpu̱chinacán, aquit hua̱k tla̱n cta̱yaní. ¡Hasta xacta̱tanú̱n nac pu̱la̱chi̱n para ixli̱pinca y xacta̱ní̱n para tamaclacasquiní! w5g Pero aquit cli̱kalhtahuakani̱tán xlacata Dios ni̱ nali̱makxtaka nalakaputzaxni̱ya yaj nama̱lacatzuhui̱ya, y acxni nama̱kachakxi̱ya tú liaktzanka pa̱t li̱stacta̱yaya y tla̱n naca̱makta̱yaya ca̱ma̱camaja minata̱camán. f4EJesús huánilh Pedro: ―Simón, cakáxpatti tú cuaniyá̱n: Tlajaná ma̱xqui̱cani̱t li̱tlá̱n nali̱cxila mintapuhua̱ncán na̱ chuná la̱ u̱n ma̱tzahuají katum actzú quihui y tlahuá la̱ lacasquín. )3Knatahuilayá̱tit nac quimpu̱táhui̱lh xlacata lakxtum naquila̱ta̱hua̱yaná̱u y naquila̱ta̱pa̱xahuayá̱u. Huixín pa̱t tahuilayá̱tit nac mimpu̱ma̱paksi̱ncán xlacata naca̱ta̱tlahuayá̱tit taxokó̱n pu̱cu̱tuy cristianos tí tama̱lacatzúqui̱lh pu̱latama̱n Israel. Jesús li̱chihui̱nán la̱ Pedro ama huan ni̱ lakapasa ixpu̱chiná (Mt. 26.31‑35; Mr. 14.27‑31; Jn. 13.36‑38) z2mComo Quinti̱cú Dios quima̱xqui̱ni̱t quili̱ma̱paksí̱n, aquit na̱ cama ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱tlá̱n p1Y’Huixín siempre quila̱takokeni̱táu cani̱huá y akxtakajnani̱tántit nac quimpa̱xtú̱n. x0iNa̱ chuná catzi̱yá̱tit amá tí tali̱pa̱u chixcú, acxni hua̱yán, hua̱k ixtasa̱cua tamuju̱ní ixtahuá. Pero cali̱lacahua̱nántit la̱ aquit tali̱pa̱u chixcú siempre cca̱macuanini̱t cristianos tú quintali̱ma̱paksí. /}Pero huixín nac milatama̱tcán ni̱ chuná ama qui̱taxtú porque tí ma̱s xatali̱pa̱u, cali̱tánu̱lh la̱ cha̱tum kahuasa tí ma̱paksi̱cán; y tí ma̱paksi̱nán, cali̱tamákxtakli la̱ cha̱tum tasa̱cua tí ma̱cha̱lhca̱tni̱cán. ..UXlá chuné ca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh: ―Huixín catzi̱yá̱tit xlacata reyes tí tama̱paksí aktum pu̱latama̱n tatlahuaní tú talacasquín amá cristianos tí tama̱paksí, y tí ta̱cpuxcún tama̱paksi̱nán ca̱li̱maca̱ncán lactla̱n lacchixuhuí̱n tí tatlahuá li̱tlá̱n. f-EA̱stá̱n tzúculh tara̱li̱huaní ticu yá ixapóstol ma̱s ixli̱pa̱huán Jesús. ,#Hua̱k ixapóstoles tzúculh tara̱kalasquiní cha̱tum cha̱tum cha̱ ticu ixama liakskahuinán. Tí tama̱paksi̱nán talactlancán 4+aAquit Xatalacsacni Chixcú ctzucuni̱t clactla̱huán jaé ta̱kxtakajni ni̱ma̱ li̱lhca̱ni̱t Dios quilacata. ¡Pero koxitá namá chixcú tí ama quiliakskahuinán! h*IPero pu̱la ama quimacama̱stá cha̱tum chixcú tí quinca̱ta̱hua̱yamá̱n juú nac mesa. )!La̱ tahualhtatako̱lh tíyalh amá vaso ni̱ma̱ ixtapu̱kotnama̱na y ca̱huánilh: ―Jaé ixchúchut uva huá quinkalhni ni̱ma̱ cama ma̱stajá milacatacán xlacata nama̱luloka Dios tlahuani̱t sa̱sti ixtalacca̱xlán la̱ naca̱lakma̱xtú cristianos. K(A̱stá̱n tíyalh simi̱ta, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios, lakchékelh, ca̱má̱xqui̱lh ixapóstoles y ca̱huánilh: ―Cahuátit jaé simi̱ta porque huá namá quimacni ni̱ma̱ cama macama̱stá xlacata nacca̱lakma̱xtuyá̱n. Huixín catlahuátit xni̱ta lacasquiná̱tit xlacata naquila̱li̱lacapa̱stacá̱u. v'eXli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, chí a̱huatiyá tihuán ckalhuá̱nalh jaé ixchúchut uva ni̱ma̱ tamakalani̱t lacchixcuhuí̱n; acxni nactahuilá nac quimpu̱ma̱paksi̱n nac akapú̱n cama kalhua̱nán tunu xasa̱sti yaj la̱ jaé. ]&3A̱stá̱n tíyalh aktum vaso ni̱ma̱ ixtaju̱ma ixchúchut uva, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios, ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos y ca̱huánilh: ―Cahuátit catzuntín y cala̱ma̱kpitzítit mili̱hua̱kcán. g%GPorque chí cca̱huaniyá̱n yaj camá̱n ca̱ta̱hua̱yaná̱n la̱ chí cca̱ta̱hualhtatamá̱n. Nacca̱ta̱hua̱yamparayá̱n hasta acxni Dios nama̱kantaxtí tú xlacata quili̱ma̱lakacha̱cani̱t ca̱quilhtamacú. $!Jesús ca̱huánilh: ―Maká̱n xaclacpuhuani̱t nacca̱ta̱hualhtatayá̱n jaé pa̱xcua antes naquima̱kxtakajni̱cán quimakni̱cán. # Xalakasmalankán acxni áccha̱lh hora, Jesús ca̱tá̱alh xa̱makapitzi ixapóstoles, y acxni hua̱k tatahuilako̱lh nac mesa 6"e Xlacán ta̱lh y xli̱ca̱na hua̱k tatáka̱sli la̱ ca̱huánilh Jesús ama qui̱taxtú. Aná taca̱xtláhualh tahuá tú natali̱lakachixcuhui̱nán amá pa̱xcua. ! Xlá ama ca̱li̱ná̱n nac ixli̱quilhmactuy ixákxtaka, hua̱katá ca̱xlani̱t; aná huixín caca̱xtlahuátit li̱hualhtata. E  Huixín na̱ catanú̱tit y cahuanítit xapu̱china ákxtaka: “Huan quimaestrojcán, ¿nicu huí amá cuarto ní cama ca̱ta̱hualhtatá quidiscípulos jaé xatacuhui̱ní pa̱xcua?” M Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Capítit nac Jerusalén, acxni nachipiná̱tit pa̱t acxilá̱tit cha̱tum chixcú cucalí̱n aktum xa̱lu chúchut. Catakokétit hasta xní natanú nac ákxtaka. ^5 ―¿Nicu lacasquina nacaná̱u ca̱xtlahuayá̱u? ―takalasquínilh xlacán. -Jesús ca̱li̱ma̱páksi̱lh Pedro y Juan catá̱lh taca̱xtlahuá li̱hualhtata tú natali̱lakachixcuhui̱nán amá xatacuhui̱ní pa̱xcua. 2]Cha̱lh chichiní xatacuhui̱ní pa̱xcua acxni judíos ixtahuá simi̱ta ni̱ kalhí levadura, ixmakni̱cán tantum borrego ni̱ma̱ ixtali̱lakachixcuhui̱nán. RJudas maklhtí̱nalh y la̱ta amá quilhtamacú tzúculh lacputzá la̱ namacama̱stá Jesús acxni ixacstu ixuí xlacata ni̱ natamaklhti̱nán cristianos. Xatacuhui̱ní pa̱xcua Jesús a̱huata ca̱ta̱hualhtatá ixapóstoles (Mt. 26.17‑29; Mr. 14.12‑25; Jn. 13.21‑30; 1 Co. 11.23‑26) mSAcxni takáxmatli tú ca̱ma̱lacnú̱nilh Judas xlacán tapa̱xáhualh y tamá̱xqui̱lh tumi̱n. 7alh ca̱ta̱chihui̱nán xanapuxcun curas y tí ixtama̱paksi̱nán nac pu̱siculan, y ca̱ta̱laccá̱xlalh la̱ tze̱k naca̱macama̱xquí Jesús. :mCha̱tum ixapóstol tí na̱ ixli̱lhca̱ni̱t nata̱scuja acxni ca̱lácsacli ixcha̱cu̱tuycán ixuanicán Judas Iscariote. Xlá makatlájalh ixtalacpuhuá̱n tlajaná, NXanapuxcun curas y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tzúculh talacputzá la̱ tze̱k natamakní Jesús, pues como lhu̱hua cristianos ixtali̱pa̱huán Jesús ixtajicuán para natamaklhti̱nán.  Chuná amá tzúculh talacatzuhuí chichiní nalakchá̱n xatacuhui̱ní pa̱xcua acxni judíos ixtahuá simi̱ta ni̱ kalhí levadura. nU&Cha̱li cha̱lí tzisa ixtachín lhu̱hua cristianos xlacata natakaxmata ixtachihuí̱n Jesús.4a%Chuná amá Jesús ca̱cuhui̱ní ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac pu̱siculan xla Jerusalén, y ca̱tzisní ixtaxtú ixán lhtatá nac Cerro de los Olivos. J $Chí ixli̱maklhu̱hua cca̱huaniparayá̱n: skálalh calatapá̱tit siempre cakalhtahuakanítit Dios xlacata nakalhi̱yá̱tit li̱camama ta̱layá̱tit namá ta̱kxtakajni ni̱ma̱ ca̱laclhca̱nicani̱t cristianos, y chuná ni̱ li̱ma̱xaná naquila̱ma̱lacatzuhui̱yá̱u acxni nacmín aquit Xatalacsacni Chixcú. }#Porque chuná cama ca̱lakchín amá quilhtamacú hua̱k cristianos xala cani̱huá pu̱latma̱n xala ca̱quilhtamacú. ?w"’Huixín siempre skálalh calatapá̱tit y ni̱ cali̱makxtáktit minacujcán catachípalh ni̱ lactlá̱n tijia, o huata cachipa̱nántit, o huata li̱puhuaná̱tit milatama̱tcán. ¡Porque ni̱ clacasquín aktziyaj nacca̱chipayá̱n amá quilhtamacú la̱ tí huili̱cán trampa y tahuacaya̱chá! +!Porque akapú̱n y ca̱quilhtamacú ama laklakó, pero quintachihuí̱n ni̱ chu̱ta ama laktzanká, ¡kastunu ama kantaxtú tú cca̱huanín!  Ixli̱hua̱k quinacú cca̱huaniyá̱n, lhu̱hua cristianos tí talaya̱na juú ama ta̱cxila la̱ ama kantaxtú tú cca̱huaniyá̱n. ]3Na̱ chuná acxni huixín na̱cxilá̱tit tzucú kantaxtú tú cca̱huanín, cama̱kachakxí̱tit talacatzuhui̱ma quilhtamacú la̱ nama̱kantaxtí Dios tú ma̱lacnu̱ni̱t nama̱paksi̱nán ca̱quilhtamacú.  acxni acxilá̱tit tzucú akasnapankán taxtuní lactzu ixpakán, huixín catzi̱yá̱tit xlacata talacatzuhui̱ma ixquilhta lhca̱cná. % CJesús ca̱li̱ma̱lacastúcnilh ixtalacapa̱stacni jaé takalhchihuí̱n: ―Cali̱lacahua̱nántit tú pa̱xtoka katum suja o catu̱ya̱hua quihui;  -Acxni na̱cxilá̱tit tzucú kantaxtú tú cca̱huanimá̱n capa̱xahuátit y catalacaya̱huátit li̱pa̱xáu porque talacatzuhui̱ma quilhtamacú nacmín ca̱tiyayá̱n aquit tí cama ca̱lakma̱xtuyá̱n. Tí kaxmatputún cali̱lacahuá̱nalh la̱ akasnapankán quihui W 'Entonces hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú ama quinta̱cxila aquit Xatalacsacni Chixcú cama ta̱ctá nac puclhni nac akapú̱n xlacata nacma̱sí ixli̱lanca quili̱ma̱paksí̱n y quili̱tlihueke. W 'Lhu̱hua cristianos hasta ama ta̱kuití la̱ta ama talakaputzá y tajicuán acxni natzucú tali̱lacahua̱nán tú ama qui̱taxtú ca̱quilhtamacú pues hasta la̱ta tú huí nac akapú̱n ama tachiquí. _7’Amá quilhtamacú acxni nacmimpará cristianos ta̱má̱n ta̱cxila nac chichiní, nac papá, nac stacu tú ni̱cxni ixtasi̱ni̱t. Cristianos xala ca̱quilhtamacú ama ta̱klhu̱hua̱tnán y ca̱maka̱klhá acxni nata̱cxila la̱ tatlanca̱ní chúchut nac pupunú y tali̱lacahua̱nán tú ni̱cxni ixtapuhuán tla̱n qui̱taxtú. -SLhu̱hua cristianos ama̱ca ca̱makni̱cán nac tara̱nicni y lhu̱hua ama ca̱li̱ncán la̱ tachí̱n cani̱hua a̱lacatunu pu̱latama̱n. Namá lacchixcuhuí̱n tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios ama tali̱chiyá talacta̱yamí Jerusalén hasta xní nakantaxtukó la̱ laclhca̱ni̱t Dios nata̱kxtakajnán. Jesús li̱chihui̱nán ama min ca̱quilhtamacú la̱ cha̱tum rey (Mt. 24.29‑35, 42‑44; Mr. 13.24‑37) ’¡Koxitani̱n lacchaján tí takalhí nahuán itskatá̱n y ya̱ talakahuán, o tatziquijcú! ¡Li̱cuánit ama ca̱ma̱kxtakajni̱cán cristianos xala jaé pu̱latama̱n! ¡Pero yaj lá tú ama tatlahuá a̱huata ama tamacpa̱tí tú naca̱lakchá̱n! "=Huá jaé quilhtamacú ama ca̱ma̱xoko̱ní Dios jaé cristianos tú tatlahuani̱t. Ama kantaxtukó tú tali̱chihui̱nani̱t profetas nac Escrituras. 0YAmá quilhtamacú tí talama̱na nahuán nac Judea, catatzá̱lalh tuncán nac ca̱lacsipijni; tí talama̱na nac Jerusalén catatzáksalh tataxtú xlacata ni̱ naca̱kchipanu̱cán. Tí ta̱ni̱t nahuán ixca̱tucuxtucán catatzá̱lalh la̱ta taya̱na, ni̱ catatáspitli nac ca̱chiquí̱n. 1[’Acxni naca̱cxilá̱tit soldados tastilima̱na ca̱chiquí̱n Jerusalén, cacatzí̱tit accha̱ni̱t quilhtamacú ama̱ca ma̱kxtakajni̱cán y lactlahuacán. wgPorque amá tí ni̱ li̱tzonkcatzán li̱scuja tú lactanu̱ni̱t, huá namá ama lakma̱xtú ixli̱stacni. T!Pero ni̱ para kanstum minchixitcán xalac miakxa̱kacán ama laktzanká. Cati̱huá ama ca̱si̱tzi̱niyá̱n caj xlacata quila̱li̱pa̱huaná̱u tlahuayá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán. jM’Huixín tí li̱tanu̱yá̱tit quidiscípulos amá̱n ca̱macama̱sta̱yá̱n ixmacán mienemigos ma̱squi minati̱cún, minata̱camán, miamigos y mili̱talakapasni, y makapitzi huixín pa̱t ca̱makni̱caná̱tit. +~Oporque aquit cama ca̱ma̱xqui̱yá̱n tachihuí̱n y li̱skala ni̱ma̱ naca̱kalhti̱yá̱tit mienemigos, y xlacán ni̱ para lá ama ca̱ta̱ra̱huaniyá̱n. }Pero huixín ni̱ cali̱puhuántit liaklhu̱hua̱tnaná̱tit tú pa̱t kalhti̱naná̱tit acxni naca̱ma̱kalhapali̱caná̱tit; \|1 Chuná huixín tla̱n nama̱luloká̱tit para xli̱ca̱na quila̱li̱puhuaná̱u. h{I ’Pero antes nalakchá̱n tú jaé cca̱huanimá̱n, huixín pa̱t ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit caj quilacata, pa̱t tza̱latapu̱li̱yá̱tit, pa̱t ca̱ma̱nu̱caná̱tit nac pu̱la̱chi̱n, pa̱t ca̱ma̱kalhapali̱caná̱tit nac ixpu̱tamakstoknicán judíos y ca̱li̱pincaná̱tit ixlacati̱ncán reyes y xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n. 7zg Cani̱huá pu̱latama̱n xala ca̱quilhtamacú ama tachiquí tíyat, ama lá tatzíncsnit, ama min ti̱pa̱katzi tá̱tat y ama ca̱makní cristianos. Nac akapú̱n li̱cuánit pa̱t acxilá̱tit tú ni̱cxni ixtasi̱ni̱t y tú li̱xcájnit pa̱t li̱lacahua̱naná̱tit ni̱ para li̱ca̱najlaputu. y Aktum pu̱latama̱n ama ta̱ra̱nica xa̱ktum pu̱latama̱n y aktum ca̱chiquí̱n ama ta̱ra̱nica xa̱ktum ca̱chiquí̱n. Rx Acxni nakaxpatá̱tit li̱chihui̱nancán guerras y la̱ tara̱makní cristianos, ni̱ cajicuántit pues tamaclacasquiní pu̱la chú naqui̱taxtú y jaé cajcu ixquilhtzúcut tú ama lá a̱stá̱n. -wSJesús ca̱kálhti̱lh: ―Huixín skálalh calatapá̱tit ni̱tí naca̱kskahuiyá̱n. Porque lhu̱hua lacchixcuhuí̱n ta̱má̱n tali̱tanú quilakapu̱xoko y tahuán: “Aquit Cristo”, y “Accha̱ni̱t quilhtamacú camá̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n.” Huixín ni̱ caca̱najlátit. 3v_Xlacán takalasquínilh: ―Maestro, ¿xnicu ama qui̱taxtú tú huana? ¿Tucu xla̱huán camá̱n acxilhá̱u xlacata naccatzi̱yá̱u kantaxtuma mintachihuí̱n? uy―Talacatzuhui̱ma quilhtamacú ama̱ca lactlahuako̱cán hua̱k jaé ixli̱taca̱xta̱y pu̱siculan ni̱ma̱ acxilhpa̱nántit, ni̱ ama tamakxtaka ni̱ para akstum chíhuix nac ixpu̱ta̱y hua̱k pá̱tzaps. ¡Hua̱k ama̱ca lactilhcán! t Maktum chichiní makapitzi ixdiscípulos Jesús tzúculh tali̱chihui̱nán laclá̱n chíhuix y tú ixtama̱squihui̱nani̱t cristianos xlacata nali̱ca̱xya̱huacán amá lanca pu̱siculan xla Jerusalén. Jesús ca̱kalhpaktánu̱lh y ca̱huánilh: sPorque ricos tamúju̱lh ixlimosnajcán tumi̱n ni̱ma̱ ca̱kalhta̱xtuní, pero namá viuda má̱sta̱lh actzú ixtumi̱n ni̱ma̱ ixama macuaní nali̱hua̱yán. Jesús li̱chihui̱nán la̱ ama laclakó ca̱quilhtamcú (Mt. 24.1‑28; Mr. 13.1‑23) \r1Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Aquit tancs cca̱huaniyá̱n, namá koxitá viuda pusca̱t, má̱sta̱lh ma̱s lhu̱hua ixlimosna ixlacati̱n Dios que hua̱k namá ricos tí tamúju̱lh lhu̱hua tumi̱n. q1Ixli̱puntzú na̱ talacatzúhui̱lh cha̱tum viuda pusca̱t y huata múju̱lh mactuy lactzú tumi̱n xla cobre, casi ni̱tú ixtapalh ixuani̱t. p Jesús ácxilhli nac pu̱siculan la̱ lhu̱hua lacricos lacchixcuhuí̱n ixtamujú lhu̱hua tumi̱n nac ixpu̱muju̱cán limosna. }os/Na̱ chuná ta̱kskahuimaklhtí ixchiccán viudas, y xlacata ni̱tí tú naca̱li̱ya̱huá li̱catzi lhu̱hua tú tali̱kalhtahuake̱ní Dios. Pero ni̱ para talacpuhuán xlacata xlacán ma̱s lhu̱hua castigo ama̱ca ca̱ma̱xqui̱cán..nU.―Huixín ni̱ caca̱makslihuekétit ixkasatcán namá ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tí tama̱sí ixtachihuí̱n Dios. Xlacán talakatí tahuilí lactla̱n laclhmá̱n lháka̱t, nac li̱tamá̱u talacasquín caca̱huanica kalhé̱n la̱ lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n. Nac ixpu̱tamakstoknicán judíos talakatí tatahuilá nac lactlá̱n pu̱táhui̱lh y nac fiestas talacasquín pu̱la caca̱ma̱hui̱ca. Zm--Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos la̱ta takaxmatma̱na hua̱k cristianos: /lW,Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿nicu li̱puhuaná̱tit xlacata Cristo ixli̱talakapasni rey David nahuán si pi̱huá rey David li̱macá̱n ixpu̱chiná tí ama lakma̱xtú? Ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos talakatí naca̱li̱pa̱huancán (Mt. 23.1‑36; Mr. 12.38‑40; Lc. 11.37‑54) fkE+hasta xní nacca̱makatlajá hua̱k mienemigos xlacata acxtum natalakachixcuhui̱yá̱n.” Mj*Ca̱ksántit la̱ David tzokli lacatum nac ixlibro huanicán Salmos:Dios huánilh Quimpu̱chiná tí ama quilakma̱xtú:“Catahuila nac quimpa̱xtú̱n quinta̱ma̱paksí̱nanti, 1i[)Jesús ca̱kalasquínilh hua̱k cristianos: ―¿Hua̱nchi huancán xlacata Cristo tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n, ixli̱talakapasni xamaká̱n rey David ama huan? Dh(A̱stá̱n yaj tí kálhi̱lh li̱camama tí nakalhputzá Jesús xlacata ixacstu natalaksí. ¿Ticu ma̱lakacha̱ni̱t Jesús ca̱quilhtamacú? (Mt. 22.41‑46; Mr. 12.35‑37) g%'Makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tí ixtalaya̱na aná tahuánilh Jesús: ―¡Maestro, xli̱ca̱na tancs kalhti̱nani̱ta! =fs&Dios lama xastacnán huá tla̱n ca̱li̱ma̱lacastacuaní ni̱n nac ca̱li̱ní̱n. Hua̱k tí tastacnán y tí tani̱ti̱lhá ca̱quilhtamacú tamacuaní namá xastacnán Dios. 9ek%¿Pero huixín catzi̱putuná̱tit para talacastacuanán ni̱n? Calacapa̱stáctit tú tzokli Moisés nac Escrituras, xlá huan la̱ ta̱chihuí̱nalh Dios la̱ta itlhcuta̱yama akatum quihui y huánilh la̱ Dios ixca̱maktakalhmajcú Abraham, Isaac y Jacob, ma̱squi xlacán maká̱n ixtani̱ni̱ttá. d$Ama talatamá cani̱cxnihuá quilhtamacú la̱ ángeles, pues tí lacastacuanán ca̱li̱ní̱n li̱ma̱nu̱cán xli̱ca̱na ixcam Dios. :cm#Pero amá cristianos tí ca̱lacsacni̱t Dios natalacastacuanán ca̱li̱ní̱n y natalatamá nac akapú̱n, ya̱cxni ama tatamakaxtoka, ni̱ para tama̱makaxtoka ixcamancán. b"Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Huixín catzi̱yá̱tit juú ca̱quilhtamacú, hua̱k lacchixcuhuí̱n y lacchaján tatamakaxtoka. 5ac!Chí quila̱huaníu, acxni natalacastacuanán nac ca̱li̱ní̱n, ¿ticu ixta̱cha̱t nahuán pues hua̱k ixcha̱tujuncán li̱ta̱camán ta̱tamakáxtokli amá pusca̱t? ?`y Hasta cha̱lh quilhtamacú amá pusca̱t na̱ ni̱lh. *_MIxli̱cha̱tutu ixta̱cam na̱ ta̱tamakáxtokli ixya̱stá, y hua̱k xa̱makapitzi na̱ chuná. Pero hua̱k táni̱lh y ni̱ cha̱tum tí kálhi̱lh ixcamán. s^_Ixli̱cha̱tuy ixta̱cam ta̱tamakáxtokli ixya̱stá, pero na̱ ni̱lh y ni̱ takálhi̱lh ixcamancán. }]sMaktum ixtalama̱na cha̱tujún li̱ta̱camán. Xapuxcu tamakáxtokli y ni̱lh ni̱ para takálhi̱lh ixcamancán. \―Maestro, nac ixtapáksi̱t Moisés huan, para cha̱tum chixcú tamakaxtokni̱t y ní, la̱ta ni̱ ca̱kalhi̱ni̱t ixcamán, xatajó ixta̱cam cata̱tamakáxtokli ixya̱stá y catakálhi̱lh ixcamancán xlacata ni̱ nalaksputa ixtacuhui̱ní ixta̱cam. [A̱stá̱n talákalh Jesús makapitzi tí tahuán ni̱ talacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n y takalasquínilh: Z'Xlacán a̱huata acs tatá̱yalh, yaj tacátzi̱lh tú natakalasquiní porque Jesús ni̱cxni ixaktzanká. ¡Tancs ixkalhti̱nán ixlacati̱ncán cristianos! Kalasquinicán Jesús para talacastacuanán ni̱n nac ca̱li̱ní̱n (Mt. 22.23‑33; Mr. 12.18‑27) %YCJesús ca̱huánilh: ―Pues cama̱xquí̱tit lanca ma̱paksi̱na romano tú xlá mini̱ní y cama̱xquí̱tit Dios tú xlá lacasquín milacatacán. hXIQuila̱ma̱si̱níu mactum tumi̱n. Chí quila̱huaníu, ¿ticu ixretrato y ticu ixtacuhui̱ní tatzokni̱t ixlacán jaé tumi̱n? Xlacán takálhti̱lh: ―Tatzokni̱t ixtacuhui̱ní ixretrato lanca ma̱paksi̱na romano. W%Jesús acxcátzi̱lh caj ixtakalhputzama̱na y ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi huixín lacasquiná̱tit cacliákchakxli quintachihuí̱n? /VWChí clacasquiná̱u quila̱huaníu, ¿cha̱ tla̱n qui̱taxtú la̱ clakaxokoniyá̱u tumi̱n xapuxcu ma̱paksi̱na romano, o ni̱ mini̱ní naclakaxoko̱naná̱u? *UMJaé lacchixcuhuí̱n maktum takalasquínilh: ―Maestro, ccatzi̱yá̱u xlacata huix li̱chihui̱nana y ma̱si̱ya tancs talacapa̱stacni la̱ quili̱latama̱tcán ma̱squi caj huá xlacata tali̱lakmakaná̱n cristianos y na̱ tancs ma̱si̱ya la̱ cristianos tla̱n talakchá̱n Dios. T{Tzúculh tascalí tama̱lakácha̱lh makapitzi lacchixcuhuí̱n tí li̱catzi ixtali̱tanú lactlá̱n cristianos xlacata nata̱kskahuí Jesús y nahuán tú ni̱ chuná qui̱taxtú y tla̱n natama̱lacapú ixlacatí̱n ma̱paksi̱na romano. QSXanapuxcun curas y ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos la̱ takaxmatko̱lh ixtachihuí̱n Jesús tama̱kachákxi̱lh xlacata huá ixca̱li̱chihui̱nani̱t. Ana tuncán tachipapútulh xlacata natalí̱n nac pu̱ma̱paksi̱n pero como snu̱n istzamacán tajicuánilh cristianos para natali̱kahuá y natamaklhti̱nán Jesús. vRePara cha̱tum cristiano li̱ta̱cuacá jaé chíhuix ixacstu ama talactucxa, y para cha̱tum actamá jaé chíhuix ama lakchatamí. Kalasquinicán Jesús para mini̱ní lakaxoko̱nancán (Mt. 21.45‑46; 22.15‑22; Mr. 12.12‑17) Q}Xlá acs ca̱lacá̱cxilhli y ca̱huánilh: ―Para ni̱ ca̱najlayá̱tit chú ama qui̱taxtú. Quila̱huaníu, ¿tucu huamputún amá ixtalacpuhuá̱n Dios ni̱ma̱ chuné ma̱tzokónalh nac Escrituras: “Amá lanca chíhuix ni̱ma̱ talakmákalh albañiles, a̱stá̱n ya̱huaca nac ixcha̱stú̱n chiqui xlacata aná nali̱tahuacakó hua̱k ixakstí̱n ákxtaka”? U~~}q||[{yyFxwwvluu&srr=qpoo!nemllkjj)i^h5g4ffMeNdd!c@baa`__^^n^]j\\PZZ?YY#XX^WV;UoTT SDR+Q@POUNNWMMLGKKLJCII@HGGoFF^FDD^CBWA@@?? >@=p<Astá̱n tlajaná tá̱alh Jesús nac ixakstí̱n lanca pu̱siculan xla Jerusalén. q[Xlá kálhti̱lh: ―¡To! Pues nac Escrituras huan: “Ni̱ huata simita tla̱n li̱latamá cha̱tum chixcú, na̱ tamaclacasquiní nali̱kalhkasa ixli̱stacni xli̱hua̱k ixtachihuí̱n Dios ni̱ma̱ li̱ma̱paksi̱nán.” $ ANi̱ para cátzi̱lh la̱ lakata̱yachi y huánilh: ―Para xli̱ca̱na huix Ixkahuasa Dios y kalhi̱ya li̱tlihueke, jaé chíhuix, simita caca̱tlahua. > uXlá ni̱tú li̱huá̱yalh la̱ta latáma̱lh nac desierto ti̱puxum chichiní y ti̱puxum ca̱tzisní, pero acxni tzincsli tlajaná tuncán ma̱laktzanke̱pútulh ixtapuhuá̱n. ;  qLa̱ ta̱kmunuko̱lh Jesús Espíritu Santo ma̱cxcatzí̱ni̱lh naán latamá nac desierto xlacata tlajaná nali̱cxila ixtapuhuá̱n para tla̱n nama̱tlahuí tala̱kalhí̱n.  !Nac akapú̱n takaxmáti̱lh jaé tachihuí̱n: ―Huá jaé quinkahuasa ni̱ma̱ clakalhamán y snu̱n cli̱pa̱xahuá la̱ ckalhí.; oJuan yaj ma̱s tú huánilh y akmúnulh Jesús nac kalhtu̱choko Jordán; y acxni tzúculh tacuta nac ixquilhtú̱n chúchut, tási̱lh la̱ akapú̱n talácqui̱lh y tá̱ctalh Ixespíritu Dios la̱ tantum paloma y akchipánilh ixtalacapa̱stacni Jesús y chuná jaé maklhtí̱nalh ixli̱tlihueke. /WJesús kálhti̱lh: ―Ni̱tú cahuanti huix; caquiakmunu. Chí tamaclacasquiní cama̱kantaxti̱huí tú laclhca̱ni̱t Dios natlahuayá̱u nac quilacatacán. 5cPero xlá ni̱ akmunupútulh y huánilh: ―¿Hua̱nchi quilaktana xlacata aquit nacakmunuyá̱n? Aquit chá clacasquín huix naquiakmunuya porque huix ma̱s tali̱pa̱u. -S Ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú Jesús taxtutá̱qui̱lh ixca̱chiquí̱n nac Galilea y alh pakán nac kalhtu̱choko Jordán xlacata naakmunú Juan Bautista.  Y jaé tí ama ca̱lacsaca cristianos, lacpuhuani̱ttá la̱ ama ca̱ma̱pitzí, naca̱tlahuá la̱ tí ma̱lakkosú itstapu. Ama ma̱xtú hua̱k palhma ni̱ma̱ ta̱lani̱t, ama ma̱pú nac lhcúya̱t ni̱ma̱ ni̱cxni laksputa; y hua̱k xalacscarancua ixtalhtzi ixtachaná̱n ama ma̱quí nac ixchic xlacata ni̱tú nalaní. Juan akmunú Jesús (Mr. 1.9‑11; Lc. 3.21‑22) 1[ ’Tí talakmakán ixtala̱kalhi̱ncán aquit cca̱liakmunú chúchut xlacata naca̱li̱lakapascán talakxta̱pali̱ni̱t ixlatama̱tcán, pero amajá chin cha̱tum tí cpu̱lanima y huá tí kalhí li̱tlihueke que ni̱ siquiera cma̱ta̱xtuca ixtasa̱cua nacuán tí nakatxcuta nama̱xtuní ixtatu̱nu. Xlá ama ca̱liakmunuyá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo y ama ca̱li̱cxila mintapuhua̱ncán nac lhcúya̱t. 4a Dios ca̱cxilhni̱t lhu̱hua cristianos la̱ quihui ni̱ma̱ yaj tú tali̱macuán; ixhacha ma̱kapu̱ya̱huani̱ttá ama ca̱ma̱xoko̱ní. Namá cristianos tí ca̱li̱macá̱n quihui ni̱ma̱ yaj tama̱stá tla̱n ixtahuácat nac ixlatama̱tcán ama ca̱tancá y ama ca̱ma̱pú nac lhcúya̱t. -S ¿A poco puhuaná̱tit huixín ni̱tú ama ca̱pa̱xtoká̱n porque li̱tanu̱yá̱tit ixli̱talakapasni Abraham? Namá ni̱tú li̱macuán porque aquit tancs cca̱huaniyá̱n, Dios para ixlacásquilh tla̱n ca̱lakxta̱palí catu̱ya̱huá chíhuix y ixli̱talakapasni Abraham ca̱tlahuá. #Ma̱s ca̱macuaniyá̱n pu̱la calakxta̱palí̱tit milatama̱tcán y cama̱sí̱tit xli̱ca̱na lapa̱nántit la̱ lactlá̱n cristianos. Pero namá judíos tí ixca̱huanicán fariseos y tí ixca̱huanicán saduceos na̱ tzúculh tamín na̱ naca̱kmunucán. Xlá ixca̱lakakahuaní, ixca̱ta̱ma̱lacastuca ixkasatcán lacli̱cuánit lu̱hua; chuné ixca̱huaní: ―Huixín la̱ ixli̱talakapasnicán xcananí̱n lu̱hua. ¿Ticu ca̱huanín para ta̱kmunuyá̱tit pa̱t taxtuniyá̱tit ta̱kxtakajni ni̱ma̱ talacatzuhui̱ma? ykTí ixtali̱ta̱yá ixtala̱kalhi̱ncán ixli̱hua̱k ixnacujcán xlá ixca̱kmunú nac kalhtu̱choko Jordán. b~=Ixtaán takaxmata Juan nac desierto lhu̱hua cristianos xala ca̱chiquí̱n xla Jerusalén y tí ixtalama̱na ixli̱ti̱lanca pu̱latama̱n Judea, y na chuná tí ixtalama̱na ixquilhpa̱ni̱tni kalhtuchoko Jordán. Z}-Juan ixli̱tlahuani̱t ixlháka̱t ixmakxu̱hua camello, ixli̱tampu̱lakchi̱cani̱t aktum cinturón xla xu̱hua; ixli̱hua̱yán lactzú xtuqui y táxca̱t xala ca̱quihuí̱n ni̱ma̱ ixca̱taka̱sa. l|QProfeta Isaías maká̱n ixli̱chihui̱nani̱t ixtascújut Juan, y lacatum chuné istzokni̱t ixlacata:Nac desierto ama takaxmatí la̱ aktasá acxni ma̱kalhchihui̱ni̱nán cha̱tum chixcú:“Catacá̱xtit, tancs calatapá̱tit, ti̱tum catrapí̱tit ixtijia milatama̱tcán,
pues mima ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n Mimpu̱chinacán.” f{Ey ca̱li̱tlá̱n ixca̱huaní: ―Catalakxta̱palí̱tit ni̱ tla̱n milatama̱tcán y cali̱pa̱huántit Dios porque accha̱ni̱t ixquilhtamacú acxni Dios nama̱lacatzuquí sa̱sti ixtapáksi̱t nac ca̱quilhtamacú. ^z 7Juan Bautista acxni lákcha̱lh ixquilhtamacú nama̱lacatzuquí ixtascújut, alh aná ní ni̱tí talama̱na nac desierto ni̱ma̱ ixuí nac pu̱latama̱n Judea. Xlá tzúculh tzaksá ca̱ma̱tancsá cristianos, yTi̱tum tácha̱lh amá pu̱latama̱n Galilea y táalh talatamá nac aktum actzú ca̱chiquí̱n huanicán Nazaret. Profetas taquílhcha̱lh acxni tali̱chihuí̱nalh xlacata Cristo tí ixama ca̱lakma̱xtú cristianos ixama li̱ma̱pa̱cuhui̱cán nazareno.LxLa̱ta ya̱ ixchá̱n nac Judea catzi̱tá̱yalh nac tijia xlacata acxni ni̱lh rey Herodes tzúculh ma̱paksi̱nán ixlakapu̱xoko ixkahuasa ixuanicán Arquelao. José jícualh tziná y ni̱ cha̱mpútulh aná, pero maktum acxni itlhtatama, cha̱tum ixángel Dios ma̱ma̱níxni̱lh y huánilh caalh latamá nac Galilea. jwMJosé ta̱yapá nac tijia ca̱ta̱ampá Jesús y María pakán ixpu̱latama̱ncán Israel. ,vQ―Cata̱qui, caca̱ta̱taspitpara namá actzú kahuasa y na̱ chuná ixna̱na nac mimpu̱latama̱ncán Israel porque tí ixtamakni̱putún chí tani̱lhá. uTáalh quilhtamacú rey Herodes ni̱lh y maktum acxni itlhtatama José, cha̱tum ixángel Dios ma̱ma̱níxni̱lh y huánilh: EtAná nac aktum actzú ca̱chiquín huanicán Ramá,
takaxmatí la̱ ta̱ktasá tí ta̱kxtakajnán;
mákat taquilhchá̱n la̱ta tatasá,
pues ixlacchajancán talaktasá,
la̱ta tali̱puhuán ixcamancán ni̱ma̱ tamakatzanka̱ni̱t;
y ni̱ talacasquín tí naca̱ta̱chihui̱nán li̱pa̱xáu. sJaé tamakní̱n ni̱ma̱ tláhualh rey Herodes li̱ma̱kantáxti̱lh tú istzokni̱t profeta Jeremías, xlá huá: @ryHerodes li̱cuánit sí̱tzi̱lh acxni ma̱kachákxi̱lh la̱ ixta̱kskahuini̱t amá magos pues ni̱ ixtalactaspitni̱t ní ixca̱huanini̱t. Xlá ca̱li̱ma̱páksi̱lh soldados catáalh nac Belén y catamákni̱lh hua̱k lactzú lakkahuasán ni̱ma̱ ya̱ ixtama̱sputú aktuy ca̱ta, pues amá magos tí ixca̱ta̱chihui̱nani̱t ixtahuanini̱t xlacata ixkalhí como aktuy ca̱ta la̱ta xla̱huán titá̱cxilhli itstacu Cristo. SqAná talatáma̱lh hasta tíni̱lh rey Herodes. Chuná jaé kantáxtulh ixtachihuí̱n Dios ni̱ma̱ tima̱lacpuhuá̱ni̱lh profeta Josías natzoka nac ixlibro, y xlá huá: “Cli̱ma̱paksí̱nalh cali̱minca quinkahuasa catáxtulh ní latamá cEgipto.” Herodes li̱ma̱paksi̱nán caca̱makni̱ca lactzú camán nac Belén upcJosé pi̱huá amá ca̱tzisní ca̱ta̱tzá̱lalh amá skata y na̱ chuná María pakán nac Egipto. qo[ La̱ ta̱nko̱lh amá paxia̱lhnaní̱n, cha̱tum ixángel Dios ma̱ma̱níxni̱lh José acxni itlhtatama, y huánilh: ―La̱ta chí tuncán cata̱qui y cata̱tza̱la namá skata na̱ chuná ixna̱na; caca̱li̱pi nac pu̱latama̱n Egipto. Aná calatapa hasta xní nacuaniparayá̱n tú mili̱tláhuat, porque rey Herodes ama tzaksá makní jaé skata. -nS Astá̱n acxni talhtátalh, cha̱tum ángel ca̱ma̱ma̱níxni̱lh ni̱ catalactáspitli nac Jerusalén ní ixlama rey Herodes xlacata ni̱tú catali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh; y talácalh ixpu̱latama̱ncán a̱lacatunu tijia. José ma̱tza̱lí Jesús y li̱n nac pu̱latama̱n Egipto 3m_ y tatziyanti̱lhá tatánu̱lh nac ákxtaka y tá̱cxilhli amá skata ixkokama ixna̱na María. Tuncán tatatzokóstalh y talakachixcúhui̱lh. Astá̱n tama̱kálhke̱lh cajas ní ixtamuju̱ni̱t la̱ta tú ixtali̱mín, y tama̱squíhui̱lh amá actzú skata: oro, incienso y xamu̱csún mirra. >lw Xlacán tali̱pa̱xahuako̱lh tú ixta̱cxilhma̱na, k La̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh rey Herodes xlacán tata̱yapá nac tijia, y amá stacu tzucupá ca̱pu̱laní ní ixtatla̱huama̱na hasta tácha̱lh nac Belén. Y acxni tatalacatzúhui̱lh ní ixlakahuani̱t Jesús, amá stacu tancs ta̱tá̱yalh ixchic. Wj'Y la̱ ca̱li̱cxilhko̱lh, ca̱huánilh: ―Capítit nac Belén y calacaputzátit namá skata; y acxni nataka̱sá̱tit nataná̱tit quila̱huaniyá̱u lihua nicu huí xlacata na̱ nacán lakachixcuhuí. iAstá̱n Herodes tze̱k ca̱tasánilh amá magos y ca̱kalhpútzalh lihua xnicu ixta̱cxilhni̱t tzúculh lakskoy itstacu Cristo. sh_Huix li̱xcájnit actzú ca̱chiquí̱n Belén, ni̱tú cali̱púhuanti, ma̱squi nac pu̱latama̱n Judea lakmakancana
aná jaé ca̱chiquín ama lakahuán cha̱tum xapuxcu chixcú tí ama ca̱maktakalha quincamán xalac Israel. *gMXlacán takálhti̱lh: ―Amá Cristo ama lakahuán nac Belén porque cha̱tum namá profetas, Dios chuné ma̱lacpuhuá̱ni̱lh natzoka nac ixlibro: LfHua̱k cristianos xalac Jerusalén tzúculh ta̱katuyún, ixtacatzi̱putún ticu yá skata ixlakahuani̱t ixama ca̱ma̱paksí. Rey Herodes na̱ chuná tzúculh tatlaká, y lacapala ca̱ma̱makstokko̱lh xanapuxcun curas y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos. Ca̱kalasquínilh: ―Quila̱huaníu, ¿ni̱ catzi̱yá̱tit para profetas tancs tali̱lhca̱ni̱t lihua neje yá ca̱chi̱quín ama lakahuán Cristo tí huaná̱tit ama ca̱lakma̱xtuyá̱n? ed!Xlacán tzúculh takalasquini̱nán: ―¿Nicu huí amá actzú rey ni̱ma̱ lakahuani̱t y ama ma̱lacatzuquí ixtapáksi̱t nac Israel? Nac quimpu̱latama̱ncán cacxilhui la̱ tzúculh lakaskoy itstacu nac akapú̱n, y huá cli̱mini̱táu lakachixcuhui̱yá̱u. tc cJesús lakáhualh nac actzú ca̱chiquí̱n huanicán Belén ixli̱tapaksí Judea, y aná jaé lanca pu̱latama̱n ixma̱paksi̱nán rey Herodes jaé quilhtamacú. Ni̱ ixli̱maka̱s táchilh nac Jerusalén makapitzi lacchixcuhuín huanicán magos tí ixtali̱kalhtahuaká la̱ tla̱huán stacu, ixtamín nac aktum pu̱latama̱n pakán ní ixlactaxtú chichiní. b Pero ni̱ lakxtum ta̱lhtátalh hasta lakáhualh xla̱huán itskata María, y José huilínilh ixtacuhui̱ní Jesús.a Acxni stácnalh José, ma̱kantáxti̱lh tú huánilh amá ángel, ta̱tamakáxtokli María y ta̱latáma̱lh la̱ ixta̱cha̱t. J` Cha̱tum tzuma̱t la̱ta ni̱ macxamani̱t chixcú ama ta̱ta̱yá cha̱tum skata,
y ama̱ca li̱ma̱pa̱cuhui̱cán Emanuel. (Jaé tachihuín huamputún: “Dios quinca̱ta̱lamá̱n.”) _ 'Huá jaé qui̱táxtulh xlacata María nama̱kantaxtí tú ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Dios cha̱tum profeta; xlá chuné chihuí̱nalh: _^ 9Y acxni nalakahuán namá skata, nahuili̱niya ixtacuhui̱ní Jesús. Jaé tachihuí̱n huamputún “tí quinca̱lakma̱xtuyá̱n”, porque xlá ama ca̱ma̱ke̱nu̱ní ixtala̱kalhi̱ncán hua̱k ixcamán Dios. S] !Chuná jaé ixlacpuhuán, y maktum la̱ta itlhtatama li̱ma̱níxnalh cha̱tum ángel xla Dios, xlá lakata̱yachi y huánilh: ―José ixli̱talakapasni rey David, ni̱ cama̱pálajti mintapuhuá̱n, cata̱tamakáxtokti María y cata̱latapa porque namá skata ni̱ma̱ ta̱yajá ixli̱tlihueke Espíritu Santo ta̱ya̱huani̱t. \ -Acxni cátzi̱lh José xlacata ixlí̱i̱t María ixta̱yajá skata, ni̱ ma̱lacápu̱lh xlacata ni̱ nali̱kalhkama̱nancán pero tze̱k ixama makxtaka, ixama lactlahuakó ixtachihuí̱n ni̱ma̱ ixlacca̱xtlahuani̱t, pues xlá ti̱tum ixlama tla̱n chixcú ixuani̱t. p[ [Cama li̱chihui̱nán la̱ qui̱táxtulh acxni tilakáhualh Jesús ca̱quilhtamacú: María, ixna̱na Jesús, ixtasquín ixuí ixama ta̱tamakaxtoka José; pero la̱ta ya̱ ixta̱latamá, y ni̱ para tí ixmacxamani̱t, Dios ma̱lakachá̱nilh María camactánulh ixli̱tlihueke Espíritu Santo y xlá maklhcátzi̱lh acxni ta̱tá̱yalh cha̱tum skata. /Z YChuná jaé la̱ta tica̱ma̱lacatzúqui̱lh Abraham hasta tilakáhualh rey David talácstacli cha̱cu̱ta̱ti ixlacata lakko̱lún; y la̱ta tilatama̱lh rey David hasta tica̱li̱nca la̱ tachí̱n nac Babilonia talacstacpá cha̱cu̱ta̱ti ixlacata lakko̱lún, y cha̱cu̱ta̱ti talacstacpá la̱ta tica̱li̱nca la̱ tachí̱n hasta tilakáhualh Jesús. Xatakalhchihuí̱n la̱ lakáhualh Jesús (Lc. 2.1‑7) ,Y SJacob ixti̱cú huá José, huá jaé chixcú tí a̱stá̱n ta̱tamakáxtokli María ixna̱na Jesús tí li̱maca̱ncán Cristo ixama ca̱lakma̱xtú cristianos. cX AEliud ixti̱cú huá Eleazar, Eleazar ixti̱cú huá Matán, y xlá ixti̱cú huá Jacob. ]W 5Azor ixti̱cú huá Sadoc, Sadoc ixti̱cú huá Aquim y Aquim ixti̱cú huá Eliud. jV O Zorobabel ixti̱cú huá Abiud, y Abiud ixti̱cú huá Eliaquim, y Eliaquim ixti̱cú huá Azor. U  Acxni ixtalama̱najcú ní ixca̱li̱ncani̱t, Jeconías ixti̱cú huá Salatiel, y Salatiel ixti̱cú huá Zorobabel. \T 3 Josías ixti̱cú huá Jeconías (ixca̱kalhí tunuj ixcamán). Huá jaé quilhtamacú acxni tí ixtalama̱na nac Israel ca̱li̱nca la̱ tachí̱n chu̱ta natascuja nac aktum pu̱latama̱n huanicán Babilonia. jS O y xlá ixti̱cú huá Manasés, y Manasés ixti̱cú huá Amón, y Amón ixti̱cú huá Josías. bR ? Uzías ixti̱cú huá Jotam, Jotam ixti̱cú huá Acaz, y Acaz ixti̱cú huá Ezequías, fQ Gy Asa ixti̱cú huá Josafat, y Josafat ixti̱cú huá Joram, y Joram ixti̱cú huá Uzías. jP OSalomón ixti̱cú huá Roboam, y Roboam ixti̱cú huá Abías, y Abías ixti̱cú huá Asa O Isaí ixti̱cú huá rey David, y rey David ta̱tamakáxtokli ixta̱cha̱t Urías y takálhi̱lh ixkahuasacán Salomón. N %Salmón ixti̱cú huá Booz (ixna̱na ixuanicán Rahab), y Booz ixti̱cú huá Obed (ixna̱na ixuanicán Rut), y Obed ixti̱cú huá Isaí. hM KAram ixti̱cú huá Aminadab, y xlá ixti̱cú huá Naasón, y Naasón ixti̱cú huá Salmón. L Judá ixti̱cú huá Fares y Zara (ixna̱najcán ixuanicán Tamar). Fares ixti̱cú huá Esrom, y Esrom ixti̱cú huá Aram. K Abraham ixti̱cú huá Isaac, Isaac ixti̱cú huá Jacob, y Jacob ixti̱cú huá Judá (ixca̱kalhí ma̱s ixnata̱camán). LJ Ixli̱talakapasnicán Jesús maká̱n ca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t Abraham y rey David. Ixtacuhui̱nicán jaé lacchixcuhuí̱n tí tali̱mini̱tanchá hasta tilakáhualh Jesucristo ixca̱huanicán: EI5La̱ta amá quilhtamacú cha̱li cha̱lí ixtá̱n talakachixcuhuí y tapa̱xcatcatzi̱ní Dios nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén tú ixtlahuá ixlacatacán. Chuná calalh, amén.H4Xlacán tapa̱xcatcatzí̱nilh Dios tú ixtlahuani̱t y tatáspitli nac Jerusalén, tapa̱xahuati̱lhá nac ixnacujcán. }Gs3La̱ta tamacaya̱huani̱t ana tuncán tzúculh ta̱cxtú nac akapú̱n, ¡caj la̱ cakosli ixani̱t nac akapú̱n! -FS2A̱stá̱n Jesús cá̱li̱lh hua̱k tí ixtali̱pa̱huán lacatzú nac Betania. Acxni tácha̱lh xlá tamacayá̱hualh y ca̱li̱sicuna̱tláhualh ixmacán. E+1Chí ni̱ capítit a̱lacatunu juú catamakxtáktit nac Jerusalén; pues aquit cama an nac akapú̱n ní huí Quinti̱cú y cama ca̱ma̱lakacha̱niyá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo la̱ ma̱lacnu̱ni̱t Quinti̱cú. Jesús ta̱cxtú nac akapú̱n (Mr. 16.19‑20) vDe0Huixín tla̱n ma̱luloká̱tit hua̱k qui̱taxtuni̱t nac quilatáma̱t tú laclhca̱ni̱t Dios quilacata. 3C_/Na̱ talaclhca̱ni̱t ama ta̱kahuaní quintachihuí̱n. Ama lacatzucú juú nac Jerusalén y lakasu̱t ama taspuyumí ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú xlacata hua̱k cristianos natalakxta̱palí ixlatama̱tcán y Dios tla̱n naca̱ma̱tzanke̱naní ixtala̱kalhi̱ncán para quintali̱pa̱huán. LB.Pero todavía ca̱lacspí̱tnilh: ―Chú ixtalaclhca̱ni̱t ixama ma̱kxtakajni̱cán Cristo, ¡ixama̱ca makni̱cán! Pero ixliaktutu chichiní a̱stá̱n ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n. uAc-Acxni tuncán ca̱lákchilh la̱ aktum taxkáke̱t y tama̱kachákxi̱lh tú ixca̱huanini̱t Jesús. 9@k,A̱stá̱n ca̱huánilh: ―Huixín quila̱cxilhma̱náu y ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata acxni xacca̱ta̱lapu̱layá̱n cca̱huanín ixmini̱ní nakantaxtú nac quilatáma̱t la̱ta tú li̱chihui̱nani̱t quilacata profeta Moisés y na̱ chuná ixlibrojcán xa̱makapitzi profetas y nac salmos. H? +Xlá maklhtí̱nalh y nac ixlacati̱ncán tzúculh hua̱yán. O>*Cha̱tum li̱mínilh actzu xascún tamakní y actzú táxca̱t. ;=o)Y como xlacán ixtaca̱cni̱ma̱na, ni̱ ixtaca̱najlaputún tú ixta̱cxilhma̱na la̱ta ixtapa̱xahuama̱na. Jesús ca̱kalasquínilh: ―¿Ni̱ kalhi̱yá̱tit actzu tahuá? b<=(Ca̱ma̱sí̱nilh ixmacán ixtujún ana ní itxtokocani̱t xlacata nataca̱najlá. L;'Ca̱cxílhtit quimacán y quintujún. Caxamátit y ca̱cxílhtit quimacni xlacata naquila̱lakapasá̱u. Aquit ckalhí li̱hua y lúcut, cha̱tum ixespíritu ni̱n ni̱ kalhí li̱hua y lúcut. :)&Jesús ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi jicuaná̱tit y aklhu̱hua̱tnaná̱tit ca̱najlayá̱tit nac minacujcán xlacata aquit clama xastacnán? |9q%Hua̱k tzúculh ta̱katuyún tajicuanko̱lh, ixtapuhuán ixta̱cxilhma̱na ixespíritu cha̱tum xaní̱n chixcú. 8y$Chu̱tacú ixtachihui̱nama̱na acxni Jesús ta̱yachi nac ixíta̱t ní ixtahuila̱na y ca̱huánilh kalhé̱n. 7#Xlacán na̱ tzúculh tali̱chihui̱nán la̱ ca̱takókelh nac tijia cha̱tum chixcú, y la̱ talakápasli Jesús acxni ca̱lakchekénilh simi̱ta. Jesús ca̱tasi̱ní hua̱k ixdiscípulos (Mt. 28.16‑20; Mr. 16.14‑18; Jn. 20.19‑23) P6"Lacapala ca̱huanica: ―¡Jesús lama xastacnán! ¡Pedro ácxilhli! $5A!Tuncán tata̱yapá nac tijia y ta̱mpá pakán nac Jerusalén. Acxni tácha̱lh tá̱cxilhli cha̱ca̱huitu apóstoles y xa̱makapitzi discípulos. 74g Tzúculh tara̱huaní: ―¿A poco ni̱ scayaj ixcatzán quinacujcán acxni ixquinca̱ta̱chihui̱namá̱n nac tijia, ixquinca̱lacspi̱tnimá̱n tú ixlaclhca̱ni̱t Dios? :3mAcxni tuncán staranca talacapa̱stácnalh la̱ caca̱ma̱lakake̱ca natalacahua̱nán ¡y talakápasli Jesús! Pero xlá la̱ caláksputli alh a̱lacatunu y yaj tá̱cxilhli. 2Ta̱tahui nac mesa xlacata natahualhtatá. Jesús tíyalh mactum simi̱ta, sicuna̱tláhualh, lakchékelh y ca̱má̱xqui̱lh cha̱tunu. $1AXlacán tahuánilh: ―Catamákxtakti jaé ca̱chiquí̱n pues smalankaná y amajá tanú ca̱tzisní. Xlá ca̱ta̱tánu̱lh ana ní ixama tatamakxtaka. S0Acxni tácha̱lh nac Emaús Jesús li̱catzi lalh ti̱tum ixama an. 1/[A̱stá̱n tzúculh ca̱lacspi̱tní ixtachihuí̱n Dios, li̱tzúculh tú huan ixlibro Moisés y li̱ma̱spútulh tú tahuán ixlibrojcán profetas xlacata natama̱kachakxí la̱ ixqui̱taxtuni̱t tú ixtali̱chihui̱nani̱t ama akspulá nac ixlatáma̱t Cristo tí ixama ca̱lakma̱xtú. 2.]¿A poco ni̱ catzi̱yá̱tit aná huan la̱ Cristo tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n pu̱la ama akxtakajnán xlacata tla̱n namacama̱xqui̱cán lanca ixli̱ma̱paksí̱n? g-GJesús ca̱huánilh amá ixdiscípulos: ―¡Koxitaní̱n huixín lacchixcuhuí̱n! Ca̱tzanka̱niyá̱n talacapa̱stacni. Ni̱ lá ca̱najlayá̱tit tú tali̱chihui̱nani̱t profetas ixama pa̱xtoka namá chixcú. ,#Aquín ni̱ ccatzi̱yá̱u para xli̱ca̱na porque a̱stá̱n na̱ ta̱lh makapitzi quincompañeroscán ana ní ixma̱nu̱cani̱t y xli̱ca̱na yaj tú ixtanu̱ma ixmacni xaní̱n Jesús la̱ quinca̱huanín amá lacchaján, pero ni̱ tá̱cxilhli xastacnán Jesús. C+Ixli̱punchú tatáspitli y tzúculh tahuán xlacata ni̱tú ixtanu̱ma xaní̱n Jesús y cha̱tuy ángeles ixca̱ta̱chihui̱nani̱t ixca̱huanini̱t xlacata Jesús ixlama xastacnán. |*qMa̱squi jaé chichiní acxni spalh ixca̱huama makapitzi lacchaján taquí̱lalh ní ixma̱nu̱cani̱t xaní̱n. a);Aquín xacpuhuaná̱u xlacata huá Cristo tí ixama quinca̱lakma̱xtuyá̱n hua̱k tí clama̱náu juú nac Israel. Pero laclako̱lh tú xacacxilhlacacha̱náu porque kalhi̱yá aktuy chichiní la̱ta timakni̱ca. H( Pero xanapuxcun curas y lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n tama̱lacápu̱lh ixlacati̱ncán ma̱paksi̱naní̱n romanos xlacata natamakní y tu̱xamatá viernes akxtokohuacaca nac culu̱s. P'Jesús ca̱huánilh: ―Quila̱huaníu, ¿tucu qui̱taxtuni̱t? Xlacán takálhti̱lh: ―Namá chixcú xalac Nazaret huanicán Jesús xacli̱maca̱ná̱u tali̱pa̱u profeta porque tancs ixli̱chihui̱nán Dios, ixkalhí li̱tlihueke ca̱tlahuá laclanca ixtascújut Dios ni̱ma̱ ixca̱li̱ma̱lacahua̱ní cristianos. K&Cha̱tum tí ixuanicán Cleofas kálhti̱lh: ―¿A poco amá̱n quila̱huaniyá̱u ni̱ nac Jerusalén tana̱pi y ni̱ catzi̱ya tú hua̱k cristianos tali̱chihui̱nán qui̱taxtuni̱t? %Jesús ca̱kalasquínilh: ―¿Tucu huixín li̱chihui̱nampa̱nántit juú nac tijia? ¿Hua̱nchi lakaputzapa̱nántit? ;$qPero Dios ni̱ ca̱li̱mákxtakli catalakápasli. :#mLa̱ta ixtachihui̱nanti̱lhá ni̱ para caso tatláhualh la̱ ca̱ma̱lacatzúhui̱lh cha̱tum chixcú y tzúculh ca̱ta̱tla̱huán. ¡Jesús xastacnán ixca̱tasi̱nini̱t! ["/Xlacán ixtali̱chihui̱nanti̱lhá la̱ ixmakni̱cani̱t Jesús nac Jerusalén. 8!i Pi̱huá amá chichiní domingo cha̱tuy ixdiscípulos ixta̱ma̱na pakán nac Emaús, jaé ca̱chiquí̱n ixtamakxtaka como aktuy hora ixli̱lakamákat nac Jerusalén. Q  Huata Pedro táxtulh tatza̱lh alh ana ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús. Acxni cha̱lh, tápuncsli y tla̱n talacánu̱lh y huata cá̱cxilhli sábanas ni̱ma̱ ixli̱maksuitcani̱t. Xlá taspitpá nac ixchic ixlacpuhuanti̱lhá tú ixqui̱taxtuni̱t Jesús. Jesús ca̱tasaní cha̱tuy ixdiscípulos nac Emaús (Mr. 16.12‑13) s_ Pero ixapóstoles Jesús ni̱ para tziná taca̱nájlalh porque ixtapuhuán caj ixtakalhchiya̱nama̱na. 9 Jaé lacchaján tí tata̱chihuí̱nalh apóstoles ixca̱huanicán María Magdalena, Juana, María ixna̱na Jacobo y makapitzi lacchaján li̱huacá. )K Lacapala tatáspitli ní ixtahuila̱na xacha̱ca̱huitu ixapóstoles Jesús y xa̱makapitzi ixdiscípulos, y tali̱chihuí̱nalh la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t. T!Jaé lacchaján tá̱ksalh xli̱ca̱na chú ixca̱huanini̱t Jesús. lQxlacata Cristo Xatalacsacni Chixcú ixama̱ca macama̱sta̱cán ixmacancán lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n; xlacán ixama tamakní nac cúlu̱s, pero ixliaktutu chichiní a̱stá̱n xlá ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n?  ¡Jesús yaj juú tanu̱ma porque lacastacuanani̱t ca̱li̱ni̱n! ¿A poco yaj aksaná̱tit la̱ ixca̱huaniyá̱n nac Galilea eCAcxni tá̱cxilhli tatatzokóstalh hasta tatalacátalh ca̱tiyatni la̱ta ixca̱maka̱klhani̱t. Pero amá lacchixcuhuí̱n ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi putzayá̱tit nac ixpu̱muju̱can ni̱n amá tí lama xastacnán? ?wXlacán tajicuanko̱lh ni̱ ixtama̱kachakxí tú ixqui̱taxtuni̱t. Ni̱ para tacátzi̱lh la̱ ca̱lakata̱yachi cha̱tuy lacchixuhuí̱n makslipua ixtatasí ixlhaka̱tcán. `9Y acxni tatánu̱lh tá̱cxilhli ¡ni̱tú ixtanu̱ma ixmacni Ixpu̱chinacán Jesús!  Acxni tácha̱lh tá̱cxilhli ixma̱ke̱nu̱cani̱t chíhuix ni̱ma̱ ixli̱talakatalán ní ixma̱nu̱cani̱t xaní̱n Jesús. 3 aIxli̱tu̱xama domingo tzisa, acxni ixlacatzucú xama̱na, amá lacchaján ta̱lh ana ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús; ixtalí̱n perfumes ni̱ma̱ ixtalacca̱xtlahuani̱t. ]38Lacapala ta̱lh nac ixchiccán y tzúculh talacca̱xtlahuá perfume tú natamacuilí Jesús acxni nati̱taxtukó quilhtamacú ixli̱jaxatcán. Xlacán na̱ tájaxli amá chichiní la̱ ixtali̱smani̱ni̱t."=7Amá lacchaján tí ixtata̱mini̱t Jesús nac Galilea, tatakókelh José y tá̱cxilhli amá ixpu̱ma̱nu̱cán ni̱n ní ná̱nu̱lh xaní̱n Jesús. 6Pi̱huá amá lakasmalankán viernes judíos ixtaca̱xuilí ixtahuajcán porque istzucú chichiní ixli̱jaxatcán. {o5Pilato ma̱tlá̱ni̱lh y xlá alh ma̱ctí Jesús nac ixculu̱s. Tla̱n li̱máksuitli aktum sábana y a̱stá̱n má̱nu̱lh nac aktum ixpu̱ma̱nu̱cán ni̱n ni̱ma̱ ixtalacahuaxni̱t nac lacatalhpa̱n y ni̱ naj tí ixma̱nu̱cani̱t. T!4Lákalh gobernador Pilato y huánilh camacamá̱xqui̱lh xaní̱n Jesús. 3José ixkalhi̱ma nalacatzucú ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú y ni̱ ixma̱tla̱ni̱ni̱t tú ixtatlahuani̱t ixcompañeros. }s2Cha̱tum chixcú tí na̱ ixca̱ta̱ma̱paksi̱nán ixma̱kalhapali̱naní̱n tachí̱n nac Jerusalén ixuanicán José ixlama nac Arimatea, jaé ca̱chiquí̱n ixli̱tapaksí Judea. Xlá tla̱n ixcatzí y tancs ixlama ixlacatí̱n Dios. % C1Ixamigos Jesús tí ixtalakapasa y amá lacchaján tí ixtatakokeni̱t acxni a̱huata titáxtulh nac Galilea, lakamákat ixtaya̱na ixta̱cxilhko̱ni̱t la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t. Ma̱nu̱cán Jesús nac ixpu̱tanú̱n ni̱n (Mt. 27.57‑61; Mr. 15.42‑47; Jn. 19.38‑42) G 0Hua̱k cristianos tí ixtamini̱t ta̱cxila amá tamakní̱n, acxni ta̱cxilhko̱lh la̱ta tú ixpa̱xtokni̱t Jesús ta̱lh nac ixchiccán ixtali̱puhuanti̱lhá tú ixtatlahuani̱t. = s/Amá xacapitán soldados acxni ácxilhli tú ixqui̱taxtunini̱t Jesús, lacapá̱stacli Dios y chuné chihuí̱nalh: ―Xli̱ca̱na jaé chixcú ni̱tú ixkásat ixuani̱t. 6 e.Na̱ acxni tuncán Jesús aktásalh: ―Quinti̱cu Dios, huix cmacama̱xqui̱yá̱n quili̱stacni. La̱ huanko̱lh jaé tachihuí̱n Jesús tuncán ni̱ko̱lh nac culu̱s. ! ;,Acxni cha̱lh lacatastúnut chichiní talakátze̱kli y hua̱k ca̱quilhtamacú tapaklhtu̱tako̱lh. Qui̱tá̱yalh hasta como aktutu hora xalakasmalankán. Ixli̱lakalhapá̱n pu̱siculan xla Jerusalén ní ixtalakachixcuhui̱nán curas ca̱ta ca̱ta táxti̱tli nac ixíta̱t. -~u+Jesús kálhti̱lh: ―Xli̱ca̱na cuaniyá̱n, la̱ta chí tuncán li̱pa̱xáu pa̱t quinta̱latapa̱ya nac quimpu̱latama̱n ni̱ma̱ cama maklhti̱nán. Jesús ni̱kó nac culu̱s (Mt. 27.45‑56; Mr. 15.33‑41; Jn. 19.28‑30) *A̱stá̱n lacá̱nilh Jesús y huánilh: ―Caquilacapá̱stacti acxni natzucuya ma̱paksi̱nana nac mintapáksi̱t. 8i)Aquín quinca̱mini̱niyá̱n caakxtakajnáu porque xokoma̱náu quintala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ tlahuani̱táu, pero jaé chixcú akxtakajnama ma̱squi ni̱tú tlahuani̱t. ;o(Xa̱cha̱tum ixcompañero lakakahuánilh y huánilh: ―¡Acs cata̱ya! Huix xli̱ca̱na ni̱ jicuaniya Dios ma̱squi huaca nac culu̱s xoko̱námpa̱t mintala̱kalhí̱n. pY'Cha̱tum makni̱ná tí na̱ ixakxtokohuacacani̱t ixya̱huacani̱t nac ixpa̱xtú̱n, na̱ tzúculh li̱kalhkama̱nán, ixuán: ―Para xli̱ca̱na huix Cristo, calakma̱xtu mili̱stacni y na̱ caquila̱lakma̱xtúu aquín. kO&Nac ixakspú̱n ixculu̱s Jesús ixtatzokni̱t tachihuí̱n nac griego, latín y hebreo tachihuí̱n; ixuán: “Jaé chixcú ixreycán judíos.” Jesús ma̱lacnu̱ní ama li̱n nac ixpu̱latama̱n cha̱tum makni̱ná wg%Ixtali̱kalhkama̱nán: ―Para xli̱ca̱na huix ixreycán judíos, chí mi̱cstu calakma̱xtu mili̱stacni. a;$Makapitzi soldados na̱ tzúculh tali̱chiyá tama̱lacnú̱nilh vinagre xla uva. T!#Lhu̱hua cristianos xala amá ca̱chiquí̱n ixta̱cxilhma̱na la̱ ixtlahuacani̱t Jesús y xanapuxcun curas ixtali̱kalhkama̱nán: ―Ca̱maktá̱yalh lhu̱hua cristianos, ca̱lakma̱xtúnilh ixli̱stacnicán; chí catá̱ctalh ixacstu nac culu̱s ní huaca xlacata naquinca̱ma̱si̱niyá̱n huá Cristo tí lacsacni̱t Dios. )~K"Acxni lihua ixtama̱huacama̱na nac culu̱s Jesús chuné chihuí̱nalh: ―Quinti̱cu Dios, caca̱ma̱tzanke̱nani tú quintatlahuánilh jaé lacchixcuhuí̱n porque ni̱ tacatzí tú tama̱kantáxti̱lh. Amá soldados tzúculh tara̱li̱slaka ticu nata̱tamakxtaka ixlháka̱t Jesús. E}!Acxni tácha̱lh lacatum ní ixuanicán La Calavera, akxtokohuacaca Jesús nac culu̱s, y amá lacchixcuhuí̱n na̱ ca̱kxtokohuacaca y ca̱ma̱huacaca cha̱tunu nac ixpa̱xtu̱ni̱tni. z|m Cha̱tuy makni̱naní̱n na̱ ixca̱ta̱li̱ncán Jesús na̱ ixama̱ca ca̱makni̱cán amá quilhtamacú. {'Aquit cli̱tanú xastaka quihui y ca̱cxílhtit tú quintlahuanima̱ca. Calacpuhuántit, ¿tucu ni̱ natlahuanicán amá xascahuahua quihui? %zCLhu̱hua ama tahuán: “Ma̱s tla̱n ixquinca̱ctamá̱n aktum sipi, caquinca̱ma̱tze̱kni tijia xlacata ni̱ naquinca̱lakcha̱ná̱n ta̱kxtakajni.” Ty!Porque ama cha̱n quilhtamacú acxni pa̱t puhuaná̱tit: “Catapa̱xáhualh namá lacchaján tí ni̱ takálhi̱lh ixcamancán, tí ni̱ talakáhualh itskatacán, tí ni̱cxni tama̱tziquí̱nalh.” :xmXlá acs ca̱lacá̱nilh y ca̱huánilh: ―Lacchaján xalac Jerusalén, ni̱ catasátit quilacata, ma̱s cali̱lakaputzátit tú pa̱t pa̱xtoká̱tit huixín y mincamancán. 4waLhu̱hua cristianos ixtatakokeni̱t pakán ní ixama makni̱cán nac culu̱s; lhu̱hua lacchaján ixtalaktasá y ixtalakaputzá la̱ ixma̱kxtakajni̱ma̱ca Jesús. ~vuJesús ma̱cuqui̱ca ixculu̱s y li̱nca pakán ní ixama̱ca makni̱cán. Nac tijia ta̱tanoklhca cha̱tum chixcú xalac Cirene ixuanicán Simón, ixtaspitma ixca̱tucuxtu; xafuerza tlahuaca camaktá̱yalh catá̱li̱lh ixculu̱s Jesús. Wu'A̱stá̱n mákxtakli Barrabás amá chixcú tí ixtanu̱ma nac pu̱la̱chi̱n xlacata ixma̱lacatzuqui̱ni̱t tara̱nicni nac ca̱chiquí̱n y ixmakni̱nani̱t, y li̱ma̱paksí̱nalh camakni̱ca Jesús la̱ ixtalacasquín amá xanapuxcun curas. Makni̱cán Jesús nac culu̱s (Mt. 27.32‑44; Mr. 15.21‑32; Jn. 19.17‑27) ~tuAcxni yaj cátzi̱lh tú natlahuá, Pilato ma̱tlá̱nilh namakni̱cán Jesús la̱ ixtalacasquín amá cristianos. sPero xlacán ma̱schá tzúculh ta̱ktasá camakni̱ca nac culu̱s, y lakasu̱t tzúculh tamakatlajá Pilato la̱ta ixta̱ktasá. r Pilato ixli̱maktutu ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi? ¿Tucu yá tala̱kalhí̱n tlahuani̱t jaé chixcú? Aquit ni̱ ctaka̱sa tú nacli̱ya̱huá xlacata nacli̱ma̱paksi̱nán namakni̱cán. Huata cama li̱ma̱paksi̱nán camaksnokca y cama makxtaka. jqMPero xlacán ni̱ ixtali̱makxtaka ta̱ktasá: ―¡Camakni nac culu̱s! ¡Camakni nac culu̱s! fpEPilato ixmakxtakputún Jesús y chú ca̱huanipá cristianos xlacata ni̱tú ixtlahuani̱t. 'oGJaé chixcú Barrabás ixma̱nu̱cani̱t nac pu̱la̱chi̱n porque ixma̱lacatzuqui̱ni̱t tara̱nicni nac ca̱chiquí̱n, y xa̱huá ixmakni̱nani̱t. ~}}=|{zz%yOxwwutss]rIqonm%lNkkjbihh6gkfee#cb a `x^]\yZyXWUUSRR[QPONZMIKJIHRGF DCCBhA+@?{==<,;b:A8765^43^211E003.. -++Q*3)2(!'C&Q$# ! C6oVxgx> Q  )^u.4aAcxni tzúculh se̱nán, tatlancánalh y milh akxtulú̱n, ixchic amá chixcú ni̱ táma̱lh, ni̱ para tú lánilh porque xacha̱ya tla̱n ixti̱jú nac ca̱chihuixni. S ’Tí kaxmata tú cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán y ma̱kantaxtí nac ixlatámat, cama li̱macá̱n la̱ cha̱tum skalala chixcú tí tláhualh ixchic y ma̱tí̱ju̱lh xacha̱ya nac ca̱chihuixni. L Y como aquit cca̱lakapasa ixnacujcán cama ca̱kalhtí: “Catake̱nú̱tit ní cyá porque aquit ni̱cxni cca̱li̱macá̱n la̱ xli̱ca̱na quila̱li̱pa̱huaná̱u, huixín ixliakskahuinaná̱tit quintacuhui̱ní ixli̱tlahuayá̱tit tú ni̱ tla̱n.” Aktum chiqui tamá acxni se̱nán (Lc. 6.47‑49; Mr. 1.22) E Acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán, lhu̱hua ta̱má̱n quintahuaní: “Huix Quimpu̱chinacán, aquín cca̱li̱chihui̱nán ixlacati̱ncán cristianos y mili̱tlihueke cca̱li̱macma̱xtúu tí ixca̱makatlajani̱t tlajaná y lhu̱hua laclanca tascújut cca̱li̱tlahuáu mintacuhui̱ní.” C ’Ni̱ hua̱k cristianos tí tali̱tanú quintali̱pa̱huán natachá̱n nac ixpa̱xtún Dios ma̱squi quintali̱macá̱n aquit Ixpu̱chinacán. Aquit cca̱huaniyá̱n huata ta̱má̱n tachá̱n nac akapu̱n amá tí xli̱ca̱na tama̱kantaxtí nac ixlatama̱tcán tú li̱ma̱paksi̱nán Quinti̱cú Dios. e CAquit hua̱k cca̱lacspi̱tnini̱tán la̱ naca̱li̱lakapasá̱tit ixkasatcán jaé cristianos acxni naca̱kskahuiputuná̱n. Jesús li̱chihui̱nán tí ca̱li̱macá̱n xli̱ca̱na tali̱pa̱huán (Lc. 13.25‑27) GHua̱k jaé quihui ni̱ma̱ tama̱stá lacli̱xcájnit ixtahuacatcán ca̱tanca̱cán y ca̱ma̱pu̱cán nac lhcúya̱t, y jaé akskahuinaní̱n lacchixcuhuí̱n na̱ chuná nata̱kspulá. A{Amá quihui ni̱ma̱ ma̱stá laksaksi y lakkama ixtahuácat ni̱cxni talakxta̱palí y ni̱ma̱ ma̱stá lacxcuta y lacli̱xcájnit ixtahuácat na̱ chuná ni̱cxni talakxta̱palí. A{Akatum quihui tla̱n li̱lakapascán ixtahuácat ni̱ma̱ ma̱stá; ni̱ma̱ tla̱n quihui ma̱stá tla̱n ixtahuácat y ni̱ma̱ ni̱ tla̱n quihui ma̱stá ni̱ tla̱n ixtahuácat. Huixín catzi̱yá̱tit xlacata akatum lhtucú̱n ni̱ ma̱stá ixtahuácat uvas, y akatum kajni ni̱ ma̱stá ixtahuácat skatan; pues na̱ chuná jaé akskahuinaní̱n lacchixcuhuí̱n tla̱n ca̱li̱lakapascán ixkasatcán ixtascujutcán ni̱ma̱ tatlahuá. Q’Nac milatama̱tcán skálalh catla̱huántit xlacata ni̱ aktziyaj natachipayá̱n namá tí talakatí ta̱kskahuinán. Xlacán tama̱kalhchihui̱ni̱nán la̱ lacmanso borregos, pero ixnacujcán la̱ xla la̱páni̱t; y para li̱tamakxtaká̱tit tali̱ná̱n nac lacli̱xcájnit tijia xlacata nama̱laktzanke̱yá̱n. 2]Pero huixín ni̱ caca̱takokétit, ¡catatlihuéklhtit calactanú̱tit ti̱tzú puhui̱lhta y calactla̱huántit jaé ti̱tzú tijia ni̱ma̱ li̱lakcha̱ncán Dios pues lhuhua cristianos ni̱cxni talakataka̱sa! Jesús li̱chihui̱nán la̱ ca̱lakapascán ixtahuácat quihui (Lc. 6.43‑44) 4a ’Tí talakcha̱mputún Dios catapútzalh talactanú namá ti̱tzú puhui̱lhta. Porque huí xaktum ti̱lanca puhui̱lhta y tijia ni̱ma̱ li̱cha̱ncán nac puakxtakajni; jaé snu̱n ti̱lanca y tla̱n tlahuacán la̱ta lacasquincán y lhu̱hua talactla̱huán ma̱squi ma̱laktzanke̱nán. G ’Chí tancs cama ca̱lacspi̱tniyá̱n tú huamputún ixtapáksi̱t Moisés y la̱ta tú tamá̱si̱lh profetas: catlahua ixlacatacán cristianos na̱ chuná la̱ta tú huix ixlacásquinti catatláhualh milacata xa̱makapitzi. Jesús li̱chihui̱nán aktum puhui̱lhta ní li̱laccha̱ncán Dios (Lc. 13.24)  Huixín catzi̱yá̱tit ma̱squi cha̱tum chixcú snu̱n lani̱t, ma̱xquí ixkahuasa tú maclacasquín. Entonces ¿nicu li̱puhuaná̱tit xlacata Mimpu̱chinacán Dios ni̱ catica̱ma̱xquí̱n tú huixín maclacasquiná̱tit para maksquiná̱tit? `9 O ¿ticu ma̱xquí ixkahuasa tantum lu̱hua para maksquín actzú xali̱hua tamakní? #~? ’Huixín ca̱lakapasá̱tit cristianos, quila̱huaníu, ¿ticu yá xati̱cú ma̱xquí ixkahuasa actzú chíhuix acxni maksquín actzú simi̱ta? }+Porque amá tí squin tú maclacasquín ma̱xqui̱cán, y tí putzá tú makatzanká taka̱sa, y tí lakatlaka puhui̱lhta ma̱lacqui̱nicán. r|]Ca̱huanipá Jesús: ―Acxni tú maclacasquina, camáksquinti Mimpu̱chiná Dios, y xlá nama̱xqui̱yá̱n. Calacaputza tú makatzanka̱ya y nataka̱sa; calakátlakti puhui̱lhta y nama̱lacqui̱nicana para ni̱ tatlaji̱ya. !{;’Tla̱n cali̱lacpúhuanti acxni ca̱ma̱xqui̱putuna chichí lactasicuna̱tláu tahuá; na̱ chuná ni̱ para caca̱lakmacapi paxni mintapixnu xla oro pues ni̱ talakapasa, tla̱n huata natama̱lakxpalaké y hasta tla̱n li̱takalhpu̱spitá̱n xlacata naxcayá̱n. Jaé qui̱taxtú laclanca ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ ca̱mini̱ní ca̱ma̱xqui̱cán amá cristianos tí ni̱ tama̱ccha̱ní ixtalacpuhua̱ncán y caj natali̱kalhkama̱nán. Dios ma̱lacquí ixpuhui̱lhta acxni talakatlaka ixcamán (Lc. 11.9‑13; 6.31) Fz¡Akskahuiná chixcú! Pu̱la cama̱xtu namá quihui ni̱ma̱ lacatanu̱má̱n y ni̱ ma̱lacahua̱ni̱yá̱n, y a̱stá̱n tla̱n nalacama̱xtuya palhma nac ixlakastapu minta̱cristiano. yChí na̱ cca̱huaniyá̱n, ¿nicu tiyaya li̱camama huaniya minta̱cristiano: “Cama lacama̱xtuyá̱n namá palhma ni̱ma̱ lacatanu̱má̱n nac milakastapu”, y huix ni̱ maklhcatzi̱ya xlacata lacatanu̱má̱n ma̱s lanca actzú quihui nac milakastapu? Zx-Aquit cca̱kalasquiniyá̱n, ¿nicu li̱cxila actzú palhma ni̱ma̱ lacatanu̱ma minta̱cristiano nac ixlakastapu pero ni̱ maklhcatzi̱ya xlacata nac milakastapu lacatanu̱má̱n ma̱s lanca actzú quihui? EwPues Dios ama lhcuyuya̱huayá̱n na̱ chuná la̱ ca̱lhcuyuya̱huaya minta̱cristiano, y ama ma̱xqui̱yá̱n mintaxokó̱n na̱ chuná la̱ ma̱xqui̱ya ixtaxokó̱n minta̱cristiano. 5v e’Huix ni̱ scarancua caputzani la̱ nataka̱sniya ixtala̱kalhí̱n minta̱cristiano, xlacata a̱stá̱n na̱ ni̱ quilhpa̱xtum nama̱xoko̱ni̱cana mintala̱kalhí̱n. ^u5"Aquit cca̱huaniyá̱n, yaj cali̱puhuántit la̱ pa̱t lakaxkakayá̱tit ixli̱cha̱lí, huata Dios catzí tú mili̱tláhuat nahuán pues katunu chichiní Dios li̱lhca̱ni̱t tú lacasquín naqui̱taxtú.1t[!Pero pu̱la cama̱kantaxti̱nítit Dios tú lacasquín milacatacán, y hua̱k la̱ta tú namaclacasquiná̱tit nac milatama̱tcán ixacstu naca̱macama̱xqui̱yá̱n. wsgHuixín ni̱ caca̱makslihuekétit ixkasatcán namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios. Xlacán cha̱li cha̱lí talacputzama̱na la̱ natalaktaxtutamá; pero huixín yaj cali̱puhuántit mintahuajcán y milhaka̱tcán y tú nali̱latapa̱yá̱tit pues Mimpu̱chinacán Dios ni̱ma̱ kalhi̱yá̱tit catzí la̱ta tú maclacasquiná̱tit y xlá naca̱ma̱xqui̱yá̱n. r ’¿Hua̱nchi pucuta li̱puhuaná̱tit milhaka̱tcán tú nahuili̱yá̱tit? Cali̱lacahua̱nántit lactzú xánat ni̱ma̱ tastaca ca̱quihuí̱n. Xlacán ni̱ talakaxtokó, ni̱ para tatama̱huá ixlhaka̱tcán; znmQuila̱huaníu, ¿nicu yá cristiano ma̱squi pucuta li̱puhuán tla̱n li̱ma̱huacá a̱laktzú ixlatáma̱t? myHuata caca̱li̱lacahua̱nántit la̱ talama̱na lactzú spitu. Xlacán ni̱ tacha̱lhca̱tnán, ni̱ para tatama̱huá, ni̱ para tama̱quí ixtahuajcán; y Mimpu̱chinacán Dios ni̱cxni ca̱kxtakmakán cha̱li cha̱lí ca̱ma̱xquí ixtahuajcán tú natali̱latamá. Para xlá ni̱ ca̱ktzonksuá lactzú spitu, ¿nicu li̱puhuana naca̱ktzonksuayá̱n huixín ixcamán? Bl}Ca̱huanipá Jesús: ―Ni̱ pucuta cali̱puhuántit tú nali̱taxtuniyá̱tit cha̱li cha̱lí, y tú nali̱lhaka̱naná̱tit. Quila̱huaníu, ¿a poco ni̱ ma̱s macuán mili̱stacnicán que mintahuajcán? ¿Ni̱ li̱pa̱xahuayá̱tit la̱ katzí mimacnicán ma̱squi ni̱ kalhi̱yá̱tit milhaka̱tcán? Vk%’Tí li̱pa̱huán Dios y tí li̱pa̱huán huata ixtumi̱n, cama ca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n cha̱tum tasa̱cua. Xlá ni̱ lá ca̱ta̱scuja cha̱tuy patrón pi̱huá quilhtamacú, porque nata̱ra̱lí̱n y nakaxmatní cha̱tum, y nasi̱tzi̱ní y nata̱ra̱tlahuá xa̱cha̱tum; y na̱ chuná tí kalhí tumi̱n para ma̱laktzanke̱ní ixtalacapa̱stacni aktzonksuá Dios. Jesús li̱chihui̱nán la̱ Dios ca̱maktakalha ixcamán (Lc. 12.22‑31) fjEPero para milakastapu ni̱ takalhí staranca taxkáket, ¡laktzanka̱nita! Pues nac milatáma̱t ni̱ tancs latapa̱ya y la̱ ca̱paklhtu̱tá latapu̱li̱ya, y tí ca̱paklhtu̱taj tla̱huán, ¡tuhua ama huani̱ní nalakchá̱n Dios, pues ni̱ kalhí tú li̱lacahua̱nán ixmacni! Jesús li̱chihui̱nán Dios y tí kalhí tumi̱n (Lc. 16.13) niUCa̱huanipá Jesús: ―Aquit cca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n milakastapucán la̱ aktuy lámpara tú li̱lacahua̱nán mintalacapa̱stacnicán. Para tla̱n talakskoy huix kalhi̱ya staranca taxkáket y tancs latapu̱li̱ya. Zh-Y ana ní nama̱kstoká̱tit la̱ta tú nali̱scujá̱tit ca̱quilhtamacú, aná ama tamakxtaka minacujcán y mili̱stacnicán. Jesús li̱macá̱n lakastapu ixli̱lacahuá̱n quimacnicán (Lc. 11.34‑36) gHuixín calacputzátit ma̱kstoká̱tit laclanca talacapa̱stacni, tla̱n pa̱t li̱piná̱tit pues huá sí ama ca̱macuaniyá̱n li̱pa̱xáu nali̱latapa̱yá̱tit nac akapú̱n. Aná ni̱tú laktzanká, ni̱ para kalha̱naní̱n tla̱n tamaklhti̱yá̱n. }fs’Ni̱ pucuta calacputzátit ma̱kstoká̱tit lhu̱hua tumi̱n, lactlá̱n li̱taca̱xta̱y, y tú li̱latama̱cán ca̱quilhtamacú porque juú talaktzanká, ca̱lacuacán, y kalha̱naní̱n skálalh tahuila̱na tú tla̱n natakalhán. e-xlacata ni̱tí nacatzí para katxtaknama. Pero Minti̱cú xalac akapú̱n tí tze̱k acxilhmá̱n nali̱pa̱xahuayá̱n, y xlá nama̱xqui̱yá̱n mintaxokó̱n ni̱ma̱ mini̱niyá̱n. Jesús li̱chihui̱nán ni̱tú li̱macuán tumi̱n nac akapú̱n (Lc. 12.33‑34) xdiCama ca̱huaniyá̱n tú mili̱tlahuatcán: Tí katxtaknán tla̱n calakachákalh y tla̱n cataca̱xtá̱yalh Jc ’Tí katxtaknán xlacata nalakachixcuhuí Dios, ni̱ camá̱si̱lh nac ixlacán lakaputzama la̱ talá namá tí talakatí ta̱kskahuinán; xlacán con takatxtaknán taán ní tzamacán xlacata naca̱cxilhcán talakaputzama̱na porque takatxtaknama̱na, pero Dios ni̱tú ama ca̱li̱ma̱nuní ixtakatxtaknicán. kbOPero xlá ni̱ catica̱ma̱tzanke̱nanín mintala̱kalhi̱ncán para huixín na̱ ni̱ ca̱ma̱tzanke̱naniyá̱tit xa̱makapitzi tú ni̱ tla̱n ca̱tlahuaniyá̱n. Jesús li̱chihui̱nán tú ixli̱tláhuat tí katxtaknán eaC’Mimpu̱chinacán xalac akapú̱n ―ca̱huanipá Jesús― naca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n mintala̱kalhi̱ncán para huixín na̱ ca̱ma̱tzanke̱naniyá̱tit minta̱cristianos tú ni̱ tla̱n ca̱tlahuaniyá̱n. =`s Ni̱cxni quila̱kxtakmakáu xlacata ni̱ naquinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n.Porque huata huix mini̱ní naquila̱cpuxcuná̱u nac quilatama̱tcán y ni̱tí ma̱ta̱xtuca mili̱tlihueke,
y huata huix mini̱ní nacca̱lakachixcuhui̱yá̱n cani̱cxnihuá quilhtamacú. Chú calalh, amén. -_S Quila̱ma̱tzanke̱naníu tú cli̱makatzanka̱yá̱u na̱ chuná la̱ aquín cca̱ma̱tzanke̱naniyá̱u xa̱makapitzi tú quinca̱li̱makatzanka̱niyá̱n. ^^5 Quila̱ma̱xquí̱u quintahuajcán tú nacli̱latama̱yá̱u cha̱li cha̱lí. ']G Cama̱lacatzuqui mintapáksi̱t nac quinacujcán,
cama̱kantaxti tú laclhca̱ni̱ta nac ca̱quilhtamacú na̱ chuná la̱ kantaxtú nac akapú̱n. f\E Aquit cama ca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ nahuaniyá̱tit Dios acxni nakalhtahuakaniyá̱tit, y cakaxpáttit:Dios Quinti̱cucán huix lápa̱t nac akapú̱n,
y huata huix mini̱ní nacca̱lakachixcuhui̱yá̱n. [yHuix cahuani Dios tú taxtú nac minacú porque xlá catzi̱yá tú maclacasquinátit la̱ta ya̱ para huaniyá̱tit. +ZO’Huix ni̱ caca̱makslihueke namá cristianos tí ni̱ talakapasa ixtalacapa̱stacni Dios; xlacán acxni takalhtahuakaní Dios tahuán pi̱hua pi̱huá akstum tachihuí̱n porque tapuhuán para lhu̱hua tachihuí̱n tali̱kalhtahuaká, sok ama ca̱ma̱xqui̱cán tú taxcalama̱na. MYHuix acxni kalhtahuakaya, catanu mi̱cstu nac mínchic, cama̱lacchahua pu̱hui̱lhta y cakalhtahuakani Mimpu̱chiná Dios; xlá na̱cxilá̱n y como catzí tú maclacasquina nama̱xqui̱yá̱n. X’Acxni huixín kalhtahuakaniyá̱tit Dios ni̱ caca̱makslihuekétit namá tí talakatí ta̱kskahuinán. Xlacán takalhtahuaká nac ca̱lactijyí̱n, nac mimpu̱tamakstoknicán, ana ní tzamacán xlacata na̱cxilhcán y napuhuancán xli̱ca̱na lactlá̱n cristianos; pero ixacstucán talaktzanka̱ni̱t, pues Dios catzí ixtapuhua̱ncán y ni̱ ama ca̱ma̱xquí tú tamaksquín. AW{Pero Minti̱cú xalac akapú̱n acxilhmá̱n y catzí tú tlahuápa̱t, xlá sí ama ma̱xqui̱yá̱n lanca mintaxokó̱n. Jesús ma̱sí la̱ kalhtahuakanicán Dios (Lc. 11.2‑4) ^V5Aquit cama ca̱huaniyá̱n la̱ mili̱tlahuatcán aktum li̱tlá̱n: acxni huix makta̱yaya minta̱cristianos, tze̱k catlahua, ni̱ para ma̱s xatali̱pa̱u miamigo cali̱ma̱kalhchihui̱ni tí makta̱yani̱ta. %UCAcxni huix natlahuaya aktum li̱tlá̱n o nama̱sta̱ya milimosna, ni̱tí cali̱ma̱kalhchihui̱ni tú tlahuani̱ta la̱ talá makapitzi tí talakatí ta̱kskahuinán. Xlacán tali̱chihui̱nán nac mimpu̱tamakstoknicán y ana ní tzamacán tú tatlahuani̱t xlacata naca̱li̱kalhi̱cán la̱ lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n, ¡pero ta̱ktzanka̱ni̱t! Porque Dios yaj tú ama ca̱ma̱xquí ixtaxoko̱ncán. T 5’Ni̱cxni calacputzátit tlahuayá̱tit aktum li̱tlá̱n ana ní tzamacán caj xlacata naca̱li̱pa̱huancaná̱tit y naca̱li̱kalhi̱caná̱tit la̱ lactlá̱n cristianos, pues Dios catzí mintapuhua̱ncán y ni̱tú ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n mintaxokó̱n nac akapú̱n. FS0Huá cca̱li̱huaniyá̱n, huixín caca̱kapu̱látit ixkasatcán y cala̱pa̱xquí̱tit mili̱hua̱kcán na̱ chuná la̱ Minti̱cucán xalac akapú̱n acxtum ca̱pa̱xquí ixcamán.iRK/Chuná li̱tum, para huata ca̱huaniyá̱tit kalhé̱n mili̱talakapasnicán y miamigoscán, ¿nicu naca̱li̱lakapascaná̱tit tlahuapa̱nántit tú tla̱n? Pues tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios na̱ chuná tara̱li̱kalhí. MQ.Aquit cca̱huaniyá̱n, para huixín huata lakalhamaná̱tit tí na̱ ca̱lakalhamaná̱n, ¿tucu ca̱li̱macuaniyá̱n? Pues hasta tí lacsnú̱n talani̱t na̱ talakalhamán tí ca̱pa̱xquí. P-Para chuná jaé latapa̱yá̱tit, Minti̱cucán xalac akapú̱n ama ca̱li̱maca̱ná̱n lactlá̱n ixcamán; porque xlá quilhpa̱xtum ca̱ma̱xquí ixtaxkáket chichiní tí lactlá̱n cristianos, y hasta tí lacsnú̱n talani̱t na̱ tali̱lacahua̱nán; y acxni ma̱lakachá se̱n na̱ tamaklhti̱nán tí lactlá̱n tacatzí, y hasta tí lacsnú̱n talani̱t na̱ tamaclacasquín. O9,Chí aquit cca̱huaniyá̱n tú mili̱tlahuatcán: Calakalhámanti mienemigo, cama̱tzanke̱nani, y catlahuani li̱tlá̱n amá tí ni̱ ca̱cxilhputuná̱n y ca̱si̱tzi̱niyá̱n; huixín caca̱li̱kalhtahuakátit ixlacatí̱n Dios xlacata ni̱ natapa̱xtoka tú ni̱ tla̱n. N +’Huixín na̱ catzi̱yá̱tit jaé li̱ma̱paksí̱n: “Calakalhámanti tí miamigo y casi̱tzi̱ni tí mienemigo.” 9Mk*Chuná li̱tum ni̱ calakcatzani amá tí maksquiná̱n tú maclacasquín, cama̱xqui, y ni̱ calacatza̱la amá minta̱cristiano ni̱ma̱ maksquiná̱n, cama̱sa̱cuani tú maclacasquín, ¡cama̱xqui para kalhi̱ya! Jesús li̱chihui̱nán catara̱lakalhámalh tí enemigos (Lc. 6.27‑28, 32‑36) $LA)Para huí tí xafuerza ma̱li̱ni̱yá̱n cacucani ixtacuca aktum kilómetro ixli̱lakamákat, huix ca̱li̱tlá̱n cali̱pini ixtacuca aktuy kilómetro. K9(Para tí ma̱lacapu̱yá̱n caj xlacata maklhti̱putuná̱n xala ixkalhni milháka̱t, ¡cali̱mákxtakti na̱ cali̱lh xala ixtancá̱n milháka̱t! +JO'Pero aquit chí cca̱huaniyá̱n ma̱s tancs tachihuí̱n: para cha̱tum minta̱cristiano tlahuaniyá̱n tú ni̱ tla̱n o la̱kalhi̱yá̱n, huix ni̱ capu̱spitni ixtaxokó̱n, ma̱s chá catamakxtakni; y tí lakakaxiyá̱n lakatu, na̱ cama̱lacnu̱ni calakakaxín xa̱lakatu milacán. "I=&’Huixín catzi̱yá̱tit la̱ huan amá li̱ma̱paksí̱n ni̱ma̱ maká̱n quinca̱ma̱xqui̱ca: “Tí ma̱xtuní ixlakastapu ixta̱cristiano, na̱ capu̱spitnica tú tláhualh; y tí ma̱pa̱tasti̱ní ixtatzán ixta̱cristiano, na̱ cama̱pa̱tasti̱nica ixtatzán.” H%Huixín acxni tú li̱chihui̱naná̱tit huata cahuántit: “Je, nacma̱kantaxtí” o “Tó, ni̱ cactima̱kantáxti̱lh”; pues tí ma̱s ma̱tancsaputún ixtachihuí̱n y li̱ma̱lacnú tú li̱pa̱huán xlacata ma̱s naca̱najlanicán, namá, tlajaná ma̱xquí ixtapuhuá̱n. Jesús li̱chihui̱nán la̱ ca̱pa̱ti̱nicán tí quinca̱si̱tzi̱niyá̱n (Lc. 6.29‑30) ;Go$Ni̱ para miakxa̱ka tú cali̱ma̱lacnu mintachihuí̱n nama̱kantaxti̱ya, porque ni̱ huix ma̱paksi̱ya; ni̱ lá ma̱tzitzekeya o ma̱starankeya ca̱na kanstum minchíxit. AF{#ni̱ cali̱kalhkamá̱nanti ca̱quilhtamacú y huá cali̱ma̱lacnu mintachihuí̱n, porque juú ixpu̱lacta̱y Mimpu̱chinacán Dios; ni̱ para Jerusalén cali̱kalhkamá̱nanti y huá cali̱ma̱lacnu mintachihuí̱n, porque aná jaé ca̱chiquí̱n huí ixpu̱ma̱paksí̱n Mimpu̱chinacán ca̱quilhtamacú. E-"Pero aquit chí cca̱huaniyá̱n ma̱s tancs tachihuí̱n: Ni̱cxni tú cali̱ma̱lacnu mintachihuí̱n acxni ni̱ pa̱t ma̱kantaxti̱ya tú ma̱lacnu̱ya. Ni̱ cali̱kalhkamá̱nanti akapú̱n y huá cali̱ma̱lacnu mintachihuí̱n, pues akapú̱n ixpu̱latama̱n Dios; `D9!’Huixín na̱ catzi̱yá̱tit la̱ huan amá li̱ma̱paksí̱n ni̱ma̱ maká̱n quinca̱ma̱xqui̱ca: “Siempre cama̱kantaxti mintachihuí̱n acxni li̱ma̱lacnu̱ya ixtacuhui̱ní Mimpu̱chiná Dios.” ,CQ Pero chí aquit cca̱huaniyá̱n ma̱s tancs tachihuí̱n: Cha̱tum chixcú tí makxtaka ixta̱cha̱t tlahuá quilhmactuy tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios, pues namá pusca̱t ma̱squi ni̱ ixkalhí tunuj chixcú, xlá aktlakahuacá naputzá ixta̱tahuila, y xa̱cha̱tum pusca̱t tí ta̱tahuilá na̱ huá ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios. Jesús li̱chihui̱nán tí ni̱ ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n B’Huixín catzi̱yá̱tit la̱ huan amá li̱ma̱paksi̱n ni̱ma̱ maká̱n quinca̱ma̱xqui̱ca: “Tí tamakaxtokni̱t y makxtakputún ixta̱cha̱t, huata camá̱xqui̱lh ixpusca̱t aktum cápsnat tla̱n xaca̱xlán ixlacatí̱n pu̱ma̱paksí̱n.” NAChuná li̱tum para aktum mimacán ma̱laktzanke̱yá̱n natlahuaya tala̱kalhí̱n, ¡caca̱cti y catramákanti mákat! Pues ma̱s macuaniyá̱n camakatzanka aktum mimacán y ni̱ la̱ta katzi̱ya namacapincana nac puakxtakajni. Jesús li̱chihui̱nán tí makxtaka ixta̱cha̱t (Mt. 19.9; Mr. 10.11‑12; Lc. 16.18) @ ’Para aktum milakastapu ma̱laktzanke̱yá̱n natlahuaya tala̱kalhí̱n, ¡cama̱xtu y catramákanti mákat! Pues ma̱s macuaniyá̱n camakatzanka aktum milakastapu y ni̱ la̱ta katzi̱ya namacapincana nac pu̱pa̱tí̱n ana ní naakxtakajnana. f?EPero chí cca̱huaniyá̱n ma̱s tancs tachihuí̱n: Cati̱huá tí ma̱squi laca̱ní cha̱tum pusca̱t y kalhi̱putún tuncán, pues nac ixnacú tlahuá tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios y na̱ mini̱ní naxoko̱nán. 5>c’Huixín catzi̱yá̱tit la̱ huan amá li̱ma̱paksí̱n ni̱ma̱ maká̱n quinca̱ma̱xqui̱ca: “Ni̱cxni tí calakamáklhti̱lh ixpusca̱t ixta̱cristiano.” =Pues para tanu̱ya aná, pa̱t xokoko̱ya la̱ta tú nali̱ma̱lacapu̱cana. Jesús li̱chihui̱nán la̱ lakmakancán tala̱kalhí̱n <}’Chuná li̱tum, para tí ta̱ra̱makasi̱tzi̱yá̱n y huaniyá̱n ama ma̱lacapu̱yá̱n, la̱ta ya̱ ma̱laksi̱yá̱n cata̱lacca̱xla ca̱li̱tlá̱n xlacata ni̱ natasanicana nac pu̱ma̱paksí̱n y nama̱nu̱cana nac pu̱la̱chí̱n. ;5camákxtakti nac ixpa̱xtú̱n pu̱lakachixcuhui̱n tú li̱pina y pu̱la capit ta̱lacca̱xlaya minta̱cristiano xlacata nama̱tzanke̱naniyá̱n tú li̱makatzanka̱ni̱ta, y a̱stá̱n nataspita y li̱pa̱xáu namacama̱sta̱ya mili̱lakachixcuhui̱n ixli̱hua̱k minacú. <:q’Xa̱huá para huix li̱pina mili̱lakachixcuhui̱n nac pusiculan, y lihua pa̱t lakachixcuhui̱ya Dios acxni aksana xlacata ta̱ra̱makasi̱tzi̱ni̱ta minta̱cristiano, 9Pero chí cca̱huaniyá̱n ma̱s tancs tachihuí̱n: Cati̱huá tí tara̱si̱tzi̱ní ixta̱cristiano y ni̱ ma̱tzanke̱naní, na̱ mini̱ní nama̱lacapu̱cán xlacata naxoko̱nán. Tí huaní ixta̱cristiano: “Huix takalhí̱n”, mini̱ní nama̱lacapu̱cán ixlacati̱ncán lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n xlacata xlacán natama̱xoko̱ní. Y amá tí cuchu̱huí ixta̱cristiano o lacpuhuaní calaktzánka̱lh, namá tla̱n ama̱ca maca̱ncán nac puakxtakajni ana ní ma̱s tapala̱xlá ama akxtakajnán. }8s’Huixín catzi̱yá̱tit la̱ huan amá ixtapáksi̱t Moisés ni̱ma̱ maká̱n quinca̱ma̱xquí̱n: “Ni̱cxni tí camákni̱lh ixta̱cristiano”, y na̱ huan: “Tí makní ixta̱cristiano cama̱lacapu̱ca xlacata naxoko̱nán.” 7 Xa̱huá, para huixín ni̱ lacputzayá̱tit la̱ naca̱liakapu̱layá̱tit lactlá̱n tapuhuá̱n namá fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y ca̱makslihuekeyá̱tit ixkasatcán, ni̱ lá pa̱t li̱pa̱xahuayá̱tit tú Dios ma̱lacnu̱ni̱t naca̱ma̱xquí tí xli̱ca̱na tali̱pa̱huán. Tí tara̱si̱tzi̱ní ixta̱cristiano mini̱ní naxoko̱nán (Lc. 12.57‑59) |6qCati̱huá tí lakmakán y ni̱ ma̱kantaxtí nac ixlatáma̱t ma̱squi caj actzú ixtapáksi̱t Dios porque puhuán ni̱tú li̱macuán y ca̱ma̱si̱ní xa̱makapitzi catamakslihuékelh, nac ixtapáksi̱t Dios namá chixcú ama̱ca li̱maca̱ncán la̱ cha̱tum takalhí̱n chixcú. Pero tí ca̱ma̱kantaxtí nac ixlatáma̱t ma̱squi caj lactzú ixtapáksi̱t Dios y ca̱ma̱si̱ní xa̱makapitzi catamakslihuékelh, nac ixtapáksi̱t Dios ama̱ca li̱maca̱ncán cha̱tum tali̱pa̱u chixcú. 5Ixli̱hua̱k quinacú cca̱huaniyá̱n ni̱ huí tí ama ma̱ke̱nú ni̱ para akstum tachihuí̱n tú li̱ma̱paksi̱nani̱t Dios nac Escrituras; tamaclacasquiní cakantáxtulh hua̱k ixtapuhuá̱n ni̱ma̱ laclhca̱ni̱t ca̱quilhtamacú y nac akapú̱n. k4O’Ni̱ capuhuántit huixín xlacata cmini̱t cca̱ma̱ke̱nú tú li̱ma̱paksi̱nani̱t Dios ca̱quilhtamacú, la̱ namá tapáksi̱t ni̱ma̱ má̱xqui̱lh Dios profeta Moisés y na̱ chuná tú tama̱si̱ni̱t xa̱makapitzi profetas; aquit cmini̱t ca̱ma̱tancsá la̱ta tú ni̱ chuná ma̱kachakxi̱ni̱tántit y ni̱ chuná tlahuayá̱tit. }3sY huixín na̱ chuná caca̱li̱ma̱lacahuaní̱tit xa̱makapitzi cristianos milatama̱tcán, y la̱ta tú tlahuayá̱tit xlacán tla̱n natali̱lacahua̱nán mintaxkaketcán y nata̱cxila la̱ Dios ca̱makskoyuli̱ná̱n, y acxni natasí mintascujutcán natali̱lakachixcuhuí Mimpu̱chinacán Dios xalac akapú̱n. Jesús ni̱ ma̱ke̱nú tú li̱ma̱paksí̱nalh Dios 2Nac aktum ákxtaka ni̱cxni aktlapanu̱cán pu̱skon, siempre huili̱cán ta̱lhmá̱n xlacata hua̱k cristianos natalacahua̱nán. }1s’Chuná li̱tum, ixlacati̱ncán cristianos huixín ixtaxkaketcán tú ama tali̱lacahua̱nán ca̱quilhtamacú, na̱ chuná la̱ aktum ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ huí ixakstí̱n sipi, cati̱huá ma̱squi mákat tla̱n li̱lacahua̱nán. y0k ’Aquit cca̱li̱ma̱nu̱yá̱n ca̱quilhtamacú la̱ mátzat ni̱ma̱ li̱ma̱skoke̱nancán; huixín pa̱t ca̱ma̱ta̱yani̱yá̱tit cristianos xlacata ni̱ natalaktzanká. Huixín catzi̱yá̱tit la̱ mátzat li̱ma̱skoke̱cán li̱hua xlacata nata̱yaní; pero para namá mátzat yaj ma̱skoke̱nán a̱huata maka̱ncán y cati̱huá tla̱n lacta̱yamí. /' ¡Cama̱tla̱ní̱tit tú ca̱lakcha̱ni̱tán y ni̱tú cali̱puhuántit! Porque Dios Minticucán ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n mintaxoko̱ncán nac akapú̱n. Ca̱ksántit profetas ni̱ma̱ talatáma̱lh maká̱n, na̱ chuná ca̱pu̱tlakaca y ca̱ma̱kxtakajni̱ca ma̱squi Dios ixca̱ma̱lakacha̱ni̱t. Ixdiscípulos Jesús ca̱li̱macá̱n la̱ mátzat y taxkáket (Mr. 9.50; Lc. 14.34‑35) 5.c ’Capa̱xahuátit ni̱ ca̱katuyúntit huixín tí caj quilacata ca̱li̱ya̱huacaná̱tit tú ni̱ ca̱na, ca̱pu̱tlakacaná̱tit y ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit. `-9 ’Catapa̱xáhualh ni̱ cata̱katúyulh amá tí tancs talama̱na ni̱tú ixlakxtucán, pero ca̱liakskahuinancán y ca̱ta̱ra̱slakcán, pues la̱ jaé tí Dios lakatí ca̱maklhti̱nán nac ixtapáksi̱t. ',G ’Catapa̱xáhualh ni̱ cata̱katúlh amá tí tama̱koxumixí cristianos ni̱ catará̱slakli, porque Dios ama ca̱li̱macá̱n xli̱ca̱na ixcamán. G+’Catapa̱xáhualh ni̱ cata̱katúyulh amá tí aktum tahuili̱ni̱t ixtapuhua̱ncán natamacuaní Dios nac ixlatama̱tcán, porque xlá ama ca̱ma̱cxcatzi̱ní ixtalacapa̱stacni. #*?’Catapa̱xáhualh ni̱ cata̱katúyulh amá tí tla̱n tacatzí y ca̱lakalhamán xa̱makapitzi cristianos, porque Dios na̱ ama ca̱lakalhamán. ))K’Catapa̱xáhualh ni̱ cata̱katúyulh amá tí xli̱hua̱k ixnacujcán talacputzá la̱ tancs natalatamá, porque Dios ama ca̱ma̱xquí tú taputzá. T(!’Catapa̱xáhualh ni̱ cata̱katúyulh amá tí ni̱ talakatí talactlancán, pues nac ixpa̱xtú̱n Dios ama ca̱maklhti̱nán hua̱k tú cama̱lacnu̱ni̱t naca̱ma̱xquí tí tali̱pa̱huán. ('I’Catapa̱xáhualh ni̱ cata̱katúyulh amá tí laccamama talaktasá tú tapa̱xtoka cristianos, porque Dios ama ca̱ma̱xquí li̱camama natatziyán. `&9―Catapa̱xáhualh ni̱ cata̱katúyulh amá tí tali̱ta̱yá huí tú ca̱tzanka̱ní nac ixnacujcán, pues tí chuná jaé takalhí ixtalacapa̱stacnicán Dios lakatí ca̱maklhti̱nán nac ixtapáksi̱t. Y%+y tzúculh ca̱huaní jaé laclanca talacapa̱stacni la̱ ixli̱latama̱tcán: S$ !Maktum tunuj quilhtamacú Jesús ácxilhli la̱ ixtatakokeni̱t lhu̱hua cristianos. Xlá talacá̱cxtulh aktum sipi y acxni cha̱lh ní ca̱xtum tziná, aná curucs ca̱ta̱tahuilako̱lh ixdiscípulos W#'La̱ta ní ixán ixtatakoké lhu̱hua cristianos xala cani̱huá pu̱latama̱n para xalac Galilea, Decápolis, Jerusalén, Judea y hasta tí ixtalama̱na ixli̱quilhtu̱na̱chá kalhtu̱choko Jordán.R"Hua̱k ixtascújut Jesús ni̱ma̱ ixca̱tlahuáy ixca̱li̱chihui̱nancán cani̱huá mákat pu̱latama̱n y lhu̱hua tzúculh tali̱mín ixta̱tatlaní̱n, hasta tí xtalama̱na nac aktum mákat pu̱latama̱n huanicán Siria na̱ tacátzi̱lh. Ixca̱li̱mincán tí ixtakalhí ti̱pa̱katzi tá̱tat, tasipá̱ni̱t, para tí xca̱makatlajani̱t tlajaná, para tí ixtastaka̱ni̱ni̱t, para tí ixtalaclu̱nchu̱ni̱t; Jesús hua̱k ixca̱ma̱ksa̱ní. ,!QJesús ca̱ta̱lakatza̱lako̱lh ixdiscípulos amá pu̱latama̱n Galilea y la̱ta ní ixchá̱n ixtanú nac ixpu̱tamakstoknicán judíos ni̱ma̱ ixuí nac ca̱chiquí̱n y aná ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos, ixca̱huaní la̱ Dios ixma̱lacatzuqui̱putún sa̱sti ixtapáksi̱t nac ixlatama̱tcán. Y na̱ chuná ixca̱ma̱ksa̱ní cristianos ni̱ma̱ ixtakalhí xatu̱ta yá tá̱tat o tasipá̱ni̱t. ? wy na̱ chuná ni̱ para tla̱n takaxmatko̱lh ta̱kxtakmákalh ixti̱cucán, istza̱lhcán, y tatakókelh Jesús. Jesús ca̱ma̱kalhchihuiní lhu̱hua cristianos (Lc. 6.17‑19) Tla̱huampá a̱laktzú y ca̱cxilhpá cha̱tuy li̱ta̱camán Jacobo y Juan, xlacán ixtata̱taju̱ma̱na ixti̱cucán huanicán Zebedeo nac aktum barco, ixtalakaxtokoma̱na istza̱lhcán ni̱ma̱ ixtapu̱chakanán. Jesús na̱ ca̱huánilh catatakókelh; ucXlacán ni̱ para tla̱n takaxmatko̱lh, tuncán ta̱kxtakmákalh istza̱lhcán y tatakókelh Jesús. +OJesús ca̱huánilh: ―Huixín xchipananí̱n tamakní, ¡quila̱takokéu y aquit nacca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ ca̱chipacán cristianos tí ta̱ktzanka̱ni̱t! Maktum quilhtamacú Jesús ixtla̱huama ixquilhtú̱n pupunú xla Galilea acxni cá̱cxilhli cha̱tuy chakananí̱n ixtamuju̱ma̱na istza̱lhcán nac chúchut, cha̱tum ixuanicán Simón y a̱stá̱n li̱tapa̱cúhui̱lh Pedro, ixta̱cam ixuanicán Andrés. taLa̱ta amá quilhtamacú Jesús tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos, ixca̱huaní: ―Calakxta̱palí̱tit ni̱ tla̱n milatama̱tcán y cali̱pa̱huántit Dios porque accha̱ni̱t quilhtamacú ama ma̱lacatzuquí sa̱sti ixtapáksi̱t nac milatama̱tcán. Jesús ca̱huaní cha̱ta̱ti chakananí̱n catatakókelh (Mr. 1.16‑20; Lc. 5.1‑11) Nxlacán ca̱paklhtu̱tá ixtalama̱na pero ca̱lákchilh lanca taxkáket tú natali̱lacahua̱nán;
y ma̱squi ixamajá ta̱kchakxa y talaktzanká, tla̱n tali̱lacahuá̱nalh amá taxkáket. Nac ixacpún kalhtu̱choko Jordán ana ní lacatzucú lanca pu̱latama̱n Galilea, nac tijia ni̱ma̱ an nac pupunú,
tahuila̱na aktuy actzú ca̱chiquí̱n Zabulón y Neftalí,
y tí talama̱na juú ca̱lakmakancán porque ni̱ judíos; ^5Chuná jaé Jesús ma̱kantáxti̱lh tú istzokni̱t ixlacata profeta Isaías: R Pero ni̱ maka̱s tamákxtakli juú y alh latamá nac Capernaum; jaé ca̱chiquí̱n ixuí ixquilhtú̱n pupunú Galilea ixca̱ta̱kalhpa̱xtoka aktuy pu̱latama̱n ca̱huanicán Zabulón y Neftalí. $A Ni̱ ixli̱maka̱s Juan Bautista ma̱nu̱ca nac pu̱la̱chi̱n; acxni cátzi̱lh Jesús ampá nac Galilea y cha̱lh nac Nazaret ana ní itstacni̱t. yk Amá tlajaná yaj tú tá̱yalh y akxtakyá̱hualh Jesús; a̱stá̱n támilh ángeles xalac akapú̱n y tamá̱xqui̱lh tú ixmaclacasquín nali̱latamá. Jesús ma̱tzuquí ixtascújut nac Galilea (Mr. 1.14‑15; Lc. 4.14‑15) I  Pero Jesús kálhti̱lh: ―¡Catake̱nu ní cyá tlajaná! Porque nac Escrituras huan: “Huata Dios Mimpu̱chiná calakachixcuhui y huata huá cakaxpatni tú li̱ma̱paksi̱yá̱n.” "= Y amá tlajaná huánilh: ―Aquit nacmacama̱xqui̱yá̱n hua̱k jaé pu̱latama̱n para quintatzokostaniya y quilakachixcuhui̱ya la̱ mimpu̱chiná. 7gTlajaná ta̱ampá Jesús nac ixakstí̱n aktum lanca sipi y ma̱lacahuá̱ni̱ko̱lh hua̱k pu̱ma̱paksi̱n xala ca̱quilhtamacú y la̱ li̱cá̱cni̱t tahuila̱na. 9kXlá kalhti̱pá: ―Pero nac Escrituras tatzokni̱t: “Mimpu̱chiná Dios ni̱cxni chu̱ta cali̱kalhkamá̱nanti xlacata natlahuá milacata tú ni̱ macuaniyá̱n.” GY aná kalhputzapá: ―Para xli̱ca̱na huix Ixkahuasa Dios capa̱tasta la̱ta ixli̱ta̱lhmá̱n jaé pu̱siculan, pues nac Escrituras tatzokni̱t:Dios ama ca̱ma̱lakachá ixángeles natamaktakalhá̱n,
y natali̱chipapa̱xtoká̱n ixmacán xlacata ni̱ nata̱cuacaya y natalaxtapa̱ya nac ca̱chihuixni. !~w}||W{xzxx+wavusrq6onnlkZj*ishggee)dacba`._?^^ \\"[yZYRXsWVUuTSRQPUOSMAL2JI{GFFUEE3D5CBB!Ab@?>>=Q<;A:'876644 3Z251 0z/.Q-,{++1*e)K'&%$#"! i~G|4q < b?a[/ Acxni Juan Bautista ya̱ ixma̱tzuquí ixtascújut, hua̱k profetas y na̱ chuná Moisés tali̱chihui̱nani̱t nac ixlibrojcán jaé quilhtamacú la̱ Dios ama ma̱lacatzuquí ixtapáksi̱t ca̱quilhtamacú. ! ’La̱ta Juan titzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní ca̱kmunú cristianos, lhu̱hua talacputzani̱t la̱ natama̱laksputú tú laclhca̱ni̱t Dios ca̱quilhtamacú, y huata tatanu̱ni̱t nac ixtapáksi̱t amá tí ni̱ tatachokoni̱t y takalhi̱ni̱t li̱camama. ?w Aquit tancs cca̱huaniyá̱n, la̱ta ixli̱hua̱kcán cristianos tí talakahuani̱t ca̱quilhtamacú, ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱lanca Juan Bautista. Pero chí na̱ tancs cca̱huaniyá̱n, namá cristiano ma̱s ni̱ xatali̱pa̱u nac ixtapáksi̱t Dios ama̱ca li̱maca̱ncán ma̱s lanca que Juan Bautista. ^5 Juan huá namá chixcú tí li̱chihuí̱nalh chuné Dios nac Escrituras:Pu̱la cama ma̱lakacha̱niyá̱n cha̱tum chixcú tí napu̱laniyá̱n,
xlacata naca̱xtlahuaniyá̱n tijia ní nalactla̱huana.  1 Para chuná qui̱táxtulh li̱huacá tla̱n porque qui̱kaxpáttit cha̱tum chixcú tí li̱macamincani̱t ma̱s lanca que la̱ cha̱tum profeta. Z - O ¿ixlacaputzayá̱tit cha̱tum chixcú tí tla̱n lhaka̱nani̱t la̱ ni̱ma̱ tahuila̱na nac pu̱ma̱paksí̱n? ¡Namá ni̱ taxtú! O ¿ixacxilhputuná̱tit cha̱tum chixcú tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios?  7 Acxni táalh amá lacchixcuhuí̱n Jesús tzúculh li̱chihui̱nán Juan, ca̱huánilh cristianos: ―Huixín qui̱látit nac desierto; chí quila̱huaníu, ¿tucu qui̱acxílhtit? ¿Qui̱li̱lacahua̱nántit la̱ ca̱ma̱tzahuají u̱n ká̱ti̱t ni̱ma̱ tatzamá aná? 7 g Na̱ cahuanítit aquit cli̱pa̱xahuá amá tí ni̱ huilhaj huilí ixtapuhuá̱n y ni̱ li̱makxtaka ca̱najlá aquit amá tí ma̱lacnu̱cani̱t ama ca̱lakma̱xtuyá̱n. { o Calacspi̱tnítit la̱ cca̱ma̱lacahua̱ní lakatzí̱n, la̱ tatla̱huán tí ixtatala̱kalhi̱ni̱t, la̱ tatake̱nú ixta̱tatcán leprosos, la̱ ta̱kahua̱nán tí ixtata̱kata̱pani̱t, la̱ talacastacuanán tí apenas tani̱ko̱ni̱t; cahuanítit la̱ cca̱ma̱lacnu̱ní tunuj tla̱n latáma̱t tí tali̱ta̱yá huí tú ca̱tzanka̱ní nac ixli̱stacnicán. 1 Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Cali̱ma̱kalhchihui̱ní̱tit Juan tú huixín acxilá̱tit cca̱tlahuá, y tú kaxpatá̱tit cli̱chihui̱nán. / Xlacán takalasquínilh: ―¿Xli̱ca̱na huix Cristo tí ma̱lacnu̱cani̱t ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n, o amajcú min tunu ma̱s tali̱pa̱u? 7g Juan Bautista ixtanu̱majcú nac pu̱la̱chi̱n, pero hua̱k ixli̱ma̱kalhchihui̱ni̱cán ixtascújut Jesús, y huá ca̱li̱ma̱lakácha̱lh cha̱tuy ixdiscípulos. y m La̱ ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ko̱lh Jesús cha̱cu̱tuy ixdiscípulos tú ixli̱tlahuatcán xlacán táalh tali̱chihui̱nán ana ní ca̱ma̱lakácha̱lh; y xlá na̱ alh ixacstu ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos xala amá pu̱latama̱n. ve *Na̱ chuná tí ta̱kota ca̱na akstum poke chúchut amá ma̱s ni̱ xtali̱pa̱u quidiscípulo tí quintakoké, caj xlacata catzí quimacuaní, tancs cca̱huaniyá̱n ama cha̱n quilhtamacú Dios ama ca̱ma̱xquí ixtaxoko̱ncán.b= )Amá tí pa̱xcatcatzi̱ní la̱ Dios ma̱lakachá̱nilh cha̱tum profeta y ta̱hua̱yán nac ixchic, a̱stá̱n xlá ama ma̱xquí ixtaxokó̱n la̱ ni̱ma̱ ama ma̱xquí cha̱tum profeta; y tí maklhti̱nán nac ixchic cha̱tum tí tla̱n catzí chixcú, caj xlacata lakapasa ni̱tú ixkásat, Dios acxtum ama ca̱ma̱xquí ixtaxoko̱ncán. J  (’Amá cristiano tí ca̱maklhti̱naná̱n nac ixchic, capa̱xáhualh porque la̱ aquit caquimaklhtí̱nalh, y tí aquit quinta̱latamá na̱ ta̱latamá Dios tí quima̱lakacha̱ni̱t.   'Amá tí makli̱huán lakma̱xtputún ixli̱stacni ama makatzanká tú lakcatzán, pero tí ni̱ lakcatzán makatzanká ixli̱stacni caj quilacata namá ama lakma̱xtú ixli̱stacni. Jesús li̱chihui̱nán tí ama ma̱ta̱xtuca ixtaxokó̱n (Mr. 9.41) 7 &Porque tí quintakoké ni̱ lakcatzán ixli̱stacni para makatzanká caj quilacata, y tí ni̱ ma̱tla̱ní tú cma̱lacnú, ¡ni̱ caquintakókelh! )K %’Aquit tancs cca̱huaniyá̱n, huata cama li̱macá̱n xli̱ca̱na quintakoké amá tí pu̱la aquit quilakalhamán y ca̱li̱makxtaka a̱li̱stá̱n ixna̱na, ixti̱cú, ixkahuasa, istzuma̱t; y amá tí ni̱ ma̱tla̱ní tú cca̱huanín catlahuátit, mejor ni̱ caquilákmilh. ~ $Y lhu̱hua li̱talakapasni ma̱squi lakxtum talama̱na ama tama̱lacatzuquí tasi̱tzi y tara̱lakmakán caj ixlacata quintachihuí̱n. I}  #Pues caj quilacata cha̱tum kahuasa ama ta̱ra̱makasi̱tzí ixti̱cú; cha̱tum tzuma̱t ama ta̱ra̱makasi̱tzí ixna̱na; y cha̱tum puhuiti̱ní ama ta̱ra̱makasi̱tzí ixpuhuiticha̱t. T|! "’Para puhuaná̱tit cmini̱t ca̱li̱ma̱tancsá quintachihuí̱n ixlatama̱tcán cristianos, ni̱ chú ama qui̱taxtú porque, ma̱squi ni̱ clacasquín, caj quilacata ama li̱tzucú tasi̱tzi. { !Pero amá tí ni̱ li̱ta̱yá qui̱li̱pa̱huán ixlacati̱ncán cristianos, aquit na̱ ni̱ cama li̱ta̱yá clakapasa ixlacatí̱n Quinti̱cú xalac akapú̱n. Lhu̱hua cristianos ama tasi̱tzi̱ní caj ixlacata Jesús (Lc. 12.51‑53; 14.26‑27) 3z_ ’Amá tí li̱pa̱xáu li̱ta̱yá quili̱pa̱huán ixlacati̱ncán cristianos, aquit na̱ li̱pa̱xáu cama ma̱luloka ixlacatí̱n Quinti̱cú xalac akapú̱n. ]y3 Huá xlacata ni̱tú cali̱puhuántit tú pa̱xtoká̱tit, pues huixín ixcamán y ma̱s ixtapalh que lhu̱hua lactzú spitu. Jesús li̱chihui̱nán tí ma̱luloka li̱pa̱huán ixtachihuí̱n (Lc. 12.8‑9) ~xu Xlá hua̱k catzí tú tapa̱xtoka tú tatlahuani̱t, hasta xachíxit miakxa̱kacán hua̱k tapu̱tlekén kanatunu. Xw) ’Minti̱cucán ni̱cxni ama ca̱kxtakmakaná̱n. Caca̱li̱lacahua̱nántit tantuy lactzú spitu, ca̱li̱sta̱cán ni̱ lhu̱hua ixtapalh, pero ¿a poco Dios ni̱ catzí acxni tapa̱tastá y taní? jvM Ni̱ caca̱maka̱klhán namá cristianos tí tla̱n tamakní y tala̱kalhí ixmacni cha̱tum cristiano, pero ni̱ lá tama̱laksputún, ni̱ para tala̱kalhí ixespíritu cha̱tum cristiano. Huixín ma̱s cajicuanítit Mimpuchinacán Dios porque xlá tla̱n ma̱laksputú y lactlahuá mili̱stacnicán y mimacnicán nac ca̱li̱ní̱n para lacasquín. 0uY Tú aquit cca̱huaniyá̱n ca̱tzi̱sní, huixín cali̱chihui̱nántit ca̱cuhuiní, y tú tze̱k cca̱huaniyá̱n, huixín cali̱chihui̱nántit ana ní tzamacán. 5tc ’Pero huixín ni̱ cajicuántit tú napa̱xtoká̱tit porque aktum tancs tachihuí̱n siempre ta̱yaní, y tú tze̱k tlahuacán siempre catzi̱cán ixli̱maka̱s. Fs Huá cca̱li̱huaniyá̱n, cha̱tum li̱ma̱kalhtahuáke̱t camakslihuékelh la lama ixma̱kalhtahuake̱ná, y cha̱tum tasa̱cua catakókelh ixlatáma̱t ixpu̱chiná. Pues aquit cli̱tanú mima̱kalhtahuake̱nacán y la̱ mimpu̱chinacán, y quili̱maca̱ncán cta̱scuja tlajaná. Calacpuhuántit, ¿tucu ni̱ naca̱li̱ya̱huacaná̱tit huixín tí quidiscípulos y tí quila̱li̱scujá̱u? Ticu ma̱s quili̱jicuanitcán (Lc. 12.2‑9) grG ’Cama̱kachakxí̱tit quintachihuí̱n: cha̱tum li̱ma̱kalhtahuáke̱t tí kalhtahuakamajcú ni̱ lá akapu̱lá ixma̱kalhtahuake̱ná, y cha̱tum tasa̱cua ni̱ lá ma̱s lanca huan la̱ ixpatrón tí liscuja. Iq  Para nac aktum ca̱chiquí̱n ni̱ ca̱cxilhputuncaná̱tit y ca̱pu̱tlakacaná̱tit, catza̱látit a̱lacatunu ca̱chiquí̱n, ni̱ catatlají̱tit. Pues aquit Xatalacsacni chixcú cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n xlacata cama ca̱lakchiná̱n la̱ta ya̱ para lakatza̱lako̱yá̱tit nahuán ca̱lacchiquí̱n xalac Israel. Xp) Chí cca̱huaniyá̱n, caj quilacata lhu̱hua ama ca̱lakmakaná̱n, pero amá tí ni̱ tachokó y ta̱yaní hasta xní nati̱taxtukó jaé ni̱ lactlá̱n quilhtamacú, namá ama lakma̱xtú ixli̱stacni. &oE ’Ama cha̱n quilhtamacú acxni cha̱tum chixcú ama macama̱stá ixta̱cam xlacata namakni̱cán, cha̱tum xati̱cú ama liakskahuinán ixkahuasa xlacata nama̱kxtakajni̱cán, y cha̱tum kahuasa ama ta̱ra̱lacata̱quí ixti̱cú y hasta namacama̱stá xlacata namakni̱cán. En y minquilhnicán huata ama chihui̱nán tú naca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n ixtalacapa̱stacni ixespíritu Minti̱cucán tí huí nac akapú̱n, y ni̱ mi̱cstucán pa̱t laktaxtuyá̱tit. m Huixín ni̱tú cali̱puhuántit tú pa̱t kalhti̱naná̱tit y tú pa̱t huaná̱tit acxni tú naca̱kalasquiniyá̱n tí naca̱ma̱kalhapali̱yá̱n pues Mimpu̱chinacán Dios ama akchipá mintalacapa̱stacnicán y huá ama chihui̱nán milacatacán; \l1 Ama cha̱n quilhtamacú pa̱t ca̱li̱pincaná̱tit caj quilacata ixlacati̱ncán reyes y laclanca ma̱paksi̱naní̱n. Xlacán ama ca̱ma̱kalhapali̱yá̱n, pero chuná jaé tla̱n naquila̱li̱chihui̱naná̱u ixlacati̱ncán gobernadores, ixlacati̱ncán cristianos tí ni̱ talakapasa Dios para xli̱ca̱na quila̱li̱pa̱huaná̱u. [k/ Ni̱ caca̱maka̱klhán tú ama ca̱qui̱taxtuniyá̱n pues pa̱t ca̱macama̱sta̱caná̱tit ixlacati̱ncán ma̱paksi̱naní̱n judíos y hasta pa̱t ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit nac ixpu̱tamakstoknicán. j) ’Aquit cca̱ma̱lakacha̱má̱n la̱ lacmanso lactzú borregos nac ixpu̱latama̱ncán lacli̱cuánit coyotes. Huixín, ¡skálalh calatapu̱lí̱tit la̱ tla̱huán tantum lu̱hua, pero acs catamakxtáktit tú naca̱tlahuanicaná̱tit la̱ tantum actzú paloma! \i1 Ni̱tú ma̱s caca̱huanítit, ixacstucán talaktzanka̱ni̱t; porque acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán namá cristianos ama takalhí ma̱s li̱cuánit castigo que amá lacli̱xcájnit cristianos tí ixtalama̱na maká̱n nac ca̱chiquí̱n Sodoma y Gomorra. Lhu̱hua ama ca̱lakmakán tí tali̱chihui̱nán Jesús h% Para nac aktum ákxtaka o aktum ca̱chiquí̱n ni̱ takaxmata mintachihuí̱n y ni̱ ca̱ma̱hui̱caná̱tit, nac ixlacati̱ncán caca̱tu̱tincxcántit pokxni ni̱ma̱ ca̱tantu̱tahuacán xlacata nata̱cxila ni̱ lakati̱yá̱tit ixkasatcán, y tuncán cataxtútit. Hg  Para lactlá̱n tacatzí, camaksquíntit Dios caca̱sicuna̱tláhualh y ni̱tú caca̱tzanká̱nilh; pero tí ca̱lakmakaná̱n, cali̱makxtáktit, ni̱tú camaksquíntit Dios ixlacatacán. f} Acxni natanu̱yá̱tit, ca̱li̱tlá̱n cachihui̱nántit y caca̱huanítit tú li̱puhuaná̱tit tí talatanu̱ma̱na. @ey ’Nac aktum ca̱chiquí̱n ní nachipiná̱tit, caputzátit ixchic cha̱tum chixcú tí tla̱n catzí y aná calatapá̱tit hasta xní napiná̱tit a̱lacatunu ca̱chiquí̱n. fdE ni̱ para cacucátit mintahuajcán tú nali̱hua̱yaná̱tit; ni̱ para cali̱pítit tunuj lí̱xtoko; cataxtútit la̱ta ya̱nántit huata milhaka̱tcán y mintatu̱nucán ni̱ma̱ huili̱ni̱tántit. Pues amá tí naca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱tit ca̱mini̱ní naca̱ma̱hui̱yá̱n porque cha̱tum tasa̱cua ca̱na ixchau siempre lakma̱xtú. icK ’La̱ta ní napiná̱tit ni̱ cali̱pítit tumi̱n tú namaclacasquiná̱tit nac tijia; (bI Caca̱ma̱ksa̱ní̱tit tí takalhí lepra, tí takalhí xatu̱ta yá tá̱tat; caca̱macma̱xtútit cristianos tlajananí̱n ni̱ma̱ ca̱makatlajani̱t y caca̱ma̱lacastacuaní̱tit tí apenas tani̱ko̱ni̱t. Aquit cca̱ma̱xqui̱yá̱n jaé li̱tlihueke tú nali̱scujá̱tit ni̱tú cca̱ma̱tají̱n, y huixín acxni nali̱ma̱ksa̱ni̱yá̱tit tí ta̱tatlá na̱ ni̱tú cama̱tají̱tit mintascujutcán. zam Caca̱huanítit la̱ Dios ca̱cxilhlacachá̱n y chí ma̱lacatzuqui̱putún ixtapáksi̱t nac ixlatama̱tcán. ` huixín huata caca̱ma̱kalhchihui̱ní̱tit tí la̱ xata̱ktzanká̱n borregos talama̱na juú nac quimpu̱latama̱ncán Israel. &_E La̱ta ya̱ ixtataxtú ní ixama ca̱ma̱lakachá, xlá ca̱huánilh la̱ natali̱chihui̱nán y la̱ natalá ana ní natachá̱n: ―Ni̱ capítit ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱tit ixpu̱latama̱ncán tí ni̱ judíos, ni̱ para caca̱lakpítit namá tí talama̱na nac Samaria; !^; Simón, tí xapu̱lh ixca̱ta̱lapu̱lá pu̱tum cristianos ixtali̱tapa̱cuhuí cananistas;Judas Iscariote, tí a̱stá̱n macamá̱sta̱lh Jesús ixmacancán ixenemigos. Jesús ca̱ma̱lakachá ixdiscípulos natama̱kahuaní ixtachihuí̱n (Mr. 6.7‑13; Lc. 9.1‑6) +]O Felipe, Bartolomé y Tomás;Mateo, tí ixma̱lakaxoke̱nán tumi̱n;Jacobo, ixkahuasa Alfeo;Lebeo, tí na̱ ixli̱ma̱pa̱cuhui̱cán Tadeo; Y\+ Jaé cha̱cu̱tuy ixdiscípulos tí ca̱lí̱lhca̱lh ixca̱huanicán:Simón, pero Jesús li̱ma̱pa̱cúhui̱lh Pedro;Andrés ixta̱cam Simón;Jacobo y Juan ixlakkahuasán Zebedeo; 2[ _ Maktum Jesús ca̱ma̱mákstokli amá cha̱cu̱tuy ixdiscípulos tí ixca̱li̱lhca̱ni̱t natali̱chihui̱nán y ca̱má̱xqui̱lh li̱tlihueke natama̱ksa̱ní tí takalhí ti̱pa̱katzi tá̱tat y tasipá̱ni̱t, na̱ chuná tla̱n natamacma̱xtú cristianos tí ixca̱makatlajani̱t tlajaná. .ZU &Huixín camaksquíntit Mimpu̱chinacán Dios caca̱ma̱lakácha̱lh ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú ma̱s cha̱lhca̱tnaní̱n tí natama̱quí ixtachaná̱n.Y3 %Ixnacú ixli̱puhuán la̱ naca̱makta̱yá cristianos, huá ca̱li̱huánilh ixdiscípulos: ―Xli̱ca̱na huí lhu̱hua cristianos xata̱ktzanká̱n, y qui̱taxtú la̱ acxni huí lhu̱hua li̱xká̱nat y ni̱tú lhu̱hua cha̱lhca̱tnaní̱n tí natama̱quí tachaná̱n. jXM $Xlá acxni ixca̱cxila lhu̱hua cristianos ixca̱li̱lakaputzá la̱ ixtalama̱na; ixca̱li̱macá̱n la̱ xata̱ktzanká̱n borregos ni̱ma̱ ni̱ takalhí ixpu̱chinacán tí naca̱cuentaja, ¡hua̱k ixtalaktzanka̱ni̱t! FW #Jesús tzucupá ca̱lakatza̱lá amá ca̱lacchiquí̱n xala amá pu̱latama̱n; nac ixpu̱tamakstoknicán judíos ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos la̱ Dios ixma̱lacatzuqui̱putún ixtapáksi̱t nac ixlatama̱tcán. Ixca̱ma̱ksa̱ní tí ixta̱tatlá, ixtakalhí ti̱pa̱katzi tá̱tat y tasipá̱ni̱t. V% "Tí ni̱ ixtama̱tla̱ní ixtascújut Jesús huá fariseos porque ixtahuán: ―Namá chixcú tla̱n ca̱macma̱xtú cristianos ixespiritucán tlajaná porque ta̱scuja y li̱pa̱huán pi̱ huá xapuxcu tlajaná. Jesús ca̱lakalhamán la̱ talama̱na cristianos Apenas ixta̱ni̱t amá lacchixcuhuí̱n acxni táchilh makapitzi cristianos ixtali̱mín cha̱tum ko̱ko, ixespíritu tlajaná chú ixtlahuani̱t pues ixmakatlajani̱t ixtalacapa̱stacni. Amá lakatzí̱n caj la̱ ni̱tú talacahuá̱nalh. Pero Jesús ca̱li̱ma̱páksi̱lh ni̱tí catali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh para huá ixca̱ma̱ksa̱ni̱ni̱t. 9Qk Jesús ca̱li̱lacaxámalh ixmacán nac ixlakastapucán, y ca̱huanipá: ―Para ca̱najlayá̱tit tla̱n cca̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ¡catalakáke̱lh milakastapucán! 'PG Xlá ni̱ tá̱yalh, pero la̱ cha̱lh nac ákxtaka ní ixtamakxtaka ca̱kalasquínilh: ―Huixín quila̱takokeni̱táu, ¿puhuaná̱tit tla̱n nacca̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n? ―Jé, Quimpu̱chinacán. Cca̱najlayá̱u mintachihuí̱n y cca̱li̱pa̱huaná̱n ―takálhti̱lh. /OW Acxni qui̱táspitli nac ixchic amá chixcú, cha̱tuy lakatzí̱n tatakókelh y tzúculh tama̱ktasí: ―Ixli̱talakapasni rey David, ¡caquila̱lakalhamáu! ;No La̱ta ixli̱ti̱lanca amá pu̱latama̱n hua̱k cristianos tzúculh tali̱chihui̱nán la̱ ixma̱lacastacni̱ni̱t amá tzuma̱t. Jesús ca̱ma̱ksa̱ní cha̱tuy lakatzí̱n 9Mk pero Jesús ca̱huanipá catatáxtulh, y acxni tataxtuko̱lh xlá tánu̱lh ní ixmá amá xaní̱n tzuma̱t. Makachípalh, lakasu̱t má̱qui̱lh, y tuncán lacastacuánalh. 3L_ ca̱huánilh: ―Hua̱k cataxtútit porque jaé tzuma̱t ni̱ xaní̱n la̱ puhuaná̱tit, xlá huata lhtatama. Xlacán tzúculh tali̱kalhkama̱nán y tali̱tziyá̱n; K1 Ixli̱puntzú tácha̱lh nac ixchic Jairo, y Jesús acxni cá̱cxilhli músicos li̱lakaputza ixtatlaknama̱najá y lhu̱hua ixtatasama̱na, zJm Jesús acxcátzi̱lh tú ixtlahuani̱t y talakáspitli, huánilh: ―Na̱na, yaj tú cali̱púhuanti, huix pa̱t aksa̱nana porque quili̱pa̱huani̱ta; tla̱n cma̱ksa̱ni̱yá̱n. La̱ chihui̱nanko̱lh tuncán aksá̱nalh amá pusca̱t. ZI- porque ixpuhuán: “Para cxamaní ixlháka̱t Jesús ccatzí nacaksa̱nán.” AH{ Pero ixca̱takokeni̱t cha̱tum pusca̱t tí ixkalhi̱yá akcu̱tuy ca̱ta la̱ta ixmakstajma ni̱ lá ixaksa̱nán. Xlá ma̱lacatzúhui̱lh Jesús y quilhpa̱xamánilh ixtláka̱t; VG% Jesús ma̱tlá̱ni̱lh y ca̱tá̱alh ixdiscípulos nac ixchic Jairo. 0FY Maktum la̱ta ixca̱ta̱chihui̱namajcú cristianos chilh ní ixyá Jesús cha̱tum xapuxcu tí ixtama̱kalhtahuake̱nán nac sinagoga ixuanicán Jairo. Xlá tatzokostánilh y huánilh: ―Quintzuma̱t puntzujcú ni̱ko̱lh, pero ccatzí nalacastacuanán para huix li̱macxamaya mimacán. E# Ni̱ para mini̱ní muju̱cán sa̱sti pulque acxni tlihuekema nac aklhchú ixmakxu̱hua borrego, porque namá sa̱sti pulque tla̱n ma̱pa̱panká y acxtum talaktzanká. Huá xlacata mini̱ní muju̱cán sa̱sti pulque nac sa̱sti ixmakxu̱hua borrego xlacata acxtum natatatlihueklha y natata̱yaní. Cha̱tum pusca̱t xamaní ixlháka̱t Jesús y aksa̱nán (Mr. 5.21‑43; Lc. 8.40‑56) 'DG ’La̱ta tú cca̱ma̱si̱nimá̱n hua̱k sa̱sti takalhchihuí̱n, huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ mini̱ní tí nali̱lakuilí aklhchú ixká̱n nac actzú sa̱sti lháka̱t porque acxni nacheké nata̱ctzuhuí y ma̱s lanca talacaxti̱ta que la̱ xapu̱lh ixtalacaxti̱tni̱t. C  Jesús ca̱li̱ta̱chihuí̱nalh la̱ ixqui̱taxtú tí ixtatakoké: ―Para cha̱tum kahuasa tamakaxtoka y ca̱huanini̱t ixamigos natata̱pa̱xahuá nac fiesta, ni̱ ma̱tla̱ní tí nakatxtaknán y ni̱ nahua̱yán; pero acxni nachá̱n quilhtamacú naán amá xalí̱i̱t kahuasa, na̱ chuná la̱ aquit cama an a̱lacatunu, entonces quidiscípulos na̱ ama takatxtaknán. B Maktum li̱tum makapitzi tí ixtatakoké Juan Bautista tama̱lacatzúhui̱lh Jesús y takalasquínilh: ―Aquín y namá fariseos tza̱pu cli̱lakachixcuhui̱yá̱u Dios quintakatxtaknicán, pero huix tí takaxmatá̱n, ¿hua̱nchi ni̱ takatxtaknán? A Tla̱n cama̱kachakxí̱tit jaé ixtapási̱t Dios ni̱ma̱ ma̱tzokónalh nac Escrituras: “Ni̱ clacasquín quintali̱lakachixcúhui̱lh quincamán ixquitzistancaní̱n, ma̱s cma̱tla̱ní quilhpa̱xtum catara̱lakalhámalh.” Huá cca̱li̱huaniyá̱n, aquit ni̱ cca̱lakmini̱t tí tapuhuán tla̱n talama̱na, aquit cca̱lakmini̱t tí tacatzí talaktzanka̱ni̱t xlacata natalakxta̱palí ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán. Kalasquinicán Jesús tú li̱macuán katxtaknancán (Mr. 2.18‑22; Lc. 5.33‑39) ~@u Jesús ca̱káxmatli tú ixtaquilhuama̱na y ca̱kálhti̱lh: ―Aquit cca̱ta̱talakxtumí porque huata tamaclacasquín doctor tí takalhí tá̱tat, y tí ni̱ lá tacatzán y tapuhuán tla̱n talama̱na ni̱ tamaclacasquín cuchi̱ná. /?W Makapitzi fariseos tí scarancua ixtama̱kantaxtí ixley Moisés tá̱cxilhli tí ixca̱ta̱hua̱yama Jesús; ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh y huá tali̱huánilh ixdiscípulos: ―¿Hua̱na mima̱kalhtahuake̱nacán ca̱ta̱talakxtumí namá ixma̱lakaxoke̱nacán tumi̱n y tí talaktzanka̱ni̱t? '>G Maktum Jesús alh hua̱yán nac ixchic Mateo, xlá ca̱tá̱alh ixdiscípulos, y ana ní ca̱ma̱hui̱ca na̱ támilh tahua̱yán lhu̱hua tí ni̱ ixca̱cxilhputuncán ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumi̱n, na̱ chuná lhu̱hua tí ixtalaktzanka̱ni̱t y ni̱tú ixca̱li̱cxilhcán. 7=g Jesús alh a̱lacatunu y ti̱táxtulh ana ní ixca̱ma̱taji̱cán cristianos tú ixli̱lakaxokotcán. Aná ixuí cha̱tum chixcú huanicán Mateo ixma̱taji̱nama. Jesús huánilh: ―Huix na̱ caquintakoke ana ní cama an. Xlá akxtakuíli̱lh la̱ta tú ixtlahuama y tuncán takókelh Jesús. < Hua̱k cristianos tí ixtá̱cxilhli tú tláhualh Jesús tapa̱xcatcatzí̱nilh Dios la̱ ixma̱xqui̱ni̱t ixli̱tlihueke amá chixcú xlacata naca̱li̱ma̱lacahua̱ní ixtascújut. Jesús huaní Mateo catakókelh (Mr. 2.13‑17; Lc. 5.27‑32) z;m Amá chixcú tí ni̱ lá ixtla̱huán tuncán tá̱qui̱lh, tzúculh tla̱huán y ixacstu alh nac ixchic. g:G Aquit Xatalacsacni Chixcú cama ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixli̱tlihueke quintachihuí̱n; para cma̱ksa̱ní jaé chixcú ni̱ lá huaná̱tit ni̱ ckalhí li̱tlihueke nacma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n ca̱quilhtamacú. Jesús huánilh amá ta̱tatlá: ―Aquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n, cata̱qui, casacti mincamilla y capít nac mínchic. Y9+ Quila̱huaníu, ¿tucu ma̱s tuhua ma̱kantaxti̱cán, huanicán cha̱tum chixcú: “Hua̱k mintala̱kalhí̱n cma̱tzanke̱naniyá̱n”, o huanicán: “Cata̱qui, casacti mincamilla y catlá̱huanti”? 28] Pero Jesús acxcátzi̱lh tú tze̱k ixtalacpuhuama̱na y chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―¿Hua̱nchi siempre kalhi̱yá̱tit ni̱ lactlá̱n mintalacapa̱stacnicán? [7/ Makapitzi lakskalala ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos como na̱ aná ixtahuila̱na takáxmatli ixtachihuí̱n y tzúculh talacpuhuán: “Jaé chixcú li̱kalhkama̱nama ta̱ra̱lacata̱qui̱ma Dios.” 6 Aná ixlama acxni li̱chinca cha̱tum chixcú tí ixlaclu̱nchu̱ni̱t; ixpu̱li̱mincán camilla porque ni̱ lá ixtla̱huán. Jesús acxcátzi̱lh tuncán xlacata amá lacchixcuhuí̱n ixtali̱pa̱huán huá tla̱n nama̱ksa̱ní ixta̱tatlacán, y huá li̱huánilh amá ta̱tatlá: ―Ti̱cú, yaj tú cali̱púhuanti, hua̱k mintala̱kalhí̱n aquit cma̱tzanke̱naniyá̱n. 5 - Jesús ca̱ta̱taju̱pá ixdiscípulos nac barco y tacha̱mpá ixa̱quilhtu̱tu chúchut y táalh amá ca̱chiquí̱n ana ní ixani̱t latamá. %4C"Lhu̱hua cristianos táalh ta̱cxila tú ixqui̱taxtuni̱t y a̱stá̱n tahuánilh Jesús ni̱ catamákxtakli ixpu̱latama̱ncán y caalh a̱lacatunu.-3S!Tí ixtamaktakalhma̱na amá paxni caj la̱ ni̱tú tácha̱lh nac ca̱chiquí̱n y tali̱chihuí̱nalh tú ixta̱kspulani̱t ixpaxnicán y amá lacchixcuhuí̱n. 42a Xlá ca̱huánilh: ―Pues capítit. Amá tlajananí̱n tamactáxtulh amá lacchixcuhuí̱n y tamactánu̱lh amá paxni; pero huata tatánu̱lh hua̱k tzúculh talactza̱lanán la̱ catachíyalh, y lacatum ní ca̱kalhpulujua tapa̱tástako̱lh y aná tamu̱xtuko̱lh amá paxni nac chúchut. _17amá ixespiritucán tlajananí̱n ca̱li̱tlá̱n tahuánilh Jesús: ―Para quila̱tamacxtuyá̱u ixmacnicán jaé lacchixcuhuí̱n quila̱ma̱xquí̱u li̱tlá̱n nacca̱mactanu̱yá̱u ixmacnicán namá paxni. N0Como ixtahua̱yampu̱lá pu̱tum lhu̱hua paxni aná lacatzú, k/OTatalacatzúhui̱lh, y acxni tá̱cxilhli Jesús tzúculh tama̱ktasí: ―Huix Ixkahuasa Dios, ¿hua̱na tani̱ta quila̱paktanu̱yá̱u? ¡Ni̱ caquila̱ma̱kxtakajní̱u pues ya̱ acchá̱n quilhtamacú nacxoko̱naná̱u! #.?Tácha̱lh ixa̱quilhtu̱tu chúchut lacatum pu̱latama̱n huanicán Gadara, y acxni tá̱ctalh tali̱pa̱táxtulh cha̱tuy lacchixcuhuí̱n tí ixca̱mactanu̱ni̱t pu̱tum ixespiritucán tlajananí̱n. Xlacán ixtalama̱na nac lhucu ni̱ma̱ ixlacahuaxcani̱t nac talhpá̱n ní ixca̱pu̱muju̱cán ni̱n; snu̱n lacli̱cuánit ixtahuani̱t y huá xlacata ni̱tí ixlactla̱huán ní ixtalatapu̱lí. n-UXlacán huata tzúculh tara̱laca̱cxila, y ixtara̱huaní: ―¿Chá ticu yá chixcú jaé? ¡Hasta na̱ tla̱n takaxmatní u̱n y pupunú acxni ca̱ta̱chihui̱nán! Tamu̱xtú lhu̱hua paxni (Mr. 5.1‑20; Lc. 8.26‑39) j,MJesús ca̱kálhti̱lh: ―¿Nicu alh mili̱camamacán la̱ huaná̱tit quila̱li̱pa̱huaná̱u? Jesús tá̱yalh y ca̱li̱ma̱páksi̱lh ixtachihuí̱n cataké̱nu̱lh amá akxtulú̱n, y tuncán acs tatu̱tako̱lh. (+IIxdiscípulos lacapala tama̱stácni̱lh y tahuánilh: ―Quimpu̱chinacán Jesús, quila̱lakma̱xtúu. ¡Ama ta̱ktzí jaé barco y ama̱naj mu̱xtuyá̱u! D*Ni̱ mákat ixtatla̱huani̱t acxni také̱talh akxtulú̱n nac chúchut y tzúculh li̱tatzamá chúchut ixbarcojcán. Pero Jesús ni̱ ixcatzí porque itlhtatani̱t ixtanké̱n barco. 0)YLa̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh jaé lacchixcuhuí̱n, Jesús ca̱ta̱táju̱lh ixdiscípulos nac aktum barco xlacata natachá̱n ixa̱quilhtu̱tu amá chúchut. 7(g―Tó ―kálhti̱lh Jesús―. Para quintakokeputuna, chí tuncán caquintakoke y caca̱li̱mákxtakti tí la̱ xaní̱n talama̱na pi̱huá tí catamúju̱lh ixni̱ncán; pero huix ma̱s macuaniyá̱n caquintakoke. Jesús ma̱xuncú akxtulú̱n nac chúchut (Mr. 4.35‑41; Lc. 8.22‑25) 4'aCha̱tum tí na̱ ixtakokeputún na̱ huánilh: ―Quimpu̱chinacán Jesús, aquit nactakokeyá̱n pero quili̱kalhi hasta xní naní quinti̱cú y tla̱n nacmujú. g&GXlá kálhti̱lh: ―Aquit ni̱tú ckalhí, lactzú zorras takalhí ixpu̱lhtatacán nac lhucu, y lactzú spitu ixma̱sekecán, pero aquit Xatalacsacni Chixcú ni̱ para ckalhí tú cliacxtica̱tnán acxni clhtatá. 4%aPero cha̱tum skalala ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos ma̱lacatzúhui̱lh y huánilh: ―Maestro Jesús, aquit ctakokeputuná̱n la̱ta ní huix napina latapu̱li̱ya. 3$_Como ma̱s lhu̱hua cristianos ixtachima̱na ní ixuí Jesús, xlá ca̱huánilh ixdiscípulos catatáca̱xli porque ixama taán ixa̱quilhtu̱tu chúchut Galilea. ,#QHuá jaé ixtascújut Jesús li̱ma̱kantáxti̱lh tú ixtzokni̱t ixlacata profeta Isaías: “Huá macpa̱ti̱ko̱lh y ca̱ma̱laktzánke̱lh quintasipa̱ni̱tcán y quinta̱tatcán ni̱ma̱ ixquinca̱pu̱ti̱má̱n.” Jesús ni̱ ma̱tla̱ní catachókolh tí takoké (Lc. 9.57‑62) "{Ixli̱puntzú acxni tzuculhá tapaklhtu̱tá, ca̱li̱minca ana ní ixuí Jesús lhu̱hua ta̱tatlaní̱n tí ixca̱mactanu̱ma ixespiritucán tlajananí̱n y tí ixtakalhí ti̱pa̱katzi tá̱tat. Xlá huata ixli̱ma̱paksi̱nán ixtachihuí̱n y hua̱k tlajananí̱n ixtataxtú y tá̱tat ixtatake̱nú ixmacnicán cristianos, y ni̱ cha̱tum ta̱tatlá tamákxtakli. %!CXlá lakasu̱t li̱macxámalh ixmacán amá cha̱t y tuncán take̱nú̱nilh amá palha lhcúya̱t ni̱ma̱ ixpu̱ti̱ma. Astá̱n uyu tá̱qui̱lh y tzúculh tlahuá tahuá tú naca̱li̱ta̱hua̱yán. Jesús ma̱ksa̱ní lhu̱hua ta̱tatlaní̱n (Mr. 1.32‑34; Lc. 4.40‑41)  Astá̱n Jesús alh nac ixchic Simón Pedro, y ácxilhli ixpuhuiticha̱t Pedro ixke̱tá nac ixpu̱tama ixkalhí palha lhcúya̱t. ]3 Jesús ca̱li̱tlá̱n huánilh amá capitán: ―Capit nac mínchic y yaj ca̱katúyunti; huix li̱pá̱huanti quintachihuí̱n y mintasa̱cua aksa̱nani̱ttá. ¡Xli̱ca̱na pi̱huá amá quilhtamacú ixtasa̱cua amá capitán tuncán aksá̱nalh! Jesús ma̱ksa̱ní ixpuhuiticha̱t Simón Pedro (Mr. 1.29‑31; Lc. 4.38‑39) 3_ Hua̱k israelitas tí ixca̱ma̱lacnu̱ni̱t Dios ama ca̱ma̱xquí ixpu̱tahui̱lhcán nac ixtapáksi̱t ama̱ca ca̱maca̱ncán a̱lacatunu ní ca̱paklhtu̱tá nac puakxtakajni ana ní nataxoko̱nán. ¡Koxitaní̱n, aná ama tatasá y tatatlanca̱ní la̱ta tali̱puhuán ixta̱kxtakajnicán! gG Chí tancs cama ca̱huaniyá̱n tú ama qui̱taxtú: la̱ta ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú lhu̱hua cristianos tí ca̱lakmakancán porque ni̱ judíos tla̱n ama tachá̱n ana ní huí Dios nac akapú̱n y ama tata̱pa̱xahuá nac ixpu̱latama̱ncán ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱t Dios xalakmaká̱n quili̱talakapasnicán Abraham, Isaac y Jacob. 9k La̱ kaxmatko̱lh amá tachihuí̱n Jesús cá̱cni̱lh amá capitán romano y ca̱huánilh amá tí ixtatakokeni̱t: ―La̱ta clatapu̱li̱ni̱t nac Israel ni̱ xactaka̱sni̱t ni̱ para xackaxmatni̱t cha̱tum chixcú tí li̱pahuani̱t quintachihuí̱n ixli̱hua̱k ixnacú la̱ jaé capitán. pY Pues huix catzi̱ya xlacata aquit soldado y na̱ quintama̱paksí tunuj ma̱s xalactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n, pero na̱ tahuila̱na soldados tí tla̱n cca̱ma̱paksí y xlacán quintakaxmatní. Acxní cuaní cha̱tum: “Capit ní cama ma̱lakacha̱yá̱n”, xlá tuncán an; y para cuaní cha̱tum: “Catat juú”, xlá tuncán min; y xani̱ma̱tá quintasa̱cua tú cli̱ma̱paksí catláhualh, xlá tuncán tlahuá. Huá cli̱huaniyá̱n aquit cli̱pa̱huán mintachihuí̱n. 7Pero xlá huanipá: ―Señor, aquit ni̱ cma̱ta̱xtuca natanú nac quínchic cha̱tum tali̱pa̱u tla̱n chixcú la̱ huix; para ma̱ksa̱ni̱putuna quintasa̱cua huata cali̱ma̱paksí̱nanti mintachihuí̱n xlacata na̱ksa̱nán y ccatzí quintasa̱cua na̱ksa̱nán. iK―Ni̱tú cali̱púhuanti, aquit nacán ma̱ksa̱ní mintasa̱cua ―kálhti̱lh Jesús. Fy máksquilh aktum li̱tlá̱n huánilh: ―Señor, clacasquín nama̱ksa̱ni̱ya quintasa̱cua. Xlá ke̱tá nac tama porque ni̱ lá tla̱huán laclu̱nchu̱ni̱t y snu̱n akxtakajnama. 1Jesús ti̱tum ta̱yapá nachá̱n nac Capernaum y lihua ixcha̱majá nac ca̱chiquí̱n acxni ma̱lacatzúhui̱lh cha̱tum capitán romano, hIPero antes na̱kxtakya̱huá li̱ma̱páksi̱lh: ―Ni̱tí cali̱ma̱kalhchihui̱ni la̱ aksa̱nani̱ta; pu̱la capit putzaya cha̱tum cura xlacata na̱cxilá̱n y na̱ cama̱sta mili̱lakachixcuhui̱n la̱ huani̱t Moisés ixli̱ma̱sta̱tcán acxni ta̱ksa̱nán tí takalhí namá tá̱tat, y xa̱huá chuná cati̱huá yaj najicuaniyá̱n nama̱lacatzuhui̱yá̱n porque yaj kalhi̱yá̱n tá̱tat. Jesús ma̱ksa̱ní ixtasa̱cua cha̱tum capitán romano (Lc. 7.1‑10) =sXlá lakasu̱t macxámalh amá chixcú y kálhti̱lh: ―Clacasquín, y ca̱ksá̱nanti tuncán. Huata chihuí̱nalh Jesús, amá chixcú tuncán take̱nú̱nilh ixtá̱tat. [/Y ya̱ para ixchá̱n ní ixama acxni cha̱tum chixcú tí ixkalhí lepra tá̱tat tatzokóstalh ní ixtla̱huama y huánilh: ―Quimpu̱chiná, ccatzí tla̱n quincuchi̱ya, para lacasquina caquima̱ksa̱ni. u eJesús tzúculh talaca̱ctá amá sipi ní ixca̱ma̱kalhchihui̱ni̱ni̱t cristianos y hua̱k tatakókelh. vepues la̱ta tú ixca̱li̱ma̱paksi̱ni̱t ixca̱huanini̱t la̱ cha̱tum chixcú tí xli̱ca̱na ma̱ccha̱ní talacapa̱stacni, y ni̱ la̱ xa̱makapitzi tí na̱ ixtama̱sí ixtachihuí̱n Dios nac ixpu̱tamakstoknicán judíos.*MJesús ca̱li̱chihuí̱nalh jaé talacapa̱stacni la̱ ixli̱latama̱tcán cristianos, y la̱ takaxmatko̱lh ixtachihuí̱n ni̱ ixtacatzí tú natahuán &EY acxni tatlancánalh y milh akxtulú̱n, ixchic amá chixcú tuncán táma̱lh porque xacha̱ya ni̱ tla̱n ixma̱ti̱ju̱ni̱t, ¡ixacstu laktzánka̱lh! [/Pero tí kaxmata tú cca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán y ni̱ ma̱kantaxtí nac ixlatáma̱t cama li̱macá̱n la̱ cha̱tum takalhí̱n chixcú tí tláhualh ixchic y ma̱tí̱ju̱lh xacha̱ya nac stilhua tíyat. }W}}|Tz,ywSvtsrLrponnml3kJjdi@hVfee&cba<` _)^T]]L\[YZ^YXWVUT#R&Q1P3OHO7LKJIIHFEDBBG@?>=Como ni̱ lhu̱hua taca̱nájlalh ixtachihuí̱n Jesús huata ca̱ma̱ksá̱ni̱lh makapitzi ta̱tatlaní̱n.. U 9Lhu̱hua cristianos xalac Nazaret ni̱ taca̱nájlalh ixtachihuí̱n, huá ca̱li̱huánilh Jesús: ―Cha̱tum profeta ni̱cxni lakalhamancán nac ixca̱chiquí̱n, ni̱ para tali̱pa̱huán ixta̱pakanatcán o ixli̱talakapasnicán, ma̱s li̱pa̱huancán skalala chixcú xala mákat.  / 8Ixnapi̱pín na̱ juú talama̱na y ca̱lakapasá̱u. Entonces, ¿ticu má̱xqui̱lh ixli̱skalala tú naquinca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n? | q 7Huá jaé ixkahuasacán María y José carpintero. Ca̱lakapasá̱u ixnata̱camán Jacobo, José, Simón y Judas.  % 5La̱ li̱chihui̱nanko̱lh jaé ixtalacapa̱stacni Jesús alh nac ca̱chiquí̱n Nazaret ana ní itstacni̱t. Maktum tánu̱lh nac sinagoga y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos. Xlacán ni̱ ixtacatzí ní ixtiyani̱t ixli̱skalala y hua̱k ixli̱tlihueke ni̱ma̱ ixca̱li̱tlahuá ixtascújut. Ixtahuán: ―¿Nicu li̱ma̱tá̱xtucli jaé chixcú naskalalán y nakalhí li̱tlihueke?   6<q 4Cahuanipá Jesús: ―Para xli̱ca̱na ma̱kachakxi̱yá̱tit nacca̱ta̱ma̱cstucniyá̱n jaé tachihuí̱n: Amá skalala chixcú tí tla̱n lacspi̱ta ixli̱ma̱paksí̱n Dios tú maká̱n ma̱xqui̱ni̱t y li̱tanú quidiscípulo, ma̱ta̱xtuca aktuy laclanca talacapa̱stacni, porque lakapasa ixtapuhuá̱n Dios ni̱ma̱ li̱ma̱paksi̱nán nac Escrituras, y li̱ma̱cstuca ixli̱skalala lacsa̱sti quintakalhchihuí̱n ni̱ma̱ cca̱li̱ma̱paksi̱má̱n. Jesús an ca̱ma̱kalhchihui̱ní ixta̱pakánat xalac Nazaret (Mr. 6.1‑6; Lc. 4.16‑30) 1[ 3Ca̱kalasquínilh Jesús la̱ ca̱chihui̱nanko̱lh: ―¿Ma̱kachakxi̱yá̱tit la̱ta tú cca̱huanini̱tán? ―Jé, cma̱kachakxi̱yá̱u ―takalhtí̱nalh. oW 2Amá cristianos tí talaktzanka̱ni̱t ama̱ca ca̱maca̱ncán nac puakxtakajni ana ní nataxoko̱nán. ¡Koxitaní̱n, aná ama tatasá y tatatlanca̱ní la̱ta tali̱puhuán! Tí tama̱ta̱xtuca aktuy laclanca talacapa̱stacni J  1Na̱ chuná acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán, ángeles ama tama̱pitzí cristianos; pu̱tum ama̱ca ca̱maca̱ncán tí talaktzanka̱ni̱t y pu̱tum tí tataxtunini̱t.  0Xlá ca̱huaní ixtasa̱cua catamaktá̱yalh catata̱ma̱cútulh istza̱lh nac ixquilhtú̱n chúchut y aná tzucú ca̱lacsaca hua̱k tamakní. Xalactlá̱n tamakní ca̱muju̱cán nac canastas y ni̱ma̱ ni̱ xalactlá̱n ca̱tramakancán xlacata natalaktzanká. M /’Ixtapáksi̱t Dios na̱ ama qui̱taxtú la̱ acxni cha̱tum chixcú macá̱n istza̱lh nac chúchut y tahuacá lhu̱hua ti̱pa̱katzi tamakní, xalactlá̱n y ni̱ xalactlá̱n tamakní. A{ .y acxni taka̱sa aktum tapixnu xla perlas ni̱ma̱ lhu̱hua ixtapalh, sta̱kó la̱ta tú kalhí y tama̱huá amá tapixnu ni̱ma̱ acxilhni̱t. Jesús li̱chihui̱nán aktum tza̱lh \1 -’Chuná li̱tum, amá tí xla̱huán kaxmata ixtachihuí̱n Dios y tanu̱putún ixtapáksi̱t catunu la̱ cha̱tum ixtama̱huaná lactlá̱n li̱taca̱xta̱y; xlá putzatapu̱lí tí namaktama̱huanán,  ,’Amá tí xla̱huán kaxmata ixtachihuí̱n Dios y tanu̱putún nac quintapáksi̱t, qui̱taxtuní la̱ cha̱tum chixcú ni̱ma̱ taka̱sa aktum xa̱lu tumi̱n nac aktum ca̱quihuí̱n, y xlacata ni̱tí nacatzí aná tuncán ma̱tze̱kpará. Y la̱ta li̱pa̱xáu tú ta̱ksni̱t sta̱kó la̱ta tú kalhí y tama̱huá amá ca̱quihuí̱n xlacata ni̱tí nalakamaklhtí. c? +Amá tí tatlahuani̱t tú li̱ma̱paksi̱nán Dios porque xli̱ca̱na quintali̱pa̱huán, ¡catapaxáhualh porque ama talakaskoy la̱ aktum chichiní nac ixpu̱ma̱paksí̱n Quinti̱cú xalac akapú̱n! ¡Para kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán cakaxpáttit tú cca̱huanimá̱n! Ixtapáksi̱t Dios la̱ aktum xa̱lu tumi̱n o la̱ tla̱n tapixnu ~7 *Jaé cristianos ama̱ca ca̱maca̱ncán nac puakxtakajni ana ní nataxoko̱nán. ¡Koxitaní̱n, ama tatasá y tatatlanca̱ní la̱ta tali̱puhuán! _}7 )Aquit Xatalacsacni Chixcú cama ca̱li̱ma̱paksí ángeles pu̱tum catama̱makstokko̱lh cristianos tí ni̱ tla̱n tacatzí pues tama̱laktzanke̱ni̱t xa̱makapitzi y hua̱k tí tatlahuani̱t tú li̱xcájnit. |# (Amá quilhtamacú cama ca̱ma̱pitzí pu̱tunu cristianos na̱ chuná la̱ ma̱pitzicán ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut y xalactlá̱n trigo. W{' 'Amá tí spuyúmi̱lh ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut nac quinca̱tucuxtu cli̱macá̱n tlajaná. Amá tachaná̱n ni̱ma̱ catlán y ca̱tanca̱cán, cli̱macá̱n taxokó̱n ni̱ma̱ ama̱ca ca̱ta̱tlahuacán hua̱k cristianos. Tasa̱cua tí tascuja cca̱li̱macá̱n ángeles tí cama ca̱li̱ma̱paksí natama̱makstoka cristianos. )zK &ixca̱tucuxtu ní alh chan ixtrigo cli̱ma̱nú ca̱quilhtamacú, y amá lactlá̱n ixtalhtzi trigo ni̱ma̱ tástacli cca̱li̱macá̱n cristianos tí taca̱najlani̱t quintachihuí̱n, y amá ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut cca̱li̱macá̱n tí tatlahuá tú ca̱li̱ma̱paksí tlajaná. lyQ %Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Amá chixcú tí alh chana̱nán cli̱ma̱nú aquit Xtalacsacni Chixcú, 5xc $Jesús ca̱huánilh cata̱lhá nac ixchiccán hua̱k cristianos y xlá na̱ alh ní ixca̱ta̱tamakxtaka ixdiscípulos. Acxni tácha̱lh xlacán tahuánilh caca̱lacspí̱tniih la̱ ixqui̱taxtú amá xatakalhchihuí̱n ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut ni̱ma̱ tá̱kpulh nac ixpu̱chancán trigo. ww #Chuná jaé kantáxtulh la̱ ixli̱chihui̱nani̱t Jesús cha̱tum profeta. Xlá huá:Acxni nacca̱ta̱chihui̱nán cristianos cama ca̱ta̱ma̱lacastucní tú xlacán talakapasa,
xlacata natama̱kachakxí tze̱k quintalacpuhuá̱n ni̱ma̱ xacma̱qui̱ni̱t la̱ta tilacatzúculh ca̱quilhtamacú. Jesús lacspi̱ta xatakalhchihuí̱n ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut v} "Jesús ca̱huánilh hua̱k ixtakalhchihuí̱n y ca̱ta̱ma̱lacastúcnilh tú xlacán ixtalakapasa. Ni̱cxni tú ixca̱huaní para ni̱ ixca̱ta̱ma̱lacastucní tú ixtali̱smani̱ni̱t ta̱cxila xlacata natama̱kachakxí ixtalacapa̱stacni. uy !’Ixtapáksi̱t Dios ni̱ma̱ cma̱lacatzuqui̱ni̱t ca̱quilhtamacú na̱ cama ca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n ama staca la̱ acxni cha̱tum pusca̱t li̱ma̱xcutí ixharina caj actzú levadura, ixacstu xcutankó hua̱k itsquítit y tachixa. Kt La̱ta ixli̱hua̱k li̱cúxtut ni̱ma̱ ma̱s laclanca tastaca, huá ixtalhtzi mostaza ma̱s xalactzú, pero acxni akpún tzucú staca lacapala y hasta lactzú spitu tla̱n tlahuá ixma̱sekecán nac ixakán porque snu̱n lanca pakastaca. Jesús li̱chihui̱nán levadura ixli̱ma̱xcutí̱n simi̱ta (Lc. 13.20‑21) *sM ’Ixtapáksi̱t Dios ni̱ma̱ cma̱lacatzuqui̱ni̱t ca̱quilhtamacú, ama staca la̱ staca akatum mostaza acxni chan nac ixca̱tucuxtu cha̱tum chixcú. "r= Caca̱li̱makxtáktit lakxtum catacatlanke̱lh, y acxni naca̱tanca̱cán cama ca̱li̱ma̱paksí hua̱k quintasa̱cua lacatum catamá̱kstokli namá ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut y catalhcúyulh, y a̱lacatunu catama̱mákstokli ixtahuácat quintachaná̱n xlacata nacma̱quí ní cca̱xtlahuani̱t ixpu̱ma̱qui̱cán.” Jesús li̱chihui̱nán la̱ staca akatum mostaza (Mr. 4.30‑32; Lc. 13.18‑19) 1q[ “Tó”, ca̱huánilh, “porque para ca̱tampulhuyá̱tit namá ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut, na̱ tla̱n ca̱tampulhuyá̱tit lactlá̱n quintachaná̱n xla trigo. p Xlá ca̱kálhti̱lh: “Cha̱tum tí quisi̱tzi̱ní milh spuyumí nac quinca̱tucuxtu namá ixtalhtzi ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut.” Xlacán tahuanipá: “Para lacasquina, chí tuncán nacaná̱u ca̱tampulhuyá̱u namá ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut.” so_ Ixtasa̱cua jaé xapu̱chiná acxni tá̱cxilhli jaé li̱cúxtut tahuánilh ixpatroncán: “Señor, huix cá̱chanti nac minca̱tucuxtu puru xatalacsacni trigo, entonces ¿hua̱nchi na̱ tá̱stacli ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut?” n Jaé trigo tzucú staca, xaná y catlán ixtahuácat; y amá ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut na̱ lakxtum ta̱staca tachaná̱n. +mO Acxni hua̱k talhtatama̱na cha̱tum tí si̱tzi̱ní jaé xapu̱chiná min spuyumí nac ixca̱tucuxtu ixtalhtzi ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut y tza̱lá tuncán. /lW Jesús ca̱ta̱ma̱lacastúcnilh ixtapáksi̱t Dios tunuj takalhchihuí̱n y ca̱huánilh: ―Aquit cma̱lacatzuqui̱ni̱t sa̱sti ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú, pero la̱ta naán quilhtamacú ama lakchá̱n tú qui̱taxtuní ixca̱tucuxtu cha̱tum chixcú ni̱ma̱ chani̱t trigo. Tk! Amá ixtalhtzi tachaná̱n ni̱ma̱ tama̱chá nac tla̱n tíyat y tamá̱sta̱lh ixtahuácat, cca̱ta̱ma̱lacastuca cristianos tí takaxmata ixtachihuí̱n Dios; xlacán tali̱pa̱huán y kastunu tachihuí̱n ni̱ma̱ tánu̱lh nac ixnacujcán tali̱ma̱stá ixtahuacatcán; huí ni̱ma̱ aktum ciento ixlacata, huí ni̱ma̱ sesenta, y huí ni̱ma̱ treinta ixlacata. Jesús li̱chihui̱nán ni̱ lactlá̱n li̱cúxtut ni̱ma̱ tata̱staca ixtachaná̱n j Amá ixtalhtzi tachaná̱n ni̱ma̱ tama̱chá nac ca̱xpayatni y tama̱ksni̱ko̱lh kajni, cta̱ma̱lacastuca cha̱tum cristiano tí kaxmata ixtachihuí̱n Dios y li̱pa̱huán, pero la̱ta li̱án ixlatama̱tcán tzucú ta̱katuyún, tzucú tali̱pa̱huán huata ixtumi̱ncán y la̱ li̱pa̱xáu natalatamá, y chuná tama̱ksni̱kó tú ixtali̱pa̱huán y ni̱ tama̱stá ixtahuacatcán. ~iu pero an quilhtamacú y tzucú akspulá tú ni̱ tla̱n, tzucú akxtakajnán, tzucú li̱chihui̱nancán xlacata li̱pa̱huán Dios, y como ixnacú ni̱ tla̱n li̱ma̱tzamani̱t ixtalacapa̱stacni Dios li̱makxtaka tuncán y yaj li̱pa̱huán. Sh Amá ixtalhtzi tachaná̱n ni̱ma̱ tama̱chá nac ca̱chihuixni y ca̱makni̱ko̱lh chichiní cca̱ta̱ma̱lacastuca cristiano tí kaxmata ixtachihuí̱n Dios y ni̱ para tuhua li̱pa̱huán ixnacú; 5gc Amá ixtalhtzi tachaná̱n ni̱ma̱ tama̱chá nac tijia y tasacuako̱lh lactzú spitu cca̱ma̱lacastuca tú qui̱taxtuní cha̱tum cristiano tí li̱ta̱chihui̱nancán ixtachihuí̱n Dios; xlá kaxmata, pero mina̱chá tlajaná y ma̱xtukó jaé talacapa̱stacni ni̱ma̱ ma̱nu̱ca nac ixnacú. |fq ’Cama ca̱lacspi̱tniyá̱n la̱ qui̱taxtú xatakalhchihuí̱n chana̱ná. ¡Tla̱n cama̱kachakxí̱tit! ~eu Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, lhu̱hua profetas y lactlá̱n lacchixcuhuí̱n xalakmaká̱n ta̱cxilhpútulh tú huixín li̱lacahua̱nampa̱nántit jaé quilhtamacú y ni̱ tá̱cxilhli; takaxmatpútulh quintachihuí̱n y ni̱ takáxmatli tú huixín ca̱lakchini̱tán. Jesús lacspi̱ta la̱ qui̱taxtú xatakalhchihuí̱n chana̱ná (Mr. 4.13‑20; Lc. 8.11‑15) 6de ’Pero capa̱xahuátit huixín porque kalhi̱yá̱tit milakastapucán y li̱lacahua̱naná̱tit, kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán y li̱kaxpatá̱tit quintachihuí̱n. Lc Amá cristianos ni̱tú ama taca̱najlaputún porque ama tama̱lacchahuá xapuhui̱lhta ixnacujcán,
ni̱ ama takaxmatputún lactlá̱n tapuhuá̱n,
y la̱ lakatzí̱n ama talatama̱putún.Y para ni̱ lá tali̱lacahua̱nán ixlakastapucán,
y ni̱ lá taliakahua̱nán ixtake̱ncán,
pues ni̱tú catama̱kachákxi̱lh ixnacujcán xlacata nataca̱najlá
y naquintalakmín xlacata aquit nacca̱ma̱ksa̱ní ixli̱stacnicán. (bI Huá jaé cristianos ca̱lakcha̱ni̱t tú ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Dios profeta Isaías catzokli nac Escrituras. Aná huan:Xlacán ta̱ma̱n takaxmata tachihuí̱n, pero ni̱tú ama tama̱kachakxí;
ama̱ca ma̱lacahua̱ni̱cán, pero ni̱ ama tacatzí tú ta̱cxilhma̱na. faE Aquit cca̱ta̱ma̱lacastucní quintakalhchihuí̱n tú xlacán talakapasa y la̱tiyá ma̱squi talacahua̱nán la̱ ni̱tú catá̱cxilhli y ma̱squi takaxmata la̱ ni̱ cata̱kahuá̱nalh pues ni̱tú tama̱kachakxí. I`  Tí ma̱ta̱xtucni̱t jaé talacapa̱stacni ma̱s ama̱ca ma̱xqui̱cán hua̱k nama̱kachakxí, pero tí caj tziná tú ma̱kachakxí ama̱ca maklhti̱cán hasta ni̱ma̱ ixli̱skalhma̱ca. e_C Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Huixín Quinti̱cú ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n la̱ cama ma̱lacatzuquí quintapáksi̱t ca̱quilhtamacú, pero xa̱makapitzi cristianos ni̱ tama̱kachakxi̱ni̱t la̱ ama qui̱taxtú. T^! Ixli̱puntzú ixdiscípulos tama̱lacatzúhui̱lh y takalasquínilh: ―¿Hua̱nchi ca̱ta̱ma̱lacastuca mintakalhchihuí̱n tú clakapasá̱u aquín, pues ni̱ para hua̱k cma̱kachakxi̱yá̱u? L] Para huixín kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán, ¡cama̱kachakxí̱tit y cakaxpáttit tú cca̱huanimá̱n! Jesús ma̱kantaxtí tú ixli̱chihui̱nani̱t Isaías (Mr. 4.10‑12; Lc. 8.9‑10) 1\[ Huata tata̱yánilh ixtachaná̱n ni̱ma̱ tatama̱chá nac tla̱n tíyat, jaé hua̱k tástacli y tamá̱sta̱lh lhu̱hua ixtahuacatcán. Huí ni̱ma̱ la̱ta akstum ixtalhtzi chalh tahuácalh aktum ciento ixtalhtzi, huí ni̱ma̱ sesenta, y huí ni̱ma̱ caj treinta má̱sta̱lh ixtahuácat. 8[i Makapitzi ixtachaná̱n tama̱chá nac ca̱xpayatni. Ni̱ ixli̱maka̱s chichiní uyu ta̱kpunko̱lh, pero ma̱s lacapala tástacli kajni y tama̱ksni̱ko̱lh ixtachaná̱n. Z  Pero acxni táxtulh chichiní ca̱xkoyuko̱lh ixpakán y tasca̱cko̱lh pues ni̱ pu̱lhmá̱n ixtamaca̱ni̱t ixtankaxekcán. LY Makapitzi ixli̱chánat tama̱chá nac ca̱chihuixni caj tzinú ixta̱lani̱t tíyat nac ixkalhni. Ni̱ pasá̱rlalh lhu̱hua chichiní sok ta̱kpunko̱lh porque ni̱ pu̱lhmá̱n ixuí tíyat. X Xlá tzúculh spuyumí ixli̱chánat; lhu̱hua ixtalhtzi tama̱chá nac tijia y huata tá̱cxilhli lactzú spitu, hua̱k tasacuako̱lh. W- La̱ta ixtaju̱ma nac akpáklha̱t tzúculh lacpuhuán la̱ naca̱ta̱ma̱lacastucní ixtakalhchihuí̱n tú xlacán ixtalakapasa xlacata natama̱kachakxí ixtachihuí̱n; ca̱huánilh: ―Maktum quilhtamacú cha̱tum chixcú alh chan ixtalhtzi trigo nac ixpu̱chaná̱n. HV  Ixli̱puntzú lhu̱hua cristianos tatamákstokli y huá xlacata li̱táju̱lh nac aktum akpáklha̱t y alh tziná lakamákat, hua̱k xa̱makapitzi tatamákxtakli nac ixquilhtú̱n chúchut. uU e Xalakasmalankán amá chichiní Jesús táxtulh amá ákxtaka y alh nac ixquilhtú̱n chúchut xla Galilea. PT 2Pues aquit cca̱huaniyá̱n xlacata tí tlahuá y latamá la̱ lacasquín Dios natalatamá cristianos, huá namá cli̱macá̱n la̱ quina̱na y la̱ quinta̱camán cani̱cxnihuá quilhtamacú.S 1Astá̱n acs ca̱lacá̱nilh ixdiscípulos y chihui̱nampá: ―Huá jaé cristianos la̱ quina̱na y quinata̱camán. WR' 0Pero Jesús ca̱kálhti̱lh: ―¿Ticu yá quina̱na y quinata̱camán? wQg /Cha̱tum huánilh Jesús: ―Mina̱na y minata̱camán taya̱na nac quilhtí̱n tata̱chihui̱namputuná̱n. 3P_ .Jesús chu̱tacú ixchihui̱nama acxni táchilh ixna̱na ixnata̱camán; xlacán tatamákxtakli nac quilhtí̱n porque istzamacán y huata tali̱kalasquiní̱nalh. 7Og -Entonces an ca̱putzá a̱cha̱tujún ma̱s lacli̱cuánit ixta̱tlajananí̱n y acxtum tata̱latamá amá chixcú. Para jaé chixcú snu̱n ixma̱kxtakajní caj cha̱tum tlajaná, pues ¿niculá naca̱ta̱ta̱yaní cha̱tujún? Huá cca̱li̱huaniyá̱n huixín na̱ tla̱n akspulayá̱tit chuná para ni̱ kaxpatá̱tit quintachihuí̱n. Ixna̱na ixnata̱camán Jesús tali̱kalasquini̱nán (Mr. 3.31‑35; Lc. 8.19‑21) ’Tí talama̱na jaé quilhtamacú cama ca̱ta̱ma̱lacastuca jaé takalhchihuí̱n: Cha̱tum tlajaná acxni ma̱xtucán nac ixmacni cha̱tum chixcú an latapu̱lí ní nataka̱sa tí tla̱n na̱kchipaní ixtapuhuá̱n. Y para ni̱ taka̱sa lacapa̱staca ní ixlama, y puhuán: L *Y nac ixlacatí̱n Dios na ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n amá reina xalac Sur porque xlá ma̱squi mákat ixuani̱t ixpu̱latama̱n, milh kaxmata ixtachihuí̱n amá skalala rey Salomón, y juú ca̱ta̱chihui̱namá̱n cha̱tum ma̱s skalala que rey Salomón y ni̱ para chú ma̱palajá̱tit minkasatcán. Tí tamactanú tlajananí̱n ixli̱maktuy ma̱s li̱cuánit huan (Lc. 11.24‑26) wKg )La̱ tipa̱tácutli Jonás amá tamakní alh ca̱li̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh cristianos tí ixtalama̱na nac Nínive tú ixlacasquín Dios catatláhualh y xlacán talakxta̱páli̱lh ixlatama̱tcán, pero huixín ma̱s lactlancaná̱tit; y acxni Dios naca̱ta̱tlahuayá̱n taxokó̱n, xlacán ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n nac ixlacatí̱n. Porque juú ca̱ta̱chihui̱namá̱n cha̱tum ma̱s lanca chixcú que profeta Jonás, pero huixín ni̱ para chú lakxta̱pali̱yá̱tit milatama̱tcán. SJ (Xlá tipa̱táju̱lh tantum lanca tamakní aktutu chichiní y aktutu tzisní, y aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ chuná cama ca̱talakatze̱kniyá̱n ca̱quilhtamacú aktutu chichiní y aktutu tzisní. `I9 'Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Huixín tí lapa̱nántit jaé quilhtamacú ni̱ lá pa̱ti̱cán minkasatcán; snu̱n li̱xcájnit mintalacpuhua̱ncán huá ni̱ li̱ca̱najlayá̱tit tú ctlahuá. Tza̱pu quila̱maksquiná̱u cacca̱li̱ma̱lacahua̱ní̱n lanca quintascújut, y chí lacasquiná̱tit cactláhualh aaktum. Tó, ni̱ cama tlahuá, y huata pa̱t li̱lacahua̱naná̱tit aktum tascújut la̱ amá ni̱ma̱ Dios titláhualh nac ixlatáma̱t profeta Jonás. H &Maktum quilhtamacú makapitzi fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tama̱lacatzúhui̱lh Jesús, y tahuánilh: ―Maestro, para huix namá tí ma̱lacnu̱cani̱t ama min quinca̱lakma̱xtuyá̱n y kalhí ixli̱tlihueke Dios catlahua tunu mintascújut. {Go %Kastunu ixtachihuí̱n cha̱tum chixcú ni̱ma̱ ca̱huán ama li̱ma̱ctí ixtala̱kalhí̱n o li̱ma̱cxtú ixtala̱kalhí̱n xlacata naxoko̱nán o nataxtuní. Ixenemigos Jesús tamaksquín tunu ixtascújut (Mr. 8.12; Lc. 11.29‑32) ,FQ $Pero acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán, cha̱tunu ama xokoní la̱ta tú li̱tláhualh ixtachihuí̱n ni̱ma̱ li̱chihuí̱nalh ixquilhni. [E/ #Cha̱tum tí tla̱n catzí li̱chihui̱nán ixquilhni lactlá̱n ixtalacapa̱stacni ixnacú, y cha̱tum tí snu̱n lani̱t li̱chihui̱nán ixquilhni lacli̱xcájnit ixtapuhuá̱n ni̱ma̱ kalhí nac ixnacú. JD  "Quila̱huaníu, ¿puhuaná̱tit huixín ma̱sta̱yá̱tit lactlá̱n mintahuacatcán? ¡Huixín la̱ akskahuinaní̱n lu̱hua! Ca̱huaná̱tit lacli̱xcájnit tachihuí̱n porque li̱xcájnit talacapa̱stacni kalhí minacujcán pues cha̱tunu cristiano li̱chihui̱nán ixquilhni la̱ kalhí ixtalacapa̱stacni ixnacú. AC{ !’Siempre akatum tla̱n quihui ma̱stá tla̱n ixtahuácat, y akatum ni̱ tla̱n quihui ma̱stá ni̱ tla̱n ixtahuácat pues akatunu quihui ca̱li̱lakapascán ixtahuacatcán. ~Bu ’Chí aquit tancs cca̱huaniyá̱n xlacata Dios tla̱n ca̱ma̱tzanke̱naní cristianos hua̱k ixtala̱kalhi̱ncán, na̱ chuná acxni tali̱quilhán lhu̱hua lacli̱xcájnit tachihuí̱n, hasta amá cristianos tí ni̱tú quili̱cxila ni̱ tla̱n quili̱chihui̱nán na̱ tla̱n nama̱tzanke̱nanicán ixtala̱kalhí̱n; pero amá tí li̱kalhkama̱nán tú ca̱li̱ma̱lacahuani̱má̱n ixlitlihueke Espíritu Santo huan xlacata ixtascújut tlajaná, ni̱ catima̱tzanke̱nanica ixtala̱kalhi̱ncán, ni̱ para juú ca̱quilhtamacú, ni̱ para nac akapú̱n. Jesús li̱chihui̱nán ixkasatcán cristianos (Lc. 6.43‑45) A g@G ’Aquit cca̱huaniyá̱n, amá tí ni̱ quinta̱ta̱yá nac quintascújut cli̱macá̱n quisi̱tzi̱ní, y tí ni̱ quinta̱ma̱makstoka cristianos natatanú nac quintapáksi̱t ca̱ma̱kahuaní cata̱ktzánka̱lh. z?m ’¿Nicu li̱puhuaná̱tit tla̱n maklhti̱cán tú ma̱paksí cha̱tum tlihueke chixcú nac ixchic, para ni̱ pu̱la tla̱n akchi̱huili̱cán? Aquit cmakatlajani̱t amá tlihueke chixcú y huá tla̱n cli̱maklhtí tú clacasquín. q>[ Huixín ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit tú huaná̱tit; aquit cca̱tamacxtú tlajananí̱n porque Dios quima̱xquí li̱tlihueke, y huá jaé cca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixtapáksi̱t Dios ca̱lakchini̱tán nac milatama̱tcán. y=k Huixín quila̱li̱ya̱huayá̱u xlacata tlajaná quima̱xquí ixli̱tlihueke y huá tla̱n cca̱li̱macma̱xtú cristianos ixespiritucán tlajananí̱n pero makapitzi tí takaxmata mintachihui̱ncán na̱ takalhí li̱tlihueke ca̱macma̱xtú cristianos tlajananín. Quila̱huaníu, ¿ticu ca̱ma̱xquí namá li̱tlihueke, Dios o Beelzebú? Aquit cca̱huaniyá̱n, nac ixlacatí̱n Dios pi̱huá ixtascujutcán ama ca̱ma̱lacapu̱yá̱n xlacata naxokoyá̱tit tú quila̱li̱ya̱huama̱náu. j<M Aquit cca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n jaé takalhchihuí̱n con ixtapáksi̱t tlajaná: para aquit xactá̱scujli, ¿nicu li̱puhuaná̱tit nacta̱ra̱si̱tzi̱ní pi̱huá quinta̱tlajaná? ¡Sok ixlaclako̱lh ixtapáksi̱t! A;{ Jesús ma̱kachákxi̱lh tú ixtali̱chihui̱nama̱na y ca̱huánilh amá lacchixcuhuí̱n: ―Huixín catzi̱yá̱tit para xanapuxcún ixma̱paksi̱naní̱n aktum lanca pu̱latama̱n tatapitzí pu̱tunu ni̱ maka̱s tata̱yaní y tara̱lactlahuakó; na̱ chuná para tí talama̱na nac aktum ca̱chiquí̱n o aktum nac pu̱táhui̱lh tzucú tara̱nica ixacstucán ni̱ tamakapalá maka̱s, ¡tara̱lactlahuakó y tata̱kahuani̱kó! t:a Makapitzi fariseos tí ixtalaya̱na aná takáxmatli ixtachihui̱ncán y na̱ tachihuí̱nalh: ―Jaé chixcú tla̱n ca̱macma̱xtú cristianos tlajananí̱n porque li̱pa̱huán Beelzebú xapuxcu tlajananí̱n, huá ta̱scuja. >9u Hua̱k cristianos tí tá̱cxilhli tú tláhualh tapa̱xahuako̱lh. Ixtahuán: ―¿Chá huá jaé ixli̱talakapasni rey David tí ma̱lacnu̱cani̱t ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n? r8] Maktum quilhtamacú li̱minica Jesús cha̱tum chixcú tí ixmakatlajani̱t tlajaná, ko̱ko y lakatzí̱n ixtlahuani̱t. Xlá macmá̱xtulh amá tlajaná y a̱stá̱n amá chixcú tla̱n lacahuá̱nalh y tla̱n chihuí̱nalh. T7! y hua̱k cristianos xala cani̱huá ca̱lacchiquí̱n huata huá ama tali̱pa̱huán y talakachixcuhuí. Fariseos tali̱ya̱huá Jesús li̱pa̱huán tlajaná (Mr. 3.19‑30; Lc. 11.14‑23; 12.10) w6g Xlá ni̱ ama ca̱li̱chiyá tí talaktzanka̱ni̱t,
ni̱ para ama lactlahuá ixtalacapa̱stacnicán tí tancs talatama̱putún.Pero ama kalhí li̱tlihueke nama̱lacatzuquí ixtapáksi̱t ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú, '5G Xlá ni̱tí ama ta̱ra̱makasi̱tzí, ni̱ para tí ama quilhní,
y ni̱cxni ama aktasá nac ca̱lactijyí̱n xlacata nakaxmatcán ixtachihuí̱n. D4 Cca̱ma̱lakacha̱nimá̱n tí clacsacni̱t, xlá ama quimacuaní y quinkaxmatní tú cli̱ma̱paksí.Aquit clakalhamán y cli̱pa̱xahuá la̱ ckalhí.Cama ma̱xquí hua̱k ixli̱tlihueke quintalacapa̱stacni,
porque xlá ama li̱chihui̱nán la̱ aquit cama ca̱lakma̱xtú hua̱k cristianos. o3W Ixlatáma̱t Jesús li̱ma̱kantáxti̱lh tú istzokni̱t ixlacata nac ixlibro profeta Isaías: 2 Pero tí ixca̱ma̱ke̱nu̱ní ixta̱tatcán tla̱n ixca̱li̱ma̱paksí ni̱ catali̱chihuí̱nalh para xlá ixca̱ma̱ksa̱ni̱ni̱t. Q1 Jesús acxcátzi̱lh tú ixtalaclhca̱nima̱na ixenemigos y huá xlacata lí̱alh a̱lacatunu pu̱latama̱n. Lhu̱hua cristianos tatakókelh y tí ixtakalhí tá̱tat xlá ca̱ma̱ksá̱ni̱lh. ^05 Amá fariseos ixenemigos Jesús lacapala tatáxtulh la̱ta tasí̱tzi̱lh y a̱stá̱n tzúculh talacchihui̱nán la̱ tla̱n natamakní Jesús. Ixlatama̱t Jesús ma̱kantaxtí tú ixli̱chihui̱nani̱t Isaías -/S Jesús ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱pútulh tú ixca̱huanini̱t y huá li̱ta̱chihuí̱nalh amá chixcú tí itsca̱cko̱ni̱t ixmacán: ―Cata̱ya, y castonkti mimacán. Amá chixcú stonkli ixmacán y tuncán tatzamako̱lh xali̱hua ixmacxpá̱n la̱ xa̱makatu, ¡tla̱n aksá̱nalh! f.E Entonces, ¿hua̱nchi ni̱ ma̱tla̱ni̱yá̱tit ca̱ksá̱nalh cha̱tum chixcú acxni li̱ma̱paksi̱nancani̱t najaxcán? ¿A poco ni̱ ma̱s ixtapalh cha̱tum cristiano que tantum actzú quitzistanca? Aquit cca̱huaniyá̱n ni̱ huí tí tlahuá tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios jaé chichiní para tlahuaní aktum li̱tlá̱n ixta̱cristiano. x-i Jesús ca̱kálhti̱lh: ―La̱ta mili̱hua̱kcán, ¿ticu li̱makxtaka cani̱lh ixborrego para pa̱tastá nac pozo aktum chichiní acxni li̱huancán tí nascuja? Aquit ccatzí piná̱tit ma̱cutuyá̱tit xlacata ni̱ nalaktzanká. ,y Na̱ aná ixtanu̱ma cha̱tum chixcú itsca̱cko̱ni̱t ixmacán ni̱ lá tú ixli̱tlahuá. Ixenemigos ixtalacputzá la̱ tla̱n natakalhtoklha Jesús xlacata tla̱n natama̱lacapú nac pu̱ma̱paksí̱n y huá tali̱kalásquilh: ―¿Puhuana tla̱n qui̱taxtú ma̱ksa̱ni̱cán cha̱tum ta̱tatlá jaé chichiní acxni hua̱k quili̱jaxatcán y li̱huancán tí nascuja? +! La̱ chihui̱nanko̱lh Jesús cha̱lh nac ca̱chiquí̱n y alh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac ixpu̱tamakstoknicán judíos. *5 Xa̱huá, mili̱catzi̱tcán xlacata aquit Xatalacsacni Chixcú y Dios quimacama̱xqui̱ni̱t jaé chichiní y tla̱n tatlahuá cristianos tú talacasquín para aquit ni̱ cli̱huán. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum tí ixmacasca̱cni̱t ixmacán (Mr. 3.1‑6; Lc. 6.6‑11) r)] Huixín ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit namá ixtapáksi̱t Dios ni̱ma̱ tatzokni̱t nac Escrituras: “Ni̱ clacasquín quintali̱lakachixcúhui̱lh quincamán ixquitzistancaní̱n, ma̱s cma̱tla̱ní acxtum catara̱lakalhámalh.” Para ixma̱kachakxí̱tit ixtalacpuhuá̱n ni̱tí ixma̱lacapú̱tit, ni̱ para tú ixli̱ya̱huátit tú ni̱tú tlahuani̱t. f(E Huá cca̱li̱huaniyá̱n, para xlacán ca̱li̱mákxtakli Dios catáscujli jaé chichiní y ni̱tí ca̱li̱huaní, juú ca̱ta̱chihui̱namá̱n cha̱tum ma̱s lanca chixcú que la̱ namá tí tascuja nac pu̱siculan. '9 Na̱ chuná lacatum nac ixlibro Moisés li̱chihui̱nán la̱ curas tí tamacuaní Dios nac pu̱siculan siempre tascuja ma̱squi xa̱makapitzi tajaxa. Chí quila̱huaníu, ¿a poco xlacán takalhí ma̱s tala̱kalhí̱n porque ni̱ tama̱kantaxtí tú li̱ma̱paksi̱nán Dios? b&= Aná huan xlacata rey David tánu̱lh nac ixpu̱siculan Dios y cá̱cxilhli tasicuna̱tláu simi̱ta ni̱ma̱ huata curas ixca̱mini̱ní na̱tali̱hua̱yán, pero xlá ca̱tíyalh y ca̱ta̱huako̱lh ixcompañeros. e%C Xlá ca̱lacati̱tá̱yalh ixdiscípulos y kalhtí̱nalh: ―¿A poco amá̱n quila̱huaniyá̱u ni̱ li̱kalhtahuakani̱tántit tú titláhualh rey David maktum quilhtamacú acxni ca̱tá̱tzincsli ixcompañeros? h$I Makapitzi fariseos tí aná ixtalapu̱lá ca̱ma̱nóklhulh, y tuncán tahuánilh Jesús: ―Cacá̱cxilhti midiscípulos la̱ ta̱kaxlitma̱na ixtahuácat trigo jaé quilhtamacú acxni ni̱ mini̱ní tí tú nali̱scuja. m# U Maktum quilhtamacú acxni hua̱k ixjaxcán Jesús ica̱ta̱tla̱huama ixdiscípulos nac aktum ca̱tucuxtu ixpu̱chancán trigo. Xlacán tá̱cxilhli trigo y como ixtatzincsma̱na tzúculh ta̱kaxlita y tahuani̱ní ixtahuácat. A"{ Catlahuátit tú cca̱huaniyá̱n nac milatama̱tcán y namaklhcatzi̱yá̱tit la̱ ni̱ tuhua nama̱kantaxti̱yá̱tit pues quitaxtú caj la̱ cali̱pi aktum ni̱ tzinca tacuca.!1 Camaklhti̱nántit tú cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n y camakslihuekétit quilatáma̱t; aquit hua̱k cpa̱tí ni̱tí cta̱ra̱si̱tzi̱ní y acxtum cca̱lakalhamán cristianos. Para chuná jaé latapa̱yá̱tit pa̱t ma̱jaxayá̱tit miespiritucán la̱ pa̱t ta̱yaniyá̱tit. K  ’Aquit cca̱tasaniyá̱n: caquintalákmilh hua̱k tí taliakatzanka̱ni̱t la̱ta taliakxtakajnán ixlatama̱t, aquit nacca̱ma̱xquí li̱camama tú natali̱ma̱jaxá ixli̱stacnicán. =s Astá̱n ca̱huánilh cristianos: ―Quinti̱cú Dios quima̱xqui̱ni̱t hua̱k la̱ta tú ckalhí. Aquit ni̱ tí quilakapasa huata Dios catzí aquit Ixkahuasa, y aquit na̱ ccatzí huá Quinti̱cú; y na̱ tla̱n talakapasa amá tí cca̱ma̱xquí quintalacapa̱stacni natalakapasa Quinti̱cú Dios. D Ta̱ta, huix chú lacasquini̱ta, y chú qui̱taxtuni̱t.  La̱ chihui̱nanko̱lh Jesús kalhtahuakánilh Dios, huá: ―Ta̱ta, clakachixcuhui̱yá̱n porque huix Ixpu̱chiná ca̱quilhtamacú y akapú̱n; cpa̱xcatcatzi̱niyá̱n la̱ ca̱ma̱tze̱kni tze̱k mintalacapa̱stacni amá lactali̱pa̱u y lakskalala lacchixcuhuí̱n, y li̱mákxtakti natama̱kachakxí mintalacapa̱stacni amá cristianos tí ni̱ talactlancán takaxmatá̱n. D Huá cca̱li̱huaniyá̱n, acxni natlahuacán taxokó̱n, xlacán ama takalhí li̱ctá castigo que huixín xalac Capernaum. Tí talaktzanka̱ni̱t catalákalh Jesús (Lc. 10.21‑22) hI ¡Koxitaní̱n huixín tí lapa̱nántit nac Capernaum! Para puhuaná̱tit Dios ixca̱li̱lhca̱ni̱tán lanca nakalhi̱yá̱tit mimpu̱tahui̱lhcán nac akapú̱n, ¡aktzanka̱ni̱tántit! Porque pa̱t ca̱macapincaná̱tit nac puakxtakajni ní naxoko̱naná̱tit. Pero para quintascújut ni̱ma̱ acxilhni̱tántit xactica̱li̱ma̱lacahuá̱ni̱lh amá cristianos tí ixtalama̱na nac Sodoma, xlacán ixtitalakxta̱páli̱lh ixlatama̱tcán y Dios ni̱ ixtica̱lactláhualh. >u Huá cca̱li̱huaniyá̱n, acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ixcamán, huixín pa̱t kalhi̱yá̱tit ma̱s li̱cuánit castigo que tí ixtalama̱na nac Tiro y Sidón. H  ―¡Koxitaní̱n tí talama̱na nac ca̱chiquí̱n Corazín! ¡Koxitaní̱n tí talama̱na nac ca̱chiquí̱n Betsaida! Porque para quintascújut ni̱ma̱ cca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱ni̱tán xactica̱tláhualh nac ca̱chiquí̱n Tiro y Sidón, xlacán maka̱sá ixtitalakxtapáli̱lh ixlatama̱tcán, ixtitahuíli̱lh tzitzeke lháka̱t, ixtica̱li̱lakatzokca lhcaca xlacata naca̱li̱lakapascán tali̱lakaputzama̱na tú ixtatlahuani̱t.   Jesús ixca̱li̱lakaputzá amá ca̱chiquín ní ixca̱tlahuanini̱t ma̱s lhu̱hua laclanca ixtascújut, pero tí ixtalama̱na aná ni̱tú ixca̱li̱macuanini̱t pues ni̱ ixtalakxta̱pali̱ni̱t ixlatama̱tcán. Xlá chuné ca̱lhcuyuyá̱hualh: $A Astá̱n cmilh aquit Xatalacsacni Chixcú tí cca̱ta̱talakxtumí cca̱ta̱hua̱yán hua̱k cristianos y huaná̱tit: “Namá chixcú laktzanka̱ni̱t porque ca̱ta̱hua̱yán y ca̱ta̱latapu̱lí ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumi̱n y tí takalhí lhu̱hua tala̱kalhí̱n.” Pero tancs cca̱huaniyá̱n, Dios catzí tú laclhca̱ni̱t y ni̱ lá tí lakxtapalí ixtalacapa̱stacni ma̱squi ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit hasta xní nakantaxtú ixtascújut. Tí takaxmata ixtachihuí̱n Jesús ni̱ hua̱k ama tataxtuní (Lc. 10.13‑15) G Porque milh Juan Bautista; xlá ni̱ ixca̱ta̱pa̱xahuá, ni̱ para ixca̱ta̱talakxtumí ca̱ta̱hua̱yán cristianos, y huixín ixuaná̱tit: “Namá chixcú actanu̱ni̱t tlajaná.” V% “¿Tucu lacasquiná̱tit, cca̱tlaknaniyá̱n li̱pa̱xáu tatlí̱n y ni̱ tantli̱yá̱tit, cca̱tli̱niyá̱n li̱lakaputza alabanzas y ni̱ tasayá̱tit? ¡Huixín ni̱tú ma̱tla̱ni̱yá̱tit!”  ’¿Tucu xacta̱ma̱lacástucli cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú? Aquit cama ca̱li̱macá̱n namá lactzáca̱t lactzú camán ni̱ma̱ takama̱nán nac li̱tamá̱u, y tí ta̱cpuxcún jaé takamá̱n tasi̱tzí y tahuaní xa̱makapitzi: L Tí takalhí ixtake̱ncán, ¡catakáxmatli tú cca̱huanimá̱n! %C Y para ni̱ ixcatzi̱yá̱tit, Juan huá namá Elías tí ixtama̱lacnu̱ni̱t profetas ama min antes nalacatzucú ixtapáksi̱t Dios nac milatama̱tcán. 8b~~y|{{Dzz\yy6x{w$uu,t8ss?rqqpp*oWnmmell"kjjiihMgff ecd{cbaa`s__=^t]]\m[ZZZYXaWJVUTSSXRRPONLKK!JvJ I3HHPGFED{B&AA@?>>*=Y;;+:99@8\7?543t210/.-R,,+G*)((Q''E&Z%$#"",!! eObRr4 p j h6J8&Jesús kálhti̱lh: ―¡Tó! Aquit cuaniyá̱n cama̱tzanke̱nani minta̱cristiano ni̱ caj maktujún, para ixta̱ra̱slakni makquitzis ciento ixlacata huix cama̱tzanke̱nani para tamaclacasquiní. Cha̱tum rey ma̱tzanke̱naní ixtasa̱cua tú li̱ní h%IPedro kalasquínilh: ―Quimpu̱chinacán, ¿nicu makli̱t mini̱ní nacma̱tzanke̱naní quinta̱cristiano acxni quinta̱ra̱slaka y quintlahuaní tú ni̱ tla̱n? Aquit cpuhuán maktujún tla̱n cma̱tzanke̱naní. 1$[Porque para cha̱tuy o cha̱tutu cristianos quintali̱pa̱huán y lacatum tatamakstoka xlacata naquintakalhtahuakaní, aquit cama kaxmata nac ixíta̱t cama tahuilá. x#i’Na̱ cca̱huaniyá̱n, para cha̱tuy cristianos aktum tahuilí ixtapuhua̱ncán, y tú tamaclacasquín acxtum tali̱kalhtahuakaní Dios, aquit cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n xlacata Quinti̱cú xalac akapú̱n ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n. }"sCakaxpáttit tú tancs cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n: Hua̱k tú huixín ni̱ naca̱li̱makxtaká̱tit tatlahuá cristianos juú ca̱quilhtamacú huá namá tú na̱ ni̱ ca̱li̱makxtakcani̱t tatlahuá nac akapú̱n; y la̱ta tú huixín naca̱li̱makxtaká̱tit tatlahuá cristianos juú ca̱quilhtamacú huá namá tú na̱ ca̱li̱makxtakcani̱t tatlahuá nac akapú̱n. N!Para la̱tiyá ni̱ tati̱tumi̱putún cama̱lacapu ixlacati̱ncán minata̱camán tí tatamakstoka natalakachixcuhuí Dios xlacata xlacán natama̱kalhchihui̱ní. Y para na̱ ni̱ ca̱kaxmatní cali̱macapítit la̱ cha̱tum chixcú tí ni̱ li̱pa̱huán Dios, o la̱ cha̱tum tí laktzanka̱ni̱t porque snu̱n lani̱t. H  Para ni̱ kaxmatniyá̱n la̱ ta̱lacca̱xlaputuna, caca̱ta̱pi a̱cha̱tum o cha̱tuy lacchixcuhuí̱n xlacata xlacán natama̱luloka tancs ma̱kalhchihui̱ni pero xlá ni̱ kaxmatputún. ’Para cha̱tum minta̱cristiano ta̱ra̱slaká̱n y tlahuaniyá̱n tú ni̱ tla̱n, tze̱k catasani y cahuani xlacata aktzanka̱ni̱t ni̱ tla̱n tú tlahuani̱t; para ta̱lacca̱xlayá̱n namá minta̱cristiano siempre ama ta̱ra̱li̱ná̱n. zmAquit cca̱ta̱ma̱lacastucnín jaé borregos con cristianos porque Quinti̱cú xalac akapú̱n ni̱ lacasquín natalaktzanká jaé tí la̱ lactzú camán quintali̱pa̱huani̱t. Tla̱n ma̱tzanke̱nanicán cha̱tum cristiano (Lc. 17.3) Y+ Cati̱huá chuná jaé lá, y acxni qui̱taka̱sa amá tancstum ixborrego ma̱s li̱pa̱xahuá porque tási̱lh ni̱ma̱ istzanka̱ni̱t, y xa̱makapitzi como ni̱ tatzánka̱lh ni̱ snu̱n ca̱li̱puhuán. } ’Para cha̱tum chixcú ca̱kalhí aktum ciento ixborregos y maktum makatzanká tantum, quila̱huaníu, ¿a poco ni̱ ca̱makxtaka lacatum amá noventa y nueve ixborregos y an lacaputzá nac ca̱lacsipijni amá tantum ni̱ma̱ tzanka̱ni̱t? q[ Xa̱huá aquit Xtalacsacni Chixcú cmini̱t ca̱lakma̱xtú tí ixtalaktzanka̱ni̱t ca̱quilhtamacú. y ’Huixín ni̱cxni caca̱lakmakántit jaé ni̱ lactali̱pa̱u cristianos tí quintali̱pa̱huán; porque tancs cca̱huaniyá̱n, nac akapú̱n cha̱tunu takalhí cha̱tum ángel tí tata̱chihui̱nán Dios la̱ nataakskalhlí̱n ixcamán. H  Para milakastapu ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n y ma̱laktzanke̱yá̱n ma̱s macuaniyá̱n cama̱xtu y catramákanti mákat pues ma̱s tla̱n nachipina nac akapú̱n con akstum milakastapu y ni la̱ta katzi̱ya natamacapincana nac puakxtakajni. Borrego ni̱ma̱ tzánka̱lh putzacán catási̱lh (Lc. 15.3‑7) :m’Huá cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n, para mintujún o mimacán makta̱yayá̱n natlahuaya tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios ma̱s macuaniyá̱n cachúcu̱cti y camákanti mákat pues ma̱s tla̱n nachipina nac akapú̱n tantu̱putu o makaputu, y ni̱ la̱ta katzi̱ya namacapincana nac puakxtakajni. \1Li̱lakaputza latama̱cán ca̱quilhtamacú porque la̱ta tú anán hua̱k tla̱n li̱laktzanka̱cán; siempre chú lama nahuán, pero ma̱s li̱lakaputza tú ama pa̱xtoka tí ma̱lacatzuquí tala̱kalhí̱n. ’Cati̱huá cristiano tí ca̱ma̱tunujní y ca̱ma̱laktzanke̱ní ixtalacapa̱stacnicán jaé lactzú camán tí tatzucuni̱t quintali̱pa̱huán, ma̱s ixmacuánilh ixpixchi̱huacaca aktum lanca chíhuix ixmaca̱nca nac pupunú xlacata namu̱xtú. iKChí cca̱huaniyá̱n, amá tí lakalhamán cha̱tum actzú kahuasa la̱ jaé porque catzí aquit clakalhamán la̱ aquit caquilakalhámalh. Tí tama̱tlahuí tala̱kalhí̱n xa̱makapitzi (Mr. 9.42‑48; Lc. 17.1‑2) ~uJaé qui̱taxtú, tí ni̱ lactlancán la̱ jaé cha̱tum actzú kahuasa, xli̱ca̱na lanca ama huan nac akapú̱n. `9y chuné tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní: ―Tancs cca̱huaniyá̱n, nac quintapáksi̱t ni̱ lá pa̱t tanu̱yá̱tit para ni̱ lakxta̱pali̱yá̱tit minkasatcán y makslihuekeyá̱tit la̱ jaé actzú kahuasa. LXlá tasánilh cha̱tum actzú kahuasa, yá̱hualh nac ixíta̱t, e EMaktum tunuj quilhtamacú ixdiscípulos Jesús tama̱lacatzúhui̱lh y takalasquínilh xlacata la̱ta ixli̱hua̱kcán ticu ma̱s tali̱pa̱u ixama huan nac ixtapáksi̱t ni̱ma̱ ixama ma̱lacatzuquí ca̱quilhtamacú. "=Pero xlacata ni̱ naquinca̱li̱huanicaná̱n chí tuncán capit nac pupunú, camuju aktum anzuelo, y xla̱huán tamakní ni̱ma̱ tahuacá cama̱cutu. Pa̱t taka̱sa nac ixquilhni mactum tumi̱n, ama acchá̱n nali̱lakaxokoya tumi̱n xalac pu̱siculan quilacata y milacata.―Ca̱ma̱lakaxoke̱cán tí ca̱ma̱paksi̱cán ―kálhti̱lh Pedro. ―Ixli̱talakapasnicán tu̱calh ni̱ tama̱lakaxoké. /WEntonces Pedro alh acxila Jesús nac ákxtaka ní ixtalama̱na, pero antes nata̱chihui̱nán xlá ixcatzi̱yá, y huánilh: ―Pedro, laclanca reyes xala ca̱quilhtamacú, ¿ticu tama̱lakaxoké tumi̱n? Quihuani, ¿tama̱lakaxoké tí tama̱paksí, o tama̱lakaxoké ixli̱talakapasni?  5Jesús ca̱tá̱cha̱lh ixdiscípulos nac Capernaum y aná cha̱tum tí ixma̱qui̱tapu̱lí limosna xalac pu̱siculan huánilh Pedro: ―Mimaestrojcán, ¿ni̱ ama lakaxoko̱nán nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén? ―Como chí na̱ ama lakaxoko̱nán ―kálhti̱lh. d AXlacán ama quintamakní, pero ixliaktutu chichiní aquit cama lacastacuanán. Ixdiscípulos acxni ixca̱li̱ta̱chihui̱nán la̱ ixama̱ca makni̱cán snu̱n ixtalakaputzá. Jesús ma̱stá ixlimosna nac pu̱siculan N Maktum la̱ta ixtalapu̱lajcú nac Galilea, ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Aquit Xatalacsacni Chixcú huí tí ama quiliakskahuinán y ama quimacama̱stá ixmacancán tí quintasi̱tzi̱ní. Y +Xa̱huá jaé xta̱lá tlajananí̱n ni̱ lá ca̱tamacxtucán para ni̱ tza̱pu kalhtahuakanicán Dios y nakatxtaknancán. Jesús li̱chihui̱nampará ama̱ca makni̱cán (Mr. 9.30‑32; Lc. 9.43‑45) = sCa̱kálhti̱lh Jesús: ―Huixín ni̱ kalhi̱yá̱tit li̱tlihueke nac mintalacapa̱stacnicán tancs li̱pa̱huaná̱tit Dios. Para huixín ixca̱najlátit ixli̱hua̱k mintapuhua̱ncán Dios ama tlahuá tú maksquiná̱tit ma̱squi caj la̱ actzú ixtalhtzi tachaná̱n tú nastaca, tla̱n ixuanítit jaé sipi: “Catake̱nu juú y capit a̱lacatunu”, namá sipi xli̱ca̱na ixtaké̱nu̱lh, y la̱ta tú tlahuaputuná̱tit para tancs ixli̱pa̱huántit Dios y aktum ixuilí̱tit mintalacapa̱stacnicán, ni̱ tuhua ixkantáxtulh tú lacpuhuaná̱tit. Astá̱n ixdiscípulos tze̱k takalasquínilh: ―¿Hua̱nchi aquín ni̱ lá cmacma̱xtúu namá kahuasa ixespíritu tlajaná? 5Jesús li̱ma̱páksi̱lh camactáxtulh amá kahuasa ixespíritu tlajaná ni̱ma̱ ixmakatlajani̱t, y la̱ táxtulh xlá tuncán aksá̱nalh. Xlá acs ca̱laca̱niko̱lh cristianos y ca̱huánilh: ―¡Koxitaní̱n huixín takalhí̱n cristianos tí ni̱tú ca̱najlayá̱tit! ¿Hasta xnicu camá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n y ca̱pa̱ti̱niyá̱n minkasatcán? A ver quila̱li̱miníu namá kahuasa. c?Cca̱huánilh midiscípulos catama̱ksá̱ni̱lh pero xlacán ni̱ lá taca̱xtláhualh. 'G―Quimpu̱chinacán Jesús, cama̱ksa̱ni quinkahuasa; xlá staka̱ní y snu̱n akxtakajnán pues catunu tama̱ya̱chá nac chúchut o nac lhcúya̱t. A{Ixli̱puntzú tácha̱lh ní ixtahuila̱na xa̱makapitzi ixdiscípulos, lhu̱hua cristianos ixtalaya̱na aná. Cha̱tum chixcú ma̱lacatzúhui̱lh, tatzokostánilh, y huánilh: fE La̱ ca̱lacspi̱tniko̱lh ixtachihuí̱n ixdiscípulos tama̱kachákxi̱lh xlacata ixca̱li̱ta̱chihui̱nani̱t Juan Bautista. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum staka̱ní̱n kahuasa (Mr. 9.14‑29; Lc. 9.37‑43) r] Pero aquit cca̱huaniyá̱n Elías qui̱lachitá ca̱quilhtamacú y cristianos ni̱ taca̱nájlalh Dios ixma̱lakacha̱ni̱t y tama̱kxtakájni̱lh; aquit na̱ chuná cama akxtakajnán ixmacancán pues xlacán lacsnú̱n talani̱t. .U Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Xlacán tancs tachihuí̱nalh ni̱ ta̱ktzanka̱ni̱t pues Elías pu̱la ama min ca̱ma̱tancsaní ixtalacapa̱stacnicán cristianos. S Amá cha̱tuy ixdiscípulos takalasquínilh: ―¿Hua̱nchi tí tama̱sí ixtachihuí̱n Dios ni̱ma̱ tatzokni̱t nac Escrituras tahuán xlacata antes namín Cristo profeta Elías ama pu̱laní? g~G Xlá tzúculh ca̱ta̱talaca̱ctá, y ca̱li̱ma̱páksi̱lh: ―Tú huixín acxílhtit ni̱tí cali̱ma̱kalhchihui̱ní̱tit, tla̱n nahuaná̱tit hasta acxni aquit Xtalacsacni Chixcú naclacastacuanán ca̱li̱ní̱n. }Xlacán tatá̱yalh y talacapútzalh tí ixtata̱chui̱nani̱t Jesús, pero ni̱tí tá̱cxilhli hasta Jesús ixacstu ixyá. y|kJesús ca̱ma̱lacatzúhui̱lh, ca̱lí̱toklhli ixmacán, y ca̱huánilh: ―Ni̱ cajicuántit; cata̱yátit. m{SPedro, Jacobo y Juan tajicuanko̱lh, tuncán tatatzokóstalh hasta tatalacátalh ca̱tiyatni. zPedro ixchihui̱namajcú acxni tá̱ctalh aktum staranka y slipua puclhni nac ixítat ca̱ta̱yánilh, y takaxmáti̱lh jaé tachihuí̱n: ―Jaé Quinkahuasa snu̱n clakalhamán y cli̱pa̱xahuá la̱ ckalhí. ¡Cakaxpáttit tú ca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n! gyGPedro la̱ta ixpa̱xahuani̱t kalhchiyá̱nalh y huánilh Jesús: ―Quimpu̱chinacán Jesús, juú tla̱n ixtamakxtakui; y para lacasquina xactlahuáu aktutu chiqui, aktum milá, aktum xla Moisés y xa̱ktum xla Elías. xY talákchilh Moisés y profeta Elías y tzúculh tata̱chihui̱nán (jaé lacchixcuhuí̱n maká̱n ixtalatama̱ni̱t). 6weNac ixlacati̱ncán ixdiscípulos xlá tzúculh tapalaja la̱ ixtasí siempre. Ixlacán ixlakaskoy la̱ lakaskoy chichiní; ixlháka̱t snapapa lako̱lh, ¡slipua ixtasí! "v ?Ixliakcha̱xán chichiní a̱stá̱n Jesús talacá̱cxtulh aktum lanca sipi huata ca̱tá̱alh cha̱tutu ixdiscípulos, Pedro, Jacobo y ixta̱cam Juan. 'uGXli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, makapitzi tí talaya̱na juú ya̱ taní nahuán acxni xlacán ama quinta̱cxila nacmín ma̱paksi̱nán ca̱quilhtamacú.8ti’Ama cha̱n quilhtamacú acxni cama ca̱ma̱si̱niyá̱n ixli̱tlihueke ni̱ma̱ quima̱xqui̱ni̱t Quinti̱cú; aquit Xatalacsacni Chixcú cama ca̱ta̱mín hua̱k ángeles xlacata nacca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k cristianos y cha̱tunu cama ma̱xoko̱ní tú tlahuani̱t nac ixlatáma̱t. ?swQuila̱huaníu, ¿tucu li̱macuaní cha̱tum chixcú para ixkálhi̱lh lhu̱hua tumi̱n y lhu̱hua tíyat ca̱quilhtamacú, y a̱stá̱n laktzanká ixli̱stacni? ¿Puhuaná̱tit huixín cha̱tum cristiano a̱stá̱n tla̱n ma̱lacnu̱ní Dios ixtumi̱n xlacata nalakma̱xtú ixli̱stacni y ni̱ naxoko̱nán? Br}Amá tí makli̱huán lakma̱xtuputún ixli̱stacni ama makatzanká tú lakcatzán, pero tí ni̱ lakcatzán makatzanká ixli̱stacni caj quilacata namá ama lakma̱xtú ixli̱stacni. uqcAstá̱n ca̱huaniko̱lh ixdiscípulos: ―Amá tí quintakokeputún pu̱la ca̱ktzónksualh la̱ta tú kalhí y tú lakatí ca̱quilhtamacú, ni̱ cajicuánilh akxtakajnán caj quilacata, ¡a̱stá̱n caquintakókelh cani̱huá! vpeJesús talakáspitli pakán ní ixtahuila̱na xa̱makapitzi ixdiscípulos y huánilh Pedro: ―Catake̱nú ní cyá tlajaná, huix lacpuhuana la̱ xa̱makapitzi lacchixcuhuí̱n y ni̱ lacpuhuana tú laclhca̱ni̱t Dios quilacata. foELa̱ kaxmatko̱lh ixtachihuí̱n Pedro tá̱alh tziná lakamákat y huánilh: ―¿Hua̱nchi quila̱huaníu namá takalhchihuí̱n? Dios ni̱ lá li̱makxtaká̱n tú napa̱xtoka. Ni̱ cma̱tla̱ní tí namakni̱yá̱n. _n7La̱ta amá quilhtamacú Jesús tzúculh ca̱lacspi̱tní ixdiscípulos tú ixama pa̱xtoka. Ca̱huánilh la̱ ixama an nac Jerusalén, la̱ ixama talakmakán xalakko̱lún ma̱paksi̱naní̱n, xanapuxcun curas y xma̱kalhtahuake̱nacán judíos; hasta ixama tamakní, pero ixliaktutu chichiní ixama lacastacuanán nac ca̱li̱ní̱n. m La̱ ta̱chihui̱nanko̱lh Pedro, hua̱k ca̱li̱ma̱páksi̱lh ixdiscípulos ni̱ catali̱chihuí̱nalh para huá Cristo ixuani̱t tí ixama ca̱lakma̱xtú. Jesús xla̱huán li̱chihui̱nán ama̱ca makni̱cán (Mr. 8.31―9.1; Lc. 9.22‑27) Wl'Aquit camá̱n macama̱xqui̱yá̱n xallave ixli̱lanca quintapáksi̱t ni̱ma̱ cma̱lacatzuqui̱ni̱t. Aquit cma̱lacnu̱niyá̱n xlacata tú huix nachi̱ya juú caquilhtamacú huá namá tú tachi̱ni̱t nahuán nac akapú̱n; y la̱ta tú huix naxucta juú ca̱quilhtamacú huá namá tú na̱ taxcutni̱t nahuán nac akapú̱n. k+Huix Simón ixkahuasa Jonás, aquit cli̱ma̱pa̱cuhui̱yá̱n Pedro, huamputún chíhuix; ixakspú̱n aktum lanca chíhuix cama ma̱lacatzuquí tí naquintali̱pa̱huán; y tú aquit cma̱lacatzuquí ama ta̱yaní y ni̱ para ixpu̱chiná ca̱li̱ní̱n ama lactlahuá. `j9Huánilh Jesús: ―¡Dios acxilhlacacha̱ni̱tán! Capa̱xahua porque tú acxcatzi̱ya ni̱ cha̱tum chixcú tí huanini̱tán sino que Quinti̱cú Dios ni̱ma̱ huí nac akapú̱n ma̱cxcatzi̱ni̱ni̱tán. qi[Pedro kálhti̱lh: ―Huix Cristo Ixkahuasa Dios xastacnán tí mini̱t quinca̱lakma̱xtuyá̱n. _h7―Y huixín, ¿ticu yá chixcú quila̱li̱maca̱ná̱u? ―ca̱kalasquínilh. gTakálhti̱lh: ―Makapitzi tali̱maca̱ná̱n Juan Bautista, pu̱tum tali̱maca̱ná̱n profeta Elías, y tunuj tali̱maca̱ná̱n Jeremías, y tunuj tahuán huix cha̱tum tali̱pa̱u profeta la̱ ni̱ma̱ taqui̱lani̱tanchi xapu̱lh nac ca̱quilhtamacú. Df Jesús ca̱tá̱alh ixdiscípulos nac aktum pu̱latama̱n huanicán Cesarea de Filipo, y aná ca̱kalasquínilh: ―¿Ticu quintali̱macá̱n cristianos aquit Xatalacsacni Chixcú? be= Ixdiscípulos tama̱kachakxi̱lhcú xlacata Jesús ixta̱ma̱lacastucni̱t levadura ni̱ lactlá̱n ixtakalhchihui̱ncán fariseos y saduceos, porque xlacán hua̱k akspitaj tama̱sí ixtachihui̱ncán y tí ca̱makslihueké na̱ talaktzanká. Pedro li̱ma̱nú Jesús huá Cristo tí ama lakma̱xtunán (Mr. 8.27‑30; Lc. 9.18‑21) Md ¿A poco xli̱ca̱na ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata aquit ni̱ cli̱chihui̱nama simita acxni cca̱huanín skálalh calatapá̱tit ni̱ naca̱pasayá̱n ixlevadurajcán fariseos y saduceos? c% Y acxni tali̱huá̱yalh cha̱ta̱ti mi̱lh lacchixcuhuí̱n caj mactujún simi̱ta, ¿na̱ ni̱ kalhtá̱xtulh lhu̱hua canastas simi̱ta? Tb! ¿Yaj aksaná̱tit tú cca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱tán? Quila̱huaníu, acxni cca̱li̱má̱hui̱lh cha̱quitzis mi̱lh lacchixcuhuí̱n caj macquitzis simi̱ta, ¿ni̱ kalhtá̱xtulh lhu̱hua canastas? iaKJesús cátzi̱lh tú ixtaquilhuama̱na y ca̱huanipá: ―¿A poco puhuaná̱tit cca̱li̱huanimá̱n xlacata ni̱ li̱taná̱tit simi̱ta? ¡Huata mintahuajcán lacapa̱stacá̱tit! ¿Aquit nicu quila̱maca̱ná̱u? `Xlacán ni̱ tama̱kachákxi̱lh y tzúculh tara̱huaní: ―Quinca̱li̱huanimá̱n la̱ ni̱ li̱miná̱u simi̱ta. }_sJesús ca̱huánilh: ―Skálalh calatapá̱tit xlacata ni̱ naca̱pasayá̱n ixlevadurajcán fariseos y saduceos. ^Acxni tácha̱lh ixa̱quilhtu̱tu chúchut ixdiscípulos tá̱cxilhli xlacata ni̱ ixtali̱ni̱t simi̱ta tú natali̱hua̱yán. Q]Ni̱ lá pa̱ti̱cán minkasatcán, snu̱n li̱xcájnit mintalacpuhua̱ncán huá ni̱ ca̱najlayá̱tit tú ctlahuá, tza̱pu quila̱maksquiná̱u cacca̱li̱ma̱lacahua̱ní̱n lanca quintascújut, y chí lacasquiná̱tit cactláhualh a̱ktum. Tó, ni̱ cama tlahuá y huata pa̱t li̱lacahua̱naná̱tit a̱stá̱n aktum tascújut la̱ amá ni̱ma̱ Dios titláhualh nac ixlatáma̱t profeta Jonás. La̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh jaé lacchixcuhuí̱n ca̱kxtakyá̱hualh y alh ixquilhtú̱n pupunú. Ixtakalhchihui̱ncán fariseos tata̱ma̱lacastuca levadura (Mr. 8.14‑21) \yY para tzisa tatapuni̱t y snu̱n lhca̱cnán, huaná̱tit: “Chí ni̱ tla̱n ama huan quilhtamacú, ama min se̱n.” ¡Takalhí̱n lacchixcuhuí̱n chí como ni̱ acxcatzi̱yá̱tit tú ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱má̱n Dios jaé quilhtamacú! [ Xlá ca̱kálhti̱lh: ―¡Xli̱ca̱na ni̱ lacapuhuaná̱tit! Huixín tla̱n quilhchipiná̱tit acxni tla̱n ama huan quilhtamacú o ni̱ tla̱n ama huan. Para smalankán suanc huí akapú̱n huaná̱tit: “Cha̱lí tla̱n ama huan quilhtamacú.” zZ oMakapitzi fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos ixtakalhputzaputún Jesús huá tali̱ma̱lacatzúhui̱lh y tahuánilh: ―Caquila̱li̱ma̱lacahua̱ní̱u aktum mintascújut nac akapú̱n para xli̱ca̱na Dios ma̱lakacha̱ni̱tán. AY{'La̱ tahua̱yanko̱lh ca̱huánilh cataalhá ixpu̱latama̱ncán. Xlá na̱ ca̱ta̱táju̱lh ixdiscípulos nac aktum barco y táalh pakán aktum pu̱latama̱n huanicán Magdala.eXC&Huata lacchixcuhuí̱n tahuá̱yalh cha̱ta̱ti mi̱lh aparte lacchaján y lactzú camán. xWi%Hua̱k cristianos tla̱n takálhkasli y todavía kalhtá̱xtulh aktujún canasta simi̱ta y lactzú tamakní. UV#$La̱ maklhtí̱nalh amá simi̱ta y lactzú tamakní, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios ixtahuá, ca̱lakchékelh y ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos catama̱kpítzilh y catamá̱xqui̱lh la̱ta tí ixlacasquín. gUG#Astá̱n ca̱li̱ma̱páksi̱lh hua̱k cristianos curucs catatahuilako̱lh ca̱tiyatni. 'TG"―¿Nicu macli̱t simi̱ta li̱taná̱tit? ―Mactujún simi̱ta y makapitzi lactzú tamakní. ―A ver caquila̱li̱miníu ―ca̱huaniko̱lh Jesús. (SI!―Snu̱n lhu̱hua cristianos y juú ni̱tú tú li̱hua̱yancán, ¿nicu ixtiyáu tahuá tú naca̱li̱ma̱hui̱yá̱u? ―takálhti̱lh ixdiscípulos. #R? Jesús ca̱tasánilh ixdiscípulos y ca̱huánilh: ―Cca̱lakalhamán jaé cristianos porque kalhi̱yá aktutu chichiní la̱ta tachini̱t juú y ni̱ takalhí tú natali̱hua̱yán. Cpuhuán xacca̱ma̱lakacha̱lhá ixchiccán, pero ¿qué tal nata̱kuitita̱yá nac tijia? 9QkHua̱k tali̱pa̱xahuako̱lh tú ixta̱cxilhma̱na: ko̱ko tla̱n ixtachihui̱nán, lakatzí̱n tla̱n ixta̱cxila tú huí ca̱quilhtamacú, tí ixtala̱kalhi̱ni̱t nac ixmacxpa̱ncán tla̱n ixta̱ksa̱nán, tí ni̱ lá ixtatla̱huán tla̱n ixtaca̱xlá. Hua̱k tzúculh talakachixcuhuí Dios porque ixca̱cxilhlacacha̱ni̱t ixcamán tí xalac Israel. Jesús ca̱ma̱huí cha̱ta̱ti mi̱lh lacchixcuhuí̱n (Mr. 8.1‑10) PyLhu̱hua ta̱tatlaní̱n ca̱li̱chinca xlacata naca̱ma̱ksa̱ní. Xlá ca̱ma̱ke̱nu̱niko̱lh ixta̱tatcán y ca̱ca̱xtláhualh tí ni̱ lá ixtatla̱huán, makaputu, lakatzi̱ní̱n, ko̱ko̱ní̱n, y lhu̱hua ma̱s ti̱pa̱katzi tá̱tat. kOOJesús taxtupá amá pu̱latama̱n Tiro y Sidón y lactáspitli quilhtu̱tum chúchut xla Galilea y acxni cha̱lh lacatum talacá̱cxtulh nac aktum sipi y aná curucs tahui y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos. vNeAmá pusca̱t ixma̱kachakxi̱ni̱t la̱ ixkalhputzani̱t Jesús y huá chú li̱kalhtí̱nalh. Jesús lakáti̱lh y huanipá: ―Huix quili̱pa̱huani̱ta ixli̱hua̱k minacú y clacasquín cakantáxtulh tú quimáksquinti. Istzuma̱t amá pusca̱t pi̱huá amá quilhtamacú tuncán aksá̱nalh. Jesús ca̱ma̱ksa̱ní lhu̱hua ta̱tatlaní̱n nac Galilea +MO―Quimpu̱chinacán Jesús, xli̱ca̱na tú huana, pero hasta lactzú chichí tla̱n taquilhsacuá katxtakma ni̱ma̱ ni̱ talacasquín xapu̱chinaní̱n. L―Ni̱ tla̱n qui̱taxtú ca̱maklhti̱cán ixtahuajcán camaná̱n xalac Israel y ca̱ma̱xqui̱cán lactzú chichí. K5Acxni tuncán amá pusca̱t ma̱lacatzúhui̱lh Jesús, tatzokostánilh y huanipá: ―Quimpu̱chinacán, ni̱ snu̱n calat, ¡caquimakta̱ya! HJ Jesús tá̱yalh y huánilh: ―Dios quima̱lakacha̱ni̱t huata nacca̱lakma̱xtú tí talaktzanka̱ni̱t nac quimpu̱latama̱n Israel. ¡Ni̱ lá cmakta̱yayá̱n, huix ni̱ xalac Israel! CIJesús ni̱ kálhti̱lh. Ixdiscípulos tama̱lacatzúhui̱lh y tahuánilh xlacata cama̱quilhácsli̱lh porque snu̱n ixma̱ktasi̱ma amá pusca̱t la̱ ixca̱ke̱sta̱lati̱lhá. 2H]Aná ixlama cha̱tum pusca̱t xala mákat pu̱latama̱n huanicán Canaán, ni̱ israelita ixuani̱t. Xlá ma̱lacatzúhui̱lh y ca̱li̱tlá̱n huánilh: ―Quimpu̱chinacán, ixli̱talakapasni rey David, caquilakalhámanti; quintzuma̱t mactanu̱ma ixespíritu tlajaná y snu̱n ma̱kxtakajní. GJesús alh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos tí ixtalama̱na nac aktuy pu̱latama̱n ca̱huanicán Tiro y Sidón. FHuá jaé talacapa̱stacni ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n cha̱tum cristiano; pero ni̱ tlahuá tala̱kalhí̱n para ni̱ ma̱kantaxtí li̱lakachixcuhui̱n acxni hua̱yán y makachaká maklhu̱hua. Cha̱tum xala mákat pusca̱t li̱pa̱huán Jesús (Mr. 7.24‑30) "E=Porque ixquilhni ca̱li̱huán ni̱ lactlá̱n ixtalacapa̱stacni ni̱ma̱ tataxtú nac ixnacú. Aná lacpuhuán la̱ namakni̱nán, la̱ nalakamaklhtí ixpusca̱t ixta̱chixcú, la̱ naca̱putzá lhu̱hua pusca̱t, la̱ nakalha̱nán, la̱ naakskahuinán, y la̱ naaksani̱nán. D¡Namá ni̱ ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n! Tú ma̱laktzanké huá ixtalacapa̱stacni ni̱ma̱ li̱chihui̱nán ixquilhni. C ¿Ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata amá tahuá ni̱ma̱ quilhtanú cha̱tum chixcú an nac ixpa̱lu̱hua y a̱stá̱n makampará? ^B5―¿A poco ni̱ para huixín ma̱kachakxi̱yá̱tit tú cca̱huaniputuná̱n? A}―Ni̱ cma̱kachakxi̱yá̱u la̱ namá qui̱taxtú; catlahua li̱tlá̱n quila̱lacspi̱tníu ―huánilh Pedro. g@GCali̱makxtakuí catatláhualh tú tatlahuaputún porque xlacán la̱ lakatzí̱n talama̱na, ¡y todavía tali̱tanú tamakachipalí̱n tunuj lakatzí̱n! Talaktzanka̱ni̱t porque para ta̱kchakxa, acxtum ama talhtuja. !?; Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Hua̱k quihui ni̱ma̱ ixacstucán tapulhni̱t y ni̱ Quinti̱cú tí huí nac akapú̱n ca̱chani̱t ama ca̱tampulhú. ># Ixdiscípulos a̱stá̱n tama̱lacatzúhui̱lh y tahuánilh: ―Namá fariseos ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh tú ca̱huani, tasí̱tzi̱lh. E= Catu̱huá tahuá tú quilhtanú cha̱tum chixcú ni̱ la̱kalhí ixtalacapa̱stacni; tú ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios huá tú quilhtaxtú ixquilhni acxni chihui̱nán. E< Astá̱n Jesús ca̱tasánilh catama̱lacatzúhui̱lh hua̱k cristianos y ca̱huánilh: ―Tla̱n quila̱li̱kaxmatui mintake̱ncán y cama̱kachakxí̱tit tú cama ca̱huaniyá̱n: +;O Ni̱tú ca̱li̱macuaní quintalakachixcúhui̱lh
pues tú tali̱chihui̱nán hua̱k pi̱huá talacsacxtuni̱t y tali̱macá̱n aquit cca̱ma̱paksi̱ni̱t. :Jaé cristianos quintali̱lakachixcuhuí ixtachihuí̱n ixquilhnicán,
pero ixnacujcán tunuj tú talacpuhuán. 9/¡Akskahuinaní̱n lacchixcuhuí̱n! Tancs ma̱kantaxti̱pa̱nántit ixtachihuí̱n profeta Isaías tú tzokli milacatacán nac Escrituras: U8#¡Takalhí̱n lacchixcuhuí̱n! Huixín tlahuapa̱nántit tú puhuaná̱tit ma̱s ca̱macuaniyá̱n y lakmakampa̱nántit tú ca̱li̱ma̱paksí̱n Dios xlacata pu̱la caca̱lakalhamántit minati̱cún. j7MPero huixín huaná̱tit xlacata cha̱tum chixcú tla̱n kalhtí ixti̱cú acxni tú maclacasquín: “Ni̱ lá cmakta̱yayá̱n porque la̱ta tú ckalhí cma̱lacnu̱nini̱t Dios cama li̱lakachixcuhuí nac pu̱siculan.” $6ADios li̱ma̱paksí̱nalh: “Calakalhámanti minti̱cú y mina̱na, y amá tí lakmakán ixti̱cú o ixna̱na cama̱lacapu̱ca xlacata namakni̱cán.” v5eXlá ca̱kálhti̱lh: ―Aquit na̱ ccatzi̱putún, ¿hua̱nchi lakmakaná̱tit tú ca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán Dios mili̱tlahuatcán nac milatama̱tcán? ¿Hua̱na ma̱s li̱lakachixcuhui̱yá̱tit Dios tú lacsacxtuni̱tántit? d4A―Ccatzi̱putuná̱u, ¿hua̱nchi midiscípulos ni̱ tama̱kantaxtí tú tali̱ma̱paksi̱nani̱t lakko̱lún quili̱tlahuatcán? Pues ni̱ talakachixcuhuí Dios, ni̱ tamakachaká maklhu̱hua acxni tahua̱yán. &3 GMaktum quilhtamacú támilh xalac Jerusalén makapitzi fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos; xlacán tama̱lacatzúhui̱lh Jesús y takalasquínilh: F2$Makapitzi ixtahuaní caca̱má̱xqui̱lh quilhtamacú nataquilhpa̱xamaní siquiera ixlháka̱t, y hua̱k ta̱tatlaní̱n tí taxamánilh ixlháka̱t Jesús hua̱k ta̱ksa̱nanko̱lh.h1I#Ni̱ para tuhua tacatzi̱ko̱lh cristianos xala ca̱chiquí̱n xlacata ixca̱lakmini̱t Jesús. Lhu̱hua xala amá pu̱latama̱n na̱ tacátzi̱lh y tzúculh tali̱mín ixta̱tatlaní̱n xlacata naca̱ma̱ksa̱ní Jesús. 0"Ixli̱punchú talakatza̱lako̱lh amá chúchut xla Galilea y tácha̱lh nac aktum ca̱chiquí̱n huanicán Genesaret. =/s!Hua̱k xa̱makapitzi ixdiscípulos tatatzokostánilh y tahuánilh: ―¡Xli̱ca̱na huix Ixkahuasa Dios! Jesús ca̱ma̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n xalac Genesaret (Mr. 6.53‑56) y.k La̱ tatáju̱lh ixcha̱tuycán nac barco, u̱n ni̱ma̱ ixtake̱tani̱t, caj la̱ ni̱tú také̱nu̱lh. -Xlá makachípalh y huánilh: ―¿Hua̱nchi ni̱ quili̱pá̱huanti tla̱n nacma̱tla̱huani̱yá̱n nac chúchut? c,?Pero huata tatú̱talh nac chúchut anko̱lh ixli̱camama pues u̱n y chúchut puxmani̱ko̱lh, y como maklhcátzi̱lh ixama ta̱ktzí ma̱ktási̱lh Jesús: ―Quimpu̱chiná Jesús, ¡cama mu̱xtú; caquimakachipa! ++―Pues catat tuncán ―huaniko̱lh Jesús. Pedro tá̱ctalh nac barco y tzáksalh tla̱huán ixkalhni chúchut pakán ní ixyá Jesús. * Huánilh Pedro: ―Para xli̱ca̱na huix, Quimpu̱chinacán, caquima̱tla̱huani nac chúchut xlacata naclakana̱chá̱n. j)MPero xlá ca̱huánilh: ―¡Ni̱ cajicuántit! ¡Cakalhí̱tit li̱camama, aquit, Jesús! R(Xlacán acxni tá̱cxilhli Jesús ixtla̱huama ixkalhni chúchut, tajicuanko̱lh y yaj takálhi̱lh li̱camama y chuné ta̱ktásalh: ―¡Mimá̱n quinca̱maka̱klhayá̱n cha̱tum xaní̱n chixcú! v'eLi̱huacá tzisa ixuani̱t Jesús ca̱ma̱lacatzúhui̱lh ixdiscípulos ixtla̱huama ixkalhni nac chúchut. N&ixdiscípulos ixtaani̱ttá lakamákat ma̱squi ni̱ lá ixtachá̱n porque také̱talh u̱n y ni̱ ixca̱ma̱xquí quilhtamacú natama̱tla̱hualí̱n ixbarcojcán ma̱s chá ixtapu̱spitputún. #%?La̱ ta̱nko̱lh cristianos Jesús talacá̱cxtulh ixacstu nac sipi y aná kalhtahuakánilh Dios. Acxni tla̱n tzi̱suanko̱lh xlá ya̱ ixtalaca̱ctá; O$Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos catatáju̱lh nac barco xlacata pu̱la natachá̱n ixa̱quilhtu̱tu chúchut; a̱stá̱n na̱ tzúculh ca̱huaní hua̱k cristianos cataalhá nac ixchiccán. >#uHuata lacchixcuhuí̱n tí tahuá̱yalh cha̱quitzis mi̱lh ixtahuani̱t aparte lacchaján y lactzú camán. Jesús tla̱huán ixkalhni chúchut (Mr. 6.45‑52; Jn. 6.16‑21) "{Hua̱k cristianos tla̱n tahuá̱yalh y takálhkasli, y todavía kalhtá̱xtulh akcu̱tuy canasta simi̱ta y tamakní. z!mJesús ca̱li̱ma̱páksi̱lh hua̱k cristianos catatahuilako̱lh nac ca̱tiyatni pues ixti̱hui li̱cúxtut. La maklhtí̱nalh amá macquitzis simi̱ta y tantuy tamakní láca̱lh nac akapú̱n, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios amá tahuá; a̱stá̱n ca̱lakchékelh, ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos xlacata xlacán natama̱kpitzí y natama̱xquí̱ tí ixlacasquín. M ―A ver caquila̱li̱miníu namá tahuá ―ca̱huaniko̱lh. Xlacán takalhti̱nampá: ―¿Niculá nacca̱ma̱hui̱yá̱u si huata ckalhi̱yá̱u macquitzis simi̱ta y tantuy tamakní? fEJesús ca̱kálhti̱lh: ―Ni̱ clacasquín ní catáalh; huixín caca̱ma̱huí̱tit. pYAcxni istzucuma smalankanán ixdiscípulos tama̱lacatzúhui̱lh y tahuánilh: ―Smalankaná y ni̱tí lama juú, caca̱huani jaé cristianos catáalh juú lacatzú ca̱lacchiquí̱n xlacata natatama̱huá tú natali̱hua̱yán. MAcxni tá̱ctalh ixquilhtú̱n chúchut cá̱cxilhli lhu̱hua cristianos ixtakalhi̱ma̱na. Xlá ca̱lakalhámalh cristianos y ca̱ma̱ksá̱ni̱lh ta̱tatlaní̱n ni̱ma̱ ixca̱li̱mincani̱t. #? La̱ kaxmatko̱lh Jesús tú huanica táju̱lh nac aktum barco y ca̱tá̱alh ixdiscípulos lacatum ní ni̱ tzamacán xlacata ni̱tí na̱kaxculí. Pero lhu̱hua cristianos xala cani̱huá ca̱lacchiquí̱n tacátzi̱lh ní ixama cha̱n y ca̱tujún táalh ní ixama tacuta. S Makapitzi tí ixtakaxmatni̱t ixtachihuí̱n Juan acxni tacátzi̱lh tú ixpa̱xtokni̱t támilh tatiyá nac pu̱la̱chi̱n y tla̱n tamúju̱lh; y a̱stá̱n táalh tali̱ma̱kalhchihui̱ní Jesús tú ixqui̱taxtuni̱t. Jesús ca̱ma̱huí cha̱quitzis mi̱lh cristianos (Mr. 6.30‑44; Lc. 9.10‑17; Jn. 6.1‑14) 7g y tuncán pixca̱cti̱ca Juan nac pu̱la̱chi̱n; a̱stá̱n muju̱ca ixakxa̱ka nac aktum tina y ma̱xqui̱ca amá tzuma̱t tú itsquini̱t, y xlá má̱xqui̱lh ixna̱na. R Ma̱lakácha̱lh cha̱tum soldado ní ixtanu̱ma Juan xlacata namakní; M Herodes acxni káxmatli tú ixlacasquín ni̱ lakáti̱lh, pero como tú ixma̱lacnu̱ni̱t nama̱stá hua̱k ixtakaxmatni̱t ni̱ takalhpúspitli y li̱tánu̱lh nama̱kantaxtí ixtachihuí̱n. 3Xlá ni̱ cátzi̱lh tú namaksquín, pero ixna̱na huánilh camáksquilh rey Herodes camacamá̱xqui̱lh ixakxa̱ka Juan Bautista nac aktum tina. Dhasta ma̱lacnú̱nilh nama̱xquí xatu̱ta ixlacasquín. 1[Pero acxni ma̱spútulh ca̱ta Herodes tláhualh lanca fiesta; istzuma̱t Herodías tzúculh tantlí la̱ta istzamacán, y Herodes snu̱n lakáti̱lh la̱ tántli̱lh PXlá lacpútzalh la̱ tuncán namakní, pero ixca̱jicuaní cristianos para natata̱ra̱tlahuá caj ixlacata porque lhu̱hua ixtaca̱najlani̱t Dios ixma̱lakacha̱ni̱t jaé profeta Juan Bautista. (IRey Herodes ixli̱ma̱paksi̱nani̱t cachipaca Juan y cali̱chi̱huili̱ca cadenas nac pu̱la̱chi̱n porque ni̱ ixma̱tla̱ni̱ni̱t tú huánilh maktum: ―Ni̱ tla̱n la̱ lakamaklhti ixta̱cha̱t minta̱cam y ta̱tahuila miya̱sta. Herodes ixlakamaklhti̱ni̱t ixta̱cha̱t ixta̱cam Felipe y como Juan ni̱ li̱quilhpúhualh li̱huánilh ni̱ tla̱n la̱ ixta̱lama Herodías xlacán ni̱ ixta̱cxilhputún. T!ca̱huánilh tí ixtata̱ma̱paksi̱nán: ―La̱ta cpuhuán namá chixcú ma̱x Juan Bautista, lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n y mimpá ca̱quilhtamacú; huá tla̱n ca̱li̱tlahuá laclanca tascújut.  /Rey Herodes tí ixma̱paksi̱nama amá pu̱latama̱n Galilea, acxni tzúculh kaxmata la̱ ixli̱chihui̱nancán cani̱huá tú ixtlahuá Jesús, @~~}8|{{!zyxx(wvuuztwssrq@pGo n}ml2k@j5i_hgff%eldc|bb!aj`_]\[WZ~YY7XWW(V/V#TT2SRQQbPONnMLTKJHG-FEE&DlBBAK@@4??>g=k<La̱ takaxmatko̱lh tú ca̱kálhti̱lh Jesús xlacán yaj tacátzi̱lh tú natahuán y ta̱kxtakyá̱hualh. Kalasquinicán Jesús para talacastacuanán ni̱n (Mr. 12.18‑27; Lc. 20.27‑40) 6/―Pues tali̱lakatzokni̱t ixretrato ixtacuhui̱ní xapuxcu ma̱paksi̱na romano ―takalhtí̱nalh xlacán. Jesús ca̱huaniko̱lh: ―Pues cama̱xquí̱tit xapuxcu ma̱paksi̱na romano tú xlá tlahuani̱t, y cama̱xquí̱tit Dios tú xlá lacasquín milacatacán. 5#Acxni ácxilhli Jesús ca̱kalasquínilh: ―Quila̱huaníu, ¿ticu ixretrato, y ticu yá ixtacuhui̱ní tali̱lakatzokni̱t jaé tumi̱n? ~4uQuila̱ma̱si̱níu mactum tumi̱n ni̱ma̱ li̱lakaxoko̱naná̱tit. Xlacán tali̱mínilh mactum denario tumi̱n. 13[Jesús acxcátzi̱lh caj ixtakalhputzama̱na y huá ca̱li̱kálhti̱lh: ―¡Laktakalhí̱n akskahuinaní̱n huixín! ¿Ticu puhuaná̱tit kalhputzapa̱nántit? 2)Quila̱huaníu, ¿chá tla̱n qui̱taxtú la̱ clakaxokoniyá̱u tumi̱n xapuxcu ma̱paksi̱na romano o ni̱ mini̱ní naclakaxoko̱naná̱u? J1 Xlacán tama̱lakácha̱lh makapitzi ixcompañeros y tí ixtata̱ta̱yá rey Herodes. Acxni talákcha̱lh takalasquínilh: ―Maestro, ccatzi̱yá̱u xlacata huix tancs ma̱si̱ya ixtachihuí̱n Dios la̱ quili̱latama̱tcán, ni̱tí li̱quilhpuhuana li̱huaniya ixkásat para ni̱ chuná lama ma̱squi casí̱tzi̱lh. 05Makapitzi fariseos tzúculh talacchihui̱nán la̱ natali̱kalhputzá ixtachihui̱ncán Jesús xlacata nahuán tú tla̱n natali̱ma̱lacapú. /{Jesús ca̱huaniko̱lh: ―Lhu̱hua cristianos ca̱tasanicán natatanú nac ixtapáksi̱t Dios, pero huata ca̱lacsaccán amá makapitzi tí takaxmata. Fariseos tali̱kalhputzá Jesús ixtalakaxoko̱ncán (Mr. 12.13‑17; Lc. 20.20‑26) f.E Entonces li̱ma̱paksí̱nalh: “Jaé chixcú camakachí̱tit, catantu̱chí̱tit y catamacxtútit nac quilhtí̱n ní ca̱paklhtu̱tá. ¡Koxitá laktzanka̱ni̱t, aná ama tasá y tatlanca̱ní la̱ta li̱puhuán!” K- Xlá ta̱chihuí̱nalh: “Amigo, ¿tucu xlacata ni̱ li̱huili namá lháka̱t ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ca tí tatánu̱lh juú nac pu̱tamakaxtokni?” Xlá ni̱ cátzi̱lh tú nakalhti̱nán. `,9 ’Ixli̱puntzú amá rey tánu̱lh ca̱cxila hua̱k tí ixtamini̱t, pero ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh la̱ cha̱tum chixcú ni̱ ixuili̱ni̱t lháka̱t ni̱ma̱ ma̱sta̱ca acxni tatánu̱lh nac pu̱tamakaxtokni. <+q Xlacán tatláhualh tú ca̱huánilh amá rey; ixli̱punchú nac pu̱tamakaxtokni ixtachini̱t lhu̱hua cristianos, tí lactlá̱n ixtacatzí y hasta tí lacsnú̱n ixtalani̱t. @*y Chí mejor capítit nac li̱tamá̱u, y nac ca̱lactijyí̱n ní tzamacán; caca̱huanítit hua̱k cristianos tí ca̱taka̱sá̱tit catámilh nac ixpu̱tamakaxtokni quinkahuasa.” \)1Amá rey ca̱huánilh tunuj ixtasa̱cua: “Nac ixpu̱tamakaxtokni quinkahuasa hua̱k ca̱xlani̱t tahuá y tú tamaclacasquiní, pero amá tí xaclacasquín naquintalakmín ca̱ma̱laktzánke̱lh ixkasatcán. X()Amá rey acxni cátzi̱lh tú ixca̱tlahuanicani̱t ixtasa̱cua snu̱n sí̱tzi̱lh y ca̱ma̱lakácha̱lh itsoldados xlacata naca̱makni̱cán amá lacchixcuhuí̱n y ca̱lhcuyunicán ixca̱chiqui̱ncán. q'[y makapitzi tachípalh amá ixtasa̱cua rey ta̱kkaxími̱lh, tama̱kxtakájni̱lh hasta tamákni̱lh. 0&YPero amá lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n tasí̱tzi̱lh y ni̱ táalh nac pu̱tamakaxtokni. Makapitzi taalh nac ixca̱tucuxtucán, tunuj táalh nac ixpu̱sta̱ncán %}Pero xlá ca̱ma̱lakacha̱pá ixtasa̱cua y ca̱huanica amá lacchixcuhuí̱n: “Huan rey yaj tú cali̱makapalátit, ca̱makni̱cajá quitzistancaní̱n y tahuá ca̱xtlahuacani̱ttá; a̱huata huixín ca̱kalhi̱má̱n nac pu̱tamakaxtokni.” }$sAcxni lihua lákcha̱lh chichiní xlá ca̱ma̱lakácha̱lh ixtasa̱cua catama̱kpítzilh tachihuí̱n catachilhá nac pu̱tamakaxtokni amá lacchixcuhuí̱n tí ixlacasquín natata̱pa̱xahuá; pero xlacán ni̱ ta̱mpútulh amá nac fiesta. m#S―Cha̱tum rey ixlaclhca̱ni̱t ama tlahuá lanca fiesta porque ixama tamakaxtoka ixkahuasa. U" %Jesús ca̱li̱ta̱ma̱lacastucpá tunuj ixtakalhchihuí̱n amá cristianos tí ixama tatanú, y tí ixama talakmakán ixtapáksi̱t ni̱ma̱ ixma̱lacatzuqui̱putún nac ixlatama̱tcán; y ca̱huánilh: j!M.Xlacán li̱cuánit tasí̱tzi̱lh y tachipaputún Jesús xlacata natama̱laksputú, pero tajicuánilh cristianos porque xlacán ixtali̱macá̱n Jesús cha̱tum profeta tí ixma̱lakacha̱ni̱t Dios nali̱chihui̱nán.' G-Amá xanapuxcun curas y lactali̱pa̱u saduceos tama̱kachákxi̱lh xlacata Jesús ixca̱li̱ta̱ma̱lacastucni̱t ixkasatcán amá ixtakalhchihuí̱n. ,Amá tí liakchakxa jaé chíhuix y tahuacaya̱chá ixakspu̱n ixacstu ama laktzanká; y tí actahuilá jaé chíhuix ama lacchatamí. F+’Aquit tancs cca̱huaniyá̱n, Dios ama ca̱maklhti̱yá̱n mimpu̱tahui̱lhcán ni̱ma̱ ixca̱lacsacnini̱tán nac ixtapáksi̱t y ama ca̱ma̱xquí amá tí ni̱ lactali̱pa̱u cristianos puhuaná̱tit xlacata xlacán natama̱xquí ixtahuácat ixtascújut para tatlahuá ixtapáksi̱t nac ixlatama̱tcán. eC*Jesús ca̱huaniko̱lh: ―Nac Escrituras lacatum li̱chihui̱nán minkasatcán, pues tatzokni̱t:Amá lanca chíhuix ni̱ma̱ talakmákalh xtlahuananí̱n chiqui ixtapuhuán ni̱tú li̱macuán,
a̱stá̱n milh tamakxtaka ma̱s tali̱pa̱u pues ya̱huaca nac ixcha̱stú̱n la̱ xacha̱ya y aná ixli̱tzinca̱snanko̱ni̱t chiqui.Tú acxilá̱u hua̱k Dios lacsacxtuni̱t,
y pa̱xahuayá̱u masqui ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱u lanca ixtalacapa̱stacni. oW)Xlacán takalhtí̱nalh: ―Pues nacmakní amá ni̱ lactlá̱n cha̱lhca̱tnaní̱n, y naca̱macama̱xquí ixca̱tucuxtu tunuj lacchixcuhuí̱n tí nataxokoní y natamacama̱xquí ixquilhta cosecha ni̱ma̱ xlá mini̱ní. Z-(La̱ chihui̱nanko̱lh Jesús ca̱kalasquínilh amá xanapuxcun judíos: ―Chí quila̱huaníu, ¿tucu puhuaná̱tit naca̱tlahuaní ixpu̱chiná jaé ca̱tucuxtu amá ni̱ lactlá̱n lacchixcuhuí̱n? 'Xlacán talí̱lhca̱lh natama̱laksputú amá kahuasa, tachípalh táli̱lh ixquilhpá̱n ca̱tucuxtu y aná tamákni̱lh. ta&Xli̱ca̱na ma̱lakácha̱lh, pero amá lacchixcuhuí̱n acxni tá̱cxilhli amá kahuasa tzúculh talacchihui̱nán: “Huá jaé ama ta̱tamakxtaka hua̱k herencia, para makni̱yá̱u aquín nata̱tamakxtaká̱u jaé ca̱tucuxtu.” #?%’Xlá ixkalhí cha̱tum ixkahuasa y tzúculh lacpuhuán: “Para cma̱lakachá quinkahuasa natakaxmatní y naquintama̱xquí tú quimini̱ní.” r]$Amá ixpu̱chiná ca̱tucuxtu ca̱ma̱lakácha̱lh ma̱s ixtasa̱cua, pero amá ni̱ lactlá̱n lacchixcuhuí̱n na̱ chuná tama̱kxtakájni̱lh la̱ ixtatlahuani̱t xa̱makapitzi tasa̱cua tí ixca̱ma̱lakacha̱cani̱t xapu̱lh. !;#Pero amá lacchixcuhuí̱n tachípalh ixtasa̱cua ixpatroncán, makapitzi ta̱kkaxími̱lh, makapitzi tamákni̱lh y tunuj taliactaláli̱lh chíhuix. 9"Acxni tzúculh catlán ixtahuácat ca̱ma̱lakácha̱lh makapitzi ixtasa̱cua xlacata nama̱xqui̱cán tú ixtocarlí la̱ ixca̱ta̱lacca̱xlani̱t. 1!’Cama ta̱ma̱lacastucpará minkasatcán jaé takalhchihuí̱n: Ixpu̱chiná aktum lanca ca̱tucuxtu chalh lhu̱hua li̱chánat uvas nac ixpu̱chaná̱n. Tla̱n maccorralhko̱lh; aná lacatzú tláhualh ixpu̱chitcán, na̱ tláhualh aktum lanca torre xlacata tla̱n namaktakalha ixtachaná̱n. Astá̱n ca̱ma̱sa̱cuáni̱lh ixca̱tucuxtu makapitzi lacchixcuhuí̱n y alh latamá a̱lacatunu.  Porque Juan Bautista milh ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n la̱ natati̱tumi̱yá̱tit, pero huixín ni̱ ca̱najlátit ixtachihuí̱n. Tí takáxmatli ixtachihuí̱n y talakxta̱páli̱lh ixlatama̱tcán huá namá ní̱ lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n y tí chu̱ta ta̱clapu̱lá lacchaján, y huixín ma̱squi ca̱cxílhtit la̱ tama̱táncsalh ixlatama̱tcán, ni̱ para tziná ma̱tunújtit minkasatcán. Jesús ca̱li̱chihui̱nán ni̱ lactlá̱n cha̱lhca̱tnaní̱n (Mr. 12.1‑12; Lc. 20.9‑19) W'Chí quila̱huaníu, ¿la̱ta ixli̱cha̱tuycán, ticu ma̱kantáxti̱lh tú ma̱páksi̱lh ixti̱cucán? ―Pues xla̱huán ixkahuasa ―takalhtí̱nalh. Huanipá Jesús: ―Xli̱ca̱na, tí ni̱ lactali̱pa̱u y ni̱ma̱ chu̱ta ta̱clapu̱lá lacchaján pu̱la ama tatanú nac ixtapáksi̱t Dios y huixín pa̱t tamakxtaká̱tit. _7Amá chixcú huánilh xatajú ixkahuasa: “Chí huix capit scuja nac quinca̱tucuxtu.” “Tla̱n nacán scuja nac minca̱tucuxtu”, kálhti̱lh ixti̱cú. Pero amá kahuasa ni̱ alh scuja la̱ ma̱lácnu̱lh. %“Chí ni̱ camputún scuja”, kálhti̱lh ixti̱cú. Pero a̱stá̱n ma̱túnujli ixtapuhuá̱n y alh scuja nac ixca̱tucuxtu ixti̱cú. 0YAstá̱n Jesús chuné tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní amá lacchixcuhuí̱n: ―Tla̱n cakaxpáttit tú cama ca̱huaniyá̱n: Cha̱tum chixcú ixkalhí cha̱tuy ixlakkahuasán; maktum huánilh xapuxcu: “Ti̱cu, capit scuja jaé chichiní nac quinca̱tucuxtu ana ní cchani̱t uvas.” @yLa̱ talacchihui̱nanko̱lh takálhti̱lh: ―Aquín ni̱ ccatzi̱yá̱u tí li̱ma̱páksi̱lh. Jesús na̱ ca̱huánilh: ―Para huixín ni̱ catzi̱yá̱tit, ni̱ para aquit cama ca̱huaniyá̱n tí quili̱ma̱paksi̱ni̱t nactlahuá tú acxilá̱tit. Jesús ca̱li̱chihui̱nán cha̱tuy lakkahuasán F Y para huaniyá̱u lacchixcuhuí̱n tali̱ma̱páksi̱lh tla̱n tasi̱tzí cristianos porque lhu̱hua taca̱najlani̱t xlacata Dios ma̱lakacha̱ni̱t nali̱chihui̱nán ca̱quilhtamacú. E Chí tuncán quila̱huaníu, ¿ticu li̱ma̱páksi̱lh Juan Bautista caca̱kmúnulh cristianos, Dios, o lacchixcuhuí̱n? Xlacán tzúculh talacchihui̱nán la̱ natakalhtí, y chuné ixtara̱kalasquiní: ―Para huaniyá̱u Dios li̱ma̱páksi̱lh, ama quinca̱huaniyá̱n hua̱na ni̱ ca̱najláu ixtachihuí̱n. Q Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Aquit na̱ huí tú camá̱n ca̱kalasquiniyá̱n, y para huixín quila̱kalhti̱yá̱u aquit na̱ nacca̱kalhti̱yá̱n tí quili̱ma̱paksi̱ni̱t tú ctlahuani̱t. b =Jesús cha̱mpá nac pu̱siculan y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos; pero ixli̱puntzú táchilh xanapuxcun curas y xalactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n. Xlacán takalasquínilh: ―¿Tucu xlacata li̱paktanu̱ni̱ta tú tlahuani̱ta nac pu̱siculan? ¿Ticu ma̱xqui̱ni̱tán tapáksi̱t natlahuaya la̱ta tú huix lacasquina?  Na̱ chuná li̱tum cca̱huaniyá̱n, la̱ta tú li̱kalhtahuakaniyá̱tit Dios caca̱ma̱xquí̱n, xlá ama ca̱ma̱kantaxti̱niyá̱n para tancs ca̱najlayá̱tit ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n. Xanapuxcun curas takalhputzá Jesús (Mr. 11.27‑33; Lc. 20.1‑8) =sXlá ca̱kálhti̱lh: ―Aquit cca̱huaniyá̱n para huixín xli̱ca̱na ixli̱pa̱huántit Dios y aktum ixuilí̱tit mintalacapa̱stacnicán, na̱ tla̱n ixma̱sca̱cátit katum suja; y hasta tla̱n ixuanítit jaé sipi: “Catake̱nu juú y cataju nac pupunú”, y xli̱ca̱na chú ixqui̱táxtulh. $AAmá suja tuncán sca̱cli, ixdiscípulos tacá̱cni̱lh tú ixtlahuani̱t y takalasquínilh: ―¿Niculá tlahua ma̱sca̱ca jaé suja caj puntzú? S―¡Clacasquín ya̱cxni cakalhi mintahuácat! ―huánilh Jesús. B}Ixli̱cha̱lí tzisa táspitli nac Jerusalén. Jesús tzincsli y ácxilhli katum suja ixpa̱xtú̱n tijia. Xlá lákalh pero ni̱tú ixkalhí ixtahuácat huata lhu̱hua ixpakán. Z-Amá lacchixcuhuí̱n yaj tú takalhtí̱nalh y Jesús ca̱kxtakyá̱hualh y alh tamakxtaka amá ca̱tzisní nac actzú ca̱chiquí̱n Betania. Jesús ma̱sca̱cá katum suja (Mr. 11.12‑14, 20‑26) y huá tali̱huánilh Jesús: ―¿Ni̱ kaxpata la̱ tama̱ktasi̱má̱n namá lactzú camá̱n? ―Jé, cca̱kaxmata. ¿Hua̱nchi? ¿A poco ni̱ li̱kalhtahuakani̱tántit nac Escrituras ní tatzokni̱t? Chuné huan:Hasta lactzú camán tí tatziquijcú y ni̱ lá tla̱n chihui̱nán,
huix ca̱ma̱xqui tapuhuá̱n xlacata tancs natali̱lakachixcuhui̱yá̱n ixtachihui̱ncán. ,QJaé ixtascújut Jesús tá̱cxilhli xanapuxcun curas y lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n, na̱ chuná cani̱huá ixtakaxmatí la̱ lactzú camán ixta̱ktasá: “¡Clakachixcuhui̱yá̱u ixli̱talakapasni rey David!” Xlacán ni̱ para tziná tama̱tlá̱ni̱lh ma̱s chá tasí̱tzi̱lh, :mAná nac ixlacaquilhtí̱n pu̱siculan makapitzi lakatzí̱n y tí ni̱ lá ixtatla̱huán tama̱lacatzúhui̱lh xlacata caca̱ma̱ksá̱ni̱lh y xlá ca̱ca̱xtláhualh. }s Na̱ ca̱huánilh: ―Nac Escrituras Dios ma̱lacpuhua̱ní̱nalh natzokcán: “Nac quínchic tla̱n naquinkalhtahuakaní hua̱k cristianos.” Pero huixín lakxta̱pali̱ni̱tántit y li̱ma̱nu̱ni̱tántit ixpu̱sta̱cán kalha̱naní̱n. $A Astá̱n Jesús tánu̱lh nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén. Xlá tzúculh ca̱tamacxtú hua̱k cristianos tí ixtasta̱nama̱na y tí ixtatama̱huanama̱na. Ca̱ma̱kpu̱spítnilh ixmesajcán tí ixtalakxta̱palí tumi̱n, ca̱tramákalh itsillajcán tí ixtastá palomas. o~W ―Namá chixcú Jesús, profeta xalac Nazaret ni̱ma̱ li̱tapaksí Galilea ―ixtakalhti̱nán makapitzi. Jesús ca̱pu̱tlakaxtú nac pu̱siculan hua̱k sta̱naní̱n (Mr. 11.15‑19; Lc. 19.45‑48; Jn. 2.13‑22) {}o Acxni tánu̱lh nac ca̱chiquí̱n xla Jerusalén lhu̱hua ixtara̱kalasquiní: ―¿Ticu yá chixcú jaé? }|s La̱ta tí ixtapu̱lá y tí ixtasta̱lá ixta̱ktasá: ―¡Siempre calatáma̱lh ixli̱talakapasni rey David! ¡Clakachixcuhui̱yá̱u tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios naquinca̱ma̱paksi̱yá̱n! ¡Cpa̱xcatcatzi̱niyá̱u Dios tú tlahuani̱t! o{WLa̱ pu̱tahuacako̱lh tzúculh tla̱huán pakán nac Jerusalén; entonces lhu̱hua cristianos tatrámi̱lh ixlhaka̱tcán nac tijia ní ixlactla̱huama; makapitzi ixtaquí ixakán quihui tzú̱csuat y na̱ ixtatramí nac tijia. z!Ixli̱puntzú talí̱chilh amá quitzistancaní̱n y tali̱ke̱tlápalh ixlhaka̱tcán amá actzú burro xlacata capu̱tahuácalh Jesús. by=Ixdiscípulos taalh y hua̱k tatláhualh la̱ta tú ca̱li̱ma̱páksi̱lh Jesús. x'Caca̱huanítit tí talama̱na nac ca̱chiquí̱n xla Jerusalén:“Ca̱cxílhtit rey tí ama ca̱ma̱paksi̱yá̱n, pu̱huaca tantum actzú burro xlacata hua̱k nata̱cxila ni̱ lactlancán;
ca̱lakmimá̱n y pu̱tahuacani̱t tantum actzú cuca̱na burro.” wwgJesús chuná jaé li̱ma̱kantáxti̱lh tú istzokni̱t ixlacata nac Escrituras cha̱tum profeta: v9Para tí ca̱li̱huaniyá̱n hua̱nchi xcutpa̱nántit, cahuanítit xlacata Mimpu̱chinacán maclacasquín y acxni nali̱lakó ama xtakpará tuncán. xuiXlá ca̱ma̱páksi̱lh cha̱tuy ixdiscípulos: ―Capítit namá nac actzú ca̱chiquí̱n y nac aktum ákxtaka pa̱t acxilá̱tit ca̱chi̱ya̱huacani̱t tantum cha̱t burro con actzú ixkahuasa; huixín caxcúttit y quila̱li̱miníu. )t MJesús cha̱lh lacatzú nac Jerusalén nac aktum actzú ca̱chiquí̱n huanicán Betfagé, tamákxtakli nac aktum ca̱quihuí̱n huanicán Cerro de los Olivos. As{"Jesús ca̱lakalhámalh amá lakatzí̱n, ca̱li̱lacaxámalh ixmacán ixlakastapucán, y tuncán tla̱n talacahuá̱nalh; a̱stá̱n na̱ tatakókelh pakán nac Jerusalén.Xr)!―Quimpu̱chinacán, aquín clacahua̱namputuná̱u ―takalhtí̱nalh. ~qu Xlá tá̱yalh puntzú y ca̱tasánilh: ―¿Tucu lacasquiná̱tit cactláhualh milacatacán? ―ca̱kalasquínilh. pMakapitzi cristianos ca̱lacaquílhni̱lh xlacata acs catatahui, pero xlacán ni̱ takáxmatli y ma̱s chá ixtama̱ktasí Jesús. Dopero cha̱tuy lakatzí̱n tí ixtahuila̱na nac ixpa̱xtú̱n tijia acxni tacátzi̱lh ixmima Jesús tzúculh tama̱ktasí: ―¡Señor, ixli̱talakapasni rey David, quila̱lakalhamáu! #n?Jesús ta̱yapá nac tijia y cha̱lh nac Jericó lhu̱hua cristianos ixtakokeni̱t. Xlá huata ti̱lakatzá̱lalh ixtaxtumajá amá ca̱chiquí̱n, .mUAquit Xatalacsacni Chixcú ni̱ cmini̱t lactlancán xlacata naquintamacuaní cristianos tú nacca̱li̱ma̱paksí, aquit chá cmini̱t ca̱macuaní cristianos acxni huí tú tamaclacasquín, y na̱ cama ca̱lacati̱ta̱yá ixlacatí̱n Dios xlacata nacxoko̱nán ixtala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ tatlahuani̱t, aquit cama ní ixlacatacán. Jesús ca̱ma̱ksa̱ní cha̱tuy lakatzí̱n (Mr. 10.46‑52; Lc. 18.35‑43) 6ley la̱ta mili̱hua̱kcán tí xapuxcu lactaxtuputún xlacata naca̱ma̱paksí xa̱makapitzi, ama ma̱tla̱ní nali̱tamakxtaka la̱ cha̱tum tasa̱cua tí ma̱paksi̱cán. )kKPero huixín akspitaj ama ca̱qui̱taxtuniyá̱n porque tí ma̱s tali̱pa̱u lactaxtú ama ma̱tla̱ní naca̱kaxmatní xa̱makapitzi tú natali̱ma̱paksí; bj=Pero Jesús ca̱tasánilh y ca̱huánilh: ―Nac aktum pu̱latama̱n hua̱k xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n tatlahuaní xa̱makapitzi cristianos tú talacasquín porque tapuhuán xlacata huata huá tama̱paksi̱nán. qi[Acxni tacátzi̱lh tú ixtalacasquín Jacobo y Juan, xa̱makapitzi discípulos tasi̱tzi̱ko̱lh. 2h]Jesús ca̱huanipá: ―Pues xli̱ca̱na na̱ pa̱t kotá̱tit amá xu̱n chúchut ni̱ma̱ ama̱ca quima̱koti̱cán, y na̱ pa̱t macpa̱ti̱yá̱tit ta̱kxtakajni ni̱ma̱ ama̱ca quili̱cxilhcán, pero aquit ni̱ lá cca̱macama̱xqui̱yá̱n mimpu̱tahui̱lhcán nac ixpa̱xtú̱n quimpu̱ma̱paksi̱n, porque huata Quinti̱cú catzí tí ca̱lacsacni̱t ama ca̱ma̱xquí ixpu̱tahui̱lhcán nac quimpa̱xtú̱n. Jg ―Huix ni̱ catzi̱ya tú ca̱ta̱squímpa̱t milakkahuasán ―kalhtí̱nalh. Entonces Jesús ca̱lacá̱nilh amá cha̱tuy ixdiscípulos y ca̱kalasquínilh: ―¿Puhuaná̱tit tla̱n nata̱layá̱tit nakotá̱tit amá xu̱n chúchut xla ta̱kxtakajni ni̱ma̱ ama̱ca quima̱koti̱cán? ¿Na̱ tla̱n nata̱layá̱tit nac mimacnicán amá ta̱kxtakajni ni̱ma̱ cama macpa̱tí aquit? ―Tla̱n nacta̱yaniyá̱u ―takálhti̱lh xlacán. [f/―¿Tucu lacasquina? ―kalasquínilh Jesús. ―Aquit clacasquín xlacata acxni natzucuya ma̱paksi̱nana, cha̱tunu quilakkahuasán natatahuilá nac mimpa̱xtú̱n xlacata natata̱ma̱paksi̱naná̱n. @eyIxta̱cha̱t Zebedeo ca̱ta̱talacatzúhui̱lh ní ixyá Jesús cha̱tuy ixlakkahuasán Jacobo y Juan; huí tú ca̱li̱tlá̱n ixmaksquimputún y tatzokostánilh ixlacatí̱n. 3d_y amá quintamacama̱stá ixmacancán xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n romanos; xlacán ama quintali̱chiyá, quintasnoka, y quintamakní nac culu̱s; pero ixliaktutu chichiní a̱stá̱n cama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n. Ixta̱cha̱t Zebedeo maksquín Jesús aktum li̱tlá̱n (Mr. 10.35‑45) _c7―Huixín catzi̱yá̱tit ama̱náu pakán nac Jerusalén ana ní ama̱ca quimacama̱sta̱cán ixmacancán xanapuxcun curas y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos; xlacán ama quintali̱lhcá naquimakni̱cán, b%Jesús ixchipani̱ttá tijia a̱huatiyá ti̱huán ixama nac Jerusalén acxni tze̱k cá̱li̱lh ixdiscípulos lacatum y ca̱huánilh: Ba}La̱ takaxmatko̱lh jaé takalhchihuí̱n Jesús ca̱huanipá: ―Dios quilhpa̱xtum ca̱lakalhamán hua̱k tí tama̱tla̱ní tatanú nac ixtapáksi̱t; huá cca̱li̱huaniyá̱n, lhu̱hua tí pu̱la tatanu̱ni̱t ixpakstá̱n ama ca̱maca̱ncán, y tí a̱stá̱n tatanu̱ni̱t pu̱la ama ca̱ma̱xqui̱cán tú ca̱ma̱lacnu̱nicani̱t. Jesús li̱chihui̱nán ixli̱maktutu ama̱ca makni̱cán (Mr. 10.32‑34; Lc. 18.31‑34) `pues quintumi̱n aquit cma̱paksí y tla̱n cli̱tlahuá tú clacasquín. ¿A poco lakcatzana acxtum cca̱lakalhámalh cristianos?” z_mCamaklhtí̱nanti mintaskáu y ni̱ casi̱tzi. Huix ni̱ mincuenta para acxtum cca̱xokoniputún quintasa̱cua, Z^- Amá patrón kálhti̱lh tí ni̱ ixma̱tla̱ni̱ni̱t la̱ ca̱xokónilh: “Amigo, aquit ni̱ cakskahuini̱tán pues cta̱lacca̱xlán cama xokoniyá̱n mactum denario tumi̱n aktum chichiní mintascújut. g]G Cha̱tum tasa̱cua huánilh amá patrón: “Jaé lacchixcuhuí̱n táchilh a las cinco y huata táscujli aktum hora huix ca̱xokoni̱ta na̱ chuná la̱ ctlajani̱táu aquín y aquín ta̱lakó̱u chichiní tantacú.” \ Acxni tamaklhtí̱nalh ixtaskaucán tzúculh tali̱chihui̱nán amá xapu̱chiná xlacata hua̱nchi chú ixca̱tlahuani̱t. 0[Y Acxni ca̱xokonica tí ixtatzucuni̱t tascuja lacatzisa xlacán ixtapuhuán ma̱s ixama̱ca ca̱ma̱skahui̱cán, pero na̱ ca̱ma̱xqui̱ca mactum denario huatiyá. 9ZkAcxni tascujko̱lh tzúculh tapaklhtu̱tá, amá tí ixacpuxcún tascújut tzúculh ca̱ma̱xquí cha̱tunu tasa̱cua ixtaskaucán, pero pu̱la ca̱xokónilh tí táchilh a las cinco de la tarde y ca̱má̱xqui̱lh mactum denario tumi̱n pues chú li̱ma̱páksi̱lh ixpatrón aktum chichiní ixlacata. Y uXcXlacán takálhti̱lh: “Porque ni̱tí quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán tascújut.” “Para xli̱ca̱na scujputuná̱tit, chí tuncán capítit nac quinca̱tucuxtu, nacca̱xokoniyá̱n tú mili̱tlajatcán”, ca̱huánilh amá patrón. @WyXalakasmalankán como a las cinco ampá nac li̱tamá̱u y ca̱cxilhpá makapitzi chu̱ta ixtalahuila̱na y xlá ca̱huanipá: “¿Hua̱nchi ni̱ scujpa̱nántit jaé chichiní?” >VuLacatzú tastúnut ca̱taka̱spá tasa̱cua y na̱ ca̱ma̱lakácha̱lh ixca̱tucuxtu; y como aktutu hora ixli̱smalankán chuná li̱tum ca̱ma̱lakacha̱pá makapitzi tasa̱cua. UXlá ca̱ta̱laccá̱xlalh naca̱xokoní ixtascujutcán para nataxka̱nán, y na̱ ca̱ma̱lakácha̱lh nac ixca̱tucuxtu. TMa̱x como a las nueve cá̱cxilhli makapitzi lacchixcuhuí̱n ni̱ ixtakalhí ixtascújut chu̱ta ixtalahuila̱na nac li̱tamá̱u. 0SYXlá tzisa táxtulh ca̱putzá tasa̱cua tí nataxka̱nán. Tí xla̱huán ca̱táka̱sli ca̱ta̱laccá̱xlalh naca̱xokoní mactum denario tumi̱n aktum chichiní. UR %’Acxni nacmín ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n tí tatanu̱ni̱t nac quintapáksi̱t ni̱ma̱ cma̱lacatzuqui̱ni̱t ca̱quilhtamacú, cama ca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n ixpu̱chiná aktum lanca ca̱tucuxtu. YQ+Amá quilhtamacú lhu̱hua cristianos tí ca̱lakmakancán juú ca̱quilhtamacú ixpakstá̱n ca̱maca̱ncán, aná pu̱la ama̱ca ca̱ma̱xqui̱cán ixpu̱tahui̱lhcán; y na̱ chuná lhu̱hua tí ca̱ma̱pu̱li̱cán juú ca̱quilhtamacú pu̱la ca̱ma̱xqui̱cán ixpu̱tahui̱lhcán, aná ixpakstá̱n ama̱ca ca̱maca̱ncán.,PQCati̱huá tí caj quilacata akxtakmakán ixchic, ixnata̱camán, ixnati̱cún, ixcamán, ixca̱quihuí̱n y huata aquit quimacuaní, cma̱lacnu̱ní ama maklhti̱nán aktum ciento ixlacata li̱huacá la̱ta tú ixkalhí xapu̱lh, y nac akapú̱n ama maklhti̱nán li̱pa̱xáu latáma̱t. EOJesús ca̱kálhti̱lh: ―Tancs cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n, acxni ama cha̱n quilhtamacú hua̱k cristianos puru lacsa̱sti y lactlá̱n talacapa̱stacni ama takalhí y aquit Xatalacsacni Chixcú cama tahuilá nac quimpu̱ma̱paksi̱n, cha̱tunu huixín quidiscípulos na̱ pa̱t tahuilayá̱tit nac mimpu̱ma̱paksi̱ncán xlacata naca̱ta̱tlahuayá̱tit taxokó̱n pu̱cu̱tuy cristianos tí tama̱lacatzúqui̱lh pu̱latama̱n Israel. ZN-Pedro na̱ kalasquínilh: ―Quimpu̱chinacán, aquín cakxtakmakani̱táu la̱ta tú xackalhi̱yá̱u y ctakokeni̱táu cani̱huá. Quila̱huaníu, ¿tucu yá taxokó̱n ama quinca̱ma̱xqui̱caná̱n? [M/Jesús acs ca̱lacá̱cxilhli y ca̱kálhti̱lh: ―Para cha̱tum chixcú ixacstu li̱tanú nata̱yaní nalakma̱xtú ixli̱stacni, ¡ni̱ lá ama tlahuá! Pero Dios hua̱k tla̱n tlahuá tú lacasquín. 3L_Ixdiscípulos tali̱puhuanko̱lh tú ca̱huánilh Jesús, y takalasquínilh: ―Para chú ama qui̱taxtú, ¿ticu tancs ama lakma̱xtú ixli̱stacni nac akapú̱n? "K=Cca̱huaniparayá̱n xlacata ma̱s ni̱ tuhua tanú tantum camello nac istzán kantum li̱xtokon que para cha̱tum rico natanú nac ixtapáksi̱t Dios. 1J[Xlá ca̱huánilh ixdiscípulos: ―¡Xli̱ca̱na snu̱n tuhua ca̱huani̱ní ricos tama̱tla̱ní la̱ ma̱lacnú Dios ma̱paksi̱namputún nac ixlatama̱tcán! ILa̱ kaxmatko̱lh ixtachihuí̱n Jesús lakaputzako̱lh porque snu̱n rico ixuani̱t; yaj para tú huá alh nac ixchic. aH;―Para xli̱ca̱na ―huanipá Jesús― tancs chipimputuna nac akapú̱n catlahua tú cama li̱ma̱paksi̱yá̱n, casta̱t la̱ta tú kalhi̱ya, caca̱ma̱xqui pobres, a̱stá̱n naquilaktana y naquintakokeya. Para tlahuaya tú cuanimá̱n pa̱t li̱kalhi̱cana mimpu̱táhui̱lh nac akapú̱n, pa̱t tlajaya li̱pa̱xáu milatáma̱t. 5Gc―La̱ta namá tú quihuani hua̱k cma̱kantaxti̱ni̱t la̱ta quili̱ctzú ―kalhtí̱nalh amá kahuasa―. Pero quihuani, ¿tucu quintzanka̱ní quili̱tláhuat? (FIcaca̱lakalhámanti minati̱cún; y caca̱lakalhámanti minati̱cún; y caca̱lakalhámanti minta̱cristiano na̱ chuná la̱ huix lacasquina calakalhamanca. KE―¿Neje yá ixtapáksi̱t? ―kalhtí̱nalh. Jesús huánilh: ―Ni̱ camakní̱nanti; ni̱ cakalhá̱nanti; ni̱tí caliakskahuínanti; ni̱ calakámaklhti ixta̱cha̱t minta̱chixcú; DKálhti̱lh Jesús: ―¿Hua̱nchi quili̱ma̱tla̱ni̱ya mintachihuí̱n? Huata Dios tla̱n catzí. Chí cama kalhti̱yá̱n tú quinkalasquini, para lakma̱xtuputuna mili̱stacni nac akapú̱n catlahua nac milatáma̱t hua̱k ixtapáksi̱t Dios. 0CYMaktum cha̱tum kahuasa kalasquínilh Jesús: ―Maestro, huix tla̱n catzi̱ya, ¿niculá quili̱latáma̱t xlacata naclakma̱xtú quili̱stacni nac akapú̱n? RBAstá̱n Jesús ca̱li̱mu̱sicuna̱tláhualh ixmacán. Astá̱n táxtulh amá pu̱latama̱n y alh a̱lacatunu. Jesús ta̱chihui̱nán cha̱tum rico kahuasa (Mr. 10.17‑31; Lc. 18.18‑30) AXlá ca̱káxmatli y ca̱huánilh: ―Tó, ni̱ quinta̱kaxculí; caca̱li̱makxtáktit caquintalákmilh namá lactzú camán, porque nac ixtapáksi̱t Dios lacasquín catatánu̱lh cristianos tí tama̱tla̱ní talatamá la̱ jaé lactzú camán. n@U Ana ní ixuí Jesús táchilh makapitzi cristianos ixtali̱mín ixcamancán xlacata naca̱mu̱sicuna̱tlahuá y naca̱li̱kalhtahuaká ixlacatí̱n Dios. Pero ixdiscípulos tzúculh tahuán: ―Ni̱ ca̱kaxculítit Jesús. 4?a Xa̱huá nac ca̱quilhtamacú talama̱na cristianos tí la̱ta titalakáhualh ni̱ lá tatamakaxtoka, y tunu ixta̱cristianos tala̱kalhi̱ni̱t ixmacnicán y yaj lá tatamakaxtoka, y makapitzi ni̱ tatamakaxtoka porque tamacama̱xquí Dios ixlatama̱tcán xlacata huata huá natamacuaní. Tí ma̱tla̱ní latamá la̱ cca̱huanín, catláhualh. Jesús ca̱sicuna̱tlahuá lactzú camán (Mr. 10.13‑16; Lc. 18.15‑17) > Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Pero ni̱ hua̱k ca̱mini̱ní ni̱ natatamakaxtoka, huata tama̱kachakxí tí ca̱lacsacni̱t Dios. = Ixdiscípulos tahuánilh: ―Para chuná jaé ixli̱kálhi̱t ixpusca̱t cha̱tum chixcú, ma̱s tla̱n ni̱ tamakaxtokcán. 6<e Aquit cca̱huaniyá̱n, para cha̱tum chixcú makxtaka ixta̱cha̱t ma̱squi ni̱ kalhí tunu chixcú, y xlá ta̱tamakaxtoka tunuj pusca̱t, tlahuá quilhmactuy tala̱kalhí̱n porque na̱ ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n ixlacatí̱n Dios amá chixcú tí ta̱tahuilá ixpusca̱t ni̱ma̱ makxtakni̱t. u;cXlá ca̱kálhti̱lh: ―Moisés ma̱tlá̱ni̱lh natara̱makxtaka tí tatamakaxtokni̱t porque huixín li̱xcájnit minkasatcán y ni̱tú kaxpatá̱tit; pero Dios ni̱cxni lacasquini̱t catara̱mákxtakli tí tatamakaxtokni̱t. O:―Entonces ¿hua̱nchi Moisés huan xlacata cha̱tum chixcú tla̱n makxtaka ixta̱cha̱t para ma̱xquí aktum cápsnat tla̱n xaca̱xlán ixlacatí̱n pu̱ma̱paksí̱n? ―takalasquínilh. n9ULa̱ta ya̱ ixtatamakaxtoka ixcha̱tuycán ixtahuani̱t, pero acxni tatamakxtoka la̱ cha̱tum tahuán y yaj ixcha̱tuycán. Huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱ huí cristiano tí mini̱ní nama̱pitzí tú ma̱lakxtumi̱ni̱t Dios. "8=y li̱ma̱paksí̱nalh xlacata cha̱tum kahuasa tla̱n akxtakmakán ixti̱cú ixna̱na y nata̱talakxtumí ixta̱cha̱t y nata̱latamá cani̱cxnihuá. H7 Xlá ca̱kálhti̱lh: ―¿A poco ni̱ li̱kalhtahuakayá̱tit Escrituras? Aná huan xlacata la̱ta tilacatzúculh ca̱quilhtamacú Dios tláhualh cha̱tum chixcú y cha̱tum pusca̱t; 6wMaktum makapitzi fariseos tali̱kalhpútzalh ixtachihuí̱n xlacata nahuán tú natali̱ma̱laktzanké, takalasquínilh: ―¿Puhuana tla̱n qui̱taxtú para cha̱tum chixcú makxtaka ixta̱cha̱t ma̱squi ni̱ lanca tú la̱makasi̱tzi̱ni̱t? c5?Aná ca̱ma̱ksá̱ni̱lh lhu̱hua ta̱tatlaní̱n pues lhu̱hua cristianos ixtatakoké. 4 9La̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh Jesús táxtulh nac Galilea y alh ixa̱quilhtu̱tu kalhtu̱choko Jordán nac aktum pu̱latama̱n tú ma̱paksí Judea. 3w#Jesús ca̱huaniko̱lh ixdiscípulos: ―Quinti̱cú xalac akapú̱n na̱ chuná ama ca̱ma̱xoko̱ni̱yá̱n para huixín ni̱ ca̱ma̱tzanke̱naniyá̱tit minta̱cristianos ixli̱hua̱k minacujcán tú ni̱ tla̱n ca̱tlahuaniyá̱n.25"Amá rey snu̱n sí̱tzi̱lh y li̱ma̱paksí̱nalh caca̱stigartlahuaca amá chixcú xlacata naxoko̱nán hua̱k tú ixtlahuani̱t y tú ixlí̱n. q1[!y ¿cómo chí huix ni̱ lá ma̱tzanke̱nani minta̱cristiano tí ixli̱niyá̱n li̱ctá tumi̱n?” '0G Xlá lacapala ma̱tasani̱ní̱nalh amá chixcú tí ixma̱tzanke̱nanini̱t tú ixli̱ní, y chuné lacaquílhni̱lh: “¡Takalhí̱n chixcú, huix ni̱ mini̱niyá̱n nalatapa̱ya! Aquit cma̱tzanke̱nanín la̱ta tú ixquili̱piniya porque ca̱li̱tlá̱n quihuani caclakalhamán, 6/eXa̱makapitzi ixcompañeros acxni tacátzi̱lh tú ixtlahuani̱t amá chixcú tasí̱tzi̱lh y talakapútzalh, taalh tali̱ta̱chihui̱nán amá rey tú ixqui̱taxtuni̱t. .1Amá chixcú ni̱ caso tláhualh y tuncán ma̱ma̱nu̱ní̱nalh nac pu̱la̱chí̱n xlacata naxokonicán hua̱k ixtumi̱n ni̱ma̱ ixli̱nicán. +-OXa̱cha̱tum chixcú tatzokostánilh y ca̱li̱tlá̱n huánilh: “Catlahua li̱tlá̱n, caquili̱kalhi a̱laktzú, aquit nacxokoniyá̱n hua̱k mintumi̱n.” ,Xlá táxtulh, pero nac tijia taka̱stá̱yalh cha̱tum chixcú tí na̱ ixli̱ní tumi̱n; acxni ácxilhli spim li̱kósnalh y ca̱tasi̱tzi huánilh: “Chí tuncán caquixokoni aktum ciento peso ni̱ma quili̱piniya o pa̱t lakapasa ticu aquit.” \+1Amá rey lakalhámalh, li̱mákxtakli y ma̱tzanke̱nánilh la̱ta tú ixli̱ní. I* Xlá tatzokostánilh rey y ca̱li̱tlá̱n tzúculh huaní: “Señor, catlahua li̱tlá̱n caquili̱kalhi a̱laktzú; aquit nacxokoniyá̱n hua̱k mintumi̱n, pero ni̱ caquila̱stá̱u.” B)}Xlá ni̱ lá xokónilh tú ixli̱ní amá rey, huá li̱ma̱paksí̱nalh caca̱sta̱ko̱ca amá chixcú, ixta̱cha̱t, ixcamán y la̱ta tú ixkalhí xlacata nalakma̱xtú ixtumi̱n. r(]Acxni tzúculh ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n chilh cha̱tum tí ixli̱ní lhu̱hua, pero lhu̱hua tumi̱n. <'q’Huá xlacata, quintapáksi̱t ni̱ma̱ cma̱lacatzuqui̱ni̱t cama ta̱ma̱lacastuca cha̱tum rey ni̱ma̱ ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k tí ixtata̱ma̱paksi̱nán. m~Z}||{zz(ykxowvvvu3ttrrqpoo/nn%mnlkj[iigg-ffe7cba _^]t\[ZZ(WVUmTSdRQBPOOrNMK{JHHeGXEDCBA@??z>>&={<<\;:M99t9&887E6544[3E2i1i0.-,,+a*))(x'&&%$$2#y# "!!J c\+0NCWo l R ' l hMP#(Amá quilhtamacú aquit cama ca̱kalhtí: “Huixín ni̱ acxcatzí̱tit acxni quila̱makta̱yáu, pero la̱ta tú tlahuátit ixlacatacán amá quinata̱camán tí ni̱tú ixtakalhí ca̱quilhtamacú la̱ aquit quila̱makta̱yani̱táu y quila̱lakalhamani̱táu.” Ow'Ni̱ para caksaná̱u, ¿xnicu ixta̱tatlaya o ixtanú̱pa̱t nac pu̱la̱chí̱n y aquín cca̱lakpaxia̱lhnán?” zNm&¿Xnicu ixaktzanka̱ni̱ta y cca̱ta̱maklhtatán? ¿Xnicu ni̱ ixkalhi̱ya milháka̱t y cca̱ma̱squihuí̱n? M-%Entonces amá tí takaxmatni̱t quintachihuí̱n ama quintakalasquiní: “Quimpu̱chinacán, ¿xnicu ixkalhtípa̱t y aquín cca̱ta̱kotnán? %LC$Acxni ni̱ xakalhí quilháka̱t huixín quila̱ma̱squihuí̱u; acxni xacta̱tatlá y xactanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n huixín quila̱lakpaxia̱lhnáu.” K3#Acxni ctzincsli huixín quila̱ma̱huí̱u; acxni ckálhtilh huixín quila̱ma̱kotí̱u; acxni xacaktzanka̱ni̱t huixín quila̱ta̱maklhtatáu. J"Amá pu̱tum cristianos tí taya̱na pakán quimpakca̱na cama ca̱huaní: “Capa̱xahuátit huixín tí ca̱lacsacni̱tán Quinti̱cú pues chí pa̱t tanu̱yá̱tit nac mimpu̱tahui̱lhcán ni̱ma̱ ca̱li̱kalhi̱ni̱tán la̱ta titláhualh ca̱quilhtamacú. PI!Pu̱tum cristianos tí ixtakaxmatni̱t quintachihuí̱n cama ca̱macá̱n pakán nac quimpakca̱na, y xa̱pu̱tum tí ni̱ takaxmatni̱t quintachihuí̱n cama ca̱macá̱n pakán nac quimpakxuiqui. 9Hk y cristianos xala ca̱quilhtamacú ama quintalakchín nac quilacatí̱n. Aquit pu̱tuy cama ca̱ma̱pitzí hua̱k cristianos, tí takaxmatni̱t quintachihuí̱n, y tí takaxmatmakani̱t, nacca̱tlahuá na̱ chuná la̱ cha̱tum chixcú tí pu̱tum ca̱macá̱n ixborregos y pu̱tum ca̱macá̱n chivos. BG}’Amá quilhtamacú acxni nacmimpará ixli̱maktuy, aquit Xatalacsacni Chixcú cama tahuilá nac quimpu̱ma̱paksi̱n la̱ cha̱tum rey hua̱k ángeles ama quintali̱tamakspita; JF Y jaé chixcú camacapítit ní naxoko̱nán ixli̱takalhí̱n; aná ama tasá y tatlanca̱ní la̱ta li̱puhuán tú tlahuani̱t.” Tí makta̱yá ixta̱cristiano la̱ camaktá̱yalh Jesús 7EgPorque tí kalhi̱yá tú maclacasquín ma̱s ama̱ca ma̱xqui̱cán xlacata nakalhta̱xtuní, pero tí caj actzú kalhí ama̱ca maklhti̱cán hasta tú ixli̱skalhma̱ca. D9Amá patrón li̱ma̱paksí̱nalh: “¡Camaklhtí̱tit jaé chixcú namá tumi̱n ni̱ma̱ chipani̱t y cama̱xquí̱tit tí kalhí akcá̱u mi̱lh! Cpues ixtima̱nu quintumi̱n nac banco xlacata acxni xactiqui̱táspitli ixquintima̱xqui xaskata ni̱ma̱ tlajani̱t.” BAmá patrón kálhti̱lh: “¡Takalhí̱n tasa̱cua! Para ixcatzi̱ya aquit cta̱tamakxtaka y cakchipá tú ni̱ cli̱scujni̱t, AHuá xlacata cli̱má̱qui̱lh mintumi̱n, uchu huí mintumi̱n ni̱ma̱ quima̱xqui, ni̱tú tzanká ni̱ para macstum.” @wIxli̱puntzú na̱ chilh amá tí ixmaklhti̱nani̱t aktum mi̱lh tumi̱n, xlá huánilh ixpatrón: “Señor, aquit ccatzí xlacata huix lakati̱ya akchipaya y ta̱tamakxtaka tú ni̱ li̱scujni̱ta, y para xactitlájalh na̱ ixquintímaklhti. ?9Kálhti̱lh ixpatrón: “¡Snu̱n cli̱pa̱xahuayá̱n! Huix tali̱pa̱u tasa̱cua pues caj actzú cma̱xquí̱n y huix li̱tlajani̱ta quintumi̱n; camá̱n ma̱xqui̱yá̱n ma̱s xlacata naquima̱scujuniya. Pero chí catanu nac quínchic xlacata acxtum napa̱xahuayá̱u.” @>yAcxni tocárli̱lh amá tí maklhtí̱nalh aktuy mi̱lh huánilh ixpatrón: “Señor, huix quima̱xqui aktuy mi̱lh, chí uchu huí aktuy mi̱lh li̱huacá ni̱ma̱ ctlajani̱t.” 1=[Kalhtí̱nalh ixpatrón: “¡Clakatí mintascújut! Huix tali̱pa̱u tasa̱cua pues caj actzú cma̱xquí̱n y huix ma̱stacani̱ta quintumi̱n; camá̱n ma̱xqui̱yá̱n ma̱s lhu̱hua xlacata naquimaktakalhniya. Chí catanu nac quínchic xlacata acxtum nali̱pa̱xahuayá̱u mintascújut.” {<oAmá tí maklhtí̱nalh akquitzis mi̱lh tumi̱n ixtlajani̱t li̱huacá huánilh ixpatrón: “Señor, huix quima̱xqui akquitzis mi̱lh, chí uchu huí a̱kquitzis mi̱lh li̱huacá ni̱ma̱ ctlajani̱t la̱ta cma̱scújulh mintumi̱n.” 4;a’Pasárlalh quilhtamacú y maktum amá patrón tí ixani̱t paxia̱lhnán qui̱táspitli y tuncán ca̱tasánilh ixtasa̱cua xlacata naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n. !:;Pero amá tí maklhtí̱nalh aktum mi̱lh ni̱ ma̱scújulh huata cá̱huaxli ca̱tiyatni y aná múju̱lh ixtumi̱n ixpatrón xlacata ni̱ natzanká. c9?Amá tí maklhtí̱nalh aktuy mi̱lh na̱ ma̱scújulh y tlájalh pi̱ta chuná li̱tum. 8!Amá tí maklhtí̱nalh akquitzis mi̱lh tumi̱n tzúculh tama̱huanán y tláhualh negocio, chuná tlájalh akquitzis mi̱lh li̱huacá. 07Y’Cha̱tum má̱xqui̱lh akquitzis mi̱lh tumi̱n, cha̱tum má̱xqui̱lh aktuy mi̱lh tumi̱n y xa̱cha̱tum má̱xqui̱lh aktum mi̱lh tumi̱n, pues cha̱tunu ixca̱lakapasa la̱ ixtascuja. La̱ ca̱ta̱lacca̱xlako̱lh ixtasa̱cua amá chixcú alh paxia̱lhnán la̱ ixlaclhca̱ni̱t. 6’Amá quilhtamacú makapitzi ama ca̱qui̱taxtuní la̱ ixtasa̱cua cha̱tum patrón tí an paxia̱lhnán mákat pu̱latama̱n, pero antes nataxtú ca̱tasánilh ixtasa̱cua y ca̱má̱xqui̱lh cha̱tunu tumi̱n xlacata natama̱scujuní y natama̱stacaní. 5w La̱ ca̱huaniko̱lh jaé takalhchihuí̱n Jesús ca̱huanipá: ―Aquit cca̱li̱lacspi̱tnín jaé takalhchihuí̱n la̱ mili̱latama̱tcán. ¡Skálalh catahuilátit porque ni̱ catzi̱yá̱tit tucu yá hora o tucu yá chichiní aquit Xatalacsacni Chixcú cama ca̱lakchiná̱n ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú! Cha̱tum patrón ca̱ma̱sa̱cuaní tumi̱n ixtasa̱cua u4c Pero amá kahuasa ca̱kálhti̱lh: “Ni̱ lá cca̱ma̱lacqui̱niyá̱n porque ni̱ cca̱lakapasá̱n.” 3 Acxni táchilh xa̱makapitzi lactzumaján, tzúculh talakatlaka puhui̱lhta; ixtahuán: “¡Señor, señor, quila̱ma̱lacqui̱níu!” ;2o Amá takalhi̱ní̱n lactzumaján táalh talacaputzá gas y ya̱ para ixtachín acxni chilh xalí̱i̱t kahuasa y xa̱makapitzi lactzumaján como tla̱n ixtaca̱xtlahuani̱t ixlámparajcán tamakskoyúli̱lh amá kahuasa y tatánu̱lh nac ákxtaka ní ixtlahuama̱ca fiesta y ma̱lacchahuaca puhui̱lhta. 1+ Xlacán takalhtí̱nalh: “Ni̱ ama quinca̱ccha̱niyá̱n para cca̱ma̱xqui̱yá̱n, mejor capítit tama̱huayá̱tit ana ní sta̱cán.” :0mPero amá cha̱quitzis tí ni̱tú ixtali̱mín tahuánilh xa̱makapitzi: “Quila̱ma̱squihuí̱u actzú gas porque quilámparajcán tamixma̱najá y yaj talacahua̱nán.” j/MHua̱k amá lactzumaján lacapala tatá̱qui̱lh y tzúculh tla̱n tama̱tzamá ixpu̱skoncán. .%Lacatzú tzi̱sa makapitzi cristianos tzúculh ta̱ktasá: “¡Mimajá namá kahuasa tí ama tamakaxtoka, capítit lakapa̱xtoká̱tit!” l-QAmá xalí̱i̱t kahuasa makapálalh ni̱ sok chilh, y amá lactzumaján talhtátalh lacapunchú. ,Cha̱quitzis akspitaj ixtalama̱na, la̱ tama̱tzamako̱lh ixlámparajcán táli̱lh gas aparte xlacata naca̱li̱skalhcán para ixlako̱lh nac tijia. Xa̱makapitzi takalhí̱n ixtahuani̱t porque ni̱ táli̱lh gas aparte para ixtamakasputa nac tijia. +Y* -’Amá quilhtamacú acxni nacmimpará ixli̱maktuy lhu̱hua ama ca̱qui̱taxtuní la̱ jaé cha̱cá̱u lactzumaján ni̱ma̱ ca̱huanica nataán tamakskoyutiyá cha̱tum kahuasa ni̱ma̱ ixama tamakaxtoka. ^)53¡Koxitaní̱n huixín para na̱ chuná cca̱ma̱noklhuyá̱n! Porque pa̱t ca̱macapincaná̱tit nac puakxtakajni, y aná pa̱t tasayá̱tit y tatlanca̱ni̱yá̱tit la̱ta li̱puhuaná̱tit tú tlahuátit.(52Pero ni̱ para catzí acxni taspita ixpatrón y aktziyaj ma̱noklhú tú tlahuama. Xlá castigartlahuá pues ni̱ káxmatli tú li̱ma̱páksi̱lh. '-1entonces tzucú ca̱ma̱kxtakajní xa̱makapitzi ixta̱tasa̱cua y xlá tzucú ca̱ta̱kachí y ca̱ta̱pa̱xahuá tí na̱ talaktzanka̱ni̱t. >&u0na̱ chuná la̱ amá patrón li̱pa̱xahuá tí kaxmatní tú li̱ma̱páksi̱lh ixtasa̱cua; pero para amá tasa̱cua li̱xcájnit ixkásat y puhuán ixpatrón ni̱ sok ama min, ]%3/Tancs cma̱lacnu̱ní cama macama̱xquí tú ckalhí xlacata xlá naquincuetajní, l$Q.¡Snu̱n cama li̱pa̱xahuá namá cristiano tí nacma̱noklhú tlahuama tú cli̱ma̱páksi̱lh! 5#c-’Aquit clacasquín camakslihuekétit amá tasa̱cua tí makxtaka ixpatrón nac ixchic xlacata naca̱ma̱huí y naca̱cuentaja ixcamán y xa̱makapitzi ixtasa̱cua. B"},Acxni aquit Xatalacsacni Chixcú nacmín ixli̱maktuy ni̱tí aktziyaj cma̱noklhuputún; huá cca̱li̱huaniyá̱n, ni̱ ca̱ktzonksuátit tú cca̱huanín, ¡skálalh catahuilátit! D!+Huixín skálalh calatapá̱tit la̱ cha̱tum chixcú tí skálalh lhtatá xlacata ni̱ natatanú kalha̱naní̱n, porque para aktziyaj tachipá kalha̱naní̱n tla̱n tamakkalha̱nán. A {*’Aquit camá̱n ca̱ma̱macqui̱yá̱n tú mili̱tlahuatcán, ¡siempre skálalh calatapá̱tit porque ni̱ catzi̱yá̱tit xnicu cama ca̱lakchiná̱n aquit Mimpu̱chinacán! ve)Para cha̱tuy lacchaján tasquitima̱na cha̱tum ama̱ca lakma̱xtucán y xa̱cha̱tum ama̱ca makxtakcán. %C(Amá quilhtamacú para cha̱tuy lacchixcuhuí̱n acxtum tascujma̱na ixca̱tucuxtucán cha̱tum ama̱ca makxtakcán y xa̱cha̱tum ama̱ca lakma̱xtucán. M'Pero acxni lákcha̱lh spútut quilhpa̱xtum tani̱ko̱lh, y acxni na̱ nacmín aquit Xatalacsacni Chixcú lhu̱hua aktziyaj cama ca̱lakchín porque ni̱ taca̱najlani̱t tú cli̱chihui̱nán. )&Amá quilhtamacú acxni ya̱ ixkantaxtú amá spútut ni̱tú ixtali̱puhuán y ma̱s chá ixtatamakaxtoka ixtali̱pa̱xahuá tú ixtakalhí. 3_%’Acxni aquit Xatalacsacni Chixcú nacmín ixli̱maktuy lhu̱hua ama tapa̱xtoka la̱ ca̱qui̱taxtúnilh amá cristianos tí ixtalama̱na acxni latáma̱lh Noé. V%$’Pero ni̱tí catzí tucu yá hora ama lakchá̱n jaé chichiní, ni̱ para ángeles, ni̱ para aquit Ixkahuasa Dios; huata Quinti̱cú catzí tucu yá quilhtamacú nalá spútut ca̱quilhtamacú. 8i#Ca̱quilhtamacú y akapú̱n ama laktzanká, pero quintachihuí̱n ni̱ ama laktzanká hasta xní nakantaxtukó tú cca̱huanín. Ni̱tí catzí tucu yá hora ama min Jesús 7"Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, jaé tú cca̱li̱ta̱chihui̱nán hua̱k ama kantaxtú ya̱ para tani̱kó nahuán cristianos xala jaé quilhtamacú. B}!Pues aquit cca̱huaniyá̱n, acxni na̱cxilá̱tit natzucú kantaxtú la̱ta tú cca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní̱n cacatzí̱tit xlacata yaj maka̱s tzanká nactaspita ca̱quilhtamacú. Y+ ’Huixín tla̱n ca̱cxílhtit tú pa̱xtoka akatum suja, acxni akayujni̱t y tzucú taxtuní laksnapanka ixpakán huixín tancs catzi̱yá̱tit xlacata yaj maka̱s ama lacatzucú ixquilhta lhca̱cna. 2]Entonces cani̱huá ama takaxmatí la̱ macahuán amá lanca ixtrompeta Dios acxni aquit cama ca̱li̱ma̱paksí ángeles catama̱mákstokli hua̱k ixcamán Dios tí ca̱lacsacni̱t la̱ta hua̱k ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. Tí takaxmatputún cali̱lacahuá̱nalh la̱ akasnapankán quihui /WNac akapún ama tasí la̱ aquit Xatalacsacni Chixcú cama taxtuya̱chi, y hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú acxni naquinta̱cxila la̱ cta̱ctama nac akapú̱n y la̱ ixli̱lanca ckalhí quili̱tlihueke y quili̱ma̱paksí̱n, ama tzucú tatasá la̱ta tali̱puhuán tú tatlahuani̱t. U#’La̱ nakantaxtukó jaé ta̱kxtakajni ni̱ma̱ cca̱li̱ta̱chihui̱nán chichiní yaj ama ma̱xkake̱nán, papá yaj ama lacahua̱nán ca̱tzisní, stacu ama tatasí la̱ ama tapa̱tastá, y la̱ta tú anán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú na̱ ama tatatlaná acxni naquinta̱cxila nacmín ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú. |qChuná li̱tum ama̱ca quintalakapascán la̱ acxni ní tantum quitzistanca hua̱k chu̱n ixacstucán tatamakstoka. Jesús li̱chihuí̱nán la̱ ama min ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú (Mr. 13.24‑37; Lc. 21.25‑33; 17.26‑30, 34‑36) X)Aquit cca̱huaniyá̱n, acxni nacmín ixli̱maktuy cama tasí la̱ acxni jilí y maklipa cani̱huá lacacha̱nkó, chuná aquit Xatalacsacni Chixcú ama̱ca qui̱cxilhcán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. y para tí ca̱kskahuiputuná̱n y ca̱huaniyá̱n: “Cristo taspitni̱t y chihui̱nampu̱lá nac desierto”, huixín ni̱ capítit acxilá̱tit; y para tí ca̱huaniyá̱n: “Cristo chini̱t y tatze̱kni̱t nac aktum ákxtaka”, huixín ni̱ caca̱najlátit. U#Aquit tla̱n cca̱lacspi̱tnimá̱n tú ama qui̱taxtú jaé quilhtamacú, +Porque ama talactaxtú lacchixcuhuí̱n tí natahuán xlacán Cristo, y makapitzi jaé lacchixcuhuí̱n ama tali̱tanú tali̱chihui̱nán Dios, y ama tali̱ma̱lacahua̱ní cristianos laclanca tascújut xlacata tla̱n nata̱kskahuí hasta amá tí ca̱lacsacni̱t Dios. 7 g’Amá quilhtamacú para tí ca̱huaniyá̱n xlacata Cristo chini̱t nac aktum pu̱latama̱n o mini̱t latamá nac aktum ca̱chiquí̱n, huixín ni̱ caca̱najlátit. 6 eDios ma̱ctzuhui̱ni̱t jaé ixquilhta ta̱kxtakajni xlacata natataxtuní tí xlá ca̱lacsacni̱t pues para ni̱ chú ixtláhualh hua̱k cristianos ixtalaktzanka̱ko̱lh. E Porque pa̱t maklhcatzi̱yá̱tit ta̱kxtakajni la̱ ni̱ma̱ ni̱cxni ca̱ma̱kxtakajni̱ni̱t Dios ixcamán, ni̱ para ama mimpará ta̱kxtakajni la̱ amá ni̱ma̱ pa̱t acxilá̱tit. Camaksquíntit Dios ni̱ caca̱lakchá̱n jaé ta̱kxtakajni acxni lonknán, o aktum quilhtamacú hua̱k jaxpa̱nántit nahuán.  ¡Koxitaní̱n lacchaján tí takalhí nahuán itskatacán y ya̱ talakahuán, o tatziquijcú; snu̱n ama ta̱kxtakajnán! Ky amá tí ani̱t ixca̱tucuxtu ni̱ calaktáspitli ixlháka̱t! jMTí ta̱cxtuni̱t nahuán ixakstí̱n ixchic, ¡catzá̱lalh la̱ta yá y ni̱tú camá̱xtulh; iKtí talama̱na nac pu̱latama̱n Judea catatzá̱lalh nac ca̱lacsipijni y nac ca̱quihuí̱n. .U’Aquit cca̱huaniyá̱n, acxni na̱cxilá̱tit kantaxtuma amá tú tzokli profeta Daniel la̱ tali̱chiyá ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios amá lacli̱xcájnit cristianos ni̱ma̱ ta̱má̱n tamín xala mákat (¡Tla̱n cakáxmatli tí li̱kalhtahuakama tú li̱chihuí̱nalh Jesús!), Y+Porque ixtapáksi̱t Dios ni̱ma̱ cma̱lacatzuqui̱ni̱t ama̱ca li̱chihui̱nancán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú xlacata hua̱k cristianos natalakapasa ixtachihuí̱n Dios; y entonces ama lá spútut.  Pero amá tí ni̱ tachokó y ta̱yaní hasta xní nati̱taxtukó jaé ni̱ lactlá̱n quilhtamacú namá ama lakma̱xtú ixli̱stacni.  Makapitzi tí ama tali̱pa̱huán Dios ama tamakslihueké li̱xcájnit ixkasatcán cristianos y yaj ama tara̱lakalhamán. 'G Na̱ lhu̱hua akskahuinaní̱n lacchixcuhuí̱n ama tali̱chihui̱nán Dios xlacata naca̱li̱pa̱huancán y lhu̱hua ama tali̱pa̱huán ixtachihui̱ncán. F Amá quilhtamacú lhu̱hua ama ca̱tzanka̱ní li̱camama natali̱pa̱huán Dios, y ama tara̱si̱tzi̱ní hasta ta̱má̱n tara̱liakskahuinán y tara̱macama̱stá nac pu̱ma̱paksi̱n.  ’Caj quilacata lhu̱hua ama ca̱si̱tzi̱niyá̱n hasta pa̱t ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit y ca̱makni̱caná̱tit. f~ELa̱ta jaé tú na̱cxilá̱tit ta̱kxtakajni cajcú ixquilhtzúcut tú ama min a̱stá̱n. }Aktum ca̱chiquí̱n ama ta̱ra̱nica tunuj ca̱chiquí̱n, aktum pu̱latama̱n ama ta̱ra̱nica tunuj pu̱latama̱n. Ama lá tatzíncsnit y ama min ti̱pa̱katzi tá̱tat cani̱huá ca̱quilhtamacú, y tíyat ama tatlaná cani̱huá ca̱chiquí̱n. e|CPa̱t kaxpatá̱tit la̱ li̱chihui̱nancán guerras y la̱ tla̱n natara̱makní cristianos, pero ni̱ cajicuántit pues tamaclacasquiní pu̱la chú naqui̱taxtú, y jaé cajcú ixquilhtzúcut tú ama lá a̱stá̱n. A{{porque lhu̱hua tamá̱n tamín y ama tali̱tanú xlacán Cristo tí mimá̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n, y como na̱ tancs ama tachihui̱nán, lhu̱hua ama taca̱najlá ixtachihui̱ncán. rz]Jesús ca̱huañilh tú ixtacatzi̱putún: ―Skálalh calatapá̱tit ni̱tí naca̱kskahuiyá̱n, yAstá̱n ti̱tum tácha̱lh nac Monte de los Olivos ana ní ixtatamakxtaka. Jesús curucs ixuí acxni makapitzi ixdiscípulos ca̱tze̱k takalasquínilh: ―Quila̱huaníu, ¿xnicu ama qui̱taxtú jaé tú quila̱li̱ta̱chihui̱náu? ¿Niculá pa̱t tamparaya ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú? ¿Tucu xla̱huán ama tasí acxni amá a̱huatiyá quilhtamacú nachitamparaya? PxJesús huata ca̱káxmatli y chuné ca̱kálhti̱lh: ―Huixín ca̱cxilá̱tit la̱ ixli̱laclá̱n ca̱ca̱xya̱huacani̱t namá pu̱siculan pero ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú ni̱ ama tamakxtaka ni̱ para akstum chíhuix nac ixpu̱ta̱y hua̱k pá̱tzaps, ¡hua̱k ama ca̱lactlahuako̱cán! kw QLa̱ ca̱li̱chihui̱nanko̱lh Jesús amá lacchixcuhuí̱n, ca̱ta̱táxtulh ixdiscípulos nac pu̱siculan táalh pakán ní ixtalhtatá. Acxni lihua tataxtuko̱lh makapitzi ixdiscípulos tzúculh tali̱ta̱chihui̱nán xlacata cacá̱cxilhli amá laclá̱n pu̱laclhu̱hua chiqui ni̱ma̱ ixca̱li̱tlahuacani̱t amá lanca pu̱siculan xla Jerusalén. v 'Y cca̱huaniyá̱n, yaj amá̱n quila̱cxilá̱u hasta xní nachá̱n quilhtamacú acxni huixín huaná̱tit: “Chí yaj camá̱n lakmakaná̱u y camá̱n li̱pa̱huaná̱u namá chixcú tí quinca̱ma̱lakacha̱nini̱tán Quimpu̱chinacán Dios.”ouW&Pero talaktzanka̱ni̱t porque yaj maka̱s tzanká acxni hua̱k ákxtaka ama̱ca ca̱kxtakmakancán. Qt%’¡Jerusalén! ¡Koxitá quinca̱chiquí̱n Jerusalén! Juú ca̱makni̱cani̱t hua̱k lactali̱pa̱u profetas y ca̱ctalali̱ncán lacchixcuhuí̱n tí ca̱ma̱lakacha̱ni̱t Dios namakta̱yayá̱n. Ni̱ caj maktum aquit cca̱ma̱makstokpútulh quincamán xala jaé ca̱chiquí̱n na̱ chuná la̱ tantum cha̱t xti̱la̱n ca̱pa̱tanú ca̱maklhti̱nán hua̱k lactzú itskatá̱n, pero xlacán ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh tú cca̱ma̱lacnú̱nilh. Ks$Hua̱k ixli̱stacnicán profetas Dios ca̱ma̱cstucni̱t y ama ca̱ma̱tají nataxoko̱nán huá jaé cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú. Jesús laktasá Jerusalén (Lc. 13.34‑35) r #Pero huá jaé cristianos tí talama̱na jaé quilhtamacú ama taxoko̱naní Dios ixli̱stacnicán amá lacchixcuhuí̱n tí ca̱ma̱lakacha̱ni̱t y ca̱makni̱cani̱t la̱ta xla̱huán timakni̱ca amá tla̱n chixcú Abel hasta ixli̱stacni Zacarías ixkahuasa Berequías amá profeta tí tamákni̱lh mili̱talakapasnicán lacatzú ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios nac pu̱siculan. q"Para ni̱ ca̱najlayá̱tit aquit cama ca̱ma̱lakacha̱niyá̱n profetas tí tali̱chihui̱nán Dios, lakskalala lacchixcuhuí̱n tí ca̱ma̱xquí ixtapuhua̱ncán Espíritu Santo, y huixín pa̱t ca̱snoká̱tit y ca̱ma̱kxtakajni̱yá̱tit nac sinagogas y makapitzi pa̱t ca̱makni̱yá̱tit nac culu̱s, y tunuj pa̱t ca̱pu̱tlakayá̱tit katunu ca̱chiquí̱n ní natalatama̱putún. Pp!’¡Ni̱ catachokótit porque huixín la̱ akskahuinaní̱n lu̱hua; ni̱tú cali̱puhuántit, acxtumatiyá ni̱ pa̱t taxtuniyá̱tit nachipiná̱tit nac puakxtakajni ní naxoko̱naná̱tit! noU ¡Chí cama̱tancsputútit huixín tú tama̱lacatzuqui̱ni̱t xalakmaká̱n mili̱talakapasnicán! 2n]¡Akskahuinaní̱n lacchixcuhuí̱n! Pi̱huá mintachihui̱ncán tla̱n ca̱li̱lakapascaná̱tit xlacata huixín ixmakslihuekenaní̱n amá tí tamákni̱lh profetas. %mCY nac ixlacati̱ncán tatla̱ni̱yá̱tit y huaná̱tit: “Para aquín xactilatamá̱u amá quilhtamacú, ni̱ xactica̱li̱makxtakui caca̱makni̱ca.” Sl’¡Laktzanka̱ni̱tántit huixín akskahuinaní̱n ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y fariseos! Porque profetas ni̱ma̱ tamákni̱lh xalakmaká̱n mili̱talakapasnicán, huixín ca̱tlahuaniyá̱tit monumentos ixca̱li̱lacapa̱staccán, y amá lactlá̱n cristianos tla̱n ca̱ca̱xya̱huaniyá̱tit ixpu̱taju̱ncán. GkChuná jaé huixín ixlacati̱ncán cristianos, li̱tanu̱yá̱tit lactlá̱n cristianos, pero minacujcán li̱xcájnit ixkásat pues lhu̱hua tú ni̱ tla̱n huaná̱tit y tlahuayá̱tit. 3j_’¡Ni̱ pa̱t taxtuniyá̱tit huixín akskahuinaní̱n ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y fariseos! Porque milatama̱tcán cca̱ta̱ma̱lacastuca la̱ laclá̱n gavetas xalac campúsa̱ntu; ixmacnicán tla̱n ca̱ca̱xya̱huacani̱t, pero ixpu̱lacni puro lacli̱xcájnit lúcut taju̱ma. NiLakatzi̱ní̱n huixín fariseos, ma̱s ca̱macuaniyá̱n yaj cakalhántit tú ca̱li̱ma̱tzamayá̱tit mimpu̱hua̱ycán, y chuná acxni naca̱lacxiquiyá̱tit xli̱ca̱na lactlá̱n natahuán. Uh#’¡Laktzanka̱ni̱tántit huixín akskahuinaní̱n ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y na̱ chuná huixín fariseos! Porque tla̱n ca̱lakcheke̱yá̱tit mimpu̱hua̱ycán, pero amá tahuá ni̱ma̱ ca̱li̱ma̱tzamayá̱tit li̱tama̱huani̱tántit tú kalhani̱tántit y tú ca̱kskahuimaklhti̱ni̱tántit xa̱makapitzi. Cg¡Lakatzi̱ní̱n lacchixcuhuí̱n huixín pues scarancua lacsacá̱tit ni̱ naquilhtanu̱yá̱tit tantum actzú chinchi, pero ni̱ acxcatzi̱yá̱tit acxni huayá̱tit tantum tzi̱ya! f'’¡Laktzanka̱ni̱tántit akskahuinaní̱n fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos! Porque ni̱ tzanka̱yá̱tit ma̱sta̱yá̱tit la̱ li̱lhca̱cani̱t tú makalayá̱tit nac minca̱tucuxtucán, hasta tú chaná̱tit nac lacaquilhti̱n na̱ ma̱sta̱yá̱tit para anis y menta, pero aktzonksuayá̱tit tú pu̱la mili̱tlahuatcán xlacata acxtum ixca̱lakalhamántit cristianos, acxtum ixca̱li̱kalhí̱tit, y aktum ixuilí̱tit mintalacapa̱stacnicán ixlacatí̱n Dios. Aquit ni̱ cca̱huanimá̱n ni̱ cama̱stá̱tit tú makalayá̱tit, pero pu̱la mili̱tlahuatcán nac milatama̱tcán tú ma̱s ca̱macuaniyá̱n ixlacatí̱n Dios. CeAmá tí ni̱ ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n y li̱ma̱lacnú akapú̱n ma̱s kalhí tala̱kalhí̱n porque na̱ ta̱ma̱lacnú ixpu̱táhui̱lh Dios pues akapú̱n ixpu̱latama̱n Dios. GdY amá tí ni̱ ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n y li̱ma̱lacnú ixpu̱siculan Dios ma̱s kalhí tala̱kalhí̱n porque na̱ ta̱ma̱lácnu̱lh tú tanu̱ma ixpu̱lacni pues Dios la̱ ixchic. ncUAquit tancs cca̱huaniyá̱n, amá tí ni̱ ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n y li̱ma̱lacnú ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios ma̱s kalhí tala̱kalhí̱n porque na̱ ta̱ma̱lacnu̱ma li̱lakachixcuhui̱n ni̱ma̱ huí ixakspú̱n. Db¡Takalhi̱ní̱n lakatzi̱ní̱n! Quila̱huaníu, ¿ma̱s ixtapalh amá li̱lakachixcuhui̱n, o ma̱s ixtapalh ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios ana ní huili̱cán tú ma̱lacnu̱nicán? xaiHuixín na̱ ma̱tla̱ni̱yá̱tit: “Amá tí ni̱ ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n ma̱squi li̱ma̱lácnu̱lh ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios nac pu̱siculan ni̱ kalhí tala̱kalhi̱n, pero amá tí ni̱ ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n y li̱ma̱lácnu̱lh tú li̱lakachixcuhui̱cani̱t Dios ixakspú̱n amá pu̱lakachixcuhui̱n, namá sí kalhí tala̱kalhí̱n.” `9¡Takalhi̱ní̱n lakatzi̱ní̱n! Quila̱huaníu, ¿tucu ma̱s ixtapalh, amá oro, o ma̱s ixtapalh ixpu̱siculan Dios ní ma̱nu̱cani̱t amá oro? q_[’¡Laktzanka̱ni̱tántit lakatzi̱ní̱n lacchixcuhuí̱n! Huixín huaná̱tit: “Amá tí ni̱ ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n ma̱squi ixpu̱siculan Dios li̱ma̱lácnu̱lh ni̱ kalhí tala̱kalhí̱n, pero amá tí ni̱ ma̱kantaxtí ixtachihuí̱n y li̱ma̱lácnu̱lh oro ni̱ma̱ huí ixpu̱lacni pu̱siculan, namá sí kalhí tala̱kalhí̱n.” ^5Laktzanka̱ni̱tántit porque lakatza̱layá̱tit lhu̱hua pu̱latama̱n hasta xní naqui̱taka̱sá̱tit cha̱tum cristiano tí ni̱ li̱pa̱huán Dios; pero acxni tzucuyá̱tit makaca̱najlayá̱tit la̱ huixín ca̱najlayá̱tit, ma̱s ma̱laktzanke̱yá̱tit pues li̱ma̱huacayá̱tit tú ma̱si̱yá̱tit y li̱lhca̱yá̱tit ma̱s ni̱ tuhua namaca̱ncán nac lhcúya̱t que la̱ ixlama xapu̱lh. ]3’¡Laktzanka̱ni̱tántit huixín akskahuinaní̱n fariseos y ma̱kalhtahuake̱naní̱n! Porque ca̱kskahuimaklhti̱yá̱tit ixchiccán viudas, y xlacata ni̱tí nacatzí minkasatcán li̱catzi lhu̱hua kalhtahuakaniyá̱tit Dios, pero ni̱ lá pa̱t taxtuniyá̱tit. g\G ’Koxitaní̱n huixín akskahuinaní̱n fariseos y ixma̱kalhtahuake̱nacá̱n judíos, ¡ni̱ catzi̱yá̱tit tú pa̱t pa̱xtoká̱tit! Laktzanka̱ni̱tántit porque ni̱ tanu̱putuná̱tit nac ixtapáksi̱t Dios ni̱ para li̱makxtaká̱tit tí catánu̱lh pues siempre tzakasayá̱tit ma̱lacchahuaniyá̱tit puhui̱lhta tí tanu̱putún. I[  Amá tí lanca lactaxtú ama̱ca ma̱cti̱cán hasta tu̱tzú, y amá tí tu̱tzú tamakxtaka ama̱ca ma̱cxtucán ta̱lhmá̱n. Jesús lhu̱hua tú ca̱li̱ya̱huá xalactali̱pa̱u judíos ~Zu Namá tí ma̱s nali̱tamakxtaka naca̱macuaní xa̱makapitzi, huá namá ma̱s lanca ama huan nac quintapáksi̱t. $YA Huixín ni̱cxni cali̱tanú̱tit naca̱li̱lhca̱caná̱tit xanapuxcun cristianos porque huata Cristo ma̱ccha̱ní nali̱ma̱nu̱yá̱tit mimpuxcucán. 2X] Juú nac ca̱quilhtamacú ni̱tí cali̱ma̱pa̱cuhuí̱tit minti̱cucán porque namá tacuhui̱ní huata ma̱ccha̱ní Dios Minti̱cucán ni̱ma̱ huí nac akapú̱n. W1’Pero huixín ni̱ calactlancántit la̱ talá xlacán porque acxtum li̱ta̱camán huixín, y ni̱ cama̱tla̱ní̱tit tí naca̱li̱ma̱pa̱cuhui̱yá̱n lactali̱pa̱u maestro porque hua̱k huixín kalhi̱yá̱tit cha̱tum tali̱pa̱u maestro y huá aquit Cristo. VAcxni tataxtú nac li̱tamá̱u y ní tzamacán talakatí caca̱ma̱pa̱cuhui̱ca lactali̱pa̱u maestros acxni ca̱huanicán kalhé̱n. =UsNac fiestas talakatí caca̱ma̱xqui̱ca lactlá̱n pu̱táhui̱lh y nac sinagogas tatahuilá nac ixlacatí̱n xlacata naca̱li̱kalhi̱cán la̱ lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n. ?TwAcxni tatlahuá aktum li̱tlá̱n taán ní tzamacán xlacata naca̱cxilhcán y naca̱li̱kalhi̱cán lactlá̱n cristianos. Nac ixmacxpa̱ncán tali̱taca̱xta̱yá lactzú cápsnat ní tatzokni̱t ixtachihuí̱n Dios, y taca̱xya̱huá ixlhaka̱tcán ma̱s laclhmá̱n xlacata naca̱lakapascán cani̱huá. |SqXlacán tali̱ma̱paksí cristianos lactzú lactzú tachihuí̱n tú ixli̱tlahuatcán la̱ catama̱cúqui̱lh lactzinca tacuca, pero xlacán ni̱ tali̱xamaputún ixmacancán porque talakatí tama̱cuqui̱nán y ni̱ talakatí tacuca̱nán. LRHuixín cakaxpáttit y catlahuátit tú tali̱ma̱paksi̱nán, pero ni̱cxni caca̱makslihuekétit ixkasatcán porque xlacán tú tali̱ma̱paksi̱nán ni̱ tama̱kantaxtí nac ixlatama̱tcán. 3Q_―Fariseos y mima̱kalhtahuake̱nacán tapuhuán xlacata hua̱k ixtapáksi̱t Moisés huata xlacán tla̱n tali̱ma̱paksi̱nán tú ixli̱tlahuatcán cristianos. fP GJesús ca̱talakaspítnilh ní ixtaya̱na hua̱k cristianos y ixdiscípulos, y ca̱huánilh: O3.Amá lacchixcuhuí̱n ni̱ tacátzi̱lh tú natakalhti̱nán y la̱ta amá quilhtamacú yaj tí tú tali̱kalhpútzalh ixtachihui̱ncán.6Ne-Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿nicu li̱puhuaná̱tit xlacata Cristo ixli̱talakapasni rey David nahuán si pi̱huá rey David li̱macá̱n Ixpu̱chiná tí ama lakma̱xtú? XM),Quimpu̱chinacán Dios huánilh Quimpu̱chiná tí ama quilakma̱xtú:“Catahuila ixpa̱xtún quimpu̱ma̱paksi̱n hasta xní nacca̱makatlajá mienemigos xlacata acxtum natalakachixcuhui̱yá̱n.” SL+Jesús ca̱huanipá: ―Entonces, ¿hua̱nchi acxni rey David ma̱lacpuhuá̱ni̱lh ixli̱tlihueke Espíritu Santo xlá li̱ma̱pa̱cúhui̱lh Ixpu̱chiná? Lacatum nac Escrituras tzokni̱t: xKi*huá ca̱li̱kalasquínilh Jesús: ―Quila̱huaníu, ¿niculá puhuaná̱tit ama min Cristo tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n? ¿Nicu ama taxtú? ―Aquín ccatzi̱yá̱u xlacata ixli̱talakapasni rey David ama huan ―takálhti̱lh xlacán. BJ)Amá lactali̱pa̱u fariseos aná ixtalaya̱najcú, :Im(La̱ta tú li̱chihui̱nani̱t Moisés y profetas huá jaé ixtapáksi̱t Dios tama̱si̱putuni̱t, y aquit caj aktuy cca̱tlahuani̱t. ¡Tí ma̱kantaxtí tú cuanín nac ixlatámat yaj tú cali̱púhualh! Jesús li̱chihui̱nán la̱ li̱macamini̱t Ixti̱cú Dios (Mr. 12.35‑37; Lc. 20.41‑44) ?Hw'Ixliaktuy ixtapáksi̱t na̱ acxtumatiyá qui̱taxtú y chuné li̱chihui̱nán: “Caca̱lakalhámanti hua̱k minta̱cristianos na̱ chuná la̱ huix lacasquina calakalhamanca.” RG&Huá jaé ixtapáksi̱t Dios ma̱s ixli̱tlahuatcán hua̱k cristianos. KF%Jesús kálhti̱lh: ―Xla̱huán ixtapáksi̱t Dios huan: “Cali̱pá̱huanti Mimpu̱chinacán Dios ixli̱hua̱k minacú, ixli̱hua̱k mili̱stacni, ixli̱hua̱k mintalacapa̱stacni.” E$Xlá kalasquínilh: ―Maestro, la̱ta ixli̱hua̱k ixtapáksi̱t Moisés ni̱ma̱ má̱xqui̱lh Dios, ¿neje ma̱s quili̱tlahuatcán? XD)#y tama̱lakácha̱lh cha̱tum tí ixma̱sí ixtachihuí̱n Dios nac sinagoga. C5"Amá fariseos acxni tacátzi̱lh la̱ Jesús ca̱li̱makatlájalh ixtachihuí̱n amá saduceos tzucupá talacchihui̱nán la̱ natakalhputzá, VB%!Hua̱k cristianos tí takáxmatli tú ca̱kálhti̱lh Jesús amá lactali̱pa̱u saduceos huata tacá̱cni̱lh ixtachihuí̱n. Neje yá ixtapáksi̱t Dios ma̱s quili̱tlahuatcán (Mr. 12.28‑34) xAi “Aquit Dios tí tali̱pa̱huani̱t y tali̱pa̱huancú Abraham, Isaac y Jacob.” Jaé qui̱taxtú xlacata tí talatáma̱lh y táni̱lh la̱ xastacnancú talama̱na porque huata tí xastacnán talama̱na tla̱n tali̱pa̱huancú Dios. 9@kHuixín na̱ aktzanka̱ni̱tántit para puhuaná̱tit ni̱cxni talacastacuanán ni̱n porque ni̱ tla̱n ma̱kachakxi̱ni̱tántit ana ní ma̱tzokónalh Dios nac Escrituras: M?Acxni natalacastacuanán cristianos nac ca̱li̱ní̱n yaj ta̱má̱n tatamakaxtoka, ni̱ para ama tama̱makaxtoka ixcamancán pues ama talatamá la̱ ángeles ni̱ma̱ talama̱na nac akapú̱n. S>Jesús ca̱kálhti̱lh amá saduceos: ―Huixín aktzanka̱ni̱tántit porque ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit ixtachihuí̱n Dios nac Escrituras, ni̱ para catzi̱yá̱tit la̱ kalhí ixli̱tlihueke. 3=_Chí quila̱huaníu, acxni natalacastacuanán nac ca̱li̱ní̱n, la̱ta ixli̱cha̱tujuncán, ¿ticu ama ta̱tamakxtaka amá pusca̱t pues hua̱k ixtata̱tahuilani̱t? ><wPero cha̱lh quilhtamacú amá pusca̱t na̱ ni̱lh. e;CIxli̱cha̱tuy ixta̱cam ta̱tamakáxtokli ixya̱stá y ya̱ para ixtakalhí ixcamancán acxni na̱ ni̱lh. Xa̱makapitzi na̱ tata̱tamakáxtokli amá pusca̱t y acxtum chuná tapá̱xtokli ni̱ takálhi̱lh ixcamán. %:CChí cakáxpatti tú qui̱táxtulh: Maktum ixtalama̱na cha̱tujún li̱ta̱camán; xla̱huán tamakáxtokli y ni̱lh la̱ta ni̱ ca̱kálhi̱lh ixcamán. 9―Maestro, Moisés li̱ma̱paksi̱nán para cha̱tum chixcú tamakaxtokni̱t y la̱ta ni̱ takalhi̱ni̱t ixcamán, con xlá ní, ixta̱cam mini̱ní nata̱tamakaxtoka ixya̱stá xlacata natakalhí ixcamancán y ni̱ nalaksputa ixta̱cam ni̱ma̱ ni̱lh. 8Saduceos ni̱ taca̱najlá para ni̱n talacastacuanán nac ca̱li̱ní̱n y pi̱huá amá chichiní taalh takalasquiní Jesús: R~n}|{{zyxww*uuwttsrrkqpooGnlkkQjjciwhh g$f*eTd9c baB``Q_a^L]\\ZYXXFWW2V8UVT4SS)RRQyPONMLLK JIrHGFEUDDCBBaA@@ ?>%><La̱ taanko̱lh amá lacchaján makapitzi amá soldados tí ixtamaktakalhma̱na pu̱taju̱n na̱ lacapala táalh nac Jerusalén y tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh xanapuxcun curas la̱ta tú ixqui̱taxtuni̱t. 3m_ Jesús ca̱huanipá: ―Ni̱ cajicuántit y capítit ca̱huaniyá̱tit quinata̱camán tuncán catatá̱yalh nac tijia pakán nac Galilea; aná cama ca̱ta̱tamakstoka. 'lG La̱ta ya̱ ixtachá̱n ixtatza̱lanama̱na Jesús ca̱li̱pa̱táxtulh nac tijia y ca̱huánilh kalhé̱n. Xlacán tatazokostánilh y talakachixcúhui̱lh. >kuAmá lacchaján ixtajicuani̱t pero na̱ ixtapa̱xahuani̱t y tatza̱lh taalh talacaputzá ixdiscípulos Jesús xlacata natahuaní tú ixca̱li̱ma̱paksi̱ni̱t amá ángel. jChí tuncán cataspíttit ní tahuila̱na ixdiscípulos y caca̱huanítit tú quili̱ma̱paksi̱cani̱t: “Xlá lacastacuanani̱t ca̱li̱ní̱n y lama xastacnán; chí amajá nac Galilea, aná ama ca̱kalhi̱yá̱n y naca̱cxilá̱n la̱ ixca̱huanini̱tán.” 8iiXlá ni̱ tanu̱ma juú ní ixma̱nu̱cani̱t pues lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n la̱ ixca̱huanini̱tán. Catanú̱tit y ca̱cxílhtit ní ixtrami̱cani̱t, ¡ni̱tú má! 0hYAmá ángel ca̱huánilh lacchaján tí ixta̱ni̱t ta̱cxila Jesús: ―Aquit ccatzí acxilhputuná̱tit Jesús tí makni̱ca nac culu̱s. ¡Ni̱ cajicuántit! cg?Amá soldados ca̱maka̱klhako̱lh tú ixta̱cxilhni̱t y la̱ xaní̱n tatahuilako̱lh. Yf+Ixlacán ixlakskoy la̱ acxni maklipa, ixlháka̱t slipua ixuani̱t la̱ seda. Pey ya̱ tla̱n ixtachá̱n acxni tachíquilh tíyat Dios ma̱lakácha̱lh cha̱tum ángel ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús. Xlá ma̱ké̱nu̱lh chíhuix ni̱ma̱ ixli̱talakatalán y aná curucs tahui. d Amá chichiní domingo acxni tzúculh spalh ca̱huán, María Magdalena y xa̱cha̱tum María taalh aná ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús; _c7BXlacán táalh ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús, tasellartláhualh y talakáchi̱lh amá chíhuix ni̱ma̱ ixli̱talakatalán ní ixlactanu̱cán, y aná tatamákxtali pu̱tum soldados tí natamaktakalhnán.bA―Pues cali̱pítit pu̱tum soldados y caca̱xtlahuátit la̱ min mintalacapa̱stacnicán ―ca̱kálhti̱lh Pilato. zam@Huá cli̱lacasquiná̱u caca̱ma̱lakacha soldados natamaktakalha ní ma̱nu̱cani̱t pues camá̱n sellartlahuayá̱u xlacata ni̱ natamín ixdiscípulos ca̱tzisní natakalhán xanín y a̱stá̱n natama̱kahuaní tachihuí̱n xlacata lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n, y jaé ta̱kskahuí̱n ma̱s li̱xcájnit ixqui̱táxtulh que tú ixuán xapu̱lh ixmaestrojcán. (`I?y tahuánilh: ―Señor, amá akskahuiná chixcú acxni ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos ixuán ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n ixliaktutu chichiní. |_q>Pi̱huá amá smalankán judíos ixtatlahuako̱ni̱t tahuá tú natali̱lakachixcuhui̱nán ixtacuhui̱ní pa̱xcua, y sábado acxni ni̱tí itscuja, amá xalactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n curas y fariseos talákalh gobernador Pilato ^y=María Magdalena y xa̱cha̱tum María ixtahuila̱na lacatzú ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús y hua̱k ixta̱cxilhni̱t. ]5 Y8Amá lacchaján tí ma̱s ixtamakta̱yani̱t Jesús ixca̱huanicán María Magdalena, y tunuj María ixna̱najcán Jacobo y José, y tunuj pusca̱t ixta̱cha̱t Zebedeo. Ma̱cti̱cán y muju̱cán Jesús (Mr. 15.42‑47; Lc. 23.50‑56; Jn. 19.38‑42) =Xs7Makapitzi lacchaján tí a̱huata tica̱ta̱táxtulh Jesús nac Galilea ixtaya̱na aná lacatzú ní ixmakni̱cani̱t Jesús y hua̱k ixta̱cxilhni̱t tú ixqui̱taxtuni̱t. ~Wu6Amá soldados tí ixtamaktakalhma̱na Jesús acxni tá̱cxilhli la̱ tatlanako̱lh tíyat y la̱ta tú qui̱táxtulh acxni ni̱ko̱lh Jesús snu̱n tajicuanko̱lh. Ixcapitancán chihuí̱nalh: ―¡Xli̱ca̱na jaé chixcú Ixkahuasa Dios! nVU5Tatalácqui̱lh aná ní ixca̱muju̱cani̱t y acxni lacastacuánalh Jesús nac ca̱li̱ní̱n tatáxtulh nac campúsa̱ntu y taalh nac ca̱chiquí̱n xla Jerusalén; lhu̱hua cristianos tá̱cxilhli la̱ ixtalacastacuanani̱t. tUa4Lhu̱hua cristianos tí ixtani̱ni̱t maká̱n ixtali̱pa̱huani̱t Dios talacastacuánalh ca̱li̱ni̱n. 6Te3Huata láksputli Jesús, nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén ana ní ixtalakachixcuhui̱nán curas ca̱ta ca̱ta, amá lanca li̱lakalhapá̱n ni̱ma ixtahuacani̱t ixacstu táxti̱tli, ¡tapacapítzilh la̱ta ta̱lhmá̱n hasta tu̱tzú! ¡Tíyat tzúculh tachiquí! ¡Lanca chíhuix tatáska̱lh! fSE2Jesús ixli̱puntzú aktasapá ixli̱hua̱k ixtachihuí̱n y acxni tuncán ni̱ko̱lh. xRi1Pero xa̱makapitzi tahuánilh: ―¡Cali̱makxtáktit! A ver para xli̱ca̱na profeta Elías min lakma̱xtú. :Qm0Cha̱tum lacapala alh li̱ma̱cahuí xaxcuta vino aktum lháka̱t, ma̱kánu̱lh nac kantum ká̱ti̱t y ma̱lacatzuhuí̱nilh nac ixquilhni xlacata naquilhcahuá Jesús. ,PQ/Makapitzi tí ixtahuila̱na aná lacatzú ni̱ tama̱kachákxi̱lh ixtachihuí̱n y tzúculh tara̱huaní: ―Cakaxpáttit la̱ ma̱tasi̱ma profeta Elías. O.Acxni tuncán Jesús aktásalh: ―Elí, Elí, ¿lama sabactani? ―huamputún: QuiDios, quiDios, ¿hua̱nchi quiakxtakmakani̱ta? &NE-Amá chichiní acxni cha̱lh lacatastúnut, tapaklhtu̱tako̱lh ca̱quilhtamacú ixli̱ti̱lanca y qui̱tá̱yalh hasta maktutu hora xalakasmalankán. HM ,Amá kalha̱naní̱n tí ixca̱ma̱huacacani̱t ixpa̱xtu̱ni̱tni na̱ chuná ixtali̱kalhkama̱nán. Jesús ni̱kó nac culu̱s (Mr. 15.33‑41; Lc. 23.44‑49; Jn. 19.28‑30) zLm+Ixli̱tanú Ixkahuasa Dios xlacata huata huá ixli̱pa̱huán, entonces chí, ¿hua̱nchi ni̱ min lakma̱xtú? K*―Para tla̱n ca̱ma̱ksá̱ni̱lh xa̱makapitzi cristianos, chí, ¿hua̱nchi ni̱ lá lakma̱xtucán ixacstu? Para xli̱ca̱na huá rey tí ama quinca̱ma̱paksi̱yá̱n nac Israel, ¡catá̱ctalh nac culu̱s y aquín na̱ nali̱pa̱huaná ixtachihuí̱n! J)Xanapuxcun curas, xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y fariseos na̱ ixtali̱kalhkama̱nán: |Iq(―¿La̱mpara huana xlacata tla̱n lactlahuaya pu̱siculan ixliaktutu chichiní tlahuaya tunuj xasa̱sti? ¿Chí tucu lanípa̱t? ¿Hua̱nchi ni̱ lá lakma̱xtucana mi̱cstu? ¡Cata̱cta ní huaca para xli̱ca̱na huix Ixkahuasa Dios! sH_'Makapitzi tí ixtapasarlá aná lacatzú huata ixtama̱tzahuají ixakxa̱kacán, ixtali̱kalhkama̱nán: G&Cha̱tuy kalha̱naní̱n na̱ ca̱makni̱ca nac culu̱s amá quilhtamacú cha̱tunu ca̱ya̱huaca ixpa̱xtu̱ni̱tni Jesús. F%Nac ixakspú̱n ixculu̱s ixtatzokni̱t jaé tachihuí̱n tú xlacata ixli̱makni̱cani̱t: “Huá jaé Jesús ixreycán judíos.” jEM$La̱ tama̱kpitziko̱lh ixlháka̱t Jesús curucs tatahui aná lacatzú xlacata natamaktakalha. D-#Amá soldados ta̱kxtokohuácalh Jesús nac culu̱s y a̱stá̱n tzúculh tama̱kpitzí ixlháka̱t a ver neje nata̱tamakxtaka cha̱tunu. C5"Ma̱lacnu̱nica Jesús cahualh chúchut la̱ cuchu ixuani̱t ixta̱tlahuacán li̱cuchu ni̱ma̱ ma̱kuitinán. Xlá kalhuá̱nalh pero ni̱ kotli. Bw!Acxni tacha̱lh lacatum ní ixuanicán Gólgota, jaé tachihuí̱n huamputún Ixpu̱latama̱n ixaclúcut Ni̱n. A+ Astá̱n amá soldados tamá̱xtulh Jesús, tama̱cúqui̱lh ixculu̱s y táli̱lh pakán ní ixama tamakní. Ixtataxtuma̱najá ca̱chiquí̱n acxni talakapá̱xtokli cha̱tum ixuanicán Simón, xalac Cirene ixuani̱t y xafuerza tama̱lí̱ni̱lh ixculu̱s Jesús. r@]La̱ tali̱chiyako̱lh jaé soldados romanos tama̱xtúnilh amá lháka̱t ni̱ma̱ ixtahuili̱nini̱t y tama̱lhake̱pá lihua ixlháka̱t. Akxtokohuacacán Jesús nac culu̱s (Mr. 15.21‑32; Lc. 23.26‑43; Jn. 19.17‑27) f?EMakapitzi ixtalacachucxuí, ixtamaklhtí amá ká̱ti̱t y pi̱huá ixtaliacma̱xquí. #>?Cha̱tum huilí̱nilh aktum corona xla lhtucú̱n y tama̱chípi̱lh kantum ká̱ti̱t la̱ xla rey. La̱ taca̱xya̱huako̱lh tzúculh tatazokostaní la̱ catalakachixcúhui̱lh cha̱tum rey y xlacata natali̱kalhkama̱nán ixtahuaní: ―Siempre calatáma̱lh ixreycán judíos. =Xlacán tzúculh tali̱chiyá, tama̱lákxtulh ixlháka̱t y tahuilí̱nilh aktum tzutzoko lhma̱n lháka̱t la̱ xla rey. < Amá soldados romanos tali̱lh Jesús nac ixlacaquilhti̱n ixpu̱ma̱paksí̱n Pilato y tama̱mákstokli pu̱tum soldados. %;CPilato mákxtakli Barrabás y li̱ma̱paksí̱nalh casnokca Jesús, a̱stá̱n ca̱macamá̱xqui̱lh soldados xlacata xlacán natamakní nac culu̱s. :3Xlacán takálhti̱lh: ―Aquín y quincamancán cli̱tanu̱yá̱u nacxokoniyá̱u tí naquinca̱li̱ya̱huayá̱n ixli̱stacni jaé chixcú. )9KPilato ma̱kachákxi̱lh xlacata tú ixlacpuhuani̱t ni̱ ixtaxtuni̱t pues hua̱k cristianos ixtasi̱tzi̱ma̱najá; huá xlacata li̱ma̱tiyí̱nalh aktum tina chúchut y acxni tzúculh makachaká ca̱huánilh: ―Para tú tlahuaniyá̱tit jaé chixcú, huixín amá̱n ca̱li̱tahuacayá̱n ixli̱stacni. Aquit ni̱ cama xoko̱nán porque ni̱tú cli̱ma̱lacapu̱ni̱t, ¡xlá ni̱ kalhí tala̱kalhí̱n! 18[―¿Hua̱nchi? ¿Tucu yá tala̱kalhí̱n tlahuani̱t? ―ca̱huánilh Pilato. Pero xlacán ma̱s ta̱ktásalh: ―¡Camakni nac culu̱s! ¡Camakni nac culu̱s! .7U―¿Barrabás? ―ca̱kálhti̱lh Pilato―. Entonces, ¿tucu ctlahuaní Jesús tí li̱tanú rey xalac Israel? ―¡Camakni nac culu̱s! ―ta̱ktasako̱lh. 36_Pilato gobernador romano ca̱kalasquinipá ixli̱maktuy ticu ixtalacasquín camákxtakli, Barrabás o Jesús. Hua̱k cristianos ta̱ktásalh: ―Camákxtakti Barrabás. G5Amá xanapuxcun judíos acxni takáxmatli tú ca̱kalasquínilh Pilato hua̱k cristianos, tzúculh ta̱kastacya̱huá xlacata catahuánilh camákxtakli Barrabás y Jesús camakni̱ca. 4 Xlá ixuijcú nac itsilla ya̱ tú ixlacca̱xtlahuá acxni chilh cha̱tum tí milh huaní jaé ixtachihuí̱n ixpusca̱t: “Ni̱tú cali̱ya̱hua namá chixcú, xlá ni̱tú ixkásat; xa̱huá ca̱tzisní lhu̱hua tú quili̱ma̱ma̱níxni̱lh.” 37Pilato ixlakma̱xtuputún Jesús porque ixma̱kachakxi̱ni̱t xlacata ixenemigos ixtalakcatzaní ixtascújut, y huá ixtali̱ma̱lacapu̱ni̱t. [2/Por eso acxni táchilh hua̱k cristianos y tatamákstokli ixlacatí̱n ixpu̱ma̱paksí̱n xlá ca̱kalasquínilh: ―¿Ticu lacasquiná̱tit cacmákxtakli: Barrabás, o Jesús tí li̱tanú rey xalac Israel? [1/Nac pu̱la̱chi̱n ixtanu̱ma cha̱tum li̱cuánit chixcú ixuanicán Barrabás. 0{Pilato ixli̱smani̱ni̱t makxtaka cha̱tum tachí̱n ni̱ma̱ ixtalacasquín cristianos amá xatacuhui̱ní pa̱xcua. /Pero Jesús ma̱s chá acs tá̱yalh ni̱ ixchihui̱nán. Pilato ixca̱cní amá chixcú, xlá ni̱tú kalhti̱nán. .3 Huá xlacata Pilato li̱huánilh: ―¿Hua̱nchi ni̱ kalhti̱nana? Cachihuí̱nanti. Jaé lacchixcuhuí̱n lhu̱hua tú tali̱ma̱lacapu̱má̱n. .-U Entonces amá lacchixcuhuí̱n tzúculh taliakskahuinán Jesús ixlacatí̱n Pilato. Pero xlá ni̱ akstum tachihuí̱n kalhtí̱nalh tú ixtali̱ma̱lacapú. Q, Amá xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n talí̱cha̱lh Jesús ixlacatí̱n Pilato, y xlá kalasquínilh: ―¿Xli̱ca̱na huix rey xalac Israel? ―Jé, xli̱ca̱na aquit rey ―kálhti̱lh Jesús. x+i y huá tali̱tama̱huánilh ixca̱quihuí̱n cha̱tum alfarero. Hua̱k Dios quihuánilh jaé tachihuí̱n.” ^*5 Chuná jaé tama̱kantáxti̱lh tú istzokni̱t profeta Jeremías: “Amá tali̱pa̱u chixcú tí lhu̱hua ixtapalh kalhí, cristianos xalac Israel tahuilí̱nilh ixtapalh caj macpuxumacá̱u tumi̱n xla plata; ;)oMejor cali̱tama̱huahuí aktum ca̱quihuí̱n y aná ixcampusa̱ntujcán nahuán namá cristianos xala mákat tí tamín talakachixcuhui̱nán nac Jerusalén y juú taní. Xa̱makapitzi hua̱k tama̱tlá̱ni̱lh y tali̱tamá̱hualh aktum ca̱quihuí̱n ní istzamá li̱lhtámat ixli̱tapa̱cuhuí Campo del Alfarero y xlacán campúsa̱ntu tatláhualh y tali̱ma̱pa̱cúhui̱lh Campo de Sangre. Chú huanicán hasta la̱ta chí. (q'[Amá xanapuxcun curas tásacli amá tumi̱n y tzúculh tara̱huaní: ―Jaé tumi̱n li̱tama̱huacani̱t ixli̱stacni cha̱tum chixcú, ni̱ camuju̱huí nac ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios porque naquinca̱li̱huanicaná̱n. C&Judas la̱ cachíyalh lhken máca̱lh amá tumi̱n pakán ní ixlakachixcuhui̱nancán nac pu̱siculan y tuncán táxtulh y alh lacatum ana ní ta̱kpíxchi̱lh ixacstu makni̱ca. ?%wJudas Iscariote tí ixmacama̱sta̱ni̱t, acxni cátzi̱lh la̱ ixli̱lhca̱cani̱t Jesús ama̱ca makni̱cán snu̱n lakapútzalh ca̱xtlahuapútulh tú ixtlahuani̱t; lacapala ca̱lákalh amá lacchixcuhuí̱n tí ixca̱ta̱lacca̱xlani̱t y ca̱huánilh: ―Cmima ca̱pu̱spitniyá̱n macpuxumacá̱u mintumi̱ncán ni̱ma̱ quila̱ma̱xquí̱u. Aquit cmacama̱sta̱ni̱t cha̱tum chixcú tí ni̱tú ixkásat, xlá ni̱tú li̱n. ¡Claktzanka̱ni̱t, ni̱ tla̱n tú ctlahuani̱t! ―Para tú laniya, namá aquín ni̱ quincuentajcán ―takálhti̱lh xlacán. $ # Amá ca̱tzisní acxni tzúculh spalh ca̱huán hua̱k amá xanapuxcun curas y xalactali̱pa̱u lakko̱lún ma̱paksi̱naní̱n judíos tí ixtama̱kalhapali̱ni̱t Jesús tzúculh talacputzá la̱ nataliakskahuinán ixlacatí̱n Pilato xapuxcu ma̱paksi̱na romano; y la̱ talacchihui̱nanko̱lh táli̱lh nac ixpu̱ma̱paksí̱n xlacata xlá nali̱ma̱paksi̱nán la̱ namakni̱cán. "o!WKAcxni tuncán áksalh tú ixuanini̱t Jesús: “Acxni ya̱ tasaj nahuán tantum pu̱yu huix ni̱ pa̱t quinkalhtasi̱ya maktutu tí nakalasquiniyá̱n quilacata.” Pedro lacapala táxtulh y tásalh la̱ta li̱puhuanko̱lh.q [JPedro ta̱klhú̱hui̱lh y tzúculh li̱quilhán Dios xlacata caca̱najlanica tancs ixchihui̱nama, ca̱huanipá: ―Aquit ni̱ clakapasa namá chixcú. Chu̱tacú ixkalhchiya̱nama acxni káxmatli la̱ tli̱lh tantum pu̱yu. eCIIxli̱puntzú makapitzi tí ixtalapu̱lá aná lacatzú tama̱lacatzúhui̱lh Pedro y tahuánilh: ―Xli̱ca̱na huix na̱ ixta̱lapu̱laya Jesús, hasta mintachihuí̱n tla̱n li̱lakapascana, huix xalac Galilea. HPedro tzúculh li̱quilhán Dios xlacata xli̱ca̱na tú ixkalhti̱nama y ca̱huánilh: ―Aquit ni̱ clakapasa namá chixcú. U#GAstá̱n táxtulh nac quilhtí̱n, lihua ixcha̱majá nac puhui̱lhta acxni cha̱tum squití acxilhpá y ca̱huánilh xa̱makapitzi: ―Jaé chixcú na̱ ixta̱lapu̱lá namá Jesús xalac Nazaret. }sF―Aquit ni̱ clakapasa ticu namá chixcú ―kalhtí̱nalh Pedro, y hua̱k amá cristianos ixtakaxmatma̱na. 5cEPedro curucs ixuí nac lacaquilhti̱n ní ixtamakxtakni̱t; aná ma̱lacatzúhui̱lh cha̱tum squití y huánilh: ―Huix na̱ ixta̱lapu̱laya Jesús xalac Galilea. dADY xlacata ma̱s natali̱kalhkama̱nán ixtahuaní: ―Para huix xli̱ca̱na Cristo, caquilhchipi ¿ticu ma̱xquí̱n? Pedro maktutu ni̱ kalhtasí Jesús (Mr. 14.66‑72; Lc. 22.56‑62; Jn. 18.15‑18, 25‑27) eCCHua̱k tzúculh tali̱chiyá Jesús, talacachúcxui̱lh, ta̱kkáxilh, talakakáxilh. hIB¿Tucu tlahuaniyá̱u? ―¡Camakni̱ca! ¡Mini̱ní camakni̱ca! ―takalhtí̱nalh xlacán. 1[AAmá chixcú la̱ta sí̱tzi̱lh pá̱xti̱tli ixlháka̱t ixacstu y ca̱huánilh ixcompañeros: ―¡Jaé chixcú chiyani̱t! Huixín kaxpatni̱tántit la̱ ta̱ra̱lacata̱qui̱ni̱t y ta̱talacastuca Dios Ixti̱cú. ¿Tucu yá taputzá̱n ma̱s natlahuayá̱u? ¡Ixacstu talaksi̱ni̱t! jM@Ca̱kálhti̱lh Jesús: ―Jé, aquit Cristo Ixkahuasa Dios. Y na̱ cca̱huaniyán xlacata huixín pa̱t acxilá̱tit la̱ aquit Xatalacsacni Chixcú cama tahuilá nac ixpa̱xtú̱n ixpu̱ma̱paksi̱n Dios nac akapú̱n, y ma̱squi ni̱ ca̱najlayá̱tit ama cha̱n quilhtamacú acxni nacta̱ctapará nac akapú̱n y nacmimpará ca̱quilhtamacú. X)?Jesús la̱ ni̱ cakáxmatli, ni̱tú kálhti̱lh. Amá xapuxcu cura huanipá: ―Dios xastacnán calhcuyuya̱huán para quila̱kskahuiyá̱u, quila̱huaníu, ¿xli̱ca̱na huix Cristo Ixkahuasa Dios? ->Amá xapuxcu cura tuncán tá̱yalh y kalasquínilh: ―¿Xli̱ca̱na tú tahuán jaé lacchixcuhuí̱n? ¿Huix huanti namá tachihuí̱n? =―Jaé chixcú huá maktum xlacata tla̱n ixlactláhualh ixpu̱siculan Dios ixliaktutu chichiní tlahuako̱ni̱t tunuj xasa̱sti. {Amá xanapuxcun curas, xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n y xalactali̱pa̱u lakko̱lún tí pu̱tum ixtali̱tapa̱cuhuí Junta Suprema tzúculh taputzá cristianos tí nataliakskahuinán Jesús xlacata tla̱n natali̱ya̱huá tala̱kalhí̱n y natamakní. \1:Pedro tze̱k ixtakokeni̱t la̱ta ní li̱nca Jesús, y acxni cha̱lh nac ixlacaquilhti̱n ixpu̱ma̱paksí̱n Caifás tamákxtakli ní ixtalaya̱na soldados pues ixcatzi̱putún tú ixama pa̱xtoka ixmaestro. D9Xlacán táli̱lh nac ixpu̱ma̱paksí̱n xapuxcu cura Caifás; aná ixtatamakstokni̱t hua̱k ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y xalactali̱pa̱u lakko̱lún ma̱paksi̱naní̱n. q[8Pero chuná jaé ma̱kantaxti̱yá̱tit tú tatzokni̱t profetas quilacata. La̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh amá lacchixcuhuí̱n tachípalh Jesús. Ixdiscípulos hua̱k tatza̱lako̱lh cani̱huá y ta̱kxtakmákalh ixmaestrojcán.  +7Astá̱n ca̱ta̱chihuí̱nalh amá cristianos: ―¿A poco quila̱li̱maca̱ná̱u cha̱tum kalha̱ná o makni̱ná? ¿Hua̱nchi li̱taná̱tit quihui y espadas? Cha̱li cha̱lí xacca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n ixlacaquilhti̱n pu̱siculan y ni̱ quila̱chipáu. r ]6Pero para chuná xactláhualh ni̱ ixkantáxtulh tú tatzokni̱t quilacata nac Escrituras cama akspulá. Li̱ncán Jesús la̱ tachí̱n y ma̱kalhapali̱cán (Mr. 14.53‑65; Lc. 22.54‑55, 63‑71; Jn. 18.12‑14, 19‑24) ( I5Xa̱huá huix ni̱ catzi̱ya xlacata tla̱n xacmáksquilh Quinti̱cú pu̱cu̱tuy ángeles tí naquintamaklhti̱nán, y xlá tuncán ixquima̱lakachá̱nilh.  !4Pero li̱ma̱páksi̱lh Jesús: ―¡Cama̱kalhpu̱nu miespada, porque amá tí li̱makni̱nán espada, na̱ espada li̱makni̱cán! > u3Makapitzi tama̱lacatzúhui̱lh Jesús y tatzáksalh tachipá pero cha̱tum ixdiscípulo kalhpú̱xtulh ixespada y ca̱ctí̱nilh ixtaké̱n ixtasa̱cuacán xanapuxcun curas. S2Jesús kálhti̱lh: ―Amigo, cama̱kantaxti tuncán tú ma̱lacnu. |q1Huata ácxilhli Jesús Judas ma̱lacatzúhui̱lh, lacáspu̱tli y huánilh: ―Maestro, ¿tucu tlahuápa̱t?  0Judas ixca̱huanini̱t xlacata ixmaestro tí ixama macama̱stá pu̱la ixama lacaspu̱ta xlacata nalakapascán y nachipacán. 5/Chu̱ta ya̱ tla̱n ixchihui̱nankó acxni lakápasli cha̱tum ixdiscípulo Judas Iscariote; ixca̱cpuxcuni̱t lhu̱hua cristianos tí ixtali̱mín espadas, quihui y catu̱huá li̱makni̱n; ixtama̱lakacha̱ni̱t xanapuxcun curas tí ixca̱ta̱lacca̱xlani̱t xapu̱lh. ^5.¡Tó! Mejor ni̱ catapá̱tit; cata̱yátit tuncán porque nachú mimajá namá tí ama quimacama̱stá. Judas macama̱stá ixmaestro ixmacancán ixenemigos (Mr. 14.43‑50; Lc. 22.47‑53; Jn. 18.2‑11) ve-Ixli̱maktutu qui̱táspitli ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Chí tla̱n lhtatayá̱tit xlacata najaxá̱tit porque accha̱ni̱t quilhtamacú aquit Xatalacsacni Chixcú ama̱ca quimacama̱sta̱cán ixmacancán ni̱ lactla̱n cristianos. ~u,Jesús yaj tú ca̱huánilh y ampá kalhtahuakaní Dios, y pi̱ta chuná huánilh la̱ ixkalhtahuakani̱t xapu̱lh. +Xlá ca̱laktaspitpá ixdiscípulos y la̱tiyá ixtalhtatama̱na porque yaj lá ixtalacata̱lá ixtatalakatzí ixlakastapucán. .U*Jesús ampá kalhtahuakaní Dios: ―Ta̱ta, para ni̱ lacasquina nactaxtuní jaé ta̱kxtakajni ni̱ma̱ clakcha̱ma, catlahua quilacata tú laclhca̱ni̱ta. {o)Calacastacuanántit y cakalhtahuakanítit Dios xlacata ni̱ natatlaji̱yá̱tit y naca̱makatlajayá̱n tlajaná. Porque ma̱squi miespiritucán ti̱tum ya̱huani̱t ixtalacapa̱stacni, mimacnicán ni̱ ta̱yaní y ni̱ tuhua makatlajacán. b~=(Astá̱n ca̱lákalh ní ixtahuila̱na cha̱tutu ixdiscípulos, xlacán ixtalhtatama̱na. Entonces huánilh Pedro: ―Pedro, ¿hua̱nchi huixín ni̱ ta̱yanítit ni̱ lhtatayá̱tit ca̱na aktum hora huitiyá? 5}c'Xlá alh tziná lakamákat; aná tatzokóstalh hasta talacátalh ca̱tiyatni y kalhtahuakánilh Dios: ―Ta̱ta, para ma̱tla̱ni̱ya quilakma̱xtu ni̱ nackota namá ta̱kxtakajni ni̱ma clakcha̱ma; pero ni̱ clacasquín calalh quintapuhuá̱n, huix catlahua tú catzi̱ya ma̱s quimacuaní. 4|a&Ca̱huánilh ixdiscípulos: ―¡Yaj lá cta̱lá ta̱kxtakajni nac quinacú! ¡Snu̱n clakaputzá la̱mpara cni̱majá ccatzí! Juú catamakxtáktit, ni̱ calhtatátit. 7{g%Huata Pedro y amá cha̱tuy ixlakkahuasán Zebedeo Jacobo y Juan ca̱tá̱alh. Jesús tzúculh akatuyún, ixnacú ixakxtakajnán la̱ta ixli̱puhuán tú ixlakcha̱ma. ?zw$Jesús ca̱tá̱alh ixdiscípulos ma̱s tziná lakamákat lacatum ní ixuanicán Getsemaní; aná ca̱huánilh: ―Juú catamakxtáktit, aquit cama kalhtahuakaní Quinti̱cú. y#―Ma̱squi caquimakni̱ca caj milacata ni̱cxni cama huan ni̱ clakapasá̱n ―kalhtí̱nalh Pedro. Y xa̱makapitzi ixdiscípulos na̱ chuná tama̱lacnú̱nilh ixmaestrojcán. Jesús kalhtahuakaní Dios nac Getsemaní (Mr. 14.32‑42; Lc. 22.39‑46) lxQ"Jesús tancs kálhti̱lh: ―Pedro, ni̱ catzi̱ya tú chihui̱námpa̱t porque pi̱huá jaé ca̱tzisní acxni ya̱ tasaj nahuán tantum pu̱yu, huix ni̱ pa̱t quinkalhtasi̱ya maktutu tí nakalasquiniyá̱n quilacata. uwc!Pedro kálhi̱lh Jesús: ―Para xa̱makapitzi ta̱kxtakmakaná̱n aquit ni̱cxni cama lakmakaná̱n. vve Pero acxni naclacastacuanán ca̱li̱ni̱n pu̱la cama cha̱n nac Galilea xlacata aná natanoklha̱chá̱u. :umAná Jesús ca̱huánilh hua̱k ixdiscípulos: ―Jaé ca̱tzisní ama ta̱kahuaní mintalacapa̱stacnicán caj quilacata, ¡ni̱ ama qui̱taxtú la̱ ixlacpuhuaná̱tit! Porque nac Escrituras huan: “Cama li̱makxtaka camakni̱ca tí ixca̱maktakalha borregos y xlacán ama tatza̱lakó cani̱huá.” tLa̱ tahualhtatako̱lh tatlí̱nilh Dios aktum alabanza y a̱stá̱n táalh aná ní ixtajaxa nac Cerro de los Olivos. +sOChí cca̱huaniyá̱n, ya̱cxni camá̱n ca̱ta̱hua̱yán ixchúchut uva hasta nachipiná̱tit ixpu̱táhui̱lh Quinti̱cú nac akapú̱n nacca̱ta̱huaparayá̱n tunuj yaj la̱ jaé. Jesús huan xlacata Pedro ama huan ni̱ lakapasa (Mr. 14.26‑31; Lc. 22.31‑34; Jn. 13.36‑38) r'porque huá namá quinkalhni ni̱ma̱ cama ma̱stajá milacatacán xlacata nama̱luloka Dios tlahuani̱t sa̱sti ixtalacca̱xlán la̱ naca̱lakma̱xtú cristianos. Aquit cama ma̱stajá quinkalhni xlacata nacxoko̱nán hua̱k ixtala̱kalhi̱ncán lhu̱hua cristianos. RqChuná li̱tum tíyalh aktum lanca vaso ni̱ma̱ ixtaju̱ma ixchúchut uva, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios y acxni ca̱ma̱kalhuá̱ni̱lh ixdiscípulos ca̱huánilh: ―Cakóttit jaé ixchúchut uva vpeLa̱ta ya̱ ixtahualhtatakó Jesús tíyalh mactum simi̱ta, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios, lakchékelh, y acxni ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos ca̱huánilh: ―Camaklhti̱nántit jaé simi̱ta y cahuátit porque huá namá quimacni. ao;Entonces Judas tí ixma̱lacnu̱ni̱ttá namacama̱stá ixmaestro tíyalh li̱camama y na̱ kalasquínilh: ―Maestro, ¿aquit amá tí ama liakskahuinaná̱n? ―Jé, huix namá chixcú ―kálhti̱lh Jesús. fnEChí lakcha̱ni̱t quilhtamacú ni̱ma̱ tali̱chihui̱nani̱t profetas nac Escrituras la̱ ama̱ca makni̱cán Xatalacsacni Chixcú, pero ¡koxitá tí ama quimacama̱stá! Ma̱s ixtimacuánilh ni̱cxni ixtilakáhualh. myXlá ca̱kálhti̱lh cha̱tunu: ―Tí ama quiliakskahuinán huá tí lakxtum quinta̱tiyá tahuá nac pula̱tu. hlIAcxni takáxmatli la̱ ixli̱chihui̱nán Jesús cha̱tum ixama liakskahuinán xlacán talakaputzako̱lh y tzúculh takalasquiní cha̱tum cha̱tum: ―Quimpu̱chinacán Jesús, ¿cha̱ aquit cama liakskahuinaná̱n? ky la̱ta ixtahua̱yama̱na ca̱huánilh: ―Aquit ccatzí xlacata cha̱tum la̱ta mili̱hua̱kcán ama quiliakskahuinán. cj?Ixli̱ca̱tzisní xlá ca̱ta̱tahuilako̱lh ixdiscípulos y tzúculh tahualhtatá; iwXlacán takáxmatli tú ca̱li̱ma̱páksi̱lh Jesús y aná taca̱xtláhualh tú natahualhtatá amá pa̱xcua. whgCa̱kálhti̱lh Jesús: ―Capítit nac ixchic cha̱tum chixcú ni̱ma̱ cca̱li̱ta̱chihui̱nani̱tán y cahuanítit xlacata mimaestrojcán yaj lhu̱hua quilhtamacú ama latamá y ca̱ta̱hualhtataputún ixdiscípulos nac ixchic. Ag{Amá xla̱huán chichiní acxni ixtatzucú talakachixcuhui̱nán judíos nac xatacuhui̱ní pa̱xcua, ixtahuá simi̱ta la̱ta ni̱ kalhí levadura; ixdiscípulos Jesús takalasquínilh: ―¿Nicu lacasquina nacca̱xtlahuayá̱u li̱hualhtata jaé pa̱xcua tú nali̱lakachixcuhui̱nanáu jaé ca̱tzisni? 0fYXlá ma̱tlá̱ni̱lh y la̱ maklhtí̱nalh tzúculh lacputzá lihua xnicu tla̱n namacama̱stá Jesús ixmacán ixenemigos. Jesús ca̱ta̱hualhtatá ixdiscípulos nac xatacuhui̱ní paxcua (Mr. 14.12‑25; Lc. 22.7‑23; Jn. 13.21‑30; 1 Co. 11.23‑26) "e=y ca̱kalasquínilh: ―¿Niculá naquila̱xokoniyá̱u para cca̱macama̱xqui̱yá̱n Jesús? ―Macpuxumacá̱u tumi̱n xla plata ―takalhtí̱nalh. OdJudas Iscariote cha̱tum ixdiscípulo tí na̱ ixli̱lhca̱ni̱t nata̱scuja Jesús acxni ca̱lácsacli ixcha̱cu̱tuycán, alh ca̱ta̱chihui̱nán xanapuxcun curas la̱ naca̱macama̱xquí, 4ca Na̱ cca̱huaniyá̱n acxni nali̱chihui̱nancán ixtachihuí̱n Dios cani̱huá ca̱quilhtamacú na̱ ama̱ca li̱chihui̱nancán tú tláhualh quilacata jaé pusca̱t xlacata siempre naaksancán. Judas ca̱ta̱lacca̱xlá ixenemigos Jesús la̱ namacama̱xquí (Mr. 14.10‑11; Lc. 22.3‑6) pbY Xa̱huá jaé perfume ni̱ma̱ quimacuíli̱lh jaé pusca̱t ama quimacuaní xlacata naquimuju̱cán. a porque pobres siempre ca̱ta̱lapa̱nántit nahuán, y aquit yaj maka̱s camá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n ca̱quilhtamacú. 7`g Jesús hua̱k ixcatzí tú ixtachihui̱nama̱na y huá ca̱li̱huánilh: ―¿Hua̱nchi hua̱k li̱chihui̱naná̱tit? Tú tláhualh jaé pusca̱t aquit cma̱tla̱ní, Q_ Ma̱s tla̱n ixtísta̱lh y xatumi̱n ixtica̱li̱maktá̱yalh pobres. ^7Ixdiscípulos ni̱ tama̱tlá̱ni̱lh tú tláhualh jaé pusca̱t, tasí̱tzi̱lh y tachihuí̱nalh: ―¿Hua̱nchi pa̱xcat tlahuaca namá perfume? M]Aná ta̱hualhtataca, y la̱ta ixua̱yama cha̱tum pusca̱t ma̱lacatzúhui̱lh, ma̱kálhke̱lh aktum frasco perfume lhu̱hua ixtapalh ixuani̱t, y tzúculh acuilí nac ixakxa̱ka amá perfume. }\sJesús alh lakpaxia̱lhnán Simón amá tí tima̱ksá̱ni̱lh acxni ixkalhí lepra, xlá ixlama nac Betania. /[WHuata ixca̱tzanka̱ní natalaclhcá tuya chichiní pues ixtahuán: ―Ni̱ cachipahuí la̱ta jaé cha̱ma tacuhui̱ní xla quimpa̱xcuajcán porque tla̱n tasi̱tzí y tamaklhti̱nán cristianos tí tali̱pa̱huán. Cha̱tum pusca̱t macuilí perfume Jesús (Mr. 14.3‑9; Jn. 12.1‑8) zZmXlacán talacchihuí̱nalh la̱ nataliakskahuinán xlacata natama̱nú nac pu̱la̱chí̱n y tla̱n natamakní. YY+Jesús tancs ixquilhcha̱ni̱t porque nac ixlacaquilhti̱n ixchic lihua xapuxcu cura Caifás ixtatamakstokni̱t xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n. X xlacata istzanká aktuy chichiní natlahuacán li̱lakachixcuhui̱n xla ixpa̱xcuajcán judíos ni̱ma̱ ixtama̱kantaxtí ca̱ta ca̱ta, y pi̱ huá amá chichiní xlá ixama̱ca macama̱sta̱cán ixmacancán ixenemigos ixama̱ca makni̱cán nac culu̱s. qW ]La̱ ca̱huaniko̱lh Jesús jaé laclanca talacapa̱stacni, xlá ca̱ma̱lacapa̱stácalh ixdiscípulos V.Jaé cristianos ama̱ca ca̱maca̱ncán nac puakxtakajni ní taxoko̱nama̱na nahuán cani̱cxnihuá quilhtamacú; y tí takaxmatni̱t quintachihuí̱n ama tatahuilá ixpu̱tahui̱lhcán nac akapú̱n ana ní natalatamá hua̱k namina̱chá quilhtamacú.U5-Aquit cama ca̱kalhtí: “Makatunu xní ca̱lakatza̱látit amá quinata̱camán tí ixtalacasquín caca̱makta̱yátit aquit quila̱lakmakáu.” #T?,Xlacán ama quintakalhtí: “Quimpu̱chinacán, ¿xnicu ni̱ cca̱makta̱yán acxni huix istzíncspa̱t, ixkalhtípa̱t, ixaktzanka̱ni̱ta, ni̱ ixkalhi̱ya milháka̱t, ixta̱tatlaya, ixtanú̱pa̱t nac pu̱la̱chí̱n? Ni̱ para tziná caksaná̱u acxni cca̱lakatza̱lán.” S#+cmaksquín quila̱ta̱maklhtatáu acxni xacaktzanka̱ni̱t y quila̱pu̱tlakaxtúu cminchiccán; lako̱lh quilháka̱t y ni̱ quila̱ma̱xquí̱u; ctáma̱lh nac tama la̱ta xacta̱tatlá y quima̱nu̱ca nac pu̱la̱chí̱n y huixín ni̱ quila̱lakpaxia̱lhnáu.” rR]*Aquit cca̱maksquín chau y ni̱ quila̱ma̱huí̱u; cca̱maksquín chúchut y ni̱ quila̱ta̱kotnáu; Q)’Entonces cama talakaspita ní taya̱na amá pu̱tum cristianos nac quimpakxuiqui y cama ca̱huaní: “¡Huixín ni̱ quila̱ma̱lacatzuhuí̱u! Mimpu̱tahui̱lhcán na̱ ca̱xlani̱ttá, pa̱t ca̱ta̱xoko̱naná̱tit tlajaná xa̱huá tí tali̱scuja; xlacán tatlahuá tú ni̱ tla̱n y huixín ca̱makslihuekétit, pues chí cata̱látit ta̱kxtakajni tú ca̱lakcha̱má̱n. ~~g}|{zz]y x vutsrrqMpWonfmFkjjFihgg=eedccbaH``K_@^^/\[[[ZXWW:VVUSRRXQPOODN[MLKK]IICH7GECBxAN@?Y==<4;:}988)7`65]4.342100/..*-\,, +_*))h('&%%1$n#""!% 8?)*} 8 F8pSTla̱n puhuaná̱tit xlacata ama lacatzucú la̱ pa̱xtoka aktum ixtalhtzi mostaza acxni chancán nac tíyat. Huá jaé ma̱s xalactzú ixtalhtzi quihui ni̱ma̱ lacapala tastaca nac ca̱quilhtamacú. $A’¿Niculá puhuaná̱tit huixín ama lacatzucú ixtapáksi̱t Dios nac ca̱quilhtamacú, o tucu ya̱ takalhchihuí̱n tla̱n ixli̱ma̱lacastucui? DAcxni cha̱n ixquilhta nacatlán ixtahuácat a̱huata an xlacata naquí ixtahuácat ixtrigo. Xatakalhchihui̱n akatum quihui ni̱ma̱ lacapala staca (Mt. 13.31‑32; Lc. 13.18‑19) ?wAmá li̱chánat pu̱la taxtuní ixtankáxe̱k, ixpakán, xaxánat, y a̱stá̱n ma̱stá ixtahuácat; jaé tachaná̱n hua̱k tíyat má̱xqui̱lh tú nali̱staca o nali̱latamá. E~Xlá an latahuilá nac ixchic xlacata a̱stá̱n naampará a̱huata naquí ixtahuácat. Tapasa̱rlá chichiní y ca̱tzisní, xlá ni̱ li̱puhuán ixtachaná̱n porque catzí ama staca. P}Jesús ca̱huanipá: ―Ixtapáksi̱t Dios nac ca̱quilhtamacú ama lacatzucú na̱ chuná la̱ acxni cha̱tum chixcú an spuyumí ixli̱chánat ixca̱tucuxtu ni̱ma̱ tla̱n ca̱xtlahuani̱t. i|KPorque tí tlahuá tú kaxmata, Dios ma̱s ama ma̱xquí tla̱n talacapa̱stacni ma̱squi kalhi̱yá, pero tí ni̱ lhu̱hua tú kalhí Dios ama maklhtí hasta ni̱ma̱ ixli̱skalhma̱ca. Xatakalhchihuí̱n ixtalhtzi trigo J{ Jesús ca̱huanipá: ―Tla̱n cama̱kachakxí̱tit tú kaxpatá̱tit porque na̱ chuná la̱ lacasquiná̱tit tú ixtatláhualh cristianos milacatacán, o la̱ huixín la̱makta̱yayá̱tit, Dios na̱ chuná ama ca̱li̱kalhi̱yá̱n huixín y ma̱s cha̱ naca̱ma̱xqui̱yá̱n para kaxpatá̱tit ixtachihuí̱n. pzYHuá xlacata cca̱li̱huaniyá̱n para kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán, cakaxpáttit quintachihuí̱n. nyUNi̱ lá tú tze̱k tlahuacán y ni̱ lá catitacátzi̱lh xa̱makapitzi ixli̱maka̱s quilhtamacú; y lhu̱hua la̱ta tú cca̱huaniyá̱n para chí ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit tzanka̱xní hua̱k pa̱t ma̱kachakxi̱yá̱tit. xwJesús ca̱li̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh aktum lámpara y chuné ca̱huánilh; ―¿Puhuaná̱tit huixín xlacata tí kalhí aktum lámpara huilí ixtampi̱n ixpu̱tama, o ma̱kalhchuhuajú nac aktum caju̱n? Ni̱ huí cristiano tí chú tlahuá, porque huixín catzi̱yá̱tit xlacata aktum lámpara siempre huili̱cán ta̱lhmá̱n xlacata nalacacha̱nkó cani̱huá. [w/Li̱chánat ni̱ma̱ tama̱chá nac tla̱n tíyat y tamá̱stalh ixtahuacatcán na̱ chuná la̱ cristianos tí takaxmata ixtachihui̱n Dios, taca̱najlá y tali̱pa̱huán Dios y tatlahuá tú ca̱li̱ta̱chihui̱nancán na̱ chuná la̱ catamá̱sta̱lh ixtahuacatcán; huí ni̱ma̱ tama̱stá puxumacá̱u, tutumpuxum, o aktum ciento ixlacata ixtahuácat la̱ta akstum tachihuí̱n ni̱ma̱ takáxmatli. Jesús li̱chihui̱nán aktum lámpara (Lc. 8.16‑18) _v7Pero la̱ta li̱án ixlatama̱tcán tzucú ta̱katuyún, tzucú tali̱pa̱huán huata ixtumi̱ncán y la̱ li̱pa̱xáu natalatamá y chuná tama̱ksni̱kó tú ixtali̱pa̱huán y ni̱ tama̱stá ixtahuacatcán. )uKAmá li̱chánat ni̱ma̱ tama̱chá ca̱xpayatni na̱ chuná la̱ lhu̱hua cristianos acxni takaxmata ixtachihui̱n Dios taca̱najlá y tali̱pa̱huán Dios. bt=Pero con ta̱kspulá tú ni̱ tla̱n, o ca̱li̱chihui̱nancán xlacata tali̱pa̱huán Dios, y como ixnacujcán ni̱ tla̱n tali̱ma̱tzamani̱t ixtalacapa̱stacni Dios tali̱makxtaka tuncán y yaj tali̱pa̱huán. ;soTachaná̱n ni̱ma̱ tama̱chá nac ca̱chihuixni na̱ chuná qui̱taxtú la̱ makapitzi cristianos acxni takaxmata ixtachihui̱n Dios tuncán talakatí y tali̱pa̱huán Dios. ]r3Tachaná̱n ni̱ma̱ tama̱chá nac tijia na̱ chuná qui̱taxtú la̱ acxni cristianos takaxmata ixtachihui̱n Dios, pero mina̱chá tlajaná y ma̱xtukó jaé talacapa̱stacni ni̱ma̱ ma̱nu̱ca nac ixnacú. vqeJaé chixcú tí alh chana̱nán na̱ chuná la̱ cha̱tum chixcú tí li̱chihui̱nán ixtachihui̱n Dios. p Jesús ca̱ta̱chihui̱nampá tí takalasquínilh: ―Para huixín ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit jaé ixtakalhchihui̱n chana̱ná y ni̱ tuhua, ¿niculá naca̱ma̱kachakxi̱yá̱tit xa̱makapitzi takalhchihuí̱n ni̱ma̱ camá̱n ca̱huaniyá̱n a̱stá̱n? o Porque xlacán masqui lhu̱hua tú ctlahuá xlacata nacca̱ma̱lacahua̱ní la̱ ni̱ catalacahuá̱nalh; ma̱squi quintakaxmata la̱ ni̱tú catama̱kachákxi̱lh. Y para ni̱ lá taca̱najlá la̱ cca̱li̱ta̱chihui̱nán Dios, xlá ni̱ catica̱ma̱tzanke̱nánilh ixtala̱kalhi̱ncán. Jesús lacspi̱ta tú huamputún xatakalhchihui̱n chana̱ná (Mt. 13.18‑23; Lc. 8.11‑15) %nC Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Huixín Dios ca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n la̱ xlá ama huilí ixtapáksi̱t ca̱quilhtamacú y la̱ lacasquín natalatamá cristianos, pero xa̱makapitzi tiene que nacca̱ta̱ma̱lacastucní tú talakapasa, y ni̱ para chú ama taputzá natama̱kachakxí. 8mi Acxni ixacstu tamákxtakli Jesús, ixdiscípulos y xa̱makapitzi tí siempre ixtatakoké tama̱lacatzúhui̱lh y takalasquínilh tucu ixuamputún amá takalhchihuí̱n. lw Jesús chuné ca̱huánilh acxni ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh: ―Tí kalhí ixtakén cakáxmatli tú cca̱huanimá̱n y tla̱n cama̱kachákxi̱lh. Tú xlacata ixca̱li̱huán la̱ xacuento takalhchihuí̱n (Mt. 13.10‑17; Lc. 8.9‑10) kPero lhu̱hua ixtachaná̱n tama̱chá nac tla̱n tíyat, jaé hua̱k tástacli y tamá̱sta̱lh lhu̱hua ixtahuácat. Huí ni̱ma̱ tamá̱sta̱lh puxumacá̱u, tutumpuxum, y aktum ciento ixtahuacatcán la̱ta akatunu xatalhtzi ni̱ma̱ ca̱chanca. Hj Makapitzi ixtachán tama̱chá nac ca̱xpayatni. Ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú uyu ta̱kpunko̱lh, pero ma̱s lacapala tástacli kajni, tama̱ksniko̱lh y ni̱tú tástacli ixtachaná̱n. iPero acxni táxtulh chichiní ca̱xkoyuko̱lh ixpakén y tasca̱cko̱lh porque ni̱ pu̱lhmá̱n ixtamaca̱ni̱t ixtankaxe̱kcán. OhMakapitzi ixli̱chánat tama̱chá nac ca̱chihuixni huata ixkalhí tziná tla̱n tíyat. Ni̱ lhu̱hua chichiní tapasá̱rlalh uyu sok ta̱kpunko̱lh porque ni̱ pu̱lhma̱n ixuí tla̱n tíyat. g7La̱ta itspuyuti̱lhama ixli̱chánat lhu̱hua ixtalhtzi ixtachaná̱n tama̱chá nac tijia; acxni tá̱cxilhli lactzu̱ spitu hua̱k tasacuako̱lh. f7―Tla̱n cama̱kachakxí̱tit tú camá̱n ca̱huaniyá̱n: Maktum quilhtamacú cha̱tum chixcú alh chan ixtalhtzi trigo nac ixpu̱chaná̱n. 2e]Tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní caj la̱ xacuento takalhchihuí̱n xlacata tla̱n natama̱kachakxi̱ní tú ixca̱huaniputún, y chuné tzúculh ca̱ta̱chihui̱nán: yd mMaktum quilhtamacú Jesús ampá chihui̱nán ixquilhtu̱n pupunú. Lhu̱hua cristianos tatamákstokli huá xlacata Jesús li̱táju̱lh nac aktum barco y tatampú̱xtulh ixquilhtu̱n pupunú hua̱k cristianos tatamákxtakli ixquilhtú̱n. Oc#porque aquit cca̱huaniyá̱n xlacata tí tlahuá y latamá la̱ lacasquín Dios natalatamá cristianos, huá namá cli̱macá̱n la̱ quina̱na y la̱ quinta̱cam cani̱cxnihuá quilhtamacú.Eb"Entonces acs ca̱laca̱cxilhko̱lh hua̱k cristianos tí ixtahuila̱na aná lacatzú y chuné ca̱huanipá: ―Aquit ccatzí xlacata hua̱k huixín la̱ quina̱na y quinata̱camán, Wa'!Pero Jesús ca̱kálhti̱lh: ―¿Ticu yá quina̱na y quinata̱camán? `- Tí lacatzú ixtahuila̱na ní ixuí Jesús chuné tahuánilh: ―Mina̱na y minata̱camán taya̱na nac quilhtí̱n tata̱chihuinamputuná̱n. "_=Acxni táchilh ixna̱na ixnata̱camán Jesús tatamákxtakli nac quilhtí̱n huata tama̱tasaní̱nalh xlacata nataxtú porque snu̱n istzamacán. i^KJesús ca̱huánilh jaé takalhchihuí̱n porque xlacán ixtaquilhuama̱na xlacata xlá ixta̱scuja y ixli̱pa̱huán tlajaná. Ixna̱na ixnata̱camán Jesús tali̱kalasquini̱nán (Mt. 12.46‑50; Lc. 8.19‑21) ?]wPero tí acxila ixtascújut Espíritu Santo y huan xlacata ixtascújut tlajaná, ni̱lá catica̱ma̱tzanke̱nánilh y siempre takalhí nahuán ixtala̱kalhi̱ncán cani̱cxnihuá. 8\i’Aquit cca̱huaniyá̱n xlacata Dios tla̱n ca̱ma̱tzanke̱naní cristianos hua̱k ixtala̱kalhi̱ncán na̱ chuná para tali̱quilhán ni̱ lactlá̱n tachihuí̱n. Y[+’Huixín na̱ capuhuántit xlacata ni̱ huí cristiano tí tla̱n makkalha̱nán cha̱tum tlihueke chixcú para ni̱ pu̱la tla̱n akchi̱huilí, huata chuná tla̱n makkalhán tú kalhí nac ixchic. ?ZwHuá xlacata cca̱li̱huaniyá̱n para hua̱k tlajaná tatapitzí y tara̱lacata̱quí entre compañeros, ni̱lá tamakapalá maka̱s porque sok natara̱lactlahuakó entre xlacán. 9YkNa̱ chuné qui̱taxtupará, para tí talama̱na nac aktum pu̱táhui̱lh tzucú tara̱nictahuilá entre li̱talakapasni, ni̱ maka̱s quilhtamacú tla̱n tata̱kahuani̱kó. LXTú quila̱li̱ya̱huayá̱u huixín na̱ chuné qui̱taxtú, para nac aktum ca̱chiquí̱n hua̱k ma̱paksi̱naní̱n tatapitzí y tara̱nica, ni̱ para maka̱s tata̱yaní tara̱lactlahuakó. aW;Jesús ca̱tasánilh y tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní amá lacchixcuhuí̱n: ―¿Hua̱nchi puhuaná̱tit huixín xlacata tí ta̱scuja tlajaná tla̱n ta̱ra̱si̱tzi̱ní pi̱huá tlajaná tí makta̱yama? +VOMakapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos na̱ táchilh ixtamina̱chá nac Jerusalén, y tzúculh tali̱chihui̱nán Jesús: ―Jaé chixcú ta̱scuja y li̱pa̱huán Beelzebú ixpuxcucan tlajananí̱n, huá xlacata tla̱n ca̱li̱macma̱xtú cristianos ixespiritucan tlajananí̱n. UMakapitzi ixli̱talakapasni Jesús na̱ tacátzi̱lh y támilh xlacata natalí̱n, porque xlacán na̱ ixtapuhuán Jesús ixchiyani̱t. _T7Ixta̱má̱n tahua̱yán, pero lhu̱hua cristianos tachimpá y yaj lá tahuá̱yalh. QSJudas Iscariote tí a̱stá̱n macamá̱sta̱lh Jesús. Li̱yahuacán Jesús xlacata ta̱scuja tlajaná (Mt. 12.22‑32; Lc. 11.14‑23; 12.10) Jesús ca̱ta̱taspitpá ixdiscípulos nac ixchic. Jacobo ixkahuasa Alfeo;Tadeo;Simón tí xapu̱lh ixca̱ta̱lapu̱lá pu̱tum tí ixtali̱tapa̱cuhuí cananistas; &QEJacobo y Juan ixlakkahuasán Zebedeo tí na̱ ca̱li̱ma̱pa̱cúhui̱lh “Boanerges” (jaé tachihuí̱n huamputún “ixlakkahuasán tají̱n”); &PEJaé cha̱cu̱tuy apóstoles tí ca̱lí̱lhca̱lh Jesús chuné ixca̱huanicán:Simón, pero Jesús huilí̱nilh ixliaktuy ixtacuhui̱ní Pedro; %OCXlá ca̱má̱xqui̱lh tapáksi̱t tla̱n natama̱ksa̱ní tí takalhí tá̱tat, na̱ chuná natamacma̱xtú tí ca̱makatlajani̱t ixespíritu tlajaná. JN Jesús ca̱lí̱lhca̱lh cha̱cu̱tuy ixlacata tí ma̱s ca̱li̱pá̱hualh xlacata siempre natatakoké y naca̱ma̱lakachá ca̱lacchiquí̱n xlacata natali̱chihui̱nán ixtachihui̱n Dios. M7 Maktum Jesús talacá̱cxtulh nac aktum sipi y aná ca̱ma̱mákstokli makapitzi lacchixcuhuí̱n tí xlá ixlacasquín, y acxni talakminko̱lh pLY Pero Jesús ca̱tasi̱tzi ixca̱ma̱quilhacslí xlacata ni̱ natama̱laksí y ni̱ natahuán ticu yá chixcú ixuani̱t. Jesús ca̱lacsaca cha̱cu̱tuy ixapóstoles tí natali̱chihui̱nán (Mt. 10.1‑4; Lc. 6.12‑16) HK  Na̱ ixtamín cristianos tí ixca̱ma̱lacpuhua̱ní ixespíritu tlajaná; acxni ixta̱cxila ixtatatzokostaní y chuné ixtama̱ktasí xlacata natama̱laksí: ―Huix Cristo Ixkahuasa Dios. \J1 Porque acxni ixta̱cxila tí ixca̱ma̱ksa̱ni̱ni̱t hua̱k ixtamakachipaputún. )IK Huá jaé xlacata ca̱huánilh ixdiscípulos catama̱cá̱xnilh aktum akpáklha̱t, y aná natajú xlacata ni̱ natata̱ra̱slaka o natalacxquití cristianos. HNa̱ chuná tí mákat ixtalama̱nanchá acxni ixtacatzí la̱ ixca̱ma̱ksa̱ní Jesús ta̱tatlaní̱n y la̱ ixchihui̱nán ixtamín ta̱cxila, xalac Judea, xalac Jerusalén, xalac Tiro, Sidón, Idumea y tí ixtalama̱nanchá ixtampakán kalhtu̱choko Jordán. G{A̱stá̱n Jesús ca̱tá̱alh ixdiscípulos ixquilhtu̱n pupunú, lhu̱hua cristianos xalac Galilea tatakókelh. vFeAmá fariseos ixenemigos Jesús tatáxtulh y a̱stá̱n tzúculh tata̱lacchihui̱nán cristianos tí ixtata̱ya̱na rey Herodes xlacata natalacputzá la̱ tla̱n natamakní Jesús. Lhu̱hua cristianos tatamakstoka ixquilhtu̱n pupunú +EOJesús lakapútzalh y sí̱tzi̱lh tziná porque xlacán ni̱ ixtama̱kachakxi̱putún xlacata ma̱s macuán ca̱makta̱yacán cristianos catu̱ya̱huá quilhtamacú. Entonces huanipá amá chixcú: ―Castonkti mimacán. Xlá stonkli ixmacán y tuncán cá̱xlalh la̱ ixmacasca̱cni̱t. iDKTí ixtascali̱ma̱na chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―¿Tucu puhuaná̱tit ma̱s macuán tlahuacán jaé chichiní acxni hua̱k li̱huancán tí nascuja? ¿Tú tla̱n, o tú ni̱ tla̱n? ¿Lakma̱xtunicán ixli̱stacni cha̱tum cristiano, o li̱makxtakcán cani̱lh? Xlacán huata acs tatá̱yalh y ni̱ takalhtí̱nalh tú ca̱huánilh Jesús. CJesús acxcátzi̱lh y ta̱chihuí̱nalh amá chixcú tí ixmacasca̱cko̱ni̱t: ―Cata̱ya xlacata hua̱k cristianos nata̱cxilá̱n. EBIxenemigos ixtatzucuni̱ttá tascalí Jesús para huí tí nama̱ksa̱ní amá chichiní acxni hua̱k ixli̱huancán tí tú nali̱scuja, y chuná xlacán tla̱n tú natali̱ma̱lacapú. MA Maktum quilhtamacú acxni ixjaxcán Jesús tanu̱pá nac sinagoga ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos. Na̱ aná ixtanu̱ma cha̱tum chixcú, itsca̱cko̱ni̱t ixmacán ni̱ lá tú ixli̱tlahuá. @7Huá xlacata aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ ckalhí tapáksi̱t nacca̱huaní natatlahuá cristianos tú ma̱s ca̱mini̱ní jaé quilhtamacú.\?1Jesús ca̱huanipá: ―Dios li̱ma̱paksí̱nalh jaé chichiní xlacata natajaxa cristianos y naca̱macuaní, ni̱ xlacata nata̱kxtakajnán jaé quilhtamacú para tú tamaclacasquiní ixli̱tlahuatcán. >Mili̱catzi̱tcán xlacata rey David tánu̱lh nac pu̱siculan, tíyalh tasicuna̱tlau simita ni̱ma̱ huata tla̱n ixtahuá curas, pero xlá ca̱ta̱huako̱lh ixcompañeros. Jaé quilhtamacú ixca̱puxcún cha̱tum cura ni̱ma̱ ixuanicán Abiatar. +=OJesús ca̱kálhti̱lh: ―¿Huixín ni̱cxni li̱kalhtahuakani̱tántit tú tláhualh rey David maktum quilhtamacú acxni ca̱tá̱tzincxli ixcompañeros? c<?Makapitzi fariseos tí aná ixtalapu̱lá ca̱ma̱nóklhulh y chuné tahuánilh Jesús: ―Amá, cá̱cxilhti. ¿Como chí midiscípulos taqui̱ma̱na ixtahuácat trigo jaé quilhtamacú acxni ni̱ quili̱scujutcán? C;Aktum chichiní acxni hua̱k ixjaxcán Jesús ixca̱ta̱tla̱huama ixdiscípulos nac ca̱tucuxtu ixpu̱chancán trigo. Xlacán tzúculh taquí ixtahuácat la̱ta tatla̱huama̱na. s:_Na̱ chuná ni̱ lá muju̱cán pulque acxni tlihuekema nac aklhchú ixmakxu̱hua borrego porque tla̱n pa̱panka y laktzanká ixmakxu̱hua borrego y pulque. Huá xlacata mini̱ní siempre muju̱cán sa̱sti pulque nac sa̱sti ixmakxu̱hua borrego. Ixdiscípulos Jesús ca̱li̱huanicán catapúlhulh trigo acxni ni̱tí itscuja (Mt. 12.1‑8; Lc. 6.1‑5) '9G’Porque tí kaxmata tú aquit cli̱chihui̱nán y quili̱pa̱huán, na̱ chuné qui̱taxtú quintama̱sí̱n: Ni̱ huí cristiano tí lakuilí aktum aklhchú luxu con actzú sa̱sti lháka̱t, porque acxni tachaké, tla̱n ma̱s lanca talacaxti̱ta que la̱ xapu̱lh ixuani̱t. F8Pero nachá̱n quilhtamacú nalakó fiesta y amá kahuasa naán a̱lacatunu, na̱ chuná la̱ aquit cama akspulá, entonces na̱ natakatxtaknán ma̱squi ni̱tí caca̱li̱ma̱páksi̱lh. &7EJesús ca̱kálhti̱lh: ―¿Puhuaná̱tit huixín ca̱mini̱ní natakatxtaknán tí ca̱huanicani̱t nataán nac aktum pu̱tamakáxtokni mientras aná ca̱ta̱lahui xalí̱i̱t kahuasa? Ni̱ capuhuántit xlacata amá kahuasa nama̱tla̱ní tí nakatxtaknán o ni̱ nahua̱yán. [6/Maktum quilhtamacú acxni ixta̱má̱n takatxtaknán fariseos y tí ixtakaxmatni̱t ixtachihuí̱n Juan Bautista, makapitzi talákmilh Jesús y takalasquínilh: ―¿Hua̱nchi tí takaxmatni̱t tú ca̱li̱ma̱páksi̱lh Juan Bautista y na̱ chuná fariseos takatxtaknán jaé chichiní, y tí huix takokeyá̱n ni̱ takatxtaknán? 5 Jesús ca̱káxmatli tú ixtaquilhuama̱na y chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh amá lacchixcuhuí̱n: ―Aquit cca̱ta̱talakxtumí porque huata tamaclacasquín doctor tí takalhí tá̱tat, y tí tapuhuán ni̱ ta̱tatlá y tla̱n talama̱na ni̱ tamaclacasquín cuchi̱ná. Aquit cca̱lakmini̱t tí takalhí tala̱kalhí̱n xlacata natalakxta̱palí ixlatama̱tcán, y ni̱ cca̱lakmini̱t tí catzí tla̱n talama̱na. Kalasquinicán Jesús tucu xlacata li̱katxtaknancán (Mt. 9.14‑17; Lc. 5.33‑39) *4MMakapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos y fariseos acxni tá̱cxilhli tí ixca̱ta̱hua̱yama Jesús ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh y huá tali̱huánilh ixdiscípulos: ―¿Como chí huixín mima̱kalhtahuake̱nacán ca̱ta̱hua̱yán ixma̱lakaxoke̱nani̱n tumi̱n y tí talaktzanka̱ni̱t? 39Jesús alh hua̱yán nac ixchic Leví, xlá ca̱tá̱alh ixdiscípulos, y ana ní ca̱ma̱hui̱ca na̱ támilh tahua̱yán lhu̱hua tí ni̱ ixca̱cxilhputuncán ixma̱lakaxoke̱naní̱n tumi̱n, na̱ chuná lhu̱hua tí ixtalaktzanka̱ni̱t y ni̱tú ixca̱li̱cxilhcán. 2 Acxni ixtaspitma ácxilhli ixkahuasa Alfeo huanicán Leví, ixuí nac tijia ca̱ma̱taji̱ma tí talakaxokó impuestos; Jesús huánilh: ―Huix na̱ caquintakoke ana ní cama an. Entonces Leví ni̱ ma̱s tú lacpúhualh y na̱ tuncan takókelh Jesús. 1# A̱stá̱n Jesús ampá ixquilhtu̱n pupunú Galilea; lhu̱hua cristianos talákcha̱lh aná y xlá tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní. }0s Amá chixcú tá̱qui̱lh, sacli ixcamilla ní ixpu̱li̱mincani̱t y táxtulh la̱ta hua̱k ta̱cxilhko̱ma̱na. Lhu̱hua cristianos tapa̱xahuako̱lh y talakachixcúhui̱lh Dios. Ixtahuán entre xlacán: ―Ni̱cxni ixacxilhni̱táu tú acxilhma̱náu jaé quilhtamacú. Jesús huaní catakókelh cha̱tum chixcú huanicán Leví (Mt. 9.9‑13; Lc. 5.27‑32) d/A ―Aquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n, cata̱qui, casacti mincamilla y capit nac mínchic. . Aquit Xatalacsacni Chixcú camá̱n ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ixli̱tlihueke quintachihuí̱n, para cma̱ksa̱ní jaé chixcú entonces na̱ ckalhí li̱ma̱paksí̱n cma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n ca̱quilhtamacú. Jesús huanipá amá ta̱tatlá: W-' Quila̱huaníu, ¿tucu ma̱s tuhua ma̱kantaxti̱cán: huanicán cha̱tum chixcú: “Hua̱k mintalakalhí̱n cma̱tzanke̱naniyá̱n”, o huanicán: “Cata̱qui, casacti mincamilla y catlá̱huanti”? (,IJesús acxcátzi̱lh tú tze̱k ixtalacpuhuama̱na y chuné ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi lacpuhuaná̱tit xlacata ni̱ lá cma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n? e+C“¿Hua̱nchi chú chihui̱nán jaé chixcú? Li̱kalhkama̱nama tara̱lacata̱qui̱ma Dios, porque ni̱ huí cristiano tí tla̱n ma̱tzanke̱nán tala̱kalhí̱n y huata Quinti̱cucán Dios tla̱n chuná nahuán.” *Makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos aná ixtaya̱na y acxni takáxmatli ixtachihuí̱n Jesús chuné talacpuhua: [)/Acxni cá̱cxilhli Jesús xlacata xli̱ca̱na ixtali̱pa̱huán ixtachihuí̱n, ixtapuhuán huá tla̱n nama̱ksa̱ní amá chixcú chuné huánilh: ―Hua̱k mintala̱kalhí̱n aquit cma̱tzanke̱naniyá̱n. ({Como snu̱n istzamacán ni̱ lá tapasá̱rlalh. Tú tatláhualh mejor tatá̱cxtulh ixaksti̱n ákxtaka, a̱ksti̱má̱cti̱lh ti̱tzú xachíhuix y aná talacmá̱cti̱lh amá ta̱tatlá nac aktum camilla y tamá̱pi̱lh lihua ní ixyá Jesús. !';Chu̱tacú ixchihui̱nama acxni táchilh cha̱ta̱ti lacchixcuhuí̱n tacucali̱mín cha̱tum chixcú ni̱ lá tla̱huán porque ixlaclu̱nchu̱ni̱t. &%lhu̱hua támilh ta̱cxila, y yaj lá tatanu̱ko̱lh ni̱ para ixlacaquilhti̱n ákxtaka; pero Jesús ca̱ma̱sí̱nilh ixtachihui̱n Dios. % )Ni̱ tapasá̱rlalh lhu̱hua chichiní Jesús taspitpá nac Capernaum y acxni tacátzi̱lh cristianos xlacata xlá ixchimparani̱t nac ixchic $ -Amá chixcú alh, pero tzúculh ca̱li̱ta̱kalhchihui̱nán cati̱huá la̱ ixaksa̱nani̱t. Huá jaé xlacata a̱stá̱n Jesús yaj lá ixtanú aktum ca̱chiquí̱n ní istzamacán porque tuncan ixlakapascán, mejor ixtamakxtaka nac quilhapa̱n ca̱chiquí̱n ana ní ni̱ ixlama lhu̱hua cristianos. Pero latiyá ixtamín takaxmata lhu̱hua xala cani̱hua̱ ca̱lacchiquí̱n.y# m,―Ni̱tí cali̱ma̱kalhchihui̱ni la̱ aksa̱nani̱ta, huata pu̱la capit putzaya cha̱tum cura xlacata na̱cxilá̱n, y na̱ cama̱xqui mili̱lakachixcuhui̱n la̱ huani̱t Moisés ixli̱ma̱sta̱tcán acxni ta̱ksa̱nán tí takalhí namá tá̱tat, y xa̱huá chuná cati̱huá yaj najicuaniyá̱n nama̱lacatzuhui̱yá̱n porque yaj kalhi̱yá̱n tá̱tat. 2" a+Acxni ixamajá Jesús li̱ma̱páksi̱lh: f! G*La̱ chihui̱nanko̱lh, amá chixcú tuncan mákxtakli ixtá̱tat y tla̱n aksá̱nalh.   )Jesús lakalhámalh, huilí̱nilh ixmacán nac ixmacni y chuné kálhti̱lh: ―Clacasquín, ca̱ksá̱nanti tuncán. i M(Maktum talacatzúhui̱lh ní ixyá Jesús cha̱tum chixcú ixkalhí lepra tá̱tat. Acxni lákchilh tatzokostánilh y chuné ta̱chihuí̱nalh: ―Ccatzí xlacata tla̱n quincuchi̱ya, para lacasquina caquima̱ksa̱ni. [ 1'Chuná amá Jesús lakatza̱lako̱lh ca̱lacchiquí̱n xalac Galilea. Acxni ixchá̱n aktum ca̱chiquí̱n ixtanú nac sinagoga y aná ixli̱chihui̱nán Dios, na̱ chuná ca̱ma̱ksá̱ni̱lh tí ixca̱ctanu̱ma ixespiritucán tlajananí̱n. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum tí ixkalhí lepra tá̱tat (Mt. 8.1‑4; Lc. 5.12‑16) } u&Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Chí ama̱na aná̱u a̱lacatunu ca̱lacchiquí̱n ni̱ma̱ tahuila̱na juú lacatzú xlacata na̱ tla̱n nacca̱li̱ta̱chihui̱nán Dios amá cristianos porque huá xlacata aquit cli̱mini̱t ca̱quilhtamacú. n W%Acxni taqui̱táka̱sli chuné tahuánilh: ―Lhu̱hua cristianos taputzamá̱n ta̱cxilhputuná̱n. m U$Acxni tá̱qui̱lh Simón y xa̱makapitzi tí ixtata̱lapu̱layá Jesús talacapútzalh cani̱huá.  9#Acxni ya̱ itxkaká amá ca̱tzisní chu̱tacú ixpaklhtutá Jesús tá̱qui̱lh y alh kalhtahuakaní Dios nac quilhapá̱n amá ca̱chiquí̱n.  +"Jesús ca̱ma̱ksa̱ni̱ko̱lh hua̱k la̱ta tú yá tá̱tat ixtakalhí, y na̱ chú ca̱cmá̱xtulh cristianos tí ixca̱ma̱lacpuhua̱ní ixespíritu tlajaná. Pero acxni ixtataxtú Jesús ni̱ ixca̱ma̱xquí quilhtamacú natachihui̱nán amá tlajananí̱n porque xlacán ixtacatzí ticu yá chixcú ixuani̱t Jesús. Jesús lakatza̱lakó hua̱k ca̱chiquí̱n xalac Galilea (Lc. 4.42‑44) m U!Lhu̱hua cristianos xala amá ca̱chiquí̱n támilh hasta yaj lá ixtatanu̱kó nac ixchic Simón.  5 Acxni istzucuma tapaklhtu̱tá amá chichiní li̱minica Jesús lhu̱hua ta̱tatlaní̱n na̱ chuná tí ixca̱ctanu̱ma ixespíritu tlajaná.   Jesús lákalh ana ní ixmá, makachípalh má̱qui̱lh lakasu̱t y tuncan mákxtakli lhcúya̱t amá cha̱t. Uyu sok tá̱qui̱lh y tzúculh tlahuá tú naca̱ta̱huá. Jesús ca̱ma̱ksa̱ní lhu̱hua ta̱tatlaní̱n (Mt. 8.16‑17; Lc. 4.40‑41)  }Li̱ta̱chihui̱nanca Jesús xlacata ixpuhuiticha̱t Simón ta̱tatlá ke̱tá nac tama porque kalhí palha lhcúya̱t. u eAcxni tatáxtulh amá nac sinagoga, Jesús ca̱tá̱alh Jacobo y Juan nac ixchiccán Simón y Andrés. I  Chuná amá lhu̱hua cristianos xalac Galilea tzúculh tali̱chihui̱nán la̱ta tú ixtlahuá Jesús. Jesús ma̱ksa̱ní ixpuhuiticha̱t Simón Pedro (Mt. 8.14‑15; Lc. 4.38‑39) v gHua̱k cristianos tajicuanko̱lh acxni tá̱cxilhli tú pá̱xtokli. Tzúculh tara̱huaní entre xlacán: ―¿Tucu jaé qui̱taxtú? ¿Tucu yá sa̱sti tacatzí̱n jaé? ¡Jaé chixcú tla̱n ca̱ma̱paksí tlajananí̱n y takaxmatní! m UAmá ixespíritu tlajaná ma̱kuítilh amá chixcú pero mactáxtulh aktasama la̱ cachíyalh.  -Jesús ca̱tasi̱tzi ta̱chihuí̱nalh amá tí ixma̱lacpuhua̱ní tlajaná: ―¡Acs cata̱ya huix tlajaná, y camactaxtu namá chixcú! ` ;―Jesús xalac Nazaret, ¡capit a̱lacatunu! ¿Hua̱nchi tani̱ta quila̱paktanu̱ya̱u juú? Huix tani̱ta quila̱lactlahuayá̱u porque aquit clakapasá̱n y ccatzí xlacata Dios lacsacni̱tán nali̱scuja. G  Na̱ aná ixtanu̱ma cha̱tum chixcú tí ixactanu̱ma ixespíritu tlajaná. Jaé li̱xcájnit talacapa̱stacni tzúculh ma̱lacpuhua̱ní xlacata cama̱ktási̱lh Jesús y chuné huánilh: n  WCa̱ta̱chihuí̱nalh la̱ cha̱tum lanca chixcú ni̱ma̱ pucuta kalhí tapáksi̱t, y la̱ takaxmatko̱lh ixtachihuí̱n ni̱ ixtacatzí tú natahuán pues la̱ta tú ixca̱li̱ma̱paksi̱ni̱t ixca̱huanini̱t la̱ tí xli̱ca̱na ma̱ccha̱ní talacapa̱stacni y ni̱ la̱ xa̱makapitzi tí na̱ ixtama̱sí ixtachihuín Dios nac ixpu̱tamakstoknicán. =  uTácha̱lh aktum ca̱chiquí̱n huanicán Capernaum y acxni ni̱tí itscuja Jesús alh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac ixpu̱tamakstoknican judíos huanicán sinagoga. o  YJesús na̱ ca̱huánilh catatakókelh, y na̱ chuná ni̱ para tla̱n talacpúhualh ta̱kxtakmákalh ixti̱cucán y ixtasa̱cua nac barco y tatakókelh Jesús. Cha̱tum chixcú ixactanu̱ma ixespíritu tlajaná (Lc. 4.31‑37) ^  7Jesús tatla̱huampá a̱laktzú y ca̱cxilhpá ixlakkahuasán Zebedeo, ixca̱huanicán Jacobo y Juan; ixtata̱taju̱ma̱na ixti̱cucán nac barco, talakaxtokoma̱na istza̱lhcán ni̱ma̱ ixtapu̱chakanán. p  [Xlacán ni̱ para tla̱n takaxmatko̱lh, uyu ta̱kxtakmákalh ixtza̱lhcán y tatakókelh Jesús. ( KJesús ca̱huánilh: ―Huixín ixchipanani̱n tamakní, quila̱takokéu y aquit nacca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ ca̱chipacán cristianos tí ta̱ktzanka̱ni̱t. i MMaktum quilhtamacú Jesús ixtla̱huama ixquilhtu̱n pupunú xla Galilea acxni cá̱cxilhli cha̱tuy chakananí̱n tamuju̱ma̱na tza̱lh tachipama̱na tamakní, cha̱tum huanicán Simón y ixta̱cam huanicán Andrés. c AChuné tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní: ―Calakxta̱palí̱tit milatama̱tcán y caca̱najlátit ixtachihuí̱n Dios porque accha̱ni̱t quilhtamacú y talacatzuhui̱ma chichiní acxni Dios ama kantaxtú la̱ ma̱paksi̱namputún nac milatama̱tcán. Jesús ca̱tasaní catatakókelh cha̱ta̱ti chakananí̱n (Mt. 4.18‑22; Lc. 5.1‑11)  3Ni̱ ixli̱maka̱s Juan Bautista ma̱nu̱ca nac pu̱la̱chi̱n, entonces Jesús táspitli nac Galilea xlacata naca̱lakatza̱lá lactzu̱ ca̱chiquí̱n y tla̱n naca̱li̱ta̱chihui̱nán cristianos la̱ Dios ixma̱lacatzuqui̱putún ixtapáksi̱t nac ixlatama̱tcán.  y Aná latáma̱lh ti̱puxum chichiní ixacstu, huata laclanca la̱páni̱t ixtalakmín. Tlajaná na̱ chuná tzúculh li̱cxila ixtapuhuá̱n para tla̱n nama̱tlahuí tala̱kalhí̱n. Pero Jesús siempre makatlájalh, y a̱stá̱n talákmilh ángeles xalac akapú̱n y talakachixcúhui̱lh. Jesús tzucú li̱chihui̱nán Dios nac Galilea (Mt. 4.12‑17; Lc. 4.14‑15) k Q La̱ ta̱kmunuko̱lh Jesús Espíritu Santo ma̱cxcatzí̱ni̱lh caalh latamá nac desierto. r _ Entonces takaxmáti̱lh ixtachihuí̱n Dios nac akapú̱n y chuné ta̱chihuí̱nalh: ―Huix Quinkahuasa ni̱ma̱ clakalhamán y snu̱n cli̱pa̱xahuá la̱ ckalhi̱yá̱n. Tlajaná li̱cxila Jesús (Mt. 4.1‑11; Lc. 4.1‑13) 3 a Pero acxni ixtacutma nac ixquilhtú̱n ácxilhli la̱ talácqui̱lh akapú̱n y tá̱ctalh ixespíritu Dios la̱ tantum paloma y akchipako̱lh ixtalacapa̱stacni Jesús. d C Na̱ pi̱huá amá quilhtamacú Jesús taxtutá̱qui̱lh ixca̱chiquí̱n Nazaret ni̱ma̱ ixli̱tapaksí Galilea y lákalh Juan Bautista xlacata na̱kmunú, y chuná amá Juan akmúnulh nac kalhtu̱choko Jordán. W )Aquit huata cmini̱t ca̱xtlahuaní ixtijia y huá cca̱liakmunuyá̱n chúchut, pero xlá amá̱n ca̱liakmunuyá̱n ixli̱tlihueke Espíritu Santo. Ixta̱kmúnut Jesús (Mt. 3.13‑17; Lc. 3.21‑22) x~ kAcxni ixca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos, chuné ixca̱huaní: ―Amajá chin cha̱tum tí snu̱n lanca chixcú y ma̱s kalhí ixli̱tlihueke que ni̱ siquiera cma̱ta̱xtuca ixtasa̱cua nacuán tí nackatxcuta nacma̱xtuní ixtatu̱nu. _} 9Ixlháka̱t Juan ixli̱tlahuani̱t ixmakxu̱hua camello, na̱ ixli̱tampu̱lakchi̱cani̱t aktum cinturón xla xu̱hua; ixli̱hua̱yán táxca̱t xala ca̱quihuí̱n y lactzu̱ xtuqui ni̱ma̱ ixca̱taka̱sa. | Tí ixtaxapaputún ixtala̱kalhi̱ncán ixli̱hua̱k ixnacujcán xlá ixca̱kmunú nac kalhtu̱choko huanicán Jordán. Ixtaán takaxmata Juan lhu̱hua cristianos xala ca̱chiquí̱n xla Jerusalén y tí ixtalama̱na nac pu̱latama̱n huanicán Judea. Z{ /Chuná jaé hua̱k qui̱táxtulh la̱ ixtatzokni̱t porque a̱stá̱n milh ca̱quilhtamacú Juan Bautista; xlá tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos nac desierto xlacata natalakxta̱palí ixlatama̱tcán ni̱ma̱ ixtakalhí y natata̱kmunú, y chuná Dios tla̱n naca̱ma̱tzanke̱naní la̱ta tú ni̱ tla̱n ixtlahuani̱t. zz oNac desierto ama takaxmatí la̱ aktasá acxni ma̱kalhchihui̱ni̱nán cha̱tum chixcú:“Catacá̱xtit, tancs calatapá̱tit, ti̱tum catrapí̱tit ixtijia milatama̱tcán,
pues mima ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n Mimpu̱chinacán.” Ny Cha̱tum ixquilhcha̱na ixtalacpuhuá̱n Dios huanicán profeta Isaías ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Dios xlacata catzokli la̱ ixama latamá cha̱tum lanca chixcú y chuné ma̱cxcatzí̱ni̱lh:Pu̱la cama ma̱lakachá cha̱tum chixcú xlacata napu̱laniyá̱n y xlá naca̱xtlahuaniyá̱n tijia ní pa̱t lactla̱huana. x }Chuná jaé li̱quilhtzucú la̱ta tú tláhualh y la̱ta tú má̱si̱lh nac ixtachihuí̱n Jesucristo Ixkahuasa Dios. wwgCaca̱li̱ma̱paksí̱tit cristianos catakáxmatli y catatláhualh hua̱k ixtapáksi̱t. Huixín ni̱tú cali̱puhuántit porque camá̱n ca̱maktakalhá̱n cha̱li cha̱lí hasta xní nalakó ca̱quilhtamacú. Chuná calalh, amén.v/Chí cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n capítit ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú, caca̱li̱ta̱chihui̱nántit hua̱k cristianos la̱ tancs naquintali̱pa̱huán; caca̱liakmunútit nac ixtapáksi̱t Quinti̱cú, nac ixtapáksi̱t Ixkahuasa, y nac ixtapáksi̱t Espíritu Santo. 3u_Jesús ca̱ma̱lacatzúhui̱lh hua̱k ixdiscípulos y chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Dios quimacama̱xqui̱lhá hua̱k ixtapáksi̱t ca̱quilhtamacú y nac akapú̱n. 1t[Jesús ca̱tasí̱nilh ixdiscípulos y acxni tá̱cxilhli xlacán talakachixcúhui̱lh ma̱squi makapitzi ni̱ tla̱n ixtaca̱najlaputún para xlá ixlama xastacnán. ss_Ixdiscípulos táalh nac Galilea y tácha̱lh nac aktum sipi ní ixca̱li̱ma̱paksi̱ni̱t Jesús. r7La̱ tamaklhtí̱nalh ixtumi̱ncán tzúculh tama̱kahuaní cani̱huá amá ta̱kskahuín y lhu̱hua judíos taca̱najlá hasta la̱ta chí. Jesús an nac akapú̱n y ca̱li̱ma̱paksí ixdiscípulos catali̱chihuí̱nalh (Mr. 16.14‑18; Lc. 24.36‑49; Jn. 20.19‑23) ~~ ||={{sz+y1xwwivvuu1ttdsvrr?qqonmmlkkihh+geff6eaeUdMccYbbUa`` _b^^y]]\_[[IZY-WVVTSXRRhQtO+NmMLZKKJIHGeFEqDCCMBBJA.@>'=TJesús cátzi̱lh tú ixtaquilhuama̱na y ca̱huanipá: ―¿Hua̱nchi huaná̱tit ni̱ li̱taná̱tit simi̱ta tú nahuayá̱tit? ¿Xli̱cana ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit tú cca̱ma̱si̱niputuná̱n? ¿Minacujcán ni̱ lá ca̱najlá tú aquit tla̱n ctlahuá? R$Xlacán ni̱ tama̱kachákxi̱lh tucu yá levadura ixca̱li̱ta̱chihui̱nama̱ca y tzúculh tara̱huaní: ―Huá chú quinca̱li̱huanimá̱n porque ni̱ li̱miná̱u simi̱ta tú nahuayá̱u. H# La̱ ixtla̱huama barco Jesús tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní ixdiscípulos y ca̱huánilh: ―Skalalh calatapá̱tit xlacata ni̱ naca̱pasayá̱n ixlevadurajcán fariseos y rey Herodes. k"OIxdiscípulos ta̱ktzónksualh natalí̱n tú natahuá y huata ixtakalhí macstum simi̱ta. 8!i Xli̱puntzú ca̱kxtakyá̱hualh, taju̱pá nac aktum barco y ampá ixa̱quilhtu̱tu pupunú. Ixta̱yatcan fariseos la̱ ni̱ma̱ ni̱ tla̱n levadura (Mt. 16.5‑12)  Xlá kalhpá̱ni̱lh li̱lakaputza y chuné ca̱kálhti̱lh: ―¿Hua̱nchi squiná̱tit aktum tascújut naquima̱tlahuí Dios caj xlacata li̱cxilhputuná̱tit? Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, ni̱ cama tlahuá tú lacasquiná̱tit ma̱squi tla̱n ctlahuá. ]3 Maktum támilh makapitzi fariseos ní ixyá Jesús y tzúculh tata̱ra̱huaní; a̱stá̱n tahuánilh catláhualh aktum tascújut ni̱ma̱ naca̱ma̱lacahua̱ní para xli̱ca̱na Dios ixma̱lakacha̱ni̱t. B} Y xlá ca̱ta̱táju̱lh ixdiscípulos nac barco y táalh aktum pu̱latama̱n huanicán Dalmanuta. Fariseos ta̱cxilhputún tunuj ixtascújut Jesús (Mt. 16.1‑4; Lc. 12.54‑56) V%Huata lacchixcuhuí̱n ma̱x cha̱ta̱ti mi̱lh ixtahuani̱t, hua̱k takálhkasli y kalhta̱xtulhcú aktujún canasta simi̱ta y tamakní. Acxni tahua̱yanko̱lh Jesús ca̱huánilh cataalhá ixchiccán.  ucMakapitzi tamakní na̱ ixtakalhí, xlá na̱ ca̱sicuna̱tláhualh y ca̱ma̱kpitzinica ixli̱hua̱kcán. A̱stá̱n ca̱huánilh hua̱k cristianos catatahui pu̱tunu nac ca̱tiyatni; ca̱chípalh amá mactujún simi̱ta, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios ixtahuá; a̱stá̱n ca̱lakchékelh y ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos natama̱kpitziní ixli̱hua̱k cristianos. |qXlá ca̱kalasquínilh: ―¿Nicu macli̱t simi̱ta li̱taná̱tit? ―Mactujún ―takalhtí̱nalh xlacán. Xlacán takálhti̱lh: ―¿Niculá ixtlahuáu ixca̱ma̱huí̱u porque juú lacatzú ni̱ tahuila̱na ixpu̱sta̱ncan simi̱ta? ,QNi̱ para lá cca̱huaní cataalhá nac ixchiccán la̱ta ni̱ tahua̱yani̱t porque tla̱n ta̱kuitita̱yá nac tijia pues makapitzi mákat ní tamini̱tanchá. ―Cca̱lakalhamán jaé cristianos porque kalhi̱yá aktutu chichiní la̱ta tahuila̱na y ni̱ takalhí tú natahuá. ( KMaktum quilhtamacú tatamákstokli lhu̱hua cristianos ana ní ixuí Jesús ni̱ ixtakalhí tú natahuá. Entonces ca̱tasánilh ixdiscípulos y ca̱huánilh: s_%Tí ixtakaxmata la̱ li̱chihui̱nancán ixtapa̱xahuá porque ixtahuán: ―Namá chixcú hua̱k tla̱n tlahuá tú lacasquín, ca̱ma̱chihui̱ní tí ni̱ lá tachihui̱nán ko̱ko, y tí ta̱kata̱pani̱t ca̱ma̱kahua̱ní.{$Hua̱k tí ixca̱ma̱ksa̱ní Jesús ixca̱huaní ni̱ catali̱chihuí̱nalh, pero xlacán ma̱s ixtali̱chihui̱nán.  #Amá chixcú tuncán cá̱xlalh ixtaké̱n y tla̱n akahuá̱nalh; itsi̱máka̱t na̱ cá̱xlalh y tla̱n chihuí̱nalh. (I"A̱stá̱n láca̱lh nac akapú̱n, kalhpá̱ni̱lh y huánilh amá ko̱ko chixcú: ―¡Efata! ―jaé tachihuí̱n huamputún: Caakahuá̱nalh mintaké̱n. -!Jesús tá̱alh amá chixcú lakamákat ana ni̱tí naca̱cxila y aná ma̱nú̱nilh ixmacán lacatuy ixtaké̱n, chujli y xamánilh itsimakat. )K Aná li̱minica cha̱tum ko̱ko chixcú, xa̱makapitzi tahuánilh Jesús catláhualh li̱tlá̱n cahuíli̱lh ixmacán nac ixtaké̱n xlacata na̱kahua̱nán. nUJesús táxtulh amá pu̱latama̱n huanicán Tiro, tilakatza̱lako̱lh pu̱latama̱n huanicán Sidón na̱ chuná hua̱k lactzu̱ ca̱lacchiquí̱n ni̱ma̱ ixtahuila̱na nac Decápolis y cha̱mpá nac pupunú xla Galilea. 9 kXli̱ca̱na, acxni cha̱lh ixchic amá pusca̱t ácxilhli istzuma̱t yaj actanu̱ma amá espíritu y majá nac ixpú̱lhtata. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum ko̱ko chixcú & EJesús kalhti̱pá: ―Clakatí la̱ chihui̱nani̱ta, tla̱n pina mínchic li̱pa̱xáu porque amá ni̱ tla̱n espíritu yaj actanu̱ma mintzuma̱t. w gXlá ma̱kachákxi̱lh ixtachihuí̱n y chuné kalhtí̱nalh: ―Quimpu̱chinacán, xli̱ca̱na tú huana, pero hasta lactzu̱ chichí tla̱n taquilhsacuá lactzu̱ katxtakma ni̱ma̱ tamakxtaka o ni̱ talacasquín lactzu̱ camán.  +Jesús tzúculh li̱kalhputzá tachihuí̱n y chuné huánilh: ―Caca̱ma̱xqui quilhtamacú pu̱la cacca̱maktá̱yalh quili̱talakapasni, porque ni̱ tla̱n qui̱taxtú ca̱maklhti̱cán ixtahuajcán camaná̱n xalac Israel y ca̱ma̱xqui̱cán lactzu̱ chichí. } stuncán lákmilh, y acxni lákchilh tatzokostánilh ixlacatí̱n y huánilh xlacata cama̱ksá̱ni̱lh istzuma̱t. \1Cha̱tum pusca̱t ni̱ israelita ixuani̱t mákat ní ixlakahuani̱tanchá ixuanicán Sirofenicia, ixkalhí cha̱tum istzuma̱t ni̱ma̱ ixactanu̱ma ixespíritu tlajaná. Xlá cátzi̱lh ana ní ixuí Jesús, \1Jesús alh latapu̱lí nac aktuy pu̱latama̱n ixca̱huanicán Tiro y Sidón. Maktum tánu̱lh nac ákxtaka ana ní ixama latamá laktzú ni̱ ixlacasquín tí na̱cxila, pero ni̱ lá tla̱n tátze̱kli. jMHua̱k jaé ni̱ lactlá̱n tapuhuá̱n ni̱ma̱ tamina̱chá ixpu̱lacni cristianos ca̱la̱kalhi̱ní ixtalacapa̱stacnicán ixlacati̱n Dios. Cha̱tum xala mákat pusca̱t ca̱najlá ixtachihui̱n Dios (Mt. 15.21‑28) Pkalha̱nancán, la̱kskahuicán, lakcatzancán catu̱huá, la̱ksancán, o la̱li̱chihui̱nancán quinta̱cristianoscán, hua̱nchi ca̱lactlahuacán xa̱makapitzi, ca̱lakamaklhti̱cán ixtascujutcán tunu cristianos, tú ixlacata lactlancancán, y lhu̱hua ma̱s ni̱ lactlá̱n talacapa̱stacni tataxtú nac quinacujcán. KPorque aná tataxtú hua̱k ni̱ lactlá̱n tapuhuá̱n: hua̱nchi lakamaklhti̱cán ixpusca̱t tunu chixcú, hua̱nchi ca̱kalhi̱cán cati̱hua pusca̱t o chixcú, hua̱nchi la̱makni̱cán, |qXlá ca̱huanipá: ―Tú ma̱s la̱kalhí ixtalacapa̱stacni cha̱tum chixcú huá tú lacpuhuama̱xtú ixnacú. B}Porque tú huá huata cha̱n nac ixpa̱lu̱hua y a̱stá̱n makampará, pero ni̱cxni cha̱n ixnacú. Jesús ixuamputún xlacata hua̱k li̱hua̱y tla̱n huacán la̱ta lacasquincán. 0YJesús ca̱kálhti̱lh: ―¿A poco huixín na̱ ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit? ¿Ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata tú huá cha̱tum chixcú ni̱ la̱kalhí ixtapuhuá̱n? "=Jesús ca̱kxtakyá̱hualh cristianos y ca̱ta̱tánu̱lh ixdiscípulos nac ixchic. Xlacán takalasquínilh tú ixuamputún amá takalhchihuí̱n. jMPara kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán cakaxpátit tú ma̱s ca̱mini̱niyá̱n mili̱tlahuatcán. :~mHuixín catzi̱yá̱tit xlacata tú huá cha̱tum chixcú an nac ixpu̱lacni y ni̱ la̱kalhí ixtapuhuá̱n, tú la̱kalhí ixtapuhuá̱n huá tú taxtú ixpu̱lacni ixnacú. P}A̱stá̱n la̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh fariseos ca̱tasánilh hua̱k cristianos y chuné ca̱huánilh: ―Hua̱k huixín quila̱kaxmatui y cama̱kachakxí̱tit tú camá̱n ca̱huaniyá̱n. R| Chuná jaé huixín lakmakaná̱tit la̱ ca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán Dios nalatapa̱yá̱tit y mejor tlahuayá̱tit tú ca̱ma̱si̱nicaná̱tit. Y mincamancán na̱ chú ca̱huaniyá̱tit natalá y ni̱cxni lakó jaé ni̱ lactlá̱n tapuhuá̱n. Lhu̱hua ma̱s la̱ta tlahuayá̱tit na̱ chuná ni̱tú ca̱li̱macuaniyá̱n. 1{[ Para chuná jaé kalhi̱yá̱tit minati̱cún puhuaná̱tit xlacata yaj mincuentajcán para ni̱ ca̱makta̱yayá̱tit acxni lakko̱luná o acxni tú tamaclacasquín. z+ Pero huixín puhuaná̱tit cha̱tum cristiano tla̱n huaní ixna̱na o ixti̱cú acxni tú maclacasquín: “Ni̱ lá cmakta̱yayá̱n porque lhu̱hua la̱ta tú ckalhí hua̱k xla Corbán.” (Jaé tachihuí̱n huamputún: Quilimosna ni̱ma̱ quili̱má̱xqui̱t Dios.) ay; Profeta Moisés ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Dios natzoka tú natlahuayá̱tit: “Calakalhámanti mina̱na y minti̱cú. Para cha̱tum cristiano kalhtaxtoktí ixna̱na o ta̱ra̱lacata̱quí ixti̱cú, mejor cani̱lh.” #x? ’Lakati̱yá̱tit tlahuayá̱tit tú ca̱ma̱si̱nicani̱tántit y catunu lakmakaná̱tit tú ca̱li̱ma̱paksi̱ni̱tán Dios mili̱tlahuatcán. wHuixín ni̱ tlahuayá̱tit la̱ lacasquín Dios nalatapa̱yá̱tit huata tlahuayá̱tit tú puhuaná̱tit ma̱s ca̱mini̱niyá̱n. Huixín ca̱puxmani̱yá̱tit mimpu̱kotnicán mimpu̱hua̱ycán, y lhu̱hua ma̱s tú tlahuayá̱tit, pero ni̱tú li̱macuán. +vONi̱tú ca̱li̱macuaní quintalakachixcúhui̱lh
pues tú tali̱chihui̱nán hua̱k pi̱huá talacsacxtuni̱t y tali̱macá̱n aquit cca̱ma̱paksi̱ni̱t. u Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Xli̱ca̱na profeta Isaías quílhcha̱lh acxni tzokli la̱ minkasatcán huixín. Xlá chuné huá:Jaé cristianos quintali̱lakachixcuhuí ixtachihuí̱n ixquilhnicán,
pero ixnacujcán tunuj tú lacpuhuán. Tt!Amá lacchixcuhuí̱n takalasquínilh Jesús: ―¿Hua̱nchi midiscípulos ni̱ talakachixcuhuí Dios? Xlacán ni̱ ca̱macapuxmani̱cán maklhu̱hua acxni tahua̱yán la̱ tama̱si̱ni̱t lakko̱lún. CsAcxni ixtaqui̱lakó nac pu̱tama̱huán, na̱ chuná ni̱tú ixtahuá para ni̱ tla̱n ixca̱li̱makasnekecán chúchut. Vaso ixpu̱kotnicán, xa̱lu y tú ixtamaclacasquín nac cocina, na̱ chú ixtatlahuá. Hasta ixpu̱tamacán na̱ ixtapuxmaní y lhu̱hua ma̱s li̱lakachixcuhuí̱n ixca̱ma̱si̱nicani̱t. mrSHua̱k judíos y fariseos ixtatlahuá tú ixtama̱si̱ni̱t lakko̱lún, xlacán ni̱ tahua̱yán para ni̱ pu̱la ca̱li̱makasnekecán maklhu̱hua chúchut caj la̱ caca̱macasicuna̱tlahuaca xlacata natalakachixcuhuí Dios. sq_Como ixtascali̱pu̱layá Jesús tá̱cxilhli xlacata ixdiscípulos ni̱ ixca̱makasnekecán maklhu̱hua acxni ixtahua̱yán la̱ ixtali̱smani̱ni̱t judíos talakachixcuhuí Dios, xlacán tzúculh tali̱chihui̱nán ixdiscípulos. p Maktum tatalacatzúhui̱lh makapitzi fariseos ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos ana ní ixyá Jesús, ixtamina̱chá nac Jerusalén. Bo}8Na̱ chuná nac tijia ca̱chiquí̱n o ixtijia ca̱tucuxtu ixca̱huili̱cán ta̱tatlaní̱n ana ní ixtapuhuán ama lacpasa̱rlá Jesús y xa̱makapitzi ixtahuaní xlacata caca̱má̱xqui̱lh li̱tlá̱n nataxamaní ixlháka̱t, hua̱k ta̱tatlaní̱n tí taxámalh ixlháka̱t Jesús hua̱ ta̱ksá̱nalh.n7Hua̱k ta̱tatlaní̱n xala amá pu̱latama̱n tzucuca ca̱li̱mincán ana ní ixchihui̱nama xlacata naca̱ma̱ksa̱ní. Lm6Acxni tácutli Jesús lhu̱hua talakápasli y tuncán talákmilh. l5Ixli̱punchú talakatza̱lako̱lh amá chúchut xla Galilea y tácha̱lh nac aktum pu̱latama̱n huanicán Genesaret. k4porque ma̱squi ixta̱cxilhni̱t laclanca ixtascújut Jesús, na̱ chuná la̱ ixma̱lhu̱hui̱ni̱t simi̱ta, ixnacujcán ya̱ ixma̱kachakxí la̱ tla̱n natali̱pa̱huán ixtachihuí̱n. Jesús ca̱ma̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n xalac Genesaret (Mt. 14.34‑36) 6je3A̱stá̱n xlá tá̱cxtulh nac barco; u̱n ni̱ma̱ ixmima tuncán xuncli. Xlacán ni̱ taca̱tzi̱lh tú natalacpuhuán acxni tá̱cxilhli tú ixtlahuani̱t Jesús, i11Ixdiscípulos acxni tá̱cxilhli cha̱tum chixcú tla̱huama ixkalhni chúchut tajicuanko̱lh porque talacpuhua xlacata cha̱tum ni̱n ixuani̱t o maka̱klhaná, y hua̱k ta̱ktásalh. Pero Jesús ca̱huánilh: ―Ni̱ cajicuántit, cakalhí̱tit li̱camama. Aquit, Jesús. h2g0Li̱huacá tzi̱sa ixuani̱t acxni Jesús tzúculh tla̱huán ixkalhni chúchut ca̱ma̱lacatzúhui̱lh ixdiscípulos. Ixama ca̱kapu̱lá pero cá̱cxilhli xlacata yaj ixtama̱tla̱hualí̱n ixbarcojcán porque u̱n ni̱ ixama pakán ní ixta̱ma̱na. f /Acxni tzúculh tla̱n tzi̱suán amá barco ixama̱chitá nac ixíta̱t pupunú y Jesús ixacstu ixtamakxtakni̱t ixquilhtu̱n. Be}.Porque ixca̱huanima cristianos xlacata na̱ cataalhá ixca̱chiqui̱ncán o ixchiccán. La̱ taanko̱lh amá cristianos, xlá talacá̱cxtulh aktum sipi y aná kalhtahuakánilh Dios. Od-A̱stá̱n Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos catatáju̱lh nac barco y ca̱tá̱alh ixa̱quilhtu̱tu pupunú nac aktum ca̱chiquí̱n huanicán Betsaida, xlá a̱stá̱n ixama ca̱lakchá̱n. ;co,Huata lacchixcuhuí̱n tahuá̱yalh ma̱x cha̱quitzis mi̱lh aparte lacchaján y lactzú camán. Jesús tla̱huán ixkalhni chuchut pupunú (Mt. 14.22‑27; Jn. 6.16‑21) qb[+A̱stá̱n ixdiscípulos tama̱tzámalh akcu̱tuy canasta simita y tamakní ni̱ma̱ kalhta̱xtulhcú. 7ai*Hua̱k táhualh simita y tla̱n takálhkasli. f`E)Ca̱chípalh amá macquitzis simi̱ta y tantuy tamakní, láca̱lh nac akapú̱n, pa̱xcatcatzí̱nilh Dios amá tahuá. A̱stá̱n ca̱lakchékelh y ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos xlacata natama̱kpitziní cristianos. __7(Huí tí tatahui íta̱t ciento cristianos la̱ta pu̱tunu y huí tí katunu ciento. R^'Jesús ca̱huánilh cristianos catatahui pu̱tunu nac ca̱tiyatni. E]&Jesús ca̱kalasquimpá: ―Capítit acxilá̱tit. ¿Nicu macli̱t simi̱ta li̱taná̱tit? Acxni tá̱cxilhli takálhti̱lh: ―Cli̱miná̱u macquitzis simi̱ta y tantuy tamakní. b\=%Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Mejor huixín caca̱ma̱huí̱tit. Xlacán takalhti̱nampá: ―Pero, ¿nicu nactiyayá̱u aktuy ciento denario tumi̱n xlacata nacli̱tama̱huayá̱u simi̱ta y nacca̱ma̱hui̱yá̱u? K[$Caca̱huani jaé cristianos catáalh taputzá tú natahuá juú lacatzú ca̱lacchiquí̱n, o tí talama̱na nac ixca̱tucuxtucán. Catatamá̱hualh simi̱ta porque ni̱ takalhí tú natahuá. oZW#Cha̱lh smalankán ixdiscípulos talákmilh y chuné tahuánilh: ―Smalankaná y ni̱tí lama juú. _Y7"Acxni tácutli nac barco cá̱cxilhli aná tahuila̱na cristianos la̱ lactzu̱ borregos xata̱ktzanká̱n y ni̱ takalhí tí naca̱cuentaja. Xlá ca̱lakalhámalh y lhu̱hua tú ca̱li̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh. OX!Pero lhu̱hua talakápasli Jesús acxni alh y ta̱xcátzi̱lh pakán ní ixama cha̱n. Lhu̱hua tatakókelh xala cani̱hua ca̱lacchiquí̱n y xlacán pu̱la tácha̱lh ya̱ para ixchá̱n Jesús. eWC Jesús ca̱ta̱táju̱lh ixdiscípulos nac barco y táalh pakán ní ni̱ lama cristianos. }VsA̱stá̱n Jesús ca̱huánilh: ―Chí ca̱huí jaxá̱u a̱lacatunu ana ní ni̱tí naquinca̱kaxculiyá̱n. Yaj lá li̱pa̱xáu ixtahua̱yán porque puntzuntín ixmincán acxilhcán Jesús y ma̱squi lhu̱hua ixtaaná, tunu ixtachimpará. (UINi̱ ixli̱maka̱s ixapóstoles Jesús taqui̱táspitli y tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh la̱ta tú ixtatlahuani̱t y la̱ta tú ixtali̱chihui̱nani̱t. nTUAcxni tacátzi̱lh tí ixtakaxmatni̱t la̱ ixca̱ta̱chihui̱nani̱t Juan Bautista, támilh tatiyá xaní̱n y tamúju̱lh. Jesús ca̱ma̱huí cha̱quitzis mi̱lh cristianos (Mt. 14.13‑21; Lc. 9.10‑17; Jn. 6.1‑14) S)Amá soldado alh cpu̱la̱chi̱n ní ixtanu̱ma Juan y pixcá̱cti̱lh. Acxni makni̱ko̱lh múju̱lh ixakxa̱ka nac aktum pula̱tu la̱ ixma̱paksi̱cani̱t, alh ma̱xquí rey Herodes, y xlá má̱xqui̱lh amá tzuma̱t, y xlá ma̱xqui̱pá ixna̱na la̱ ixuanini̱t. QRMa̱lakácha̱lh cha̱tum soldado xlacata nali̱miní ixakxa̱ka Juan. +QOHerodes lakapútzalh pero ni̱ lá takalhpú̱spitli porque tla̱n ixli̱ta̱yani̱t nama̱xquí tú ixmaksquín, xa̱huá ixamigos hua̱k ixtakaxmatni̱t. P!Amá tzuma̱t tanu̱pá y huánilh rey Herodes: ―Clacasquín chí tuncán quima̱xqui nac aktum pula̱tu ixakxa̱ka Juan Bautista. VO%Amá tzuma̱t táxtulh y kalasquínilh ixna̱na: ―¿Tucu tla̱n xacmáksquilh quintu̱ti̱cú, pues hua̱k quima̱lacnú̱nilh? Xlá kálhti̱lh: ―Camáksquinti cama̱xquí̱n ixakxaka Juan Bautista. .NUma̱squi ixquimáksquinti lhu̱hua tíyat ni̱ma̱ cca̱ma̱paksí. La̱ta istzamacán tla̱n ma̱lacnú̱nilh nama̱xquí tú namaksquín y hua̱k takaxmatko̱lh. M Ixli̱puntzú na̱ tánu̱lh nac fiesta istzuma̱t, tzúculh tantlí. Hua̱k tí ixtaya̱na aná talakáti̱lh la̱ tántli̱lh amá tzuma̱t. Entonces rey Herodes chuné huánilh: ―Caquimáksquinti la̱ta tú huix ma̱s lakati̱ya y nacma̱xqui̱yá̱n bL=Maktum quilhtamacú amá pusca̱t táka̱sli tú tla̱n ixputzama porque Herodes ca̱tlahuánilh aktum li̱lakastá̱n xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n y xalactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n tí ixtalama̱na nac Galilea. 7KgXa̱huá Herodes ixcatzí xlacata Juan Bautista tla̱n cristiano ixuani̱t y ni̱tú ixkásat porque Dios ixma̱lakacha̱ni̱t. Ixlakatí ixkaxmata ixtachihuí̱n ma̱squi ni̱ lihua ixma̱kachakxí tú ixli̱chihui̱nán. Por eso ixli̱jucuaní tziná y ni̱ ixmakxtaka tú natlahuaní ixta̱cha̱t. ^J5Jaé pusca̱t ixuanicán Herodías y ni̱ ixacxilhputún Juan Bautista xlacata ixli̱huanini̱t la̱ ixta̱lama ixya̱stá. Siempre ixlacputzá la̱ tla̱n ixmákni̱lh, pero ni̱ ixtaka̱sa la̱ natlahuá. IMaktum quilhtamacú Juan Bautista huánilh rey Herodes: ―Ni̱ tla̱n la̱ ta̱huila ixta̱cha̱t minta̱cam ni̱ma̱ lakámaklhti. H}Porque tú ixtlahuani̱t rey Herodes ma̱ma̱nu̱ní̱nalh Juan Bautista nac pu̱la̱chi̱n y ma̱paksí̱nalh cali̱chi̱huili̱ca cadenas, porque ni̱ talakáti̱lh acxni li̱huánilh la̱ ixlakamaklhti̱ni̱t ixta̱cha̱t ixta̱cam Felipe. *GMPero rey Herodes siempre ixuán: ―La̱ta cpuhuán jaé chixcú Juan Bautista tí aquit cma̱makni̱ní̱nalh, pero xlá lacastacuanampá ca̱li̱ní̱n. FMakapitzi cristianos ixtahuán: ―Namá chixcú ma̱x tunu profeta la̱ ni̱ma̱ tamini̱t tali̱chihui̱nán Dios maká̱n. *EMAcxni cátzi̱lh rey Herodes la̱ ixtali̱chihui̱nán Jesús hua̱k cristianos, chuné huá: ―La̱ta cpuhuán, namá chixcú ma̱x Juan Bautista ni̱ma̱ cma̱pixca̱ctí̱nalh, pero chí lacastacuanampá y mimpá ca̱quilhtamacú, huá tla̱n ca̱li̱tlahuá laclanca tascújut. aD; Lhu̱hua ta̱tatlaní̱n tama̱ksá̱ni̱lh acxni ixtamacuilí aceite na̱ chuná tamacmá̱xtulh cristianos tí ixca̱makatlajani̱t ixespíritu tlajaná. Makni̱cán Juan Bautista (Mt. 14.1‑12; Lc. 9.7‑9) :Cm Xlacán tatáca̱xli y táalh nac ca̱lacchiquí̱n y tzúculh tama̱kalhchihui̱ní cristianos xlacata natalakxta̱palí ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán ni̱ma̱ ixtakalhí. EB Para nac aktum pu̱latama̱n ni̱ ca̱maklhti̱nancaná̱tit y ni̱ takaxmatputún tú ca̱li̱ta̱chihui̱naná̱tit, tuncán cataxtútit, ixlacati̱ncán caca̱tantu̱tincxcántit pokxni ni̱ma̱ ca̱tantu̱tahuacán xlacata natacatzí huixín ni̱ lakati̱yá̱tit ixkasatcán. Aquit cca̱huaniyá̱n xlacata acxni Dios naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n hua̱k ni̱ lactlá̱n cristianos tí ixtalama̱na xapu̱lh nac ca̱chiquí̱n Sodoma y Gomorra, liactá castigo ama takalhí que tí talama̱na nac ca̱chiquí̱n ní nachipiná̱tit y ni̱ ca̱maklhti̱nancaná̱tit. pAY Chuné ca̱li̱ma̱páksi̱lh natalá acxni ní natachá̱n: ―Acxni nachipiná̱tit aktum ca̱chiquí̱n naputzayá̱tit chiqui ní natamakxtaká̱tit; aná nalatapa̱yá̱tit hasta xní napiná̱tit a̱lacatunu ca̱chiquí̱n. a@; Huata ca̱huánilh catáli̱lh aktum lí̱xtoko, pu̱tum tatu̱nu y pu̱tum lháka̱t. ? Na̱ ca̱huánilh ni̱ catáli̱lh tú naca̱macuaní nac tijia para la̱ múrralh, simi̱ta o tumi̱n tú natali̱hua̱yán. .>UMaktum quilhtamacú Jesús ca̱ma̱makstokko̱lh cha̱cu̱tuy ixdiscípulos y ca̱huánilh xlacata nataán cha̱tuy cha̱túy tama̱kahuaní ixtachihuí̱n. Ca̱má̱xqui̱lh li̱tlihueke y tapáksi̱t xlacata tla̱n natama̱ksa̱ní cristianos tí ca̱mactanu̱ma ixespíritu tlajaná. =Jesús snu̱n lakapútzalh na̱ chú ixli̱puhuán porque ni̱ ixma̱kachakxí hua̱nchi tí ixta̱pakánat ni̱ ixtaca̱najlá tú ixca̱li̱ta̱chihui̱nán, huá xlacata mejor alh ca̱ma̱kalhchihui̱ní tí ixtalama̱na nac lactzu̱ ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ tahuila̱na lacatzú nac Nazaret. Jesús ca̱ma̱lakachá ixdiscípulos natali̱chihui̱nán (Mt. 10.5‑15; Lc. 9.1‑6) 5<cMakapitzi tí taca̱nájlalh ixtachihui̱n Jesús ca̱li̱macxámalh ixmacán xlacata nata̱ksa̱nán, pero ni̱ cha̱lhu̱hua cristianos taca̱nájlalh ixtascújut. ; Jesús ma̱kachákxi̱lh y chuné ca̱huánilh: ―Cati̱hua cristiano tali̱pa̱huán cha̱tum lanca chixcú acxni xala mákat, pero acxni ixta̱lacatzujcán ixta̱pakanatcán o ixli̱takapasnicán, ni̱ tali̱pa̱huán tú ca̱li̱ta̱chihui̱nancán. I: Jaé chixcú carpintero ixuani̱t juú ixquinca̱ta̱lamá̱n lacatzú; ixkahuasa María, ixnata̱camán ca̱huanicán Jacobo, Judas, José y Simón; ixnapi̱pín na̱ chuná hua̱k ca̱lakapasá̱u. Chuná jaé ixtalacpuhuán y huá xlacata ixpu̱latama̱n lhu̱hua ni̱ ixtaca̱najlá tú ixca̱li̱ta̱chihui̱nán. '9GMaktum quilhtamacú acxni hua̱k judíos ixtajaxa Jesús tánu̱lh nac sinagoga y tzúculh ca̱ma̱si̱ní cristianos ixtachihui̱n Dios. Lhu̱hua ixtapa̱xahuá acxni ixtakaxmata la̱ ixca̱ta̱chihui̱nán Jesús, pero makapitzi ixtara̱kalasquiní: ―¿Cha̱ nicu catzí̱nilh jaé Jesús tú tla̱n catzí? ¿Ticu má̱xqui̱lh ixtapuhuá̱n y niculá tlahuá ca̱ma̱ksa̱ní cristianos con ixtachihuí̱n? n8 WA̱stá̱n Jesús ca̱tá̱alh ixdiscípulos ca̱chiquí̱n ní itstacni̱tanchá huanicán Nazaret. 7 +A̱stá̱n ca̱huánilh xanati̱cún catamá̱hui̱lh y ni̱ catali̱chihuí̱nalh la̱ ma̱lacastacuáni̱lh istzumatcán.6*Amá tzuma̱t apenas ixkalhí akcu̱tuy ca̱ta, tuncán tá̱qui̱lh, tla̱n tlá̱hualh y hua̱k tapa̱xahuako̱lh. 55)Jesús makachípalh amá tzuma̱t y chuné ta̱chihuí̱nalh: ―Talita cumi ―jaé tachihuí̱n huamputún: Huix cuanimá̱n tzuma̱t, cata̱qui. ;4o(Lhu̱hua tali̱tzíyalh ixtachihuí̱n. Entonces ca̱huánilh xlacata hua̱k catatáxtulh huata xanati̱cún y ixdiscípulos catáalh ana ní ixmá xaní̱n amá tzuma̱t. 53c'Jesús tánu̱lh nac ákxtaka y ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi tasapa̱nántit y tlakaj layá̱tit? Namá tzuma̱t huata lhtatama, ni̱ xaní̱n la̱ puhuaná̱tit huixín. E2&Acxni tácha̱lh nac ixchic Jairo lhu̱hua ixtatasama̱na. 13%A̱stá̱n ca̱huánilh ixdiscípulos huata catatakókelh Pedro, Jacobo y Juan ixta̱cam Andrés, xa̱makapitzi ni̱ lacásquilh natatakoké. '0G$Jesús ni̱ caso tláhualh tú ixtaquilhuama̱na y huanipá amá ixti̱cu tzuma̱t: ―Ni̱tú cali̱púhuanti huix, huata caca̱najla tú cuaniyá̱n. O/#Xlá ixchihui̱namajcú acxni táchilh makapitzi cristianos, ixtamina̱chá nac ixchic Jairo y chuné tahuánilh: ―Apenas ni̱ko̱lh mintzuma̱t ma̱squi yajtú caliakaxculi maestro Jesús. *.M"Jesús chuné kálhti̱lh: ―Huix aksa̱nani̱ta porque ca̱najlani̱ta xlacata aquit tla̱n cma̱ksa̱ni̱yá̱n. Capit li̱pa̱xáu y tla̱n ca̱ksa̱nanko. C-!Amá pusca̱t ixcatzí xlacata huá chú ixlani̱t huá li̱jicuanko̱lh y tzúculh talhpipí. Lákalh Jesús, tatzokostánilh y huánilh xlacata huá ixli̱tamacuacani̱t ixlháka̱t. a,; Jesús tzúculh lacá̱n cani̱huá ixlakataka̱sputún tí ixma̱ksa̱ni̱ni̱t. +1Ixdiscípulos takálhti̱lh: ―Huix acxílhpa̱t la̱ cati̱huá li̱tamacuacamá̱n y kalasquini̱nana: “¿Ticu xámalh quilháka̱t?” *Jesús acxcátzi̱lh xlacata huí tí ma̱ksá̱ni̱lh, talákspitli lacapala y kalasquiní̱nalh: ―¿Ticu xámalh quilháka̱t? `)9Tuncan maklhcátzi̱lh xlacata xuncli ixkalhni la̱ ixmakstajma y tla̱n aksá̱nalh. (Huá xlacata acxni káxmatli la̱ li̱chihui̱nancán Jesús lacpúhualh: “Ccatzí para xacchipánilh tziná ixlháka̱t Jesús tla̱n nacaksa̱nán.” La̱ta tzamacán lakasu̱t talacatzúhui̱lh ní ixama Jesús y chipánilh tziná ixlháka̱t. 'Q&Doctores snu̱n ixtama̱kxtakajni̱ni̱t y ni̱ lá ixtama̱ksa̱ni̱ni̱t; ixli̱lactlahuani̱t ixtá̱tat hua̱k ixtumi̱n y ni̱tú ixmacuanini̱t ma̱s cha̱ itsnu̱nama y snu̱n ixakxtakajnán. %)Na̱ aná ixán cha̱tum puxca̱t ta̱tatlá, ixkalhi̱yá akcu̱tuy ca̱ta la̱ta ixmakstajma y ni̱cxni itxuncní ní ixtala̱kalhi̱ni̱t. $Jesús ma̱tlá̱ni̱lh y tá̱alh amá chixcú nac ixchic, lhu̱hua cristianos tatakókelh hasta ixtalacxquititi̱lhá Jesús. B#}y chuné huánilh ca̱li̱tlá̱n: ―Catlahua li̱tlá̱n capit li̱macxamaya mimacán quintzuma̱t porqui ni̱majá, pero huix tla̱n ma̱ksa̱ni̱ya xlacata tla̱n nalatama̱pará. ""=Ixli̱puntzú chilh cha̱tum xapuxcu tí ixtama̱paksi̱nán nac sinagoga xala ca̱chiquí̱n ixuanicán Jairo. Acxni lákchilh Jesús tatzokostánilh, ;!oJesús cha̱mpá ixa̱quilhtu̱tu pupunú ní ixmini̱tanchá, pero lhu̱hua cristianos ixtatamakstokni̱t ana ní cha̱lh y xlá ca̱ta̱tamákxtakli ixquilhu̱n pupunú.  }Amá chixcú alh pero tzúculh li̱chihui̱nán Jesús la̱ ixma̱ksa̱ni̱ni̱t, y acxni tí ixtakaxmata ixtaca̱cní Jesús la̱ ixca̱tlahuá ixtascújut. Chuná ixli̱chihui̱nancán Jesús nac lactzu̱ ca̱lacchiquí̱n xala amá pu̱latama̱n huanicán Decápolis. Cha̱tum pusca̱t li̱tamacuacá ixlháka̱t Jesús y aksa̱nán (Mt. 9.18‑26; Lc. 8.40‑56) RJesús ni̱ ma̱tlá̱ni̱lh tú ixmaksquín y chuné huánilh: ―Mejor capit ca̱cxila mili̱talakapasni cmínchic, caca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni la̱ lakalhamani̱tán y ma̱ksa̱ni̱ni̱tán Dios. !;Jesús ca̱kaxmátnilh taju̱pá nac barco, entonces amá chixcú tí ma̱ksá̱ni̱lh huánilh xlacata ixtakokeputún la̱ta ní pakán ixama Jesús.  Acxni tla̱n tama̱kachákxi̱lh tzúculh tahuaní Jesús xlacata ni̱ catamákxtakli ixpu̱latama̱ncán y caalh a̱lacatunu. +OTí tla̱n ixta̱cxilhni̱t la̱ ixqui̱taxtuni̱t talacspí̱tnilh xa̱makapitzi la̱ tamactáxtulh tlajananí̱n amá chixcú y tatánu̱lh ixmacnicán paxni. OAcxni táchilh ní ixyá Jesús, tá̱cxilhli amá chixcú tí xapu̱lh ixactanu̱ma ixespíritu tlajaná, aná curucs ixuí ixlhaka̱nani̱t y yaj la̱ cachíyalh ixtasí; xlacán tajicuanko̱lh. ~uTí ixtamaktakalhma̱na paxni acxni tá̱cxilhli la̱ tani̱ko̱lh ixpaxnicán tajicuanko̱lh y táalh tatza̱lh tahuán tú ixta̱kspulani̱t nac ca̱chiquí̱n y tí ixtalama̱na ca̱tucuxtu; lhu̱hua cristianos támilh talacahua̱nán. iK Jesús ca̱má̱xqui̱lh li̱tlá̱n y amá ixespiritucán tlajananí̱n tamactáxtulh amá chixcú y tatánu̱lh ixmacnicán paxni. Pero acxni tatánu̱lh amá paxni tzúculh talactza̱lanán cani̱huá la̱ catachiyalh, huá xlacata tali̱pa̱tástalh lacatum ca̱kalhpu̱lhma̱n tataju̱chá nac chuchut pupunú y aná hua̱k tamu̱xtuko̱lh. G ca̱li̱tlá̱n tahuánilh Jesús amá ixespiritucán tlajananí̱n: ―Quila̱ma̱xquí̱u li̱tlá̱n nactanu̱yá̱u siquiera ixmacnicán namá paxni ni̱ma̱ talaya̱na nanú lacatzú. b= y acxni tá̱cxilhli ixtahua̱yampu̱lá pakán nac sipi ma̱x como aktuy mi̱lh paxni, r] Ca̱li̱tlá̱n tamáksquilh Jesús xlacata ni̱ caca̱ma̱lakácha̱lh a̱lacatunu pu̱latama̱n; >u Jesús kalasquinipá: ―¿Niculá huanicana? Xlá kalhtí̱nalh: ―Cli̱tapa̱cuhui̱yá̱u “Legión”, porque quincha̱lhu̱huacán tí cmactanu̱ma̱náu jaé chixcú. jMJesús huánilh amá chixcú tí ixma̱lacpuhua̱ní ixespíritu tlajaná: ―¡Ixespíritu tlajaná, camactaxtu tuncán namá chixcú! Xlá chuné kálhti̱lh: ―Catlahua li̱tlá̱n, ni̱ caquila̱ma̱kxtakajní̱u. V%―Jesús Ixkahuasa Dios, ¿hua̱nchi tani̱ta quila̱paktanu̱yá̱u? q[Huá xlacata acxni ácxilhli Jesús lákmilh, tatzokostánilh ixlacatí̱n y chuné ta̱chihuí̱nalh: 0YCa̱cuhuiní y ca̱tzisní siempre ixán aktasatapu̱lí ca̱lacsipijni y ní ca̱muju̱cani̱t ni̱n. Catunu ixacstu ixli̱ma̱xqui̱cán xlacata nala̱kalhi̱cán. (IMaklhu̱hua li̱chi̱huili̱ca cadenas nac ixmacán ixtantú̱n, pero ni̱tú ixli̱macuán porque siempre ixca̱lacpucha cadenas, ni̱cxni tí makatlájalh. jMJaé chiyajua chixcú ixlama nac campúsantu y ni̱ lá tí ixmakatlajá xlacata nachi̱huilí. hIAcxni tá̱ctalh Jesús talacatzúhui̱lh cha̱tum chixcú ixactanu̱ma ixespíritu tlajaná. S  !Tácha̱lh aktum ca̱chiquí̱n huanicán Gadara xa̱quilhtu̱tu pupunú. Z -)Xlacán ma̱s tajicuanko̱lh ixtara̱huaní entre xlacán: ―¿Cha̱ ticu yá chixcú jaé tí quinca̱ta̱lapu̱layá̱n? ¡Hasta na̱ tla̱n takaxmatní u̱n y pupunú acxni ca̱ta̱chihui̱nán! (Ixdiscípulos ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi pucuta jicuaná̱tit? ¿Nicu alh milicamamacán la̱ huaná̱tit quila̱li̱pa̱huaná̱u? v e'Jesús tá̱qui̱lh y acxni ca̱li̱ma̱páksi̱lh ixtachihuí̱n amá u̱n y pupunú, chuné ca̱huánilh: ―¡Acs catahuilátit y catake̱nú̱tit! Amá akxtulú̱n také̱nu̱lh tuncán acs tatu̱tako̱lh, na̱ chuná pupunú. D %Jesús táma̱lh ixtanke̱n barco xlacata nalhtatá acxtícalh aktum cojín. Ixli̱puntzú také̱talh akxtulú̱n, chúchut tanu̱ko̱lh nac barco y actzú ni̱ má̱ktzi̱lh. Entonces ixdiscípulos lacapala tama̱stácni̱lh Jesús y tahuánilh: ―¡Maestro! ¿Huix ni̱ caso tlahuaya la̱ amá̱n mu̱xtuyáu? &:m$Lhu̱hua cristianos tatamákxtakli ixquilhtu̱n pupunú, ixdiscípulos tatáju̱lh nac barco ní ixtaju̱majá Jesús; makapitzi barcos na̱ tatakókelh pakán ní ixama.  #Amá chichiní acxni tzúculh tapaklhtu̱tá Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Chí ca̱huí ixa̱quilhtu̱tu pupunú. =s"Ni̱cxni chu̱ta ixma̱kalhchihui̱ní para ni̱ ixca̱ta̱ma̱lacastucní tú xlacán ixtalakapasa o ixtacatzí; y para ixdiscípulos ni̱ tla̱n ixtama̱kachakxí tú ixca̱huaní a̱stá̱n tla̱n ixca̱lacspi̱tní tú ixca̱huaniputún. Jesús ma̱xuncú akxtulú̱n (Mt. 8.23‑27; Lc. 8.22‑25) <q!Jesús acxni ixca̱ta̱chihui̱nán cristianos siempre ixca̱li̱ta̱chihui̱nán la̱ cuentos xlacata natama̱kachakxí ixtachihui̱n Dios ni̱ma̱ ixca̱ma̱si̱niputún. 0Y Pero acxni chancani̱ttá, tzucú staca y lanca quihui huan ni̱ la̱ xa̱makapitzi quihui ni̱ma̱ na̱ lacapala tastaca nac ixakán tla̱n taske̱ka y tajaxa lactzu̱ spitu ni̱ma̱ takospu̱lá porque snu̱n lanca pakastaca. Jesús siempre ixli̱chihui̱nán la̱ cuentos (Mt. 13.34‑35) S~W}}||zyxx wGuuIt(rqq/pnmllkk)jrji hgg&fhfWcbbb9a`_^^>]x\\L[RZZ^YXXWVPV?USS@RPPAONMfLLKK JIIHH)GFM=[<;;99-776544 3+2e1 /q-,c*)(('&%$$)""!r3U1W"&W  ^ " S(@I Y para huaniyá̱u xlacata cristianos tama̱paksí, na̱ chunatiyá qui̱taxtú. Jaé lacchixcuhuí̱n ixtacatzí xlacata lhu̱hua ixtaca̱najlani̱t xli̱ca̱na Dios ixma̱lakacha̱ni̱t Juan Bautista, huá xlacata ixtali̱jicuaní cristianos y ni̱ tacátzi̱lh tú natakalhti̱nán, e?C Xlacán tzúculh talacchihui̱nán y chuné ixtara̱kalasquiní: ―Para huaniyá̱u Dios ma̱lakácha̱lh, amá̱n quinca̱huaniyá̱n: “Entonces, ¿hua̱nchi ni̱ ca̱najlátit tú ca̱li̱ta̱chihui̱nán?” o>W Quila̱huaníu tuncán: ¿Ticu li̱ma̱páksi̱lh Juan Bautista na̱kmunu̱nán, Dios, o cristianos? D= Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Aquit na̱ huí tú camá̱n ca̱kalasquiniyá̱n, y para quila̱kalhti̱yá̱u, aquit na̱ nacca̱huaniyá̱n ticu quili̱ma̱paksi̱ni̱t tú nactlahuá. #<? Chuné takalasquínilh Jesús: ―¿Tucu xlacata ca̱li̱lactalahuaya tú lama cpu̱siculan? ¿Ticu ma̱xqui̱ni̱tán tapáksi̱t chú natana tlahuaya? U;# Tacha̱mpá nac Jerusalén tanu̱pá cpu̱siculan. Aná ixlapu̱lá Jesús acxni tatalacatzúhui̱lh makapitzi xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y lakko̱lún ma̱paksi̱naní̱n. D: Aquit cca̱huaniyá̱n, para huixín ni̱ ca̱ma̱tzanke̱naniyá̱tit tú ni̱ tla̱n ca̱tlahuanín minta̱cristianoscán, Minticucán Dios xalac akapú̱n na̱ ni̱ catica̱ma̱tzanke̱nanín tú tlahuani̱tántit. Li̱huanicán Jesús hua̱nchi ca̱tamácxtulh sta̱naní̱n (Mt. 21.23‑27; Lc. 20.1‑8) 9% ’Na̱ chuná acxni pa̱t kalhtahuakaniyá̱tit Dios, para cha̱tum cristiano ta̱ra̱makasi̱tzi̱ni̱tántit, pu̱la cama̱tzanke̱nanítit tú ni̱ tla̱n ca̱tlahuanín xlacata Minticucán Dios na̱ naca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n hua̱k mintala̱kalhi̱ncán. 89 Na̱ cca̱huaniyá̱n para tú ixmaksquíntit Dios ixpuhuántit xli̱ca̱na amá̱n ca̱ma̱xqui̱yá̱n chú ixmaklhti̱nántit nac milatama̱tcán. 7 Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, cati̱huá tí ixuánilh jaé sipi: “Catake̱nu juú y capit taju̱ya nac pupunú”, para xli̱ca̱na ixca̱nájlalh ixnacú tú lacpuhuán chú ama qui̱taxtú xli̱ca̱na ixlákcha̱lh tú lacasquín o tú lacpuhuán ama tlahuá. g6G Xlá kálhti̱lh: ―Huá xlacata cca̱li̱huaniyá̱n huixín cali̱pa̱huántit Dios. 55 Pedro áksalh la̱ ixuanini̱t amá suja y huánilh Jesús: ―Quimpu̱chinacán, cá̱cxilhti amá suja ni̱ma̱ ta̱chihuí̱nanti, sca̱cko̱lh. 4% Ixli̱cha̱lí tapasá̱rlalh lacatzú ní ixyá amá suja ni̱ma̱ ta̱chihuí̱nalh Jesús y tá̱cxilhli xlacata itsca̱cko̱ni̱t. "3= Acxni tzúculh tapaklhtu̱tá ca̱ta̱táxtulh ixdiscípulos amá ca̱chiquí̱n. Sca̱cli amá suja ni̱ma ta̱chihuí̱nalh Jesús (Mt. 21.20‑22) 2 Makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y xanapuxcun curas takáxmatli tú ixquilhuama, tzúculh talacputzá la̱ tze̱k natamakní porque ixtajicuaní la̱ ixca̱ta̱chihui̱nán cristianos y xlacán ixtaca̱najlá tú ixca̱huaní Jesús. 1 Chuné ca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh hua̱k cristianos: ―Nac Escrituras huan: “Nac quínchic tla̱n naquintakalhtahuakaní hua̱k ti̱pa̱katzi cristianos xala cani̱huá pu̱latama̱n”, y huixín tlahuani̱tántit ixpu̱sta̱ncán kalha̱naní̱n. v0e y yaj tí má̱xqui̱lh quilhtamacú nata̱tanú ixlí̱sta̱t ixpu̱lacni pu̱siculan xlacata nasta̱nán. ./U Tácha̱lh Jesús nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén, tánu̱lh y tzúculh ca̱tamacxtú tí ixtasta̱nama̱na o ixtatama̱huama̱na ixlacaquilhti̱n ixpu̱lacni pu̱siculan; ca̱ma̱kpu̱spítnilh ixmesajcán tí ixtalakxta̱palí tumi̱n y tí ixtakalhí ixpa̱lokoyu tantzásna̱t, . Jesús huánilh amá suja: ―Clacasquín ni̱cxni tí nahuapará mintahuácat. Hua̱k ixdiscípulos takáxmatli la̱ ta̱chihuí̱nalh amá suja. Jesús ca̱pu̱tlakaxtú nac pu̱siculan hua̱k sta̱naní̱n (Mt. 21.12‑17; Lc. 19.45‑48; Jn. 2.13‑22) 9-k Acxilhli ixli̱mákat katum suja ni̱ma̱ ixkalhí lhu̱hua ixpakán; lákalh lacatzú y ni̱ taká̱snilh ixtahuácat porque ni̱ ixquilhta ixuani̱t nama̱stá ixtahuácat. l,Q Ixli̱cha̱lí tzisa Jesús táxtulh cBetania ampá cJerusalén y nac tijia tzincstá̱yalh. R+ Chuná amá Jesús tánu̱lh nac Jerusalén. A̱stá̱n alh cpu̱siculan xla Jerusalén. Smalankán ca̱ta̱ampá ixdiscípulos nac Betania. Jesús ta̱chihui̱nán katum suja (Mt. 21.18‑19) 0*Y ¡Camakapa̱xáhualh Dios namá xapuxcu chixcú ni̱ma̱ ama ma̱paksi̱nán la̱ tima̱lacnú̱nilh Dios rey David! ¡Cpa̱xcatcatzi̱niyá̱u Dios tú tlahuani̱t! F) Hua̱k cristianos tí ixtasta̱lá o ixtapu̱lá tzúculh tama̱ktasí Jesús: ―¡Clakachixcuhui̱yá̱u Dios! ¡Siempre calatáma̱lh nahuán namá chixcú tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios! K( Tuncán táalh pakán nac Jerusalén. La̱ta ní ixlactla̱huama Jesús lhu̱hua ixtatramí ixpilisa̱lhcán nac tijia y makapitzi ixtaquí itxánat, ixpakán ke̱ske y na̱ chuná ixtatramí. k'O Acxni talí̱cha̱lh ní ixuí Jesús tali̱ke̱tlápalh ixpilisa̱lhcán y xlá pu̱tahuácalh. &  Xlacán takalhtí̱nalh la̱ ixca̱huanini̱t Jesús natahuán; a̱stá̱n yaj tú ca̱huanica y ca̱makxtakca natalí̱n. %5 acxni makapitzi tí ixtalaya̱na lacatzú tá̱cxilhli y chuné ca̱huanica: ―¿Tucu li̱tlahuayá̱tit namá burro? ¿Hua̱nchi xcutpa̱nántit? $ Xlacán táalh y xli̱ca̱n tatáka̱sli tantum burro tachí̱n lacatzú nac puhui̱lhta pakán nac tijia. Lihua ixtaxcutma̱na ,#Q Para tí ca̱kalasquiniyá̱n tucu li̱tlahuayá̱tit, cahuanítit: “Quimaestrojcán maclacasquín; a̱stá̱n ama xtakpará tuncán la̱ namaclacasquinkó.” &"E Aná Jesús chuné ca̱ma̱páksi̱lh cha̱tuy ixdiscípulos: ―Capítit amá ca̱chiquí̱n ni̱ma̱ ca̱cxilhma̱náu juú lacatzú. Acxni nachipiná̱tit nac aktum ákxtaka pa̱t taka̱sá̱tit tantum sa̱sti burro ni̱ naj tí pu̱tahuacani̱t; naxcutá̱tit y nali̱taná̱tit. .! W Tácha̱lh aktum sipi huanicán Monte de los Olivos lacatzú aktuy ca̱chiquí̱n ca̱huanicán Betfagé y Betania; jaé ca̱chiquí̱n ixtata̱pakxtoka Jerusalén. O  4―Tla̱n pina ní lacasquina, huix pa̱t lacahua̱nana porque quili̱pa̱huani̱ta ―huaniko̱lh Jesús. Amá chixcú tuncán lacahuá̱nalh. A̱stá̱n na̱ takókelh Jesús ní ixama./ 3Xlá kalasquínilh: ―¿Tucu lacasquina cactláhualh milacata? ―Quimpu̱chinacán, aquit clacahua̱namputún ―kálhti̱lh amá lakatzí̱n. gG 2Xlá tramákalh ixpilísa̱lh, lacapala tá̱yalh y talacatzúhui̱lh ní ixyá Jesús. I  1Jesús tá̱yalh puntzú y ca̱huánilh xa̱makapitzi: ―Cahuani camilh namá lakatzí̱n. Cha̱tum alh tasaní y chuné huánilh: ―Capa̱xahua y cata̱ya porque Jesús tasanimá̱n. #? 0Lhu̱hua tzúculh talacaquilhní xlacata acs catahui, pero xlá ma̱s chá tzúculh ma̱tasí: ―¡Jesús ixkahuasa rey David, caquilakalhámanti!  /Acxni cátzi̱lh talacatzuhui̱ma Jesús tzúculh ma̱ktasí: ―¡Jesús, ixkahuasa rey David, catlahua li̱tlá̱n, caquima̱ksa̱ni!  .Tácha̱lh aktum ca̱chiquí̱n huanicán Jericó huata tati̱lakatzá̱lalh, lhu̱hua ixtatakokeni̱t Jesús. Acxni ixtataxtuma̱na cha̱tum lakatzí̱n huanicán Bartimeo ixkahuasa Timeo ixuani̱t, ixuí nac ixpa̱xtu̱n tijia squima limosna. 3 -Aquit Xatalacsacni Chixcú ni̱ cmini̱t lactlancán xlacata naquintamacuaní cristianos, aquit cha̱ cmini̱t ca̱macuaní cristianos tú naquintali̱ma̱paksí, y na̱ cama ca̱lacati̱ta̱yá ixlacati̱n Dios xlacata nacxoko̱nán ixtala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ tatlahuanit, aquit cama ní ixlacatacán. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum lakatzí̱n huanicán Bartimeo (Mt. 20.29‑34; Lc. 18.35‑43) 3 ,Y tí xapuxcu lactaxtuputún xlacata naca̱ma̱paksí xa̱makapitzi ama ma̱tla̱ní nali̱tamakxtaka la̱ cha̱tum tasa̱cua tí ma̱paksi̱cán. =s +La̱ta huixín tí quila̱takokeyá̱u ni̱ chú catica̱qui̱taxtunín, porque tí ma̱s tali̱pa̱u lactaxtú ama ma̱tla̱ní naca̱macuaní xa̱makapitzi tú natama̱tlahuí. Q *Jesús hua̱k ca̱tasánilh catatalacatzúhui̱lh, y chuné ca̱huánilh: ―Huixín catzi̱yá̱tit xlacata xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n tí tama̱paksi̱nán aktum pu̱latama̱n hua̱k ta̱kchipá la̱ta tú huí ca̱chiquí̱n, y tí xalactali̱pau ta̱kskahuimaklhtí tú talacasquín tí ni̱ lactali̱pa̱u cristianos.  )Acxni tacátzi̱lh xa̱makapitzi ixdiscípulos tú ixtalacasquín Jacobo y Juan, hua̱k tasi̱tzí̱nilh xa̱makapitzi discípulos. eC (pero la̱ huixín tahuilaputuná̱tit quimpa̱xtú̱n acxni nacma̱paksi̱nán ni̱ lá cca̱huaniyá̱n para tla̱n porque huata Dios catzí naca̱ma̱xquí tí ca̱mini̱ní y aquit ni̱ lá cma̱stá pu̱táhui̱lh. 9 '―Tla̱n nacta̱yaniyá̱u ―takalhti̱nampá. Entonces Jesús chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Xli̱ca̱na na̱ pa̱t kotá̱tit namá xu̱n chúchut ni̱ma̱ cama kota, na̱ chuná ta̱kxtakajni ni̱ma̱ ama̱ca quima̱xqui̱cán, huixín tiene que nata̱yaniyá̱tit; T! &Jesús ca̱huanipá: ―Huixín ni̱ catzi̱yá̱tit tú squimpa̱nántit. ¿A poco tla̱n nata̱yaniyá̱tit nakotá̱tit amá xu̱n chúchut xla ta̱kxtakajni ni̱ma̱ ama̱ca quima̱xqui̱cán? b= %―Acxni naca̱makatlajaya mienemigos y natahuilaya cmimpu̱ma̱paksi̱n clacasquiná̱u cha̱tunu aquín nactahuilayá̱u mimpa̱xtú̱n xlacata nacca̱ta̱ma̱paksi̱naná̱n ―ta̱chihui̱nanko̱lh xlacán. ]3 $―¿Tucu lacasquiná̱tit cactláhualh milacatacán? ―ca̱huánilh Jesús. W' #Ixlakkahuasán Zebedeo, Jacobo y Juan, tama̱lacatzúhui̱lh Jesús y chuné tahuánilh: ―Quimpu̱chinacán, clacasquiná̱u quila̱tlahuaníu aktum li̱tlá̱n ni̱ma̱ camá̱n ca̱maksquiná̱n.  "Xlacán ta̱má̱n quintalacachucxuí, quintasnoka y catu̱huá ta̱má̱n quintali̱chiyá hasta xli̱ca̱na quintamakní; pero ixliaktutu chichiní aquit cama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n. Jacobo y Juan tamaksquín Jesús aktum li̱tlá̱n (Mt. 20.20‑28)   !Chuné ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Huixín catzi̱yá̱tit xlacata ama̱náu nac Jerusalén ana ní aquit Xatalacsacni Chixcú ama̱ca quimacama̱sta̱cán ixmacancán quienemigos xanapuxcun curas y ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos; xlacán ta̱má̱n tali̱ma̱paksi̱nán naquili̱ncán ixlacati̱ncan xanapuxcun ma̱paksi̱naní̱n romanos xlacata naquintama̱kalhapalí. i K Cha̱lh quilhtamacú acxni Jesús a̱huata tica̱tá̱alh ixdiscípulos nac ca̱chiquí̱n xla Jerusalén. Xlacán ixtajicuanti̱lhá ixta̱katuyunti̱lhá porque ya̱ tla̱n ixtama̱kachaxí tú ixama pa̱xtoka Jesús. Acxni tácha̱lh lacatum tze̱k ca̱tá̱alh tziná lakamákat y tzúculh tla̱n ca̱li̱ta̱chihui̱nán tú ixama akspulá.  3 Amá quilhtamacú lhu̱hua cristianos tí ca̱lakmakancán juú ca̱quilhtamacú ixpakstá̱n ca̱maca̱ncán, aná pu̱la ama̱ca ca̱ma̱xqui̱cán ixpu̱tahui̱lhcán; y tí ca̱ma̱pu̱li̱cán juú ca̱quilhtamacú pu̱la ca̱ma̱xqui̱cán ixpu̱tahui̱lhcán, aná ixpakstá̱n ama̱ca ca̱maca̱ncán. Jesús li̱chihui̱nampará xlacata ama̱ca makni̱cán (Mt. 20.17‑19; Lc. 18.31‑34)  ! aquit cca̱huaniyá̱n xlacata ama kalhí ma̱s lhu̱hua la̱ ixchic la̱ta ní nachá̱n, lhu̱hua la̱ ixnata̱camán, la̱ ixnati̱cún, lhu̱hua la̱ ixcamán, y lhu̱hua la̱ ixca̱quihuí̱n ama taka̱sa; ma̱squi lhu̱hua tamá̱n tasi̱tzi̱ní caj quilacata, ama ca̱lakmakancán y ca̱pu̱tlakami̱cán cani̱huá, pero xlacán nac akapú̱n tamá̱n takalhí li̱pa̱xau latáma̱t. X ) Jesús kálhti̱lh: ―Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, cati̱hua cristiano tí akxtakmakán la̱ta tú kalhí para ixchic, ixnata̱camán, ixta̱cha̱t, ixcamán, o ixca̱quihuí̱n ní ixcha̱lhca̱tnán caj xlacata quintakoké, o xlacata ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos la̱ naca̱ma̱tzanke̱naní Dios ixtala̱kalhi̱ncán, B} Entonces Pedro kalasquínilh: ―Quimpu̱chinacán, aquín cakxtakmakani̱táu hua̱k la̱ta tú xackalhi̱yá̱u y cca̱takokeni̱tán, ¿tucu amá̱n quinca̱toca̱rli̱yá̱n? ]3 Jesús ca̱káxmatli y chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Para cha̱tum chixcú ixacstu li̱tanú nata̱yaní nalakma̱xtú ixli̱stacni, ni̱ lá ama tlahuá. Pero Dios hua̱k tla̱n tlahuá tú lacasquín. iK Ixdiscípulos tali̱puhuanko̱lh, ni̱ ixtacatzí tú natahuán porque ni̱ tama̱kachákxi̱lh. Huá xlacata ixtara̱kalasquiní: ―Para chú ama qui̱taxtú, ¿ticu tancs ama lakma̱xtú ixli̱stacni nac akapú̱n? % Ma̱s ni̱ tuhua tla̱n tanú tantum camello nac istzán li̱xtokon que cha̱tum rico nama̱tla̱ní tú ma̱lacnú Dios nac ixtapáksi̱t. 6e Xlacán ni̱ tacátzi̱lh hua̱nchi chú ixca̱ta̱chihui̱nani̱t pero xlá ca̱huanipá: ―Huixín la̱ quincamán y cca̱huaniyá̱n, hua̱k cristianos tí takalhí lhu̱hua tumi̱n y ca̱ma̱laktzanke̱ní ixtalacapa̱stacnicán, tuhua ama ca̱qui̱taxtuní natachá̱n ixpa̱xtú̱n Dios. 5c Jesús láca̱lh cani̱huá y ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, tuhua ama ca̱qui̱taxtuní ricos natachá̱n nac akapú̱n ní huí Dios. nU Acxni káxmatli tú huánilh Jesús alh ixchic lakaputzati̱lhá porque snu̱n rico ixuani̱t. 2] Jesús huanipá: ―Pero huí tú tzanka̱niyá̱n: casta̱t la̱ta tú kalhi̱ya, caca̱ma̱xqui pobres; a̱stá̱n naquilaktana naquintakokeya xlacata lakasu̱t nali̱pina minta̱kxtakajni quimpa̱xtú̱n; y chuná xli̱ca̱na rico pa̱t huana nac akapu̱n para lakma̱xtuya mili̱stacni.   Xlá kalhtí̱nalh: ―La̱ta quili̱ctzú ctlahuani̱t cquilatáma̱t namá tú tali̱chihui̱nán ixtapáksi̱t Moisés. B} Para catzi̱ya catlahua tú li̱chihui̱nán ti̱pa̱katzi ixtapáksi̱t Moisés: “Ni̱ cata̱chihuí̱nanti tunu pusca̱t para kalhi̱ya minta̱cha̱t; ni̱ camakni minta̱cristiano; ni̱tí camakkálhanti tú kalhí; ni̱tí caliakskahuínanti tú ni̱ ca̱na; y caca̱lakalhámanti minti̱cu y mina̱na.” ~ Jesús kálhti̱lh: ―¿Hua̱nchi quihuaniya tla̱n ccatzí? Huata Dios tla̱n catzí ni̱ma̱ huí nac akapú̱n. }# Jesús alh a̱lacatunu y acxni ixtla̱huama tatza̱lh lákmilh cha̱tum kahuasa; tatzokostánilh ixlacatí̱n y chuné huánilh: ―Maestro, huix tla̱n catzi̱ya, quihuani, ¿tucu nactlahuá xlacata naquimacuaní nacli̱lakma̱xtú quili̱stacni nac akapú̱n? 6|e A̱stá̱n cá̱chixli amá lactzu camán y ca̱li̱mu̱sicuna̱tláhualh ixmacán. Jesús ta̱chihui̱nán cha̱tum rico kahuasa (Mt. 19.16‑30; Lc. 18.18‑30) n{U Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, nac akapú̱n huata ta̱má̱n tatanú cristianos tí tamaclacasquín naca̱makta̱yá Dios ixlatama̱tcán na̱ chuná la̱ cha̱tum kahuasa maclacasquín naca̱najlá tú li̱ta̱chihui̱nancán. 6ze Acxni cá̱cxilhli Jesús sí̱tzi̱lh tziná y chuné ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Caca̱makxtáktit catalí̱milh namá lactzu camán y ni̱ caca̱li̱huanítit porque Dios lakatí ca̱maktakalha tí ni̱ lá talatamá ixacstucán y tamaclacasquín tí naca̱makta̱yá la̱ jaé lactzú camán. 0yY Ixli̱puntzú li̱minca makapitzi lactzú camán xlacata naca̱mu̱sicuna̱tlahuá, pero ixdiscípulos tzúculh takahuaní amá tí ixtali̱mín lactzú camán. lxQ Na̱ chuná tí makxtaka ixta̱ko̱lú caj xlacata tunu chixcú ta̱án namá pusca̱t lhu̱hua tala̱kalhí̱n tlahuaní xla̱huán ixta̱ko̱lú. Jesús ca̱sicuna̱tlahuá lactzu camán (Mt. 19.13‑15; Lc. 18.15‑17) 8wi Xlá ca̱huánilh: ―Tí akxtakmakán ixta̱cha̱t caj xlacata ta̱tamakaxtoka tunu pusca̱t lhu̱hua tala̱kalhí̱n kalhí ixlacati̱n Dios con xla̱huán ixma̱hui̱ná. 2v] A̱stá̱n la̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh amá fariseos Jesús tánu̱lh ní ixtatamakxtaka y ixdiscípulos takalasquínilh tú ixuamputún amá takalhchihuí̱n. huI Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ni̱ huí cristiano tí nama̱pitzí tú Dios ma̱lakxtumi̱ni̱t. t Ixcha̱tuycán la̱ cha̱tum cristiano natahuán porque acxtum natahuán, porque acxtum natama̱paksi̱nán y natara̱lakalhamán. fsE Huá xlacata cha̱tum kahuasa naca̱makxtaka ixnati̱cún y nata̱tamakaxtoka ixta̱cha̱t. r) Pero acxni Dios ma̱lacatzúqui̱lh y tláhualh la̱ta tú huilako̱lh ca̱quilhtamacú huata tláhualh cha̱tum pusca̱t y cha̱tum chixcú. oqW Xlá ca̱huanipá: ―Moisés má̱sta̱lh namá tapaksí̱n porque minacujcán snu̱n lani̱t. Op ―Xlá li̱ma̱paksí̱nalh xlacata cha̱tum chixcú tla̱n makxtaka ixta̱cha̱t para talacca̱xlá cpu̱ma̱paksi̱n y ma̱xquí aktum xatalacca̱xlán cápsnat ―takalhtí̱nalh xlacán. Vo% Jesús ca̱kálhti̱lh: ―¿Niculá ca̱li̱ma̱paksí̱n profeta Moisés? En Maktum táchilh makapitzi fariseos caj ixtakalhputzaputún xlacata nahuán tú ni̱ chú qui̱taxtú, y takalasquínilh para cha̱tum chixcú mini̱ní na̱kxtakmakán ixta̱cha̱t. m ; Jesús taxtupá nac Capernaum ca̱ti̱lakatza̱lako̱lh tí ixtalama̱na ixli̱quilhtu̱nchá kalhtu̱choko Jordán y cha̱lh aktum pu̱latama̱n huanicán Judea. La̱ta ní ixchá̱n lhu̱hua cristianos ixtatamakstoka y xlá ixca̱ma̱kalhchihui̱ní la̱ siempre ixcatzi̱ní. Gl 2Na̱ chuná huixín caputzátit ta̱layá̱tit tla̱n mátzat milatama̱tcán, ni̱tí casi̱tzi̱nítit xlacata li̱pa̱xáu y tla̱n naca̱ta̱latapa̱yá̱tit minta̱cristianoscán.6ke 1’Hua̱k cristianos ama̱ca ca̱li̱cxilhcán lhcúya̱t para takalhí mátzat la̱ aktum tahuá. Mátzat snu̱n la̱n porque ma̱skoké tahuá xlacata kama nahuán. Ij  0nac lhcúya̱t ana ní ni̱cxni catilako̱lh minta̱kxtakajni. Ei /Y para milakastapu ma̱laktzanke̱yá̱n, cama̱xtu; ma̱s macuaniyá̱n nachipina lakatzí̱n ixlacati̱n Dios lakatu que la̱ta lactlá̱n milakastapu namaca̱ná̱n nac pu̱pa̱ti̱n, Eh .nac lhcúya̱t y cani̱cxnihuá akxtakajnámpa̱t nahuán. fgE -Para mintantú̱n makta̱yayá̱n natlahuaya tala̱kalhí̱n catantu̱ca̱cti̱ca porque ma̱s macuaniyá̱n nachipina tantu̱putu nac akpú̱n que nakalhi̱ya hua̱k mintantú̱n y chú namacapincana nac pu̱pa̱ti̱n, Tf! ,nac lhcúya̱t ni̱ma̱ siempre pasama y ta̱kxtakajni ni̱cxni laksputa. e% +’Cca̱huaniyá̱n, para mimacán makta̱yayá̱n natlahuaya tala̱kalhí̱n ixlacati̱n Dios ma̱s macuaniyá̱n cachúcu̱cti y camákanti mákat pues ma̱s tla̱n nachipina nac akapú̱n makaputu que nakalhi̱ya aktuy mimacán namacapincana nac puakxtakajni, #d? *’Cati̱hua cristiano tí akastacya̱huá natlahuá tala̱kalhí̱n xlacata naquinta̱ktzonksuá jaé lactzú camán tí quintalakalhamán y tzucuni̱t quintali̱pa̱huán, ma̱s tla̱n ixuá ixpixchi̱huacaca aktum lanca chíhuix ixtáju̱lh nac pupunú xlacata namu̱xtú. Lc )Aquit cca̱huaniyá̱n, cati̱huá tí ixca̱ma̱xquí̱n ca̱na aktum poke chúchut caj xlacata catzí aquit quila̱ta̱lapu̱layá̱u, xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, tzanka̱xni ama maklhti̱nán ixtaxokó̱n. Ni̱ tla̱n ama qui̱taxtuní tí tama̱tlahuí tala̱kalhí̱n xa̱makapitzi (Mt. 18.6‑9; Lc. 17.1‑2) ab; (Xa̱huá para cha̱tum cristiano ni̱ quinca̱lakmakaná̱n, lakatí quintascujutcán. (aI 'Jesús huánilh: ―Ni̱ ixtili̱huanítit porque tí ca̱ma̱ksa̱ní cristianos y quintacuhui̱ní li̱quilhán ni̱ lá quiliakskahuinán a̱stá̱n. ` &Ixli̱puntzú Juan huánilh Jesús: ―Quimpu̱chinacán, cca̱cxilhui cha̱tum chixcú mintacuhui̱ní li̱quilhán y ca̱ma̱ksa̱ni̱ma tí ca̱ctanu̱ma ixespiritucán tlajananí̱n. Como ni̱ quinca̱ta̱lapu̱layá̱n cuaníu yaj tí cama̱ksá̱ni̱lh. 8_i %―Tí lakalhamán cha̱tum actzu kahuasa la̱ jaé porque catzí aquit clakalhamán, na̱ chuná la̱ aquit caquilakalhámalh y na̱ chuná la̱ capá̱xqui̱lh Dios tí quima̱lakacha̱ni̱t. Tí ni̱ quinca̱lakmakaná̱n namá cristiano lakatí quintascujutcán (Lc. 9.49‑50; Mt. 10.42) m^S $A̱stá̱n tasánilh cha̱tum actzu kahuasa, yá̱hualh nac ixíta̱t, chixli y ca̱huánilh: d]A #Pero Jesús ixcatzi̱yá tú ixtachihui̱nani̱t. A̱stá̱n curucs tahui y ca̱tasaniko̱lh ixdiscípulos catatahui ma̱s lacatzú y chuné ca̱huánilh: ―La̱ta huixín tí ma̱s xatali̱pa̱u huamputún y ca̱ma̱paksi̱putún xa̱makapitzi, ixpakstá̱n ama tamakxtaka y naca̱macuaní ixcompañeros xatu̱ta yá tascújut natama̱tlahuí. #\? !Nac tijia ixdiscípulos ixtara̱huaniti̱lhá ticu yá ixdiscípulos ma̱s ixli̱pa̱huán Jesús. Acxni tácha̱lh nac Capernaum tatánu̱lh ixakxtakacán y chuné ca̱kalasquínilh Jesús: ―¿Tucu la̱n ixli̱chihui̱nanti̱lhayá̱tit nac tijia? Xlacán ni̱ takalhtí̱nalh. [ ">Zu Xlacán ni̱ ixtama̱kchakxí la̱ jaé ixama qui̱taxtú pero ixtama̱xanán tza̱pu tza̱pu natakalasquiní. Ticu yá chixcú ma̱s tali̱pa̱u (Mt. 18.1‑5; Lc. 9.46‑48) oYW Porque lhu̱hua tú ixca̱ma̱si̱niputún huata ixdiscípulos; na̱ ca̱li̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh la̱ ixama tama̱kxtakajní ixenemigos, la̱ ixama tamakní pero ixliaktutu chichiní xlá ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n. X A̱stá̱n ca̱tá̱alh ixdiscípulos a̱lacatunu; tati̱lakatzá̱lalh Galilea pero ni̱ lacásquilh tí na̱cxila. W) Xlá ca̱kálhti̱lh: ―Huixín ni̱ kalhtahuakaniyá̱tit Dios, ni̱ para katxtaknaná̱tit la̱ aquit pues huata chuná tla̱n ca̱tamacxtucán jaé xta̱lá tlajananí̱n. Jesús li̱chihui̱nampará la̱ ama̱ca makni̱cán (Mt. 17.22‑23; Lc. 9.43‑45) 1V[ A̱stá̱n Jesús alh nac ákxtaka ní ixtamakxtaka ixdiscípulos takalasquínilh: ―¿Hua̱nchi aquín ni̱ lá cacma̱xtúu amá kahuasa ixespíritu tlajaná? PU Jesús makachípalh, má̱qui̱lh lakasu̱t y tla̱n aksa̱nanko̱lh. T3 Amá espíritu aktásalh y ma̱kuitipá, pero mactáxtulh; xlá tama̱chá ca̱tiyatni la̱ xaní̱n, lhu̱hua tapuhuanko̱lh xlacata ni̱lh. vSe Jesús acxni ácxilhli lhu̱hua tzúculh tatamakstoka huánilh tuncán amá tlajaná: ―Aquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n, camactáxtu namá kahuasa y ya̱cxni camactanu, porque huix yaj ma̱kahua̱ni̱ya y yaj lá ma̱chihui̱ni̱ya. R  Amá chixcú kalhtí̱nalh: ―Xli̱ca̱na cca̱najlá tú clacasquín, pero quimakta̱ya la̱ ma̱s nacli̱pa̱huaná̱n. Q- Jesús kálhti̱lh: ―Para xli̱ca̱na ca̱najlaya na̱ksa̱nán, porque tí xli̱ca̱na ca̱najlá tú lacasquín hua̱k tla̱n tlahuá. BP} y maklhu̱hua jaé tlajaná aktlakanú nac lhcúya̱t, o nac chúchut porque makni̱putún. Huá cli̱huaniyá̱n para tla̱n ma̱ksa̱ni̱ya, quila̱lakalhamáu y quila̱makta̱yáu. &OE Jesús kalasquínilh ixti̱cú: ―¿Nicu akli̱t quilhtamacú kalhí la̱ta jaé chú lá minkahuasa? ―La̱ta ixli̱ctzú ―kalhtí̱nalh xati̱cú―, N/ Li̱minica amá kahuasa y acxni ácxilhli Jesús amá tlajaná ma̱kuítilh y tama̱chá ca̱tiyatni, tatlanama y quilhpupuma amá kahuasa. 2M] Jesús chuné ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Koxitaní̱n huixín cristianos. ¿Hua̱nchi ni̱ lá ca̱najlayá̱tit tú cca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n? ¿Hasta xnicu camá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n y ca̱pa̱ti̱niyá̱n la̱ ni̱ lá quila̱li̱pa̱huaná̱u? Cali̱tántit namá kahuasa. eLC La̱ta cani̱huá lapu̱lá ma̱kuití y trami̱ya̱chá ca̱tiyatni y tzucú quilhpupú y quitxui̱cnán. Huá xlacata ke̱tzú lako̱ma. Cca̱huánilh midiscípulos catamacmá̱xtulh pero ni̱ lá tama̱ksá̱ni̱lh. K Tí ma̱s lacatzú ixyá kalhtí̱nalh: ―Maestro, cli̱mín quinkahuasa actanu̱ma ixespíritu tlajaná yaj lá chihui̱nán. JJ  Jesús ca̱kalasquínilh: ―¿Tucu li̱chihui̱nampa̱nántit? rI] Makapitzi cristianos acxni tá̱cxilhli Jesús tapa̱xahuako̱lh y tatza̱lh táalh tahuaní kalhé̱n. UH# Ixli̱puntzú talákcha̱lh ní ixtahuila̱na xa̱makapitzi ixdiscípulos. Tá̱cxilhli lhu̱hua cristianos y makapitzi ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos tali̱makspitya̱na y tata̱ra̱huanima̱na. Gw Jesús ca̱kálhti̱lh: ―Xli̱ca̱na tú tahuán ni̱ ta̱ktzanka̱ni̱t, pues Elías pu̱la ama min ca̱xtlahuá y ma̱tancsá tijia. Pero aquit cca̱huaniyá̱n, Elías qui̱lachitá ca̱quilhtamacú y lhu̱hua ni̱ talakápasli porque tlahuanica tú lacasquinca la̱ ixuán nac Escrituras ama pa̱xtoka. Chí aquit na̱ cca̱kalasquiniyá̱n: ¿Tucu huan Escrituras ama pa̱xtoka Xatalacsacni Chixcú? ¿Ni̱ catzi̱yá̱tit la̱ huan cama akxtakajnán, lhu̱hua tamá̱n quintalakmakán, porque ni̱ tamá̱n quintali̱pa̱huán? Jesús macma̱xtú cha̱tum kahuasa ixespíritu tlajaná (Mt. 17.14‑21; Lc. 9.37‑43) F :Em Huá xlacata chuné takalasquínilh Jesús: ―¿Hua̱nchi tí tama̱sí ixley Moisés tahuán xlacata antes namín Cristo pu̱la ama min ca̱quilhtamacú profeta Elías? 0DY Xlacán ni̱ tali̱chihuí̱nalh tú ixta̱cxilhni̱t y huata ixtara̱kalasquiní: ―¿Cha̱ tucu huamputún, o niculá qui̱taxtú nalacastacuanán ca̱li̱ní̱n? 8Ci A̱stá̱n Jesús ca̱ta̱talacá̱ctalh ixdiscípulos y ca̱huánilh ni̱tí catahuánilh tú xlacán ixta̱cxilhni̱t hasta xní xlá nalacastacuanán ca̱li̱ní̱n. pBY Acxni talaca̱mpá yaj tú ixtaya̱na tí ixtata̱chihui̱nani̱t a̱huata ixacstu ixyá Jesús. A A̱stá̱n tá̱cxilhli la̱ tá̱ctalh aktum puclhni nac ixíta̱t ca̱ta̱yánilh, y takaxmáti̱lh jaé tachihuí̱n ni̱ma̱ minchá nac akapú̱n: ―Huá jaé quinkahuasa ni̱ma̱ aquit clakalhamán, cakaxpáttit tú ca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n. ^@5 Ixdiscípulos ixtajicuankṉo̱ni̱t y Pedro ni̱ ixcatzí tú ixchihui̱nama. 3?_ Pedro chuné huánilh Jesús: ―Maestro, tla̱nia̱ tla̱n la̱ cmiu porque tla̱n xactlahuáu aktutu chiqui, aktum milá, xa̱ktum xla Moisés, y xa̱ktum xla Elías. .>U Ixli̱puntzú tá̱cxilhli la̱ talákchilh ní ixyá Jesús profeta Moisés y profeta Elías y tzúculh tata̱chihui̱nán. Jaé profetas maka̱sá ixtani̱ni̱t. H=  Ixlháka̱t staranka lako̱lh y slipua la̱ nieve; ni̱ huí ca̱quilhtamacú tí tla̱n ixma̱staránke̱lh lháka̱t ma̱squi tla̱n ixcháke̱lh la̱ ni̱ma̱ tá̱cxilhli ixdiscípulos. A<{ Ixliakcha̱xán chichiní a̱stá̱n Jesús ca̱tá̱alh ixdiscípulos Pedro, Jacobo y Juan nac aktum lanca sipi. Acxni tácha̱lh Jesús tzúculh tapalaja la̱ ixtasí siempre. '; I Chuné ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh: ―Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, lhu̱hua la̱ta tí taya̱na juú ya̱ taní nahuán acxni nata̱cxila la̱ ama quilhtzucú ixtapáksi̱t Dios nac ca̱quilhtamacú. Maktum quilhtamacú Jesús tapálajli la̱ ixtasí (Mt. 17.1‑13; Lc. 9.28‑36) m:S&Na̱ chuná la̱ta tú cca̱li̱ta̱chihui̱naná̱n y cca̱huaniyá̱n la̱ nalatapa̱yá̱tit, para huixín quila̱li̱ma̱xananá̱u ixlacati̱ncán jaé ni̱ lactlá̱n cristianos xala ca̱quilhtamacú porque xlacán ni̱ taca̱najlá xlacata Dios quima̱lakacha̱ni̱t, aquit Xatalacsacni Chixcú na̱ cama li̱ma̱xanán ixlacatí̱n Quinti̱cú Dios acxni aquit nacmimpará y nacca̱ta̱mín ángeles xlacata hua̱k nata̱cxila la̱ ixli̱lanca kalhí ixtapáksi̱t Dios.#9?%O, ¿puhuaná̱tit huixín cha̱tum cristiano a̱stá̱n tla̱n ma̱lacnu̱ní Dios ixtumi̱n xlacata nalakma̱xtú ixli̱stacni y ni̱ na̱kxtakajnán? 58c$Quila̱huaníu, ¿tucu li̱macuaní cha̱tum chixcú ixkálhi̱lh lhu̱hua tumi̱n y lhu̱hua tíyat ca̱quilhtamacú para ixacstu lactlahuá ixli̱stacni y nalaktzanká? r7]#Amá tí makli̱huán lakma̱xtuputún ixli̱stacni ama makatzanká tú lakcatzán, pero tí ni̱ lakcatzán makatzanká ixli̱stacni caj quilacata o xlacata ixtachihuí̱n Dios li̱chihui̱nán, namá ama lakma̱xtú ixli̱stacni. F6"A̱stá̱n ca̱ma̱mákstokli hua̱k cristianos na̱ chuná ixdiscípulos y chuná ca̱ta̱chihuí̱nalh: ―Amá tí quintakokeputún pu̱la ca̱ktzónksualh la̱ta tú kalhí y tú lakatí ca̱quilhtamacú, ni̱ cajicuánilh akxtakajnán cquimpa̱xtú̱n caj quilacata, a̱stá̱n caquintakókelh cani̱huá. 53!Xlá talakáspitli pakán ní ixtahuila̱na xa̱makapitzi ixdiscípulos y chuné kahuánilh Pedro: ―Catake̱nu ní cyá chixcú tí ma̱lacpuhua̱ní tlajaná, porque huix lacpuhuana la̱ xa̱makapitzi tapuhuán cama ma̱paksi̱nán y ni̱ la̱ quima̱lakacha̱ni̱t Dios. 4# Staranca ca̱huánilh tú ixama pa̱xtoka, entonces Pedro li̱lh lakamákat tziná y tzúculh li̱huaní hua̱nchi chú ixchihui̱nani̱t. a3;A̱stá̱n tzúculh ca̱li̱ta̱chihui̱nán la̱ ixama tama̱kxtakajní xalakko̱rojtzi̱n judíos, xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos, porque xlacán ni̱ ixta̱má̱n taca̱najlá la̱ ixama ca̱li̱ta̱chihui̱nán Dios, hasta ixta̱má̱n tamakní, pero xlá ixliaktutu chichiní ixama lacastacuanán ca̱li̱ní̱n. U2#Acxni káxmatli Jesús ixquilhcha̱ni̱t Pedro hua̱k ca̱huánilh ni̱ catali̱chihuí̱nalh tú ixtacatzí. Jesús li̱chihui̱nán xlacata ama̱ca makni̱cán (Mt. 16.21‑28; Lc. 9.22‑27) ?1w―Y huixín, ¿ticu yá chixcú quila̱li̱maca̱náu? ―ca̱kalasquínilh. Pedro tancs kálhti̱lh: ―Huix Cristo tí ma̱lakacha̱ni̱t Dios ama quinca̱lakma̱xtuyá̱n. 0Xlacán takalhtí̱nalh: ―Makapitzi tahuán xlacata huix Juan Bautista, tunu tahuán huix Elías lacastacuanampá ca̱quilhtamacú, y tahuila̱na tunu tí tahuán xlacata huix ma̱x cha̱tum la̱ ni̱ma̱ taqui̱lani̱tanchi xapu̱lh nac ca̱quilhtamacú. /wA̱stá̱n ca̱tá̱alh ixdiscípulos lactzu ca̱lacchiquí̱n xalac aktum pu̱latama̱n huanicán Cesarea de Filipo. Nac tijia ca̱kalhpútzalh ixdiscípulos y chuné ca̱kalasquínilh: ―¿Ticu yá chixcú quintali̱macá̱n cristianos? .}Ma̱lakácha̱lh ixchic y chuné ma̱páksi̱lh: ―Chí ni̱ naj capit ixpu̱lacni ca̱chiquí̱n y ni̱tí cali̱ma̱kalhchihui̱ni la̱ aksa̱nani̱ta. Pedro huan xlacata Jesús huá Cristo tí lakma̱xtunán (Mt. 16.13‑20; Lc. 9.18‑21) -#Jesús huili̱nipá ixmacán ixlakastapu amá chixcú; acs tá̱yalh puntzú uyu tla̱n aksa̱nanko̱lh porque tla̱n lacahuá̱nalh. d,AXlá kalhtí̱nalh: ―Cca̱cxila lacchixcuhuí̱n la̱ quihui huata porque tatla̱huán. +3Jesús li̱lh amá lakatzí̱n ixquilhpa̱n ca̱chiquí̱n, aná lacahuíli̱lh ixchújut ixlakastapu y kalasquínilh para tla̱ná lacahua̱nán. 1*[Tácha̱lh aktum ca̱chiquí̱n huanicán Betsaida. Acxni tá̱ctalh Jesús li̱minica cha̱tum lakatzí̱n y huanica catláhualh li̱tlá̱n cama̱ksá̱ni̱lh. x)iEntonces Jesús ca̱huánilh: ―Hasta chí ya̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata tunu tú cca̱li̱ta̱chihui̱namá̱n porque aquit ni̱ cli̱puhuán tú nacuá cha̱li cha̱lí. Jesús ma̱ksa̱ní cha̱tum lakatzí̱n nac Betsaida )(K―Y acxni tahuá̱yalh cha̱ta̱ti mi̱lh ixkalhi̱yá̱tit mactujún simi̱ta, ¿nicu akli̱t canasta ma̱makstóktit? ―Aktujún ―takalhti̱nampá. W}J||O{zyxxwnvuLsrpoommlk\jii:hgedrcba.`)_i]\/[YXQW3VUTT7SMRQP.OBNNMpLlJILHGFECC8BBRAA-@N?>w=a<<;l:99*8776254F3310/`..C-,,5+)(t'&k%$##"!!g C1_Vg>z> + '  ^A*)WNQ?Amá xapuxcu ma̱paksi̱ná xti̱tli ixlháka̱t ixacstu xlacata hua̱k nata̱cxila xli̱ca̱na sí̱tzi̱lh, y chuné ca̱huánilh ixcompañeros: ―¿Tucu ma̱s taputzá̱n lacasquiná̱u? }Ps>Jesús acxnicú kalhtí̱nalh: ―Xli̱ca̱na aquit Cristo, y huixín pa̱t acxilá̱tit la̱ aquit Xatalacsacni Chixcú cama tahuilá ixpa̱xtú̱n ixpu̱ma̱paksi̱n Dios, y acxni nachá̱n quilhtamacú cama ta̱ctapará nac akapú̱n. O'=Jesús ni̱ kálhti̱lh ma̱s chá acs tá̱yalh. Amá chixcú ixli̱maktuy kalasquinipá: ―¿Xli̱ca̱na huix Cristo ixkahuasa Dios? ON<Acxni tá̱yalh lihua xapuxcu ixma̱paksi̱nacán curas, kalasquínilh Jesús: ―¿Hua̱nchi ni̱tú kalhti̱nana? ¿Ni̱ kaxpata la̱ lhu̱hua tú tali̱ya̱huamá̱n jaé lacchixcuhuí̱n? ZM-;Y ni̱ para chuná acxtum ixtali̱chihui̱nán tú ixtaliakskahuinama̱na. L:―Aquín ckaxmatui namá chixcú huá: “Aquit cama lactlahuakó jaé ixpu̱siculan Dios ni̱ma̱ taya̱huani̱t lacchixcuhuí̱n y ixliaktutu chichiní cama tlahuá tunu ma̱s la̱n ni̱ la̱ jaé ni̱ma̱ tatlahuani̱t lacchixcuhuí̱n.” BK9Makapitzi tatá̱yalh y chuné taliakskahuínalh Jesús: zJm8Tunu lacchixcuhuí̱n ixtaliakskahuinán y ni̱ para chuná de acuerdo ixtatahuilá tú nataliakskahuima̱xtú. I17Xa̱makapitzi lacchixcuhuí̱n tzúculh talacpuhuán tú natali̱ya̱huá Jesús xlacata natamakní, pero ni̱ ixtataka̱sa tú natali̱ya̱huá. !H;5Pedro ca̱takókelh ixli̱mákat hasta li̱cha̱nca Jesús ixpu̱ma̱paksi̱ncán curas. Xlá tamákxtakli quilhtí̱n ní ixtahuila̱na policías, y tzúculh ca̱ta̱skón. Hua̱k xanapuxcun curas, lactali̱pa̱u lakko̱lún, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos, tatamákstokli y la̱ pu̱tum ma̱paksi̱naní̱n tatahuilako̱lh. Ixli̱puntzú li̱minca Jesús ixlacatí̱n lihua xapuxcu ma̱paksi̱na cura. G6]F34pero tzúculh tza̱lanán y huata ixlháka̱t maklhti̱ca y xlá tzá̱lalh la̱ta ta̱lhtitili. Jesús tama̱kalhapalí xanapuxcun curas (Mt. 26.57‑68; Lc. 22.54‑55, 63‑71; Jn. 18.12‑14, 19‑24) E73Pero cha̱tum ixdiscípulos Jesús takókelh la̱ta ní ixlacli̱ma̱ca nac pu̱ma̱paksí̱n. Amá kahuasa acxni acxilhca ixama̱ca chipacán, D2A̱stá̱n hua̱k ixdiscípulos ta̱kxtakmákalh y tatza̱lako̱lh cani̱huá. Cha̱tum discípulo na̱ ixama̱ca chipacán MC1Cha̱li cha̱lí ixquila̱cxilá̱u acxni xacca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n nac pu̱siculan y ni̱ quila̱chipáu, pero chuná tamaclacasquiní nakantaxtú tú tahuán Escrituras cama pa̱xtoka. B/0Jesús ca̱huánilh amá lacchixcuhuí̱n: ―Huixín tani̱tántit quila̱chipayá̱u la̱ cha̱tum kalha̱ná li̱taná̱tit quihui y espadas. A/Entonces cha̱tum ixdiscípulo má̱xtulh ixespada y ca̱ctí̱nilh ixtaké̱n ixtasa̱cuacán tí ixtama̱lakacha̱ni̱t curas. R@.Makapitzi tachípalh Jesús xlacata natalí̱n la̱ cha̱tum tachí̱n. {?o-Acxni chilh ní ixyá Jesús huánilh: ―Maestro, clakmimá̱n. Y Judas lacáspu̱tli la̱ calakalhámalh. :>m,Judas tí sta̱lh Jesús ca̱huánilh la̱ natali̱lakapasa xlacata natalí̱n cpu̱la̱chi̱n: ―Tí aquit naclacaspu̱ta cachipátit, cali̱pítit y tla̱n camaktakálhtit. (=I+Jesús ixchihuinamajcú acxni talákchilh lhu̱hua cristianos, ixca̱cpuxcuni̱t ixdiscípulo Judas Iscariote. Makapitzi ixtali̱mín espadas, quihui y xatu̱tá. Jaé ixtama̱lakacha̱ni̱t xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y lakko̱rojtzi̱n mapaksi̱naní̱n. W<'*¡To̱! Mejor ni̱ calhtatátit, cata̱yátit tuncán porque nachú mimajá tí ama quimacama̱stá. Ixenemigos Jesús talakchín y talí̱n tachí̱n (Mt. 26.47‑56; Lc. 22.47‑53; Jn. 18.2‑11) ;w)Xlá ampá kalhtahuakaní Dios ixli̱maktutu y acxni qui̱táspitli ca̱huánilh: ―Chí calhtatátit y cajáxtit para lacasquiná̱tit porque accha̱ni̱t quilhtamacú naquimacama̱sta̱cán aquit Xatalacsacni Chixcú ixmacancán quienemigos. 6:e(Qui̱taspitpá, ixdiscípulos ixtalhtatama̱nampá porque yaj lá ixtata̱lá ixlakastapucán. Xlacán ni̱ ixtacatzí tú natakalhtí acxni ixca̱ta̱chihui̱nán Jesús. O9'Jesús ampá kalhtahuakaní Dios y chú huanipá la̱ xapu̱lh. 8y&Calacastacuanántit y cakalhtahuakanítit Dios xlacata ni̱ natatlaji̱yá̱tit y naca̱makatlajayá̱n tlajaná. Porque ma̱squi miespíritucán ti̱tum ya̱huani̱t ixtalacapa̱stacni mimacnicán ni̱ ta̱yaní y ni̱ tuhua makatlajacán. E7%A̱stá̱n táspitli ní ixtahuila̱na ixdiscípulos. Ca̱lákcha̱lh talhtatama̱na. Entonces huánilh Pedro: ―Simón, ¿ni̱ lá ta̱la ni̱ lhtataya ca̱na aktum hora huatiyá? x6i$Chuné kalhtahuakánilh: ―Ta̱ta, huix hua̱k tla̱n tlahuaya; para lacasquina ni̱ quima̱xqui jaé ta̱kxtakajni ni̱ma̱ cama lakchá̱n. Pero ni̱ ctlahuaputún tú aquit clacasquín, huix catlahua tú lacpuhuana ma̱s quimacuaní. 57#Xlá alh ma̱s lakamákat; aná tatzokóstalh ca̱tiyatni y huánilh Dios para tla̱n ni̱ camá̱xqui̱lh ta̱kxtakajni ni̱ma̱ ixlakcha̱ma. 4!"Chuné ca̱huánilh: ―Snu̱n clakaputzá cquinacú, la̱mpara cacxcatzí camajá ní. Juú catamakxtáktit huixín y ni̱ calhtatátit. 39!Pedro, Jacobo y Juan ca̱tá̱alh tziná ma̱s lakamákat. Xlá tzúculh akatuyún ixnacú ixakxtakajnán la̱ta ixli̱puhuán tú ixlakcha̱ma. @2y A̱stá̱n ca̱tá̱alh ixdiscípulos lacatum huanicán Getsemaní. Acxni tácha̱lh Jesús ca̱huánilh ixdiscípulos: ―Juú catamakxtáktit, aquit cama kalhtahuakaní Dios. %1CPero xlá maklhu̱hua huanipá Jesús: ―Ma̱squi caquimakni̱ca caj milacata ni̱cxni cama huan xlacata ni̱ clakapasá̱n. Xa̱makapitzi ixdiscípulos Jesús na̱ chuná tahuánilh. Jesús kalhtahuakaní Dios lacatum huanicán Getsemaní (Mt. 26.36‑46; Lc. 22.39‑46) k0OJesús kálhti̱lh: ―Aquit cuaniyá̱n, Pedro, xlacata pi̱huá jaé ca̱tzisní acxni ya̱ xkakaj nahuán y natlí maktuy tantum pu̱yu huix pa̱t huana maktutu xlacata ni̱ quilakapasa la̱ta tí nakalasquiniyá̱n. /Pedro huánilh Jesús: ―Quimpu̱chinacán, ma̱squi hua̱k catalakaputzako̱lh aquit ni̱ camá̱n akxtakamakaná̱n. {.oPero acxni naclacastacuanampará ca̱li̱ní̱n pu̱la cama cha̱n nac Galilea xlacata aná natanokhla̱chá̱u. X-)Acxni tácha̱lh Jesús ca̱ta̱chihuí̱nalh ixdiscípulos: ―Hua̱k huixín pa̱t lakaputzayá̱tit jaé ca̱tzisní caj quilacata porque nac Escrituras tatzokni̱t la̱ ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Dios cha̱tum profeta: “Cama makxtaka namakni̱cán tí ixca̱maktakalha borregos y xlacán ta̱má̱n tata̱kahuani̱kó cani̱huá.” s,_La̱ tahua̱yanko̱lh tatlí̱nilh Dios aktum alabanza, a̱stá̱n taampá nac Monte de los Olivos. +Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, ya̱cxni cama huá ixchúchut uva la̱ jaé, acxni nacchá̱n ní huí Dios cama huá tunu xasa̱sti ni̱ma̱ ni̱cxni lakó. Jesús huan xlacata Pedro ama huan ni̱ lakapasa (Mt. 26.30‑35; Lc. 22.31‑34; Jn. 13.36‑38) <*qA̱stá̱n tiyapá aktum vaso ixchúchut uva; pa̱xcatcatzínilh Dios, ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos y ca̱huánilh: ―Cahuátit actzú jaé ixchúchut uva porque huá namá quinkalhni ni̱ma̱ Dios ama ca̱li̱ma̱lacnu̱ní cristianos aktum sa̱sti ixtalacca̱xlán la̱ naca̱lakma̱xtú cristianos. )(La̱ta ixtahua̱yama̱najcú Jesús tíyalh mactum simi̱ta; pa̱xcatcatzí̱nilh Dios ixtahuá; a̱stá̱n lakchékelh, ca̱má̱xqui̱lh ixdiscípulos y chuné ca̱huánilh: ―Cahuátit jaé simi̱ta porque qui̱taxtú la̱ camaklhti̱nántit quimacni. <'qChuná kantaxtuma tú huan Escrituras cama pa̱xtoka aquit Xatalacsacni Chixcú. ¡Pero koxitá namá chixcú tí ama quimacama̱stá! Ma̱s tla̱n ixtihua ni̱cxni ixtilakahua. &Pero xlá ca̱huanipá: ―Huata cha̱tum la̱ta mili̱cha̱cu̱tuycán, y huá tí lakxtum quinta̱hua̱yama nac pula̱tu. C%Xlacán talakaputzako̱lh y tzúculh tara̱kalasquiní cha̱tum chá̱tum: ―¿Cha̱ aquit cama macama̱stá? Y xa̱cha̱tum na̱ ixpuhuán: ―¿Ma̱x aquit cama liakskahuinán? o$WHua̱k tatahuilako̱lh tahua̱yán. Acxni lihua ixtahua̱yama̱na Jesús ca̱huánilh: ―Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, cha̱tum la̱ta mili̱hua̱kcán tí quila̱ta̱hua̱yama̱náu ama quimacama̱stá ixmacancán quienemigos. L#Ca̱tzisní Jesús ca̱tá̱alh xa̱makapitzi ixdiscípulos. G"Ixdiscípulos táalh ca̱chiquí̱n y xli̱ca̱na chú tatáka̱sli la̱ ixca̱huanini̱t Jesús ama qui̱taxtú, y xlacán taca̱xtlahuako̱lh tahuá tú natali̱lakachixcuhui̱nán. A!{Xlá amá̱n ca̱ma̱si̱niyá̱n aktum lanca cuarto ixakstí̱n ixchic hua̱katá xaca̱xlán yá. Huixín aná naca̱xtlahuayá̱tit tahuá tú nali̱hualhtatayá̱u jaé pa̱scua. X )Catakokétit; ana ní natanú nata̱chihui̱naná̱tit ixpu̱china chiqui y chuné nahuaniyá̱tit: “Huan quimaestrojcán: ¿Nicu huí chiqui ní ama ca̱ta̱hualhtatá ixdiscípulos jaé ca̱tzisní?” 9 Xlá ca̱huánilh cha̱tuy ixdiscípulos: ―Capítit ca̱chiquí̱n; aná pa̱t acxilá̱tit cha̱tum chixcú cucalí̱n aktum xa̱lu chúchut. a; Xla̱huán chichiní ixtacuhui̱ní xla pa̱scua acxni judíos ixtali̱hualhtatá simi̱ta ni̱ kalhí levadura ixmakni̱cán tantum borrego, huá jaé tahuá ixtali̱lakachixcuhui̱nán pa̱xcua. Ixdiscípulos takalasquínilh: ―¿Nicu lacasquina nacaná̱u ca̱xtlahuayá̱u tahuá tú nali̱hualhtatayá̱u jaé ca̱tzisní pa̱xcua? w Acxni takáxmatli tú ixca̱ma̱lacnu̱nicán xlacán tapa̱xahuako̱lh y tama̱lacnú̱nilh natama̱xquí tumi̱n. Entonces Judas tzúculh lacputzá la̱ namacama̱stá Jesús ixmacancán ixenemigos. Jesús a̱huata ca̱ta̱hualhtatako̱lh ixdiscípulos antes namakni̱cán (Mt. 26.17‑29; Lc. 22.7‑23; Jn. 13.21‑30; 1 Co. 11.23‑26)  Judas Iscariote cha̱tum ixdiscípulo tí na̱ ixli̱lhca̱ni̱t nata̱scuja Jesús acxni ca̱lácsacli ixcha̱cu̱tuycán, alh ca̱ta̱chihui̱nán ixenemigos xanapuxcun curas xlacata naca̱ta̱lacca̱xlá la̱ tla̱n naca̱macama̱xquí Jesús. 0Y Na̱ cca̱huaniyá̱n, cani̱huá ca̱lacchiquí̱n ní nali̱chihui̱nancán ixtachihuí̱n Dios na̱ ama̱ca li̱chihui̱nancán tú tláhualh jaé pusca̱t xlacata hua̱k nalacapa̱staccán. Judas ca̱ta̱lacca̱xlá ixenemigos Jesús la̱ namacama̱xquí (Mt. 26.14‑16; Lc. 22.3‑6) &EXlá tláhualh tú lacpúhualh naquimacuaní y naclakatí; xa̱huá a̱li̱quimacuíli̱lh perfume y acxni naquimuju̱cán ma̱squi yaj tú quimacuili̱ca. 5cPobres siempre ca̱ta̱lapa̱nántit nahuán y tla̱n ca̱makta̱yayá̱tit xni̱ta lacasquiná̱tit, pero aquit yaj maka̱s quilhtamacú camá̱n ca̱ta̱latama̱yá̱n. 'GJesús ca̱káxmatli y chuné ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi ta̱ra̱slaká̱tit jaé pusca̱t? Ni̱tú cahuanítit porque tú tlahuani̱t snu̱n tla̱n. Ma̱s tla̱n ixtili̱sta̱ca li̱huacá aktutu ciento denario tumi̱n, y xatumi̱n tla̱n ixtica̱li̱makta̱yaca pobres. Makapitzi tí ixtahuila̱na lacatzú tasi̱tzí̱nilh amá pusca̱t y tzúculh tahuán: ―¿Hua̱nchi pa̱xcat tlahuaca jaé perfume? DJesús alh lakpaxia̱lhnán Simón amá tí tima̱ksá̱ni̱lh acxni ixkalhí lepra; xlá ixlama nac Betania. Jesús ixua̱yama acxni chilh cha̱tum pusca̱t ixli̱mín aktum frasco perfume xla nardo xánat, snu̱n ixtapalh ixuani̱t amá quilhtamacú. Ma̱kálhke̱lh y tzúculh acuilí Jesús amá perfume. }Pero xlacán ixtalacpuhuán: ―Ni̱ lá chipayá̱u acxni lama nahuán tacuhui̱ní xla pa̱scua porque tla̱n tasi̱tzí y tamaklhti̱nán cristianos tí tali̱pa̱huán. Cha̱tum pusca̱t acuilí perfume Jesús (Mt. 26.6‑13; Jn. 12.1‑8) U %Istzanká aktuy chichiní nalakchá̱n ixtacuhui̱ní pa̱scua acxni israelitas ixtahuá simi̱ta la̱ta ni̱ kalhí levadura; ixca̱makni̱cán borregos. Entonces xanapuxcun curas ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tzúculh talacchihui̱nán la̱ nataliakskahuinán Jesús xlacata natalí̱n cpu̱ma̱paksí̱n y tla̱n natamakní. `9 %Jaé tú cca̱huanín huixín na̱ chuná naca̱ma̱catzi̱ni̱yá̱tit hua̱k cristianos tí amajcú quintali̱pa̱huán xlacata skálalh catatahui cani̱cxnihuá quilhtamacú takalhi̱ma̱na Ixpu̱chinacán.X) $¿Qué tal xacca̱lakchín ca̱tzisní xacca̱ma̱noklhún lhtatapa̱nántit? J  #Na̱ chuná huixín skálalh catahuilátit porque ni̱ catzi̱yá̱tit lihua xnicu cama chin aquit Mimpu̱chinacán, para nacmín ca̱tzisní, tzi̱sa, spalh ca̱huama, o acxni xkakani̱ttá. - "Na̱ chuná ama qui̱taxtú la̱ acxni cha̱tum chixcú an latapu̱lí mákat. Nac ixchic ca̱makxtaka makapitzi ixtasa̱cua cha̱tunu ca̱ma̱xquí ixtascujutcán, y cha̱tum makxtaka nac puhui̱lhta xlacata skálalh natahuilá nama̱lacqui̱ní acxni nachín ixpatrón. X) !’Huá cca̱li̱huaniyá̱n, skálalh catahuilátit, tla̱n calacahua̱nántit y ni̱ cali̱makxtáktit kalhtahuakaniyá̱tit Dios, porque ni̱ catzi̱yá̱tit tú yá chichiní ama ca̱lakchiná̱n. 9 k ’Pero ni̱tí catzí tú yá hora o tú yá chichiní lihua ama lakchá̱n, ni̱ para aquit Ixkahuasa Dios, ni para ángeles tacatzí huata Quinti̱cucán Dios catzí. 8 i Na̱ cca̱huaniyá̱n: Ca̱quilhtamacú y akapú̱n ama talaktzanká, pero quintachihuí̱n ni̱ ama talaktzanká hasta xní nakantaxtukó tú cca̱li̱ta̱chihui̱namá̱n.  7 Xli̱ca̱na cca̱huaniyá̱n, jaé tú cca̱li̱ta̱chihui̱nán hua̱k ama kantaxtú ya̱ para tani̱kó nahuán cristianos xala jaé quilhtamacú. L  Na̱ chuná acxni na̱cxilá̱tit tzucú kantaxtú tú cca̱li̱ta̱chihui̱namá̱n cacatzí̱tit talacatzuhui̱ma spútut y talacatzuhui̱ma quilhtamacú xlacata nacmimpará ca̱quilhtamacú. = s ’Tla̱n ca̱cxílhtit tú pa̱xtoka katum suja: Huixín catzi̱ya̱tit talacatzuhui̱ma ixquilhta lhca̱cná acxni acxilá̱tit tzucú akasnapankán y tataxtuní ixpakán. -S Entonces aquit cama ca̱li̱ma̱paksí ángeles catama̱mákstokli hua̱k ixcamán Dios tí quintali̱pa̱huani̱t la̱ta hua̱k ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. *M Hua̱k cristianos ama quinta̱cxila la̱ aquit Xatalacsacni Chixcú cama ta̱ctá nac akapú̱n la̱ cha̱tum lanca chixcú, y hua̱k ama quintalakachixcuhuí.  Hua̱k stacu xala akapú̱n ama tapa̱tastá, na̱ chuná ama ta̱kahuani̱kó la̱ta tú huí ixli̱ti̱lanca akapú̱n. ;o ’Na̱ cca̱huaniyá̱n: Acxni nalakó jaé ta̱kxtakajni ni̱ma̱ cca̱li̱ta̱chihui̱namá̱n, chichiní yaj ama ma̱xkake̱nán y papá yaj ama lacahuán ca̱tzisní.  Huá xlacata cca̱li̱huaniyá̱n huixín, skálalh catahuilanítit porque aquit hua̱k cca̱ma̱cxcatzi̱ni̱ni̱tán tú ama qui̱taxtú a̱stá̱n. Jesús li̱chihui̱nán la̱ ama min ixli̱maktuy ca̱quilhtamacú (Mt. 24.29‑35, 42‑44; Lc. 21.25‑36) + Lhu̱hua ta̱má̱n tahuán xlacata xlacán Cristo y Dios ca̱ma̱lakacha̱ni̱t porque huá tali̱chihui̱nán; na̱ ama tatlahuá laclanca tascújut o tama̱ksa̱ní ta̱tatlaní̱n; y para tla̱n, ama tamakaca̱najlá ixtachihui̱ncán hasta tí ca̱lacsacni̱t Dios. 6e ’Para tí ca̱huaniyá̱n amá quilhtamacú: “Namá, ca̱cxílhtit nachú yá Cristo”, o tunu tí nahuán: “Uchú yá Cristo”, huixín ni̱ caca̱najlátit. [/ Y para Dios ni̱ ixma̱ctzúhui̱lh jaé quilhtamacú ta̱kxtakajni ni̱ ixtataxtúnilh cristianos tí xlá ca̱lakalhamán, pero xlá catzí tú tlahuá porque ca̱lakalhamán cristianos tí ca̱lacsacni̱t. =s Lhu̱hua ta̱kxtakajni ama lá amá quilhtamacú la̱ ni̱cxni ta̱cxilhni̱t cristianos la̱ta titláhualh Dios ca̱quilhtamacú y yaj ama lapará tunu ta̱kxtakajni a̱stá̱n. a; Camaksquíntit Dios ni̱ tica̱pu̱tlakacaná̱tit ixquilhta lonkni amá quilhtamacú. i~K ¡Koxitaní̱n lacchaján tí takalhí nahuán ixcamancán y ya̱ talakahuán, o tatziquijcú! w}g Tí ani̱t nahuán ixca̱tucuxtu, mejor ni̱ camilh tiyá ixlháka̱t ni̱ma̱ akxtakuili̱ni̱t nac ixchic. |) Tí ta̱cxtuni̱t nahuán ixakstí̱n ixákxtaka acxni nata̱ctá xlacata natza̱lá mejor ni̱ catánu̱lh nama̱xtú tú kalhí nac ixchic. M{ ’Acxni na̱cxilá̱tit kantaxtuma tú tzokli profeta Daniel, la̱ ama tali̱chiyá ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios amá lacli̱xcájnit lacchixcuhuí̱n ni̱ma̱ ta̱má̱n tamín xala mákat y ama taya̱huá tú talakachixcuhui̱putún xlacán ―tí tla̱n li̱kalhtahuaká jaé tachihuí̱n cama̱kachákxi̱lh tú li̱chihuí̱nalh Jesús―, entonces tí talama̱na nahuán nac Judea catatzá̱lalh tuncán ca̱quihuí̱n y ca̱lacsipijni. ^z5 Lhu̱hua amá̱n ca̱si̱tzi̱niyá̱n huixín caj xlacata ca̱najlayá̱tit quintachihuí̱n. Pero tí nata̱yaní hasta xní nati̱taxtukó jaé ni̱ lactlá̱n quilhtamacú namá ama lakma̱xtú ixli̱stacni. y Amá quilhtamacú lhu̱hua tamá̱n taliakskahuinán ixnata̱camán xlacata naca̱makni̱cán, xanati̱cún na̱ ta̱má̱n taliakskahuinán ixcamancán, y xlacán na̱ ta̱má̱n tata̱ra̱lacata̱quí ixti̱cucán, y para tla̱n, ama tara̱makní. -xS Y acxni naca̱ma̱kalhapali̱caná̱tit ixlacati̱ncán ma̱paksi̱naní̱n ni̱tú cali̱pu̱huántit tú pa̱t huaná̱tit porque Espíritu Santo ama kalhti̱nán milacatacán y ni̱ huixín pa̱t chihui̱naná̱tit amá quilhtamacú, porque Dios hua̱k amá̱n ca̱ma̱cxcatzi̱niyá̱n. w  Antes nakantaxtukó jaé tú cca̱huanimá̱n ama̱ca li̱chihui̱nanko̱cán hua̱k ca̱lacchiquí̱n xala ca̱quilhtamacú. fvE ’Huixín mi̱cstucán natamaktakalhá̱tit porque pa̱t ca̱macama̱sta̱caná̱tit ixpu̱ma̱paksi̱ncán xanapuxcun; pa̱t ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit nac itsinagogajcán judíos; naca̱li̱pincaná̱tit ixlacati̱ncán reyes caj quilacata y chuná huixín tla̱n naquila̱li̱chihui̱naná̱u para xli̱ca̱na quila̱li̱pa̱huaná̱u. 2u] Aktum lanca pu̱latama̱n ama ta̱ra̱nica tunu pu̱latami̱n, y aktum ca̱chiquí̱n ama putzá la̱ tla̱n nata̱ra̱nica xa̱ktum ca̱chiquí̱n. Tíyat ama tatlaná cani̱huá ca̱quilhtamacú. Ama min tatzínsnit cani̱hua ca̱chiquí̱n. Lhu̱hua cristianos tamá̱n tara̱lacata̱quí xlacata tara̱nicputún. La̱ta jaé tú xla̱huán pa̱t acxilá̱tit cajcú ixquilhtzúcut la̱ ama min ta̱kxtakajni a̱stá̱n. ty Na̱ pa̱t kaxpatá̱tit la̱ ama̱ca tzucucán li̱chihui̱nancán guerras, o la̱ tla̱n natara̱makní cristianos. Huixín ni̱ cajicuántit pues tamaclacasquiní pu̱la chú naqui̱taxtú, y jaé cajcú ixquilhtzúcut tú ama lá a̱stá̱n. "s= porque lhu̱hua tamá̱n tamín y natahuán: “Aquit Cristo tí cama ca̱lakma̱xtú cristianos”, y lhu̱hua tamá̱n tamakacanajlá ixtachihuí̱n. wrg Jesús tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní: ―Skálalh pa̱t tahuilayá̱tit ni̱tí tica̱kskahuiyá̱n, .qU ―Clacasquiná̱u quila̱huaníu niculá ama laclakó pu̱siculan. ¿Tucu xla̱huán ama tasí xlacata naccatzi̱yá̱u ama kantaxtú tú li̱chihuí̱nanti? hpI Jesús ca̱ta̱ampá ixdiscípulos nac Monte de los Olivos; jaé sipi ixli̱lacacha̱ncán lanca pu̱siculan nac Jerusalén. Acxni tácha̱lh Jesús curucs tahui, entonces Pedro, Jacobo y Juan tze̱k takalasquínilh: o Xlá kálhti̱lh: ―Huix ca̱cxila la̱ ixli̱laclá̱n ca̱ca̱xya̱huacani̱t namá pu̱siculan pero ni̱ catzi̱ya xlacata ni̱ xli̱maka̱s quilhtamacú ni̱ ama tamakxtaka ni̱ para akstum chíhuix nac ixpu̱ta̱y hua̱k pá̱tzaps, ¡hua̱k ama ca̱lactlahuako̱cán! Jesús li̱chihui̱nán la̱ ama laclakó ca̱quilhtamacú (Mt. 24.3‑28; Lc. 21.7‑24; 17.22‑24) ^n 7 Jesús ixtaxtumajá amá lanca pu̱siculan xla Jerusalén acxni cha̱tum ixdiscípulos huánilh: ―Maestro, cá̱cxilhti la̱ tahuila̱na laclá̱n chíhuix ni̱ma̱ ca̱li̱tlahuacani̱t jaé lanca pu̱siculan. )mK ,Porque ricos tamúju̱lh ixlimosnajcán tumi̱n ni̱ma̱ ca̱kalhta̱xtuní, pero xlá múju̱lh ixtumi̱n ni̱ma̱ a̱huata ixkalhí ixama li̱hua̱yán.flE +Jesús ca̱tasániko̱lh ixdiscípulos y chuné ca̱huánilh: ―Aquit tancs cca̱huaniyá̱n, jaé puhuani̱ná múju̱lh ma̱s lhu̱hua tumi̱n ixlacati̱n Dios que hua̱k namá ricos tí tamúju̱lh lhu̱hua tumi̱n. k# *Ixli̱puntzú talacatzúhui̱lh cha̱tum viuda snu̱n pobre y múju̱lh nac caja aktuy tumi̱n xla cobre ni̱ lhu̱hua ixtapalh ixuani̱t. Maktum Jesús ixuí lacatzú ní tahuila̱na cajas xla limosna, ixca̱cxilhma la̱ cristianos ixtamuju̱ma̱na ixlimosnajcán, y makapitzi ricos ixtamujú lhu̱hua tumi̱n. i+ (Viudas ta̱kskahuimaklhtí ixchiccán y xlacata ni̱tí tú naca̱huaní li̱catzi lhu̱hua tú takalhtahuakaní Dios, pero ni̱ para talacpuhuán xlacata xlacán ma̱s lhu̱hua castigo ama̱ca ca̱ma̱xqui̱cán. Ixlimosna cha̱tum pobre pu̱huani̱ná (Lc. 21.1‑4) h} 'Xlacán taputzá lactali̱pa̱u pu̱táhui̱lh nac sinagogas, nac fiestas talacasquín pu̱la tla̱n caca̱ma̱hui̱ca. g- &Jesús ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh hua̱k cristianos y chuné ca̱huánilh: ―Hua̱k skalalh caca̱tahuilanítit tí tama̱sí ixley Moisés. Xlacán talakatí mactlá̱n talhaka̱nán xlacata cani̱huá naca̱huanicán kalhé̱n la̱ lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n. f %Huá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿nicu li̱puhuaná̱tit xlacata Cristo ixli̱talakapasni rey David nahuán si pi̱huá rey David li̱macá̱n Ixpu̱chiná tí ama lakma̱xtú? Lhu̱hua cristianos ixtalakatí takaxmata la̱ ixca̱kalhtí Jesús acxni tú ixkalasquinicán. Jesús lhu̱hua tú ca̱li̱yahuá tí tama̱sí ixley Moisés (Mt. 23.1‑36; Lc. 11.37‑54; 20.45‑47) =es $Y maktum acxni rey David ma̱lacpuhuá̱ni̱lh Espíritu Santo chuné huá:Quinti̱cucán Dios huánilh Quimpu̱chiná tí ama quilakma̱xtú:“Catahuila nac quimpa̱xtú̱n quinta̱ma̱paksí̱nanti
hasta xní nacca̱makatlajá hua̱k mienemigos xlacata acxtum natalakachixcuhui̱yá̱n.” d #Jesús ixlapu̱lajcú nac pu̱siculan y tzucupá ca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos y chuné ca̱huánilh: ―¿Como chí ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos tahuán xlacata Cristo tí ama ca̱lakma̱xtuyá̱n ixli̱talakapasni xamaká̱n rey David ama huan? c# "Acxni káxmatli Jesús la̱ chihuí̱nalh amá chixcú chuné huánilh: ―Huix xli̱ca̱na catzi̱ya tú lakatí Dios natlahuayá̱u, y aquit cpuhuán huix tla̱n ma̱kachakxi̱pa̱ttá la̱ Dios ma̱paksi̱namputún nac mili̱stacni. A̱stá̱n yaj tí kálhi̱lh li̱camama tú nakalasquini Jesús. Jesús li̱chihui̱nán ticu xli̱ca̱na ixti̱cú (Mt. 22.41‑46; Lc. 20.41‑44) b3 !Xlá ni̱ lakatí cahuili̱nica lhu̱hua li̱lakachixcuhuí̱n cpu̱siculan, o caca̱makni̱ca quitzistancaní̱n caj li̱lakachixcuhui̱cán, xlá ma̱s lakatí cali̱pa̱huanca ixli̱hua̱k quintapuhua̱ncán, ixli̱hua̱k quinacujcán, ixli̱hua̱k quili̱stacnicán, ixli̱hua̱k quili̱pa̱xqui̱ncán, y cha̱tum cristiano caca̱lakalhámalh xa̱makapitzi na̱ chuná la̱ ixacstu lakalhamancán. Amá chixcú huánilh Jesús: ―Maestro, clakatí la̱ chihuí̱nanti. Xli̱ca̱na la̱ huana huata huí cha̱tum Dios ca̱quilhtamacú y ni̱ huí tunu ma̱s tali̱pa̱u. `{ Ixliaktuy ixtapáksi̱t na̱ acxtumatiyá qui̱taxtú y chuné li̱chihui̱nán: “Caca̱lakalhámanti hua̱k minta̱cristianos na̱ chuná la̱ huix lacasquina calakalhamanca.” Huá jaé lanca tapáksi̱t y ma̱s macuán nac quilatama̱tcán. a_; Huá cali̱pá̱huanti Mimpu̱chiná ixli̱hua̱k minacú, ixli̱hua̱k mili̱stacni, ixli̱hua̱k mintapuhuá̱n, ixli̱hua̱k mili̱tlihueke.” Huá jaé xla̱huán tapáksi̱t lakatí Dios natatlahuá ixcamán. |^q Jesús kálhti̱lh: ―Xla̱huán tapáksi̱t ni̱ma̱ pu̱la quili̱tlahuatcán chuné huan: “Cakaxpáttit cha̱tunu huixín xalac Israel, huata huí cha̱tum lanca Dios ca̱quilhtamacú, y huata huá Quimpu̱chinacan natlahuayá̱u. []/ Cha̱tum chixcú tí ixma̱sí ixley Moisés kaxmatko̱lh la̱ ca̱ta̱chihuí̱nalh Jesús amá lacchixcuhuí̱n y ma̱kachákxi̱lh xlacata xli̱ca̱na tú ixca̱huanini̱t. Xlá na̱ talacatzúhui̱lh y chuné kalasquínilh: ―¿Neje yá tapáksi̱t pu̱la quili̱tlahuatcán y ma̱s quinca̱macuaniyá̱n nac quilatama̱tcán? 1\[ Huá cca̱li̱huaniyá̱n huixín aktzanka̱ni̱tántit para puhuaná̱tit xlacata tí talatáma̱lh y táni̱lh yaj takalhí Dios tí natali̱pa̱huán, porque la̱ta chí Dios lama xastacnán cani̱cxnihuá quilhtamacú. Neje yá ixtapáksi̱t Dios ma̱s quili̱tlahuatcán (Mt. 22.34‑40) k[O Huixín na̱ aktzanka̱ni̱tántit para puhuaná̱tit ni̱cxni talacastacuanán ni̱n porque ni̱ tla̱n ma̱kachakxi̱yá̱tit tú huan ixlibro Moisés. Xlá tzokli la̱ maktum Dios ta̱chihuí̱nalh nac akatum actzu quihui la̱ta lhcuta̱yama y chuné huánilh Dios: “Aquit Dios tí tali̱pa̱huani̱t y tali̱pa̱huancú Abraham, Isaac y Jacob.” {Zo Huixín ni̱ catzi̱yá̱tit xlacata acxni natalacastacuanán ca̱li̱ní̱n yaj tí ama tamakaxtoka, ni̱ para ama takalhí ixlactzumajancán tí natama̱makaxtoka porque la̱ ángeles ta̱má̱n tahuán ni̱ma̱ tahuila̱na nac akapú̱n. !Y; Jesús ca̱huánilh: ―Huixín aktzanka̱ni̱tántit porque ni̱ ma̱kachakxi̱ni̱tántit ixtachihuí̱n Dios nac Escrituras, ni̱ para lakapasá̱tit ixli̱tlihueke la̱ ca̱ma̱lacastacuaní ni̱n y ni̱ catzi̱yá̱tit la̱ ca̱li̱kalhí ixespiritucán nac akapú̱n. "X= Entonces acxni ixespiritucán nalacastacuanán ca̱li̱ní̱n, ¿ticu yá chixcú ixta̱cha̱t ama huan pues hua̱k ta̱tamakáxtokli ixcha̱tujuncán? -WS Xa̱makapitzi lacchixcuhuí̱n hua̱k tata̱tamakáxtokli amá pusca̱t y ni̱ cha̱tum tí takálhi̱lh camán, y cha̱lh quilhtamacú amá pusca̱t na̱ ni̱lh. GV Ixli̱cha̱tuy ixta̱cam ta̱tamakáxtokli ixya̱stá; ni̱ para maka̱s na̱ ni̱lh y ni̱ takálhi̱lh camán. Ixli̱cha̱tutu na̱ ta̱tamakáxtokli ixya̱stá y na̱ chuná akspúlalh. $UA Pues maktum ixtalama̱na cha̱tujún lacchixcuhuí̱n. Xla̱huán tamakáxtokli y ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú ni̱lh y ni̱ takálhi̱lh ixcamancán. T ―Maestro, Moisés quinca̱li̱ma̱paksí̱n para cha̱tum chixcú ní y makxtaka ixta̱cha̱t y ni̱ takalhí ixcamancán, xa̱cha̱tum ixta̱cam tla̱n ta̱tamakaxtoka ixya̱stá y takalhí ixcamancán xlacata ni̱ nalaksputa ixta̱cam ni̱ma̱ ni̱lh. >Su Talakchimpá ixli̱puntzú makapitzi saduceos; jaé cristianos tapuhuán xlacata ixespíritu cha̱tum cristiano yaj lacastacuanán acxni ní. Huá tali̱kalasquínilh Jesús: *RM ―Pues cama̱xquí̱tit ma̱paksi̱na romano tú xlá mini̱ní y cama̱xquí̱tit Dios tú xlá lacasquín milacatacán ―huanko̱lh Jesús. A̱stá̱n xlacán yaj tacátzi̱lh tú natahuaní. Kalasquinicán Jesús para talacastacuanán ni̱n (Mt. 22.23‑33; Lc. 20.27‑40) sQ_ Li̱minica mactum tumi̱n. Acxni ácxilhli ca̱kalasquínilh: ―¿Ticu ixretrato talakatzokni, y ticu ixtacuhui̱ní kalhí jaé tumi̱n? Xlacán takalhtí̱nalh: ―Ixretrato ixtacuhui̱ní lanca xapuxcu ma̱paksi̱na romano. JP  Jesús acxcátzi̱lh xlacata caj ixtakalhputzama̱na y chuné ca̱huánilh: ―¿Hua̱nchi quila̱li̱kalhputzayá̱u ta̱kskahuí̱n? Quila̱li̱miníu mactum tumi̱n xlacata nacacxila. [O/ Acxni talákchilh takalasquínilh: ―Maestro, ccatzi̱yá̱u xlacata tú huix li̱chihui̱nana xli̱ca̱na ma̱squi lhu̱hua ni̱ taca̱najlá mintachihuí̱n, pero huix ni̱ putzaya tú ixlakxtucán cristianos y huata lacasquina tla̱n catalatáma̱lh xlacata natalakapasa y natalakchá̱n Dios. Quila̱huaníu para tla̱n la̱ clakaxokoniyá̱u impuestos xapuxcu ma̱paksi̱na romano. ¿Mini̱ní naclakaxoko̱naná̱u, o ni̱ tla̱n la̱ clakaxoko̱nama̱náu? mNS Ixli̱puntzú ixenemigos Jesús tama̱lakácha̱lh makapitzi fariseos y tí ixtata̱ya̱na rey Herodes caj natakalhputzá para ni̱ tla̱n naca̱li̱chihui̱nán ma̱paksi̱naní̱n y tla̱n natalí̱n nac pu̱la̱chi̱n. ,MQ La̱ chihui̱nanko̱lh Jesús xlacán tasí̱tzi̱lh porque tama̱kachákxi̱lh huá ixca̱li̱chihui̱nani̱t y talacpuhua la̱ tla̱n natalí̱n cpu̱la̱chi̱n. Pero lhu̱hua ixtaya̱na tí ixtali̱pa̱huán ixtachihuí̱n Jesús y tajicuánilh para natamaklhti̱nán. Huá xlacata mejor ta̱kxtakyá̱hualh y táalh. Kalasquinicán Jesús para mini̱ní lakaxoko̱nancán (Mt. 22.15‑22; Lc. 20.20‑26) 6Le Tú acxilá̱u hua̱k Dios lacsacxtuni̱t y pa̱xahuayá̱u la̱ tlahuani̱t,
ma̱squi ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱u lanca ixtalacapa̱stacni y hua̱nchi chú tlahuani̱t. dKA ’¿Huixín ni̱ li̱kalhtahuakani̱tántit tú huan Escrituras? Lacatum chuné tatzokni̱t:Amá lanca chíhuix ni̱ma̱ talakmákalh ixtlahuaní̱n chiqui ixtapuhuán ni̱tú li̱macuán,
a̱stá̱n milh tamakxtaka ma̱s tali̱pa̱u pues ya̱huaca nac ixcha̱stú̱n la̱ xacha̱ya y aná ixli̱tzinca̱snanko̱ni̱t chiqui. J! Jesús ca̱kalasquínilh amá lacchixcuhuí̱n: ―¿Tucu puhuaná̱tit huixín natlahuá ixpu̱chiná jaé ca̱tucuxtu? Capuhuántit xlacata jaé patrón ama min, ama ca̱makní tí ca̱má̱xqui̱lh ixca̱tucuxtu y tunu tí ama ca̱ma̱xquí ixpu̱chaná̱n. qI[ Amá ixkahuasa xapu̱chiná na̱ tachípalh, tamákni̱lh y táalh tamakán ixquilhpá̱n ca̱tucuxtu. Hy Acxni ca̱lákcha̱lh amá kahuasa xlacán tzúculh tara̱huaní: “Huá namá kahuasa tí ama ta̱tamakxtaka hua̱k herencia acxni naní ixti̱cú. Chí tuncán camakni̱huí xlacata aquín ixpu̱chinaní̱n nahuaná̱u jaé ca̱quihuí̱n.” UG# ’Amá ko̱lú ixkalhí cha̱tum ixkahuasa snu̱n ixlakalhamán, y chuné ixlacpuhuán: “Para cma̱lakachá quinkahuasa natakaxmatní tú naca̱huaní.” Xli̱ca̱na ma̱lakácha̱lh ixkahuasa. >Fu Todavía ma̱lakacha̱pá a̱cha̱tum ixtasa̱cua y jaé tamákni̱lh. A̱stá̱n ca̱ma̱lakácha̱lh ma̱s ixtasa̱cua y huí tí tamákni̱lh y huí tí huata ta̱kkaxími̱lh. 2E] Amá xapu̱chiná ma̱lakacha̱pá a̱cha̱tum ixtasa̱cua, y na̱ chuná taliactaláli̱lh chíhuix, tamá̱xqui̱lh ixakxa̱ka y tahuánilh la̱ta tú talacásquilh. XD) Pero xlacán tachípalh, ta̱kkaxími̱lh y ni̱tú tamá̱xqui̱lh tachitni. C1 Acxni cha̱lh ixquilhta nachitcán uvas, ma̱lakácha̱lh cha̱tum ixtasa̱cua naca̱maksquín amá cha̱lhca̱tnaní̱n tú ixtocarlí tachitni. AB } A̱stá̱n Jesús tzúculh ca̱ma̱kalhchihui̱ní amá lacchixcuhuí̱n: ―Maktum quilhtamacú cha̱tum chixcú chalh ixca̱tucuxtu lhu̱hua li̱chánat uvas. Tla̱n maccurra̱lhko̱lh; tláhualh aktum torre xlacata namaktakalhkó ixtachaná̱n; na̱ tláhualh ixpu̱chitni ní nalacchita uvas acxni nachá. Xlá alh latamá mákat pero ca̱má̱xqui̱lh ixca̱tucuxtu makapitzi cha̱lhca̱tnaní̱n xlacata natacuentajní ixtachaná̱n. mAS !y tahuánilh Jesús: ―Ni̱ ccatzi̱yá̱u ticu li̱ma̱páksi̱lh na̱kmunu̱nán. ―Pues ni̱ para aquit camá̱n ca̱huaniyá̱n tí quili̱ma̱paksi̱ni̱t nactlahuá tú tla̱n ctlahuá ―ca̱kalhti̱ko̱lh Jesús. 4}}M||!{zyxww#vv6u^uMt#srr,qq'pps==l<;; 9y98766L55&44d3D22111+0L..--++;*)(('|&&%$$#g""Q! #|.7=}!+gP A5t4 } 3 q > k Gz:Como chí clakapasni̱t li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ma̱lacnú Quimpu̱chinacán Jesús cpuhuán xapu̱lh chu̱ta cmakatzánka̱lh quilhtamacú ni̱tú ctlájalh la̱ caclí̱scujli palhma. Ma̱squi chí ni̱tú ckalhí tú nacli̱lactlancán cpa̱xahuá la̱ cli̱pa̱huán Cristo porque ccatzí ctaxtunini̱t. y9:Pero la̱ta namá tú xacli̱macá̱n ama quimacuaní xlacata nactaxtuní chí ni̱tú cca̱li̱tlahuá porque ccatzí Cristo quilakalhamani̱t. fxE:y siempre ctzáksalh scarancua cma̱kantaxtí tú huan ixley Moisés xlacata ni̱tí naquili̱chihui̱nán y tla̱n nactaxtuní, y la̱ta xaclakcatzán quintascújut cca̱ma̱kxtakájni̱lh tí ixtali̱pa̱huán Cristo. *wM:pues aquit quicircuncidartlahuaca ixli̱tu̱ma xaclakahuani̱t, aquit judío xalac Israel, quili̱talakapasni ca̱ma̱lacatzúqui̱lh koro̱tzí̱n Benjamín, aquit cli̱tanú judío porque quinati̱cún judíos ixtahuani̱t, y na̱ cli̱tanú fariseo porque huá quintama̱kskaláli̱lh v5:Para huí tí puhuán tla̱n taxtuní ixacstu porque ma̱kantaxti̱ni̱t tú láclhca̱lh Dios, aquit na̱ tla̱n y ma̱s pu̱la xactaxtúnilh u):Pero Dios ca̱li̱ma̱nú xli̱ca̱n ixcamán amá tí tama̱nu̱ni̱t nac ixnacujcán Ixespíritu Dios y tapa̱xcatcatzi̱ní tú tláhualh Jesús. Aquín catzi̱yá̱u ni̱tú li̱macuán cacircuncidarláu nac quimacnicán para ni̱ lakxta̱pali̱yá̱u quinacujcán. Ct:Huixín skálalh caca̱tahuilanítit namá cristianos tí la̱ chichí tascali̱nán, skálalh caca̱tahuilanítit namá lacli̱xcájnit cha̱lhca̱tnaní̱n, y skálalh caca̱tahuilanítit namá tí tama̱sí catacircuncidárlalh cristianos xlacata natakalhí itxtutucán y Dios naca̱li̱ma̱nú ixcamán. 4s c:Li̱ta̱camán, ni̱ caj maktum cca̱huanini̱tán cali̱pa̱xahuátit Quimpu̱chinacán y ni̱ cakatzanká cca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n porque ccatzí ca̱macuaniyá̱n. 4ra:porque caj ixlacata Cristo actzú ni̱ ni̱lh ixama makatzanká ixli̱stacni caj xlacata naquimakta̱yá; pues como mákat lapa̱nántit ni̱ lá quila̱lakminá̱u."q=:Li̱pa̱xáu camaklhti̱nántit jaé quinta̱camcán tí li̱pa̱huán Quimpu̱chinacán y siempre caca̱cxilhlacachipítit tí tascuja la̱ xlá, p :Huá cli̱lacasquín sok caanchá xlacata nali̱pa̱xahuayá̱tit acxni na̱cxilá̱tit y quinacú na̱ yaj tú nali̱puhuán. >ou:Xli̱ca̱na ixta̱tatlá y actzú ni̱ ni̱lh pero Dios lakalhámalh y aksá̱nalh, y na̱ quilakalhámalh porque juú clakaputzama y para tú ixtilánilh ma̱s xactilakapútzalh. n :pues yaj lá ta̱lá ca̱cxilhputuná̱n, porque huí tí huánilh catzí̱tit ixta̱tatlá y chí snu̱n ca̱li̱puhuamá̱n. 9mk:Huixín quila̱ma̱lakacha̱níu quinta̱camcán Epafrodito xlacata naquimakta̱yá, y xli̱ca̱na quinta̱scujni̱t y quinta̱kxtakajanani̱t. Xlá na̱ ama ana̱chatá _l7:y para Dios lacasquín ni̱tú nacpa̱xtoka aquit na̱ sok cama ca̱lakana̱chá̱n. Rk:Huata caccátzi̱lh tú cama pa̱xtoka juú cama ma̱lakacha̱ya̱chá, Pj:Huixín catzi̱yá̱tit la̱ Timoteo ni̱ li̱tzonkcatzani̱t li̱scuja Quimpu̱chinacán y quinta̱ma̱kahuani̱ni̱t ixtachihuí̱n Dios la̱ cha̱tum kahuasa ni̱ma lakatí makta̱yá ixti̱cú. iiK:pues xa̱makapitzi la̱mpara siempre tamakapalama̱na y ni̱ tapuhuán tali̱scuja Jesucristo. Oh:Aquit ni̱ clakapasa tunu tí ma̱s ca̱li̱puhuaná̱n la̱ Timoteo Eg:Para Quimpu̱chinacán Jesucristo lacasquín sok cama ca̱ma̱lakacha̱niyá̱n quinta̱camcán Timoteo xlacata naquihuaní la̱ lapa̱nántit y tla̱n naquila̱makapa̱xahuayá̱u. "f=:Y para tú cakspulá ni̱ calakaputzátit chá capa̱xahuátit la̱ aquit cpa̱xahuá nacmacama̱stá quili̱stacni. Pablo lacpuhuán naán nac Filipos e :Huixín lakachixcuhuí̱tit Dios acxni li̱pa̱huántit nac minacujcán, y para tamaclacasquiní nacmacama̱stá quili̱stacni xlacata nacma̱katzí namá talakachixcuhuí̱n aquit li̱pa̱xáu cama macama̱stá xlacata acxtum nala̱makapa̱xahuayá̱u. Gd:xlacata hua̱k natalacacha̱ní namá laclá̱n ixtachihuí̱n Cristo y chuná acxni namín ixli̱maktuy nacca̱li̱pa̱xahuayá̱n ni̱ chu̱ta cakatzánka̱lh, ni̱ para chu̱ta cscujli. @cy:xlacata ni̱tí naca̱li̱chihui̱naná̱n ni̱ para tú naca̱li̱ya̱huayá̱n. Huixín cama̱sí̱tit tancs lapa̱nántit la̱ ca̱mini̱ní ixcamán Dios jaé ca̱quilhtamacú ní tatzamá lacli̱xcájnit y lacli̱cuánit cristianos. Pero huixín cama̱stá̱tit taxkáket la̱ taskoy pu̱skon ca̱tzisní kbO:Acxni tú tlahuayá̱tit huixín ni̱ catzonkcatzántit, ni̱ para ca̱tasi̱tzi cascújtit %aC: porque huá Dios ca̱ma̱xqui̱yá̱n ixtalacapa̱stacni, natlahuayá̱tit y nalacpuhuaná̱tit tú tla̱n y ca̱makta̱yayá̱n nama̱kantaxti̱yá̱tit. l`Q: Li̱ta̱camán, aquit cca̱lakalhamaná̱n y ccatzí siempre quila̱kaxmatni̱táu y ni̱ cpuhuán kaxmatmakananá̱tit tú cca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n, ni̱ huata acxni aná cca̱ta̱lamá̱n sino ma̱squi mákat clama. Huixín tí tataxtunini̱tántit calacputzátit nama̱kachakxi̱yá̱tit hua̱k ixtalacapa̱stacni Dios la̱ nalatapa̱yá̱tit, '_G: Y hua̱k natali̱ma̱luloka istzi̱maka̱tcán Jesucristo Ixpu̱chinacán y Dios Ixti̱cú napa̱xahuá. Pablo li̱puhuán ni̱tú nali̱macuán ixtascújut %^C: y xlacata la̱ta tú huí nac akapú̱n, nac ca̱quilhtamacú, nac ca̱li̱nín, natatatzokostá talakachixcuhuí acxni natakaxmata ixtacuhui̱ní Jesús. n]U: Huá xlacata Dios li̱cá̱cni̱t tláhualh y li̱mákxtakli ixtacuhui̱ní ni̱tí na̱ktzonksuá, u\c:porque ni̱ lactláncalh siempre akahuá̱nalh hasta ni̱lh y ni̱lh nac culu̱s la̱ cha̱tum makni̱ná. [:akxtakmákalh ixli̱ma̱paksí̱n y acxni lakáhualh ca̱quilhtamacú la̱ cati̱hu̱á chixcú li̱tánu̱lh la̱ cha̱tum tasa̱cua vZe:Xlá Dios porque chú li̱mini̱tanchá, pero ni̱ lakcátzalh li̱makxtaka ixli̱tlihueke ni̱ma̱ kalhí, YY+:Huixín catzaksátit makslihuekeyá̱tit tú quinca̱ma̱si̱nín Cristo. #S A:Xli̱ca̱na Dios ca̱cxilhlacachini̱tán ca̱lacsacni̱tán nali̱pa̱huaná̱tit Cristo, pero na̱ ama li̱makxtaka na̱kxtakajnaná̱tit caj ixlacata. mR U:Huixín ni̱ caca̱jicuanítit tí ca̱si̱tzi̱niyá̱n porque ma̱squi ixtata̱yánilh, tzanka̱xni ama talaktzanká. Pero huixín pa̱t ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱tit la̱ Dios ca̱lakma̱xtuni̱tán y ca̱maktakalhá̱n. tQ c:Aquit cca̱maksquiná̱n calatapá̱tit la̱ ca̱mini̱ní cristianos tí ca̱lacsacni̱t Cristo natali̱pa̱huán. Aquit siempre ckaxmatputún xlacata mili̱hua̱kcán ni̱ cha̱tum tí li̱makxtakni̱t li̱pa̱huán Cristo y quilhpa̱xtum li̱chihui̱naná̱tit catali̱pá̱hualh Cristo cristianos la̱ cacca̱ta̱latamá̱n o la̱ mákat xaclatáma̱lh. AP }:Porque ccatzí cama ca̱lakamparaya̱chá̱n xlacata acxtum nali̱pa̱xahuayá̱u la̱ quimaktakalhni̱t Cristo. Tí ca̱pa̱xqui̱ni̱t Cristo ni̱ catali̱mákxtakli tali̱pa̱huán $O C:Chí ni̱ caklhu̱hua̱tnama pues clatama̱putún ca̱quilhtamacú xlacata tla̱n nacca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama ma̱s nali̱pa̱xahuayá̱tit Cristo. kN Q:Pero catunu cpuhuán ma̱s tla̱n caclatáma̱lh porque chuná ma̱s tla̱n cca̱makta̱yayá̱n. M ):Ni̱ ccatzí tú naclacsaca, catunu cpuhuán xacni̱lh xlacata tla̱n nacta̱latamá Cristo porque chuná ixtakátzi̱lh quintapa̱xahuá̱n. L  :Aquit ccatzí para clatamá ma̱s tla̱n cli̱scuja Cristo; pero ni̱ caj maktum cliaklhu̱hua̱tnán tú ma̱s quimini̱ní. uK e:Porque aquit clama caj xlacata nacmacuaní Cristo y para xacni̱lh ctlajani̱t tú ma̱lacnu̱ni̱t Cristo. {J q:porque aquit ni̱cxni ctlahuaputún tú li̱ma̱xaná. Aquit ni̱ pucutu cli̱puhuán quili̱stacni, tla̱n xaní̱n o xastacnán xaclatáma̱lh, tú cli̱puhuán tla̱n nacli̱chihui̱nán Cristo xlacata nacli̱lakachixcuhuí quilatáma̱t. I 1:Para huixín ni̱ li̱makxtaká̱tit quila̱li̱kalhtahuakayá̱u y Espíritu Santo quimakta̱yá la̱ta tú qui̱taxtuma hua̱k ama quimacuaní, UH %:Aquit ni̱ cama lakaputzá porque ma̱squi ixli̱hua̱k o ni̱ ixli̱hua̱k ixnacujcán ccatzí tali̱chihui̱nama̱na Cristo y namá sí quimakapaxahuá y ni̱ lá tí ma̱laksputú quintapa̱xahuá̱n. fG G:Namá tí quintalakcatzaní quintascújut caj quintamakasi̱tzi̱putún xlacata ma̱s nacli̱puhuán la̱ ctanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n acxni naccatzí la̱ tata̱yanima̱na xlacán. Pero makapitzi tali̱chihui̱nán Cristo porque quintalakalhamán y quintamakapa̱xahuá porque tacatzí Dios quili̱lhca̱ni̱t nacma̱luloka ixtachihuí̱n Cristo. F :aE =:Tahuila̱na makapitzi tí tali̱chihui̱nán Cristo caj xlacata quintalakcatzaní o quintasi̱tzi̱ní la̱ cma̱kahuaní ixtachihuí̱n Dios; pero tahuila̱na tunu tí xli̱ca̱na talakatí tali̱scuja Cristo. TD #:Lhu̱hua cristianos tí talama̱na juú lacatzú y tali̱pa̱huán Cristo tali̱lacahua̱nani̱t la̱ ni̱ ctatlanca̱ní cpa̱ti̱ma cpu̱la̱chí̱n, chí na̱ yaj tajicuán tali̱chihui̱nán Cristo. C  : Juú nac pu̱la̱chí̱n hua̱k tacatzí hasta soldados xlacata ctanu̱ma̱ cpu̱la̱chí̱n caj xlacata cli̱pa̱huán Cristo. ,B S: Li̱ta̱camán, clacasquín cacatzí̱tit xlacata ni̱ cli̱lakaputzá tú cpa̱xtokni̱t porque macuani̱t xlacata nata̱kahuaní ma̱s ixtachihuí̱n Dios. #A A: Chuná huixín tla̱n nama̱si̱yá̱tit Jesucristo ma̱kantáxti̱lh ixtascújut nac milatama̱tcán porque tlahuátit tú tla̱n y ama̱ca lakachixcuhui̱cán Dios xlacata tasi̱ma nahuán ixli̱lanca ixtalakalhamá̱n. Pablo ni̱ lakaputzá ma̱squi tanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n L@ : y nacatzi̱yá̱tit tú ma̱s ca̱mini̱niyá̱n xlacata ni̱tú nali̱puhuaná̱tit y ni̱tú tú naca̱li̱ya̱huayá̱n ixlacatí̱n Cristo acxni namín ca̱ta̱tlahuá taxokó̱n cristianos. ? 5: y cmaksquín ma̱s cala̱pa̱xquí̱tit y na̱ chuná ma̱s tancs calacapa̱stacnántit xlacata hua̱k nama̱kachakxi̱yá̱tit tú lacasquín Dios c> A:Dios catzí la̱ cca̱pa̱xqui̱yá̱n hua̱k huixín la̱ caca̱pa̱xquí̱n Jesucristo; _= 9:Aquit snu̱n cca̱lakcatzaná̱n porque xli̱ca̱na cca̱lakalhamaná̱n ixli̱hua̱k quinacú. Aquit ccatzí huixín siempre quila̱ta̱pa̱xahuama̱náu nahuán la̱ cactánu̱lh nac pu̱la̱chí̱n y la̱ cacchihuí̱nalh ixlacati̱ncán ma̱paksi̱naní̱n; cma̱lulokma nahuán xli̱ca̱na Cristo tla̱n ca̱lakma̱xtú cristianos. [< 1:Aquit ni̱ caklhu̱hua̱tnán cca̱najlá xlacata Dios tí má̱si̱lh ca̱lakalhamaná̱n, ni̱ ama ca̱kxtakmakaná̱n hasta nama̱si̱kó tú ca̱li̱lacsacni̱tán amá quilhtmacú acxni namín Jesucristo. ); M:Porque huixín ni̱ li̱makxtakni̱tántit quila̱ta̱ma̱kahuani̱yá̱u ixtachihuí̱n Dios la̱ta xla̱huán chichiní tili̱pa̱huántit Jesús hasta chí. V: ':cca̱li̱kalhtahuakayá̱n ixli̱hua̱k quinacú ni̱tú caca̱tzanka̱nín. h9 K:Acxni cca̱lacapa̱stacá̱n aquit cpa̱xcatcatzi̱ní Dios tú tlahuani̱t milacatacán, $8 C:Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachín y caca̱ma̱quí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. Pablo ca̱li̱kalhtahuaká cristianos 7 5:Aquín tí cli̱scujá̱u Jesucristo, Pablo y Timoteo, cca̱huaniyá̱n kalhé̱n huixín li̱ta̱camán tí li̱pa̱huaná̱tit Jesucristo nac ca̱chiquí̱n Filipos, ni̱ para cca̱ktzonksuayá̱n huixín ixma̱kalhtahuake̱naní̱n cristianos na̱ chuná tí tamakta̱yay. j6 OQuimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachín hua̱k huixín. Chuná calalh, amén.R5 Marcos, Aristarco, Demas y Lucas tí quintamakta̱yá nac quintascújut. n4 WTahuaniyá̱n kalhé̱n Epafras, xlá quinta̱tanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n caj ixlacata Cristo, 13 ]Na̱ cliakaxculiyá̱n calacca̱xtlahua ní nactamakxtaka porque claclhca̱ni̱t nacana̱chá ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n, pues huixín chú maksquini̱tántit Dios. 2 #Aquit cma̱lakacha̱nima̱n jaé carta porque ccatzí pa̱t kaxpata tú cuanimá̱n y pa̱t tlahuaya ma̱s la̱ta tú cmaksquimá̱n. :1 oQuinta̱cam Filemón, aquit ccatzí huix li̱pa̱huana Cristo y cli̱pa̱huaná̱n pa̱t tlahuaya tú cliakaxculimá̱n. Camakapa̱xahua quinacú huix tí li̱pa̱huana Cristo. 0  Aquit Pablo quimacán cama li̱tzoka tú cama huaniyá̱n: Aquit nacxokó tú li̱niyá̱n. Pero pu̱la camá̱n ma̱lacapa̱stacayá̱n caáksanti tí li̱ta̱chihui̱nán Cristo xlacata nataxtuniya y chuná qui̱taxtú la̱ lhu̱hua tú quili̱piniya. W/ )Para tú ni̱ tla̱n tlahuanini̱tán o tú li̱niyá̱n aquit caquima̱taji. o. YFilemón, para huix quili̱ma̱nu̱ya miamigo camaklhtí̱nanti la̱ caquimaklhtí̱nanti aquit. - Chí pa̱t maklhti̱nana la̱ yaj cha̱tum tasa̱cua tí ixtama̱huani̱ta, yaj pa̱t li̱cxila la̱ mintasa̱cua, chí pa̱t li̱cxila la̱ cha̱tum minta̱cam tí nalakalhamana. Aquit snu̱n clakalhamán la̱ xli̱ca̱na quinta̱cam, pero huix mini̱niyá̱n ma̱s nalakalhamana porque li̱scujá̱n la̱ta maká̱n y xa̱huá li̱tanú quinta̱camcán porque chí li̱pa̱huán Cristo. 4, cCpuhuán Dios li̱mákxtakli akxtakmakaná̱n laktzú quilhtamacú xlacata chí tla̱n namaklhti̱nana y nata̱latapa̱ya cani̱cxnihuá porque li̱pa̱huán Cristo. e+ EPero ni̱ cta̱clhca̱pútulh qui̱cstu porque qué tal para ni̱ ma̱tla̱ni̱ya. Para huix ixli̱hua̱k minacú chú lacpuhuana cama̱lakacha, pero ni̱ clacasquín capúhuanti tamaclacasquiní naquima̱lakacha̱niya. <* s Aquit xactilakáti̱lh catamákxtakli milakapu̱xoko juú xlacata naquimakta̱yá, pues como ctanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n caj ixlacata ixtachihuí̱n Dios ni̱ lá ctaxtú. m) U Huá cli̱ma̱lakacha̱niyá̱n, ¡camaklhtí̱nanti nac mínchic la̱ aquit caquimaklhtí̱nantí! ( ! Milh quilhtamacú namá Onésimo ni̱tú li̱macuanín, pero chí sculujua lani̱t y tla̱n quinca̱macuaniyá̱n la̱ huix y la̱ aquit. "' ? chí camá̱n cliakaxculiyá̱n cha̱tum tí cli̱ma̱nú quinkahuasa porque cma̱li̱pa̱huáni̱lh Cristo juú nac pu̱la̱chí̱n huanicán Onésimo. @& { Pero ni̱ clacasquín y mejor camá̱n li̱cxilá̱n para xli̱ca̱na quilakalhamana la̱ aquit clakalhamaná̱n. Aquit ko̱lutá y ctanu̱ma nac pu̱la̱chí̱n caj ixlacata Cristo, % Quinta̱cam Filemón, huix catzi̱ya aquit quili̱lhca̱ni̱t Cristo nacli̱scuja y tla̱n xacli̱ma̱paksí̱n tú mili̱tláhuat. $ }Quinta̱cam Filemón, aquit snu̱n cpa̱xahuá y ni̱ cakatuyún pues ccatzí la̱ ca̱pa̱xqui̱ya cristianos y lhu̱hua tí tali̱pa̱huán Cristo takalhí li̱camama nac ixnacujcán porque ca̱lakalhamana. Pablo lacati̱ta̱yá ixamigo Onésimo X# +Aquit cmaksquín Dios tí ca̱lakalhamani̱ta ca̱makta̱yani̱ta catali̱lacahuá̱nalh la̱ huix tancs li̱pa̱huana Cristo xlacata natama̱kachakxí la̱ quinca̱cxilhlacachiná̱n tí li̱pa̱huaná̱u. " porque quili̱ta̱chihui̱nancani̱t la̱ tancs li̱pa̱huana Jesucristo y ca̱lakalhamana hua̱k tí tali̱pa̱huán Dios. y! mAquit siempre clacapa̱stacá̱n acxni ckalhtahuakaní Dios y cpa̱xcatcatzi̱ní tú tlahuani̱t milacata 8  kQuinti̱cucán Dios y quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachín y caca̱ma̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t hua̱k huixín. Filemón ca̱lakalhamán ixta̱cristianos ^ 7Na̱ cca̱lacapa̱stacá̱u quinta̱camcán Apia, y quinta̱camcán Arquipo tí ma̱kahuaní ixtachihuí̱n Dios na̱ chuná la̱ aquín, y namá cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo y tatamakstoka nac mínchic. X -Aquit Pablo tí ctanu̱ma cpu̱la̱chí̱n caj ixlacata Cristo y quinta̱camcán Timoteo cca̱ma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huix quinta̱camcán Filemón tí clakalhamaná̱u porque quinca̱ta̱scujá̱n. A̱stá̱n xlacán tatáxtulh cani̱huá ca̱lacchiquí̱n y tama̱kalhchihuí̱ni̱lh cristianos la̱ Dios ca̱ma̱lacnu̱ní naca̱lakma̱xtú. Xlacán tatláhualh laclanca tascújut porque lhu̱hua tí tama̱ksá̱ni̱lh y la̱ta ní ixtali̱chihui̱nán Jesús xlá siempre ixca̱makta̱yá xlacata natacatzí Dios ixca̱ta̱lama nac ixlatama̱tcán. Chuná calalh, amén.yLa̱ ca̱ta̱chihui̱nanko̱lh ixdiscípulos ixlacati̱ncán Jesús tá̱cxtulh nac akapú̱n ana ní huí Dios. -STla̱n ama tachipá lu̱hua y ni̱tú catica̱tlahuánilh, y para tahuá veneno ni̱ catica̱pú̱ti̱lh y tla̱n ama tali̱ma̱ksa̱ní cristianos ixmacancán; y chuná jaé huixín nacatzi̱yá̱tit Dios ca̱ta̱lamá̱n cmilatama̱tcán. Jesús ta̱cxtú nac akapú̱n (Lc. 24.50‑53) {o’Makapitzi cristianos tí naquintali̱pa̱huán, Dios ama ca̱ma̱xquí li̱tlihueke xlacata natama̱ksa̱ní tí ca̱ctanu̱ma ixespíritu tlajaná, na̱ tla̱n ama tachihui̱nán ti̱pa̱katzi tachihuí̱n ni̱ma̱ ni̱ ixtacatzí. MTí naquintali̱pa̱huán y natata̱kmunú ta̱má̱n tataxtuní nac akapú̱n, pero tí ni̱ quintali̱pa̱huán ixacstucán talaktzanka̱ni̱t y ama taxoko̱nán tú ni̱ tla̱n tatlahuani̱t. -A̱stá̱n chuné ca̱huánilh hua̱k ixdiscípulos: ―Capítit hua̱k ca̱lacchiquí̱n xala ca̱quilhtamacú y caca̱li̱ta̱chihui̱nántit hua̱k cristianos la̱ ca̱ma̱lacnu̱ní Dios naca̱lakma̱xtú ixli̱stacnicán nac akapú̱n para aquit quintali̱pa̱huán. ^5Jesús a̱stá̱n ca̱ma̱lacahuá̱ni̱lh ixcha̱ca̱huitucán ixdiscípulos xlacata nata̱cxila la̱ ixlama xastacnán. Xlacán ixtahua̱yama̱na nac mesa y ca̱kahuánilh tziná xlacata ni̱ ixtaca̱najlani̱t la̱ ixta̱cxilhni̱t xastacnán xa̱makapitzi, porque snu̱n palha ixtakalhí ixnacujcán y ni̱ lá ixtaca̱najlani̱t.   Xlacán tuncán tatáspitli y tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh xa̱makapitzi la̱ ixta̱cxilhni̱t Jesús xastacnán, pero xlacán ni̱ para chú taca̱nájlalh. Jesús ca̱tasi̱ní hua̱k ixdiscípulos (Mt. 28.16‑20; Lc. 24.36‑49; Jn. 20.19‑23) jM Ixli̱punchú cha̱tuy ixdiscípulos ixta̱ma̱na pakán aktum pu̱latama̱n lacatzú cJerusalén; nac tijia Jesús ca̱ma̱lacahuá̱ni̱lh xlacata nata̱cxila y nataca̱najlá la̱ ixlacastacuanani̱t ca̱li̱ní̱n. 1[ Pero acxni ca̱huanica Jesús lacastacuanani̱t y lapu̱lá xastacnán, xlacán ni̱ taca̱nájlalh. Jesús ca̱tasi̱ní a̱cha̱tuy ixdiscípulos (Lc. 24.13‑35) #? La̱ acxilhko̱lh Jesús xlá ca̱lákalh ixdiscípulos y ca̱huánilh la̱ ixacxilhni̱t Jesús xastacnán; xlacán ixtalakaputzama̱na ixtatasama̱na. / Acxni ya̱ itxkaká amá chichiní, Jesús ixlacastacuanani̱ttá ca̱li̱ní̱n, ma̱lacahuá̱ni̱lh María Magdalena xlacata na̱cxila la̱ ixlamajá xastacnán. Jaé pusca̱t huá tí ixma̱ksa̱ni̱ni̱t acxni ixmactanu̱ma cha̱tujún ixespíritu tlajananí̱n. 1Xlacán tzúculh tatatlaná la̱ta tajicuanko̱lh y tatáxtulh tatza̱lh y táalh; pero ni̱tí tali̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh nac tijia tú ixta̱cxilhni̱t porque ixtajicuama̱na, y na̱ chuná ixtapa̱xahuama̱na. Jesús tasi̱ní María Magdalena (Jn. 20.11‑18) >uCapítit ca̱huaniyá̱tit ixdiscípulos, y Pedro na̱ chuná, xlacata Jesús pu̱la ama cha̱n nac Galilea la̱ ixca̱huanini̱tán; aná ama ca̱kalhi̱yá̱n y naca̱cxilá̱n. &E―Ni cajicuántit, ccatzí xlacata putzayá̱tit Jesús xalac Nazaret ni̱ma̱ makni̱ca nac culu̱s. Pero xlá yaj tanu̱ma juú porque lacastacuanamparani̱t ca̱li̱ní̱n y chí lama̱pajá xastacnán. Para ni̱ ca̱najlayá̱tit tla̱n ca̱cxílhtit ní ixma̱nu̱cani̱t. ;oTatánu̱lh tziná y tá̱cxilhli ixpa̱xtú̱n curucs huí cha̱tum kahuasa ixuili̱ni̱t lhma̱n y staranka lháka̱t; xlacán tajicuanko̱lh. Pero amá kahuasa ca̱huánilh:  Pero acxni tla̱n caso tatláhualh tá̱cxilhli amá chíhuix ni̱ma̱ ixli̱talakatalán yaj ixkalhí ixlacatí̱n. Ixtara̱huaní ixcha̱tuycán: ―¿Chá ticu tla̱n nama̱ke̱nú namá chíhuix ni̱ma̱ tali̱lakatalán ní tanu̱ma Jesús?  Ixli̱cha̱li domingo la̱ta spalh ca̱huama táalh ní ixma̱nu̱cani̱t Jesús. Acxni tácha̱lh istzucuni̱ttá taxtú chichiní. l  SLa̱ tipasa̱rlako̱lh amá chichiní acxni ni̱tí itscuja, xaca̱tzisní pi̱huá amá chichiní, Maria Magdalena, María ixna̱na José, Jacobo y Salomé táalh tatama̱huá perfumes tú natamacuilí Jesús la̱ta xaní̱n. f E/María Magdalena y María ixna̱na José tla̱n tá̱cxilhli ana ní ma̱nu̱ca Jesús.Z-.José tamá̱hualh aktum tla̱n lháka̱t y alh ma̱ctí xani̱n Jesús nac culu̱s. A̱stá̱n tla̱n máksuitli nac lháka̱t; li̱lh lacatum ixpu̱muju̱can ni̱n ni̱ma̱ ixtahuaxni̱ttá ixlacapu̱n talhpá̱n y puru chíhuix ixkalhí; aná má̱nu̱lh xaní̱n Jesús. A̱stá̱n lacahuíli̱lh aktum lanca chíhuix ixlacatí̱n. {o-Amá capitán huánilh xli̱ca̱na ixni̱ni̱ttá Jesús. Entonces huánilh cali̱lh xaní̱n para ixlacasquín.  ,Acxni káxmatli Pilato tú ixmaclacasquín ni̱ ca̱nájlalh para Jesús xli̱ca̱na ixni̱ni̱ttá y kalasquínilh capitán. O+milh ma̱ctí xaní̱n Jesús cha̱tum chixcú tí na̱ ixca̱ta̱ma̱paksi̱nán curas nac Jerusalén ixuanicán José ixlama nac Arimatea. Pero José tla̱n chixcú ixuani̱t ixkalhi̱ma nalacatzucú ixtapáksi̱t Dios ca̱quilhtamacú. Xlá kálhi̱lh li̱camama alh acxila Pilato xlacata camá̱xqui̱lh xaní̱n Jesús. |q*Amá smalankán acxni hua̱k cristianos ixtatlahuá ixtahuajcán porque ixli̱cha̱lí ni̱ lá tí itscuja, F(Makapitzi lacchaján tí a̱huata tica̱ta̱táxtulh Jesús nac Galilea acxni milh nac Jerusalén, ixtaya̱na aná lacatzú ní ixmakni̱cani̱t Jesús y hua̱k ixta̱cxilhni̱t tú ixqui̱taxtuni̱t. Amá lacchaján tí ma̱s ixtamakta̱yani̱t Jesús ixca̱huanicán María Magdalena, y tunuj María ixna̱najcán Jacobo y José, y na̱ chuná Salomé. Ma̱cti̱cán y muju̱cán Jesús (Mt. 27.57‑61; Lc. 23.50‑56; Jn. 19.38‑42) )F'Xacapitán soldados ni̱ma̱ ixyá lacatzú ní ixuaca Jesú̱s, acxni káxmatli la̱ chihuí̱nalh y ácxilhli la̱ ni̱ko̱lh, chuné huá: ―¡Xli̱ca̱na jaé chixcú Ixkahuasa Dios! {o&Huata ni̱ko̱lh Jesús, nac lanca pu̱siculan xla Jerusalén ana ní ixtalakachixcuhui̱nán curas ca̱ta cá̱ta, amá lanca li̱lakalhapá̱n ni̱ma ixtahuacani̱t ixacstu táxti̱tli. ¡Tapakapítzilh la̱ta tu̱tzú hasta ta̱lhmá̱n! A}%Jesús aktasapá a̱maktum uyu tuncán ni̱ko̱lh. '~G$Cha̱tum chixcú tatza̱lh alh tiyá aktum lháka̱t, tla̱n ma̱chú̱hui̱lh ixchuchut vinagre, ma̱kánu̱lh nac quihui y ma̱lacatzúhui̱lh ixquilhni Jesús, y chuné ca̱huánilh xa̱makapitzi: ―¡Ni̱tú cahuántit! A ver para xli̱ca̱na min lakma̱xtú profeta Elías. }{#Makapitzi tí ixtaya̱na lacatzú takáxmatli y tara̱huánilh: ―Cakaxpáttit la̱ ma̱tasi̱ma profeta Elías. 5|c"Acxni Jesús chuné aktásalh: ―Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ―Jaé tachihuí̱n huamputún: Dios huix quinti̱cú, ¿hua̱nchi quiakxtakmakani̱ta jaé quilhtamacú? {!Acxni tastúnulh ca̱quilhtamacú tapaklhtu̱tako̱lh y qui̱tá̱yalh ma̱x aktutu hora ixuani̱t xalakasmalankán. z} Para acxilá̱u la̱ta chí tuncán ta̱ctá nac culu̱s namá chixcú tí li̱ta̱yá rey xalac Israel, entonces aquín na̱ naca̱najlayá̱u xlacata huá Cristo tí ama min. Amá kalha̱naní̱n tí na̱ ixca̱kxtokohuacacani̱t nac culu̱s na̱ chuná ixtali̱kalhkama̱nán. Smalankán Jesús ni̱ko̱lh nac culu̱s (Mt. 27.45‑56; Lc. 23.44‑49; Jn. 19.28‑30) `y9Makapitzi xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacan judíos na̱ chuná ixtali̱kalhkama̱nán: ―¿Para tla̱n ca̱ma̱ksá̱ni̱lh xa̱makapitzi cristianos, chí hua̱nchi ni̱ lá lakma̱xtucán ixacstu? fxE¿Chí tucu lanípa̱t? ¿Hua̱nchi ni̱ lá ta̱ctaya ní huaca y lakma̱xtucana mi̱cstu? owWNa̱ chuná tí ixtapasa̱rlá lacatzú ní ixma̱huacacani̱t Jesús ixtali̱kalhkama̱nán y chuné ixtahuaní: ―¿La̱mpara huana xlacata tla̱n lactlahuaya pu̱siculan, ixli̱aktutu chichiní tlahuaya tunuj xasa̱sti? vChuná jaé kantáxtulh tú ixuán Escrituras ama pa̱xtoka Cristo: “Li̱maca̱nca la̱ cha̱tum ni̱ tla̱n chixcú.” Ju Ixpa̱xtu̱ni̱tni na̱ ca̱makni̱ca cha̱tuy kalha̱naní̱n. "t=Ixakspú̱n culu̱s ana ní istzokcán tú xlacata ixca̱li̱makni̱cán chuné tzoknica ixculu̱s Jesús: “Jesús xalac Nazaret ixreycan judíos.” PsMa̱x aknaja̱tza hora lacatzisa ixuani̱t acxni Jesús akxtokohuacaca nac culu̱s. La̱ tama̱huacako̱lh nac culu̱s soldados tzúculh tara̱li̱slaká ixlháka̱t Jesús a ver ticu natoca̱rlí. rqAcxni táchilh Jesús ma̱lacnu̱nica cahualh cuchu ni̱ma̱ ixta̱lani̱t xu̱n lí̱cuchu, pero xlá ni̱ kalhuá̱nalh. p3Ca̱li̱nca pakán ixquilhpa̱n ca̱chiquí̱n lacatum ní ixuanicán Gólgota; jaé tachihuí̱n huamputún Ixpu̱latama̱n ixaclucut Ni̱n. oCha̱tum chixcú xalac Cirene ixuanicán Simón, ixlakkahuasán ixca̱huanicán Alejandro y Rufo, ixtaspitma ixca̱tucuxtu acxni ixlacpasa̱rlama lacatzú ní ixtalaya̱na soldados; tachipatá̱yalh y xafuerza tama̱lí̱ni̱lh laktzú ixculu̱s Jesús. 7ngAcxni tali̱chiyako̱lh la̱ta talacásquilh tama̱xtunipá lháka̱t tzutzoko y tahuili̱nipá lihua ixlháka̱t Jesús. A̱stá̱n táli̱lh a̱lacatunu xlacata natamakní nac culu̱s. Jesús akxtokohuacacán nac culu̱s acxni makni̱cán (Mt. 27.32‑44; Lc. 23.26‑43; Jn. 19.17‑27) Jm Tzúculh tali̱chiyá, ixtalacachucxuí, ixtali̱lakasnoka lasasa, ixtatatzokostaní la̱ catalakachixcúhui̱lh cha̱tum rey y chuné ixtahuaní: ―¡Siempre calatáma̱lh ixreycan judíos! lkXlacán tama̱xtúnilh ixlháka̱t Jesús y tahuilí̱nilh aktum tzutzoko lhma̱n lháka̱t la̱ xla rey y aktum corona xla lhtucú̱n. vjeAmá soldados táli̱lh Jesús ixlacaquilhti̱n ixchic Pilato, hua̱k xa̱makapitzi tatamakstokko̱lh. |iqComo Pilato ni̱ ixca̱makasi̱tzi̱putún cristianos tí ixtata̱ya̱na ixli̱ma̱paksí̱n, mákxtakli Barrabás y li̱ma̱paksí̱nalh casnokca Jesús; a̱stá̱n ca̱macamá̱xqui̱lh soldados xlacata xlacán natamakní nac culu̱s. h'―Pues, ¿tucu tlahuani̱t ni̱ tlá̱n jaé chixcú? ―ca̱huanipá Pilato. Pero xlacán ta̱ktasapá: ―¡Camakni̱ca nac culu̱s! Mg Hua̱k cristianos ta̱ktásalh: ―¡Camakni̱ca nac culu̱s! pfY Pilato ca̱kalasquinipá: ―¿Y tucu lacasquiná̱tit cactlahuánilh jaé chixcú ixreycán judíos? e Xanapuxcun curas ixenemigos Jesús tuncán tzúculh ta̱kastacya̱huá hua̱k cristianos xlacata catásquilh camakxtakca Barrabás. Id  Pilato chú ca̱huánilh porque ixma̱kachakxi̱ni̱ttá xlacata ixenemigos Jesús ixtama̱lacapu̱ni̱t ixtamakni̱putún porque ixtalakcatzaní tú ixtlahuá y tú ixli̱chihui̱nán. c  Pilato ca̱kalasquínilh: ―¿Lacasquiná̱tit huixín cacmákxtakli jaé chixcú tí huaná̱tit xlacata ixreycán judíos? b-Ixli̱puntzú táchilh nac ixpu̱ma̱paksí̱n lhu̱hua cristianos y tahuánilh caca̱má̱xqui̱lh cha̱tum tachí̱n la̱ siempre ixmakxtaka. &aENac pu̱la̱chi̱n ixtanu̱ma cha̱tum chixcú ixuanicán Barrabás na̱ chuná ixcompañeros tí ixca̱ta̱makni̱nani̱t nac aktum tara̱nicni. Pilato ixli̱smani̱ni̱t makxtaka cha̱tum tachí̱n amá tacuhui̱ní xla pa̱xcua xani̱ma̱ta ixtalacasquín o ixtasquín cristianos. `T_!Xlá ni̱tú kalhtí̱nalh y Pilato yaj cátzi̱lh tú nakalasquiní, o tú nali̱ya̱huá. Li̱lhca̱cán Jesús la̱ ama̱ca makni̱cán (Mt. 27.15‑31; Lc. 23.13‑25; Jn. 18.38―19.16) ^Xlá huanipá Jesús: ―¿Hua̱nchi ni̱tú kalhti̱nana? ¿Ni̱ kaxpata la̱ lhu̱hua tú tali̱ya̱huamá̱n jaé lacchixcuhuí̱n? U]#Ixenemigos lhu̱hua tú tzucupá taliakskahuinán ixlacati̱n Pilato. 8\iXlá ma̱kalhapáli̱lh Jesús y chuné kalasquínilh: ―¿Xli̱ca̱na huix ixreycan judíos? ―Huix quilhchipini̱ta porque xli̱ca̱na aquit rey ―kalhtí̱nalh Jesús. :[ oAcxni ya̱ itxkaká amá ca̱tzisní xanapuxcun curas, ixma̱kalhtahuake̱nacán judíos y lakko̱lún táli̱lh Jesús tachí̱n ixlacatí̱n ixpu̱ma̱paksi̱n Poncio Pilato. 0ZYHAcxni káxmatli tasapá tantum pu̱yu y lacapá̱stacli tú ixuanini̱t Jesús: “Acxni ya̱ tasaj nahuán ixli̱maktuy tantum pu̱yu huix pa̱t huana maktutu xlacata ni̱ quilakapasa.” Pedro lakapútzalh y tzúculh tasá acxni catzi̱ko̱lh la̱ lákcha̱lh ixtachihuí̱n Jesús.@YyGPedro tzúculh li̱quilhán Dios xlacata xli̱ca̱na tú ixkalhti̱nama y ca̱huanipá: ―Aquit ni̱ clakapasa namá chixcú Jesús ni̱ma̱ quila̱li̱ta̱chihui̱nama̱náu. XFPedro kalhti̱nampá xlacata ni̱ ixlakapasa tí ixli̱ta̱chihui̱nama̱ca. Ixli̱puntzú tahuanipá policías tí ixtahuila̱na aná lacatzú: ―Xli̱ca̱na ixta̱lapu̱laya Jesús porque huix xalac Galilea, hasta mintachihuí̱n tla̱n li̱lakapascana. uWcEAmá pusca̱t laca̱nipá Pedro y ca̱huánilh xa̱makapitzi: ―Jaé chixcú ixta̱lapu̱lá Jesús. /VWDPedro kálhti̱lh: ―Aquit ni̱ clakapasa namá chixcú ni̱ma̱ quili̱ta̱chihui̱námpa̱t. Pedro táxtulh nac lacaquilhtí̱n acxni tásalh tantum pu̱yu. vUeCAcxni ácxilhli aná skoma, acs lacá̱nilh y huánilh: ―Huix na̱ ixta̱lapu̱laya Jesús xalac Nazaret. oTWBLa̱ta ní ixca̱ta̱skoma Pedro xa̱makapitzi policías chilh cha̱tum itsquití xapuxcu cura. qS[AMakapitzi tzúculh talacachucxuí, tali̱lakáchi̱lh lháka̱t ixtalakakaxí ixlacán. Uyu ixtakalasquiní: ―Caquilhchipi, ¿ticu lakakaxín? A̱stá̱n macama̱sta̱ca ixmacán policías y xlacán na̱ chuná tali̱chíyalh. Pedro huan xlacata ni̱ lakapasa Jesús acxni kalasquinicán (Mt. 26.69‑75; Lc. 22.56‑62; Jn. 18.15‑18, 25‑29) HR @Huixín kaxpatni̱tántit la̱ ta̱ra̱lacata̱qui̱ni̱t Dios jaé chixcú la̱ta chihui̱nán. ¿Tucu puhuaná̱tit tla̱n tlahuanicán? Xa̱makapitzi takalhtí̱nalh xlacata camakni̱ca. k}}|!{6zyy/xwvv$uLtgsrqqpobml_kqjiiwiggzfeeddcob`_^\xZfYDWVT+RQP{O`NNMAKJJDHGFF!EDCB@><:875321.-,@* )@'&\$$&# !! DP<MT # T >nIe Tí huixín kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán cakaxpáttit jaé tachihuí̱n ni̱ma ixespíritu Dios ca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní lakachixcuhui̱naní̱n xalac namá aktujún pu̱siculan.”Td!Na̱ hua̱k tí natata̱yaní y ni̱ natali̱makxtaka quintali̱pa̱huán nac ixlatama̱tcán aquit tancs cca̱ma̱lacnu̱ní xlacata nacca̱ma̱xquí lanca ixpu̱tahui̱lhcán nac quimpu̱ma̱paksí̱n, porque aquit na̱ cta̱yanini̱t nac quilatáma̱t y chí acxtum cta̱ma̱paksi̱nán Quinticú Dios nac ixpu̱ma̱paksí̱n. pcYCalacapa̱stáctit la̱ aquit siempre cchihuinama y clakatlakama xapuhui̱lhta minacujcán, y para tí huixín nakaxmata quintachihuí̱n y naquima̱lacqui̱ní ixpuhui̱lhta aquit nactanú nac ixchic y lakxtum nacualhtatayá̱u. 1b[Cacatzí̱tit xlacata aquit cca̱ma̱tancsaní ixlatama̱tcán tí cca̱lakalhamán, y huá xlacata cca̱ca̱stigartlahuá hua̱k tí cca̱li̱macá̱n quincamán y chú nacca̱tlahuayá̱n para ni̱ naca̱xlayá̱tit, por eso cca̱huaniyá̱n chí tuncán calakxta̱palí̱tit milatama̱tcán. aAquit cca̱kastacya̱huayá̱n y cca̱ma̱lacnu̱niyá̱n quioro ni̱ma aquit ckalhí xlacata huixín naquimaktama̱huayá̱tit ma̱squi aná nalactlahuayá̱tit mintumi̱ncán, pero huixín xli̱ca̱na ricos pa̱t huaná̱tit, y na̱ chuná cca̱kalhtahuaniyá̱n lakstaranka lháka̱t xlacata nali̱lhaka̱naná̱tit y ni̱tú nali̱ma̱xananá̱tit la̱ ta̱lhtitilín lapa̱nántit, y na̱ camá̱n ca̱ma̱xqui̱yá̱n aktum colirio tú nali̱cuchiyá̱tit milakastapucán y tla̱n nali̱lacahua̱naná̱tit. ;`oPues huixín huaná̱tit: Aquín ricos, kalhi̱yá̱u la̱ta tú maclacasquiná̱u y ni̱tú makatzanka̱yá̱u. Laktakalhí̱n, ¿que ni̱ para tziná cuentajni̱tántit xlacata snu̱n pobres y koxitaní̱n huixín, y la̱ lakatzí̱n lapa̱nántit y la̱ tí ni̱tú kalhí tú nali̱maktlapá ixmacni? _/Pero como huixín huatiyá tzitzi ni̱ kahuihui y ni̱ para snu̱n chichi, ni̱ lá cta̱lá minkasatcán, ma̱s tla̱n nacca̱quilhtaxtuyá̱n. s^_Aquit skálalh ctahuilani̱t la̱ta tú hua̱k huixín tlahuayá̱tit nac milatama̱tcán, y ccatzí xlacata huixín li̱tanu̱yá̱tit la̱ tzitzi chúchut, ni̱ kahuihui ni̱ para snu̱n chichi, pues chuná milatama̱tcán. Ma̱s xaclacásquilh maktum snu̱n kahuihui ixuántit, o snu̱n chichi xlacata tancs nacca̱li̱cxilhniyá̱n mintalacapa̱stacnicán. K]Astá̱n quihuanipá: ―Chí jaé a̱huata tachihuí̱n catzoknani namá ixcha̱lhca̱tna Dios ni̱ma ca̱maktaklha lakachixcuhui̱naní̱n xalac pu̱siculan ni̱ma huí nac Laodicea, y chuné cahuani: “Tí ni̱cxni huani̱t ni̱ para aktum ta̱kskahuín y na̱ tancs ma̱luloka la̱ Dios ma̱kantaxtí hua̱k tú ma̱lacnú; na̱ huá xlá tí maktláhualh hua̱k la̱ta tú Dios lacásquilh calakáhualh nac ca̱quilhtamacú, chuné huan: j\M Tí huixín kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán, cakaxpáttit jaé tachihuí̱n ni̱ma ixespíritu Dios ca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní lakachixcuhui̱naní̱n xalac namá aktujún pu̱siculan.” Ca̱tzoknanicán tí xalac Laodicea ?[w Ama tí ni̱ natatachokó y tata̱yaní nac ixlatama̱tcán aquit nacca̱li̱kalhí la̱ xacha̱ya tú natalakchipaya̱huá ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios nac akapú̱n, y chuná natali̱macuaní y ya̱cxni natataxtú nac ixlacatí̱n, y cha̱tunu nac ixnacujcán cama tzoka ixtacuhui̱ní Quinti̱cú Dios y na̱ chuná cama tzoka ixtacuhui̱ní xatalacsacni ixca̱chiquí̱n Dios, amá xasa̱sti pu̱latama̱n Jerusalén ni̱ma ma̱palajcani̱t namina̱chá nac akapú̱n, y pi̱huá nac ixnacujcán na̱ cama tzoka amá xasa̱sti quintacuhui̱ní tú nackalhí. 7Zg ’Ni̱ ixli̱maka̱s cama ca̱lakchiná̱n ixli̱maktuy; tla̱n cama̱quí̱tit nac minacujcán quintachihuí̱n tú kalhi̱ya̱tittá xlacata ni̱tí nacaliakskahuiyá̱n tunu talacapa̱stacni, y ni̱ naca̱maklhti̱caná̱tit namá lanca tapa̱xahuá̱n ni̱ma ca̱ma̱lacnu̱nicani̱tántit. 6Ye Huixín ni̱cxni aklhu̱hua̱tnántit ma̱kantaxti̱yá̱tit quili̱ma̱paksí̱n acxni ixta̱lapa̱nántit minta̱kxtakajnicán, y huan xlacata aquit na̱ cama ca̱lacatita̱yayá̱n acxni Dios namacamín ta̱kxtakajni nac ca̱quilhtamacú tú naca̱li̱cxilhcán ixtalacapa̱stacnicán cristianos. Xy Cca̱ma̱catzi̱ni̱yá̱n xlacata hua̱k ama cristianos tí tali̱tanú judíos pero chu̱ta ta̱kskahuinán porque pi̱huá tlajaná tí tamacama̱xqui̱ni̱t ixli̱stacnicán, aquit nactlahuá xlacata namín quilhtamacú natatzokostá cmilacati̱ncán y chuná natali̱lacahua̱nán xlacata huixín namá tí aquit cca̱macama̱xqui̱ni̱tán hua̱k quintalakalhamá̱n. WAquit hua̱k ccatzi̱kó la̱ta tú huixín tlahuayá̱tit, y ccatzí xlacata ni̱ lanca mili̱camamacán pero akatanuni̱tántit y ni̱cxni lakmakántit quili̱ma̱paksí̱n, huá xlacata quintalacasquín cuili̱ni̱t cmilacati̱ncán aktum puhui̱lhta ni̱ma̱ lacqui̱ya, y xati̱ta yá huixín natanu̱putuná̱tit tla̱n natanú, y ni̱ lá tí ama ca̱ma̱lacchahuaniya̱n. FVAstá̱n quihuanipá: ―Chí na̱ catzoknani amá ixcha̱lhca̱tna Dios ni̱ma ca̱maktakalha lakachixcuhui̱naní̱n xalac pu̱siculan ni̱ma huí nac Filadelfia y chuné cahuani: “Tí xatalacsacni lama nac ixpa̱xtú̱n Dios, tí tla̱n ca̱najlanicán ixtachihuí̱n, y tí na̱ chuná kalhí xallave rey David xlacata acxni xlá ma̱lacquí ni̱ lá tí ma̱lacchahuá, y acxni ma̱lacchahuá ni̱ lá tí ma̱lacquí, chuné huan: jUMTí kalhi̱yá̱tit huixín mintake̱ncán cakaxpátit jaé tachihuí̱n ni̱ma ixespíritu Dios ca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní lakachixcuhui̱naní̱n xalac namá aktujún pu̱siculan.” Ca̱tzoknanicán tí xalac Filadelfia )TKTí natamakatlajá lacli̱xcájnit talacapa̱stacni nac ixlatama̱tcán chuná cama ca̱ma̱lhaké lacsnapapán lháka̱t y ni̱cxni cactixapánilh ixtacuhui̱nicán nac ma̱lama̱ni̱ná libro ní tatzokni̱t ixlatamatcán cha̱tunu cristiano, sino que nac ixlacatí̱n Quinti̱cú Dios y ixlacatí̱n hua̱k ixángeles cama ma̱luloka la̱ xli̱ca̱na ixtali̱makxtakni̱t nacma̱paksi̱nán nac ixlatama̱tcán. SPero huí makapitzí̱n huixín nac Sardis tí ni̱tú ca̱pasani̱t tala̱kalhí̱n tú huí ca̱quilhtamacú y huá jaé tí makstarankán tamá̱n quintata̱latapu̱lí xani̱ta nacán, y chú ca̱mini̱ní nacca̱kalhí porque ni̱ takalhí tala̱kalhí̱n. R5Aquit cca̱huaniyá̱n xlacata huatiyá calacapa̱stáctit amá lactlá̱n y tancs talacapa̱stacni tú kaxpáttit ca̱ma̱si̱nicántit xapu̱lh y pi̱huá catakokétit, y chí tuncán calakxta̱palí̱tit milatama̱tcán, porque para ni̱ chuná qui̱taxtú aquit aktziyaj nacca̱lakana̱chá̱n la̱ cha̱n kalha̱ná ca̱tzi̱sní y ni̱ para caticatzí̱tit lihua xnicu y tucu yá hora cama cha̱n. {QoHuá xlacata tla̱n calacastacuanántit y cama̱tlihuéklhtit la̱ta tú huixín li̱pa̱huaná̱tit xlacata ni̱ maktum hua̱k namakatzanka̱ko̱yá̱tit, pues cacxilhni̱t xlacata huixín tlahuayátit snu̱n ni̱ tla̱n ixlacatí̱n Dios. OP Astá̱n quihuanipá: ―Chí catzoknani namá ixcha̱lhca̱tna Dios ni̱ma ca̱maktakalha lakachixcuhui̱naní̱n xalac pu̱siculan ni̱ma huí nac Sardis y chuné cahuani: “Tí amá nac ixmacán ca̱chipani̱t aktujún ixespíritu Dios y na̱ chuná amá aktujún stacu, chuné huan: Aquit skálalh ctahuilani̱t y hua̱k ccatzi̱kó la̱ta tú huixín tlahuayá̱tit, y ma̱squi ccatzí hua̱k ca̱lakapascaná̱tit xlacata lapa̱nántit xastacnán y li̱macuán milatama̱tcán, pero aquit ccatzí xlacata la xaní̱n lapa̱nántit porque ni̱tú li̱macuán milatama̱tcán. POTí hua̱k huixín kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán cakaxpáttit jaé tachihuí̱n ni̱ma ixespíritu Dios ca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní lakachixcuhui̱naní̱n xalac namá aktujún pu̱siculan.”jNMY na̱ camá̱n ca̱ma̱xqui̱yá̱n namá ma̱tuncuhuiní̱ stacu tú nali̱pa̱xahuayá̱tit. MNa̱ chuná la̱ Quinti̱cú quima̱xqui̱ni̱t li̱ma̱paksí̱n y huixín na̱ chuná pa̱t kalhi̱yá̱tit li̱ma̱paksí̱n nama̱paksi̱naná̱tit con lhu̱hua li̱tlihueke xlacata hua̱k la̱ta tú huí nac ca̱quilhtamacú naca̱kaxmatá̱n, y na̱ chuná hua̱k tí natalacata̱qui̱yá̱n pa̱t lactlahuayá̱tit caj la̱ acxni paklhcán aktum xa̱lu xla li̱lhtámat. L#Amá tí natata̱yaní y ni̱ natali̱makxtaka quintali̱pa̱huán nac ixlatama̱tcán y ni̱ tali̱makxtaka tatlahuá tú aquit clacasquín hasta xní nataní, a̱stá̱n cama ca̱ma̱xquí li̱ma̱paksí̱n xlacata naquintata̱ma̱paksi̱nán nac ca̱quilhtamacú. 1K[Huata cca̱huaniyá̱n xlacata tancs cama̱quí̱tit nac minacujcán tú maklhti̱ni̱tántit ixtalacapa̱stacni Dios hasta xní nacca̱lakmimparayá̱n ixli̱maktuy. }JsPero xa̱makapitzí̱n huixín li̱ta̱camán tí lapa̱nántit nac Tiatira y ni̱ takokeni̱tántit jaé talacapa̱stacni, ni̱ para lakapasni̱tántit namá talacapa̱stacni ni̱ma makapitzi xlacán tali̱ma̱pa̱cuhuí li̱skalala ixtalacapa̱stacni tlajaná tú tze̱k tacatzi̱ní tí tatakoké, cca̱huaniyá̱n xlacata yaj tú camá̱n ca̱li̱ma̱katuyi̱yá̱n. zImY chuná jaé huak tí tatakokeni̱t jaé ixtalacapa̱stacni amá pusca̱t cama ca̱makni̱kó xlacata hua̱k tí quintali̱pa̱huán xalac cani̱huá pu̱latama̱n natali̱lacahua̱nán la̱ aquit tla̱n cacxcatzi̱kó y cca̱lakapasni̱kó ixtapuhuá̱n ixnacujcán cristianos, y chuná cha̱tunu huixín cama ca̱ma̱xoko̱ní la̱ta tú tlahuani̱t nac ixlatamat. bH=Chí aquit cama ma̱kxtakajní la̱ mini̱ní y camaj tlahuá la̱ cacma̱chípi̱lh snu̱n tá̱tat ni̱ma nama̱ke̱tí nac pu̱tama, y para hua̱k amá tí tamakslihuekema̱na ixtá̱yat jaé pusca̱t na̱ ni̱ tali̱makxtakputún jaé li̱xcájnit talacapa̱stacni tú tata̱kalhí, na̱ snu̱n ta̱ma̱na taxoko̱nán y tata̱kxtakajnán. EGAquit cma̱xqui̱ni̱t quilhtamacú xlacata chí tuncán xlá nalakxta̱palí namá ixkásat ni̱ma kalhí, pero ni̱ kaxmatputún y la̱tiyá ma̱sí jaé li̱xcájnit talacapa̱stacni. 3F_Pero na̱ huí tú ni̱ para tziná cca̱ma̱tla̱ni̱niyá̱n y huá jaé: xlacata huixín li̱makxtaká̱tit ca̱kastacya̱huayá̱n namá pusca̱t Jezabel tí li̱tanú li̱chihui̱nán ixtalacapa̱stacni Dios pero chu̱ta akskahuinán, y xlá con li̱xcájnit ixtalacapa̱stacni ni̱ma ma̱sí ca̱liakskahuí tí aquit cca̱li̱macá̱n la̱ quincamán, y ca̱huaní xlacata ni̱ lanca tala̱kalhí̱n natara̱lakamaklhtí ixta̱cha̱tcán o ixta̱ko̱lucán, y tla̱n natahuá namá tahuá ni̱ma ca̱li̱lakachixcuhui̱cani̱ttá pu̱laktumi̱n. sE_Aquit skálalh ctahuilani̱t y hua̱k ccatzi̱kó la̱ta tú huixín tlahuayá̱tit y ccatzí la̱ quimpa̱xqui̱yá̱tit nac minacujcán que tú ni̱ la̱ xapu̱lh ixuani̱t, na̱ chuná la̱ cha̱li cha̱lí ma̱s quili̱pa̱huaná̱tit y quimacuaniputuná̱tit nac milatama̱tcán, y na̱ chuná la̱ ni̱ tlakuani̱tántit akxtakajnaná̱tit caj quilacata. -DSY astán quihuanipá: ―Chí catzoknani namá ixcha̱lhca̱tna Dios ni̱ma ca̱maktakalha lakakachixcuhui̱naní̱n xalac pu̱siculan ni̱ma huí nac Tiatira, y chuné cahuani: “Ixkahuasa Dios tí ixlakastapu lakskoy la̱ lhcúyat y ixtujún tasí la̱ xaslipua bronce, chuné huan: 'CGTí huixi̱n kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán cakaxpáttit jaé tachihuí̱n ni̱ma ixespíritu Dios ca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní lakachixcuhui̱naní̱n xalac namá aktujún pu̱siculan ni̱ma tahuila̱na nac Asia: Hua̱k namá tí natata̱yaní y ni̱ natali̱makxtaka quintali̱pa̱huán nac ixlatama̱tcán aquit cama ca̱li̱ma̱huí amá tahuá ni̱ma huanicán maná ni̱ma tze̱k huilachá nac akapú̱n, y na̱ chuná cha̱tunu cama ca̱ma̱xquí actzú staranca chíhuix y nac ixlacán jaé chíhuix tatzokni̱t nahuán aktum sa̱sti tacuhui̱ní ni̱ma ni̱tí lakapasa sino que huata nalakapasa namá tí namaklhti̱nán.” Ca̱tzoknanicán tí xalac Tiatira ^B5Huá xlacata cca̱huaniyá̱n, chí tuncán calakxta̱palí̱tit mintalacapa̱stacnicán porque para kaxpatmakaná̱tit tú cca̱huanimá̱n ni̱ ixli̱maka̱s camá̱n ca̱lakana̱chá̱n y entonces hua̱k namá tí tachipani̱t jaé tijia cama ca̱ta̱ra̱lacata̱quí y quiespada ni̱ma taxtú nac quinquilhni cama ca̱li̱lactlahuakó. = Y a̱stán quihuanipá: ―Na̱ catzoknani namá ixcha̱lhca̱tna Dios ni̱ma ca̱maktakalha lakachixcuhui̱naní̱n xalac pu̱siculan ni̱ma huí nac Pérgama, y chuné cahuani: “Tí kalhí jaé quincatzamanca espada ni̱ma lakapu̱tuy ma̱stayanqui̱cani̱t chuné huan: I=  Tí huixín kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán cakaxpáttit jaé tachihuín ni̱ma ixespíritu Dios ca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní lakachixcuhui̱nanín xalac namá aktujún pu̱siculan: Hua̱k namá tí natata̱yaní y ni̱ natali̱makxtaka quintali̱pa̱huán nac ixlatama̱tcán huá xlacán tí ni̱ ama tamaklhcatzí amá ixli̱maktuy li̱ní̱n ni̱ma ama ca̱lakchá̱n tí ama taxoko̱nán tú tatlahuanit.” Ca̱tzoknanicán tí xalac Pérgamo <# Pero ni̱ cajicuántit la̱ta tú pa̱tcú ca̱ma̱kxtakajni̱caná̱tit; pues makapitzí̱n huixín tlajaná ama ca̱ma̱ma̱nu̱ni̱naná̱n cpu̱la̱chi̱n xlacata chuná jaé tla̱n naca̱li̱cxilhcaná̱tit cha̱tunu mintalacapa̱stacnicán. Pero jaé minta̱kxtakajnicán huatiyá ama makapalá akcá̱u chichiní, y para huixín ni̱ li̱makxtaká̱tit quila̱li̱pa̱huaná̱u ma̱squi caca̱makni̱cántit aquit nacca̱ma̱xqui̱yá̱n amá li̱pa̱xáu mintaxoko̱ncán tú nali̱pa̱xahuayá̱tit nac akapú̱n. S; chuné huan: Aquit hua̱k ccatzikó la̱ta tú tlahuayá̱tit y na̱ clakapasa minta̱kxtakajnicán y la̱ ni̱tú kalhi̱yá̱tit nac milatama̱tcán, pero huixín laclanca ricos ca̱tlahuani̱tán mintapa̱xahua̱ncán ni̱ma kalhi̱yá̱tit. Y na̱ ccatzini̱t la̱ ni̱ tla̱n ca̱li̱chihui̱naná̱n namá tí tali̱tanú judíos pero ni̱ ca̱na porque pi̱huá tlajaná tí tamacama̱xqui̱ni̱t ixli̱stacnicán y la̱ xlá catalakachixcúhui̱lh. b:=Astá̱n quihuanipá: ―Na̱ catzoknani namá ixcha̱lhca̱tna Dios ni̱ma ca̱maktakalha lakachixcuhui̱naní̱n xalac pu̱siculan ni̱ma huí nac Esmirna, y chuné cahuani: “Tí siempre lama nac ixquilhtzúcut la̱ nac ixkatspútut, tí ni̱lh pero lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n y xastacnán lamaj nahuán canicxnihuá quilhtamacú, 9Tí huixín kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán cakaxpáttit jaé tachihuí̱n ni̱ma ixespíritu Dios ca̱li̱ma̱kalhchihui̱ní lakachixcuhui̱naní̱n xalac namá aktujún pu̱siculan: Hua̱k namá tí tata̱yaní y ni̱ natali̱makxtaka quintali̱pa̱huán nac ixlatama̱tcán, aquit cama ma̱xquí quilhtamacú nahuá namá ixtahuácat ma̱lama̱ni̱ná quihui ni̱ma ma̱stá li̱pa̱xáu latáma̱t ana ní hua̱k ca̱li̱lakáti̱t ní huí Dios.” Jesús ca̱ma̱lakacha̱ní ixtachihuí̱n tí xalac Esmirna q8[Pero cacatzí̱tit xlacata na̱ huí tunu tú cca̱ma̱tla̱ni̱niyá̱n y huá jaé: xlacata ni̱ para tziná ma̱tla̱ni̱yá̱tit tú tatlahuá amá nicolaítas y aquit na̱ huá tú snu̱n ni̱ cca̱ma̱tla̱ní tú tatlahuá. 67eAquit cca̱huaniyá̱n xlacata calacapa̱stáctit la̱ ixla̱kalhi̱niyá̱tit tapa̱xquí̱n nac milatama̱tcán acxni tzucútit quili̱pa̱huaná̱tit, y la̱ chí makatzanka̱ni̱tántit; chí tuncán calakxta̱palí̱tit mintalacapa̱stacnicán. Porque para ni̱ chú natlahuayá̱tit xalán ni̱ ixli̱maka̱s cama ca̱lakana̱chá̱n y cama ma̱ke̱nú mimpu̱makskoncán nac ixputáhui̱lh ní ca̱ta̱hui xa̱makapitzi. O6Pero cakaxpáttit, huí tú ni̱ cma̱tla̱ní nac milatama̱tcán y huá jaé xlacata yaj quili̱scujá̱tit porque pa̱xcatcatzi̱niyá̱tit quintapa̱xquí̱n nac milatama̱tcán la̱ xapu̱lh. 5 Na̱ cacxilhni̱t la̱ ta̱layá̱tit minta̱kxtakajnicán y la̱ ni̱ tlakuani̱tántit snu̱n li̱scujá̱tit quintachihuín. !4;Aquit hua̱k ccatzi̱kó la̱ta tú tlahuayá̱tit y ccatzí xlacata snu̱n tuhua quiliscujá̱tit, pero ni̱ tzonkcatzaná̱tit; y na̱ chuná ccatzí la̱ yaj lá ca̱pa̱ti̱niyá̱tit lacli̱xcájnit ixkasatcán namá tí tali̱tanú apóstoles pero chu̱ta ta̱kskahuinán. @3 {Astá̱n quihuánilh: ―Catzoknani namá ixcha̱lhca̱tna Dios ni̱ma ca̱maktakalha lakachixcuhui̱naní̱n xalac pu̱siculán ni̱ma huí nac Efeso, y chuné cahuani: “Tí kalhí aktujún stacu nac ixpakca̱na, y ta̱kchokotapu̱lí ixíta̱t ní taya̱na amá kantujún pu̱makskon xla oro, chuné huán: 62 gChí cama ma̱ma̱kachakxi̱ni̱yá̱n la̱ qui̱taxtú jaé aktujún stacu ni̱ma acxilhni̱ta ckalhí nac quimpakcana, pues jaé tali̱tanú ixcha̱lhca̱tnaní̱n Dios ni̱ma ca̱ma̱lakacha̱ni̱t namá nac aktujún pulatama̱n xlacata natamaktakalha tí quintalakachixchuí aná; y na̱ chuná amá kantujún pu̱makskon cantila tú acxilhni̱ta taya̱na tali̱tanú amá aktujún pu̱siculán ní talakachixcuhi̱nán.1  Catzokti nac milibro lata tú nacli̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n, tú naacxila lama chí y la̱ta tú naacxila ama lá a̱stá̱n. 0 5Y aquit jaé tí siempre clamaj nahuán pues milh quilhtamacú cni̱lh pero clacastacuánalh ca̱li̱ní̱n y chí xastacnán clamaj nahuán cani̱cxnihuá quilhtamacú. Aquit tí namá xpuchiná ni̱ní̱n y ckalhí xallave tú nacli̱ma̱lacquí ixpu̱latama̱n ni̱ní̱n. L/ Entonces la̱ cacxilhko̱lh hua̱k tú xacli̱lacahua̱nama, ctamákxtakli la̱ xaní̱n la̱ta ni̱ ctacámajli y ctama̱chá ca̱tiyatni ixpa̱xtú̱n ixtujún. Pero xlá huíli̱lh ixpakca̱na nac quimacni y chuné quihuánilh: ―Ni̱ cajícuanti. Aquit tí siempre clama nac ixquilhtzúcut la̱ nac ixkatspútut. W. )Nac ixpakca̱na ixkalhí aktujún stacu y nac ixquilhni ixquilhtaxtú aktum espada ni̱ma ixkalhí lakapu̱tuy ixli̱stayanca. Ixlacán ixlakskoy la̱ lakaskoy chichiní acxni li̱cuánit ma̱chichi̱nán. 7- iIxtujún ixlakskoy la xaslipua bronce ni̱ma ixlakstulani̱t nac horno. Y acxni chihuí̱nalh li̱cuánit tlihueke ixtakaxmatí la̱ cata̱csá̱nalh lhu̱hua kalhtu̱choko. , Ixakchíxit snu̱n lacsnapapa ixuani̱t la̱ panáma̱c, o la̱ nieve, y na̱ chuná ixlakastapu ixlakskoy la̱ lhcúya̱t. + ) y nac ixíta̱t namá pu̱makskon ixyá cha̱tum tí ixtasí la̱ Xatalacsacni Chixcu Jesús. Xlá ixlhaká aktum lhma̱n lháka̱t ni̱ma ixcha̱ní hasta ixtujún, y na̱ ixli̱tampa̱chi̱cani̱t aktum pu̱lanca cinturón xla oro ni̱ma ixcha̱ní hasta ixcuxmú̱n. * ; Y acxni ctalakáspitli xlacata nacacxila lihua ticu ixquinta̱chihui̱nama cácxilhli ixtaya̱na kantujún lacslipua pu̱makskon cantila xla oro, )  y chuné quihuánilh: ―Aquit tí siempre clama, nac ixquilhtzúcut la nac ixkatspútut. Clacasquín catzokti nac aktum libro la̱ta tú camá̱n huaniyá̱n y tú camá̱n li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n, y caca̱ma̱lakacha̱ni tí quintalakachixcuhuí namá nac aktujún pu̱latama̱n xalac Asia, y chuné ca̱huanicán: Efeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia y Laodicea. x( k y maktum acxni xaclakakachixcuhui̱nama namá chichiní acxni hua̱k aquín lakachixcuhui̱yá̱u Quimpu̱chinacán, ni̱ para cmaklhcátzi̱lh la̱ akchípalh Espíritu Santo quintalacapa̱stacni y la̱ caclakachiyá̱nalh y quinké̱n ckáxmatli quinta̱chihuí̱nalh cha̱tum ixli̱pixtlihueke, ixmaca̱csa̱nán ixtachihuí̱n la̱ cama̱tasi̱ca aktum trompeta, ' 5 Aquit Juan minta̱camcán tí cca̱tzoknimá̱n jaé carta na̱ cakxtakajnama caj xlacata Cristo na̱ chuná la̱ huixín, pero na̱ chuná acxtumá aquit la̱ huixín Cristo quinca̱ma̱xqui̱yán li̱camama xlacata tla̱n napa̱tiyá̱u tú pa̱xtoká̱u, y namín quilhtamacú acxni na̱ lakxtum napa̱xahuayá̱u. Camá̱n ca̱li̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n la̱ta tú aquit cpa̱xtokni̱t, pues maktum quilhtamacú xactanu̱ma nac pu̱la̱chi̱n nac aktum isla ni̱ma huanicán Patmos huata porque xacca̱ma̱kalhchihui̱ní cristianos ixtachihuí̱n Dios ni̱ma qui̱makxtakchi Quimpu̱chinacán Jesucristo la̱ tla̱n li̱pa̱xáu nataxtuniyá̱u, ]& 5“Aquit tí siempre clama nac ixquilhtzúcut la̱ nac ixkatspútut”, huan Quimpu̱chinacán Dios tí ni̱tí ma̱ccha̱ni̱ní lanca ixli̱tlihueke, y tí pi̱huatiyá lata maká̱n, chí y canicxnihuá. % !Chí cakaxpáttit, acxni Cristo namina̱chá nac puclhni hua̱k cristianos amanáu acxilá̱u, hasta tí tama̱kxtakájni̱lh y ta̱pa̱lhtúculh nac culu̱s na̱ ta̱má̱n ta̱cxila, y hua̱k cristianos xala cani̱huá ca̱quilhtamacú ta̱ma̱na tatasakó la̱ta natali̱puhuán tú ixtatlahuani̱t acxni nata̱cxila lacta̱ctama akapú̱n. Y xli̱ca̱na chuná jaé ama pa̱xtoká̱u. $ 7y quinca̱tlahuani̱tán cha̱tunu la̱ xatali̱pa̱u reyes y curas tí natamacuaniyá̱u Quinti̱cucán Dios tí li̱pa̱huaná̱u. ¡Huata huá cama̱xquí̱u talakachixcuhuí̱n y cali̱makxtakui naquinca̱ma̱paksy̱á̱n cani̱cxnihuá quilhtamacú! Chuná calalh, amén. # Na̱ chuná camaklhti̱nántit ixtalakalhamá̱n Jesucristo tí tancs quima̱si̱chi hua̱k ixtalacapa̱stacni Dios y tí xlá pu̱lani̱t xla̱huán lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n la̱ta tí tani̱ni̱t, y xlá chí kalhí lhu̱hua ma̱s li̱ma̱paksí̱n que la̱ta hua̱k ma̱paksi̱naní̱n tí talatama̱ni̱t nac ca̱quilhtamacú. Capa̱xcatcatzi̱níu Cristo ixtalakalhamá̱n tú lilama̱náu porque acxni ni̱lh quilacatacán amá ixkalhni ni̱ma mastájalh quinca̱li̱xapanín huak quintala̱kalhi̱ncán, " Aquit Juan cca̱tzoknaniyá̱n huixín tí lakachixcuhui̱yá̱tit Dios namá nac aktujún pu̱latama̱n ni̱ma tahuila̱na nac Asia. Huixín li̱ta̱camán xala namá pu̱latama̱n, pu̱la clacasquín xlacata amá Quinti̱cucán Dios tí pi̱huatiyá la̱ta maká̱n, chí y cani̱cxnihuá quilhtamacú, caca̱cxilhlacachá̱n y caca̱ma̱xquí̱n ixtapa̱xahuá̱n y na̱ chuná camaklhti̱nántit ixtalakalhamá̱n amá cha̱tujún ángeles ni̱ma tamacuanima̱na Dios ixlacatín ní huí ixpu̱mapaksí̱n. n! WCapa̱xahuátit hua̱k huixín tí nali̱kalhtahuakayá̱tit jaé tatzokni, y na̱ chuná huixín tí nakaxpatá̱tit jaé ixtalacapastacni Dios níma cmaklhti̱nani̱t; pero ma̱s catapa̱xáhualh hua̱k tí nata̱katanú tú takaxmatni̱t porque talacatzuhui̱ma namá quilhtamacú acxni hua̱k nakantaxtú. Juan ca̱tzoknaní aktujún pu̱latama̱n z  oAquit Juan tancs ctzokni̱t nac jaé libro lata tú Dios lacásquilh nacacxila y tancs cmaluloka xlacata lihua xli̱ca̱na hua̱k tú cli̱chihui̱nán ixlacata ixtachihuín Dios porque pi̱huá Jesucristo ca̱lacán quinqui̱ma̱si̱nichi. m WHuá jaé libro ni̱ma li̱chihui̱nán la̱ta tú huancanit ama lá ni̱ ixli̱maka̱s quilhtamacú porque Quinti̱cucán Dios chú ma̱cxcatzí̱ni̱lh ixkahuasa Jesucristo xlacata xlá na̱ chuná naca̱ma̱cxcatzi̱ní hua̱k tí xlacán tali̱makxtakni̱t ixpu̱chinacán nahuán. Jesucristo lacásquilh xlacata aquit Juan tí huata huá cliscuja xla̱huán tí nacatzí jaé tachihuín y huá xlacata ma̱lakácha̱lh cha̱tum ángel tí naquili̱ma̱lacahua̱ní tú nacacxila. {:¡Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachín hua̱k huixín y caca̱makta̱yán! Chuná calalh, amén.:Juú na̱ ca̱cxilhlacacha̱na̱chá̱n tí tamacuaní Dios y ma̱s namá tí tascuja nac ixchic lanca ma̱paksi̱ná César xla Roma. (I:Aquit y quinta̱camcán tí talama̱na juú ca̱lacapa̱stacá̱n hua̱k huixín xalac Filipos tí ca̱lacsacni̱tán Dios nali̱pa̱huaná̱tit Jesús. [/:¡Calakachixcuhuí̱u Quinta̱tajcán Dios cani̱cxnihuá! Chuná calalh, amén. :m:Quinta̱tajcán Dios ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n la̱ta tú makatzanka̱yá̱tit pues xlá tla̱n ca̱ma̱xquí tí tali̱pa̱huán Jesús lhu̱hua tú ni̱ para talacpuhuani̱t. {:Huixín ma̱lakachá̱tit Epafrodito caquili̱mínilh tú cmakatzanká y chí hasta quinkalhta̱xtuní. Tú ma̱lakachá̱tit cli̱ma̱nú la̱ mu̱csún incienso ni̱ma̱ tla̱n cquincalá o la̱ li̱lakachixcuhuí̱n ni̱ma̱ lakatí Dios. %C:Aquit ni̱ snu̱n cli̱pa̱xahuá tú quila̱ma̱xquí̱u, aquit ma̱s cli̱pa̱xahuá para Dios ca̱li̱ma̱nu̱niyá̱n tla̱n tú tlahuátit y lakatí. gG:Acxni xaclama nac Tesalónica ni̱ caj maktum quila̱ma̱lakacha̱níu tú nacli̱hua̱yán. 0Y:Acxni aquit cca̱li̱ta̱chihui̱nankó̱n la̱ Cristo tla̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n y ctáxtulh nac mimpu̱latama̱ncán Macedonia, huata huixín quili̱ta̱camán xalac Filipos quila̱makta̱yáu. Aquit cca̱ma̱xquí̱n tapa̱xahuá̱n y huixín quila̱ma̱xquí̱u tú xacmaclacasquín. \1:Pero cca̱pa̱xcatcatzi̱niyá̱n la̱ quila̱makta̱yáu acxni xacmaclacasquín. K: Porque Cristo quima̱xquí li̱tlihueke nacta̱yaní cani̱huá. 'G: Aquit clakapasa li̱lakaputza latama̱cán, ni̱tú kalhi̱cán, y na̱ ccatzí la̱ li̱pa̱xáu latama̱cán acxni hua̱k kalhi̱cán. Hua̱k cpa̱ti̱ni̱t y tla̱n cta̱lá la̱ cactapa̱tzámalh y la̱ cactzincsli; la̱ hua̱k caquinkalhta̱xtúnilh y la̱ ni̱tú cackálhi̱lh. ~u: Y ni̱ capuhuántit lhu̱hua tú xacmaclacasquima, tó̱, pues cli̱smani̱lhá cli̱pa̱xahuá actzú tú ckalhí. jM: Aquit ni̱ ccatzí la̱ nacpa̱xcatcatzi̱ní Quimpu̱chinacán acxni cácxilhli la̱ quila̱lacapa̱stacui porque quila̱lakalhamaná̱u. Ccatzí ni̱ quila̱ktzonksuani̱táu pero ni̱ lá ixquila̱makta̱yani̱táu. 'G: Y catlahuátit tú cca̱ma̱si̱nini̱tán, tú cca̱kastacya̱huani̱tán, tú kaxpatni̱tántit y la̱ acxilhni̱tántit clama aquit. Para chú latapa̱yá̱tit Dios ca̱ma̱xqui̱má̱n nahuán li̱pa̱xáu latáma̱t. Pablo ca̱pa̱xcatcatzi̱ní cristianos tú tali̱maktá̱yalh T!:Li̱ta̱camán, antes nacma̱sputú jaé carta cca̱huaniyá̱n cali̱lacpuhuántit tú xli̱ca̱na ca̱mini̱niyá̱n, tú xli̱ca̱na mini̱ní nalakachixcuhui̱yá̱tit, la̱ mini̱ní tla̱n nacatzi̱yá̱tit, la̱ mini̱ní tancs nalatapa̱yá̱tit, tú ca̱mini̱niyá̱n napa̱xqui̱yá̱tit, y cali̱lacahua̱nántit tí tla̱n talama̱na, porque hua̱k cristianos na̱ tacatzí tú tla̱n; pero huixín caputzátit tú ma̱s ca̱macuaniyá̱n. xi:Entonces pa̱t maklhcatzi̱yá̱tit amá lanca tapa̱xahuá̱n tú Dios ca̱ma̱xquí tí tali̱pa̱huán naca̱cuentaja, jaé tapa̱xahuá̱n ni̱ para ixli̱ma̱nixnani̱tántit y ama maktakalha mintalacapa̱stacnicán y minacujcán xlacata ni̱tú nali̱puhuaná̱tit huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesucristo. Hua̱k catalacpuhuá̱nalh tú ma̱s ca̱mini̱ní  5:Ni̱tú caliakatuyúntit, siempre cakalhtahuakanítit Dios, camaksquíntit tú lacasquiná̱tit y capa̱xcatcatzi̱nítit tú ca̱ma̱xqui̱yá̱n. { o:Caca̱ma̱si̱nítit cristianos huixín xli̱ca̱na la̱lakalhamaná̱tit. ¡Quimpu̱chinacán lacatzuhuá mima!  :Huixín ¿ni̱ li̱pa̱xahuayá̱tit Quimpu̱chinacán? Aquit cca̱huaniyá̱n yaj ca̱katuyúntit y capa̱xahuátit. B }:Chí cta̱chihui̱namá̱n huix quiamigo tí quinta̱scujni̱ta, cmaksquiná̱n caca̱makta̱ya pues xlacán quintamakta̱yani̱t quintata̱ma̱kahuani̱ni̱t ixtachihuí̱n Dios na̱ chuná la̱ Clemente y makapitzi ma̱s tí quintata̱latapu̱li̱ni̱t, y ixtacuhui̱nicán tatzokni̱tanchá nac ixlibro Dios.  %:Aquit cca̱li̱puhuán namá quinta̱camcán tí tali̱pa̱huán Jesús Evodia y Síntique, y cca̱huaní yaj catara̱tzonkcátzi̱lh. a =:Koxitaní̱n quili̱ta̱camán, tanto cca̱lacapa̱stacni̱tán y cca̱cxilhputuni̱tán. Huixín quila̱makapa̱xahuayá̱u porque cca̱li̱scuni̱tán, ni̱ cali̱makxtáktit li̱pa̱huaná̱tit Quimpu̱chinacán. T!:xlacata nalakxta̱palí jaé li̱xcájnit quimacnicán y naquinca̱ma̱xqui̱yá̱n tunu quimacnicán la̱ xlá ni̱ma̱ kalhí nac akapú̱n pues Cristo kalhí li̱tlihueke tlahuá tú lacasquín.%C:Pero aquín acxilhlacacha̱ná̱u quimpu̱latama̱ncán nac akapú̱n ana ní ama ta̱ctapará Quimpu̱chinacán Jesucristo tí quinca̱lakma̱xtuni̱tán ]3:Namá cristianos ama talaktzanká porque tali̱lactlancán tú ixtali̱ma̱xánalh, huata tali̱puhuán tú natali̱pa̱xahuá ixmacnicán; ni̱ tali̱puhuán Dios huata tali̱puhuán tú huí ca̱quilhtamacú. fE:Aquit ni̱ caj maktum cca̱huanini̱tán y chí hasta clakaxtajma la̱ cca̱ta̱chihui̱namá̱n porque lhu̱hua cristianos li̱ma̱xana talama̱na ni̱ tama̱kachakxi̱putún tú xlacata lí̱ni̱lh Cristo nac culu̱s. :Li̱ta̱camán, huixín caquila̱makslihuekéu la̱ clama y na̱ caca̱makslihuekétit tí talama̱na la̱ cca̱ma̱si̱nini̱tán. +:Pero ni̱ ca̱ktzonksuátit, tí ma̱kachakxi̱ni̱t ma̱squi actzú tú lacasquín Dios ni̱ cali̱mákxtakli ma̱kantaxtí nac ixlatáma̱t. K:Hua̱k tí tama̱ccha̱ni̱ni̱t talacapa̱stacni ccatzí tali̱lacachá̱n jaé tapa̱xahuá̱n la̱ aquit cca̱cxilhlacachá̱n, y para tí ya̱ ma̱kachakxí Dios ama ma̱lacahua̱ní. ':Ctza̱lanán xlacata nacchá̱n ní quilaclhca̱nicani̱t y nacmaklhti̱nán tú ca̱ma̱lacnu̱nini̱t Dios tí tali̱pa̱huán Jesucristo. gG: Li̱ta̱camán, aquit cta̱talacastuca cha̱tum tza̱laná porque ya̱ cma̱ta̱xtuca tú clactanu̱ni̱t, huá cliaktzonksuá tú cpá̱xtokli xapu̱lh y ctzaksá cma̱ta̱xtuca tú tla̱ncú ctlahuá nac quilatáma̱t. j~M: Aquit ni̱ cca̱huanimá̱n cma̱ccha̱ni̱lhá talacapa̱stacni clatamá la̱ lacasquín Dios, tó̱, aquit cli̱scujmajcú nacma̱ta̱xtuca amá tú quima̱lacnú̱nilh Cristo ama quima̱xquí acxni quilakmá̱xtulh. /}W: Y aquit na̱ cacxilhlacachá̱n amá quilhtamacú acxni naclacastacuanán ca̱li̱ní̱n. Tí tali̱pa̱huán Cristo talacachá̱n ixpu̱latama̱ncán nac akapú̱n M|: Aquit ccatzi̱putún la̱ Cristo tla̱n lakxta̱palí tú ni̱ tla̱n ckalhí nac quinacú xlacata nacmaklhcatzí lanca ixli̱tlihueke Dios la̱ xlá maklhcátzi̱lh acxni lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n, pero na̱ nacmaklhcatzí ixta̱kxtakajni la̱ xlá ca̱liakxtakájnalh cristianos hasta li̱tamákxtakli naca̱lakní. i{K: Chí ccatzí quilakalhamán Dios y ni̱ xlacata cma̱kantaxti̱ni̱t hua̱k ixli̱ma̱paksí̱n sino porque cca̱najlani̱t tú ma̱lacnú Jesucristo. Pues Dios láclhca̱lh natalakmín Cristo tí tama̱lacatzuhui̱putún. s ~N}r|Ozyxew]uBtrqp\onmlj6igeecb_^]=\F[ZqY:WWUnTbS5R5Q\POMLKJ{IH FF^EE$DFA@?I==;::88 7x55^33x2%1!0V//.9,+*Q)Q('&%$$Z## !! x,!p4|Xc Y T  :ty *XM Pero a̱stá̱n acxni tapasá̱rlalh amá aktutu chichiní a̱íta̱t Dios ca̱ma̱lacastacuáni̱lh y tata̱qui̱pá y hua̱k tí tá̱cxilhli tajicuanko̱lh. Wy Lhu̱hua cristianos tí ni̱ ixtakaxmatputún ixtachihuí̱n Dios ni̱ma ixtali̱chihui̱nán snu̱n ama tapa̱xahuá la̱ makni̱ca y natara̱ma̱squihuí catu̱huá tama̱squihuí̱n porque snu̱n ixca̱ma̱kxtakajni̱cán nac ixlatama̱tcán. 9Vk Aktutu chichiní a̱íta̱t hua̱k cristianos xala cani̱huá pu̱latama̱n ta̱ma̱na taca̱cní jaé ni̱n y xlacán ni̱ tama̱na tama̱stá quilhtamacú naca̱muju̱cán. U- Jaé ixmacnicán ni̱n ama̱ca ca̱trami̱cán nac tijia ixíta̱t amá lanca ca̱chiquí̱n Jerusalén ní ma̱kxtakajni̱ca y makni̱ca Quimpu̱chinacán nac culu̱s, y jaé ca̱chiquí̱n na̱ tla̱n ca̱ta̱ma̱lacastucá̱u amá aktuy ca̱chiquí̱n Sodoma y Egipto. 8Ti Acxni amá cha̱tuy akchihui̱naní̱n natama̱kantaxti̱kó hua̱k ixtascujutcán ni̱ma ca̱macama̱xqui̱cani̱t, nac pu̱lhmá̱n la̱ pulachí̱n ni̱ma ni̱ kalhí ixtampú̱n ama tacuta tantum li̱cuánit quitzistanca tí ama ca̱ta̱ra̱lacata̱quí y acxni naca̱makatlajá naca̱makní. S3 Jaé cha̱tuy akchihui̱naní̱n takalhí li̱tlihueke xlacata tla̱n natama̱paksí akapú̱n xlacata ni̱ lá namín se̱n amá quilhtamacú acxni nali̱chihui̱nán ixtachihuí̱n Dios, y na̱ chuná takalhí li̱tlihueke natama̱tunuja chúchut y kalhni natatlahuá; y para chú tatlahuaputún tla̱n natali̱ma̱kxtakajní cristianos xatu̱ta yá tá̱tat y la̱ta makli̱t xlacán natalacasquín. BR} Para huí tí tú naca̱tlahuaniputún xlacán tama̱na tali̱macá̱n lhcúya̱t ixquilhnicán tú natali̱taxtuní, y chuná hua̱k tla̱n natamakní tí naca̱ta̱ra̱lacata̱quí. HQ  Huá jaé cha̱tuy quiakchihui̱naní̱n tali̱tanú amá akatuy xaquihui olivo, o amá kantuy pu̱makskon canti̱la ni̱ma taya̱na nac ixlacatí̱n Dios xpu̱chiná ca̱quilhtamacú. JP  Porque aquit cama ma̱lakachá cha̱tuy quiakchihui̱naní̱n xlacata akcu̱tuy ciento a̱tutumpuxum chichiní natali̱chihui̱nán tú claclhca̱ni̱t. Xlacán tama̱na talhaká puro laktzitzeke lháka̱t la̱ ni̱ma huili̱cán acxni tí ni̱ni̱t. Cha̱tuy ixakchihui̱naní̱n Dios tali̱chihui̱nán ixtalacasquín O{ Pero huix ni̱ tilhca̱ya ixlacaquilhtí̱n pu̱siculan porque namá tíyat ca̱macama̱xqui̱canit tí xala mákat cristianos xlacata xlacán natali̱chiyá natalacta̱yamí Jerusalén amá xatalacsacni ixca̱chiquí̱n Dios ti̱puxumatuy papá. ,N S Astá̱n quimacama̱xqui̱ca kantum lhma̱n li̱lhcá̱n la̱ lí̱xtoko, y quihuanica: ―Capit quilhca̱niya ixpu̱lacni amá ixpu̱siculan Dios ni̱ma acxila, y na̱ chuná nalhca̱ya pu̱lakachixcuhui̱n ni̱ma kalhí y caca̱pu̱tleke niculá cha̱li̱t talakachixcuhui̱nama̱na aná. 3M_ Astá̱n quihuanica: ―Chí mili̱ma̱cxcatzi̱ní̱nat nahuán hua̱k tú Dios laclhca̱ni̱t ama tapa̱xtoka lacchixcuhuí̱n xala ca̱quilhtamacú, xatu̱ta yá ixpu̱latama̱ncán, xatu̱ta yá ixtalacahua̱ncán, xatu̱ta yá ixtachihui̱ncán, y xati̱ta yá ixreyescán takalhí.L7 Aquit cmáklhti̱lh amá libro y cualh. Xli̱cana saksi cquilhcátzi̱lh la̱ táxca̱t, pero tuncán a̱stá̱n xu̱n lako̱lh nac quimpá̱n. qK[ Entonces aquit clákalh amá ángel y cmáksquilh amá libro ni̱ma ixchipani̱t, y xlá quihuánilh: ―Uchu huí, y cahuat. Acxni nahuaya saksi pa̱t quilhcatzi̱ya la̱ akchú táxca̱t, pero nac mimpá̱n xu̱n ama lakó. *JM Tí amá xla̱huán ixquinta̱chihui̱nani̱t ixtachihuí̱n ixtaxtuni̱tanchá nac akapú̱n, quinta̱chihui̱nampá y chuné quihuánilh: ―Calakpi amá ángel tí stucaj yá nac ixakspú̱n pupunú y tíyat, y camaklhti amá talakaké̱n actzú libro ni̱ma kalhí nac ixmacán. rI] Pues acxni nachá̱n quilhtamacú xlacata natlaka ixtrompeta ixli̱cha̱tujún ángel hua̱k kantaxtuni̱t nahuán la̱ta tú Dios laclhca̱ni̱t la̱ ixca̱ma̱cxcatzi̱ni̱ni̱t ixakchihui̱naní̱n ni̱ma ca̱huanicán profetas. H) y li̱quílhalh amá tí ni̱ kalhi̱ni̱t ixquilhtzúcut y siempre lama cani̱cxnihuá quilhtamacú, xlá tlahuani̱t akapú̱n, tíyat, pupunú y hua̱k la̱ta tú huí nac ca̱quilhtamacú, ma̱lácnu̱lh amá ángel xlacata yaj maka̱s ama kantaxtú ixtachihuí̱n. G) Amá ángel tí ixtu̱tá tantu̱tu nac ixakspú̱n pupunú y xa̱tantu̱tu ixakspú̱n tíyat pakáchixli ixpakapakca̱na nac akapú̱n 8Fi La̱ takalhti̱nanchá amá cha̱tujún ta̱ji̱ní̱n aquit lihua xacama tzoka tú cácxilhli y tú ckáxmatli, acxni quinta̱chihui̱nancanchá nac akapú̱n y chuné quihuanica: ―Cakalhi puntzú, ni̱tú catzokti, huatiyá huix cacatzi nac minacú la̱ta tú tahua namá cha̱tujún taji̱ní̱n. -ES Entonces aktásalh con hua̱k ixli̱pixlanca la̱ acxni tantum la̱páni̱t tasá; y la̱ aktásalh takáxmatli la̱ takalhti̱nanchá cha̱tujún ta̱ji̱ní̱n. AD{ Nac ixmacán ixkalhí aktum talakaké̱n actzú la̱ xatasmilin libro y cácxilhli la̱ stucaj akspuntá̱yalh pupunú con ixpakca̱na, y xa̱tantu̱tu stucaj akspuntá̱yalh tíyat. BC  Y a̱stá̱n cacxilhpá la̱ cha̱tum tali̱pa̱u ángel ixlacta̱ctama akapú̱n, jaé ángel ixli̱tamaksuitni̱t aktum puclhni, ixlacán ixlakskoy la̱ lakaskoy chichiní y ixcha̱xpá̱n ixtatasí la̱ acxni lhcúya̱t li̱cuánit tacha̱ya̱huá, y ixtaxkáket nac ixakxa̱ka ixkalhí aktum cha̱macxcúlit. ;Bo Na̱ chuná li̱tum ni̱ tatachókolh tara̱makní, tara̱scuhuá, ni̱cxni tla̱n talatáma̱lh ni̱ natatzaca̱tnán con ixmacnicán y na̱ chuná ixtara̱makkalha̱nán._A7 Pero la̱ta ni̱ma takalhtá̱xtulh cristianos tí ni̱ ca̱makni̱ca ni̱ para chuná jaé tali̱puhua ixlatama̱tcán, y ni̱ para talakxta̱páli̱lh pues la̱tiyá ixtatlahuá tala̱kalhín, ni̱ tali̱mákxtakli talakachixcuhuí ni̱ lactlá̱n espíritus y pu̱laktumi̱n ni̱ma ca̱tlahuacani̱t xla oro, plata, bronce, xla chíhuix y quihui ni̱ma ni̱ tastacnán; porque jaé pu̱laktumi̱n ni̱ takaxmata, ni̱ talacahua̱nán, ni̱ porque tatla̱huán. 5@c Porque ixli̱tlihuekecán jaé cahua̱yu ixtakalhí nac ixquilhnicán y nac itstajancán pues itstajancán ixtasí la̱ ixakxa̱ka lu̱hua y huá ixtali̱la̱kalhi̱nán. m?S Y ixli̱quilhmactutu la̱ta hua̱k cristianos ni̱ma ixtalama̱na nac ca̱quilhtamacú ca̱pú̱ti̱lh la̱ta jaé ti̱pa̱tutu ma̱pu̱ti̱ná tú ixtaquilhtaxtú jaé cahua̱yu, lhcúya̱t, jin y amá azufre ni̱ma itlhcuma. >5 Chuná jaé cácxilhli la̱ta tú quili̱ma̱lacahua̱ni̱ca, y tí amá ixtapu̱huaca̱na cahua̱yu hua̱k ixtacuxmu̱nu̱nán tú ixca̱li̱maktakalhcani̱t cha̱tunu y ti̱pa̱lhu̱hua ixcolorcán, huí tí tzutzoko, spupoko y smucucu, y hua̱k amá cahua̱yu ixtakalhí ixakxa̱kacán la̱ xla la̱páni̱t, y nac ixquilhnicán ixtaquilhtaxtú lhcúya̱t, tzitzeke jin y azufre ni̱ma itlhcuma. .=U Jaé cha̱ta̱ti tlajananí̱n ckáxmatli aquit niculá cha̱li̱t soldados ixtali̱mín: aktuy ciento millones itsoldadoscán y hua̱k ca̱cahua̱yu ixtamima̱na. <  Y chuná amá ca̱xcutca cha̱ta̱ti tlajananí̱n xlacata nataán tamakní ixli̱quilhmactutu la̱ta hua̱k cristianos tí talama̱na nac ca̱quilhtamacú pues xlacán ixca̱li̱lhca̱cani̱t natamakni̱nán pi̱huá amá ca̱ta, papá, chichiní y hora. X;) Y amá tí chihuí̱nalh li̱ma̱páksi̱lh amá ixli̱cha̱xán ángel xlacata cacá̱xcutli amá cha̱ta̱ti tlajananí̱n ángeles ni̱ma ixtatachi̱ni̱t nac ixquilhtú̱n lanca kalhtu̱choko Eufrates. G: Chí tocárli̱lh amá ixli̱cha̱xán ángel tlaka ixtrompeta y ckáxmatli taxtuchá jaé tachihuí̱n nac ixíta̱t amá pu̱lakachixcuhui̱n xla oro ni̱ma ixyá ixlacatí̱n Dios. Y9+ Pasa̱rlalhá jaé xla̱huán lanca ta̱kxtakajni, pero tzankajcú aktuy. *8M Jaé xtuqui ixtakalhí cha̱tum tí ixca̱cpuxcún, na̱ pi̱huá tí ixpu̱chiná ixuani̱t amá pu̱lhmá̱n pu̱la̱chí̱n ni̱ma ni̱ kalhí ixtampú̱n; amá tlajaná ixli̱tapa̱cuhuí nac hebreo tachihuí̱n Abadón y nac griego tachihuí̱n Apolión, o qui̱taxtú Lactlahuaná. #7? Itstajancán quincatzamancán ixtakalhí la̱ xla tá̱scuyu xlacata acxni naca̱chahuá cristianos ixli̱tlihueke naca̱ma̱kxtakajní akquitzis papá. $6A Hua̱k macli̱cá̱n ixtahuani̱t, y acxni ixtakosa ixpakancán ixtama̱csa̱ní la̱ acxni lhu̱hua cahua̱yu ca̱ma̱tza̱lani̱cán nac pu̱la̱nicni. 5w Ixchixitcán laclhmá̱n ixtahuani̱t la̱ ixchíxit cha̱tum pusca̱t, y ixtatzancán la̱ xla tantum la̱páni̱t. T4! Hua̱k jaé xtuqui ixca̱li̱tasí la̱ cahua̱yu ni̱ma ca̱maclacasquincán nac pu̱la̱slakni, nac ixakxa̱kacán ixtakalhí la̱ corona xla oro y ixlacancán ixtasí la̱ xla cha̱tum chixcú. Q3 Amá quilhtamacú hua̱k tí naca̱chahuá jaé xtuqui natalacputzá la̱ tla̱n ixacstucán nataní, pero Dios ni̱ ama ca̱ma̱xquí quilhtamacú nataní y huata snu̱n ta̱ma̱na ta̱kxtakajnán. 2 Na̱ ca̱li̱ma̱paksi̱ca xlacata ni̱tí natamakní, huatiyá naca̱ma̱kxtakajni̱cán cristianos. Xati̱tayá nachahuá jaé xtuqui ixtasipa̱ni̱tcán ixama makapalá akquitzis papá, y tí nachahuá namaklhcatzí la cacháhualh tantum tá̱scuyu. m1S Pero ca̱li̱ma̱paksi̱ca xlacata ni̱tú natatlahuaní xpakán tuhuá̱n, xastaka quihui y hua̱k li̱cúxtut tú huí, huatiyá ixama̱ca ca̱ma̱kxtakajni̱cán cristianos ni̱ma ni̱ ixkalhí ixsello Dios nac ixmu̱ncán. H0  Y nac xajín ni̱ma ixlakkosma tatáxtulh lhu̱hua xtuqui ni̱ma ixtakospu̱lá cani̱huá nac ca̱quilhtamacú, y jaé xtuqui ca̱ma̱xqui̱ca li̱tlihueke la̱ ni̱ma takalhí tá̱scuyu. |/q Y acxni amá stacu ma̱kálhke̱lh amá pu̱lhmá̱n la̱ pu̱la̱chí̱n tuncán tácutli lhu̱hua jin la̱ acxni lhkoyucán aktum lanca horno, y jaé jin ma̱paklhtu̱ti̱ko̱lh ixtaxkáket chichiní y na̱ chuná ca̱u̱ní̱n cani̱huá. B.  Y acxni tocárli̱lh tlaka ixtrompeta amá ixli̱cha̱quitzis ángel cácxilhli cha̱tum ni̱ tla̱n ángel la̱ stacu minchá nac akapún y tama̱chá nac ca̱tiyatni. Jaé macama̱xqui̱ca aktum llave xlacata tla̱n nama̱xtú ixli̱ta̱kachau amá pu̱la̱chí̱n ni̱ma caj la̱ u̱n ni̱ kalhí ixtampú̱n. O- Ixli̱puntzú cácxilhli la̱ tantum lanca picha̱hua ixkospu̱lá nac akapú̱n y ckáxmatli ixtachihuí̱n ixli̱pixcha̱lanca ixuán: ―¡Koxitaní̱n tí talama̱na nac ca̱tiyatni porque snu̱n ni̱ tla̱n tú natapa̱xtoka acxni natakaxmata natatlaka ixtrompetascán amá cha̱tutu ángeles ni̱ma tatzanká!K, Ixli̱cha̱ta̱ti ángel acxni tocárli̱lh tlaka trompeta lactlahuaca ixtaxkaketcán chichiní, papá y na̱ chuná hua̱k stacu yaj lá ixtama̱xkake̱nán la̱ xapu̱lh huata ixli̱quilhmactutu ixtaxkaketcán ixtama̱stá, y na̱ chuná ma̱ctzuhui̱ca quilhtamacú la̱ ixma̱stá ixtaxkáket chichiní y papá. r+] Ixtacuhui̱ní jaé stacu huanicán Xu̱n porque ixli̱quilhmactutu la̱ta huí chúchut xala ca̱quilhtamacú xu̱n lako̱lh caj xlacata, y lhu̱hua cristianos tí tákotli jaé chúchut táni̱lh porque snu̱n xu̱n ixlako̱ni̱t #*? Y acxni tlakli ixtrompeta amá ixli̱cha̱tutu ángel pa̱tastachá aktum lanca stacu nac akapú̱n itlhcuti̱lhá la̱ lhtalá jalánat y acxni tama̱chá nac ca̱tiyatni itlhcúya̱t ca̱la̱kálhi̱lh ixli̱quilhmactutu la̱ta hua̱k taxtunú y kalhtu̱choko ni̱ma ixuí. G) Y na̱ chuná ixli̱quilhmactutu la̱ta tú tastacnán ixlataju̱ma nac pupunú tani̱ko̱lh, y ixli̱quilhmactutu huak barcos ni̱ma ixtalatla̱huán nac pupunú na̱ talaktzanka̱ko̱lh. (yY acxni tocárli̱lh ixli̱cha̱tuy ángel tlaka ixtropeta cácxilhli la̱ aktum maktunkolulu lhcúyat la̱ aktum lanca sipi maca̱nca nac pupunú y tuncán ixli̱quilhmactutu la̱ta hua̱k pupunú huí nac ca̱quilhtamacú kalhni lako̱lh. O'Y amá ni̱ma xla̱huán ixyá ángel tlakli ixtrompeta y tuncán tahui chiji̱t se̱n y na̱ chuná lhcúya̱t ni̱ma huilhaj ta̱lani̱t kalhni také̱talh nac ca̱tiyatni y lhcutahuilako̱lh kajlanca tíyat ixli̱quilhmactutu la̱ta ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú y ni̱ para akastum xtacni lhtáhuat tamákxtakli. |&qAmá cha̱tujún ángeles ni̱ma ixtakalhí ixtrompetascán tzúculh tataca̱xa xlacata cha̱tunu natatlaka. c%?Ixli̱puntzú amá ángel tiyapá pu̱lacascuyun, li̱ma̱tzámalh jalánat ni̱ma ixuí nac pu̱lakachixcuhui̱n y lhken máca̱lh nac ca̱tiyatni. Y la̱ta maca̱nko̱lh tuncán takaxmáti̱lh la̱ tzúculh jilí, y lakamaklipa, y la̱ také̱talh u̱n, y tíyat na̱ tzúculh tachiquí. Cha̱tujún ángeles tatlaka ixtrompetajcán cha̱tunu $Y amá xajín incienso ni̱ma huilhaj ixta̱lani̱t ixtakalhtahuakacán cristianos puleklh tá̱yalh hasta cha̱lh ixlacatí̱n Dios. #}Sok tuncán chimpá a̱cha̱tum ángel tí ixchipati̱lhá aktum pu̱lacascuyun xla oro y stucaj tá̱yalh ixlacatí̱n pu̱lakachixcuhui̱n. Y aná ma̱xqui̱ca lhu̱hua incienso xlacata huilhaj naca̱ta̱tlahuá hua̱k amá ixtakalhtahuakacán cristianos tí ixtali̱pa̱huani̱t Dios. Y acxni lakxtum ixtlahuako̱ni̱t hua̱k lacascúyulh ixakspú̱n pu̱lakachixcuhui̱n. "Astá̱n cácxilhli amá cha̱tujún ángeles tí stucaj ixtaya̱na ixlacatí̱n Dios cha̱tunu ca̱macama̱xqui̱ca aktum trompeta. '! IY acxni ma̱ké̱nu̱lh ixliaktujún sello ni̱ma kalhí amá libro amá tí li̱tanu̱ni̱t la̱ borrego, acs tatu̱tako̱lh nac akapú̱n como íta̱t ora. H  Porque acxni xlacán natakalhtí amá tí li̱tanú la̱ borrego ixlacatí̱n Dios naca̱maktakalha la̱ xalakskatá̱n ixborregos, y naca̱lí̱n ca̱ma̱kotí ní huí aktum taxtunú ni̱ma ni̱cxni nali̱takalhtipará. Y Quinticucán Dios cha̱tunu naca̱xiqui̱ní nac ixlakastapucán hua̱k ixlakaxtajatcán. xlacata ya̱cxni nataliakxtakajnán tatzíncsnit, ni̱ porque takálhtit, yaj porque chichiní nacama̱chichiní ixmacnicán. "=Huá xlacata xlacán chí taya̱na ixlacatí̱n amá lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh ní huí Dios, pues ca̱tzi̱sní la̱ ca̱cuhui̱ní talakachixcuhui̱ma̱na y tamacuanima̱na amá tí curucs huí nac ixpu̱ma̱paksí̱n y xlá ca̱li̱maktakalha hua̱k ixtalakalhamá̱n _7―Tó, ni̱ ccatzí tí namá, huata huix catzi̱ya ―ckalhtí̱nalh aquít. Y xlá quihuánilh: ―Huá jaé tí tata̱lako̱ni̱t lanca ixtalakaputza̱tcán caj xlacata ixtali̱pa̱huán amá tí li̱tánu̱lh la̱ borrego y xokó̱nalh ixlacatacán y xlá ixkalhni ca̱li̱cheke̱ni̱t y ca̱li̱ma̱snapapi̱ni̱t ixlhaka̱tcán. E Acxni cha̱tum amá lakko̱lún quintalacatzuhuí̱nilh y quinkalhasquínilh: ―¿Catzi̱ya huix ticu namá tí talhaka̱ni̱t puro lakstarankán lháka̱t, y nicu tamini̱tanchá? eC y chuné ixtahuán:Huatiyá huix tí mini̱niyá̱n siempre nakalhi̱ya hua̱k li̱ma̱paksín, hua̱k li̱tlihueke, hua̱k li̱skalala, y hua̱k li̱pá̱huat;
y huatiyá huix quiDioscán tí camá̱n lakachixcuhui̱yá̱u, pa̱xcatcatzi̱niyá̱u, y ca̱cni̱yá̱u mintalakalhamá̱n cani̱cxnihuá quilhtamacú. Chuná calalh, amén. 2] Entonces hua̱k ángeles ni̱ma ixtastiliko̱ni̱t amá pu̱ma̱paksí̱n y na̱ chuná amá lakko̱lún y amá cha̱ta̱ti la̱ quitzistancaní̱n, acxtum tatatzokóstalh y tataquilhpu̱tako̱lh ixlacatí̱n amá lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh y tzúculh talakachixcuhuí Quinticucán Dios, B} Y acxtum ixli̱pixtlihuekecán ixtatlí y chuné ixtahuán:Capa̱xcatcatzi̱níu Quinti̱cucán Dios ni̱ma huí nac lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh
porque xlá quinca̱lakalhamán y quinca̱lakma̱xtún,
y na̱ chuná amá tí li̱tánu̱lh la̱ tantum borrego porque xokó̱nalh quilacatacán. }s La̱ ckaxmatko̱lh la̱ cha̱li̱t sellar ixca̱tlahuacani̱t cacxilhpá aktum li̱po̱ktum cristianos snu̱n lhu̱hua ixuani̱t que hasta ni̱ lá tí hua̱k catica̱pu̱tlakako̱lh la̱ta ixli̱lhu̱huacán, ti̱pa̱lhu̱hua ixtalacahua̱ncán ixtakalhí y ti̱pa̱katzi ixtachihui̱ncán, catu̱ya̱huá ixlatama̱tcán y xala cani̱ya̱huá pu̱latama̱n. Na̱ hua̱k ixtalhaka̱ni̱t puro lakstarankán lháka̱t y cha̱tunu ixtachipani̱t ixpakán tzú̱csuat, y aná stucaj ixtaya̱na ixlacatín amá tí ixcurucsui nac lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh y na̱ chuná cxlacatí̱n amá tí li̱tanú la̱ borrego. Z-akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Zabulón,
akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni José,
akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Benjamín. Li̱po̱ktum cristianos tí talhaka̱ni̱t lakstarankán lháka̱t )akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Simeón,
akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Leví,
akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Isacar, -akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Aser,
akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Neftalí,
akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Manasés, !Akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Judá,
akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Rubén,
akcu̱tuy mi̱lh ixli̱talakapasni Gad, Ixli̱puntzú ccátzilh niculá cha̱li̱t sellar ca̱tlahuaca acxni cha̱tum quihuánilh la̱ cha̱li̱t ixtahuani̱t hua̱k xlacán: aktum ciento a̱ti̱puxumata̱ti mi̱lh la̱ta ixli̱ti̱lanca pu̱latama̱n xalac Israel; y chuné ca̱pu̱tlakaca:  y chuné ca̱huánilh: ―Cakalhí̱tit puntzú, ni̱ naj tú caca̱tlahuanítit tú huí nac ca̱tiyatni y nac pupunú, y ni̱ para ca̱quihui̱tni porque ni̱ naj ca̱lhca̱nicani̱t nac ixmu̱ncán hua̱k tí tamacama̱xqui̱ni̱t ixlatamatcán Dios. a;Na̱ cacxilhpá a̱cha̱tum ángel minchá pakán ní lacapulha̱chá chichiní ixchipati̱lhá ixsello xastacnán Dios. Jaé ángel con hua̱k ixli̱pixtlihueke ca̱ma̱ktási̱lh amá cha̱ta̱ti ángeles ni̱ma ixtamaklhti̱naní̱t li̱ma̱paksí̱n xlacata tlan natalactlahuakó la̱ta tú huí nac ca̱tiyatni y na̱ chuná nac pupunú, l SLa̱ quili̱ma̱lacahua̱niko̱lh hua̱k la̱ta tú cácxilhli a̱stá̱n cacxilhpá cha̱tati ángeles stucaj ixtaya̱na cha̱tunu la̱ta nac ixli̱tanke̱ta̱ti ca̱quilhtamacú xlacata natalacati̱ta̱yá u̱n. Ixli̱puntzú acs tatu̱tako̱lh y ni̱ní itsnoknán u̱n nac ca̱tiyatni y na̱ chuná nac pupunú, ni̱ para akatum quihui ixtatzahuají. Pues chí accha̱ni̱t quilhtamacú acxni hua̱k amá̱n akxtakajnaná̱u y ¿ticu lihua nata̱lá o nataxtuní jaé ta̱kxtakajni?5cY chuné ixtahuaní amá ca̱lacsipijni: ―Caquila̱actamá̱u y quila̱ma̱tze̱kui xlacata ni̱ naquinca̱lakcha̱ná̱n ta̱kxtakajni ni̱ma ama ma̱stá amá tí li̱tanú la̱ borrego y na̱ chuná xlacata ni̱ naclaca̱cxilhá̱u tí amá curucs huí nac lanca ma̱paksi̱ná pu̱táhui̱lh. M Y hua̱k lactali̱pa̱u ma̱paksi̱naní̱n xala ca̱quilhtamacú lacapala táalh taputzá la̱ natatatze̱ka nac ixtampú̱n lhucu o nac ixtampixni sipi, y na̱ chuná hua̱k laclanca ricos, xanapuxcún soldados y ni̱ma lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n, y na̱ chuná hua̱k tí ixtalama̱na nac ca̱quilhtamacú tí caj ixli̱sta̱tcán ixtali̱scujma̱na y la̱ tí libre ixtahuila̱na, hua̱k táalh taputzá ní natatatze̱ka nac ca̱lacsipijni.  1Quima̱lacahua̱ni̱paraca la̱ akapú̱n tapálajli la̱ aktum cápsnat ni̱ma ke̱smilicán xlacata nama̱qui̱cán, y lacapala laktzánka̱lh, y hua̱k laclanca sipi ni̱ma huí nac ca̱tiyatni y tíyat ni̱ma huí nac pupunú hua̱k ca̱ma̱lacsíjca ní ixtahuila̱na. - S y hua̱k stacu xalac akapú̱n tapa̱tastako̱lh ca̱tiyatni la̱ acxni aktum tlihueke u̱n chiquí xaquihui higo y ma̱pa̱tasti̱ni̱kó xasnapanka ixtahuácat. U # Acxni amá tí li̱tanú la̱ borrego ma̱ké̱nu̱lh ixliakcha̱xán sello claca̱mpá y cácxilhli la̱ tíyat tzúculh tachiquí, chichiní tapaklhtutakolh y papá tzutzoko lako̱lh la̱ kalhni, | q Acxnicú ca̱macama̱xqui̱ca puro lakstaranka lháka̱t, y ca̱huanica: ―Cajaxtitcú a̱laktzú quilhtamacú hasta xní natakatzí la̱ta cha̱li̱t tzanká ama̱cajcú ca̱makni̱cán la̱ huixín caj xlacata ixli̱scujátit Cristo. )K Jaé ixli̱stacnicán cristianos ixtahuán ixli̱hua̱k ixli̱pixtlihuekecán: ―Lanca Quimpu̱chinacán, huix tí cca̱lakachixcuhui̱yá̱n y cca̱najlayá̱u la̱ta tú ma̱lacnu̱ni̱ta, ¿hasta xnicu pa̱t ca̱li̱tapu̱spita taxokó̱n tí quinca̱makní̱n nac ca̱quilhtamacú?   Y acxni amá tí li̱tanú la̱ borrego ma̱ké̱nu̱lh ixliakquitzis sello, cácxilhli ixtampí̱n pu̱lakachixcuhui̱n xla oro hua̱k ixli̱stacnicán cristianos ni̱ma ixca̱makni̱cani̱t caj xlacata ixtama̱kahuani̱ma̱na ixtachihuí̱n Dios. 3Y aquit cacxilhpá tantum smucucu cahua̱yu y tí ixpu̱huaca ixli̱tapa̱cuhuí Li̱ní̱n, ixke̱sta̱lati̱lhá tí li̱tanú Ca̱li̱ní̱n. Y xlá ma̱xqui̱ca li̱tlihueke xlacata nalactlahuakó ixli̱quilhmacta̱ti la̱ta hua̱k cristianos talama̱na nac ca̱quilhtamacú, tla̱n nali̱makni̱nán tara̱nicni, tatzincsnit o con tá̱tat o xlacata huananí̱n quitzistancaní̱n naca̱huá. W'Y acxni amá tí li̱tanú la̱ borrego ma̱ké̱nu̱lh ixliakta̱ti sello, na̱ ckáxmatli chihuí̱nalh amá ixli̱cha̱ta̱ti la̱ quitzistanca, y chuné quihuánilh: ―¡Catat y tla̱n calacapi! LY ckáxmatli taxtuchá jaé tachihuí̱n ixíta̱t la̱ta amá ní ixtahuila̱na cha̱ta̱ti la̱ quitzistancaní̱n, y chuné ixuán: ―¡Huata aktum kilo trigo xtapalh aktum denario, y na̱ chuná xtapalh aktutu kilo cebada; pero ni̱ capuhuántit namaclacasquiná̱tit aceite ni̱ para vino porque ni̱ ma̱sta̱cán. 3_Y acxni amá tí li̱tanú la̱ borrego ma̱ke̱nu̱pá ixliaktutu sello na̱ ckáxmatli la̱ amá ixli̱cha̱tutu la̱ quitzistanca quihuánilh: ―¡Catat y tla̱n calacapi! Y aquit cláca̱lh y cacxilhpá tantum tzitzeke cahua̱yu, y tí ixpu̱huaca ixchipati̱lhá aktum pu̱pu̱lhca̱n. #Y taxtupá ixli̱tantuy cahua̱yu jaé tzutzoko ixuanit, y tí ixpu̱huaca maklhtí̱nalh aktum li̱cuánit espada y ma̱xqui̱ca li̱tlihueke xlacata nalactlahuakó la̱ta tú ixacstu̱tá ca̱quilhtamacú, y chuná jaé hua̱k lacchixcuhuí̱n natara̱makní. 8iY acxni amá tí li̱tanú la̱ borrego ma̱ké̱nu̱lh ixliaktuy sello amá ixli̱cha̱tuy la̱ quitzistanca na̱ ckáxmatli quihuánilh: ―¡Catat y tla̱n calacapi! s_Aquit cláca̱lh y cácxilhli tantum staranka cahua̱yu ni̱ma ixpu̱huaca cha̱tum tí ixchipati̱lhá nac ixmacni aktum lí̱tipni. Ma̱xqui̱ca aktum corona la̱ xla tí tlajananit y táxtulh xlacata ma̱s tlajanama nahuán. I Y la̱ta cquilacatí̱n tla̱n cácxilhli la̱ acxni amá tí li̱tanú la borrego ma̱ké̱nu̱lh xla̱huán sello ni̱ma ixkalhí amá xatasmilin libro; entonces cha̱tum la̱ta amá cha̱ta̱ti la quitzistanca con huak ixlipixtlihueke la acxni maca̱csa̱nán tají̱n na̱ quihuánilh: ―¡Catat y tla̱n calacapi! '~GAstá̱n li̱huancú amá cha̱ta̱ti la̱ quitzistanca ixtaquilhuama̱na: “Chuná calalh, amén”, amá puxumata̱ti lakko̱lún tatatzokóstalh y talakachixcúhui̱lh amá Quimpu̱chinacán tí pi̱ huatiyá la̱ta maká̱n ixuani̱t, chí y cani̱cxnihuá quilhtamacú.L} Y na̱ ckáxmatli la̱ tachihuí̱nalh hua̱k la̱ta tú Dios ca̱ma̱lakahuani̱ni̱t nac akapú̱n, nac ca̱quilhtamacú, nac ixtampú̱n tíyat, nac pupunú y na̱ chuná hua̱k la̱ta tú talatama̱ni̱t ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú, y chuné ixtahuán:Amá tí curucsuí nac lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh, y na̱ chuná amá tí li̱tanú borrego tí xoko̱nani̱t quilacatacán,
huata huá tí catamaklhtí̱nalh hua̱k tapa̱xcatcatzí̱n, hua̱k talakachixcuhuí̱n, hua̱k li̱pá̱huat y hua̱k li̱ma̱paksí̱n,
canicxnihuá quilhtamacú. 1|[ tí ixli̱pixtlihuekecán ixtali̱tli̱ma̱na y chuné ixtahuán:Huatiyá huá tí mini̱ní nakalhí hua̱k li̱ma̱paksí̱n, hua̱k li̱skalala, hua̱k li̱tlihueke y hua̱k li̱pá̱huat,
porque xlá li̱tanú la̱ tantum borrego ixlacatí̱n Dios tí li̱tamákxtakli naní ixlacata quintala̱kalhi̱ncán.Y huatiyá huá tí amá̱n lakachixcuhui̱yá̱u, pa̱xcatcatzi̱niyá̱u y makapa̱xahuayá̱u. [{/ Y a̱stá̱n cácxilhli y na̱ ckáxmatli la̱ tzúculh tatlí ixli̱cá̱cni̱t lhu̱hua ángeles ni̱ma ixtaya̱na nac ixpa̱xtu̱ni̱tni amá lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh ní ixtahuila̱na amá cha̱ta̱ti la̱ quitzistanca y na̱ chuná amá puxumata̱ti lakko̱lún, pero ixtaya̱na millones y lhu̱hua millones ángeles .zU Y chí quila̱tlahuani̱táu cha̱tunu aquín la̱ xatalacsacni curas tí natali̱scujá̱n,
y la̱ reyes tí natata̱ma̱paksi̱naná̱n nac ca̱quilhtamacú. y Y amá lakko̱lún tzúculh tatlí y tali̱lakachixcuhui̱nán jaé xasa̱sti ixtatli̱ncán:Huatiyá huix mininí namaklhti̱nan namá libro y na̱ chuná nama̱ke̱nu̱niya ixsello,
porque huix minkalhni ixtapalh li̱xokó̱nanti acxni ma̱stajaniko̱ca, y ni̱t caj quilacatacán;
y chuná tla̱n quinca̱maklhti̱nán Dios hua̱k la̱ta tí lama nac ca̱quilhtamacú
ma̱squi ti̱pa̱katzi quintachihui̱ncán, catu̱ya̱huá quilatama̱tcán y cani̱ya̱huá quimpu̱latama̱ncán. ,xQY acxni chípalh, amá cha̱ta̱ti la̱ quitzistancaní̱n y amá puxumata̱ti lakko̱lún tatatzokóstalh ixlacatí̱n. Cha̱tunu jaé lakko̱lún ixtakalhí ixli̱tlaknicán ni̱ma huanicán arpas, y na̱ ixtachipani̱t ixcha̱tunucán aktum copa xla oro ni̱ma spalh ixtali̱ma̱tzamani̱t ixlakstu mu̱csún incienso, y jaé qui̱taxtú ixtakalhtahuakacán ixcamán Dios tú cha̱li cha̱lí tali̱lakachixcuhuí. ,wQEntonces amá tí li̱tanú borrego lákalh tí ixcurucsui nac lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh y chípalh amá libro ni̱ma ixkalhí nac ixpakca̱na ixmacán. ovWAstá̱n claca̱mpá y nac ixlacatí̱n amá lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh y nac ixíta̱t amá cha̱ta̱ti ángeles ni̱ma ixtatasí la̱ quitzistancaní̱n y amá puxumata̱ti lakko̱lún cácxilhli stucaj ixyá Cristo tí li̱tanú borrego tí xokónalh quilacatacán. Xlá ixli̱tasí nac ixmacni la̱ta ní ixla̱kalhi̱cani̱t acxni ni̱lh, na̱ ixkalhí nac ixmacni kantujún ixakalókot, y na̱ chuná aktujún ixlakastapu, y jaé aktujún ixlakastapu tali̱talacastuca amá cha̱tujún espíritus o ángeles tí tamacuaní Dios y ca̱ma̱lakacha̱ni̱t hua̱k ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. NuPero cha̱tum amá lakko̱lún quihuánilh: ―Yaj ma̱s catasa, amá tali̱pa̱u ma̱paksi̱na chixcú xalac Judá, amá tí li̱tanú la̱ tantum la̱páni̱t, amá lanca ixli̱talakapasni rey David huá xlá tí li̱ta̱yani̱t xlacata tla̱n mini̱ní nama̱ke̱nu̱ní namá aktujún sellos y nama̱lakaké jaé libro. tAquit ctzúculh clakaputzá y ctasá porque ni̱ ixtasí tí mini̱ní nama̱lakaké y naacxila tú ixtatzokni̱t nac ixpu̱lacni libro. lsQPero la̱ta ixli̱ti̱lanca akapú̱n, ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú y ixli̱ti̱lanca ca̱li̱ní̱n ni̱ para cha̱túm tí tási̱lh tí tla̱n nama̱lakaké amá libro y naacxila tú ixtatzokni̱t nac ixpu̱lacni. Vr%Pi̱huá amá puntzú cha̱tum tali̱pa̱u ángel ixli̱pixtlihueke kalasquiní̱nalh: ―¿Ticu tla̱n nataka̱sá̱u tí mini̱ní nama̱ke̱nú ixsello ni̱ma kalhí jaé libro y tla̱n nama̱lakaké? -q UAstá̱n cacxilhpá xlacata nac ixpakca̱na tí ixcurucsuí nac lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh ixli̱chipani̱t aktum libro ni̱ma caj la̱ xatasmilín cápsnat, y ixtatzokni̱t lakapu̱tuy ixmacni y na̱ chuná ixpu̱lacni; y jaé libro na̱ ixli̱ma̱lakachahuacani̱t aktujún sellos. hpI Quimpu̱chinacán Dios, huatiyá huix
quinca̱mini̱niyá̱n nacca̱lakachixcuhui̱yá̱n, nacca̱pa̱xcatcatzi̱niyá̱n y nacli̱tamakxtaká̱u naquila̱ma̱paksi̱yá̱u.Porque huix tí tlahuani̱ta la̱ta tú hua̱k anán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú,
y mincatzi ca̱tlahua la̱ta tú ni̱ naj ixtalakahuani̱t y anán chí.o cácxilhli xlacata na̱ chuná amá puxumata̱ti lakko̱lún ixtatatzokostá ixlacatí̱n y ixtalakachixcuhuí Ixpu̱chinacán Dios ixtata̱kxtú ixcoronajcán y ixtamacá̱n ixlacatí̱n ní ixuí amá lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh y chuné ixtahuán: 0nY Y acxni jaé ángeles tí ixtatasí la̱ quitzistancaní̱n ixtama̱xquí ixtalakachixcuhui̱ncán, ixpa̱xcatcatzi̱nitcán y xtapa̱xqui̱ncán amá tí ixcurucsui nac lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh, y tí siempre xastacnán latama̱ni̱t y lama nahuán cani̱cxnihuá quilhtamacú, m'Y ixcha̱ta̱ticán jaé la̱ quitzistanca ixtakalhí kanacha̱xaná̱n ixpakancán y ixli̱ti̱lanca ixpakancán ixlakstu lakastapu ixuani̱t. Y cani̱cxnihuá quilhtamacú ni̱ ixtali̱makxtaka ixtahuán jaé tachihuí̱n ni̱ma ixtali̱lakachixcuhuí Dios:Huatiyá huix tí snu̱n ti̱tum kalhi̱ya mintalacapa̱stacni;
huatiyá huix Quimpu̱chinacán Dios tí ckalhi̱yá̱u y ni̱tí ma̱ccha̱ní mili̱tlihueke.Huix ni̱ kalhi̱ya quilhtzúcut, huix pi̱ huatiyá la̱ta maká̱n, chí y cani̱cxnihuá. lIxli̱cha̱tum jaé la̱ quitzistanca ixtasi̱putún la̱ tantum la̱páni̱t, ixli̱cha̱tuy ixtasí la̱ tantum huá̱cax, ixli̱cha̱tutu ixkalhí ixlacán la cha̱tum cristiano, y ixli̱cha̱ta̱ti ixtasiputún la tantum picha̱hua ni̱ma kosma. `k9Y cácxilhli nac ixlacatí̱n jaé ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh la̱ aktum pupunú, y xachúchut jaé pupunú la̱ staranka hualhti̱n ixlakxtalá. Ixpa̱xtu̱ni̱tni amá lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh ccá̱cxilhli cha̱ta̱ti ángeles tí ixtakalhí ixmacnicán la quitzistanca tí xlakstu lakastapu nac ixke̱ncán y ixlacati̱ncán. !j;Y ana ní ixuí jaé lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh ckáxmatli la̱ camaca̱csá̱nalh tají̱n, y cácxilhli la̱ li̱cuánit camáklipli, y nac ixlacatí̱n ixca̱skoyucani̱t kantujún lanca canti̱la mi̱ma tla̱n ta̱ma̱lacastuccán namá cha̱tujún ixespíritu Dios. ]i3Ixpa̱xtu̱ni̱tni jaé lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh cacxilhpá puxumata̱ti lactzú ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh ni̱ma curucs ixtapu̱tahuila̱na puxamata̱ti lactali̱pa̱u lakko̱lun ni̱ma ixtali̱lhaka̱nani̱t puro lakstarankán lháka̱t na̱ huá tí nac ixakxa̱kacán cha̱tunu ixtahuili̱ni̱t lacslipua coronas xla oro. h7Y tí ixlacui amá lanca ma̱paksi̱na pu̱tá̱hui̱lh ixlakskoy la̱ namá chíhuix ni̱ma huanicán jaspe o la̱ namá cornalina chíhuix, na̱ ixli̱makstilí aktum cha̱macxcúlit, ixlakskoy la̱ namá xaslipua chíhuix ti̱pa̱katzi ixcolores ni̱ma huanicán esmeralda. Xg)Y acxni tuncán la̱ quinta̱chihuí̱nalh ixespíritu Dios quiakchipánilh quintalacapa̱stacni y quima̱lacahuáni̱lh aktum lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh nac akapú̱n ni̱ma cha̱tum ixlacui. .f WY la̱ta quinta̱chihui̱nanko̱ca cli̱lacahua̱nampá nac akapú̱n la̱ ixtalacqui̱ni̱t aktum puhui̱lhta y amá tí xlahuán ixquinta̱chihui̱nani̱t, y ixli̱pixtlihueke ixmaca̱csa̱nán ixtachihuí̱n la̱ cama̱tasi̱ca aktum trompeta, tzucupá quinta̱chihui̱nán y chuné quihuánilh: ―Catat juú quimapa̱xtún ní aquit cuí y camá̱n ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n la̱ ama lá astá̱n jaé quilhtamcú. g~}A|zz^xutrr"q8pnYmlwkjghgyf eLdXcba`&_^\[ZYWlWUeTKSR"PONjML3JIHUFEDBA@U>=<;:87715E4+32:0c.e,,*)h(w'A%%6$#E"(!: ~jz  Z8lv<? Jaé li̱cuánit quitzistanca ni̱ma ixlama xapu̱lh pero chí yaj lama, huá namá xaa̱stá̱n o ixli̱cha̱tzayán ma̱paksi̱ná rey ama huán ma̱squi na̱ la̱ cali̱tánu̱lh ixlakapu̱xoko cha̱tum amá ixli̱cha̱tujún tí ixma̱paksi̱nani̱t xapu̱lh, pero xlá a̱stá̱n ama̱ca lactlahuaniko̱cán ixlatáma̱t na̱ la̱ xa̱makapitzi ixta̱ma̱paksi̱naní̱n. 6>e y na̱ chuná tla̱n li̱ta̱ma̱lacastucá̱u namá aktujún ixakxa̱ka cha̱tujún ma̱paksi̱naní̱n reyes, cha̱quitzis xlacán tani̱ni̱ttá y cha̱tum ma̱paksi̱namajcú y xa̱cha̱tum ni̱ naj ma̱paksi̱nán, pero jaé ni̱ma a̱huatiyá namín ma̱paksi̱nán ni̱ maka̱s ama makapalá. r=] ’Jaé tamaclacasquiní li̱skalala xlacata tla̱n nama̱kachakxi̱ya tú camá̱n lacspi̱tniyá̱n: Namá aktujún ixakxa̱ka ni̱ma acxilhni̱ta tla̱n li̱ta̱ma̱lacastucá̱u aktujún sipi ní curucs huí namá pusca̱t H< Namá li̱cuánit quitzistanca ni̱ma acxilhni̱ta, xlá ixlama xapu̱lh pero chí yaj lama, láksputli. Pero ma̱squi chuná jaé, xlá ama latama̱pará amá quilhtamacú acxni natacuta amá nac pu̱lhmá̱n la̱ pu̱la̱chí̱n ni̱ma ni̱ kalhí ixtampú̱n, pero huata laktzú quilhtamacú nalatamá nac ca̱quilhtamacú acxni nalactlahuaparaniko̱cán ixlatáma̱t. Y hua̱k cristianos tí talama̱na nahuán nac ca̱quilhtamacú y ni̱ tzoktakalhí ixtacuhui̱nicán nac ma̱lama̱ni̱ná libro ni̱ma kalhí Dios hasta la̱ta ya̱ tilacatzúculh ca̱quilhtamacú, xlacán ama taca̱cni̱nán acxni nata̱cxila tasi̱pará jaé li̱cuánit quitzistanca ni̱ma ixni̱ni̱t pero lacastacuanampá. ;5Acxni quihuánilh amá ángel: ―¿Hua̱nchi taca̱cni̱ya caj namá pusca̱t? Camá̱n clacspi̱tniyá̱n la̱ qui̱taxtú tú huix ni̱ ma̱kachakxi̱ya ixlacata jaé pusca̱t xa̱huá namá quitzistanca ni̱ma pu̱huaca y kalhí aktujún ixakxa̱ka y akcá̱u ixkalókot. 6:eAcxni tuncán cma̱kachákxi̱lh xlacata jaé pusca̱t ixkachí, ixli̱kachí ixkalhnicán cristianos tí tali̱tapaksí Dios y tí ixca̱makni̱cani̱t caj xlacata ixtali̱chihui̱nán ixtachihuí̱n Jesús. Aquit cca̱cni̱ko̱lh jaé pusca̱t porque ni̱ xacma̱kachakxi̱ma tú ixqui̱taxtunima. 9y nac ixmú̱n ixtatzokni̱t jaé ixtacuhui̱ní ni̱ma ti̱pa̱tuy tú huamputún y chuné ixuán: “Lanca pu̱latama̱n Babilonia tí la̱ lihua xatzé hua̱k xata̱clatapu̱lí̱n pusca̱t y la̱ta tú ni̱ li̱cxilhputu nac ca̱quilhtamacú.” o8WXapusca̱t ixli̱lhaka̱nani̱t lháka̱t ni̱ma ixli̱lacahua̱nán ti̱pa̱tuy color, tzutzoko y lhpupoko; la̱n ixli̱taca̱xta̱yani̱t puro oro y lacslipuán chíhuix, ixpixnú aktum cadena xla perlas. Na̱ ixchipati̱lhá nac ixmacán aktum copa xla oro ni̱ma spalh ixli̱tatzamani̱t tú ni̱ li̱cxilhputu y li̱xcájnit ixkásat ni̱ma ixtlahuá, 7Y la̱ta ixquima̱lacahua̱ni̱ma Ixespíritu Dios amá ángel quíli̱lh lacatum ní hua̱k desierto ní ni̱tí lama y aná cácxilhli cha̱tum pusca̱t ixpu̱huaca tantum li̱cuánit xatzutzoko quitzistanca y nac ixmacni jaé quitzistanca ixtatzokni̱t puro lacli̱xcájnit tachihuí̱n ni̱ma ixta̱ra̱lacata̱quí Dios y na̱ ixkalhí aktujún ixakxa̱ka y akcá̱u ixkalókot. l6QJaé pusca̱t hua̱k reyes xala ca̱quilhtamacú tata̱latapu̱li̱ni̱t y na̱ chuná lhu̱hua cristianos tí talama̱na nac ca̱quilhtamacú tamakslihuekeni̱t ixkásat la̱ tí snu̱n lakatí huá cuchu hasta nalakchuhuá. d5 CAcxni quilákmilh cha̱tum ángel la̱ta amá cha̱tujún ni̱ma ixtakalhí ixcopascán xla ta̱kxtakajni y quihuánilh: ―Caquinta̱pi y camá̱n ca̱li̱ma̱lacahua̱ni̱yá̱n ta̱kxtakajni tú napa̱xtoka namá la̱ lanca xata̱clatapu̱lí̱n pusca̱t ni̱ma curucs huí ixakspú̱n la̱ta hua̱k pupunú ni̱ma̱ huí nac ca̱quilhtamacú. |4qY na̱ chuná tzúculh tapa̱tastá nac akapú̱n li̱cuánit laclanca ixchiji̱t se̱n tú tatama̱chá ixakspú̱n ca̱tiyatni y ni̱ma ixtatzincán hasta ti̱puxum kilo akatunu y caj xlacata ta̱kxtakajni xla chiji̱t se̱n lhu̱hua cristianos tatzúculh tata̱ra̱lacata̱quí Dios con lacli̱xcájnit tachihuí̱n porque snu̱n li̱lakaputza castigo ixuani̱t.3Hua̱k islas ni̱ma ixtahuila̱na nac pupunú talaktzánka̱lh nac chúchut y hua̱k ca̱lacsipijni na̱ tatzanka̱ko̱lh. c2?Amá lanca y tali̱pa̱u ca̱chiquí̱n aktutu tapítzilh la̱ta talakske̱tahui y hua̱k pu̱latama̱n xala ca̱quilhtamacú tatalactilhtahuilako̱lh acxni Dios lacapá̱stacli ixtala̱kalhi̱ncán amá ca̱chiquí̱n Babilonia xlacata naca̱ma̱kotí xaxú̱n chúchut xla ta̱kxtakajni ni̱ma lacca̱xtlahuani̱t la̱ta makasi̱tzi̱cani̱t. /1WLa̱ ckaxmatko̱lh jaé tachihuí̱n tuncán tzúculh maklipa, maca̱csa̱nán taji̱ní̱n y li̱cuánit tachiquí tíyat tú ni̱cxni tí ixmaklhcatzi̱ni̱t la̱ namá ni̱ porque huí tí ixacxilhparani̱t la̱ta tiquilhtzúculh xla̱huán cristianos talama̱na nac ca̱quilhtamacú. L0Ixli̱cha̱tujún ángel na̱ lakxtákalh ixcopa nac ca̱u̱ní̱n y huá acxni takáxmatli aktum pixcha̱lanca tachihuí̱n minchá nac ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios xalac akapú̱n y taxtuchá nac lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh ni̱ma huí aná, y chuné huan: ―Kantaxtuko̱lhá la̱ta tú laclhca̱cani̱t. #/?Amá cha̱tutu espíritus ama ca̱ma̱makstokkó hua̱k amá reyes nac pu̱la̱slakni lacatum ana ní nac hebreo tachihuí̱n huanicán Armagedón. `.9Cakaxpáttit tú ca̱huaniyá̱n Jesús: “Aquit aktziyaj camá̱n ca̱lakchiná̱n la̱ cha̱tum kalha̱ná acxni min kalha̱nán nac aktum ákxtaka. Capa̱xahuátit huixín tí skalalh maktakalhá̱tit milhaka̱tcán xlacata tuncán nahuili̱yá̱tit y ni̱ nama̱xananá̱tit la̱ tí ni̱ kalhí ixlháka̱t y maklhtintili lama.” &-EJaé lacli̱xcájnit espíritus ixca̱ma̱xqui̱ni̱t li̱tlihueke tlajaná xlacata tla̱n natatlahuá laclanca li̱lacahuá̱nat xlacata chuná tla̱n naca̱kskahuicán y naca̱ma̱macxtumi̱ko̱cán hua̱k laclanca ma̱paksi̱naní̱n reyes xala ca̱quilhtamacú, y acxtum ama tata̱ra̱lacata̱quí Dios amá li̱cuánit quilhtamacú acxni xlá naca̱makatlajakó porque ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱tlihueke. , Pi̱huá amá puntzú cácxilhli la̱ ixtaquilhtaxtuma̱na nac ixquilhni amá lanca tzutzoko lu̱hua, nac ixquilhni amá li̱cuánit quitzistanca y nac ixquilhni amá akskahuiná profeta aktutu lacli̱xcájnit espíritus ni̱ma ixtatasí la̱ chíchak. + Y amá ixli̱cha̱cha̱xán ángel na̱ lakxtákalh ixcopa nac kalhtu̱choko ni̱ma huanicán Eufrates y tuncán sca̱cli xachúchut jaé kalhtu̱choko xlacata aná natalactla̱huán amá reyes ni̱ma natamina̱chá pakán ní taxtuya̱chá chichiní. L* Pero na̱ ni̱ para chuná talakxta̱páli̱lh ixtapuhua̱ncán la̱ natali̱makxtaka tatlahuá tú li̱xcájnit sino tasi̱tzi̱tapú̱xtulh y con lacli̱xcájnit tachihuí̱n ixtata̱ra̱lacata̱quí Quinti̱cucán Dios xalac akapú̱n caj xlacata ixtasipa̱ni̱tcán ixtzitzicán ni̱ma̱ ixca̱ma̱lakacha̱nicani̱t. i)K Amá ixli̱cha̱quitzis ángel na̱ lakxtákalh ixcopa ana ní huí ixpu̱táhui̱lh o ixpu̱ma̱paksí̱n amá li̱cuánit quitzistanca y tuncán tapaklhtu̱tako̱lh ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú ní ixma̱paksi̱nán. Hua̱k cristianos tí ixtali̱pa̱huán hasta tzúculh talakxcá ixtzi̱maka̱tcán la̱ta ni̱ tatá̱lalh ta̱kxtakajni. ( Y hua̱k ca̱lhcuyuko̱ca pero xlacán ni̱ para chuná talakxta̱páli̱lh ixtapuhua̱ncán ixlatama̱tcán xlacata natalakachixcuhuí, ma̱s chá lhu̱hua tú tali̱ta̱talacástucli porque ixtacatzí xlacata Dios ixca̱ma̱xqui̱ni̱t jaé ta̱kxtakajni. ('IAmá ixli̱cha̱ta̱ti ángel na̱ lakxtákalh ixcopa ní huí chichiní y ma̱s kálhi̱lh li̱tlihueke xlacata tla̱n naca̱lhcuyú hua̱k cristianos. j&MNa̱ ckáxmatli huí tí huanchá aná nac ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios jaé tachihuí̱n: ―Quimpu̱chinacán Dios, huix ixpu̱chiná hua̱k la̱ta tú anán y hua̱k catzi̱ya, lihua ca̱na y tancs ma̱xoke̱nana. %+Porque xlacán tama̱kxtakájni̱lh tí tali̱pa̱huani̱tán, y tí huix ixca̱lacsacni̱ta xlacata natali̱chihui̱nán la̱ta tú laclhca̱ni̱ta, y chí huix ca̱ma̱xqui̱ni̱ta ixta̱kxtakajnicán xlacata nataxoko̱nán pues chuná ca̱mini̱ní nata̱kxtakajnán. N$Astá̱n ckáxmatli chihui̱nampá cha̱tum ángel tí ca̱maktakalha huak chúchut xala ca̱quilhtamacú, y chuné huá: ―Quimpu̱chinacán Dios, huix tancs tlahuaya taputzá̱n, ni̱ lá akskahuinana ni̱ porque lá akskahuicana porque huix tí siempre pi̱ huatiyá la̱ta maká̱n, chí y cani̱cxnihuá quilhtamacú. #/Y na̱ chuná ixli̱cha̱tutu ángel na̱ alh lakxtaká ixcopa nac kalhtu̱choko y nac pu̱xka o taxtunú, y na̱ chuná kalhni talako̱lh. ="sIxli̱cha̱tuy ángel na̱ alh lakxtaká ixcopa nac pupunú y hua̱k amá chúchut xalac pupunú kalhni lako̱lh y hua̱k la̱ta tú ixtaju̱ma aná xastacnán tani̱ko̱lh. F!Xla̱huán amá ángel alh y lakxtákalh ixcopa nac ca̱tiyatni y tuncán la̱ta lakxtákalh tú ixtaju̱ma hua̱k amá cristianos tí ixtakalhí ixli̱lakapascán ixsello amá li̱cuánit quitzistanca y tí ixlakachixcuhuí xapu̱laktumi̱n ixma̱su̱y ca̱li̱taxtuko̱lh li̱xcájnit tzitzi nac ixmacnicán. 2  _Acxni ckáxmatli aktum pixcha̱lanca tachihuí̱n ni̱ma taxtuchá nac pu̱siculan la̱ cama̱paksi̱ca amá cha̱tujún ángeles, y chuné ca̱huanica: ―Capítit cha̱tunu huixín lakxtakayá̱tit nac ca̱tiyatni namá ta̱kxtakajni ni̱ma taju̱ma nac mincopascán ni̱ma Dios laclhca̱ni̱t. mSY ana ní ixtanu̱ma jaé ca̱xa tási̱lh minchá ixli̱tlihueke Dios la̱ jin tú li̱tatzamako̱lh hua̱k chiqui, y ni̱ lá tí ixtanú hasta xní nalakó amá ta̱kxtakajni ni̱ma ixtakalhí amá cha̱tujún ángeles. 9Acxni tuncán cha̱tum la̱ta amá cha̱ta̱ti la̱ quitzistanca ca̱má̱xqui̱lh akatunu copa xla oro cha̱tunu amá ángeles ana ní ixtaju̱ma lacli̱cuánit ta̱kxtakajni ni̱ma ma̱stá Dios tí siempre xastacnán latama̱ni̱t y lama nahuán cani̱cxnihuá quilhtamacú. r]Aná nac tla̱n taxkapín chiqui ní ixtanu̱ma amá ca̱xa tatáxtulh ca̱tujún ángeles ni̱ma ixtakalhí a̱huatiyá ta̱kxtakajni ni̱ma naca̱lakchá̱n tí ixtalama̱na nac ca̱quilhtamacú; xlacán lakstaranka y lacslipuán lháka̱t xla lino ixtalhaka̱ni̱t y na̱ ixca̱li̱tampa̱chi̱cani̱t cinturón xla oro hasta ixcuxmu̱ncán ixca̱cha̱ní. ykAstá̱n cláca̱lh y cácxilhli la̱ talácqui̱lh amá ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios ni̱ma huí nac akapú̱n y nac ixpu̱lacni ixtasí amá ca̱xa ní ixma̱qui̱cani̱t aktum chíhuix ní ixtatzokni̱t ixli̱ma̱paksí̱n Dios. b=Quimpu̱chinacán Dios, ¿ticu ni̱ catipa̱xquí̱n y ni̱ catilakachixcuhuí̱n xlacata ni̱ najicuaniyá̱n?Porque huatiyá huix kalhi̱ya tancs talacapa̱stacni,
y namín quilhtamacú acxni hua̱k pu̱latama̱n xala ca̱quilhtamacú natamín talakachixcuhui̱yá̱n,
y tapa̱xcatcatzi̱niyá̱n la̱ta tú lactlá̱n tlahuaya. zmY tzúculh tatlí amá tatlí̱n ni̱ma ixca̱ma̱si̱nini̱t nac ca̱quilhtamacú amá Moisés tí tancs li̱pa̱hua Dios, y na̱ chuná ixtatlí̱n amá tí li̱tanú la̱ borrego; y chuné ixtatlí:Quimpu̱chinancán Dios, ni̱tí ma̱ccha̱ní lanca mili̱tlihueke,
y lacli̱cá̱cni̱t la̱ta tú tlahuani̱ta nac ca̱quilhtamacú.Huata huix tí mini̱ní nama̱paksi̱ya la̱ta tú huí la̱ quireycán,
porque lactali̱pa̱u y lactancsua hua̱k mintalacapa̱stacni. SAná cacxilhpá amá tú ixtasi̱putún la̱ pupunú, staranca ixuí la̱ hualhti̱n tú huilhaj ixta̱lani̱t lhcúya̱t, y nac ixpa̱xtú̱n jaé hualhti̱n pupunú ixtaya̱na hua̱k amá tí ixtamakatlajani̱t lacli̱xcájnit ixtalacapa̱stacni amá li̱cuánit quitzistanca, ixma̱su̱y xapu̱laktumi̱n y na̱ chuná xanúmero ixtacuhui̱ní. Xlacán ixtachipani̱t akatunu li̱tlakni ni̱ma huanicán arpas ni̱ma Dios ixca̱macama̱xqui̱ni̱t. T #Astá̱n cacxilhpá nac akapú̱n tú ma̱s lanca y li̱cuánit li̱cá̱cni̱t, cácxilhli cha̱tujún ángeles cha̱tunu ixtakalhí akatunu ta̱kxtakajni ni̱ma ama li̱ma̱laksputú ixtasi̱tzi Dios. #Hua̱k amá tachaná̱n uvas lakchitko̱ca lakamákat ní ixuilachá lanca ca̱chiquí̱n, y ana ní ixlakchitma̱ca táxtulh puro kalhni y tza̱lánalh ixli̱lakamákat aktutu ciento kilómetro, y ixli̱pu̱lhmá̱n ixchá̱n hasta ixkalhtzán tantum cahua̱yu.%Y amá ángel na̱ chuná ma̱pasá̱rli̱lh amá stayanca ixli̱chucún ixakspú̱n catiyatni y lacatum huili̱ko̱lh hua̱k amá tachaná̱n uvas xlacata naca̱lakchitcán. Chuná jaé tla̱n ta̱ma̱lacastuccán li̱cuánit ta̱kxtakajni ni̱ma ma̱stá Dios. hIY acxni taxtuparachá cha̱tum tunu ángel nac pu̱lakachixcuhui̱n xla oro ni̱ma ixuí nac pu̱siculan, xlá ixma̱xqui̱cani̱t li̱tlihueke xlacata tla̱n nalactlahuanán con lhcúya̱t y ta̱chihuí̱nalh la̱ta hua̱k ixli̱pixcha̱lanca amá ángel ni̱ma ixhipani̱t stayanca li̱chucún hoz y huánilh: ―Chí huix na̱ camaclacásquinti stayanca mili̱chucún, caca̱chúcu̱cti tampuslhu̱hua tamakalán xla uvas xala ca̱quilhtamacú porque tla̱n tacatlani̱ttá. -SAcxni taxtupá cha̱tum ángel nac ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios ni̱ma huí nac akapú̱n, xlá na̱ ixchipati̱lhá aktum stayanca ixli̱chucucán sákat. \1Tí xlá amá curucs ixuí nac ixakspú̱n puclhni káxmatli tú li̱ma̱paksi̱ca y ma̱pasá̱rli̱lh ixli̱chucún nac ixakspú̱n tíyat y ma̱qui̱ko̱lh hua̱k ama tachaná̱n xala ca̱quilhtamacú. MAcxni taxtupá nac ixpu̱lakachixcuhui̱cán Dios tunu cha̱tum ángel, y ma̱ktási̱lh con hua̱k ixli̱pixcha̱lanca amá tí curucs ixuí nac ixakspú̱n amá puclhni y huánilh: ―Catlani̱ttá tachaná̱n xala ca̱quilhtamacú y accha̱ni̱t hora nama̱qui̱yá̱u. Cama̱nu mili̱chucún y cama̱qui mintamakalán. Acxni cláca̱lh y cacxilhpá paktum lanca staranka puclhni, y ixakspú̱n jaé puclhni curucs ixuí amá Xatalacsacni Chixcú Jesús; xlá ixaknú aktum corona xla oro y ixchipani̱t aktum stayanca ixli̱chucucán sákat ni̱ma huanicán hoz. X) Acxni huí tí quinta̱chihuí̱nalh nac akapú̱n y chuné quihuánilh: ―Catzokti la̱ta jaé tú camá̱n huaniyá̱n: “Catapa̱xáhualh hua̱k tí la̱ta chí ama taní y taca̱najlani̱t tú ca̱ma̱lacnu̱ní Quimpu̱chinacán Jesucristo.” “Jé, chuná calalh”, huan Ixespíritu Dios, “pues ta̱ma̱najá tajaxa ixtacha̱lhca̱tnicán, y ixtascujutcán siempre naca̱kskalhlí̱n.” La̱ Dios ama tlahuá ixtaxokó̱n nac ca̱quilhtamacú N Huá xlacata para tí pa̱xquí ixli̱hua̱k ixnacú ixli̱ma̱paksí̱n Dios y takokeyá̱tit ixlatáma̱t Jesús, tamaclacasquiní li̱camama napa̱ti̱yá̱tit xatu̱ta tú ca̱lakcha̱ná̱n. *M Jaé lhcúya̱t pasama nahuán cani̱cxnihuá quilhtamacú; aná ni̱ ama anán tajaxni la̱ nata̱kxtakajnán hua̱k tí natalakachixcuhuí jaé li̱cuánit quitzistanca y na̱ chuná ixma̱su̱y xapu̱laktumi̱n, o tama̱stá quilhtamacú caca̱huili̱nica ixli̱lakapascán xanúmero. [ / xlá na̱ ama̱ca ma̱koti̱cán namá xu̱n chúchut xla ta̱kxtakajni ni̱ma Dios lacca̱xtlahuani̱t la̱ta makasitzi̱cani̱t, y ama̱ca ca̱li̱ma̱kxtakajni̱cán nac lhcúya̱t chúchut ni̱ma li̱pasama azufre, y aná nata̱kxtakajnán ixlacatí̱n hua̱k ixángeles Dios y nac ixlacatí̱n Ixkahuasa tí li̱tanú la̱ borrego. 7 g Y acxni chihui̱nampá ixli̱cha̱tutu ángel la̱ta hua̱k ixli̱pixcha̱lanca y huá: ―Para tí nalakachixcuhuí namá li̱cuánit quitzistanca y na̱ chuná ixma̱su̱y xapu̱laktumi̱n y nama̱stá quilhtamacú xlacata nahuili̱nicán ixsello ixli̱lakapascán nac ixmú̱n o nac ixmacán, . UY acxni chihui̱nampá cha̱tum ángel y xlá huá: ―Laktzánkalh, snu̱n laktzánka̱ko̱lh amá tali̱pa̱u pu̱latama̱n Babilonia, porque xlá ca̱liakskahuini̱t cristianos xli̱tli̱lanca ca̱quilhtamacú xlacata natapa̱xquí y natamakslihueké lacli̱xcájnit ixtalakalhí̱n. O Y chuné ixquilhuama la̱ta hua̱k ixli̱pixcha̱laca: ―Capa̱xquí̱tit y calakachixcuhuí̱tit Dios hua̱k huixín tí jicuaniyá̱tit porque accha̱ni̱t quilhtamacú acxni xlá ama tlahuá ixtaxokó̱n. Cca̱huaniparayá̱n, calakachixcuhuí̱tit Dios tí tlahuani̱t akapú̱n, ca̱tiyatni, pupunú y hua̱k taxtunú. ! ;Y pi̱huá amá puntzú cacxilhpá cha̱tum ángel tí ixkospu̱lá nac ixíta̱t akapú̱n ixli̱mín amá la̱n ixtachihuí̱n Dios ni̱ma ma̱lacnú la̱ tla̱n ca̱lakma̱xtú tí tali̱pa̱huán xlacata naca̱ma̱cxcatzi̱ní hua̱k tí talama̱na nac ca̱quilhtamacú la̱ ti̱pa̱lhu̱hua pu̱latama̱n, ti̱pa̱katzi tachihuí̱n, catu̱ya̱huá latáma̱t y catu̱ya̱huá ixtalacahua̱ncán. DNac ixquilhnicán ni̱cxni ixca̱quilhuacánilh ni̱ para aktum ta̱kskahuí̱n pues lacscuruncu talama̱na ixlacatí̱n ixpu̱ma̱paksí̱n Dios. Ixtachihui̱ncán cha̱tujún ángeles OHuá jaé cristianos la tí ni̱cxni tata̱talakxtumi̱ni̱t ni̱ para cha̱tum pusca̱t pues scuruncu tatamakxtakni̱t nac ixlatama̱tcán; huá xlacata tatokokepu̱lá tí li̱tanú la̱ tantum borrego xani̱ta xlá an. Huá xlacán tí xla̱huán ca̱lakma̱xtuca la̱ta ixli̱hua̱k cristianos nac ca̱quilhtamacú xlacata nac akapún natamacuaní y natalakachixcuhuí Quinti̱cucán Dios y Ixkahuasa tí li̱tanú la̱ tantum borrego ixlacatí̱n. Ixtali̱tli̱ma̱na aktum sa̱sti tatlí̱n ixlacatí̱n ixpu̱ma̱paksí̱n Dios, na̱ ixlacati̱ncán amá cha̱ta̱ti la̱ quitzistancaní̱n, y na̱ aná ixtahuila̱na amá puxumata̱ti lakko̱lún. Pero ni̱ lá tí ixcatzi̱ní amá sa̱sti tatlí̱n huatiyá ixtatli̱ma̱na amá aktum ciento a̱ti̱puxumata̱ti mi̱lh cristianos xala ca̱quilhtamacú ni̱ma ixca̱lakma̱xtucani̱t. Li̱puntzú ckáxmatli lhu̱hua pixcha̱lanca tachihuí̱n o pixni; ixtakaxmatí la̱ caacsá̱nalh lhu̱hua kalhtu̱choko acxni tatla̱huama̱na o caj la̱ snu̱n cajílilh, na̱ ixuani̱t la̱ acxni lhu̱hua ixtlaknaní̱n arpas tatlaka ixli̱tlaknicán. 5 eAstá̱n cláca̱lh y cácxilhli amá tí li̱tanú la̱ borrego ixlacatí̱n Dios, stucaj ixyá ixakstí̱n ke̱stí̱n ni̱ma huanicán Sión; xlá ixca̱ta̱ya aktum ciento a̱ti̱puxumata̱ti mi̱lh cristianos ni̱ma ixca̱li̱mu̱tzokcanit ixtacuhui̱ní y na̱ chuná ixtacuhui̱ní Ixti̱cú. fE Jaé tamaclacasquiní li̱skalala tí huixín nama̱kachakxi̱yá̱tit nalacachipiná̱tit xatu̱ yá sello o xanúmero ni̱ma kalhí jaé quitzistanca ixca̱li̱lhca̱nima̱ca amá cristianos, porque para tancs nali̱kalhtahuakaya o napu̱tlekeya qui̱taxtú xanúmero cha̱tum chixcú y huá jaé: akcha̱xán ciento a̱tutumpuxumacha̱xán.I  Xlacata chuná ni̱ lá tí tú catitamá̱hualh ni̱ para tí tú catísta̱lh para ni̱ kalhí amá sello ixtacuhui̱ní o xanúmero ixtacuhui̱ní ama xla̱huán li̱cuánit quitzistanca. "= Xa̱huá na̱ li̱ma̱paksí̱nalh xlacata hua̱k cristianos la̱ tali̱pa̱u o la̱ ni̱ tali̱pa̱u, la̱ ricos o la̱ pobres, tí ca̱tama̱huacanit xlacata natascuja o tí chu̱ta talapu̱lá, caca̱huili̱nica nac ixmu̱ncán o nac ixmacancán aktum sello ixli̱lakapascán. w Jaé ixli̱tantuy quitzistanca na̱ maklhtínalh li̱tlihueke xlacata tla̱n nama̱xquí latáma̱t amá ixma̱su̱y xla̱huán quitzistanca y tla̱n nama̱chihui̱ní xlacata xlá xati̱ta yá ni̱ catalakachixcúhui̱lh nama̱makni̱ni̱nán.  Caj xlacata jaé li̱tlihueke ni̱ma macama̱xqui̱ca xlacata naca̱li̱tlahuá laclanca tascújut ixlacatín amá xla̱huán li̱cuánit quitzistanca, lhu̱hua cristianos ca̱kskáhuilh xala ca̱quilhtamacú, y li̱ma̱paksí̱nalh xlacata catlahuaca xapu̱laktumi̱n ixma̱su̱y amá xla̱huán quitzistanca ni̱ma ixtala̱kalhi̱nit ixlí̱ni̱t ixuani̱t pero tuncán aksá̱nalh. j~M Na̱ kalhí li̱tlihueke xlacata tla̱n naca̱tlahuá laclanca tascújut nac ca̱quilhtamacú, nac akapú̱n tla̱n ixma̱pa̱tastí lhcúya̱t ixlacati̱ncán hua̱k cristianos xlacata natali̱lacahua̱nán ixli̱tlihueke. 7}g Na̱ ixkalhí li̱ma̱paksí̱n la̱ amá xla̱huán li̱cuánit quitzistanca xlacata nata̱ma̱paksi̱nán; y ca̱li̱ma̱páksi̱lh hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú xlacata calakachixcuhui̱ca amá xapu̱lh quitzistanca ni̱ma ixkalhí aktum ixakxa̱ka tú casi ixni̱majá pero aksá̱nalh. |% Astá̱n cacxilhpá tunu tantum li̱cuánit quitzistanca ixtacutma nac ca̱tiyatni, jaé ixkalhí aktuy laczú ixakalókot ixtatasí la̱ ixakalókot tantum borrego, pero acxni ixchihui̱nán ixtakaxmatí la̱ pi̱huá ixtachihuí̱n amá lanca tzutzoko lu̱hua. {' Para tí ca̱liakskahuinaná̱n y naca̱ma̱nu̱yá̱n nac pu̱lachí̱n tamaclacasquín na nama̱nu̱cán; para tí naca̱li̱makni̱yá̱n espada na̱ cali̱makni̱ca. Pero huixín tí tancs li̱pa̱huaná̱tit ixtachihuí̱n Quinti̱cucán Dios, cakalhí̱tit li̱camama akxtakajnaná̱tit nac jaé ca̱quilhtamacú y ni̱ li̱makxtaká̱tit ca̱najlayá̱tit la̱ta tú ma̱lacnu̱ni̱t xlá. izK Para tí huixín kalhi̱yá̱tit mintake̱ncán tla̱n cakaxpáttit tú cca̱huanimá̱n. y) Hua̱k tzúculh tali̱pa̱huán y talakachixcuhuí jaé li̱cuánit quitzistanca, pero xlacán ní ixtatatzokni̱t ixtacuhui̱nicán nac ma̱lama̱ni̱ná libro ana ní tatzokni̱t tí ca̱mini̱ní nakalhí sa̱sti latáma̱t. Jaé libro kalhí amá tí li̱tanú la̱ borrego ixlacatí̱n Dios tí ni̱lh quilacatacán porque chú ixlaclhca̱cani̱t hasta la̱ta tilacatzúculh ca̱quilhtamacú. 6xe Na̱ ma̱xqui̱ca quilhtamacú xlacata naca̱ta̱ra̱slaka hua̱k cristianos tí ixtamacama̱xqui̱ni̱t ixli̱stacnicán Dios y lhu̱hua tí tamá̱sta̱lh ixlatama̱tcán. Y ma̱xqui̱ca li̱ma̱paksí̱n y li̱tlihueke naca̱ma̱paksí la̱ta tí talama̱na nac ca̱quilhtamacú ma̱squi cani̱ya̱huá ixpu̱latama̱ncán, ti̱pa̱katzi ixtachihui̱ncán, catu̱ya̱huá ixlatama̱tcán y catu̱ya̱huá ixtalacahua̱ncán. Cw Y xli̱ca̱na chú tláhualh, lhu̱hua tú li̱xcájnit li̱chihuí̱nalh Dios li̱kalhkamá̱nalh ixtapuhuá̱n, y na̱ chuná ixpu̱táhui̱lh y hua̱k la̱ta tú huí nac akapú̱n. vw Jaé li̱cuánit quitzistanca na̱ li̱makxtakca xlacata naquilhlactlancán y nahuán lacli̱xcájnit tachihuí̱n ni̱ma nali̱lacata̱quí ixli̱ma̱paksí̱n Dios, y na̱ li̱makxtakca nali̱ma̱paksi̱nán huatiyá ti̱puxumatuy papá. su_ Amá cristianos tzúculh talakachixcuhuí amá lanca tzutzoko lu̱hua porque xlá ixma̱xqui̱ni̱t li̱ma̱paksí̱n jaé li̱cuánit quitzistanca, y na̱ chuná ixtalakachixcuhuí amá quitzistanca, y chuné ixtali̱chihui̱nán: ―¿Ticu nama̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni jaé li̱cuánit quitzistanca, y ticu tla̱n nata̱ra̱lacata̱quí y namakatlajá? t Aktum ixakxa̱ka jaé quitzistanca ixtasí caj la̱ li̱cuánit cala̱kalhi̱ca y ixlí̱ni̱t ixuani̱t pero huí tí cúchi̱lh y aksá̱nalh, y huá xlacata hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú taca̱cni̱ko̱lh y tzúculh tatakoké jaé quitzistanca. s Jaé quitzistanca ni̱ma cácxilhli ixtasí la̱ tantum misin, ixtantu̱ní̱n la̱ xla tantum oso, y ixquilhni la̱ xla tantum la̱páni̱t. Y amá lanca tzutzoko lu̱hua macamá̱xqui̱lh ixli̱tlihueke y na̱ chuná hua̱k li̱ma̱paksí̱n ni̱ma ixkalhí. r % Astá̱n tunu tú quili̱ma̱lacahua̱ni̱paraca y acxni ccátzi̱lh stucaj cta̱yachá ixquilhtú̱n pupunú y cácxilhli la̱ nac pupunú tácutli tantum la̱ li̱cuánit quitzistanca. Ixkalhí aktujún ixakxa̱ka y akcá̱u ixakalókot y akatunu ixakalókot ixkalhí akatunu corona; y nac akatunu ixakxa̱ka ixtatzokni̱t aktum tachihuí̱n ni̱ma ixli̱lacata̱quí snu̱n Quinticucán Dios. q5 Acxni cátzi̱lh xlacata ni̱tú lá ixtlahuaní jaé pusca̱t li̱talakpú̱spitli tzaksapá ca̱ta̱ra̱slaka hua̱k ixcamán y li̱huacá tí tali̱pa̱huán y takaxmata ixtachihuí̱n Dios y taca̱najlá ixli̱hua̱k tú qui̱ma̱si̱chi Quimpu̱chinacán Jesucristo.:pm Pero Dios maktá̱yalh amá pusca̱t pues tíyat quilhmactuy tapítzilh y caj la̱ ni̱tú chu̱huako̱lh hua̱k amá chúchut ni̱ma ixquilhtaxtuni̱t lanca tzutzoko lu̱hua. 5oc Jaé lanca lu̱hua o tlajaná na̱ kalhí li̱tlihueke y tzúculh quilhtaxtú chúchut hasta tláhualh aktum kalhtu̱choko xlacata aná nama̱ma̱mu̱xti̱ní xapusca̱t. pnY Pero xapusca̱t ma̱xqui̱ca aktuy laclanca ixpakán la̱ xla picha̱hua xlacata tla̱n nakosa y naán mákat nac desierto xlacata ni̱ lá catícha̱lh amá lanca tzutzoko lu̱hua y aná namaktakalhcán aktutu ca̱ta a̱íta̱t. 9mk Pero acxni amá tzutzoko lu̱hua cátzi̱lh xlacata ca̱tiyatni ixmacachincani̱t tuncán tzúculh ta̱taxtú amá pusca̱t ni̱ma ixma̱lakahuani̱ni̱t cha̱tum skata. llQ Capa̱xahuátit hua̱k huixín cristianos tí huila̱nántit nac akapú̱n, y na̱ chuná huixín ángeles. Pero, ¡koxitaní̱n hua̱k huixín tí lapa̱nántit nac ca̱tiyatni! Porque tlajaná ca̱lakta̱ctani̱tán y snu̱n sitzí̱ni̱t pues tla̱n acxcatzí xlacata a̱laktzú kalhí ixlatáma̱t y huá xlacata li̱cuánit li̱lacapuhuanko̱ni̱t. k- Xlacán tali̱makatlajani̱t caj ixkalhni ni̱ma ma̱stájalh acxni ni̱lh amá tí li̱tanú borrego ixlacatí̱n Dios, y na̱ chuná porque tla̱n tama̱kantáxti̱lh ixtachihuí̱n pues ni̱ tajícualh taní sino que tla̱n ixtalacpuhuani̱ttá para ixca̱makni̱cán. Lj Y pi̱huá acxni ckáxmatli huí tí ixli̱pixcha̱lanca ixchihui̱nama nac akapún, y chuné huá: ―Chí yaj huí tí tla̱n nalactlahuá la̱ Dios quinca̱lakma̱xtuputuná̱n, chí huata xlá tí nama̱paksi̱nán y na̱ chuná Cristo tí ixlaclhca̱nit naquinca̱lakma̱xtuyá̱n porque lactlahuacanit nac akapú̱n ixma̱laksi̱nacán tí tali̱pa̱huán Dios, amá tí ca̱cuhui̱ní la̱ ca̱tzisní ixca̱ma̱laksí ixlacatí̱n Dios. i Chuná jaé tamacxtúca nac akapú̱n amá li̱cuánit tzutzoko lu̱hua, pero ni̱tí ma̱s ixuani̱t sino que pi̱huá amá xamaká̱n akskahuiná lu̱hua ni̱ma na̱ li̱tapa̱cuhuí tlajaná o ma̱laktzanke̱ná tí cani̱cxnihuá quilhtamacú tapalaja lacputzama la̱ naca̱kskahuí cristianos, pues xlá y hua̱k ángeles tí ixtali̱scuja ca̱maca̱nca hasta ca̱tiyatni. h Pero xlacán ni̱ lá tamakatlájalh amá xapuxcu ángel Miguel y tamakatzánka̱lh ixli̱ma̱paksi̱ncán nac akapú̱n. g Acxni tuncán na̱ nac akapú̱n tahui tara̱slakni pues amá tali̱pa̱u ángel huanicán arcángel Miguel y hua̱k ángeles ni̱ma ixtali̱scuja tzúculh tata̱ra̱lacata̱quí amá lanca tzutzoko lu̱hua y hua̱k ángeles ni̱ma ixtasta̱laní. Sf Jaé pusca̱t, ixtzé actzú kahuasa na̱ tzá̱lalh y alh latamá nac desierto ana ní Dios ixma̱ca̱xnini̱t aktum pu̱táhui̱lh xlacata aná namaktakalhcán akcu̱tuy ciento tutumpuxum chichiní. 3e_ Jaé pusca̱t aksá̱nalh y ma̱sta̱lh ca̱quilhtamacú cha̱tum actzú kahuasa; xlá lanca li̱ma̱paksí̱n ixmacama̱xqui̱cani̱t pues ixli̱laclhca̱cani̱t xlacata tancs nama̱paksi̱nán con lhu̱hua li̱tlihueke xlacata hua̱k la̱ta tí talama̱na ca̱quilhtamacú natakaxmata; y tzutzoko lu̱hua ni̱tú lá tlahuánilh porque sok tuncán maklhti̱ca y lákcha̱lh Dios nac akapú̱n ní huí ixpu̱ma̱paksí̱n. $dA Jaé lanca tzutzoko lu̱hua itstaján ca̱li̱xuatá̱cti̱lh ixli̱quilhmactutu la̱ta hua̱k stacu ixli̱ti̱lanca akapú̱n y ca̱macácha̱lh nac ca̱tiyatni y tuncán stucaj lacata̱yachi amá pusca̱t ni̱ma ixlakahuama itskata xlacata tla̱n nahuani̱ní la̱ta nalakahuán. fcE Pero a̱stá̱n cacxilhpá nac akapú̱n aktum lanca li̱cá̱cni̱t tantum la̱ lanca tzutzoko lu̱hua ni̱ma huanicán dragón, ixkalhí aktujún ixakxa̱ka akatunu corona ixaknú, y na̱ ixkalhí akcá̱u ixkalókot. +bO Jaé pusca̱t yaj ixacstu ixlama y acxni maklhcátzi̱lh xlacata ixamajá lakahuán itskata tzúculh aktasá la̱ta ixakxtakajnama porque ni̱ lá ixaksa̱nán. :a o Ixli̱puntzú cli̱lacahuanampá aktum lanca li̱cá̱cni̱t nac akapú̱n, cha̱tum pusca̱t ixli̱tamaksuitni̱t ixtaxkáket chichiní caj la̱ cali̱huíli̱lh ixtalhaká̱n ixtasí; ixtujún ixli̱tatu̱tani̱t ixakspú̱n papá y ixaknú aktum corona ni̱ma ixli̱taca̱xta̱yani̱t akcu̱tuy stacu. ;`o La̱ta tachihui̱nako̱lh amá puxumata̱ti lakko̱lún, tuncán cácxilhli ixpu̱siculan Dios ni̱ma huí nac akapú̱n la̱ talácqui̱lh y tla̱n tási̱lh nac ixpu̱lacni ana ní ixuí aktum ca̱xa li̱tamakslipín oro la̱ ixmacni y la̱ ixpu̱lacni, aná ixtaju̱ma xla̱huán ixtalacca̱xlán Dios. Y tuncán tzúculh maklipa li̱cuánit jílilh y tachíquilh tíyat y tzúculh pa̱tastá chiji̱t se̱n ca̱tiyatni.q_[ Xala cani̱huá ca̱chiquí̱n tí ni̱ ta̱cxilhputuná̱n tasi̱tzi̱ni̱t,
porque tacatzí accha̱ni̱t quilhtamacú acxni huix pa̱t ca̱ta̱tlahuaya taputzá̱n,
y pa̱t ca̱ta̱tlahuaya taxokó̱n hua̱k tí tani̱ni̱t tatlahuani̱t tú ni̱ tla̱n.Pero na̱ chuná pa̱t ma̱xqui̱ya ixtaskaucán hua̱k tí tamacuanini̱tán y tali̱chihui̱nani̱t mintalakalhamá̱n.Porque xlacán tamacama̱xqui̱ni̱tán ixli̱stacnicán y tali̱lakachixcuhui̱ni̱tán nac ixlatama̱tcán,
y huix ni̱ cuentaj tlahuaya para tali̱pa̱u o ni̱ tali̱pa̱u porque acxtum ca̱lakalhamana mincamán.Pero na̱ accha̱ni̱t hora acxni huix pa̱t ca̱lactlahuaya hua̱k tí tama̱laktzanke̱ni̱t ixli̱stacnicán cristianos. ^' y chuné ixtahuaní:Huix Quimpu̱chinacán Dios
y ni̱tí ma̱ccha̱ni̱niyá̱n lanca mili̱tlihueke;
huata huix tí ni̱ kalhi̱ya quilhtzúcut,
huix pi̱huatiyá la̱ta maká̱n, chí y cani̱cxnihuá quilhtamacú.Cca̱pa̱xcatzi̱niyá̱n porque huix chí maclacasquini̱ta amá lanca mili̱tlihueke ni̱ma siempre ixkalhi̱ya,
y tzucuni̱tatá ma̱paksi̱nana. ]/ Acxni amá puxumata̱ti lakko̱lún ni̱ma ixtahuila̱na nac ixpu̱tahui̱lhcán ixlacatí̱n Dios, tatatzokóstalh y tzúculh talakachixcuhuí, :\m Chí tocárli̱lh tlaka ixtrompeta ixli̱cha̱tujún ángel y tuncán takáxmatli la̱ tí pu̱tum ixli̱pixtlihuekecán ixtachihui̱nama̱na nac akapú̱n, y chuná ixtahuán:Chí huatiyá Quimpu̱chinacán tí cama̱paksí̱nalh ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú y na̱ cata̱ma̱paksí̱nalh Cristo tí Dios ma̱lakácha̱lh naquinca̱lakma̱xtuyá̱n,
y ixli̱ma̱paksí̱n cata̱yánilh canicxnihuá quilhtamacú. [} Chuná jaé lako̱lh ixliaktuy ta̱kxtakajni, pero tzankajcú ixliaktutu. Angel ni̱ma tlaka ixliaktujún trompeta dZA Y pi̱huá amá puntzú tzúculh tachiquí tíyat y ixli̱quilhmaccá̱u la̱ta hua̱k chiqui xala amá lanca ca̱chiquín tatilhko̱lh, y aktujún mi̱lh cristianos tani̱ko̱lh caj namá puntzú. Pero hua̱k cristianos ni̱ma takalhtá̱xtulh ixtajicuanko̱ni̱t y huá xlacata tuncán tzúculh talakachixcuhuí Dios ni̱ma huí nac akapú̱n. SY Y a̱stá̱n amá cha̱tuy akchihui̱naní̱n takáxmatli xlacata li̱pixtlihueke ca̱ta̱chihui̱nancanchá nac akapú̱n y chuné ca̱huanica: ―¡Cata̱cxtútit juú ta̱lhmá̱n! Y xlacán tali̱tá̱cxtulh aktum puclhni y tzúculh tata̱cxtú nac akapú̱n. Y hua̱k tí ni̱ ixta̱cxilhputún ta̱cxilhko̱lh la̱ táalh. i~}{gzxXvv*uXtrqpon0ml1jjhgSfdcba`,^n]B\ZRXWVvUTSQPObMLJIIoHF-DCwA@?#>=[<:8754210I/f-e,+\*)('-&-$#" OF`aX  | d`r(] Amá tí snu̱n lani̱t chu̱tacú snu̱n calalh para lacasquín, y amá tí lacli̱xcájnit kalhí ixtapuhuá̱n chu̱tacú cakálhi̱lh, pero cacátzi̱lh tú napa̱xtoka; pero tí tla̱n catzí catlahuati̱lhalhcú ixli̱tlá̱n y na̱ chuná tí tancs ta̱lama ixtalacapa̱stacni Dios seguir catláhualh y chuná ma̱s lhu̱hua nama̱xquí Dios ixtaskáu. i'K Na̱ quihuánilh: ―Ni̱tú tú naca̱ma̱tze̱kniya cristianos la̱ta tú natzoka ixtalacapa̱stacni Dios nac milibro porque talacatzuhui̱majá quilhtamacú xlacata hua̱k ama kantaxtú la̱ta tú talaclhca̱ni̱t. p&Y Pero xlá quihuánilh: ―¡Tó, ni̱ chú calat! Aquit ni̱ Dios, huatiyá Dios mini̱ní nalakachixcuhui̱yá̱u. Aquit caj minta̱tasa̱cua tí na̱ cmacuaní Dios la̱ huix, na̱ la̱ xa̱makapitzi minata̱camán tí tali̱chihui̱nán ixtachihuí̱n Dios y na̱ chuná la̱ hua̱k tí ta̱katanú nahuán la̱ta tú tatzokni̱t nac milibro tú natzoka. %yAquit Juan quintaké̱n cli̱káxmatli y quilakastapu clí̱cxilhli la̱ta tú jaé cli̱chihui̱nani̱t. Y a̱stá̱n la̱ta ckaxmatko̱lh y cacxilhko̱lh la̱ta tú ixquima̱si̱nima amá ángel ctatzokostánilh xlacata naclakachixcuhuí. $7―¡Sok cama chin! ―huan Jesús―. Li̱pa̱xáu calatáma̱lh hua̱k tí ta̱katanú ixtachihuí̱n Dios ni̱ma tatzokni̱t naj jaé libro. \#1Astá̱n quihuanipá amá ángel: ―Hua̱k jaé tachihuí̱n ni̱ma huix kaxpatni̱ta snu̱n ca̱na y tla̱n tancs li̱pa̱huancán porque pi̱huá Dios tí ca̱ma̱lacpuhua̱ní tú natahuán amá tí tali̱chihui̱nán ixtalacapa̱stacni; aquit quima̱lakacha̱ni̱t xlacata nacma̱si̱niyá̱n huix hua̱k tú ama kantaxtú ni̱ ixli̱maka̱s nac ca̱quilhtamacú y xlá na̱ lacasquín natacatzí hua̱k ixcamán tí tamacama̱xqui̱ni̱t ixlatama̱tcán. "%Aná ya̱cxni ama tahuilá ca̱tzisní, y tí ta̱ma̱na talatamá aná yaj ta̱ma̱na tamaclacasquín taxkáket xla pu̱skon, ni̱ para xla chichiní, porque Dios ama ca̱ma̱xquí ixtaxkáket y xlacán la̱ reyes natata̱ma̱paksi̱nán cani̱cxnihuá quilhtamacú. x!iXlacán ca̱lacán ta̱ma̱na ta̱cxila Dios y nac ixmu̱ncán ta̱ma̱na talí̱n xatatzokni ixtacuhui̱ní. p YAná yaj tí ama anán tí natapa̱xtoka tú ni̱ tla̱n porque aná nac ca̱chiquí̱n huí nahuán aná lanca ma̱paksi̱ná pu̱táhui̱lh ní naquinca̱maktakalhá̱n Quimpu̱chinacán Dios y na̱ chuná Cristo tí li̱tanú la̱ borrego ixlacatí̱n, y hua̱k tí ixtamacama̱sta̱ni̱t ixli̱stacnicán xlacata natamacuaní lakxtum natalakachixcuhuí. >uNac ixpa̱xtu̱ni̱tni jaé kalhtu̱choko y na̱ chuná nac ixti̱íta̱t amá ti̱lanca tijia ni̱ma ixti̱taxtú nac ixíta̱t ca̱chiquí̱n ixtastaca amá quihui ni̱ma huanicán ma̱lama̱ni̱ná quihui. Jaé quihui ma̱stá ixtahuácat akatunu papá o makcu̱tuy la̱ta aktum ca̱ta, y ixpakán jaé quihui macuán xlacata naca̱li̱ma̱ksa̱ni̱cán ixli̱stacnicán hua̱k cristianos la̱ta tí talama̱na nac ca̱quilhtamacú.  Acxni pi̱huá amá ángel quima̱si̱nipá staranca kalhtu̱choko xalac ma̱lama̱ni̱ná chúchut. Jaé chúchut ixtaxtuma pakán ní ixuí amá lanca ma̱paksi̱ná pu̱táhui̱lh ní tama̱paksi̱nán Quinti̱cucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo. EPero ni̱cxni ama̱ca ca̱ma̱lacapulhucán tí takalhí li̱xcájnit tapuhuá̱n, o tí talakatí ta̱kskahuinán y tatlahuay tú li̱xcájnit, huatiyá ama̱ca ca̱maklhti̱nancán tí tatatzoni̱t ixtacuhui̱nicán nac amá ma̱lama̱ni̱ná libro ni̱ma kalhí tí li̱tanú la̱ borrego ixlacatí̱n Dios. Hua̱k pu̱latama̱n xala ca̱quilhtamacú natalí̱n aná ixli̱lakachixcuhui̱ncán y la̱ta tú lactlá̱n nac ixlatama̱tcán. :mY hua̱k puhui̱lhta ní lactanu̱cán amá ca̱chiquí̱n ni̱cxni ama talakchahuá ca̱cuhuiní, porque aná ya̱cxni ama anán ca̱tzisní siempre staranc ama tatu̱tanán. Hua̱k pu̱latama̱n xala ca̱quilhtamacú ni̱ma ca̱lakma̱xtucanit ta̱ma̱na tatakoké ixtaxkáket jaé ca̱chiquí̱n y hua̱k lactali̱pa̱u y laclanca ma̱paksi̱naní̱n reyes ta̱ma̱na tali̱ní ixli̱lancacán y ixli̱lakachixcuhui̱ncán. {oAmá ca̱chiquí̱n yaj catimaclacásquilh xlacata chichiní o papá natama̱xquí ixtaxkáket porque pi̱huá ixtaxkáket Quimpu̱chinacán Dios namakaxkake̱naní y amá tí la̱ borrego xokó̱nalh quilacatacán ixma̱xkake̱ná nahuán. PAná nac ca̱chiquí̱n yaj cácxilhli ni̱ para akstum pu̱siculan ní nalakachixcuhui̱cán Dios porque Quinti̱cucán Dios tí ixpu̱chiná la̱ta tú ánan y na̱ chuná Cristo tí li̱tanú la̱ borrego tí xokó̱nalh quilacatacán, aná talama̱na xlacata tla̱n ca̱lakachixcuhui̱cán xani̱ta nalacasquiná̱u. -Y amá akcu̱tuy xapuhui̱lhta ixli̱lani̱t con akatunu amá chíhuix la̱ xoke huanicán perla, akatunu huata aktum perla ixli̱lhpitcani̱t y amá ti̱lanca tijia ni̱ma ixtasí amá nac ca̱chiquí̱n puro xla oro ixli̱lanit y slip itskó la̱ xalakxtala hualhti̱n. #ixli̱quilhmacquitzis con ónice, ixli̱quilhmaccha̱xán con cornalina, ixli̱kantujún con crisólito, ixli̱kantzayán con berilo, ixli̱quilhmacnaja̱tza con topacio, ixli̱kancá̱u con crisoprasa, ixli̱kanca̱huitu con jacinto y ixli̱kancu̱tuy con amatista. !Amá xacha̱ya ní ixli̱ti̱tá amá pá̱tzaps lacli̱cá̱cni̱t ixli̱ca̱xtlahuacani̱t ti̱pa̱katzi laclá̱n chíhuix y chuná ixca̱huanicán: xla̱huán con jaspe, ixli̱kantuy con zafiro, ixli̱quilhmactutu con ágata, ixli̱quilhmacta̱ti con esmeralda, 9kJaé pá̱tzaps ixli̱tlahuacani̱t puro xachíhuix ni̱ma huanicán jaspe y amá ca̱chiquí̱n ixli̱tlahuacani̱t puro xla oro slip itskó la̱ lacsa̱sti hualhti̱n. zmAstá̱n amá ángel na̱ lhca̱lh la̱ ixli̱tu̱lanca amá pá̱tzaps y cátzi̱lh xlacata tutumpuxumata̱ti metros ixuani̱t; jaé li̱lhcá̱n ni̱ma maclacásquilh huá ni̱ma ixtamaclacasquín lacchixcuhuí̱n xalac ca̱quilhtamacú. 4aAmá ca̱chiquí̱n cha̱stu̱ta̱ti acxtum ixtalhcá la̱ ixli̱laklhmá̱n y la̱ ixli̱ti̱lanca. Pues amá ángel tzúculh lhcá ca̱chiquí̱n y chuné ixtalhcá: aktuy mi̱lh a̱aktuy ciento kilómetros ixli̱laklhmá̱n, na̱ chuná ixli̱ta̱lhmá̱n y ixli̱ti̱lanca acxtum ixtahuani̱t. OAmá ángel ni̱ma ixquinta̱chihui̱nama ixchipani̱t kantum li̱lhcá̱n xla oro xlacata nali̱lhcá ixli̱ti̱lanca amá ca̱chiquí̱n, xapuhui̱lhta y ixli̱ta̱lhmá̱n amá pá̱tzaps. ]3Jaé ta̱lhmá̱n pá̱tzaps ixkalhí kancu̱tuy xacha̱ya chíhuix ni̱ma ixlakchipaya̱huá y aná ixtatzokni̱t ixtucuhui̱nicán ixli̱cha̱cu̱tuy ixapóstoles tí li̱tanú la̱ borrego ixlacatí̱n Dios. ) Aktutu puhui̱lhta ixkalhí pakán ní lacapulha chichiní y na̱ aktutu pakán ní tzanké, aktutu pakán nac norte y aktutu pakán nac sur.  Ixtantumacni jaé ca̱chiquí̱n ixkalhí aktum ta̱lhmá̱n pá̱tzaps y akcu̱tuy xapuhui̱lhta ni̱ma cha̱tunu ángel ixyá ní lactanu̱cán, na̱ ixtatzokni̱t ixtuhui̱nicán amá akcu̱tuy pu̱latama̱n xalac Israel akatunu nac xapuhui̱lhta. . U Jaé lanca ca̱chiquí̱n ixlakskoy ixtaxkáket Dios slipua ixuani̱t la̱ aktum li̱cá̱cni̱t chíhuix ni̱ma huanicán jaspe, na̱ ixlakxtalá la̱ hualhti̱n. S  Entonces amá ángel quíli̱lh nac aktum lanca sipi y aná quima̱lacahua̱ni̱pá y cácxilhli amá lanca tasicuna̱tláu ca̱chiquí̱n Jerusalén ixtactama nac akapú̱n pakán ní huí Dios. # ? Acxni quilákmilh cha̱tum ángel la̱ta ixcha̱tujuncán ni̱ma ixtachipani̱t akatunu ixcopascán ní ixtali̱tzamani̱t a̱huata xaa̱stá̱n ta̱kxtakajni y quihuánilh: ―Catat y camá̱n ma̱lakapasayá̱n ixlí̱i̱t amá tí li̱tanú la̱ borrego ixlacatí̱n Dios. g GPero xa̱makapitzi tí tajicuánilh ta̱kxtakajni, tí ni̱ quintali̱pa̱huamputún y huata talakatí talaktzanká nac ixlatama̱tcán, tí tlahuá tala̱kalhí̱n con ixmacnicán lacchaján o lacchixcuhuí̱n, tí scuhuanán, tí talakachixcuhuí pu̱laktumi̱n y hua̱k tí talakatí ta̱kskahuinán, hua̱k xlacán ama̱ca ca̱maca̱ncán nac lhcúya̱t chúchut ni̱ma li̱pasama azufre, y xlacán ixlacatacán ixli̱maktuy li̱ní̱n. La̱ ama tasí xasa̱sti Jerusalén N Hua̱k tí namá natata̱yaní ni̱ natali̱makxtaka quintali̱pa̱huán aquit ixDioscán cama huan tí naca̱maktakalha y xlacán cama ca̱li̱maklhti̱nán la̱ quincamán tí nacca̱pa̱xquí. 6eAstá̱n quihuanipá: ―Chí kantaxtuko̱lh quintachihuí̱n. Aquit namá tí siempre clama nac ixquilhtzúcut la̱ nac ixkalhspútut. Para tí kalhtí caquilákmilh xlacata aquit nacma̱kotní nac taxtunú ní taxtú amá chúchut ni̱ma ma̱stá sa̱sti latáma̱t y chu̱ta nacma̱squihuí. 3_Acxni chihuí̱nalh amá tí curucs ixuí nac lanca paksi̱na pu̱táhui̱lh y chuné huá: ―Cá̱cxilhti, aquit tla̱n lacsa̱sti ctlahuá hua̱k la̱ta tú anán. Y xlá quihuanipá: ―Chí catzokti tú nacuaniyá̱n porque jaé quintachihuí̱n snu̱n ca̱na y tla̱n li̱pa̱huancán. |qHuá xlacata Dios ama ca̱lacaxiquí ixlakaxtajatcán la̱ta ta̱kxtakajnani̱t, y chí yaj tí ama ní, yaj tí ama tasá, yaj tí ama lakaputzá, yaj tí ama sipa̱ní porque la̱ta tú ixuí ta̱kxtakajni nac ca̱quilhtamacú laclako̱lh. |qAcxni ckáxmatli cha̱tum tí chihuí̱nalh con hua̱k ixli̱tlihueke nac akapú̱n y chuné huá: ―Cá̱cxilhti, chí la̱ta naán quilhtamacú Dios acxtum naca̱ta̱latamá lacchixcuhuí̱n. Pi̱huá Dios cani̱cxnihuá naca̱lacati̱ta̱yá porque xlacán la̱ ixcamán ca̱li̱maklhti̱nani̱t y huata Ixti̱cucán Dios natali̱pa̱huán xlacata naca̱maktakalha. H Aquit Juan quilakastapu cliacxilhli amá ca̱chiquí̱n ni̱ma snu̱n pá̱xqui̱lh Dios xasa̱sti ca̱chiquí̱n Jerusalén ni̱ma ixlacta̱ctama akapú̱n pakán ní ixuí Dios, ixtaca̱xta̱yani̱t la̱ cha̱tum xalí̱i̱t tzuma̱t acxni ama tamakaxtoka xlacata ma̱s li̱cá̱cni̱t naacxila xalí̱i̱t kahuasa. N Astá̱n ccá̱cxilhli aktum sa̱sti akapú̱n y sa̱sti ca̱tiyatni porque ni̱ma xla̱huán ca̱tlahuaca akapú̱n, tíyat y pupunú ni̱ma aquín lakapasui laktzánka̱ko̱lh y yaj tú ixanán. Aná jaé na̱ ca̱maca̱nko̱ca hua̱k cristianos tí ni̱ ca̱taka̱snica ixtucuhui̱nicán nac amá ma̱lama̱ni̱na libro.9kAstá̱n xapu̱chiná li̱ní̱n y na̱ chuná ní ixtachá̱n ni̱n ca̱maca̱nca nac lhcúya̱t chúchut y jaé lacatum ní ca̱maca̱nca li̱tanú ixli̱maktuy li̱ní̱n. H  Ni̱ para cha̱stum ni̱n tzánka̱lh; pupunú ni̱ lá tú má̱tze̱kli y macamá̱sta̱lh ixní̱n y xapu̱chiná li̱ní̱n na̱ macamá̱sta̱lh hua̱k tí ixtahuila̱na ní tachá̱n ni̱n, ni̱ para cha̱tum ni̱n kalhtá̱xtulh ni̱ma ni̱ tatlahuaca taxokó̱n la̱ta tú qui̱tlahuachi nac ca̱quilhtamacú. }s y huata cca̱cxilhli hua̱k amá tí ixtani̱ni̱t la̱ xalactzú la̱ xalaclanca, stucaj ixtalacaya̱na ixlacatí̱n Quinticucán Dios y na̱ acxni ma̱lakapitzica libros ní tatzokni̱t ixlatama̱t cha̱tunu y na̱ chuna amá ma̱lama̱ni̱ná ixlibro Dios ní tatzokni̱t hua̱k tí ca̱mini̱ní nakalhí sa̱sti latáma̱t y pi̱huá acxni hua̱k ni̱n cha̱tunu ca̱ma̱kalhapali̱ko̱ca y ca̱ma̱xqui̱ko̱ca ixtaxoko̱ncán la̱ta tú ixtatlahuani̱t y la̱ta tú ixtatzokni̱t nac libros. _~7 Acxni cácxilhli aktum lanca staranka ma̱paksi̱ná pu̱táhui̱lh y na̱ cácxilhli tí ixlacui y nac ixlacatí̱n caj la̱ ni̱tú tatzanka̱ko̱lh tíyat y akapú̱n hua̱k laclako̱lh la̱ cali̱lh u̱n [}/ Y amá tlajaná ni̱ma ixca̱kskahuini̱t maca̱nca nac lhcúya̱t chúchut ni̱ma li̱pasama azufre na̱ pe̱ná ní ixca̱maca̱ncani̱t amá li̱cuánit quitzistanca y na̱ chuná amá akskahuiná profeta. Aná ama̱ca ca̱ma̱kxtakajni̱cán ca̱cuhuiní la̱ ca̱tzisní cani̱cxnihuá quilhtamacú. Ahuatiyá tlahuacán taxokó̱n E| Chuná jaé xlacán taakchípalh ixli̱ti̱lanca amá pu̱latama̱n y tastiliko̱lh ixpu̱tahui̱lhcán tí tali̱pa̱huán Dios y na̱ chuná amá ca̱chiquí̱n ni̱ma xlá snu̱n pa̱xquí, pero Dios ni̱cxni ca̱ktzónksualh ca̱macaminichá lhcúya̱t xalac akapú̱n y hua̱k xlacán ca̱lhcuyuhuili̱ko̱ca. {+Xlá entonces nalatamá nac ca̱quilhtamacú y natzucupará ca̱kskahuí hua̱k pu̱latama̱n xala ca̱quilhtamacú y lihua ama̱ca ca̱kskahuicán Gog y Magog y ama ca̱ma̱makstoka hua̱k tí natali̱pa̱huán y naca̱acpu̱lá nac pu̱la̱nicni y hasta yaj lá ama̱ca ca̱pu̱tlakako̱cán la̱ta ixli̱lhu̱hua la̱ kastunu muntzaya xalac xquilhtu̱n pupunú ni̱ma ni̱ lá ca̱pu̱tlakacán. zLa̱ napasa̱rlakó jaé quilhtamacú aktum mi̱lh ca̱ta tlajaná amaparaca makxtakcán la̱ta ní ixlakachi̱nu̱cani̱t. zym¡Snu̱n natapa̱xahuá y li̱pa̱xáu natamacuaní Dios nac ixpa̱xtú̱n hua̱k tí ta̱ma̱na talacastacuanán nac jaé xla̱huán sa̱sti latáma̱t porque xlacán ya̱cxni ta̱ma̱na tamaklhcatzí tú natamaklhcatzí tí natalacastacuanán a̱stá̱n y naca̱maca̱ncán lacatum nac lhcúya̱t ni̱ma huanicán ixli̱maktuy li̱ní̱n, chá natata̱ma̱paksi̱nán Quinticucán Dios y Quimpu̱chinacán Jesucristo la̱ curas aktum mi̱lh ca̱ta! Maca̱ncán tlajaná nac lhcúya̱t chúchut oxWHuá jaé tú huanicán xla̱huán talacastacuánat o xapu̱lh talakahuán. Xa̱makapitzi tí na̱ ixtani̱ni̱t ni̱ lá talacastacuánalh, xlacán tama̱na takalhí hasta natapasa̱rlakó amá aktum mi̱lh ca̱ta quilhtamacú. iwKAstá̱n cacxilhpá aklhu̱hua ma̱paksi̱ná pu̱táhui̱lh y aná ixtahuila̱na lhu̱hua tí ixtamaklhti̱nani̱t li̱ma̱paksí̱n nama̱paksi̱nán la̱ jueces. Na̱ ccá̱cxilhli ixli̱stacnicán tí amá ixca̱makni̱cani̱t caj xlacata ixtama̱kahuani̱ma̱na ixtachihuí̱n Dios ni̱ma qui̱ma̱si̱chi Quimpu̱chinancán Jesucristo. Huá xlacán tí ni̱cxni talakachixcúhui̱lh amá li̱cuánit quitzistanca, ni̱ para ixma̱su̱y xapu̱laktumi̱n, ni̱ para tamá̱sta̱lh quilhtamacú xlacata naca̱huili̱nicán ixsello, o ixli̱lakapascán nac ixmu̱ncán o nac ixmacancán; na̱ cácxilhli la̱ xlacán talacastacuanampá y tzúculh tata̱ma̱paksi̱nán Quimpu̱chinacán Jesucristo aktum mi̱lh ca̱ta ixlacata. @vyAstá̱n aná máca̱lh lacatum pu̱lhmá̱n la̱ pu̱la̱chí̱n ni̱ma ni̱ kalhí ixtampú̱n, ma̱lacchahuáju̱lh y aná lakaxkapíju̱lh con ixllave y huilínilh aktum sello nac xapuhui̱lhta xlacata yaj natacuta y yaj naca̱kskahuitapu̱lí cristianos xala ca̱quilhtamacú hasta napasa̱rlá aktum mi̱lh ca̱ta, y la̱ta namacachá̱n amá quilhtamacú xlá amparaca makxtakcán laktzú quilhtamacú. Xla̱huán talacastacuánat u)Jaé ángel chípalh amá xamaká̱n akskahuiná lu̱hua ni̱ma li̱tanú tlajaná o Satanás y chi̱huíli̱lh aktum mi̱lh ca̱ta ixlacata. 6t gAstá̱n cacxilhpá cha̱tum ángel ixta̱ctama nac akapú̱n ixchipati̱lhá kantum cadena y xallave amá pu̱lhmá̱n la̱ pu̱la̱chí̱n ni̱ma ni̱ kalhí ixtampú̱n. s Y xa̱makapitzi tí támilh nac pu̱la̱nicni hua̱k ca̱li̱makni̱ko̱ca stayanca ixespada amá tí ixpu̱huaca staranka cahua̱yu ni̱ma ixquilhtaxtú, y hua̱k xahuananí̱n spitu xala ca̱quilhtamacú tahuá̱yalh y tali̱kálhkasli ixtahuajcán.'rGEntonces amá li̱cuánit quitzistanca tuncán makatlajaca, chipaca y chi̱ca y na̱ chuná la̱ amá akskahuiná profeta tí ixca̱tlahuá laclanca li̱lacahuá̱nat xlacata naca̱makaca̱najlá amá tí tama̱tlá̱ni̱lh ca̱huili̱nicán ixsello amá quitzistanca y talakachixcúhui̱lh ixpu̱laktumi̱n. Ni̱ ca̱makni̱ca y chu̱ta xastacnán ca̱maca̱nca nac lhcúya̱t chúchut ni̱ma li̱pasama azufre. qAcxni cacxilhpá amá li̱cuánit quitzistanca y hua̱k ma̱paksi̱naní̱n reyes xalac ca̱quilhtamacú con ixtropas tí tatamacxtumi̱ko̱lh xlacata natata̱ra̱nica amá tí ixpu̱huaca staranka cahua̱yu y na̱ chuná ixtropas tí ixtatakoké. p-Ti̱pa̱katzi li̱hua nahuayá̱tit, ixli̱hua laclanca ma̱paksi̱naní̱n reyes, xa̱huá xla xanapuxcún soldados y tí laccamama lacchixcuhuí̱n y na̱ nahuayá̱tit ixli̱hua cahua̱yu y tí tapu̱huaca̱na, li̱hua xla ti̱pa̱katzi cristianos, la̱ tí chu̱ta lapu̱lá y la̱ tí caj ca̱tama̱huacani̱t y chu̱ta ma̱scujucán, quilhpa̱xtum nahuayá̱tit la̱ xalactzú la̱ xalaclanca. Yo+Y acxni cacxilhpá cha̱tum ángel stucaj ixyá ixakspú̱n chichiní y ca̱ma̱ktási̱lh con hua̱k ixli̱tlihueke hua̱k xahuananí̱n spitu ni̱ma takosa ixli̱ti̱lanca akapú̱n y chuné ca̱huánilh: ―Catántit y catalakxtumi̱kó̱tit xlacata macxtum nahuayá̱tit aktum lanca tahuá tú naca̱ca̱xtalhuaniyá̱n Dios. Un#Amá tí ixpu̱huaca staranka cahua̱yu ixlí̱n aktum tatzokni nac lhma̱n ixlháka̱t ni̱ma ixlhaka̱ni̱t y na̱ chuná nac ixakxpakán ni̱ma chuné ixuán: “Huá jaé tí ma̱s lanca ma̱paksi̱na rey que la̱ta hua̱k laclanca ma̱paksi̱naní̱n reyes y ma̱s lanca xapuxcu que hua̱k la̱ta tí laclanca xanapuxcún.” emCNac ixquilhni namá chixcú ixquilhtaxtú aktum stayanca espada ni̱ma naca̱li̱makatlajá hua̱k pu̱latama̱n xala ca̱quilhtamacú. Astá̱n con lhu̱hua li̱tlihueke ama li̱ma̱paksi̱nán xlacata hua̱k tí takaxmatmakán tuncán nataxoko̱nán. Xlá quilhpa̱xtum ama ca̱ta̱tlahuá taputzá̱n na̱ la̱ acxni nac ixpu̱chitni uvas huí tí li̱lakchita uvas con ixtantú̱n ni̱ para akstum kalhta̱xtú hua̱k ma̱xtunikó xachúchut, y na̱ chuná hua̱k cristianos tí tamakasi̱tzi̱ni̱t natamaklhcatzí la̱ li̱cuánit ma̱xoko̱ni̱nán Dios tí ixpu̱chiná hua̱k la̱ta tú anán. Ul#Ixtasta̱laniti̱lhá lhu̱hua la̱slakní̱n ángeles xalac akapú̱n, xlacán ixtalhaka̱ni̱t lakstaranka lháka̱t xla xatlá̱n lino y na̱ hua̱k ixtapu̱huanca̱na tanatunu lakstaranka cahua̱yu. k  Ixlháka̱t ni̱ma ixlhaka̱ni̱t ixpasako̱ni̱t kalhni y na̱ ixli̱ti̱pa̱tuy ixtucuhui̱ní huanicán Ixtachihuí̱n Dios. Xj) Ixlakastapu ixtalakskoy la̱ ixlamana lhcúya̱t y nac ixakxa̱ka ixkalhí aklhu̱hua coronas y na̱ tatzonkni̱t nac ixmú̱n aktum sa̱sti tucuhui̱ní ni̱ma huata xlá ixma̱kachakxí tú ixuampútulh. 5ic Claca̱mpá y cácxilhli akapú̱n la̱ catalácqui̱lh y aná táxtulh tantum staranka cahua̱yu y tí ixpu̱huaca ixli̱tapa̱cuhuí Tali̱pa̱u y Ca̱na Chixcú porque xlá siempre tlahuá tú mini̱ní acxni ma̱paksi̱nán y na̱ chuná acxni ca̱ta̱ra̱lacata̱quí tí tata̱ra̱slaka. Qh Aquit tuncán ctatzokostánilh amá ángel xlacata naclakachixcuhuí, pero xlá quihuánilh: ―Tó, aquit ni̱ Dios, ni̱ caquintatzokostani porque huata cha̱tum tí cmacama̱xqui̱ni̱t quilatama̱t xlacata nacmacuaní na̱ chuná la̱ huix y hua̱k minata̱camaná̱n tí tancs taca̱najlá y tatakoké ixtachihuí̱n Jesús ni̱ma milh qui̱makxtaka. Huatiyá Dios mini̱ní nalakachixcuhui̱ya. Makatlajanán tí pu̱tahuaca staranka cahua̱yu wgg Y a̱stá̱n quihuanipá amá ángel: ―Catzokti tú camá̱n huaniyá̱n: “Catapa̱xáhualh hua̱k cristianos tí ca̱ma̱ca̱xcani̱t tla̱n nataán tata̱hua̱yán nac pu̱tamakaxtokni acxni natamakaxtoka tí li̱tanú la̱ borrego ixlacatí̱n Dios.” Na̱ quihuanipá: ―Huá jaé xli̱ca̱na ixtachihuí̱n Dios y mina̱chá nac ixtalacapa̱stacni. .fUAmá xalí̱i̱t tzuma̱t ma̱xqui̱cani̱t lakstaranka y lacslipuán lháka̱t tú nali̱lhaka̱nán xla xatla̱n lino. Pues amá xatla̱n y lakstaranka lháka̱t tla̱n li̱ta̱ma̱lacastucá̱u tancs ixlatama̱tcán ni̱ma ixtakalhí ixcamán Dios acxni ixtalama̱na nac ca̱quilhtamacú. ieKCatapa̱xáhualh ixli̱hua̱k quinacujcán y capa̱xcatcatzi̱níu la̱ta tú ca̱tlahuani̱t,
porque accha̱ni̱t quilhtamacú acxni ama tamakaxtoka tí li̱tanú la̱ borrego y xalí̱i̱t taca̱xta̱yani̱ttá. d#Li̱puntzú na̱ ckaxmatpá caj la̱ pixcha̱lanca catachihuí̱nalh lhu̱hua lacchixcuhuí̱n, takaxmáti̱lh caj la̱ ca̱csá̱nalh lhu̱hua kalhtu̱choko o acxni la̱ lihua snu̱n cajílilh y chuné ixtahuán:¡Pa̱xcatca̱tzí̱nit! Porque tzucuni̱ttá ma̱paksi̱nán Quimpu̱chinacán Dios porque xlá ixpu̱chiná la̱ta tú anán y ni̱tí ma̱ccha̱ní ixli̱tlihueke. ac;Acxni huí tí chihui̱namparachá nac amá lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh y chuné huá:Calakachixcuhuí̱tit Quimpu̱chinacán Dios
hua̱k huixín tí macuanipa̱nántit la̱ lactzú la̱ laclanca
y lacputzayátit tlahuayá̱tit tú lakatí nac milatama̱tcán. Li̱pa̱xáu ixpu̱tamakaxtokni tí li̱tanú la borrego (bIY amá xapuxumata̱ti lakko̱lún y na̱ chuná amá xacha̱ta̱ti la̱ quitzistancaní̱n tatatzokóstalh y tzúculh talakachixcuhuí Dios tí curucs ixuí nac lanca ma̱paksi̱na pu̱táhui̱lh y chuné ixtahuán: ―¡Pa̱xcatcatzínit! ¡Cakantáxtulh tú laclhca̱ni̱t Dios! GaY a̱stá̱n macxtum tahuampá: ―¡Pa̱xcatcatzí̱nit! Porque xalhcaca ní lhcuyuhuili̱ca namá pusca̱t, xajín ni̱cxni ama mixa, huá nali̱lacapa̱stacá̱u tú pa̱xtokni̱t. 9`kPorque xlá tancs y lihua xli̱ca̱na kalhputza̱nan;
pues castigartlahuani̱t namá xata̱clatapu̱lí̱n pusca̱t
tí ca̱ma̱laktzanke̱ni̱t lhu̱hua pu̱latama̱n con ni̱ tla̱n ixkásat
y chí ma̱xoko̱ni̱cani̱t caj xlacata lhu̱hua ti̱ ca̱makni̱ni̱t tí tali̱scujni̱t Dios. ,_ SY a̱stá̱n ckaxmatpá nac akapú̱n lhu̱hua cristianos ixta̱ktasama̱na con hua̱k ixli̱pixtlihuekecán y chuné ixtahuán:¡Pa̱xcatcatzí̱nit! Huata Quimpu̱chinacán Dios lakma̱xtunán, y huata huá tí nalakachixcuhui̱yá̱u y napa̱xcatcatzi̱niyá̱u ixli̱tlihueke. k^OPero lákmilh ixcastigo porque jaé nac ca̱chiquí̱n tza̱lanani̱t ixkalhnicán lhu̱hua cristianos ni̱ma ca̱makni̱ca caj xlacata tali̱chihuí̱nalh ixtachihuí̱n Dios y tali̱pá̱hualh, pero xlá na̱ li̱n cuenta y nali̱ma̱xoko̱ní ixkalhnicán hua̱k ixcamán Dios tí ca̱makni̱cani̱t la̱ta ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú.F]Na̱ chuná ni̱ ama̱ca acxilhcán ni̱ para akstum ixtaxkáket pu̱skon, ya̱cxni ama̱ca kaxmatcán tí natapa̱xahuá la̱ acxni chilij lama̱ca nac aktum pu̱tamakaxtokni. Y chuná pá̱xtokli ma̱squi xapu̱lh itsta̱naní̱n snu̱n laclanca ricos y lactali̱pa̱u lacchixcuhuí̱n nac ca̱quilhtamacú porque ixca̱kskahuí hua̱k pulatama̱n xala ca̱quilhtamacú xlacata na̱ natalakatí talaktzanká nac ixlatama̱tcán la̱ xlacán. "\=Ya̱cxni ama̱ca kaxmatcán nac amá ca̱chiquí̱n la̱ li̱pa̱xahuacán ixtatli̱ncán tí tatlaka arpas, li̱skolh y trompetas; hua̱k amá ti̱pa̱katzi cha̱lhca̱tnaní̱n tí ixtatasí aná yaj natatasí; tziyancs ama tatu̱tá, yaj para xachíhuix molino ama acsa̱nán. ([IAcxni minchá cha̱tum tlihueke ángel y sacli aktum snu̱n lanca chíhuix la̱ xla molino y lhken máca̱lh nac ixchúchut pupunú y chuné huá: ―Na̱ chuná la̱ laktzánka̱lh jaé chíhuix ama laksputa namá lanca ca̱chiquí̱n Babilonia xlacata ya̱cxni naacxilhparacán. :ZmPero chí tla̱n capa̱xahuátit hua̱k huixín tí ca̱lacsacni̱t Dios lapa̱nántit nac akapú̱n, hua̱k huixín tí ta̱latapá̱tit Cristo la̱ ixapóstoles y hua̱k huixín tí li̱chihui̱nani̱tántit ixtachihuí̱n Dios y lipa̱huántit, porque para ma̱xqui̱ca castigo jaé ca̱chiquí̱n qui̱taxtú Dios tancs ca̱tlahuanima taxokó̱n caj xlacata hua̱k ni̱ tla̱n tú ca̱tlahuanini̱tán jaé ca̱chiquí̱n. |YqXlacán snu̱n talakapútzalh y tzúculh tatasá y tasaca tíyat y ta̱ctahuacá la̱ta ixtalaktasama amá ca̱chiquí̱n y chuné tara̱huánilh: ―¡Koxitá namá lanca y tali̱pa̱u ca̱chiquí̱n, li̱lakalhámat! ixbarcoscán tama̱cha̱lhca̱tní nac pupunú, pero chí laclako̱lh ixtascujutcán porque caj maktum lactlahuako̱ca jaé lanca ca̱chiquí̱n. hXIY acxni tá̱cxilhli a̱huatiyá jimajcú ní lhcuyuhuili̱cani̱t amá lanca ca̱chiquí̱n, ta̱ktásalh y chuné tara̱huánilh: ―¿Nicu ama̱náu taka̱sparayá̱u aktum lanca y tali̱pa̱u ca̱chiquí̱n la̱ jaé? W¿Pero tucu li̱macuánilh porque caj la̱ ni̱tú hua̱k laclako̱lh ixtumi̱n y la̱ta tú li̱pa̱xáu ixkalhí? Hua̱k xanapuxcún ixma̱tla̱huani̱naní̱n barcos y tí ixtalakpaxia̱lhnama̱na nac chúchut, a̱huatiyá tacá̱cni̱lh lakamákat. 3V_chuné tama̱na tahuán: ―Koxitá, snu̱n koxitá namá lanca ca̱chiquí̱n, tanto la̱n ixuani̱t la̱ cha̱tum pusca̱t ni̱ma tla̱n ixca̱xyá tí ixuili̱ni̱t aktum ixlháka̱t ti̱pa̱katzi lacahuán, la̱ tí huili̱ni̱t lhu̱hua li̱taca̱xta̱y xla oro, laclá̱n chíhuix y perlas. ?UwY hua̱k tí ixtalakpaxia̱lhnán xapu̱lh jaé ca̱chiquí̱n tí ixtama̱lacnú ixli̱sta̱tcán aná y ricos tahua caj ixlacata, a̱huatiyá lakamákat natalacata̱yá porque natajicuán acxni nata̱cxila tú pa̱xtokni̱t amá ca̱chiquí̱n y la̱ta tatasama̱na y talacapa̱stacma̱na ixlatáma̱t 2T]Pero chí amá sta̱naní̱n chuné natahuaní amá ca̱chiquí̱n: ―Huix yaj pa̱t li̱paxahuaya namá lakkama y li̱huaputu ixtahuácat tachaná̱n ni̱ma snu̱n ixlakati̱ya y chí hua̱k makatzanka̱ni̱ta hasta mintumi̱n ni̱ma li̱pa̱xáu y li̱lakati̱t latáma̱t ixma̱xqui̱yá̱n. TS! Huí tí ixtalí̱n ixli̱sta̱tcán lacmu̱csún la̱ canela, la incienso, la mirra, perfumes, vino, aceite, harina y trigo, na̱ chuná huí tí ixtalí̱n quitzistancaní̱n la̱ hua̱cax, borregos, cahua̱yu, carros, na̱ ixtalí̱n xalí̱sta̱t cristianos ni̱ma ixca̱tama̱huacán xlacata caj chu̱ta naca̱ma̱scujucán. SR Ti̱pa̱katzi lí̱sta̱t ixtacha̱ni̱t nac jaé ca̱chiquí̱n, oro, plata, tunu lacslipua chíhuix, perlas, na̱ chuná ti̱pa̱katzi xatlá̱n lháka̱t xla lino y xla seda y xati̱pa̱katzi colores, na̱ chuná xatu̱ta yá lacmu̱csún lhtacala xatachucún y lactzú li̱ca̱xtlahuán xla marfil, bronce, hierro y mármol. tQa Y na̱ chuná hua̱k sta̱naní̱n xala ca̱quilhtamacú na̱ ta̱ma̱na tatasá y natali̱lakaputzá la̱ta tú pa̱xtokni̱t amá pu̱latama̱n, porque chí ¿ticu ama ca̱maktama̱huá ixli̱sta̱tcán acxni natali̱mimpará? 3P_ Yaj ta̱ma̱na tatalacatzuhuí caj xlacata ixtajicuacán acxni nata̱cxila ixcastigo jaé pusca̱t; a̱huatiyá natahuán: ―Koxitá huix lanca pu̱latama̱n Babilonia, tanto ixkalhi̱ya lhu̱hua li̱ma̱paksí̱n y li̱tlihueke y chí caj maktum lactlahuako̱ca y maklhtí̱nanti mintaxokó̱n. [O/ Hua̱k reyes xala ca̱quilhtamacú tí tapá̱xqui̱lh ixkásat y tata̱tláhualh tala̱kalhí̱n jaé pusca̱t ta̱ma̱na tatasá acxni nata̱cxila a̱huatiyá jimajcú nahuán ní lhcuyuhuili̱cani̱t. N1Como snu̱n quilhlactlancán jaé pusca̱t huá xlacata huata aktum quilhtamacú li̱lactlahuacán acxni namín ixta̱kxtakajni, ixtatzíncsit y a̱stá̱n ixli̱ní̱n, porque chú laclhca̱ni̱t Quimpu̱chinacán Dios, xlá kalhí li̱tlihueke y chuná ama ma̱kantaxtí. MXcatzi lhu̱hua cama̱xqui̱ca jaé pusca̱t tacatzá̱n y ta̱kxtakajni la̱tiyá la̱ xlá xcatzi tamacamá̱sta̱lh nac talactlancán y ma̱laktzánke̱lh la̱ta tú tla̱n. Pues ixnacú huan: “Juú curucs cuí nac quimpu̱ma̱paksí̱n la̱ cha̱tum reina. Aquit ni̱ quiakxtakmakancani̱t la̱ cha̱tum pu̱huani̱ná̱ pusca̱t, huá xlacata aquit ni̱cxni cama akxtakajnán.” (LICapu̱spitnica jaé ca̱chiquí̱n la̱ta tú li̱xcájnit ca̱tlahuanini̱t xa̱makapitzi, cama̱xoko̱ni̱ca maktuy ixlacata la̱ta ca̱ma̱kxtakajni̱ni̱t cristianos, cama̱koti̱ca ma̱s laktlihueke xu̱n chúchut xla ta̱kxtakajni que la̱ xlá ca̱ma̱koti̱ni̱t xa̱makapitzi. K'Pues la̱ta ixli̱lhu̱hua ixtala̱kalhi̱ncán accha̱ni̱t nac akapú̱n y Dios caso tlahuani̱t hua̱k la̱ta tú li̱xcájnit tatlahuá. J1Acxni ckaxmatpá tunu tí chihuí̱nalh nac akapú̱n y chuné huá: ―Cataxtútit nac namá pu̱latama̱n hua̱k huixín tí quila̱macama̱xquí̱u mili̱stacnicán xlacata ni̱ naca̱ta̱tlahuayá̱tit ixtala̱kalhi̱ncán y chuná ni̱ naca̱ta̱xoko̱naná̱tit. bI=Porque hua̱k pu̱latama̱n xala ca̱quilhtamacú ca̱ma̱pasi̱cani̱t li̱xcájnit ixkásat y la̱ta tú lacli̱xcájnit tlahuá nac ixlatáma̱t ca̱ma̱laktzanke̱ni̱t lhu̱hua laclanca ma̱paksi̱naní̱n reyes, y hua̱k sta̱naní̱n ricos talani̱t caj xlacata lhu̱hua tumi̱n tú tali̱makatzánka̱lh la̱ li̱pa̱xáu ixtalama̱na. FHXlá ixli̱hua̱k ixli̱pixcha̱lanca tzúculh aktasá: ―Laktzánka̱lh, snu̱n laktzanka̱lhá amá lanca y tali̱pa̱u pu̱latama̱n Babilonia. Chí ixpu̱latama̱ncán tlajananí̱n y aná huata tamakstoka lacli̱xcájnit espíritus y tatlahuá ixma̱sakacán hua̱k lacli̱xcájnit y ni̱ li̱cxilhputu spitu. NG Astá̱n cacxilhpá a̱cha̱tum ángel nima ixlacta̱ctama akapú̱n ni̱ma ixma̱xqui̱cani̱t ma̱s li̱tlihueke y li̱cuánit li̱ma̱paksí̱n; ixtaxtáke̱t li̱tzasnanko̱lh nac ca̱tiyatni. #F?Namá pusca̱t ni̱ma acxilhni̱ta tla̱n ta̱ma̱lacastucá̱u namá lanca ca̱chiquí̱n ni̱ma ca̱ma̱paksí hua̱k reyes xala ca̱quilhtamacú.EPero Dios chuná lacásquilh catalacpúhualh y na̱ chuná ca̱huilí̱nilh nac ixtapuhua̱ncán xlacata acxtum natalacpuhuán natamacama̱xquí li̱tlihueke y li̱ma̱paksí̱n amá li̱cuánit quitzistanca xlacata huata huá nama̱paksi̱nán la̱ lanca rey porque chuná xlacán ma̱squi ni̱ tacatzí ta̱ma̱na tama̱kantaxtí la̱ta tú Dios laclhca̱ni̱t ixlacatacán. ,DQY namá akcá̱u ixkalókot ni̱ma cácxilhti nac ixakaxa̱ka amá li̱cuánit quitziatanca xamaktum tama̱na tasi̱tzi̱tapu̱xtú y yaj nataacxilhputún namá la̱ xata̱clatapu̱lí̱n pusca̱t y natamaklhtí hua̱k la̱ta tú kalhí y maklhtintili nata̱kxtakmakán; y ni̱ huata aná naqui̱ta̱yá ixtasi̱tzicán pues hasta tama̱na tahuani̱ní ixli̱hua y ni̱ma nakalhta̱xtú ta̱ma̱na talhcuyuhuili̱ní. [C/Astán quihuanipá amá ángel: ―Namá pupunú ni̱ma ácxilhti ixkalhni curucs ixuí amá la̱ xata̱clatapu̱lí̱n pusca̱t tla̱n li̱ta̱ma̱lacastuccán hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú ma̱squi cani̱ya̱huá ixpu̱latama̱ncán, catu̱ya̱huá ixtalacahua̱ncán, ti̱pa̱katzi ixlatama̱tcán y ixtachihui̱ncán. ~BuEntonces na̱ chuná hua̱k xlacán natatamakstoka xlacata lakxtum natatzucú tata̱ra̱lacata̱quí y tata̱ra̱slaka amá tí li̱tanu̱ni̱t la̱ borrego ixlacatí̱n Dios. Pero xlá ama ca̱makatlajá porque xlá ni̱ lá catitamakatlájalh, xlá siempre ta̱yaní y ixpu̱chinacán ama li̱tamakxtaka la̱ta hua̱k pu̱chinaní̱n, y huata huá tí la̱ rey ixma̱paksi̱nacán nahuán la̱ta hua̱k laclanca ma̱paksi̱naní̱n reyes talama̱na. Y na̱ chuná ama tata̱tlajanán hua̱k tí ca̱lacsacni̱t y ca̱tasanini̱t xlacata natamacama̱xquí ixlatama̱tcán y xlacán ni̱cxni tali̱makxtakni̱t tali̱pa̱huán. aA; Jaé cha̱cá̱u ma̱paksi̱naní̱n reyes acxtum natalacapa̱staca xlacata natamacama̱xquí hua̱k li̱tlihueke y li̱ma̱paksí̱n tú takalhí amá li̱cuánit quitzistanca xlacata huata xlá nama̱paksi̱nán. .@U ’Namá akcá̱u ixkalókot ni̱ma acxilhni̱ta tla̱n li̱ta̱ma̱lacastucá̱u tunu cha̱cá̱u ma̱paksi̱naní̱n reyes ni̱ma ni̱ naj tama̱tzuquí ixli̱ma̱paksi̱ncán, pero acxni nama̱paksi̱nán amá li̱cuánit quitzistanca xlacán natama̱paksi̱nán aktum hora huatiyá.  @~~ |{Yyxwvvqunttsbr[qponn\mm kjihOfee&dbbia`(_ ]\[ZYXWVVUSTDSSSRQCPOOWNMNL^Kt N X # !)N I- Acxni cristianos ixca̱ma̱laktzanke̱ma ixtala̱kalhi̱ncán y ni̱ ixtacatzí la̱ natataxtuní, Cristo ca̱cxilhlacáchilh y ni̱lh ixlakapu̱xokocán namá lactzaca̱tni cristianos. ,}Hua̱k tí li̱pa̱huaná̱u tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios ni̱ ama li̱puhuaná̱u quinca̱kskahuicán, porque Dios ma̱si̱ni̱t la̱ quinca̱lakalhamaná̱n y quinca̱malakacha̱nini̱tán Espíritu Santo xlacata yaj tú nali̱puhuán quinacujcán. U+#Y para ni̱ tatlaji̱yá̱u nac quilatama̱tcán ma̱si̱yá̱u xlacata aktum huili̱ni̱táu quintapuhua̱ncán ma̱ti̱tumi̱yá̱u quintalacapa̱stacnicán nalakcha̱ná̱u tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios. p*YAquín acxilhlacacha̱ná̱u amá li̱pa̱xáu latáma̱t, pero na̱ li̱pa̱xahuayá̱u quinta̱kxtakajnicán juú ca̱quilhtamacú, porque quinta̱kxtakajnicán quinca̱li̱cxilá̱n ni̱ natatlaji̱yá̱u nac quilatama̱tcán. ) Tí li̱pa̱huaná̱u Cristo Dios quinca̱lakalhamaná̱n y quinca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n quintala̱kalhi̱ncán porque Cristo quinca̱lacati̱ta̱yani̱tán, y ni̱ lá tí quinca̱ma̱chokoyá̱n o quinca̱ma̱ktzonksuani̱yá̱n tú li̱pa̱huani̱táu, cha̱ pa̱xahuayá̱u porque kalhi̱ma̱náu nachá̱n amá quilhtamacú acxni aquín naclatama̱yá̱u ixpu̱latama̱n Dios. W( )Como Quimpu̱chinacán Jesús xoko̱nánilh Dios quilacatacán chí yaj akatuyuná̱u amá̱n xoko̱naná̱u quintala̱kalhi̱ncán ixlacati̱n Dios y tla̱n ni̱ jicuaniyá̱u ma̱lacatzuhui̱yá̱u Dios. t'aXlá tamacamá̱sta̱lh namakni̱cán xlacata naxoko̱naní Dios quintala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ ixmini̱ní naxoko̱naná̱u, y lacastacuánalh xlacata tla̱n nacha̱ná̱u ixlacati̱n Dios la̱ ni̱ cakalhí̱u tala̱kalhí̱n.V&%na̱ quinca̱laclhca̱nini̱tán aquín tla̱n nama̱lacatzuhui̱yá̱u la̱ yaj cakalhí̱u tala̱kalhí̱n para li̱pa̱huaná̱u amá tí ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n Quimpu̱chinacán Jesús. %}Para Dios makapaxáhualh Abraham la̱ li̱mákxtakli ma̱lacatzuhuí la̱ tla̱n chixcú caj xlacata ca̱nájlalh, $5Dios lakáti̱lh la̱ Abraham ca̱nájlalh tú ma̱lacnú̱nilh y huá xlacata Dios li̱mákxtakli nama̱lacatzuhuí y ni̱ cakalhí̱nilh tajicua. a#;porque ixca̱najlani̱t xlacata Dios kalhí li̱tlihueke ma̱kantaxtí tú ma̱lacnú. M"Abraham ni̱cxni aklhu̱huá̱tnalh, ma̱s cha̱ aktum huíli̱lh ixtapuhuá̱n ca̱nájlalh xlacata Dios ixama ma̱kantaxtí tú ma̱lacnú̱nilh. Pa̱xcatcatzí̱nilh Dios tú ma̱lacnú̱nilh r!]Abraham siempre ca̱nájlalh xlacata Dios ixama ma̱kantaxtí ca̱ma̱lakacha̱ní cha̱tum skata ma̱squi xlá ixkalhi̱yá aktum ciento ca̱ta, ixta̱cha̱t Sara na̱ chuná snu̱n cha̱ttá ixuani̱t y yaj lá ixtakalhí camán. B }Ma̱squi Abraham ni̱ tancs ixcatzí Dios xli̱ca̱na ixama ma̱kantaxtí tú ma̱lacnú̱nilh xlá aktum huíli̱lh ixtapuhuá̱n ca̱nájlalh ixtachihuí̱n xlacata ixama li̱tanú ixta̱tajcán lhu̱hua cristianos. Dios ixuanini̱t: “Mili̱talakapasni li̱cuánit ama li̱tahuacá ca̱quilhtamacú.” `9Porque nac Escrituras huan la̱ Dios huánilh: “Aquit cli̱maca̱ná̱n ixta̱tajcán lhu̱hua cristianos.” Abraham ta̱chihuí̱nalh namá Dios tí tla̱n ca̱ma̱lacastacuaní ni̱n y ca̱ma̱lakahuaní o ma̱lacnú tú lacasquín ma̱kantaxtí ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. Abraham siempre taca̱nájlalh tú ma̱lacnú̱nilh Dios GDios ma̱lacnú̱nilh Abraham ixama ca̱ma̱xquí ixtapa̱xahua̱ncán ixli̱talakapasni tí natali̱pa̱huán y natama̱tla̱ní caca̱lakalhámalh Dios, y Dios tla̱n ca̱lakma̱xtú tí tama̱kantaxti̱pútun ixley Moisés na̱ chuná la̱ tí ni̱ tama̱kantaxtí para tali̱pa̱huán la̱ ca̱nájlalh Abraham tú ma̱lacnú̱nilh Dios. Chuná jaé Abraham min li̱tamakxtaka xapuxcu quinta̱tajcán hua̱k tí li̱pa̱huaná̱u Dios. nUJaé huamputún tí tzaksá ma̱kantaxtí ixley Moisés xlacata nataxtuní ma̱s ma̱kstoka ixcastigo porque siempre tzaca̱tnán. ¡Para ni̱ ixtahui ixley Moisés ni̱tí ixca̱tzi̱lh acxni aktzanká tlahuá tala̱kalhí̱n! a;Para Dios huata ama ca̱ma̱xquí tú laclhca̱ni̱t natali̱pa̱xahuá ixcamán amá tí tali̱tanú lactlá̱n cristianos porque tama̱kantaxtí ixley Moisés, entonces ni̱tú li̱macuán la̱ huan lacasquín catali̱pá̱hualh cristianos ixli̱hua̱k ixnacujcán, y ¿ticu tla̱n nama̱ccha̱ní namaklhti̱nán tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios? L Dios pá̱xqui̱lh Abraham y ma̱lacnú̱nilh xlacata ixli̱talakapasni tí natali̱pa̱huán Dios la̱ xlá li̱pá̱hualh ixama tamaklhti̱nán tú Dios ixca̱laclhca̱nini̱t natali̱pa̱xahuá ixcamán ca̱quilhtamacú. Pero calacpuhuántit, Dios pá̱xqui̱lh Abraham y li̱mákxtakli nama̱lacatzuhuí ni̱ ixlacata tla̱n ma̱kantáxti̱lh ixli̱ma̱paksí̱n sino que porque ca̱nájlalh la̱ ma̱lacnú̱nilh Dios tla̱n nalakma̱xtú.  Jaé qui̱taxtú judíos tí tacircuncidarlani̱t tla̱n tali̱ma̱nú Abraham ixti̱cucán tí ca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t. Pero Abraham na̱ min li̱tamakxtaka ixti̱cucán namá cristianos tí taca̱najlá tú ma̱lacnú Dios ma̱squi ni̱ tacircuncidarlani̱t porque tamakslihueké la̱ xlá li̱pá̱hualh Dios ma̱squi ya̱ itcircuncidarlá. Dios ma̱kantaxtí tú ma̱lacnú F A̱stá̱n acxni ixli̱ma̱nu̱ni̱ttá tla̱n chixcú Dios li̱ma̱páksi̱lh cacircuncidárlalh xlacata nali̱lakapascán Dios ixlakalhamani̱t porque ni̱ aklhu̱huá̱tnalh li̱pá̱hualh tú ma̱lacnú̱nilh Dios. Huá jaé xlacata Abraham na̱ min li̱tamakxtaka ixti̱cucán tí tali̱pa̱huán tú ma̱lacnú Dios ma̱squi ni̱ tacircuncidarlani̱t y xlá ca̱li̱ma̱nú lactlá̱n cristianos la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n. B} Pero quila̱huaníu, ¿xnicu li̱máca̱lh Dios tla̱n chixcú la̱ ni̱ catláhualh tala̱kalhí̱n, acxni ca̱nájlalh tú ma̱lacnú̱nilh, o acxni circuncidarlalh? Calacpuhuántit, Dios li̱máca̱lh Abraham ni̱ li̱xcájnit chixcú acxni li̱pá̱hualh tú ma̱lacnú̱nilh, ¡ni̱ acxni circuncidárlalh! ' Chí cca̱kalasquiniyá̱n, ¿jaé tapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ maklhcátzi̱lh rey David huata tla̱n tali̱pa̱xahuá judíos tí tacircuncidarlani̱t, o na̱ tla̱n tali̱pa̱xahuá amá judíos tí ni̱ tacircuncidarlani̱t? Calacpuhuántit tú cama ca̱huaniyá̱n: Dios li̱má̱nu̱lh Abraham tla̱n chixcú la̱ ni̱ cakálhi̱lh tala̱kalhí̱n porque ca̱nájlalh tú ma̱lacnú̱nilh. ~u¡Xli̱ca̱na! Capa̱xáhualh ni̱tú cali̱púhualh namá cristiano tí Dios ni̱ ma̱xoko̱ní ixtala̱kalhí̱n. 4aRey David tzokli:Catapa̱xáhualh ni̱ catali̱púhualh namá cristianos tí ca̱ma̱tzanke̱nanicán ixtatzaca̱tnicán y ca̱xapanicán ixtala̱kalhi̱ncán. Y+Ca̱ksántit la̱ rey David li̱chihui̱nán ixtapa̱xahuá̱n cha̱tum chixcú tí ni̱ tlahuani̱t lhu̱hua tla̱n tascújut pero Dios li̱macá̱n tla̱n cristiano la̱ ni̱ cakálhi̱lh tala̱kalhí̱n. {oy amá tí ni̱ tlahuá lhu̱hua lactlá̱n tascújut pero li̱pa̱huán Cristo xoko̱nánilh Dios ixlacata, Dios na̱ktzonksuaní ixtatzaca̱tni y nali̱makxtaka nama̱lacatzuhuí porque li̱macá̱n la̱ ni̱ cakálhi̱lh tala̱kalhí̱n. dAChí cca̱huaniyá̱n, amá tí tlahuá lactlá̱n tascújut nac ixlatáma̱t, Dios ama ma̱xquí ixtaxokó̱n porque mini̱ní napa̱xcatcatzi̱ní pero ni̱ xlacata ma̱ccha̱ní nali̱taxtuní tú tlahuani̱t; LPorque nac Escrituras huan: “Abraham li̱pá̱hualh tú ma̱lacnú̱nilh Dios y huá xlacata Dios li̱mákxtakli nama̱lacatzuhuí la̱ tla̱n chixcú tí yaj cakálhi̱lh tala̱kalhí̱n.” H Calacpuhuántit, para Dios ixtili̱máca̱lh Abraham tla̱n chixcú tí ni̱cxni tláhualh tala̱kalhí̱n tla̱n ixquintica̱lactlancanín pero chí ni̱ lá lactláncalh ixlacati̱n Dios. k QChí quila̱huaníu, ¿tucu quinca̱ma̱si̱niyá̱n ixlatáma̱t quili̱talakapasnicán Abraham? !;Pero huí tí tla̱n lacpuhuán xlacata aquín cma̱si̱yá̱u yaj tamaclacasquiní ma̱kantaxti̱cán ixley Moisés para li̱pa̱huancán la̱ ma̱lacnú Dios ca̱lakma̱xtú cristianos. ¡Tó̱! Pues tí li̱pa̱huán Cristo ma̱s tla̱n tancs ma̱kantaxtí ixley Moisés.' GPues huata huí cha̱tum Dios ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú tí tla̱n ca̱lakma̱xtú judíos tí talactlancán tacircuncidarlani̱t para tali̱pa̱huán Cristo, y na̱ chuná namá tí ni̱ judíos tí ni̱ tacircuncidarlani̱t na̱ tla̱n tataxtuní para tali̱pa̱huán Cristo. 1 [Chuná li̱tum, ni̱tí tipuhuán xlacata Dios huata ca̱lakalhamán judíos tí ca̱lacsacni̱t. ¡Tó̱! Dios na̱ ca̱lakalhamán cristianos tí ni̱ judíos. Jaé huamputún xlacata cha̱tum cristiano huata tla̱n nama̱lacatzuhuí Dios la̱ tla̱n cristiano caj xlacata li̱pa̱huán tú ma̱lacnú y ni̱ ixlacata starancua ma̱kantaxti̱ni̱t ixli̱ma̱paksi̱n Dios pues ni̱ lá tí scarancua nama̱kantaxtí. " =Chí quila̱huaníu, ¿ticu tla̱n lactlancán talacatla̱ní ama tataxtuní ixlacati̱n Dios? ¿Ticu tla̱n ama taxtuní para tzaksá ma̱kantaxtí ixley Moisés? ¡Ni̱tí! ¡Huata tla̱n taxtuní tí ca̱najlá ixli̱hua̱k ixnacú tú ca̱ma̱lacnu̱ní Dios cristianos! v eChí jaé quilhtamacú Dios na̱ ni̱ aktzonksuani̱t ca̱ma̱xoko̱ní tí tatzaca̱tnán pero tla̱n ca̱ta̱lacca̱xlá cristianos y na̱ ca̱li̱ma̱nú la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n amá tí tali̱pa̱huamputún Jesús. xiDios ixli̱lhca̱ni̱t Cristo naxoko̱nán ixlakapu̱xokocán cristianos tí tatzaca̱tnani̱t, pero huata tla̱n tataxtuní tí taca̱najlá. Xa̱huá chuná Dios ma̱sí ni̱ ca̱ktzónksualh tí tatzacá̱tnalh antes namín Cristo, pero ca̱li̱kálhi̱lh ni̱ ca̱ma̱xokó̱ni̱lh ixtala̱kalhi̱ncán porque ixcatzí xlacata Cristo na̱ ixama ca̱lakma̱xtú. #Pero Dios ca̱cxilhlacachini̱t cristianos y ca̱tlahuaní li̱tlá̱n ca̱li̱ma̱nú lactlá̱n cristianos la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n tí tali̱pa̱huán Jesucristo, amá tí ca̱lacati̱tá̱yalh cristianos y xoko̱nánilh Dios ixtala̱kalhi̱ncán. B}Porque hua̱k cristianos takalhí tala̱kalhí̱n ixlacati̱n Dios y ni̱tí ma̱ccha̱ní li̱tanú tla̱n cristianos xlacata Dios nalakma̱xtú ni̱ nama̱xoko̱ní tú tlahuani̱t. dADios ma̱kantáxti̱lh tú ma̱lácnu̱lh y xlá ca̱li̱macá̱n la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n amá tí taca̱najlá Jesucristo xokó̱nalh ixlacatacán la̱ judíos y tí ni̱ judíos tí tali̱pa̱huán. yComo Dios catzí ni̱ lá tí scarancua ma̱kantaxtí ixli̱ma̱paksí̱n y chú tla̱n nama̱lacatzuhuí, xlá ma̱si̱ni̱t tunu tijia la̱ tla̱n ca̱li̱ma̱nú cristianos la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n. Nac Escrituras Moisés y profetas tahuán la̱ Dios ixlaclhca̱ni̱t ama ca̱li̱ma̱nú lactlá̱n cristianos amá tí nataca̱najlá tú ma̱lacnú. KPorque ni̱ lá tí scarancua ma̱kantaxtí ixley Moisés xlacata Dios nali̱ma̱nú tla̱n cristiano tí ni̱ li̱n tala̱kalhí̱n; cha̱ huá namá ixli̱ma̱paksin Dios siempre quinca̱ma̱catzi̱niyá̱n xlacata aktzanka̱yá̱u y tlahuayá̱u tala̱kalhí̱n. Jesucristo ca̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncán cristianos KChí cca̱huaniyá̱n, aquín catziyá̱u Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱tán huixín judíos ixtapáksi̱t xlacata tancs nalatapa̱yá̱tit ni̱ natlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n. Pero huixín ni̱ lá pa̱t taquilhtla̱ni̱yá̱tit y acxtum pa̱t ca̱ta̱xoko̱naná̱tit cristianos tí ni̱ judíos xala ca̱quilhtamacú. Pni̱ para tajicuaní Dios caca̱ma̱xokó̱ni̱lh ixtatzaca̱tnicán. J Ni̱ talakapasa lactlá̱n tijia la̱ ixli̱latama̱tcán, kOana ní tatla̱huán tasí tú ni̱ tla̱n tatlahuá y la̱ tama̱laktzanké xa̱makapitzi. O~Ixtujuncán laktzapaka tali̱án tamakní tí ca̱si̱tzi̱ní; Q}huata taquilhtaxtú lacli̱xcájnit tachihuí̱n y ta̱ksaní̱n. ?|w Ixpixnicán li̱tamakxtaka la̱ catalí̱hualh ixta̱cristianoscán,
istzi̱maka̱tcán taliakskahuinán.Nac ixquilhnicán tanu̱ma la̱ xali̱cuánit veneno lu̱hua, {1 Hua̱k ta̱ktzonksuani̱t Dios, cha̱tunu tachipani̱t lacli̱xcájnit tijia.Ni̱ huí tí tancs latama̱putún ni̱ siquiera cha̱tum. z Ni̱ huí tí ma̱kachakxi̱putún ixtalacapa̱stacni Dios,
ni̱ para tí lacputzá li̱pa̱huán Dios ixli̱hua̱k ixnacú. y  Ca̱ksántit la̱ huan Dios nac Escrituras:Ni̱ huí tí tancs lama ixlacati̱n Dios ni̱ para cha̱stum cristiano. gxG Chí quila̱huaníu, ¿puhuaná̱tit huixín aquín tí judíos ni̱ kalhi̱yá̱u tala̱kalhí̱n la̱ takalhí namá tí ni̱ judíos? ¡Aktzanka̱ni̱tántit! Porque aquín cma̱si̱ni̱táu xlacata hua̱k cristianos ca̱makatlajá ni̱ tla̱n ixtalacapa̱stacnicán y tatlahuá tala̱kalhí̱n, la̱ judíos y na̱ chuná tí ni̱ judíos. Bw}Makapitzi tí quintasi̱tzi̱ní tahuán aquín cma̱si̱yá̱u catatláhualh cristianos tú ni̱ tla̱n xlacata Dios naca̱ma̱tzanke̱naní y chuná natalakachixcuhuí. Pero tí chuná taChihui̱nán mini̱ní nataxoko̱nán tú quintali̱ya̱huá. Hua̱k cristianos tatlahuá tala̱kalhí̱n ixlacati̱n Dios KvChuná li̱tum, para quinta̱kskahuín ma̱s ma̱ta̱yaní tancs ixtalacapa̱stacni Dios ixlacati̱ncán cristianos, entonces, ¿hua̱nchi quili̱ya̱huacán ctlahuani̱t tala̱kalhí̱n? `u9¡Tó̱! Dios quilhpa̱xtum ca̱ma̱xoko̱ní tí tatzaca̱tnán, porque para ni̱ quilhpa̱xtum ixca̱ma̱xokó̱ni̱lh tí tatzaca̱tnán, ¿niculá naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n cristianos xala ca̱quilhtamacú? GtPero huí tí tla̱n lacpuhuán xlacata Dios tla̱n ma̱sí ixtalakalhamá̱n porque cristianos pu̱la tatlahuá tala̱kalhí̱n. Entonces, ¿Dios snu̱n lani̱t porque tamakta̱yá cristianos nama̱sí ixtalakalhamá̱n y todavía ca̱ma̱xoko̱ní acxni tatzaca̱tnán? (Ma̱squi makapitzi chú talacpuhuán.) s{Porque Dios siempre ma̱kantaxtí tú ma̱lacnú ma̱squi ni̱ cataca̱nájlalh cristianos; la̱ huánilh Dios rey David nac Escrituras:Dios, para tí ixli̱ya̱huán ta̱kskahuín huix siempre tla̱n ma̱luloka tancs ma̱sta̱ya taxokó̱n. DrPero para makapitzi judíos ta̱ktzonksuá tú ca̱ma̱lacnu̱nini̱t Dios y yaj taca̱najlá, jaé ni̱ huamputún xlacata Dios na̱ ama aktzonksuá ma̱kantaxtí tú ma̱lacnu̱ni̱t. Jq Aquit huata clacasquín cama̱kachakxi̱yá̱tit xlacata Dios catzí hua̱nchi ca̱lacsacni̱t judíos porque xlacán ca̱macama̱xqui̱ni̱t ixli̱ma̱paksí̱n la̱ natataxtuní cristianos. 5p ePero huí tí tla̱n quihuaní: “Entonces, ¿ni̱tú li̱macuán la̱ Dios ca̱lacsacni̱t judíos? O, ¿hua̱nchi tacircuncidarlá para ni̱ Dios ca̱ma̱tunujni̱t?” o¡Tó̱! Dios ca̱li̱macá̱n judíos tí ca̱lakalhamán amá tí xli̱ca̱na taca̱najlá tú ma̱lacnu̱ni̱t, y ca̱li̱ma̱nú tacircuncidarlani̱t amá tí tama̱xtuni̱t nac ixnacujcán ni̱ tla̱n ixtalacapa̱stacnicán. Namá tí tatlahuá nac ixmacnicán tú li̱ma̱paksi̱nán Dios, pero para ni̱ talakxta̱palí ixnacujcán, ni̱tú ca̱li̱macuaní. Porque Dios ma̱s ca̱li̱pa̱xahuá cristianos tí talakxta̱palí ni̱ tla̱n ixkasatcán ma̱squi ni̱ tama̱tla̱ní xa̱makapitzi.5ncPorque Dios ni̱ ca̱li̱macá̱n judíos tí ca̱lakalhamán amá tí tali̱tanú ixli̱talakapasnicán judíos, ni̱ para tí tacircuncidarlani̱t nac ixmacnicán. Am{Namá tí ni̱ judíos pero tatlahuá ixtapáksi̱t Dios nac ixlatama̱tcán tla̱n ama ca̱ma̱xani̱yá̱n huixín judíos tí lactlancaná̱tit circuncidarlani̱tántit y kalhi̱yá̱tit xatatzokni ixtapaksi̱t Dios, pero ni̱tú ca̱li̱macuaniyá̱n porque ni̱ ma̱kantaxti̱yá̱tit nac milatama̱tcán. 2l]Porque Dios ma̱s tla̱n ca̱li̱macá̱n la̱ ixcamán amá tí ni̱ judíos para tama̱kantaxtí nac ixlatama̱tcán la̱ lacasquín Dios catalatáma̱lh cristianos. Huixín judíos tí circuncidarlani̱tántit xlacata naca̱li̱lakapascaná̱tit Dios ca̱lacsacni̱tán, ca̱macuaniyá̱n mili̱lakachixcuhui̱ncán para ma̱kantaxti̱yá̱tit ixley Moisés; pero para ni̱ ma̱kantaxti̱yá̱tit li̱tamakxtaká̱tit la̱ ni̱ cacircuncidarlátit ixlacati̱n Dios. pjYHuá xlacata Dios chuné ca̱li̱chihui̱nani̱tán nac Escrituras: “Namá tí ni̱ judíos tali̱kalhkama̱nán ixtacuhui̱ni Dios caj milacatacán.” Dios ca̱li̱macá̱n ixcamán tí talakxta̱palí ni̱ tla̱n ixkasatcán `i9Huixín lactlancaná̱tit porque Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱tán ixtapáksi̱t, pero ni̱ ma̱kachakxi̱yá̱tit xlacata huixín ma̱s li̱chiyayá̱tit Dios porque ni̱ ma̱kantaxti̱yá̱tit tú li̱ma̱paksi̱nán. lhQhuaná̱tit ni̱ tla̱n la̱lakamaklhti̱cán pusca̱t, pero huixín tlahuayá̱tit; huaná̱tit ni̱ tla̱n ca̱lakachixcuhui̱cán pu̱laktumi̱n, pero huixín akchipayá̱tit tú tanu̱ma nac ixca̱pu̱lakachixcuhui̱cán. 7ggAquit cca̱li̱lakaputzayá̱n porque huixín li̱tanu̱yá̱tit tla̱n ca̱ma̱si̱niyá̱tit xa̱makapitzi la̱ ixli̱latama̱tcán, pero ¿hua̱nchi huixín ni̱ ma̱kantaxti̱yá̱tit tú li̱chihui̱naná̱tit? Huixín huaná̱tit ni̱ tla̱n kalha̱nancán, pero huixín kalha̱naná̱tit; fli̱tanu̱yá̱tit tla̱n ca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱tit tí ni̱tú tacatzí, li̱tanu̱yá̱tit tla̱n ca̱ma̱kalhtahuake̱yátit tí ni̱ lakskalala porque nac ixtapáksi̱t Moisés catzi̱ni̱tántit la̱ lacasquín Dios tancs catalatáma̱lh cristianos. 6eeHuixín li̱tanu̱yá̱tit tla̱n ca̱makachipali̱piná̱tit lakatzí̱n, li̱tanu̱yá̱tit tla̱n ca̱ma̱xqui̱yá̱tit taxkáket tí la̱ ca̱paklhtu̱tá talama̱na, d+Huixín catzi̱yá̱tit la̱ lacasquín Dios catalatáma̱lh cristianos porque nac ixley Moisés huan tú tla̱n y tú ni̱ tla̱n tlahuacán. CcChí cama ca̱li̱chihui̱naná̱n huixín judíos tí puhuaná̱tit pa̱t taxtuniyá̱tit porque kalhi̱yá̱tit ixley Moisés y lactlancaná̱tit porque Dios ca̱lacsacni̱tán. bamá chichiní acxni Jesucristo naquinca̱ma̱lacapu̱yá̱n ixlacati̱n Dios. Aná ama tasí hasta tú tze̱k tatlahuani̱t cristianos. Huá jaé takalhchihuí̱n quihuanini̱t Dios nacca̱ma̱si̱niyá̱n. Judíos talactlancán porque takalhí ixley Moisés a5Xa̱huá chuná tama̱luloka xlacata Dios huili̱ni̱t nac ixnacujcán hua̱k cristianos lactlá̱n tapuhuá̱n la̱ lacasquín catalatáma̱lh. Jaé cristianos para tatlahuani̱t o ni̱ talí̱n tala̱kalhí̱n, ixtalacapa̱stacnicán ama ca̱ma̱lacapú o ca̱maklhti̱nán l`QAmá tí ni̱ judíos ni̱ para takalhí xatatzokni ixli̱ma̱paksi̱n Dios, pero tancs talatamá la̱ lacasquín Dios catalatáma̱lh cristianos, tama̱sí xlacata ixacstucán ta̱cxcatzi̱ni̱t tú tla̱n y tú ni̱ tla̱n. 6_e Porque Dios ni̱ li̱macá̱n tla̱n chixcú amá tí lakapasa tú li̱ma̱paksi̱nán y ni̱ ma̱kantaxtí, Dios ama lakma̱xtú amá tí tlahuá tú li̱ma̱paksi̱nán. K^ Amá cristianos tí ni̱ takalhí ixli̱ma̱paksi̱n Dios tú naca̱huaní la̱ natalatamá, ni̱ huá naca̱li̱ma̱tzanke̱nanicán, para tatlahuá tala̱kalhí̱n na̱ ama taxoko̱nán. Pero amá tí takalhi̱yá ixli̱ma̱paksi̱n Dios y tatlahuapará tala̱kalhí̱n ixacstucán tatalacapú acxni ta̱ktzanká. ~]u pues Dios acxtum ca̱li̱cxila cristianos xala ca̱quilhtamacú. Ni̱ lá tí scarancua ma̱kantaxtí ixley Moisés H\  Pero tí takaxmata tú li̱ma̱paksi̱nán ama ca̱ma̱xquí tapa̱xahuá̱n ama ca̱li̱makxtaka natama̱lacatzuhuí la̱ lactlá̱n cristianos, la̱ judíos y na̱ chuná tí ni̱ judíos [/ Namá tí tatzaca̱tnán ama talakaputzá y tali̱puhuán tú tatlahuani̱t. Dios ama ca̱ma̱kxtakajní judíos y na̱ chuná tí ni̱ judíos. ?ZwPero li̱cuánit ama ca̱ma̱xoko̱ní amá tí tatatlanca̱ní ni̱ takaxmata la̱ lacasquín Dios catalatáma̱lh cristianos ma̱s cha̱ tatzaca̱tnán tatlahuá tala̱kalhí̱n. |YqDios ama ca̱ma̱xquí ixpu̱tahui̱lhcán nac akapú̱n amá tí ixacstucán talacputzá ixtapa̱xahua̱ncán nac akapú̱n, la̱ natali̱tanú lactlá̱n cristianos, la̱ natachá̱n nac akapú̱n, y siempre tatzaksá tatlahuá tú tla̱n. JX y cha̱tunu ama ma̱xqui̱cán ixtaxokó̱n ni̱ma̱ mini̱ní. mWSHuix ni̱ akahua̱nana ni̱ lakxta̱pali̱ya ni̱ tla̱n milatáma̱t, pero mi̱cstu ma̱kstókpa̱t mincastigo xlacata naxoko̱nana amá quilhtamacú acxni Dios scarancua ama ca̱ma̱xoko̱ní cristianos ixtala̱kalhi̱ncán, V¡Tó̱! Huix aktzanka̱ni̱ta porque puhuana ni̱ si̱tzí y puhuana lakatí tú tlahuaya. Pero ni̱ ma̱kachakxi̱ni̱ta xlacata Dios lakalhamaná̱n huá li̱ma̱xqui̱má̱n ma̱s quilhtamacú xlacata tla̱n nalakxta̱pali̱ya ni̱ tla̱n milatáma̱t. 8UiHuix cristiano tí ca̱li̱ya̱huá tala̱kalhí̱n xa̱makapitzi y na̱ tlahuaya tú ni̱ tla̱n tatlahuá, ¿puhuana Dios ni̱ ama ma̱xoko̱ni̱yá̱n mintala̱kalhí̱n? T-Aquín catzi̱yá̱u xlacata Dios lakapasa quintalacapa̱stacnicán y xlá ama ca̱ma̱xoko̱ní cristianos tí tatlahuá jaé tala̱kalhí̱n. 'S IAquit ni̱ quincuenta ticu huix, huata cuaniyá̱n xlacata huix tí ca̱li̱ya̱huaya tala̱kalhí̱n xa̱makapitzi ni̱ lá pa̱t talacatla̱ni̱ya porque acxni ma̱lacapu̱ya minta̱cristiano, ¡mi̱cstu pina nac lhcúya̱t! Pues tú li̱huaniya ni̱ catláhualh, huix na̱ tlahuaya. iR M Namá cristianos tacatzí xlacata Dios ama ca̱ma̱xoko̱ní tí tatlahuá jaé tala̱kalhí̱n, pero xlacán na̱s tatlahuá y cha̱ tali̱pa̱xahuá tí ca̱makslihueké ixkasatcán ma̱squi tacatzí ama talaktzanká.JQ ni̱ tama̱chakxi̱putún lactla̱n talacapa̱stacni, ni̱ tama̱kantaxtí tú tama̱lacnú, ni̱tí ta̱cxilhlacachá̱n, ni̱ tama̱tzanke̱nán tú ca̱tlahuanicán y ni̱tí talakalhamán. {P qtalakatí tara̱liakskahuinán, talakmakán Dios, ni̱ talacama̱xanán, talakatí talactlancán, talakatí talactaxtú lactali̱pa̱u, ixacstucán talacsacxtú la̱ natatzaca̱tnán. Ni̱ ta̱kahua̱nán tú ca̱li̱ma̱paksí ixnati̱cún, cO ANac ixlatama̱tcán tama̱sí ixkasatcán pues ni̱ tara̱ma̱xquí tú tara̱maklhtí, ni̱ tancs talama̱na nac ixpu̱tahui̱lhcán, tama̱laktzanké xa̱makapitzi, lhu̱hua tú takalhi̱putún, talakatí tatlahuá tú ni̱ tla̱n, hua̱k talakcatzán, tara̱makní, talakatí tara̱nica, ta̱kskahuinán, lacsnu̱n talani̱t, ta̱ksani̱nán, ZN /Porque jaé cristianos caj la̱ ni̱tú talí̱cxilhli Dios y talakmákalh, xlá ca̱li̱mákxtakli catama̱kantáxti̱lh nac ixlatama̱tcán la̱ta tú lacsacxtú lacli̱xcájnit ixtalacapa̱stacnicán. M !Na̱ chuná makapitzi lacchixcuhuí̱n yaj tata̱latáma̱lh lacchaján y entre xlacán tara̱lakáti̱lh tali̱tláhualh ixmacnicán lacli̱xcájnit tala̱kalhí̱n. Pero namá lacchixcuhuí̱n tí ta̱ktzanka̱ni̱t ixacstucán taxoko̱nama̱na tú tatlahuani̱t. L +Como namá cristianos ni̱ tali̱pá̱hualh xastacnán Dios, xlá ca̱kxtakmákalh catali̱tláhualh ixmacnicán lacli̱xcájnit tala̱kalhí̱n, y makapitzi lacchaján ta̱ktzónksualh la̱ ca̱li̱macamincani̱t ca̱quilhtamacú y entre xlacán tara̱lakáti̱lh. K /Xlacán tata̱kskáhuilh porque tali̱pá̱hualh y talakachixcúhui̱lh tú ca̱tlahuani̱t Dios ni̱ tastacnán, y talakmákalh tali̱pa̱huán xastacnán Dios tí mini̱ní nalakachixcuhui̱cán cani̱cxnihua quilhtamacú pues huata huá ma̱stá tancs talacapa̱stacni. lJ SHuá jaé xlacata Dios ca̱li̱mákxtakli namá cristianos catama̱kantáxti̱lh lacli̱xcájnit ixtapuhua̱ncán ni̱ma̱ takalhí nac ixnacujcán y makapitzi tali̱tláhualh ixmacanicán lacli̱xcájnit tala̱kalhí̱n. MI Porque ni̱ talakachixcúhui̱lh xastacnán Dios ni̱ma̱ ni̱cxni laksputa y tatláhualh pu̱laktumi̱n ni̱ma̱ tali̱máca̱lh la̱ Dios; talakachixcúhui̱lh ixma̱su̱y lacchixcuhuí̱n, ixma̱su̱y spitu, ixma̱su̱y lu̱hua, ixma̱su̱y makakanta̱ti quitzistancaní̱n. Dios ca̱kxtakmakán tí ni̱ tali̱pa̱huán pH [Y ma̱squi tali̱tanú lakskalala lacchixcuhuí̱n snu̱n lactontos pues ixacstucán tata̱kskáhuilh. :G oNamá cristianos tla̱n ta̱cxcátzi̱lh ixlama Dios pero ni̱ talakachixcúhui̱lh la̱ ixti̱cucán, ni̱ para tapa̱xcatcatzí̱nilh tú ca̱ma̱xqui̱ni̱t; cha̱ tzúculh talactlancán tali̱tanú laclanca lacchixcuhuí̱n, pero támilh tali̱tamakxtaka ixtalacapa̱stacnicán la̱ ca̱paklhtu̱tá. F  Ma̱squi Dios ni̱ lá acxilhcán, cristianos tla̱n tali̱lacahua̱nán ixli̱lanca ixli̱tlihueke porque tasí la̱ta tú tlahuani̱t ca̱quilhtamacú, y ni̱ lá tí ama talacatla̱ní nahuán ni̱ cátzi̱lh para ixlama o ni̱ ixlama xastacnán Dios. E y ni̱ cha̱tum cristiano tí tla̱n ama taquilhtla̱ní porque Dios ca̱ma̱si̱ni̱t nac ixnacujcán la̱ lacasquín catalatáma̱lh. OD La̱ta nac akapú̱n Dios ma̱si̱ni̱t ixtasi̱tzi ixlacatacán hua̱k lactzáca̱t y lacli̱xcájnit cristianos xala ca̱quilhtamacú, pues xlacán talakmakán tancs ixtalacapa̱stacni Dios; =C uJaé lactancs takalhchihuí̱n quinca̱ma̱si̱niyá̱n xlacata chí Dios li̱makxtaka nama̱lacatzuhuí la̱ yaj cakálhi̱lh tala̱kalhí̱n amá tí ma̱tla̱ní li̱pa̱huán xlacata Cristo xoko̱nánilh Dios ixtala̱kalhí̱n tú ixtlahuani̱t. Pues nac Escrituras huan: “Amá tí Dios li̱makxtaka nama̱lacatzuhuí porque li̱pa̱huán tú ma̱lacnú, chú cali̱latáma̱lh.” Cristianos ta̱ktzonksuá talakachixcuhuí Dios lB SAquit ni̱ cma̱xanán cli̱ta̱yá snu̱n cli̱pa̱huán tú ma̱lacnú Cristo porque ixli̱tlihueke Dios chú laclhca̱ni̱t natataxtuní hua̱k cristianos tí tama̱tla̱ní taca̱najlá ixtachihuí̱n. Cristo pu̱la judíos ca̱ma̱lacnú̱nilh ixtapa̱xahua̱ncán, pero hua̱k tí ni̱ judíos na̱ tla̱n tali̱pa̱xahuá tú ma̱lacnú Dios. yA mHuá cca̱li̱huaniyá̱n sok camputuna̱chá nac minca̱chiqui̱ncán Roma xlacata nacca̱huaní namá tí ni̱ tali̱pa̱huán Dios la̱ tla̱n ca̱lakma̱xtú cristianos. Tí li̱pa̱huán Jesús Dios yaj ma̱xoko̱ní ixtala̱kalhí̱n h@ KPues aquit tiene que nacma̱kantaxtí tú quima̱macqui̱ni̱t Dios cacca̱ma̱kalhchihuí̱ni̱lh tí ni̱ judíos, la̱ xalakskalala y la̱ tí ni̱ xalakskalala; la̱ xalactali̱pa̱u y la̱ tí ni̱tú tama̱kachakxí. t? c Li̱ta̱camán, clacasquín cacatzí̱tit xlacata ni̱ caj maktum camputuni̱tanchá ca̱cxilá̱n xlacata nacca̱makta̱yayá̱n y ma̱s natali̱pa̱huán Jesús namá tí ni̱ judíos na̱ chuná la̱ tali̱pa̱huani̱t xa̱makapitzi cristianos ana ní cani̱t akchihui̱nán. Pero hasta chí ni̱ lá cca̱lakani̱tanchá̱n porque snu̱n cmakapalani̱t. >> w Xa̱huá, aquit y huixín maclacasquiná̱u acxtum nala̱ma̱xqui̱yá̱u li̱camama y nala̱makapa̱xahuayá̱u porque acxtum li̱pa̱huaná̱u Quimpu̱chinacán nac quinacujcán. w= i Porque la̱ta maka̱sá cca̱cxilhputuná̱n xlacata nacca̱li̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama quintachihuí̱n. < 7 xlacata ni̱ caj maktum cmaksquini̱t para ma̱tla̱ní ixquimá̱xqui̱lh li̱tlá̱n nacca̱lakana̱chá̱n li̱pa̱xáu nac mimpu̱latama̱ncán. K;  Aquit cha̱li cha̱lí cca̱li̱kalhtahuakayá̱n ixlacati̱n Dios amá tí cli̱suja ixli̱hua̱k quintapuhuá̱n porque cma̱kahuaní ixtachihui̱n Ixkahuasa, y xlá catzí ni̱ cakskahuinán Z: /Antes nacca̱huaniyá̱n tú cli̱puhuán, aquit snu̱n cpa̱xcatcatzi̱ní Jesucristo tú tlahuani̱t Dios milacatacán pues cani̱huá ca̱li̱chihui̱nancaná̱tit la̱ tancs li̱pa̱huaná̱tit Dios. 9 yHua̱k huixín xalac Roma tí ca̱lakalhamani̱t Dios y ca̱ma̱tunujni̱t natali̱tanú ixcamán tí natamacuaní, clacasquín camaklhti̱nántit ixtapa̱xquí̱n y li̱pa̱xáu latáma̱t ni̱ma̱ ma̱stá Quinticucán. Pablo amputún nac Roma )8 MDios na̱ ca̱cxilhlacacha̱ni̱tán makapitzi huixín tí ni̱ judíos xalac Roma xlacata naca̱ta̱pa̱xahuayá̱tit tí ca̱lakma̱xtuni̱t Jesucristo. 7 Chí caj ixlacata Jesucristo Dios quilakalhamani̱t y quima̱lakacha̱ni̱t nacli̱chihui̱nán ixli̱lanca ixtalakalhamá̱n ixpu̱latama̱ncán tí ni̱ judíos, xlacata lhu̱hua nataca̱najlá y natakaxmata la̱ lacasquín natali̱pa̱huán. !6 =y hasta acxni lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n tla̱n malúlokli xlacata huá Ixkahuasa Dios tí maklhti̱nani̱t hua̱k ixli̱tlihueke Ixespíritu Dios. _5 9y xlacán ixta̱cxilhlacacha̱ni̱t tú ixama tlahuá Quimpu̱chinacán Jesucristo Ixkahuasa. Rey David tica̱ma̱lacatzúqui̱lh ixli̱talakapasni ixnati̱cún Jesucristo y aná lakáhualh la̱ cati̱hua chixcú, 4 {Nac Escrituras huan la̱ Dios maká̱n tica̱ma̱cxcatzí̱ni̱lh profetas la̱ ixama ca̱lakma̱xtú cristianos, 3 {Aquit Pablo tí cmacama̱xqui̱ni̱t quilatáma̱t Jesucristo, Dios quili̱lhca̱ni̱t nacli̱tanú ixapóstol Jesucristo y quima̱tunujni̱t nacli̱chihui̱nán cani̱hua ca̱lacchiquí̱n la̱ tla̱n ca̱lakma̱xtú cristianos ca̱quilhtamacú. 2 Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱cxilhlacachá̱n hua̱k huixín y caca̱siculana̱tlahuán. Chuná calalh, amén.91kY amá tí ma̱luloka jaé ixtachihuí̱n Dios chuné huan: ―Xli̱ca̱na, aquit sok camajá chin. ¡Chuná calalh! ¡Xli̱ca̱na cataspitpara Quimpu̱chinacán Jesús! 0Y para tí li̱ma̱cti̱ní ca̱na actzú ixtachihuí̱n Dios ni̱ma tatzokni̱t nac jaé libro na̱ chuná ama̱ca maklhti̱cán ti̱tzú ixtapa̱xahuá̱n tú ixtocá̱rli̱lh nac amá ca̱chiquí̱n y la̱ nahuá ixtahuácat namá ma̱lama̱ni̱ná quihui. */MAquit Juan cca̱huaniyá̱n: Hua̱k tí natakaxmata o natali̱kalhtahuaká jaé ixtachihuí̱n Dios ni̱ma cca̱tzokni̱t nac jaé libro, aquit cca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n para tí nali̱ma̱huacá, Dios na̱ ama li̱ma̱huacaní ixta̱kxtakajni ni̱ma li̱chihui̱nán jaé libro. [./Ixespíritu Dios y pu̱tum cristianos tí tali̱tanú la̱ ixlí̱i̱t Cristo tí la̱ borrego ixlacatín Dios, acxtum tahuán: ―Catat. Y tí kaxmata jaé tachihuí̱n na̱ chuná cahuá: ―Catat, xli̱ca̱na. Y para tí kalhtí caquilákmilh xlacata nacta̱kota amá ma̱lama̱ni̱ná chúchut ni̱ma chu̱ta cama ma̱squihuí. 5-c―Pi̱aquit Jesús Mimpu̱chinacán tí ma̱lakacha̱ni̱t cha̱tum ángel xlacata nama̱catzi̱ni̱nán jaé ixtachihuí̱n Dios nac namá aktujún pu̱siculan. Aquit ixquilhtzúcut y ixli̱talakapasni rey David, aquit namá ma̱xkake̱ná ma̱tancu̱ná̱ staca ni̱ma taxtú acxni xkakama. u,cPero nac quilhtí̱n amá ca̱chiquí̱n ta̱ma̱na tatamakxtaka hua̱k cristianos tí talakatí talí̱n xalaktzanká̱n latáma̱t, tí talakatí tascuhuanán, tamakni̱nán, tí talakachixcuhuí pu̱laktumi̱n, tí talakatí ta̱kskahuinán, tí tara̱lakatí tatlahuá tú li̱xcájnit con ixmacnicán, xlacán ni̱ lá ta̱ma̱na tatanú nac ca̱chiquí̱n. [+/Catapa̱xáhualh tí tacheké ixlhaka̱tcán xlacata naca̱mini̱ní natahuá ixtahuácat amá ma̱lama̱ni̱ná quihui y chuná jaé tla̱n natalactanú xapuhui̱lhta ni̱ma kalhí ama̱ ca̱chiquí̱n. S* Porque aquit tí siempre clama nac ixquilhtzúcut la̱ nac ixkatspútut. <)q Jesús huan: ―Xli̱ca̱na, sok cama chin. Y cha̱tunu cama ca̱li̱miní ixtaskaucán la̱tiyá talatama̱ni̱t nac ca̱quilhtamacú tamaktakalhni̱t o tatzaca̱tnani̱t. { )~`}g|4zyxwu3trqpGoCn%mBlTkjhih7gffe"cba`+_?]\[ZgYYW~VdU`TSuQQPNBMKK-J>IlGFF,EDCCBB=AA @E>>J=B;98766 43:110?/.-q+*)) (&$#P"{!C $l#0 @ O d #;"35  {(o Huixín catzi̱yá̱tit xlacata cha̱tum lhtamaná tla̱n maclacasquín ixli̱lhtámat la̱ lacasquín; tla̱n tlahuá aktum la̱n tlámanc ni̱ma̱ napu̱kotnán, y na̱ tla̱n tlahuá aktum lakpa̱xka ni̱ma̱ naca̱pu̱ma̱kotí ixpaxni. ('I ¡Koxitá namá chixcú tí chuná jaé lacpuhuán! Porque, ¿ticu ma̱kachakxí hua̱k ixtalacapa̱stacni Dios xlacata nali̱huaní tú tlahuani̱t? Calacpuhuántit, ¿a poco aktum tlámanc tla̱n huaní ixpu̱chiná: “¿Hua̱nchi actzú quintlahua, o hua̱nchi lanca quintlahua?” z&m Pero huí tí tla̱n lacpuhuán: “Para Dios hua̱k laclhca̱ni̱t tú amá̱n tlahuayá̱u, ¿hua̱nchi si̱tzí acxni ni̱ takaxmata cristianos tú li̱ma̱paksi̱nán? Porque, ¿ticu tla̱n kaxmatmakán tú laclhca̱ni̱t Dios?” k%O Jaé tú qui̱táxtulh tla̱n li̱lacahua̱naná̱u xlacata Dios lakalhamán tí xlá lacasquín y na̱ tla̱n tlahuá snu̱n calalh cha̱tum cristiano para chú lacasquín. Ni̱ lá tí lakxta̱palí tú laclhca̱ni̱t Dios $# ¡Tó̱! Pues nac Escrituras huan la̱ Dios huánilh amá rey xalac Egipto: “Aquit cli̱makxtakni̱t rey nahuana xlacata nacma̱si̱niyá̱n quili̱tlihueke ni̱tí ma̱ccha̱ní, y chuná tla̱n naquilakapascán y naquili̱pa̱huancán cani̱hua pu̱latama̱n.” R# Calacpuhuántit, Dios lakalhamán tí xlá lacasquín y para tú ma̱xquí cha̱tum cristiano, ni̱ xlacata tla̱n o ni̱ tla̱n catzí, o porque na̱ccha̱ní tlahuani̱t tú li̱makapa̱xahuani̱t. "  Porque ca̱ksántit la̱ huánilh Moisés maktum: “Aquit clakalhamán tí clacasquín, y cpa̱xquí tí cpa̱xqui̱putún.” !y Entonces, ¿Dios snu̱n lani̱t porque ni̱ acxtum ca̱lakalhamán ixcamán? ¡Tó̱! Dios ni̱ aktzanka̱ni̱t.   Aquit ni̱ chu̱ta cchihui̱nama pues nac Escrituras huan: “Ma̱s clakalhámalh Jacob xatajó, y ni̱ cpá̱xqui̱lh Esaú xapuxcu.” T! Huá li̱huánilh Rebeca: “Xapuxcu minkahuasa ama li̱scuja ixtajó.” J  y antes nacatzí ixama talakahuán li̱li̱stu itskatá̱n, la̱ta ni̱ para ixtacatzí tú tla̱n o tú ni̱ tla̱n, Dios ixlaclhca̱ni̱ttá la̱ ixlacasquín natalatamá amá lakkahuasán. Z- Chí cama ca̱ma̱lacapa̱stacayá̱n tunu latáma̱t xlacata nali̱lacahua̱naná̱tit la̱ Dios ca̱lacsaca tí ama ca̱li̱ma̱nú ixcamán. Isaac cha̱tum ixkahuasa Abraham ta̱tamakáxtokli Rebeca, #? Porque Dios ma̱lacnú̱nilh Abraham: “Acxni nachá̱n quilhtamacú minta̱cha̱t Sara ama ma̱lakahuaní cha̱tum minkahuasa tí cama lakalhamán.” gG Chuná jaé tla̱n li̱lacahua̱naná̱u xlacata Dios ni̱ ca̱li̱ma̱nú ixcamán hua̱k ixli̱talakapasnicán ixlakkahuasán Abraham. ¡Dios ca̱li̱ma̱nú ixcamán amá tí taca̱najlá tú ma̱lacnú̱nilh Abraham! mS Chuna li̱tum, Dios ni̱ ca̱li̱macá̱n xli̱ca̱na ixcamán hua̱k ixli̱talakapasni Abraham pues Dios huánilh: “Huata ixli̱talakapasni Isaac cama ca̱li̱ma̱nú quincamán.” Y Abraham ixkalhí a̱cha̱tum ixkahuasa. X) Dios ma̱kantaxti̱ni̱t hua̱k la̱ta tú ca̱ma̱lacnú̱nilh Israelitas, pero ni̱ hua̱k tali̱tanú ixcaman Dios, porque Dios ca̱li̱macá̱n ixcamán tí ca̱lacsacni̱t huata tí taca̱najlá. uc Huixín ca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱tán xalakmaká̱n quili̱talakapasnicán tí catzi̱yá̱u tali̱pa̱huani̱t Dios, y Jesús lakáhualh nac quimpu̱latama̱ncán, ixnati̱cún judíos ixtahuani̱t; pero xlá, tla̱n li̱tanú Dios tí tlahuani̱t la̱ta tú anán y mini̱ní nalakachixcuhui̱cán cani̱cxnihuá. Dios ca̱lacsaca cristianos antes natalakahuán ' Dios ca̱li̱ma̱nu̱ni̱tán ixcamán tí natalakachixcuhuí, y la̱ta maka̱sá ca̱kskalhli̱ni̱tán ni̱tú naca̱tzanka̱niyá̱n xlacata nacatzi̱yá̱tit la̱ ca̱lakalhamaná̱n; ca̱ma̱xquí̱n ixli̱ma̱paksí̱n la̱ lacasquín nalatapa̱yá̱tit cha̱li cha̱lí, la̱ nalakachixcuhui̱yá̱tit nac pu̱siculan y lhu̱hua tú ma̱s ca̱ma̱lacnu̱nín ama ca̱ma̱xqui̱yá̱n. % hasta xacma̱tlá̱ni̱lh caclaktzánka̱lh ca̱li̱ní̱n para chuná tla̱n ixtaxtunítit huixín quili̱ta̱camán judíos xalac Israel. V% Aquit snu̱n clakaputzá y quinacú snu̱n li̱puhuán tú pa̱xtoká̱tit;  3 Aquit tancs cchihui̱nama porque cli̱pa̱huán Cristo, ni̱ cakskahuinama, y Espíritu Santo ma̱luloka xlacata xli̱ca̱na tú cca̱huaniyá̱n. #?'ni̱ para tú huí ta̱lhmá̱n, ni̱ para tú huí tu̱tzú, ni̱ para tú laclanca o lactzú tú ca̱tlahuani̱t Dios ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú. Ni̱ lá tí quinca̱maklhti̱yá̱n ixtapa̱xqui̱n Dios ni̱ma̱ quinca̱ma̱si̱nini̱tán Quimpu̱chinacan Jesucristo.~u&Aquit tancs cca̱najlá xlacata ni̱ lá tí quinca̱ma̱chokoyá̱n, o quinca̱maklhti̱yá̱n ixtalakalhamá̱n Dios, ni̱ para ixpu̱china ca̱li̱ní̱n, ni̱ para quili̱stacnicán, ni̱ para ángeles, ni̱ para ixli̱tlihuekecán o ixli̱lancacán tú tahuila̱na nac akapú̱n, ni̱ para tú pa̱xtoká̱u chí, ni̱ para tú amá̱n pa̱xtoká̱u a̱stá̱n, .U%Pero ma̱squi lhu̱hua tú ixpa̱xtokui siempre ta̱yanima̱náu nahuán porque amá tí ni̱lh y lacastacuánalh quilacatacán siempre naquinca̱lakma̱xtuyá̱n. X)$Porque nac Escrituras huan:Caj milacata xani̱ma̱ta quilhtamacú tla̱n cmakatzanka̱yá̱u quili̱stacnicán,
pues quinca̱tlahuacaná̱n la̱ borregos acxni ca̱li̱ncán ixca̱pu̱makni̱cán. O#Huá cca̱li̱huaniyá̱n: ¿Ticu tla̱n naquinca̱ma̱chokoyá̱n yaj nali̱pa̱huaná̱u Cristo? ¿A poco amá̱n lakmakaná̱u ixtalakalhamá̱n Cristo para akxtakajnaná̱u, para pa̱xtoká̱u tú ni̱ tla̱n, o para ni̱ quinca̱cxilhputuncaná̱n, o para ni̱ kalhi̱yá̱u tú huayá̱u, o para ni̱tú quilhaka̱tcán, o quinca̱maka̱klhacaná̱n, o quinca̱makni̱putuncaná̱n? ¡Tó̱! Jaé ni̱ huamputún Dios yaj quinca̱lakalhamaná̱n. 9"Chuná li̱tum, ¿ticu naquinca̱ma̱lacapu̱yá̱n aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús? Si pi̱huá Jesús ni̱lh y lacastacuánalh quilacatacán, hasta alh nac akapú̱n xlacata natahuilá ixpa̱xtu̱n Dios y tla̱n naquinca̱lacati̱ta̱yayá̱n acxni tú maclacasquiná̱u. !Chí calacpuhuántit, ¿ticu tla̱n ca̱li̱ya̱huá tala̱kalhí̱n namá tí Dios ca̱lacsacni̱t para pi̱huá Dios ca̱li̱maca̱ni̱t lactlá̱n cristianos la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n? ¡Ni̱ lá tí ca̱li̱ya̱huá tala̱kalhí̱n! v e Para Dios ni̱ lakcátzalh Ixkahuasa y macamá̱sta̱lh namakni̱cán xlacata naxoko̱nán quilacatacán, ¿nicu li̱puhuaná̱tit ni̱ naquinca̱ma̱xqui̱yá̱n la̱ta tú má̱xqui̱lh Ixkahuasa, aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús? 8 iHuá cca̱li̱huaniyá̱n, ¿hua̱nchi natatlaji̱yá̱u? Para Dios quinca̱lacsacni̱tán xlacata naquinca̱kskalhli̱ná̱n, ¿ticu tla̱n naquinca̱maka̱klhayá̱n? ` 9Amá cristianos tí Dios maká̱n ixca̱lacsacni̱t ca̱laclhcá̱nilh natali̱pa̱huán, y namá tí ca̱laclhcá̱nilh natali̱pa̱huán ca̱li̱mákxtakli natama̱lacatzuhuí la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n, y tí Dios li̱macá̱n la̱ ni̱ cakálhi̱lh tala̱kalhí̱n ama ma̱xquí ixtapa̱xahuá̱n ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t. S Dios la̱ta titláhualh ca̱quilhtamacú ca̱lácsacli tí natali̱pa̱huán y ca̱laclhca̱ni̱t natatzaksá tamakslihueké ixlatáma̱t Ixkahuasa xlacata namín li̱tamakxtaka la̱ xapuxcu ixcamán. /WMili̱catzi̱tcán xlacata Dios laclhca̱ni̱t tí lacasquín natali̱pa̱huán y natapa̱xcatcatzi̱ní tú tlahuá ixlacatacán, y para ma̱tla̱ni̱yá̱u la̱ta tú akspulayá̱u cha̱li cha̱lí tzanka̱xni nacatzi̱yá̱u xlacata hua̱k quinca̱macuanín tú quinca̱li̱cxilhcán. /y como Dios lakapasa ixnacujcán hua̱k cristianos ma̱kachakxí tú maksquima Espíritu Santo quilacatacán pues xlá maksquín Dios tú laclhca̱ni̱t quinca̱mini̱niyá̱n aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús. Ni̱ lá tí quinca̱maklhti̱yá̱n ixtalakalhamá̱n Dios 4aChuná li̱tum Espíritu Santo quinca̱ma̱camajá̱n nata̱layá̱u quinta̱kxtakajnicán cha̱li cha̱lí porque aquín ni̱ catzi̱yá̱u la̱ namaksquiná̱u Dios tú quinca̱mini̱niyá̱n. Pero Espíritu Santo quinca̱li̱kalhpa̱ni̱yá̱n hasta quinca̱laktasayá̱n ixlacati̱n Dios, QPero como aquín ya̱ lakcha̱ná̱u amá li̱pa̱xáu latáma̱t aktum huili̱yá̱u quintapuhua̱ncán ta̱layá̱u quinta̱kxtakajnicán porque acxilhlacacha̱ná̱u tunu li̱pa̱xáu latáma̱t. 'Aquín tí taxtuniputuná̱u ca̱najlayá̱u tú ma̱lacnú Dios xlacata ama quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱pa̱xáu latáma̱t a̱lacatunu. Pero amá tí maklhti̱nani̱ttá tú ixma̱lacnu̱nicani̱t yaj tamaclacasquiní na̱cxilhlacachá̱n nama̱xqui̱cán tú ixma̱lacnu̱nicani̱t. Chuná li̱tum tí acxilhnittá tú ama ma̱xqui̱cán yaj maclacasquín nali̱puhuán tú ama maklhti̱nán. r]Pero ni̱ huata tú huí ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú ta̱kxtakajnama̱na, aquín na̱ chuná akxtakajnama̱náu; pero Dios quinca̱ma̱lakacha̱nini̱tán Espíritu Santo xlacata naquinca̱ma̱pu̱li̱niyá̱n actzú quintapa̱xahua̱ncán ni̱ma̱ amá̱n maklhti̱naná̱u a̱stá̱n. Hua̱k aquín li̱puhuaná̱u nachá̱n amá quilhtamacú acxni nalakxta̱pali̱cán jaé li̱xcájnit quimacnicán pues Dios chú ca̱ma̱lacnu̱nini̱t tí xli̱ca̱na ca̱li̱ma̱nú ixcamán. 3_Mili̱catzi̱tcán xlacata quitzistancaní̱n, quihui, stacu y la̱ta tú anán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú ta̱kxtakajnama̱na la̱ aquín, pero tata̱lá ixta̱kxtakajnicán la̱ cha̱tum pusca̱t ta̱lá ixta̱kxtakajni acxni ama lakahuán itskata porque catzí ama pa̱xahuá a̱stá̱n. mSxlacata Dios naca̱cxilhlacachá̱n y naca̱ma̱ke̱nu̱ní tú ni̱ tla̱n takalhí. Talacasquín nalakó ixtalakaputzi̱tcán pues xlacán na̱ ama tapa̱xahuá acxni Dios naca̱ma̱lacastacuaní ixcamán nac ca̱li̱ní̱n. @yLactzú y laclanca tú tlahuani̱t Dios ca̱quilhtamacú tama̱kantaxtí la̱ ca̱li̱macamini̱t Dios y ma̱squi ni̱ takalhí talacapa̱stacni talacputzá la̱ ni̱ nata̱ktzanká kOLa̱ta tú tahuila̱na tastacnán y ni̱ tastacnán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú tali̱lakaputzá cristianos, y takalhi̱ma̱na amá quilhtamacú acxni nata̱cxila la̱ Dios naca̱ma̱xquí ixtapa̱xahua̱ncán ixcamán. ~Huixín ni̱ catatlanca̱ní̱tit acxni Dios li̱makxtaka ca̱kxtakajnántit porque minta̱kxtakajnicán la̱ ni̱tú pa̱t aktzonksuayá̱tit acxni Dios naca̱ma̱xqui̱yá̱n mintapa̱xahua̱ncán ni̱ma̱ ca̱li̱kalhi̱má̱n nac akapú̱n. )}KY para Dios quinca̱li̱ma̱nu̱yá̱n ixcamán xlá ama quinca̱ma̱xqui̱yá̱n tú ma̱lacnu̱ni̱t ama ca̱ma̱xquí natali̱pa̱xahuá ixcamán la̱ pa̱xahuamajá Cristo. Para aquín akxtakajnaná̱u la̱ akxtakájnalh Cristo ni̱tú caliakatuyúu porque na̱ amá̱n pa̱xahuayá̱u la̱ xlá pa̱xahuama nac akapú̱n. Espíritu Santo quinca̱makta̱yayá̱n namaksquiná̱u Dios tú quinca̱mini̱niyá̱n $|AHuata Espíritu Santo tla̱n quinca̱ma̱cxcatzi̱ni̱yá̱n y quinca̱ma̱lulokniyá̱n acxni Dios quinca̱li̱ma̱nu̱yán xli̱ca̱na aquín ixcamán. {Huixín yaj akatuyuná̱tit jicuaná̱tit pa̱t li̱tanu̱parayá̱tit ixtachí̱n namá tí ca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n porque Espíritu Santo ca̱ma̱tancsaniyá̱n mintalacapa̱stacnicán Dios ca̱li̱ma̱nu̱ni̱tán ixcamán y ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama li̱pa̱xáu nahuaniyá̱tit Dios: “Ta̱ta, huix xli̱ca̱na Quinti̱cucán tí quinca̱pa̱xqui̱yá̱n.” zPues hua̱k tí ca̱lákmilh Espíritu Santo naca̱ta̱latamá acxni tali̱pá̱hualh Jesús, Dios ca̱li̱macá̱n la̱ ixcamán. Uy# Porque tí huata ma̱kantaxtí tú li̱ma̱paksí li̱xcájnit ixkásat ama laktzanká. Pero tí li̱makxtaka ixli̱tlihueke Espíritu Santo calactláhualh ni̱ tla̱n ixkásat li̱pa̱xáu ama latamá. Cx Li̱ta̱camán, aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús yaj lá li̱makxtaká̱u naquinca̱makatlajayá̱n quinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n namá li̱xcájnit quinkasatcán. Ww' Para xli̱ca̱na lama Ixespíritu Dios nac minacujcán ni̱tú cali̱puhuántit porque para Dios tla̱n ma̱lacastacuáni̱lh Cristo nac ca̱li̱ní̱n na̱ tla̱n naca̱ma̱lacastacuani̱yá̱n huixín nac ca̱li̱ní̱n porque Espíritu Santo ni̱ ama ca̱kxtakmakaná̱n. Dios ca̱li̱macá̱n ixcamán tí tali̱pa̱huán Jesús tva Ma̱squi Cristo lama nac minacujcán na̱ pa̱t ni̱yá̱tit la̱ cati̱hua cristiano porque la̱ta tilakahuáu quinca̱pasán tala̱kalhí̱n; pero ni̱ ca̱katuyúntit porque mili̱stacnicán ama latamá cani̱cxnihuá nac ixpa̱xtu̱n Dios pues xlá ca̱li̱ma̱nu̱ni̱tán la̱ lactlá̱n cristianos xlacata tla̱n nama̱lacatzuhui̱yá̱tit la̱ ixcamán. juM Huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús ni̱ tla̱n minkasatcán yaj ca̱li̱kalhi̱yá̱n la̱ ixtachí̱n porque Espíritu Santo ca̱kskalhli̱ná̱n. Para ixli̱hua̱k minacujcán li̱pa̱huani̱tántit Jesús ca̱lakmini̱tán Ixespíritu Dios, pero amá cristianos tí ni̱ ca̱lakmini̱t Ixespíritu Dios ni̱ lá tali̱tanú ixkahuasa Dios. 4taKoxitaní̱n namá tí tali̱makxtaka caca̱makatlájalh ca̱ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n ni̱ tla̱n ixkasatcán, ni̱cxni ama tali̱makapa̱xahuá Dios ixlatama̱tcán. swNamá li̱xcájnit quinkasatcán lacasquín cata̱ra̱lacata̱quí̱u Dios xlacata ni̱ nataxtuniyá̱u huá ni̱ quinca̱li̱makxtaká̱n catlahuáu tú li̱ma̱paksi̱nán Dios, y ma̱squi tzaksayá̱u siempre huí tú li̱makatzanka̱yá̱u. PrNamá tí tali̱puhuán huata tatlahuá tú lakatí ixmacnicán ama talaktzanká, pero tí tali̱puhuán la̱ tali̱makapa̱xahuá Dios ixlatama̱tcán li̱pa̱xáu y ca̱li̱tlá̱n ama talatamá. 8qiAmá tí ni̱ tali̱pa̱huani̱t Cristo ni̱ talakmakani̱t ni̱ tla̱n ixkasatcán ni̱ma̱ ca̱ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n, huata talacputzá la̱ natapa̱xahuá ca̱quilhtamacú; pero tí tali̱pa̱huán Cristo talacputzá caca̱maktá̱yalh Espíritu Santo tancs natalatamá ixlacati̱n Dios. p)Para Dios ma̱tlá̱ni̱lh Cristo catánu̱lh quilakapu̱xokocán, chí tla̱n ma̱kantaxti̱yá̱u ixli̱ma̱paksí̱n Dios porque Cristo lactláhualh ixli̱tlihueke ni̱ tla̱n quinkasatcán y quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán Espíritu Santo xlacata tancs nalatama̱yá̱u. 7ogDios má̱sta̱lh ixli̱ma̱paksí̱n xlacata chuná nataxtuniyá̱u, pero como ni̱ lá tí ma̱kantaxtí hua̱k ixli̱ma̱paksí̱n porque li̱xcájnit quinkasatcán quinca̱ktlakahuacayá̱n natzaca̱tnaná̱u, Dios quinca̱cxilhlacachín la̱ naquinca̱li̱lakma̱xtuyá̱n tunu tijia, ma̱lakácha̱lh Ixkahuasa xlacata namaklhcatzí hua̱nchi ca̱makatlajá cristianos tatlahuá tala̱kalhí̱n. Chuná jaé Dios li̱máca̱lh Cristo la̱ catláhualh tala̱kalhí̱n xlacata tla̱n nama̱xoko̱ní quintala̱kalhi̱ncán ni̱ma̱ tlahuani̱táu. nAquit chí tla̱n tancs clatamá porque quimakta̱yá Ixespíritu Dios ni̱ma̱ ca̱ma̱xquí hua̱k tí li̱pa̱huáu Cristo. Xlá quilakma̱xtuni̱t ixmacán namá li̱xcájnit quinkásat tí quiaktlakahuacá nactzaca̱tnán xlacata naclaktzanká. m 5Amá tí tali̱pa̱huán Jesús yaj taliakatuyún ama taxoko̱nán ixtala̱kalhi̱ncán porque Ixespíritu Dios ca̱kskalhlí̱n tancs natalatamá. Vl%Pero aquit yaj tú cliakatuyún, huata cpa̱xcatcatzi̱ní Dios ixtalakalhamá̱n porque Cristo quima̱ta̱yaní. Chí cma̱kachakxí xlacata lactlá̱n quintalacapa̱stacni kaxmatputún tú li̱ma̱paksi̱nán Dios pero li̱xcájnit quinkásat lacputzá quima̱tlahuí tala̱kalhí̱n xlacata naquili̱kalhí la̱ ixtachí̱n.Ck¡Koxitá aquit, claktzanka̱ni̱t! Porque ¿ticu ama ma̱xtú namá li̱xcájnit quinkásat ni̱ma̱ tanu̱ma nac quimacni y quima̱tlahuí tala̱kalhí̱n xlacata naclaktzanká? Ejpero namá li̱xcájnit quinkásat ni̱ma̱ ckalhí nac quintalacapa̱stacni ni̱ quili̱makxtaka. ¡Siempre quimakatlajá quima̱tlahuí tala̱kalhí̱n, quili̱kalhí la̱ ixtachí̱n! eiCAquit xli̱hua̱k quinacú clacasquín xacma̱kantáxti̱lh hua̱k ixli̱ma̱paksi̱n Dios h Chuná jaé clama, acxni ctlahuaputún tú tla̱n siempre mina̱chá la̱ tí quima̱chókolh y ctlahuá tú ni̱ tla̱n. Jg Entonces para ctlahuá tú ni̱ ctlahuaputún qui̱taxtú la̱ yaj aquit cactzacá̱tnalh, tí quima̱tzaca̱tní huá amá li̱xcájnit quinkásat ni̱ma̱ tanu̱ma nac quintalacapa̱stacni. Vf%y tú ni̱ tla̱n clacpuhuán ni̱ xactláhualh huá tla̱n cma̱kantaxtí. NeAquit ccatzí xlacata li̱xcájnit quinkásat ni̱ma̱ ckalhí nac quintalacapa̱stacni la̱ta ctilakáhualh ni̱ lá quimakxtaka porque ctzaksá ctlahuá tú tla̱n pero ni̱ lá cma̱kantaxtí, ;doPero acxni ctzaca̱tnán mina̱chá la̱ tí caquiaktlakahuácalh y huá namá li̱xcájnit quinkásat ni̱ma̱ ckalhí nac quintalacapa̱stacni quima̱tlahuí tala̱kalhí̱n. &cEPara aquit ccatzí ctlahuama tú ni̱ tla̱n porque li̱huán Dios jaé huamputún xlacata ixley Moisés mini̱ní ma̱kantaxti̱cán la̱ lacasquín Dios. 6beAquit ni̱ cma̱kachakxí tú clanima porque ctlahuaputún tú tla̱n, pero ni̱ lá cma̱kantaxtí, y tú cxcajní ni̱ xactláhualh huá ma̱s ni̱ tuhua cma̱kantaxtí. &aEIxli̱ma̱paksi̱n Dios quinca̱huaniyá̱n la̱ tancs quili̱latama̱tcán pero li̱xcájnit quinkásat quimakatlajá quima̱tlahuí tala̱kalhí̱n. X`) Entonces para tla̱n ixli̱ma̱paksi̱n Dios, ¿hua̱nchi aquit quima̱laktzánke̱lh nacxoko̱nán? ¡Tó̱! Aquit quima̱laktzánke̱lh namá li̱xcájnit quinkásat ni̱ma̱ ckalhí nac quintalacapa̱stacni porque huá quima̱lacpuhuá̱ni̱lh cacakapú̱lalh lactlá̱n ixli̱ma̱paksí̱n Dios, y chuná clacahuá̱nalh xlacata ixli̱ma̱paksi̱n Dios ma̱lacapú tí tzaca̱tnán. Ma̱s ni̱ tuhua tlahuacán tala̱kalhí̱n que tlahuacán tú tla̱n N_ Pero jaé ni̱ huamputún xlacata ixley Moisés ni̱ tla̱n. ¡Tó̱! Ixli̱ma̱paksí̱n Dios tancs huan tú quili̱tlahuatcán, ma̱ccha̱ní talacapa̱stacni y huán la̱ quili̱latama̱tcán. k^O Namá li̱xcájnit quinkásat tí quima̱tlahuí tala̱kalhí̱n ni̱ quili̱mákxtakli cacma̱kantáxti̱lh ixley Moisés porque ccatzí tla̱n quimakatlajá y ma̱s quiaktlakahuácalh nactzaca̱tnán xlacata naclaktzanká. C] Jaé qui̱taxtú ixley Moisés ni̱ma̱ ixma̱sta̱ni̱t Dios nacli̱lakma̱xtú quili̱stacni ni̱tú quili̱macuánilh porque huata quima̱cxcatzí̱nilh la̱ xacama xoko̱nán. '\G Cha̱lh quilhtamacú nac quilatáma̱t ni̱ xaccatzí para xaclaktzanka̱ma ixlacata ni̱ xacma̱kantaxtí ixley Moisés, y acxni ctzáksalh clatamá la̱ lacasquín Dios li̱xcájnit quinkásat tí ixquima̱tlahuí tala̱kalhí̱n ni̱ quili̱mákxtakli, ¡ixlacasquín cactakókelh! [7Huá jaé xlacata namá li̱xcájnit quinkásat tí quima̱tlahuí tala̱kalhí̱n tzúculh quima̱lacpuhua̱ní cactláhualh tú clacasquín; pero acxni cli̱kalhtahuákalh ixley Moisés ccátzi̱lh xlacata lhu̱hua tú xactlahuama li̱huán Dios y xackalhí tala̱kalhí̱n. JZ Pero huí tí tla̱n lacpuhuán: “Entonces, ¿Dios má̱sta̱lh ixli̱ma̱paksí̱n Moisés xlacata nali̱tlahuayá̱u tala̱kalhí̱n?” ¡Tó̱! Ni̱ chuná qui̱taxtú, pero ixley Moisés quinca̱ma̱cxcatzi̱niyá̱n acxni aktzanka̱yá̱u tlahuayá̱u tala̱kalhí̱n. Porque, ¿nicu xacticátzi̱lh xlacata Dios li̱huán cacta̱rá̱slakli tunu cristiano para ixley Moisés ni̱ ixuá: “Ni̱ cata̱rá̱slakti minta̱cristiano”? Y}Ixley Moisés ixquinca̱li̱kalhi̱yá̱n la̱ tachí̱n, pero aquín yaj liakatuyuná̱u ni̱ amá̱n taxtuniyá̱u para ni̱ ma̱kantaxti̱yá̱u porque chí quinca̱makta̱yayá̱n Espíritu Santo namacuaniyá̱u Dios ixli̱hua̱k quinacujcán. bX=Xapu̱lh acxni ixya̱naucú nac ixmacán amá tí ixquinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n, ixuí ixli̱ma̱paksí̱n Dios la̱ nalatama̱yá̱u pero siempre kaxmatmakaná̱u y huata ixamá̱n laktzanka̱yá̱u. uWcNa̱ chuná li̱ta̱camán tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús, huixín yaj liakatuyuná̱tit pa̱t laktzanka̱yá̱tit para ni̱ ma̱kantaxti̱yá̱tit ixley Moisés porque chí kalhi̱yá̱tit tunu Mimpu̱chinacán Jesucristo tí xokó̱nalh milacatacán y lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n xlacata nalakxta̱palí milatama̱tcán y tla̱n namacuaniyá̱tit Dios. Vlibre tamakxtaka y tla̱n tamakaxtoka para xlá lacasquín. Para jaé pusca̱t ixtá̱alh tunu chixcú la̱ta lama ixta̱ko̱lú, tlahuá tatzaca̱tni, pero como ta̱án tunu chixcú acxni ni̱ni̱ttá ixta̱ko̱lú ni̱ lá tí li̱huaní tláhualh tatzaca̱tni. QUCamá̱n ca̱ta̱ma̱lacastucniyá̱n aktum pu̱táhui̱lh: Ixley Moisés huan xlacata cha̱tum pusca̱t tí makaxtoka mini̱ní nakaxmatní ixta̱ko̱lú mientras lama, pero para ní ixta̱ko̱lú, T {Quili̱ta̱camán judíos tí lakapasá̱tit ixley Moisés, huixín catzi̱yá̱tit xlacata tú li̱ma̱paksi̱nán ixley Moisés mini̱ní nama̱kantaxtí cha̱tum cristiano tí lama, pero tí ni̱ni̱ttá yaj lakchá̱n tú li̱ma̱paksi̱nán. S%Namá li̱xcájnit quinkasatcán tí quinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n huata quinca̱ma̱laktzanke̱yá̱n, pero ixtalakalhamá̱n Dios quinca̱ma̱lacnu̱niyá̱n li̱pa̱xáu latáma̱t nac akapú̱n para li̱pa̱huaná̱u Quimpu̱chinacán Jesucristo.~RuPero chí taxtunini̱tántit ixmacán tí ixca̱kalhi̱yá̱n la̱ tachí̱n ixca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n y huila̱nántit nac ixmacán Dios. Jaé snu̱n ca̱macuanini̱tán porque como yaj ca̱ma̱katuyi̱yá̱n mintala̱kalhi̱ncán chí tla̱n li̱scujá̱tit Dios ixli̱hua̱k minacujcán xlacata naca̱ma̱xqui̱yá̱n mimpu̱tahui̱lhcán nac akapú̱n. KQPero, ¿tucu ca̱li̱macuani̱n namá tú ni̱ tla̱n ixtlahuayá̱tit? Chí hasta ma̱xananá̱tit porque catzi̱yá̱tit xlacata ca̱ta tziná ixlaktzanka̱ni̱tántit y yaj ixtitaxtunítit. P!Acxni huixín ixya̱nántit ixmacán tí ixca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n ni̱ ixli̱puhuaná̱tit tancs nalatapa̱yá̱tit. }OsAquit cca̱li̱ta̱chihui̱nán cha̱tum tachí̱n tí ma̱scujucán xlacata nama̱kachakxi̱yá̱tit tú cca̱huaniputuná̱n. Para xapu̱lh huixín maclacasquíntit mimacnicán nali̱tzaca̱tnaná̱tit y nali̱tlahuayá̱tit tú ni̱ tla̱n, chí na̱ chuná, camaclacasquíntit mimacnicán li̱tlahuayá̱tit tú tla̱n y tancs latapa̱yá̱tit ixlacati̱n Dios. XN)Para ca̱lakma̱xtucani̱tántit ixmacán tí ixca̱kalhi̱yá̱n la̱ tachí̱n ixca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n, chí tla̱n li̱scujá̱tit amá tí ca̱makta̱yayá̱n tancs nalatapa̱yá̱tit. M)Aquit cpa̱xcatcatzi̱ní Dios porque antes nali̱pa̱huaná̱tit Jesús huixín ixtahuacani̱tántit ixmacán tí ma̱tlahui̱nán tala̱kalhí̱n, pero chí ma̱kantaxti̱yá̱tit ixli̱hua̱k minacujcán tú ca̱li̱ma̱paksi̱yá̱n amá tí ca̱lakma̱xtuni̱tán. [L/¡Tó̱! Aktzanka̱ni̱t tí jaé chuná lacpuhuán, porque cha̱tunu cristianos tla̱n talacsaca tí tamacuaniputún, y amá tí namacuaní ama kaxmatní tú nali̱ma̱paksí catláhualh. Tí kaxmatní amá tí quinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n ama laktzanká, y tí kaxmatní tú li̱ma̱paksí Dios li̱pa̱xáu ama latamá. hKIPero huí tí tla̱n lacpuhuan: “Como ixley Moisés ni̱ lá tí ma̱kantaxtí xlacata nataxtuní, chí tla̱n tlahuayá̱u tala̱kalhí̱n porque Dios quinca̱lakalhamaná̱n y naquinca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n.” JHuixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús yaj ca̱maka̱klhayá̱n para ca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n li̱xcájnit minkasatcán porque yaj lacputzayá̱tit ma̱kantaxti̱yá̱tit ixley Moisés xlacata mi̱cstucán nataxtuniyá̱tit pues catzi̱yá̱tit Dios ca̱lakalhamaná̱n y huili̱ni̱tántit milatama̱tcán nac ixmacán xlacata huá naca̱ma̱ta̱yani̱yá̱n. 3I_ Ni̱ cali̱ma̱nú̱tit mimacnicán la̱ tú tla̱n li̱tlahuacán tala̱kalhí̱n. ¡Tó̱! Huixín cama̱xquí̱tit Dios mimacnicán xlacata namaclacasquín nali̱tlahuá tú tla̱n. Cali̱tanú̱tit la̱ cristianos tí ixtani̱ni̱t pero talacastacuánalh tama̱lacatzuquí sa̱sti latáma̱t. OH Huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús yaj cali̱makxtáktit li̱ma̱huacayá̱tit li̱tlahuayá̱tit tala̱kalhí̱n mimacnicán, ni̱ calacputzátit ma̱xqui̱yá̱tit tú ni̱ makatzanká. _G7 Na̱ chuná huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús cama̱sí̱tit xli̱ca̱na lactlahuani̱tántit ni̱ tla̱n minkasatcán tí ixca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n y calatapá̱tit la̱ lacsa̱sti cristianos tí tamacuaní Dios na̱ chuná la̱ Quimpu̱chinacán Jesús. Dios ca̱makta̱yá cristianos yaj catatláhualh tala̱kalhí̱n nFU Porque Cristo li̱tamákxtakli ni̱lh xlacata caj maktum nalactlahuá ixli̱tlihueke namá tí ca̱ma̱laktzanké ca̱ma̱tlahuí tala̱kalhí̱n cristianos y Dios ma̱lacastacuáni̱lh xlacata xastacnán nata̱ma̱paksi̱nán. 5Ec Porque catzi̱yá̱u xlacata Cristo ni̱lh y lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n y ya̱cxni ama ni̱pará. ¡Ixpu̱china ca̱li̱ní̱n yaj kalhí li̱tlihueke namakni̱pará! D}y para aquín ca̱najlayá̱u xlacata Cristo lactláhualh ni̱ tla̱n quinkasatcán tí ixquinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n acxni ni̱lh nac culu̱s, na̱ tla̱n ca̱najlayá̱u xlacata li̱pa̱xáu amá̱n talatama̱yá̱u ixpa̱xtú̱n. aC;Amá tí taxtuni̱t ixmacán tí ixma̱tlahuí tala̱kalhí̱n yaj lá makatlajapará, jBMNamá li̱xcájnit quinkasatcán ni̱ma̱ quinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n, Cristo lactláhualh nac culu̱s acxni ni̱lh xlacata yaj naquinca̱makatlajayá̱n quinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n. Aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús yaj lá li̱scujá̱u amá tí ixquinca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n la̱ cha̱tum ixtasa̱cua. ?AwPara Cristo quinca̱li̱ma̱nu̱yá̱n la̱ cata̱ní̱u nac culu̱s la̱ xlá ni̱lh, na̱ quinca̱li̱ma̱nu̱yá̱n lacastacuanáu la̱ xlá lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n. &@Eaquín acxni ta̱kmunúu li̱ma̱lacastucá̱u makni̱yá̱u ni̱ tla̱n quinkasatcán xlacata tla̱n nama̱lacatzuqui̱yá̱u li̱pa̱xáu quilatama̱tcán na̱ chuná la̱ Cristo ma̱lacatzúqui̱lh sa̱sti li̱pa̱xáu ixlatáma̱t acxni Dios ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n. >?uCalacpuhuántit, acxni quinca̱kmunucán ma̱lacatzuquí̱u sa̱sti latáma̱t con Cristo. Na̱ chuná la̱ Cristo ni̱lh xlacata naxoko̱nán ixli̱hua̱k quintala̱kalhi̱ncán, j>M¡Tó̱! Aktzanka̱ni̱t tí chuná jaé lacpuhuán, porque ¿niculá natlahuayá̱u ma̱s tala̱kalhí̱n para Dios quinca̱lakma̱xtún amá ni̱ tla̱n tijia ni̱ma̱ ixquinca̱ma̱chipi̱ni̱tán quintala̱kalhi̱ncán? _= 9Entonces, chí, ¿niculá quili̱latama̱tcán aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús? ¿Tla̱n tlahuayá̱u ma̱s tala̱kalhí̱n porque catzi̱yá̱u Dios quinca̱lakalhamaná̱n y naquinca̱ma̱tzanke̱naniyá̱n? <-Ixtala̱kalhi̱ncán cristianos ca̱ma̱laktzánke̱lh y táni̱lh, pero chí na̱ chuná Dios como ca̱lakalhamán cristianos tla̱n ca̱lakma̱xtú para tali̱pa̱huán Quimpu̱chinacán Jesucristo xlacata naca̱ma̱xquí li̱pa̱xáu ixlatama̱tcán nac akapú̱n.;yAcxni Dios má̱sta̱lh ixli̱ma̱paksí̱n cristianos tacátzi̱lh la̱ lhu̱hua tatzaca̱tni ixtatlahuani̱t y ma̱squi tali̱ma̱huácalh tatlahuá tala̱kalhí̱n Dios siempre ca̱lakalhámalh ca̱cxilhlacáchilh la̱ naca̱lakma̱xtú. y:kJaé qui̱taxtú caj xlacata kaxmatmákalh cha̱tum chixcú tú li̱ma̱páksi̱lh Dios hua̱k tí talakáhualh a̱stá̱n yaj lá tali̱mákxtakli ni̱ tatlahuá tala̱kalhí̱n. Chí na̱ chuná caj xlacata cha̱tum chixcú kaxmátnilh tú li̱ma̱páksi̱lh Dios hua̱k cristianos tla̱n tatalacatla̱ní ixlacati̱n Dios la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n. 9Hua̱k tí tamakslihuékelh tatláhualh ixtala̱kalhí̱n Adán ixmini̱ní nataxoko̱nán ixtala̱kalhi̱ncán, pero na̱ chuná Jesucristo macamá̱sta̱lh ixli̱stacni xlacata naca̱lakma̱xtú cristianos yaj nataxoko̱nán ixtala̱kalhi̱ncán. K8Para ixtatzaca̱tni cha̱tum chixcú tamakslihuékelh hua̱k cristianos y táni̱lh, chí na̱ tla̱n tataxtuní hua̱k cristianos para tali̱pa̱huán cha̱tum chixcú Jesucristo, pues Dios ca̱lakalhamán cristianos y ma̱tla̱ní chuná ca̱li̱macá̱n lactlá̱n cristianos la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n. 7#Ixtalakalhama̱n Dios ni̱ lá tí ma̱ccha̱ní porque ixtala̱kalhí̱n cha̱tum chixcú ca̱ma̱laktzánke̱lh hua̱k cristianos pero xlá ma̱tla̱ní li̱macá̱n tla̱n cristiano ma̱squi tlahuani̱t lhu̱hua tala̱kalhí̱n amá tí ca̱najlá tú ma̱lacnú. Y6+Ixtatzaca̱tni cha̱tum chixcú ni̱ lá ta̱ma̱lacastucá̱u tú quinca̱ma̱xquí̱n Dios a̱stá̱n. Porque para ixtatzaca̱tni Adán tla̱n ca̱ma̱laktzánke̱lh hua̱k cristianos y táni̱lh, Dios ma̱s ca̱li̱púhualh ca̱lakma̱xtú cristianos tí tatzaca̱tnani̱t y quinca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ quinca̱lakalhamaná̱n porque ma̱tla̱ni̱ni̱t caxoko̱nánilh quintala̱kalhi̱ncán cha̱tum chixcú, Jesucristo, xlacata lhu̱hua natataxtuní. /5WIxtala̱kalhi̱ncán namá cristianos ni̱ qui̱taxtú la̱ xla Adán tí kaxmatmákalh tú li̱ma̱páksi̱lh Dios; xlacán tatzacá̱tnalh porque tamakslihuékelh Adán, y ni̱ lá tí taxtúnilh naní y naxoko̱nán la̱ta tilatáma̱lh Adán hasta acxni Moisés maklhtí̱nalh ixli̱ma̱paksí̱n Dios. Tú tláhualh Adán tla̱n li̱lacahua̱nancán xlacata ixtamaclacasquiní namín tí naca̱lakmaxtú cristianos. v4e La̱ta amá quilhtamacú hua̱k cristianos tatzacá̱tnalh tatláhualh tala̱kalhí̱n, pero como Dios ni̱ ixma̱sta̱ni̱t xatatzokni ixli̱ma̱paksí̱n ni̱ lá tí ixuán para tla̱n o ni̱ tla̱n tú tláhualh cha̱tum cristiano. 3 Adán xla̱huán chixcú tí latáma̱lh ca̱quilhtamacú aktzánka̱lh y tláhualh tala̱kalhí̱n, huá xlacata lí̱ni̱lh y amá cristianos tí talakáhualh a̱stá̱n yaj lá talacatzá̱lalh ni̱ tatlahuá tala̱kalhí̱n y na̱ tzúculh tani̱ti̱lhá. \21 Xa̱huá ni̱ huata tla̱n yaj akatuyuná̱u ni̱ amá̱n xoko̱naná̱u quintala̱kalhi̱ncán sino que tla̱n pa̱xahuayá̱u porque Cristo quinca̱lacati̱ta̱yayá̱n xlacata Dios naquinca̱lakalhamaná̱n la̱ ixcamán tí ni̱ jicuaniyá̱u ma̱lacatzuhui̱yá̱u. Caj xlacata Adán cristianos talaktzanká y Jesús ca̱lakma̱xtú /1W Aquín ixli̱makasi̱tzi̱ni̱táu Dios quintala̱kalhi̱ncán, ixlacasquín naxoko̱naná̱u, pero ma̱tlá̱ni̱lh caxoko̱nánilh Cristo quilacatacán. Para Cristo quinca̱ma̱tla̱ní̱n ixlacati̱n Dios acxni ni̱lh, chí xastacnán, ma̱s kalhí li̱tlihueke naquinca̱lakma̱xtuyá̱n. u0c Para Cristo li̱tamákxtakli ma̱stájalh ixkalhni xlacata naxoko̱naní Dios quintala̱kalhi̱ncán, chí yaj lá liakatuyuná̱u Cristo ama quinca̱kxtakmakaná̱n xlacata Dios naquinca̱ma̱xoke̱yá̱n quintala̱kalhi̱ncán. E/Pero Dios quinca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ ca̱lakalhamán cristianos porque li̱mákxtakli cani̱lh ixkahuasa Jesucristo xlacata naquinca̱lakma̱xtuyá̱n aquín lactzaca̱tni cristianos. S.Calacpuhuántit, ¿ticu ixli̱tamákxtakli naní ixlakapu̱xoko cha̱tum tla̱n cristiano? Ma̱squi ma̱x huí tí ixli̱tamákxtakli camakni̱ca ixlakapu̱xoko cha̱tum tí xli̱ca̱na tla̱n catzí. '~Y~ ||.{fzy{xwIv*utpsrqjpo"nmll kjj[iOgffdba`_^^\\o[ZBY?X_WVU0TBSR=PO MMLKTIHGEDD'C BAA,@J??>d=j<:9876_5j322 100/c.--J,+{*w)('&%z$c#" !9`V6mV+(9  G F >>kxo>'uPero amá cristiano tí tlahuá tú puhuán ama li̱laktzanká ma̱squi ni̱ li̱huán Dios, tlahuá tala̱kalhí̱n porque tláhualh tú ni̱ ma̱tla̱ní ixtalacapa̱stacni.&Huixín tí tancs li̱pa̱huaná̱tit Jesús tla̱n tlahuayá̱tit tú catzi̱yá̱tit ni̱ li̱huán Dios, pero ana ní ni̱tí ca̱cxilhmá̱n tí tla̱n akatuyún. Porque amá chixcú tí tlahuá tú catzí tla̱n ni̱ liakatuyún tzaca̱tnani̱t. %Huixín skalalh calatapá̱tit ni̱ catlahuátit tú tla̱n ma̱katuyí amá tí ya̱ tancs li̱pa̱huán Cristo, para tamaclacasquiní yaj cahuátit li̱hua, ni̱ para cuchu porque qué tal naca̱makslihuekeyá̱n y xlá natlahuá tala̱kalhí̱n. *$MNi̱ cali̱makxtáktit caj xlacata hua̱k huaputuná̱tit catalaktzánka̱lh amá tí ca̱li̱lhca̱ni̱t Dios natali̱pa̱huán Cristo, ma̱squi catzi̱yá̱tit hua̱k tahuá tla̱n huacán para ma̱laktzanké amá tí ya̱ ma̱ti̱tumí tancs li̱pa̱huán Cristo, entonces yaj tla̱n. :#mHuixín calacputzátit li̱pa̱xáu ca̱ta̱latapa̱yá̱tit hua̱k tí tali̱pa̱huán Cristo xlacata acxtum tla̱n nala̱makta̱yayá̱tit acxni aktzanka̱putuná̱tit. m"Sy amá tí latamá la̱ lacasquín Cristo makapa̱xahuá Dios y cristianos talakatí ixlatáma̱t. _!7Porque calacapa̱stáctit Dios quinca̱li̱makxtakni̱tán nali̱pa̱huaná̱u Cristo, y pa̱xahuayá̱u ni̱ xlacata tla̱n huayá̱u o kotá̱u tú lacasquiná̱u. Aquín ma̱s li̱pa̱xahuayá̱u acxni Espíritu Santo quinca̱makta̱yayá̱n ca̱li̱tlá̱n nalatama̱yá̱u y nala̱lakalhamaná̱u la̱ li̱ta̱camán hua̱k cristianos;  !Huixín ni̱ cali̱makxtáktit naca̱li̱chihui̱nancaná̱tit caj xlacata huayá̱tit o tlahuayá̱tit tú huixín puhuaná̱tit tla̱n. dAPara huixín tí tancs li̱pa̱huaná̱tit Jesús hua̱k huayá̱tit, pero tí ya̱ tancs tali̱pa̱huán ta̱klhu̱hua̱tnán y tapuhuán ni̱ tla̱n tú tlahuapa̱nántit, mejor yaj cahuátit. Porqui ni̱ tla̱n ca̱ma̱laktzanke̱cán y ca̱ma̱katuyi̱cán tí ca̱lakma̱xtuni̱t Cristo caj xlacata huaputuná̱tit ti̱pa̱katzi li̱hua̱y. Aquit ccatzí xlacata hua̱k tahuá ni̱ma̱ ca̱tlahuani̱t Dios lactlá̱n na̱ chuná la̱ ccatzí tancs cli̱pa̱huán Jesús. Pero para cha̱tum cristiano puhuán aktum li̱hua̱y ni̱ tla̱n, ni̱ cahualh porque xlá li̱macá̱n li̱xcájnit. }s Aquit cca̱huaniyá̱n yaj cala̱li̱chihui̱nántit tú tatlahuá xa̱makapitzi, huixín catzaksátit ni̱ tlahuayá̱tit tú nali̱laktzanká cha̱tum tí li̱pa̱huán Cristo o nali̱tlahuá tala̱kalhí̱n para ca̱makslihuekeyá̱n. O Huixín calacpuhuántit cha̱tunu aquín amá̱n cha̱ná̱u ixlacati̱n Dios xlacata naquinca̱ta̱tlahuayá̱n taxokó̱n. Tí tali̱pa̱huán Cristo ni̱ catama̱laktzánke̱lh ixta̱cristianos V% Nac Escrituras Quimpu̱chinacán huan: “Ni̱ lá tí akskahuinán aquit ni̱ clama xastacnán y nac quilacatí̱n ama tatatzokostá hua̱k cristianos, y hua̱k ama tama̱luloka lama xastacnán Dios.” A{ Huixín ni̱ ca̱mini̱niyá̱n naca̱ma̱lacapu̱yá̱tit xa̱makapitzi cristianos, ni̱ para mini̱ní naca̱lakmakaná̱tit para ni̱ ma̱tla̱ni̱yá̱tit tú tatlahuá porque hua̱k amá̱n cha̱ná̱u maktum quilhtamacú ixlacati̱n Cristo y huá ama quinca̱ma̱xoko̱ni̱yá̱n tú tlahuani̱táu. J  Porque Jesús ni̱lh y lacastacuánalh ca̱li̱ní̱n xlacata hua̱k cristianos tí tastacnán y tí xaní̱n natakalhí cha̱tum xastacnán Ixpu̱chinacán tí naca̱huaní la̱ natalatamá. 3Aquín latama̱yá̱u hasta acxni lacasquín Quimpu̱chinacán y ni̱yá̱u acxni lacasquín Quimpu̱chinacán. Huá cca̱li̱huaniyá̱n, hua̱k aquín tí xastacnán o xaní̱n lama̱náu cali̱makxtakui Quimpu̱chinacán camaclacásquilh quilatama̱tcán la̱ lacasquín. ,QAquit clacasquín calacapa̱stáctit xlacata cha̱tunu aquín, Dios quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán quili̱stacnicán y quinca̱maklhti̱yá̱n acxni lacasquín. (IAmá tí lacsaca aktum chichiní xlacata acxni nalakachixcuhuí Dios, Dios ma̱tla̱ní tú tlahuá y tí ni̱ lakachixcuhuí namá chichiní Dios na̱ ma̱tla̱ní. Chuná li̱tum, amá tí hua̱k li̱hua̱yán xlacata napa̱xcatcatzi̱ní Dios ixlatáma̱t, Dios ma̱tla̱ní la̱ lakachixcuhuí y amá tí ni̱ hua̱k li̱hua̱yán xlacata napa̱xcatcatzi̱ní Dios, Dios na̱ ma̱tla̱ní la̱ lakachixcuhuí. eCChuná li̱tum, makapitzi tahuán xlacata tahuila̱na chichiní acxni mini̱ní lakachixcuhui̱cán Dios y tunu tahuán xlacata hua̱k chichiní acxtum y xani̱ma̱tá tla̱n lakachixcuhui̱cán Dios. Aquit cca̱huaniyá̱n cha̱tunu tla̱n calacapa̱stácnalh la̱ ma̱cxcatzi̱ní Dios y calakachixcúhui̱lh acxni puhuán ma̱s mini̱ní. :mHuixín ni̱ ca̱mini̱niyá̱n naca̱li̱huaniyá̱tit tú tatlahuama̱na xa̱makapitzi tí tali̱pa̱huán Dios porque huata huá catzí para ma̱tla̱ní o ni̱ ma̱tla̱ní la̱ talakachixcuhuí pues Dios kalhí li̱tlihueke ca̱ma̱cxcatzi̱ní tí ta̱ktzanka̱ni̱t y tí ni̱ ta̱ktzanka̱ni̱t. 'GAquit clacasquín namá tí hua̱k li̱hua̱yán ni̱ calakmákalh namá tí ni̱ hua̱k li̱hua̱yán y namá tí ni̱ li̱hua̱yamputún li̱hua ni̱ para huá calakmákalh tí li̱hua̱yán li̱hua porque Dios acxtum ca̱ma̱tla̱ni̱ni̱t catalakachixcúhui̱lh la̱ talacasquín. fEAmá tí tancs tali̱pa̱huán Cristo tla̱n tapuhuán xlacata tí li̱hua̱yán xani̱ma̱ta li̱hua xlacata nali̱lakachixcuhuí Dios ni̱ ama laktzanká, pero tí ya̱ tama̱ti̱tumí ixtapuhua̱ncán tancs tali̱pa̱huán Cristo tla̱n tapuhuán ama tali̱laktzanká y huata tali̱hua̱yán tuhuá̱n o xatu̱ta ixtahuácat, pero ni̱ li̱hua. M Huixín li̱pa̱xáu camakta̱yátit amá cristiano tí xla̱huán tzucú li̱pa̱huán Jesús; ni̱ calactlancanítit ta̱ra̱huaniyá̱tit para ni̱ ma̱tla̱ní hua̱k mintalacapa̱stacnicán. X) Huixín calacputzátit caca̱kchipanín mintalacapa̱stacnicán Quimpu̱chinacán Jesucristo y ni̱ cali̱makxtáktit caca̱makatlaján ca̱ma̱tlahui̱yá̱n tala̱kalhí̱n li̱xcájnit minkasatcán.E Tancs calatapá̱tit xlacata ni̱tí naca̱li̱chihui̱naná̱n la̱ amá tí scuja ca̱cuhui̱ní porque ni̱ huí tú ma̱tze̱ka. Ni̱ camakatzanká̱tit quilhtamacú huata kachitapu̱li̱yá̱tit, o pa̱xahuatapu̱li̱yá̱tit nac fiestas, o li̱ma̱huacayá̱tit ca̱kalhi̱yá̱tit pusca̱t, ni̱ para calacputzátit tlahuayá̱tit tú ni̱ tla̱n, ni̱ para cala̱slaktapu̱lí̱tit, ni̱ para calakcatzántit tú ni̱ kalhi̱yá̱tit. 1 Jaé quilhtamacú tla̱n li̱ma̱nu̱yá̱u ca̱tzisní porque lhu̱hua tala̱kalhí̱n huí. Pero amajá xkaká huá cca̱li̱huaniyá̱n yaj catzaca̱tnántit ca̱paklhtu̱tá porque huixín li̱lacachipiná̱tit amá li̱pa̱xáu latáma̱t, ana ní huí puru taxkáket.   Aquit clacasquín cali̱lacahua̱nántit jaé quilhtamacú ni̱ma̱ pu̱lama̱náu. ¡Calacastacuanántit y ca̱cxílhtit tú lama! Porque chí ma̱s actzu quilhtamacú tzanká namín Quimpu̱chinacán que acxni xla̱huán tili̱pa̱huáu Jesús. U # Amá tí xli̱ca̱na pa̱xquí ixta̱cristiano ni̱ lacputzá la̱ nama̱laktzanké pues tí xli̱ca̱na lakalhamán ixta̱cristiano ma̱kantaxtí la̱ lacasquín Dios catara̱li̱kálhi̱lh cristianos. G  Huixín catzi̱yá̱tit la̱ Dios li̱ma̱paksi̱nani̱t: “Ni̱ calacapini tí makaxtoka, ni̱ camakni minta̱cristiano, ni̱ cakalhá̱nanti, ni̱tí caliakskahuínanti, ni̱tí calakcatzani tú kalhí.” Pero jaé ixli̱ma̱paksi̱n Dios y lhu̱hua ma̱s ni̱ma̱ ma̱sta̱ni̱t xlacata nala̱lakalhamaná̱u tla̱n aktum tlahuacán porque huamputún: “Calakalhámanti minta̱cristiano na̱ chuná la̱ huix lacasquina calakalhamanca.”  { Huixín caj maktum xoko̱naná̱tit acxni li̱piná̱tit tumi̱n, pero acxni ca̱pa̱xqui̱yá̱tit cristianos ni̱ caj maktum o caj cha̱tum camakta̱yátit, porque tí lakalhamán ixta̱cristiano ma̱kantaxtí tú li̱ma̱paksi̱nán Dios.   Cama̱xquí̱tit gobierno tú li̱piná̱tit; para li̱piná̱tit li̱lakaxoko̱n xala mákat ma̱paksi̱naní̱n calakaxoko̱nántit, y para li̱piniyá̱tit ma̱paksi̱naní̱n xalac mimpu̱latama̱ncán caxoko̱nanítit. Huixín carrespetartlahuátit ma̱paksi̱naní̱n y caca̱lakalhamántit tí mini̱ní ca̱lakalhamancán. Tí tali̱pa̱huán Cristo catatzáksalh yaj ta̱ktzanká C Chuná li̱tum, ca̱mini̱niyá̱n nalakaxoko̱naná̱tit tú li̱piná̱tit xlacata ma̱paksi̱naní̱n tla̱n natama̱kantaxtí ixtascujutcán ni̱ma̱ ca̱li̱lhca̱ni̱t Dios.  Huixín ca̱mini̱niyá̱n nakaxpatá̱tit tú tahuán ma̱paksi̱naní̱n xlacata ni̱ naca̱castigartlahuacaná̱tit, y ma̱squi ixcatzí̱tit ni̱ pa̱t xoko̱naná̱tit, siempre mini̱ní natlahuayá̱tit tú tla̱n xlacata ni̱ nali̱puhuaná̱tit a̱stá̱n. O porque Dios ca̱lí̱lhca̱lh ma̱paksi̱naní̱n xlacata naca̱makta̱yá cristianos acxni ta̱ktzanka̱putún. Pero amá tí tatzaca̱tnán tajicuaní ma̱paksi̱naní̱n porque xlacán tla̱n taca̱stigartlahuanán, y Dios huá ca̱li̱lhca̱ni̱t xlacata natama̱xoko̱ní tí tatzaca̱tnán o tatlahuá tú ni̱ tla̱n. ! Dios calí̱lhca̱lh ma̱paksi̱naní̱n xlacata naca̱ma̱kahua̱ni̱cán tí talakatí tatlahuá tú ni̱ tla̱n. Pero tí ni̱ tzaca̱tnán, ¿hua̱nchi najicuán? Pues huixín catziyátit xlacata tí tancs talama̱na, ma̱paksi̱naní̱n ni̱ ca̱ta̱ra̱slaka; oW Huá xlacata amá tí ni̱ takaxmata tú tahuán ma̱paksi̱naní̱n nac ixpu̱latama̱ncán tata̱ra̱lacata̱quí tú li̱lhca̱ni̱t Dios y tí tata̱ra̱lacata̱quí Dios tatlahuá tala̱kalhí̱n y mini̱ní nataxoko̱nán. + Q Huixín mini̱ní nakaxpatá̱tit tú tahuán ma̱paksi̱naní̱n nac mimpu̱latama̱ncán porque Dios ca̱li̱lhca̱ni̱t catama̱paksí̱nalh namá cristianos. lQ Huixín ni̱ cali̱makxtáktit caca̱makatlaján ni̱ lactlá̱n mintapuhua̱ncán xlacata natlahuayá̱tit tú ni̱ tla̱n, cha̱ calacputzátit kalhi̱yá̱tit lactlá̱n tapuhuá̱n xlacata natlahuayá̱tit tú tla̱n.y Dios na̱ ca̱li̱chihuí̱nalh tí quinca̱si̱tzi̱niyá̱n y huan: “Para mienemigo tzincsa huix cama̱hui, para kalhtí huix cama̱koti; y chuná acxni na̱cxila huix ni̱ si̱tzi̱niya ixacstu natzucú li̱lacama̱xanán tú tlahuanín.” +O Li̱ta̱camán, huixín ni̱ calacputzátit ma̱xoko̱ni̱yátit tí ca̱tlahuaniyá̱n tú ni̱ tla̱n, cali̱makxtáktit Dios cama̱táji̱lh tú tláhualh porque nac Escrituras Dios huan: “Aquit quimini̱ní nacca̱castigartlahuá tí tatzaca̱tnán, aquit cama ca̱ma̱xoko̱ní.” 1 Calacputzátit hasta ní ma̱cchipiniyá̱tit ca̱li̱tlá̱n ca̱ta̱latapa̱yá̱tit hua̱k cristianos xlacata ni̱tí naca̱si̱tzi̱niyá̱n. +~O Huixín ni̱ cama̱xoko̱ní̱tit tí ca̱tlahuaniyá̱n tú ni̱ tla̱n, y catzaksátit tancs latapa̱yá̱tit xlacata ni̱tí naca̱li̱chihui̱naná̱n. x}i Huixín acxtum caca̱li̱kalhí̱tit cristianos, ni̱ caca̱ta̱lactaxtútit xalactali̱pa̱u, ma̱s cali̱pa̱xahuátit cata̱talakxtumi̱yá̱tit tí ni̱tú takalhí, y ni̱cxni calactlancántit lakskalala huixín tí hua̱k tacatzí. k|O Caca̱ta̱pa̱xahuátit tí tatzi̱yama̱na, pero na̱ caca̱ta̱lakaputzátit tí tatasama̱na. {+ Ni̱ caca̱si̱tzi̱nítit tí ca̱ma̱kxtakajni̱yá̱n cha̱ caca̱li̱kalhtahuakátit caca̱maktá̱yalh Dios ni̱tú cata̱kspúlalh. Gz Cala̱makta̱yátit acxni huí tú makatzanká cha̱tum tí li̱pa̱huán Cristo, y ni̱ caca̱tzonkcatzanítit tí ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n cha̱ li̱pa̱xáu caca̱maklhti̱nántit. Qy Ni̱ calakaputzátit porque acxilhlacachipini̱tántit tunu li̱pa̱xáu latáma̱t, y acxni akxtakajnaná̱tit ca̱li̱tlá̱n cata̱látit, y ni̱cxni cali̱makxtáktit kalhtahuakaniyá̱tit Dios. fxE Huixín sculujua cahuántit, cali̱scújtit Mimpu̱chinacán ixli̱hua̱k minacujcán. 9wk Cala̱ma̱si̱nítit la̱lakalhamaná̱tit la̱ xli̱ca̱na li̱ta̱camán, ni̱tí calakmakántit y acxtum caa̱li̱cxílhtit la̱ li̱ta̱camán tí tali̱pa̱huán Cristo. Huixín calakmakántit tú ni̱ tla̱n y calacputzátit tlahuayá̱tit tú tla̱n. Xli̱ca̱na cala̱pa̱xquí̱tit cha̱tum cha̱tún ni̱ caj chu̱ta cala̱li̱huanítit. `u9 Para Dios li̱makxtakni naca̱li̱ma̱camaja xa̱makapitzi mintachihuí̱n, ca̱li̱tlá̱n caca̱ma̱cámajti cristianos; para Dios li̱makxtakni rico nahuana, ni̱ calakcátzanti tú ma̱sta̱ya o ma̱squihui̱nana. Para Dios lacásquilh naca̱cpuxcuna cristianos, ca̱li̱tlá̱n caca̱ma̱paksi; y para Dios ma̱xquí̱n li̱tlá̱n naca̱lakalhamana minta̱cristianos, li̱pa̱xáu caca̱makta̱ya. Tí li̱pa̱huán Cristo ni̱ cali̱pa̱xáhualh tí akxtakajnán qt[ Para ma̱xqui̱ni̱tán li̱tlá̱n naca̱li̱scuja xa̱makapitzi, caca̱lí̱scujti la̱ta ma̱s macxpa̱chipina, y para ma̱xquí̱n li̱skalala naca̱ma̱kalhtahuake̱ya xa̱makapitzi, tancs caca̱ma̱si̱ni tú huix catzi̱ya. Ss Dios ca̱ma̱xqui̱ni̱t cha̱tunu cristiano ixtascujutcán ni̱ma̱ lacasquín natama̱kantaxtí. ¡Ni̱tí cali̱tzonkcátzalh ma̱kantaxtí tú li̱ma̱páksi̱lh Dios! Para Dios ma̱xqui̱ni̱tán li̱skalala ca̱ma̱cxcatzi̱niya cristianos ixtalacapa̱stacni, catzaksa tancs chihui̱nana xlacata ni̱ na̱ktzanka̱ya. rw Y aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús na̱ chuná kalhi̱yá̱u ti̱pa̱katzi quintascujutcán; ma̱squi quincha̱lhu̱huacán ixli̱ti̱lanca ca̱quilhtamacú hua̱k la̱macuaniyá̱u porque li̱scujá̱u cha̱tum Quimpu̱chinacán Jesucristo. |qq Na̱ chuná huixín catzi̱yá̱tit xlacata aquín kalhi̱yá̱u akxa̱ka, lakastapu, quilhni, macán, tantú̱n, nacú y lhu̱hua ma̱s tú kalhí quimacnicán, pero hua̱k quinca̱macuaniyá̱n ma̱squi ni̱ acxtum takalhí ixtascujutcán. p Dios quilakalhamani̱t y quili̱makxtakni̱t nacca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n huixín tí ni̱ judíos, huá cca̱li̱huaniyá̱n ni̱tí calactláncalh li̱tanú Dios ma̱s lakalhamani̱t. Cha̱tunu cama̱tlá̱ni̱lh maklhti̱nán tú ma̱xquí Dios. 8oi Huixín yaj caca̱makslihuekétit la̱ talama̱na namá ni̱ lactlá̱n cristianos xala ca̱quilhtamacú. Cali̱makxtáktit Cristo calakxta̱páli̱lh mintalacapa̱stacnicán xlacata nacatzi̱yá̱tit tú lacasquín Dios milacatacán tú lakatí, y tancs nalatapa̱yá̱tit la̱ lacsa̱sti cristianos. `n ; Li̱ta̱camán, para ma̱kachakxi̱yá̱tit Dios ca̱lakalhamani̱tán camacama̱xquí̱tit mimacnicán la̱ aktum xastacnán li̱lakachixcuhuí̱n xlacata na̱cxila la̱ tancs lapa̱nántit y la̱ pa̱xcatcatzi̱niyá̱tit tú ca̱ma̱xqui̱ni̱tán. Para huixín li̱tamakxtaká̱tit macuaniyá̱tit Dios snu̱n pa̱t makapa̱xahuayá̱tit. vme $Pues la̱ta tú anán huá tlahuani̱t, y para tú quinca̱ma̱xqui̱yá̱n huata porque quinca̱lakalhamaná̱n y mini̱ní napa̱xcatcatzi̱niyá̱u. ¡Calakachixcuhuí̱u y capa̱xcatcatzi̱níu Dios cani̱cxnihuá quilhtamacú!l3 #¡Ni̱ lá tí lactlancán makta̱yani̱t, o huí tú ma̱xqui̱ni̱t Dios! Huá xlacata, ¿niculá namaksquín ixtaskáu Dios cha̱tum cristiano? k+ "¡Ni̱ lá tí ma̱ccha̱ní ma̱kachakxí hua̱k ixtalacapa̱stacni Dios! Porque ni̱ cha̱tum cristiano tí ma̱si̱nini̱t tú tlahuani̱t. $jA !¿Ticu ma̱ccha̱ní lacspi̱ta ixli̱lanca ixli̱skalala ixtalacapa̱stacni Dios? ¿Ticu tla̱n ma̱kachakxí tú ama tlahuá y tú laclhca̱ni̱t? ^i5 Porque Dios ca̱li̱makxtaka la̱ judíos y tí ni̱ judíos catatatlancá̱ni̱lh ni̱ cata̱kahuá̱nalh xlacata tla̱n quilhpá̱xtum natalakmín ca̱li̱tlá̱n y xlá naca̱ma̱si̱ní la̱ ca̱lakalhamán. 6he Dios ca̱li̱makxtakni̱t ni̱ cata̱kahuá̱nalh chí, xlacata a̱stá̱n ma̱s naca̱ma̱si̱ní la̱ ca̱lakalhamán, na̱ chuná la̱ ca̱lakalhamaná̱n chí huixín. Jg  Antes namín Cristo huixín tí ni̱ judíos ni̱ ixkaxpatá̱tit tú li̱ma̱paksi̱nán Dios, pero chí Dios ca̱lakalhamani̱tán porque xlacán ni̱ takaxmatni̱t tú li̱ma̱paksi̱nán. Rf Y tú ma̱stá Dios ni̱ maklhti̱nán, y tú ma̱lacnú ma̱kantaxtí. e- Lhu̱hua judíos tata̱ra̱lacata̱quí Dios porque tali̱si̱tzí acxni cli̱chihui̱naná̱u la̱ Jesús tla̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n huixín cristianos tí ni̱ judíos. Pero Dios la̱tiyá ca̱lakalhamán porque xlá ca̱lacsacni̱t tí ca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱t. ]d3 Y cama ca̱ma̱tzanke̱naní ixtala̱kalhi̱ncán la̱ maká̱n cma̱lacnu̱ni̱t. c Dios ama ca̱lakma̱xtú hua̱k judíos xalac Israel, porque nac Escrituras huan:Nac ca̱chiquí̱n huanicán Sión ama lactaxtú cha̱tum tí ama ca̱lakma̱xtú cristianos,
ama ca̱ma̱ke̱nu̱ní li̱xcájnit ixkasatcán ixli̱talakapasni Jacob. ~bu Li̱ta̱camán, aquit clacasquín cama̱kachakxí̱tit tú tze̱k laclhca̱ni̱t Dios ixlacatacán namá judíos xalac Israel tí chí talakmakán tú ma̱lacnú Dios. Huixín ni̱ calactlancántit porque ni̱ siempre chú nahuán, Dios huata li̱kalhi̱ma cataca̱nájlalh tí ni̱ judíos la̱ laclhca̱ni̱t, y acxni natatakatzí tí lacasquín natali̱pa̱huán, La Dios ca̱lakalhamani̱tán huixín tí ni̱ judíos y ca̱ya̱huani̱tán ixlakapu̱xokocan judíos ma̱squi ni̱cxni li̱injertartlahuacán olivo xala ca̱quihuí̱n katum tla̱n olivo ni̱ma̱ ma̱stá ixtahuácat. Huá cca̱li̱huaniyá̱n Dios ma̱s ama ca̱li̱pa̱xahuá judíos acxni naca̱ya̱huapará nac ixakán ixolivo pues xlacán xli̱ca̱na tata̱stacni̱t xako̱lu olivo. Dios ca̱lakalhamán hua̱k tí tali̱pa̱huán tú ma̱lacnú l`Q Aquit cca̱huaniyá̱n, para judíos ixtaca̱nájlalh tú ma̱lacnu̱ni̱t Dios, xlá tuncán ixca̱ya̱huapá nac ixakán xako̱lu olivo porque Dios kalhí li̱tlihueke ca̱ma̱ke̱nú ca̱ya̱huá cristianos ní lacasquín. r_] Dios ca̱lakalhamán cristianos pero acxni si̱tzí snu̱n li̱cuánit ni̱ ca̱lakcatzán ca̱ma̱kxtakajní tí ni̱ takaxmatní. Chí ca̱lakalhamani̱tán huixín tí ni̱ judíos, pero ni̱ ca̱ktzonksuátit pa̱xcatcatzi̱niyá̱tit ixtalakalhamá̱n ni̱ma̱ ca̱ma̱xqui̱ni̱tán porque si no, ni̱ para ama ca̱lakcatzaná̱n ca̱chucu̱cti̱yá̱n. 6^e Pero para Dios ni̱ lakcátzalh ca̱chucú̱cti̱lh ixakan olivo ni̱ma̱ chani̱t, ma̱s ni̱ catilakcátzalh ca̱chucu̱cti̱yá̱n huixín tí ca̱ya̱huán a̱stá̱n. t]a ¡Skalalh cachihui̱nántit ni̱ calactlancántit! Porque Dios ca̱chucú̱cti̱lh namá ixakán ixolivo caj xlacata ni̱ ta̱kahuánalh y ca̱ya̱huán huixín tí ni̱ judíos ixlakapu̱xokocán porque ca̱najlátit ixtachihuí̱n. \\1 Pero ma̱x tla̱n lacpuhuaná̱tit: “Para Dios ca̱chucú̱cti̱lh namá ixakan olivo ni̱ma̱ chalh y quinca̱ya̱huán aquín tí ni̱ judíos qui̱taxtú xlacata aquín ma̱s tla̱n xaclama̱náu.” [7 Pero ni̱ capuhuántit huixín tí ni̱ judíos ma̱s lactlá̱n que amá xla̱huán ixakan olivo tí ca̱chucu̱cti̱ca. Calacapa̱stáctit xlacata huixín ni̱ ma̱tlihueklhni̱tántit lihua xako̱lu olivo, cha̱ huá ca̱ma̱tlihueklhmá̱n huixín tí ya̱nántit ixakán. @Zy Quinta̱tajcán Abraham na̱ tla̱n li̱ma̱lacastucá̱u katum olivo; ixakán tla̱n ca̱li̱ma̱lacastucá̱u judíos ixli̱talakapasni. Pero ixakán jaé olivo ca̱chucu̱cti̱ca y li̱injertartlahuaca ni̱ tla̱n olivo xala ca̱quihuí̱n, y namá ni̱ tla̱n olivo cca̱li̱ma̱lacastucá̱n huixín tí ni̱ judíos. Chí katum ta̱lani̱tántit xako̱lu olivo y tla̱n li̱pa̱xahuayá̱tit tú ma̱lacnú̱nilh Dios Abraham. lYQ Para Dios lácsacli Abraham entonces hua̱k ixli̱talakapasni na̱ tali̱tanú ca̱ma̱tunujni̱t Dios. Jaé qui̱taxtú la̱ namá xla̱huán ixtahuacat trigo ni̱ma̱ makalacán, para li̱tlahuacán simi̱ta xlacata nali̱lakachixcuhui̱cán Dios hua̱k xa̱makapitzi trigo ni̱ma̱ ma̱qui̱cán a̱stá̱n na̱ li̱tanú la̱ calakachixcuhuica Dios. JX  Para Dios ca̱li̱máca̱lh tí ni̱ judíos la̱ ixcamán tí chí tla̱n natama̱lacatzuhuí caj xlacata ni̱ ta̱kahuá̱nalh judíos, xlá ma̱s ama ca̱li̱pa̱xahuá judíos tí xla̱huán ca̱lacsacni̱t, acxni natali̱pa̱huán Cristo. ¡Ama qui̱taxtú la̱ calacastacuánalh cha̱tum ni̱n nac ca̱li̱ní̱n! 3W_ Xa̱huá chuná jaé tza̱pu cchihui̱nán porque clacasquín quinta̱pakánat judíos caca̱makslihuekén la̱ li̱pa̱huani̱tántit Jesús xlacata na̱ natataxtuní. jVM Chí cama ca̱ta̱chihui̱naná̱n huixín tí ni̱ judíos porque Dios quima̱lakacha̱ni̱t nacca̱ma̱kalhchihui̱ni̱yá̱n huixín tí ni̱ judíos y aquit ni̱ caktzanka̱putún ni̱ cma̱kantaxtí quintascújut. fUE Judíos talakmákalh tú ca̱ma̱lacnú̱nilh Dios huá xlacata ca̱li̱lakalhámalh cristianos tí ni̱ judíos xala ca̱quilhtamacú. Pero Dios ma̱s ama ca̱li̱pa̱xahuá judíos acxni na̱ natali̱pa̱huán Jesús. aT; Aquit cca̱huanini̱tán judíos talakmakani̱t ixtalakalhama̱n Dios ni̱ma̱ ca̱ma̱lacnú̱nilh, pero xlá na̱ ca̱ktzonksuani̱t ca̱lakalhamán. Chí Dios ca̱lakalhamani̱t catataxtúnilh tí ni̱ judíos porque judíos tatatlancá̱ni̱lh, pero lacasquín catamakslihuékelh namá tí ni̱ judíos tí tali̱pa̱huani̱t Jesús. \S1 Ixlakastapucán catalakátzi̱lh xlacata ni̱ natalacahua̱nán;
itsti̱mu̱ncán ni̱ catama̱jáxalh la̱ta tacucani̱t li̱xcájnit ixkasatcán. Judíos y tí ni̱ judíos tali̱tanú la̱ aktum injerto \R1 Rey David na̱ chuné chihuí̱nalh:Ixtahuajcán y la̱ta tú takalhí natali̱latamá, catali̱ta̱kskáhuilh tla̱n talama̱na,
xlacata nata̱kchakxa, natalaktzanká y naca̱ma̱xoko̱ni̱cán. Qw chuné ca̱li̱chihui̱nani̱t nac Escrituras: “Dios ca̱li̱mákxtakli cata̱ktzónksualh la̱ natataxtuní, pues ixlakastapucán ni̱ tali̱lacahuá̱nalh, ixtake̱ncán ni̱ taliakahuá̱nalh. Hasta la̱ta chí chú tapa̱xtoka judíos.” EP Entonces, ¿tucu ca̱qui̱taxtunini̱t judíos? Xlacán talacpútzalh tataxtuní ixacstucán para tatlahuá tú tla̱n, pero ni̱ lá tama̱luloka xli̱ca̱na tataxtunini̱t. Pero tí ca̱lácsacli Dios ama tataxtuní porque taca̱nájlalh tú ma̱lacnú Dios. Namá tí ni̱ tama̱tla̱ní caca̱lakalhámalh Dios `O9 Pero ni̱tí tí tipuhuán xlacata Dios lakalhámalh porque tla̱n catzí, o porque ma̱ccha̱ní tlahuá tú tla̱n porque para chuná ixuá ¿tucu li̱macuán naca̱ma̱si̱ní Dios ixtalakalhamá̱n cristianos? N Y jaé quilhtamacú Dios na̱ ca̱lacsacni̱t makapitzi judíos tí lacasquín natataxtuní porque ca̱lakalhamán. M Pero Dios huánilh: “Ni̱ cali̱púhuanti, aquit ni̱ cca̱kxtakmakani̱t cha̱tujún mi̱lh judíos y cca̱ma̱tunujni̱t naquintali̱pa̱huán la̱ huix; xlacán ni̱ tatatzokostani̱t ixlacatí̱n namá pu̱laktumi̱n Baal xlacata natalakachixcuhuí.” sL_ “Quimpu̱chiná Dios, namá lacli̱xcájnit judíos tamakni̱ni̱t profetas tí tali̱chihui̱naná̱n, tali̱chiyani̱t ní lakachixcuhui̱cana. A̱huata aquit ctamakxtakni̱t tí cli̱pa̱huaná̱n y na̱ quintamakni̱putún.” PK Dios maká̱n quilhtamacú ca̱lacsacni̱t judíos y ni̱ ama ca̱lakmakán; calacapa̱stáctit la̱ tatzokni̱t nac Escrituras acxni profeta Elías chuné ca̱ma̱lacápu̱lh judíos xalac Israel: J ) La̱ cca̱ta̱chihui̱nani̱tán huí tí tla̱n lacpuhuán: ¿Entonces Dios ca̱lakmakani̱t judíos xalac Israel tí ca̱lacsacni̱t? ¡Tó̱! Dios ni̱ ca̱lakmakani̱t, pues aquit na̱ judío, quili̱talakapasni Benjamín y quinca̱ma̱lacatzuqui̱ni̱tán Abraham. I  Isaías tzokli la̱ ca̱li̱chihuí̱nalh Dios israelitas tí ca̱lacsacni̱t: “Ca̱tzisní y ca̱cuhui̱ní cca̱ta̱chihui̱nani̱t catakáxmatli quintachihuí̱n namá tí cca̱lacsacni̱t, pero xlacán tatatlanca̱ní y ni̱ ta̱kahua̱nán.”Hy A̱lacatunu Isaías tzokli la̱ ca̱li̱chihuí̱nalh Dios tí ni̱ judíos:Namá tí ni̱ quintapútzalh quintalakachixcuhuí quintali̱pá̱hualh,
y aquit cca̱cxilhlacácha̱lh namá tí ni̱ ixtacatzí xlacata aquit Dios xastacnán. ?Gw Pero clacasquín calacpuhuántit, judíos ¿cha̱ ni̱ tama̱kachakxi̱ni̱t xlacata Dios ixama ca̱lakma̱xtú hua̱k cristianos? Aquit cpuhuán tacatzí, porque maká̱n Moisés ca̱huánilh tú huánilh Dios:Cama ca̱lakalhamán namá tunu cristianos tí ni̱ ca̱cxilhputuná̱tit xlacata nasi̱tzi̱yá̱tit,
cama ca̱lakma̱xtú namá tí ni̱tú tama̱kachakxí puhuaná̱tit xlacata nalakcatzaná̱tit tú lakmakántit. AF{ Aquit cca̱kalasquiniyá̱n, ¿judíos cha̱ ni̱ takáxmatli ixtachihui̱n Dios? ¡Takáxmatli! Porque nac Escrituras huan:Ixtachihui̱ncan akchihui̱naní̱n takaxmatni̱t ixli̱ti̱lanca ixpu̱latama̱ncan cristianos,
ta̱kahuani̱ni̱t tú tali̱chihui̱nán la̱ta ní talama̱na cristianos. E5 Xli̱ca̱na chú qui̱taxtú, pero cristianos huata tla̱n tali̱pa̱huán Jesús nac ixnacujcán para takaxmata tí tama̱kahuaní ixtachihuí̱n. D} Pero ni̱ hua̱k tí takaxmata tú ma̱lacnú Dios taca̱najlá. Profeta Isaías ixca̱li̱puhuán namá cristianos y maktum huá: “Quimpu̱chiná Dios, ¿nicu cha̱li̱t taca̱najlani̱t tú quili̱ma̱paksi̱ni̱ta nacli̱chihui̱nán?” C3 Y, ¿ticu natataxtú tali̱chihui̱nán Jesús para ni̱tí ca̱ma̱lakachá? Huá xlacata nac Escrituras chuné tatzokni̱t ixlacatacán namá tí tataxtú tali̱chihui̱nán Dios: “Caca̱li̱pa̱xahuátit namá tí tamín tama̱kahuaní laclá̱n ixtalacapa̱stacni Dios la̱ ca̱lakalhamán ixcamán xlacata natataxtuní.” Judíos ma̱s tatatlanca̱ní taca̱najlá tú ca̱ma̱lacnú̱nilh Dios B  Pero, ¿niculá natali̱macá̱n Ixpu̱chinacán Cristo namá cristianos tí ni̱ tali̱pa̱huani̱t? Y ¿niculá natali̱pa̱huán para ni̱ talakapasa ticu namá Cristo? Pero ¿niculá natalakapasa para ni̱tí ca̱li̱ta̱chihui̱n ixtalakalhamá̱n? {Ao Pues nac Escrituras huan: “Hua̱k tí tali̱pa̱huán tali̱macá̱n Ixpu̱chinacán Cristo ama tataxtuní.” %@C Xlá acxtum ca̱li̱cxila cristianos, la̱ judíos y tí ni̱ judíos takalhí cha̱tum Ixpu̱chinacán y xlá acxtum ca̱lakalhamán tí tali̱pa̱huán. ? Nac Escrituras huan: “Tí li̱pa̱huán Cristo ama pa̱xahuá y ni̱cxni ama li̱puhuán hua̱nchi li̱pá̱hualh.” N> Porque cha̱tum cristiano tí li̱pa̱huán Jesús nac ixnacú, Dios li̱macá̱n la̱ ni̱ cakálhi̱lh tala̱kalhí̱n, pero ixquilhni li̱ma̱luloka Ixpu̱chiná Jesucristo xlacata nataxtuní. !=; para minquilhni li̱ma̱luloka Cristo Mimpu̱chiná y ca̱najlaya ixli̱hua̱k minacú Dios ma̱lacastacuáni̱lh ca̱li̱ní̱n huix pa̱t taxtuniya. $<A Tí xli̱ca̱na tataxtuniputún tla̱n ma̱kachakxí tú cca̱huanimá̱n xlacata ixtachihui̱n Dios lacatzú kalhi̱yá̱tit na̱ chuná la̱ catzi̱yá̱tit ní huí minquilhnicán y minacujcán. Aquín cma̱kahuani̱yá̱u huá namá tachihuí̱n ni̱ma̱ ma̱lacnu̱ni̱t Dios: s;_ Chuná li̱tum ni̱ tamaclacasquiní napina ca̱li̱ní̱n xlacata Cristo nalatama̱pará xastacnán.” x:i Pero tí tama̱tla̱ní taca̱najlá la̱ ma̱lacnú Dios ca̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncan cristianos chuné tatzokni̱t: “Ni̱ tamaclacasquiní nata̱cxtuya nac akapú̱n xlacata Cristo naminá̱n lakma̱xtuyá̱n, ¡huata caca̱najla! H9  Amá cristianos tí tatzaksá tama̱kantaxtí hua̱k ixley Moisés ma̱x Dios tla̱n ixca̱li̱mákxtakli natama̱lacatzuhuí la̱ lactlá̱n cristianos porque Moisés tzokli: “Amá tí ma̱kantaxtí hua̱k tú li̱ma̱paksi̱nán Dios y ni̱ ixtláhualh tala̱kalhí̱n tla̱n ixlakmá̱xtulh ixli̱stacni.” >8u Porque huata Cristo tla̱n ca̱ma̱xquí cristianos tú taputzá acxni tatzaksá tama̱kantaxtí ixley Moisés y tla̱n ca̱xapaní ixtala̱kalhi̱ncán tí tali̱pa̱huán xlacata Dios tla̱n naca̱li̱makxtaka tama̱lacatzuhuí la̱ lactlá̱n cristianos. Jesús ca̱lakma̱xtú judíos y tí ni̱ judíos w7g Xlacán ixacstucán talacsacxtú la̱ tapuhuán Dios naca̱li̱ma̱nú lactlá̱n cristianos xlacata tla̱n natama̱lacatzuhuí, y ni̱ tama̱kachakxí la̱ laclhca̱ni̱t Dios ama ca̱lakma̱xtú cristianos para tali̱pa̱huán Cristo. E6 Aquit ccatzí xlacata judíos scarancua tatzaksá tama̱kantaxtí tú li̱ma̱paksi̱nán Dios pero ni̱ tancs tama̱kachakxni̱ni̱t la̱ xli̱ca̱na lacasquín Dios catali̱pá̱hualh. %5 E Li̱ta̱camán tí cca̱lakalhamaná̱n, quinacú snu̱n li̱puhuán y cca̱li̱kalhtahuaká ixlacati̱n Dios hua̱k quinta̱pakánat judíos cataxtúnilh. 4 !chuné li̱chihuí̱nalh:Cama ca̱ma̱lakacha̱ní tí naca̱lakma̱xtú, pero lhu̱hua ama taliakchakxa jaé chíhuix y lhu̱hua ama ca̱ma̱lhtujú.Pero amá tí nali̱pa̱huán ama pa̱xahuá ni̱ ama li̱lakaputzá hua̱nchi li̱pá̱hualh.3/ Xlacán tatzaksá tatlahuá tú tla̱n xlacata natataxtuní pero ni̱ tama̱tla̱ní taca̱najlá xlacata Dios tla̱n ca̱li̱ma̱nú la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n para tali̱pa̱huán ixli̱hua̱k ixnacujcán tú ma̱lacnú. Xlacán ta̱kapu̱lá amá tí Dios E2 Pero namá judíos tí tatzaksani̱t tama̱kantaxtí ixley Moisés xlacata natataxtuní ni̱ lá tataxtunini̱t porque ni̱ lá hua̱k tama̱kantaxti̱ni̱t tú li̱ma̱paksi̱nán Dios. e1C Pero calacpuhuántit, ¿tucu quinca̱ma̱si̱niyá̱n jaé takalhchihuí̱n? Pues quinca̱ma̱si̱niyá̱n xlacata namá tí ni̱ judíos tí ni̱cxni talacpútzalh la̱ tla̱n natama̱lacatzuhuí Dios, chí tla̱n tama̱lacatzuhuí para tali̱pa̱huán tú ma̱lacnú Dios la̱ xlá ca̱li̱ma̱nú la̱ ni̱ catakálhi̱lh tala̱kalhí̱n. +0O A̱lacatunu Isaías tzokli: “Para Dios ni̱ ixquintica̱lakalhamán y ni̱ ixtica̱lácsacli tí naquinca̱ma̱lhu̱hui̱yá̱n, aquín ixtilaktzanká̱u la̱ ca̱lactláhualh amá lactzaca̱tni cristianos xalac Sodoma y Gomorra.” Judíos tla̱n tataxtuní para tali̱pa̱huán Jesús 8/i porque Dios ama ma̱kantaxtí tú ma̱lacnu̱ni̱t natlahuá ca̱quilhtamacú, y acxni naca̱ta̱tlahuá taxokó̱n ni̱ para ama tacatzí la̱ cha̱li̱t ama tataxtuní.” D. Chí ca̱ksántit la̱ huá profeta Isaías acxni ca̱li̱chihuí̱nalh judíos: “Ma̱squi lhu̱hua millones ixtali̱tánu̱lh ixli̱talakapasnican judíos ni̱ hua̱k ama tataxtuní; K- Xa̱huá ana ní aquit xacca̱huanini̱t amá tí ni̱ judíos: “Huixín ni̱ quincamán”,
ixama cha̱n quilhtamacú acxni pianá aquit xastacnán Dios cama ca̱li̱ma̱nú quincamán. ,7 Porque nac Escrituras profeta Oseas tzokli tú huánilh Dios:Lhu̱hua tí ni̱ ixtali̱tanú quincamán na̱ cca̱lacsacni̱t xlacata nacca̱li̱ma̱nú quincamán,
y amá tí ni̱ ixtamaklhcatzi̱ni̱t quintapa̱xquí̱n na̱ ama tacatzí la̱ cca̱lakalhamán. 6+g la̱ judíos y na̱ chuná tí ni̱ judíos. J*  Aquín tí quinca̱lacsacni̱tán ma̱si̱yá̱u ixli̱lanca Dios porque ma̱luloká̱u la̱ ca̱lakalhamán amá tí ca̱laclhcá̱nilh natali̱pa̱huán la̱ta titláhualh ca̱quilhtamacú, U)# Chuná jaé tla̱n li̱lacahua̱naná̱u la̱ Dios ca̱li̱kalhí ni̱ sok ca̱ma̱xoko̱ní namá tí tatzaca̱tnán, pero Dios na̱ tla̱n ma̱sí ixli̱tlihueke la̱ta si̱tzí acxni lacasquín. j#"~u}^|P{mzyyww9vutsrMpp?ohmmkkRjii9hgfbedccMbba`a_^r]]\\[yZZ(YXXhWUTSRRWQPONMLK|JIHGFEFDdCnBA@k?>=x<<::>988s7665=43210//-p,++4*('&&F%w$$#}vQuinta̱camcán tí quintata̱lama̱na talacapa̱stacá̱n tahuaniyá̱n kalhé̱n. Na̱ caca̱huani kalhé̱n quilakapu̱xokocán quiamigoscán tí tali̱pa̱huán Cristo. Dios caca̱cxilhlacachá̱n hua̱k huixín. Chuná calalh, amén.(IvXa̱huá chuná natacatzi̱ní tí tali̱pa̱huán Cristo tara̱makta̱yá acxni tú maclacasquín cha̱tum y chuná natacatzí tú li̱macuán latama̱cán. -Sv Na̱ cmaksquiná̱n caca̱makta̱ya abogado Zenas y Apolos, caca̱ma̱xqui tú talacasquín xlacata ni̱tú naca̱tzanka̱ní y tla̱n natachá̱n ní ta̱ma̱na. Kv Acxni nacma̱lakacha̱niyá̱n quinta̱camcán Artemas o Tíquico, catlahua fuerza tana quiacxila juú nac Nicópolis porque cpuhuán aná cama tamakxtaka hasta nati̱taxtukó ca̱lonkni. v Porque namá chixcú li̱xcájnit ixkásat y ixacstu ama li̱lhcuta̱yá ixtala̱kalhí̱n. Pablo li̱chihui̱nán tú lacasquín j Mv Para cha̱tum cristiano ca̱ma̱kalhchihui̱ní tí tali̱pa̱huán Cristo catatatúnujli, cata̱chihuí̱nanti maktum o maktuy yaj chú calalh y para ni̱ caso tlahuayá̱n, yaj cali̱mákxtakti caca̱ta̱tamakstokni. 4 av Pero ni̱ caca̱ta̱ra̱quitstala tí chu̱ta tachihui̱nán, tí tali̱chihui̱nán la̱ tali̱mini̱tanchá ixli̱talakapasnicán, tí talakatí tara̱li̱nica y tali̱si̱tzí caj xlacata lactzu lactzú ixli̱ma̱paksí̱n ixley Moisés. Namá ni̱tú li̱macuán ni̱ para ca̱makta̱yayá̱n.  vAquit ccatzí xli̱ca̱na tú cuanimá̱n y clacasquín ni̱ caliakatzanka li̱chihui̱nana tú cuanini̱tán xlacata tí tali̱pa̱huán Dios nalacputzá tatlahuá tú tla̱n. Jaé tú cli̱ma̱paksi̱má̱n snu̱n tla̱n y ca̱macuaní hua̱k cristianos. 9vxlacata tí tama̱tla̱ní tamaklhti̱nán ixtapa̱xquí̱n Dios ni̱ma̱ ma̱lacnú tla̱n naca̱ma̱xqui̱cán amá li̱pa̱xáu latáma̱t nac akapú̱n ni̱ma̱ lacacha̱ni̱táu tí li̱pa̱huaná̱u. Tí tali̱pa̱huán Cristo ni̱ catali̱mákxtakli tatlahuá tú tla̱n }svaquín tí li̱pa̱huaná̱u Quimpu̱chinacán Jesucristo; y ni̱ lakcatzani̱t ma̱stá lhu̱hua ixtapa̱xquí̱n 'Gvquinca̱lakma̱xtún ni̱ xlacata tlahuani̱táu tú tla̱n, sino porque quinca̱lakalhamán quinca̱cxilhlacachín. Acxni quinca̱lakma̱xtún, xlá cheke̱mákalh tú ni̱ tla̱n ixtlahuani̱táu y ma̱lakácha̱lh Espíritu Santo xlacata nama̱lacatzuqui̱yá̱u sa̱sti latáma̱t vPero Dios quinca̱cxilhlacachín naquinca̱lakma̱xtuyá̱n y quinca̱ma̱si̱nín la̱ quinca̱lakalhamaná̱n porque xli̱ca̱na vCaáksanti xlacata cha̱lh quilhtamacú aquín na̱ li̱xcájnit ixlama̱náu, ni̱tú ixca̱najlayá̱u, ni̱ ixakahua̱naná̱u, ixaktzanka̱ni̱táu, huata ixli̱puhuaná̱u tú lacasquín quimacnicán y tú nali̱pa̱xahuayá̱u, ixtlahuayá̱u tú ni̱ tla̱n, ixla̱lakcatzaniyá̱u tú ixtlahuá cha̱tum, hua̱k ixlakmakaná̱u, y ixla̱si̱tzi̱niyá̱u cha̱tum cha̱túm. =svni̱tí li̱xcájnit catali̱chihuí̱nalh, ni̱tí catata̱rá̱slakli, chá catalakalhámalh ixta̱cristianoscán y cata̱cxilhlacácha̱lh cha̱tunu cristianos tí talama̱na.  vTito, huix caca̱ma̱lacapa̱staca catama̱kantáxti̱lh tú tahuán laclanca ma̱paksi̱naní̱n xala mákat, y ma̱paksi̱naní̱n xalac ixpu̱latama̱ncán cata̱kahuá̱nalh tú ca̱li̱ma̱paksi̱cán y ni̱ catatzonkcátzalh tatlahuá tú tla̱n, X)vAquit cli̱ma̱paksi̱yá̱n cachihuí̱nanti, caca̱kastacya̱hua y caca̱lacaquilhni tí ta̱ktzanká la̱ mini̱ní tí ca̱cpuxcún cristianos. Ni̱ cama̱sta quilhtamacú tí nalakmakaná̱n.vXlá tamacamá̱sta̱lh namakni̱cán quilakapu̱xokocán xlacata naxoko̱nán tú ixli̱niyá̱u Dios y chuná ca̱ma̱túnujli cristianos tí ixama tali̱pa̱huán xlacata tla̱n naca̱ma̱paksí la̱ xlá lacasquín y huata natalacputzá tatlahuá tú tla̱n. Ov Na̱ quinca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama nakalhi̱yá̱u tú malacnu̱ni̱t ama ma̱kantaxtí amá quilhtamacú acxni namín tí quinca̱lakma̱xtuni̱tán y tí na̱ lanca quiDioscán Jesucristo. +Ov Xlá quinca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ na̱kxtakmakaná̱u tú ni̱ tla̱n tlahuayá̱u y lacli̱xcájnit quintalacapa̱stacnicán xlacata nalatama̱yá̱u jaé ca̱quilhtamacú la̱ mini̱ní, tancs nalacpuhua̱naná̱u, tla̱n nacatzi̱yá̱u y nalakachixcuhui̱yá̱u Dios la̱ lacasquín. z~mv Dios ma̱si̱ni̱t la̱ quinca̱cxilhlacachiná̱n xlacata hua̱k cristianos natacatzí la̱ natataxtuní. F}v ni̱ catakalhá̱nalh, chá catamá̱si̱lh xli̱ca̱na tama̱kantaxtí tú taca̱najlá xlacata hua̱k nata̱cxila la̱ ixli̱lá̱n li̱pa̱huancán Dios tí quinca̱lakma̱xtuni̱tán. A|{v Caca̱kastacya̱hua tasa̱cua tí tascuja catakáxmatli la̱ta tú tali̱ma̱paksi̱nán ixpatroncán, catama̱kantáxti̱lh tú ca̱maksquincán y ni̱ catakalhtaxtoktí̱nalh, \{1vla̱ ma̱kantaxti̱ya tú li̱chihui̱nana xlacata ni̱tí tú nali̱ya̱huayá̱n y chuná ixacstucán natalacama̱xanán namá tí ca̱si̱tzi̱niyá̱n y talacputzá li̱xcájnit naca̱li̱chihui̱naná̱n. CzvHuix calatapa la̱ mini̱ní xlacata natali̱lacahua̱nán milatáma̱t la̱ tlahuaya tú tla̱n, la̱ tancs ma̱si̱ya tú ca̱najlaya, la̱ tancs lápa̱t xlacata nali̱pa̱huancana, ]y3vChuná li̱tum caca̱kastacya̱hua lakkahuasán tla̱n catalacapa̱stácnalh. }xsvtancs catalacapa̱stácnalh, ni̱ catatláhualh tú natali̱ma̱xanán, catatahui nac ixchiccán la̱ ca̱mini̱ní, tla̱n catacátzi̱lh, catakáxmatli ixta̱ko̱lucán, xlacata ni̱tí li̱xcájnit nali̱kalhkama̱nán ixtachihuí̱n Dios. gwGvla̱ lactzumaján lacchaján natapa̱xquí ixta̱ko̱lucán, la̱ natapa̱xquí ixcamancán, /vWvLaccha̱tí̱n na̱ chuná catamá̱si̱lh tancs talama̱na, ni̱ cata̱ksaní̱nalh, ni̱ huata catali̱púhualh tahuá cuchu chá catamá̱si̱lh tú tla̱n, u7vLakko̱lún tí ta̱cpuxcún cristianos tancs catalacpuhuá̱nalh, tancs catalatáma̱lh xlacata naca̱li̱pa̱huancán, tancs catalacapa̱stácnalh, catatakókelh ixtalacapa̱stacni tí tali̱pa̱huani̱t, catalakalhámalh ixta̱cristianos y catatá̱lalh tú ca̱lakchá̱n. t vHuix caca̱ma̱si̱ni cristianos namá ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ quinca̱ma̱macqui̱ni̱tán nama̱kahuani̱yá̱u. Ws )vXlacán tali̱ta̱yá tali̱pa̱huán Dios, pero ixlatama̱tcán tla̱n ca̱li̱lakapascán ta̱kskahuinán porque hua̱k talakmakán ni̱ ta̱kahua̱nán y ni̱ tali̱puhuán ixtatláhualh tú tla̱n.Jr vTí tla̱n tancs talama̱na tacatzí xlacata la̱ta tú tlahuani̱t Dios hua̱k tla̱n maclacasquincán, pero tí ni̱ tancs talama̱na y tí ni̱ tancs tali̱pa̱huán Dios ni̱ tama̱tla̱ní hua̱k tla̱n maclacasquincán tú huí porque hasta ixtalacpuhua̱ncán y ixtalacapa̱stacnicán tama̱laktzanke̱ni̱t. @q {vCaca̱kastacya̱hua ni̱ nataca̱najlá namá cuentos ni̱ma̱ talacsacxtuni̱t judíos y ni̱ natatakoké tú tali̱ma̱paksi̱nán cristianos para ni̱ Dios li̱ma̱paksi̱nani̱t. ]p 5v Jaé profeta xli̱ca̱na tú huá porque chú talama̱na, huá cli̱huaniyá̱n ni̱ caca̱li̱quilhpúhuanti ca̱lacaquilhni̱ya acxni ta̱ktzanká xlacata natatakoké ixtalacapa̱stacni tí tali̱pa̱huani̱t. .o Wv Aquit clacapa̱staca la̱ ca̱li̱chihuí̱nalh ixta̱pakánat cha̱tum profeta xalac Creta tí ixca̱ma̱kalhchihui̱ní: “Namá cristianos xalac Creta talakatí ta̱kskahuinán, lacli̱cuánit la̱ quitzistancaní̱n, huata tali̱puhuán natahua̱yán y talakatí chu̱ta talatahuilá.” }n uv pero tamaclacasquiní cama̱quilhacsli̱cán porque tama̱katuyi̱ma̱na lhu̱hua cristianos y hasta catunu hua̱k la̱ta tí talama̱na nac aktum pu̱táhui̱lh. Xlacán tama̱sí hasta tú ni̱ mini̱ní xlacata naca̱ma̱xqui̱cán tumi̱n. Lm v Lhu̱hua lacchixcuhuí̱n ni̱ ta̱kahua̱nán tú huan Dios, ta̱kskahuinán tali̱chihui̱nán talacapa̱stacni ni̱ma̱ ni̱tú li̱macuán. Tí lihua tatatlanca̱ní huá namá judíos; rl _v takoké namá tancs ixtalacapa̱stacni Dios ni̱ma̱ quinca̱ma̱macqui̱ni̱táu nama̱si̱yá̱u xlacata na̱ tla̱n naca̱li̱ma̱xquí ixtalacapa̱stacnicán tí tata̱ra̱huaní. Lhu̱hua talakxta̱palí ixtalacapa̱stacni Dios ^k 7vSino que tamaclacasquiní nali̱puhuán tlahuá tú tla̱n, ca̱ta̱maklhtatá tí mákat tamina̱chá, tancs lacpuhua̱nán, tancs catzí, li̱scuja Dios ixli̱hua̱k ixnacú, ma̱kantaxtí tú laclhcá ixacstu, [j 1vTí li̱tanú xapuxcu cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo tamaclacasquiní ni̱tú nali̱ya̱huacán nac ixtascújut ni̱ma̱ macama̱xqui̱ni̱t Dios nama̱kantaxtí. Ni̱ siempre lactaxtuputún, ni̱ huata si̱tzí, ni̱ huata kachitapu̱lí, ni̱ huata la̱nica, ni̱ huata li̱puhuán natlajá tumi̱n ma̱squi ni̱ mini̱ní. si avPero tamaclacasquiní namá tí ca̱li̱lhca̱ya nata̱cpuxcún cristianos ni̱ li̱ma̱xanaj talama̱na, huata takalhí cha̱tum ixma̱hui̱nacán, ixcamancán tali̱pa̱huán Cristo, ni̱ li̱xcájnit ixkasatcán y ta̱kahua̱nán. wh ivAquit cmakxtakni nac pu̱latama̱n Creta xlacata nalacca̱xtlahuaya tú istzanká, y xlacata naca̱li̱lhca̱ya lakko̱lún tí nata̱cpuxcún cristianos tí tali̱pa̱huán Cristo nac akatunu ca̱chiquí̱n la̱ cli̱ma̱paksí̱n. Gg  vAquit cma̱lakacha̱niyá̱n jaé carta huix Tito tí cli̱macá̱n xli̱ca̱na quinkahuasa ni̱ma̱ cli̱ma̱pa̱huani̱ni̱t Cristo; Quinti̱cucán Dios y Jesucristo tí quinca̱lakma̱xtuni̱tán ca̱cxilhlacachín y cama̱xquí̱n li̱pa̱xáu latáma̱t. La̱ ixli̱latama̱tcán tí ta̱cpuxcún cristianos `f ;vy acxni áccha̱lh quilhtamacú ma̱lakapasní̱nalh tú ixlaclhca̱ni̱t y aquit quilí̱lhca̱lh namá Quinti̱cucán Dios tí quinca̱lakma̱xtuni̱tán nacma̱kahuaní tachihuí̱n la̱ natataxtuní cristianos. 2e _vnata̱cxilhlacachá̱n amá li̱pa̱xáu latáma̱t nac akapú̱n ni̱ma̱ li̱lhca̱ni̱t nama̱lacnú Dios antes nalacatzucú ca̱quilhtamacú. Dios ni̱ akskahuinán Ld vAquit Pablo tí macama̱xqui̱ni̱t ixlatáma̱t Dios, y Jesucristo li̱ma̱nu̱ni̱t ixapóstol tí nali̱chihui̱nán. Quima̱lakacha̱ni̱t nacca̱ma̱kalhchihui̱ní la̱ natali̱pa̱huán Dios tí xlá ca̱lacscani̱t y natalakapasa tancs ixtalacapa̱stacni la̱ xlá lacasquín natalakachixcuhuí tí tali̱pa̱huán, ac;¡Hua̱k aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesucristo cama̱lakxtumí̱u quintapuhua̱ncán xlacata nalakachixcuhui̱yá̱u xastacnán Dios porque ni̱tí ma̱ccha̱ní ixtalacapa̱stacni! Chuná calalh, amén.\b1Profetas tali̱chihuí̱nalh tú tze̱k ixlaclhca̱ni̱t Dios, pero chí ta̱kahuani̱majá ixtachihuí̱n cani̱hua pu̱latama̱n xlacata hua̱k cristianos natacatzí la̱ ca̱lakalhamán y natali̱pa̱huán. Wa'Aquit cca̱ma̱si̱nini̱tán la̱ tla̱n ca̱lakma̱xtuyá̱n Jesucristo, pero huata Dios tla̱n ca̱ma̱xqui̱yá̱n li̱camama ni̱ na̱ktzanka̱yá̱tit hua̱k huixín tí kaxpatni̱tántit quintachihuí̱n. Porque Dios la̱ta titláhualh ca̱quilhtamacú ixlaclhca̱ni̱t ama ca̱lakma̱xtuyá̱n huixín tí ni̱ judíos. `'¡Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱makta̱yán hua̱k huixín tí ca̱najlayá̱tit ixtachihui̱n Jesús! ¡Chuná caqui̱táxtulh, amén! _Na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n Gayo ixpu̱chiná jaé ákxtaka ní clama y na̱ juú tatamakstoka hua̱k tí tali̱pa̱huán Jesús. Na̱ ca̱lacapa̱stacá̱n tesorero xala jaé ca̱chiquí̱n huanicán Erasto, y na̱ chuná ixta̱cam huanicán Cuarto. ;^oAquit tí ctzokma jaé carta ni̱ma̱ ca̱ma̱lakacha̱nimá̱n Pablo quihuanicán Tercio, y na̱ cca̱huaniyá̱n kalhé̱n hua̱k huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús. ]Na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n quiamigo tí quinta̱scuja Timoteo, na̱ chuná quimpariente Lucio, Jasón, Sosípater. \ Porque accha̱ma quilhtamacú acxni Dios tí quinca̱ma̱xqui̱yá̱n tapa̱xahuá̱n ama lactlahuá ixli̱tlihueke tlajaná xlacata tla̱n nalacta̱yapi̱yá̱tit. ¡Quimpu̱chinacán Jesucristo caca̱makta̱yán hua̱k huixín tí li̱pa̱huaná̱tit! Y[+Aquit cca̱li̱pa̱xahuayá̱n porque cani̱huá catzi̱cán huixín tancs li̱pa̱huaná̱tit Jesús y clacasquín skalala cahuántit acxni li̱tláhuat tú tla̱n, ni̱ acxni li̱tláhuat tú ni̱ tla̱n. zZmpues xlacán ni̱ tali̱scujma̱na Quimpu̱chinacán. Namá lacli̱xcájnit cristianos laclá̱n tachihui̱nán xlacata tla̱n nata̱kskahuí tí ya̱ aktum tahuilí xtapuhua̱ncán, pero huata talacputzama̱na la̱ naca̱li̱pa̱huancán. RYLi̱ta̱camán tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús, a̱huata clacasquín cama̱kachakxí̱tit ni̱ cali̱makxtáktit ca̱najlayá̱tit la̱ ca̱ma̱si̱nicani̱tántit nalatapa̱yá̱tit porque tahuila̱na tí ama talacputzá la̱ naaktzanka̱yá̱tit y natapitziyá̱tit. Huixín ni̱ caca̱ma̱lacapulhútit namá cristianos, FXMa̱squi ni̱ cca̱cxilhmá̱n cala̱kapixtí̱tit cha̱tum cha̱túm y catlahuátit cuenta aquit cca̱kpixti̱ni̱tán la̱ta cca̱lakalhamaná̱n. Hua̱k cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús jaé pu̱latama̱n na̱ ca̱huaniyá̱n kalhé̱n. Na̱ hua̱k tí tali̱tanú tali̱pa̱huán Cristo ama tataxtuní WFilólogo, Julia, Nereo y na̱ chuná ixta̱cam Olimpas y hua̱k xa̱makapitzi tí tali̱pa̱huán Jesús y talama̱na nac ixchiccán. VyNa̱ cca̱lacapa̱staca Asíncrito, Flegonte, Hermas, Patrobas, Hermes y xa̱makapitzi tí talama̱na nac ixchiccán, #U? Ni̱ tiaktzonksuayá̱tit huaniyá̱tit kalhé̱n Rufo. Xlá tancs li̱pa̱huán Cristo y na̱ chuná ixna̱na pues aquit cli̱cxila la̱ quintzé. Ni̱ caktzonksuá quinta̱pakánat Herodión, y na̱ chuná namá tí talama̱na nac ixchic Narciso y tali̱pa̱huán Jesús. R+ Na̱ clacapa̱staca namá quiamigo tí ni̱ caj maktum liakxtakajnani̱t Cristo huanicán Apeles, y na̱ chuná ixli̱talakapasni Aristóbulo. sQ_ na̱ chuná Urbano namá tí ca̱li̱scujni̱t tí tali̱pa̱huán Jesús y quiamigo huanicán Estaquis. sP_Cahuanítit kalhé̱n quilakapu̱xoko namá quiamigo tí li̱pa̱huani̱t Jesús huanicán Amplias; vOeCca̱lacapa̱staca cha̱tuy quinta̱pakánat tí ixquintata̱tanu̱ma̱na nac pu̱la̱chi̱n, Andrónico y Junias; xlacán pu̱la tali̱pá̱hualh Jesús antes aquit nacli̱pa̱huán, y ni̱ tajicuani̱t tali̱chihui̱nán Cristo. sN_Quilakapu̱xoko na̱ cahuanítit kalhé̱n María namá pusca̱t tí lhu̱hua ca̱li̱scujni̱tán. M3Caca̱huanítit kalhé̱n namá cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús y tatamakstoka nac ixchiccan Priscila y Aquila. Na̱ cahuanítit kalhé̱n namá quiamigo tí snu̱n clakalhamán huanicán Epeneto, pues xlá xla̱huán li̱pá̱hualh Cristo nac pu̱latama̱n Asia. JL hasta actzú ni̱ ca̱makni̱cani̱t caj xlacata naquintalakma̱xtú. Aquit y hua̱k tí ni̱ judíos tí tali̱pa̱huán Jesús jaé pu̱latama̱n cpa̱xcatcatzi̱niyá̱u tú tatlahuani̱t. K1Quilakapu̱xoko cahuanítit kalhé̱n Priscila y Aquila; xlacán quintamakta̱yani̱t tali̱scujni̱t cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús; JHuixín li̱pa̱xáu camaklhti̱nántit la̱ quinca̱mini̱niyá̱n nalatama̱yá̱u aquín tí li̱pa̱huaná̱u Jesús y camakta̱yátit tú maclacasquín porque xlá lhu̱hua tí ca̱tlahuanini̱t li̱tlá̱n, hasta aquit na̱ quimakta̱yani̱t. *I OAquit cca̱maksquiná̱n camakta̱yátit cha̱tum quinta̱camcán pusca̱t huanicán Febe; xlá ca̱li̱scuja cristianos tí tali̱pa̱huán Jesús nac Cencrea. H!Chí cmaksquín Quinta̱tajcán Dios tí ma̱stá tapa̱xahuá̱n caca̱maktakalhni hua̱k huixín. ¡Chuná caqui̱táxtulh, amén!G Para Dios lacasquín li̱pa̱xáu cama ca̱lakcha̱na̱chá̱n, pues huixín na̱ quila̱cxilhputuná̱u, ¿ni̱ chuná? HF xlacata ni̱ caquintata̱rá̱slakli namá tí ni̱ quinta̱cxilhputún nac Judea y xlacata caca̱macuánilh jaé tumi̱n quinta̱camcán tí ni̱ ca̱ccha̱ní ixtahuajcán nac Jerusalén. E1Li̱ta̱camán tí li̱pa̱huaná̱tit Quimpu̱chinacán Jesucristo y kalhi̱yá̱tit talakalhamá̱n ni̱ma̱ quinca̱ma̱xqui̱ni̱tán Espíritu Santo, aquit cca̱maksquiná̱n aktum cahuilí̱tit mintalacapa̱stacnicán caquila̱li̱kalhtahuakáu ixlacati̱n Dios, D5Aquit ccatzí xlacata acxni nacca̱lakcha̱na̱chá̱n Dios ama quima̱cxcatzi̱ní lhu̱hua ixtalacapa̱stacni xlacata nacca̱makapa̱xahuayá̱n. 1C[Huata cacma̱kantáxti̱lh tú quili̱tláhuat y cacmacamá̱sta̱lh jaé tumi̱n cama taxtú pakán nac España xlacata sok nacca̱ti̱lakpaxia̱lhnaná̱n nac Roma. hBIXlacán li̱pa̱xáu tama̱sta̱ni̱t catzuntín tú takalhí porque tapa̱xcatcatzi̱niputún judíos tú tatlahuani̱t pues calacapa̱stáctit xlacata judíos tali̱mákxtakli catapa̱xáhualh tí ni̱ judíos para tali̱pa̱huán Jesús y namá tí ni̱ judíos na̱ mini̱ní catamakapa̱xáhualh judíos para tama̱stá catzuntín tú takalhí. 2A]Pues cristianos xalac Macedonia y Acaya huata tacátzi̱lh lhu̱hua ca̱tzanka̱ní ixtahuajcán tzúculh tama̱kstoka tumi̱n xlacata natama̱lakachá nac Jerusalén. @Chí pu̱la cama xtaka nac Jerusalén actzu tumi̱n xlacata natara̱li̱makta̱yá quinta̱camcán tí tali̱pa̱huán Jesús aná. v?ecpuhuán sok camá̱n ca̱ti̱lakpaxia̱lhnaná̱n porque clacpuhuani̱t cama an nac pu̱latama̱n huanicán España. La̱ta chí cca̱huaniyá̱n xlacata cama maclacasquín naquila̱makta̱yayá̱u para xli̱ca̱na nacán nac España. > Pero chí cma̱sputuni̱t quintascújut jaé pu̱latama̱n y como kalhi̱yá lhu̱hua ca̱ta la̱ta cca̱lakamputuna̱chá̱n, #=?Como aquit clatapu̱lí lacalhu̱hua ma̱kat pu̱latama̱n ni̱ lá cani̱tanchá ca̱lakpaxia̱lhnaná̱n ma̱squi ni̱ caj maktum clacpuhuani̱t. <-Ma̱s cli̱pa̱xahuá cma̱kantaxtí tú Dios chuné huan nac Escrituras:Amá tí ni̱ ixca̱ma̱lacnu̱nicani̱t tí naca̱lakma̱xtú ama taca̱najlá,
y tí ni̱cxni ixtakaxmatni̱t para ama min ama tali̱pa̱huán. Pablo lacpuhuán naán ca̱lakpaxia̱lhnán T;!Aquit cani̱t ca̱makapa̱xahuá namá tí ni̱cxni ixtakaxmatni̱t para ca̱lakalhamán Dios pues ni̱ clakatí can ana ní xa̱makapitzi apóstoles tali̱chihui̱nani̱ttá nali̱pa̱huancán Cristo. u:cporque Espíritu Santo quima̱xqui̱ni̱t li̱tlihueke nacca̱li̱ma̱lacahua̱ní laclanca tascújut xlacata natacatzí Dios quima̱lakacha̱ni̱t. Aquit cma̱tzúqui̱lh cakchihui̱nán nac Jerusalén y cqui̱ta̱yani̱t namá ma̱kat pu̱latama̱n huanicán Ilírico. Siempre cca̱huanini̱t cristianos la̱ tla̱n ca̱lakma̱xtú Jesús para tali̱pa̱huán. S9porque aquit huata ctlahuá tú laclhca̱ni̱t cacma̱kantáxti̱lh xlacata namá tí ni̱ judíos na̱ natali̱pa̱huán Jesús. Xlacán takaxmatni̱t quintachihuí̱n y ta̱cxilhni̱t quintascújut, v8eLa̱ta ctili̱pá̱hualh Quimpu̱chinacán Jesús aquit cli̱pa̱xahuá la̱ Dios quimaclacasquini̱t, 7Aquit ni̱ cakskahuinán porque Dios quilacsacni̱t nacca̱li̱ta̱chihui̱nán Jesús hua̱k tí ni̱ judíos xlacata natacatzí la̱ Dios ca̱lakma̱xtú para taca̱najlá tú ma̱lacnú. Espíritu Santo ca̱lakxta̱pali̱nini̱t ni̱ tla̱n ixlatama̱tcán namá tí ni̱ judíos y aquit tla̱n cca̱macama̱stá ixlacati̱n Dios la̱ aktum li̱lakachixcuhuí̱n porque taca̱najlani̱t. J6 Juú nac carta aquit tancs cca̱huanini̱tán tú cpuhuán naca̱macuaniyá̱n xlacata nama̱kachakxi̱yá̱tit la̱ lacasquín Dios nalatapa̱yá̱tit huixín tí li̱pa̱huaná̱tit Jesús. v5eQuili̱ta̱camán tí ni̱ judíos, aquit ccatzí xlacata huixín tla̱n catzi̱yá̱tit, ma̱kachakxi̱yá̱tit lactla̱n talacapa̱stacni y ma̱cchipiniyá̱tit tapuhuá̱n nala̱ma̱xqui̱yá̱tit li̱camama cha̱tum cha̱túm. 49 Aquit cmaksquín Dios tí quinca̱ma̱lacnu̱niyá̱n li̱pa̱xau latáma̱t nac akapú̱n, caca̱ma̱xquí̱n tapa̱xahuá̱n y tla̱n latáma̱t hua̱k huixín tí ni̱ judíos tí li̱pa̱huaná̱tit xlacata ni̱ na̱katuyuná̱tit naca̱najlayá̱tit tú ma̱lacatzuqui̱ni̱t Espíritu Santo nac minacujcán. Pablo ca̱ma̱lakacha̱ní tí ni̱ judíos jaé carta porque takaxmata ixtachihuí̱n N3 Profeta Isaías tzokli:Cha̱tum ixli̱talakapasni Isaí ama lactaxtú
xlacata naca̱cpuxcún cristianos xala cani̱hua pu̱latama̱n,
y xlacán ama tali̱pa̱huán naca̱lakma̱xtú. *2M A̱lacatunu tatzokni̱t:Hua̱k cristianos xala ca̱quilhtamacú calakachixcuhuí̱tit Dios.
cali̱chihui̱nántit ixtalakalhamá̱n y tú tlahuani̱t. 1{ A̱lacatunu huá:Huixín tí ni̱ judíos caca̱ta̱pa̱xahuátit judíos tí ca̱lacsacni̱t Dios natali̱scuja. B0} Pero xlá na̱ milh ca̱makta̱yá tí ni̱ judíos xlacata naca̱ma̱si̱ní la̱ Dios ca̱lakalhamán y natalakachixcuhuí, la̱ huan nac Escrituras:Quinta̱ta Dios, aquit cama li̱chihui̱nán ticu huix nac ixpu̱latama̱ncán tí ni̱ judíos,
y cama tli̱niyá̱n xlacata naclakachixcuhui̱yá̱n. 7/gDios ma̱kantáxti̱lh tú ca̱ma̱lacnú̱nilh xalakmaká̱n judíos porque Cristo lakáhualh nac ixpu̱latama̱ncan judíos xlacata naca̱makta̱yá para tali̱pa̱huán. . Huixín ni̱ cha̱tum cristiano tí calakmakántit ma̱squi ni̱ naj ti̱tum lama, na̱ chuná la̱ Cristo ni̱ ca̱lakmakán huixín acxni li̱pa̱huántit ma̱squi lacli̱xcájnit ixuani̱tántit xlacata natasí ixli̱lanca ixtalakalhama̱n Dios. -5xlacata li̱puaktum tí li̱pa̱huaná̱u Jesús caj la̱ pixcha̱tum cristiano nalakachixcuhui̱yá̱u Dios ixti̱cu Quimpu̱chinacán Jesucristo. _,7Aquit cmaksquín Dios tí ma̱stá li̱camama y ma̱ke̱nú quintalakaputzatcán, caca̱makta̱yán li̱pa̱xáu naca̱ta̱latapa̱yá̱tit cha̱tunu cristianos la̱ quinca̱ma̱si̱nín Quimpu̱chinacán Jesús, + Y la̱ta tú huan Dios nac Escrituras quinca̱ma̱si̱niyá̱n la̱ nalatama̱yá̱u xlacata nali̱lacacha̱ná̱u nalakcha̱mputuná̱u amá li̱pa̱xau latáma̱t ni̱ma̱ quinca̱li̱kalhi̱má̱n, y ma̱squi akxtakajnaná̱u ni̱cxni na̱katuyuná̱u. *Calacapa̱stáctit la̱ Cristo ni̱ lacpútzalh la̱ catamaktá̱yalh cristianos cha̱ lacpútzalh huá naca̱maktayá y chuná ma̱kantáxti̱lh tú huan nac Escrituras: “Aquit clacapá̱ti̱lh lacli̱xcájnit ixtachihui̱ncán tí tali̱kalhkama̱nán Dios.” ))KPues cha̱tunu aquín mini̱ní naca̱makta̱yayá̱u namá tí ya̱ tancs tali̱pa̱huán Jesús xlacata ti̱tum natalatamá ixlacati̱n Dios y natataxtuní. Z( /Huixín tí tancs li̱pa̱huaná̱tit Jesús mini̱ní naca̱makta̱yayá̱tit tí ta̱katuyún tatzucuni̱t tali̱pa̱huán Jesús y ni̱ huata cali̱puhuántit tlahuayá̱tit la̱ nataxtuniyá̱tit huixín. 2v}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi;i0i$ii ihhhhhhhhhhh|hphdhXhLh@h4h(hhhggggggggggggtghg]gQgEg9g-g!gg ffffffffffffyfmfafUfIf=f1f%fffeeeeeeeeeee~erefeZeNeBe6e*eeeddddddddddddwdkd_dSdGd;d/d#dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c(cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````}`q`e`Y`M`A`5`*```____________v_j_^_R_F_:_._"__ ^^^^^^^^^^^^z^n^b^V^J^>^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG7G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWEKE?E4E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?6?*???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////}/q/f/Z/N/B/6/*///............x.m.b.W.L.A.6.+. .. -------------{-p-e-Z-O-D-9-.-#-- -,,,,,,,,,,,,~,s,h,],R,G,<,1,&,,,+++++++++++++v+k+`+U+J+?+4+)+++************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! u i ] Q E 9 - !  ymaUI=1% }qeYNB6*vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymaUJ>2&~rfZNB6*v  ('  '(  &&  %%  $$  ##  ""  !!                                                                   6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d   c 8b 7a 6` 5_ 4^ 3] 2\ 1[ 0Z /Y .X -W ,V +U *T )S (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + 2* 1) 0( /' .& -% ,$ +# *" )! ( ' & % $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                            ~  } | { z y x w v  u &t %s $r #q "p !o  n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \  [  Z  Y  X  W V U T S R Q P  O 4N 3M 2L 1K 0J /I .H -G ,F +E *D )C (B 'A &@ %? $> #= "< !;  : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) (  '  &  %  $  # " !         P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !                                ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o   n  ,m  +l  *k  )j  (i  'h  &g  %f  $e  #d  "c  !b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C   B  !A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "   !  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !                   ~ }  |  {  z  y  x w v u t s r q  p 8o 7n 6m 5l 4k 3j 2h 1i 0g /f .e -d ,c +b *a )` (_ '^ &] %\ $[ #Z "Y !X  W V U T S R Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8 +7 *6 )5 (4 '3 &2 %1 $0 #/ ". !-  , + * ) ' ( & % $ # " !                           ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                           -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                          ~  }  |  {  z  y  x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d Bc Ab @a ?` >_ =^ <] ;\ :Z 9[ 8Y 7X 6W 5V 4U 3T 2S 1R 0Q /P .O -N ,M +L *K )J (I 'H &G %F $E #D "C !B  A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 /  .  -  ,  +  * ( ) ' & $ % "  # K! J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                       3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                               ~ } | { z y x  w 'v &u %t $s #r "q !p  o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ]  \  [  Z  Y  X W V U T S R Q  P .O -N ,M +L *K )J (I 'H &G %F $E #D "C !B  A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 /  .  -  ,  +  * ) ( ' & % $ #  " .! - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                                               ~ } | { z y x w  v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z 'Y &X %W $V #U "T !S  R Q P O N M L K J I H G F E D C B A @  ?  >  =  <  ; : 9 8 7 6 5 4  3 $2 #1 "0 !/  . - , + * ) ( ' & % $ # " !                          :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                *  )  (  '  &  %  $~  #}  "|  !{  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \   [  &Z  %Y  $X  #W  "V  !U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6   5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                        " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                        ~ } | {  z y x w v u t s r q p  o  n  m  l  k j i h g e f d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W   V   U   T   S   R  Q  P  O  N  M  L  K  J -l|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw5w)wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u2u&uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhX2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKwKlK`KTKHK>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============x=m=b=W=L=A=6=+= == <<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ O C 7 ,  xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6+wk_SG;/# {ocWL@4(th\PD8, ymaUI=1% }qeYMB6*vj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, xl                                                                                                  ~ }  | #{ "z !y  x w v u t s r q p o n m l k j i h g f  d  e  c  b  a ` _ ^ ] \ [ Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H  G  F  E  D  C B A @ ? > = <  ; (: '9 &8 %7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' & % $ # " !~  } | { z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ )] (\ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                 ~  +}  *|  ){  (z  'y  &x  %w  $v  #u  "t  !s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T   S (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - +  , <* ;) :( 9' 8& 7% 6$ 5# 4" 3! 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                               } ~ | { z y x  w /v .u -t ,s +r *q )p (o 'n &m %l $k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;   :   9   8   7   6  5  4  3  2  1  0  /  .                                                               ~ } | {  z *y )x (w 'v &u %t $s #r "q !p  o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ]  \  [  Z  Y  X W V U T S R Q  P (O 'N &M %L $K #J "I !H  G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . , - + * )  ( ' & % $ # " !                          !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $~  #}  "|  !{  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \   [  9Y  8Z  7X  6W  5V  4U  3T  2S  1R  0Q  /P  .O  -N  ,M  +L  *K  )J  (I  'H  &G  %F  $E  #D  "C  !B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  3  4  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  #   $  *"  )!  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !    ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  k  l  j  h  i  g  f  e  c  d  b   a G ` F _ E ^ D ] C \ B [ A Z @ Y ? X > W = V < U ; T : S 9 R 8 Q 7 P 6 O 5 N 4 M 3 L 2 K 1 J 0 I / H . G - E , F + D * C ) B ( A ' @ & ? % > $ = # < " ; ! :  9  8  7  6  5  4  3  2  0  1  /  .  -  ,  +  )  *  (  '  &  %  $  #  "  !               /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  # " !                                          6 5 4 3 2 1 0 / . - + * ) ( ' & % $ # " !                                 $ # " !                                                        ~  }  |  {   z  3 y  2 x  1 w  0 v  / u  . t  - s  , r  + q  * p  ) o  ( n  ' m  & l  % k  $ j  # i  " h  ! g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   G   H 5I 4H 3G 2F 1E 0D /C .B -A ,@ +? *> )= (< '; &: %9 $8 #7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                  8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                   ~ }  |  {  z  y  x w v u t s r q  p /o .n -m ,l +k *j )i (h 'g &f %e $d #c "b !a  ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N  M  L  K  J  I H G F E D C B  A 0@ /? .> -= ,< +; *: )9 (8 '7 &6 %5 $4 #3 "2 !1  0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                       + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                                    # " !  ~ } | { z y x w v u t s r q p o n m l  k  j  i  h  g f e d c b a `  _  #^  "]  !\  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <  ;;  ::  99  88  77  66  55  44  33  22  11  00  //  ..  --  ,,  ++  **   I}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|\|Q|F|;|0|%|||{{{{{{{{{{{{{u{j{_{T{I{>{3{({{{zzzzzzzzzzzzxzlz`zTzHzw2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqqqsqgq[qOqCq7q+qqqppppppppppppwplp`pTpHpm2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+l llkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkg4g*g gg gffffffffffff}frfgf]fRfGfZ2Z'ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXHXP2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+O OONNNNNNNNNNNNxNlNaNUNIN=N1N%NN NMMMMMMMMMMM}MqMeMYMMMBM6M*MMMLLLLLLLLLLLLwLkL_LSLGL;L/L#LL KKKKKKKKKKKK|KpKdKXKLK@K4K(KKKJJJJJJJJJJJJtJhJ\JPJDJ8J-J!JJ IIIIIIIIIIIIyImIaIUIII=I2I&IIIHHHHHHHHHHHHvHkH`HUHJH?H4H)HHHGGGGGGGGGGGGGxGlG`GTGHGD2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBxBlB`BTBHB?2?&???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=0=$== =<<<<<<<<<<<|+4+)+++*************y*n*c*X*L*@*4*(***))))))))))))u)i)])Q)E)9)-)!)) ((((((((((((z(n(b(V(J(>(2('(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&x&l&`&T&H&<&0&$&& &%%%%%%%%%%%%~%s%h%]%R%G%<%0%$%% %$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############u#i#]#Q#E#:#.#"## """"""""""""z"n"b"V"J">"4")"""!!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&~rfZNB6+wk_SG;/# {ocXL@4(th\PD8, ymaUI=1%                                    (  '  &  %  $  #  "  !                                                          ~   }  ' |  & {  % z  $ y  # x  " w  ! v  u   t   s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c  b  a  `  _  ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G  F  E  D  C  B   A   @   ?   >   =   <   ;   :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                     6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +   *   )   (   '   &  %  $  #  "  !       v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bQ bP bO bN bM bL bK bJ b I b H b G b F b E bD bC bB bA b@ b? b>  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b 0 b / b . b - b , b+ b* b) b( b' b& b%  b$ b# b" b! b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D { D z D y D x D w D v D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k  D j D i D h D g D f D e D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R  D Q D P D O D N D M D L D K D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ;  D :  D 9  D 8  D 7  D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  : ~ : } : | : { :z :y :x :w :v :u :t  :s :r :q :p :o :n :m :l :k :j :i :h :g :f :e :d :c :b : a : ` : _ : ^ : ] :\ :[ :Z :Y :X :W :V  :U  :T  :S  :R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  :H  :F  :G  :E  :D  : C  : B  : A  : @  : ?  :>  :=  :<  :;  ::  :9  :8  :7 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 ~  0 }  0 | & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &  & &  & ~ & } & | & { & z & y & x & w & v & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b  & a & ` & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E  & D & C & B & A & @ & ? & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0  & /  & .  & -  & ,  & +  & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  !/  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } |  { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d (c 'b &a %` $_ #^ "] !\  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                               ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i  g  h  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 6 5 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                                                           ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o   n  $m  #l  "k  !j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K   J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6   5  !4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                            ' & % $ # " !                                                                                                                                                                              ~ }  |  {  z  y  x w v u t s r q  p o n m l k j i h g f e d c b a `  _  ^  ]  \  [ Z Y X W V U T  S   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @   ?   >   =   <   ;  :  9  8  7  6  5  4  3                                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                          fX}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~_~T~I~>~3~(~~~}}}}}}}}}}}}}x}m}b}W}L}A}6}*}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{({{{zzzzzzzzzzzztzhz]zQzEz9z-z!zz yyyyyyyyyyyyyyoydyYyNyCy8y-y"yy yxxxxxxxxxxxx}xrxgx\xPxDx8x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwt3t(tttssssssssssss~srsfsZsNsBs6s*sssrrrrrrrrrrrrwrkr_rSrGr;r/r#rr qqqqqqqqqqqqqzqoqcqWqKq?q3q'qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+pppooooooooooooxolo`oToHoa2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+` ``____________x_l_`_T_H_<_1_%__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] ]\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z3Z'ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /   .  -  ,  +  *  ) ( ' & % $ # "  !                                                                                                                                                                                                                                                      -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !       _   ^   ]   \   [  Z  Y  X  W  V  U  T  S                                                                                                                                                                                      ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q  p  o  n  m   l   k   j   i   h  g  f  e  d  c  b  a  `               ~ } | {  z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !      F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4   3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #   "  !