SQLite format 3@ ~,=k~,- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) 2rZC2regionPanama'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalselanguageDulegaya)chapter_stringChapterB#udescriptionPab tummad karta pab Jesucristobal igal-pin mezhijad }&mO1~~~~~{~_~C~,~}}}}}}u}\}D}&##ff7c80ApoApocalipsis#00ff00JudJudas#00ff003Ju3 Juan#00ff002Ju2 Juan#00ff001Ju1 Juan#00ff002Pe2 Pedro#00ff001Pe1 Pedro#00ff00SanSantiago#ffff00HebHebreos#ffff00FlmnFilemón#ffff00vTitTito#ffff00l2Ti2 Timoteo#ffff00b1Ti1 Timoteo!-#ffff00X2Te2 Tesalonicenses! -#ffff00N1Te1 Tesalonicenses !#ffff00DColColosenses !#ffff00:FilFilipenses #ffff000EfeEfesios #ffff00&GálGálatas##ffff002Co2 Corintios##ffff001Co1 Corintios#ffff00RomRomanos#00ffffHecHechos#ff6600JuaJuan#ff6600LucLucas#ff6600MarMarcos#ff6600MatMateo2~9|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~~~~8m7Z6C5?4<3/21d0L/*.}-S,2+*u)^(I'+&y%P$5#$"! N? tN~q^<rR9( k\5 /   l X1 Bx{bI4~~~~~v~Y~@~)~}}}}}r}R}7}}||||||n|S|6||{{{{{{W{={zzzzzzjzFz)z yyyyyynyTy:y yx&B7 #ff7c80ApApocalipsis (de Juan)A #00ff00JudJudas@ #00ff003Jn3 Juan? #00ff002Jn2 Juan> #00ff001Jn1 Juan= #00ff002P2 Pedro< #00ff001P1 Pedro; #00ff00StgSantiago: #ffff00HeHebreos9 #ffff00FlmFilemón8 #ffff00vTitTito7 #ffff00l2Ti2 Timoteo6 #ffff00b1Ti1 Timoteo"5- #ffff00X2Ts2 Tesalonicenses"4- #ffff00N1Ts1 Tesalonicenses3! #ffff00DColColosenses2! #ffff00:FilFilipenses1 #ffff000EfEfesios0 #ffff00&GaGálatas/# #ffff002Co2 Corintios.# #ffff001Co1 Corintios- #ffff00RoRomanos*,= #00ffffHchHechos de los Apóstoles+ #ff6600JnJuan* #ff6600LcLucas) #ff6600MrMarcos( #ff6600MtMateo'!#ffff99MalMalaquías&#ffff99ZacZacarías%#ffff99HagAgeo$#ffff99SofSofonías##ffff99HabHabacuc"#ffff99NahNahún!#ffff99MiMiqueas #ffff99JonJonás#ffff99|AbdAbdías#ffff99rAmAmós#ffff99hJlJoel#ffff99^OsOseas#ff9fb4TDnDaniel#ff9fb4JEzEzequiel'#ff9fb46LmLamentaciones#ff9fb4,JerJeremías#ff9fb4"IsIsaías(9#66ff99CntCantar de los Cantares%#66ff99EcEclesiastés!#66ff99PrProverbios#66ff99SalSalmos#66ff99JobJob#ffcc99EstEster#ffcc99NehNehemías#ffcc99EsdEsdras##ffcc992Cr2 Crónicas ##ffcc991Cr1 Crónicas #ffcc99x2R2 Reyes #ffcc99n1R1 Reyes #ffcc99d2S2 Samuel #ffcc99Z1S1 Samuel#ffcc99PRtRut#ffcc99FJueJueces#ffcc99=vKwenadgan, imi Pab igi-kudii pe-chúsdin, tule-polléga kudii o tule-tummadga-kudii, pemal ampa teopí Pabbak kudiguenabmal. taTenal Pab-Jesús peyedzhe-karkegu pemal-pakcha-choggu, al pe melle tulemalga pinche-arpamaladga kunoniko. pY¿Ibiga an teob chog? Imi tule-pinche-arpagedga-kudimalad, Pab tar-chusgu, aga ulubgin Pab-Jesús-abingajadgin ololgunonimal. Tenal tule-sanal-olol-irmamalad, Pab tar-chusgu, Pab-Jesúsga purpal tule-pinche-arpagedga kunonimalmo. #¿Imi Pab pe-chusgu, pe tule pinche-arpageddinzhulzhí? Al pe akalzhul-itoged-wilub. Tenal pega ololgued-wilub nonikil, pe akalzhul noodo. ?yTenal Pab kepegin pe-chujad-yopí pe naneenabmo. ( ITenal tule abgan-tuku-chikalzhulil, o chikalediil, ampa iwen-kwen-akalzhul, ampa yopí kwen akalgojul. Tenal Pab-chogzhad-yopí-naneeddin, pul-ib-chunchoged.  Imi tule abgan-tuku-chikalediil, abgan-tuku-chikaleddo. Tenal tule abgan-tuku-chikalzhulidiil, melle abgan-tuku chikodo. 1 [Tenal Pab-pega-kurkin-ukchadbalbi pe nanemalo. Tenal Pab kepegin pe-chujad-yopí, pe kudiguenabmal. Tenal iglesiamal pel-kwapa pukwad-ilbal, an weob igal-mezhis. ? w¿Ibiga an weob chogzha pe ebinzhe? Nabir. ¿Ome, unni pe wisdé, pe-machered pebal abonolego? Pe wichuldo. ¿Machered, unni pe wismodé, ome pebal abonolemogo? Pe wichulmodo.  7Tenal tule-machered-Pab-wichulid ome-Pabbal-naid-ebebi-kualil, meke machered nao. Tenal omedin ololgunonijunno. Tenal ome-Pab-wichulid machered-Pabbal-naid-ebebi-kualil, meke ome nao. Tenal machereddin ololgunonimogo. Tenal Pabdin anmal-amis yer ampagugal, urwedgin-chul. r]¿Ibiga an teob pega chog? Imi machered-Pab-wichulil, tenal e-ome-Pab-Jesúsbal-naibalil, pato Pabgadyob taklenonimogo. Tegin ome-Pab-wichulil, tenal e-machered-Pab-Jesúsbal-naibalil, pato Pabgadyob taklenonimogo. Tenal an-chogzhadyob chulilen, we tule-e-nuskandin pato Pabgadzhulidyob taklenonikoen. Al we abirgin-e-nuskan pato Pabgadyob taklenonimogo. $A Tenal ome-Pab-Jesúsbal-naid machered-Pab-Jesús-wichulid-nikamogal, tenal machered chogel: “An akalzhul pebak kudio,” we ome melle machered-metmogo. b= Imi an tule-pimaladga chogbal, tenal Pab-nuggin-chul, tenal an-nuggin an pega chog: imi Jesúsgin-kwenad ome-Pab-Jesús-wichulid-nikal, tenal ome chogel: “An akalzhul pebak kudio,” we kwenad melle ome-meto. >u Tenal ome machered-metel, ome melle machered-pid-pal-amio. O chulil, ome macheredbak aga igal-nudakenabmalbal, kannan aga omogalbal. Tenal machergan ampamo, melle aga ome-metmogo. 4a Tenal antin tule-machergan-ome-nikmaladga tegin omegan-machered-nikmaladga an chogdo, tenal an-nuggin chul, tenal Pab-nuggin an chogdo: ome, pe melle machered-meto. Q Tenal pemal-machergan pe pela-pela ome-peiel, pe pul ome-nikujundo. Tenal ome pela-pela machered-peimogal, pe pul machered-nikumodo. ¿Ibiga an teob pemalga chog? Imi pemal-machergan pe pul-nabir ome-nikuo, pe pul omebal purkwediidga. Tenal omegan ampamo, pe pul-nabir machered-nikuo, pe pul macheredbal purkwedimogadbal. -Imi tule-ome-nikchulmaladga tegin machered-tarbi-ome-purkwismaladga, an chogdo: imi pemal anyob ome-nikchul-kuelen, ib-nuedin. Tenal omegan-machered-nikchulmaladga tegin omegan-tarbi-machered-purkwismaladga an chogbaldo pemal machered-nikchul-kudiilen, ib-nuedmogan. /Imi antin peiendo, pemal pel-kwapa anyobgalan. Tenal Pab Tummad anmalga akal-akal kurkin ukcha-choggu, al anmal kurkin-nikadbal akal-akal tamal. Tenal an pemalga chogzhiidyob pe akalzhul imako, tenal an kantikidgin kwen chogzhul pemal keg-chulgu an-chogzhadyob imakenabmal. Tenal omegan melle aga e-macheredzhe aga chan walguo, tegin machereddemo, melle aga e-omeje aga chan walgumogo. Imi machered aga omebak nuekwa Pabzhe kolbi-kualmalal, machered aga e-omebak akalzhul igal-nudamalo melle aga omomalgal. Tenal machered aga e-omebak keg-chulgu aga ibe-nazhikenabmalbal kannan aga omomalgalbal. Tenal machered aga e-omebak igal-mezhijad ibegin keg-chulgu aga omoenabmalbal. Chulil, we abirgin aga unnijul chan abingeedbal nia-Satanás tar-wilub-taknoniko iskuedgin tar-egwangal. d~ATenal ome-e-chan-pel-kwapa e-macheredgad. Tenal machered-e-chandemo pel-kwapa e-omegadmo. e}CTenal machered aga e-omebak kued-wilub, tegin omedemo aga e-macheredbak kued-wilubmo. h|ITenal tule-ome-pidbak-yosgu-taed-igalgin-nanemalad nikar-choggu, al machergan aga egad-egad ome-nikuenabmal melle iskuedgin arkwangal. Tegin omegan ampamo, aga egad-egad machered-nikuenabmalmo melle iskuedgin arkwangalmo. { Nabirdo. Imisgin pe anche immal ekichismalad, an pega chognejun. Imi antin pega chogdo, tule ome-nikchul kudiil, wedin ib-nued. fzETenal pemal peyedzhe-karkegu pakles-choggu, al pe chanbal Pab-Tummad-nug okannoenabmal.Cy¿Tenal pe wismalbalzhulzhí, pe-chan Pab-Purpa-Nued-negyob? Tenal pemal Pab Tummadgin, E-Purpa-Nued-abingasmal-choggu, Pab Purpa Nued pegin mai. Al pemal aga tukin aga chan-ibed chul. hxIImi pe takalil ome-pidbak-yosgu-taed pega nobi-kunai, pe melle abintako, pe ilgwen nao. Tenal tule ome-pidbak-yolegedbal iskuedgin naneel, we tule aga changin walmanai. Tenal iskued-pimaladdin tule-chan kwen izhojul. vweTenal meke-ibi-tule Pab-Jesúsbak naigunonikil, we tule pato purpal Pab-Jesúsbak-walkwénna kunonimo. v¿Tenal pemal wismalbalzhulzhí, tule ome-macherganbi-wijiid e-omega, imajal, we tule-walbogid e-chan pato walkwénna kunonimal? Teobdo. Tenal Pab Tummad chogzhado;Imi tule omega meke-ibi-ome-imajal,
we walbogid e-chan pato walkwénna kunonimal. Gen. 2:24 Iu ¿Imi pemal wismalzhulzhí, pe-chan, Cristo-chan-chunchunnadmo? Tenal an Cristogad-choggu, tede ¿an igi kuo Cristo-e-chan-chunchunnad an ome-macherganbi-wijiidgin yolegal? Al keg kudo. vteImi Pab Tummad e-kannalegedbal kannan Pab-Jesús-otulos, tegin Pab Tummad kannan anmal-otullenonimogo. Fs Tegin pemal chogmalbal: “Pab mas-kunned opinnis, sabal owelzhegal; tegin Pab anmal-sabal imasbal, mas-kunned chabogal.” Tenal pemal nabir chogmalando, tenal Pabdin pog-pel opelononiko mas-kunned tegin sabal. Tenal pe-chogmaladyob Pab anmal-changa igal-kwen-mezhiszhul. Al pemal keg chogel, Pab tule-chan opinnis, ome-pimalad-amigal. Pabdin pemal-chan opinnis, Pab-Jesúsga. Tegin Pab pemal-chan opinnisbal Pab-Jesús pe-chan abonogal. Ar{ Imi pemal chogmal: “An igal-nika an-itolegedbal nanegal.” Tenal pe nabir chogmalando: “An akalzhul nanao.” Tenal immal pel-kwapa nueganbijul, tenal tule wilub-nika immal imagal. Tenal pemal chogmalal: “An igal-nika an-itolegedbal nanegal,” tenal antin igal-kwen-ukojul, an-taed ankin nakwegal. Dq Imi pemal akpene wal-walgwen we tulemal-nanedi-kusmaladyob pe nanedi-kusmalmo. Tenal imidin Pab-Jesucristo-nuggin tegin Pab Purpa Nuedbal pe chwilidik kunonimal, tegin pe Pabgatpí kunonimal, tegin pe Pab-wagin tule-immal-kwen-akaloszhulidyob kunonimalbal. Pe melle tule-ome-pidbak-yosgu-taed-igalgin omomalo Gp tule-immal-aturzhemalad, tule aku-aku immal peimalad, tule-mumurgumalad, tulegin-istar-chunmamalad tegin tule-yardamalad. Al we tule-iskuedgin-nanemalad Pab-neg-takmaidgin kwen togojulmal. Wo' ¿Imi pe aga aku-itomaldé, pe igi aga imananimal? ¿Tenal pe wichulzhí, tule-iskana Pab-neg-takmaidgin kwen togojul-kuo? Al pe melle aga yardamalo iskuedgin nanegal: tule ome-pidbak yosgu naneed, ome machered-pidbak yosgu naneed, tule Pab-Tummadyob-immal-chobaledzhe-kolmalad, tule e-ome-impagin ome-pidbak yosgu naneed, ome e-machered-impagin machered-pidbak yosgu naneed, machered-omeganbi-wismalad, tule-omegiidyob naneed, ome-macheredgiidyob naneed, KnTenal pemal an-chogzhadyob kwen nanejulmal. Imi pemal kwenadgan-owiomal tegin pe yardagedgin-immal-aturzhemalbal. Tenal pemal Jesúsgin-kwenamalad-chunchunnadgin peyedzhe walmananimalbal. dmATenal pemal aga emal-emal igal-kwen-nudaszhulmalal, pe tule-Pab-wichulmalad-tummaganzhe pe naddamal igal-nudagal. Wedin chogle, pemal purpal pato unniguszhulmal. ¿Imi pe pul akalzhul wilegojulzhí? ¿Tegin pega pul nabirbalzhulzhí, kwenad yardagedgin pegin immal aturzhegal, pe pul tule-Pab-wichulmalad-tummaganzhe igal-nudanegal? Teobdo. lTenal pemal aga imakalmalal, tule-Pab-wichulmaladzhe aga pe kaka-odo-naddamal. Tenal weob pemal aga kaka-odoged-wilubzhulmalan. Lk¿Ibiga an teob pemalga chog? Pemal pinkegumalgal. ¿Tegil pemal-abalgin tule-pinzheed-nikad nikchuldé, tule-Pabbal-nanimaladga igal-nudagal? Antin chog chul, pemal-abalgin tule-kwen-nikamodo. LjTenal pemal-Pabbal-nanimalad iti-napkined-igalgin aga imakalmalal, ¿ibiga pe kwenamalad-immal-kwen-wichulmaladzhe pe naddamal igal-nudagal? Tenal pemal weob immal kwen imaked-wilubzhulin. @iy¿Tegin pe wismalbalzhulzhí, anmal kujal angelmalga igal-itomalo? Tenal anmal angelmalga igal-itogoed-choggu, al pemal iti-napkin aga emal-emal pul-pule igal-nudaked-wilubmal. (hI¿Imi pe wichulzhí, pemal-Pabbal-nanimalad kujal tule-iti-napkin-pukmaladga igal-itone? Tenal pemal tule-iti-napkin-pukmaladga igal-itomaloed-choggu, ¿tede, ibiga pemal poni-toto-naidgin, keg aga emal-emal igal-nudamal? Tenal pemal Pab-wichulmalad-tummaganzhe need-wilub-chulin. g 1Imi pemal aga emal-emal imakalmalal, ¿ibiga pe tule-Pab-wichulmalad-tummaganzhe igal-nuda-nebidamal-wede? Pemal aga emal-emal igal-nudamalgalan. efC Tenal Pab kartagin chogdo:Imi pemal ormaked-akar tule-iskana-onoenabmal. Dt. 17:7Ae{ Imi tule-iglesiagin-chulmaladgin keg an yolegel. Tenal Pabdin tulemal-iglesiagin-chulmaladga igal-itogo. ¿Tenal pemalgin chijulzhí, tule-iglesiaginmaladga igal-itogal? Teobdo. d Tenal an pemalga unnila chogzhado tule aga tukin chogzhal, ede Pabbal-nai, tenal we tule ampa tule-ome-pidbak-yosgu-tael, o chulil aku-aku-immalmal-peiel, o chulil Pab-Tummadyob-immal-chobaledzhe-kolel, o chulil tulegin-istar-chunmakel, o chulil yardagedgin-immal-aturzheedbal, o chulil mumurguel, pe melle we tulebak aiyagwal nanemalo. Tegin pe melle we tulemalbak, mes mas kunmalbalo. 'cG Tenal tule-Pab-wichulmalad ome-pidbak-yosgu-nanemaladgin, tule aku-aku-immal peimaladgin, tule-yardamaladgin, tule Pab-Tummadyob-immal-chobaledzhe-kolmaladgin nanemaladgin, an pemalga kwen chogzhuldo, pe melle aiyob tule-Pab-wichulmaladbak nanemalo. Imi tule-Pab-wichulmalad iskuedgin-nanediidbal an chogelen: “Pemal melle tule-Pab-wichulmalad-iskuedgin-nanemalad-omogo,” pemal iti-nap-akar noenabmalan. Kb Imi an kepegin pemalga karta palmijadgin an pemalga chogzhado: “Imi tule ome-pidbak yosgu naneel, tegin ome machered-pidbak yosgu nanemogal, pe melle we tulemalbak aiyagwal nanemalo.” a1Imi teun takalgu, Pab-Najad-Itogedgin tulemal madu-ina-nikadgin kwen nanedijulmal, tenal tulemal madu-ina-nikchul-madu kuchamal. Tenal anmal istar-pinzheedgin tegin iskuedgin kwen naneed-wilubzhulmal. Tenal anmal nugu-pinzheedgin tegin napírragwadgin naneed-wilubmal. `1Tenal Pab-Najad-Itogedgin, Moisés-igal-mezhijadbal, tule-madu-ina-mismaladyob, pemal iskued mienabmal, pemal iskued-nikchulidgin aga mecha ampagunonimalgal, madu-ina-nikchul-madu-imasmaladyob. Imi Pab-Najad-Itogedgin-Oveja-mesmalad anmalga pato purkwis. Wedin Cristo. w_gTenal pemal-tummarba-itogel, wedin ib-nued-chul. Imi pe takto, tule arinagin iché madu-ina egwachal, arina pel-kwapa mudo. Tenal tule-iskued ampa teobmodo, tule-walgwen-akar ukin-ukin Pabbal-nanimalad-izhodo, pel-kwapa izhogedzhe. ^%Al pemal nia-Satanásga tule-neg-izhojad-ukenabmal, Satanás purkwedzhe tar-owiogal, Pab-Jesús-igal-itoged-ibegin e-purpa-abonolegal. ]Tenal pemal Pab-Jesús-nuggin ormananimalal, an pemal-abalgin purpal kudimogo, tegin Pab-Jesús-kannaleged pemal-abalgin kudimogo. I\ Tenal an pemal-abalgin sanal kudijulidbal, tenal an pemalbak yabli purpal mes kudimo. Tenal an pemalbak maidyob, an pemalga chogdo, imi tule-immal-akalojadga pato igal-itojadyob an ito. 0[YTenal pemal yabli ampa tummarba itomal. Tenal pemal we iskuedbal pukib-itoged-wilubmalan. Al pemal iglesia-akar tule-aga-omega-e-nangiid-imajad-onoged-wilubmal. BZ Imi an wisgusdo, pemal-abalgin tule-walgwen aga omega e-nangiid-imas. Wedin igal-kwen-nued-chul, wedin igal-iskana. Tenal tule-Pab-wichulmalad-pel aga omega e-nangiid-kwen-imadijulmal. FY¿Tegil, pe igi peimalzhun? Imi an pemalzhe omojal, ¿pe tummarba-itogedbal an chabzhul pemal-imane, o an pemal-pilaledgin, pinnallégwadgin pemalga chunmanao? Pe anka chogmaldo.XImi pe chogmalal: “Antin Pab-neg-takmaidgined-tule,” wedin iwen-kwen-akalzhul. Tenal pemal Pab-kannalegedgin naneed-wilubmal. YW+Tenal Pab peiel an pemalzhe ne, an imichal pemalzhe natapo. Tegin an pemalzhe omojal, an pemal-tule-tummarba-itomalad-taknatapo, pemal pule Pab-kannalegedgin chunmananimal, o pinche aga tukin chunmananimal. XV)Tenal pemal-wal-walgwen tummarba itononimal, an pemalzhe natapchulidyob. ,UQAl an pemalzhe an-machi-Timoteo-pilaled-palmine. Tenal Timoteo ilagwen Pab-Jesúsbak-tiid-tule. Tenal Timoteo kannan wisgugal pemal-imanebal, an akpene Cristo-Jesúsgin nanedi-kujadyob. Tenal an iglesia-ilbal pel-kwapa Jesús-igalgin tulemal-oturdajad-yopí, Timoteo pemal-oturdanemo. :ToImi al an peiendo, pemal an-pallí immal imamal. ?SwImi pemal miliambe Cristogin-tule-oturdamalad-nikujalen, anpí ampa pemalga pe-pab-purpaledga walkwénna mai. Al pemal Pab-kaka-nueganbal, Jesucristogin an-nuskanga kunonimal. RImi an pemalga immal-chogzhad, pemal-opinkezhegal-chul. Tenal an pemal-pilaledbal pemal-uanaimal, an naga nuskan-uanaidyob. @Qy Tegin tulemal anmalgin istar chunmanonikil, anmal pinnallé tulemalga immal chogaldamal. Tenal tulemal imisgwadzhe turwayob anmal-takaldamal, tegin immal-nunyob anmal-takaldamalbal. MP Tegin anmal chunnad naga tukin arpamal aga tukin akwegal. Tegin tulemal-anmal-ukapchemaladga, anmal kaka-nueganbi kolmalbal. Tegin tule chabzhul anmal-imakalil, anmal yabli akalzhul-itomal. !O; Tenal anmal imisgwadzhe, ampa wiledimal, ukul mesdimal, kobed-unnigualedzhe kwen nikchulmal, tegin mas-kunned-unnigualedzhe kwen nikchulmal. Tegin anmal mol-unnigualedzhe kwen nikchulmalbal. Tegin tulemal chabzhul anmal-imakaldamalbal. Tegin anmal neg nuekwa nikchulmalbal. N Imi anmal Cristobal-naidbal tule-kegganayob kunonimal, tenal pemal Cristogin pinzheed nika-nemal. Tegin anmal nue kannaleged nikchulmal, tenal pemal pela-pela kannaleged nika-nemal. Tegin tulemal pemalgin atamal, tenal tulemal anmalgindin kwen atajulmal. M Tenal an takto, Pab Tummad chol-napiga anmal-Pab-Jesús-nuggin-palmilegalmalad-ebesmal, mesgal-tule-cheidanimaladyob. Tenal anmal-Jesús-nuggin-palmilegalmalad pel-kwapa angelmal-wagin tegin tulemal-wagin pel-kwapa immal-akalgunaid-takpukmaladyob kunonimal. UL#Imi pemal ebinzhemaldo, pemalde immalmal kwen napijulmal, pel-kwapa immalmal nika. Tegin pemal ebinzhemalbal pe walgwen mani-ibganga kunonimal, tegin pemal walgwen erreymalga tognonimalbal. Imi pemal-pinzhediidyob kuelen, nabirin. Tenal pemal chunchunnad erreymalga mailen, pul nabirbalin, anmal pemalbak mes neg-takmalgalmo. /KW¿Imi toa akal-akal anmal-imas? Pab Tummaddo. ¿Tenal Pab ibi-kurkin pega kwen ukchajul-kusdé? Pab pemalga pel-kwapa kurkin-purpaled ukchado. Tenal Pab pemalga kurkin ukchadde, tede ¿ibiga pemal aga tukin kurkin onosmaladyob aga pe tummarba itononimaldé? Pemal tummarba-itoged-wilubzhulin. J Kwenadgan, ¿ibiga an pemalga chogzhagusdé pe melle twagdar tule-tummadyob an-tako tegin pe melle twagdar tule-tummadyob Apolos-takmogo? An pemalga chogzhagusdo pemal turdamalgal, pe melle twagdar tule-tummadyob tule-tummagan-tako. Tenal pemal Pab-kartagin-nermakal-maidyob pe tule-tummagan-taked-wilubmal, pe yer aga tummad-takedbal pe melle tule-tummad-pid-istar-taknonigal. IAl pemal melle iktualeba tulegin chogo, we tule ib-nued imas o chul. Tenal Pab-Jesucristo tanikil, meke-ibi-tule otukal immal-imajad, Cristobal oyolenoniko. Tegin tule aga ulubgin pinzheed Cristobal oyolenonibalo. Tegin te ibegin Pab kep chognoniko, toa-tule ib-nued imas, tegin toa-tule istar immal imas. Tegin tule-immal-nued-imajadbal, Pab tule-ilbal tule-otummononiko. HTenal an ulubgin akal kwen itojul, tenal keg an chogel, an pel-kwapa immal-nued imas. Tenal Pabbi choged-wilub, an ib-nued imas o chul. GTenal ankadin iwen-kwen-akalzhul, pemal ankin chogmalo, antin ib-nued imas o chul. Tenal anka iwen-kwen-akalzhulbal, tule-iti-napkined-igal-itogedgin ankin chogmalbalo, antin ib-nued imas o chul. Tenal antin naga tukin chogzhulbal, an ib-nued imas o chul. +FOImi tule e-tummadga immal-takchiil, egin chii pane-pane e-tummadga nuekwa immal takegal. Al anmalgin chimodo, Jesucristoga nuekwá iglesiaginmalad-takegal. cE AImi pe melle tule-tummaganyob anmal-tako, tenal pemal unnila Cristoga-arpamaladyob pe anmal-takenabmal. Imi Pab-tulemalga-igal-mezhijad anmalbal kep wisgulenoni. Al pemal Pab-igal-palchogmaladyob, pe anmal-takenabmal. GDTenal pemal Cristogad; tenal Cristodin, Pab Tummadgadmo.*CMmeke Pablo, meke Apolos, meke Pedro, meke iti-nap, meke tule-tulad, meke tule-purkwed, meke imis-immal-kunaid, meke immal-kujal-kuoed, pel-kwapa ampa pemalgad. &BEAl pe melle tule-pal-otummogo. Tegin pe melle chogmalbalo: “Anmal Pablogad, anmal Apolosgad, anmal Pedrogad.” Tenal anmaldin pel-kwapa ampa pemalgadbi, HA Tegin Pab-kartagin chogbal:Pab Tummad
tule-iti-napkin-pukmalad-pinzheed-nikmalad-nued-wiis
we tulemal igi pinzhemal.Tenal we tulemal-e-pinzheed ibga keg pel ku. Sal. 94:11 b@=¿Ibiga teob? Imi Pab Tummad chogdo: “Iti-napkined-pinzheed, ibga keg pel ku.” ¿Anmal igi nabir wiis? Imi Pab-kartagin chogdo:Pab Tummad tule-pirkin-immal-wismalad
aga tukin yardagal ima. Job 5:13 J? Tenal pemal melle aga tukin yardako. Imi pemal chogmalal: “Antin pirkin iti-napkined-pinzheed nika,” pe ilgwen iti-napkined-pinzheed ebeenab, pe Pab-pinzheed-chunchunnad nikunonigal. @>yTenal meke-ibi-tule pis-pis Pab-maid-neg imanonikil, Pab Tummad we tule-opelononimogo. ¿Ibiga Pab teob imako? Nabir. Imi pemal Pab-maid-negga-kumal-choggu, al pe-chandin, Pabgadmo. ~=u¿Tenal pemal wismalzhulzhí, pemal Pab-maid-neg? ¿Tenal pe wismalbalzhulzhí Pab Purpa pemal-ulubgin maibal? 8<iTegin tule-neg-chobzhad chogin pel tarbi kummajal, we tule pel-kwapa periengunoniko, tule cho-akar chunkal-kwabi nojadyob. Tenal tule-tarbi-neg-kummajad yabli abonolenoniko. _;7Tenal tule-neg-chobzhad chogin kummaszhulil, we tulega immal-nuegan uklenoniko. m:S Tenal tule-ilbal mag taklenoniko, tule igi neg chobnanimal. Tenal Pab tulemalga igal-itoged-ibe omojal, tulemal kep pél wisgunonimalo, neg-kanikid-askin igi neg chobzhamal. Tenal tule-neg-chobzhamalad wilub-taklenonikil, chogin wilub-taklenoniko, ibi-neg chobzhamal: olgad, manigad, o akwa-nuegangad. O chulil, chowalgad, ti-kaiki-walgad, o kagan-kagad. S9 Imi neg-kanikid choggwénna mai, pid pal nikchul. Wedin Jesucristo. G8 Tenal Pab nabir an-takchadbal, neg-chobed-e-tummadga an-odos. Tegin antin neg-kanikid-nued mezhisbalid. Tegin tule-pimalad an-cholbal neg-kanikid-askin neg-chobmaloed. Tenal we tulemal-ilbal aga nuekwá neg chobenabmal. Tenal we tulemal aga nuekwá takenabmal, Jesucristo-igalgin igi tulemal-oturdananimal-dewa. |7q Imi anmal tule-arosgin-arpamaladyob. Tenal pemal Pab-Tummad-e-nagnuyob. Tenal anmal-walbogid Pabga-mes-arpamalad. Tenal antin kepegin-pemalga-Pab-igalgin-chunmadiidbal tule-aros-tigzhadyob. Tegin Apolosdin, an-cholbal-pemalga-Pab-igalgin-chunmadiidbal tule-aros-tiglejadgin-ti-mijadyob. Tenal Pabbi nabir purpal-tunkugal tule-ima. Tegin pemal ampa Pabga-neg-choblenatapidyobid. Tenal Pab Tummad neg-ibed. Tenal antin tegin Apolosdin pinche Pabga-arpamalad. Al pemal Pabga-neg-choblemaidyobmo. P6Tenal tule-aros-tiged tegin tule-aros-tigzhadgin-ti-mijad, ampa yopí pinzhemal. Al we tule-walbogid aga e-arpajadbal, emalga immal-nuegan uklego. ¿Imi toa-tule pul-chunchoged? ¿Tule-aros-tiged o tule-arosgin-ti-mijad? Chulá. Pog-pel ibga keg pel kumal. Tenal Pab Tummadbi nabir aros-kwa oni. Al Pab Tummad pul-chunchoged. h5IImi tule kepegin aros tigzhal, tegin tule aros-tigzhadgin ti mijal, aros kep akninoniko. 4¿Pablode, ibi-tule-ade? ¿Pab Tummad? Chulá. ¿Apolosde, ibi-tulemo-ade? ¿Pab-Jesús? Chulá. Anmal-walbogid pinche Pabga-arpamalad. Tenal pemal anmalbal Pab-Jesúsgin penzhul-kunonimal. Tenal anmal-itolegedbalzhul, tenal Pab anmalbal-immal-imajadbal. E3Tenal pemal-wal-walgwen chogmaldo: “Antin Pablozhikid,” tegin tule-pimalad chogmalmo: “Antin Apoloszhikid.” ¿Al pemal ampa tule-iti-napkinedyob pinzhedimalzhulzhí? Teobdo. %2CTenal pemal ampa tule-iti-napkined-tamaladyob nanemal. Tenal pemal tule-pimaladga pul tule-tummadga nakwebiedbal, tegin pe istar tule-takmaladbal, tegin pe aga emal-emal urwemaladbal, ¿pemal ampa tuleyob pinzhedimalzhulzhí? Teobdo. Pemal ampa tule-iti-napkinmaladyob nanemal. +1OImi pemal ampa unnijulidbal an Pab-igalgin pinnallé pemal-oturdas, purwigana ampa nangin nu nunaidyob. Tenal pemal-ampa-unnijulidbal an Pab-igalgin pela-pela pemal-kwen-oturdaszhul, tule changin purwigana-okunchulidyob. Tenal pemal Pab-igalgin nuekwa turdaked-wilubmalan. Tenal pemal ampa tuleyob pinzhemaladbal, al pemal ampa unnijulmal Pab-igal-wijiidgin Pab-igalgin turdagal, tule-pinzheed-nikumamimaladyob. :0 oKwenadgan, imi tule-pela-pela-Pabgin-purpal-timaladyob an pemalga kwen chunmaszhul. Tenal tule-ampa-changin-pinzhemaladyob an pemalga chunmas, tule-ampa-Cristogin-mimmigwadyob. W/'¿Ibiga an teob chog? Nabir. Tenal Pab-kartagin chogdo:¿Toa-tule Pab-Tummad-pinzheed wisguo-jogna,Pab-uanaigal?¡Keg kue! Is. 40:13Tenal anmaldin wismaldo, Cristo igi pinzhe.4.aTenal tule-purpal-tulamaladdin mag itomal, piti-igal-iskana piti-igal ib-nued. Tenal tule-piddin keg tule-purpal-tulamaladgin chogmalal, we tule-iskana o tule-nued. Z--Tenal tule-purpal-purkwal-mamimalad, Pab-Purpa-Nued-akar-igal-tanikid kwen abingejulmal. Imi we immalmal purpal wisguleged-choggu, al tule-purkwal-mamimalad aku-itogedbal chogmal: “We igal ib-pinchegad.” 2,] Imi anmal-chunmadimalad tulemalgin peyedzhe turdasmaladyob-chul. Tenal anmal-chunmadiid Pab-Purpa-Nuedgin-turdajadbal, tule-purpal-tulamaladga purpal chunmadimal. %+C Tenal anmal iti-napkined-purpa-kwen-abingaszhulmal. Tenal anmal-Purpa-abingajad Pab-akar tani anmal mag itogal, Pab anmalga wilub-okpis immal uknoni. ,*Q ¿Tenal anmal igi wisgumalo Pab Purpa Nued Pab-Tummad-pinzheed wiis? Nabir. ¿Tegil anmal igi wisgumalbalo, tule aga ulubgin igi pinzhe? Anmal kwen wichulmal. Tenal tule-purpabi wisdo, tule igi pinzhe. Tenal Pab Purpa ampa teobmodo. Pab-Purpa nued wisdo, Pab Tummad aga ulubgin igi pinzhe. ;)o Tenal Pab Tummad E-Purpa-Nuedbal anmalga e-pinzhediid chognoni. ¿Tede igijun? Nabir. Tenal Pab Purpa Nued pél immal wisgunoni, Pab Tummad aga ulubgin pinzhediid-ugakche. *(M Tenal Pab-Tummad-e-pinzheed e-kartagin nermakal-maido:Tenal Pab Tummad tule-e-pilalmaladga iktualeba
pela-pela kuakwa immal-nuegan imas.Tenal tulemal weob immal-nuegan kwen taktijulmal,
tegin kwen itodijulmalbal,
tegin weob kwen kin pinzhedijulmalbal. Is. 64:4 2']Tenal tule-tummagan-iti-napkined Pab-pinzheed-nikad aku-itomal. Tenal tule-tummagan mag itosmalalen, nakrusgin tule-nikpa-neg-e-Tummad-yer-takleged-kwen-mechajulmalan. 4&aTenal anmal Pab-Tummad-pinzheed-akpene-otukal-mamikidgin chunmananimal. Tenal iti-nap ampayo naigueddu, Pab Tummad chogzhado, e-pinzheed anmalga ib-nuedga kunoniko. 5%cTenal anmal tule-Jesucristogin-pinzheed-nikumamimaladga pinzheed-nikadgin chunmadimal. Tenal anmal tule-iti-napkined-pirkin-pinzheedgin pemalga kwen chunma-chul. Tegin tule-iti-nap-takpukmalad-pinzheed-nikadgin an kwen chunmajulbal. Tenal tule-iti-napkined-pirkin-pinzheed imichal pelgunoniko. M$Tenal an peiendo, pe Pab-Jesúsgin penzhul-kunonikil, Pab-Purpa-kannalegedbal pe ibzhenoniko, tenal tule-pirkin-pinzheed-nikadbal chul. Tule-chunchunnad-immal-wijiid Pab-Tummad-akar tanikid /#WTenal an pemalga chunmakapku, an pirkin-pinzheed-nikadgin pemalga kwen chunmakapchul, tulemal anpal naigugal. Tenal antin Pab-Purpa-kannalegedbal pemalga chunmakap. " Tenal an pemalzhe arpigusgu, an tule-poleyob an arpigus, tenal an tulemal-tobedbal an tutumaked-abalgin pemalga chunmakap. !Tenal antin Jesucristo-nakrusgin-purkwijad-igalginbi pemalga chunmadi-kus, tenal an kwen pinzhaszhul an pemalga immal-pidgin chunmagal. N  Kwenamalad, imi an pemalzhe arpigusgu, an pela-pela-yer-chunmakedgin tegin an pirkin-pinzheed-nikadbal an pemalga kwen chunmadi-kuszhul. Tenal antin Pab-Tummad-immal-imajadginbi pemalga chunmakap.  Al Pab-kartagin nermakal-maidyob, an pega chogzhundo:Imi tule tummarba itobimalal,Pabginbi tummarba itogenabmal. Jr. 9:24D Tenal Pab Tummad chunnad Cristo-Jesúsbal pulakwa-nanegal anmal-imas, tegin Pab Tummad Jesucristobal pinzheed-nikugal anmal-imasbal. Tegin anmal Cristogin tule-immal-akaloszhulmaladyob kunonimal, tegin tule-chwilimakaledyob taklenonimalbal. Tegin anmal tule-kannan-Jesucristobal-paklenonimaladga kunonimalbal. } uTenal Pab Tummad tule-tummagan-kwen-chuszhul, tulemal Pab-Tummad-wagin melle tummarba-itogedgin chunmanonigal. ' ITenal Pabdin iti-napkin tule-polgana-chus, tegin tule-istar-takledimalad-chusbal, tegin Pab immal-ibga-keg-kumalad-chusbal, kusgu-tule-igal-mamikid opelogal. G  Tenal Pabdin iti-napkin immal-polgana chus, tule-pirkin-immal-wismalad-opinkezhegal. Tegin Pabdin iti-napkin immalmal-keg-kued chusbal, tule-pirkin-kannaleged-nikmalad-opinkezhegalbal.  3Kwenadgan, imi pe takto, Pab pe-chujadgin pemal-abalgin tule-iti-napkin-immal-wismalad wal-walkwénna wis nika, tegin tule-tummagan wal-walkwénna wis nikamalbal. Tenal tule-tummagan-nuskan ampa wal-walkwénna wis nikamalbal. Tenal tule-polganabi pemal-abalgin kudimal. j OTenal Pab-Tummad-pinzheed-ibga-keg-pel-kued pul ib-nueddo, tule-pul-pirkin-pinzheed-nika-chogdimaladga. Teginbal, Pab-kannaleged pul lolo taklegendo, tenal Pab-kannaleged pul lolojul, tule-kannaleged-nika-chogdimaladga.  -Tenal anmal Cristo-nakrusgin-purkwijadgin-chunmaked Pab-Tummad-Judiomalzhe-kochamaladga tegin Pab-Griegomalzhe-kochamaladga, ib-nuedga kunonimalmo. Tenal Pab-tuleje-kochamaladga Jesús-purkwijad-igalbal oyolenoni, Pab Tummad kannaleged nika tegin pirkin pinzheed-nikabal.  }Tenal anmal-Pabgin-ibzhemaladdin Judiomal tegin Griegomalyob kwen nanejulmal. Tenal anmaldin Cristo-nakrusgin-purkwijad-igalgin chunmananimal. Al anmal-chunmaked istar Judiomal-opinzhemal, tegin anmal-chunmaked Griegomalga ibga keg pel kubal. 3 aTenal Judiomal immal-taktijulmalad takpimal, mag takegal emalga immal-choglejad ib-chunchunnad o chul. Tenal Griegomaldin, pirkin-immalgin-pinzheedbal Pab-amibimal.  {Tenal Pab Tummad pirkin pinzheed-nikadbal tule-iti-napkin-pukmalad mag itononijulmal Pabdin ibi-tule. Al Jesús-nakrusgin-purkwijad-igalgin-chunmakedbal Pab Tummad yer itosdo, ibga-keg-pel-kued-igalgin tule-Jesúsgin-ibzhenonimalad-abonogal.  }¿Tegil pia nadzhun, tule-pinzheed-nikmaladdé? ¿Tegil pia nadzhun, tule-pirkin-turdasmaladdé? ¿Tegil pia nadzhun, tule-iti-nap-igalgin-pinzhemaladdé? Tenal Pab Tummad tule-iti-napkin-pinzheed-nued-nikmalad immal-kwen-wichulidyob imanoni. t cImi Pab-Tummad-kartagin chogdo:Imi Pab Tummad chog:“Antin tule-pinzheed-nikmalad
tule-pinzheed-nikchulmaladyob imanoniko.Tegin antin tule-nono-nikamalad
tule-nono-nikchulmaladyob imanonibalo.” Is. 29:14 E Imi tule-cho-chagla-oturdalegedzhe-natapmaladga, Cristo-nakrusgin-purkwijad kakapurwa-pinchegad, ibga keg pel ku. Tenal anmal-abonolenonimaladgadin, Cristo-nakrusgin-purkwijad kakapurwa-nued. Tenal Cristo-nakrusgin-purkwijad-kakapurwabal Pab Tummad e-kannalegedgin sapejul tule-oturdaleged-akar anmal-abonomai.  ¿Ade Cristode anka chogzhají, an tigin tulemal-ogo? Chulá. Imi Cristo unnila anka chogzhado, antin Pab-kaka-nuegan-chunmakedgin alamako. Tenal antin tule-immal-wijiid-pinzheed-nikadyob kwen chunmadijul. Tenal an Pab-kannalegedbal chunmadi-kus, Cristo-nakrusgin-purkwijad melle ib-pinchegadga kunonigal. Pab Tummad immal-wijiid tegin e-kannaleged Jesucristobal oyolenonikid x k¡Aaá! An wisdo, an Estéfanas-neg-yaginmaladbi an tigin okchabal. Egmaldin an wichí, toamal an tigin okcha. G  Al tule keg ankin chogmal, antin an-nuggin tigin pemal-okcha. w iImi antin tigin-pemal-kwen-okchajulidbal an yer itosdo. Tenal antin tigin Crispo-tegin-Gayobi-wis-okcha. d  C ¿Imi pemal ebinzhemal, Cristo-igalde, chogbake mai? Chulá. ¿Tegin pemal ebinzhemalbal, antin-Pablo pe-anal nakrusgin purkwis? Chulá. ¿Tegin pemal ebinzhemalbal, pemalde Pablo-nuggin tigin oglesmalbal? Chulá. O   Tenal Cloé-negginmalad chogmal, pemalde chogmal: “Antin Pablogad.” Kwéntin chogmal: “Antin Apolosgad.” Kwéntin chogmal: “Antin Pedrogad.” Kwéntin chogmalbal: “Antin, Cristogad.”   ¿Ibiga an teob chog? Nabir. An-kwenadgan, imi Cloé-neg-yaginmalad anka chognonido, pemalde aga emal-emal istar taknanimal.   Kwenamalad, imi an Pab-Jesucristo-nuggin pemalgin wilemal, pe melle pis-pis tulemal-imamalo, aga pe yopí pinzhemalo. Tegin an pemalgin wilemalbal pemal pulakwa pinzheed-choggwénnagwadgin nanemalo, tegin pemal pulakwá chogmalbalo, wedin ib-nued o chul. z  o Tenal Pab Tummad pemal-chus, pulakwá e-machi-Pab-Jesucristobak mecha kudigugal. Tenal Pabdin keg-chulgu e-kaka-ukchad-pallí Pab-Jesucristobak mecha nanegal pemal-imako. Kwenamalad iglesiagin pinzheed-choggwénnagwadgin kwen nanaszhulmalad T #Tenal Pab-Jesúsdin purkwedzhe pe-pentadi-kuo, melle iskuedgin arkwangal. Tenal Pab-Jesús pe-pentakoedbal, Pab-Jesucristo tulega-igal-itogoed-ibegin pe tule-immal-kwen-akaloszhulidyob taklenoniko.  Al pemal Jesús-wijiidbal pel-kwapa kurkin-purpaled nika-nemal. Tenal pemal pela-pela anmal-Pab-Jesucristo-tanikoed abintajimalbal. y mTenal anmal pemalga Jesúsgin chunmajadbal, pemal-abalgin pela-pela oyolenoni, Jesús-igal ib-chunchunnad.  ;Al pemal pela-pela Jesucristobal nugunonimal. Tegin pemal pirkin Jesús-igalgin-wiis chunmanonimal, tegin pemal pela-pela Jesús-igal wisgunonimalbal. = uImi antin pemalga pane-pane Pabga tog-nuedi chogalda. Tegin pemalga pinzheed-nuegan ukleged-wilubzhulinadbal, Pab Tummad Cristo-Jesúsbal pemalga yabli pinzheed-nuegan ukcha. e EImi Pab-Tummad-anmal-pab tegin Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin pemalga ulubgin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Pablo kwenadgan-Corintogin-pukmaladga Pabga tog-nuedi chogzhad a =Tenal antin kwenad-Sóstenesbak pemal-kwenadgan-Corintogin-pukmaladga karta wis palmijii. Imi pemal Cristo-Jesúsgadga kunonimal-choggu, al pemal chwilidik naneed-wilubmal. Tenal pemal-Pab-Jesúsbal-nanimalad napa-naid-ugakche Pab-Jesucristoje-kolbukmalad, e-pakamaladmo. Tenal Jesucristo we tulemal-e-Tummadga mai, tegin anmal-Tummadga maimo. ` =Imi antin Pablo, Pab-Tummad-chogedbal Cristo-Jesús-nuggin-palmilegalidga nugzhalenoni. S~~~$|{zzyfxwSvquttYssrqq_qp/on,lkjj iDhh%feeTdd'caa3`T_^]L\^[ZkY{XWVUTSRQPONMLLKJIHHJGFEECCIBAA@Q?>=Imi an napírra tulemal-pilalel, an tulemalbak keg-chulgu pinnallé nane, tegin an keg-chulgu tulemalgin nugu-pinzhe, tegin an tulemalgin kwen nobzhulbal. Tenal an napírra tulemal-pilalel, an chunmakedgin naga otummojul, tegin an tummarba kwen itojulbal. Tenal an napírra tulemal-pilalel, :/m Tegin an tule-wilemaladga pel-kwapa immalmal-nikad ukel, tegin an naga chan ukmogal chogin okummogal, tenal an tulemal-kwen-pilalzhulil, wedin anka ib-nuedga kwen kuojul. M. Tegin an kurkin-purpaled nikal Pab-kaka-palchoggal, tegin an immal-choglemaid-pel-kwapa an mag itogel, tegin an pel-kwapa immal wijiil, tenal an tule-kwen-pilalzhulil, wedin anka ibga keg pel kubal. Tegin an pela-pela Pab-kwen-penzhulil akne yal onirgal, tenal an tule-kwen-pilalzhulil, wedin anka ibga keg pel kubal. R-  Imi an tule-pimalad-kakagin tegin angelmal-kakagin an chunmakel, tenal an tulemal-pilaledgin an kwen chunmajulil, wedin anka ibga keg pel ku. Antin pinche pormo-koledyob tegin ezha-koledyob chunmadii. F, Tenal pemal Pabgin pela-pela kurkin-purpalmalad-pul-chunchoged amimalo. Kwenadgan pilaledgin-immal-imaked, pul-ib-chunchoged Imi pemal wismalgal, an pemalga pul igal-nued chogne.3+_ ¿Tegil tule-pel-kwapa kurkin-purpaled-nikadbal tule-yemalad-nudamaladga urpiles? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa kaka-pimaladgin-chunmamaladga urpiles? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa kaka-pimalad-ogwamaladga urpilesbal? Chulá. Tenal Pab-Purpa-Nued-peigujiidbal anmal-ilbal urpiles Pabga arpagal. &*E ¿Imi tule-pel-kwapa Pab-Jesús-nuggin-palmilegalmaladga urpilesmal? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa Pab-kaka-palchogmaladga urpilesmal? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa tule-oturdamaladga urpiles? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa immal-kwen-taktijulmalad-imamaladga urpiles? Chulá. ) Tenal Pab Tummad iglesiagin pul-tummadga Jesús-nuggin-palmilegalmalad-urpis, tegin te-cholbal Pab-kaka-palchogmalad, tegin te-cholbal tulemal-oturdamalad, tegin te-cholbal tule-immal-kwen-taktijulmalad-imamalad, tegin tule-kurkin-purpaled-nikmalad tule-yemalad-nudagal, tegin tule-pentamalad, tegin tule-iglesiagin-immal-takmalad, tegin tule kaka-pimaladgin-chunmamalad-urpisbal. _(7 Imi pemal Cristo-e-chanyob-choggu, al pemal-ilbal, e-chan choggwénnagwadyobmo. !'; Imi tule-chan-choggwénnagwad nunmakel, pel-kwapa tule-chan nunma. Teginbal, tule-chan-choggwénnagwad yer itogel, pel-kwapa tule-chan yer itomo. Z&- we chanmal, melle aga noal takmalgal, tenal chanmal aga yopí-yopí akwemalgal. % Tenal tule-chan-pul-akalzhul-oyolegeddin, pul-chunchoged-chul. Tenal Pab Tummad tule-chan imas, chan-akue-oyoleged pul-nuekwá chabogal, $w Tegin chan pul-pollé-takleged, tule pul yer akwemal. Tegin chan tule-opinkezheed, anmal pul yer molgin chabomalbal. j#M Tenal chanmal pul-pule aga pentamalgalan. Tenal anmal-chan-pul-pollé-takleged, pul-chunchoged. /"W Imi imia chunkalga chogelen: “An pe-kwen-napijul.” Tegin nonode nagga chogmogalen: “An pe-kwen-napijulmo.” ¿Tede chanmalde igi aga pentamalo? Keg kue. Q! Tenal anmal-chan-koagan ichejulindo, tenal anmal-chan ampa walkwénna. ^ 5 ¿Imi tule tuwabi taklegelen, tegin imiabi taklebalilen, e-chande pia nadzhun? K Tenal Pab Tummad e-peigujadyob inniki-inniki tule-chan urpis-ne. ;o Imi tule-chan pel-kwapa imiabi taklegelen, ¿tede tule igi itogo? Keg kue. Teginbal, tule-chan pel-kwapa chuchubi taklegelen, ¿tede tule igi immal-yapaned itogo? Keg kue.  Tenal chuchu chogelen: “An imiajul-choggu, al antin tule-chan-e-pakad-chul.” Tenal chuchu, ampa tule-chan-e-pakadmo.  Imi nag chogelen: “An chunkal chul-choggu, al antin tule-chan-e-pakad-chul.” Tenal nagdin, ampa tule-chan-e-pakadmo. \1 Al an pemalga chogzhundo, tule-chan walkwénnajul, anmal chan-ichéjul nika. wg Imi Pab-Purpa-Nued-walkwénnagwadbal anmal-tigin-oglejadbal tule-chan-walkwénnagwadyob kunonimal. Tenal anmal Pab-Purpa-Nued-walkwénnagwadgin ukpononimal, meke Judiomal, meke Judiojulmalad, meke tule-pinche-arpamalad, meke tule-ololchalmalad, pel-kwapa. Tenal anmal-pel-kwapa Pab-Purpa-Nued-walgwénnagwad-abingasmal, tulemal kobed-choggwénnagwad kobedyob. `9 Tenal tule-chan walkwénnagwando, tenal chan akal-akal nika-ne, kaka, azhu, imia tegin chuchu. Tenal anmal-chan akal-akal nikando, tenal ampa chan-walkwénna. Tenal Cristo ampa anmal-chan walkwénnagwadyobmo. {o Tenal we kurkin-purpalmalad pel-kwapa choglejad Pab-Purpa-Nued-choggwénnagwad-akar tani. Tenal Pab Purpa Nued aga itolegedbal, Pabbal-nanimalad-ilbal kurkin-purpalmalad ukta. Pab-Jesúsbal-nanimaladga kurkin-purpaled akal-akal ukleged   Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal immal-taktijulmalad imagal. Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal Pab-kaka palchoggal. Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal purpal mag immal takegal, Pabgad-dewa o niagad-dewa. Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal kaka-pimaladgin chunmagal. Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal kaka-pimalad-chunmalejad pal ogwagal. Q Tenal Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal pela-pela Pab-penzhulidgin nanegal. Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal tule-yemalad-nudagal. fE Tenal Pab Purpa Nuedbal kwénna-kwénna Pabbal-nanimaladga igal-ukles-ne napírra pinzheed-nikadbal chunmagal. Tenal Pab Purpa Nuedbal, Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal, pirkin immal-wijiidbal chunmagal. {o Imi kwenadgan-ilbal Pab Purpa Nued kurkin-purpaledbal mag taklenoni kwenamaladga pel-kwapa ib-nuedga kugal. {o Tenal kannaleged akal-akal nika-nebal immal imagal, tenal Pab-Tummad-kwénnagwad pel-kwapa tulemalgin immal ima. dA Tenal Pabga-arpaged akal-akal nika-nebal, tenal ampa Pab-Jesús-kwénnagwad-akar tanibal. b= Imi kurkin-purpaled akal-akal nika-ne, tenal Pab-Purpa-Nued-kwénnagwad-akar tani. gG Al an pemalga chogzhundo, tule Pab Purpa Nuedbal chunmadiil, tule keg Jesúsgin chogel: “Jesús Pab-wagin-tule-iskujad.” Tenal tule Pab Purpa Nuedbalbi nabir chogo: “Jesús egmal-tummaganga Pul-Tule-Tummad.”  Tenal pemal nued wismaldo, pe ampayo Pab-Jesús-abingeeddu, pe kusgu chowal-mimmi-keg-chunmakedzhe pinzheed-kaledimalan. a = Kwenadgan, imi antin peichuldo, pemal wichul-kumal, kurkin-purpaledde, ibi chogle-wede. 3 _ "Tenal tule-walgwen ukulul, aga neggin mas kucha-tago. Al pemal pulakwa mas kunnonikil Pab-Jesús-purkwijadgin pinzhemalgal, pe melle wilub-okpinal mas kunno Pab Tummad melle chabzhul pemal-oturdagal. Tenal egmal-immalmaldin, an pemalzhe nadel, an kep pemalga chognatapo pemal igi naneenabmal. y !Kwenamalad, al an pemalga chogzhundo, imi pemal pulakwa mas kunnemalal, aga pe abintamalo pulakwa mas kunmalgal.  % Tenal Pab chabzhul anmal-oturdajal, anmal turdanoniko, anmal melle tule-Pab-wichulmaladbak ilagwen-nadgu cho-chaglagin oturdalemalgal. n U Tenal anmal aga nuekwa takel, an iskuedgin tii o chul-dewa, Pab sapejul anmal-kwen-oturdakojul-kuo.   Tenal pemal-abalgin tulemal-Pab-mas-kunnedgin-atajulidbal wal-walgwen sanal chan lologusmal, kwen yegusmal, tegin kwen purkwismalbal. 0Y ¿Ibiga an teob chog? Imi tule atajulidgin madubal, tegin kobedbal Pab-Jesús-chan takchulil, we madu kuchal, tegin we kobed kobzhal, aga tukin chan owiononiko. {o Al tule ampayo we madu kunneddu, tegin ampayo we kobed kobeddu, aga tukin takenab, ede iskuedgin nanedii o chul. B} Imisgin an pega chogzhundo, meke-ibi-tule atajulidgin we madu kuchal, tegin tule atajulidgin we kobed kobzhabalil, we tule Pab-Jesús-e-changin tegin e-abegin peyedzhe walmasmal. O Imi an pemalga chogzhundo, pemal we madu kunned-ilbal, tegin kobed-ilbal, pemal Pab-Jesús-purkwijad-igal oyonai. Tenal an-chogzhadyob pe imakenabmal Pab-Jesús iti-napche kannan tanikoedzhe. ' Tegin Jesús mas kuchad-cholbal, ampa madu-imajad-yopí Jesús kobed imasbal. Tegin Jesús chogalbal: “We kobed, Pab tulemalbak imis an-abegin igal-pin mezhijad. We kobed pe kobmalo. Tenal pe we kobed-ilbal, pe an-wisgumalgal, an pemal-anal purkwis. Pitogua.”   Tegin Pab-Jesús Pab Tummadga tog-nuedi chogzhadgin, purwi-purwi madu pipichis, tegin tule-pukmaladga chogal: “Pe chu, pe kun; we madudin an-chan. An-chandin, pemal-anal purkwis. Imi pe we madu kuchamalal, pe an-wisgunonimalo an pemal-anal purkwis.” 4a ¿Imisgin, pe igi naneed-wilubmalzhun? Nabir. Imi an akpene Pab-Jesúsgin turdajad, an pemalga chogzha: imi Pab-Jesús chedo-tule-tummaganga-uklegoedgin, madu chus. y ¿Imi pemalde neg nikzhulzhí, aga neggin mas kunkal tegin kobgal? ¿Tede ibiga pemal Pab-Jesúsgin-nanebukmaladgin kwen atajulmal? ¿Ibiga pe kwenadgan-wilemalad-opinkezhemalbal? ¿An pega igi chogne pe ebinzhe? ¿An pe-otummoneé? Chulá. ~u ¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi pemal mas kunchogalil, tule-wal-walgwen ampa taklejulid-iktual mas kunnaldamal. Tenal tule-piddin ampa ukul pesmal, tegin kwéntin twagdar-vino-kobzhadbal mumurgusmal. Imi pemal weob naneed-wilubzhulmalan. +O Imi pemal pulal mes ampagunonikil, chogmalando, Pab-Jesús-purkwijad-mas-kunned kunnanimal. Tenal pe-chogzhadyob kwen kuszhul, pemal pinche mas kunnanimal. y~k Tenal an penzhuldo, pemal pinzheed-akal-akal naneed-wilubmal takegal, piti pul Pab-Jesúsbal-naid-chunchunnad. )}K Tenal an iche-iche itosdo, pemalde iglesiagin ormakalmalal, choggwénna kwen pinzhejulmal, pemal aga akal-akal pinzhemal. Antin chog, wedin ib-chunnajal. |# Imi an pemalga chogneed, an pemal-nug-okannonejul. Imi pemal ormanonimalal, pemalga ib-nuedga keg kumal, ormaked kigma pemal-izhomal. 6{e Tenal tule-walgwen ome-sagla-edugaled-igalgin istar chunmabiel, ede nuekwa wisguenab, anmal igal-pid pal kwen nikchul ome-chagla-edugal. Tegin we tule wisguenabbal iglesia-pimalad ampa igal-pid pal nikchulmalmo ome-chagla-edugal. Kwenadgan Pab-Jesús-purkwijad-mas-kunnedgin nuekwá naneenabmal vze Tenal omegan sagla-orojul naneel, e-sagla orojulidbal, nono-edugaledyob nane. Al omegan-nug otummolenoniko. y ¿Tenal tule-macherganga kusgu igal maichulzhí, sagla-chikal nanao? Tenal tule chagla-chikalzhulil, nug iskunoniko. x Tenal pemal aga tukin chogenabmal: “¿Omegan sagla-edual chulil, nabir Pab Tummadzhe kolmalo, o chul?” Antin chog: chul. w} Tenal ome machered-akar pinnijadyob, tule-machered omegin mimmilenonimo. Tenal immalmal-pel-kwapa Pab-Tummad-akar tani. pvY Tenal Pab-Jesús-igalgin chogdo: ome machered-chulil keg ku, tegin machered ome-chulil keg kumo. fuE Al omegan sagla-edugaledgin nanemalal, angelmalga oyonai, emalde machered-ulpallí nanemal. ftE Teginbal, tule-machered ome-ulgin kwen pinniszhul; tenal omedin tule-machered-ulgin pinnis. !s; ¿Ibiga machered omebal nug-otummolego pe ebinzhe? Nabir. Imi omedin tule-machered-akar opinniles. Tenal tule-machered ome-akar kwen opinniszhul. wrg Tenal tule-machered Pab-Tummad-yopíjal-taklegedbal tegin tule-machered Pab-Tummad-nug okannononikidbal, tule-machered keg sagla-edugal naneel. Tenal tule-machered omebal nug okannoledi-kuo. Al ome keg sagla-edugalzhulidgin naneel. "q= Tenal ome aga sagla edujulil, pul akalzhul enio, ampa yopí istar taklemogo. Tenal ome-aga-sagla-enijadgin tulemal istar takel, pul sagla eduged-wilub. p/ Tenal meke-ibi-ome sagla-edugal-chul Pabzhe kolmalal, o Pab-kaka palchogmalal, we ome aga saglagin kwen atajulmo, tule chwili sagla-enijadyobmo. o Imi meke-ibi-machergan, sagla-edugaledgin Pabzhe kolmalal, o Pab-kaka palchogmalal, we tule aga saglagin kwen atajul. n1 Tenal an wisgal pega chogdo: imi tule-machered-e-sagladin, Cristo. Tegin ome-e-sagladin, tule-machered. Tegin Cristo-e-sagladin, Pab Tummad. 7mg Kwenadgan, pemal pela-pela an-chogzhad-pallí pe yer immal imasmal, pe immal kwen igeszhulmal. Al an yer itodo. Tenal an-igal-mezhijadbal, pemal nued nanedi-kusmalbal. l 7 Imi Cristo-anka-nanedi-kujadyob, an nanedi-kusmo. Tenal pemal an-nanediidyob, pe naneenabmalmo. Kwenadgan Pabzhe-koledgin nuekwagwadgin Pab-otummoed >ku !Imi antin an nanemodo, tule-pimalad yer-itogal. Tenal antin naga tukingabi nanejul, tenal tule-pimaladga ib-nuedga kugal, we tulemal Jesúsbal abonolego-dewa o chul-dewa.qj[ Tenal pemal melle iskuedgin tule-egwano, meke Judiomal, meke Griegomal, meke Jesúsgin-kwenadgan. xii Al meke-ibi pe kobel, meke-ibi-mas pe kunnel, meke-ibi pe imakel, pél pe imakenab, Pab-Tummad-nug-okannogal. 3h_ Tenal an Pab-Tummad-Tuladga changa tog-nuedi chogzhal, ¿ibiga an chan kunnojul-kuo? Antin igal-nikado chan kunkal.” Tenal pemal keg chogmalal, antin keg chan kunnel. g# Tenal an pega chogzhul: “Pe melle ulubgin akal-itogal,” tenal an chog: “Tule-pega-chogzhad melle ulubgin akal-itogal.” Tenal an wisdo, pemal-wal-walgwen chogdamalo: “¿Tede tule-pid-akal-itogedbal ankin igal-kao, an melle chan kunkal? Chulá. Keg kue. ;fo Tenal meke-ibi-tule pega chogalil: “We chan chowal-mimmiganga uklejad,” pe melle kunno, tule-pega-chogzhad melle akal pe-takegal, tegin pe melle aga ulubgin akal-itogalbal. {eo Imi tule-walgwen-Pab-wichulid peje kolnonikil, mas wis kunnegal, pe we tulebak nebiel, pe akalzhul naodo. Tegin pe mas-kunned-neg omojal, pe yogasal mas-kunpied pe kunno. Tenal pe melle ekiso, we chande chowal-mimmiganga ukchad o chul. Jd  ¿Ibiga an teob chog? Imi Pab-kartagin chogdo:Imi iti-nap, Pabgad,
tegin iti-napkin immalmal-tulgan-najad-pel-kwapa,
ampa Pabgadmo. Sal. 24:1 Al pe akalzhul we chan kunmalo. @cy Imisgin an pega chogzhundo, imi tule-chan-ukmalad-neggin pe chan pakel, meke-ibi-chan pe akalzhul kunmalo, pe melle pinzhedamalo: “¿We chan chowal-mimmiganga ukchadilyé?” b Imi tulega igal-kwen-maichuldo, aga tukingabi immal imagal ega ib-nuedga kugal. Tenal pemal immal imakenabmal tulemalga ib-nuedga kugal. Na Imi anmal igal-nika pél immal imagal, tenal immalmal-pel-kwapa nueganbijul. Tenal anmal igal-nikado pél immal imagal, tenal we immalmal-pel-kwapa tule-kwen-pentajul Pab-Jesúsgin tunkugal. n`U Tenal an-chogzhadyob pe imajulmalal, ¿pe igi peimalzhun? ¿Pab pegin nobgu? Antin chog chul. Tenal pemal nia-mas kunnel, pe wijirmal, Pab pe nobedbal sapejul pe-oturdako. Imi pemal peimalal, Pab pegin nobgu ¿pemal Pab Tummadga pul kannaleged nikají, chogbo-igalgin nanegal? Chulá. Tule-Pab-Jesúsbal-nued-nanimalad melle iskuedgin tule-pid-egwano _/ Tenal pe Pab-Jesúsbal nail, keg pe pog-pel kobed kobel. Pedin Pab-Jesús-kobedbi pe kobenab, tenal nia-kobed keg pe kobel. Teginbal, pe Pab-Jesúsbal nail, keg pe pog-pel mas-kunned kunpalil, pe Pab-Jesús-mas-kunnedbi kunnenab, tenal nia-mas-kunned keg pe kunpalil. <^q Tenal tulemal-Pab-wichulmalad chowal-mimmiganga-immal-ukchamalad niamalga ukchamal, Pab-Tummad-Chunnadga kwen ukchajulmal. Al antin, an peichul, pemal niamalbak mes akemal. ;]o Tenal an pemalga chogzhadbal, ¿pemal ebinzhemal, an pemalga chogdabalo, we immalmal chowal-mimmiganga ukchaddin, ib-nued? ¿Imi chowal-mimmigande, ib-chunchunnad? Chulá. <\q Imi pe takto, Israel-tulemal igi kusmal. Imi Israel-tulemal Pabga-immalmal-ukchamalad kuchamalgu, ¿we tulemal oyonaichulzhí, emalde Pab Tummadbak-mecha-kudimalad? Teobdo. {[o Tenal madu-walkwénnagwando, tenal anmal-pel-kwapa madu-walkwénnagwad-kuchamaladbal, chan-walkwénna kunonibal. SZ Imi anmal Pab-kobedga tog-nuedi-chogdael, wedin pato oyonai, Pab nugu anmalgin pinzhe. Tenal anmal we kobed kobzhal, ¿wedin pato choglenaibalzhulzhí, Cristo-abe-milejadbal anmal pato Cristogadmo? Teobdo. Teginbal, ¿anmal purwi-purwi-madu-mimileged kuchal, wedin pato choglenaibalzhulzhí, anmal pato Cristogadmo? Teobdo. `Y9 Tenal pemal-pinzheed-nikmalad, pemal wismal, an-pemalga-chogzhiid ib-nued o ib-istar. X Kwenamalad-an-pemal-pilalmalad, an pemalga chogzhundo: “Imi pemal melle chowal-mimmigan-waglik kwisgumalo, pe ilgwen nemalo.” Tenal pemalga wilub-taklenonikil, tulemalga pel-kwapa ampa weob wilub-taklenonidamo. Tenal Pabdin tule-innikigwad-choggu, al Pab igal-kwen-ukojul-kuo, pe unnijulidzhe pe wilub-taklenonigal. Tenal pemalzhe wilub-takleged nonikil, Pabdin keg-chulgu pega igal-nooed uko, pe wilub-takleged abin-purtigal. V Imi pemal chogmalal: “Antin Pabbak nued kudii,” tenal pe nue aga takermal, melle iskuedgin arkwanmalo, anmal-tadgan kujadyobmo. -US Imi anmal-tadgan-weob-kusmalad, tadgan-pesmaladga iktualeba chagla-chis tadgan-purkwismalad-kujadyob melle kumalmogo. Tenal akpene anmal-tadgan-purkwismaladgin-kusmalad Pab-kartagin nermakal-pesbal, anmalga wilub oyonai, imis-anmal-pukwamalad melle tadgan-purkwismaladyob nanemalgalmo. 2T] Tenal anmal-tadgan-wal-walgwen Pab Tummadbak istar kudigusmaladyob, pe melle istar-itogedbal Pabzhe urwemalo. Imi teun Pab-angel-tule-mejed anmal-tadgan-mechamal. *SM Tenal anmal-tadgan-wal-walgwen Pab-Tummad-wilub-takchamaladyob, anmal melle Pab-wilub-takmalmogo. Imi teun anmal-tadgan nakpegin-naklikujadbal purkwismal. %RC Tenal anmal-tadgan-wal-walgwen ome-pidgin-yolesmaladyob pe melle yolemalmogo. Imi teun Pab Tummad iba-kwénnagin mili-tulagwen-kakapá tulemal-mecha. Qw Tenal anmal-tadgan-wal-walgwen kujadyob, pe melle chowal-mimmiganzhe kolmalo. Tenal Pab-kartagin chogdo:Tadgan moli-olgadga mas kuchamal,
tegin kobzhamal,
tegin kwichamalbal,Pab Tummadyob moli-olgad-otummomalgal. Ex. 32:6 P) Imi akpene immalmal-pel-kwapa kujad anmalga iktualeba oyonai, anmal melle istar-naneedgin pinzhemalgal, anmal-tadgan nanedi-kusmaladyob. =Os Tenal anmal-tadgan-pel-kwapa termal opasmal, tegin Pab-mas-palmialid kuchamal, tegin Pab-ti-palmialid kobzhamalbal. Tenal Pab Tummad anmal-tadganbak yer itoged-wiluban. Tenal anmal-tadgan-Pabbak-iskujadbal, Pab Tummad anmal-tadgan-mechamal. Al anmal-tadgan-e-muimal neg-nikchulidbal akne-akne miled-pesmal. DN tegin Pab-kobed-palmialid kobzhamalbal. Tenal anmal-tadgan ti-kobzhamalad, akwa-tummad-purpaled-akar noni. Tenal we akwa-purpaleddin anmal-tadganbak natap-kus. Tenal we akwadin, Cristo. OM Tegin anmal-tadgan-pel-kwapa Pab-mas-kunned-palmialid kuchamal, L Tenal anmal-tadgan-pel-kwapa mogil-abalgin-nadedbal, tegin termalgin-opajadbal, tule-tigin-oglejadyob Moisés-igalgin togzhamal. K + Kwenadgan, imi pe takto, Israel-tulemalgin igi kus. Imi anmal-tadgan-pel-kwapa mogil-ulpal kudigusmal, tegin Termal-Kinnid-abalgin opasmalbal. >Ju Tenal antin naga tukin chan owionai, an naga chan oturdagal tegin an naga chan abingegalbal an melle iskuedgin arkwangal. Tenal antin keg chogel, an Pab-Jesús-igalgin tule-pimaladga an nued chunmakedbal, an keg iskuedgin arkwan. Al antin an nue naga taktido, an Pab-Jesúsbak melle iskugal. Tenal pemal nue aga takenabmalmo pe Pab-Jesúsbak melle iskugalmo. Tule-Pab-Jesúsbal-nued-nanimalad aga takermal melle iskuedgin arkwangalDI Al antin pela-pela alamanai, an melle periengugal. Tenal an tule-yogasal-abarmanaidyob, an kwen abarmajulbal. Tenal wag kal-itonaidgin pinche chunkal-minaidyob, an kwen nanejulbal. H  Tenal tule ampayo abarmakeddu, pane-pane pela-pela turdakenab tule-pidgin-nakwijadgin kep tila-kurkin wis nikunonigal. Tenal tila-kurkin ichéga wis nabir, kujal pel tinkudo. Tenal anmal pane-pane pela-pela almanaimo, olo-kurkin-nued-keg-pelgued nikugal. ~Gu ¿Tenal pemal nued wismalzhulzhí, tule-aga-mecha-abarmananikil, pel-kwapa nakojul-kuo, tule unnila walkwénna nako? Tenal tule abarmananikidgin perienguojulidyob, pemal pela-pela Pab-Jesús-igalgin alamamalo pemalga immal-nuegan uklegal. vFe ¿Ibiga an tulemal-tamaladyob an nanedi-kus pe ebinzhe? Nabir. Imi an tulemal-tamaladyob an-nanedi-kus tulemal pul-nabir Pab-Jesús-kakapurwa-nuegan abingegal. Al Pab-Jesúsbal anmalga immal-nuegan-purpal-uklejad, an nikunonimogo. !E; Tenal tule-ampa-abal-abal-Pab-wismaladga an tule-ampa-abal-abal-Pab-wismaladyob an nanedi-kusmo Pab-Jesúsbal tule-ampa-abal-abal-Pab-wismalad-onazhigal. Tenal antin tulemal tamaladyob pel-kwapa nanedi-kusmo, tulemal-ilbal wal-walgwen meke-igi anpal Pab-Jesúsbal-naigugal. D{ Tenal an tule-Moisés-igalgin-kudijulmaladga an tule-Moisés-igalgin-kudijulidyob kudibal Pab-Jesúsbal tule-Moisés-igalgin-kudijulmalad-onazhigal. (Tenal antin ampa Pab-Tummad-igal kwen igejul, tenal antin ampa Cristo-igal-maid-pallí kudibal.) ~Cu Imi an Judiomalga, Judioyob nanedii Pab-Jesúsbal Judiomal-onazhigal. (Tenal ankin chijul Moisés-igalgin-nanegal.) Tenal tule-Moisés-igalgin-nanedimaladga an tule-Moisés-igalgin-nanediidyob nanedimo Pab-Jesúsbal Judiomal-onazhigalbal. 7Bg Imi an igal-nika naga-itoleged nanegal, tule an-kwen-kanijul. Tenal an tulemalga pel-kwapa tule-pinche-arpagedga kunonijun Pab-Jesúsbal pul-ichejul tulemal-onazhigal. A ¿Tede ibi-nued anka kunonikojun? Nabir. Imi antin, an yer itodo, Pab-kakapurwa-nuegangin pinche tulemalga chunmagal, mani-kaedgin chul. Tenal an igal-nikando, Pab-kakapurwa-nuegangin chunmakedbal mani kagal, tenal an kwen peichul weob mani kagal. U@# Tenal an naga-itoleged Pab-kakapurwa-nuegangin chunmadiilen, an akalzhul mani kaoen. Tenal an naga-itoleged Pab-kakapurwa-nuegangin chunmajul-choggu, al an Pab-igalgin-chunmakedgin pinche arpaged-wilub. l?Q Tenal ankin chii-choggu, Pab-kaka-nuegangin chunmagal, ¿tede ibiga an Pab-kakapurwa-nuegangin chunmajadbal, an tummarba itononiko? Keg kue. Tenal an Pab-kakapurwa-nuegangin kwen chunmajulilen, anka poni-tummad nonikoen. [>/ Tenal antin igal-nikando, pemal-akar immalmal abingegal. Tenal antin pemalgin yabli immalmal kwen amidijul. Teginbal, an iti-kartagin pemalga kwen chogzhul: “Pe anka immalmal ukmalo.” Tenal an mani-ekiszhul-nanajadgin-chunmajad-igal, melle ib-pinchegadga kugal. Tenal antin pul purkwebi-jogna, an pemalzhe pul immalmal ekisgal. = Tenal Pab Tummad igal-mezhis, tulemal-Pab-kaka-nuegangin-chunmamalad Pab-igalgin-chunmakedbal igal-nikamal immalmal wis nikugal. j<M ¿Tenal pemal wismalzhulzhí, Pab Tummad tule-eje-koled-neggin-arpabukmaladga mas-kunned-igal mezhis? Tenal tulemal-Pabga-immal-kuged-kwichidgin-arpamalad Pabga mas-kunned uklenonikil, emalga abal uklemogo kunkalmalmo. h;I Tenal tule-pimalad igal-nika pemalgin immalmal nikugal, ¿tenal anmal pul-pule igal-nikajulzhí, pemalgin immalmal nikugalmo? Teobdo. Tenal anmal igal-nikan, pemalgin immalmal abingegal, tenal anmal pemalgin yabli immalmal kwen aminanijulmal. Tenal anmal yabli unnigusmal pemalgin melle mani weigal, melle Cristo-kaka-nuegan-choglenaid iskugal. : Tenal anmal ampa teobmodo. Imi anmal Pab-Jesús-igalgin pemalga chunmadiidbal, anmal pemalgin purpal immal tigzhamo. ¿Tede pemalde ibiga immalmal-sanalmalad, keg anmalga ukmalzhun mas-kunned, kobed, mola, tegin mani? Pemal anmalga uked-wilubmalando. 9 Tenal Pab ampa anmalgin chunmanaimo. Tenal tule nap okpinail, tegin tule trigo ominail, aga ulubgin pinzhenanimal, trigo ega uklego. [8/ Tenal Moisés-igal chogdo:Imi moli-peb-nikad naggin trigo enenail
trigo-kwa kwangal,
pe melle molibi kaka edino
trigo-kwa magal. Dt. 25:4 ¿Pemalde ebinzhe, Pabde moliginbi chunmanai? Chulá. 7 ¿Tenal pemal ankin chogmal, an naga tukin we igal-onos? Chulá. ¿Imi we igal Moisés-igalgin nermakal maichulzhí? R6 ¿Toa anka chogo: “Pe arpagedgin, melle mas kunno?” Tule aga arpagedgin, mas kunned-wilub. ¿Imi chulubmal aga tukin mas-kunned penuko, pe ebinzhe? Chulá. Tenal chulub-e-tummad-ega-arpagedbal keg-chulgu e-chapingan-penukenab. ¿Tenal tule nagnugin aga uva tigzhal, uva kunnojul pe ebinzhe? Chulá. We tule uva-kunned-wilub. ¿Tenal tule-immal-tulgan-akwemalad, toa e-nu-nis kobojul-kuo? Tenal tule-immal-tulgan-akwed immal-nu-nis-kobed-wilubmal. 5 ¿Tegil anpi tegin Bernabébi arpaged-wilubmal, kep an mas wis kunkal? Chulá. Anmal ampa igal-nikamodo, melle immal-pidgin arpamalgal. 64e Tenal Jesús-nuggin-palmilegalid-pimalad, tegin Pab-Jesús-urpamal, tegin Pedro aga ome-cheimal-choggu, ¿Tede, ibiga anmaldin igal-nikchul, naga ome-Pabbal-naid-chedagal? p3Y ¿Imi anmal Pab-Jesúsga-arpagedbal igal-nikchulzhí, pinche mas kunkal, tegin pinche kobgal? Teobdo. @2{ Imi antin tule-ankin-chunmadimalad-abin-imanejun. :1m Imi kwenadgan-pimalad Jesús-nuggin-palmilegalidyob an-kwen-takchulil, tenal pemal yabli Jesús-nuggin-palmilegalidyob an-taked-wilubmal. ¿Ibiga an teob chog? Imi pemal anpal Pab-Jesús-abingajadbal mag taklenoni, antin Jesús-nuggin-palmilegalid-chunchunnad, tule-tummad kartagin sello chijadyob. L0  Tenal pemal-wal-walgwen ebinzhemal, antin pinche koldii. Tenal pe-chogzhadyob ib-chunnad-chul. ¿Imi antin igal-mamikid-akar ololdijulzhí? ¿Tegin an Pab-Jesús-nuggin-palmilegalidzhulzhí? ¿Tegin an Tummad-Jesucristo-takchabalidzhulzhí? ¿Tegin Pab anpal arpadii-choggu, al pemal Pab-Jesús-abingasmalzhulzhí? Teobdo. ./U Al an chogzhundo, an takel, an chan-kunnoedbal iskuedgin Jesúsgin-kwenad-egwano, antin chan pal kwen kunnojul, melle iskuedgin Jesúsgin-kwenad-egwangal.j.M Tenal pe Cristogin-kwenad izhononikil, pe pukib kwenad-opinzhenaidbal, pe Cristogin walmanaimo. D- Tenal Cristo nakrusgin ampa we kwenadga purkwismo-choggu, ¿tede, pe ibiga Pab-Jesús-igal-wijiidbal we kwenad-nue-Pab-Jesús-wichulid-izhomal? Pemal weob kwenad-imaked-wilub-chul. j,M ¿Ibiga an pemalga weob chog? Imi pe pirkin Pab-igal wiis-choggu, al tule-nue-Pab-Jesús-wichulid chowal-mimmiganzhe-koled-neggin mas-kunchii pe takalil, ¿ampa penedgin chowal-mimmiganga-chan-ukchad kunmogojulzhí? Teobdo. 0+Y Imi pemal-Pab-nued-wismalad, pe nuekwa pinzhemalo, akpenegwad-igalgin-kalesgudiid-akar pe nojadbal, pe melle iskuedgin kwenad-nue-Pab-Jesús-wichulmalad-egwano. r*]Tenal mas-kunned tule-kwen-pentajul, Pab Tummadbak ai-nuedga kugal. Tenal anmal mas kuchal, Pab-wagin anmal-kwen-nudajul. Tenal anmal mas kunchulbalil, Pab-wagin ampa anmal-kwen-izhojulbal. Al we igal ampa pog-pel yopígwadbi. )Tenal tulemal ampa kwénna-kwénna we igal kwen wichulmal-choggu, al kusgu chowal-mimmiganga chan-uked-igalgin ampa pinzhealdamal. Al tulemal chowal-mimmiganga-chan-ukchad kunnalil, ampa chowal-mimmigangin pinzhealdamalbal. Tenal tulemal pab-tummad-pidyob ampa chowal-mimmigan-tak-choggu, al tulemal ampa tobe-tobe we chan kunmal. Al we tulemal Pab Tummadbak iskusmalzhun. S(Tenal chowal-mimmigan nikpa-neggin o iti-napkin pab-tummaganga mamimalalen, tenal anmalgadin ampa Pab-Tummad-Tuladbi walkwénna maido. Tegin Jesucristobi walkwénna tule-tummadga maibaldo. Tenal immalmal-pel-kwapa Jesucristobal Pab-Tummad-akar tani. Tegin anmal Jesucristobal tula-kudimalbal Pab Tummadga pél immal imagal. ('ITenal tulemal chogmal, pab-tummagan ichejul nika-ne, tegin tule-tummagan-purpalmalad ichejul nika-nemalbal. Tenal tule weob chogzhad ib-chunchunnadzhul. g&GTenal tule-chowal-mimmiganga-immal-chan-ukchadbal an immal-chan-kunmalad-igalgin, an chunmanejun. Imi anmal nued wismaldo, chowal-mimmigan iti-napkin ibga keg pel ku, tenal Pab Tummadbi, Pab Tummadga walkwénna mai. B%Tenal tule Pab-nued-pilalel, Pabdin mag we tule-takmogo. m$STenal tule-walgwen chogel ede pél immal wiis, we tule ampa immal kwen wichul, ampa peyedzhe napi. # /Imisgin an pemalga chunmabijundo, tule Pab-Tummadyob-chowal-mimmiganga moli-chan ukchamaladgin. Tenal anmal wismaldo, anmal-pel-kwapa Pab-Jesús-igal wismal. Tenal tule pirkin-igal-wijiil, tummarba tule-ima. Tenal tule pilaledgin naneel, tule-penta Pab-Jesúsgin tunkugal. "}(Tenal antin, an chogdé, we ome walgwen tiil, pul weligwal itogo. Tenal an chogbaldé, Pab Purpa Nued anyob chogmo.b!='Imi omegan-machered-nikmalad, e-machered ampa tula-tiil, aga e-macheredbak mecha kudiguenab. Tenal ome, e-machered tarbi purkwijal, igal-nika e-itoleged machered-pid-nikugal, tenal machered-Pab-Jesús-wismogad. { o&Tenal tule puna-yae-nikujal, ib-nued imas. Tenal tule puna-yae-nikuszhulbalil, pul-pule ib-nued imanonibal. :m%Tenal tule aga ulubgin chogzhal ede ome-kwen-nikunejul, tegin ome-nikued-kwen-itojulbalil, we tule aga abin nabir purtigo. Al tule ome-kwen-nikuszhulidbal ib-nued imasmo. X)$Imi tule puna-yae-pilalgujiil, tenal we machi takel, ede kwen unnijul punabak nuekwa kudigugal, tenal puna-chelgued-wilub omojal, akalzhul aga e-itoleged nikumalzhunno. Al we machi kwen iskuszhul-kus. ^5#¿Ibiga an teob pemalga chog? Imi an pemalga igal kwen okannonaichul. Tenal an peigunai pemalga ib-nuedga kugal. Imi antin, an pei, pemal inniki Pab-Jesúsbak nanemal, melle immalmal-pimaladgin pal pinzhao. L"Tenal ome-machered-nikchulmalad tegin punamal-machered-nikchulmalad ampa Pab-immalmalginbi pinzhemal, purpal tegin sanal Pab-Jesúsgabi kunonigal. Tenal omegan-machered-nikmaladdin chogbo pinzhemal, iti-napkined-immalmalgin pinzhemal, machered-owelzhebimal, tenal Pab-immalmalgin pinzhemalbal, Pab-Jesús yer itogal. ?w!Tenal tule-ome-nikmaladdin chogbo pinzhemal. Tenal tule-ome-nikmalad iti-napkined-immalmalgin pinzhemal, ome-owelzhebimal, tenal Pab-immalmalgin pinzhemalbal Pab-Jesús yer itogal. 3 Tenal an peido, pemal melle twagdar immalmalbal pukib-itomalo. Tenal tule-ome-nikchulmalad Pab-immalmalginbi pinzhemal Pab-Jesús yer itogal. 7gTenal pemal-iti-napkined-immalmalgin-alamananimalad, we immalmalginbi-pinzhedijulidyob pe naneenabmalbal. ¿Ibiga an teob chog? Imi iti-neg-naid-anmal-taked pato pelgudani. s_Tenal pe-tule-purkwijadbal-pukib-itodimalad, pe pukib-itojulidyob pe naneenabmal. Tenal tule-weligwal-itodimalad, pe weligwal-itojulidyob pe naneenabmal. Tenal pemal-immal-pakchamalad, immalmal-pegadga-kuojulidyob pe itogenabmalbal. yKwenadgan, ¿ibiga an pemalga weob chogzha pe ebinzhe pe melle ome-nikuo? Imi pemalga ibe-kiakwa-choggu, al imis-akar pemal-omegan-nikmalad ome-nikchulidyob kudiguenabmal, melle twagdar immalmalgin pinzhegal, Pab-peiedyob pe pul nanemalgal. c?Tenal pe ome-nikchul pe keg walgwen-nane itogel, tegin pe ome-nikujal, wedin iwen-akalzhul, pe iskuedgin kwen arkwaszhul-kus. Tenal punamal ampamo; imi puna machered-nikujal, ampa iskuedgin kwen arkwaszhulmo. Tenal tulemal aga abirgin nikusmalal, iti-napkin peyedzhe abirginga wileged noniko. Al an peiendo, ibe-pulegan melle pemalzhe walmamal. `9Tenal pe ome-nikal, pe melle ome-meto. Tenal pe ome-nikchulbalil, pe melle ome-nikuo. a;Imi an chogdé, pemalga neg-puled naidbal, pe melle ome-nikuo, wedin pul ib-nued. Imi punamal-ampa-machered-nikchulmalad-igaldin, Pab anka kwen chogzhajul-choggu, al an pemalga keg kantikidgin chogel, pe keg-chulgu machered-nikuenab, o pe melle machered-nikuo. Tenal Pab wilejakwa an-takchadbal, an pega chogneedyob, pe akalzhul ibzhemalo. ~}}P||zyxx wOvu^ss|rr qqpMoo:=h<<4;s::9m88B776f534s322 10u//.*-q,,c+++&*E)g(N'v'#&q%$$2#4"v"+!!T ce*5Pa)nY h q0nuXcTenal Pab pemalga E-Purpa-Nued-ukchadbal, tegin E-Purpa-Nued pegin mamikidbal, pemal tule-kwen-napijulmal pemal-oturdagal, piti-igal pul chunchunnad. Tenal Pab Purpa Nued e-itolegedbal meke-ibimalagin pemal-oturda. Tenal Pab Purpa Nued ib-chunchunnadgin pemal-oturdabal, kakanzheedgin chul. Al Pab-Purpa-Nued-pe-oturdajadyob pe Jesucristobak mecha kudiguenabmal. PWTenal tule-pe-yardabi-kudanikidgin an pemalga pél pato chogzha. OVTenal Pab-Jesús anmalga kaka-ukchado, anmal ilagwen-nadgu tullegal. HU Imi pe kepe-saglagin Pab-kaka-abingasmaladgin pe pane-pane pinzhedio, pe melle igemalo. Tenal an-chogzhadyob pe nanemalal, pedin ilagwen Pab-Machibak tegin Pab Tummadbak mecha kudiguo. IT Imi meke-ibi-tule chogel: “Jesús, Cristojul,” we tule Pab-Tummad-kwen-nikchul. Teginbal, meke-ibi-tule chogel: “Jesús chunchunnad Cristo,” we tule aga ulubgin Pab-Tummad-nika. S+¿Tegil toa-tule kakanchilijun? Nabir. Imi tule chogel, Jesús Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-Cristojul, we tule kakanchilido. Tenal tule-yami-Cristoga-togdanikid chogdo: “Jesús, Cristojul.” Tenal we tule weob chogzhadbal pato chognai: “Pab Tummaddin Pabzhul.” qR[Tenal an pemalgin kwen chogzhulmal, pemal igal-chunchunnad kwen wichulmal, tenal an pemalgin chogdo, pemal igal-chunchunnad wismal. Tegin pemal wismalbal, kakandin igal-napírragwad-akar kwen tanijul. Al an pemalga karta palmijii. oQWTenal Cristo pemalga Pab-Purpa-Nued-chwilidikid-ukcha-choggu, al pemal igal-chunchunnad wismal. =PsTenal tule-yami-Cristoyob-tognonimalad anmal-akar nodmal, tenal we tulemal chunchunnad anmal-pakamalad-chul. Imi we tulemal chunchunnad anmal-pakadilen, anmal-akar kwen noszhulin, anmalbak pesmalan. Tenal we tulemal pel-kwapa anmal-akar nosmaladbal, mag taklenonimal, anmal-pakamalad-chunchunnad-chul. $OANuskan-pilalmalad, imi neg-tuku pato omodani-choggu, al pe-akpene-neg-itojadyob pato kunai. Imi tule-yami-Cristoyob-toged pato omodani, tenal we tule Cristobak-aichulid. Tenal tule-yami-Cristoyobid pato ichejul nonimal. Tenal we tulemalbal pato mag taklenoni neg-tuku omodani. xNiTenal iti-napkined-igalmal pél pelgumaio, tegin tule-iti-napkin-immal-peigued pél pelgunonimogo. Tenal tule Pab-peigujiidbal immal imakel, ilagwen-nadgu peio, pal kwen pelguojul-kuo. Juan tule-Pab-kakapurwa-akalomaladgin chunmajad MTenal tule e-chanbal peigujiil iskuedgin nanegal, tegin imial-immal-takedbal peyedzhe immal peigujibalil, tegin immalmal-nikadbal tegin immal-imajadbal aga nug-otummoel, e-pinzheeddin Pab-Tummad-akar kwen tanijul, tenal iti-napkined-pinzheed-akar tani. ?LwImi pemal melle iti-napkin-nanemalad-igal pilalguo, tegin pe melle iti-napkin-immalmal-pilalgumalbalo. Tenal tule iti-napkin-nanemalad-igal-pilalel, Pab-Tummad-kwen-pilalzhul. K)Pabgan, imi pemal
kepe-sagla-akar-Jesús-maid-wismal-choggu,
al an pemalga karta wis palmijimo.Machi-chapingana, imi pemal kal nikadbal,
tegin Pab-kaka pegin maidbal,
tegin pemal nia-Satanásgin nakwis-choggu,
al an pemalga karta wis palmijimo. >Ju Pabgan, imi pemal
kepe-sagla-akar-Jesús-maid-wismal-choggu,
al an pemalga karta wis palmijii.Machi-chapingana, imi pemal nia-Satanásgin nakwis-choggu,
al an pemalga karta wis palmijimo.Nuskan-pilalmalad, imi pemal Pab-Tummad-wisgus-choggu,
al an pemalga karta wis palmijimo. I Nuskan-pilalmalad, imi Pab Tummad Jesús-nuggin
pemalga iskued-pelgus chogzha-choggu,
al an pemalga karta wis palmijii. H Tenal meke-ibi-tule istar aga kwenad-takel, we tule neg-chichidgin-kudiidyob kudii, Pab-pel-kwen-wichul, tegin pel kwen wichulbal igi pul-nabir nanegal. Al we tule neg-chichidgin pipirmadiidyob kudii, wichul pia natap, neg-chichid tarbi imia-okijadyob. G Tenal meke-ibi-tule aga kwenad-pilalel, we tule neg-taledgin-kudiidyob Pabbak kudimo, tegin iskuedgin-arkwaneed kwen nikchulbal. IF  Tenal meke-ibi-tule chogel: “An Pab-wiis, tule neg-taledgin kudiidyob,” tenal we tule ampa istar aga kwenad-takel, we tule Pab-kwen-wichul, tule ampa neg-chichidgin kudiidyob kudii. @EyTenal tule Pab-wisgudanimalal, neg-chichidgin neg-talgudanikidyob. Al an pemalga igal-pin chog-choggalbal. Tenal we igal-pin Cristogin tegin pemalbal chunchunnad mag taklenoni. D'Kwenadgan-pilalmalad, imi an pemalga karta nermajiid igal-pin-chul, wedin igal-akpenegwad. Tenal we igal pe kepe-saglagin abingasmalad. -CSTegin meke-ibi-tule chogel: “An Pab-Jesúsbak mecha-kudii,” tenal we tule keg-chulgu Jesús-nanediidyob naneed-wilubmo. Kwenadgan aga emal-emal pilalguenabmal RBTenal meke-ibi-tule Jesús-chogzhad-pallí naneel, we tule napírra Pab-pilalgunoni. Tenal anmal Jesús-chogzhad-pallí nanemalal, anmal kep wisgunoniko, anmal chunchunnad Jesúsbak mecha-kudii. -ASImi tule chogel: “An Pab-wiis,” tenal we tule ampa Jesús-igal-mezhijad-pallí nanejulil, tule-kakanchili, tenal we tulegin Pab-igal-chunchunnad kwen maichul. x@iTenal anmal Jesús-igal-mezhijad-pallí naneel, anmal pato wismaldo, anmal chunchunnad Pab-wisgunonimal. K?Tenal Jesucristo aga tukin chan ukcha, anmal-anal iskued penukkal. Tenal anmal-iskuedgabijul, tenal Jesús aga chan ukcha pel-kwapa tule-iti-nap-naid-ugakche-pukmaladga, iskued penukegal. z> oAn-nuskan-pilalmalad, imi an pemalga weob karta nermasdo pemal melle iskuedgin arkwanmalgal. Tenal meke-ibi-tule iskuedgin arkwannonikil-dewa, anmal tule-walgwen-nika, anmal-irwal Pab Tummadga chunmagal. Wedin tule-chwilimakaled-Jesucristo. #= A Tenal anmal chogel: “An immal kwen akalodijul,” antin pato chognai Pabdin kakanchili, tenal Pab-kaka-nuegan ampa an-ulubgin kwen maichulbal.a< = Imi Pabdin tule-innikigwad tegin tule-napírragwad-choggu, al anmal naga tukin Pabga iskued palchogzhal, Pabdin anmalga iskued-pelgus chognoniko, tegin Pab pel-kwapa-immal-akaloed-akar chwilimakal anmal-imanonibalo. ; Tenal anmal chogel: “An iskued kwen nikchul,” anmal naga tukin yardanai, tenal Pab-igal-chunchunnad anmalgin kwen maichul. :: oTenal anmal Pab Tummadyob immal-akalodijulil, anmal neg-taledgin kudimo. Al anmal aga emal-emal mecha-kudiguo, tenal Pab-Machi-Jesús-e-abe pel-kwapa-anmal-iskued elibalo. "9 ?Imi anmal chogel: “An Pabbak mecha-kudii,” tenal an ampa immal-akaloedgin nanediil, antin, an kakanzhenai, an igal-chunchunnadgin kwen nanejul. 78 iImi anmal-ual-Jesús-chunmajad-itojad an pemalga kartagin palchognaibal: tenal Pab Tummad neg-talgunaidyob immal-akaloed kwen nikchul, tegin neg-chichid pel nikchulbal. #7 ATenal anmal pelallé naga ulubgin weligwal-itononigal, anmal pel-kwapa immalmal-kujadgin pemalga nermajii. Pab Tummad tule-chwilidikid, neg-taledyob U6 %Tenal anmal ual-itojadbal tegin anmal imial-takchadbal pemalga chunmananimal pemal anmalbak aiyagwal mecha-kudigugalmo. Tenal anmal Pab Tummadbak tegin e-Machi-Jesucristobak, aiyagwal mecha-kudimal. z5 oTenal tule-otuloged nononigu, anmal sanal we tule-takchamal, tegin anmal we tule-taktiidbal kin chunmadimal. Al anmal pemalga ilagwen-nadgu-tule-otuloged-palchognanimal. Tenal we tule Pab Tummadbak kudii, tegin anmalga sanal nononibal. l4 UImi tule-walgwen e-kakapurwabal tule-otuloged. Tenal tule-an-chogzhad kepe-sagla-akar mai. Tegin anmal ual we tule-itosmal, tegin anmal imial we tule-takchamal, tegin anmal nued we tule-takchamalbal pél immal imas, tegin anmal chunkalgin we tule-ebusmalbal. Al anmal we tuleginbi chunmananimal, wedin kaka-kwadigal-chul. We tuledin, Pab-Machi-Jesucristo. ~3uImi an Cristo-Jesús-nikadbal, tegin an pemal-pilaledgin an pel-kwapa pemalga kaka wis palmijimo. Pitogua.F2Imi Pab-Jesús pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin. 1 Imi meke-ibi-tule Pab-Jesucristo-kwen-pilalzhulil, immal-iskan we tule-akaloelen, nabirin. Imi Pab-Jesúsye, pul pe tagye. H0 Imi antin-Pablo we kaka-palmijiid naga chunkalal nermas. :/mTenal kwenamalad-itigin-pel-kwapa-pukmalad ampa pemalga kaka wis palmijimalmo. Imi pemal ilagwen-pinzheedgin, aga muchub-muchub kusgu igal-mamikidyob, aga pe wagal umalo. z.mImi iglesia-Provincia-Asiaginmalad pemalga kaka wis palmijimo. Tegin kwenad-Aquila aga ome-Priscilabak pemalga pul-pule kaka wis palmijimo. Tegin kwenamalad-aga-neggin-pulakwa-Pab-Jesús-igal-itomalad, ampa pemalga kaka wis palmijimo. (-I¿Ibiga an teob chog? Imi we tule-walpágwad purpal ulubgin an-okannosmal, tegin pemal-ampa-okannolemalmogo. Tenal pemal wegiid-tulemal-otummoged-wilubmalmo. 3,_Tenal Estéfanas, Fortunato tegin Acaico, anche nonimalgu, an yer-itosdo. Tenal pemal-anpak-kudijulidbal we kwenamalad yabli an-pentanoni, an melle walgwen itogal. X+)Kwenadgan, imisgin an pemalzhe wiledo, pemal Estéfanasyobid tulemal-amio, pemal we tule-ulpallí nanegal. Tegin pemal wiejul-tulemal-pentamalad, amimalbalo. Tenal pemal we tule-ulpallí naneed-wilubmalmo. .*UKwenadgan, pemal nued wismaldo, Estéfanas-negginmalad inzhel Provincia-Acayabal Pab-Jesús-abingasmal. Tenal we tulemal Pabbal-nanimalad-pentagalpí kudimal. P)Tenal pe pél immal imanemalal, pe pilaledgin pél immal imakenabmal. T(! Tegin an pemalga chogzhundo, pemal nue aga takmalo, melle iskuedgin nanegal. Tegin pe Pab-penzhulidgin kantik kwisgumalo. Tegin pe tobzhulidgin nanemalbalo. Tenal pe Pab-Jesúsgin lolojul itomalo. '# Imisgin an kwenad-Apolosgin an chunmanejun. Tenal Apolos imis yapa pemalzhe pal negus. Tenal antin Apolosgin alamajan, kwenamaladbak pemalzhe mes negal. Tenal Apolos chogdo: ega wilubgan nonikil, ede kujal pemalzhe yabli natapo-ebinzhe. Pablo napi kaka palmijad Z&- Al pemal keg-chulgu Timoteogin ataged-wilubmal. Tegin Timoteo Pab-igalgin pemal-oturdajad-cholbal pemal Timoteo-pentamalo, akalzhul ukin anche taggal. Tenal an kwenamalad-e-pakamaladbak mes Timoteo-abintako. ]%3 Imi Timoteo pemal-omojal, pe nuekwa tar-akwemalo melle tulemal tarzhe urwemalgal, tenal Timoteo pemal-abalgin akalzhul Pab-Jesús-igalgin chunmagal. Imi an-Pab-Jesúsga-arpanaidyob, Timoteo ampa arpanaimo. $ Imi itigin anka igal-yer-ukles Pabga-arpaged nued imagal. Tenal tulemal-an-abin-kwisgumalad ampa ichejul nikarmalbal. G#Tenal antin ampa Efesogin peinegwel, Pentecostés-Itogedzhe. g"GTenal antin pemalzhe pinche iché nebijul, an untar pemalbak peibien, tenal Pab-itolegedbal. !Tenal an chogdé, an pemalbak untar mego-dewa, o chulil, ti-ni-pelguedzhe an pemalbak peio, pemal an-pentagal, an pia pul nabir nao. x iImi antin naga igal-mezhis Provincia-Macedoniabal negal. Tegin an Macedoniaje arpil, an pemalzhe natapo. 5cTenal an pemal-omojal an Jerusalénzhe-nabir-nao an takel, tule-mani-chenemalad akalzhul anpak mes Jerusalénzhe nemogo. Pablo iktualeba aga igal-mezhijad Corintoje negal X)Tenal pemal an-iktual tule-amimalbalo, Jerusalénzhe mani chedgal. Tegin an pemal-omojal, tule-mani-chedmaloedga an karta uko, Jerusalénzhe mani chedgal. Tegin an Jerusalénzhe kep we tulemal-palmio. 6eImi pemal tumi-ilbal mani-kaedbal, pemal-ilbal mani ukmalo. Tenal pemal we mani chabogenabmal, an pemal-omojal, we mani pato kuakwa chio, pe melle mani pal weimalgal. 1 ]Kwenadgan, imi an Pabbal-nanimaladga an mani-weied-igalgin an pemalga chunmanejun. Imi an kwenamalad-Provincia-Galaciagin-pukmaladga chogzhadyob, an pemalga chogmalmo. +:Kwenadgan-pilalmaladye, imi an pega chogzhundo, meke-ibi pega kunonikil, Pab-Jesúsgin pe kantik kwisguo. Imi pemal nued wismal, pe-Pabga-arpaged, ib-pinchegad chul. Wedin pega ib-nuedga kunoniko-choggu, al pemal pane-pane pela-pela alamakenabmal Pabga arpagal.xi9Tenal Pab Tummad, Pab-Jesucristobal tule-purkwedgin nakwegal anmal-imas. Al an Pabga tog-nuedi chogalda. N8¿Imi poni tule-opurkwedé, ibi-wede? Nabir. Imi wedin tule-iskuedgin-naneed. ¿Tede ibiga tule-purkwed-igalde-maichun? Tenal Moisés-igal-mamikidbal tule mag itononiko, ede iskuedgin kudii. U#7Tenal Pab-kartagin chogbaldo:¿Imi tule-purkwedde, igi tulegin pal nako?Keg kue, ilgwen pato pelgus.¿Tegin poni tule-opurkwedde, pia nadzhun?Keg kue, ilgwen pato pelgusmo. Os. 13:14 7g6Tenal an-pemalga-chogzhiid immal-kujal, akpene Pab-kartagin kaka-choglejadyob kunoniko. Imi Pab-kartagin chogzhado:Pab-kannaleged tule-purkwedgin nakwis. Is. 25:8 <q5¿Ibiga teob kuo? Nabir. Imi immal-nunguoed, immal-nunguojulidzhe ogwaleged-wilub, tegin immal-purkoed, immal-purkojulidzhe ogwaleged-wilubbal, anmal Pab-negzhe kep toggal. /W4Tenal kal-trompeta napi kotel, anmal ilgwen apka-pakal, imia-tip-imaked-kwen-ogwalenoniko, ¿Igijun? Nabir. Imi kal-trompeta kotel, tulemal-purkwismalad kannan tullenoniko, tenal tule-purkwismalad-e-chan pato ogwales, pal kwen nunguojul-kuo. Tenal anmal-tulamalad pel-kwapa ogwalenonimalmogo. '3Pe nuekwa an-itomalo, an immal-otukal-maid an pega chogneed: Anmal pel-kwapa purkwenejulmal, tenal anmal pel-kwapa chan-ogwalenonimalo. 92Kwenadgan, an pega chogdo: imi tule iti-chan-nikadgin, Pab-neg-takmaidgin kwen togojul-kuo. Tenal Pab-neg-nunguojulidgin immal-nunguoed keg tog. +1Tenal tule-iti-napkined-e-sagla-Adán-taklegedyob, anmal taklemo. Al anmal kujal Pab-neggined-e-sagla-Cristo-taklegedyob, anmal taklenonimogo. .U0Imi Adán chan nikujadyob, tule-iti-napkinmalad ampa chan nika-nemalmo. Tenal Cristo-chan-nikanonikidyob, tule-Pab-neggin-megmaloed Cristo-yopí chan nikunonimogo. ve/Tegin tule-keped-Adándin tule-iti-napkined. Tenal tule-cholbalid-Cristodin tule-Pab-neg-akar-tanikid. .Tenal kepegin chan-purpaled tulega uklenonijul, tenal iti-napkined-chan uklenoni. Tegin te-cholbal kep chan-purpaled uklenoniko. "=-Tenal Pab-kartagin nermakal maido:Pabdin, tule-keped-Adánga sanal purpa uknoni. Gen. 2:7 Tenal Adán-napiddin, tule-purpa-otuloged. Wedin Cristo. H  ,Tegin tule-purkwijal, e-chan sanal tiglego. Tegin tule kannan tullejal e-chan purpal kannan tullego. Imi tule iti-napkin sanal chan-nikadyob, tule kannan tullejal, purpal chan nikunonimogo. = s+Tenal tule-chan nunnu tiglejal, tenal tule-chan kannan tullejal, nugu-takle noniko. Tegin tule-chan pichubi tiglejal, tenal tule kannan tullejal, pela-pela kannaleged nikunoniko. 5 c*Tenal tule-purkwismalad-kannan-tulleged-igal ampa teobmodo. Imi tule purkwijal, tegin tiglejal, e-chan nunguo. Tegin tule kannan tullejal, e-chan pal kwen nunguojul. x i)Tegin tadgwa-yer-takleged akalmo, tegin ni-yer-takleged wis akalamo, tegin iskwa-yer-takleged akal-akal-nemo. N (Tegin immalmal-Pab-neggined nikmodo, tegin immalmal-iti-napkined, pél yopíjul-ne. Tenal immalmal-Pab-neggined e-yer-takleged akalmo; tegin immalmal-iti-napkined e-yer-takleged wis akalamo. K'Tenal immalmal-chan aga yopíjul-ne, akal-akal takle-ne. Tule-chan akalmo; immalmal-chan wis akalamo. Tegin chikwi-chanmal wis akal; tegin ua-chan ampa akalmo. Pél akal-akal takle-nemal. &Tenal immal-kwa nijal, Pab Tummad we immal-kwaga e-wal uk, Pab kepe-saglagin igal-mezhijadyob. Tenal immalmal-ilbal e-wal kwisguenabmal. mS%Tenal pe immal-kwa tigneel, pe e-wal tigzhul. Pedin e-kwa tig, aros-dewa o immal-kwa-pimalad-dewa. *M$¡Tenal pemal immal-kwen-wichulmaladyob pe kudimal! Imisgin an pega chognejun. Imi pe immal-kwa tigzhal, pilal e-kwa purkweenabgwel, kep immal-kwa nidago.  #Tenal tule-wal-walgwen ekisdamalo: “¿Imi tule-purkwaledde igi kannan tullego-ade? ¿Ibi-changin kannan tullegodé?” /W"Tenal pemal nue pinzheenabmal, pe pinzheed-kalesdiid-akar nogal. Tenal pemal wejego iskuedgin nanemalo. ¿Ibiga an teob chog? Imi tule-wal-walgwen ampa Pab-Tummad-kwen-wichul-kudimal, Pabdin toa-tule. Imis an pega chogzhiid an pemal-opinkezhegal. Pablo tule-kannan-tullegoedgin chunmajad 4a!Al pemal melle we igalgin yardalemalo. Tenal tadgan chogedyob: “Pe tule-iskanabak naneel, pe-yer-taed iskunonimogo.” Al pemal melle tule-iskanabak mes nanemalo. 1[ Tenal an iti-napkingabi-pinzheedbal, an Efesogin immalmal-chapurbalid-urwedbak an kal-itojalen, ¿ibi-nued anka kunoniko? Saté. Tenal tule purkwaled-akar kannan pal kwen tullegojulilen, pega pul nabirin patomalad-chogzhadyob choggalmo:Imidin anmal wichulmal-choggu,
an inkwa purko,
pan o achul-dewa.Al an pela-pela kobo,
tegin an pela-pela mas kunpalo,
an pela-pela napi welgugal. Is. 22:13 (IKwenadgan, imi an chunchunnad Pab-Jesucristobal pemalgin yer itodii. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo, an kakanzhejul, antin pane-pane purkwed-naga kudii. {Tenal pe-chogzhadyob, tule kannan pal kwen tullegojulilen, ¿tede ibiga anmal pane-pane poni-abalgin kudimalzhun? }~sTenal pemal chogmaldo, tule-purkwismalad keg kannan pal tulle. ¿Tede pemal-tigin-Pab-Jesús-nuggin-tule-purkwismalad-anal-oglesmaladde, pe igi imanemalzhun? ¿Pe ige-nemal, o ampa pe we igalgin ukin nemal? Imi tule purkwaled-akar meke-igi kwen tullegojulil, ¿tede ibiga pemalde tule-purkwismalad-anal tigin Pab-Jesús-nuggin ogmalzhun? Pemal pinche chognanimalma. )}KTegin Pab Tummad pel-kwapa Cristo-ulpallí immalmal urpijal, Pab-Machi kep e-Pab-ulpallí-nanegal kunonimogo, Pab Tummad meke-ibimalagin, e-Tummadga kunoniko. b|=Tenal Pab-kartagin Cristogin chogzhado:Pab Tummad pel-kwapa
we tule-ulpallí-nanegal immalmal urpis. Sal. 8:6 Tenal Pab Tummad pel-kwapa immal-imajadbal kwen choglejul, Pab Tummad Cristo-ulpallí nane-nemo. E{Tegin Pab-Jesús napigin tule-purkwedgin nakwenoniko. tza¿Ibiga teob? Nabir. Imi Pab Tummad pel-kwapa Cristobak-aichulmaladgin-nakwedzhe, Cristo neg-taked-wilub. pyYTegin neg-tuku kep noniko. Tenal Cristo pel-kwapa tule-neg-takmamimaladgin, tegin tule-pel-kwapa igal-nikmaladgin, tegin tule-kannaleged-nikmaladgin nakwijadbal, Cristo kep napigin kannan Pab Tummadga neg-ukbalo neg-takegal. MxTenal tule-tullemaloed pel-kwapa e-wilubganbal kannan tullego; kepe-saglagin Cristo, tegin te-cholbal kep tule-Cristobal-naigusmalad Cristo-iti-napche-kannan-tanikoedzhe kannan tullenonimalmogo. w{¿Ibiga teobdé? Imi Adánbalbi tulemalga pel-kwapa purkwed noni. Al tulemal Cristobalbi kannan tullenonimalmogo. "v=¿Tede tule-pimalad igi kannan tullego? Nabir. Imi tule-walkwénnagwadbal tule-purkwed noni-choggu, al tule-walkwénnagwadbal tule-kannan-tullego. uyTenal Cristo purkwaled-akar kannan chunchunnad tulles-choggu, al Cristo kepe-saglagin-purkwaled-akar-nojad-tule. tTenal Cristo iti-napkingabi anmalga immal-nuegan imakelen, tule-iti-napkinmalad pul tule-wilemaladyob anmal-takoen. ~su¿Tegin tule-Pab-Jesúsbal-nani-purkwismalad, ampa abonoleszhulmodé? Tenal imidin pemal-chogmaladyob kwen kuszhul. @ryImi Cristo purkwaled-akar kannan pal kwen tulleszhul-choggu, ¿pe-Cristogin-penzhulid ibga keg pel kumodé? ¿Tegil anmal ampa iskued nika-nemodé, ampa iskued kwen pelguszhulmodé? uqcTenal tule-purkwismalad kannan pal tulleszhul-choggu, ¿tegil Cristo kannan pal kwen tulleszhulmodé? =psCristo purkwijad-akar kannan pal tulleszhulilen, anmal pinche Pab-Tummadgin-kakanzhemaladga kunonimalan. Imi anmal chunmadimal, Pab Tummad purkwaled-akar kannan Jesús-otulos. Tenal pemal-chogmaladyob tule-purkwaled-akar-kannan-pal-kwen-tullegojulmal ib-chunnalen, Cristo kannan pal kwen tulleszhulin. Zo-Tenal Cristo purkwijad-akar kannan pal tulleszhulilen, ¿anmal-Pab-Jesúsgin-chunmadimalad ibga keg pel kuendé? ¿Tegil pemal-Cristogin-penzhulid ibga keg pal kubalindé? Tenal imidin, Cristo kannan tulles. n Tenal pemal chogmalal: “Tule-purkwismalad keg kannan pal tulle,” ¿tegil Cristo purkwijad-akar kannan pal kwen tulleszhulmodé? 6me Tenal anmal chunmadimal, Cristo purkwijad-akar kannan tulles. ¿Tede ibiga pemal kwénna-kwénna chogmalzhun: “Tulemal purkwijad-akar kannan pal kwen tullegojul?” olW Imi pemal meke anpal, meke Jesús-nuggin-palmilegalid-pimaladbal, Jesús-purkwijad-akar-kannan-tullejad wisgunonikil, anka iwen-kwen-akalzhul. Tenal pemal yabli Jesucristogin ibzhenonimal. Tule-purkwismalad kannan tullegoed Wk' Tenal Pab wiles an-taked-wilubzhulinadbal, antin Jesús-nuggin-palmilegalidga yabli kunoni. Tegin Pab anka immal-nuegan-imajadbal, Pabga ib-nuedga kunoni. Tenal antin Jesús-nuggin-palmilegalid-pimaladga an pul yer Pabga arpas. Tenal an naga tukin weob kwen imaszhul, Pab yer an-taked-wilubzhulinadbal, anpal pél immal-nuegan imas. 8ji Imi antin Jesús-nuggin-palmilegalid-pimaladga pul-tule-totogwad. Tenal an Pabbal-nanimalad-ekindi-kujadbal, an Jesús-nuggin-palmilegalidga an nugzhaleged-wilubzhulin. Zi-Tegin Cristo napigin anka nononimo, machi-toto chol-napigin napi megnonikidyob. yhkTegin Cristo Santiagoga sanal nononi, tegin Cristo te-cholbal e-nuggin-palmilegalmaladga sanal nononibal. Wg'Tegin te-cholbal Cristo kwenadgan-pulakwa-pukwamalad tulaataled-ilaatal-eg-kakagwadga sanal nononibal. Tenal we kwenadgan pel-kwablejal ampa tula-ne, tenal we kwenadgan kwénna-kwénna pato purkwis-nemal. f+Tegin Cristo kannan tullesgu, kep Pedroga sanal nononi. Tegin te-cholbal, Jesús e-nuggin-palmilegalmalad-walambe-kakabogwadga nononibal. eTenal tulemal uangin Cristo-tigzhamal, tegin Cristo ibapágin purkwal-maid-akar kannan tulles, Pab-kartagin iktual nermakal maidyobbal. Hd Imi an Pab-Jesúsgin immal-pul-chunchoged turdajadgin, an akpene pemal-oturdakapmal. An pemalga chogzhado: Cristo anmal-iskued-anal nakrusgin purkwis, Pab-kartagin iktual choglejadyob. Uc#Tenal an-pemalga-chogzhadyob pemal ampa Pab-kaka-nuegangin kudimalal, pemal abonolenonimal. Tenal pemal Pab-kaka-nuegangin kudijulmalal, pemal pinche Pab-Jesúsgin ibzhasmal, pemal kwen abonoleszhulmal. @b {Kwenadgan, imisgin an pemalga kannan chognebal, an akpene pemalga Pab-kaka-nuegangin chunmakapku, pe Pab-kaka-nuegan abingasmal. Imis pemal ampa an-pega-chunmajad-kakagin kudimalbal. Ia (Tenal pemal nuekwá innikigwadgin, pél immal imakenabmal.`7'Kwenamalad, al an pemalga chogzhundo: pemal pela-pela Pab-kaka-palchogbi itogenabmal. Tenal pe melle tulemalgin igal-kao kaka-pidgin chunmagal. f_E&Tenal tule an-chogzhad itojulil, pe melle tule-kurkin-purpaled-nikadyob pe we tule-takmalo. }^s%Imi pemal chogel: “Antin Pab-kaka-palchoged,” o chulil: “Antin kurkin-purpaled-pid nika,” pemal aga mag itogenabmal, an-pemalga-chogzhiid, an naga tukin kwen onoszhul. Wedin chunchunnad Pab-akar-tanikid, tule igi naneed-wilubmal. G]$Tenal an wisdo, pemal-wal-walgwen nabir we kaka kwen itojulmal. ¿Imi pemal ebinzhemal, Pab-kakade pemal-akar tani? ¿Tegin pemal ebinzhemalbal, Pab-kakade pemalzhebi nonibal? Chulá. \}#Tenal omegan immal wisgubiel, aga neggin macheredzhe immal ekiso. Tenal omegan iglesia-abalgin chunmagal, ib-nued chul. 8[i"omegan, iglesiagin po-chigwed-wilubmal, igal-kwen-maichul iglesia-yagin chunmagal. Tenal omegan aga e-machered-ulpallí naneed-wilubmalbal, Moisés-igalgin nermakal maidyob. Z!Imi Pab Tummad oimakal tule-kwen-imaked-chul, Pabdin nuekwa-inniki-immal-imaked-tule. Imi iglesiamal kusgu pel-kwapa igal-tanikidyob, WY' Tenal tule-Pab-kaka-palchogmalad aga unni purpal abingemalo melle chunmagal. JX ¿Ibiga an teob chog? Imi pemal-Pab-kaka-palchogmalad, pel-kwapa wala-walagwen Pab-kaka palchogenabmal, tulemal-pel-kwapa-itobukmalad turdagal tegin tulemal purpal okannolenonimalgalbal. xWiTenal Pab Purpa Nued tule-itojiidga ulubgin purpal immal oyononikil, tule-chunma-kwichid ilgwen yakir kuenab. +VOTenal Pab-kaka-palchogmalad ampa teobmodo. Imi tule walbo o chulil walpá-dewa wis chunmamalmogo. Tenal tule-pimalad choged-wilubmal, wedin ib-nued o chul. KUTenal tule-kaka-chunmaked-ogwaed nikchulil, tule-kaka-pidgin-chunmaked melle chunmako, ilgwen iglesiagin yakir peied-wilub. Tegin tule-kaka-pidgin-chunmaked aga tukin yakiri Pabzhe kolenabmal. NTImi pemal kaka-pidgin chunmabimalal, walbo o chulil walpá-dewa chunmaked-wilubmal. Tenal pemal wala-walagwen chunmaked-wilubmal. Tegin tule-walgwen e-kaka-chunmaked-ogwaed kwichid-wilubbal. $SAKwenadgan, ¿tede pe igi imakenabzhun? Nabir. Imi pemal aga pulakwa Pabzhe kolnemalal, pe kuakwa nemalo, kwen namagal, kwen kuakwa Jesús-igalgin tulemal-oturdagal, tegin kwen kuakwa nemalbalo Pab-pega-ulubgin-chunmajad palchoggal, tegin kwen kuakwa kaka-pidgin chunmagal, tegin kwen kuakwa kaka-pid ogwagalbal. Tenal pemal we immalmal-pel-kwapa imaked-wilubmal purpal tule-iglesiagin-pukmalad-okannogal. 2R]Tegin tule-ukpononimalad aga ulubgin iskued-otuktiid oyolenonibalo. Al we tule apka-pakal chimtinonikil, Pab-otummononiko. Tegin tule-chimtijad chognonibalo: “Pabdin chunchunnad pemal-abalgin kudii.” Kwenadgan, pemal pulakwa aga Pabzhe kolalmalal, nuekwa innikigwadgin pél immal imakenabmal FQTenal tule-Pab-kaka-palchognanikidgin, tule-yogasalmalad o tule-Pab-wichulmalad-dewa ukpononikil, tule-ukpononimalad aga ulubgin itononiko ede nos tegin Pabbak igal-nudaked-wilubmal. P Al tule-iglesiaginmalad aga pulakwa Pabzhe kolalmalal, tegin we tulemal-pel-kwapa kaka-pimaladginbi chunmakalmalal, tegin tule-yogasalmalad, o tule-Pab-wichulmalad-dewa ukpononikil, ¿tule-ukpononimalad chogdamalojulzhí: “We tulemal koeganama?” 7OgImi Pab Tummad chogzhabaldo, tule-kaka-pimaladgin-chunmaked tule-Pab-wichulmaladga, tenal tule-Pab-Jesúsgin-ibzhemaladgajul. Al tule-Pab-wichulmalad mag taknonimalo, Pab-Jesús-igal, ib-chunchunnad. Tenal tule-Pab-kaka-palchoged tule-Pab-Jesúsgin-ibzhemaladga, tenal tule-Pab-wichulmaladgajul. N Tenal Moisés-igalgin nermakal maido:Pab Tummad chog:“Tule kaka-pimaladgin chunmakedbal,
tegin tule-pimalad chunmakedbal,
an Israel-tulemalga chunmako,
tenal Israel-tulemal yabli anpal
kwen ibzhejul-kumalo.” Is. 28:11-12 `M9Kwenadgan, pemal melle purwigana-pinzheedyob pe pinzhemalo yogasal kaka-pidgin-chunmagal. Tenal pemal tule-cheleganyob pinzhemalo. Tegin pe purwigana immal-kwen-akaloedgin pinzhejulmaladyob, pe pinzhemalbalo. L!Tenal an iglesia-chijimaladzhe an nonikil, an kiakwá chunmakel pul nabir, tulemal pellá an-itogal, an pul orojul kaka-pidgin chunmagal. hKITenal an pemalga pul-pule kaka-pimaladgin chunmadiidbal, an Pab Tummadga tog-nuedi chog. |JqTenal pedin nabir Pabga tog-nuedi chognaindo, tenal tule-pimalad purpal kwen pentaklegojulmal Pabgin okannolegal. I)Al an chogzhundo, pe purpalbi Pab-Tummad-otummogel, tule-yogasal-pe-itobukmalad aku pe-itogedbal, ¿pega igi chogmalo: “Teobdo?” Keg kue. [H/¿Tede an igi imakenabzhun? Nabir. Tegil an purpal Pabzhe kolo, tegin an mag-itogedgin Pabzhe kolbalo melle purpal peigal. Tegil an purpal namako, tegin an mag-itogedgin namabalo, melle purpal peigalbal. G-Tenal an kaka-pidgin Pabzhe kolel, an purpal Pabzhe kolnai. Tenal an kaka-pidgin-chunmaked an-mag-itojulidbal anka sanal ib-nuedga kwen kuojul. pFY Imi tule kaka-pidgin chunmakel, Pabzhe koled-wilub, tulemalga aga tukin e-chunmajad pal ogwagal. NE Tenal pemal-Pabbal-nanimalad ampa teobmodo. Imi pemal pela-pela kurkin-purpalmalad peigujimal-choggu, al pemal alamakenabmal, pul kurkin nikugal Jesús-igalgin iglesiagin-pukmalad-otummogal. pDY Tenal an tule-chunmaked mag itojulil, we tule-chunmakedga an tule-pid, tegin we tule anka tule-pidmo. wCg Imi an kwen penzhul, tule iti-napkin ichejul akal-akal chunma. Tenal tule chunmaked-ilbal aga mag itomalbal. &BE Tenal pemal ampa teobmodo. Imi pemal tule-mag-itogedgin pakal-pud chunmajulil, ¿toa wisguo, ibigin pe chunmananimal? Pinche pe puwalga chunmananimal. BA}Tegin tule nuekwa kal-trompeta okotel, chulubmal wismal ede aga oguenabmal pila-chegal. ¿Tenal tule yogasal kal-trompeta okotel, chulubmal igi wisguo aga ogugal pila-chegal? Keg kue. z@mImi tule immalmal-okolmalad ampamo. Imi kammu, o chulil, kal-arpa yogasal kolel, mag itolejul igi pel kol. a?;Kwenamalad, imi an pemalzhe nadelen, tegin an kaka-pidgin pega chunmakelen, ¿ibiga pemalga nabirin? Pemalga ibga kwen kuojuli. Tenal Pab-anka-immal-oyojadgin an pemalga chunmakel; o chulil an immal-wijiidgin pega chunmakel; o chulil, an pega Pab-kaka-palchogel, o chulil, an Pab-igalgin pe-oturdakel, wedin pemalga ib-nuedga kunonikodo. U>#Tenal antin peiendo, pemal-pel-kwapa kaka-pimaladgin chunmamal. Tenal an peibaldo, pemal pul-pule Pab-kaka palchogmalo. Imi tule-Pab-kaka-palchoged tule-kaka-pimaladgin-chunmakedga pul tule-tummad. Tenal tule aga tukin kaka-pidgin-chunmajad ogwagel iglesia-pukmalad-okannogal, we tule kep Pab-kaka-palchogmaladbak agayob tunkumal. =!Tegin tule kaka-pidgin chunmakel, purpal aga tukin okanno; tenal tule Pab-kaka-palchogel, tule-pel-kwapa-iglesiagin-pukmalad-okanno. 7<gTenal tule Pab-kaka-palchogel, tulemalga chunma. Al we tule purpal Pabgin-tulemal-okannogo, tegin purpal tulemal-niga-okannobalo, tegin tule-pukib-itomalad-yer-imanonimogo. k;O¿Ibiga an teob chog? Imi tule kaka-pidgin chunmakel, Pabgabi unnila chunma, tenal tulemalga kwen chunmajul. We kaka-piddin, pemal pel aku-itomal ibi chog-wede. Tenal we tule unnila purpal immal-otukalmaladginbi chunma. =: uTenal pemal pela-pela alamakenabmal tulemal-pilaledgin nanegal. Tegin pemal pela-pela kurkin-purpalmalad peigumalbalo, tenal pemal pul-pule Pab-kaka-palchoged-kurkin peiguenabmal. q9[ Tenal pe Pab-penzhulidgin naneel, tegin pe Pabgin immal-nuegan abintakel, tegin pe tule-pilaledgin naneel, we igal-chogpágwad kwen pelguojul-kuo. Tenal we igal-chogpágwad choggwen pul-chunchoged: tule-pilaledgin-naneed.R8 Imi anmal ampa purpal nuekwa-immal-wichulidyob irmamalmo. Imis an purru-purru immal wis tak, tenal te ibegin an pakal-pud immal taknoniko. Tenal an imis ampa iche-iche immalmal wiis, an ampa pellallé immal kwen wichul. Tenal Pab Tummaddin an-nued-wisdo. Tenal te ibegin Pab-an-wijiidyob, an pela-pela immal wisgunonimogo. h7I Imi an toto-un, an machi-purwiganayob chunmadi-kus, an machi-purwiganayob pinzhedi-kus, an machi-purwiganayob ti-kusbal, an ampa nuekwá immal kwen wichul-nanas. Tenal an macheredga-kusgu, an purwigana-igal, an pél ebes. \61 Tegin immal-innikigwad kujal nonikil, immal-imis-ampa-napimalad pelgunoniko. q5[ ¿Ibiga an teob chog? Imi anmal iche-iche immal wis wismal, tegin anmal iche-iche Pab-kaka-palchogmal. N4 Imi an napírra tulemal-pilalel, tule-pilalgued ilgwen-nadguo, pal kwen pelguojul-kuo. Tenal Pab-kaka-palchoged, tegin kaka-pimaladgin-chunmaked, tegin pirkin-immal-wijiid yabli pelgunoniko. p3Y Tenal an napírra tulemal-pilalel, an akalzhul tulemalga wilego, tegin an tulegin kwen arpigojulbal. Tenal an napírra tulemal-pilalel, an pinzhedio tule kujal pul-nabir nanenoniko, tegin an pel-kwapa tulemal-abin-purtibalo. s2_ Tenal an napírra tulemal-pilalel, an nabir igal-iskana kwen takchul, tenal an yer igal-chunchunnad ito. 6~}||{{zRyy%x`w9vuuts}rqpp'oo&nmlkkii'hg=fneeBdMccbb a`o_a^V^ ]\[[BZYXWW_VVTT(SiRReQPoOO&NMMKIHGG-FECC{BHAj?>==e<;::#98{7655D4z320/.-;+*m)(''@&k%$#"! >MhF\D w  mD"Vl% Imi anmal-ilbal, anmalga-kurkin-purpaled-uklesmalad ebugenabmal tule-pimalad-pentagal. Tenal Pab-anmalga-kurkin-purpaled-akal-akal-ukchadbal, anmal pane-pane inniki-immalmal-imakedgin tule-pentakenabmal. k Imi pemal aga muchub-muchub aga e-neggin kwenamalad-odomalo okabgal, okunkal, okobgal, tenal pe melle cho-choedgin kwenad-odogo. jTenal pemalga pul-ib-chunchoged, pemal aga pela-pela pilalgumalo. Tenal pe tule-pilalel, pemal íchejul tule-iskued-igenonimalo. iImi anmalga pato neg-tuku omodani-choggu, al pe nue pinzhemalo, tegin pe mag neg-itogenabmalbal pe Pabzhe nuekwa kolnonimalgal. /hWAl tule-purkwalmaladzhe-pakal Pab-kaka-nuegan targa chogledi-kus, tule-purkwismalad tuleyob-pukwadbal sanal oturdalenonimal, tenal Pab Tummadbal purpal tullemalgal. EgTenal tule-Pab-wichulmalad Pabga pel-kwapa e-immal-imajad chogenabmal. Imi Pab pato kuakwa mai, tule-purkwalmaladga tegin tule-tuladimaladga igal-itogal, tulemalde pule nosmal-dewa. GfTenal pemal tule-Pab-wichulmaladyob keg wilub-okpis yosgu-nanemal-choggu, al tule-Pab-wichulmalad keger pemal-takmal, tegin pemal-inik istar-chunmakaldamal, tegin pegin ulualdamalbal. ^e5Imi pemal akpene peyedzhe ibe-perienchasmal, Pab-wichulmalad-nanedimaladyob pe nanedi-kusmalmo. Imi tule-Pab-wichulmalad igal-iskanagin wilub-okpis nanebukmal, tegin we tulemal aga e-chan welzheedginbi unnila pinzhedimal. Tegin we tulemal peyedzhe mumurgualmalal, pulaled-wagin omeganbak yosgu-kualdamal, pinked-pel-igesmal, tegin e-itoleged oimabukdamal. Tegin tule-Pab-wichulmalad Tummadyob chowal-mimmi-otummonaidgin nanemalbal. Tenal we igaldin, igal-iskana. wdgAl we tule iti-napkin ampa tuladgin e-chan-peiedbal pal kwen nanaojul, tenal Pab-peigujiidbal nanebi-kudago. Pc Imi Cristo aga changin wiles-choggu, al pemal pato kuakwa irmamalad-wilubmalmo Cristoyob wilegalmo. Imi tule Cristobal-naigujadbal e-changin wilediil, pato oyonai ede iskuedgin pal kwen nanedijulmo. zbmImi Jesucristo Pab-negzhe nakwis, tegin Pab-Tummad-nuedzhik pul-tule-tummadga chigwitap. Tenal angelmal tegin immal-saglagan-igal-nikmalad tegin immal-saglagan-pela-pela-kannaleged-nikmalad pel-kwapa Jesucristo-ulpallí nanedimal.a%Imi Noéga-tigin-kujad choglege, anmal tigin-Jesús-nuggin-oglegedbal abonolegal. Tenal we igal kwen choglejul aga pe sanal uka-enukkal. Tenal we igal choglege, pe Pabzhe ekisgal iskued-nikchul pe-imagal. Tegin Jesucristo-kannan-tullejadbal anmal abonolenonimal. -`SImi we tule-purpamal akpene Pab-Tummad-kwen-itoszhulmal. Tenal teun takalgu, Noé ul chobnaigu, Pab Tummad pinnallé tulemal-abintadi-kus, Noé pél ul ogujadzhe. Tenal tulemal yabli e-iskuedgin pukib kwen itononijulmal. Tenal Noé-ul-chobzhadgin tule-walapábak unnila tije abonolenonimal. p_YTenal Cristo Pab Purpa Nuedbal tule-purkwismalad-purpa-kalesbukmaladga Pab-igalgin chunmadi-kus. ^Imi Cristo ilkwénna purkwis ilagwen pe-iskued eligal. Tenal Cristo tule-chwilidikid, tenal Cristo yabli anmal-tule-iskanaga aga tukin chan ukcha purkwegal, anmal kep Pab Tummadzhe omogal. Tenal Cristo sanal purkwis, tenal Pab-Purpa-Nuedbal kannan tullenoni. ]Imi Pab peiel pe immal-nuegan-imakedbal wiledii, wedin pemalga pul iwen-kwen-akalzhul, pe pul immal-iskana-imakedbal wilegal. t\aTenal pe we tulega atagedgin tegin pe pinnallégwadgin chunmako. Tegin pe nued-taedbal, pe aga ulubgin mag itogenabbal, pe immal kwen akaloszhul. Al pe Cristobal-nued-taedbal, tulemal istar pegin chunmadimalal, pegin pinkegunonimalo. P[Tenal pemal aga ulub-akar itogenabmal, Cristo, an-Tummad. Tenal pemal keg-chulgu kuakwa kudiid-wilubmal arpak tule peje ekisalmalal: “¿Ibiga pe Pab-penzhulmal?”, pe we tule-abin-imagalmo. kZOTenal pemal immal-nuegan-imajadbal pe yabli wilegel, wedin iwen-kwen-akalzhul, tenal Pabdin yer pe-tako. Imi Pab-kartagin chogdo:Tule-chabzhul-pe-imaked pe melle tobguo,
tegin pe ulubgin melle akal-itobalo. Is. 8:12 mYS ¿Imi pe aga ulubgin pela-pela yer-itogel immal-nuegan imagal, toa sapejul pe-imako? Keg-kue. ;Xo Imi Pab Tummad nugu tule-inniki-nanemalad-takmal,
tegin we tule Pabzhe-kolel,Pab keg-chulgu we tule-itogo.Tenal Pabdin tule-immal-akaloed istar tak. Sal. 34:12-16 kWO Tegin we tule immal-akaloed igeenab,
tegin immal-nueganbi imakenabbal.Tegin we tule igal-nued amienabbal,
tulemalbak akalzhulidgin nanegal,
tenal we tule ampa alamakenabbal,
igal-nuedgin nanegalbal. {Vo ¿Ibiga an teob pemalga chog pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab-kartagin chogdo:Imi meke-ibi-tule kueye purkwebijulil,
tegin nued megbibalil,
we tule melle yosgu chunmakenab,
tegin we tule melle kakanzheedgin naneenabbal. %UC Tenal tule pegin immal akalojal, pe melle we tule-akalomogo. Tegin tule pega kaka-iskana kochal, pe melle we tulega kaka-iskana kolmogo, tenal pe we tulega chogo: “Pab nued pe-takelen, nabirin.” Imi Pab pe-chus weob nued nanegal tegin Pab pemalga immalmal-nuegan ukegalbal. >TuImi antin pemalga napigin pel-kwapa chog: imi pemal aga pulakwa yopí pinzhemalo, tegin pe-kwenad pukib-itogedgin o weligwal-itogedgin-dewa, pe kwenad-yopí itogenabmalmo. Tegin pemal aga kalgwenadyob aga muchub-muchub pilalgumalo. Tegin pe nugu tule-takmalo, tegin pe tummarba-itojulidgin nanemalbalo. SyImi machergan ome-nikal, aga iktualeba pinzheenabmal, aga e-omega ampayo immal chogeddu. Tenal omegan nue kal-nikchul tegin Pab-wilejakwa-omegan-takedbal ampa machergan-yopí igal-nikamalmo ilagwen-nadgu tullegal. Al pe pinnallégwadgin pe omegin atagenabmal pe-Pabzhe-koledgin immal ekisnail, Pab melle pega chul choggal. Kwenadgan immal-nuegan-imakedbal wilenonimalo RImi Sara ampa weob e-machered-ulpallí nanedi-kusmo. Tenal Sara aga e-machered-Abrahamgin atagedbal aga e-macheredzhe kol, “An-tummad.” Imi pemal nued nanemalal, tegin pe machered-immal-akaloedgin kwen kwagyejulmalal, pedin Sarayob kunoniko. .QU¿Ibiga an teob chog? Imi akpene omegan-inniki-Pab-Tummadgin-ibzhemalad e-nued-taedbal aga nudasmal. Tegin we omegan aga e-machered-ulpallí nanedi-kusmalbal. 'PGTenal pe yer-takleged-chunchunnaddin pinnallégwadgin naneed, tegin urwedgin nanejulid. Imi an-pemalga-chogzhadyob pe nanediil, Pab Tummad yer pe-taknoniko. >OuOmegan, imi pe yer-takleged-keg-pelgued, pe-ulub-akar tani, pinche askin aga nudakedgin chul, sagla nudakedgin chul, ol nazhikedgin chul, tegin mol-nued yowedgin pel chulbal. \N 3Imi omegan aga e-machered-ulpallí naneed-wilubmalmo. Tenal ome-e-machered Pab-kakagin kwen ibzhejulil, tenal e-machered ome-takalil, e-ome Pabgin-atagedgin inniki kudii, we machereddin Pab-Jesúsgin ibzhenoniko. Imi tule-machered e-ome-nued-naneedbal Pab-Jesúsgin ibzhenoniko. Tenal e-ome aga e-macheredga Pab-igalgin chunmakedbal chul. aM;Tenal pemal akpene oveja-oweles-kudiidyob kudimalan, Pab-kwen-wichulmal. Tenal imidin pemal Cristozhik akpirismal, ovejamal kannan aga tule-e-takedzhe akpirijadyobmo. Tenal Cristo purpal anmal-takedga mai.mLSImi Cristo nakrusgin anmal-iskudiid eligal aga chan owios, anmal tule-purkwijadyob pel-kwapa-iskued igegal, tegin anmal tula-kudiidyob igal-innikigwadgin nanegal. Imi Cristo anmalga naklikunonikidbal, pemal-nugunonimalmo. FKTenal tulemal Jesúsgin istar chunmakalmalgu, Jesús kaka-iskana kwen kochajul. Tegin Jesús wiledi-kusgu, tulemalga kwen chogzhajul-kus: “An kujal pe-abin-imanemo.” Tenal Jesús yabli Pab Tummadga chogalda: “Imi pedin inniki tulega-igal-itoged-tule-choggu, al an pega ebejun we tulemalga igal-itogal.” lJQImi we tule iskuedgin kwen nanaszhul-kus,
tegin tulemalga kwen kakanzhaszhul-kusbal. Is. 53:9 DIImi Pab-Jesús pemalga peyedzhe wiledi-kus-choggu, al Jesús pemalga chagla-chis eyob wilegalmo. Al Pab pemal-chusmo weob wilegalmo. Imi Pab-kartagin Jesúsgin nermakal maido: nHU¿Imi pe-immal-akalojadbal tule chabzhul pe-imajal, tenal pe abin-purtijal, ibi-nued pega kunoniko? Chulá. Tenal pe-immal-kwen-akaloszhulidgin tule chabzhul pe-imajal, tegin pe abin-purtijal, weobdin Pab yer pe-taknoniko. XG)¿Ibiga an weob pemalga chog? Nabir. Imi pemal mag Pab-taknonimal-choggu, al pe peyedzhe-wileged-wilubzhulinadbal, pe peyedzhe-wilene. Tenal pemal yabli abin-purtinoni. Al Pab Tummad yer pe-taknoniko. F Pemal-pinche-arpamalad-tulemal, imi pemal aga ibedgin-atagedbal pe-ibed-ulpallí naneenabmal; pe-ibed meke tule-nued pebak pinnallégwadgin naneel, o chulil, pe-ibed meke tule-iskana chabzhul pe-imakel, pemal keg-chulgu aga ibed-ulpallí naneenabmal. xEiTenal pemal tulemalgin pel-kwapa atagenabmal, tegin pe kwenamalad-Jesúsgin-ibzhemalad pilalguenabmalbal. Tegin pemal Pab-Tummad-tobe-naneenabmal, tegin pe erreygin atagenabmalbal. Tule-pinche-arpamalad e-tummad-ulpallí naneenabmal PDImi pemal tule-olol-kudimaladyob pe nanemalo, tenal pe melle chogdago: “An tule-kalegaled-chul-choggu, al an akalzhul immal akalogo.” Tenal pemal Pabga-pinche-arpamalad-tulega pe nanemalo. QCTenal Pab Tummad peigujii tule-pinzheed-nikchulmalad immal-kwen-wichulidbal pegin istar chunmakel, tenal pe yer-taedbal tulemal-pegin-istar-chunmamalad kwen unniguojulmal pegin istar chunmagal. )BKTenal errey gobernadormal-palmi-choggu tule-immal-akalosmalad-oturdagal tegin tule-immal-nuegan-imasmalad-nug okannogal, al pe gobernadormalgin atagenabmalmo. A) Imi pemal pe-Pab-pilaledbal pe meke-ibi-tummagan-ulpallí naneed-wilubmal. Imi errey pul tule-tummad-choggu, al pe erreygin atagenabmal. z@m Imi pemal Pab-wichulmalad-abalgin pe nuekwa naneenabmal. Tenal tule-Pab-wichulmalad pegin chogalil pedin tule-iskana, tenal Pab anmal-taktanikoedgin mag taklenoniko tule-Pab-wichulmaladdin pe-yer-taedbal keg-chulgu Pab-otummononimalo. b?= Kwenadgan-pilalmalad, imi antin pemalzhe wilemal: imi iti-nap-naid pe-neg-chul-choggu, al pe ampa iti-napkin-pukmaladgin, pe melle chan-peigujiidyob igal-iskanaje omomalo. We igal-iskanadin pe-purpa izhononiko. > Tenal pemal akpene Pab-nuskanzhulmalan, tenal imidin pemal Pab-nuskanga kunonimalzhun. Tenal pemal akpene Pab-wilejakwa-tule-taked kwen wichulmalan, tenal imidin pemal Pab-wilejakwa-tule-taked mag itononimal. Kwenadgan tule-tummagan-ulpallí naneed-wilubmal 5=c Tenal pemal, Pab-pe-chusmalad-tulemal, tegin pemal Pab-neg-takmaidgin tule-pukwamalad-irwal-Pabzhe-kolmaladga pukwamalbal. Tenal pemal, tule-chwilidikmalad, Pab-nuskan-chunchunnad. Tenal Pab pemal-chus e-immal-taktijulmalad-imajadgin chunmagal. Tenal Pab pemal-immal-kwen-wichul-kudimalad-akar pemal-chus, tule neg-chichidgin aku immal takedyob. Tenal Pab e-wisgugal pemal-imas, tule neg-taledgin mag immal taknonikidyob. O<Tegin Pab-kartagin chogbaldo:Tenal tule we akwagin nag-kolmal,
tegin we akwa tule-olebal. Is. 8:14 Wedin chogle, tule Pabgin ibzhejulil, we tulega poni-tummad kunoniko. Tenal tule Pab-Jesúsgin-chogzhad ibzhejulmalal, tule-akwagin-aglasmaladyob kunonimalo. Tenal Pab Tummad iktualeba weob we tulegin chogzhado. 0;YTenal pemal-Pab-Jesúsgin-ibzhemaladga, Pab-Jesús pul ib-nuedga kunoni. Tenal tulemal-Pab-Jesúsgin-ibzhejulmaladgadin, Pab-Jesús poni-tummadga kunonijun, Pab e-kartagin chogzhadyob.Imi tule-neg-chobmalad akwa-mete.Tenal we akwa-meted akwa-pul-chunchogedga kunoni. Sal. 118:22 y:k¿Ibiga an teob chog? Imi Pab Tummad ampa e-kartagin chogmodo:Pe takto, antin pul-akwa-nued chus,
tegin an Sióngin we akwa chis, neg abingegal.Tegin meke-ibi-tule we tulegin ibzhenonikil,
kwen pinkeguojul-kuo. Is. 28:16 U9#Tenal tule neg-chobnaidgin akwa-neg-abingeed-askin akwa-pimalad chismaladyob, Pab Tummad Pab-Jesúsbak-naigugal pemal-imanoni, Pabzhe-koled-neg-purpaledyob. Tenal Pab Tummad tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-chwilimakalmaladga anmal-imanoni. Al anmal Jesucristobal Pab Tummadga immalmal-purpaled uknanimal Pab Tummad yer itononigal. l8QImi pemal Pab-Jesúszhe nonimal. Tenal tulemal-pimaladdin istar Jesús-takchamal, tule-neg-chobmalad-akwa-metedyob. Tenal Pab Tummad aga Pab-Jesús-chus ibi-nuedga kugal, tule akwa-nued chijadyob pel-kwapa neg-abingegal. n7UImi pemal kepegin pela-pela Pab-Jesús-igal-turdabi-itosmal. Tenal pe kepegin turdabi itojadyob pe itogenabmal, mimmi-kwalugana pirkin nu kunpiedyob. Tenal pe chunchunnad yer Pab-itononikidbal, al pemal purpal Pab-Jesús-igalgin tunkumalo, pe Jesús-tule-abonoged-igalgin pinzheed-nikunonikoedzhe. Jesús pul tule-chunchoged, akwa-nued neg-kanikidyob F6 Al pemal pel-kwapa-igal-iskana-imadiid pe igeenabmal, tulegin istar pinzheed, tule-yardaged, ib-chunnadyob chunmaked, tule-immal-nikadgin kin istar pinzheed, tegin tulegin istar chunmaked. $5 CTenal Pab-kakapurwadin pal kwen pelguojul-kuo
ilagwen pesgu-peio. Is. 40:6-8 Imi we Pab-kakapurwa-keg-pelgued pemalga choglenonido Pab tule-abono.D4 Imi ampa Pab-kartagin chogmodo:Imi tulemal-pel-kwapa kaganyob kumal,
nue-naojul purko.Tegin tulemal tud-kuedyob kudimalbal,
nue-naojul e-yer-takleged pelgudo. U3 %Imi pemal kepegin pabgan-purkwemaloedgin sanal mimmilenonimal. Tenal imidin pemal purpal kannan mimmilenonimalzhun. Tenal pemal Pab-Tummad-kaka-tuladgin tegin Pab-kaka-keg-pelguedgin mimmilenonimal. j2 OImi pemal Pab-igal-chunchunnad-pallí kudiidbal, pemal pato Pab-wagin aga ulubgin chwilidik irmamal. Al pemal chunchunnad kwenadgan-pilalgunonimal. Al pemal pela-pela napírragwadgin aga muchub-muchub pilalguenabmalbal. 1 Imi pemal Cristobal Pab Tummadgin penzhul-kunonimal. Tenal Pab Tummad kannan Cristo-otulos, tegin Pab Tummad pela-pela Cristo-nug okannosbal pemal Pab-Tummad-penzhulmalgal, tegin pemal wisgumalgalbal, Pab Tummad pemalga immal-nuegan imanoniko. 0 7Imi iti-nap ampayo naigueddu, Cristo pato nugzhales, iskued-akar pemal-ololchegal. Tenal we igal kep imichal oyolenoni pemalga ib-nuedga kugal. / Tenal pemal Cristo-abe-nued milejadgin ololgunonimal, oveja-chapini-chwilimakal-ya-chochogan-nikchulidyob iskued-anal Pabga-uklejadyob. a. =Imi pemal nued wismaldo, pemal akpene tadgan-igal-ibga-keg-pel-kuedgin kalesgudimalan. Tenal imidin pemal ololgunonimal, tenal immal-pelguoedgin kwen ololgunonijulmal, manigin pel chul, tegin olgin pel chulbal. #- AImi Pab Tummad pel-kwapa yopígwadbi tule-tak, akal-akal tule-kwen-takchul. Tenal Pabdin tule-immal-imakedbal tulega igal-itogo. Al pemal iti-napkin ampa tula-kudiidgin, aga pe pabyob Pab-Tummad-takedbal, pemal Pab-Tummadgin-atagedgin tegin Pab-Tummad-tobedgin pe naneenabmal. , 5Imi Pab Tummad ampa e-kartagin chogmodo:Imi antin tule-chwilimakaled-choggu,
al pemal chwilidik naneed-wilubmalmo. Lv. 11:44-45; 19:2 + Tenal Pab Tummad pemal-chus-choggu, al Pab-Tummad-chwilimakal-maidyob, pemal meke-ibi-immala-imakedgin chwilimakal naneenabmalmo. * 7Imi nuskan aga e-pab-choged-pallí tamaladyob pe nanemalo. Tenal pemal melle igal-iskanagin pe pal nanemalo, pe akpene Pab-wichul-kudigujadyob. )  Imi tulemal pemalga Cristo-igal-chognonikidbal, pe nuekwa pinzhemalo, pe melle iwen-kwen-wichulidgin nanemalo. Tenal pemal aga abingemalo melle wilub-okpis nanemalgal. Tenal pemal ilagwen pinzhedi-kuo, Jesucristo tanikil, Pab pemalga immalmal-nuegan imagal. <( s Tenal akpene Pab-kaka-palchogmalad we igalgin chunmanonigu, Pabdin Pab-kaka-palchogmaladga oyosdo, we Cristo-igaldin Pab-kaka-palchogmaladgabijul, tenal pemalga choglenonimalmo. Tenal Pab Purpa Nued Pab-neg-akar palmilenoni. Tenal tule Pab-Purpa-Nuedbal Cristo-kaka-nuegangin pemalga chunmanonimal. Tenal angelmal-ugakche ampa wisgubi-kusmalmogan, Cristo-igalde igi-wede. Pedro chogzhagujad: “Anmal chwilimakal-kued-wilubmal” Z' / Tenal Pab-kaka-palchogmalad wisgubi-kusmalbalin, emalde Pab-Cristo-Purpabal Cristogin chogzhadde ibi-chogle-wede: igidgin Cristode noniko, tegin Cristo inkwa wilego, tegin Cristo inkwa okannoledi-kubalo. /& Y Imi akpene Pab-kaka-palchogmalad Pab-tule-abonoged-wilubzhulinadbal tule-abonoged-igalgin chunmadi-kusmal. Tenal Pab-kaka-palchogmalad pela-pela alamadi-kusmal, tegin we tulemal pela-pela pal-amismal, we igalde igi-wede. Tenal Pab-kaka-palchogmalad-igal-amismalad pemalzhe pato nonimalmo. K%  Tenal pe Pab-Jesucristogin penzhulidbal, pe-purpa abonolenonimal. 3$ aImi pemal Jesucristo-kwen-takchajulmal, tenal pemal yabli Jesucristo-pilalmal. Tenal pe imis Jesucristo-takchulidbal pe yabli Jesucristogin kwen penzhulmal, tegin pe ulubgin pela-pela weligwal-itonanimal. Tenal pe weligwal-itoged-pul-chunchogeddin, pe unnijulmal tulemal-pimaladga palchoggal. # !Imi pe Pabgin penzhulidbal, pemalga wilub-takleged nononi, tule-chogin-ol-kugnaidyob. Al kep pe mag taklenoniko pe-Pabgin-penzhulid ib-chunchunnad o chul. Tenal pe-Pabgin-penzhulid olyob keg pelgu-choggu, al Pabgin-penzhulid olga pul ib-chunchoged. Tenal pe-Pabgin-penzhulid ib-chunchunnadil, Jesucristo kannan tanikil, Pab pemal-otummodi-kuo, pe-nug okannodi-kuo, tegin pe-okannomalbalo. " Al pemal aga ulubgin pela-pela weligwal-itomal, tenal pemalga akal-akal wilub-takleged wis nonikidbal, pemal ukial wis wilenonimal. A! }Tenal pemal Pabgin-penzhulidbal, Pabdin e-kannalegedbal pe-taktio tule-abonoged-ibe-nonikoedzhe. Tenal tule-abonogoed-igal pato kuakwa mai, tenal neg-tuku omojal, kep mag taklenoniko. #  ATenal pemalga we immalmal-uklegoed keg pel isku, keg pel nungu, tegin keg pel istar-taklenonidabal. Tenal we immalmal pemalga Pab-neggin chabolejii. L Imi Pab Tummad, anmal-Pab-Jesucristo-e-pab. Tegin Pab Tummad otummoledi-kuelen, nabirin. Tegin Pab Tummad wilejakwa anmal-takedbal, tegin Jesucristo purkwaled-akar kannan tullejadbal, purpal anmal-omimmilenoni. Al anmal wismaldo kujal keg-chulgu anmalga ib-nuedga kunoniko, tegin anmalga immal-nuegan uklenonimalmogo. 9 mImi Pab Tummad iktualeba-immal-wijiidbal pe-chusmal. Tenal Pab E-Purpa-Nued-chwilidik-pe-imakedbal pe-chus, Jesucristo-chogzhad-pallí nanegal, tegin Pab Tummad pemal-chusbal Jesucristo-abe-milejadbal pe-iskued eligalbal. Imi Pab pemalga pela-pela immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin pela-pela akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Tule wilub-taklenonikoedbal mag taklenoniko, we tule chunchunnad Pabgad o chul Y /Imi antin Pedro, Jesucristo-nuggin-palmilegalid. Imi antin Pab-pe-chusmalad-akne-akne-pukmaladga karta wis palmijii, kwenadgan-Provincia-Pontogin-pukmaladga, kwenadgan-Provincia-Galaciagin-pukmaladga, kwenadgan-Provincia-Capadociagin-pukmaladga, kwenadgan-Provincia-Asiagin-pukmaladga, tegin kwenadgan-Provincia-Bitiniagin-pukmaladgamo. yNuskan-pilalmalad, wijirmalo, aga pe nue takermal Pab-Tummaganyob chowal-mimmigan-chobalmaladzhe. Pitomalgu.%Tenal anmal nued wismalbaldo, Pab-Machi noni anmal mag immal-itogal. Al anmal mag Pab-Machi-chunchunnad-wisgunonimal. Tenal anmal Pab-Machi-chunchunnadgin mai. Tenal Pab-Machi-chunchunnaddin Jesucristo. Wedin Pab-chunchunnad tegin ilagwen-nadgu-tule-otulogedbal. {Tenal anmal nued wismalbaldo, anmal Pab-nuskan. Tenal iti-nap-naid-ugakche tule-pukmalad nia-saglaje kalesbukmal. =sImi anmal nued wismaldo, meke-ibi-tule-Pabgin-mimmilenonikil, keg iskuedgin nane. Tenal Pab-Machi nuekwa we tule-chabogo, tenal nia-sagladin we tule-kwen-onaklik-chaojulbal. Tenal tule immal-akalomalad, pel-kwapa iskuedbi. Tenal iskued chogbo nika, kwen tule-mejed tegin kwéntin keg tule-mejed. -SImi pe kwenad-takalil iskuedgin kudii, tenal we iskued tule-mejed-chulil, pedin, pe we kwenadga Pabzhe kolo. Tenal Pab kannan we tule-iskudiid-nudagalbal. Tenal antin iskued-lologanaginbi chunma. Tenal kwen iskued nika, tule-mejed. Tenal pedin melle iskued-tule-mejedga Pabzhe kolmalo. A{Tenal anmal nued wismal-choggu Pab keg-chulgu anmal-itogo, al anmal nued wismalbaldo, anmal Pabzhe meke-ibi-immala ekisel, anmal-Pabzhe-immal-ekichijadyob Pabdin anmalga immal imako. zmImi anmal nued wismaldo, anmal Pabzhe kolalil, tegin anmal Pab-peigujiidbal immal ekisel, Pab anmal-itogo.  Imi pemal-Pab-Machigin-penzhulmaladga an weob karta nermasdo, pemal nuekwa wisgumalgal pemal ilagwen-nadgu tullego. ;o Tenal tule chunchunnad aga ulubgin Pab-Machi-nikal, we tuledin ilagwen-nadgu-tullego. Tenal tule aga ulubgin Pab-Machi-nikchulil, we tule ilagwen-nadgu pal kwen tullegojul-kuo. H  ¿Imi Pab Tummad, aga e-Machigin igi chunmas pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab Tummad chogdo, ede anmalga igal-ukcha ilagwen-nadgu tullegal. Tenal tule-ilagwen-nadgu-tulleged e-Machigin tani.  Tenal meke-ibi-tule Pab-Machigin penzhul-kunonikil, we tule aga ulubgin mag itononiko Jesucristo Pab-Machi-chunchunnad. Tenal meke-ibi-tule Pab-Machigin penel, we tule Pab-Tummad-e-Machigin-chunmajad kwen ibzhejulidbal kakanchiliga Pab-Tummad-imanoni. F Tenal anmal tule-chunmakedbal ibzhemal, tenal Pab-Tummad-chunmaked tule-chunmakedga pul chunchunnad-choggu, al anmal pul-pule Pab-Tummad-aga-E-Machigin-chunmakedgin ibzheed-wilubmal. Tenal we immal-chogpágwad, Pab Purpa Nued, tegin ti, tegin abe. Tenal we immal-chogpágwad ampa yopí Jesucristogin chunmananimal. QTenal immal-chogpágwad oyonai, Jesucristo Pab-Machi-chunchunnad.  Imi tule-tibal-tegin-abebal-nonikid, wedin Jesucristo. Tenal Jesucristo tiginbi kwen nonijul, tenal Jesús abebal nonibal. Tenal Pab Purpa Nued ib-chunchunnadginbi unnila chunma-choggu, al Pab Purpa Nued Jesucristogin chog: “Wedin Pab-Machi.”  ¿Tede toa-tulemalzhun iti-napkined-pinzheed-igalgin nako? Nabir. Tenal tule Jesúsgin penzhulil Jesús Pab-Machi-chunchunnad, we tulemalbi iti-napkined-pinzheed-igalgin nakwemalo. Tule-Pab-Jesúsgin-penzhulmalad nued wismal emalde ilagwen-nadguo tullego > uTenal meke-ibi-tule Pabgin mimmilesmalal, we tule pato iti-napkined-pinzheed-igalgin nakwemalo. Tenal anmal Jesúsgin-penzhulidbal iti-napkined-pinzheed-igalgin nakwemalmogo. 2 ]Tenal tule chunchunnad Pab-pilalel, Pab-chogzhad-pallí nanemal. Tenal tule Pab-chogzhad-pallí immal imagal, wedin twagdar peyedzhe ib-tutujul chul, wedin pul lolló.  Tenal anmal Pab-pilalmaladbal, tegin anmal Pab-chogzhad-pallí-nanedimaladbal anmal nued wismaldo, anmal Pab-nuskan-pilalmalmo. A }Imi meke-ibi-tule penzhulil, Jesús Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-Cristo, we tule Pabgin purpal mimmiles. Teginbal, meke-ibi-tule Pab-Tummad-pilalel, we tule ampa Pab-Machi-pilalmo. zmTenal Pab anmalga chogzhado: imi meke-ibi-tule Pab-pilalel, we tule keg-chulgu aga kwenad-pilalguenabmalmo.nUTenal meke-ibi-tule chogel: “An Pab-pilal,” tenal we tule ampa istar kwenad-takel, we tule kakanchili. Tenal meke-ibi-tule kwenad-mag-taked-istar-taktiil, Pab-Tummad-taktijulidbal ¿igi Pab-Tummad-pilalgumogo? Keg kue. J Imi Pab kepegin anmal-pilalgus-choggu, al anmal Pab-pilalmalmo. Tenal anmal chunchunnad tulemal-pilalel, anmal kwen tobzhul-kuo. Tenal Pab-sapejul-tule-oturdakoedbal, tule kwakidago-choggu, al Pab-tule-pilaled-chunchunnaddin tobed-igegal tule-ima. Tenal tule ampa Pab-tobel, ampa napi pela-pela tule-pilalgugal.  ¿Ibiga Pab-tule-pilaled anmalgin napírra oyolenoni pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab tule-iti-napkin-pukmaladga-igal-itononikil, anmal Pabyob iti-napkin tule-pilaledgin-nanajadbal, anmal kwen tobguojul-kuo, tenal anmal aga ulubgin akalzhul-itononimalbalo. Tenal anmal mag taknonimal-choggu Pab anmal-pilal, al anmal Pab-penzhul-kunonimal, Pabde chunchunnad anmal-pilal. Imi Pab Tummad kusgu pela-pela tule-pilal. Al meke-ibi-tule tule-pilaledgin naneel, we tule Pab Tummadgin mai, tegin Pab Tummad we tulegin maimo. Imi meke-ibi-tule chogel: “Jesús, Pab-Machi-chunchunnad,” Pab Tummad we tulegin mai, tegin we tule Pab Tummadgin maimo. Imi anmal imial Jesucristo-takchadbal pemalga chogmal, Pab Tummad aga e-Machi-palmial pel-kwapa-iti-napkin-pukmalad-abonogal. {o Imi Pab anmalga E-Purpa-Nued-ukcha-choggu, al anmal wismaldo, anmal Pabgin mai, tegin Pabde anmalgin maimo. (~I Tenal tule Pab-Tummad-kwen-taktijulmal. Tenal anmal aga emal-emal pilalmalal, Pab Tummad anmalgin mai, tegin Pab-tule-pilaled anmalbal kep mag taklenonimogo. }} Kwenadgan-pilalmalad, imi Pab Tummad pela-pela anmal-pilalgus-choggu, al anmal aga emal-emal pilalgued-wilubmalmo. q|[ ¿Imi anmal kepegin Pab-Tummad-pilalgunoni pe ebinzhe? Chulá. Tenal Pab Tummad kepegin anmal-pilalgunoni, tegin e-Machi-palminoni, immal-kugedgin-immal-uklegedyob anmal-anal iskued penukkal. Wedin tule-pilalgued-chunchunnad. .{U Tenal Pab Tummad iti-napche e-Machi-Walkwénnagwad-palminoni, anmal e-Machibal ilagwen-nadgu tullegal. Al mag taklenoni Pab Tummad chunchunnad anmal-pilalgus. wzgTenal Pab kusgu pela-pela tule-pilal-choggu, al meke-ibi-tule, tule-pid-pilalzhulil, ampa Pab-kwen-wichulmo. KyKwenadgan-pilalmalad, imi tule-pilalgued Pab-akar tani-choggu, al anmal aga emal-emal pilalguenabmalmo. Imi meke-ibi-tule, tule-pid-pilalel, Pabgin purpal mimmiles, tegin Pab-nued-wisbal. >xuTenal anmal Pabgad-choggu, al tule-pel-kwapa-Pab-wismalad yer anmal-itomal. Tenal tule-pel-kwapa Pabgadzhulil, anmal-kwen-itojulmal. Tenal an-pemalga-chogzhiidyob kunonikil, anmal mag taknoniko, toa-tule Purpa-Chunchunnad-nika, tegin toa-tulemal purpa-kakanzheed-nikabal. Pab kusgu pela-pela tule-pilal $wATenal tulemal-kakanzhemalad iti-napkinmalad-choggu, al immal-iti-napkinmaladginbi chunma, tegin tule-iti-napkin-pukmalad yer we tulemal-chunmaked itomal. NvNuskan-pilalmalad, imi pemal Pabgadmal, tegin Pab-Purpa-Nued-pemalgin-mai. Tenal Pab Purpa Nued, iti-napkined-purpa-iskanaga pul tule-tummad-choggu, al pemal tule-kakanzhemaladgin nakwismal. "u=Tenal meke-ibi-tule chogel, Jesucristo sanal kwen nonijul, we tule Pab-Purpa-Nuedbal kwen chunmajul, we tule nia-purpabal chunma. Tenal tule-yami-Cristoyob-tanikoed ampa nia-purpabal immal imanonimogo. Tenal pe itosmaldo, we purpa iti-napche noniko, tenal imidin pato kudii. Jt ¿Anmal igi wisgunoniko, tule Pab-Purpa-Nuedbal chunmajii-dewa o chul? Nabir. Imi meke-ibi-tule chogel, Jesucristo iti-napche chunchunnad sanal noni, we tule Pab-Purpa-Nuedbal chunmajii. s Kwenadgan-pilalmalad, imi iti-napkin ichejul Pab-kaka-palchoged-chunchunnadzhulmalad irmamal-choggu, al pe melle yogasal tule-chunmadanimaladgin ibzhemalo. Tenal pemaldin, pe we tule-wilub-takenabgwel Pab-Purpabal chunmajii o nia-purpabal chunmajimal. hrITenal tule-Pab-chogzhad-pallí-nanemaladdin Pabgin mai, tegin Pabde we tulegin maimo. ¿Tede anmal igi wisgumalodé, Pab ankin mai? Nabir. Imi Pab anmalga E-Purpa-Nued-ukchadbal, anmal wismaldo, Pab anmalgin mai.(qITenal Pab Tummad anmalga chogzhado, anmal e-Machi-Jesucristo-nuggin ibzheed-wilubmal. Tenal Jesús-anmalga-chogzhadbal anmal aga emal-emal pilalguenabmalbal. p!Al anmal Pab-chogzhad-pallí kudiil, tegin anmal Pab-peigujiidbal immal imakel, anmal Pabzhe meke-ibimala ekisbídin, Pabdin anmalga uko. noUKwenadgan-pilalmalad, imi anmal aga ulubgin akalzhul-itogel, anmal Pab-wagin akalzhul-itomogo. nTenal anmal aga ulubgin nuekwa kwen itojulil, Pab Tummad yabli an-ulubga pul tule-tummad, tegin Pab pel-kwapa immal-kujad-wisbal. GmImi anmal pela-pela tulemal-pilalmaladbal, anmal nued wismaldo, anmal igal-chunchunnadgin nanedimal tegin anmal igal-nikamalbal Pab-wagin naga ulubgin akalzhul-itogal an Pabbak kudii. mlSNuskan-pilalmalad, imi pemal melle pinche kaka-chunmakedbal tulemal-pilalguo. Tenal pe chunchunnad immal-imakedgin tulemal-pentako mag taklegal pedin chunchunnad tulemal-pilalmal. Tule Pabbak kudiil, aga ulubgin akalzhul itogo QkImi meke-ibi-kwenad-immalmal-nikad takalil kwenad-pid immal-kwen-nikchul kudii, tenal kwenad-immal-nikad kwenad-immal-nikchulid-kwen-pentaszhulil, ¿Pab-tule-pilaledyob nane pe ebinzhe? Chulá. Aj{Imi Jesucristo anmalga purkwis-choggu, al anmal wismaldo, tule-pilalgued igi-itole. Tenal Jesús-anmalga-purkwijad-yopí anmal ampa kwenadganga kuakwa kudiguenabmalmo purkwegal. i!Tenal meke-ibi-tule istar e-kwenad-takel, tule-mesmalad. Tenal pe wismalbal, tule-mesmaladdin Pab-neggin ilagwen-pal-kwen-tullegojul-kuo. mhSTenal anmal kwenadgan-pilaledbal pato wismaldo, anmal ilagwen-purkwed-igal ebesmal, tegin anmal ilagwen-tulleged-igalzhe togzhamalbal. Tenal meke-ibi-tule kwenadgan-kwen-pilalzhulil, we tule ampa ilagwen-purkwed-igalgin kudii. g! An-kwenamalad, imi tule-iti-napkin-pukmalad istar pe-takalil, pe melle weob pakal peimalo, tenal anmal keg-chulgu weob wilegenabmal. +fO Imi anmal melle Caínyob kumalo. Tenal Caíndin nia-sagla-pakad-ulgin aga e-urpa-mecha. ¿Imi Caín, ibiga aga e-urpa-mecha, pe ebinzhe? Nabir. Imi Caíndin Pabga istar immal imas, tenal e-urpa-Abeldin Pabga yer immal-imajadbal. Al Caín istar aga e-urpa-taknonikidbal, e-urpa-mecha. ieK Imi kepe-sagla-akar pemalga kusgu chogledanido: “Anmal aga emal-emal pilalguenabmal.” #d? Tenal tule-iskuedgin-keg-naneedbal anmal wismaldo, toamala Pab-nuskan tegin toamala nia-nuskan. Tenal meke-ibi-tule ib-nued kwen imajulil, Pab-nuskan-chul. Tenal meke-ibi-tule e-kwenadgan-kwen-pilalzhulil, ampa Pab-nuskan-chulmo. Tule-Pabbal-nanimalad aga emal-emal pilalguenabmal Ac{ Imi meke-ibi-tule Pab-Tummad-e-mimmiga kunonikil, Pab we tulegin maidbal, keg iskuedgin nane. Tenal Pab Tummad purpal we tule-omimmiles-choggu, al we tule keg iskuedgin nanebal. ,bQTenal nia-sagla kepe-sagla-akar iskuedgin nanedii-choggu, al tule iskuedgin naneel, nia-sagla-e-pakadmo. Al Pab-Machi noni, nia-sagla-immal-imaked opelogal. zamNuskan-pilalmalad, tulemal pe-yardadamal. Imi tule napírra naneel, wedin Pab-Jesúsyob tule-napírragwad. ,`QTenal meke-ibi-tule Pab-Jesúsbak mecha-kudiil, iskuedgin kwen nanejul. Tenal tule iskuedgin naneel, ampa aku Pab-Jesús-takmal, tegin Pab-Jesús-kwen-wichulbal. }_sTenal pemal wismaldo, Pab-Jesús noni tule-iskued eligal. Tenal Jesús iskued-kwen-nikchul, tule-chwilidikid. ^Tenal meke-ibi-tule iskuedgin kudiil, Pab-igal-mamikidgin walmas. Tenal tule-iskued-chunchunnaddin Pab-igal-mamikidgin-walmaked. ]Imi tulemal-pel-kwapa-Pab-Jesús-yopí-kuo-pinzhedimaladdin, aga tukin chwilimakal imananimal, Pab-Jesús chwilimakal kudiidyobmo. \ Kwenadgan-pilalmalad, imi anmal chunchunnad Pab-Tummad-nuskando. Tenal anmal ampa kwen wichulmal kujaldin igi kutapo. Tenal anmal nued wismaldo, Pab-Jesús iti-napche kannan tanikil, anmal sanal-Pab-Jesús-takmaloedbal Pab-Jesús-yopí kunonimalmogo. I[ Imi pe takto, Pab Tummad pela-pela anmal-pilalmal, e-nuskanga anmal-imas. Al anmal Pab-nuskan-chunchunnaddo. Al tulemal-iti-napkin-pukmalad, Pab-kwen-wichulmaladbal mag anmal-kwen-takchulmal. 0ZYTenal pemal nued wismaldo, Jesús napírra-immal-imaked-tule. Al pe takmogal tule napírra immal-ima, pemal pato wismaldo we tule Pabgin purpal mimmilesmal.FYNuskan-pilalmalad, imi pe Pab-Jesúsbak mecha kudigumalo, Pab-Jesús-tanikid omojal, pemal aga ulubgin akalzhul-itogal, tegin pemal nued-kudiidbal melle Jesús-abin pinkegumalgalbal. ^~)}d|| {7zyxwvuut6rr==D!cz  % NT QY^3bImi Jesúsgin-penzhulmalad-pentamaladga-togbi-kunanimalad, ampa nued naneed-wilubmalmodo. Tenal tule-Jesúsgin-penzhulmalad-pentamalad tulemal-kin-atakallé-naneed, tule-napírra-chunmaked, tule-keg-mumurguedgin-naneed, tule immal-akaloedbal mani-kaedginbi pinzhejulid, !;bTenal tule kwenadgan-iktumaladga togbi-kunail, e-yer-naneedbal tule-Pab-penmalad a-ito egin atanonimalo, tegin egin chogojul-kumalo ede istar-nanedii, nia-Satanás-peigujiidyob melle ega kunonigalbal. Tule Jesúsgin-penzhulmalad-pentamaladga togneed, nued naneed-wilubmalmo 1[bTenal tule kwenadgan-iktumaladga togbi-kunail, tule-imichale-Pab-abingaszhulid, melle tummarba itogal, akpene nia-sagla iskuedgin arkwatchadyob melle ega kunonimogal. {b(Imi tule aga wichul neg-yaginmalad akwel nued nanegal, ¿tede igi Pab-Jesúsgin-penzhulmalad-akwemogo? Keg kue.) pYbyer-nanegal aga neg-yaginmalad-akwed, tegin e-nuskan aga e-pabgin atagedgin aga e-pab-pallí ibzheed. "=bkeg mumurguedgin naneed, sagyedgin immal imajulid tenal pinnallé immal imaked, tulemalbak abin-abin imakedzhulid, peyedzhe mani-kaedginbi pinzhejulid, bTenal tule kwenadgan-iktumaladga togbi-kunail, tule-nueganbi toged-wilub: tule-tar-tikal-choged-nikchulid, ome-walkwénna-nikad, aga tukin wijir-naneed, pulzhuli sae-immal-kwen-itojulid, tulemalgin atakallé naneed, yer tule-abintaked, yer tulemal-oturdaked, o YbImi an napírra pega chogdo: imi tule Jesúsgin-penzhulmalad-iktumaladga togbi-kunail, wedin ib-nued. QbTenal omegan Pabgin-penzhul natapil, tegin tulemal-pilalbalil, tegin Pab-peigujiidyob nanebalil, tegin ome aga otummojulil, tenal wilubbal nanebalil, we omegan aga nan-itogedgin, abonolego.~!bTenal Adán kwen yardaleszhul, tenal e-ome-Evadin yardalesdo. Al Eva iskuedgin arkwas. Al omegan keg kujun, machergan-pir-pirgin nanegal. _}7b Imi Pab Tummad Adán-inzhel-opinnis, tegin Pab kep te-cholbal Eva-opinninonimo. S|b Tenal antin omeganga igal-kwen-ukchulbal, pulaledgin Pab-igalbal tulemal-oturdagal. Tenal an omeganga igal-kwen-ukchulbal, omegan macherganga pul tummarba itomalgal, tenal omegan yakiri ampaguenabmal. {wb Tenal omegan po-ampaguedgin Pab-igalgin turdakenabmal, tegin tule-tummagan-ulpallí-naneedgin turdakenabmalbal. sz_b Tenal omegan-nuegan immal-nuegan-imakedgin aga okannomal, omegan-chunchunnad-Pab-Jesúsbal-nanemaladyob. Dyb Imi an peibal, omegan melle twagdar-peyedzhe mol-nuegan yoo, nuekwagwadgin mol yoenabmal. Tenal omegan melle twagdar-wilub-okpis chagla-nudakedgin nanemalo, tegin omegan melle twagdar-nue ol nazhimalo, tegin omegan melle twagdar-nue win-karked nazhimalbalo, tegin omegan melle twagdar-peyedzhe mol-karked yomalo, tegin omegan melle twagdar-wilub-okpis nudamalo tulemal pinche nugu e-takegalbi. Tenal ome-nuegan aga wilub-pallí nudamal. qx[bImi antin, an pei, machergan meke-pia Pabzhe kolalmalal, melle urwedgin, tegin melle aga abin-abin imakedgin Pabzhe kolmalo. Tenal machergan aga ulubgin-chwilidik-itogedgin igal-mamikidbal chunkal-aktoedgin Pabzhe kolenabmal. $wAbAl an nugzhalenonijundo, an Pab-kaka-palchogedga kugal, tegin an Jesús-nuggin-palmilegalidga kugalbal. Tenal an chunchunnad chunma, an kwen kakanzhejul. Tegin an nugzhalenonibal, igal-chunchunnadgin tule-Judiojulmalad-oturdagal, tegin tulemal melle Pab-Jesúsgin pengumalgal. EvbTenal Jesucristo pel-kwapa anmal-anal aga chan ukcha purkwegal. Tenal Jesúsga e-wilubganbal pél immal kus. Al tulemal mag taknonimal Pab Tummad pei tulemal-pel-kwapa Jesúsbal abonole. +uObImi Pab Tummadbi walkwénna mai, Pab Tummad ukin pid pal nikchul. Tegin tule-irwal-Pab-Tummadbak-chunmaked walkwénna maibal. Tenal we tuledin, Jesucristo. qt[bTenal Pabdin peiendo, tulemal pel-kwapa abonole, tegin tulemal-pel-kwapa igal-chunchunnad wisgumalbal. rs]bTenal an-pega-chogzhadyob pe Pabzhe kolel, wedin ib-nueddo. Tenal Pab-anmal-abonoged, ampa yer itomogo. `r9banmal nued ampagumalgal tegin anmal Pabgin-atagedgin tegin chwilidikidgin nanemalgal. Wq )bImi antin pega chogzhundo, pemal Pabzhe kolenabmal, Pabzhe immal ekisenabmal, tegin pe Pabzhe wilegenabmal, tegin pe tule-pidga Pabzhe wilegenabmalbal, tegin pe Pabga tog-nuedi chogenabmalbal. Tenal pemalgabi pe melle Pabzhe kolmalo, tenal pe erreymalga, tegin tule-tummagan-pimaladga, tegin pe tulemalga-pel-kwapa pe Pabzhe kolmalo: =p ubTenal tule-Himeneo-nugad tegin Alejandro an-chogzhadyob Pabgin pengunonimal. Al antin nia-Satanásga we tule-walbogwad-ukcha turdagal, melle Pab-Jesúsgin istar pal chunmagal.>o wbtegin pe aga tukin immal-choged kwen nikchulidgin pe unniguo melle Pab-pengugal. Imi tule-wal-walgwen an-imis-chogzhadyob kwen imaszhulmaladbal, pato nosmal, Pabgin pél pengusmal. n 'bAn-machi-Timoteo, kwenamalad akpene iktualeba pegin chogzhadyob, an imis pega chogmodo, pedin chulub-nued-pila-chenaidyob pe alamamogo, ?m ybTenal Pab Tummadbi walkwénna mai, tegin Pab Tummad erreyga-maid keg pel pelgubal. Tenal tule Pab-Tummad-kwen-takojul-kuo, tenal Pab Tummad kwen purkojulbal. Tenal Pab-Tummad-e-nugu-taklegeddin ilagwen pal kwen pelguojulilen, nabirin, tegin Pab Tummad ilagwen-nadgu otummoledi-kuelen, nabirbalin. Teobdo. ql ]bAl an iskued-pul-nikadbal, Pab-Jesucristo wilejakwa an-taknoni. Al Jesucristo anpal chagla-chis, tule-an-cholbal-Jesucristogin-penguojulmalad tegin tule-ilagwen-Pab-neggin-megmaloed mag takegal, Jesucristo piaje wilejakwa tule-tak. Zk /bImi an chunchunnad pega chogdo: tenal tulemal pel-kwapa Pab-kaka itoged-wilubmal: “Jesucristo iti-napche noni tule-iskued-nikmalad-abonogal.” Tenal antin tule-iskued-nikmalad-egmalga pul tule-iskana. Pj bTenal Pab-Jesucristo wilejakwa an-taked-wilubzhulinadbal pela-pela wilejakwa an-taknoni. Tegin Jesucristo pela-pela egin-penzhulgal an-imanoni, tegin Jesucristo pela-pela e-pilalgugal an-imanonibal. ,i Sb Imi an akpene istar Jesucristogin chunmakalda. Imi teun an chabzhul tule-Jesucristogin-penzhulmalad-imadi-kus, tegin an iwenchuli Jesucristo-imadi-kusbal. Tenal an ampayo Jesucristo-amigu, an Jesucristogin-ibzhejulidbal an mag kwen itojul, an igi kudii. Al Pabdin wilejakwa an-taknoni. 7h ib Imi anmal-Tummad-Jesucristo-an-okannojad tule-pane-pane-inniki-naneedyob an-takcha, tegin an-nugzhasbal e-kaka-nuegangin arpagal. Al an tog-nuedi Jesucristoga chogalda. =g ub Imi Pab-igal immal-nueganginbi tulemal-oturda. Tenal Pab-Tummad-Otummolejad anka arpaged ukcha Jesucristo-igalbal tulemal-oturdagal. Pablo Pab-wilejakwa-e-takchadbal welgujad if Mb tegin tule-ome-pimaladbak-yosgu-nanemaladga, tegin omegan-machered-pimaladbak-yosgu-nanemaladga, tegin machimal-punamalbak-yosgu-nanemaladga, tegin punamal-machimalbak-yosgu-nanemaladga, tegin machergan-omegiimaladga, tegin omegan-machergangiimaladga, tegin tule-pimaladga-manigin-mos-ukmaladga, tegin tule-kakanzhemaladga, tegin tule-keg-ilgwen-chunmamaladga, tegin tule-meke-ibi-igalgin-nuekwa-nanejulmaladga, tegin meke-ibi tule-iskanaga, Pab we tulemalga Moisés-igal ebesdo. |e sb Tenal anmal wismalbaldo, Pab Tummad anmalga Moisés-igal ebes, tule-nuegangajul, tenal tule-iskanagabi: tule-igal-mamikidbal-nanejulmaladga, tule-pirkin-pirkin-tamaladga, tule-Pab-Tummadgin-atajulmaladga, tule-iskued-nikmaladga, tule-yosgu-nanemaladga, tule-Pab-Tummadgin-istar-chunmadimaladga, tule-e-pab-mesmaladga, tule-e-nan-mesmaladga, tule-pimalad-mesmaladga, ld SbImi anmal wismaldo Moisés-igal ib-nued. Tenal pe nuekwa wisguenab, Moisés-igal ibiga nabir. Rc bTenal we tulemal pato Moisés-igalgin tulemal-oturdabimal, tule-immal-wijiidyob. Tenal we tulemal pel wichulmal ede ibigin tulemal-oturdanai, tegin we tulemal yami chogmalbal: “We igalde ib-chunchunnad.” Tenal we tulemal ampa mag kwen itojulmal Moisés-igal ibiga mai. Moisés-igal ib-nued, tenal pe wisguenabmal ibiga nabir jb ObTenal tulemal-wal-walgwen Pab-Jesús-igalgin-nodmal, tegin igal-pinchegadgin-chunmanonimal. Na bTenal an-pega-chogzhiidbal an pei tulemal aga ulubgin akal-kwen-pinzhejulidgin tegin tulemal aga ulubgin chwilidik-pinzheedgin tegin napírra Pab-penzhulidgin aga emal-emal pilalgunonimalgal. V` 'bTenal pe we tulemalga chogbalo: “Pe melle pane-pane chelegan-igal-tanikidgin alamanaiguo. Tegin pe melle kannan-kannan tadgan-ukin-ukin-ampagudanimaladgin chunmamalbalo. Imi we igaldin, ib-nued chul, pinche aga abin-abin-imaked-igal. Tenal we igaldin, Pabgin-penzhulidyob tule-kwen-pentajul Pab-Jesucristo-igalgin arpagal.” p_ [bImi an kepegin Provincia-Macedoniaje nejogalgu, an pega chogzhado, imi an kannan pega chogbal: pedin Efeso-neg-kweburgin peio, tulemal-igal-chunchunnadgin-chul-tulemal-oturdamaladga choggal: “Wejego, weob tulemal-oturda.” |^ sbTimoteo, antin pega karta wis palmijii. Imi pe Pab-Jesúsbal-naidbal, pe an-machi-chunnad. Imi Pab-Tummad-anmal-pab tegin Jesucristo-anmal-tummad pega immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin wilejakwa pe-takelen, nabirbalin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pe-imakelen, nabirbalin. Pablo Timoteoga chogzhad, pe melle tule-Pab-igalgin-nuekwa-tulemal-oturdajulmalad-itogo #] CbImi antin Pablo, Jesús-nuggin-palmilegalid, tenal an-itolegedbal-chul, anmal-abonoed-Pab-Tummad-chogedbal, tegin anmal-Jesucristo-abintajiid-chogedbalmo. _\7NImi anmal-Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin. Pitomalgu.|[qNImi an Pab-Tummad-wagin pemalga chogdo, pemal keg-chulgu Jesúsgin-kwenamaladga pel-kwapa, we karta apchogo. jZMNTegin pemalga-igal-mamikidbal pe Jesúsgin-kwenamaladga chwilidik-pinzheedgin wagal-umalo. FYNKwenamalad, tenal pemal Pab Tummadzhe anmalga kolmalo. XNImi Pab-pemal-amijad keg-chulgu e-chogzhadyob immal imako. Al Pab Tummad keg-chulgu pemalga pél immal imanonikodo. hWINTegin Pab-Tummad-akalzhul-itogal-anmal-ima. Al Pab Tummad pidzhi egatpí pemal-imakelen, nabirin. Imi Pab-Jesús iti-napche tanikil, Pabdin pe-purpagin, pe-ulubgin, pe-changin immal-choged nikchul-kuelen, nabirbalin. >VwNTenal pemal pel-kwapa igal-iskan-akar akpaneenabmal. oUWNTenal pemalga-immal-choglenonikil, pemal nuekwa pal amio pemalga-immal-choglenonikid, ib-chunchunnad, Pab-akar-tanikid o chul-dewa. Tenal pemalga-immal-choglenonikid ib-chunchunnadil, pe akalzhul abingao tenal pe melle pal igeo. _T7NTegin pemal melle kaka-pinchegadyob Pab-kaka-palchogmalad-chogzhamalad takmalo. NSNTenal pe melle Pab Purpa Nuedgin igal-kao, tule cho-okinedyob. tRaNTenal anmal-Pab-Jesúsgin-penzhulidbal Pab Tummad pei anmal ega tog-nuedi chogenab, meke-ibimalagin. ;QqNTenal pemal, pe pali-pali Pabzhe kolenabmal. :PoNTeginbal, pemal pane-pane weligwal itomalo. >OuNTenal pe nuekwa takenabmal, tule pegin immal akalojal, pe melle we tulebi immal akalomogo. Tenal pemal pul-pule aga emal-emal immal-nuegan imako, tegin tule-pimaladga ampamo. !N;NKwenamalad, imi anmal pemalzhe wilemalbal, imi tule-yapa-arpamaladga pe nuekwagwadbal chunmamalo, melle arpajul nanegal. Tegin pemal tule-niga-nikchulmalad-okannogo. Tegin pemal tule-iskuedgin-arkwandanimalad-okannomogo. Tegin pe tulemalbak pel-kwapa pinnallé nanemalmogo. AM{N Tenal kwenadgan-tummagan Pabga-arpananikidbal pemal peyedzhe pilaledgin kwenadgan-tummagangin atagenabmalbal. Tegin pemal melle aga emal-emal urwemalo, pe akalzhul ampagumalgal. ^L5N Kwenamalad, anmal pemalzhe wilemal, imi pemal-waglik kwenadgan-tummagan arpabukmalal, tegin Pab-Jesús-igalgin pemal-oturdabukmalal, tegin pemal-uanaibukmalbalil, pemal we kwenadgan-tummagangin atagenabmal. AK{N Al an pemalga chogmojundo, pemal aga muchub-muchub okannomalo Jesúsgin yer itogal, tegin Jesúsgin tunkugalbal, pemal imis aga kudimaladyob. Pablo Jesúsgin-kwenamalad-uanaijad !J;N Tenal Jesús anmalga purkwis. Al Jesús-iti-napche-kannan-tanikoedgin anmal meke tula-tio o anmal meke purkwal-dewa, anmal yabli Jesúsbak mes megnao. iIKN Tenal Pab Tummad anmal-nugzhas Pab-Jesucristobal abonolegal, sapejul anmal-oturdagalzhul. )HKNTenal tule-neg-ibgin-nanemaladyob anmal nuekwá naneenabmal, tegin anmal kuakwa kudiinabmalbal. Imi wag-chulub melle naklikugal twisgalgin aga ezha-mol nazhikedyob anmal naneenabmal. Al anmal Pab-Jesúsgin-penzhulidgin, tegin pilaledgin naneenabmal anmal melle nia-saglaje naklikugal. Tegin chulub-ezha-kurkin-chiedyob anmal naneenabmalbal, Pab anmal-abonojadgin pinzhedi-kugal, tegin anmal melle tobgugalbal. aG;NImi tule-purkwal-kabmalad mutik kabmal, tegin tule-mumurgumalad mutik mumurgumal. pFYNAl tule-purkwal-kabmaladyob pe melle nanemalo, tenal pemal Pab-Jesús-tanikoedzhe pe kuakwa tio. ENTenal pemal pel-kwapa neg-wiis timal, purkwal kwen tijulmal tule neg-ibgin irmadimaladyob; tule-iskana mutik irmadimaladyob-chul. LDNKwenamalad, imi pemal keg chogel: “Anmal Jesús-tanikoed kwen wichulmal.” Imi Pab-Jesús te ibegin tanikil, pemal arpak kwen kalegojulmal, tule-pemalgin-arpak-immal-aturzhedanikoedyob. sC_NTenal tulemal chogalmalal: “Imi neg pel-kwapa akalzhul-itoleged, tule-urwemalad-pel-nikchul,” we tulega arpak neg-puled nononikil, ome kepe aga poni-itogalidyob kunoniko. Tenal te ibegin tulemal-pel-kwapa kwen wakinojulmal. .BUNImi pemal nued wismaldo, Pab-Jesús iti-napche kannan tanikoed pemal ampa kwen abintajul pemalzhe noniko, tule-immal-aturzhemalad arpak mutik pemalzhe nonikoedyob. cA ANKwenamalad, imi antin pemalga keg nuekwa chogel, ibi-ibegin Pab-Jesús iti-napche taniko. @+NAl pemal we igalgin aga muchub-muchub okannomalo, pe melle twagdar pukib-itomalgal. Anmal kuakwa kudiguenabmal Pab-Jesús tanikoedzheU?#NTegidgin anmal-pel-kwapa-Jesús-abingasmalad-ampa-tulamalad kep aknakwidmalmogo, mogil-impabal, tule-kannan-tullesmaladbak Pab-Jesús-abingumalgal. Tegin anmal ilagwen Pab-Jesúsbak megnemalzhunno. >yNTegin Pab Tummad igal-ukchal, angel-sagla kep Jesús-nug pinoniko iti-napche taggal. Tegin angel kal-trompeta okochal, Pab-Jesús kep Pab-neg-akar aktedago. Tegin tule-Jesús-abingasmalad-patoun-purkwismalad inzhel kep kannan tullenonimalo. =3NTenal Pab-Jesús aga kakal chogzhadyob, anmal pemalga chogmalmo: imi Jesús iti-napche kannan tanikil, tule-Jesús-abingasmalad-patoun-purkwismalad kepegin chan ogwalenonimalo. Tegin kep cholbal anmal-pel-kwapa-Jesús-abingasmalad-ampa-tulamalad chan ogwalenonimalmogo. b<=NImi anmal penzhulmaldo, Jesús purkwis tegin Jesús kannan tullesbal. Al anmal penzhulmalmodo Pab Tummad iti-napche Jesús-palmidanikil, Jesúsbak mes tule-Jesús-abingasmalad-patoun-purkwismalad-palminonimogo. K;N Kwenamalad, imi anmal peichulmal, pemal kwen wichulmal tule-Jesús-abingasmalad-pato-purkwismalad igi kuo, tegin tule-Pab-negzhe-togojulmaladyob pe melle twagdar peyedzhe pukib-itomalgal. 0:YN Imi pe yer arpamalal, tule-Pab-Jesúsgin-pengusmalad pemalgin atanonimalo, tegin pe tule-pid-napiguojulmal pe-pentagal. Pablo Pab-Jesús-kannan-tanikoedgin chunmajad /9WN Tenal anmal pemalga chogzhadyob, pe alamanaio, akalzhulidgin ampagumalgal, melle tulemalgin yolegal. Tenal pemal aga tukin arpaged-wilubmal aga mas wis kunkal. ^85N Tenal pemal pato pel-kwapa Jesúsgin-kwenamalad-Provincia-Macedoniagin-pukmalad-pilalgusmal. Imi pemal ampa nuekwa nanedijulidyob, an kannan pemalga chogbal, pemal pul-pule Jesúsgin-kwenamalad-pilalgumalo. 77N Tenal pemal Jesúsgin-kwenamalad-pilalmaladzhikdin, keg an pemalga kwena chogel. Imi Pabdin pemal-nued-oturdas aga muchub-muchub pilalgumalgal. 6#NAl meke-ibi-tule an-pega-chogzhad-igal kwen abingaszhulil, tulemalgin kwen noojul, tenal Pab-Tummad-anmalga-E-Purpa-Nued-palmialidgin noo. U5#NImi Pab Tummad anmal-amis ega ilagwen nanegal, immal-akaloedgin chul. s4_NTenal pe-aiyadbal pe melle kwenad-omegin-yosgu-naneedbal pe-kwenad-yardako, tegin pe melle kwenadgin walmabalo. Imi an pemalbak kudigusgu, an pemalga pellá chogzhado, Pab Tummad peyedzhe kwenad-omegin-yosgu-nanemalad-oturdako. @3{Ntenal tule-Pab-wichulmaladyob pe melle yosgu nanemalo. >2wNTenal pemal-ilbal aga nuekwagwadgin ome-nikuenabmal, P1NTenal Pab Tummad peido pemal immal-kwen-akalojulidgin ampagumalo. Tenal machergan melle omegan-pimaladbak yosgu nanao; omegandemo melle machergan-pimaladbak yosgu nanemogo. Tegin machimal ampayo ome-nikueddu, melle punamalbak yosgu kudiguo; tegin punamaldemo ampayo machered-nikueddu, melle machimalbak yosgu kudigumogo. \01NImi pemal nued wismaldo, anmal akpene Pab-Jesús-nuggin pemalga igi chogzha. / +NNabirdo Jesúsgin-kwenamalad, imi anmal akpene pemal-oturdasmal nuekwa nanegal, Pab Tummad pemalbal yer itogal. Imi an pemalga chogzhadyob pemal pato nanedimal. Tegin anmal Pab-Jesús-nuggin pemalgin wilemal, pemal keg-chulgu, pul-pule anmal-chogzhadyob aga pe nanemalo. .N Tegin Pab-Jesucristo pe-niga okannogelen, nabirbalin. Tegin Pab-Jesús iti-napche tulemal-chwilimakaledbak kannan tanikil, pemal Pab-Tummad-assapin immal-kwen-akaloszhulidyob pe-imakelen, nabirbalin. Pab pei anmal pilaledgin immal-akalojulidgin aga nanemal--SN Tegin Pab-Jesús pemalga pul-pule pilaled ukelen, nabirbalin; pemal aga muchub-muchub pilalgumalgal, tegin tule-pimalad-pilalgugalmo, anmal pemal-pilalmaladyobmo. ~,uN Imi Pab-Tummad-anmal-pab, tegin Pab-Jesucristo, e-itolegedbal anmalga igal-ukelen, nabirin pemal-wis-taknegal. -+SN Imi anmal mutik-ibgin peyedzhe Pabzhe wilenanimal, Pabde anmalga igal-wis-ukegal, an-chunnad pemal-taknegal, an Pab-Jesús-igalgin pellallé napi pemal-oturdagal. *{N Tenal anmal Pab-assapin pemalgin yer-itomaladbal, anmal unnigualedzhe Pabga tog-nuedi igi chogo pul-nabir-wichul. M)NTegin pemal Pab-Jesúsbak yer kudiid-ulgin anmal yer itononimalmo. _(7NKwenamalad, imi anmal wilenanikid-abalgin, tegin tulemal chabzhul anmal-imananikid-abalgin, anmal wisgusmal, pemal-Tesalónicagin-pukmalad Pab-Jesúsgin yer ibzhemal. Al anmal Pab-Jesúsgin kannalenonimalmo. 8'iNImi Timoteo anmalzhe akpirnonigu, anmalga chognonido, pemalde Pab-Jesúsbak yer timal, tegin pemal aga emal-emal pilalmalbal. Tegin Timoteo anmalga chognonibal, pemalde weligwal-itogedbal anmal-ebinzhealdamal tegin pemal pule anmal-takpi-kudimalmo. Imi anmal ampamodo, pule pemal-takpi-kudimalmo. !&;NAl an pemalbal pukib-itoged unnijul-kusgu, anmal pemalzhe Timoteo-palmismal, pemal-wis-taknegal, tegin an pemal-wisgumalgalbal pemal Pab-Jesúsbak igi timal-dewa. Tenal antin kwakisdo, arpak nia-Satanás pemal-wilub-takchadgin, pemal Pab-Jesús-igealil. Imi pemal iskuedgin arkwatmalal, anmal-Pabga-arpadiid ib-pinchegadga kunoniko. Timoteo Pabloga chognonikid, Jesúsgin-kwenamalad Pab-Jesúsbak yer timal "%=NImi anmal ampa pemalbak maiun, antin pemalga iktual chogzha, tulemal chabzhul pemal-imanoniko. Imi pemal nued takchamaldo, pemalga wileged kunoni. 3$_NImi Timoteo pemal-okannosmal tulemal-chabzhul-pemal-imajadbal pe melle Pab-Jesúsgin-ibzheed lologumalgal. Imi pemal wismalmodo, anmal peyedzhe weob wileged-wilubmalmo. #NAl anmal pemalzhe Timoteo-palmiszhun, pemal-wis-taknegal. Imi we machi-Timoteo Pabga-arpaged, tegin tulemalga Pab-Jesucristo-kaka-nuegan-chogedbal. Tenal Timoteo pemalzhe arpi, pemal-oturdagal, pemal a-itoleged Pabbak walgwen nanegal, tegin pemal-okannogalbal. +" QNTenal antin pemalbal pukib-itoged unnijul-kusgu, anmal chogalmal: “Anmalga pul ib-nued, pemalzhe kwenad-Timoteo-palmio. Tenal anmal-walbogid Atenasgin peio.” !9NImi pemal Pab-Jesúsbak inniki tiid-ulgin an yer itogo. Tenal pemal Pab-Jesúsbak-inniki-tiidbal mag taklenonibalo anmal Pabga yer arpadi-kusmal. NTenal Jesús Pab-neg-akar nonikoedgin, anmal Pab-Jesús-assapin kwichidgin, ¿ibiga an welguo? ¿Ibiga an yer itogo pe ebinzhe? NTenal an-chunnad ilabigwagus alamasmogan, pemal-wis-taknegal. Tenal nia-Satanás anmalgin igal-kanonida pemalzhe negal. wgNKwenamalad, imi tulemal pemal-akar kantikidgin anmal-onosmalgu, anmal ichejal pemalgin wis pankusmal. Tenal anmal yabli pemalgin pinzhedii-pesmal. Tenal anmal peyedzhe pemal-pilaled-ulgin, pel-kwapa igal-amijan, pemal-wis-taknegal. a;NImi anmal Judiojulmaladga Pab-kaka-nuegangin chunmabi-kualdamalan, tenal Judiomal anmalgin yolegaldamal, Judiojulmaladde melle abonolegal. Tenal Judiomal pél immal akalosgu, Pabdin peyedzhe Judiomalga oturdaked-wilub nazhinonijun. Al Pab Tummad peyedzhe Judiomalgin urwenonijun. Pablo chogzhagujad ede kannan Jesúsgin-kwenamalad-taknao ]3NImi akpene Judiomal, Pab-kaka-palchogmalad-mechamalad, tegin Pab-Jesús-mechamalbalid, tegin Judiomal ampa anmal-onismalmogad, yer Pab-kwen-imaszhulmal. Tegin Judiomal pel-kwapa tulemalbak noal-kudimalbal. NJesúsgin-kwenamalad, imi Judea-napkin e-tule-Judiomal chabzhul Jesúsgin-kwenamalad-imasmal. Tenal tule-Judea-napkin-Pab-Jesúsbal-nanimalad-kusmaladyob, pemalgin kusmalmo. Tenal pemal, pe-tulemalbal peyedzhe wilesmal, pe-tulemal chabzhul pemal-imasmal. CN Al anmal Pabga keg-chulgu tog-nuedi chogalda, pemal Pab-kakapurwa-abingasmalgu, tule-yogasal-chunmakedyob anmal-kaka kwen abingaszhulmal, pemal Pab-chunmakedyob anmal-kaka abingasmal. Imi we kakadin chunchunnad Pab-Tummad-kaka-napírragwad. Tenal Pab-kaka ampa pemal-Pab-penzhulmaladga ib-nuedga kunonimogo. MN Tenal anmal pemal-okannosmal, tegin anmal wiles pemal-takchamalbal. Tegin anmal pemalgin wilesmalbal Pab-peigujiidyob nanegal. Tenal Pab pemalzhe kochamo e-neg-nugu-takleged-takmaidgin meggalmo. jMN Tenal pemal wismaldo, anmal pemal-ilbal purpal pemal-akwismal, pabgan aga nuskan-takedyob. }sN Imi pemal anmal-takchamal, tegin Pab ampa anmal-takchamo, anmaldin pemal-Jesúsgin-penzhulmalad-abalgin Pab-peigujiidyob inniki nanedi-kusmal, tegin anmal chwilidik nanedi-kusmalbal. Tenal tulemal keg anmalgin chogmalal, anmal noaldimal. ~uN Jesúsgin-kwenamalad, ¿imi pemal ampa wismalzhulzhí, anmal pemalbak kudiun, Pab-kaka-nuegangin chunmagal anmal peyedzhe arpasmal, anmal mas wis kunkal? Tegin anmal ibgin-mutik arpasmal, pemalga melle arpaged-tummad onogal anmal-akwegal. B}NImi anmal peyedzhe pemal-pilaledbal, anmal weligwaledgin Pab-kaka-nuegangin pemalga chunmanonimal, tenal anmal pemal-pilalgunonimaladbal anmal pemal-anal aga chan owiononimalbal. "=NTenal anmal-Jesús-nuggin-palmilegalmaladbal pemal anmal-akwed-wiluban. Imi anmal pemalbak pinnallé nanedi-kusmal, nangan aga-nuskan-akwediidyob. ~uNTenal anmal pemal-abalgin kudimal tule anmal-otummogal-chul, pemal pel chul, tegin tule-aknemalad pel chulbal. \1NTenal pemal nued wismalbaldo, anmal pinche pemal-otummoszhul pemal-yardagal, tegin anmal pinche kakanzheedbal pemalgin kwen mani egwannonijulmalbal. Tenal Pabdin an-nued-wisdo, an-chogzhad ib-chunchunnad. 3_NTenal Pab anmal-wilub takchamaldo anmal tule-nuegan. Al Pab anmalga igal-ukcha e-kaka-nuegan palchoggal. Al anmal pemalzhe nonimalgu, anmal pemalga chunmanonimal, tulemal yer anmal-takegal-chul, tenal Pab Tummad yer anmal-takegal. Imi Pab anmal-nued-wismaldo, anmal naga ulubgin igi pinzhebukmal. jMNTenal anmal pemal-taknonimal pemal Pab-Jesús-abingegal. Tenal anmal-pemalga-chogzhad ib-chunchunnad, ib-kakanzhul. Tenal anmal pemalga istar pinzheedgin kwen chunmanonijulmal, tenal anmal pemal-yardagal kwen nonijulmalbal. ykNImi pemal ampa wismalbaldo, an ampayo pemal-neg-kweburzhe needdu, tulemal-Filipos-neg-kweburginmalad tule-iskanayob anmal-takchamal, tegin tulemal peyedzhe anmal-ebiosmalbal. Tegin anmal pemal-neg-kweburzhe nonimalgu, tulemal peyedzhe anmal-abin-imaked nikarbal. Tenal Pab anmal-pentajadbal, anmal pemalga yabli tobed-abalgin Pab-kaka-nuegangin chunmadi-kusmal.  'NJesúsgin-kwenamalad, ¿imi pemal ampa wismalzhulzhí, anmal pemalzhe arpigu, an pinche pemalzhe arpijul? Tenal pemal Pab-Jesús-abingasmal.   1N Tegin tulemal pemalgin chogaldamalbal, pemalde Pab-Machi-Pab-neg-akar-tanikoed-abintajimal. Tenal Pab Tummad purkwaled-akar e-Machi-otulos. Wedin Jesús. Tenal Jesús Pab-Tummad-peyedzhe-tulemal-oturdalegoed-akar, anmal-abonoged. Pablo Tesalónicagin Pabga arpajad&  GN Tenal tulemal anmalga pul-kigma chogaldamal, pemalde yer anmal-chogzhad abingasmal. Tegin tulemal anmalga chogaldamalbal, pemal-Tesalónica-tolgande Pab-Tummadyob-chowal-mimmi-taktiid igesmal Pab-Tummad-chunchunnad-tuladgin penzhulmalgal, tegin pemal Pab-peigujiidyob immal imagalbal.   %NTenal Pab-kaka-nuegan pemalbal Provincia-Macedoniagin tegin Provincia-Acayaginbi mimileszhul, tenal Pab-kakapurwa ampa ukin pel-kwapa mimiles, pemal Pab-Jesúsgin kwen penzhulmal. Al anmal immal-pal-choged kwen nikchul tulemalga choggal, pemal Pabgin kwen penzhulmal.   'NAl pemal pel-kwapa Provincia-Macedoniagin tegin Provincia-Acayagin Jesúsgin-penzhulmalad-pukmaladga chagla-chis Pab-Jesúsbak nanegal. :  oNTenal pemal anmal-taedbal tegin Pab-Jesús-taedbal pe nanebi-kualmal. Tenal pemal peyedzhe wilesmalad-abalgin, Pab Purpa Nuedbal yabli weligwal Pab-kaka-nuegan abingasmal. u eN¿Ibiga nabir an wiis Pab pemal-chus? Imi an pemalzhe arpigusgu Pab-kaka-nuegangin chunmagal, an pemalzhe pinche arpijul, tenal pemal nued wismal antin Pab-Purpa-Nued-kannalegedbal, ib-chunchunnadgin an napírragwadgin, pemalga chunmas. Tenal pemal nued wismaldo, anmal pemal-abalgin nued nanedi-kusmal pemalga ib-nuedga kugal, anmalga tukin ib-nuedga kugal-chul. ^ 7NJesúsgin-kwenamalad, Pab-pemal-pilalmalad, imi anmal wismaldo, Pab pemal-chus. * ONAl anmal Pab-Tummad-wagin ampa pemal-ebinzhealdamalbal, pemal Pab-penzhulidgin nued arpasmal, tegin pemal Pab-pilaledgin pe tulemal-nued-pentasmalbal, tegin pemal Pab-Jesús-abintajimal Jesucristo e-kannalegedbal pemal-pentagal. Al pe abin-purtinanimal nuekwa Pab-Jesúsbal naigugal. n WNImi anmal pemalga pane-pane Pabga tog-nuedi chogalda, tegin anmal pemalga Pabzhe kolaldamalbal. ` =NImi antin-Pablo, Silvano, tegin Timoteo, anmal-walapágwad pemal Tesalónicagin Pab Tummadbal tegin Pab-Jesucristobal-nanimaladga, karta wis palmijimal. Imi Pab Tummad pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Pablo Jesúsgin-kwenamalad-Tesalónicagin-pukmaladga Pabga tog-nuedi chogzhad >uImi anmalga-kusgu-igal-mamikidyob aga pe muchub-muchub pilaledgin wagal umalo. Imi pemal-Cristogin-mecha-kudimalad-pel-kwapa aga ulubgin akalzhul-itogelen, nabirin. Pitomalgu.;o Imi Pab-pemal-chujadyob Pab ampa iglesia-Babiloniagin-pukmalad-chusmalmo. Tenal we kwenadgan pemalzhe kaka wis palmijimo. Tegin an-machi-Marcos pemalga kaka wis palmijimo. s_ Imi antin, an takto, kwenad-Silvano Pab-Jesús-igalgin inniki-naneed-tule. Imi Silvano-an-pentajadbal an kakabojal pemalga karta wis palmijii pe-okannogal. Imi an chunchunnad pemalga chogdo, an-pemalga-karta-nermajiid Pab Tummad tule-abonoged-wilubzhulinadbal tulemal-abonos. Wedin, Pab Tummad tule-abonoged-igal. Tenal pemal we igalgin kantik kwisgumalo.   Imi Pab Tummad ilagwen-nadgu pela-pela kannaleged-nika-kudiilen, nabirin. Pitogua. Pedro kwenamaladzhe napi kaka palmijad 'G Tenal Pab Tummad yer anmal-taked-wilubzhulinadbal yabli yer anmal-taknoni. Tegin Pab Tummad Cristobal anmalzhe kocha, ebak ilagwen-nadgu nugu-taklegalmo. Imi pe-ichejal-wilesmalad-cholbal Pab Tummad pel-kwapa pe-onudanoniko, tegin pe-okannogo, tegin abin-purtigal pe-imanonibalo. '~G ¡Imi pe Pab-Jesús-penzhulidgin pe kantik nia-abin-kwiskuer! Imi pe nued wismaldo, pe-kwenamalad pel-kwapa nap-naid-ugakche ampa pe-yopí wiledimalmo. }Imi pemal pinzheed-nika naneenabmal, tegin pe mag-itogedgin neg-itogenabmal, tegin pe kuakwa kudiinabmalbal, melle iskuedgin arkwangal. Imi nia-Satanás-pe-aichulid achu-kinnid kogoldiidyob pe-ebirdii, iskuedgin pe-egwangal, achu-kinnid tule-kunpi-kudiidyob. r|]Imi Pab Tummad pe-pentamai-choggu, al pemalgin-immal-kuoedgin-pukib-itodiid, pél pe Pabga ebegenabmal. {Al pemal tummarba-itojulidgin aga pe imakenabmal Pab-kannaleged-ulpallí nanegal, Pab Tummad e-wilubganbal tummadga pe-odomalgal. az;Machimal, imi pemal ampamo, pe chelegan-ulpallí naneenabmal. Tenal pemal meke-ibi-immalagin aga emal-emal tummarba-itojulidgin nanemalo. Imi Pab-kartagin chogmodo:Imi tule tummarba itogel,Pab Tummad we tule-abin-kwisgunonida.Tenal tule tummarba kwen itojulil,Pab Tummad wilub-okpijadzhe we tule-pentanoniko. Pr. 3:34 Vy%Imi an-pega-chogzhadyob pe nued naneel, Cristo tule-oveja-akwemalad-e-tummadyobid kannan tanikil, pemalga olo-kurkin-nugu-takleged uko, tenal we olo-kurkin ilagwen-nadgu peio pal kwen pelguojul-kuo. xTenal pedin, pe kwenadgan-takchiidga pe melle tule-tummadyob itogo, tenal pe kwenadgan-takchiidga pe chagla-chienab nued nanegal. Vw%Imi pemal nuekwá Pabgin-kwenadgan-pebak-kudimalad-takenabmal, tule-oveja-akwemalad nuekwá aga oveja-takedyob. Tenal pe kwenadganga immal imaneele, Pab-peigujiidyob pe yer-itogedgin immal imako, tenal pe melle yapadgin immal-imako. Tenal pe melle peyedzhe mani-kaedgin pinzhemalo, tenal pe tule-pentakedgin pul pe pinzhemalo. ^v 7Imi antin-Pedro imial Cristo-wilenaigujad-takcha. Tegin an immal-yer-taklegedgin-kujal-tanikoedgin an kudigumogo-choggu, tegin an kwenadgan-iktued-tummadga-maimo-choggu, al an pemal-kwenadgan-iktumaladzhe wilemo. FuAl tule-Pab-itolegedbal-wiledimaladdin Pab-keg-chulgu-tar-pentakedbal, Pab-tar-opinnijadga e-purpa-ukenabmal, tegin we tulemal ukin-ukin alamadi-kuenabmalbal immal-nuegan imagal.tImi Pab-kartagin chogbaldo:Imi tule-chwilimakaledga ib-tutujulzhal abonolegal,¿tegil igi kuojun, tulemal-istar-Pab-takmalad,
tegin tule-iskuedgin-nanemaladdé?¿Tegil we tulemal kwen abonolegojul-kumalodé?Teobdo. Pr. 11:31 s{Imi anmal-Pab-nuskanga pato ibe noni, Pab anmal-wis-oturdagal. Tenal anmal-inzhel wis oturdaledani-choggu, ¿tegil igi kuojun, tule-Pab-kaka-nuegangin-kwen-ibzhejulmaladdé? ¿Imi we tulemal pul-pule peyedzhe oturdalenonimalojulzhí? Teobdo. r{Tenal pe Cristobal-naigujadbal wilediil, pe melle pinkeguo. Tenal pe Cristo-nug nikadbal, pe Pab-Tummad-otummogo. NqTenal pe wilediil, pe-Cristobal-naigujadginbi pe wilegenabmal, melle tule-mejedgin, melle immal-aturzheedgin, melle immal-akaloedgin, tegin pe melle yogasal immal-pidgin-yolegedgin wilebalo. 6peImi pe-Cristobak-naigujadbal tule istar pegin chunmanonikil, keg pe chogel: “Anka ib-istar kus.” Tenal Pab-Purpa-nugu-takleged pegin maidbal, pemalga ib-nued kus. o3 Tenal pe-Cristobak-mes-wilenonikidbal pedin yabli weligwal itogenab Cristo pela-pela nugu-taklegedgin nonikil, pe pela-pela weligwal itononimogal. An{ Kwenadgan-pilalmalad, imi pemalga cho-kamaidyob wilub-takleged peje peyedzhe nonikil, pe melle keger itomalo, immal-kwapidyob. Tenal tule-Pabbal-nanimaladga kusgu weob kunonida. Sm Tenal meke-ibi-kwenad Pab-igalgin chunmaneel, Pab-chogzhad-yopí chunmakenab. Tenal meke-ibi-kwenad tule-pentakel, Pab-ega-kannaleged-ukchadbal tule-pentakenabmalbal, Pab Tummad Jesucristobal pel-kwapa immal-imakedgin otummoledi-kugal. Imi Pab Tummad ilagwen-nadgu pel-kwapa-nugu-takleged nikunonikilen, nabirin. Tegin Pab Tummad ilagwen-nadgu pel-kwapa-kannaleged nikunonikilen, nabirbalin. Pitogua. Kwenadgan Pabbal-naigujadbal peyedzhe wilenonikoed ~}}|A{xzxww u>tss+ryqq+pFonmm@lkGjiiUgffCedcbaaV`i__ ]\[[ZRY#XmWW-V[UTSgQPPFOOHNLKJJ6IHGEE-DwCCAA(@6?? =<;:v987^655*43:211&0//.-,,$** )s(b''f&o%x%$t#0"! GWaBl-eCG  b # #{`\1Tenal anmal Pab-neggined-chan nikunonikil, anmal-purpa mol-nikchul kwen nanaojul. dAImi anmal-wiledimaladbal anmal purpa-neg-ogwabi-kualdamal Pab-neggined-chan nikugal. # AImi anmal nued wismaldo, anmal-chan anmal-purpa-e-neg. Tenal anmal-chan iti-napkin unnila mol-negyob wis chii. Tenal tule we neg izhononikil, anmalga iwen-kwen-akalzhul. Tenal anmal wismaldo, Pabdin e-neggin anmal-purpaga neg-keg-pelgued nika, tenal we negdin tule kwen chobzhajul. Al anmal immal-purpalmaladgin pinzhemal, iti-napkin-immalmal-nikadgin kwen pinzhejulmal. ¿Ibiga anmal teob pinzhemal? Nabir. Imi iti-napkin-immalmal-nikad, pinche iché wis nabir. Tenal immalmal-purpalmaladdin ilagwen-nadgu peio, pal kwen pelguojul-kuo.Z-¿Ibiga an teob chog? Imi anmalga-ponimal-nononidaed twagdar-peyedzhejul, pinche iche nononida, kannan pelgunonibalo. Tenal we poni anmalga nononidaedbal, Pab anmalga pul-pule ilagwen-nadgu immal-nuegan uko. $AAl an pemalga chogzhundo, anmal pukib kwen itojulmal. Tenal anmal sanal cheredgumai, tenal anmal pane-pane naga ulubgin pul-pule Pabgin okannolemai. iKTenal anmal wiledi-kusmaldo pemal pentaklemalgal. Al Pab tule-pentaked-wilubzhulinadbal, Pab pul-pule ukin-ukin tule-pentanatapo. Al Pab Tummadga peyedzhe tog-nuedi choglenoniko, tegin Pab-Tummad-nug otummolenonibalo. zmTenal anmal nued wismaldo, Pab Tummad purkwaled-akar kannan Pab-Jesús-otulos. Tegin anmal wismalbaldo, Pab Tummad Jesúsyob purkwaled-akar kannan anmal-otullenonimalmogo. Tegin Pab Tummad pemalbak mes e-assapin ampagugal anmal-imako. q[ Imi Pab-kartagin nermakal maido:An Pab-kwen-penzhul-kunonikidbal, an Pabgin chunmadi-kus. Sal. 116:10 Tenal Pab-kartagin-nermakal-maidyob anmal ampa kudimalmo. Al anmal Pab-kwen-penzhul-kunonikidbal Pabgin chunmadimalmo.  Tenal anmal-Jesúsgin-chunmadimaladbal poni pinna-pinna anmal-mesnatap. Tenal pemal Cristogin pul-pule tullenatapmal.  Tenal anmal-ampa-tula-tiidgin Jesúsga ilagwen aga chan ukchamal purkwegal, tulemal anmal-changin mag takegal, anmal Jesúsgin tula-tii.  Tenal anmal meke-pia nadel, anmal wilegedbal sanal Jesús-purkwijad oyonanimal, tulemal anmal-changin mag takegal, Jesús tulamai. %C Tegin tulemal chabzhul anmal-imakaldamal. Tenal Pabdin anmal-kwen-ebejul. Tenal tulemal iche-napi anmal-mesnemalan, tenal anmal yabli kwen purkwiszhulmal. 5cImi anmalga echar-echar poni-nonidaedbal, anmal yabli keg pelgu. Tegin anmal chuli-pinzhe-ito-pejadbal, an keg chogel, an noed kwen nikchul. Tenal an ampa noed nika. <qTenal mete-yabal-ol-chabolejiidyob, Pab Purpa Nued anmal-changin kudimo, tulemal mag takmalgal, we kannaleged anmal-akar kwen tanijul, tenal Pab-Tummad-akar pela-pela tani. hIImi Pab Tummad neg-opinnijadgin chogzhagusdo:Neg-chichidgin, neg talgunoniko. Gn. 1:3 Al Pab-chogzhadbal neg talgunonijun. Al Pab-Tummad-neg-otalojadyob, Pab anmal-imasmo ulubgin mag-itogal e-kaka-nuegan ibi chogle. Al anmal Cristobal wisgunonimal Pab-Tummad-e-taed-yer-takleged, igi-takle. Pablo peyedzhe-wilediidgin pukib-kwen-itoszhulid K Imi anmal aga tukin kwen chunmadijulmal, tenal anmal chogdimal, Cristo-Jesús, pul tule-tummad. Tegin anmal chogdimalbal, anmal Jesús-pilaledbal, pemalga tule-pinche-arpamaladga kudimal. Z -Tenal Cristo yer immal imas, tenal Cristo Pab-Tummad-yopíjal-taklebal. Tenal iti-napkined-pab-nia-Satanásdin aku-itogal tule-Pab-Jesúsgin-ibzhejulmalad-imas Pab-kaka-nuegan emalga melle talgunonigal. $ ATenal anmal-Pab-kaka-nuegan-tule-abonoedgin-chunmadiidgin tule-wal-walgwen ampa aku-itomalal, tule-abonolegojulmaladbi, anmal-chunmadiid aku-itomal. & ETenal anmal otukal-immal-imaked-opinkezheed-igal ebesmal. Teginbal, anmal tulemal-kwen-yardajulmal, tegin anmal Pab-chogzhad kwen akalojulmalbal. Tenal anmal Pab-igal-chunchunnadgin pakal-pud chunmadimaladbal, anmal Pab-Tummad-wagin tulemal-ilbal ulubgin-mag-itogal tule-imamal. z  oImi Pab wilejakwa anmal-takedbal, anmal arpaged-nika. Al anmal niga kwen apatiszhulmalbal Pab-igalgin-chunmagal. J Tenal anmal-pel-kwapa wagal-kagi-irmakedbal, tulemal anmalbal Pab-e-taed-yer-takleged taknonimalo. Tenal anmal-pel-kwapa naga taedbal ogwaledanimal, Pab-e-taed-yer-taklegedzhe. Tenal anmal pane-pane pul-pule Pab-e-taed-yer-taklegedzhe ogwalemai. Tenal anmal-taed-yer-takleged Pab-akar tani. Tenal Pabdin Purpa-Nued.gGTenal Pabdin, Purpa-Nued-choggu, al Pab Purpa Nued meke-pia mail, tulemal olol irmamal. gGTenal tule-walgwen Pabzhik akpirijal, mag Pab-itononiko, immal molgin chaktilejiid midedyob. Tenal Israel-tulemal ampa imisgwadzhe Moisés-igal-maid apchogalmalal, ampa yapadbal keg ibzhemal, immal molgin chaktilegedyob. 1[Tenal Israel-tulemal Moisés-igal aku-itononimal. Tenal imisgwadzhe Israel-tulemal Pab-akpene-Moisésbal-igal-mezhijad apchosmalal, ampa aku-itomal, immal molgin chaktigaledyob. Tenal tulemal wagal-irwal-mol-naid-chujadyob, kep Cristobal mag itononimal, Pab Tummad akpene igi chogzhagujad. -S Imi Moisés Israel-tulemaldu, e-wagal-pi-pi-pip-kaed melle ebi takegal wagal chaktigedyob, anmal otukal kwen chunmadijulmal, anmal pakal-pud-pud chunmadimal.   Imi anmal nued wismal-choggu Pab-igal-pin-mezhijadbal anmalga ib-nuedga kunoniko, al anmal tobzhulidgin Pabga arpananimal. nU Imi Moisés-igal-pelgudanikid ib-nued taklegendo, tenal Pab-igal-keg-pelgueddin pul-pule ib-nueddo. 4a Imi kepegin Moisés-igal ib-nuedga main. Tenal Pab-igal-chunchunnad nonigu, Pab-igal Moisés-igalga pul ib-nuedga-maidbal, Moisés-igal kep ib-keg-kuedga kunonijun. )K Tenal Moisésbal-igal-nonikidbal tule Pabbak poni onononimal. Tenal Moisés-igal ib-nued. Tenal tule-Pabbak-igal-nudanonikoed Moisés-igalga pul-pule ib-nued. g~G¿Tenal Pab-E-Purpa-Nuedbal-igal-pin-mezhijad, pul yer-taklegedgin-nonijulzhí? Teobdo. =}sImi akpene Pab Tummad akwa-mataragwadgin Moisésbal-igal-mezhijad purkwegal tule-imas. Tenal Moisés-igal pela-pela yer-taklegedgin noni. Al Moisés-wagal pi-pi-pip-kaedbal, Israel-tulemal kwen unniguszhulmal nuu Moisés-takegal. Tenal te-cholbal Moisés-wagal-pi-pi-pip-kaed pinna-pinna pelgumai-kus. g|GTenal Pabdin anmal-pentadii e-igal-pin-mezhijadgin arpamalgal. Tenal we igal-pin pinche sanal kwen nermaleszhul, we igaldin purpal. Tenal Moisésbal-igal-sanal-nermalejad tule-opurkwe, tenal Pab Purpa Nueddin tule-otulo. {Tenal anmal aga tukin keg chogel, anmal unni immal imagal. Tenal Pab anmal-pentakedbal, kep anmal unnio pél immal imagal. dzATenal an-pemalga-chogzhad an Pab-wagin Cristobal kwen penzhul, wedin ib-chunchunnad. yImi anmal-Pabga-arpagedbal, pemal Cristobal naigunonimal. Al pemaldin pe-Cristo-abingajadbal chunchunnad oyonanimal Cristo anmal-palmis, Cristo kartabal anmalgin kaka-palmijadyob. Tenal pemal kartayob tintagin kwen nermaleszhulmal, tegin Moisés-igal akwa-mataragwadgin nermakal-maidyob kwen nermaleszhulmalbal. Tenal pemal aga ulubgin Pab-Tummad-Tulad-Purpa-Nuedgin nermalesmal. lxQImi pemaldin anmalga-karta-nermakaledyob kumal. Al anmal-naga-ulubgin pemalgin-yer-itogedbal, unnikúaledzhe oyonai, anmal Pabga-nued-arpamalad. Imi tulemal-pel-kwapa nabir pe-takedbal pemal-wismal, pemal nued nanedimal. jw OImi anmal weob chogzhadbal, ¿pemal ebinzhe anmalde kannan aga otummojii? Chulá. Tegil ¿pe igi chogmálzhun? ¿Imi pemal ebinzhemal, anmalde tule-pimaladyob karta napimal pemalga choggal anmal tule-nuegan? Chulá. ¿Tenal pe ebinzhemalbal, anmalde pemal-karta napimalbal choggal, anmal Pabga-nued-arpamalad? Chulá. Tenal anmal karta kwen napijulmal. uvcImi tule-pimalad-ichejul-irmadimaladyob anmal kwen kudijulmal. Tenal tule-ichejul-irmamalad manigin Pab-kakagin chunmadimal. Tenal anmaldin Pab-Tummad-wagin Pab-akar-palmiledanikidyob Cristobal Pab-kaka-chunchunnadgin chunmadimal.tuaTenal tule-abonolegojulmaladgadin anmal istar yapanmal, ina-iskana-tule-opurkwedyob. Tenal tule-abonolemaloedgadin anmal wawadik yapanmal, ina-tule-otulogedyob. ¿Toa unni-ade, nuekwá Pab-Jesús-igalgin chunmagal? Anmal unnido. tImi Cristo-wawadik-yapanedyob, anmal Pab Tummadga tule-abonolemaloed-abalgin tegin tule-abonolegojulmalad-abalgin yapanmal. @sy¿Imi an pinche ibe-perienchas pe ebinzhe? Chulá. Imi antin Pab Tummadga tog-nuedi chog, Pab Tummad keg-chulgu Cristobal anmal-onakmal, wag-chulub-tummad pulal-natapidgin tulegin nakwemaidyob. Tenal Pab-Jesús anmalbal pel-kwapa tulemal-pukmaladzhe wisgulemaibal. Wedin, ib-nued, ti-wawad-yapan-maidyob. $rA Tenal an takchagu an-kwenad-Tito kwen nonijul, an pukib-pakal pes. Al an tulemalga chogzhajun: “An ne.” Tegin an ukin nadzhun, Provincia-Macedoniaje. Yq+ Imi an Troaszhe nonigu, Pab anka igal-ukchan, e-kaka-nuegangin chunmagal. sp_ Ade, nia-Satanás e-immal-wijiidbal anmalgin melle nakwegal. Imi anmal nued wismaldo, nia-sagladin anmalgin istar pinzhedii iskuedgin anmal-egwangal. Pab-Jesúsbal-nanimalad Jesúsgin-chunmananikidbal keg-chulgu tule-nakwed-wilubmal so_ Imi pe meke-ibi-tulega iskued-pelgus chogzhamalal, antin pato we tulega iskued-pelgus chogzhamo. ¿Ibiga an teob chog? Imi tule chunchunnad ankin walmajal, antin pemalga Cristo-wagin pato chogzhamo: “We tule-iskued pelgus.” n Tenal an akpene pemalga karta palmisdo pemal-wilub-takegal, pemal an-chogzhad-pallí pél immal imamalo o chul-dewa. qm[Imisgin an pemalzhe wilemaldo, pemal we tule-nojad immal-akaloszhulidyob pe kannan pilalgunonimalbalo. lImisgin pe we tule-iskujadga pe iskued-pelgus chogenabmal. Tegin pe we tule-pentakenabmalbal melle pal pukib-itogal. Tenal pe we tule-nojad-pukib-itodiid-kwen-pentaszhulil, we tule-nojad pul-pule-pukib-itogedbal abin kwen purtigojul-kuo Pabbal-naigugal. k#Imi akpene pemal-pel-kwapajal chogzhamal: “Anmal sapejul we tule-nojad-oturdako.” Imisgin pe wejego, sapejul we tule-nojad-oturdamalo. ;joImi tule-walgwen pukib an-imajad, anpi pukib kwen peszhul, tenal pemal ampa pukib pesmalmo. Tenal an-pemalga-chogzhaddin chog-chul, pemal pel-kwapa pela-pela pukib-pesmal. Ui#Imi an pemalga karta nermajigu, an chuli-pinzhe-itogedgin, tegin an peyedzhe-pukib-itogedgin, tegin an poed-abalgin, pemalga karta nermas. Tenal an pemalga karta palminatapid pukib pemal-kwen-imagal-chul, tenal pemal wisgumalgal, antin naga ulubgin pemal-pilal. Kwenamalad-iskuedgin-pukib-itodiidmaladga, iskued-pelgus chogenabmal OhAl an pemalzhe karta nermasdo, an pemalzhe nadel, tule-ulubgin-weligwal-an-imamaloed melle pukib an-imagal. Imi an penzhuldo, an weligwal itojal, pemal ampa anpak mes weligwal itononimalmogo. g-Imi an pukib pe-imakelen, ¿toa ulubgin weligwal an-imako? Pemal-pukib-pesmaladbi weligwal an-imakoen. Tule-pid pal nikchul weligwal an-imagal. f yAl an chogzhajundo: an pemal-taknaoedgin an chabzhul pemalga immal-chogoedbal an pul melle nao an pukib pemal-imagal. je O¿Imi pemal ebinzhemal, antin kantikidgin Pab-Jesús-igalgin pemal-cholpalmanai? Chulá. Tenal pe Pab-Jesúsgin-penzhulidbal pe Pabbal nued nanimal. Al an pinche pakal pemal-pentabi-kunai, pe aga ulubgin weligwal-itogal.8d k¿Ibiga an Corintoje nadzhul pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab Tummad an-wiis, ibiga an pemalzhe nadzhul. Imi an pemalzhe ilgwen nadelen, an pemalga sapejul immal chognatapoen. Rc Tegin Pab anmalga tegin pemalga sello-nazhis oyogal, anmal Pabgad. Tegin Pab anmal-ulubgin E-Purpa-Nued-mezhisbal anmalga iktualeba oyogal, ede kujal keg-chulgu anmalga ichejul immalmal-nuegan ukmogo. b Tenal Pab Tummad kantik Cristogin kwisgugal anmal-imas, tegin pemal-imasmo. Tenal Pab Tummad anmal-chus, tegin pemal-chusmo. 'a IImi Pab Tummad pel-kwapa kaka-ukchad, Jesucristobal pél nabir kunoniko. Al anmal Jesucristobal-naidgin chogmodo: “Teobdo.” Al Pab Tummad otummoledi-kuo. `` ;Tenal antin tegin Silvano, tegin Timoteo, anmal-walpágwad Pab-Tummad-Machi-Jesúsgin pemalga chunmadi-kus. Tenal Cristo-Jesús abal-abal-kwen-chunmaked-tulejul, tenal Jesús keg-chulgu ilagwen-chunmaked-tule. _ }Tenal Pab-Tummad-napírra-chunmaked-choggu, al anmal-pemalga-chunmajad napírra chunmamal, abal-abal kwen chunmajulmal. V^ '¿Tenal pemalde ebinzhe an-pemalga-chogzhadde, pinche an pemalga chogzha? Chulá. Teginbal, ¿pe ebinzhemalbal an-chunmajadde, tule-iti-napkinedyob an kaka-tarbo chunma, keg an ilgwen chunma? Chulá. ] Tenal an pemalga chogzhando: “An Provincia-Macedoniaje naoedgin, an pemalgine-najo. Tegin an Provincia-Macedonia-akar an kannan alil, an pemalgine nasbalo. Tenal pemal an-wis-pentamalbalo ukin Judeaje negal.” Tenal an-pemalga-chogzhadyob anka kwen kuszhul-kus. \ 7Imi an pemalgin kwen penzhul pemal yer an-itomalo, al an igal-mezhijando an pemalzhe inzhel natapo, pemal ilabo Pab-igalgin pentaklenonimalgal. U[ %Tenal anmal peigujimal pemal iche-iche anmal-wisgujadyob, pemal pellallé anmal-wisgunonimalo. Al pemal anmalgin yer itononimalmogo, anmal Pab-Jesús-kannan-tanikoed-ibegin pemalgin yer itononimaloedyob. 5Z e ¿Ibiga an teob pega chog pe ebinzhe? Nabir. Imi anmal pemalga otukal kartagin immal kwen chogzhajulmal, anmal pemalga pakal-pud immal chogzhamal pemal mag itomalgal. Y y Imi anmal tule-iti-napkin-pukmalad-abalgin, tegin anmal pul-pule pemal-abalgin Pab Tummadbal chwilidikidgin tegin napírragwadgin nanedi-kusmal. Tenal anmal iti-napkined-igalgin-pinzheedgin, pemalga kwen nanaszhulmal, tenal anmal Pab-wilejakwa-tule-taked-pinzheedgin, pemalga nanedi-kusmalbal. Al anmal naga ulubgin kwen itojulmal anmal nosmal. Al anmal yer itosmaldo. ]X 5 Tenal pemal Pabzhe-koledgin, pe anmal-pentamalo. Al kwenadgan-ichejul Pabzhe-kolnanimaladbal, Pab anmalga immal-nued imanoniko. Al tulemal-ichejul Pabga tog-nuedi chognonimalo. Pablo Corintoje nadzhul-kujad 0W [ Tenal Pab Tummad poni-tummad-akar anmal-abonos, tegin poni-pid-akar anmal-abononebal. Tegin anmal kwen penzhulmalbal Pab Tummad ampa ukin-ukin anmal-abononatapo. bV ? Tenal anmal naga ulubgin itosmal, anmal keg-chulgu purkwed-wilubmal. ¿Ibiga anmalga teob kus pe ebinzhe? Nabir. Imi anmal melle naga tukin choggal: “An-itoleged naga wilub-takleged-akar nos.” Tenal anmal naga choggal: “Imi Pab Tummad purkwaled-akar kannan tule-otulogo-choggu, al Pab Tummad nabir wilub-takleged-akar anmal-onogo.” uU eKwenadgan, imi anmal peichul pemal wichul-kumal, anmal igi Provincia-Asiagin wilesmal. Imi teun takalgu, anmalga wilub-takleged-tutujul kunoni. Tenal anmal kwen unniguo-itoszhulin, tenal anmal pinzhasmal, anmal kwen tullenejulmal. TT #Imi anmal kwen penzhulmal, pemal pentaklenonimalo. ¿Ibiga an teob chog? Imi anmal wismaldo, pemal anmalyob wilenanimal-choggu, al pemal ampa anmalyob Pabbal pentaklenonimalmogo melle pukib-itogal. [S 1Imi anmal wilenanimalal, pemalga ib-nuedga kunonimalo pe melle pukib-itogal, tegin pemal Pab-Jesúsgin abonolenonigal. Imi Pab Tummad anmal-pentanail, pemalga ib-nuedga kunonibalo pemal pentaklenonigal. Tenal pemal-anmalyob-wilenanikidgin Pab Tummad pe-pentanonikil, pemal unnigumalo abin-purtimalgal Pabgin pul-kantik kwisgumalgal. tR cImi akpene-Cristo-peyedzhe-wilejad-poni anmalzhe nonimo, tegin Cristobal-pentakleged ampa anmalzhe nonimo. /Q YImi Pab Tummad, pel-kwapa meke-ibi-wilegedgin, anmal-penta. Al anmal tule-pimalad-wilenaidgin nabir tulemal-pentamo melle pukib-itogal, Pab anmal-pentajadyobmo. nP WImi Pab Tummad, anmal-Tummad-Jesucristo-e-pab. Tenal Pab Tummad otummoledi-kuelen, nabirin. Imi Pab-wilejakwa-tule-taked pél Pab-akar tani. Tegin tule-peyedzhe-wilenaidgin, tule-pentaked, pel-kwapa Pab-Tummad-akar tanibal. GO  Imi Pab-Tummad-anmal-pab tegin Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Pab Tummad tule-penta melle pukib-itogal N Imi antin Pablo, Cristo-Jesús-nuggin-palmilegalid, tenal an-itolegedbal-chul, Pab-Tummad-itolegedbal. Imi antin kwenad-Timoteobak, pemal-Corintogin-Pabbal-nanimaladga, tegin pemal Provincia-Acayagin pel-kwapa Pabgin-chwilidik-pukmaladga karta wis palmijii. 0MYbTenal tule-wal-walgwen pato chunma-irmamalal, emalde immal-wiis, we tulemal pato Pab-Jesús-igal ebesmal. Imi Pab pega immal-nuegan imakelen, nabirin. Pitomalgu.>LubTimoteo, an pe-oturdajadgin, pe nue pinzhao, melle igeo. Tenal pe melle kaka-polgana-Pabgadzhulid itogo. Tegin pe melle tule-immal-wis-chogmalad itobalo, wedin pato kakanmal. 2K]bTenal mani-ibgan an-chogzhadyob nued naneel, kujal ega immalmal-nuegan Pab-neggin urpilego. Al mani-ibgan pul neg-chunchoged omojal, immalmal kwen chulguojul-kuo. 6JebTenal pe tule-mani-ibemaladga pe chogbalo: “Pemal pela-pela immal-nuegan imakenabmal, tegin pe-itolegedbal pe kuakwa wilub-okpinaleba ichejul immalmal ukenabbal.” I)bTegin pe tule-mani-ibemaladga chogo: “Pe melle tummarba-itogedgin immal-akalogo. Tegin pe melle chogdamalbalo: ‘An mani nikad-ulgin, tule-an-pentaked kwen napijul.’ ” Tenal pe wichul pe mani inkwa pelgunoniko-dewa. Tenal mani-ibgan choged-wilubmal: “Pab an-pentakelen, nabirin.” Tenal mani iché tule-wis-penta, tenal Pabbi pel-kwapa anmalga immalmal-nuegan uko, anmal yer-itogal. EHbTenal Pab Tummadbi keg purkwemaibal. Tenal Pab Tummad, pela-pela neg-pi-pi-pip-kaedgin mai, tule kwen omogojul-kuo. Tenal tule Pab-Tummad-kwen-taktijulmal, tegin tule Pab-Tummad-kwen-takojul-kubalo. Tenal Pab Tummad ilagwen otummodi-kuelen, nabirin. Tegin Pab-kannaleged ilagwen nadguelen, nabirbalin. Teobdo. TG!bTenal Pab Tummad e-wilub omojal, kep Jesucristo-palminoniko. Tenal Pab Tummadbi, tule-tummad-nuedga mai. Tenal Pab Tummadbi erreymal-e-tummad, tegin Pab Tummadbi tule-tummagan-pimalad-e-tummadbal. Fban imis pega chogzhadyob, pe Pab-Jesucristo kannan tanikoedzhe inniki naneenab, melle igal-akalogo, melle pegin purkwaled naigugal. #E?b Imi Pab Tummad pel-kwapa immalmal-otulojii. Tegin Jesucristo Poncio-Pilato-wagin chogzha, ede Pab-Machi. Al an chunchunnad Pab-wagin pega chogmodo: yDkb Tenal wag-chulub-kudiidyob pe Pab-Jesús-penzhulid-igalgin pela-pela alamako, pe akpene tulemal-ichejul-pukwad-wagin pe chogzhadyob: “Imi Pabdin an-amis melle purpa pelgugal.” Tenal pe nue aga taker, pe melle aga chogzhad igegal. Cb Tenal pedin, pe Pabzhik-naidbal, pe melle we igal-iskana omogo, pedin ilgwen we-akar nao. Tenal pedin alamakenab, inniki nanegal, Pab-peigujiidyob nanegal, Pab-Jesúsgin penzhulgal, tulemal-pilalgugal, pane-pane ilgwen nanegal, tulemalbak pinnallé nanegal. (BIb Tenal tule maniginbi pinzhediil, wedin poni-tummad; we tulega pel-kwapa igal-iskana nononiko. Tenal tule-wal-walgwen peyedzhe-mani-peigujiidbal Pab-Jesús-igal-akar nosmal, tegin tulemal aga tukin peyedzhe pukib-itononimalbal. Timoteo Pab-penzhulidgin Jesucristo-igalgin alamakoed )AKb Tenal tulemal-mani-ibganga-kubi-kunanimalad pela-pela ega wilub-taklenoniko. Tenal we tule peyedzhe-mani-peigujiid-ulgin e-pinzheed kalenoniko. Tenal we tuledin tule-pinzheed-nikchulidga kunoniko, tegin pinzheed-iskana nikunonibalo. Al we tulemal aga izhononikoedgin pelononijunno. g@GbAl anmal mas-kunned wis nikal, tegin mol-yowed wis nikbalil, anmal weligwal itoged-wilubmal. ?bTenal anmal iti-napkin mimmilenonigu, anmal immal kwen cheinonijulmal. Tenal anmal purkwisbalil, ampa immal kwen chedojulmalbal. >bTenal Pab-Jesús-igalgin-naigued ib-nueddo, tenal tule mani nikugal chul, tenal tule aga ulubgin weligwaledgin akalzhul-itogal. x=ibtegin we tulemal aga imamalad pal kwen pelguojul, pane-pane nadguo. Tenal we tulemal e-pinzheed iskusmal, tegin igal-chunchunnadgin kwen chunmajulmal, tenal we tulemal ebinzhemal, Pab-igalgin-naigujadgin emalde ichejul mani nikunonimalo. <bwe tule pinche aga tummarba-itogedgin aga otummo, al we tule immal kwen wichul. Tenal we tule pane-pane keg-chulgu Pab-igal-mamikidgin wilub-okpis yolegaldamal, tegin kaka-polganagin aga abin-abin imakaldamalbal. Tenal tulemal-Pab-igalgin-yolemalad aga abin-abin imamamaladbal sae-tule-taked noniko, urwed noniko, tulegin-istar-chunmaked noniko, tulegin-istar-pinzheedbal-pengued noniko, ;%bImi tule pinche kakanbal tulemal-oturdakel, tegin Pab-Jesucristo-chogzhadyob maichulil, tegin Pab-Jesús-igal-mamikidbal maichulbalil, ):KbTenal mos-ibed Pab-Jesús-wijiil, e-mosmal melle e-ibedgin chogdago: “Imi an Jesúsgin-kwenad-ulgin an negin kwen atakojul.” Tenal pemal pul-pule ibedgin atagenabmal. Tenal pe-ibed Pab-Jesúsbal-naidbal tegin pe tar-pilaledbal, pedin ibedga pul-pule yer immal imakenabmal. Tenal pe we igalmalgin tulemal-oturdako, tegin pe we igalmalgin tulemal-uanaibalo. Pablo tule-mani-kaedginbi-pinzhediidgin chunmajad )9 MbImi mosmal pe-manigin-pakalmalad, pemal aga ibedgin pela-pela ataged-wilubmal Pab-nug melle iskugal, tegin tulemal melle istar Pab-Jesús-igalgin chunmagalbal. N8bTenal tule-immal-nuegan-imaked ampa teopímodo. Kwénna-kwénna pakal-pud mag taklenoniko tule-nued. Tenal tule-piddin otukal-immal-nuegan-imadiid, cholbal kep mag taklenoniko tule-nued.57cbTenal tulemal chogbo nika. Choggwendin tulemal ampayo ega igal-itogeddu, pato pél wismal, iskuedgin nanedii. Kwéntin, kep cholbal mag taklenoniko, iskuedgin kudii. 6bTenal pedin melle tipí pe kobo; tenal pedin inagabi vino wis kobo melle yegugal, tegin pe melle sabal nunmagalbal. 25]bTenal pe melle yogasal tule-nono-ebugedgin, purpal-Jesúsgin-penzhulmalad-iktuedga tule-odogo, tule-pid-iskudiid melle pegin naigugalmo. Tenal pe chwilidik nanao. +4ObImi antin Pab-Tummad-wagin, tegin Jesucristo-wagin, tegin angelmal-Pab-tar-amijad-wagin, an pega chogdo: imis an pega chogzhad-yopí, pe izheed-izheed pel-kwapa tule-tummagan-imakenab. Tenal pe melle tule-walgwénnagwadbalbi pe naiguo, pe-yopígwadbi pel-kwapa tule-tummagan-takenab. *3MbTenal tule-Pabgin-penzhulmalad-iktumalad iskuedgin timalal, pedin tulemal-wagin izheed-izheed imakenab tule-pimalad tobgugalmo, melle iskuedgin nanegalmo. 2%bImi tule-walgwen, Pabgin-penzhulmalad-iktumalad-tuktidanikil, pe melle itogo. Tenal tule peje walbo, o walpá tani-dewa, kep pe itogo. )1Kb¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi Pab-kartagin pato nermakal maido:Moli-peb-nikad immal-kwa enenail,
melle e-kaka edino,
tenal moli immal-kwa maed-wilub. Dt. 25:4 Tegin Pab-kartagin chogbal:Imi pe tule-pidga arpajal,
keg-chulgu pe mani abingeed-wilub. Lc. 10:7 0bImi tule-Pabgin-penzhulmalad-iktumalad yer aga Jesúsgin-kwenadgan-takel, we tummad immalmal-ilabogid-wilub abingeenabmal tenal tule-Pab-Jesús-igalgin-chunmaked, o Pab-igalgin tule-oturdaked, keg-chulgu immalmal-ilabogid-wilub abingeenabmalmo. 9/kbImi meke-ibi-ome-Pab-wijiid e-pab o e-chak-tarbi-purkwijal, egin chii e-nan o e-chak-ome-akwegal, tule-iglesiagin-pukmalad melle ome-machered-tarbi-purkwijad-akwegal, tenal tule-iglesiagin-pukmalad pul-nabir omegan-chunchunnad-wiledimalad-akwegal. Tule-Pab-wismalad nuekwa aga tummagan-akwed-wilub u.cbTenal omegan-machered-tarbi-purkwismalad-wal-walgwen, pato Pab-ebesmal, pato nia-Satanászhik nadmal. a-;bAl an chogzhundo, we omegan-machered-tarbi-purkwismalad ampa pirka-tulapá-nikchulmalad machered-nikuenab, tegin nuskan-nikuenabbal, aga e-neg akwegal tule-Pab-Jesúsbak-aichulmalad melle egin istar chunmagal. i,Kb Tenal omegan-nuekwa-nanejulmaladdin wiedbal negganbal toge-toge kudio. Tenal we omegan weginbi kwen kudiojul, tenal we omegan kakanzhenonimalbalo. Tegin we ome tulemalgin yoledago, tegin tulemalgin yogasal chunmadamalbalo. z+mb Tenal we omegan kepegin Jesucristoga aga kaka-ukchad-yopí imaszhulil, we omeganga igal-puled nononijunno. n*Ub Tenal omegan-machered-tarbi-purkwismalad ampa pirka-tulapá-nikchulmaladdin pe melle nug mejo. Tenal we omegan kannan macheredgin-pinzhediidbal, Pab-Jesúsgabi arpaged ebebi-kudago. Al we omegan machered-nikubi-kunonimalo. ))Kb Tenal tulemal pel-kwapa wismalad, we ome immal-nueganbi imas: yer nuskan-akwijad, yer e-neggin tule-abintajad, tegin kusgu e-igal-ulgin, tule-Pab-Jesúsbak-akenanimaladga nag enukchad, tule-wiledimalad-pentajad, pel-kwapa immal-nuegan imajad. Tenal pe we omeganbi pe nug mejo akwelegal. _(7b Tenal ome-walgwen-machered-tarbi-purkwijad peje nonikil nug mesgal, pe melle yogasal ome-nug mejo. Tenal pe omegan nug mesbiel, pirka-tulapá-kwena-nikmalad, tegin we omegan, e-machered kwen yardaszhulmalad. 9'kbImi tule-walgwen aga wichul neg-yaginmalad tegin e-kwenamalad-pimalad-akwel, pato Pab-Jesús-igal-mamikidgin walmas. Tegin we tule Pab-wichulmaladga pul tule-iskanaga kunoni. -&SbTenal an-pega-chogzhadyob, pe Pab-Jesús-penzhulmaladga pél palchogo, we kwenamalad melle immal akalogalmal tulemal emalgin immal-choged kwen nikchulmalgal. %3bTenal ome-machered-tarbi-purkwismalad kwen nikmalbaldo, pinche e-itolegedbalbi nanebimal. Tenal we omedin tule-purkwijadyob, ibga keg pel ku. ?$wbTenal ome-machered-tarbi-purkwijad chunchunnad walkwénna nued-wiledii aga itogel, we ome Pabginbi pinzhedio, Pabde e-pentane. Al we ome mutik-ibgin Pabzhe kolalda e-pentagal. *#MbTenal omegan-pato-machergan-tarbi-purkwismalad nuskan-nikal o wagwagan-nik-dewa, e-nuskan-tar-akwemaloed. Tenal tule-ome-akwemaloed kepegin aga neggin turdakenabgwel, Pab-peigujiidyob tule-akwedgin nanegal. Tenal we tulemal e-pabgan, e-pabzhelmal, totogin tar-akwismalmo. Al e-nuskan imis keg-chulgu aga e-pabgan, aga e-pabzhelgan-akweenabmalmo. Imi tule yer e-pabgan akwemalal, Pab Tummad yer tar-taknonimogo. "bTenal pedin omegan-pato-machergan-tarbi-purkwismalad-chunchunnad wiledimalad pentakenabmal tegin pe we omegan-akweenabmalbal. '!GbTegin pe aga nan-takedyob, pe mumal-takenabmal. Tenal pe aga ulubgin chwilidik-itogedgin aga pe pun-takedyob, pe omegan tegin punamal-yaegana-takenabmalbal. 2  _bTenal pe melle kantikidgin izheed-izheed chelegan-imako. Tenal pe nuekwágwadbal tar-uanaio, aga pe pab-takedyob. Tegin pe aga urpa-takedyob, pe machimal-takenabmalbal. ?wbTenal pe aga tukin aga nuekwa taker, Pab-Jesús-igal-mamikidbal, pe nabir natap-dewa, o chul-dewa, tegin pe chunmanaid, Pab-chogedyob, o chul-dewa. Imi pe we igalgin pe pane-pane alamanaio. Tenal an-chogzhadyob pe natapil, pedin aga tukin abonolego, tegin tule-pe-itodimalad ampa abonolenonimalmogo.2]bImis an pega chogzhadgin, pe pela-pela alamanaio tenal pe melle immal-pidgin pal yolego, tulemal-pel-kwapa mag pe-takegal, pedin pulzhulí Pab-Jesús-igalgin tunkumai. &EbTenal pe melle Pab-pega-purpal-kurkin-ukchad igeo. Imi akpene kwenadgan-iktumalad pe-nono ebusgu, pegin chogles, pe Pab-igalbal pe nuekwa tulemal-oturdane. -Sb Kwenad-Timoteo, imi an peje natapoedzhe, pe alamanaio tulemal-wagin Pab-karta-apchogal, tegin pe Pab-Jesús-igalgin chunmagal, tegin pe tulemal-oturdagalbal. b Imi pe machigwad-ulgin, pe melle tulemalga igal-uko pegin atajul-kugal. Tenal pedin pul-pule Jesúsgin-penzhulmaladga pel-kwapa chagla-chio, yer nanegal, nugu chunmagal, tulemal-pilalgugal, Pabgin penzhulgal, chwilidikidgin aga nanegal, pel-kwapa. 1b Imi pe Jesúsgin-penzhulmaladga chogo, an-pega-chogzhadyob pe keg-chulgu naneenabmal. Tenal pe we igalgin pe pél kwenamalad-oturdakenabbal. a;b Imi anmal nued wismaldo, anmal Pabgin-penzhulidbal Pab-tulamaidzhe togo. Tenal Pabdin pel-kwapa nabir tule-abono, tenal Pab pul-pule tule-egin-penzhulmalad-abonogo. Al anmal Pabga arpaged-igalgin alamananimal. b Tenal an chunchunnad pega chogdo: imi we igal-an-pega-chogneeddin igal-napírragwad tegin pe keg-chulgu we igalgin ibzheenabbal. 6ebTenal pe sanal aga chan okannonail, iche ibga wis-nabir, twagdar peyedzhegajul. Tenal pe alamanail Pab-peigujiidyob nanegal, wedin pul ib-nued, imisga, tegin Pab-negginga. .UbTenal pe melle Pab-igal-pinchegad itogo, tegin pe melle tadgan-pinche-igal-onojad itobalo. Tenal pedin pul-pule pane-pane turdakenab Pab-peigujiidyob nanegal. LbImis an pega chogzhadyob pe Jesúsgin-kwenamalad-oturdanail, pe Jesucristo-igalgin-arpaged-nuedga kunoniko, tegin pe aga tukin Pab-Jesús-igal-chunchunnadgin-penzhulidgin okannolenonimogo. 2]bTenal mas-kunned, Pab-chogzhadbal, tegin tule-Pabga-tog-nuedi-chogzhadbal, ib-chwilidikidga kunonijun. Al pe akalzhul kunchunno. Timoteo tulemal-oturdaked-nuedga kuoed  bImi Pab-pél-immalmal-opinnijad, ib-nueganbi. Al pe Pabga tog-nuedi chogzhadgin tule keg pega chogel: “Wedin izhe kunkal.” KbImi tule-ib-chunnadzhul-tulemal-oturdamalad chogmaldo: “Imi tule-machergande, melle ome-nikumalo, tegin omegandemo, melle machered-nikumogo.” Tenal Pabdin we tule-chogmaladyob tulemalga igal-kwen-mezhiszhul. Tenal we tulemal chogmalbal: “Kwénna-kwénna mas-kunmalad, izhe kunkal.” Tenal Pab Tummad tule-egin-penzhulmaladga, tegin tule-e-igal-chunchunnad-wismaladga, pél immalmal opinnis, tule-Pabga-nuedi-chogzhadgin pél mas kunkal. kObTenal tule-pinche-ib-chunnadyob-chunmakedbal tegin tule-kakanzhemaladbal nia-igal nononiko. Tenal we tule-oturdamalad aga ulubgin mag kwen itojulmal, ede immal akalos, o immal akaloszhul, tule-chan-purkwal-kudimaladyob. U %bTenal Pab Purpa Nued anmalga nued chogzhado: “Imi tule-wal-walgwen kujal Jesucristo-igal igenonimalo.” Tenal we tulemal nia-tule-yardamalad-itononimalo, tegin nia-tulemal-oturdaked-abingenonimalbalo. bImi an kwen penzhul, Pab-Jesucristo-igal-akpene-otukal-maid imis nononi. Wedin pul igal-chunchoged.Imi Pab-Jesucristo anmal tule-yopí
iti-napche sanal mimmilenoni.Tegin Pab Purpa Nuedbal mag taklenoni,Jesucristo chunchunnad Pab-Machi.Tegin Jesucristo Pab-angelmal tar-takchamalTegin tule napa-naid-ugakche
tulemalga Jesucristogin chunmasmal,
tegin tulemal iti-napkin Jesucristogin penzhul-kunonimalbal.Tegin Pab Tummad Jesucristo-onakwisbal
e-neg-nugu-taklegedzhe. bImi Pab-nuskan Pab-Tummad-tulad-e-iglesia. Tenal iglesiaginmalad Pab-igal-chunchunnad chabonanimal, puwal neg-kanigwichidyob. E bImi an imichal peje natapo chogzhiin. Tenal pe owed-owed an-itogel, pe pato wisguenab, Pab-nuskan aga emal-emal igi naneed-wilubmal. Al antin pemalga pato kartagin pellallé nermas. M b Tenal tule-Jesúsgin-penzhulmalad-pentamalad kwenadgan-abalgin yer arpagel, kep tule-tummadga nakwenoniko. Al tule-Jesúsgin-penzhulmalad-pentamalad Pab-Jesúsgin pul-pule penzhul-kunoniko. 9 kb Tenal tule-Jesúsgin-penzhulmalad-pentamalad, ome-walkwénna-nikad, yer aga nuskan-akwed, tegin yer aga e-neg-yagin-pukmalad-akwebalid e-neg-yagin-pukmalad nued nanegal. d Ab Tegin kwenadgan-tummagan-e-omegan ampa nued naneed-wilubmalmodo. Tenal we omegan tulemal egin atakallé naneed, keg tulemalgin istar-chunmaked, aga tukin wijir naneed, tegin e-immal-chogzhadbal-pél-immal-imaked. l Qb Tenal tule-Jesúsgin-penzhulmalad-pentamalad ampayo tummadga togeddu, pemal wilub-takenabgwel nuekwa nanedii o chul. Tenal pemal wilub-takchamalal we tule nued nanedii, kep pe Jesúsgin-penzhulmalad-pentakedga tar-odogo. V%b tule pinzheed-chwilidikidgin Pab-Jesús-igal-chunchogedgin nuekwa pinzheed. ~~}}&||(zyxEwNvSuUtss rq;p}onnmLl jihgfeedcMbM`_^]]\2[cZZXWVUSRQPPIOO NbMMNLK7IHGGOFEECBBBAY@|??U>S=:<;:<9876=54)3j2g11 //%.}- ,4+*)('&&%$##$"! q9#<iEk 9Yk  m ;%/w Tenal we tule immal-keg-choglemalad itos. Imi we immal-choglejad igal-nikchul, tule-pimaladga choglegal; wedin izhe. H.  Tenal an wisbaldo, we tule Pab-neg-nued-negzhe nakwiap. (Tenal an wichulbaldo, we tule igi arpi, sanal o purpal. Tenal tule kwen wichul, tenal Pab Tummaddin wisdo we tule igi arpigus.) W-' Imi an tule-kwen-taktido, pirkaambe-kakabakegus Pab-neg-agla-páje arpigus. Tenal an wichuldo, we tule igi arpi, sanal o purpal. Tenal tule kwen wichul, tenal Pab Tummaddin wisdo we tule igi arpigus. 8, k Imi an naga tukin nug okannogel, wedin ibga keg pel ku. Tenal antin naga nug okannonemo. Al antin purpal-immal-takchadgin, tegin Pab-anka-immal-oyojadgin pemalga chunmanejun. r+] !Tenal kwenadgan neg-kwebur-yabal-akar magarbalidzhe karpa-tummadgin an-odesmal. Tegin an wakiszhun.* Imi an Damascoje arpigusgu, teun Errey-Aretas maiun, gobernador Damasco-neg-kwebur-wanagakkin chulubmal-urpis an-kagal. ) Tenal Pab-Tummad-Pab-Jesús-e-pab ilagwen-nadgu otummoledi-kuo. Tenal Pab Tummad wisdo, antin chunchunnad chunma, an kwen kakanzhejul. i(K Imi an takel an nabir naga nug okannogo antin, an immal-unnijulidgin naga nug okannomogo. .'U Imi antin kwenad-takalil, Pab-Jesúsgin lolo kudii, an keg-chulgu we kwenadga pukib-itononidamo. Tegin tule-walgwen iskuedgin kwenad-egwachal, an sae-itononidabal. &% Tegin an immal-pidgin an pukib pinzhedibal. Tenal antin pane-pane iglesiamalgin pinzhedibal, an pul igi iglesiamal pentakel pul nabir. "%= Tegin an pela-pela arpasbal, tegin an pela-pela wiledi-kusbal, tenal an wichul ilabigwa an kwen kabiszhul. Tenal an peyedzhe ukul mechabal, tegin an mas kwen kunchul nanedi-kusbal, tegin an kobed pel kobzhulbal. Tegin an peyedzhe tampe mecha, tegin an molmal pel nikchulbal. x$i Tenal antin akne-akne péyedzhe pipirmadi-kusbal. Tegin anka ibi-puled kunonida, tiwal opakegal chunna an purko-kus. Tegin tule-iskana-immal-aturzhemaladgin anka ibi-puled kunonibal chunna an purko-kusbal. Tegin an-tulemal an-mesbi-kusmalmo. Tegin Judiojulmalad an-mesbi-kusmalmo. Tenal an meke-pia nadel, meke neg-kweburgangin, meke chapurbal, meke termalbal, ibi-puled anka kunonida chunna an purko-kusbal. Tegin kwenadgan Pab-igal-chunchunnadzhul-irmadimaladgin anka untar kunonidabal. s#_ Tegin an ilapá chowalgin ebiolesbal, tegin tulemal ilgwen akwagin an-mesnemalan. Tegin anka ul-ilapá termalbal togzha, tegin an ogangued-naga kusbal. Tegin te ibagwengin anka ul togzhagu, ibgin-akar oipos an termalgin cheledi-kus. |"q Tegin Judiomal ilatal an-ebiosmal, tenal Judiomal-an-ebiojad-ilbal ila-tulagwen-kakaambe-kakapakebak an-ebiosmal. O! ¿Imi we tulemal Cristoga-arpamaladí? Imi antin ampa Cristoga-arpagedmodo. (Imi an-chunmaked, tule-immal-kwen-wichulidyob chunma.) Tenal antin Pabga pul-pule arpaged-tule. Imi antin we tulemalga pul-pule oturdaleged-neggin oturdales. Tegin antin we tulemalga pul-pule ebioles. Tegin antin ilabigwa purkwed-naga kusbal. k O ¿Imi we tulemal Hebreo-tule-chunnadí? Imi antin ampa Hebreo-tule-chunnadmodo. ¿Imi we tulemal Israel-tolganá? Imi antin ampa Israel-tolmodo. ¿Imi we tulemal Abraham-e-wagwaganá? Imi antin ampa Abraham-e-wagwamodo. %C Tenal an-naki-itogedbal, tule-pimalad-sapejul-pe-imasmaladyob, an sapejul pemal-kwen-imaszhul-choggu, al an pemalgin-pinke-jogna. Imi tule meke-ibimalagin aga nug okannobiel, antin naga nug-okannonemo. (Tenal antin naga nug-otummoedgin chunmakel, an tule-kegganayob chunmanai.) -S Teginbal, pemal tule-pe-kadanimalad-abingemal, tegin pe tule-keg-nuekwa-pe-penukmalad-abingemalbal. Tenal pemal tule-tummadga-maidbal kantikidgin-immal-imagal tule-pe-imamalad-abingemalbal. Tegin pemal tule-aga-tukin-tummadga-odosmalad-abingemal, tegin tule-pe-wagal-ebiomalad-abingemalbal. _7 Imi pemal pela-pela immal-wismal-choggu, al pemal yer Pabgin-tule-keggana-abingemal. xi Tenal tulemal-ichejul iti-napkined-igalgin aga nug okannodimal-choggu, al antin naga nug wis okannonemo. pY Imi an naga tukin nug okannoel, an Pab-Jesús-chogedbal kwen chunmajul, tenal tule-kegeyob an chunma. \1 Imi an pemalga kannan chogbaldo: pe melle ankin choktamalo, antin tule-kege. Tenal pemal ankin chogmalal, antin tule-kege, pe tule-kegeyob an-abingemalo, an tule-kege-taklegedgin naga nug wis okannogalmo. M Tenal tulemal-Satanásga-arpamalad pela-pela tule-immal-nuegan-imamaladyob yami nanemalmo. Tenal we tulemal immal-akaloedbal napigin Pabbal sapejul oturdalenoniko. Pablo aga wilejadgin chunmajad  Tenal we tulemal-kudimalad immal-kwapid chul. Imi nia-Satanás angel-chunchunnad-Pab-akar-tanikidyob pela-pela nanemo. S Tenal we tulemal, Jesús-nuggin-palmilegalid-chunchunnadzhulmal. Tenal we tulemal Pabga-arpagedgin tule-yardamalad, tegin we tulemal yami Cristo-nuggin-palmilegalmaladga nanemal tulemal-yardagal. V% Tenal an pemalgin mani-weichul-kudiidyob, an ampa ukin-nadguo tulemalgin mani kwen weiojul-kuo. Al tule-pimalad igal kwen nikujul-kuo tummarba-itogedgin chogmalgal: “Antin tule-tummad-Pablo-yopímo.” - ¿Ibiga an pemalzhe mani-ekisojul pe ebinzhe? Nabir. ¿Imi an istar pemal-takedbal? Chulá. Imi Pabdin nued wisdo, antin pela-pela pemal-pilal. } Imi Cristo-chunchunnad-ankin-maidbal, tulemal-Provincia-Acayagin-pukmalad mani-weinaidbal an-nug-kwen-izhojul-kuo. <q Tenal an pemalbak maigusgu, an immal-napi-kunonigu, an pemalzhe immal kwen amiszhul. Tenal kwenadgan-Macedonia-akar-nonimalad, an-immal-napi-kujiid pél anka cheinonidamal. Tenal antin pemalga arpaged kwen onoszhul, anka immal ukegal. Tenal antin tegi-ukin-nadguo an pemalzhe immal kwen ekisojul-kuo.  Imi an iglesia-pimaladgin mani-abingeed-wilubzhulinadbal an yabli mani abingas, an pemalga pinche Pab-igalgin arpagal, manigin chul. c? Tenal antin naga tule-pinchegadga imas, tule-tummaganga pemal-imagal. Imi an pemalga pinche Pab-kaka-nuegangin chunmajadbal, ¿pe igi an-takmal? ¿An pemalgin mani egwaszhulidbal, an pemalgin nos o chul? Chulá. 9k Imi we tulemal-chunmadimaladyob an kwen turdaszhul chunmagal, tenal antin napírra Pab-igal wiis. Tenal anmal pemalga pela-pela pakal-pud chogzhamal Pab-igal igi chogles mai. 4a ¿Tede, pemalde ibiga keg an-abingemalmodé? Imi an chogde, pemal keg ankin chogmalal, antin we tule-Pab-nuggin-palmilegalmalad-pul-nueganga, pul tule-impaginegwad. b= Tenal tule-pid, anmal-chunmadijulidyob Jesúsgin chunmanonikil, pemal yer we tule-itomal. Imi pemal akpene Pab-Purpa-Nued-abingasmal. Tenal pemal Pab-Purpayob purpa-pid-abingasmalal, pemal ampa yer-itomalbal. Tegin pemal akpene Pab-tule-abonoged-igal yer abingasmal. Tenal pe tule-abonoged-igal-pid abingasmalal, pemal ampa yer-itomalbal. ~ u Tenal antin, an wis tobdo, akpene-Evagin-kujadyob chunna pemalga kunonimalmogo. Imi teun nakpe pirkin-immal-wijiidbal Eva-pinzheed kas. Al an tobdo, pemal-pinzheed kalenonimogo, pe melle innikigwadgin tegin ilagwenadgin Cristo-pilalgugal.  3 Tenal antin Pab Tummadyob pemal-nobgunai, an kaka-ukchadbal chwilidik Cristoga pemal-ukegal, puna-pab machiga chwilimakal puna-yae-ukpi-kunaidyob.   # Imi an wisdo, pemal pinzhemal, an-pega-immal-chogneed immal ibga keg pel kued. Tenal an pei, pemal an-wis-itomalo, an pega immal-chogneed. - S ¿Ibiga an chogdé pe melle tummarba itogo? Imi tule aga tukin onudanail, kwen abingelegojul-kuo. Tenal Pab tule-onudanail, we tule-nabir-abingelenoniko.  Tenal Pab-kartagin chogdo:Tule tummarba-itogedgin chunmabiel,Pabginbi tummarba-itogedgin chunmakenab. Jr. 9:24 ) Al anmal pemal-pukwad-okpinal Pab-kaka-nuegan chogdi-kugal. Tenal anmal peichulmal tummarba-itogedgin tule-pimalad-arpajadgin chunmagal.  Tenal anmal tule-pimalad-arpagedgin wilub-okpis an-arpagedyob kwen chunmaszhulmalbal. Tenal anmaldin naga arpagedginbi chunmadimal. Tenal anmal abintadido, pemal Pab-Jesúsgin-ibzheedgin-tunkunatapmal, anmal-pemal-abalgin-arpaged pul-pule melgumaigal.  Tenal anmal tummarba-itogedgin wilub-okpis kwen chunmadijulmal. Imi anmal pemalzhe arpijulilen, anmal wilub-okpis chunmadimalan. Imidin anmal pemalzhe arpimal. Tenal anmal kepegin pemalzhe arpimalgu, anmal pemalga Cristo-kaka-nuegangin chunmakapmal. -S Tenal anmal wilub-okpis naga tukin otummonanijulmal. Tenal anmaldin, Pab-anmalga-igal-ukchadbalbi naga nug-otummonanimal; pemal-Corintogin-pukmaladzhe-pakal. % Imi anmal-Pabbal-nanimalad keg ku, tule-aga-nug-otummonanimaladyob nanegal. Tegin anmal keg kumalbal, tulemalbak pengumalgalbal toa pul immal wiis. Tenal we tulemal aga tukin takmal, emalde tule-nuegan, tegin we tulemal aga onudakaldamalbal. Weobdin ib-nuedzhul. +O Tenal tulemal-weob-ankin-chunmamalad wisguenabmal, anmal pemalbak-maichulidgin kartagin chogzhad-yopí, anmal pemal-omojal, kantikidgin pemalga immal chognemal. r] Imi pemal-wal-walgwen chogmaldo: “Pablo kartagin peyedzhe sapejul immal chogzhii, anka ulubgin chunma an ito. Tenal Pablo anmal-assapin-kualil, tule-yogsaledyob takle. Tenal Pablo-chunmaked anmalga ulubzhe kwen chunmajul.” N Tenal an peichul, pemal pinzhemalo, antin kartabal pemal-ogwibimal. _7 Tenal Pab anmalga igal-ukcha purpal pemal-okannogal, tenal pemal-izhogal chul. Tenal Pab-anka-igal-ukchadgin naga tukin tummarba-itogedgin an wilub-okpis-okpis chunmadiil, anka iwen-akalzhul, an kwen pinkeguojul.   Tenal an wisdo, pemal ankin pengujimal. Tenal pemal pinche askinbi tule-kegganayob anmal-takmal. Tenal pemal-walgwen chogel: “An kwen penzhul an chunchunnad Cristobal nai,” we tule keg-chulgu chogenabmo: “Pablomal ampa an-yopí Cristogadmo.” 8~i Tenal anmal kuakwa pemal-abintabukmal, pemal kannan Pab-ulpallí nanemaladzhe. Tenal anmal kuakwa pukwamalbal tule-yapa-Pab-ulpallí-nanemaladbal sapejul tar-oturdagal. J}  Imi anmal-Pab-igalgin-chunmamalad, pel-kwapa ib-pinchegadga tule-aga-igal-onosmalad-imanonida. Tenal tulemal yami ib-chunnadyob igal-pid-amismal melle-Pab-wisgugal. Tenal anmal Pab-igalgin-chunmakedbal pel-kwapa we igal izhononidamalmo. Teginbal, anmal pel-kwapa tule-pinzheed kananimal Cristo-ulpallí nanemalgal. Z|- Tenal anmal-purpal-chunmaked, tule-iti-napkin-sanal-pila-chenanikidyob chul, tenal anmal-chunmaked Pab-kannaleged nika, tulemal-anmal-abin-kwisgumaladgin nakwegal, chulubmal pila-cheedgin akwa-neg eyaredyob. t{a Tenal anmal iti-napkin pukwamalando, tenal tule iti-napkin aga pila-cheedyob, anmal kwen nanejulmal. Tz! Tenal an ibagwengin pemalzhe nadel, an chog, an kantikidgin tule-ankin-chogzhamaladga an immal chognatapmogo. Tenal tule-an-abin-kwisgumalad ebinzhemal, anmal tule-iti-napkinmalad-chogmaladyob nanemal. my U Imi antin-Pablo, an pemalzhe wilemal. Imi Cristo e-tulemalbak pinnallégwadgin, tegin wiles tule-takedgin nanedi-kujadyob, an pemalgin wilemalmo. Al an pemalgin wilenai tule-an-abin-kwisgumaladyob, pe melle tamalmogo. Imi tulemal ankin chogmal, ante panna-akardin pemal-inik tobzhulidgin immal chog, tenal pemal-assapin-kualildin, an pemal-abin kwakialda. $xA Tenal antin Pab Tummadga tog-nuedi chog, Pab pinche anka Jesucristo-ukchadbal, an wichul Pab Tummadga igi chogel nabir. Antin, an kakamakal-pes.Ow Imi Pab-pemalgin-nugu-pinzheed-wilubzhulinadbal, Pab pemalga immal-imajadbal pe pela-pela tulemal-pentadimal. Al tule-pentaklenonimalad pela-pela pemal-pilaledgin, pemalga Pabzhe kolnonimalo. v Imi pemal tulemal-pentakedbal oyolenanimal, pemal chunchunnad Pab-Jesús-kaka-nueganbal naigusmal. Tenal pe Jesús-igal-mezhijadbal pe nanedimalal, tule-yer-pe-itosmaladga tegin tule-pimaladga pe yer-itogedgin immal-ukedbal, tulemal Pab-Tummad-otummononimalo. (uI Imi pemal-tule-Pabzhikmaladga-immal-ukedbal tule-Pabzhikmalad immal kwen napijul-kumalo. Tenal tulemal Pab Tummadga pela-pela tog-nuedi chognonimalbalo. -tS Al pemal pela-pela immal-nikunonikidbal, pemal unnio, pane-pane tulemalga immal ukegal. Imi an-pemalga-chogzhadyob kunonikil, Pabdin anmalbal otummoledi-kuo. sw Imi Pab Tummad tule-immal-tigmaladga, immal-kwa uk tiggal, tegin mas-kunned ukpal kunkal. Tenal Pab tule-immal-tigmaladga immal-ukedyob pemalga immal-nuegan omelogo, tule-pimaladga ukegal. Al pemal pul-pule immal-nuegan-imakedgin nanemalo. ;ro Tenal akpene Pab Tummad e-kartagin chogzhado:Imi tuledin, tule-wilemaladga immal mimijal,
e-immal-nuegan-imajad,
pal kwen pelguojul,
ilagwen-nadguo. Sal. 112:9 hqI Tenal Pab Tummad unnio wilub-okpinal pemalga immalmal ukegalmo. Al Pab Tummad pemalga immalmal ukchal, pemal-immalmal-nikadbal pemal meke-ibi-ibegin, tenal meke-ibimalagin kuakwa pukwamalo pela-pela tulemal-pentagal. $pA Tenal pemalgin chiji pe melu immal ukpi. Al pe aga ulubgin immal-ukedgin pinzhediidbal pe immal uked-wilubmal. Tenal pe melle yapadgin immal uko. Tegin tule-pid pe-cholpalmakedgin pe melle immal ukpalo. Tenal tule weligwal-itogedgin immal ukel, Pab Tummad yer tar-taknonimogo. Yo+ Tenal pe immal-tigedgin pe nue pinzhao: imi tule iché immal-tigel, iché immal-weio; tenal tule íchejul immal-tigel, íchejul immal-weimogo. Tenal pe immalmal-ukel, pe immal-tigedyob pega kunonimogo. 1n[ Al an pinzhealzhun, an pul-kwenadganga chogo pemalzhe negal. Tenal pemal aga mes igal-nudamalo pe-akpene-kaka-ukchadyob yer-itogedbal mani-weigal. Tenal an-pemalga-chogzhiidyob kunonikil an pemalzhe omojal, mani pato kuakwa chio. Tenal mani-kuakwa-weial-chii an takel, wedin choglejun, pemal aga ulubgin-yer-itogedgin mani ukchamal. Tenal an takel mani-kuakwa-weial-chijul, wedin choglejun, pemal yapadgin mani ukmal. >mu Imi kwenadgan-Macedoniaginmalad anpak mes pemalzhe nadel, tenal pemal arpak mani-ukchajulil, an pe-nug-okannodiidbal an peyedzhe pinkegunonikoen, tegin pemal pinkegunonimalmogoen. 'lG Tenal anmal pemalga kwenamalad-palmine, anmal pemal-nug-okannodiid melle ib-pinchegadga kugal, tenal an-chogzhadyob, mani-welejad kuakwa pato pukwagal. bk= Imi an nued wisdo, pemal pela-pela kwenadgan-pentabimal. Al an kwenamalad-Macedoniagin-pukmaladga pemal-nug-okannodi-kus. An pemalgin chogdido, pemal-Provincia-Acayagin-pukmalad pato pirkagwengus kuakwa pukwamal mani ukegal. Tenal pemal pela-pela mani ukpi-kubuk-choggu, al pemal kwenamalad-Macedoniagin-pukmalad-okannosmal mani ukegalmo. wj i Tenal pemal pato wiis manigin tule-Pabbal-naigusmalad-pentamal-choggu, al an keg pemalga wegin nue chunmakel. i-Al an pemalga chogzhundo, pe kwenadgan-palmilenatapmaladga pe oyomalo, pemal pela-pela tar-pilalmal. Tenal pemal kwenadgan-palmilenatapmalad-pilalmalal, kwenadgan-iglesiagin-pukmalad-pel-kwapa mag pe-taknonimalo pemal tule-nuegan. Al anmal pe-nug-otummononimalo.h#Imi tulemal Tito-ekisalmalal, pe chogmalo Tito, an-pakad-chunchunnad, tenal pemal-abalgin anpak-mes-arpaged. Tegin tulemal kwenadgan-walbogid-ekisalmalbalil, pe chogmalo, we kwenadgan iglesia-nuggin-palmilenonimal, tegin we kwenadganbal Cristo-nug-otummononiko. ~guTenal antin kwenad-pid-palminemo. Tenal we kwenad melugus pela-pela alamadi-kus kwenadganga immal imagal. Tenal we kwenad kwen lologuszhul-kus. Tenal we kwenad pemal-kwen-penzhul-choggu, al we kwenad pul-pule immal-imakedgin alamabi-kual. fTenal anmal Pab-waginbi nuekwá nanegal alamananijulmal, tenal anmal ampa tulemal-wagin nuekwá nanegal alamananimalbal. e1Imi anmalgin chii-choggu, mani-yer-itogedgin-uklejad takegal, al anmal we kwenadgan-chenemal, tulemal melle anmalgin istar chunmanonimalgal. Yd+Al iglesiamal we kwenad-chus, anmalbak mes mani-yer-itogedgin-uklejad takegal. Tenal anmal mani-wesmaladgin alamananimal Pab-nug-otummoledi-kugal, tegin anmal oyogalbal anmal pela-pela kwenadgan-pentabimal. 3c_Tenal anmal Titobak mes Jesúsgin-kwenad-walgwen-palminemo. Tenal we kwenaddin Pab-igalgin-yer-arpajadbal pel-kwapa iglesiagin-pukmalad we kwenadgin yer chunmamal. mbSImi Tito an-chogzhadginbi yer kwen itoszhul, tenal Tito aga tukin yer-itos pemalzhe mani-weinegal. qa[Imi an Pab Tummadga tog-nuedi chogdo, Pab Tummad an-yopí pinzhegal Tito-imas pemalgin-pinzhegal. ]`3Imi Pab-kartagin nermakal maido:Imi tule ichejul immalmal wejad,
ampa kwen okpitchul.Tegin tule iche immalmal wejad,
ampa kwen akuszhulbal. Ex. 16:18 Tito kwenamaladbak Corintoje mani-weinaoed ._UTenal pe-ichejul-immal-nikadbal chunna pe kwenad-immal-nikchulidga immal ukmogo immalmal-nikugalmo. Tenal pe te-ibagwengin arpak immal-nikchul kunonimogal, we kwenamalad chunna pemalga nabir immal-napioed-uknonimogo. Imi an pemalga chogzhiidyob kunonikil, pemal aga yopí immal nikunonimalo. M^ Imi an peichul, pe-tulemalga-immal-ukedbal, tulemal ichejul immal nikunonimalo, tenal pedin tulemal-anal immal kwen nikchul-kunonimalo. Tenal antin, an peido, pemal aga yopí immal nikumal. D] Tenal pe yer-itogedgin Pabga immal ukel, pe-immal-nikadbal pe ukenab, pe-immal-nikchulil, pe melle uko. Tenal pe yer-itogedgin Pabga immal imakel, Pab Tummad yer tegiid-immal tako. +\O Al pe mani-weinanimalad, pe pelogedzhe pe mani weienabmal. Tenal pemal kepegin pela-pela mani-ukpi-itosmaladyob, pe mani-weied pelomalo, tenal pe mani-nikadbal. *[M Tenal pemalga ib-nuedga kugal, an iktualeba pemalga chogdo: imi an pirkagwengus itos, pemal inzhel mani ukchamal, tenal pemal yer-itogedgin mani ukchamal. kZO Tenal pemal nued wismaldo, Pab-Jesucristo pel-kwapa immal-ibedga mai. Tenal Jesús wileged-wilubzhulinadbal pemalga yabli tule-wilegedga kunoni, Jesús-wilediidbal pemal Pab-neggin immalmal-nuegan-ichejul nikunonigalmo. DYImi an kantikidgin pemalga kwen chogzhul pe mani-ukenabmal. Tenal an pinche pemal-wilub-takpimaldo, pemal kwenadgan-pimaladyob pe chunchunnad kwenadgan-wiledimalad-pilalmalmo-dewa. XwTenal pemal pela-pela nued nanemal-choggu, al pemal Pab-kwen-penzhulidgin nanemal, tegin pemal yer Pab-Jesúsgin-chunmakedgin nanemal, tenal pemal pela-pela Pab-igal-wijiidgin nanemal, tenal pemal pela-pela Pabga-alamananikidgin nanemal, tenal pemal pela-pela anmal-pilaledgin nanemalbal. Al an pemalga chogzhundo: pe pela-pela yer-itogedgin mani-ukedgin nanemalbalo. RWImi iglesia-Macedoniagin-pukmalad ichejul mani wesmal-choggu, al anmal kannan-kannan Titogin wilegalmal, Titoga chogalmal: “Pe akpene mani weibi-kujad, pe kannan taknebalo, kwenadgan-Corintoginmalad e-yer-itogedgin pega mani uko o chul-dewa.” Imi anmal peigujiindo, Tito pemalgin kwenadgan-wilemaladga mani-weinaid pelogal. =VsTenal anmal weob-melgued mani kwen abintajulmalan. Tenal kwenamalad-Macedoniaginmalad Pabga-inzhel aga tukin aga chan-ukchamalgwel, tegin Pab-peiedbal kep anmalga aga ukchamalmo. }UsTenal kwenadgan-Macedoniaginmalad a-itoleged anmalzhe wilenonimal, emalde kwenamalad-wiledimaladga mani-ukpimalmo. TTenal an takchado, kwenamalad-Macedoniaginmalad, aga unnidzhe mani-ukchamal, tenal ampa wilub-okpinaleba yabli mani-ukchamalbal. :SmTenal tule-iglesia-Provincia-Macedoniagin-pukmalad peyedzhe wilub-takleged-abalgin, aga ulubgin weligwal-itomaladgin tegin mani-nikchulmalanadbal, yabli ichejul mani-ukchamal. 0R [Kwenadgan, imi an pemalga wisgal chogdo: imi Pab Tummad iglesia-Provincia-Macedoniagin-pukmalad-pentas, we kwenamalad mani uked-wilubzhulinadbal, yabli mani ukchamal. rQ]Tenal antin, an pemalgin weli, an pemalgin kwen penzhul pemal keg-chulgu immal-nuegan imamalo.(PITenal Tito pemalgin pinzhealil pemal-obirialda, pemal-pel-kwapa e-choged-pallí tobed-abalgin pél immal imasmal. Al Tito pela-pela pemal-pilalgunonimo. sO_Imi anmal Titoga pemal-nug okannosmal, tenal pemal anmal-kwen-opinkechaszhulmal. Imi anmal pél pemal-oturdajad, wedin ib-chunchunnad. Tenal anmal-pemal-oturdajad-yopí, anmal-Titoga-pemal-nug-okannojaddin ib-chunchunnadga kunonimo. DN Al anmal aga ulubgin yer itononimal. Tenal anmal pemalginbi yer kwen itoszhulmal, tenal anmal takchagu Tito pemalbal pela-pela niga okannoles, anmal pemalgin pul-pule yer itononimalbal. kMO Tenal an akpene pemalga karta palmis, we tule-istar-tiidgin chunmagal-chul, tenal tule-walmajadgin chunmagal-chulbal. Tenal an pemalga karta palmis, pemal aga wisgumalgal, pemal Pab-wagin piaje pela-pela anmal-pilalmal. "L= ¿Ibiga an teob chog? Imi pe takto, Pab Tummad peigujiidbal, pe-iskuedgin-pukib-itogedbal pemalgin igi kus. Imi pemal napírra Pabga immal imanonimal. Tegin pemal oyobi-kualmal, pemal chunchunnad Pabbal-naigusmalad. Tegin pemal igal-akal-akal-naneed istar taknonimal, tegin pemal Pab Tummadgin atanonimalbal. Tenal pemal peyedzhe an-takpi-kualmal, tegin pemal pela-pela Pabga arpabi-kualmalbal. Tenal pemal kuakwa pukwamalbal, sapejul kwenadgan-immal-akalosmalad-oturdagal. Tenal pemal oyosmalbal, pe we iskuedgin kwen yowijulmal. K  Imi Pab-peigujiidyob pe pukib-itogel, pedin pe-taed ogwanoniko, tegin pe abonolenonimalbalo. Tenal an pemalga chogzhiidyob kunonikil, pe pukib-pal-kwen-itogojul-kuo. Tenal iti-napkined-pukib-itogeddin, tule-ololcheed nikchul, wedin ilgwen tule-mes. sJ_ Tenal an pukib-pemal-imajadbal, an weligwal kwen itoszhul. Tenal an weligwal itos, pemal pukib-itogedbal pe istar-taed ogwanonikidbal. Imi pemal Pab-peigujiidyob, pe-iskuedgin pukib-itononimal. Al pemal anmalbal kwen iskunonijulmal. hIIImi an pemalga-karta-palmijadbal an pukib-itogal pemal-imas, tenal antin yabli pukib-kwen-itoszhul. Tenal an pemal-itosgu pemal pukib-itosmal, antin pukib-itosmogan. Tenal an takto pemal ipókwajal pukib-wis-itosmal. HH Tenal anmal Tito-nonikidginbi kwen welguszhulmal, tenal anmal yer itosmalbal pemal Tito-okannosmal. Tenal Tito anmalga chognonido, pemal peyedzhe an-takpi-kusmal. Tegin Tito chognonibal, pemalde aga iskuedbal peyedzhe pukib-itodimal, tegin pemalde anpal pukib-itodimalbal. Al antin pemalgin pul-pule weligwal itononi. GTenal Tito-anmalzhe-nonikidbal Pab-Tummad-tule-ulubgin-pukib-itomalad-pentaked anmal-pentas, anmal melle pukib-itogal. QFImi anmal Provincia-Macedoniaje nonimalgu, ulukued kwen nikchul-kusmal. Tegin anmalga ibe-pulegan peyedzhe noaldamalbal. Tenal tulemal sanal anmal-abin-imakaldamal. Tegin anmal kwakialdamalbal. KETenal anmal pemal-kwen-penzhulmal, pemal yer nanemal. Al anmal pemal-nug-okannonanimal, tegin anmal pemalbal nug-okannolenonimalmo. Al anmal wilediid-abalgin yabli ulubgin yer itononimal. `D9Imi anmal pemalgin kwen chogzhul: “Pemal nos.” Tenal anmal akpene pemalgin chogzhado, anmal peyedzhe pemal-pilalmal, al anmalga iwen-kwen-akalzhul pemalbak mes tula-tio, o chulil, pemalbak mes purko-dewa. C5Tenal pemal anmal-wis-pilalgumalo. Tenal anmal pemalgin kwen walmaszhulmal, pemal-kwen-akaloszhulmal, tegin anmal pemal-kwen-yardaszhulmalbal. B +Kwenamalad-an-pemal-pilamalad, imi Pab Tummad weob anmalga kaka-ukcha-choggu, al anmal immal-iskan tule-chan tegin tule-purpa-izhoed ebeenabmal. Tegin anmal Pab-Tummadgin-atakállegwadgin alamakenabmal chwilidik nanegal. Kwenadgan-e-taed-ogwajadbal Pablo weligwal-itojad 6AeImi antin-Pab-Tummad-Pul-Kannaleged-nikad
an chogdo:“Antin pe-pabga kunoniko,Tegin pemal an-machimalga,
tegin an-punamalga kunonimogo.” 2 S. 7:14@Tegin Pab e-kartagin chogbaldo:Tule-an-wichulmalad-akar pe nomalo.Tegin pe pidzhi nanemalo.Tegin pe melle immal-iskanagin walmako.Tenal pe immal-iskanagin kwen walmajulil,Antin weligwaledgin ampokaal pe-abingemalo. Is. 52:11 )?K¿Imi Pab-Tummadzhe-koled-neg, tegin chowal-mimmiganbak, aga yopí nanemal pe ebinzhe? Chulá. We immalmal aga yopí kwen tajulmal, aga akal-akal tamal. Tenal anmal Pab-Tummad-Tulad-meggwed-neg. Imi Pab Tummad chogzhado:Imi antin naga tulemalbak mego,
tegin antin, an naga tulemalbak mes nanedi-kubalo.Tegin antin e-Pab-Tummadga maio.Tegin we tulemal an-mimmiganga kunoniko. Lv. 26:12; Ez. 37:27 |>qTeginbal, ¿imi Cristo nia-saglabak aga yopí pinzhemal pe ebinzhe? Chulá. ¿Tenal tule-Pab-Jesúsgin-ibzheed, tegin tule-Pab-Jesúsgin-ibzhejulid, aga yopí pinzhemal pe ebinzhe? Chulá. Tenal we tulemal aga yopí kwen pinzhejulmalmo. d=ATenal pemal melle tule-Pabgin-ibzhejulmaladbak mecha nanemalo. ¿Imi tule-igal-iskan-imaked tegin tule-igal-nued-imaked, aga yopí pinzhemal pe ebinzhe? Chulá. Imi we tule aga yopí kwen pinzhejulmal, aga akal-akal pinzhemal. ¿Imi neg-chichid, tegin neg-taled aga yopí kamal pe ebinzhe? Chulá, keg kue. Tenal we neg aga akal-akal kamal. e<C Imi antin, an-nuskanyob pemal-tak-choggu, al an pemalzhe wilemalzhun: imi anmal pemal-pilaledyob, pemal anmal-pilalguenabmalmo. Wedin ib-nued. Pe melle tule-Pab-Jesúsgin-ibzhejulmaladbak pe twagdar mecha nanemalo O; Tenal anmal pemal-pilalmal, tenal pemal yabli anmal-pilaled igesmal. : Kwenadgan-Corintogin-pukmalad, imi anmal pemalga nuekwa pakal-pud chogzha, tegin anmal pela-pela ulubgin pemal-pilalgunonimalbal. 9 Tegin anmal pukib-itodimal, tenal anmal yabli ulubgin weligwal itosmal. Tenal anmal mani-pel-nikchul wiledimal, tenal anmal yabli purpal ichejul mani-ibganga tule-pimalad-imamal. Tenal anmal immal-kwen-nikchul kudimal, tenal anmal yabli pel-kwapa immalmal nika. o8W Tegin tulemal an-taktijulidyob anmal-imakaldamal, tede tulemalde anmal-nued-wismalan. Tenal anmal pél purkwenemalan, tenal anmal yabli kwen purkwiszhulmal. Tegin tulemal anmal-ebiogaldamal, tenal tulemal anmal-kwen-mechajulmal. ?7wTenal tulemal ibagwengin yer anmal-takmal, tegin tulemal ibagwengin istar anmal-takmalbal. Tenal tulemal ibagwengin anmal-otummomal, tegin tulemal ibagwengin anmal-izhoaldamal, tenal anmal yabli abin-purtismal. Tegin tulemal kakanchilganayob anmal-imamalbal, tenal anmal kaka-chunchunnadgin chunmadimal. &6Eanmal igal-chunchunnadgin chunmakedbal, anmal Pab-Tummad-kannalegedgin abin-purtidimalbal. Tegin anmal-inniki-tiidbal, tule anmalgin ib-choged-kwen-nikchulmal. Al anmal igal-nika tulemalga chunmagal, chulubmal aga-irwal immal-kanikidyob, tegin es-pilacheed-kanikidyobbal abin imagal. 5Tenal anmal chwilidikidgin nanedimal, anmal mag Pab-kaka-nuegan-itogedgin nanedimal, anmal pinnallégwadgin tulemalga chunmadimal, tegin anmal tule-pentakedgin yer nanedimalbal. Tegin Pab Purpa Nued anmalgin kudiidbal, anmal chunchunnad tule-pilaledbal, >4uTegin anmal sakilegedgin, oturdaleged-neggin oturdalemaidbal, tegin an meke-pia kudiidgin, tulemal anmalgin turmanonidamal an-sagyegal. Tenal anmal yabli abin-purtismal. Tegin anmalga arpaged peyedzhe tutujulidbal, anmal pel kabzhulmal, anmal pela-pela ukul mechamalbal. Tenal anmal yabli abin-purtismalbal. 63eTenal anmal tulemalga keg-chulgu oyonanimal, anmal chunchunnad Pabga-arpamalad. Tenal anmal poni-abalgin, wileged-abalgin, pukib-itoged-abalgin yabli abin-purtidimal. Q2Al anmal pemalga igal-iskana kwen oyonanijulmal, anmal pemalga igal-nuegan oyonanimal tulemal melle we igal istar taknonigal, tegin tulemal melle chogmalgal, anmal-Pabga-arpanaid, ib-pinchegad. e1CTenal Pab Tummad chogzhado:Imi an yer pe-takedgin, an pe-itosdo.Tegin tule-abonoged-ibe nonikidgin,
an pe-pentasbaldo. Is. 49:8 Al an pemalga chogzhundo: Pab imis yer pe-tak. Tegin Pab imis tule-abonobal. 50 eImi anmal Pabbak-mes-arpamalad-choggu, al anmal pemalgin wilenanimal, Pab-pemal-abonoged-wilubzhulinadbal-pe-abonojad pe melle ib-pinchegadyob takmalo, pe ebuged-wilubmal. :/mTenal Pab-Jesús kusgu iskued kwen nikchul. Tenal Pab Tummad anmal-anal iskued-nikugal Jesucristo-imas, anmal Cristobal Pab-wagin chwilidik, iskued-nikchul kunonigal.T.!Al anmal Cristo-anal-chunmamalad. Al Pab Tummad anmalbal pemalzhe wilenai, pemal nuekwá Cristobal naigugal. Al anmal Cristo-anal pemalzhe wilemal: “Pemal Pabbak keg-chulgu igal-nudakenabmal.” u-cWedin choglejundo, Pab Tummad Cristobal aga ai-nuedga tule-iti-napkin-pukmalad-imanoni. Tenal Pab Tummad tulemal-iskued pal kwen obir-chul. Tenal Pab Tummad anmalga kaka ebesbal tule-pimaladga choggal, ede ilgwen tule-iskued ige. g,GTenal Pab Tummad an-chogzhadyob pel-kwapa immal-imas. Tenal Pab Tummad Cristobal ebak-aichulmalad-akar, aga aiga anmal-imanoni. Tenal Pab Tummad anmalga arpaged ukchabal, tule Pab Tummadbak aga ai-nued-imamalgalbal. + Al tule Cristobak mecha-kudiil, tule-pin; immal-akpenegwad pato pél iges, tegin we tulega pel-kwapa immal-pinganbi kunonijun. M*Al anmal imis-akar tule-iti-napkin-pukmaladyob tule-kwen-takchulmal. Tenal anmal akpene tule-iti-napkin-pukmaladyob, Cristo-takchamal. Imidin anmal akpenegwadyob Cristo-pal-kwen-takchulmal. z)mTenal Cristo pel-kwapa tulemalga purkwis-choggu, al Pab-Jesús-anmalga-purkwijadbal tegin anmalga-kannan-tullejadbal anmal-tula-irmamalad Pab-Jesúsga pél immal-imaked-wilubmal. Tenal anmal melle walagwen naga-itolegedbal immal pal imako. w(g¿Ibiga anmal weob nanedimal pe ebinzhe? Nabir. Imi Cristo pela-pela anmal-pilaledbal, al anmal Pabga arpananimal. Imi anmal nued wismaldo, tule-walgwen pel-kwapa-tulemal-anal purkwis. Al tulemal-pel-kwapa purkwismaladyob pesmalmo. s'_ Tenal anmal-Pab-igalgin-chunmadiidbal tulemal anmalgin chogel anmal tule-koegana, wedin anka iwen-kwen-akalzhul, anmal Pabga tule-koeganayob nanedimal. Tenal anmal chan-nuedgin nanedimalal, anmal pemalga chan-nuedgin nanedimal. b&= Tenal anmal pemalga weob chogzhadbal, anmal aga tukin chognaichul: “Anmal tule-nued.” Tenal anmal pemalga igal-ukpi-kunai, pemal anmalgin yer-itogal. Imi tule-wal-walgwen pinche askinbi tule-takmal, ulubgindin tule-kwen-takchulmal. Tenal pemal anmalgin weligwal-itojal, pemal nabir askinbi-tule-takmalad-abin-imamogo, anmaldin tule-nuegan. %/ Imi anmal nued wisgunonimal anmal piaje Pab-tobed-wilubmal. Al anmal alamananimal tulemal-pinzheed kagal Jesucristobal nuekwá naigugal. Tenal Pab Tummad anmal-nued-wismal, anmal igi pinzhebukmal. Imi pemal aga ulubgin mag itogelen pul-nabirin anmal igi pinzhebukmal. Z$- Tenal Pab-Jesús tulemalga igal-itononikil, Pab-Jesús anmal-ilbal pel-kwapa immal-ekisnoniko. Al anmalga chogledago, an iti-napkin-tuladgin, an ibi-immala imasmal, an immal-nued imas, o an istar immal imas, pel-kwapa anmalzhe ekislenoniko. Tenal anmal-immal-imajadbal kep anmalga immal-nuegan uklenoniko. Pablo napírra chunmajad t#a Al anmal alamananimalzhun, anmal meke iti-changin kudimalo, o meke anmal Pabbak maio, yer-ito Pab-imagal. "Tenal anmal pela-pela niga nika-nemal, tegin anmal pinzhemalbal, anmal pul-nabir iti-chan-akar noo Pabbak megnegal. g!GTenal anmal Pab-penzhulidbal nanedimal, tenal anmal sanal Pab-takedbal kwen nanedijulmalbal.  Al anmal pela-pela niga-nika-nemal. Tegin anmal wismalbal, anmal ampa sanal iti-changin kudiil, anmal ampa Pabbak maichul. CTenal Pab Tummad chunnad anmal-opinnis e-neggined-chan yogal. Tegin Pab Tummad anmalga E-Purpa-Nued-ukcha anmal iktualeba wisgal, ede chunchunnad kujal anmalga immal-nuegan-imako. 'Tenal anmal ampa iti-napkined-purpa-neggin-kudiidgin, anmal poni-nikadbal pukib-itodimal. Tenal antin iti-napkin-e-chan-akar yogasal kwen nobijul an melle chan-chul nanegal. Tenal antin Pab-neggined-chan nikubi-kunai, an-chan-purkoed-anal chan-ilagwen-tullegoed yogal. '}}|{rzxwvuOtRss+r po+mlkNjih_gffe(d bwba`__7^]M\[ZZYX?WVVbUTRQQWPPOO=NpMM)L/=<;:,9N7654!3X2>1H0Q/O.q-W,l+m*)((r'&x%##2"'!w jB9pgHDI C ] i MO}']5 5XKwenamalad, an pemalga napi immal wis chogbimaldo: imi pemal anmalga Pabzhe kolenabmal, Pab-kaka-nuegan pel-kwapa kueyejal neg-kwebur-ilbal choglegal, tegin tulemal yer Pab-kaka abingemalgal, pemalga kujadyobmo. :4mXTegin Pab pemalga niga okannoelen, nabirin. Tegin Pabdin pemal-pentakelen, nabirbalin immal-nuegan imagal. Tegin Pab e-kaka-nuegan choggal pemal-imakelen, nabirbalin.<3qXImi Pab-Tummad-anmal-pab, tegin Pab-Jesucristo anmal-pilalgus, tegin anmalga niga okannoged-wilubzhulinadbal pemal-okannosmal, tegin Pab-Jesús-penzhulgal anmal-imasmalbal. s2_XKwenamalad, imi Pab-Jesucristo pe-chus-choggu, al pemal Pab-Jesúsga nuekwa naneenabmal pe melle Pab-igemalgal. Imi an Jesucristo-igalgin pemal-oturdas, tegin an kartabal pemal-oturdasbal. Al pemal melle Jesús-igal igemalbalo. 1XImi anmal-pemalga-Pab-kaka-nuegan-chogzhadbal Pab pemalzhe kocha pemal anmalbak mes Pab-Jesucristo-e-nugu-takleged nikugalmo. =0sX Kwenamalad-Pab-Jesús-pemal-pilalmalad, imi Pabdin kepe-sagla-akar pemal-chus abonolenonigal. Tenal Pab Tummad E-Purpa-Nuedbal pegin arpanai Pab-Jesús-abingegal, tegin Pabgin-ibzhegal pemal-imanaibal, Pab-Jesús-igal ib-chunchunnad. Al anmal pemalga pane-pane kege-chulgu Pabga tog-nuedi chogaldamal. z/mX ¿Ibiga Pab tule-nono oburo pe ebinzhe? Nabir. Imi tulemal-oturdalemaloed Pab-igal-napírragwad-chogzhad kwen abingaszhulmal tegin igal-iskanagin-naneed yer-itosmal-choggu, al Pab pel-kwapa peyedzhe we tulemal-oturdanejun. Pab anmal-chujad v.eX Al Pab Tummad pela-pela tulemal-oturdamaloed-nono oburnoniko, immal-taktijulid-kakanzheedgin ibzhegal. m-SX Tegin pul-tule-iskana tule-oturdaleged-negzhe-nemaloed-yardagal kalagwenzhul immal-iskan imadago. Tenal tulemal-oturdalemaloed yapa-igal-napírragwad-abingemaladbal yapa abonolenonimalo. Al we tulemal sapejul oturdalenonimalo. j,MX Tenal Pab-Jesús ampayo pul-tule-iskana-mejeddu, pul-tule-iskana pela-pela Nia-Satanás-kannaleged-nikanoniko. Tegin pul-tule-iskana ib-chunnadyob pela-pela immal-taktijulmalad tegin immal-tule-keger-taked oyononimogo. @+yXImi Pab Tummad E-Purpa-Nued-onojal, kep pul-tule-iskana-igal-mamikidgin-kwen-atajulid mag taklenoniko. Tegin Pab-Jesús kannaleged-nikadbal agnued-pingin, pul-tule-iskana-mejo. p*YXTenal tule-igal-mamikidgin-yapa-immal-imamaladbal pato otukal tule-izhodanimal. Tenal Pab Purpa Nued ampa igal-iskana kani-chii melle pél neg izhogal. Tenal Pab Purpa Nued igal-iskana kao, Pab Tummad E-Purpa-Nued-onogedzhe. r)]XAl pemal pato wismal, we pul-tule-iskana ibiga ampa abingelejii e-wilubgan-nonikoed-iktual melle nogal. n(UX¿Imi pemal ampa wismalzhulzhí? An pemalbak maigusgu, an pél we immalmalgin pemalga chunmas. F'XTenal pul-tule-iskana Pabbak-aichulid, tegin Pab-nug-izhoged. Tegin pul-tule-iskana aga tukin chognonibalo, ede Pab Tummadga pul tule-tummad, tegin tulemal pel-kwapa pab-tummadyob-immalmal-takmaladga, pul tule-tummadbal. Tegin pul-tule-iskana Pabzhe-koled-neggin tummadyob chigo, tegin chognonibalo, ede Pab Tummad. 8&iXAl pemal meke-ibigin melle tulemalzhe yardalenonimalo. ¿Ibiga an teob pemalga chog? Nabir. Imi Pab-Jesús ampayo iti-napche tageddu, chogbo immal kuenabgwel. Kepegin tulemal-pel-kwapa Pabbak pela-pela urwenonimalo, igal-mamikid-piskenonigal. Tegin tule-iskana-pimaladga pul tule-iskana-walkwénna nononibalo, igal-mamikidgin-kwen-atajulid. Tenal we pul-tule-iskana Pab-iktualeba-chogzhagujad, keg-chulgu cho-chaglaje-naoed-tule. g%GXKwenamalad, imi an pemalga chogdo: imi tule purpabal pemalga chunmanoniko-dewa o tule-pid pega chognoniko-dewa o chulil, tule pemalga arpak an-nuggin karta palminatapo-dewa: “Pab-Jesús iti-napche-kannan-tanikid-ibe pato noni,” pe melle kwakidago tegin pe melle chuli-pinzhe itononimalbalo. Imi we tule-pega-chognonikid ib-chunchunnadzhul. $ XNabirdo Jesúsgin-kwenamalad, imi Jesús iti-napche kannan tanikoedgin, tegin anmal-Jesúsbak-abinguoedgin an pemalga chunmanejun. # {X ¿Ibiga anmal weob pemalga Pabzhe kolmal pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab Tummad tegin Pab-Jesucristo aga wilejakwa tule-taked-wilubzhulinadbal wilejakwa tule-taknonimal. Al Pab pemalbal otummoledi-kuo, tegin pemal Pabgin otummoledi-kumalmogo." 1X Al anmal pemalga pane-pane Pabzhe kolaldamal, Pab ebak-yer-nanedii pemal-takelen, nabirin. Tegin Pab-e-kannalegedgin pemal-ib-nued-peigujiidyob pemalga imakelen, nabirbalin, tegin pemal Jesúsgin-penzhulidbal immal-imabi-kunaid, Pab pemalga immal imakelen, nabirbalin. {! qX ¿Inkwa an-chogzhadyob kuo pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab-Jesús kannan tanikil, tule-ebak-akenanimaladbal peyedzhe otummoledi-kuo. Tegin tule-Pab-Jesúsgin-pel-kwapa-ibzhemalad Pab-peyedzhe-immal-nuegan-imajadbal weob pakal peimalo. Tenal anmal pemalga Pab-Jesús-igalgin chunmasgu, pemal Pab-Jesúsgin penguszhulmal. Al pe kwenadgan-pimaladbak pe yer itononimalmogo. =  uX Tenal tule-Pab-wichulmalad-oturdaleged pal kwen pelguojul. Tegin we tulemal Pab-maidzhe kwen togojulmal, tegin Pab-kannaleged-yer-takleged-immal-imanaid, kwen takojulmalbalo. g IXPab-Jesús sapejul tule-Pab-Tummad-wichulmalad tegin tule-e-kaka-nuegan-itojulmalad-oturdako. i MXTenal Pab Tummad wileged-akar pemal-onomalo tegin anmal-onomalmogo. Imi an-pemalga-chogzhiidyob Pab-Jesús-kannan-tanikoedgin kep kunoniko. Tenal Pab-Jesús Pab-neg-akar aga angel-kannaleged-nikmaladbak cho-abalgin tanikil, o YXImi Pab Tummad, tule-napírragwad. Tenal Pab Tummad peyedzhe tule-pemal-owiosmalad-owiononimogo. E XAl pemal-Pab-neg-takmaidga-wilenanimaladbal mag taklenoni Pab pemal-chujadbal ib-nued imas. Tegin pemal-wilenanimaladbal mag taklenonibal, pemal Pab-neg-takmaidgin megwed-wilubmalmo. T #XTenal tulemal chabzhul pemal-imas, tegin tulemal peyedzhe pemal-owiosmalbal. Tenal pemal Pabgin-penzhulidbal yabli unnigusmal. Al anmal Pab-Jesúsbak-nanimalad-pukmalad-ilbal pemal-nug-okannodimal. - UXJesúsgin-kwenamalad, imi anmalgin chii pemalga pane-pane Pabga tog-nuedi choggal. Tenal pemal Pabbak yer nanedimaladbal, wedin, ib-nueddo. Tenal pemal pane-pane pul-pule Pab-Jesúsgin-penzhulidgin tunkunatapmal, tegin pemal pane-pane pul-pule aga emal-emal pilaledgin tunkunatapmalbal. Y -XImi Pab-Tummad-anmal-pab tegin Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Pab-Jesús kannan tanikil, peyedzhe tule-iskana-oturdakoed  ;XImi antin-Pablo, Silvano tegin Timoteo, anmal-walapágwad pemal Tesalónicagin Pab Tummadbal tegin Pab-Jesucristobal-nanimaladga karta wis palmijimal. s_Tenal pemal pul-pule anmal-Tummad-tegin-anmal-Abonoged-Jesucristo wisgumalo, tegin Pab-pega-igal-nuegan-imakedbal pe pul-pule nanemalbalo. Tenal imis, tegin ilagwen-nadgu Pab-Jesucristo-nug okannoledi-kuelen, nabirin. Pitomalgu.Kwenadgan-pilalmalad, imi pemal we immalmal pato pél wismal-choggu, al an pega chogzhundo, pemal aga nuekwá takermal, pe melle we tule-igal-nikchul-kudimaladbal pe-pinzheed kalenonigal, tegin pe-Pabbak-nuekwa-kudiid-akar pe melle nomalgalbal. @yTenal Pablo pel-kwapa karta-nermasmaladgin ampa an-yopí chogzhamo. Tenal Pablo-kartagin kwénna-kwénna immal-chogzhad tutujul-ne, pél itogal. Tenal tule-Pabbak-abal-abal-kudimalad tegin tule-nue-Pab-igal-wichulmalad, Pablo-igal-tutujul-chogzhamalad akalosmal igal-pid-onogal. Tenal we tulemal ampa Pab-kartagin-nermakal-maid-pimalad akalosmalbal. Tenal tulemal an-chogzhadyob Pab-chogzhad-akalojal aga tukin Pabbal pelgunonimalo. a;Imi pemal wisguenabmal, Pab tulemalbak-pinnallé-taedbal tulemalga igal-uk, Cristobal abonolegal. Imi anmal-kwenad-pilaled-Pablo Pab-ega-pinzheed-nued-ukchadbal ampa an-yopí pemalga we igalgin karta palmismo.  Kwenadgan-pilalmalad, imi pemal we neg-pin abintabukmal-choggu, al pemal pela-pela alamakenabmal chwilidik nanegal, adin Pab pemalgin immal-choged nikchul-kugal. Al Jesucristo tanikil, pe Jesucristobak yer itomalo tegin Jesucristo pebak yer itomogo. ,Q Tenal anmal-Pabbal-nanimalad Pab-anmalga-kaka-ukchadbal, neg-nikpad-pin tegin iti-nap-pin abintabukmal. Tenal we neg-pingindin tule-nueganbi ampagunonimalo.  Tenal Pab-tanikoed-ibedin pemal weligwal abintamalo, tenal pemal Pab-pentakenabmal Jesucristo-tanikoed-ibe-naid iktual taggal. Tenal te ibegin neg-nikpad-pel-kwapa chogin pelgunoniko, tegin neg-kanimalad-pel-kwapa chogin-kummamaidbal pel tar-wido. !; Imi immalmal pel-kwapa choje pelguo-choggu, ¿al pemal igi naneed-wilubmalzhun? Nabir. Imi pemal Pabgin-atakallé ilagwen inniki naneed-wilubmal. )K Tenal Pab-tanikoed-ibedin, arpakaal tule-mutik-immal-aturzhedanikidyob kunoniko. Tenal te ibegin neg-nikpad sapejul kolnoniko tegin ilgwen pelguo. Tenal immalmal-neg-kanimalad chogin pel-kwapa kummanoniko, iti-nap tegin iti-napkin-immalmal-nikad-pel-kwapa choje kummalenonimalmogo. pY Al pe melle chogdamalo: “Pab Tummad tikajulgus e-kaka-ukchadbal immal kwen imajul.” Tenal tulemal kwénna-kwénna weob chogmal. Tenal Pab pinnallé tulemal-abinta, tule aga ulubgin iskuedgin pukib-itononikoedzhe. Imi Pab Tummad peichul tule-walgwen egin pel-owele. Tenal Pab Tummaddin pei, tulemal-pel-kwapa aga ulubgin iskuedgin pukib-itononimalo.  1Kwenadgan-pilalmalad, imi an immal-choggwen-pul-chunchoged an pega chogbi pemal wisgumalgal. Imi Pab Tummaddin pirka-miligwenad, iba-kwénnagwadyob-tak; teginbal, Pab Tummaddin iba-kwénnagwad ampa pirka-miligwenadyob-takpal. Tenal Pab Tummaddin ibegin kwen pinzhejul. V %Tenal Pab Tummaddin e-chunmakedbal nikpa-neg tegin iti-nap-imi-naid chabojii chogin okummagal. Tenal Pab tulega igal-itojal, tule-iskana-opelogo tegin Pab kep nikpa-neg tegin iti-nap okummanonimogo. B Tenal akpene iti-nap-Pab-opinnijad ampa tigin pelgunoni.  {Tenal we tulemal-ibzhejulmalad chunchunnad kwen chunmajulmal. Tenal we tulemal-Jesús-kannan-tanikoedgin-todononimaloed yapa ito-kudamalo Pab Tummad kepe-saglagin e-chunmakedbalbi nikpa-neg-opinnis tegin ti-abalgin tegin tigin iti-nap-opinnisbal. t aTenal we tulemal chogdamalo: “¿Tede igi kudzhun, Pab-Jesús-akpene-chogzhad ede iti-napche kannan tanikoeddé? Imi tadgan-purkwijad-akar imisgwadzhe ampa neg nueganbi, ampa neg kepegin pinnijad-yopí-takle, kwen akalgujul.” 5cTenal pemal kepegin wisguenabmal neg-tuku omodanikil, tulemal Jesús-kannan-tanikoedgin todononimalo. Tenal we tulemal aga e-chan-iskuedgin-pinzheedginbi nanadamalo. {oImi antin, an pei, pemal ampa ebinzhemalo Pab-kaka-palchogmalad-chwilidikmalad tikajulgus chogzhamal, negdin pelgunoniko. Tenal anmal-Abonoged-Tummad-Jesucristo tule-e-nuggin-palmilegalmaladbal pemalga chognonimalmo negdin pelgunoniko. g IKwenadgan-pilalmalad, imi antin wegin pato ilabogus pemalga karta palmijii. Tenal akpene an-pemalga-chogzhadyob, an kartagin pemalga kannan chogmalbal pe melle igemalgal tenal an-pega-chogzhadgin pe nuekwa pinzhedi-kugal. %Al tadgan nabir wegiid-tulegin chogzhado:Imi achu agzhal kannan aga e-agzhad kunpalo. Pr. 26:11 Tegin tadgan chogzhabaldo: “Imi chin-nan tigin enuklejal, kannan olligin obnonibalo.” Wedin choglege, wegiid-tulemal kusgu iskuedgin kannan iskunonibalo.Z-Imi we tule Pab-wisgunonijulilen, pul-nabirin. Tenal imidin we tulemal Pab-igal-napírragwad wisgunonimal tegin iskued-igalgin kannan tognonibal. Tenal we tulemal-iskana Pab-igal-ega-chunmasmalad ebesmalbal. ~uTenal tule anmal-Abonoged-Tummad-Jesucristo-wisgunonigu, iti-napkin-igal-tule-izhoged-akar nos. Tenal we tule te-cholbal kannan iskued-igalgin tognonibalil, tegin iskued we tulegin nakwenonibalil, we tule akpenegwadga pul-pule iskunoniko. s_Tegin we tulemal-iskana pemalga kaka-uktamal, iskued-akar pe nogal, tenal we tulemal ampa iskuedgin kalesgubukmalmo. Al an chogzhundo, meke-ibi-immal-iskana o immal-nuegan-dewa pegin nakwijal, pedin pato we igalgin kalesgudimo. r]¿Ibiga teob ka kuo pe ebinzhe? Nabir. Imi we tulemal-iskana tummarba-itogedgin pinche chunmananimal. Tenal we tulemal sanal ampa aga e-changin-pinzheedgin-chunmakedbal, tule-imichal-igal-iskana-akar-nosmalad-pinzheed-kadamal. %Imi tule-igal-pinchegadgin-tulemal-oturdamalad tule-kwen-pentajul nuekwa Pab-wisgugal, ti-kammugan ti-nikchulidyob, tegin mogil purwabal-pinche-chelemaidyobbal ti-wied pel nikchul. Tenal we tulemalga pela-pela neg-chichid ka chabolejii ilagwen-nadgu oturdalegal. ETenal teun takalgu, Balaam-immal-akalogal-natapidbal moli-burro-keg-chunmaked yabli tuleyob Balaamga chunmas. Tenal moli-burro Balaamgin igal-kas melle koele-natapidyob immal akalonegal. ]~3Tenal we tule-istar-tulemal-oturdamalad pato Pab-igal-napírragwad ebesmal, tenal igal-iskanagin togzhamalbal, Beor-machi-Balaam kudigujad-yopímo. Imi teun Balaam immal-akaloedgin pela-pela mani pilalgus. }Tenal we tule-istar-tulemal-oturdamalad keg-chulgu aga omega-imajadyob omegangin istar pinzhemal. Tenal we tulemal keg-chulgu iskuedgin nanemal, keg aga chan abingemal. Tenal we tule-istar-tulemal-oturdamalad omegan-pulzhul-pinzheed-kalemalad-yardanonidamal aga omega-imagal. Tenal we tulemal turdasmalbal aku-aku immal peigugal. Al Pab Tummad pato we tulemal-ukapchasmal. q|[ Tenal tule-istar-tulemal-oturdamalad peyedzhe tule-owiosmaladbal, peyedzhe wilenonimalmogo. Tenal we tulemal yer itodimal neg-ibgin kalagwenzhul-nanegal aga chan owelizhegal. Tenal we tule-iskana pemalbak mes pulal mas-kunpukmalal, yer-itomal pemal-abalgin kusgu e-yosgu-taedbal nanegal. Al we tulemal pemal-izhononimalo, immal-kutu-kutu tule-imajadyob. K{ Tenal tule-istar-tulemal-oturdamaladdin pinzheed-kwen-nikchulmaladbal kalagwenzhul istar chunmananimal. Tenal tule-istar-tulemal-oturdamalad pinche kusgu e-igalbal nanedimal immal-tulganyob. Imi immal-tulgan unnila mimmilenoni tuleje kalegal tegin purkwegal. Tenal we tulemal ampa immal-tulganyob purkwenonimalmogo. Zz- Tenal we tule-iskana weob naneed-wilubzhulmalan. Tenal angelmal tulemalga pul kal nika tegin tulemalga pul kannaleged nikabal. Tenal angelmaldin Pab-wagin yabli nikpa-neggined-tule-tummagan-kwen-tuktijulmal. xyi Imi tule kusgu aga-chan-istar-peigujiidbal immal-akaloel, tegin tule-tummagangin-kwen-atajulmalal, Pabdin pul-pule we tule-iskana-chabogo kujal targa igal-itogal. Tenal tule-igal-chunchunnadzhulidgin-tule-oturdamaladdin tummarba itomal tegin tule-tummagan-tobzhulmalbal. Al we tule-iskana nikpa-neggined-tule-tummagan-kwen-tobzhulmalbal istar targin chunmagal. uxc Imi Pab Tummad wilub-takleged-akar Lot-tegin-Noé-abonos-choggu, al Pabdin ampa nued wiis, wilub-takleged-akar tule-egin-atamalad-abonogo. Tegin Pab wisbal, tule-iskana-peyedzhe-oturdalebukmalad-chabogal, kujal targa igal-itogal. ]w3Tenal teun tule-innikigwad-Lottin, tulemal-iskana-abalgin-maidbal pane-pane tulemal-peyedzhe-immal-iskana-imadiid takti-kus, tegin immal-iskana-imadiid itosbal. Al Lot aga ulubzhe-pakal pela-pela pukib-itononi. )vKTenal teun takalgu, Pab Tummad Sodoma-akar tule-napírragwad-Lot-abonos. Imi teun tule-igal-nikchulmalad-kalagwenzhul-nanebukwadbal Lottin pukib-itononi. Wu'Teginbal, tulemal-istar-tiidbal Pab Tummad Sodoma-neg-kwebur tegin Gomorra-neg-kwebur okummas, purpí chii-pes. Al Pab Tummad anmalga pato chagla-chis, ede ampa sapejul tule-egin-atajulmalad-imamogo. >tuTeginbal, patoun-Noé-maigu, tulemal-istar-tiidbal Pab Tummad iti-nap kwen abonoszhul. Tenal tulemal-Pabgin-kwen-ataszhulidbal, Pab Tummad mugin-neg-odojadbal tulemal-opelos. Tenal Noé Pab-igal-chwilidikidgin chunmadi-kujadbal, Pab Tummad Noé-tegin-tule-pimalad-walakugle-abonos, pelugles walapábak. s}¿Ibiga an nabir wiis weob kuo? Nabir. Imi angelmal iskuedgin arkwasmalgu, Pab Tummad angel-iskued-kwen-igeszhul. Tenal Pab Tummad neg-ulpal angelmal-palmis. Tegin Pab, neg-chichid-yabal angelmal-odosbal Pab we angelmalga igal-itononikoedzhe. r#Tenal we tulemal-chunmananimalad peyedzhe mani-peigujiidbal pinche-pemalga-immal-chogedgin yami pemal-yardagedgin mani aturzhenonimalo. Tenal we tulemalgin pato tikajulgus choglesmai, peyedzhe oturdalego, al Pabdin peyedzhe we tulemal-oturdaked kwen igejul-kuo. mqSTenal tulemal-ichejul tule-istar-chunmananimaladbal-naigunonimalal, kalagwenzhul akal-akal immal-iskana-imakedgin nanadamalo. Tenal we tulemal igal-iskanagin-nanediidbal, peyedzhe Pab-Jesús-igal-chunchunnad izhononimalo. Ap }Tenal akpene Israel-tulemal-abalgin, tule-wal-walgwen Pab-kaka-palchogmaladyob nanedi-kusmal, tenal we tulemal pinche aga tukin igal-onosmalad palchogdimal. Imi akpene-kujadyob, imis pemal-abalgin, tule-oturdamalad igal-chunchunnadzhulmaladgin tule-oturdanonimalmogo. Tenal we tulemal-oturdamaladdin otukal igal-pid onomalo tulemal-izhogal. Tenal we tulemal Pab-Jesús-tar-pakcha. Tenal we tulemal yabli Jesúsgin chogdamalo: “Jesucristodin, Pab-chul, we Jesúsdin pinche tule.” Al tule-ib-chunnadyob-tulemal-oturdamalad istar-chunmanonikidbal apka pelgunonimalo. ?o y¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi Pab-kaka-palchogmaladdin, tule. Tenal Pab-kaka-palchogmalad a-ito aga tukin kaka kwen onoszhulmal, tenal Pab-Purpa-Nuedbal Pab-kaka-chognonimal.n )Tenal pemal pul-immal-chunchoged wisguenabmal. Imi Pab-kaka-palchogmalad-chogzhamaladdin, tule aga tukin keg chogel we kaka weob chogle. Bm Imi akpene Pab-kaka-palchogmalad iktualeba immal-kuoedgin chunmasmal. Tenal Jesús iti-napche nonikidbal Pab-kaka-palchogmalad-chogzhad pul ib-chunchunnadga kunoni. Tenal pemal Pab-kaka-palchogmalad-chogzhamalad itogel, wedin ib-nued. Tenal Pab-kakadin, pe-ulubgin kanai, kallen neg-chichidgin neg-otalonaidyob tegin neg-talgunonikidgin kallen mommo-kunonikidyob kunonibal, tegin iskwa-kwatad-wakurudzhik-nakwed kanonikidyob kunonibal. \l 3Imi teun Pab-kudigujad-yalgin anmal ual we kakapurwa-nikpa-akar-chunmajad itosmal. 5k eTenal anmal Jesúsbak mecha-pukwadgin, Pab Tummad Jesús-nug okannos tegin Pab Tummad Jesús-otummodi-kusbal. Tenal teun takalgu, Pab-kakapurwa nikpa-neg-nugu-takleged-akar kolnoni, Jesúsgin chogal:Wedin an-Machi-Pilaled,
antin, an naga machigin weligwal itomo. Mt. 17:5; Mr. 9:7; Lc. 9:35 yj mImi anmal-Tummad-Pab-Jesucristo iti-napche arpigujadgin, anmal-pemalga-chunmajad, tule-pinche-ib-chunnadyob-onosmaladyob-chul. Tenal anmal-pemalga-chogzhad ib-chunchunnad. Tenal anmaldin imial Jesús-kannaleged-yer-takleged takchamal. ^i 7Tenal antin, an meke-igi alamane Pab-Jesús-igalgin pemalga chunmagal, an purkwijad-cholbal pemal Pab-Jesús-igalgin pinzhedi-kumalgal, pemal melle igemalgal. Pab-karta E-Purpa-Nuedbal noni, tule-itolegedbal-chul ih M Imi anmal-Tummad-Jesucristo pato iktualeba anka chogzhado, antin imichal purkwene. Al antin, an iti-napkin ampa tula-kudiil, ankadin ampa ib-nued pemalga kannan-kannan we igalgin pemal-uanaidi-kugal pe melle igemalgal. 7g i Tenal an imis pemalga-chogzhiid, pemal pato wismal, tegin pe Pab-igalgin pel-kwapa turdajadgin pe inniki kudibal. Tenal an kannan pemalga chogbal pe melle igemalgalbal. f   Tegin anmal-Tummad-tegin-anmal-Abonoged-Jesucristo ilagwen-nadgu neg-takmaidzhe pe omojal, pedin pela-pela yer abingelenoniko. Ie   Kwenadgan, al Pab-pemal-chujadgin tegin Pab-pemalzhe-kochadgin pemal pul-pule pinzheenabmal melle igemalgal. Tenal an-chogzhadyob pemal nanemalal, pemaldin iskuedgin kwen arkwanojul-kuo. ;d q Tenal meke-ibi-tule an-pemalga-chogzhadyob kwen nanejulil, we tuledin tule-imia-nikchulidyob purpal panna kwen atajul. Tenal we tule pato iges Pab akpene ega-iskued elijad. 8c kImi an-pemalga-chogzhadgin pe pane-pane pul-pule alamanail, pemaldin Pab-Jesucristo-igal-wijiid pemalga ib-nuedga kunoniko, tegin pe Pabga pela-pela immal-nuegan imanonibalo. Al pemal pela-pela alamakenabmal ukin-ukin Pabgin turdagal, Pabgin-penzhul-kugal, nued nanegal, Pab-igal wisgugal, _ Imi Jesucristo anmalga immal-nuegan-imajadbal, anmalga kaka-nuegan ukcha, ede anmalga pela-pela immal-nuegan imako anmal Pab-taedyob tamalmogal. Al anmal unnimalbalo tule-istar-pinzheedbal iti-napkin neg-izhononi-taed-akar melle kalenonimalgal. +^ QImi Jesucristo tule-tummadga-maidbal tegin anmalga immal-nuegan-imakedbal anmal-chus. Tenal Jesucristo Pabga-mai-choggu, al e-kannalegedbal anmalga pel-kwapa immal-napi-kudiid ukcha tullegal, tegin Pab-peigujiidyob nanegalbal. Tenal anmal Jesucristo-wijiidbal peyedzhe pentalenonimal. p] [Imi pemal Pab-Tummad-wijiidbal tegin pemal anmal-Tummad-Jesús-wijiidbal, Pab pemalga pela-pela immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin pela-pela akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Kwenadgan yer naneed-wilubmal X\ -Imi antin-Simón-Pedro, Jesucristoga-pinche-arpaged-tule tegin Jesucristo-nuggin-palmilegalid-tulebal. Imi anmal-Pab-Tummad tegin anmal-abonoged-Jesucristo-inniki-taedbal, pemaldin ampa anmal-yopí Pab-Jesúsgin penzhul-kunonimalmo. Tenal pe Pab-Jesúsgin-penzhul-kunonikidbal ibi-nued pega kunonimal. Al an pemalga karta wis palmijii. t[ c Imi Pab pe-urpa-chus. Tenal pe-urpa tegin e-nuskandin ampa pemalga kaka wis palmijimo. Pitomalgu.uZ e Tenal antin ichejul immal nika pemalga chunmagal. Tenal an kartagin pemalga nuekwá immal kwen chogbijul. Tenal an chogdé, an pemalzhe natapo. Tenal an pemalzhe nadel, anmal aga assapin chunmamalo anmal pela-pela weligwal-itogal. jY O Tenal meke-ibi-tule, tule-noal-chunmadiid-abingeel, tule-noal-chunmaked-e-pakadga kunonimo. UX % Imi meke-ibi-tule pe-negzhe nonikil, tenal Cristo-igal-mamikid-pallí inniki kwen chunmajulil, pe neggin melle we tule-odogo, tegin pe melle masgin we tule-okunno, tegin pe melle we tule-abingebalo. zW o Imi meke-ibi-tule Cristo-igal-mamikid-yopí kwen chunmajulil, tenal Cristo-igal-mamikid opulojal, we tule Pab-kwen-nikchul. Tenal meke-ibi-tule Cristo-igal-mamikid-yopí chunmadiil, aga ulubgin Pab-Tummad-nika, tegin Pab-Machi-nikabal. ;V qTenal pe wijirmal, pe nue aga takermal, tule-iskana pe-yardadamal pe-Pabga-arpanaid melle pemalga ib-pinchegadga kunonigal tenal pe-Pabga-arpajadbal pel-kwapa pega uklegal. UU %Imi tule-yardamalad-ichejul iti-napkin aknismal. Tenal we tulemal chogmal, Jesucristo sanal kwen nonijul, pinche purpal noni. Tenal tulemal-teob-chogdimalad tule-yardamalad tegin Pabbak-aichulmalad. sT aImi tule-pilalgued-igal weobdo: imi anmal Pab-Jesús-chogzhad-pallí naneed-wilubmal. Tenal pe kepe-sagla-akar Pab-Jesús-chogzhad-itojad-yopí, pe pilalguedgin naneenabmal. Tule-Cristo-igal-mamikid-opulomalad Pab-kwen-wichulmal $S CMu, an peje wiledo, pemal aga emal-emal pilalgumalgal. Tenal tule-pilalgued-igaldin, igal-pinzhul, tenal we igal kepe-sagla-akar anmalga choglesmaid. 4R cMu, an itosdo, pe-nuskan-wal-walgwen igal-chunchunnadgin inniki nanedimal, Pab anmalga chogzhadyob. Al antin pe-nuskangin an naga ulubgin pela-pela weligwal itononi. .Q WImi Pab-Tummad-anmal-pab tegin e-Machi-Jesucristo pemalbak chunchunnad mailen, nabirin, tegin pemalga pilaledgin immal-nuegan imakelen, nabirbalin, tegin Pab wilejakwa pe-takelen, nabirbalin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Juan tule-pilalgued-igalgin chunmajad {P qTenal igal-chunchunnad-anmalgin-maidbal, tegin we igal anmalbak ilagwen-nadgu kudiguoedbal, al an pemal-pilalmal. O +Mu, imi Pab pe-chus. Tenal antin kwenadgan-iktuedga mai. Imi antin pega tegin pe-nuskanga karta wis palmijii. Mu, imi antin Pab-igal-chunchunnadbal pemal-pilal, tenal antin, an anpi pe-kwen-pilalzhul, tenal tule-igal-chunchunnad-wismalad-pel-kwapa ampa pemal-pilalmalmo. PN Imi Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin Pab Tummad pemal-pilalguelen, nabirbalin. Tegin Pab Purpa Nued pane-pane pemalbak aiyagwal kudiguelen, nabirbalin. Pitogua.ZM- Tenal Pabbal-nanimalad-itigin-pukmalad-pel-kwapa pemalga kaka wis palmijimalmo. sL_ Imi pemal aga muchub-muchub ulubgin chwilidik-pinzheedgin aga wagal umalo, anmal-tule-igal-maidyob. K Kwenadgan, an pemalga napi chogdo: pemal aga weligwal ampagumalo, tegin pemal pane-pane pul-pule aga onudamaio, tegin an-imis-pega-chogzhadgin, pe pinzhedi-kumalbalo. Tegin pemal pinzheed-choggwénnagwadgin aga pe yopí pinzhemalo, tegin pe ulubgin akalzhul-itogedgin pe ampagumalbalo. Imi Pab Tummad tule-pilal, tegin tulega ulubgin akalzhul-itoged ukpal. Al Pab Tummad pemalbak kudio. J' Al an pemalbak maichulidbal an-pemalga-imis-chogzhadyob, an pemalga kartagin chogzhii. An pemal-omojal, an igal-nikadbal an melle twagdar-sapejul pemal-imagal. Tenal an we igal-nikad, Pab Tummad anka ukcha purpal pemal-okannogal, tenal chabzhul pemal-imagal-chul. eIC Tenal tulemal Pab-igalgin lolló an-takel, anka iwen-kwen-akalzhul. Tenal pemal Pabbak pela-pela nued kudimalal, anmal welimal. Tenal anmal pemalga Pab Tummadzhe kolnai pemal pela-pela Pab-igalgin inniki-kunonikoedzhe. H Imi anmal keg igal-nuegan-chunchunnadgin istar immal-imamalal, tenal anmal igal-nuegan-chunchunnadzhik pul yer immal-imamal. UG# Tenal anmal pemalga Pab Tummadzhe koldamal pemal melle immal-akalomalgal. ¿Ibiga an pemalga Pabzhe koldamal pe ebinzhe? ¿Anmal pemalga oyogal anmal unni Pabga nuekwá arpagal? Chulá. Tenal anmal Pabga nuekwa arpanai, o anmal Pabga meke nuekwa arpanaichul, anmal pemalga Pabzhe kolmal pemal meke-ibimalagin nued nanemalgal. bF= Tenal an chogde, pemal anmal-takalil, mag anmal-takmaldo anmal chunchunnad Pabbal-naid. >Eu Tenal pemal aga tukin takmaldo, pe chunchunnad Pab-Jesúsbal nai o chul. Al pemal aga wilub-takenabmalgwel pe chunchunnad Jesúsbal naigus o chul. ¿Tenal pemal aga wismalzhulzhí, Pab-Jesucristo pegin mai? Teobdo. Tenal pe aga wilub-takchadgin unniguszhulil, wedin chogle Pab-Jesucristo pegin maichul. kDO Imi Cristo chunnad tule-kegeyob nakrusgin piokles, tenal Cristo Pab-kannalegedgin tulamai. Imi anmal ampa Cristo-kujad-yopí lollómo. Tenal anmal pemalbak-mecha Pab-kannalegedbal Cristobak mes tula-kudimalo, pemal-pentagal. :Cm Al an pemal-omojal, pemal kep nuekwa wisgunoniko, Cristo chunnad anpal chunma. ¿Imi pemal ebinzhemal Cristode sape pemal-imako? Chulá. Cristo sapejul pemal-imanonikodo. fBE Imi an akpene pemalzhe ilbo-arpigujadgin an pemalga chogzha, tegin an pemalbak imis-maichulidgin an kannan pemalga chogbal: imi pemal aminanimal, Cristode pule-chunchunnad anpal chunma-dewa. Nabir. Tenal an pemalzhe omojal, tule-akpene-iskudimalad tegin tule-pimalad-iskuedgin-kudimalad, an weob kwen ebenejul, an ilgwen sapejul tar-oturdane. FA  Imisgin an ilapáguo an pemalzhe naoed. Tenal pemal wismaldo Pab-kartagin chog:Imi tule iskuedgin-kudiid kagal,
walbo o walpá-dewa tule-peile,
kep we tule-tuktigal. Dt. 19:15 %@C Tegin an pukib-itobaldo, an pemal-omojal, Pab Tummad pemal-assapin an-opinkegugwis. Tenal an-chogzhiidyob melle kuelen, nabirin. Tenal an pemal-omojal, an pukib-itobalo pemal-kwénna-kwénna nuekwa nanedijulidbal, tegin pe omeganbak-yosgu-kudiidbal, tegin pe kalagwenzhul kudiidbal, pemal aga iskuedgin pukib-kwen-itogojulmal Pabbak igal-nudagal. Al an pemalga pukib-itononikoedgin, an pemalga podago.E? Tenal an pukib-itobaldo an pemal-omojal, an-pemal-takpiedyob an pemal-kwen-takojul. Tegin pemal-an-takpiedyob pemal an-kwen-takojulmo. Tenal an pukib-itobaldo, an pemal-omojal, pemal aga emal-emal imananimal, pemal aga nobgunanimal, pemal aga urwenanimal, pemal aga nallegunanimal, pemal aga emal-emal istar chunmananimal, pemal aga emal-emal tikalbal chunmananimal, pemal aga tummarba itonanimal, tegin pemal aga nuekwa-nane-pukchulmal. >! ¿Tenal pemalde ebinzhemal, anmalde naga-irwal chunmananimal? Chulá. Tenal antin Pab-Tummad-wagin chunchunnad Cristobal-naidgin pemalga chunmajii. Kwenadgan-pilalmalad, imi anmal pél immal-imamal purpal pemal-okannomalgal, pemal nuekwa Pab-Jesúsbak nanegal. =/ Tenal antin melu Titogin wiles pemalzhe negal. Tegin an Titobak mes kwenad-pid-palmismo. Imi teun Tito yardagedgin pemalgin mani kwen weszhul. ¿Tenal antin Titobak aga yopí pinzhemalzhulzhí immal imagal? Teobdo. ¿Tegin anmal ampa yopí nanemalbalzhulzhí? Teobdo. n<U ¿Tenal an pemalzhe tulemal-palmijadbal, an pemal-yardagedgin pemalgin mani wes pe ebinzhe? Chulá. 2;] Tenal pemal keg ankin chogmalal, antin pemalga arpaged onos an-akwegal. Tenal tulemal-kwénna-kwénna yabli ankin chogmal, antin pirkin-immal-wijiidbal tulemal-yardas. y:k Tenal an kuakwa kudido, pemalgin pel-kwapa an-mani migal. Tenal antin kuakwa kudibal, pemal-anal pela-pela immal imagal. ¿Imi an-pemalgin-chogzhadyob, an pela-pela pemal-pilaledbal, pemal ampa an-kwen-pilal-chuldé? Antin chog chul. '9G Imi antin ilabogus pato pemalzhe nane. Imi an pemalzhe kannan nejogalbal. Tenal an pemalzhe kannan nadbalil, an pemalga arpaged kwen onogojulbal an-akwegal. Imi an pemalzhe nanegwis, pemalgin immal amigal chul, tenal an pemal-pentabi-kunai. Imi nuskan aga pabganga mani-chaboged-wilubzhul, tenal pabgan aga nuskanga mani-chaboged-wilubmal. Tenal pemal purpal an-nuskan-chunnad. Al an pemal-pentaked-wilubmo. K8 Tede, ¿ibiga pe chogmaldé: “Iglesia-pimalad pul iglesia-nued?” ¿An pemalga arpaged kwen onoszhulidbal an-akwegal, al pe weob chogmaldé? Imi an-pemalgin-walmajad naga igemalzhunno. i7K Tenal pemal nued takchamal, antin Jesús-nuggin-palmilegalid-chunchunnad. Tenal antin pemal-abalgin-alamanaidbal an immal-taktijulmalad imas, tegin an immal-tule-keger-taked imasbal oyogal an-chunmaked ib-chunchunnad. M6 An-imis-pemalga-chogzhadbal, an tule-kegeyob kunoni. Tenal pemal an-tikal-chognaidbal an weob chunmanonijun. Tenal pemal an-nug okannoed-wilubmalan. Tenal antin, an tule-tummad chul, tenal pemal keg ankin chogmalal, antin tule-Pab-nuggin-palmilegalmalad-pul-nueganga, pul tule-impaginegwad. Tenal an tule-tummad chul. g5G Al an naga tukin unnijulidgin Cristoga immal imagal, tegin tulemal istar ankin chunmakedgin, tegin an wilegedgin, tegin tulemal sapejul an-imadimaladgin, tegin an poni-abalgin kudiidgin, an yer itodo. Tenal an walgwen kwen unnijul-kuo immal imagal, tenal an kep Cristobal unniguo immal imagal. Pablo kwenadgan-Corintogin-pukmaladgin pinzhedi-kujad. b4= Tenal Pabdin anka chogzhado: “An pe-pilaledbal tegin an pe-pentakedbal, pedin unniguo we poni melle pegin nakwegal. Tenal tule-unnijulidbal immal-imakel, an-kannaleged we tulebal pela-pela oyolenoniko.” Al antin-Pablo, an yer-itodo, an-unnijulidgin-immal-imakedgin an pul-pule chunmagal, Cristo-kannaleged anpal pul-pule oyolenonigal. ?3y Imi an ilapá Pabzhe wilesdo, anka we poni ochulogal. N2 Tenal anka twagdar-peyedzhe immal oyolenoni-choggu, al Pab anka sanal poni onos, tule-changin iko yoyowidyob. Imi we poni nia-Satanás-akar tani an-owiogal, an melle twagdar tummarba-itogal. 1 ¿Ibiga an naga nug okannogo pe ebinzhe? Nabir. Tenal an naga nug okannobielen, an akalzhul nug okannogoen. Tenal an-chogzhiidyob an imakelen, an-ib-chunchunnadgin-chunmadiidbal an tule-immal-kwen-wichulidyob kwen kunonikojulin. Tenal an-chogzhadyob an kwen nanejul tulemal melle wilub-okpis ankin atamalgal, tenal tulemal an-chunmakedbalbi tegin an-immal-imakedbalbi ankin atamalgal. }0s Tenal antin akalzhul wegiid-tule-nug okannogo, tenal antin naga tukin an-immal-unnijulidginbi naga nug okannonemo. `~~-}N|y{{-zzyxxwvvOuuLtssrr#ppHoXnFm lBkjrii+hggyffIee-djcbbKaa`g_^]\[[XZYXWWUU0T0SRRePOwNvMLLKzJnIHH;GFF.EDCBAAA@?>==<Pab Tummadye, imi an wisdo /[W“Tenal Errey-David akpene Jesúsgin chogzhagusdo:An pane-pane Pab-Tummad-taktigu
an-nuedzhik chii, an-pentagal.Al an ulubgin akalzhul-ito. 2Z]Tenal Pab Tummad purkwaled-nunmaked-akar Jesús-otulos. ¿Tenal Jesús ibiga kannan tulles pe ebinzhe? Nabir. Imi Jesúsgin tule-purkwed keg nakwe-kujadbal weob kusdo. tYa“Imi Pab Tummad akpene igal-mezhis, Jesús purkweenab. Al Pab Tummad iktualeba wiis, Jesúsgin igi kunoniko. Al Jesús pemalga ukles. Tegin tule-iskana-pemal-pentajadbal pemal nakrusgin-Jesús-piokchamaladgin, Jesús-mechamal. rX]Tegin Pedro chogalbal: “Israel-tulemal, pemal nuekwa an-itomalo, imis an pemalga immal chogneed. Imi pemal nued wismal, Jesús-Nazaretkined pemal-abalgin Pab-Tummad-nug-kannalegedgin immal-taktijulmalad imas, pemal mag takegal ede toa-tule. Tegin Jesús-immal-taktijulmalad-imajadbal Pab Tummad oyos, Jesús-immal-chogzhad ib-chunchunnad, ib-kakanzhul. uWcTenal meke-ibi-tule Pab-abingejogalidginPabzhe kolalil,
we tule abonolenoniko.’ ” Jl. 2:28-32 DVTegin tadgwa akinnoniko, neg-chichidbi pél peio.Tegin nidin abeyob kunoniko.Tegin we immalmal-kujad-cholbal kep Pab-ibe noniko;
ibe-pul-chunchoged, pul-yer-takleged. U%Tegin an mogilbal immal-taktijulmalad oyogo.Tegin an iti-napkin immal-taktijulmalad oyomogo;
abe, cho, tegin wa pél neg-kao. an te ibegin mos-machergangin
tegin mos-omegangin An-Purpa-Nued-odeo.Tegin we tulemal an-kaka palchogmalo
negde igi kujal kunoniko. "S=Imi Pab Tummad chogdo:‘Imi neg-tuku omodanikil,
antin tulemalgin pel-kwapa An-Purpa-Nued-odeo.Tegin pe-machimal, tegin pe-punamal an-kaka palchogmalo.Tegin machimal imia-akpuredgin immal takmalo.Tegin tule-chelegan kabdakedgin immal taknonimalmogo. gRG“Imi pe imis-immalmal-takchad, akpene Pab-kaka-palchoged-Joel-chogzhadyob kusdo: 'QGimi pemal ebinzhemal anmal-chunmasmaladde mumurmal. Chulá. Anmal kwen mumurzhulmal. Imi neg ampa wachilbakebak nai, ¿tede, anmal igi mumurgumalo? Keg kue. +POTegin Pedro Jesús-e-chapingan-walambe-kakagwenchak-abalgin okwichial. Tegin Pedro tulemal-itobukmaladga sapejul chunmakal, chogal: “Nabirdo. Imi pemal anmal-tulemal, tegin Jerusaléngin-pel-kwapa-pukmalad, imis an pemalga chogneed, pe nuekwa itomalo. Imi an pemalga wisgal chogdo: &OE Tegin tule-pimalad tule-Jesúsgin-turdananimaladgin todoalmal chogalmal: —We tulemal vino kobnanimal, al mumurmal. Pedro Pab Purpa Nuedgin chunmajad XN) Al tulemal-itobukmalad weob pakal pesmal, tegin tulemal mag itojul-pesmalbal. Tegin tulemal-kwénna-kwénna, aga emal-emal chunmakalmalbal: —¿Wegidde, ibi chogle-wede, tule-kaka-ilbal chunmakeddé? qM[ (Tenal tulemal-chogbo nonimalmo, kwen Judio-chunnad, kwen tule-Judio-igalgin-togzhamalad.) Tegin anmal kwen Creta-tol, tegin Arabia-tolgan itobukmalmo. Tenal we tulemal anmal-kaka-ilbal Pab-immal-taktijulmaladgin chunmananimal.” vLe kwen Frigia-tol, kwen Panfilia-tol, kwen Egipto-tol, kwen Libia-Cirenezhikid-tol, kwen Roma-akar-tanimalad. 9Kk “Tenal anmal-pukmaladdin, kwen Partia-tol, kwen Media-tol, kwen Elam-tol, kwen Mesopotamia-tol, kwen Judea-napkined, kwen Capadocia-tol, kwen Ponto-tol, kwen Asia-tol, SJ¿Tede igijun? Imi we tulemal anmal-kaka-mimmilejad-ilbal chunmananimal. JI Tenal Judiomal-nonimalad arpakaal kalesmal-choggu, al weob pakal pesmalzhun. Tegin Judiomal-nonimalad aga emal-emal chunmakalmal: “¿We tulemal-chunmananimaladde, Galilea-tolganmalzhulzhí? HH Tenal Judiomal-nonimalad urma immal itosgu, pulakwa ampagunonimal. Tegin Judiomal-nonimalad-ilbal itosmalgu tule-Jesúsgin-turdananimalad emal-kakagin chunmananimal, mag itojul-pesmal. G!Imi teun takalgu, Judiomal napa-pimalad-ilbal-akar Jerusalénzhe nonimal. Tenal Judiomal-nonimalad Pab-Tummadgin-pirkin-pinzhemalad. =FsTegin Jesúsgin-turdananimalad-pel-kwapa-pukmalad pela-pela Pab-Purpa-Nued-nikunonimal. Tegin tule-Jesúsgin-turdananimalad Pab-Purpa-Nued-chogedbal kaka-pimaladgin chunmakalmal. \E1Tegin tule-Jesúsgin-turdananimalad takalmal, immal-cho-kaedyob aktenoni. Tegin immal-cho-kaedyob-aktenonikid tule-Jesúsgin-turdananimalad-ilbal titismadgu, tule-Jesúsgin-turdananimaladgin pél naigus-nemal. D-Tegidgin Jesús-e-chapingan arpak nikpa-akar purwa-tummad-kolomadanikidyob urma immal itogalmal. Tegin neg-yabalidzhe-pakal pél urma-pes. iC MImi Pentecostés-Itoged-e-ibegin Jesús-e-chapingan ampa tulanerkwa-kuchale pulakwa pukwamalad. (B KTegin tulemal-pukmalad pél Pabzhe kochamalgu, wilub takalmal, toa-tule-walbogid Jesús-nuggin-palmilegalidga togo. Tenal takalgu, Matías Barsabásgin nakwis. Tegin Matías Jesús-nuggin-palmilegalidga togzhamojun. Tegin Matías walambe-kakagwenchakkwad-e-pakadga kunonimojun.WA )Tenal we tule pe chuo anmalbak mes arpagal, tegin Jesús-nuggin-palmilegalidga toggalye. Imi Judas Jesúsgin-akpijadbal aga tukin arpaged owes. Tegin Judas Jesúsgin-walmajadbal cho-chagla-negzhe tognadye. U@ %Tegin tule-pukmalad Pabzhe kolalmalgu, Pabga chogalmal: —Pabye, imi pedin wiis we tule-walbogwad igi aga ulubgin pinzhenanimalye. Imi pe anmalga chogoye, piti-we-walbogwad pe chuo, Judas-anal toggalye. ? Tegin tule-Pedro-itobukmalad walbo tule-amismal. Walgwen nug José, tegin pimalbal Barsabás-Justo; tegin kwéntin nug Matías. M> Al we tule-chulegoed Juan-tigin-Jesús-okchad-akar Jesúsbak pipirmadi-kujad, Jesús nikpa Pab-negzhe nadedzhe. Al we tule-chulegoed tulemalga pul-nabir Jesús-kannan-tullejadgin chunmanoniko.” = 7“Al anmal tule-walgwen-amienabmal, Judas-anal anmal-pakadga kugal. Tenal we tule anmalbak mes Jesús-kannan-tullejadgin, tulemalga chunmagal. E< “Tenal Judasgin pél immalmal kujad, Pab-namaked-kartagin pato nermakal maido:Imi we tule-e-neggin tule melle ampaguelen, nabirin;
tegin we neg metmalalen, nabirbalin,
we tule-e-nug ilgwen pelgugal. Sal. 69:25 “Tegin Pab-kartagin chogbal:Tule-pid we tule-anal tummadga togenab. Sal. 109:8 ); MTegin tulemal-pel-kwapa-Jerusaléngin-mamimalad, Judas-nap-pakchad wisgusgu, apka-pakal we nap nug onosmal, Acéldama. Wedin e-kakagin chogle: Abe-Nap.) !: =(Imi Judas Jesús-ukchad-manigin, nap pakcha. Tegin Judas nikpa-akar sortukin nai arkwatku, sabal marid. Tenal Judas-e-samur pel-kwapa akne-akne miles. F9 Tenal Judas anmal-pakadmogan, anmal-arpagedgin arpagalmogan. O8 “Kwenamalad, imi akpene Pab Purpa Nued Davidbal Judas-Iscariotegin chunmas. Tenal Pab-kartagin-Judasgin-chunmalejad-yopí kued-wilub. Tenal Judas-Iscariote tulemal-iktuedga kus Jesús-kagal. u7 eImi teun kwenamalad-tulanerkwa-kuchale ormabukmal. Tegin Pedro kwenamalad-pukmaladga chunmakal chogal: +6 QTegin te neggin Jesús-e-chapingan, tegin María-Jesús-e-nan, tegin ome-pimalad, tegin Jesús-e-urpamal pel-kwapa pinzheed-ilgwenadgin pulakwa Pabzhe kolbukmal. 05 [ Tegin Jesús-e-chapingan Jerusalénzhe nonigu, akpene neg-nikpa-ampagusmaladgin kannan ampagunonimalbal. Tenal te neggin Jesús-e-chapingan ampagunonimalad: Pedro, Juan, Jacobo, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Alfeo-machi-Jacobo, Simón-Romano-tule-onobied, Jacobo-machi-Judas. n4 W Tegin Jesús-e-chapingan Olivo-yal-nugad-akar algu, Jerusalénzhe nonimal. Tenal Olivo-yal Jerusalén-akar twagdar pannajul, unnila minuto-ambe-naneed-panku. Jesús-e-chapingan Matías-amismalad, Judas-Iscariote-anal toggal 3  Tenal we angelmal Jesús-e-chapinganga chogalmal: —Galilea-tolgan, ¿ibi pe nuu nikpa takmal wedega? Imi Jesús-pemal-abalgin-kudigujaddin, imis Pab-negzhe nad. Imis pe igi nikpa-nad Jesús-takchámaldin, Jesús kujal ampa weopí kannan iti-napche nonibalo. 2 % Tenal Jesús-e-chapingan ampa nuu Jesús-takpukwadgin, arpak walbo tule-takalmal, e-abir pukwamal. Tenal we tulemal mol-chibu yoyomal. J1  Tegin Jesús aga e-chapinganga pél chunmasgu, e-chapingan ampa Jesús-takpukwadgin, Jesús nikpa nakwidzhun. Tegin Jesús mogil-impabal togdegu, e-chapingan Jesús-pal-kwen-takchajulmal. L0 Tenal Pab Purpa Nued pemalgin nonikil, pemal Pab-kannaleged nikunonimalo. Tegin pemal ankin chunmadamalo, Jerusaléngin, pel-kwapa Judea-napkin, pel-kwapa Samaria-napkin, tegin nap-naid-ugakche. E/ Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Pemal keg we immalmal wisguel, ibi-ibegin kunoniko. Tenal Pab Tummad chogzhado, ebi unnila igal-nika ede inkwa Israel-tulemal-neg-taknoniko. . 1Al Jesús e-chapinganbak ormabukwadgin, e-chapingan Jesúszhe ekichialmal: —¿Tummad, tegil we ibegin pe neg-takegal Israel-tulemal-imane? |- sImi Juan Bautista chunchunnad tiginbi unnila tule-okcha, tenal pemal nue-naojulmal Pab Purpa Nuedgin oglenonimalo. %, EImi teun Jesús e-nuggin-palmilegalmaladbak ampa ormabukwadgin, Jesús e-nuggin-palmilegalmaladga chogal: —Imi an pemalga chogmaldo: pemal melle Jerusalén-akar aknigwelmalo. Tenal pemal abintamalo, Pab Tummad anpal-pemalga-kaka-ukchadyob, pemalgin Pab-Purpa-Nued-nonikoedzhe. + Tegin Jesús e-purkwijad-cholbal, e-chapinganga kannan-kannan nodi-kus. Tegin Jesús aga e-chapinganga nuekwa oyos, ede chunchunnad kannan tulles. Tenal Jesús kannan-tullejad-akar ni-walgwen-eg-ibaambe nanedi-kus, aga e-chapinganga impa-impagin nononida, e-chapinganga Pab-neg-takmaidgin chunmagal. Jesús Pab-negzhe nakwejogalidgin, Pab-Purpa-Nued-nonikoedgin chunmajad 1* ]Imi Jesús ampayo Pab-negzhe needdu, Pab Purpa Nuedbal pela-pela e-nuggin-palmilegalmalad-uanais. Tenal Jesús-nuggin-palmilegalmalad akpene-Jesús-tar-chusmalad. {) sTummad-Teófilo, imi antin akpene pega pato pél nermas, Jesús megwijadgin immal imajad, tegin Jesús tulemal-oturdajadbal, Jesús Pab-negzhe nakwijadzhe. Imi Jesús Pab-negzhe-nakwijad-akar an ukin pega nermanebal kwenamaladgin immal kujad. 8( kImi pe aga ulubgin akalzhul-itogelen, nabirin. Imi aimal-itigin-pukmaladdin pega kaka wis palmijimalmo. Tenal pe-aimal-ilbal ka pe chogmogo, antin nued mai. Pitogua.G'  Tenal an imichal pe-taknatapil, anmal aga assapin chunmamalo. n& W Tenal antin íchejul immal nika pega chunmagal, tenal antin kartagin pega immal kwen chogbijul. % + Tenal Demetriodin tule-nued. Tenal tulemal-pel-kwapa Demetriogin yer chunmadimal. Tenal Demetrio igal-chunchunnad-mamikidbal mag taklenoni, tule-nued. Tenal anmaldin Demetriogin chogmalmo: “Wedin tule-nued;” tenal pedin wisdo, anmal-chunmakeddin ib-chunchunnad. `$ ; Kwenad-pilaled, imi pedin melle igal-iskana-pallí nanao, tenal pe igal-nuegangin nanao. Tenal meke-ibi-tule ib-nued imakel, we tule, Pabgad. Tenal meke-ibi-tule-igal-iskanagin naneel, we tule Pab-kwen-wichul. (# K Tenal an te-ibagwengin pemalzhe nadel, an iglesiaga chognatapo, Diótrefes anmalgin istar chunmadii. Tenal Diótrefes anmalginbi istar kwen chunmadijul, tenal kwenadgan-Pab-igalgin-chunmamalad-kwen-abingebijulbal. Tenal Diótrefes tulemal-aga-e-neggin-kwenadgan-odobimaladgin igal-kanonidabal, melle we kwenadgan-odogal. Tenal Diótrefes kantikidgin iglesia-akar tule-e-neggin-kwenadgan-odobimalad-onodmalbal. =" u Imi an we iglesiaje pato karta palmis kwenamalad-Pab-kaka-palchogmalad-pentagal. Tenal Diótrefes pul tule-tummadyob ito-choggu, al anmal-iglesiaga-chogzhad kwen abingaszhul. +! QAl anmal kwenamalad-Pab-nuggin-chunmanadmalad-pentaked-wilubmal anmal mes we tulemalbak arpagal, tule-Pab-wichulmaladga Pab-Jesús-igal-chunchunnadgin chunmagal. u  eTenal we kwenadgan Pab-Jesús-nuggin nadmal, tenal Pab-wichulmaladzhe pentakleged-kwen-ekichiszhulmal. E Tenal kwenadgan-pe-tar-pentasmaladdin iglesiagin chognonimal, pede e-pilaledgin weligwaledgin emal-pentas. Imi Pab-taedyob pe kwenadgan-pentakel ukin neg-pidzhe negal, wedin ib-nued.  Kwenad-pilaled, imi pedin kusgu-taedbal kwenadgan-taktimalad tegin kwenadgan-taktijulmalad-ugakche pe tar-pentadi-kus. 5 eTenal an itononikil, an-nuskan igal-chunchunnadgin inniki kudimal, an pul-pule weligwal yer-itononiko. Juan chogzhagujad pe kwenadgan-Pab-igalgin-chunmamalad-abingeenabmal A }Imi kwenadgan anche nonigu, anka chognonido, pede igal-napírragwad kwen akalojul, tegin pedin ampa igal-napírragwadgin inniki nanedibal. Al an pegin pela-pela weligwal itononi.  5Kwenad-pilaled, imi an pega Pabzhe kolnaido, pe melle yeguelen, nabirin, tegin pe purpal nued kudiidyob, pe ukin-ukin nued mailen, nabirbalin. # CGayo, imi antin, an kwenadgan-iktuedga mai. Al an pega karta wis palmijii. Imi pedin an-kwenad-pilaled, tenal antin Pab-igal-chunchunnadbal an pe-pilalmo. lImi Pab-Jesús pe-purpabak kudiguelen, nabirin. Tegin Pab pemalga immal-nuegan imakelen, nabirbalin. Pitomalgu.PlTenal pedin, ampayo ti-ni-naigueddu, pe kueyejal anche tagenab. Tegin kwenamalad-wegin-pukmalad Eubulo, Pudente, Lino, Claudia, tegin Jesúsgin-kwenamalad-pel-kwapa pemalga kaka wis palmijimo. r]lTenal Erastodin neg-kwebur-Corintogin pes. Tegin Trófimodin neg-kwebur-Miletogin an yee tar-ebes. s_lTenal pe Priscaga, tegin Aquilaga tegin Onesíforo-neg-yaginmaladga pe chogo: “Antin nued mai.” LlTenal Pabdin tule-iskan-istar-an-imabied-ilbal an-abonononibalo. Tenal Pab e-neg-takmaidgin yer an-odogo ebak meggal. Imi Pab Tummad pane-pane ilagwen-nadgu otummoledi-kuelen, nabirin. Pitogua. >ulTenal Pab anpak-kwichidbal an-okannos. Al Pab-Jesús-kaka-nuegan pel-kwapa tule-Judiojulmaladga anpal nuekwa choglenoni. Tenal Pab achu-kinnidzhe-kullegued-akar an-abonosbal. gGlImi tule-tummagan kepe anka igal-itogalgu, antin naga walagwen chunmas, kwenamalad-pimalad an-kwen-pentaszhul. Tenal we kwenamalad pél an-ebesmal. Imi tulemal-ankin-walmaszhulidyob, Pab we tulemal-takelen, nabirin. lTimoteo, wijira we Alejandroje. Imi Alejandro anmal-Pab-Jesús-kaka-nuegangin-chunmalejadgin peyedzhe abin-kwisgus. 3lTenal Alejandro-esnungad-immal-chobeddin peyedzhe ankin istar chunmadi-kus. Al Pabdin Alejandro-ankin-walmajadun, sapejul Alejandro-oturdako. :ml Tenal pe anche alil, pe Troasgin Carpo-neggin an-chuba-ebejad, tegin karta-ebirmakaled-maid, anka pe chedabalo. Tenal we karta kege-chulgu pe anka chedago, pe melle igeo. 3al Tenal Tíquicodin an tar-palmis, Efesoje. l Imi Lucasbi anpak wis mai. Tenal pe Marcos-amijal, anka pe chedago. Imi an takto, Marcosdin tule-nued an-pentagal Pabga arpagal. 1 [l Imi Demasdin peyedzhe iti-nap-pilaled-ulgin an-mete, ilgwen Tesalónicaje nad. Tegin Crescentedin Provincia-Galaciaje nadmo, tegin Titodin Provincia-Dalmaciaje nadmo. 6 gl Tenal pedin, pe kueye-kueye anche tago. . UlAl anka imis-akar olo-kurkin-chwilidikid chabolejii. Imi Pab-Jesús kannan tanikil, Pab-igal-itoged-napírragwad anka olo-kurkin uko. Tenal ankabi olo-kurkin kwen uklegojul, tenal Pab-kannan-tanikoedgin tule-pel-kwapa-pela-pela-Jesús-abintabukmaladga uklenonimogo. Pablo aga tukin chunmajad  'lTenal chulubmal nuekwa pila-imajadyob tegin tule aga abarmakedgin nakwijadyob, an peyedzhe alamas Pab-Jesúsgin-penzhulidgin unnigugal.  }lImi antin, an iche-napi pato purkwedani. Al antin kuakwa mai, Pab-Tummadga-immal-okugnaidgin napi vino-eyonaidyob. 7lTenal pedin, pe meke-ibimalagin nuekwa pinzheenab, pe melle tule-koelejadyob nanegal. Tenal pe wilenaidgin, pe purtigenabbal. Tenal tule-Pab-wichulmaladga pe Pab-kaka-nuegangin-chunmakedgin, pe naneenabbal, tegin pedin pel-kwapa Pab-pega-chogzhadyob pe pél arpagenabbal. velTegin we tulemal Pab-Jesús-kaka-chunchunnad ebemalo, tegin we tulemal pinche-chunmamaladbal naigunonimalo. eClTenal ibagwengin ibe nonikodo, tulemal Pab-Jesús-igal-chunchunnadgin pal kwen turdabijul-kudamalo e-itolegedbalbi nanemalgal. Al we tulemal ichejul tule-oturdamalad-aminonimalo, e-itobi-kujiidginbi ega chunmagal. Plimi meke-ibi-tule pe-itobiel o pe-itobijulil, tenal pedin keg-chulgu Pab-Jesús-kaka-nuegangin tulemalga chunmakenab. Tenal pedin, pe pinnallégwadgin tegin pe nuekwagwadgin tulemal-oturdako melle noal pal nanemalgal, tenal Pab-Jesús-igalgin pul nuekwa nanegal, tegin pe tulemal-okannobalo Pab-Jesúsbal pul nuekwa naigugal. ? ylImi Pab-Jesucristo iti-napche kannan neg-takegal tanikil, tule-purkwismaladga tegin tule-tulabukmaladga igal-itononiko. Al an Pab-Tummad-wagin tegin an Jesucristo-wagin pega chogdo: U#lAl tule-Pabzhikmalad pato kuakwa kudio, meke-ibi-immala-nuegan imagal.)lImi Pab-karta-pel-kwapa-nermakal-maid Pab-Purpa-kannalegedbal nermales. Al Pab-karta ib-nued, tulemal-oturdagal Pab-wisgugal, tegin tule-iskusmalad-uanaigal, tegin tule-nosmaladga nuekwa immal palchoggal, tegin tulemal-oturdagal emalde innikí Pab-peigujiidyob nanegal. 1lTenal pedin toto-akar Pab-karta-chwilidikid wisgus. Tenal Pab-kartadin wisgugal pe-imako, pe igi Jesucristogin-penzhulidbal nabir abonolego. 7glTenal pedin, pe nued wisdo pe toa-tulemalgin pe Pab-Jesús-igal-turdas, al pe Jesús-igalgin-turdajadgin, tegin pe Jesús igalgin-ibzhejadgin pe ukin-ukin turdanatapo. .Ul Tenal tule-iskana tegin tule-kakanzheedgin-tulemal-yardadimalad kujal pul-pule tulemal-yardanatapo. Tenal we tule-iskana kujal tule-pidzhe yardalenonimalmogo. f~El Tenal tulemal-pel-kwapa Pab-Jesús-peigujiidyob-nuekwa-nanebimalad peyedzhe wilegenabmalmo. q}[l Tenal pe an-wisbaldo, tulemal chabzhul an-imasmal, an wiledi-kus, tegin an Antioquíagin, Iconiogin, Listragin maidgin anka igi kus, tegin tulemal-chabzhul-an-imajadgin, an wiledi-kusbal. Tenal Pab we immalmal-akar an-abonos. Q|l Imi pe an-nued-wisdo, an nuekwá tulemal-oturdas, an nued nanas, an igi peigus, an Pabgin kwen penzhul-kus, an pinnallégwadgin tegin pilaledgin tulemalbak nanedi-kus, an unnigus abin-purtigal. { l Tenal Janes tegin Jambres akpene Moisés-abin-kwisgunonimaladyob, we tule-iskana-e-nug nue kwen tunkuojul-kuo, tenal tulemal-pel-kwapa wisgunonimalo, we tule-iskana-igal ibga keg pel ku. Pablo Timoteo-uanaijad, Pab-Jesús-kaka-nuegangin nuekwa chunmagal z{lImi lelmal-Janes tegin Jambres, Moisés-abin-kwisgunonimaladyob, we tule-iskana Pab-Jesús-igal-chunchunnad abin-kwisgunonimalmogo. Tenal we tulemal-e-pinzheed nued iskusmal, tegin we tule-Pab-Jesúsgin-penzhul-chogmalad ib-chunchunnad-chul. ry]lTenal we omegan pane-pane turdananimalando, tenal omegan tegiguo, igal-chunchunnad kwen turdakojul-kuo. Ax{lTenal we tule-iskana pinna-pinna tule-neggin tognoniko. Tegin ome-kwinnigana peyedzhe-iskuedgin-tiidbal tegin yozhagu-pinzhediidbal, tule-iskana pulzhul ome-pinzheed kanonimalo. 9wkltegin Pab-Tummad-nued-wismaladyob pinche nanenonimalbalo. Tenal we tule-iskana Pab Purpa Nuedbal immal kwen imanonikojulmalbal. Tenal pe melle wegiid-tulemalbak mes nanemalo. }vslTegin we tule-iskana aga ai-tuktinonimalo, tegin tule-iskana take-take immal kwen imanonikojul, tegin tule-iskana aga tukin pél immal-wijiidyob kunonimalbalo. Tegin we tule-iskana Pab-Tummad-pilaledga pul askin yer-itogedginbi nanemalo, %uCltenal we tule-iskana, tule-pimalad-kwen-pilalgunonikojulmalbal, tegin tule tarbi-immal-akalojal, pal kwen igeojulmal, tegin tule-pidgin yami kakanzhenonimalbalo. Tegin we tule-iskana aga chan kwen abingaojulmal, tegin chabzhul tule-imanoniko, tegin istar igal-nuegan taknonimalbalo. At{lTenal neg-tuku-omodanikidgin tulemal aga tukinbi pinzhenonimalo, tule-pimalad-pentakedgin kwen pinzhaojulmal. Tenal we tule-iskana mani-kaedginbi pinzhenonimalo, tegin aga tukin otummononiko. Tegin we tule-iskana aga tukin tummarba itononimalbalo, tegin Pab Tummadgin istar chunmanonimalo, tegin e-pabganbal kwen ibzhaojulmal, tegin tulemal tar-pentanonimalal, ampa yer kwen itogojulmal. Tegin we tule-iskana Pab-igalgin kwen atagojulmal, Qs lImi an wisgal pega chogdo: imi neg-tuku omodanikil, ibe-pulegan noniko. NrlTenal tule-istar-pe-takmaladga pe pinnallégwadgin chunmabalo mag itononigal nia e-pinzheed-kasmai, tegin we tule mag itononigalbal ede nia-itolegedbal kudii tegin nia-tar-kasmaid-akar nogal.!q;lTegin tule-istar-pe-takmaladga pe pinnallé chunmako Pab nabir ulubgin we tule-ogwao o chul-dewa, Pab-Jesús-igal-chunchunnad mag itononikoedzhe. |pqlTenal tule-Pab-Jesúsga-arpamalad tulemalbak abin-abin-imagal igal-kwen-maichul. Tenal tule-Pab-Jesúsga-arpamalad pul-pule pel-kwapa tulemalbak pinnallé naneenab, tegin Pab-igalgin pinnallé tulemal-oturdakenabbal, sae-itogedgin chul. &oElTenal pe melle tule-pinche-chunmamalad itogo. Tenal pe we igalgin togzhal, pe tulemalbak aga abin-abin imanonimalo, tegin tulemal aga urwenonimalbalo. =nslImi machimal-pinzheedyob pinzheed-iskana pegin tognonikil, pe melle wegin pinzhedi-kuo tenal pe ilgwen we pinzheed igeo. Tenal pedin tule-pinzheed-chwilidikidgin-Pabzhe-kolmaladbak pe igal-napírragwad amio, pe Pabgin-penzhulidgin, tegin pe pilaledgin, tegin pe aga ulubgin-akalzhul-itogedgin nanegal. .mUlTenal pe iskued-akar nojal, pe pato ol-pateyob kunoniko, Pab-Jesúsga ilagwen ib-nuedga kunonigal, tegin pe kuakwa kudibalo, Pab-Jesúsga pél immal-nuegan imagal. KllImi neg-tummagangin ol-pate, mani-patemalbi pukchulmal, tenal ulgo-pate, tegin napcha-pate ampa pukmalmo. Tenal ol-pate-nuegandin tule-nuegan-okunkal. Tenal napcha-patedin turwa weigalbi. ,kQlImi Pab-kaka-chunchunnaddin ampa kal-nika mai, tule-kartagin-sello-chijadyob. Imi Pab-kartagin chogdo:Imi Pabdin nued wisdo toa-tulemal e-tule-chunchunnamalad. Num. 16:5 Tenal Pab-kartagin nermakal maibal: “Tule chogzhal ede Pab-Jesúsgad, we tule keg-chulgu iskued ebeenab.” fjElTenal Himeneo tegin Fileto Pab-Jesús-igal-chunchunnad-akar nosmal. Tenal we tulemal chogmal, tule-kannan-tullegoeddin pato nas, pal kwen tanikojul. Al we tule-walbogid wal-walgwen tule-izhosmal Jesúsgin pengugal. i5lTenal we igal-iskana-an-imis-pega-chogzhad pinna-pinna tule-chan-malemaidyob tunkumaio. Imi Himeneo tegin Fileto Pabgin-istar-chunmadiid-tulemalmo. h/lTenal pe melle yogasal tulemal-Pabgin-istar-chunmakedzhe omogo. Tenal tulemal-Pabgin-istar-chunmadimalad pinna-pinna pul-pule iskunonimalo. 7gglTenal pedin keg-chulgu alamakenab Pab yer pe-arpajad takegal, pe melle arpajadgin pinkegugal. Tenal pe keg-chulgu alamakenabbal inniki Pab-kaka-chunchunnad palchoggal. f3lTenal an-imis-pega-chogzhiid, pe keg-chulgu pe tulemalga chogmogo. Tegin pe Pab-wagin tulemalga chogo: “Pe melle pinche kaka-choglenaidgin aga abin-abin imamalo. Tenal pe abin-abin imamalal, pega ib-nuedga kwen kunonikojul, pinche tule-itobukmalad-izhononimalmogo.” Xe)l Tenal anmal Pab-chogedbal inniki nanejulmalal,Pabdin keg e-chogzhad-ogwa,
tenal Pabdin keg-chulgu e-chogzhad-pallí immal ima. Pablo Timoteoga chogzhagujad: “Pe alamakenab, Pab yer pe-takegal” |dql Tenal anmal peyedzhe
tulemal-anmal-owioged abin-purtijal,Jesucristobak mes neg-takmogo.Tenal anmal chogzhal. “An Pab-Jesucristobal naichul”,Jesúsdin Pab-neggin anmalgin chogmogo:“An we tule-kwen-wichul.” 4cal Imis an-pega-chogneeddin, kaka-nued.Wegin pe akalzhul ibzhao:Imi anmal Jesúsbal-naid-ulgin-purkwijal,Pab-neggin kannan tullego Jesúsbak mes meggal. .bUl Tenal antin tule-Pab-tar-chusmalad-anal an akalzhul wilemai, we tulemal Jesucristobal abonolegal, tegin tule-Pab-tar-chusmalad Pab-neg-nuedgin ilagwen meggal. al Al an tule-iskanayob oturdaleged-neggin oturdalemai. Tenal Pab-kaka-nuegandin kwen kalegojul-kuo, ampa ukin mimilemaio. #`?lTenal pe Jesucristogin pe pinzheenab. Tenal Jesucristo kannan tulles, tegin tad-David-akar tanibal. Tenal an we kaka-nuegangin tulemalga chunmadii. k_OlTenal an imis pega chogzhadgin pe nuekwa pinzheenab. Tenal Pabdin pel-kwapa mag-itogal pe-imako. a^;lTenal tule-nagnugin-yer-arpagedga immal chanmakalil, we tule inzhel kunned-wilub. I] lTenal tule-todomalad igal-mamikidbal kwen alamanaichulil, kwen nakojul-kuo tegin we tulega immal-nued kwen uklegojul-kubalo, tenal tule-todomalad igal-mamikid-pallí imanail, e-nakwijadbal ega immal-nued uklenoniko. Tenal pe Jesús-igal-mamikidbal pe nuekwa alamanaimogal, Pab-neggin pega immal-nued uklenonimogo. ?\wlTenal chulubmal-nuegan keg immal-pidgin yolemal, unnila aga e-tummad-owelicheedginbi pinzhemal. Tenal pedin ampamo. Pe chulub-taedyob pe Jesucristo-owelicheedginbi pe pinzheenabmo. y[klImi chulub-nuegan aga wileged-abalgin purtidiidyob, pe anmalbak mes Jesucristoga wilegedgin purtigenabmo. Z1lTenal pedin tule-nuegan-amienab. Tenal pe tulemal-ichejul-pukwad-wagin pe an-itojad-yopí, pe we tule-nuegan-oturdamogo tule-pimalad-oturdagalmo. zY olAn-machi-Timoteo, imi Jesucristo wilejakwa pe-taked-wilubzhulinadbal wilejakwa pe-taknoni. Al pe kantik kwisguo. /X YlTenal Jesús iti-napche kannan tanikoedgin, Pab wilejakwa Onesíforo-takelen, nabirin. Tenal pe nued wisdo, Onesíforo Efeso-neg-kweburgin, ichejul an-pentasbal.jW OlTenal Onesíforo Roma-neg-kweburzhe nonigu, tulemalzhe ekisal-ekisal an-imas, an-onojadzhe. 6V glTenal Pab wilejakwa Onesíforo-e-neg-yaginmalad-takelen, nabirin. Tenal Onesíforo melu an-pentadi-kus. Tenal Onesíforo an-oturdalemaid-ulgin, ankin kwen pinkeguszhul-kus. U  lImi pe an-nued-wisdo, tulemal-Provincia-Asiaginmalad pel-kwapa an-midmal, Figelo tegin Hermógeneszhe-pakal an-metmalmo. }T ulTenal Pab-Purpa-Nued-anmalgin-maid pe-pentakedbal, pe aga ulubgin nuekwa Pab-kaka-nuegan-pega-uklejad chabogo. CS l Imi pe ankin-inniki-inniki-turdajad-pallí pe nuekwá tulemal-oturdamogo. Tenal Pab-Jesucristo pegin maidbal, pe Pabgin-penzhulidgin tegin pe tule-pilaledgin pe tulemal-oturdabalo. R  l Tenal Pab an-amijadbal an oturdaleged-neggin wilejii. Tenal an-oturdalejiidbal an yabli kwen pinkejulbal. Tenal an wisdo an toagin ibzhe, tegin an kwen penzhulbal Jesucristo iti-napche kannan tanikoedzhe pel-kwapa unni anka an-néga-immal-ukchad chabogal. ?Q yl Tenal Pab anka arpaged ukcha, tulemalga kaka-nuegan palchoggal. Tegin Pab an-amisbal, Jesús-nuggin-palmilegalidga kugal, tegin Pab-Jesús-igalgin tulemal-oturdakedga kugalbal. GP  l Al Pab anmalga Jesucristo-palminoni anmal-abonogal. Tenal Jesús tule-purkwed-igal opelononi, tegin tule-Pab-neggin-ilagwen-nadgu-kannan-tullegoed-igal onononijun. Wedin, Pab-kaka-nuegando. 5O el Imi Pab anmal-abonos, tegin anmal-amis ega napírra nanegal. Tenal anmal immal-nuegan-imajadbal Pab anmal-kwen-abonoszhul, tenal Pab anmal-abonoed-wilubzhulinadbal anmal-abonos e-peigujiidyob immal imagal. Imi iti-nap-ampayo-naigueddu, Pabdin e-Machi-Jesúsbal anmalga pato abonoed-igal-mezhis. N lAl pe melle tulemalgin pinkeguo anmal-Tummad-Jesúsgin chunmagal, tegin pe melle ankin pinkegubalo an-Jesucristobal-naidbal an oturdaleged-neggin-mellemai. Tenal Pab-Tummad-e-kannaleged pe-pentakedbal pe anpak mes wilegenabmo Pab-kaka-nuegangin chunmagal. lM SlTenal Pab anmalga E-Purpa-Nued-kwen-ukchajul immal tobgugal. Tenal Pab anmalga E-Purpa-Nued-ukcha anmal-okannogal, tule-pilalgugal, tegin Pab anmalga E-Purpa-Nued-ukchabal anmal naga chan oturdagalbal Pab-peigujiidyob nanegal. L %lAl an pega chogzhundo, an-chunkalgin-pe-ebujadgin Pab pega kurkin-purpaled ukcha. Al pe we kurkin okannogenab, tule cho okannonaidyob. >K wlTenal an ampa wisbaldo, pedin napírra Pab-Jesúsgin kwen penzhul, yami tule-yardagedgin chul. Imi kepegin pe-nanchel-Loida napírra Pab-Jesúsgin ibzhas, tegin pe-nan-Eunicedin, ampa Pab-Jesúsgin ibzhasmo. Tenal an kwen penzhuldo, pedin, pe-nanchelyob tegin pe-nanyob, pe Pab-Jesúsgin kwen penzhulmo. J lTenal an ampa wisdo, pe an-akar nadgu, pe poed-abalgin nad. Al an peyedzhe pe-takpi-kusmo, an pela-pela yer-itogalmo. DI lImi an-tadgan Pabga pinzheed-chwilidikidgin immal-imajadyob an Pabga immal-imamodo. Al an pegin pinzhealil, an mutik-ibgin Pabga tog-nuedi chogalda, tegin an pega Pabzhe kolaldabal. H 9lTimoteo, pedin an-machi-pilaled. Imi antin pega karta wis palmijii. Imi Pab Tummad tegin Pab-Jesucristo-anmal-tummad pega immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin wilejakwa pe-takelen, nabirbalin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pe-imakelen, nabirbalin. Pablo Timoteo-okannojad 2G alImi antin Pablo, Jesucristo-nuggin-palmilegalid, tenal an-itolegedbal-chul, tenal Pab-Tummad-itolegedbal, Pab Tummad kaka-ukchadyob, tulemal Jesucristobal tullenonimalo. eFCXTegin Pab-Jesucristo pel-kwapa pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin. Pitomalgu.E'XImi antin-Pablo naga tukin chunkalal iti-kaka nermajii, pemal wismalgal an pél chunmas. Wedin kusgu an-igaldo, an karta palmied-ilbal. 'DGXImi Pab-akalzhul-ulubgin-tule-itoged-e-ibeddin pane-pane meke-ibigin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirin. Tegin Pab pemalbak tigujalen, nabirbalin. CXTenal pemal melle aichulidyob istar we tulemal-anmal-itoszhulmalad-takmalo, tenal pe pinche aga kwenadyob uanaio nuekwa nanegal. pBYXTenal pe nuekwa takmalo, toa-tulemal anmal-karta-palmijadbal kwen ibzhejulmal. Imi pe takel tulemal anmal-kartagin-chogzhadyob kwen nanejulmal, pe melle we tulemalbak nanemalo we tulemal-opinkezhegal kannan Pabzhik akpirgal. MAX Kwenamalad, tenal pe melle pudar-itomalo immal-nuegan imagal. I@ X Imi anmal Jesús-nuggin, tule-yapa-arpamaladga kannan chogbaldo: “Pemaldin, aga ilagwen chogenabmal: ‘An arpane.’ Tegin pemal keg-chulgu arpagenabmalbal, aga nuekwa mas kunkal.” {?oX Imi an wisgusdo, pemal-wal-walgwen pinche kudimal, yapa arpamal, pinche unnila tule-pimaladgin yolenanimal. w>gX Imi anmal pemalbak ampagusgu, an pemalga igal-mezhis: “Tule yapa arpagel, melle masgin tar-okunno.” =X Tenal anmal igal-nikando, pemalgin pinche mas kunkal. Tenal anmal pemalga yabli chagla-chis, pemal anmal-yopí arpagedgin mas kunkalmo. <!XTegin anmal tulemalgin pinche mas kwen kuchajulmalbal. Tenal anmal mutik-ibgin peyedzhe arpasmal, pemalga melle arpaged-tummad onomalgal. 0;YXTenal pemal pato wismal, an pemalga nued nanedi-kus, tegin pemal anmalyob naneenabmalmo. Imi anmal pemal-waglik ampagusgu, an arpaged-chuli kwen ampaguszhulmal. Q:XKwenamalad, imi antin Pab-Jesucristo-nuggin pemalga chogdo, imi anmal-arpaged-igal-mezhijadyob tulemal kwen nanejulmalal tegin tulemal yapa arpamalal, pe melle we tulemalbak aga aiyob nanemalo. [9/XTenal Pab-Jesucristo kantik-immal-wisgugal pemal-imakelen, nabirin, Pab Tummad igi tulemal-pilal tegin Jesucristo igi pinnallé-immal-imabal. Tule-Jesúsgin-penzhulmalad keg-chulgu aga tukin arpagenabmal 8)XTenal anmal Pabbal pemalgin penzhul-choggu, al anmal wisdo, pemal anmal-chogzhadbal nanemal, tegin pemal ampa ukin-ukin nanenonimalbalo. 7XTenal Pabdin tule-innikigwad-choggu, al Pab pemal-okannogo, tegin pemal-irwal kwisgunoniko, nia-iskana melle chabzhul pemal-imagal. 61XTenal tulemal-wal-walgwen Pabgin kwen ibzhejulmal-choggu, al pemal anmalga Pabzhe kolmalbalo tule-iskana melle chabzhul anmal-imanonimalgal. 6~}R|{{yy9xwvutsrqqp*o.nAm+lkk$jj.iPhggNfBe{d^cb[a`__b^^c]\\<[ZvYYXgWVVbUTT(SR|QPmO8NN9MHLKJJ(H$GEDCBB?AQ@?C>m=<;;:T988L655]44352 10//J.--,++y)(('@&$#"!![ W<I   c!k;Imi pedin aga neg-kwebur-akar nao,
tegin pe aga kwenamalad-mido.Tegin an pega neg oyogo, pia pe mego.Imi pe we negzhe nejunno. Gen. 12:1 cj?Tegin Esteban tule-tummaganga chogal: “Kwenamalad, tegin Judio-chelegan-tummagan, imi pe nuekwa an-chunmaneed itomalo. Imi anmal-tadgan-Abraham, ampayo Harángin meggweddu, ampa Mesopotamiagin-maidgin, Pab Tummad pela-pela nugu-taklegedgin, tegin pela-pela kannaleged-nikadgin Abrahamga nononi. “Tegin Pab Tummad Abrahamga chogal: i 1Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad Estebanzhe ekichial: —¿Imi tulemal-pe-tuktinanimalad, ib-chunchunnad o chul? Tegin Esteban tule-tummaganga chogal: —We tulemal pinche ankin kakanzhenanimal. Tegin tule-tummagan Estebanga chogalbal: —Imisgin pe chogmojundo. hTegin tule-tummagan-pel-kwapa-ormakedgin-pukmalad, nuu Esteban-takchagu, takalmal Esteban-e-wagal angel-wagalyob takle-pes.Tegin tule-tummagan ormaked-negzhe tule-kakanzhemalad-cheinonimal pinche Estebangin kakanzhemalgal. Tegin tule-kakanzhemalad chogalmal: —Imi Esteban Pabzhe-koled-neg-ilgwenadgin, keg-chulgu istar chunmakalda, tegin Moisés-igalgin, keg-chulgu istar chunmakaldabal. 3e_ Tenal tule-Estebangin-kakanzhasmalad Judio-chelegan-tummagan tegin Moisés-igalgin-tule-oturdamalad tegin tule-pimalad-o-ulusmal istar Esteban-takegal. Tegin tule-tummagan Esteban-kasmalgu, e-ormaked-negzhe Esteban-chesmalzhun, Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad Estebanga igal-itogal. odW Tegin tule-Estebanbak-imasmalad otukal tule-pimalad-amismal, Estebangin kakanzhegal. Tegin tule-Estebangin-kakanzhemalad chogalmal: “Imi anmal itosdo, Esteban Moisés-igalgin, tegin Pab-Tummad-nuggin istar chunmadibal.” icK Tenal Pab Purpa Nued Estebanga pinzheed-nued ukchadbal, we tulemal keg Estebangin nakwegusmal. dbA Imi teun takalgu, tulemal istar Jesúsgin-ibzhemalad-takalmal. Tegin tulemal-wal-walgwen Esteban-abin-kwisgunonimalgu, Estebanbak imakalmal. Tenal tule-Estebanbak-imakalmalad Cirene-tolgan, Alejandría-tolgan, Provincia-Cilicia-tolgan, tegin Provincia-Asiaginmalad. Tenal we tulemal e-Judio-ormaked-neg-nugad: Pinche-Arpanaid-akar-Nosmalad. a+Tegin Esteban Pab-Purpa-Nued-kannaleged pela-pela nikadgin, tegin Pab-wiles-tulemal-takedyob nanedi-kual. Tegin Esteban tulemal-wagin peyedzhe immalmal-taktijulmalad imadi-kusbal. Tenal Esteban immal-taktijulmalad-imajadbal wilub oyos, Jesús-igalde ib-chunchunnad. `Tegin Pab-kaka-nuegan pul-pule choglemaigus. Al Jerusaléngin tule-Pab-igalgin-turdamalad pul-íchejul melgunatapmal. Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-ichejul Jesús-igalgin ibzhenonimalmo. Esteban Pab-Purpa-Nued-nikadbal, tulemal Estebangin nakwiszhulid V_%Tegin Jesúsgin-ibzhemalad pél tulemal-amismalgu, Jesús-nuggin-palmilegalmaladzhe we tule-walakugled-chesmal. Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad we tule-walakugledga Pabzhe kochamal. Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad chunkalgin tulemal-walakugled-nono ebusmalbal oyogal, we tulemal Pab-kannalegedbal arpagedgin togzhamal. .^UTegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad Jesús-nuggin-palmilegalmalad-chogzhad pél yer-itosmalgu, walakugle Jesúsgin-kwenamalad-amismal. Imi we tule-walgwen nug Esteban. Tenal Esteban pela-pela Pabgin-penzhul, tegin Pab-Purpa-Nued-pela-pela-nikpal. Tegin tule-chulesmalad-pimaladdin nug-nemal Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas, tegin Nicolás. Tenal Nicolás, Antioquíagined, tenal Judio-igalgin-togzhad-tule. ]“Tenal anmal-Jesús-nuggin-palmilegalmaladdin Pabzhe-koledgin, tegin Pab-Jesús-igalgin-chunmakedginbi arpanemalmojun.” k\O“Kwenamalad, al pemal walakugle aga pe-pakamalad-amio. Tenal we tulemal-pe-chumaloed, tulemal-kin-immal-choged-nikchulmalad, tegin pela-pela Pab-Purpa-Nued-nikmalad, tegin pinzheed-nued-nikpalid. Tegin pe walakugle pe-pakamalad amijal, pe anka chedamalo. Tegin anmal we kwenamalad-walakugled-nugzhemalzhunno kwenamaladga-immalmal-mimied takegal. [[/Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad wisgusgu immalmal nuekwa kwen mimilemaichul, pel-kwapa Jesúsgin-ibzhemaladzhe kochamal ormagal. Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad pél ormanonimalgu, Jesúsgin-ibzhemaladga chogalmal: “Imi anmal wisgusdo, immalmal-mimilegedgin poni wis nai, omegan-wal-walgwen nuekwa immalmal kwen abingejulmal. Imi anmal takmaldo, anmal Jesús-igalgin tulemal-oturdanaid ebegal, pul ib-nuedzhul, kwenamaladga immalmal-mimiedga toggal. 7Z iImi teun tulemal-Jesúsgin-ibzhemalad ichejul melgunatapidbal, tulemal-Griego-kakagin-chunmamalad Hebreo-tulemalgin ulualmal, chogalmal: “Imi kwenamalad pane-pane immalmal mimilemaid, anmal-omegan-machered-pato-tarbi-purkwismaladdin immal kwen abingejulmal, Judio-omeganbi immalmal abingemamimal.” 5Yc*Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad pane-pane Pabzhe-koled-neggin, tegin neg-ilbal, tulemal-oturdadi-kualmal, Jesús Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule.RX)Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad weligwal tule-tummagan-akar nadmal. ¿Ibiga Jesús-nuggin-palmilegalmalad weligwal nadmal pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab Tummad Jesús-nuggin peyedzhe wilegal yer Jesús-nuggin-palmilegalmalad-takchadbal, Jesús-nuggin peyedzhe wilegal, al Jesús-nuggin-palmilegalmalad weligwal-ito nadmal. WW'(Tegin tule-tummagan Jesús-nuggin-palmilegalmaladzhe kannan kochabalgu, sapejul Jesús-nuggin-palmilegalmalad-ebiosmal. Tegin tule-tummagan Jesús-nuggin-palmilegalmaladga chogalmal: —Imi an pemal-pal-peichul, pemal Jesús-nuggin tulemalga pal chunmamal. Tegin tule-tummagan kep Jesús-nuggin-palmilegalmalad-ololchasmalzhun. :Vm'Tenal we igal Pabgadil, pemal we igal kwen opelogojulmal. Tenal pe wijirmal, pe melle Pab-Tummad-abin-kwisgudamalo.” Tegin Judio-tummagan yer itosmal, Gamaliel ega chogzhad. AU{&“Al an pemalga chogdo: meke timal we tulemal, pe melle tar-mesmalo. Imi we tulemal aga itolegedbal chunmadimalal, tegin e-itolegedbal immal imadimalbalil, we igal pelgunoniko. T%“Tegin Teudas-purkwijad-cholbal, tulemal-nug-weilenaidgin, Judas-Galileagined tule-tummadga togbi-kunonimo. Tegin tulemal Judasbal naigusmalmo. Tegin Romano-tulemal Judas-mechamalmo. Tegin Judas-e-chapingan pél akne-akne aknidmalmo, teje pelgunonimojun. S{$“Imi pemal ampa wismal, akpene Teudas egmalga pul tule-tummadyob itobi-kual. Imi teun tulemal-tulaataled-ilabake Teudasbak naigusmal. Tenal tulemal yabli Teudas-mechamal. Tegin Teudas-e-pakamalad pél akne-akne aknidmal, teje pelgunonijun. DR#Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad magadbal aknismalgu, Gamaliel tule-tummaganga chogal: “Israel-tummagan, wijir, pe we-tulemalgin-immal-imakoedgin. ¿Ibiga an teob chog? Nabir. BQ}"Imi teun takalgu, tule-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad-walgwen chimo. We tule nug Gamaliel. Tenal we tule Pariseo tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdaked. Tenal tulemal Gamalielgin chogmal: “Gamalieldin pirkin-immal-wijiid-tule.” Tegin Gamaliel ormakedgin chogal: —Pe magadbal we tulemal-onigwelo. 2P]!Tegin tule-tummagan itosmalgu, Jesús-nuggin-palmilegalmalad igi chogmal, we tulemalzhe ulualmal. Tegin tule-tummagan Jesús-nuggin-palmilegalmalad-mesbi-kualmal. 7Og “Imi anmal nued takchamal Jesúsgin igi kus. Al anmal wegin chunmananimal. Tegin Pab Purpa Nued ampamo. Imi Pabdin tule-yer-e-pallí-tamaladga E-Purpa-Nued-ukcha.” Ny“Tegin Pab Tummad Jesús-otummosgu, e-nuedzhik Jesús-chisbal. Tegin Pab Tummad tule-neg-taked-tummadga tegin tule-abonoedga, Jesús-odosbal, Israel-tulemal e-iskuedgin pukib-pinzhegal, tegin Pab Israel-tulemalga iskued pelgus choggalbal. M Imi pemal chowal-walgin Jesús-nazhismalgu, pe tar-mechamal. Tenal Pab-Tummad-anmal-tadgangad purkwal-maid-akar Jesús-otulos. +LOTegin Pedro tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad-pimalad, tule-tummaganga chogal: “¿Imi an pemalbal pul ibzhao, an Pab Tummadga pul immal imagal? Chulá. eKC—¿An pemalga chogzhajulzhí: pe melle Jesús-nuggin tulemal-pal-oturdako? Imi pemal Jesús-igalgin pel-kwapa tulemal-Jerusaléngin-pukmalad-oturdasmal. Tegin pemal anmal uka-odobi-kunani, anmal Jesús-mechamal. CJTegin chulubmal tule-tummagan-wala-tulapá-kakaambe-pukwadzhe Jesús-nuggin-palmilegalmalad-cheinonimalgu, neg-abaladzhe Jesús-nuggin-palmilegalmalad-okwichismal, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad tarzhe immal ekisgal. Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad Jesús-nuggin-palmilegalmaladga chogal: BI}Tegin tule-tummagan itosmalgu Jesús-nuggin-palmilegalmalad Jesús-igalgin tulemal-oturdananimal, chulub-tummad e-chapinganbak mes Jesús-nuggin-palmilegalmalad pukwadzhe nadmal. Tenal chulubmal tobgualmal, ebinzhemal, tulemal yer Jesús-nuggin-palmilegalmalad-takedbal, egin akwa midamalo. Al chulubmal nuekwa Jesús-nuggin-palmilegalmalad-kasmal. Tegin chulubmal kannan tule-tummaganzhe Jesús-nuggin-palmilegalmalad-cheinonimalbal. /HWTegidgin, tule-walgwen tule-tummaganga chognoni: —Imi pe sae-oturdaleged-neggin-tule-odosmalad pato Pabzhe-koled-neggin Jesús-igalgin tulemal-oturdananimal. SGTegin Pabzhe-koled-neg-chulub-tummad, tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan chulubmal-chognonikid itosmalgu, mag itojul pesmal, chogalmal: —Imi tulemal-wakijadbal neg igi kunoniko wichul. JF —Imi tulemal-sae-pe-kasmalad wakismal. Tenal oturdaleged-neg nued chaktigal chiin, tegin chulubmal wanagakkin nued takpukmalbalin. Tegin anmal yabal togzhamalgu, pato tule taklejulmal. 9EkTegin chulubmal oturdaleged-negzhe omosmalgu, pato taknatapmal Jesús-nuggin-palmilegalmalad taklejulmal. Tegin chulubmal kannan almalbalgu, tule-tummaganga chognonimal: SDTegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad angel-ega-chogzhad itosmalgu, polegu Pabzhe-koled-negzhe nadmal. Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad Pab-igalgin tulemal-oturdakalzhun. Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad tegin e-pakamalad pis aga ormanonimalmo. Tegin we tule-tummagan pel-kwapa Israel-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwadzhe kocha igal-itogal. Tegin Judio-tummagan oturdaleged-negzhe chulubmal-palmis, Jesús-nuggin-palmilegalmalad-chedagal. Cw“Pemal Pabzhe-koled-negzhe nemalo, tegin pe tulemalga pél pe palchogo, tule-abonoleged-igal igi Jesúsbal mai.” B5Tenal Pab-angel mutik oturdaleged-neg-wanagak egenoni. Tegin angel Jesús-nuggin-palmilegalmalad-onosmalgu, Jesús-nuggin-palmilegalmaladga chogal: oAWAl Judio-tummagan Jesús-nuggin-palmilegalmalad-kasmalgu, neg-kwebur-oturdaleged-neggin tar-odosmal. }@sTegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad, tegin e-pakamalad-Saduceomal, nobedbal sae-pakal Pedro-takalmal. p?YTegin tule-neg-kweburgan-Jerusalén-abir-pukmalad-ichejul nonimalmo. Tegin tule-nonimalad tule-yemalad, tegin nia-nikadbal peyedzhe wilemamimalad-cheinonimalmo. Tegin Pedro e-pakamaladbak pel-kwapa tule-yemalad-nudasmalzhun. C>Al tulemal magarbal kachigin tule-yemalad-onismal. Imi tulemal pinzhealmal: “Imi Pedro we igalbal najal, tegin tule-yemaladgin e-purpa walmajal-dewa, we tule-yemalad ilgwen nuguo.” |=qTegin tulemal-ichejul Jesúsgin ibzhasmal, machergan omegan-ugakche. Al Jesúsgin-ibzhemalad pul melguszhun. d<A Tenal tule-pimalad Pab-Tummad-tobedbal Jesúsgin-ibzhemaladbal pél naigubijul-kualmal. Tenal tulemal yabli yer Jesúsgin-ibzhemalad-takchamal. Judio-tummagan oturdaleged-neggin Jesús-nuggin-palmilegalmalad-odosmalad W;' Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad, tulemal-wagin íchejul immal-taktijulmalad oyolenaigual. Imi teun Jesúsgin-ibzhemalad pane-pane Pabzhe-koled-neg-ubeb-Salomón-nugadgin Jesús-igal-itodi-kusmal. ~:u Tegin Jesúsgin-ibzhemalad tegin tulemal-pel-kwapa-wisgusmalad, Pab Tummad tule-mechadbal peyedzhe tobgualmal. $9A Tegidgin Safira Pedro-abir agladgu, ilgwen purkwismo. Tegin machimal-Ananías-tigdimalad negzhe ukpononimalgu, pato Safira-taknonimal, purkwal mellemai. Tegin machimal uanzhe Safira-mui-chesmalmo tignegal. Tegin machimal e-machered-Ananías-tigalmaid-nabal Safira-tigzhamalmo. W8' Tegin Pedro Safiraga chogal: —¿Ibiga pemal-walbogwad kakanzhasmal-wede Pab-Purpa-Nued-wilub-takegal? Imi pe tak, tulemal-pe-machered-tigdimalad irmadanimal. Tenal we tulemal, tiggal pe-chenemalmo. 37_Tegin Pedro Safiraje ekichial: —Imisgin anka pe nuekwa chogne: ¿Imi pe-machered anka mani-cheinonikid-un, pe nap ukchamalyé? Tegin Safira Pedroga chogal: —Teobdo. 6Tegin Ananías-purkwijad-cholbal wachilapágin, Ananías-e-ome nonimo. Tenal Ananías-e-omedin ampa wichul, e-macheredde, igi kus. 5}Tegin machimal Ananías-mui aminonimalgu, molgin Ananías-ebirmasmal. Tegin machimal uanzhe Ananías-mui tignadmalzhun. ]43Tegin Ananías Pedro-chogzhad itosgu, ilgwen aglad. Tegin Ananías ilgwen purkwis. Tegin tulemal wisgusmalgu Ananías Pab-Tummadga-kakanzhajadbal Pab Tummad Ananías-mecha, al tulemal-pel-kwapa tobgualmal. 3Imi pe yapa Pabga mani ukel, tede ¿ibiga pe aga nap ukchadé? ¿Ade napte pegadzhulzhí? Pedin nap uked-wilubzhulin. ¿Tenal pe-nap-ukchad-mani, ampa pegadzhulzhí? ¿Tede ibiga pe anka chognonide: ‘Antin weob karkegu nap ukcha?’ Tenal pedin anka choged-wiluban: ‘An abal Pabga mani wis cheidani.’ Imi pedin anmal-tulemalga pe kakanzhaszhul, pe Pab Tummadga kakanzhas. 25Tegin Pedro Ananíasga chogal: —¿Ibiga pe nia-Satanásga igal-ukcha-wede Pab Purpa Nuedga kakanzhegal? Imi pedin abal nap-ukchad-mani chus. [1/Tenal Ananías aga abal nap-ukchad-mani chus. Tegin Ananías Jesús-nuggin-palmilegalmaladga pel-kwapa mani-ukchadyob abal mani wis cheinoni. Tenal Ananías-e-ome nued wismogando, e-macheredde abal mani otus. 0 Imi teun takalgu, tule-walgwen mai. We tule nug, Ananías. E-omedin nug, Safira. Imi we abirgin manigin aga nap ukchamal. 6/e%Tenal Bernabé nagnu nika, tenal manigin aga nagnu ukcha. Tegin Bernabé Jesús-nuggin-palmilegalmalad-wagin pél we mani cheinoni tule-Jesúsgin-ibzhemaladga mimigal.f.E$Imi teun takalgu, tule-walgwen-José-nugad maimo. Tenal Jesús-nuggin-palmilegalmalad we José-pimalbal: Bernabé. Tenal Bernabé chogle, yer-tulemal-okannoed-tule. Tenal Bernabé Leví-e-wagwagan tenal Chipre-tol. M-#Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad Jesús-nuggin-palmilegalmalad-wagin pél immalmal-ukchad-mani cheinonimal. Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad tule-immal-nikchulmalad-unnidzhe, we mani mimismal. A,{"Al tule-Jesúsgin-ibzhemalad-abalgin keg chogel, immal kwen napimal, pél immalmal nikadbi. ¿Ibi-ulgin teob? Imi tule-Jesúsgin-ibzhemalad aga tukin manigin nap, tegin neg-ukchamal. [+/!Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad Pab-Purpa-Nued-kannalegedgin tulemalga Jesús-kannan-tullejadgin chunmananimalbal. Tegin Pab Tummad pela-pela Jesúsgin-ibzhemalad-pentas pul-pule tule-pidgin pinzhemalgal. R* Tegin Jesúsgin-ibzhemalad-pel-kwapa aga ulubgin yopí-pinzheed naigunonimal. Tenal tule-Jesúsgin-ibzhemalad aga kwen chogzhajulmal, we immalmal egad, tenal pulakwa aga egadyob immalmal takmal. [)/Tegin Jesúsgin-ibzhemalad Pedromalbak mes Pabzhe-kolnaid pelgusgu, tulemal-pukwad-neg pél tutumas. Tegin tule-pukmalad pela-pela Pab-Purpa-Nued-nikunonimal. Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad tobzhulidgin Pab-kaka-nuegangin chunmadi-kualmalzhun. Tule-Jesúsgin-ibzhemalad pel-kwapa immalmal-nikmalad, pulakwa aga egadyob takchamalad +(OTegin pe anmal-pentabaloye pega-arpaged-Jesús-chwilidikid-nuggin tule-nudagal; tegin pe-immal-taktijulmalad imagalbalye oyogal Jesús-igal ib-chunchunnadye.” j'M“Pab Tummad, pe takye, tule-tummagan kantikidgin anmalga chogzhamalye, anmal melle Jesús-nuggin tulemalga pal chunmakoye. Pabye, al pe anmal-pe-mosmal-wis-pentakoye, anmal tobzhulidgin pe-kaka-nuegangin chunmagalye. p&YTegin pe akpene aga itolegedbal, pe-kannalegedbal pe-chogzhagujad-yopí, we tulemal Jesús-imasmalye. I% Pabye, imi pedin Jesús-chwilidikid-nugzhas pega arpagalye. Tenal Herode, Poncio-Pilato, Israel-tulemal tegin Judiojulmalad, iti-neg-kwebur-Jerusaléngin, pulal igal-amismal Jesús-mesgalye. $$AImi erreymal
tegin tule-tummagan-iti-napkin-neg-takmamimalad
pulal nonimal,Pab Tummad tegin Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulegin
abin-kwisgunonimalgalye.” Sal. 2:1-2 Tegin Jesúsgin-ibzhemalad Pabzhe-kolnaidgin chogalmalbal: “Imi David chogzhad-yopí kusye. b#=“Pabye, imi pedin Pe-Purpa-Nuedbal pe-mos-anmal-tad-Davidbal chogzhaye:¿Judiojulmalad ibiga urwebi-itomal-wede?¿Ibiga tulemal pane-pane pinche aga igal-aminanimal Pab-Tummad-abin-kwisgugalye? "Tegin Pedro pél chunmasgu, kwenamalad-pel-kwapa-pukmalad pulakwa Pabzhe kolalmal chogalmal: “Pabye, pedin Pul-Tule-Tummadye. Tegin pedin nikpad-neg-opinnis, tegin nikpad-neggin pel-kwapa immal-nikad opinnisbalye. Tegin pe iti-nap-opinnis, tegin iti-napkin pel-kwapa immalmal-nikad opinnisbalye. Tegin pe termal-nazhis, tegin pe termalgin pel-kwapa immalmal-nikad, opinnisbalye. !Tegin Pedro tegin Juan tule-tummagan-akar nosmalgu, e-pakamaladzhe nadmalzhun. Tegin Pedro tegin Juan e-pakamaladzhe nonimalgu, pel-kwapa tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan, tegin Judiomal-chelegan-tummagan ega-chogzhad palchogzhi-kualzhun. yTegin tule-tummagan kannan kantikidgin Pedroga tegin Juanga chogalmalbal: —Pe melle Jesús-nuggin tulemal-pal-oturdako. Tenal pe anmal-choged-pallí ib-imaszhulmalal, anmal oturdaleged-neggin pemal-odonemal. Tenal tule-immal-taktijulidgin-nugujad, pirka-tulabo-kwena nika. Al tulemal-pel-kwapa Pab-Tummad-otummosmal. Al tule-tummagan igal-kwen-amiszhulmal sapejul Pedro-tegin-Juan-oturdagal. Al tule-tummagan yabli Pedro-tegin-Juan-onosmal. Pab Purpa Nued tule-Jesúsgin-ibzhemalad-okannosmalad Tenal anmaldin keg-chulgu imial Jesús-takchamaladgin chunmakenabmal, tegin anmal ual Jesús-chunmajad itosmaladgin chunmakenabmalbal. NTegin Pedro tegin Juan tule-tummaganga chogal: —¿Imi igi pe ebinzhemal? ¿Pab Tummad pul yer anmal-tak pemal-chogzhiid-pallí nanegal o Pab-Tummad-chogzhad-pallí nanegal? Pe anka chogdo.  Tegin tule-tummagan pél aga igal-itosmalgu, kannan Pedroje tegin Juanzhe kochamalbal. Tegin tule-tummagan Pedroga tegin Juanga chogalmal: —Pe imis-akar melle tulemalga Jesúsgin pal chunmako. Tegin pe melle tulemal-pal-oturdabalo, Jesús-nuggin. )KTenal tule-pimalad we immalmal-kunaid melle wisgumalgal, anmal kantikidgin Pedroga tegin Juanga chogenabmal: ‘Pemal imis-akar melle Jesús-nug pal obiro.’ mSTegin tule-tummagan aga emal-emal chogalmal: —¿Anmal igi we tulemal-imakel nabir? Imi tulemal-Jerusaléngin-pukmalad pel-kwapa wismal, we tulemal peyedzhe immal-taktijulid imasmal. Tenal anmal keg chogel, teob kwen kuszhul. xiTegin tule-tummagan ormaked-neg-akar Pedro tegin Juan-onosgu, cholbal aga emal-emal igal-itonani-pesmal, yTenal tule-nugujad Pedromalbak mes kwichimo. Al tule-tummagan keg kwénna Pedroga tegin Juanga immal choggusmal. 1[ Tegin tule-tummagan takchagu Pedro tegin Juan tobzhulidgin chunmananimal, weob pakal pesmal. Imi teun takalgu, tule-tummagan mag takchamal Pedro tegin Juan tule-polgana, tule-nue-turdakalzhulmalad. Tenal tule-tummagan kep mag taknonimalzhun Pedro tegin Juan, Jesúsbak-mes-kudigusmalmogad. 1[ “Tenal tule-pid ukin pal nikchul tule-abonogal melle Pab Tummadzhe sapejul oturdalegal. ¿Ibiga an teob chog? Imi Pab Tummad, iti-napkin tule-pidga igal-kwen-ukchajul anmal-abonogal, tenal anmal unnila Jesús-nugginbi, nabir abonolenonimalo melle Pab Tummadzhe sapejul oturdalegalbal.” V% “Imi pemal Jesús meted, tenal imidin Jesús pul-tule-tummadga kunoni. Imi Pab-kartagin chogdo:Imi tule-neg-chobmalad akwa-mete.Tenal akwa-meted pul-akwa-chunchogedga kunoni. Sal. 118:22 (I “Imi pe takto, we tule-anmalbak-kwichid pato nugus, akalzhul kannamadii. Imi an pemalga tegin Israel-tulemalga pel-kwapa nuekwa chognejun. Imi pemal Jesucristo-Nazaretkined-mechamal. Tenal Pab Tummad kannan tar-otulosbal. Imi Jesucristo-kannan-tullejad-nuggin, we tule nugunoni. }s imi an we tule-keg-nane-nadga ib-nued imajad, pe wisgubimal-choggu, al an pemalga palchognejun, we tule igi nugus. 0YTenal Pedro pela-pela Pab-Purpa-Nued-nika-choggu, al Pedro tule-tummaganga chogalzhun: “Tule-tummagan tegin chelegan-tummagan, pemal Judiomal-neg-takpukmalad, KTegin chulubmal tule-tummagan-abaladzhe Pedro tegin Juan-cheinonimal. Tegin tule-tummagan Pedroje tegin Juanzhe immal ekichialmal: —¿Ibi-kannalegedgin o toa-nuggin, pe tule-nudas-wede? 3_Imi teun Anás tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad chimo. Tegin Caifás, Juan, Alejandro, tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-e-kwenamalad-pimalad pukwamalmo. Tegin te pangin, Judio-saglagan tegin Judio-chelegan-tummagan, tegin Moisés-igalgin-tule-oturdamalad Jerusaléngin ormasmal. !;Tenal tulemal-Pedromal-itosmalad ichejul Jesucristogin ibzhenonimal. Imi teun takalgu, Jesucristogin-ibzhasmalad-macherganbi, miliatal kunonijun. KTegin tulemal-nonimalad Pedro-tegin-Juan-kasmal. Imi teun neg pato chedodani-choggu, al tule-nonimalad oturdaleged-neggin Pedro-tegin-Juan-odosmalzhun, panzhe Pedroga tegin Juanga igal-itogal. - SImi teun takalgu, Pedro tegin Juan tule-purkwaled-Jesúsbal-kannan-tullegoedgin tulemal-oturdananimal. Al tulemal-nonimalad sae-pakal Pedro-tegin-Juan-taknonimal.   9Tegin Pedro tegin Juan ampa tulemalga chunmanaidgin, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad tegin e-chulub-tummad tegin Saduceomal Pedroje tegin Juanzhe nonimal. 7 g“Tegin Pab Tummad tule-ega-arpaged-Jesús-otulosgu, pemalga inzhel Jesús-palminoni, pemalga ib-nuedga kugal, pemal melle immalmal pal akalogalmal. Pitomalgu.” -Tenal Pab Tummad e-kaka-palchogmaladbal kaka-ukchaddin ampa pemalgadmo. Tegin Pab Tummad pe-tadganbak aga kaka-ukchamaladdin ampa pegadmo. Tenal Pab Tummad Abrahamga Jesúsgin chogzhado:Imi pe-wagwabal pel-kwapa-tulemal-ilbal ib-nuedga
kunoniko. Gen. 22:18; 26:4 $ ATegin Pedro tulemalga chogalbal: “Tegin Samuel-akar ukin, Pab-kaka-palchogmalad pel-kwapa Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulegin chunmadi-kusmal. 1[Tenal meke-ibi-tule we Pab-kaka-palchoged-itojulil,
e-tulega pal kwen kuojul, ilgwen pelguodo. Dt. 18:15, 18-19 Imi Moisés-we-tulegin-chunmajad. Wedin Jesús.” STenal Moisés anmal-tadganga chogzhado:Pe-Pab-Tummad, pe-tulemal-akar,
tule-e-kaka-palchoged-walgwen-odogo, anyob kunoniko.Tenal we Pab-kaka-palchoged-chogzhad, pél pe itogenabmal. 'Tenal Jesucristo Pab-neggin megweenab, Pab Tummad pél kannan neg-nudagedzhe, Pab akpene e-kaka-palchoged-chwilidikmaladbal chogzhagujadyob. Y+“Imi akpene Pab Tummad Cristo-nugzhas pemalga palmidagal. Wedin Jesús. 7Al pemal aga iskuedgin pukib-itogenabmal, tegin pe Pabzhe tagenabmal Pab pemalga iskued eligal, meke Pab Tummad pemalga tamipa-neg-itoged palmidago. 'Tenal akpene Pab Tummad e-kaka-palchogmaladbal chogzhad-yopí, Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulegin kus. Al Jesús weob purkwisdo. Tegin Pedro chogalbal: “Kwenamalad, imi an wisdo, pemal immal-kwen-wichulidgin Jesús-mechamal, tegin pe-tummagan ampamo. "=“Tenal Jesús-nugdin kannaleged nika. Tenal we tule-pe-takchiid, pemal mag takmal. Tegin we tule Jesúsgin-penzhulidbal nugunoni. Tenal Jesús-e-nug-kannalegedgin tegin Jesúsgin-penzhulidbal we tule pel-kwablekwá nugus. Imi pe takmaldo we tule pe-assapin nued kwichi.” %CTegin pemal anmal-otulojiid-e-ibed-mechamalbal. Tenal Pab Tummad purkwal-maid-akar kannan Jesús-otulos. Tenal anmal Jesús-kannan-tullejad-e-takchamalad. $ATenal Jesús tule-chwilidikid, tule-napírragwad. Tenal pemal Jesús-onogal kwen imaszhulmal. Tenal pemal Pilatoje tule-mechad-ekichismal pemalga onogal. W~' “Imi an pemalga nuekwa chognejun, igi kus. Imi Pab Tummad Abraham, Isaac, Jacob, tegin anmal-pabgan-e-Pab-Tummadga mai. Tenal Pab Tummad pul-tule-tummadga tule-ega-arpaged-imas. Wedin Jesús. Tenal pemal Pilatoga Jesús-ukchamal mesgal. Imi teun Pilato Jesús-onobi-kujan, tenal pemal chogzhagusmal: ‘Melle Jesús-onogo.’ }+ Tegin Pedro takchagu tulemal-eje-abarmanonimal, Pedro tulemalga chogal: “Israel-tulemal, ¿Ibiga pe keger we tule-takmal-wede? ¿Ibiga pe nue anmal-takmalbal-wede? ¿Pemal ebinzhemal anmal naga kannalegedgin tegin anmal pirkin-Pabgin-pinzheedbal we tule-nudas? Chulá. C| Tegin tule-keg-naneed nugusgu, Pedro-tegin-Juan-pel-ebebijul-kual. Tegin tulemal keger tule-nugujad-takchamalgu, neg-ubeb-Salomón-nugadzhe Pedromalzhe abarmadmal takegal igi kus. {  Tegin tulemal chogalmalbal: “We tulede pane-pane Pabzhe-koled-neg-wanagak-Nugu-takleged-nabal mani-ekichi-taed-taklebali.” Tenal tule-takpukmalad tule-keg-naneed-nugujad-takchamalgu, weob pakal pesmal. Pedro chogzhagujad, tule-keg-naneed igi nugujad hzI Tegin tulemal-pel-kwapa-pukmalad takchamal tule-nugujad kanamadii tegin Pab-otummodibal. Yy+Tegin tule-keg-naneed ilgwen ichomadgu, yok kwisgus. Tegin we tule ilgwen nabir nane-pes. Tegin tule-keg-nane-nad ichomakal-ichomakal Pab-otummoalgu, Pedromalbak mes Pabzhe-koled-neg-yabal togzhamojun. 6xeTegin Pedro tule-keg-naneedga weob chogzhagu, chunkal-nuedzhik tule-keg-naneed-kas, tegin we tule-okwichis. Tegin we tulega ilgwen kammete nugus tegin e-nag nugusbal. Zw-Tegin Pedro tule-keg-naneedga chogal: —Tenal an ol pel nikchul, tegin an mani pel nikchulbal. Tenal an immal nikadbi, an pega ukne. Al an Jesucristo-Nazaretkined-nuggin, an pega chogdo: pe kwisgu, pe nane. |vqTegin tule-keg-naneed Pedro-ega-chogzhad itosgu, Pedroje atad. Tenal we tule ebinzhe Pedromal ega mani ukne. tuaTegin Pedro Juanbak nuu tule-keg-naneed-taktegu, Pedro tule-keg-naneedga chogal: —Pe an-takkweldo. t)Tegin tule-keg-naneed takchagu Pedro Juanbak Pabzhe-koled-neg-yabal tognatap, Pedroje tegin Juanzhe kolal: —¿Anka pe wis mani ukojí? xsiImi teun takalgu, Pabzhe-koled-neg-wanagak-Nugu-takleged-nabal, tule-walgwen mellejii. Tenal we tule mimmilejad-akar-keg-naneed. Tenal tulemal kusgu pane-pane tule-iwigual-mimmilejad-cheinonidamal, tule-ukpomamimaladzhe mani wis ekisgal. lr SImi te ibagwengin, Pedro Juanbak, wachilapágin Pabzhe-koled-wachigin, Pabzhe-koled-negzhe nadmal. q/Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad Pab-otummodi-kusmalbal. Tegin tulemal yer tule-Jesúsgin-ibzhemalad-takchamal. Tenal Pabdin pane-pane tule-abonolesmalad-omelomai, tule-Jesúsgin-ibzhemaladbak mes naigugal. Pedro Juanbak tule-mimmilejad-akar-keg-naneed-nudajadipK.Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad pane-pane Pabzhe-koled-neggin yopí ilgwenadgin pinzhebukmal. Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad muchub-muchub neg-ilbal, aga ulubgin weligwaledgin, yer-itogedgin aga masgin okunpukmalbal. xoi-Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad manigin aga egad-egad nagnu ukchamal, tegin kwen manigin immalmal-pimalad ukchamalbal. Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad aga emal-emal Jesúsgin-ibzhemalad-immal-napimaladga mani ukchamal, aga unnigualedzhe. Tn!,Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad pel-kwapa pulakwa tigusmalzhun. Tenal Jesúsgin-ibzhemalad egatpígwadyob pel-kwapa immalmal-nikad kwen takchajulmal, pel-kwapa kwenamaladgadyob immalmal takchamal. @my+Tenal tulemal-pel-kwapa immal-kujadgin weob pakal pesmal. Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad ichejul immal-taktijulmalad imasmalbal wilub oyogal, Jesús-igalde ib-chunchunnad. l*Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad, pane-pane Jesús-nuggin-palmilegalmalad-e-oturdaked-pallí kudimal. Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad aga aiyagwal tigusmalbal. Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad aga pulakwa mas kunpuktamal, tegin pulakwa aga Pabzhe kolaldamalbal. ^k5)Tegin tulemal-yer-Pedro-chunmajad-itosmalad Jesús-abingasmalgu, tigin Jesús-nuggin oglesmal. Tenal teun Jesúsgin-turdananimaladbak tule-milipá mes naigunonimalmo. Jesúsgin-ibzhemalad pulakwa nanasmalad ejC(Tegin Pedro tulemalga chowimakal Jesúsgin chunma-kwichidgin, kannan-kannan tulemalga chognaigual: —Imi pemal Jesús-abingeedbal aga tukin abonogenabmal melle tule-iskan-imis-pukmaladbak sapejul oturdalenonigal. ci?'“Tenal Pab-Tummad-we-kaka-ukchad, pemalgabijul, tenal pemal-wagwaganga tegin tule-Pab-akar-panna-kudimaladga Pab kaka-ukchamo. Imi wedin choglejundo, Pab Tummad e-itolegedbal pel-kwapa-tulemalzhe-kolbiedga.” h3&Tegin Pedro tulemalga chogalzhun: “Imi pemal iskued-nikadbal, pe pukib-itogenabmal, tegin pemal-ilbal tigin Jesucristo-nuggin oglegenabmalbal. Imi an-pega-chogzhadyob pe imasmalal, Pab Tummad pega iskued-pelgus chogo. Tegin Pab Tummad pemalga E-Purpa-Nued-uknonibalo. gy%Tegin tule-itobukmalad Pedro-chogzhad itosmalgu, aga ulubgin peyedzhe pukib-itogalmal. Tegin tule-itobukmalad Pedroga, tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad-pimaladga chogalmal: —¿Kwenamalad, anmal igi imakel nabirzhun Pabbak igal-nudagal? f$Tegin Pedro chogalbal: “Imi Israel-tulemal-pel-kwapa nuekwa wisgugal, an pemalga chogdo: imi pemal nakrusgin Jesús-piokchamal. Tenal Pab Tummad Pul-Tule-Tummadga Jesús-odos, tegin Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulega Jesús-odosbal. Pitomalgua.” qe[#Tenal antin pebak-aichulmaladgin-nakwegal
pe-imako,
tule nag-onakwed-kanyob.’ ” Sal. 110:1 d)"Tenal Errey-David Pab-negzhe kwen arpijul. Tenal David yabli chogzhado:Pab Tummad an-Tummadga chogzha:‘Pe an-nuedzhik chigo; *cM!Al Pab Tummad Jesús-otummos e-abir-nuedzhik tule-tummadga chiggal. Tenal Pab Tummad Jesúsga kaka ukchadyob, Jesús Pab-Purpa-Nued-abingas. Tegin Jesús anmalgin pela-pela Pab-Purpa-Nued-odesmo. Al Pab-Purpa-Nuedbal, anmal-imis-chogzhiid, tegin anmal-imis-immal-imanaid pemal takpukmal. b} “Tenal Jesúsdin Pab Tummad purkwaled-akar tar-otulos. Tegin anmal-pel-kwapa Jesús-kannan-tullejad-takchamalad. aAl David iktualeba immal-takchadyob Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulegin chunmas. Imi David chogzhado: ‘Cristodin kannan tullego.’ Tegin David chogzhabal: ‘Imi Cristo-e-purpadin, uangin kwen peiojul; tegin Cristo-e-mui kwen nunguojulbal.’ 6`e“Tenal David, Pab-Tummad-kaka-palchoged-tule. Al David wisdo, Pab Tummad e-nuggin Davidga kaka-ukcha, David-wagwagan-walgwen Davidyob tule-tummadga kuo neg-takegal. 7_gTegin Pedro chogalbal: “Kwenamalad, imi an pemalga pakal-pud chogne. Imi David, aga tukin kwen chogzhajul e-chande kwen nunguojul. Tenal anmal nued wismaldo, anmal-tad-David inkwagus pato purkwis. Tenal David purkwisgu, tulemal tar-tigzhamal. Tegin anmal ampa wismalbal, David-e-uande pia mai. %^CTenal pedin igal-nued-wisgugal an-imas,
an melle pulzhuli purkwegalye.Teginbal, an pe-assapin pela-pela yer weligwal-itogalbalye.” Sal. 16:8-11 F]pedin uangin an-chan-kwen-ebeojul,
tegin pe igal-kwen-ukojulbal,Pe-Tule-Napírragwad-e-chan nungugalye.Tegin an kwen penzhulbal, an purkoedgin an-chan kwen pelguojulye. ?~}{ztwsrrrqq,pjooSnmlkkjjiXhhg)edd)c7baa_]\[ZZ}Z Y8XWVVAUTTpSRR*QXOkNMM%LL K6JIIHGFEEnDDYCVBBAA@@? >N=><Tegin Pedro aktesgu, tule-nonimaladga chogal: —Antin, an Pedrode, pe an-amidanimalad. ¿Ibiga pe an-amidanimaldé? t a Tenal pedin ilgwen akteo, we tulemalbak chunmagal. Imi antin peje we tulemal-palmial. Al anka keg pe chogel: ‘An we tule-nonimaladbak kwen nejul.’ Tenal pe immal-izheed takchadyob, pe akalzhul we tulebak nemogo, wedin izhejul.”  # Tenal Pedro ampa imia-akpurrujadgin pinzhejiidgin, Pab Purpa Nued Pedroga chogal: “Simón-Pedro pe tak, tule-walapá pe-amidanimal.   Tegin tule-nonimalad tule-pukmaladzhe ekichial: “¿Imi we neggin tule-Simón-nugad mai o chul?” Tegin we tule nugbal, Pedro. P Tegin Pedro ampa immal-ega-kujadgin pinzhejii-pesgu, chogal: “¿Ibi anka chogle-wedega?” Tegidgin tulemal-Cornelio-tar-palmialmalad Simón-neg aminanikidgin, Simón-neg-wanagakche nonimal. $A Imi tule-kakapurwa-Pedroje-kolnonikid ilapá kannan-kannan Pedroga chogzha. Tegidgin immal-atued-tummadyob tuklukwa-takleged, kannan nikpa aknakwid. \1 Tegin tule-kakapurwa kannan Pedroga chogalbal: “Pedro, we immalmal izhejul kunkal. Imis-akar, Pab pel-kwapa immalmal-izhe-kulleged, nabir kulle imas. Al anka keg pe chogel: ‘We immalmal izhe kunkal.’ ” L Tegin Pedro tule-eje-kolnonikidga chogal: “Chulá Tummad, wegiid-immalmal-izhe-kullemalad, an-kaka-yabal togo igal-kwen-maichul. Imi we immalmal izhe-kullegedbal an kwen kuchajul-kus.” ve Tegin Pedro tule-kakapurwa itos, tule ega chog: “Pedro pe kwisgu, we immalmal pe mejo, tegin pe kunno.” 3 Tegin immal-atued-tummadyob-aktedanikidgin, pel-kwapa immalmal-izhe-kullemalad pukwa, immal-napkined, immal-kukualed, tegin immal-yarmakal-naneed. % Tegidgin Pedro imia-akpurrudgu, nikpa-neg arkat. Tegin Pedro takal immal atued-tummadyob, tuku-tukugin-kugul-tuklukwa edinal aktedani. fE Tegin Pedro peyedzhe ukul itogalgu, mas kunpi-kual. Imi teun Pedro-e-mas ampa kwakwarmanai. / Tegin te pangin yoroku-tanikidgin, tule-palmilenatapmalad Jope-neg-kwebur-omodanikidgin, Pedro neg-uwas-mataragwadzhe nakwis Pabzhe kolgal. 5 Tegin Cornelio tule-walapá-nemaloedga palchogzhajun pél igi ega immal kujad. Tegin Cornelio kep Jope-neg-kweburzhe tulemal-palmis Pedro-aminegal. &~E Tegin Pab-angel Cornelioga chunmajad-cholbal, Cornelio walbo e-mosmalzhe kocha. Tegin Cornelio e-chulub-walgwen-Pab-Tummadgin-pinzheed-tuleje kochamo. d}A Tenal Simón-Pedro termal-kakazhik mai, tule-immal-ukagin-arpaged-Simón-nugad-neggin.” |3 “Imi pe Jope-neg-kweburzhe tulemal-palmio, tule-Simón-Pedro-nugad-aminegal. Tegin pe Simón-Pedroga chogo: ‘Pedin keg-chulgu tagenab.’ { Tegin Cornelio nuu Pab-angel-takalgu, angelgin kwakial. Tegin Cornelio Pab-angelga chogal: “¿Tummad, ibi pe pei?” Tegin Pab-angel Cornelioga chogal: “Imi pe Pab Tummadzhe koledbal, tegin pe tule-wilemaladga immalmal-ukedbal, Pab Tummad nugu pe-taknoni. (zI Tegin te ibagwengin chedo wachilapágin, Cornelio imia-akpuredgin sanal Pab-angel-takcha, e-chiidzhe tognoni. Tegin Pab-angel kolnoni: “¡Cornelio!” Wy' Tenal Cornelio pane-pane atagedgin Pab Tummadgin pinzhedii. Tenal Cornelio-e-neg-yaginmalad ampamo. Tenal Cornelio kusgu Judio-tule-wilemaladga mani uk. Tegin Cornelio Pab Tummadzhe pane-pane koldi-tabal. \x 3 Imi teun takalgu, Cesarea neg-kweburgin tule-walgwen mai. We tule nug Cornelio. Tenal we tule Romano-chulub-tummad, chapingan-wala-tulaatal-nikad. Tenal we chulubmal, chulub-tangwen-Italia-nugad, e-pakamaladmo. gwG +Tegin Pedro Jope-neg-kweburgin Simón-tule-immal-ukagin-arpaged-neggin untar megwiszhun.v *Tegin tulemal-pel-kwapa Jope-neg-kweburgin-pukmalad Dorcas-kannan-tullejad wisgusmalgu, tulemal-ichejul Pab-Jesúsgin ibzhenonimal. Wu' )Tegin Pedro chunkalbal Dorcas-kasgu, Dorcas-okwichis. Tegin Pedro Jesúsgin-ibzhemaladzhe kocha, tegin omegan-tarbi-machergan-purkwismaladzhe kochamo. Tegin Pedro tulemalga tulakwa kannan Dorcas-ukchajun. st_ (Tegin Pedro pél tulemal-onisgu, ilgwen chimtis, tegin Pabzhe kolal. Tegin Pedro Dorcas-mui-maidzhik akpiridgu, muiga chogal: —Tabita, pe kwisguma. Tegidgin Dorcas Pedroga imia arkaal. Tegin Dorcas Pedro-takalgu, chigwiszhun. 'sG 'Tegin tule-palmilesmalad Pedroje omosgu, Pedroga pél palchognonimal. Tegin Pedro ilgwen tule-walbogwadbak mes alzhun Jope-neg-kweburzhe. Tegin Pedro Jopeje nonigu, Jesúsgin-ibzhemalad ilgwen Dorcas-mui-maidzhe Pedro-chesmal. Tegin Pedro Dorcas-mui-maidzhe nonigu, omegan-tarbi-machergan-purkwismalad Pedroje pononimal. Tegin omegan Pedroga chogalmal: —Pe tak, Dorcas ampa tulaun, igi anmalga mol makcha. tra &Tegin Jesúsgin-ibzhemalad wismal, Pedro ampa Lidagin mai. Tenal Lida-neg-kwebur, Jope-neg-kweburbak itiki-choggu, al Jesúsgin-ibzhemalad walbo tule-palmis Pedroje kolnegal: “Pedin, kueye-kueye tagenab, Jope-neg-kweburzhe.” 8qi %Imi teun Pedro ampa Lida-neg-kweburgin maidgin, Dorcas yegual. Tegin Dorcas purkwenonijun. Tegin tulemal Dorcas-mui okchamalgu, nikpa-neg-toto-yabal Dorcas-mui odosmal. gpG $Imi teun Jope-neg-kweburgin, ome-walgwen-Jesúsgin-ibzheed chimo. Tenal we ome nug Tabita; tegin Griego-kakagin pimal, Dorcas. Tenal we ome pane-pane e-itolegedbal yer tulemal-penta, tegin tule-wiledimalad-pentabal. ow #Tegin tulemal-pel-kwapa Lida-neg-kweburgin, tegin Saróngin-pukmalad, Eneas-nugus takchagu, Pab-Jesúsbal naigusmal. #n? "Tegin Pedro Eneasga chogal: —Eneas, Jesucristo pato pe-nudas. Imisgin pe kwisgu, aga pe kachi olma. Tegidgin Eneas apka-pakal nugusgu, ilgwen kwisgus. m7 !Tegin Pedro Lida-neg-kweburzhe nonigu, tule-walgwen-Eneas-nugad-taknonimo. Tenal we tule pirkapábakkus, abgan-purkwaled nikadbal kachigin mellemai. l Imi Pedro neg-kwebur-ilbal Jesúsgin-akenanimalad-taknadedgin, neg-kwebur-Lidagin Jesúsgin-akenanimalad-taknonimo. (kI Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad Provincia-Judeagin, Provincia-Samariagin, Provincia-Galileagin-pukmalad, akalzhul untar ampagusmal, tule tar-kwen-akaloszhulmal. Tenal tule-Jesúsgin-ibzhemalad purpal Jesúsgin tunkumai. Tegin Jesúsgin-ibzhemalad Pab-Purpa-Nued-tar-pentakedbal tulemal melgumaibal. Tegin Jesúsgin-ibzhemalad Pabgin-atagedgin kudigusmalbal. Pedro purkwaled-akar Jesús-nuggin Dorcas-otulojad }js Tegin Jesúsgin-kwenamalad wisgusgu Judiomal Saulo-mesbimal, Cesareaje Saulo-pelapmal Tarsoje ukin Saulo-palmigal. Oi Tegin Saulo Judiomal-Griego-kakagin-chunmamaladbak Jesús-nuggin chunmadi-kual, tegin we tulemalbak aga abin-abin imakaldamalbal. Tegin Judiomal-Griego-kakagin-chunmamalad Saulo-mesbi-kualmalzhun. Bh} Tegin Saulo Jesús-nuggin-palmilegalmaladbak Jerusaléngin peszhun. Tegin Saulo Jerusaléngin akalzhul pipirmadi-kuszhun. Tegin Saulo tobzhulidgin Jesús-nuggin chunmadi-kuszhun. %gC Tegin Bernabé Jesús-nuggin-palmilegalmaladzhe Saulo-cheinoni. Tegin Bernabé pel-kwapa Jesús-nuggin-palmilegalmaladga palchogalzhun, Saulo igi Damasco-igalbal-natapidgin Pab-Jesús-takcha, tegin Pab-Jesús igi ebak chunmasbal. Tegin Bernabé chogalbal, Saulo tobzhulidgin Damascogin Jesús-nuggin tulemalga chunmasbal. Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad, Bernabé-chogzhadbal kep Saulo-abingasmalzhun. efC Tegin Saulo Jerusalénzhe nonigu, Jesúsgin-ibzhemaladbak ormabi-kualin. Tenal Jesúsgin-ibzhemalad Saulo-tobgualmal. Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad Saulo-pengusmal, ede chunchunnad Jesúsgin-ibzheed o chul-dewa. e5 Al Jesúsgin-ibzhemalad mutik, neg-kwebur-emakal-chiid-yankalbal, karpa-tummadgin Saulo-odesmal. Tegin Saulo wakiszhun. Saulo Jerusalénzhe nonikid d Tenal Saulo aga wisgus, tulemalde e-mesbi-kunanimal. Tegin Judiomal mutik-ibgin neg-kwebur-wanagakkin Saulo-abintananimal Saulo-mesgal. ac; Tegin Saulo Damascogin untar megwijadgin, Judiomal aga igal-itosmal Saulo-mesgal. Wb' Tenal Saulo ibe-ilbal pul-pule napírra chunmakedbal, mag-itojul Judiomal-Damascogin-pukwamalad-ebesmal. Tenal Saulo Judiomalga napírra chogzhado, Jesús Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. haI Tegin tulemal-Saulo-itobukmalad weob pakal pesmal, chogalmal: “¿We tulede, Jerusaléngin peyedzhe tule-Jesús-nuggin-kolmalad-owioszhulzhí? Tegin we tule itije nonibal tule-Jesús-nuggin-kolmalad-kagal. ¿Tegin Saulo nonibalzhulzhí, Jerusalénzhe kannan tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganga tule-kalesmalad-chedgal sapejul oturdagal?” v`e Imi teun-akar Saulo Judio-ormaked-neg-ilbal chunmadi-kual: “Jesús, Pab-Tummad-Machi-chunchunnad.” 9_k Tegin Saulo mas wis kuchagu, chan wis kannales. Tegin Saulo Pab-Jesúsgin-ibzhemalad-Damascogin-pukmaladbak, untar megwiszhun. Saulo Damasco-neg-kweburgin Jesúsgin chunmajad ^ Tegidgin Saulo imia-yabal-akar immal ua-ukayob nodgu, e-imia mag atanonijun. Tegin Saulo ilgwen tigin Jesús-nuggin ogleszhun. 6]e Tegin Ananías Saulo-maidzhe nadzhun. Tegin Ananías neg-yabal togzhagu, chunkalgin Saulo-ebus. Tegin Ananías Sauloga chogal: —Kwenad-Saulo, pe igalbal-tanikidgin Pab-Jesús pega nononi. Imi we Jesús peje an-palminoni pe kannan imia mag atagal, tegin pe pela-pela Pab-Purpa-Nued-nikugalbal. o\W Tenal Saulo anpal naigujal, kep an Sauloga oyogo, ede keg-chulgu peyedzhe an-nug-anal wilenoniko.” /[W Tegin Pab-Jesús kannan Ananíasga chogalbal: “Tenal pe keg-chulgu Sauloje neenab. Imi antin we Saulobi-chus, an-nuggin Judiojulmaladga tegin e-erreymalga chunmadi-kugal. Tenal Saulo ankin chunmanonikil, tulemal nuekwa an-wisgunonimalo, tegin Israel-tulemal nuekwa an-wisgunonimalmogo. Z Tenal Saulo tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan-nuggin igal-nikanoni, itigin anmal-pel-kwapa-pe-nuggin-kolmalad-kagal.” ^Y5 Tegin Ananías Pab-Jesúsga chogal: “Pabye, pe nabir anka chogendo, tenal tulemal-ichejul anka we tulegin chunmasmal. Imi tulemal anka chogmaldo: Saulo Jerusaléngin chabzhul tule-pegin-akenanimalad-imas. X  Tenal Saulo imia-akpuredgin tule-walgwen-Ananías-nugad-takcha chunkalgin e-ebunai e-imia kannan atagal. Imi pedin a-tuledo.” 8Wi Tegin Pab-Jesús Ananíasga chogal: “Pe imis-imis Igal-Inniki-nugadbal pe nao, Judas-negzhe. Tegin pe ekiso, pia Saulo-Tarsogined mai. Imi we Saulo pato anche kolnai. lVQ Imi teun takalgu, Damascogin tule-walgwen-Jesús-igalgin-naneed maimo. Tenal we tule nug Ananías. Tegin Pab-Jesús ua-akpuredgin Ananíaszhe kocha: “Ananías.” Tegin Ananías Jesúsga chogal: “Tummad, an maiai.” Uy Tegin Saulo ibapá Damascogin megwis, aku pel ata. Tenal teun Saulo mas pel kwen kunchul, tegin kobed pel kobzhulbal. T Tegin Saulo kwisgusgu, pato aku ata-pes. Tegin Saulo-e-pakamalad chunkalgin-ankaal Damasco-neg-kweburzhe Saulo-chesmalzhun. +SO Tegin tulemal-Saulobak-natapmalad peyedzhe kwakijadbal, keg pel chunma-pesmal. Tenal Saulo-e-pakamalad tule-koled itosmogan, tenal tule-kwen-takchajul-kus. zRm Imisgin pe kwisgu, tegin pe neg-kwebur-Damascoje nao. Tegin we neg-kweburgin pega choglego, pe ibi imakenab.” 'QG Tegin Saulo tule-eje-kolnonikidzhe kote: “Tummad, ¿pede, toa-tule-ade?” Tegin tule kannan kolnonibal: “Antin, an Jesús, pe-chabzhul-an-imanaid. uPc Tegin Saulo napkin agladgu, itos tule eje kol: “Saulo, Saulo, ¿ibiga pe peyedzhe chabzhul an-imanai?” lOQ Tegin Saulo Damasco-neg-kwebur-omodanikidgin, arpak nikpa-akar immal takár Saulogin kanoni. 4Na Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad Sauloga karta ukcha, Damascogin Judio-ormaked-neg-e-tummaganga chedgal. Tenal we karta Sauloga igal-ukcha Pab-Jesúsgin-ibzhemalad, machergan, omegan-ugakche kanegal, tegin Jerusalénzhe kannan chedagal. Tegin Saulo karta amisgu, Damascoje nadzhun. OM  Tenal Saulogin-urwed-nakwijadbal Saulo Pab-Jesúsgin-ibzhemalad-mesbi-kualzhun. Al Saulo tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummadzhe nad, karta amigal Jesúsgin-ibzhemalad-Damascogin-pukmalad-kanegal. WL'(Tegin tulemal pato Felipe-takalmal, Azoto-neg-kweburgin kudii. Tegin Felipe neg-kweburgangin toge-toge kudigualzhun Jesús-kaka-nuegangin chunmagal. Tegin Felipe tegí Cesarea-neg-kweburzhe omos.WK''Tegin tule-walbogid ti-akar nakwisgu, Pab Purpa Nued Etiopía-tol-akar ilgwen Felipe-ches. Tegin Etiopía-tol Felipe-pal-kwen-takchajul-kus. Tenal Etiopía-tol yabli weligwal ukin nadzhun e-neg-kweburzhe. TJ!&Tegin Etiopía-tol e-mosga chogal: —Anka pe karo wis abingegwelo. Tegin Felipe Etiopía-tolbak karo-akar aktesgu, ilgwen tije aktedmal. Tegidgin Felipe tigin Jesús-nuggin Etiopía-tol-okchajun. lIQ%(Tegin Felipe Etiopía-tolga chogal: —Imi pe chunchunnad Pab-Jesúsgin ibzheel, an akalzhul Jesús-nuggin tigin pe-ogodo. Tegin Etiopía-tol Felipega chogal: —An chunchunnad penzhuldo, Jesucristo Pab-Tummad-e-Machi.) >Hu$Tegin Felipe Etiopía-tolbak igalbal-natapidgin takalmal ti chii. Tegin Etiopía-tol Felipega chogal: —Pe tak, wegin ti chii. ¿Ibiga Jesús-nuggin we tigin keg pe an-ogde? =Gs#Tegin Felipe Etiopía-tolga Isaías-karta apchojadgin pél palchogalzhun, Jesúsgin igi chunmajii. Tegin Felipe ukin Pab-kaka-nuegan palchogalbal, Jesúsgin igi immal kujad. 8Fi"Tegin Etiopía-tol Felipeje ekichial: —Anka pe wis chogdo. ¿Pab-kaka-palchoged-Isaías, toagin chunmajii? ¿Imi Isaías aga tukin chunmajii, o tule-pidgin chunmajii? E!Tegin tulemal we tulegin kakanzhasmalgu,
peyedzhe tar-opinkechasmal.Tenal tule-tummagan we tulega igal-kwen-nudaszhulmal.Tenal tule-iti-napkinmalad we tule-mechamal.¿Tede toa-tule e-wagwagangin pal chunmakojun? Saté. Is. 53:7-8 QD Imi teun Etiopía-tol Isaías-Pab-kaka-palchoged-kartagin chogzhagujadgin apchonatap. Imi Isaías chogzhado:Imi tule oveja-mesgal oveja-chesmaladyob poki nad,
we tule ampa poki nadmo purkwegal.Tegin tule oveja-chapini-abzhal chiknaidyob,
kwen kolmaszhul-kus,
we tule ampa kwen kolmaszhul-kusmo. hCITegin Etiopía-tol Felipega chogal: —¿Imi tule an-oturdajulil, an igi mag itone-é? Tegin Etiopía-tol Felipega chogalbal: —Tegil pe an-karogin nakwedo an-oturdagal. Tegin Felipe Etiopía-tol-karogin nakwiszhun. lBQTegin Felipe moli-karo-abir-abir nadzhun. Tegin Felipe karo abirgusgu, kep itos, Etiopía-tol Pab-kaka-palchoged-Isaías-karta apchonatap. Tegin Felipe Etiopía-tolzhe ekichial: —¿Pe karta-apchonatapid, pe mag itoyé? ]A3Tegin Pab Purpa Nued Felipega chogal: “Pe we moli-karo abir-abir pe nao.” w@gTegin Etiopía-tol kannan e-negzhe natapidgin, moli-karogin Pab-kaka-palchoged-Isaías-karta apchojii-natap. ?Tegin Felipe Gazazhik nadzhun. Tegin Gaza-igalbal-natapidgin, Felipe tule-walgwen-Etiopía-tol-takal. Tenal we tule Etiopía-ome-errey-Candace-nugadga, mani-taked-e-tummad. Imi teun Etiopía-tol Jerusalénzhe wis kudimo Pab Tummadzhe koledgin Pab-otummogal. 7>gTegin Pedromal-almalad-cholbal Pab-angel Felipega chognoni: “Imi pedin tad-chabiridzhik neenab, Jerusalénzhe. Tegin pe Gazazhik neenabbal, neg-nikchulid-igalbal.” =Tegin Pedro tegin Juan pél Jesúsgin-chogzhadgin tulemalga chunmasgu, kannan Jerusalénzhe almalbal. Tegin Pedro tegin Juan almaladgin Samaritano-tule-neg-kwebur-purwiganagin Pab-kaka-nuegangin chunmake-almal. Felipe igalbal Etiopía-tol-palgajad < Al lel-Simón Pedroga tegin Juanga chogal: —Tegil pe anka Pabzhe wis kolode, pe-ankin-chogzhadyob melle anka kunonigal. \;1Imi an takto pe-istar-anmal-taked pe-mesdani. Tegin pe iskuedgin kalesgudibal.” :'“Imi pe istar-tiidbal, pe aga ulubgin pukib-itogenab. Tegin pe Pabzhe kolenabbal. An chogdé, Pab Tummad pega we iskued pelgus chogo. s9_Tenal pe Pab Tummadbak ulubgin nuekwa tijulidbal pega igal-kwen-maichul tulemalga Pab-Purpa-Nued-ukegal. '8GTegin Pedro lel-Simónga chogal: “¿Pede ebinzhe, Pab-tulega-kurkin-ukedde, pulejul manigin uklego? Chulá. Meke pe-mani pebak cho-chagla-negzhe nao. 7%—¿Pe anka wegiid-purpa-kannaleged ukmogojí? Imi an chunkalgin meke-ibi-tule-ebujal, Pab Purpa Nued tule-ebulejadgin aktenonigalmo. 6wTegin Simón takchagu Pedro tegin Juan chunkalgin tulemal-ebujadgin Pab Purpa Nued tulemalgin aktenoni, lel-Simón Pedroga tegin Juanga mani ukpi-kual ega nuekwa choggal, Pab Purpa Nued igi tulegin aktenonida. Al lel-Simón Pedroga chogal: z5mTegin Pedro tegin Juan chunkalgin tulemal-Jesús-abingasmalad-ebusgu, Pab Purpa Nued we tulemalgin aktenonimal. 4!Imi teun Pab Purpa Nued Samaria-tolgan-Jesús-abingasmaladgin ampa kwen aktejul. Tenal tulemal unnila tiginbi Pab-Jesús-nuggin oglesmal. 3 Tegin Pedro tegin Juan Samariaje nonimalgu, Samaria-tolgan-Pab-Jesús-abingasmaladga Pabzhe kocha Pab-Purpa-Nued-nikugal. E2Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad-Jerusaléngin-pukmalad wisgusgu Samaria-tolgan Pab-kaka abingasmal, kwenadgan-tummagan Samariaje Pedro tegin Juan-palmismal takegal igi kus-dewa. 1 Tegin lel-Simón ampa Jesúsgin ibzhasmo, tegin tigin Jesús-nuggin oglesmo. Tegin lel-Simón Felipebak mes pipirmadi-kual, nuekwa takegal Felipe igi peyedzhe immalmal-taktijulid ima. Tegin Felipe ichejul immal-taktijulmalad-imajadbal Simón weob pakal pes. :0m Tenal tulemal Felipe Pab-neg-takmaidgin tegin Jesucristo-nuggin chunmajad itosgu, Jesúsgin ibzhenonimalmo. Tegin machergan, omegan-ugakche, tigin Jesús-nuggin oglesmalmojun. u/c Tenal Simón-tikajulgus-lelga-maidbal tulemal keger Simón-takchamal. Al tulemal Simónbal ibzhasmal. (.I Tegin tule-tummagan tegin tule-polgana-ugakche, nue Simón-itononidamal. Tegin tulemal Simóngin chogmal: “We tule, Pab-Kannalegedgin-Immal-Imaked-Tule.” -{ Imi teun Samaria-neg-kweburgin tule-walgwen maimo. We tule nug Simón. Tenal Simón tikajulgus Samaria-neg-kweburgin lelga mai. Tegin lel-Simón tulemal keger e-takegal, pel-kwapa Samaria-tolgan-imas. Tenal Simón tule-tummadyob aga imasbal. s,_Tegin tule-Samaria-neg-kweburginmalad peyedzhe welgusmal. Lel-Simón manigin Pab-Purpa-Nued-pakpi-kualid P+Imi teun takalgu, Felipe-Jesús-nuggin-chogzhadbal niamal sapejul-kolmajadgin tulemal-akar ilgwen nodmal. Tegin Felipe tule-abgan-purkwaled-nikmalad tegin tule-mego-mego-nanemalad-pél-nudasmalbal. *3Tegin tule-pukmalad Felipe-itosmalgu, tegin Felipe immal-taktijulmalad-imajad takchamalgu, we tulemal nuekwa Felipe-chunmaked itobuk-kualmal. w)gTenal Felipe Samaria-neg-kweburzhe nadgu, Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoedgin tule-pukmaladga chunmas. f(ETegin tulemal-Jerusalén-akar-aknidmalad, irmamamikidgin, Jesúsgin chunmake-natapmal. C'Tenal Saulo Jesúsgin-ibzhemalad-pulakwa-kudimalad-onidmal. Tegin Saulo neg-ilbal Jesúsgin-ibzhemalad-amidi-kual, machergan tegin omegan-ugakche. Tegin Saulo Jesúsgin-ibzhemalad-kasmalgu, ebial Jesúsgin-ibzhemalad-chesmal oturdaleged-neggin odogal. Felipe Samaria-tolganga Jesús-kaka-nuegangin chunmajad &Tenal tule-Pab-Jesúsbak-yer-nanedimalad Esteban-mui chuapmalgu, uanzhe tigapmalzhun. Tegin we kwenamalad peyedzhe Estebanga posmalbal. i% MImi Esteban purkwisgu, teun Saulo kwichimo. Tegin Saulo Esteban-purkwijad yer takchamo. Saulo peyedzhe chabzhul Jesúsgin-ibzhemalad-imajad Imi Esteban-purkwijad-akar Jerusaléngin, tule-Jesúsgin-ibzhemaladga ibe-pulegan naigunoni. Tenal teun tulemal chabzhul Jesúsgin-ibzhemalad-imanonimal. Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad Jerusalén-akar pél aknidmal, pel-kwapa Provincia-Judeaje, tegin Provincia-Samariaje nadmal. Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmaladbi Jerusaléngin pesmal. N$<Tegin Esteban yokorgin-chimtial chigwisgu, sapejul kolmas chogal: —Pabye, pe iskued-nikchulidyob, pe tule-an-mesmaloed-takelen, nabirinye. Tegin Esteban teob chogzhagu, ilgwen purkwis.#;Tegin tulemal akwagin Esteban-sagyenanimaladgin, Esteban Pabzhe kolal, chogal: “Pab-Jesúsye, pe an-purpa-chuoye.” " :Tegin tule-tummagan Esteban-kasmalgu, neg-kwebur-tikalbal Esteban-ebidmal. Tegin tule-tummagan kep akwagin Esteban-sakialmalzhun Esteban-mesgal. Tenal tulemal-Esteban-tuktismalad machi-chapiniga chuba ukchamal ega takegal. Tenal we machi nug Saulo. ,!Q9Tegin tule-tummagan Esteban-chogzhad itosmalgu, aga chuchu kasmal melle Esteban-chunmaked itogal. Tegin tule-tummagan sapejul kolmakalmalgu, Esteban-kasmal. } s8Tegin Esteban chogal: —Imi an takto, Pab-negdin arkejii, tegin Jesús-Te-Tule-Chunna Pab-Tummad-nuedzhik chibal. /W7Tenal Esteban pela-pela Pab-Purpa-Nued-nika-choggu, al ilgwen nikpa atadgu, Pab-nugu-takleged takcha. Tegin Esteban Pab-Tummad-nuedzhik-chii, Jesús-takchabal. -6Tegin tule-tummagan Esteban-chunmajad itosmalgu emalde istar nanedimal, urwed kin nakwismal. Al tule-tummagan kwisgus-kwisguszhale pesmal. wg5Tegin pemal Pab-angel-pega-Pab-igal-chognonikidbal, pe kwen ibzhaszhulmalbal.” Judiomal Esteban-mechamalad 94“¿Imi pe-tadgan piti Pab-kaka-palchogmalad-kwen-owioszhul-chogna? Imi pe-tadgan pel-kwapa Pab-kaka-palchoged-owiosmal. Tegin pe-tadgan iktual-tule-napírragwad-tanikoed-chognonimalad-mechamal. Tegin pemal tule-napírragwad-Jesús-tuktismal, tegin pe Jesús-mechamalbal. xi3Tegin Esteban kannan chogalbal: “Imi pemal nono-seredidbal, Pab-wichulmaladyob, aga ulubgin Pab-kwen-itojulmal, tegin Pabgin kwen ibzhejulmalbal. Imi pemal keg-chulgu Pab-Purpa-Nued-abin-kwisgualdamal, pe-tadgan-ampagusmaladyobmo. Z-2¿Imi an pel-kwapa we immalmal opinnijadzhulzhí?Teobdo.’ ” Is. 66:1-2 Q1Imi Pab Tummad chogdo:‘Nikpa-negdin, an-errey-kanyob.Iti-naptin, an-nag-onakwed-kanyob.¿Tede pemal igiid-neg anka pe chobmalo-día?¿Tegin an pia nuekwa ilgwen mego-día? mS0“Tenal Pab-Pul-Tummad tule-neg-chobedgin kwen maichul, Pab-kaka-palchoged chogzhadyob: K/Tegin David-e-machi-Salomóndin kep Pabzhe-koled-neg chobzhajun. @y.“Tegin Pab Tummad yer Errey-David-takchadbal, David Pab Tummadzhe igal-ekichis, Jacob-tulemalga Pab-Tummadzhe-koled-neg chobgal. Tenal David yabli we neg kwen chobzhajul-kus. (I-“Tegin Josué tule-tummadga togzhagu, Pabzhe-koled-neg Josuéga pes. Imi teun anmal-tadgan iti-napkin ukpononimalgu, Pab-Tummad-kannalegedgin tulemal-pukmalad-onismal. Tegin anmal-tadgan we Pabzhe-koled-neg cheinonimalmo. Tenal Pabzhe-koled-negdin David-erreyga-megwijadzhe pes. |q,“Imi teun Pab Tummad Moisésga chogzhado: ‘An pega neg-wilubzhajad-yopí pe neg chobmalo anche kolgal.’ Tegin Pab Tummad Moisésga igal-mezhisgu, anmal-tadgan neg chobzhamal. Tegin anmal-tadgan neg-nikchulidbal we neg chesmalzhun. O+Pemal pul-kigma
pab-tummad-aga-tukin-chobzhamalad-otummosmal.Tegin pemal pab-tummad-Moloc-e-chumpa-chesmal otummogal.Tegin pemal pab-tummad-Refán
iskwayob-immal-chobaled chesmalbal, otummogalbal.’ Am. 5:25-26 “Tegin Pab Tummad chogbal:Imi pemal immal-chobaled-otummojadbal
an pemalga chogdo:
pemal itigin keg pal meggwel,
an Babilonia-neg-kwebur-okpinal an pemal-palminejun,
sapejul pemal-oturdagal. Am. 5:27 nU*“Al Pab Tummad anmal-tadgangin pankuszhun. Tegin Pab Tummad anmal-tadgan-ebeszhun, iskwa otummonanimal. Imi Pab-kaka-palchogmalad kartagin ampa weob nermakal maimodo:Imi Pab Tummad chogdo:‘Israel-tulemal, pemal pirka-tulabo
neg-nikchulidbal ampagusgu,¿pe immalmal-mechad, pe chunchunnad anka ukcha pe ebinzhe?Chulá. ^5)“Imi teun anmal-tadgan moli-peb-nikad-chapiniyob, e-pab-tummad-chobzhamal. Tegin anmal-tadgan moli-chobaledga ukegal, immalmal-mechamal. Tegin anmal-tadgan moli-chobaledga welgusmalgu, iba-tummad onosmal. ;o(“Imi teun anmal-tadgan Aarónga chogalmal:Pe anmalga akal-akal pab-tummad-chobo anmal-iktugal.Imi Moisés-Egipto-akar-anmal-onojad
wichul pia nad. Ex. 32:1 'Tenal anmal-tadgan yabli Moisésbal kwen ibzhaszhulmal. Tenal anmal-tadgan yabli Moisés-metemal, kannan pinzhealmal Egiptoje nemalgal. nU&Tegin Moisés anmal-tulemalbak neg-nikchulidbal ormadi-kus. “Imi teun Moisés Sinaí-yalgin Pab-angelbak chunmasgu, anmal-tadganga ukin palchogzhamo. Tenal Pab Tummad Moisésbal anmalga kaka-nuegan ebejad, ampa kwen pelgujul. ) K%“Tegin ampa we Moisés anmal-Israel-tulemalga chogzhado:Pab Tummad ibagwengin anyob Pab-kaka-palchogedga anmal-tule-walgwen-palminoniko. Dt. 18:15  #$“Tegin Moisés Egiptoje nadgu, anmal-tulemal-oniszhun. Imi teun Moisés Egiptogin immalmal-taktijulmalad oyos. Tegin Moisés Termal-Kinnid-naidbal immal-taktijulid imas, tegin neg-nikchulidbal, pirka-tulabo anmal-tadgan-wagin immal-taktijulmalad imadi-kusbal. 6 e#Tegin Esteban chogalbal: “Tenal akpene anmal-Israel-tulemal Moisésgin chogzhamal: ‘¿Toa pe nugzhas tule-tummadga toggal, anmalga igal-nudagal?’ Tenal angel-chapi-choyob-kagwichidgin-chogzhadbal, Pab Tummad Moisés-palmis tule-tummadga toggal, tegin Egipto-akar Israel-tulemal-onogalbal. U #"Imi an takcha, tegin an itosbal,
an-tulemal Egiptogin peyedzhe okormananimal, wilenanimal.Al an aktenoni, an-tulemal-onogal.Imi an Egiptoje pe-palmine, an-tulemal-onogal.” Ex. 3:5,7-8,10 % C!“Tegin Pab Moisésga chogal:Pe kutar-yowid pe unko ankin atagal,
imi an-wegin-maidbal we negdin chwilidikid,
iskued kwen nikchul. )K Antin pe-tadgan-Abraham,Isaac, Jacob e-Pab-Tummad. Ex. 3:6 Tenal Moisés kwakijadbal, pel tu-tu-tu pes. Tegin Moisés chapi-kagwichid, pel takpijul-kual. 8iTegin Moisés takchagu immal-chapigin-choyob-kagwis, weob pakal pes. Tegin Moisés nuekwa takegal iti-pakal nadgu, arpak Pab eje kolnoni. “Tegin Pab Moisésga chogal: F“Tegin Moisés pirka-tulabo Madián-napkin megwis. Tegin te ibagwengin Moisés neg-nikchulidbal, Sinaí-yal-nabal pipirmadiidgin, Pab-angel chapigin-choyob-kagwis Moisésga nononi. F“Tegin Moisés tule-ega-chogzhad itosgu, Madián-napche ilgwen wakiszhun. Tegin Moisés tule-pidyob Madián-napkin megwiszhun. Tegin Moisés Madián-napkin machi-walbo-nikunonijun. E¿Pe an-mesbimodé, pe sae Egipto-tule-mechadyob? Ex. 2:14 FTegin tule-pul-kwen-sagyenaid Moisés-palmad. Tegin we tule Moisésga chogal:¿Ibiga pe ankin yoledanimo-wede?¿Toa pe-nugzhas-ade,
anmalga igal-nudagal tule-tummadyob? 6e“Tegin te pangin, Moisés walabo Israel-tulemal-taknoni, aga kal-itonanimal. Tegin Moisés kannan aga aiyob imagal, we tule-walbogwadga chogal: ‘An-aimal, ¿Ibiga pemal aga emal-emal urwemal-wede? ¿Pemal ampa anmal-tulejulzhí? ¿Tede ibiga pemal aga emal-emal chabzhul imananimal-wede?’ 'GTenal Moisés ebinzhas Israel-tulemalde mag e-itomalo, Pab Tummadde ebal Israel-tulemal-abonogo. Tenal Israel-tulemal kwen itoszhulmal Moisés emal-abonogo. 0YTegin Moisés e-tulemalzhe nadgu, taknatap, tule-Egiptogined pinche-e-itoleged Israel-tulemal-walgwen-sagyenai. Tegin Moisés aga e-tule-pentadgu, Egipto-tule-mecha. s_“Tegin Moisés pirka-tulabo nikadgin, te ibagwengin pinzheal, ede aga e-Israel-tulemal-wis-takne. ~3Tegin Moisés toto-akar pel-kwapa Egipto-tulemal-immalmal-wijiidbal pél turdas. Tenal Moisés pirkin-wiis chunma, tegin pirkin-wiis immal imabal. >}uTegin ni-walapágin Moisés-e-pabgan kep tije aga e-machi-Moisés-otukapzhun Faraón melle machi-toto-mesgal. Tegin Faraón-e-chiskwa Moisés-onosgu, aga e-machiyob Moisés-akwis. "|=“Imi teun Moisés kep mimmilenonimojun. Tegin Pab Tummad wilechá Moisés-takcha. Tegin Moisés-e-pabgan ni-walapá aga neggin Moisés-akwismal. {1Al we errey, peyedzhe anmal-tulemal-yardas, tegin sapejul anmal-tadgan-imasbal. Tegin we errey pabgan-aga-nuskan-midgal tar-imas, meke purkwegal. _z7Imi teun Egiptogin errey-maid José akpene Egipto-napka immal-imaszhulidyob taknoni. ,yQ“Tegin Pab Tummad Abrahamga kaka-ukchad ibe omodanigu Abraham-e-wagwagan kannan Canaán-napche negal, Egipto-napkin Abraham-e-wagwagan íchejul melgunoni. oxWImi akpene Abraham Siquemgin Hamor-e-machimalzhe, manigin uan-pakcha. Tegin Jacob-purkwisgu, e-kwenamalad kannan Canaán-napche Jacob-mui chesmal tiggal. Tegin Jacob-e-wagwagan Jacob-e-machimal-mui chesmalmo, Siquemzhe tiggalmo. Cw“Tegin José-e-pab-Jacob pel-kwapa Egipto-napche megnonimalgu, pirkabal megwismal. Tegin Jacob Egipto-napkin-mai purkwiszhun. Tegin Jacob-e-machimal pél Egiptogin purkwismalmo. /vWTegin José kep e-pabzhe kaka-palmiszhun: ‘Pedin tegin anmal-kwenamalad pel-kwapa anche tagmalo.’ Imi teun José-e-kwenamalad tulapá-kakaambe-kakaatal kudimal. &uE “Tegin José-e-iamal ilbo-akpiredgin mas-kunned pakegal, José kep e-iamalga chogzha ede pe-urpa-José. Tegin Faraón kep José-e-iamal-wisgunonimo. utc Tegin Jacob wisgusgu, Egipto-napkin mas-kunned-uked nika, Jacob kep e-machimal-palmis mas-kunned paknegal. “Tegin Egipto-napkin, tegin Canaán-napkin pel-kwapa mas-kunned-nikchul kunonigu, peyedzhe wilegalmalzhun. Tegin anmal-tadgan mas-kunned-onojulmaladbal ampa wilegalmalmo. Sr “Tegin Pab Tummad wilediid-akar José-onos. Tegin Pab Tummad pirkin-immal-wisgal José-imasbal. Tegin Pab Tummad yer-José-takegal Faraón-errey-Egiptogined-imasbal. Al Faraón yer José-takalzhun. Tegin Faraón kep e-cholbalidga José-odoszhun pel-kwapa Egipto-nap takegal, tegin Faraónga pel-kwapa immalmal takegalbal. q “Tegin Jacob pul-yer e-machi-José-takedbal Jacob-machimal-walambegwad istar aga e-urpa-José-taknonimal. Al José-e-iamal manigin tule-Egiptoje-irmamamimaladga e-urpa-José-ukchamal tule-pinche-arpagedga kugal. Tenal Pab Tummad yabli Josébak kudigus. ,pQAl Pab Tummad Abrahambak abgan-tuku-chiked-igal-mezhis oyogal, Abraham Pab-Tummad-choged-pallí nane. Tegin Abraham-wagwagan ampa abgan-tuku-chiked-igalgin naneenabmalmo. Al Abraham-e-machi-Isaac mimmilenonigu, ibapábakkin e-machi-abgan-tuku chikcha. Tegin Isaac machi-Jacob-nikunonigu, ampa teopí imasmo. Tegin Jacob machimal-walambe-kakabog-nikusgu, e-machimal-abgan-tuku chikchamo. Imi we tulemal anmal-tadgando. o%“Tegin Pab Tummad Abrahamga chogzhabal:Antin peyedzhe tulemal-pinche-arpaged-kanimalad-oturdako.Tegin pe-wagwagan kannan aknimalo.Tegin pe-wagwagan itije kannan nonimalbalo.Tegin pe-wagwagan itigin anche koledgin an-otummodamalo. Gen. 15:14 {noImi teun Pab Tummad Abrahamga chogzhabal:Imi pe-wagwagan napa-pidgin tule-pidyob ampagumalo,
tegin tule-we-napkin-pukmaladga
pe tule-pinche-arpamaladga kumalo.Tegin pe-wagwagan pirka-tulaataled-ilabake wilemalo. Gen. 15:13 ~mu“Imi teun Pab Tummad Abrahamga pel-toto nap kwen ukchajul-kus. Imi teun Abraham ampa nuchu-nikchul kudii. Tenal Pab Tummad yabli Abrahamga kaka-ukcha: ‘Iti-naptin pegadga kuo. Tenal pe-purkwijad-cholbal, iti-nap pe-wagwaganga peio.’ ulc“Tegin Abraham Mesopotamiagin Caldea-tulemal-akar nosgu, Haránzhe megnonijun. Tegin Abraham-e-pab-purkwijad-cholbal, kep Pab Tummad Harán-neg-kwebur-akar kannan Abraham-onos, tegin iti-nap-anmal-pukmaladzhe Abraham-palminoni. @~}}2||{zxzy.xxvv)utsrr6qpoo%nn$mlkfjj:iiVhgg[ffee d#cYbb:a~`A^]s\z[[RZ$YsY(WWQVFUvTT}T=<<;B:A988h7665a43U2110p/.--],+<*3)!(''&&J%$$[#x#") }8$`NghG+) < @ ( Tegin Pablo Bernabébak Antioquía-neg-kwebur-akar algu, Provincia-Pisidiagin nasmal, tegin Provincia-Panfiliaje nonimal. ' Tenal Pablo Bernabébak, iglesia-ilbal kwenamalad-iktumalad-urpis. Tenal kwenadgan-tummagan nuekwa Pab-Jesúsgin-ibzhenonimaladbal, Pablo Bernabébak mas-kunchulidgin, Pabzhe-kolnaidgin Pab Tummadga kwenamalad-iktumalad-ukcha, Pabga nuekwa arpagal. B&}Tegin Pablo Bernabébak Listragin, Iconiogin, tegin Antioquíagin, pul-nuekwa Pab-Jesús-wisgugal kwenamalad-imasmal, tegin pela-pela kwenamalad-okannosmalbal kantik Pab-Jesúsbal naigugal. Tegin Pablo Bernabébak tulemalga chogalbal: “Tenal pemal peyedzhe wilegenabmal, kep Pab-neg-takmaidzhe toggal.” :%mTegin Pablo Bernabébak Derbe-neg-kweburgin Pab-kaka-nuegan-chogdi-kusmal. Tegin tulemal-ichejul Jesúsgin ibzhenonimal. Tegin Pablo Bernabébak kannan Listraje almalbal. >$uTegin Jesúsgin-ibzhemalad-pel-kwapa Pablo-mellemaidzhe pulal nonimalgu, Pablo arpak kwenamaladga neg-wisgual. Tegin Pablo kwisgusgu, kwenamalad kannan neg-kweburzhe Pablo-chesmalbal. Tegin te pangin, Pablo Bernabébak Derbe-neg-kweburzhe nadmalzhun. Pablo Bernabébak kannan Antioquía-Siriaje nonikid #wTegin Judiomal Antioquía-akar tegin Iconio-akar Listra-neg-kweburzhe nonimalgu, Licaoniagined-tulemal-pinzheed kanonimal istar Pablo-takegal. Tegin tulemal ulualmalgu, akwagin Pablo-sakialmal Pablo-mesgal. Tegin Pablo akwagin nued sakilesgu, ilgwen neg-owed. Al tulemal ebinzhasmal: “Pablode purkwis.” Al tulemal Pablo-ebidmalgu, neg-kwebur-tikalzhe tar-metemal. c"?Tenal Pablo Bernabébak tulemalga pél chunmasmalgu, tulemal yabli Pabloga tegin Bernabéga moli-mesnemalan, Pab Tummadyob Pablomal-takegal. Tenal Pablo Bernabébak tulemalgin nakwismal melle ega moli-mesmalgal. y!kTenal anmal keg chogel, anmal Pab-Tummad-kwen-wisguojul. Imi Pab anmalga immal-nuegan-imajadbal, anmal Pab-Tummad-wisgued-wiluban: ti-wied, immal-chanmaked, anmalga-unnigualedzhe-mas-kunned-uked, tegin tule-aga-ulubgin-weligwal-itoged.” 2 ]“Tenal Pab Tummad akpene-akar igal-ukcha, tulemal e-itoleged aga igalbal akalzhul nanemalo. Tenal imisgwadzhe, Pab tulemalgin igal-kas melle yogasal nanemalgal. “An aimal, ¿ibiga pe anka weob immal imananimal-wede? Anmal ampa pemal tulemalyobmo. Imi anmal pemalga unnila chognonimaldo, pe we immalmal-pe-imananimalad pe ebegenab. Imi we immalmal, ibga keg pel ku. “Imi pemal Pab-Tummad-tuladzhe pe tagenabmal. Tenal Pab-Tummad-Chunchunnaddin nikpad-neg, iti-nap, tegin termal opinnis. Tegin Pab Tummad pel-kwapa immalmal-nikad opinnisbal. kOTenal Pablo Bernabébak wisgusmalgu tulemal Pab Tummadyob e-takpi-kualmal, aga tukin yogal echirmasmal, chiir. Tegin Pablo Bernabébak kolmakal-kolmakal pulaledzhe togzha. Tegin Pablo tegin Bernabé tulemalga chogalmal: hI Imi teun takalgu, neg-kwebur-togedgin, pab-tummad-Seuszhe-koled-neg chii. Tegin tule-irwal-pab-tummad-Seuszhe-koled maimo. Tegin tule-irwal-pab-tummad-Seuszhe-koled tulemalbak neg-kwebur-togedzhe, tud-abalgin moli-peb-nikad-cheinonimal. Tegin tulemal Pabloga tegin Bernabéga moli-mesbi-kualmal, Pab Tummadyob Pablo-tegin-Bernabé-otummomalgal. >u Tegin tulemal Bernabégin chogalmal: “Imi we tule pab-tummad-Seus.” Tegin Pablo-pul-pirkin-chunmakedbal tulemal Pablogin chogalmalmo: “Imi we tule pab-tummad-Hermes.” *M Tegin tulemal-takpukmalad takchamalgu Pablo immal-taktijulid-imas, Licaonia-kakabal kolmakalmal chogalmal: —Imi pab-tummagan tuleyob, anmalzhe aktenoni.  Tegin Pablo tule-keg-naneedzhe sapejul kote: —Imisgin pe kwisgu. Tegin tule-keg-naneed ichomadgu, ilgwen nabir nane-peszhun. *M Tenal tule-keg-naneed Pablo-chunmajiid-itojiidgin, Pablo nuu tule-keg-naneed-takalgu, pinzheal: “We tule Pab-Jesúsgin-penzhulidgin nabir nuguo an takéd.” kOImi teun takalgu, Listragin tule-walgwen mai. Tenal we tule kusgu mimmilejad-akar keg-nane. Tegin Pablo Bernabébak we neg-kweburgangin Pab-kaka-nuegangin chunmakalmalbal. Pablo Bernabébak Listra-neg-kweburzhe arpigujad Tenal Pablo Bernabébak wisgusgu tulemal chabzhul e-imanemal, Provincia-Licaoniazhik wakismal, neg-kwebur-Listra Derbebak chiidzhe. 'GTegin Judiomal tegin Judiojulmalad aga e-tummaganbak igal-mezhismal chabzhul Pablo tegin Bernabé-imagal, tegin akwagin Pablo tegin Bernabé-mesgalbal. s_Tenal tulemal-neg-kweburgin-pukmalad, abal Judiomalzhik nanimal, kwen abal Pablo-Bernabézhik nanimalmo. a;Tenal Pablo Bernabébak untar Iconiogin megwismal. Tegin Pablo Bernabébak tobzhulidgin Jesús-kaka-nuegan chognaigual, Pab-wilejakwa-tule-taked-wilubzhulinadbal, wilejakwa tule-tak. Tegin Pab Tummaddin Pablobal tegin Bernabébal immal-taktijulmalad-imas tulemalga oyogal, Pablo-tegin-Bernabé-Jesús-igalgin-chunmakeddin ib-chunchunnad. veTenal Judiomal-yapa-Jesúsgin-ibzhemaladdin Judiojulmalad-nono-izhosmal istar Jesúsgin-kwenamalad-takegal. c ATegin Pablo Bernabébak Iconio-neg-kweburzhe nonimalgu, kusgu e-igal-ulgin Judio-ormaked-neggin tognonimal. Tegin Pablo Bernabébak Jesúsgin chunmasmalgu, Judiomal tegin Griego-tulemal-ichejul Jesúsgin ibzhenonimal. kO 4Tegin tule-Jesúsgin-ibzhasmalad napírra Pab-Purpa-Nued-nikadgin pela-pela weligwal-pesmal.L 3Tegin Pablo Bernabébak sapatkin-pur-nanikid opatismalgu, chogal: “Imi antin pemalbak wejego. Imisgin pemal-itolegedzhun.” Tegin Pablo Bernabébak, ukin neg-kwebur-Iconioje nadmalzhun.  2Tenal Judiomal-istar-Pablo-takmalad we neg-kweburgined omegan-tummagan-Pabgin-atamaladzhe tegin machergan-tummaganzhe nadmal. Tegin we Judiomal kannan-kannan tule-tummaganga chognaigual, Pabloga tegin Bernabéga igal-puled onogal. Tegin tule-tummagan Pabloga tegin Bernabéga igal-puled onosmalzhun. Tegin tule-tummagan we provincia-akar Pablo tegin Bernabé-onodmalzhun. J   1Tegin Pab-kaka-nuegan, pel-kwapa we provinciagin mimilenonijun. @ y 0Tegin Judiojulmalad Pablo-chogzhad itosgu, weligwal pesmal, tegin Pab-kaka-nuegan otummoalmal. Tegin tulemal-Pab-tar-chusmalad ilagwen e-neggin-megmaloedbi Jesúsgin ibzhasmal.   /¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi Pab Tummad anmalga chogzhagusdo:Imi antin kallenyob tule-Judiojulmaladga pe-imas,
iti-nap-naid-ugakche, tulemal-pel-kwapa mag takegal,
tule igi nabir abonolePab Tummadzhe melle peyedzhe oturdalegal.” Is. 49:6 1 [ .Tegin Pablo Bernabébak tobzhulidgin Judiomalga chunmakalzhun chogalmal: “Imi anmalgin chii, pemal-Judiomalga inzhel Pab-kaka-nuegan choggal. Tenal pemal Pab-kaka-nuegan kwen abingaszhulmal. Tegin pemal chogmalbal: ‘Ankadin iwen-kwen-akalzhul Pab ilagwen-nadgu tule-otulleged-igalgin melle toggal.’ “Imi pe Pab-kaka-nuegan abingaszhulmal-choggu, al anmal Judiojulmaladzhe akpanejun Pab-kaka-nuegan palchoggal. 4 a -Tegin Judiomal takchagu tulemal-íchejul ormaked-negzhe nonimal, Pablogin tegin Bernabégin peyedzhe nobgualmalzhun. Tegin Judiomal Pablo-chogzhadgin istar chunmakalmal. nU ,Tegin ulukued-ibe-pidgin, tule-neg-kweburgin-pukmalad pel-kwapajal Pab-kaka-nuegan itononimal. 3_ +Tegin Pablo Bernabébak Judio-ormaked-neg-akar aknismalgu, Judiomal tegin Judio-igalgin-togbi-kunanimalad ichejul Jesúsgin ibzhenonimal. Tegin tulemal-Jesúsgin-ibzhasmalad Pablobak tegin Bernabébak mes nadmalmo. Tegin Pablo Bernabébak tulemalga Pab-igalgin chunmasmalzhun. Tegin Pablo tulemal-ebak-nadmaladga chogalzhun: “Imi Pab wilejakwa pe-taked-wilubzhulinadgin pe nue kantik kwisgumalo Jesúsbak naigugal.” ,Q *Tegin Pablo Bernabébak, Judio-ormaked-neg-akar aknijogalgu, tulemal Pablomalga chogalmal: —Imi pe ulukued-ibe-pidzhe, pe we igalgin anmalga chunmadabalo. (I 'Tenal akpene Pab-kaka-palchoged chogzhagusdo:Pabdin chog:‘Imi pemal-pinche-kin-todoal-chunmamalad,
pe kujal keger takedgin, pe purko.Imi pe ampa tuladgin, an-immal-taktijulid-imaneed,
tule pega chognonikilen,
ampa pe yabli kwen ibzhajulin.’ ” Hab. 1:5 Tegin Pablo chogalbal: “Tenal pe wijirmal, pe melle Pab-kaka-palchogmalad-chogzhagujadyob, pemalgin kunonigalmo. Pitomalgu.” c? &“Kwenamalad, al an pemalga nuekwa chogdanimal: imi pe Moisés-igalgin iskued keg elile-kudiid, imidin pe Pab-Jesúsbalbi pe nabir iskued elio. Imi meke-ibi-tule Jesúsgin-penzhulidbal nabir Pabbak igal-nudako. eC %Tenal Pab Tummad purkwaled-akar kannan Jesús-otulos. Al Jesús-e-mui kwen nunguszhul-kus. _7 $“Imi Errey-David-maiun, Pab-chogedbal peyedzhe tulemal-pentasgu purkwis. Tegin Errey-David e-tadganyob tigles. Tegin e-mui nungusmo. Al anmal wismaldo, David aga tukin kwen chogzhajul e-mui kwen nunguojul.  #Tegin David namaked-pidgin, chogzhabal:Imi Pab Tummad-igal-kwen-ukojul,Tule-Chwilidikid-e-mui nungugal. Sal. 16:10 .U "“Tegin Pab Tummad kannan Jesús-otulos melle Jesús-e-mui pal nungugal. Imi Pab Tummad Davidga kaka-ukchado, ede chunchunnad Davidga immal-napírragwad uko. .U !Tenal Pab Tummad kannan Jesús-otulos. Tegin Pab Tummad namaked-poggin, Davidbal chogzhado:Pedin an-machi.Imi antin pega oyos, an pe-pab-chunnad. Sal 2:7 ~% “Imi anmal pemalga we kaka-nuegan chognonimalmo. Imi Pab Tummad akpene anmal-tadganga kaka-ukchadyob, Pab anmal-e-wagwaganga imasmo. B}} Tegin Jesús kannan tullejad-cholbal, untaradgin tulemal-Jesúsbak-Galilea-akar-Jerusalénzhe-nonimaladga nononi. Imi tulemal-Jesús-takchamalad, tulemalga pél Jesúsgin chunmadimal. K| “Tenal Pab Tummad purkwal-maid-akar kannan Jesús-otulos. {% Tegin tule-tummagan Jesúsgin-pél-nermakal-maidyob Jesús-imasmalgu, nakrus-akar Jesús-odesmal. Tegin tulemal uan-yabal Jesús-tigzhamal. z Tenal tule-tummagan Jesúsgin immal-akalojad kwen onoszhulmal. Tenal tule-tummagan yabli Pilatoga chogzhamal: ‘Jesús-mejo.’ y “Tenal tulemal-Jerusaléngin-pukmalad tegin e-tummagan wichulmal Jesúsde toa-tule. Al tule-Jerusaléngin-pukmalad chogzhamal Jesúsde purkweenab. Al tule-Jerusaléngin-pukmalad ulukued-ibe-ilbal Pab-kaka-palchogmalad apchosmaladyob Jesús-imasmalzhun. x Tegin Pablo chogalbal: “Kwenamalad, pemal-Abraham-e-wagwagan, tegin pemal-pela-pela-Pab-Tummadgin-atamalad, Pab-kaka-nuegan anmalga Jesúsbal nonigus. Al anmal wisgunonimal anmal igi abonolegal Pab Tummadzhe melle peyedzhe sapejul oturdalegal. \w1 “Imi Juan Bautista Pab-igalgin-chunmaked-pelgudanikidgin chogal: ‘¿Pemal igi ankin pinzhemal, antin, an ibi-tule? Imi antin, an Pab-chogzhad-palmidagoed-tulejul. Tenal Pab-chogzhad-palmidagoed-tule an-cholbal-tani. Tenal tule-an-cholbal-tanikiddin, anka pul tule-tummadiidbal an we tulega kutar-tub pel echiked-itolejul.’ ” =vs Imi Jesús ampayo Pab-igalgin chunmakeddu, Juan Bautista pel-kwapa Israel-tulemalga chunmadi-kus: ‘Imi pemal aga iskuedgin pukib-itogenabmal, tegin pe tigin oglegenabmalbal.’ su_ “Imi Pab Tummad kaka-ukchadyob, David-wagwaganbal Israel-tulemalga tule-abonoed-Jesús-palminoni. ltQ “Tegin Pab Tummad errey-akar Saúl-onosgu, erreyga David-odosmo. Tegin Pab Tummad Davidgin chogzhado: ‘Imi Isaí-machi-David, an-ulubgin-pinzheed-yopí-taed-tulemo. Imi David an-peigujiidyob pél anka immal imako.’ as; Tegin tulemal Pabzhe ekichis, emalde errey-peimal ega neg-takegal. Tegin Pab Tummad Benjamín-wagwagangin Cis-e-machi-Saúl-amis. Tegin Pab erreyga Saúl-odoszhun. Tenal Errey-Saúl pirka-tulabo erreyga wis megwis. Dr Tenal we immalmal kujad, pirka-tulaataled-ilabake-tulabo-kakaambe kales. “Tegin Pab Tummad anmal-tadganga kep tule-igal-itomalad-odos, Pab-kaka-palchoged-Samuel tule-tummadga maidzhe. q3 Tegin anmal-tadgan Canaánzhe tognonigu, Pabdin Canaán-napkin anmal-tadganga chogakugle-tulemal-onis Canaán-nap ilgwen anmal-tadgangadga peigal. vpe “Tegin Pab Tummad pirka-tulabo-kuchale, neg-nikchulidbal anmal-tadgan-istar-nanediidbal abin-purtis. o} “Imi anmal-Israel-tulemal-e-Pab-Tummaddin, anmal-tadgan-chus. Tegin anmal-tadgan Egiptogin tule-pinche-arpamaladga ampagusmalgu, íchejul melgusmal. Tegin Pab Tummad e-kannalegedgin kep Egipto-akar anmal-tadgan-onis kannan Canaánzhe negal. An{ Tegin Pablo kwisgusgu, tulemalga chunkal oyos, tulemal-oyakirzhegal. Tegin Pablo chogal: “Israel-tulemal tegin pemal-Pabgin-pirkin-atamalad, imis an-chunmakoed pe nue itomalo. Qm Tegin tulemal Moisés-igal apchosmal. Tegin tulemal Pab-kaka-palchogmalad-nermajad apchosmalbalgu, Judio-ormaked-neg-tummagan Pabloje tegin Bernabéje kaka palmialmal. Tegin tule-tummagan Pablomalga chogalmal: —Kwenamalad, imis pe tulemalga wis chunmabiele, pe akalzhul chunmako kwenamalad-okannogal Pab Tummadgin pinzhegal. 3l_ Tegin Pablo Bernabébak Perge-akar ukin nadbal, Provincia-Pisidiaje, Antioquía-neg-kweburzhe. Tegin Pablo Bernabébak ulukued-ibegin Judio-ormaked-negzhe tognonimalmo. 7kg Tegin Pablo Bernabébak Pafos-akar ulgin opasmal, Provincia-Panfiliaje, Perge-neg-kweburzhe. Tenal Juan-Marcos Pablo tegin Bernabé-ebes, kannan Jerusalénzhe akpiris. .jU Tegin gobernador aku-ata-pes Elimas-takchagu, keger Jesús-igal taknoni. Tegin gobernador Jesúsgin ibzhenonijun. Pablo Bernabébak Antioquía-Pisidiagin chunmajad ci? Imi Pabdin sapejul pe-oturdane. Al pedin imis-akar untar aku-ata pe nanene. Tegidgin lel-Elimasgin neg-chichid-aktenonikidyob ka kunoni, aku pel ata-pes. Tegin lel-Elimas tule-aminaigual, chunkalgin ankaal e-chedgal. /hW —Pedin tule-kakanchili, tule-yardaged, nia-nuchu. Tegin pe tule-immal-nuegan-imakedbak-aichulid-tulebal. ¿Pedin, pe Pab-igal-nued-akaloed, pe chulguojulyé? ~gu Tegin Saulo nugbal, Pablo. Tenal Pablo pela-pela Pab-Purpa-Nued-nikadbal, nuu Elimas-takalgu, Elimasga chogal: f! Tenal we lel Griego-kakagin nug, Elimas. Tegin lel-Elimas Bernabéga tegin Sauloga kannaba-kual, gobernador melle Pab-Jesúsgin ibzhegal. Tenal we lel Gobernador-Sergio-Paulobak kudii. Tenal gobernador pirkin nono-nikad-tule. Tegin gobernador Bernabéje tegin Sauloje kocha, ega Pab-kaka-nuegangin chunmadagal. }ds Tegin Bernabé Saulobak pel-kwapa-Chipre-tupkin pipirmasmalgu, kep Pafos-neg-kweburzhe nonimal. Tegin Bernabé Saulobak Judio-tad-lel-taknonimal. Tenal we lel nug Barjesús. Tenal we lel kakanzheedgin chog, ede Pab-Tummad-kaka-palchoged. Tegin Bernabé Saulobak Pab Purpa Nuedbal palmilemai-choggu, al Seleucia-neg-kweburzhe nadmal. Tegin Bernabé Saulobak ukin Chipre-tupche ulgin opasmal, Salamina-neg-kweburzhe. "a= Tegin tule-walatalmalad mas-kunchulidgin, Pabzhe-kolnanikid pelgusgu, Bernabégin tegin Saulogin chunkal mezhismal Pab-arpagedgin toggal. Tegin Jesúsgin-kwenamalad Bernabé-tegin-Saulo-palmismalzhun Pab-kaka-nuegangin chunma-negal. Pablo Bernabébak Chipre-tupche arpigujad i`K Tegin te ibagwengin, tule-walatalmalad mas-kunchulidgin Pabzhe kolnanikidgin, Pab-otummonanikidgin, Pab Purpa Nued we tulemalga chognoni: “Pemal pidzhi Bernabé-tegin-Saulo-urpo, an-nega-arpaged-ulmajadzhe, arpanegal.” _ 5 Imi Antioquíagin-Jesúsgin-ibzhemalad-pukmalad Pab-kaka-palchoged-nikmal, tegin tule-oturdaked-nikmalbal. Tenal we tulemal: Bernabé, Simón-Chichid, Lucio-Cirenegined, Manaén-Errey-Herode-Tetrarcabak-mes-tunkujad-tule, tegin Saulo. Tenal we tulemal pelugles, tule-walatal. ,^Q Tegin Bernabé Saulobak, e-arpaged Jerusaléngin pelgusgu, kannan Antioquíaje nonimalbal. Tenal Bernabé Saulobak Jerusalén-akar Juan-Marcos-chealmal.n]U Tenal Pab-kaka-nuegan pul-íchejul mimilemai, tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad pul melgumaibal. b\= Tenal Herode Pab-Tummad-otummojulidbal Pab-angel ilgwen Errey-Herodegin poni yononi. Tegidgin Herode ilgwen aglad. Tegin Herode ibabojal napi tuladi-kus. Tenal nus-íchejul-Herode-majadbal Herode purkwenonijun. [[/ Tegin Herode Tiro-tolganga tegin Sidón-tolganga pél chunmasgu, tule-itobukmalad yer Herode-chunmajad itosmal. Tegin tulemal sapejul Herodega oimakalmal chogalmal: “Pedin tulejul; pedin Pab Tummad.” }Zs Tegin Herode Tiro tegin Sidón-tolganga ibe-nazhis, e-taktagal. Tegin Herode ibe-nazhijad-wilub omosgu, Herode errey-mol-nued yos, tegin errey-kangin chigwis. Tegin Herode pel-kwapa tulemal-wagin Tiro tegin Sidón-tolganga chunmakalzhun. 2Y] Imi teun takalgu, Herode Tiro tegin Sidón-tolganbak iskudmal. Imi teun Tiro tegin Sidón-tolgan Herode-neg-takmaidzhebi mas-kunned pakpukmal. Tegin Tiro tegin Sidón-tolganga neg-pid pal nikchul mas-kunned pakegal. Al Tiro tegin Sidón-tolgan pulal Herodeje nonimal igal-nudagal. Tegin Tiro tegin Sidón-tolgan tule-Herodega-neg-taked-amismal Herodebak emal-irwal igal-nudagal. Tenal tule-Herode-neg-taked nug Blasto. X' Tegin Herode wisgusgu Pedro wakis, Herode chulubmal-palmis Pedro-aminegal. Tenal chulubmal yabli Pedro-kwen-onoszhul-kus. Tegin Herode chulubmalzhe pél ekichisgu, chulubmalga chogal: “Imi pemal Pedro-owakiszhadbal pe purkwenemalzhun.” Tegin Herode pel-kwapa chulubmal-Pedro-takpukmalad-mechamal. Tegin Herode Judea-akar nadzhun, Cesarea-neg-kweburzhe megnegal. Pab Tummad Errey-Herode-mechad uWc Tegin neg-oiposgu, chulubmal takchamalgu Pedro wakis, chulubmal koelegalmal, wichulmal Pedro pia nad. ;Vo Tegin Pedro chunkalgin tulemalga chogzha: “Pe yakirmalma.” Tegin Pedro pel-kwapa chogalzhun, Pab-Jesús oturdaleged-neg-akar igi e-onos. Tegin Pedro kwenamaladga chogalbal: —Imi pemal Santiagoga tegin kwenamalad-pimaladga pe palchogmalo antin oturdaleged-neg-akar nos. Tegin Pedro kep akne nadzhun. U Tenal Pedro ampa wanagak ogolnai. Tegin tulemal Pedroga wanagak egasmalgu, takalmal, Pedro. Tegin tule-pukmalad weob pakal pesmal. T Tegin Jesúsgin-ibzhemalad-pukmalad punaga chogal: —¡Pe koema! Tegin Rode kannan-kannan kwenamaladga chognaigual: —An kwen kakanzhejul, wedin chunchunnad Pedrode. Tegin tule-itobukmalad aga emal-emal chogalmal: —¿Wedin Pedro-angelzhulzhí? S7 Tegin Rode Pedro-e-kaka-chunmaked itosgu, wanagak kwen egaszhul, ilgwen weligwal-itogedgin kannan abarmad tulemalga choggal Pedro wanagakkin kwichi. R Tegin Pedro Marcos-e-nan-neg omosgu, wanagak-natapí-kwichid okotap. Tegin tule-puna-Rode-nugad taknad, toa wanagak ogolnai. ;Qo Tegin Pedro wisgus nadgu, pinzheal ede pul Juan-Marcos-e-nan-María-negzhe nao. Tegin Pedro nadzhun. Imi teun tulemal-ichejul Marcos-e-nan-neggin Pedroga Pabzhe kolbukmal. P Tegin Pedro aga mag itononigu, chogal: “Imidin an chunchunnad wisdo, Pab aga e-angel-palmial, Herode-akar an-onogal. Tegin Pab e-angel-palmisbal Judiomal-akar an-onogalbal. Al Judiomal-kuakwa-an-purkoed-abintabukmalad weligwal pal kwen itogojulmal.” #O? Tegin Pedro angelbak chulub-kepe-kwichidgin nas, tegin chulub-pid-kwichidgin nasbal. Tegin Pedro wanagak-ezhagad-napi-kwichidzhe nonigu, wanagak a-itoleged arkat. Tegin Pedro angelbak mes noszhun. Tegin Pedro angelbak oturdaleged-neg-akar nodgu, calle-walgwengin angel Pedro-ebes. uNc Tegin Pedro angel-cholbal nadgu, mag itojul-pes, ede chunchunnad angelbak natap, o ede kabdamai-dewa. XM) Tegin Pab-angel Pedroga chogal: “Pe kueye-kueye mol yoo, tegin pe kueye-kueye kutar yobalo.” Tegin Pedro angel-chogzhadyob imas. Tegin angel Pedroga chogdebal: “Pe chuba yojal, pe an-cholbal tago.” L- Tegidgin arpak Pab-angel Pedroje nononi, tegin neg pel-kwapa ibegwal kanonibal. Tegin Pab-angel sapejul tikalgin chika Pedro-otas. Tegin Pab-angel Pedro-otasgu, ka chogal: “Pe kueye-kueye kwisguo.” Tegin Pedro-chunkalgin-ezha-tub-etilenaid, arpak a-ito echikled. sK_ Tegin imis napi-oipodoowedgin, Herode chogzhagujad ede Pedroga igal-itogo. Imi teun Pedro chulubmal-egek ezha-tubgin etilejii, tegin chulubmalbak mes-etilejii kabzhibal. Tegin chulubmal-pimalad magadbal wanagakkin takkwismalmo. 1J[ Al chulubmal oturdaleged-neg-ulak Pedro-odosmal. Tenal tule-Jesúsgin-ibzhemalad pela-pela Pedroga Pabzhe kolnanimal. Pab-angel oturdaleged-neg-akar Pedro-onojad YI+ Tegin Herode oturdaleged-neggin Pedro-odosgu, walambe-kakanerkwa chulubmal-amis, aga muchub-muchub walbakegin Pedro-takegal. Tegin Herode chogzha, we itoged-cholbal ede kep tulemal-wagin Pedroga igal-itogo. H  Tegin Herode takchagu Judiomal yer Jacobo-purkwijad takchamal, kep Pedro-kanonimo. Imi teun Ibe-Madu-Ina-Nikchulid-Itoged nai. >Gw Tegin Herode es-pilacheedgin Juan-e-ia-Jacobo-mecha. dF C Imi teun takalgu, Herode wal-walgwen tule-Jesúsgin-ibzhemalad-kasmal chabzhul tar-imagal. E Tegin kwenamalad pél mani wesmalgu, Bernabé tegin Saulobak mes mani palmismal, Jesúsgin-ibzhemalad-Judeagin-pukmaladga.LD Al tule-Jesúsgin-ibzhemalad-Antioquíagin-pukmalad aga chogzhamal: “Imi anmal immalmal-nikamaladbal Jesúsgin-kwenamalad-Judeagin-pukmaladzhe mani palmienabmal kwenamalad-wis-pentamalgal.” C Tegin Pab-kaka-palchoged-walgwen-Agabo-nugad, Jesúsgin-ibzhemalad-abalgin kwisgual. Tegin Agabo Pab Purpa Nuedbal chogal: —Imi iti-nap-naid-ugakche ukul-mejed-ibe-tanikid omodani. (Imi we ukul-mejed-ibe-nonikid Claudio Romano-e-tummadga maiun noni.) B Tegin Bernabé Saulobak Antioquíagin maiun, Pab-kaka-palchogmalad-Jesúsgin-ibzhemalad, Jerusalén-akar Antioquíaje nonimal. AA{ Tegin Bernabé Saulo-amiapku, Antioquíaje Saulo-cheinoni. Tegin Bernabé tegin Saulo Jesucristogin-kwenamaladbak pirkagwen megwiszhun. Tegin Bernabé Saulobak íchejul Pab-Jesús-igalgin tulemal-oturdadi-kusbal. Imi teun Antioquía-neg-kweburgin tule-Jesúsgin-ibzhemalad kep nugzhalenonimal, Cristozhikmalad. H@  Tegin Bernabé kep Tarso-neg-kweburzhe Saulo-aminadzhun. -?S Tenal Bernabé tule-nued. Tenal Bernabé pela-pela Pab-Purpa-Nued-nika, tegin Pab-kwen-penzhulbal. Tegin tulemal-íchejul Bernabébal Jesúsgin ibzhenonimal. *>M Tegin Bernabé Antioquíaje nonigu, taknoni, Pab-Jesús wilejakwa-tulemal-takchadbal íchejul tulemal-abonosmal. Al Bernabé peyedzhe yer-itos. Tegin Bernabé Jesúsgin-ibzhemalad-uanaisbal Jesúsgin-ibzhemalad kantik pul-pule Pab-Jesúsgin kwisgumalgal, melle Pab-Jesús-igemalgal. =/ Tegin Jesúsgin-kwenamalad-Jerusaléngin-pukmalad wisgusgu Judiojulmalad Antioquíagin Jesús-abingasmal, Antioquíaje Bernabé-palmialmal. < Tenal Pab-kannaleged kwenamaladbak tiidbal tulemal-ichejul Pab-Jesúsgin ibzhenonimal tegin Pab-Jesúsgin naigunonimalbal. u;c Tenal tule-wal-walgwen-aknidmalad Antioquía-neg-kweburzhe nonimal. Tenal we kwenamalad Chipre-tol tegin Cirene-tol. Tegin kwenamalad Antioquíaje nonimalgu, Judio-tulemalga tegin Griego-tulemalga Pab-Jesúsgin chunmadi-kusmalmo. v:e Imi Judiomal-Esteban-mechamalad-cholbal, tulemal peyedzhe chabzhul Jesúsgin-ibzhemalad-imasmal. Al Jesúsgin-ibzhemalad peyedzhe wilesmal. Al kwenamalad Jerusalén-akar aknidmal. Al we kwenamalad Provincia-Feniciaje, Chipre-tupche, tegin Antioquía-neg-kweburzhe nadmal. Imi teun kwenamalad-aknidmalad Judiomalgabi Pab-Jesús-kaka-nuegangin chunmadi-kusmal. P9 Tegin kwenamalad-Jerusaléngin-abgan-tuku-chikalmalad, Pedro-chogzhad itosmalgu, yer itos-pesmal. Tegin Judiomal-Pabgin-ibzhemalad Pab-otummoalmalzhun, chogalmal: —Imi Pab Tummad Judiojulmaladga igal-ukchamo, aga iskuedgin pukib-itononikidbal ilagwen-nadgu tullegal. Kwenamalad-Antioquíagin-pukmaladgin immalmal-kujad 98k “Imi anmal-Judiomal Pab-Jesucristogin-ibzhasmaladbal, Pab Tummad anmalga E-Purpa-Nued-ukcha. Tenal Pab Tummad ampa anmal-yopí tule-Judiojulmaladga E-Purpa-Nued-ukchamo. ¿Imi Pab Tummad Judiojulmaladga E-Purpa-Nued-ukcha-choggu, al antin toa-tule-ade, Pab Tummadga ib choggal? Wedin keg kue.” 87i Tegidgin an wisgud nad, Pab-Jesús anmalga igi chogzha: ‘Imi Juan Bautista chunchunnad tiginbi unnila tule-okcha. Tenal pemal nue-naojul Pab Purpa Nuedgin oglenonimalo.’ 6 “Tegin an ampa tulemalga chunmanaidgin, Pab Purpa Nued anmalga-kepe-saglagin-aktejadyob, we tulemalgin pela-pela aktenonimo. 5  Imi we Simón-Pedro pega chogo, pedin tegin pe-neg-yaginmalad igi nabir abonolego melle Pab Tummadzhe peyedzhe oturdalegal.’ F4 Tegin Cornelio pel-kwapa anmalga chogzha, ede e-neggin maidgin, Pab-angel eje arpak nononi. Tegin angel ega chogal: ‘Imi pe Jope-neg-kweburzhe tule-kwen-palmio, Simón-Pedroje kolnegal. e3C Tegin Pab Purpa Nued anka chogzhado: ‘Imi pe akalzhul we tulemalbak pe nao.’ Imi we kwenamalad-walanerkwa-pukmalad anpak mes nadmalmo, Cesareaje. “Tegin anmal Cesareaje omosgu, tule-anche-kochad-negzhe togzhamal. t2a “Imi teun takalgu, tulemal-walapá Cesarea-neg-kwebur-akar an-amidanimalad an-neg-maidzhe nonimal. {1o Imi tule-kakapurwa anka ilapá kolnoni. Tegidgin, immal-atued-tummadyob tuklukwa-takleged kannan nikpa aknakwid. 90k Tegin tule-kakapurwa nikpa-akar kannan anche kolnonibal: ‘Imi Pab imis-akar pél immalmal-izhe-kulleged nabir-kulle imas. Al anka keg pe chogel: We immalmal izhe kunkal.’ /+ Tegin tule-kakapurwa-anche-kolnonikidga an chogal: ‘Chulá Tummad. Wegiid-immalmal-izhe-kullemalad, an kaka-yabal togo igal-kwen-maichul.’ z.m “Tegin an itogalbal, tule-kakapurwa anche kolnai: ‘Pedro, pe kwisgu, pe we immalmal-mejo pe kunkal.’ ,-Q Tegin an nuekwa e-yagin takpi-kual, ibimala pukwa. Tegin an taktegu an takal, immalmal-napkined, achu-chapur, immal-yarmakal-nanemalad, tegin chikwimal pukwamal. J,  “Imi antin Jope-neg-kweburgin maidgin, te ibagwengin an Pabzhe kolal. Tegidgin an imia-akpurrudedgin an immal takcha, atued-tummadyob tuku-tukugin-kugul-tuklukwa edinal anche aktenoni. Q+ Tegin Pedro nuekwa Judiomal-Jesúsgin-ibzhemaladga palchogalzhun: * —¿Ibiga pe tule-abgan-tuku-chikalzhulmaladzhe arpigusdé? ¿Ibiga pe Judiojulmaladbak mes mas kuchamalbaldé? Wedin izhe. )  Tegin Pedro untaradgin Jerusalénzhe kannan nonigu, Jesucristogin-kwenamalad-abgan-tuku-chikalmalad Pedroje ulualmal chogalmal: ( / Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad-pimalad tegin kwenamalad-Jesucristogin-Judea-napkin-pukmalad wisgusmal, Judiojulmalad Pab-kaka abingasmalmo. 8'i 0Tegin Pedro chogalbal: —Imi pemal Jesucristo-nuggin tigin oglegenabmal. Tegin Cornelio tegin tule-e-neg-yaginmalad-Jesúsgin-ibzhenonimalad Jesús-nuggin tigin oglesmal. Tegin Cornelio Pedroje wilegal chogal: —¿Pe anpak untar wis meggweloma? Tegin Pedro Cornelio-neggin untar megwiszhun.&w /Tegin Pedro kwenamalad-ebak-nonimaladga chogal: —Imi we tulemal ampa anmal-yopí Pab-Purpa-Nued-abingasmalmo-choggu, al ¿toa we tulemalgin chogo, we Judiojulmalad Jesús-nuggin keg tigin ogle? Imi we tulemal nabir ampa tigin oglemogodo. |%q .Tegin tule-Pedrobak-nonimalad mag takchamaldo, we tulemal kaka-pimaladgin chunmakalmal, tegin Pab-otummoalmalbal. $ -Tegin Judiomal-Jesúsgin-ibzhemalad-Pedrobak-nonimalad keger takalmal, Pab Purpa Nued pela-pela Judiojulmaladgin aktenonimo. s#_ ,Tenal Pedro ampa chunmanaidgin, Pab Purpa Nued pela-pela pel-kwapa tulemal-itobukmaladgin aktenoni. L" +Imi akpene Pab-kaka-palchogmalad-pel-kwapa Jesúsgin chogzhamaldo: ‘Meke-ibi-tule Jesúsgin ibzhajal, Jesús-nugbal, we tule-iskued elilego.’ ” Pab Purpa Nued Judiojulmaladgin aktenonikid I!  *Tegin Jesús anmal-palmis, napírra egin tulemalga chunmagal. Tegin Jesús anmal-palmisbal tulemalga choggal Pab Tummad Jesús-nugzhas tule-purkwalmaladga tegin tule-tulamaladga igal-itogal. s _ )“Tegin Jesús kannan tullesgu, tulemal-pel-kwapa Jesús-tullejad-kwen-takchajulmal, tenal akpene-Pab-Tummad-anmal-chusmaladbi Jesús-takchamal. Tenal Jesús kannan tullesgu, anmal Jesúsbak mes kobzhamal, mes mas kuchamalbal. zm (Tenal Pab Tummad ibapágin kannan Jesús-otulos, tegin Pab Tummad Jesús-kannan-tullejad takegal anmal-imasbal. 1 '“Imi anmal Jesús-takchamal Israel-napkin tegin Jerusaléngin pél immalmal-imajad. Tegin tule-tummagan kep nakrusgin-nai Jesús-mechamal. - &Imi te-akar Jesús-Nazaretkined Provincia-Galileagin kudii. Tegin Pab Tummad pela-pela Jesúsga E-Purpa-Nued-ukcha, tegin Jesúsga e-kannaleged ukchabal. Tegin Pab Tummad Jesúsbak tigujadbal. Jesús immal-nuegan imadi-kus, tegin tule-niagin-kalesgudimalad-nudadi-kusbal. @y %“Tenal pemal nued wismal, pel-kwapa Provincia-Judeagin igi kus. Imi teun Juan Bautista chogdi-kus: ‘Pemal pe-taed ogwaenabmal. Tegin pe keg-chulgu tigin oglegenabmalbal.’ W' $Imi we kaka-an-pega-chogneed, Pab Tummad anmal-Israel-tulemalga palmis, tulemalga kaka-nuegan choggal: ‘Jesúsbal pe ulubgin akalzhul-itogal.’ Tenal Jesús, Judiomal-tegin-Judiojulmalad-e-tule-Tummad.  #Tenal meke-ibi-tule-akal-akal-chunmaked, Pab Tummadgin atagel, tegin tule immal-nueganbi imakel, Pabdin tule-immal-nued-imaked-abingao.   "Tegin Pedro chunmakalzhun: “Imi an takto, Pab Tummadga tule-akal-akal kwen nikchul, Pab pel-kwapa yopígwadbi tule-tak. H  !“Tegin an ilgwen walapá tule-palmis pe-aminegal. Imi antin yer pe-takcha, pe anche ilgwen abarmanonigu. Imi pe tak, anmal-pel-kwapa itigin Pab-wagin pukwamal, anmal pe-itobimal, Pab Tummad igi pega chogzha. Tenal anmal peimal pe anmalga palchog Pab pebal ibi chog.” Pedro Cornelio-neggin Jesúsgin chunmajad !; Al pe Jope-neg-kweburzhe, tule-palmido, Simón-Pedro peje taggal. Tenal we tule termal-kakazhik mai, tule-immal-ukagin-arpaged-Simón-nugad-neggin.’  Tegin tule-nononikid anka chogal: ‘Cornelio, Pabdin pe-eje-koled itos, tegin pe-tule-wilemalad-pentaked yer takchabal. `9 Tegin Cornelio Pedroga chogal: “Imi ibabakegus, an iti-wachigin, wachilapágin, an naga neggin mas-kunchulidgin Pabzhe-kolzhii. Tegin an Pabzhe kolzhiidgin tule-walgwen-mol-pi-pi-pip-takleged, anche nononi. c? Al pe anche kolapmalgu, an ilgwen al. Al an peje ekismojundo, ¿ibiga pe anche kolapmal?  Tegin Pedro tulemal-pukmaladga chogal: —Imi pemal an-nued-wismal, antin Judio-tule. Al antin igal-kwen-nikchul pemal-Judiojulmaladbak mes nanegal, mes ampagugal, wedin izhe. Imi Pabdin anka chogzhado: ‘Pe izhejulidyob, pe Judiojulmalad-tako.’  Tegin Pedro Corneliobak pél chunmasgu, neg-yabal togzhamal. Tegin Pedro neg-yabal togzhagu, taknatap, tulemal-íchejul pukwamal. %C Tegin Pedro chunkalgin Cornelio okwichisgu, Cornelioga chogal: —Pe kwisguma. ¿Ibiga pe anka yokorgin chimtisdé? Antin, an tulegwa, ampa an pe-yopímo. r] Tegin Pedro Cornelioje tognonigu, Cornelio Pedro-assapin chimtinoni, Pab Tummadyob Pedro-otummobi-kual.  Tegin te pangin, Pedro Cesarea-neg-kweburzhe omosmalgu, Cornelio e-kwenamaladbak, e-ai-nueganbak, kuakwa Pedro-abintajimal. X) Tegin Pedro tule-nonimalad-chogzhad itosgu, neg-yabal tulemal-odos we neggin kabgal. Tegin te pangin Pedro tule-nonimaladbak mes nadzhun. Tegin Jesúsgin-kwenamalad-Jopeginmalad Pedrobak mes nadmalmo. d A Tegin tule-nonimalad Pedroga chogalmal: —Imi anmal-chulub-tummad-Cornelio-nuggin tanimal. Imi we Corneliodin tule-napírragwad, tegin Pab-Tummadgin-peyedzhe-ataged-tulebal. Tegin Judio-tulemal-pel-kwapa yer Cornelio-takmalmo. Tenal Pab-angel-chwilidikid Cornelioga chognoni: ‘Pedin Pedroje kolneenab peje taggal, pega ib wis choggal.’ Z~<},|{}yxwMv+utssRrqppGoxnnmdllzk>=^<;: 9)8\7I6u5432W00/.-,,4+Z*)((%&*%=$$#l!! +<`Qq#1+} )^"+9OTegin Apolos Judio-ormaked-neggin tobzhulidgin chunmagwisgual. Imi teun Aquila Priscilabak Apolos-itosmal chunmagwis. Tegin Aquila Priscilabak itosmalgu Apolos ampa nuekwa Pab-igalgin kwen chunmajul, akne-pidzhi Apolos-chesmal, Apolosga nuekwá palchoggal, Pab-Jesús-igalde igi mai. \81Tenal Apolos pela-pela tulemal-oturdas, tegin pakal-pud-pud Jesúsgin tulemal-oturdasbal. Tenal Apolosdin Juan-Bautista-tigin-tule-oged-igalbi wiis; tenal Apolos Jesús-nuggin tigin tule-oged-igal kwen wichul. Y7+Imi teun takalgu, Judio-tule-walgwen-Apolos-nugad, Efeso-neg-kweburzhe noni. Tenal we tuledin Alejandría-tol. Tenal Apolos pirkin yer chunma, tegin pirkin Pab-karta wiis, tegin pirkin Pab-igal wisbal. t6aTegin Pablo Antioquíagin untar megwijadgin, kannan Provincia-Galaciaje, tegin Provincia-Frigiaje nadbal, tule-Jesús-igalgin-turdananimalad-pukmalad-okannogal Pab-Jesúsbak nanegal. Apolos Efesogin Pab-igalgin tulemal-oturdajad 51Tegin Pablo Cesarea-neg-kweburzhe nonigu, ukin Jerusalénzhe nadbal Jesúsgin-kwenamalad-wis-taknegal. Tegin Pablo Antioquía-Siriaje kep nadbal. `49Tegin Pablo nejogalidgin Judiomalga chogal: —Chulá. Imi Pab peiel an weje tag, an pemal-taknonibalo. Tegin Pablo Efesogin Aquila-Priscila-ebeszhun. Tegin Pablo ulgin nakwisgu, Efeso-neg-kwebur-akar alzhun. U3#Tegin Judiomal Pabloga chogalmal: —¿Ibiga pe itigin keg wis peigweldé? G2Tegin Pablo Efeso-neg-kweburzhe nonimalgu, Aquila tegin Priscila-ebenoni. Tegin Pablo kep Judio-ormaked-negzhe nadzhun. Tegin Pablo Judiomal-pukmaladga Pab-kaka-nuegangin wis chunmas. `19Tegin Pablo untar ampa Corinto-neg-kweburgin megwis. Tegin Pablo Jesúsgin-kwenamaladbak napi chunmasgu, Pablo Aquilabak tegin Priscilabak Cencrea-neg-kweburzhe almalzhun. Tegin Pablo Cencreaje nonigu, aga chagla enis. Wedin chogle, ede Pab-wagin kaka-ukcha immal imagal. Tegin Pablomal Cencrea-akar ulgin almalbal, Efeso-neg-kweburzhe. s0_Tegin tulemal-pel-kwapa Judio-ormaked-neg-e-tummad-Sóstenes-kasmal. Tegin tulemal igal-itoged-neg-waglik pela-pela Sóstenes-sakismal. Tenal Galióndin akal aga sagyenanimalad-kwen-takchajul. Pablo Antioquía-Siriaje kannan nonikid D/Tegidgin Galión ormaked-neg-akar Judiomal-onidzhun. V.%Tenal pemal pinche Pab-Tummad-igal-mamikidbal aga imakalmal: tule-nugmalgin, tegin Pab-kaka choglesmamikidgin. Al an wegiid-igalmalgin an pemalgin kwen yolenejul. Tenal pemal aga tukin igal-nudakenabmal. -5Tegin Pablo chunmajogalidgin, Galión Pablogin igal-kas melle chunmagal. Tegin Galión Judiomalga chogal: —Antin, an pemalga igal-kwen-itonejul. Tenal we tule peyedzhe immal akalojalen, o Romano-igal-mamikidgin walmajalen, nabirin. Tenal we tule immal kwen akaloszhul. 2,] Tegin Judiomal-Pablo-chesmalad gobernadorga chogalmal: —Imi we tuledin, tulemal-pinzheed kadii, anmal-igal-mamijulidbal Pab-Tummad-otummogal. Weob igal-kwen-maichul. *+M Imi teun Galión Provincia-Acayagin Romano-gobernadorga maiun, Judiomal pulal istar Pablo-taknonimal. Tegin Judiomal igal-itoged-negzhe Pablo-chesmalzhun. z*m Al Pablo pirkagwen-eg-abal Corinto-neg-kweburgin megwis. Tegin Pablo Pab-kakagin tulemal-oturdadi-kuszhun. ) Tenal antin pebak kudiguo, tulemal ichal melle pe-imagal. Imi antin iti-neg-kweburgin ichejul tule-nika ankin ibzhegal.” O( Tegin te ibagwengin mutik, Pab-Jesús kabdakedgin Pabloga chunmas chogal: “Imi pedin melle tobgudago. Tenal pedin pul-kigma tulemalga ankin chunmako. Tenal pe ankin-chunmaked melle pogiguo. '/Tegin Judio-ormaked-neg-tummad-Crispo Pab-Jesúsgin ibzhenonimo. Tegin Crispo-e-neg-yaginmalad Pab-Jesúsgin ibzhenonimalmo. Tegin tulemal-Corintoginmalad, ichejul Pab-Jesús-kaka itosmalgu, ichejul Pab-Jesúsgin ibzhenonimalmo, tegin Jesús-nuggin tigin oglesmalbal. J& Tegin Pablo Judio-ormaked-neg-akar nodgu, ilgwen tule-Ticio-Justo-nugad-negzhe togzha. Tenal Ticio-Justo, Pab-otummoed-tulemo. Tenal Ticio-Justo-negdin, Judio-ormaked-neg-tikalbal chimo. |%qTenal Judiomal istar Pablo-takalmalgu, Pablogin istar chunmakalmal. Tegidgin Pablo Judiomal-wagin, aga chuba omis. Wedin chogle: “An pemalbak wejego nane.” Tegin Pablo tulemalga chogal: —Imis an-pemalga-Jesúsgin-chogzhad pe abingaszhulidbal, Pab Tummad sapejul pe-oturdakalil, ankin chijulzhun, pato pegin chii. Al an imis-akar Judiojulmaladzhik akpannejun. \$1Tegin Silas Timoteobak Provincia-Macedonia-akar Corintoje nonimalgu, Pablo Pab-kaka-nueganginpí chunmadi-kualzhun. Tegin Pablo Judiomalga chogdi-kual, Jesús, Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. :#mTegin Pablo ulukued-ibe-ilbal, Judio-ormaked-neggin tulemalbak chunmadi-kual. Tenal Pablo peigujiin, Judiomal, Griegomal nuekwá e-ito, Pab-Jesús-igalde, ib-chunchunnad. :"mTenal Aquila, mol-neg-makedgin-arpaged-tulemo, Pabloyobmo. Al Pablo Aquilabak mes mol-neg-makedgin arpadi-kusmal. Tegin Pablo Aquilabak neg-kwagwénnagwadgin mes megwismalbal. @!yTenal we neg-kweburgin, Pablo Judio-tule-walgwen-taknoni mai. Tenal we tule nug Aquila. Tenal Aquiladin Provincia-Ponto-tol. Imi teun takalgu, Claudio Romano-tummadga maiun, pel-kwapa Judiomal-Romagin-pukmalad-onis. Al Aquila aga e-ome-Priscilabak, imichal Roma-Italia-nap-akar nonimal, Corinto-neg-kweburzhe. L  Tegin Pablo Atenas-neg-kwebur-akar nadzhun, Corinto-neg-kweburzhe. 6e"Tenal tulemal-wal-walgwen Pablobal-naigunonimalgu, Jesúsgin ibzhenonimal. Tenal tule-walgwen-Jesúsgin-ibzhenonikid nug Dionisio. Tenal we tule Areópagogined-tummad-walgwen. Tegin ome-walgwen Jesúsgin-ibzhenonikid nug Damaris. Tegin tule-pimalad-Jesúsgin-ibzhenonimalad Pablobal naigusmalmo.I !Tegin Pablo tulemalga chunmasgu, ilgwen ormaked-akar nod. ^5 Tegin tulemal-itobukmalad itosmalgu tule-purkwaledde kannan tulle, tule-wal-walgwen Pabloga chogalmal: —¡Pinzhe pe koltima! Tegin tule-pimalad kwen Pabloga chogalmo: —Antin ibagwengin we igal itobibal. pYImi Pab Tummad igal-mezhis, tegin ibe-nazhisbal, edega tule-walgwen-nugzhas, pel-kwapa tulemalga innikí igal-nudagal. Tenal Pab Tummad anmalga oyos, ede purkwaled-akar kannan Jesús-otulojadbal, e-chogzhaddin, ib-chunchunnad.” #“Imi pemal akpene wichulidgin-immal-imajadbal Pab Tummad pemalga akal immal kwen chogzhajulmal. Tenal imidin Pab Tummad pel-kwapa tulemalga chognai: ‘Pemal wejego, iskuedgin nane. Tenal pemal iskuedgin pe pukib-itogenabmal, tegin pe iskued ebeenabmalbal.’ 5c“¿Tede ibiga pemal aga tukin pinzheedgin, aga immal-wijiidgin, Pab Tummadyob immal chobmal: immal-olgad, immal-manigad, tegin immal-akwagad? Weobdin ib-nued-chul. *MTenal anmal Pabbal tula-timal, tegin anmal Pabbal kudimalbal. Tegin anmal Pabbal purpa nikamalbal. Tenal pemal-walgwen chogzhadyob, anmal pato Pab-nuskanmaldo. 5c“Tenal Pab Tummad chog-ilbal tule-imas, tulemal egin pinzhegal, tegin tule nuekwá e-amidel, Pab-Tummad-onogo-dewa. Tenal Pab Tummad anmal-akar panna kwen kudijul. 2]“Tegin we Pab Tummad walkwénna-tule-opinnijad-akar, akal-akal chog-ilbal tule-imas, pel-kwapa-iti-nap-naid-ugakche ampagumalgal. Tegin we Pab Tummad nap-wilub-chas, tule-chog-ilbal ampagugal; tegin we Pabdin ibe-nazhijadbal inkwa tule-chog-ilbal tognoniko, inkwa aknine, inkwa pelgubalo. ^5Tenal Pab Tummad tule-kwen-napijul e-pentagal. Tenal Pab Tummad pel-kwapa tulemal-otulojii. Tegin Pab Tummad pel-kwapa-immalmal-ugakche, otulojibal. Tegin Pab Tummad tulega tegin meke-ibimalaga pél immal ukpal. Y+“Imi we Pab Tummad iti-nap opinnis, tegin iti-napkin pél immalmal-nikad opinnisbal. Tegin we Pab Tummad nikpa-neg-e-ibed, tegin ampa iti-nap-e-ibedbal. Al Pab Tummad tule-neg-chobedgin kwen maichul. ~u¿Ibiga an teob pemalga chog? Nabir. Imi an pemal-neg-kweburgin pipirmadi-kusgu, an takchado, pemal aga pab-tummaganzhe-kolmalad-ichejul kwigwis. Tegin an takchabaldo, pab-tummadga-immal-kuged-walgwen kwichimo. Tegin immal-kugedgin nermakal naibal: PAB TUMMAD ANMAL-WICHULIDGAD. “Tenal pemal Pab-Tummad-wichulmal-choggu, al an pemalga we igalgin wis chunmanejun. "=Tegin Pablo Areópagogin-ormabukmalad-abalgin, tulemalga chogal: “Atenasginmalad, imi antin, an pemal-takto, pemalde chogmalmogan Pab-igal-wiis. R(Imi teun takalgu, Atenasginmalad tegin tule-aknemalad kusgu e-igalbal ibe-perienzhenanimal, igal-pingin chunmagal; chulil, igal-pin itogal. Al tule-pinzheed-nikmalad Pablo-itobimalmo ibi chog.) RAl an peido, pedin anmalga chog, pe-tulemal-oturdanaid ibi chogle-wede. iKTegin tule-tummagan-pinzheed-nikmalad, igal-itoged-neg-Areópagoje Pablo-chesmal. Tegin tule-tummagan Pabloga chogalmal: —¿Imi pede ibi-igalgin tulemal-oturdanai-wede? Imi an takto, pedin akal-pakal tulemal-oturda. wgTegin tule-tummagan-pinzheed-nikmalad, Epicúreomal, tegin Estoicomal Pablobak imakalmal. Tegin tule-tummagan-pinzheed-nikmalad-wal-walgwen Pablogin chogalmal: —¿Imi we tule-iche-iche-turdajadde, ibi chogbi-kunai-wede? Tegin tule-tummagan-pinzheed-nikmalad kwen Pablogin chogalmalbal: —Imi an itodo, we tule Pab-Tummad-pimaladgin chunma. Imi teun Pablo Jesúsgin tegin tule-purkwal-maid-akar-kannan-tullegoedgin chunmas. Al tule-tummagan-pinzheed-nikmalad weob Pablogin chognonimal. KAl Pablo Judio-ormaked-neggin Judiomal tegin Judiojulmalad-Pab-Tummad-otummomaladbak Jesús-igalgin aga imakaldamal. Tegin Pablo tulemal-magarbal-ampagumaladgin ampa tulemalbak imakaldamalbal. ; oTegin Pablo Atenasgin Silas tegin Timoteo-abintamaidgin, chowal-mimmigan-takal. Tegin tulemal-chowal-mimmigangin-peyedzhe-pinzhe-pukmaladbal, Pablo peyedzhe pukib-itononi. { oTegin Jesúsgin-kwenamalad Atenaszhe Pablo-pelapmal. Tegin kwenamalad-Pablo-pelapmalad kannan almalgu, Pablo we kwenamaladbal Silasga tegin Timoteoga kaka palmial: “Pemal kueye-kueye Atenaszhe tagmalmogo.” Pablo Atenasgin chunmajad $ ATegin tulemal istar Pablo-taknonimalgu, Jesúsgin-kwenamalad ilgwen termal-kakche Pablo-palmismal. Tenal teun Silas ampa Timoteobak Bereagin pesmal. V % Tegin Judiomal-Tesalónicaginmalad wisgusmalgu Pablo Bereagin Pab-kaka-nuegan chognai, Bereaje nonimalmo. Tegin Judiomal-nonimalad Berea-neg-kweburginmalad-ourusmal, istar Pablo tegin Silas-takegal.  % Al Judiomal-ichejul Jesúsgin ibzhenonimal, tegin Griego-tulemal-ichejul Jesúsgin ibzhenonimalmo; machergan tegin omegan-tummagan-ugakche. 7 Imi Judiomal-Berea-neg-kweburgin-pukmalad Judiomal-Tesalónicagin-pukmaladga pul tule-nuegan. Tenal Judio-Bereagin-pukmalad yer Pab-kaka-nuegan itosmal. Tenal we tulemal pane-pane Pab-kartagin pal aminanimal, Pablo tegin Silas-chunmajadde napírra chog-dewa, o chul-dewa. 7 Tegin kwenamalad mutikidbal Pablo tegin Silas-palmismal, Berea-neg-kweburzhe. Tegin Pablo Silasbak Bereaje nonigu, Judio-ormaked-negzhe nadmal. ve Al tule-tummagan-neg-kwebur-takpukmaladdin Jasóngin tegin Jesúsgin-kwenamalad-pimaladgin mani egwasmal, Jasónmal aga e-neggin melle Pablomal-pal-abingegal. Tegin kep tule-tummagan Jasón-onosmalzhun. Pablo Silasbak Bereagin megwijad wTegin tule-itobukmalad, tegin tule-tummagan-neg-kwebur-takpukmalad, tulemal-chogzhad itosmalgu, kwakialmalzhun. I Tenal Jasón aga e-neggin Pablomal-odosmal. Imi Pablo Silasbak Romano-Tummad-César-igal-mamikidgin kwen atajulmalbal. Tenal we tulemal chogmal: ‘Tule-pid erreyga mai. Wedin nug Jesús.’ veImi teun Pablo Silasbak, we neggin pukchulmal. Al we tulemal Pablo-anal neg-ibed-Jasón tegin kwenamalad-pimalad-kasmalzhun. Tegin tule-iskana tule-neg-kwebur-takpukmalad-tummaganzhe Jasónmal-chesmal. Tegin tulemal tule-tummaganga pulal sapejul chogalmal: —Imi Pablo tegin Silas, pel-kwapa-nap-naid-ugakche, neg-oimadimal. Tenal Pablo tegin Silas itije nonimo. Tenal Judio-pimalad-Jesúsgin-ibzhejulmalad takchagu tulemal-ichejul Pablobal-naigusmal, Pablogin tegin Silasgin nobgualmal. Tegin Judiomal-Jesúsgin-ibzhejulmaladdin callebal tule-iskana-amismal Pabloga poni onogal. Tegin tule-iskana ichejul tule-pimalad-amismalmo emalbak mes urwegalmo. Tegin tule-iskana pulal Jasón-negzhe nadmal, kantikidgin Pablo-tegin-Silas-onogal. Tegin Pablo yer-ito wal-walgwen Judiomal-imas; al Judiomal Pablo-Silaszhik naigusmal. Tegin Griego-machergan-Pab-Tummadzhe-koledgin-Pab-otummomalad-íchejul Pablo-Silaszhik naigusmalmo. Tegin omegan-tummagan-íchejul ampa Pablo-Silaszhik naigunonimalmo. jMImi teun Pablo tulemalga nuekwá palchognaigual: —Imi Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule purkweenab, tegin purkwaled-akar kannan tullegenabbal. Tule we tule an-kin-chunma-kwichid, weje pato arpigus. Wedin Jesús. Tenal Pablo kusgu Judio-ormaked-negzhe nane-choggu, al Pablo ulukued-ilapá Judio-ormaked-neggin Pab-kartagin tulemal-oturdanaigus. P~ Tegin Pablo Silasbak Filipos-neg-kwebur-akar nadgu, Anfípolis tegin Apolonia-neg-kweburgin ilgwen pakal nasmal, Tesalónica-neg-kweburzhe. Tenal Tesalónica-neg-kweburgin Judio-ormaked-neg nikamal. }(Tegin Pablo tegin Silas oturdaleged-neg-akar nosmalgu, Lidia-negzhe nadmal kwenamalad-napi-takegal. Tegin Pablo tegin Silas Lidia-negzhe nonigu, Pab-Jesús-igalgin kwenamalad-napi-uanais. Tegin Pablo tegin Silas kep Filipos-neg-kwebur-akar nadmalzhun.I| 'Tegin tule-tummagan-igal-itomalad Pabloje tegin Silaszhe nonimalgu, chogalmal: —Imi pemal Romano-tule-ulgin, anmal peyedzhe pemalgin walmasma. Tegil pe akalzhul neg-kwebur-akar nejunnodé. \{1&Tegin chowal-ibemalad tule-tummagan-igal-itomaladzhe nadmalgu, pél Pablo-chogzhad palchognatapmal. Tegin tule-tummagan itosmalgu Pablo tegin Silasde Romano-tule, tule-tummagandin peyedzhe kwakialmalzhun. z5%Tegin Pablo chowal-ibemaladga chogal: —¿Imi tule-tummagan-igal-itomalad, ibiga otukal anmal-onobimaldé? Weob ib-nued-chul. Imi anmal Romano-tule. Tenal tule-tummagan yabli anmalga igal-kwen-itoszhulmal. Tegin tule-tummagan tulemal-wagin anmal-ebiosmal, tegin oturdaleged-neggin ilgwen anmal-odosmal. Imi weob igal-kwen-maichul. Imi tule-tummagan-igal-itomalad meke anmalzhe noniko anmal-onogal. y$Tegin tule-oturdaleged-neg-e-tummad Pabloga tegin Silasga chogal: —Imi tule-tummagan-igal-itomalad anka kaka palmialmal, pemalde akalzhul nomalo. Tegin tule-oturdaleged-neg-e-tummad Pabloga tegin Silasga chogalbal: —Tegil pe akalzhul naode. 'xG#Tegin tule-tummagan-igal-itomalad wakur-wakur, tule-oturdaleged-neg-e-tummadzhe chowal-ibemalad-palmialmal, choggal: “Pe akalzhul we tulemal-onio.” /wW"Tegin tule-oturdaleged-neg-e-tummad e-negzhe Pablo-tegin-Silas-ches masgin okunkal. Tegin we tummad Pab-Jesúsgin-ibzhenonikidbal e-neg-yaginmaladbak mes welgusmal. 9vk!Tegidgin tule-oturdaleged-neg-e-tummad Pabloga tegin Silasga ya-chijiid elismal. Tegin tule-oturdaleged-neg-e-tummad tegin e-neg-yaginmalad Jesús-nuggin tigin pél oglesmal. u Tegin Pablo tegin Silas oturdaleged-neg-e-tummadga tegin e-neg-yaginmaladga Pab-kaka-nuegangin chunmakalgu, Pab-Jesús-abingasmal. 3t_Tegin Pablo tegin Silas tule-oturdaleged-neg-e-tummadga chogal: —Pe Pab-Jesúsginbi pe penzhulinab, kep pe iskued-akar abonolego, tegin pe-neg-yaginmalad ampamo. +sOTegin tule-oturdaleged-neg-e-tummad magarbal Pablo-tegin-Silas-onosgu, Pabloga tegin Silasga chogal: —Tummad, ¿an igi imakel nabir an-iskued-akar abonolegal? 4raTegin tule-oturdaleged-neg-e-tummad kallen ekichisgu, neg-yabal ilgwen togzha. Tegin tule-oturdaleged-neg-taked-tummad tu-tu-tu-tu Pablo-tegin-Silas-nabal aglenoni. q-Tegin Pablo tule-tummadzhe sapejul kote chogal: —¡Melle aga mesgweloma. Anmal-oturdalebukmalad ampa pellá pukwamal, kwen wakiszhulmal! >puTegin tule-oturdaleged-neg-e-tummad atasgu, oturdaleged-negzhe noni. Tegin tule-oturdaleged-neg-e-tummad pato taknoni, oturdaleged-neg-wanagak pél kagejii. Tenal we tummad ebinzheal, tulemal-oturdalebukmalad pato pél wakismal. Al tule-oturdaleged-neg-e-tummad aga tukin es-pilacheed unnus aga mesgal. +oOTegidgin arpak pela-pela neg-tutumanoni. Tegin oturdaleged-neg kamanaidgin wanagakmal pél arkat-nemal. Tegin tulemal ezha-tubgin etilenanimalad, pél unnusmal. 8niTegin Pablo Silasbak neg-kabgwenadbal Pabzhe-kolbukmal, tegin namakedgin Pab-otummobukmalbal. Tenal tule-pimalad-oturdalejiimogad Pablo-tegin-Silas-namaked itobukmalmo. Zm-Tegin tule-oturdaleged-neg-taked tule-tummagan-chogzhad itosgu, oturdaleged-neg-yabal pul-ulak Pablo-tegin-Silas-odosmal. Tegin tule-oturdaleged-neg-taked ukin-yabal sepogin Pablo-tegin-Silas-yosmalbal. ilKTegin chulubmal peyedzhe Pablo-tegin-Silas-sakismalad-cholbal, oturdaleged-neggin Pablo-tegin-Silas-odosmalzhun. Tegin tule-tummagan tule-oturdaleged-neg-takedga chogal: —Pe nuekwa we tulemal-takenab melle wakingal. _k7Tegin tule-takpukmalad Pablogin tegin Silasgin ulualmalgu, tule-tummagan aga e-chapinganga chogalmal: —Pemal Pablogin tegin Silasgin mol echumalo. Tegin pemal sapejul chowalgin Pablo-tegin-Silas-sagyemalo. j)Tenal we tulemal anmalga igal-pid chognonimal. Tenal anmal Romano-tuledbal we igal kwen peichulmal, tegin anmal we igalgin keg pel nanebalil. 6ieTegin tule-tummagan Pabloga tegin Silasga igal-itogalgu, puna-e-ibgan tule-tummaganga chogal: —Imi we Judiomal pel-kwapa tulemal-neg-kweburgin-pukmalad-izhononimal. 7hgTegin puna-e-ibgan, punagin-mani-pal-onojul takchagu, Pablo tegin Silas-kasmal. Tegin puna-e-ibgan tule-tummagan-pukmaladzhe chakwabal-ebial Pablo tegin Silas-chesmal. gTenal puna-lel pane-pane keg-chulgu tulemalga Pablogin chogalda. Tegin Pablo pudar-itogujadbal, punazhik akpiridgu, punagin-nia-maidga chogal: —An Jesucristo-nuggin pega chog: pe ilgwen imis-imis puna-akar pe noodo. Tegin nia puna-akar ilgwen nodzhun. CfTenal we punadin Pablo tegin anmal-cholbal algu, sapejul kolmakal chogal: —¡We tulemal Pab-Pul-Tummad-e-mosmal. Tenal we tulemal pemalga chognonimal, pemal igi nabir abonolego! e1Tegin te ibagwengin, anmal Pabzhe-kolnadedgin, puna-mos-lel-walgwen-abingual. Tenal we puna purpal paltakedgin, e-ibedga mani-tummad onojii. d#Tegin Lidia Pab-Jesús-abingasgu, Jesús-nuggin tigin ogles. Tegin e-neg-yaginmalad-pel-kwapa Jesús-abingasmalmogu, Jesús-nuggin tigin oglesmalmo. Tegin Lidia anmalgin wilenaigual, anmalga chogal: —Imi pemal chunchunnad Pab-Jesúsgin-ibzhas, pe an-takmalal, pemal an-negzhe wis kabnemalo. Tegin Lidia e-negzhe anmal-cheszhun. Pablo Silasbak oturdaleged-neggin-chiidgin neg-tutumaked nonikid mcSTegin ome-walgwen-neg-kwebur-Tiatiragined-Lidia-nugad anmal-itojimo. Tenal Lidiadin mol-nued-kwaluyob-takleged-uked. Tenal Lidia Pab-Tummad-otummoed-tulebal. Tegin Pab Tummad ulubgin yer Pablo-chunmaked-itogal Lidia-imas. b# Tegin anmal ulukued-ibegin, neg-kwebur-tikalbal tiwalzhe nadmal. Tenal anmal ebinzhemal, Judio-ormaked-neg-nikchulidbal Judio-tulemal tiwalbal Pab Tummadzhe kolmal. Tegin anmal tiwalzhe omosmalgu, ampagutapmalzhun omegan-pukmaladga Pab-kaka-nuegangin chunmagal. 0aY Tegin anmal ampa ukin nadmalbal, Filipos-neg-kweburzhe. Imi Filipos-neg-kweburdin ampa Provincia-Macedoniagin chimo. Tenal Filipos-neg-kwebur aka neg-kwebur-pukmaladga pul-chunchoged, tegin Romano-neg-totobal. Tegin anmal Filipos-neg-kweburgin ibpojal wis megwismal. Lidia Pab-Jesús-abingajad ` Tegin anmal Troas-akar ulgin nakwisgu, ilagwen Samotracia-tupche nadmal. Tegin te pangin anmal kep Neápolis-neg-kweburzhe omosmal. p_Y Tegin Pablo-kabdajad-cholbal, anmal chogalmal: “Pabdin anmalga chogzha an takéd, anmal Provincia-Macedoniaje neenab, tulemalga Pab-kaka-nuegangin chunma-negal.” Tegin anmal ogualgu, kep Provincia-Macedoniaje nadmalzhun. y^k Tegin Pablo Silasbak, Troaszhe nonimalgu, Pablo mutik kabmaidgin arpak kabdakal, tule-walgwen-Macedoniagined e-abir kwichi. Tegin we tule Pabloje wilenaigual chogal: “Pedin Provincia-Macedoniaje pe wis naoma, anmal-wis-pentagal.” Y]+Al Pablo Silasbak ilgwen Provincia-Misiagin-pakal nasmal, Troas-neg-kweburzhe. X\)Tegin Pablo Silasbak Provincia-Misia Provincia-Galaciabak abingujiidzhe nonimalgu, Provincia-Bitiniaje nebi-kualmal. Tenal Pab-Jesús-Purpa-Nued Pabloga tegin Silasga igal-kwen-ukchajulbal Bitiniaje negal. G[Tenal Pab Purpa Nued Pabloga tegin Silasga igal-kwen-ukchajul Provincia-Asiagin Pab-kaka-nuegangin chunmagal. Al Pablo Silasbak Provincia-Frigia, Provincia-Galacia-neg-abalgin nasmal. `Z9Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad Pab-Jesús-igalgin kannalesmal. Tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad ibe-ilbal pul-pule melgu-natapmal. Pab Purpa Nued kabdakedgin Pabloga chogzhad: “Pe Provincia-Macedoniaje neenab” DYTegin Pablo Silasbak neg-kwebur-ilbal Jesúsgin-ibzhemaladga palchoge-natap, Jesús-nuggin-palmilegalmalad tegin kwenamalad-iktumalad Jerusaléngin Judiojulmaladga igi igal-mezhis. iXKTegin Pablo Timoteo-chedbi-kual ebak negal. Imi teun we neggin Judiomal-pukmalad wismal, Timoteo-e-pabde, Griego-tule. Al Pablo Timoteo-abgan-tuku chikcha, Judiomal we neg-kweburginmalad melle istar Timoteo-takmalgal. UW#Tegin Jesúsgin-kwenamalad-Listra-tegin-Iconioginmalad yer Timoteo-takmal. wV iTegin Pablo Derbe-neg-kweburzhe nonigu, ukin Listra-neg-kweburzhe nadbal. Tegin Pablo Listragin Jesúsgin-ibzhemalad-walgwen-taknoni mai. We tule nug Timoteo. Tenal Timoteo-e-nandin Judio-tule, Jesúsgin-ibzheedmo. E-pabdin, Griego-tule. }Us)Tegin Pablo Silasbak, Provincia-Siriagin tegin Provincia-Ciliciagin, Jesúsgin-kwenamalad-okannoe-nasmal.5Tc(Tegin Pablo Silas-amisgu, Jesúsgin-kwenamalad Pabloga tegin Silasga Pabzhe kochamal, Pabga chogalmal: —Pab Tummadye, pe nued Pablo tegin Silas-takelen, nabirinye. PS'Tegin Pablo Bernabébak aga abin-abin imakalmalgu, aga igal-kwen-nudaszhulmal. Tegin Pablo Bernabébak aga ebesmalzhun, pis-pis nadmalzhun. Tegin Bernabé Marcosbak ulgin nadmal Chipre-tupche. *RM&Tenal Pablodin yapa Juan-Marcos-chedgual. Tegin Pablo Bernabéga chogal: —Imi we machi anmalbak arpigusgu tulemalga Pab-kaka-nuegangin chunmagal, we machi kwen unniguszhul-kus. Tegin we machi Provincia-Panfiliagin kannan negzhe akpiris. ¿Tede ibiga anmal kannan Juan-Marcos-pal-chedo? xQi%Tegin Bernabé Pabloga chogal: —Tegil nabirde, anmal nemalodo. Tenal Bernabé Juan-Marcos-chedbi-kual. CP$Imi te ibagwengin untaradgin Pablo Bernabéga chogal: —¿Anmal akpene Pab-kaka-nuegan-chogdi-kusmalad-neg-kweburganzhe nemalbalojí? Anmal kwenamalad-taknegal igi kubukmal-dewa. O#Tegin Pablo Bernabébak Antioquíagin pesmalzhun. Tegin Pablo tegin Bernabé ichejul kwenamalad-pimaladbak Pab-Jesús-kaka-nuegangin chunmadi-kualmal. Tegin Pablo Bernabébak Jesús-igalgin tulemal-oturdadi-kusmalbal. Pablo Bernabébak pis-pis nadmalad sN_"Tenal Silas aga chogzha, ede Antioquíagin peio. Tegin Judas-Barsabásdin kannan Jerusalénzhe nadzhun.) \M1!Tegin Judas-Barsabás tegin Silas Antioquíagin untar megwisgu, kannan Jerusalénzhe nejogalbal. Tegin Jesúsgin-kwenamalad kannan tule-emalzhe-palmialidzhe yer-itogedgin tule-walbogid-palmijogalmalbal. ( dLA Tegin Judas-Barsabás tegin Silas, Pab-kaka-palchogmalad-choggu, al Judas-Barsabás tegin Silas pul-nuekwa Pab-Jesús-wisgugal kwenamalad-imasmal tegin pela-pela kwenamalad-okannosmalbal kantik Pab-Jesúsbal naigugal. zKmTegin kwenamalad-Antioquíagin-pukmalad karta apchosmalgu, karta yer emalga chunmajiidbal weligwal pesmal. rJ]Tegin Judas-Barsabás tegin Silas, Pablo tegin Bernabébak mes Antioquía-neg-kweburzhe nadmalzhun. Tegin tule-walbakegwad Antioquíaje omosmalgu, kwenamalad-pukmaladbak ormasmal. Tegin Pablomal kwenamaladga karta ukchamalbal. XI)pemal melle immalmal pab-tummad-chobaledga-ukchad kunno, tegin pe melle immal-tulgan-abe kobmalbalo, tegin pe melle immal-kammu-kaal-purkwed kunpalo, tegin pe melle ome-pidgin yolego. Tegin omegandemo melle machered-pidgin yolemogo.’ Imi we igal-chogbakegwadgin pe nanejulil, wedin pemalga ib-nuedga kuo. Tegil ibagwenmalzhunno.” @Hy“Imi Pab Purpa Nued tegin anmal pinzhemalmo, wedin ib-nued pemalga choggal: ‘Imi pemalgin melle nue immalmal omurmalegal, anmal pul immal-chunchogmaladbi pemalga ulmanemal: jGMAl anmal pemalzhe Judas tegin Silas-palmismal, pemalga nuekwá kakal kartagin-chiid palchoggal. ZF-Tenal we kwenamalad Jesucristo-nuggin-chunmadimaladbal, tulemal tar-mesnemalan. 1E[“Tegin anmal pulal igal-itosmalgu, chogzhamal; anmal pul-nabir kwenadgan-amio, Bernabé-Pablo-pilaledbak pemalzhe walbo tule-palminatap, pemal-wis-taknemalgal. :Dm“Imi anmal wisgusmal, tulemal-peje-natap-kusmalad pemalga chognatapmal, pemalde abgan-tuku chikenabmal. Tenal anmaldin we tulemalga igal-kwen-ukchajul, abgan-tuku-chiked-igalgin pemal-oturdagal. Imi we tulemal pemalga chunmaked onos-choggu, al pemal mag itojul-pesmal, piti-igal pul napírragwad. 3C_Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad, tegin kwenamalad-iktumalad, tule-walbogidbal Jesúsgin-kwenamaladga karta palmiszhun. Imi we kartagin kwenadgan-tummagan chogdo: “Imi anmal Jesús-nuggin-palmilegalmalad, tegin kwenadgan-iktumalad, anmal pemal-kwenamalad-Judiojulmalad-Antioquíagin-pukmaladga, Provincia-Siriagin-pukmaladga, tegin Provincia-Ciliciagin-pukmaladga, karta wis palmijii. Imi anmaldin nuegan pukwamal. /BWTegin kwenamalad Santiago-chunmajad pél yer itosmalgu, Jesús-nuggin-palmilegalmalad, kwenamalad-iktumalad, tegin Jesúsgin-ibzhemalad, emal-tule-abalgin aga walbo tule-tummagan-amis, Pablo Bernabébak Antioquíaje mes negal. Tenal tule-walbogid nug Judas-Barsabás, kwéntin nug Silas. aA;Imi pe wisguenabmal, tulemal akpene-akar ulukued-ibe-ilbal, neg-kwebur-ilbal Judio-ormaked-neggin Moisés-igalgin turdananimal. Pitomalgua.” Jesús-nuggin-palmilegalmalad kwenamalad-Judiojulmaladga karta palmijad :@mTenal anmal Judiojulmaladga karta palmienabmal choggal: ‘Pemal pab-tummad-chobaledga-immalmal-ukchad, pe melle kunmalo. Tegin pe melle ome-pidgin yolego; tegin omegandemo melle machered-pidgin yolemogo. Tegin pemal melle immal-kammu-kaal-purkwed kunmalo, tegin pe melle immal-tulgan-abe kobmalbalo.’ }?sTegin Santiago chogalbal: “Al an chogdo, anmal melle tutujul Judiojulmalad-Pabzhe-tanimaladga igal-mesmalo. g>GImi antin-Pab-Tummad,
an tikajulgus pato chogzhagusdo: Weob an imako.’ ” Am. 9:11-12 =+Tegin an kannan David-neg nudanebal
tule-pimalad nabir an-amigal,
tegin Judiojulmalad-anche-kolmalad-pel-kwapa
ankadga kugal. ^<5Imi Pab Tummaddin chog:‘An kujal kannan nonibalil;David-neg-iskujad an kannan chobnebal;
e-neg-eyarilejad an kannan nudane
tulemal we neggin kannan anche koledgin
an-otummomalgalbal. ;Imi Pedro-anmalga-chunmajad, akpene Pab-kaka-palchogmalad chogzhagujad-yopí kus. Imi Pab-kaka-palchoged kartagin nermakal maido: K:“Kwenamalad, pemal nue an-itomalo. Imi Simón-Pedro-pega-chunmajad pe itosmal, Pabdin kepe-saglagin Judiojulmaladgin igi pinzhedii. Imi teun Pab tule-Judiojulmalad-aminoni egadga kugal. W9' Tegin Pablo tegin Bernabé pél chunmasmalgu, Santiago kep chunmakalmo: }8s Tegin Pedro pél chunmasgu, tulemal-pel-kwapa-itobukmalad immal-kwen-chogzhajulmal. Tegin Pablo Bernabébak tulemalga chogalzhun, Pabdin emalbal Judiojulmalad-abalgin immal-taktijulmalad imasmal oyogal Pab-kaka-nuegandin, ib-chunchunnad. t7a “Imi anmal-Judiomal ibzhemaldo, Pab-Jesús wilejakwa anmal-takchadbal abonolenonimal. ¿Tede ibiga pemalde Judiojulmaladga igal-pulegan mesbimalzhun? Imi Judiojulmalad ampa anmal-yopí Jesúsgin-ibzheedgin abonolenonimalmo.” 46a ¿Ibiga pe Pab-Tummad-wilub-takmal-wede, Judiojulmaladga Moisés-igal mesnanimal? Imi anmal, tegin anmal-tadgan yabli Moisés-igalgin kwen unniguszhulmal inniki nanegal. 5 “Tenal Pab Tummad yopígwadbi tule-takedbal, Judiomal tegin Judiojulmalad-chogbo-pel Jesúsgin-ibzhajadgin e-iskued elilenoni. @4yTenal Pab-Tummad-ulubzhe-tule-wijiiddin, anmal-tulega E-Purpa-Nued-ukchad-yopí, Judiojulmaladga E-Purpa-Nued-ukchamo, pel-kwapa tulemalga oyogal Pab Tummad Judiojulmalad-abingasmo. 3Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad kwenamalad-iktumaladbak untar chunmasmalgu, Pedro chunmakalzhun: “Kwenamalad, imi pemal nued wismal, Pab untargus pemal-abalgin an-chus, tule-Judiojulmalad anpal Pab-kaka-nuegan itogal, tegin Jesúsgin ibzhegalbal. s2_Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad kwenamalad-iktumaladbak ormasmal abgan-tuku-chiked-igal itogal. 15Tegin Pariseomal-Pab-Jesúsgin-ibzhemalad-wal-walgwen chogalmal: “Imi antin chog, tule-Judiojulmalad Pab-Jesúsgin-ibzhasmalal, keg-chulgu abgan-tuku chiked-wilubmal. Tegin anmal Judiojulmaladga chogenabmalbal: ‘Pe nuekwá Moisés-igal-mamikidbal naneenabmal.’ ” P0Tegin Pablo Bernabébak Jerusalénzhe nonimalgu, Jesúsbal-nanimalad tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad tegin kwenamalad-iktumalad, ampokaal Pablo tegin Bernabé-abingasmal. Tegin Pablo Bernabébak pel-kwapa tule-Jesúsgin-ibzhemaladga chogalzhun, Pab-Jesús emalbal Chipre-tupkin tegin Provincia-Pisidiagin immal imas. /Tegin Pablo Bernabébak Jerusalénzhe palmilesmalgu, Fenicia-tegin-Samaria-tulemalga choge-nad: “Imi tule-Judiojulmalad, e-igal-akpenegwad igesmal Pab-Jesúsbak nanegal.” Tegin kwenamalad we neg-kweburgangin-itobukmalad yer itosmal, tegin welgusmalbal. D.Tegin Pablo Bernabébak tulemal-immal-chognonikid nabir kwen itoszhulmal. Tegin Pablo Bernabébak we tulemalbak peyedzhe aga imakalmalzhun. Imi kwenamaladga we poni nononigu, kwenamalad-Antioquíagin-pukmalad Pablo-tegin-Bernabé-amismal Jerusalénzhe palmigal. Tegin kwenamalad Pablobak-mes-negal kwenamalad-pimalad-amismalmo, Jesús-nuggin-palmilegalmaladzhe tegin kwenamalad-iktumaladzhe wisgunegal abgan-tuku-chikleged-igal igi mai. <- sTegin Pablo Bernabébak Antioquía-neg-kweburgin pukwadgin, teun tulemal kwen Provincia-Judea-akar Antioquíaje nonimalmo. Tenal tule-nonimalad igal-pidgin Jesúsgin-kwenamalad-oturdakal, chogalmal: “Imi pemal akpene Moisés-igal-mezhijadyob, pe abgan-tuku kwen chikchulil, pemal kwen abonolegojulmal.” l,QTegin Pablo Bernabébak Antioquía-neg-kweburgin pirkabal Jesúsgin-kwenamaladbak megwiszhun. +Tegin Pablo Bernabébak Antioquíaje nonimalgu, Pab-Jesúsbal-nanimaladzhe kocha ormagal. Tegin Pablo tegin Bernabé pel-kwapa Jesúsgin-kwenamaladga palchogalzhun, Pabdin emalbal immal imas, tegin Pab Judiojulmaladga igal-ukcha Jesucristogin ibzhegal. *-Tegin Pablo Bernabébak Atalia-neg-kwebur-akar kep ulgin alzhun, Antioquía-Siriaje. Imi akpene Antioquía-neg-kweburgin Pabloga tegin Bernabéga choglesgujad Pab-itolegedbal Pabga arpagal. Al Pablo Bernabébak we arpaged pelosmalgu, kannan Antioquía-Siriaje nonimalbal. ")=Tegin Pablo Bernabébak Perge-neg-kweburzhe nonimalgu, Pab-kaka-nuegangin chunmasmal. Tegin Pablo Bernabébak almalgu, Atalia-neg-kweburzhe nonimalbal. ]~c}|{zy7xwwvu,tntsYXWVUTTSvRQQPfOOiNDMLLBKKJJIHwGG/EEDCBBwA@@1?>>+=<<;8::)9Y88r76w55 433D220// ._,+P))'&%b$##"1!! 5N9?-M[ D %@S*.]:RmTegin Pablo Ananíasga chogal: —Pe pinche-askinbi-nued-naneed-tule, Pab Tummad pe-ebiogo-jogna. ¿Imi pe chiidgin, Moisés-igal-mamikidbal, pe anka igal-itonejulzhí? ¿Tede ibiga pe Moisés-igal-mamikidgin pe yolenaidé? Imi pe we tulega chogzhado, kakagin an-ebiogo. Imi weob igal-kwen-maichul. QTegidgin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-Ananías-nugad, Pablo-abir-pukmaladga chogal: —We tule, pe kakagin tar-ebioma. xP kTegin Pablo Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambe-abalgin kwisgunonigu, nuu Judio-tummagan-pukwad-takal. Tegin Pablo Judio-tummaganga chogal: —An-aimal, antin imijiidzhe, Pab-wagin immal kwen akaloszhul, tegin an pél nueganbi nanedibal. SOTegin te pangin chulub-e-sagla nuekwa wisgubi-kual, Judiomal ibiga Pablo-ulmananimal. Al chulub-e-sagla Pablo-onosgu, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganzhe tegin Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwadzhe kocha ormagal. Tegin Judio-tummagan pél nonimalgu, Romano-chulub-e-sagla neg-abaladzhe Pablo-cheinonimalzhun.NNTegin chulubmal-Pablo-ebionemalanad Pablo-akar pél nadmal. Tegin chulub-e-sagla wisgusgu Pablode Romano-tule, ezha-tubgin Pablo-etijadbal kwakialzhun. Pablo Judio-tummagan-abalgin chunmajad iMKTegin chulub-e-sagla Pabloga chogalbal: —¿Teobí? Tenal antin peyedzhe mani-tummad mis Romano-tulega kugal. ¿Pe ampamo? Tegin Pablo chulub-e-saglaga chogal: —Chulá. Tenal antin Romano-neg-totogin-mimmilejaddé. aL;Tegin chulub-e-sagla ilgwen Pabloje abarmakal. Tegin chulubmal-e-sagla Pabloga chogal: —¿Pede Romano-tulejí? Antin pei, pedin anka nuekwa chog. Tegin Pablo chulub-e-saglaga chogalzhun: —An Romano-tuledo. SKTegin chulub-tummad Pablo-chogzhad itosgu, ilgwen chulub-e-saglaga chognad. Tegin chulub-tummad e-tummadzhe nonigu, ka chogal: —¿Pe igi we tule-ima-pinzhe? Imi we tule chogdo, ede Romano-tule. sJ_Tegin chulubmal Pablo-ebiogal, nallakwa Pablo-chunkal etismal. Tegin Pablo chulub-tummad-e-takchiidga chogal: —¿Imi pemal ampayo anka igal-itogeddu, pe igal-nikchí, weob Romano-tule-ebiogal? Chulá. Tenal antin Romano-tule. MITegin chulubmal-e-sagla e-chapinganga chogal: —Anmal neg-yabal Pablo-odogenabmal Pabloje ekisgal: ‘¿Ibiga tulemal pegin urwenanimal?’ Tegin chulubmal-e-sagla e-chapinganga chogalbal: —Tenal anmal nuekwa wisgugal, pemal Pablo-ebiogenabmal aga tukin choggal, ede ibi akalos. Al Judiomalde Pablogin urwenanimal. H#Tegin tulemal ampa urwenanikidgin, sapejul kolmakalmalgu, aga tukin e-mol echirmasmal, tegin tulemal-pel-kwapa nikpa ukub mialmalbal. NGTegin Judiomal itosgu Pablo Judiojulmaladga Pab-kakagin chunmagal-nad, tulemal kep kannan ulualmalbal sapejul chogalmal: —Imi anmal we tule-mejenabmal, iti-napkin melle nug pal obirelegal. hFITegin Pab-Jesús anka chogalbal: ‘Chuli machi. We tule pe-kwen-abingaojulmal. Al pe tikajul neenab napa-pidzhe. Imi antin Judiojulmaladga pe-palmine pe ankin chunmagal.’ ” Chulubmal-e-sagla tulemalgin Pablo-idirijad “Tegin an Jesúsga chogalbal: ‘Imi tulemal Esteban-pegin-chunmaked mesnanikidgin, an yer takchamo. Tenal teun tulemal-Esteban-mesnanimaladga an chubamal takkwis-kus.’ >Du“Tegin an Pab-Jesúsga chogal: ‘Chuli Tummad. Imi tule-Jerusalénginmalad anpak ai-nuegan, al we tulemal an-itogenabmal. Tegin tule-itigin-pukmalad an-wismalbal antin Judio-ormaked-neg-ilbal tulemal-pegin-ibzhemalad-sagyedi-kus. Tegin an oturdaleged-neggin tulemal-pegin-ibzhemalad-ododi-kusbal.’ ,CQTegin an kabdakedyob Pab-Jesús-takcha, anka chogzha: ‘Pe kueyejal Jerusalén-akar nao. Imi tule-iti-neg-kweburginmalad pe-ankin-chunmaked kwen itogojulmal.’ cB?“Tegin an kannan Jerusalénzhe nonigu, an Pabzhe-koled-negzhe nad, Pabzhe kolgal. A“Tegin Ananías anka chogalbal: ‘¿Tede ibi pe pal abintadé? Nemal Jesús-nuggin-Pabzhe-kolne pe-iskued pél elilegal, tegin pe Jesús-nuggin tigin oglegalbal.’ Tegin Ananías-anka-chogzhadyob an pél imaszhun.” Tegin Pablo tulemalga chogalbal: f@EImi pe imial takchad, tegin pe ual-itojad, pedin pel-kwapa tulemalga Jesúsgin chunmako.’ ?“Tegin Ananías anka chogalbal: ‘Imi anmal-tadgan-Pab-Tummad pe-chus, e-wisgugal ede igi pei. Tegin Pab Tummad pe-chusbal sanal Tule-Napírragwad-Pab-Tummad-palmijad-takegalbal. Tegin Pab Tummad pe-chusbal sanal Pab-tule-palmijad-kakapurwa itogalbal. *>M Tegin Ananías anche nonigu, anka chogal: ‘Kwenad-Saulo, imisgin pe an-takto.’ Tegidgin apka-pakal an-imia kannan atanonibal. Tegin an Ananías-taknonijun. =1 “Imi teun tule-walgwen yer-Moisés-igalgin-naneed maimo. We tule nug Ananías. Imi teun Judiomal pél yer Ananíasgin chunmamal tule-nued. ~<u Tenal immal-ankin-takar-kanonikid an-imia ochulos-choggu, al tule-anpak-natapmalad ankaal Damascoje an-chesmalzhun. ~;u “Tegin tule-anche-kolnonikidga an chogdebal: ‘¿Tummad, tegil ibi pe pei an pega ima?’ Tegin Pab-Jesús kannan anka chogalbal: ‘Pe kwisgu, imisgin pe Damascoje nao. Tegin Damascogin kep pega choglego, pe ibi-immala pe imakenab.’ J:  Tegin tulemal-anpak-mes-natapmalad immal-kajad nued takchamalmo. Tegin an-pakamalad peyedzhe kwakismalmo. Tenal tulemal-anpak-mes-natapmalad, tule-anche-kolnonikid-kakapurwa kwen itoszhulmal. >9u“Tegin tule-anche-kolnonikidga an chogal: ‘¿Tummad, pede toa-tule-ade?’ Tegin tule kannan anka chogalbal: ‘Antin Jesús-Nazaretkined, imis pe chabzhul an-imanaid.’ 8#Tegin an ilgwen napkin aglad. Tegin tule-kakapurwa arpak anche kolnai-an-itogal chogal: ‘Saulo, Saulo. ¿Ibiga pe chabzhul an-imanai?’ %7CTegin Pablo chogalbal: “Tegin an yorokuedbal an Damasco-igalbal-natapidgin Damasco-neg-kwebur-omopen arpak nikpa-akar immal-takar an-ebiris kanoni. g6G“Tegin Judio-tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad, tegin Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad anka karta ukchamal, anmal-tummagan-Damascogin-pukmaladga ukegal. Imi we kartabal Judio-tummagan anka igal-ukcha Jesúsgin-ibzhemalad-kagal. Tegin an kannan Jerusalénzhe tule-Jesúsgin-ibzhemalad-cheinonikil, oturdaleged-neggin tar-odogalbal. Tenal tule-tummagan pél an-wismal an-pega-chogzhiid ib-chunchunnad.” Pablo aga chogzhagujad, ede igi Pab-Jesúsbal naigujad N5“Imi teun an Jesúsgin-ibzhemalad-igal-mamikid opelobi-kusbalin. Tegin an machergan tegin omegan-ugakche an kas, oturdaleged-neggin tar-odogal. Tegin an tule-Jesúsgin-ibzhemalad-mechabal. #4?“Imi antin Judio-tule-chunnad. Tenal an Provincia-Ciliciagin Tarso-neg-kweburgin mimmilejad. Tenal antin iti-Jerusalén-neg-kweburgin tunkus. Tegin an Gamalielbal anmal-tadgan-igal-mamikid nued turdasbal. Imi pemal imis Pab Tummadgin pela-pela pinzhedimaladyob an kusmogan. 3Tegin tule-itobukmalad itosgu Pablo e-kakabal chunmas, pul-kigma yakir ampagusmal. Tegin Pablo Judiomalga chogalbal: \2 3“Nabirdo, pabgan tegin kwenamalad, imisgin an-pega-chunmakoed pe nue itomalo.” h1I(Tegin chulub-e-sagla Pabloga igal-ukchagu, Pablo arzhan-pirgin kwisgus. Tegin Pablo tulemalga chunkalgin chogzha, tulemal yakirgumalgal. Tegin tulemal pél yakirgusgu, Pablo Judio-kakagin tulemalga chunmakalzhun:o0W'Tegin Pablo chulub-e-saglaga chogal: —Antin, an Egipto-tol chuli. Antin Judio-tule, an Tarso-Ciliciagined. Imi Tarso-neg-kwebur egmal-neg-kweburganga, pul-chunchoged. ¿Anka pe igal-wis-ukojí, an tulemalga wis chunmagal? %/C&¿Imi pede Egipto-tolzhulzhí? ¿Pe akpene Romanomalbak tulemal-o-ulusmalgu, pe chapurbal milibake aga chapingan-chejad-tulejulzhí, Romanomalbak urwegal? J. %Tegin chulubmal neg-yabal Pablo-odojogalidgin, Pablo chulub-e-saglaga chogal: —An pebak wis chunmabigwel. Tegin chulub-e-sagla Pabloga chogal: —¿Pede nabir Griego-kakagin chunmají? 0-Y$Imi teun tulemal-íchejul chulubmal-cholbal pulal kolmadanimal: “We tule, pe tar-mejenabmal. We tule, pe tar-mejenabmal.” Pablo tulemal-wagin aga-irwal chunmajad w,g#Tegin chulubmal-neg-chiid-arzhan-na omosgu, tulemal aga palmananikidbal chulubmal nikpa Pablo-aktosmal. a+;"Tenal tulemal, Pablogin yopí kwen chogzhajulmal, aga akal-akal chogzhamal. Tegin chulub-e-sagla tulemal-oimananikidbal mag itojul-pes, piti pul napírra chunma. Al chulubmal e-neg-tummadzhe Pablo-chesmalzhun. \*1!Tegin chulub-e-sagla Pabloje nonigu, chulub-pimaladga Pablo-ulmas kagal. Tegin chulubmal tarbo ezha-tubgin Pablo-etismal. Tegin chulubmal-e-sagla tulemalzhe ekichial: —¿Ibi-tule-wede? ¿Ibi akalos-ade? b)= Tegidgin chulub-e-sagla tegin chulub-tummagan-pimalad tegin chulubmal-íchejul tule-urwenanimalad-taknadmalzhun. Tegin tulemal Romano-chulub-e-sagla tegin chulubmal-pimalad-takalmalgu, Pablo-sagyenanimalad iptasmal. (}Tegin tulemal Pablo-mesdanikidgin, Romano-chulub-e-sagla wisgunoni, tulemal-pel-kwapa-Jerusalénginmalad ulualmal. '5Al tulemal-Jerusalén-neg-kweburginmalad pel-kwapa ulualmalgu, pel-kwapa Pabzhe-koled-negzhe abarmanonimal. Tegin Judiomal Pablo-kasmalgu, ilgwen Pabzhe-koled-neg-yabal-akar magarbal Pablo-ebidmal. Tegidgin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad Pabzhe-koled-neg-wanagak chaktismal. }&sImi teun Judiomal-Asiaginmalad Jerusalén-neg-kweburgin Pablo-takcha, Trófimo-Efeso-tolbak pipirmadii. Al Judiomal-Asiaginmalad ebinzhemal, Pablo Pabzhe-koled-negzhe Trófimo-odos. Tenal Pablo Pabzhe-koled-negzhe Trófimo-kwen-odoszhul. %%Tegin Judiomal-Asia-akar-nonimalad sapejul kolmakal chogalmal: —Israel-tulemal, pe anmal-pentamalo. Imi we tule pel-kwapa-nap-naid-ugakche, anmal-tulegin istar chunmadii, tegin anmal-igal-mamikidgin istar chunmadibal. Tegin we tule istar iti-Pab-Tummadzhe-koled-neggin chunmadi-kusbal. Tegin we tule, iti-Pabzhe-koled-negzhe Griego-tolgan-odosbal. Wedin izhe. Imi we tule iti-neg iwizhas. P$Tegin machimal ibakugle pelgu-tanikidgin, Judiomal-Asiaginmalad Pab-Tummadzhe-koled-neggin Pablo-taknoni-kudii. Tegin tule-Asia-akar-nonimalad pél tulemal-pukmalad-o-ulualmalgu, Pablo-kasmal. Y#+Tegin te pangin, Pablo machimal-walbakegwadbak mes Moisés-igal-mamikidbal aga nudagal nadmal. Tegin Pablo Pab-Tummadzhe-koled-negzhe kep togzha. Tegin kep Pablo tule-irwal-Pabzhe-kolmaladga chogal: “An-machimal-walbakegwad-onudanaid ibakugleje pelguo. Tegin te pangin kep we machimal-ilbal Pab Tummadga immalmal uknonimalo.” "!Tenal anmal akpene Judiojulmaladga karta palmismal. Tenal we kartagin chogdo: ‘Pemal melle pab-chobaledga immal-ukchamalad kunno. Tegin pe melle immal-tul-abe kobo, tegin pe melle immal-kammu-kaal-purkwed kunpalo. Tegin pe melle ome-pidgin yolego, tegin omegandemo melle machered-pidgin yolemogo. Tenal anmal-pemalga-chogzhadbi pe imakenabmal.’ ” Pablo Pab-Tummadzhe-koled-neggin kalejad s!_“Al pe we machimal-walbakegwad-chejal, pe machimalbak mes Moisés-igal-mamikidbal aga nudakenab Pabzhe-koled-negzhe toggal. Tenal pe machimalga pél pe penuko, chagla enigal. Tegin pe igal-maidbal pél pe immal imajal, tulemal-pel-kwapa pe-taktamalo, pe-wisgusmalad, ib-chunchunnadzhul. Tegin tulemal pe-taktamalbalo, pedin ampa Moisés-igalgin nanedii. * MImi an chogdé an-pega-chogneedyob pe imakenab: imi machimal-walabake-Jesúsgin-ibzhemalad pukwamal. Tenal we machimal Pabga kaka-ukchamal, Pabga immal imagal. 4a“Imi an wisdo we kwenamalad pe-wisgunemal pedin noni. ¿Tenal anmal igi imakenabmalzhun Judiomal-Jesúsgin-ibzhemalad wisgugal pegin choglejad ib-chunchunnadzhul? Tenal kwenamalad iche-iche itosmal, pedin nap-pimalad-ilbal, Judiomal-Jesúsgin-ibzhemalad-oturdanai, melle Moisés-igal-maidbal nanegal. Tegin pe Judiomal-oturdanaibal melle nuskan-abgan-tuku chikegal, tegin kusgu-igal-tanikidgin melle nanegalbal. J Tegin kwenamalad-Pablo-itobukmalad Pablo-chogzhad itosmalgu, Pab-Tummad-otummoalmal. Tegin kwenamalad Pabloga chogalmal: “Kwenad-Pablo; imi pe wisdo, Judiomal-Jesúsgin-ibzhemalad milibalgus melgumai. Tenal Judiomal-Jesúsgin-ibzhemalad chogmal: ‘Tule-Jesúsgin-ibzhemalad keg-chulgu Moisés-igalbal naneenabmal.’ "=Tegin Pablo Santiagobak nabiridbal chunmajad-cholbal, Pablo kep pellá-pellá Santiagoga palchogal, Pab-Jesús emalbal Judiojulmaladga immal imas. yTegin te pangin, Pablo anmalbak mes Santiago-wis-taknad. Tegin Santiago-maidgin, tule-kwenadgan-iktumalad pukwamalmo. a;Tegin anmal Jerusalénzhe nonigu, Jesúsgin-kwenamalad weligwal anmal-abintasmal. (ITegin kwenamalad-Cesareaginmalad-wal-walgwen anmalbak mes Jerusalénzhe almalmo. Tegin anmal Jerusalénzhe nonimalgu, tulemal-anmalbak-mes-nonimalad Chipre-tol-Mnasón-negzhe anmal-chesmal we neggin toggal. Tenal Mnasón Jesúsgin-ibzheed-keped-walgwen. Pablo Santiagobak mes chunmajad I Tegin anmal Pablobak ogualmalgu, Jerusalénzhe almalzhun.  Tenal anmal Pablo-pinzheed kwen kaszhul-choggu, al anmal chogalzhun: —Meke Pab-Jesús-itolegedbal Pabloga immal kuojun. F Tegin Pablo kwenamaladga chogal: —¿Ibiga pe pomal-wede? ¿Ibiga pe pukib an-obinzhebimal-wede? Imi antin kuakwa kudii Jesús-nuggin Jerusaléngin oturdalegal, o chulil, purkwegal. + Tegin anmal tegin kwenamalad-Cesareagin-pukmalad Agabo-chogzhad itosgu, Pabloga kannan-kannan chogalmal: —Pe melle Jerusalénzhe naoma. Z- Tegin Agabo anmalzhe nonigu, apka-pakal Pablo sabalgin-moli-tub-etilenaid echiknoni. Tegin Agabo aga tukin nag, tegin chunkal etisgu, chogal: —Imi Pab Purpa Nued chogdo: ‘Judiomal-Jerusaléngin-pukmalad an-etilenaidyob moli-tub-e-ibed-edinmalmogo. Tegin Judiomal Judiojulmaladga moli-tub-e-ibed-ukmalo oturdaleged-neggin odogal.’ }s Tegin anmal untar megwijadgin, Pab-kaka-palchoged-walgwen Provincia-Judea-akar noni. Tenal we tule nug Agabo. dA Tenal Felipe walabake chiskwamal-yaegana-nika. Tenal we punamal Pab-kaka-palchogmalmogad. LTegin anmal te pangin Cesarea-neg-kweburzhe almalbal. Tegin anmal Cesareaje nonimalgu, Pab-kaka-nuegan-palchoged-Felipe-neggin tognonimal. Imi we Felipe kwenadgan-pentamalad-walakugled-walgwen.  Tegin anmal Tiro-akar algu, ilgwen ulgin Tolemaida-neg-kweburzhe nonimal. Tegin anmal kwenamaladgin ibagwen wis kabismal. wTegin anmal kwenamaladga ibagwenmaloye chogzhamalgu, ulgin aknakwismalzhun. Tegin kwenamalad aga negzhe nadmalmojun. LTegin anmal nejogalid-wilub omosgu, kwenamalad omegan-nuskan-ugakche anmalbak untar-panku neg-kwebur-akar nadmal termal-kakche. Tegin anmal-pel-kwapa ukubgin chimtismalgu, Pabzhe kochamal. 1 [Tegin anmal kwenamalad-takalmalgu, anmal tumigwen kwenamaladbak pesmal. Tegin kwenamalad Pab Purpa Nuedbal Pabloga chogalmal: —Pedin melle Jerusalénzhe naoma. S Tegin anmal tanikidgin, chapilezhik Chipre-tup mag-taklegedgin nasmal, Provincia-Siriaje. Imi ul-anmal-tanikid Tiro-neg-kweburzhe immalmal cheidani-choggu, al anmal Tiroje nonimalgu, ul-akar aktesmal.  Tegin anmal Pátaragin taknonimal ul-pid nejognai, Provincia-Feniciaje. Al anmal we ulgin nakwismalzhun Provincia-Feniciaje taggal. D  Tegin anmal pukwa kwenamalad-ebesgu, ilgwen ulgin almal, Cos-tupche. Tegin anmal te pangin Rodas-tupche nonimal. Tegin anmal Rodas-tup-akar-almalgu, Pátara-neg-kweburzhe nonimalbalzhun.  /&Tegin kwenadgan-iktumalad Pablo-e-pal-takojul-chogzhadbal peyedzhe pukib-itosmal. Tegin kwenadgan-iktumalad Pablobak mes ul-naidzhe almalmo./%Tegin kwenadgan-iktumalad-pel-kwapa Pabloga posmalmo. Tegin kwenamalad palge-palge napi Pablo-imasmalgu, igal-mamikidbal napi Pablo-wagal usmal. $Tegin Pablo kwenadgan-iktumaladga pél chunmasgu, kwenadgan-iktumaladbak ilgwen mes chimtismal, tegin Pablo Pabzhe kolalzhun. #“Tenal an pemalga oyos, pemal anyob arpagenabmalmo, tule-immal-napimalad-pentagalmo. Tenal pemal Pab-Jesús-chogzhad wisguenabmal. Tenal Jesús chogzhado: ‘Imi pe tule-pidga pinche immal-uked pul ib-nued, pe tule-pid-akar pe immal-abingeedga.’ ” 9"Tenal pemal an-nued-wismal, an naga arpagedgin mani wis onos, an-immal-peigujiid pakegal. Tegin an mani onosbal naga pakamaladga immal wis pakegalmo. b=!“Imi antin pe-olgin, pe-manigin, pe-mol-nuegangin, kwen pinzhedijul anka ukegal. 1 “Kwenamalad, imi an Pabga pemal-uknejun, pemal-takegal. Tegin an pemalga Pab-kakapurwa-pilaled ebenebal. Tenal we kakapurwadin pemal-okannogal. Tegin pemalga choglesmo, tule-chwilidikid-pimalad Pab-neggin immal-nuegan uklegoedyob, pemalga pél immal-nuegan uklemogo. Al pemal aga nue takermal. ¿Imi pemal ampa wismalzhulzhí antin pirkapágus pemal-ilbal, mutik-ibgin poed-abalgin pemal-uanaidi-kus? oWTenal pemal kujal aga emal-emal-wal-walgwen yami Pab-kaka-nuegan akalomalo tulemal ebal naigumalgal. “Tenal an wisdo, tulemal-wal-walgwen an-cholbal achu-kwegwed ovejamalgin-togdanikidyob, tule-Jesúsgin-ibzhemalad-izhononimalo. !Tenal pemal nue aga takermal melle iskuedgin arkwangal, tegin tule-Jesúsgin-ibzhemalad-pimalad melle iskuedgin arkwanmogo. “Tenal Pab Purpa Nuedbal pemal oveja-takedyob togzha-choggu, al pemalgin chijun, pel-kwapa nuekwá tule-Jesúsgin-ibzhemalad-takegal, tule oveja-takedyob. Tenal tule-Jesúsgin-ibzhemaladdin Jesús-abegin-paklesgudimal. Al tule-Jesúsgin-ibzhemalad Jesúsgabi kudimal. D~“Al an imis pemalga chogdo: imi antin Pab-kaka-nuegangin pél pemal-uanais, an pemalgin immal kwen otukchajul. Tenal pemal Pab-igealmalal, ankin chijulzhun, pemalgin pato chijun. }}s“Imi pemal Pab-neg-takmaidgin-chunmadii an-itodi-kusmal. Tenal an nued wisdo, pemal an-pal-kwen-takojulmal. |5“Tenal ankadin iwen-kwen-akalzhul, an purko-dewa, an tullego-dewa. Imi Pab-Jesús anka arpaged ukcha, napírra tulemalga kaka-nuegan choggal: ‘Imi Pab-Jesús yer-pinzheedbal tule-abono.’ Al antin igal-abal pirro pinzhenatapchul, an ilgwen opelogoedzhe pinzhenatap. {}Tenal antin, an wisdo, Pab Purpa Nued neg-kwebur-ilbal anka chog: ‘Pe wilego, tegin pe oturdaleged-neggin odolego.’ |zq“Imi Pab Purpa Nued an-cheimaidbal, an Jerusalénzhe natap. Tenal an wichul Jerusaléngin anka igi kutapo. )yK“Tegin an napírra Judiomalga tegin Judiojulmaladga chogdi-kus: ‘Pemal aga iskuedgin pukib itogenabmal, tegin pemal-Pab-Jesúsgin ibzheenabmalbal.’ sx_“Tenal an pemal-pentabiedbal an pellá-pellá pemalga chogzha, Pab-Jesús-igalgin igi inniki nanegal. Tegin an tulemal-ampagumaladgin Jesús-igalgin pemal-oturdadi-kus, tegin an neg-ilbal Jesús-igalgin pemal-oturdadi-kusbal. +wOTenal an pemal-abalgin Pab-Jesúsga arpadi-kusgu, an pinnallé chunmadi-kus, tegin an poed-abalgin nanedi-kusbal. Tegin Judiomal chabzhul an-imabi-kualdamalbal. QvTegin kwenadgan-iktumalad Pabloje nonimalgu, Pablo kwenadgan-tummaganga chogal: “Imi pemal an-nued-wismal, an pemalzhe nonikid-akar imisgwadzhe, an nued Provincia-Asiagin pemalbak nanedi-kus. {uoTegin Pablo Mileto-neg-kweburgin maidgin, tulemal-palmis kwenadgan-iktumalad-Efesogin-pukmaladzhe kolnegal. !t;Tegin Pablo chogal: “An Provincia-Asiagin yapa ibe-perienzheedbal an Efeso-neg-kweburzhe kwen nejul. Tenal an pul kueye-kueye Jerusalénzhe neenab, Pentecostés-Itogeddu, Jerusalénzhe omoo-dewa, o chul-dewa.” Al anmal te pangin ilgwen Mileto-neg-kweburzhe nonimalzhun. sTegin anmal Mitileneje nonigu, kep te pangin ukin nadmalbal, Quío-tup abin-opakal nonimal. Tegin te pangin anmal Samos-tupche opasmal. drATegin Pablo Asoje nonigu, ulgin nakwismo, anmalbak mes Mitilene-neg-kweburzhe negal. 0qY Tegin anmal Pablo-iktual, ulgin Aso-neg-kweburzhe nadmal Asogin Pablo-onakwe-negal. Imi teun Pablo aga tukin chogzha, ede pul nagab nao. Al Pablo nagab nadzhun. Ap{ Tenal kwenamalad aga negzhe machi-arkwatchad-chesmal. Tegin kwenamalad machi ega kannan tullejadbal weligwal-itosmalbal. Pablo kwenadgan-iktumalad-Efesogin-pukmaladbak chunmajad hoI Tegin Pablo kannan nikpa nakwidbalgu, Pab-Jesús-purkwijad-wisgugal mas kuchamal. Tegin Pablomal kep mas-chunnad kuchamalbal. Tegin Pablo tegi-oipos, kwenamaladbak chunmananimal. Tegin neg-oiposgu, Pablo kep nadzhun. 'nG Tegin Pablo nikpa-akar aktenonigu, machi-askin megwis. Tegin Pablo allakwa machi-kasgu tulemalga chogal: —Pe melle pukib-itomalo, we machi ampa tula. m  Tenal Pablo yer chowimakal chunmas-choggu, al machi-walgwen-Eutico-nugad wanagak-toto-kakuligin-chii kabid. Tegin we machi nued-purkwal kabidgu, piso-págin-akar napche arkwas. Tegin tulemal napche taknadmalgu, pato taknatap we machi ínkwa purkwis. elCImi teun anmal nikpa-neggin ormabukmal. Tegin we neggin kallenmal ichejul kagwigwismalbal. *kMTegin anmal Tumigin ormasmal Pab-Jesús-purkwijad wisgugal madu kunmalgal. Tenal Pablo pan-naoedbal kwenamaladga yer chowimakal chunmas, neg-kabgwenadzhe. rj]Tenal anmal Madu-Ina-Nikchulid-Itoged-cholbal, Filipos-neg-kwebur-akar ulgin nadmalmo. Tenal anmal ibaatal ulgin kales, kep Troas-neg-kweburzhe omogal. Tegin anmal tumigwen Troasgin megwismal. Pablo Troasgin tule-purkwaled-otulojad uicTegin kwenamalad-Pablobak-mes-natapmalad iktual Troas-neg-kweburzhe nadmal, Troasgin anmal-abintagal. h/Tegin Pablo nadgu, kwenamalad Pablobak mes nadmalmojun. Imi teun Pirro-machi-Sópater nadmo. Tenal we tule, Berea-neg-kweburgined. Tegin Aristarco tegin Segundo nadmalmo. Tenal we tule-walbogid Tesalónica-neg-kweburginmalad. Tegin Gayo nadmo. Tenal Gayodin Derbe-neg-kweburgined. Tegin Timoteo nadmo. Tegin Tíquico tegin Trófimo nadmalmo. Tenal Tíquico tegin Trófimo Provincia-Asiaginmalad. [g/Tegin Pablo ulgin nakwejogalidgin Provincia-Siriaje negal, kep wisgunoni, Judiomalde pato kuakwa igal-amismal e-mesgal. Al Pablo chogalzhun, ede pul-akalzhul nagab kannan Provincia-Macedoniazhik nejunno. 5fcTegin Pablo Macedoniaje omosgu, neg-kweburgan-ilbal kwenamalad-okannodi-kus, kantik Pab Jesúsbal naigugal. Tegin Pablo Provincia-Greciaje omosgu, ni-walapá megwis. e Tegin tulemal ulusmalad-cholbal, Pablo kwenamaladzhe kocha, napi uanaigal. Tegin Pablo napi chunmasgu, Provincia-Macedoniaje nad. Od)Tegin sagla pél chunmasgu, pél tulemal-pukmalad-oniszhun.Tc!(“Tenal we igal-kunaidyob natapil, Romano-tummad nánmalzhe ekisdago: ‘¿Ibiga pe weob immal imananimal-wede?’ Tenal igal nabirzhulil, ¿tede igi anmal Romano-tummaganga chogodé? Keg-kue.” ]b3'Tegin pemaldin ukin chunmabimalal, ormakedgin igal-nudakenabmal, magadbaldin chul. a&Tenal Demetrio tegin e-pakamalad takel tule-walbogidgin chunmaked nika, emalde nabir tule-igal-itomaladzhe nao igal-itogal. $`A%“Imi pe-walbo-tule-cheinonimaladdin Artemisa-pabzhe-koled-neggin immal-aturzhemaladzhul; tegin we tulemal pab-tummad-Artemisagin-todomaladzhulbal. &_E$Tenal tule-pimalad keg chogel: ‘Teob chul.’ ¿Tede ibiga pe oimananimalzhun? Tenal pemal yakir kuenabmal. Tenal pemal melle pinzhejulidgin immal imako. 4^a#Tegin sagla-Efeso-neg-kweburgad tulemal-yakir-chasgu, Efeso-tolganga chogal: “Chapingan-Efeso-tolgan, pemal nued wismal, iti-nap-naid-ugakche tulemal-pel-kwapa wismaldo, pemal Artemisaje-koled-neg takchimal. Tegin pemal Artemisa-wagal-purpa-chobaled-neg-nikpa-akar-aktenonikid takchimalbal. t]a"Tenal tulemal takchagu Alejandro Judio-tule, tulemal ampa kwen yakirguszhulmal. Tenal tule-urwenanimalad ampa wachilbo oimabuk-pesmal. Tenal Efeso-tolgan chogalmal: —Imi Artemisa-Efesogad, egmal-pab-tummaganga pul-tule-tummad. %\C!Tegin Judiomal tule-Alejandro-nugad-cholpalmasmal, tulemalga nuekwa palchoggal emalde Pablozhikidzhulmal. Tegin Judiomal-wal-walgwen sapejul Alejandroje kotemal chogal: “Imi pe weob-weob-chunmakenab.” Tegin Alejandro chunkalgin tule-urwenanimaladga chogzha: “Pemal yakirzhemalgwelo.” Tenal Alejandro Judiomal-pentabi-kualin nuekwa pal choggal, emal-Judiomalde Pabloyob Artemisagin kwen yowijulmal. '[G Tegin tulemal-pel-kwapa oimakalmalgu, aga yopí immal kwen chogzhajulmal. Tenal tulemal-pel-kwablejal aga aku-itomal, ede ibiga ormaked-negzhe nonimal. Z-Imi teun tule-tummagan-wal-walgwen, Pablo-aimal-Provincia-Asiaginmalad-tummagan, Pabloga kaka palmialmal: “Pe melle ormaked-negzhe tognao.” wYgTenal Pablo ormaked-neggin togo-chogzhamogan. Tenal Jesúsgin-kwenamalad odogal Pablo-kwen-imaszhulmal. X9Tegin tulemal-Efeso-neg-kweburgin-pukmalad-ugakche, pel-kwapa ulualmalgu, Gayo-tegin-Aristarco-kasmal. Tenal tule-kalesmalad Macedonia-tolgan. Tenal we tule-walbogid Pablo-pentamalad. Tegin Efeso-tolgan ilgwen ormaked-negzhe Gayo-tegin-Aristarco-chesmal targa igal-itogal. |WqTegin tulemal-itobukmalad Demetrio-chogzhad itosmalgu, tulemalgin urwed nakwismal. Al tule-Artemisagin-arpabukmalad pulal sapejul oimakalmalgu, kannan-kannan chognaigualmal: —Imi Artemisa-Efesogad egmal-pab-tummaganga pul-tule-tummad. V}“Imi tulemal-pel-kwapa Provincia-Asiagin-pukmalad, tegin tulemal pel-kwapa napa-naid-ugakche, Pab Tummadyob Artemisaje kolmal. Tenal Pablo-chunmadiidyob neg-kualil, tulemal istar anmal-arpaged taktamalo. Tegin tulemal immal-pinchegadyob pab-tummad-Artemisaje-koled-neg taktamalbalo. Tegin tulemal-yer-Artemisa-taktimalad, Pab Tummadyob Artemisa-pal-kwen-takojulmal.” SUImi pe takchamal, tegin pe itosmalbal, Pablo iti-Efesogin tegin Provincia-Asiagin pel-kwapa tulemal-pinzheed oburusmal. Imi we tule chogdo: ‘Pab-tummagan-tule-chobed, Pab-Tummad-chunchunnad chul.’ FTTegin Demetrio tule-aga-immalmalgin-yopí-arpamaladzhe kocha igal-itogal. Tegin Demetriodin e-pakamaladga chogal: “An-aimal, pemal wismal anmal we arpagedgin mani-tummad kananimal. mSSImi teun tule-manigad-immal-chobed maimo. We tule nug Demetrio. Tenal Demetriodin Artemisa-Pabzhe-koled-negyob manigad-neg-purwigana chobnanimal. Tenal Efeso-tolgan pela-pela neg-purwigana pakmal-choggu, al Demetrio neg-purwigana-ukedgin peyedzhe mani kajii. Tegin Demetrio-e-pakamalad-pimalad ampa Artemisa-neg-purwigana-ukedgin peyedzhe mani kajimalmo. rR]Imi teun takalgu, Efeso-neg-kweburginmalad, tulemal-Pab-Jesús-igal-nuegan-abingemaidbal ulualmal. Q/Tegin Pablo walbo e-iktual tule-e-pentamalad-palmis, Macedoniaje. Tenal we tulemal nug Timoteo tegin Erasto. Efeso-tolgan istar Pablo-takalmalad P+Tegin karta-iskana-kummajad-cholbal, Pablo pinzhealzhun, ede pul Provincia-Macedoniaje tegin Provincia-Acayaje negwelo, tegin ede Provincia-Acaya-akar kep Jerusalénzhe nao. Tegin Pablo pinzhealbal: “Imi an Jerusalénzhe-arpid-cholbal, kep an Romaje neenabbal.” LOTegin Pab-kaka-nuegan weob mimilemaidbal Pab-kannaleged oyolemai. wNgTegin tule-Jesús-abingasmalad ichejul namaked-karta-iskana cheinonimal. Tegin tule-Jesús-abingasmalad tulemal-wagin pel-kwapa karta-iskana kukchamal. Tegin Jesúsgin-kwenamalad karta-iskana-kukchamalad aga itogalmal, ede igi-mani namaked-kartagin mani owesmal. Imi teun takalgu, we tulemal pelugles, ol-mani-mili-tulabo-kakaambe karta-iskanagin aga mani owesmal. UM#Tegin tule-Jesús-abingasmalad, aga tukin istar-tiid pal chognonimal. 2L]Tegin Judiomal, Griegomal Efesogin-pukmalad wisgusgu tulemal-walakugle sakilesmal, immal-kujadbal kwakialmalzhun. Tegin tulemal ichejul Pab-Jesús-nug otummosmal. >KuTegin tule-nia-nikad machimal-walakugledgin ichomadgu, machimalgin pél nakwis. Tegin machimal-walakugled pél naklikusmalgu, we neg-akar chwili-chwili kínnitibi abarmadmal. KJTegin te ibagwengin Esceva-machimal tulegin nia-onibi-kualin. Tenal nia tule-walakugledga chogal: —Jesús, an wiis; tegin Pablo an wisbaldo. Tenal pemaldin an kwen wichul, pemaldin toa-tule. 4IaImi teun takalgu tule-walakugle Jesús-nuggin nia-onobi-kualmal. Tenal machimal-walakugled-e-pabdin nug Esceva. Tenal Escevadin tule-irwal-Pabzhe-koled-e-tummadbal. [H/ Imi teun Judiomal-wal-walgwen kusgu neg-kwebur-ilbal tulemalgin e-itoleged nia-onidimal. Tegin we Judiomal Pablo-takchamalgu Pablo nabir tulegin nia-oni, al we Judiomal. Jesús-nuggin nia-onibi-kualmogan. Tegin Judio-nia-onidimalad niaga chogalmalmo: —Pablo-imis-Jesúsgin-chunmadiid-nuggin, an pega chog: pe we tule-akar pe nao. \G1 Tenal tulemal Pablo-muswemal, tegin Pablo-mol-muchilgin-nazhiked-ebusmalad chesmal, tule-yemamimaladzhe. Tegin tule-yemamimalad muswe, mol ebusgu, ilgwen nugusmal. Tegin niamal-tulegin-mamikid pél aknidmalmo. OF Tegin Pab Tummad Pablobal peyedzhe immal-taktijulmalad imasbal. :Em Tegin Pablo pirkabo Pab-Jesús-igalgin tulemal-oturdas. Al tulemal-Provincia-Asiagin-pukmalad, Judiomal tegin Judiojulmalad, pel-kwapa Pab-Jesús-igal mag itononimalzhun. 5Dc Tenal Judiomal-wal-walgwen yami yapa Pab-igal-itobi-kualmal tegin Pablo-chunmajadgin kwen ibzhaszhulmalbal. Tegin Judiomal-Jesúsgin-ibzhejulmalad tulemal-wagin istar Pab-Jesús-igalgin chunmakalmalbal. Tegin Pablo Judiomal-Jesúsgin-ibzhejulmalad-akar nadzhun. Tegin Pablo Jesúsgin-kwenamalad-egin-turdananimalad-cheszhun, akne-pidzhi escuela-Tiranoje. Tegin Pablo pane-pane escuela-Tiranogin Pab-igalgin kwenamalad-oturdas. C/Tegin Pablo ni-walapá Judio-ormaked-neggin tulemal-oturdadi-kus. Tegin Pablo tobzhulidgin, Pab-neg-takmaidgin mag-itogal tulemal-imaszhun. fBEImi teun kwenamalad-Pab-Purpa-Nued-kin-aktenonimalad macherganbi pelugles, walambe-kakabog. KATegin Pablo chunkalgin tule-Jesús-igalgin-turdananimalad-ebusgu, Pab Purpa Nued we tulemalzhe aktenoni. Tegin we kwenamalad kaka-pidgin chunmakalmal. Tegin Pab we kwenamaladbal chunmanonibal. x@iTegin tule-Jesús-igalgin-turdananimalad Pablo-chogzhad itosmalgu, Pab-Jesús-nuggin tigin-oglesmalzhun. q?[Tegin Pablo tule-Jesús-igalgin-turdananimaladga chogal: —Juan Bautista tiginbi unnila tulemal-okcha oyogal, emalde aga iskuedgin pukib-pinzhe-itomal. Tegin Juan tulemalga chogzhabal: “Tenal pemal tule-an-cholbal-tanikoedgin pe ibzheenabmalbal.” Tenal we tule, Jesús. Tegin pemal Pab-Jesúsgin ibzhemalal, Pab-Jesús-nuggin pe tigin oglegenabmal. >wTegin Pablo tule-Jesús-igalgin-turdananimaladzhe ekichialbal: —¿Tegil pe ibi ti-ogleged-igalgin pe oglesmalzhun? Tegin tule-Jesús-igalgin-turdananimalad Pabloga chogalmal: —Imi anmal Juan-Bautista-tigin-tule-okchad-igalgin oglesmal. =Tegin Pablo Jesús-igalgin-turdananimaladzhe ekichial: —¿Pemal Pab-Jesúsgin ibzhasgu, Pab Purpa Nued pemalzhe noni, o chul? Tegin tule-Jesús-igalgin-turdananimalad Pabloga chogalmal: —An wichí. Tulemal anmalga Pab Purpa Nuedgin kwen chunmadijulmal. k< QImi Apolos ampa Corinto-neg-kweburgin-maidgin, Pablo pel-kwapa kwenamalad-takchad-cholbal, yalaganbal-igal-maidbal Efeso-neg-kweburzhe nad. Tegin Pablo Efesoje nonigu, walpókwajal Jesús-igalgin-turdananimalad-taknoni pukwa. -;STenal Apolos tulemal-wagin Pab-karta-mamikidgin izhe-chogal tulemalga pela-pela choggwisgual Jesúsde chunchunnad Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule.:+Tegin Apolos Provincia-Acayaje nebi-kualgu, Jesúsgin-kwenamalad Apolos-pentasmal. Imi teun Jesúsgin-kwenamalad-Acayagin-pukmaladga karta nermasmal. Tenal we kartagin chogzhido: “Pedin nuekwa kwenad-Apolos-abingemalo.” Imi Provincia-Acayagin, Pab wilejakwa tule-taked-wilubzhulinadbal Jesúsgin-ibzhegal tulemal-imas. Al Apolos Provincia-Acayagin peyedzhe Jesúsgin-ibzhenonimalad-pentas. l~}{||{yxmw9v$utss:rqpcoznHmmlkk:jiih^gg*fecEbbaaQa`_^]]\[ZZKYX-W7VVU:TVSQpPOOZNNMLKK J%IHGFEEQDCBA@@`?>=<;::@988;77;6q5k44311,0}/0.--g+6*)]('& %$##4"!!: ZCa9,!D6 YGP a @ a Uk|xar;+Tenal chulub-tummad yapa Pablo-mejedbal aga e-chapinganga chogal: —Pe melle tulemal-oturdale-natapmalad-mesmalo. Tegin chulub-tummad chogalbal: —Tule-wiis-tomomamaladbi ul-akar ichomadmalo, ukub-naidzhe opakal. dqA*Tegin chulubmal tulemal-oturdale-natapmalad-mesbi-kualmal, melle tomomakal wakingal. p)Tegin ul ukub-tinadgin yolenonigu, ul-kolobdin ukubgin tigles, ilgwen kanna-pes. Tegin ul-choldin termal-aroedbal mamaridzhun. Ro(Tegin tule-ul-azhu-takmalad esnas-tubmal chikchamal. Tegin esnas termal-ulak pél pesmal. Tegin tulemal ul-nabiroed echismalgu, ul-mol-toto okwichismal. Tenal ul pinnallé nadzhun, ukub naidzhe. ny'Tegin neg-oiposgu, tule-ul-azhu-takmalad aku pel neg takmal pia nai. Tenal tule-ul-azhu-takmalad panna chukun-yabal ukub takchamal, ukub nai. Tegin tule-ul-azhu-takmalad pinzhealmal: “Imi anmal ukub-naidzhe ul chedmalalen, pul nabirin.” m&Tegin tulemal pél mas kuchamalad-cholbal, termalzhe pél mas-kunned midmal, ul ukulzhegal. Pablo-ul-natapid ukubgin yolejad al;%Imi teun anmal wala-tulaataled-ilabo-eg-tulapá-kakaambe-kakanerkwa ul-yagin natapmal. Bk$Tegin tulemal pél welgusmalgu, mas kunnalmalmojun. !j;#Tegin Pablo tulemalga chunmasgu, madu chus tegin tulemal-wagin Pab Tummadga tog-nuedi chogzha. Tegin Pablo abalala madu pichisgu madu kunnalzhun. i7"Al an pemalga chog: pe mas wis kunmalgwelo aga pe-chan okannogal. Tenal pemal-walgwen pel kwen akalguojulmal, chaglakia-kigwen pel owelegojulmalbal. +hO!Tegin Pablo wakurudzhik tulemalga chogal: —Pe wis mas kunnenabmal. Tenal pemal tumibogus nuekwa mas kwen kunchulmal, pemal abintajimal pega igi kunoniko. ogW Tegin chulubmal ul-toto-etilenaid-e-tub chikchamalgu, ul-toto a-itoleged termalbal chelledzhun. fTegin Pablo chulub-tummadga tegin e-chapinganga chogal: —Imi we tulemal ul-tummadgin kwen peichulil, pemal kwen abonolegojulmal. .eUTegin tule-ul-azhu-takmalad ul-totogin wakinbi-kualmal. Tegin tule-ul-azhu-takmalad ul-toto odesmalgu, yami chogalmal, emalde ul-azhubal esnas-pid nazhinemal. [d/Tegin tule-ul-azhu-takmalad kwakialmal, ebinzhemal, ulde akwapirgin yolene. Al tule-ul-azhu-takmalad ul-cholbal kwabake esnas egwasmal. Tegin tule-ul-azhu-takmalad Pabzhe kolalmal, ega kueye neg-oipogal. (cITegin tulemal tubgin wilub-chasmal panna wilgu. Takalgu, tali-tulagwen wilgu. Tegin tulemal apka-te-cholbal wilubzhasmalbal. Takalgu, taliambe-kakatal wilgu. !b;Tegin anmal tumibogusgu, Adriático-termalbal melled-mai. Tegin neg-kabgwenadbalgusgu, tule-ul-azhu-takmalad itogalmal, uldin neg-tinnad omodani. 4acTenal uldin yabli tupkin yoleged-wilub.” `#“Al pemal melle pukib-itomalo. Tenal antin Pab-Tummad-kwen-penzhul anmal-pentane. Al an wisdo angel-anka-chognonikidyob kued-wilub. k_OTenal we angel anka chognonido, ante melle pukib-itogo, tenal an Romano-Pul-Tummad-Césarzhe neenab anka igal-itogal. Tenal angel chogbaldo, Pab Tummadde an-ulal, pél pemal-anpak-natapmalad-abononemalmo, melle purkwemalgal. ^¿Ibiga an teob pemalga chog? Imi Pab Tummad an-ibed, tegin anid e-mos. Tenal Pab Tummad imis-oipos anche e-angel-palminoni. i]K“Tenal pe melle pukib-itomalo; pemal-pel-walgwen kwen purkojulmal, ulbi unnila mamarne. 7\gTenal tulemal tikajulgus mas kunchul-choggu, al Pablo pel-kwapa-tulemal-wagin tulemalga chogal: “An-aimal, pemal an-chogzhadbal ibzhajalen, anmal Creta-tup-akar ulgin kwen alzhulin. Tegin pemalga weob immal kwen kuszhulin, tegin pe immalmal pel owelegojulbalin. Tegin pemal wilenani-chulbalin. S[Tegin purwa tikajulgus kolmaidbal tegin peyedzhe neg-atinaidbal, anmal tadgwa pel takchul, tegin iskwa pel takchulmalbal. Al anmal pinzhealmal anmal pal kwen tullenejulmal, ilgwen pelgunemalzhun. FZTegin te pangin, tulemal immal-aktikid-aktomalad metmalbal. {YoTegin te pangin tule-ul-azhu-takmalad takchagu ulde togdani, ulgin pél immalmal-cheinatapmalad midmalzhun. X3Tegin tulemal ul-toto onakwismalad-cholbal, tubgin ul-tummad ebirmasmal melle marregal. Tegin tulemal-ul-azhu-takmalad purwa-koralidbal kwakialmal. Imi tule-ul-azhu-takmalad ebinzhemal termalde Sirte-kakaje-olli-naidzhe e-meto. Al tulemal ul-cholbal tije mol-tummad nazhismal esnasyob, melle ulde nue-magadbal melledgal. Tegin tulemal ul-chol nabirosmalgu, a-itoleged purwabal, pinnallé melledmaichun. rW]Tegin anmal Cauda-tup-irwal tognonimalgu, peyedzhe imajadgin kep ul-tummadzhe, ul-toto onakwismal. V5Tegin we purwa kolnonigu, ilagwen ulgin chignoni; al tulemal keg ul pal abingegusmal. Tenal ul-anmal-natapid magadbal melledzhun, tup-toto-Caudaje. iUKTegin anmal iche nadedgin, purwa-tummad anmalgin noal. Tenal we purwa pimal, Euroclidón. YT+ Tegin anmal-Buenos-Puertos-pukwadgin, purwa tad-chabir-akar pinnallé kolal. Tegin tule-ul-onanemalad pinzhealmal: “Nabir Feniceje nemalo.” Tegin anmal kep ulgin nadmalzhun, Creta-tup-kaka-kakabal. S Tenal Buenos-Puertos-neg-kweburdin, ti-ni omojal, pirkin-purwa-koledbal ul-kwen-nazhikedzhul. Tegin tulemal-pul-melujal chogalmal, pul agzhal nemalo, takegal, Fenice-neg-kweburzhe omo-dewa, o chul-dewa, anmal Fenicegin ti-ni-pelguedzhe peigal. Tenal Fenice-neg-kwebur, Creta-tupkin chimo. Tenal Fenice-chukun, tad-arkwanedzhik kagejii. Pablo termalbal-natapidgin, purwa-tummad noalid uRc Tenal chulub-tummaddin tule-ul-ibedbal tegin tule-ul-onaneedbal pul ibzhas, pul Pablo ega chogzhadga. QQ —Tummad, imi an takto, anmal nadel, anmalga poni-tummad noniko, chunna anmal naga ul perienzhemalo, chunna anmal naga pél immalmal cheinatapmalad owemalo, chunna anmal naga tukin mesmalbalo. \P1 Tenal anmal peyedzhe igalbal kalesmal-choggu, al Mas-Kunchulid-Ibe-okpidzhadbal anmalga poni-tummad nonijun termalbal nanegal. Imi teun we nigin termal-tunkued-wilub noni. Al Pablo chulub-tummadga chogal: UO#Tegin anmal izhe-alamakal Lasea-neg-kweburzhik, Buenos-Puertoszhe nonimal. $NATegin anmal ukin nadmalgu, ibabigwa naigujadgin, purwa anmal-abin-kolmaidbal pinnallé nadmalzhun. Tenal anmal yabli Gnido-neg-kwebur-abin-opakal nonimal. Tenal purwa ampa anmal-abin kolmai-choggu, al anmal Creta-tuku, Salmónzhik ebiridmal. Tegin anmal Creta-tup-irwal ebirialmal. 4MaTegin anmal Mira-neg-kweburgin aktesmalgu, chulub-tummad ul-pid-Alejandría-neg-kweburgad-amis, Italia-napche-naoed. Tegin anmal-pel-kwapa we ulgin aknakwismalzhun. )LKTegin anmal Provincia-Cilicia tegin Provincia-Panfilia abin-opakal nasmal. Tegin anmal ilagwen termal-magadbal opasmal, Provincia-Liciaje, Mira-neg-kweburzhe. zKmTegin anmal ukin Sidón-akar nadgu, purwa pato anmal-abin kolmai. Al anmal Chipre-tup-irwal togzhamalzhun. (JITegin anmal te pangin, Sidón-neg-kweburzhe omosmal. Tegin Julio yer Pablo-takedbal Pabloga igal-ukcha e-aimalzhe negal, e-aimal Pabloga immalmal wis ukegal. LITegin anmal-pel-kwapa ul-Adramitio-neg-kweburgadgin aknakwismal. Imi teun takalgu, we ul Provincia-Asiaje nejognai. Tegin Aristarco-Tesalónica-Macedoniagined, anmalbak mes ulgin nadmalmo. iH MTegin Pablo Italia-napche palmied-wilub nonigu, Romano-tummagan Julioga Pablo-tegin-tule-oturdalemamimalad-pimalad-ukchamal. Tenal Julio, Romano-chulub-tangwen, Augusto-nugad, e-tummad-chapingan-wala-tulaatal-nikad-walgwen. *GM Tegin Errey-Agripa Gobernador-Festoga chogal: —We tule aga tukin chogzhajulilen, Romano-Pul-Tummad-Césarde, ega igal-itogo, we tule akalzhul nooen.\F1Tegin tule-tummagan ormaked-neg-akar aknidmalgu, pidzhi aga chunmakapmal. Tegin tule-tummagan chogalmal: —We tule immal kwen akaloszhul, pel purkwed-wilub chul, pel oturdaleged-neggin melleged-wilub chulbal. sE_Tegin Errey-Agripa kwisgudgu, Gobernador-Festo tegin Berenice, tegin e-pakamalad pél kwisgudmalmo. D Tegin Pablo Errey-Agripaga chogal: —Ankadin kakabo, kakabake iwen-kwen-akalzhul. Imi antin, an Pabzhe kolnai, pedin tegin tulemal-pel-kwapa-an-itobukmalad anyob Pab-Jesús-wiis kudimalalen, yerban. Tenal an peichul, pemal pinche anyob oturdalemai. tCaTegin Errey-Agripa Pabloga chogal: —¿Pedin ebinzhe, antin kakabogin Pab-Jesúsbal naiguo? Chulá. &BETegin Pablo Agripaga chogalbal: —Errey-Agripa, ¿pe Pab-kaka-palchogmalad-chogzhamaladgin, pe ibzhe? An wisdo, pedin Pab-kaka-palchogmaladgin ibzhe. A3Imisgin pe ekisdo, Errey-Agripaje. Imi errey pél we immalmal nued wismo. Al an errey-wagin tobzhulidgin an chunmagwis. Imi antin nued wisdo, Errey-Agripa nued wismo neg igi kujad: Jesús purkwis, tegin Jesús kannan tullejad. Tenal an-choggwichid immal otukal kwen kuszhul. @Tegin Pablo Festoga chogal: —Tummad-Festo, an koeleszhul. Imi an-immal-choggwichid, immal napírra, ib-chunchunnad. ?{Imi Pablo ampa chunmanaidgin, Gobernador-Festo sapejul Pabloje kote chogal: —Pe peyedzhe-turdajadbal pe koeles. s>_“Tenal Moisés, tegin Pab-kaka-palchogmalad chogzhado: ‘Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule purkweenab. Tegin Cristo inzhel purkwaled-akar tulemalga tullegenab. Tenal Cristo kallen neg-otalonaidyob, anmalga tegin Judiojulmaladga kunoniko, anmal kep mag taknonimalo, tule igi nabir abonolego.’ ” Pablo mag-ito Errey-Agripa-imako chogzha-nad J= Tenal Pab-Tummad-an-pentadiidbal imisgwadzhe antin ampa tule-tummaganga, tegin tule-yogsalmaladga, Jesús-igalgin chunmadii. “Imi Moisés tegin Pab-kaka-palchogmalad chogzhagusmal neg kujal igi kunoniko. Tenal Pab-kaka-palchogmalad kujal-neg-kuoedgin-chogzhadgin an unnila chunmadii, an immal-pidgin kwen chunmadijul. <“Imi an Judiojulmaladga weob chogdi-kujadbal Judiomal Pabzhe-koled-neggin an-kasmal. Tegin Judiomal an-mesbi-kualmal. k;OImi an kepegin Damascogin-pukmaladga Pab-kakagin chunmas, tegin te-cholbal, an kep Jerusaléngin chunmanonibal. Tegin an Provincia-Judeagin, pel-kwapa chunmasbal. Tule tule-Judiojulmalad-ugakche, an nega chogzha: ‘Imi pemal aga iskuedgin pukib-itogenabmal, tegin pe Pabzhe tagenabmal, tegin pemal nued naneenabmal tulemalzhe oyogal: Antin ogwales.’ g:G“Errey-Agripa, imi Pab-Jesús nikpa-neg-akar igalbal-anka-chogzhagujad, an pél imas. -9S“Tegin Tummad anka chogalbal: ‘Tenal an Judiojulmaladzhe pe-palmine Judiojulmalad an-wisgunonimalgal. Tenal an pe-palminebal Judiojulmalad igal-iskana-ebegal igal-nueganzhe toggal, tule neg-chichid-akar akpirijadyob neg-taledgin nanegal. Tenal an Judiojulmaladzhe pe palminebal Judiojulmalad nia-Satanás-kannaleged-ulpal melle pal nanemalgal tegin anche tagmalgal. Tenal Judiojulmalad anche tagmalal, an Judiojulmalad-e-iskued elinoniko. Tenal Judiojulmalad iskued-elilejadbal tule-pimalad-ankin-penzhulmaladbak mes naigunonimalmogo.’ m8SImi an Judiomal-akar pe-abonogo; tegin Judiojulmaladzhe, an pe-palmineed-akar an pe-abononebal.’ %7CImisgin pe kwisgudo. Imi an pei, pedin an-mosga kuo tule-pimaladga choggal, pél pe an-takchad, tegin an pel-kwapa-pega-oyogoed. Al an imis pega nononido. ,6Q“Tegin tule-anche-kolnonikidga an chogal: ‘¿Tummad, pede toa-tule-ade?’ Tegin Tummad anka chogalbal: ‘Antin Jesús pe-peyedzhe-chabzhul-an-imanaid. I5 “Tegin anmal pél napche agladmalgu, an itogal, tule Judio-kakagin anche kolnai, anka chog: ‘Saulo, Saulo, ¿ibiga pe peyedzhe chabzhul an-imanai? Imi pe yapa ankin ibzheedbal pedin pul-kigma aga owionai, tule eskorog-chwii-chwiidgin, chika-chika moli-imanaidgin, moli nag mialil, kigma aga chan owioedyob.’ +4O Errey-Agripa, an yoroku igalbal-natapidgin, arpak nikpa-akar ankin tegin an-pakamaladgin, tadgwayob, immal anmalgin kanoni; tenal tad-kaedga pul-lolojul kanoni. 3% “Tegin te ibagwengin, an tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan-nuggin kal-nika-nad, Damascoje, chabzhul Jesúsgin-ibzhemalad-imagal. U2# “Tenal an wichul melu an Judio-ormaked-neg-ilbal nanedi-kus sapejul tule-Jesúsgin-ibzhemalad-imagal. Tenal an kantikidgin Pab-Jesús-igal igegal, an tule-Jesúsgin-ibzhemalad-imako an chogzhabalin. Tegin an peyedzhe istar Jesús-igal takedbal an napa-pidzhe nad, neg-kweburgangin chabzhul tule-Jesúsgin-ibzhemalad-imagal. k1O “Imi teun an tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan-chogedbal, Jerusaléngin oturdaleged-neggin Pab-Jesúsgin-akenanimalad-odos. Tenal Judio-tummagan chogzhamalgu we tule purkweenab, antin chogzhamo we tule purkweenab. !0; “Tenal antin akpene chelegan-Judio-igalgin-nanemalad-pinzheedyob, pinzhedimogan, an tule-Jesús-Nazaretkinedgin-ibzhemalad-pelogo chogzhamogan. 4/a¿Tede ibiga pemalde, Pab Tummadgin keg ibzhemalzhun? ¿Imi pemal ampa kwénna-kwénna Israel-tulemalyob ibzhemalmojulzhí? ¿Tede ibiga pemalde anka igal-itonanimaldé? .}Imi Israel-tule-chogambe-kakabogwad an-ibzheedyob pél ibzhemalmo. Al Judiomal mutik-ibgin Pab Tummadga immal imananimal. Errey-Agripa, we igal-ulgin Judiomal an-tuktinanimal. “¿Imi pemal wichulzhí, Pab Tummad purkwaled-akar kannan tule-otulo? F-“Imi antin ibzhedo, Pab Tummad anmal-tadganga kaka-ukchad-yopí anmalga kuo, tule-purkwaled kannan tullego. Tenal an tule-kannan-tullegoedgin-ibzheedgin pemal anka igal-itonanimal. x,iTenal Judiomal chogbiel, chogmogodo, an machi-akar pul-inniki Judio-igal-mamikidgin nanedi-kus. An Pariseomo. +{“Imi Judiomal-pel-kwapa toto-akar an-wismal, an nued naga neg-kweburgin nanedi-kus, tegin Jerusaléngin ampamo. *Al an akalzhul tulemal-wagin, pega Judiomal-an-ulmananimalad-palchognejun. Imi pe nuekwa an-wisgubiel, pe melle ankin kaka-idiro. H) “Nabirdo Errey-Agripa. Imi antin akalzhul-itogedgin pemal-abalgin kwisgunoni. Tenal pedin pel-kwapa Judio-igal-mamikid nued wiis, tegin Judiomal yopí-aga-pinzhejulmalad nued wisbal. %( ETegin Errey-Agripa Pabloga chogal: —Imisgin pe chunmamojundo. Tegin Pablo chunkalbal chogzha: —Pe wis yakirzhemalgwelo. Tegin Pablo chunmakalgu chogal: 'Imi an chogdo: we tule-oturdalemaidgin, an nuekwá Romano-Pul-Tummad-Césarga karta palmiszhulil, wedin ib-nuedzhul.”$&A“Errey-Agripa, imi an nuekwá wisgujul-choggu, we tule ibi nika, al an keg nuekwá Romano-Pul-Tummad-Césarga choggunai, ibi akalos. Al an pemalzhe we tule-cheinoni, an pemal-wagin pél tarzhe immal ekisgal, an pul nuekwá wisgugal, an igi Romano-pul-tummadga karta nermako. % Imi antin takto, we tule immal kwen akaloszhul, pel purkwed-wilubzhulbal. “Tenal we tule aga tukin chogzha, ede pul Romano-Pul-Tummad-Césarzhe nao ega igal-itogal. Al an chogalzhun: ‘Tegil an Romaje Romano-Pul-Tummad-Césarzhe we tule-palminejun.’ q$[Tegin Pablo ormaked-negzhe nonigu, Festo erreyga chogal: “Errey-Agripa tegin tulemal-pel-kwapa-itigin-pukmalad, imi pe takto, we tulede. Imi Judiomal Jerusaléngin tegin iti-Cesareagin anka chognanimal ante we tule-mejenab. v#eTegin te pangin, Festo ormaked-neggin pukwadgin, Errey-Agripa aga e-pun-Berenicebak nuesaal ormaked-negzhe nonimal. Tegin chulub-tummagan tegin tule-neg-kweburgined-tummagan nonimalmo. Tegin Festo chulubmal-palmis, Pablo-chunegal. $"ATegin Errey-Agripa Festoga chogal: —Ani, an we tule-chunmaked itobimo-jogna. Tegin Festo erreyga chogal: —Nabirdo. Tegil pe pan Pablo-itodagodo. F!Tegin Pablo anka chogal, ede pul Romano-Pul-Tummad-Césarzhe nao ega igal-itogal. Tegin an chogalzhun Pablo meke oturdaleged-neggin peigwelo, an Romano-Pul-Tummad-Césarzhe palmiedzhe.”  “Imi an wichul, we igal an igi nudako. Tegin an Pabloje ekichial: ‘¿Pe kannan Jerusalénzhe nao igal-itogal?’ Tegin Festo erreyga chogalbal: “¿Pe wiis Judiomal ibigin tule-oturdalemaidgin istar chunmakalmal? Imi we Judiomal e-Pab-Tummad-igal-mamikidbalbi Pablo-tuktigalmal, akpene tule-walgwen-Jesús-nugad purkwijadbal. Tenal Pablo chogdo, Jesús kannan tulles. -STegin Pablo nonigu, Judio-tummagan we tule-tuktigalmal. Imi an ebinzhe Judio-tummagande peyedzhe Pablo-immal-akalojadgin chunmadamalo. Tenal an itogalgu, chul.” eC“Tegin Judio-tummagan anpak itije nonigu, an untar Judio-tummaganga igal kwen ebeszhul, te pangin an yok Judio-tummaganga an igal-itogal. Tegin an chulubmalga chogzha: ‘Pe anka ormaked-negzhe Pablo-chedago.’ s_“Tegin an Judio-tummaganga chogal: ‘Imi Romano-tulega igal-kwen-maichul, igal-itojulidgin sapejul tule-oturdagal. Imi pemal assapin chienabmo we tule-ulmagal. Tegin tule aga tukin chogenabmo ede immal akalos o chul-dewa.’ A{Tegin an Jerusalénzhe arpigu, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-tummagan, tegin Judio-chelegan-tummagan anka tule-oturdalemaidgin chunmakalmal, ante ega sapejul tule-oturdalemaid oturdako. %CTegin Errey-Agripa untar megwis-choggu, al Gobernador-Festo erreyga Pablogin chunmakal: “Imi Gobernador-Félix wegin oturdalemai tule-walgwen-ebes.  Tegin te ibagwen untaradgin Errey-Agripa aga e-pun-Berenicebak mes Cesareaje nonimal, Festo-tummadga-togzhadbal Festo-taknonimal. / Tegin Gobernador-Festo, e-pakamalad-Romano-igal-wismaladbak chunmasgu, Pabloga chogal: —Pe chogzha-choggu, Romano-Pul-Tummad-César pega igal-itogo, al an Romano-Tummad-Césarzhe pe-palminejun pega igal-itogalzhun. Gobernador-Festo Errey-Agripaga Pablogin chunmajad  Imi an immal akalojalen, an akalzhul purkoen. Tegin Pablo chogalbal: —Gobernador-Festo, imi an immal-kwen-akaloszhul-choggu, al meke peed, meke tule-pimalad keg kannan Judiomalzhe an-palmiel. Tegil an peichundo, Romano-Pul-Tummad-César, anka pul igal-itogo. dA Tegin Pablo Festoga chogal: —Nabir pe chogendo. Tenal pedin nued wisdo, an Judio-igal-mamikidgin kwen walmaszhul. Imi pedin Romano-igal-mamikidgin anka igal-itonanimal. ¿Tede ibiga an kannan Jerusalénzhe nao? yk Tenal Festo Judiomalbak nabir peigal, Pabloga chogal: —¿Pe Jerusalénzhe nebi, an pega igal-nudanegal? b=Tegin Pablo, aga-irwal chunmakalzhun: —Imi antin immal kwen akaloszhul; an Judio-igal-mamikidgin an pel yoleszhul, an Pabzhe-koled-neggin pel yoleszhulbal. Tegin an Romano-sagla-Césargin an pel yoleszhulbal. MTegin Pablo ormabukmalad-negzhe nonigu, Judiomal-Jerusalén-akar-nonimalad, peyedzhe Pablo-tuktismal. Tenal Judiomal-nonimalad kwen unniguszhulmal oyogal emal-Pablogin-chogzhadde ib-chunchunnad.  Tegin Festo ibapábak o ibambe-dewa, Jerusaléngin megwisgu, kannan Cesareaje albal. Tegin Judio-tummagan Festobak mes Cesareaje almalmo. Tegin Cesareaje-nonikid-pangin, Festo igal-itojogalidgin chulubmalga chogzha, ega ormaked-negzhe Pablo-chedago. 9¿Tenal an nadel, ibiga pemal-tummagan keg anpak nemalmodé? Imi Pablo chunchunnad immal-akalos pe takel, pemal akalzhul Cesareaje Pablo-tuktinemalo. Tegin Festo Judio-tummaganga chogal: —Pablo Cesareagin oturdalemai. Imi antin, an imichal kannan Cesareaje nebal. 9—Imi an pei, pedin anmalga Jerusalénzhe Pablo-wis-cheda. Imi teun Judiomal istar-Pablo-takmaladbal aga igal-amismal, igalbal Pablo-mesmalgal. 5Tegin Festo Jerusalén-omosgu, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-tummagan tegin Judio-tummagan-pimalad Gobernador-Festoga Pablogin chunmakalmal chogalmal: j  OTegin Gobernador-Festo provinciaje-nonikid-ibapágin, Cesarea-akar Jerusalén-neg-kweburzhe nad.  Tenal Pablo oturdaleged-neggin pirkabo-kakagus mellejiidgin, Gobernador-Félix tummadga nononi. Tegin Félix-anal, Porcio-Festo gobernadorga kep tognonijun. Tenal Gobernador-Félix Judiomalbak nabir peigal, oturdaleged-neggin mellemai Pablo-ebeszhun. Tenal Gobernador-Félix ebinzhas, Pablode ega mani uktago aga tukin onogal. Al gobernador ilabigwagus Pabloje kocha ebak chunmagal.  Tegin Pablo Félixga chunmakalzhun: —Imi Pab Tummaddin chogdo: tulemal innikí naneenab; tegin tulemal aga tukin chan abingeenabmalbal. Tenal Pab Tummad kujal sapejul tulemal-inniki-nanejulmalad-oturdanoniko. Tegin Gobernador-Félix Pablo-chogzhad itosgu, Pablo-chogzhadgin kwakialzhun. Tegin Gobernador-Félix Pablogin kaka-idiris. Tegin Gobernador-Félix Pabloga chogal: —Imi pe wejegwelo pe anka chunma. Tenal an ololedgin an kannan peje kolbalo pe we igalgin anka kannan chunmagalbal. Imisgin pe naddo. P Tegin te ibagwengin Gobernador-Félix aga e-ome-Drusilabak noni. Tenal gobernador-e-omedin, Judio-tule. Tegin Félix Pabloje kocha emalde Pablo-itogal, Pablode pule Jesucristogin penzhul-dewa. `9Tegin Gobernador-Félix chulub-tummad-chapingan-wala-tulaatal-nikadga chogal: —Pe nuekwa Pablo-takmalo. Tenal Pablo meke a-itoleged pipirmadio. Tegin Pablo-e-aimal meke akalzhul Pabloga immalmal cheikwicho. CTegin Gobernador-Félix Pab-Jesús-igal-mamikid-nued-wijiidbal weje igal-ebes. Tegin Félix tulemalga chogal: —Imi chulub-e-sagla-Lisias tanikil, an kannan pemalga igal-itobalo. &ETenal antin unnila kaka-kannabajal wis kochado. Imi an chogzhado: ‘Imi an-tule-kannan-tullegoedgin-ibzheedbal pemal anka igal-itonanimal. Pitogua.’ ”  “Imi pe ekisdo, we tulemalzhe; an ormaked-neggin, ibigin an walmas. Imi antin ormaked-neggin immal kwen akaloszhulbal. r]“Tenal we tulemal-pukmalad an-ulmaked-wilubzhulmalan. Tenal Judiomal-Asiaginmalad-an-takchamalad ankin chunmabielen, wegin pukwad-wilubmogan an-ulmagal. Imi Judiomal-Asiaginmalad pukchul-choggu, anka igal-itoged-wilubzhulin. V%Imi teun an Moisés-igal-mamikidbal naga nudas. Tegin an naga nudajad-cholbal kep an Pabzhe-koled-negzhe togzha, machimalga igal-nudagal Pab Tummadga immal ukegal. Imi teun Judiomal-Asiaginmalad an-takchamal, Pabzhe-koled-neg-yabal walkwénna pipirmadii. Imi teun Judiojulmalad anpak kwen kudijul; tegin an tule-kwen-o-uluszhulbal. @yTegin Pablo chogalbal: “Tenal an pirkabalgus pipirmadiid-cholbal, an kannan Jerusalénzhe noni, tule-wilemaladga mani wis cheinoni, tegin Pab Tummadga immal-uked cheinonibal. mSAl an Pab-wagin, tegin tulemal-wagin, an inniki-inniki Pabbak nanebi, an immal kwen akalobijul.” N“Tenal we tule-pukmalad Pab Tummadgin kwen penzhulmal, tulemal-purkwismalad tule-nuegan, tule-iskana-ugakche kannan tullego. Tenal antin ampa we tulemal-yopí Pab Tummadgin kwen penzhulmo. s_Tenal antin Jesús-igalbal anmal-tadgan-Pab-Tummad-otummoda. Tenal we tulemal chogmaldo: ‘Jesús-igalde, igal-merreged.’ Tenal antin pel-kwapa Moisés-igal-mamikidbal, tegin Pab-kaka-palchogmalad-nermakal-mamikidbal, an ibzhedo. {~o “Imi we tulemal keg ankin chogel, antin immal akalos. Tenal we tulemal-ankin-chogzhamalad, pato kakanmal. k}O Tenal tule-an-tuktinanimalad an-kwen-takchajulmal Pabzhe-koled-neggin tulemalbak a-imanai. Tenal we tulemal an-kwen-takchajulmalbal tulemal-o-urwenai Jerusalén-neg-kweburgin pel chul, tegin Judio-ormaked-neggin pel chulbal. |9 “Tenal pe ekisdo we tule-pukmaladzhe, antin inkwa Jerusalénzhe noni. Imi antin ibambe-kakaboggus kep Jerusalénzhe noni Pab-Tummad-otummogal. {# Tegin Gobernador-Félix Pabloga chunkalbal chogzha: —Imisgin pe chunmamodo. Tegin Pablo aga-irwal chunmakalzhun: “Imi antin, an akalzhul-itogedgin pemal-assapin kwisgunoni. Tenal an wisdo, pedin pirkabalgus anmal-neg-takmai, tegin pe anmal-igal nued wisbal. Uz# Tegin Judiomal-pukmalad, ampa Tértulo-chogzhad-yopí chogalmalmojun. xyi“Tegin chulub-e-sagla anmalga chogal: ‘Imi pemal we tule-ulmabimalal, gobernadorzhe pe neenabmal tule-kalejiidga igal-itogal.’) Imi antin, an peido, pe we tuleje ekis, anmal imis chunmananimalad, ib-chunchunnad o chul-dewa.” LxTenal chulubmal-e-sagla-Lisias kantikidgin anmalgin Pablo-idiris. uwcTegin we tule Pabzhe-koled-neg izhobi-kuja-nadbal anmal tar-kasmal, (Judiomal-igal-mamikidbal igal-itogal. Cv“Tenal we tuledin nap-naid-ugakche Judiomal-abalgin-chunmaked-onoed. Tegin we tule, tule-pinzheed-kaedbal. Tenal we tule, Jesús-Nazaretkined-igalgin-naneed e-tummad-walgwenbal. kuOTenal an pega melle chowibajal chunmagal, an kakabojal pega immal wis chogne, pe igi itogo-dewa. DtAl meke-pia pe nadel, tulemal-pel-kwapa yer pe-abingemal. EsTegin gobernador igal-itogalgu, chulubmal Pablo-cheinonimal. Tegin gobernador Tértuloga chogal: —Tegil pe inzhel chunmagweldo. Tegin Tértulo Gobernador-Félixga Pablo-tuktigalzhun. Tegin Tértulo Gobernador-Félixga chogal: “Nabirdo. Gobernador-Félix, imi pedin tule-tummad-nued. Imi anmal pirkabalgus nued pukmal, pila-cheed kwen nikchul. Tegin pedin yer neg imasbal, tegin pe iktualeba pinzheed-nikadbal pe immal-nuegan imasbal. rr _Tegin Pablo-Cesareaje-nonikid-ibaatalgin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-Ananías, tegin Judio-chelegan-tummagan-wal-walgwen, tegin tule-irwal-chunmaked-Tértulo, Jerusalén-akar Gobernador-Félixzhe nonimal Pablo-tuktimalgal. "q=#Tegin gobernador Pablo-chogzhad itosgu, Pabloga chogal: —¿Teobí? Imi tulemal-pe-tuktimalad itije nonimalal, kep an pega igal-itogo. Tegin gobernador aga e-chulubmalga chogal: —Herode-neg-tummadgin pe we tule-odomalo. Tenal pe nuekwa we tule-takenab melle wakingal.p1"Tegin gobernador karta apchosgu, Pabloje ekichial: —¿Pe ibi-Provinciagined-ade? Tegin Pablo gobernadorga chogal: —An Provincia-Ciliciagined. o!Tegin chulubmal-moligin-nadmalad Cesarea-neg-kwebur-omosgu, gobernadorga karta-ukchamal, tegin gobernadorga Pablo-ukchamalmojun. $nA Tegin te pangin chulubmal-nagab-nadmalad, kannan Jerusalénzhe akpirismalbal. Tenal chulubmal-moligin-nadmalad ukin Pablo-chesmal, Cesarea-neg-kweburzhe. *mMTegin chulubmal-e-sagla-chogzhadyob e-chapingan pél imasmal. Tegin chulubmal mutik Pablo-chesmal, Cesarea-igal-abaladzhe Antípatris-neg-kwebur-chiidzhe. Sl“Tenal an wisgusbalgu, Judiomal otukal igal-amismal we tule-mesgal, an peje ilgwen we tule-palmis. Tegin Judiomal-we-tule-tuktinanimaladga an chogzhabal, peje neenabmal igal-itogal. Pitogua.” +kOTenal an wisgusgu, tulemal unnila aga igal-mamikidbalbi we tule-tuktinanimal, an takto, we tule sapejul oturdaleged-wilub-chul, tegin pel purkwed-wilub-chulbal. j{“Imi an nuekwá wisgugal Judiomal ibiga istar we tule-takmal, al an Judio-tummagan-ormaked-negzhe we tule-ches. QiImi an peje tule-walgwen-palminatap. Tenal we tule Judiomal tar-kasmal, tegin Judiomal iche-napi we tule-mesnemalbalin. Tegin an wisgusgu, we tule Romano-tule, an chulubmalbak mes we tule-abonosmal. h“Gobernador-Félix, pedin tule-tummad-nued. Imi antin-Claudio-Lisias, an pega karta wis palmijii. Imi antin nued mai. zgmTegin Romano-chulub-e-sagla Pablobak mes gobernadorga karta palmis. Imi we kartagin chulub-e-sagla chogdo: (fITegin pe molimal amibalo Pablo-askin-chii negal. Tenal pemal imis-mutik, wachilabakebakkin Cesarea-neg-kweburzhe Gobernador-Félixga nuedgin Pablo-pelenegal. .eUTegin Romano-chulub-e-sagla chulub-tummad-walbogwadzhe kocha chogal: —Pemal imis wala-tulaataled-ilabo, kuakwa chulub-nagab-pilachemalad-urpo. Tegin pe wala-tulapá-kakaambe chulub-moli-askin-pilachemalad-urpebalo, tegin pe wala-tulaataled-ilabo, chulub-ezhigin-pilachemalad-urpebalo. edCTegin machi chulub-e-saglaga pél chunmasgu, chulub-e-sagla machiga chogal: —Pe melle tule-pidga pe palchogo, imis pe anka chogzhad. Tegin chulub-e-sagla machi-palmiszhun. Cesarea-neg-kweburzhe Pablo-palmismalad vceTenal pe melle we Judiomalbal pe ibzhao, we tulemal pega yami kakanzhenemal. Tenal Judiomal-wala-tulabo-kakagwad otukal ampagunemal Pablo-mesgal. Tegin we Judiomal Pab-wagin aga tukin napírra-chogzhamal, emalde Pablo-meszhulil, mas kwen kunnejulmal, tegin emalde pel kobnejulmalbal. Tenal we Judiomal kuakwa pe abintajimal, pede igi chog-dewa, nabir o chul-dewa. =bsTegin machi Romano-chulub-e-saglaga chogal: —Imi Judiomal aga igal-mezhismal pega choggal, pede pan ega Pablo-chedago, emal-ormaked-negzhe nuekwá Pabloga igal-pal-itogal. a)Tegin chulub-e-sagla chunkalbal machi-kasgu, pidzhi akne machi-ches. Tegin chulub-e-sagla machije ekichial: —¿Ibi pe anka chogbi-ade? .`UTegin chulub-tummad e-saglaje machi-cheinonigu, e-saglaga chogal: —Imi tule-oturdalemaid anka chogdo, ante peje we machi-chedago. We machide pebak chunmabi. _9Tegin Pablo chulub-tummad-walgwenzhe kocha. Tegin Pablo chulub-tummadga chogal: —¿Anka pe we machi wis chedojí? We machi pe-saglabak chunmakenab. ^Tegin machi-toto-Pablo-e-nig itosgu Judiomal-wala-tulabo-kakagwad Pablo-mesne, chulub-pukwad-negzhe Pabloga chognoni. ]Imi pemal tegin Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad, Romano-chulub-e-saglaga chognao: ‘Pan, anmal-ormaked-negzhe pe Pablo-chedamalo nuekwá igal pal itogal.’ Tenal anmal pato kuakwa pukwamalo, ampayo Pablo ormaked-negzhe togeddu, Pablo-mesgal. \Tegin Judiomal-Pablo-mesbimalad tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-tummaganzhe tegin Judio-chelegan-tummaganzhe nadmal, ka chogalmal: —Imi anmal Pab-wagin naga tukin napírra-chogzhamal, anmal Pablo-meszhulil, mas kwen kunnejulmal, tegin anmal pel kobnejulmalbal. 0[Y Tegin te pangin, Judiomal-wala-tulabo-eg-kaka, otukal aga igal-mezhismal Pablo-mesgal. Tegin we Judiomal Pab-wagin napírra-chogzhamal, emalde kege-chulgu Pablo-mejenabmal. Tegin we Judiomal chogalbal: “Imi anmal Pablo-meszhulil, mas kwen kunnejulmal, tegin anmal pel kobnejulmalbal.” 6Ze Tegin apka te mutikkgin, Pab-Jesús Pabloga nononi. Tegin Pab-Jesús Pabloga chogal: —Pablo, pe melle pukib-itoma. Imis pe Jerusalén-neg-kweburgin pe ankin nuekwa chunmajadyob, pedin Roma-neg-kweburgin ankin chunmakenabbal. Judiomal Pab-wagin aga emal-emal napírra-chogzhamalad Pablo-mesgal UY# Tenal tule-aga-urwenanimalad pul-kigma pulgu-mai-choggu, al chulub-e-sagla kwakial, ebinzheal tulemal Pablo-okoamanemal. Tegin chulub-e-sagla aga e-chapinganzhe kocha, Pablo tulemal-abalgin-chiid onogal tegin chulub-pukmalad-neg-yabal kannan Pablo-odogalbal. Tegin chulubmal e-sagla-chogzhadyob e-neg-yabal Pablo-odosmalzhun. X Tegin tule-pukmalad pela-pela oimakalmalgu, Pariseomalzhikmalad-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad okwichialmal, sapejul chogalmal: —Imi an takto, we tule immal kwen akaloszhul. Imi Pab-angel-dewa, o tule-purpa-dewa we tulega chunmas. ¿Toa wisguo? @Wy(Imi Saduceomal chogmal: “Tule-purkwalmalad keg kannan pal tulle, tegin angel pel nikchul, tegin purpa pel nikchulbal.” Tenal Pariseomal Saduceo-chogmaladyob, kwen ibzhejulmal.) $VATegin tulemal-pukmalad Pablo-chogzhad itosgu, Pariseomal tegin Saduceomal aga emal-emal imakalmal. Tegin tulemal-ormabukmalad abal aga iskudmalzhun. UTegin Pablo takchagu we tulemal-pukmaladde, kwen Saduceo, kwen Pariseo, al Pablo ormakedgin pinnajul chunmakalzhun: —An-aimal, an Pariseo-chunnad, tegin an-pabgan ampamo. Imi an-tule-purkwaled-kannan-tullegoedgin-ibzheedbal pemal anka igal-itonanimal. \T1Tegin Pablo tule-ega-chogzhadga chogal: —An-aimal, an ebinzhe, we tulede tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-chul. Imi Pab-kartagin nermakal maido:Pe melle tule-tummagangin istar chunmako. Ex. 22:28 STegin tulemal-Pablo-abir-pukmalad Pabloga chogalmal: —¿Ibiga pe tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummadga kaka-iskana kol-wede? n~M}||d{0zsy^xxvyv9udtsOrq8ponemqlkNjihg f)ee4d]cba`_^^]\h[ZZbYYWcVV'UTTFSvQPP_ONMMULwKKJIIH[GcFEEDNCHBB@@9>=<;;:R99Z8866{65k44_2100/[.*-D,,++^*\)((.'}&%%$$m#""! ,|Hvk\x< M ! 8E]|UP:m0 ¿Imi pemal ampa wismalzhulzhí, pemal kusgu mimmilejadbal Judio-tulejulmal, tegin tule-abgan-tuku-chikalmalad ampa pemal-pimalbal, “tule-abgan-tuku-chikalzhulmalad?” {0 ¿Ibiga an teob chog? Imi anmal, Pabgin ogwalesmal. Tegin Pab Tummad Jesucristogin kannan purpal anmal-opinnisbal, Pab iktualeba igal-mezhijadbal anmal Pab Tummadga immal-nuegan imagal. Kwenadgan Pab-Jesucristogin walkwénnagwadyob kunonikid s_0 Tenal pemal aga tukin immal-imakedbal kwen abonolegojulmal pemal melle aga tummarba-itogedgin chunmagal. y0Imi pemal iskuedgin abonoleged-wilubzhulinadbal tegin pemal Jesucristogin-penzhul-kujadbal abonolenonimal. Tenal pemal-Jesucristogin-penzhulid aga pe walgwen kwen onoszhul, tenal Pab Tummad pinche pemalga igal-ukcha Jesúsgin penzhul-kugal. )K0Pab Tummad imis-akar ukin-ukin mag taklenonigal ede Jesucristobal anmal-pentaked-wilubzhulinadbal anmalga pela-pela nuekwagwadbal pinnallégwadgin immal imas.  0Imi Pab Tummad Jesucristobak mes iskued-akar kannan anmal-otulos. Tegin Pab Tummad Cristo-Jesúsbak e-negzhe mes anmal-urpisbal K 0Tenal anmal-abonoed-wilubzhulinadbal anmal yabli abonolenonimal. = s0Tegin anmal iskuedgin purpal-purkwijadyob kudimalan. Tenal Pab Tummad pela-pela wilejakwa anmal-takedbal, tegin pela-pela anmal-pilaledbal Cristobak mes kannan anmal-otulos. # ?0Tenal anmal akpene pel-kwapa iskus kudimalmogan. Imi teun anmal kusgu aga pinzheed-nikadbal tegin anmal-peigujiidbal iskuedgin nanedimalan, tegin anmal-chan-itolegedbal nanedimalbalin. Tenal anmal tulemal-Pabgin-ibzhejulmaladyob, Pab Tummadzhe sapejul oturdaleged-wilubmalan. o W0Tegin pemal iti-napkin-igal-mamikidyob nanedimalan, tegin pemal nikpa-neg-magadbal-e-tummad-Satanás peigujiidyob nanedimalmogan. Tenal we purpa-iskana ampa imijiidzhe tule-yapa-Pab-itomaladgin alamanai melle Pabgin ibzhemalgal. l S0Tenal pemal Pabgin-walmajadgin tegin pe iskuedgin kudimaladgin, pemal purpal-purkwal kudimalmogan. w i0Tenal tule-iglesiaginmaladdin, pel-kwapa Jesús-e-chanyob kudimal, tenal Jesús pel-kwapa immal imajibal. /0Tenal Pab Tummad pel-kwapa immalmal-urpis Jesús-ulpallí nanegal. Tegin Pab Tummad Jesús-nugzhasbal, iglesiagin-pukmalad-e-saglaga kugal. J 0Tenal iti-nap-naidgin, tegin nap-pid-kujal-naigunonikoedgin, Jesús pel-kwapa immalmal kani-mai. Tenal Jesús tule-sanaledga tegin immal-purpaledga pul tule-tummadga maibal, iti-napkin-neg-takpukmaladga, tegin immal-imagal-igal-nikmaladga, tegin kannaleged-nikmaladga, tegin tummagan-pela-pela-tummadga-mamimaladga. ' I0Tenal we kannaleged-pemalgin-maimogad Pab Tummad akpene purkwijad-akar kannan Jesús-otulos, tegin e-neggin e-nuedzhik pul-tule-tummadga Jesús-odosbal.  0Tegin antin Pabzhe kolnaibal, pemal aga ulubzhe nuekwá mag itogalbal, pemal-Pabgin-penzhulidbal Pab-kannaleged pela-pela pemalgin mai. k Q0Imi antin pemalga Pabzhe wilenai pemal aga ulubzhe nuekwa mag itogal, Pab-peje-kochadbal, pemalga igi kunoniko. Tegin an pemalga Pabzhe kolnaibaldo pemal Pabbak-akenanimalad-pimaladbak mes pela-pela immal-nuegan nikugal. H  0Tenal antin pane-pane Pab-Jesucristo-e-Pab-Tummadzhe, tegin Pab-Tummad-yer-taklegedzhe wilenai, pemalga purpal pinzheed-nued ukelen, nabirin, pemal pul-pule mag itogal, Pabdin toa-tule. m U0Al antin pemalga keg-chulgu Pabga tog-nuedi chogalda, tegin an pemalga pane-pane Pabzhe kolaldabal. { q0Imi an itosdo, pemal Pab-Jesúsgin penzhulmal, tegin pemal pel-kwapa Pab-Jesúsgin-akenanimalad-pilalmalbal. b~ ?0Tenal Pab anmalga E-Purpa-Nued-ukchadbal choglenaichundo, Pab Tummad kujal keg-chulgu anmalga pel-kwapa kaka-ukchadyob immal imanoniko. Tenal Pab Tummad pel-kwapa tule-egadga-kumaloed ololcheedzhe, anmalga kep pél immal imanoniko. Al Pab-nug pela-pela otummolenoniko. Pablo Pabbal-nanimaladga Pabzhe kochagujad, kwenadgan pinzheed nikugal 1} ]0 Tenal pemal kakapurwa-chunchunnad itosmalgu, abingasmal. Tenal we kakapurwa-nuegandin tule-abono. Tenal pemal anmalbak pato Jesucristobal kudimalmo. Tenal pemal Jesucristogin-penzhul-kunonimalgu, Pab Purpa Nued selloyob pemalgin nazhilenonimal, pemal mag takmalgal pedin chunchunnad Pabgad. | 0 Pab-nug anmalbal otummoledi-kugal. Tenal anmal-inzhel aga chogzhamaldo: “Anmal Jesucristogin-penzhulidbal abonolego.” A{ }0 Imi Pab Tummad e-itolegedbal aga igal-mejedbal, pél immal imada. Tenal Pab Tummad aga iktualeba igal-mezhijadbal, Jesucristobal anmal-chus, Jesúsbak mes Pab-immalmal nikumalgal z 0 Tenal Pab-Tummad-immal-imaked-e-wilubgan ka nonikil, Pab Tummad pel-kwapa e-neggin tegin iti-napkin, e-saglaga Cristo-imanoniko. y %0 Tenal Pab Tummad Cristobal immal-imabied otukal-main. Tenal Pab Tummad aga e-yer-itogedbal, anmalga Cristobal-immal-imabied otalononi. x 0Al Pab Tummad immal-wijiidgin, tegin napírra mag-itogedgin, anmalga unnigualedzhe oyononi ede peyedzhe anmal-pilal. gw I0Imi Jesucristo anmalga-abe-milejadbal, anmal iskued-akar ololgunonimal. Tenal Pab Tummad yer anmal-taked-wilubzhulinadbal yabli peyedzhe yer anmal-taknoni. Al Pab Tummad anmalga chognoni: “Pe iskued pato pelgus.” Nv 0Imi Pab Tummad aga e-Machi-Pilaled-ukchadbal, anmalga pela-pela ib-nued imas. Tenal anmal Pab-nuskanga kued-wilubzhulinadbal, anmal yabli Pab-nuskanga kunonimal. Al Pab Tummad otummoledi-kuo. {u q0Tenal Pab Tummad anmal-pilaledbal, iktualeba Jesucristobal anmal-chus, aga yer itogedbal e-nuskanga anmal-imagal. 2t _0Imi Pab Tummad ampayo iti-nap nazhikeddu, Pab Tummad Cristobal pato anmal-chus, chwilidik e-wagin nanemalgal, tegin Pab Tummad anmalgin-immal-choged nikchul-kugal. ,s S0Imi Pab-Tummad-anmal-Tummad-Jesucristo-e-pabdin otummoledi-kuelen, nabirin. Tenal Pab Tummad, e-neggin Cristobal anmalga pel-kwapa purpal immal-nuegan ukcha. @r {0Imi Pab-Tummad-anmal-pab, tegin anmal-Tummad-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Pab Tummad anmal-chujad =q w0Imi antin Pablo, Cristo-Jesús-nuggin-palmilegalid, tenal an-itolegedbal-chul, Pab-itolegedbal. Imi antin pemal-Efesogin-ilagwen-Cristo-Jesúsbak-akenanimaladga karta wis palmijii. RpDImi antin-Pablo an-napi-kaka-palmijiid an chunnad naga nermas. Tenal pe melle igemalo, antin oturdaleged-neggin oturdalemai. Imi Pab Tummad pemalga immal-nuegan imakalen, nabirin. Pitomalgu._o7DImi pe Arquipoga chogmogo: “Pab-pega-arpaged-ukchad, keg-chulgu pe pelogo.” rn]DImi pemal pél an-karta apchosmalal, pe chunnad Jesúsgin-kwenadgan-Laodiceagin-pukmaladzhe karta chedmalo, we kwenamalad meke iti-karta apchogalmo. Tenal an-Laodiceaje-karta-palmijad, pe Colosaszhe chedamogo pemal apchogalmo. >muDTenal kwenadgan-Laodiceagin-pukmaladga pe chogmogo, an nega kaka wis palmijimo. Tegin an Ninfaga kaka wis palmijimo. Tegin kwenadgan-Ninfa-neggin-pulakwa-ormamaladzhe ampamo. jlMDTenal anmal-kwenad-pilaled-ina-cheed-Lucas pemalga kaka wis palmijimo. Tegin Demas ampamo. "k=D Imi an kwenad-Epafras-taktido, pemalga pela-pela immal imanai, tegin kwenadgan-Laodiceagin-pukmaladga tegin kwenadgan-Hierápolisgin-pukmaladga ampamo. jD Tenal kwenad-Epafras-pe-neggined pemalga kaka wis palmijimo. We Epafras Cristo-Jesúsga arpagedmo. Tenal Epafras pane-pane aga ulubgin-akar wilenaidgin pemalga Pabzhe kolalda pemal chellebaa-pinzheedgin tegin pe nued-wijiidgin, pela-pela Pab-peiedyob nanegal. iiKD Tenal Jesús-Justo-pimalbalid pemalga kaka wis palmijimo. Tenal an-pakamalad Pab-neg-takmaidga arpananimalad-abalgin, we kwenadgan-walpágwad unnila Judiomal. Tenal we kwenamalad yer an-imasmal, an melle pukib-itogal. `h9D Tenal Aristarco-oturdaleged-neggin-anpak-mes-mellemaid pemalga kaka wis palmijimo. Tegin Bernabé-e-kwenad-Marcos pemalga kaka wis palmijimo. (Imi pemal wismal, Marcos peje natapil, pe yer tar-abingeenabmal.) vgeD Tenal tule-pemal-neggined-walgwen Tíquicobak mes natapmo. Tenal we tule nug Onésimo. Tenal Onésimo kwenad-pilaled, Cristobak-yer-naneed. Imi we tule-walbogid pel-kwapa pemalga pal chognatapmalo, an-maid-neg-kweburgin igi kunai. bf=DTenal pemal an-wisgugalpí, an pemalzhe Tíquico-palmijii, tegin pemal-okannomalgalbal. e-DImi Tíquico pemalga pel-kwapa anpal chognatapo. Tenal Tíquico kwenad-pilaled, tegin Pab-Jesúsga yer arpaged, tegin anpak mes arpagedmo. PdDTenal pe chunmakalil, pe nuekwagwadgin pe pinnallé chunmako, tulemal yer pe-itogal palu yer-kulle mas-imakedyob. Al pe wisgunoniko igi pul-nabir tule-ilbal chunmako. Pablo tulemalga napi chunmajad 3c_DImi pe pinzheed-nikadgin pe tule-Pab-wichulmaladbak pe naneenabmal. Tenal pe pinche melle ibe-perienzhemalo, tenal pe nuekwa ibe ebugenab Cristo-kakagin chunmagal. $bADTenal ankin chii-choggu, an nuekwá pakal-pud Pab-kaka-nuegangin chunmagal, al pe anka Pabzhe kolmalbalo an tulemalga nuekwa Cristo-kaka palchoggal. kaODTenal pemal anmalga Pabzhe kolmalmogo Pab anmalga igal-ukegal anmal nabir Pab-kaka-nuegangin chunmagal, tulemal akpene-Cristogin-immal-otukal-choglemaid wisgumalgal. Tenal antin Pab-igalgin-chunmadiidbal an oturdalemai. >`uDKwenadgan-Colosasgin-pukmalad, imi pemal pali-pali Pabzhe-kolenabmal. Tenal pe nue atamalo, pe melle immal-kwen-wichulidyob nanemalo. Tenal pe Pabga tog-nuedi chogenabmalbal. -_ UDMosmal-e-tummagan, imi pemal nuekwa innikigwadgin mosmalga naneenabmal, tenal pe melle mosmal-yardamalo. Tenal pemal nued wismaldo, pemal Pab-neggin tummad-nikamo. ^5DImi tule istar nanajadbal, keg-chulgu we tulega poni-tummad nononimogo. Tenal Pabdin tule-immal-akaloedbal pel-kwapa yopígwadbi tule-oturdako.G]D¿Ibiga an teob pemalga chog? Imi pedin nued wismaldo, pe nued arpajadbal, Pab e-neggin pega immalmal-nuegan ukmogo. Tenal pe chunchunnad Cristoga arpanai, pe tulega kwen arpanaichul. =\sDTenal pemal meke-ibigin arpanai-chogel, pe pela-pela yer-itogedgin arpagenabmal. Tenal pe melle pinzhao: “An tulega arpanai.” Tenal pe pinzhao: “An Pab Tummadga arpanai.” ~[uDMosmal, meke pe ibigin iti-napkined-tummad-choged-pallí pe naneenabmal. Tenal pe-tummad maidginbijul, tegin pe-tummad nugu pe-takegalbijulbal. Tenal pedin Pab-Tummadgin-atagedgin, tegin pe ilagwen-innikigwadgin pél pe immal imakenabmal. ZDPabgan, pe melle kantikidgin nuskan-cholpalmakedgin nuskan-ourmalo, pe-nuskan melle immal-pal-kwen-imabijul-kunonigal. Y+DNuskan, meke pe ibigin aga pab-pallí tegin pe aga nan-pallí immal imakenabmal. Tenal Pab Tummad yer nuskan-pabgan-pallí-nanemalad-tak. \X1DMachergan, pe aga ome-pilalguenabmal, tenal pe melle aga chabzhul ome-imako. ]W3DOmegan, pe Pab-Jesús-wismal-choggu, al pe aga machered-ulpallí naneenabmal. bV=DTenal pél pe immal imaked, tegin pél pe chunmaked, pe Pab-Jesús-nuggin imakenabmal. Tenal pe Pab-Jesúsbal Pab Tummadga tog-nuedi chogenabmalbal. Tule-Pab-Jesús-wismalad tule-pimaladgin nued naneed-wilubmal -USDTenal Cristo-igal pegin-nued-maidbal pe pinzheed-nikadbal, pe aga muchub-muchub oturdamalo, tegin pe aga muchub-muchub uanaimalo, tegin pe aga ulubgin Pabgin yer-itogedgin pe Pabga namamalo, tegin pe salmo-namakedgin, tegin Pabga-namakedgin tegin namaked-purpaledgin Pab-otummomalbalo. 9TkDImi Pab pemal-amis, chan-walkwénnagwadyob aga akalzhul-itomalgal. Al Cristo akalzhul-itoged meke pebak kudiguo. Teginbal, Cristo pe-pentajadbal, pe Cristogin yer itogo. SDImis an-pemalga-chogzhad pel-kwapa tule-pilaledgin tani. Al pemal pela-pela pilaledgin pel-kwapa immalmal imakenabmal. eRCD Tegin pemal aga emal-emal akalzhul-itogenabmal, tegin pe aga emal-emal walmasmalal, ilgwen aga ulubgin walmajad igeenabmal. Imi Cristo pega iskued elijadyob, pe tule-pegin-walmajadga pe ilgwen iskued igeenabmalmo. qQ[D Tenal Pab Tummad pe-pilaledbal pe-chus egadga kugal. Al pe Pabga nuekwa naneenab, pe tule-pentabi itogenab, pe tulegin nugu pinzheenab, pe tummarba-itojulidgin naneenab, pe chapé immal imakenab, pe melle pulzhul urwe-taenab. [P/D Imi pemal-Cristobal-naigujadbal, keg pe akal-akal tulemal-takel, keg pe chogmalal, kwéntin Griego, kwéntin Judio, kwéntin tule-abgan-tuku-chikaled o chikaled-chul, kwéntin Escita-tolgan, kwéntin tule-immal-kwen-wichulmalad, kwéntin tule-kalesbukmalad, kwéntin tule-ololdimalad. Tenal anmal akal-akal tule-takedgin kwen pinzhebukchulmal, anmal yopígwadbi tule-takmal. Tenal anmal unnila Cristoginbi pinzhebukmal, tegin Cristo anmalgin pel-kwapa maibal. OD Tenal pemal-purpal-kwagzhadbal pe purpa pane-pane pingumaio; Pab-Tummad-kepe-tule-opinnijadyobidzhe, pemal pul-pule Pab-Tummad-wisgugal. rN]D Tenal pemal igal-akpenegwad pél igesmal-choggu, al pemal melle aga emal-emal pal kakanzhemalbalo. M!DTenal pemal pél igal-iskanamal igeenabmal: urwed, sae-itoged, tulemalgin-istar-pinzheed, tule-izhoged, nisaal-chunmaked, pel-kwapa. uLcDImi pemal ampayo Cristo-abingegu, tulemal iskuedgin kudigusmaladyob, pemal iskuedgin kudigusmalmogan. VK%DTenal tule ampa we igal-iskanagin kudiil, Pab Tummad peyedzhe tar-oturdako. Al pe kalagwenzhul-kudigujad-igal pe igeenabmal: machergan ome-pidgin yoleged, omegan machered-pidgin yoleged, machimal ampayo ome-nikueddu, punagin yoleged, punamal machigin yoleged, ib-iskanagin pinzheed, iskuedgin pinzheed, ib-iskan peigued, tegin aku-aku-immal-peiedbal Pab Tummadyob immal taked. VI%DImi pemal Cristobal tuladimal-choggu, al Cristo kannan tanikil, pemal Cristobak mes naigunonimalmogo, tenal pemal Cristobak mes yer taklenonimalmogo. Pe igal-chered igeenab, tenal pe igal-pinbal naneenab iHKDTenal pemal Cristobak mes purkwis-choggu, al pe-purpa Cristobak Pab Tummadgin chabolemai. cG?DTenal pemal Pab-neggined-immalgin pinzhemalo, melle iti-napkined-immalmalgin pinzhemalo. F DImi pemal Cristobak mes kannan tullesmo-choggu, al pe Cristo Pab-Tummad-nuedzhik-chiid nikpa-neggined-immalmalgin pe pinzhenonimalo. 0EYDTenal we igalmal ib-chunnadyob tule-immal-wijiidyob tule-ima, tule ib-chunnadyob aga tukin igal mesmalbal Pab-otummogal, tegin tule ib-chunnadyob tule-poleyob megmalbal, tegin chabzhul aga chan imamalbal. Tenal we igalmal kwen unnijulmal, aga tukin chan abingegal, melle iskuedgin nanegal.XD)DTenal tule we igal pinche onosmaladbal, tule ebugedbal pél pelgunoniko. C-DTenal pe chogmalbal: “Melle we immalmal ebugo, melle we immalmal kunno, melle we immalmal omobalo.” Imi we igalmal pinche-tule-onojad. 5BcDTenal pemal chogmalando: “An Cristobak-purkwijadyob kunonimal, tenal an iti-napkined-immalmal an pato pél iges.” ¿Tede pemalde ibiga ampa iti-napkined-igalgin pinzhemalzhun? ¿Tede pe ibiga ampa iti-napkined-igal-mamikidgin nanemalzhun? Tenal pemal pato we igalgin naneed-wilubzhulmalan. "A=DImi anmal-chan-pel-kwapa chan-tubgan-akenanikidbal nonobal tulalejiil, Pab-chogzhadbal pinna-pinna tunkumaio. Tenal Cristo tule-nonoyob-choggu, al tulemal-aga-tummarba-nanemalad pato tule-nono-idirilejadyob kunonimal. Tenal we tulemal pato Pab-igesmal, igal-pidzhe akpadmal. W@'DTenal tule pega chognonikil, pede eyob aga tukin pollé imakenabmal, tegin pe Pab Tummadyob angelmalzhe kolenabmalbal, pe melle we tule-pega-chognonikid-itogo, Pab-neggin pemalga immalmal-pega-pinche-uklegoed owegal. Tenal we tulemal aga tummarba nanemal, tegin pinche aga e-itoleged kabdakedgin ib-chunchunnadyob immal onomal. ?5DImi akpene, we igalmal unnila purpal oyolenai, kujal igi kunoniko. Tenal Cristo anmalga pato sanal kunoni-choggu, al Pab-igal sanal kunonijun. '>GDAl pe tulemalga melle igal-ukmalo pe-immal-kobedgin, pe-mas-kunnedgin, pegin melle choggal pe noal kudii. Tenal pe tulemalga melle igal-ukmalbalo pirka-ilbal-itoged-ibe-itogedgin, ni-toto-naigunonikid-itogedgin, tegin pe ulukued-ibe-itogedgin, pegin melle choggal, pe noal kudii. R=DTenal Pab Tummad nakrusgin Jesucristo-opurkwijadbal immal-saglagan-kannaleged-nikmaladgin nakwisgu, tulemal-wagin iwenchuli tummagan-iti-napkined-imas. Pe Pab-neggined-immalmal-amiedgin pe pinzhemalo i<KDTegin Cristo-nakrusgin-naigujadgin anmal-Pabbak-pane-pane-noed-ilbal-nermalemaid elinoni. ;}D Tenal pemal akpene Pab Tummadbak aichulidbal, pe abgan-tuku kwen chikchajulmal, tegin pe iskuedbal, pe purpal purkwal-timal. Tenal imidin Pab Tummad Cristobak mes pe-otulosmal. Tenal Pab Tummad Jesucristobal pel-kwapa anmal-iskued elinonibal. D:D Tenal Pab Tummad kannan Cristo-otulojad-kannalegedgin pe penzhul-choggu, al pe Cristo-nuggin-tigin-oglejadgin, pe Cristobak mes tiglesmo, tegin pemal Cristobak mes kannan tullejadyobmo. 29]D Imi pemal pato Cristobak akenai-choggu, al pemal mag taklenonimal pemal Pabgad, tenal tule-abgan-tuku-chikaledgin chul, tenal Cristo-pegin-istar-tiid-idirijadgin. f8ED Tenal Cristo-pemalgin-maidbal, pemal pato kuakwa kudii Pab-peiedyob nanegal, tenal pemal immal kwen napijulmalbal. Imi Jesucristo, pel-kwapa tule-tummagan-neg-takmamikid-e-ibed, tegin neg-pel-kwapa-kannaleged-e-ibedbal. )7KD Tenal Cristoginbi unnila pinzheed-chunchunnad tani. Tenal Pab Tummad pel-kwapa taed, tegin Pab Tummad pel-kwapa pinzheed nikad, Cristo ampa sanal nikamo. t6aDTenal pemal nue aga takermal, tule-ib-chunnadyob-pinzheed-nika-chogdimaladzhe melle pinzheed kalegal. Tenal we pinzheed ib-chunchunnadzhul, iti-napkinmalad-pinzheed-igal-akar tani. Tenal we pinzheed, Cristo-akar kwen tanijulbal. 65eDTenal pemal pela-pela Cristo-nued-wisgumai-choggu, al pe Cristogin-turdamaidbal pe nued okannolejadbal tunkumaio. Tenal pe Pabga pela-pela tog-nuedi-chogedgin nanemalbalo. 4DAl an pemalga chogzhundo, pemal kepegin aga tummadyob Cristo-Jesús-abingajad-yopí, pemal ampa Cristobak nanemalbalo. r3]DTenal an pemalbak mes tijul-chogen tenal antin pemal-abalgin yabli purpal kudimo. Tenal an pemal-itos, pemal ilagwen Cristogin-penzhulidgin innikí kudimal. Al an weligwal itononido. Jesucristoginbi unnila pinzheed-chunchunnad tani z2mDAl an pemalga iktualeba chogdo: imi tule-pimalad ib-chunnadyob, yer-chunmakedgin pe melle yardalenonimalo. q1[DTenal tule Cristoginbi nabir immal wisgu, tegin Cristo pirkin-immal-wisgugal tule-imabal immal imagal. m0SDTenal an alamanai pemal-niga wis okannomalgal, tegin pemal aga pulakwa pilaledgin nanemalgal, tegin tulemal-pel-kwapa-mag-itogedbal, nuekwa Cristo-igal wisgugalbal pemal Pab-Tummad-kaka-otukal-maid wisgugal. Wedin Cristo. Z/ /DImi an pei, pemal wisgumal, an pemalga peyedzhe alamanai, tenal an pemalgabi alamanaichul, tenal an ampa kwenadgan-Laodiceagin-pukmaladga alamanaimo. Tegin tule-pimalad-sanal-an-taktijulmaladga an alamanaimo. q. ]DImi Cristo-kannaleged-ankin-maidbal, an pela-pela alamanaido Cristo-igalgin tulemal-oturdagal.-  DTenal anmal Cristogin chunmadimal, tegin anmal immal-wijiidbal Cristo-igalbal pel-kwapa tulemal-uanaidimal. Tegin anmal Cristo-igalgin pel-kwapa tulemal-oturdadimalbal. Al anmal Pab Tummadga Cristo-igal-innikigwadgin pel-kwapa kwenadgan-uknonimalo. d, CDTenal Pab Tummad peido, pemal-Cristobal-akenanimalad wisgu, Pab Tummad Judiojulmaladga igi igal-nued-keger-taked mezhis. Tenal pemal nued wismalbaldo Cristo-pemalgin-maidbal pemal kujal Pab-neggin nued megwitapmalmogo. + 9DImi Pab-kakapurwa pirka-pirkabalgus, tule-ukin-ukin-ampagu-natapmaladga otukal main. Tenal imidin tule-Cristobak-akenanimaladga sanal kunonijun. * yDTenal Pab an-amis, pemalga pel-kwapa e-kakapurwa palchoggal. Al an Pab-mosga kunoni, tule-Cristobal-nanimaladga. 3) aDImi an pemal-anal wilediidbal, an weligwal itodo. Imi an Cristo-changa sanal wilenai, Cristoga-wilenaid pelogal. Tenal Cristo-chan chogle, tule-Cristobal-nanimalad. Z( /DTenal Pab Tummad pemal-abinta pe ukin Cristobak negal tegin pe Cristo-igal-nued-wijiidgin pe kantik kwisgugalbal. Imi pemal nued wismaldo, Pab-kaka-nuegan-choglejadgin Cristo pe-abonogo. Al Pab pemal-abintabal pe melle we igalgin akpanmalo. Tenal pemal akpene Pab-kaka-nuegan itosmal, tenal Pab-kaka-nuegan iti-napkinga pel-kwapa choglenaibal. Tenal antin-Pablo, an-mosyob-kunonikidgin an we kaka-nuegangin chunmanoni. Pablo tule-Cristobal-nanimaladga arpajad L' DTenal Cristo-chan purkwijadbal, Pab Tummad pemalbak igal-nudanonijun chwilidik pe-takegal, tegin Pab Tummad iskued-nikchul pe-takegalbal. Tenal pemalgin kwen choglegojul-kuo pe tule-iskued nika. && GDTenal pemal ampayo Cristo-abingegu, pemal iskued-nikmaladbal Pab-Tummad-akar panna kudimal, tegin pe istar-pinzheedbal Pab Tummadbak aichulidga kusbal. 7% iDTegin Pab Tummad yer itosbal Cristo-nakrusgin-abe-milegoedbal immalmal-iti-napkinmalad-pel-kwapa, tegin immalmal-nikpa-neggined-pel-kwapa, Pab Tummadbak iskued-igal nudagal. y$ mDTenal Pab Tummad yer-Cristo-itojadbal, pel-kwapa-Pab-Tummad-kannaleged-nikad-yopí Cristoga kannaleged ukchamo. P# DTenal Cristo, tule-Pabbal-nanimalad-e-tummadga maibal, tule aga e-nono takedyob. Tenal Cristo inzhel kudigujadbal, tegin Cristo-inzhel purkwaled-akar kannan tullejadbal egmalga pul tule-tummad. e" EDImi Cristo egmal-immalmalga pul-iktual kudigus. Tenal Cristo pel-kwapa immalmal onanejibal. 7! iDTenal immalmal nikpa-neggined, tegin immalmal-iti-napkined, pel-kwapa Cristobal opinniles. Tegin tule-immalmal-aku-taked, tegin tule-immalmal-mag-taked pel-kwapa Cristobal opinnilesbal. Tenal immal-chaglagan-aku-taklemalad pis-pis Cristobal urpiles purpal neg-takegal. Tegin Cristobal tule-iti-napkinmalad-akal-akal-neg-takmalad urpilesbal, sanal neg-takegal. Tenal immalmal-pel-kwapa Cristobal opinniles, Cristogadga kugal.   DImi tule Pab-Tummad-kwen-takojul-kuo, tenal Cristo Pab-Tummad-yopí taklemo. Tenal Cristo pel-kwapa immalmal-opinnilejad-e-ibed. - UD¿Tegil anmal toabal abonolenonimalzhun? Anmal Cristobal abonolenonimal. Al Cristo anmal-anal-iskued-nabojadbal anmal-iskued elinonijun. Pab-Jesús Pul-Tule-Tummad t cD Tenal Pab Tummad niagin-kalesmaid-akar anmal-abonos, tegin e-machi-pilaled-neg-takmaidzhe anmal-ches. Q D Tenal an Pabzhe kolnaibal pemal weligwaledgin Pab Tummadga tog-nuedi choggal. Imi Pab Tummad kuakwa pemal-urpis, e-neg-taledgin Cristogin-akenanimaladbak mes ichejul immalmal-nuegan nikunonigal. 6 gD Tenal an pemalga Pabzhe ekisnaido, Pabdin pela-pela-yer-takleged-kannalegedgin peyedzhe pe-okannogal tegin pe iché-unni-urwejulidgin-naneedbal pe kantik kwisgugalbal. ' ID Tenal an-pemalga-chogzhadyob pemal nono nikunonimalal, pemal Pabbal-napírra-nanemaladyob kunoniko, tegin pemal pela-pela yer Cristo ito-imanonibalo, tegin pemal pel-kwapa ib-nueganbi imanonijunno. Tenal Pab pemalga purpal nono-ukchadbal, pemal pinna-pinna pul-pule Pab-wisgumaio. o YD Al anmal pemal-wisgujad-akar, anmal pemalga pane-pane Pabzhe kolnanimal Pab purpal-mag-itogal pe-imagal, tegin Pab purpal-nono-nikugal pe-imagalbal. Al Pab pemalga pul-pule pela-pela wisgugal pe-imako e-peigujiidyob nanegal. X +DTenal Epafras anmalga chognonido, pemal Pab-Purpa-Nued-nikadbal, aga pilalmal. 0 [DImi pemal Epafrasbal Cristo-kaka turdasmal. Tenal Epafras anmal-pakad-pilaled, ilagwen-Cristoga-arpaged. Tenal Epafras anmal-anal pemal-abalgin Cristoga arpanai.  DImi pemal akpene mag Pab-kaka-nuegan itononimal, Pab tule-abonoged-wilubzhulinadbal, chunchunnad tule-abono. Imi teun-akar pemal-abalgin tule pul-nabir Pab-kaka-nuegan abingasmal, tenal pemal-pukmaladginbijul, tenal neg-kweburgan-pel-kwapa-pukmalad-ugakche.  D¿Ibiga an teob pemalga chog? Imi Pab-kaka-nuegan-chunchunnad pemalzhe nonikidbal, pemal Pab-kaka-nuegan abingasmal. Imi teun pemal wisgunonimaldo, pe Pab-neggin megmalo. Al pemal Pab-Jesucristogin kwen penzhul-kunonimal, tegin pe kwenadgan-pilalgunonimalbal.  DImi anmal pemalga pane-pane anmal-Tummad-Jesucristo-e-pabzhe koldi-kumal. Tenal pemal-Cristo-Jesús-kwen-penzhulmaladbal, tegin pemal pel-kwapa Cristobak-akenanimalad-pimalad-pilalmaladbal, anmal pemal-itojadbal Pab Tummadga tog-nued chogaldamal. | sDpemal-Colosasgin-ilagwen-Cristobak-akenanimaladga karta wis palmijimal. Imi Pab-Tummad-anmal-pab pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul pemal-imakelen, nabirbalin. Pablo kwenamaladga tog-nuedi-chogzhadgin Pabzhe kochad  DImi antin Pablo, Cristo-Jesús-nuggin-palmilegalid, tenal an-itolegedbal-chul, tenal Pab-itolegedbal. Imi antin anmal-kwenad-Timoteobak, STegin Pablo tobzhulidgin, Pab-neg-takmaidbal chunmadi-kus, tegin Pab-Jesucristo-igalgin tulemal-oturdadi-kusbal. Tenal tulemal Pablogin kwen yoledzhulmal melle Jesús-igalgin chunmagal. Pitomalgu. Tenal Pablo yola-pirkabo, neg-ololchaledgin meggwis. Tenal tulemal-Pabloje-irmabukmalad, Pablo pel-kwapa yer tulemal-abintas. a;Tegin Pablo Judiomalga pél chunmasgu, Judio-tummagan aga emal-emal imanani aknidmal.) ]3Tegin Pablo kannan Judiomalga chogalbal: —An wisgal pemalga chogdo: pemal-Pab-kaka-tule-abonoged-abingaszhulidbal, imis-akar, we kaka Judiojulmaladzhik choglenejun. Tegin Judiojulmalad yer itononimalo. ( mS¿Ibiga an weob we tulemalga chog?Imi we tulemal yami aga kanna imamal.Tenal we tulemal itogen,
yami aga chuchu chaktismal,
melle itogal.Tenal we tulemal mag taken,
yami aga imia chaktismalbal,
melle takegal.Tenal we tulemal an-chogzhadyob tajulilen,
aga ulubgin mag itononikoen.Tegin we tulemal mag imia atanonikoen,
tegin we tulemal mag itononibaloen.Tegin we tulemal anche tagoen;
tegin an we tulemal-nudakoen. Is. 6:9-10 b =Pe we tulemalga chunmanao:‘Tenal pemal pane-pane Pab-chogzhad itogen,
tenal pemal yabli aku itomalo.Tenal pemal pane-pane taktiin,Pabde igi immal imas,
tenal pemal yabli aku takmalo.’ [ /Tegin Judio-tummagan ampayo needdu, Pablo Judio-tummaganga napi chogal: —Imi Pab Purpa Nued Pab-kaka-palchoged-Isaíasbal pe-tadganga chunchunnad chunmas. Tenal Pab Purpa Nued Isaíasga chogzhado:  Tegin Judio-tummagan-wal-walgwen Pablo-chunmajadbal kwen ibzhasmal, kwen abal ibzhaszhulmal. Al Judiomal aga iskudmalzhun. d ATegin Judio-tummagan Pabloga kaka-ukchamal, ibagwengin Pablobak chunmamalgal. Tegin te ibagwengin Judiomal-pul-ichejul Pablo-maidzhe nonimal. Tegin Pablo wakur-akar-chedoje Pab-neg-takmaidgin Judiomal-oturdanai-kual. Tegin Pablo nuekwá pal chogzha, tulemal-pukmalad mag itogal, Moisés tegin Pab-kaka-palchogmalad igi Jesúsgin chunmasmal. 7 gTegin Judio-tummagan Pabloga chogalmalbal: —Tenal anmal pe-itobimal, pedin igi chogmo. Tenal anmal itosdo, pel-kwapa-nap-naid-ugakche, we Jesús-igalde istar takmal. pYTegin Judio-tummagan Pabloga chogalmal: —Tenal anmal Provincia-Judea-akar karta kwen abingaszhulmal pegin chunmajii. Tenal tulemal-itije-irmagwismalad ampa pegin kwen chunmajulmalmo. Tenal tulemal penik kwen urwejulmalbal. 5Al an pemalzhe kocha, pe nuekwá wisgugal anka igi kus. “Imi akpene Pab Tummad Israel-tulemalga kaka-ukcha, tule-walgwen-palmidago. Al imisgwadzhe anmal-Judiomal Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule-ampa-abintajimal. Tenal an Cristo-igalgin-chunmadiidbal an oturdalemai.” “Tenal Judiomal-Jerusalénginmalad ankin chogalmal melle an-onogo. Tenal an takchagu Romano-tummagan Judiomalzhik akpirbi-kualmal, al an chogalzhun: ‘Romano-Pul-Tummad-César pul anka igal-nudako.’ Tenal an Romano-tummadga Judiomal-kwen-tuktinejul. /Tegin Romano-tummagan ankin immal-akalojad kwen onoszhul-kusgu, ankin chogalmal ante pel purkwed-wilubzhul. Al Romano-tummagan an-onobi-kualmal. nUTegin Pablo Romaje-omojad-ibapágin, Judio-tummaganzhe kocha ormagal. Tegin Judio-tummagan pél ampagunonimalgu, Pablo Judio-tummaganga chogal: “An-aimal, antin anmal-Judio-tulemalgin kwen yoleszhul, tegin anmal-igal-mamikidgin an pél kwen yoleszhulbal. Tenal anmal-tulemal Jerusaléngin an-kasmalgu, Romano-tulemalga an-ukchamal anka igal-itogal. !;Tegin anmal Romaje nonimalgu, Romano-tummagan chogalmal, Pablode akalzhul pidzhi mego. Tenal chulub-walgwen Pablobak tiinab nuekwa Pablo-takegal. ,QTegin Jesúsgin-kwenamalad-Romaginmalad anmal-wisgusmal, anmal tani. Al kwenamalad anmal-abin almal, Tres Tabernoszhe, kwen Foro-de-Apio-neg-nugadzhe. Tegin Pablo kwenamalad-takchagu, yer itos-pes. Tegin Pablo tog-nuedi Pabga chogzha. Teob anmal Romaje omosmal. Pablo Romagin megwijad a;Tegin anmal Puteolije nonimalgu, Jesúsgin-kwenamalad-taknonimal pukwa. Tenal kwenamalad anmalga chogal, tumigwen ebak wis meggwelo. Tegin anmal kep Puteoli-neg-kwebur-akar Roma-neg-kweburzhe nagab nadmalzhun. Q Tegin anmal nadgu, tup-naid-impabal nadmal, Regio-neg-kweburzhe. Tegin anmal Regioje nonimalgu, te pangin, tad-chabiridzhik-purwa yer anmalga kolal. Al anmal te pangin Puteoli-neg-kweburzhe nonimal. =u Tegin anmal Siracusaje nonimalgu, ibapá megwismal. "~= Tegin anmal ni-walapá, Malta-tupkin-megwijad-cholbal, anmal kannan ul-pidgin nejogalmalbal. Imi teun takalgu, ul-walgwen neg-kwebur-Alejandríagad, ti-ni-naigujad-akar Malta-tupkin nai-pesmo. Tenal we uldin azhu-tukugin, Griego-e-pab-tummagan chobal-mai. Tenal pab-tummagan tarbogid. Kwéntin nug Cástor, kwéntin nug Pólux. Tenal anmal we ulgin nakwismalgu, ukin nadmalzhun, Siracusa-neg-kweburzhe. 3}_ Tenal tulemal peyedzhe anmal-pentasmal, tegin anmal ulgin nejogalgu, tulemal unnigualedzhe anmalga immalmal cheinonimal igalbal kunkal. Pablo Malta-akar Romaje nadgujad | Tegin Publio-e-pab nugusgu, tulemal-tupkinmalad-yemalad Pabloje nonimalmo. Tegin Pablo pél tule-yemalad-nudasmalmo. {Imi teun takalgu, Publio-e-pabdin yee-pakal mai; peyedzhe ugemai tegin sabal peyedzhe naibal. Tegin Pablo Publio-e-pab-wis-taknad. Tegin Pablo Publio-e-pabzhe nonigu, Pab-Tummadzhe-kochadgin chunkalgin Publio-e-pab-ebus. Tegin Publio-e-pab ilgwen nuguszhun. 9zkTegin anmal pukwad-akar akajal, tule-walgwen-Malta-tup-e-tummad aga nagnugin mai. We tule nug Publio. Tenal Publio yer anmal-abingas. Tegin Publio ibapá anmal-akwisbal. 0yYTegin tulemal-pel-kwapa pinzhebukmal, Pablo-chunkal mune. Chulil, Pablo ilgwen purkwal aglado. Tegin tulemal untar abintasmalgu takegal, Pablo igi kudago-dewa. Tenal Pablo tegigus kwen akalguszhul. Tegin tulemal pato akal chunmakalmalzhun, chogalmal: —We tule, pab-tummad-walgwen, an takéd. `x9Tegin Pablo cho-kajiid-yagin pín nakpe-mete, tenal nakpe Pablo-kwen-akaloszhul. aw;Tegin tule-tupkinmalad takchamalgu nakpe Pablo-chunkalgin penumanai-pes, aga emal-emal chunmakalmal: —We tulede, tule-mejed taklebal. Tenal we tule termal-akar abonolejadbal Pab-napírragwad yabli tar-mesne. v3Tegin Pablo kugul chowan-tinnad amis chogin urpegal. Tegin Pablo chogin chowan urpejogalidgin, nakpe ue-pakal cho itogalgu, chunkalgin Pablo-imas. Au{Tegin tulemal-tupkin-pukmalad yer anmal-abingasmal. Imi teun takalgu, yer tiwinai-choggu, anmal pirkin tampe itomal, al tule-tupkinmalad anmalga cho-tummad ogasmal anmal chowamalgal. Yt -Tegin anmal pél abonolesmalgu, kep wisgualmal, anmal-ul-yolejad-tup nug Malta. s,Tenal tule-pimalad ulgogin tegin ul-koagangin ukubzhe opakenabmalmo. Tegin anmal pél ukubzhe opasmalgu, pel-kwapa abonolesmal. p~}}#|{VzzyyxYww:vv uutMsrqfpponnmm#l[kkXjj!ivhhgffCesddTcbaa8`X_^_])\[[ZZIYYXYWW+VVU:TSRR)QiPO7M+KKJkIIHH~GFF EEDCBBBAa@@?>p==4<<;::99-8y7665X3F221//.-,++*)?(('|&c%%>$#""Y! %Lln&9Ucj 7 z z 0?7 p<&Tenal Pab Purpa Nuedbal pemalga peyedzhe immalmal-nuegan kus. ¿Tede pemalga ampa ib-nued kwen kuszhuldé? An pemalgin kwen ibzhejulá. 4;a&Imi pemala kegemal. Pemal kepegin Pab Purpa Nuedgin Pab-Jesús-igalgin togzhamal. ¿Imi pemal aga walgwen unnimalo changin-alamanaidgin aga pe taed ogwagal? Chulá. C:&Imi an pemalzhe ekisneedbi, pe unnila anka chogmalo. ¿Imi pemal Moisés-igalbal inniki-tiidbal, Pab-Purpa-Nued-abingas, o pemal itojadginbi Pabgin ibzhasmal? An pei pe anka chog. 9 )&Gálata-tolgan, pemala kegemal. ¿Toa pemal-pinzheed kasmal-wede? Imi anmal pemalga inniki pakal-pud chogzhado, Jesucristo nakrusgin purkwis. R8&Tenal Pab an-abonoged-wilubzhulinadbal an-abonojaddin an kwen ebeojul. Tenal tule-Moisés-igal-mamikidbal-nued-naneedbal, Pab Tummad iskued-nikchulidyob tar-takelen, Cristo pinche purkwijan.=7s&Imi Cristo anmal-anal aga tukin nakrusgin purkwis. Tenal an Cristobak mes purkwijadyob, an iskuedgin purkwenonimo. Al antin pato an-chul, Cristo pato ankin mai. Imi an tula-tiidgin, an kwen penzhuldo Pab-Machi an-pentako. Imi Pab-Machi an-pilalgunoni, tegin Pab-Machi an iktual iskued-anal purkwisbal. 6-&Tenal an Moisés-igalbal an tule-purkwijadyob kunonijun, an Moisés-igalgin melle pal nanegal, tenal an Pab Tummadgabi nuekwa immal imanonigal. g5G&Tenal an Moisés-igal-ebejadgin an kannan togneel, wedin chogle an Moisés-igalgin walmanai. /4W&Imi anmal Cristogin-ibzheedgin Pab Tummadbak igal-nudabiedbal mag taklenoniko, anmal-Judiomal Pab-Tummadbak-iskusmalad, ¿tegil Cristo tule-izhogeddé? Chulá. :3m&Tenal anmal wismaldo, tule Pab Tummadbak igal-nudabiel, Jesucristogin-penzhulidginbi nabir igal-nudako, Moisés-igalgin-naneedgin chul. Imi tule Moisés-igalgin tiidbal Pab Tummadbak keg igal-nuda-choggu, al anmal Pab Tummadbak Jesucristogin-penzhulidginbi igal-nuda, anmal Moisés-igalgin tiidgin chul. f2E&Imi anmal mimmilejad-akar Judio-tulemal, anmal Judiojulmalad-immal-akalomaladyob chul. >1u&Imi an takchagu we kwenamalad Jesús-igalgin nuekwa kwen nanedijulmal, an kwenamalad-pel-kwapa-pukwad-wagin Pedroga pakal-pud chogzhado: “Pedin Judion, tenal Judiojulmaladyob pe nanedii, pe Judio-tuleyob pe kwen nanejul. ¿Tede pe ibiga kantikidgin Judiojulmalad-odobi-kudii Judio-igalgin nanegal?” 0/& Tegin Pedro e-chogzhadbal kwen nanejulidbal, al Judio-pimalad Pedroyob kualmalmo. Tenal Bernabéje-pakal, pél yardalesmo, Pedrobal naigunonimo. |/q& Tenal Pedro kepegin Judiojulmaladbak mes mas kunnen. Tegin Santiago-chapingan Antioquíaje nonimalgu, Pedro tule-abgan-tuku-chikenab-chogdimaladgin kwakial. Al Pedro Judiojulmaladbak keg mes mas pal kunkus, ede Judiomalzhik akpiridzhun. 9.k& Tenal Pedro Antioquíagin maigusgu, antin Pedro-immal-akalojadbal Pedroga wagal-sangin immal chogzha: “Pe melle Judiojulmalad-akar pis mas kunno. Wedin ib-nuedzhul.” Z--& Tenal pemal keg-chulgu tule-wilemalad-pentakenabmal, pe melle tule-wilemalad-igemalo.” Tenal antin pato kuakwa kudii tule-wiledimalad-pentagal. Pablo Antioquíagin maigu Pedroga-wagal-sangin immal chogzhad /,W& Tenal kwenamaladdin tule-tummaganyob Santiago, Pedro tegin Juan-takmal puwal-neg-abalgin kwichimaladyob. Imi Santiago, Pedro tegin Juan mag itononimal Pab anmalga igal-uked-wilubzhulinadbal anmalga igal-ukcha Judiojulmalad-abalgin immal-nuegan imagal. Al tule-tummagan ampokaal anmal-abingasmal. Tegin tule-tummagan anmalga chogalmal: “Imi pemaldin Judiojulmaladzhik nemalo, tenal anmaldin Judiomalzhik nemalmogo. f+E&Imi Pedro Jesús-nuggin-palmilegalidbal, Pab Pedrobal Judiomal-abalgin ichejul immal imadi-kus. Tenal Pedro-immal-imajad-yopí an Jesús-nuggin-palmilegalidbal, Pab Judiojulmalad-abalgin anpal ichejul immal imadi-kusmo. ^*5&Tenal tule-tummaganyob-taklemalad mag taknonimal, Pab Tummad Judiomalga Pab-kaka-nuegan palchoggal Pedroga arpaged ukchad-yopí, Pab Tummad anka arpaged ukchamo Judiojulmaladga Pab-kaka-nuegan palchoggalmo. :)m&Imi tule-tummaganyob-taklemalad chunchunnad tule-tummadga mai o chul ankadin ampa iwen-kwen-akalzhul, Pabdin ulubzhe tule-wiis, pinche askinbi tule-kwen-takchul. Imi tule-tummaganyob-taklemalad anka chogzhamaldo antega Pab-igalgin pel-kwapa tulemal-oturdas immal kwen napijul tulemal-pal-oturdagal. N(&Tenal anmal we tulemalga pel-iché igal-kwen-ukchajulmal, Moisés-igalgin kannan kwenamalad-odogal. Tenal anmal peimal, Pab-Jesús-kaka-nuegan pemalgin pul-pule peimalgal, melle akalomalgal. *'M&Imi teun Jesúsgin-kwenamalad-chunchunnadzhulmalad otukal anmal-pukwadzhe togzhamalmo, anmal-takegal anmal Jesucristogin igi olol-kudimal. Tenal tulemal-otukal-togzhamalad peigujimalando, anmal-Jesús-igalbal-olol-kudimalad-kagal, anmal ichejul Moisés-igal-mamikidyob immal imagal. &!&Tenal tule-tummagan an-chogzhad yer itosmal. Tenal we tummagan kwen chogzhajulmal, Tito-anpak-kudiid Griego-tuledbal abgan-tuku chikenab. u%c&Tenal Pab-Jesús anka chogzhado, an Jerusalénzhe neenab. Al an Jerusalénzhe nad. Imi an Jerusalénzhe nonigu, an pidzhi iglesia-tummagangabi nuekwa palchogzha, an igi Jesús-igalgin Judiojulmalad-oturdadi-kus. ¿Ibiga an teob imas pe ebinzhe? Nabir. Imi an arpak Jesús-igalgin pinche noal chunmadiil, an-Jesúsgin-chunmadiid melle anka ib-pinchedga kunonigal. }$ u&Tegin an pirkaambe-kakabakegin kep an kannan Jerusalénzhe nadbal. Imi teun Bernabé tegin Tito anpak mes nadmalmo. ;# s&Al we kwenamalad Pab-Tummad-otummononimalzhun.0" [&Tenal we kwenamalad an-itodi-kusmaldo ante akpene chabzhul emal-imadi-kus tegin Pab-Jesús-igal pelobi-tigusbal. Tenal imidin an tulemalga Jesús-igalgin chunmadijun. `! ;&Tenal Jesúsgin-kwenamalad-Provincia-Judeagin-pukmalad ampa sanal an-kwen-taktijulmal. ~  w&Tegin an Jerusalénzhe-arpid-cholbal, kep an Provincia-Siriaje nad, tegin an Provincia-Ciliciaje kep an nadbal. l S&Imi an Pab-wagin pega chogdo: an pemalga karta nermajiid, ib-chunchunnad, wedin ib-kakanzhul. { q&Tenal an Jesús-nuggin-palmilegalmalad-pimalad-kwen-takchajul-kus, tenal an Santiago-Jesús-urpabi an wis takcha. } u&Tegin an pirkapágin kep an Jerusalénzhe nad Pedro-wis-takegal. Tegin an ibambe-kakaatal Pedrobak wis megwis. D &Tenal an Jerusalénzhe pel nadzhulbal tule-an-iktual-Jesús-nuggin-palmilegalmalad-pukmaladzhe Jesús-igal ekisgal. Tegin an Arabiaje-arpid-cholbal, kep an Damascoje kannan akpirnonibal. # A&Tenal Pab anka e-Machi-oyos an Judiojulmaladga Jesúsgin chunmadi-kugal. Imi teun an tule-pidbak kwen chunmaszhul, tenal an ilgwen Arabia-napche nadzhun. o Y&Tenal an mimmilejad-akar Pab Tummad pato an-chus. Tegin Pab pinche yer an-takedbal, anche kocha. a =&Tegin an Judio-igalgin tigusbalgu, an-pakamalad naga a-uni chelgumaladga, an pul-pirkin-immal-wijiidbal, an-pakamaladga pul tule-tummadga togzha. Tenal antin tadgan-igal-mamikidgin pul pela-pela inniki kudigus. \ 3& ¿Tenal pemal akpene an-itoszhulzhí? Imi an ampayo Jesús-abingegu, an Judio-igalgin tigus. Tenal teun an peyedzhe chabzhul tule-Pab-Jesúsgin-ibzhemalad-imas, tegin an Jesús-igal pelogo an chogzhabalin. U %& Tenal we kaka-nuegangin-an-chunmadiid, an tulegin kwen turdaszhul, tegin an tule-chunmaked-itojadbal an kwen turdaszhulbal. Tenal we kaka-nuegan-an-chunmadiid Pab-Jesucristo chunchunnad wisgugal an-imas.  -& Jesúsgin-kwenamalad, an pemalga wisgal chogdo: imi an Pab-Jesús-kaka-nuegangin chunmadiid tule-e-itoleged kwen onoszhul, wedin Pab-onos. f G& Tenal tulemal-nugu-an-takegal an chunmanaichul. Tenal Pab-nugu-an-takegal, an chunmanai. Tenal tule an-otummoedginbi naneelen, an Pab-Jesúsga-arpagedga maichulin. Pab-Jesús chunnad e-kaka-nuegan-wisgugal an-imajad b ?& Imis an-pemalga-chogzhiid-yopí an pemalga kannan chogbal: imi meke-ibi-tule anmal pemalga akpene Pab-kaka-nuegan-chognonikid-yopí chognonijulil, Pab Tummad peyedzhe ilagwen-nadgu we tulemal-oturdakelen, nabirbalin. C &Imi meke-ibi-tule, meke anmal, meke angel-dewa, anmal akpene pemalga Pab-igalgin chognonikid-yopí chognonijulil, Pab Tummad peyedzhe ilagwen-nadgu we tulemal-oturdakelen, nabirin. g I&Tenal tulemal-wal-walgwen pinche pemal-nono oburbimal Jesucristo-kakapurwa-nuegan o-akalogal. 1 ]&Tenal Pab anmal-abonoleged-wilubzhulinadbal anmalzhe kocha, Cristo anmal-abonogal. Tenal an wisgusdo, pemal pato pulejul Pab-Jesús-igebimal, pemal pato abonoleged-igal-pid amibimal. Al an weob pakal pes. Tenal tule-abonoleged-igal-pid pal nikchul, Pab-tule-abonoged-igalpí walkwénna mai.  7&Imi anmal-Pab-Tummad-anmal-pab. Tenal Pab Tummad ilagwen-nadgu otummoledi-kuelen, nabirin. Pitogua. Pab-Jesús-kaka-nueganyob igal-pid pal nikchulid  ;&Imi Pab-Jesucristo aga tukin ukchado anmal-iskued-anal purkwegal. Tenal Pab-Tummad-chogedbal Jesús e-purkwijadbal igal-iskana-akar anmal-abonos. & G&Imi Pab Tummad-anmal-pab-chunnad tegin Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul itogal pemal-imakelen, nabirbalin. x  k&Imi antin Jesúsgin-kwenamaladbak mes pemal-iglesia-Provincia-Galaciagin-pukmaladga karta wis palmijimal.   '&Imi antin Pablo, Jesús-nuggin-palmilegalid. Tenal tule an-kwen-palmialzhul, tegin tule an-kwen-nugzhaszhulbal Jesús-nuggin-palmilegalidga toggal. Tenal Jesucristo tegin Pab-Tummad-purkwaled-akar-kannan-Jesús-otulojad an-nugzhas, Jesús-nuggin-palmilegalidga toggal.  0Tegin Pab Tummad pel-kwapa ilagwen-nadgu tule-anmal-Tummad-Jesucristo-pilalmalad-nued-takelen, nabirbalin. Pitomalgu.) K0Kwenadgan, imi pemal aga ulubgin akalzhul itogelen, nabirin, tegin pemal-Pab-penzhulidgin Pab Tummad tegin Pab-Jesucristo pemal-pilalmalalen, nabirbalin.  0Al an pemalzhe Tíquico-palmine, pemal wismalgal anmal igi pukwamal, tegin pemal-wis-okannogalbal Pab-Jesúsbak nuekwa nanegal. ?w0Imi Tíquico anmal-kwenad-pilaled tegin Pab-Jesúsga-inniki-arpaged-tulebal. Tenal pe wismalgal Tíquico pemalga pel-kwapa chognatapo, antin igi mai, tegin an igi alamanaibal. w0Imi an Pab-nuggin chunmadiidbal, an ezha-tubgin etilenai, an oturdalemai. Imi ankin chii-choggu, Pab-kaka-nuegan palchoggal, al pemal anka Pabzhe kolmalmogo an tobzhulidgin Pab-kaka-nuegangin chunmagal. Pablo kwenadganga napi kaka palmijad E0Tegin pemal anka Pabzhe kolmalmogo, an Pab-kakapurwagin chunmakalil, Pabdin pirkin-wisgal an-imagal, an pul tulemalga nuekwa tobzhulidgin Pab-kaka-nuegan-akpene-otukal-maid choggal. 0Tegin pemal pali-pali Pab Purpa Nuedbal Pabzhe kolmalo Pab-otummogal, Pabga tog-nuedi choggal, Pab tule-pid-pentagal, Pabzhe immal ekisgal, pel-kwapa. Al pemal kuakwa kudio, tegin pemal pane-pane Pab-Jesúsbak-akenanimaladga Pabzhe kolmalbalo. uc0Tegin Pab-iskued-akar-pe-abonojadgin pe tula-kudio, chulub melle-purkwegal aga ezha-kurkin chiedyob. Tegin chulub es-pilacheed kanikidyob, pemal Pab-kakapurwagin nia-abin-imako. Tenal Pab-kakapurwadin Pab Purpa Nuedga es-pilacheedyob. ;o0Teginbal, pemal Pab-Jesúsgin-penzhulid ebugo, nia-sagla melle pegin nakwegal, chulub aga-irwal otukkal ezha-pormo kanikidyob melle chigu-tukugin cho-kananikid tar-odogal. q[0Tegin pemal kuakwa kudigubalo Pab-kaka-nuegan choggal, chulub kuakwa ezha-sapat yowi-kudiidyob, negal. q[0Al pemal kantik kwiskuer. Imi pemal Pab-igal-chunchunnad nued-wijiidbal pe nanao, chulub aga sabalgin moli-tub-nued etilenaidyob. Tegin pemal napírragwadgin nanemalbalo, chulub aga twisgalgin ezha mejedyob, melle naklikugal. %0 Al an pemalga chogzhundo: pemal kuakwa Pab-Purpa-Nued-nikanabmal, ezha-mol yoyowidyob, arpak pemalga ibe-puled nonikil, pemal abin-purtigal, pe melle tule-naklikujadyob iskuedgin arkwangal. Tenal pemalgin ibe-pulegan najal, tenal pemal ampa nabir kwisgunonimalo. mS0 Tenal anmal sanal tulemalbak kwen kal-itonanijulmal. Tenal anmal purpal nia-tummaganbak, tegin e-pakamaladbak, tegin iti-nap-naid-iskanagin-nia-neg-takmamimaladbak tegin neg-nikpadgin-nia-tummaganbak anmal kal-itonanimal. A~{0 Imi chulubmal tule-iskanaje melle naklikugal, nono-akar naga-tukuje ezha-mol yoyowidyob, pemal Pab-Purpa-Nued-nika-naneed-wilubmalmo, arpak nia pe-yardadanikil, pe nia-abin-purtigal. }}s0 Imisgin an pemalga immal-pidgin chunmanejun. Imi pemal Pab-Jesúsbak kantik kwisguo, tenal Pab-kannalegedgin. |0 Imi pemal-mosmal-pinche-arpaged-e-tummagan, imi pemal tule-pinche-pega-arpamaladga pe immal-nuegan imakenabmalmo. Tegin pemal melle chabzhul mosmalga immal chogbalo. ¿Ibiga an teob chog? Imi pemal nued wismaldo, Pabdin nikpa pe-Tummadga mai, tegin pe-mosmal-Tummadga maimo. Tegin pemal wismalbal, Pab akal-akal tule-kwen-takchul, pel-kwapa yopígwadbi tule-tak. Al pemal Pabga immal-nuegan-imakedbalbi, pemalga immal-nuegan uklego. Kwenadgan Pab-Jesúsbak kantik kwisguenabmal, Romano-chulub ezha-mol yowidyob ${A0Tenal pemal nued wismaldo, Pabdin tule-immal-nued-imaked-ilbal tulega immal-nuegan uko, meke tule-pinche-arpamaladga meke tule-olol-timaladga, pel-kwapa. 'zG0Tenal pemal arpanemalal, pela-pela yer-itogedgin arpamalo, tenal iti-napkin-tulega-arpanaidyob pe melle pinzhemalo, tenal Pabga-arpanaidyob pe itomalo. wyg0Tenal pe-tummad pe-takchiidginbi pe melle arpago. Tenal pe-tummad ampa maichulidgin pe nuekwa arpago pe-tummad yer pe-takegal. Tenal pemaldin tule-pinche-Cristoga-arpamaladyob, pe ulubgin-akar Pab-peigujiidyob pe-tummadga arpamalo. Ox0Tule-pinche-arpamalad, imi pemal atakallégwadgin, tegin pe tobedgin, tegin pe-ulubgin napírragwadgin, pe Cristoga chunchunnad arpanaidyob, pe iti-napkin pe-tummad-choged-pallí naneenabmal. 0wY0Pabgan, imi pe-nuskan ampa immal-kwen-unnijulidgin, pe melle kantikidgin nuskan-ouro; tenal pedin toto-akar tummadzhe, Pab-igalgin nuekwa nuskan-oturdakenabmal. *vM0Imi pe pabgin tegin pe nangin atagel,
pemalga ib-nuedga kunoniko,
tegin pemal iti-napkin chowibaa nanao,
pe kueye-kueye kwen purkojul-kuo. Dt. 5:16 $uA0Tenal pemal “pe-pabgin tegin pe-nangin atagenabmalbal.” Imi Pab Tummad pabgangin-ataged-igal mezhisgu, kep kaka-ukcha. Imi Pab Tummad chogzhado: kt Q0Nuskan, imi pemal Pab-Jesús-pilaledbal, aga pe-pabgan-choged-pallí-ibzheenabmal. Wedin ib-nued. s0!Tenal pemal-ilbal, aga pe pilaledyob, aga pe-ome-pilalgumogo. Tegin omegandin aga e-macheredgin atakallé naneenabmalmo.r'0 Imi we abirgin chan-walkwénna-kunonikid anmal mag kwen itojulmal. Tenal antin Cristogin tegin tule-ebal-nanimaladgin purpal chunmajii. 1q[0Imi ome aga e-machered-chanyob-choggu, al machimal aga-pab-aga-nan-ebeenabmal, aga e-omebak mecha-nanegal. Tegin we abirgin aga chan-walkwénnagwadga kunonimalo. `p90Tenal anmal-Cristo-e-chanmogad-ulgin, al Cristo ampa tule-ebal-nanimalad nued akwemo. o 0Imi tule aga tukin istar e-chan kwen taktijul. Tenal tule pul-pule masgin aga chan okunta, tegin tule aga nuekwa chan akwebal. +nO0Imi pemal-machergan, pe aga tukin pe-chan pilaledyob, aga pe-ome-pilalguenabmalmo. Imi tule aga ome-pilaledgin naneel, we tule aga tukin chan pilalgunaimo. m30Imi an-chogzhadyob Cristo immal imas, mag taklenonigal, tule-ebal-nanimalad ome-nugu-taklegedyob pel kutu-kutujul, tegin wagal pel papi-papijulbal, pel-kwapa yer-takle. Imi an-chogzhad-yopí Cristo chwilidik tegin immal-akaloed-kwen-nikchul tule-ebal-nanimalad-imasbal. l0tule-ebal-nanimaladga aga kakal-chogzhadbal iskued eligal, tegin tigin-oglejadgin chwilidik tule-ebal-nanimalad-imagalbal. Ck0Machergan-omegan-nikmalad, imi pemal aga pe-ome-pilalguenabmal, Cristo tule-ebal-nanimalad-pilalgudiidyobmo. Imi Cristo tule-ebal-nanimalad-pilaledbal aga chan ukcha, tegin Cristo }js0Imi tule-Pabbal-nanimalad Cristo-ulpallí naneedyob, omegan aga e-machered-ulpallí meke-ibigin naneed-wilubmalmo. 3i_0¿Ibiga an teob chog? Imi Cristo tule-ebal-nanimalad-e-nono, tenal anmaldin Cristo-e-chanyob. Tegin Cristo anmal-abonogedga maibal. Al tule-machered aga e-ome-e-nonomo. uhc0Omegan-machergan-nikmalad, imi pemal Pab-Jesús-pilaledbal, aga pe-machered-ulpallí naneed-wilubmal. Vg%0Imi pemal Cristogin-atagedbal, aga emal-emal ulpallí aga naneenabmal. 7fg0Tenal pemal keg-chulgu anmal-Tummad-Jesucristo-nuggin pel-kwapa Pab Tummadga tog-nuedi chogo. Machered aga e-ome-pilalguenab, omedemo aga e-machered-ulpallí naneed-wilubmo Ye+0Tenal pemal aga emal-emal salmo-namakedgin, tegin Pab-otummoed-namakedgin tegin purpal-tule-okannoed-namakedgin pe namadimalo. Imi pemal aga ulubgin weligwal-itogedgin Pabzhe namamalo Pab-otummomalgal. d+0Tegin pemal melle mumurgumalo. Imi pe mumurgumalal, pe kalagwenzhul nanadamalo. Tenal pedin pela-pela Pab-Purpa-Nued-nikadgin kudiguenab. rc]0Tegin pemal melle pinzheed-nikchulidyob nanemalo, tenal pemal nuekwa itogo, Pabdin igi pei ega nanegal. ubc0Tenal pemalga ibe-iskana naidbal, pe melle ibe perienzhao, pe nuekwa ibe ebugenabmal Pab-peiedyob nanegal. aw0Tegin pemal melle tule-immal-kwen-wichulidyob nanemalo, tenal pemal nue aga takermal pinzheed-nikadgin nanegal. -`S0Tenal tule neg-taledgin kep nuekwa immal taknonidaedyob kunonikojun. Al akpene choglesgusdo:Tule-kabmamimalad, pe atamalo.Tegin tule-purkwalmalad-abalgin pe kwisgumalbalo.Imi pe takmaldo, we igal ib-nuedzhul,
tenal Cristo immal-wisgugal pe-imako
pe pul nabir nanegal. <_q0 Tenal pemal tule-uanaieneele, pe chogenab, we igal, igal-nuedzhul, wedin igal-iskana. Tenal pe weob tulega chogzhal, pedin we tulega oyonai, neg-taledgin immal-nued takchiidyob. j^M0 Imi pe melle tule-otukal-nisaal-immal-imakedgin chunmamalo. Wedin pinche tule-opinkezheed. ]50 Tenal pemal melle igal-iskanaje omoedgin pinzhao. Tenal igal-iskana ibga keg pel ku. Tenal pemal tulemalga nuekwa chogenabmal, we igal ibiga istar. J\ 0 Tegin pemal turdakenabmalbal, piti-igal Pab-Jesús pul yer tak. [0 Imi pemal pirkin-immal-wijiidbal, pel-kwapa igal-nuegan tegin igal-innikigwad, tegin igal-chunchunnad, pebal mag taklenoniko. 5Zc0Tenal pemal akpene immal kwen wichulmalan Pab-igalgin nanegal, tule-neg-chichidgin aku ata-kudiidyob. Tenal imidin pemal Pab-Jesúsbak mecha kudimal-choggu, al pemal wisgunonimal igi Pab-igalgin nanegal, tule-neg-taledgin mag atagedyob. Al pemal tule-Pab-Jesús-wismaladyob pe naneed-wilubmal. 6Yg0Al pemal melle we tulemalbak mecha nanemalo. JX 0Imi an pemalga we igal-iskanagin chunmajadgin, tule pemalga chunmanonikil: “Wedin iwen-akalzhul weob nanegal,” tenal pe melle we tulebal ibzhemalo, tegin pe melle we tulebal yardalenonimalbalo. Imi tule Pab-chogzhad-itojulidbal tegin tule igal-iskanagin-kudiidbal, Pab Tummad urwedgin sapejul tar-oturdanoniko. W 0Imi an pemalga napírra chogdo: imi tule ome-egadzhulidbak yosgu naneel, we tulega igal-kwen-maichul Pab-Tummad-tegin-Cristo-neg-takmaidgin toggal. Tegin omedemo machered-egadzhulidbak kudimogal, Pab-neg-takmaidgin kwen togojul-kumogo. Tegin tule igal-istar-naneedgin yolejal, Pab-neg-takmaidgin kwen togojul-kumogo. Tegin tule aku-aku-immal-peiedgin naneel, we tulega igal-kwen-maichul, Pab-Tummad-tegin-Cristo-neg-takmaidgin toggalmo. Tenal we tulemal Pab-Tummadyob-chowal-mimmiganzhe-kolmalad-tulemal. \V10Tegin pe melle nial-nial chunmako, tegin pe melle kaka-ibga-keg-pel-kuedgin chunmako, tegin pe melle todoed-kaka-iskanagin chunmabalo. Tenal we igal ib-nued-chul. Tenal pemal Pabga pul tog-nuedi chogmalo. NU0Imi pemal Pab-Jesúsbak-akenanimaladbal, pemal-abalgin machergan omeganbak tegin punamalbak melle pel-iché omomalo yosgu nanegal. Tegin omegandemo macherganbak tegin machimalbak melle pel-iché omomalmogo yosgu nanegal. Tegin pemal melle pel-iché istar nanao; tegin pe melle pel-iché aku-aku immal peigunonimalbalo. Tenal pemal aga emal-emal yer taenabmal, tegin pemal aga nugu pinzheenabmal, tegin pemal tule-pentabi-itogenabmal, tegin pemal aga muchub-muchub iskued pelgus chogenabmalbal, Pab Tummad anmalga Cristobal iskued pelgus chogzhadyobmo.Q0Tenal pemal istar-itoged, tegin pe ulubgin-sae-immal-itoged, tegin pe urwed-nakwijadgin-immal-akaloed pe pél ebeenabmal. Tegin pe pulzhul-urwed-onoed, tegin pe tulegin-istar-chunmaked, tegin pe tulegin pel-kwapa istar-pinzheed pe ebeenabmalbal. *PM0Imi Pab Purpa Nued pemalgin wilub-nazhis mag taklegal tulemal-pel-kwapa-abonolegoed-ibeje pedin, Pab-Jesúsgad. Al pemal melle pukib Pab-Purpa-Nued-imako. YO+0Tenal pemal melle tulemalga kaka-nial-nial chunmamalo. Tenal pemal unnila kaka-nueganbi chunmakenabmal, tule purpal immal-napi-kujiid pentaklenonimalgal, tegin tule-pe-itobukmalad pe yer tar-imagalbal. ]N30Imi tulemal-immal-aturzhemalad, melle pal immal aturzhemalo. Tegin tulemal-immal-aturzhemalanad aga tukin e-wigmakedgin arpagenabmal mas-kunned amigal tegin immal-nikadbal tule-wilemaladga immal ukegalbal. 0M[0pe melle niaga igal-ukegal pe-izhogal. L0Imi pemal ulualil, melle istar-pinzheedbal iskuedgin arkwano. Tegin pe melle kujalga urwed ebebalo, apka pe ilgwen urwed igeo K+0Imi pemal Pab-Jesúsgin-chan-walkwénna-kujadbal, tule-pe-abir-mamikidga pe napírra innikigwadgin chunmamalo, pe melle pal kakanzhemalo. ¿Tegil pemal igi nuguenabzhun? Nabir. Imi pemal pinzheed ogwagenabmal Pabbak nanegal. CH0Tenal akpene pemalga choglesmal, pe igal-iskana igeenabmal. Tenal pe igal-cheredgin kalagwenzhul kudigujadbal, pe immal-iskan peigujiidbal pe yardaledi-nad tegin pe-izhodi-nadbal. kGO0Tenal pemal Jesús-igal-chunchunnad itosmal tegin pemal Jesús-igal-chunchunnadgin turdasmalbal. NF0Tenal pemal Cristogin kwen turdaszhulmal kalagwenzhul nanegal. HE 0Al we tulemal aga pinked igesmal, tegin aga chan ukchamalbal kalagwenzhul yosgu nanegal. Tenal we tulemal akal-akal iskuedginbi pinzhedimal, tenal we tulemal pul-pule igal-iskana peimalbal. BD}0Imi tule-Judiojulmalad yapa Pab-abingeedbal Pab-wichulidyob kunonimal. Al tule-Judiojulmaladga, pato igal-chunchunnad otukles. Al tule-Judiojulmalad Pabgin tula kwen tijulmalbal. C0Al an Pab-nuggin pemalga chogdo: pemal meke-igi Judiojulmalad-Pab-wichulmaladyob pe melle pal nanemalo, pinzheed-iskanagin. 2B]0Tenal anmal nono-akar chan-pel-kwapa aga uni-uni yoyowidyob, anmal-Pab-Jesúsbal-nanimalad kumalmo, al pemal Pab-Jesúsgin akenanimalal, pemal-pel-kwapa aga yer egad-egad nanebukmaladbal, pul-pule nugumaio aga emal-emal pilalgugal. Pemal akpenegwad-igal pe igeenabmal, Jesús-igal-pingin nanegal 5Ac0Tenal pemal pul-pule pilaledgin Pab-kaka-nuegan-chunchunnad-chunmakedgin, pela-pela Jesúsgin tunkumaio. Imi Cristo anmal-e-nonoyob, tenal anmaldin Cristo-e-chanyob. <@q0Tenal pemal purpal Jesúsgin pinzheed nikunonikil, machimal Pab-igal-chunchunnadzhulidgin piir-piir kudiidyob, pe pal kwen kunonikojul, tegin purwa-koledbal ti-aroed kannan-kannan nakwe-kwichidyob pe pal kwen kunonikojulbal. Tenal tule-immal-wijiidbal pe-yardadanikil, pe-pinzheed kwen kalegojul-kuo. \?10 Tegin we tulemal pulakwá aga yopí Pabgin-penzhulmaladzhe kunonikoedzhe, tegin nuekwa Pab-Machi-wisgunonikoedzhebal. Al pemal purpal pinzheed nikunoniko Cristoyobidzhe, al pemal purpal immal kwen napijul-kuo. >90 Imi we tulemal togzhamal Pab-Jesúsbak-akenanimalad-oturdagal, tegin Pab-Jesús-igalgin aga emal-emal oturdagalmalbal, pul-pule Pab-wisgumalgal. o=W0 Tenal Pab-Jesucristo chunnad aga tukin kwénna-kwénna tule-odo, kwen Jesús-nuggin-palmilegalmaladga, kwen Pab-kaka-palchogmaladga, kwen Pab-kaka-nuegan-tule-abonogedgin-chunmamaladga, kwen pastormalga, kwen tule-oturdamaladga. P<0 Tenal Pab-Jesúsbi unnila iti-napche aktenoni, tegin Jesúsbi unnila nikpa nakwisbal. Al wedin Pab-Jesúsgin chunmajido. Imi Jesús pul neg-nikpadzhe nakwis-choggu, al Jesús pel-kwapa neg-kanimai. -;S0 ¿Imi we “tule-nikpa-nad” choglejaddin, toagin chunmajii pe ebinzhe? Nabir. Imi tule nikpa nakwijad-choggu, al we tule kepegin iti-napche pato nonigujad. :#0Al Pab-kartagin chogdo:Imi we tule nikpa nakwisgu,
tule-kalesbukmalad-ches,
tegin tulemalga immal-nuegan ukchabal. Sal. 68:18 9}0Tenal Pab-Jesús anmal-ilbal anmalga kurkin ukcha-ne, tenal Jesucristo e-peigujiidyob wilubbal anmalga immal imas. L80Tenal Pab Tummad walkwénna mai. Tegin Pabdin pel-kwapa iti-nap tegin nikpa-neg e-pabga maibal. Tegin Pab pel-kwapa e-Tummad, tegin Pab meke-pia-maibal. Tegin Pab pel-kwapa immalmal onanejibal. 790Imi Tule-Tummad walkwénna mai, tegin Jesúsgin-penzhulid ampa walkwénna kubal, tegin Jesús-nuggin-tigin-ogleged-igal ampa choggwénna maibal. !6;0Tenal pemal Pab-Purpa-Nued-walkwénnagwadbal tule-chan-walkwénnagwadyob kumal. Tenal Pab pemalzhe kocha, igal-choggwénnadbalbi Pab-negzhe togmalgal. 5y0Tenal pemal pela-pela alamakenabmal, Pab Purpa Nued pe-pentakedbal pulakwa aga ulubgin akalzhul-itogedgin nanemalgal. P40Tenal pemal melle pel-iche tummarba-itogedgin nanemalo. Tegin pemal tulemalga pinnallégwadgin nanemalbalo, tenal pemal pilaledgin pinnallé aga muchub-muchub nanemalo, melle aga akal-itomalo. 3 0Imi an Pab-Jesúsga oturdaleged-neggin mellemaidbal, an pemalzhe wilemal: imi Pab pemal-chujadbal, pemal Pabga nued naneed-wilubmal. '2G0Imi tule-wagwagan-ukin-ukin-ampagunonikoedzhe Pab Tummad iglesiagin-pukmaladbal tegin Cristo-Jesúsbal ilagwen-nadgu otummoledi-kuelen, nabirin. Teobdo.&1E0Imi Pab-kannaleged anmalgin arpanaidbal anmal-Pab-Tummadzhe-immal-ekisnaidga, tegin anmal-pinzheed-nikadga, Pabdin anmalga pul-pule nabir immal imako. 0 0Imi Pab Tummad tule-mag-itojulidzhe pemalga e-pilaled oyononikilen, nabirin, Pab wilub-okpinaleba pemalgin pelallé kudigugal. /0Al an Pab Tummadzhe wilenaibal pemal pel-kwapa tule-Pabbak-akenanimaladbak mes mag itononimalgal, Cristo piaje pemal-pilal. q.[0Tegin an pemalga Pabzhe ekisnaibal, pemal aga pilalmaladgin pe kantik Pabgin kwisguelen, nabirin. D-0Tenal an pemalga Pabzhe wilenai, Pab pela-pela immal-nikadbal pe-ulubgin pemalga E-Purpa-Nuedbal kannaleged uko pe-okannogal pe-Cristogin-penzhulidbal Cristo nabir pe-ulubgin mego. ,0Imi tule nikpa-neggin akal-akal pukwadga, tegin tule iti-napkin akal-akal pukwadga, Pab Tummad pel-kwapa we tulemalga nug ukchamal. g+G0Imi Pab Tummad pel-kwapa immal-imajadbal, an Pab-assapin atagedgin yokorgin chimtialda. Z*-0 Imi an pemalga-oturdaleged-neggin-mellejiidbal an pemalzhe wilemaldo, pemal-Pabbal-nanimalad pe melle lologumalo. Tenal pemal pul-pule nug-otummolenonimalo. Pablo kwenadgan-Efesiogin-pukmaladga Pabzhe kochad #)?0 Tenal anmaldin Jesucristo-immal-imajadbal, tegin Jesucristogin-penzhulidgin, tegin akalzhul-itogedgin tegin tobzhulidgin Pab Tummadzhe nabir omogo. m(S0 Tenal Pab Tummad ilagwen-nadgu ega nabir-kuo takedbal, anmal-Tummad-Jesucristobal pél immal imas. :'m0 ¿Ibiga Pab we igal otus pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab we igal otus angelmal-tummagan tegin tummagan-purpaled-pimalad-pel-kwapa, iglesiabal mag takegal, Pab piaje nono nika. &0 Imi Pab Tummad pél immalmal opinnis. Tenal anka igal-uklesbal, pemalga pel-kwapa Pab-igal-kepe-sagla-akar-otukal-maid otalogal. %'0Imi tule-Pabbal-nanimalad-tummagan-ugakche, tegin tule-polgana-ugakche, antin pul tule-totogwad. Tenal Pab Tummad nued an-taked-wilubzhulinadbal, anka yabli igal-ukcha, Judiojulmaladga Jesucristogin chunmagal. Tenal tulemal pél kwen unnijulmal mag Jesús-igal itogal. $#0Tenal an Pab-kaka-choged-wilubzhulinadbal, Pab pinche anka igal-ukcha, E-Purpa-Nued-kannalegedgin Jesucristogin-chunmakedgin arpagal. /#W0Tenal we kaka-otukal-maid choglege Judiojulmalad Judiomalbak mes Pab Tummadgin Jesucristobal Pab-immalmal nikunonimalo. Tegin choglebal Judiomal tegin Judiojulmalad chan-choggwénnadyob kunonimalo, tegin we tule-chogbogwad aga mes Jesucristogin Pab Tummadgin kaka-ukchad egadga kunonimalmogo. H" 0Imi we kaka-otukal-maiddin, tule-akpene-ampagusmalad kwen wisguszhulmal. Tenal imidin Pab Purpa Nued, Jesús-nuggin-palmilegalmalad-chwilidikidga tegin Pab-kaka-palchogmaladga oyononi. r!]0Tenal pemal we karta apchosmalal, kep wisgunonimalo, antin Cristogin-kaka-otukal-maid nued wisgus. y k0Imi Pab Tummad Cristogin-kaka-otukal-pejad ilagwen-wisgugal an-imanoni, an imis pemalga kakabojal nermajadyob. 0¿Imi pemal itosmalzhulzhí, Pab an-odos, pemal abonoleged-wilubzhulinadbal, an-pemalga-chunmakedbal pemal abonolegal? " ?0Imi antin Judiojulmaladga Pab-kaka-nuegangin chunmadiidbal, tegin an pemal-Judiojulmalad-pentabiedbal al antin Jesucristoga oturdaleged-neggin mellejii. /0Tenal pemal Jesucristobal neg-yowed-nikmalad nued-chobaledyob. Tenal Pab Tummad E-Purpa-Nuedbal anmalgin pel-kwapa mai, tule neggin maidyob.}s0Tenal Jesucristo pel-kwapa neg kanigwis. Tenal tule pinna-pinna neg-kalmanaidyob pemal Pab Tummadga kunonimalmogo. 10Tenal pemal tule-neg-chobnaidgin neg-yowed-nikmaladyob. Tenal pemal pel-kwapa neg-nakrusgin-chowalmal-etilenaidyob. Tenal Pab-Jesús-nuggin-palmilegalmalad tegin Pab-kaka-palchogmalad neg-nakrusmalyob. Tenal Pab-Jesucristo puwal-neg-abalgin-kwichidyob, pul-chunchoged. 50Al pemal tule-aknegid-chul, tegin pe tule-pid-chulbal, pemal pato anmal-Pabbak-akenanimalad-yopímo, pemal pato Pabbak kwenamalad-chunchunnad. 0Tenal anmal-Judiomal tegin pemal-Judiojulmalad Cristobal nabir Pab-Purpa-Nued-walkwénnagwadbalbi Pab Tummadbak ilagwen chunmanonimalo. !;0Imi Jesucristo nonigu, tulemal-Pabbak-waglikajal-kudimaladga tegin Pabbak-kudijulmaladga kaka-nuegan chognoni aga ulubgin akalzhul-itononimalgal. 7g0Tenal Jesucristo nakrusgin-purkwijadbal tule-aga-istar-taktimalad-opelononi. Tegin Jesucristo tule-chogbogwadga Pab Tummadbak tule-choggwénnagwadyob igal-nudanonibal. 0Imi Jesús sanal-nonikidbal Moisés-igal opelononi. Tegin Moisés-igal-choglemaid tegin immal-imagal-igal-mamikid opelononibal. Tenal Jesucristo aga tukin chognonido ede tule-chogbogwad, tule-choggwénnagwad-pinga imanoniko, Judiomal tegin Judiojulmalad. E0Tenal Jesucristo ulubgin-akalzhul-tule-imaked-choggu, al Cristo choggwénnagwadga Judiomal, Judiojulmalad-imanoni. Tegin Jesucristo tulemal-aga-wagal-pirial-taktimalad-opelononibal. (I0 Tenal pemal akpene-akar panna Pab-akar kudimalan. Tenal imidin Cristo-abe-milejadbal pemal Jesucristobak-mecha-kunonikidgin Pabbak itiki kunonimalmojun. dA0 Tenal pemal nued wismaldo, pemal akpene-akar Cristo-kwen-wichul kudimalan, tegin pemal Israel-tulemal-akar mellegal-timal, tegin Pab Tummad Abrahambak igal-mezhijadgin pe kwen yowijulmalbal, tegin Pab kaka-ukchad ampa pemalgajulmalbal. Tenal pemal iti-napkin meke-igi, igal-kwen-nikchul abonolegal, tegin pemal Pab-Tummad-pel-nikchulmalbal. ~}}}|{{zyxwvujt>s2qpoo6nXmm!llLkjjWihhggRfeeydzccbbPaM``F_{^]]\[[iZYXWW9VXUZTSSRQQ-P1OOENMLrKJJIIGGFQEqDCBBLAA @?P>>>==><;;:Q:887"6h544c33 11//..A-4,+i*)z(Z''/&^$#l"!!+nJTw qhU;V& Z  /K,Ou^' Al anmal pela-pela alamakenabmal Pab-ulukued-neggin toggal. Tenal anmal-tadgan Pab-choged-pallí kwen ibzhaszhulidyob anmal melle kumalmogo. ] Tenal tule Pab-ulukued-neggin togzhal, we tule ampa e-arpagedgin ulukumogo, Pab Tummad aga e-arpagedgin ulukujadyobmo. M\ Al tule-Pabbal-nanimaladga ampa ibe-nai Pab-ulukued-neggin toggal. Y[+¿Ibiga Pab Tummad weob chogzha pe ebinzhe? Nabir. Imi Josué ulukued-neggin toggal tulemal-imajalen, Pab Tummad Davidbal ibe-nazhijadgin pal kwen chogzhajulin. Tenal imidin Pab Davidbal ibe-nazhisbal. Z/Al Pab Tummad te-cholbal untaradgin kep ibe-nazhisbal, tenal Pab Tummad te ibegin chogzhado: “Imis.” Tenal teun Pab Davidbal chogzhabaldo:Imis, pe Pab-kakapurwa itogel,
pedin, pe melle chogo: “Chul.”Pedin Pab-kakapurwa abingeenabmal. Sal. 95:7-8 `Y9Tenal we tulemal Pab-kaka-nuegan itosmalgu, yabli Pabgin-kwen-ibzhaszhulmal. Al tule-Pabgin-ibzhaszhulmalad Pab-ulukued-neggin kwen togzhajulmal. Tenal tulemal-wal-walgwen ampa napi Pab-ulukued-neggin toggal. FXTenal Pab-karta tadgan-Pabgin-ibzhejulmaladgin chogzhadyob, an kannan chogbaldo:Pab Tummad chog:“We tulemal meke-igi
an-ulukued-neggin kwen togojul-kuo.” Sal. 95:11 WTenal Pab-karta-pidzhik ibakugledgin chogzhabaldo:Imi Pab ibanerkwagin arpaged pelosgu,
kep ibakugledgin ulukunoni. Gn. 2:2 nVUTenal anmal-Pabgin-ibzhenonimaladbal Pab-ulukued-neggin-togmalo. Tenal Pab Tummad chogzhado:Imi an ulubgin sae-itogedgin
an-napírra-chogzhadgin
an tadgangin chogdejun:“We tulemal meke-igi
an-ulukued-neggin kwen togojul-kuo.” Sal. 95:11 Tenal Pab Tummad neg-opinnijad-akar e-arpaged pato pelgus. Al Pab Tummad pato ulukumai. @UyImi Pab-kaka-nuegan anmal-tadganga choglejadyob anmalga pato choglesmalmo. Tenal tadgan Pab-kaka-itosmaladgin Pabgin-pengusmal. Al Pab-kakapurwa tadganga ibga kwen kuszhul-kus. QT Imi Pab-anmalga-kaka-ukchad ampa mai-choggu e-ulukued-neggin toggal, al pedin aga nuekwa takenabmal Pabgin penzhulgal, Pab melle pemalgin chogmalgal, pemal kwen unniguojulmal e-ulukued-neggin toggal. hSIAl anmal takchamaldo, anmal-tadgan Pabgin-ibzhejulidbal keg Pab-ulukued-neggin toggusmal.=Rs¿Tenal Pab toa-tulegin napírra chogzhabaldé: “We tulemal meke-igi an-ulukued-neggin kwen togojul-kuo?” ¿Tadgan-Pab-chogzhad-pallí-kwen-nanejulmaladzhulzhí? Teobdo. Q¿Tenal Pab Tummad pirka-tulabo toa-tulemalbak sae-itodi-kusdé? ¿Tule-iskuedgin-tiidbal neg-nikchulidbal purkwismaladzhulzhí? Teobdo. P/¿Tede toa-tulemalzhun Pab-kakapurwa itosmalgu, Pab-Tummad-abin-kwisgunonimaladdé? ¿Moisés-Egipto-akar-tadgan-onismaladzhulzhí? Teobdo. OImi Pab-karta chogzhadyob an kannan chogbaldo:Imis pe Pab-kakapurwa itogel,
pedin, pe melle chogo: “Chul.”Pedin Pab-kakapurwa abingeenabmal.Imi akpene pe-tadganPab Tummadgin abin-kwisgunonikidyob,
pe melle kumalo. Sal. 95:7-8 NTenal anmal kepe-saglagin Pab-penzhul-kudigujadyob anmal ampa ukin-ukin ilgwen-naneel, anmal Cristobak mecha kudigumalo. M Imis ampa we ibe-naidgin, pe pane-pane aga muchub-muchub okannomalo, pe melle iskuedgin-yardalejadbal pe Pabgin pengunonigal. L9 Kwenadgan, pe nuekwa aga takermal, pe melle aga ulubgin iskuedgin pinzhemalo, tegin pe melle Pabgin ibzhejul-kuo, pe melle Pab-Tula-Maid-ebegal. 8Ki Al an ulubgin sae-itogedgin
an-napírra-chogzhadgin
pe-tadgangin an chogdebalzhun:“We tulemal meke-igi
an-ulukued-neggin kwen togojul-kuo.” Sal. 95:9-11 LJ Al antin pe-tadganbak sae-itononigu,
an chogdejun:“Imi we tulemal keg-chulgu
immal-akaloedgin pinzhemal.Tenal we tadgan an-igal-mezhijadbal
kwen nanebijulmalbal.” aI; Tenal Pab Purpa Nued Pab-kartagin tadgangin chogbaldo:Imi teun pe-tadgan pirka-tulabo
an-immal-imajad takchamal,
tenal pe-tadgan yabli an-wilub-takti-kusmal,
tegin an-kwen-itoszhulmalbal. H%pedin, pe melle chogo: “Chul.”Pedin Pab-kakapurwa abingeenabmal.Tenal pe-tadgan akpene neg-nikchulidbalPab Tummadgin abin-kwisgunonikidyob,
pe melle kumalo.Tenal pemal-tadgan Pab-Tummad-wilub-takchadyob,
pe melle kumalbalo. Sal. 95:7-9 GAl pe Pab-Purpa-Nued-chogedyob pe imakenabmal. Tenal Pab Purpa Nued Pab-kartagin chogdo:Imis pe Pab-kakapurwa itogel, oFWTenal Cristo Pab-Machidbal inniki Pab-neg-yaginmalad-takchii. Al anmal Pabgin pengunonijulil anmal-tobzhulidgin-tulemalga-chogzhadyob Pab anmal-abonogo, anmaldin Pab-neg-yaginmaladmo. Pe nuekwa aga takermal melle Pabgin pengugal E Imi Moisés Pab-neg-yaginmalad-abalgin mosga inniki arpadi-kus. Tenal Moisés chogzhagusdo, we kakade kujal-choglenoniko. DImi pe takalil, neg pato chobal chii, pe wiis tule-walgwen we neg chobzha. Tenal Pabdin pel-kwapa immalmal opinnis. CwImi tule-neg-chobed pul nug-okannoleged-wilub, pul neg-choblejadga. Al Jesús Moisésga pul nug okannoleged-wilubmo. B+Imi Moisés Pab-neg-yaginmalad-abalgin inniki nanedi-kujad-yopí, Jesúsdin Pab-choged-pallí nanedi-kusmo, akal-akal kwen nanaszhul-kus. {A qKwenadgan-Pabzhikmalad, imi Pabdin ampa pemal-chusmalmo-choggu, al pemal Jesúsginbi pinzheenabmal. Tegin anmal chogmalbal: “Jesús, anmal-Tummad.” Tenal Jesús, Pab-Tummad-nuggin-palmilegalid tegin tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadbal. @wTenal Jesús wilub-taklegedgin wiles-choggu, al Jesús unnigumogo tule-wilub-taklenaidgin tulemal-pentagal.d?AAl Jesús tule-yopí kunonimo, tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga kunonigal. Tenal Jesús wilejakwa tule-takedgin, tegin Jesús inniki immal-imakedbal nanedi-kus. Tenal Jesús tulega kunonibal tule-iskued penukegal. b>=Tenal Jesús chunchunnad Abraham-e-wagwagan-pentanoni, angelmal-kwen-pentanonijul. u=cTenal Jesús purkwisbal tule-purkwedgin-tobe-tobe-itodimalad ilagwen-nadgu kalesgudiid-akar ololchegalbal. :<mImi tule-nuskan-sanal-mimmilenonikidyob, Jesús ampa sanal mimmilenonimo Jesús-e-purkwedgin nia-Satanás-opelogal. Tenal nia-Satanásdin tule-purkwed-igal-kanimaid-tule. E; Tegin Pab-karta Jesúsgin chogbaldo:Antin Pabgin kwen penguojul. Is. 8:17 Tegin Pab-karta Jesúsgin chogbaldo:Imi Pab-Tummad-anka-e-nuskan-ukchad-abalgin antin kudido. Is. 8:18 +:O Al Pab-kartagin Jesús Pab Tummadga chogdo:Antin kwenamaladga pe-nug-okannogo.Tegin antin tule-pukmalad-wagin
namakedgin pe-otummobalo. Sal. 22:22 <9q Imi Pab-chwilidik-tule-imakeddin tegin tule-chwilidik-imalesmaladdin ampa e-kwenamalad. Al Jesús kwen pinkejul tule-chwilimakaledgin choggal: “Wemaldin an-kwenamalad.” 89 Imi immalmal-pel-kwapa-nikaddin Pab Tummadbal nonimal, tegin Pab Tummadga ampagunonimalbal. Tenal Pab Tummad íchejul e-nuskanga-kugal tulemal-imanai ebak meggal. Al Pab Tummad Jesús-owiojadgin inniki Jesús-imas. Al Pab-Tummad-Jesúsgin-immal-imajaddin ib-nuedga kunoni. 7y Tenal anmal Jesúsgin takchamaldo, Jesús tulega-kunonikidbal angelmalga pul impagine kunoni. Tenal Jesús e-wilejadbal purkwis. Tenal Pab-Tummad-wilejakwa-anmal-taked-wilubzhulinadbal tenal Pab yabli wilejakwa anmal-taknoni. Al Jesús pel-kwapa tulemal-anal purkwis. Al Pab Tummad pela-pela nugu-taklegal Jesús-imas, tegin Jesúsgin-atagal meke-ibi-immalmal-imasbal. 56cTegin pe pel-kwapa-immalmal-imasbal
tulemal-ulpallí nanegal. Sal. 8:4-6 Tenal Pab Tummad igal-mezhisdo immalmal-pel-kwapa tulemal-ulpallí-nanegal, immalmal kwen nikchul tulemal-ulpallí-nanejulid. Tenal imidin ampa kwénna-kwénna an kwen takchuldo immalmal-pel-kwapa tulemal-ulpallí-naneed. E5Tenal pedin angelmalga pul
wis-impagine tulemal-opinnis.Tenal pe pela-pela nugu-taklegal tulemal-imasbal.Tegin pe tulemal-imasbal
meke-ibi-immalmal tulegin atagal. 94kTenal David Pab-karta-pidzhik Pabga tulemalgin chogmodo:¿Imi tulemalde, ibi-wede?¿Ibiga pe tulemalgin pul pinzhe-wede?¿Ibiga pe tulemal-akwe-wede? 73gImi anmal iti-nap-naidgin kwen chunmajulmal, tenal anmal kujal iti-nap-naiguoedgin chunmanai. Tenal Pab Tummad angelmal-kwen-nugzhaszhul we nap-kujal-naiguoed-takegal. w2gTenal Pab Tummad immal-taktijulid-imakedbal, tegin tule-keger-immal-takedbal oyodi-kus Jesús-tule-abonoged-igaldin ib-chunchunnad, wedin ib-kakanzhul. Tenal Pab Tummad e-itolegedbal kwenadganga Pab-Purpa-kurkin-purpalmalad-ukchadbal tulemalga oyosbal, Jesús-tule-abonoged-igaldin, ib-chunchunnad ib-kakanzhulmo. Jesús anmal-tule-yopí sanal tulega kunonimo s1_Tenal tulemal angelbal-igal-choglejad-yolejadbal sapejul oturdalenonimal-choggu, al anmal Pab-tule-abonoged-igal kwen abingaszhulil, ¿anmal igi wakinmalo, Pab-peyedzhe-anmal-oturdaleged-akar nogal? Keg kue. Imi tule-abonoged-igaldin Pab-Jesús kepegin anmalga kin chunmadi-kus, tegin te-cholbal anmalga tule-Pab-Jesús-itosmalad we igalgin chunmadi-kualmalmo. M0¿Ibiga an teob chog? Imi akpene angelmalbal-igal-megnonikid anmalga ilgwen pes we igal-pallí nanegal. Tenal tulemal we igalgin yolesmalad keg-chulgu we igalgin-yolejad-ilbal oturdalesmal. / 3Imi Pab-Machi angelmalga pul tule-tummad-choggu, al anmal Pab-Machi-igal-chunmalejad pul-pule itogenabmal melle pinna-pinna Pab-Machi-igal-igegal. .  Tenal angelmaldin tule-purpamalad. ¿Tenal Pab Tummad mosmalga angelmal-odoszhulzhí tule-abonolemaloed-pentagal? Teobdo.- 3 Tenal Pab Tummad aga e-Machiga chogzhamodo:Pedin an-nuedzhik tule-tummadga chigwitapo,
antin pebak-aichulmaladgin nakwegal pe-imakoedzhe,
tule kangin nag-onakwedyob. Sal. 110:1 Tenal Pab Tummad weob aga e-machiga-chogzhadyob angelgadin kwen chogzhajul-kus. $, C Tenal tule mol-nun-midedyob,
pedin iti-nap tegin nikpa-neg meto.Tegin tule mol-pid yoedyob,
pe iti-nap tegin nikpa-neg ogwamogo.Tenal pedin, pe kwen ogwalegojul-kuo,
tenal pe ilagwen-nadgu kudiguo. Sal. 102:25-27 Tenal Pab Tummad weob aga e-Machigin chogzhado. C+  Tenal nikpa-neg tegin iti-nap pelgunoniko.Tenal pedin pal kwen pelguojul-kuo,
ilagwen-nadgu kudio.Tenal iti-nap tegin nikpa-negdin mol-nunguoedyob,
pelgunonimogo. * % Tenal Pab Tummad aga e-Machigin chogzhabaldo:Tummad, imi pedin kepe-saglagin nap-kaed opinnis.Tegin pe nikpa-neg chobzhabal. .) W Imi pedin yer igal-innikigwad takedbal,
tegin pedin istar igal-iskana takedbal,
antin-Pab-Tummad pe-chus.Tegin an pe-Pab-Tummadga maibal.Tenal an pe-pakamaladga
pul-tule-tummadga pe-odos,
tule nonogin kwallu eyogedyob,
weligwal-itogedgin neg takegal. Sal. 45:6-7 (  Tenal Pab Tummad aga e-Machigin chogzhado:Pedin Pab, tenal pe-neg-takmaiddin pal kwen pelguojul,
ilagwen-nadgu nao.Tenal pedin, pe-napírra-naneedgin kabaston kani-choggu,
al pedin neg-takmail,
inniki pel-kwapa immal imako. ' )Tenal Pab Tummad e-angelmalgin chogzhado:Antin purwayob angelmal-ima,
tegin cho-kagwichidyob an-mos-angelmal-imabal. Sal. 104:4 /& YTenal Pab Tummad iti-napche e-Machi-Walkwénnagwad palminonigu, e-Machigin chogzhado:Angelmal-pel-kwapa Pab Tummadyob
we tule-otummogenabmal. Dt. 32:43 % 3¿Tenal Pab Tummad ibi-angelga chognoni pe ebinzhe:Pedin an-machi,
antin imis-akar pe pabga kunoni? Sal. 2:7 Chulá. ¿Tenal Pab Tummad ampa ibi-angelga chognonibal pe ebinzhe:Antin pe-pabga kuo? 2 Sam. 7:14 Chulá. ¿Tenal Pab Tummad ibi-angelga chognonibal pe ebinzhe:Pedin an-machiga kumogo? 2 Sam. 7:14 Chulá. Tenal Pab Tummad aga e-Machiga chogzhado: “Pedin an-Machi.” n$ WAl Pab-Machi angelmalga pul tule-tummadga kunoni, tegin Pab-Machi angelmalga pul e-nug tunkunonibal. h# KTenal Pab-Machidin Pab-Tummad-yer-takleged-e-kaedyob yer taklemo. Tenal Pab-Machi e-Pab-Tummad-yopí tamo, tule immal-wilub-cheedyob. Tenal Pab-Machi e-chunmaked-kannaleged-nikadbal pel-kwapa-immalmal onanejii. Tenal Pab-Machi kuakwa anmal-iskued-elied amisgu, kep nikpa nad, tegin e-Machi Pab-Tummad-chunkal-nuedzhik pul-tule-tummadga chigwitapchun. a" =Tenal Pab Tummad imisgwadzhedin e-Machibal anmalga chunmadi-kusbal. Imi Pab Tummad aga e-Machi-nugzhas immalmal-pel-kwapa e-Machigadga kugal. Tenal Pab Tummad e-Machibal pel-kwapa nikpa-neg tegin iti-nap opinnisbal. o! [Imi Pab Tummad kepe-sagla-akar anmal-tadganga melugus Pab-kaka-palchogmaladbal akal-akal chunmadi-kus. x i&Jesúsgin-kwenamalad, imi anmal-Pab-Jesucristo pemal-purpa-nued-takelen, nabirin. Teobdo. Pitomalgu.-S&Imi an pemalga napigin chogdo: imi tule imis-akar melle ankin pal chunmadamalo. Imi an Pab-Jesúsgin-chunmadiidbal an ebiolejad an-changin wilubgan mami-nad. U#&Imi tule-chunchunnad-Pab-Jesús-igalgin-nanemalad aga ulubgin akalzhul itogelen, nabirin; tegin Pab Tummad wilejakwa we tule-takelen, nabirbalin, tulemal pel-kwapa Pab-Jesúsgin-ibzhemalad-ugakche. 6e&Imi meke-ibi-tule Pab-Jesúsbak kudiil, abgan-tuku chikal, o chikalzhul, ampa tule-kwen-pentajul. Tenal tule Pab Purpa Nuedbal ogwalenonikil, kep tule-pinga kunoniko. ve&Tenal antin Pab-Jesús nakrusgin purkwijadginbi Pab-Jesús-otummo. Imi Jesús nakrusgin purkwijadbal, iti-napkined-igal anka pelgus, tule-nakrusgin-purkwijadyob. Tegin tule-iti-napkinmalad tule-nakrusgin-purkwijadyob an-igesmalmo. B}& Imi tule-abgan-tuku-chikchamalad Moisés-igal-mamikidgin pél inniki nanedijulmal. Tenal we tulemal yabli chogmal, pedin abgan-tuku chikenabmal, tulemalga pemal-nug-okannomalgal. 1& Imi tulemal Judiomalbak-nabir-peigal, pemalga kantikidgin chognonimal pemal keg-chulgu abgan-tuku chikenabmal. Tenal we tulemal peichul Jesús-nakrusgin-purkwijad-igalgin-nanediidbal Judiomal chabzhul e-imamalgal. Al we tulemal abgan-tuku-chiked-igalgin chunmanonimal. L& Imi pe takto, antin pemalga chunkalal purwijul letra nermas. :m& Al anmalga ibe-nonikoedbal, anmal tulemalga pel-kwapa immal-nuegan imakenabmal tule-pentagal. Tenal anmal pul-pule Jesúsgin-kwenamalad-pentakenabmal. Pablo napi kaka palmijad 0Y& Tenal anmal immal-nuegan-imakedgin melle pudar-itononimalo. Imi anmal immal-nued-imakedgin pudar-itononijulil, anmalga wilubgan noniko immal-nuegan nikunonigal. J &Tenal anmal-tule ampamodo. Tenal tule-e-chanbal-nanemalad e-taedbal pelgunoniko. Tenal tule-Pab-Purpa-Nued-ulpallí-nanemaladdin Pab Purpa Nuedbal ilagwen-nadgu tula-kudio pal kwen pelguojul. )K&Tenal pemal melle aga tukin yardamalo: tenal tule Pab Tummadgin kwen todogojul-kuo. Imi tule immalmal tigzhal, ampa e-immal-tigzhadyob immal weinonimogo. (I&Imi pemal tulebal Pab-kartagin turdananimalal, pegin ampa chimo pe-immalmal-nuegan-nikadbal, pe tule-Pab-kakagin-pemal-oturdanaidga pe immal wis ukegal. Q&Tenal anmal naga wala-walagwen immal-imajadbal anmalga immal kunoniko. #?&Tenal pedin melle tule-pid-takedbal pe nanemogo. Tenal pedin aga tukin nue takenab, pe igi nanedii. Tenal pe aga naneedgin pe yer-itogel, wedin ib-nued. hI&Tenal pe chogel: “An tule-nued,” tenal pe tule-nuedzhulil, pedin aga tukin yardanai. ?w&Imi kwenad-walgwenga wilub-takleged nononikil, pe we tulebak mecha nunma-itogedyob itomogo. Imi pemal an-chogzhadyob nanedimalal, Pab-Jesucristo-igal-maid-pallí pe nanedimal.  &Kwenamalad, imi pemal takalmalal kwenad-walgwen iskuedgin arkwas-kudii, pemal Pab-Purpa-Nued-ulpallí-nanedimalad pinnallégwadgin tar-pentako Pabbak aga kannan igal-nudagal. Tenal pemal wijirmalmo, we tule iskuedgin arkwatchadyob pe iskuedgin arkwattamo. 0Y&Tegin anmal melle aga tummarba itomalo, tegin pe melle aga emal-emal ourwemalo, tegin tule-pega-pul-immal-wijiidbal pe melle aga emal-emal saegwadgin takmalbalo.u c&Imi anmal Pab Purpa Nuedbal tula-kudimal-choggu, al anmal ampa Pab-Purpa-kannalegedbal naneenabmalmo. , Q&Al anmal Pab-Jesucristogadiil, anmal pato changin kudijul, an istar-pinzheed, tegin an istar-immal-peigujiid, pato pelgus, nakrusgin tule-iskana-piokchamaladyob. ? w&tulemal peyedzhe kin walmajal akalzhul-itoged, aga tukin chan abingeed. Tenal an-pemalga-chogzhiid-igalmalgin pe kudiil, tule igal-mamimaladbal pemalgin ib-choged kwen nikchul-kuo. z m&Tenal tule-Pab-Purpa-Nuedbal-kudimaladdin mag taklenoniko: tule-pilaledgin-naneed, weligwal-itoged, aga ulubgin akalzhul-itoged, tulemalbak pinnallégwadgin naneed, tule-pentabi-itoged, tule-immal-nallejulid, keg-chulgu inniki-naneed, 0 Y&sae-tule-taked, mumurgued, aku-aku-mas-kunned, tegin wegiid-immalmal ampa weopíjalmogad. Imi an akpene pemalga chogzhadyob, we tulemal keg Pab-neg-takmaidgin togel. \1&pab-tummadyob chowal-mimmi-otummoed, lel-igalgin naneed, istar tule-taked, pinche-pinche tule-pimalad-o-urwed, nobed, iche-unni urwed, aga tukinbi pinzheed, tulemalbak abin-abin imaked, pis-pis tulemal-imaked, ?w&Tenal tule e-chan-istar-taedbal naneel, mag taklenoniko: machergan ome-pidbak yosgu naneed, omegan machered-pidbak yosgu naneed, machimal ampayo ome-nikueddu, punamalbak yosgu naneed, punamal ampayo machered-nikueddu, machimalbak yosgu naneed, kalagwenzhul naneed, kalagwenzhul e-changin pinkejul nised, Y+&Tenal Pab Purpa Nued pemal-cheidimalal, pemal pato Moisés-igalbal kudijulmal. -&Tenal tule aga chan-itolegedbal nanebiel, Pab Purpa Nued pato istar itomo. Tegin tule Pab-Purpa-Nued-itolegedbal nanebiel, tule-e-chan pato istar itomo. Tenal tule-e-chan Pab Purpa Nuedbak keg-chulgu aga imakaldamal. Al tule keg kumal aga-e-itolegedbal immal imagal. &Al an pemalga chogdo: pemal Pab Purpa Nuedbal nanemalo. Tenal pemal Pab Purpa Nuedbal nanemalal, aga pe changin kwen nanaojulmal. s_&Imi pemal aga imananimalal, wijirmal. Chulil, pemal pel-kwapa pelgunonimalo, achu-urwed aga kunmaladyob. #?&Imi Pab pel-kwapa Moisésbal anmalga igal-ebes. Al Pab-kartagin chogdo:Pemal aga chan pilaledyob,
pe tule-pimalad-pilalguenabmo. Lv. 19:18 zm& Kwenamalad, imi Pab pemalzhe kocha, Moisés-igalgin kalegalzhul, tenal pe olol nanegal. Tenal pemal olol-timalal, pe melle chan-peigujiidyob pe yogasal e-itoleged iskuedgin nanemalo. Tenal pemal pilaledgin aga muchub-muchub pentamalo. 0Y& Imi tulemal-pemalgin-yolenanimalad ilgwen pul kwa-chikelen, pul nabirin pemalga melle abgan-tuku-chikedgin pal chunmamalgal. Kwenamalad Pab Purpa Nuedbal naneed H & Jesúsgin-kwenamalad, imi an pemalga ampa chognailen: “Pemal abgan-tuku chikenabmal,” ¿tede ibiga Judiomal ampa chabzhul an-imanaichun? Imi an pemalga chognailen pe-abgan-tuku chikenabmal, Jesús-nakrusgin-purkwijad istar kwen taklegojulin. Tenal imidin tulemal ampa istar Jesús-nakrusgin-purkwijad takmal. b~=& Imi antin pemal-kwen-penzhuldo, pe-Pab-Jesúsgin-ibzheedbal pemal an-chogzhad-pallí ibzhenemal. Tenal meke-tule-tummad, meke-tule-totogwad pemal-nono-oburosmalal, Pab Tummad keg-chulgu sapejul we tule-oturdanoniko. }3& Imi pe wismaldo, tule-walkwénna neg izhononikil, pel-kwapa tulemal iskual tamal, tule madu-purgin iché madu-ina egwachadyob pel-kwapa mudo. U|#&Tenal Pab-pemalzhe-kochad pemalga kwen chogzhajul pe-chogzhiidyob nanegal. {&Tenal pemal Pab-Jesúsbak nabir natapmalando, ¿Tenal toa pemalgin igal-kasmal-ade, pe melle Jesús-igal-chunchunnadgin nanegal? xzi&Tenal pemal Jesucristobak-mecha-kudimalal, pe abgan-tuku chikal o chikalzhul, ampa tule-kwen-pentajul. ¿Tede ibi tule-pentajun? Nabir. Imi pe pilaledgin-immal-imakedbal pe oyonanimalal pedin Pab-Jesúsgin penzhul, wedin tule penta. y!&Imi anmal Pab Purpa Nuedbal, Jesúsgin penzhulmal. Tenal anmal abintabukmal, Pab Tummad tule-immal-kwen-akaloszhulidyob anmal-taknonigal. ;xo&Tenal pemal Moisés-igalgin-naneedbal alamananimalal Pab-Tummadbak-igal-nudagal, pemal pato Cristogin pankusmal, tegin Pab pemal-abonoged-wilubzhulinadgin pe pankusmalbal. wy&Imi an kannan chogbaldo: pemal abgan-tuku-chiknemalal, kege-chulgu pel-kwapa Moisés-igal-mamikidyob naneed-wilubmal. ,vQ&Imi pe nuekwa an-itomalo. Imi antin-Pablo pemalga pakal-pud immal chogne: pemal abgan-tuku-chiked-igalgin togzhal, Cristo pemalga ibga pal kwen kunonikojul. Du &Imi Pab-Jesús igal-akpenegwad-akar anmal-onos, anmal olol nanemalgal. Imi pedin kantik Pab-Jesús-igalgin kwisgumalo, pe melle kannan Moisés-igalgin kalegalbal, tule-pinche-arpagedyob. Vt%&Jesúsgin-kwenamalad, al anmal ome-ololchaaled-e-nuskan-chunchunnad, tenal anmal ome-pinche-arpaged-e-nuskan chul. Al anmal Jesúsgin-penzhulidbal immalmal-nuegan-uklegoed anmalgadga kunonimogo.zsm&¿Tenal Pab-kartagin igi nermakal maidé? Imi Pab-kartagin chogdo:Imi pedin ome-pinche-arpaged-e-machi-onodo.Imi ome-pinche-arpaged-machi
tegin ome-ololchaaled-machibakPab-immalmal-nuegan-ukoed keg nikuel. Gn. 21:10 ]r3&Imi Ismael-kusgu-tuleyob-mimmiles. Tenal Isaac Pab-Purpa-Nued-kannalegedbal-mimmiles. Al Ismael chabzhul Isaac-imas. Al tule-Moisés-igalgin-nanemalad imis ampa chabzhul anmal-Jesúsgin-penzhulmalad-imadamalmo. oqW&Kwenamalad, imi pemal Pab-Tummad-kaka-ukchadbal Isaac-mimmilejadyob Pab-nuskanga kunonimalmodo. p&Imi Pab-kartagin nermakal maibaldo:Ome-kusgu-keg-nuskan-amied welguo.Tegin ome-aga-ponigin-nunmaked-itogojulid
kolmakal-kolmakal welgumogo.Tenal ome-machered-nikchulid pul ichejul nuskan-nikuo,
ome pul machered-nikadga. Is. 54:1 Uo#&Tenal Jerusalén-nikpa-akar-tanikiddin Sarayobmo, ilgwen ololchaaled, aichulmaladzhe kwen kalegalzhulid. Tenal anmal-Jesúsgin-ibzhemaladdin, Sara nuchu-nikujadyob, Jerusalén-pin-tolgan-chunnadmo. @ny&Tenal Agardin chogle Sinaí-yal, Arabia-napkin-chiid. Imi Sinaí-yalgin Pab Tummad Moisésbak igal-mezhis. Al tule-Moisés-igalgin-nanemalad we igalgin kalesdimo. Imi Jerusalén-chiid ampa Agaryobmo. Imi Jerusalén-tolgan ampa Moisés-igalgin-nanedimal. Al we tulemal Agar-nuskanyob pinche-arpamaladga kudimo. m&Tenal ome-walbogwadgin immal-kujad choglege: omegan-walbogid oyonai, Pab Tummad chogbo aga e-tulebak igal-mezhis. Choggwen Agaryob. l&Tenal machi-ome-pinche-arpagedgad yogasal anmal-tuleyob mimmilenoni. Tenal machi-ome-ololdiidgaddin Pab-kaka-ukchadbal mimmilenoni. k+&Tenal Pab-kartagin nermakal maido: Abrahamdin machimal-walbo-nikus. Walgwendin ome-Agar-pinche-arpagedgad, kwéntin ome-Sara-ololdiidgad. ~ju&Imi pemal-Moisés-igal-mamikidbal-nanebimalad, ¿pemal wismalzhulzhí, Pab-kartagin igi nermakal mai? Nabirdo. Ii &Imidin an imis-imis pemal-waglik mailen, ib-nuedin, pemalga akalajal wis chunmagal. Tenal antin mag kwen itojul, an pemalga igi pul chogel nabir. Pablo Sara tegin Agar-igalgin chunmajad Nuskan an-pemal-pilalmalad, imi omegan aga ponigan itogalidyob, an kannan naga ulubgin nunma-itononibal. Tenal pemal kannan Cristoyob kunonikoedzhe, kep an yer itononibalo. Qg&Tenal pemal Jesucristobal nuekwa naigugal, chunchunnad tulemal-pentabiel wedin ib-nued. Tenal an-maidgin o an maichulidgin, pemal keg-chulgu tulemal-pentakenabmal Jesucristobal nuekwa naigugal. Gf&Tenal tulemal-Moisés-igalgin-pemal-oturdananimalad peyedzhe pemal-peimalan tenal pemalga ib-nuedzhul. Tenal tulemal-pemal-oturdanonimalad anmalgin pemal-idirbimal ezhik pul naigugal. Ve%&¿Imi an pemalga napírra immal-chogzhadbal, pemal an-aichulidga kunonidé? *dM&¿Tede pemaldé igi kudzhun, akpene weligwal-itomaladde? Tenal antin pemalgin napírra chogdo: pemal akpene anka chunna pe imia-unkemalo an-imiagin yogal. cw&Tenal an yegunonigu, pemalga ib-tutujul kunoni an-pentagal. Tenal pemal yabli istar an-kwen-takchajulmal, tenal pemal pel an-onodzhulmalbal. Tenal pemal pul-kigma Pab-angelyob an-takchamal, tegin pemal Jesucristo-takedyob anka immal imasmalbal. ubc& Tenal pemal nued wismaldo, an kepegin yegunonikidbal an pemalga Pab-Jesús-kaka-nuegangin chunmanoni. Ra& Jesúsgin-kwenamalad, imi an pemalzhe wilemal, pemal an-yopí kumalmogo, Moisés-igal ebes. Imi antin tule-Moisés-igalgin-nanaszhulidyob, an pemalga kudii. Tenal pemal ankin kwen walmaszhulmal. Z`-& Tenal an tobdo, an arpak pemal-abalgin Pab-igalgin-arpaszhulidyob an kunonikil. |_q& Tenal pemal igal-pole-maidbal ibe-itoged itomal; ibebal, nibal, tegin pirkabal pemal ampa we igal cheidimal. {^o& Tenal imidin pemal Pab-Tummad-Chunchunnad-wisgunonimal, tegin Pab Tummaddemo pemal-wismalmo. ¿Tede pemalde kannan akpirodé igal-poleje, igal-ibga-keg-pel-kuedzhe? ¿Pemal, igal-poleje kannan kalebimalbaldé? An pegin kwen ibzhejulá. j]M&Imi pemal ampa Pab-Tummad-wichul-kudiun, pemal pab-tummagan-pinchemaladzhe kalesgudimalan. j\M&Al pemal pato tule-pinche-arpagedzhul, imi pedin Pab-nuskando. Tenal pemal Pab-nuskan-choggu, al Pab-Tummad-immalmal-nuegan-nikad, pato pemalgadga kunonimogo. Jesúsgin-kwenamalad Pabgin-nojadbal Pablo peyedzhe pukib-itojad {[o&Imi pemal Pab-nuskan-choggu, al Pab Tummad pemal-ulubzhe e-Machi-Purpa-Nued-odononi eje kolgal: “Paba.” yZk&anmal Moisés-igalgin-kalesgudimalad-onogal, tegin anmal igal-nikunonigalmo Pab-nuskan-chunnadga kunonimalgal. .YU&Tenal Pab ibe-nazhijad-wilub omononigu, Pab Tummad iti-napche ome-walgwenbal e-Machi-palminoni. Tenal we Machi Moisés-igal-mamikid-ulpallí mimmilenonimojun, VX%&Tenal anmal kepegin machi-totoyob igal-polgana-mamikidgin kalesgudiin. Imi pemal Cristogad-choggu, al pemal Abraham-e-wagwaganmo, tegin Pab Tummad Abrahamga kaka-ukchad immal-nuegan ukegal, pedin pato e-pakadmo.gTG&Imi pemal Jesucristogin-penzhul-kunonikidbal, tule-walkwénnagwadyob kunonimal; Judiomal, Judiojulmalad, tule-pinche-arpamalad, tule-ololdimalad, machergan, omegan-ugakche-pakal, pel-kwapa Jesúsgin walkwénna kunonimal. cS?&Imi pemal-Jesucristo-nuggin-tigin-oglesmalad Jesucristo-yopí pinzheed naigunonimo. ]R3&Imi pemal Pab-Jesúsgin-penzhulidbal, pel-kwapa Pab-Tummad-e-nuskanga kunoni. rQ]&Imi Pab-Jesúsgin-penzhulid-igal noni-choggu, al Moisés-igal-anmal-oturdanaid, pato pelgunonijun. P/&Tenal Moisés-igal tule-aga-nuskan-oturdakedyob anmal-oturda, anmal Cristo-abingeedzhe, anmal Cristogin-penzhulidbal Pab Tummadbak igal-nudagal. O!&Imi anmalga ampayo Pab-Jesúsgin-penzhulid-igal tageddu, anmal Moisés-igalgin kalesgudiin, Pab-Jesúsgin-penzhulid-igal nonikidzhe. ZN-&Imi Pab-kartagin nermakal maido: tule-iti-napkinmalad-pel-kwapa iskuedgin kalesmal. Al tule-Jesucristogin-penzhulidbal Pab Tummad kaka-ukchadyob, pel-kwapa tule-Jesúsgin-penzhulmaladga immal imanoniko. ?Mw&¿Tegil Moisés-igalde, Pab-kaka-ukchadbak istardé? Chulá. Imi Pab igal-mezhijalen tulemal nabir tullemal, tulemal we igalgin innikí-tiidbal Pab Tummadbak kwen iskuszhulin. &LE&Tenal Pab-kaka-ukchad tulemal-irwal-chunmaked napijulmal, Pabdin walkwénna Abrahamga kaka-ukcha. Moisés-igal mai tulemalga oyogal, emalde iskuedgin kudii 3K_&¿Tegil Moisés-igalde ibiga nabirzhun? Nabir. Imi Pab Moisésbal igal-mezhis tulemal nuekwa wisgugal, emalde iskuedgin nanedimal, Abraham-wagwa nonikoedzhe, Pab Abrahamga kaka-ukchadyob. Tenal Moisés-igal angelmalbal Moisésga chunmales. Tenal Moisés Pab-irwal-tulemalbak-chunmakedga kus. TJ!&Imi tulemal chogmaldo: “Imi Pab-immal-nuegan-ukoed, tule-Moisés-igal-maidbal-nanediidbal ukles.” Tenal tulemal chogmaladyob kujalen, Pabdin Abrahamga kaka-ukchadbal immal-nuegan ukchajulin. Tenal imidin tulemal-chogmaladyob kwen kuszhul. Pabdin e-kaka-ukchadbal immal-uked-wilubzhulinadbal Abrahamga immal-nuegan ukcha. I &Imi an-pega-chogzhad chogdo: imi Pab Tummad Abrahambak igal-mezhismal. Tegin Pab Tummad pirka-tulaataled-ilabake-eg-pirka-tulagwen-kakaambegin kep Moisésbal igal-mezhis. Al Pab-Tummad-Abrahamga-kaka-ukchad, keg pal piskegusmal Moisés-igal odogal. (HI&Imi Pab Tummad Abrahamga chogzhado, ede Abraham-wagwabal ichejul tule-chog-ilbal tule-abonone. Tenal Pab Tummad Abrahamga tegin e-wagwaga kaka-ukcha. Tenal Pab-karta chogzhajul: “e-wagwaganga,” tenal chogzhado:
e-wagwa-walkwénnagwadga. Gn. 12:7; 13:15; 24:7 Wedin Cristo. G&Jesúsgin-kwenamalad, imi tule-igal-mamikidyob, an pemalga chunmanejun. Tenal tule aga igal mezhismalal, te-cholbal keg aga igal pal piskemalal, tegin tule keg igal pal izhobalil. Al Pab Tummad Abrahambak aga igal-mezhijad keg pal piskel, keg pal akalobalil. F&Imi teun Pab Tummad Abrahamga kaka-nuegan ukcha Jesucristobal Judiojulmaladga immal-nuegan kunoniko, anmal Pab-Jesúsgin-penzhulidgin Pab-Purpa-Nued-abingegal, Pab anmalga kaka-ukchadyob. Pab-Tummad-Abrahamga-kaka-ukchad, Moisés-igalga pul ib-chunchoged 5Ec& Tenal anmal Moisés-igalgin-tiidbal Pabzhe ukapchales kudimalan. Tenal Jesús anmalga penuknonikidbal anmal-abonolenonijun, tegin Jesús anmal-anal Pabzhe ukapchalenonimojun. Tegin Pab-kartagin chogbaldo:Meke-ibi-tule chowal-walgin nai purkwijal,
peyedzhe Pabzhe ukapchales. Dt. 21:23 WD'& Tenal tule-Moisés-igalgin-naneed, tegin tule-Pabgin-penzhulid, igal-chogbo mai. Imi Pab-kartagin chogdo:Imi tule Moisés-igal-mamikidbal innikí tiil,Moisés-igalginbi tula-kudio. Lv. 18:5 ]C3& Imi pemal mag itosmal, tule Moisés-igalgin-nanediidbal Pabbak igal-kwen-nudakojul-kumalo. Tenal Pab-kartagin chogdo:Imi tule-Pab-Tummadbak-igal-nudasmalad,Pabgin-penzhulidginbi tullego. Hab. 2:4 hBI& Tenal tulemal-wal-walgwen chogalmalal: “Anmal Moisés-igal-mamikidgin nanediidbal Pab Tummadbak nuguo,” tenal we tulemal peyedzhe Pabzhe ukapchalego. ¿An igi nabir wiis? Nabir. Imi Pab-kartagin nermakal maido:Tule pane-pane pel-kwapaMoisés-kartagin-nermakal-maidgin
inniki nanejulil,Pab Tummadzhe ukapchalego. Dt. 27:26 A& Tenal Abraham Pabgin penzhulmo-choggu, al tule-Pabgin-penzhulmalad Abrahambak mes Pab Tummadbal pentaklenonimalmogo. ~@u&Imi akpene-akar Pab-kartagin nermakal maido, Pab Tummad Judiojulmalad-egin-penzhulidgin ebak-igal-nudako. Al Pab Tummad akpene-akar Abrahamga Pab-kaka-nuegan chogzhado:Imi tule-chog-ilbal pel-kwapa pebal pentaklego. Gn. 12:3; 18:18; 22:18 w?g&Imi an pemalga wisgal chogdo: tulemal-Pab-Tummad-penzhulmalad, Abrahamkimalad tegin Abraham-e-wagwayobmalad. 6>e&¿Ibiga an nabir wiis? Imi Pab-kartagin chogdo:Tad-Abraham Pab Tummadgin kwen penzhul-kujadbalPab Tummad tule-innikigwadyob tad-Abraham-taknonijun. Gn. 15:6 K=&Tenal Pabdin pemalga E-Purpa-Nued-ukcha, tegin Pab pemal-abalgin immal-taktijulmalad imasbal. ¿Imi Pab pemalga ibiga weob immal imas pe ebinzhe? ¿Pemal inniki Moisés-igal-mamikidbal kudiidbal? ¿O pemal Pab-kaka itosgu, Pab-Jesúsgin penzhulidbal? Tenal pemal Pab-Jesúsgin-penzhulidbal pemalga weob immal kusdo. ~}`|}{*zxx:w,vHuttsssr^qponn lkkLjj"ih>g'f(e deccbsaa-`d_p^1]m\([>Z2YXWsV|UTRRMQPP,OxNNyMLKhJJ@II>GFE'DpCC!B\@@?>=<#::N998Z7625543R21120 /.,+*4)(}('x&%$#""! X>dI3@~Y|a Z | & Y!G,qQ Imi anmal Pab-penzhulidgin wismaldo, Pab e-chunmajadbal nikpa-neg tegin iti-nap opinnis. Al immalmal-mag-taklegeddin, immalmal-aku-takleged-akar choblesmal. Wp' Al anmal-tadgan Pab-penzhul-kujadbal, Pab Tummad yer anmal-tadgan-taknonimo. o / Imi an meke-ibigin penzhulil, wedin chogle, an immal-abintajiid wedin ib-chunchunnad, tegin choglebal an immal-kwen-takchulid ib-chunchunnadbal. +nO 'Tenal anmal Pab-ebeoed-tulejulmal, tegin anmal Pab Tummadzhe sapejul oturdaleged-tulejulbal. Tenal anmal Pabgin-penzhulmaladbal, abonolenonimalad-tule.Vm% &Tenal tule-aga-ulubgin-chwilimalejaddinAnkin-penzhulidbal tula-kudio.Tenal tule anpal-naid kannan an-ebejal,
antin-Pab-Tummad naga ulubgin nabir
we tulegin kwen itogojul-kuo. Hab. 2:3-4 l %Tenal Pab e-kartagin chogdo:Imi tule-tanikoed pato iche-napi taggal,
tegin we tule nue-owelegojul noniko. )kK $Tenal pemal igal-pulegangin abin-purtigenabmal Pabbak nanegal. Al pe Pab-itolegedbal pél immalmal imajal, Pabdin e-kaka-ukchadbal pega immal-nuegan uknoniko. j  #Imi pe melle igemalo Pabgin penzhul-nanegal. Tenal pemal Pab-penzhulidgin nanemalal, pemalga ichejul immal-nuegan uklego. i "Tenal pemal kwenadgan-oturdalemamimaladga aga pe-changin immal-kunaid pe itonaidyob pukib-itodimalmo. Tenal pemal nued wismaldo, pemal Pab-neggin pul pe immal-nuegan-keg-pelgumalad nikamal. Al tulemal pemalgin immal-nuegan idirismalgu, pemal yabli welgusmal. ;ho !Tenal tulemal impa-impagin tulemal-wagin pegin istar chunmadimal, tegin tulemal sapejul pe-imasmalbal. Tenal pemal impa-impagin kwenadgan-sapejul-imalesmaladbak mes wilesmalmo. Lg Imi pemal nued wismaldo, akpene pemalga igi immal-kus. Imi teun pemalga neg-talgunonikidyob, pe Pab-igal wisgunonimal. Tenal pemal peyedzhe wiledi-kusmal, tenal pemal yabli abin-purtismal. ffE Al tule Pab-Tula-Maidzhe kalenonikil, wedin ib-peyedzhe, we tuledin sapejul oturdalenoniko. .eU Imi anmal Pab-Tummad-wismal. Tenal Pabdin chogzhado:Anpí unnila igal-nika
sapejul tule-abin-imagal.Tenal antin keg-chulgu
tule-abin-imamogo. Dt. 32:35 Tegin Pab kannan chogzhabaldo:Imi antin-Pab-Tummad,
tulemalga keg-chulgu igal-itogo. Dt. 32:36; Sal. 135:14 Rd ¿Tenal pe wismalzhulzhí meke-ibi-tule atajulidgin iwenchuli Pab-Machi-takalil, tegin Pab-kaka-ukchadbal Jesús-abe-milejadbal e-iskued-elijad istar takalbalil, tegin meke-ibi-tule peyedzhe istar Pab Purpa Nued wilejakwa anmal-taked-wilubzhulinadgin todoalbalil, we tuledin pul-peyedzhe sapejul oturdaleged-wilub? Teobdo. Zc- Imi tule Moisés-igal-mamikidgin walmasgu, tegin tule-walbo-o-walpá-dewa tar-takchadbal tule-tummaganga chognonimalgu, tule-tummagan wilejakwa-tule-walmajad-kwen-takchajulidgin ilgwen we tule-mechamal. Imi tule Pab-igal-chunchunnad wisgujal, tenal pinche-pakal kannan-kannan iskuedgin aga egwanail, we tule iskuedga immal-pal-kwen-nikchul Pab Tummadga ukegal. M` Tenal pemaldin melle tule-wichul-ormamaladyob pe nanemalo. Tenal pemal keg-chulgu, aga pulakwa ampagumalo Pabzhe kolgal Pab-otummogal. Tegin pemal aga muchub-muchub okannogenabmal Pabbak nuekwá nanegal. Tenal Jesús-tanikid-wilub-omodani pe takel, pemal pul-pule aga muchub-muchub okannogenabmal Pab-waglika nanegal. _5 Tenal anmal pul-pule pinzheenabmalbal, anmal igi pul-nabir aga muchub-muchub pentamalgal tule-pilalgumalgal, tegin tule-pidga immal-nued imagalbal. ^7 Tenal Pab anmalga kaka-ukchadyob, Pab keg-chulgu anmalga pél immal-imako. “Pab anmal-abonogo” chogdimaladgin anmal pul-pule pinzheenabmal. ]' Al anmal naga ulubgin iskued-elijadbal anmal akal-akal kwen pinzhedijulmal, tegin anmal ti-chwilimakaledgin-obzhadyob chwilidik naga chan imasmal. Al anmal napírra Pab-penzhulidbal tegin anmal naga ulubgin napírra pinzheedgin anmal igal-nika Pab-maidzhe omogal. h\I Tenal anmal tule-irwal-Pabzhe-koled-tummad-nika, tenal we tule-tummaddin Pab-maid-neg takmai. o[W Tenal Jesús e-chanbal mol-naid-islijadyob anmalga tule-otuloged-igal-pin egas Pab Tummadzhe omogal. lZQ Kwenamalad, imi Jesús-abe-milejadbal anmal igal-nika tobejul Neg-Pul-Chwilidikidgin toggal. 2Y] Tenal Pab tulega iskued-pelgus chogzhal, tuledin iskuedga Pabga keg immal-kugedgin immal-pal-ukel. We igaldin pato pelgus. Anmal pane-pane Pab-waglika naneenabmal >Xu Tegin Pab Purpa Nued ukin chogzhabal:Tenal antin tulemal-immal-akaloedgin
tegin tulemal-iskuedgin pal kwen pinzhaojul-kuo. Jer. 31:34 Teob Pab Purpa Nueddin chogzhagusdo. oWW Imi Pab Tummad chog:“Imi antin tulemalbak igal mesne,Tenal te-cholbal
antin-igal-mezhijadgin-pinzhedi-kugal
tulemal-imako.Tegin an tulemal-imabalo
aga ulub-akar we igalgin nued nanegal.” Jer. 31:33 tVa Tenal Pab Purpa Nued ampa we igalgin chunmajimo. Tenal teun Pab Purpa Nued kepegin chogzhamodo: U/ Tenal Cristo ilkwénna-purkwegal Pab Tummadga aga e-chan ukcha-choggu, al Cristodin tule-iskued-nikchulmaladga tule-Pab-tar-chusmalad-imas. Tw Tenal teun-akar Cristo abintajii tulemal-ebak-aichulmaladgin nakwegal, tule-nag-onakwed-kanyob e-aichulmalad-imagal. jSM Tenal Cristodin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pimaladyob-chul. Tenal Cristodin ilkwénna e-purkwijadbal Pab Tummadga aga e-chan ukcha iskued eligal. Tegin Cristo te-cholbal Pab-Tummad-nuedzhik tule-tummadga chigwitapchun. Rw Tenal tule-irwal-Pabzhe-koled-ilbal pane-pane Pab Tummadga igal-mamikidbal immal-imananimal. Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad kannan-kannan Pabga immal-kugedgin immalmal uknanimalbal. Tenal Pabga-immal-ukedbal tulemalga iskued kwen elijul. $QA Tenal Jesucristo Pab-Tummad-peigujiidbal Pab Tummadga ilkwénna aga e-chan ukcha ilagwen-kadgu peigal. Al anmal ilagwen-nadgu chwilidik kunonimalmo. VP% Tenal Cristo kep chogalzhun: “Imi antin pato kuakwa kudii Pab-Tummad-itolegedbal nanegal.” Tenal Cristo weob chogzhadgin Pabga-immal-kugedgin-immal-uked-igal pelos, tegin anal igal-pin odoszhun. O% Imi kepegin Cristo chogzhado: Pab Tummad tulemal-ega-immal-kugmalad tegin tulemal-iskued-penukegal-ega-immal-ukmalad kwen peichul, tegin tulemal weob immal-ukchad ampa yer kwen itoszhulbal. (Tenal tulemal Moisés-igalbal Pabga keg-chulgu immalmal uked-wilubmal.) 8Ni al antin chogalzhun:“Imi antin pato kuakwa kudiye,
pe-kartagin ankin nermales-maidyob
pe-itolegedbal nanegalye.Pab Tummadye, al an noniye.” Sal. 40:6-8 M Tenal tule-pega-immalmal-kukchamalad,
tegin tulemal-iskued-penukegal pega-immal-ukchamalad,
pedin yer kwen itoszhul-choggu, L Al Cristo iti-napche-nonigu, aga e-Pabga chogzhado:Imi tule-pega-immal-kugmalad,
tegin pega-immal-ukmalad,
pedin, pe pal kwen peichul. Sal. 40:6 Tenal Cristo aga e-Pabga chogzhabal:Tenal pedin, pe anka kuakwa pel-kwapa an-chan ukcha. YK+ Tenal moli-mastad-peb-nikad-abebal tegin cabra-abebal tule-iskued keg elile-choggu, al Pabga-immal-kugedgin-immal-ukchamalad pirka-ilbal pinche kannan wisgugal tulemal-imamal, emalde iskued nika-nemal. J+ ¿Imi Pabga-immal-kugedgin-immal-ukchamaladdin iskued elielen, we tulemal Pabga kugedgin immal pal ukojulinzhulzhí? Teobdo. Tenal tulemalga unnigujalen, tulemal pato ilagwen-nadgu chwilidik kudimalan, tegin tulemal aga ulubgin e-iskuedgin pal kwen pinzhaojulbalin. I  Imi Moisés-igal pinche wilubganga noni, kujal immalmal-nuegan tanikoedga. Tenal we immalmal-nuegan sanal Moisés-igalbal kwen nonijulmal. Al Moisés-igal kwen unnijul-kus pirka-ilbal Pabga-kugedgin-immalmal-ukedbal chwilidik tule-Pabzhe-kolmalad-imagal. ?Hw Al Cristo ampa ilkwénna purkwismo ichejul tulemalga iskued eligal. Tenal Cristo kannan nonibalo tule-e-abintabukmalad-abonogal, tenal tulemalga iskued pal penukegal-chul.qG[ Imi tulega igal-mai ilkwénna purkwegal, tenal te-cholbal Pab we tulega igal-itononiko igi nanas-dewa. iFK Tenal Cristo tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-pimaladyob imajalen, Cristo iti-nap-kepe-naigujad-akar kannan-kannan purkwe-kwichin. Tenal imidin weob kuszhul, tenal Cristo ilkwénna noni e-purkwedbal iskued opelogal. gEG Al tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-pid pirka-ilbal walkwénna Pab-Megwed-Neg-Pul-Chwilidikidgin abe-pid-annik togmal. Tenal Cristodin kannan-kannan purkwegal Pab-maid-neggin kwen togzhajulbal Pabga-immal-ukedyob. ?Dw Imi Cristo iti-napkin tule-pinche-Pab-maid-neg-yopíjal-chobaledgin kwen togzhajul. Tenal Cristo Pab-maid-neg-chunchunnadgin togzha, Pab Tummadbak anmal-irwal sanal chunmagal. Cy Imi we immalmal-an-pega-chogzhiid Pab-neggin-immal-wilubganyob pukwamal. Al we immalmal keg-chulgu Pabga-immal-uklejadbal chwilidik imaked-wilubmalmo. Al Pab-megwed-neggin-immalmal Pabga pul-immal-nued uklejadbal, kep chwilidik kunonimalmo. ^B5 Tenal Moisés-igalgin choglesmai, immalmal-pel-kwablejal immal-tulgan-abebal kep chwilidik kunoniko. Tenal abe kwen milejulil, tule-iskued kwen elilegojul-kuo. Jesucristo-purkwijadbal tulemalga iskued elis. A  Tegin Moisés Pabzhe-koled-neggin ampa pin-pin abe-imas tegin Pabzhe-koled-neggin pél immalmal-pukwadgin pin-pin abe-imasbal. u@c Tenal teun Moisés chogalzhun:Imi we immal-abebalPab-igal-mezhijad pemalga kep unniguo. Ex. 24:8 L? Imi Moisés akpene pel-kwapa tulemalga Pab-igal-mezhijad-ilbal chogzhagu, Moisés cabra-abe tegin moli-chapini-abe tibak oburus, tegin hisopo-aan-tukugin oveja-abzhal-kinnid-yos, tegin abegin kep oveja-abzhal-wartichas. Tegin Moisés kep Pab-kartagin pin-pin abe-imas, tegin tulemalgin pel-kwapa pin-pin abe-imasbal. d>A Al akpene Pab-kepe-igal-mezhijaddin immal-abebalbi kep unni, tulega ib-nuedga kugal. = Imi tule ampayo-purkweddu, igal-mesmaldo, e-purkwijad-cholbal toaga e-immalmal uklego. Tenal tule ampayo-purkwel, tule-immalmal-abingaoed igal-kwen-nikchul we immalmal chugal. Tenal tule-purkwijal, tule-immalmal-abingaoed kep igal-nika we immalmal chugal. Al tule-immalmal-abingaoed tule-purkwijad-igal-mezhijadbal, immal chubiel, oyogenabgwel, we tule-igal-mezhijad pato purkwis. <# Al Cristodin Pab-igal-pin-mezhijadgin tulega igal-nudaked-tule. Imi tulemal Pab-kepe-igal-mezhijadgin walmasmal. Tenal Cristo purkwis iskued-penukegal, tegin tule-Pab-tarzhe-kochamalad-ololchegalbal. Al tule-Pab-tarzhe-kochamalad immal-keg-pelgued nikunonimalo. 5;c Al Cristo Pab-Purpa-Keg-Pelguedbal, Pab Tummadga Cristo iskued-nikchulidbal aga tukin chan-ukcha purkwegal. Al Cristo-aga-abe-mijadbal pul-pule unnigus, anmal-aga-ulubgin akalzhul-itogal anmal-imagal, anmal melle iskued-tule-opurkwedgin pal pinzhegal. Al anmal akalzhul Pab-Tula-Maidga arpago. :w Tenal tule-purpal-chwilidikchulmaladgadin pinche askin unnila cabra-abe kin pin-pin imajadbal, tegin moli-chapini-abe kin pin-pin imajadbal, tegin moli-puna-kummajad-e-pur kin pin-pin imajadbal, we tulemal pinche askin chwilidik kunonimal. o9W Tenal Cristo aga e-abe-mijadbal ilagwen-nadgu Neg-Pul-Chwilidikidgin togzha, tenal cabra-e-abe-mijadbal chul, tegin moli-chapini-e-abe-mijadbal chulbal. Tenal Cristo aga e-abe-mijadbal tulemalga ilagwen-nadgu iskued pennus. "8= Imi Cristodin igal-nuegan-tanikidga, tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga kugal noni. Tenal Jesúsdin Pabzhe-koled-neg pul-chunchogedgin pul-chwilidikidgin apalala nas. (Tenal tulemal we Pab-megwed-neg kwen chobzhajulmal, tegin we negdin iti-nap-pinnijadgin kwen chijulbal.) $7A Tenal mas-kunned-igal, kobed-igal, tegin immal-enuked-igal pinche wilubga oyonai. Tenal we igalmal pinche iche-iche kunai, Pab Tummad igal-pin onogedzhe. 96k Tenal we igal imisgwadzhe anmalga oyonai, immalmal-Pabga-ukchamalad tegin immal-tulgan-Pabga-kukchamalad kwen unnijulmal tule-Pabzhe-kolmalad aga ulubgin yer itononigal. 75g Al tule-irwal-Pabzhe-koled-igal-mamikidbal Pab Purpa Nued pato oyonai, Pabzhe-koled-neg-keped ampa chiidbal, tule igal-kwen-nikchul, Pab-Neg-Pul-Chwilidikidgin toggal. 74g Tenal neg-ukin-ulak-chiidgin, tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadbi pirka-ilbal unnila ilkwénna wis tog. Tenal tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad we neg-ulak togneel, keg-chulgu immal-abebak togenab. Tenal we abedin aga tukin iskuedga tegin tulemal-immal-kwen-wichulidbal-iskuedgin arkwajadgamo. $3A Imi an-chogzhadyob Pabzhe-koled-neggin immalmal nuekwa urpilesmaladbal, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad pane-pane neg-natapogin, nonidamal Pabga arpagal. y2k Tenal ulu-askin angel-querubines-nugad-walbo aga abin-abin tullu-pukwamal. Tenal wedin chogle, Pab Tummad wegin mai. Tenal angel-chakkangin Pab-iskued-elied-neg-edulejibal. Tenal antin pemalga keg imis nuekwa we immalmalgin pal chunmakel. 15 Tenal we Neg-Pul-Chwilidikid-waglik Pabga-immal-okuged-olgad kwichi, Pabga-immal-wawadikid okuggal. Tenal we Neg-Pul-Chwilidikid-yabal ulu-walgwen mai, tenal we ulugin ol pel-kwapa kin eniral nai. Tenal we uludin pimal: Pab-kaka-ukchad-ulu. Tenal we ulu-yagin immal-chogapá pukwa: muruk-olgadgin maná-mas chii, tegin Aarón-kabaston-nijad maibal, tegin akwa-matarred-matabo-Pab-igal-nermalejad maibal. 0} Tegin we neg-yabal-ukin Pab-megwed-irwal mol-nued naibal. Tenal we mol-naid-cholbaldin pimal: Neg-Pul-Chwilidikid. 5/c Tenal kepegin we neg okwichismalgu, toged-natapogin pimal: Neg-Chwilidikid. Tenal we neggin kallen-walakugle-kagwigwis, tegin Pabga-madu-uklejad mesagin mami-nadbal. . % Imi Pab-kepegin-igal-mezhis, tulemal igal-mamikidbal Pab-otummogal. Tenal Pab-kepegin-igal-mezhijad ampa iti-napkin neg nika Pabzhe kolgal. -5 Imi Pab-igal-pin-mezhijadbal, choglenaido, we igal-chereddin pato ibga keg pal ku. Al Pab-Tummad-igal-chered-mezhijad pulejul pelgunoniko. , Tenal antin Israel-tulemal-iskued elio,
tegin antin Israel-tulemal-iskuedgin
pinzhedii pal kwen kuojul.” Jer. 31:31-34 B+} Tenal te ibegin Israel-tulemalgin
an-chogzhadyob kunonikil,Israel-tule e-neg-tikalbal-mamimalad-keg-pal-oturdakel,
tegin e-kwenadganga keg palchogbalil:‘Pedin Pab-Tummad-wisguenab.’Imi tulemal-pel-kwapa an-wisgunonimalo
tule-tummagan-ugakche
tegin tule-polgana-ugakchemo. t*a Tegin Pab Tummad chogbal:“Imi an Israel-tulemalbak igal mesne.Tenal te-cholbal,
antin igal-mezhijadgin pinzhedi-kugalIsrael-tulemal-imako.Tegin an Israel-tulemal-imabalo
aga ulubgin-akar we igalgin nued nanegal.Tegin antin Israel-tulemalga
e-Pab-Tummadga kunoniko.Tegin Israel-tulemal an-tulemalga kunonimalbalo. y)k Tenal an-Egipto-akar tadgan-onosmaladgin
an igal-mezhijadyob an igal pal kwen mesnejul.Imi teun tadgan an-igal-mezhijadyob
inniki kwen nanaszhulmal.Al an we tulemal-ebeszhun.Al tegidbal an igal-pin mesnejun.” (Tenal Pab Tummad takchagu tulemal kwen unnijulmal nuekwa nanegal, al Pabdin chogalzhun: “Antin igal-pid mesnebal.” Imi Pab-kartagin chogdo:Pab Tummad chog:“Imi ibe noniko,
an Israel-tulemalbak
tegin Judá-tulemalbak igal-pin mesnebal. i'KImi Pab kepegin tulemalbak aga igal-mezhijad nuedilen, igal-kwapid pal kwen mezhiszhulin. ^&5Tenal Jesúsdin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pimaladga pul arpaged-nued nika. Tenal Pab Tummad pul kaka-nuegan-ukcha-choggu, al Pab Tummad Jesúsbal pul igal-nued mezhis, Pab-akpene-Moisésbal-pul-igal-mezhijadga. \%1Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmaladdin iti-napkin Pab-Tummad-megwed-neggin arpananimal. Tenal we negdin pinche wilub-oyonai, nikpa Pab-maid-neggin igi arpale. Al Moisés Pab-megwed-neg chobbi-kualgu, Pab Tummad Moisésga chogzhado:Tenal pedin nue taker,
imi an akpene pega yalgin oyojad-yopí
pe an-neg chobmogo. Ex. 25:40 A${Tenal iti-napkin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad íchejul nika Moisés-igal-mamikidbal Pabga immal ukegal. Al Jesús imis iti-napkin mailen, tule-irwal-Pabzhe-koledga kwen kuszhulin. 0#YImi tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummagan-pel-kwapa nugzhales Pab Tummadga immal ukegal, tegin Pabga immal-okuggalbal. Al Jesús Pab Tummadga immal uked-wilubmo. "'Tenal Jesús Pab-maid-neggin arpamai. Tenal we negdin Pab-maid-neg-chunchunnad, tenal Pab Tummad we neg opinnis, tulemal kwen chobzhajulmal. 3! aImi anmal chunmananimaldo: anmal tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-nikamal. Wedin Jesús, tenal Jesús nikpa-neggin Pab-Pul-Tummad-kan-nuedzhik pato tule-tummadga chii. Y +Tenal tulemal kwen unnijulmal chwilidik nanegal, al Moisés-igal-maidbal yabli tule nugzhemal tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummaganga kugal. Tenal Moisés-igal-nonikid-cholbal, Pab Tummad aga-e-nuggin-napírra-chogzhadbal e-Machi-nugzhas tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga kugal. Tenal we Machidin ilagwen-nadgu tule-chwilidikid.lQTenal Jesús tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-pimaladyob chul. Tenal tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-pimaladdin pane-pane kugedgin Pab Tummadga immalmal ukenabmal, kep aga tukin iskued eligal, tegin te-cholbal kep tulemalga iskued eligalmo. Tenal Jesús e-purkwijadbal, Pab Tummadga ilkwénna immal ukcha tulemalga ilagwen-nadgu iskued eligal. FTenal we tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-Jesúsdin anmal we tule-napi-kudiin anmalga tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga kugal. Tenal we tuledin tule-chwilidikid, tulemal-kin-chunmaked-nikchulid, immal-akalodijulid, tule-iskued-nikmalad-akar pidzhi-kudiid, tegin Pab-negginmaladga pul tule-tummadga maibal. 9Tenal Jesús Pab Tummadbak ilagwen-nadgu tule-ebal-Pabzhe-nonimalad-irwal chunmanai-choggu, al Jesúsdin unni pellallé tule-ebal-nonimalad-abonogal. [/Tenal Jesúsdin keg-purkwedbal ilagwen-nadgu tule-irwal-Pabzhe-koledga mai. wImi Leví-wagwagan pulzhul purkwemal-choggu, al Leví-wagwagan ichejul tule-irwal-Pabzhe-kolmaladga ampagusmal. "=Imi Pab Tummad aga e-nuggin Jesúsgin napírra chogzhadbal, al Jesúsbal mag taklenonido, Pab Tummad tulemalga pul-kaka-nued-ukchaddin, ib-chunchunnad. Tenal Jesús tule-irwal-Pabzhe-koledga togzhadgin, Pab Tummad Jesúsga aga e-nuggin napírra chogzhado, Jesúsde keg-chulgu tule-irwal-Pabzhe-koledga togo. Tenal Pab-kartagin nermakal maido:Imi Pab Tummad e-pinzheed kwen kwagojul-kuo.Tenal Pab Tummad aga e-nuggin napírra chogzhado:“Pedin keg-chulgu ilagwen-nadgu tule-irwal-anche-koledga kuo.” Sal. 110:4 V%Imi Pab-Tummad-aga-e-nuggin-napírra-chogzhadbal, Jesús tule-irwal-Pabzhe-koledga togzha. Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pimaladdin Pab-Tummad-aga-e-nuggin-napírra-chogzhadgin kwen togzhajulmal. (I(Tenal Moisés-igal tule-kwen-pentaszhul inniki nanegal.) Tenal Jesús-igal-pin megnonikidbal, anmal Pabgin-penzhulidbal, anmal unnimal Pab Tummadzhe omogal. jMImi Moisés-igal-akpenegwad nue-kal-nikchulidbal, tegin ibga-keg-pel-kuedbal pelgunonijun. Tenal Pab Tummad e-kartagin Jesúsgin chogmodo:Pedin ilagwen-nadgu Melquisedecyob
tule-irwal-anche-koledga-kuo. Sal. 110:4 0YTenal tule-tanikiddin kusgu e-chan kannaleged-nikadbal keg-pelgued-tule. Al we tule nugzhalenoni tule-irwal-Pabzhe-koledga meggal, tenal e-tad-saglaganbal-chul. ,QTenal tule-irwal-Pabzhe-koled-Melquisedecyobid-pid tanikil, pul-pule mag taklenoniko, anmal Leví-wagwagan-tule-irwal-Pabzhe-kolmaladgin chogzhad ib-chunchunnad. 1[Tenal anmal nued wismaldo, anmal-Tummad-Jesús Judá-tad-sagla-akar tani. Tenal Moisés kwen chogzhajul-kus, tule-irwal-Pabzhe-koled Judá-tad-sagla-akar noniko. 8i Imi tule-irwal-Pabzhe-koled-Melquisedecyobid-pid tad-sagla-pid-akar tani. Tenal tule-tad-sagla-pid-akar-tanimalad tule-kugedgin-Pabga-immal-ukedga kwen megwiszhulid-tulemal. hI Imi anmal-irwal-Pabzhe-koled-ogwales-choggu, al igal-Moisésbal-choglejad ogwalegenabmo. J  Imi Pab Tummad Moisésbal Leví-wagwaganga tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-igal mezhis. ¿Imi Leví-wagwagan-tule-irwal-Pabzhe-kolmalad unnilen, ibiga tule-irwal-Pabzhe-koled-pid Melquisedecyob napimal? Tenal tule-irwal-Pabzhe-koled-Aarónyob kwen unnijuldo. Al anmal tule-irwal-Pabzhe-koled-pid Melquisedecyob napimal.  Tenal anmal chogmodo: imi Leví-wagwagan-immal-kwaambe-ilbal-kwagwen abingasmal. Tenal Leví Abraham-e-wagwa-choggu, al Melquisedec Abraham-abingusgu, Levídin ampayo-mimmilegedbal e-tad-Abrahamgin pato kudii. Al Leví-wagwagandin ampayo mimmilegeddu, e-tad-Abrahambal Melquisedecga immal-kwaambe-ilbal kwagwen ukchamalmo. Al Melquisedecdin Leví-wagwaganga pul tule-tummad. h ITenal tule-immal-kwaambe-ilbal-kwagwen-abingasmalad-igalgindin Leví-wagwaganzhik tule-purkwemaloed, tenal Melquisedeczhikdin anmalga-chogles-tule-tulad. Al Melquisedec ampa tuladbal Leví-wagwaganga pul tule-tummad. s _Imi pemal nued wismaldo: tule-tummad tule-totogwadga choged-wilub: “Pab Tummad pega peyedzhe immal-nuegan imakelen, nabirin.” Al Melquisedec-Abrahamga-nued-chogzhadbal mag taklenoni Melquisedecdin Abrahamga pul tule-tummad. % CImi teun Pab Tummad Abrahamga kaka-ukchado, peyedzhe Abrahamga immal-nuegan imako. Tenal Melquisedecdin Leví-e-wagwajul. Tenal Melquisedec yabli Abrahamgin immalmal abingas, tegin Melquisedec Abrahamga chogzhabal: “Pab Tummad peyedzhe pega immal-nuegan imakelen, nabirin.” o WTenal Moisés-igalgin choglesmaido: Leví-wagwagan-tule-irwal-Pabzhe-kolmaladga-togzhamaladbi igal-nika tulemal-akar immal-kwaambe-ilbal kwagwen abingegal. Tenal tule-immal-ukmalad, Leví-wagwaganbak Abrahambal e-kwenadgan.  7Imi pe takto, Melquisedecdin tule-tummad. Imi tad-Abrahamzhe-pakal pila-chenaidgin immalmal-idirijad-kwaambe-ilbal Melquisedecga kwagwen ukcha.  Tenal Melquisedecdin pab-tegin-nan-pel-nikchul, tegin tule e-tadgan-pel-wichulmalbal, tegin e-mimmilejad-e-wilubgan pel wichulmalbal, tegin tule e-purkwijad pel wichulmalbal. Tenal Melquisedecdin Pab-Machiyob ilagwen-nadgu tule-irwal-Pabzhe-koledga mai. fETegidgin Abraham pila-chenaidgin-immalmal-idirijad-kwaambe-ilbal Melquisedecga kwagwen ukcha. Tenal Melquisedecdin choglege: Inniki-igal-imaked-e-sagla. Tegin Salem-erreydin choglege: Ulubgin-akalzhul-itoged-errey. A }Imi akpene Melquisedecdin neg-kwebur-Salem-erreyga mai, tegin tule-irwal-Pab-Pul-Tummadzhe-koledga maibal. Tenal teun takalgu, Abraham erreymalbak-pila-chenaidgin nakwis. Tenal Abraham kannan-negzhe-tanikidgin, Melquisedec Abraham-abin-nad Abrahamga choggal: “Imi Pab Tummad pebak nued kudiilen, nabirinye.” @yImi Jesús anmal-iktual, anmal-irwal Pab-Tummad-chiidzhe togzha Pabzhe anmal-odogal. Tenal Jesús ilagwen-nadgu tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga kunoni, Melquisedecyob.;oTenal Pab anmalga kaka-ukchadbal anmal nued wismaldo anmal abonolenonimalo. Al anmal-purpa kwen tobzhul, ul esnasgin kalenaidyob. Tenal anmal Pab-kaka-ukchadgin penzhul-choggu, al anmal igal-nika purpal Pabzhe omogal, tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad Pabzhe-koled-neggin-mol-naid-cholbal togedyob. pYTenal Pabdin immal-chogbogwad-keg-ogwalegedgin anmalga oyos Pab-anmalga-kaka-ukchad ib-chunchunnad. Al Pab Tummad napírra-chogzhadgin kaka-ukchado, anmal-Pabbal-naigusmalad-okannogal melle Pab-anmal-abonogedgin pengumalgal. EImi Pab tulega-kaka-ukchamaladga oyobi-kunai ede ilagwen-nadgu e-chogzhadbal pinzhedio. Al Pab Tummad tulemalga aga e-nuggin napírra chogzha ede keg-chulgu e-kaka-ukchadbal immal imako. 5Imi tulemal ega-pul-tule-tummad-nuggin kaka-ukmal. Tenal tule weob kaka-ukchal pato choglenai, wedin ib-chunchunnad. Al chunmaked pal nikchul. 9Tegin Abraham pinnallégwadgin pirkabal Pab-ega-kaka-ukchad abintas, tegin te-cholbal untaradgin kep Abrahamga Pab-ega-kaka-ukchadyob kunonijun.  Imi an yer pe-takedbal
an chunchunnad pega peyedzhe immal-nuegan uko,
tegin an pega íchejul wagwagan-ukpalo. Gn. 22:17 #~? Imi Pab Tummad Abrahamga kaka-ukchadgin, tule-pid Pabga pul tule-tummad kwen nikchul. Al Pab Tummad aga e-nuggin Abrahamga napírra chogzhado: 9}k Imi Pab-kaka-ukchadbal tulemal pinnallégwadgin Pabgin-penzhulmaladbal immal-nuegan nikunonimalo. Al anmal peigujimal, pemal ampa we tulemal-yopí kumalmogo, melle wiegumalo. #|? Tenal anmal peigujimaldo, pemal, pe-purkwedzhe pe ukin-ukin alamamalo pe-pinzhediidyob nuekwá Pabbal-naigugal. Al pe unnigumalo Pab-neggin meggal. {) Tenal pe Pabbal-nanimalad-pentajadbal, tegin pe ampa Pabbal-nanimalad-pentananimaladbal, pemal pato oyosmal, pemal Pab-pilalmal. Tenal Pabdin tule-iskana-chul-choggu, al Pab pemal-e-pilaled kwen igeojul-kuo, tegin Pab pemal-immal-nuegan-imaked kwen igeojul-kubalo. {zo Kwenadgan-pilalmalad, imi antin tulemal-Pabbak-keg-igal-nudaked-igalgin chunmas. Tenal antin pemalgin-kwen-penzhul, pemal Pab-igemalad-tulejul. Tenal anmal kwen penzhulmalbal Pab pemal-abonojadbal, pemal pél immal-nuegan nikunonimalo. yTenal naptin iskujadbal pula-iskanabi oniel, we naptin ibga keg kuedga kunoniko. ¿Tegin Pabdin we nap ukapchenonikojulzhí melle immalmal ochanmalgal? Teobdo. Tenal tulemal we napkad-pula-okummanonimalbalo. Pab Tummad keg-chulgu e-kaka-ukchadyob immal imako. \x1Imi an-chogzhad-igalgin an pemalga chagla chinejun. Imi tulemal napyob kumalmo. Imi ti-wied napkin ukpojal, naptin tulega yer immal-kwa oni. Al naptin yer immalmal ochanmajal, Pabdin yer we nap taknoniko. wyTenal we tulemal Pab-Jesús-igenonikil, pukib-pinzheedbal meke-igi Pabbak keg igal-nuda. ¿Ibiga an teob chog? Imi we tulemal aga tukin kannan nakrusgin Pab-Machi-pioknanikidyob, kunanimal tegin tulemal-wagin Pab-Machi-opinkezhe-nanimalbal. vtegin Pab-chogzhadyob we tulega ib-nued kunonimal, tegin napa-pid-kujal-nonikoedgin-kannaleged-nikuoed pato iche-iche wis itosmalbal. uImi tule-wal-walgwen Pab-igal nued wisgusmal, tegin Pab-nikpa-akar-tulega-immal-uked abingasmal, tegin Pab-Purpa-Nued-nikunonimal, bt=Tenal Pab anmalga igal-ukel, anmaldin unnigumalo Pab-Jesús-igalgin ukin turdagal. 0sYPabgin-penzhulid-igalgin, Jesús-nuggin-tigin-oged-igalgin, kwenadgan-tummagan kwenad-nonogin chunkal-ebuged-igalgin, tule-kannan-tuloged-igalgin, Pab ilagwen-nadgu sapejul tule-oturdaked-igalgin, pe melle we igalganginbi kannan-kannan pal turdamalbalo; tenal pemal we igalmal wis ebemalgwelo. 7r iAl pemal kepe-Cristo-igal-turdajadginbi pe melle pinzhemalgwelo. Tenal pemal pul-pule Cristo-igalgin turdakedbal pinzheenabmal Cristogin chelebaa kunatapkal. Tenal pemaldin melle kannan-kannan anmal-kepe-Cristo-igal-turdajadginbi pal turdamalbalo: iskued-purpal-tule-mejedbal-pukib-itononikid-igalgin, Jq Tenal chandin tule-cheleganga, tenal tule-mimmiganagajul. Tenal pemal-Pab-igalgin-pato-kudimaladdin purpal pela-pela turdamaidbal pato wismal, piti-igal nued, tegin piti-igal iskana.p) Imi meke-ibi-tule-nu-nunanimalad ampa mimmigana, ampa chelegan-chul. Tenal we tulemal purpal ampa kwen wichulmal piti-igal napírragwad. goG Imi pemal pato tikajulgus Pab-igalgin turdananimal, al pemal pato tule-pimalad-oturdananimalad-wilubmogan. Tenal imidin pemal ampa keg kumal tulemal-oturdagal. Tenal pemal ampa tule-pid napi, mimmiganayob Pab-igal-kepe-turdamaladgin kannan pemal-oturdagal. Tenal pemal purpaldin ampa nu napimal, pemal ampa walgwen kwen unnijulmal chan kunkal. Qn Tenal antin pemalga pela-pela Jesús-anmal-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-igal palchogbi-kunain. Tenal pemal yapa we igalmal turdamal-choggu, al anka ib-tutujul-kunoni pemalga nuekwa palchoggal. m tegin Pab Tummad Melquisedecyob, tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga Jesús-nugzhanonibal. Tule Pabgin pengueddin, wedin poni-tummad %lC Tenal Jesús pel-kwapa turdas-choggu Pab-Tummad-ulpallí nanegal, al tule-Jesús-choged-pallí-nanemalad pel-kwapa Jesúsbal ilagwen-nadgu abonolenonimal, ikKImi Jesús Pab-Machindo, tenal Jesús yabli wilenaidgin turdas Pab-choged-pallí nanegal. }jsImi teun Jesús iti-napkin tigusgu, Pab-Tummad-purkwed-akar-nabir-Jesús-abonoedbal, al Jesúsdin poed-abalgin tegin Pabzhe-sapejul-koledgin wilenaigus e-pentagal. Tenal Jesús-Pab-Tummad-ulpallí-nanedi-kujadbal, Pab Tummad Jesús-itos. i5Tegin Pab Tummaddin e-kartagin kannan Cristoga chogzhagusbaldo:Pedin Melquisedecyob ilagwen-nadgu
tule-irwal-anche-koledga kuo. Sal. 110:4 .hUTenal Aarón aga tukin tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga togzhajulidyob, Cristo ampa aga tukin kwen togzhajulmo nug-tummad nikunonigal. Tenal Pab Tummaddin Cristo-nugzhas. Tenal Pab Tummad Cristoga chogzhagusdo:Pedin an-machi.Tenal antin imis-akar pe-pabga kunoni. Sal. 2:7 `g9Imi meke-ibi-tule keg aga tukin tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga tog. Tenal Pab Tummadbi unnila nabir tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga tule-odo, Aarón tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga togzhadyob. f Tenal tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad keg-chulgu pel-kwapa tulemal-iskuedga kugedgin Pab Tummadga immal-ukenab. Tenal tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad iskuedgin-arkwanbi-tamo-choggu, al aga tukin e-iskuedbal Pab Tummadga kugedgin immal-ukenabmo. Ae{Tenal tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummaddin impagin iskuedgin arkwanbi-ta-choggu, al adin nued wisdo, pinnallégwadgin tule-Pab-igalgin-immal-wichulidbal-noaldimalad-pentagalmo. d Imi tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummagan pel-kwapa ampagudanimaladdin kusgu tulemal-abalgin nugzhalemal. Tenal we tule nugzhalemalbal tulemalga Pab-immalmalgin immal imagal: Pabga immal ukegal, tegin Pabga-immal-kugedgin tulemalga iskued eligalbal. c5Tenal anmal-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad wilejakwa anmal-takedbal, al anmal penzhulidgin Pab-wilejakwa-anmal-taked-tuleje akalzhul kolmalo Pab Tummad wilejakwa anmal-takegal. Teginbal, poni-anmalga-nononikidgin Pab anmal-pentaked-wilubzhulinadbal anmal-pentagalbal.ObImi anmal-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummaddin anmalyob meke-ibi-immalagin wilub-takles, tenal iskuedgin kwen arkwaszhul-kus. Al anmal-irwal-Pabzhe-koleddin anmal-lolo-pulzhuli-iskuedgin-arkwanedbal wilejakwa anmal-taknonida. Al anmal keg chogel: “Anmal-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad anmal-wilub-taklenaid kwen wichul.” _a7Imi anmaldin tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-nikamal, tenal we tuledin pato Pab-negzhe nad. Tenal we tule Pab-Machi-Jesús. Al anmal kantik alamakenabmal, anmal-chunmanaidyob Pab-Jesúsgin melle pengugal. #`? Imi immalmal-pel-kwapa-pinnijad Pab Tummadgin otukal-kwen-kudijulmal. Al tule-pinzheed tegin tule-immal-imabied, Pabdin pel-kwapa pakal-pud mag takmo. Tenal anmaldin ibagwengin Pabga pél palchogenabmal, anmal ibi immal-imajad. Jesucristo, anmal-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad u_c Imi Pab-kakapurwa tulamai, tenal Pab-kakapurwa ampa kannaleged nikabal. Al Pab-kakapurwa unni tule-ulubgin-pinzheedzhe tegin tule-purpaje omogal, es-egek-nugal-nikad tule-eyurujadgin pulejul yokor-kwadilejiidzhe tegin kal-wal-apuchaje pakal-pod imakedyob. Tegin Pab-kakapurwa mag tule-tak tule aga ulubgin igi pinzhejii, tegin tule igi immal imabi-kunaibal. ~}W|(zz)yx1wGvjtthsrqqpp o"nFm]llEktjjih{gfedcba]`_y^]"[ZZYXZWUVUUTSYRQXPDON5LLKJISHKGEDDBBBLA@? >=c Gi ~9Imi ome-macherganbi-wijiid-Rahab ampa an-chogzhad-yopí kusmodo. Imi Rahab aga e-neggin tule-neg-algemalad-odos, tulemal melle tar-mesgal. Tenal Rahab tule-neg-algemalad-pentasbal igal-pidbal negal. Al Pabdin Rahab-nued-taedbal tule-immal-akaloszhulidyob Rahab-taknonijun. 0}Y¿Imi pemal mag itononimalbalzhulzhí, tule Pab-penzhulidginbi Pabbak igal-nudajul? Tenal tule Pab-penzhulidgin tegin nued-naneedbal Pabbak kep igal-nudanoniko. Z|-Al Pab-kartagin nermakal maid-yopí kunoni:Imi Abraham Pab-Tummad-kwen-penguszhul-kus.Al Pabdin tule-immal-akaloszhulidyobAbraham-taknonijun. Gn. 15:6 Al Abraham Pabbak ai-kunaledga kunonijun. F{Imi ¿pemal mag itononimalbalzhulzhí Abraham igi kusbal? Imi Abraham aga ulubgin-Pabgin-penzhulidbal tegin Abraham aga nued-naneedgin mes oyononi, Abraham chunchunnad Pabgin penzhul-kus. EzImi ¿pemal wichulzhí anmal-tad-Abraham, igi kus? Imi Pab Abrahamga-chogzhadbal Abraham Pabga e-machi-Isaac-ukneed-nadbal, Pab yer Abraham-taknoni, tule-immal-kwen-akaloszhulidyob. \y1¿Imi an-pemalga-chogzhadgin pemal ampa penmaldé? Pemal immal kwen wichulma. Tenal pemal peigujiin an pemalga nuekwa oyo, tule-Pabgin-penzhulidbal e-naneed kwen ogwajulil, we igal tulega ibga keg pel ku. xImi pemal penzhulmaldo, Pabdin walkwénna mai, Pab-Tummad-ukin-pid pal kwen nikchul. Wedin, ib-nued. Tenal niamaldin ampa penzhulmalmodo, Pab Tummad walkwénna mai. Al niamal peyedzhe Pab-tobedbal tutumakaldamal. Tenal niamal yabli Pab-chogzhad-pallí immal kwen imajulmal. Al niamal-Pab-penzhulidbal niamalga ibga keg pel ku. Imi pemal ampa teobmodo. Imi pe Pab-Jesúsgin penzhulil, tenal pe Jesús-chogzhad-pallí yabli kwen nanejulil, pe Pab-Jesúsgin-penzhulidbal ampa pega ibga keg pel kunonimogo. 9wkTenal an wisdo, tule-wal-walgwen chogdago: “Igal weob kwen maichul. Imi anmaldin Pab-Jesúsgin penzhulmal, tenal pedin immal-nuegan-imakedginbi nane. Tenal ankadin pog-pel igal-nueganbi.” Tenal tule-weob-chogmalad ib-chunchunnadzhul. Imisgin an pega chogdo: pe-Pab-Jesúsgin-penzhulid pe anche oyodo, tenal pe-taedgindin pe melle anka oyogo. Tenal antin, an-naneedbal pemalga oyone, an ulubgin Pab-Jesúsgin kwen penzhul. 9vkImi tule-Pab-Jesúsgin-penzhulid-igal teobmodo. Tenal Pab-Jesúsgin-penzhulidbi kwénna ibga keg pel ku, tenal pe-immal-imakedgin aga pe oyogenab pe Pabgin-kwen-penzhul. Gutenal pe we kwenadga chogdago-dewa: “Imi pe akalzhul nao. Tenal pedin tampe kwen itogojul, tegin pe ukul kwen mesbalojulbal.” ¿Tenal pedin we kwenad-wilegedga immal kwen ukchajulil, we igalde ibiga nabirzhun? We igal ibga keg pel ku. Tenal pedin kwenad-wilegedga immalmal ukchal, we igal kep ib-nuedga kunoniko. t7Tenal an pemalga chogdo: imi pe ibagwengin takalil, Jesúsgin-kwenad-machered, o ome-dewa mol-nikchul kudii, o mas-kunned-nikchul-kudibal-dewa, _s7Jesúsgin-an-kwenamalad, imi tule-walgwen chogel, ede Pab-Jesúsgin penzhul, tenal we tule immal-nuegan kwen imajulil, ¿tede Pabgin-penzhulidde ibiga nabirzhun? ¿Imi we tule nabir abonolego o chul? Chulá. rw Tenal tulemal-wilejakwa-tule-pid-takchulmalad Pabdin kujal wilejakwa tar-kwen-takojulmo, ilgwen sapejul tar-oturdako. Tenal tulemal-wilejakwa-tule-pid-takmaladdin Pab tulemalga igal-itogalil, wilejakwa tar-taknonimogo. Al tulemal wisgunonimalo, Pab pul wilejakwa tule-tak, pul sapejul tule-oturdakedga. Pe-taedbal aga pe oyogenab, pedin aga ulubgin Pab-Jesús-penzhul Gq Tenal pe nued wismal-choggu Pab ibagwengin e-igal-tule-ololchajad-mamikidbal pél eje immal ekisnoniko, al pemal tulemalga nuekwa chunmakenabmal, tegin pe nuekwa immal imakenabmalbal. |pq Imi Pab Tummad chogzhado:Pe melle ome-pidgin yolego. Ex. 20:14; Dt. 5:18 Tegin Pab chogzhabaldo:Pe melle tule-mejo. Ex. 20:13; Dt. 5:17 Tenal pemal ome-pidgin yolejulil, tenal pe tule-mechal, pedin Pab-igal-mamikidgin yabli walmas. o Imi tule-walgwen pel-kwapa igal-mamikidbal naneel, tenal we tule iché wis walmajal, pato pel-kwapa igal-mamikidgin walmas. n  Tenal pemal chogbogiidyob tule-takchal, pedin pato iskuedgin arkwas, pe tule-pimalad-pilaled-igal-mamikidgin pato pe nos. ?mwImi pemal igal-pul-chunchogedgin napírra naneel, wedin ib-nued; Pab-kartagin nermakal maidyob:Imi pe aga chan pilaledyob,
pe tule-pimalad-pilalguenabmalmo. Lv. 19:18 Wl'¿Ampa we tulemalzhulzhí, anmal-Tummad-Pab-Jesús-nuggin istar chunmamalad? Teobdo. Tede ¿ibiga pe pul nabir mani-ibgan-takmalzhun? Imi Pabdin chogdo: imi pemaldin pel-kwapa yopígwadbi tule-takenabmal. k)Tede ¿ibiga pemalde tule-iskanayob, tule-wilemalad-imas? Imi pemal weob tule-wilemalad-imaked-wilubzhulin. ¿Tenal tule-mani-ibgande wilub-okpinal pemalgin mani-egwannanimalzhulzhí? ¿Tegin tule-mani-ibgan tule-tummaganzhe pe-chesdamalbalzhulzhí pemalga igal-itogal? jKwenamalad-an-pemal-pilalmalad, an-imis-pega-chogneeddin pemal nuekwa an itomalo. ¿Imi Pab Tummad iti-napkin tule-wilemalad-amiszhulzhí egin nuekwa ibzhegal, tegin tule-e-pilalmaladga kaka-ukchadyob, ebak mes e-neg-takmaidgin meggal? Teobdo. i!Tenal pe weob iwenchulí tule-wileged-imakel, pedin pato nos. Tenal pedin pato istar-pinzheedbal chogbogwadyob pato we tule-taknoni. Wh'Teginbal tule-wileged mol-nunnú yowi tognonimogal, tegin pe we tule-wilegedga chogdamogo: “Pedin webal wis kwisgugwelo.” O chulil, pe tule-wilegedga chogdago: “Pe akalzhul an-nabal napkin chigo.” gImisgin an wilubbi pega chogdo: imi pemal ibagwengin Pab-Jesús-otummogal ormabukwadgin, tegidgin tule-mani-ibed-walgwen tognonikil, mol-nued yowi, tegin ko-yoed-olgad yowibal. Tegin pe kin atagedgin mani-ibedga chogdago. “Wegin pe kan-nuedgin chigo.” 8f kAn-kwenamalad, imi Pab-Jesucristo-nugu-takleged-nikadbal, tegin pemal-Jesúsgin-penzhulidbal, pe melle akal-akal tule-tako, tenal pemal pel-kwapa yopígwadbi tule-takenabmal. ve gTenal tule-Pab-Jesúsbak-immal-akalojulidgin-chwilidik-nanemaladdin nuskan-pabgan-nikchulmalad-akwed, tegin omegan-machered-tarbi-purkwismalad-akwed, tegin tule aga nuekwa taked melle iti-napkined-pinzheedgin aga tukin izhogal.Wd )Imi pemal chogel: “An Pab-Jesúsbak-inniki-naneed-tule,” tenal pe wichul aga tukin kaka-iskanagin-chunmaked abingeel, pedin aga tukin yardanai. Al pemal Pab-Jesúsbak-naneed ibga kwen kunonikojul. Bc Tenal tule Pab-igal-innikigwad-tule-ololcheedgin ukin-ukin kin pinzhenatapil, tegin Pab-igal kwen igeszhulbalil, tenal Pab-igalbal pél immal imakel, we tulega ib-nuedga kunoniko. Tenal pemal Pab-kaka-nuegan itogendo, tenal pe Pab-kaka-itojad-pallí kwen nanejulmal. Al pemaldin tule-purtigidgin-aga-wagal-takedyob kunanimal. v` gImi pemal melle pinche Pab-kaka-nuegan-itogedginbi nanemalo. Tenal pemal pinche Pab-kaka-nuegan-itogedginbi pe nanemalal, pega ib-nuedga kwen kunonikojul, pedin pinche aga tukin yardanai. Tenal pemal Pab-chogzhadyob pe naneenabmal. $_ CAl pemal pel-kwapa igal-iskana ebegenabmal, tule-immal-nunnu-pakal-yapaned-metedyob, tegin pemal igal-iskana-opulamadiid ebegenabmalbal. Tenal Pab-kaka-nuegan-pe-ulubgin-megnonikid pe tummarba-itojulidgin abingeenabmal. Tenal we kakapurwa-nuegan purpal kal nika pemal-abonogal. J^ Tenal tule-urwemalal Pab-immal-nued-imabi-kunaid kwen imajulmal. ] Kwenamalad-an-pemal-pilalmalad, imi an pemalga wisgal chogdo: imi pemal kuakwa kudimalo pe nuekwa tule-itogal igi chog-dewa. Tenal pe melle yogsal-chogzha immal chogo, tegin pe melle yogasal tulegin urwebalo, tenal pemal nuekwa tule-itogenabgwel. J\ Tenal Pab Tummad e-chunchunnad-chunmakedbal anmal-otulos, anmal-inzhel Pab-pel-kwapa-immalmal-opinnijad-abalgin-kudigugal. Tule Pab-chogzhad-yopí naneenabmal, tule ual Pab-kaka-itogedginbijul 2[ _Imi immalmal-nuegan tegin immalmal-innikigwad-anmalga-uklejad pel-kwapa nikpa Pab-Tummad-akar tani. Tenal Pab nikpa-neg-otaloged-e-ibed. Al Pabdin tule-egmalyob-chul. Tenal tule-egmaldin purpa-chichiganayob kwage-kwage natapmal. Tenal Pabdin kwen ogwalejul, tegin Pab pane-pane kwen akalgujulbal. lZ SJesúsgin-an-kwenamalad, an-pemal-pilalmalad, imi pemal melle yardalenonimalo immal-akalogal. Y  Al anmal peyedzhe immal-akalobiedbal, anmalga iskued nononiko. Tenal we iskued pinna-pinna tunkumaichunno, anmal-opurkwedzhe. %X ETenal pe iskuedgin arkwanbi-kualil, pe aga tukin immal-akalobied-ulgin, pe iskuedgin arkwanbi-ta, pe aga tukin immal-akalobiedbal pe yardalenonijunno. LW  Tenal pe iskuedgin arkwanbi-kualil, pe melle chogo: “Pab Tummad iskuedgin an-egwanbi-kunai.” Tenal Pab Tummad tule-kwen-cholpalmajul immal-akalogal. Tenal Pab immal-akaloed kwen wichul. vV g Imi pe igal-pulegangin abin-purtijal, pega ib-nuedga kunoniko. Tenal Pab Tummad tule-e-pilalmaladga-kaka-ukchadyob, ilagwen-nadgu pe-otulogo, pega olo-kurkin uklejadyob. Santiago chogzhagujad immalmal-nuegan pel-kwapa Pab-akar tani EU  Imi tad pela-pela kaalil, tud-chagla tinkudo, e-turpa pél apatido, e-nugu-takleged pelgunonimogo. Tenal tule-mani-ibgan ampa tud-yopí tamalmo, imi mani-e-nikad nue-naojul pelgunonimogo. 2T _ Tenal pemal-kwenamalad-mani-ibgan Pab-tule-pollégwadga-pe-imakedbal pe weligwal itoged-wilubmalmo. Tenal pe-manidin unnila tud-chunnedyob ku, pulejul pelgunoniko. S } Kwenamalad, imi pemal tule-pollégwadga kudiil, Pab Tummad tule-tummadga pe-imajadbal pe weligwal itoged-wilubmal. SR !Tenal tule-nigla-ka-akpinnedyob-kudimalad kusgu ilgwen kwen pinzhejulmal. qQ ]Tenal pe Pabzhe immal-ekisnail, pe Pab-penzhulinab Pab immal-wisgugal pe-imanoniko. Tenal pe melle pinzhemalo, Pab Tummad tule-egin-pengumaladga immal uko. Tenal tule-Pab-pengumalad nigla-ka-purwa-koledbal-akpinnedyob kudimal. mP UImi pemal ampa immal-kwen-wichulil immal imagal, pe Pab Tummadzhe ekisenabmal Pab pirkin-immal-wiis pe-imagal. Tenal pe Pabzhe immal-ekisnail, Pab penik kwen urwojul-kuo, tenal Pabdin pela-pela immal wisgugal pe-imanoniko. ZO /Tenal pe ibe-pulegangin ukin-ukin abin-purti-natapil, pemal Pabgin pinzheed-nikunoniko, tegin pe Pab-igal-mamikidbal pel-kwapa immal imanoniko, tegin pe Pabgin immal kwen napijul-kuo Pab-peigujiidyob nanegal. N #Tenal pemal pato wismaldo, pemal-wilub-taklenonikil pedin chunchunnad Jesúsgin penzhul, tegin kep pe turdanoniko ukin-ukin abin-purtigal. uM eJesúsgin-an-kwenamalad, imi pemalga igal-pulegan akal-akal nonikil, pemal yabli weligwal-itogenabmal. 0L ]Imi antin-Santiago, Pab Tummadga arpaged-tule tegin Pab-Jesucristoga arpaged-tulebal. Imi antin pemal-Judio-tule-chogambe-kakabogwad iti-napkin-pel-kwapa-pis-pis-mimilesbukwadga karta wis palmijii. Imi antin nued mai. Kwenadgan igal-pulegangin abin-purtigedbal Pab-neggin olo-kurkin nikunonimalo VK% Imi Pab pemalga pel-kwapa immal-nuegan imakelen, nabirin. Pitogua.J5 Imi antin pe-tummaganga, tegin pel-kwapa Pabbal-naigusmaladga kaka wis palmijimo. Tegin kwenadgan-Italia-tolgan pemalga kaka wis palmijimalmo. "I= Imi an pemalga wisgal chogdo: Timoteodin oturdaleged-neg-akar pato nos. Tenal Timoteo imichal anche nonikil, antin Timoteobak mes pemalzhe natapo. lHQ Kwenadgan, imi antin, an peido, an-pemalga-kakabojal-chunmajad, pemal yer itogelen, nabirin. G+ Imi meke-ibi-immal pe napil Pabga immal imagal, Pab e-peigujiidbal pega immal ukelen, nabirin. Tenal Pab Tummad anmal-ulubgin Jesucristobal, pél immal imakelen, nabirbalin Pab yer pegin itogal. Tenal Jesucristo ilagwen-nadgu okannoledi-kuelen, nabirbalin. Pitogua. F# Imi Pab Tummad ulubgin-akalzhul-itogal tule-ima. Tenal Pabdin ilagwen-nadgu abegin igal-mezhis tule-abonogal. Tenal we abebal, Pab Tummad purkwaled-akar kannan Jesús-otulos. Tenal Jesús tule-ebal-nanikid-taked-pul-tummadga mai, tule-oveja-taked-pul-tummadyob. {Eo Tenal an pemalzhe wilemalbal, pemal anka Pabzhe kolmalgal, an kueyejal pemalzhe kannan negal. Napi-kaka-palmijad BD} Imi anmal nued wismaldo anmal immal-akalojulidbal naga ulubgin akal kwen itojulmal. Tenal anmal peigujimalbal meke-ibimalagin nuekwa nanegal. Al pemal anmalga nue Pabzhe kolmalo. &CE Imi pemal iglesiagin kwenadgan-tummagan-pukwad-choged-pallí naneenabmal, tegin pe kwenadgan-tummagan-ulpallí naneenabmalbal. Imi Pab Tummad we kwenadgan-tummaganzhe pemal-ekisdanikidbal, al we kwenadgan-tummagan alamananimal nuekwa pemal-takegal, pe Pabbak nued nanedi-dewa. Imi pedin we kwenadgan-tummagan-choged-pallí naneel, we kwenadgan-tummagan e-arpagedbal yer itononimalo, tenal kwenadgan-tummagan pukib kwen itogojulmal. Tenal pemal kwenadgan-tummagan-choged-pallí kwen nanejulmalal, pemalga ib-nuedga kwen kunonikojulmal. CB Tenal pe melle igemalo immal-nuegan imagal, tegin pe immal-nikadbal tulemalga immal ukmalbalo. Imi pe an-chogzhadyob immal imakel, Pabdin yer pe-taknoniko, pe ega immal ukchadyob. *AM Al anmal ilagwen-nadgu keg-chulgu Jesúsbal Pab-Tummad-otummodi-kuo, Pabga-kugedgin-immal-ukchadyob. Imi anmal Pabbal nai-choggu, al anmal Pab-otummodago. &@E Imi anmal iti-napkindin neg-kwebur-chunchunnad kwen nikchulmal, tenal anmal neg-kwebur-ampagudanikoed abintabukmal ilagwen we neg-kweburgin megmalgal. $?A Imi anmal neg-kwebur-akar nojadyob, Moisés-igal-akar noenabmal, Jesúsbak mes wilegal, Jesúsgin istar todolejadyob, anmalgin istar todolegalmalmo. >  Imi Jesús ampa immal-tulgan-e-chanyob neg-kwebur-tikalbal wilenaidgin purkwis Jesús aga e-abegin chwilidik e-tulemal-imagal. 3=_ Imi tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad iskued-penukegal Neg-Pul-Chwilidikidzhe immal-tulgan-abe chesda, tenal we immal-tulgan-e-chandin neg-kwebur-tikalbal kugmal. ;<o Imi anmal purpal immal-kuged-kwichid nika. Imi tule-irwal-Pabzhe-kolmalad, Pabzhe-koled-neggin arpamal. Tenal we tulemal igal-kwen-nikchulmal anmal-immal-kugmaloed kunkal. Y;+ Tegin pe melle Pab-igal-chunchunnadzhulidzhe pe-pinzheed kalenonimalo. Tenal Pab-tule-pentaked-wilubzhulinadbal yabli pemal-pentas. Tenal Pab pe-pentajadbal, pemal aga ulubgin okannolenonikil, wedin ib-nued. Tenal tule iti-napkin ka purpal-igal-mamikidbal mas-kunnel, weobdin tule kwen okannojul, tenal tulega ibga keg pel kubal. %:C Imi Jesucristo akpene kudigujad-yopí ampa imisgwadzhe kudimo, tegin Jesucristo ampa ilagwen-nadgu kudigubalo. Tenal Jesucristo kwen ogwalegojul-kuo. 9# Tenal pemal kwenadgan-tummagangin pinzheenabmal. Imi kwenadgan-tummagan akpene pemalga Pab-kaka chogdi-kusmal. Tegin pemal pinzhemalbalo, kwenadgan-tummagan e-purkwijadzhe nued kudigusmal. Tenal pemal, kwenadgan-tummagan-kudigusmaladyob Pabgin-penzhulinabmalmo. /8W Al anmal Pab-penzhulidgin chogenabmal:Pab an-pentadii-choggu,
al an kwen tobzhul.¿Tede an igi tule-tobguo?Imi Pab anpak kudii. Sal. 118:6-7 s7_ Tenal pedin, pe melle twagdar mani-kaedgin pinzhediidbal, pinzheed kalego. Tenal pedin aga immal-nikadgin pe yer itogo. Imi Pab Tummad chogzhado:Antin meke-igi pe-kwen-igeojul-kuo.Tegin an pe-kwen-metojulbal. Dt. 31:6 w6g Imi meke-ibi-tule, tule-ome-nikadgin atagenabmal. Tenal tule aga abirgin nikunonimalal, melle yosgu kudigumalo. Tenal Pab Tummad sapejul tule-machered-ome-pidgin-yoleged-oturdanoniko tegin Pab Tummad sapejul ome-machered-pidgin-yoleged-oturdanonimogo. Tenal meke-ibi-tule machered-aga-e-omebak-taed-igal akalojal, Pabdin keg-chulgu sapejul we tule-oturdabalo. %5C Tenal pemal melle tule-oturdalebukmalad-igemalo. Tenal pe tule-oturdalejiidbak pe mes oturdalejiidyob pe itomogo. Al pe keg-chulgu tulemal-oturdalebukmalad-wis-taknemalo. Tenal pe melle tule-peyedzhe-wiledimalad-igemalbalo, tenal pega-immal-kunaidyob, pe aga tukin pukib-itogenabmo. 4' Tenal pe melle igemalo, tule-kwapimalad peje tanikil, aga pe neggin odogo. Imi tule-wal-walgwen wichulidgin aga e-neggin angel-odosmal. M3  Tenal pemal keg-chulgu aga kwenadyob aga muchub-muchub pilalgumalo. _27 Imi anmal-Pab-Tummad tule-opelo,
cho pel-kwapa-immal-okummamaidyob. Dt. 4:241# Imi Pab anmalga neg-takmaid-ukoeddin pal onirileged-chul, ilgwen chii-peio. Al anmal Pab Tummadga tog-nuedi choged-wilubmal. Tenal anmal Pab-tobedgin tegin Pabgin-atagedgin anmal Pabzhe-koledgin Pab-otummogenabmal Pab yer itogal. Tenal Pab-kartagin chogdo: A0{ Imi Pab “napi neg-otutumako” chogzhaddin choglege: Pab pel-kwapa immalmal-opinnismalad-lolo-lolo-pukwamalad oniro, tenal immal-ilgwen-tigal-pukwamalad pul-pule ilgwen tigal-peio. Y/+ Imi Moisés maiun, Pab e-kaka-chunmakedbal neg-otutumas. Imisdin Pab kaka-ukchado:Imi an napi neg-otutumanoniko,
tenal iti-napkingabijul,
tenal nikpa-neggin pel-kwapa otutumamogo. Hag. 2:6 `.9 Tenal pe wijirmal, Pab-pemalga-chunmanaid, pe melle abingejul-kuo, tenal pe abingeenabmal. Imi Moisés-maiun-iti-napkin tule-mamimaladga chogles: “Melle Pab-kakapurwa itojul-kuo.” Tenal we tulemal Pab-chogzhad kwen abingaszhulmal. Tenal Pab sapejul we tulemal-oturdajogalgu, Pabgin kwen wakiszhulmal, yabli sapejul oturdalesmal. Al anmal tule-Moisés-maiunmaladyob Pab-kaka kwen itojulmogal, anmalga-Pab-neg-akar-choglejadbal pul-pule sapejul oturdalenonimogo. *-M Tegin pemal Jesúszhe nonimalbal. Tenal Jesús Pab-igal-pin-mezhijadgin igal-nudaked-tule. Tenal Jesús-abe-milejaddin Abel-abe-milejadga pul ib-nuedga kunoni. , Tenal Pab-nuskan-kepe-chulesmalad-e-nugdin pato Pab-neggin nermakal mami-nemal. Al pemal we tulemalzhe nonimalmo. Imi Pab Tummad tulemalga pel-kwapa igal-itogedzhe pe nonimal. Tegin pemal nonimalbal, Pab tule-nuegan-e-purpa-inniki-imasmaladzhe. /+W Imi pemal Pab-wagliká kunonikidbal, pemalga pul-peyedzhe immal kunonimal. Tenal pemal yal-Sinaíje kwen nonijulmal, tenal pemal purpal yal-Siónzhe nonimal, neg-kwebur-Jerusalén-nikpadzhe, Pab-Tula-Maid e-neg-kweburzhe. Tenal we neggin angelmal weligwaledgin milibal Pab-otummonanimal. |*q Tenal we immal-kujad ib-peyedzhe-choggu, al Moisés chogalmojun:Imi antin kwakiedbal pél tutumamo. Dt. 9:19 ) Tenal Israel-tulemal kwen unniguszhulmal Pab-emalga-chunmaked itogal. Tegin Pab chogal:Imi meke immalmal-tulganzhe-pakal
we yalgin wilub-naid okpis anajal,
akwagin sagyeal purkweenab.(Chulil, ezhigin eyural purkweenabbal.) Ex. 19:12-13 5(c Tenal teun kal-trompeta sapejul kolnoni, tegin tule-kakapurwa itosmalbal. Tenal tule-itobukmaladdin kwakialidbal Moisészhe wilenonimal, Pab emalga melle sanal chunmagal. b'= Imi pemal Israel-tulemal-Moisés-maiun-pukmaladyob Pab Tummadzhe kwen omoszhulmal. Imi teun Israel-tulemal Sinaí-yal-kwichid-omopen ampagunonimal. Tenal Israel-tulemal Sinaí-yalgin nabir nakoen, tenal izhe nakwegal. Tenal Sinaí-yalgin cho kagwichidgin, neg-atigal, tegin neg pél chichire peinoni, tegin purwa-pirpirmakaled kolnonibal. `&9 ¿Tenal pemal wismalzhulzhí, te-cholbal, Esaú e-pab-ega-immal-ukoed peigualbal, tenal Esaúga pal kwen ukleszhul-kus? Tenal teun Esaú ega-immal-ukleszhulidbal peyedzhe pos, tenal Esaú keg kwénna pal akalogus. '%G Tegin pemal nue aga takermalbal, tule melle ome-pidbak yosgu nanegal, tegin omedemo melle machered-pidbak yosgu nanegalmo. Tegin pemal melle atajulidgin Pab-igal piskemalo, Esaú kujadyob. Imi teun Esaú mas-kunned-pate-kwagwengin machi-tummadbal-e-pab-ega-immal-ukoed aga ukcha. $ Tenal pemal alamakenabmalbal Pab tule-abonoged-wilubzhulinadbal, tulemal-abonoleged melle chulgugal. Tegin pemal nue aga takenabmalbal melle aga emal-emal istar-itononigal ichejul-tule-izhogal, mazhal-kagan nagnugin mali aknidanikidgin, neg-izhodanikidyob. >#u Imi pemal alamakenabmal pel-kwapa-tulemalbak akalzhul ampagugal, tegin pe alamakenabmalbal chwilimakal nanegal. Tenal pe chwilimakal nanejulil, pe Pab-wagal-kwen-takojul-kuo. ;"o Tenal pemal inniki igal-mesmalanabmal kwenadgan-Pabbak-nuekwa-tijulmalad-pentagal, tule inniki igal-imananimalyob. Al kwenadgan-Pabbak-nuekwa-tijulmalad kwen izholegojul-kuo, tenal pentalenonimalo, tule-magya-magya-nanemalad nugunonimaladyob. Pab-pega-chunmaked kwen itojulil, wedin pega poni-tummad B!} Al pemal aga niga okannogenabmal Pabga nuekwa arpagal, tule aga chunkal okannonaidyob. Tegin pemal aga niga okannogenabmalbal Pabbak nuekwa nanegal, tule aga yokor okannonaidyob. m S Tenal anmal oturdalegedgin yer kwen itojulmal, wedin ib-peyedzhe. Tenal tule-oturdalejad-cholbal, pato turdajadbal kep ega ib-nuedga kunoniko. Tegin we tule napírragwadga kunoniko, tegin aga ulubgin akalzhul-itononibalo. H  Tenal anmal-pabgan nabir nuskan-oturdalego-takel, ichejal anmal-wis-oturdadi-kusmal. Tenal Pab Tummad anmalga ib-nuedga kugal wilub-pallí anmal-oturda anmal Pabbak mes chwilidik kunonigal. kO Teginbal, anmal-pab-sanaled wilub-pallí anmal-oturdas. Tenal anmal yabli naga pabgin atasmal. Tenal anmal-Pab-purpaled wilub-pallí anmal-oturdanonikil, anmal pul-pule Pab-ulpallí naneed-wilubmal anmal tula-kudigugal.  Tenal Pab pel-kwapa e-machimalyob wilub-pallí pe-kwen-oturdajulil, pedin machi-magarbalid, pedin e-machi-chunchunnad-chul. { Imi pemalzhe poni-tummagan tanikil, pemal mag itogenabmal Pab pe-oturdanai. Al pe abin-purtigenabmal. Tenal Pab Tummad e-machiyob pe-takedbal pe-oturdanai. ¿Ibi-machi e-pab keg tar-oturda pe ebinzhe? Tenal Pabgan pél aga e-machimal-oturda. =s Tenal Pab pe-pilaledbal,
pe-wis-oturdanoniko.Tenal Pab e-machiyob tule-takel,Pabdin wilub-pallí tule-wis-oturdako,
melle kannan pal immal akalogal. Pr. 3:11-12 zm Tenal Pab aga e-machimalyob pemal-uanaijad pato pe igesmal. Tenal Pab-kartagin chogdo:An-machi, imi Pab Tummad pe-oturdajadgin,
pe melle atajul-kuo,
tegin Pab pega kannan chunmakalbalil,
pe melle pukib-itononiko.  Imi pemal chogmal: “Anmal alamananimal, melle iskuedgin arkwangal.” Tenal pemal abe-abeje ampayo iskuedbak imamal. w Imi tulemal-iskuedgin-nanedimaladdin istar Jesús-imadi-kusmal, tenal Jesús yabli abin-purtis. Tenal anmal Jesús abin-purtijadgin pinzhedi-kuenabmal anmal Pabbak-natapidgin melle pudar-itononigalmo, tegin anmal melle pukib-itononigalbal. xi Tegin anmal Jesúsginbi pinzhedi-kuenabmal, tule-abarmaked e-omogoedzhe pinzhe-natapidyob. Tenal Jesús, Pab-Tummad-penzhulid-e-Sagla. Tegin Jesús inniki Pab-penzhulidgin nanasbal. Al Jesús kujal weligwal-itogo pinzhediidbal akalzhul-itos nakrusgin-pinkegunai purkwegal. Tenal Jesús te-cholbal Pab-Tummad-neg-takmaidgin Pab-Tummad-nuedzhik tule-tummadga chigwis. : o Imi tule-sanal-anmal-takpukmaladyob tule-Pab-penguszhulmalad-ichejul anmalga oyosmal, anmal nued naneenabmal. Al pemal igal-tule-izhoged ebeenabmal Pabbak nuekwa nanegal, tule-abarmamalad abarmajogalidgin mol-echuedyob. Imi iskued pulzhuli tule-kanonida-choggu, al anmal pel-kwapa iskued ebeenabmalbal. Tenal anmal ukin-ukin abin-purtigenabmal Pab anmalga igal-mezhijadgin nuekwa nanegal, tule-e-wilub-naidzhe-ilagwen-abarmamaidyob. # (Tenal Pab Tummad iktualeba anmalga pul igal-nued amis. Al we tule-Pab-penguszhulmalad kep anmalbalbi Pab-peigujiidyob kunonimalo. 'Imi we tulemal Pab-penzhul-kujadbal otummoledi-kusmal, tenal we tulemal yabli Pab-ega-chogzhad-immal-uklegoed kwen abingaszhulmal. J  &Imi tule-Pab-penguszhulmalad, tule-nuegan. Al tule-iti-napkin-pukmalad, istar tule-Pab-penguszhulmalad-takedbal, tule-Pab-penguszhulmalad emal-abalgin ampagued-wilubzhulmalan. Imi tule-Pab-penguszhulmaladdin neg-nikchulidbal tegin yalaganbal pipirmadimal, tegin akwa-yabal tegin nap-ologana-yabal meggwisgusmalbal. H  %Tenal kwéntin akwagin sagyeal purkwismal. Tenal kwéntin abal-chikal purkwismal. Tenal kwéntin esgin-eyural purkwismalbal. Tenal tule-Pab-penguszhulmalad-wilediidbal, molyob oveja-uka tegin cabra-uka yosmal. Tenal we tulemal immal-kwen-nikchul kudimal. Tenal tulemal tar-ekindi-kusmal tegin chabzhul tar-imasmalbal. gG $Imi tule-Pab-penguszhulmalad-wal-walgwen, tulemal targin istar todosmal, tegin tulemal sapejul tar-sakismalbal. Tenal tule-Pab-penguszhulmalad-pimalad ezha-tubgin etilesmal, tegin oturdaleged-neggin oturdalesmalbal.  #Tegin omegan Pab-penzhul-kusmaladbal kannan tulachá e-kwenadgan-purkwismalad-abingasmal. Tenal tule-Pab-penzhulmalad-pimaladdin chabzhul imalenonimalgu, wileged-akar yapa nogusmal. Al we tulemaldin kannan-tullejad-cholbal pul-ichejul immal-nuegan nikunonimalo. 2] "Tenal we tule-Pab-penguszhulmalad cho-turmagwichidgin kwen kummaszhul-kusmal, tegin we tulemal abonolesmalbal melle esgin-eyural purkwemalgal. Tenal we tule-Pab-penguszhulmalad kal-nikchul-kudiidbal kal nikunonimal, tegin we tulemal kal-nikunonikidgin pila-chenaidgin e-aichulmaladgin nakwismal. X) !Tenal we tulemaldin Pab-penzhul-kujadbal napa-pidgin nakwismal, tegin tulemalga nuekwa igal-itosmal, tegin Pab-ega-kaka-ukchadbal immal nikunonimal, tegin achu-kinnidgin igal-kasmal melle e-kunmalgal.   Imi an pemalga keg kwénna ukin palchogel, tule-Pab-penzhulmalad igi kusmal. Tenal an kwen unnijulbal pemalga pél palchoggal. Imi an pemalga ampa-napi chunmagal: Gedeóngin, Baracgin, Sansóngin, Jeftégin, Davidgin, Samuelgin tegin Pab-kaka-palchogmaladgin. & E Tenal ome-macherganbi-wijiid-Rahabdin Pab-penzhul-kujadbal, tule-neg-algemalad-abingajadbal, tule-Pabgin-kwen-ibzhaszhulmaladbak mes kwen purkwiszhul.  3 Tenal Israel-tulemal Pab-penzhul-kujadbal ibakugle kannan-kannan Jericó-neg-kwebur ebirismalgu, Jericó-neg-kwebur-emakal-chiid a-ito aglad. n U Tenal Israel-tulemal Pab-penzhul-kujadbal Termal-Kinnid-abalgin neg-tinnagwadgin opasmal. Tenal Egipto-tulemaldin Israel-tulemalyob Termal-Kinnid-neg-tinnagwadgin opaktemogan, tenal Egipto-tulemaldin yabli pél ogangusmal. ! ; Tenal Moisés Pab-penzhul-kujadbal Pab-Najad-Itoged itos, tegin wanagakkin abe-nazhis, Pab Tummad Israel-tulemal-abalgin melle machi-kepegined-mesgal. =s Tenal Moisés Pab-penzhul-kujadbal Egipto-akar Faraón-ulujad kwen tobzhulidgin nad. Imi tulemaldin aku Pab-Tummad-takmal. Tenal Moisésdin purpal Pab-takchadyob unnigunoni. M Tenal Moisés kujal Pab-neggin-immalmal-nuegan-nikuoedgin pul pinzhedii-choggu, al Moisés tulemal-wagin Cristoga-pinkegued-igal pul nued takcha, pul Egiptogin pela-pela immalmal-nuegan-nikugal. ) Tenal Moisés aga tukin chogzhagus, ede pul akalzhul Pab-Tummad-e-tulemalbak mes wilego, pul iskuedbal immalmalgin íche yer wis itodi-kugal. yk Tenal Moisés nued chapingusgu, Pab-penzhul-kujadbal yapa nugzhale-kus Faraón-e-chiskwa-e-machiga kugal. eC Imi Moisés-patoun mimmilesgu, e-pabgan Pab-penzhul-kujadbal ni-walapá Moisés-otusmal. Tenal Moisés-e-pabgan takchado, we machidin, machi-nued. Tenal Moisés-e-pabgan errey-igal-mezhijad kwen tobguszhul-kusmal. X) Tenal José pato purkwedanikidgin Pab-penzhul-kujadbal chogzhamodo: “Imi anmal-tulemal Egipto-akar kannan aknimalo.” Tegin José chogzhabal: “Pemal Egipto-akar aknidmalal, an-kal chedmalmogo.” dA Tenal Jacob pato purkwedanikidgin Pab-penzhul-kujadbal José-machimalga chogzha: “Imi Pab Tummaddin pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin.” Tenal Jacob kabastongin-kwichi tullu-imasgu, Pab-Tummad-otummosbal. 1 Imi teun Isaac Pab-penzhul-kujadbal aga e-machimal-Jacobga tegin Esaúga chogzhagusdo: “Imi Pabdin pega immal-nuegan imakelen, nabirin.” C Tenal Abraham ebinzhasdo, Pab Tummaddin kannaleged nika purkwijad-akar kannan Isaac-otulogal. Tenal Abraham-e-machi purpaldin pato purkwis. Al Abraham purkwed-akar aga e-machi abingas. "= Tenal teun Pabdin Abrahamga kaka-ukchado:Imi pe-machi-Isaacbal,
pedin ichejul wagwagan-nikunoniko. Gn. 21:12 Tenal Abraham e-wilub-taklenonikidgin, Pab-penzhul-kujadbal Pab Tummadga e-machi-walkwénnagwad-Isaac-ukchogalin, Pabga-immal-kugedgin-immal-ukedyob ukegal. ~ Tenal we tulemal-Pab-Tummadgin-penguszhulmalad pul neg-kwebur-nuedgin pinzhedi-kusmal, tenal we neg-kweburdin, nikpad-neg. Al Pab Tummad kwen pinkejul we tulemal eje kolmalgal, “Pab Tummad.” Tenal Pabdin we tulemalga pato neg-kwebur-chunchunnad urpis. :}m Tenal tulemal-Pab-penzhulmalad e-neg-kwebur-aknijadgin pinzhedimalalen, aga e-itolegedbal kannan e-neg-kweburzhe akpirismalbalin. Tenal imidin we tulemal teob kwen kuszhulmal. x|i Tenal we tulemal-weob-chogzhamalad pato oyonanimal, emalde aga neg-chunchunnad aminanimal ilgwen meggal. { Tenal we tulemal-pel-kwapa e-purkwijadzhe ampa Pab-kwen-penguszhulmal. Tenal we tulemal Pab-ega-kaka-ukchadgin, yabli immal kwen abingaszhulmal. Tenal we tulemal yabli immal-kuoed itosmal, tegin immal-kuoedgin welgusmal. Tenal we tulemal-Pab-Tummadgin-penguszhulmalad aga tukin chogzhamal, emalde iti-napkin tule-pidyob kudimal, tegin tule-iche-iche-kudiidyob kudimalbal. Yz+ Tenal teun takalgu, Abraham seredgujadbal, pato purkwed omos. Tenal Abrahambal e-wagwagan yabli íchejul ampagunonimal, nikpa iskwa-takedyob, tegin termal-kakpal ukub midedyobbal, pél unnijul episgal. fyE Imi teun Sara kusgu-keg-nuchu-nikuedbal tegin yer chelgujadbal, nuchu-kwen-nikued-wilubzhulin. Tenal Sara chogzhagusdo: “Pab keg-chulgu e-kaka-ukchadbal immal ima.” Al Sara Pab-penzhul-kujadbal nuchu-nikuszhun. Sx Tenal Abraham abintadi-kujan neg-kwebur-chunchunnad-chobaledgin meggal. Tenal Pab Tummad we neg-kweburga iktualeba neg-urpileged wilub-imas neg choblegal. Tegin Pab Tummad we neg-kwebur chobbalo. w3 Tenal Abraham Pabgin-penzhul-kujadbal Pab-ega-kaka-ukchad-napkin megwis, tule-pid pinche iche napa-pidgin maidyob. Tenal teun Abraham mol-neggin megwis. Tenal Pab Tummad Isaacga, tegin Jacobga ampa we kaka-ukchamalmo. Tenal we tulemal Abrahamyob mol-neggin megwismalmo. v7 Imi Pab Tummad Abrahamzhe kolnonigu Abrahamga neg-uklegoedzhe negal, Abraham teun wichul pia nao. Tenal Abraham Pab-penzhul-kujadbal yabli nad. Xu) Imi Noé-patoun ampayo ka immal kueddu, Pab-Noéga-chogzhad-penzhul-kujadbal, Noédin Pab-chogzhad-pallí ul-tummad chobzha e-ome tegin e-nuskanmal abonogal. Tenal teun Noé-Pab-penzhulidbal, mag taklenonijun tule-iti-napkin-pukmalad Pabzhe sapejul oturdaleged-wilubmal. Tenal Noé Pab-penzhulidbal tule-chwilidikidga kunonijun. +tO Imi tule Pab-penel, keg ku weligwal Pab-imagal, tenal tule Pab-penzhulil, kep weligwal Pab-imanoniko. Tenal meke-ibi-tule Pabzhe omobiel, keg-chulgu Pabgin-penzhulinab Pabdin mai. Tenal tule Pabgin-penzhulidgin nuekwa Pab-aminanimalal, Pabdin keg-chulgu e-wisgugal we tule-imanoniko. 0sY Imi Enoc-patoun Pab-penzhul-kujadbal iti-nap-akar tulachá nad Pab-negzhe. Tenal Enocdin Pab-tar-chujadbal tulemal tar-pal-kwen-onoszhulmal. Tenal Enoc sanal tule-purkwed-igal kwen itoszhulbal. Tenal Enoc ampayo Pab-negzhe needdu, tulemal mag takchamal Enocdin yer-itogal Pab-Tummad-imas. qr[ Imi Abel-patoun kudigusgu Pab-penzhulidgin Caínga pul-pule Pab Tummadga immal-nuegan ukcha. Al Abel Pab-penzhulidbal, tegin Pab Abel-ega-immal-ukchadgin yer chunmajadbal, Pab tule-iskued-nikchulidyob Abel-taknonijun. Tenal Abeldin purkwis, tenal Abel-Pab-penzhul-kujadbal, ampa anmal-ulubgin purpal chunma, Abel-nanajadyob anmal Pabbak nued naneenabmo. ~}}A|{{Gyyxww|w#uu tBsrqqIpoenmtlNkUjihh/f_e dcFbbXa``a_^^^\[ZZY\XdVnUU2TSyRR-QPP$OOMNN9MM LL/KrKJhIH GFEDCBAW@k?[? >I=T<<7;d:99X8F7766Y5k4L33&21A0/.-,,++*())(z''o&`%$#""! {i'V164O > " H C',.EM;oImi pemal chunchunnad an-itosmal, an igi chogzhad. Tenal an chogzhado, an Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulejul. Tenal Pab Tummad an-palmial we tulega iktualeba igal-nudagal. taTegin Juan Bautista aga e-chapinganga chogal: “Nabir. Tenal ankadin iwen-kwen-akalzhul. ¿Tenal Pab Tummad pe-pentajulil immal imagal, pe igi immal imako? Keg kue. Al Jesús-immal-imanaid Pab-Tummad-itolegedbal Jesúsga kunai. eCTegin e-chapingan Juanga chognonimal: —Tule-oturdaked, imi tule Jordán-tiwal-opakal pebak kudigujad, tegin pe akpene we tulegin chunmadi-kujad, tigin-tulemal-ognaimo. Tegin tulemal-pel-kwablejal we tuleje irmamaimo. iKImi teun Juan-e-chapingan, chwilidik-immal-imaked-igalgin Judio-walgwenbak aga imakalmal. N(Tenal teun Juan Bautista ampayo oturdaleged-neggin oturdalegeddu.) ETenal teun Salim-omopen Enón-neg-nugadgin tulemal-ichejul Juan Bautistaje irmamamimal Juan tigin e-oggal. Tenal ti tebal ichejul nai-choggu, al Juan Bautista tigin tulemal-ognaimo. PTegin Jesús Nicodemobak-chunmajad-cholbal Jesús aga e-chapinganbak Jerusalén-akar nadmal. Tenal Jesús ampa Provincia-Judeabal kudii-pesmal. Tegin Jesúsmal tebal tigin-tulemal-ogdi-kusmal. 9“Tenal tule-nuegan neg-taledzhe nonidamal, mag taklemalgal, e-immal-imajadde Pab-peiedyob imasmal.” Juan Bautista kannan Jesúsgin chunmajad wg“Tenal tule-istar-nanemalad-pel-kwapa istar neg-taled takmal. Tenal tulemal-iskana yapa neg-taledzhe tagmal, e-istar-taed melle mag taklegal. Al tule-istar-timalad ampa yapa Pab-Machije tagmalmo e-istar-taedde melle mag taklegal. )“Imi Pab-Machi iti-napche nonikidbal, neg-otalononi, tule igi nanemalgal. Tenal tulemal pul neg-chichidgin nanebimal, pul neg-taledga. ¿Ibiga tulemal weob nanebimal? Imi tulemal pul-yer itomal istar nanegal. Al we tulemal Pab Tummadzhe sapejul oturdalenonimalo. {“Tenal meke-ibi-tule Pab-Tummad-Machigin penguszhulil, Pab Tummadzhe sapejul pal kwen oturdalegojul. Tenal tule Pab-Tummad-Machigin ibzhaszhulil, Pab-Machi-Walkwénnagwadgin-ibzhejulidbal Pab Tummadzhe pato sapejul oturdalegedzhe natapmal. Tenal Pab Tummad aga e-Machi-palminoni, e-Machibal tule-iti-napkin-pukmalad-abonogal, sapejul tule-iti-napkin-pukmalad-oturdagal-chul. A{“Imi Pab Tummad peyedzhe pel-kwapa tule-iti-napkin-pukmalad-pilalgus. Al Pab Tummad iti-napche e-Machi-walkwénnagwad-palminoni, tulemal-anal iskuedgin purkwegal. Al meke-ibi-tule Pab-Tummad-Machigin penzhul-kunonikil, ilagwen-nadgu tullego, e-iskuedbal Pab Tummadzhe sapejul pal kwen oturdalegojul-kuo. a;tulemal-pel-kwapa an-Te-Tule-Chunnagin-penzhul-kunonikidbal, ilagwen-nadgu tula-tigal. 4a“Tenal akpene Moisés neg-nikchulidbal chowalgin nakpe-ezha-kortigidgad-nazhis tule melle purkwemalgal. Tenal an-Te-Tule-Chunna ampa chowalgin nazhileged-wilubmo, [/ “Imi tule-pid Pab-maidzhe kwen nakwiapchul, pemalga Pab-neggined-immalmalgin chunmagal. Tenal an-Te-Tule-Chunnabi Pab-Tummad-maid-akar aktenoni. Al an igal-nika Pab-neggined-immalmalgin pega chunmagal. 1[ Imi antin iti-napkined-immalmalgin pemalga chunmadimal. Tenal pemal ampa anpal kwen ibzhejulmal-choggu, ¿tede an igi pega Pab-neggined-immalmalgin chunmako? Keg kue. j M Nabir. Imi an chunchunnad pega chogbaldo: imi anmal immal-wijiidbal we immalgin chunmadimal. Tenal anmal immal-takchadbal we immalgin chunmadimalbal, kaka-kwadigalzhul. Tenal pemal yabli anmal-chunmakedgin kwen ibzhejulmal.  Tegin Jesús Nicodemoga chogal: “¿Imi pe Israel-tule-oturdaked-tummadzhulzhí? ¿Tede pe wichuldé, ibigin an chunmajii? f E Tegin Nicodemo kannan Jesúszhe ekichialbal: —¿Tede igijun we immal-pe-chognaiddé? x i“Imi pe takto, purwa kolalil, a-itoleged nane. Tenal pe nabir purwa-koled itogo, tenal pe wichul, purwade, pia tanibal, tegin pe wichulbal, purwade, piaje nebal. Tenal tule Pab-Purpa-Nuedbal kannan mimmilenonikil ampa purwa-yopímo. Al pe mag kwen itojul tule igi Pab-Purpabal mimmilenoni. Tenal tule e-taedbal mag taklenoniko, Pab Purpa Nuedbal mimmiles.” c ?Tenal tule-kannan-mimmilegoed-igal an pega chogzhadgin, pe weob pakal peied-wilubzhulin. r]Tenal tule sanal mimmilenonikil, wedin sanal. Tenal tule Pab-Purpa-Nuedbal mimmilenonikil, wedin purpa. 7gTegin Jesús Nicodemoga chogal: “Imi an chunchunnad pega chogdo: imi tule tigin tegin Pab-Purpa-Nuedbal mimmilejulil, we tuledin meke-igi Pab-neg-takmaidgin keg tog. B}Tegin Nicodemo Jesúsga chogal: —¿Imi tule-seredgin igi kuneé, kannan mimmilegal? Keg kue. ¿Anmal kannan nangin togenabbalzhundé, kannan mimmilegal? ¡Paaa! ¿Igi taklejun? "=Tegin Jesús Nicodemoga chogal: —Nabir. Imisgin an chunchunnad pega chogdo: imi tule kannan kwen mimmilejulil, Pab-neg-takmaid kwen takojul-kuo. PTenal Nicodemo mutik Jesús-wis-taknoni Jesúsbak chunmagal. Tegin Nicodemo Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, anmal wismaldo, Pab Tummad pe-palmial Pab-igalgin anmal-oturdagal. ¿An igi nabir wiis? Imi Pab-tule-palmialidbi weob immal-taktijulmalad ima. Tenal Pab pebak kudijulilen, pe weob immal-taktijulid kwen imakojulin. # AImi teun takalgu, tule-walgwen maido. We tule nug, Nicodemo. Tenal we tule, Pariseo-tule, tenal Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad-walgwenga maimo. -Tenal Jesús tule-kwen-napijul ega choggal, we tule, tule-nued o tule-iskana. Tenal Jesúsdin pato wiis, tule aga ulubgin igi pinzhebukmal.Tenal Jesús pakal-pud tulemal-wiis-choggu tulemal nuekwa ebal naiguszhulmal, al Jesús tulemalgin kwen ibzhejulda. ?wImi Jesús Pab-Najad-Itogedgin Jerusaléngin-maidgin, Jesús-immal-taktijulmalad-imajadbal tulemal-ichejul Jesúsgin ibzhenonimal, Jesús Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule.  Al Jesús purkwaled-akar kannan tullesgu, e-chapingan kep wisgunonimal, Jesús chogzhagus e-chan ibapágin kannan kwisgunonibalo. Al Jesús-e-chapingan kep Pab-kartagin ibzhenonimalzhun. Tegin Jesús-e-chapingan kep Jesús-chogzhadgin ibzhenonimalbalzhun. ^~5Tenal Jesús akwa-neggin kwen chunmaszhul, tenal Jesús aga e-changin chunmas. ]}3Tegin Judiomal Jesúsga chogalmal: —Pe melle anka yosgu chunmama. Imi iti-neg pirka-tulabo-kakanerkwa kales chobgal. ¿Tenal pe chog: “An ibapágin kannan chobneé?” Chulá, an pegin kwen ibzhejulá. | Tegin Jesús tule-tummaganga chogal: —Imi pemal iti-Pabzhe-koled-neg opelojal, antin ibapágin kannan iti-neg okwisbalo. { Tegin Judio-tummagan Jesúszhe ekichialmalzhun: —¿Imi pede ibi-tule-ade? ¿Pe igi anka oyogo, pe igal-nika weob immal-tulgan-onigal, tegin mani migalbal? Pe anmalga immal-taktijulid oyogenabgweldo, anmal wisgal pe Pab-Tummad-akar tani o chul-dewa. Iz Tegin Jesús-e-chapingan Jesús-chogzhad itosgu, kep itos-nadmal akpene Pab-kartagin nermakal mai:Imi an Peje-koled-neg nudagal
an pela-pela arpanaidbal, an neg-owed. Sal. 69:9 %yCTegin Jesús tule-nu-ukpukmaladga chogal: —¡Pe magadbal numal-onimalo! ¡Imi an pal kwen peichul, pemal immal-uked-negga an-Pabzhe-koled-neg imamalgal! xTegidgin Jesús tulemal-takchagu immal-ukpukmal, Jesús tub-kwilomakaled amis. Tegin Jesús tub-kwilomakaledgin Pabzhe-koled-neg-akar ovejamal, moli-peb-nikmalad-pukwad-onis. Tegin Jesús tulemal-mani-ogwananimalad-e-mani misbal, tegin e-mesa okpisbal. %wCTegin Jesús Jerusalénzhe nonigu, ilagwen Pab-Tummadzhe-koled-negzhe nad. Tegin Jesús Pabzhe-koled-negzhe tognonigu, taknatap tulemal moli-peb-nikad, ovejamal tegin numal-ukpukmal. Tegin tulemal mesa-nabal pukwamalbal, tulemalga mani-pid Judio-mani-chunnadbak ogwananimalbal. cv? Imi Judiomalga-Pab-Najad-Itoged omodanikidgin, Jesús Jerusalén-neg-kweburzhe nad. }us Tegin Jesús vinoga-ti-opinnijad-cholbal Jesús tegin e-nan, tegin e-urpamal, tegin e-chapingan Capernaumzhe nadmalzhun. Tegin Jesúsmal Capernaumgin ipókwajal wis ampagusmal. Jesús Pabzhe-koled-neg-akar tule-immalmal-ukpukmalad-onijad ,tQ Imi Jesús weob Caná-Galileagin kepe immal-taktijulid imas. Tenal Jesús aga oyosdo, ede kannaleged nika. Tegin e-chapingan kep Jesúsgin ibzhenonimalzhun. s tegin machiga chogal: —Imi meke-ibi-tule keg-chulgu vino-pul-nugu-kobleged-inzhel mimimal. Tegin tulemal pela-pela vino kobalmalal, kep vino istar-kobleged tulemalga mimilegalbal. Tenal pegadin teob kwen kuszhul. Tenal pedin imisgwadzhe pe pul vino-nued chabos. vre Tegin tule-itoged-tummad mosmal-kobed-chejad itosgu, pato itogal, vino. Tenal tule-itoged-tummad wichul pia vino tani. Tenal neg-ibed-mosmal-ti-wesmaladdin wismal, vino ti-akar tani. Tegin tule-itoged-tummad machi-ome-nikujadzhe kocha, Tq!Tegin Jesús neg-ibed-e-mosmalga chogalbal: —Imisgin pe iche wis weido, itoged-tummadzhe chedgal, we tummad itogal, igi itole-dewa. Tenal neg-ibed-e-mosmal Jesús-chogzhadyob pél immal imasmal. )pKTegin Jesús neg-ibed-e-mosmalga chogal: —Imi we mete-kwanerkwad pél pe taka-taka ti enzhemalo. Tegin neg-ibed-e-mosmal metegin pél ti enzhasmalzhun. oImi teun aka-mosmal-abir metemal-akwagad-kwanerkwa pukwamal. Tenal we metemal ti-chigal pukwamal, Judio-tulemal Moisés-igalbal chunkal-enukedgin chwilidik aga imamalgal. Tenal mete-ilbal galón-tulagwen o galón-tulagwen-kakaambe-dewa, melgu ti chei. uncTenal Jesús-e-nan neg-ibed-e-mosmalga chogal: —Jesús pemalga immal chogoed-yopí, pe imakenabmal. mTegin Jesús aga e-nanga chogal: —Ome, ¿ibiga pe anka weob chogdé? Imi anka ampa wilub kwen omojul immal-taktijulid imagal. l Tegin machi-ome-nikunaidga vino akunonigu, Jesús-e-nan Jesúsga chognoni: —Machi, tulemalga vino akus. ¿Anmal igi imamalo? kTenal teun takalgu, machi-ome-nikuneed-e-pab, Jesúszhe kochamo, Jesús aga e-chapinganbak e-machi ome-nikuoed-takegalmo. j %Tegin Jesús-Natanaelbak-chunmajad-ibapágin, Caná-Galileagin, tule-walgwen ome-nikunai. Imi teun Jesús-e-nan tule-ome-nikunaidgin chimo. ci A3Tegin Jesús kannan chogalbal: —Imi an chunchunnad pega chogdo: imi pemal kujal taktamalo, nikpa-neg arkejii. Tegin pe taktamalbalo, Pab-angelmal an-Te-Tule-Chunnaje nikpa-akar aktegwis, tegin nakwegwisbal.h +2Tegin Jesús Natanaelga chogal: —Imi an chapi-wag-islub-ulpal kwichi an-pe-takchad an-pega-chogzhadbal ¿pe ankin ibzhenoniyé? Tenal an pega iché immal-imajadbal pato pe ankin ibzhenoni. Tenal an pega chogzhundo: pe kujal pul-pule immal-taktijulmalad taknoniko. %g E1Tegin Natanael Jesúsga chogal: —¿Teobí? Tule-oturdaked, tegil pe Pab-Tummad-Machido. Tegin pe Israel-tulemal-e-erreybaldo. Al pe nabir an-wísye. |f s0Tegin Natanael Jesús-egin-chogzhad itosgu, Jesúszhe ekichial chogal: —¿Igi pe an-wiis-ade, an tule-yardaged-tulejul? Tegin Jesús Natanaelga chogal: —Imi Felipe ampayo peje kolneeddu, an chapi-wag-islub-ulpal-kwichi, an pe-takcha. 3e a/Tegin Jesús Natanael-e-omodani-takchagu, Jesús Natanaelgin chunmakal, chogal: —We tule, Israel-tule-chunchunnad. Tenal we tule, tule-nued, keg tulemal-yardaged. d .Tegin Natanael Felipega chogalzhun: —¿Nazaretkinedí? ¿Imi tule-nued Nazaret-akar igi noniko-ade? Chulá. Tegin Felipe Natanaelga chogal: —Tegil nemaldo takne, pe wisgal ib-chunchunnad o chul. Tegin Natanael Felipega chogal: —Tegil an pebak naodo. Fc -Tegin Felipe Natanael-aminad. Tegin Felipe Natanael-onosgu, ka chogal: —Imi anmal tule-walgwen-onos. Akpene-akar Moisés-kartagin nermakal maido, tule-walgwen taniko. Tenal Pab-kaka-palchogmalad ampa Moisés-chogzhadyob chogzhamalmo tule taniko. Tenal we tule Jesús-Nazaretkined. Tenal we Jesúsdin José-e-machi. Wb ),Tenal Felipedin, Betsaida-tol, Andrés-tegin-Pedro-e-neg-kweburginmogad. Aa }+Tegin te pangin Jesús Galileaje nejognaidgin, Jesús Felipe-takal. Tegin Jesús Felipega chogal: —Anpak nemalma ankin turdagal. Tegin Felipe Jesúsga chogal: —Tegil nabirde. ` 3*Tegin Andrés Jesúszhe aga e-ia-Simón-cheal. Tegidgin Jesús Simón-takalgu, Simónga chogal: —Imis pe nug Juan-machi-Simón. Tenal pe kujal nug-pid nikunoniko, Cefas. (We nugdin choglege Pedro.) Jesús Felipeje tegin Natanaelzhe kochagujad ebak-negal egin turdagal 6_ g)Tegin Andrés ilgwen aga e-ia-Simónzhe nad. Tegin Andrés e-ia-Simónzhe nonigu, Simónga chogal: —Imi anmal Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule-onosmal. Wedin, Cristo. i^ M(Tenal tule-walbogid-Juan-itosmalad-walgwen nug Andrés. We Andrésdin Simón-Pedro-e-urpa. ] 1'Tegin Jesús tule-e-cholbal-tanimaladga chogal: —Tegil pe anpak nemaldo an-neg-takegal, an pia mai. Tegin tule-walbogid Jesúsbak mes nadmalzhun, Jesús-maidzhe. Tenal teun takalgu, neg pato chedo-wachilbake nai. Al tule-walbogid aka Jesús-neggin pesmalzhun kabgal. j\ O&Tegin Jesús chorzhik akpiridgu walbo tule-takal, e-cholbal tanimal. Tegin Jesús tule-walbogwadzhe ekichial: —¿Ibi pe peimaldé? Tegin tulemal-Jesús-cholbal-tanimalad Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, ¿pia pe maidé? m[ U%Tegin Juan-e-chapingan-walbogid, Juan-Jesúsgin-chogzhad itosgu, Jesús-cholbal ilgwen nadmal. NZ $Tegin Juan Jesúsgin chogalbal: —Pe tak, Pab-Oveja-Chapini tanigu. iY M#Tegin te pangin, Juan Bautista aga e-chapingan-walbogwadbak pukwadgin, Jesús-takalmalbal. Tegin Juan Bautista kannan Jesúsgin chunmakalbal: “Imi an takchado, Pab Purpa Nued nikpa-akar nuyob aktedani, tegin Jesúsgin chignoni. AU }Tenal an akpene pel-wichulmogan, Pab-akpene-chogzhad-palmidagoedde toa-tule. Tenal Israel-tulemal mag takegal piti-tule Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed, al an tigin-tulemal-ognoni.” &T GTenal an akpene we tulegin pemalga chunmadi-kusdo. Tenal teun an chogzhado: ‘Tule-an-cholbal-tanikoed anka-pul-iktual-kudiidbal anka pul tule-tummaddo.’ OS Tegin te pangin, Juan Bautista tani-Jesús-takalgu, chogal: “Pe tak, Oveja-Chapini-Pab-Tummad-akar-tanikid tanigu. We tule pel-kwapa tule-iti-napkin-pukwamaladga iskued-nikad pél elinoniko. #R ATegin Juan Bautista tigin-tule-ognaidgin, teun tiwal-Jordán-opakal-Betaniagin, Juanga pel-kwapa weob immal kusdo. Jesús tule-iskued-eligal nonikid sQ aTenal tule-an-cholbal-tanikiddin anka-pul-tule-tummadiidbal, an pel-unnijul we tulega kutar-tub echikkal. qP ]Tegin Juan tule-nonimaladga chogalzhun: —Imi antin tiginbi unnila tule-og, oyogal tule aga ulubgin chunchunnad iskuedgin pukib-itononi. Tenal tule-tummad-chunchunnad pemal-abalgin kudii, tenal pemal yabli aku we tule-takmal. —Imi pe Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule-chul-choggu, tegin pe Elías-chul-choggu, tegin pe te Pab-kaka-palchoged-chulbal-choggu, ¿tede pe ibiga tigin tulemal-okchun? ON Tegin Pariseomal-tule-palminonimalad Juanzhe kannan ekichialbal: M Tegin Juan Bautista tule-palmilenonimaladga Pab-kaka-palchoged-Isaías-chogzhadgin palchogalzhun:—Imi tule-walgwen neg-nikchulidbal kolmakal-kolmakal chunmanoniko:‘Imi pe Tummadga inniki-inniki igal imakenabmal.’ Is. 40:3 Antin a-tuledo. hL KTegin tule-palmilenonimalad kannan Juanzhe ekichialbalzhun: —¿Tegil pe we tulejul-choggu, tede pede toa-tulejun? Al an pei, pe anka wis chog, tule-an-palmialidga an nuekwá pebal choggal. ¿Tegil ibi pe chedanijun? XK +Tegin tule-palmilenonimalad kannan Juanzhe ekichialbal: —¿Tede pede toa-tulejun? ¿Tegil pe Pab-kaka-palchoged-akpenegwad-Elíasdé? Tegin Juan tulemalga chogalbal: —Antin a-tulejul. Tegin tule-palmilenonimalad kannan Juanzhe ekichialmalbal: —¿Tegil pe te Pab-kaka-palchogeddé? Tegin Juan tulemalga chogalbal: —Chulá. lJ STegin tule-palmilenonimalad Juan Bautistaje ekichisgu, “¿Pe ibi-tule?” Juan yakir tulemal-kwen-itoszhul. Tenal Juan tule-nonimaladga pakal-pud chogzhado: —Antin, an Cristo-Pab-Tummad-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulejul. _I 9Imi Juan Bautista kepegin Jesúsgin chunmakalgu, weob kusdo. Tenal teun Judiomal-Jerusaléngin-pukmalad tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-tegin-e-pentamalad-palmismal Juan Bautistaje ekisgal: “¿Pede, ibi-tule?” }H uTenal Pab Tummad, tule tar-kwen-takchajul-kus, tenal e-Machi-walkwénnagwad-Jesúsbi aga mecha e-Pabbak kudigus. Al Jesús tulemalga palchognonijun, Pab Tummadde ibi-tule. Juan Bautista chogzhagujad, ede Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulejul G  Imi Pab Tummad Moisésbal igal-mezhis tule igi naneed-wilubmal. Tenal tulemal Jesucristobal kep wisgunonimal Pab Tummad wilejakwa tule-taked-wilubzhulinadbal, napírra wilejakwa tule-tak. Tenal tulemal Jesucristobal igal-chunchunnad wisgunonimalbal. F }Tenal Jesús wilejakwa anmal-taked-wilubzhulinadbal yabli wilejakwa anmal-takti-kus. Al anmal ukin-ukin pentalenonimal. oE YImi Juan Bautista Jesúsgin chunmadi-kusgu, chogdi-kusdo: “Imi an akpene pemalga chogzhado: ‘Tule-pid kujal an-cholbal noniko. Tenal we tule anka-pul-iktual-kudigujadbal, anka pul tule-tummad.’ Imi Jesús, a-tuledo.” D +Imi Pab-kakapurwa anmalga sanal kunoni. Wedin Jesús. Tenal Jesús anmal-abalgin kudigus. Tegin anmal Jesús-yer-taed-takchamal. Tenal anmal Jesús-e-taedbal mag takchamal Jesús Pab-Tummad-akar noni. Tenal anmal mag takchamalbal wedin Pab-Tummad-Machi-walkwénnagwad. Tenal Jesús tulemalbak pinnallé-naneed-wilubzhulinadbal yabli pinnallé nanedi-kus. Tenal Jesús napírra chunmadi-kusbal. =C u Tenal Pab-nuskan tule-sanaledyob kwen mimmilenonijulmal, tegin tule-sanal-pinzheedyob-chul, tegin tule-itolegedbal-chulbal. Tenal Pab-nuskan Pab-Tummad-itolegedbal mimmilenonimal. $B C Tenal tulemal-wal-walgwen Jesúsgin-penzhul-kunonikidgin Jesús-abingasmal. Tenal Jesús tule-e-abingasmaladga igal-ukcha, Pab-Tummad-nuskanga kugal. _A 9 Tenal Jesús aga e-tulemal-Israelmalzhe nonigu, e-tulemal Jesús-kwen-abingaszhulmal. 9@ m Tenal Jesús iti-napkin tigusgu, tule-iti-napkin-pukmalad aku Jesús-takchamal, Jesúsde toa-tule. Tenal Jesús-iti-nap-opinnijadbal, tulemal mag Jesús-taked-wilubmalan. ?  Tenal Jesúsdin neg-otaloged-chunchunnad, tenal Jesús tule-ilbal mag itogal tulemal-imanoni. Al Jesús iti-napche noni. h> KTenal Juan Bautista kallen pela-pela neg-otalogedyob-chul, pinche unnila Jesúsgin chunmanoni. = -Tenal Juan noni tulemalga palchoggal, Jesúsdin kallen neg-otalogedyobid. Tegin Juan nonibal, tulemal-pel-kwapa ebal Jesúsgin ibzhenonimalgal. y< mImi te ibagwengin tule-walgwen maigus, we tuledin nug Juan Bautista. Tenal we tule Pab-Tummad-tar-palmial. ;  Imi neg-taled neg-chichid-otalo. Tenal neg-chichid neg-taledgin keg pal nakwegus. Al Pab-Jesús neg-taledyob anmalga kunonimo. : Tenal tule-tullejiid pel-kwapa Pab-Jesús-akar tani, tegin Jesúsbal pel-kwapa tulemal-mag-itononimal neg-talgunonikidyob. 9 Imi Pab Tummad Jesúsbal pel-kwapa immalmal opinnis. Tenal immal-kwen-nikchul, Pab Tummad Jesúsbal kwen opinniszhulid. J8 Tenal Pab-Jesús kepe-saglagin Pab Tummadbak pato purpal kudiin. 7 #Imi kepe-saglagin ampayo iti-nap naigueddu, Pab-kakapurwabi kudiin, tenal Pab Tummadbak kudii. Tenal we kakapurwa, Pab. Wedin, Pab-Jesús. @6ypemaldin wisguenabmal: imi meke-ibi-kwenad tule-iskued-akar-cheinonikil we kwenaddin tule-nojad-abonos melle purkwegal, tegin Pabdin tule-nojadga ichejul iskued elio. Pitomalgu.*5MAn-kwenamalad, imi pemal-walgwen, Pab-Jesús-igal-chunnadgin nosmalal, tegin tule-pid kannan Pab-Jesús-igal-chunnad-mamikidbal we tule-nojad-cheinonikil, 4Tenal teun Elías kannan Pabzhe kochabalgu kannan ti wigal, ti kannan we napkin winonibalzhun, tegin immalmal kannan chanmanonimalbal. 33_Imi Pab-kaka-palchoged-Elías ampa anmal-tule-yopímo. Tenal we Elías pela-pela Pabzhe kochagu melle ti wigal, ti we napkin pirkapá-eg-abal pal kwen wiszhul-kus. 2Al pemal aga emal-emal iskued-nikmalad aga chogenabmal, tegin pe aga muchub-muchub Pabzhe kolenabmalbal, pe kannan nugugalbal. Imi tule iskued-nikchulidgin Pabzhe kolalil, e-Pabzhe-koled kannaleged-nika, tegin we tulega chunna pela-pela immal kunoniko. %1CTenal pe Pabgin-penzhulidgin Pabzhe kochal, tule-yeed nugunoniko. Tenal Pabdin tar-nudanoniko. Tegin tule-yee-maid iskued nikal, iskued targa elilenoniko. 01Imi pemal-walgwen yee-mail, pe Jesúsgin-ibzhemalad-iktumaladzhe kolo, pega Pabzhe kolgal, tegin Pab-Jesús-nuggin nonogin kwallu-imagalbal. /) Imi pemal-walgwen poni-nikadbal wiles-itomail, pe Pabzhe kolenab. Tegin pemal-walgwen weligwal itojiil, pe Pab-otummoedgin namakenabbal. r.] An-kwenamalad, imi an pemalga immal pul-chunchoged chogbaldo: imi pe melle immalmal-nuggin napírra immal chogo, nikpad-neg-nuggin pel chul, tegin iti-nap-nuggin pel chulbal, tegin meke-ibi-immala-nuggin pel chulbal. Tenal pe “nabir” chogel, pe keg-chulgu pe-chogzhadyob immal imaked-wilub, tegin pe “chul” chogel, pedin keg-chulgu melle immal imako. Tenal pe immalmal-nuggin napírra immal chogel, pedin keg-chulgu sapejul oturdalenoniko. Tule Pab-penzhulidgin Pabzhe koled t-a ¿Imi pemal itosmalzhulzhí, Jobdin wileged-abalgin abin-purtis melle Pab-igegal? ¿Tegin pe itosmalbalzhulzhí, Pabdin napigin Jobga immal-nuegan imas? Imi Pab Tummad tulemalbak pinnallé nane, tegin pela-pela wilejakwa tule-takpal. !,; Kwenamalad, imi Pab-Tummad-kaka-palchogmalad-Pab-nuggin-chunmasmalad anmalga pato oyosdo, peyedzhe-wileged-abalgin anmal pinnallé naneenabmalmo. =+s Kwenamalad, imi pemal melle istar-itogedgin aga emal-emal urwemalo. Pab pemalga melle igal-itogal. Imi pe takmaldo, Pab-tulega-igal-itoged-ibe pato omodani pega igal-itogal. S*Imi pemal tule-nagnugin-arpamaladyob kued-wilubmalmo. Imi Pab-Jesús-iti-napche-kannan-tanikoed pato e-wilubgan omodani-choggu, al pe pinnallégwadgin aptakenabmal tegin pe abin-purtigenabmalbal. ])3Kwenamalad, pemal melle kueye-kueye itomalo tenal pe pinnallégwadgin nanemalo. Jesús kannan tanikoedzhe. Imi pe takmaldo tule-nagnugin-arpamalad igi nanemal. Imi tulemal immal-tigzhal, kueye-kueye ti-wied-keped tegin ti-wied-napid kwen abintajulmal, tenal tule-immal-tigmalad pinnallégwadgin abintabuktamal immalmal-nuegan-weigal. (Tenal pemal tule-immal-akaloszhulmaladgin chogzhamal, we tulemalde purkwed-wilubmal. Imi pemal we tulemal-mechamal. Tenal we tule-immal-akaloszhulmaladdin pemal-abin-kwen-kwisguszhulmal. Kwenadgan tulemalzhe-peyedzhe-wileged-abalgin pinnallégwadgin kudiguenabmal r']Imi pemal iti-napkin aga itoleged nuesaal megwismal, immal-kwamudikid-maidyob, pato kuakwa mesgal. U&#Imi pe takto, tulemal-pega-immalmal-wesmalad pe-nuekwa-targa-penukchajulidbal Pabzhe wilenanimal pe-tuktigal. Imi Pab-Pul-Tummad itosdo, tulemal-mani-abingaszhulmalad kolmakal-kolmakal wilenanimal. %wTegin pe-ol tegin pe-mani chamajadbal, pegin akpinnoniko, pe-chan chogin pela-pela kummajadyob. Al pe pelgunonijunno. Tenal neg-tuku pato omodani-choggu, ¿tede pe ibiga ichejul immalmal chabobidé? Tegil pe pinche ichejul immalmal chabogodole. v$eImi pemal aga ichejul immalmal-chabojiid pebi pato pél nungus, tegin chamu pebi pato pél mol masbal. ;# qNabirdo, mani-ibgan. Imisgin an-pega-immal-chogneed pe nuekwa itomalo. Imi pemalga pela-pela wileged nonikoedbal pemal pukib-itogedbal iktualeba kolmakal-kolmakal poed-wilubmal. ;"oTenal meke-ibi-tule immal-nuegan wijiil, keg-chulgu immal-nuegan imaked-wilub. Tenal we tule e-immal-nuegan-wijiidbal kwen nanejulil, we tuledin pato iskuedgin arkwas.p!YTenal imidin, pemal aga tummarba-itogedgin itojul-chunmamal. Imi pemal-weob-chunmakeddin ib-nuedzhul. x iAl pemal choged-wilubmal: “An Pab-chogedbal tuladiil, an we immal imako; o chulil, an immal-pid imabalo.” QTenal pedin, pe wichul pan o achul pega igi neg-kunoniko. Tenal pemaldin unnila poyob kudimal, íche nononiko, tegin íche nadel, pél oweledo. Tenal pemal poyob iti-napkin íche wis kudimalmo. kO Imi pemal nuekwa an-itomalo. Imi pemal chogmal: “An imis o chulil pan, an neg-kwebur-pidzhe ne. Tegin anmal we neg-kweburgin pirkagwen ampagumalo. Tegin anmal we neg-kweburgin immalmal-wis-ukmalbalo mani wis kagal.” Q Imi Pab Tummadbi nabir igal-mes, tegin Pab Tummadbi nabir tulega-igal-itogedga kubal. Tegin Pab Tummadbi nabir chogbalo: “Pedin abonolego” o “pedin sapejul oturdalego.” ¿Imi pede, toa-tule-ade, tule-pidga igal-itogal-wede? Keg kue. Pe melle tummarba-itogedgin chunmamalo: “An pan keg-chulgu weob immal imako” L Kwenamalad, imi pemal melle aga emal-emal kwenadgangin kakanzhemalo. Imi pe Jesúsgin-kwenadgin istar chunmajal, pedin pato ulubgin we kwenadga igal-itonai. Tenal pe kwenadga igal-itonail, pedin pato igal-mamikidgin istar chunmanoni. Tenal pe tulega-igal-itogedga-kunonikidbal, pemal chogmal Pab-igal ib-nued o chul. Tegin pe Pab-igalga pe igal itogel, pedin pato Pab-igal-itogedga-tulega kunoni, pedin pato igal-mamikidbal-pallí-taed-tulejul.   Tenal pemal Pab-Tummad-wagin aga tule-polganayob imakenabmal. Tenal an-pega-chogzhadyob pe imakel, Pabdin pemal-otummononiko. R Tenal pe-iskuedgin-tiidbal, pe pukib-itogenabmal, tegin pe chuli-pinzhe itogenab, tegin pe poenabbal. Tenal pe weligwal-itodiil, tegin pe alledibalil, imisgin pe iskued-nikadbal pe pukib-itogenabmal. #Tenal pe Pab-waglika nadel, Pabdin keg-chulgu pe-abin pe-waglika nonimogo. Tegin pemal-iskuedgin-nanemaladdin iskued ebegenabmal, tule tigin chunkal enukchal chwili peioedyob. Tegin pemal-Pab-Jesúsgin-abal-abal-pinzhemaladdin ilagwen Pab-Jesúsgin pinzheenabmalbal. 'GAl pemal Pab-ulpallí naneenabmal. Tenal pe nia-abin kantik kwisguenabmalbal. Imi pemal nia-abin kantik kwisguel, nia keg-chulgu ilgwen pemal-akar nao. ucTenal Pab Tummad anmal-pentaked-wilubzhulinadbal yabli wilejakwa-anmal-tak. Al Pab-kartagin chogdo:Pab Tummad tule-tummarba-itodamalad-abin-kwisgualda.Tenal Pab wilejakwagwadgin tule-tummarba-itojulmalad-penta. Pr. 3:34 "=¿Imi an-chunmajad ampa pe pendé? Pede ebinzhe Pab-karta-nermakal-maidde pinche chog. Chulá. Imi Pab-kartagin chogdo:Imi Pab-Tummad-anmalgin-purpa-mezhijad anmal-nob,
egadgabi kugal anmal-pei. Ex. 20:5; Dt. 4:24; Zac. 8:2 Al pemal Pab-Tummadbi-pilalgued-wilubmal. 9Imi omegan-aga-e-machered-yardadiidyob, pemal Pab-Jesúsbak nanemalmo. ¿Imi pe wichulzhí, tule yer iti-napkined-immalmal takel, Pab-Tummadbak-aichulidga kunoniko? Imi pemal ampamodo. Imi pe yer iti-napkined-immalmal takel, pedin pato Pab-Tummadbak-aichulidga kunonimogo. I Tenal pemal Pabzhe immal ekisendo, tenal pe Pabzhe noal-pinzheedgin immal-ekismal. Al pemalga immal kwen uklegojulmal, pemal pinche aga tukin ebugalbi immal ekismal. Wedin ib-nued chul. U#Tenal pe immal-peigujiid pe kwen onojulmal. Tenal pe tule-mesdago, pe istar tulemal-taktago, tegin pe aga abin-abin kualmalal, aga pe sakidamalzhunno. Tenal pe immal-peigujiid yabli pe kwen onogojulmal. ¿Ibiga pemalga weob kunoni pe ebinzhe? Imi pemal Pab Tummadzhe yapa immal-ekisedbal, pe immal-peigujiid kwen onogojulmal.  ¿Pia tani-wede, aga abin-abin urwemaladdé? Imi we urwed anmal ulubgin-peyedzhe-immal-peigujiidbal alamananimaladbal tanido. ~uTenal tule-igal-nudagal-alamananimaladdin tulemalga igal-nudaked amidamal. Al we tulega igal-nueganbi kunoniko.)KTenal pinzheed-Pab-Tummad-akar-tanikiddin pél nueganbi, chwilidik-pinzheed, urwed kwen amijulid, tule-pentakedginbi pinzheed, tule-tummagan-ulpallí naneed, pela-pela wilejakwa tulemal-taked, immal-nuegan-imakedginbi pinzheed, yopígwadbi tule-taked, napírragwadgin immal-imaked. )Imi pe aga ulubgin istar tule-takel, tegin pe tule-pidgin pe pul tummadga kubiel, neg-iskunoniko, tegin igal-iskana-chogagwenzhul nononibalo. +OImi tule-tummarba-itogedgin-pinzheeddin Pab-akar kwen tanijul, we pinzheeddin pinche tule-nono-akar nojad, wedin niazhikid, tegin iti-napkined-pinzheedbal. Z -Tenal pemal aga ulubgin peyedzhe istar tule-takel, tegin pe tule-pidgin pe pul tummadga nakwebiel, pe melle aga tummarba-itogedgin chogdago: “Antin tule-immal-wijiid.” Weobdin aga tukin pato kakanzhenai. 1 [ Imi pemal-abalgin tule chogmail ede pirkin immal-wiis tegin ede pirkin-pinzheed nikpal, we tule pinzheed-nikadbal tummarba-itojulidgin immal-nuegan imaked-wilub. J   Imi ti-kammu-palugin, keg ti-ochigwad ario. An-kwenamalad, imi wag-islub-chapi chanmakalil, keg aceituna-chan chanma, keg-chulgu wag-islub chanmakenab. Tegin uva chanmakalil, keg wag-islub-chan chanma, keg-chulgu uva-chan chanmakenab. Imi anmal-kwabindemo chogbo ampa chunmaked-wilubzhulindo. Tule chogbo-pinzheed nikad V % ¿Imi ti-kammu-kwénnagwadbal ti-ochi, ti-palu mes noo o chul? Chulá. x i Imi anmal ampa we kwabingin Pab-otummo, tegin tule-ukapchebal. An-kwenadgan, anmal weob naneed-wilubzhulindo. ' Tenal anmal we kwabingin Pab-Tummad-otummoaldamal, tegin anmal ampa we kwabingin tule-Pab-Tummad-e-yopíjal-opinnismalad-ukapchemalbal.  Tenal anmal-kwabin-pipinmaked keg naga abingemal. Imi anmal kwabingin chuwe-puled-naidyob anmalgin okpin, kaka-iskana kolgal. @yImi tulemal pel-kwapa chunna nabir immal-tulgan-owizhodamo, immalmal-chapurbalid, chikwi, nakpe, immalmal-termalgined-ugakche. Tenal tulemal pel-kwapa pato immalmal-owizhosmal. a;Tenal anmal-kwabin cho-neg-okummajadyob, tule-izho. Tenal iti-nap-naid-pel-kwapa-iskujadyob anmal-kwabin kuakwa naimo, istar chunmagal. Tenal anmal-kwabin-naid pel-kwapa aga tukin chan izho. Tenal pe-kwabin igal-iskanabal pe-uka-odonatap, cho-kamaidgin neg opelonatapidyob. Tenal kwabin-weob-chunmaked, cho-chagla-neggined-Nia-akar tani. 0YImi anmal ampamodo. Tenal anmal-kwabin totokwando, tenal pél aga immal imakoele, tummarba aga ima. Imi pe takpaldo, tule totó cho wis ogajal, ichejul neg okummako. 8iTenal pe takmalbaldo, ulmolmal-tummagan purwa-pela-pela-koledgin abarmamail, tule-ulmol-chol-kaed e-chogedbal ul-nabiroed toto-pitchu tenal yabli nabir ulmol-chol kada. Imi pe moli-kaka-yabal piir ezha yojal moli-abingegal, we immal toto-pitchu tenal pulzhuli yabli piir-piir moli-imako. Imi anmal-pel-kwapa nomal. Tenal tule e-chunmakedgin nojulil, tule-napírragwad, tegin we tule aga unnio chorzhik ebigalbal. { qAn-kwenamalad, imi pemal melle yogasal Pab-igalgin tule-oturdamaladga togelen, nabirin. ¿Ibiga an teob chog? Imi pemal nued wismaldo, Pab-Jesús tule-oturdamaladzhe pul-pule immal ekisnoniko Pab-igalgin nuekwa tule-oturdas-dewa o chul-dewa. ,QImi anmal-changin purpa maichulil, anmal-chandin purkwaldo. Imi anmal ampa an-chogzhadyob tule Pabgin-penzhulidbalbi keg immal-imakedyob kudimalmodo. Imi anmal Pabgin-penzhulidginbi naneel, tenal Pab-chogzhadyob kwen nanejulil, anmal tule-purkwismaladyob, ibga keg pel kunonimogo. ~}|{{zzylxxKwwYvuuXtsrrqCpoo2nmm:lkk#jAi-hggfUedddccbZae`@_^]]1\[KZZIYIXVVjUTSRRQQ+P]ONNuMLLYKK)JpIIcHOGGG"EvDQCCBbA@"?2>>=fAl Jesús e-walambe-kakabogwadga chogalzhun: —¿Imi pemal nebimalmodé, we chapingan-pimaladyobmo? {MoBTenal teun-akar Jesús-e-chapingan-ichejul Jesús-midmal. Tegin tulemal Jesúsbak pal kwen nanaszhulmalbal. ;LoAal Jesús chogalbal: “Imi an pemalga chogzhundo: tule keg a-itoleged anche tagmal anpal-naigugal. Tenal Pab nabir-ito tule-imajal, we tule kep anche noniko anpal-naigugal.” “Imi Pab Purpa Nued tule-otuloda. Tenal tule-chan ibga keg pel ku. Tenal an-chunmajad ib-purpaled, wedin tule-otuloged. RI>“Tenal pe takalil an-Te-Tule-Chunna an-akpene-maigujadzhe kannan nakwenatap, Pab-Tummad-negzhe. ¿Pe igi kujal, pe ebinzhe? Tenal pemalga tegí ib kunonikil, pemal pul-pule istar an-taknoniko. ^H5=Tenal Jesús wiis-choggu e-chapingan e-nik istar chunmakalmal, al Jesús aga e-chapinganga chogal: “¿Imi pemal ebinzhemal, an pemalga immal-chogzhad, pemalga ib-nuedzhul? Chulá. Wedin pemalga ib-nueddo. G <Tegin Jesús-e-chapingan-ichejul Jesús-ega-chogzhad itosmalgu, chogalmal: —Peyedzheá. ¿Toa we igal abingao? Chulá. F;Tenal Jesús Capernaumgin, Judio-ormaked-neggin, tulemal-oturdanaidgin weob chunmasdo. Jesús-e-chapingan-ichejul Jesús-midmalad E:Tenal antin madu-chunnad Pab-neg-akar-aktenonikid, tule-akpene-mas-kunned-maná kuchadyob-chul. Tenal anmal-tadgan neg-nikchulidbal mas-kunned-maná kuchamal, tenal anmal-tadgan yabli purkwismal. Tenal tule iti-madu kuchal, ilagwen-nadgu tullego. Pitomalgu.” D)9“Tenal Pab-tulad an-palmial, tegin an Pabbal tula-tibal. Tenal tule an-chogzhadyob an-chan-kuntimogal, we tule ampa anpal tula-timogo. C 8Tenal meke-ibi-tule an-chan kuchal, tegin an-abe kobzhabalil, we tule ilagwen ankin mai, tegin antin we tulegin ilagwen maimo. gBG7¿Ibiga an teob chog? Imi an-chan mas-kunned-chunchunnad, tegin an-abe kobed-chunchunnadbal. 3A_6“Tenal meke-ibi-tule an-chan kuchal, tegin an-abe kobzhalbalil, we tule ilagwen-nadgu tullego. Tegin neg-tuku omojal, an purkwaled-akar kannan we tule-otulobalo. O@5Tegin Jesús Judiomalga chogalzhun: “Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi an-Te-Tule-Chunna-e-chan pe kwen kunchulil, tegin pe an-abe kwen kobzhulbalil, pedin tulajul, pedin tule-purkwal. ?74Tegin Judiomal aga emal-emal pela-pela imakalmal chogalmal: —¿Imi we tulede igi anmalga aga e-chan ukne-ade, anmal kunmalgal? Wedin kakanma. t>a3Tenal antin purpal we madu-tule-otuloged. Tegin antin madu-Pab-neg-akar-tanikid. Tenal tule we madu kuchal, ilagwen-nadgu tullego. Tenal we madudin an-chan. Tenal antin pel-kwapa tule-iti-napkin-pukmaladga an-chan uko tullemalgal.” =%2“Imi an pemalga madu-Pab-neg-akar-aktejadgin chunmanaimodo. Tenal tule we madu kuchal, ilagwen-nadgu tullego, pal kwen purkojul-kuo. <31Tenal pe-tadgan neg-nikchulidbal mas-kunned-maná kuchamal. Tenal pe-tadganga we mas-kunned yabli kwen unniguszhulmal, pe-tadgan yabli purkwismal. 8;k0“Tenal antin purpal madu-tule-otuloged. o:W/Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule an-kwen-penguszhulil, we tule ilagwen-nadgu pato tula. f9E.“Imi tule kwen nikchul Pab-takchad. Tenal tule-Pab-akar-tanikidbi unnila Pab-takcha. t8a-Tenal akpene Pab-kaka-palchoged Pab-kartagin chogzhado:Tenal Pab Tummad e-igalgin pel-kwapa
tulemal-oturdako. Is. 54:13 Tenal tulemal-pel-kwapa yer Pab-itojal, tegin Pabgin turdajal, we tulemal anche nonimalo anpal-naigugal. Z7-,Imi an-Pab-an-palmialid yer-ito tule-kwen-imajulil anche taggal, we tule anche kwen nonikojul. Tenal tule keg walgwen aga tukin anche tag. Tenal tule-anche-nonikid neg-tuku omojal, an kannan we tule-otulogo. e6C+Tegin Jesús Judiomalga chogal: “Pemal melle aga emal-emal ankin istar chunmamalma. I5 *Tegin Judiomal chogalmal: —¿We Jesúsde, José-machijulzhí? ¿Imi e-pab tegin e-nan, anmal mag takmalzhulzhí? ¿Tede anmalga igi chogne: ‘An Pab-neg-akar-aktenoni?’ Chulá. Keg kue. 41)Tegin Judiomal Jesús-chunmajad itosmalgu ede madu-Pab-neg-akar-tanikidyobid, Judiomal aga emal-emal istar-itogedgin Jesúsgin ulualmalzhun. J3 (“Tenal an-Pab peigujibal, meke-ibi-tule e-Machi-takalil, tegin e-Machigin ibzhajal, we tule ilagwen-nadgu tullego. Tegin neg-tuku omojal, an purkwaled-akar kannan we tule-otulobalo.” R2'Tenal Pab-an-palmialid peigujii, an nuekwa ega pel-kwapa tule-anka-uklesmalad-tako melle walgwen-pel periengugal. Tegin Pab-Tummad-peigujibal neg-tuku omojal, antin tulemal-anka-uklesmalad-otulobalo. 1&“Tenal antin Pab-neg-akar aktenoni, Pab-an-palmialid-itolegedbal immal imagal, an naga itolegedbal immal imagal-chul. 09%Tenal tule-Pab-anka-ukchamalad pel-kwapa anche nonimalo anpal-naigumalgal. Tenal antin tulemal-anka-uklesmalad-ilgwen-abingene, an pal-kwen-onogojul. q/[$“Tenal antin pemalga chogzhado: pemal an-takchamal, tenal pemal yabli ankin kwen ibzhaszhulmal. U.##Tegin Jesús tulemalga chogalbal: “Imi antin purpal madu-tule-otuloged. Tenal tule anche nonikil anpal-naigugal, ukul pal kwen itogojul. Tenal tule ankin ibzhajal, ukul-ukul pal kwen itogojulbal. f-E"Tegin tulemal Jesúsga chogalmal: —Tummad, tegil pe imis-akar anmalga we madu ukodo. 3,_!Tenal Pab-akar-mas-tanikid, wedin tule, wedin mas-chunnad-chul. Tenal we tuledin Pab-neg-akar tani. Tegin we tule ilagwen-nadgu-tullegal tule-iti-napkin-pukmalad-imada. + Tegin Jesús tulemalga chogalzhun: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi Moisés Pab-neg-akar, pe-tadganga maná-mas kwen ukchajul. Tenal Pab Tummad pe-tadganga maná-mas ukchamal. Tenal imidin an-Pab nikpa-akar pemalga purpal mas-chunchunnad ukmal. F*Tenal anmal-tadgan neg-nikchulidbal maná-mas kuchamal. Tenal Pab-kartagin nermakal maimodo:Teun ad Pab-neg-akar tadganga mas-kunned ukcha, kunkal. Ex. 16:4; Neh. 9:15; Sal. 78:24-25 h)ITegin tulemal Jesúszhe ekichialmalbal: —¿Tegil pe ibi immal-taktijulid pe anmalga imako oyogal, pedin ibi-tule? Tenal anmal immal-taktijulid takalil, anmal kep pegin ibzhenonimalo. ¿Tede pe ibi anmalga imakojun? (yTegin Jesús tulemalga chogal: —Nabir. Imi pemal Pabga immal imabiel, pe penzhulinabmal Pab Tummad an-palmial. k'OTegin tulemal Jesúszhe ekichialmal: —¿Tegil anmal igi imakenabzhun, Pabga immal imagal? &'“Tenal an pemalga chogdo: pe melle pinche iti-napkined-mas-kunned-onoedgin, pe arpamalo. Tenal pe tule-ilagwen-otuloged-mas-kunned-onoedgin, pe arpamalo. Tenal an-Te-Tule-Chunna pemalga tegiid-mas-kunned uko. Tenal Pab Tummad ankin chogzhado, ede yer an-tak.” %Tegin Jesús tule-nonimaladga chogal: “¿Ibiga pe an-aminanimal-ade? Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi pemal pela-pela immedzhe mas-kuchadbal pe an-amidanimal. Tenal pemal immal-taktijulid-takchadbal pe an-kwen-amidanijulmal ankin ibzhegal. .$UTegin tulemal mata opasmalgu, we neg-kweburgin Jesús-onosmal Jesús mai. Tegin tulemal Jesúszhe ekichialmal: —Tule-oturdaked, ¿inkwa pe noni-wede, itije? #9Tegin tulemal takchagu Jesús taklejul, tegin Jesús-e-chapingan taklejulmo, tulemal-sae-mas-kuchamalad ulmal-nonimaladgin aknakwismal. Tegin tulemal Capernaumzhe Jesús-aminadmalzhun, Jesúsde Capernaumgin mai-dewa o chul-dewa. Jesús purpal chogzhagujad, ede madu-chunchunnad "}Tegin ulmal-neg-kwebur-Tiberias-akar-nonimalad Jesús-Pabga-nuedi-chogzhadgin-tulemal-okuchad-omopen naigunonimal. U!#Tegin te pangin, tulemal-opakal-mas-kuchamalad wisgusmal sae ul-walkwénna nai, tenal Jesús ulgin kwen nakwiszhul. Tenal Jesús-e-chapinganbi nadmal. Tenal tulemal kwen wichulmal Jesúsde pia nad. 7 gTegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Tegil pe akalzhul ulgin nakwedo. Tegin Jesús ulgin nakwisgu, pato itogalmal, neg-kwebur-natapidzhe ul-naigumaladgin pato nai. pYTegin Jesús ulzhe nonigu, aga e-chapinganga chogal: —Melle pe tobgumalma; antin, an Jesúsde. >uTegin Jesús-e-chapingan kilómetro-atal o nerkwa-dewa kammegin-nanajadbal Jesús-takalmal e-ulzhe tani. Tenal Jesús ti-askin kannamadani. Tenal e-chapingan Jesúsgin kwakialmal. a;Imi teun Jesús-e-chapinganga sapejul purwa kolnonigu, pela-pela mata arwialzhun. 7gtegin kep ulgin aknakwismalzhun. Tegin Jesús-e-chapingan nadmalzhun mata-opakal, Capernaumzhik. Tegin neg-chichilegalgu, Jesús ampa yalaganbal kudiid, ampa kwen taklejul. Y+Tegin tad-arkwatku, Jesús-e-chapingan mata-kakche ul-naidzhe aktenonimal ;oTegin Jesús mag takchagu tulemal pinzhebukmal kantikidgin erreyga e-odonemal, Jesús aka-ulak yalaganbal walgwen nadbal. Jesús ti-askin kannamakal e-chapinganzhe nonikid 9kTegin tulemal takchagu Jesús mas-kunnedgin immal-taktijulid imas, chogalmal: —We tule, Pab-kaka-palchoged-chunchunnad. Wedin Pab-chogzhad-iti-napche-palmidagoed-tule. ~u Tegin Jesús-e-chapingan tulemal-kwaatal-madu-kuchamalad-okpitchad wesmalgu, ampa karpa-kwaambe-kakabog okpis. 9 Tegin tulemal pel-kwapa immedzhe mas kuchamalgu, Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pemal mas-okpitchad weimalo, melle pinche perienzhegal. W' Tegin Jesús kwaatal-madu-olgana tegin ua-chus. Tegin Jesús Pab Tummadga tog-nuedi chogzhagu, madu, ua Jesúsga melgudzhun. Tegin Jesús aga e-chapinganga madu-ukcha. Tegin Jesús-e-chapingan tule-ampagusmaladga madu-mimiszhun, tulemal kunpiedyob. Tegin Jesús-e-chapingan ampa teopí ua-ukabogid-imasmo, tulemal e-kunpiedbal. ^5 Tegin Jesús chogal: —Tenal ankadin iwen-kwen-akalzhul madu-kwaatal. Tenal antin, an pei, pemal tulemalga chognao: ‘Pe wis ampagumalo.’ Tenal teun we neggin kagan ichejul nai. Tegin Jesús-e-chapingan Jesús-chogzhadyob imasmal. Imi teun takalgu, machergan-ampagusmaladbi, miliatalzhal. Tenal omegan, tegin nuskan pel choglejul. hI —Imi machi-toto-walgwen wegin madu-olgana-cebadagad-kwaatal wis nika, tegin ua-purwigana-ukabo-nikbal. ¿Tenal immal-ichegwaddé ibiga nabir-wede, tule-ichejul-pukwadga? We mas-kunned aku pel-kwapa tulemal-okunkal. ^5Tegin Jesús-e-chapin-pid-Andrés-nugad, Simón-Pedro-e-urpa, Jesúsga chogal: b=Tegin Felipe Jesúsga chogal: —Ante wichí. Imi tule ni-walapábak arpanailen, we mani-kanaid ampa kwen unnijulin we tulemalga mas-kunned pakegal. Tenal we mas-kunned, ampa iché-iché tulemal-wis-okunmaloen. $A(Tenal Jesús pinche Felipega weob chogzha Felipe-wilub-takegal, Felipede igi chogdago-dewa. Tenal Jesús pato wiis, ede igi tulemal-okunno masgin.) NTegin Jesús panna atadgu, takal tulemal-ichejul e-chiidzhe irmadanimal. Tegin tulemal nonimalgu, Jesús Felipega chogal: —¿Anmal pia tulemalga mas-kunned paknemalo-wede, tulemal-okunkal? pYTenal teun Judiomalga Pab-Najad-Itoged-e-wilub pato omodani-choggu, al tulemal-ichejul irmanonimalmo. Tegin Jesús aga e-chapinganbak yalzhe nadmal. Tegin Jesús aga e-chapinganbak yal-abaladzhe nonimalgu, yal-abal ampagunonimalzhun.  Teun takalgu, tulemal takchamal Jesús tule-yemalad-nudas, al Jesús-immal-taktijulmalad-imajadbal tulemal-ichejul Jesúsbak irmadmalmo. r  _Tegin Jesús chunmajad-cholbal untaradgin nad, Galilea-mata-opakal. Tenal we mata nugbal, Tiberias-mata.  /Tenal pe Moisés-nermajadbal, pe pengus-choggu, ¿tede pe igi an-chogzhiidgin ibzhenonimalmogo? Keg kue. Pitomalgu.” 3.“Tenal pemal Moisés-penzhul-kujalen, pemal ampa ankin penzhul-kunonimalmogan. ¿Ibiga an teob pemalga chog? Imi Moisés pél ankin nermas. $ A-“Tenal pemal ankin kwen ibzhaszhulmal-choggu, al pe melle ankin pinzhemalo, an Pabga pemal-tuktinemal. Tenal pe Moisés-igalgin-pe-ibzheedbal, pe chogmal: ‘Imi anmal keg-chulgu Pab-negzhe tognemal.’ Tenal pemal-nuekwa-nanaszhulidbal Moisés Pab Tummadga pemal-tuktimalo. L,“Tenal pemal aga emal-emal aminanimal aga nug otummogal. Tenal pemal Pab-Tummad-walkwénnagwad-kwen-aminanijulmal pe-nug-otummogal. ¿Tede pemalde, igi ankin ibzhenonimalo-wede? Keg kue. +Tenal antin, an-Pab-nuggin nonido, tenal pemal an-kwen-abingaszhulmal. Tenal tule kujal aga tukin tanikil, pemal we tule-abingemalo. F*Tenal an pemal-wismal, pemal ulubgin Pab-kwen-pilalzhulmal. pY)Tegin Jesús Judiomalga chogalbal: “Imi antin, an tule-an-nug-otummomalad-kwen-abingenai-chul. I (Tenal pemal yabli anche yapa tagmal ilagwen-nadgu tullegal.” eC'“Tenal pemal ebinzhemal, Pab-kartagin-turdanaidbal pemal wisgune, pe igi ilagwen-nadgu tullegal. Al pemal pela-pela Pab-kartagin turdananimal. Tenal pemal nabir turdananimalando, tenal Pab-karta ankin chunmanai. w&“Tenal pemal kwen ibzhaszhulmal-choggu Pab an-palmial, al Pab-pemalga-chogzhaddin pemal-ulubgin kwen peszhul. 3%Tenal Pab-an-palmialid aga tukin ankin chunmadi-kus antin a-tule. Tenal pemal Pab-chunmaked-kwen-itoszhulmal, tegin pemal Pab-pel-takchajulmalbal. zm$Tegin Jesús Judiomalga chogalbal: “Tenal antin, an-immal-imanaidbal Juan-ankin-chogdi-kujadga, pul-pule pemalga oyonai, antin toa-tule. Tenal Pab-anka-arpaged-ukchadbal, tegin an-Pabga-immal-imanaidbal, an oyonaido, Pab an-palmial. 9#Imi Juan Pab-wisgugal tulemal-oturdadi-kus, achachar-tummad kanaidgin neg-otarmanaidyob. Tenal pemal yabli ichéjal yer Juan-chogzhad wis itosmal.” ~"Tenal Pab Tummad ankin chunmajadbal, tegin an immal-taktijulmalad imajadbal, al an tule-kwen-napijul ankin chunmagal antin toa-tule. Tenal Pab-sapejul-tulemal-oturdakoed-akar pemal nabir abonolegal. Al Juan-ankin-chunmajadbal, an pemalga chognonimo. y}k!“Imi pemal Juan Bautistaje tulemal-palminonimal. Tenal Juan pemalga napírra chogzhado, antin a-tuledo. | Tenal imidin tule-pid ankin yer chunmadii. Wedin Juan Bautista. Tenal antin wisdo, we tule-ankin-chunmadiid, ib-chunchunnad. c{?“Tenal an naga walgwen chunmakelen, an chunmakeddin ib-nuedga kwen kunonikojulin. (zITegin Jesús Judiomalga chogalbal: “Imi antin, an-itolegedbal keg walgwen immal ima, tenal Pab-anka-chogzhadbal an tulega igal-ito. Tenal antin tulemalga nuekwa igal-itogo piaje sapejul oturdaleged-wilubmal. Tenal an peiedyob an kwen nanejul, Pab-an-palmialid peiedyob, an nane. }ysTenal te ibegin, tule-purkwismalad uan-akar kwisgunonimalo. Tenal tule-nued-nanasmalad ilagwen-nadgu tullego, tenal tule-istar-nanasmalad ilagwen oturdaleged-neggin sapejul oturdalego.” Jesús chogzhagujad, ede chunchunnad Pab-Machi-Chunnad )xK“Imi pemal melle an-chogzhadgin weob pakal peimalo. Tenal ibe nonikodo, tulemal-pel-kwapa-purkwismalad-uan-yabal-mamimalad Pab-Machi-chunmaked itomalo. wTenal Pab-Machi, Te-Tule-Chunna-choggu, al Pab e-Machiga igal-ukchabal tulemalga igal-itogal tulemal piaje sapejul oturdaleged-wilubmal. v“Tenal Pab kusgu aga e-otuloged cheitii-choggu, al Pab aga e-Machiga igal-ukchamo, kusgu aga e-otuloged cheigalmo. luQ“Tenal an chunchunnad pemalga chogbaldo: tenal ibe noniko, tenal imi ibe pato naigunoni, tule-purpal-purkwalmalad mag itononiko Pab-Machi ibi chogzhad. Tenal tule-Pab-Machi-chogzhad-nued-itosmalad purpal tullenonimalo. bt=Tegin Jesús chogalbal: “Imi an chunchunnad pemalga chogdo: meke-ibi-tule an-chunmajadgin ibzhajal, tegin Pab-an-palmialid-penguszhulil, we tule ilagwen-nadgu tullego, tegin we tule Pab Tummadzhe sapejul kwen oturdalegojulbal. Tenal tule Pabgin ibzhejal, tule-purkwed-igal-akar nos, tegin tule-ilagwen-nadgu-tulleged-igalgin tognonibal. Vs%Tenal Pab e-Machiga weob igal-ukcha, tulemalde e-Machigin atamalgal, tulemal-pel-kwapa e-Pabgin atagedyobmo. Tenal tule Pab-Machigin kwen atajulil, Pab-machi-palmialidbal ampa Pabgin kwen atajulmalmo.” )rK“Teginbal, Pab Tummad tulega igal-kwen-itogojul-kuo. Tenal Pab e-Machiga igal-ukcha, tulemalga igal-itogal, tulemal piaje sapejul oturdaleged-wilubmal. qyTenal Pab kannan tule-purkwalmalad-otulo-choggu, al e-Machi ampa e-Pab-yopí e-itolegedbal tule-purkwalmalad-otulomo. :pm“¿Ibiga teob? Imi Pab pela-pela aga e-Machi-pilal-choggu, al e-Pab pel-kwapa e-immal-imaked oyomo. Tenal Pab kujal e-Machiga pul-pule immal oyogo, pemal keger takegal. !o;Tegin Jesús Judiomalga chogalbal: “Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab-Machi aga e-itolegedbal keg immal ima. Tenal Pab-Machi e-Pab-takel immal ima, ampa teopí Pab-Machi immal imamo. Tenal Pab Tummad meke-ibi-immalagin immal ima, e-Machi ampa teopí immal imamo. (nITenal Jesús chogzhadbal ede Pab Tummadyob pane-pane arpanai, wedin chogle Pab Tummad Jesús-e-pab, tegin wedin choglebal Jesús Pab Tummadbak aga-a-yopí tule-tummadga maimo. Al Judiomal pul-pule Jesús-mesbi-kualmalzhun. Tenal Jesús ulukued-ibegin kwen ataszhulidbal, Judiomal Jesús-mesbi-kualmalbalzhun. Pab Tummad Jesúsga igal-ukcha tule-otulogal, tegin tulemalga igal-itogalbal toa nos, o toa noszhul jmMTegin Jesús Judiomalga chogal: —Imi an-Pab pane-pane arpanai-choggu, al an pane-pane arpamo. klOImi Jesús ulukued-ibegin tule-nudas-choggu, al Judiomal chabzhul Jesús-imabi-kualmalzhun. OkTegin tule-nugujad Judiomalzhe nad, aga chognad Jesús e-nudas. jTegin Jesús tule-nudajad-cholbal untaradgin Jesús Pab-Tummadzhe-koled-neggin tule-nugujad-abingunonibal. Tegin Jesús tule-nugujadga chogal: —Imi pe takto, pedin nugus. Tenal pe imis-akar iskuedgin melle pal nanao, pega pul melle poni-tummad nononigal. i  Tenal tule-nugujad wichuldo, toa-tule e-nudas. Tenal Jesús tule-nudasgu, tule-ichejulidbal Jesús tule-nugujadgin oweles. |hq Tegin Judiomal tule-nugujadzhe ekichial: —¿Toa-tule pega chogzha-ade: ‘Pe nanao, aga pe kachi chedo?’ 5gc Tegin tule-nugujad Judiomalga chogal: —Imi tule-an-nudajad anka chogzhado: ‘Nanao.’ Tegin anka chogzhabaldo: ‘Aga pe kachi chedo.’ Al an kachi cheinatapto. f Al Judiomal tule-nugujadga chogalmal: —Imi pe wichulzhí imis ulukued-ibe nai. ¿Ibiga pe olmakal kachi cheinatap-wede? Wedin izhe. e) Tegidgin tule-yeed ilagwen nugunonijun. Tegin tule-yeed aga kachi olmas. Tegin tule-yeed kannamadi-kualzhun. Tenal teun ulukued-ibe nai. d#Tegin Jesús tule-yeedga chogalbal: —¿Teobí? Tegil imisgin an pega chog: pe kwisgu, tegin pe-kachi aga pe olmako, tegin pe nanao. Yc+Tegin tule-yeed Jesúsga chogal: —Tummad, teobdo. Tenal an tule-kwen-nikchul an-chedgal, ti-mumurmanonikoedgin obgal. Tenal an alamanain obnegal, tenal tule-pid an-iktusda antu obgal. Al an keg nugu. "b=Tegin Jesús tule-yeed-mellemai-takchagu, Jesús pato wiis we tule tikajulgus weob mellemai. Tegin Jesús tule-yeedzhe ekichial chogal: —¿Pe nugubi? wagImi teun takalgu, tule-walgwen pirka-tulagwen-kakaambe-kakapábakkus, ti-mumurmaked-nabal yee mellemai. (`ITenal ti-chiidgin Pab-angel impa-impagin aktenonikil, ti omumurma-nonida. Tenal tule-yeed-keped ti-mumurmakedgin opchal, meke-ibi-poni we tulega nugunonida.) >_uTenal we negmalgin, tule-yemalad-ichejul mamimal, tule-aku-atamalad, tule-mego-mego-nanemalad, tegin tule-tuwa-tinkualmalad. (Imi tule-yemalad ti-mumurmadagoed abintamamimal. J^ Imi teun Jerusaléngin Oveja-Wanagak-tikalbal, ti-tummad wilagwal chii. Tenal ti-wilagwal-chiid Hebreo-kakagin nug Betzata. Tegin ti-wilagwal-chiid-tikalbal neg-matargana-kwaatal pukwamalbal. z] oTegin Jesús machi-nudajad-cholbal, Judio-itoged-tummad-naigudanikidgin, Jesús Jerusalén-neg-kweburzhe nonimo. q\[6Tenal Jesús Judea-akar Galileaje nonigu, wegin Jesús pato ilabogus immal-taktijulid imagus.O[5Tegidgin machi-e-pab wisgud-nad we wachigin Jesús ega chogzhagus: “Pe-machi pato nugus.” Al machi-e-pab Jesúsgin ibzhenonijun, tegin e-negginmalad pel-kwapa Jesúsgin ibzhenonimalmojun. UZ#4Tegin machi-e-pab e-mosmalga chogal: —¡Tegil an weli! ¿Tede an-machide ibi-wachigin wis kadi-kunoni-ade? Tegin e-mosmal e-tummadga chogal: —Sae, ibgin-wachilgwengin, uged pe-machiga akinnoni. AY{3Tegin machi-e-pab ampa igalbal-natapidgin, e-mosmal igalbal machi-e-pab-abin-almal. Tegin e-mosmal igalbal e-tummad abingusgu, machi-e-pabga chogalmal: —¡Pe machi pato nugus! X72Tegin Jesús tule-errey-yalbal-arpagedga chogal: —Imi an pe-negzhe need-wilubzhul, tenal pedin aga negzhe nao. Tenal pe-machidin kwen purkwenejul, pato nugus. Tegin machi-yegujad-e-pab Jesús-weob-ega-chogzhad itosgu, Jesúsgin ibzhas. Tegin we tule aga negzhe nadzhun. 6We1Tegin tule-errey-yalbal-arpaged Jesúsga chogal: —Tummad, nabir pe chogendo. Tenal antin, an peido an-machi ampayo purkweddu, pe an-negzhe wis nao an-machi-nudagal. V0Tegin Jesús machi-yeed-e-pabga chogal: —Imi pemal immal-taktijulid kwen takchulil, ankin kwen ibzhenonikojulmal. U/Tegin tule-errey-yalbal-arpaged itosgu Jesús Judea-akar kannan Galileaje noni, we tule Jesúszhe al, Caná-neg-kweburzhe. Tegin tule-errey-yalbal-arpaged Canáje nonigu, Jesúsgin wilenaigual Capernaumzhe ebak negal, e-machi-purkwedani-maid nuda-negal. CT.Tegin Jesús kannan Caná-Galileaje nonibal. Imi akpene Caná-neg-kweburgin Jesús vinoga ti opinnis. Tegin Jesús kannan Canáje nonikidgin, teun tule-walgwen Capernaum-neg-kweburgin maimo. Tenal we tule errey-yalbal-arpaged-walgwen. Tenal teun errey-yalbal-arpaged-e-machi Capernaumgin yee-pakal mellemai. |Sq-Tegin Jesús Provincia-Galileaje omosgu, Galilea-tolgan ampokaagwal Jesús-abingasmal. Tenal akpene Galilea-tolgan Pab-Najad-Itogedgin Jerusalénzhe arpigusgu, Jesús-takchamal, pél immal imasgujad. Al we tulemal yer Jesús-abingasmal. R,Imi akpene Jesús aga tukin chogzhado: “Tule-Pab-kaka-palchogmaladdin aga e-neg-kweburginmalad tule-tummadyob kwen tar-takojulmal.” iQK+Tegin Jesús ibbo Provincia-Samariagin megwijad-cholbal, ukin Provincia-Galileaje nadmal. iPK*Tegin Samaritano-tulemal-Jesúsgin-ibzhenonimalad omega chogalmalzhun: —Imi pe anka chognonikidbalbi an kwen ibzhaszhulmal, imi anmal ual Jesús-itojadbal pul-pule Jesúsgin ibzhenonimal. Al anmal chunchunnad wisgunonimaldo, Jesús tule-iti-napkin-pukmalad-e-abonoged-chunchunnad. Wedin Cristo. Jesús tule-errey-yalbal-arpaged-e-machi-nudajad vOe)Imi teun Jesús Samaritano-tolganga kakal-chunmajadbal, Samaritano-tule-pul-ichejul Jesúsgin ibzhenonimal. N5(Tegin Samaritano-tolgan Jesúszhe nonimalgu, Jesúsgin wilenaigualmalzhun e-neg-kweburgin wis peigal. Al Jesús ibbo we neg-kweburgin peszhun. /MW'Imi Samaritano-ome tulemalga chogzhado, Jesús ega pel-kwapa immal-akalodiid chogzha. Al we neg-kweburgin Samaritano-tolgan-ichejul Jesúsgin ibzhenonimalzhun. #L?&Tenal tule-immal-kwa-weiedyob an pemal-palmial tulemal-amigal, anpal naigugal. Tenal pemal kwen arpaszhulmal, pemal taknonimal, we tulemal pato kuakwa pukwamal anpal-naigumalgal. Tenal tule-pimalad pato arpasmal. Tenal tule-pimalad-arpajadbal pemalga ib-nuedga kunoni. Pitogua.” K%“Imi tadgan chogedyob: ‘Imi tule immal tigzhal, tenal tule-pid we immal-tigzhad weio.’ Tenal we chogzhad, ib-chunchunnad. !J;$Tegin Jesús chogalbal: “Imi tule Pabbal-naigugal tulemal-amijal, we tule yer itononiko, tule-e-arpajadbal ega mani penuklejadyob. Tenal tule Pabbal-naigugal tulemal-imasmalal, we tulemal ilagwen-nadgu tullemalo. Al tule-immal-tigzhad tule-immal-wesmaladbak aga mes welgumalo. qI[#¿Imi pemal chogmalzhulzhí, ampa ni-walabake napi, immal-kwa weigal? Tenal an pemalga chogdo: pe nue takmaldo, trigo pato korodik nai, kuakwa kwangalnai. Tenal Jesús purpal chogzha, tulemal pato kuakwa pukwamal, Pabbal-naigugal. &HE"Tegin Jesús chogalbal: —Imi Pab-Tummad-an-palmialid-choged-pallí an immal imaked, tegin Pabga-arpaged-pelogoed, wedin anka mas-kunned-chunchunnad. G!Tegidgin Jesús-e-chapingan aga emal-emal ekichialmal: —¿Tegil tulemal masgin Jesús-okuchamaldé? ¿Al Jesús yapa mas kunyé? xFi Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tenal antin, an mas nika, tenal pemal kwen wichulmal, ibi-mas. E#Tegin ome-neg-kweburzhe-naded-impagin Jesús-e-chapingan Jesúsgin wilenaigualmal chogalmal: —Tule-oturdaked, pe mas wis kunkwelma. ID Tegin tulemal neg-kwebur-akar almalzhun, Jesús chiidzhe. LC—Webal tule-walgwen chii. We tule an-igi-kudiid, pel-kwapa anka chogzha. Antin, an takto, we tule, Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. Al an pei pe anpak nemal we tule-taknegal. BTegidgin ome aga mete-ti-weied ebes, ilgwen neg-kweburzhe nadzhun. Tegin ome neg-kwebur omosgu, tulemalga palchognatap: 2A]Tegidgin Jesús-e-chapingan irmanonimal, Jesúszhe. Tegin e-chapingan Jesús-omebak-chunmajii-takchagu, weob pakal pesmal. Tenal e-chapingan Jesúszhe kwen ekichiszhulmal: “¿Ibi pe omeje ekis-wede?” Tegin e-chapingan Jesúszhe ekichiszhulmalbal: “¿Ibiga pe omebak chunmajii-wede?” W@'Tegin Jesús omega chogalzhun: —Imi an-pebak-chunmajiid, an a-tuledo. B?}Tegin ome Jesúsga chogal: —Imi antin, an wisdo, Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule noniko. Wedin nug, Cristo. Tenal Cristo nonikil, anmalga pel-kwapa immalmal palchognoniko. >wTenal Pab Tummad purpaled-choggu, al tulemal chunchunnadgin purpal Pab Tummadzhe kolenabmal Pab-Tummad-otummogal.” =“Tenal ibe noniko, tenal imi ibe pato iche-iche kunai, tule-chunchunnad-Pab-otummonanimalad purpal, tegin ib-chunchunnadgin Pab Tummadzhe kolnanimal, tenal Pabzhe-koled negginbijul. Tenal Pab Tummad tule-purpal-eje-kolmalad-ami, eje-koledgin e-otummogal. ^<5Tenal pemal-Samaritano-tulemal Pab-Tummad-wichulmaladbal Pab Tummadzhe kolnanimal. Tenal anmal-Judiomal Pab-Tummad-wijiidbal Pab Tummadzhe kolnanimal. Imi Pab-Tummad-tule-abonoged-igal unnila Judiomalbalbi noni. 6;eTegin Jesús omega chogal: “Ome, pe melle ankin-penguma. Tenal ibe kujal nonikodo, meke iti-yal-kwichidgin, meke Jerusaléngin, pemal Pab Tummadzhe kwen kolojulmal. 5:cImi anmal-tadgan iti-yal-kwichidgin Pab Tummadzhe kochamal, tenal pemal-Judiomal chogmal, anmal Jerusalénginbi Pab Tummadzhe koled-wilubmal. ¿Tegidde pe igi chogmójun? 99Tegin ome Jesúsga chogal: —¿Tummad, igi pe an-wisgus-ade, an machered-nika? ¿Tegil pe Pab-Tummad-kaka-palchogeddé? ¿Al pe weob an-wisyé? 58cTenal pe machered-walatalgus-nikugus. Tenal pe-machered-nikad ampa pe-machered-chunchunnad chulbal. Al pe anka chogzhad, ib-chunchunnaddo: ‘An machered-kwen-nikchul.’ E7Tegin ome Jesúsga chogal: —Ani, an machered-kwen-nikchuli. ¿Tede an igi naga macheredzhe kolnao? Tegin Jesús omega chogal: —Nabir pe chogendo: ‘An machered-kwen-nikchul.’ s6_Tegin Jesús omega chogalbal: —Nabir. Tegil pe aga macheredzhe kolnaddo. Tegin pe kannan tagbalo. 35_Tegin Samaritano-ome Jesúsga chogalbal: —¿Teobí? Tummad, tegil pe anka te ti udado, an melle ukul-ukul pal itogal, tegin an itije, melle ti pal weinonigalbal. L4Tenal meke-ibi-tule an-ti-ukchad kobzhal, ukul-ukul pal kwen itononikojul. Tenal an-pega-chogzhad-ti tule-ulubgin ti-kammubal ti-ilagwen-nadgu-ariomaidyob kunoniko, tule ilagwen-nadgu tullegal. 3 Tegin Jesús Samaritano-omega chogalbal: —Imi meke-ibi-tule we ti kobzhal, ampa kannan-kannan ukul-ukul itononibalo. P2 ¿Ade pede anmal-tadgan-Jacobga pul tule-tummadzhí? Imi Jacob aga we ya akis aga ti kobgal. Tegin Jacob-e-nuskan ampa we yagin ti kobzhamalmo, tegin e-immalmal-tulgan ampa we yagin ti kobzhamalmo. H1  Tegin Samaritano-ome Jesúsga chogalzhun: —Tummad, pe pormo nikchul ti weigal, tenal ti-ya-akial-chiid-orojulbali. Al pe unnijul ti weigal. ¿Tede pe pia ti-tule-otuloged onogo-adé? 0 Tegin Jesús Samaritano-omega chogal: —Imi pe wisgujalen Pab tulega ibi uko, tegin pe wisgusbalilen toa peje ti ekisnai, pe anka kwen chogzhajulin: ‘An pega ti kwen ukojul.’ Tenal pe anche ti ekichijalen, antin pega ti-ilagwen-nadgu-tule-otuloged ukoen. |/q Tegin Samaritano-ome Jesúsga chogal: —An pega ti kwen uknejul. ¿Imi pe Judio-tulejulzhí, tede pe igi anche ti ekisneé? ¿Pe wiszhulzhí, antin Samaritano-tule? (Imi teun Judio-tulemal Samaritano-tulemalbak kusgu aga istar takmal.) [./(Imi teun Jesús-e-chapingan pato neg-kweburzhe nadmal mas-kunned pakegal.) -%Tegidgin Jesús Samaritano-ome-takal, e-chiidzhe ti weidani. Tegin Jesús omega chogal: —¿Imi pe ti-wejal, anka pe wis ti udagojí? G,Tenal we neggin Jacob-ti-wejad-ya akial-chii. Tenal Jesús peyedzhe-nanajadbal pela-pela uluku tani-choggu, al Jesús ti-ya-akial-chiid-nabal chignoni. Tenal teun takalgu, tad pato yoroku. +)Tegin Jesús Provincia-Samariagin-natapidgin neg-kwebur-Sicar-nugad-tikalzhe nonimalzhun, tad-Jacob akpene aga e-machi-Joséga nap-ukchadzhe. K*Imi teun Jesús Provincia-Samariagin keg-chulgu najo-wilub. )9Tegin Jesús wisgusgu Pariseomal e-wisgusmal ede tigin ichejul tulemal-ognai, Jesús Provincia-Judea-akar kannan nadmalbal, Provincia-Galileaje. b(=(Tenal Jesús tigin-tulemal-kwen-ognaichul, tenal e-chapingan tigin-tulemal-ognanimal.) 8' kImi teun takalgu, Pariseomal wisgunonimal, tulemal-pul-ichejul Jesúsbal naigumamimal, Juanbal pul-iché naigumamimal. Tegin Jesús Juanga pul ichejul tigin tulemal-ognaibal. &)$“Tenal meke-ibi-tule Pab-Machigin penzhul-kunonikil, ilagwen-nadgu tula-tio. Tenal meke-ibi-tule Pab-Machi-abingejulil, ilagwen-nadgu pal kwen tullegojul-kuo. Tenal tule-Pab-Machi-abingaszhulmalad ampa sapejul Pab Tummadzhe ilagwen-nadgu oturdalenonimalo.”q%[#“Tenal Pab Tummad e-Machi-pilaledbal pela-pela aga e-machiga igal-ukcha pellallé immal imagal. $"Tenal tule-Pab-tar-palmialid, Pab-chogzhadgin chunma. Tenal Pab Tummad tule-e-akar-tanikidga pellallé E-Purpa-Nued-ukpal. u#c!Tenal tule Pab-maid-akar-tanikid-chunmakedgin ibzhajal, we tule chognoniko, Pab Tummad chunchunnad chunma. ("I “Tenal tule-Pab-maid-akar-tanikid imial-immal-takchadbal, tegin ual-immal-itojadbal, chunmakalda. Tenal tulemal yabli e-chunmakedgin kwen ibzhejulmal. P!Tegin Juan chogalbal: “Imi tule-Pab-Tummad-maid-akar-tanikid, pul tule-tummad. Tenal tule-iti-napkined Pab-neg-taktijulidbal Pab-neggin keg chunma. Tenal tule iti-napkined-choggu, al tule iti-napkinbi nabir chunma. Tenal tule-Pab-Tummad-maid-akar-tanikid, tule-iti-napkinedyob chul. Tenal we tule pel-kwapa immal wiis.  Al Jesús-e-nug pul tunkued-wilub. Tenal antin pul nug-totogwadga kued-wilub.” Jesús Pab-Tummad-maid-akar-tanikid-tule wg“Imi pemal wismaldo, tule-ome-nikuedgin, igi igal-mai. Tenal puna e-machered-nikuneedgad, e-machered-e-aigad chul. Tenal machered-e-ai pinche we machered-pentanai, tegin we machi-ome-nikuneed-abintajii, inkwa noniko-dewa. Tegin e-ai machi-ome-nikuneed-itojal tani, e-ai pela-pela weligwal itononiko. Imi antin ampa we tule-e-aiyobmo. Al an weligwal itononi. gL~~}R||I{zz>yxx?wvv{uu+tssrqppConmllgkcjidhh\fee>dcbaa__V^]]]\H[[,ZZ/YYWW9WVTUTTTRRQPPOMMKJIInHGFFE8D{CBB'A@@Q??>=<<;;/:98766Q443221_00X/A.-,,>++*<))C(K'(&%$$#6"! >IbdYgfnT" \ S :J8g(tI “Imi antin oveja-kalu-emakal-chiid-e-wanagakyob-choggu, al ovejamal wanagakpal togzhal, akalzhul mego, tegin ovejamal akalzhul magadbal nobalo mas-kunned amigal. Tenal meke-ibi-tule anpal Pab Tummadgin naigunonikil, oveja-yopí abonolenonimalo, tegin an we tule-akwenonimalbalo. s  Tenal tule-an-iktual-tulemal-oturdamalgal-nonimalad anyob kwen nonijulmal. Tenal we tulemaldin pinche tule-iskanayob tegin tule-oveja-aturzhemaladyob nonimal. Tenal ovejamal-tule-kwapid-kwen-itodijulidyob, tule-an-iktual-nonimaladbal kwen ibzhaszhulmal. r# Tegin Jesús kannan tulemalga chogalbal: “Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi antin oveja-kalu-emakal-chiid-e-wanagakyob kunoni. "q= Imi Jesús oveja-taked-igalgin tulemalga chunmasdo, tenal tulemal yabli aku itomal ibi chogle-wede. Jesús tule-oveja-akwed-nuedyob tulemalga maid Dp Tenal ovejamal tule-pid-kakapurwa aku itomal-choggu, al ovejamal keg tule-pid-cholbal nanemal. Tenal tule-pid ovejamalzhe kolalil, ovejamal akne-akne e-itoleged irmadmalo. Pitomalgu.” o9 “Tegin tule-oveja-taked pél ovejamal-onijal, kep ovejamal-iktudo. Tegin ovejamal tule-e-taked-kakapurwa-mag-itogedbal cholbal pél irmadmalo. lnQ “Tenal tule-wanagakkin-chiid tule-oveja-taked-chunchunnadga wanagak egao toggal. Tegin ovejamal tule-e-taked-chunnad-kakapurwa mag itomal. Tegin tule-oveja-taked ovejamal-nug-ilbal ovejamalzhe kottago, magadbal onigal. jmM Tenal tule oveja-kalu-emakal-chiid wanagakpal togdanikil, we tuledin oveja-e-taked-chunchunnad. kl Q Tegin Jesús chogalbal: “Imi an chunchunnad pemalga purpal chogdo: imi tule oveja-kalu-emakal-chiid wanagakpal togzhulil, tegin tule oveja-kalu-emakal-chiid-yankalbal togzhal, wedin tule-iskana, tule-oveja-aturzhedanimalad. sk_ )Tegin Jesús Pariseomalga chogal: —Imi pemal chogmalalen: ‘An purpal aku immal tak,’ pemal iskued kwen nikchulmalan. Tenal pemal aga tukin chogmal: ‘Anmal purpal mag immal takmal,’ al pemal ampa iskued nika-nemal.Bj} (Tegin Pariseomal-Jesúsbak-pukmalad Jesús-chogzhad itosgu, Jesúsga chogalmal: —¿Imi pede ebinzhe anmalde purpal aku immal takmalmo? Pe immal-kwen-wichulidyob anmal-takmalma. i 'Tegin Jesús tule-nabir-atanonikidga chogalbal: —Imi antin iti-napche noni, pidzhi-pidzhi tulemal-urpegal, tulemal-purpal-aku-immal-takmalad, mag purpal immal taknonigal. Tegin tulemal-purpal-mag-immal-takmalad, purpal aku immal taknonigalbal. h- &Tegin tule-nabir-atanonikid Jesúsga chogal: —Tummad, an pegin ibzhedo. Tegin tule Jesús-abir chimtisgu, Pab Tummadyob Jesús-otummoal. g %Tegin Jesús tule-nabir-atanonikidga chogal: —Imi pedin akpene we tule-takcha, tegin pe imis we tulebak chunmajibal. f) $Tegin tule-nabir-atanonikid Jesúsga chogal: —¿Imi Te-Tule-Chunnade toajun? Tummad, imi an pei, pe anka chog, an we tulegin ibzhegal. ~eu #Tegin Jesús wisgus Pariseomal kantikidgin Judio-ormaked-negzhe-naneed-akar tule-nabir-atanonikid-onodmal. Tegin Jesús te-cholbal tule-nabir-atanonikid-abingusgu, tule-imia-atanonikidga chogal: —¿Imi pe Te-Tule-Chunnagin ibzhe o chul? .dU "Tegin Pariseomal tule-nabir-atanonikidga chogal: —Tenal pedin iskuedgin mimmiles. ¿Tede pede igi Pab-igalgin anmal-oturdaneé? Keg kue. Tegin Pariseomal Judio-ormaked-negzhe-naneed-akar kantikidgin tule-nabir-atanonikid-onodmalzhun. Jesús tule-purpal-aku-immal-takmaladgin chunmajad Zc- !¿Imi we tule Pab-Tummad-akar tanijulilen, chun weob immal imakoen? Keg kue.” \b1 “Tenal anmal kwen itodijulmal, tule-mimmilejad-akar-imia-aku-ataged nugus. &aE Tenal anmal nued wismaldo, Pab Tummad tule-iskana-kwen-itojul, eje koled. Tenal Pab tule-egin-atamalad tegin tule-e-chogzhad-pallí-tamalad ito, eje koled. 0`Y Tegin tule-nabir-atanonikid Pariseomalga chogal: “¿Teobí? ¿Igi taklebalzhun? Pemal wichulmalde, we tulede pia-akar tani. Tenal we tule yabli an-imia nudas. p_Y Tenal anmal wismaldo, Pab Tummad Moisésga chunmas. Tenal anmal we tule-kwen-wichulmal pia-akar tani. Y^+ Tegin Pariseomal tule-nabir-atanonikidzhe ulualmal. Tegin Pariseomal tule-imia-atanonikidgin istar todoalmal chogalmal: —Imi pedin we tulebak naigus. Tenal anmaldin, anmal Moisés-igalbal-turdamalad. ] Tegin tule-nabir-atanonikid Pariseomalga chogal: —Imi an pemalga pato pellallé chogzha. ¿Pe an-itoszhulzhí, an chunmajaddé? ¿Tede ibiga pe kannan anche ekisdanibal-adé? ¿Tegil pemal e-chapinganga togbimalmodé? ¿Al pe weob chogmoyé? \3 Tegin Pariseomal tule-nabir-atanonikidzhe ekichialmalbal: —¿Imi tule-pe-nudajad, igi pe-imas? ¿Tegin we tule igi nabir atagal pe-imasbal? 2[] Tegin tule-nabir-atanonikid Pariseomalga chogalzhun: —An wichí ibi-tule, tule-nued o tule-iskana. Tenal an wisdo, an aku atagen, tenal imidin an nabir atanoni. GZ Tegin Pariseomal kannan tule-nabir-atanonikidzhe kochamalbal. Tegin Pariseomal tule-imia-atanonikidga chogalmal: —Imi pe Pab-wagin chunchunnad anmalga nuekwá chogenab, pe igi nugus. Tenal anmal nued wismaldo, we tule-pe-nudajad, tule-iskana. ¿Tenal pedin, pe igi chogmojun, we tule, tule-nued o tule-iskana? 'YG Al tule-nabir-atanonikid-e-pabgan Judio-tummagan-tobgualmal. Al machi-e-pabgan chogzhamaldo: “An-machi chered-choggu, al an-machije pe immal ekismaldo.” XX) Imi teun Judio-tummagan pato igal-mezhismal, meke-ibi-tule Jesúsgin chogzhal, Jesús, Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule, we tuledin Judio-ormaked-negzhe-naneed-akar kantikidgin tar-onomalo. UW# Tenal anmal wichul, igi nabir imia-atanoni. Tenal an wichulbal, toa-tule an-machiga imia nudas. Tenal an-machi pato chered-choggu, al pe machije ekisdo. Tenal an-machi aga tukin pega chogo, toa e-nudas. V Tegin machi-e-pabgan Pariseomalga chogalmalzhun: —Imi anmal wismaldo, wedin an-machi, tenal an-machi kusgu aku-ata mimmiles. U —¿Imi we, pe-machiyé? Tegin machi-e-pab tule-tummaganga chogal: Eye, an-machido. Tegin Pariseomal ekichialmalbal: —Imi tulemal chogmal, pe-machide kusgu aku-ata mimmiles. ¿Nabir chogmal o chul? ¿Tede ibiga pe-machide nabir imia atanonijun? zTm Tenal Pariseomal we tulegin kwen ibzhaszhulmal, we tule akpene aku-atage-nad, tenal imisdin mag atanoni. Al Pariseomal tule-nabir-atanonikid-e-pabganzhe kochamal. Tegin e-pabgan nonimalgu, Pariseomal e-pabganzhe ekichialmal chogalmal: cS? Tegin Pariseomal kannan tule-nabir-atanonikidzhe ekichialmalbal: —¿Imi tule-pe-imia-nudajadgin, pe igi chogmójun? Tegin tule-imia-nugujad Pariseomalga chogal: —Imi tule-an-imia-nudajad, Pab-kaka-palchoged. ^R5 Tegin Pariseomal-wal-walgwen chogalmal: —Imi tule-pe-nudajad, Pab-Tummad-akar kwen tanijul. ¿Ibiga an teob chog? Imi we tule ulukued-ibe-igalgin kwen ataszhul. Tenal Pariseomal-pimalad chogalmal: —Chulá. ¿Imi tule-iskued-nikad igi kuneé, weob immal-taktijulid imagal? Keg kue. Imi teun Pariseomal aga yopí kwen chogzhajulmal. Q{ Tegin Pariseomal tule-nabir-atanonikidzhe ekichialmalzhun: —¿Pe igi nabir atanoni-adé? Tegin tule-nabir-atanonikid Pariseomalga palchogalzhun: —Imi tule an-imiagin yan-yan-yan olli imasgu, an tigin imia enus. Tegin an-imia nabir atanonijun. P  Imi teun takalgu, Jesús ulukued-ibegin tule-aku-atagedga imiagin yan-yan-yan olli imas, tegin we tulega nabir imia atanonijun. QO Tegin tulemal Pariseomalzhe tule-nabir-atanonikid-chesmal oyogal. yNk Tegin tulemal, tule-nabir-atanonikidzhe ekichialmal: —¿Imide tule-pe-nudajadde pia naddé? Tegin tule-nabir-atanonikid tulemalga chogal: —An wichí pia nad. Pariseomal tule-nabir-atanonikidzhe ekichismalad: “¿Pe igi nugus?” ;Mo Tegin tule-nabir-atanonikid tulemalga chogal: —Imi tule-Jesús-nugad napkin kwi-akchagu, olma-olma nap-imas, tegin an-imiagin yan-yan-yan olli-imas. Tegin Jesús anka chogzhado: ‘Pe nad, Siloé-ti-chiidzhe imia enukne.’ Tegin an nadzhun imia enukkal. Tegin an imia enusgu, an nabir atanonijun. eLC Tegin tulemal, tule-nabir-atanonikidga chogalmalzhun: —¿Pe igi nabir atanoni-adé? `K9 Tegin tule-wal-walgwen chogalmal: —A-tuledo. Tegin tule-pimalad chogmalmo: —Chulá. We-tule ajuli, pinche ayob-taklege. Tegin tule-nabir-atanonikid aga tukin chogal: —Antin, an mani-ekichii-taed-tuledo. %JC Tegin tule-e-neg-tikalbal-mamimalad tegin tule-mani-ekichi-tar-taktimalad aga emal-emal ekichialmal: —¿We tulede anmal taktijulzhí, mani ekichii? I7 Tegin Jesús tule-aku-atagedga chogal: —Imisgin pe naddo, Siloé-ti-tummad-wilagwal-chiidzhe, imia enukkal. (Imi Siloé choglege: Palmilegalid.) Tegin tule-aku-ataged nadzhun Siloé-ti-chiidzhe imia enukkal. Tegin tule aga imia enusgu, kannan akpirisgu, imia mag atanonijun. 9Hk Tegin Jesús e-chogzhad-cholbal napkin kwi-akcha, tegin nap-kwibied wes. Tegin Jesús olma-olma nap imas. Tegin Jesús kep tule-aku-ataged-imiagin yan-yan-yan olli imas. G{ Tenal an iti-napkin ampa kudiidgin, an tule-iti-napkin-pukmaladga igal-chunchunnad oyonai, tadgwa neg-otalonaidyob.” F7 “¿Ibiga pe wisgubimal-ade, we tule igi kus? Imi tule ampa neg-taledgin e-tummadga arpagenab. Tenal neg-mutikid tanikil, tule mag pal kwen takojul-kuo e-tummadga arpagal. Al an ampayo purkweddu, tegin ampa an igal-nikadgin, anmal Pab-Tummad-an-palmialidga arpagenabmal. tEa Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: “Chulá. We tule e-iskuedgin aku-kwen-atajul, tegin e-pabgan-iskuedgin pel chulbal. ¿Ibiga we tulega weob kus? Nabir. Imi Pab-Tummad-immal-taktijulid-imaked, we tulebal mag taklenonigal. D3 Tegidgin e-chapingan Jesúszhe ekichialmal: —Tule-oturdaked, ¿we tulede, toa-iskuedbal mimmilejad-akar aku-ata-wede? ¿E-pabganbal o aga tukin? UC % Tegin Jesús natapidgin tule-walgwen-takcha, kusgu mimmilejad-akar aku-ata. TB!;Tegin Judio-tummagan Jesús-chogzhad itosmalgu, akwa chualmal, akwagin Jesús-mesgal. Tenal Jesús Pabzhe-koled-neggin aga tukin otukcha. Tegin Jesús te-cholbal Pabzhe-koled-neg-akar nodzhun.A:Tegin Jesús Judio-tummaganga chogal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: Abraham ampayo mimmilegeddu, antin pato tetuel kudii. @9Tegin Judio-tummagan Jesúsga chogalmalzhun: —Imi pe pirka-tulabo-kakaambe pel nikchuli, ¿tede pede Abraham-takchadé? Chulá. ?8Teun pe-tad-Abraham weligwal an-itosdo, an tanikoedgin. Tegin Abraham an-tanikoed-takchadbal, aga ulubgin weligwal-itononibal.” g>G7“Tenal pemal aku Pab-Tummad-takmal. Tenal antin, an naga mag Pab-tak. Imi an chogzhalen an Pab-kwen-wichul, an pemalyob kakanzhenaimogan. Tenal antin, an Pab-Tummad-wisdo. Tegin an Pab-chogzhad-pallí nanegwisbal. O=6Tegin Jesús Judio-tummaganga chogalbal: “Imi antin, an naga tukin okannoelen, wedin anka ibga keg pel kuoen. Tenal an-Pab an-nug-okanno. Tenal pemal chogmal, an-Pab pemal-Pab-Tummadga mai. 1<[5¿Tede igijun? ¿Imi pede anmal-tad-Abrahamga pul pe tule-tummadzhí? Imi anmal-tad-Abraham purkwis, tegin Pab-kaka-palchogmalad purkwismalmo. ¿Tegil pe toa-tulejun? ;4Tegin Judio-tummagan Jesúsga chogalmal: —Imi pe-immal-chogzhadbal anmal nued wismaldo, pedin nia-nika. Imi anmal-tad-Abraham purkwis, tegin Pab-kaka-palchogmalad purkwismalmo. Tenal pedin chog: ‘Tule an-chogzhad-pallí tael, purkwed kwen itogojul-kuo.’ }:s3Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi meke-ibi-tule an-chogzhad-pallí tael, we tule purkwed kwen itogojul-kuo. 92Tenal antin naga tukin nug-onudanaichul. Tenal tule-pid an-nug-onudanai, tenal we tule nabir chogo, an tule-nued o chul. 831Tenal Jesús Judiomalga chogalzhun: —Chulá. Antin, an nia-kwen-nikchul. Tenal antin, an-Pab-nug otummonai. Tenal pemal an-nug izhonanimal. n7U0Tegin Judiomal Jesúsga chogalmal: —Imi pe anmalgin chogzha-choggu anmal niazhikmalad, al anmal nabir pegin chogzhado, pedin tule-iskana, anmal-Samaritano-tule-takedyob. Tegin anmal nabir pegin chogzhabal pedin nia-nika. U6#/“Tenal tule-Pab-Tummadzhikiddin, Pab-Tummad-chunmaked mag ito. Tenal pemal Pab-Tummadzhikidzhulmalad-choggu, al pemal Pab-Tummad-chunmaked mag kwen itojulmal.” Jesús chogzhagujad ede Pab-Machi 95k.¿Imi pemal-walgwen, toa ankin chogo, an immal akalos? Chulá. ¿Imi an chunchunnad chunmanaidbal, tede ibiga pe keg anpal ibzhemalzhun? Tenal pemal ankin ibzheed-wilubmalan. [4/-“Tenal antin, pemalga inniki chunma-choggu, al pe ankin kwen ibzhejulmal. g3G,“Tenal nia-sagla pe-pab-choggu, al pe niazhikidmalmo. Tenal nia-sagla igi peídin, pemal teob nanemalmo. Tenal nia-sagla kepe-sagla-akar tule-mes. Tegin nia-sagla keg inniki chunmabal, keg-chulgu kakanzhaal chunmada. Tenal nia-sagla tule-kakanzheed-e-sagla-choggu, al nia-sagla chunmakalil, kusgu e-taedbal kakanzhealda, keg inniki chunmada. 2+¿Imi an-pemalga-chunmajad, ibiga pe mag itojulmal pe ebinzhe? Imi pemal Pab-Tummad-nuskan chul-choggu, al pe aku-itomaldo an-chunmajad. x1i*Tegin Jesús Judiomalga chogal: “Imi Pab Tummad pemal-pab-chunchunnadilen, pemal pela-pela an-pilalmalan. Imi antin Pab-akar noni, iti-napche. Al an wegin mai. Tenal an naga-itolegedbal kwen nonijul, tenal Pab Tummad an-palminoni. |0q)Tenal pemal, pe-pab-Satanás istar immal imaked-yopí, pemal tamalmo. Tegin Judiomal Jesúsga chogalmal: —Tenal anmal neg-chichidgined-tulejulmal; anmal-pab-chunchunnad, Pab Tummad. Tenal pe melle anmalgin chogdago, nia-Satanás anmal-pab. n/U(Imidin pemal Abrahamyob immal kwen imaszhulmal. Tenal an Pab-Tummadgin-turdajadbal an pemalga chunchunnad chogzhado. Imi antin tule-nued, tenal pemal yabli igal-aminanimal an-mesgal. Tenal Abraham pemalyob kwen pinzhaszhul-kus. g.G'Tegin Judiomal Jesúsga chogalmal: —Imi an-tad, Abraham. ¿Tede an igi akaldé? Tegin Jesús Judiomalga chogal: —Imi pemal Abraham-e-wagwa-chunchunnadilen, pemal Abraham-immal-imajad-pallí, pe immal imadimogan. k-O&Tenal an Pab-waglik-immal-takchadbal, an chunmadido. Tenal pemal, pe-pab-itojadbal immal imamal. z,m%Tenal an wisdo, pemal Abraham-e-wagwagan, tenal pemal an-chogzhad kwen abingejulidbal, pemal yabli an-mesbimal. R+$Imi Pab-Machi iskuedgin pe-ololchenonikil, pe chunchunnad ololgunoniko. %*C#Imi tule-pinche-arpaged igal-kwen-nikchul, tule-neg-ibed-e-kwenadga kugal. Tenal tule-neg-ibed-e-machi igal-nika, ilagwen-nadgu neg-ibed-e-kwenadga kugal. o)W"Tegin Jesús Judiomalga chogal: —Tenal antin chunchunnad pemalga chogdo: imi tule iskuedgin kudiil, wedin chogledo, we tule iskuedgin kalesgudii. Tenal tule pane-pane iskuedginbi kudii-choggu, al we tule keg iskuedgin no. l(Q!Tegin Judiomal Jesúsga chogalmal: —Anmal, Abraham-e-wagwagan. Tenal anmal tule-pimaladzhe kwen kalesgudijulmal tule-anmal-kasmalad-peiedyob immal imagal. Tenal pedin chogdo, anmal kalejad-akar kep nonemal. Pe kakanma. r'] Tegin pemal igal-chunchunnad wisgunonimalbalo. Tegin pemal mag itononimalbalo, pe iskuedgin ololgusmal. *&MTegin Jesús Judio-egin-ibzhenonimaladga chogalzhun: —Imi pemal pane-pane an-chogzhad-pallí kudimalal, pemal anpal-turdamalad-chunchunnadga kunonimalo. %3Tenal Jesús ampa chunmanaidgin, tulemal-ichejul Jesúsgin ibzhenonimal. Judio-tummagan Jesúsgin-ibzhejulidbal mag taklenonimal niazhikmalad $Tenal tule-an-palmialid anpak mes kudii. Tenal an-Pab-peiedbal an Pabga keg-chulgu immal ima-choggu, al an-Pab walgwen an-kwen-ebejul. l#QTegin Jesús tule-tummaganga chogalzhun: —Imi pemal nikpa an-Te-Tule-Chunna-onakwijal, kep pe wisgunonimalo, ante toa-tule. Tenal an naga-itoleged, walgwen immal kwen imajul. Tenal an Pabbal-immal-turdajadbal, an chunmadii. N"Tenal Judio-tummagan aku itosmal, Jesúsde e-Pabgin chunmadii. M!Tenal pemal-noal-tiidbal, an pemalgin ichejul immal-choged nika. Tenal tule-an-palmialid napírra immal chog. Tenal tule-an-palmialidbal an turdajadbal, an tule-iti-napkin-pukmaladga chunmanoni. 8 iTegin Judio-tummagan Jesúsga chogalmal: —¿Tegil pe toa-tulejun? Tegin Jesús tule-tummaganga chogalzhun: —Imi an kepe-sagla-akar an pemalga chognonido, an a-tule. CAl an pemalga chogzhado: ‘Pemal iskued-nikadgin ampa purkwenemal.’ ¿Ibiga an teob chog? Imi an pemalga chogzhiidgin pe ibzhejulil an toa-tule, pemal aka aga iskuedgin purkwenemal. 9kTegin Jesús Judio-tummaganga chogalbal: —Tenal pemal iti-napkinmalad, tenal antin nikpa-neggined. Tenal pemal nikpa-negginmalad-chul, tenal antin iti-napkined-chulmo. GAl Judio-tummagan aga emal-emal ekichialmal: —¿Tegil we tulede, aga tukin mesnedé? ¿Imi anmal naga tukin mesnejulmal-choggu, al we tule chogyé anmal e-naoedzhe kwen togojul-kuo? Z-Tegin Jesús Judio-tummaganga kannan chogalbal: —Imi antin, an ne, tenal pemal an-amialmalal, an-kwen-onogojul-kuo. Tenal pemal aka aga iskuedgin purkwemalo. Tenal an-naoedzhe, pe kwen togojul-kumalo. s_Tenal teun Jesús Pabzhe-koled-neggin tule-mani-ukmalad-neg-yabal tulemal-oturdadi-kus. Tenal Jesús ampa e-kaleged-wilub omojul-choggu, al tulemal Jesús-kwen-kaszhul-kusmal. Jesús chogzhagujad, Judio-tummagan e-kwen-wichulid  Tegin Pariseomal Jesúsga chogalmalzhun: —¿Teobí? ¿Imi pia pe-pabdéjun? Tegin Jesús Pariseomalga chogal: —An-pela, pe aku an-takmal, an igi pinzhe. ¿An-Pab pulzhun, pe igi wisguo? Imi pe an-nued-wisguelen, pe an-Pab-wisgumalmogan. Pitogua. Tenal antin naga tukin chunmajii, tegin Pab-an-palmialid ampa an-yopí chunmajimo. Al an-chogzhaddin, ib-chunchunnaddo.” }s“Tenal pemal-igal-mamikid chogdo, tule-walbogid immal takchal, tenal yopí chogzhamalal, wedin ib-napírra. zm“Tenal an tulemalgin chogbielen, tule-nued o tule-iskana, wedin anka iwen-kwen-akalzhulin. Tenal antin walgwen immal kwen chogzhul. Tenal Pab-an-palmialid an-chogedyob ampa chogmo-choggu, al an-immal-chogzhad wedin ib-chunchunnaddo. _7Tenal pemal pinche askin tuleyob pinzhemal. Tenal pe tulegin chogmal: ‘We tule, tule-nued.’ Tegin pemal chogmalbal: ‘We tule, tule-iskana.’ Tenal antin tulegin kwen chogzhul wedin tule-nued o tule-iskana. ETegin Jesús Pariseomalga chogal: “Chulá. Imi an naga tukin chunmajiilen, wedin ampa anka iwen-kwen-akalzhulin. ¿Ibiga an teob chog? Imi antin, an wisdo, an pia-akar tani. Tegin an wisbaldo, an piaje nebal. Tenal pemal an-kwen-wichulmal, an pia-akar tani. Tegin pemal an-kwen-wichulmalbal, an piaje nebal. {o Tegin Pariseomal Jesúsga chogalmalzhun: —Imi pe aga tukin pe chunmajima. Al pe-chogzhad ibga keg pel ku. nU Tegin Jesús tulemalga chogalbal: —Imi antin tule-iti-napkin-pukmaladga kallen neg-otalonaidyob igal-chunchunnad otalononi, tule igi naneenabmal. Tenal tule anpak kudiil, wisgunoniko tule igi tullenoniko, tule neg-taledgin pel-kwapa mag immal taknonikidyob. Tenal tule neg-chichidgin kudiidyob, we tule immal-kwen-wichulidgin pal kwen nanaojul-kuo.   Tegin ome Jesúsga chogal: —Chulá, Tummad. Tegin Jesús omega chogalzhun: —An-pela, an pegin kwen chogojul-kuo, pe sapejul oturdalegenab. Imisgin pe akalzhul pe nejunno. Tenal pe melle iskuedgin pal nanao.) Jesús igal-napírragwad otalononikid D Tegin Jesús tullu-chiid kannan inniki chigwisgu, omeje ekichialzhun: —Ome, ¿pia naddé, tulemal-pe-tuktinanimaladdé? ¿Pegin kwen chogzhajul-kus, pe sapejul oturdaleged-wilub? a; Tegin tulemal Jesús-chogzhad itosmalgu, tulemal-ome-tuktinanimalad-wal-walgwen aknimai-kual. Kepegin chelegan-inzhel nadmal, tegin te-cholbal machimal-chapingana aknidmalmojun. Tenal Jesús omebak apinni pes. U#Tegin Jesús kannan tullu-chigwisbalgu, kannan kogin nap-nermakalbal. STenal Pariseomal kannan-kannan Jesúszhe ekisnaigualmal, Jesúsde igi ome-imako. Tegin Jesús kannan inniki chignonibalgu, Pariseomalga chogal: —Imi tule-iskued-nikchulid-inzhel we omegin akwa meto.  Tenal Pariseomaldin yami Jesús-wilub-taknonimal, Jesús igi ega chogdago-dewa. Tenal Jesús istar chogzhal, we tummagan igal-nika Jesús-kagal. Tegin Pariseomal Jesúsga omegin chunmasgu, Jesús ilgwen tullu-chigwis. Tegin Jesús kogin nap-nermakalzhun. P Tenal Moisés anmalga igal-mezhisdo, ome-machered-pidbak-yosgu-kunai-taklejal, akwagin sagyeal tar-mejo. ¿Imi pedin, pe igi chogmójun, we ome-mesgal ib-nued o chul? Tenal Jesús ilgwen yakir pes. z mTegin Pariseomal Jesúsga chogalmal: —Tule-oturdaked, imi anmal we ome-kasmaldo, machered-pidbak yosgu-kunai. | qTegin Jesús tulemal-oturdajiidgin, Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin Pariseomal Jesúszhe ome-cheinonimal. Imi we ome machered-pidbak yosgu-kunai-taklejadbal tulemal we ome-kasmal. Tegin Pariseomal neg-abalgin ome-okwisnonimal. 7 gTegin te pangin neg-oiposgu, Jesús kannan Pabzhe-koled-negzhe nonibal. Tegin tulemal-ichejul Jesúszhe irmanonimal. Tegin Jesús chigwiszhun Pab-igalbal tulemal-oturdagal. ' KTegin Jesús Olivo-yalzhe nad. _75(Tegin tule-tummagan Nicodemoga pél chunmasgu, aga negzhe pél nadmalzhun.dA4Tegin tule-tummagan-pimalad Nicodemoga chogalmal: —¿Tegil pe Galilea-tolmodé? ¿Al pe weob chunmanaimoyé? Tenal pe pél amienab, Pab-kartagin igi chog. Tenal pe Pab-kartagin pél apchojal, kep pe wisgunonikodo, Pab-kaka-palchoged Provincia-Galileagin kwen nonikojul. Ome machered-pidbak-yosgu-kudiidbal tule-tummagan ome-tuktinonimalad G3—¿Imi anmalga igal maichulzhí, kepegin tulega igal-itogenabgwel, we tule igi chog-dewa? Tegin pe we tulega pél igal-itojad-cholbal kep pe chogo, we tule immal akalos o chul-dewa. ^52Tegin Pariseo-akpene-Jesúszhe-mutik-arpigujad-Nicodemo, e-pakamaladga chogal: {o1Tenal tulemal-Jesúsbal-naigusmalad Moisés-igal-mamikid kwen wichulmal. Al Pab sapejul we tulemal-oturdanoniko. |q0¿Imi anmal-tummagan-tegin-Pariseomal we tulegin ibzhasmalmoyé? Chulá. We tule anmal-pinzheed-kwen-kaszhul-kus. /Tegin tule-tummagan chowal-ibganga chogal: —¿We tule pe-pinzheed kasmoyé? Tenal pemal pinzheed-kaleged-wilubzhul. .Tegin chowal-ibgan tule-tummaganga chogalmal: —We tuleyob, tule kwen nikchul, yer chunmaked. Al anmal we tule-cheinonijulmal. H -Tegin chowal-ibgan kannan tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganzhe tegin Pariseomalzhe nonimalbal. Tegin tule-tummagan chowal-ibganzhe ekichial: —¿Ibiga pe Jesús-cheinonijulmaldé? ~7,Tegin tule-wal-walgwen Jesús-kabi-kualmal. Tenal tulemal Jesús-kwen-kaszhul-kusmal. Judio-tummagan Jesúsgin kwen ibzhaszhulmalad, Jesúsde Cristo >}w+Al tulemal Jesús-ulgin aga emal-emal iskudmal. #|?*¿Tenal Pab-kartagin chogzhajulzhí, Cristode David-e-wagwa, tegin neg-kwebur-akpene-David-megwijadgin mimmilenoniko, Beléngin? Al we tule Cristojuldo. 3{_)Tenal tule-pimalad chogmo: —We tule, Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed. Tenal tule-kwénna-kwénna chogmalmo: —¿Ade-Cristode tule-Galileagined tanikojí? z(Tenal tulemal-wal-walgwen Jesús-chunmajad itosgu, chogalmal: —We tule chunchunnad Pab-kaka-palchoged-chunchogeddo. 9yk'Tenal Jesús weob chunmajadgin Pab Purpa Nuedgin chunmas. Tenal teun Jesús ampa Pab-Machiyob nug otummolejul-choggu, al tule-pel-kwapa-Jesúsgin-ibzhenonimaladga Pab Purpa Nued ampa kwen ukleszhul. Tenal tulemalga kep kujal Pab Purpa Nued uklenoniko. Tulemal Jesús-ulgin aga emal-emal iskudmalad Bx}&“Tegin meke-ibi-tule ankin ibzhenonikil, Pab-kartagin-chogzhadyob aga ulubgin pela-pela Pab-Purpa-Nued-nikadbal, ilagwen-nadgu tullego, ti-kammubal ti pela-pela ariomaidyob.” wy%Imi ibe-itoged-pul-chunchoged imis-pelguedgin, Jesús kwisgudgu, sapejul kote chogal: “Imi meke-ibi-tule aga ulubgin ampa Pab-napi-itogel, anche tagmalo, an ulubgin yer ne-imako, tule ukul-ukul itogedgin, ti-kobzhadbal yer itononikoedyob. |vq$¿Imi we tule-chunmajadde, ibi chogzhun? We tule chogzhado: ‘Imi pemal an-amialmalal, an-kwen-onogojul-kuo.’ Teginbal: ‘Pia an megódin, pemal kwen togojul-kuo.’ Tenal anmal kwen wichulmal we tule pia ne. Jesús purpal tule-otuloged. kuO#Tegin Judio-tummagan aga emal-emal ekichialmal: —¿Tegil we tulede, pia néjun, anmal tar-kwen-onogojuliddé? ¿Tegil anmal-Israel-tule-Griegomal-abalgin-pukwamaladzhe nedé? ¿Tegil Pab-igalgin Griegomal-oturdanedé? ftE"Tenal pemal an-amialmalal, an-kwen-onogojulmal. Tenal an-megoedgin, pemal kwen togojul-kuo. s!Tegin Jesús chogalzhun: —Imi antin pemalbak iché-iché napi wis kudii. Tenal an kujal kannan nebal, tule-an-palmialidzhe. nrU Tegin Pariseomal takchagu tulemal arpa-arpa Jesúsgin chunmananimal: “We Jesús, Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule,” Pariseomal tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan chowal-ibgan-palmismal Jesús-kagal. q'Tenal tulemal-ichejul Jesúsgin ibzhenonimal, tegin tulemal-Jesúsgin-ibzhenonimalad Jesúsgin chogalmal: —Imi we tule Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-chunchunnadil, pel-kwapa immal-taktijulid imaked-wilub. Tenal Jesús pel-kwapa immal-taktijulmalad imanai-choggu, al anmal mag taknonimaldo, we tule chunchunnad Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. Pariseomal Jesús-kabi-kualmalad p7Tenal Judio-tummagan Jesús-chogzhad itosgu, Jesús-kabi-kualmal. Tenal tulemal Jesús-kwen-kaszhul-kus, Jesús kaleged-wilub ampa omojulidbal. bo=Tenal antin, an wisdo Pabdin toa-tule. Tenal an Pab-akar tani, tegin Pab an-palmialbal. [n/Al Jesús Pabzhe-koled-neggin ampa tulemal-oturdanaidgin, Jesús arpak sapejul kolal chogal: —Imi pemal an-nued-wismaldo, tegin pemal wismalbal, an piagwad. Tenal an pinche an-itoleged-immal-imagal an kwen nonijul. Tenal Pab-Tummad-an-palmial. Tenal Pab Tummad keg-chulgu ib-chunchunnadgin chunma. Tenal pemal Pab-kwen-wichulmal. m1“Tenal anmal nued wismaldo, we tule pia-akar tani. Tenal Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule tanikil, anmal kwen wisguojul pia taniko.” lyImi pe takto, we tule, tulemal-ichejul-pukwad-wagin chunmanai, tenal tule-tummagan ib kwen imaszhulmal. ¡Paaa! ¿Igi taklejun? ¿Tegil tule-tummagan pinzhemaldé, we tule chunchunnad Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule? Antin chog chul. zkmTegidgin Jerusalénginmalad-wal-walgwen chogalmal: “¿We tulede, tummagan tar-mesbi-kunanimaladzhulzhí? Gj“Tenal pe melle yogasal chogo: ‘We tule nos.’ Tenal pemal nuekwá-immal-itojadbal, kep pe we tulegin immal chogo.” Tulemal Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulegin chunmasgujad i “Tenal pe melle Moisés-igal-mamikidgin walmagal, pemal chwilidik machi-imagal ulukued-ibegin akalzhul machi-abgan-tuku chikmal. ¿Tede an ulukued-ibegin kwablekwá tule-nudajal, ibiga pe ankin ulualdamalzhun? Tenal pemal ankin urwed-wilubzhulin. Th!Tenal Moisés-pemalga-igal-mezhijadbal, pemal ulukued-ibegin ampa machi-abgan-tuku chikmal. (Tenal tule-abgan-tuku-chiked-igal chunchunnad Moisés-akar tanijul, we igal anmal-tadgan-Abraham-akar tani.) ,gQTegin Jesús tulemalga chogal: “Tenal an ulukued-ibegin immal-taktijulid-choggwen imajadgin pe weob pakal pesmal. Tenal pemal chogmal, an noal immal imas. f Tenal tule-yogasalmalad Jesúsga chogalmal: —Nia koeles pe-imas. ¿Al pe weob chunmayé? ¿Toa pe-mesbi-ade? Pe kakanma. }es“¿Imi Moisés pemalga igal-mezhiszhulzhí, pe igi naneenabmal? Tenal pemal yabli Moisés-igal-mamikid-pallí kwen nanaszhulmal. Tenal pemal Moisés-igal-mamikid-pallí kwen nanaszhulmal-choggu, ¿tede pemalde ibiga an-mesbimalzhun?” 2d]“Imi tule aga tukin chunmakel, pinche aga tukin nug otummobi. Tenal antin, an tule-an-palmialid-nug okannoel, an napírra-chunmaked-tule, an kakanzheed-tulejul. cTenal meke-ibi-tule Pab-Tummad-chogedbal nanebiel, kep wisgunoniko, an tulemal-oturdaked, Pab-Tummadgad, o an naga tukin onojad. bTegin Jesús Judio-tummaganga chogal: “Imi an tulemal-oturdanaid, an-akar kwen tanijul. Wedin, Pab-an-palmialid-akar tani. oaWTegin Jesús tulemal-oturdanaidgin, Judio-tummagan Jesúsgin weob pakal pesmal, tegin Judio-tummagan chogalmal: —¿We tulede igi pirkin immal wiis-wede, Pab-igalgin tulemal-oturdagal? We tule tummaganzhe nue kwen turdas-chuli. `Tegin itoged-naigujad-ibabakegin, Jesús kep Pab-Tummadzhe-koled-negzhe noni. Tegin Jesús Pab-igalbal tulemal-oturdakalzhun. ~_u Tenal tulemal-chunmananimalad Judio-tummagan-tobedbal pakal-pud kwen chunmananijulmal, pinche otukal chunmananimal. K^ Tegin tulemal-yogasalmalad aga emal-emal arpa-arpa Jesúsgin chunmananimal. Kwen choge: “We Jesúsde, tule-nued.” Tenal kwéntin chogmoga: “Chulá. We Jesúsde, tulemal-yardaged.” q][ Al Judio-tummagan itogedgin Jesús-abintabukgwadgin chogalmal: —¿Pia nade a-tulede? ¿Ampa owedyé? =\s Tenal Jesús-e-urpamal ibe-itogedzhe naded-cholbal, Jesús kep te-cholbal itogedzhe nadmojun. Tenal Jesús yakiri nad, tulemalga kwen chogzhajul-kus, ede Jerusalénzhe nemo. [ Tenal Jesús pél e-urpamalga chunmasgu, yabli Provincia-Galileagin pes. Jesús ibe-itogedgin Pab-igalgin tulemal-oturdajad Z)“Tenal pemal nadmaldo, Jerusalénzhe ibe itogal. Tenal anka ampa wilub kwen omojul. Al an imis Jerusalénzhe kwen nejul ibe itogal.” .YUTenal tule-iti-napkin-pukmalad istar pemal-kwen-takchulmal. Tenal an-tulemalgin-chogzhadbal we tulemal istar timal, al tulemal-iti-napkin-pukmalad istar an-takmal. -XSAl Jesús aga e-urpamalga chogalzhun: “Tenal ankadin ampa ibe kwen omojul Jerusalénzhe negal. Tenal pemalgadin meke-ibi-ibe, ibe-nued Jerusalénzhe negal. eWCImi teun takalgu, Jesús-e-urpamal Jesúsgin kwen ibzhejulmal Jesúsde Pab-akar tani. dVATenal meke-ibi-tule aga oyobiel ede toa-tule, otukal immal imaked-wilubzhul. Tenal we tule pel-kwapa-tulemal-wagin immal imakenab. Tenal pe immal-taktijulmalad imakel, pel-kwapa tule-iti-napkin-pukmaladga oyogenabbal. 7UgAl Jesús-e-urpamal yami Jesúsga chogalmal: —¿Imi pedin iti-akar need-wilubzhulzhí, Provincia-Judeaje? Tenal pe-chapingan pe-takenabmal, pede igi immal-taktijulid ima. DTTenal teun Judiomalga Chapi-Aangad-E-Itoged omodani. >S wTegin Jesús-chunmajad-cholbal, Jesús Provincia-Galileagin pipirmadiidbal, Provincia-Judeaje pal kwen nebijul-kual. Imi teun Judeagin Judio-tummagan kuakwa pukwamal Jesús-mesgal. 1R[GTenal teun Jesús Simón-machi-Judas-Iscariotegin chunmas. Tenal we Judas, walambe-kakabogwadmogando, tenal Judas te-cholbal manibal-Jesúsgin-akpinnonikoed..QUFTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Teobdo. Antin a-tuledo. ¿Imi antin naga tukin pemal-walambe-kakabogwad-chuszhulzhí? Tenal pemal-walgwen yabli nia. PETenal anmal pegin ibzhemal. Tegin anmal wismalbal, pedin tule-chwilidikid, tule-iskued-kwen-nikchulid, tule-Pab-Tummad-akar-tanikid. 0OYDTegin Simón-Pedro Jesúsga chogal: —Tummad, ¿anmal toaje pal nemalo-ade? Imi pedin, pe chunmakedbal anmal-oturdanai, anmal igi nabir ilagwen-nadgu tullegal. 7~~||/zz'xwvvv)tttJsvr{qq pjoooAnommldkvjjUiShh'g[ffbedccsc bbaE`__e^^Y]\\G[[nZZZ%YYAXtXW"UUU1TSSRgR>QPONN==Tegin Judas-naded-cholbal, Jesús aga e-chapingan-pimaladga chogal: “Imi an-Te-Tule-Chunna-nug-okannoleged-wilub pato noni. Tegin an-Te-Tule-Chunnabal, Pab-Tummad-nug-okannolenonimogo. 1 Tegin Judas madu-ka-uklejad kuchagu, ilgwen nod. Tenal teun neg pato mutik. Jesús chogzhagujad e-chapingan aga muchub-muchub pilalguenabmal yk Tenal teun takalgu, Judas Jesúsmalga mani-chaboedga kudii-choggu, al Jesús-e-chapingan ebinzhasmal, Jesúsde Judasga chogzha, itogedga immal paknegal. O chulil, ebinzhasmalbal, Jesús Judasga chogzha, tule-wilemaladga mani uknegal. w Tenal e-chapingan-Jesúsbak-mes-mesagin-pukmalad aku-itomal, Jesúsde ibiga Judasga weob chogzha: “Pe nao.” + Tegin Judas Jesúsgin madu chusgu, nia-Satanás Judasgin tognoni. Tegin Jesús Judasga chogalzhun: —Imi pe immal imaneed, pe kueye imanaddo. b= Tegin Jesús Juanga chogalzhun: —Imi an masgin madu wartichajal, tegin an we tulega madu ukchal, a-tule ankin akpinnonikoed. Tegidgin Jesús masgin madu wartichasgu, Simón-machi-Judas-Iscariotega madu-ukcha. yk Tegin Juan Jesús-ua-nabal Jesúszhe ekichialzhun: —¿Tummad, pe toagin chogzha-ade, pegin akpinnoniko? s_ Al Simón-Pedro kakagin Juanga wilub imas, Jesúszhe ekisgal, Jesúsde toagin chogzha, egin akpinnoniko. a; Tenal teun takalgu, Jesús-e-chapin-pul-pilaled-Juan, Jesús-waglika mas kunchii. "= Tegin e-chapingan Jesús-chogzhad itosmalgu, weob pakal pesmal. Tegin Jesús-e-chapingan nue aga emal-emal takalmal, Jesúsde toagin chogzha-dewa. Q Tegin Jesús pél chunmasgu, aga ulubgin pela-pela nunma-itononi. Tegin Jesús aga e-chapinganga nuekwa palchogalzhun: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi pemal-walgwen ankin akpinnoniko. \1 Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: meke-ibi-tule an-tule-palmialid-abingeel, we tule pato an-abingasmo. Tegin tule an-abingajal, pato Pab-an-palmialid-abingasmo.” Jesús chogzhagujad Judas egin akpinnoniko % “Tenal an pemalga iktualeba chogdo. Tenal an-pemalga-chogzhiidyob anka kunonikil, pe ankin ibzhenoniko, antin Pab-an-palmialid-tule. 9 “Tenal an pemalgin-pel-kwapa chunmajul. Tenal an wisdo, an toamala-chus. ¿Ibiga an weob pemal-chus pe ebinzhe? Nabir. Imi akpene Pab-kartagin nermakal-maidyob kunonigal. Tenal Pab-kartagin chogdo:Imi tule-anpak-mes-mas-kuchamalad-walgwen ankin akpinnoni. Sal. 41:9 9 “Tenal an-imis-pemal-oturdajad pemal mag itononikidbal, tegin an-pega-chogzhad-yopí pe nanebi-kualil, Pab Tummad pega immal-nuegan imanoniko. @y Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-pinche-arpaged meke-igi e-ibedga pul tule-tummad chul. Teginbal, tule-palmilegalid meke-igi tule-e-palmialidga, pul tule-tummad chulmo. gG “Tenal an pemalga chagla chis, pemal aga emal-emal pentamalgal, an pemalga imajadyob. Y+ Imi antin ‘Tummad,’ tegin antin ‘Tule-oturdaked.’ Tenal antin pemalga yabli nag enusmal tule-pinchegadyob. Tenal an pemalga imis nag-enukchadyob, pemal aga muchub-muchub nag-enukedgin naneenabmalmo. * M Tegin Jesús aga e-chapinganga nuekwa palchogalzhun: “Nabir. Imi pemal anche kolmal: ‘Tummad’ tegin ‘Tule-oturdaked.’ Wedin ib-nued. Antin ádo.  ' Tegin Jesús aga e-chapinganga pel-kwapa nag enusgu, aga kannan chuba yosbal. Tegin Jesús mesaje kannan chignadbal. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —¿Imi an pemalga nag enukchad, ibi chogle-wede? Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —Anmalde wichí. 7 g ¿Tenal Jesús, ibiga weob chogzha pe ebinzhe? Imi teun Jesús pato wisdo, toa-tule egin akpinnonikoedde. Al Jesús chognoni: “Pemal-pel-kwapa chwilidik-nejulmal.” l Q Tenal Jesús Pedroga chogal: —Imi tule-obzhamalad pato obed-wilubzhulmal. We tulemal pel-kwapa enukal-nemal, e-nagbi enuked-wilubmal. Tenal pemal pato chwilidik-nemal. Tenal pemal-abalgin tule-walgwen ampa iskued nika. X ) Tegin Simón-Pedro Jesúsga chogalbal: —Tummad, imi pe teob chogel, tegil pe melle an-nagbi enukodo. Tenal an-chunkalzhe tegin an-nonoje-pakal pe anka enuko an pega oyogal, an chunchunnad pebal nai. ^5 Tegin Pedro Jesúsga chogalbal: —Tummad, an meke-igi pega igal-kwen-uknejul, pe anka nag enukkal. Tegin Jesús Pedroga chogal: —Imi pe anka igal-kwen-ukchulil an pega nag enukkal, pe anpal-naid-tulejul.  Tegin Jesús Pedroga chogal: —Imi an-pega-nag-enuked ampa pe aku-ito an ibi pegin imanai. Tenal pe kujal kep mag itononiko. } Tegin Jesús Simón-Pedro-nag-enukchogalgu, Pedro Jesúsga chogal: —¿Tummad, pe anka nag enuknemoyé? ¡Chulá! ' Tegin Jesús pardegin ti eyosgu, aga e-chapinganga nag enukalzhun. Tegin Jesús muchilgin-toalla-etilenaidgin aga e-chapinganga nag elisbal. w Tegin Jesús mas-kunchiid-akar kwisgudgu, aga chuba echus. Tegin Jesús toalla amiapku, aga muchil-abal toalla etis. !; Tenal Jesús wiis, e-Pab ega igal-ukcha pel-kwapa immal imagal. Tenal Jesús wisbaldo, ede Pab-Tummad-akar noni, tegin ede kannan Pab Tummadzhe nebal.   Tegin Jesús aga e-chapinganbak chedokí mas kunchiun, nia Simón-machi-Judas-Iscariotegin pato togzha Jesúsgin-akpingal. t c Teun Pab-Najad-Itoged-Ibe pan-kuele, Jesús pato wiis ega wilubgan noni iti-nap ebegal, nikpa e-Pabbak mes megnegal. Tenal Jesús tule-iti-napkin-ebal-nanimalad-pilalgus. Tenal Jesús pela-pela aga e-chapingan-pilalgus e-purkwijadzhe. (I 2Al an nued wisdo, Pab-anpal-kaka-palmialid tulemal-ilgwen-nadgu-tullegal. Al meke-ibigin an chunmajal, Pab-anka-chogzhad-yopí an chunmamo. Pitomalgu.”L 1Tegin Jesús chogalbal: “Tenal an naga-itolegedbal walgwen kwen chunmajul. Tenal an-Pab-an-palmialid anka chogzhado, an ibigin chunmakenab, tegin e-chogzhadbal an tulemal-oturdakenabbal. f~E 0“Tenal tule an-abingejulil, tegin an-chogzhad kwen abingejulbalil, we tulegin choglenoniko, wedin sapejul oturdalegenab. Tenal neg-tuku omojal, an-nega-chogzhadbal we tule Pab Tummadzhe sapejul oturdalenoniko.” #}? /Tenal tule an-chunmaked mag itogel, tenal we tule an-chogzhadyob kwen nanejulil, an kwen chogojul-kuo we tule sapejul oturdaleged-wilub. “Tenal antin iti-napche noni, tule-iti-napkin-pukmalad-abonogal tenal tule-pukmaladgin choggal-chul, we tulemal sapejul oturdaleged-wilubmal. |- .“Imi antin iti-napche kallen-kaedyob noni, tule ankin ibzhajal, we tule wisguo igi naneenab, neg-chichidgin-kudiidyob pal kwen nanaojul. ?{y -Tenal tule mag an-takel, mag tule-an-palmialid-takmo. z- ,Tegin Jesús sapejul kotegu, chogalbal: “Imi tule ankin ibzhenonikil, ankinbi kwen ibzhenonijul, tenal tule-an-palmialidgin ibzhenonimo. zym +¿Ibiga Judio-tummagan weob imasmal pe ebinzhe? Imi Judio-tummagan-Jesúsgin-ibzhasmalad pul-pule tulemal-aminanimal e-nug-okannogal, pul Pab Tummad e-nug otummoedga. Jesús-tulemalga-chunmajadbal Pab Tummad sapejul tulemal-oturdakoed ixK *Tenal Judio-tummagan-wal-walgwen yabli Jesúsgin ibzhenonimal. Tenal Judio-tummagan-Jesúsgin-ibzhemalad Pariseo-tobedbal kwen chogzhajulmal emalde Jesúsgin ibzhasmal. Tenal we Judio-tummagan chogzhamalalen, emalde Jesúsbal naigusmal, Judio-tummagan-pimalad kantikidgin Judio-ormaked-neg-akar Judio-tummagan-Jesúsgin-ibzhenonimalad-onodmalan. w5 )¿Tenal teun ibiga Isaías weob chogzha pe ebinzhe? Imi Isaías sanaledyob Jesús-takcha, otummolenai. Al Isaías Jesúsgin weob chunmanonida. Uv# (Imi Pab purpal we tulemal-imia akalosmal,
melle purpal mag takegal.Tegin Pab purpal we tulemal-niga okannosmal,
melle ulubgin Pabgin ibzhegal.Imi Pab chogzhado:“Imi an purpal weob we tulemal-imas,
melle e-taed ogwalegal anpal naigugal.Tegin an purpal melle we tulemal-nudagalbal.” Is. 6:10 [u/ 'Tenal tulemal Jesúsbal kwen ibzhaszhulmal, akpene Isaías chogzhagujadyob: 0tY &Tenal tulemal-Jesús-pengujad akpene-Pab-kaka-palchoged-Isaías-chogzhad-yopí kunoni. Tenal teun Isaías chogzhado:¿Tummad, toa anmal-chognonikidgin ibzhenoni?Tulemal anmalbal pél ibzhenonijulmal.¿Tegin Pab Tummad toaga e-kannaleged oyononi?Ampa a-tulemalgado. Is. 53:1 s{ %Imi teun Jesús tulemal-wagin ichejul immal-taktijulmalad imas, tenal tulemal yabli Jesúsgin kwen ibzhaszhulmal. r $“Tenal pemal ampa neg-taled-naidgin, pe melle pengumalo neg-taledgin nanegal. Tegin pe melle ankin pengumalbalo tule-neg-taledgin-nanemaladbak naigugal. Tenal neg-taleddin choglege, an Jesús.” Tegin Jesús pel-kwapa chunmasgu, nadzhun. Tegin Jesús aga otukchajun tulemal melle e-onogal. Judiomal Jesús-immal-taktijulmalad takchamalad, Jesúsgin yabli ibzhaszhulmal Yq+ #Tegin Jesús tulemalga chogalzhun: “Nabirdo. Imi pemalga íche neg-tallé wis nai. Tenal neg-chichid ampayo naigueddu, pe neg-taledgin nanemalo. Tenal tule-neg-chichidgin-nanemalad, wichul pia natap. 5pc "Tenal tulemal Jesús-chogzhad itosmalgu, chogalmal: —Tenal anmal wismaldo, Moisés-igalgin choglesmai, Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule ilagwen-nadgu tula-tio, kwen purkojul. ¿Tede ibiga pe chogzhun: ‘Te-Tule-Chunna nikpa-naigujadgin purko?’ ¿Tede toajun, Te-Tule-Chunnadé? Ko !Imi Jesús weob chogzhadbal oyonai, ede nakrusgin purkwene. \n1 Tenal tulemal nikpa an-nazhismalal, an pel-kwapa tulemal-weine anpal naigugal.” &mE “Tenal tule-iti-napkin-pukmaladga wilub pato naigunoni, Pab Tummad sapejul tulemal-oturdagal. Tegin nia-Satanás-iti-nap-takmaid-akar onolenonimogo. l# Tegin Jesús tulemalga chogal: “Imi we kakapurwa-kolnonikid anka kwen chunmanonijul tenal pemalga chunmanoni, pemal ankin ibzhegal. *kM Tenal tulemal-aka-pukmalad teob itosgu, wal-walgwen chogalmal: —Wedin, mar-koledi. Tegin tule-pimalad chogalmalmo: —¿Tegil angel Jesúsga chunmasdé? Wj' Tegin Jesús chogalbal: “Pabye, pe aga nug okannogelen, nabirinye.” Tegidgin tule-kakapurwa nikpa-akar kolnoni chogal: “Imi antin pato naga nug okannos, tegin an kannan naga nug okannonebal.” i3 Tegin Jesús chogalbal: “Imi antin purkweenab-choggu, ¿an ulubgin chuli-pinzhe-itogedbal an igi Pabga chogenabdé? ¿An chogenabgweldé: ‘Pabye, pe an-wis-pentakelen, nabirinye, we wileged melle anche nonigalye?’ Chulá. Tenal antin iti-napche noni purkwegal.” Kh “Tenal meke-ibi-tule anka immal imabiel, an-igal-mamikid-pallí naneed-wilub. Al an pia-maídin, we tule anpak kudigumogo. Tenal tule anka immal imanail, an-Pab we tule-otummononiko.” vge “Tenal anmal-tule ampa teopí tamo. Imi tule aga changin pinzheel, yapa purkwejogel, we tule pelgunoniko. Tenal tule iti-napkin-kudiidbal aga changin nue pinzhejulil, akalzhul purkwejogel, we tule unniguo ilagwen-nadgu tullegal. Wf' Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi trigo-kwa napche arkwan-chulil, tegin trigo-kwa purkwiszhulbalil, ampa e-kwa kwakwénna peio. Tenal trigo-e-kwa purkwijal, tegin ninonikil, íchejul chanma-nonida. Me Tegin Andrés pél Felipe-ega-chogzhad Jesúsga chogzhagu, Jesús tule-walbogidga chogal: —¿Teobí? Tegin Jesús chogalbal: “Imi an-Te-Tule-Chunnaga wilub pato naigunoni an-nug okannolegal. Sd Tegin Felipe Griegomalga chogal: —An takkwelo, Jesús pemalbak chunmako-dewa. Tegin Felipe Andrészhe nad, Andrésga choggal. Tegin Andrés kep Felipebak mes Jesúszhe nadzhun Jesúsga choggal. Xc) Tegin Griegomal Felipeje nonimal. Tenal Felipedin Provincia-Galileagin, Betsaida-neg-kweburgined. Tegin Griegomal Felipeje nonimalgu, Felipeje wilegal chogalmal: —Tummad, imi anmal Jesúsbak chunmabimal. .bU Imi teun takalgu, Pab-Najad-Itoged-Ibe itogal, Judiomal Jerusalénzhe nonimal. Tenal Judiomalbak kwénna-kwénna Griegomal nonimalmo Pab-Tummad-nug-otummogal. daA Al Pariseomal aga emal-emal chogalmalzhun: —Pe tak, anmal-Jesúsgin-igal-mezhijad tar-mesgal, ibga kwen kuszhul-kus. Tenal tulemal-pel-kwapa Jesúszhe irmamamimal, Jesúsbal naigugal. Jesús aga purkoedgin chunmajad (`I Tegin tulemal wisgusmalgu Jesúsde Lázaro-otulos, Jesús-takpi-kualmal. Tenal tulemal wisgusmalgu Jesúsde tani, al tulemal-ichéjul Jesús-abin almal. _{ Tegin tulemal-Jesús-takchamalad tule-pimaladga choge-natapmal: “Jesús Lázaroje kochadbal, Lázaro-otulos.” t^a Tenal Jesús moli-burro-askin-chiid tanigujadgin, teun e-chapingan aku-itomal, ibi chogle-wede. Tenal Jesús otummolenonigu, e-chapingan kep mag-itononimal, tulemal erreyyob Jesús-otummojad, akpene-akar Pab-kartagin choglesmai. ] Imi pemal-punamal-Sióngin-pukmalad,
pe melle tobgudamalo.Pe tak,
pe-errey moli-burro-chapini-askin-chii-tani. Zac. 9:9 \ Tegin Jesús moli-burro amiapku, moligin nakwis. Imi akpene Pab-kartagin choglesgujadyob kunoni. Tenal Pab-kartagin chogdo: _[7 Al tulemal-Jesús-wisgusmalad uga-ka-annik Jesús-abin-nadmal. Tegin tulemal Jesús-abingusmalgu, kep pulal kolmanatapmal, chogalmal: —Jesúsye, pe-nug otummoledi-kuelen, nabirinye.Imi pedin Pab-nuggin-tanikid-tuleye.Tenal pe Israel-erreyga tanikidbal,Pab Tummad pega immal-nuegan imakelen,
nabirbalinye. Sal. 118:25-26 wZg Tegin te pangin, tulemal-ichéjul-Pab-Najad-Itoged-itononimalad wisgusmal, Jesús Jerusalénzhe tanimo. [Y/ ¿Ibiga Judio-tummagan weob chogzhamal pe ebinzhe? Imi teun Lázaro-kannan-tullejadbal Judiomal-ichejul Jesúsbal-naigunonimal, tegin Jesúsgin ibzhenonimalbal. Jesús errey-tummadyob Jerusalénzhe tognonikid cX? Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan chogalmal, emalde Lázaro-mejenabmalmo. iWK Imi teun takalgu, Judiomal-ichejul wisgusmal Jesúsde Betaniagin mai. Al Judiomal Jerusalén-akar almal Jesús-takegal. Tenal Judiomal Jesús-takegalbi kwen nonijulmal, tenal Lázaro-kannan-tullejad-takegal nonimalmo. (VI Tenal tule-wilemaladdin keg-chulgu pemal-abalgin kudiguo, pal kwen chulguojul-kuo. Tenal antin pemalbak ilgwen kwen nadguojul, an pemalbak íche wis kudiguo. (UI Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Pe melle weob omegin chunmama. We ome meke-chii. Imi an-yo-purkweddu, we ome anka iktualeba ti-wawad imas. FT Tenal teun Judas Jesúsmalga mani-chaboedga kudii. Tenal Judas kusgu mani-aturzheed-choggu, al Judas tule-wilemalad-pentakedgin kwen pinzhaszhul, pinche aga mani-kaedginbi pinzhedii. `S9 —¿Ibiga pe manigin ti-wawad ukchajuldé? Imi pe pirkagwen arpaged-wilub karkegu pe manigin ti-wawad ukchagalan. Tenal pe manigin ti-wawad ukchalen, pe Jesúsga we mani ukoen, anmal tule-wilemalad-pentagal. 0RY Imi teun takalgu, Jesús-e-chapingan-walgwen-Judas-Iscariote-nugad chimo. Tenal we tule kujal manibal-Jesúsgin-akpinnonikoed-tule. Tegin Judas Maríaga chogal: Q  Tegidgin María pude-walgwen ti-wawad-nardo-nugad cheinoni. Tenal we ti-wawad péyedzhe karkegu. Tegin María Jesús-naggin ti-wawad imas, tegin e-chagla-kiagin Jesús-nag-tinosbal. Tenal María Jesúsgin ti-wawad imasgu, pel-kwapa wawadik neg-kas. ;Po Tegin Jesús Betaniaje nonigu, tulemal Jesúsga mas imasmal Jesús-okunkal. Tenal teun Marta tulemalga mas-kunned cheikwis. Tenal Lázarodin Jesúsbak mes mesagin mas kunchimo. O 1 Imi Pab-Najad-Itoged ibanerkwaje kuele, Jesús Betania-neg-kweburzhe noni. Tenal Betaniagin Jesús akpene purkwaled-akar kannan Lázaro-otulojad. aN; 9Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Pariseomal akpene igal-mezhismal: imi tule wisgujal, Jesúsde pia mai, we tuledin keg-chulgu Judio-tummaganga chogneenab, Judio-tummagan Jesús-kanemalgal./MW 8Tegin tulemal-irmanonimalad Jesús-amialmal, tegin Pabzhe-koled-neg-yabal aga emal-emal Jesús-ekisalmal: —¿Igi pe ebinzhe? ¿We tule iti-itogedzhe nonikojuldé? JL  7Tegin Judiomalga Pab-Najad-Itoged omodanigu, tulemal-íchejul Jerusalénzhe irmanonimal. Tenal teun Judiomal iktualeba nonimal, aga chwilidik purpa imamalgal Pab-Najad-Itoged-Ibe itogal. Kw 6Tenal Judiomal-Jesús-aminanikidbal, Jesús Judio-neg-kweburmalgin keg pal nanegus. Tegin Jesús wakiszhun neg-nikchulidzhik, neg-kwebur-totoje. Tegin Jesús Efraín-neg-nugadzhe nadzhun. Tegin Jesús aga e-chapinganbak Efraíngin peszhun. OJ 5Al teun-akar Judio-tummagan igal-aminanimalzhun, Jesús-mesgal. I 4Tenal Jesús Judiomalgabi kwen purkojul, tenal Pab-nuskan-pel-kwapa iti-napkin akne-akne pukwamaladga purko. Tenal Jesús purkwenonibalo Pab-nuskan-pel-kwapa pulakwa ampagunonimalgal, tegin Jesús tule-choggwénnagwadga Pab-nuskan-imamalgalbal. $HA 3Tenal Caifás aga e-itoleged teob kwen chogzhajul, tenal Pab-Tummad-itolegedbal chunmas. Imi Caifás te pirkagin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummadga mai-choggu, al Caifás iktualeba Jesúsgin-immal-kuoedgin chunmas. Tenal Caifás chogzhado, Jesúsde Judio-tulemalga purko. iGK 2¿Tenal pemal wismalzhulzhí, tule-pel-kwapa melle purkwegal, tule-walgwen pul-akalzhul purko? -FS 1Imi teun te pirkagin, tule-tummad-walgwen-Caifás-nugad tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummadga mai. Tegin Caifás chogal: —¡Pemal immal kwen wichulmalma! E{ 0Tenal anmal we tule-kajulmalal, tulemal-pel-kwapa we tulebal ibzhenonimalo. Tenal tulemal we tulebal naigunonimalal, Romano-tummagangin abin-kwisgunonimalo. Al Romano-tummagan anmal-Pabzhe-koled-neg opelononiko, tegin anmal-tule-opelononimalbalo. D /Al tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Pariseomal, tule-tummagan-pimaladzhe kochamal ormagal. Tegin tule-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad pél nonimalgu, chogalmal: —¿Imi anmal igi we tule-imamalo-wede? We tule íchejul immalmal-taktijulmalad imadii. yCk .Tenal Judiomal-wal-walgwen Pariseomalzhe nadmal, Jesúsgin chunmagal Jesúsde igi pel-kwapa immal imajad. }Bs -Tegin Judiomal-María-taknonimalad takchagu Jesús kannan Lázaro-otulos, ichejul Jesúsgin ibzhenonimalzhun. (AI ,Tegidgin Lázaro-purkwal-maid ya-yabal-akar noalgu, pel-kwapa nono-akar nag-tukuje molgin-ebirmakal nos. Tegin Jesús tulemalga chogal: —Pe Lázarogin mol-ebirmakaled pe epatmalo, a-ito nanegal. Tegin tulemal Jesús-chogzhadyob imasmalzhun. Judio-tummagan Jesús-mesbi-kualmalad q@[ +Tegin Jesús teob chogzhagu, sapejul kolal, chogal: —¡Lázaro, pe uan-yabal-maid-akar pe noma! 2?] *Tenal an wisdo, pedin keg-chulgu, an peje immal ekisedbal, pe anka immal imakoye. Al an pega weob chogzhaye, tule-itigin-pukmalad ankin ibzhemalgal pedin an-palmialye. 1>[ )Tegin tulemal akwa-tummad-uan-ya-edujiid onirismal. Tegin Jesús nikpa atadgu, chogal: —Pabye, tog-nuedi an pega chogye, Lázarogin pe anka immal imanaidbalye. =w (Tegin Jesús Martaga chogal: —¿Imi an pega chogzhajulzhí, pe ankin ibzheele, pe Pab-Tummad-kannaleged-tako? P< '—Akwa-tummad-chiid, pe onirmaldo. Tegin tule-purkwijad-e-pun-Marta-nugad Jesúsga chogal: —Tummad, ¿ibiga pe akwa onirbidé? An-yai-nugan pato ibabakegus tigles. ¿Pato nun-yapanzhulzhí? ];3 &Tegin Jesús Judiomal-egin-teob-chogzhad itosgu, pul-pule pela-pela pukib-itononibal. Tegin Jesús uanzhe nadzhun. Imi teun tulemal kusgu e-igal-maidbal, akwapir-ya-tummad-yabal tule-tigmal, tegin akwa-tummadgin uan-ya chaktimalbal. Al tulemal akwa-yabal Lázaro-tigzhamalmo. Tegin Jesús Lázaro-tiglejad-nabal kwisgunonigu, chogal: Y:+ %Tenal Judiomal-wal-walgwen chogalmal: —¿Imi Jesús-tule-aku-ataged-nudajad ampa unnigusmoganzhulzhí, melle Lázaro purkwegal? ¡Paaa! ¿Igi kuszhun? Jesús purkwal-maid-akar kannan Lázaro-otulojad k9O $Tegin Judiomal pokwis Jesús-takchagu, Jesúsgin chogalmal: —Pe tak, pule aga e-ai-pilal. &8G #Tegidgin Jesús poalmo. 07Y "Tegin Jesús tulemalzhe ekichial: —¿Pia pe Lázaro-tigzhamaldé? Tegin tulemal Jesúsga chogalmal: —Tummad, tegil nemaldo taknegal, pia anmal Lázaro-tigzhamal. 6 !Tegin Jesús takchagu María pokwis tegin Judiomal-María-cholbal-tanimalad poalmalmo, al Jesús pela-pela pukib-itononimo. S5 Tegin María Jesús-kwichidzhe omosgu, Jesús-taknoni ampa kwichi. Tegin María Jesús-abir-chimtinoni. Tegin María Jesúsga chogal: —Tummad, imi pe wegin mailen, an-yaidin kwen purkwiszhulin. ,4Q Tenal teun Judiomal-María-neggin-María-pentabukmalad takchagu María kueye-kueye nad, María-cholbal nadmalmo. Tenal Judiomal ebinzhemal Maríade uanzhe ponad. g3G Tenal teun takalgu, Jesús ampayo Betania-neg-kweburzhe tog, ampa Marta-abingujadgin kwichi. U2# Tegin María Marta-chogzhad itosgu, ilgwen nadzhun Jesús-kwichidzhe. +1O Tegin Marta pél Jesúsga chunmasgu, kannan negzhe nad aga e-urpaje kolnegal. Tegin Marta aga neg omosgu, pidzhi aga e-urpa-ches e-urpabak chunmagal. Tegin Marta Maríaga chogal: —Imi tule-oturdaked noni. Tenal tule-oturdaked webal kwichi-pes. Tenal tummadde chog: ‘Pede tago.’ [0/ Tegin Marta Jesúsga chogal: —Tummad, an pegin ibzhedo. Tenal an pe-kwen-penzhul, pedin Cristo, Pab-Tummad-Machi. Peed, pe-choglesgujad-iti-napche-tanikoed-tule. Jesús Lázarobal-pukib-itogedbal pojad p/Y Tenal tule ampa tuladgin ankin ibzhediil, pal kwen purkojul-kuo. ¿Imi an-pega-chogzhadgin, pe ibzhe? I.  Tegin Jesús Martaga chogalzhun: —Imi an purkwaled-akar-kannan-tule-otuloged, tegin an ilagwen-nadgu tule-otullegedbal. Tenal tule ankin ibzhajal tegin meke purkwijal, kannan tullego. -  Tegin Marta Jesúsga chogal: —Teobdo. Tenal an wisdo, an-yai neg-tukuje tule-purkwismalad-kannan-tullegedzhe, tullemogo. S, Tegin Jesús Martaga chogal: —Imi pe-yaidin, ampa kannan tullego. Y++ Tenal an wisdo, meke-ibi pe Pab Tummadzhe imis ekichial, Pab pega immal imako. t*a Tegin Marta Jesús-abingusgu, Jesúsga chogal: —Tummad, imi pe wegin mailen, an-yai kwen purkwiszhulin. s)_ Tegin Marta tani-Jesús-itosgu, Jesús-abin-nad, Jesús-abintagal. Tenal Maríadin neggin chii-pes. ( Tegin Judiomal-íchejul Martaje tegin Maríaje nonimal tar-pentagal, Lázaro-purkwijadbal melle twagdar pukib-pinzhegal. O' Imi Betania-neg-kwebur Jerusalénzhe, wachi-abal-naneed-wilub-panku. V&% Tegin Jesús Betaniaje nonigu, pato taknoni Lázaro ibabakegus tigles. 0%Y Tegin Tomás tegin pimalbalid Tarbo-Mimmilejad Jesús-e-chapingan-pimaladga chogalzhun: —Tegil anmal Jesúsbak nemalmodo, Jesúsbak mes purkwegal. Tegin e-chapingan Jesúsbak nadmalzhun. Jesús chogzhagujad, ede purkwaled-akar kannan tule-otuloged, tegin ilagwen-nadgu tule-otullegedbal ${ Tenal an weli-itodo, an Lázaro-abir kudijulidbal, pemal ankin ibzhenonimalgal. Tenal anmal yabli Lázaroje neenabmal. k#O Tegin Jesús kep aga e-chapinganga pakal-pud chogalzhun: —Imi an-ai-Lázaro pato purkwis. "- Tenal Jesús otukal chogzhado, Lázaro pato purkwis. Tenal Jesús-e-chapingan ebinzhemal, Jesús-teob-chogzhadde, pinche Lázarode kabmai. !  Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Tummad, ¿imi Lázaro kabidedde, pato nugudanijulzhí? ¿Tede ibiga pe nebidé? # ? Tegin Jesús teob chogzhagu, kep aga e-chapinganga chogalbal: —Imi an-ai-Lázaro, pato kabid. Tenal antin Lázaroje neenab, an-ai-Lázaro otagal. )K Tenal tule mutik kudiil, neg-chichidbal nag-kolnonida. Tenal an-wilub ampa omojulmo an-kamalgal, al an akalzhul Provincia-Judeaje nao, tule an-kwen-kaojulmal. :m Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Teobdo. ¿Tenal ibede, wachilambe-kakabog nikchulzhí? Imi tule neg-ibgin kudiil, iti-napkin pel-kwapa neg-taledbal keg nag-kol. ) Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —¿Tule-oturdaked, imi Judiomal imichal akwagin pe-mesnemalanzhulzhí? ¿Tede pe kannan nebibaldé? hI Tegin Jesús ibbogin kep aga e-chapinganga chogal: —Kannan nemalma, Provincia-Judeaje. fE Tenal Jesús wisgusgu Lázaro yee-pakal mai, apka kwen alzhul, ampa ibbo e-maidgin mai-pes. P Imi teun Jesús pirkin Marta tegin e-urpa tegin Lázaro-pilalmo. P Tegin Jesús e-ai yee-pakal-mai itosgu, chogal: —Tenal we poni ilagwen Lázaro-mesgal-chul. Tenal we poni pinche Pab-Tummad-nug-okannogal. Tegin Pab-Machi we ponibal e-nug okannolenonigalmo. %C Tegin María aga iabak yee-pakal e-yai-Lázaro-takalgu, Jesúszhe tulemal-palmis. Tegin punamal-walbogid tule-palmijogalidga chogalmal: —Imi pe Tummad-Jesús-omojal, Jesúsga pe chogo: ‘María aga e-iabak chogmal: Pede kege-chulgu tago, pe-ai-nued-Lázaro yee-pakal mai.’ / Tenal María, Lázaro-yee-pakal-maid-e-pun. Tenal María ampa te-cholbal Jesús-naggin ti-wawad eyogoed, tegin e-saglagin Jesús-nag tinobaloed.  - Imi teun tule-walgwen-Lázaro-nugad yee-pakal mai. We tuledin Betaniagined. Tenal Betania-neg-kweburdin María-tegin-e-ia-Marta e-neg-kweburmo. Y+ *Tegin tulemal-ichejul-Jesús-taknonimalad aka Jesúsgin ibzhenonimal.H  )Tegin tulemal-íchejul Jesús-taknonimal. Tegin tulemal Jesúsgin chogalmal: —Imi Juan Bautista immal-taktijulid kwen imaszhul. Tenal Juan we tulegin-chunmajad pel-kwapa ib-chunchunnaddo.  (Tegin Jesús kannan Jordán-tiwal-opakal nad, akpene Juan Bautista tigin-tulemal-ognaigujadzhe. Tegin Jesús tebal peszhun. + 'Tegidgin Judiomal Jesús-chunmas-itosmalgu, Jesús-kabi-kualmal, tenal Jesús-kwen-kaszhul-kusmal. Tenal Jesús ilgwen Judiomalgin wakis. ~u &“Tenal antin, an-Pabyob immal imakel, tenal pe an-chunmakedgin kwen ibzhejulil, an immal-imajadbal pemal yabli ankin ibzheenabmal. Tenal pe ankin ibzheel, pe wisgunoniko, tegin pe mag itononibalo Pab ankin mai, tegin an Pabgin maimo.” W' %“Tenal antin, an-Pabyob immal imajulilen, pe melle ankin ibzhemalodo. C $Imi Pab Tummad pidzhi an-oniris ega arpagal. Al Pab Tummad iti-napche an-palminoni. Imi an Pab-Machiye an chogzhadgin, ¿tede ibiga pemal ankin chogmal an Pab Tummadgin walmas? Chulá. jM #“Tenal pemal nued wismaldo, pemal keg Pab-kartagin-nermakal-maid piskemalal. Tenal Pab Tummad we tulemalgin chogzhadbal, we tulemal pab-tummagan, al ankin pul-pule nabir chunmalenoniko an Pabmo. ¿Ibiga an teob chog?   "Tegin Jesús Judiomalga chogal: “Imi an chogzhal: ‘Antin Pab’, wedin iwen-akalzhul. ¿Imi Pab-kartagin nermakal maichulzhí:Antin chogzhado, pemal pab-tummagan? Sal. 82:6 Tenal akpene Pab Tummad purpal tule-wal-walgwenga weob chunmas. ~ u !Tegin Judiomal Jesúsga chogalmal: —Imi pe-immal-nuegan-imajadbal, anmal pe-kwen-mesbijulmal. Tenal pe Pabyob-itogedbal pe Pab Tummadgin walmas. Al anmal akwagin pe-mesbimal. Imi pedin tule, tenal pedin yabli chogzhado: ‘Antin Pab.’ N  Tenal Jesús Judiomalga chogal: —Tenal antin Pab-kannalegedbal pemalga ichejul immal-taktijulmalad-nuegan imas. ¿Tede an ibi-immal-taktijulid-imajadbal pemal akwagin an-mesbi-kualmalzhun? _ 7 Tegidgin Judiomal istar Jesús-itogalgu, kannan akwa chualmalbal Jesús-mesgal. ; q Tenal an-Pab tegin an, anmal walkwénna kumal.”  “Imi an-Pab anka chapingan-ukcha. Tenal an-Pab pul-tule-tummad-choggu, al tule an-Pabgin keg an-chapingan-pal-idir. 7 Tenal antin ilagwen-nadgu tullegal an-chapingan-ima, tenal an-chapingan pal kwen purkojulmal. Tenal tulemal ankin an-chapingan-kwen-idirojul-kubalo. 1 “Tenal an-chapingan, an-ovejamalyob mag an-itomal. Tenal antin mag an-chapingan-takmalmo, toa-tule. Al an-chapingan anpal naigunonimalbal. J  “Imi tule-oveja-taked ovejamalzhe kolalil, ovejamal egad-chulil, aku tule-oveja-taked-itomal. Tenal pemal ampa teopímo. Imi pemal an-chapingan-chulidbal, pemal anpal kwen ibzhejulmal. wg Tegin Jesús Judiomalga chogal: “Imi antin, an pemalga pato chogzhado an Cristo. Tenal pemal yapa anpal ibzhemal. Tenal antin, an-Pab-nuggin immal-imanaidbal, an pemalga pato oyosbal an Cristo. Tenal pemal yapa anpal ibzhemalbal. P Tenal teun Judiomal pulal Jesúszhe nonimal, Jesúszhe ekichialmal: —¿Inkwaje pe anka chogne-wede: ‘An Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule?’ Imi pe Cristol, anmalga pe ilgwen chogdo. N Imi teun Jesús Pabzhe-koled-neg-ubeb-Salomón-nugadgin pipirmadii. U# Tegin ti-nigin, Jerusaléngin Pabzhe-Koled-Neg-Nudajad-Ibe naigunoni. 2] Tenal Judiomal-pimalad chogalmal: —Chulá. Imi tule-nia-nikad weob kwen chunmajul. ¿Pede pe ebinzhe niade tule-aku-ataged-nabir-nudako? Chulá. Keg kue. Tenal Judiomal aka-weob Jesús-ebesmalzhun, Jesúsgin pal kwen chogzhajulmal. Judiomal Jesúsgin kwen ibzhejulmalad Jesúsde Pab-Machi |q Tegin Judiomal pul-melu Jesúsgin chogalmal: —Imi Jesús nia-nika. ¿Ibiga pe Jesús-itomaldé? We tule koegwa. O~ Tegin Judiomal Jesús-chunmajad itosgu, kannan aga iskudmalbal. z}m Tenal tule an-kwen-mejojul-kuo, an naga tukin purkwene. Tenal an igal-nika naga purkwegal, tegin an igal-nikabal an naga kannan tullegalbal. Tenal an-Pab anka chogzhado, an naga purkweenab, tegin an naga kannan tullegenabbal. Pitomalgu.” 8|i Tegin Jesús chogalbal: “¿Imi an-Pab, ibiga an-pilal pe ebinzhe? Imi an-Pab an-wisdo, an naga tukin purkwene, tegin an kannan naga tullenebal. Al an-Pabdin an-pilal. o{W “Tenal an oveja-pimalad-nikabal, tenal we kalu-yabalid-chul, aknemalad. Tenal an itije keg-chulgu oveja-aknemalad-cheinoniko. Tenal ovejamal-an-cheinonimaloed mag an-kakapurwa itononimalmogo. Tenal we ovejamal aga pulakwa ampagunonimalo, tegin antin tule-e-akwed-walkwénnagwadga kunoniko.” Tenal Jesús tulegin chunmas, ovejagin kwen chunmaszhul. 7zg “Tenal tule-oveja-nued-takmaladyob an-Pab an-nued-wismo, tegin antemo ampa an-Pab-nued-wismo. Teginbal, an oveja-akwed-nuedyob an naga chapingan-anal akalzhul purko. Iy  “Tenal antin tule-manigin-oveja-takmaladyob kwen nonijul. Tenal antin oveja-akwed-chunchunnadyob noni. Tenal tule-oveja-nued-akwed aga ovejamal-nued-wismal, piti e-ovejamal. Tegin ovejamal aga e-taked-nued-wismalmo. Tenal an oveja-taked-nuedyob an naga chapingan-wismo, tegin an-chapingan ampa an-nued-wismalmo. x “Imi tulemal maniginbi oveja-takmal-choggu, al ovejadu abarmadmalo. Tenal we tulemalga iwen-akalzhul oveja kullego. Vw% “Tenal tule-manigin-oveja-takmaladdin tule-chunchunnad-oveja-takedyob kwen nanejulmal. Tenal ovejamal-emalgadzhul-choggu, al achu-kwegwed kolmadanikil, tule-manigin-oveja-takmalad ilgwen oveja-midmalo. Tegin tule-oveja-takmalad abarmadmalal, achu-kwegwed ovejamal-kanoniko. Tegin ovejamal-pimalad akne-akne abarmadmalzhunno. 0vY Tegin Jesús chogalbal: “Imi antin tule-nuekwá-oveja-akwedyob noni. Tenal ovejamalga poni-tummad noalil, tule-oveja-akwed-nued akalzhul aga oveja-anal purko. 6ue “Tenal tule-immal-aturzhemaladdin tanimaldo oveja-aturzhegal, oveja-mesgal, tegin oveja-opelogalbal. Tenal tule-an-iktual-tulemal-oturdagal-nonimalad tulemal-opelononimal. Tenal antin nonido, tulemal purpal ukin-ukin tula-tigal, tegin tulemal anpal aga ulubgin pela-pela yer itononigalbal.” ~}}?|p{{ zdyxxxwvhutssr qppbonn&mklkk/jNii0h,feeGdlcbb'a`_^]] \k[ZZZ)YX,W8VUUSS_QQPONNN"Mw=<;::9188 7665z4_322 1100/.--[+*v)(('&&Z%$#"!! Y,cKY@h p B ] k&UNKI[?/$Tegin Jesús Pilatoga chogal: —An immal kwen akaloszhul. Tenal an tule-tummadyob an neg-takchido, tenal an iti-napkingajul. Tenal an tule-tummadyob iti-napkinga neg-takmailen, an-mosmal anka pila-onosmalan, Judiomal melle an-kagal. Imidin an-chapingan pila-kwen-onoszhulmal. Tenal an tule-tummadyob neg-takmaid iti-napkinedgajul. ~>u#Tegin Pilato Jesúsga chogal: —¿Ante Judio-tulejí, an we immalmalgin yolegal? Chulá. Imi pe-tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin pe-tulemal anche pe-cheinonimal. Tegin Pilato Jesúszhe ekichialbal: —¿Tede pe ibi akaloszhun? q=["Tegin Jesús Pilatoga chogal: —¿Pe aga tukin aga onos an Judio-errey, o tule-pid pega chogzha? <!Tegin Pilato e-negzhe kannan togzhagu, Jesúszhe kocha. Tegin Pilato Jesúszhe ekichial: —¿Imi pede, Judiomal-erreyzhí? {;o Imi Jesús akpene chogzhagusdo, e-purkoedgin ega igi kunoniko. Tenal Jesús-chogzhad-yopí Jesúsga kunoni. :Tegin Pilato Judio-tummaganga chogalzhun: —¿Teobí? Tegil pe we tule-chedmaldo, pe-igal-mamikidbal igal-itogal. Tegin Judio-tummagan Pilatoga chogalmalbal: —Pe anmalga nabir chogendo, tenal anmal yabli igal-kwen-nikchul tule-iskana-mesgal. ~9uTegin Judio-tummagan Pilatoga chogalmal: —Imi we tule, tule-nuedilen, anmal peje we tule-kwen-cheinonijulin. M8Tenal Judio-tummagan gobernador-negzhe togzhajulidbal, Gobernador-Pilato tule-tummagan-pukwadzhe nononijun. Tegin Pilato Judio-tummaganzhe ekichial: —¿Ibiga pe anka we tule-tuktidanimal-wede? A7{Imi tule-tummagan Caifás-neggin Jesúsga igal-itosgu, Judiomal Romano-gobernador-negzhe Jesús-chesmal, Jesúsga igal-itogal. Tenal teun, neg wakur-wakur. Al Judio-tummagan melle igal-mamikidgin iskugal tegin Judio-tummagan akalzhul Pab-Najad-Itogedgin mas kunmalgal, gobernador-negzhe kwen togzhajulmal. 65Tegin Pedro kannan chogalbal: —Chulá. An we tule-kalejad-e-chapin-chul. Tegidgin kallin-mastad kep namanonijun. Pilato Jesúsga igal-itojad O5Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-e-mos, Pedro-tarbi-chuchu-chikchad-e-kwenad Pedroje ekichialmo: —¿Imi an pe-takchamojulzhí, pe tule-kalejadbak immal-chalgan-naidgin pe kudimo? B4}Tegin Simón-Pedro ampa chowajiidgin, tule-walgwen Pedroje ekichial: —¿Imi pe tule-kalejad-e-chapinmojulzhí? Tegin Pedro chogal: —Chulá. An we tule-kalejad-e-chapin-chuli. 33_Tegin Anás chunkal-kugmakal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-Caifászhe Jesús-palmis. Pedro kannan Jesúsgin chogzhagusbalid: “Antin Jesús-kwen-wichul” a2;Tegin Jesús tule-e-wagal-ebiojadga chogal: —Imi an tule-tummadga istar chunmajal, anka pe chogdo, an igidgin istar chunmas. Tenal an istar kwen chunmaszhul. ¿Tede ibiga pe an-ebiosdé? Weobdin ib-nuedzhul. *1MTegin Jesús Anásga pél chunmasgu, chowal-ibed-walgwen-Jesús-abir-kwichid Jesús-wagal ebios. Tegin we chulub Jesúsga chogal: —¿Ibiga pe weob tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-abinchus-wede? Imi pe tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummadga pe kaka-kochadyob igal kwen maichul. 0{¿Tede pe ibiga anche ekisdé? Imi pe tule-an-itosmaladzhe pe ekisdo. Tenal we tulemal an-wismal, an igi chunmadi-kus. /!Tegin Jesús tule-tummad-Anásga chogal: —Imi antin tulemalga pel-kwapa inniki-inniki chunmadi-kus. Tegin Judiomal ampagunonimalal, an keg-chulgu Judio-ormaked-neggin tegin Pabzhe-koled-neggin tulemal-oturdadi-kusbal. Tenal antin otukal kwen chunmaszhul-kus. 6.eTegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-Anás Jesúszhe, e-chapingan-ekichial. Tegin Anás Jesúszhe ekichialbal: “¿Pe igi aga pe-chapingan-oturdanaibaldé?” l-QImi teun takalgu, neg pela-pela tampe kunaidbal, tule-tummagan-e-mosmal tegin chowal-ibgan cho ogasmal. Tegin tule-tummagan-e-mosmal chowanonimalzhun. Tegin Pedro we tulemalbak mes chowanonimo. Anás Jesúsga igal-itojad -,STenal puna-wanagak-takchiid Pedroje ekichial: —¿Imi pe we tule-kalejad e-chapinmojulzhí? Tegin Pedro punaga chogal: —Chulá. An we tule-e-chapin-chuli. 3+_Tenal Pedrodin magadbal wanagakkin kwichi-pes. Tenal tule-tummad-mag-Juan-takedbal Juan puna-wanagak-takchiidbak chunmas, Pedro-odogal. Tegin Pedro kep togdemojun. Q*Tegin Simón-Pedro tegin Juan Jesús-cholbal nadmal. Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad mag Juan-tak-choggu, al Juan Jesúsbak mes togzhamo, tule-tummagan-neg-abalgin-neg-olol-naidzhe. W)'Tenal Anás-chapin-Caifásdin akpene Judiomalga Jesúsgin chogzhagujad, tule-walgwen purkwel, pul ib-nued pul tulemal-pel-kwapa purkwemalgal. Pedro kepe Jesúsgin chogzhagujad: “An Jesús-kwen-wichul” D( Tegin tulemal-Jesús-kasmalad ilgwen Anás-negzhe Jesús-chesmal. Imi teun takalgu, Caifás te pirkagin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummadga mai. Tenal Anásdin, Caifás-e-chak. %'C Tegin chulub-tummad aga e-chapinganga igal-ukcha, Jesús-kagal. Tegin chulubmal Judio-tummagan-e-mosmalbak Jesús-kasmalgu, Jesús-chunkal kugmasmal. D& Tegin Jesús Pedroga chogal: —Es kannan uka-yabal pe yoo. Imi Pab-chogedbal anka wileged noni, kobed-kakpi-koblegedyob. Al an weob wileged-wilub. Chulubmal Anászhe Jesús-chejad T%! Tenal teun takalgu, Simón-Pedro es-nai kwichi. Tegin Pedro es unnusgu, tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-e-mos-chiktegu, chuchu-nuedzhikpi kaledap-idirrí. Tenal tule-chuchu-chiklejad nug Malco. /$W Al Jesús-e-chapingana-immal-kujad, Jesús-akpene-chogzhad-yopí kunoni. Tenal akpene Jesús chogzhado: “Imi tule-pe-anka-ukchamalad an kwen oweszhul-kus.” B#}Tegin Jesús kannan tule-nonimaladga chogalbal: —Imi antin, an pemalga chogzhado, ante Jesús-Nazaretkined. Tenal pe an-amidani-chogel, we an-chapingan-pukmalad, meke nemalodo. >"uTegin Jesús kannan tule-nonimaladzhe ekichialbal: —¿Tegil pe toa-amimalzhun? Tegin tule-nonimalad kannan Jesúsga chogalmalbal: —Anmal Jesús-Nazaretkined-amidanimaldo. !Tegin Jesús aga tukin chogzhagu ede Jesús, tulemal-Jesús-kagal-nonimalad chorzhik-chorzhik nadmal, ilgwen napche aglatapmal. s _Tegin tule-nonimalad Jesúsga chogalmal: —Anmal Jesús-Nazaretkined-amidanimal. Tegin Jesús tule-nonimaladga chogal: —Anid, an Jesús-Nazaretkineddé. Imi teun takalgu, Judas-Jesúsgin-akpitchad tule-nonimaladbak kwichimo. "=Tenal Jesús pato wiis, ega igi immalmal kuoed. Al Jesús tulemal-tanimalad-abin-nad. Tegin Jesús tulemalzhe ekichialzhun: —¿Pe toa-amimaldé? hIAl Judas we immal-chalgan-naidzhe íchejul tulemal-cheinonimal, tegin íchejul chulubmal-cheinonimalbal. Tegin Judas tulemal-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-mosmal, tegin Pariseomal-e-mosmal-cheinonimalbal. Tenal tulemal-nonimalad kallen-annik-nonimal, tegin achachar-ogaal cheinonimalbal. Tegin tulemal es-pilacheed tegin chowal-oro ilabal anniknonimalbal. (ITenal Judas-Iscariote-Jesúsgin-akpitchad ampa we immal-chalgan-naid wismo. Tenal Jesús aga e-chapinganbak melugus we immal-chalgan-naidbal ormadi-kus. E Tegin Jesús Pab Tummadzhe pél kochagu, Jesús aga e-chapinganbak kullubal nadmalzhun, Cedrón-tian-opakal, immal-chalgan-naidzhe. Tegin Jesús aga e-chapinganbak tebal ampagutapmalzhun. )KTenal antin pe-wisgugal tule-pe-anka-ukchamalad-imadi-kus, pedin ibi-tuleye. Tenal antin ampa ukin-nadgu pe-owisgugal tule-pe-anka-ukchamalad-imadi-kubaloye. Tenal pe-an-pilalgudi-kujadyob pedin tule-pe-anka-ukchamaladgin kudigumogo, tegin antin we tulemalgin maimogoye. Pitogua.”,Q“Pab-innikigwadye, imi tule-iti-napkin-pukmalad pe-kwen-wichulmal. Tenal antin mag pe-takcha, tegin tule-pe-anka-ukchamalad wisgunonimal, pe an-palmialye. O“Pabye, imi iti-nap ampayo naigueddu, pe an-pilalgudii-choggu, al pe anka nug-tummad ukchaye. Al an pei, pe-tule-anka-ukchamalad an-megoedgin megmalmogoye, an-tummadga-maid wisgumalgalmoye. w“Imi antin, an-chapingangin mai, tegin pedin ankin maimoye. Tenal an-chapingan chunchunnad choggwénnagwadga kunonikil, tule-iti-napkin-pukmalad mag pe-taknonimalo, pe an-palmialid, tegin pe an-chapingan-pilalmo, pe an-pilalgujadyobmoye. ?w“Imi antin, an-chapinganga nug-okannoed ukcha, pe anka nug-okannoed ukchadyobmoye, tulemal-ankin-ibzhenonimaloed choggwénnagwadga kunonigal, anmal walkwénna kudiidyobmoye. +OTenal tule-ankin-ibzhenonimaloedga an peje kolmo tule-pel-kwapa-ankin-ibzhemalad choggwénnagwadga kunonigal, pe ankin maidyob, tegin an pegin maidyobmoye. Tegin tule-ankin-ibzhenonimaloedga an peje kolbal, we tulemal anmalgin maigal tule-iti-napkin-pukmalad penzhulgal pe an-palmialidye. ]3“Pabye, imi tule-pe-anka-ukchamaladgabi an peje kolnai-chul. Tenal an-chapingan-ankin-chunmanonikoedbal tulemal-pimalad ankin ibzhenonimalo. Al an we tulemal-ankin-ibzhenonimaloedga an ampa peje kolmoye. $AImi antin pane-pane pe-itolegedbalpí unnila chwilidik nanedi-kusye, tule-pe-anka-ukchamalad pane-pane pe-chogzhadbalpí unnila chwilidik nanemalgalmoye. !“Imi pe iti-napche an-palminonikidyob, an tule-iti-napkin-pukmaladzhe, tule-pe-anka-ukchamalad-palmismo pe-kakapurwa palchoggalye. %Imi pe pidzhi tule-pe-anka-ukchamalad-urpo, igal-chunchunnad-pallí inniki nanemalgalye. Tenal pe-anka-chogzhagujaddin, igal-chunchunnadye. wImi antin tule-iti-napkined-chul-choggu, al tule-pe-anka-ukchamalad ampa an-yopí, tule-iti-napkinmalad-chulmalmoye. A{“Tenal an peje wilenaichul, pe iti-nap-akar tule-pe-anka-ukchamalad-chedgalye. Tenal an peje wilenai, pe anka nuekwa we tulemal-tako, nia-sagla melle we tulemalzhe walmagalye. oWTenal pe-anka-chogzhad, pel-kwapa an we tulemalga chogzhamoye. Tenal tule-pe-anka-ukchamalad ampa an-yopí tule-iti-napkin-pukmaladzhik naichulmal-choggu, al tule-iti-napkin-pukmalad istar tule-pe-anka-ukchamalad-taknonimalmoye. ,Q “Imi antin peje natapye. Tenal antin ampayo iti-nap-akar needdu, an weob pega chog, tule-pe-anka-ukchamalad anyob aga ulubgin pela-pela weligwal-itogalye. 6 e “Imi tule-pe-anka-ukchamaladbak an iti-napkin ampa kudigusgu, pe-anka-nug-tummad-ukchadbal an we tulemal-chabos melle akalomalgalye. Tenal tule-pe-anka-ukchamalad an kwen oweszhul-kus. Tenal tule-pela-pela-aga-ulubgin-iskujad-tulebi wis owelesye, pe-karta akpene nermakal-maidyob kunonigalye. ' G “Imi antin iti-napkin pal kwen peinejul, tenal tulemal-pe-anka-ukchamalad iti-napkin peinemalye. Tenal antin, an peje natap pebak meggalye. Pab-chwilidikidye, imi pe nug-tummad nikadyob, pe anka nug-tummad ukchamoye. Tenal pe-tummadga-maidbal pe nue tulemal-pe-anka-ukchamalad-tako, pebak mecha nanegalye. Tegin pe nuekwa we tulemal-takedbal, tule-choggwénnagwadga kunoniko, an pebak mecha kudiidyobmoye.  / Tenal tulemal-an-nikad, pel-kwapa ampa pegadmoye, tegin tulemal-pe-nikad, pel-kwapa ampa ankadmoye. Tenal we tulemalbal an-nug-okannoledi-kusye. X ) “Imi tule-pe-anka-ukchamaladga an peje wilenaiye. Tenal tule-iti-napkin-pukmaladga an peje kwen wilenaichulye. Tenal tule-pe-anka-ukchamalad ampa pegadmo-choggu, al an peje we tulemalgabi wilenaiye. f ETenal pe-anka-chogzhad an we tulemalga ukin pel-kwapa chogzhamoye. Tegin tulemal-pe-anka-ukchamalad an-chogzhad-abingasmalmoye. Al we tulemal pe-kwen-penguszhulmal, an chunchunnad pe-akar tani, tegin pe an-palmialbalye. Y+Tenal tulemal-pe-anka-ukchamalad wismal, pél pe-anka-chogzhad pe-akar taniye. “Imi tulemal-iti-napkin-pukmalad-pe-anka-ukchamaladdin, an pe-wisgugal an ne-imasye. Tenal tulemal-pe-anka-ukchamalad akpene pegadga kudigus, tenal imidin we tulemal pe anka uknonimoye. Tenal tulemal-pe-anka-ukchamalad pe-chogzhad-pallí nanedi-kusmalye. r]Pabye, imi iti-nap-ampayo-naigueddu pe an-nug okannojad-yopí, pe imis pe-wagin pe an-nug-okannobaloye. a;Tenal pe-anka-arpaged-ebejad an-pél-imajadbal antin iti-napkin pe-nug okannodi-kusye. `9Tenal tule-ilagwen-nadgu-tullemaladdin nuekwa Pab-Tummad-chunchunnad-walkwénnagwadbi wisgunonimalo, tegin Jesucristo-wisgunonimalbaloye. “Pab Tummadye, imi ani-Jesucristo, tenal pedin iti-napche an-palminoniye. -S“Imi pe anka igal-ukcha tule-pukwamalad-ugakche takegalye. Tenal pe anka wal-walgwen tule-ukcha anpal-naigugalye. Al an ilagwen-nadgu we tulemal-otulogoye. = uTegin Jesús pél chunmasgu, nikpa atad, tegin Pabzhe kolal chogal: “Pabye, imi antin, an pe-machiye. Imi an-ibe pato noni-choggu, al pe an-nug okannogo an pe-nug okannogalmoye. '!“Imi an pemalga pel-kwapa chogzhado, pemal anpak-mecha-tiidbal, pe aga ulubgin akalzhul-itononimalgal. Tenal pemal iti-napkin-pukmaladgin pela-pela wilenonimalo. Tenal pe melle pukib-itononimalo. Tenal antin tule-iti-napkin-pukmaladgin pato nakwis-kudii.” Tenal pemalga ibe noniko, tenal pemalga pato ibe noni, pemal-pel-kwapa pis-pis aga negzhe abarmadmalo. Tegin pemal walagwen an-ebemalo. Tenal antin walagwen yabli kwen peiojul, tenal an-Pab yabli anpak kudio. Tenal an-pemalga-immal-chogzhad pato noni. W'Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Imidin pe ankin ibzhemalá? .~UTenal imidin anmal mag itosmal, pedin pel-kwapa immal wiis, tegin pe wisbal, tulemal ibi peje ekisbi-kunanimalbal. Al anmal wisdo, pe Pab-Tummad-akar-tanikid-tule. w}gTegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Imidin pe pakal-pud chunmasdo, pe otukal pal kwen chunmaszhul. y|kImi an Pab-maid-akar an iti-napche noni. Tenal imidin an kannan iti-nap-akar nejogalbal, an-Pab-maidzhebal.” '{G“Imi pemal-an-pilaledbal tegin pe ankin ibzhajadbal an Pab-Tummad-akar tani, Pab Tummaddin pemal-pilal. Al pe akalzhul ilagwen Pabzhe immal ekismalo. \z1“Tenal pemal te ibegin an-nuggin Pab Tummadzhe immal ekisnoniko. Imidin an pemalga chogzhul, an pemal-anal Pabzhe wilene Pab pemalga immal imagal. Tenal pemal an-nuggin ilagwen Pabzhe immal ekisenabmal. Hy Tegin Jesús chogalbal: “Imi an pemalga chogzhad, an otukal chogzhado. Tenal pemalga ibe noniko, an pemalga inniki-inniki Pabgin chunmanoniko, an otukal pemalga pal kwen chunmakojul. txaTenal pemal ampa imisgwadzhe an-nuggin Pabzhe immal kwen ekiszhulmal. Tenal pe Pabzhe immal ekismalal, Pab pemalga immal imako, pemal aga ulubgin pela-pela weligwal-itononigal.” Jesús chogzhagujad, e-chapingan walagwen e-ebemaloed Ew“Tenal te ibe nonikil, pemal anche pal immal ekisojulmal. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi pemal an-nuggin an-Pabzhe meke-ibi ekisel, Pabdin pemalga immal-ekichijad imako. |vqTenal pemal ampa teopímo. Imi pemal imis pela-pela pukib-itomal, tegin an kannan pemal-takalbalil, pemal aga ulubgin pela-pela weligwal itononimalo. Tenal we welgued tulemal pemalgin pal kwen idirojul-kuo, pemal ilagwen weligwal pesgu-peio. Uu#“Imi ome nuchu-nikued-wilubgan omojal, peyedzhe nunmaked-itogo. Tenal ome nuchu-nikujad-cholbal, e-nunmajadgin pal kwen pinzhaojul. Tenal omega iti-napche nuchu mimmilejadbal, weligwal-itononiko. dtAImi an chunchunnad pemalga chogdo: pemal pukib-itogedgin pononimalo, tenal tulemal-iti-napkin-pukmalad weligwal-itononimalo. Tenal pemal pela-pela pukib-itononimaloendo, tenal pemal te-cholbal weligwal-itononimalmogo. )sKTegin Jesús mag takchagu e-chapingan immal ekisbi-kunanimal, Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: “¿Ibiga pemal aga emal-emal immal ekisnanimal-wede, an ibi chogzha: ‘Imi an nue-naojul an pemalgin wis owelene, tegin an nue-naojulbal, pemal kannan an-taknonimalbalo?’ Nabir. r7Tegin Jesús-e-chapingan kannan-kannan aga emal-emal ekichialmalbal: —¿Ibi chogle-wede, ‘Nue-naojul?’ Anmal aku-itomal, Jesús-chogzhad. 0qYAl Jesús-e-chapingan-wal-walgwen aga emal-emal ekichialmalzhun, chogalmal: —¿Imi Jesús-chogzhad, ibi chogle-wede? Imi Jesús chogzhado: ‘Imi an nue-naojul an pemalgin wis owelene, tegin an-nue-naojulbal pemal kannan an-taknonimalbalo.’ ¿Ibi chogle-wede? ¿Ede aga e-Pabzhe neé? pTegin Jesús chogalbal: —Imi an nue-naojul an pemalgin wis owelene, tegin an nue-naojulbal pemal kannan an-taknonimalbalo. 5oc“Imi Pab-Tummad-pel-kwapa-immalmal-nikad, ampa ankadmo. Al an pemalga chogzhado: Pab Purpa Nued an-immal-wijiidgin, pemalga chunmanoniko. Tegin Pab Purpa Nued mag-ito pemal-imanonimalbalo.” Jesús chogzhagujad e-chapingan pukib-itononiko, tenal te-cholbal aga ulubgin weligwal-itononibalo. !n;Tenal Pab Purpa Nued pemalga an-immal-wijiidgin chunmanoniko, pemal wisgal, antin ibi-tule. Tenal Pab Purpa Nued chunmanonikidbal an-nug okannononiko. ;mo “Tenal Pab-Purpa-Nued-napírra-immal-imakeddin pemalzhe nonikil, pinna-pinna igal-pul-chunchunnadgin pemal-oturdamaio. Tenal Pab Purpa Nued walagwen aga e-itoleged kwen chunmanejul, tenal Pab-Tummad-itojadbal, pemalga chunmanoniko. Tegin Pab Purpa Nued pemalga neg-kujal-igi-kuoedgin chognonibalo. lw “Tenal antin pemalga ampa ichejul immal nika pemalbak chunmagal. Tenal pemal kwen unnijulmal, pél an-itogal. Uk# Tenal Pab Tummad chabzhul iti-nap-takchiid-e-tummad-Satanás-oturdanonikoedbal, Tule-Pentaked mag-ito tule-iti-napkin-pukmalad-imanoniko Pab Tummad ampa chabzhul tule-iti-napkin-pukmalad-oturdanonimogo. &jE Tenal an-naga-Pabzhe-needbal pemal an-pal-kwen-takojulmalbal. Al Tule-Pentaked mag-ito tule-iti-napkin-pukmalad-imanoniko, piti-igal pul-igal-napírragwad. i{ “Tenal Tule-Pentaked mag-ito tule-iti-napkin-pukmalad-imanoniko, emal ankin-kwen-ibzhejulidbal iskuedgin kudii. uhc“Tenal Tule-Pentaked pemalzhe nonikil, mag ito tule-iti-napkin-pukmalad-imanoniko, emalde iskuedgin kudii. Tegin tulemal mag itononimalo, igal-napírragwad igi mai, tegin tulemal mag itononibalo, Pab chabzhul tule-oturdanoniko. jgMTenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi an we-akar nadel, pemalga pul ib-nuedga kunoniko. ¿Ibiga an teob chog? Imi an pemaldu nejulilen, Tule-Pentaked pemalzhe kwen nonikojulin. Al an ne, pemalga Tule-Pentaked-palmidagal. efCImi an pedu ne, tenal an-pemalga-chogzhadbal pemal aga ulubgin pela-pela pukib-itononimal. eTegin Jesús chogalbal: “Antin, an Pab-an-palmialidzhe an nejogal. Tenal pemal-walgwen anche pel kwen ekiszhulmal, an pia ne. Id Tenal an pemalga iktualeba pel-kwapa chogzhado. Al an-pemalga-chogzhiidyob kunonikil, pemal ebinzhenonimalo, an pemalga tikajulgus pel-kwapa chogzha, tulemal chabzhul pe-imanonimalo. Tenal an pemalbak-mecha-kudiidbal an kepegin pemalga weob immal-kuoed kwen chogzhajul-kus.” Jesús kaka-ukchad, Pab Purpa Nued taniko pcY“Tenal we tulemal Pab-kwen-wichulidbal, tegin an-kwen-wichulidbal, chabzhul pemal-imanonimalo. bb=Tenal tulemal Judio-ormaked-negzhe-naneed-akar kantikidgin pemal-onodmalo. Tegin pemalga ibe nonibalo, tulemal pe-mesnonimalbalo. Tenal tulemal pe-mechamalal, ebinzhenonimalo, emalde Pab Tummadga ib-nued imananimal. da CTegin Jesús chogalbal: “Imi an pemalga pél chogzhado, pemal melle ankin pengunonimalo. ``9Tenal pemal kepe-akar anpak kudigujadbal, pemal ankin napírra chunmanonimalo.”G_“Imi antin Pab-akar pemalga Tule-Pentaked-palminoniko. Tenal Tule-Pentaked, Pab Purpa Nued, napírra immal imaked. Tenal we Purpa-Nued Pab-akar nonikil, napírra ankin chunmanoniko. W^'“Tenal we immalmal imis kunaid, pato tikajulgus Pab-kartagin choglesmaido. Tenal Pab-kartagin chogdo:Imi an immal kwen akaloszhul,
tenal tulemal yabli istar an-taknonimal. Sal. 35:19; 69:4 ]Tenal an tule-yogsalmaladyob tulemal-abalgin immal-taktijulmalad imaszhulilen, tulemal iskued kwen nikchulmalan. Tenal we tulemal an immal-taktijulmalad takchamal, tenal we tulemal yabli istar an-takmal. Tenal we tulemal ampa istar an-Pab-takmalmo. I\ “Tenal tule istar an-takel, we tule istar an-Pab-takmo. v[e“Tenal an tule-istar-pe-takmaladzhe nonijulilen, tegin an we tulemalga kwen chunmaszhulbalilen, iskued kwen nikchulmalan. Tenal an tule-istar-pe-takmaladzhe nonikidbal, tegin an we tulemalga chunmajadbal, iskued nika-nemal. Tenal tule-istar-pe-takmalad keg chogmalal: ‘Antin immal-wichulidgin iskuedgin nanedii.’ Al we tulemalgin e-iskued chii-peszhun. xZiTenal we tulemal aku Pab-an-palmialid-takmal. Al pe-anpal-nanimaladbal tulemal istar pegin immal imanonimalo. 3Y_“Imi pemal nue pinzhemalo, an akpene pemalga igi chogzhad. Tenal an chogzhado, tule-pinche-arpaged e-ibedga, meke-igi pul tule-tummad chul. Tenal tulemal sapejul an-imadi-kusmalad sapejul pemal-imanonimalmogo. Tenal tulemal an-chogzhad-pallí nanedimalalen, pe-choged-pallí nanemalmogoen. WX'Tenal pemal tule-iti-napkin-pukmaladyob nanemalalen, tulemal yer pe-taknonimaloen, aga e-pakadyob. Imidin pe we tulemalyob kwen nanejulmal, tenal an-iti-nap-akar-pe-chujadbal tulemal istar pe-taknonimalo. W'Tegin Jesús chogalbal: “Imi tule-iti-napkin-pukmalad istar pe-takalil, pe ebinzhemalo, we tulemal pemal-iktual istar an-takchamalmo. -VSTenal an pemalga igal-mezhisdo: ‘Pemal aga muchub-muchub pilalguenabmal.’ ” Jesús chogzhagujad, tule-iti-napkin-pukmalad istar ebal-naigusmalad-taknonimalo pUY“Imi pemal an-chuszhulmal. Anid, an pemal-chusmal, pe Pabga immal imanegal, uva-chan taka-chiidyob. Tenal pe-Pabga-arpaged ilgwen peinoniko, pal kwen pelguojul. Al meke-ibi pe an-nuggin Pabzhe ekisel, Pabdin pemalga imako. T “Tenal an imis-akar tule-pinche-arpamaladyob an pemal-pal-kwen-taknejul, an-ai-nueganyob pemal-taknejun. ¿Ibiga an teob chog? Imi tule-pinche-arpamalad wichul e-ibed ibi imane. Tenal tummad-e-ai-nuegandin wismaldo, we tummad ibi imane. Imi an-Pabgin-turdajad, an pemalga pel-kwapa chogzha-choggu, al an imis-akar an-ai-nueganyob pemal-taknemal, tule-pinche-arpamaladyob chul. lSQTenal pemal an-chogzhad-pallí tamalal, pemal an-ai-nuegan. Al an pemal-anal iwen-akalzhul purko. WR' Tenal tule-pilaled-pul-chunchoged chogle, tule akalzhul aga e-ai-anal purko. xQi Tenal an pemalga igal-mezhijad choge: ‘Pemal aga muchub-muchub pilalgumalo, an pemal-pilalgujad-yopímo.’ -PS “Imis an-pemalga-chogzhiid, an pemalga chogzhado, an ulubgin weligwal-itogal, tegin pemal weligwal-itomalgalmo, tenal pemal-pel-kwapa pellallé yer itogal. 8Oi Tenal Pab-anka-chogzhad-pallí an kudiidbal, al Pab ukin-ukin an-pilal. Tenal pemal ampamo. Tenal pemal an-igal mezhijad-pallí tamalal, an ukin-ukin pemal-pilalgunatapmogo. N5 Tegin Jesús chogalbal: “Imi Pab an-pilalgujadyob, an pemal-pilalmo. Tenal pemal an-pilaledgin pe kudigumalo, pe melle an-pilaledgin nomalo. AM{Tenal pemal pela-pela Pabga immal imanail, uva-nued-chanmakedyob kunoniko. Al pemal an-Pab-nug-otummononimalo, tegin pemal oyononimalbalo, pemal ankin-turdamalad-tule-chunchunnad.” 9Lk“Tenal pemal ankin mail, tegin pe an-chogzhad-pallí naneel, ibi pe peídin pe Pabzhe ekísmal, Pabdin pega immal imako. Tegin Pabdin pe-immal-ekichijad pega uknoniko. EK“Tenal tule ankin maichulil, Pab-igenoniko, uva-tub-sagla-nagagin chiklejadyob. Tenal tule uva-tub-itimismalal, tar-midmalo. Tegin uva-tubmal pél tinkujal, kep weinonimalo, choje-midgal okummagal. Tenal tule ankin maichulil, uva-tubmal-itimilejad-yopí kunonimogo, we tulemal Pabga ibga keg pel kunonimalo. J “Imi antin uva-chaglayob, tenal pemal uva-tubmalyob. Tenal tule ankin mail, tegin an we tulegin maimogo. Al tule-ankin-maid Pabga pela-pela immal imanoniko, uva chanmakedyob. Tenal tule ankin maichulil, Pabga keg immal ima, uva keg chanmakedyobmo. hIITenal pemal pane-pane ankin kudimalal, antin pemalgin maimogo. Imi uva-tubmal e-saglagin akenaichulil, uva-tubmal keg aga tukin chanmamal. Tenal pemal ampa teopímo. Imi pe ankin maichulil, pe an-Pabga keg ib-nuedga kumo. SH“Tenal an-pemalga-chogzhadbal pemal pato ulubgin chwilidik-nemal. MGTenal uva-tub-kigwen kwen chanmaszhulil, tule-uva-taked nagagin uva-tub chikenab. Tenal uva-tub-kigwengin chanmako-taklegel, tule-uva-taked chagla-omopen uva-tub chikenab, pul-ichejul chanmagal. JF Tegin Jesús kannan aga e-chapinganga chunmakalbal, chogal: “Imi antin pemalga purpal uva-chaglagin chunmane. Tenal uva-chagla-chunnad chogle, an Jesús. Tegin tule-uva-taked chogle, an-Pab. "E=“Tenal tule-iti-napkin-pukmalad turdakenabmal an naga-Pab-pilal tegin an Pab-chogzhad-pallí pél immal imabal. Pitomalgu. Tegil nemaldo.”WD'Tenal antin pemalbak keg nue pal chunmakel. Imi tule-iti-napkinmalad-e-tummad-nia-sagla pato tani. Tenal nia-sagla-tanikiddin a-itoleged keg ankin nakwe. Tenal nia-sagla pinche ankin nakwijadyob kunoniko. 1C[“Imi an-pemalga-chogzhadyob neg ampayo kuoeddu, an iktualeba pel-kwapa pemalga chogzha. Al an-pemalga-chogzhadyob neg kunonikil, pemal kep ankin ibzhenonimalo. xBi“Imi pemal an-itosmal: ‘Antin, an ne. Tegin an pemalzhe kannan nonibalo.’ Tenal pemal chunchunnad an-pilalmalalen, an-Pabzhe-naoedbal pemal weligwal itomaloen, an-Pab anka pul tule-tummadiidbal, pemal pul-pule pentalenonimalo. 0AY“Tenal antin, an ne. Tenal an ulubgin akalzhul-itogal pemal-imako. Tenal tule-iti-napkin-pukmalad akalzhul-itogal pemal-imakedyob an pemal-kwen-imakojul. Tenal antin chunchunnad ulubgin-akalzhul-itogal pemal-imako. Tenal pe melle chuli-pinzhe-itononimalo, tegin pe melle kwakidamalbalo. @yTenal Pab Tummad an-nuggin pemalga tule-pentaked-palminoniko. Wedin Pab Purpa Nued. Tenal Pab Purpa Nued pel-kwapa an-chunmajadgin pemal-oturdanoniko. Tegin Pab Purpa Nued an-pega-chogzhad kannan wisgugal pe-imanonimalbalo pemal melle igemalgal. i?K“Imi an pemalga we immalmal chogzhad, ampa an pemalbak kudiidgin, an pemalga chogzhado. .>UTenal meke-ibi-tule an-pilal-chulil, an-chogzhad-pallí keg nanemal. Imis an-pemalga-chogzhad, an-chunmaked-chul, wedin an-Pab-an-palmialid-e-chunmaked-chunchoged. ]=3Tegin Jesús Judasga chogal: “Nabir. Imi meke-ibi-tule an-pilalel, an-chogzhad-pallí nane. Tegin an-Pabdin we tule-pilalguo, tegin an-Pab we tule-ulubgin megnoniko, tegin an we tule-ulubgin megnonimogo. *<MTegin Judas-pid-Jesúsgin-akpitchulid, Jesúszhe ekichial: —Tummad, ¿ibiga pe anmalgabi oyononikodé? ¿Ibiga pe tule-iti-napkin-pukmaladgadin chuldé? {;oImi tule an-igal-mezhijad igejulil, tenal an-chogzhad-pallí naneel, we tule chunchunnad an-pilal. Tenal an-Pabdin tule-an-pilaled-pilal-kunonimogo, tegin an we tule-pilal-kunonimogo. Tenal tule-an-pilaledga an oyononiko, antin ibi-tule.” :“Tenal pemal te ibegin kep nuekwa an-wisgunonimalo, antin, an-Pabgin mai, tegin pemal ankin mai, tegin an pemalgin maimo. 79gTenal tule-iti-napkin-pukmalad iche-iche an-napi-wis-taktimal. Tenal pemal-anpal-nanimaladdin kujal kannan an-takmalbalo. Tenal antin tulamai-choggu, al pemal tullemalmogo. |8q“Imi an walagwen pemal-kwen-metnejul, nuskan-pabgan-nikchulidyob. Tenal an pemalzhe kujal kannan nonibalo. D7Tenal we tule-pentakeddin Pab-Purpa-Nued-inniki-chunmaked. Tenal tule-iti-napkin-Pab-wichulmalad Pab-Purpa-Nued-kwen-takchulmaladbal, tegin Pab-Purpa-Nued-kwen-wichulmaladbal keg Pab-Purpa-Nued-abingeel. Tenal Pab-Purpa-Nued-pemalbak-kudiidbal tegin Pab-Purpa-Nued-pemalgin-megoedbal, pemal Pab-Purpa-Nued-wismal. r6]“Tenal an Pabzhe ekisnedo Pab pemalga pe-pentaked-pid-palmidagal, pemalbak ilagwen-nadgu peigal. f5ETegin Jesús chogalbal: “Imi pemal an-pilalmalal, pe an-choged-pallí immal imamalo. C4Tenal pe anche immal ekisbiel, pe akalzhul an-nuggin ekiso. Tegin pe anche immal ekised-ilbal, an pemalga immal imako.” Jesús kaka-ukchad, ede e-chapinganga Pab-Purpa-Nued-palmidago 3  “Tenal pemal an-nuggin Pabzhe meke-ibi-immala ekisel, antin pemalga pel-kwapa imako, Pab e-Machibal nug okannolenonigal. j2M “Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule ankin ibzhajal, an-immal-taktijulid-imakedyob, we tule ampa immal-taktijulid imamogo. Tenal an-Pabzhe-needbal tule-ankin-ibzheed anka pul-pule immal-taktijulmalad imako. I1  “Felipe, pe melle ankin penguma, antin Pabgin mai, tegin Pabdemo ankin maimo. Tenal an-imis-pega-chogzhadbal pe ibzhejulil, tenal an-immal-taktijulid-imajadbal, pe yabli ankin ibzhao. }0s ¿Imi pe ibzhejuldé, antin Pabgin mai, tegin Pabdemo ankin maimo? Tenal an-pemalga-chunmaked an-itolegedbal kwen chunmajul, wedin Pab-itolegedbal an chunma. Tenal Pab-ankin-maid anpal e-arpaged ima. Wedin oyolenaibal, Pab Tummad ankin maimo. /} Tegin Jesús Felipega chogal: “Felipe, ¿an ínkwagus pemalbak kudii? ¿Tede pe ampa aku an-takdé? Chulá. Tenal meke-ibi-tule mag an-takchal, we tule pato mag Pab-Tummad-takchamo. ¿Tede ibiga pe anka chogde: ‘Pe anka Pab-Tummad-oyo?’ .}Tegin Felipe Jesúsga chogal: —Tummad, tegil pe anmalzhe pe Pab-Tummad-oyodo. Agin anmal kep kus pinzhenonimalo. 0-YTenal pemal an-wisgujalen an toa-tule, pemal pato wisgunonimogan, an-Pabdin ibi-tule. Tenal pemal imis-akar an-Pab-wisgunonimal, tegin pemal mag an-Pab-takchamalbal. |,qTegin Jesús Tomásga chogal: —Anid, an pe-chedoed, anpalbi unnila pe Pab-Tummad-maidzhe togmalo. Imi an-chunmaked igal-chunchunnad, tegin an tule-otulogedbal. Tenal tulemal-pel-kwapa anpalbi Pabzhe omomalo, igal-pid pal kwen maichul. r+]Tegin Tomás Jesúsga chogal: —Tummad, an wichí, pia pe ne. ¿An igi wisguo, pe-maidzhe omogal? =*uTenal pemal pato wismaldo an-neg-megoed pia nai.” L)“Tenal an pemalga neg nudane-choggu, al pemal pato wismaldo, an pemalga neg nudajal, an kannan pemal-aminonibalo pemal anpak mes negal. Al an pia megódin, pemal tebal anpak mes megmogo. ?(wImi an-Pab-neggin neg-íchejul-nika nued meggal. Tenal an neg nikchulilen, an pemalga pato chogzhan an neg kwen nikchul. Imi an pemaldu Pab-negzhe nejogalzhun, pemalga neg nudagal. !' =Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: “Imi pemal melle chuli-pinzhe itononimalo. Tenal pemal Pab Tummadginbi ibzhao, tegin pe ankin ibzhemalmogo. [&/ &Tegin Jesús Pedroga chogal: —¿Pe kuakwa kudií, anka purkwegalá? Chulá. Imi an chunchunnad pega chogdo: ampayo kallin-mastad namakeddu, pedin ilapá ankin chogo: ‘Antin Jesús-kwen-wichul.’% %Tegin Pedro Jesúsga chogalbal: —¿Tummad, ibiga keg an imis pebak ne-ade? Antin, an kuakwa kudii, pega purkwegal. K$ $Tegin Simón-Pedro Jesúszhe ekichial: —¿Tummad, pia pe ne-ade? Tegin Jesús Simón-Pedroga chogal: —Imis an-needzhe, keg anpak pe neel. Tenal kujaldin pe akalzhul an-cholbal nemogo. #/ #“Tenal pemal aga muchub-muchub pilalgunonimalal, tulemal-pel-kwapa mag pemal-taknonimalo, pemal chunchunnad anpal-turdasmalad-tulemal.” B"} "Tegin Jesús chogalbal: “Imi antin imis-akar pemalga igal-pin-mesne, pemal aga muchub-muchub pilalgumalo. Tenal an pemal-pilalgujadyob pemal aga muchub-muchub pilalguenabmalmo. X!) !Tegin Jesús chogalbal: “An-machimal, imi an pemalbak iché napi wis kudii. Tenal an akpene Judiomalga chogzhado: ‘Pemal an-amialmalal, an-kwen-onogojulmal.’ Tenal an Judiomalga-chogzhad-yopí an pemalga chogmodo. Tenal pemal an-amialmalal, an-kwen-onogojulmal. Tegin pemal imis-imis an-togoed-negzhe kwen togojulmalmo.” ~}v||{zzz ySxvvuuttKs]r@q)ptoncmm)lkj1ih|ffDeddbbg```__r^]]'[ZZ2YXXBWVVaUU;TT?SSUSRQJPOOMLKJIIrHjGF/DCCbBaA@@?E==9<;:9987d665r4 20/.--:,b**)B(l'k%## ! Y w0c2g1P    e HvERN Tenal we machi Pab-Tummadzhe-akpirgal íchejul Israel-tulemal-imanoniko. GM  “Imi pe-machi Pab Tummadga tule-tummadga kunoniko. Tenal we machi keg vino kobel, tegin keg inna-kabil kobbalil. Tenal we machi e-mimmilejad-akar pela-pela Pab-Purpa-Nued-nika-kudio. DL Tenal we machi pega mimmilenonikil, pemal we machigin welgumalo tegin pemal ulubgin pela-pela weligwal itononimalbalo. Tenal tulemal-ichejul pe-machi-mimmilejadbal peyedzhe welgumalmogo. 7K i Tegin Pab-angel Zacaríasga chogal: “Zacarías, melle pe an-tobguma. Imi Pab Tummad pe-eje-koled itos. Imi pe-ome-Elisabet pega machi-nikune. Tenal pe machi-nugzhao, Juan. bJ ? Tenal Zacarías Pab-angel-takchagu, weob pakal pes, tegin Zacarías angelgin kwakialbal. HI   Tegin Zacarías Pabzhe-koled-neg-yabal togzha Pabga immal-wawad kuggal. Tegin Zacarías Pabga-immal-wawad-kuged-kwichid-nuedzhik kwisgunoni. Tegidgin Pab-angel arpak Zacaríasga nononi. |H s Tenal teun takalgu, tule-Pabga-immal-wawad-kuged-wachi omosgu, tulemal-pel-kwapa magadbal aknidamal Pabzhe kolgal. G % Tegidgin Zacarías tule-irwal-Pabzhe-koled-igal-maidbal chulenoni, Pabzhe-koled-neg-yabal toggal, tegin Pab Tummadga immal-wawad kuggalbal. 6F gImi te ibagwengin, Abíaszhikmaladga wilub noni Pabzhe-koled-neggin arpagal. Tenal teun takalgu, Zacarías Pabzhe-koled-neggin ampa tule-irwal-Pabzhe-koledga arpadimo. E Tenal Elisabettin kusgu-wichul-nuchu-amiedbal nuchu-kwen-nikchul. Tenal we abirgineddin pato chelegangus, nuchu-nikued-wilub okpis. ;D qTenal we abirginmalad napírra nanemal, al Pab Tummad we abirginmaladgin istar-choged kwen nikchul. Tenal we abirgin pane-pane Pab-chogzhad-pallí igal-mezhijadgin nanedimalbal. IC  Imi Errey-Herode Judea-napkin neg-takmaigu, teun tule-irwal-Pabzhe-koled-Abíaszhikid-walgwen maimo. Tenal we tuledin nug Zacarías. Tenal Zacarías-e-ome-Elisabet ampa Aarón-e-wagwamo. +B QImi an pega nermaneed, pe nuekwa pal wisgugal, pe Jesús-igalgin pel-kwapa turdajad, ib-chunchunnad, ib-kakanzhul. Angel chogzhagujad Juan Bautista mimmilenoniko iA MTummad-Teófilo, imi an-chunnad an nuekwa kepe-sagla-akar pél Jesúsgin-immal-kujad pal-amis-choggu, al an takto, antin pul nuekwa inniki-inniki Pab-Jesús-igal-kujadgin pega nermanemo. Tenal an takpaldo wedin pul ib-nued. 6@ gTenal we tulemal peyedzhe alamadi-kusmal, tule-imial-takchamaladzhe tegin tulemal kepegin-Pab-Jesús-kaka-palchogmalad anmalga inniki Jesúsgin chogzhad-yopí nermasmalbal. Q? Imi teun takalgu, tulemal-ichejul anmal-abalgin immal-kujad nermasmalan. => uTenal immalmal ampayo naigueddu, tegin imis, tegin ukin ilagwen-nadgubalo, Pab Tummad, anmal-Pab-Jesucristobal, yer-takle nonikilen, nabirin, tegin Pab-nug otummoledi-kuelen, nabirbalin, Pab pela-pela kannaleged nikuelen, nabirbalin, Pab pela-pela igal-nikuelen nabirbalin, immal imagal. Pitomalgu.]= 5Imi Pab-anmal-abonoged walkwénna mai. Tenal Pabdin unni anmal-takegal anmal melle iskuedgin arkwangal. Tegin Pabbi unnibal e-nugu-takleged-assapin pela-pela weligwal-itogedgin chwilidik anmal-okwisnonigal. 2< _Tenal kwenadgan-nosmaladdin cho-akar pe tar-abonogal, tegin pe wilejakwa tar-takmalbalo. Tenal pedin, pe tobedgin kwenad-nosmalad-pentamalo, melle iwenchuli-imakedgin pe yardalenonigalmo. Tenal tule iskuedgin arkwatchal, e-immalmal-ebumalad pe istar takenabmal e-molzhe-pakal. Judas Pab-otummojad E; Tenal pe pinnallégwadgin tule-Pab-penmalad-pentamalo. e: EImi pemal abintabukmal, anmal-Tummad-Jesucristo wilejakwa pemal-takedbal, ilagwen-nadgu pemal-otulogal. Imi pe Jesucristo-abintabukwamalal, Pab-pemal-pilaledgin pe kudiguenabmal, tenal pe melle we igal-akar nomalo. 9 'Kwenadgan-pilalmalad, tenal pemal Pab-igal-napírragwadgin pul-pule aga okannoenabmal. Tenal pe Pab Purpa Nuedbal pe Pabzhe kolmalbalo. 8 )Imi we tulemal pis-pis pemal-imanoniko, tegin we tulemal aga e-itoleged e-kannalegedgin nanemal, tenal Pab Purpa Nued kin kwen maichulmalbal. 7 Imi Pab-Jesucristo-nuggin-palmilegalmalad pemalga chogzhado: “Imi neg-tuku omodanikil, tulemal chogdamalo: ‘Pab-igaldin ib-chunchunnad-chul, wedin igal-pinchegad.’ ” Tenal we tulemal aga e-chan-peigujiidbal nanemal, Pab-pegujiidbal kwen nanejulmal. 6 Kwenadgan-pilalmalad, tenal pe melle igemalo, Pab-Jesucristo-nuggin-palmilegalmalad iktualeba pemalga immal chogzhad. j5 OImi tule-Pab-igal-akalosmalad keg-chulgu istaratkibi immal-itomal tegin igal-aminanimalbal tulegin istar chunmagal. Tegin tule-Pab-igal-akalosmalad aga yosgu chan-peigujiidginbi nanemal, aga yer itogal. Tegin we tulemal aga tukin nug-okannomal, tegin tule-pid-nug-okannomalbal ebal naigumalgal. Pemal melle igemalo, Pab-igal-chunchunnadgin nanegal &4 Gtegin Pab sapejul pel-kwapa tule-egin-kwen-atajulmalad-oturdagalbal. Tenal we tulemal Pabgin-atajulidbal immal akalosmal, tegin iskuedgin pel-kwapa nanedimal, tegin Pabgin-atajulidbal tegin sae-itogedbal Pabgin istar chunmadimalbal. Al Pabdin pel-kwapa sapejul we tulemal-oturdako.” ]3 5Imi Adán-e-wagwa-takigan-ilakugledgin Enoc-maidgin, Enoc iktualeba tule-Pab-igal-akalosmaladgin chogzhado: “Imi pe tak, Pabdin mili-milibal tule-chwilidikmalad-cheinoniko tulemalga pel-kwapa igal-itogal, P2  Imi tulemal-Pab-igal-akalosmalad termal-pela-pela-urwemaidgin-makumamaidyob immal kwen imajulmal, pinche e-istar-naneed oyonanimal. Tenal we tule iskwa-pipirmanaidyob kudimal, tulemalga nuekwa igal kwen oyonaichulmal. Imi tulemal-Pab-igal-akalosmaladga neg-ulpal-neg-chichid chabolejii, ilagwen-nadgu sapejul oturdalegal. C1  Imi pemal aga emal-emal pulakwa pilaledgin-mas-kunpuktamaladgin, tulemal-Pab-igal-akalosmalad pe-izhononimal. Tenal we tulemal kwenadgangin kwen atajulmal, tegin we tulemal pinked pel nikchulmalbal. Tegin we tulemal aga tukinbi pinzhemal, tule-pid-pentakedgindin kwen pinzhejulmal. Tegin we tulemal tule-kwen-pentajulmal, mogil-chichid, purwabal-chelemamikidgin ti keg pel wiedyob. Tegin we tulemal aga iskujadbal tegin tule-kwen-pentajulmaladbal, tule-ilabo-purkwijadyob ibga keg pel kumal, chapi-e-wilubgangin keg-chanmakedyob tegin chapi-puskal mellemaidyobbal. 0  ¡Imi tulemal-Pab-igal-akalosmalad wilesmalma! Imi we tulemal Caín-immal-akalojad-yopí, ampa immal-akalodimal. Tegin we tulemal peyedzhe mani peigujiidbal Balaam-nojadyob kunonimalmo. Tegin Coré Moisésga pul-tule-tummadga togbied-ulgin, Pab-tar-mecha. Imi Balaam tegin Coré Pabbal sapejul oturdalenonikidyob, we tulemal-Pab-igal-akalosmalad sapejul oturdalenonimalmogo. z/ o Tenal tule-angelmalgin-kwen-atajulmaladdin igal-kwen-wichulmaladgin peyedzhe istar chunmanonidamal. Tenal we tulemal mag-igal-itomaladgin, immal-tulganyob pinzhejulidgin nanemal. Al we tulemal aga tukin igal-iskanagin pul iskunatapmal. .   Tenal angel-tummad-Miguel nia-saglabak Moisés-e-mui-ulgin aga imakalmalgu, Miguel e-kannalegedgin pel unniguszhul-kus niaga kantik immal choggal. Tenal Miguel unnila chogzhado: “Pab-Tummad-nuggin an pega chog: ‘Pe melle weob immal imako.’ ” K- Tenal tule-igal-chunchunnadzhulidgin tulemal-oturdamaladdin ampa Sodoma-tolganyob iskusmalmo. Tenal tulemal-oturdamaladdin pinche kabdamal, tegin peyedzhe-yosgu-taedbal sanal aga tukin chan izhonanimal. Tenal we tulemal, tule-tummagangin kwen atajulmal, tegin tule-tummagan-nikpa-pukmaladgin istar chunmakaldamalbal. , Imi patoun-tulemal Sodomagin tegin Gomorragin tegin neg-kweburgan-waglik-pukmalmogad achu-tulganyob machered-omebak-yosgu-taed-igalginbi nanedimal, tegin machergan-omebak-taed-igal-akalojadginbi nanedimalbal. Al we tule-iskana ampa angel-iskanayob Pabzhe sapejul oturdalenonimo. Al Pab Tummad we tulemalgin anmalga chagla-chis, tulemal cho-keg-pelguedgin-oturdalegeddin weob kumogo. + 7Tenal angelmal-wal-walgwen-tule-tummadga-aknidmalad, tegin e-neggin-akar-nosmalad, Pab Tummad we angelmal-kasmal, tegin oturdaleged-neg-chichidgin we angelmal-odosmal. Tenal angelmal-neg-chichidgin-oturdalebukmalad ilagwen-nadgu aka peio, Pab-tulemalga-igal-itoged-ibeje. C* Imi an-chunmakoed pemal pato wismaldo, tenal an kannan pemalga yabli chunmanebal. Imi Pabdin Egipto-akar e-tulemal-onismal, tegin Pab te-cholbal tule-egin-ibzhaszhulmalad-mechamal. W) )Tenal tulemal-wal-walgwen pemalbak otukal mes kudimal. Tenal akpene-akar Pab-kartagin nermakal-maido, Pab sapejul tule-igal-chunchunnadzhulidgin-chunmananimalad-oturdanoniko. Tenal we tulemal Pab-Tummadgin-kwen-atajulmal, tegin Pab-tule-abonoleged-wilubzhulinad-igal akalosmalbal. Tegin tule-igal-chunchunnadzhulidgin-chunmananimalad-chogmal, tule akalzhul yozhagu nanemalo. Imi we tulemal chogmalbal, anmal-Ibed tegin anmal-Tummad Jesucristodin, Pab-chul. 9( mKwenadgan-pilalmalad, imi antin pemalgin peyedzhe pinzhedido, Pab-Jesús-tule-abonoged-igalgin chunmagal. Tenal antin, an itosdo tulemal igal-chunchunnadzhulidgin chunmananimal, al antin igal-ogwas, pemalga igal-pidgin chunmagal. Al antin karta-nermajiidgin pemalzhe wilemaldo, pe alamamalgal Pab-Jesúsgin-penzhulid-igalgin inniki chunmagal. Tenal Pab Tummad tule-chwilidik-Pabbak-nanimaladga Jesúsgin-penzhulid-igal mezhis. }' uImi Pab pela-pela wilejakwa pe-takelen, nabirin, tegin ulubgin pela-pela akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin, tegin Pab pela-pela pe-pilalguelen, nabirbalin. Judas tule-Pab-igal-chunchunnadzhulidgin tulemal-oturdamaladgin chunmajad R& !Imi antin Judas, Jesucristoga-arpaged-tule tegin Santiago-e-urpa. Imi pemaldin Pab-pemalzhe-kochamalad tegin Pab-Tummad-pe-pilalmalad tegin Jesucristo-pe-akwedimalad. Imi an pemalga karta wis palmijii. H% Imi Jesús ichejul immal-pimalad imadi-kus. Tenal tule Jesús-immal-imajad-ilbal pél nermakalen, an chogdé, iti-nap ampa kwen unniguojulin, we karta-nermakaled chabogal. Pitogua.g$GTenal we chapin-Jesús-cholbal-tanikid, wedin an. Tenal antin, an pel-kwapa immal takchadbal, we immalmal-kujadgin an chunmas, tegin an pél nermasbaldo. Tegin an wisbaldo, pél-an-pega-chogzhaddin, wedin ib-chunchunnad. e#CImi Jesús Simón-Pedroga weob chogzhadgin, kwenadgan-abalgin kaka nononi, we chapin-Jesús-cholbal-tanikid kwen purkwenejul. Tenal Jesús kwen chogzhajul, we chapin kwen purkwenejul. Tenal Jesús unnila chogzhado: “An peielen, we chapin an-tanikoedzhe ampa tula kudii, anka ampa iwen-kwen-akalzhulin. Wedin pe-ib-chul pe wegin yolegal.” T"!Tegin Jesús Pedroga chogal: —Imi an peielen, we tule an-tanikoedzhe ampa tula kudii, anka ampa iwen-kwen-akalzhulin. Wedin pe-ib-chul pe wegin yolegal. Tenal pe keg-chulgu anpal-naiguoed-wilub. p!YTegin Pedro we chapin-tanikid-takchagu, Jesúszhe ekichial: —¿Tummad, pe igi we tule-imanemo-wede? " =Tegin Pedro akpiridgu, takal, Jesús-e-chapin-pul-tar-pilaled e-cholbal tanimo. Tenal we chapin-Jesús-cholbal-tanikid, akpene Jesús napi mas kunchiun, Jesús-abir chigujad-tule, tegin we chapin Jesúszhe ekichis-kusbalid: “¿Tummad, toa manibal-pegin-akpinnoniko-ade?” kOTenal Jesús-Pedroga-chogzhad choglejundo, Pedro kalejal, tulemal Pedro-mesnemal. Tenal Pedro weob purkwene Pab-nug otummogal. Tegin Jesús Pedroga chogalbal: —Tenal pe melle an-igeo, tenal pe keg-chulgu anpak naiguo. 7Tegin Jesús Simón-Pedroga chogalbal: —Imi an chunchunnad pega chogdo: imi pe machigin pe-itoleged aga pe mol yo, tegin pe-itoleged pe pia naddabal. Tenal pe sered kunonikil, pe nallakwa chakwa imakenab, tule pega mol yogal. Tegin pe-yapa-needzhe, tule pe-chedmalbalo. veImi Jesús wegin ilapáguo, Pedroje immal ekised. Tegin Jesús kannan Simón-Pedroje ekichialbal: —¿Juan-machi-Simón, pe an-pilal? Tegin Jesús Simón-Pedroga ilapá chogzhadbal, “¿Pe an-pilal-dewa?” al Simón-Pedro pukib-itononi. Tegin Simón-Pedro Jesúsga chogalzhun: —Tummad, pedin pel-kwapa immal wiis. Al pe an-nued-wisdo, an chunchunnad pe-pilal. Tegin Jesús Simón-Pedroga chogalbal: —Tegil pe anka tule-anpal-naigusmalad-akodo, tule-oveja-taked ovejamal-akwedyob. (ITegin Jesús kannan Simón-Pedroje ekichialbal: —¿Juan-machi-Simón, pe an-pilal? Tegin Simón-Pedro Jesúsga chogalbal: —Tummad, pe an-nued-wisdo, an pe-pilal. Tegin Jesús Pedroga chogalbal: —Tegil pe anka tule-anpal-naigusmalad-akodo, tule-oveja-taked ovejamal-akwedyob. c?Tegin Jesús aga e-chapinganbak pél mas kuchad-cholbal, Jesús Simón-Pedroje ekichial: —¿Juan-machi-Simón, pe wemalga pul pe an-pilal? Tegin Pedro Jesúsga chogal: —Tummad, pe an-nued-wisdo, an pe-pilal. Tegin Jesús Simón-Pedroga chogalbal: —Tegil pe anka tule-anpal-naigusmalad-akodo, tule-oveja-taked oveja-mimmigan-akwedyob. $AImi teun takalgu, Jesús kannan tullejad-akar, wegin pato ilapágus aga e-chapinganga nogus. Jesús Simón-Pedroje ekichijad: “¿Pede an-pilal-dewa?” fE Tegin Jesús madu chusgu, aga e-chapinganga ukcha. Tegin Jesús ampa madu-yopí ua-imasbal. ]3 Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tagmalma, mas wis itomalgal. Tenal e-chapingan Jesús-tobedbal, Jesúszhe kwen ekichiszhulmal: “¿Pede toa-tule?” Tenal e-chapingan wismaldo, wedin Pab-Jesús. J  Tegin Simón-Pedro kannan ulgin nakwisbalgu, pinna-pinna ua-weimaid-pakas kannan mata-kakaje chaki urpismal. Tenal teun ua-kasmalad ua-uka-tadaganbi ne, purwigwad pel nikchul. Tenal ua pelugles uka-tulakugle-kakaambe-kakapá ua-kasmal. Tenal Jesús-e-chapingan-ichejul-ua-kajadbal, chaki yabli kwen idiriszhul-kus. dA Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Pe ua-pid-chedamalbaldo, imis-pe-kasmalad. } Tegin Jesús-e-chapingan mata-kakaje omosgu, pato takalmal, Jesús chogin ua-chelonai, tegin Jesúsga madu maibal. fETegin Jesús-e-chapingan-pimalad cholbal ulgin nadmalmo. Tenal Jesús-e-chapingan mata-kaka-akar twagdar pannajul kunai, unnila tali-tulabo-kakaambe panku. Al Jesús-e-chapingan mata-kakaje chakigin ua-tak-ebidmal. 1Tegin Jesús-e-chapin-pilaled, Pedroga chogal: —We tule, Pab-Jesús. Imi teun takalgu Pedro yogal-nikchul kunain. Tegin Jesús-e-chapin-pilaled Pedroga chogzhagu: “We Jesús,” Pedro mol yos. Tegin Pedro ul-akar ilgwen tije ichomadgu, Jesúszhe tomomakal nadzhun. Y+Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —Imisgin pe ul-naid-nuedzhik pe chaki opato. Wezhikdin pe nabir ua-kamalo. Tegin e-chapingan chaki ebigalgu, ichejul-ua-kajadbal pel unnijul chaki ebigusmal. /WTegin Jesús aga e-chapinganzhe kotegu, e-chapinganzhe ekichial: —Machimal, ¿pemal ua-kasmal o chul? Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —¿Piawa? ¡Saté!  Tegin neg-oiposgu, Jesús-e-chapingan takalmal, Jesús mata-kakpal kwichi. Tenal Jesús-e-chapingan wichul, wedin Jesús. {oTegin Simón-Pedro e-pakamaladga chogal: —Imi antin, an chakigin ua-wis-kanegwelo. Tegin e-pakamalad Pedroga chogalmal: —Anmal pebak nemalmo. Tegin e-pakamalad Pedrobak nadmalmojun ua-kagal. Tegin Jesús-e-chapingan ulzhe omosgu, ulgin aknakwismalzhun. Tenal Jesús-e-chapingan oipos chakigin ua-kananimal. Tenal Jesús-e-chapingan pel ua-kwen-kaszhul-kusmal. KImi teun Jesús-e-chapingan-walakugle pulakwa pukwamal: Simón-Pedro, Tomás-Tarbo-Mimmilejad, Natanael-Caná-Galileagined, Zebedeo-machimal, tegin Jesús-e-chapingan-pimalad-walbo pukwamalmo.  Tegin Jesús-e-chapinganga-nononikid-cholbal, Tiberias-mata-kakagin e-chapinganga kannan nononibal. Imi teun takalgu, weob kusdo.  Tenal antin iti-kartagin an kwénna-kwénna Jesús-immal-taktijulmalad wis nermas, pemalga pakal-pud oyogal, Jesús, Pab-Machi-chunchunnad, wedin Cristo-Pab-Tummad-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. Al pe Jesúsgin ibzhenonikil, pe ilagwen-nadgu tullego.% CImi Jesús e-chapingan-wagin ichejul immal-taktijulmalad-pimalad imas. Tenal an iti-kartagin, Jesús pél immal-taktijulmalad an kwen chogzhajul-kus. } sTegin Jesús Tomásga chogalbal: —Imi pe sanal an-takchadbal pe ankin penzhul-kunoni. Tegin an chogbaldo, tule an-takchajulidbal, yabli ankin ibzheel, ib-nued we tulega kus. Juan iti-karta nermajad oyogal Jesúsde Pab-Machi-chunchunnad g GTegin kep Tomás Jesúsga chogalzhun: —Pedin, pe an-Tummad tegin pe an-Pab-Tummadbal. b=Tegin Jesús Tomásga chogal: —Imi pe takto, an-chunkal. Imisgin pe ko yodado. Tegin pe an-tikal-eyurulejadgin pe chunkal yobaldo. Tomás, pe melle ankin penguma, pe ankin ibzhema, antin Jesús-chunchunnaddo. ykTegin Jesús-kannan-tullejad-tumigwengin Jesús-e-chapingan ampa te neggin ampagunonimalbal. Tenal teun Tomás e-pakamaladbak mes kujimo. Tenal Jesús-e-chapingan wanagakkin piir chowal mezhismalbal, melle tulemal kin toggal. Tenal teun Jesús kannan e-chapingan-abalgin nononibal. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Anná, tegidde, ¿pemalde, igi kumal? Y+Tegin Jesús-e-chapingan-pimalad Tomásga chogzhamal, emalde Jesús-takchamal. Tegin Tomás Jesús-kannan-tullejad itosgu, e-pakamaladga chogal: —Imi we tule-pe-anka-chogmalad e-chunkalgin eskorog-ya-chiid an takchulil, tegin an ko-yojulil, tegin an e-tikal-eyurulejadgin an chunkal-yojulbalil, an kwen ibzhaojul, wedin Jesús. Z-Imi Jesús aga e-chapinganga nononigusgu, teun Tomás Jesús-e-chapingan-pimaladbak chijul. Tenal Tomás Jesús-e-chapingan-walambe-kakabogwad-walgwenmo. Tegin tulemal Tomás-pimalbal, Tarbo-Mimmilejad. Tenal pe Pab-Purpa-Nued-abingajadbal, pe igal-nika, meke-ibi-tulega pe chogzhal, ‘Pe iskued pelgus,’ we tule-e-iskued pelguenab. Tegin pe meke-ibi-tulega chogzhal, ‘Pe iskued pelguszhul,’ we tule ampa iskuedgin kudii, e-iskued ampa pelgujul. Tegidgin Jesús aga e-chapingan-agnus. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imisgin pe Pab-Purpa-Nued-abingemalo. >uTegin Jesús kannan aga e-chapinganga chogalbal: —Pe aga ulubgin akalzhul-itomalalen, nabirin. Imi an-Pab an-palmialidyob, an pemal-palminemalmo Pab-kaka-nuegan palchoggal. eCTegin Jesús teob chogzhagu, e-chapinganga e-chunkal-eskorogin-pioklejad tegin e-tikal-eyurulejad oyos e-chapingan wisgal, ede chunchunnad Jesús. Tegin Jesús-e-chapingan Pab-Jesús-takchagu, weligwal pesmalzhun. 2]Imi teun ampa te Tumigin, mutik Jesús-e-chapingan Judio-tummagan-tobedbal neg-yabal pukwamal. Tenal Jesús-e-chapingan wanagakkin piir chowal mezhismal melle tulemal kin togmalgal. Tegidgin Jesús e-chapingan-abalgin nononigu, e-chapinganga chogal: —Anná, tegidde, ¿pemalde, igi kumal? mSTegin María-Magdalena, Jesús-e-chapinganzhe nadzhun. Tegin María Jesús-e-chapinganga pél palchogzhajun, ede Pab-Jesús-takcha. Tegin María palchogzhabal, Jesús ega pél chunmajad. Jesús aga e-chapinganga nononikid B~}Tegin Jesús Maríaga chogal: —María, melle pe an-kama. An ampayo Pab Tummadzhe nakwe. Imidin an pei, pe ne, an-kwenadganzhe. Tegin pe an-kwennadganga chogo: “Antin, an Pab Tummadzhe nakwene. Tenal Pab Tummad, an-pab tegin pe-pabmo. Tenal Pab Tummad an-Pab-Tummadga mai tegin pe-Pab-Tummadga maimo.” C}Tegin Jesús Maríaje kote: —¡María! Tegidgin María-Magdalena Jesúszhik akpiridgu, sapejul Hebreo-kakagin kote, chogal: —¡Rabuni! (Wedin choglege, tule-oturdaked.) v|eTegin Jesús Maríaga chogal: —¿Puna, ibiga pe po-wede? ¿Pe toa ami-ade? Tenal María ebinzhe, we tulede, nagnu-taked. Al María Jesúsga chogal: —An-ai, pe we tule-mui-chejal, anka pe chogoma, pia pe ches, an akne tignegal. r{]Tegidgin María-Magdalena akpiridgu, takal Jesús e-abir kwichi. Tenal María wichul wedin Jesús. Lz Tegin angelmal Maríaje ekichialmal: —¿Puna, ibiga pe po-wede? Tegin María angelmalga chogal: —Imi tulemal anpi-Tummad-e-mui chesmal. Tenal an wichul tulemal pia an-Tummad-tigzhamal. dyA Tegin María poed-abalgin nuekwa uan-yabal takegal tullu imasgu, takal, angel-walbo mol-chibugan yoyo-pukwamal. Tenal angel-walgwen Jesús-megwijad nag-tukubal chii, tegin angel-walgwen Jesús-nono-megwijadzhik chimo. Px Imi teun takalgu, María-Magdalena uan-magarbal ampa pogwis-pes. aw; Tegin kep anmal kannan negzhe almalbal. Jesús María-Magdalenaga sanal nononikid v} Tenal teun anmal ampa aku-itomal, Pab-kartagin nermakal mai, Jesúsdin keg-chulgu purkwaled-akar kannan tulleged-wilub. uTegin antin uan-yabal kep togzhamo. Tegin an takchagu Jesús-mui maichul, kep an penzhul-kunoni, Jesús kannan tulles. otWTegin Simón-Pedro takchabal, mol-Jesús-mui-e-nono-ebirmajad pis pukwa, tenal nuekwa pipisal pukwa. sTegin Simón-Pedro, an-cholbal nonigu, ilgwen uan-yabal togzha. Tenal Simón-Pedro takchamodo, mol-Jesús-ebirmajadbi pukwamo. rTegin an uan-yabal nuekwa takegal an tullu imasgu, an takchado, mol-Jesús-ebirmajadbi pukwa. Tenal an uan-yabal kwen togzhajul. sq_Tegin anmal nadgu aga mecha abarmadmal. Tenal antin pul Pedroga abarma-choggu, al an-inzhel uanzhe omos. 4pcTegin Pedro anpak mes uanzhe nadzhun. 0oYTegin María takchagu akwa-tummad-uan-ya-chaktijiid oniral-chii, kannan ilgwen abarmakalzhun, Simón-Pedroje tegin Jesús-e-chapin-pul-pilaledzhe. Wedin an. Tegin María anmalga chogalzhun: —Imi tulemal uan-akar anmal-Tummad-mui chesmal. Tenal anmal wichulmal, pia Tummad-mui-tigzhamal. 5n eTegin Tumigin polegu, wagal ampa aku-takle, María-Magdalena uanzhe nad. Tegin María-Magdalena uanzhe omosgu, taknatapmal, akwa-tummad-uan-ya-chaktijiid pato oniral-chii. m)*Tenal Pab-Najad-Itogedga immal-nudaked-ibe nai-choggu, al José Nicodemobak uan-aka-waglika-chiidbal kueye-kueye Jesús-mui tigapmalzhun.l')Imi teun Jesús nakrusgin purkwijad-abir, nagnu nai. Tenal we nagnugin uan-ya-pin chii. Tenal we uan-yagin ampa tule kwen tigledijulid. ykk(Tegin José, Nicodemobak kusgu Judio-igal-maidbal, mol-orojulidgin, tegin ina-wawadgin, Jesús-mui ebirmasmal. j 'Imi teun takalgu, Nicodemo Josébak kunaimo. Tenal we Nicodemodin akpene-mutik-Jesúszhe-arpigujad-tule. Tegin Nicodemo immal-wawad-kwamakaled libir-tulapá-kakaambe-kakatal cheinoni, Jesús-muigin imagal. Tenal immal-wawad mirra-áloe-oburaled-ina. hiI&Tegin Jesús purkwijad-cholbal, José-Arimateagined Pilatoje igal-ekichiap, Jesús-mui-tignegal. Tenal Josédin, Jesúsbal-turdaked-tulemo. Tenal José Judio-tummagan-tobedbal, otukal Jesúsbal turdadi-kus. Tegin Pilato Joséga igal-ukcha, akalzhul Jesús-mui-chedgal. Tegin José Jesús-nakrusgin-naidzhe nonigu, Jesús-mui-naid-odes tignegal. h%%Tegin Pab kartagin nermakal maibaldo:Imi tulemal, tule-ezhigin-eyurulejad-takmalo. Zac. 12:10 José Nicodemobak Jesús-mui-tigzhamalad Ig $Tenal we immalmal-kujad, akpene Pab-kartagin choglejad-yopí kunoni. Tenal Pab-kartagin nermakal maido:Imi tulemal we tule-e-kal kwen piskojul-kuo. Ex. 12:46; Num. 9:12; Sal. 34:20 `f9#Imi antin, an imial takchado, chulub ezhigin Jesús-tikal-eyurus. Tenal an-immal-chogzhiid, ib-chunchunnaddo. Tenal an imial Jesús-takchadbal, an napírra chunmanai, pemal Jesúsgin ibzhegalmo Jesúsde Pab-Machi. `e9"Tenal chulub-walgwen ezhigin Jesús-tikal-eyurusgu, apka-pakal abe tibak arioal. d!Tenal chulubmal Jesúszhe nonimalgu, taknonimal, Jesús inkwa pato purkwal-nai. Al chulubmal Jesús-tuwa kwen pichiszhulmal. c+ Tegin Pilato Judiomalga igal-ukchagu, chulubmal tule-Jesús-abir-naid-e-tuwa pichis, tegin tule-pid-Jesús-abir-naid-e-tuwa pichismalbal. fbEImi teun takalgu, Pab-Najad-Itoged pan-kuele-choggu, al Judiomal peichulmal ulukued-ibe-pul-chunchogedgin tule-mui nakrusgin nanimal. Al Judiomal Pilatoje igal-amiapmal, chulubmal tule-nakrusgin-nanimalad-tuwa piskegal, ilgwen tule-opurkwemalgal. Tegin Judiomal peimalbal tule-nakrusgin-nanimalad purkwismalal, chulubmal tule-e-mui-odemalgal. a!Tegin Jesús vino-choled kobzhagu, chogal: —Imi antin pato pél immal-imas. Tegin Jesús teob chogzhagu, nono yaku nad, ilgwen purkwis. `Imi teun pude-walgwen-vino-choled Jesús-abir kwichimo. Al tule upchanyob immal-tutu cheinonigu, vinogin owartichas. Tegin tule-Jesús-okob-chognaid hisopo-chowal-tukugin immal-tutu chis, tegin Jesús-kakagin immal-tutu nazhis, Jesúsde nugal. <_qImi Jesús aga wiis-choggu ede Pab-chogzhadbal pél immal imas, al Jesús Juanga-chogzhad-cholbal, Pab-kartagin nermakal-maidyob kunonigal, chogalzhun: —An ukul-ukul ito. :^mTegidgin Jesús Juanga chogalmo: —Imi we ome aga pe-nanyob pe takchunno. Imi teun-akar Juan e-neggin aga e-nanyob Jesús-e-nan-akwiszhun. Jesús nakrusgin-nai purkwijad <]qTegin Jesús aga nan-takchagu, tegin e-chapin-pilaled-takchabalgu, Jesús aga e-nanga chogal: —Ome, imi antin, an purkwene-choggu, al we Juan an-anal pe-machiyob kunejun. 4\aImi teun takalgu, Jesús-nakrusgin piokal-naid-abir, Jesús-e-nan, tegin Jesús-e-nan-e-urpa kwichimo. Tegin Cleofas-e-ome-María tegin María-Magdalena pukwamalmo. |[qAl chulubmal chogalmal: —Anmal melle we mol echirmamalo, aka weob ebemalo. Anmal pul molgin todomalo, takegal toa pul chuo. Imi chulubmal we immalmal-imajad, akpene Pab-kartagin nermakal maid-yopí kunoni. Tenal Pab-kartagin nermakal maido:Tulemal an-molmal mimismal,
tegin an-molgin todosmal,
toa pul mol chumalo. Sal. 22:18 Al chulubmal teob imasmaldo. 1Z[Tegin chulubmal nakrusgin Jesús-piokchamalgu, Jesúsbi-mol chusmal. Tegin chulubmal pis-pis chogabake tunukwa-tunukwa Jesús-mol urpismal chulub-ilbal aga chumalgal. Tenal Jesús-mol-ulak-yowiddin, kwen echirmaszhulmal. Tenal we mol nikpa-akar-ulpalidzhe ilgwen olol, tikal pel makalzhul. }YsTegin Pilato Judio-tummaganga chogal: —An kwen ogwanejul. Imi nakrusgin-nermakal-naid-yopí, ampa an ebene. UX#Tegin Judiomal-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan takchagu nakrus-tukugin karta-nermakal-nai, Pilatoga chogalmal: —¿Ibiga pe weob Jesúsgin nermas-wede? Pe weob nermaked-wilubzhulin. Imi we nermakal-naid pe keg-chulgu ogwagenab. Tenal pe nermakenabdo: ‘We Jesús-Nazaretkined aga tukin chogzha, ede, Judiomal-e-Erreyye.’ W}Imi teun Jesús neg-kwebur-tikalbal nakrusgin-nai-choggu, al Judiomal-irmamamimalad-ichejul Jesús-nakrusgin-nermakal-naid apchosmal. Tenal we nermakal-naid kaka-chogapágin nermakal nai; Hebreo-kakagin, Romano-kakagin tegin Griego-kakaginmo. V#Tegin Pilato chulubmalga chogzha: —Pemal nakrus-tukugin karta nazhimalo: WEDIN JESÚS-NAZARETKINED, JUDIOMAL-E-ERREY. U!Tegin chulubmal Gólgota-neg omosgu, nakrusgin Jesús-piokchamal. Tegin chulubmal Jesús-egek nakrus-pidgin walbo tule-piokchamalmo. T5Tegin Jesús Jerusalén-neg-kwebur-akar nodgu, aga nakrus-mai nad, Tule-Nono-Kal-Yal-neg-nugadzhe. Tenal we neg Hebreo-kakagin pimal Gólgota. +SOTegin Pilato Judiomalga igal-ukchajun, nakrusgin Jesús-piokkal. Tegin chulubmal Jesús-chesmalzhun Jesús-piokkal. Chulubmal nakrusgin Jesús-piokchamalad ^R5Tenal Judiomal sapejul kolmakalmal chogalmal: —¡Pe we tule-mesmalo, pe we tule-mesmalo; nakrusgin tar-piokmalo! Tegin Pilato Judiomalga chogal: —¿Pemal peimal, an nakrusgin pe-errey-pioko? Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan Pilatoga chogalmal: —Imi we tule, anmal-errey chul. Romano-Tummad-Césarbi anmal erreyga mai. 1Q[Imi teun takalgu, Pab-Najad-Itogedga-immal-nudaked-ibe pato naigunoni. Imi teun tad yorokupen. Tegin Pilato Judiomalga chogalzhun: —¡Pe tak, pemal-errey igi-takle! P Tegin Pilato Judiomal-chogzhad itosgu, neg-yabal-akar Jesús-onos. Tegin Pilato igal-itoged-kangin chigwiszhun choggal piaje Jesús oturdaleged-wilub o purkweenab. Tenal we kan Akwa-Mata-Mata-neg-nugadgin chii. Tenal kan-chiid-neg Hebreo-kakagin pimal Gabata. O+ Tegin Jesús weob chogzhagu, Pilatode igal-amijan Jesús-onogal. Tenal Judiomaldin sapejul kolmananimal, Pilatoga chognanimal: —Imi pe we tule-onojal, pe Romano-Tummad-Césarbak aichulidga kuo. Tenal meke-ibi-tule chogel, ede errey, we tuledin Césarbak istargad. jNM Tegin Jesús Pilatoga chogal: —Imi pe igal-nikado, pe weob an-imagal. Tenal Pab Tummad pega igal-ukchajulilen, pe igal-nikchulin, pe weob an-imagal. Al tulemal-pega-an-ukchamaladdin, pega pul-pule iskued nikunonimal. M Tegin Pilato Jesúsga chogal: —¿Ibiga pe yapa an-abinchudé? ¿Pe wiszhulzhí, an igal-nika, pe-onogal, o nakrusgin pe-piokkal? ;Lo Tegin Pilato kannan neg-yabal togzhabalgu, Jesúszhe kocha. Tegin Pilato Jesúszhe ekichial: —¿Pede piagwad-ade? Tenal Jesús Pilato-kwen-abinchuszhul-kus, ilgwen yakir pes. HK Tegin Pilato Judiomal-chogzhad itosgu, pul-pule kwakial. J}Tegin Judiomal Pilatoga chogalmal: —Chulá. We tuledin peyedzhe immal akalos. Tenal anmalga igal-maido: imi meke-ibi-tule anmal-igalgin yolejal, we tule purkwed-wilub. Tenal we tule aga chogzhadbal, ede Pab-Tummad-Machi, al purkwed-wilubdo. ITegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin e-pentamalad Jesús-takalgu, sapejul kolmakalmal chogalmal: —¡We tule nakrusgin pe tar-piokmalo! ¡We tule nakrusgin pe tar-piokmalo! Tenal Pilato Judiomalga chogal: —Imi pemal peimalal nakrusgin we tule-pioko, pe tar-chedmaldo. Tenal antin, an takto, we tule immal kwen akaloszhul. Al an we tulegin pal kwen yolenejul. YH+Tegin Jesús Pilato-neg-yabal-akar nononigu, Jesús pato nonogin iko-kurkin-chii nononi. Tenal Jesús mol-erreygadyob-yowi nononibal. Tegin Pilato Judiomalga chogal: —Imi pe takto, we tule igi-takle. 6GeTegin Pilato neg-yabal-akar kannan nononibalgu, Judiomalga chogal: —Imi an pemalga kannan we tule-cheidanibal. Tenal antin, an takto, we tule immal kwen akaloszhul. CFTegin chulubmal Jesús-abir nonimalgu, Jesúsgin todoalmal chogalmal: —Judio-erreyye, imi pe ilgwen tule-tummadga-mailen, nabirinye. Tegidgin chulubmal twássa Jesús-wagal-ebiosmal. "E=Tegin chulubmal tub-iko-nikad kwilomasmal, tegin kep Jesús-nonogin iko-kurkin chismalzhun. Tegin chulubmal erreyyob Jesúsgin mol-kwalugiid yosmalbal. D Tegidgin Pilato e-chulubmalga chogzha: “Pe pela-pela Jesús-ebiomalo.” Tegin Pilato-e-chulubmal sapejul Jesús-ebiosmalzhun. @Cy(Tegin Judiomal sapejul kolmakalmal chogalmal: —¡Pe melle we tule onogo! ¡Barrabásdin pe anmalga onogo! Tenal Barrabásdin, kantikidgin-tulemalgin-immal-aturzheed-tule.&BE'Imi pemalga kusgu igal mai-choggu Pab-Najad-Itogedgin tule-oturdalemaid-walgwen onoenab, al an wisgubi, ¿pe igi peimal, an we Judiomal-errey-onogo o chul? nAU&Tegin Pilato Jesúsga chogal: —¿Ibi igaldin, igal-chunchunnaddé? Pinche pe chunmama. Tegin Pilato pél Jesúszhe immal ekichisgu, kannan Judiomal-pukwadzhe magadbal nosbal. Tegin Pilato Jesúsgin Judiomalga chogal: —Imi pe we tulegin chogzhamaldo immal akalos. Tenal an we tuleje immal ekichisgu, an we tulegin immal-akalojad kwen onoszhul-kus. @!%Tegin Pilato Jesúsga chogal: —¿Tegil pe Erreydé? Tegin Jesús Pilatoga chogal: —Teobdo, an erreydo. Imi an mimmiles erreyga kugal. Tenal an iti-napche noni, igal-chunchunnadgin chunmagal. Tegin tulemal-igal-chunchunnadzhikmalad-pel-kwapa mag an-itosmal. ~}||^{zz?yxxwRvuuutLss4rBqvpoooLnn1mmKllol-kYjjqiiOhh*gg3ffUeZdd1cbbMa``@__>^^<]~\\3[[ZZXXWuVV:UTTS\RR"QPPBONNc }   B x3gGTegin Jesús tulemalga chogal: —Imi antin, an wisdo, pemal purpal anka chogdamalo: ‘Ina-tuled, pedin aga tukin poni-nikad nudakenab oyogal, pe tule-immal-wijiid.’ Tenal an wisbaldo, pemal anka chogdamalbalo: ‘Imi pe Capernaum-neg-kweburgin immal-taktijulid imadi-kujadyob pe aga neg-kweburgin keg-chulgu immal-taktijulid imakenabmo.’ g~GTegin tulemal-pel-kwapa Jesúsgin chogalmal: “Imi we Jesús tule-nued.” Tenal Jesús-yer-chunmajadgin tulemal weob pakal pesmalbal. Tegin tulemal aga emal-emal ekichialmal: —¿Imi we tulede José-machijulzhí? %}CTegin Jesús chunmakalgu, chogal: —Imi akpene Isaías Pab-kartagin chogzhad, imis pemal-abalgin sanal kunoni. Imi antin, an Isaías-ankin-chogzhad-tule. |{Tegin Jesús Pab-karta apchosgu, ebirmasbal. Tenal Jesús chowal-ibed-tummadga kannan Pab-karta ukchabal. Tegin Jesús kep chigwiszhun tulemal-oturdagal. Tegin tulemal-pel-kwapa-pukmalad nue Jesús-takpuk-pesmal Jesúsde igi chunmadago-dewa. {{oTegin Pab an-palmialbal tulemalga choggal:“Imi pirka naigunoni, Pab wilejakwa tule-takegal.” Is. 61:1-2 Az{Pab Purpa Nued ankin mai.Al Pab an-nugzhas tule-wiledimaladga e-kaka-nuegangin chunmagal.Tegin Pab an-palmialbal tule-kalesbukmaladga choggal:“Pedin akalzhul noo.”Tegin an nonibal tule-aku-atamalad mag atamalgal.Tegin Pab an-palmialbal
tulemal-chabzhul-kunanimalad-onogal. y/Tegin tulemal Jesúsga Pab-kaka-palchoged-Isaías-e-karta cheinonimal. Tegin Jesús karta egasgu, epad-epad imas, nermakal-naidzhe, chogal: wxgTegin Jesús aga e-tunkujad-neg-kwebur-Nazaretche nonibal. Tenal Jesús kusgu Judio-ormaked-negzhe nane-choggu, al ulukued-ibe-naigunonigu, Jesús Judio-ormaked-negzhe tognoni Pabzhe kolgal. Tegin Jesús kwisgus Pab-karta apchogal. wTegin Jesús Judio-ormaked-negmal-ilbal Pab-igalgin tulemal-oturdadi-kual. Tenal tulemal-pel-kwapa Jesús-nug-otummoalmal. #v?Tegin Jesús pela-pela Pab-Purpa-Nued-kannaleged-nikadgin Galileaje nonigu, tulemal pel-kwapa neg-kweburgan-ilbal Jesúsgin chunmaked-kibi-kualmal. Iu  Tegin nia-sagla takchagu ede iskuedgin keg Jesús-egwangus, Jesús-akar ilgwen nadzhun. Tegin nia-sagla untar Jesúsgin wis owelenonijun. Tulemal Nazaretkin Jesús-kwen-abingaszhulmalad t! Tegin Jesús nia-saglaga chogalbal: —Nabir pe chogendo, tenal Pab-kartagin chogbaldo:Pe melle Pab-Tummad-wilub-tako. Dt. 6:16 nsU Tenal pe arkwatel, angelmal chugnukwa pe-kanonimalo,
pe melle akwagin nag-kolgal. Sal. 91:11-12 br= Imi Pab-kartagin nermakal maido:Pab Tummad aga e-angelmalga chogo pe-takegal. q{ Tegin nia-sagla Jerusalénzhe Jesús-chesbal. Tegin Jerusalén-omosgu, nia-sagla Pabzhe-koled-neg-uwas-pirzhe Jesús-onakwis. Tegin nia-sagla Jesúsga chogalbal: —Imi pe Pab-Machile, pe we-akar napche ichomado. Tenal pedin kwen akalguojul. ]p3Tegin Jesús nia-saglaga chogal: —Pinche pe koltima. Tenal Pab-Tummad-kartagin nermakal maido:Pab Tummadbi pe Pab Tummadyob otummogenab,
tegin pe Pab Tummadgabi pe immal imakenabmalbal. Dt. 6:13 GoTenal pe Pab Tummadyob pe an-otummoel, an kep pega pél uko. Wn'Tegin nia-sagla Jesúsga chogalbal: —Imi we neg-kweburgan-an-pega-oyojad, pel-kwapa anka ukles-choggu, al an akalzhul pega ukmogo, tegin neg-kweburgan-immalmal-nuegan-nikad an akalzhul pega pél ukmogo. 2m]Tegin nia-sagla yala-tummad-pirzhe Jesús-chesbal. Tegin nia-sagla Jesúsbak yal-pir omosgu, nia-sagla ilgwen-oyoal pel-kwapa napa-naid-ugakche Jesúsga neg oyos. ?lwTegin Jesús niaga chogal: —¡Chulá! Imi Pab-kartagin nermakal maido:Imi tule mas-kunnedginbi kwen tuladijul,(tenal tule Pab-kaka-itogedbal tula-kudimal). Dt. 8:3 kwAl Jesús ukul-chaalgu, nia-sagla Jesúsga chogal: —Imi Pe-Pab-Machile, pe we akwamalga chogo: ‘Maduga pinno.’ zjmTenal neg-nikchulidbal nia-sagla iba-tulabo Jesús-wilub-takti-kus. Tenal teun Jesús mas kwen kunchul-kudigus. i Tegin Jesús Jordán-ti-akar nakwisgu, pela-pela Pab-Purpa-Nued-nika-nad. Tegin Pab Purpa Nued Jesús-cheszhun neg-nikchulidbal. Dh&Tegin Cainándin Enós-e-machi.Tegin Enósdin Set-e-machi.Tegin Settin Adán-e-machi.Tegin Adándin Pab-Tummad-tar-opinnijad.Tenal Jesúsdin weob tadgan-nikusdo.Ig %Tegin Lamecdin Matusalén-e-machi.Tegin Matusaléndin Enoc-e-machi.Tegin Enocdin Jared-e-machi.Tegin Jareddin Mahalaleel-e-machi.Tegin Mahalaleeldin Cainán-e-machi. 6fe$Tegin Saladin Cainán-e-machi.Tegin Cainándin Arfaxad-e-machi.Tegin Arfaxaddin Sem-e-machi.Tegin Semdin Noé-e-machi.Tegin Noédin Lamec-e-machi. 4ea#Tegin Nacordin Serug-e-machi.Tegin Serugdin Ragau-e-machi.Tegin Ragaudin Peleg-e-machi.Tegin Pelegdin Heber-e-machi.Tegin Heberdin Sala-e-machi. 9dk"Tegin Judádin Jacob-e-machi.Tegin Jacobdin Isaac-e-machi.Tegin Isaacdin Abraham-e-machi.Tegin Abrahamdin Taré-e-machi.Tegin Tarédin Nacor-e-machi. ^c5!Tegin Naasóndin Aminadab-e-machi.Tegin Aminadabdin Admin-e-machi.Tegin Admindin, Arni-e-machi.Tegin Arnidin Esrom-e-machi.Tegin Esromdin Fares-e-machi.Tegin Faresdin Judá-e-machi. 1b[ Tegin Daviddin Isaí-e-machi.Tegin Isaídin Obed-e-machi.Tegin Obeddin Booz-e-machi.Tegin Boozdin Sala-e-machi.Tegin Saladin Naasón-e-machi. :amTegin Eliaquimdin Melea-e-machi.Tegin Meleadin Mena-e-machi.Tegin Menadin Matata-e-machi.Tegin Matatadin Natán-e-machi.Tegin Natándin David-e-machi. <`qTegin Levídin Simeón-e-machi.Tegin Simeóndin Judá-e-machi.Tegin Judádin José-e-machi.Tegin Josédin Jonam-e-machi.Tegin Jonamdin Eliaquim-e-machi. 8_iTegin Erdin Josué-e-machi.Tegin Josuédin Eliezer-e-machi.Tegin Eliezerdin Jorim-e-machi.Tegin Jorimdin Matat-e-machi.Tegin Matattin Leví-e-machi. 3^_Tegin Neridin Melqui-e-machi.Tegin Melquidin Adi-e-machi.Tegin Adidin Cosam-e-machi.Tegin Cosamdin Elmadam-e-machi.Tegin Elmadamdin Er-e-machi. D]Tegin Judádin Joanán-e-machi.Tegin Joanándin Resa-e-machi.Tegin Resadin Zorobabel-e-machi.Tegin Zorobabeldin Salatiel-e-machi.Tegin Salatieldin Neri-e-machi. <\qTegin Nagaidin Maat-e-machi.Tegin Maatdin, Matatías-e-machi.Tegin Matatíasdin Semei-e-machi.Tegin Semeidin Josec-e-machi.Tegin Josecdin Judá-e-machi. =[sTegin Josédin Matatías-e-machi.Tegin Matatíasdin Amós-e-machi.Tegin Amósdin Nahúm-e-machi.Tegin Nahúmdin Esli-e-machi.Tegin Eslidin Nagai-e-machi. 4ZaTegin Elídin Matat-e-machi.Tegin Matattin Leví-e-machi.Tegin Levídin Melqui-e-machi.Tegin Melquidin Jana-e-machi.Tegin Janadin José-e-machi. AY{Tenal teun Jesús pirka-tulagwen-kakaambe-nikadgin kep Pab-igalbal tulemal-oturdakalzhun. Tenal tulemal ebinzhasmal Jesúsde José-e-machi.Tenal Josédin Elí-e-machi. MXTegidgin Pab Purpa Nued Jesúsgin nuyob aktenoni. Tegin Pab Tummad nikpa-neg-akar kolnoni, Jesúsga chogal: —Imi pedin an-Machi-Pilaled, tegin an pegin weligwal-ito. Jesús-tadgan ampagusmalad W%Tenal Juan Bautista ampa tigin tulemal-ognaidgin, Juan tigin Jesús-okchamo. Tegin Jesús-Pabzhe-kolnaidgin arpak nikpa-neg arkat-nad. gVGTenal Herode ukin immal akalodiidbal, oturdaleged-neggin Juan-odos. Juan tigin Jesús-okchad +UOImi teun takalgu, Herode e-urpa-Felipegin ome-Herodías-egwas. Al Juan Herodega pakal-pud chogzhagusdo: “Imi pedin noal kudii. ¿Ibiga pe aga urpa-Felipegin ome-Herodías-egwas-wede? Imi anmalga igal weob kwen maichul.” Tegin Juan Herodega Herode-immal-akalodiid pél chogzhabal. TTegin Juan pél chunmasgu, ichejul akal-akal tulemal-uanaisbal tegin Juan tulemalga Pab-kaka-nuegangin chunmadi-kusbal. kSO“Tenal tule-an-cholbal-tanikoed kuakwa kwichi pis-pis tulemal-urpegal, tule pala-azhaled-kanikidgin trigo-omigal kuakwa kwichidyob. Tegin tule-an-cholbal-tanikoed Pab-neggin tule-nuegan-odogo, tule kwapí aga trigo-kwa chaboedyob. Tegin tule-an-cholbal-tanikoed cho-keg-akinnedgin tule-iskana-urpo, tule chogin kummagal trigo-e-uka urpoedyob.” iRKTenal Juan tulemalga chogalzhun: “Tenal antin tiginbi unnila tule-og, oyogal pemal ulubgin chunchunnad iskuedgin pukib-itonanimal. Tenal tule-an-cholbal-tanikoed anka pul kannaleged nika. Tenal we tule anka pul tule-tummadiidbal, an kwen unnijul targa kutar-tub echikkal. Tenal tule-an-cholbal-tanikoed Pab Purpa Nuedgin tegin chogin pe-ognonimalo. QwTegin tulemal-pukmalad kuakwa abintabukmal, Juande ega chogdago-dewa, ede Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. 8PiTegin chulubmal Juanzhe nonimalmo, Juanzhe ekichialmalmo: —¿Anmal, ibi imakenabmalmo? Tegin Juan chulubmalga chogalmo: —Imi pedin melle kantikidgin tulemalgin pal immal idiro. Tegin pe melle tulemalgin kakanzheedgin tule-tummaganga immal-chogo. Tegin pe mani-kanaidgin pe yer itogenabmalbal. O3 Tegin Juan we tulemalga chogalmo: —Pemal melle tulemalgin wilub-okpis mani pal egwanmalo, unnila igal-mamikidyob pe tulegin mani egwanmalo. .NU Tegin tule-Romano-tummadga-tulemalgin-mani-egwanmalad Juanzhe nonimalmo. Tenal we tulemal Juanzhe ekichialmalmo: —¿Tule-oturdaked, anmal ibi imakenabmalmo? PM Tegin Juan tulemalga chogal: —Imi pe yogal-koabo nikamalal, tule-yogal-nikchulmaladga pe kogwen ukenab. Tegin pe mas-kunned nikamalal, tule-mas-kunned-nikchulmaladga pe mas-kunned ukmalbalo. ^L5 Tegin tule-itobukmalad Juanzhe ekichialmal: —¿Tegil anmal ibi imakenabzhun? )KK “Imi Pab Tummad kuakwa mai sapejul tule-nuekwá-nanejulmalad-oturdagal, tule chapi-keg-chanmaked-chalgin akan-kani-kwichidyob, kuakwa chapi olegal. Tenal Pab peyedzhe pel-kwapa tule-iskana-oturdako, chapi-keg-chanmaked keg-chulgu olaoedyob tegin chogin chapi-okummakoedyobbal.” JTenal pemal nued-naneedbal tulemalga aga oyogenabgwel, pemal chunchunnad aga ulubgin iskuedgin pukib-itononimal. “Tenal pemal melle chogdamalo: ‘Abraham an-tad-sagla-choggu, al an akalzhul yozhagu nanao.’ Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab Tummad chunna nabir we akwamal opinno Abraham-e-wagwaganga kugal. Al Pab Tummad pemal-kwen-napijul Abraham-wagwaganga kugal. I/Tegin Juan Bautista pél chunmasgu, tulemal Juanzhe nonimal, Juande tigin e-ogmalgal. Tegin Juan tulemalga chogal: “Pemal nia-wagwagan, ¿toa pemalga chogzha-ade tigin-oboedbal Pab-peyedzhe-tule-oturdakoed-akar abonolego? We tigin oboedbal tule-kwen-abonogojul-kuo. [H/Tegin kep tulemal-pel-kwapaPab-tule-abonoged-mag-taknonimalo.” Is. 40:3-5 xGiTegin pe neg-kullu-kullu-takleged enzheenabmal,
tegin pe yal-murre-murre-taklemalad omataroenabmal,Tegin pe igal-ebiral-mamimalad inniki-inniki
onoenabmal,
tegin pe igal-mullu-mullu-taklemalad chwili imakenabmalbal. JF Tenal teun Juan Bautistagin weob immal-kunaid akpene Pab-kaka-palchoged-Isaías nermajadyob kunoni. Tenal teun Isaías chogzhado:Imi neg-nikchulidbal tule-walgwen kolmakal-kolmakal
chunmanoniko:“Imi pemal Tule-Tummadga neg nudakenabmal,
tegin pe Tummadga inniki-inniki igal imakenabmalbal. EwTegidgin Juan Bautista nadzhun Jordán-tiwalzhik. Tegin Juan Bautista tulemalga chogalzhun: “Imi pemal aga ulubgin iskuedgin pukib-itogenabmal, tegin pe-taed ogwaenabmal. Tegin pe tigin oglegenabmalbal, Pab Tummad pega iskued-nikad eligal.” ID Tenal teun Anás tegin Caifás tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummadga maimo. Imi teun takalgu, Zacarías-machi-Juan-Bautista neg-nikchulidbal-maidgin, Pab Tummad Juan Bautistaga chunmanoni. |C sImi teun takalgu, César-Tiberio Romano-tummadga-togzhad-akar, pirkaambe-kakaatal kudani. Tenal teun Poncio-Pilato Provincia-Judeagin gobernadorga maimo. Tenal Herode Provincia-Galileagin gobernadorga maimo. Tenal teun Herode-e-urpa-Felipe Provincia-Itureagin tegin Provincia-Traconitegin gobernadorga maimo. Tenal teun Lisanias Provincia-Abiliniagin gobernadorga maimo. 5Bc4Tegin Jesús chana-nued tunkumaigus. Tegin Jesús ibe-ilbal yer pinzheed nikumai-kusbal. Tegin tulemal tegin Pab Tummad pane-pane pul yer Jesús-takti-kusmalbal.HA 3Tegin Jesús aga e-pabganbak mes Nazaretche nadzhun. Tenal Jesús Nazaretkin-maidgin aga e-pabgan-ulpallí nanedi-kus. Tenal Jesús-e-nan pél immal-kujadgin aga ulubgin pinzhedii-pes. J@ 2Tenal Jesús-e-pabgan aku-itosmal Jesús ega ibi chogzhad. ?1Tegin Jesús aga e-nanga chogal: —¿Ibiga pe an-aminanimal-ade? ¿Pe wichulzhí antin, an-Pab-neggin chiid-wilub? u>c0Tegin Jesús-e-pabgan takchagu Jesús tummagan-abalgin chii, weob pakal pesmal. Tegin Jesús-e-nan Jesúsga chogal: —Machi, ¿ibiga pe weob anmal-ima-wede? Imi ani tegin pe-pab pukib-itoged-abalgin pe-aminai, pede igi kus-dewa. 9=k/Tegin tummagan-Jesúszhe-immal-ekisnaidgin Jesús mag-immal-itogedbal, yer tummagan-abinchus. Al tulemal-pel-kwapa-itobukmalad Jesús-yer-immal-chogzhadbal weob pakal pesmal. t<a.Tegin Jesús-e-pabgan kannan Jerusalénzhe nonimalgu, kep te pangin Pabzhe-koled-neggin tummagan-pukwad-abalgin Jesús-onosmal. Imi teun takalgu, Jesús tummagan-tulemal-oturdananimalad-itojii tegin tummaganzhe immal ekisnaibal. {;o-Tenal Jesús-e-pabgan Jesús-kwen-onoszhul-kus. Al Jesús-e-pabgan kannan Jerusalénzhe nadmalbal Jesús-amigal. M:,Tegin Jesús-e-pabgan ebinzhasmaldo Jesúsde tulemalbak e-iktual nad. Tegin Jesús-e-pabgan ibagwen-nanajadgin kep e-kwenamaladzhe tegin e-aimalzhe aga e-machi-Jesús-ekichial, Jesúsde pia nad. H9 +Tegin Pab-Najad-Ibe-Itoged pél nasgu, Jesús-e-pabgan kannan negzhe almalbal. Tenal machi-Jesúsdin Jerusaléngin pes. Tenal Jesús-e-pabgan kwen wichulmal Jesús Jerusaléngin pejad. .8U*Teun Jesús-e-pabgan kusgu Pab-Najad-Itogedgin nane-choggu, al Jesús pirkaambe-kakabog-nikadgin aga e-pabganbak Jerusalénzhe nadmo Pab-Najad-Ibe-Itoged-itogalmo. q7[)Tenal Jesús-e-pabgan pirka-ilbal keg-chulgu naddamal, Jerusalénzhe Pab-Najad-Ibe-Itoged itogal. .6U(Tenal machi-Jesús chana nued tunkual, tegin we machi pinzheed-nika, tegin Pab-Tummad-yer-kin-pinzheed machi-Jesúsbak kudigusbal. Jesús Pabzhe-koled-neggin pejad 5)'Tegin José tegin María Pab-igal-mezhijadyob pél immal-imasmalgu, kannan nadmalbal Provincia-Galileaje, e-neg-kwebur-Nazaret-nugadzhe. p4Y&Tegin Simeón ampa Maríabak chunmanaidgin, Ana María-chiidzhe kwisgunonimo. Tegin Ana kep Pab Tummadga tog-nuedi chogalzhun. Tegin Ana pel-kwapa tule-Pab-Jerusalén-abonoged-abintabukmaladga we machi-totogin chunmakalzhun. o3W%Tenal Ana e-machered-purkwed-akar walgwen tii-pes, machered-pal-kwen-nikuszhul-kus. Tenal imisgwadzhe Ana e-chelgued pirka-tulabake-kakabake nika. Tenal Ana pane-pane Pabzhe-koled-neggin chigu, tegin Pabzhe-koled-neg-akar pal noszhul-kus. Tenal Ana ibgin-mutik mas-kunchulidgin tegin Pabzhe-koledgin Pab Tummadga-maidbal pela-pela Pab-otummodi-kusbal. 2/$Imi teun takalgu, ome-walgwen Pab-kaka-palchoged-Ana-nugad chimo. Tenal we Anadin Fanuel-e-chiskwa, Aserzhik-akar tanimal. Tenal Ana yer chelgu. Tenal Ana apka yaegin machered-nikusgu, unnila pirkakugle aga e-macheredbak wis nanas. Tegidgin Ana-e-machered purkwenoni. ?1w#Tenal we machi-totobal mag taklenonimalo tulemal-ichejul igi ulubgin pinzhedimal. María, pedin peyedzhe pukib-itononimogo, tule-es-pilacheedgin-eyurulejadbal nunma-itononikoedyob. @0y"Tegin Simeón Jesús-pabganga chogal: —Imi Pab Tummad pemalga immal-nuegan imakelen, nabirinye. Tegin Simeón machi-e-nan-Maríaga chogalbal: —Imi we machi chules Israel-napkin ichejul tulemal-tummaganga-mamikid-onogal, tegin tule-tummaganga ichejul tule-pinchemalad-odogalbal. Tenal machi-toto wilubgan-oyogal noni Pab Tummad nabir tule-abonogo. Tenal tulemal istar machi-taknonimalo. Tegin tulemal istar machigin chunmanonimalbalo. [//!Tegin Simeón Jesúsgin chognaigualgu, machi-toto-pabgan weob pakal pesmal. ".= Judiojulmalad wisgumalgal pe ibi-tuleye,
kallen neg-chichidgin neg-otaloedyobye.Tegin we tule-abonogedbal Israel-tulemal-nug otummoledi-kuoye. \-1Tenal pedin tule-abonoged-amis,
tulemal-pel-kwapa-akal-akal-pukwad-wagin Z,-Imi antin imial tule-abonoged-takcha-choggu,
al an weligwal itononiye. v+ePab Tummadye, imi antin pe-mosye.Tenal pedin akalzhul an-opurko
pe akpene anka chogzhadyobye. f*ETenal Simeón Jesús-takchagu, chugnukwa Jesús-kas, tegin Pab-Tummad-otummoal-chogal: 1)[Tegin Pab Purpa Nued Simeón-ches, Pabzhe-koled-negzhe. Tenal teun Jesús-e-pabgan Pabzhe-koled-negzhe Jesús-cheinonimalmo Moisés-igal-mamikidbal immal-imagal. (Tenal Pab Purpa Nued akpene Simeónga chogzhagusdo: “Imi pedin ampayo purkweddu, pe Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule-takenab.” 'Imi teun takalgu, tule-walgwen Jerusaléngin mai. Tenal we tuledin nug Simeón. Tenal Simeóndin tule-napírragwad tegin Pab Tummadgin pirkin pinzhebal. Tegin Simeón Israel-neg-kwebur-pentakoed abintadii tenal Pab Purpa Nued Simeónbak pela-pela kudibal. &Tenal María aga tukin Pabga-immal-ukegal nadmo, Pab igal-mezhijadyob. Tenal Pab-igal chogdo:Imi ome nuchu-nikujal,Pabga keg-chulgu kwabo nu-chapur-ukenab, o chulil,
kwabo wag-nu-ukenab. Lv. 12:6-8 Simeón Jesús-takchadbal Pab-Tummad-otummojad %5Tenal Pab Tummad Moisésbal chogzhado:Imi tule kepe machi-nikunonikil,
keg-chulgu Pabga machi-ukenab,Pabgadgabi kugal. Ex. 13:2,12,15 \$1Tegin María nuchu-nikujad-akar aktesgu, Moisés-igal-mamikidyob chwilimakal aga imajogal. Tenal teun takalgu, machi-toto-e-pabgan Jerusalénzhe Moisés-igal-mamikidbal Jesús-chesmal Pab Tummadga ukegal. M#Tegin machi-toto-mimmilejad ibapábakkin machibi abgan-tuku chikchamal tegin nugzhasmal Jesús. Tenal machi-nug-kunonikiddin, María-ampayo-ponigwal-kwisgueddu angel Maríaga chognonigujad. t"aTegin tule-oveja-takmalad kannan nadmalgu, pél immal takchadbal, pél immal itojadbal, tegin pél emalga immal kujadbal Pab-Tummad-otummoe tegin Pab Tummadga tog-nuedi-choge nadmal. María tegin José Pab Tummadga Jesús-ukchad L!Tenal Maríadin aga ulubgin pél immalmal-kujadgin pinzhedii-pes. W 'Tegin tulemal tule-oveja-takmalad-ega-chogzhad-itosmalgu, weob pakal pesmal. Tegin tule-oveja-takmalad machi-toto-takchamalad-cholbal, tule-pimaladga chogzhamal, Pab-angel machi-totogin emalga chunmajad. _7Tegin tule-oveja-takmalad abarmakal-abarmakal Belén-neg-kweburzhe nadmalzhun. Tegin tule-oveja-takmalad Belén omosmalgu, taknatapmal María Josébak pukwamal, tenal machi-totodin moli-mas-kunned-ulgin mai. 1[Tenal angelmal kannan nikpa aknakwidmalgu, tule-oveja-takpukmalad aga emal-emal chogalmal: —Tegil nemaldo Belénzhe, Pab-angelbal-anmalga-chognonikid taknegal. )KImi Pab Tummad immal-nued-imajadbal
nikpa-neggin e-nug-otummoledi-kuo,
tegin iti-napkin Pab-nued-tulemal-takmalad ulubgin
akalzhul-itononimalbalo. 9 Tegin angel-kepe-nonikid ampa chunmanaidgin, arpakaal Pab-angelmal-íchejul nikpa-akar nononimalmo tegin Pab-Tummad-otummoalmal, chogalmal: # Tenal an wisgal pemalga chogdo: imi pe we machi-toto-mimmilejad pe taknadel, moli-mas-kunned-e-ulgin pe taknatapo chamolgin-ebirmakal-mai. $A Imis David-neg-kwebur-Beléngin pemalga tule-abonoged mimmilenoni. Tenal we tuledin Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed, tenal wedin, Pul-Tule-Tummad. / Tegin angel tule-oveja-takpukmaladga chogal: —Pemal melle tobgumalma. Imi antin pemalga kakapurwa-nued cheidani tulemal-pel-kwapa welgumalgal. G Tegidgin Pab-angel tule-oveja-takpukmaladga arpak nononi. Tegin Pab-yer-takleged tule-oveja-takpukmaladginbi ibegwal neg otalononi. Tegidgin tule-oveja-takpukmalad peyedzhe kwakialmalzhun. lQImi teun takalgu, Belén-tikalbal tule-oveja-takmalad mutik oveja-pukwadgin oveja-takpukmal. :mTenal tulemal-Belénzhe-ichejul-nonimaladbal kabed-neg pel algus, al María moli-neggin nuchu-keped-nikunonijun. Tegin María nuchu-nikunonigu, chamolgin aga machi-toto-ebirmas. Tegin María moli-mas-kunned-e-ulgin machi-toto-mezhiszhun. Pab-angelmal tule-oveja-takpukmaladga chognonikid Jesús mimmiles T!Tenal María Beléngin-chiidgin nuchu-nikued-wilubgan Maríaga noni. 2]Tenal teun José Maríabak aga kaka-ukchamal aga nikumalgal. Al José Maríabak mes Belénzhe nadmalzhun nug mesnegal. Tenal teun María Belénzhe ponigwal-kwichi-nad. Imi teun José Nazaret-Galileagin maimo. Tenal José-e-tadgan Errey-David-choggu, al David-neg-kweburzhe nadmo, Belén-Judeaje. 9kTenal teun takalgu, César-Augusto igal-mezhisdo, tule-pel-kwapa aga neg-kweburzhe neenabmal aga nug mesnegal. Al tulemal-pel-kwapa aga e-neg-kweburzhe nadmalzhun nug mesgal. {o(Tenal tule-nug-weileged naigunonikidgin, Cirenio Siria-napkin gobernadorga maiun nug-weileged-keped naigunoni.)  'Imi teun Jesús ampayo mimmilegeddu, Romano-e-sagla-César-Augusto igal-onononi pel-kwapa Romano-napa-naid-ugakche tule-pukmalad-nug weigal. % EPTegin machi-Juan tunkualgu, purpal kannaleged nikunoni. Tegin Juan neg-nikchulidbal megwis, Pab-igalgin Israel-tulemalga-chunmaked-wilub-omoedzhe.E  OTenal Pab-tule-palmied nonibalo
tule-Pab-wichulmalad
tegin tule-purkwed-tobmalad Pab-wisgumalgal,
tadgwa tule-neg-chichidgin-mamimaladga
neg-otalogedyobye.Tenal Pab-tule-palmied nonibalo anmal-pentagal
anmal ulubgin-akalzhul-itoged-igal amigalbalye. Tenal teun Zacarías weob Pab-otummosdo. '  INTenal Pab-anmal-pilaledgin peyedzhe wilejakwa
anmal-taknoniye.Al Pab-tule-palmied nikpa-akar noniko,
neg-oipojadgin tad neg-otalonaidyobye. k  QMe-tulemal wisgunonimalgalPab-tule-iskued-eliedbalPab-tule-abonoged-igal igi maiye. ~  wLTenal pe-an-machi nugzhaoye,Pab-Pul-Tummad-e-kaka-palchogedye.Imi pedin, Pab-iktual Pabga igal-nudane   #Ktenal anmal chwilidikidgin
tegin anmal inniki-naneedginPab Tummadga tula-tio, anmal purkwedzheye. Tegin Zacarías chogalbal: @ {JTegin Pab Tummad kaka-ukchabalye,
tulemal-anmalbak-aichulmalad-akar anmal-abonogo,
tegin Pab Tummad anmal-pentako,
anmal tobzhulidgin Pab Tummadga immal-imamalgalye,  ITenal we igal-megwijad,Pab Tummad aga e-nuggin tad-Abrahamga kaka-ukcha,
ede keg-chulgu we igal imakenabye. : oHImi Pab Tummad anmal-tadganga chogzhabal
ede wilejakwa anmal-tadgan-takoye.Tegin Pab Tummad anmal-tadganbak aga napírra
igal-mezhijad pal kwen igeojul-kuoye.  GTenal Pab Tummad tule-anmalbak-aichulmalad-akar
anmal-abonogo,
tegin tule-istar-anmal-takmalad-akar anmal-abonobaloye. n WF(Imi Pab Tummad akpene e-kaka-palchogmaladbal
chogzhagusmo, kujal immal weopí kunonikoye.) v gETenal Pab Tummad e-mos-David-e-wagwabal
tule-pela-pela-kannaleged-nikad-palminoni anmal-abonogalye.  DImi Israel-tulemal-e-Pab-Tummad otummodi-kuelen,
nabirinye.Imi Pab Tummad kannan aga e-tulemal-ololchasmalye. s aCImi teun Zacarías pela-pela Pab-Purpa-Nued-nikunonikidbal, kujal-ib-kuoedgin chunmakal chogal: P BTenal tulemal-pel-kwapa-itosmalad aga ulubgin pinzhedii-pesmal chogalmal: “¿Imi we machide ibi-tule-wede?” Tenal tulemal takchamaldo Pab-kannaleged Juanbak kudii. Zacarías Pab-Tummad-otummojad ? yATegidgin tule-aka-tikalbal-mamimalad peyedzhe Zacaríasga-ib-kujadbal kwakialmal. Tegin tulemal-Judea-yalaganbal-mamimalad-pel-kwapa Zacaríasga ib-kujadginbi chunmananimalbal. a~ =@Tegidgin Zacarías kannan nabir chunmanonibal. Tegin Zacarías Pab-Tummad-otummoalzhun. } ?Tegin Zacarías tulemalzhe chunkalbal akwa-matarra ekichis akwagin nermagal. Tegin tulemal akwa-matarra cheinonimalgu, Zacarías akwagin nermas: “Machi-toto nug-kuo Juan.” Tegin Zacarías akal-pakal nuchu nugzhajadbal, tulemal-pel-kwapa weob pakal pesmal. g| I>Tegin tule-pukmalad chunkalbal machi-toto-e-pabzhe ekichialmal, igi machi-toto-nugzhebi. { =Tegin tule-pukmalad Elisabetka chogalmal: —¿Ibiga pe weob machi-toto nugzhebimal-wede? Imi pe-kwenamalad weob kwen nugzhul-ne. z Tegin Elisabet nuchu-nikujad-ibapábakkin, e-kwenamalad tegin e-aimal Elisabetche nonimal, Moisés-igal-mamikidbal machi-toto-e-abgan-tuku chikegal. Tegin tulemal-Elisabetche-nonimalad e-pabyob machi-toto-nugzhebi-kualin, Zacarías. x  :Tegin Elisabet-kwenamalad tegin e-aimal itosmalgu Pab Tummad peyedzhe wilejakwa Elisabet-takcha, Elisabetpak mes welgusmalmo. Pw 9Tegin Elisabet nuchu-nikued-wilubgan nonigu, machi-toto-nikunoni. v 58Tegin María e-kwenad-Elisabet-neggin ni-walapá chii-peszhun. Tegin María kep te-cholbal kannan aga e-negzhe albal. Juan Bautista mimmilejad Su !7wilejakwa Abraham tegin
e-wagwagan-ukin-ukin-ampagusmalad-takegalbal. &t G6Tenal Pab Tummad anmal-tadganga-kaka-ukchadyob
immal imas.Al Pab Tummad e-mosmal-Israel-tulemal-pentas.Tenal Pab Tummad kwen igeszhulbal, xs k5Tegin Pab Tummad imme tule-ukul-mesdimalad-imas.Tenal Pab Tummad chunkal-kwabi mani-ibgan-palmisbal. r /4Tegin Pab tule-tummagan-neg-takmamimalad-onos,
tule-tummaganga.Tenal Pab Tummad tule-tummarba-itojulmalad-odos,
tule-tummadga. q {3Tegin Pab Tummad aga tukin e-kannalegedgin
peyedzhe immal imas.Tenal Pabdin tule-tummarba-itomalad-onis. mp U2Tenal Pab tule-ukin-ukin-ampagumaloed-ilbal
keg-chulgu wilejakwa tule-egin-atamaloed-tako. uo e1Tegin Pab-pela-pela-kannaleged-nikad
peyedzhe anka immal imas,
tenal Pabdin, tule-chwilidikid. Pn 0¿Ibiga an weligwal-ito? Nabir.Imi antin tule-pinchegad
tenal Pabdin yabli ankin nugu pinzhas.Tenal tulemal imis-akar ukin-ukin-e-wagwagan-ampagumaloed
yer an-takti-kumalmogo. ?m {/Tegin an-purpa Pab-an-abonogedgin weligwal-itomo. Ul %.Tegidgin María chogal:Imi antin ulubgin-akar Pab-otummonai. k {-Tenal pe Pab-Tummadgin-penzhul-kunonikidbal, Pabdin pega ib-nued imas, tegin Pab-pega-chogzhadyob, pél pega kunoniko. j 9,Tenal Elisabet Maríaga pél chogalzhun: —Imi an kepegin itononigu pe wanagakkin anche kolnai, an-nuchu weligwal-itogedbal sapejul an-ebunoni. @i }+¿Tenal ante ibi-tule-ade, an-Tummad-e-nan an-taktagal? h  *Tegin Elisabet sapejul kolmas chogal: —¡Imi Pab Tummaddin egmal-omeganga pul nugu pe-takcha, tegin pe-nuchu-nikuoed ampamo! g )Tenal Elisabet María-eje-kolnoni itosgu, Elisabet-mimmi sapejul e-nan-ebus. Tegidgin Elisabet pela-pela Pab-Purpa-Nued-nikunoni. Nf (Tegin María Zacarías-neg-maidzhe tognatapku, Elisabetche kolnatap. Ue %'Tegidgin María nadzhun Judea-yalaganbal neg-kwebur-Elisabet-chiidzhe. nd W&Tegin María angelga chogal: —Tegil nabirde. Tenal antin Pab-Tummad-mosga yer an itomo-choggu, al Pab Tummad akalzhul pe-chogzhadyob ankin immal imakodo. Tegidgin angel ilgwen María-akar nadzhun. María Elisabet-taknaded c %Tenal Pab Tummadgadin keg chogel immal keg ku, tenal Pab Tummadga pel-kwapa nabir immal ku. Al an-pega-chogzhadyob pega kunoniko. Hb  $Tenal pe-kwenad-Elisabettin pato cherediidgin nuchu-nikunonimogo. Imi tulemal Elisabetkin chogmaldo, Elisabet kusgu keg nuchu-ami. Tenal Elisabet pato ni-walanerkwagus ponigwal-kwichid-akar. na W#Tegin angel Maríaga chogal: —Imi Pab Purpa Nued pegin aktenoniko, tegin Pab-Pul-Tummad-e-kannaleged pel-kwapa pe-edunoniko. Al pe machi-nikunonikoed machi-chwilidikidga kuo. Tegin machi nugzhalenonibalo Pab-Tummad-Machi. $` C"Tegin María angelga chogal: —An nabir itogendo pe-anka-chognonikid. ¿Tenal pe-anka-chognonikid igi kunoniko-ade? An macherganbak kwen nanedijuli. m_ U!Tenal we machi-Jesús ilagwen-nadgu Israel-neg takmaio, tenal e-neg-takmaid pal kwen pelguojul-kuo. 4^ c Tenal we machi-toto tule-tummadga kunoniko. Tegin we machi nug-kunoniko Pab-Pul-Tummad-E-Machi. Tenal Pab Tummad akpene-Errey-David-neg-takmaid-kujadyob we machi-odomogo. ] {Imi pedin ponigwal kwisgunoniko. Tenal pe nuchu-nikunonikil, pe machi-nikunoniko. Tenal pe machi-toto-nugzhao, Jesús. i\ MTegin angel Maríaga chogalzhun: —María, pe melle an-tobguma, Pab Tummad nugu pegin pinzhas. +[ QTegin María angel weob ega kaka-kolnoni itosgu, mag-itojul-pes. Tegin María aga ulubgin pinzheal: “¿Ibi chogle-wede, anka angel weob chognonikiddé?” +Z QTegin angel puna-chiid-neg-yabal tognonigu, punaje kote chogal:—¡Anná, tegidde! Pab Tummad nugu pegin pinzhas. Tenal Pab Tummad chogdo, ede pebak kudii. FY Tenal we puna-yaedin nug María. Tenal María ampa machered-kwen-omodijulid. Tenal puna-yae-María tule-José-nugadbak aga kaka-ukchamal aga nikumalgal. Tenal Josédin Errey-David-e-wagwa. X Tenal Elisabet ni-walanerkwa ponigwal-kwichidgin, Pab Tummad Nazaret-Galileaje e-angel-Gabriel-palminoni puna-yaeje. gW ITenal Elisabet aga ulubgin chogalzhun: “Imi Pab Tummad imis-ibegin wilejakwa an-taknonikidbal an-pentas nuchu-nikugal, an-nuchu-nikchulidbal tulemal melle istar an-pal-takegal.” Angel chogzhagujad Jesús mimmilenoniko -V UTegin Zacarías angel-takchad-cholbal, e-ome-Elisabettin ponigwal kwisgunonijun. Tenal Elisabet ponigwal-kwisgujad-akar ni-walatal aga e-neg-akar kwen noszhul-kus. WU )Tegin Zacarías Pabga-immal-uknaid-arpaged pelgusgu, aga negzhe nadzhun. yT mTegin Zacarías Pabzhe-koled-neg-yabal-akar noalgu, tulemalga pato keg chunma. Tenal Zacarías kobalbi-immal-chogzhadbal tulemal mag takchamal Zacarías Pabzhe-koled-neg-yabal immal-purpaled takcha. Tenal Zacarías keg-chunma-peszhun. DS Tenal tule-magadbal-Pabzhe-kolbukmalad Zacarías-abintabukmal. Tenal tulemal Pabzhe-koled-neg-yabal owed-owed Zacarías-takchagu, chogalmal: “¿Igi Zacaríasde yabal kude-wede?” nR WImi pe ankin-pengujadbal keg-pe-chunma pe peine, an pega immal-chogzhad e-wilubganbal kunonikoedzhe. bQ ?Tegin angel Zacaríasga chogal: —Imi antin, an angel-Gabriel. Tenal an Pab-Tummad-waglika arpagedga kwichi Pab-choged-pallí immal imagal. Tenal Pab Tummad peje an-palmial, pega we kakapurwa-nuegan palchoggal. LP Tegin Zacarías angelga chogal: —Nabir pe chogendo. ¿Tenal an igi wisguo pe-anka-chogzhad ib-chunchunnad? Imi antin tegin an-ome anmal pato cheredgusmal, anmal nuchu-nikued-wilubzhulmal. wO iTenal pe-machi-Juan Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule-iktual ne, tenal Juandin Pab-kaka-palchoged-Elíasyob kannaleged nikunatapmogo. Tenal Juan aga pilalgugal pabgan-istar-aga-nuskan-taktimalad-imanoniko. Tenal Juan tule-pirkin-pirkin-tamalad-pinzheed ogwabalo tule-yer-pinzhemaladyob. Tegin Juan Pabga kuakwa tule-urpemalbalo Pab-tule-palmidagoed-abingegal.” ,~K}|{zzyQxxwvutssrXqTp$o)nnmull1kujj#iLhgfexdcbsb `r_^g]\{[ZYXWVV9U\TDSSQQP]OXMMLdKQJ]IHGFEE D3C1BzA@@K??|==UQ8  s  "Szm"Tegin an-Te-Tule-Chunna nonigu, mas-kunnedgin tegin kobedgin noni. Tenal pemal ankin chogmal: ‘We tule aku-aku-mas-kunned tegin mumurgued-tule, tegin tule-Romano-tummadga-mani-egwanmaladbak ai-nued, tegin tule-iskued-nikmalad-e-aibal.’  !Imi Juan Bautista mas-kunchulidgin tegin vino-kobzhulidgin pemalzhe noni. Tenal pemal chogmal: ‘Juan Bautistade nia-nika.’ * M Imi tule-imis-pukmalad nuskan-purwigana tule-ampagumaladgin aga emal-emal kolbuktamaladyob. Tenal we purwigana chogdamalo:Imi anmal pemalga kammu-okochamal,
tenal pemal kwen kwichajulmal.Tegin anmal pemalga pukib-itoged-namaked namasmal,Tenal pemal kwen poszhulmalbal.  3Tegin Jesús chogalbal: “¿Imi an ibimalayob an pemalga tule-imis-pukmalad-oyogo nabir wichul? ¿We tulemal ibiyob-takle pe ebinzhe? Nabir.   Tenal Pariseomal tegin Pab-igal-wismalad Juanbal-tigin-obzhajulmal. Al we tulemal Pab-ega-immal-imabied kwen abingaszhulmal.) V %(Tenal tulemal-pel-kwapa tegin tule-Romano-tummadga-tulemalgin-mani-egwanmaladzhe-pakal, Juan Bautistabal-tigin-oglesmal. Al we tulemal Jesús-chunmajad-itosmalgu, chognonimal Pab Tummad yer igal mezhis. ta“Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tulemal-iti-napkin-mimmilesmalad-abalgin, Juan Bautistaga pul tule-tummad kwen nikchul. Tenal Pab-neg-takmaidgin meke-ibi-tule-pul-totogwadzhe-pakal Juan Bautistaga pul tule-tummad.”  Tenal Pab-karta Juan Bautistagin chogzhado:Imi antin pe-iktual tule-igal-nudaked-palmine,
pega igal nudagal. Mal. 3:1 (I¿Tegil ibi pe takapchun? ¿Tule-Pab-kaka-palchoged? Teobdo. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: Juan Bautista Pab-kaka-palchogmaladga pul-pule tule-tummad. E¿Tegil ibi pe takapchun? ¿Tule-mol-nuegan yowed? Chulá. Tenal tule-mol-nuegan-yomalad erreymal-ampagumalad-negmalgin, immal-nuegan-wilub-okpis-nikadgin mamimal, neg-nikchulidbal chul. mSTegin Juan-e-chapingan naded-cholbal, Jesús tule-pukmaladga Juan Bautistagin chunmakal chogal: —Imi pe neg-nikchulidbal arpigusgu, ¿ibi pe takti-kusmal? ¿Tule-keg-ilgwen-chunmaked kaiki-purwabal-akpanedyobid? Chulá.  Tegin pe Juanga chogbalo: ‘Imi meke-ibi-tule an-immal-imanaidbal Pab-Tummad-kwen-ebeszhulil, we tulega ib-nuedga kunoniko.’ [/Tegin kep Jesús Juan-e-chapinganga chogal: —Imisgin pe nemalzhunno Juanzhe. Tenal pe Juan-omojal, pe Juanga chogo, pél pe imial takchad, pél ual pe itojad. Tegin pe Juanga chogbalo, tule-aku-atamalad nabir atanonimal, tegin tule-mego-mego-nanemalad nabir-nane-pesmal, tegin tule-lepra-poni-nikmalad ilgwen nugusmal, tegin tule-chuchu-yallilmalad mag-itos-pesmal, tegin tule-purkwismalad kannan tullesmal, tegin tule-wiledimaladga Pab-kaka-nuegan choglenaibal. 1[Tegin apka-tegidgin Jesús Juan-e-chapingan-wagin ichejul tulemal-nudas: poni-nikmalad, tule-yemalad, tule-nia-nikmalad, tegin tule-aku-atamalad pel-kwapa nudas. 7Tegin Juan-e-chapingan nadmalzhun Jesúszhe. Tegin Juan-e-chapingan Jesúszhe nonimalgu, Jesúsga chogalmal: —Imi Juan Bautista anmal-palmial peje ekisgal: ‘Pede chunchunnad Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule-dewa o anmal tule-pid-abintakenabmal-dewa.’ Pede ega nuekwa kaka palmidago. Tegin Jesús Juan-e-chapinganga chogal: —Tegil nabirde. Tenal pemal an-wis-abintamalgwelo pe an-takegal. a;Tegin Juan aga e-chapinganga chogal: —Imi pemal Jesúszhe nadmalal, ka pe chogo: ‘¿Pede chunchunnad Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule-dewa o anmal tule-pid-abintakenab-dewa? Anka nuekwa kaka palmidabalo.’ 6~eImi teun takalgu, Juan-e-chapingan Juanga chognonimal, Jesús pél immal imajad. Tegin Juan Jesús-immal-imajad itosgu, walbo aga e-chapingan-amis Jesúszhe palmigal. F}Tegin Jesús-tule-otulojad-kaka mimmilemai-kuszhun pel-kwapa Provincia-Judeagin tegin tulemal-pel-kwapa aka-mamimaladzhe-pakal. Juan Bautista walbo Jesúszhe aga e-chapingan-palmijad | Tegin tulemal-Jesús-machi-otulojad-takchamalad-pel-kwapa Jesús-tobgualmal, tegin Pab-Tummad-otummoalmalmo, chogalmal: —Imi Pab-kaka-palchoged-pul-tummad anmal-abalgin nononi. Tegin tulemal chogalmalbal: —Imi Pab Tummad aga e-tulemal-pentanoni. {7Tegidgin tule-purkwijad kachigin chigwis tegin chunmakalzhun. Tegin Jesús machi-e-nanga chogal: —Itigin pe-machi, an pega kannan tar-otulos. izKTegin Jesús kachigin tule-purkwijad-cheidanimalad-abir kwisgunonigu, kachibal tule-purkwaled-kas. Tegin tule-cheinatapmalad kwisgusmalzhun. Tegin Jesús tule-purkwis-maidga chogal: —¡Machi, an pega chog pe kwisgu! y Tegin Tummad-Jesús ome-takchagu, tule-pid-pal-nikchul ome-akwegal, wilejakwa ome-taknoni. Tegin Jesús omega chogal: —Melle pe poma. Ox Tegin Jesús Naín-neg-kwebur-e-wanagak-omodanikidgin, tulemal Jesús-abin tule-mui-cheidanimal. Tenal machi-purkwijad-e-nan tanimo. Tegin tulemal-ichejul e-nanbak mes irmadanimalmo. Tenal machi-purkwijad-e-nan e-machered pato tarbi purkwis. Tenal we ome nuskan-pid-pal-nikchul-choggu, al machi-purkwijadbi aga nan-akwediin. !w; Tegin Jesús chulub-tummad-mos-nudajad-cholbal, Naín-neg-kweburzhe nad. Tenal Jesús-e-chapingan tegin tulemal-ichejul Jesúsbak mes natapmalmo. rv] Tegin chulub-tummad-tule-palmismalad kannan chulub-tummadzhe nonimalgu, pato taknonimal, chulub-tummad-e-mos pato nugus. Tenal Jesúsdin panna-akar chulub-tummad-e-mos-nudas. Jesús Naín-neg-kweburgin machi-purkwijad-otulojad (uI Tegin Jesús tule-chulub-tummad-kaka-chognonikid-pal-itosgu, weob pakal pes. Tegin Jesús tulemalzhik akpiridgu, tule-ebal-irmadimaladga chogalzhun: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi meke-pia, we tule-ankin-penzhulidyob an tule-kwen-taktijul, Israel-napche-pakal pel chul. t{“Tenal chulub-tummad chogbal, ede tummad-nikamo tummad-ulpallí nanegal. Tenal ede aga e-chapingan-nikamo. Tenal ede e-chapingan-walgwenga chogzhal: ‘Pe nao,’ we chapin keg-chulgu neenab. Tegin ede e-chapin-pidga chogzhabalil: ‘Pede tago,’ we chapin keg-chulgu tagenab. Tegin ede e-mosga chogzhabalil: ‘Weob pe imako,’ we mos keg-chulgu immal imakenab.” *sMAl chulub-tummad kwen alzhul-kusbal pebak assapin chunmagal. Tenal chulub-tummad chogbaldo, pede unnila kakagin chogzhal, e-mos nuguo, e-mos ilgwen nugunoniko. \r1Tegin Jesús Judio-tummaganbak mes alzhun Romano-chulub-tummad-negzhe. Tegin Jesús chulub-tummad-neg omodanikidgin, chulub-tummad Jesús-abin aga e-aimal-palmial. Tenal chulub-tummad-e-aimal Jesús-abingusgu, Jesúsga chogalmal: “Imi Romano-chulub-tummad chogdo, pede melle e-negzhe tago. Imi ede kwen unnijul e-neggin pe-odogal. Fq—Imi chulub-tummad anmal-tule-pilaledbal anmalga Judio-ormaked-neg chobzha. Al pe keg-chulgu chulub-tummad-pentaked-wilubmo. Tegin Jesús Judio-cheleganga chogal: —Tegil nabirde. *pMTegin Judio-chelegan Jesúszhe nonimalgu, Jesúszhe peyedzhe wilenaigualmal Romano-chulub-tummadga e-mos-nudagal. Tegin Judio-chelegan Jesúsga chogalmal: oTegin Romano-chulub-tummad Jesús-wisgusgu, Judio-chelegan-palmis Jesúszhe wilegal e-negzhe taggal tegin e-mos-yee-maid-nudagalbal. qn[Imi teun takalgu, Capernaumgin Romano-chulub-tummad-e-mos-pilaled yee-pakal mai, iche-napi purkwedani. Sm !Tegin Jesús tule-pukmaladga pél chunmasgu, neg-kwebur-Capernaumzhe nad. l1“Tenal tule an-nued-itojal, tenal an-chogzhad-pallí kwen nanejulil, we tule pollé akwa-neg chobzhadyob. Tenal we tule pinche ukubgin akwa-neg chobzhadyob. Tenal ti peyedzhe noalgu, neg odononi, tegin akwa-neg-pollé-choblejadbal ilgwen aglad, tegin we akwa-neg ilgwen pelgunonijun. Al pemal an-kaka-itosmalal, ampa an-chogzhad-pallí pe pél immal imakenabmal. Pitogua.”kw0Nabir. Imi tule an-chogzhad-yopí naneel, tule nuekwa akwa-neg chobzhadyob. Tenal we tule akwa-neg chobzhogalgu, nap-ulak akwapirgin neg-kaed mezhis. Tenal ti peyedzhe noalgu, neg-odononi, tenal akwa-neg-nuekwa-choblejadbal, kwen aglaszhul-kus. j{/“Tenal an pemalga oyone tule anche tanikil tegin an-itosbalil, tegin an-chogzhad-pallí-tael, we tule igi nane. >iu.Tegin Jesús chogalbal: “¿Ibiga pemal anche kolmalde: ‘Tummad,’ tede pemalde an-choged-pallí immal kwen imajulmal? Imi pemal an-choged-pallí immal imaked-wilubmalan. Vh%-“Imi anmal-tule ampa chapimalyobmo. Tenal tule-nuedil, aga ulubgin nugu-pinzheedbal immal-nuegan imanoniko. Tenal tule-iskanagwal, aga ulubgin istar-pinzheedbal immal-iskana imanoniko. Tenal tule aga ulubgin pinzheedbal nued chunmanoniko o istar chunmanoniko.” Jesús chogzhagujad tulemal e-choged-pallí immal imakenabmal Ug#,Tenal chapimal-ilbal e-chanmakedbal mag taklenoniko ibi-chapimal. Imi wag-islub-chan, chapi-iko-nikadgin pe kwen onogojul-kuo chan-nani. Tenal uva-chan, tub-iko-nikadgin pe kwen onogojulbal chan-nanimo. f +Tegin Jesús chogalbal: “Imi chapi-chan-nuegan kwen nikchul istar kulle. Tegin chapi-chan-iskana kwen nikchul yer kulle. e7*“Tenal tule imiagin chowal-kia-maid aku takel, ¿tede we tule igi kwenadga chogo: ‘Kwenad, an pe-wis-pentagwelo pe-imiagin-turwa-maid chugal?’ Keg kue. Imi pemal peyedzhe immal-akalojadbal keg aga pe kwenad-penta e-immal-akalojad wis nudagal. “¡Pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Imi pemal-inzhel aga pe-taed nudakenabmal, kep pe unniguo aga pe-kwenad-pentagal e-taed nudagal, tule aga e-imiagin chowal-kia-maid chujadyob kep unniguo aga e-kwenad-imiagin turwa-maid chugal.” Tule e-taedbal mag taklenoniko ibi-tule Td!)Tegin Jesús tulemalga purpal chogalbal: “¿Imi pe takchal, pe-kwenad aku-atagedbal iche immal wis akalos, tule imiagin turwa-totó megwijadyob nuekwa immal takchul, ibiga pe we tulegin istar chunmanonidadé? Tenal pedin aga tukin aku-itomo pe peyedzhe immal akalodimogad, tule imiagin chowal-kia-maidyob aku aga pe takmo. Mc(“Imi tule-oturdakedbal-turdananimalad kwen unnijul tule-oturdakedga pul immal wisgugal. Tenal tule-oturdakedbal pél turdasmalal, kep unnigumogo tule-oturdakedyob immalmal wisgumalgal.” Qb'Tegin Jesús tulemalga purpal chogalbal: “¿Imi tule-aku-ataged nabir tule-aku-ataged-pid-iktuo pe ebinzhe? Chulá. ¿Tenal tule-aku-atamalad-walbo-pel aga ya-yabal arkwatmalojulzhí? Teobdo. iaK&“Tegin pemal tule-pimaladga immalmal ukenabmal. Imi pe tule-pidga immal ukchal, Pabdin izhe-kwamakal okpinalebaa pega immalmal ukmogo. Tenal pe ibi-wilub pe ebúdin, Pab pe-wilub-ebuged-unni pega immalmal ukmogo.” )`K%Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal melle yogasal tule-pidgin chogdago: ‘We tuledin immal akalos,’ Pab pegin melle chognonigalmo: ‘Pedin iskusmo.’ Tegin pe melle tule-pidgin chogdamalbalo: ‘We tule sapejul oturdaleged-wilub,’ Pab pegin melle chognonigalmo: ‘Pedin sapejul oturdaleged-wilubmo.’ Tenal pe tulega chogzhal: ‘Pe-iskued pelgus,’ Pab pega chognonimogo: ‘Pe-iskued pelgusmo.’ 1_[$Tenal pe-Pab-Tummad wilejakwa tule-takedyob, pedin wilejakwa tule-taked-wilubmalmo.” Jesús chogzhagujad: “Pe melle yogasal chogo wedin tule-nued o tule-iskana” f^E#“Tenal pemal keg-chulgu tule-pebak-aichulmalad-pilalgumalo, tegin pe tule-pebak-aichulmaladga immal-nuegan imamalo. Tegin pe tulemalga immalmal ololchao, tenal pe melle pal pinzhao: ‘We tulemal anka kannan immalmal uknebal.’ “Imi an-chogzhadyob pemal immal imasmalal, Pab-neggin immalmal-ichejul pega uklenoniko. Tegin Pab-Pul-Tummad-naneedyob, pe kunonimogo. Imi Pab Tummad tule-keg-ega-nuedi-chogmaladbak pinnallé nane, tegin tule-iskanabak pinnallé nanebal. ]w"“Imi pe tulega immalmal-ololchajad pega kannan uko pe takedbal, pe tulega immalmal ololchasmogal, ¿ibi-nued pega kunoniko? Keg kue. Imi tule-iskana ampa tule-ega-kannan-immal-uko-takedbal tule-iskana-pimaladga immalmal ololchenanimalmo. A\{!Tegin tule-pega-immal-nuegan-imadimaladgabi pe immal-nuegan imadiil, ¿ibi-nued pega kunoniko? Keg kue. Imi tule-iskana ampa tule-ega-immal-nuegan-imadimaladga immal-nuegan imamalmo. [ “Imi pemal aga aimalbi-pilalmalal, ¿ibi-nued pega kunoniko? Keg kue. Imi tule-iskana ampa aga e-aimal-pilalmalmo. pZYImi pe igi peigujídin tule pega immal ima, pemal ampa teopí tule-pimaladga pel-kwapa immal imamogo. Y1Imi meke-ibi-tule peje immal ekisdanikil, pe we tulega immal uko. Tenal tule-walgwen pegin kantikidgin immal chujal, pe melle kannan pal ekisnao. “Tegin tule pebi-wagal ebiojal, pe we tulega wagal-konali pe oyobalo pe-ebiogalbal. Tegin tule-walgwen kantikidgin pegin chuba chujal, pe akalzhul we tulega yogal ukpalo. $WATegin tulemal-pe-ukapchemaladga pe chogo: ‘Pab pega immal-nuegan imakelen, nabirin.’ Tegin tulemal-istar-pegin-immal-imamaladga pe Pabzhe kolmalbalo. :VmTegin Jesús chogalbal: “Imi pemal-an-itobukmaladga an chogdo: imi tule-pebak-aichulmalad pe pilalguenabmal. Tegin tule-istar-pe-taktimaladga pe ib-nued imakenabmalbal. /UWTenal tulemal-pel-kwapa-pe-nug-otummodimalad,
ampi pe wilesmalma,
akpene tadgan ampaPab-kaka-palchoged-chunchunnadzhulmalad-nug
otummodi-kusmalmo.Al wegin choglejundo:
pedin nuekwá kwen kudijulmalmo. Jesús chogzhagujad: “Tule-pebak-aichulmalad pe pilalguenab.” \T1Tenal pemal-imme-itodimalad ampi pe wilesmalma,
pemal kujal peyedzhe ukul-mesnonimalo.Tenal pemal-imis-alledimalad ampi pe wilesmalma,
pemal kujal pukib-itononikidbal
peyedzhe pononimalo. -SSTenal pemal-mani-ibgan ampi pe wilesmalma,
pe-immalmal-nikadgin pe yer itodimal,
tenal Pab-neggin pemalga immalmal-nuegan
pal kwen uklegojul-kuo. *RMTenal tule chabzhul pe-imajal,
ampa te ibegin pe ichomakal-ichomakal welguo,
tegin Pab-neggin pemalga íchejul immal-nuegan uklenoniko.Tenal tulemal pemal-imajad-yopí,
akpene we tulemal-e-tadgan chabzhulPab-kaka-palchogmalad-imasmalmo. Tegin Jesús chogalbal: Q%Tenal pe an-Te-Tule-Chunnabal-nanimaladbal
tulemal istar pe-taknonikil,
tegin kantikidgin ormakedgin pe-onodmalal,
ib-nued pemalga kus.Tenal tulemal istar pegin chunmakalmalal,
tegin immal-iskanayob pe-nug izhoel,
ib-nued pemalga kusbal. `P9Tenal pe imis ukul-mesdimalal,
ib-nued pemalga kus,Pab kujal imme pemal-imamalo.Tenal pe imis pukib-itogedbal podimalal,
ib-nued pemalga kus,
pemal kujal weligwal-itogedgin allenonimalo. 0OYTegin Jesús nue aga e-chapingan-taktegu, chogal:Imi pe immal-nikchulidbal wilediil,
ib-nued pemalga kus,Pab-neg-takmaid pemalgadga kunoniko. YN+Tegin Jesús-e-kannaleged-nikad-akar pela-pela tulemal-nuda, al tulemal-pel-kwapa chunkalgin Jesús-ebubi-kualdamal nugugal. Jesús weligwal-tule-imakedgin chunmajad, tegin pukib-tule-imakedgin chunmasbalid MTenal tulemal nonimal Jesús-itogal, tegin Jesús e-poni-nikmalad-nudagalbal. Tegin tulemal-nia-iskanaje-wiledimalad nugunonimal. LTegin Jesús aga e-chapinganbak yal-pir-akar aktenonimalgu, nebaje ampagunonimal. Tenal teun takalgu, tulemal-Jesúsbal-naigusmalad íchejul ampagunonimal, tegin tulemal-aknedanimalad íchejul ampagunonimalmo. Tenal tulemal-ampagunonimalad pel-kwapa-Provincia-Judea-akar nonimal, kwén Jerusalén-neg-kwebur-akar nonimal, kwén Tiro-tegin-Sidón-neg-kwebur-termal-kakpal-akar nonimalbal. tKategin Jacobo-machi-Judas, tegin Judas-Iscariote. Tenal we Judas-Iscariotedin manibal-Jesúsgin-akpinnoed. UJ#Mateo, Tomás, tegin Alfeo-machi-Jacobo, tegin Romano-tule-onobied-Simón, /IWTenal Jesús-nuggin-palmilegalmalad nug-nemal: Simón, (tegin Jesús tar-nugzhasbal Pedro,) tegin Pedro-e-urpa-Andrés, tegin Jacobo, Juan, Felipe tegin Bartolomé, kHO Tegin neg-oiposgu Jesús aga e-chapinganzhe kocha e-waglik amapagunonimalgal. Tegin Jesús walambe-kakabog aga e-chapingan-chus. Tenal Jesús tulemal-walambe-kakabog-chulenonimaladga nug uknoni e-nuggin-palmilegalmalad. G  Tegin Jesúsdin tule-chakwa-nudajad-cholbal untaradgin, yal-pirzhe nad Pabzhe kolgal. Tegin Jesús óipos Pabzhe kolzhii. 3F_ Tenal Pariseomal sae-itos-pesmal. Al Pariseomal aga emal-emal igal-aminaigualmal, emalde igi Jesús-imakel nabir. Jesús walambe-kakabog e-nuggin-palmilegalmalad-chujad ~Eu Tegin Jesús tule-amigwisgual toa ega chogo. Tenal tulemal Jesús-kwen-abinchuszhulmal, ilgwen yakir pesmal. Tegin Jesús tule-chakwa-tinkualedga chogal: —¡Chakwa akto! Tegin tule-chakwa-tinkualed chakwa aktosgu, e-chakwa ilgwen nugus. SD Tegin Jesús Pariseomalga chogal: —Imi antin, an peido, pemal anka chog. ¿Imi ulukued-ibegin ib-nued immal-nued imagal, o immal-iskana imagal? ¿Tule-nudakoed o meke tule-purkoed? Anka chogdo. XC)Tenal Jesús nued wisdo Judio-tummagan igi egin pinzhebukmal. Tegin Jesús tule-chakwa-tinkualedga chogal: —Kwisgu. Tage neg-abaladzhe. Tegin tule-chakwa-tinkualed kwisgudgu, neg-abaladzhe kwisgunonijun. bB=Imi Pariseomal tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad igal-aminanimal Jesúsgin istar chunmagal Jesús noal-kudii. Al we Judio-tummagan nue Jesús-algebukmal takegal Jesúsde pule ulukued-ibegin tule-nudako-dewa. OATegin ulukued-ibe-pidgin Jesús Judio-ormaked-negzhe tognoni, tegin Pab-igalgin tulemal-oturdakalzhun. Tenal teun takalgu, Judio-ormaked-neggin tule-walgwen-chakwa-nuedzhikid-tinkualed chimo. |@qTenal an-Te-Tule-Chunna ulukued-ibe-e-ibedga mai.” Teob Jesús chogzhagus. Jesús tule-chakwa-tinkualed-nudajad s?_“Imi teun David aga e-chapinganbak Pabzhe-koled-neggin togzhagu, madu-Pabga-uklejad kuchamal. Tenal we madu-Pabga-uklejad unnila tule-irwal-Pabzhe-kolmaladbi igal-nika kunkal. Tenal David-madu-kuchad izheendo, tenal David yabli e-chapinganbak kwen iskuszhulmal. Tenal Pab Tummad pul yer tule-tak, pul igal-mamikidga. Al an-chapingan kwen iskuszhulmalmo. D>Tegin Jesús Pariseomalga chogal: “An-chapingan noal immal kwen imananijulmal. ¿Pe Pab-kartagin apchodijulzhí akpene Errey-David aga e-chapinganbak ukul-mesdanikidgin, igi kus? p=YTegin Pariseomal-kwénna-kwénna Jesús-e-chapinganga chogalmal: —¿Ibiga pe ulukued-ibegin trigo-kwa kwananimal tegin pe ibiga wigi-wigi trigo-kwa-imananimalbal-wede? Wedin arpaged. Al ulukued-ibegin weob immal-imakeddin izhe. < Tegin te ibagwengin ulukued-ibegin, Jesús aga e-chapinganbak trigo-naidbal natapidgin, Jesús-e-chapingan trigo-kwane-natapmal. Tegin Jesús-e-chapingan chunkalgin wigi-wigi trigo-kwa imasmal e-kwa magal. Tenal teun Pariseomal-wal-walgwen Jesúsbak natapmalmo. ;-'Tegin Jesús purpal immal-pid chogalbal: —Imi tulemal kakpi-pakal-inna-kobzhadbal, inna-ochigwad pal kwen kobbijul-kudago, pul-yer inna-kakpid itojadbal. Al tulemal pul-yer igal-chered takmaladbal yapa igal-chered ebebi-kudamalo. Teun Jesús weob chogzhagusdo.o:W&Al tulemal puglu-moli-ukagad-pingin inna-kabil-pin chimal. Al tule-igal-pin igal-cheredbak keg kumo. `99%Tegin Jesús purpal immal-pid chogalbal: —Imi pemal wismal puglu-moli-ukagad ilkwénna wis ebule inna chigal. Al tule keg ku puglu-ebugaledgin inna-kabil-pin chigal. Tenal tule an-chogzhadyob imakelen, inna-pin kakpi-kudel, puglu-ebugaled arpídel, ilgwen marroen. Tegin inna-kabil pél perienguoen tegin puglu-moli-ukagad iskubaloen. 8{$Tegin Jesús tulemalga purpal chogalbal: —Imi tule mol-mukwagin mol-koa-pin kwen matamajulmal. Tenal tule mol-mukwagin mol-koa-pin-matamakelen, mol kaledel, pinche mol-pin izhooen, tegin mol-koa-pin mol-mukwagin-naigujad istar-taklebaloen. 37_#Tenal machi-ome-nikuneed tulemal tarbi chesmalal, we tulemal mas-kunchulidgin kep nanadamalo. Imi tulemal an-chesmalal, kep an-chapingan mas-kunchulidgin nanadamalmogo. N6"Tegin Jesús tulemalga chogalzhun: —Nabir. Tenal an pemalga purpal chogdo: ¿imi tule ome-nikunail, machi-ome-nikuneed ampa chiidbal, tule-irmanonimalad mas-kunchul-kuo pe ebinzhe? Chulá. 5/!Tegin tule-wal-walgwen Jesúszhe ekisnonimal chogalmal: —Imi Juan-chapingan tegin Pariseo-chapingan peyedzhe mas-kunchulidgin tegin Pabzhe-koledgin nanemal, tenal pe-chapingandin mas kunmal tegin kobed kobmalbal. ¿Ibiga pe-chapingan mas-kunchulidgin keg nanemalmo? 47 Tenal antin ina-tuledyob noni, tule-iskued-nikmalad-amigal aga e-taed ogwagal. Tenal an nonijul tule-nuegan amigal. Igal-pin igal-cheredbak keg kued 3)Tegin Jesús Pariseomalga chogalzhun: —Imi tule-yemaladdin, ina-tuled-napimal. Tenal tule-poni-nikchulmalad ina-tuled-kwen-napijulmal. 2!Tenal Pariseomal tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad-Pariseomalzhik-naigusmalad Jesús-e-chapinganzhe ulualmal chogalmal: —¿Ibiga pemal tule-Romano-tummadga-mani-egwanmaladbak tegin tule-iskued-nikmalad-pimaladbak mes mas kunpukmal-wede? Wedin ib-nuedzhul. Y1+Tegin Leví aga e-neggin ichejul mas-kunned onos, Jesús-otummogal. Imi teun, tule-Romano-tummadga-mani-egwanmalad-ichejul tegin tule-iskana-pimalad-ichejul Leví-neggin Jesúsbak mes mas kunnonimalmo. m0STegin Leví kwisgudgu, ilgwen pél immalmal ebes, tegin Jesúsbak nadzhun Jesúsgin turdagal. 7/gTegin Jesús tule-nudajad-cholbal, kep we neg-akar nadzhun. Tegin Jesús natapidgin tule-walgwen-Leví-nugad-taknoni, Romano-tummadga mani-egwaned-neggin chii tulemalgin-mani-egwanchii. Tegin Jesús Levíga chogal: —Anpak nemalma, ankin turdagal. Tegin Leví Jesúsga chogal: —Tegil nabirde. .wTenal tulemal-pel-kwapa-takpukmalad weob pakal pesmal, tegin Pab-Tummad-otummoalmalmo. Tegin tulemal-takpukmalad keger-takedbal chogalmal: —Anmal imis immal-taktijulid-keger-takleged takchamal. Jesús noni tule-iskanaje kolgal Pabbal naigugal &-ETegidgin tule-yee-nad tulemal-pukwad-wagin ilgwen nugusgu kwisgus, tegin aga kachi cheszhun. Tegin tule-yee-nad Pab-Tummad-otummoe aga negzhe nadzhun. o,WAl pemal wisgal an-Te-Tule-Chunna iti-napkinga igal-nika tule-iskued eligal, an imisgin we tule-yeed-nudanejun. Tegin Jesús tule-yeedga chogalzhun: —Imisgin an pega chog: pe kwisgu, aga pe kachi olma. Imisgin pe negzhe naddo. #+?¿Pemal ebinzhemal antin keg tule-iskued eli? Tenal an we tulega chogzhal: ‘Pe-iskued pelgus,’ we tulega yabli iskued pelguenab. ¿Ibi pul-pulejul? ¿Tule-yeed-nudaked o tule-iskued-elied? Pog-pel ibi-puled. Al an unnigujal tule-yeed nudagal, an unnigumogo tule-iskued eligal. L*Tenal Jesús ulubzhe mag tulemal-tak-choggu, al Jesús wiis tule-tummagan aga ulubgin igi pinzhebukmal. Tegin Jesús tule-tummaganga chogal: —¿Ibiga pemal aga ulubgin an-pengusmal-wede? C)Tenal Pariseomal tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad aga ulubgin pinzhealmal: “¿Ibi-tule-wede, Pab Tummadgin kwen atajulidgin chunmakeddé? We tule Pab Tummadgin walmas. ¿Toa-tule-ade igal-nika tulega choggal: ‘Pe-iskueddin pato pelgus?’ Pab Tummadbi unnila igal-nikado, tule-iskued eligal.” !(;Tegin Jesús takchagu tule-yee-e-ai-cheinonimalad egin kwen penzhulmal, Jesús tule-abgan-purkwaledga chogal: —An-ai, pe-iskueddin pato pelgus. 7'gTenal tulemal-íchejul-pukwadbal kwen unniguszhulmal Jesús-chiidzhe tule-yeed-odogal. Al tulemal-e-ai-yeed-cheinonimalad nikpa neg-uwas-mataragwadzhe tule-yeed-onakwismalzhun. Tegin tulemal-yee-e-ai-cheinonimalad neg-uwasgin neg utusmalzhun, tegin Jesús-chiid-inniki kachigin tule-yeed-odesmalzhun. L&Tenal teun takalgu, tulemal kachigin Jesúszhe tule-abgan-purkwaled-nikad-cheinonimalmogan Jesús ega nudagal. Tegin tulemal-e-ai-yeed-cheinonimalad alamasmalan Jesúszhe tule-yeed-odogal. %Imi te ibagwengin Jesús neg-yabal Pab-igalgin tulemal-oturdanaidgin, Pariseomal tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad-akne-akne-tanimalad Jesús-itobukmalmo. Tenal we tummagan Provincia-Galilea-neg-kweburgan-ilbal nonimal, kwen Provincia-Judea-akar nonimal, kwen Jerusalén-neg-kwebur-akar nonimalmo. Tenal teun Pab-Tummad-kannaleged pela-pela Jesúsbak kudimo tule-yemalad-nudagal. g$GTenal Jesús tulemal-akar naddabal pidzhi Pabzhe kolgal. Jesús igal-nika tule-iskued eligal %#CTenal Jesús-e-nug pul-ichejul mimilemai-choggu, al tulemal-ichejul Jesúszhe ampagunonidamal Jesús-itogal, tegin Jesús e-poni-nikmalad-nudagalbal. "Tegin Jesús tule-lepra-poni-nika-nadga chogal: —Imi pedin akalzhul nao, tenal pe melle tule-pimaladga pe palchogo, antin pe-nudas. Tenal pe ilgwen tule-irwal-Pabzhe-kolmaladzhe aga pe-chan oyonao. Tegin pe tule-irwal-Pabzhe-koledga chogo: ‘Antin nugus.’ Tegin pe chwilidik peigal, Moisés-igal-mamikidbal pe immal chedbalo, Pab Tummadga ukegal, tulemal wisgumalgal pedin nugus. D! Tegin Jesús tule-lepra-poni-nikadgin chunkal-mezhisgu, tule-yeedga chogal: —Imi antin yer itomodo pe-nudagal. Imisgin pe nugudo. Tegidgin tule-lepra-poni-nikad ilgwen nuguszhun. a ; Imi te ibagwengin Jesús neg-kweburgin kudiidgin, tule-walgwen-noni. Tenal we tule lepra-poni nika. Tegin tule-lepra-poni-nikad Jesús-takchagu, askun Jesús-abin akmukutap. Tegin tule-lepra-poni-nikad Jesúszhe wilenaigual chogal: —Tummad, imi antin kwen penzhuldo pedin unni an-nudagal. Tenal pe an-nudabiel, akalzhul pe an-nudakoye. 4a Tegin Simónmal kannan ukubzhe ul nazhinonimalgu, ilgwen pél immalmal ebesmal, tegin Jesúsbak nadmalzhun, Jesúsgin turdagal. Jesús tule-lepra-poni-nikad-nudajad /W Tenal Simón-e-pakamalad ul-pidgin kudimalmogad, Zebedeo-machimal-Jacobo-tegin-Juan. Tenal we tulemal ichejul-ua-kajadbal ampa weob pakal pesmalmo. Tegin Jesús Simónga chogal: —Pe anpak-kudiidbal pe melle akal-itoma. Tenal pedin imis-akar ua-kajadyob, pe anka tule-aminemo ankin turdagal. y Tenal Simón ichejul-ua-kajadbal weob pakal pes, tegin e-pakamalad-Simónbak-irmamalad ampa weob pakal pesmalmo. STegin Simón-Pedro takchagu emalde ichejul ua-kas, Jesús-abir chimtinoni. Tegin Simón-Pedro Jesúsga chogal: —¡Tummad, pe an-akar nema. Pedin tule-chwilidikid. Tenal antin tule-iskued-nikad! 1Al Simón chunkalbal e-pakamaladzhe kocha emal-pentadagal. Tegin Simón-e-pakamalad nonimalgu, ul-walbo-pel ua-engus-ne. Al ulmal toged-naga pes. .UTegin Simónmal nadmalzhun mata-magadbal. Tegin Simónmal chaki opatismalgu, ichejul ua-kasmalzhun. Tenal Simón ichejul ua-kajadbal, e-chaki pel idirbi-kual. 8iTegin Simón Jesúsga chogal: —Tummad, anmal óipos wegin ua-kananimal, tenal anmal yabli ua-kwen-kaszhul-kusmal. Tenal pe-anka-chogzhadbal an kannan chaki opatnebal. wTegin Jesús tulemalga pél chunmasgu, Simónga chogal: —Nemalma ti-magadbal, wilaje chakigin ua-wis-kanegal. >uTegin Jesús ulgin nakwiszhun. Tenal we uldin Simóngad. Tegin Jesús Simónga chogzha ega tije ul egwano. Tegin Jesús ulgin chigwisgu, ul-akar Pab-igalgin tulemal-oturdakalzhun. Tegidgin Jesús walabo ul takcha, ukubgin mamimal. Tenal tule-ul-ibgan ul-yagin kwen pukchulmal, tenal tigin chaki enuknanimal. & GTegin te ibagwengin, Jesús Genesaret-mata-kakpal Pab-igalgin chunma-kwichidgin, tulemal-ichejul tunnugwal Jesús-waglika kubi-kualmal nuekwa Jesús-itogal. ta,Tegin Jesús Provincia-Judeagin Judio-ormaked-negmalgin Pab-igalgin tulemalga chunmadi-kualzhun.wg+Tenal Jesús tulemalga chogal: —Tenal antin neg-kweburgan-pimaladzhe neenabbal Pab-neg-takmaidgin-kaka-nuegangin tule-pukmaladga chunmagal. Imi an palmilenoni pel-kwapa tulemalga Pab-kaka-nuegangin chunmagal. Al an pemalbak keg peiel. ,Q*Tegin te pangin, Jesús wakur-neg-tale-tale nad, neg-tule-nikchulidbal Pab Tummadzhe kolgal. Tegin neg-oiposgu, tulemal takalmal, Jesús taklejul. Tegin tulemal Jesús-aminadmalzhun. Tegin tulemal Jesús-onosmalgu, Jesúsgin igal-kabi-kualmal melle akne negal, e-neg-kweburgin peigal. y)Teginbal, niamal-ichejul tulemalgin-nomamimaladgin kolmakal-kolmakal Jesúsga chogaldamal: “¡Pedin Pab-Machiye!” Tenal Jesús niagin igal-kas melle e-nug pigal. Tenal niamal nued wismaldo, Jesús Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. 3_(Tegin neg-chedoalgu, tulemal Jesúszhe pel-kwapa tule akal-akal-yemalad-nikmalad-cheinonimal. Tegin Jesús chunkalgin tulemal-ebuged-ilbal pel-kwapa tulemal-nudas. dA'Tegin Jesús Simón-chak-abir kwisgunonigu, tullu imas. Tegin Jesús ugedga chogal: “Pe akino.” Tegin uged ilgwen Simón-chak-omega akiszhun. Tegidgin Simón-chak-ome ilgwen kwisgudgu, Jesúsmalga immal chaalzhun. wg&Tegin Jesús Judio-ormaked-neg-akar nodgu, Simón-negzhe nad. Tegin Jesús Simón-negzhe tognonigu, taknoni Simón-e-chak-ome pela-pela uged tarmamai. Tegin tulemal-aka-pukmalad Jesúszhe wilenonimal emalga Simón-chak-ome-nudagal.  %Tegin tulemal-pel-kwapa akne-akne neg-kwebur-ilbal wisgunonimal, Jesús-tulegin-nia-onojad. Jesús Simón-Pedro-chak-e-ome-nudajad  /$Tenal tule-takpukmalad-pel-kwapa weob pakal pesmal. Tegin tulemal aga emal-emal chogalmal: —¿Ibi-tule-wede igal-nikadgin-chunmakeddé? We tule igal-nikadgin tegin kannalegedgin nia-iskanaga chogalda: ‘¡Pedin noo!’ Tegin niamal yabli ilgwen we tule-akar nomal. Z -#Tegin Jesús nia-tulegin-maidga chogal: —Pe yakir kuma. Pe ilgwen we tule-akar noo. Tegidgin tulemal-pel-kwapa-pukwad-wagin, nia napche tule-olasgu, tule-kwen-nakposzhulidgin tule-akar ilgwen noszhun.  "Tegin nia sapejul tule-okormasgu, chogal: —Jesús-Nazaretkinedye, ¿ibiga pe anmalgin yoledanimo-wede? Pe melle ankin yolema. ¿Pe anmal-opelodaniyé? Imi antin pe-wisdo, pedin toa-tule: pedin tule-chwilidikid, pe Pab-Tummad-nuggin-tanikid-tuleye. [ /!Imi teun takalgu, Judio-ormaked-neggin tule-walgwen-nia-iskana-nikad chimo. c? Tenal Jesús chunchunnad igal-nikadgin tulemal-oturdanaidbal, tulemal weob pakal pesmal. ,QTegin Jesús Capernaumzhe nad. Tenal Capernaum-neg-kweburdin Provincia-Galileagin chimo. Tegin ulukued-ibe omosgu, Jesús Pab-igalgin tulemal-oturdakalzhun. dATenal tulemal yal-urchikal-kwichidzhe nonimalgu, Jesúsgin-kwakijadbal kullubal Jesús-kwen-egwaszhulmal. Tenal Jesús yabli tulemal-abalgin kannama-nas. Tegin Jesús ilgwen ukin nadzhun. Jesús tule-nia-nikad-nudajad "=Tegin tulemal kwisgudmalgu, neg-kwebur-akar kantikidgin Jesús-onodmal. Tegin tulemal yal-urchikal-kwichidzhe Jesús-chesmal, kullubal Jesús-egwangal. ~uTegin tulemal-pel-kwapa-Judio-ormaked-neggin-pukmalad Jesús-chogzhad itosmalgu, pela-pela Jesúsgin ulualmal. “Teginbal, Israel-napkin Eliseo maigusgu, teun tule-lepra-poni-nikmalad ichejul nika, tenal tule-lepra-poni-nikmalad Eliseogin-kwen-ibzhejulidbal, kwen nuguszhulmal. Tenal Naaman-Siria-napkinedbi Eliseogin-ibzhejadbal lepra-ponigin wis nugus.” ,QTenal Elías yabli we omegan-machered-tarbi-purkwismaladzhe kwen palmileszhul. Tenal Pabdin wiis ede we omeganzhe Elías-palmijalen, we omegandin Elías-kwen-akojulmalan. Al Pab Sidón-napche neg-kwebur-Sareptaje Elías-palmis, we neg-kweburgin ome-machered-tarbi-purkwijad Elías-akwegal. ]3Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi Elías maigusgu, pirkapá-abal ti kwen wiszhul-kus, tegin mas-kunned kwen nikchul-kunonibal. “Tenal teun Israel-napkin omegan-machered-tarbi-purkwismalad ichejul nika. PTegin Jesús chogalbal: “Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi meke-ibi-Pab-kaka-palchoged aga neg-kweburgin kwen abingelegojul-kuo. Tenal akpene Pab-kaka-palchogmalad kwen abingaleszhul. ~~4}|{zz#xx,w2vvLuuPttrrppooonCmNlkVjihgzfedrczbb&aG`_^,\\4[1Z%XWWmVUUTSRRvQ@PONMMLlKJJ4IOHGGFFMEDDCB{B@E??>=jTegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: “Imi tule yer pe-chunmaked itosmalal, we tule yer an-chunmaked abingasmo. Tenal tule pe-chunmaked abingaszhulil, we tule an-chunmaked kwen abingaszhulmo. Tenal tule an-abingaszhulil, we tule-an-palmialid-kwen-abingaszhulmo.” Tegin Jesús-e-chapingan nadmalzhun Jesús-ega-chogzhadyob immal-imagal. Jesús-e-chapingan wala-tulapá-kakaambe-kakabogwad kannan Jesúszhe-akpirnonimalad 4#a Tegin Jesús chogalbal: “Capernaum-tolgan, ¿pemal ebinzhebukmal peyedzhe otummoledi-kuo? Chulá. Tenal pemaldin ankin-ibzhejulidbal pul-pule nug iskunonimalo.” " Al Pab-tulemalga-igal-itoged-ibegin pemaldin Tiro-tolganga tegin Sidón-tolganga Pab Tummadzhe pul-pule sapejul oturdalenonimalo.” ! Tegin Jesús chogalbal: “¡Corazín-tolgan anpi pe wilesmalma, pemal peyedzhe oturdalenoniko! ¡Betsaida-tolgan anpi pe wilesmalmoma, pemal peyedzhe oturdalenonimalmogo! Tenal Tiro-tolgan tegin Sidón-tolgan pemalyob immal-taktijulmalad takchamalalen, pato tikajulgus cho-purgin obzhamalan, tegin chagu-mol yosmalbalin, oyogal emalde aga ulubgin iskuedgin pukib-itononimal. p Y “Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab Tummad sapejul tule-oturdakoed-wilub nonikoedgin, we neg-kweburgin-tulemal-pe-abingaszhulmalad Sodoma-tolganga pul-pule sapejul oturdalenoniko.” Jesús neg-kweburmal ukapchajad |q ‘Imi pemal-anmal-abingaszhulidbal anmal kutargin nap-pur-nanimaladzhe-pakal opatnemal oyogal anmal pemalzhe pal kwen tanikojul, pemalga Pab-igalgin chunmagal. Tenal pe nuekwa wisgugal an pemalga chogdo: Imi Pab-neg-takmaid pato omodani.’ / “Tenal pe neg-kwebur-kwagwenzhe omojal, tenal tulemal-pukmalad pe-kwen-abingaszhulmalal, pe neg-kwebur-igalmalbal pe nao. Tegin pe chogo: pY Tegin pe tule-yemamimalad-nudako. Tegin pe tulemalga chogo: ‘Pab-neg-takmaid pato pemal-omodani.’ kO “Tegin pe neg-kweburzhe nonikil, ibi-mas tulemal pega ukmalódin, te mas-kunned pe kunno.  Tenal pe neg-togzhadgin tule pega meke-ibi-immala ukchal kunkal o kobgal, pe kunno pe kobo. Tenal pe melle neg ogwa-ogwa-nanemalo, pe ilgwen we neggin peio, pe needzhe. Imi tule e-arpagedbal keg-chulgu akwilegenab. Al pemal pinche akwilegenabmalmo. Z- “Tenal we neggin tule-akalzhul-itogedgin-naneed mail, pe-we-tulega-chogzhad-yopí keg-chulgu targa kued-wilub. Tenal we tule-ulubgin-akalzhul-itoged maichulil, pe-targa-chognonikidyob kwen kuojul-kuo. ! “Tegin pe neg-togoedzhe tognatapil, pe chognatapo: ‘Anná, tegidde. Imi pemal-wegin-pukmalad akalzhul ampagumalalen, nabirin.’ <q Tenal pe nadmalal, pe melle mani chedo, tegin pe melle muchila chedo, tegin pe melle kutar-ogwaed chedmalbalo. Tegin pe igalbal tule-takalil, pe melle kwisguo tulebak chunmagal.  “Imi antin purkwed-abalgin tulemalzhe pe-palmine, oveja-mimmi achu-kwegwed-abalgin kudimaladyob. Imisgin pe nadmalzhundo. % Tegidgin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: “Imi tule-ichejul nika Pabbak naigugal, tenal tule walpókwa wis nika Pabga arpagal. Al an pemalga purpal chogzhundo: imi immal-kwa-weied ichejul nai weigal. Tenal tule-weimalad walpókwa wis nika. Tenal Pab immal-kwa-weied-e-ibed-choggu, al pe Pabzhe wilegenabmal tule-pimalad-palmidagal Pabbal-naigugal tule-imagal, tule immal-kwa weiedyob. g I Tegin Jesús pél chunmajad-cholbal, wala-tulapá-kakaambe-kakabog aga e-chapingan-nugzhas e-iktual negal. Tenal Jesús neg-kwebur-tummaganzhe tegin neg-kwebur-purwigana-e-naoedzhe wal-walbogin aga e-chapingan-palmijogal. ,Q >Tegin Jesús we tulega chogal: —Chuli machi. ¿Pe wiszhulzhí, tule nap okpinail, nuekwa takenab inniki chedgal? Tenal pe nuekwa takchulil, pega ibga kwen kunonikojul. Tenal tule-Pab-neg-takmaidga-arpaged ampamo. Imi pe igal-akpenegwad ebejulil, pega ib-nuedga kwen kunonikojul.;o =Tegin tule-pid Jesúsga chogalmo: —Tummad, an pebak nebimogando, tenal an pilal naga napi kwenamalad taknegwelo. Tenal an kwenamalad-takapid-cholbal kep an pebak nemogo. +O <Tegin Jesús we tulega chogal: —Chuli machi. Imi tule-purkwemaloed meke tule-purkwaled-e-mui-tigmalo. Tenal pedin tulemalga Pab-neg-takmaidgin chunmanao. gG ;Tegin Jesús tule-pidga chogal: —Anpak nemalma ankin turdagal. Tegin tule Jesúsga chogal: —Tummad, an pebak nabir naoendo, tenal an pilal naga pab-taknegwelo. Tenal an-pab-purkwijad-cholbal kep an pebak nemogo. :m :Tegin Jesús we tulega chogal: —Tenal pe nuekwa pinzheenabgwel. Imi chug-achu nap-ya nika meggal, tegin chikwimal ampa u nika-nemalmo meggal. Tenal an-Te-Tule-Chunnadin neg pel nikchul wis ulukugal. ¿Tenal pe anyob unnigumogojí neg-nikchul nanegal? Imi pe unnimogal, pe akalzhul anpak nemogodo. % 9Tegin Jesús aga e-chapinganbak ampa igalbal-natapidgin, tule-walgwen Jesúsga chogal: —Tummad, meke-pia pe naódin an pebak nemogo. ;o 8Tenal an-Te-Tule-Chunna iti-napche noni tulemal-abonogal, tulemal-opelogal chul.) Tegin Jesús neg-kwebur-pidzhe nadmalzhun. Jesús chogzhagujad tule ebak nanebiel, wilegenabmo Q  7Tenal Jesús Jacobo-tegin-Juanzhik akpiridgu, Juanmalga chogal: —Machimal, ¿ibiga pe tule-mejedgin pe chunmanani-wede? Pe weob chunmaked-wilubzhulmal. (¿Pe wiszhulzhí pe ibi-purpa nikamal?  + 6Tenal Jesús-e-chapingan-Jacobo-tegin-Juan takchamalgu Samaritano-tulemal yapa Jesús-abingegusmal, Jesúsga chogalmal: —¿Tummad, imi pe pei, anmal Pabzhe kolmal nikpa-neg-akar cho palmidagal we tulemal-opelogal, (akpenegwad-Pab-kaka-palchoged-Elías imajadyob)? i K 5Tenal Jesús-Jerusalénzhe-natapidbal, Samaritano-tulemal-pukmalad Jesús-kwen-abingaszhulmal. ~ u 4Tegin Jesús igalbal-natapidgin, e-iktual Samaritano-neg-kwebur-totoje aga e-chapingan-palmis ega neg-toged amigal.   3Tegin Jesús-e-wilubgan omosgu Pab-negzhe kannan negal, Jesús aga tukin chognoni, ede keg-chulgu Jerusalén-neg-kweburzhe neenab. \1 2Tegin Jesús Juanga chogal: —Pe melle tulegin igal-kao an-nuggin tulemalgin nia-onogal. Tenal meke-ibi-tule anmalbak istar chulil, we tule anmalzhikidmogad. Samaritano-tulemal yapa Jesús-abingegusmalad G 1Tegin Juan Jesúsga chogal: —Tummad, anmal tule-walgwen-takcha pe-nuggin tulegin nia-onodii. Tenal tule-anmal-pakadzhulidbal anmal we tulegin igal-kasmal melle pe-nuggin nia-onogal. 7g 0Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Imi meke-ibi-tule an-nuggin yer machi-toto-abingajal, we tule pato weligwaledgin an-abingasmo. Tenal meke-ibi-tule yer an-abingajal, we tule pato weligwaledgin Pab-an-palmialid-abingasmo. Imi tule pemal-abalgin pul mosyob naneel, we tule pul tule-tummad. {o /Tenal Jesús wisgusgu e-chapingan aga ulubgin igi pinzhenanimal, Jesús machi-toto-amis tegin e-nabal okwisnoni. w .Imi teun takalgu, Jesús-e-chapingan aga emal-emal imakalmal chogalmal, toa emal-abalgin pul tule-tummadga kuo. 0Y -Tenal Jesús-e-chapingan Jesús-chogzhad aku-itomal ibi chog. Tenal Pab Tummad Jesús-e-chapinganga igal-kwen-ukchajul Jesús-chogzhad itogal. Tegin Jesús-e-chapingan Jesús-tobgualmal Jesúszhe immal ekisgal ibi chogle-wede. Jesús-e-chapingan aga imakal-kujad toa pul tule-tummadga kuo iK ,Tegin tulemal Jesús-machi-nudajadgin ampa weob pakal pejadgin, Jesús aga e-chapinganga chogal: —Machimal, an pemalga-immal-chogoed pe nuekwa itomalo pe melle igemalgal. Imi an-Te-Tule-Chunna tulemalzhe uklenoniko. ! +Tegin tulemal-pel-kwapa-takpukmalad Pab-Tummad-kannaleged takchamalgu, weob pakal pesmal. Jesús ilabogus aga chogzhagujad ede purkweenab Y+ *Tegin tulemal Jesúszhe machi-cheidanimaladgin, nia machi-olas. Tegin machi neg-owedgu, pintomamai-pes. Tenal Jesús niaje ulusgu, machi-nudas. Tegin Jesús machi-e-pabga nuedgin kannan machi-ukchabal. 1 )Tegin Jesús chogal: —¿Imi pemal-ankin-penmalad tegin pe-yapa-an-itomalad, an inkwáje pemalbak kudiguenabmal-wede ankin penzhulmalgal? ¿Tegin an inkwáje pemal-abin-purtidio-wede, pemal kep ankin ibzhemalgal? Nabir. Imisgin pe anka machi-chedado, an pega nudagal. |~q (Tenal antin pe chapinganzhe wilejan an-machigin nia-onogal, tenal pe-chapingan kwen unniguszhulmal we nia-onogal. l}Q 'Imi an-machi nia-nika. Tenal nia an-machigin tognonikil, arpak kolmakalda. Tegin an-machi neg-owedel, pela-pela pintomakalda, tegin kaka maku-makaldabal. Tegin nia keg machi-iptakedbal pul-pule chabzhul machi-e-chan imanatap. (|I &Tegidgin tulemal-pukwad-abalgin tule-walgwen sapejul kolal chogal: —Tule-oturdaked, an-machi-walkwénna-nikadbal an peje wileye, pe an-machi-wis-pentakoye. { %Tegin te pangin, Jesús aga e-chapingan-walapágwadbak yal-akar aktenonimalgu, takalmal tulemal-íchejul Jesús-abintabukmal. |zq $Tegin Pab-kakapurwa pél chunmasgu, Jesús-e-chapingan pato takalmal, Jesúsbi walkwénna kwichi. Tenal Jesús-e-chapingan tule-pimaladga Jesús-akalgujadgin kwen chunmaszhulmal, ilgwen yakir pesmal. Jesús tule-machigin-nia-maid-onojad .yU #Tegin Pedromal po-yabal ukposmaladgin, tule-kakapurwa kolnoni chogal: “Wedin an-Machi, an-tar-nugzhajad anka immal-imagal. Imi pemal nue an-Machi-itogenabmal.” x! "Tegin Pedro ampa chunmanaidgin po aktenoni, tegin po pel-kwapa Jesúsmal-edunonimal. Tenal Pedromal po-tar-edudanikidgin kwakialmal. w/ !Tegin Moisés, Elías Jesús-akar nejogalidgin, Pedro Jesúsga chogal: —Tummad, anmal wegin nued pukwamal. Imi anmal pemalga kwapá obuneg chobnemal: pega kwagwen, Moisésga kwagwen tegin Elíasga kwagwenmo. (Tenal Pedro immal-kwen-wichulidgin chunmas, ede ibi chognai.) "v= Imi teun Pedro tegin e-pakamalad kabidzhá-pukwamal. Tenal Pedromal nued atasmalgu, takalmal, Jesús nugu-taklegedgin tule-walbogidbak chunmagwis. u Tenal we tule-walbogid, Moisés tegin Elías. Tenal we tule-walbogid Jesús-imichal-Jerusaléngin-purkoedgin chunmasmal. Gt Tegidgin tule-walbo yer-taklegedgin Jesúsbak chunmanonimal. ~su Tenal teun Jesús Pabzhe-kolnaidgin, arpak e-wagal akalgunoni. Tegin Jesús-e-mol ilgwen chipú pi-pi-pip-pes. vre Tegin Jesús aga e-chapinganbak chunmajad ibapábak-kuchaledgin, Jesús walapá aga e-chapingan-ches: Pedro, Juan tegin Jacobo, pelugles Jesúsgin walabake. Tegin we tule-walabakegwad yal-tummad-pirzhe nadmal Pab Tummadzhe kolgal. $qA “Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tulemal-pukwad-wal-walgwen ampayo purkweddu Pab-neg-takmaid takmalo.” Jesús arpak chipú kanoni-kujad cp? “Imi meke-ibi-tule ankin chogzhal; ‘Ante wichí wedin toa-tule,’ tegin an-chogzhadgin chogzhabalil, ‘An we kaka wichul,’ an-Te-Tule-Chunna nugu-taklegedgin tegin an naga kannalegedgin tegin Pab-Tummad-kannalegedgin tegin angelmal-kannalegedgin iti-napche an kannan tanikil, an we tulegin chogmogo: ‘An wichí wedin toa-tule.’ 2o] Imi tule iti-napkin pel-kwapa immalmal nikunonikilen, tenal purpa-abonoged kwen nikchulil, ¿ibi-nued we tulega kunoniko pe ebinzhe? Chulá. ¿Tenal tule ibi-immalmal-ukedgin unniguo aga purpa abonogal melle sapejul oturdalegal? Chulá. Keg kue. Tenal immal kwen nikchul tule aga purpa abonogal. 4na “Tenal meke-ibi-tule anpal-naidbal yapa purkwejogel we tule yabli pelgunoniko. Tenal meke-ibi-tule anpal-naidbal akalzhul purkwejogel, we tule kannan tullenoniko. 1m[ Tegin Jesús pel-kwapa tule-e-itobukmaladga chogal: “Imi meke-ibi-tule anpal naigubiel, we tule pane-pane aga tukingabi pal kwen pinzhejulinab. Tenal we tule kuakwa kudiinabbal anka purkwegal, tule nakrusgin aga purkwe-natapidyob. Tenal tule an-chogzhadyob naneel, kep ankin turdanoniko. flE Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi an-Te-Tule-Chunna peyedzhe wilegenab, tegin Judio-chelegan-tummagan an-kwen-abingaojulmal, tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan an-kwen-abingaojulmalbal, tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad an-kwen-abingaojulmalmogo. Tegin tulemal an-mesmalo. Tenal an ibapágin kannan tullenonibalo. 5kc Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pe melle tule-pimaladga pe palchogo, antin Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. Jesús aga chogzhagujad ede purkweenab Lj Tegin Jesús aga e-chapinganzhe ekichialmo: —¿Anná, pemalde igi ankin chogmalmode, ante toa-tule? Tegin Pedro Jesúsga chogalzhun: —Pedin Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. ci? Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —Tulemal-kwénna-kwénna chogmaldo, pede Juan-Bautista-purkwijad. Kwéntin chogmo, pede Elías-patoun-purkwijad. Kwéntin chogmo, pede Pab-kaka-palchoged-pid-kannan-tullejad. Imi te ibagwengin Jesús pidzhi Pabzhe-kolnaidgin, e-chapingan Jesúsbak kudimalmo. Tegin Jesús aga e-chapinganzhe ekichial: —¿Tulemal igi ankin chogmal, ante toa-tule? Zg- Tegin tulemal-pel-kwapa immedzhe mas-kuchamalgu, ampa madu, ua-okpis. Tegin Jesús-e-chapingan mas-okpitchad ampa karpa-kwaambe-kakabog wesmal. Pedro Jesúsga chogzhagujad: “Pedin Pab-Machi-chunnad” 6fe Tegin Jesús madu-walatal-tegin-ua-ukabo-chusgu, Pab Tummadga tog-nuedi chogzha. Tegin Jesús purwi-purwi madu pipichisgu, madu Jesúsga melgud. Tegin Jesús purwi-purwi ua-pipichisbalgu, ua Jesúsga melgudbal. Tegin Jesús aga e-chapinganga madu, ua-ukchagu, tulemalga chiapchun aga kunmalgal. e} Tegin Jesús-e-chapingan tunnul-tunnul tulemal-urpismalzhun. Tegin tulemal Jesús-chogzhadyob pél ampagusmalzhun. kdO (Imi teun tulemal-tégin-pukmalad macherganbi-miliatal, omegan tegin purwigana kwen choglejul.) Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pemal tulemalga chognemalo, wala-tulabo-kakaambegin tunnul-tunnul ampagumalo. Zc- Tenal Jesús aga e-chapingan-walambe-kakabogwadga chogal: —Tagoed. Tenal pemal we tulemalga mas-uked-wilubmal. Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —Tummad, anmal we tulemalga mas-kunned kwen paknejulil, mas-kunned kwen nikchul tulemal-okunkal. Imi anmalga madu-walatal tegin ua-ukabo wis mai. ¿Tede anmal igi tulemal-okunmalo? /bW Tegin neg-chedoalgu, e-chapingan-walambe-kakabogwad Jesúszhe nonimal. Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Imi anmal neg-kweburgin pukchul-choggu, al pe tulemal-palmienabmal, we tulemal neg-kwebur-purwiganagin tegin tule-nagnugin-mamimaladzhe nemalgal, aga mas-kunned wis pakmalgal. gaG Tenal tulemal wisgusmalgu Jesús Betsaidazhik nad, tulemal Jesús-cholbal nadmalmo. Tegin Jesús weligwal tulemal-abintas, tegin Pab-neg-takmaidgin tulemalga chunmas, tegin Jesús tule-nudalegoed-napimalad-nudasbal. `% Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad-walambe-kakabogwad kannan Jesúszhe nonimalgu, pél Jesúsga chognonimal, emalga igi immal kujad. Tegin Jesús pidzhi aga e-chapingan-walambe-kakabogwadbak Betsaida-neg-kweburzhik nadmal. Jesús miliatal masgin tulemal-okuchad '_G Tegin Herode chogalzhun: “¿Imi ante Juan-tukal-idiriszhulzhí? ¿Tede toa-tulejun an itogedde?” Tenal te-ulgin Herode sanal Jesús-takpi-kualzhun. o^W Tenal tule kwen chogdimalmo, Jesúsde Pab-kaka-palchoged-Elías. Tegin tule kwen chogdimalmo, Jesúsde akpene-Pab-kaka-palchoged-purkwijad-walgwen-kannan-tullejad. Tenal tulemal-akal-akal-chogdiidbal, al Herode chuli-pinzhe-pes. ]) Imi teun Errey-Herode wisgus, Jesús immal imadiid. Tenal teun tulemal-wal-walgwen chogdimal, we Jesúsde Juan-Bautista-kannan-tullejad. \3 Tegin Jesús-e-chapingan nadmalgu, neg-kwebur-purwigana-chijiid-ilbal Pab-kaka-nuegangin chunmake-nadmal tegin tule-yemalad-nudake-nadmalbal. >[u “Imi meke-pia pe omos-dewa, tulemal pe-kwen-abingaszhulil, pe ilgwen we neg-kwebur-akar pe nao. Tenal pe we neg-kwebur-akar alil, pe kutargin nap-pur-nanikid pe opat-opat imako oyogal, Pab-kakapurwa pato we tulemalzhe arpi, tenal tulemal yabli Pab-kakapurwa kwen abingaszhulmal. Tenal tegi-kuo, Pab-kakapurwa we neg-kweburzhe pal kwen nonikojul-kuo.” Tenal teun Jesús weob aga e-chapingan-uanais Pab-neg-takmaidgin chunmagal. qZ[ Imi meke-ibi-neg-kweburzhe pe omojal, ibi-neggin pe togdapódin, pe ilgwen we neggin peio, pe-needzhe. Y Tenal Jesús ampayo aga e-chapingan-palmieddu, aga e-chapinganga chogal: “Imi pe nadmalal, pe melle kabaston chedo, pe melle muchila chedo, pe melle mas-kunned chedo, pe melle mani chedo, tegin pe melle mol-ogwaged chedbalo, chunkal-kwabi pe nemalo. yXk Tegin Jesús aga e-chapingan-palmidzhun tulemalga Pab-neg-takmaidgin chunmagal, tegin tule-yemalad-nudagalbal. JW  Tegin Jesús aga e-chapingan-walambe-kakabogwadzhe kocha ormagal. Tegin Jesús ormabukwadgin, aga e-chapinganga igal-ukcha kannaleged-nikugal tulegin-nia-onogal, tegin tule-yemalad-nudagalbal. ^V58Tegin puna-kannan-tullejad-e-pabgan weob pakal pesmal. Tenal Jesús puna-e-pabganga chogal: —Pe melle tule-pimaladga pe palchogo, puna igi kannan tullejad. Imi teun Jesús weob Jairo-chiskwa-otulosdo.U)7Tegidgin puna-purpa kannan punagin tognonibalgu, puna ilgwen kwisgudzhun. Tegin Jesús puna-e-nanganga chogal: —Masgin pe puna-okunno. ZT-6Tenal Jesús chunkalbal puna-kasgu, punaga chogal: —¡Puna, pe kwisguma! gSG5Tenal tulemal Jesúsga allealmal, tenal tule-ponanimalad nued wismaldo, punade purkwis. TR!4Tenal tulemal-neggin-pukmalad ponanimal, tegin pukib-itogedbal puna-purkwijadga okormananimalbal. Tenal Jesús tule-okormananimaladga chogal: —¡Melle pe pomalma! We puna purkwiszhuli, pinche kabmai. *QM3Tegin Jesús Jairo-negzhe omosgu, tule-pimalad-odogal kwen imaszhul. Tenal Jesús unnila odos; Pedro, Juan, Jacobo tegin puna-purkwijad-e-pab tegin e-nan. 1P[2Tenal Jesús tule-Jairoga-chognonikid itosgu, Jairoga chogal: —Pe melle akal-itogo, ankinbi pe unnila ibzhao. Tenal pe ankin ibzheel, pe-chiskwa yabli tullego. aO;1Tegin Jesús ampa ome-nugujadbak chunma-kwichidgin, tule-walgwen Jairo-neg-akar noni. Tegin we tule Jairoga chogal: —Jairo, pe-chiskwa pato purkwis. Pe melle Tule-oturdakedzhe pal wilego, pebak negzhe negal. |Nq0Tegin Jesús omega chogal: —Puna, pe ulubgin ankin penzhul-kunonikidbal, pe nugus. Imisgin pe akalzhul nejunno. +MO/Tegin ome itosgu Jesús e-wisgus, ome ampayo Jesús e-takeddu, tu-tu-tu-tu Jesús-abir chimtinoni. Tegidgin ome tulemal-wagin Jesúsga chogal, ede yola-pirkaambe-kakabo-kus aga poniganbak a-imadii. Tegin ome chogalbal ede Jesús-mol-tuku-ebujadgin apka-pakal ega e-ponigande akunoni. L.Tegin Jesús kannan chogalbal: —Tenal an wisdo, tule-walgwen an-ebus. Tenal an naga mag itos, an tule-walgwen-nudas. K-Tegidgin Jesús chogal: —¿Toa an-ebusdé? Tegin tulemal-wal-walgwen Jesúsga chogalmal: —An wichíwa toa pe-ebus. Tegin Pedro Jesúsga chogal: —Tummad, ¿pe takchulzhí tulemal-ichejul pegin yolenanimal? ¿Igi pe wisguo: ‘We tule ankin walmas?’ gJG,Tegin ome yankalbal-akar Jesús-mol-turpa-turpad ebusgu, apka-pakal omega e-ponigan akunoni. |Iq+Imi teun takalgu, ome-walgwen Jesúsbak natapmo. Tenal we ome pirkaambe-kakabogus aga e-purpa-takedbak a-imadii. Tenal ome ina-tulganzhe ina chaabin, tenal omega yabli ina kwen kuszhul-kus, (tenal ome pinche-pakal pél aga mani misbal). ~Hu*Imi teun takalgu, e-chiskwa-walkwénnagwad-pirkaambe-kakabo-nikad iche-napi-purkwedani-mai. Tegin Jesús Jairoga chogal: —Tegil nabirde, an pebak negzhe naodo. Tegin Jesús Jairo-negzhe nadedgin, tulemal-ichejul Jesúsbak ali-ali natapmalmo. 5Gc)Tegidgin tule-walgwen Jesús-abir chimtinoni. Tenal we tuledin Judio-ormaked-neg-e-tummad-walgwen. Tenal we tule nug Jairo. Tegin Jairo Jesúszhe wilenoni e-negzhe negal. F)(Tegin tulemal wisgusmalgu Jesús mata-opakal-akar tani, al tulemal-ichejul Jesús-abintabukmal. Tegin tulemal yer Jesús-abingasmalzhun. 2E]'—Tenal pedin keg anpak neel. Tenal pedin kannan aga negzhe neenab tulemalga pél palchoggal Pabdin igi pe-nudas. Tegin tule-nia-nika-nad nadzhun, tule-neg-kweburgin-pukmaladga pel-kwapa palchogzha Jesús e-nudasgujad. Jesús purkwijad-akar Jairo-chiskwa-otulojad tegin ome-yeed-nudasbalid vDe&Tegin tule-nia-nika-nad Jesúszhe wilenaigualmo, Jesúsbak mes negalmo. Tenal Jesús we tulega chogal: 1C[%Tegin Gerasa-tulemal-pel-kwapa Jesúsgin-kwakijadbal Jesúszhe wilenaigualmal ilgwen kannan Gerasa-neg-akar negal. Al Jesús kannan ulgin nakwisbal kannan negal. ]B3$Tegin tule-takchamalad tule-nonimaladga palchogzhamal tule-nia-nika-nad igi nugus. A'#Tegin tulemal wisgusmalgu tule-nia-nika-nad nugus tegin chinmal ogangusmal, al tulemal taknadmalzhun igi immal kujad. Tegin tulemal Jesúszhe nonimalgu, tule-nia-nika-nad-taknonimal Jesús-nabal mol-yowi nued-chii, pato koelegal-chul. Al tulemal Jesús-tobgualmalzhun. )@K"Tegin tulemal-chin-takpukmalad takchagu chin-ogangusmal, abarmadmal tulemal-igalbal-mamimaladga choge-nad tegin tule-neg-kweburginmaladga choge-nadmalmo. Y?+!Tegin niamal tule-akar nodmalgu, ilgwen chingin ukpotapmalzhun. Tegidgin chinmal arpak koelegalmalgu, pulal turmadmal, yal-urchikal-kwichidgin mataje pél apatismal. Tegin chinmal pél tigin ogangusmalzhun. @>y Imi teun takalgu, chinmal-ichejul yal-abal mas mabukmal. Al niamal Jesúszhe wilegalmal emalde nabir chinmalgin ukpoo-dewa. Tegin Jesús niamalga igal-ukchajun chingin ukpogal. q=[Tegin niamal kannan-kannan Jesúszhe wilenaigualmal melle Jesúsde nia-oturdaleged-negzhe e-palmidgal. b<=Tegin Jesús tule-nia-nikadzhe ekichial: —¿Igi pe nugdé? Tegin tule-nia-nikad Jesúsga chogal: —An nug Ichejulid. ¿Tenal ibiga Ichejulid nug pe ebinzhe? Imi nia we tulegin íchejul-mamikidbal weob nugdo. Z;-(Imi teun Jesús pato niaga chogzhagusdo: “Pedin keg-chulgu we tule-akar pe noenab.” Tenal tulemal melugus ezha-tubgin chunkalgin tegin naggin tule-nia-nikad-etinmalan, melle wakingal. Tegin tulemal tule-nia-nikad-takkwisdamalbal. Tenal nia tulegin tognonikil, tule ilgwen ezha-tub-etilenaid idirda, neg-nikchulidbal wakisda.) : Tegin tule-nia-nikad Jesús-takchagu, sapejul kolmas, tegin Jesús-abir chimtinoni. Tegin tule-nia-nikad sapejul Jesúszhe kote chogal: —Jesús Pab-Pul-Tummad-e-Machiye, ¿ibiga pe ankin yoledani-wedeye? An peje wile, pe melle sapejul an-imakoye. 9wTegin Jesús Gerasa-omopen naigunonimalgu, ul-akar aktesmal. Tegidgin tule-neg-kweburgined-nia-nikad-walgwen Jesús-abingusmal. Tenal teun we tule-nia-nikad pirkabalgus neggin kwen maichul. Tenal we tule uanbal chwili mai, mol pel nikchul. 8Tegin Jesús aga e-chapinganbak yabli Galilea-mata-opakal omosmalzhun, Gerasaje. Jesús Gerasagin tule-nia-ichejul-nikad-nudajad `79Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Pe-ankin-penzhulidde igi pe kuddé? Tegin Jesús-e-chapingan Jesús-kwen-abinchaszhul-kus. Tenal Jesúsgin-kwakijadbal weob pakal pesmal. Tegin Jesús-e-chapingan aga emal-emal chogalmal: —¿Ibi-tule-wede? Purwa tegin mata-aroed Jesús-ega-chogzhad-pallí ibzhe. ¿Tegil we Jesús purwa-ibeddé? V6%Tegidgin e-chapingan kueye-kueye Jesúszhe nonimal Jesús-otagal. Tegin e-chapingan Jesús-otasgu, Jesúsga chogalmal: —Tummad, pe tak anmalbi-ul-togdani. Anmal ogangudanimalbal. Tegin Jesús atasgu, kep purwaga tegin mata-arwedga chogal: —¡Pe wis pogiguma! Tegidgin purwa ilgwen poki nad, tegin mata ilgwen chiale-pesmo. 59Tegin Jesús ulgin-natapmaladgin ul-yagin kabid. Tegidgin purwa pela-pela kolnonigu, mata peyedzhe tunkualmo. Tegin mata arwialgu ul-azhubal ti-milegalidbal ti ulgin engual. Al ul togdani-pes. Tenal Jesús-e-chapingan wichulmal emalde igi kunemal-dewa purkwenemal o tullenemal. 4+Tegin te ibagwengin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Nemal mata-opakal. Tegin Jesús aga e-chapinganbak ulgin nakwismalgu, nadmalzhun. [3/Tegin Jesús tulemalga chogal: —Imi tule Pab-kakapurwa itojal tenal keg-chulgu Pab-chogzhadyob nanemalal, wedin purpal an-nan tegin an-kwenamalad-chunchunnad. Jesús purwa tegin mata-arwed opogi-chajad |2qTegin tule-takchamalad Jesúsga chognonimal: —Pe-nan pe-urpamalbak magarbal pukwamal. Emalde pebak chunmabimal. Q1Imi teun takalgu, Jesús tulemal-oturdanaidgin, Jesús-e-nan Jesús-e-urpamalbak Jesús-taknonimal. Tenal tulemal-ichejul-wanagakkin-pukwadbal Jesús-e-kwenamalad keg Jesús-chiidzhe toggusmal. t0a“Al pe nuekwa pinzheenab pe igi Pab-ito-dewa. Tenal pe nuekwa Pab-itojal, Pab ukin pega e-pinzheed-pid uknonibalo. Tenal pe nuekwa Pab-itojulil, Pab pegin e-pinzheed egwannoniko.” Jesús e-kwenamalad-chunchunnadgin chunmajad &/EAl immal-otukal-maid keg-chulgu wisgulenoniko, tegin immal-otukal-kujad keg-chulgu mag taklenoniko, tegin immal otukal-kujad tulemal pél wisgunonimalbalo. q.[Tegin Jesús chogalbal: “Imi tule-kwen-nikchul kallen ogajal mete-yabal chigal, o chulil, ulu-ulpal chigal. Tenal tule kallen ogajal, keg-chulgu kallen-kalugin chienabmal, tule-ukpomamimalad mag takegal kallen-neg-otalojii. e-C“Tegin immal-kwa nap-nuedgin apatismalad chogle: tule-nuegan tegin tule-nued-pinzhemalad. Tenal we tule Pab-kakapurwa itojal, Pab-kakapurwa-abingenoniko, tegin Pab-kwen-igeojul-kuo. Tenal we tulemal Pab-chogzhadyob pane-pane alamakedbal nued nanadamalo. Imi immal-kwa-tiged-igaldin weob chogledo.” Jesús kallen-neg-otalogedgin chunmajad Q,“Tegin immal-kwa-iko-naidzhik-apatismalad chogle: tule Pab-kakapurwa itojal, Pab-kakapurwa abingenoniko. Tenal we tulemal Pabbak-kudiidgin iti-napkin-pinzheedbal pukib-itoged kin nakwidago. Tegin we tule immalmal-ichejul-nikuedbal tegin weligwal aga chan-imakedbal, e-pinzheed kalenoniko. Tegin we tule Pab-igenonibalo. +1 “Tegin immal-kwa-akwapir-ulak-naidgin-apatismalad chogle: tule Pab-kakapurwa itojal, weligwaledgin Pab-kakapurwa abingao, tenal we tule nuekwa Pab-abingejulmal. Al we tulemal ichejal Pabbak wis kudiguo. Tenal apka te-cholbal wilub-taklenonikoedgin, ilgwen Pab-igedo. _*7 “Tegin immal-kwa-igalbal-apatismalad chogle: tule-wal-walgwen Pab-kakapurwa itojal, nia-sagla ulubgin kin chunmanoniko Pab-kakapurwa igegal, melle Pabgin ibzhegal, tegin we tule melle Pabgin abonolegalbal. )y “Al an pemalga mial immal-kwa-tiged-igal chognejun, ibi-chogle-wede. Imi immal-kwa chogle, Pab-kakapurwa-nued. r(] Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi Pab-neg-takmaid-igal otukal mai. Tenal Pab pemalga igal-ukcha mag we igal itogal, tenal Pab tule-pimaladgadin igal-kwen-ukchajul. Tenal an we tulemalga purpal Pab-neg-takmaid-igalgin chunma. Imi Pab-kartagin chogdo:Tule-takpukmalad aku taknonimalo,
tegin tule-itobukmalad aku itononimalbalo. Is. 6:9 'w Tegin e-chapingan Jesúszhe ekichial: —¿Tegil we igalde igi choglejun pe immal-kwa-tiglejadgin chunmajaddé? q&[“Tegin immal-kwa kwen napa-nuedgin apatis. Tegin we immal-kwa tunkusgu, yer chanmanoni, kal-kwengin tulaataled-ilgwen chanmas.” Tegin Jesús weob chunmasgu, sapejul kote, chogal: —Imi an-pega-chogzhad pe nuekwa itomalo. >%u“Tegin immal-kwa kwen iko-kwa-naidgin apatis. Tegin we immal-kwa nisgu, iko-kwabak mes nismo. Tegin immal-kwa tunkusgu, ikodin immal-kwa-nued-nijad izhos, al keg chanmagus. $w“Tegin immal-kwa kwen akwapir-ulak-naidgin apatis. Tenal we immal-kwa nisgu, neg-walajulidbal pulzhul tinkus. d#A“Imi te ibagwengin tule-walgwen nad mie-mie immal-kwa imagal. Tegin tule immal-kwa minaidgin, immal-kwa kwen igal-nanemaladgin apatis. Tenal we immal-kwa, tulemal kin anas-ne, tegin chikwimal we immal-kwa masmalbal. " Tegin tulemal-ichejul neg-kwebur-pid-pid-akar irmanonimal Jesús-itogal. Tegidgin Jesús tulemalga purpal chunmakalzhun: !5Tegin Juana tigusmo. Tenal Juanadin Chuza-ome. Tenal Chuzadin Errey-Herode-e-neg-taked-pul-tummad. Tegin Susanna tegin omegan-pimalad-ichejul Jesúsbak pipirmadi-kusmalmo. Tenal we omegan e-immal-nikadbal Jesús-pentadi-kusmal. Jesús purpal mial immal-kwa-tigedgin chunmajad \ 1Tenal teun omegan-wal-walgwen akpene nia-nikujad tegin poni-nikujad-Jesús-tar-nudajad Jesúsbak tigusmalmo. Tenal we omegan: María-pimalbalid-Magdalena. Tenal Jesús we María-akar walakugle nia-onijad.  %Tegin Jesús Pariseo-neggin-mas-kuchad-cholbal, neg-kweburgangin tegin neg-kwebur-purwiganagin pipirmadi-kualzhun. Tegin Jesús we neg-kweburgangin Pab-neg-takmaid-kaka-nuegangin chunmadi-kus. Tenal teun takalgu, e-chapingan-walambe-kakabogwad Jesúsbak kudigusmalmo. zm2Tenal Jesús omega chogalbal: —Pe-ankin-penzhulidbal pe abonolenoni. Imisgin pe akalzhul pe nejunno.9k1Tegin tulemal-pimalad-pukmalmogad aga emal-emal ekichialmal: —¿We Jesúsdé, ibi-tule-wede, tulega iskued eliedde? ¿Pab Tummadbi nabir tule-iskued elijulzhi? Teobdo. G0Tegin Jesús omega chogal: —Pe-iskueddin pato pelgus. .U/Al an pega chogdo, we ome peyedzhe an-pilaledbal, we omega ichejul iskued pelgunonijun. Tenal an tulega iche-iskued pelgus chogzhal, we tule iche an-pilalgunoniko. iK.Tenal pedin an-nonogin kwallu-wawad kwen imaszhulbal. Tenal we ome an-naggin ti-wawad imasbal. wg-Tenal pe igal-mamikidbal pe an-wagal-kwen-uszhul-kus. Tenal we ome an-pe-negzhe-tognonikid-akar an-nag unai. ve,Tegin Jesús omezhik akpiridgu, Pariseo-Simónga chogal: —Simón, pe tak we ome. Imi an pe-negzhe tognonigu, pe anka ti kwen ukchajul nag enukkal. Tenal we ome e-imialisgin an-nag wartichas, tegin e-chagla-kiagin an-nag elisbal. C+Tegin Pariseo-Simón Jesúsga chogal: —Antin, an chog, tule-pul-ichejul-mani-kalenai-nad pul tule-mani-ibed-pilalguo. Tegin Jesús Pariseo-Simónga chogal: —Pe nued chogzhado. ,Q*Tenal tule-mani-ibed takchagu we tule-walbogwad keg ega mani-kalenaid penukkus, mani-ibed we tule-walbogidga chogal: ‘Pemal melle anka mani-kalenaid pal penukmalo.’ Tegin Jesús chogalbal: —Simón, imisgin anka pe chogdo: ¿piti tule-mani-kalenai-nad-walbogid pul mani-ibed-pilalguo? A{)Tegin Jesús purpal Simónga chogalzhun: —Imi tule-walbo tule-mani-ibedgin mani kalenai; walgwen ol-mani-tulaataled-ilatal kalenai, kwéntin ol-mani-tulabo-kakaambe kalenaimo. `9(Tenal Jesús wisdo Pariseo igi aga ulubgin pinzhejii. Al Jesús Pariseoga chogal: —Simón, an kakabo pega immal wis chogbido. Tegin Pariseo-Simón Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, pe chogden an pe-itogo. lQ'Tegin Pariseo-Jesúszhe-kochad takchagu ome Jesús-naggin ti-wawad-imas, aga ulubgin pinzheji-kual: “Imi Jesús Pab-kaka-palchogedilen, pato wisgujan ibi-ome-wede, tegin Jesús wisgusbalin we ome macherganbi-wijiid.” D&Tegin ome Jesús-nag-tukubal poe-pakal kwisgunoni. Tegin ome Jesús-naggin imialis-tedemajad, e-chagla-kiagin Jesús-nag elisbal. Tegin ome Jesús-nag usgu, Jesús-naggin ti-wawad imas. ,Q%Imi teun we neg-kweburgin ome-macherganbi-wijiid kudimo. Tenal we ome wisgusgu Jesús Pariseo-neggin mas kunchii, ome alabastro-pudegin ti-wawad-annik-noni. B}$Tegin te ibagwengin Pariseo-walgwen Jesúszhe kocha e-negzhe mas wis kuntagal. Tegin Jesús Pariseo-negzhe nadzhun mas kunkal. Tegin Jesús Pariseo-negzhe omosgu, mas kunnalzhun. }#Imi tule-imis-pukmalad Juan-tegin-an-kwen-abingaszhulmal. Tegil ¿igi pe wisgunoniko an-igal ib-chunchunnad o chul? Nabir. Imi tule-an-abingasmalad-e-taedbal kep kujal mag taklenoniko an-igal ib-chunchunnaddo.” Jesús Pariseo-negzhe mas kunnapid ~V}}|{yy7wvv\utcsrXqRponmm lsk?jZii!hgg4eedd;cba`_l^3]])\[hZZEYEX:VV_UTSXRqQQPOOMMLKJ==<;z:987766N5i432100=/U.U--?,g+**_)(''(&<%$T## !! -b^VmY I T & if 5} Tegin Jesús purpal wag-islubgin chunmakal chogal: “Imi tule-walgwen e-nagnugin wag-islub tigzha. Tegin wag-islub chanmaked-wilub omosgu, e-ibed taknad aga e-chan kwangal. Tenal wag-islub-ibed wag-islub-chalzhe nonigu, taknoni e-chan saté. D4 Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi pe iskued-nikadbal pe aga ulubgin pukib kwen itononijulil, pemal pél pe pelgunonimalmogo.” Jesús purpal wag-islub-keg-chanmakedgin chunmajad Z3- “Teginbal, tulemal-walambe-kakapábak torre-Siloégin-kwichid kin aglajadbal purkwismal. ¿Imi tulemal-purkwismalad tule-Jerusaléngin-pukmalad-pimaladga pul tule-immal-akalosmalad pe ebinzhe? Chulá. 2 Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi pe iskued-nikadbal pe aga ulubgin pukib kwen itononijulil, pemal pél pe pelgunonimalmogo. $1A Tegin Jesús tulemal-nonimaladga chogalzhun: “¿Imi pemal ebinzhemal Galilea-tolgan-weob-purkwijadbal Galilea-tolgan-pimaladga pul tule-iskana? Chulá. 0 / Imi teun takalgu, tule-wal-walgwen Jesúsga chognonimal Galilea-tolgan immal-tulgan-mesnaidgin Pabga ukegal, Pilato aka-tégin we tulemal-mecha. /w ;Tenal pe we tulebak igal-nudaszhulil, an chunchunnad pemalga chogdo: pél pe penukchulil, pe oturdaleged-neg-akar pal kwen noojul-kuo. Imi Pab Tummad sapejul tulemal-oturdaked pato omodani-choggu, al pe Pabbak igal-nudakenabmal. Pitogua.”!.; :Imi tule-walgwen ebi immal-akalojadbal igal-itogedzhe pe-chedbi-kualil, pe ampa igalbal-natapidgin pe we tulebak igal-nudakenab. “Tenal pe we tulebak igal-nudaszhulil, we tule igal-itogedzhe pe-odogo, tegin tule-igal-itoged ilgwen chulubga pe-uko oturdaleged-neggin pe-odogal. v-e 9Tegin Jesús chogalbal: “¿Tenal pemal-wagin-immal-kunaid ibiga keg pe chogmal wedin ib-nued o chul? ,/ 8“¡Imi pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Imi pemal nued wismaldo nikpa-neg-taklegedbal neg igi kunoniko. ¿Tede pemal igi wichul-kune, neg imis igi kunaid? Pemal pato wijiid-wilubmogan.” Pab ampayo sapejul tule-oturdaked-wilub omoeddu, pe Pabbak igal-nudakenab +} 7Tenal pe takalil, yol-purwa kolmai, pemal chogaldamal: ‘Neg-ued pela-pela tani.’ Tegin neg-ued keg-chulgu nononida. $*A 6Tegin Jesús tulemalga chogalbal: “Imi pemal tad-arkwanedzhik mogil-takalil, pemal ilgwen chogdamalo: ‘Ti-wine.’ Tegin keg-chulgu ti-winonida. F) 5Tegin pab aga machibak iskunonimalo, tegin machi aga pabbak iskunonimogo. Tegin nan aga chiskwabak iskunonimogo, tegin chiskwa aga nanbak iskunonimogo. Tegin chak-ome aga palabak iskunonimalo, tegin pala aga chak-omebak iskunonimogo.” Jesús chogzhagujad: “Pemal wisguenabmal neg-imis-kunaid, ibi chogle-wede” '(G 4“Tenal imis-akar tule neg-yagin walatal pukmalal, istar aga taktamalo, walpágwad walbogwadbak imadamalo, tegin walbogwad walpágwadbak imadamalmogo. K' 3“¿Imi pemal pinzhemal antin noni iti-napkin-pukmaladga neg-nudagal tulemal melle aga imamalgal? Chulá. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo, an noni pis-pis tule-neg-yaginmalad-imagal. s&_ 2Tenal ankin peyedzhe ib kuenabgwel. Tenal ankin pel-kwapa immal-peyedzhe kuoedgin, an ulubgin pukib-ito. %y 1Tegin Jesús purpal chogalbal: “Imi an iti-napche noni cho ogegal. Tenal an ínkwagus peigujiin cho turmagwis. I$  0Tenal mos immal-wichulidgin immal akalojal, oturdaleged-wiluban. Tenal we mos pul nue-peyedzhe sakilegojul-kuo. “Imi tule ichejul Pab-igal wisgunonikil, Pab we tuleje peyedzhe immal ekisnoniko. Tenal tule íche Pab-igal wisgunonikil, Pab we tuleje íche immal wis ekisnonimogo. Tegin Pab tulega ichejul immal ebejal ega takegal, Pab we tuleje pul-pule immal ekisnoniko.” Jesús chogzhagujad: “Tule anpal-naigujadbal tulemalbak iskunoniko” T#! /“Tenal mos wijiindo e-tummad igi peigujii ega immal imagal. Tenal we mos yabli kuakwa kudijul, tegin e-tummad peigujiidyob immal kwen imaszhulbal. Imi mosmal-wegii-tamalad peyedzhe sakilenoniko. X") .Tenal mos-iskana-e-tummad ampa abintajulidgin e-moszhe noniko. Tegin tule-tummad nonikil koa-koa mos-iskana-imanoniko. Tegin tule-tummad mos-iskanaga igal-uko tule-Pab-wichulmaladbak mes sapejul oturdalegal. “Tenal an-Te-Tule-Chunna kannan tanikil, tule-tummad e-mos-iskana-imajadyob pemal-istar-an-chapingan-imasmalad-imanonimogo. [!/ -“Tenal mos-iskanadin pinzhedago: ‘An-tummad imiszhul noniko.’ Tegin we mos sapejul mos-pimalad, machergan tegin omeganzhe-pakal sakidago. Tegin we mos mas-kuntago tegin inna-kobdabalo mumurguedzhe. H   ,“Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi mos-yer-nanajadbal e-tummad pél we mosga e-immalmal ebeo ega takegal. Imi an-Te-Tule-Chunna ampa tule-tummad e-mos-imajadyob pemal-imamogo. ' +Tegin neg-ibed kannan nonikil, taknoniko, mos e-chogzhad-pallí inniki immal imanai, we mos ib-nued imas, tegin we mosga ib-nuedga kunoniko.  *Tegin Jesús purpal Pedroga chogal: “Nabir. ¿Imi toa-tule-jogna inniki nanemogo, mos-immal-wijiidbal e-tummad-chogzhadyob inniki-nanajadyob? Nabir. Imi neg-ibed mos-walgwen-ebes mos-pimalad-takegal, tegin e-tummad-chogzhadyob masgin mos-pimalad-okunkal. % )Tegin Pedro Jesúszhe ekichial: —¿Tummad, pe-imis-immal-otukal-chogzhad anmalgabi pe chogzha, o tule-pimaladga pe otukal chogzhamo? F (Tenal pemal-ampa-an-kwen-abintajulidgin an-Te-Tule-Chunna pemalzhe kannan noniko-choggu, al pemal kuakwa kudiguenabmalmo an-abingegal.” Jesús mos-nuedgin, tegin mos-iskanagin chunmajad 5c '“Tenal an wisgal pemalga chogdo: imi neg-ibed wisgujalen ibi-wachigin tule-immal-aturzheed noniko, neg-ibed pali-pali neg algenaioen, melle ebi immal aturzhalegal. H  &“Tenal an pemalga kannan chogbaldo: imi tule-tummad meke neg-kabgwen o meke neg-wakurudzhik negzhe nonikil, tenal mosmal yabli kuakwa tar-abintabukmalal, mosmalga ib-nuedga kunoniko.  %“Tenal tule-tummad negzhe-nonikil, e-mosmal kuakwa tar-abintabukmalal, we mosmalga ib-nued kunoniko. Imi an chunchunnad pemalga chogdo: we tule-tummad mosmal-mol yojal, mesa-nabal we mosmal-ochio, tegin tule-tummad mosmalga mas-weigwiszhunno. y $Imi tule-tummad machi-ome-nikunaidgin mas-kuchad-cholbal, kannan negzhe tanikil, e-mosmal kuakwa kudimal. Tenal mosmal e-tummad wanagakkin-kolnonikoedgin ilgwen e-tummadga wanagak egemaloedyob, pemal kuakwa kudiguenabmalmo pe-tummad tanikoedzhe.  #Tegin Jesús chogalbal: “Imi mosmal kuakwa mol-yoyo tegin kallen-kabuk aga e-tummad-abintajiidyob, pemal kuakwa kudiguenabmalmo. lQ "“Imi pe-immalmal Pab-neggin pega chabolejiil, pe Pab-neggin pinzhedago. Tenal pe-immalmal iti-napkin pega chabolejiil, pe iti-napkinbi pinzhedago.” Jesús chogzhagujad: “Pemal kuakwa kudiguenabmal an tanikoedzhe” A{ !“Tenal pe immalmal-nikmalad manigin pe uko, tegin pe tule-wilemaladga mani mimio. Tenal pe alamakenabmal Pab-neggin mani-chabolejiid-keg-pelgued nikugal, tegin Pab-neggin immalmal-nuegan nikugalbal. Imi tule Pab-neggin kwen togojulmal immal aturzhegal, tegin chumal immalmal kwen kunnojulmalbal izhogal. ;o Tegin Jesús chogalbal: “Tenal pemal-an-mimmigan-walpókwagwad, pe melle tobgudamalo. Tenal Pab Tummad yer-itogedbal pemalga igal-ukcha e-neg-takmaidgin ebak mes meggal.   “Tenal pemal kepegin alamakenabmal Pab-neg-takmaidgin immal-nuegan nikugal. Tenal pemal Pab-neg-takmaidga alamasmalal, kep pe pél immal-napi-kujiid pega uklego: mas-kunned, kobed, tegin mol.” Jesús Pab-neggin-immal-nuegan-nikuoedgin chunmajad ) “Tenal tule-Pab-wichulmalad unnila pane-pane alamananimal we immalmal nikugal. Tenal Pab Tummad pemal-nued-wismal ibi pe napi kujimal. {o Al pemal melle mas-kunnedginbi tegin kobedginbi pinzhemalo. Tegin pe melle we igalgin peyedzhe pukib-itomalbalo. 'G Tenal Pab Tummad yabli tudga yer tud-oturpama, molyob. “¿Tede ibiga pemal Pabgin nuekwa ibzhejulmal? ¿Pab pemalga pul-pule mol ukojulzhí yogal? Teobdo. I  “Imi pe takto, tud-chapurbalid a-ito chunnemal. Tenal tudmal kwen arpajulmal, tegin tudmal pel purrejulmalbal. Tenal an pemalga chogzhundo, Errey-Salomón-e-mol pul-yer taklegendo, tenal tud, Errey-Salomónga pul yer-takle. Tenal tud-chapurbalid imis tula, tegin we tud te-pangin tinkujal, chogin yok okummakal. V% Tenal pemal immal-ichegwadgin peyedzhe-pukib-itogedbal keg pel immal ima unnigugal, ¿tede ibiga pemalde pul-pule immal-pimalad-nikuedgin peyedzhe pukib pinzhemal? Pe peyedzhe pukib-pinzheed-wilubzhulin. m S “¿Imi toa peyedzhe-pukib-itogedbal unniguo wachilgwen e-purkwed okpingal? Chulá. Keg kue. O  “Imi pe takto, chikwi-chichimal igi nanemal. Tenal we immal-tulgan pel immal tigdijulmal, tegin keg immal weimalbal chabogal, tegin neg pel nikchulmalbal mas-kunned chabogal. Tenal Pab Tummad yabli chikwimalga mas-kunned uk. Tenal pemal chikwimalga pul tule-nued-choggu, al Pab Tummad pemalga pul-pule mas-kunned uko.   ¿Imi tule-tula-kudiil, pul ib-nuedzhulzhí, pul mas-kunnedga? ¿Tegin tule-chan pul chunchogedbalzhulzhí, pul mol-yomaladga? Teobdo. h I Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: “Al an pemalga chogdo: pe melle twagdar pukib-itogo, pe igi mego-dewa, pia pe mas-kunned amio-dewa. Tegin pe melle twagdar pukib-itomalbalo, pia pe mol amio-dewa wis yogal. N  Tegin Jesús chogalbal: “Imi tule Pab Tummadgin nue pinzhejulidgin ichejul immalmal chaboel, weob kunonida-take.” Jesús chogzhagujad: “Pe melle twagdar pukib-itogo pe igi mego-dewa” >u “Tegin Pab Tummad tule-mani-ibedga chognoni: ‘¡Pe immal-kwen-wichulma! Pe imis-mutik purkwene. ¿Tede pél pe immalmal-nikad, toaga peio? Pega immal kwen peiojul.’ ” M Tegin an pél immal chabojal, an pinzhenoniko: Imisgin an kus arpas. Tenal an immalmal-ichejul nika-choggu pirkabal meggal, al an wis ulukune, an mas-kunne, an kobne tegin an yer itononibalo.’ N “Tegin tule-mani-ibed chogalzhun: ‘Aaá, imi an wiis an igi imakenab. Imi an immalmal-chaboed-neg-pukwad an eyarne, tegin an neg-pul-tummagan chobne pel-kwapa an-immalmal-nikad chabogal. # Tegin tule-mani-ibed pinzhealzhun: ‘¿An igi pul immal imakel pul nabir? An immal-chaboed-neg-tummagan kwen nikchul immalmal chabogal’ ! Tegin Jesús tulemalga purpal chunmakalzhun: “Imi te ibagwengin tule-mani-ibed immal tigzhagu, ichejul we tulega immal chanmanoni. S Tegin Jesús tulemalga chogalzhun: —Wijir, nue aga pe takermal. Pe melle twagdar pel-kwapa immal-peigujiidgin pinzhemalo. Imi tule keg chogel: ‘An ichejul immalmal-nikadbal pirkabal megne.’ T! Tegin Jesús tule-ega-chognonikidga chogal: —Chuli machi. ¿Ante pemal-saglají-ade, pega igal-nudagal, pemalga immal mimigal? ¿Toa saglaga an-nugzhas-ade? Imi an we immalmalgin kwen yolenejul. % Tegin tule-pukwad-walgwen Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, imi pe an-iaga chogo: an-pabgad-immalmal-pejad anka abalzhal wis ukmogo. yk Tenal tegidgin Pab-Purpa Nued pega chogo, pe igi chunmakenab.” Tule-mani-ibed Pab Tummadgin kwen pinzhejulid |q “Imi tulemal pe-kasmalal, Judio-ormaked-neggin-tummagan-pukmaladzhe pe-chedmalo. O chulil, igal-itomaladzhe o tummagan-pimaladzhe pe-chedmalbalo pega igal-itogal. Tenal pe melle pukib-itomalo pe igi chunmako-dewa, o pe igi chogo-dewa. d~A “Imi meke-ibi-tule istar an-Te-Tule-Chunnagin chunmajal, Pab Tummad we tulega nabir iskued elio. Tenal meke-ibi-tule Pab Purpa Nuedgin istar chunmajal, Pab Tummad meke-igi we tulega iskued pal kwen eliojul-kuo. }! Tenal meke-ibi-tule, tulemal-wagin chogzhal: ‘An Jesúsbal naichul,’ antin Pab-angelmal-wagin chogmogo: ‘An we tule kwen wichul.’ X|) Tegin Jesús chogalbal: “Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi meke-ibi-tule, tulemal-wagin chogzhal: ‘An Jesúsbal nai,’ an-Te-Tule-Chunna Pab-angelmal-wagin chogmogo: ‘We tule anpal nai.’ { Tenal Pab Tummad pemal-chagla-ki-kigwenzhe-pakal episal cheitii. Al pe melle tule-tobgumalo, Pab Tummad chikwi-purwigana-ichejulidga pul-pule pemal-takmal.” Jesús chogzhagujad tule-egin-ibzhemalad tulemal-wagin keg-chulgu chogenabmal: “An Jesúsbal nai” ezC “¿Imi chikwi-purwigana kwaatalgin mani-pogwal, ibiga nabir? Keg kue. Tenal we immal-tulgan pel karkejul. Tenal Pab Tummad yabli we chikwimal-kwen-igeojul-kuo. Tenal Pab Tummad chikwimalga pul-pule pemal-takodo. lyQ Tenal antin pega chogdo toa-tule pe tobguenabmal. Imi pedin, pe Pab-Tummad-tobguenab. Tenal Pab Tummad igal-nikado, pe-chan purkwijad-cholbal, cho-chaglaje pe-purpa-metkal. Al an pemalga chogdo: pemal Pab-Tummad-tobguenabmal. Hx  Tegin Jesús chogalbal: “An-aimal, an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-pe-mesbi-kunanimalad pe melle tobgumalo. Tenal tulemal pe-chan-mechad-cholbal, tule keg pe-purpa-pal-akalo. aw; Tenal pe neg-chichidgin immal-chogzhad, neg-ibgin kannan choglenonibalo. Tenal pe neg-yabal aga apinni arpa-arpa chunmajad, neg-uwas-pir-akar sapejul choglenonibalo.” Tule-pe-mesbiedga pe pul Pab-Tummad-tobguenab yvk “Tenal immal-otukal-maid keg-chulgu wisgulenoniko, tegin immal-otukal-kujad keg-chulgu mag taklenoniko. ]u 5 Imi teun takalgu, tule mili-milibal Jesúszhe ali-ali irmanonimalgu, Jesús aga e-chapinganga-inzhel chunmakal chogal: “Wijira, Pariseomal-e-madu-inagin. Imi wedin choglege: pinche-askinbi-nued-nanemalad-igal. Bt 6ade, Jesús noal-wis-chunmanonikil, Jesús-kamalgal.7sg 5Tegin Jesús pél chunmasgu, akne nadzhun. Tenal Pariseomal tegin Moisés-igal-wismalad istar itos-pesmal. Al Pariseomal Jesúszhe kannan-kannan immal-ekisnai-kualmal, r 4“¡Imi pemal-Moisés-igal-wismalad, anpi pe wilesmalma! Imi pemal tulemalgin Pab-neg-takmaid-toged-igal otusmal. Tenal pemal aga tukin kwen togzhajulmal, tenal pemal tule-Pab-neg-takmaidzhe-togbi-kunanimaladgin igal-kasmalbal melle toggal.” nqU 3Tenal pe-tadgan Pabzhe-koled-neg-akar Pabga-immal-uked-kwichid-abalgin Zacarías-mechamal. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab-kaka-palchogmalad-mechamalad-pel-kwapa tule-imis-pukmaladgin kunoniko, sapejul oturdalegal. Qp 2“Al pemal-imis-pukmalad istar tule-palmilegalmalad-imakoedbal, Pab-kaka-palchogmalad-kepe-sagla-akar-opurkwismalad pel-kwapa pemalgin chii, Abel-opurkwijad-akar Zacarías-opurkwijadzhe-pakal. %oC 1Al Pab Tummad pela-pela immal-wijiidbal pemalgin chognoni: ‘Imi an we tulemalzhe an-kaka-palchogmalad tegin an-nuggin-palmilegalmalad-palmialmal. Tenal we tulemal an-nuggin-palmilegalmalad-wal-walgwen-mesmalo, tegin an-nuggin-palmilegalmalad-wal-walgwen sapejul-imanonimalbalo.’ ynk 0“Tenal pe uangin neg-chobzhadbal pe oyonai pemal tadgan-Pab-kaka-palchogmalad-mechamalad yer itosmalmo. Hm  /“¡Imi pemal-Moisés-igal-wismalad, anpi pe wilesmalma! Imi pemal uangin Pab-kaka-palchogmalad-akpene-purkwismaladga neg-nued chobmal. Tenal pe-tadgan Pab-kaka-palchogmalad-mechamal. rl] .Tegin Jesús chogalbal: “¡Imi pemal-Moisés-igal-wismalad, anpi pe wilesmalma! Imi pemal peyedzhe-tutujul tulemalga igal-mesmal, tule pel unnijulidzhe. Tenal pemal pel-iche tulemal-kwen-pentajulmal igal-mezhijadgin nanegal. k -Tegidgin tule-Moisés-igal-wijiid-walgwen Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, imi pe-chogzhadyob, pe anmalgin istar chunmanaimo. Lj ,“¡Imi pemal-Pariseomal, anpi pe wilesmalma! Imi tule uan-askin wichul pipirmadiidyob, pemal askin yer-taklemal, tenal pemal aga ulubgin tule-purkwijad-nungumaidyob, pe istar nanemal.” jiM +“¡Imi pemal-Pariseomal anpi pe wilesmalma! Imi pemal Judio-ormaked-neggin tule-tummagan-ampagumalad-kangin ampagugal pe yer itomal. Tenal tulemal immalmal-uked-neggin tule-tummaganyob peje kolalil, pe yer itomalbal. khO *“¡Imi pemal-Pariseomal anpi pe wilesmalma! Imi pemal immal-polléje-pakal: menta, ruda tegin immal-kagan kwaambegwad-kwagwen Pabga ukmal. Tenal pemal yabli ampa itojulmal piti igal-nued, piti igal-iskana. “Teginbal, pemal Pab-tule-pilaledyob kwen pinzhejulmal tule-pilalgugal. Tenal pemal Pab-tule-pilaledyob tule-pilalguenabmal. Tegin pe tulemalga nuekwa immal-imakedgin pe naneenabmalbal. Tenal pemal ampa kwaambegwad-kwagwen Pabga-immal-uked-igalgin pinzheenabmalbal. (gI )Tenal pe tule-wilemaladga pategin-mas-kunned-chiid ukenabmal. Tenal pe tule-wilemaladga pategin-mas-kunned-chiid ukchal, pemal kep pél chwilimakal kunoniko. vfe (“¡Pe immal kwen wichulma! ¿Pe wiszhulzhí Pab Tummad askin pe-opinnis tegin ulubgin pe-opinnisbal? ?ew 'Tegin Jesús Pariseoga chogal: “Imi pemal-Pariseomal askinbi pate tegin muruk enukmal, tenal pe yabal pate tegin muruk kwen enukchulmal. Tenal pemal askinbi aga chunkal enuknanimal, tenal pemal ulubgindin kantikidgin immal-egwanedginbi pinzhenanimal, tegin pe istar-immal-imakedginbi pinzhenanimalbal. }ds &Tenal Pariseo Jesús-takchagu, Jesús ampayo mas kunneddu igal-mamikidbal chunkal kwen enukchajul, weob pakal pes. Ac{ %Tegin Jesús tulemalga pél chunmasgu, Pariseo-walgwen aga negzhe Jesús-ches masgin okunkal. Tegin Jesús Pariseo-negzhe tognatapku, ilgwen mesa-nabal ampagunonimal mas kunkal. xbi $Tenal pe chunchunnad mag Pab-igal itogel, pedin pel-kwapa Pab-igal mag itogo, kallen tale neg-imajiidyob pe pel-kwapa mag immal-tak, pe-aku-immal-taked kwen nikchul.” Jesús Pariseomal-tegin-Moisés-igalgin tulemal-oturdamalad-tuktijad a #“Imi pemal nue aga takermal, melle pe chogdago: ‘Antin pel-kwapa Pab-igal mag ito,’ tenal pemal yabli aku Pab-igal itomal. I`  "“Imi pe-imia, pe-changa kallen-neg-otalonaidyobmo. Tenal pe-imia nuedil, pe-chan pel-kwapa mag immal tak. Tenal pe-imia-iskunonikil, pe-chan aku-ata peimogo, neg-chichidgin kudiidyob. _ !Tegin Jesús purpal chogalbal: “Imi tule kwen nikchul kallen ogajal, otukal kallen chigal, tegin mete-yabal chigal-chulbal. Tenal tule kallen ogajal, keg-chulgu kallen-kalugin kallen chimal pel-kwapa tule-ukpomamimalad mag takegal pia immalmal pukwa. _^7 “Teginbal, Nínive-tolgan Jonás-chunmajadbal aga ulubgin iskuedgin pukib-itononimal. Al Nínive-tolgan Pab-igal-tulemalga-itoged-ibegin tule-imis-pukmalad-tuktinonimalo. Imisgin pe takto, an Jonásga pul tule-tummadga kudii, tenal pemal yabli yapa ankin ibzhemal.” Jesús chogzhagujad imia tule-chan otalo, kallen neg-otalonaidyob -]S “Imi Reina-tad-chapiredzhik-neg-takmai-kujaddin nap-kaka-akar noni Salomón-pirkin-immal-wijiid-wisgugal. Al we Reina Pab-tulemalga-igal-itoged-ibegin tule-imis-pukmalad-tuktinonimogo. Imisgin pe takto, antin Salomónga pul tule-tummadga kudii, tenal pemal yabli yapa ankin ibzhemal. y\k “Imi Jonásgin-immal-kujad Nínive-tolganga wilub oyos Nínive-tolgan Jonás-chogzhad itogenabmal. Tenal an-Te-Tule-Chunnagin-immal-kuoed ampa teopí tule-imis-pukmaladga wilub oyomogo, tule-imis-pukmalad an-chogzhad itogenabmalmo. |[q Tegin tulemal Jesúszhe pul-pule irmanonigu, Jesús tulemalgin chogal: “Imi imisgwagwad-tulemal, tule-nuegan-chul, tule-iskana. Tenal we tulemal peigujimaldo, an-immal-taktijulid-imakedbal ega oyo an Pab-akar tani. Tenal imisgwagwad-tulemalga immal-taktijulid-pid pal kwen oyolegojul-kuo. Tenal we tulemalga akpene Jonásgin-immal-kujadbalbi oyolego an toa-tule. ~Zu Tenal Jesús omega chogal: —Imi pe nabir chogendo, tenal tule Pab-kaka itojal tegin Pab choged-pallí naneel, we tulega pul-pule ib-nuedga kunonikodo. Jesús chogzhagujad Jonásgin-immal-kujadbal tulemal wisgunonimalo, Jesúsde toa-tule /YW Tegin Jesús ampa chunmanaidgin, tulemal-abalgin ome-walgwen arpak sapejul kolal, chogal: —Imi we ome-pe-nikujad tegin pe-otummojadga peyedzhe-ib-nuedga kus. wXg Tenal nia takchal neg-olobi chii, kannan nao. Tegin nia aga walakugle e-pakamalad-ega-pul-nia-iskana-amio. Tegin nia aga e-pakmalad-amijal, we niamal-pel-kwapa tulegin megnoniko. Tenal tule-nia-nikad akpenegwadga pul-pule iskunoniko.” qW[ “Tegin nia tule-akar-nojadzhe kannan nonibalil, taknoniko neg turwial chii, pato kuakwa meggal. cV? Tegin Jesús chogalbal: “Imi nia tule-akar nojal, neg-ti-nikchulidbal pipirmadi-peio, neg-ulukued amigal. Tenal nia neg-ulukued onoszhulidbal kannan pinzhedago: ‘An pul kannan nao akpenegwad neg-nojadzhe.’ ,UQ “Tenal tule anpak naichulil, we tule anchikid-chul, tenal we tule anpak istargad. Tenal tule anka pulakwa tulemal-urpenaichulbalil, we tule pul-kigma anka tulemal-izhonai tulemal melle anpak naigugal.” Nia tulegin nojal, tule-Pab-Jesús-abingaszhulidbal tulegin kannan tognonibalo HT  Tenal tule-neg-takmaidga pul tule-kal-ibed nonikil, tule-kal-ibed-maidgin nako. Tenal tule-nonikid tule-kal-ibed-maidgin nakwijal, tule-kal-ibed-maidgin pél immalmal idirnoniko, esgin-penzhulidzhe-pakal tule-kal-ibed-maidgin chulenoniko. Tegin tule-nonikid tule-pimaladga pél tule-kal-ibed-maid-e-immalmal mimibalo. S Tegin Jesús purpal chogalbal: “Imi tule-kal-ibed es-annik aga neg-takmail, e-immalmal tarbi kwen aturzhelegojul-kuo. }Rs “Tenal an Pab-kannalegedgin niamal-oni-choggu, al wedin choglejundo, Pab-neg-takmaid pato pemalzhe noni.” WQ' “¿Tenal an Beelzebú-kannalegedgin tulegin nia-oniel, tede pe-chapingan toa-kannalegedgin tulegin niamal-onimalmójun? ¿Imi pe-chapingan ampa nia-nuggin nia-onimalmojulzhí? Tenal pemal wismal pe-chapingan nia-nuggin niamal-kwen-onijulmal. Al pe-chapingan nia-oninaidgin pemalga oyos pe-ankin-chogzhad, ib-chunchunnad-chul. P Tenal nia-Satanás aga e-chapingan-onidel, aga abal istar kunonimalo. ¿Imi Satanás aga iskudmalalen, igi Satanás-neg-takmaid unniguoen? Keg kue. Tenal pemal-ankin-chognonikidbal antin Beelzebú-kannalegedgin nia-onimai, al an pemalga weob chogzhado. |Oq Tenal Jesús wiis we tulemal igi pinzhebukmal. Tegin Jesús tulemalga chogalzhun: “Imi meke-ibi-napa abal-marral chiil, pél neg iskunoniko. Tenal meke-ibi-neg-yaginmalad, aga abal istarmalal, kwen unniguojulmal mes pulakwa ampagugal. N3 Tenal tule-pimalad Jesús wilub-takegal Jesúsga chogalmal: “Imi pe Pab-Tummad-akar anmalga wilub oyogenab pe Pab-nuggin nia-oni o chul-dewa.” Mw Tenal tulemal-wal-walgwen chogalmal: “Imi we Jesús nia-tummad-Beelzebú-kannalegedgin tulegin nia-onimai.” L' Tegin te ibagwengin Jesús tulegin nia-keg-chunmaked-onosgu, tule nabir chunmanoni. Tegin tulemal-Jesús-takpukmalad weob pakal pesmal. "K= Tenal pemal tule-iskanagwando, tenal pemal yabli wiis aga nuskanga immal-nuegan ukmal. Al pe anmal-Pab-nikpa-maidzhe Pab-Purpa-Nued-ekisnail, Pabdin pemalga pul-pule E-Purpa-Nued-uko.” Teob Jesús chogzhagusdo. Tulemal yami Jesúsgin chogzhagujad: “Jesús niabal immal ima” dJA Teginbal, ¿pe-machi peje kallin-nuzha ekisdanikil, pe machiga tiol-uko? Antin chog chul. I7 “(¿Imi pe-machi peje madu ekisdanikil, pe machiga akwa uko? Chulá. Teginbal,) ¿pe-machi peje ua-ekisdanikil, pe machiga nakpe-uko? Chulá. 5Hc “Tenal meke-ibi-tule Pabzhe immal ekisnail, we tule keg-chulgu immal-ekisnaid nikunoniko. Tenal meke-ibi-tule Pabzhe immal aminail, we tule keg-chulgu immal onogo. Tenal meke-ibi-tule Pabzhe pali-pali kolnail, tule-wanagakkin-kolnaidyob, Pab keg-chulgu we tule-itogo, tule wanagak egajadyob. $GA Tegin Jesús chogalbal: “Al an pega chogzhundo: imi pemal Pabzhe immal ekismalal, Pab pega uko. Tenal pemal Pabzhe immal aminanimalal, pedin we immal onomalo. Tegin pemal Pabzhe pali-pali kolmalal tule-wanagakkin-kolnanikidyob, Pab pe-itogo, tule pega wanagak egenonikidyob. Fy Tegin Jesús chogalbal: “Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi ai-neggin-maid pe-aiyadbal yabli kwen kwisguojul pega madu ukegal. Tenal pe-ai-neggin-maid melle pinkegugal keg-chulgu yabli unnigualedzhe pega immalmal-napi-kujiid uko.” iEK “¿Tegin pe-ai-neggin-maid pega chogo pe ebinzhe: ‘Pe melle anche kolma. Imi an-wanagak pato chaktigal chii, tegin anmal tegin an-nuskan pato pél kabmamimal. Al an kwen kwisgunejul pega madu ukegal?’ Chulá.” D Imi an-ai-pid tikajul-akar anche noni. Tenal antin mas-kunned kwen nikchul an-ai-okunkal. Tenal pe madu nikale, pe anka madu wis uko.’ C/ Tegin Jesús aga e-chapinganga purpal chogalbal: “Imi tule mutik-neg-kabgwen peje nonikil, tenal pe mas kwen nikchulil tule-nonikid-okunkal, ¿pe ilgwen ai-nuedzhe naojulzhí mas amigal? Tegin pe aizhe kolnatapo; ‘An-ai, an peje walapá madu wis amidani, ogwagal. %BC Pabye, imi tulemal-ankin-walmajadbal
an nega iskued pelgus chogzhadyob,
pe anka iskued pelgus chogmogoye.Imi pe wilub-takleged-naidzhik,
pe melle an-palmioye.(Tenal pe iskuedgin-yoledanikid-akar
pe an-onobaloye.)Pitogua. Imi pemal weob Pabzhe kolmalo. 6Ag Imi pe anka pane-pane mas-kunned ukoye. @ Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Imi pe Pabzhe kolneel, pe weob Pabzhe kolmalo:An-Pab-nikpa-neggin-maidye,
imi tulemal pegin chogmalalen, nabirin:‘Pe-nugdin chwilimakalye.’Tenal pe-neg-takmaid nonikilen, nabirbalinye.(Imi nikpa-neggin pe-itolegedbal pél immal-kunaidyob,
iti-napkin pe-itolegedbal pél immal-kunaimogalen, nabirbalinye.) E?  Imi te ibagwengin Jesús akne Pabzhe-kolnaid pelgusgu, e-chapingan-walgwen Jesúszhe wilenaigual chogal: —Tummad, pe anmal-wis-oturdama Pabzhe-kolgal, Juan aga e-chapingan-oturdajadyob. *>M *Tenal immal-choggwen pul-chunchoged naido. Tenal María pul-ib-nued chus an-chunmaked itogal. Tenal antin Maríaga kwen chogojul-kuo. ‘Pe we-akar nao.’s=_ )Tegin Jesús Martaga chogal: —Marta, imi pe ichejul immalmal-cheedgin pinzheedbal, pe sae-itonai. :<m (Tenal Marta echar-echar-immal-imanaidbal Maríagin Jesúsga chognoni: —Tummad, ¿pe akal kwen takchul, an-urpa an-kwen-pentajul? ¿Ibiga pe keg Maríaga chogde an-wis-penta? x;i 'Tenal Marta urpa-nika. Tenal Marta-e-urpadin nug María. Tenal Maríadin Jesús-nabal chii-pes Jesús-itogal. a:; &Tegin Jesús aga e-chapinganbak natapidgin, neg-kwebur-totoje omosmal. Imi teun ome-walgwen-Marta-nugad we neg-kweburgin chimo. Tegin Jesús we neg-kwebur-totoje nonigu, Marta weligwal e-neggin Jesús-abingas. 09Y %Tegin tule-Moisés-igal-wijiid Jesúsga chogalzhun: —Samaritano-tule wilejakwa tule-sakilejad-taknonikidde. Tegin Jesús tule-Moisés-igal-wijiidga chogal: —Pe nued chogzhado. Tenal pe imis-akar we Samaritano-tuleyob pe tule-pentakenabmo. Jesús Marta-tegin-María-negzhe kalmanonikid 8# $Tegin Jesús tule-Moisés-igal-wijiidzhe ekichial: —¿Imi piti we tule-walpágwad tule-e-waglik-mamimaladyob tule-sakilejad-pentas? ]73 #“Tegin te pangin Samaritano-tule neg-ibedga tulabo e-mani ukchagu, neg-ibedga chogalbal: ‘Imi pe anka nuekwa we tule-tako. Tenal an-pega-mani-ukchad ampa pega akuel, pedin, pe aga pe-manigin we tule-pentagwelo. Tenal an kannan tanikil, pe-mani-owejadun an kannan pega penukbalo.’ Tegin Samaritano-tule ukin nadzhun. Pitogua.” Y6+ "Tegidgin Samaritano-tule, tule-sakilejadga ina chaalzhun. Tegin Samaritano-tule, tule-sakilejad-ya-chijiidgin kwallu tegin vino imas, tegin molgin ya-ebirmasbal. Tegin Samaritano-tule aga e-moli-burrogin tule-sakilejad-onakwisgu, tule-kabmalad-negzhe tule-yeed-ches. Tegin Samaritano-tule kabmalad-neggin nuekwa tule-sakilejad-takcha. J5  !“Tegin Samaritano-tule-walgwen ampa igalbal tanimogadgin panna tule-sakilejad-taknonimo. Tenal Samaritano-tule wilejakwa tule-sakilejad-taknonikidbal, tule-sakilejad-waglik kwisgunoni. 64e “Tegin tule-pid, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pentamalad-walgwen, tule-mellemaidzhe nonimo. Tenal tule-nonikid pinche imial tule-mellemaid-takchagu ilgwen ukin nadmo. 3} “Tegidgin tule-irwal-Pabzhe-koled-walgwen igalbal immal-kwen-wichul tanikidgin, arpak mellemai tule-taknoni. Tegin tule-irwal-Pabzhe-koled mellemai tule-takchagu, tikabal tule-mellemaid-ebiris. Tegin tule-irwal-Pabzhe-koled ilgwen ukin nad. V2% Tegin Jesús purpal tule-Moisés-igal-wijiidga chogal: “Nabirdo. Imi te ibagwengin tule-walgwen Jerusalén-akar Jericóje nad. Tegin tule igalbal-natapidgin tule-iskana-abingus. Tegin tule-iskana we tulegin mol chus. Tegin tule-iskana peyedzhe we tule-sakisbal. Tegin tule-iskana igalbal neg-wichul mellemai we tule-ebesbal. -1S Tenal tule-Moisés-igal-wijiid, melle tule-kegeyob peigal, Jesúsga chogalbal: —Nabir pe anka chogzhando, ¿tenal toa-tulemalzhun an-tikalbal-mamimaladdé? 03 Tegin Jesús we tulega chogal: —Eye, pe nued chogzhado. Tenal pe chogzhadyob pe naneel, pe ilagwen-nadgu tullego, pe pal kwen purkojul-kuo. T/! Tenal tule-Moisés-igal-wijiid Jesúsga chogal:—Imi pe Pab-Pul-Tummad-pilalguenab,
pél aga pe-ulubgin-itogedzhe,
pél pe-purpaje,
pél pe-kannaleged-nikadzhe,
pél pe-pinzheedzhe, pel-kwapa. Dt. 6:5Tegin pe aga tukin chan pilaledyob
tule-pe-tikalbal-mamimalad pe pilalguenabmalbal. Lv. 19:18 y.k Tegin Jesús we tulega chogal: —Nabir. ¿Tenal Moisés-igalgin igi nermakal-mai-chogna? ¿Igi pe apcho? |-q Tegin te ibagwengin tule-pirkin-Moisés-igal-wijiid arpak kwisgual Jesús-wilub-takegal. Tegin tule-pirkin-igal-wijiid Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, ¿an igi imakel nabir ilagwen Pab-neggin meggal, tegin an melle pal purkwegalbal? [,/ Imi an chunchunnad pemalga chogdo: Pab-kaka-palchogmalad-ichejul tegin erreymal-ichejul pe-immal-takchiidyob takpi-kusmogan, tenal we tulemal yabli kwen takchajulmal. Tegin we tulemal pe-immal-itosmalad itobi-kusmalmogan, tenal we tulemal yabli kwen itoszhulmalbal.” Jesús purpal chogzhagujad Samaritano-tule, tule-mellemaid-pentajad +! Tegin Jesús aga e-chapinganzhik akpiridgu, e-chapingangabi chogal: “Imi pe-imial-an-immal-imajad-takchadbal, ib-nued pemalga kus. F* Tegin Jesús chogalbal: “Imi an-Pabdin pel-kwapa anka immal ukcha an immal imagal. Tegin tule-kwen-nikchul nuekwa Machi-wisgugal, tenal e-Pabbi nuekwa e-Machi-wiis. Tegin tule-kwen-nikchulbal nuekwa Pab-wisgugal, tenal e-Machibi nuekwa e-Pab-wismo. Tenal e-Machi aga e-itolegedbal tule-ima e-Pab-wisgugal.” I)  Imi teun Jesús Pab-Purpa-Nued-nikadbal pela-pela weligwaledgin chogal: “Pabye, an pe-otummoye. Imi pe nikpa-neggin tegin iti-napkin e-Tummadga maiye. Tenal pe tule-immal-wismalad tegin tule-nono-nikmalad an-immal-imajad aku-itogal pe imasbalye. Tenal an-immal-imajad pe mag-itogal tule-polgana-imasbalye. Al an pe-nug otummoye. Pabye, an wisdo, pe yer itos weob immal imagalye. Imi pe weob immal-imajadyob an weob peigunainye. Pitogua.” ( Tegin niamal-pe-chogedbal-ibzhajadbal pe melle welgumalo. Tenal Pab-neggin pe-nug-nermalejadgin pe welgumalo. Jesús weligwal itononikid U'# Tenal an pemalga igal-ukchado, nakpemalgin tegin tiolmalgin annegal. Tegin an pemalga igal-ukchabal pemal pe-aichulid-Satanás-kannalegedgin nakwegalbal. Tenal pemal yabli kwen naklik-kunonikojulmalbal. A&{ Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tenal pe melle tummarba itomalo. Imi an takchado nia-sagla-Satanás tummarba-itogedbal nikpa-neg-akar maripedyob iti-napche arkwannoni. a%; Tegin Jesús-e-chapingan-wala-tulapá-kakaambe-kakabogwad weligwaledgin kannan Jesúszhe akpirnonimalgu, Jesúsga chognonimal: —Tummad, imi niamalzhe-pakal anmal-pe-nuggin-immal-imajadbal anmalbal ibzhasmal. ~}||L{{zyxwvvuutssPrjq!p4oynmll&k_jih9gg)feedfcba`i_^ ]1[[;ZhYXX)WUUTEShRQQOPOOsNMMKLL!KJJIIZHFFE3D6CCBA\@@?@>>e=M“Tegin Lot-maigu ampa weob kusmodo. Imi teun tulemal mas-kunnedgin pul pinzhedi-kusmal, kobedgin pul pinzhedi-kusmal, immalmal-pakedgin pul pinzhedi-kusmal, immalmal-ukedgin pul pinzhedi-kusmal, immal-tigedgin pul pinzhedi-kusmal, tegin neg-chobedgin pul pinzhedi-kusmalbal. Tenal tulemal Pab Tummadgin kwen pinzhedi-kuszhulmal. O“Imi Noé-maigu tulemal pul mas-kunnedginbi pinzhedi-kusmal, kobedgin pul pinzhedi-kusmal, ome-nikuedgin pul pinzhedi-kusmal, tegin pabgan aga nuskan-ukedgin pul pinzhedi-kusmalbal aga nikumalgal. Tenal Noé ul-tummadzhe-togzhadzhe weob kudigusdo. Tegidgin tulemal ampa immalgin-kwen-pinzhejul-pukmaladgin mu-tummad arpak neg-odononi. Al teun tulemal pel-kwapa purkwismal. NTegin Jesús chogalbal: “Imi akpene Noé-maigu-kujadyob an-Te-Tule-Chunna iti-napche kannan tanikil, tulemalga ampa kunonimogo. 3M_Tenal an-Te-Tule-Chunna kepegin peyedzhe wilegenabgwel, tegin tulemal-imis-pukmalad an-kwen-abingaojul-kuenabmalbal.” Tule kwen wichul ibi-ibegin Jesús kannan taniko hLI“Tenal an-Te-Tule-Chunna kannan tanikil, mariped pél nikpa-neg otalogedyob an noniko. @KyTenal tulemal pemalga chogdamalo: ‘Wegin Cristo mai.’ Tegin tule pemalga chogdamalbalo: ‘Cristo wépal mai.’ Tenal pemal melle tak-nemalo, tegin pe melle we tule-itomalbalo. J9Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: “Imi ibe nonikodo, pemal takpi-kudamalo an-Te-Tule-Chunna neg-takmai, tenal pemal kwen takojul-kuo. I#Tegin tule Pab-neg-takmaidgin kwen chogojul-kuo: ‘Wegin chii,’ o ‘Wépal chii.’ Tenal Pab-neg-takmaiddin pato tule-ulubgin mai.” 8HiTegin te ibagwengin Pariseomal Jesúszhe ekisnonimal, Pab-neg-takmaid inkwa kunoniko. Tegin Jesús Pariseomalga chogal: “Imi Pab-neg-takmaid pe kwen takojul-kuo tani. KGTegin Jesús tule-eje-nonikidga chogal: —Kwisgu, pe akalzhul nejunno. Imi pe ankin-penzhul-kujadbal, pe nugunoni. Pariseomal Jesúszhe ekichijad: “¿Pab-neg-takmaidde inkwa noniko?” `F9¿Tenal we tule-kwapidbi noni Pab Tummadga tog-nuedi choggal? ¡Paaa! ¿Igi taklejun? ETenal Jesús tulemalga chogal: —¿Imi tulemal-nugujadde walambejulzhí? ¿Imi tule-walabakebakkwaddé, pia nadzhun? 7DgTegin we tule Jesúszhe nonigu, Jesús-abir askun chimtinoni. Tenal tule-nonikid tog-nuedi Jesúsga chognoni. Tenal takalgu, tule-tog-nuedi-chognonikiddin, Samaritano-tule. CTegidgin tule-lepra-poni-nika-nad-walgwen aga takchagu ede nugus, kolmakal-kolmakal Pab-Tummad-otummoe Jesúszhe kannan al. oBWTegin Jesús tule-lepra-poni-nikmalad-takchagu, ka chogal: —Imi pemal ilgwen tule-irwal-Pabzhe-kolmaladzhe nemalo, pemal aga chan oyomalgal, pedin nugusmal. Tegin tule-lepra-poni-nikmalad Jesús-ka-chogzhadyob ilgwen tule-irwal-Pabzhe-kolmaladzhe nadmalzhun. Tenal tule-lepra-poni-nikmalad ampa igalbal-natapidgin aga takalmal e-ponidin pato pelgus. %AC Tenal tule-lepra-poni-nikmalad panna igal-pial sapejul Jesúszhe kolalmal chogalmal: —¡Jesús tule-tummadye, imi pe wilejakwa anmal-takelen, nabirinye! n@U Tegin Jesús neg-kwebur-totoje togdanikidgin tule-walambe-lepra-poni-nikmalad Jesús-iktual pukmal. ?} Tegin Jesús Jerusalén-neg-kweburzhe natapidgin Provincia-Samaria tegin Provincia-Galilea-abingujiidgin natapmal. 0>Y Tenal pemal ampamo. Imi pemal an-chogzhad-pallí pél immal imajal, pe melle aga tukin otummogo. Tenal pemal choged-wilubmal: ‘Antin twagdar mos-nued-chul. Tenal antin pinche an-tummad-chogzhad-pallí immal imas.’ ” Teob Jesús chogzhagus. Jesús walambe tule-lepra-poni-nikmalad-nudajad = “¿Tegin mos pe-chogzhad-pallí immal imajadbal, pe mosga chogo pe ebinzhe: ‘Tog-nued pe anka immal-imajadbal?’ Chulá. W<'¿Tenal pe pul-kigma mosga chogdagojulzhí? ‘Pe anka mas tuenab, tegin pe mol ogwaenab. Tegin pe anka mas-kunned tegin kobed chedabalo. Tegin pe anka-pél-immal-imajad-cholbal kep pe mas-kunchunmogo.’ W;'Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal-walgwen mos-nikal, tegin pe-mos oveja-takap-dewa, o nagnugin arpajad-akar nonikil-dewa, ¿pe mosga chogo pe ebinzhe: ‘Imisgin pe chigwelo mas kunkal?’ Chulá. 2:]Tegin Jesús e-nuggin-palmilegalmaladga chogalzhun: —Imi pemal mostaza-kwaun ankin penzhulil, pemal chunna we morera-chapiga chogo: ‘We-akar pe nao, tegin pe termalzhe kwisgunao.’ Tenal we chapi keg-chulgu pe-choged-pallí kuenab. Jesús chogzhagujad mosmal e-tummadga nuekwa naneenab 9Tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad Tummad-Jesúsga chogalmal: —¿Ibiga pe keg anmal-okannode, anmal pegin pul penzhulgal? i8K“Tenal pe-kwenad ibagwengin ilakugle pegin walmajal, tenal pe-kwenad ilakugle pega chognonikil: ‘Antin pegin-walmajadbal pukib-itononi,’ pedin ilakugle pe kwenadga chogenabmo: ‘Pe-iskueddin pato pelgus.’ ” 7“Al pemal nue aga takermal, melle iskuedgin tule-pid-egwangal. Imi pe takel, pe-kwenad iskuedgin kudii, pe kwenadga chogo: ‘Pe melle iskuedgin nane.’ Tenal pe-kwenad aga iskuedgin pukib-itononikil, pe kwenadga chogo: ‘Pe-iskueddin pato pelgus.’ 63Tenal tukalgin-akwa-mu-edinal-nai termalzhe tule-walgwen metel, wedin pul iwen-akalzhul, pul tule-walgwen iskuedgin Pabgin-ibzheed-mimmi-egwangal. t5 cTegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: “Imi tulega keg-chulgu wilub-takleged nonida iskuedgin arkwangal. Tenal tule-walgwen iskuedgin tule-pid-egwannonikil, we tule peyedzhe-oturdalenoniko. Tenal we tule ampi peyedzhe wilesmalma. I4 “Tegin Abraham tule-mani-ibedga chogalzhun: ‘Imi pe-urpamal Moisés-karta-nermakal-maidgin tegin Pab-kaka-palchogmalad-karta-nermakal-maidgin kwen ibzhaszhulmalal, tenal imi an pe-urpamalzhe tule-purkwijad-palmijal, pe-urpamaldin ampa tule-purkwijadbal kwen ibzhaojulmalbal.’ ” Teob Jesús chogzhagus.^35“Tegin tule-mani-ibed Abrahamga chogal: ‘Nabir pe chogendo, tenal an-urpamal Pab-karta kwen itogojulmal. Tenal tule-purkwijad kannan an-urpamalzhe nadel, an-urpamal kep e-iskuedgin pukib-itononimalo.’ h2ITenal Abraham tule-mani-ibedga chogalzhun: ‘Chulá. An Lázaro-kwen-palminejul. Imi pe-urpamal Pab-karta nika-nemal, Moisés-nermajad tegin Pab-kaka-palchogmalad-nermasmogad. Al pe-urpamal akalzhul Pab-karta itomalo.’ q1[Tenal pe Lázaro palmidel, Lázaro an-urpamalga chunmagal, melle iti-wileged-negzhe nonimalgalmoye.’ ,0Q“Tegin tule-mani-ibed Abrahamga chogalzhun: ‘Tad-Abraham, imi antin urpamal-walatal-nika. Al an peje wileye, pe an-kalgwenmaladzhe Lázaro-wis-palmioye. /5Tenal anmal-abalgin ya-tummad chibal. Al tule-anchik-pukmalad meke-igi keg peje opakel. Tenal tule-pezhik-pukmalad meke-igi keg anchik opakelmo.’ .“Tenal Abraham tule-mani-ibedga chogal: ‘¿Machi, ampa pe wiis, pe napkin tigusgu, pe igi kus? Imi pe napkin tigusgu, pe ichejul immalmal-nuegan nikus, tenal Lázarodin peyedzhe wiles. Imidin Lázaro itigin nued akwilejii, tenal pedin peyedzhe wilejii. *-MTegin tule-mani-ibed Abrahamzhe kote chogal: ‘Tad-Abrahamye, imi pe wilejakwa an-takelen, nabirinye. Tenal pe anka Lázaro-palmidagelen, nabirbalinye, Lázaro ko-tukugin anka ti wis chedagalye, Lázaro an-kwabin-tukugin ti wis nazhigalye. Imi an peyedzhe we cho-chaglagin wilenaiye.’ ~,u“Tegin tule-mani-ibed cho-chagla-neggin peyedzhe wilejiidgin, panna-akar Lázarobak-chii tad-Abraham-takcha. ]+3“Tegin te ibagwengin Lázaro purkwenoni, tenal angelmal Lázaro-chunonimal Abraham-maidzhe chedgal. Tegin Lázaro-purkwijad-cholbal, tule-mani-ibed purkwenonimo. Tegin tulemal tule-mani-ibed-tigzhamalmo. w*gTenal Lázaro tule-mani-ibed-mas-kunned-apatmaid kucha-tagmogan. Tenal achumal Lázaroga ya emenonidamalbal. d)ATenal teun tule-mani-ibed-neg-magadbal, tule-wileged-Lázaro-nugad ya-chunnabi mellejimo. P(Tegin Jesús chogalbal: “Imi te ibagwengin tule-mani-ibed mai. Tenal tule-mani-ibed mol-nueganbi yo, mol-kwalugiid tegin mol-chibu-karked. Tegin tule-mani-ibed pane-pane mas-nueganbi kunpal. 'w“Imi meke-ibi-tule aga ome-metel, tegin ome-pid-nikujal, pato ome-pidgin-yolejadyob iskunoni. Teginbal, tule ome-melleded-nikujal, pato ome-pidgin-yolejadyob iskunonimo.” Jesús tule-mani-ibedgin tegin tule-wileged-Lázarogin chunmajad Z&-Tenal iti-nap tegin nikpa-neg pul-pulejul pelguo, Moisés-igal-pul-totógwadga. %9Tegin Jesús chogalbal: “Imi Moisés-igal tegin Pab-kaka-palchogmalad-chogzhad Juan-Bautista-nonikidzhe chunmaledi-kus. Tenal Juan-Bautista-nonikid-akar Pab-neg-takmaid-kaka-nuegan chunmalenoni. Tenal tulemal-pel-kwapa kantikidgin alamananimal Pab-neg-takmaidgin toggal. }$sTenal Jesús Pariseomalga chogal: —Imi pemal tulemal-wagin aga tukin oyodimal, pemal tule-nuegan. Tenal Pab Tummad ulubzhe-pakal pemal-wiis pe igi pinzhebukmal. Imi tulemal chogmalal wedin ib-nued, Pab Tummaddin istar tegiid-immal tak. .#UImi Pariseomal pul-peyedzhe manigin pinzhedimal-choggu, al Pariseomal pél Jesús-chunmajad itosmalgu, Jesúsgin todoalmal chogalmal: “Pinche pe koltima.” m"S “Imi tule walbo keg tummagan-nikuel. Imi pe keg-chulgu tummad-walgwen-yer-taknoniko, tenal pe tummad-pid-istar-taknoniko. Chulil, pe tummad-walgwen-choged-pallí immal imanoniko, tenal pe tummad-pid-choged-pallí immal kwen imanonikojul. Imi pemal keg Pab-walbo nanemalal. Tenal pemal walkwénna chuenabmal pe tummadga kugal, Pab Tummad o mani.” v!e Teginbal, pe tule-pid-immalmalgin pe nuekwa nanejulil, tede ¿toa pega immalmal uko pegadga kugal? Keg kue. | q Imi pe iti-napkined-iskued-manigin pe nuekwa nanejulil, tede ¿toa pega immalmal-nuegan-chunchunnad uko? Keg kue. J  “Imi meke-ibi-tule yer immal-íchegwad akwel, we tule ampa nabir immal-ichejulid akwemogo. Tenal meke-ibi-tule wichul immal-ichegwad akwel, we tule ampa istar immal-ichejulid akwemogo. 6e “Tenal an pemalga chogdo: imi pemal iti-iskued-napkined-mani pe ebugo, pe-ai-nuedga tule-imagal. Al pega we mani pelgunonikil, pe neg-keg-pelguedgin abingelenoniko. ;o“Tegin tule-mani-ibed tule-ega-immal-taked-wisgusgu, tule-immal-taked-iskanagin chogalzhun: ‘Imi tule-immal-taked pirkin pinzheed-nika melle kujal wilegal.’ Imi tule-iti-napkin-pinzhedimalad tule-Pabgin-pinzhedimaladga pul-pirkin immal wismal, e-tulemalgin immal-imagal melle kujal wilemalgal. U#“Tegin tule-immal-taked tule-pidga chogalbal: ‘¿Pe melu an-tummadgin immalmal kalenai-chogna?’ Tegin tule-immal-kalenaid-pid tule-immal-takedga chogal: ‘Trigobi quintal-tulaataled-ilatal an kalenai.’ “Tegin tule-immal-taked tule-immal-kalenaidga chogal: ‘Nued, wegin pe-karta. Tegil pe kueye chigdo nermagal. Tenal pe kartagin unnila quintal-tulaataled-ilabake pe nazhiko.’ Tegin tule-immal-kalenaid tummad-immal-taked-chogzhadyob imas. Z-Tegin tule-immal-kalenaid tule-immal-takedga chogal: ‘Kwallubi, barril-tulaatal an kalenai.’ “Tegin tule-immal-taked tule-immal-kalenaidga chogal: ‘Nued, wegin pe-karta. Tegil pe kueye chigdo nermagal. Tenal pe kartagin unnila barril-tulabo-kakaambe pe nazhiko.’ Tegin tule-immal-kalenaid tummad-immal-taked-chogzhadyob imas. G“Tegin tule-immal-taked tulemal-e-tummadgin-immalmal-kalenanimaladzhe kocha. Tenal tule-immal-taked tule-kepe-nonikidga chogal: ‘¿Pe melu an-tummadgin immalmal kalenai-chogna?’ ve¡Aaá! Imi an wiis an igi imakenab. Imi an tummad ankin arpaged idirijal, an akalzhul tule-neggin mego.’ R“Tegin tule-immal-taked aga pinzhealzhun: ‘Imi an-tummad arpaged-akar an-metel. Tede, ¿an igi kuojun? Imi antin unnijul nagnugin arpagal, tenal an pinkebal magadbal tulemalzhe mani ekisgal. “Al tule-mani-ibed tule-ega-immal-takedzhe kocha. Tegin tule-mani-ibed tule-ega-immal-takedga chogal: ‘Imis an wisgusdo, tulemal pegin chogmal, pede nuekwa an-immalmal kwen taknaichul. Imi an pei pe-anka-immalmal-takchiid pél pe anka chogo, melu ampa immalmal wis pukwa. Tegin pe anka chogbalo tulemal melu ankin kalenanimal. Tenal pe we arpagedgindin anka pe pal kwen arpanejul.’  Tegin Jesús purpal aga e-chapinganga chogalbal: “Imi te ibagwengin tule-mani-ibed mai. Tenal we tule-mani-ibed tule-pid-nikbal ega pél immalmal takegal. Tenal tule-mani-ibed iche-iche wisgus, e-mos-ega-immal-takedde pinche-pinche-pakal e-mani mimai.  Tenal pe-urpadin tikajulgus tule-purkwijadyob oweledi-kus, tenal imidin pe-urpa kannan tullejadyob anmalzhe nonibal. Tenal pe-urpa owelejan, tenal imidin kannan anmalzhe nonibal. Al anmal weligwal-itogedgin mas-kunned-wilubmal.’ ” Teob Jesús chogzhagus. “Tegin e-pab machi-cheredga chogal: ‘Machi, pedin anpak pane-pane kudii, tegin an-immalmal-nikad pel-kwapa ampa pegadmo. FImi an-urpa omegan-machergan-wismaladgin pél pe-mani misgu, kannan negzhe noni. Tenal pedin an-urpaga moli-kwamtikid-mecha kunmalgal.’ Tenal pe an-urpaga weob immal-imaked-wilubzhulin. _7Tegin machi-chered e-pabga chogalzhun: ‘Imi antin pirkabalgus pebak kudii, tegin an pe-choged-pallí pél immal imadi-kus. Tenal pe anka cabra-chapini kwen ukchajul, naga aimalbak weligwal-itogedgin wis kunkal. “Tenal machi-chered e-pab-e-urpaga-immal-imajadbal sae-itos-pes. Tegin machi-chered yapa mas-kunnanimaladgin toggus. “Tenal e-pab wisgusgu e-machi-chered noni, magadbal nod e-machi-cheredga choggal: ‘¿Ibiga pe keg wis togmodeé, mas wis itogal?’ \1Tegin mos machi-cheredga chogal: ‘Imi pe-urpa-akpene-nadgujad kannan chana-nued akpirnonibal. Al pe-pab moli-peb-nikad-chapini-kwamtikid-mecha, pe-urpa-nonikidbal tulemal weligwal-itogedgin mas kunmalgal.’ dATegin e-ia-chered mos-walgwenzhe kocha ekisgal: ‘¿Ibiga tulemalde kwilnanimal-wede?’ 4a“Tenal teun takalgu, e-ia-chered neggin maichul, nagnuganbal kudii. Tenal e-ia-chered negzhe tanikidgin, panna-akar itos kal kolomajii, tegin tule kwilnanimalbal. ' GImi an-machi tikajulgus tule-purkwijadyob oweledi-kus, tenal imidin kannan tullejadyob anmalzhe nonibal.’ Al tulemal weligwal-itogedgin mas kunonimalzhun. | qTegin pe kueye moli-peb-nikad-chapini-kwamtikid-chunao mesgalbal. Tegin anmal weligwal-itogedgin we chan kunmalo. = s“Tenal machi-e-pab aga e-mosmalga chogal: ‘Pe kueye-kueye mol-pul-nued aminao, tegin pe ko-yoed tegin sapat aminebalo. Tegin pe an-machigin pél pe we immalmal yoyomalo.   “Tegin machi e-pabga chogal: ‘Pabye, an Pab Tummadbak iskus, tegin an pebak iskusmoye. Al an igal-kwen-nikchul choggal: An pe-machiye.’ Tegin machi-e-pab aga e-machiga chogalzhun: ‘Machi, pe melle weob anka chogma. Pedin ampa an-machido.’  !Tegin machi aga e-pabzhe alzhun. “Tenal machi ampa untar-panku tanigu, e-pab panna-akar aga e-machi-takcha. Tegidgin e-pab peyedzhe wilejakwa machi-takchagu, ilgwen machi-abin abarmakalzhun. Tegin e-pab allakwa aga machi-kas, tegin igal-maidbal machi-wagal usbal. _7Al an igal-kwen-nikchul choggal: An pe-machiye. Tenal pedin, pe mosyob an-takoye.’ veTenal an pabzhe kannan nadel, an pabga chognatapo: Pabye, an Pab Tummadbak iskus, tegin an pebak iskusmoye. R“Tenal machi aga mag itononigu ede pela-pela wiledii, aga chognonijun: ‘¿Ibiga an wegin wiledi-wede? An-pab-mosmal, mas-ichejul nikamal, tenal antin itigin ukul mesdani. Al an pabzhe nejun. -Tenal we machi chin-okunnaidgin pela-pela ukul-chaal. Al we machi chinbi-mas kunpi-kual. Tenal tulemal machiga yabli chin-mas kwen ukchajulmal. $A“Tegin machi tule-aka-mamimaladzhe nadzhun arpaged wis amigal. Tegin machi arpaged onosgu, e-tummad chapur-tikalzhe machi-palmis ega chin-takegal. 0YTegin machi pél aga e-mani misgu, mani-nikchul-kunoni. Tenal machi-maid-napkin mas-kunned-kwen-nikchul kunonigu, machi ukul mejal. Al we machi peyedzhe wilegalzhun. nU “Tegin machi-totogwad nue-nadzhul manigin pél aga e-immalmal-nikad ukcha. Tegin we machi napa-pidzhe nadzhun. Tegin machi napa-pidzhe omosgu, kalagwenzhul nanedi-kual, inna-kobdi-kual, tegin omegangin mani midi-kualbal. F Tegin machi-totogwad aga e-pabga chogal: ‘Paba, imi pe-purkwijad-cholbal-anka-immalmal-uklegoed pe imis-imis anka uko.’ Tegin machi-e-pab e-machimalga pél e-immalmal-nikad mimiszhun. gG Tegin Jesús purpal chogalbal: “Imi te ibagwengin, tule-walgwen machimal-walabo-nika. yk “Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-walgwen aga ulubgin iskuedgin pukib-itononikidbal, ome aga e-aimalbak welgujadyob Pab-angelmal peyedzhe welgumalmogo.” Jesús purpal machi-e-pabgin-purkwijadyob-owelejadgin chunmajad X~) “Tegin ome mani-owelejad onojal, aga aimalzhe kolo tegin tule-aga-tikalbal-mamimaladzhe kolmogo. Tegin ome tulemalga chogdago: ‘Imi an mani-owelejad an kannan onojadbal, pe anpak mes welgumalo.’ k}OTegin Jesús purpal chogalbal: “Imi ome-walgwen kwaambe mani-chipú nikal, tegin mani-chipú omebi kwagwen owelejal, ¿we ome kallen ogao, tegin neg-turwidago tegin nuekwa mani amidagojulzhí ilgwen onogedzhe? Teobdo. |}“Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi oveja-wala-tulabake-kakaambe-kakabakepak kwen oweleszhulmaladga pul oveja-owelejad-kannan-onojadbal pe welgumalo. Imi tule-inniki-timalad aga iskuedgin pukib-itogal kwen napijulidbal, Pab-neggin tule-inniki-timaladga pul tule-aga-iskued-pukib-itononikidgin pul welgunonimalo.” Jesús purpal mani-chipú-owelejadgin chunmajad R{“¿Tegin pe negzhe nonikil, pe-aimalzhe tegin pe-tikalbal-mamimaladzhe pe kolojulzhi? Teobdo. Tegin pe tulemalga chogo: ‘Imi an oveja-owelejad an kannan onojadbal, pe anpak mes welgumalo.’ sz_¿Tegin pe oveja-owelejad onojal, pe negzhe weligwaledgin kwikangin pirnai oveja-chedagojulzhí? Teobdo. Gy“Imi pemal-walgwen oveja-wala-tulaatal-nikal, tegin oveja pebi walgwen owelejal, ¿pe moli-kagan-naidgin oveja-pimalad-ebegojulzhí, walkwénna-oveja-owelejad-aminegal onogedzhe? Teobdo. Xx)Tenal Jesús Pariseomal-chogzhad itosgu, Pariseomalga purpal chogalzhun: "w=Tenal Pariseomal tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad Jesúsgin chogalmal: —We tule yer tule-iskana-abinge, tegin tule-iskanabak mes mas kunpal. v }Imi teun tule-Romano-tummadga-tulemalgin-mani-egwanmalad tegin tule-iskana-pimalad Jesúszhe irmanonimal Jesús-itogal. 7ug#Tenal palu iskujal, ibga pal kwen kunonikojul, nap-nudagal pel chul, tegin turwa-nudagal pel chulbal, unnila migal nabir. Imi an-pemalga-chogzhad, pe nuekwa itomalo.”ltQ"“Tenal palu ib-nueddo yer-kulle mas imagal. Tenal palu iskunonikil, keg kannan pal nudale. `s9!Teginbal, pe pél immalmal-nikad pe ebejulil anpal naigugal, keg pe an-chapinga kuel. Rr Tenal errey unnijulil, errey-pid ampa tikajulidgin tulemal-palmio, errey-pidbak igal-nudagal melle pila-chegal. “Imi pemal ampamalmo. Al pe nuekwa pinzheenabmal pe unnio-dewa anpal-naigugal o chul. kqO“Tegin an pemalga purpal chogbaldo: ¿imi errey-walgwen errey-pidbak pila-chebi-kualil, nuekwa pinzheenabzhulzhí, ede chulub-miliambe-nikadgin unnio-dewa errey mili-tulagwen chulub-nikadbak pila-chenaidgin, nakwegal? }ps‘We tuledin immal-kwen-wichulma. Tenal tule neg-tummad-chobnaindo tenal kwen okuszhul-kus neg-tummad pelogal.’ o5Tenal pe kepegin nuekwa pinzhaszhulil, neg-tummad mani-akujadbal abal kalenai melledo. “Tenal tulemal takchal neg abal-kalenai, pegin chogdamalo: 6ne“Al an pemalga purpal chognejun, imi pe neg-tummad chobbi-kualil, ¿kepegin pe nuekwa pinzheenabgwelzhulzhí pe mani unni-dewa o chul-dewa, pél neg-tummad chobgal? mTenal meke-ibi-tule anpal-naigujadbal kuakwa purkwegal natapchulil, tule-aga-nakrus-cheinatapidyob, we tule an-chapinga keg kubalil. l“Imi meke-ibi-tule anpal naigubiel, aga pabga, aga nanga, aga omega, aga nuskanga, aga urpamalga, tegin aga punmalga, pul an-pilalzhulil, we tule an-chapinga keg kuel. Tenal meke-ibi-tule an-pilaledbal, yapa anka purkwel, we tule an-chapinga keg kubalil. tkaImi teun tulemal-íchejul Jesúsbak irmadimal. Tegin Jesús tulemalzhik akpiridgu, tulemalga chogal: Yj+Tenal an pega chogdo, imi tulemal-an-kepe-neje-kochamalad-pel-walgwen meke-igi an-neggin mas pal kwen kunnojulmal.’ ” Teob Jesús chogzhagus. Jesús chogzhagujad: “Tule anpal-naigujadbal wilenoniko” Ji “Tegin tule-tummad e-mosga chogal: ‘Imisgin pe nebalo, tule-igalbal-mamimalad-aminegal tegin tule-chapurbal-mamimalad-amigalbal. Tegin pe kantikidgin tulemal-chedago an-neg enzhegal. Dh“Tegin mos e-tummad-chogzhadyob pél pipirmasgu, e-tummadga chognoni: ‘Tummad, pél pe anka chogzhadyob an imas. Imi tulemal-ichejul irmanoni, tenal tulemalga neg ampa unni.’ qg[“Tenal mos e-tummadzhe kannan akpirnonigu, pél aga e-tummadga chognonijun, tulemal ega chogzhad. Tegin tule-tummad e-mos-ega-chognonikid itosgu tulemal yapa taggusmal, sae-itos-pes. “Tegin tule-tummad e-mosga kannan chogalbal: ‘Imi pe kueye-kueye kannan neenabbal, neg-kweburgin callebal tegin neg-chukungangin tule-wiledimaladzhe kolnegal. Tegin pe tebal nadel, tule-ponigwalmaladzhe, tule-aku-atamaladzhe, tule-mego-mego-nanemaladzhe pe kolmogo anpak mes mas kunmalgal.’ Vf%Tegin kwéntin mosga chogalmo: ‘An imichal ome-nikkus. Al an keg neel.’ =esTegin kwéntin mosga chogal: ‘An imichal naga walambe moli-pakcha. Al an naga moli-takneenab molide nued arpamal-dewa. Al tule-anche-kochadgin an naojulidbal wis walmanejun.’ cd?“Tegin mos tulemalga chognatapku, tulemal-pel-kwapa yapa taggusmal. Kwéntin mosga chogal: ‘An imichal naga nagnu pakcha. Al an naga nagnu takneenab. Al tule-anche-kochadgin an wis naojulidbal walmanejun.’ cTegin tule-tummad mas-kunned ogusgu, aga e-mos-palmis tule-akpene-tarzhe-kochamaladga chognegal: ‘Tagmalo, mas pato akwigus kunkal.’ ObTegin Jesús we tulega chogalzhun: “Nabir pe chogendo. Tenal an pemalga purpal chog, imi te ibagwengin tule-walgwen íchejul-mas-imajogalidgin ichejul tulemalzhe kocha, ebak mes mas kunkal. 1a[Tegin tule-walgwen-Jesúsbak-mes-mas-kunchiid Jesús-chunmajad itosgu, Jesúsga chogal: —Imi tule Pab-neg-takmaidgin mas kunpukwal, ib-nued we tulega kunoniko. =`s“Tenal pe masgin tule-wilemalad-okuchal, pega ib-nuedga kunoniko. Tenal tule-wiledimalad muchub pe-kwen-okunnojul-choggu, al tule-chwilidik-nanedimalad-kannan-tullegoed-ibegin Pab-neggin pega immalmal-nuegan uklenoniko.” Jesús purpal chogzhagujad tule-tummad tulemalzhe kochad ebak mes mas kunkal T_! “Tenal pe ichejul mas imabi-kualil tulemal-okunkal, pe tule-wilemaladzhe pe kolo, pe tule-ponigwalmaladzhe pe kolo, pe tule-mego-mego-nanemaladzhe pe kolo, pe tule-aku-atamaladzhe pe kolmalbalo. )^K Tegin Jesús tule-neg-ibedga chogal: “Imi pe íchejul mas-imabi-kualil tulemal-okunkal, pe melle aga aimalzhe kolo, pe melle aga urpamalzhe kolo, pe melle aga kwenamaladzhe kolo, pe melle tule-mani-ibgan-pe-waglik-mamimaladzhe kolbalo. Tenal pe an-chogzhadyob pe tulemalzhe kochamalal, we tulemal kujal peje kolnonimalmogoen. Wedin choglejun, pemal aga muchub-muchub masgin okunnanimaladgin aga nabonanimal. /]W “Imi meke-ibi-tule aga tukin tummarba itogel, we tule, pul tule-pinchegadga kunoniko. Tenal tule aga tukin pinchegadga imakel, pul tule-tummadga kunoniko.” 0\Y “Tenal te ibagwengin tule peje kocha-dewa mas kunkal, pe kan-pinchegadgin chigo. mas-kunned-e-ibed pega chognonikoedzhe: ‘An-ai, pe tule-tummagan-pukwadgin pe chigmogo.’ Tenal mas-kunned-e-ibed pega teob chognonikil, kep pe tulemal-pebak-mes-mas-kunpukmalad-wagin pe otummolenoniko. [[/ “Tenal pe tule-tummagan-ampagumalad-kangin chigwijal, tenal tule-pega-pul-tummad arpak nonikil, mas-kunned-e-tummad peje noniko, tegin pega chogdago: ‘Imi pe we tummad-kan-akar pe kwisguenab, tule-tummad pe-anal chiggal.’ Imi an-pega-chogzhadyob pega kuelen, pe peyedzhe pinkeguoen, tegin pe kan-pinchegadgin chignatapchunno. VZ%“Imi machi-ome-nikuedgin tule peje wis kochamogal-dewa e-wis-taknegal, pe melle tule-tummagan-ampagumalad-kangin chigo mas kunkal. Tenal pe kwen wichul tule-pega-pul-tule-tummad arpak noniko-dewa. YImi teun Jesús tule-mas-kunnonimalad-takchagu tule-tummagan-kangin chigbi-kualdamal, al Jesús tulemalga purpal chogalzhun: X-Tenal Judio-tummagan Jesús-kwen-abin-imaszhulmal, ilgwen yakir pesmal. Jesús chogzhagujad: “Pe melle aga tukin tule-tummadyob nanao” BW}Tegin Jesús Judio-tummaganzhe ekichialbal: —Imi pemal-walgwen machi-nikal, o moli-peb-nikad-dewa, ulukued-ibegin pebi ya-yabal arkwatchal, ¿pe apka-pakal moli-onaknaojulzhí? EVTenal Judio-tummagan ilgwen yakír pesmal, Jesúsga immal kwen chogzhajulmal. Al Jesús tule-abgan-mued-poni-nikad-ebusgu, ilgwen tule-yeed-nudas. Tegin Jesús tule-yeed-palmiszhun. UTegidgin Jesús Pariseomalzhe tegin tule-pirkin-Moisés-igal-wismaladzhe ekichial: —¿Imi ulukued-ibegin tule-nudagal ib-nued o chul? WT'Tenal Jesús-abir tule-walgwen chimo. Tenal we tuledin abgan-mued-poni nika. 2S _Tegin te ibagwengin ulukued-ibegin, Jesús Pariseo-tummad-negzhe nad mas kunkal. Tegin Jesús-mas-kunchiidgin, tulemal Jesús-algebukmal, Jesúsde igi immal imako-dewa. bR= #Imi pe-negdin mellegal-peio. Tenal an pemalga chogdo: imi pemal meke-igi an-pal-kwen-takojulmal, pemal chognonimaloedzhe:Imi pe-Pab-nuggin-tanikid-tule otummoledi-kuelen,
nabirinye. Pitogua. Sal. 118:26iQK "Tegin Jesús chogalbal: —Jerusalén-tolgan, pemal Pab-kaka-palchogmalad-mechamal, tegin pe akwagin tule-peje-palmilegalmalad-mechamalbal. Tenal antin melugus peigujiin pemal-pel-kwapa anche tagmal nuekwa pe-akwegal, kallin-nan aga chakan-tarbal mimmigan-chabogedyob an pemal chabogal. Tenal pemal yabli yapa-kusmal. Al an peyedzhe pukib-itodo. OP !Tenal antin keg-chulgu imis, pan, tegin achul ukin neenab. Tenal Pab-kaka-palchoged-tule keg-ku akne purkwegal, keg-chulgu Jerusaléngin purkwed-wilub. Al an Jerusalénzhe omoed-wilubmo purkwegal. CO Tegin Jesús Pariseomalga chogalzhun: —Imi pe us-tad-Herodega chogo: ‘An imis, pan tulemalgin nia-onine, tegin tule-yemalad-nudanebal. Takalgu achul kep an immalmal pelogo.’ zNm Tegidgin Pariseomal-wal-walgwen Jesúsga chognonimal: —¡Pe kueye nao! Errey-Herode pe-aminai pe-mesgal. hMI Imi tule-pinchemalad-wal-walgwen tule-tummadga kunonimalo, tenal tule-tummagan-wal-walgwen tule-pinchegadga kunonimalmogo.” Imi Jesús teob chogzhagusdo. Jesús Jerusalén-tolgan-yapa-e-abingeedbal pukib-itogedbal pojad {Lo “Tenal Pab-neg-takmaidgin tulemal-akne-akne-tanimalad, tad-nakwedzhik, tad-arkwanedzhik, tegin tad-chabiridzhik-nuedzhik, tegin tad-chabiridzhik-chapilezhik-tanimalad mesagin pel-kwapa pukmalmogo mes mas-kunkal. Tenal pemaldin saté. gKG “Tegin pe takalil Abraham, Isaac, Jacob tegin Pab-kaka-palchogmalad-pel-kwapa Pab-neg-takmaidgin pukwamal. Tenal pemal kwen togzhajulmalal, pe pela-pela pononimalo, tegin pe peyedzhe-wilejiidbal nugal kotamalbalo. 7Jg “Tegin tule-neg-ibed pemal-magarbal-pesmaladga chogdabalzhunno: ‘Pinche pe koltima. An wichí pe ibi-tule, pia pe tani. ¡Pe-tule-iskana, pe ilgwen we-akar nao!’ iIK “Tegin pemal-magarbal-pesmalad neg-ibedga chogdabalo: ‘¿Imi an pebak mes kobzhamalzhulzhí, tegin an pebak mes mas kuchamalbalzhulzhí? ¿Tegin pe anmal-neg-impabal Pab-igalgin tulemal-oturdadi-kusbalzhulzhí?’ EH “Tegin tule-neg-ibed kwisgudel, ilgwen wanagak chaktio. Tenal pemal-magadbal-pesmalad wanagakkin neg-ibedzhe kolnonimalo, wilenonimalo. Tegin pemal chogdamalo. ‘Tummadye, pe anka wanagak wis egegweloye.’ Tenal tule-neg-ibed pemal-tarzhe-kolnonimaladga chogdago: ‘An wichí pe ibi-tule, pia pe tani.’ bG= “Nabir. Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi tulemal-íchejul alamananimalan wanagak-alikwágwadgin toggal. Tenal tulemal keg kugusmal toggal. Al pemal pela-pela alamakenabmal wanagak-alikwágwadgin toggal. (FI Imi teun tule-walgwen Jesúszhe ekichial: —¿Tummad, tule-walpókwajal wis abonolenonimalo melle sapejul oturdalegal? Tegin Jesús tulemalga purpal chogal: #E? Imi teun takalgu, Jesús Jerusalén-neg-kweburzhe natapidgin neg-kwebur-tummagangin tegin neg-kwebur-purwiganagin Pab-igalgin tulemal-oturdake-nad. YD+ Nabir. Imi Pab-neg-takmaid ome-walgwen madu-pur-liber-tulapágwadgin madu-ina eyojadyob. Tenal madu-ina pinna-pinna madu-pur-kadel, pel-kwapa madu omuo.” Tule-pel-kwapa Pab-neg-takmaidgin kwen togojul-kuo iCK Tegin Jesús kannan chogalbal: “¿Imi Pab-neg-takmaid ibiyob an pega chogel-kad-wichul? *BM Nabir. Imi Pab-neg-takmaid, tule nagnugin chapi-mostaza-kwa tigzhadyob. Imi mostaza-kwa tunkusgu, chapiun tunkus, tegin chikwimal e-aanganbal ampagunonimal.” bA= Tegin Jesús chogalbal: “¿Imi Pab-neg-takmaid ibiyob an pega chogel-kad-wichul? Y@+ Tegin Jesús pél chunmasgu, tulemal-istar-Jesús-takmalad peyedzhe pinkegusmal. Tenal tulemal-pimaladdin Jesús-immal-taktijulid-imajadbal yer itos-pesmalmo. Jesús purpal Pab-neg-takmaidgin chunmajad E? Tenal we omedin Abraham-e-wagwa. Tenal Satanás pirkaambe-kakapábakkus we ponibal we ome-kasgudii. ¿Tede ib-nuedzhulzhí, ulukued-ibegin ponigin-kalesgudiid-akar ome-onogal? Ib-nueddo. V>% Tegin Tummad-Jesús Judio-ormaked-neg-e-tummadga chogalzhun: —¡Pe-askinbi-nued-nanemalad-tule! ¿Imi pemal-pel-kwapa ulukued-ibegin aga moli echiktamalzhulzhí, tije tigin moli-okobnegal? Teobdo. = Tegin Jesús ulukued-ibegin ome-nudajadbal, Judio-ormaked-neg-e-tummad istar-itogedbal tulemalzhe ulual chogal: —¿Imi pemal wichulzhí ibe-ibanerkwa nika arpagal? Al pe we ibemalgin tagdo nudalemalgal. Tenal pe ulukued-ibegin pe melle tagmalo nugugal. <y Tegidgin Jesús omegin chunkal mezhisgu, ome apka-pakal inniki kwisgunonijun. Tegin ome Pab-Tummad-otummoalzhun. );K Tegin Jesús ome-takchagu, omeje kocha eje taggal. Tegin ome Jesúszhe nonigu, Jesús omega chogal: —Mu, pe imis-akar poni-pe-kanikid-akar pe ololgune. : Imi teun takalgu, ome-walgwen chimo. Tenal we ome nia-nikadbal pirkaambe-kakapábakkus tulludik nanedii, keg inniki kwisgu. p9Y Tegin te ibagwengin Jesús ulukued-ibegin Judio-ormaked-neggin Pab-igalgin tulemal-oturdadi-kus. 8} Tegin wag-islub nabir chanmanonikil, meke kwichio, melle pe olao. Tenal wag-islub chanmanonijulil, akalzhul pe olejunnodo.’ “Tegin wag-islub-e-ibed chogalzhun: ‘Tegil nabirde.’ ” Teob Jesús chogzhagus. Jesús ome-tulludik-naneed-nudajad 7 “Tegin tule-nagnu-taked wag-islub-ibedga chogalzhun: ‘Tummad, pe melle wag-islub olegweloma, pirkagwen pe napi takkwelo. Tenal antin imis-akar nagabal chika-chika nap imane tudu-chegal. Tenal an moli-cha wis eyonebal takegal, chanmako o chul-dewa. (6I “Tegin wag-islub-ibed tule-nagnu-takedga chogalzhun: ‘Imi antin pirkapágus wag-islub-chan amidanigus, tenal an wag-islub-chan kwen onoszhul-kus.’ Tegin wag-islub-ibed tule-nagnu-takedga chogalzhun: ‘Imi wag-islub pinche neg-kani-kwichi-choggu, al pe akalzhul olejunno.’ z,~w}_||R{{Vzzy?xqwvv:utssQrqMpo0ml3k>=<<;99;8U7a655443:221P0O/!.-U,+*)}((&%I$'##"@![ +z5?eN:>h% q a ]]tzpyY“Tenal te ibegin Pab-kartagin-nermakal-maidyob pél neg-kunoniko peyedzhe tulemal-oturdalegal. hxITenal te ibegin tulemal-Provincia-Judeagin-pukmalad ilgwen-wakinenabmal yal-tummaganzhe. Tenal tule-Jerusaléngin-pukmalad Jerusalén-akar noenabmalmo. Tenal tule-nagnuganbal-kudimalad Jerusalénzhe melle pal tognonimalo. w'Tegin Jesús chogalbal: “Imi pe takalil chulubmal Jerusalén-ebiris pukwamal, pemal pato wisgunonimalodo, Jerusalén-pelgued omodani. MvTenal pe abin-purtijadbal pe-purpa abonolenoniko Pabbak meggal.” Iu Tenal pe-chagla-kia-kigwen meke-igi pegin kwen owelegojul-kuo. Jt Tenal pe-anpal-naidbal, tulemal-pel-kwapa istar pe-taknonimalo. s“Tenal pe-pabgan, pe-urpamal, pe-kwenamalad, pe-aimal-ugakche pe-tuktimalo. Tenal tulemal wal-walgwen pemal-mesmalo. 'rGTenal antin, an pega pinzheed-nued uknoniko pe chunmagal. Tenal pe chunmakoedgin, tule-pebak-aichulmalad unniguojulmal pegin nakwegal, ilgwen yakir peimalo. nqUImi pe kalejal, pe aga tukin chogenabmal: ‘An iktualeba kwen pinzhenejul an igi chunmako-dewa.’ |pq “Tenal tule-tummagan pega igal-itononimalal, pemalga igal-uklenoniko ankin chunmagal, antin tule-abonoged. Jo  “Tenal an chogzhadyob ampayo immalmal-kueddu, tulemal pe-kanonimalo. Tegin tulemal sapejul pe-imanonimalbalo. Tegin tulemal Judio-ormaked-negmalzhe pe-cheinonimalo pega igal-itogal. Tegin tulemal oturdaleged-neggin pe-odomalbalo. Tenal pe anpal-naidbal, tulemal erreymalga tegin gobernadormalga pe-tuktinonimalo. rn] Tegin neg-tutumaked peyedzhe naigunoniko, tegin napa-pid-pidgin mas-kunned nikchul-kunonibalo. Tegin ponigan peyedzhe akninoniko. Tenal nikpa-neg-magadbal wilubgan akal-akal oyolenonikil, tule-takmaloedbal peyedzhe kin kwakidamalo. m Tegin Jesús chogalbal: “Imi tulemal kaka-akal-akal-chunmamaladbak pila-onononimalo, tegin napa, napa-pidbak pila-onononimalbalo. ly “Tenal pe itoalmalal, pila-nonai, tegin pe itoalmalbalil, tulemal aga emal-emal mesnanimal, melle pe kwakidamalo. Tenal an-pega-chogzhadyob neg-kunaid keg-chulgu iktualeba kunoniko. Tenal an-chogzhadyob neg-kunonikil, ampa neg-tukujul.” NkTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: “Tenal pe nue aga takermal, tulemal pe-yardadamal. Imi tulemal-ichejul yami an-nuggin nonimalo. Tenal we tulemal chognonimalo: ‘Imi antin Cristo.’ Tegin tule-pe-yardadanimalad pemalga chognonimalbalo. ‘Imi neg-tuku pato omodani.’ Tenal pemal melle we tulebal naigumalo. :jmTegin e-chapingan Jesúszhe ekichialmal: —¿Tule-oturdaked, imi pe-imis-chogzhadde, inkwa kuo-wede? ¿Tede igidgin anmalga oyolenoniko we neg-kunaid-wilubgan pato noni? i —Imi pe-immal-takchimalad ibagwengin pelgunoniko. Tenal te ibegin we neg eyarismalal, akwa-aga-askin chiji pel peiojul. #h?Imi Jesús-e-chapingan-wal-walgwen aga emal-emal Pabzhe-koled-neggin chunmakalmal, chogalmal: “Imi we Pabzhe-koled-neg yér takle-á tegin akwamal yér taklebal-á. Tegin tulemal-Pabzhe-koled-negga-immal-ukchamalad yér taklebaldo.” Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: ?gw¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi tule-mani-ibgan ichejul mani ukchando, tenal we tulemal yabli aga manigwen-ukchadyob itosmal. Tenal we ome iché mani ukchando, tenal we ome-wilegeddin Pabga aga pelallé mani-napid ukcha, mas kunkal pel peszhul. Jesús neg-tuku omodanikidgin, neg-igi-kunonikoedgin chunmajad 2f]Tenal Jesús tulemalga chogal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi we ome-wileged-machered-tarbi-purkwijad pel-kwapa tule-mani-ibganga pul-pule Pabga mani ukcha. yekTegin Jesús takchabal ome-wileged-machered-tarbi-purkwijad-walgwen ulugin Pabga mani-kollogana-kwabo ukchamo. \d 3Tegin Jesús chiidgin, panna tule-mani-ibgan-takchii, ulugin Pabga mani uknanimal. Ac{/“Tenal Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad kantikidgin omegan-tarbi-machered-purkwismaladgin immalmal egwanmal. Tenal we tulemal pinche yami yer e-takegal, ib-chunnadyob orojul Pab Tummadzhe kolmalbal. Imi an-chogzhadyob tulemal nanemalal pul-pule Pabzhe oturdalenoniko.” Teob Jesús chogzhagusdo.b).“¡Wijirmal Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladzhe! Imi we tulemal yer itomal mood mol yogal. Tenal we tulemal yer itomalbal, tule-immalmal-ukmaladgin tule-tummadyob eje kolgal. Tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad yer itomalbal Judio-ormaked-neggin tule-tummagan-ampagumalad-kanmalgin chiggal. Tenal we tulemal pulal mas kunnalmalal, yer itomalbal tule-tummagan-kan-ampagumaladgin chiggal. ]a3-Tegin tulemal-pel-kwapa Jesús-itobukwadgin, Jesús aga e-chapinganga chogal: `,Tegin Jesús chogalbal: —Imi Errey-David-pel Cristoje kocha ‘Tummad,’ ¿tede Cristode, igi David-e-wagwaga kuodé? Tenal tulemal Jesús-kwen-abin-imaszhulmal, ilgwen yakir pesmal. Jesús Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladgin immal-choged nikunonikid j_M+tule-pebak-aichulmaladgin nakwegal an pe-imakedzhe,
pe kangin nag-onakwedyob.’ Sal. 110:1 &^E*Imi Errey-David aga tukin Pab-namaked-kartagin chogzhado:Imi Pab Tummad an-Tummadga chogzhado:‘Pedin an-nuedzhik tule-tummadga chigwitapo, ])Tegin Jesús tulemalga chogal: —¿Ibiga chogmaldé: ‘Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulede Errey-David-e-wagwa?’ ?\w(Tenal Jesús pirkin-immal-wijiidbal, tulemal Jesús-tobgualmal. Al tulemal Jesúszhe immal pal ekichiszhulmal. Jesús Pariseomalzhe ekichijad: “¿Cristode toa-wagwa-wede?” [{'Tegidgin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad-wal-walgwen Jesúsga chogalmal: —Tule-oturdaked, pe yer chogzhado. Z&Imi Pab tule-purkwaled-e-Pab-Tummad chul. Tenal Pab Tummad tule-tulad-e-Pab-Tummadga mai. Tenal Pab pel-kwapa tuladbi tulemal-tak.” Y%“¿Imi anmal igi wisguo tule kannan tullego? Nabir. Imi Moisés chapi-purwi-kagwis takchadgin, teun Moisés chogzhagusdo: ‘Pab Tummadde Abraham, Isaac tegin Jacob-e-Pab-Tummadga mai.’ Al Moisés oyosdo tule-purkwaled-akar kannan tullego. $XA$Tegin tule-kannan-tullesmalad pal kwen purkojulmal. Tenal tule-tullesmalad angelmalyob kunonimalo, tegin tule kannan tullejadbal Pab-nuskanga kunonimalo. /WW#Tenal tule purkwaled-akar kannan tullejal, tegin Pab-neggin nabir togzhamalal, machergan ome-pal-kwen-nikuojulmal. Tegin omegandemo machered-pal-kwen-nikuojulmalmo. V5"Tegin Jesús Saduceomalga chogal: “Imi pemal immal-kwen-wichul chunmajima. Imi tule iti-napkin ome-nikumal, tegin omegan machered-nikumalmo. U7!“Imi we ome Pab-neggin kannan tullejal, ome machimal-walakugle-pél-nikujadbal, ¿piti machi-walakugled e-machered-chunchunnadga kunoniko?” +TQ Tegin we ome kep purkwenonimojun. _S7Tegin e-urpa-e-palid we ome-nikunonimo. Tenal machi nuchu-kwen-nikchul purkwenonimo. Tenal we machimal-walakugled pél we ome-walkwénnagwad-nikusmal. Tenal machimal yabli tegigus nuchu-kwen-nikuszhul purkwismal. `R9Tegin e-urpa-e-palid we ome-nikunonimo. Tenal e-urpa nuchu-kwen-nikchul purkwenonimo. %QC“Nabir. Imi te ibagwengin tule-walgwen machimal-walakugle-nikus. Tegin machi-tummad ome-nikunoni. Tenal machi-tummad nuchu-kwen-nikchul purkwenoni. uPcTegin Saduceo-nonimalad Jesúsga chogalmal: “Tule-oturdaked, imi Moisés anmalga igal-mezhisdo: imi tule-ome-nikad nuchu-nikchul purkwijal, e-urpa keg-chulgu e-ia-omega-kujad-nikuenabmo, we omebak aga e-ia-purkwijadga nuchu-nikugal. O'Tegin Saduceomal-wal-walgwen Jesúszhe immal ekisnonimal. Imi Saduceomal chogmal: “Tule purkwijal, Pab-neggin pal kwen tullegojul.” ,NQTenal tulemal-palmilenonimalad kwen unniguszhulmal, tulemal-wagin noal-chunmagal Jesús-imagal. Tenal tulemal-palmilenonimalad Jesús-emalga-immal-chogzhadbal pul-kigma weob pakal pesmal, al ilgwen yakir pesmalbal. Saduceomal Jesúszhe tule-purkwaled-akar-kannan-tullegoed ekisnonikid aM;Tegin tulemal Jesúsga chogalmal: —Romano-Tummad-Césargadde. Tegin Jesús tulemalga chogalzhun: —Nabir. Imi immal Romano-Tummad-Césargadil, Césarga pe ukodo. Tenal immal Pab Tummadgadil, Pabga pe ukodo. LL—Nabir. Imi pe anka mani wis oyogweldo. Tegin tulemal Jesúszhe mani oyosgu, Jesús tulemalga chogal: —¿We manigin, toa-wagal-purpa chii-jogna? ¿Tegin toa-nug nermakal naibal-chogna? wKgTegin Jesús takchagu tulemal pinche e-wilub-takegal eje immal ekisnanimal, Jesús we tulemalga chogal: J+Imi pe inniki-immal-choged-tule-choggu, al an peido, pe anka chog: ¿imi anmal nabir Romano-Tummad-Césarga mani-egwannanimalad penuko o chul? I5Tegin tulemal-nonimalad Jesúszhe immal ekichialmalzhun chogalmal: —Tule-oturdaked, imi anmal nued wismaldo, pe tulemal-oturdanaidgin pe napírra inniki chunma. Tegin anmal wismalbaldo, pe tule-kwen-tobzhul, tenal pe ilgwen pakal-pud-pud Pab-igalgin tulemal-oturdabal. iHKTegin Judio-tummagan Jesús-algenanimal, Jesúsde iche istar wis chunmadago-dewa. Tegin Judio-tummagan tule-nueganyob tulemal-palmialmal, yami Jesúszhe immal ekisgal. Imi tule-palmilesmalad pinzhebukmal: “Imi Jesús iche wis noal chunmakelen, nabirin, anmal nabir gobernadorga Jesús-uko, gobernador igal-nikadbal sapejul Jesús-oturdagal.” IG Tenal Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan mag itosmal, Jesús purpal emalgin otukal chunmas. Al Judio-tummagan igal-aminani-pesmal ilgwen Jesús-kagal. Tenal Judio-tummagan tulemal-tobedbal Jesús-kwen-kaszhul-kusmal. Jesús Romano-tummadga-mani-egwanmaladgin chunmajad F#Imi meke-ibi-tule we akwa-askin arkwajal, ilgwen e-kalmal pisli-pisli peio. Tenal we akwa tule-askin arkwannonikil, we tule ilgwen akpudo. ]E3Tenal Jesús nuu tulemal-taktegu, tulemalga chogal: —¿Tede ibiga Pab-kartagin-nermakal-maid chogzhun:Imi tule-neg-chobmalad akwa-mete?Tenal akwa-meted akwa-pul-chunchogedga kunoni. Sal. 118:22 DNabir. Imi tule-nagnu-ibed tule-nagnu-takchimaladzhe nonikil, tule-nagnu-takchimalad-mesmogo, tegin tule-pimaladga nagnu-uko ega takegal.” Tegin tulemal-Jesús-itobukmalad chogalmal: —Imi pe-chogzhadyob Pab Tummad anmalgin kad weob immal imada. C!Tenal tule-nagnu-takchimalad machi-kasmalgu, nagnu-tikalzhe machi-chesmal. Tegin tule-nagnu-takchimalad nagnu-tikalbal kep machi-mechamalzhun.” Tegin Jesús chogalbal: “¿Imi tule-nagnu-ibed tule-ebi-machi-mechadbal, igi tule-nagnu-takchimalad-imako pe ebinzhe? B“Tenal tule-nagnu-takchimalad takchamalgu nagnu-ibed-e-machi tani, aga emal-emal chunmakalmal chogalmal: ‘Imi we machi-tanikid e-pab purkwijal, we nagnu machigadga kunoniko. Al anmal we machi-mejenabmal, we nagnu pél anmalgadga kunonigal.’ +AO “Tegin tule-nagnu-ibed chogalzhun: ‘¿An igi imakenabzhun? Tegil an naga machi-pilaled-palminejun. Imi an chogdé we tulemal an-machigindin atamalo.’ 5@c Tegin tule-nagnu-ibed e-mos-pid-palmialbal. Tegin mos nonigu, tule-nagnu-takchimalad mos-naklichasmal. Tegin tule-nagnu-takchimalad nagnu-akar kantikidgin mos-onodmalbal. ? “Tegin tule-nagnu-ibed e-mos-pid-palmialbal tule-nagnu-takchimaladzhe. Tenal mos-pid-nonigu tule-nagnu-takchimalad sapejul mos-sakismalbal, tegin mosgin istar chunmasmalbal. Tegin tule-nagnu-takchimalad chunkal-kwabi kannan e-tummadzhe mos-palmismalbal. *>M “Tenal uva-nabgued-ibe omosgu, tule-nagnu-ibed tule-nagnu-takchimaladzhe aga e-mos-palmial, uva-chan-abal-ega-uklegoed amigal. Tegin mos tule-nagnu-takchimaladzhe nonigu, tule-nagnu-takchimalad sapejul mos-nonikid-sakismal, tegin chunkal-kwabi kannan e-tummadzhe mos-palmismalbal. }=s Tegin Jesús tulemalga purpal chogal: “Imi tule-walgwen nagnugin uva tigzha. Tegin tule-nagnu-ibed nejogalgu, tulemalga uva-naid ololchas, kujal uva-weied-omojal aga abal kamalgal. Tegin tule-nagnu-ibed napa-pidzhe nad pirkabal owegal. =<sTegin Jesús Judio-tummaganga chogal: —Tegil an pemalga kwen chogojulmodo, toa anka igal-ukcha weob immal imagal. Jesús purpal tule-iskana-uva-nagnu-takmaladgin chunmajad y;kAl Judio-tummagan Jesúsga chogalmalzhun: —Anmal kwen wichulmal Juan-Bautista-tigin-tule-oged pia-tani. ):KTenal anmal chogzhabalil: ‘Juan-Bautista-tigin-tulemal-oged tule-akar tani,’ tulemal-pel-kwapa Juan-Pab-kaka-palchoged-takedbal, akwagin anmal-mesmalo.” a9;Tegin Judio-tummagan aga emal-emal chunmakalmal: “Imi anmal chogzhal: ‘Juan-Bautista-tigin-tulemal-oged Pab-akar tani,’ we Jesúsde anmalga chogdago: ‘¿Tede, ibiga pemalde Juangin keg ibzhemalzhun?’ q8[¿Imi Juan-Bautista-tigin-tulemal-ogdi-kujad pia-akar tani-jogna? ¿Pab-akar o tule-akar? Anka chogdo. 7Tegin Jesús Judio-tummaganga chogal: —Tegil an pemalzhe-inzhel immal ekisnegwel. Imisgin an pei pe anka choggwel. 6—¿Imi pe toa-nuggin weob immal ima-wede? ¿Tegin toa pega igal-ukpal-wede, weob immal imagal? Imi an peido, pe anka chog. 05 [Tegin te ibagwengin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin Judio-chelegan-tummagan Jesúszhe nonimal. Tenal teun Jesús Pabzhe-koled-neg-impabal tulemal-oturdadii tegin Pab-kakapurwa-nuegan palchogdibal. Tegin Judio-tummagan Jesúszhe ekichialmal: 4w0Tenal tulemal yer Jesús-itosmaladbal Jesúsbak kudigusmal. Al Judio-tummagan kwen unniguszhulmal Jesús-mesgal.p3Y/Tegin Jesús pane-pane Pabzhe-koled-neggin Pab-igalgin tulemal-oturdadi-kus. Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin Judio-tummagan-pimalad igal-aminanimalan Jesús-mesgal. b2=.Tegin Jesús tule-immalmal-ukpukmaladga chogal: —Imi Pab Tummad kartagin chogdo:Imi an-neg unnila anche-kolgalbi,
tenal pemaldin immalmal-aturzheed-negga
anche-koled-neg imanonimal. Is. 56:7; Jr. 7:11 a1;-Tegin Jesús Pabzhe-koled-neg-impabal togzhagu, tulemal-immalmal-ukpukmalad-onis. s0_,Tenal tule-pebak-aichulmalad napkin-ebiogal pe-mesmalo, tegin nuskan-pukmalad ugakche-pakal. “Imi Pab pemalzhe-noni pemal-abonogal. Tenal pemaldin Pab-pemalga-immal-imabied akus takchamal. Al tule-pebak-aichulmalad pel-kwapa pebi neg eyarmalo, akwa-askin chii pel peiojul, ilgwen ubibi peio.” Jesús Pabzhe-koled-neg-akar tulemal-immalmal-ukpukmalad-onijad }/s+“Tenal pemalga kujal ibe-puled noniko. Tenal te ibegin tulemal-pebak-aichulmalad pel-kwapa pe-neg-kwebur ebirmalo. Tegin tulemal-pebak-aichulmalad pe-neg-kwebur ebirismalal, yalyob pel-kwapa ebiris nap omurmamalbalo, pe melle nomalgal. S.*Tenal Jesús chogal: “Imi pemal yabli imis-ibegin wisguelen pe igi imakenabmal akalzhul ampagugal, pemal akalzhul ampagumaloen. Tenal imidin Pab aku-itogal pemal-imas-choggu, al pemal wisguszhulmal. -)Tegin Jesús Jerusalén-omodanikidgin, panna Jerusalén takcha. Tegin Jesús tulemal-Jerusaléngin-pukmaladga peyedzhe poalzhun. ,}(Tegin Jesús Pariseomalga chogal: —Chulá. Imi an-chapingan yakir-pejalen, we akwamal kolmamaloen Pab-otummogal. +!'Tegin Pariseomal-wal-walgwen-itobukmalad Jesúsga chogalmal: —Tule-oturdaked, pe-chapinganga pe chogma: ‘Melle weob kolmamal.’ c*?&¡Imi we errey-Pab-nuggin-tanikid,
ib-nued erreyga kuelen, nabirinye!¡Imi Pab-neggin akalzhul-pukmalalen, nabirbalinye!¡Tegin we errey nikpa-neggin nug okannoledi-kuelen,
nabirbalinye! Sal. 118:26 @)y%Tegin Jesús-Olivo-yal-odejogalidgin Jesús-e-chapingan-pel-kwapa ichejul-immal-taktijulmalad-takchamaladbal, weligwaledgin sapejul pulal Pab-Tummad-otummoalmal chogalmal: ($Tegin Jesús moli-askin-chii natapidgin, tulemal errey-tummadyob Jesús-takedbal Jesús-iktual igalgin aga e-molmal okismal. '##Tegin e-chapingan Jesúszhe moli-cheinonimalgu, moli-yankalgin aga e-molmal okismal. Tegin e-chapingan moligin Jesús-onakwismalzhun. 4&a"Tegin Jesús-e-chapingan tule-moli-ibganga chogalmal: —Imi Tummad chog, ede we moli-pei. Tenal tule-moli-ibgan Jesús-e-chapinganga chogalmal: —Tegil pe cheddo. %!Teun Jesús-e-chapingan moli-echiknaidgin tule-moli-ibgan Jesús-e-chapinganzhe ekichialmal: —¿Ibiga pe moli-echiknanimal-wede? T$! Tegin Jesús-e-chapingan-palmilesmalad Jesús-ka-chogzhad-yopí kus. #Tenal tule peje ekichialil: ‘¿Ibiga pe moli-burro-echiknai-wede?’ Pe we tulega chogo: ‘Tummadde choge ede we moli-pei.’ "/Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pe we neg-kwebur-toto-pe-takchiidzhe, pe nemalo. Tenal pe neg-kweburzhe tognatapil, pe taknatapmalo moli-burro-chapini edinal-un. Imi we moli-chapini tule ampa kwen nakwedijul. Tenal pe moli-burro-echikchal, pe anka chedamalo. !9Tegin Jesús neg-kweburgan-Betfagé tegin Betania-omodanikidgin, Olivo-yal-inik peinoni. Tegin Jesús aga walbo e-chapingan-palmijogal neg-kweburzhe. N Tegin Jesús pél chunmasgu, tulemal-iktual nad Jerusalénzhe. FTenal tulemal-anpak-istarmalad yapa erreyga an-odogusmalad, pe anka chedamalo, pemal an-wagin tar-mesmalgal.’ ” Teob Jesús chogzhagus. Jesús errey-tummadyob Jerusalénzhe tognonikid {o“Tegin errey chogalbal: ‘Imi an pemalga chogdo: imi meke-ibi-tule ichejul immalmal nikal, we tulega pul-melu immal uklego. Tenal meke-ibi-tule iché immalmal nikal, we tulegin immal-ichegwad egwalenoniko, chunkal-kwabi kwichi-peio. s_“Tegin tule-itobukmalad erreyga chogalmal: ‘¿Ibigadé? Imi we tule mani-chogambe pato nika.’ +“Tegin errey tule-e-itobukmaladga chogalzhun: ‘Imi pe we tulegin an-mani chumalo, tule-ilambe-mani-ochanmajadga pe we mani ukmalo.’ )Tede, ¿ibiga pe bancogin an-mani chaboszhuldé? Imi pe bancogin an-mani chabojalen, an kannan akpirijadgin bancogin anka mani ochanmajan.’ #?“Tegin errey e-mosga chogal: ‘¡Pe mos-iskanama! Imi pe aga tukin chunmajadbal, an chabzhul pe-imane. ¿Imi pe nued-wijiinzhulzhí, antin tule-puled? Imi an kwen arpajul, tenal an pinche kuakwa immal aminonida. Tegin an immal kwen tigzhulbal, tenal an immal weinonidabal. >uImi pe tule-puled-choggu, al an pe-tobgual. Imis an wisdo, pe kwen arpajul, tenal pe pinche kuakwa immal aminonida. Tegin pe immal kwen tigzhulbal, tenal pe immal weinonidabal.’ {o“Tegin mos-pid erreyga chognonimo: ‘Tummad, wegin pe mani. Imi antin muswegin-ebirmakal pe-mani chabos. “Tegin errey e-mosga chogal: ‘Pe nued imas. Imi pe immal-totogwad yer akwis-choggu, al pe neg-kweburgan-kwaatal pe takmogo.’ “Tegin mos-pid e-tummadzhe nonibalgu, chognonimo: ‘Tummad, pe-anka-mani-ebejad eg-ilatal an pega mani ochanmas.’ “Tegin errey e-mosga chogal: ‘Pe nued imas. Imi pe immal-totogwad yer akwis-choggu, al pe neg-kweburgan-kwaambe, pe tako.’  “Tegin mos-kepe-inzhel-nonikid e-tummadga chognoni: ‘Tummad, pe-anka-mani-ebejad eg-ilambe an pega mani ochanmas.’ eC“Tenal tule-tummad yabli erreyga nugzhales. Tegin tule-tummad kannan e-negzhe nonibal. Tegin tule-tummad e-mosmalga-mani-ebemaladzhe kocha. Tegin tule-tummad mosmal-ilbal ekichial melu ega mani-ochanmasmal-dewa. _7“Tenal tulemal-e-neg-kweburginmalad istar we tummad-takmal. Al tule-tummad-naded-cholbal e-neg-kweburginmalad tulemal-palmis tummaganga choggal: ‘Imi anmal we tule-kwen-peichulmal anmal-erreyga kugal.’ W' “Tenal tule-tummad walambe e-mosmalzhe kocha. Tegin tule-tummad mosmal-ilbal yopí ichejul-mani ebes. Tegin tule-tummad e-mosmalga chogal: ‘Imi pemal we mani-ochanmamalo an kannan tanikoedzhe.’ ) “Imi te ibagwengin tule-tummad mai. Tegin tule-tummad nap-pidzhe nejogalgu, erreyga nugzhalegal. Tenal we tule-tummad kannan akpirnonibalo. A{ Imi teun takalgu, Jesús Jerusalénzhe-omodanikidbal, tulemal ebinzhenatapmal Pab-neg-takmaid ilgwen noniko. Al tulemal ampa Jesús-itobukwadgin, Jesús purpal tulemalga chogal: G Imi an-Te-Tule-Chunna iti-napche nonido, tule-Pabgin-nojadbal-oweles-kudimalad-amigal tegin we tulemal-abonomalgalbal. Jesús purpal tule-tummad e-mosmalga ichejul-mani-ebejadgin chunmajad  5 Tegin Jesús Zaqueoga chogalzhun: —Imis-ibegin iti-neg-yaginmaladga tule-abonoleged noni. Imi pedin ampa Abraham-e-wagwaga kannan kunonibal.  Tenal Zaqueo Jesúsbak-pukwadgin kwisgusgu Tummad-Jesúsga chogal: —Tummad, an kakabo pega immal wis chogbido. Imi antin, an-immalmal-nikad an tule-wiledimaladga abal ukne. Tegin an-tulegin-immal-aturzhajad ilabakegwad-wilub an kannan nega uknebal.  Tenal tulemal Jesús-takchagu, Zaqueo-neggin togzha, tulemal Jesús-uachogalmal: —Imi Jesús tule-iskana-neggin togzha.  'Tegin Zaqueo chapi-akar ilgwen aktesgu, Jesúsbak mes aga e-negzhe nadzhun. Tegin Zaqueo weligwaledgin aga e-neggin Jesús-abingaszhun. $ ATenal Jesús Zaqueo-chiid inniki-kusgu, nikpa atad. Tegin Jesús Zaqueoga chogal: —Zaqueo, pe ilgwen aktema. Imis an pe-neggin keg-chulgu togenab. s_Al Zaqueo Jesús-iktual abarmad. Tegin Zaqueo Jesús-najoedgin sicómoro-chapigin nakwis Jesús-takegal. "=Imi Zaqueo Jesús-takpi-kudiin. Tenal Zaqueo tule-matu-choggu, al Jesús nasgu, Zaqueo tulemal-Jesúsbak-ichejul-irmamaidbal Jesús-kwen-takchajul-kus. 2]Imi teun takalgu, Jericógin tule-walgwen-Zaqueo-nugad maimo. Tenal Zaqueodin Romano-tummadga-tulemalgin-mani-egwanmalad-e-tummadga mai, tegin tule-mani-ibedga maibal. Q Tegin Jesús Jericó-neg-kweburzhe tognonigu, ilagwen igalbal irmadmal. U#+Tegidgin tule-aku-ataged ilgwen mag atanoni-peszhun. Tegin tule-nugujad Jesús-cholbal Pab-Tummad-otummoe-nadzhun. Tenal tulemal-pel-kwapa tule-mag-atajad-takchamalgu, Pab-Tummad-otummoalmalmo.*Tegin Jesús tule-aku-atagedga chogal: —Nabir. Imisgin pe-imia nugudo. Imi pe ankin penzhul-kujadbal, pe nugunoni.  )—¿Igi pe pei ante pe-penta? Tegin tule-aku-ataged Jesúsga chogalzhun: —Tummad, antin, an pei, pe anka imia nudaye. H (Tegin Jesús itosgu tule eje kol, kwisgus. Tegin Jesús tulemalga chogal: —Anka pe we tule-cheda. Tegin tulemal Jesúszhe tule-aku-ataged-cheinonigu, Jesús tule-aku-atagedga chogal: `9'Tenal tule-Jesús-iktual-irmamamimalad tule-aku-atagedga chogalmal: —¡Pe melle kolmama! Pe yakir-kuma. Tenal tule-aku-ataged pul-kigma kolmakal chogal: —David-wagwaye, pe wilejakwa an-takelen, nabirinye. {&Tegin tule-aku-ataged sapejul kotegu chogal: —Jesús, pe-David-wagwaye. Imi pe wilejakwa an-takelen, nabirinye. [~/%Tegin tulemal, tule-aku-atagedga chogalmal: —Jesús-Nazaretkined natapte. u}c$Tenal tule-aku-ataged itosgu tulemal ichejul egin irmamami, tulemalzhe ekichial: —¿Igi negde kunai-ade? i|K#Tegin Jesús Jericó-neg-kwebur omodanikidgin, teun, tule-aku-ataged igalgin mani ekichi. y{k"Tenal Jesús-e-chapingan aku itos-pesmal, Jesús ega ibi chogzhad. Tenal Pab Tummad aku-itogal Jesús-e-chapingan-imajadbal, Jesús-e-chapingan chichikaal-pesmal, Jesúsde ibi chogzha. Jesús tule-aku-ataged-mani-ekichii-taed-nudajad Tz!!Tenal an-Te-Tule-Chunna ibapágin kannan purkwaled-akar tullenonibalo.” qy[ “Imi an-Te-Tule-Chunna Judiojulmaladga uklenoniko. Tenal tule-Judiojulmalad peyedzhe ankin istar todomalo, tegin ankin istar chunmamalo. Tegin Judiojulmalad ankin kwi mimalo, tegin peyedzhe an-ebiomalo, tegin an-mesmalbalo. xTegin Jesús pidzhi aga e-chapingan-walambe-kakabogwadzhe kocha. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: “Imi anmal Jerusalénzhe nejogalmal. Tenal Pab-kaka-palchogmalad iktual an-Te-Tule-Chunnagin-immal-kuoedgin chogzhagujad Jerusaléngin pél kunoniko. :wmwe tule iti-napkin keg-chulgu immal-ebejadga pul-pule immalmal nikunoniko. Tegin we tule Pab-neggin ilagwen-nadgu tullenonibalo. Jesús ilapágus aga chogzhagujad ede purkwene DvTegin Jesús tulemalga chogal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi meke-ibi-tule Pab-neg-takmaidga-arpagedbal immalmal ebejal, nega, ome, kalgwenmalad, pabgan, o nuskan-dewa, uTegin Pedro Jesúsga chogal: —Imi anmal pel-kwapa naga neg ebesmal pebal-naigugal. ¿Tegil ibi anmalga uklenonimalmogojun? t-Tegin Jesús tulemalga chogal: —Imi tulega immal-keg-kued, Pabgadin pél nabir immal kunonida. Al Pab unni e-neg-takmaidgin tule-odogal. sTenal tule-itopukmalad Jesúszhe ekichialmal: —¿Imi tule-mani-ibed Pab-negzhe toggal ib-peyedzhe-choggu, tede toa abonolegojun? nrUImi moli-camello wag-iko-imia-yabal pul-pulejul togo, pul tule-mani-ibed Pab-neg-takmaidgin toggal. 4qaTegin Jesús ampa nuu tule-mani-ibed-takkwichidgin tulemalga chogal: —¿Peyedzhe, pe takchulzhí, tule-mani-ibed pirkin-mani-pilaledbal Pab-neg-takmaidzhe toggal? p{Tenal tule-tummad peyedzhe-immalmal-nikad-yapa-ukedbal, Jesús-ega-chogzhad itosgu, peyedzhe pukib-itogedgin-pes. LoTegin Jesús tule-tummad-chogzhad itosgu, tule-tummadga chogalzhun: —Nabir pe chogendo: ‘Pe-chogzhadyob antin pel-kwapa nanedii.’ Tenal pe immal-choggwen napido. Imi pe immalmal-nikad pel-kwapa manigin uko. Tenal pe tule-wiledimaladga pe we mani mimio. Imi pe tule-wilemaladga pel-kwapa we mani ukchal, pedin Pab-neggin ichejul immalmal-nuegan nikunoniko. Tenal pe tule-wiledimaladga mani-ukchad-cholbal kep pe anche tago, ankin turdagal. an;Tegin tule-tummad Jesúsga chogal: —Imi antin toto-akar pe-chogzhadyob nanedii. %mC¿Imi pe nued wiszhulzhí, Pab Tummad Moisésbal igi igal-mezhis? Imi Pab chogdo:Melle ome-pidgin yolego,
melle tule-mejo,
melle immal aturzhao,
melle pinche-pinche kakanchao.Tenal pe aga pabgin
tegin pe aga nangin atagenabmalbal. Ex. 20:12-16; Dt. 5:16-20 lTegin Jesús tule-tummadga chogal: —Nabir. ¿Ibiga pe anka chogde, antin tule-nued? Pab Tummadbi unnila tule-nued. kTegin tule-tummad-walgwen Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, pedin tule-nued. ¿Imi an igi imakenabzhun an ilagwen-nadgu tullegal? ?jwTenal an chunchunnad pemalga chogdo: meke-ibi-tule we nuskanyob Pab-neg-takmaid kwen abingejulil, we tuledin Pab-neg-takmaidzhe kwen togojul-kuo. Jesús tule-mani-ibedbak chunmajad si_Tenal Jesús nuskan-e-pabganzhe kote chogal: “Pe anka nuskan-chedama.” Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Pe melle nuskangin igal-kao. Meke nuskan anche tagmalo. Imi Pab-neg-takmaid we nuskanyob-kudimaladga kunoniko. ehCImi teun takalgu, tulemal Jesúszhe nuskan-cheinonimal, Jesús chunkalgin nuskan-ebujadgin choggal: “Pab Tummad pega immal-nuegan imakelen, nabirinye.” Tenal Jesús-e-chapingan takchagu nuskan-e-pabgan Jesúszhe aga nuskan-cheidanimal, Jesús-e-chapingan nuskan-e-pabganzhe ulualmal chogalmal: “Melle Jesúszhe nuskan-pal-chedamalo.” g“Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-mani-egwaned Pab-wagin iskued-nikchulidgin negzhe nad. Tenal Pariseodin iskued-kwen-elileszhul negzhe nad. “Imi meke-ibi-tule aga tukin otummoel, we tuledin, tule-pinchegadga kunoniko. Tenal meke-ibi-tule aga tukin totogwadga imakel, we tuledin tule-tummadga kunoniko.” Teob Jesús chogzhagus. Jesús wiles nuskan-purwigana-takchad ifK “Tenal tule-mani-egwaneddin panna kwichi-pes Pabzhe kolgal. Tenal tule-mani-egwaned pukib-itogedbal pel nikpa atadzhul, ilgwen chagla-tukkinbi pes, tegin aga twisgal okolnai-pesbal. Tegin Pabga chogal: ‘Pab Tummadye, imi an tule-iskued-nikad-choggu, al pe wilejakwa an-takelen, nabirinye.’ Tenal tule-mani-egwaned weob Pabzhe kochagusmodo. ,eQ Tenal antin tumigwengin ilabo mas-kunchulidgin nanedabalye, tegin an-immal-nikad-ilbal, kwaambegid an kwagwen pega ukye.’ Tenal Pariseo weob Pabzhe kochagusdo. Ed “Tegin Pariseo kwisgusgu, weob Pabzhe kolaldo: ‘Pab Tummadye, an tog-nuedi pega chogye. Imi antin tule-pimaladyobzhul tule-iskanaye. Tenal antin tule-immal-aturzheed-chul, tenal an tule-immal-akaloed-chul, tegin an tule-pimaladyob ome-pidgin-yoleged-chulbalye. Tenal an we tule-mani-egwanedyob tajulbalye. 7cg “Imi te ibagwengin tulemal-walbo Pabzhe-koled-negzhe nadmal Pabzhe kolgal. Tenal tule-walgwen Pariseo-tule, tegin kwéntin e-tulemalgin-Romano-tummadga-mani-egwaned-tule. b) Imi teun takalgu, tule-wal-walgwen chogmal ede tule-nued, tenal tule-pimalad, tule-iskana. Al Jesús tegiid-tulemalga purpal chogalzhun: aTenal an pemalga chogdo: Pab Tummad ilgwen tule-chusmaladga igal-nudanoniko. “Tenal an-Te-Tule-Chunna iti-napche kannan tanikil, ¿an iti-napkin tule-ankin-penzhulmalad-onogo-día o chul?” Jesús purpal tule-walbo-Pabzhe-kochamaladgin chunmajad Z`-Nabir. Imi tule-Pab-tar-chusmalad mutik-ibgin Pabzhe kolel, ¿Pab we tule-pentakojul pe ebinzhe igal-nudagal? Pab we tule-pentakodo. ¿Tenal Pab pane-pane tulemal-yardako pe ebinzhe melle pentalegal? Chulá. e_CTegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: “¿Pe itosmal, tule-igal-itoged igi chog? 4^aTenal ome pane-pane keg-chulgu anka immal chognonida-choggu, al an we omega igal-nudanejun, ome melle anka kannan-kannan an-pudar-itogedzhe immal pal chognonigal.’ ” 6]eTenal tule-igal-itoged kepegin omega yapa igal-itogus. “Tegin tule-igal-itoged untaradgin pinzheal: ‘Imi antin Pab-Tummad-kwen-tobzhul, tegin tulemalgin pel atajulbal. A\{“Tegin we neg-kweburgin, ome-tarbi-machered-purkwijad chimo. Tenal we ome pane-pane tule-igal-itogedzhe chognonida: ‘Imi tule-anpak-istargadbak pe anka igal-wis-nudakoye.’ J[ Al Jesús aga e-chapinganga purpal chogalzhun: “Imi te ibagwengin tule-walgwen neg-kweburgin tulega-igal-itogedga mai. Tenal we tule Pab-Tummad-kwen-tobzhul, tegin tulemalgin pel atajulbal. >Z wTegin Jesús aga e-chapingan-oturdakalgu, chogal: “Imi pe Pabzhe kolneel, pe keg-chulgu pali-pali Pabzhe kolmalo. Tenal pe melle chogdamalo: ‘An weje-ugak an Pabzhe kol.’ ” kYO%Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —¿Tummad, imi we immal-pe-chogzhad, pia kuo-wede? Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Imi immal-purkwaled pia nungumaídin, tebal mulamal keg-chulgu ampagunonimalo.cX?$Tegin machergan-walbo nagnugin arpananikil, walgwen chulenoniko, tegin walgwen peio.)” XW)#Teginbal, ome-walbo ob-nagnanikil, walgwen chulenoniko, tegin walgwen peio. ( V3"“Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi an-tanikoedgin tule-walbo mutik aga kachigin kabmamikil, walgwen chulenoniko, tegin walgwen peio. U!“Imi meke-ibi-tule yapa purkwejogel, yabli pelgunoniko. Tenal meke-ibi-tule akalzhul purkwejogel, we tule kannan tullenoniko. wTg ¿Imi pemal ampa wismalzhulzhí Lot-e-ome igi kus? Imi teun Lot-e-ome kannan-akpiridedgin ilgwen purkwenoni. S!“Tenal an-Te-Tule-Chunna kannan tanikil, tule neg-uwas-askin pukmalal, melle neg-yabal pal togmalo immalmal weigal, ilgwen pe-kunaid-akar pe wakinenabmal. Tenal tule nagnugangin kudimalal, melle negzhe pal tagmalo immalmal weigal, ilgwen aka pe wakinenabmal. 1R[“Tenal Noé-maigu tegin Lot-maigu, tulemal ampa immalgin-kwen-pinzhejul-pukmaladgin neg kujadyob an-Te-Tule-Chunna kannan tanikoedgin, tulemalga kunonimalmogo. PQ“Tenal Lot Sodoma-akar nodgu, tulemal ampa immalgin-kwen-pinzhejul-pukmaladgin ti tar-winaidyob nikpa-neg-akar cho-azufrebak winoni. Tenal teun tulemal-pel-kwapa ilgwen we chogin purkwismal. ~}|{{DzzFyydxxDvvDu@tt6srroqqDp|oo,nmm lkk~k jxii-hgSflfedd-cjbaava__]^]][ZDYeXWW\VV,UU5TiSR{R QiPgONMLLZKKeJII$HGGFFbEECCC$BsAA?>>P=<<;:99d877 65Q54}433"2110/u.n--/+**6)('&& %$#"":!! T*G !!d_|l{' ) 7 ^ hG| + #Tegin tule-walbogid-nonimalad tule-pukmaladga chogalmalmo, igalbal emalga igi immal kusmogad. Tegin tule-walbogwad chogalmalmo: —Imi Jesús-pisli-pisli madu-imajadgin, anmal kep mag taknonimal, we tuledin Jesús. Jesús aga e-chapinganga nononikid 1*["Imi teun tule-ormabukmalad chunmananimal, chogalmal: —Imi Tummad-Jesús-kannan-tullejad, wedin ib-chunchunnad. Tegin Jesús Simón-Pedroga chunchunnad-sanal nononi. T)!!Tegin tule-walbogwad ilgwen kwisgudgu, kannan Jerusalénzhe almalbal. Tegin Jerusalénzhe nonimalgu, taknonimal, Jesús-e-chapingan-walambe-kakagwenchakkad, Jesús-chapingan-pimaladbak ormabukmal. G( Tegin tule-walbogid aga emal-emal chogalmal: —¿Imi Jesús igalbal anmalbak chunmadanikidgin, tegin anmalga Pab-karta palchogdanikidgin, anmal ulubgin yer-itole-nadzhulzhí? Teobdo. s'_Tegidgin tule-walbogid mag Jesús-taknonimalzhun. Tenal Jesús tule-walbogwad-abalgin ilgwen oweles-nad. M&Tegin Jesús tule-walbo-nonikidbak mes mas-kunchogalgu, madu chus. Tegin Jesús Pab Tummadga tog-nuedi chogzha. Tegin Jesús pisli-pisli madu imasgu, tule-walbo-ebak-nonimaladga madu ukcha. V%%Tenal tule-walbogid Jesúsga kannan-kannan chognaigualmal: —Pe melle ukin pal naoma. Imi pe tak, tad pato arkwandani. Pul pe akalzhul anmal-neggin anmalbak peio. Tegin Jesús tule-walbogwadbak peszhun. d$ATegin tule-walbogid neg-kwebur-natapidzhe omosmalgu, Jesús ukin-pakal nejogalbalin. 9#kTegin Jesús tule-walbogwadga palchogalzhun: Pab-kartagin egin pél nermalejad; kepegin Moisés egin nermajad, tegin Pab-kaka-palchogmalad egin pél nermasmalad-ugakche. V"%¿Imi pemal wismalbalzhulzhí, Cristo ampayo nug-tunkueddu, weob wilegenab? $!ATegin Jesús tule-walbogidga chogal: —¿Teobí? Tenal pemal immal kwen wichulma. Tenal pemal Pab-kaka-palchogmalad pél chogzhamaladbal pe penmal. M “Tegin anmal-pakamalad-wal-walgwen uanzhe arpimalmo. Tenal anmal-pakamalad omegan-chogzhad-yopí takchamalmo, Jesús-mui kwen maichul. Tenal anmal-pakamalad Jesús-kwen-takchajulmalmo.” U#Tenal omegan Jesús-mui kwen onoszhul-kus. Al omegan weob pakal anmal-ebesmal. Tegin omegan anmalga chognonimalbaldo, emalde angelmal-takchamal. Tenal angelmal emalga chogzhamal, Jesúsde kannan tulles. jM“Tenal anmal-omegan-wal-walgwen anmalga chognonimal, emalde wakur-polego uanzhe arpimal. {“Tenal anmal abintadiindo Jesús Romanomal-akar Israel-tulemal-onogo. Imi Jesús-purkwijad-akar pato ibapágus. 5cTegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin anmal-tummagan Romanomalga Jesús-ukchamal, emalga Jesús-mesgal. Tegin tule-tummagan nakrusgin-nai Jesús-mechamalzhun. A{Tegin Jesús tule-walbogidga chogal: —¿Igi kus-ade? Tegin tule-walbogid Jesúsga chogalmal: “Imi Jesús-Nazaretkinedga weob immal kusdo. Imi we tule, Pab-kaka-palchoged. Tegin we Jesús Pab-wagin tegin tulemal-wagin pela-pela-kannalegedgin chunmadi-kus. Tegin Jesús immal-taktijulmalad imadi-kusbal. 3_Tenal tule-walbogid-natapid-walgwen-Cleofas-nugad Jesúsga chogal: —¿Imi pebi Jerusaléngin kwen kudijulinzhí? ¿Al pe wichulyé Jerusaléngin immal igi kujad? +Tegin Jesús tule-walbogidzhe ekichial: —¿Ibigin pe chunmanatapmal-wede? Tegidgin tule-walbogid kwisgusmalgu, e-wagal pukib-takle-pes. NTenal tule-walbogid Jesúsgin imia akismal, wichulmal wedin Jesús. 1Tenal tule-walbogid ampa Jesúsgin-immal-kujadgin aga chunmanatapidgin, Jesús tule-walbogid-palgatap. Tegin Jesús tule-walbogidbak mes nadzhun. oWTegin tule-walbogid Emaús-igalbal natapidgin, Jesúsgin-pél-immal-kujadgin chunmake-natapmal. - Imi ampa te ibegin, tulemal-walbo-omegan-itosmalad neg-kwebur-Emaúszhe nadmal. Tenal we neg-kwebur Jerusalén-akar wachilbo-naneed-wilub. 2] Tegin Pedro kwisgudgu, yok ilgwen uanzhe abarmad. Tegin Pedro uan-yabal tognonigu, tullu imas. Tenal Pedro Jesús-mui-kwen-onoszhul-kus, mol-Jesús-ebirmajadbi unnila pukwa. Tegin Pedro kannan algu, pinzhe-nad Jesús-muide igi kus-dewa. Jesús Emaús-igalbal tule-walbogidga sanal nononikid )K Tenal Jesús-nuggin-palmilegalmalad omegan-ega-chognonikidbal kwen ibzhaszhulmal. Tenal Jesús-e-chapingan chogalmal: “We omegan pinche chunmamalma.”  Tenal omegan-Jesús-nuggin-palmilegalmaladga-chognonimalad: María Magdalena, Juana, Santiago-e-nan-María, tegin omegan-pimalad. 5c Tegin omegan uan-akar kannan negzhe nonimalgu, Jesús-chapingan-walambe-kakagwenchakkadga tegin tule-aka-pukmaladga pél palchogzhamal uangin emalga igi immal kujad. V%Tegin omegan kep wisgud-nadmal, Jesús akpene emalga igi chogzhagujad. 6eImi teun Jesús pemalga chogzhado: ‘Imi an-Te-Tule-Chunna tule-iskanaga keg-chulgu uklegenab, tegin an nakrusgin pioklegenab, tegin an ibapágin kannan tullegenabbal.’ %CImi Jesús itigin pato maichul, pato kannan tullesbal. ¿Imi pemal ampa wismalzhulzhí, Jesús pemalbak ampa Galileagin kudigusgu, pemalga igi chogzhagus? 9 kTegin omegan pela-pela kwakijadbal ilgwen tullu chigwismal. Tegin tule-walbogid omeganga chogalmal: —¿Ibiga pemal tule-purkwalmamimalad-abalgin tule-tulad-aminanimal-wede?  5Tegin omegan ampa Jesús-mui-onoszhulidgin pinzhebukwadgin, tule-walbo omegan-abin arpak nononimal. Tenal tule-walbogid mol-pi-pi-pip-kaed yowimal. [ /Tegin omegan uan-yabal togzhamalgu, Tummad-Jesús-mui kwen onoszhul-kusmal. f ETenal omegan uanzhe omosmalgu, pato taknatapmal, akwa-tummad-uan-ya-chaktijiid oniral-chii. ]  5Tegin omegan tumigin polego uanzhe ti-wawad-amismalad-chesmal Jesús-muigin imagal. c?8Tegin omegan iktualeba kuakwa ina-ti-wawad amismal, tegin ina-wawad-kwamakaled imasbal, ulukued-ibe-cholbal Jesús-muigin imagal. Tegin omegan ulukued-ibegin wis ulukusmal, Pab Tummad Moisésbal igal-mezhijadyob.X)7Tenal omegan-Galilea-akar-Jesúsbak-nonimalad José-cholbal pinna-pinna nadmal, takegal Joséde pia Jesús-mui-tigo-dewa. Tegin omegan nuekwa takchagu pia José Jesús-mui tigzha, kannan negzhe nadmalzhun. [/6Imi teun itogedga-immal-nudaked-ibe nai, tegin ulukued-ibe pato omodanibal. s_5Tegin Pilato Joséga igal-ukchagu, José nakrus-akar Jesús-mui odeszhun. Tegin José kep mol-chibugin Jesús-mui ebirmas. Tegin José akwapir-chobaled-yabal Jesús-mui-odos. Tenal we akwapir-chobaled-ya ampa-tule-kwen-tigledijulid. B4Tegin José Pilatoje nad Jesús-mui-ekisgal tiggal. 3Tenal akpene Judio-tummagan ormasmalgu Jesús-mesgal, we José tummaganbal kwen naiguszhul. Tenal José Pab-neg-takmaid abintadimogan. w2Imi teun tule-walgwen-José-nugad maimo. Tenal we tule neg-kwebur-Arimateagined. Tenal we neg-kweburdin Provincia-Judeagin chii. Tenal Josédin Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad-walgwen. Tenal José tule-nued, tegin tule-innikigwad. ;o1Tegin tulemal-pel-kwapa mag-Jesús-takmalad, tegin omegan-Galilea-akar-Jesúsbak-nonimalad-ugakche, panna Jesúsgin-pél-immal-kunaid takpukmal-pes. Tule Jesús-mui-tigzhamalad  0Tegin tule-pel-kwapa-aka-tégin-takpukmalad immal-kujad takchamalgu, pukib-itogedbal aga negzhe twisgal-ebionani nadmal. '/Tenal chulub-tummad pél immal-kujad takchagu, Pab-Tummad-otummoal chogal: —¿We tule chunchunnad immal-kwen-akaloszhulid-taklebalí? ~.Tegin Jesús sapejul kotegu, chogal: —Pabye, an pega purpa ukye, pe an-takegalye. Tegin Jesús weob chogzhagu, ilgwen purkwis. _}7-Imi teun tadgwa mommó kanai-pes. Tegin Pabzhe-koled-neggin mol-naid apallala islis. U|#,Tegin yorokudanikid-akar wachilapáje neg-pel-kwapa chichidbi naigus. {+Tegin Jesús tule-immal-aturzheedga chogal: —Tegil pe imis Pab-neg-nuedgin anpak mes megwitapmogo. Jesús nakrusgin-nai purkwijad z*Tegin tule-immal-aturzheed-e-pakad-abin-imajad Jesúsga chogal: —Jesúsye, imi pe neg-takoed omojal, pe ankin wis pinzhemogoye. y)Imi anmal-walbogid immal-akalojadbal nabir oturdalenai. Tenal we tule immal kwen akaloszhul. Al we tule weob oturdaleged-wilubzhulin. =xs(Tenal tule-immal-aturzhemalad-piddin aga e-pakadga chogal: —¿Ibiga pe weob we tulega chogdé? Imi pe we tule-yopí pe purkwenemo. Tede, ¿ampa pe Pab-Tummad-kwen-tobzhul? w'Tegin tule-immal-aturzhemalad-walgwen Jesús-yalbal-nakrusgin-naid istar Jesúsgin chunmakalmo. Tegin we tule Jesúsga chogal: —Imi pe Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule chunchunnadil, pe aga tukin nakrusgin-naid-akar pe-abonodo. Tegin pe anmal-abonomogo. Xv)&Tegin Jesús-nakrus-tukugin karta (kaka-chogapá nermakal nai, Griego-kakagin, Romano-kakagin tegin Judio-kakagin nermakal-naimo). Tenal karta-nermakal-naid chognaido: WE TULE JUDIOMAL-E-ERREY. u%Tegin chulubmal Jesúsga chogalmal: —Imi pe chunchunnad Judiomal-e-erreyel, pe aga tukin nakrusgin-naid-akar pe-abonodo. 'tG$Tegin chulubmal Jesús-waglik kwisgunonimalgu, Jesúsgin todoalmal. Tegin chulubmal Jesúsga vino-kakpid uknain, tenal Jesús yabli kwen kobzhajul-kus. )sK#Tenal tulemal pel-kwapa Jesús-takpukmal. Tenal Judio-tummagan istar Jesúsgin chunmakalmal chogalmal: —Imi we tule, tule-pimalad-abonos. Tenal we tule chunchunnad Pab-Tummad-akpene-chogzhad-palmidagoed-Cristol, tegin Pab we tule-chusbalil, nakrusgin-naid-akar aga tukin abonodo. r{"Tegidgin Jesús chogal: —Pabye, we tulemal-sapejul-an-imananimaladga pe chogo: ‘Pe-iskueddin pelgusye.’ Imi we tulemal immal kwen wichulmal, ibi ankin imananimalye. Tegin chulubmal Jesús-molgin todoalmal, toa pul-melu aga mol chumalo. fqE!Tegin chulubmal Tule-Nono-Kal-Yal-neg-nugadzhe Jesús-cheinonimalgu, we yalgin nakrusgin Jesús-piokchamalzhun. Tegin chulubmal nakrus-pidgin tule-iskana-piokchamalmo, kwén Jesús-nuedzhik, kwéntin Jesús-chapilezhik. ap; Imi teun chulubmal Jesúsbak walbo tule-iskana-cheimamimalmo nakrusgin piokkalmo. :om“Imi tule chapi-wal-makidgin sapejul immal imanail, tegin chapi-wal kujal tinkunonikil, ¿we tulemal pul sapejul immal imamalojulzhi? Teobdo.” Teob Jesús chogzhagus. nwTegin te ibe-nonikoedgin,
tulemal peyedzhe-wilenaidbal
yal-tummaganga chogdamalo:‘Imi pe ankin pel-kwapa yaswelen, nabirin,’Tegin tulemal yal-mulluganaga chogdamalbalo:‘Imi pe an-chaktigelen, nabirbalin.’ Os. 10:8 4maImi pemalga kujal neg-puled-noniko. Tenal pemalga neg-puled-nonikil, nuskan-peyedzhe-wilenoniko. Al pemal chogdamalo: ‘Imi omegan-kusgu-wichul-nuchu-pakmaladga, ib-nuedga kus. Tegin omegan-ampayo-nuskan-nikumaladga, ib-nuedga kusmo. Tegin omegan-nugin-nuchu-okuchajulmaladga, ib-nuedga kusmo.’ +lOTegidgin Jesús omeganzhik akpiridgu, omeganga chogal: “Omegan-Jerusalénginmalad, pe melle anka pomalma. Pemal aga tukin pomalma, tegin pe aga nuskanga. kTenal tulemal-íchejul Jesús-cholbal irmadanimalmo. Imi teun omegan pukib-itogedbal Jesúsga nakpodanimalmo, kwen okormadanimal. jTegin chulubmal nakrusgin piokkal Jesús-cheinatapmaladgin, Simón-Cirenegined-kasmal Jesúsga nakrus chedgal. Imi we Simóndin a-ito Jerusalénzhe tanikin. Tenal chulubmal kantikidgin Simóngin nakrus mezhismal, Jesús-cholbal nakrus chedgal. 3i_Imi Barrabás Jerusalén-neg-kweburgin Romano-tummaganbak urwedi-kus tegin tulemal-mechabal. Tenal tulemal-Pilatoje-ekichijadbal, Pilato yabli Barrabás-onos. Tenal Pilato Judio-tummaganga Jesús-ukchajun, Judio-tummagan aga itolegedbal Jesús-mesgal. Chulubmal nakrusgin Jesús-piokchamalad Wh'Tegin Pilato chogalzhun Judiomal akalzhul nakrusgin-nai Jesús-mesmalzhunno. %gCTenal tulemal sapejul kotemal chogalmal: —Imi pedin keg-chulgu nakrusgin-nai Jesús-mejenab. Tegin tulemal yabli Pilatogin nakwismal Jesús-mesgal. zfmTegin Pilato ilapágus tulemalga chogedgin, chogal: —¿Ibiga an nakrusgin Jesús-pioko-ade? ¿Ibi akalos-ade purkwegal? Imi an Jesúsgin immal-akalojad kwen onoszhul purkwegal. Al an Jesús-wis-oturdane, tegin an kannan ne-ononebal. re]Tenal tulemal kannan-kannan pulakwa kolnanimal chognanimal: —¡We Jesús nakrusgin pe tar-pioko! gdGTenal Pilato Jesús-onobi-kunaidbal tulemalga kannan chogalbal: —¿An Jesús-ononeé? c (Imi we Barrabás Jerusaléngin Romano-tulemalbak urwedi-kujadbal tegin tulemal-mechadbal, oturdaleged-neggin mellejii.) bb=Tenal tulemal pulakwa kotemal chogalmal: —¡We tule pe mejo! ¡Barrabásdin pe onogo! aTenal Pab-Najad-Itoged-naidbal, Pilato keg-chulgu igal-maidbal tule-walgwen-onoed-wilub. Al Pilato Jesús-onobi-kual. H` Tenal antin we tule-wis-oturdane tegin an kannan ne-ononebal. 3__Imi Herode anmalzhe kannan Jesús-palmialidbal, al anmal wismal, Herode Jesús-immal-akalodiid kwen onoszhulmo. Al pemal mag itogenabmal we tule kwen purkwed-wilubzhul. ~^u—Imi pemal anche we tule-cheinonimal. Tegin pemal chogmal, we tulede tulemal-pinzheed kadii Romano-tummagangin ourwegal. Tenal antin we tuleje pél immal ekichis, ibi akalos-ade. Tenal antin we tulegin-immal-akalodiid kwen onoszhul-kus. 3]_ Tegin Pilato tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganzhe tegin Judio-tummagan-pimaladzhe tegin tulemal-yogasalmaladzhe pel-kwapa kocha. Tegin Pilato tulemalga chogal: G\ Imi teun Herode kusgu Pilatobak aga aichulmalan. Tenal Herode Jesúsga-igal-itojad-akar Pilatobak aga ai-nuedga imanonimalzhun. Pilato Judio-tummaganga igal-ukchad nakrusgin Jesús-piokkal T[! Tenal Herode aga e-chulubmalbak istar Jesúsgin todoalmal, tegin Jesúsgin istar chunmakalmalbal. Tegin chulubmal Jesúsgin mol-yér-takleged yosmal. Tegin Herode kannan Pilatoje Jesús-palmisbal. Z Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad kannan-kannan pul pela-pela Jesús-tuktigalmal. Y Tenal Herode peyedzhe Jesúszhe immal ekisnaigual. Tenal Jesús ilgwen yakir pes, Herodega immal kwen chogzhajul-kus. }XsTenal teun Herode Jesús-takchagu eje tani, weligwal itononi. Imi Herode itodi-kus Jesús immal-taktijulmalad imadii. Al Herode imial Jesús-takpi-kudii, Jesús e-wagin immal-taktijulid imagalmo. Al Herode tikajulgus Jesús-takpi-kudiin. 6WeTenal Pilato itosgu Jesús Herode-neg-takmaidgin-tani, Herodeje Jesús-palmiszhun. Imi teun takalgu, Herode Jerusaléngin maimo. Al Pilato Herodeje Jesús-palmiszhun. HV Tegin Pilato itosgu Jesúsde kepegin Provincia-Galileagin kudigus, Judio-tummaganzhe ekichial: —¿Imi we Jesúsde Galilea-tolzhí? Tegin Judio-tummagan Pilatoga chogalmal: —Teobdo. DUTenal Judio-tummagan kannan-kannan Pilatoga chognaigual: —Tenal we tule pel-kwapa Provincia-Judeagin tulemal-oturdadiidbal, tulemal-oulusmal Romano-tummagan-abin-kwisgugal. Imi we tule kepegin Provincia-Galileagin tulemal-oulusmal, tegin itije-pakal tulemal-ournonimalbal. Errey-Herode Jesúsga igal-itojad TTegin Pilato tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganga tegin tulemalga chogalzhun: —Imi an takto, we tule immal kwen akaloszhul. S9Tegin Pilato Jesúszhe ekichial: —¿Chunnají pe Judio-erreyzhí? Tegin Jesús Pilatoga chogalzhun: —Imi pe nabir chogzhado. Antin a-tuledo. RTegin Judio-tummagan Pilatoje omosgu, Pilatoga Jesús-tuktialmal, chogalmal: —Imi anmal takalmaldo, we tule anmal-tulemal-pinzheed kadii Romano-abin-kwisgugal. Tenal we tule chogdo, anmalde melle Romano-Tummad-Césarga mani-egwannanimalad pal penuko. Tegin we tule chogbal, ede Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. Tegin we tule chogbal, ede Judio-erreyga maibal. }Q uTegidgin Judio-tummagan-ormabukmalad-pel-kwapa aknidmalgu, ilgwen Pilatoje Jesús-chesmalzhun Jesúsga igal-itogal. ^P5GTegin Judio-tummagan chogalmalzhun: —¿Pe itojímal igi chog? ¿Imi anmal ibiga tule-e-takchamaladzhe immal pal ekiso? We tule aga tukin chogzha, ede Pab-Machi. Al anmal keg-chulgu we tule-mejenabmal.-OSFTegin Judio-tummagan Jesúszhe ekichialmal: —¿Tegil pe Pab-Tummad-e-Machidé? Tegin Jesús Judio-tummaganga chogal: —Nabir pe chogzhado, antin a-tuledo. xNiETenal an imis-akar an-Te-Tule-Chunna Pab-Tummad-pela-pela-kannaleged-nikad-nuedzhik tule-tummadga chigwitapo. QMDTenal an pemalzhe immal ekichial, pemal anka immal kwen chogojulmalmo. LCTegin Judio-tummagan Jesúszhe ekichialmal: —Imi pe Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulel, pe anmalga nuekwa chogo: ‘Antin Cristo.’ Tegin Jesús Judio-tummaganga chogal: —Imi an pemalga chogzhal ‘Antin a-tule,’ pemal yabli anpal kwen ibzhaojulmal. RKBTegin neg-oiposgu, Judio-tummagan ormanonimal, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad. Tegin chulubmal Judio-tummagan-ormabukmaladzhe Jesús-cheinonimal. JATegin chulubmal akal-akal Jesúsgin istar chunmakalmalbal. Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad Jesúsga igal-itojad `I9@Tenal chulubmal Jesús-imia-etismalgu, Jesús-sakismal. Tegin chulubmal Jesúszhe ekichialmal: —Imi pe-immal-wijiidbal pe anka ilgwen chogo toa pe-sakis. Tenal Jesús immal kwen chogzhajul-kus, ilgwen yakir pes. zHm?Tegin chulubmal-Jesús-takpukmalad istar Jesúsgin todoalmal. Tegin chulubmal sapejul Jesús-sakialmalbal. PG>Al Pedro ilgwen magadbal nodgu, pukib-itogedbal peyedzhe pononi. F =Tegin Tummad-Jesús Pedrozhik akpiridgu, nuu Pedro-takte. Tegin Pedro kep wisgunoni, Jesús akpene ega igi chogzhagujad. Imi teun Jesús Pedroga chogzhado: “Imi ampayo kallin-mastad namakeddu, pe ilapá ankin chognoniko: ‘An Jesús-kwen-wichul.’ ” "E=<Tegin Pedro tule-egin-chogzhadga chogal: —Chuli machi, an wichí pe ibigin chunmanai. Tegidgin Pedro ampa chunmanaidgin, kallin-mastad namanoni. ND;Tegin apka te-cholbal wachi-ilgwengin, tule-pid tule-chowa-pukmaladga Pedrogin chogalmo: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: we tule, tule-kalejadbak kudimogan. We tule ampa Galilea-tolmo. EC:Tegin apka te-cholbal, tule-pid Pedro-takchagu, Pedroga chogalmo: —¿Pe tule-kalejad-e-pakadmo-taklebalí? Tegin Pedro we tulega chogal: —Chuli an-ai, antin we tule-pakad-chuli. KB9Tegin Pedro punaga chogal: —Puna, an we tule-kwen-wichul. #A?8Tegin puna-mos-walgwen cho-kaedbal chii Pedro-takchagu, nuu Pedro-takal. Tegin puna tule-pukmaladga chogal: —¿We tule Jesúsbak-kudimogad-taklebalí? @17Tegin Pabzhe-koled-neg-takmalad neg-impagin cho ogasmalgu, cho-ebiral ampagusmal chowagal. Tegin Pedro tule-pukwad-abalgin chignonimo chowagalmo. -?S6Tegin chulubmal Jesús-kasmalgu, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-e-negzhe Jesús-chesmalzhun. Tenal Pedro untar-panku Jesús-cholbal pinna-pinna nadmo. }>s5Imi antin pemalbak pane-pane Pabzhe-koled-neggin kudigus. Tenal pemal an-kwen-kabijulmal. Tenal imidin niaga-igal-uklejadbal, al pemalga ibe-noni an-kagal. Tegin chulubmal Jesús-kasmalzhun. Pedro Jesúsgin chogzhagujad ede Jesús-kwen-wichul =14Tegin Jesús tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganga tegin Pabzhe-koled-neggin-chulub-tummaganga tegin Judio-chelegan-tummagan-Jesús-kanonimaladga chogal: —¿Ibiga pemal es-pilacheed-annik tegin chowal-oro-annik an-kadanimal-wede, an-kantikidgin-immal-aturzheed-tuleyob? <'3Tegin Jesús chogal: —¡Melle tule-pal-chikoma! Tegin Jesús tule-chuchu-idirijad kannan nazhisgu, ilgwen tule-chuchu-idirijad-nudas. ~;u2Tenal Jesús ampayo e-chapinganga chogeddu: “Melle tule-chiko,” Jesús-e-chapin-walgwen es-pilacheedgin tummad-e-mos-chiktegu, chuchu-nuedzhikpi kaletap-idirrí. Tenal tule-chuchu-chiklejad tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-e-mos. :51Tegin Jesús-e-chapingan takchamalgu immal-akalgujogal, Jesúsga chogalmal: —¿Tummad, anmal es-pilacheedgin we tulemal itimimalmogo o chul? m9S0Tegin Jesús Judaszhe ekichial: —¿Judas, imi pe an-wagal-ujadgin pe an-Te-Tule-Chunna-uknaiyé? 8y/Tegin Jesús ampa aga e-chapinganga chunma-kwichidgin tulemal-ichejul irmanonimal. Tenal Jesús-e-chapingan-walambe-kakabogwad-walgwen-Judas-nugad, tulemal-iktudani. Tegin Judas Jesús-abir kwisgunoni, tenal igal-mamikidbal Jesús-wagal-us. f7E.Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: “¿Ibiga pemal kabmamimal-wedé? Pe atamalma, Pab Tummadzhe kolgal, imis-immal-kuoedgin pe melle wilub-taklegal, tegin pe melle an-midmalgalbal.” Judio-tummagan Jesús-kasmalad H6 -Tegin Jesús Pab Tummadzhe pél kochagu, kannan aga e-chapingan-pukwadzhe albal. Tenal Jesús aga e-chapingan pukwadzhe nonigu, e-chapingan-taknoni peyedzhe pukib-itogedbal kabmamimal. 57,Tegin Jesús aga ulubgin peyedzhe pukib-itogedbal neg-owebi-kualedgin pul kantik Pab Tummadzhe kote. Tegin Jesús-e-wigmaked abeyob napkin tedemas.) Q4+Tegidgin Pab-angel-walgwen nikpa-akar Jesúszhe noni Jesús-okannogal. 3*“Pabye, imi ina-kakpidyob an-wilegoedgin nabir-noo pe an-takel, pe an-onogoye. Tenal an-itolegedbal-chul, tenal pe-itolegedbalye.” ( 2#)Tegin Jesús aga e-chapingan-akar tule-unni-akwa-miedun-panku wis nad. Tegin Jesús yokorgin-chimtial chigwisgu Pabzhe kolal, chogal: 1#(Tegin Jesús neg-natapidzhe omosmalgu, aga e-chapinganga chogal: —Imi pemal Pabzhe kolenabmal, melle wilub-takleged pemalzhe nonimalgal. 0'Tenal Jesús kusgu Olivo-yalzhe nadda-choggu, al Jesús Olivo-yalzhe nadzhun. Tenal Jesús-e-chapingan Jesús-cholbal irmadmalmo. W/'&Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Tummad, pe tak, wegin es-pilacheed-kabo mai. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Ogus pe chunmamalma, nemal. Jesús Getsemanígin Pabzhe napi kochad [./%¿Ibiga an teob pemalga chog? Nabir. Imi Pab-kartagin nermakal maido:Ankin choglego, antin tule-iskana. Is. 53:12 Tegin Pab-kartagin-nermakal-maidyob keg-chulgu ankin kuoed-wilub, tenal ankin pato kunai. [-/$Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi an akpene pemal-palmijadyob pemalga ib pal kwen kunejulmal. Imidin pe immalmal chedenabmalzhun. Imi pe mani nikal, pe mani chedenab. Tegin pe muchila nikal, pe muchila chedenabbal. Tenal pe es-pilacheed nikchulil, manigin aga pe-chuba uko, tegin pe we manigin aga pe es-pilacheed pako. j,M#Tegin Jesús aga e-chapinganzhe ekichial: —Imi an akpene pemal-palmisgu, an immal-kwen-nikchul pemal-palmis. Imi teun pemal mani pel chedzhulmal, tegin muchila pel chedzhulmal, tegin pe kutar-ogwaed pel chedzhulmalbal. ¿Imi teun pemalga immalmal-akus o chul? Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Chulá. Anmalga immal kwen napi-kuszhulmal. E+"Tegin Jesús Simón-Pedroga chogalbal: —Chulá. Pedro, imi an chunchunnad pega chogdo: imis ampayo kallin-mastad namakeddu, pe ilapá ankin chogo: ‘Antin we tule-kwen-wichul.’ B*}!Tegin Simón-Pedro Jesúsga chogal: —Tummad, pinche pe koltima. Imi antin kuakwa kudii pebak oturdaleged-neggin mes oturdalegal. Tegin an kuakwa kudibal pebak mes purkwegalbal. 9)k Tenal antin pega Pabzhe koldi-kus, pe melle ankin pengunonigal. Tenal pe ankin-iskujad-cholbal pe kannan anpal naigunonikil, pe kwenamalad-okannogo pul nuekwa anpal naigugal. (Tegin Jesús chogalbal: —Simónye, imi nia-Satanás Pab Tummadzhe pe-ekichis, tule aros-ominaidyob pe wilub takegal. 3'_Al an-neg-takoedgin, pemal ampa anpak mes mas kunno, tegin pe anpak mes kobmalmogo. Tenal pe tule-tummagan-kan-kwaambe-kakabogwad-pukwadgin pe chigwitapmalmogo, Israel-tulemal-chogambe-kakabogwadga igal-itogal.” Jesús Pedroga chogzhagujad: “Pe ankin chogdago: ‘An Jesús-kwen-wichul’ ” U&#Tenal an pemal-odomogo neg-takegal, Pab Tummad neg-takegal an-odojadyobmo. D%Imi an-wilenaidgin, pemal ampa anpak mes wiledi-kusmalmo. s$_¿Imi toa pul tule-tummad, tule-mesa-nabal-chiid o tule-mesagin-immal-urped? ¿Tule-mesa-nabal-chiidzhulzhí? Teobdo. “Tenal an pemal-tummadga kudiindo, tenal an pemalga yabli mosyob immal ima. Tenal pemal anyob naneed-wilubmalmo. 2#]Tenal pemal melle iti-napkined-tummaganyob nanemalo. Tenal pemal-tummagan pul chapinganyob naneed-wilubmal. Tegin pemal-neg-takmamimalad pul mosyob naneed-wilubmalbal. ?"wTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: “Imi erreymal-iti-napkinmalad tummarba-itogedgin sapejul tulemal-imanonida. Tenal tule-tummagan aga chogaldamal, ede tulemal-pentaked-tule. m!SImi teun takalgu, Jesús-e-chapingan aga imakalmal, emal-abalgin toa pul tule-tummadga kudii. i KTegin Jesús-e-chapingan aga emal-emal ekichialmal, chogalmal: —¿Toa anmal-abalgin Jesúsgin akpinnoniko-ade? Tenal e-chapingan ilgwen yakir pesmal. Jesús-e-chapingan aga emal-emal ekisnaigujad toa pul tule-tummad Imi Pab Tummad akpene chogzhadyob an-Te-Tule-Chunnagin kunoniko. Tenal tule-ankin-akpinnonikoed oturdalegoedbal ampi peyedzhe wilesma. J Tenal tule-ankin-akpinnonikoed ampa anpak mes mesa-nabal chimo. c?Tegin Jesús madu-imajadyob, mas-kuchad-cholbal, Jesús kobed chusbal. Tegin Jesús chogalbal: —Imi we kobed an-abe. Tenal an-abe oyonai Pab-Tummad-kaka-pin-ukchad ib-chunchunnad. Al an-abe pemalga milenoniko. X)Tegin Jesús madu chusbalgu, Pab Tummadga tog-nuedi chogzhabal. Tegin Jesús purwi-purwi madu pipichisgu, aga e-chapinganga ukcha. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —Imi we madu an-chan pemal-anal purkwegal ukles. Al pe we madu kunmalo, an purkwijadgin pe pinzhedi-kumalgal. Tegin Jesús-e-chapingan madu kuchamalzhun. {oTenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi an imis-akar uva-nis pal kwen kobojul-kuo, Pab-neg-takmaid nonikoedzhe. /WTegin Jesús kobed chusgu, Pab Tummadga tog-nuedi chogzha. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —We kobed-chiid pe chu, tegin pemal-ilbal we kobed kobmalo. !Imi an chunchunnad pemalga chogdo: an pemalbak we mas pal kwen kunnojul, Pab-neg-takmaidgin immal-purpal-chogle-maid sanal kunonikoedzhe. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi an ampayo purkweddu, an inkwagus we Pab-Najad-Itogedgin pemalbak mes mas kunpi-kudiin. pYTegin mas-kunned-wachigin nonigu, Jesús aga e-chapinganbak mesa-nabal ampagunonimal mas kunkal. iK Tegin Jesús-e-chapingan-walbogid nadmalgu, Jesús-chogzhad-yopí ka kunoni. Tenal Jesús-e-chapingan we neggin Pab-Najad-Itogedga pél immalmal nudasmalzhun. Tegin Jesús kep aga e-chapingan-pimaladbak irmanonimalmo. 5 Tegin tule-neg-ibed pega nikpa neg-tummad oyogo. Tenal we neggin pél immalmal nika. Tegin pemal we neggin anmalga mas-kunned tumalo itoged itogal.  Tenal pe tule-neg-ibedga chogo: ‘Imi tule-oturdaked chog: ¿Pia negde chii, an naga chapinganbak Pab-Najad-Itogedgin mas kunkal?’ {o Tegin Jesús Pedroga tegin Juanga chogalzhun: —Nabir. Imi pemal Jerusalén-neg-kweburzhe tognatapil, pe tule-walgwen-taknatapo, metegin ti cheimai. Tenal pe we tule-cholbal nemalo. Tegin tule-ti-cheimaid neg-togoedzhe, pe togmalmogo.   Tegin Pedro Juanbak Jesúszhe ekichialmal: —¿Pia pe pei, anmal pega neg nudamalgal Pab-Najad-Itogedgin mas kunmalgal? 6eAl Jesús Pedro-tegin-Juan-palmijogalidgin Pedromalga chogal: —Imi pe neg-kweburzhe nemalo. Tegin pe tebal anmalga neg nudamalo, anmal Pab-Najad-Itogedgin mas kunmalgal. Tegin Madu-Ina-Nikchulid-Itoged-ibe noni. Imi teun te ibegin kusgu igal-maidbal Pab-Najad-Itoged wisgugal oveja-chapini-mesmalbal. DTenal Judas weob-melgu-ega-mani-uklegoed yer itosmo. Tegin Judas igal-aminaigualzhun tulemal-pukchulidgin Judio-tummaganga Jesús-ukegal. Jesús aga e-chapinganbak chedo napi mas kuchad }sTenal Judio-tummagan yer Judas-itosmal. Tegin Judio-tummagan aga emal-emal igal-nudasmal Judasga mani ukegal. ' GTegidgin Judas tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganzhe tegin Pabzhe-koled-negginmalad-chulub-tummaganzhe nad, Judio-tummaganbak igal-nudagal Jesús-ukegal.  }Tegin nia-Satanás Jesús-e-chapingan-walambe-kakabogwad-walgwengin tognoni. Tenal we tuledin nug Judas-Iscariote. L Tenal teun tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad igal-aminanimal Jesús-mesgal. Tenal Judio-tummagan tulemal-tobedbal kwen unniguszhulmal Jesús-kagal. n  WImi teun takalgu, Madu-Ina-Nikchulid-Itoged pato omodani, tenal we itoged pimalbal Pab-Najad-Itoged. q [&Tegin tulemal-pel-kwapa wakur Pabzhe-koled-negzhe irmanonidamal, Jesús-tulemal-oturdanaid itogal.%Tegin Jesús pane-pane ibgin Pabzhe-koled-neggin Pab-igalgin tulemal-oturdadi-kus. Tenal Jesús chedo nadda Olivo-yalzhe kabnegal. y$Imi pemal keg-chulgu pe pane-pane kuakwa kudigued-wilubmal, tegin pe Pabzhe kolenabmalbal, we neg-kudanikid melle peje nonigal, tegin pe Pabzhe kolenabmalbal an-Te-Tule-Chunna-assapin pe chwilimakal kwisgutapmalgalbal.” Teob Jesús chogzhagus. hI#“Imi an-pega-chogzhadyob neg-kunonikil, pel-kwapa tule-iti-napkin-pukmaladga kunoniko. "“Tenal pe wijirmal, pe nue aga takermal. Tenal pe melle twagdar mas-kunnedgin pinzhao, tegin pe melle mumurguedgin nanao. Tegin pe melle iti-napkin twagdar immalmal-nikuedgin pukib-itononikidbal, pe pinzheed-kalenonimalbalo. Tenal pe twagdar we immalmalgin pinzhediil, an-pega-chogzhadyob te ibe arpak pega kunoniko. Al pe we immalmalgin kalenoniko, immal-tulgan-arpakaal kalegedyob. !Imi nikpa-neg tegin iti-nap pelgunoniko, tenal an-immal-chogzhad keg-chulgu kued-wilub, an-kakapurwa kwen perienguojul-kuo.  “Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi te ibegin-tule-pukmalad ampayo purkwemaladdu, an-pega-chogzhadyob keg-chulgu kued-wilub.  Tenal chapimalgin-kunai-yopí, an-imis-pega-chogzhadyob pe neg takalil, pe wisgunonimalmogo, Pab-neg-takmaiddin pato omodanimo. QImi pe takalil chapimal ka-nial, pemal pato wismaldo, neg yol omodani. }sTegin Jesús tulemalga purpal chogalbal: “Imi pe takto, wilubgan wag-islub-chapigin tegin chapi-pimaladgin. {oImi an-pega-chogzhiidyob pe neg takalil, pe kuakwa kudigumalo. Imi Pab-pe-abonogoed-wilubgandin pato omodani.” ~)“Imi te ibegin tulemal taknonimalo, an-Te-Tule-Chunna mogil-impabal pela-pela kannalegedgin tegin pela-pela nugu-taklegedgin aktedani. }9Tenal neg-nikpa-kanalejiid pela-pela tutumanoniko. Tenal tulemal iti-napkin neg-kuneedgin, peyedzhe kwagyenonimalbalo. Tegin tulemal neg-owedmalbalo. /|WTegin Jesús chogalbal: “Imi te ibegin an-Te-Tule-Chunna-kannan-tanikid omodanikil, tadgwagin, nigin, tegin iskwagin wilubgan oyolenoniko. Tenal tule-akal-akal-chunmamalad iti-napkin termal pela-pela arwed kolomamaidbal, peyedzhe kwakidamalo. Tegin tulemal chuli-pinzhe itononimalbalo. @{y“Imi tulemal-wal-walgwen esgin-eyural purkwenonimalo, tegin kwéntin kalesmalal, akne-akne napa-pidzhe palmilemalo. Tenal tule-Judiojulmalad Jerusaléngin-maidgin chabzhul-immal-imanonikidbal neg-izhononimalo, Pab Tummad Judiojulmaladga wilub-nazhijadzhe.” Pab-Jesús kannan-tanikoedgin aga chunmajad z{Imi Pab-peyedzhe-tulemal-oturdaked-ibegin omegan-ponigwal-kwichimalad tegin omegan-kin-nuskan-nunanimaladdin ib-kuoedbal peyedzhe wilenonimalo. Tenal te ibegin iti-napkin peyedzhe wileged noniko, tegin Pab Tummad peyedzhe tulemalzhe urwenonibalo. K ~}}|{zzyy^xwwwuu.tt#ss rqqOppoo&nn?mllfkkjihhgfedd}cbbap`s_^s]\[x[$YXWW&UT}SRRUQQYPSO@NN-ML[KKZJ7IHG_EDICBAA.@@?? >G=''7&%$#""_!z ]jvW;oSc8fp | G 2GUfKI'“Al an pemalga chogzhundo: imi pe tule-wiledimaladga mani uknail, pe melle tule-pinche-askinbi-nued-nanemaladyob nanemalo. Tenal tule-pinche-askinbi-nued-nanemalad tule-wiledimaladga mani ukchogalil, Judio-ormaked-neggin tegin neg-impabal kal-trompeta ogolmal tulemal wisgumalgal, emal mani uknanimal. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-mani-uklenaid-takpukmalad we tule-mani-uknanimalad-otummojadbal tule-mani-uknanimaladga pato immal-nuegan uklesmal. Pabdin we tulemalga immal-nuegan pal kwen ukojul-kuo. kH QTegin Jesús chogalbal: “Imi pe immal-nuegan imabiel, pe melle tulemal-wagin immal imako, tulemal pe-takchadbal pe-nug-otummogal. Tenal pe tulemal-wagin immal-nuegan imanail, Pabdin e-neggin pega immal-nuegan kwen ukojulmo. G90Al pemal nuekwá naneenabmal, pe-Pab-nikpa-maid nued naneedyob. Tenal pe-Pab-nikpa-maiddin tule-nueganga tegin tule-iskanaga immal-nuegan ima.”'FG/¿Imi pemal aga kwenamaladzhebi kolmalal, ibi-nued imas tule-pimaladga? Chulá. ¿Tenal tule-Pab-wichulmalad ampa e-kwenamaladzhebi kolmalmojulzhí? Teobdo. E7.“¿Imi pemal aga aimalbi-pilalmalal, ibi-nued pega kunoniko? Keg kue. Tenal tule-Romano-tummadga-mani-egwanmalad ampa aga e-aimal-pilalmalmo. gDG-Tenal an-pemalga-chogzhadyob pe imajal, pe-Pab-nikpa-maid-naneedyob pemal kunonimalmogo. Imi Pabdin tule-nueganga tegin tule-iskanaga tad-oge. Tegin Pab tule-immal-akalojulmaladga tegin tule-immal-akalomaladga ti owibal. $CA,Tenal antin-Jesús chunchunnad pemalga chogdo: imi pedin tule-pebak-aichulmalad pe pilalguenab. Tegin tule-chabzhul-pe-imadimaladga pe Pabzhe kolenabbal. >Bu+Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal akpene itosmalbal anmal-tadganga choglesgus:Imi pedin aga ai-pilalguenab.Tenal tule-pebak-aichulid, pe istar takenab. Lv. 19:18 A-*Tenal tule peje immal ekisdanikil, pe we tulega immal uko. Tenal tule peje immal ololchebi-kualil, pedin, pe melle we tulega chogo: ‘An pega immal kwen ukojul.’ Tenal pedin we tulega immal ukenab.” Jesús chogzhagujad: “Pemal tule-pebak-aichulmalad-pilalguenab” @ )Tenal tule kantikidgin pe-kajal kilómetrogwen ega immal chedgal, pedin kilometrogwen-ukin pinche we tulega pe immal-chedbalo. w?g(Tenal tule igal-itogedgin pegin yogal chubi-kualil, pe we tulega yogal uko, tegin pe we tulega chuba ukpalo. 7>g'Tenal antin-Jesús chunchunnad pemalga chogdo: imi tule istar pemal-imajal, pedin melle abin-imamogo. Tenal tule pe-wagal ebiojal, ka pe wagal-konali oyobalo pe-ebiogalbal. '=G&Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal akpene itosmalbal anmal-tadganga choglesgus:Imi tule pe-imia-ochuchal,
pedin igal-nikamo we tulebi imia ochunnegalmo.Tenal tule pe-nugal pichijal,
pedin igal-nikamo we tulebi nugal piskegalmo. Ex. 21:24; Lv. 24:20; Dt. 19:21 G<%“Tenal pemal napírra-immal-chogbiel, pe ilgwen chogenab: ‘Nabir’ o ‘Chul.’ Tenal pemal chogzhad-pallí pe imakenabbal. Tenal pemal meke-ibi-immal-nuggin napírra-immal-chogzhal, wedin ib-nuedzhul, we igal pato nia-iskana-akar tani.” Jesús chogzhagujad: “Tule pe-akalojal, pe melle abin-imako.” {;o$Imi pe keg ku-choggu, chipú-o-chichid chaglakia-kigwen imagal, al pe melle nono-nuggin napírra-immal-chogbalo. r:]#“Tenal iti-naptin Pab-nag-ulukuedga nai-choggu, al pe melle iti-nap-nuggin napírra-immal-chogbalo. Tenal Jerusalén-neg-kweburdin Errey-Tummad-megwed-negga chii-choggu, al pe melle Jerusalén-nuggin napírra-immal-chogbalo. N9"Tenal antin-Jesús chunchunnad pemalga chogdo: pe melle immal-nuggin napírra-immal-chogo. Imi nikpa-negdin Pab-neg-takmaid-kanga nai-choggu, al pe melle nikpa-neg-nuggin napírra-immal-chogbalo. '8G!Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal akpene itosmalbal, anmal-tadganga choglesgus:Imi pe immal-nuggin napírra-immal-chogzhal,
pe melle naga chogzhad ochulogo.Tenal pe Pabga napírra-immal-chogzhal,
pél pe keg-chulgu imakenabmal. Lv. 19:12; Nm. 30:2; Dt. 23:21 l7Q Tenal antin-Jesús chunchunnad pemalga chogdo: imi ome-machered-pidgin-yoleszhulidbal tule aga ome-metel, wedin ib-nuedzhul. Tenal ome-melleded machered-pid-nikujal, e-machered-akpenegwad-tar-metedbal we ome pato iskunoni. Tegin we ome machered-pidgin-yolejadyob kunonijun. Tenal tule ome-melleded-nikujal, we ome-melleded-nikujadbal pato iskunonimo. Tegin we tule ome-pidgin-yolejadyob kunonimojun.” Jesús chogzhagujad pemal melle immal-nuggin napírra-immal-chogo immal imagal .6UTegin Jesús chogalbal: “Imi pemalga akpene choglesbaldo:Imi meke-ibi-tule aga ome-metel,
we tule omega karta ukenab choggal ede ome-mete. Dt. 24:1 5 Tenal pe-chakwa-nuedzhikid iskuedgin pe-egwachal, pul pe chakwa chiko. Tegin pe-akar we chakwa pe tikajul meto. Imi pega pul iwen-akalzhul pebi chan-toto periengugal, pul cho-chaglaje pel-kwapa pe-chan melledgal.” Jesús tule-ome-mied-igalgin chunmajad V4%Imi pe-imia-nuedzhikid iskuedgin pe-egwachal, pul pe imia unko. Tegin pe-akar we imia pe tikajul meto. Imi pega pul iwen-akalzhul pebi chan-toto periengugal, pul cho-chaglaje pel-kwapa pe-chan melledgal. B3}Tenal antin-Jesús chunchunnad pemalga chogdo: imi meke-ibi-tule omega-imajadyob ulubgin ome-pidgin pinzhajal, we tule pato omega we ome-imajadyobdo. Al we tule pato iskuedgin arkwas. 92kTegin Jesús chogalbal: “Imi pemal akpene itosmal anmal-tadganga choglesgus:Pe melle ome-pidgin yolego, tegin omegandemo melle machered-pidgin yolemogo. Ex. 20:14 H1 Tenal oturdaleged-neggin pe-odosmalal, an chunchunnad pemalga chogdo: imi pe pél penukchulil, pedin oturdaleged-neg-akar pal kwen noojul-kuo.” Jesús tule-ome-pidgin-yolegedgin chunmajad B0}“Imi tule-walgwen ebi-immal-akalojadbal igal-itogedzhe pe-chedbi-kualil, pe ampa igal-itogedzhe-natapidgin pe we tulebak igal-nudakenab. Tenal pe we tulebak igal-nudaszhulil, we tule igal-itogedzhe pe-odogo. Tegin tule-igal-itoged pega igal-itojal, ilgwen chulubga pe-ukmogo oturdaleged-neggin pe-odogal. /-pedin ilgwen aka pe immal ebegwelo, kwenadbak aga igal-nudanegal. Tegin pe kwenadbak igal-nudajad-akar nonikil, kep pe Pabga we immal uknoniko. |.q“Al pe Pabga immal uk-nadedgin, pe Pabga-immal-kuged-kwichid-nabal pe aga ulubgin itogel pe kwenadgin nos, 5-cTenal antin-Jesús chunchunnad pemalga chogdo: imi meke-ibi-tule aga kwenadbak ulujal, we tulega-igal-itolenonikoedbal sapejul oturdalenoniko. Teginbal, tule istar-pinzheedgin aga kwenadga chogel: ‘Pedin tule-koe,’ Judio-tummagan-we-tulega-igal-itononikoedbal we tule sapejul oturdalenonimogo. Tenal meke-ibi-tule, tule-pidgin chogel: ‘Pedin kege, pe-immal-kwen-wichulid,’ we tule e-wilubganbal cho-chaglaje melledodo. ,/Tegin Jesús kannan chogalbal: “Imi pemal akpene itosmal anmal-tadganga choglesgus:Pe melle tule-mejo. Ex. 20:13 Tegin anmal-tadganga choglesgusbal:Tenal meke-ibi-tule, tule-mechal,
we tulega-igal-itolenonikoedbal
sapejul oturdalenoniko. Ex. 21:12 p+Y“Tenal an chunchunnad pemalga chogbaldo: imi pemal Pariseomalga tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladga pul tule-chwilidikid-chulil, pemal meke-igi Pab-neg-takmaidgin kwen togojul-kuo.” Jesús tule-urwedgin chunmajad W*'Imi meke-ibi-tule Moisés-igal-mamikid-pul-totogwad opelojal tegin tule-pimalad-oturdasbalil Moisés-igalgin-atajulgal, we tule Pab-neg-takmaidgin pul-tule-polega kunoniko. Tenal meke-ibi-tule Moisés-igal-mamikid-pallí naneel, tegin tule-pimalad-oturdakel Moisés-igalgin atagal, we tule Pab-neg-takmaidgin tule-tummadga kunoniko. )!“Imi an chunchunnad pemalga chogdo: nikpa-neg tegin iti-nap pelgujulil, Moisés-igal meke toto-pitchu keg pel ogwale, pél kuenab. (+Tegin Jesús chogalbal: “Tenal pe melle pinzhemalo antin, an noni Moisés-igal-mamikid ochulogal, tegin Pab-kaka-palchogmalad-chogzhad ochulogalbal. Tenal an noni Moisés-igal-mamikid nuekwa pal imagal tegin Pab-kaka-palchogmalad-chogzhadyob nuekwa pal imagalbal. a';Tenal pemal ampa kallen-kaed-yopí pel-kwapa tulemal-wagin yer naneenabmal. Tenal pe immal-nued imadiil, tulemal pe-takchadbal pe-Pab-nikpa-neggin-maid-otummodamalo.” Jesús noni Moisés-igal-mamikid napi pelogal &Teginbal, tule kallen ogajal, cajon-yabal chigal-chul, tenal tule keg-chulgu kallen-kalugin kallen-chimal, pel-kwapa neg otalogal. %'“Imi pemal iti-napkin-pukmaladga Pab-igal owisgunonimal kallen-neg-otalonaidyob. Imi neg-kwebur yal-pirgin chiil, aku pe takojul-kuo. &$E Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal palu-nuedyob tule-iti-napkin-pukmaladga kudimal, melle neg iskugal. Tenal palu iskunonikil, keg kannan pal nudale, ibga pal kwen kunonikojul, pinche igalbal migal-nabir. Tenal anmal-tule Pabbak nuekwa nanejulil, ampa ibga kwen kunonikojulmo. =#s Tenal tule chabzhul pe-imajal, pe welguenab, tegin pe ulubgin yer itogenabbal. Imi Pab-neggin pega ichejul immal-nuegan uklenoniko. Imi tulemal-pemal-imajad-yopí we tulemal-e-tadgan akpene chabzhul Pab-kaka-palchogmalad-imadi-kusmalmo.” Tule-Jesúsbal-naigusmalad paluyob tegin kallen-neg-otalogedyobbal "/ “Imi pemal-anpal-nanimaladbal tulemal pe-izhoel, tegin tulemal sapejul pe-imadiil, tegin pegin akal-akal kakanzhemalal, ib-nued pega kus. !5 Imi tule nuekwa-immal-imadiidbal,
tulemal chabzhul we tule-imanonimalal,
ib-nued we tulega kus.Imi Pab-neg-takmaid we tulega kunoniko.   Imi meke-ibi-tule, tulemal-abalgin igal-nudadiil,
ib-nued we tulega kus.Tenal we tule nug-kunonimalo, Pab-nuskan. veImi tule aga ulubgin chwilidik pinzheel,
ib-nued we tulega kus.Tenal we tule Pab-taknonimalo. Imi tule aga ulubgin wilejakwa tule-pid-takel,
ib-nued we tulega kus.Pabdin wilejakwa we tule-taknonimogo. RImi tule mas-kunpi-itogedyob
tegin ukul-ukul-itogedyobPab-choged-pallí pela-pela inniki nanebiel,
ib-nued we tulega kus.Pabdin e-choged-pallí inniki-nanegal we tulemal-imako. 5cImi tule pinnallégwadgin tule-pidga immal imakel,
tegin chabzhulidgin immal imajulbalil, ib-nued we tulega kus.Pabdin we tulemalga iti-nap uko neg-takegal. Imi tule aga ulubgin pukib-itodiil,
ib-nued we tulega kus.Pabdin tule-pukib-itodimalad-pentako melle pukib-pal-itogal. -S“Imi tule aga ulubgin itogel,
ede Pab-wagin purpal tule-wileged,
ib-nued we tulega kus.Imi Pab-neg-takmaid tule-purpal-wiledimaladga kunoniko. 9mJesús we tulemal-oturdakalzhun ka chogal: D Tegin Jesús takchagu tulemal-íchejul eje irmanonimal, yal-abaladzhe nakwis. Tegin Jesús chigwiszhun Pab-igalgin tulemal-oturdagal. Tegin tule-Jesúsbal-turdamalad Jesúszhe nonimalgu, V%Tegin tulemal Provincia-Galileaginmalad, tegin Provincia-Decápolisginmalad, tegin Jerusalénginmalad, tegin Provincia-Judeaginmalad, tegin Jordán-tiwal-opakal-pukmalad Jesúsbak pél irmadmal.MTenal Jesús-immal-imajadbal tulemal pel-kwapa-Siria-nap-naid-ugakche Jesús-wisgunonimal. Al tulemal Jesúszhe pel-kwapa tule-akal-akal-poni-nikmalad-cheinonimal, tule-abgan-peyedzhe-nunmamalad, tule-nia-nikmalad, tule-purkwed-nikmalad, tule-abgan-purkwalmalad. Tenal Jesús pel-kwapa we tulemal-poni-nikmalad-nudas. "=Tegin Jesús pel-kwapa Provincia-Galileabal pipirmadi-kual. Tenal Jesús Judio-ormaked-negmalgin kakapurwa-nuegangin tulemal-oturdadi-kus. Tegin Jesús Pab-neg-takmaidgin chunmadi-kusbal. Tegin Jesús tule-akal-akal-poni-nikmalad-nudadi-kus tegin tule-yemalad-nudadi-kusbal. ;oTegin we machimal-walbogid ilgwen ul-ebesmal tegin e-pab-ebesmalbal. Tegin machimal-walbogid ilgwen Jesúsbak nadmalmo, Jesúsgin turdagal. Jesús tulemal-poni-nikmalad-nudajad +Tegin Jesús ukin-nadedgin walbo tule-taknatappal aga kalgwenadbak kunaibal. We tule-walbogid Zebedeo-machimal, Jacobo tegin e-urpa-Juan. Tenal we machimal-walbogid aga e-pabbak ulgin chaki nudananimal. Tegin Jesús we machimal-walbogidzhe kochamalmo egin turdagal. pYTegidgin Simón tegin Andrés chaki ebesmalzhun, ilgwen Jesúsbak nadmalzhun Jesúsgin turdagal. !;Tegin Jesús tule-walbogwadga chogal: —An-ai, pe anpak nemalma, ankin turdagal. Imi pe chakigin ua-kadiidyob pe anka tulemal-amigal, ankin turdagal. Tegin te ibagwengin Jesús Galilea-mata-kakpal pipirmadiidgin, walbo tule-takal aga kwenadbak kunai. Imi we tule-walgwen nug Simón, tegin pimalbal Pedro, tegin Simón-e-urpadin nug Andrés. Tenal we tule-walbogid kusgu e-arpagedbal chakigin ua-kananimal. a;Imi teun-akar Jesús tulemalga chunmadi-kual chogal: “Imi Pab-neg-takmaid-wilub omodani-choggu, al pemal aga ulubgin iskuedgin pukib-itogenabmal.” Jesús machimal-walbake-ua-kamaladzhe kochad ebal naigugal )KImi we neggin tule-Pab-wichulmalad pukwamal,
tule neg-chichidgin aku immal takedyob.Tenal tule-walgwen Pab-wisgugal we tulemal-imanoni, kallen-chegagiid neg-otalononikidyob.Tegin tule-purpal-purkwedanimaladga noed noni,
neg-chichid-yabal neg-talgunonikidyob. Is. 9:1-2  3Imi Zabulón-nap tegin Neftalí-nap
matazhik chii, Jordán-tiwal-opakal.Wedin, Provincia-Galilea.We negdin Judiojulmalad-e-neg.  #Imi Jesús-Capernaumgin-megnonikid akpene Pab-kaka-palchoged-Isaías akpene chogzhadyob kunoni. Tenal Isaías Pab-kartagin chogzhado: > u Tegin Jesús Nazaret-neg-kweburgin ichejal wis megwisgu, kep Capernaum-neg-kweburzhe nadzhun. Tenal Capernaum-neg-kweburdin mata-kakpal chii, Zabulón tegin Neftalí pukmaladzhik. { o Tegin Jesús wisgusgu, Juan Bautista oturdaleged-neggin mellejii, Jesús Provincia-Galileaje kannan nadbal. 3 _ Tegidgin nia-sagla Jesús-akar tikajul nadzhun. Tenal angelmal Jesúszhe nonimalgu, Jesús-pentanonimalzhun. Jesús kepe Provincia-Galileagin Pab-igalgin chunmaded |q Tegin Jesús nia-saglaga chogal: —Nia-Satanás, pe we-akar pe nema. Pe melle ankin pal yolego. Imi Pab-kartagin nermakal maido:Pab Tummadbi pe Pab Tummadyob otummogenab, tegin pe Pab Tummadgabi pe pél immal imakenabbal. Dt. 6:13 +O Tegin nia-sagla Jesúsga chogalbal: —Imi pe an-abir chimtijal, tegin pe Pab Tummadyob an-otummoel, an imis neg-kwebur-an-pega-oyojad, an pel-kwapa pega ukodo. J Teginbal, nia-sagla yal-tummad-pirzhe Jesús-chesbal. Tegin nia-sagla Jesúsbak yal-pir omosgu, nia-sagla ilgwen-oyoal pel-kwapa-nap-naid-ugakche Jesúsga neg-nugu-takleged oyogwis-kual. :mTegin Jesús nia-saglaga chogalbal: —Nabir pe chogendo, tenal Pab-kartagin chogbaldo:Pe melle Pab-Tummad-wilub-tako. Dt. 6:16 Al an uwas-pir-akar kwen ichomakojul. <qTegin nia-sagla Jesúsga chogalbal: —Imi pe Pab-Machile, pe we-akar napche ichomado. Tenal pedin kwen akalguojul. Tenal Pab-kartagin nermakal maido:Imi Pab Tummad aga e-angelmalga chogo pe-takegal.Al pe arkwatel, angelmal chugnukwa pe-kanonimalo,
pe melle akwagin nag kolgal. Sal. 91:11-12 Tegin nia-sagla Jerusalén-neg-kwebur-chwilidikidzhe Jesús-ches. Tegin nia-sagla Pabzhe-koled-neg-uwas-pirzhe Jesús-onakwisbal. ?wTegin Jesús niaga chogal: —¡Chulá! Imi Pab-kartagin nermakal maido:Tule mas-kunnedginbi kwen tuladijul.Tenal tulemal Pab-kakapurwa-itogedbal tula-timal. Dt. 8:3 (ITegin nia-sagla kep Jesúszhe nonimo Jesús-wilub-takegal. Tegin nia-sagla Jesúsga chogal: —Imi pe Pab-Machile, pe we akwamalga chogo: ‘Maduga pinno.’ eCTenal teun takalgu, Jesús iba-tulabo mas-kwen-kunchul nanajadgin Jesús kep ukul-itononi.  Tegin Juan tigin Jesús-okchagu, apka-te-cholbal Pab Purpa Nued neg-nikchulidbal Jesús-ches, nia-sagla Jesús-wilub-takegal. ~{Tegin Pab Tummad nikpa-neg-akar kolnoni, chogal: “Wedin an-Machi-Pilaled. Al an naga machigin weligwal-itomo.”0}YTegin Jesús tigin-oglejad-cholbal ilgwen ukubzhe nakwis. Tegidgin nikpa-neg-arkat, tegin Jesús takcha Pab Purpa Nued nuyob egin aktedani, tegin egin chignoni. E|Tegin Jesús Juanga chogal: —Imi we kaka pe wis igegwelo. Tenal pe tigin an-ogma. Wedin pul ib-nued, anmal Pab-chogzhad-pallí pél immal imagal. Tegin Juan tigin Jesús-okchajun. d{ATegin Jesús Juanga chognoni: “Tigin pe an-ogmogo.” Tenal Juan Jesúsga chogal: —Imi pe anka pul tule-tummad-ulgin, antin tigin pe-kwen-ognejul. Peed pul tigin an-oggalan. ¿Imi pedin pei an tigin pe-og? Chulá. 2z] Tegin Juan-tulemalga-chogzhad-cholbal, Jesús kep Provincia-Galilea-akar nonimo, Juan Jordán-tiwalgin tulemal-ognaidzhe. Tenal Jesús noni, Juan tigin e-oggalmo. y1 “Tenal tule-an-cholbal-tanikoed kuakwa kwichi pis-pis tulemal-urpegal, tule pala-azhaled-kanikidgin trigo-omigal kuakwa kwichidyob pis-pis migal. Tegin tule-an-cholbal-tanikoed Pab-neggin tule-nuegan-odogo, tule aga kwapí trigo-kwa chaboedyob. Tenal tule-an-cholbal-tanikoed cho-keg-akinnedgin tule-iskana-urpo, tule chogin trigo-e-uka urpoedyob okummagal.” Juan Bautista tigin Jesús-okchad rx] Tegin Juan chogalbal: “Imi antin tigin pemal-ogmal, oyogal pemal aga ulubgin chunchunnad iskuedgin pukib-itononimal. Tenal tule-walgwen-an-cholbal-tanikoeddin, anka pul kannaleged nika. Tenal we tule anka pul tule-tummadiidbal, an kwen unnijul we tulega kutar chedagal. Tenal we tule-an-cholbal-tanikoed Pab Purpa Nuedgin tegin chogin pe-ognonimalbalo. :wm “Imi Pab Tummad pato kuakwa mai sapejul tule-nuekwá-nanejulmalad-oturdagal, tule chapi-keg-chanmaked-chalgin kuakwa akan-kani-kwichidyob, kuakwa chapi-olegal. Tenal Pab peyedzhe pel-kwapa tule-iskana-oturdako, tule keg-chulgu chapi-keg-chanmaked olaoedyob tegin chogin chapi-okummakoedyobbal.” v+ “Tenal pemal melle chogdamalo: ‘Abraham an-tad-sagla-choggu, al an akalzhul yozhagu nanao.’ Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab Tummad chunna nabir we akwamal opinno Abraham-wagwaganga kugal. Al Pab Tummad pemal-kwen-napijul Abraham-wagwaganga kugal. zumTenal pemal nued-naneedbal tulemalga aga oyogenabgwel pemal chunchunnad aga ulubgin iskuedgin pukib-itononimal. t7Tenal Juan Bautista takchagu Pariseomal tegin Saduceomal-ichejul eje tigin obdanimalmo, Juan we tulemalga chogal: “¡Pemal nia-wagwagan! ¿Toa pemalga chogzha-ade, pemal tigin-oboedbal Pab-peyedzhe-tule-oturdakoed-akar abonolego? We tigin-oboedbal tule-kwen-abonogojul. isKTegin tulemal Pabga aga iskued palchogzhamalgu, Juan Jordán-tiwalgin we tulemal-okchamalzhun. rTegin tulemal-Jerusalénginmalad tegin Provincia-Judeaginmalad tegin Jordán-tiwalbalmalad pel-kwapa Juanzhe nonimal Juan-itogal. >quTenal teun takalgu, Juan Bautista moli-camello-e-abzhal-makaled-mol yowi, tegin moli-tub muzhilgin naibal. Tenal Juan-e-mas-kunneddin kusgu ches-chakar-chakar tegin acha-nis. pImi akpene Pab-kaka-palchoged-Isaías Juan Bautistagin chogzhado:Imi neg-nikchulidbal tule-walgwen kolmakal-kolmakal
chunmanoniko:“Imi pemal Tule-Tummadga neg nudakenabmal,
tegin pe inniki-inniki Tummadga igal-imakenabmalbal.” Is. 40:3 qo[“Imi Pab-neg-takmaid pato omodani-choggu, al pemal aga tukin ulubgin iskuedgin pukib-itogenabmal.” n 1Imi Jesús ampa Nazaretkin-maidgin Juan Bautista Provincia-Judeagin neg-nikchulidbal Pab-igalgin chunmanoni. Tenal teun Juan Bautista chognonido: mTegin José tegin María machi-totobak neg-kwebur-Nazaretche megnonimalzhun. Imi Jesús-Nazaretkin-megwijad akpene Pab-kaka-palchogmalad chogzhad-yopí kusdo. Tenal teun Pab-kaka-palchoged chogzhado: “Imi tulemal we tule-pinonimalo, tule-Nazaretkined.”l}Tenal José wisgusgu Provincia-Judeagin Arquelao e-pab-Herode-anal neg-takmai-pes, José kwakial Provincia-Judeagin meggal. Tegin Pab-angel kabdakedgin Joséga chognoni-choggu Joséde akalzhul Galileagin mego, al José Provincia-Galileaje nadzhun. KkTegin José Israel-napche machi-toto-cheszhun aga e-nanbak. *jM“Imi pedin Israel-napche aga e-nanbak kannan machi-toto-chedenabbal. Tenal tule-machi-toto-mesbi-kunaid pato purkwis-choggu, al pe akalzhul kannan nebalo.” miSTegin Herode-purkwijad-cholbal, Pab-angel Egiptogin kabdakedgin Joséga chunmanoni ka chogal: h Imi Ramágin tulemal pela-pela
pukib-itogedbal okormananimal.Tenal we omegan-Raquel-e-wagwagan
e-nuskan-purkwijadbal pela-pela okormananimal.Tenal tule kwen unnijul we omegan-pukib-itoged ochulogal. Jr. 31:15 Jesús Nazaretche nonigujad 'gGImi Herode weob machi-purwigana-mechaddin, akpene Pab-kaka-palchoged-Jeremías Pab-kartagin chogzhad-yopí kunoni. Tenal teun Jeremías chogzhado: {foTegin Errey-Herode mag-itosgu Magomal e-yardas, Magomal-inik peyedzhe ulual. Tenal Magomal-machigin-chognonikidbal Herode wilub kas. Al Herode aga e-chapinganga chogal: “Imi pemal Beléngin tegin tule-abir-mamimalad pel-kwapa machimal-pirkabo-nikad imis-mimmilejadzhe-pakal pél pe mesmalo.” Tegidgin Herode-e-chapingan pel-kwapa machi-purwigana-mechamalzhun. &eETenal José Herode-purkwijadzhe Egiptogin pesmal. Imi Jesúsgin weob immal-kujad Pab akpene e-kaka-palchogedbal chogzhagujadyob pél kus. Tenal Pab Tummad chogzhado:Imi antin naga machije kochaEgiptogin nogal itije megdagal. Os. 11:1 Herode Beléngin machi-purwigana-mechad {doTegin José atagalgu, ilgwen machi-tegin-e-nan-ches. Tenal José apka te mutikkin yok naal nadmal Egiptoje. ~cu Tegin Magomal-naded-cholbal, Pab-angel kabdakedgin Joséga chunmanoni ka chogal: “Kwisgu. Imi pedin machiga-tegin-e-nanga Egiptoje pe wakinenab. Tegin pe Egiptogin pe peio an-pega-chogoedzhe. Imi Herode María-machi-amine tar-mesgal.” #b? Tenal Pab Tummad kabdakedgin Magomalga chunmanoni ka chogal: “Pe melle kannan Herodeje pal nemalo.” Tegin Magomal kabdakedgin-ka-choglejadbal Herodeje pal nadzhul-kusmalzhun. Tegin Magomal igal-pidbal kannan aga negzhe nadmalzhun. José Maríabak machiga Egiptoje wakijad Sa Tegin Magomal machi-maid-negzhe togzhamalgu, taknonimal machi aga e-nan-María-waglik mai. Tegin Magomal machi-abir chimtinonimalgu, kep Pab Tummadyob machi-otummoalmal. Tegin Magomal kep ulu-egasmal Jesúsga immal-nuegan ukegal. Tegin Magomal Jesucristoga immal-nuegan ukchamal: olo, immal-wawadikid tegin ina-wawad-mirra. Q` Tenal Magomal takchagu iskwa emalga naigus, peyedzhe weligwal-itosmal. ,_Q Tegin Magomal Herode-chogzhad itosmalgu, ukin nadmalzhun. Tenal Magomal irmanatapmaladgin, akpene iskwa-tad-nakwedzhik-kajad kannan Magomal-iktumai-kus kanonibal. Tenal we iskwa Magomal-iktu-natap machi-maidzhe omogal. Tegin Magomal-natapidgin arpak iskwa machi-maid-inniki naigunoni. |^qTegin Herode kep Belénzhe Magomal-palmijogalidgin Magomalga chogal: —Imisgin pe nadmaldo. Tenal pe Belénzhe omojal, pe nuekwa machi-amimalo. Tegin pe machi-onojal, anka pe kannan choge-tagmalbalo, an Pab Tummadyob ne-otummo-negalmo. G]Tegin Errey-Herode pidzhi Magomalzhe kochagu, Magomalzhe nuekwa ekichialzhun, iskwade inkwa naigunoni. Tegin Magomal Herodega palchogalmalzhun, emalde untargus takchamal iskwa kanoni. J\ Imi we neg-kwebur-Belén, Judea-napkin chii.Tenal we neg-kwebur pollé-taklegen,
tenal neg-kwebur-pul-chunchogmaladga
pul neg-chunchogedmo.Imi we neg-kwebur-Belén-akar tule-tummad
nononiko neg-takegal,Tenal we tule-tummad an-Israel-tulemal-iktuedga kunoniko,
tule-oveja-takedyob. Mi. 5:2 .[UTegin Judio-tummagan Errey-Herodega chogalzhun: —Imi Cristo Belén-Provincia-Judeagin mimmilego. Tenal akpene Pab-kaka-palchoged Pab-kartagin nermasdo: yZkTenal Herode pel-kwapa tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-tummaganzhe tegin tule-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladzhe kochamalgu, Herode Judio-tummaganzhe ekichialzhun: —¿Imi Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tuledé, pia mimmilego-ade? Y7Tegin Errey-Herode Magomal-chogzhad itosgu, Herode chuli-pinzhe-pes. Tegin tulemal-Jerusaléngin-pukmalad-pel-kwapa ampa chuli-pinzhe-pesmalmo. _X7Tegin Magomal Jerusalénzhe nonimalgu, ekisnonimal: —¿Judio-errey-imichal-mimmilejaddé pia maidé? Imi anmal tad-nakwedbal e-iskwa-kanonikid takchamal. Tenal anmal tanimalbal Pab Tummadyob we errey-otummogal. KW Imi Jesús Belén-Provincia-Judeagin mimmilesgu, teun takalgu Errey-Herode pel-kwapa Provincia-Judeagin neg-takmai. Imi Jesús-mimmilejad-cholbal, Magomal tad-nakwed-akar Jerusalénzhe nonimal. 4V cTenal José María-nikusgu, apka omega María-kwen-imaszhul. Tenal José María-machi-nikujad-cholbal kep omega María-imas. Tenal José we machi-nugzhaszhun, Jesús.vU gTegin José kabmaid-akar atasgu, angel-ega-chogzhad-yopí imas. Al José Maríabak aga nikunonimalzhun. T yTenal Pab-kartagin chogzhado:Imi puna-yae-walgwen-machered-kwen-wichulid
ponigwal-kwisgunoniko,
tenal we puna machi-toto-nikunoniko.Tenal we machi nugzhalenoniko Emanuel.(Wedin choglege: “Pab anmalbak kudii.”) Is. 7:14 S !Imi Maríaga tegin Joséga pel-kwapa weob immal kujaddin, Pab Tummad akpene e-kaka-palchogedbal iktualeba chogzhagujad-yopí kunoni. ~R wTenal María nuchu-nikunonikil, machi-nikuo. Tenal pe we machi-nugzhao Jesús, ade iskued-akar e-tulemal-abonogo.” Q Tenal José ampa María-ponigwal-kwichidgin-pinzhediidgin, Pab-angel Joséga kabdakedgin chunmanoni, Joséga chogal: “José-David-e-wagwa, imi pe akalzhul María-nikuo pe-omega kugal. Imi María-we-nuchu-nikuneed Pab Purpa Nuedga nikudanikid. P 7Tenal José-María-macheredga-kuoed tule-nued-choggu, al José tulemal-wagin yapa María-opinkechegus. Al José otukal nabiridgin María-ebebi-kual. kO QImi Jesucristo-mimmilejad weob kusdo. Imi teun takalgu, Jesús-e-nan-María tule-José-nugadbak aga kaka-ukchamal aga nikumalgal. Tenal José ampayo María-nikueddu, María taklegal Pab Purpa Nuedga pato ponigwal-kwichi. &N GImi Abraham-akar Davidzhe tadgan-walambe-kakabake kumal. Tenal David-akar, Israel-tulemal Babilonia-tulemalzhe-kalejadzhe tadgan-walambe-kakabake kumalmo. Tenal Babilonia-tulemal Israel-tulemal-kajad-akar, Cristo-nonikidzhe tadgan-walambe-kakabake kumalbal. Jesucristo mimmilejad 2M _Tegin Jacob-machidin nug José. Tenal Josédin María-e-machered. Tenal Maríadin Jesús-e-nan. Tenal we Jesús imis pimal Cristo, Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. oL YTegin Eliud-machidin nug Eleazar. Tegin Eleazar-machidin nug Matán. Tegin Matán-machidin nug Jacob. hK KTegin Azor-machidin nug Sadoc. Tegin Sadoc-machidin nug Aquim. Tegin Aquim-machidin nug Eliud. rJ _ Tegin Zorobabel-machidin nug Abiud. Tegin Abiud-machidin nug Eliaquim. Tegin Eliaquim-machidin nug Azor. "I ? Tegin Babilonia-tolgan Israel-tulemal-chesmalad-cholbal Jeconías machi-nikusbal, Tenal we machidin nug Salatiel. Tegin Salatiel-machidin nug Zorobabel. :H o Tegin Josías-machidin nug Jeconías. Tenal Josías machimal-pimalad-nikusbal. Imi teun takalgu, Babilonia-tulemal aga e-neg-kweburzhe Israel-tulemal-chesmal e-mosmalga imagal. uG e Tegin Ezequías-machidin nug Manasés. Tegin Manasés-machidin nug Amón. Tegin Amón-machidin nug Josías. lF S Tegin Uzías-machidin nug Jotam. Tegin Jotam-machidin nug Acaz. Tegin Acaz-machidin nug Ezequías. lE STegin Asa-machidin nug Josafat. Tegin Josafat-machidin nug Joram. Tegin Joram-machidin nug Uzías. nD WTegin Salomón-machidin nug Roboam. Tegin Roboam-machidin nug Abías. Tegin Abías-machidin nug Asa. &C GTegin Isaí-machidin nug David tenal Daviddin erreyga megwis. Tenal Errey-David-machidin nug Salomón. Tenal Salomón-e-nandin David-Uríasgin-ome-idirijad. B 1Tegin Salmón-machidin nug Booz, tenal Booz-e-nandin Rahab. Tegin Booz-machidin nug Obed, tenal Obed-e-nandin Rut. Tegin Obed-machidin nug Isaí. tA cTegin Aram-machidin nug Aminadab. Tegin Aminadab-machidin nug Naasón. Tegin Naasón-machidin nug Salmón. 5@ eTegin Judá-machidin nug Fares, tegin e-machi-piddin nugmo Zara. Tenal we machi-walbogid-e-nandin nug Tamar. Tegin Fares-machidin nug Esrom. Tegin Esrom-machidin nug Aram. ? Imi Abraham-machidin nug Isaac. Tegin Isaac-machidin nug Jacob. Tegin Jacob-machidin nug Judá, tegin Judá-urpamal-nikusmo. '> KImi Jesucristo David-akar tani, tegin David Abraham-akar tanimo. Tenal antin Mateo, Jesucristo-e-tadgan-ampagusmalad akpene-akar nermakal-maidgin chunmanejun. l=Q5Tegin Jesús-e-chapingan Pabzhe-koled-neggin pane-pane Pab-Tummad-otummodi-kusmal. Pitomalgu.<}4Tegin Jesús-e-chapingan Pab Tummadyob Jesús-otummosmalgu, pela-pela weligwaledgin kannan Jerusalénzhe almalbal. ;{3—Imi Pab pemalga immal-nued imakelen, nabirinye. Tegidgin Jesús ampa chunmanaidgin ilgwen Pab-negzhe aknakwid. ::m2Tegin Jesús Betania-tikalbal aga e-chapingan-ches. Tegin Jesús Betania-tikalzhe omosgu, kusgu e-taedbal nallakwa aga chakwa imas. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: 91“Tegin an pemalga Pab-Purpa-Nued-palmidago, an-Pab-kaka-ukchadyob. Tenal pemal melle we-akar nemalo. Tenal pe iti-Jerusalén-neg-kweburgin peimalo, pemal nikpa-neg-akar Pab Purpa Nuedbal pela-pela kannaleged nikanonikoedzhe.” Jesús Pab-negzhe aknakwijad r8]0Imi pemal pél an-takchamal an wiledi-kus, an nakrusgin-naidgin purkwis, tegin imi an kannan tullesbal. 7#/“Tegin Pab-kartagin nermakal maibaldo: ‘Imi tule Cristo-nuggin pel-kwapa tule-akal-akal-chunmakedga chunmanonimalo, tulemal aga ulubgin iskuedgin pukib-itogenabmal, tegin Pab we tulemalga iskued elinoniko.’ Tenal kepegin Jerusaléngin-inzhel choglenoniko. J6 .Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: “Imi Pab-kartagin nermakal maido: ‘Imi Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule purkwene, tegin purkwaled-akar ibapágin kannan tullenonibalo.’ J5 -Tegin Jesús Pab-kartagin mag-itogal aga e-chapingan-imas. _47,—Imi an pemalbak ti-un, weob-ankin-immal-kujad, an pél pemalga chogzhado. Imi Moisés-igalgin, tegin Pab-kaka-palchogmaladgin tegin Pab-namaked-kartagin nermakal-mai pel-kwapa ankin keg-chulgu kued-wilub. e3C+Jesús e-chapingan-wagin pél ua-kucha. Tegin Jesús aga e-chapingan-pukmaladga chogalbal: 62e*Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Imi anmal ua-chelogaled wis nika, (tegin anmal acha-nis wis nikmalbal). Tegin e-chapingan Jesúsga abal-piskal ua-ukchamalgu, 1)Tegin Jesús-e-chapingan weob pakal pejadbal, tegin peyedzhe weligwal-itononikidbal, neg-owesmal, Jesús sanal nononi o chul. Tegidgin Jesús-tule-pukmaladga chogal: —¿Imi pemal wegin mas-kunned wis nika an pemalga oyogal, an purpajul, antin sanal? a0;(Tegin Jesús pél chunmasgu, aga e-chapinganzhe chunkal tegin nag-maklejad oyoal. N/'Imi pe an-takto, an-chunkal an-nag. Antin, an Jesús. Pe an-ebudo, antin sanal, an purpajul. Tenal pe an-takto, antin chan tegin an kal nika. Tenal purpadin chan, kal pel nikchul, pinche purpabi. .&Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Ibiga pe chuli-pinzhe itobukmal-wede? ¿Tegin pe ulubgin ibiga ankin penmalbal-wede? -%Tegidgin Jesús-e-chapingan Jesúsgin kwakijadbal kikli nadmal. Tenal e-chapingan ebinzhasmal, wedin Jesús-e-purpa. p,Y$Tegin Jesús-e-chapingan ampa Jesúsgin chunmananikidgin, Jesús-chunnad e-chapingan-abaladgin sanal kwisgunoni. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¡Anná! ¿Pemalde? Imi pemal aga ulubgin akalzhul-itogelen, nabirin. M~|{Xzzydxx{wvv(uFsprq\phonnHmkj:ihgg|fqee.d!chbb`_^][ZZ\ZYHWVlU+TS1RR`QQJP3NN-MrLL&KaKJJ0IdHFF`EEcDCBA)@Y?b>>b=M2/ E i 4+LPdSM^} Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: “Imi antin purkwed-abalgin tulemalzhe pemal-palmine, oveja achu-kwegwed-abalgin kudimaladyob. Al pemal tad-usyob nono-nikadgin naneenabmal, tenal pemal nuyob tulemalgin immal-kwen-akalojul nanemalo. ] Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab tulemalga igal-itogalil, tule-pe-kwen-abingaszhulmalad Sodoma-tolganga tegin Gomorra-tolganga pul-pule sapejul oturdalenonimalo.” Jesús aga e-chapinganga chogzhagujad: “An poni-tummad-abalgin pe-palminemal” 3\_ “Tenal tule yapa pe-abingeel, o chulil, yapa pe-itogel, pedin we neg-akar pe nao. Tenal neg-kwebur yapa pe-abingebalil, o chulil, yapa pe-itobalil, pedin we neg-kwebur-akar pe nao. Tenal pe we neg-akar nadel, pe kutargin nap-pur-naniid pe opat-opat imako, oyogal, we tulemal pato iskusmal. 1[[ Tenal pe-neg-togzhadgin tule nuedil, pe we tulega chogzhad-yopí kwen kunoniko. Tenal pe-neg-togzhadgin tule nuedzhulil, pe-we-tulega-chogzhad-yopí kwen kunonikojul. xZi Tenal pe tule-maid-negzhe pe tognatapil, pe chognatapo: ‘Anná, tegidde. Imi Pab pe-pentakelen, nabirin.’ ~Yu “Imi pemal neg-kwebur-tummad o neg-kwebur-totogwad omojal, pe tule-nued amimalo e-neggin meggal pe-naoedzhe. [X/ Tegin pe melle muchila chedo, tegin pe melle mol-ogwaged chedo, tegin pe melle kutar-ogwaged chedbalo. Tegin pe melle kabaston chedbalo, pe chunkal-kwabi pe nemalo. Tenal pemal arpagedbal igal-nika akwelegal. {Wo “Tenal pe nadel, pemal melle ol chedo, tegin pe melle mani chedo, tegin pe melle mani-kollogana chedbalo. V' Tenal pemal tule-yemalad-nudamalo, tegin pe kannan tule-purkwismalad-otulogo. Tegin pe tule-lepra-poni-nikmalad-nudamalo, tegin pe tulegin niamal-onimalbalo. Imi pemal manigin we kannaleged abingaszhulmal-choggu, al pe tulemalga pinche immal imamalmogo, melle manigin. mUS “Tenal pemal nadmalal, pe tulemalga chogmalo: ‘Imi Pab-neg-takmaid pato pemal-omodani.’ UT# Tenal pemal Israel-tule-oveja-owelejadyob-kudimaladzhebi pe unnila nemalo. YS+ Tegin Jesús ampayo aga e-chapingan-walambe-kakabogwad-palmieddu, ka chogal: “Imi pemal nadmalal, pe melle Judiojulmaladzhe pe nemalo, tegin pe melle Samaritano-tule-e-neg-kweburganzhe pe togmalbalo. XR) tegin Romano-tule-onobied-Simón, tegin Judas-Iscariote. Tenal we Judas-Iscariotedin manibal Jesúsgin-akpinnoed. Jesús walambe-kakabog e-nuggin-palmilegalmalad-palmijad, Pab-neg-takmaid-igalgin chunmagal Q{ tegin Felipe, Bartolomé, Tomás tegin akpene-Romano-tummadga-mani-weied-Mateo; tegin Alfeo-machi-Jacobo, tegin Tadeo, iPK Imi Jesús-nuggin-palmilegalid-walambe-kakabogwad nug-nemal: kepegin Simón, (we Simón pimalbal Pedro), tegin Pedro-e-urpa-Andrés; tegin Jacobo tegin Jacobo-e-urpa-Juan. Tenal we tule-walbogiddin Zebedeo-e-machimal; RO  Tegin Jesús aga e-chapingan-walambe-kakabogwadzhe kochagu, e-chapinganga igal-ukcha tulegin niamal-onigal, tegin tulemalgin pel-kwapa poni-nikmalad-nudagal, tegin e-chapingan tule-yemalad-nudagalbal. N5 &Imi Pab-immal-kwa-weied-e-Tummadga maidbal, pe Pab Tummadzhe ekismalo tulemal-palmidagal, Pabbal-naigugal tule-imagal, tule immal-kwa weiedyob.Mw %Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Imi immal-kwa ichejul-nai weigal, tenal tule-walpókwa nika we immal-kwa weigal. Wedin purpal pemalga choglejundo: imi tule-ichejul nika Pabbak naigugal, tenal tule-walpókwa nika Pabga wis arpagal. L' $Tenal Jesús takchagu tulemal-ichejul eje irmanonimal, Jesús takchado, we tulemal pukib-itomal tule-kin-immal-akalojadyob. Tenal we tulemal tule-kwen-nikchulmal e-pentagal, ovejamal tule-e-taked-nikchulmaladyob. Al Jesús ulubgin wilejakwa we tulemal-taknonijun. ?Kw #Tegin Jesús neg-kwebur-tummaganzhe tegin neg-kwebur-purwiganaje nad. Tegin Jesús kep neg-kweburgangin Judio-ormaked-negmalgin Pab-igalgin tulemal-oturdadi-kus, tegin Pab-neg-takmaid-kaka-nuegangin chunmadi-kusbal. Tegin Jesús tule-akal-akal-poni-nikmalad-nudas, tegin tule-akal-akal-yemalad-nudasbal. *JM "Tenal Pariseomal kakanzheedgin Jesúsgin chogalmal: —Imi nia-tummad-Jesúsga-igal-ukchadbal, Jesús tulegin nia-oni. Jesús wilejakwa tulemal-taknonikid SI !Tegin Jesús tulegin nia-onosgu, we tule nabir chunmanoni-pes. Tegin Jesús-tulegin-nia-onojadbal, tulemal weob pakal pesmal. Tegin tulemal chogalmal: —Imi an Israel-napkin weob immal kwen taktijul. vHe Tenal tule-mag-atanonimalad nadmalgu, tulemal Jesúszhe tule-nia-nikadbal-keg-chunmaked-cheinonimalmo. eGC Tenal tule-walbogid nadmalgu, neg-kwebur-ilbal pel-kwapa palchogzha Jesús e-nudajad. F9 Tegidgin tule-walbogid mag atanonimalzhun. Tegin Jesús kantikidgin tule-walbogidga chogal: —Pe melle tule-pimaladga an-palchogo, an pe-nudas. E Tegin Jesús tule-walbogid-imia ebusgu, ka chogalbal: —Nabir. Imi pe ankin-penzhul-kujadbal pemal mag atanonimalo. D3 Tegin Jesús negzhe togzhagu, we tule-walbogid-aku-ataged Jesúszhe nonimal. Tegin Jesús tule-walbogidzhe ekichialzhun: —¿Imi pemal penzhulmal antin unni mag-atagal pe-imagal? Tegin tule-walbogid Jesúsga chogalmal: —Tummad, pedin unnido, mag atagal anmal-imagal. 0CY Tegin Jesús puna-nudajad-neg-akar nosgu, walbo tule-aku-ataged Jesús-cholbal kolmanatapmal chogalmal: —David-wagwaye, pe wilejakwa anmal-takelen, nabirinye. B Imi Jesús puna-otulojadbal neg-kweburgan pel-kwapa wisgunonimal. Jesús tule-aku-ataged-nudajad tegin tule-keg-chunmaked-nudasbalid A% Tegin tulemal magarbal aknismalgu, Jesús kep puna-purkwal-maidzhe togzha. Tegin Jesús chunkalgin puna-kasgu, puna Jesúsga kwisgual. Q@ Tegin Jesús tule-pukmaladga chogal: —Pemal pe we-akar aknimalo. Imi we puna kwen purkwiszhul, pinche kabmai. Tegin tulemal-aka-tégin-pukmalad Jesúsga allialmal chogalmal: —Pinche pe chunmama. F? Tegin Jesús Judio-ormaked-neg-e-tummad-negzhe omosmal. Tegin Jesús neg-yabal tognatapku, pato taknatap tulemal-kal-ogolmalad pukwamal, tegin tule puna-purkwijadga okormananimalbal. G> Tegidgin Jesús omezhik akpiridgu, ome-takal kwichi. Tegin Jesús omega chogal: —Puna, pe welguma, pe ankin penzhul-kujadbal, pe ilgwen nugus. Tegidgin omega poni ilgwen akunonijun. ^=5 Tenal ome aga ulubgin pinzhas: “An Jesús-mol-tuku ebujal, antin ilgwen nuguo.” $<A Tegin Jesús-natapidgin ome-walgwen pirkaambe-kakabogus aga e-purpa-takedbak-imadiid natapmo. Tenal we omedin yankalbal-akar Jesús-e-mol-tuku ebus. V;% Tegin Jesús kwisgudgu, aga e-chapinganbak mes tule-tummadbak nadzhun. H:  Tegin Jesús ampa chunma-kwichidgin Judio-ormaked-neg-e-tummad-walgwen Jesús-abir chimtinoni. Tegin we tummad Jesúsga chogal: —Imi an-chiskwa imis-imis purkwis. Tenal pe an-negzhe nadel tegin pe chunkalgin an-chiskwa-ebujal, an-chiskwadin kannan tullego. Tegin Jesús Jairoga chogal: —Tegil an pebak naodo. x9i Tegin Jesús purpal immal-pid chogalbal: “Imi pemal wismal, puglu-moli-ukagad ilkwénna wis ebule inna-kabil chigal. Al tule keg ku puglu-ebugaledgin inna-kabil-pin chigal. Imi tule puglu-ebugaledgin inna-kabil-pin chielen, inna-pin kakpi-kudel, puglu-ebugaled arpídel, ilgwen marroen. Tegin inna-kabil pél perienguoen, tegin puglu-moli-ukagad iskubaloen. Al tulemal puglu-moli-ukagad-pingin inna-kabil-pin chimal. Tenal puglu-moli-uka-pinil, tegin inna-kabil-pinmogal pog-pel kwen iskuojulmal. Al tule-igal-pin igal-cheredbak keg kumo.” Jesús Jairo-chiskwa-purkwijad-otulojad tegin Jesús ome-yeed-nudasbalid N8 Tegin Jesús purpal tulemalga chogal: “Imi tule mol-mukwagin mol-koa-pin kwen matamajulmal. Tenal tule an-chogzhadyob mol-mukwagin mol-pin-matamakelen, mol kaledel, mol pul-pule isloen.” t7a Tegin Jesús Juan-e-chapinganga chogal: —Nabir. Imi an purpal pemalga chogdo: ¿imi tule-ome-nikunail, machi-ome-nikuneed ampa chiidbal, tule-irmanonimalad pukib-itogo pe ebinzhe? Chulá. Tenal machi-ome-nikuneed tulemal tarbi chesmalal, we tulemal mas-kunchulidgin kep nanedamalo. Imi tulemal an-chesmalal, an-chapingan kep mas-kunchulidgin nanemalmogo. O6 Tegin Juan-Bautista-e-chapingan Jesúszhe nonimalgu, Jesúszhe ekichialmal: —¿Ibiga anmal tegin Pariseomal mas-kunchulidgin nanemal, tenal pe-chapingandin mas-kunchulidgin kwen nanejulmal? E5 Tenal pemal turdakenabmal Pab-kartagin ibi chog-wede. Tenal Pab-kartagin chogdo:Imi antin, an pei, pe wilejakwa tule-tak, pe pul kugedgin anka immal ukedga. Os. 6:6 Tegin Jesús chogalbal: —Imi antin, an noni, tule-iskued-nikmalad-amigal, tule-nuegan-amigal chul. Jesús tule-mas-kunchulid-igalgin chunmajad .4U Tegin Jesús Pariseo-chunmanani itosgu, Pariseomalga chogal: —Imi tule-yemaladdin ina-tuled-napimal, tenal tule-poni-nikchulmalad ina-tuled-kwen-napijulmal. ~3u Tegin Pariseomal takchagu Jesús tule-iskanabak mes mas kunchii, Pariseomal Jesús-e-chapinganzhe ekichialmal: —¿Ibiga pe-oturdaked Romanoga-mani-egwanmaladbak tegin tule-iskued-nikmalad-pimaladbak mes mas kunpukmal-wede? Wedin ib-nuedzhul. _27 Tegin Jesús Mateo-neggin mas-kunpukwadgin Romano-tummadga-mani-egwanmalad tegin tule-iskued-nikmalad-pimalad íchejul nonimalmo. Tegin tule-iskana Jesúsbak tegin Jesús-e-chapinganbak mes mas kunnonimalmo. F1 Tegin Jesús tule-nudajad-akar ukin nadgu, tule-Mateo-nugad-takal, Romano-tummadga-mani-egwaned-neggin-chii tulemalgin-mani-egwannai. Tegin Jesús Mateoga chogal: —Anpak nemalma ankin turdagal. Tegin Mateo Jesúsga chogal: —Tegil nabirde. Tegin Mateo kwisgudgu, ilgwen Jesúsbak nadzhun Jesúsgin turdagal. x0i Tegin tule-takpukmalad tule-nugujad-takchagu, tobgualmal. Tenal tule-takpukmalad mag takchamalbal Pab Tummad tulega igal-ukcha tule-iskued eligal. Al tulemal-takpukmalad Pab-Tummad-nug otummoalmalzhun. Jesús Mateoje kochad egin turdagal V/% Tegidgin tule-abgan-purkwale-nad ilgwen kwisgusgu, aga negzhe nadzhun. l.Q Al pemal mag takegal an-Te-Tule-Chunna iti-napkinga igal-nika tule-iskued eligal, an imisgin tule-yeed-nudanejun. Tegin Jesús tule-yeedga chogalzhun: —Machi, imisgin pe kwisgudo, aga pe kachi olma. Imisgin pe naddo negzhe. 0-Y ¿Pemal ebinzhemal antin keg tule-iskued eli? Tenal an we tulega chogzhal: ‘Pe-iskued pelgus,’ we tulega yabli iskued pelguenab. ¿Imi ibi pul-pulejul? ¿Tule-yeed nudaked o tule-iskued-elied? Wedin pog-pel ibi-puled. Al an unnigujal tule-yeed nudagal, an unnigumogo tule-iskued eligalbal. C, Tenal Jesús ulubzhe mag tule-tak-choggu, al Jesús pato wiis tummagan igi ulubgin pinzhebukmal. Tegin Jesús tummaganga chogalzhun: —¿Ibiga pe ulubgin istar pinzhebukmal-wede? P+ Tegin Jesús chogzhagu we tule-e-iskued pelgus, Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad-wal-walgwen aga ulubgin pinzhealmal: “Imi Jesús tulega iskued-pelgus-chogzhadgin Pab Tummadgin walmas.” *} Tegin Jesús aga e-neg-kweburzhe nonigu, tulemal kachigin Jesúszhe tule-abgan-purkwaled-cheinonimal. Tegin Jesús takchagu tule-cheinonimalad egin kwen penzhulmal, Jesús tule-abgan-purkwaledga chogal: —Machi, pe welguma. Pe-iskued pato pelgus. T) # Tegin Jesús ulzhe nakwisbalgu, kannan mata opakalbal aga e-neg-kweburzhe. (7"Tegin tulemal-neg-kweburginmalad itosmalgu tule-nia-nika-nad nugus tegin chinmal ogangusmal, pel-kwapa Jesús-abin-almal. Tegin tulemal Jesús-abingusmalgu, Jesúszhe wilegalmal ka chogalmal: —Jesús, pe anmal-neg-akar pe kannan neenab. Tegin Jesús ulgin nakwisbalzhun.x'i!Tegidgin tule-chin-takpukmalad neg-kweburzhe abarmadmal. Tegin tule-chin-takpukmalad neg-kwebur omosgu, tulemalga pél palchogzhajun, chin igi ogangujad. Tegin tule-chin-takpukmalad palchogzhamalbal Jesús igi tule-nia-nikmalad-nudasbal. ?&w Tegin Jesús niamalga chogalzhun: —Tegil pe akalzhul chingin togmalodo. Tegidgin niamal tule-walbogidgin nosmalgu, chingin ukpotapmalzhun. Tegidgin chinmal-pel-kwapa koelegalmalgu, ilgwen pulal turmadmal. Tegin chinmal yal-urchikal-kwichidgin mataje apatismal. Tegin chinmal tigin pél ogangusmalzhun. %}Tenal niamal Jesúszhe wilegalmal, chogalmal: —Imi pe tulegin anmal-onineel, antin, an pei pe chinmalgin anmal-odogo. U$#Imi teun takalgu, te-akar nue pannajul chinmal-íchejul mas mabukmal. 0#YTegin tule-nia-nikmalad kolomakal Jesúsga chogalmal: —Pab-Machiye, ¿ibiga pe anmalgin yoledani-wede? ¿Imi pe yo wilub omoeddu, pato pe sapejul anmal-imadaniyé? r"]Tegin Jesús mata-opasgu, neg-kwebur-Gadara-omopen omosmal. Tegin Jesús ulgin-akar napche aktesmalgu, tule-nia-nikmalad-walbo uan-akar Jesúszhe nonimal. Tenal tule-nia-nikmalad pela-pela urwebukmal, al tule keg kin pel neel. 1![Tegin Jesús-e-chapingan takchagu Jesús purwa tegin mata opogichas, weob pakal pesmal. Tegin Jesús-e-chapingan aga emal-emal chogalmal: —¿Ibi-tule-wede? Imi purwa tegin mataje-pakal we tule-choged-pallí ibzhe. ¿Tegil we Jesús purwa-ibeddé? Jesús walbo Gadara-tolgangin nia-onijad / WTegin Jesús atagalgu, aga e-chapinganga chogal: —¿Ibiga pe twagdar tobermal-wede? ¿Ibiga pe Pab-penmal-wede? Pemal weob kued-wilubzhulmal. Tegin Jesús kwisgusgu, kep purwaga tegin mata-arwedga chogal: —Pe wis pogiguma. Tegin purwa ilgwen poki nad, tegin mata ilgwen chiale-pesmo. NTegin e-chapingan Jesúszhe abarmanonimal Jesús-otagal. Tegin e-chapingan Jesús-otasgu, Jesúsga chogalmal: —¡Tummad, atama, atama! Anmal-ul togdani. Anmal-abonoma. Anmal ogangudanimal. =sTegin Jesús-nadmalad-cholbal apka-pakal neg-atigalgu, purwa sapejul kolnoni. Tegin mata-arwemaidbal ulzhe ti milegal. Al ul togdani-pes. Imi teun Jesús ul-yagin purkwal-kabmai. KTegin Jesús ulgin nakwisgu, e-chapingan ulgin nakwismalmo. DTenal Jesús we tulega chogalzhun: —Tenal pedin anpak neenab ankin turdagal. Tenal tule-purkwemaloed meke tule-purkwaled-e-mui tigmalo. Jesús purwa tegin mata-arwed opogi-chajad "=Tegin tule-Jesúsgin-turdaked-pid Jesúsga chogalmo: —Tummad, an pilal naga pab-taknegwelo. Tegin an-pab-purkwijad-cholbal, kep an pebak nemogo. 2]Tegin Jesús we tulega chogal: —Tenal pe nuekwa pinzhegenabgwel. Imi chug-achu nap-ya nika meggal, tegin chikwimal u nika-nemalmo, meggal. Tenal an-Te-Tule-Chunnadin neg pel nikchul wis ulukugal. ¿Imi pe anyob unnigumogo neg-nikchul nanegal? Imi pe unnimogal, pe akalzhul anpak nemogodo. 9Tegidgin Moisés-igalgin-tulemal-oturdaked-walgwen Jesúszhe noni. Tegin we tule Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, pia pe naódin, an pebak nemogo. yTegin Jesús takchagu tulemal-ichejul e-ebiris pukwa, Jesús aga e-chapinganga chogal: “Nemal, mata-opakal.” ,QImi Jesús tule-yemalad-nudajad, akpene Pab-kaka-palchoged-Isaías-chogzhad-yopí kunoni. Tenal Isaías chogzhado:Imi we tule aga tukin anmal-anal poni chus.Tegin we tule anmal-anal immal-nunmaked itosbal. Is. 53:4 Tulemal Jesúsbak nebigunain, tenal iti-napkin ampa pinzhemalbal ?wTegin neg-chedogusgu, tulemal Jesúszhe ichejul tule-nia-nikmalad-cheinonimal. Tenal Jesús e-chunmakedbalbi tulegin niamal-onis. Tegin Jesús pel-kwapa tule-yemalad-nudasbal. #Tegin Jesús Pedro-chak-ome-e-chunkal ebusgu, uged-tarmanaid ilgwen akis. Tegin Pedro-chak-ome ilgwen kwisgudgu, Jesúsga immal chaalzhun. dATegin Jesús Pedro-negzhe nonigu, Pedro-e-chak-ome-taknoni, pela-pela uged tarmamai. s_ Tegin Jesús chulub-tummadga chogal: —Imisgin pe negzhe naddo. Imi pe ankin penzhul-kujadyob, an pega mos-nudanemo. Tenal Jesús-chogzhad-wachigin chulub-tummad-e-mos ilgwen nugunonijun. Jesús Simón-Pedro-chak-e-ome-nudajad L Tenal Judiomal-Pab-neg-takmaidgin-toged-wilubmalanaddin neg-magadbal onoledo, neg-chichidzhe. Tenal we Judiomal neg-magadbal peyedzhe pononimalo tegin peyedzhe-wilejiidbal nugal kotamalbalo.” c? “Imi an chunchunnad pemalga chogzhundo: Judiojulmalad-ichejul tad-nakwedbal tegin tad-arkwanedbal nonimalo. Tenal we Judiojulmalad Pab-neg-takmaidgin tadgan-Abrahambak, Isaacbak tegin Jacobbak mes mas kunmalo. w Tegin Jesús chulub-tummad-chogzhad itosgu, weob pakal pes. Tegin Jesús tule-ebal-irmadimaladga chogalzhun: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi meke-pia we tule-ankin-penzhulidyob an tule-kwen-taktijul, Israel-napche-pakal pel chul. ve Imi antin, an tummad-nikamodo, tenal an tummad-ulpallí nanemo. Tenal an chapingan-nikmodo. Tegin an chapin-walgwenga chogzhal: ‘Pe nao,’ we chapin keg-chulgu neenab. Tegin an chapin-pidga chogzhabalil: ‘Pe tago,’ we chapin keg-chulgu anche tagenab. Tegin an naga mosga chogzhal: ‘Weob pe immal imako,’ we mos keg-chulgu an-chogzhadyob immal imakenab. RTegin chulub-tummad Jesúsga chogal: —Tummad, imi an kwen unnijul an-neggin pe-abingegal. Al an peichul pe an-negzhe ne. Imi wegin pe chii pe chogzhal an-mos nuguo, an-mos keg-chulgu nuguenab. [ /Tegin Jesús chulub-tummadga chogal: —An imis peje natapo pe-mos-nudagal.  /Tegin chulub-tummad Jesúsga chogal: —Tummad, an-mos-walgwen yee-pakal mai. Imi we mos abgan-purkwaled nai tegin abgan pela-pela nunumamaibal.  Tegin Jesús neg-kwebur-Capernaumzhe nonigu, Romano-chulub-tummad-e-chapingan-wala-tulaatal-nikad, Jesúszhe wilenoni e-pentagal. 7 gTegin Jesús tule-lepra-poni-nika-nadga chogal: —Imi pedin akalzhul nao. Tenal pe melle tule-pimaladga pe palchogo antin pe-nudas. Tenal pe ilgwen tule-irwal-Pabzhe-koledzhe aga pe-chan oyonao. Tegin pe tule-irwal-Pabzhe-koledga pe chogo: ‘Antin nugus.’ Tenal Moisés-igal-mamikidbal pe immal chedbalo Pab Tummadga ukegal, tulemal wisgumalgal pedin chunchunnad nugus. Jesús panna-akar Romano-chulub-tummadga e-mos-nudajad 0 YTegin Jesús tule-lepra-poni-nikadgin chunkal mezhisgu, tule-yeedga chogal: —Tegil nueddo. Imisgin pe nugudo. Tegidgin tule-lepra-poni-nikad ilgwen nuguszhun. H Tegidgin tule-lepra-poni-nikad Jesúsgin-atagedbal Jesús-abir chimtinoni ka chogal: —Tummadye, imi antin kwen penzhuldo pedin unni an-nudagal. Al pe an-nudabiel, akalzhul pe an-nudakoye. P Tegin Jesús yal-akar aktenonigu, tulemal-íchejul Jesúsbal irmadmal. }sAde Jesúsde chunchunnad igal-nikadgin tulemal-oturdadi-kus, tule-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladyob chul.[/Tegin Jesús pél chunmasgu, tulemal Jesús-chunmajadbal weob pakal pesmal. A{Tegin ti pela-pela winonigu, ti nos. Tegin purwa neggin pela-pela kolnonikidbal, we neg ilgwen ayarid. Al pemal an-kaka-itosmalal, ampa an-chogzhad-pallí pe imakenabmal. Pitogua.” 1[“Tenal tule-an-kaka-itosmalad tenal an-chogzhad-pallí kwen immal-imaszhulmaladdin, immal-kwen-wichulmalad-tule. Tenal we tulemal ukubgin akwa-neg chobzhadyob. Tegin ti pela-pela winonigu, ti nos. Tegin purwa te neggin pela-pela kolnonibal. Tenal we neg akwapir-tar-kanikidbal kwen aglaszhul-kus. 7gTegin Jesús chogalbal: “Imi tule-an-kaka-itosmalad tegin an-chogzhad-pallí immal-imasmalad, neg-wismalad-tule. Tenal we tulemal akwapir-askin akwa-neg chobzhadyob. GTenal antin-Jesús tule-an-chogzhad-pallí-imaszhulmaladga chogdago: ‘An wichí pe ibi-tule. Pemal-immal-akalomalad, pe ankin ilgwen nemalo.’ ” Jesús tule-neg-chobmaladgin chunmajad 7g“Imi te ibe-nonikoedgin tule-Pab-chogzhad-pallí-immal-imaszhulmalad-ichejul anka chognonimalo: ‘Tummadye, ¿anmal pe-nuggin Pab-kaka-palchogdi-kuszhulzhí? ¿Tegin anmal pe-nuggin tulegin niamal-onidi-kuszhulzhí? ¿Tegin anmal pe-nuggin ichejul immal-taktijulmalad imadi-kusbalzhulzhí?’ ~Tegin Jesús chogalbal: “Imi tulemal ‘Tummad’ anche kolmal, tenal we tulemal-wal-walgwen an-chogzhad-pallí-kwen-nanedijulidbal Pab-neg-takmaidgin kwen togojulmal. Tenal tulemal-Pab-nikpa-maid-choged-pallí-nanemaladbi unnila Pab-neg-takmaidgin togmalo. +}OTenal chapi-chanmakedyob pemal mag e-istar-taedbal Pab-kaka-palchoged-chunchunnadzhulmalad-taknonimalmogo.” Tule-pel-kwapa Pab-neg-takmaidgin kwen togojul-kuo d|A“Imi pe takalil chapi keg nuekwa chanma, ilgwen pe olao, tegin pe chogin okummako. e{CTenal chapi-nuegan keg chan-iskana chanma. Tenal chapi-iskanadin keg chan-nuegan chanmamo. fzEImi chapi-nuegan ampa e-chan-nuegan chanmamo. Tenal chapi-iskanadin e-chan-iskana chanmamo. [y/“Tenal pemal e-taedbal mag we tulemal-taknonimalo, tule mag chapi-chan takedyob. ¿Imi pe nabir chapi-iko-nikadgin pe uva-chan onogo? Chulá. ¿Tenal pe nabir takegin pe wag-islub-chan onobalo? Chulá. x'Tegin Jesús chogalbal: “Imi pe wijirmal, nue aga pe takermal, tule-Pab-kaka-palchoged-chunchunnadzhulmaladzhe. Tenal we tulemal tule-nueganyob pemalzhe nonimalo, oveja-nuedyob. Tenal we tulemal ulubgin neg-izhoedgin pinzhemal, achu-kwegwed oveja-kuntanikidyob. =ws“Tenal pe wanagak-alikwagwadbal pe togzhamalal, pega tutujul igal-alikwagwadbal negal. Tenal igal-alikwagwaddin Pab-neggin-ilgwen-tulleged-igal. Tenal tulemal-walpókwajal we igalbal pul naddamal.” Jesús chogzhagujad: “Tule-Pab-kaka-palchoged-chunchunnadzhulmalad e-taedbal mag taklenonimalo” v Tegin Jesús chogalbal: “Imi tulemalga igal-chogbo mai, wanagak-alikwagwad, tegin wanagak-tummad. Tenal pemal wanagak-alikwagwadbal pe togenabmal, tenal pe melle wanagak-tummadbal pe togmalo. Tenal pemal wanagak-tummadbal pe togzhamalal, pe pulejul igal-tummadbal irmadmalo. Tenal we igal cho-chaglaje-naoed-igal, ilgwen pelgugal. Tenal tulemal-ichejul we igalbal pul naddamal. Iu  “Imi pe igi-peigujídin tule pega immal ima, pemal ampa teopí tule-pimaladga pel-kwapa immal imamogo. Tenal an-pega-chogzhadyob pe naneel, pedin pel-kwapa Moisés-igal-pallí pato imas, tegin Pab-kaka-palchogmalad-pel-kwapa-chogzhad-pallí pato pe imasbal.” Jesús chogzhagujad tulega igal-chogbo mai nanegal ;to Imi pemal tule-iskanagwando, tenal pemal yabli wiis aga nuskanga immal-nuegan ukegal. Tenal pe anmal-Pab-nikpa-maidzhe immal ekisnail, Pabdin pul-pule pemalga immal-nuegan uko. Rs Teginbal, ¿pe-machi peje ua-ekisdanikil, pe machiga nakpe-uko? Chulá. Ur# “¿Imi pe-machi peje madu ekisdanikil, pe machiga akwa uko? Chulá. :qm“Imi meke-ibi-tule Pabzhe immal ekisnail, we tule keg-chulgu immal-ekisnaid nikunoniko. Tenal meke-ibi-tule Pabzhe immal aminail, we tule keg-chulgu we immal onogo. Tenal meke-ibi-tule Pabzhe pali-pali kolnail tule-wanagakkin-kolnaidyob, Pab keg-chulgu we tule-itogo, tule pega wanagak egajadyob. pTegin Jesús chogalbal: “Imi pemal Pabzhe immal ekismalal, Pab pega uko. Tenal pemal Pabzhe immal aminanimalal, pedin we immal onomalo. Tenal pemal Pabzhe pali-pali kolmalal tule-wanagakkin-kolnanikidyob, Pab pe-itogo, tule pega wanagak egenonikidyob. Qo“Imi tule-istar-Pab-igal-takmaladga, pe melle Pab-igal-pul-nuegan chogo, we tulemal melle pegin urwenonimalgal, pe achu-urwechilganaga-immal-uknaidgin, achu pe-kunnonikoedyob. Tegin tule-iskuedginbi-nanebimaladga, pe melle Pab-igal-pul-nuegan-chogbalo, we tulemal melle atajulidgin Pab-igal izhononimalgal, pe chinga perlas ukchadgin, chinmal pél perlasgin annemaloedyob.” Jesús chogzhagujad: “Pe Pabzhe immal ekisnail, Pab pega immal uko” "n=“¡Imi pemal, pinche-askinbi-nued-naneed-tulemal! Tenal pemal-inzhel aga pe-taed nudakenabmal. Tenal pe aga taed nudajal, kep pe unniguo aga pe-kwenad-pentagal e-taed nudagalmo, tule aga e-imiagin chowal-kia-maid chujal, kep unniguo aga e-kwenad imiagin turwa-maid chugal. jmM¿Tede pe igi kwenadga chogo: ‘An pe-imiagin turwa-maid an pega wis chuo?’ Keg kue. Tenal pe imiagin chowal-uka-tummad maimo. Tenal pemal peyedzhe immal-akalojadbal keg aga pe-kwenad-penta iche-e-immal-akalojad nudagal. 'lG“Imi pe takchal, pe-kwenad aku-atagedbal iche immal wis akalos, tule imiagin turwa-totó megwijadyob nuekwa immal takchul. ¿Tede pe ibiga istar we kwenadgin chunmanonidadé? Tenal pedin aga aku-itomo pe peyedzhe immal-akalodiid, tule imiagin chowal-kia-maidyob aku aga pe tak. 'kGTenal pe tule-pidgin chogzhad-unni, pegin choglenonimogo, pedin iskus o chul. Tegin pe tule-pidga igal-mezhijad-unni pega choglenonimogo pedin iskus o chul. "j ?Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal melle yogasal tule-pidgin chogdago: ‘We tule immal-akalos,’ Pab pegin melle chognonigalmo: ‘Pedin iskusmo.’ 5ic"Al an pemalga chogzhundo: pan-pega-immal-kuoedgin pe melle pukib-itogo. Panga ampa ibe-nika pe wegin pinzhegal. Tenal pemalga keg-chulgu ibe-ilbal poni nononidaed.” h !“Tenal pemal kepegin alamakenabmal Pab-neg-takmaid-immalmalgin pinzhegal. Tegin Pab-inniki-immal-imakedyob pemal alamakenabmalbal immal imagal. Tenal pemal Pab-chogzhadyob alamasmalal, pél pe-immal-napi-kujiid: mas-kunned, kobed, mol pega uklego. g5 Imi tule-Pab-wichulmalad unnila pane-pane alamananimal we immalmal nikugal. Tenal pe-Pab-nikpa-maiddin pemal-nued-wismal ibi-immal pe napi kujimal. f3Al Pab yer pe-takedbal pe melle pukib-itogedgin chogdago: ‘¿Imis ibi an kunno, imis ibi an kobo?’ O chulil, ‘¿Pia an mol amio an yogal?’ eTenal tud-chapurbalid imis tula, tenal tud nue-naojul achurmanoniko tegin apato. Tegin tulemal ilgwen chogin tud okummanonimalo. Tenal Pab molyob yer tud-oturpama. ¿Imi pemal-nue-Pabgin-ibzhejulmalad, Pab pul-pule pemalga mol ukojulzhí yogal? Teobdo. ndUTenal an pemalga chogzhundo: Errey-Salomón-e-mol pul yer taklegendo, tenal tud pul-pule yer takle. ,cQ“¿Tede pemalde ibiga molmalbal pukib-itomalzhun? Imi pe takto, chapur-tudmal a-ito chunnemal. Tenal we tudmal kwen arpajulmal, tegin kwen purrejulmalbal. gbG¿Tenal toa peyedzhe-pukib-itogedbal unniguo wachilgwen e-purkwed okpingal? Chulá. Keg kue. /aW“Imi pe takto chikwi-chapurbalid immal pel tigzhulmal. Tenal chikwimal immal pel weichulmal chabogal, tegin neg kwen nikchulmalbal immalmal chabogal. Tenal pe-Pab-nikpa-maiddin yabli chikwimalga mas-kunned uk. Tenal pemal pulzhun. ¿Imi pemal chikwimalga pul tule-nuedzhulzhí? Teobdo. s`_Tegin Jesús chogalbal: “Al an pemalga chogzhundo: pe melle pukib-itomalo, pe igi mego-dewa, pia pe mas-kunned amio-dewa, pia pe kobed amibalo-dewa. Tenal pemal melle pukib-itodamalbalo pia pe mol amio-dewa wis yogal. ¿Imi tule-tula-kudiil, pul chunchogedzhulzhí pul mas-kunnedga? ¿Tegin tule-chan pul chunchogedbalzhulzhí pul mol-yomaladga? Teobdo. U_#Tegin Jesús chogalbal: “Imi tule walbo keg tummagan-nikuel. Tenal pe keg-chulgu tummad-walgwen-yer-taknoniko, tenal pe tummad-pid-istar-taknoniko. Chulil, pe tummad-walgwen-choged-pallí immal imanoniko, tenal pe tummad-pid-choged-pallí immal kwen imanonikojul. Al pemal keg Pab-walbo nanemalal. Tenal pemal walkwénna chuenabmal pe-tummadga kugal, Pab Tummad o mani.” Jesús tulemalga chogzhagujad: “Pemalga-igi-kuoedgin pe melle pukib-itogo” :^mTenal pe-imia iskunonikil, pe-chan aku-ata peimogo, neg-chichidgin kudiidyob. Tenal pe-imia pe-chan kwen otalojulil, wedin immal-peyedzhe, pe-chan ilgwen chichidbi peimogo.” ]Tegin Jesús chogalbal: “Imi pe-imia pe-changa kallen-neg-otalonaidyob. Tenal pe-imia nuedil, pe-chan pel-kwapa mag immal tak. '\G“Imi pe-immalmal Pab-neggin pega chabolejiil, pe Pab-neggin pinzhedago. Tenal pe-immalmal iti-napkin pega chabolejiil, pe iti-napkinbi pinzhedago.” ][3Tenal pemal alamamalo Pab-neggin immalmal-nuegan chabogal. Tenal Pab-neggindin immalmal keg pel chama, tegin chumal keg pel immal-mabal. Tegin Pab-neggin tule-immal-aturzhemalad keg pel togmal immal aturzhegal. pZYTegin Jesús chogalbal: “Imi pemal iti-napkin melle twagdar aga tukinga immalmal-nuegan chabogo. Tenal iti-napkin immal chama, tegin chumal immal-mabal. Chulil, tule-immal-aturzhemalad tognonimalo pebi immalmal aturzhegal. HY tulemal melle mag pe-takmalgal pe mas-kunchulidgin nanedimal. Tenal Pab-otukal-maiddin pe-wisguo, pe mas-kunchulidgin kudii. Imi Pab Tummad pel-kwapa tule-otukal-immal-imaked-tak-choggu, al pe otukal mas-kunchulidgin Pabzhe kolel, Pab pega immal-nuegan uknoniko.” Jesús Pab-neggin immal-nuegan-nikuoedgin chunmajad DX“Al an pemalga chogzhundo, pemal mas-kunchulidgin Pabzhe kolalil, pedin kusgu igal-mamikidyob aga nonogin kwallu imamalo. Tegin pe tigin aga wagal enuko, pe melle pukib-taklegal, RWTegin Jesús chogalbal: “Imi pemal mas-kunchulidgin Pabzhe kolalmalal, pe melle tule-pinche-askinbi-nued-nanemaladyob, wagal-pukib taklego. Tenal we tulemal yami pukib-itogedyob aga wagal imamal tulemalga oyogal, emalde mas-kunchulidgin nanedimal. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tulemal-takpukmalad tule-mas-kunchulidgin-nanemalad-otummojadbal we tulemalga pato immal-nuegan uklesmal. Pabdin we tulemalga immal-nuegan pal kwen ukojul-kuo. ^V5Tenal tule pegin walmajal, tenal pe we tule-pegin-walmajadga pelgus kwen chogzhajulil, Pab-nikpa-maiddin pega iskued-pelgus kwen chogojulmo.” Jesús tule-mas-kunchulidgin-Pabzhe-koled-igalgin tulemal-oturdajad "U=Tegin Jesús chogalbal: “Imi tule pegin walmajal, tenal pe we tule-pegin-walmajadga pelgus chogzhal, Pab-nikpa-maid pega iskued-pelgus chogmogo. T+ Imi pedin wilub-takleged-naidzhik,
pe melle an-palmioye.Tenal an-iskuedgin-yoledanikid-akar pe an-onobaloye.(Imi pedin ilagwen-nadgu pél neg-takmaiye.Tegin pe pel-kwapa-kannaleged nikabalye,
tegin pe nug pela-pela okannolenonibaloye. Pitogua.)” S Pabye, imi tulemal-ankin-walmajadbal
an nega iskued pelgus chogzhadyob,
an-pegin-walmajad pe anka pelgus chogmogoye. 3Ra Imi pe anka imisga mas-kunned ukoye. /QW Tenal pe-neg-takmaid nonikilen, nabirbalinye.Tenal nikpa-neggin pe-itolegedbal pél immal-kunaidyob,
iti-napkin pél immal-kunaimogalen, nabirbalinye. ,PQ Al pemal Pabzhe kolbiel, pe weob Pabzhe kolmalo:Anmal-Pab-nikpa-neggin-maidye,
imi tulemal pegin chogmalalen, nabirin:Pe-nugdin chwilimakalye. OTenal pemal melle tule-Pab-wichulmaladyob kumalo. Tenal pe ampayo Pabzhe koleddu, pe-Pab pato pe-wiis ibi pe napi kujii. 9Nk“Tenal pe Pabzhe kolalil, pe melle kannan-kannan immal pio, tule-Pab-wichulmaladyob. Tenal tule-Pab-wichulmaladdin ebinzhemal kannan-kannan-kolnaidgin Pab kep e-itogo. aM;“Al an pemalga chogzhundo, pemal Pabzhe kolzhogalil, pedin, pe-neg-kabed-yabal pe togo, tegin pe wanagak chaktio, tegin pe Pab-otukal-maidbak pe apinni chunmako. Tenal an-chogzhadyob pe Pabzhe kolel, wedin ib-nued. Imi Pab Tummad pel-kwapa tule-otukal-immal-imaked-tak-choggu, al pe otukal Pabzhe kolel, Pab pega immal-nuegan uknoniko. \L1Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal Pabzhe kolalmalal, pe melle tule-pinche-askinbi-nued-nanemaladyob Pabzhe kolmalo. Tenal we tulemal yer itomal Judio-ormaked-neggin-kwichi Pabzhe kolgal, tegin magadbal igalgangin Pabzhe kolgalbal, tulemal e-takchadbal e-otummogal. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tulemal-takpukmalad we tule-Pabzhe-kolmalad-otummojadbal we tulemalga pato immal-nuegan uklesmal. Pabdin we tulemalga immal-nuegan pal kwen ukojul-kuo. dKATenal pe tule-wiledimaladga otukal mani ukel, wedin ib-nued. Tenal Pab pel-kwapa tule-otukal-immal-imaked-tak-choggu, al pe otukal mani ukel, Pab pega immal-nuegan uknonimogo.” Jesús tulemal-oturdajad Pabzhe-kolgal xJi“Tenal pedin, pe tule-wiledimaladga pe mani ukneel, pe melle aga aimalga choge-choge immal chogdi-kuo. ^~o}}X|z{zz xwwHv!uEttsrrqVpoo#n`mlkjjiQhVgfteddEcbaaj``_^^f\O[hYYWWUUT.SRQyPONMLLRK>JJGI5HHGUFEEDCCCAA,@X?>==<;;98765d4332_10L/.-&,+*^))((!''&X%%$$B#}""!!* ] 8abnhb S [  ~*_CTu! -“Teginbal, Pab-neg-takmaid tule-perla-paked perla-nued-aminaidyob. t) ,Tegin Jesús chogalbal: “Imi Pab-neg-takmaiddin ol nagnugin otukal tigal-maidyob. Tenal tule-walgwen ol onosgu, kannan ol-otusbal. Tegin we tule weligwal nadgu, pél e-immalmal-nikad ukcha. Tenal tule-ol-onojad manigin we nagnu pakcha aga ol-otukal-chiid onogal. 8si +Tenal tule-chwilidikmaladdin Pab-neg-takmaidgin tadgwa-kaedyob, mag taklenoniko, tule-nuegan. Imi pe nuekwa an-chogzhad itomalo.” Jesús olyob Pab-neg-takmaidgin chunmajad vre *Tenal we tulemal cho-chaglagin melledel, peyedzhe pononimalo, tegin peyedzhe-wilejiidbal nugal kotamalbalo. jqM )Tenal te ibegin an-Te-Tule-Chunna naga angelmal-palminoniko, angelmal Pab-neg-takmaidgin pel-kwapa immalmal-iskuedgin-tule-egwachamalad weinonimalo. Tegin angelmal pel-kwapa tule-iskana-weinonimalbalo, cho-chaglagin metkal. $pA (“Imi tule-kagan-iskana-etimismalad tegin chogin-kukchamaladdin choglege, tule neg-tuku omojal, ampa kagan-kummajad-yopí tulemalgin kunonimalmogo. +oO 'Tenal tule-kagan-iskana-tigzhaddin choglege, nia-sagla. Tenal tule-immal-kwaneed-nidin choglege, neg-tuku. Tenal tule-trigo-kwanmaladdin choglege, Pab-angelmal. !n; &Tenal nagnudin choglege, iti-nap. Tenal immal-kwa-nuegandin choglege, Pab-neg-takmaidgined-tulemal. Tenal kagan-iskanadin choglege, niazhikid-tulemal. m %Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: “Nabir. Imi tule-immal-kwa-nuegan-tigzhaddin, choglege, an-Te-Tule-Chunna. |lq $Tegin Jesús pél chunmasgu, tulemal-pukmalad-akar negzhe nadzhun. Tegin Jesús negzhe nonigu, e-chapingan Jesúszhe nonimal chogalmal: “Tummad, imi anmal peiendo, pe anmalga palchog, pe kagan-iskanagin-chunmajadde ibi chogle-wede.” Nk #Tenal Jesús tulemalga purpal chunmadi-kus akpene Pab-kaka-palchoged-chogzhad-yopí kunonigal. Tenal Pab-kaka-palchoged Jesúsgin chogzhado:Imi antin purpal immalmalgin chunmadi-kuo,
tegin an nap-kepe-naigujad-akar-otukal-igal-maidgin
chunmadi-kubalo. Sal. 78:2 Jesús kagan-iskanagin-chunmajad palchogzhagujad j "Imi Jesús tulemalga pel-kwapa immal-purpaledgin chunmadi-kus, tenal Jesús pakal-pud tulemalga kwen chunmaszhul-kus. Yi+ !Tegin Jesús tulemalga immal-purpaled-pidgin chunmakalbal: “Imi Pab-neg-takmaid, ome-walgwen arina-libir-tulapágwadgin madu-ina eyojadyob. Imi madu-ina pinna-pinna arina-kado, pel-kwapa omuedzhe.” |hq Imi chapi-mostaza-kwadin egmal-immal-kwaga pul purwí. Tenal mostaza-kwa nijal, tegin tunkujal, immal-kwa-pirka-il-ilbal-tiglemalad-egmalga pul tummad nao. Tenal mostaza chapiyob kunoniko. Al chikwimal mostaza-e-aanganbal ampagunonidamal.” g Tegin Jesús tulemalga immal-purpaled-pidgin chunmakalbal: “Imi Pab-neg-takmaid, tule nagnugin chapi-mostaza-kwa tigzhadyob. qf[ Al pemal aka mes kagan-iskana ebemalgwelo, trigo kwallegedzhe. Tegin an trigo kwangal tule-ogbochogalil, kep an nega chogo: Kepegin pe kagan-iskana etimigwelo. Tegin pe kagan-iskana kugmako, chogin okummagal. Tegin pemal kep trigo kwanmalo. Tegin pe trigo kwachamalal, kep pe ukur-ukagin trigo-kwa chabomalo.’ ” Jesús purpal Pab-neg-takmaidgin chunmajad e% Tenal tule-nagnu-ibed aga e-mosmalga chogal: ‘Chulá. Melle pe kagan-iskana unkemalgwelo. Tegil pe mes kagan-iskanabak trigo unkemalmogo. d} Tenal tule-nagnu-ibed aga e-mosmalga chogal: ‘Imi an wisdo, tule-anpak-aichulid an-nagnugin kagan-iskana tigzhamo. ¿Al nabir kagan-iskana nismóye?’ “Tegin mosmal tule-nagnu-ibedga chogal: ‘¿Tegil pe pei anmal pega kagan-iskana ounnu?’ }cs “Tegin tule-nagnu-ibed-e-mosmal takchamalgu kagan-iskana tunkusmalmo, tule-nagnu-ibedzhe nadmalzhun, chognegal. Tegin mosmal e-tummadzhe nonimalgu, e-tummadga chogalmal: ‘¿Tummad, imi pede nagnugin trigo-kwa-nuegan tigzhajulzhí?’ Tegin tule-nagnu-ibed chogal: ‘Teobdo.’ Tegin e-mosmal nagnu-ibedga chogalbal: ‘¿Tede, we kagan-iskanade pia tanijun?’ ;bo “Tegin trigo-kwa aknisgu, kagan-iskana mes nismo. Tenal trigo-kwa kagan-iskanabak mes tunkuszhun. Tenal trigo tuglumaknonigu, kep mag taklenonijun kagan-iskana kwichimo. Ba} Tenal tulemal pél kabidmaladgin tule-ebak-aichulid nonimo, trigo-kwa-tiglejadgin kagan-iskana tignonimo. Tegin tule-kagan-iskana-tignonikid pél kagan-iskana tigzhagu, kannan nadbal. ` Tegin Jesús tulemalga immal-purpaled-pidgin chunmakalbal: “Imi Pab-neg-takmaid tule aga nagnugin trigo-kwa-nued-tigzhadyob. _' “Tenal immal-kwa-nap-nuedgin-apatijaddin choglege: tule Pab-kaka-nuegan-itojal, we tule mag-itogedbal, Pab-kaka abingas. Tenal we tulemal Pab-chogzhadbal ichejul immal-nuegan imanoniko, immal-kwa kalgwengin tulaatal chanmajadyob, kwéntin abal immal-nuegan imako, immal-kwa kalgwengin tulapá chanmajadyob, tegin kwéntin iche immal-nuegan imamogo immal-kwa kalgwengin tulagwen-kakaambe chanmajadyob. Tenal an immal-kwagin chunmajad, weob chogledo.” Jesús purpal trigo-kwa kagan-iskanabak mes tiglejadgin chunmajad C^ “Tenal immal-kwa iko-kwa-naidgin apatijaddin choglege: tule Pab-kaka-itojal, Pab-kaka abingenoniko. Tenal we tule kujal iti-napkined-immal-imakedgin pul-pule pinzhedago, pul Pab-igalgin-naneedga. Tegin we tule peyedzhe immal-nikuedgin yardalenoniko, immal-kwa-nued iko-tar-izhojadbal keg chanmanonikidyob. {]o Tenal we tule pinche askinbi Pab-kaka abingajadbal nue-naojul Pab-igal ebenoniko, immal-tiglejad nue mali nikchulidyob. Tenal Pab-kakapurwa-ulgin we tulega poni nononikil, o tulemal chabzhul tar-imanonimalal, we tule ilgwen Pab-igenonimalo. \ “Tenal immal-kwa nap-ulak-akwapir-naidgin apatijaddin choglege: tule Pab-kaka itojal, weligwaledgin Pab-kaka abingao. <[q Imi tule Pab-neg-takmaidgin-chunmajad itosmalal, tenal we tule yabli aku-itononimalal, nia-sagla we tulegin Pab-kaka-chunmalejad chunoniko. Wedin, immal-kwa igalgin apatijadyob. Z  Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal nuekwa itogenabmal an pemalga purpal immal-kwa-tigedgin chunmajad, igi chogle-wede. oYW Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab-kaka-palchogmalad-ichejul tegin tule-nuegan-ichejul pe-immal-takchiidyob pirkin takpi-kusmalmogan, tenal we tulemal yabli kwen takchajul-kusmal. Tegin we tulemal pe-immal-itosmaladyob pirkin itobi-kusmalmogan, tenal we tulemal yabli kwen itoszhul-kusmalbaldo.” Jesús purpal mial-immal-kwa-tigzhad palchogzhad _X7 Tenal pemaldin, pe-imia mag atagedbal tegin pe mag itogedbal, pemalga ib-nuedga kus. *WM Tenal we tulemal aga niga okannosmal
melle an-itomalgal,
tegin we tulemal aga ua-ya chaktismalbal,
melle itomalgal.Tegin we tulemal aga imia chaktismalbal,
melle takegal.Imi we tulemal weob imaszhulilen,
mag itononimaloen, mag taknonimaloen,
tegin we tulemal aga ulubgin wisgunonimalbaloen.Tenal we tulemal kannan anchik akpirnonimalalen,
antin tar-nudakoen.’ Is. 6:9-10 V3 Imi we tulemalga immal-kujad, akpene Pab-kaka-palchoged-Isaías chogzhad-yopí kus. Tenal Isaías chogzhado:Imi Pab Tummad chogdo:‘Imi pemal nue ua chemal,
tenal pemal yabli aku-itomal.Tegin pemal nue immal takmal,
tenal pemal yabli aku-takmal. GU Al an we tulemalga purpal chunmakalda:Imi we tulemal immal taknanimal,
tenal we tulemal yabli aku-takmal.Tegin we tulemal immal itomal,
tenal we tulemal yabli aku-itomal. 2T] Imi tule-mag-itosmalad kujal pul-pule mag itononimalo, tegin we tulemal pela-pela immal wisgunoniko. Tenal tule-nuekwa-itoszhulmaladdin kujal pul-pule aku-itononimalo. IS  Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: “Imi Pabdin pemalga igal-ukcha, Pab-neg-takmaidgin igal-otukal-maid mag itononigal. Tenal tule-pimaladga igal-kwen-ukleszhul mag we igal itogal. sR_ Tegin Jesús-tulemalga-chunmajad-cholbal, e-chapingan Jesúszhe nonimal. Tegin e-chapingan Jesúszhe ekichialmal chogalmal: “¿Ibiga pe tulemalga purpal chunmas-wede? ¿Ibiga pe pakal-pud-pud tulemalga kwen chunmaszhuldé?” gQG Imi pemal nuekwa an-chogzhad itogenabmal.” Jesús chogzhagujad ede kusgu purpal immal chog nPU “Tenal immal-kwa-piddin napa-nuedgin apatis. Tenal we immal-kwa tunkusgu, yer chanmanoni. Tenal immal-kwa kalgwengin tulaatal chanmas, kwéntin kalgwengin tulapá chanmas, kwéntin kalgwengin tulagwen-kakaambe chanmasmo. AO{ “Tegin immal-kwa-piddin iko-kwa-naidgin apatis. Tegin we immal-kwa nisgu, iko-kwabak mes nis. Tenal we immal-kwa tunkusgu, ikodin immal-kwa-nued-nijad izhos, al keg chanmagus. TN! Tenal tad kanonigu, immal-kwa mali-nue-napkin-akachulidbal ilgwen tinkus. zMm “Tegin immal-kwa kwen akwapir-ulak-naidgin apatis. Tenal nap-nue-nikchulidbal we immal-kwa pulzhuli nis. ~Lu Tegin tule immal-kwa minatapidgin, immal-kwa kwen igalbal-nanemaladgin apatis. Tenal chikwimal we immal-kwa masmal. =Ks Tegin Jesús ulgin-akar kep choggwen-chul purpal tulemal-oturdakalzhun. Tenal Jesús purpal tulemalga chogal: “Imi te ibagwengin tule-walgwen nad mie-mie immal-kwa imagal. (JI Tenal tulemal-ichejul irmanonigu, Jesús ulgin nakwis. Tegin Jesús ulgin-akar chii Pab-igalgin tulemal-oturdakalzhun. Tenal tulemaldin ukubgin pukwa-pesmal. I } Imi Jesús ampa te ibegin neg-akar nad mata-kakaje. Tegin Jesús mata-kakpal chigwiszhun Pab-igalgin tulemal-oturdagal. H! 2Imi meke-ibi-tule an-Pab-nikpa-maid-choged-pallí immal imakel, we tulemal an-nan, an-urpamal tegin an-punmal-chunchunnaddo. Pitogua.{Go 1Tegidgin Jesús aga e-chapinganga chunkal oyosgu, chogal: —We tulemal-pukmalad an-nan tegin an-urpamaldo. yFk 0Tenal Jesús tule-e-nan-kaka-cheinonikidga chogal: —¿Toa an-nan-ade? ¿Toa an-urpamal-chunchunnad-ade? Ew /Tegin tule-walgwen Jesúsga chognoni: —Pe-nan tegin pe-urpamal magarbal pukwamal, choge, emalde pebak chunmabimal. =Ds .Tegin Jesús-ampa-tule-pukmaladbak-chunmanaidgin, Jesús-e-nan tegin Jesús-e-urpamal irmanonimal Jesúsbak chunmagal. Tenal Jesús-e-kwenamalad yabli magarbal pukwa-pesmal. \C1 -Al nia kannan nao aga walakugle e-pakamalad-ega-pul-nia-iskana-amigal. Tegin nia aga e-pakamalad-amijal, we niamal-pel-kwapa tulegin megnoniko. Tenal tule-nia-nikad akpenegwadga pul-pule iskunoniko. Imi tulemal-imis-pukmalad an-abingaszhulidbal, tule-nia-nikadyob pul-pule iskunonimalmogo.” Jesús e-kwenamalad-chunchunnadgin chunmajad fBE ,Tenal nia neg-ulukued-onoszhulidbal kannan pinzhedago: ‘An pul kannan nao neg-akpenegwad-nojadzhe.’ “Tegin nia tule-akar-nojadzhe kannan nonibalil, taknoniko neg olobi-chii, tegin neg turwial-chibal kuakwa meggal. {Ao +Tegin Jesús chogalbal: “Imi nia tule-akar nojal, neg-ti-nikchulidbal pipirmadi-peio, neg-ulukued amigal. @  *“Teginbal, Reina-tad-chabiridzhik-neg-takmai-kujad nap-kaka-akar noni Salomón-pirkin-immal-wijiid-wisgugal. Al we Reina Pab-tulemalga-igal-itoged-ibegin tule-imis-pukmalad-tuktinonimogo. Imisgin pe takto, antin Salomónga pul tule-tummadga kudii, tenal pemal yabli yapa ankin ibzhemal.” Nia tulegin nojal, tule-Pab-Jesús-abingaszhulidbal nia we tulegin kannan tognonibalo ? )Tenal Nínive-tolgan Jonás-chunmajadbal aga ulubgin iskuedgin pukib-itononimal. Al Nínive-tolgan Pab-tulemalga-igal-itoged-ibegin tule-imis-pukmalad-tuktinonimalo. Imisgin pe takto, antin Jonásga pul tule-tummadga kudii, tenal pemal yabli yapa ankin ibzhemal. >y (“Imi akpene Jonás ibapá ua-tummad-sabal-yabal megwijadyob an-Te-Tule-Chunna ampa ibapá napil-ulpal megmogo. @=y 'Tegin Jesús we tulemalga chogal: —Imi tule-iskana tegin tule-Pabgin-nosmalad peigujimaldo, ante ega immal-taktijulid ima, oyogal an Pab-akar tani. Tenal we tulemalga immal-taktijulid-pid pal kwen oyolegojul-kuo. Tenal Pab-kaka-palchoged-Jonásga-immal-kujadbal we tulemal unnila wisgumalo an toa-tule. K< &Tegidgin Pariseomal tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad-wal-walgwen Jesúsga chogalmal: —Tule-oturdaked, pe anmalga immal-taktijulid imagweldo, oyogal pedin Pab-akar-tanikid-tule. 7;g %Tenal pe aga tukin chunmakedbal, pegin choglenoniko, pe tule-nued o pe tule-iskana.” Jesús chogzhagujad Jonásgin-immal-kujadbal tulemal wisgunonimalo, Jesúsde toa-tule :' $Tenal an pemalga chogzhundo: Pab-tulemalga-igal-itoged-ibegin, Pab tule-ilbal tulemalzhe immal ekisnoniko: ‘¿Ibiga pe yogasal chunmas?’ h9I #“Imi tule-nued chunmanonikil, aga ulubgin igal-nuegangin pinzhediidbal, yer chunmanoniko. Tenal tule-iskana chunmanonikil, aga ulubgin igal-iskanagin pinzhediidbal, istar chunmanoniko. Al pemal istar chunmananimal. ?8w "“¡Imi pemal nakpeyob tule-iskana! Tenal pemal tule-iskana-choggu, ¿al pe igi kaka-nuegangin chunmako? Keg kue. Tenal tule aga ulubgin pela-pela pinzhediidbal chunmanoniko. 77g !Tegin Jesús chogalbal: “Imi tule chogel: ‘Wedin chapi-nued,’ e-chan ampa nuedmo. Tenal tule chogel: ‘Wedin chapi-iskana,’ e-chan ampa istarmo. Tenal chapimal e-chanbal mag taklenoniko, chapi-nued o chapi-iskana. Tenal tulemal ampa e-taedbal mag taklenonimogo, tule-nued o tule-iskana. 66e Imi tule istar an-Te-Tule-Chunnagin chunmajal, Pab Tummad we tulega nabir iskued elio. Tenal tule Pab Purpa Nuedgin istar-chunmajal, Pab Tummad tulega we iskued kwen eliojul, iti-napkin pel chul, tegin Pab-neggin pel chulbal.” Tule aga ulubgin pinzhediidbal, nued chunmanoniko o istar chunmanoniko 51 “Al an pemalga chogzhundo: imi Pab Tummad tulega pel-kwapa nabir iskued eli. Tegin tule Pab Tummadgin atajulidgin chunmakel, we iskued ampa nabir elilebal. Tenal tule Pab-Purpa-Nued-immal-imajadgin atajulidgin chunmakel, Pab Tummad tulega we iskued kwen eliojul-kuo. O4 “Imi tule anpak naichulil, we tule anchikid-chul, we tule pato anpak istargad. Tenal tule pulakwa anka tulemal-urpenaichulbalil, we tule pul-kigma anka tulemal-izhonai melle anpak naigugal. A3{ “Teginbal, imi tule-kal-ibed aga e-neggin mail, ¿pe yogasal e-neggin togo pe ebinzhe immal-aturzhegal? ¡Chulá, keg kue! Tenal pe we tule-kal-ibed-edineenabgwel, kep pe nabir we tulebi immalmal aturzhao. Imi an tule-kal-ibed-etijadyob an igal-nikamo an nia-saglagin-nakwijadbal, tulegin niamal-onigal. 2{ “Tenal an Pab Purpa Nuedbal tulegin niamal-oni-choggu, al wedin choglejundo Pab-neg-takmaid pato pemalzhe noni. "1= “Imi pemal chogmal antin nia-Beelzebú-kannalegedgin niamal-onimai. ¿Tenal an nia-Beelzebú-kannalegedgin tulegin nia-onielen, tede pe-chapingandin toa-kannalegedgin tulegin niamal-onimalmojun? ¿Tegil pe chapingan nia-nuggin nia-onimalmodé? Tenal pemal nued wismaldo pe-chapingan nia-nuggin niamal-kwen-onijulmal. Al pe-chapingan nia-oninaidgin pemalga oyos pe-ankin-chogzhad, ib-chunchunnad chul. &0E Imi nia-Satanás aga e-chapingan-onidel, aga abal istar kunonimalo. ¿Tenal an-chogzhadyob kuelen, Satanás-neg-takmaid igi unniguoen neg-takegal? Keg kue. /# Tenal Jesús pato wiis Pariseomal igi pinzhebukmal. Al Jesús Pariseomalga chogalzhun: “Imi meke-ibi-nap abal marral-chiil, neg pél iskunoniko. Tenal meke-ibi-neg-kwebur o meke-ibi-neg-yaginmalad aga abal istarmalal, kwen unniguojulmal mes pulakwa ampagugal. .) Tenal Pariseomal tulemal-chogzhad itosgu, chogalmal: “Chulá. We tule pinche unnila niamal-e-tummad-Beelzebú-nuggin tulegin niamal-oni.” 9-k Tegin tulemal takchamalgu Jesús tule-nia-nikad-nudas, weob pakal pesmal. Tegin tulemal aga emal-emal chogalmal: “¿We tulede, David-wagwa-tanikoed-choglejad pe-ebinzhe?” P, Tegin tulemal Jesúszhe tule-nia-nikad-cheinonimal. Tenal we tule nia-nikadbal aku-ata kudii tegin keg-pel-chunma kudibal. Tenal Jesús tule-nudanonigu, mag atanoni, tegin nabir chunmanonibal. ,+Q Tenal Judiojulmalad-chog-ilbal
we tule-abintabukmalo e-pentagal.” Is. 42:1-4 Pariseomal kakanzheedgin Jesúsgin chogzhagujad: “Jesús niabal immal ima” c*? Tenal we tule,
tule-iskuedgin-iskusmalad-kwen-opelogojul,
tule ti-kaiki-wal-obugaled kwen pichiszhulidyob.Tegin we tule-tanikid
tule-iskuedgin-iskusmalad-kwen-opelogojul-kubalo,
kallen-pinche-wa-onakchiil,
tule kallen okinchulidyob.Al we tule an-chogzhadyob keg-chulgu
igal-napírragwad-megwedzhe kudiguo. 2)] Tenal we tule, tulemalbak abin-abin kwen imakojul,
tegin tulemalbak sapejul kwen urwojulbal.Tegin we tule igalganbal kwen koldi-kuojulbal, ebal naigugal. ~(u We tule anka-arpaged. Tenal antin we tule-chus.Tenal an we tule-pilal, tegin an we tulegin yer-itobal.Tenal antin An-Purpa-Nuedbal-immal-imagal we tule-imako.Tenal we tuledin Pab-igal-innikigwadgin Judiojulmaladga chunmako. ' Imi Jesús-weob-immal-imajad Pab-kaka-palchoged-Isaías chogzhad-yopí kunoni. Tenal Isaías chogzhado:“Imi Pab Tummad chog: j&M Tenal Jesús tulemalga chogal: “Pe melle tule-pimaladga pe palchogo antin tule-yeed-nudas.” :%m Tegin Jesús wisgusgu Pariseomal e-mesbimal, Jesús akne nadzhun. Tenal tulemal-ichejul Jesúsbak mes nadmalmo. Tenal Jesús natapidgin pel-kwapa tule-yemalad-nudake-nad. $! Tenal Pariseomal Judio-ormaked-neg-akar aknidmalgu, nadmal igal-amigal, emalde igi nabir Jesús-mesmalo-dewa. Jesús Pab-Tummadga-arpaged =#s Tegin Jesús pél chunmasgu, tule-chunkal-tinkualedga chogalzhun: —Chunkal aktodo. Tegidgin tule-chunkal-tinkualed chunkal aktodgu, chunkal ilgwen nugus, kwen-yopí pesmo. o"W ¿Tenal tule pul ovejaga tule-nuedzhulzhí? Teobdo. Al tule ulukued-ibegin nabir immal-nuegan imako. )!K Tegin Jesús we tulemalga chogal: —Nabir. Imi pe oveja-nikal, tegin oveja ulukued-ibegin pebi olli-yagin arkwatchal, ¿pe oveja-onaknaojulzhí? Teobdo.   Imi teun takalgu, tule-chunkal-tinkualed-walgwen chimo. Tenal teun tulemal igal-aminanimal Jesúsgin istar chunmagal, Jesús noal-kudii. Al tulemal yami Jesúszhe ekichialmal, chogalmal: —¿Imi tule ulukued-ibegin nabir tule-yeed-nudako o izhe tule-nudagal? ]3 Tegin Jesús Pariseomalbak imasmalad-akar nadgu, Judio-ormaked-neggin togzha.  Imi an-Te-Tule-Chunna ulukued-ibe-e-ibedga mai. Teob Jesús chogzhagus. Jesús chogzhagujad tule nabir ulukued-ibegin immal-nuegan imako  Imi Pab e-kartagin chogzhado:Imi antin an pei, pemal wilejakwa tule-tak,
pul pe kugedgin anka immal ukegal. Os. 6:6 Tenal pemal we kaka mag itosmalalen ibi chogle, pemal tule-immal-kwen-akaloszhulmaladgin, kwen chogzhajulmalan: ‘We tulemal nosmal.’ b= Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi antin Pabzhe-koled-negga pul tule-tummad noni. # ¿Tegin pe Moisés-kartagin apchosbalzhulzhí, Pabzhe-koled-neggin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad ulukued-ibegin e-arpanaidbal, igi nanebukmal? We tule-irwal-Pabzhe-kolmalad igal-mamikidgin yolenanikidyob-takle, tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad yabli kwen noszhulmalbal.  Imi teun David Pabzhe-koled-neg-yabal togzhagu, aga e-chapinganbak Pabga-madu-uklejad kuchamal. Tenal madu-Pabga-uklejad tule-irwal-Pabzhe-kolmaladbi igal-nika kunkal. Tenal David-we-madu-kuchad izheendo, tenal David yabli aga e-chapinganbak kwen iskuszhulmal. I  Tegin Jesús Pariseomalga chogal: —An-chapingan noal immal kwen imananijulmal. ¿Imi pe Pab-kartagin apchodijulzhí, akpene Errey-David aga e-chapinganbak ukul-mesdanikidgin, igi kus? jM Tenal Pariseomal Jesús-e-chapingan-takchamalgu trigo-kwa kwananimal, Jesúsga chogal: —Jesús pe tak pe-chapingan ibi-imananimal. ¿Ibiga pe-chapingan ulukued-ibegin trigo-kwa kwane-natapmal-wede? Wedin arpaged. Al izhe. W ) Imi teun takalgu, ulukued-ibegin Jesús aga e-chapinganbak trigo-naidbal natapidgin, e-chapingan ukul-chaalidbal iche trigo-kwa wis kwachamal kunkal. Tenal teun Pariseomal-wal-walgwen Jesúsbak natapmalmo.   Tenal antin kusgu pinnallégwadgin pemal-oturda, kantikidgin chul. Tenal pe-anka-immal-imaked twagdar peyedzhejulmalbal.”  Tenal pe anpak mecha kudio, tegin pe ankin turdabalo, moli-peb-nikad tukalgin chowal-piir-maidgin aga mecha-arpanaidyob. Imi antin tummarba-itogedgin kwen nanejul, tenal antin pinnallégwadgin pemalbak nanao. Tenal pe-purpa-ulukujadbal pe yer-itononiko. ' Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal igal-kusgu-mamikidgin pe peyedzhe alamanaidbal pe pudar-itononikil, pe anche tagmalo. Tegin pemal iskued-nikadbal pe pukib-itodimalbalil, pemal-pel-kwapa anche tagmalo. Tenal pe anche nonimalal, antin purpal ulukugal pe-imako. S Tegin Jesús chogalbal: “Imi an-Pabdin pel-kwapa anka immal ukcha an immal imagal. Tenal tule-kwen-nikchul nuekwa Machi-wisgugal, tenal e-Pabbi unnila nuekwa e-Machi-wiis. Tenal tule-kwen-nikchulbal nuekwa Pab-wisgugal, tenal e-Machibi unnila nuekwa e-Pab-wiis. Tenal e-Machi aga e-itolegedbal tule-ima e-Pab-wisgugal.” `9 Pabye, an wisdo, pe yer itos pe-immal-imajadyob immal imagalye. Weobdin ib-nuedye.” +O Imi teun Jesús chogalbal: “Pabye, an pe-otummoye. Imi pe nikpa-neggin tegin iti-napkin e-Tummadga maiye. Imi pe tule-immal-wismalad tegin tule-nono-nikmalad an-immal-imajad aku-itogal pe imasbalye. Tenal an-immal-imajad mag-itogal pe tule-polgana-imasbalye. Al an pe-nug-otummoye. M Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab-tulemalga-igal-itoged-ibegin, pemal Sodoma-tolganga pul-pule sapejul oturdalenonimalo.” Jesús chogzhagujad: “Pe anche tagmalo purpal ulukugal” 3_ Tegin Jesús chogalbal: “Capernaum-tolgan, ¿pemal ebinzhebukmal pemal peyedzhe otummoledi-kuo? Chulá. Tenal pemaldin ankin-ibzhejulidbal pul-pule nug iskunonimalo. Imi tulemal neg-kwebur-Sodomaginmalad pemalyob immal-taktijulmalad takchamalalen, imisgwadzhe neg-kwebur-Sodoma ampa chiin. H  Al an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab-tulemalga-igal-itoged-ibegin, pe-iskuedgin pukib-kwen-itoszhulidbal pemal Tiro-tolganga tegin Sidón-tolganga pul-pule sapejul oturdalenonimalo.” y k “¡Corazín-tolgan anpi pe wilesmalma, pemal peyedzhe oturdalenoniko! ¡Betsaida-tolgan anpi pe wilesmalmoma, pemal peyedzhe oturdalenonimalmogo! Tenal Tiro-tolgan tegin Sidón-tolgan pemalyob immal-taktijulmalad takchamalalen, we tulemal pato tikajulgus cho-purgin obzhamalan tegin chagu-mol yosmalbalin, oyogal emalde aga ulubgin iskuedgin pukib-itononimal. c ? Imi Jesús neg-kwebur-kwénna-kwénnagin íchejul immal-taktijulmalad imas, tenal tule-we-neg-kweburginmalad yabli e-iskuedgin kwen pukib-itononijulmal. Al Jesús we neg-kwebur-tolganga sapejul immal chogalzhun:   Tenal an-Te-Tule-Chunna nonigu, mas-kunnedgin, kobedgin noni. Tenal tulemal ankin chogmal: ‘We tule aku-aku-mas-kunned tegin mumurgued-tule.’ Tegin tulemal ankin chogmalbal: ‘We tule Romano-tummadga-mani-egwanmaladbak ai-nued, tegin tule-iskued-nikmalad-pimalad-e-aibal.’ Imi tule-imis-pukmalad Juan-tegin-an-kwen-abingaszhulmal. ¿Tede pemal igi wisguo an-igal ib-chunchunnad o chul? Nabir. Imi Pab-immal-wijiid immal-nuegan-imakedbal mag taklenoniko an-igal ib-chunchunnaddo.” Jesús neg-kweburmal ukapchajad   Imi Juan Bautista nue mas-kunchulidgin, nue kobzhulidgin noni. Tenal tulemal Juan Bautistagin chogalmal: ‘Juan Bautista nia-nika.’ 8 i ‘Imi anmal pemalga kammu-okochamal,
tenal pemal kwen kwichajulmal.Tenal anmal pemalga pukib-itoged-namaked namasmal,
tenal pemal pukib-kwen-itoszhulmalbal.’ ~u Tegin Jesús chogalbal: “¿Imi an ibimalayob tule-imis-pukmaladgin pemalga chogo-wichul? Nabir. Imi tule-imis-pukmaladdin, nuskan-purwigana tule-ampagumaladgin aga e-aimalzhe kolbuktamaladyob tamalmo. Tenal we purwigana chogdamalo: 1] Tenal pe nuekwa an-chogzhad itomalo.” zm Tenal Pab-kaka-palchogmalad-akpene-chogzhad pe abingebiel, we Elías-kannan-tanikoed-tule, wedin Juan Bautista. ~u Imi Pab-kaka-palchogmalad-pel-kwapa tegin Moisés-igal iktual Pab-neg-takmaidgin chogles, Juan-Bautista-nonikidzhe. <q “Imi Juan-Bautista-chunmanonikid-akar imisgwadzhe, tulemal kantikidgin Pab-neg-takmaidgin togbi-kualmal. Tenal tule-kantikidgin-immal-imamalad Pab-neg-takmaid chunanimal. mS “Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-iti-napkin-mimmilesmalad-abalgin Juan Bautistaga pul tule-tummad kwen nikchul. Tenal Pab-neg-takmaidgin meke-ibi-tule-pul-totogwadzhe-pakal Juan Bautistaga pul tule-tummad. %C Tenal Pab-kartagin Juan Bautistagin chogzhado:Imi Pab Tummad chog:Imi antin pe-iktual tule-igal-nudaked-palmine,
pega igal nudagal. Mal. 3:1 !; ¿Tegil ibi pe takapchun? ¿Pab-kaka-palchoged? Teobdo. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: we Juan Bautista Pab-kaka-palchogmaladga pul tule-tummad.  ¿Tegil ibi pe takapchun? ¿Tule mol-nued-yowed? Chulá. Tenal tule-mol-nuegan-yomalad errey-negmalgin pukwamal, neg-nikchulidbal chul. pY Tegin Juan-e-chapingan-naded-cholbal, Jesús tule-pukmaladga Juan Bautistagin chunmakal chogal: “¿Imi pe neg-nikchulidbal arpigusgu, ibi pe takti-kusmal? ¿Tule-keg-ilgwen-chunmaked ti-kaiki-purwabal-akpanedyobid? Chulá. ~ Tenal pe Juanga chogbalo: ‘Imi meke-ibi-tule an-immal-imanaidbal Pab-Tummad-kwen-ebeszhulil, ib-nued we tulega kunoniko.’ ” N} Tenal pe Juanga chogo, tule-aku-atamalad nabir atanonimal, tegin tule-mego-mego-nanemalad nabir nane-pesmalbal. Tegin pe Juanga chogbalo: tule-lepra-poni-nikmalad ilgwen nugusmal, tegin tule-chuchu-yallilmalad mag itos-pesmal, tegin tule-purkwismalad kannan tullesmal, tegin tule-wiledimaladga Pab-kaka-nuegan choglenaibal. w|g Tegin Juan-Bautista-e-chapingan Jesúszhe nonimalgu, pél Jesúszhe immal ekichismal. Tenal Jesús Juan-e-chapinganga chogalzhun: “Tenal pe Juanzhe nadmalal, pe Juanga pél palchogmalo, pél pe imial takchad tegin pél pe itojad. :{m “¿Pede chunchunnad Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule, o anmal tule-pid-abintakenabmal-dewa? Anka nuekwa kaka palmidabalo.” Tegin Juan-e-chapingan nadmalzhun Jesúszhe. -zS Imi teun Juan Bautista oturdaleged-neggin-mellejiidgin itosdo, Cristo pél immal-imadi-kus. Al Juan Jesúszhe walbo aga e-chapingan-palmis Jesúszhe ekisgal: y + Tegin Jesús e-chapingan-walambe-kakabogwadga pél chunmasgu, e-chapingan-walambe-kakabogwad-palmiszhun Pab-neg-takmaid-igalgin chunmagal. Tenal Jesúsdin te-akar ukin nadzhun Provincia-Galilea-neg-kweburgangin tulemal-oturdagal tegin tulemalga Pab-igalgin chunmagalbal. :xm *“Tenal meke-ibi-tule an-chapinga-maidbal an-chapin-polega immal wis ukel o tibi-dewa, an chunchunnad pega chogdo: we tulega keg-chulgu immal-nuegan uklenonimogo.”&wE )Tenal tule-Pab-kaka-palchogdiidbal, meke-ibi-tule Pab-kaka-palchoged-abingeel, we tulega immal-nuegan uklenonimogo tule-Pab-kaka-palchogedyobmo. Tenal tule-chwilimakal-kudiidbal, meke-ibi-tule tule-chwilimakaled-abingeel, we tulega immal-nuegan uklenonimogo, tule-chwilimakaledyobmo. v) (“Imi meke-ibi-tule pe-abingajal, we tule pato an-abingasmo. Tenal meke-ibi-tule an-abingajal, we tule pato Pab-an-palmialid-abingasmo. ?uw '“Imi meke-ibi-tule anpal-naigujadbal yapa purkwejogel we tule yabli pelgunoniko. Tenal meke-ibi-tule anpal-naigujadbal akalzhul purkwejogel, we tule chunchunnad tullenoniko. t% &Tenal meke-ibi-tule anpal-naigujadbal kuakwa purkwegal natapchulil, tule-nakrus-cheinatapidyob, we tule an-chapinga kwen kued-wilubzhulbal. esC %“Imi meke-ibi-tule aga pabga, aga nanga pul an-pilalzhulil, we tule an-chapinga kwen kued-wilubzhul. Tenal meke-ibi-tule aga machiga, aga chiskwaga pul an-pilalzhulil, we tule an-chapinga kwen kued-wilubzhulbal. ,rQ $Tenal tule-pebak-aichulmalad,
aka-neg-yagin pebak mes pukwamalmo. Mi. 7:6 Tenal pemal-anpal-naigujadbal Pab-karta-chogzhadyob, tulemal pemalbak iskunonimalo. 4qa #Imi Pab-kartagin chogdo:Imi antin noni,
machi aga istar pab-takegal,
tegin chiskwa aga istar nan-takegal,
tegin pala aga istar chak-ome-takegalbal, 7pg "Tegin Jesús chogalbal: “Tenal pemal melle pinzhemalo an noni iti-napkin-pukmaladga neg-nudagal melle aga imamalgal. Tenal antin, an noni pul-kigma tulemal ourwegal. ~ou !Tenal meke-ibi-tule, tulemal-wagin chogzhal: ‘Antin Jesúsbal naichul,’ antin nikpa-neggin an-Pab-wagin ampa we tulegin chogmogo: ‘We tule anpal kwen naichul.’ ” Jesús chogzhagujad: “Tule anpal-naigujadbal tulemalbak iskunoniko” Cn Tegin Jesús chogalbal: “Imi meke-ibi-tule, tulemal-wagin chogzhal: ‘Antin Jesúsbal nai,’ antin nikpa-neggin an-Pab-wagin ampa we tulegin chogmogo: ‘We tule anpal nai.’ hmI Al pe melle tule-tobgumalo, Pab Tummad chikwi-purwigana-ichejulidga pul-pule pemal-takmal.” El Imi Pabdin pe-chagla-ki-kigwenzhe-pakal episal pe-cheitii. Xk) “¿Imi pemal ebinzhemal Pabde pemal-kwen-taknaichul? Chulá. ¿Imi chikwi-purwigana-manigwen-kwaboginel, ibiga nabir? Keg kue. Tenal Pab igal-kwen-ukchulil chikwi-purkwegal, chikwidin kwen purkojul. #j? “Tenal tule-pe-mesbi-kudimalad, pe melle tobgumalo. Tenal we tulemal pinche chanbi pe-mesmalo, tenal pe-purpadin kwen mejojulmal. Tenal pemal Pab-Tummad-tobguenabmal. Tenal Pab Tummaddin nabir cho-chaglagin pe-purpa tegin pe-chan meto, pe ilagwen-nadgu sapejul oturdalegal. i1 Imi an-pegabi-immal-chogzhad, pe tulemalga palchogmogo. Tenal an apinni arpa-arpa pega immal chogzhad, pel-kwapa pulaled-wagin pe palchogmalbalo. Lh Tegin Jesús chogalbal: “Tenal pe melle tule-istar-pe-takmalad-tobgumalo. Imi immal-otukal-naid kujal pel-kwapa mag taklenoniko. Tegin immal-pel-kwapa-otukal-kujad, kujal pél wisgulego. Pg Tenal tule-turdamalad tule-e-oturdakedyob kued-wilub tegin tule-arpamalad e-ibedyob kued-wilubmo. Imi antin wilego. Al pemal wileged-wilubmalmo. Imi tulemal anche kolmal: ‘Nia-Beelzebú,’ al tulemal pul-pule pemalzhe kolmalo: ‘Niamal.’ ” Jesús chogzhagujad: “Pe melle tulemal-tobguo, Pab Tummadbi pe tobguenab” Df “¿Ibiga pe weob wilego pe ebinzhe? Nabir. Imi pemal nued wismaldo tule-turdamalad tule-e-oturdakedga pul tule-tummad chul. Tegin tule-arpamalad e-ibedga pul tule-tummad chulbal. ey “Imi pe-maidgin tulemal chabzhul pe-imajogalil, pedin wakinmalo, neg-kwebur-pidzhe. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: pemal ampayo pel-kwapa Israel-neg-kweburgangin pél pipirmakeddu an-igalgin-chunmagal, an-Te-Tule-Chunna pato noniko. d5 Tenal pemal-anpal-naidbal tulemal-pel-kwapa istar pe-taknonimalo. Tenal pemal poni-naid-pelguedzhe abin-purtismalal, pemal abonolego Pabbak meggal. Zc- Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: “Imi pemalga kunonimalbalodo: tule aga kalgwenad-tuktinoniko tar-mesgal: tenal pab aga e-machi-tuktinoniko, tenal nuskan aga e-pabgan-tuktimalmogo tar-mesgal. Tb! Tenal pedin aga tukin kwen chunmakojul, Pab Purpa Nued pebal chunmako.” “Tenal tulemal pe-kasmalal, pe melle pukib-itomalo, pe igi chunmako-dewa, pe igi chogo-dewa. Tegin pemalga igal-uklejal chunmagal, kep pe wisgunoniko, pe igi chunmakenab. k`O Tenal pe anpal-nanimaladbal, tulemal gobernadormalzhe tegin erreymalzhe pe-chedmalo tule-tummagan pemalga igal-itogal. Tenal tulemal pe-kasmalal, pe tule-tummaganga ankin chunmanoniko. Tenal tule-Judiojulmalad pe-itomalmogo. _5 Tenal pemal nue aga pe takermal tulemalzhe. Imi tulemaldin tule-tummaganzhe pe-chedmalo, tenal tulemal e-ormaked-negmalgin sapejul pe-sagyemalbalo. l~}}|{{z2yxHww/uu2tsrqqkpp\o]onImNlkjiiIhgqffReed_ccQbb`aaH``?__O^]\\T[ZYY:XXW[VVqUUT*SS"RROQePPcOtNBMMLOKJIHGXF<<<;Q:~998u7565x54o3211=//.D-,]+"*p))0({('L&C%%$#""!E 1[ LXa9_mg ] 5 Z  #9ol Tenal errey mosmalzhe ekichialgu, tulemal erreyzhe mos-walgwen-cheinonimal. Imi we mos ol-mani-miliambe e-tummadgin mani kalenai. Tegin Jesús chogalbal: “Al Pab-neg-takmaid erreyyob. Imi we errey aga e-mosmalzhe pél e-mani ekichis, e-mosmal igi e-mani imas. X)Tegin Jesús Pedroga chogal: —Tenal an pega chogdo: pe ilakugle choged-wilubzhul. Wedin twagdar ichegwa. Tenal pedin ilakugled tulapá-kakaambe-eg-kaka, pe kwenadga chogenab: ‘Pe-iskued pelgus.’ 'GTegin Pedro Jesúszhe ekisnoni chogal: —Tummad, ¿an-kwenad ankin walmajal, ilabigwa an kwenadga chogenab: ‘Pe-iskued pelgus?’ ¿Ilakugle o chul? -STenal tule-walbo o walapá-dewa an-nuggin ormabukmalal, antin we tule-ormabukmalad-abalgin kujimo.” Jesús chogzhagujad anmal kwenadga iskued-pelgus chogenabmal E“Imisgin an chunchunnad pemalga chogbaldo: imi pemal-walbogin iti-napkin aga igal-nudasmalal Pabzhe immal ekisgal, an-Pab-nikpa-maid pe igal-nudasmaladbal pemalga immal imanoniko. kO“Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi pemal iti-napkin chogzhal: ‘We tule nos,’ Pab-neggin-pukmalad ampa pe-chogzhad-yopí we tulegin chognonimalmogo: ‘We tule nos.’ Tenal pemal iti-napkin chogzhal: ‘We tule pato kannan nugus,’ Pab-neggin-pukmalad ampa pe-chogzhad-yopí we tulegin chognonimalmogo: ‘We tule pato kannan nugus.’ 2]“Tenal kwenad-pegin-walmajad pe-tule-chesmalad-chunmajad abingaszhulmogal, pedin pe iglesiaginmaladga chogo. Tegin we kwenad iglesia-ega-chogzhad yapa abingebalil, pedin tule-Pab-wichulidyob pe we kwenad-imakenabmal, tegin tule-Romano-tummadga-mani-egwanedyob pe we kwenad-imakenabmalbal. fE“Tenal we kwenad pe-chunmajad kwen abingaszhulil, pe walgwen o walbo-dewa kwenamalad-chedo pe-apinni-chunmajad itogalbal. Tenal kwenad-pegin-walmajad pemal-chunmajad yer itojal, pedin pato aiga we kwenad-imasbal. jMTegin Jesús chogalbal: “Imi kwenad-walgwen pegin walmajal, pe kwenadzhe neenab. Tegin pe pidzhi kwenadga chogo: ‘Pedin weob-weob ankin nos.’ Imi we kwenad pe-chunmajad yer itojal, pedin pato aiga kwenad-imasbal. -Imi pe-Pab-nikpa-maid ampa oveja-yopí kwen peichulmo, purwigana-walgwen egin periengumo.” Kwenad pegin walmajal, pe kwenadbak igal-nudakenab 'G “Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: tenal we tule oveja-owelejad-onojal, oveja-onojadbal pela-pela weligwal itononiko, pul oveja-oweleszhulmaladga. W' “¿Imi tule oveja-wala-tulaatal-nikal, tegin tulebi oveja-walgwen owelejal, we tule igi chao pe ebinzhe? ¿Imi we tule yal-nabal oveja-pukmalad-ebegwelojulzhí, kep oveja-owelejad-aminegal? Teobdo. Y+ Tenal an-Te-Tule-Chunna noni, tule-Pabgin-nojadbal-oweles-kudimalad-abonogal.) H   Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal nuekwa pinzheenabmal melle iwenchuli purwigana-takegal. Imi purwigana-e-angelmal Pab-neggin Pab-maid-waglik pukwadamal, Pabga pél immal choggal. (   Tenal pe-imia iskuedgin pe-egwachal, pul pe imia-unko, tegin tikajul pe-akar pe meto. Tenal pega pul iwen-akalzhul imia-kwagwen nanegal, pul imia-kwabo-pel cho-chagla-keg-akinnedzhe melledgal.” Pab Tummad kwen peichul purwigana-walgwen egin periengu  }“Imi pe-chunkal o pe-nag-dewa iskuedgin pe-egwachal, pul pe chiko, tegin tikajul pe-akar pe meto. Tenal pega pul iwen-akalzhul chunkal-orol o nag-orol-dewa nanegal, pul chunkal-pog-pel tegin nag-pog-pel, cho-chagla-keg-akinnedzhe melledgal. n UImi tule-iti-napkin-pukmalad anpi pe wilesmalma. Pemal iskuedgin tule-egwanmaladbal, pe peyedzhe oturdalego. Imi we immalmal keg-chulgu kued-wilub. Tenal pemal-iskuedgin-tule-egwachad anpi pe wilesmalma, pe peyedzhe oturdalego. V %Tegin Jesús chogalbal: “Imi meke-ibi-tule iskuedgin ankin-ibzheed-mimmi-egwachal, we tule peyedzhe oturdalego. Tenal we tulega pul iwen-akalzhul termal-wiladgin tukalgin akwa-mu-edinal-nai metel. 2]Tenal meke-ibi-tule an-nuggin ampokaal wegiid-machi-toto-abingeel, we tule pato ampokaal an-abingenonimo. Jesús chogzhagujad: “Pe melle iskuedgin tule-pid-egwano” oWAl meke-ibi-tule we machi-totoyob aga toto imajal, we tule Pab-neg-takmaidgin pul tule-tummadga kuo. s_Tegin machi-toto Jesús-waglik kwisgunonigu, Jesús chogalbal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi pemal aga pinzheed-ogwajulil, tegin pe nuskan-purwiganayob pinzhenonijulil, pemal meke-igi Pab-neg-takmaidgin kwen togojulmalo. ,QTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Nabir. Kepegin an pemalga oyonegwel, pemal mag takmalgal. Tegin Jesús machi-totoje kocha, e-waglik kwisgunonigal. u eImi teun takalgu, e-chapingan Jesúszhe ekisnonimal: —¿Imi Pab-neg-takmaidgin toa pul tule-tummadga kuo? KTenal tulemal melle istar anmal-takegal, anmal yabli we mani penukmalo. Imisgin pe naddo mataje, ua-chwagal. Tenal pe kepe-ua-chwaoed-kaka pe egao. Tenal we ua-kaka-yabal pe mani onogo. Tenal we mani unnio anka tegin pega mani-egwannanimalad-penukegal. Tenal pe we mani cheinonikil, pe tule-mani-egwanmaladga pe uko.nUTegin Pedro Jesúsga chogal: —Erreymal tule-pimaladgin mani egwannanimal. Tegin Jesús Pedroga chogalmo: —Teobdo. Imi erreymal tule-pimaladgin mani egwannanimal-choggu, al errey-e-tulemal mani pal penuked-wilub-chuldo. >uTegin Pedro we tulemalga chogal: —An-oturdaked we mani penukdo. Tegin Pedro neg-yabal togzhagu, ampayo Jesúszhe immal ekiseddu Jesús-inzhel Pedroje ekichial chogal: —¿Simón, tule-iti-napkin-erreyga-mamimalad, toagin impuesto-mani egwannanimal? ¿E-tulemalgin o tule-pimaladgin? ¿Igi pe chogmo? MTegin Jesús aga e-chapinganbak Capernaumzhe nonigu, tule-Pabzhe-koled-negga-mani-weimalad Pedroje ekisnonimal chogalmal: —¿Imi pe-oturdaked, Pabzhe-koled-negga-mani-egwanmalad penukyé? J Tenal we tulemal an-mesmalo. Tegin an ibapágin kannan tullenoniko. Tenal e-chapingan Jesús-chogzhad itosgu, peyedzhe pukib-pinzhe-pesmal. Jesús Pabzhe-koled-negga-mani-egwanmalad penukchad &~ETegin Jesús aga e-chapinganbak Provincia-Galileagin pipirmadiidgin, aga e-chapinganga chogal: —Imi an-Te-Tule-Chunna manigin tulemalzhe uklenoniko. F}Tenal an-imis-nia-onijad tutujul onigal. Tenal pemal mas-kunchulidginbi tegin Pabzhe-koledginbi pemal kep unnigumalo wegiid-niamal-onigal.) Jesús ilabogus aga chogzhagujad ede purkweenab k|OTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pemal ampa ankin penmal-choggu, al pemal keg kugusmal. Tenal an chunchunnad an pemalga chogdo: imi pemal mostaza-kwaun ankin kwen penzhulil, pe we yal-tummad-kwichidga pe chogzhal: ‘We-akar webal pe akniro,’ we yal keg-chulgu pe-chogzhadbal aknirenab. Imi pemalga keg chogel, ‘Immal keg ku.’ ( {{Tenal Jesús-e-chapingan pidzhi Jesúszhe ekichial chogalmal: —¿Ibiga anmal kwen unniguszhulmaldé nia-onigal? )zKTegin machi-e-pab aga Jesúszhe e-machi-cheinonijun. Tegin Jesús sapejul niaga chogal: —Imisgin pe we machi-akar noo. Tegidgin machi ilgwen nuguszhun. y7Tegin Jesús chogal: —¿Imi pemal-ankin-penmalad tegin pe-yapa-an-itomalad, an inkwáje pemalbak kudiguenabmal-wede pe ankin penzhulmalgal? ¿Tegin an inkwáje pemal-abin-purtidio-wede, pemal kep ankin ibzhemalgal? Nabir. Imisgin pe anka machi-chedado, an pega nudagal. ~xuTenal antin pe-chapinganga an-machi-cheinoni anka nudagal. Tenal pe-chapingan kwen unniguszhulmal an-machi-nudagal. Rw—Tummadye, imi pedin wilejakwa an-machi-takelen, nabirinye. Imi an-machi purkwed-nikadbal peyedzhe wiledii. Tenal we machi impa-impagin purkwialil, chogin agladda, o chulil, tigin arkwattabal. yvkTegin Jesús aga e-chapinganbak tulemal-pukwadzhe nonimalgu, tule-walgwen Jesús-abir chimtinoni, chogal: u! Tenal Jesús-e-chapingan kep mag itononimal, Jesús Juan Bautistagin chunmajii, Elíasgin chul. Jesús tule-machigin-nia-maid-onojad Vt% Tenal an pemalga chogzhundo: Elíasdin pato noni, tenal tulemal yabli aku tar-takchamal. Tegin tulemal iwenchuli Elías-imasmalbal. Tegin an-Te-Tule-Chunna ampa Elías-yopí tulemalzhe peyedzhe wilemogo. 0sY Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Imi Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad nabir chogmaldo, Elías inzhel noniko, tulemal-pel-kwapa Pabgin pinzhegal. Rr Tegin e-chapingan Jesúszhe ekichialmal: —Imi Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad chogmal: ‘Yo Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule tageddu, Elías inzhel noniko.’ ¿Ibiga teob chogmaldé? q Tegin Jesús aga e-chapingan-walapágwadbak yal-pir-akar aktealmalgu, Jesús aga e-chapinganga chogal: —Pe imis imial immal takchaddin pe melle tule-pimaladga pe pal an-chogo. Tenal an-Te-Tule-Chunna purkwijad-akar kannan tullejal, kep pe tulemalga chogo. Zp-Tegin Jesús-e-chapingan atadgu, pato takalmal Jesúsbi walkwénna kwichi. (oITenal Jesús aga e-chapingan-abir-kwisgunonigu, chunkalgin aga e-chapingan-ebus. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Pe kwisgumalma. Melle pe tobgumal. ynkTenal Jesús-e-chapingan itosgu Pab Tummad arpak eje kolnoni, peyedzhe kwakijadbal napche askun agladmal. mTegin Pedro ampa chunmanaidgin po-chipú-takleged pel-kwapa Pedromal-edunoni. Tenal Pedromal po-yabal togzhagu, tule-kakapurwa kolnoni chogal: “Wedin an-Machi-Pilaled. Tenal an we machigin weligwal-itomo. Imi pemal nue an-Machi-itogenabmal.” Hl Tegin Pedro Jesúsga chogal: —Tummad, anmal wegin núed pukwamal. Imi pe yer itogel, anmal pemalga kwapá obuneg chobnemal: pega kwagwen, Moisésga kwagwen, tegin Elíasga kwagwenmo. `k9Tegin Jesús-e-chapingan pato takalmal, Moisés tegin Elías Jesúsbak chunmananimal. 1j[Tegidgin Jesús e-chapingan-walapá-kwichid-wagin akalgus. Tenal Jesús-e-wagal tadgwayob kanoni-pes. Tegin Jesús-e-molmal chipú kanoni-pesbal, kallen-chegagiidyob. "i ?Tegin te ibanerkwagin Jesús yal-tummad-pirzhe pidzhi walapá aga e-chapingan-ches, Pedro, Jacobo tegin Jacobo-e-urpa-Juan, Jesúsgin pelugles walabake. h%Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tulemal-pukwad-wal-walgwen ampayo purkweddu, an-Te-Tule-Chunna neg-takegal-tanikid takmalo.”.gU“Imi an-Te-Tule-Chunna an-Pab-nugu-taklegedgin tegin an-angelmalbak noniko. Tenal an-nonikoedgin, tule-anka-immal-imajadbal an tulemal-ilbal immal uknoniko. 7fgImi tule pel-kwapa iti-napkin immalmal nikunonikilen, tenal purpa-abonoged kwen nikchulil, ¿ibi-nued we tulega kunoniko pe ebinzhe? Chulá. ¿Tenal tule ibi-immalmal-ukedgin unnio aga purpa abonogal melle Pabzhe sapejul oturdalegal? Chulá. Keg kue. Tenal immal kwen nikchul tule aga purpa abonogal. 7eg“Imi meke-ibi-tule anpal-naidbal yapa purkwejogel we tule yabli pelgunoniko. Tenal meke-ibi-tule anpal-naidbal akalzhul purkwejogel, we tule chunchunnad tullenoniko. (dITegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Imi meke-ibi-tule anpal naigubiel, we tule aga tukingabi pal kwen pinzhejulinab. Tenal tule kuakwa kudiinabbal anka purkwegal, tule nakrusgin aga purkwe-natapidyob. Tenal tule an-chogzhadyob naneel, kep ankin-turdaked-tulega kunoniko. KcTegin Jesús Pedrozhik akpiridgu, Pedroga chogal: —Nia-Satanás, pe we-akar nema. Pedin igal-puledgin an-egwanbi-kual. Tenal pedin Pab-igalgin kwen pinzhejul, pe tule-igalgin pinzhenai. ^b5Tegin Pedro itosgu immal Jesúsga kune, pidzhi Jesús-ches. Tegin Pedro Jesúsga chogal: —Tummad, imi pe-chogzhadyob Pab pega melle immal imakelen, nabirin. Tenal pe-imi-chogzhadyob pe kwen wilegojul-kuo. DaImi teun-akar Jesús aga e-chapinganga chogdi-kual, ede Jerusalénzhe neenab, tegin Judio-chelegan-tummagan tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad peyedzhe e-owiomalo. Tegin Jesús chogalbal tulemal e-mesmalo, tegin Pab Tummad ibapágin kannan e-otullenonibalo. 2`]Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pe melle tule-pimaladga pe palchogo, an Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. Jesús aga chogzhagujad ede purkweenab m_STenal an pega Pab-neg-takmaid-e-llavemal uko. Imi meke-ibi-igal pe-chogzhadbal iti-napkin kalenonikil, we igal Pab-neggin kalenonimogo. Tenal pe-chogzhadbal meke-ibi-igal pe iti-napkin ukel, Pab-neggin we igal tulega uklemogo. E^Imi an pega chogdo: imi pedin Pedro, tenal an we akwa-askin iglesia chobnaidyob, an pebal tulemal-urpo, anpal naigugal. Tenal purkwed-tule-mejed meke-igi we tulemalgin kwen nakwejul-kuo. >]uTegin Jesús Pedroga chogal: —Jonás-machi-Simón, Pab pega ib-nued imas. Imi pe-ankin-chogzhad, tule pega kwen chogzhajul, an-Pab-nikpa-maid pega chogzha, antin Pab-Machi. \Tegin Simón-Pedro Jesúsga chogalzhun: —Imi pedin Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. Pe Pab-Tummad-Tulad-E-Machi. t[aTegin Jesús aga e-chapinganzhe ekichialmo: —¿Anná, pemalde igi ankin chogmalmode ante toa-tule? Z Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Tulemal-kwénna-kwénna chogmaldo, pede Juan-Bautista-purkwijad. Kwéntin chogmo pedin Elías-patoun-purkwijad. Kwéntin choge pede Jeremías-patoun-purkwijad. Chulil, pede Pab-kaka-palchoged-pimalad-walgwen. ,YQ Tegin Jesús neg-kwebur-Cesarea-de-Filipo-tikalzhe nonigu, Jesús aga e-chapinganzhe ekichial: —¿Tulemal igi ankin chogmal, an-Te-Tule-Chunnade toa-tule? Tegin Jesús-e-chapingan kep mag itononimal Jesús ibi madu-inagin ega chunmanai. Imi Jesús madu-inagin ega kwen chunmajul, tenal Jesús e-chapinganga chogzhado emaldin nue aga takermal Pariseomal tegin Saduceomal tulemal-oturdaked-igalgin. Pedro Jesúsga chogzhagujad: “Pedin Pab-Machi-chunnad” %WC ¿Tede pe igi aku-itone, antin sanal madugin kwen chunmajul? Tenal an pemalga chogdo: pemal nue aga pe takermal Pariseomal tegin Saduceomal e-madu-inagin. V) ¿Tegin pe pato igesmalbaldé an madu-walakuglegin milibake tulemal-okuchad? ¿Pe pato igesmalbaldé, teun karpa-kwabigwa mas-okpitcha-jogna? @Uy ¿Pemal ampa aku-itomalbaldé, an pega chunmajad? ¿Pe pato igesmaldé, an madu-walatalgin miliatal tulemal-okuchad? ¿Pe pato igesmalbaldé, teun karpa-kwabigwa mas-okpitcha-jogna? OTTenal Jesús itosgu e-chapingan madu-cheinonijulidgin chunmananimal, Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Ibiga pe madu-cheinonijulidgin, pe chunmananimal-wede? ¿Pemal ampa ankin penmaldé? 1S[Tenal Jesús-e-chapingan aga emal-emal Jesús-emalga-chogzhadgin chunmakalmal, chogalmal: —¿Imi anmal madu cheinonijulidbal, al Jesús weob anmalga chogalyé? wRgTegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Aga pe nue takermal, Pariseomal tegin Saduceomal e-madu-inaje. nQUTegin Jesús aga e-chapinganbak mata opaknatapidgin, teun Jesús-e-chapingan aga madu igesmal. P%“Imi tule-iskana tegin tule-Pabgin-nosmalad peigujimaldo antin ega immal-taktijulid ima oyogal an Pab-akar tani. Tenal we tulemalga immal-taktijulid kwen oyogojul-kuo. Tenal we tulemal Jonásga-immal-kujadbal unnila wisguo, antin ibi-tule.” Tegin Jesús aka-pukwa we tulemal-ebesmal. Tegin Jesús nadzhun. Jesús chogzhagujad, Pariseomal-tegin-Saduceomal-tulemal-oturdaked igal-nuedzhul mOSTegin pemal chogaldamalbal: ‘Imi neg wakur-wakur pél kinnidbi naibalil, al anmal wismaldo, imis ti-widani.’ Imi pemal nued wismal neg-taklegedbal, neg igi kuo. Tenal pemal immal-kunaidbal yabli wichulmal, igi chogle-wede. BN}Tenal Jesús we tulemalga chogal: —Chulá. Imi itigin neg-kinnid naigunonikil, pemal chogaldamal: ‘Imi neg chedo pél kinnidbi nail, al anmal wismaldo, pan neg-yola-pakal.’ |M sTegin Pariseomal tegin Saduceomal Jesúszhe nonimal Jesús-wilub-takegal. Tegin we tulemal Jesúsga chogalmal: —Imi pedin Pab Tummadzhe wis ekiso anmal-wagin immal-taktijulid imagal, anmal wisgal, Pab Tummad chunchunnad pe-palmialid o chul. QL'Tenal tulemal-mas-kuchad-cholbal, Jesús tulemalga chogal: —Imisgin pe akalzhul negzhe nemalzhunno. Tegin tulemal-naded-cholbal, Jesús kep ulgin nakwisgu, nadzhun, neg-kwebur-Magadán-omopen.`K9&Imi tulemal-mas-kuchamalad, macherganbi milibake, tenal omegan, nuskan pel choglejul. J'%Tegin tulemal-pel-kwapa immedzhe mas kuchamal. Tenal tulemal-mas-kuchad-cholbal Jesús-e-chapingan ampa karpa-kwakugle mas-okpitchad wesmal. I$Tegin Jesús walakugle madu chus, tegin ua-purwigana-chusbalgu, tog-nuedi Pab Tummadga chogzha. Tegin Jesús purwi-purwi madu, ua-pipichisgu, madu tegin ua Jesúsga melgud. Tegin Jesús aga e-chapinganga madu, tegin ua-ukcha, ukin tule-pukmaladga mimigal. fHE#Tegin Jesús tule-pukmaladga chogal: —Pemal napkin wis ampagumalgwelo mas kunmalgal. wGg"Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Pemal melu madu wis nika-ade? Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —Anmal madu-walakugle wis nika, tegin ua-purwigana wis pukwabal. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tegil nueddo. ,FQ!Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —Imi anmal neg-nikchulidbal pukwamal-choggu, ¿anmal pia mas-kunned onogo, we tulemal-íchejul-pukwad-okunkal? Keg kue. E) Tegin Jesús aga e-chapinganzhe kochagu, chogal: —Imi we tulemal ibapágus anmalbak pukwamal, tegin mas-kunned pel nikchul-choggu kunkal, al antin wilejakwa we tulemal-takalzhun. Tenal an peichul tulemal mas-kunchul negzhe nemal melle igalbal ukul tar-mesmalgal. cD?Tenal tulemal takchamal, tule-keg-chunmaked nabir chunma-pesmal, tegin tule-orolmalad nugus-pesmal, tegin tule-aku-atamalad nabir ata-pesmal, tegin tule-mego-mego-nanemalad nabir nane-pesmal. Tenal tulemal takchamalgu Jesús pel-kwapa tulemal-nudas, weob pakal pesmal. Tegin tule-aka-pukmalad Israel-tulemal-e-Pab-Tummad-e-nug otummoalmal. )CKTegin tulemal-íchejul Jesúszhe ampagunonimal. Tenal tulemal Jesúszhe tule-poni-nikmalad-cheinonimal: tule-mego-mego-nanemalad, tule-aku-atamalad, tule-orolmalad, tule-keg-chunmamalad tegin tule-yemalad-pimalad-íchejul Jesús-abir ampagunonimalmo. Tenal Jesús pél we tulemal-nudas. 3B_Tegin Jesús neg-kwebur-Tiro tegin Sidón-akar nadgu, Galilea-mata-kakche noni. Tegin Jesús yal-abaladzhe nakwisgu, kep chigwiszhun Pab-igalgin tulemal-oturdagal. kAOTegin Jesús omega chogal: —Ome, imi pe ankin peyedzhe penzhul-choggu, al pe-anche-immal-ekichijadyob, an pega chiskwa-nudako. Tegidgin apka-pakal ome-e-chiskwa ilgwen nuguszhun. Jesús masgin milibake tulemal-okuchad 9@kTegin ome Jesúsga chogal: —Tummad, nabir pe chogendo, tenal tule-mesagin-mas-kunpukwadgin chan egwachal, ¿achu nabir kunnojulzhí? Al pe akalzhul an-wis-pentamogoye. 2?]Tegin Jesús omega chogal: —Imi an takto, ib-nued-chul nuskangin mas-kunned chugal achumalga ukegal. Imi an Israel-tulemal-pentakenab, al an keg ku pe-pentagal. >/Tegin ome-Jesús-cholbal-kolmadanikid yabli Jesús-abir chimtinoni, Jesúsga chogal: —Tummadye, pe an-wis-pentakoye, anka puna-nudagalye. =-Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi Pab Tummaddin Israel-tulemal-oweles-kudimaladzhe unnila an-palmial, Israel-tulemal-pentagal. .<UTenal Jesús ilgwen yakir pes, omega immal kwen chogzhajul-kus. Tegin e-chapingan Jesúszhe nonimalgu, Jesúsgin wilegalmal chogalmal: —Imi we ome inkwagus anmal-cholbal kolmadani. Imi pe we ome-wis-pentagwelma. Tenal pe ome-pentajal, pe omega chogo: ‘Pe akalzhul negzhe nejunno.’ k;OTenal Jesús-natapidgin, Cananea-ome-walgwen aka-tégin-maid kolmakal-kolmakal Jesúszhe noni, chogal: —Tummadye, pe David-wagwaye, imi pe wilejakwa an-takelen, nabirinye. Imi an-chiskwadin nia-nikadbal peyedzhe wilemaiye. e:CTegin Jesús tulemal-oturdajad-cholbal nadzhun, neg-kwebur-Tirozhik tegin Sidónzhik. 9%We igal purpal tule-izho. Tenal tule ampayo mas kunneddu, chunkal-keg-enukeddin, keg purpal tule-izho. Jesús Cananea-ome-e-chiskwa-nudajad f8EImi tule-aga-ulubgin-akar-istar-pinzheedbal iskued tani: tule-mejedi, ome-pidbak yosgu taed, machered-pidbak yosgu taed, puna-yaebak yosgu taed, machibak yosgu taed, immal-aturzhedi, kakanzhedi, istar tulegin chunmaked. O7Tenal tule aga ulubgin-akar istar chunmakel, wedin purpal tule-izho. ~6uNabir. ¿Imi pe wismalzhulzhí meke-ibi-pe-kunned unnila pe-sabalzhebi tog, tegin te-cholbal pél pe kannan mibalo? o5WTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Imi an-imis-chogzhaddin pemal ampa aku-itomalmodé? 4Tenal Pedro Jesúsga chogal: —Imi an peido, pedin anmalga pe palchog, imis-pe-immal-tule-izhoedgin-chunmajaddin ibi chogle-wede. e3CTenal pemal melle Pariseomalgin chunmamalo, meke kudimal. Tenal we Pariseomal tule-iktumalad, tenal yabli aku-atamal. Tegin tule-aku-ataged tule-pid-aku-ataged-anke-natapilen, we walbogid aga mes ya-yabal arkwanmaloen. ^25 Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Ankadin iwen-kwen-akalzhul, Pariseomal istar an-chunmajad itomalal. Tenal meke-ibi-igal an-Pab mezhiszhulil, Pabdin we igal opelononiko, tule kagan-iskana unkedyob. y1k Tegin e-chapingan Jesúsga chognonimalzhun: —¿Imi pe wiis, Pariseomal imis-pe-chunmajad istar itosmal? t0a Imi tule mas kuchal, keg purpal tule-izho. Tenal tule istar chunmakel, wedin purpal tule-izhodo. Pitogua. p/Y Tegin Jesús tulemal-yogsalmaladzhe kochagu, chogalbal: —Imi pemal nuekwa an-chogneed itomalo. @.y Tenal we tulemal Pab Tummadyob anche kolalmalal,
wedin ibga keg pel ku.Tenal we tulemal tadgan-pinche-aga-igal-onosmaladgin
tulemal-oturdananimal. Pitogua.” Is. 29:13 - Imi we tulemal pinche askin chunmakedginbi
an-otummodamal.Tenal we tulemal aga ulubgin ankin kwen pinzhejulmal. ,Imi pemal pinche-askinbi-tule-nuedyob-nanemalad. Al Pab Tummad akpene e-kaka-palchoged-Isaíasbal nabir pemalgin chogzhado: p+YTenal pemal-Pariseomal weob chogzhadbal, pemal pato Pab-igal-mezhijad ochulos tadgan-igalgin nanegal. *+“Tenal pemal-Pariseomal chogmal: ‘Imi tule aga pabga, aga nanga chogzhal: We immalmal-an-pe-pentakoenad, an pel-kwapa pato Pab Tummadga ukcha. Al an keg pe-pal-penta.’ Imi pemal-Pariseomal tulemal-oturdananimaldo tule keg we immalmalgin e-pabgan-pal-pentakel. )yImi Pab Tummad chogzhado:Imi pedin aga pabgin aga nangin atagenabmal. Ex. 20:12; Dt. 5:16 Tegin Pab chogzhabaldo:Imi meke-ibi-tule aga e-pabga
o chulil, aga e-nanga kaka-iskana kochal,
pe we tule-mejenabmal. Ex. 21:17; Lv. 20:9 (}Tenal Jesús Pariseomalzhe ekichialmo: “¿Ibiga pemal Pab-igal-mezhijadgin yolemalmodé, tadgan-igalgin nanegal? '#—¿Ibiga pe-chapingan tadgan-igal-mamikid-pallí keg immalmal ima-wede? Imi pe-chapingan, ampayo mas kunneddu, keg chunkal enukmal. .& WTegin te ibagwengin Pariseomal tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad Jerusalén-akar Jesúszhe nonimal. Tegin we Judio-tummagan Jesúszhe ekichialmal chogalmal: l%Q$Tegin tulemal Jesúszhe wilegalmal, Jesúsde tule-yemaladga igal-ukegal e-mol-tuku wis ebugal. Tenal Jesús tulemalga igal-ukchajun e-mol-tuku wis ebugal. Tenal tule-Jesús-e-mol-tuku-ebusmalad pel-kwapa nugus-pesmalzhun.<$q#Tenal tule-aka-pukmalad mag takmal-choggu wedin Jesús, al tulemal neg-kweburgan-ilbal kaka palmismal, Jesúsde noni. Tenal tulemal Jesúszhe pel-kwapa tule-yemalad-cheinonimal. _#7"Tegin Jesús aga e-chapinganbak mata opasmalgu, Genesaret-neg-nugadzhe nonimal. " !Tegin tulemal-Jesúsbak-ulgin-pukwamalad Pab Tummadyob Jesús-otummoalmalzhun, chogalmal: —Imi pedin chunchunnad Pab-Machiye. M! Tegin Jesús Pedrobak ulgin nakwisgu, purwa ilgwen pogigusmo. 5 cTegidgin Jesús ilgwen chakwabal Pedro-kas. Tegin Jesús Pedroga chogal: —Pedin ankin-pengued-tule. ¿Ibiga pe ankin pengunoni-wede? Tenal Pedro ilgwen yakír pes.  Tenal Pedro purwa-peyedzhe-kolnonikidbal kwakid. Al Pedro tigin toktegu, Jesúszhe sapejul kote chogal: —¡Tummad, an-kama!  Tegin Jesús Pedroga chogal: —Anche tagdo. Tegin Pedro ul-akar tije-aktesgu, ilgwen ti-askin kannamakal Jesúszhe nad. ~uTegin Pedro Jesúsga chogal: —Tummad, ¿pe Jesús-julyé? Pe anka igal-ukdo, ti-askin kannamakal peje negal. mSTegidgin Jesús aga e-chapinganzhe kote chogal: —¡Melle pe tobgumalma. Antin, an Jesúsde! /Tenal Jesús-e-chapingan takchagu tule ti-askin kannamakal kannamadani, peyedzhe-kwakijadbal kolmasmal chogalmal: —Wedin tulejul, wedin purpa. lQTegin Jesús te pangin wakurudzhik-kallin-namakedbal ti-askin kannamakal e-chapinganzhe nad. 4aTenal Jesús-e-chapingan mata-kaka-akar ulgin pato tikajul natapmal. Tenal purwa pela-pela Jesús-e-chapingan-abin kolmai-choggu, al mata-arwed sapejul ulgin chignonida.  Tegin Jesús kep walgwen yalzhe nadzhun, pidzhi Pabzhe kolgal. Tegin tad-arkwatku, Jesúsdin ampa yalaganbal walkwénna kudii. *MTegidgin Jesús ulgin-nakwegal aga e-chapingan-imas edu mata-opakal negal. Tegin Jesús tulemalga chogalmo: “Imi pemal akalzhul aga negzhe nemalmogo.” +Imi teun macherganbi-miliatal mas-kuchamal, tenal omegan tegin nuskanmal pel kwen choglejul. Jesús ti-askin kannamakal e-chapinganzhe nonikid wTenal tulemal-pel-kwapa immedzhe mas kuchamalgu, Jesús-e-chapingan ampa karpa-kwaambe-kakabog mas-okpitchad wesmal. `9Tegin Jesús kagangin ampagugal tulemal-imas. Tegin Jesús madu-walataled tegin ua-ukabogwad-chusgu, nikpa atad tegin Pab Tummadga tog-nuedi chogzha. Tegin Jesús purwi-purwi madu pipichisgu, madu Jesúsga melgud. Tegin Jesús ua-pipichisbalgu, ua Jesúsga melgudmo. Tegin Jesús aga e-chapinganga madu tegin ua-ukcha tulemalga mimigal. q[Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tegil madu-walataled tegin ua-ukabogid anka pe chedado. +OTegin e-chapingan Jesúsga chogal: —Chulá. Imi anmal unnila madu-walatal nika, tegin ua-ukabo wis nikpal. ¿Tede anmal igi we tulemal-okunmalo? Keg kue. )Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi antin an takto, we tulemal need-wilubzhulmal. Tenal pemal masgin we tulemal-okunneenabmal. =sTegin tad-arkwandanigusgu, e-chapingan Jesúsga chognonimal: —Tummad, ¿Anmal igi we tulemal-imakenabmal-wede? Tenal neg pato chedodanibal. Imi itigin immal kwen nikchul-choggu, al pe we tulemalga chogenab: ‘Pe nemalo,’ we tulemal nabir akalzhul neg-kweburgan-purwiganaje mas-kunned paknemalgal. 4aTegin Jesús neg-natapidzhe omosgu, pato taknatap tulemal-ichejul edu pukwamal. Tenal Jesús wilejakwa tulemal-taknonijun. Tegin Jesús ilgwen tule-yenonimalad nudasbal. =s Tegin Jesús wisgusgu Juan purkwis, Jesús yakiri ulgin nad neg-tule-nikchulidbal. Tenal tulemal wisgusgu Jesús nad, tulemal neg-kwebur-ilbal Jesús-cholbal nagab nadmalmo. w g Tenal Juan-Bautista-e-chapingan Juan-e-mui aminonimal. Tegin e-chapingan Juan-mui-tigzhamalzhun. Tenal Juan-purkwijad-cholbal Juan-e-chapingan Jesúsga chogapmal, Juan igi purkwis. Jesús macherganbi-miliatal masgin tulemal-okuchad 8 i Tegin Herode-e-chapingan Juan-nono idirisgu, pateagin Juan-nono cheinoni. Tegin Herode-e-chapingan punaga Juan-nono ukcha, tegin punademo ukin aga e-nanga Juan-nono ukchamo. U # Tegin Herode aga e-chapingan-palmis, oturdaleged-neggin Juan-nono idirgal. { o Tegin puna Herodega chognonigu ede Juan-Bautista-e-nono-pei, Herode pukib-pinzhenoni-pes. Tenal Herode Pab-wagin tegin tulemal-wagin punaga pato kaka-ukcha-choggu, al Herode keg kwénna pal choggus: “An pega Juan-nono kwen ukojul.” p YTenal we puna e-nan-ka-chogzhadbal Herodega chognoni: —Imi antin pateagin Juan-Bautista-e-nono-pei. )Tegin Herode e-chiskwagiid yer-kwicha takchagu, Pab-wagin e-chiskwagiidga kaka-ukcha: “Imi meke-ibi pe anche ekisbídin, antin pega uko.” Tenal te ibagwengin, Herodega mimmilejad-e-ibe-itoged noni. Tegidgin Herodías-e-chiskwa tulemal-pukmaladga kwilal. 1Tenal teun Herode Juan-mesbi-kualin. Tenal tulemal Pab-kaka-palchogedga Juan-takchamal-choggu, al Herode tulemal-tobgualidbal Juan-kwen-mechajul. RImi Juan Bautista ampa tula-tiun, Herode e-urpa-Felipegin ome-Herodías-egwas. Al Juan Herodega pakal-pud chogzhagus: “Imi pe noal-kudii. ¿Ibiga pe aga urpa-Felipegin ome-Herodías-egwas-wede? Imi anmalga igal weob kwen maichul.” Al Herode Juan-kas. Tegin Herode oturdaleged-neggin Juan-odosgu, ezha-tubgin Juan-etis. 3_Al Herode aga e-chapinganga chogal: “Imi tulemal-kin-chunmadimalad, an wiis, wedin Juan Bautista kannan tulles. Al we tule kannaleged nika immal-taktijulid imagal.”  Imi teun takalgu, Herode Provincia-Galileagin tummadga mai. Tenal Herode itos tulemal Jesús-immal-taktijulid-imadiidgin chunmadimal. y :Tenal tulemal-Jesúsgin-pengusmaladbal, Jesús Nazaret-neg-kweburgin iche-iche immal-taktijulmalad wis imas.uc 9Tenal tule-pukmalad istar Jesús-taknonimalzhun. Tegin Jesús tule-pukmaladga chogalzhun: —Imi tulemal chogmal: ‘neg-kwebur-pimaladgin tulemal tule-tummadyob Pab-kaka-palchogmalad-takmal. Tenal tulemal-e-neg-kweburginmalad tegin tule-e-neg-yaginmalad tule-tummadyob Pab-kaka-palchogmalad-kwen-takchulmal.’ Al pemal tule-tummadyob an-kwen-takchulmalmo. {o 8¿Tenal e-punmal anmalbak wegin pel-kwapa pukwamalmojulzhí? ¿Tede we tulede pia turdaszhun, weob immal imagal? ' 7¿We tulede, José-ulu-chobed-e-machijulzhí? ¿Tenal e-nan Maríajulzhí? ¿Tenal e-urpamalde: Santiago, José, Simón tegin Judaszhulzhí? ~ 6Tegin Jesús aga e-tunkujad-neg-kweburzhe nonigu, Judio-ormaked-neggin tognoni Pab-igalgin tulemal-oturdagal. Tenal tulemal-itobukmalad Jesús-chunmakedbal weob pakal pesmal. Tegin tulemal aga emal-emal chunmakalmal chogalmal: —¿We tulede pia turdas-wede, weob chunmakedé? ¿Ibiga nabir pinzheed-nika chunma-wede? ¿Tegin pia kannaleged onosbal-wede, immal-taktijulid imagal? ]}3 5Tegin Jesús aga e-chapinganga purpal pél chunmasgu, Capernaum-akar nadzhun. x|i 4Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —Tenal tule-Pab-igalgin-yer-tulemal-oturdamalad Pab-neg-takmaid wisgunonikil, pato kuakwa pukwamal igal-cheredgin tegin igal-pingangin tulemal-oturdagal. Imi we tulemal-oturdamalad tule-neg-ibedyob, e-immal-chaboged-neg-akar immal-mugana tegin immal-pingan oninaidyob. Tulemal Nazaretkin Jesús-kwen-abingaszhulmalad I{  3Tegin Jesús aga e-chapinganzhe ekichialzhun: —¿Imi an-pemalga-purpal-Pab-neg-takmaidgin-chunmajad, pe mag itosmal? Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Anmal pél mag itosmaldo. z! 2Tenal angelmal cho-chaglagin tule-iskana-midmalo. Tegin tule-iskana peyedzhe pononimalo, tegin peyedzhe-wilejiidbal nugal kotamalbalo.” "y= 1“Imi neg-tuku omojal, uagin kujad-yopí tulemalgin kunonimalmogo. Tenal te ibegin Pab-angelmal tule-chwilidikmalad-akar tule-iskana-weinonimalo. nxU 0Tenal tule chakigin akal-akal ua-kajal, kep ukubzhe chaki ebinonimalo. Tegin tulemal kep ukubzhe chakigin ua-kalejad-weinonimalo. Tenal tulemal ua-nabir-kullemaladdin karpagin chabomalo, tenal ua-keg-kullemaladdin tar-middamal. kwO /Tegin Jesús chogalbal: “Imi Pab-neg-takmaid tule matagin, chakigin akal-akal ua-kaedyob. cv? .Tegin tule perla-peyedzhe-karked onosgu, kannan pél e-immalmal-nikad ukchabal. Tenal tule-perla-onojad kep manigin perla-karked pakchajun egadga kugal.” Jesús tule-chakigin-ua-kaedyob Pab-neg-takmaidgin chunmajad \~Y}|{{z/y!xxwKvvoutssFrqq;p~ongmoll k_jihhSff*ekdcc@ba'`-_O^^]\[[%YXWVVvU2T]SS;R0QPlO>NMLKVJIIHG~GF,E9DKCC,ByA@_??>=<;:99 8076'4332N107/.#-g,#+H*,)S('%#!!E p!xSqN_R - H V `5a;\[2/Tenal tule purkwijad-akar Pab-neggin kannan tullejal, ome-pal-kwen-nikuojul. Tegin omegandemo machered-pal-kwen-nikuojulmalmo. Tenal machergan tegin omegan pog-pel angelmal-Pab-neggin-pukwadyob kunonimalmogo. 81iTegin Jesús Saduceomalga chogal: —Pemal noal anka chunmananimalma. Imi pemal Pab-kartagin-nermakal-maid pe kwen wichulmal, tegin pe Pab-kannaleged kwen wichulmalbal. 09“Imi we ome machimal-walakugled-pél-nikujadbal, ome Pab-neggin kannan tullejal, ¿piti-machi-walakugled e-machered-chunchunnadga kunoniko?” 3/aTegin we ome kep napigin purkwenonimojun. =.sTegin we machi, ampa nuchu-kwen-nikchul purkwenonimo. Tenal we machimal-walakugled ukin-ukin pél we ome-walkwénnagwad-nikusmal. Tenal we machimal yabli nuchu-kwen-nikuszhulmal. K-Nabir. Imi anmal-abalgin tule-walgwen machimal-walakugle-nikus. Tegin machi-tummad ome-nikunoni. Tenal we machi nuchu-kwen-nikchul purkwenoni. Tegin e-urpa-e-palid e-ia-omega-kujad-nikunonimo. P,—Tule-oturdaked, imi Moisés anmalga igal-mezhisdo, tule-ome-nikad nuchu-nikchul purkwijal, e-urpadin keg-chulgu e-ia-omega-kujad-nikuenabmo we omebak aga e-ia-purkwijadga nuchu-nikunonigal. K+Imi teun ampa te ibegin Saduceomal Jesúszhe nonimalmo. Tenal Saduceomal chogmaldo: “Tule purkwijal, Pab-neggin pal kwen tullegojul.” Tegin Saduceomal Jesúszhe ekichialmal chogalmal: i*KTegin Pariseo-e-chapingan Jesús-chogzhad itosmalgu, weob pakal pesmal. Tegin we tulemal aka-chii Jesús-ebesmal, ilgwen Pariseomalzhe nadmalzhun. Saduceomal Jesúszhe, tule-purkwaled-akar-kannan-tullegoed ekisnonikid ^)5Tegin tulemal Jesúsga chogalmal: —Romano-Tummad-Césargaddé. Tegin Jesús tulemalga chogal: —Nabir. Imi immal Romano-Tummad-Césargadil, Césarga pe ukodo. Tenal immal Pab Tummadgadil, Pabga pe ukodo. ( Tegin Jesús we tulemalga chogalzhun: —¿Imi we manigin, toa-wagal-purpa chii-jogna? ¿Tegin toa-nug nermakal naibal-zhogna? ')Imisgin anka pe mani-kwagwen udado, an takegal ibi-manigin pe Romano-Tummad-Césarga penuknanimal. Tegin tulemal Jesúsga mani-kwagwen ukcha. ;&oTegin Jesús mag takchagu we tulemal istar egin pinzhebukmal, Pariseomal-e-chapinganga chogal: —Pemal-pinche-askinbi-nued-nanemalad, ¿ibiga pe an-wilub-taknanimal-wede? %'Imi pe inniki-immal-choged-tule-choggu, al an peido, pe anka chog. ¿Imi anmal nabir Romano-Tummad-Césarga mani-egwannanikid penuko o chul? p$YTegin Pariseomal tule-Errey-Herodezhikmaladbak, aga e-chapingan-palmialmal Jesúszhe. Tegin Pariseo-e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Tule-oturdaked, anmal wismaldo, pedin tule-napírra-chunmaked tegin Pab-igalgin napírra tule-oturdabal. Tenal anmal wismalbaldo tule-tummad o tule-pinchegad pega iwen-akalzhul, pedin ib-chunchunnadgin tobe-tobejul chunma. {#oTegin Jesús-pél-chunmajad-cholbal, Pariseomal nadmal igal-amigal, Jesús istar chunmakalil, Jesús-kagal. 1"[“Imi Pab tulemalzhe ichejul kocha, tenal Pab walpókwajal tulemal-chus, nuekwa ebak naigugal. Pitomalgu.” Jesús Romano-tummadga mani-egwanmaladgin chunmajad q![ “Tegin errey aga e-mosmalga chogal: ‘Tenal tule-ome-nikuedgin-mol-yowijulid pe kugmamalo. Tegin pe magadbal neg-chichidgin pe we tule-onogo. Tenal we tule magadbal wilenaidbal, meke okormajio tegin meke nugal kotabalo.’   Tegin errey we tulega chogal: ‘An-ai, ¿igi pe togzha-wede, ome-nikuedgin-mol-yowed kwen yowijul?’ Tenal we tule ilgwen yakir pes. "= “Tenal errey tognonigu, pel-kwapa tulemal-algas. Tegin errey takal, tule-walgwen yogasaled-mol-yowi chimo, ome-nikuedgin-mol-yowed kwen yowijul. [/ Tenal errey-mosmal nadmalzhun neg-impabal tulemal-amigal. Tenal we mosmal yogasal tule-amismal, tule-nuegan, tule-iskana, erreybak mes mas kunkal. Tegin tule irmanonimalgu, errey-negdin pel-kwapa engunonijun. q[ Imisgin pe nemalzhunno tulemal-magadbal-yogasal-irmamamimaladzhe pe kolzhunno anpak mes mas kunkal.’ N“Tegin errey aga e-mosmalga chogal: ‘Imi an-machi-ome-nikuneedgin-mas-kunnoed pato kuakwa pukwa. Tenal tulemal-an-tarzhe-kochamalad immal-akalojadbal igal-pal-kwen-nikchul we mas kunkal.  “Tenal errey wisgusgu tulemal chabzhul-ebi-mosmal-imasmal, peyedzhe ulual. Tegin errey ichejul aga chulubmal-palmis ebi-e-mos-mechamalad-mesgalmo. Tegin chulubmal tule-errey-mosmal-mechamalad-mechamalmo, tegin tulemalbi-e-neg-kwebur okummasmalbal. }sTenal kwéntin errey-mosmal-kasmal, tegin chabzhul we mosmal-imasmal. Tegin we tulemal errey-e-mosmal-mechamalbal. <q“Tegin e-mosmal e-tummad-ega-chogzhadyob tulemalga chogzhagu, tulemal yabli kwen ibzhaszhulmal. Tenal kwéntin pul-kigma nagnuje nadmal, tegin kwéntin immalmal uknadmal. Q“Tegin errey kannan e-mosmal-pimalad-palmijogalbal tulemalzhe kolgal. Tegin errey aga e-mosmalga chogal: ‘Imi pe tulemalga chogo: Imi antin pemalga molimal-mecha tegin moli-chapini-kwallu-ibed-mechabal. Tenal moli-mas pato kuakwa tuwal chii. Al pemal keg-chulgu tagmalo an-machi-ome-nikuedgin anpak mes mas-kunkal.’ #Tegin errey kep aga e-mosmal-palmis akpene-tulemalga-chogzhamaladzhe kolnegal. Tenal we tulemal yapa taggusmal, errey-negzhe mas kuntagal. }“Imi Pab-neg-takmaid tule-erreyyob. Tenal errey e-machi-ome-nikuneedbal ichejul mas-kunned onos tulemal-okunkal. 8 mTegin Jesús kannan purpal tulemalga chogalbal: K.Al we Judio-tummagan igal-amialmal Jesús-kagal. Tenal tulemal Pab-kaka-palchogedyob Jesús-takedbal, Judio-tummagan tulemalgin kwakialmalbal. Al Judio-tummagan Jesús-kwen-kaszhul-kusmal.'-Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Pariseomal, Jesús-purpal-ega-chogzhad itosmalgu, mag itosmal Jesús emalgin chunmas. 5c,Imi antin we akwa-metedyob. (Tenal meke-ibi-tule we akwa-askin arkwajal, ilgwen e-kalmal pisli-pisli peio. Tenal we akwa tule-askin arkwannonikil, we tule ilgwen akpudo.) ^5+Tegin Jesús Judio-tummaganga chogalbal: —Al an pemalga chogdo: imi Pab-neg-takmaid pemalgin idirilenoniko, tegin tule-pimaladga uklenoniko. Tenal we tulemal Pab-neg-takmaid-igalgin kep nuekwa nanedamalo. gG*Tegin Jesús Judio-tummaganga chogalzhun: —Teobdo. ¿Tenal pemal Pab-kartagin apchodimalzhulzhí, Pabdin igi chog? Tenal Pab-kartagin chogdo:Imi tule-neg-chobmalad akwa-mete,Tenal akwa-meted
akwa-pul-chunchogedga kunoni.Imi Pab Tummad weob akwa-imas,
al Pab-weob-immal-imajadbal anmal weob pakal pesmal. Sal. 118:22-23  )Tegin Judio-tummagan Jesúsga chogalmal: —Imi tule-nagnu-ibed ilgwen we tule-iskana-opelononiko. Tegin tule-nagnu-ibed tule-pimaladga nagnu uko ega takegal. Tenal tule-pimalad uva-nabgued-ibegin keg-chulgu nagnu-ibedga uva-chan-ega-uklegoed ukmalo. (I(Tegin Jesús Judio-tummaganga chogalbal: —Imi tule-nagnu-ibed nagnuje nonikil, tule-ebi-machi-mechadbal ¿igi tule-nagnu-takchimalad-imako pe ebinzhe?  7'Tegin tulemal-nagnu-takchimalad machi-kasmalgu, nagnu-tikalzhe machi-chesmal. Tegin tule-nagnu-takchimalad nagnu-tikalbal kep machi-mechamalzhun.”  }&“Tenal tule-nagnu-takchimalad takchamalgu nagnu-ibed-e-machi tani, aga emal-emal chunmakalmal chogalmal: ‘We machi-tanikid, e-pab purkwijal, we nagnu e-machigadga kunoniko. Al anmal we machi-mejenabmal, nagnu pél anmalgadga kunonigal.’ $ A%Tegin tule-nagnu-ibed napigin aga e-machi-chunnad-palmialzhun. Tenal tule-nagnu-ibed pinzhasdo: ‘We tulemal an-machi-ulgin, an-machigin atagenabmal.’ # ?$Tegin tule-nagnu-ibed pul-melu e-mosmal-pimalad-palmialbal. Tenal mosmal nonimalgu, tule-nagnu-takchimalad ampa akpenegwadyob mosmal-pimalad-imasmalbal. Q #“Tenal mosmal tule-nagnu-takchimaladzhe nonimalgu, tule-nagnu-takchimalad we mosmal-kasmal. Tegin tule-nagnu-takchimalad mos-ebiosmal, kwen mos-mechamal, kwen akwagin sagyeal mos-mechamalbal. "“Tenal uva-nabgued-ibe omosgu, tule-nagnu-ibed tule-nagnu-takchimaladzhe aga e-mosmal-palmis uva-chan-abal-ega-uklegoed amigal. `9!Tegin Jesús Judio-tummaganga chogalbal: “Imi antin pemalga purpal immal chognebal: imi tule-nagnu-ibed-walgwen nagnugin uva tigzha. Tegin tule-nagnu-ibed pel-kwapa ebiris aga nagnu chaktis. Tegin tule-nagnu-ibed kuakwa uva-nis-abingeed chobzhabal. Tegin tule-nagnu-ibed nikpa kalu chobzhabal pel-kwapa nagnu algegal. Tegin tule-nagnu-ibed nejogalgu tulemalga uva-naid ololchas kujal uva-weied-omojal aga abal kamalgal. Tegin tule-nagnu-ibed napa-pidzhe nadzhun. + ¿Ibiga an teob chog? Imi Juan Bautista pemalzhe noni pemalga igal-napírragwad oyogal. Tenal pemal Juan-chogzhadgin kwen ibzhaszhulmal. Tenal tule-Romano-tummadga-mani-egwanmalad tegin ome-macherganbi-wismalad Juan-chognonikidgin ibzhenonimal. “Tenal pemal takchamal tule-Romano-tummadga-mani-egwanmalad tegin ome-macherganbi-wismalad Juan-ega-chogzhad abingasmal. Tenal pemal aga ulubgin iskuedbal kwen pukib-itononijulmal. Tegin pemal Juangin ampa kwen ibzhaszhulmalbal.” Jesús purpal uva-nagnu-ololchajadgin chunmajad Tegin Jesús chogalbal: —¿Imi piti machi-walbogid pul e-pab-chogzhad-pallí immal imas? ¿Kepegined o chol-napi-ka-chogzhad? Tegin Judio-tummagan Jesúsga chogalmal: —Kepegin-e-pab-ka-chogzhad. Tegin Jesús Judio-tummaganga chogalbal: “Teobdo. Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-Romano-tummadga-mani-egwanmalad tegin ome-macherganbi-wismalad pemalga pul-pulejul Pab-neg-takmaidgin togmamimal. Imi we tule-iskana akpene-Pab-itojulidgin aga ulubgin pukib itononimal, we machi-kepeginedyob. I Tegin e-pab machi-pidga chogalmo: ‘Machi, imis pe nagnuje uva eminemogo.’ Tenal we machi e-pabga chogal: ‘Tegil nabirde.’ Tenal we machi yabli kwen nadzhul-kus nagnuje uva emigal.” 1Tenal we machi e-pabga chogal: ‘An kwen nejul.’ Tenal we machi te-cholbal pinzheal ede pul nao. Tenal machi yabli nadzhun nagnuje uva emigal. U#Tegin Jesús Judio-tummaganga chogalbal: “¿Imi an-chogoed, igi pe itomalmogo-dewa? Imi tule-walgwen machi-walbo nika. Tegin e-pab machi-walgwenga chogal: ‘Machi, imis pe nagnuje uva eminao.’ )Al Judio-tummagan Jesúsga chogalmalzhun: —Anmal kwen wichulmal Juan-Bautista-tigin-tule-oged, pia-tani. Tegin Jesús Judio-tummaganga chogal: —Tegil an pemalga kwen chogojulmodo, toa anka igal-ukcha weob immal imagal. Jesús purpal machi-walbogidgin chunmajad W'Tenal anmal chogzhabalil: ‘Juan-Bautista-tigin-tulemal-oged tule-akar tani,’ tulemal-anmalzhe-uludagoedbal anmal kwakidamalo. Imi tulemal-pel-kwapa chogmal: ‘Juan-Bautistadega Pab-kaka-palchoged.’ @y¿Imi Juan-Bautista-tigin-tulemal-ogdi-kujad pia-akar tani-jogna? ¿Pab-akar o tule-akar? Anka chogdo. Tegin Judio-tummagan aga emal-emal chunmakalmal: —Imi anmal chogzhal: ‘Juan-Bautista-tigin-tulemal-oged Pab-akar tani,’ we Jesús anmalga chogdago: ‘¿Tede ibiga pemalde Juangin keg ibzhemalzhun?’ 8~iTegin Jesús Judio-tummaganga chogal: —Tegil an pemalzhe inzhel immal ekisnegwel. Imi pe anka chogzhal, kep an pemalga chogmogo toa anka igal-ukcha weob immal imagal. b}=Tegin Jesús Pabzhe-koled-neg-impabal togzhagu, Pab-igalgin tulemal-oturdakalzhun. Tenal Jesús tulemal-oturdanaidgin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin tule-chelegan-tummagan Jesúszhe ekisnonimal: —¿Imi pe toa-nuggin pe weob immal ima-wede? ¿Tegin toa pega igal-ukchabal-wede, weob immal imagal? Imi an peido, pe anka chog. *|MImi pe Pabgin penzhulil, meke-ibi pe Pab Tummadzhe ekichial, Pab Tummad pega imanoniko. Judio-tummagan Jesúszhe ekichijad: “¿Pe toa-nuggin pe immal ima?” U{#Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi pe immal imanail, pe aga ulubgin pela-pela penzhulil, pe we chapigabi pe chogojul: ‘Pedin tinkuo.’ Tenal pe nabir ampa we yal-kwichidga pe chogmogo: ‘Pe we-akar akniro, termalzhe arkwano.’ Tegin pe yalga kaka-kochadbal, pega kunonikodo. :zmTenal Jesús-e-chapingan takchamalgu wag-islub-chapi tinkus, weob pakal pesmal. Tegin e-chapingan Jesúszhe ekichialmal: —¿Wag-islub pulejul tinkujaddé, igi kus-wede? Hy Tegin Jesús takal, igal-pial wag-islub-chapi kwichi. Tegin Jesús we chapi-chalzhe nad e-chan kwangal. Tenal Jesús wag-islub-chalzhe nonigu, takal chan kwen nikchul, e-kabi unnila nika. Tegin Jesús we chapiga choktejun: —Imi pedin wegii pe pesgu-peine, keg pal chanma. Tenal wag-islub-chapidin ilgwen tinkuszhun. ^x5Tegin te pangin wakur, Jesús kannan Jerusalénzhe albalgu, igalbal ukulzhaal. %wCTegidgin Jesús aka-pukwa Judio-tummagan-ebes. Tenal Jesús kannan Betania-neg-kweburzhe nadbal, Betaniagin kabgal. Jesús wag-islub-chapi ukapchajad vwTegin Judio-tummagan Jesúsga chogalmal: —¿Imi pe-itos purwigana pegin igi chog? Tegin Jesús tummaganga chogal: —An itosdo, purwigana igi chogmal. Tenal anka wedin iwen-akalzhul. ¿Imi pe Pab-kartagin apchodijulzhí we immal kunaid? Tenal Pab kartagin chogdo:Imi pedin pato kuakwa
purwigana-tegin-mimmigan-nu-nunanimalad-urpis
pe-nug otummogal. Sal. 8:2 bu=Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad Jesús-immal-taktijulmalad takchamal. Tegin Judio-tummagan itosmalbal purwigana Pabzhe-koled-neg-impabal Jesúsga kolmakalmal chogalmal: “Imi pedin-David-e-wagwa otummoledi-kuelen, nabirinye.” Tenal Judio-tummagandin purwigana-chogzhad istar itononimal. t7Tegin tule-aku-atamalad tegin tule-mego-mego-nanemalad Pabzhe-koled-negzhe Jesús-chiidzhe nonimal. Tenal Jesús pel-kwapa we tulemal-nudasmal. Xs) Tegin Jesús tule-immal-ukpukmaladga chogal: —Imi Pab Tummad e-kartagin chogdo:An-negdin unnila anche-kolgalbi. Tenal pemaldin immalmal-aturzheed-negga anche-koled-neg imananimal. Is. 56:7; Jr. 7:11 irK Tegin Jesús Pabzhe-koled-neg-impabal togzhagu, pel-kwapa tule-immalmal-ukpukmalad tegin tule-immalmal-pakpukmalad-onis. Tegin Jesús tule-mani-ogwabukmalad-e-mesamal okpis, tegin tule-nu-ukpukmalad-e-kanmal okpisbal. bq= Tenal tulemal-irmadanimalad tule-Jerusaléngin-pukmaladga chogalmal: —Imi we tule, Jesúsde. Tenal we tule Pab-kaka-palchoged-Nazaret-Galileagined. Jesús Pabzhe-koled-neg-akar tule-immalmal-ukpukmalad-onijad #p? Tenal Jesús Jerusalénzhe tognonigu, Jerusaléngin-pukmalad-pel-kwapa chogalmal: —¿Ibi chogle-wede weob tanikidde? ¿E-iktueddé, toa-tule-ade? `o9 Tegin tulemal-Jesús-iktual-irmamamimalad tegin tulemal-Jesús-cholbal-tanimalad sapejul kolmanatapmal chogalmal:—¡Imi we David-wagwa otummoledi-kuelen,
nabirinye!¡Tenal we tule-Pab-nuggin-tanikidga ib-nued kuelen,
nabirbalinye!¡Tenal we tule nikpa-neggin nug okannoledi-kuelen,
nabirbalinye! Sal. 118:26 @nyTenal tulemal-íchejul errey-tummadyob Jesús-takedbal Jesús-iktual igalgin okin-okin aga e-molmal imasmal. Tegin tule-kwénna-kwénna uga-ka kwachamalgu, igalgin uga-ka okismalmo. mTegin Jesús-e-chapingan-walbogid Jesúsga moli-burro-nan tegin moli-chapini-cheinonimal. Tegin Jesús-e-chapingan moli-burro-chapini-yankalgin aga e-molmal okismal. Tegin Jesús kep moli-chapinigin nakwiszhun. Tegin Jesús aga e-chapinganbak ukin nadmalzhun. Tl!Tegin Jesús-e-chapingan-walbogid Jesús-chogzhad-yopí imasmalzhun. Jk Imi Pab Tummad chog:Pe punamal-Sióngin-pukmaladga chogo:“Pe tak, pe-errey peje moli-burro-chapini-askin-chii-tani,
tenal lologwadgin tani,
urwedgin chul.” Zac. 9:9 wjgImi we immalmal-kujad akpene-Pab-kaka-palchoged chogzhad-yopí kus. Tenal Pab-kaka-palchoged chogzhado: 8iiTenal tule peje ekichialil: ‘¿Ibiga pe moli-burromal-echiknai-wede?’ Pe we tulemalga chogo: ‘Tummaddin chog ede we molimal-pei.’ Tegin pe chogbalo: ‘Tummadde chog ede kujal pega kannan molimal-cheinonibalo.’ Tegin tule pemalga chogdamalbalo: ‘Tegil akalzhul pe moli-burromal-chedodo.’ Zh-—Imi pemal we neg-kwebur-toto-pe-takchiidzhe pe nemalo. Imi pemal we neg-kweburzhe omojal, pedin, pe taknatapo, burro-nan etinal-un aga e-mimmibak. Tegin pe moli-burromal-echikchal, pe anka chedamalo. /g YTegin Jesús aga e-chapinganbak Jerusalén-neg-kwebur omodanigu, Olivo-yal-naje nonimal, Betfagé-neg-kwebur-omopen. Tegin Jesús aga e-chapingan-walbogwadga chogal: =fs"Tegin Jesús wilejakwa tule-walbogid-taknonigu, chunkalgin imia ebus. Tegidgin tule-walbogidga ilgwen imia mag atanonimalzhun. Tegin tule-walbogid Jesúsbak nadmalmojun.[e/!Tegin tule-walbogid Jesúsga chogalzhun: —Tummadye, anmal mag atabimalye. jdM Tegin Jesús tule-aku-ataged-itosgu, kannamamaid kwisgunoni. Tegin Jesús tule-walbogid-aku-atamaladzhe kocha. Tegin tule-aku-atamalad Jesúszhe nonigu, Jesús tule-walbogidzhe ekichial: —¿Igi pe peimal an pe-penta? ocWTegin tulemal we tule-walbogid-aku-atamaladga chogalmal: —¡Melle pe kolmama! ¡Pe yakir-kuma! Tenal we tule-walbogid pul-kigma kolmakal chogalmal: —¡Tummad, pe David-wagwaye. Imi pe wilejakwa anmal-takelen, nabirinye! Xb)Imi teun tule-walbo-aku-atamalad igal-nabal pukwamal. Tenal we tule-walbogwad itosgu Jesús egin tani, Jesúszhe kotemal chogalmal: —¡Tummad, pe David-wagwaye, imi pe wilejakwa anmal-takelen, nabirinye! sa_Tegin Jesús aga e-chapinganbak Jericó-neg-kwebur-akar nadgu, tulemal-íchejul Jesúsbak nadmalmo. `“Imi an-Te-Tule-Chunna ampa an-chogzhad-yopí mosyob kudimo. Tenal an kwen nonijul tule mosyob anka immal imagal. Tenal antin nonido tulemalga immal imagal. Tegin an nonibal, an-purkoedbal íchejul tule-abonogalbal.” Jesús walbo tule-aku-atamalad-nudajad _wTenal meke-ibi-tule pemal-abalgin-pul-tule-tummadga kubiel, we tule pul-pule tule-pinche-arpagedyob naneed-wilubmal. X^)“Tenal pemal-abalgin iti-napkined-tummagan-tamaladyob pemal naneed-wilubzhulmal. Imi meke-ibi-tule pemalga tummadga kubiel, we tule melle tummarba itogenab, tenal we tule pul mosyob tule-pentakenab. M]Tenal Jesús aga e-chapinganzhe kochagu, ka chogal: —Imi pemal wismaldo, iti-napkined-saglagandin tummarba-itogedgin nanemal. Tegin tummagan-e-cholbalmalad chabzhul tulemal-imakaldamalmo. \Tenal Jesús-e-chapingan-walambegwad wisgusgu Jacob tegin Juan tule-tummadga togbi-kualmal, we tule-walbogwadzhe ulualmalzhun. 3[_Tegin Jesús tule-walbogidga chogalbal: —Imi pemal anyob unnimalmo-choggu, al pe akalzhul anyob wilemalmogodo. Tenal tule an-nuedzhik tegin an-chapilezhik-chigmaloeddin, ankin chijul choggal: ‘We tulemal an-cholbalmaladga kugal.’ Tenal an-Pabdin pato tule-chus an-cholbalmaladga kugal. }ZsTenal Jesús we omega tegin e-machimalga chogal: —Imi pe immal-kwen-wichulidgin pe chunmanaima. ¿Imi pemal unnimalmogoyé, an-wilegoedgin wilegalmo, an kobed kobneedyob? Tegin we tule-walbogid Jesúsga chogalmal: —Anmal unnimalmodo. (YITegin Jesús we omeje ekichial: —¿Ibi pe pei-ade? Tegin we ome Jesúsga chogal: —Imi antin, an peido pe anka nuekwa chogo, pe neg-takmaidgin pe tule-tummadga togzhal, an-machi-walbogwad pe-cholbalmaladga kugal, kwéntin pe-nuedzhik chiggal, kwéntin pe-chapilezhik chiggalmo. XyTegin Jesús-chunmajad-cholbal, Zebedeo-ome aga e-machimalbak Jesús-abir chimtinonimal Jesúszhe immal ekisgal. *WMTenal we Judio-tummagan Judiojulmaladga an-ukmalo. Tenal tule-Judiojulmalad ankin istar todomalo, tegin peyedzhe an-ebiomalo, tegin nakrusgin an-piokmalbalo an-mesgal. Tenal Pab Tummad ibapágin kannan an-otulononibalo. Pitogua.” Jacob tegin Juan Jesús-cholbalmaladga togbi-kusmalanad V9“Imi anmal Jerusalénzhe natapmal. Tenal Jerusaléngin tule manibal an-Te-Tule-Chunna-uknoniko tule-irwal-Pabzhe-koled-tummaganzhe tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladzhe. Tenal we Judio-tummagan anka-igal-itogoedgin ankin chognonimalo, antin keg-chulgu purkweenab. U1Tegin Jesús Jerusalén-neg-kweburzhe natapidgin, pidzhi aga e-chapingan-walambe-kakabogwadzhe kocha. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: TTegin Jesús chogalbal: “Imi an purpal pemalga immal chogzhadyob ampa kujal tulemalga kunonimogo. Imi tule-tummagan tule-pinchegadga kunoniko, tenal tule-pinchegaddin tule-tummadga kunonimogo. Pitomalgu.” Jesús ilapágus chogzhad ede purkwene S+Tenal an igal-nikado, an-itolegedbal naga mani imagal. ¿Imi antin tulega-wilub-okpinal mani naboedbal, al pe ankin istar pinzhemalyé?’ ” R{Wegin pe-arpaged-mani pe chudo. Imisgin pe nad. Imi an peido, tule-napi-arpagedgin-togzhamalad pe-yopí mani abingemo. QQ “Tegin tule-nagnu-ibed tule-kepe-arpagedgin-togzhamalad-walgwenga chogal: ‘An-ai, antin pe-kwen-yardanaichul. ¿Imi an pebak igal-mezhiszhulzhí, ibagwen-arpaged-wilub-manigin pe-penukegal? @Py ‘Imi tule-napi-arpagedgin-togzhamalad unnila pinche wachilgwen wis arpasmal. Tenal anmalga-penuklejad-yopí pe we tulemalga mani pennusmalmo. Tenal anmaldin peyedzhe wilesmal tegin tad peyedzhe anmal-kukchamalbal. Tenal pe anmalga weob penuked-wilubzhulin, tenal pe anmalga pul-melu mani penuked-wiluban.’ zOm “Tegin tulemal-kepe-arpagedgin-togzhamalad, mani ega penuklesgu, tule-nagnu-ibedgin ulualmal, chogalmal: Nw Tegin tule-kepegin-arpagedgin-togzhamalad wilub omosgu penuklegal, we tulemal ebinzhasmal, emalga pul-ichejul mani penuklego. Tenal we tulemal-pinzhebukwadyob yabli mani kwen penukleszhul. Tenal we tulemalga ibagwen-arpaged-wilub penuklesmalmo. 2M] “Tegin tule-wachilatal-arpagedgin-togzhamalad nonimalgu, ibagwen-arpaged-wilub we tulemalga penukles. Tegin tule-arpasmaladga ukin-ukin manigin penuklesmalzhun. >Lu“Tegin neg-chedogusgu, nagnu-ibed tule-e-nagnu-takchiidga chogal: ‘Imi pe tulemal-anka-arpasmaladzhe pel-kwapa kolo, pe we tulemalga mani penukegal. Tenal pe tule-chol-napi-arpagedgin-togzhamalad inzhel pe penuko. Tegin pe ukin-ukin tulemalga manigin penukchunno, kepe-arpagedgin-togzhamaladzhe.’ 3K_“Tegin tulemal-pinche-pukmalad nagnu-ibedga chogal: ‘¿Imi tule arpagal an-amijulil, an igi arpago? Al anmal pinche pukmaldo.’ “Tegin tule-nagnu-ibed tule-pinche-pukmaladga chogal: ‘Tegil pe nemalmodo, an-nagnugin arpagal.’ Tegin tule-pinche-pukmalad nadmalzhun nagnugin arpagal. FJTegin tule-nagnu-ibed wachilatalgin kannan nadbalgu, tule-pimalad-takalbal pinche pukmal. Tenal tule-nagnu-ibed we tulemalga chogal: ‘¿Ibiga pe wakur-akar itigin pinche pukmal-wede?’ ITegin we tulemal nagnuje nadmalzhun arpagal. “Tegin tule-nagnu-ibed yoroku tule-immal-ukmalad-negzhe kannan nadbalgu, tule-pid-amisbal nagnugin ega arpagal. Tegin tule-nagnu-ibed wachilapágin kannan nadbalgu, tule-pid-amisbal nagnugin ega arpagal. HTenal tule-nagnu-ibed we tulemalga chogal: ‘Pe nemalmoma an-nagnuje arpanegal. Tenal pe-arpagoedbal an pemal-penuko.’ G “Tegin tule-nagnu-ibed wachilbakebakegin tule-immal-ukmalad-negzhe kannan nadbalgu, tule-pimalad-takalbal pinche pukmal. !F;Tenal tule-nagnu-ibed tule-amisgu, tulemalbak igal-nudas ibagwen-arpaged-wilub penukkal. Tegin tule-nagnu-ibed nagnuje tulemal-palmiszhun ega arpagal. E +Tegin Jesús purpal chogalbal: “Imi Pab-neg-takmaid tule-nagnu-ibedyob. Imi tule-nagnu-ibed polego nad tule-amigal, ega nagnugin arpamalgal. ZD-“Tenal tulemal-ichejul-iti-napkin-tummaganga-irmamalad, Pab-neggin tule-pinchegadga kunoniko. Tegin tulemal-ichejul-iti-napkin-pinchemaladga-irmamaladdin, Pab-neggin tule-tummaganga kunonimalo.”vCe“Tenal meke-ibi-tule anpal-naigujadbal aga immalmal ebejal: nega, iamal, urpamal, punmal, paba, nana, nuskana tegin nagnugan, we tule ila-tulaataled-ilgwen-eg-kwena immalmal nikunoniko. Tegin we tule ilagwen-nadgu tullenonibalo. B{Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab Tummad kannan pel-kwapa neg-opinnijal, an-Te-Tule-Chunna Pab-nugu-takleged-kangin tule-tummadga chigwitapo. Tenal pemal-anpal-naigusmalad-walambe-kakabogwad ampa te ibegin anpak mes tummagan-kan-kwaambe-kakabogwadgin chigwitapmalmogo, Israel-tulemal-chogambe-kakabogwadga igal-itogal. ATegin Pedro Jesúsga chogalzhun: —Imi anmal pel-kwapa immalmal ebesmal pebal-naigugal. ¿Tegil ibi anmalga uklenonimalmogojun? 4@aTegin Jesús nuu aga e-chapingan-taktegu, chogal: —Imi tulega immal-keg-kued, Pabgadin pél immal nabir kunonida. Al Pab Tummad unni e-neg-takmaidgin tule-odogal. X?)Tenal Jesús-e-chapingan Jesús-chogzhad itosgu, pul-pule weob pakal pesmal. Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —¿Imi tule-mani-ibed Pab-negzhe-toggal ib-peyedzhe-choggu, tegil toa abonolegojun? >Tenal an kannan pemalga chogbaldo: imi moli-camello pul-pulejul wag-iko-imia-yabal toggal, pul tule-mani-ibed Pab-neg-takmaidgin toggal. ;=oTegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: ¿Peyedzhe pe takchulzhí tule-mani-ibed pirkin-mani-pilaledbal Pab-neg-takmaidzhe toggal? < Tenal machi peyedzhe-immalmal-nikad-yapa-ukedbal Jesús-ega-chogzhad itosgu, pukib-ito-pes. Tegin we machi ilgwen nadzhun. ;'Tegin Jesús we machiga chogal: —Imi pe inniki nued nanebiel, pedin negzhe nao. Tenal pe neg omojal, pél pe-immalmal-nikad pe manigin uko. Tegin pe tule-wiledimaladga pe we mani ukpalo. Tenal an-pega-chogzhadyob tule-wiledimaladga pe mani ukchal, pedin Pab-neggin íchejul immalmal-nuegan nikunoniko. Tenal pe tule-wiledimaladga pél-mani-ukchad-cholbal kep pe anche tago, ankin turdagal. :-Tenal machi-Jesúszhe-immal-ekisnonikid Jesúsga chogal: —Imi pe-anka-chogzhadyob antin pel-kwapa weob nanedii. ¿Tegil an ibi napíjun? )9KTegin pedin aga pabgin aga nangin pe atagenab.Tegin pe aga tukin chan pilaledyob,
pe tule-pimalad-pilalguenabmo. Ex. 20:12-16; Dt. 5:16-20; Lv. 19:18 r8]Tegin we tule Jesúszhe ekichialbal: —¿Piti igalzhun? Tegin Jesús we tulega chogal:—Melle pe tule-mejo.Melle pe ome-pidgin yolego.Melle pe immal aturzhao,
pe melle tulegin pinche-pinche kakanzhao. G7Tegin Jesús we tulega chogal: —¿Ibiga pe anche ekisnaide, piti-igal pul-nued? Imi Pab Tummadbi unnila tule-nued. Tenal pe ilagwen-nadgu tullebiel, pe Pab-chogzhad-pallí naneenab. )6KImi teun takalgu, tule-walgwen Jesúszhe noni, tegin Jesúszhe ekichial: —Tule-oturdaked, ¿ibi immal-nuegan an imakenabdé, an ilagwen-nadgu tullegal? 5Tegin Jesús chunkalgin nuskan-ebusgu, nuskanga Pabzhe kocha. Tegin Jesús kep ukin nadzhun. Jesús tule-mani-ibedbak chunmajad L4Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Ibiga pe tulemalga weob chogde melle anche nuskan-chedamalo? Nuskan meke anche tagmalodo. Imi Pab-neg-takmaid we nuskanyob-kudimaladga kunoniko. t3a Tegin tulemal Jesúszhe purwigana-cheinonimal, Jesús purwigana-ebunaidgin purwiganaga Pabzhe kolgal. Tenal Jesús-e-chapingan tulemal-Jesúszhe-nuskan-cheidanimaladzhe ulualmal-chogalmal: “Melle Jesúszhe nuskan-chedamalo.” O2 Imi tule-wal-walgwen kusgu mimmilejadbal keg ome-nikumal, tenal tule-wal-walgwen tule tarbi kwa-chujadbal keg ome-nikumal, tenal tule-wal-walgwen Pab-neg-takmaidga-arpabiedbal keg ome-nikumalbal. Tenal tule an-chogzhadyob unnil ome-nikchulidgin nanegal, akalzhul an-chogzhadyob nanaodo. Jesús wiles nuskan-purwigana-takchad @1y Tegin Jesús chogalbal: —Chulá. Tenal tule-pel-kwapa unnijulmal pe-chogzhadyob ome-nikchulidgin nanegal. Tenal Pab-tulega-igal-ukchamaladbi unnimalo, ome-nikchul nanemalgal. 90k Tenal Jesús-e-chapingan Jesús-Pariseomalga-chogzhad itosmalgu, Jesúsga chogalmal: —Imi pe-chogzhadyob anmalga igal-mai-choggu, tegil anmal pul-melle ome-nikumalodo. %/C Imi an pemalga chogdo: meke-ibi-tule ome-machered-pidgin-yoleszhulidbal aga ome-metel, tegin ome-pid-nikujal, we tule pato ome-pidgin-yolejadyob iskunoni. ?.wTegin Jesús Pariseomalga chogal: —Imi pemal-yapa-igal-mamikidbal-naneedbal, al Moisés igal-mezhis tule akalzhul aga ome-metkal. Tenal kepe-saglagin igal-weob-kwen-maichul. -/Tegin Pariseomal Jesúszhe ekichialmalbal: —¿Tede Moisésde ibiga igal-mezhiszhun, tule ome-metpiel, omega karta ukenab, kep ome-metkal? .,UAl we abirgin pato walbojul, pato chan-walkwénna kunonimal. Tenal Pab Tummad abirginagwal tule-imas-choggu, al tule igal-kwen-nikchul, we abirginmalad-idirgal.” +“Tegin Pab chogzhabaldo:Imi an abirginagwal tule-imas-choggu,
al machi ome-nikuedbal aga-pab-aga-nan-ebegenab,
aga e-omebak mecha kudigugal.Tenal we tule-walbogid aga nikusmalal,
aga chan-walkwénna kunonimalo. Gn. 2:24 C*Tegin Jesús Pariseomalga chogal: —¿Imi pe Pab-karta-nermakal-maid pe apchodimalzhulzhí? Imi Pab-kartagin chogdo:Imi Pab kepe-saglagin abirginagwal tule-opinnis. Gn. 1:27 %)CTegidgin Pariseomal-wal-walgwen Jesúszhe nonimal Jesús-wilub takegal. Tegin Pariseomal Jesúszhe ekichialmal: —¿Imi tule nabir yogasal ome-meto? f(ETenal teun tulemal-íchejul Jesúsbak kudimalmo. Tenal Jesús aka-tebal tule-yemalad-nudas. p' [Tegin Jesús pél chunmasgu, Provincia-Galilea-akar nadzhun Provincia-Judeazhik, Jordán-tiwal-opakal. 2&]#Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal aga ulubgin yapa kwenad e-iskuedbal pelgus chogel, an-Pab-nikpa-maid ampa teopí sapejul pe-oturdanonimogo. Pitomalgu.”/%W"Tegin tule-tummad kepe-mos-ololchajadgin peyedzhe ulualzhun. Tegin tule-tummad peyedzhe-tule-owiomaladga we mos-ukcha, pél e-tummadgin-mani-kalenaid penukedzhe.” j$M!Tenal an pega-chogzhadyob, pe-pakadga pe choged-wilubmogan. Tenal pedin anyob kwen imaszhul.’ #  “Tegin tule-tummad kepe-mos-ololchajadzhe kochagu, we mosga chogal: ‘¿Ibiga pe oturdaleged-neggin pe-pakad-odos-wede? Pe we mos-oturdaked-wilub chul. Pedin mos-iskana. Imi pe-anka-wilejadbal an pega chogzhado: Pe-ankin-mani-kalenaid pato pelgus. M"Tenal mos-pimalad takchamalgu tule-iche-mani-kalenaid oturdaleged-neggin odoles, peyedzhe pukib-itononimal. Tegin we mosmal e-tummadzhe nadmal, pél palchoggal, mos-ololgujad istar e-pakad-imas. l!Q“Tenal mos-ololgujad tule-iche-mani-kalenaidga chogal: ‘Chulá.’ Tenal mos-kepe-ololgujad ilgwen nadzhun e-pakad-tuktigal. Tegin mos-ololgujad oturdaleged-neggin e-pakad-odoszhun pél egin-mani-kalenaid penukedzhe. : m“Tegin tule-iche-mani-kalenaid ilgwen we mos-ololgujadga chimtis chogal: ‘Pe an-wis-abintagweloye, tenal antin yabli pega pinna-pinna pegin-mani-kalenaid penukoye.’ |q“Tenal mos-ololgujad nadgu, e-pakad-egin-iche-mani-kalenaid-abingus. Tegin we mos-ololgujad tukalgin tule-egin-mani-kalenaid-kas, tegin tule-egin-mani-kalenaidga chogal: ‘Imi pe-ankin-mani-kalenaid pe imis-imis pe anka penukenab.’ 'GTenal tule-tummad wilejakwa we mos-taknonigu, chogal: ‘Pe melle pukib-itoma. Pe-ankin-mani-kalenaid pato pelgus.’ Tegin tule-tummad we mos-ololchaszhun. 8i“Tegin we mos e-tummad-abir chimtinonigu, e-tummadga chogal: ‘Pe an-wis-abintagweloye, tenal antin yabli pega pinna-pinna pel-kwapa pegin-mani-kalenaid penukoye.’ gGTenal we mos mani nikchul-choggu e-tummadga pél penukkal, al e-tummad chogalzhun, ede mos, tegin mos-e-ome, tegin mos-e-nuskan tegin mos-e-immalmal-nikad pél manigin ukne, we mos-egin-mani-kalenaid pél ega penukedzhe. j}}f}||8{X{zyyOxwwvv uu6t`srqqp>oo4nnlk+ih'g)f ddHcc a_^A]\g[ZmYY>XX@VUTS]S4RlQQOyONRM|LL5K=JnIIDHGGFFFEEDjCBA?@??H>t=X<;x:99\877 544[4322"10`//H..x,,++1**]))R('&C%2$#"!g OJ/H1e v<t Z YE{So Imi we ti-wawad yer karkegu-choggu, al mani-tummadgin ukchalen, pul nabirin, we manigin tule-wilemalad-pentagal. ERTenal Jesús-e-chapingan ome-takchamalgu Jesúsgin-ti-wawad-imas, istar ome-takalmal. Tegin Jesús-e-chapingan chogalmal: —¿Imi we omede, ibiga pinche ti-wawadgin mani owes-wede? 3Q_Tegin Jesús ampa mas kunchiidgin, ome-walgwen Jesúszhe noni. Tegin we ome alabastro-pudegin ti-wawad-peyedzhe-karked cheinoni. Tegin ome Jesús-nonogin ti-wawad imas. sP_Imi Jesús Betania-neg-kweburgin-maidgin, teun Jesús Simón-lepra-poni-nika-nad-neggin mas kuntii. OOTenal Judio-tummagan chogalmalbal: —Tenal anmal Pab-Najad-Itoged-naidgin melle Jesús-kamalo. Tegil tulemal ulualmalal, neg-impabal aknidmalo anmalbak urwegal. Ome Jesús-nonogin ti-wawad imajad _N7Tenal we Judio-tummagan igal-aminanimal otukal Jesús-kagal, tegin Jesús-mesgalbal. $MATenal teun tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Judio-chelegan-tummagan, tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-Caifás-e-neg-tummadgin ormasmal. L—Imi pemal pato wismaldo, Pab-Najad-Itoged ibboje naigunoniko. Tenal te ibegin an-Te-Tule-Chunna uklenoniko nakrusgin pioklegal. JK Tegin Jesús tulemalga pél chunmasgu, aga e-chapinganga chogal: _J7.Tegin Jesús chogalbal: “Imi an tule-iskanaga pél chunmajal, we tule-iskana nemalzhunno ilagwen-nadgu sapejul oturdalegal. Tenal tule-nuegandin nemalmogo ilagwen-nadgu Pab-neggin meggal. Pitomalgu.”WI'-“Tenal an-erreyga-maidbal an tule-iskanaga chogdago: ‘Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi pe an-kwenadgan-polgana-ugakche pe tar-kwen pentaszhulidbal, pedin ampa an-kwen-pentaszhulmo.’ ” GH,“Tenal tule-iskana an-erreyga-maidgin anka chogdamalo: ‘¿Tummad, tenal an inkwa pe-takchadé, ukul mesdií? ¿Tenal an inkwa pe-takchabaldé pe ukul-ukul itodií? ¿Tenal an inkwa pe-takchabaldé pe tule-kwapidga kudií? ¿Tenal an inkwa pe-takchabaldé pe mol-nikchul kudií? ¿Tenal an inkwa pe-takchabaldé pe yegudií? ¿Tenal an inkwa pe-takchabaldé pe oturdaleged-neggin mellejií? ¿Tenal an inkwa pe-kwen-pentaszhulbaldé?’ }Gs+Tenal an tule-kwapidga kudigusgu, pe neggin an-kwen-okabiszhul. Tenal an mol-nikchul-kunonigu, pe anka mol kwen ukchajul. Tenal an yegusgu, pe an-kwen-takapchul an-pentagal. Tenal an oturdaleged-neggin mellejiidgin pe an-kwen-takapchulbal.’ F*“ ‘Imi an ukul-nikusgu, pedin masgin an-kwen-okuchajul. Tegin an ukul-ukul itononigu, pe an-kwen-okobzhajulbal. |Eq)“Tenal an-erreyga-maidbal an tule-iskana-an-chapilezhik-pukmaladga an chogdago: ‘Imi pemal-ukapchalesmalad, pe ilgwen an-akar nemalo, cho-chagla-keg-akinnedzhe. Tenal we cho-chagla pato kuakwa chii, nia-saglaga tegin e-angelmalgamo. AD{(“Tenal an-erreyga-maidbal an tule-nueganga chogdago: ‘Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi pe an-kwenadgan-polgana-ugakche pe tar-pentajadbal, pedin pato an-pentasmo.’ IC '¿Tegin an inkwa yee pe-takchadé? ¿Tegin an inkwa pe-takapté pe-pentagal? ¿Tegin an inkwa oturdaleged-neggin mellejii pe-takchabaldé? ¿Tegin an inkwa oturdaleged-negzhe pe-takapté?’ DB&¿Tegin an inkwa pe-takchadé pe tule-kwapidga kudii? ¿Tegin an inkwa neggin pe-okabisbaldé? ¿Tegin an inkwa pe-takchadé pe mol-nikchul-kudii? ¿Tegin an inkwa pega mol ukchabaldé? 6Ae%“Tegin tule-nuegan an-erreyga-maidgin anka chogdago: ‘Tummad, nabir pe chogendo, tenal anmal pe-kwen-pentaszhul. ¿Tenal an inkwa pe-takcha-adé pe ukul-mad kudii? ¿Tegin an inkwa masgin pe-okuchabaldé? ¿Tegin an inkwa pe-takchadé pe ukul-ukul itodii? ¿Tegin an inkwa pe-okobzhabaldé? #@?$Tenal an mol-nikchul-kunonigu, pe anka mol ukcha. Tenal an yegusgu, pe an-takap an-pentagal. Tenal an oturdaleged-neggin mellejiidgin pe an-takappal.’ (?I#“ ‘Imi an ukul nikusgu, pe masgin an-okucha. Tegin an ukul-ukul-itononigu, pe an-okobzhabal. Tenal an tule-kwapidga kudigusgu, pe neggin an-okabis. <>q"“Tenal te ibegin an erreyga-maidbal, an tule-an-nuedzhik-pukmaladga an chogdajunno: ‘Imi an-Pab yer pemal-tak-choggu, al pe tagmalzhunno an pemal-odogal neg-takegal. Tenal we neg-takoed iti-nap-kepe-naigujad-akar pemalga pato kuakwa chabolejii. ¿Ibiga pe anpak mes neg-takmalo pe ebinzhe? Nabir. =!Tenal an-Te-Tule-Chunna ovejamalyob an-nuedzhik tule-nuegan-urpo, tenal cabramalyob an-chapilezhik tule-iskana-urpemogo. Q< Tenal tulemal-pel-kwapa-kaka-akal-akal-chunmamalad an-kan-chiid-nabal pulakwa ampagunonimalo. Tenal an-Te-Tule-Chunna pis-pis tulemal-urpo, tule-oveja-taked pis-pis ovejamal-tegin-cabramal-urpedyob. H; Tegin Jesús chogalbal: “Imi an-Te-Tule-Chunna pel-kwapa naga angelmalbak nugu-taklegedgin iti-napche kannan tanikil, an tummad-kan-nugu-taklegedgin chignoniko tulemalga igal-itogal. :Tegin tule-mani-ibed e-mos-pimaladga chogalbal: ‘Imi we mos-ibga-keg-pel-kued pe magadbal neg-chichidgin onomalo. Meke we tule magadbal peyedzhe podago tegin peyedzhe wilejii-itogedbal nugal kotabalo.’ ” Jesús chogzhagujad ede tulemalga pel-kwapa igal-itogo c9?Imi meke-ibi-tule ichejul immal nikal, pul-melu we tulega immal uklego. Tenal we tule pela-pela immal nikunoniko. Tenal meke-ibi-tule iché immalmal nikal, we tulegin immal egwalenoniko, chunkal-kwabi kwichi-peio.’ 8“Tenal tule-mani-ibed mos-pimaladga chogal: ‘Imi pe we tulegin mani-miligwenad pe chuo, tegin mos-miliambe-mani-nikadga pe uko. 7yTenal pe keg mani-otummo pe itosgu, pedin bancoje an-mani chesgalan, an nonikoedgin, bancogin anka mani chanmajan.’ 6{“Tenal tule-mani-ibed e-mosga chogal: ‘Imi pedin tule-iskana, tule-wiekala. ¿Imi pe wijiinzhulzhí antin immal kwen tigzhul, tenal an yabli íchejul immal weinai. Tegin an immal kwen omukchul, tenal an yabli íchejul immal abingemaibal? l5QImi pe-tule-pulediidbal an kwakial. Al antin nap-yabal pe-mani chabos. Imisgin, wegin pe-mani.’ 4“Tenal mos-miligwen-mani-abingajad e-tummadzhe nonimo. Tegin we mos e-tummadga chogal: ‘Tummad, imi antin wisdo, pedin tule-puled. Pedin immal kwen tigzhul, yabli pe ichejul immal weinai. Tegin pe immal kwen omukchul, yabli pe íchejul immal abingemaibal. 3“Tenal tule-mani-ibed e-mosga chogal: ‘Pedin nued imas. Pedin tule-nued, tegin pe napírra anka immal imas. Imi pe immal-íchegwadgin pe yer immal-imas-choggu, al pe anka ichejul immalmal-takegal an pe-imako. Imisgin nemaldo, anpak nued meggal.’ =2s“Tenal mos-milibo-mani-abingajad e-tummadzhe nonimo. Tegin we mos e-tummadga chogal: ‘Tummad, wegin milibo pe anka mani ebejad, tegin an pe-cholbal milibo-mani kajad.’ 1 “Tegin tule-mani-ibed e-mosga chogal: ‘Pedin nued imas. Pedin tule-nued tegin pe napírra anka immal imas. Imi pe immal-íchegwadgin pe yer immal imas-choggu, al pe anka íchejul-immalmal-takegal an pe-imako. Imisgin nemaldo anpak nued meggal.’ &0ETegin mos-miliatal-mani-abingajad-inzhel e-tummadga kannan miliatal-mani-uklejad ukcha. Tegin we mos e-tummad-cholbal-miliatal-mani-kajad e-tummadga ukchamojun. Tegin we mos e-tummadga chogal: ‘Tummad, wegin miliatal pe anka mani ebejad, tegin an pe-cholbal miliatal-mani kajad.’ 4/a“Tegin untar te-cholbalidgin tule-mani-ibed kannan nonibalgu, aga e-mosmalzhe kocha. Tegin tule-mani-ibed e-mosmalzhe ekichial: ‘¿Igi pe an-mani imasmaldé?’ m.STenal mos-miligwen-mani-abingajad nadgu, nap-yabal e-ibedbi-mani chabos, melle tule aturzhemalgal. -#Tenal mos-milibo-mani-abingajad ampa e-pakadyob immalmal pakchamo. Tenal we mos pél immalmal ukchagu, pelugles milibake-mani nikunonijun. E,“Tegin mos-miliatal-mani-abingajad ilgwen nad immal pakegal. Tegin we manigin immal-pakchagu, ukin ukchabal pul melu mani onogal. Tenal we mos pelugles mili-ambe-mani nikunonijun. +1Tegin tule-mani-ibed e-mos-kurkin-nikadbal manigin-arpagal, e-mos-walgwenga miliatal-mani ebes. Tegin tule-mani-ibed mos-pidga milibo-mani ebesbal. Tegin tule-mani-ibed mos-pidga miligwen-mani ebesbal. Tegin tule-mani-ibed mosmalga-mani-ukchad-cholbal tikajul akne-nadzhun. {*oTegin Jesús purpal chogalbal: “Imi Pab-neg-takmaid tule-mani-ibed tikajul akne-nadedyob kunoniko. Tenal tule-mani-ibed nejogalgu, aga e-mosmalzhe kocha. Tegin tule-mani-ibed aga e-mosmalga pél e-immalmal-nikad ebejogal ega takegal. )y Tegin Jesús chogalbal: “Imi pemal punamal-immal-wismaladyob pe kuakwa kudimalo. Tenal pemal kwen wichulmal ibi-ibegin, ibi-wachigin an-Te-Tule-Chunna kannan noniko.” Jesús purpal tule-tummad-e-mosmalga-ichejul-mani-ebejadgin chunmajad $(A “Tegin machi-ome-nikunonikid punamal-magadbal-pesmaladga chogal: ‘Antin napírra pemalga chogdo: an pemal-kwen-wichul, pemal toa-tulemal.’ ” ' “Tegin wanagak-chaktilejad-cholbal punamal-immal-kwen-wichulmalad abarmanonimalmo toggalmo. Tenal we punamalga igal-kwen-ukleszhul toggal. Tegin punamal-immal-kwen-wichulmalad chogalmal; ‘Tummadye, pe anmalga wanagak wis egaoye, anmal toggalmoye.’ K& “Tegin punamal-walataled-immal-kwen-wichulmalad chapi-kwallu paknaded-cholbal, machi-ome-nikudanikid noni. Tenal punamal-walataled-kuakwa-aga-chapi-kwallu-cheinonimalad machi-ome-nikudanikidbak mes togzhamal mas kunkalmo. Tegin punamal ukposmalgu, wanagak ilgwen chaktilenonijun, tule igal-pal-nikchul pal toggal. % “Tenal punamal-immal-wismalad puna-immal-kwen-wichulmaladga chogalmal: ‘An pemalga chapi-kwallu kwen uknejul. Imi an pemalga chapi-kwallu ukchal, anmalga tegin pemalga pel kwen unniguojulmal. Al pemal tule-chapi-kwallu-ukmaladzhe pe pakneenabmal.’ +$OTenal punamal-immal-wichulmalad punamal-immal-wismaladga chogalmal: ‘¿Anka pe chapi-kwallu wis udamogojí? An-kallendin nis-pelgudanikidbal pato akindani.’ p#Y“Tegin punamal-yaegana-walambegid kep kwisgualmal, tegin kallengin chapi-kwallu palialmalzhun. "!“Tegin neg-kabgwen punamal itogalmal, tule arpak koral-chogalmal: ‘¡Machi-ome-nikudanikid tani-takkenye! ¡Nue abintamaloye!’ Y!+Tenal machi-ome-nikudanikid apka kwen nonijul-choggu, al punamal kabidmalzhun. u cTenal punamal-walataled-immal-wismaladdin kallen chesmal, tegin pudegin pis-palal chapi-kwallu chesmalbal. ucImi we punamal-walatal-immal-kwen-wichulmalad olobi kallen chesmal, tegin chapi-kwallu pel cheszhulmalbal. lQTenal punamal-walataled pirkin immal wismal, tenal punamal-walataled-piddin immal kwen wichulmal. 9 mTegin Jesús purpal chogalbal: “Imi te ibegin Pab-neg-takmaid punamal-yaegana-walambegwadyob kunonimalo. Tenal we punamal aga kallen chesmal machi-ome-nikudanikid-abintagal. 73“Tenal mos-e-tummad nonikil, koa-koa mos-iskana-imanoniko. Tegin e-tummad igal-uko mos-iskana tule-pinche-askinbi-nued-nanemaladbak mes sapejul oturdalegal. Tenal tule-oturdalegedgin, we tulemal peyedzhe podamalo, tegin peyedzhe wilejiidbal nugal kotamalbalo. Imi an-Te-Tule-Chunna kannan tanikil, tummad e-mos-iskana-imajadyob antin pemal-istar-an-chapingan-imasmalad-imanonimogo. Pitogua.”G2Tenal mos-iskana-e-tummad ampa abintajulidgin moszhe noniko. }1Tegin mos-iskana sapejul mos-pimalad-sakidago. Tegin we mos tule-mumurgumaladbak mes mas-kuntago, tegin inna-kobdabalo. T!0“Tenal mos-iskana aga pinzhedago: ‘An-tummad imiszhul noniko.’ =s/Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi mos-yer-nanajadbal e-tummad pél we mosga e-immalmal ebeo ega takegal. Imi an-Te-Tule-Chunna we tummad-aga-e-mos-imajadyob pemal-imamogo. *M.“Tenal neg-ibed kannan nonikil we tummad taknoniko we mos e-chogzhad-pallí inniki immal imanai, we mos ib-nued imas, tegin we mosga ib-nuedga kunoniko. -Tegin Jesús chogalbal: “¿Imi toa-tule-jogna inniki nanemogo mos-immal-wijiidbal e-tummad-chogzhadyob inniki nanajadyob? Nabir. Imi teun takalgu neg-ibed mos-walgwen-ebes ega mos-pimalad-takegal, tegin e-tummad-chogzhadyob masgin mos-pimalad-okunkalbal. ;o,Tenal pemal-an-abintajulidgin an-Te-Tule-Chunna pemalzhe kannan noniko-choggu, al pemal kuakwa kudiguenabmalmo an-abingegal.” Jesús mos-nuedgin tegin mos-iskanagin chunmajad -S+Al an wisgal pega chogdo: imi neg-ibed wisgujalen mutik ibi-wachigin tule-immal-aturzheed noniko, we neg-ibed pali-pali neg algenain melle ebi-immal aturzhalegal. q[*“Al an pemalga chogzhundo: pemal kuakwa kudiguenabmalmo, pe wichul ibi-ibegin pe-Tummad noniko. R)Tenal ome-walbo ob nagnanikil, walgwen chulenoniko, tegin walgwen peio. ve(“Tenal an-tanikoedgin machergan-walbo nagnugin arpananikil, walgwen chulenoniko, tegin walgwen peio. `9'Tenal we tulemal immal-kwen-wichul pukwamal mu-tummad neg-odononikidzhe. Tenal mu-tummad pél tulemal-ocheles. Imi an-Te-Tule-Chunna kannan tanikoedgin, tulemal ampa immalgin-kwen-pinzhejul-pukmaladgin kunonimogo. O&Tenal Noé-maigu, ampayo mu-tummad tageddu, tulemal mas-kunnedginbi pul pinzhenanimal, kobedgin pul pinzhenanimal, ome-nikuedgin pul pinzhenanimal, tegin pabgan machiga-ome-ukedgin pul pinzhenanimal, tegin pabgan punaga machered-ukedgin pul pinzhenanimal. Tenal Noé ul-tummadzhe-togzhadzhe tulemal ampa kwen ogwaledzhulmal. %“Imi akpene Noé-maigu igi kúsdin, an-Te-Tule-Chunna iti-napche kannan tanikil, ampa Noégin-kujadyob kunonimogo.  $Tegin Jesús chogalbal: “Imi Pab-Machi-iti-napche-tanikoed tule pel kwen wichulmal, angelmal pel wichul, Pab-Machi aga tukin pel wichulmo ede ibi-ibegin noniko. Tenal Pab Tummadbi wiis ibi-ibegin, ibi-wachigin Pab-Machi iti-napche kannan taniko. : m#Imi nikpa-neg tegin iti-nap pelgunoniko, tenal an-immal-chogzhad keg-chulgu kued-wilub, an-kakapurwa kwen perienguojul-kuo.” Tule kwen wichul ibi-ibegin Jesús kannan taniko  "“Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-te-ibegin-pukmalad, yo purkwemaladdu, an-pega-chogzhadyob keg-chulgu kued-wilub. " =!Tenal pe wag-islubgin turdajad-yopí an-pega-chogzhadyob pe neg takalil, pemal pato wisgunonimalmogo, an-Te-Tule-Chunna-kannan-tanikoed pato iti-pakal. ] 3 “Imi pemal wag-islub-chapigin pe turdakenabmal. Imi pe wag-islub-chapi takalil, e-aan-purwiganabal mullu-mullu ampagunoni, tegin pe takalbalil, e-kamal aknidanimalbal, wedin chogle, neg pato yol omodani. %Tenal Pab-angelmal kal-trompeta okotel, an-Te-Tule-Chunna naga angelmal-palmido pel-kwapa napa-naid-ugakche tule-an-tar-chusmalad-weinegal. B}“Imi te ibegin tulemal nikpa an-Te-Tule-Chunna-e-wilub taknonimalo. Tenal tule-kaka-akal-akal-chunmamalad nap-naid-ugakche pel-kwapa peyedzhe pukib-itononimalbalo. Tenal tulemal-kaka-akal-akal-chunmamalad taknonimalo, an-Te-Tule-Chunna mogil-impabal pela-pela nugu-taklegedgin tegin kannalegedgin noniko. )Tegin Jesús chogalbal: “Imi tule-peyedzhe-wilesmalad-cholbal,
ampa te ibegin tadgwadin akinnoniko,
tegin nidin neg pal kwen otalogojul,
tegin iskwadin nikpa-akar apatnoniko,
tegin nikpa-neg-kanalejiid pela-pela tutumanonimalbalo. Is. 13:10; 34:4 PImi immal-purkwaled pia nungumaídin, tebal mulamal keg-chulgu ampagunonimalo. Tenal an pega chogzhiidyob pe neg takalil, an-kannan-tanikoed pato omodani.” Pab-Jesús kannan-tanikoedgin chunmajad y“Tenal an-Te-Tule-Chunna kannan tanikil, mariped tad-nakwedzhik tad-arkwanedzhik ipedyob an mag taklenonimogo. {o“Al tule pega chogalil: ‘Wépal neg-nikchulidbal, Cristo kudii,’ tenal pe melle webal pe nao. Tegin tule pega chogdamalbalo: ‘Wegin Cristo neg-yabal otukal chii,’ tenal pe melle we tulebal ibzhemalo, wedin pinche kakanzhemal. q[Tenal pe nuekwa an-chunmajad itomalo, antin pemalga pato iktualeba pel-kwapa chogzhado, neg igi kuoed. |qTenal Cristo-chunchunnadzhulmalad tegin Pab-kaka-palchogmalad-chunchunnadzhulmalad akninonimalo. Tenal we tulemal peyedzhe immal-taktijulmalad imanonimalo, yami oyogal e-chunmakeddin ib-chunchunnad. Tenal we tulemal tule-Pab-itolegedbal-chulesmalad yardabi-kunonimogoen, tenal tule-Pabbal-chulesmalad yardalegojul-kuo, tenal pinche tulemal-yogasalmalad yardalenonimalo. D“Tenal te ibegin tule pega chogalil: ‘Pe tak, wegin Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed,’ o chulil, pega chogdabalo: ‘Wépal Cristo kudii,’ melle pe we tulebal ibzhao. _7“Imi Pab Tummad we ibe-puled chikojulilen, tulemal kwen unniguojulmaloen, pél purkwemaloen. Tenal Pabdin tule-chulesmalad-pilaledbal ibe-puled chiko tule-Pabbal-chulesmalad melle twagdar peyedzhe wilegal. &~EImi te ibegin kepe-nap-naigujad-akar imisgwadzhe teob peyedzhe tule-wileged kwen kudijul. Tenal te-cholbal neg-peyedzhe-wileged weob pal kwen nonikojulbal. x}iTenal pemal peyedzhe Pabzhe kolenabmal we immal melle peyedzhe neg-tampedgin, o chulil, ulukued-ibegin kugal. |{“Tenal te ibegin omegan-ponigwal-kwichimalad tegin omegan-kin-nuskan-nunanimalad ib-kuoedbal peyedzhe wilemalo. j{MTenal tule nagnugangin kudimalal, melle negzhe pal togmalo molmal amigal, ilgwen aka neenabmal. rz]“Tenal tule-neg-uwas-askin pukmalal, melle neg-yabal pal togo immalmal weigal, ilgwen neenabmal. y tulemal-Provincia-Judeagin-pukmalad ilgwen wakinenabmal yal-tummaganzhe. (Imi tule we kaka apchogalil, mag itogelen, nabirin.) xxi“Tenal pe takalil, Pabzhe-koled-neg-impabal Pab-kaka-palchoged-Daniel chogzhadyob, immal-iskan-kwichi, ^w5“Tenal Pab-neg-takmaid-kaka-nuegan pel-kwapa-nap-naid-ugakche choglego, tule-kaka-akal-akal-chunmamalad wisgunonimalgal Jesús tule-abono. Tenal Pab-kaka-nuegan-pel-kwapa-choglejadgin kep neg-pelgunoniko. av; Tenal pemal neg-puled-naid-pelguedzhe abin-purtismalal, pemal abonolego Pabbak meggal. ouW Tenal iskued pul-íchejul naigunonikidbal, tulemal-akpene-Pab-pilalgusmalad-ichejul Pab-igenonimalo. 4ta “Tenal Pab-kaka-palchogmalad-chunchunnadzhulmalad-ichejul nonimalo. Tegin Pab-kaka-palchogmalad-chunchunnadzhulmalad íchejul tulemal-yardanonimalo ebak naigugal. Ks Tegin te ibegin tule-anpal-naigusmalad-íchejul an-akar nomalo. Tegin tulemal-an-akar-nosmalad tule-tummaganga aga emal-emal tuktinonimalo. Tegin we tulemal aga emal-emal istar taknonimalbalo. tra “Imi neg weob kunonikil, tulemal kep pe-kanonimalo tule-tummaganga pe-ukegal sapejul pe-oturdagal. Tenal tule-tummagan sapejul pe-imamalo tegin pe-mesmalbalo. Tenal pe-anpal-naigujadbal, tulemal-pel-kwapa istar pe-taknonimalo. dqATenal we ponimal kep pinche iche-iche kudanimal. Tenal ponimal kujal pul-pule kunonimalo. \p1Tegin pe itodabalo tulemal, kaka-akal-akal-chunmamaladbak pila-ononanimal, tegin napa, napa-pidbak pila-ononanimalbal. Tegin napa-pid-pidgin mas-kunned nikchul-kunoniko, tegin neg-tutumaked akne-akne nonibalo. Ro“Tegin pe itodamalbalo pila-nonai. Tegin pe iche-iche itodamalbalo choglenai pila-nobi-kunai. Tenal pe melle tobgudamalo. Imi an-pemalga-chogzhiidyob kued-wilub, tenal neg-pelgued ampa omojul. 2n]Imi tulemal-ichejul an-nuggin yami chunmanonimalo. Tenal we tulemal chognonimalodo: ‘Antin Cristo.’ Tenal we tule-kakanzhenonimalad íchejul tulemal-yardanonimalo. nmUTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: “Nabir. Tenal pe nue aga takermal tule pe-yardadamal. lTegin Jesús kep nadzhun Olivo-yalzhe. Tegin Jesús Olivo-yalgin ampagutapmalzhun. Tegin e-chapingan Jesúszhe nonimalgu, pidzhi Jesúszhe immal ekichialmal: —Imi an pei pe anmalga chog, imis pe-Pabzhe-koled-neggin-chunmajad, inkwa kunoniko. ¿Tenal anmalga igi wilub-oyolenoniko pe-kannan-tanikoed pato omodani? ¿Tegin anmal igi wisgumalbalo neg-tuku pato omodanibal? QkTenal Jesús aga e-chapinganga chogal: —We neg pinche pe tak yer-takle. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pabzhe-koled-neg-chiid kujal pel-kwapa eyarilego, akwa-askin-chii pel peiojul. j !Tegin Jesús Pabzhe-koled-neg-akar nodgu, pato nadedgin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Tummad, pe tak, Pabzhe-koled-neg yer-takle-á. Di'Tenal an pemalga chogdo: imi pemal meke-igi an-pal-kwen-takojulmal, pemal chognonimaloedzhe:Imi pe-Pab-nuggin-tanikid-tule otummoledi-kuelen, nabirinye. Pitogua.” Sal. 118:26&hG&Imi pe-negdin mellegal-peio. Zg-%Tegin Jesús chogalbal: “Jerusalén-tolgan, pemal Pab-kaka-palchogmalad-mechamal tegin pe akwagin tule-peje-palmilegalmalad-mechamalbal. Tenal antin melugus peigujiin pemal-pel-kwapa anche taggal nuekwa pe-akwegal, kallin-nan aga chakan-tarbal mimmigan-chabojiidyob. Tenal pemal yabli yapa taggusmal. Al an peyedzhe pukib-itoye. Nf$Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-akpene-tule-nuegan-mechamalad-pel-kwapa, tulemal-imis-pukmaladgin kunoniko, sapejul oturdalegal.” Jesús Jerusalén-tolgan-yapa-e-abingeedbal pojad ;eo#“Tenal pe istar tule-palmilegalmalad-imakoedbal, tulemal iti-napkin pel-kwapa tule-nuegan-mechamalad, tule-nued-Abel-akar Berequías-machi-Zacaríaszhe-pakal pemalgin kunoniko, pemal sapejul oturdalemalgal. (Imi pe-tadgan Pabzhe-koled-neg-akar Pabga-immal-uked-kwichid-abalgin Zacarías-mechamal.) pdY"Al an pemalga Pab-kaka-palchogmalad, tegin tule-Pab-igal-wismalad, tegin tulemal-oturdamalad an pemalga palminoniko. Tenal pemal we tulemal-palmilegalmalad-wal-walgwen-mesmalo, kwéntin pe nakrusgin piokmalo, kwéntin pe ormaked-negmalgin peyedzhe sagyemalo. Tegin pe neg-kwebur-neg-kweburzhe we tule-palmilegalmalad-ekindimalo sapejul we tulemal-oturdagal. 2c]!“¡Pemaldin, tule-iskana nakpeyob! ¿Igi pe wakinmalo, pe melle cho-chaglagin pe peyedzhe oturdalegal? Keg-kue. Tenal pemal keg-chulgu sapejul oturdalegenabmal. Eb Tegil pe-tadgan immal-akalosmalad, pe napi pelogenabmalmo. a#Tenal pemal aga tukin chogmaldo: ‘Anmal we tule-Pab-kaka-palchogmalad-mechamalad-e-wagwagan.’ Wedin chogledo, pemal pe-tadganyobmalmo. `Tenal pemal chogmalbal: ‘Imi anmal-tadgan-pukwaun, anmal kudimalalen, anmal tadganbak we Pab-kaka-palchogmalad-kwen-mechajulmalan.’ /_W“¡Imi pemal-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin pemal-Pariseomal anpi pe wilesmalma! ¡Pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Imi pemal uangin Pab-kaka-palchogmalad-akpene-purkwismaladga neg-nued chobmal, tegin tule-nuegan-akpene-purkwismalad-tiglejadgin neg-nudamal yer taklegal. C^Imi pemal ampa teopí kudimalmo. Imi tulemal askinbi tule-nuedyob pe-takmal, tenal pemal-ulubgindin pe-askin-nued-nanediidyob kwen nanejulmal. Tenal pemal pela-pela istar pinzhemalbal. V]%“¡Imi pemal-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin pemal-Pariseomal anpi pe wilesmalma! ¡Pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Imi pemal uan-yayob. Imi tule uangin akwa-yabal tule-purkwaled-tigzhal, tegin akwa magzhal, magadbal yer takle-peio. Tenal uan-ulaktin kalmal omurmajii, tegin tule-purkwismalad nungumamimalbal. }\s¡Pariseomal, pemal-immal-kwen-wichulmalad! Imi pemal aga ulubgin nudakenabmal, kep pe askin nued nanenonimalmogo. [[/“¡Imi pemal-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin pemal-Pariseomal anpi pe wilesmalma! ¡Pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Imi pemal pinche aga askinbi tule-nued-imamal, tenal pemal aga ulubgin pinzhedimal yardagedgin immal aturzhegal, tule pinche-askinbi muruk tegin pate enukedyob, tenal muruk-yagindin ampa kachamajii. tZa“¡Imi pemal immal-kwen-wichulidgin Moisés-igalbal tulemal-oturdananimal, tule-aku-atamalad tulemal-iktu-natapidyob! Imi pemal Moisés-igalbal immal-totogin alamananimal, tule kobedgin-nai-kwi-chumaladyob melle kobgal. Tenal pemal Moisés-igalbal immal-pul-chunchoged pe igesmal, moli-camello kobedgin nail, keg-pe-chumaladyob, tenal pemal yabli kobmal. qY[“¡Imi pemal-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin pemal-Pariseomal anpi pe wilesmalma! ¡Pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Imi pemal immal-polléje-pakal, menta, anis, tegin comino, kwaambegin-kwagwen Pabga ukmal. Tenal pemal Moisés-igalbal igal-pul-chunchoged takchulmal, tulega-igal-nudaked, wilejakwa-tule-taked, tegin keg-chulgu-inniki-naneed. Tenal pemal we igal-chogpágwad pe imajad-wilubmal, tenal pemal kwaambegwad-kwagwen-Pabga-immal-uked pe imajad-wilubmalmo. X%Teginbal, tule nikpa-neg-nuggin kaka-ukchal, we tule pato Pab-kan-nuggin kaka-ukcha, tegin Pab-Tummad-we-kangin-chiid-nuggin kaka-ukchabal. W3“Teginbal, tule Pabzhe-koled-neg-nuggin kaka-ukchal, we tule pato Pabzhe-koled-neg-nuggin tegin Pab-Tummad-wegin-maid-nuggin kaka-ukchabal. V+Al tule Pabga-immal-kuged-kwichid-nuggin kaka-ukchal, we tule pato immal-kwichid-nuggin tegin meke-ibi-immala-askin-maid-nuggin kaka-ukchabal. "U=“¡Pemal immal-kwen-wichulmalad! ¿Ibi pul-chunchoged? ¿Pabga-immal-ukchad o Pabga-immal-kuged-kwichid? Imi Pabga-immal-kuged-kwichidgin we immal-tul-Pabga-ukchad maichulilen, wedin ib-chunchogedzhulin. Al Pabga-immal-kuged-kwichid Pabga-immal-ukchadga pul ib-chunchoged. T-“Tenal pe chogmalbal: ‘Imi tule kugedgin-Pabga-immal-ukedga-kwichid-nuggin kaka-ukchal, tenal tule kaka-ukchadyob immal kwen imaszhulil, wedin iwen-akalzhul. Tenal tule Pabga-immal-ukchad-nuggin kaka-ukchal, we tule keg-chulgu e-kaka-ukchadbal immal imakenab.’ zSm“¡Pemal immal-kwen-wichulmalad! ¿Ibi pul-chunchoged, Pabzhe-koled-neggin-ol-naid o Pabzhe-koled-neg-chunchunnad? Imi Pabzhe-koled-neg-yabal ol naichulilen, oldin ib-chunchogedzhulin. Al Pabzhe-koled-negdin, olga pul ib-chunchoged. R}“¡Tenal anpi pe wilesmalma! Imi pemal immal-kwen-wichulidgin tulemal-oturdananimal, tule-aku-ataged tulemal-iktu-natapidyob. Imi pemal chogmaldo: ‘Tule Pabzhe-koled-neg-nuggin kaka-ukchal, tenal we tule kaka-ukchadyob immal kwen imaszhulil, wedin iwen-akalzhul. Tenal tule Pabzhe-koled-neg-olginbi kaka-ukchal, we tule keg-chulgu e-kaka-ukchadbal immal imakenab.’ zQm“¡Imi pemal-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin pemal-Pariseomal anpi pe wilesmalma! ¡Pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Imi pemal termalbal tegin igalbal tikajul naddamal, walkwénna tule-amigal pebal naigugal. Tenal pe walkwénna yabli tule-amijal, we tule pul-pule istar nanenoniko. Tenal we tule pemalga pul ilabo cho-chaglagin kummaked-wilubbal. WP'“¡Imi pemal-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin pemal-Pariseomal anpi pe wilesmalma! ¡Pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Imi pemal yardagedgin ome-tarbi-machered-purkwismaladgin immalmal egwannanimal. Tenal tulemal yer pe-takegal, pemal ib-chunchunnadyob orojul Pabzhe kolmal. Al pemal pul-pule peyedzhe oturdalenoniko.) O# Tegin Jesús Judio-tummaganga chogalbal: “¡Imi pemal-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin pemal-Pariseomal, anpi pe wilesmalma! ¡Pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Imi pemal tulemalgin Pab-neg-takmaid-otuknanimal. Tenal pemal aga tukin Pab-neg-takmaidgin kwen togzhulmal. Tenal pemal tule-Pab-neg-takmaidgin-togbi-kunanimaladgin igal-kananimal melle Pab-neg-takmaidgin toggal. ( 1N[ Tenal meke-ibi-tule aga tukin otummoel, we tule, tule-pinchegadga kunoniko. Tenal meke-ibi-tule aga tukin tule-pinchegadga imakel, we tule, tule-tummadga kunoniko.” ]M3 “Imi pemal-abalgin tule-pul-tummadga kudiil, we tule pemal-mosyob naneenab. L Tenal pe melle igal-uko tulemal peje kolgal: ‘Tule-oturdaked.’ Imi tule-walkwénna pemalga Tule-oturdakedga mai. Wedin, Cristo. uKc Tenal pemal melle iti-napkin pe-pabyob tule-tako; tenal pemal pab-walkwénna-nika, tenal pe-Pab nikpa mai. UJ#“Tenal pemaldin melle pinzhedamalmogo tulemal peje kolo: ‘Pab-igalgin-tulemal-oturdaked-tule.’ Tenal pemal tule-oturdaked-walkwénna-nika, wedin Cristo. Tenal egmaldin pel-kwapa kwenamaladbi. EITenal Judio-tummagan peimalbal, tulemal immalmal-ukmaladgin tule-tummadyob eje kolmal. Tegin Judio-tummagan yer itomalbal tulemal eje kolmal: ‘Pe Pab-igalgin-tulemal-oturdaked-tule.’ XH)“Tenal Judio-tummagan pulal mas kunnalmalal, yer itomal tule-tummagan-ampagumalad-kangin ampagugal. Tegin Judio-tummagan yer itomalbal Judio-ormaked-negmalgin tule-tummagan-ampaguedgin ampagugalbal. G“Imi tule-tummagan tulemal-wagin pel-kwapa immal imananimal, tulemal yer e-takegal. Tenal Judio-tummagan pebegin tegin chakwagin totojul Pab-karta-chaboed-chagu nazhimalbal. Tegin Judio-tummagan mol-tukugin orojul turpa-turpa mol-nazhimalbal. F)Imi we tule-tummagan peyedzhe-tutujul tulemalga igal-mesmal, tenal Judio-tummagan pel-iche tulemal-kwen-pentajulmal igal-mezhijadgin nanegal. REAl tule-tummagan-Moisés-igalgin-chogzhad-pallí pél pe immal imakenabmal. Tenal tule-tummagan Moisés-igalgin aga tukin kwen nanejulmal-choggu, al pe melle we tule-tummagan-tamaladyob pe tamalmogo. D“Imi Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin Pariseomal immal-wijiidbal, igal-nikmal Moisés-igalgin tulemal-oturdagal. FC Tegin Jesús aga e-chapinganga tegin tule-pukmaladga chogal: %BC.Tenal tulemal Jesús-kwen-abin-imaszhulmal, ilgwen yakir pesmal. Tenal teun-akar tulemal Jesús-tobedbal Jesúszhe immal pal kwen ekichiszhulmal.`A9-Imi Errey-David Cristoje kocha ‘Tummad’, ¿tede Cristode igi David-e-wagwaga kuo? G@,Imi Pab Tummad an-Tummadga chogzhado:‘Pedin an-nuedzhik tule-tummadga chigwitapo,
tule-pebak-aichulmaladgin nakwegal
an pe-imakedzhe, pe kangin nag-onakwedyob.’ Sal. 110:1 :?m+Tegin Jesús Pariseomalga chogalbal: —¿Tede ibiga David Pab-Purpa-Nuedbal-chunmakedgin, Cristogin chogzhajun: ‘Pedin an-Tummad?’ Tenal akpene David chogzhado: ->S*—¿Igi pe chogmalmo, Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulegin? ¿We Cristode, toa-wagwa-wede? Tegin Pariseomal Jesúsga chogalmal: —Errey-David-e-wagwade. d=A)Tegin Pariseomal ampa pulakwa pukwadgin, Jesús Pariseomalzhe immal ekichial chogal: M<(Tenal Moisés-igal-pel-kwapa-mamikid tegin Pab-kaka-palchogmalad-pel-kwapa-chogzhad, we igal-chogbogwad-akar tanimal. Pitogua.” Jesús Pariseomalzhe ekichijad: “¿Cristode toa-wagwa-wede?” ;'Tenal igal-chogbogwad ampa yopíjalmo. We igal chogdo:Imi aga pe-chan pilaledyob,
pe tule-pid-pilalguenabmalmo. Lv. 19:18 =:u&Imi tule-Pab-pilalgued-igal egmalga pul-chunchoged. \91%Tegin Jesús tule-Pab-karta-nued-wijiidga chogal:“Imi pemal pela-pela Pab-Tummad-pilalguenabmal,
pél aga pe-ulubgin-itogedzhe,
pél pe-purpaje tegin pél pe-pinzheedzhe, pel-kwapa. Dt. 6:5 S8$—Tule-oturdaked, ¿imi Moisés-igal-mamikid, piti pul-chunchoged? p7Y#Tegin Pariseo-walgwen-Pab-karta-nued-wijiid Jesús-wilub-takchogal. Tegin Pariseo Jesúszhe ekichial: b6="Tegin Pariseomal wisgusmalgu Jesús Saduceomalgin nakwis, pulal Jesúszhe nonimal. 5!Tegin tulemal Jesús-chogzhad itosmalgu, Jesús-e-oturdajadgin weob pakal pesmal. Pab-igal-chogbogwad pul-chunchoged x4i Tenal Pab Tummad chogzhado:Imi antin Abraham-e-Pab-Tummadga mai.Tegin an Isaac-e-Pab-Tummadga mai.Tegin an Jacob-e-Pab-Tummadga maibal. Ex. 3:6 Imi Pab Tummad tule-purkwismalad-e-Pab-Tummadga maichul, tenal tule-tulamalad-e-Pab-Tummadga mai. Al Abraham, Isaac tegin Jacob ampa Pab-neggin tula-pukwamalmo. Al tule-purkwismalad kannan tullenonimalmogo. 3Tenal antin tule-purkwaled-akar-kannan-tullegoedgin pemalga chunmanejun. ¿Imi pe apchodimalzhulzhí Pab Tummad igi pemalga chogzhagus? "d~m}v||{zyxxwwRvuuqt)sTrqq,p;ooHnmklkjihhffEeddAbaaq`__f^^@]\6[XZYiXWWkVUtSSzRQQPOOwNNLLjKJ{II,HLGGF~EE DPCCSBBxAAR@5?{>==!;;7:E9i977C6S5d44933~22*10//.^--a,++'**V))5(='Q&&%$$~##"z! xi,(h IZ> u C Y fp vp1"} 5Tegin Jesús iche ukin nadgu, walbo tule-takalbal, ulgin chaki nudananimal. Tenal we tule-walbogid Zebedeo-machimal, Jacobo tegin e-urpa-Juan. k| QTegin Simón tegin Andrés chaki ebesmalgu, ilgwen Jesúsbak nadmalzhun, Jesúsgin turdagal. { Tegin Jesús we tule-walbogidga chogal: —Anpak nemalma, ankin turdagal. Imi pe ua-kadiidyob, pe anka tulemal-amigal ankin turdagal. (z KTegin Jesús Galilea-mata-kakpal pipirmadiidgin, Simón-takal e-urpa-Andrésbak chakigin ua-kananimal. Tenal we tule-walbogid kusgu ua-kaedgin-arpamalad. y Tegin Jesús chogal: “Imi ibe noni, tenal Pab-neg-takmaid e-wilubgan omodani. Al pemal aga ulubgin iskuedgin pukib-itogenabmal. Tegin pe melle ulubgin Pab-Tummad-kaka-nuegan pengumalbalo.” Jesús tule-chakigin-ua-kamaladzhe kochad ebal naigugal x Imi Herode oturdaleged-neggin Juan-Bautista-odosmalad-cholbal, Jesús kep Galileaje nonimo, Pab-Tummad-kaka-nuegangin chunmanoni. tw c Tenal Jesús iba-tulabo neg-nikchulidbal kudigus, immal-tulgan-chapurbalid-abalgin. Imi teun nia-Satanás Jesúszhe noni. Tenal Satanás Jesús-wilub-taknaigual iskuedgin Jesús-egwangal. Tenal te-cholbal angelmal Jesús-pentanonimal. kv Q Tegin Juan tigin Jesús-okchad-cholbal, Pab Purpa Nued ilgwen Jesús-ches, neg-nikchulidbal. |u s Tegin Pab Tummad nikpa-akar Jesúszhe kolnoni, chogal: —Imi pedin, an-Machi-Pilaled; al an pegin weligwal-itomo. tt c Tegin Jesús ti-akar nakwisgu, Jesús takcha Pab-neg arkat, tegin Pab Purpa Nued nuyob egin aktedani. s # Imi Jesús Nazaret-Galileagin maidgin, Jordán-tiwalzhe al. Tegin Jesús Jordán-tiwalzhe nonigu, Juan Bautista tigin Jesús-okchamo. Or Tenal antin unnila tiginbi tule-og, oyogal tule ulubgin chunchunnad iskuedgin pukib-itononimal. Tenal tule-an-cholbal-tanikiddin, Pab-Tummad-Purpa-Nuedgin pe-ogmalo. Jesús Pabga-arpagedgin togzhad Uq %Tenal Juan tulemalga chognonijun: —Imi tule-walgwen-an-cholbal-tanikiddin, anka pul kannaleged nika. Tenal we tule anka pul tule-tummadiidbal, an kwen unnijul tullu we tulega e-sapat-tub echikkal. +p QTenal teun Juan Bautista moli-camello-e-abzhal-makaled-mol yowi, tegin moli-tub muzhilgin naibal. Tenal Juan-e-mas-kunneddin, ches-chakar-chakar, tegin acha-nis. fo GTegin tulemal-Judeaginmalad-pel-kwapa, tegin Jerusalén-neg-kweburginmalad-pel-kwapa Juan Bautistaje nonimalzhun Juan-itomalgal. Tenal tulemal Pabga aga iskued palchogzhadgin, Juan Jordán-tiwalgin tar-okchamalzhun. .n WImi Pab-Tummad-kaka-palchoged-Isaíasga chogzhad-yopí, Juan noni. Tegin Juan tigin-tule-ognoni, tegin neg-nikchulidbal chunmanonibal: “Imi pemal aga ulubgin iskuedgin pukib-itogenabmal, tegin pe-taed ogwaenabmal. Tegin pe tigin oglegenabmalbal, Pab Tummad pega iskued-nikad eligal.” Em Imi tule-walgwen neg-nikchulidbal
kolmakal-kolmakal chunmanoniko:“Imi pemal Tule-Tummadga neg nudakenabmal,
tegin pe inniki-inniki Tummadga igal imakenabmalbal.” Is. 40:3 .l WImi akpene Pab-Tummad-kaka-palchoged-Isaías nermasdo: Pab Tummad chog:Imi antin pe-iktual tule-igal-nudaked-palmine,
pega igal-nudagal. Mal. 3:1 gk KImi Jesucristo, Pab-Tummad-Machi, kepe-sagla-akar egin-kaka-nuegan chunmalejad weob chogzhado. *jMTenal pemal tulemal-oturdamalbalo pel-kwapa an-pega-chogzhad-pallí immal imagal. Tenal antin keg-chulgu pemalbak pane-pane kudiguo, neg-tukuje. Pitomalgu.hiIAl pe nemalzhunno tule-akal-akal-chunmaked-ilbal, tegin pemal nuekwa tulemal-oturdakenabmalbal anpal-naigugal. Tegin pemal Pab-Tummad-nuggin, tegin Pab-Machi-nuggin tegin Pab-Purpa-Nued-nuggin, tigin pe tulemal-ogmalbalo. 6heTegin Jesús aga e-chapingan-abir kwisgunonigu, chogal: —Imi Pab Tummad pel-kwapa anka igal-ukcha nikpa-neg takegal, tegin iti-nap-naid-ugakche pel-kwapa neg-takegalbal. g'Tegin e-chapingan Jesús-takchamalgu, Pab Tummadyob peyedzhe Jesús-otummoalmal, tenal e-chapingan kwénna-kwénna ampa Jesúsgin pengusmal. fyTegin Jesús-e-chapingan-walambe-kakagwenchakkad Provincia-Galileaje nadmalzhun, yal-Jesús-ega-chogzhagujadzhe. :emTegin chulubmal mani abingasmalgu, Judio-tummagan-ega-chogzhadyob chogdi-kualmalzhun. Imi ampa imisgwadzhe meke-pia-pe-nadel, ampa Judiomal-abalgin chunmadimal, Jesús-e-chapingan Jesús-mui-aturzhasmal. Jesús aga e-chapinganga igal-ukcha tulemal-oturdakedbal nuekwa Jesúsbal-naigugal tule-imagal +dOTenal we kaka gobernadorzhe omojal, anmal gobernadorbak igal-nudamalo, melle pemalga poni nononigal. Tegin chulubmal Judio-tummaganga chogal: —Tegil nabirdé. Sc Tenal Judio-tummagan chulubmalga chogzhamalbal: —Imi tule peje ekisalmalal, uangin igi immal kus, pedin tulemalga chogmalo: ‘Jesús-e-chapingan mutik-anmal-kabmamikidgin Jesús-mui-aturzhasmal.’ >bu Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan Judio-chelegan-tummaganbak ormanonimalgu, igal-amismal chulubmalga choggal: “Pe melle tule-pimaladga pe palchogo uangin pél immal kujad.” Tegin Judio-tummagan chulubmal-uangin-ampagusmaladga íchejul mani ukchamal melle tulemalga palchoggal uangin igi kujad. gaG Tegin omegan ampa Jesús-e-chapinganzhe natapidgin, chulubmal-uan-takpukmalad-abal neg-kweburzhe nadmal. Tenal chulubmal neg-kweburzhe omosmalgu, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganga palchogzha, pél immal kujad. y`k Tegin Jesús omeganga chogal: —Melle pe ankin tobgumalo. Imi pemal an-kwenadganga chognemalo, emalde Galileaje neenabmal. Tenal emal Galileagin an-takmalo. Chulubmal mani-kajadbal kakanzhasmalad Jesús-e-chapingan Jesús-mui-aturzhasmal q_[ Tenal Jesúsdin apka-pakal omeganga nononigu, omeganga chogal: —Anná, tegidde, ¿pemalde? Tegin omegan Jesús-abir chimtinonimal. Tegin omegan palge-palge malibal Jesús-imasmal. Tegin omegan Pab Tummadyob Jesús-otummosmalbal. a^;Tegin omegan uan-akar kueye-kueye nadmalzhun. Tenal omegan tobed-abalgin, tenal ulubgin yer weligwal-ito-nadmalbal. Tegin omegan Jesús-e-chapinganzhe abarmadmalzhun e-chapinganga choggal Jesús kannan tulles. O]Imis pe kueye-kueye nemalo e-chapinganga choggal: ‘Jesús purkwaled-akar kannan tulles. Tenal Jesús pe-iktual Galileaje ne. Tenal pemal Galileagin Jesús-takmalo.’ An webi unnila pega chogdo. <\qTenal Jesús wegin pal maichul. Tenal Jesús akpene-pemalga-chogzhadyob kannan tulles. Imisgin pe taktamaldo, wegin Jesús-mui-mezhismalan. Tenal Jesús wegin pato kwen maichul. [wTegin angel omeganga chogal: —Pe melle tobgumalma. Imi an wisdo, pemal Jesús-nakrusgin-purkwijad-amidanimal. ZwTegidgin chulubmal-uan-takpukmalad angelgin-kwakijadbal tutumakalmal tegin neg-igeedmal, ilgwen purkwijadyob pesmal. lYQTenal Pab-angel maripedyob pi-pi-pip ka. Tenal Pab-angel-e-moldin ukurwalyob ilgwen chipú-takle. JX Tegidgin Pab-angel nikpa-neg-akar aktenonikidbal, neg pela-pela tutumakal. Tegin angel uan-ya-chiidzhe kwisgutapku, akwa-uan-ya-chaktijiid onirnoni. Tegin angel akwa-tummad-askin nakwis. W Tegin ulukued-ibe-pelgujad-pangin, Tumigin, wakur-neg-tale-tale María Magdalena tegin María-pid uanzhe nadmal Jesús-tiglejad-takegal. MVBTegin Judio-tummagan chulubmal-chesmal uan takegal. Tegin Judio-tummagan akwa-tummadgin sello nazhis melle akwa onirmalgal. Tegin Judio-tummagan pukwa chulubmal-ebesmalzhun uan takegal.$UAATegin Pilato Judio-tummaganga chogal: —Nabir. Tegil pe chulubmal-chedmaldo uanzhe. Tenal pemal nue takenabmal tulemal melle Jesús-mui-aturzhegal. ET@Al anmal pei, pedin ibapá uangin chulubmal-urpo Jesús-mui-takegal. Chulil, Jesús-e-chapingan mutik e-mui-aturzhenoniko-dewa. Tenal Jesús-e-chapingan Jesús-mui-aturzhajal, tulemalga chognonimalo: ‘Jesúsde kannan tulles.’ Imi an-chogzhadyob kunonikil, akpene-immal-kujadga pul-pule tulemal yardalenonimalo. 5Sc?Tegin Judio-tummagan Pilatoga chogalmal: —Tummad, imi anmal ampa wismaldo, we tule-kakanchili-imis-purkwijad ampa tuladgin chogzhagusdo, ede ibapágin kannan tullebalo. R>Tegin te pangin, Immalmal-Nudaked-Ibe-cholbal, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Pariseomal Pilatoje nadmal. Q#=Tenal José Jesús-mui-tignaigu, María Magdalena tegin María-pid uan-abin-opakal takpuk-kusmalmo. Tummagan chulubmal-urpijad uan takegal ]P3Tegin José nakrusgin-naid Jesús-mui odesgu, mol-chibugin Jesús-mui ebirmas. N7:Tenal José nad, Pilatoje Jesús-mui ekisgal. Tegin José Pilatoje Jesús-mui ekichisgu, Pilato chulubmalga kaka-palmialzhun Joséga Jesús-mui uko. M9Tegin tad-arkwandanigu, Arimatea-tol-mani-ibed-walgwen noni. We tuledin nug José. Tenal we Josédin Jesúsbal-turdaked-tulemo. *LM8Tenal we omegan-nonimalad-abalgin, María Magdalena, Santiago-tegin-José-e-nan-María, tegin Zebedeo-machimal-e-nan pukwamalmo. Tulemal Jesús-mui-tigzhamalad K 7Tenal teun takalgu, omegan-ichejul panna Jesús-takpukmal. Tenal we omegan Jesúsbak Galilea-akar nonimal Jesús-pentagal. hJI6Tegin chulub-tummad-Jesús-takkwichid e-pakamaladbak neg-tutumaked itosmalgu, tegin pél immal-kunaid takchamalbalgu, peyedzhe kwakialmal. Tegin chulubmal chogalmal: —¡Imi we tule chunchunnad Pab-Machi-taklebalí! tIa5Tegin tulemal-kannan-tullesmalad uan-akar aknismal. Tenal Jesús kannan-tullejad-cholbal, tule-kannan-tullesmalad kep neg-kwebur-chwilidikid-Jerusalénzhe togzhamal. Tenal tule-kannan-tullesmalad ichejul tulemal-pukmaladga nononimal. Hy4Tegin uangin akwa-yamal arkas-nadmal. Tegin tule-Pab-nued-wismalad-akpene-pato-purkwismalad-ichejul kannan tullesmal. G+3Tegidgin Pabzhe-koled-neggin mol-naid apallala islis, nikpa-akar ulpalidzhe. Tegin neg pela-pela tutumas, tegin akwa-tummagan mamarisbal. BF2Tegin Jesús kannan sapejul kotegu, ilgwen purkwis. E 1Tenal tule-pimalad tule-Jesús-pentanaidga chogal: —Meke nai; anmal takegal Elías noniko-dewa o chul-dewa Jesús-abonogal. GD0Tegidgin tule-walgwen abarmad upchanyob-immal-tutu amigal. Tegin tule immal-tutu onosgu, vino-choledgin wartichas. Tegin we tule chowal-tukugin immal-tutu yosgu, Jesúsga ukcha nugal. C+/Tegin tulemal-aka-kwen-pukmalad Jesús-chogzhad itosmalgu, chogalmal: —Pe pito, we tule Pab-kaka-palchoged-Elías-akpenegwadzhe kolnai. NB.Tegin wachilapágin Jesús sapejul kolmas, e-kakagin chogal:Elí, Elí, ¿lema sabactani?” (Wedin choglege:An-Pab-Tummadye, an-Pab-Tummadye, ¿ibiga pe an-meteye?) Sal. 22:1 NA-Tegin yoroku-akar wachilapáje neg-pel-kwapa chichidbi naigus. (@I,Tenal tule-walbo-immal-aturzhemalad-Jesúsbak-pioklesmalmogad, ampa Judio-tummagan-yopí istar Jesúsgin chunmananimalmo. Jesús nakrusgin-nai purkwijad ?9+Tenal we Jesús Pab Tummadgin kwen penzhul-kus, tegin chogzhabaldo, ede Pab-Machi. Al Pab Tummad yer Jesús-takel, nakrusgin-naid-akar Jesús-odeodo. Q>*—Imi Jesús tule-pimalad-abonos. Tenal Jesús aga tukindin keg abonogus. Imi we tule anmal-Israel-tulemal-e-erreyelen, nakrusgin-naid-akar akteoen. Agin, anmal kep we tulegin ibzhenonimaloen. 2=])Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin Judio-chelegan-tummagan ampa istar Jesúsgin chunmakalmal chogalmalmo: <1(Tegin tule-irmamamimalad Jesúsga chogaldamalbal: —Imi pedin chogzhado: ‘An ilgwen Pabzhe-koled-neg eyarne, tegin an ibapágin kannan pél chobbalo.’ Imis pe weob chogzha-choggu, imisgin aga tukin pe abonodo. Imi pe Pab-Machi-chogel, pe nakrusgin-naid-akar pe aktedo. z;m'Tenal tulemal-igalbal-irmamamimalad istar Jesúsgin chunmakaldamal, tegin Jesúsga chagla pin-pin kualdamalbal. :&Imi teun chulubmal nakrus-pidgin egek walbo tule-immal-aturzhemalad-piokchamalmo, kwén Jesús-nuedzhik, kwéntin Jesús-chapilezhik. <9q%Tenal chulubmal nakrus-tukugin nermakal karta nazhismal tulemal wisgal ibiga Jesús-purkweenab. Imi we kartagin nermakal naigusdo: WE TULE, JESÚS JUDIOMAL-E-ERREY 88k$Tegin chulubmal aka ampagusmal Jesús-takegal. }7s#Tegin chulubmal nakrusgin Jesús-piokchamalgu, Jesús-e-molgin todoalmal toa pul-melu aga Jesús-mol chumalo. ?6w"Tenal chulubmal Gólgota-yalzhe nonimalgu, Jesúsga immal-kakpid-vinobak-obural ukchamal kobgal, Jesús melle twagdar nakpi-itogal. Tenal Jesús íche itosgu, yapa pal kobgus. e5C!Tegin chulubmal Gólgota-neg-nugadzhe nonimal. Tenal Gólgota choglege: Tule-Nono-Kal-Yal. k4O Tegin chulubmal nakrusgin Jesús-piokkal Jerusalén-neg-kwebur-akar aknidmalgu, Cirene-tol-walgwen-abingusmal e-abin tani. Tenal we tuledin nug Simón. Tenal chulubmal kantikidgin Jesúsga-nakrus-chedgal Simón-imasmal. l3QTegin chulubmal pél Jesúsgin todosmalgu, Jesúsgin mol-kinnid echusmal. Tegin chulubmal kannan Jesúsgin e-mol yosmalbal. Tegin chulubmal Jesús-chesmalzhun, nakrusgin Jesús-piokkal. Chulubmal nakrusgin Jesús-piokchamalad 2Tegin chulubmal Jesúsgin kwi mialmal. Tegin chulubmal Jesús-e-kabaston-kanikidgin kannan-kannan Jesús-nono-okosmal. 61eTegin chulubmal tub-iko-nikad kwilomasmalgu, Jesús-nonogin iko-kurkin chismalzhun. Tegin chulubmal Jesús-chunkal-nuedzhik Jesúsga kabaston ukchamalbal. Tegin chulubmal yami Jesúsgin todoedgin Jesús-abir chimtinonimal chogalmal: —Judio-erreyye, imi pe ilagwen-nadgu tummadga mailen, nabirinye. _07Tegin chulubmal Jesúsgin mol echusmalgu, erreyyob Jesúsgin mol-kinnid yosmal. X/)Tegin gobernador-chulubmal e-neg-tummad-yabal Jesús-odosmal. Tegin we chulubmal pel-kwapa e-pakamalad-aka-pukmaladzhe kochamal. Tegin chulubmal-pel-kwapa nonimalgu, pulal Jesús-ebiris ampagunonimal. n.UTegin Pilato tulemalga Barrabás-onoszhun. Tegin Pilato e-chulubmalga chogzhajun peyedzhe Jesús-ebiomalgal. Tenal Pilato Judiomalga igal-ukchabal nakrusgin Jesús-piokmalgalbal. Romano-chulubmal Jesúsgin istar todosmalad -+Tegin tulemal-pel-kwapa Pilatoga chogalmal: —Imi anmal we Jesús-mechamalal, anmalgin pato chii, tegin anmal-wagwagangin pato chimalmo. I, Tegin Pilato taknoni igal-keg-pel-nudale. Tenal Pilato takchabalgu tulemal pul-pule urwedanimal, ti amis, tulemal-wagin tigin-chunkal-enukkal oyogal, ede we immalgin pal kwen yolenejul. Tegin Pilato tigin chunkal enusgu, tulemalga chogal: —Imi pe we tule-mechamalal, pato ankin chijul, wedin pato pemalgin chii. C+Tegin Pilato tulemalzhe ekichial: —¿Ibigadé? ¿We tulede, ibi akalos-ade, an tar-piokkal? Tenal tulemal pul-pule pulal kigma kotemal chogalmal: —¡Nakrusgin pe Jesús-pioko! Q*Tegin Pilato tulemalzhe ekichialbal; —¿Imi we Jesús, tegin pemal-pimalbalid-Cristo, an igi chaojun? Tegin tulemal-pel-kwapa pulal Pilatoje kotemal chogalmal: —¡Nakrusgin pe Jesús-pioko! :)mTegin Pilato tulemalzhe kannan ekichialbal chogal: —¿Imi we tule-walbogid, piti pe peimal an pega ono? Tegin tulemal Pilatoga chogalmal: —Barrabás pe anmalga onogo. 6(eTenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Judio-chelegan-tummagan tulemal-pinzheed-kasmal Pilatoga choggal: “Pe Barrabás-onogo, tenal Jesúsdin pe mejo.” '+Tegin Pilato ampa Jesúsga igal-itonaidgin, Pilato-e-ome aga e-macheredzhe kaka palmial chogal: “Imi we tule-immal-kwen-akaloszhulidgin pe melle yoledamogo. Tenal antin imis-oipos kabdas anmal we tulebal peyedzhe wiledii.” Tenal Pilato e-omebal kwen ibzhaszhul. i&KTenal Pilato wisdo, Judio-tummagan nobedbal eje Jesús-cheinonimal, Jesúsga igal-itogal. 6%eTegin tulemal-pel-kwapa irmanonimalgu, Gobernador-Pilato tulemalzhe ekichial chogal: —¿Toa pe peimal an pega onogal, Barrabás o Jesús? Imi we Jesúsdin nugbal Cristo. a$;Imi teun takalgu, tule-nug-tummad-nikad-walgwen oturdalemai. We tuledin nug Barrabás. t#aTenal gobernador kusgu Pab-Najad-Itoged-ilbal Judio-tulemal-chogedbal tule-walgwen-oturdalemaid-ono. "+Tenal Jesús ilgwen yakír pes, kaka kwen kochajul-kus. Tegin Pilato takchagu Jesús ilgwen yakir pes, Pilatodin peyedzhe weob pakal pes. ]!3 Tegin Pilato Jesúsga chogal: —¿Imi pe itoszhulzhí, tulemal igi pegin chogmal? 6 e Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Judio-chelegan-tummagan Jesús-tuktinonimal. Tenal Jesús yabli Judio-tummagan-kwen-abin-imaszhul, ilgwen yakir pes. eC Tegin tulemal Gobernador-Pilatoje Jesús-cheinonimal Jesúsga igal-itogal. Tegin Pilato Jesúszhe ekichial: —¿Ade pede Judiomal-erreyzhí? Tegin Jesús Pilatoga chogal: —Imi pe nabir chogzhado. Antin erreydo.  Tenal we manigin nap-neg-napcha-nikad paknonimal,Pab Tummad anka chogzhadyob. Zac. 11:12-13 Pilato Jesúsga igal-itojad  Tenal Judasgin immal kujadbal, Pab-kaka-palchoged-Jeremías akpene chogzhagujadyob kunoni. Tenal Jeremías chogzhado:Tulemal mani-chibu-tulabogiid-kwa-tulagwen-kakaambe chusmal.Tenal Israel-tulemal weob-melgu we tulegin mani-wilub nazhismal. ,SAl we uan imisgwadzhe nug Abe-uan. Al Judio-tummagan aga igal-mezhismal we manigin nap-neg-napcha-nikad pakegal, tule-aknemalad purkwijal, we uangin tigmalgal. \1Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan, Judas-mani-mided, pél wesmal. Tegin Judio-tummagan chogalmal: —Imi we manigin abe-ariojadbal igal-pal-nikchul Pabga-mani-chabomaladgin chabogal. Wedin izhe. Tegidgin Judas Pabzhe-koled-neg-yabal mani midgu, ilgwen nad. Tegin Judas nadgu, aga tukin kammu-kaal aga mechajun. D—Imi antin tule-immal-akaloszhulid-ukchadbal, iskuedgin arkwas. Tegin Judio-tummagan Judasga chogalmal: —¡Ankadin iwen-akaldoleged! Wedin pato pegin chii igi aga pe imabídin. I Tegin Judas-manibal-Jesúsgin-akpitchad takchagu Judio-tummagan Jesús-mesnemal, Judas Jesús-ukchadbal peyedzhe pukib-itononi. Tegin Judas tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganga tegin Judio-chelegan-tummaganga mani-chibu-tulabogiid-kwa-tulagwen-kakaambegwad kannan ukchabal. Tegin Judas Judio-tummaganga chogal: 5Tegin tummagan Jesús-etismalgu, Romano-gobernador-Pilatoje Jesús-chesmal. Tegin Judio-tummagan Pilatoga Jesús-ukchamalzhun Jesúsga igal-itogal.  Tegin neg-oiposgu, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Judio-chelegan-tummagan pel-kwapa igal-mezhismal Jesús-mesgal. !KTegin Pedro kep wisgud-nad, akpene igi Jesús ega chogzhagujad. Tenal Jesús akpene Pedroga chogzhado: “Yo kallin-mastad namakeddu, pe ilapá ankin chogo: ‘An Jesús-kwen-wichul.’ ” Tegin Pedro ilgwen magadbal nodgu, pela-pela-pukib-itogedbal pononijun..UJTegin Pedro chogalbal: —Imi an kakanzheelen, Pab akalzhul sapejul an-oturdakoen. Tenal antin we tule-kwen-wichul. Tegidgin kallin-mastad apka-pakal namakal. 3_ITegin apka te-cholbal, tule-aka-pukmalad Pedroje nonimal chogalmal: —Tenal an penzhul pedin we tule-e-pakadmo. Imi pe-chunmaked ampa tule-kalejad-yopí chunmamo. xiHTegin Pedro chogalbal: —Chulá. Imi an napírra chunchunnad an pega chogdo: antin we tule-kwen-wichul. 3_GTegin Pedro kwisgudgu, nad. Tegin Pedro wanagak omosgu, puna-pid tar-takalbal. Tenal puna tule-aka-pukmaladga chogal: —We tule, Jesús-Nazaretkinedbak kudimogan. eCFTegin Pedro pel-kwapa-tulemal-wagin chogal: —Chulá. An wichí toagin pe chunmanai. #ETegin Pedro neg-impabal ampa chiidgin, puna-mos-walgwen Pedroga chognoni: —¿Imi pe we Jesús-Galileaginedbak pe kudimoganzhulzhí?  +DTenal tule-Jesús-sakijad Jesúsga chogalmal: —Imi pe Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule-choggu, imisgin pe chogdo, toa pe-ebios. Tenal Jesús we tulemalga immal kwen chogzhajul-kus, ilgwen yakir pes. Pedro ilapá Jesúsgin chogzhagujad ede Jesús-kwen-wichul / WCTegin Judio-tummagan kep Jesús-wagalgin kwi-mialmal, tegin chunkalgin Jesús-sakismalbal. Tenal tule-wal-walgwen Jesús-e-takchulidgin twas Jesús-imasmalbal. s _B¿Tenal igi pe chogmalmódin? Tegin Judio-tummagan chogalmal: —Imi we Jesúsdin keg-chulgu purkweenab. yATegidgin tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad istar-Jesús-chunmajad-itojadbal aga chiir mol imas. Tenal tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad Judio-tummagan-pimaladga chogal: —Imi we tule-chunmajad istar Pab Tummadgin chunmas. ¿Ibiga anmal tule-pid-pal-amio, we tulegin choggal wedin tule-iskana? Imi pemal-pel-kwapa-pukwad ual itosmal, ede istar Pab Tummadgin chunmas.  @Tegin Jesús Judio-tummadga chogal: —Antin, Pab-Machido. Tenal an pemalga chogmodo: pemal imis-akar pe an-takmalo, an-Te-Tule-Chunna Pab-pela-pela-kannaleged-nikad-nuedzhik tule-tummadga chii. Tegin pemal an-takmalbalo nikpa mogil-impabal aktedani. eC?Tenal Jesús ilgwen yakír pes. Tegin tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad Jesúsga chogalbal: —Imi Pab-Tummad-Tulad-nuggin an pega chog: pedin keg-chulgu anka chogenab, pedin Cristo, Pab-Machi-chunchunnad o chul.  >Tegin tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad okwichial, Jesúsga chogal: —¿Imi we tule pegin chogzhadgin pe chogojulmoyé? .U=Tenal napigin tule-walbo chognonimal: —Imi we tule chogzhado ede nabir we Pabzhe-koled-neg eyaro. Tegin ede ibapágin kannan pel-kwapa Pabzhe-koled-neg chobbalo. ;oTegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad walbo tule-aminaigualmal kakanzheedgin yopí chogmalgal Jesús Pab-Tummadgin-ataszhulidbal purkweenab. Tenal Judio-tummagan tule-kwen-onoszhulmal Jesúsgin yopí choggal. R:Tenal Pedrodin Jesús-cholbal untar-panku pinna-pinna nad, Caifás-negzhe. Tegin Pedro neg-impaje togzhagu, Pabzhe-koled-neg-takmaladbak mes chigwismo takegal, Judio-tummagan igi Jesús-imamalo-dewa. Z-9Tegin tule-Jesús-kasmalad tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-Caifászhe Jesús-chesmal. Tenal teun takalgu, Caifás-neggin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin Judio-chelegan-tummagan ormanonimal. \18Tenal pél weob immal kunaid, Pab-kaka-palchogmalad akpene Pab-kartagin-nermajad-yopí kunonigal. Tegidgin Jesús-e-chapingan pél Jesús-midmal, walagwen Jesús-ebesmal. Judio-tummagan Jesúsga igal-itosmalad &E7Tegin Jesús apka-tégin tulemal-e-kanonimaladzhe ekichial chogal: —¿Ibiga pemal es-pilacheed-annik tegin chowal-oro-annik an-kadanimal-wede, an-kantikidgin-immal-aturzheed-tuleyob? Imi antin pane-pane Pabzhe-koled-neggin tulemal-oturdadi-kus. Tenal pemal an-kwen-kabijulmal.  6Tenal an-chogzhadyob kuelen, ¿tede igi kuo Pab-kartagin-nermakal-maidyob kunonigal? Keg kue. Tenal antin yabli kaleged-wilub. ~#5¿Imi an Pabzhe kolelen, pemal ebinzhe Pabde imis-imis anka mili-tulapá-kakaambe-angelmal-palmidagojul an-pentagal? Pab anka palmidagodo. }4Tenal Jesús e-pakadga chogal: —Wejego. Es pe kannan uka-yabal yoo. Imi tule-pel-kwapa esgin urwemalal, esgin etimial purkwemogo. 4|a3Tegin tulemal Jesús-kadmalgu, Jesús-e-pakad-walgwen es-pilacheed unnus. Tegin Jesús-pakad tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad-e-mos-chiktegu, chuchubi kaledap-idirrí. 8{i2Tegin Jesús Judasga chogal: —An-ai, imi pe aga noni-choggu, imisgin pe imado. Tegin tulemal-Judasbak-nonimalad Jesús-abir kwisgunonimalgu, ilgwen Jesús-kasmalzhun. ~zu1Al Judas ilgwen Jesús-abir kwisgunonigu, chogal: —Anná. ¿Tule-oturdaked, pede? Tegidgin Judas Jesús-wagal us. By}0Imi teun takalgu, Judas-Jesúsgin-akpitchad iktual tule-nonimaladbak igal-mezhis ka chogzhado: “Imi anmal we tule-abingujal, an we tule-wagal us pe an-takel, pe we tule-kao.” x/Tegin Jesús ampa aga e-chapinganga chunma-kwichidgin Judas-Jesús-e-chapingan-walambe-kakabogwad-walgwen noni. Tenal tulemal-ichejul Judasbak irmanonimalmo. Tenal tule-nonimalad es-pilacheed-annik nonimal. Tegin we tulemal chowal-oro-annik nonimalbal. Tenal tule-nonimalad, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Judio-chelegan-tummagan-tar-palmialmalad Jesús-kagal. zwm.Imisgin pe kwisgumaldo. Nemal. Imi tule-manigin-ankin-akpitchad pato wegin tani. Judio-tummagan Jesús-kasmalad Nv-Tegin Jesús kannan e-chapinganzhe nonibalgu, aga e-chapinganga chogal: —¿Imi pemal ampa kabmamimal ulukumamimalyé? Imi an-wilub pato noni. Al an-Te-Tule-Chunna tule-iskanaje uklenoniko. 1u[,Tenal Jesús aka-pukwa e-chapingan-ebesgu, kannan nadbal Pabzhe kolgal. Wegin Jesús ilapá-kuo Pabzhe-kolgus. Tenal Jesús ampa akpenegwadyob kannan Pabzhe kolalbal. 2t]+Tegin Jesús kannan e-chapinganzhe nonibalgu, e-chapingan-taknoni pato kabmamimalbal. Tenal Jesús-e-chapingan-e-imiadin pela-pela kabbiedbal a-ito chaktilebimal. s*Tegin Jesús kannan nadbal Pabzhe kolgal. Wegin Jesús ilabogus Pabzhe-kolgus. Tenal Jesús Pabzhe kolalbalgu, chogalbal: “An-Pabye, imi an inna-kakpid-kobneedyob an peyedzhe wilegoed-akar keg noo pe an-takel, pe akalzhul pe-itolegedbal an-imajunnoye.” Kr)Tenal pemal atagenabmal. Tegin pe Pabzhe kolenabmalbal imis-immal-kuoedgin pe melle wilub-taklegal, tegin pe melle an-midmalgal. Tenal pe-purpadin peien Pabzhe kolgal, tenal pe-chandin lolló. qw(Tegin Jesús Pabzhe kochagu, kannan e-chapingan-pukwadzhe nonibal. Tegin Jesús e-chapingan-taknoni pato kabmamimal. Tegin Jesús aga e-chapingan-otasgu, Pedroga chogal: —¿Imi pemal anpak mes wachilgwen pel atabijulmaldé Pabzhe kolgal? p'Tegin Jesús iche-ukin wis nadgu, ilgwen tullu-chigwis nono-napche. Tegin Jesús Pabzhe kolal chogal: “An-Pabye, imi an ina-kakpid-kobneedyob wilegoedgin nabir noo pe an-takel, pe an-onogoye. Tenal an-itolegedbal-chul, tenal pe-itolegedbalye.” hoI&Tegin Jesús aga e-chapingan-walapágwadga chogal: —Imi an ulubgin peyedzhe-pukib-itogedbal ankin purkwed ode. Imi pemal wegin an-abintagwelo. Tenal pemal anpak mes alamakenabmalmo Pabzhe kolgal, tenal pe melle kabmalo. +nO%Tegin Jesús walapá aga e-chapingan-ches, Pedro tegin Zebedeo-machimal-walbo. Tenal Jesús ega ib-kuoedgin peyedzhe-pukib-itononikidbal chuli-pinzhe-kual. `m9$Tegin Jesús aga e-chapinganbak nadmalzhun Getsemaní-neg-nugadzhe. Tegin Jesús Getsemaní omosmalgu, aga e-chapinganga chogal: —Imi pemal wegin peimalgwelo. Tenal antin webal Pab Tummadzhe wis kolnegwelo. l%#Tegin Pedro Jesúsga chogalbal: —Chulá. Imi an pebak purkwejogel, an akalzhul pebak purkwemogo. Tenal antin pegin kwen chogojul, an pe-kwen-wichul. Tenal Jesús-e-chapingan-pimalad ampa Pedro-chogzhad-yopí chogalmalmo. Jesús Getsemanígin Pabzhe napi kochad ?kw"Tegin Jesús Pedroga chogal: —Imi an chunchunnad pega chogdo: imis-neg-kabgwen ampayo kallin-mastad namakeddu, pedin ilapá ankin chognoniko: ‘Antin Jesús-kwen-wichul.’ xji!Tenal Pedro Jesúsga chogal: —Imi tule-pimalad pél pe-midmalal, tenal antin meke-igi pe-kwen-metojul. uic Tegin Jesús chogalbal: —Imi an purkwaled-akar an kannan tullejal, an pe-iktual Provincia-Galileaje nao. mhSTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Pemal imis-mutik pel-kwapa an-midmalo, Pab-kartagin chogzhadyob. Tenal Pab Tummad purpal chogzhado:Antin oveja-taked-mejo,
tegin ovejamal akne-akne abarmadmalo. Zac. 13:7 ?gwTegin Jesús aga e-chapinganbak namakedgin Pab-otummosmalgu, ilgwen nadmal, Olivo-yalzhe. Jesús Pedroga chogzhagujad: “Pedin ankin chogdago: ‘An Jesús-kwen-wichul’ ” DfTenal an pega chogdo: imi antin imis-akar uva-nis pal kwen kobojul, an-Pab-neg-takmaidgin pemalbak kannan uva-nis kobbaloedzhe. Pitogua. Tegin Jesús-e-chapingan we kobed kobzhamalzhun. e+Imi we kobed an-abe. Tenal an-abedin oyonai, Pab-Tummad-kaka-pin-ukchad ib-chunchunnad. Al an-abe milenoniko, tulemalga-ichejul iskued eligal. QdTegin Jesús kobed chusbalgu, tog-nuedi Pab Tummadga chogzhabal. Tegin Jesús aga e-chapinganga kobed ukchabal. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —Pemal-pel-kwapa we kobed pe kobmalo. DcTegin Jesús aga e-chapinganbak ampa mas-kunpukwadgin Jesús madu chus. Tegin Jesús tog-nuedi Pab Tummadga chogzha. Tegin Jesús purwi-purwi madu pipichisgu, aga e-chapinganga madu ukcha. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —Chu. Kunmal. Wedin an-chan. Tegin Jesús-e-chapingan we madu kuchamalzhun. b Tenal Judas-Jesúsgin-akpinnonikoed Jesúszhe ekichial: —¿Tule-oturdaked, áni? Tegin Jesús Judasga chogal: —Pedo. DaTenal Pab-kartagin nermakal-maidyob an-Te-Tule-Chunnagin kunoniko. Tenal tule-ankin-akpinnonikoed sapejul oturdalegoedbal peyedzhe wilesma. Al we tule pul mimmileszhulilen, pul nabirin. ` Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —Tenal pemal-walgwen anpak mes madu wartichajal, we tule ankin-akpinnonikoed. _-Al Jesús-e-chapingan peyedzhe pukib-itononimal. Tenal e-chapingan-ilbal Jesúsga chogalmal: —¿Tummad, an pegin akpinnonikodé? Chulá. ^Tenal Jesús mas-kunpukwadgin aga e-chapinganga chogal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: pemal-walgwen manibal ankin akpinnoniko. b]=Tegin neg-chedosgu, Jesús aga e-chapingan-walambe-kakabogwadbak mes mas kunchimo. Z\-Tegin Jesús-e-chapingan Jesús-ega-chogzhadyob pél immal imasmal. Tenal Jesús-e-chapingan Pab-Najad-Itogedgin mas imasmalzhun. Tenal Jesús kep te-cholbal nonimojun aga e-chapinganbak mes mas kunkal. [ Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pe neg-kweburzhe nemalo, tule-an-pega-chogoedzhe. Tenal pe we tulega chogo: ‘Tule-oturdaked chog, e-wilub pato omodani-choggu, al ede aga e-chapinganbak pe-neggin Pab-Najad-Itoged-mas wis kunpimal.’ CZTegin Madu-Ina-Nikchulid-Kunned-Ibe kep-naigudedgin, e-chapingan Jesúszhe nonimal chogalmal: —¿Tummad, pia pe pei, anmal pega neg nudamalgal Pab-Najad-Itogedgin mas kunmalgal? wYgAl Judas teun-akar igal-aminaigual Judio-tummaganga Jesús-ukegal. Jesús aga e-chapinganbak napi mas kuchad ;XoTegin Judas Judio-tummaganga chogal: —¿Igi-mani anka pe uko, an pega Jesús-ukegal? Tegin Judio-tummagan ilgwen Judasga mani-chibu-tulabogiid-kwa-tulagwen-kakaambe ukchamal. W5Tegin Jesús-e-chapingan-walambe-kakabogwad-walgwen Judas-Iscariote-nugad tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganzhe nad, manigin Jesús-ukegal. sV_ “Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi iti-napkin meke-pia an-kaka-nuegan choglegoedgin, we ome imis ankin ti-wawad-imajad ampa choglemogo, tulemal we omegin wis pinzhemalgal.” Judas-Iscariote manibal Jesúsgin akpitchad sU_ Tenal ome an-purkwed-iktual ankin ti-wawad imas tule-tigzhogalidyob. Imi tule anka immal-ukpiel, imis anka ukenab. Tenal antin pemalbak ilgwen-kwen-nadguojul, tenal tule-wilemalad kwen chulguojul-kuo, pemalbak keg-chulgu kudigumalo. T) Tenal Jesús e-chapingan-chunmajad itosgu, aga e-chapinganga chogal: —¿Ibiga pe we omegin urwenanimal-wede? We ome anka ib-nued imas. ~~:}m||{{?z,yxxCw vtvu\tttsr9qQpup1onmmlqkjjRihh(gfeeddbal_^]g\[[5YXBW}VUCTxTSRRQPO^NMLKK$JJ I\HHMGG>F}EpDCCBA@??=>C=f<<6;;:%9988"77605432 1;0//x..4-**())^(''\&&#%%$~##M"`!!# ?[`3FV*B  f  wK7a*3Tegin Jesús Nazaretche omosmalgu ulukued-ibegin Judio-ormaked-neggin Pab-igalbal tulemal-oturdakal. Tenal Jesús-e-chunmakedbal tule-íchejul-Jesús-itobukmalad weob pakal pesmal. Al tulemal-Jesús-itobukmalad aga emal-emal chunmakalmal chogalmal: —¿Pia we tulede turdas-wede, weob chunmakeddé? ¿Ibiga nabir pinzheed-nika chunma-wede? ¿Tegin pia kannaleged onosbal-wede, immal-taktijulid imagal? ~) wTegin Jesús Capernaum-akar nad, aga e-tunkujad-neg-kweburzhe, Nazaretche. Tenal e-chapingan Jesúsbak mes nadmalmo. F(+Tegin Jesús aga e-chapingan-walapágwadga tegin puna-nanganga chogal: —Pe melle tule-pimaladga pe palchogo imis pél immal kujad. Tegin pe masgin puna-okunno. Tegin Jesús nadzhun.'*Tegidgin puna kwisgudgu, ilgwen nanal. Tenal puna pirkaambe-kakabog nika. Tenal tule-takpukmalad weob pakal pesmalzhun. &/)Tegin Jesús chunkalbal puna-kasgu, e-kakabal punaga chogal: —“Talita, cum.” Wedin chogledo: “Puna, an pega chog; kwisgu.” O%(Tenal tulemal Jesúsga allialmal chogalmal: —Pinche pe chunmama. Tegin Jesús magarbal pel-kwapa tulemal-onisgu, e-pakamalad-walapágwadbak, tegin puna-e-pab, e-nan, puna-maidzhe togzhamal. $5'Tegin Jesús neg-yabal tognonigu, tule-ponanimaladga chogal: —¿Ibiga pe ponanimal, pe oimananimal-wede? We puna kwen purkwiszhul, pinche kabmai. {#o&Tegin Jesús Jairo-negzhe nonimalgu, oimabuk tulemal-taknonimal, tenal tulemal kolmakal-kolmakal ponanimal. *"M%Tegin Jesús chogalbal: —An peichul tule-pimalad anmalbak nemo. An pei, tule-anpak-nemaloed unnila Pedro, Jacobo, tegin e-urpa-Juan, amal-naoed-walapá. !w$Tenal Jesús tule-Jairoga-chognonikid itosgu, Jairoga chogal: —Pe melle akal-itogo, unnila ankinbi pe ibzhao. i K#Tegin Jesús ampa ome-nugujadbak chunma-kwichidgin, tulemal Jairo-neg-akar nonimal. Tegin tule-nonimalad Jairoga chogalmal: —Jairo, pe-chiskwa pato purkwis. Pe melle Tule-oturdakedzhe pal wilego, pebak negzhe negal. )"Tegin Jesús omega chogalzhun: —Puna, pe ulubgin ankin penzhul-kunonikidbal pe nugus. Imidin pe akalzhul negzhe nao; pe poni ilgwen pelgus. #!Tenal ome mag itos, ede nugus. Al ome kwakijadbal, tutumakal Jesús-abir chimtinoni. Tegin ome Jesúsga pél palchogalzhun ede igi kudiid. H  Tenal Jesús yabli amigwisgual toa-tule e-mol-tuku ebus. /Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —¿Igi pe wisguo, toa-tule pe-mol-tuku ebus? ¿Pe takchulzhí, tulemal-íchejul pegin walmananimal? .UTegidgin Jesús mag itosmo, ede e-kannalegedbal tule-walgwen-nudas. Tegin Jesús kannan chorzhik akpiridgu, tulemalzhe ekichial: —¿Toa an-mol-tuku ebusdé? STegidgin omega e-poni ilgwen akus-nad. Tegin ome aga mag itos ede nugus. eCTegin ome-yeed itosgu tulemal-Jesúsgin-chunma, tulemal-impabal Jesúszhe noni. Tenal ome aga tukin pinzhas: “Imi an Jesús-mol-tuku wis ebujal, antin nuguo.” Tegin ome yankalbal-akar Jesús-mol-tuku ebuszhun. 8iTenal we ome pinche ina-tulganzhe nunmaked abingedi-kus, tenal we ome pinche pél aga mani misbal, tenal yabli kwen nuguszhul-kus. Tenal we omega pul-kigma poni pulgu-natap. Imi teun tulemal-irmamamimalad-abalgin, ome-walgwen natapmo. Tenal we omedin pirkaambe-kakabogus, e-purpa-takedbak a-imadii. Tegin Jesús tarbak ilgwen nadzhun. Tenal tulemal-íchejul Jesúsbak pulal-pulal nadmalmo, Jesúsgin pél yolenanimal. 7gTenal Jairo Jesúszhe wilegal chogal: —An-chiskwa iche-napi purkwedani-mai. Al an pei, pe anpak nao, chunkalgin an-chiskwa-ebugoedgin an-chiskwa-nudagal, melle purkwegal. 7Tegin tule-walgwen Jesús-chiidzhe nonigu, Jesús-abir chimtinoni. Tenal we tuledin nug Jairo. Tenal we Jairodin Judio-ormaked-neg-e-tummad-walgwen. wgTegin Jesús mata-opakal-akar ulgin nonigu, mata-kakagin pes, tenal tulemal-íchejul Jesúszhe nonimal. Tegin tule-nugujad Decápoliszhe ilgwen nadzhun. Tegin tule-nugujad Decápoliszhe omosgu, tulemalga pél palchogdi-kual, Jesús e-nudas. Al tulemal-neg-kweburginmalad weob pakal pesmal. Jesús Jairo-chiskwa-purkwijad-otulojad; tegin ome-yeed-nudasbalid PTenal Jesús tule-nugujadga chogal: —Imi pedin keg anpak neel, tenal pe kannan aga negzhe neenab, pe-kwenamaladga pél pe palchoggal, Pab igi pe-nudas, tegin Pab igi wilejakwa pe-taknonibal. xiTegin Jesús ulgin nakwisgu kannan negal, tule-nia-nika-nad Jesúszhe wilenaigualmo Jesúsbak mes negal. PTegin tulemal Jesúszhe wilegalmal Jesús kannan emal-neg-akar negal. 'Tegin tulemal-takchamalad, tule-nonimaladga pél palchogzhajun, immal igi kujad; tule-nia-nika-nad igi nugus, tegin chinmalgin igi kusbalid. / WTegin tulemal Jesúszhe nonimalgu, taknoni, tule-nia-nika-nad Jesús-nabal mol-yowi nued chii, we tule pato koelegal-chul. Al tulemal Jesúsgin-kwakialmalzhun. n UAl tulemal-chin-takpukmalad abarmadmal, igalbal-tule-mamimaladga tegin tule-neg-kweburginmaladga choge-nad. Tenal tulemal wisgusmalgu tule-nia-nika-nad nugus tegin chinmal ogangusmal, Jesús-chiidzhe almal takegal igi kus. 9 k Tegin Jesús niaga igal-ukchajun chingin ukpogal. Tegin niamal tulegin-maid-akar nodgu, ilgwen chingin ukpotapmalzhun. Tenal chin-milibo-pukwad arpak koelegalmalgu, ilgwen pulal turmadmal. Tegin chinmal yal-urchikal-kwichidgin mataje ilgwen pél apatismal. Tegin chinmal pél tigin ogangusmalzhun. p Y Tegin niamal Jesúszhe wilegalmal chogalmal: —Pe chinzhe anmal-wis-palmioma, anmal chingin ukpogal. H   Imi teun-takalgu chinmal-íchejul yal-abal mas mabukmal. _7 Tegin nia kannan-kannan Jesúszhe wilenaigual, melle we neg-akar emal-palmigal. 4a Tenal Jesús niaje ekichial: —¿Igi pe nugdé? Tegin nia Jesúsga chogal: —Antin nug: “Ichejulid.” Tenal anmal-niamal íchejul tulegin pukwadbal weob nugdo. V%Imi teun Jesús pato niaga chogzhado: “Pedin we tule-akar noenab.” QTegin tule-nia-nikad pinnajul Jesúsga chogal: —¿Ibiga pe ankin yoledani-wede? Jesús, pedin Pab-Pul-Tummad-e-Machi. Imi an pei pe Pab-wagin napírra anka chogo: pedin, pe chabzhul an-imakojulye. W'Tegin tule-nia-nikad Jesúszhe abarmanoni tegin Jesús-abir chimtinoni. yTenal tule-nia-nikad mutik-ibgin uanbal tegin yalaganbal kolmakalda. Tegin we tule aga tukin akwagin aga sakialdabal. %CTenal tulemal melugus ezha-tubgin e-mali, e-chakwa edinmalan, tenal tule-nia-nikad yabli ezha-tub idiris. Tenal tule-pid pal nikchul, we tulegin nakwegal. xiTenal we tuledin kusgu uanbal megda tegin tulemal kwen unniguszhulmal we tule-edingal ezha-tubgin-pakal. }sTegin Jesús ul-akar aktesgu, tule-nia-nikad panna uan-akar Jesús-takcha. Tegin tule-nia-nikad Jesúszhe al. ` ;Tenal Jesús aga e-chapinganbak yabli mata-opakal opasmal, neg-kwebur-Gerasa-tikalbal. e~C)Tenal Jesús-e-chapingan peyedzhe kwakialmal. Tegin Jesús-e-chapingan aga emal-emal chunmakalmal: —¿Ibi-tule-wede? Imi purwa tegin mataje-pakal we tule-choged-pallí ibzhe. ¿Tegil we Jesús purwa-ibeddé?}!(Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Ibiga pe twagdar tobermal-wede? ¿Ibiga pe Pab-penmal-wede? Pemal weob kwen kued-wilubzhulin. |3'Tegin Jesús atasgu, purwaga tegin mata-arwedga chogal: —¡Pe wis pogiguma! Tegidgin purwa ilgwen poki nad, tegin mata ilgwen chiale-pesmo. F{&Tenal Jesús ul-cholbal, immal-tutugin chagla-aktocha kabmai. Tegin e-chapingan Jesús-otanonimal chogalmal: —Tule-oturdaked, anmal-ul togdani. ¿Pegadin iwen-akalzhul anmal ogangumalo? vze%Tegin purwa arpak sapejul kolnonigu, mata arwial. Al ti ul-azhubal pela-pela milegalgu, ul togdanigus. %yC$Tegin e-chapingan aka ulgin nai, Jesús-chesmal. Tenal tulemal-Jesús-itobukmaladdin pesmal. Tenal tule-pimalad ul-pimaladgin Jesúsbak mes nadmalmo. x#Tegin tad-arkwatku, ampa te chedogin, Jesús Pab-igalgin pél tulemal-oturdasgu, aga e-chapinganga chogal: —Nemal mata-opakal. iwK"Tenal Jesús tulemal-oturdakalil, kusgu purpal chunmakalda, pakal-pud kwen chunmajul. Tenal Jesús aga e-chapinganbak pis nadel, e-chapinganga pakal-pud-pud pél immal chogzhagus. Jesús purwa tegin mata-arwed opogi-chajad ]v3!Tenal Jesús kusgu purpal chunmakedgin tulemal-oturda, tulemal mag itogedzhe. Mu Tenal mostaza-kwa tiglejal, immal-kwa-pirka-il-ilbal-tiglemalad-egmalga pul tummad nao, chapiyob kunoniko. Tegin mostaza-e-aangan purwijul nao-choggu, al chikwimal e-aanganbal ampagunonimalo.” t“Nabir. Imi kepegin, Pab-neg-takmaid, mostaza-kwaun. Tenal mostaza-kwa iti-napkined egmal-immal-kwaga pul purwí. sTegin Jesús chogalbal: “Imi Pab-neg-takmaid, igi an pul pemalga chogel nabir wichul. Tenal an wichul ibi-yobzhal, an pega chogo. rTenal e-chan kolegalil, tegin e-weied-wilub omojal, we tule immal-kwa-weimalo.” Jesús purpal mostaza-kwagin chunmajad q“Tenal naptin a-ito immal-kwa-oni, kepegin ninoniko, tegin ka akninoniko, tegin turpamanoniko, tegin chanmanonijunno. *pMTenal tule immal-kwa misgu, mutik-ibgin meke atajii, meke kabmai, tenal we immal-kwa yabli nimai, tegin tunkumai. Tenal tule-immal-kwa-tigzhad wichul, igi nis. ioKTegin Jesús chogalbal: “Imi Pab-neg-takmaiddin tule-walgwen napkin immal-kwa mijadyob. \n1Imi pe yer Pab-itogel, Pabdin pul yer e-wisgugal, pe-imako. Tenal pe iché Pab-itogel, Pabdin, iché e-wisgugal pe-imamogo, tenal pe kujal yabli Pab-wijiid igeodo.” Jesús purpal immal-kwa-nijadgin chunmajad 2m]Tegin Jesús chogalbal: “Imi pe nuekwa pinzheenab, pe igi Pab-Tummad-ito-dewa. Imi ibi-wilub pe ebúdin, teuni pega immal uklenonimogo, tenal wilub okpinalebaa. -lUImi an-chogzhad pe nuekwá itomalo. k%Tenal immal-otukal-maid keg-chulgu wisgulenoniko, tegin immal-otukal-kujad keg-chulgu mag taklenoniko. Imi an-pe-oturdajiid, ampa teopímo. EjTegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —¿Imi kallende, ibiga nabir-wede? ¿Mete-yabal chigal o ulu-yabal chigal? Chulá. Tenal kallen, kallen-chimaladgin chienab neg-otalogal. i7“Tenal immal-kwa-nap-nuedgin-apatijaddin chogle: tulemal Pab-kaka-nuegan itosmalal, yer Pab-kaka abingas. Tenal we tulemal Pab-chogzhadbal immal-nuegan imanoniko, tule-kwen iche immal-nuegan imanoniko, immal-kwa-kalgwengin tulagwen-kakaambe chanmajadyob, tegin tule-kwen abal immal-nuegan imanoniko immal-kwa-kalgwengin tulapá chanmajadyob, tegin tule-kwen ichejul immal-nuegan imanoniko immal-kwa-kalgwengin tulaatal chanmajadyobmo. “Imi an immal-kwagin chunmajad, weob chogledo.” Jesús purpal kallen-kaedgin chunmajad h1weligwal Pab-kaka abingao. Tenal tule peyedzhe-immal-peigujiid, we tulegin nakwidago, tenal we tule ichejul mani-nikadbal, aga tukin yardanoniko Pab-igegal. Tenal iti-napkined-pinzheed we tulegin nakwis-choggu pul Pabbak nanegal, al we tule immal-keg-chanmakedyob kunoniko. cg?“Tenal immal-kwa iko-nioedgin apatijaddin chogle: tulemal Pab-kaka-nuegan itojal, Zf-Tenal we tule Pabgin nuekwa akenaichulidbal chapi-nue-mali-nikchulidyob kunoniko-choggu, al tule-Pab-kaka-nuegan-abingejadga poni noalil, o tulemal Pabbal-naidbal istar we tule-takalmalal, ilgwen Pab-igeodo. e}“Tenal immal-kwa akwapir nap-ulpal naidgin apatijaddin chogle: tulemal Pab-kaka-nuegan itojal, weligwal abingao. 9dk“Tenal immal-kwa igalbal apatijaddin chogle: tulemal Pab-kaka-nuegan itojal, nia-sagla-Satanás we tulegin Pab-kaka chunoniko; tegin we tule ilgwen Pab-kakapurwa igeo. }csNabir. Tegil an pemalga chognejun: imi tule-mie-mie-immal-kwa-imaked, tule Pab-Tummad-kaka-nuegangin chunmakedyob. Mb Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: “¿Imis an pemalga purpal chunmajadde, pemal ampa aku-itomalmodé? ¿Imi an pemalga purpal chunmakalbalil, tede pemalde igi pél mag an-itonejun? *aM ¿Ibiga an purpalbi tulemal-oturda? Nabir. Imi akpene Pab-kaka-palchoged we tulemalgin chogzhado:Tenal we tulemal immal takoen,
tenal we tulemal yabli aku takmalo;
tegin we tulemal itogoen,
tenal we tulemal yabli aku itomalo.Imi we tulemal mag itomalalen,
kannan Pab Tummadzhe tagoen,
tegin Pabdin we tulemalga iskued elioen. Is. 6:9-10 Jesús purpal mial immal-kwa-tigzhad palchogzhad w`g Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Nabirdo. Tenal Pab Tummad mag itogal pemal-imas, e-neg-takmaid igi nai. Tenal tule-anmalzhik-chulmaladdin wichulmal Pab-neg-takmaid igi nai. Tenal we tulemalga pinche purpalbi choglegal-ta. L_ Tegin tulemal-naded-cholbal Jesús walgwen pesgu, e-chapingan-walambe-kakabogwad tegin e-chapingan-pimalad-pukmalad Jesúszhe ekichialmal: —¿Imis pe purpal chunmajadde, ibi chogle-wede? '^G Tegin Jesús tule-itobukmaladga chogalbal: —Imi an-chogzhad pe nuekwá itomalo. Tegin tulemal Jesús-akar nadmalzhun. Jesús purpal tulemal-oturdajad T]!“Tenal immal-kwa kwen nap-nuedgin apatis. Tenal immal-kwa nued nis, tegin yer chanmasbal: kal-kwengin tulagwen-kakaambe chanmas, tegin piddin tulapá chanmas, tegin pidbal tulaatal chanmasmo.” 9\k“Tenal immal-kwa kwen iko-kwa-naidgin apatis. Tenal immal-kwa nisgu, iko-kwabak mes nis. Tenal immal-kwa tunkusgu, ikodin immal-kwa-nued-nijad izhos, al keg chanmagus. Z[-Tenal tad pirkin kanonigu immal-kwa mali-nue-napkin-akachulidbal ilgwen tinkus. |Zq“Tenal immal-kwa kwen akwapir-ulak-naidgin apatis. Tenal immal-kwa akwapir nap-ulpal-naidbal, pulzhul nis. {YoTenal tule immal-kwa minaidgin, immal-kwa kwen igal-nanemaladgin apatis. Tenal chikwimal we immal-kwa manonimal. fXE“Imi pe nue an-itomalo. Imi te ibagwengin tule-walgwen nad mie-mie immal-kwa imagal. W+Tenal Jesús ulgin-akar choggwenzhul purpal tulemal-oturdanaigualzhun. Tenal Jesús tulemal-oturdanaidgin, tule-e-itobukmaladga purpal chogal: kV QImi te ibagwenginbal, Jesús mata-kakpal Pab-igalgin tulemal-oturda-nadbal. Tenal teun tulemal-íchejul Jesúszhe irmanonigu, Jesús ulgin nakwis Pab-igalgin tulemal-oturdagal. Tenal tulemal mata-kakagin Jesús-itojii-pesmal. U'#Tenal meke-ibi-tule an-Pab-nikpa-maid-choged-pallí immal imakel, we tulemal chunchunnad an-nan, an-urpamal, tegin an-punmal. Pitomalgu.T"Tegin Jesús tulemal-e-waglik-tunnul-pukmaladga chogalbal: —Imi we tulemal-pukmaladdin an-nan tegin an-urpamaldo. eSC!Tegin Jesús tulemalga chogal: —¿Teobí? ¿Toa-ade an-nan, an-urpamal-chunchunnad? DR Tegin Jesús-e-kwenamalad tulemalbal Jesúszhe kaka palmis emalde magarbal Jesús-abintabukmal. Tegin tulemal Jesúsga chognatapmal: —Pe-nan tegin pe-urpamal magarbal pe-abintabukmal. YQ+Imi teun Jesús Pab-igalgin tulemal-oturdanaidgin, tulemal-íchejul Jesús-nabal pukwamalmo. Tenal teun Jesús-e-nan, tegin e-urpamal Jesús-taknonimal. Tenal Jesús-e-kwenamalad magarbal pukwa-pesmal. vPe¿Ibiga Jesús Pab-Purpa-Nuedgin-walmakedgin weob chogzha pe ebinzhe? Nabir. Imi tulemal-Jerusalén-akar-nonimalad Jesúsgin chogzhamal: “Jesúsde nia-nika.” Al Jesús weob chogzhagusdo. Jesús e-kwenamalad-chunchunnadgin chunmajad O“Tenal tule atajulidgin Pab Purpa Nuedgin chunmakel, Pab Tummad tulega we iskued kwen pal eliojul-kuo, ilgwen-nadgu peio.” CNTegin Jesús chogalbal: “Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi Pab Tummad tulega pel-kwapa-iskued nabir eli, tegin tule-atajulidgin Pab-Tummadgin-chunmaked ampa nabir elilebal. M7Tegin Jesús purpal chogalbal: “Imi tule-kal-ibed neggin mail, ¿pe yogasal e-neggin togo, pe ebinzhe immal aturzhegal? Chulá, keg kue. Tenal pe tule-kal-ibed-edineenabgwel, kep pe nabir we tulebi immal aturzhao. Al an-niagin-nakwijadbal an unni tulegin nia-onigal.” XL)“Imi nia-sagla-Satanás aga e-chapingan-onidel aga abal istar kunonimalo. Tenal nia-sagla aga e-chapingan-onielen, Satanás-neg-takmaid kwen unniguojulin ukin neg-takegal, e-neg-takmaid iskudoen.” K“Teginbal, ¿imi tule neg-yagin aga emal-emal imakalmalal, neg igi kunoniko pe ebinzhe? Tulemal aga pél onidmalo. jJM“¿Imi meke-ibi-napa abal marral-chiil, we napa igi kunoniko pe ebinzhe? Neg pél iskunoniko. I3Tegin Jesús itosgu tulemal egin chunmananimal, Jesús tulemal-egin-chunmananimaladzhe kocha. Tegin Jesús tulemalga chogal: —Imi pemal noal chunmananimalma. ¿Nia-saglade igi aga e-chapingan-onineé? Chulá. Tegin Jesús purpal Judio-tummagan-nonimaladga chogalzhun: AH{Tenal Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad Jerusalén-akar Jesús-maidzhe nonimalgu, chogalmal: —Imi we Jesús nia-Beelzebú-nika. Al Jesús nia-sagla-nuggin tule-akar nia-oni. G Tenal Jesús-e-kwenamalad wisgusmalgu, Jesús mas-kunkal igal-pel-nikchul, aga emal-emal chogalmal: —Imi antin, an itodo, Jesús wis koeles. Al anmal Jesús-chuneenabmal melle tulemalgin yolegal. Tegin Jesús-e-kwenamalad almalzhun, Jesús-amigal. =FsTegin Jesús aga e-chapinganbak negzhe tognonimalgu, tulemal-ichejul ampagunonimalmo. Al Jesús aga e-chapinganbak tule-pentanaidbal mas-kunkal igal pel kwen nikchul-kusmal. E}tegin Judas-Iscariote. Tenal we Judas-Iscariotedin manibal-Jesúsgin-akpitchad. Jesús nia-nuggin immal kwen imaszhulid DTegin Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, tegin Alfeo-machi-Jacobo, tegin Tadeo, tegin Romano-tule-onobied-Simón, $CAtegin Zebedeo-machi-Jacobo, tegin e-urpa-Juan. Tenal we machimal-walbogiddin Jesús tar-nugzhasbal, Boanerges. Boanergesdin chogle, iche-unni-urwed-tule. dBATenal tule-walambe-kakabogwad nug-nemal: Simón, (tenal Jesús tar-nugzhabal Pedro;) )AKTenal Jesús we tulemalga igal-ukchabal tulegin-niamal-mamimalad-onigal. (Tenal tule-walambe-kakabogwad Jesús tar-nugzhasmal, Jesús-nuggin-palmilegalmalad.) x@iTenal Jesús walambe-kakabog tule-chus ebak nanegal, tegin tar-palmigal Pab-Tummad-kakapurwa palchoggal. ?1 Tegin te ibagwengin Jesús yalzhe nad. Tegin Jesús yal omosgu, tule-chulesmaladzhebi kocha eje taggal. Tegin tulemal Jesúszhe nonimalzhun. 2>] Tenal Jesús niamal-tulegin-mamimaladga chogalda: —Pe melle tulemal-wagin an-nug chogo, antin toa-tule. Jesús walambe-kakabog tule-e-nuggin-palmilegalid-chujad >=u Tenal niamal-tulegin-mamimalad Jesús-takalil, pinnajul kolmakaldamal, tegin Jesúsga chimtialdamal, tegin Jesúsga chogaldamalbal: —Imi pedin, pe Pab-Tummad-Machi-chunnad. T<! Imi teun takalgu, Jesús ichejul tulemal-nudadii-choggu, al tule-yemalad-ichejul Jesúszhe nonimal. Tenal teun tule-yemalad aga palmananimal Jesúszhe achemalgal, Jesús e-nudagal. Al Jesús iktual aga e-chapinganga chogzha: —Anka pe iktual kuakwa ul nazhiko, tulemal pela-pela arpak ankin yolegalmalal, an ulgin nakwegal. ^;5Tenal tulemal itosmalgu Jesús Galilea-mata-kakpal immal-taktijulid-imadii, Judea-tolgan, Jerusalénginmalad, Idumea-tolgan, Jordán-tiwalbalmalad, Tirozhikmalad, tegin Sidónzhikmalad, pél Jesúszhe nonimalmo. :Tegin Jesús aga e-chapinganbak mata-kakpal wakidmal. Tenal tulemal-Galileaginmalad-ichejul Jesús-cholbal nadmalmo. 29]Tenal Pariseomal ormaked-neg-akar aknismalgu, ilgwen Herode-e-chapinganzhe nadmal, tegin Herode-e-chapinganbak aga igal-amialmal, emalde igi nabir Jesús-mesmalo-dewa. m8STegin Jesús ulubgin sae-itogedgin tule-amigwisgual. Tegin Jesús ulubgin pukib-itononibal tulemal tule-yeed-kwen-pilalzhulmal. Tenal Jesús tule-yeedga chogal: —¡Chunkal akto! Tegin tule chunkal aktodgu, ilgwen nugus. 7Jesús tulemalzhe ekichial: —Imi antin peido, pemal anka chog. ¿Imi ulukued-ibegin, ib-nued immal-nued imagal o immal-iskana imagal? ¿Tule-nudakoed o meke tule-purkoed? Anka chogdo. Tenal tule-itobukmalad Jesús kwen abinchuszhulmal, ilgwen yakir pesmal. 6#Tenal Jesús tule-chunkal-tinkualedzhe kote chogal: —Kwisgu, tag neg-abaladzhe. Tegin tule-chunkal-tinkualed neg-abaladzhe kwisgunonigu, p5YTegin tule-istar-Jesús-takmalad pukwamalmo. Tenal tulemal-istar-Jesús-takmalad igal-aminanimalan Jesúsgin chogmalgal Jesús noal-kudii. Al we tulemal Jesús-takpukmal, pule Jesúsde ulukued-ibegin tule-nudako-dewa o chul-dewa. t4 cTegin te ibagwengin, Jesús Judio-ormaked-negzhe tognoni. Tenal teun tule-walgwen-chunkal-tinkualed chimo. [3/Tenal an-Te-Tule-Chunna, ulukued-ibe-e-ibedga maimo. Teob Jesús chogzhagus.G2Tegin Jesús Pariseomalga chogalbal: —Tenal Pab Tummad unnila tulemal-pentagal ulukued-ibe-igal mezhis. Imi Pab Tummad igal-maidga pul tule-tak. Al an-chapingan kwen iskuszhulmalmo. l1QImi teun Abiatar tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummadga mai. Tegin David Pab-Tummadzhe-koled-neg-yabal togzhamal. Tegin David aga e-chapinganbak Pabga-madu-uklejad kuchamal. Tenal madu-Pabga-uklejad unnila tule-irwal-Pabzhe-kolmaladbi igal-nika we madu kunkal. Tenal David we madu-kuchad izheendo, tenal David tegin e-chapingan yabli kwen iskuszhulmal. F0Tegin Jesús Pariseomalga chogal: —An-chapingan noal immal imananijulmal. ¿Imi pe Pab-kartagin apchodimalzhulzhí akpene Errey-David aga e-chapinganbak ukul-mesdanikidgin igi kus? A/{Tegin Pariseomal Jesúsga chogalmal: —Jesús, pe tak. ¿Ibiga pe-chapingan ulukued-ibegin trigo-kwa kwane-natapmal-wede? Wedin arpaged. Al ulukued-ibegin weob immal-imakeddin izhe. T.!Tegin te ibagwengin, ulukued-ibegin, Jesús aga e-chapinganbak trigo-naidbal natapidgin, Jesús-e-chapingan trigo-kwa kwane-natapmal. Imi teun takalgu, Pariseomal-wal-walgwen Jesúsbak natapmalmo. -'Tegin Jesús purpal immal-pid chogalbal: “Imi pemal wismal, puglu-moli-ukagad ilkwénna wis ebule inna chigal. Al tule keg ku tule puglu-ebugaledgin inna-kabil-pin chigal. Imi tule puglu-ebugaledgin inna-kabil-pin chielen, inna-pin kakpi-kudel, puglu-ebugaled chellellegedbal ilgwen marroen, tegin inna-kabil pél perienguoen, tegin puglu-moli-ukagad iskubaloen. Al tulemal puglu-moli-ukagad-pingin inna-kabil-pin chimal. Al tule-igal-pin igal-cheredbak keg kumo.” Pab Tummad ulukued-ibe-igal-maidga, pul tule-taked 0,YTegin Jesús purpal chogalbal: “Imi tule mol-mukwagin mol-koa-pin kwen matamajulmal. Imi an-chogzhadyob tule mol-matamakelen, mol kaledel, pul-pule isloen.” 3+_Tenal machi-ome-nikuneed tulemal tarbi-chesmalal, kep we tulemal mas-kunchulidgin nanedamalo. Imi tulemal an-chesmalal, kep an-chapingan mas-kunchulidgin nanedamalmogo. C*Tegin Jesús tulemalga chogal: —Nabir. Imi an purpal pemalga chogdo: ¿imi tule-ome-nikunail, machi-ome-nikuneed-chiidbal tule-irmanonimalad mas kunchul-kuo, pe ebinzhe? Chulá. =)sImi te ibagwengin, Juan-chapingan tegin Pariseo-chapingan mas-kunchul-kudimal. Tegin tulemal Jesúszhe nonimalgu, Jesúszhe ekichialmal: —¿Ibiga Juan-chapingan mas-kunchulidgin nanemal, tegin Pariseo-chapingan ampa mas-kunchulidgin nanemalmo, tenal pe-chapingandin mas-kunchulidgin kwen nanejulmal? '(GTegin Jesús Pariseomal-chunmanani itosgu, Pariseomalga chogal: —Imi tule-yemalad ina-tuled-napimal, tenal tule-poni-nikchulmalad ina-tuled-kwen-napijulmal. Tenal antin ina-tuledyob tule-iskued-nikmalad-aminoni, an tule-nuegan-aminoni-chul. Igal-pin igal-cheredbak mes keg kued '#Tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad Pariseomalzhik-naigusmalad Jesús-takchagu tule-Romano-tummadga-tulemalgin-mani-egwanmaladbak tegin tule-iskana-pimaladbak mes mas kunchii, we Judio-tummagan Jesús-e-chapinganzhe ekichialmal: —¿Ibiga pe-tummadde tule-Romano-tummadga-tulemalgin-mani-egwanmaladbak tegin tule-iskued-nikmalad-pimaladbak mes mas kunpukmal-wede? Wedin ib-nuedzhul. T&!Tegin Jesús Leví-neggin mas kunnalmalzhun. Tegin Jesús aga e-chapinganbak Levíbak mas kunpukwadgin, tule-Romano-tummadga-tulemalgin-mani-egwanmalad tegin tule-iskued-nikmalad-pimalad-ichejul Jesúsbak mes mas kunpukmalmo. Tenal we tulemal-ichejul kusgu yer Jesús-itodimalad. Al we tulemal Jesúsbak mes mas kunpukmalmo. F%Tegin Jesús natapidgin Alfeo-machi-takal, Leví. Tenal Levídin Romano-tummadga-mani-egwaned-neggin chii, tulemalgin-mani-egwannai. Tegin Jesús Levíga chogal: —Anpak nemalma ankin turdagal. Tegin Leví Jesúsga chogal: —Tegil nabirdé. Tegin Leví kwisgudgu, ilgwen Jesúsbak nadzhun Jesúsgin turdagal. '$G Tegin Jesús kannan Galilea-mata-kakabal nadbal. Tenal teun tulemal-ichejul Jesúszhe nonimalmo. Tegin Jesús Pab-Tummad-igalgin tulemal-oturdakalzhun. @#y Tegin tule-takpukmalad-wagin tule-yee-nad nugusgu, ilgwen kwisgus. Tegin tule aga kachi olmasgu, ilgwen nadzhun. Tegin tulemal-pel-kwapa-takpukmalad weob pakal pesmal. Tegin tule-takpukmalad Pab-otummoalmal chogalmal: —Anmal weob immal kwen taktijulmal. Jesús noni tule-iskanaje-kolgal Pabbal-naigugal e"C —Imi an pega chogdo: imisgin pe kwisgu, aga pe kachi olma. Imisgin pe negzhe naddo. !) Imi pe wisgal, an-Te-Tule-Chunna igal-nika iti-napkinga tule-iskued eligal, an imisgin tule-yeed-nudanejun. Al Jesús tule-yeedga chogalzhun: # ? ¿Pemal ebinzhemal antin keg tule-iskued eli? Tenal an we tulega chogzhal: ‘Pe-iskued pelgus.’ we tulega yabli iskued pelguenab. ¿Ibi pul-pulejul? ¿Tule-yeed nudaked o tule-iskued-elied? Pog-pel ibi-puled. Al an unnigujal tule-yeed nudagal, an unnigumogo tule-iskued eligal. GTenal Jesús ulubzhe mag tule-tak-choggu, al Jesús ilgwen wiis Judio-tummagan igi ulubgin pinzhebukmal. Al Jesús we Judio-tummaganga chogal: —¿Ibiga pe ulubgin an-pengusmal-wede? #?“¿Ibiga we tule Pab-Tummadgin-atajulidgin chunmakal-wede? Imi Pab Tummadbi unnila igal-nikado tule-iskued eligal. Al we tule Pab Tummadgin walmas.” 4aImi teun takalgu, tule-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad-wal-walgwen Jesús-itobukmalmo. Tenal we tulemal Jesús-itosmalgu ede nabir tule-iskued eli, pinzhealmal: Tegin Jesús takchagu tule-walbakegwad egin kwen penzhulmal, Jesús tule-abgan-purkwaledga chogal: —An-ai, pe-iskueddin pelgus. Tenal tulemal-ichejul wanagakkin pukwa-choggu, al tule-walbakegwad keg toggusmal Jesús-chiidzhe. Tegin tule-walbakegwad neg-pirgin nakwismalgu, Jesús-chiid-inniki kep neg-uwas utusmal. Tegin tule-walbakegwad Jesús-chiid-inniki kachigin tule-yeed-odesmalzhun. s_Tegin tule-walabake Jesúszhe kachigin aga ai-cheinonimal, tenal e-aidin abgan-purkwaled-poni nika. -Tegin tulemal-ichejul Jesúszhe nonimaladbal neg-yabal takaá pukwamal magadbalidzhe-pakal. Imi teun Jesús Pab-kakapurwagin tulemal-oturdanai. w iTegin te-cholbal untaradgin, Jesús kannan Capernaumzhe nonibal. Tegin tulemal wisgusmal Jesús e-neggin mai.  -Tegin tule-nugujad nadzhun. Tenal tule-nugujad yabli pel-kwapa tulemalga chogdi-kualzhun, Jesús igi e-nudas. Al Jesús keg neg-kweburgangin toggus, unnila neg-tule-nikchulidbal nanedi-kus. Tenal tulemal-akne-aknemalad ichejul Jesúszhe nonidamal.S !,—Imidin pe akalzhul nao, tenal pe melle tule-pimaladga pe pal chogo, antin pe-nudas. Tenal pe ilgwen tule-irwal-Pabzhe-koledzhe, aga pe-chan oyonao, tegin pe chogo: ‘Antin nugus.’ Tegin pe chwilidik peigal, pe Moisés-igal-mamikidbal pe immal chedbalo, Pab Tummadga ukegal, tulemal wisgumalgal pedin chunchunnad nugus. @ }+Tegin Jesús sapejul tule-lepra-poni-nika-nadga chogal: A *Tegidgin tule-lepra-poni-nika-nad ilgwen nuguszhun. X +)Tegin Jesús tule-lepra-poni-nikad-takchagu, wilejakwa we tule-takal. Tegin Jesús tule-lepra-poni-nikadgin chunkal-mezhisgu, tule-yeedga chogal: —Imi antin, an yer-ito pe-nudagal. Imisgin pe nugudo. d C(Tegin te ibagwengin tule-lepra-poni-nikad, Jesúsgin-atagedbal Jesús-abir chimtinoni tegin Jesúszhe wilenaigual chogal: —Imi an kwen penzhuldo pedin unni an-nudagal. Al pe an-nudabiel, akalzhul pe an-nudakoye. _ 9'Tegin Jesús Provincia-Galileabal, neg-kwebur-ilbal Judio-ormaked-negmalgin, tulemalga Pab-Tummad-kaka-nuegangin chunmadi-kus. Tegin Jesús tulemalgin niamal-onidi-kusbal. Jesús tule-lepra-poni-nikad-nudajad { q&Tegin Jesús Simónmalga chogal: —An we tulemalgabi nonijul. Tenal antin iti-napche noni pel-kwapa tulemalga Pab-kaka-nuegangin chunmagal. Al imisgin anmal nemalzhundo, neg-kwebur-pimaladzhe; tule-pukmaladga Pab-kaka-nuegan chognegal. c A%Tegin Simónmal Jesús-onosmalgu, Jesúsga chogalmal: —Tulemal-pel-kwapa pe-aminanimal. X +$Tegin Simón aga e-pakamaladbak takchamalgu Jesús taklejul, Jesús-aminadmal. }  u#Tegin te pangin polego, Jesús neg-maid-akar nod. Tegin Jesús neg-tule-nikchulidbal nad Pab Tummadzhe kolgal. 3  a"Tegin Jesús ichejul tule-yemalad-nudas, tegin ichejul tulemalgin nia-onisbal. Tenal niamal wismal, Jesúsde toa-tule. Al Jesús niamalgin igal-kas melle egin chunmagal. ^  7!Tegin tulemal-neg-kweburginmalad-pel-kwapa Jesús-neg-maid-wanagakche ampagunonimal.    Tegin tad-arkwatku, neg-chichilegalgu, tulemal Jesúszhe pel-kwapa tule-yemalad-cheinonimal tegin tule-nia-nikmalad-cheinonimalmo. 6  gTegin Jesús Simón-chak-omeje nad. Tegin Jesús Simón-chak-ome-maidzhe nonigu, chunkalbal Simón-chak-ome-kas. Tegin Jesús Simón-e-chak-okwichisgu ugeddin ilgwen Simón-e-chakka akis. Tegin Simón-chak-ome Jesúsmalga immal chaalzhun. Jesús pel-kwapaga noni, Capernaum-neg-kwebur-tolgangabi chul s aTegin Jesús Simón-negzhe nonimalgu, Jesúsga chogalmal, Simón-chak-e-ome pela-pela uged tarmamai. D Tegin Jesús aga e-chapinganbak Judio-ormaked-neg-akar aknismalgu, Simón, Andrés, Jacobo, Juan; amal-walatal Simón-negzhe nadmal. Tenal we negdin ampa Simón-e-urpa-Andrésgadmo. ' ITegin tulemal-Galileaginmalad-pel-kwapa wisgusmal, Jesús pirkin tule-nuda, tegin Pab-igalgin yer tule-oturdabal. Jesús Simón-Pedro-chak-e-ome-nudajad  Tegin tule-takpukmalad-pel-kwapa weob pakal pesmal. Tegin tulemal aga emal-emal chogalmal: —¿Ibi-tule wede weob chunmakedde? We tule akal-pakal Pab-igalgin tule-oturda, tegin igal-nikadgin nia-iskanaga chogbal: ‘¡Pedin noo!’ Tenal nia pal ibzhebal. k QTegin nia pintomamai tule-imas. Tegin nia pinnajul kolmamaigualgu, ilgwen tule-akar noszhun. j OTegin Jesús niaga sapejul chogal: —¡Pe ilgwen yakir-kuo! Pe we tule-akar ilgwen nobalo. G  —Jesús-Nazaretkinedye, ¿ibiga pe anmalgin yoledanimo-wede? ¿Pe anmal-opelodaniyé? Imi antin pe-wisdo, pedin toa-tule: pedin tule-chwilidikid; pe Pab-Tummad-nuggin-tanikid-tuleye.  Imi teun takalgu, Judio-ormaked-neggin tule-walgwen-nia-iskana-nikad chimo. Tegin nia sapejul tule-okormasgu, chogal: I  Tegin Jesús tulemal-oturdasgu, tulemal weob pakal pesmal. Imi teun Jesús igal-nikadgin tulemal-oturdadi-kus, tenal tule-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladyob Jesús tulemal-kwen-oturdajul. > wTegin Jesús aga e-chapinganbak Capernaum-neg-kweburzhe nonimalgu, ulukued-ibe-kepe-naigujadgin Judio-ormaked-neggin togzhamal. Tegin Jesús Pab-igalgin tulemal-oturdakalzhun. ~ {Tegin Jesús ilgwen we tule-walbogidzhe kochamalmo egin turdagal. Tegin Jacobo tegin Juan Jesúsbak mes nadmalmojun, Jesúsgin turdagal. Tenal Jacobo-tegin-Juan-e-pab-Zebedeodin e-mosmalbak ulgin pesmal. Niamal wismal Jesúsde toa-tule, al tobmal ~}m||{EzzyTwCvuutPss7rqponmllpkjjHihgg8fRe=dGcbXa;``D^^^]z\\9[ZtZXX8WW'VVATT%SlRQPOiNN\MLKKyJJdIII"HGGF)EDCCBA.@b??,>>=s<<\;g:99P8775443221}0T//..,,m+**)\(a''V&j%$$#Z""!t 5@>Z/P;sV  C CZidz=Ls !Tegin Jesús aga e-chapinganbak Capernaum-neg-kweburzhe nonigu, neggin togzhamal. Tegin Jesús aga e-chapinganzhe ekichial: —¿Pemalde, igalbal ibigin aga imadanimal-wede? fKE Tenal Jesús-e-chapingan ampa aku-itomal, Jesús ega igi chogzhad. Tenal Jesús-e-chapingan tob Jesúszhe ekismalgus ibi chogle-wede. Jesús chogzhagujad: “Pe tule-tummadga kubiel, pe tule-totogwadyob naneenab” ,JQ Tenal teun Jesús aga e-chapinganga chogal: —An-Te-Tule-Chunna tule-anpak-aichulmaladzhe uklego, tegin we tulemal an-mejo, tegin an ibapágin kannan tullebalo. BI} Tegin Jesús aga e-chapinganbak nadgu, ampa Galileabal kudii-pesmal. Imi teun Jesús Pab-igalgin aga e-chapingan-oturdanai. Al Jesús peichul tule-pimalad e-wisgu, ede pia kudii. 9Hk Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tenal wegiid-niamal, tutujul onogal. Tenal (pemal-mas-kunchulidginbi,) tegin Pab-Tummadzhe-koledginbi, pemal kep unnigumalo wegiid-niamal-onogal. Tegin Jesús aga e-chapinganbak machi-nudajad-akar nadmalzhun. Jesús ilbogus aga chogzhagujad ede purkweenab ;Go Tegin Jesús machi-nudajad-cholbal aga e-chapinganbak neg-yabal ukposmal. Tegin e-chapingan pidzhi Jesúszhe ekichialmal: —¿Ibiga anmal keg we machigin nia-onogus-wede? F Tenal Jesús chunkalbal machi-kasgu, machi-okwichis. Tegin machi Jesúsga neg wisgual. Tegin machi ilgwen Jesúsga nugunonijun. mES Tegidgin nia sapejul kolmasgu, peyedzhe neg-owededgin pela-pela kalzhemai machi-ebes. Tegin nia machigin kep noszhun. Tenal machi ilgwen purkwijadyob mellemai-pes. Tegin tule-takpukmalad chogalmal: —We machidin purkwis. eDC Tegin Jesús takchagu tulemal-ichejul-ampagunoni, Jesús niaga chogal: —Nia-keg-chunmaked, ua-yalli-machi-imajad, imisgin an pega chogdo: ilgwen pe we machi-akar pe nao; tegin pe we machigin melle pal tognoniko. C9 Tegin machi-nia-nikad-e-pab pukib-itogedgin sapejul Jesúsga chogal: —Antin pegin ibzhedo. Tenal pe an-wis-pentako, an melle pegin pengugalma. 7Bg Tegin Jesús machi-e-pabga chogal: —¿Ibiga pe weob anka chogde, an unni-dewa pe-machi-nudagal? Tenal tule-Pabgin-penzhulil, meke-ibi immal nabir we tulega kunoniko. A3 Tenal nia melugus chogin, tegin tigin machi-olegus machi-mesgal. Tenal pe wilejakwa anmal-takel, tegin pe aga unni itogel, pe anmal-wis-pentakodo. @ Tegin Jesús machi-e-pabzhe ekichial: —¿Inkwagus niade pe-machigin mai-wede? Tegin machi-e-pab Jesúsga chogal: —Toto-akar. ^?5 Tegin tulemal Jesúszhe machi-cheinonimalgu, nia Jesús-takchadbal, neg-owededgin pela-pela kalzhemai machi-imas. Tegin nia napkin machi-olasgu, paparmamai machi-ebes. Tegin machi kakabal maku-mimai-pesbal. > Tegin Jesús tulemalga chogal: —Imi pemal-ankin-penmalad, ¿an inkwáje pemalbak kudiguenabmal-wede ankin penzhulmalgal? ¿Tegin an inkwáje pemal-abin-purtigo-wede, pemal kep ankin ibzhemalgal? Nabir. Imisgin pe anka machi-chedagodo, an pega nudagal. "== Tenal an-machi meke-pia nadel, nia an-machi-okoele. Al nia machigin tognonikil, machi-olenonida, tegin machi kaka-maku-makaldabal. Tegin machi nugal kolaldabal, tegin abgan-kannalegaldabal. Tenal an pe-chapinganga chogzhan an-machigin nia-onogal. Tenal pe-chapingan keg kugusmal. <9 Tegin tule-takpukmalad-walgwen Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, antin pega machi-cheinoni. Tenal an-machigin nia-maidbal an-machi keg chunma. {;o Tegin Jesús tulemalzhe ekichial: —¿Ibiga pemalde Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladbak aga imananimal-wede? : Tegin tule-takpukmalad Jesús-takchagu, weob pakal pesmal. Tegin tulemal Jesús-abin abarmadmal, Jesúsga choggalmal, pe tani-jogeye. n9U Tegin Jesús aga e-chapingan-walapágwadbak nonigu, taknoni, e-chapingan-pimalad pukwamal. Tenal Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad Jesús-e-chapingan-pukmaladbak a-imananimal, tegin tule-pimalad íchejul tar-takpukmalmo. ?8w Tenal an pemalga chogzhundo: tule-Elíasyobid pato arpigus, tenal tulemal a-itoleged sapejul we tule-imasmal, akpene Pab-kartagin choglejadyob. Jesús tule-machigin-nia-maid-onojad >7u Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Teobdo. Imi Elías inzhel nonikodo, tulemal-pel-kwapa kuakwa Pabgin pinzhegal. Tegin Jesús chogalbal: —¿Tede ibiga Pab-kartagin nermakal maichun, an-Te-Tule-Chunna peyedzhe wilegenab, tegin tulemal istar an-takenabmal? Imi pemal nuekwa wegin pinzheenabmal. W6' Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Imi Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad chogmal: ‘Imi Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule ampayo tageddu, Elías inzhel noniko.’ ¿Ibiga teob chogmaldé? D5 Tegin Jesús-e-chapingan-walpágwad ulubgin immal-takchad chabosmal. Tenal tule-walpágwad aga emal-emal ekisaldamal: —¿Ibi chog-wede, ‘An kannan tullejal, kep pe an-chogo?’ 4 Tegin Jesús aga e-chapinganbak yal-pir-akar kannan aktealmalgu, Jesús aga e-chapingan-walapágwadga chogal: —Pe melle tule-pimaladga pe pal an-chogo, pe imis imial immal takchad. Tenal an-Te-Tule-Chunna purkwijad-akar kannan tullejal, kep pe tulemalga chogo. 3 Tegidgin po miledgu, Jesús-e-chapingan Elías-Moisés-amialmal, pato taklejulmal, Jesúsbi walkwénna pato kwichi-takalmal. 62e Tegin po aktenonigu, Jesúsmal po-yabal pél ukposmal. Tegin po-yabal-akar tule-kakapurwa kolnoni chogal: —Imi wedin an-Machi-Pilaled. Al pemal nue an-Machi-itogenabmal. b1= Imi teun takalgu, Pedro peyedzhe-kwakijadbal aga mag itojul, ede ibigin chunmanai. E0 Tegin Pedro Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, anmal wegin nued pukwamal. Al anmal pemalga wegin kwapá obuneg chobnemal, pega kwagwen, Moisésga kwagwen, tegin Elíasga kwagwenmo. d/A Tegidgin Jesús-e-chapingan pato takalmal, Elías tegin Moisés. Jesúsbak chunmananimal. . Tegin Jesús aga e-chapingan-wagin, arpak akalgus. Tenal Jesús-e-moldin pi-pi-pip kanoni, ukur-walga pul chipú takle-pes. -3 Tegin te ibanerkwagin, Jesús yal-tummad-pirzhe, pidzhi walapá aga e-chapingan-ches; Pedro, Jacobo, Juan; tenal Jesúsgin pelugles walabake. `, ; Tegin Jesús tulemalga chogalbal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi pemal-itigin-pukmalad-wal-walgwen, yo pe purkweddu, pemal Pab-neg-takmaid-kannalegedgin-nonikoed takmalo. Jesús arpak chipú kanoni-kujad 0+Y&“Imi meke-ibi-tule, tule-iskued-nikmalad-wagin, tegin tule-Pab-ebesmalad-wagin, ankin chogzhal: ‘Ante wichí, we Jesúsde toa-tule,’ tegin an-chogzhadgin chogzhabalil: ‘An we kaka wichul,’ an-Te-Tule-Chunna nugu-taklegedgin, tegin an naga-kannalegedgin tegin Pab-Tummad-kannalegedgin tegin angelmal-kannalegedgin iti-napche an kannan tanikil, an we tulegin chogmogo: ‘An wichí wedin toa-tule.’ ”#*?%¿Tenal tule ibi-immalmal-ukedgin unnio aga purpa abonogal melle sapejul oturdalegal? Chulá. Keg kue. Tenal immal kwen nikchul tule aga purpa abonogal. #)?$“Imi tule iti-napkin pel-kwapa immalmal nikunonikilen, tenal Pab purpa-abonoged kwen nikchulil, ¿ibi-nued we tulega kunoniko pe ebinzhe? Chulá. q([#“¿Ibiga an teob chog? Imi meke-ibi-tule anpal-naidbal yapa purkwejogel, we tule yabli pelgunoniko. Tenal meke-ibi-tule anpal-naidbal, tegin Pab-kaka-nuegangin chunmakedbal, akalzhul purkwejogel, we tule kannan tullenoniko. Y'+"Tegin Jesús tule-pimaladzhe kochamo. Tegin Jesús aga e-chapinganga tegin tule-pimaladga chogal: —Meke-ibi-tule anpal naigubiel, aga tukingabi pal kwen pinzhejulinab. Tenal we tule kuakwa kudiinabbal anka purkwegal, tule-nakrusgin-aga-purkwe-natapidyob. Imi tule an-chogzhadyob naneel, kep an-chapinga kunoniko ankin turdagal. ^&5!Tegin Jesús akpiridgu, e-chapingan-pimalad-wagin Pedroga chogal: —Nia-Satanás, pe we-akar pe nema. Pedin igal-puledgin an-egwanbi-kual. Tenal pedin Pab-igalgin kwen pinzhejul, pe tule-igalgin pinzhenai. *%M Imi teun Jesús aga pakal-pud chogzha ede purkweenab. Al Pedro pidzhi Jesúszhe kocha chogal: —¿Ibiga pe weob chogzha-wede? Pe melle weob chogzhagalan. 4$aTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —An-Te-Tule-Chunna peyedzhe wilegenab. Tegin Judio-chelegan-tummagan tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan, tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad an-kwen-abingaojulmalbal. Tegin tulemal an-mesmalo tenal Pab ibapágin kannan an-otulononibalo. ?#wTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Teobdo. Tenal pe melle tule-pimaladga pe palchogo, antin Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. Jesús aga chogzhagujad ede purkweenab L"Tegin Jesús aga e-chapinganzhe ekichialmo: —¿Anná, pemalde igi ankin chogmalmode, ante toa-tule? Tegin Pedro Jesúsga chogalzhun: —Pedin Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule. &!ETegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Tule kwen chogmal, pede Juan Bautista; kwen chogmalbal, pede Elías; kwen choge, pede Pab-kaka-palchoged-pid. O Tegin Jesús aga e-chapinganbak Cesarea-Filipobal nadmal, neg-kwebur-purwiganaje. Tegin Jesús igalbal-natapidgin, aga e-chapinganzhe ekichial: —¿Tulemal, igi ankin chogmal, ante toa-tule? hITegin Jesús aga negzhe tule-nugujad-palmijogalgu, chogal: —Pe ilgwen negzhe nao. Pe melle neg-kweburgin pal togo tulemal melle pe-wisgumalgal pedin nugus. Pedro Jesúsga chogzhagujad: “Pedin Pab-Machi-chunnad” ykTegin Jesús kannan kogin tule-imia-ebusbalgu, tule-aku-ataged ilgwen nuguszhun, tule-imia-nueganyob pes. Tegin tule-aku-ataged nuu Jesús-taktegu, Jesúsga chogal: —Tenal antin tule-wis-takendo, tenal chapimal pirpirmanaidyob. wgTegin Jesús chunkalgin tule-aku-ataged-kasgu, neg-kwebur-tikalzhe tar-ches. Tegin Jesús tule-aku-ataged imiagin kwi imas, tegin chunkalgin tule-aku-ataged-ebusbal. Tegin Jesús tule-aku-atagedzhe ekichial: —¿Pe nabir immal wis tak? <qTegin Jesús aga e-chapinganbak Betsaidaje omosgu, tulemal Jesúszhe tule-aku-ataged-cheinonimal. Tegin tulemal Jesúsgin wilenaigualmal tule-ebugedgin ega we tule-nudagal. ^5Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —¿Pemal yabli aku itomaldé? Tenal e-chapingan Jesús-pal-kwen-abin-imaszhulmal. Tegin Jesús Betsaidaje omosmalzhun. Jesús Betsaidagin tule-aku-ataged-nudajad +O—¿Tegin an madu-walakuglegin, milibake-tulemal-okuchagu, karpa-kwabigwa pemalga okpis-chogna? Tegin e-chapingan Jesúsga chogalbal: —Karpa-kwakuglede. <q¿Akpene an madu-walatalgin miliatal-tule-okuchadgin, karpa-kwabigwa pemalga okpis-chogna? Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —Karpa-kwaambe-kakabogde. Tegin Jesús chogalbal: Tenal pemal takmalan, tenal pemal yabli aku takmal, tenal pemal itomalan, tenal pemal yabli aku itomal. ¿Pemal pato igesmaldé? Tegin Jesús chunmanani e-chapingan-itosgu, chogal: —¿Ibiga pemal madu-cheinonijulidgin pal chunmananimal-wede? ¿Pemal ampa aku itomaldé, pemal ampa mag takchulmaldé, akpene an igi immal imajad, tegin an igi madu omelos? ¿Pemal nono-akpurrusmalmodé? Tegin Jesús-e-chapingan aga emal-emal chunmakalmal: —¿Imi anmal-madu-cheinonijulidbal, al Jesús anmalga weob chogalyé? {oTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¡Wijira! Pariseomal-madu-inagin, tegin wijirbal Herode-madu-inaginmo. %CTegin Jesús-e-chapingan ulgin-natapidgin madu amialmal. Tenal Jesús-e-chapingan aga madu igesmal chedagal, unnila walkwénna madu wis cheinatapmal.   Tegin Jesús aga e-chapinganbak ilgwen ulgin nakwis, tegin mata-opakal nadmalzhun. Tenal Pariseomaldin aka pukwa-pesmal. %C Tegin Jesús Pariseomal-chogzhad itosgu, chowi-pannos. Tegin Jesús tule-pukmaladga chogal: —Imi antin pudar-itogus tule weob an-imaked. ¿Tenal pemal-imisgwamalad, igi itomal-wede, anche immal ekiseddé? Imi pemal anche immal-taktijulid ekisnaid pemalga kwen oyolegojul-kuo. 9 Tegin Jesús Dalmanuta-neg-kwebur omosgu, Pariseomal Jesúsbak chunmanonimal, Jesús-wilub-takegal. Tegin Pariseomal Jesúsga chogalmal: —Imi pedin Pab Tummadzhe wis ekiso, anmal-wagin immal-taktijulid imagal, anmal wismalgal, Pab Tummad chunchunnad pe-palmialid o chul.  Tegin tulemal nadgu, Jesús aga e-chapinganbak ulgin nadmalmo, Dalmanuta-neg-kwebur-tikalzhe. Pariseomal Jesús-wilub-takchad J  Imi teun macherganbi milibake-kuchale mas kuchamal, tenal omegan, nuskan pel choglejul. Tegin tulemal-mas-kuchad-cholbal, Jesús tulemalga chogal: —Imidin pemal akalzhul negzhe nemalzhunno.  /Tegin tulemal-pel-kwapa immedzhe mas kuchamal. Tegin tulemal mas-kuchamalad-cholbal Jesús-e-chapingan karpa-kwakugle mas-okpitchad wesmal.  1Tegin Jesús-e-chapingan ua-purwigana wis nikmalbal. Tegin e-chapingan Jesúsga ua-ukchamalgu, Jesús Pab Tummadga tog-nuedi chogzhabal, tegin ua Jesúsga melgudbal. Tegin Jesús aga e-chapinganga ua-ukchabal tulemalga mimigalbal. Tegin e-chapingan pél ua-mimismalbalzhun. U #Tegin Jesús tulemalga chogal: —Pemal napkin ampagumalo mas kunmalgal. Tegin Jesús walakugle madu chusgu, Jesús Pab Tummadga tog-nuedi chogzha. Tegin Jesús purwi-purwi madu pipichisgu madu Jesúsga melgud. Tegin Jesús aga e-chapinganga madu ukcha tulemalga mimigal. Tegin e-chapingan pel-kwapa tulemalga madu mimiszhun. c ?Tegin Jesús aga e-chapinganzhe ekichial: —¿Pemal, walbigwa madu wis nikmal-ade? Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —Anmal walakugle madu wis nikmal. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tegil nabirdo. : mTegin e-chapingan Jesúsga chogal: —¿Anmal pia mas-kunned amio, unnigualedzhe tulemal-okunkal? Imi anmal neg-kweburgin pukchulmal, itigin tule-immal-uked kwen nikchul. Tenal we tulemal-wal-walgwen tikajul-akar tanimal. Al anmal masgin-okuchajul e-negzhe palmismalal, we tulemal igalbal ukul metamalo. w—Imi antin wilejakwa we tulemal-tak. Tenal we tulemal ibapágus anmalbak pukwamo, mas-kunned kwen nikchulmal. S !Imi teun takalgu, tulemal íchejul kannan Jesúszhe ampagunonimalbal. Imi teun tulemal mas-kunned pel nikchul kudimal. Tenal Jesús takchagu tulemal mas-kunchul kudimal, e-chapinganzhe kocha ka chogal: :m%Tegin tulemal Jesúsgin weob pakal pesmal, tegin Jesúsgin chogalmal: —Imi Jesús pél ib-nued imas; mag itogal tule-ua-yalli-imas, tegin tule-keg-chunmaked-ochunmasbal.q[$Tegin Jesús tulemalga chogal: —Pe melle tule-pimaladga pe pal an-chogo, an tule-yeed-nudas. Tenal tulemal pul-kigma Jesús-chogdi-kualmal. Tenal Jesús tulemalga choged-ilbal melle e-chogo, tulemal pul-kigma Jesús-chogmamimal. lQ#Tegidgin tule-ua-yalli ilgwen chuchu mag tule-ito-pes, tegin e-kwabin ilgwen nabir chunma-pesbal. $A"Tegin Jesús nikpa atadgu, chowi-pannos imas. Tegin Jesús e-kakabal tule-chuchu-yalliga chogal: —“Efata”. Wedin chogle: “Chuchu arkao.” !Tegin Jesús pidzhi tule-ua-yalli-ches; tegin chuchu-yabal ko yos. Tegin Jesús we tulegin kwi mis, tegin tule-kwabin-ebusbal. ' Tegin tulemal Jesúsga tule-ua-yalli-cheinonimal. Tenal we tule keg pel chunmabal. Tenal tulemal Jesúsgin wilenaigualmal ega machi-nudagal.  Tegin Jesús Tiro-akar nadgu, Sidón-neg-kweburgin nas. Tegin Galilea-mata-kakpal omosgu, Provincia-Decápoliszhe notap. "~=Tegin ome aga neg omosgu, pato taknatap e-chiskwadin kachigin akalzhul mai, nia pato punagin nos. Jesús tule-ua-yalli-tegin-keg-chunmaked-nudajad }Tegin Jesús omega chogal: —¿Teobí? Pedin napírra chogzhado. Tegil pe akalzhul naodo. Imi nia pato pe-chiskwa-akar nos. H| Tegin ome Jesúsga chogal: —Tummad, pe nabir chogendo, ¿tenal nuskan mesagin-mas-kunpukwadgin chan egwachal, achumal nabir kunnojulzhí? Al pe unnimodo, an-chiskwa-wis-pentagalmoye. V{%Tenal Jesús omega chogal: —Imi pedin Judio-tulejul. Al an purpal pega chogdo: imi nuskan yo immelegeddu, pe nuskangin mas-kunned chujal, tegin pe tarbi achuga metel, wedin ib-nuedzhul. Tenal meke nuskan inzhel immedzhe mas kunmalgwelo. Tenal nuskan mas-kuchad-cholbal kep pe achuga mas-okpitchad metodo. Al an keg pe-penta. z Tenal we omedin Judio-tulejul; tule-pid, Sirofenicia-tol. Tenal we ome Jesúsgin wilenaigual, ega chiskwagin-nia-maid-onogal. }ysTegin ome-walgwen Jesús-wisgusgu, Jesús wegin mai, Jesús-abir chimtinoni. Imi teun takalgu, e-chiskwa nia-nika. x{Tegin Jesús tulemal-oturdajad-cholbal te-akar nad, neg-kwebur-Tirozhik tegin Sidónzhik. Tegin Jesús neggin togzhagu, aga e-chapinganga chogal: —Pe melle tule-pimaladga pe pal an-chogo, an wegin mai. Tenal tulemal yabli Jesús-wisgusmal. uwcImi we iskued-pel-kwapa, tule-ulub-akar tani. Wedin Pabbak tule-izho. Jesús Cananea-ome-e-chiskwa-nudajad v!ome-impagin ome-pimaladgin yoleged, machered-impagin machered-pimaladgin yoleged, aku-aku immalmal peied, istar tulemalgin pinzheed, tule-yardaged, kalagwenzhul e-changin pinkejul nised, nobed, tulemalgin istar chunmaked, tummarba aga imaked, pinzheed-nikchul taed. huIImi immal-tule-izhogeddin machergan ome-pidbak yosgu-taed, tegin omegan machered-pidbak yosgu-taed, tegin machimal punamalbak yosgu-taed, tegin punamal machimalbak yosgu-taed. Tegin tule-pidbi immal aturzheed, tule-mejed, utcTegin Jesús kannan chogalbal: —Tenal tule-istar-pinzheeddin, tule-ulub-akar tani; wedin tule-izho. rs]Imi tule immal-kunned unnila sabalzhebi tog, tegin te-cholbal kannan pél milebalo, tenal tulega pinzheed-iskana kwen amijul. (Imi Jesús chogzhad chogle; meke-ibimala tulemal akalzhul kunno. Wedin Pab Tummadbak tule-kwen-izhojul.) r/Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¡Paaa! ¿Ampa pe aku itomalmodé? ¿Pe wichulzhí, immal-kunned Pab Tummadbak tule-kwen-izhojul? q1Tegin Jesús tulemal-ebesgu, neg-yabal ukposmal. Tegin e-chapingan Jesúszhe ekichialmal: —¿Imis pe tulemal-oturdajadde, ibi chogle-wede? 1p]Imi an-chogzhad pe nuekwá itomalo.)” koOImi tule mas-kuchal, keg purpal tule-izho. Tenal tule istar chunmakel, wedin purpal tule-izho. ( tnaTegin Jesús tule-yogsalmaladzhe kochagu, chogalbal: “Imi pemal nuekwa an-itomalo an igi chogneed. m- Al pemal-Pariseomal tadgan-igalgin-togzhadgin Pab-igal-mezhijad ochulosmal. Tenal Pab-Tummad-igal-pimalad-mezhijad, pemal ampa akalosmalbal.” plY “Tenal pemal-Pariseomal tulemal-oturdananimaldo tule keg we immalmalgin e-pabgan-pal-pentakel. gkG “Tenal pemal-Pariseomal chogmal: ‘Imi tule aga e-pabga, aga e-nanga chogzhal: We immalmal-an-pe-pentakoenad, an Pab Tummadga pel-kwapa ukcha. Wedin anmal-kakagin chogle: Korban. Al an keg pe-pal-penta.’ j Imi Moisés chogzhado:Imi pe aga pabgin, pe aga nangin,
pe atagenabmal. Ex. 20:12; Dt. 5:16 “Tegin Moisés chogzhabal:Imi meke-ibi-tule aga e-pabga,
o aga e-nanga kaka-iskana kochal,
pe we tule-mejenabmal. Ex. 21:17; Lv. 20:9 zim Tegin Jesús kannan chogalbal: “Pemal Pab-igal akalomamimal tadgan-igalgin toggal. ¿Ibiga teob an chog? bh=Imi pemal Pab-kaka-chogzhad obanmamimal, tenal pemal tadgan-igal-mezhijadbal nanedimal. $gAImi we tulemal Pabyob anche kolmalal,
wedin ibga keg pel ku.Tenal tadgan-pinche-aga-igal-onosmaladgin
tule-oturdananimal. Pitogua. Is. 29:13 :fmTegin Jesús Pariseomalga chogal: —¡Aaaaaa! ¡Pemal pinche-askinbi-nued-nanemalad! Al Pab-kaka-palchoged-Isaías akpene pemalgin nabir chogzhado, tegin pemalgin nermasbal:Pabdin chog:We tulemal pinche askin chunmakedginbi an-otummodamal,
tenal ulubgin ankin kwen pinzhejulmal. ~euAl Pariseomal tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad Jesúszhe ekichialmal: —¿Ibiga pe-chapingan anmal-tadgan-igal-mezhijadyob chunkal-enukedgin inniki-inniki nanejulmaldé? Tenal pe-chapingan yabli chunkal-enukchulidgin mas kunmal. ~duTenal Pariseomal neg-immal-ukleged-akar nonikil, obzhulil, mas kwen kunnojulmalbal. Tenal Pariseomal íchejul e-tadgan-igal-mamikidyob nanemal: muruk enukedgin, ti-chied enukedgin, mete enukedgin, (kan enukedgin,) Pab Tummad yer emal-takegal.) =cs(Imi Pariseomal kusgu e-tadgan-igal-mezhijadyob chunkal-enukedgin nanedimal, tenal Judio-pimalad ampamo. Tenal Pariseomal nuekwa chunkal-enukchulmalal, mas kwen kunnojulmal. 5bcTegin Pariseomal Jesús-e-chapingan-algalmal. Tegin Pariseomal takalmal Jesús-e-chapingan mas kunchogalgu, chunkal-enukedgin inniki-inniki igal-maidbal kwen imaszhulmal. a Imi te ibagwengin Pariseomal tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad-wal-walgwen Jerusalén-akar nonimal, Jesús-chiidzhe. `8Al Jesús meke pia nadel, neg-kwebur-tummagangin, neg-kwebur-purwiganagin, tegin neg-kwa-kwagwen-chijiidgin-tulemal-ampagumaladgin, tulemal Jesúszhe tule-yeed-cheinonidamal. Tegin tulemal Jesúsgin wilenaigualdamal, Jesús-mol-tuku wis ebumalgal. Tegin Jesús tule-yemaladga chogalda: —Tegil pe akalzhul an-mol-tuku ebugode. Tegin tule-yemalad-Jesús-ebusmalad pél nugusmal._)7Tegin tulemal Jesús-noni wisgusgu, negganbal abarmadmal, tule-yeed-amigal. Tegin tulemal Jesús-chiidzhe, kachigin tule-yemalad-cheinonimal. G^6Jesús ul-akar aktes. Tegin tulemal mag takmal wedin Jesús. m]S5Tegin Jesús mata opasgu, Genesaretche nonimal. Tegin Jesús-e-chapingan ul-esnas egwasmalgu, \34Tenal Jesús-e-chapingan nono-akpurrujadbal, ampa aku itomal Jesús ega madu melojad. Al Jesús-e-chapingan purwa-pokichajadbal weob pakal pesmal. 8[i3Tegin Jesús aga e-chapinganbak ulgin mes nakwiszhun. Tegidgin purwa kep pokigusmojun. Tenal Jesús-madu-omelojadbal Jesús-e-chapingan weob pakal peied-wilubzhulmalan. Z 2Tenal Jesús-e-chapingan nued takchamalan wedin Jesús. Tenal Jesús-e-chapingan yabli Jesúsgin kwakismal. Al e-chapingan sapejul kolmasmal. Tegin Jesús yok e-chapinganzhe kote chogal: —Melle pe kwakiemalma, aga pe niga okannoma. ¿Pe takchulzhí an? pYY1Tegin Jesús-e-chapingan ti-askin kannamadani Jesús-takalmalgu, pinzhealmal: “Wedin tule-purpa.” ;Xo0Tegin Jesús panna-akar aga e-chapingan-takcha, ulgin peyedzhe kamme minanimal. Tegin purwa peyedzhe abin kolmaidbal e-chapingan peyedzhe wilenanimal. Tegin wakurudzhik-kallin-namakedbal, Jesús aga e-chapingan-natapid-inik, ti-askin kannamanatapmo. Tenal Jesús aga e-chapingangin pakal-nao chognatapin. W}/Tegin tad-arkwatku, Jesús-e-chapingan ulgin ampa mata-magadbal natapmal. Tenal Jesús ampa walkwénna yalgin pes. QV.Tegin Jesús tulemal-akar nadgu, yalzhe nad Pab Tummadzhe kolgal. iUK-Tegin tulemal-mas-kuchamalad-cholbal, Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pemal akalzhul antu ulgin opakal nemalo, Betsaidaje. Tenal antin tulemal-wis-takkwelo. Tegin tulemal-naded-cholbal an pe-cholbal natapmogo. !T;,Imi teun tulemal-mas-kuchamalad, macherganbi miliatal. Tenal omegan, tegin purwigana kwen choglejul. Jesús ti-askin kannamakal e-chapinganzhe nonikid gSG+Jesús-e-chapingan mas-okpismalad wesmal. Tegin mas-kunned ampa karpa-kwaambe-kakabog okpis. ?Ry*Tegin tulemal-pel-kwapa immeché mas kuchamalgu, uQc)Tegin Jesús walatal madu chus, tegin ukabo ua-chusbal. Tegin Jesús nikpa atadgu, Pab Tummadga tog-nuedi chogal. Tegidgin Jesús madu pipichis, tegin madu Jesúsga melgud. Tegin Jesús aga e-chapinganga ukcha, tulemalga mimigal. Tegin Jesús ua-ukabogid ampa madu-imajadyob imasbal, tegin ua Jesúsga melgudmo. Tegin Jesús-e-chapingan tulemalga ua-mimismalbal. gPG(Tegin tulemal wala-tulaatalgin, tegin wala-tulabo-kakaambegin tunnul-tunnul ampagusmal. O 'Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pe tulemalga chogo: emalde kagan-arraragwadgin tunnul-tunnul ampaguenabmal. N+&Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Pemal walbigwa madu wis nikamal-ade? Pe wis taknegweldo. Tegin Jesús-e-chapingan madu-nika takchagu, Jesúsga chognonimal: —Anmal madu-walatal, ua-ukabo wis nika. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tegil nueddo. _M7%Tenal Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tagoed. Tenal pemal we tulemalga mas-kunned wis ukenab. Tegin e-chapingan Jesúsga chogal: —¿Igiwá? ¿Anmalá? Imi anmal masgin we tulemal-okunkal, wedin mani-tummad. ¿Ibabigwa-arpaged-wilub pe ebinzhe? Wedin ni-walapábak-arpaged-wilub. ¿Imi weob karkegu anmal masgin tulemal-okunnodé? L $Tenal pedin tulemalga chogenab: ‘Pe neg-kweburzhe nemalo. Chulil, tule-nagnugin-mamimaladzhe, pe nao mas-kunned pakegal.’ rK]#Tegin tad-arkwandanigusgu, e-chapingan Jesúsga chognonimal: —Imi pe tak neg pato chedodani. Tegin pe wisbal, anmal neg-kweburgin pukchulmal; anmal neg-nikchulidbal pukwamal. ¿Imi tulemalde pia aga mas-kunned paknemal-wede? J"Tegin Jesús omosgu, pato taknatapmal tulemal-ichejul edu pukwamal. Tenal Jesús tulemal-takchagu, pinzheal: “We tulemal, oveja-ibed-nikchulmaladyob kudimal.” Al Jesús wilejakwa tulemal-takalzhun. Tegin Jesús Pab-igalbal ichejul tulemal-oturdakalzhun. bI=!Tenal tulemal Jesús-takchamal, Jesúsde pia nad. Tegin tulemal igalbal abarmadmal. Tegin tulemal neg-kweburgangin abarma-nasmalgu, tulemal-neg-kweburginmalad mes nadmalmo. Tenal tulemal yabli Jesús-iktual-omosmal. hHI Tegin Jesús aga e-chapinganbak ulgin amalpí mata-kakpal nadmal, neg-tule-nikchulidbal. GImi teun tulemal ichejul nugumai, tegin tulemal-anal ukpomaibal. Al Jesús aga e-chapinganbak ulukued-igal kwen nikchulmal, tegin Jesúsmal nuekwa mas-kunned-igal pel nikchulmalbal. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Anmalpí akne wis nemal ulukugal. F#Tegin Juan Bautista purkwijad-cholbal, Jesús-e-chapingan-walambe-kakabogwad nonimalgu, Jesúsbak ormasmal. Tegin e-chapingan pel-kwapa Jesúsga chogzhamalzhun, pél emalga ib kujad, tegin emalde pél tulemal-oturdasbalid. Jesús masgin miliatal-tulemal-okuchad tEaTegin Juan-e-chapingan Juan-purkwis itosgu, e-mui aminonimal. Tegin e-chapingan uanzhe Juan-mui tigapmal. tDaTegin chulub pateagin Juan-nono cheal, tegin punaga Juan-nono ukcha, tegin punade ukin aga nanga ukchamo. [C/Tegin Herode ilgwen Juan-oturdalemaidzhe chulub-tule-mejed-palmijogalgu, chulubga chogal: —Pe Juan-tukal idirijal, pateagin e-nono chedago. Tegin chulub nadgu, aka oturdalemaid-neg-yabal Juan-tukal chikcha. NBTenal Herode puna-ega-chognonikid itosgu, peyedzhe pukib pakal pes. Tenal Herode Pab-wagin, tegin tule-tummagan-wagin punaga pato kaka-ukchadbal, al Herode punaga keg pal chogel, “Chul”. A Tegin puna kannan ilgwen Herode-chiidzhe nonigu, Herodega chognoni: —Antin imis-imis Juan-Bautista-nono pei, pateagin. ?@wTegin puna nodgu, aga e-nanzhe nad. Tegin puna aga e-nanga chogal: —¿An ibi nabir Herodeje ekiso-diá? Tegin e-nan aga punaga chogal: —Pe Juan-Bautista-e-nono pe ekisodo. I? Tegin Herode kannan punaga chogzhabal: —Imi an Pab-wagin napírra pega chogdo: meke-ibi-immalmal pe anche ekichial, antin pega uko; imi immalmal-an-nikad, an chunna abalzhal pega uko. s>_Tegin tule-tummagan mas-kunpukwadgin, Herodías-e-chiskwa tognonigu, Herodega kwilal. Tenal Herode tegin e-tummagan yer puna-kwiled takchamal. Al Herode punaga chogzha: —Imi meke-ibi-immalmal pe peiel, pe anche ekiso, an pega uko. *=MImi teun Herodías ampa igal-aminai, igi nabir Juan-mesgal. Tegin Herodíasga ibe noni. Imi teun Herode pel-kwapa-e-tummaganzhe kocha, e-mimmilejad-ibegin mas kunmalgal. Tegin tule-tummagan-Herode-pentamalad, chulub-tummagan tegin Galilea-napkin-mamimalad-e-tummagan mas kunnonimal. <Tenal Herode Juan-tob. Tenal Herode wiis Juandega, tule-napírragwad, tule-ilgwenad. Al Herode Juan-pentas melle Herodías Juan-mesgal. Tenal Herode Juan-itosgu ede istar-tii, Herode ulubgin pokidikid kwen nikchul-pes. Tenal Herode yabli yer Juan-itos. J; Al Herodías istar Juan-taknoni, tegin Juan-mesbi-kualzhun. Tenal Herode Juan-kas, tegin oturdaleged-neggin Juan-odos, tegin ezha-tubgin Juan-etisbal. Al Herodías keg kugus Juan-mesgal. ):KAl Juan Herodega pakal-pud chogzhagusdo: —Imi pedin noal kudii. ¿Ibiga pe aga urpa-Felipegin ome-Herodías-idiris-wede? Imi anmalga igal weob kwen maichul. t9a¿Ibiga Herode teob chogal pe ebinzhe? Nabir. Imi teun Herode e-urpa-Felipegin ome-Herodías-idiris. 85Tegin Herode Jesús-wisgusgu, chogal: —Imi we Jesús, ¿Juan Bautista tukal-idiral an tar-mechadzhulzhí? ¿Imi we tule kannan tullesbaldé? D7Tegin tule-pimalad-wal-walgwen chogmalmo: —Imi we Jesús, akpenegwad-Pab-kaka-palchoged-Elías. Tegin tule-pimalad chogmalmo: —Jesúsde Pab-kaka-palchoged-akpene-megwijadyobid. _67Tegin tulemal-pel-kwapa Jesúsgin chunmaked-kibi-kualmalgu, Errey-Herode kep Jesús-wisgualmo. Imi teun tulemal chogalmal: —Imi we Jesús, Juan-Bautista-kannan-tullejad, ¿al nabir immal-taktijulid imayé? $5A Tegin Jesús-e-chapingan ichejul tulegin-nia-mamikid-onis, tegin tule-nonogin-kwallu-eyojadgin ichejul tule-yemalad-nudasbal. Herode Juan-Bautista-mechad 41 Tegin Jesús-e-chapingan nadmalgu, tulemalga Pab-kaka-nuegan palchogdi-kualmalzhun: “Imi pedin aga ulubgin iskuedgin pukib-itogenabmal.” 3 Tenal meke ibi-neg-kweburgin, pe-Pab-Tummad-kakapurwa-chogdanikidbal tulemal yapa pe-abingeel, yapa pe-itogel, ilgwen pe we neg-akar pe nao. Tenal pe kutargin-pur-naniid opat-opat imako oyogal, Pab-kakapurwa pato we tulemalzhe arpi, tenal we tulemal Pab-kakapurwa kwen abingaszhulmal. Tenal tegi-kuo, Pab-kakapurwa pal kwen nonikojul. (Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-pe-kwen-abingaszhulmaladga, Pab tulemalga igal-itogalil, we tulemal Sodoma tegin Gomorra-tolganga, pul-pule sapejul oturdalenonimalo.) 82i Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —Pe neg-kwebur omojal, tule-pe-odojad-neggin pe togzhal, we neggin ilgwen pe peio pe naoedzhe; melle neg ogwa-ogwa nanemalo. m1S tenal pe kutar-yowigwadbi pe nemalo, tegin pe melle mol-ogwaged chedbalo, chunkal-kwabi pe nemalo. A0{Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pe nadmalal, pe melle immalmal chedo, kabubi unnila pe chedmalo. Pe melle mas-kunned chedo, pe melle muchila chedo, pe melle mani chedo. E/Imi teun Jesús aga e-chapingan-walambe-kakabogwadzhe kocha. Tegin Jesús wal-walbogin, e-chapingan-palmijogal. Tenal Jesús aga e-chapinganga igal-ukcha tulegin-nia-mamikid-onigal. ".=Tenal tulemal-Nazaretkinmalad-pel-kwablejal Jesúsgin pengusmal. Al Jesús weob pakal pes. Jesús aga e-chapingan-palmijad Pab-neg-takmaidgin chunmagal 5-cTenal tulemal-Jesúsgin-kwen-ibzhejulidbal Jesús Nazaretkin immal-taktijulid kwen imaszhul-kus, pinche unnila chunkalgin-ebujadbal iche-iche tule-yemalad-wis-nudas. d,ATegin Jesús tulemal-istar-e-takchamaladga chogal: —Imi tulemal chogmal: ‘tulemal-neg-kwebur-pimaladgin tule-tummadyob Pab-kaka-palchogmalad-takmal. Tenal tulemal-e-neg-kweburginmalad tegin tule-e-neg-yaginmalad tegin e-kwenamaladdin tule-tummadyob Pab-kaka-palchogmalad-kwen-takchulmal.’ Al pemal tule-tummadyob an-kwen-takchulmalmo. '+G¿We tulede, ulu-chobedzhulzhí? ¿E-nande Maríajulzhí? ¿Tegin e-urpamalde Santiago, José, Judas, Simónzhulzhí? ¿Tegin e-punmal anmalbak wegin pukwamalmojulzhí? ¿Tede toa Jesús-itogo, a chunmanaiddé? Anmal itoged saté. Tegin tule-Nazaretkinmalad istar Jesús-takalmalzhun. a&~8}}|={x{1z+yQxx%wdwvBuutssrqqCpp%oonmm@l!kjviehhffld~ccb1a``2_^]\ZY~XWWeVUTSS-RQ4PONMLKK7JxIzHGFFVEE D$C`BFA@b?>=<Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: “Tenal pe nue aga takermal, tulemal pe-yardadamal. vbe —¿Imis pe chunmajad, inkwa kuo-wede? ¿Igidgin anmalga oyolego-wede? Anmal pei, pedin anmalga chog. a% Tegin Jesús aga e-chapinganga chunmajad-cholbal, Jesús aga e-chapinganbak Olivo-yalzhe nadmalzhun. Tegin Jesús Olivo-yal omosmalgu, Pabzhe-koled-neg-abin-opakal ampagusmalzhun. Tegin Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, amal-walbakegwad pidzhi Jesúszhe ekichialmal: ` Tegin Jesús we chapinga chogal: —Agzhal pe tak, we neg totojul. Tenal we neg kujal akwa askin aga chiji pel peiojul. ?_ y Tegin Jesús Pab-Tummadzhe-koled-neg-akar nodgu, e-chapingan-walgwen Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked pe tak, ¿Pabzhe-koled-neg akwa-purwijul ne-á? ¿Tegin neg-nugu-taklebal-á? ^ ,¿Ibiga an teob pemalga chog? Nabir. Tenal tule-mani-ibgan ichejul mani ukchando, tenal we tule-mani-ukchamalad manigwen-ukchadyob aga itosmal. Tenal we ome iché mani ukchando, tenal Pabga yabli aga pellallé-napi mani ukcha, aga mas kunkal pel peszhul.']G +Tenal Jesús ome-mani-ukchad takchagu, e-chapinganzhe kocha. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: pe takcha, we ome-wileged-mani-ukchad. Imi we ome iche mani wis ukchando, tenal tulemal-ichejul-Pabga-mani-ukchamaladga, pul-pule mani ukcha. H\  *Tegin Jesús takchabal ome-wileged-machered-tarbi-purkwijad-walgwen nonimo. Tenal we ome unnila mani-kollogana-kwabo Pabga mani wis ukcha. ¿Tenal we mani, ibiga wis nabir? Ibga keg pel ku. [7 )Tegin Jesús Pabga-mani-ukmalad-nabal tulemal-mani-uknanimalad-takchii. Imi teun takalgu, tule-mani-ibgan-ichejul Pabga ichejul mani uknanimal. |Zq (“Tenal tule-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad pinche yardagedgin ome-tarbi-machered-purkwismaladgin immalmal egwannanimal. Tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad ib-chunchunnadyob, orojul Pabzhe kolmal, tulemal yami yer e-takegal. Tenal tulemal-weob-nanemalad pul-púle Pabzhe oturdalenoniko.” Ome-wileged-machered-tarbi-purkwijad Pab Tummadga mani ukchad Y! 'Tegin we tulemal ormaked-neggin tule-tummagan-kangin chigmal, tegin tulemal pulakwa mas-kunpukwadgin, tule-tummagan-abalgin chigdamalbal. 5Xc &Tegin Jesús tulemal-oturdanaidgin, tulemalga chogal: —¡Wijira! tule-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladzhe. We tulemalzhe pe-pinzheed kaleda. “Imi tule-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tule-tummadyob nanebimal, mol-nued yomal, tegin neg-kwebur-abalgin tulemal-eje-atagedgin kolmalgal. NW %Tegin Jesús chogalbal: —Imi Errey-David-pel Cristoje kocha ‘Tummad,’ ¿tede Cristode, igi David-e-wagwaga kuo? Tenal tulemal Jesús-kwen-abin-imaszhulmal, ilgwen yakir pesmal. Tenal tulemal-Jesús-itobukmalad-íchejul, yer Jesús-itosmal. Jesús tule-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladgin immal-choged nikunoni 'VG $Tenal Errey-David Pab Purpa Nuedbal aga tukin Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulegin chogzhado:Imi Pab Tummad an-Tummadga chogzhado:‘Pedin an-nuedzhik tummadga chigwitapo,
tule-pebak-aichulmaladgin nakwegal an pe-imakedzhe,
pe kangin nag-onakwedyob.’ Sal. 110:1 oUW #Tegin Jesús Pab-Tummadzhe-koled-neggin tulemal-oturdanaidgin, Pariseomalzhe immal ekichial: —¿Ibiga tule-Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad chogmal: ‘Imi Cristo-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed Errey-David-e-wagwa?’ #T? "Tegin Jesús itosgu we tule yer chunmas, Jesús we tulega chogalzhun: —Pedin pe iche-napi Pab-neg-takmaidgin toggal, Pabgadga kugal. Imi te ibe-akar tulemal Jesús-tobedbal keg Jesúszhe immal pal ekisgusmal. Jesús Pariseomalzhe ekichijad: “¿Cristode toa-wagwa-wede?” NS !“Imi pe chogzhado, anmal Pab-Tummad-pilalguenab, pél anmal-ulubzhe, pél anmal-purpaje, pél anmal-pinzheedzhe, pél anmal-kalzhe, pel-kwapa. Tegin tule aga chan pilalguedyob, anmal tule-pid-pilalguenabmal. We igaldin pul ib-nued; tule pul kugedgin Pabga-immal-ukedga, tegin tule pél Pabga-immalmal-ukchadgabal.” QR Tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdaked Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, pedin nued imasdo; pe chunchunnad chogzhado: ‘Pab Tummadbi walkwénna mai, Pab Tummad-pid ukin pal kwen nikchul.’ IQ  Tegin kaka-chogbogwad chogbal:Imi aga pe-chan pilaledyob,
pe tule-pid-pilalguenabmalmo. Lv. 19:18 Tenal anmalga igal-pul-chunchoged ukin pal nikchul, imi an-chogzhadbi unnila maido. P9 Tenal pemal Pab-Tummad-pilalguenab,
pél aga pe-ulubgin itogedzhe, pél pe-purpaje,
pél pe-pinzheedzhe, pél pe-kalzhe, pel-kwapa. Dt. 6:4-5 .OU Tegin Jesús tulega chogal: —Nabir. Imi igal-pul-chunchoged chogdo:Israel-tulemal pe nue itomalo:Anmal-Pab-Tummadbi, unnila Pab Tummadga mai. >Nu Tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdaked-walgwen, Jesús yer Saduceomal-abin-imas itosgu, Jesúszhe ekisnoni: —¿Imi Pab Tummad piti-igal-pul-chunchoged anmalga ebes-chogna? mMS Imi anmal-tadgan Pab-neggin tulleszhulilen, Pab Tummad tadgangin kwen chogzhajulin ede tadganga Pab Tummadga mai. Imi Pab Tummad, tule-purkwismalad-e-Pab-Tummad chul, tenal Pab Tummad, tule-kannan-tullesmalad-e-Pab-Tummadga mai. Tenal pemal immal-kwen-wichulidbal, tule-kannan-tullegoed-igalgin pe peyedzhe nosmaldo.” Pab-igal-chogbogwad pul-chunchoged ,LQ “Imi anmal tule-kannan-tullegoedgin chunmamalo. ¿Tenal pemal Pab-karta apchodimalzhulzhí, akpene igi Moisésga ib kujad? Imi teun Moisés kagwis chapi takchagu, abir nad. Tenal Pab Tummad Moisésga chogal:Imi antin, Abraham, Isaac,
tegin Jacob e-Pab-Tummadga mai. Ex. 3:6 0KY Tenal tule-purkwijad-akar Pab-neggin kannan tullejal, ome-pal-kwen-nikuojul. Tegin omegandemo, machered-pal-kwen-nikuojulmalmo. Tenal tulemal angelmalyob kunonimalo. TJ! Tenal Jesús Saduceomalga chogal: “¿Ibiga pemal anka noal chunmananimal-wede? Imi pemal ampa nuekwa Pab-karta-nermakal-maid kwen wichulmalma. Tegin pemal Pab-kannaleged-nikad kwen wichulmalbal. I/ “Imi we ome Pab-neggin kannan tullejal, ome machi-walakugle-pél-nikujadbal ¿piti-machi-walakugled e-machered-chunchunnadga kunoniko?” H- Tenal machimal-walakugled pél we ome-nikusmal. Tenal machimal yabli tegigus nuchu-kwen-nikuszhulmal. Tenal we ome kep napigin purkwenonimojun. WG' Tegin e-urpa-e-palid e-ia-omega-kujad-nikunonimo. Tenal we machi ampa nuchu-nikuszhul purkwenonimo. Tegin e-urpa-pid, ampa e-ia-omega-kujad-nikunonimo. Tenal we machi ampa nuchu-kwen-nikchul purkwenonimo. %FC “Nabir. Imi te ibagwengin tule-walgwen machimal-walakugle-nikus. Tegin machi-tummad ome-nikunoni. Tenal machi-tummad nuchu-kwen-nikchul purkwenoni. OE “Tule-oturdaked, imi Moisés anmalga igal-mezhisdo: ‘Tule-ome-nikad nuchu-nikuszhul purkwijal, e-urpadin keg-chulgu e-ia-omega-kujad-nikuenabmo, aga e-ia-purkwijadga nuchu-nikunonigal.’ >Du Imi teun Saduceomal Jesúszhe nonimal. Tenal Saduceomal chogmaldo: “Imi tule purkwijal, Pab-neggin pal kwen tullegojul.” Tegin Saduceomal Jesúszhe ekichialmal chogalmal: FC Tegin Jesús Pariseo-e-chapinganga chogal: —Nabir. Imi immal Romano-Tummad-Césargadil, Césarga pe ukodo. Tenal immal Pab Tummadgadil, pe Pab Tummadga pe ukodo. Tenal Pariseomal-e-chapingan Jesús-chogzhad itosgu, weob pakal pesmal. Saduceomal Jesúszhe tule-purkwaled-akar-kannan-tullegoed-igal ekisnonikid B} Tegin Pariseo-e-chapingan Jesúsga mani cheinonimalgu, Jesús tulemalzhe ekichial: —¿We manigin toa-wagal-purpa chii-jogna? ¿Tegin toa-nug nermakal naibal-chogna? Tegin Pariseo-e-chapingan Jesúsga chogalmal: —Romano-Tummad-Césargadde. 7Ag Tegin Jesús takchagu tulemal ib-chunnadyob chunmananimal, we tulemalga chogal: —¿Ibiga pemal an-wilub-taknanimal-wede? Anka pe mani-kwagwen chedagweldo an takegal. 1@[ Tegin we tulemal Jesúszhe nonimalgu, Jesúsga chogalmal: —Tule-oturdaked, anmal nued wismaldo, pedin napírra chunma. Tegin anmal wismalbaldo tule-tummad o tule-pinchegad pega iwen-akalzhul, pe tule-kwen-tobzhul. Tenal pe ilgwen pakal-pud-pud Pab-igalgin tulemal-oturdabal. Imi pe inniki-immal-choged-tule-choggu, al anmal peido, pe anka chog. ¿Imi anmal nabir Romano-Tummad-Césarga mani-egwannanimalad penuko o chul? s?_ Tegin Judio-tummagan Jesúszhe Pariseo-tegin-Herode-chapingan-palmialmal yami Jesús-wilub-takegal. g>G Tenal Judio-tummagan Jesús uva-tigzhadgin, tegin akwa-metedgin purpal chunmas itosgu, mag itosmal Jesús emalgin chunmas. Al Judio-tummagan igal-amialmal Jesús-kagal. Tenal Judio-tummagan tulemal-tobgualmal-choggu, al Jesús-ebesmalzhun. Tegin Judio-tummagan ilgwen Jesús-akar nadmalzhun. Jesús Romano-tummadga-mani-egwanmaladgin chunmajad s=_ Imi Pab Tummad weob akwa-imas.Al Pab-Tummad-immal-imajadbal anmal weob pakal pesmal. Sal. 118:22-23 K< ¿Imi pemal Pab-kartagin apchodimalzhulzhí Pab-kartagin igi chog? Imi Pab-kartagin chogdo:Imi tule-neg-chobmalad akwa-mete.Tenal we akwa-meted
akwa pul-chunchogedga kunoni. z;m —¿Imi tule-nagnu-ibed, tule-ebi-machi-mechadbal, igi tule-nagnu-takchimalad-imako pe ebinzhe? Nabir. Imi tule-nagnu-ibed tule-nagnu-takchimaladzhe nonikil, tule-nagnu-takchimalad-mesmogo, tegin tule-pimaladga nagnu uko ega takegal. O: Tegin tule-nagnu-takchimalad machi-kasmalgu, nagnu-tikalzhe machi-chesmal. Tegin tule-nagnu-takchimalad nagnu-tikalbal kep machi-mechamalzhun.” Tegin Jesús tulemal-e-itobukmaladzhe ekichialbal: 91 “Tegin tule-nagnu-ibed-e-machi, tule-nagnu-takchimaladzhe nonigu, tule-nagnu-takchimalad aga emal-emal chunmakalmal chogalmal: ‘Imi we machi-tanikid e-pab-purkwijal, we nagnu machigadga kunoniko. Al anmal we machi-mejenabmalbal, nagnu pél anmalgadga kunonigal.’ 58c “Tegin tule-nagnu-ibed pél aga e-mosmal-palmisgu, e-machi-pilaledbi, walkwénna wis petap. Tegin tule-nagnu-ibed kep chogalzhun: ‘Imi antin naga machi-palmine, tule-nagnu-takchimaladzhe. Tenal tule-nagnu-takchimalad an-machigin atagenabmal.’ Tegin tule-nagnu-ibed aga machi-palmialzhun. %7C Tegin tule-nagnu-ibed e-mos-pid-palmisbal tule-nagnu-takchimaladzhebal. Tenal tule-nagnu-takchimalad mos-nonikid-mechamal. Tegin tule-nagnu-ibed íchejul-e-mosmal-palmialbal tule-nagnu-takchimaladzhe uva amigal. Tenal tule-nagnu-takchimalad mosmal-nonimalad-sakismal, kwen-mechamal. 86i “Tenal tule-nagnu-ibed, tule-nagnu-takchimaladzhe e-mos-pid-palmialbal. Tegin mos nonigu, tule-nagnu-takchimalad nonogin mos-sakismal, tegin istar mosgin todosmalbal. J5  Tenal mos tule-nagnu-takchimaladzhe nonigu, tule-nagnu-takchimalad we mos-kasmal. Tegin tule-nagnu-takchimalad mos-nonikid-sakismal, tegin chunkal-kwabi kannan e-tummadzhe e-mos-palmismalbal. 4 “Tegin uva-nabgued-ibe omosgu, tule-nagnu-ibed tule-nagnu-takchimaladzhe, aga e-mos-palmial, uva-chan-abal-ega-uklegoed amigal. 53 e Tegin Jesús purpal tulemal-oturdakalzhun: “Imi te ibagwengin, tule-walgwen nagnugin uva tigzha. Tegin tule-nagnu-ibed pel-kwapa ebiris aga nagnu chaktis. Tegin tule-nagnu-ibed kuakwa uva-nis-abingeed chobzhabal. Tegin tule-nagnu-ibed nikpa kalu chobzhabal pel-kwapa nagnu-algegal. Tegin tule-nagnu-ibed nejogalgu, tulemalga e-nagnu wis ololchas kujal-uva-weied-omojal aga abal kamalgal. Tegin uva-e-ibed napa-pidzhe nadzhun. m2S !Al Judio-tummagan Jesúsga chogalmalzhun: —Anmal kwen wichulmal, Juan-Bautista-tigin-tule-oged, pia tani. Tegin Jesús tummaganga chogal: —Tegil an pemalga kwen chogojulmodo, toa anka igal-ukcha weob immal imagal.F1 Tenal anmal chogzhabalil: ‘Juan-Bautista-tigin-tulemal-oged tule-akar tani,’ anmal tulemalgin kwakidamalo. Imi tulemal-pel-kwapa chogmal, Juan Bautista chunchunnad Pab-kaka-palchoged. _07 Tegin Judio-tummagan aga emal-emal chunmakalmal: —Imi anmal chogzhal: ‘Juan-Bautista-tigin-tulemal-oged Pab-akar tani,’ we Jesús anmalga chogdago: ‘¿Tede, ibiga pemalde Juangin keg ibzhemalzhun?’ q/[ ¿Imi Juan-Bautista-tigin-tulemal-ogdi-kujad pia-akar tani-jogna? ¿Pab-akar o tule-akar? Anka chogdo. 8.i Tegin Jesús Judio-tummaganga chogal: —Tegil an pemalzhe inzhel immal ekisnegwel. Imi pe anka chogzhal, kep an pega chogmogo toa anka igal-ukcha an weob immal imagal. -# —¿Imi pe toa-nuggin weob pe immal ima-wede? ¿Tegin toa pega igal-ukpal-wede, weob immal imagal? Imi an pe-peido, pe anka choggal. ,  Tegin Jesús aga e-chapinganbak Jerusalénzhe nonimalbalzhun. Tenal Jesús Pabzhe-koled-neg-impabal pipirmadiidgin, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin Judio-chelegan-tummagan Jesúszhe ekisnonimal: j+M Tenal tule-pegin-immal-akalojadga, pe iskued-pelgus chogzhajulil, Pab-nikpa-maid pega kwen chogojulmo: ‘Pe iskued pelgus.’)” Teob Jesús chogzhado. Pariseomal igal-aminani-kusmalad toa Jesúsga igal-ukcha immal imagal D* “Tenal pe Pabzhe kolzhogalil, tule-pebak-walmadiidga pe chogenab: ‘Pe-iskued pato pelgus.’ Imi pe chogzhal: ‘Iskued-pelgus,’ Pab-nikpa-maid iskued-pelgus pega chogmogo. ( ) Al an pemalga chogdo: meke-ibi pe Pab Tummadzhe koledgin ekichial, tenal pedin penzhulil Pab Tummad pato pega ukcha, wedin pega kuo. Y(+ Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: meke-ibi-tule Pab Tummadgin nued penzhulidgin yal-tummadga chogzhal: ‘Imisgin pe we-akar ilgwen termalzhe arkwano,’ we yaldin keg-chulgu ilgwen termalzhe arkwanenab. u'c Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Teobí? Tenal pemal ulubgin Pab Tummadgin penzhulinabmal. & Tegin Pedro wisgud-nadgu Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, pe tak; sae-pe-wag-islub-chapi-ukapchajaddin pato tinna kwichi. ~%u Tegin Jesús te pangin kannan Jerusalénzhe natapidgin, pato taknonimal, wag-islub-chapidin pato tinna kwichi. s$_ Tegin neg-chedogalgu, Jesús aga e-chapinganbak kannan Betaniaje almalbal. Wag-islub-chapi tinkujad #1 Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad Jesús-chogzhad itosgu, igal-amialmal igi nabir Jesús-mesgal. Tenal Jesús-tulemal-oturdajadbal tulemal-pel-kwapa weob pakal pesmal-choggu, al tummagan Jesús-tobgualmal Jesús-kagal. z"m Tegin Jesús tulemal-oturdakalgu, chogal: —¿Imi Pab Tummad e-kartagin chogzhulzhí?An negdin tule-pel-kwapa-akal-akal-anche-kolgalbi,
tenal pemal immalmal-aturzheed-negga
anche-koled-neg imananimal. Is. 56:7; Jer. 7:11 l!Q Tegin Jesús tulemal-immal-cheimamimaladgin igal-kas, Pabzhe-koled-neg-impabal immalmal chedagal. 5 c Tegin Jesús kannan Jerusalénzhe nonigu, Pabzhe-koled-neg-impabal tognoni. Tegin Jesús Pabzhe-koled-neg-impabal togzhagu, pel-kwapa tule-immalmal-ukpukmalad tegin tule-immalmal-pakpukmalad-onis. Tegin Jesús tule-mani-ogwabukmalad-e-mesamal okpis, tegin tule-nu-ukpukmalad-e-kanmal okpisbal. q[ Tegin Jesús aga e-chapingan-wagin wag-islub-chapiga chogal: —Pedin ilgwen-pesgu peine, chan kwen nikchul. Tenal e-chapingan Jesús-chogzhad-itosmalgu, ukin nadmalbal. Jesús Pabzhe-koled-neg-akar tule-immalmal-ukpukmalad-onijad  Tegin Jesús panna-akar takcha wag-islub-chapi kamagwis. Tegin Jesús ilgwen e-chalzhe nad takegal wag-islubde chan nik-dewa. Tegin Jesús wag-islub-chal omosgu, e-chan kwen onoszhul, pinche unnila kamagwis. Imi teun wag-islub e-chanmaked-wilub ampa omojul. eC Tegin Jesús te pangin Betania-akar kannan Jerusalénzhe nadbalgu, igalbal ukulzhaal. -S Tegin Jesús Jerusalénzhe tognonigu, ilgwen Pabzhe-koled-negzhe nad. Tegin Jesús Pabzhe-koled-negzhe togzhagu, pel-kwapa neg algas. Imi teun neg pato chedodani-choggu, al Jesús aga e-chapingan-walambe-kakabogwadbak ilgwen Betaniaje kannan almalbal. Jesús wag-islub-chapi ukapchajad /W Tegin Pab Tummad anmal-tadgan-DavidyobJesús-neg-takmaid nued takelen, nabirbalinye.Tegin we Jesús Pab-neggin
pul otummoledi-kuelen, nabirbalinye.” % Tegin tulemal-Jesús-iktual-irmamamimalad, tegin tulemal-Jesús-cholbal-tanimalad sapejul kolmanatapmal chogalmal:“¡Jesúsye, pe otummoledi-kuelen, nabirinye!Imi tule-Pab-Tummad-nuggin-tanikid,
ib-nuedga kuelen, nabirbalinye. Sal. 118:25-26 @y Tenal tulemal-ichejul errey-tummadyob Jesús-takedbal Jesús-iktual igalgin okin-okin aga e-molmal imasmal. Tegin tulemal nagnugin uga-ka kwachamalgu, igalgin uga-ka okismalmo. dA Tegin e-chapingan Jesúsga moli-cheinonimalzhun. Tegin Jesús-e-chapingan moli-cheinonimalgu, moli-yankalgin aga e-molmal okismal. Tegin Jesús moligin nakwiszhun. Tegin Jesús aga e-chapinganbak ukin nadmalzhun. P Tegin Jesús-e-chapingan moli-ibganga chogal: —Tummadde chog ede pei. Tenal tummad kujal pega kannan cheinonibalo. Tegin tulemal Jesús-e-chapinganga chogalmal: —Tegil pe akalzhul chedodo. s_ Tegin tulemal-aka-pukmalad Jesús-e-chapinganzhe ekichialmal: —¿Ibiga pemalde moli-echiknanimal-wede? # Tegin Jesús-e-chapingan nadmalgu, taknatapmal moli-burro igal-yagin-wanagakkin edinal-un. Tegin Jesús-e-chapingan moli-echikchamal. :m Tegin tule peje ekichialil: ‘¿Ibiga pe moli-burro-echiknai-wede?’ Pe we tulemalga chogo: ‘Tummadde chog ede we moli-pei. Tenal tummad kujal pega kannan cheinonibalo.’  —Imi pe we neg-kwebur-toto-pe-takchiidzhe, pe nemalo. Tenal pe we neg-kweburzhe tognatapil, pe taknatapmalo moli-burro-chapini edinal-un. Imi we moli-chapini, tule ampa kin kwen nakwedijul. Tenal pe we moli-burro-echikchal, pe anka chedamalo. A } Tegin Jesús aga e-chapinganbak Jerusalén omodanigu, Betfagé tegin Betania-neg-kwebur-omodanikidgin Olivo-yal-inik peinoni. Tegin Jesús walabo aga e-chapingan-palmijogalgu, chogal: zm 4Tegin Jesús we tulega chogal: —Tegil nabirdé. Imi pe ankin penguszhul-choggu, al pe nugus. Imidin pe akalzhul negzhe nao. Tegin tule-aku-ataged ilgwen imia nuguszhun. Tenal tule-imia-nugujad ilgwen Jesúsbak mes igalbal nadmo.;o 3Tegin Jesús tule-aku-atagedzhe ekichial: —¿Igi pe pei, an pe-pentakegal? Tegin tule-aku-ataged Jesúsga chogal: —Tule-oturdakedye, antin pei, pe anka imia nudagalye. %C 2Tegin tule-aku-ataged Jesús-ega-chogzhad itosgu eje tago, weligwal-itogedgin ilgwen chuba mid. Tegin tule-aku-ataged kwisgudgu, ilgwen Jesúszhe al.  1Tegin Jesús tule-aku-ataged-itosgu, kannamamaid kwisgunoni. Tegin Jesús tulemalga chogal: —Pe we tulega chogo: ‘Tago.’ Tegin tulemal-Jesúsbak-natapmalad, tule-aku-atagedga chogalmal: —¡Pe welguma, pe kwisguma! Imi Jesús chogdo pede eje tago. g G 0Tegin tulemal-Jesúsbak-natapmalad tule-aku-atagedga chogalmal: —¡Pe melle kolmama! ¡Pe yakir-kuma! Tenal tule-aku-ataged pul-kigma Jesúsga kolmakal chogal: —David-wagwaye, pe wilejakwa an-takelen, nabirinye.  7 /Tegin Bartimeo Jesús-Nazaretkined-tani itosgu, sapejul kolmakal chogal: —Jesúsye, pe David-wagwaye, imi pe wilejakwa an-takelen, nabirinye.  - .Tegin Jesús aga e-chapinganbak Jericóje nonimal. Tegin Jesús Jericó-akar nadmalgu, Jesús-e-chapingan tegin tule-pimalad-íchejul Jesúsbak mes nadmalmo. Imi teun tule-aku-ataged-walgwen igalgin chii, mani-ekichi. Tenal we tule-aku-ataged Timeo-e-machi-Bartimeo.  w -“Tenal an-Te-Tule-Chunna ampa an-chogzhad-yopí kudimo. Imi an kwen nonijul tule-mosyob-anka-immal-imagal. Tenal antin nonido, tulemalga immal imagal, tegin an-purkoedbal ichejul tulemal-abonogalbal.” Jesús Bartimeo-aku-ataged-nudajad   ,Tenal meke-ibi-tule pemal-abalgin tule-pul-tummadga kubiel, we tule pul-pule pel-kwapa tulemalga tule-pinche-arpagedyob naneenabmal. dA +“Tenal pemal-abalgin, iti-napkined-tummagan-tamaladyob pemal naneed-wilubzhulmal. Tenal meke-ibi-tule, pemalga tule-tummadga kubiel, we tule tummarba itoged-wilub chul. Tenal we tule pul mosyob tule-pentakenab.  *Tegin Jesús e-chapingan-walambe-kakabogwadzhe kocha ka chogal: —Tenal pemal nued wismal, Judio-tulejulmalad-e-tummagandin e-chapinganga pul tummarba itomal, tegin we tummagan kantikidgin tulemalga ib chog. Tegin we tule-tummagan kantikidgin tule-palmibal.  )Tegin Jesús-e-chapingan-walambegwad wisgusgu Jacobo tegin Juan tule-tummadga-togbi-kualmal, Jacoboje tegin Juanzhe ulualmalzhun. ;o (Tenal an-nuedzhik tegin an-chapilezhik-chigmaloeddin, ankin chijul choggal: ‘We tule an-cholbalmaladga toggal.’ Tenal Pab Tummad pato tulemal-chus an-cholbalmaladga toggal. w 'Tegin Jacobo tegin Juan Jesúsga chogalmal: —Anmal unnimalmodo. Tegin Jesús we machimalga chogal: —Tegil nabirdé. Imi pemal anyob unnio-choggu, al an kobed-kakpid-pakal-kobneedyob tegin an tigin-oglegoedyobbal pe anyob wilemalmogodo.  &Tenal Jesús machimal-walbogwadga chogal: —Pemal immal-kwen-wichulidgin anka chunmananimalma. ¿Imi pe unnimalmogoyé an-wilegoedgin wilegalmo, an-kobed-kakpid-pakal-kobneedyob? ¿Tegin pe unnimalmogojí an purkoedgin, an tigin-oglegoedyob pe purkwegalmo? H  %Tegin machimal Jesúsga chogalmal: —Imi pe tummadga nugu-taklegedgin togzhal, anmal peigujiindo anmal pe-yalbalmaladga kugal; kwen pe-nuedzhik chiggal, kwen pe-chapilezhik chiggalmo. `9 $Tegin Jesús machimal-walbogwadga chogal: —¿Igi pe pei, an pemalga immal ima? >u #Tegin Zebedeo-machimal-walbo Jesúszhe nonimal, Jacobo tegin Juan. Tegin we machimal-walbogwad Jesúsga chogalmal: —Tule-oturdaked, anmal peido, pe anmalga immal wis imako. pY "Tegin tule-Judiojulmalad ankin istar todomalo, tegin ankin kwi mimalo, tegin peyedzhe an-ebiomalo, tegin an-mesmalo. Tenal an ibapágin purkwaled-akar kannan tullenonibalo. Jacobo tegin Juan Jesús-cholbalmaladga togbi-kusmalanad C~ !—Imi pe takto, anmal Jerusalénzhe natapmal. Tenal tule an-Te-Tule-Chunnagin akpinnoniko, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganzhe tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamaladzhe. Tenal Judio-tummagan ankin chognonimalo antin keg-chulgu purkweenab. Al Judio-tummagan tule-Judiojulmaladga an-ukmalo an-mesgal. ;}o Tegin Jesús aga e-chapinganbak Jerusalén-igalbal natapidgin, teun Jesús aga e-chapingan-iktumai. Tenal Jesús e-chapingan-iktumaidbal, e-chapingan weob pakal pesmal. Tegin tule-Jesús-cholbal-tanimalad Jesúsgin kwakialmalbal. Tegin Jesús pidzhi aga e-chapingan-walambe-kakabogwadzhe kochagu, aga igal wis itosmal. Tegin Jesús aga e-chapinganga chunmakalzhun, kujal ega immal-kuoedgin. Al Jesús aga e-chapinganzhe chogal: |1 “Tenal tulemal-ichejul-iti-napkin-tummaganga-irmamalad Pab-neggin tule-pinchegadga kunoniko. Tenal tulemal-ichejul-iti-napkin-pinchemaladga-irmamaladdin, Pab-neggin tule-tummaganga kunonimalo.” Teob Jesús chogzhagus. Jesús ilapágus aga chogzhagujad ede purkwene %{C we tule-immal-ebejadbal tulaataled-ilgwen-kaka pul melu, iti-napkin we tulega immalmal uklenoniko: nega, nagnu, nana, nuskana, kwenamalad. Tenal tulemal sapejul pe-imaked-abalgin pe immal nikunoniko. Tenal tule anpal-naigujadbal immalmal-ebejadbal, Pab-neggin ilagwen-nadgu tullego. Tz! Tegin Jesús Pedroga chogal: —An chunchunnad pega chogdo: meke-ibi-tule anpal-naigujadbal, tegin an-kaka-nuegangin-chunmakoedbal aga immalmal ebejal, nega, nagnu, paba, nana, nuskan, kwenamalad, y  Tegin Pedro Jesúsga chogal: —Tenal anmal pél immalmal ebesmal pebal naigugal. ¿Tegil anmalga ibi uklenonimalmogojun? @xy Tegin Jesús nuu e-chapingan-takalgu, e-chapinganga chogal: —Imi tulega, immal keg kued; Pabgadin, pél nabir immal kunonida. Al Pab-Tummad-unni e-neg-takmaidgin tule-odogal. Dw Tenal Jesús e-chapingan pul-pule weob pakal pesmal. Tegin e-chapingan Jesúsga chogalmal: —¿Imi tule-mani-ibed Pab-negzhe-toggal ib-peyedzhe-choggu, tegil toamala abonolegojun? pvY Imi moli-camello pul-pulejul wag-iko-imia-yabal toggal, tule-mani-ibed pul Pab-neg-takmaidgin toggal. [u/ Tegin Jesús e-chapinganga chogzhadbal, e-chapingan weob pakal pesmal. Tegin Jesús kannan aga e-chapinganga chogalbal: —Masmal, peyedzheá, tule (pirkin manigin pinzheedbal) Pab-neg-takmaidzhe toggal. Pt Tegin Jesús tule-naded takchagu, e-chapinganzhik akpiris. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalzhun: —¿Peyedzhe, pe takchulzhí, tule-mani-ibed pirkin-mani-pilaledbal Pab-neg-takmaidzhe toggal? s% Tenal we tule peyedzhe-immalmal-nikad-yapa-ukedbal Jesús-ega-chogzhad-itosgu, e-ulubgin nunma-pes. Tegin we tule pukib-pakal nadzhun. jrM Tegin Jesús we tule-chogzhad itosgu, weligwaledgin, pilaledgin we tulega chogal: —Nabir pe chogendo: ‘An toto-akar pel-kwapa weob nanedii,’ tenal pe immal-choggwen napido. Imi pe negzhe nadel, pél pe immal-nikad pe manigin uko. Tegin pe tule-wilemaladga mani ukpalo. Imi an-pega-chogzhadyob, pe tule-wiledimaladga mani ukchal, pedin Pab-neggin íchejul immalmal-nuegan nikunoniko. Tenal pe tule-wilemaladga pél mani-ukchad-cholbal, kep pe anche tago ankin turdagal. q Tegin tule-Jesús-abir-chimtinonikid Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, imi antin toto-akar pe-chogzhadyob nanedii. p  ¿Imi pe nued wiszhulzhí, Pab Tummad Moisésbal igi igal-mezhis? Imi Pab chogzhado:Melle tule-mejo; melle ome-pidgin yolego;
melle immal aturzhao; melle pinche-pinche kakanchao;
melle tule-yardako; tegin pe aga pabgangin atago. Ex. 20:12-16 o Tegin Jesús tule-nonikidga chogal: —Nabir. ¿Ibiga pe anka chogde, antin tule-nued? Pab Tummadbi unnila tule-nued. Wn' Tegin Jesús nejogalidgin, tule-walgwen Jesúszhe abarmanoni, tegin Jesús-abir chimtinoni, tegin Jesúszhe ekichial: —Tule-oturdaked, pedin tule-nued. ¿Imi an igi imakenab ilagwen-nadgu tullegal? m Tenal nuskan yabli Jesúszhe nonimal. Tegin Jesús nuskan-irmamaid-ilbal, chugnukwa nuskan-aktomai. Tegin Jesús chunkalgin nuskan-ebusgu, Pab Tummadzhe kolalzhun: “Pe we nuskanga immal-nuegan imakelen, nabirinye.” Jesús tule-mani-ibedbak chunmajad l! Imi an chunchunnad pemalga chogdo: meke-ibi-tule nuskanyob Pab-neg-takmaid kwen abingejulil, we tule Pab-neg-takmaidzhe kwen togojul-kuo. k Tegin Jesús e-chapingan-chogzhad itosgu melle eje nuskan-chedamalo, istar itos. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Ibiga pe nuskanga chogde, melle anche tagmalo? Meke nuskan anche tagmalodo. Imi Pab-neg-takmaid we nuskanyob-kudimaladga kunoniko. j/ Tegin tulemal Jesúszhe nuskan-cheinonimal, Jesús chunkalgin nuskan-ebujadgin choggal: “Pab Tummad pega immal-nuegan imakelen, nabirinye.” Tegin Jesús-e-chapingan tulemal-Jesúszhe-nuskan-cheidanimaladzhe ulualmal-chogalmal: —Melle Jesúszhe nuskan-chedamalo. i7 Tenal ome-melleded machered-pid-nikusmogal, we ome machered-pidgin-yolejadyob kunonimo. Teob Jesús chogzhado. Jesús wiles nuskan-purwigana-takchad h- Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi tule-walgwen aga ome-metel, tegin ome-pid-nikunonikil, we tule ome-pidgin-yolejadyob kunoni. g% Tegin Jesús negzhe tognonikidgin, e-chapingan Jesúszhe kannan ekichialmalbal: —¿Imi ome-miedgin, pe chunmajadde, ibi chogle-wede? jfM Imi Pab Tummad abirginagwal tule-imas-choggu, al tule igal-kwen-nikchul, we abirgin-idirgal.” e+ Imi we abirgin aga nikusmalal,
pato aga chan-walkwénna kunonimalo. Gen. 2:24 Al we abirgin pato walbojul, pato chan-walkwénna kunonimal. }ds “Tegin Pab chogzhabaldo:Imi machi ome-nikuedbal aga-pab-aga-nan-ebeo,
omebak mecha kudigugal. c- Tenal Pab Tummad kepe-saglagin tule-opinnisgu, weob igal-kwen-mezhiszhul.Imi Pab Tummad kepe-saglagin abirginagwal tule-opinnis. Gen. 1:27 b1 Tegin Jesús Pariseomalga chogal: —Nabir pe chogendo. Tenal pemal yapa-Pab-Tummad-igal-mechijadgin-naneedbal Moisés pemalga we igal-ebes. Ua# Tegin Pariseomal Jesúsga chogal: —Imi Moisés-igal chogdo: ‘Tule ome-metpiel, omega kep karta ukenab choggal, ede ome-mete.’ Tenal tule omega karta-ukchal, tule iwen-akalzhul nabir ome-meto. ``9 Tegin Jesús Pariseomalga chogal: —¿Tenal Moisés-igal, igi pemalga chógdin? _% Tegin Pariseomal-wal-walgwen Jesúszhe nonimal, Jesús-wilub-takegal. Al Pariseomal Jesúszhe ekichialmal: —¿Tule nabir ome-meto o chul? ^ ! Tegin Jesús Capernaum-akar nadgu, Judea-napche noni. Tegin Jesús ukin Jordán-tiwal-okpinal nadbal. Imi teun tulemal-pel-kwapa kannan Jesúszhe nonimalbal. Tenal Jesús kusgu e-igal-ulgin tulemal-oturda-choggu, al Jesús kannan Pab-igalgin tulemal-oturdajogalbal. G] 2“Tenal palu, ib-nueddo yer-kulle mas imagal. Tenal palu iskunonikil, keg kannan pal nudale. Tenal pemal palu-nuedyob pe nanemalo, tenal aga muchub-muchub akalzhul ampagumalo.”H\  1Tenal anmalgin pel-kwapa palu imalego, chogin wilub-taklegal. Y[+ 0Imi cho-chagla-neggin nusmal keg pel purkwe, tegin cho-chagla keg pel akinbal. AZ{ /“Tenal pe-imia iskuedgin pe-egwachal, we imia pul pe unko. Imi pega pul iwen-akalzhul, imia-kwagwen Pab-negzhe toggal, pe pul imia-pog-pel cho-chagla-keg-akinnedzhe melledgal. ZY- .Imi cho-chagla-neggin nusmal keg pel purkwe, tegin cho-chagla keg pel akinbal.) =Xs -“Tenal pe-nag iskuedgin pe-egwachal, we nag pul pe chiko. Imi pega pul iwen-akalzhul, nag-orol Pab-negzhe toggal, pe pul nag-pog-pel cho-chagla-keg-akinnedzhe melledgal. ( ZW- ,Imi cho-chagla-neggin nusmal keg pel purkwe, tegin cho-chagla keg pel akinbal.) KV +“Imi pe-chunkal iskuedgin pe-egwachal, we chunkal pul pe chiko. Imi pega pul iwen-akalzhul, chunkal-orol Pab-negzhe toggal, pe pul chunkal-pog-pel cho-chagla-keg-akinnedzhe melledgal. ( VU% *Tegin Jesús chogalbal: “Imi meke-ibi-tule iskuedgin ankin-ibzheed-mimmi-egwachal, we tule peyedzhe oturdalego. Tenal we tulega pul iwen-akalzhul termal-wiladgin tukalgin-akwa-mu-edinal-nai metel. T} )“Imi an chunchunnad pega chogdo: imi meke-ibi-tule pe-anpal-naidbal, pega an-nuggin ibimala-imakel, o pega ti-wis-uk-dewa, Pab Tummad keg-chulgu we tulega immal-nuegan ukmogo.” Jesús chogzhagujad: “Pe melle iskuedgin tule-pid-egwano” DS (Imi tule anmalbak istar chulil, we tule anmalzhikidmogad. AR{ 'Tegin Jesús Juanga chogal: “Pe melle tulegin igal-pal-kao an-nuggin nia-onogal. Imi tule an-nuggin nabir immal-taktijulid imakel, untarzhal-nao, ankin istar kwen chunmakojul. ]Q3 &Tegin Juan Jesúsga chogal: —Tule-oturdaked, anmal tule-walgwen-takcha, pe-nuggin tulemalgin niamal-onodii. Tenal we tule anmal-pakamaladzhulidbal anmal we tulegin igal-kasmal melle pe-nuggin nia-onogal. P/ %—Imi meke-ibi-tule an-nuggin nuchu-walgwen-abingajal, we tule an-abingasmo, tenal anpi an-abingaszhul, tenal tule-an-palmialid-abingasmo. xOi $Tegin Jesús e-chapingan-wagin nuchu-chusgu, nukalgin nuchu-chis. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: jNM #Tegin Jesús chigwisgu, e-chapingan-walambe-kakabogwadga chogal: —Pemal wis ampagumalgwelo an-itogal. Imi meke-ibi-tule pul-tule-tummadga togbi-kujiil, pul tule-totogwadyob naneenab; tule-pimaladga pél immal imagal. VM% "Tenal Jesús-e-chapingan ilgwen yakír pesmal. Imi teun e-chapingan igalbal-imakalmaladdin aga chogalmal: “¿Toa anmal-abalgin, pul tule-tummadga kuo?” Al Jesús-e-chapingan ilgwen yakir pesmal. mQ~B||{zz8y3xxYwwfvutrrXqq/pwp o+n{mm+lAkjiihgg2f1eddrcVbba`_^^]v\\`[}ZZSYXOWVUUTT)SRQPP6O`NMLKKlJtI~I G_FvEEEDPCeCBvA@@R?Z>>==<;:99077%66 544'21100#/..N--M,++S**2)+(('&%$$##\# "Z!!UFay{"FC6d+C W x  #!{4YRma =Imi antin anmal-kwenad-Apiaga tegin Arquipoga iti-karta wis palmijimo. Tenal Arquipo anmalbak mes Pab-Jesús-igalgin alamas. Tenal tule-Jesúsbal-nanimalad-pel-kwapa-pe-neggin-ormamaladga an iti-karta wis palmijimo.  Filemón, imi antin-Pablo tegin anmal-kwenad-Timoteo, anmal-walbogid pega karta wis palmijimal. Imi antin Pab-Jesucristo-igalgin-chunmakedbal oturdaleged-neggin mellemai. Tenal pedin an-kwenad-pilaled, tegin pe anpak mes Pab-Jesús-igalgin arpagedmo. 5 cTegin Jesús-e-chapingan-pel-kwapa akne-akne aknismal, Pab-Jesús-kaka-nuegan chognadmal. Tegin Pabdin e-chapingan-pentadi-kualzhun. Tegin Jesús-e-chapingan immal-taktijulid-imajadbal mag taklenoni we igalde ib-chunchunnad. Imi Jesucristo-Pab-Tummad-Machigin chogzhad, weobdo. Pitomalgu.) 5Tegin Jesús pél aga e-chapinganga chunmasgu, ilgwen Pab-negzhe nakwid. Tenal Jesús pul-tule-tummadiidbal Pab-Tummad-nuedzhik chigwitapchun. C Tegin tulemal-ankin-ibzhemalad chunkalgin nakpe-puled-kasmalal, kwen naklikuojulmal, kwen akalguojulmalbal. Tegin tule-ankin-ibzhemalad kobedbak ina-tule-mejed kobzhamalal, kwen akalguojulmalbal. Tegin tule-ankin-ibzhemalad chunkalgin tule-yemalad-ebusmalal, tule-yeed ilgwen nuguo.” Jesús Pab-negzhe nakwijad " =“Tegin tule-ankin-ibzhemalad Pabbal immal-taktijulid imako, tegin an-nuggin nia-onimalo, tegin tule-ankin-ibzhemalad kaka-pimaladgin chunmamalo. ~ uImi meke-ibi-tule ankin ibzheel, tegin an-nuggin tigin oglejal, we tule Pab-tule-oturdaleged-akar abonolego. Tenal meke-ibi-tule ankin ibzhejulil, ankin ibzhejulidbal peyedzhe oturdalego, tenal we oturdaleged ilgwen-nadguo, pal kwen pelguojul. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: “Imi pemal pel-kwapa-nap-naid-ugakche pel-kwapa tulemalga an-kaka-nuegan chognao. @yTegin apka te-cholbal, Jesús-e-chapingan-walambe-kakagwenchakkad mas-kunpukwadgin, Jesús e-chapinganga sanal nononibal. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —¿Ibiga pe ankin ibzhejulmal-wede? ¿Imi an tullesgu, ibiga pe tulemal-an-takchamaladbal pe kwen ibzhejulmal-wede? Pemal nono-cheleganmalma. %C Tegin tule-walbogid kannan Jerusalénzhe tule-Jesúsbak-nanedi-kusmaladga chognadmalbal. Tenal Jesús-e-chapingan tule-walbogwadbal kwen ibzhaszhulmalbal. xi Tegin tule-walbo Jerusalén-akar igalbal natapmaladgin, Jesús tule-pidyob we tulemalga sanal nononibal. fE Tegin Jesús-e-chapingan itosmalgu Jesús-kannan-tulles, Maríabal kwen ibzhaszhulmal. oW Tenal María Jesús-takchagu, tulemal-Jesúsbak-nanedi-kusmaladzhe nad. Tenal we tulemal pukib-itogedbal pobukmal. Tegin María tule-Jesúsbak-nanedi-kusmaladga chognatap: —Jesús kannan tulles. Tegin Jesús anka sanal nononi. [/ (Tegin Jesús tumigin polegu kannan tullesgu, kannan-kannan tule-Jesúsbak-nanedi-kusmaladga nononida. Kepegin María Magdalenaga sanal nononi. Tenal we Maríadin, akpene Jesús kin walakugle nia-onijad. ,QTenal omegan pela-pela kwakijadbal, tutumakal-pesmal. Tegin omegan chuli-pinzhe-pesmaladbal uan-akar nosmalgu, ilgwen negzhe abarmadmal. Tenal omegan peyedzhe kwakismaladbal tulemalga apka kwen chogzhajulmal, uangin emalga igi immal kujad. Jesús kannan-kannan e-chapinganga nononikid 8iImi pemal nemalo Pedroga chogne, tegin Jesús-e-chapingan-pimaladgamo. Imi Jesús pe-iktual Galileaje ne. Tenal Jesús Galileagin pe-takmalo, Jesús akpene pega chogzhadyob. dATenal machi omeganga chogal: —Pe melle tobgumalma. ¿Pemal Jesús-Nazaretkined-nakrusgin-pioklejad-amimalyé? Imi we Jesús pato kannan tulleja, wegin maichul. Pe takmaldo, tulemal wegin Jesús-mui mezhismalan. L~Tegin omegan takchamalgu uan-ya-kagejii, uan-yabal togzhamal. Tegin omegan takalmal Jesús-megwijad-nuedzhik tule-machibi chii, mol-chibu mood-yowi. Tegin omegan peyedzhe we tulegin kwakialmal. f}ETegin Maríamal panna-akar takchamal, akwa-tummad uan-ya-chaktijiid, pato oniral chii. |Tenal Maríamal igalbal-natapidgin, aga emal-emal chunmakalmal: —¿Toa anmalga akwa-tummad-uan-ya-chaktijiid oniro-wede? F{Imi teun Maríamal tumigin wakur tad-nakwija uanzhe nadmal. z 7Tegin ulukued-ibe nasgu, María Magdalena tegin María-Jacobo-e-nan tegin Salomé ti-wawad pakchamal Jesús-muigin imagal, Judio-igal-kusgu-maidyob. hyI/Tenal María Magdalena, tegin José-e-nan-María, panna Jesús-mui-tigzhamalad-takchamal.Cx.Tegin José algu, mol-chibu pake-al. Tegin José nakrusgin Jesús-mui-naid odesgu, mol-chibugin Jesús-mui ebirmas. Tegin José kep uanzhe Jesús-mui cheszhun tignegal. Tegin José uanzhe Jesús-mui chesmalgu, akwa-tummad-ya-akialed-yabal Jesús-mui tigzhamalzhun. Tegin José uan-ya-kakagin akwa-tummad chisbal. w-Tegin chulub-tummad Pilatoga chogal: —Pato purkwisdo. Tegin Pilato Joséga igal-ukcha akalzhul Jesús-mui chedgal. 0vY,Tenal José Pilatoje Jesús-mui ekisnatapidgin, Pilato weob pakal pes. Tegin Pilato Joséga chogal: —¿Ade Jesúsde pato purkwiszhí? Tegin José Pilatoga chogal: —Pato purkwisdo. Tegin Pilato Romano-chulub-tummad-Jesús-takchadzhe kocha ekisgal: —¿Chunnají, Jesúsde pato purkwiszhí? Xu)+José-Arimatea-tol tobzhulidgin Pilatoje nad, Jesús-mui ekisgal. Tenal we Josédin, Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad-walgwen. Tenal José tule-nuedbal. Tenal José Pab-neg-takmaid takpi-kudimogan. Vt%*Tegin tad arkwandanigu, ulukued-ibe iktual immalmal-cheed-ibe-naidbal, zsm)Tenal we omegan Jesús-Galileagin-tiidgin, Jesúsbak mes pipirmadi-kusmalad, tegin pirkin Jesús-pentadi-kusmalbalid. Tegin omegan-pimalad-ichejul Jerusalénzhe Jesúsbak-mes-nonimalad, panna Jesús-takpukmalmo. Tule Jesús-mui-tigzhamalad r%(Imi teun María Magdalena, tegin Jacobo-totogwad-tegin-José-e-nan-María, tegin Salomé tegin omegan-pimalad, panna Jesús-takpukmal. q'Tegin Romano-chulub-tummad-Jesús-abir-chiid Jesús-purkwijad takchagu, chogal: —We tule chunchunnad Pab-Machi-chunnaddo. xpi&Tenal teun Jerusaléngin, Pabzhe-koled-neggin Pab-irwal-mol-naid, apallala islis, nikpa-akar ulpalidzhe. Ao}%Tegin Jesús pul-sapejul kolmasgu, ilgwen purkwis. Jn $Tegin tule-walgwen Jesús-kolmajad itosgu, upchanyob immal-tutugin vino-kaled wartichas. Tegin tule-Jesús-okobzhognainad chowal-tukugin immal-tutu yos Jesús-okobgal. Tegin tule Jesús-okobnaid, tule-pimaladga chogal: —Tegil meke naido; anmal takmalgwelo, Elías pule nakrusgin-naid-akar we tule-odenoniko-dewa. m#Tegin tule-aka-kwen-pukmalad Jesús-chogzhad itosgu, chogalmal: —Pe pito. We tule Pab-kaka-palchoged-Elías-akpenegwadzhe kolnai. :lm"Tegin Jesús wachilapágin sapéjul kolmas, e-kakagin chogal: —Eloi, Eloi, ¿Lema sabactani? (Wedin choglege: An-Pab-Tummadye, An-Pab-Tummadye, ¿ibiga pe an-meteye?) Nk!Tegin yoroku-akar wachilapáje neg-pel-kwapa chichidbi naigus. Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan, tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad ampa tule-irmamamimaladyob istar Jesúsgin aga emal-emal chunmakalmalmo chogalmal: —Imi we Jesús tule-pimalad-abonos. Tenal Jesús aga tukindin keg aga abonogus. KhImisgin pe aga tukin aga abonodo. Pe nakrusgin-naid-akar aktedo. g9Tegin tulemal-igalbal-irmamamimalad Jesúsga chagla pin-pin imakaldamal, tegin Jesúsgin todoaldamalbal. Tegin tule-irmamamimalad Jesúsga chogalmal: —¡Pe takcha! Pede chogedde. ‘Pabzhe-koled-neg eyarne, tegin an ibapágin kannan chobbalo.’ ¿Tede pede igi kudzhun? (fI(Imi akpene Pab-kartagin nermakal-maid-yopí Jesúsgin kus. Imi Pab-kartagin Jesúsgin chogzhado:Imi tulemal, tule-iskanayob we tule-takmalo.) Is. 53:12 e!Imi teun chulubmal nakrusgin egek walbo tule-immal-aturzhemalad-piokchamalmo; kwéntin Jesús-nuedzhik, kwéntin Jesús-chapilezhik. +dOTegin chulubmal nakrus-tukugin nermakal karta nazhismal tulemal wisgal ibiga Jesús-purkweenab. Imi we kartagin nermakal naido: WE TULE JUDIOMAL-E-ERREY. PcImi teun chulubmal wachilbakebakkin nakrusgin Jesús-piokchamal. bTegin chulubmal nakrusgin Jesús-piokchamalzhun. Tegin chulubmal Jesús-e-molgin todoalmal, toa pul-melu aga mol chumalo. Ia Tegin Jesús Gólgota-yalzhe nonigu, chulubmal Jesúsga vino-mirrabak-obural-uknanikin kobgal, Jesús melle twagdar nakpi-itogal. Tenal Jesús yabli chulubmalga vino kwen kobzhajul-kus. *`OWedin chogle: Tule-Nono-Kal-Yal. }_sTegin chulubmal igalbal Jesús-cheinatapmaladgin, tule-walgwen-Simón-nugad-abingus. Tenal we tule, Cirenegined, Alejandro-tegin-Rufo-e-pab. Tegin chulubmal kantikidgin kannan Simón-obiris, Jesúsga nakrus chedgal Gólgota-yal-nugadzhe. B^}Tegin chulubmal Jesúsgin pél todosmalgu, Jesúsgin errey-molgiid echusmal. Tegin chulubmal kannan Jesúsgin egad-mol yosmalbal. Tegin chulubmal nakrusgin-piokkal Jesús-chesmalzhun. ^]5Tegin chulubmal kabastongin Jesús-nonogin-iko-kurkin-chiid sakialmal. Tegin chulubmal Jesúsgin kwi mialmalbal. Tegin chulubmal yami Jesús-abir chimtinanimal. Tegin chulubmal yami Jesús-otummonanimalbal. \ Tegin chulubmal yami Jesúsgin todoalmal, Jesúsga chogalmal: —Judio-erreyye, imi pe ilgwen tule-tummadga maielen, nabirinye. [{Jesúsgin mol-erreygadgiid yosmal. Tegin chulubmal tub-iko-nikad kwilomasmalgu, Jesús-nonogin iko-kurkin chismalzhun. ZTegin chulubmal Gobernador-neg-impaje Jesús-cheinonimal. Tegin chulubmal pel-kwapa e-pakamalad-aka-pukwamaladzhe kochamalgu, YTenal Pilato tulemalbak-nabir-peigal, Barrabás-onos. Tenal chulubmal yo nakrusgin Jesús-piokeddu, Pilato chulubmalzhe Jesús-palmis Jesús-ebiogal. Tenal Pilato igal-ukchabal, nakrusgin Jesús-piokkal. Chulubmal nakrusgin Jesús-piokchamalad 6XeTegin Pilato tulemalga chogalbal: —¿We tulede ibi-akalos-ade an tar-piokkal? Tenal we tulemal pul-sapejul kannan kolmakalmalbal: —¡Pe nakrusgin we tule-piokoma! dWA Tegin tulemal kannan sapejul kolmakalmal chogalmal: —¡Pe nakrusgin we tule-pioko! V  Tegin Pilato kannan tulemalga chogalbal: —¿Imi pemal-chogmalad-Judio-errey an igi imakel nabirzhun? Anka pe chogmaldo. sU_ Tenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tulemalga kannan-kannan chognaigualmal: —Imi pemal Pilatoga chogmalo: ‘Pe melle Jesús-onogo, Barrabásdin pe onogo.’ Tegin tulemal Judio-tummagan-chogzhadyob Pilatoga chogalmalzhun. sT_ Tenal Pilato wisdo, Judio-tummagan Jesúsgin nobedbal, eje Jesús-cheinonimal Jesúsga igal-itogal. jSM Tegin Pilato tulemalga chogal: —¿Imi pemal peimal, an pega Judiomal-errey-onogo o chul? RTegin tulemal Pilatoje nonimalgu, chogalmal: —Imi pedin, Romano-igal-mamikidyob pe imakenab. Pe anmalga tule-walgwen-onogenab. )QKImi teun takalgu, tule-Romanomalbak-ulusmalad oturdalemamimal. Tenal we tulemal-walgwen nug Barrabás. Tenal Barrabás Romanomalbak-urwenanikidgin tule-mecha. PImi teun Romano-igal kusgu mai, Pab-Najad-Itoged-ilbal, Judio-tulemal-chogedbal keg-chulgu tule-walgwen-oturdalemaid-onolenoniko. OTenal Jesús ilgwen yakir pes, Pilato-kwen-abin-imaszhul-kus. Tegin Pilato Jesús-takchagu ilgwen yakir pes, weob pakal pesbal. NyTegin Pilato kannan Jesúszhe ekichialbal chogal: —Imi we tulemal melugus pe-tuktinanimal. ¿Pe abin-imakojulmoyé? fMETenal tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan ampa ichejul Pilatoga Jesús-tuktinanimal. 0LYTegin Judio-tummagan Pilatoga Jesús-ukchamalgu, Pilato Jesúszhe ekichial: —¿Pede, Judiomal-erreyzhí? Tegin Jesús Pilatoga chogal: —Antin pe-chogzhad-tuledo. .K WTegin neg-oiposgu, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-tummagan, tegin Judio-chelegan-tummagan, tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad tegin Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad pel-kwapa ormasmal. Tenal Judio-tummagan Jesúsga pél igal-itosmalgu, chunkalbal-kugmakal Jesús-chesmal, Pilatoje. -JSHTegidgin, kallin-mastad kannan namakalbal, wegin ilabogus. Tegin Pedro kep wisgual, akpene igi Jesús ega chogzhagujad: “Imi yo ilbo kallin-mastad namakeddu, pedin ilapá ankin chogdago: ‘An Jesús-kwen-wichul.’ ” Tegin Pedro peyedzhe pukib-itogalgu, kep peyedzhe poalzhun.IGTegin Pedro tule-pukmaladga chogal: —An chunchunnad Pab-wagin pemalga chogdo: an we tule-kwen-wichul, pemal kin chunmananimalad. XH)FTegin Pedro kannan chogalbal: —¡An wichíwa! Tegin apka te-cholbal, tule-walgwen-aka-chimogad, Pedroga chogalmo: —Tenal pedin chunchunnad Jesús-pakadmo taklebali, pe-kaka-chunmaked, Galilea-tol. pGYETegin puna kannan Pedro-takalbalgu, tulemal-pukmaladga chogalbal: —We tule Jesús-pakadmo an taked. NFDTegin Pedro punaga chogal: —An wichí, pedin ibigin chunmanai. An we tule-kwen-taktijuli. Tegin Pedro kwisgudgu, ilgwen wanagakche kwisgunoni. (Tegidgin Pedroga kallin-mastad namakalzhun.) DEC—¿Pede, Jesús-Nazaretkinedbak-naneed taklebalí? #D?BTenal Pedro ampa neg-impagin-chiidgin, puna-walgwen-tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-e-mos Pedro-takal, chowaji. Tegin we puna Pedroga chogal: `C9ATegin tulemal Jesúsgin kwi mialmal, tegin molgin Jesús-imia etismalgu, Jesús-sakialmalzhun, tegin Jesúszhe ekichialmal: —Imisgin anka pe chogdo, ¿toa pe-sakis-wede? Tenal Jesús tule-e-sagyenanimaladga kwen chogzhajul-kus, ilgwen yakir pes. Tegin chulubmal Jesús-wagal ebiosmalmo. Pedro chogzhagujad: “An Jesús-kwen-wichul” 6Be@Imi pemal pato ual itosmal, ede igi istar Pab Tummadgin chunmas. ¿Pemal igi chogmalmode? Tegin Judio-tummagan-pel-kwapa chogalmal: —Imi we Jesús keg-chulgu purkweenab. A?Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad istar Jesús-chunmajad-itojadbal aga chiir mol imas. Tegin we tummad Judio-tummagan-pimaladga chogal: —Imi we tule-chunmajad istar Pab Tummadgin chunmas. ¿Ibiga anmal tule-pid-pal-amio we Jesúsgin chunmagal? d@A>Tegin Jesús we tule-tummadga chogal: —Antin Pab-Machido. Tenal pe kujal an-Te-Tule-Chunna-takmalo, Pab-Tummad-kannaleged-nikad-nuedzhik tule-tummadga chii. Tegin pe an-takmalbalo, nikpa mogil-impabal aktedani. w?g=Tenal Jesús yabli ilgwen yakír pes, kwen abin-imaszhul-kus. Tegin tule-irwal-Pabzhe-koled-pul-tummad kannan Jesúszhe ekichialbal: —¿Pede, Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulejí? ¿Pede Pab-Tummad-pul-otummolemaid-e-Machijí? >9<Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad Judio-tummagan-wagin kwisgual, Jesúszhe ekichial: —¿Imi tule-pegin-chogzhadgin pe chogojulmoyé? f=E;Tenal we tule-walbogid-Jesúsgin-kakanzhenanimalad yabli aga yopí kwen chogzhajulmal. -<S:—Imi anmal we Jesús-itos, choge, ede Pabzhe-koled-neg-tule-chobzhad eyarne. Tegin ede ibapágin kannan neg-pid chobbalo, tenal tule pal kwen chobojul-kuo. J; 9Tegin tule-wal-walgwen pinche Jesúsgin chunmakalmal chogalmal: l:Q8Tenal tulemal-ichejul pinche Jesúsgin kakanzhasmalan, tenal we tulemal yopí kwen chogzhajulmal. t9a7Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan, tegin Judio-tummagan-wala-tulapá-kakaambegwad, walabo tule-aminaigualmal yopí chogmalgal, Jesús Pab-Tummadgin-atajulidbal purkweenab. Tenal tule-tummagan tule-kwen-onoszhul-kusmal. 8'6Tenal Pedro untar-panku Jesús-cholbal pinna-pinna tule-tummad-neg-chiid-impabal nonimo. Tegin Pedro neg-impabal chulubmalbak chowaji-pesmo. 7 5Tegin tulemal-Jesús-kasmalad tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummadzhe Jesús-chesmal. Tegin tule-tummagan pel-kwapa nonimal; tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-tummagan, Judio-chelegan-tummagan, tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad, pél ormanonimal. z6m4we machi sapejul-kualidgin pel atued ebes, chwili abarmad, ilgwen wakis. Judio-tummagan Jesúsga igal-itosmalad 53Imi teun tulemal Jesús-pakad-walgwen-takalmal, atuedgin ebirmakal kwichi. Tenal tulemal-Jesús-kasmalad atuedbal machi-kasmalgu, \412Tenal Jesús-e-chapingan-pel-kwapa wakismal, unnila Jesúsbi walkwénna pes. g3G1Imi antin pane-pane Pabzhe-koled-neggin tulemal-oturdadi-kus. Tegin pemal Pabzhe-koled-neggin anpak mes kudigusmalmo. Tenal pemal yabli an-kwen-kabijulmal. Tenal antin chog, nabir weob kus, Pab-kartagin nermakal maidyob. /2W0Tegin Jesús tule-e-kasmaladga chogal: —¿Ibiga pemalde, es-pilacheed-annik tegin chowal-oro-annik an-kadanimal-wede, an kantikidgin-immal-aturzheed-tuleyob? 1 /Tenal Jesús-e-pakad-aka-kwichimogad es unnusgu, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-pul-tummad-e-mos-chikten, chuchubi kaledap-idirrí. R0.Tegin tule-nonimalad takchagu Judas Jesús-wagal us, Jesús-kasmalzhun. /-Al Judas ilgwen Jesús-abir kwisgunonigu, Jesúsga chogal: —Anná. ¿Tule-oturdaked, pede? Tegidgin Judas Jesús-wagal us. e.C,Imi teun takalgu, Judas-Jesúsgin-akpitchad iktual tule-nonimaladbak igal-mezhis, we tulemalga chogzha: “Imi anmal we tule-abingujal, igal-mamikidbal e-wagal-us pe an-takel, we tule pe kao chulub-abalgin cheedgal.” )-K+Tegin Jesús ampa aga e-chapinganga chunma-kwichidgin, Judas-Jesús-e-chapingan-walambe-kakabogwad-walgwen noni. Tegin tulemal-ichejul Judasbak irmanonimalmo. Tenal tule-nonimalad es-pilacheed-annik nonimal. Tegin we tulemal chowal-oro-annik nonimalbal. Tenal tule-nonimalad: tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan, tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad, tegin Judio-chelegan-tar-palmialmalad Jesús-kagal. o,W*Imisgin pe kwisgumaldo, nemal. Imi tule-an-ukchad pato wegin tani. Judio-tummagan Jesús-kanonimalad r+])Tegin Jesús ilapá-akpiredgin kabbuk e-chapingan-taknonigu, aga e-chapinganga chogal: —¿Imi pe ampa kabmamimal ampa ulukumamimalyé? Imi Pabzhe-koled pato pelgus. Imi an-wilub pato omos, an-Te-Tule-Chunna tule-iskanaje uklegal. t*a(Tegin Jesús kannan e-chapinganzhe nonibalgu, e-chapingan-taknonibal pato kabbukmalbal. Tegin Jesús aga e-chapingan-otasgu, e-chapingan agus-agus chunma-pesmal, peyedzhe kin kabed nakwedbal. Tegin Jesús kannan nadbal Pabzhe kolgal. v)e'Tegin Jesús kannan Pabzhe kolnadbal. Tegin Jesús tetual Pabzhe kochad-yopí, kannan Pabzhe kolalbal. C(&Imi pemal atagenabmal. Tegin pe Pabzhe kolenabmalbal melle imis-immal-kuoedgin wilub-taklegal, tegin pe melle an-midmalgal. Tenal pe-purpa peien Pabzhe kolgal, tenal pe-chandin lolló. '%Tegin Jesús Pabzhe kochagu, kannan e-chapinganzhe nonibal. Tegin Jesús taknoni e-chapingan pato kabmamimal. Tegin Jesús aga e-chapingan otasgu, Pedroga chogal: —Simón, ¿pemal pato kabbukmalyé? ¿Imi pemal wachilgwen pel atabijulmalyé Pabzhe kolgal? m&S$Tegin Jesús Pab Tummadga chogal: “An-Pabye, pega pel-kwapa nabir immal kuye. Imi antu-igal-puled-chiidgin an-peyedzhe-wilegoed melle ankin kuelen, nabirinye. Tenal an-itolegedbal chul, tenal pe-itolegedbal pe an-imakoye.” *%M#Tegin Jesús iche-ukin wis nadgu, ilgwen napkin askun megwitap. Tegin Jesús Pab Tummadzhe kolalzhun: “Pe anka nabir nunmaked ochulogelen, nabirinye.” R$"Tegin Jesús aga e-chapingan-walapágwadga chogal: —Imi an ulubzhe-pakal peyedzhe-pukib-itogedbal ankin purkwed-ode. Imi pemal wegin an-abintagwelo. Tenal pemal melle kabmalo, pe Pabzhe kolmalmogo. ##?!Tegin Jesús walapá aga e-chapingan-ches: Pedro, Jacobo, tegin Juan. Tegin Jesús ega ib-kuoedgin peyedzhe-pukib-itononikidbal, chuli-pinzhe-kual. `"9 Tegin Jesús aga e-chapinganbak nadmalzhun Getsemaní-neg-nugadzhe. Tegin Jesús Getsemaní omosmalgu, aga e-chapinganga chogal: —Imi pemal wegin peimalgwelo. Tenal antin webal Pab Tummadzhe wis kolnegwelo. -!STenal Pedro Jesúsga chogal: —Imi an chunchunnad, napírra pega chogmodo: antin pegin kwen chogojul: ‘An Jesús-kwen-wichul.’ Tenal an akalzhul pebak mes purkwemogo. Tegin Jesús-e-chapingan-pimalad, ampa Pedro-chogzhad-yopí chogzhamalmo. Jesús Getsemanígin Pabzhe napi kochad A {Tegin Jesús Pedroga chogal: —Imi an chunchunnad pega chogdo: imis-neg-kabgwen ampayo kallin-mastad ilbo namakeddu, pedin ilapá ankin chognoniko: ‘An Jesús-kwen-wichul.’ oWTegin Pedro Jesúsga chogal: —Imi tule-pimalad pél pe-midmalal, tenal antin pe-kwen-metojul. jMTegin Jesús chogalbal: —Tenal an kannan tullejal, an pe-iktual Provincia-Galileaje nao. jMTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi pemal-pel-kwapa an-ebemalo, Pab-kartagin-chogzhadyob. Imi Pab Tummad e-kartagin purpal chogzhado:Antin oveja-taked-mejo,
tegin ovejamal akne-akne abarmadmalo. Zac. 13:7 hITegin Jesús aga e-chapinganbak namakedgin Pab-otummosmalgu, ilgwen nadmal Olivo-yalzhe. [/Imi an chunchunnad pemalga chogdo: an imis-akar uva-nis pal kwen kobojul, an te ibegin Pab-neg-takmaidgin uva-nis koboedzhe. Jesús Pedroga chogzhagujad: “Pe ankin chogdago: ‘An Jesús-kwen-wichul.’ ” CTegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Imi we kobed, an-abe. Tenal an-abedin oyonai, Pab-Tummad-kaka-pin-ukchad ib-chunchunnad tule-abonogal. Al an-abe ichejul tule-anal milenoniko. 6eTegin Jesús kobed chusbalgu, tog-nuedi Pab Tummadga chogzhabal. Tegin Jesús aga e-chapinganga kobed ukchabal. Tegin Jesús-e-chapingan-pel-kwapa kobed kobzhamalbal. @yTegin Jesús aga e-chapinganbak ampa mas-kunpukwadgin madu chus. Tegin Jesús tog-nuedi Pab Tummadga chogzha. Tegin Jesús purwi-purwi madu pipichisgu aga e-chapinganga madu ukcha. Tegin Jesús aga e-chapinganga chogalbal: —Chu, pemal kunmal. Wedin, an-chan. Tegin Jesús-e-chapingan madu kuchamalzhun. <qImi Pab-kartagin nermakal-maidyob, an-Te-Tule-Chunnagin kunoniko. Tenal tule-ankin-akpinnonikoed oturdalegoedbal peyedzhe wilesma. Imi we tule pul mimmileszhulilen, pul nabirin. -Tegin Jesús aga e-chapinganga chogal: —Tenal pemal-walambe-kakabogwad-walgwen, anpak mes madu wartichajal, we tule ankin-akpinnonikoed.  Tenal Jesús-e-chapingan pukib-itononimalgu, e-chapingan-ilbal Jesúsga chogalmal: —¿An pegin akpinnonikodé? Chulá. _7Tegin Jesús aga e-chapingan-walambe-kakabogwadbak mes mas-kunpukwadgin, e-chapinganga chogal: —Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi pemal-walambe-kakabogwad-walgwen-anpak-mes-mas-kunpukwad ankin akpinnoniko. =uTenal Jesús chedokí aga e-chapinganbak noni. RTegin Jesús-e-chapingan-walbogid nadmalzhun. Tenal we tule-walbogid neg-kwebur omosgu, Jesús-chogzhad-yopí we tulega kunoni. Tegin we tule-walbogid Pab-Najad-Itogedgin-mas-kunnoed tusmalzhun. 1Tegin tule-neg-ibed pega nikpa neg-tummad oyogo. Imi we neggin pél immalmal nika. Tenal pemal we neggin anmalga mas-kunned tumalo itoged itogal. 'GTegin pe neg-yabal togzhal, pe tule-neg-ibedga chogo: ‘Imi tule-oturdaked chog: ¿Pia negde chii, an naga chapinganbak Pab-Najad-Itogedgin, mas kunkal?’ lQ Tegin Jesús walbo aga e-chapingan-palmijogalgu, chogal: —Imi pe neg-kweburzhe nemalo. Tenal pemal neg-kwebur omojal, pe tule-machered-walgwen-taknatapo, metegin ti cheinatap. Tenal pe we tule-cholbal nemalo, e-negzhe. + Tegin Madu-Ina-Nikchulid-Itoged kepe naigusgu. Imi te ibegin kusgu igal-maidbal Pab-Najad-Itoged wisgugal oveja-chapini-mesmalbal. Tegin Jesús-e-chapingan Jesúszhe ekichialmal: —¿Tummad, pia pe pei, anmal pega neg nudamalgal, Pab-Najad-Itogedgin mas kunmalgal?   Tegin tule-tummagan itosgu Judas emalga Jesús-uknoni, tummagan welgusmal. Tegin Judio-tummagan Judasga kaka-ukchamal Judasga mani ukegal. Tegin Judas igal-aminaigual, tulemal-pukchulidgin tule-tummagan Jesús-kamalgal. Jesús aga e-chapinganbak napi mas kuchad } s Tegin Jesús-e-chapingan-walgwen-Judas-Iscariote tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummaganzhe nad, Jesús-ukegal. p Y “Tenal an chunchunnad pemalga chogdo: imi iti-napkin meke-pia an-kaka-nuegan choglegoedgin, we ome imis ankin-ti-wawad-imajad ampa choglemogo, tulemal omegin wis pinzhemalgal.” Judas-Iscariote manibal Jesúsgin akpitchad  )Tenal we ome an-purkwed-iktual, ankin ti-wawad imas, tule-tigzhogalidyob. Imi tule anka immal ukpiel, imis anka ukenab. Tenal antin pemalbak ilgwen-nadgu peinejul, tenal tule-wilemalad kwen chulguojul-kuo. Al pe inkwa tule-wilemaladga immal ukpídin, akalzhul pe ukodo. | qTenal Jesús tulemalga chogal: —¿Ibiga pe we omegin urwenanimal-wede? Meke chii. Imi we ome anka ib-nued imas. Tenal tule-pirkagwen-arpaged-wilub-manigin ti-wawad ukchalen, pul nabirin, tule-wilemalad-pentagal. Al tulemal peyedzhe omeje ulualmal. &ETenal tulemal-Jesúsbak-mes-pukmalad-wal-walgwen istar ome-takalmalgu, aga emal-emal chunmakalmal: —¿Imi we ome ibiga pinche ti-wawadgin mani owes-wede? }sTegin Jesús Betania-neg-kweburgin-maidgin, Simón-lepra-poni-nika-nad-e-negzhe nad. Tegin Jesús mas-kunpukwadgin, ome-walgwen pudegin ti-wawad-nardo-karked cheinoni. Tegin we ome pude-tukal pichis, tegin Jesús-chaglagin ti-wawad imas. 6eTenal we tule-tummagan-pel-kwapa chogalmal: “Imi anmal Pab-Najad-Itoged-naidgin melle Jesús-kamalo. Tegil tulemal ulualmalal, neg-impabal aknidmalo anmalbak urwegal.” w iImi teun Pab-Najad-Itoged ibabo-napidgin, tegin Madu-Ina-Nikchulid-Itoged ampa ibabo-napimogadgin, tule-irwal-Pabzhe-kolmalad-e-tummagan tegin Moisés-igalgin-tulemal-oturdamalad-e-tummagan igal-aminanimal otukal Jesús-kagal tar-mesgal. 2] %Imis an-pega-chogzhad pemalgabijul, tenal tule-pel-kwapa-ankin-ibzhemaladga, an chogmo: ‘Tenal an-tanikoedgin, pe kuakwa tiinabmal.’ ” Teob Jesús chogzhado.Z- $Al pe kuakwa tiinabmal pe-tummad arpak nonikoedgin melle kabzhii pe-taknonigal. L #“Tenal tule-mutik-neg-alge-tiidyob, pemal kuakwá tiinabmalmo. Imi pe wichulmal inkwa pe-tummad noniko, chedo-dewa, neg-kabgwen-dewa, kallin-namakedbal-dewa, neg-tal-tal-dewa, wichulmal. ta "“Imi an-chunmajad, tule-mani-ibed neg-kwebur-pidzhe nejogalidgin, aga e-mosmalga pél e-immalmal ebejadyob. Imi we tule mosmal-ilbal, e-immalmal ebes ega takegal. Tegin tule-mani-ibed mos-walgwen ebesbal mutik ega neg-algegal. |q !Tenal pemal kuakwa timalo, melle an-tanikoedgin pe pinzhejul-kuo. Tenal pemal wichul antin inkwa pemalzhe natapo. f~E Tegin Jesús chogalbal: “Imi Pab-Machi-iti-napche-tanikoed tule-pel-kwen-wichulmal, angelmal-pel-wichul, Pab-Machi aga tukin pel wichulmo. Tenal Pab Tummadbi wiis, ibi-ibegin ibi-wachigin Pab-Machi kannan taniko. :}m Imi nikpa-neg tegin iti-nap pelgunoniko, tenal an-immal-chogzhad keg-chulgu kued-wilub, an-kakapurwa kwen perienguojul-kuo.” Tule kwen wichul ibi-ibegin Jesús kannan taniko | “Imi an chunchunnad pemalga chogdo: imi tule-te-ibegin-pukmalad yo purkwemaladdu, an-pega-chogzhadyob keg-chulgu kued-wilub. ,{Q Tenal pemal wag-islubgin turdajad-yopí, an-imis-pega-chogzhadyob pe neg takalmalal, pemal pato wisgunonimalmogo an-Te-Tule-Chunna-kannan-tanikid pato iti-pakal. [z/ “Imi pemal wag-islub-chapigin turdakenabmal. Imi pe wag-islub-chapi takalil, e-aan-purwiganabal mullu-mullu ampagunoni, tegin pe takalbalil e-kamal aknidanimalbal, wedin choglejun neg pato yol omodani. jyM Tenal antin, pel-kwapa-nap-naid-ugakche, naga angelmal-palmido, tule-an-tar-chusmalad-weinegal. 4xa Tegin Jesús chogalbal: “Imi te ibegin tulemal taknonimalo an-Te-Tule-Chunna mogil-impabal-tani pela-pela kannalegedgin tegin pela-pela nugu-taklegedgin aktedani. {wo Tegin iskwadin nikpa-akar apatnoniko;
tegin nikpa-neg-kannalejiid pela-pela tutumanoniko.” Is. 13:10; 34:4 'vG Tegin Jesús chogalbal: “Imi tule-peyedzhe-wilesmalad-cholbal,
ampa te ibegin tadgwadin akinnoniko,
tegin nidin neg pal kwen otalogojul. "u= “Wijir, nue aga pe takermal. Imi antin iktualeba pemalga pato pél chogzhado kujal igi neg-kuoed.” Pab-Jesús kannan-tanikoedgin aga chunmajad t/ “Tenal te ibegin tule-Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-chunchunnadzhulmalad noniko, tegin tule-Pab-kaka-palchoged-chunchunnadzhulmalad nonimalmogo. Tenal we tulemal immalmal-taktijulid imanonimalo yami oyogal e-chunmaked ib-chunchunnad. Tenal we tulemal Pab-itoleged-tule-chusmalad-yardabi-kunonimogoen, tenal tule-Pabbal-chulesmalad yardalegojul-kuo, pinche tulemal-yogasalmalad yardalenoniko. $sA “Tegin Pab-tule-oturdaked-wilub-omodanikil, tule-wal-walgwen pega chunmanoniko: ‘Imi pe tak, Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule itije noni.’ Chulil, tule pega chogdabalo: ‘Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tule wépal pato noni.’ Tenal pedin melle we tulebal ibzhao. Ir  Imi Pab Tummad we ibe-puled chikojulilen, tulemal kwen unniguojulmaloen, pél purkwemaloen. Tenal Pab Tummad tule-chusmalad-pilaledbal ibe-puled chiko melle tule-chulesmalad twagdar wilegal. Pq ¿Ibiga an teob pemalga chog? Imi te ibegin Pab-neg-opinnijad-akar imisgwadzhe teob peyedzhe tule-wileged kwen kudijul, tegin we poni-kunaid-cholbal weob peyedzhe neg-wileged pal kwen nonikojulbal. cp? Tenal pemal peyedzhe Pabzhe kolenabmal, we immal melle neg-peyedzhe-tampedgin kunonigal. o  “Tegin te ibegin omegan-ponigwal-kwichimalad, tegin omegan-nuskan-nunanimalad poni-peyedzhe-nooedbal peyedzhe wilemalo. jnM Tenal tule nagnugangin kudimalal, melle negzhe pal tagmalo molmal amigal; ilgwen aka neenabmal. jmM Tenal tule-neg-uwas-askin-pukmalal, melle neg-yabal pal togo immalmal weigal, ilgwen neenabmal. l{ “Tegin pe takalil, Pabzhe-koled-neg-impabal, Pab-kaka-palchoged-Daniel chogzhadyob immal-iskan-chigojulinadgin-chii, tulemal-Provincia-Judeaginmalad ilgwen wakinenabmal yal-tummaganzhe. (Imi tule we kaka apchogalil, mag itogelen, nabirin.) k5 Tegin pemal anpal-naidbal tulemal-pel-kwapa istar pe-taknonimalo. Tenal pemal poni-naid-pelguedzhe abin-purtismalal, pemal abonolego Pabbak meggal. $jA Tegin Jesús chogalbal: “Imi pe-kalgwenmalad pe-tuktigo pe-mesgal. Tegin pabgan aga machi-tuktigo. Tegin nuskan aga e-pabgan-tuktimogo tar-mesgal. i) “Imi tulemal pe-kanonikoedgin, tegin pega igal-itodagoedgin, pe melle pukib-itomalo pe igi chunmako-dewa. Imi tule-tummagan pemalga igal-itonaidgin Pabdin kep pega chunmanoniko, pe igi chogo-dewa. Tenal pe aga tukin chunmakojul, Pab Purpa Nued pebal chunmako.” ]h3 Tenal neg ampayo pelgueddu Pab-kaka-nuegan pel-kwapa-nap-naid-ugakche choglegenab. @gy Tegin Jesús chogalbal: “Tenal pedin nue aga takermal, melle an-igegal. Tenal tulemal kujal pe-kanonikil, tule-tummaganga pe-ukmalo. Tegin tulemal Judio-ormaked-neggin peyedzhe pe-ebiomalo. Tenal pe-ankin-penzhulidbal pe gobernadormalga tegin erreymalga pe ankin chunmako, tule-tummagan an-wisgumalgal. f Imi tulemal kaka-akal-chunmamaladbak pila-onononimalo, tegin napa napa-pidbak pila-onononimalbalo. Tegin neg-tutumaked akne-akne noniko, tegin mas-kunned nikchul-kunonibalo. Tenal we ponimal kep pinche iche kudanimal. Tenal poni kujal pul-pule kunoniko.” +eO “Tegin pe itodamalbalo, pila-nonai. Tegin pe iche-iche itodamalbalo choglenai pila-nobi-kunai. Tenal pe melle tobgudamalo, tenal neg-pelgued ampa omojul. 1~~}t||/{@zz!yy.xxwvv uNttsErrNqpp oon9ll/kjihh@gfcedAbb:aJ``C___%^]\\A[ZZ-YPXXXWVV]UTSMRRpQAP=O;NN%MMALLIKJJ2IHkGGAFKED2CsBAA ?>Q=<;;:99_8765433c2$11+0W/-,+*)))U(X''V&d%%v$$##"}!LY"7\ -Eb/=Tegin pemal ampa kwénna-kwénna Nicolaítas-igal-an-istar-takedgin ampa nanebukmalbal. Z.-“ ‘Tenal antin pemalgin yabli immal-choged wis nika. Imi akpene Balaam Balacga chogzhagusdo: Imi pe iskuedgin Israel-tulemal-egwangal, pe chowal-mimmiganaga-chan-ukchadgin Israel-tulemal-okunno, tegin pe punamalbak-yosgu-nanegal Israel-tulemal-imabalo. “ ‘Imi pemal ampa kwénna-kwénna Balaam immal-imajadyob nanemalmo. - imi antin pemal-nued-wisdo, pemal pia mamimal. Tenal pemal Satanás-tummadga-maidgin pe mamimal. Tenal pemal chunchunnad ilgwen anpal naigusmal, tenal pemal kwen chogzhajulmal: Antin Jesús-kwen-wichul. “ ‘Imi Satanás pe-neg-kweburgin-maidbal, tulemal ankin-napírra-chunmaked-tule-Antipas-nugad-mechamal. Imi teun tulemal-Antipas-mechadbal pemal yabli an-kwen-ebeszhulmal. E, Tegin Jesús Juanga chogalbal: “Imi pedin angel-iglesia-Pérgamoginedga karta nermabalo: ‘Imi antin, kaka-yabal-akar es-egek-nugal-chaaledyob kwabinyob yowid, an pemalga chogdo: z+m “ ‘Imi pe nuekwa itomalo, Pab Purpa Nueddin iglesiamalga igi chog. Tenal tule anpal-naid-ulgin wilenaidgin nakwijal, antin tule-ilbo-purkwedgin, an ne-kwen-akalogojul-kuo. Pitomalgu.’ ” Jesús Pérgamo-iglesiaga kaka palmijad *  “ ‘Imi pemalga imichal peyedzhe wileged nononiko. Tenal pe melle tobgudamalo. Al an pega chogzhundo, niadin wal-walgwen oturdaleged-negzhe pemal-odomalo, pe-wilub-takegal. Tenal pe ibambe wilego. Tenal pemal kuakwa kudiguenabmal tule pe-mejedzhe anpal-naigugal. “ ‘Tenal pe an-chogzhadyob naneel, antin ilagwen-Pab-neggin-meggal pe-imako, an pega olo-kurkin ukchadyob. V)% imi antin pemal-nued-wisdo, pemal peyedzhe wilenanimal, tegin pemal immalmal-nikchul-nemalbal, tenal pe Pab-nikadbal pe ichejul immal nika. Tenal an wisbaldo, tulemal chogmal, emalde Judiomal, tenal we tulemal purpaldin Judio-chunnad-chulmal, pinche tule-Satanás-ormaked-negginmalad. Tenal we tulemal pemalgin istar chunmananimal. (Tegin Jesús Juanga chogalbal: “Imi pedin angel-iglesia-Esmirnaginedga karta nermabalo: ‘Imi antin kepe-saglagin-megwijad-tule, tegin anche pel-kwapa pelgunonibaloed. Tenal antin akpene purkwijad, tegin an kannan tullesbalid pemalga chogdo: "'=“ ‘Imi pe nuekwa itomalo, Pab Purpa Nueddin iglesiamalga igi chog. Tegin tule iskuedgin nakwijal, antin we tulega igal-uko, chapi-chan-ilagwen-nadgu-tule-otuloged kunkal. Tenal we chapidin Pab-neg-nuedgin kwichi. Pitomalgu.’ ” Jesús Esmirna-iglesiaga kaka palmijad &/Tenal an pemalbal immal-choggwengin nai. Imi an pela-pela istar Nicolaítas-igal takedyob, pemal ampa pela-pela istar Nicolaítas-igal takmalmo. I% Imisgin an pemalga chogzhundo, pemal kannan pinzheenabmalbal, pe akpene an-pilalgujadyobbal. Tenal pe an-pilalzhulidbal pe aga pukib-itogenabmal. Tegin pe kepegin an-pilalgujadyob, pe kannan an-pilaledgin naneenabmalbal. “ ‘Tenal pe-an-pilalzhulidbal, pe pukib-itojulmalal, an peje noniko pegin ol-kallen idirgal. $$A“ ‘Tenal antin pemalgin immal-choged-choggwen nika. Imi pemal kepegin pela-pela an-pilalgusmalan, tenal imidin pemal nue an-kwen-pilal-chulmal. v#eTenal pemaldin abin-purtismal an-nuggin wilemalgal, tenal pemal pudar-kwen-itoszhulmalbal anka alamagalbal. {"oimi antin pemal-nued-wisdo, pe immal-imadi-kujad tegin pe pela-pela arpajad, tegin pe Pabbal-negal pe abin-purtijad. Tegin an pemal-nued-wismalbaldo, pemal tule-istar-pinzhemalad-kwen-abingaszhulmal. “ ‘Imi tule-wal-walgwen aga tukin pinche ib-chunnadyob chognonimal, ede Jesús-nuggin-palmilegalid. Tenal pemaldin pal amismal, we tule ib-chunnajul chunmanonimal. f! GTegin Jesús Juanga chogalbal: “Imi pedin angel-iglesia-Efesoginedga karta nermako: ‘Imi antin an-chunkal-nuedzhik-kwa-kugle-iskwa-kanikid, tegin an-walakugle-ol-kallen-kagwigwisid-abalgin-pipirmadiid pemalga chogdo: X  +Imi an-chunkal-nuedzhik kwakugle-iskwa-kani pe an-takchaddin, wedin choglege, angelmal walakugle iglesia-kwakugledga. Tegin pe walakugle ol-kallen kagwigwis pe takchaddin choglege, iglesia-kwakugled.”z o“Imi pedin kartagin nermako, pe imial immal takchad, tegin imis-immal-kunaid, tegin immalmal-kujal-kuoed. { qImi antin, an tule-tulad. Tenal antin akpene purkwisdo, tenal pe takto, imidin an ilagwen-nadgu tula-tio. Teobdo. Tenal antin igal-nika purkwaled-akar tule-otulogal, tegin an igal-nikabal llavegin tule-purkwal-maid-ulu-Hades-nugad egegalbal. | sTegin an we tule-taktegu, an ilgwen neg-igeed, an purkwaledyob napkin mellemai-pes. Tegin we tule chunkal-nuedzhik an ebusgu, anka chogal: “Pe melle tobguma. Imi antin kepe-saglagin-megwijad-tule, tegin anche pel-kwapa pelgunonibaloed. A }Tegin we tule e-chunkal-nuedzhik kwakugle iskwa kani. Tegin we tule e-kaka-yabal-akar, es-egek-nugal-chaaledyob kwabinyob yowi. Tegin we tule-e-wagaldin tad-pela-pela-kanaidyob kabal.  'Tegin we tule-e-nagdin tule chogin ezha-kortigid yojadyob pi-pi-pip-kaedyob ka. Tegin e-chunmakeddin, chuked-tummad urma-kwichidyob urmabal.  Tenal we tule-e-nonodin tegin e-chagladin chipú-takle, upchanyob tegin ukurwalyobbal. Tenal we tule-e-imiadin cho-turmagwichidyob ka. < s Tegin an takalbal, kallen-olgad-walakugle-kagwigwisid-impabal tule kwichi, tenal Te-Tule-Chunnayob-takle. Tenal we tule naga-tukuje mol-mood-yowi, tegin twisgalgin ol-tub naibal. l S Tegin an takegal an akpiridgu, toa anche kolnoni, an takal, kallen-olgad-walakugle kagwigwis.   Tegin tule anka chogal: “Imi pe imial pél takoedbal, pe kartagin nermakenab. Tegin pe Provincia-Asiagin-iglesia-kwakugle-pukmaladga pe we karta palmio, Efesoga, Esmirnaga, Pérgamoga, Tiatiraga, Sardisga, Filadelfiaga, tegin Laodiceaga pél pe palmio.”  5 Imi te ibagwengin, tumigin, Pab Purpa Nued pela-pela ankin noni. Tegidgin tule arpak an-yankalbal sapejul kal-trompeta-koledyob anche kolnoni. o Y Imi antin Juan, Pab-Jesúsbal pe-kwenad. Imi pemal Pab-Jesúsbak-akenanimaladbal pe wilenanikidgin, tegin pemal Jesús-neg-takmaidgin-megmaloedgin, tegin pemal Jesús-igalgin pinnallé alamananimaladbal, an pe-pakadmo. Tenal an Pab-kaka-nuegan-chogdiidbal, tegin an Pab-Jesucristo-chogzhadgin chunmadiid-ulgin, Romano-tummagan Patmos-tupche an-metemal. 3 aImi Pab-Pul-Tummad chogdo: “Antin, A-yobid tegin Z-yobidbal, an kepe-sagla-akar-megwijad, tegin anche pel-kwapa pelgunonibalo. Tenal antin kusgu-maid, tegin an imis ampa mai, tegin an ilagwen-nadgu maibalo. Tegin antin pel-kwapa-kannaleged-nikabal.” Juan imia-akpurrujadgin Jesús-takchad # AImi pe takto, tulemal-pel-kwapa Jesús-taktamalo,Jesús mogil-impabal aktedani.Tegin tule-ezhigin-Jesús-eyurusmalad
ampa Jesús-takmalmogo.Imi Jesús pato tanikidbal,
tulemal nap-naid-ugakche-pel-kwapa,
pukib-itogedbal podamalo.Teob kuodo, Pitogua.  Tegin Jesucristo tule-choggwénnagwadga anmal-imanoni. Tegin tule-irwal-Pabzhe-kolmaladga anmal-odosbal, e-Pab-Tummadga immal imagal. Al Jesús pela-pela otummoledi-kuelen, nabirin, tegin Jesús pela-pela kannaleged nikuelen, nabirbalin. Pitogua. ? yImi antin-Juan, pemal-Provincia-Asiagin-iglesia-kwakugle-pukmaladga karta wis palmijii. Imi Pab Tummad kusgu mai, tegin Pab Tummad imis ampa mai, tegin Pab Tummad ampa ilagwen-nadgu maibalo. Tegin purpa-walakugled Pab-Tummad-kan-chiid-nabal pukwamalmo. Tenal Jesucristodin napírra immal chog, tegin Jesucristo kepe purkwijad-akar kannan tulles, tegin nap-naid-ugakche, pel-kwapa errey-tummagan-pukwad-e-tummadga maibal. Imi Pab Tummad tegin e-purpa-walakugled tegin Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Imi Jesucristo anmal-pilalgus, tegin e-abe-milejadbal Jesucristo anmal-iskuedgin-kalesmaid-akar anmal-abonosbal. - UImi neg-kujal-igi-kuoed-iktual-nermakal-maid e-wilubgan pato omodani-choggu, al tule we nermakal-maid apchojal, tule-iti-karta-apchojadga ib-nuedga kunoniko. Tenal tule-we-karta-apcholejad-itobukmalad yer itojal, tegin we kartagin pinzhediil, we tule-itobukmaladga ib-nuedga kunonimogo.  Imi Juan imial-takchadbal pél palchognoni, Pab Tummad pel-kwapa ega chogzhad, tegin Jesucristo pel-kwapa ega oyosbalid. ( MImi we karta nermalejad, Pab Tummad Jesucristoga igal-ukcha e-mosmalga oyogal, neg nue-naojul kunonikoed. Al Jesucristo e-angelbal e-mos-Juanga immal chognoni. f E:Imi Pab-Jesucristo pel-kwapa pe-purpaga immal-nuegan imakelen, nabirin. Pitomalgu.2 ]:Tegin Jesúsgin-akenanimalad-pukmalad pemalga pel-kwapa chogmalmo, emalde nued pukwamalmo; tegin Jesúsgin-kwenamalad-Romano-Tummad-César-neggin-pukmalad ampamo. $ A:Tegin pe Jesucristogin-akenanimaladga pe chogo, antin nued mai. Tegin Jesúsgin-kwenamalad-anpak-pukmalad pemalga chogmalmo, emalde nued pukwamalmo. ` 9:Imi anmal-Pab-Tummad-anmal-pab ilagwen-nadgu otummoledi-kuelen, nabirin. Teobdo.  :Imi pemalga immal akualmalal, an-Pab-Tummad pela-pela Jesucristo-immalmal-nikadbal, pemalga pél pe-immal-napigujimalad uko. nU:Tenal pemal anka Epafroditobal immal palmialidbal, an unnigualedzhe immalmal nika, tenal immalmal yabli ankin okpin. Tenal pemal anka mani-palmialmalad, Pab yer takcha, tule-kugedgin-ega-immal-ukchadyob wawadik-yapan itos. }:Tenal an pemalgin mani-kaedgin kwen pinzhejul. Tenal antin, an pei, pemal Pab-neggin pul-ichejul immalmal nikugal. yk:Tenal an Tesalónica-Macedoniagin ampa maidgin, pemal pato melugus anka mani palmis, an melle immal chulgugal. yk:Filipos-tolgan, tenal pemal an-nued-wismal, an Macedonia-akar nadgu, an Pab-Jesús-kaka-nuegan palchoggal an nad. Tenal teun-akar imisgwadzhe, iglesia-pimalad anka mani kwen ukchajulmal, pemal-Filipos-tolganbi anka mani wis ukchamal. ]3:Tenal an-wilenaidgin pemal yabli anka ib-nued imasmal, tegin an-pentasmalbal. =u: Tenal Pab-Jesús an-okannoedbal pel-kwapa an unnio. : Tenal antin pato turdasbal, nued meggal, tegin pollé meggalbal, anka iwen kwen akalzhul. Imi an imme tiil, o an ukul mesdiil, ampa anka iwen kwen akalzhul, ankadin pél nabiritkibi. Imi anka immal unnil, o ampa anka immal akuel, anka ampa nabir. &E: Imi an pemalga chogzhiid, pe melle pinzhemalo an pemalzhe immal ekichi. Tenal anka immal-kwen-akalzhul an igi mai, tenal antin pato turdas meke-igi meggal. }: Tenal pemal tikajulgus an-kwen-pentaszhulmal. Imi pemal kep kannan an wis pentanonimalbal. Al antin Pab-Jesúsga tog-nuedi chognoni. Tenal an pemalgin keg chogel, pemal an-igesmal. Tenal an wisdo, pemal an-pentabien, tenal pemal keg kugusmal. A{: Tenal pemal ankin turdajad-yopí, tegin pemal an-takchad-yopí nanedii, tegin pemal an-itojad-yopí, pemal ampa pane-pane naneenabmalmo. Tenal pemal an-chogzhadyob naneel, Pab-ulubgin-akalzhul-itogal-tule-imaked, pemalbak mes tio. Pablo ega-mani-uklejadbal tule-Jesúsgin-penzhulmaladga tog-nuedi chogzhad ;~o:Kwenamalad, imi an pemalga napi chogdo: pemal igal-nueganginbi pe pinzhemalo; pe igal-chunchunnadginbi pe pinzhemalo, tegin pe tulegin-ataged-igalginbi pe pinzhemalo, pe igal-napírragwadginbi pe pinzhemalo, pe igal-ilagwenadginbi pe pinzhemalo, tegin pe igal-yer-tule-imakedginbi pe pinzhemalo, tegin tule-igal-yer-chunmamaladginbi pe pinzhemalo, tenal meke-ibi-igal-nued otummoledi-kugal, we igalmalginbi pe pinzheenabmalbal. }9:Tenal an-chogzhadyob pe Pabzhe immal ekismalal, Pabdin tule-aku-itogedzhe Jesucristobal pe-ulubzhe, pe-pinzheedzhe, pemalga akalzhul-itogal pe-imako. P|:Tenal pemal melle nue chuli-pinzhe itomalo. Tenal pemal Pabzhe-koledgin, pe Pabga pél immal chogenabmal, tegin pe Pabzhe pél immal ekisenabmalbal. Tegin pemal Pabga tog-nuedi chogenabmalbal. {:Tenal tulemal mag pe-takemalgal, pe tulemalbak pinnallé nanemalo. Tenal Pab-Jesucristo-kannan-tanikoed pato omodani. mzS:Tenal pemal pane-pane Jesucristogin welgumalo. Tegin an kannan pemalga chogbal, pe welgumalo. ;yo:Tegin an-ai-nued-anpak-arpagedga an chogmo; imi pedin we omegan-walbogwad-wis-pentako aga yopí pinzhemalgal. Tenal we omegan anpak tegin Clementebak tegin tule-pimaladbak mes alamasmal Pab-Jesús-igalgin chunmagal. Tenal tulemal-anpak-mes-arpadi-kusmalad Pab-neggin pato nug nermakal mai ilagwen meggal. x:Imi antin omegan-walbogidzhe wilenai, Evodia tegin Sintiqueje. Imi pemal Jesucristobak-nanimaladbal aga igal-nudamalo. kw Q:Kwenamalad, an pemal-pilalmal, tegin an pemal-takpimalbal. Tegin an pemalgin welgujii, tenal antin, an-olo-kurkinyob pemal-takmalbal. Tenal an pemalga Pab-Jesús-igalgin chunmadi-kujadyob, pemal kantik Pab-Jesúsbak nanemalo. Tenal Pab-Jesucristo e-kannalegedgin pel-kwapa immalmal-kani chii. Tenal Pab-Jesucristo ampa we kannalegedbal eyobidzhe anmal-chan-pole ogwago, e-chan-keg-pelguedzhemo.puY:Tenal anmaldin iti-napkined-igalgin kwen pinzhejulmal. Tenal anmal Pab-neggin-megmaloedgin pinzhenanimal. Tegin anmal tule-Pab-neg-akar-tule-abonoed-tanikoed-abintabukmal. Tenal tule-anmal-abonoeddin anmal-Tummad-Jesucristo. Ft:Tenal Pabdin kujal sapejul we tulemal-oturdanoniko. Tenal tulemal-Cristobak-aichulmalad mas-kunnedginbi pinzhedimal, Pab-immalmalgin kwen pinzhejulmal. Tenal we tulemal e-istar-tiidgin aga pinkegued-wiluban, tenal imidin we tulemal pul yer e-istar-tiid takmal. Tenal we tule-iskana iti-napkined-igalginbi pinzhemal. Ts!:Tenal an akpene pemalga melugus chogzhagus, tenal an kannan pemalga chogbal, tenal poed-abalgin: imi tulemal-ichejul istar timal; tenal we tulemal Jesucristo-nakrusgin-purkwijad-igalbak aichulmal. )rK:Kwenamalad, imi pemal an-taedyob pe taenabmalmo. Imi an pemal-waglik megwisgu, an nanedi-kujadyob, pe tulemal-takalil, pe we tulemal-pallí pe tamalmogo. Rq:Tenal pemal piaje Pab-Jesús-igalgin turtásdin, pe teje naneenabmalmo. Hp :Tenal pemal-Jesucristogin-pinzheed-nikumamimalad ampa an-yopí pinzheenabmalmo. Tenal pemal-wal-walgwen an-chogzhadyob ampa kwen pinzhejulil, Pabdin wisgugal pe-imako, anyob pinzhegal. o/:tule abarmanaidgin aga pengunaidyob, toa inzhel aga omomalo. Imi an omojal, an-Jesucristobak-nued-kudiidbal Pab-neggin anka immal-nuegan uklego. Sn: Jesúsgin-kwenamalad, imi an naga tukin takmodo, an Pab-peigujiidyob ampa an kwen omojul. Tenal an akpene immal-imajadgin an pal kwen pinzhejul. Imidin an alamanaichundo Pab-peigujiidyob nanegal, mmS: Imi antin keg chogel, an Pab-Jesucristo-igal pato pelos an ib-nueganbi ima. Tenal antin ampa napido. Al antin, an pane-pane alamanai Jesucristo-peigujiidyob nanegal. Imi akpene Jesucristo an-amis, e-choged-pallí nanegal. #l?: Al an purkwijal, an kujal meke-igi purkwaled-akar an kannan tullegenabbal. Jesúsgin-penzhulmalad Pab-Jesucristo-igalgin alamananimal pel-kwapa turdagal ?kw: Tenal antin pul-pule Jesucristo-wisgubi. Tenal Jesucristo e-kannalegedbal kannan tullejad an itobimo. Tenal Cristo-wilejadyob an wilebimo, an Jesús-purkwijadyob purkwedzhemo. Wj': Imi an peido Pab-Jesús an-taktanikoedgin an ampa Pab-Jesúsbal kudii, Pab Tummad tule-iskued-nikchulidyob an-taknonigal. ¿Ibiga Pab iskued-nikchulidyob an-taknoniko pe ebinzhe? ¿An Moisés-igalgin immal-akaloszhulidgin nanajadbal? Chulá. Tenal an-Jesucristogin-penzhulidbal Pab Tummad tule-iskued-nikchulidyob an-taknoniko. ]i3:Teginbal, an takto an-akpene-pel-kwapa-yer-immal-itodi-kujad, anka ib-keg-kuedga kunoni. Tenal an Tummad-Jesucristo-wisgunonikidbal anka ibi-nuedga kunoni. Tenal an Jesucristobal-naigujadbal immalmal pél periengunonibal. Al an akpenegwad-igalmal an turwayob taknonijun, an-akpenegwad-igal-igejadbal an nuekwa Cristobal naigunonigal. h:Imi an akpene yer Moisés-igalmal taktiin. Imi an Pab-Jesúsbal-naigunonikidbal, Moisés-igal anka ib-keg-kuedga kunonijun. fgE:Tenal an pela-pela chabzhul tule-Pab-Jesúsbak-nanimalad-imas, tule-Pabbal-nanimalad melle Moisés-igal igemalgal. Imi an Moisés-igal-mamikidbal inniki nanediidbal, tulemal ankin choged kwen nikchulmal an noal nanedii. ifK:Imi antin, an-mimmilejad-ibapábakkin abgan-tuku-chikles. Tenal antin Israel-tule-chunnad. Tegin an-igalbal Benjamín-e-wagwa. Tegin an tule-chunnadbal. Tegin an Pariseoga kudigusbal Moisés-igal-mamikidbal inniki nanegal. ;eo:Imi an we tulemalyob sanal nanebielen, an tule-chunnadbal an akalzhul we tulemalyob nanemogoen. Imi an tule-igalzhiktin an tule-abgan-tuku-chikalmaladga pul tule-chunnadga mai. ad;:Tenal Pab-igal-napírragwad we tulemal-chogedyob kwen chogzhul. Tenal we tulemal pinche aga abgan-tuku-chikedgin yer itomal, tenal anmaldin sanal naga immal-imakedgin kwen ibzhejulmal. Imi anmal chunchunnad Pabgaddo. Al Jesús anmalga purkwijad-ulgin, anmal yer itomal. Tenal anmal Pab Purpa Nuedbal Pabzhe-koledgin Pab-otummonanimalbal. 0cY:Tenal pemal wijirmal, tule-iskana-igal-pid-nikmaladzhe. Imi we tulemal tule-iskanamal. Tenal we tulemal kalagwenzhul aga abgan-tuku chiknanimal Pabbak naigugal. rb _:Nabirdo, Jesúsgin-kwenamalad. Imi pemal, pe Pab-Jesúsgin welgumalo. Imi an teun akpene pemalga chogzhadyob an kannan pemalga chogbal. Tenal ankadin ampa iwen-kwen-akalzhul an kannan pemalga choggal pemalga pul ib-nuedga kunonigal. a:Imi Epafrodito Pab-Jesúsga arpanaid-ulgin, iche-napi purkwenen pemal-anal aga tukin igal-puledgin togzha an-pentagal.`3:Tenal pemal Jesúsgin aga kalgwenadyob ampokaal weligwaledgin Epafrodito-abingemalo. Tenal pemal tule-Epafroditoyobmalad pe otummoenabmalbal. _:Al an pemalzhe kueye-kueye Epafrodito-palmine pemal Epafrodito-takalmalal, pemal weligwal itomalgal, tegin an melle pukib-pal-itogalmo. -^S:Imi pemal nabir wisgusmaldo, Epafrodito peyedzhe-pakal yegus, iche-napi purkwenen. Tenal Pabdin wilejakwa-Epafrodito-takchadbal kannan Epafrodito-okwichisbal. Tenal Pab wilejakwa Epafroditoginbi pinzhaszhul, tenal Pab ampa wilejakwa an-takchamo, an melle twagdar peyedzhe pukib-itogal. ]:Imi Epafrodito peyedzhe pemal-takpi-kudii. Tenal pemal e-wisgusmaladbal ede yegus, al Epafrodito peyedzhe pukib-itononibal. \:Imi an takto, an pemalzhe pul-nabir kannan kwenad-Epafrodito-palmio. Imi we machi an-pakad, tegin anpak-mes-arpagedbal. Tenal we machi anpak mes alamasbal Pab-Jesús-kaka-nuegan palchoggal. Tenal pemal nugu-pinzheedbal anka Epafrodito-palmismal an-pentagal. p[Y:Tenal an penzhuldo, an imichal Pab-chogedbal pemalzhe natapmogo. Pablo kannan Epafrodito-palmijogalid ]Z3:Imi an nuekwa wisgujal anka igi kunoniko, kep an pemalzhe Timoteo-palminejun. Y!:Tenal pemal pato wismaldo, Timoteo igi nane. Imi Timoteo peyedzhe Pab-kaka-nuegan-chogedgin an-pentadi-kus, an-machi-chunchunnadyob. nXU:Tenal tule-pimaladdin aga tukinbi pinzhemal, Pab-Jesucristo-tulemal-pentabiedyob kwen pinzhejulmal. pWY:Tenal antin tule-pid-pal-nikchul pemal-pentagal. Tenal Timoteobi napírra pemal-pentabi-kunaimo. #V?:Imi Pab anka igal-ukchal, an imichal pemalzhe Timoteo-palminatapo. Tenal an pemal-wisgujal pemal nuekwa Pab-Jesúsbak nanebukmal, an yer itononiko. lUQ:Al pemal yer-itogenabmal, tegin pe anpak mes welgunonimalmogo. Pablo Filiposzhe Timoteo-palmineed ~Tu:Tenal pemal Pabgin kwen penzhulmal, tegin pemal Pabga arpamalbal Pabga-immal-ukedyob. Tenal an purkwenonikil, antin Pab-Tummadga-immal-ukchad-askin napi-nis eyonaidyob kunoniko. Al antin yer-itononiko, tegin an pemalbak mes welgunonimogo. Sy:Tegin pemal Pab-Jesús-kaka-nuegangin tulemalga chunmananimalo, igi nabir purpal tullemalo. Al Cristo iti-napche kannan tanikil, antin, an yer-itogedgin pemalgin chogo: “An pinche kwen nanedi-kuszhul, tegin an pinche kwen arpaszhulbal.” +RO:pe tule-napírragwadga kugal, tegin tulemal melle pemalgin ib-choged nikugal. Al pemal tule-iskana-abalgin, tegin tule-immal-akalosmalad-abalgin, pe Pab-nuskanyob immal-akaloszhulidgin kudigumalo. Tenal an-pemalga-chogzhadyob pe nanedimalal, iskwa neg-chichidgin kaedyob pe neg otalomalo. lQQ:Tenal pe melle chochoedgin immal imako, tegin pe melle tulebak abin-abinidgin immal imabalo, kPO: Tenal Pab pemal-ulubgin e-itolegedbal arpanaidbal, pemal Pab-choged-pallí nanebi-kudamalo. 7Og: An-aimal, an-pemal-pilalmalad, imi an pemalbak maigusgu, pemal an-choged-pallí nanedi-kusmal. Imi an pemalbak tikajulgus maichulidgin pemal pul-pule an-choged-pallí nanedimalbal. Al pemal Pab-tobedgin, tegin Pabgin-atagedgin tegin pe abonolejadgin pe nuekwa takenabmal pe nued nanebukmal-dewa. Nw: tegin we tule-chogpágwad-pel-kwapa
aga tukin chogdamalo:“Pedin-Jesucristo, Pul-Tule-Tummad.”Al tulemal-Jesúsgin-chognonimaloedbal,Pab-Tummad-nug pela-pela otummolenoniko. Jesúsgin-kwenamalad oyonaid Pab-igaldin igi mai NM: Te-ulgin tule-nikpa-negginmalad,
tegin tule-iti-napkinmalad,
tegin tule-napil-ulpal-mamimalad Jesús-takalmalal,Jesús egmalga-pul-tule-tummadiidbalJesúsga chimtinonimalo, L : Al Pab Tummad pul-tule-tummadga Jesús-odos.Tegin Pab Tummad Jesúsga,
egmal-tulemalga pul nug-tummad ukchabal. *KM:Tenal Jesús iti-napkin tuleyob tigusgu,
tule-tummadzhulidyob aga imas,
tenal Jesús aga e-Pab-pallí ibzhedi-kusbal
e nakrusgin purkwijadzhe. Jw:Tenal Jesús iti-napche tuleyob mimmilenonigu,
tule-pinchegadga aga imas,
tegin tule-mosyob kudigusbal. I:Imi Jesucristo Pab-chunchunnaddindo,
tenal Jesucristo kwen pinzhaszhul-kus,Pab-Tummad-yopí tummadga nanegal. FH:Tenal pemal Pab-Jesús-pinzheedyob pinzheenabmal. aG;:Imi pemal melle aga tukinbi pinzhemalo, tenal pe tule-pimaladgin ampa pinzheenabmalmo. YF+:Tenal pe melle tule-tummadga-togbiedyob immal imako, tegin pe melle tummarba-itogedgin immal imamalbalo. Tenal pemal melle tule-tummaganyob nanemalo, tenal pemal aga emal-emal tule-tummaganyob takmalo. :Em:pemal pela-pela weligwal an-imako. Al pemal aga pulakwa naneenabmal, tegin pemal aga emal-emal yopí pilalguenabmal, tegin pemal aga choggwénnagwadgin yopí pinzheenabmalbal. BD :Imi pemal Pab-Jesúsbak-mes-tiidbal okannolediil, tegin pemal Pab-Jesús-pilaledbal yer-itodiil, tegin pemal Pab Purpa Nuedbak tiil, tegin pemal ankin-pinzheedgin wilejakwa an-taktiil, C :Imi antin pemal-yopí wileged-abalgin alamanaimo. Tenal pemal akpene igi an-takchádin an wilemai, imi an ampala wilemai.B }:Tenal Pab Tummad pemalga igal-kwen-ukchajul. Pab-Jesúsginbi ibzhegalbi, tenal pemal Pab-Jesús-nuggin wilegalbal. 7A i:Tenal pemal tobzhul tule-istar-pe-takmaladga chunmananimaladbal tule-istar-pe-takmalad mag taknonimalo, emalde pelgunonimalo, tenal pemal Pab Tummadbal abonolenonimalo. 0@ [:Al anka meke-igi kunonikil, pemalgin chii Cristo-igal-nuegan-mamikidbal nued nanemalgal. Al an pemalbak mail, o maichulil, an pemal-itogalil, pemal pulakwa pinzheed-choggwénnagwadgin nanebukmal, tegin pemal tulemalga pulakwa kaka-choggwénnagwadgin Jesús-igal-nueganbal chunmananimalbal. m? U:Tenal an ampa tula-tiil, an pemalzhe kannan natapil, pemal an-tuladbal Pab-Jesucristogin welgumalo. > :Al antin naga mag itodo, an pemalbak yabli peine, pemal pul Pab-Jesús-igal wisgugal, tegin pemal pul-pule yer itomalgalbal. A= :Tenal an tula-kudibalil, pemalga pul ib-nuedga kunoniko. M< :An purkwijal, anka pul-ib-nued, an Pab-Jesúsbak mes megnegal. |; s:Tenal an tuladibalil, an pul untar Pab-Jesúsga arpago. Al an wichulzhundo, an-chogbo-chogzhiid, piti pul an chuo. : :Tenal an tula-tiil, Jesucristoga tula-tio. Tenal an purkwijal, anka pul ib-nuedga kunoniko, an Pab-Jesúsbak mes megnegal. l9 S:Tenal an chogde, an naga penzhulidyob, tegin an peyedzhe peigujiidyob an kwen pinkeguojul; tenal an akpene unnigujadyob an imisgin tobzhulidgin unnigubalo. Al an meke tullego, o an meke purko, Cristo anpal otummoledi-kuo. #8 A:Imi an nued wisdo, pemal anka Pabzhe koledbal, tegin Pab-Jesús-Purpa-Nued an-pentakedbal, ankin immal-kunaid pelgunoniko. Al an pela-pela welgujii. \7 3:¿Imisgin igi an chao? ¿An urwo o an urwojul? Ankadin ampa iwen-kwen-akalzhul, tulemal meke askin pinche chunmananimal, o nabiridbal chunmananimal, ankadin ampa yopí. Tenal ankadin pul-chunchoged Pab-Jesús-kaka-nuegan pul-pule mimile. Tenal Pab-Jesús-kaka-nuegan-mimilemaidbal an welido. Pablo aga mag itojad, ega kujal igi kuoed M6 :Tenal kwenamalad-istar-an-takmaladdin aga tukin tule-tummadga-kubiedbal Jesús-igal-nueganbal chunmananimal. Tenal we kwenamalad napírragwadgin kwen chunmananijulmal, pinche ib-chunnadyob chunmananimal. Tenal we kwenamalad ebinzhemal, emalde Jesúsbal-chunmanaidgin, an-oturdalemaidgin anka pul-kigma wileged onomalo. M5 :Tegin kwenamalad-nabiridbal-chunmananimaladdin wismaldo, Pab an-amis, itigin oturdalemaidgin e-kaka-nuegan-irwal chunmagal. Al we kwenamalad an-pilaledgin Pab-Jesús-kaka-nuegangin chunmananimal. '4 I:Tenal an wisdo, tule-wal-walgwen an-pentagal Pab-Jesús-igalgin kwen chunmananijulmal. Tenal we kwenamalad istar an-takmaladbal tegin anka-pul-tule-tummadga-kubiedbal Pab-Jesús-igalgin chunmananimalbal. Tenal kwenadgan-pimaladdin yer an-takedbal Pab-Jesús-igalgin chunmananimal. .3 W:Imi Jesúsgin-kwenamalad oturdalemai an-itosmalgu, pel-kwablejal pul-pule Pab-Jesúsgin-penzhulidgin kannalesmal, tobzhulidgin Pab-kaka-nuegangin chunmagalmal. &2 G: Imi chulubmal-Romano-tummad-César-neg-takmaladgin-pukmalad an-wismal, tegin tule-pimalad-pel-kwapa an-wismalmo, antin Pab-Jesúsbal-naid-ulgin oturdalemai. g1 I: Jesúsgin-kwenamalad, imi an pemalga wisgal chogdo, anka-immal-kujad anka ib-nuedga kus. Imi pemal ebinzhemal, an oturdalemaidbal Pab-kaka-nuegande pal kwen mimilegojul. Chulá. Imi Pab-kaka-nuegan pul-pule mimilego. e0 E: Al pemal Pab-Jesucristo-igalbal nued timalal, pemal kep Pab-kannaleged-oyomalo. Tegin Pab pemalbal pul-tule-tummadyob taklego, tegin Pab pemalbal peyedzhe otummolenonibalo. Pablo oturdalemaidgin Pab-kaka-nuegan chognaid B/ : Tenal an pemalga Pabzhe ekisnaibal pemal mag itomalgal piti-igal pul-napírra, pemal chwilidik nanegal. Al Cristo iti-napche kannan tanikil, pemalga immal-choged kwen nikchul-kuo. '. I: Al an pemalga Pabzhe kolalil, an Pabzhe ekisalda, pemal Pab-Jesús-igal-wijiidbal tegin pe yer nono-nikadbal pemal pul-pule aga pilalgumalalen, nabirin. k- Q:Tenal Pab Tummad an-nued-wisdo, an peyedzhe pemal-takpi-kudii, Jesucristo-pemal-pilal-kujadyobmo. , +:Al an naga ulubgin pemal-pilaledbal antin, an takto an pemalgin immal-chogzhaddin, ib-nued. ¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi an meke oturdaleged-neggin mellejiil, o an meke Pab-Jesús-kaka-nuegan-irwal kwisguel, o meke an chogzhabalil Pab-Jesús-kaka-nuegan ib-chunchunnad, pemaldin ampa an-pakamalad. Tenal Pab wilejakwa pemal-taked-wilubzhulinadbal Pabdin yabli wilejakwa pemal-taknonimalmo. ^+ 7:Imi an Pab-kwen-penzhuldo, Pab Tummad kepe-akar imisgwadzhe pinna-pinna pe-ogwamai. Tegin Pab ampa ukin-nadgu pinna-pinna pe-ogwanatapbalo Jesucristo iti-napche kannan tanikoedzhe, pe pellallé ogwalegedzhe. .* W:Imi pemal kepe-akar imisgwadzhe ampa anpak mes alamadi-kusmal an Pab-Jesús-kaka-nuegangin chunmagal. Al an Pabzhe kolalil, an weligwaledgin pemalga Pabzhe kolalda. P) :Imi an pemal-ebinzhealil, an keg-chulgu Pabga tog-nuedi chogalda. D( :Imi Pab-Tummad-anmal-pab, tegin Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan-imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. Pablo Filipos-tolganga Pabzhe kochad ' :Imi antin-Pablo tegin Timoteo anmal-walbogwad Jesucristoga-arpamalad. Imi anmal pemal-Filiposgin-pukmalad-Jesucristogin-akenanimaladga, tegin tule-Jesúsgin-penzhulmalad-iktumaladga, tegin tule-Jesúsgin-penzhulmalad-pentamaladga karta wis palmijimalmo. Y& -Imi Pab-Jesucristo pe-purpaga immal-nuegan imakelen, nabirin. Pitogua.l% STegin anpak-mes-Pabga-arpamalad: Marcos, Aristarco, Demas, tegin Lucas pega kaka wis palmijimalmo. $ Imi an-pakad-Epafras pega kaka wis palmijimo. Tenal Epafras Jesucristo-igalgin-chunmadiidbal anpak mes oturdalemaimo. F# Tegin an peje immal-pid ekisbal: imi an chogdé pe anka Pabzhe kolnaidbal, antin kannan peje natapo. Al an pei, pe anka kuakwa kabed-neg wis nudako. Pablo-e-pakamalad kaka palmismalad " 1Tenal an pe-kwen-penzhulidbal, an weob pega karta nermas. Imi an wisbaldo, an-peje-immal-ekichijadga pedin pul-pule wilub-okpis anka immal imako. ! 3Kwenad, imi an Cristogin pe-kwenadga maidbal, pe an-wis-pentako Pab-Jesús-ulgin pe nuedgin Onésimo-abingao an naga ulubgin weligwal-itogal. N  Imi antin-Pablo naga tukin chunkalal nermas an pega penuko. Tenal antin pega nue immal kwen chogbijul. Tenal pedin nued wisdo, pe anpal Pab-Jesús-abingajadbal, pe-chunnad pe ankin kalenaimo.  #Tenal pe takel, we machi pebi-immal akalos o pegin mani kalenai-dewa, pe melle Onésimogin mani idiro, anid, an Onésimo-anal pega penuko. L Imi pe-pakadyob pe an-takel, pe an-yopí Onésimo-abingemogo. x kTenal pe melle tule-pinche-arpagedyob Onésimo-pal-tako, tenal pedin pul-pule kwenad-pilaledyob Onésimo-tako. Imi antin peyedzhe Onésimo-pilal, tenal Onésimo, pegadin pul-pule ib-nuedga kunoniko, sanal tegin Jesucristogin-pe-kwenadbal. { qImi an chogdé, Onésimo iché pegin wis wakis ibagwengin Onésimo peje kannan nadel, ilagwen pebak kudiguo. ) MTenal antin, an peichul pe-wichulidgin an immal ima. Tenal antin peigujibaldo pe-itolegedbal meke-ibigin pe an-pentako, tenal an kantikidgin pe-imakedgin chul.  + Tenal an pinzhajando we machi ilgwen anpak peio, an-Pab-kaka-nuegangin-chunmadiidbal oturdaleged-neggin-mellejiidgin pe-anal an-pentagal. T # Imi an naga-tukin-chan-ukchiidyob an kannan pega we machi-palminebal. t c Tenal we machi akpene pega ib-nuedga kwen kuszhul. Tenal imidin we machi anka tegin pega ib-nuedga kunoni. $ C Tenal pe weligwal an-imabiel, pe anka an-machi-purpaled-Onésimo-abingao. Tenal we Onésimo an-oturdaleged-neggin-mellejiidgin an-machi-purpaledga kunoni. k Q Tenal antin kantikidgin pega immal kwen chognejul. Tenal pe kwenamalad-pilaledbal, antin-Pablo peje wile, anka immal imagal. Imi antin pato cheredgus tegin an-Jesucristo-igalgin-chunmadiidbal an oturdaleged-neggin mellejibal. f GImi an Cristo-nuggin-palmilegalidbal, an igal-nika pega choggal, pe igi immal imakenab. X +Tenal pe Pabbal-naigusmalad-pilaledbal, pe tar-okannosmal aga ulubgin weligwal-itogal. Al pe an-okannosmo, tegin pe weligwal-ulubgin-itogal an-imasbal. Pablo Filemónzhe wilesgujad kannan Onésimo-abingegal  'Tenal an pega Pabzhe kolnaido, pe Jesúsgin-penzhulidgin-chunmako, pe nuekwa itononigal anmal Cristobal pel-kwapa immal-nuegan-nikamal. % ETenal an itosdo, pedin pela-pela Pab-Jesús-pilal tegin Pab-Jesúsgin penzhulbal. Tegin an itosbaldo pedin pel-kwapa tule-Pabbal-naigusmalad-pilalbal. w iFilemón, imi an Pabzhe kolalil, tegin an pegin pinzhealil, an keg-chulgu Pabga tog-nuedi pega chogalda. K Imi Pab-Tummad-anmal-pab tegin anmal-Tummad-Jesucristo pega immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul-itogal pe-imakelen, nabirbalin. Pablo Pabga tog-nuedi chogzhad Filemónga k }N|i{_z,yxwvvuu ttirqpqonnlkSji hffdc*bmaH`P_f]]6\[[+ZnYXWVUT4RQaPOONMfKKJ4HpGFEDKCBAA]@t?V>=};:98u77965^4`32211 00)//-,+*v)('&&%%'##!!S :SC \l sbHvV N UbQkb< ? Tegin anka wilub ukles, nagwalyob takle. Tegin anka choglegalbal: “Imisgin pe nao, Pab-Tummadzhe-koled-neg wilubzhenegal, tegin Pabga-immal-kuged-kwichid wilubzhenegalbal, tegin pe tule-Pabzhe-kolbukmalad-episbalo. ; Tegin anka chogalmal: “Imi pedin, pe iktualeba immal-kujal-kuoed pe chogenab, tule-chog-akal-akaladbal, tule-nap-akal-akal-pukmaladbal, tegin tule-akal-akal-chunmamaladbal, tegin erreymalbal, chogagwenzhul kujal we tulemalga igi immal kunoniko.”: Tegin an angelgin karta chusgu, an kucha, tenal we karta ochí-kulle, achayob. Tegin te-cholbal an-sabal pigna-pigna kualzhun. 9% Tegin kep an angelzhe nadzhun. Tegin an angelzhe omosgu, an angelzhe karta-toto-egaal-kanikid ekichis. Tegin angel anka chogal: “Imisgin pe chuden pe kunkal. Tenal pe we karta kuchal, ochí-kulle, achayob. Tenal pe-sabal omojal, pe-sabal pigna-pigna kudago.” _87 Imi an akpene Pab-neg-akar tule-kakapurwa-itojad, anka kannan chognonibal: “Imi pedin angel-napkin-tegin-termal-askin-anekwichidzhe pe nao, tegin pe angel-chunkal-ulubgin karta-toto-egaal-maid, pe chuo.” 7  “Imi angel-napi-walakugled kal-trompeta okotel, Pab otukal e-kaka-palchogmaladga chogzhagujadyob pél immal imanejun.” R6 Tegin we angel chogal: “Pab Tummad ilagwen-nadguo tula-ti-kuo. Tenal Pab Tummad pel-kwapa nikpa-neg opinnis tegin Pab-neggin-pel-kwapa-immalmal-nikad opinnisbal; tegin Pab Tummad iti-nap opinnis tegin iti-napkin pel-kwapa immalmal-nikad opinnisbal, tegin termal-opinnis, tegin termalgin pel-kwapa immalmal-nikad opinnisbal. “Al an Pab-Tummad-wagin pega napírra chogdo, imi Pab nue kwen owelegojul-kuo, Pab-Tummad-immal-imabied pél immal imagal. x5i Imi angel akpene an takchad termal-askin anekwichid tegin napkin anekwichid, nikpa chunkal-nued onakwis. s4_ Tegin mar-chogakugled pél chunmasmalgu, antin, an mar-chunmasmalad nermako-chogzhan, tenal an itosdo, Pab-neg-akar tule-kakapurwa chunmanoni, chogal: “Pe melle mar-chogakugled-chogzhamalad nermako, pe ilgwen pe taas-ebeo.” 3 Tegin angel sapejul kolmas achu-kinnid-kogoledyob. Tegin angel sapejul kochagu, mar-chogakugled pél chunmanonimal. 2- Tenal we angel-chunkal-ulubgin karta-toto egaal-mai. Tegin we angel nag-nuedzhik termal-askin anenoni, tegin nag-chapilezhikdin napkin anenoni. l1 S Tegin an takchabaldo, angel-pid-kannaleged-nikad, Pab-neg-akar aktedani. Tenal we angel mogil-mol yowi, tegin ti-tuchi nonogin chibal. Tenal angel-e-wagaldin tadgwa-kaedyob ka, tegin e-mali-waldin cho-turmagwichidyob taklebal. )0K Tenal we tulemal tule-mechadbal, tegin lel-igalgin-naneedbal, tegin ome-pidgin yolegedbal, tegin immal-aturzheedbal ampa pukib-kwen-itononijulmalbal.I/  Tenal tulemal-pimaladdin we ponigin kwen purkwiszhulmal. Tenal tulemal yabli e-taedgin pukib-kwen-itoszhulmal. Tegin tulemal ampa Pab Tummadyob niamalzhe kolnanimal, tegin Pab Tummadyob immalmal-olgadzhe, tegin immal-manigadzhe, tegin immal-ezha-kortigidgadzhe, tegin immal-akwagadzhe, tegin immal-chowalgadzhe kolnanimal. Tenal we immalmal-tule-Pab-Tummadyob-tarzhe-kolmaladdin aku tule-tak, aku tule-ito, tegin we immalmal keg pel nanebal. 5.c Imi takalgu, moli-caballo kakagin tegin punnugin tule-owiomal. Tenal e-punnudin nakpeyob takle, tenal punnu-tukugin nono nika-nemalbal. Al punnu-nonogin tule-naklichebal. d-A Tenal cho, wa tegin azufre, moli-kaka-yabal-agnimaid tule-tanpágwad-choggwen-mecha. T,! Tenal an imia-akpurmaidgin, moli-caballo tegin tulemal-askin-chiji an takchaddin twisgalgin ezha nani-nadmal, melle naklikugal. Tenal chulubmal-twisgalgin-ezha-nanikid kinnid, aratikigwad, tegin kollogwad-azufreyobid. Tenal moli-e-nonodin, achu-kinnid-nonoyob takle. Tenal moli-kaka-yabal-akar, cho, wa tegin azufre agnimai. w+g Tegin anka choglenoni wag-chulub-moli-caballo-askin-chiji-nadmalad e-melgueddin miyon-tulaataled-ilabo. R* Tenal angelmal-walabakegwad akpene-akar te pirkagin, te nigin, te ibegin, te wachi naigunonikoedzhe pato kuakwa pukwamal. Al angel-walbakegwad echiklenonimalzhun tule-tanpágwad-choggwen-mesgal. /)W Tenal Pabga-immal-kuged-olgad-kwichiddin angel-kal-trompeta-okochad-nerkwadga chogal: “Imi pe tiwal-tummad-Éufratesgin angelmal-walabake-etilebukmalad-echiko.” ( Tegin angel-nerkwad kal-trompeta okotpalgu, an itosdo, Pabga-immal-kuged-olgad Pab-assapin-kwichid-e-pebbal, tuleyob chunmas. x'i Tenal poni-kepegined peyedzhe tulemal-owios. Tenal an pega chogdo poni ampa chogbo napi tulemal-owiogal. & Tenal ches-e-sagladin angel-kalu-tummadgined, tenal Judio-kakagin pimal: Abadón, tegin Griego-kakagin pimalmo: Apolión. % Tenal ches punnugin iko-nika, tiolyob tulemal-kunkal, tenal ches e-ikogin tulemal-kuchal, ni-walatal peyedzhe-nunmadii tulemal-ima. $ Tenal chesdin twisgalgin ezha nai melle naklikugal, tegin e-chakandin pela-pela urma, moli-ichejul pila-chenaidgin karo ebimaidyob. i#K Tegin ches-e-abzhaldin omegan-chaglayob takle, tenal e-nugaldin achu-kinnid-nugalyob taklebal. " Tenal chesdin moli-caballo pila-chejogalidyob takle. E-nonogin immal-olo-kurkinyob chii, tegin e-wagaldin tuleyob taklebal. Q! Tenal te ibegin tule-ches-tar-kuchamalad aga purkwebi-kudamaloen, tenal kwen purkojul-kuo; tegin tule-ches-tar-kuchamalad pinzhedamalo, “An purkwijalen, pul nabirin,” tenal kwen purkojul-kumalo. , Q Tenal Pab Tummad chesga igal-kwen-ukchajul tulemal-mesgal, tenal ni-walatal peyedzhe-nunmadii tulemal-imagal, tiol-kepe-tule-kuchadgin peyedzhe nunmakedyob. >u Tenal chesgin igal-kales melle chapi-ka magal, tegin chesgin igal-kalesbal melle kagan magalbal. Tenal chesga igal uklesbal tule-pebegin-Pab-Tummad-sello-nikchulmaladbi-kunmalgal. (I Tegin wa-pupurma-maid-impabal, ches-chakar-chakar iti-napche akninoni. Tenal chesga igal-ukles tulemal-kunkal. Tenal ches tulemal-kuchal, tiolyob nunma. N Tegin iskwa-llave-abingajad kalu egasgu, cho pela-pela kamaidyob nap-ulak-akar wa pupurmakal. Tegin wa pupurmadgu, pel-kwapa mogil tegin tadgwa chaktiles. Al neg pel-kwapa chichidbi peszhun. * O Tegin angel-ataled kal-trompeta okotpalgu, an takchabaldo, akpene iskwa-kwagwen-nikpa-neg-akar-iti-napche-arkwannonikidga llave ukles, nia-kalu-puled-ya egegal. 5c Tegin an takalbaldo, chulub-tummad-kwagwen neg-magadbal kukunai. Tegin an itosbal, chulub-tummad sapejul kote, chogal: “¡Pemal-iti-napkin-pukmalad, peyedzhe pe wilesmalma! Imi angel-walpágwad-napi-kal-trompeta-okolnonikoedbal tule-iti-napkin-pukmalad peyedzhe-peyedzhe wilenonimalo.”xi Tegin angel-pakegwad kal-trompeta okotpalgu, tadgwa koapágwad-kogwen chichire-nai pes, tegin ni-koapágwad-kogwen chichire-nai pesmo, tegin iskwa tanpágwad-tangwen chichire-nai pesmalmo. Tegin neg-ibgined-ilgwen ilapágwad-choggwen keg neg-talgu-pes, ilgwen chichire pes. Tegin neg-mutikid ilapágwad-choggwen keg neg-talgu-pesbal, ilgwen chichire-nai-pesmo.  Tenal we iskwadin nug: Kakpid. Tegin ti tanpágwad-choggwen pél kakpidbi pes. Imi ti kakpidbi-pejadbal tule-íchejul purkwismalzhun. ;o Tegin angel-págwad kal-trompeta okotpalgu, iskwa-kwatad cho-kaedyob nikpa-akar ti-tuk tanpágwad-choggwenzhe arkwannoni, tegin tiwal tanpágwad-choggwenzhe arkwannonibal. } tegin immal-tulgan-termal-ulakkad tanpágwad-choggwen purkwis, tegin ulmal tanpágwad-choggwen pel-kwapa iskusmalmojun. 5Tegin angel-pogwad kal-trompeta okotpalgu, immal yal-tummad-kagwichidyob termalzhe arkwatap. Tegidgin termal tanpágwad-choggwen abega pinnis, #Tegin angel-keped kal-trompeta okotku, arpak iti-napkin ti-kwamakaled tegin cho abebak-obural sapejul apatial. Tegidgin iti-napkin neg tanpágwad-choggwen kummamaidgin pelgunoni, tegin chapi tanpágwad-choggwen pelgunonimo, tegin kagan pel-kwapa pelgunonimalmo. gGTegin angelmal-walakugled-kal-trompeta-nikmalad kuakwa ampagusmal kal-trompeta okolgal. ]3Tegin angel ol-mete-immal-wawad-chied chusgu, Pabga-immal-kuged-kwichidgin ol-metegin chogun-kabukmalad taka wes, tegin iti-napkin sapejul chogun-kabukmalad mid. Tegin angel chogun-kabukmalad midgu, mariped pipimad, tegin mar kolomad, tegin neg-urmanonibal, tegin neg-tutumaked nononibal. Angelmal walakugled kal-trompeta okochamalad 9kTegin angel immal-wawad kugnaidbal, angel-ol-mete-kanikid-akar Pab-Tummad-wagin immal-wawad-e-wa tegin Pabbal-nanimalad-Pabzhe-kolmalad-e-kakapurwa, pél nikpa aknakwis. H Tegin angel-pid ol-mete cheinoni immal-wawad-kuged-urpegal. Tenal we angel Pabga-immal-kuged-kwichid-nabal kwisgunoni. Tegin angelga ichejul immal-wawad ukles, tegin tule-pel-kwapa-Pabbal-nanimalad-Pabzhe-koled angelga uklesbal Pab-ol-kan-chiid-nabal, Pabga-immal-kuged-olgad-kwichidgin Pabga immal-wawad kuggal. }sTegin an takchabaldo, angel-walakugle Pab-Tummad-nabal kwigwismalad-ilbal kal-trompeta-walakugle ka ukles-ne. f GTegin Oveja-chapini karta-eniraled napid egasgu, Pab-neggin wachi-abal neg ilgwen yakir pes. 9Al tulemal-mol-chibugan-yoyomalad
ukul pal kwen itogojulmal,
tegin tad pal kwen kugojulmal,
tegin neg-ued pal kwen itogojulmalbal.”! ;Tenal Oveja-chapini Pab-ol-kan-nabal-unid,
aga oveja-takedyob, tulemal-mol-chibu-yoyomalad-tako.Tenal Oveja-chapini aga e-tulemal-iktudo
ti-nuedgin aga okobgal.Tegin Pab Tummad tule-mol-chibugan-yoyomaladga
imialis elio,
melle pukib pal itomalgal. P Al we tulemalPab-ol-kangin-chiid-assapin pukwamal,
mutik-ibgin Pab-maidginPab-pentamalgal.Tenal Pab-ol-kangin-chiid aga-e-negginedyob,
tule-mol-chibu-yoyomalad-akwemalo. ; oTegin antin tule-chered-tummadga chogal: “Tummad, ante wichí toa-tulemal. Tenal pedin nued wiis, ibi-tulemal.” Tegin we tummad anka chogalzhun: “We tulemal-mol-chibugan-yoyo-pe-takeddin, peyedzhe wilesmalad-akar tanimal, tegin Oveja-chapini-e-abegin aga mol enusmalbal, al chipú pesmal.   Tegin chelegan-tummagan-walgwen anche ekichial: “¿Ibi-tulemal-wede, mol-chibugan-yoyowiddé? ¿Pia tanimal-wede?” ~ u ¡Nued pe chogzhamaldo!Pabye, imi pe ilagwen-nadgu otummoledi-kuelen, nabirinye,
tegin pe-nug-okannoledi-kuelen, nabirinye,
tegin pe-pinzheed-nikalen, nabirinye,
tegin tule pega tog-nuedi chogdi-kuelen, nabirinye,
tegin tule pegin atagelen, nabirinye,
tegin pe kal-nikalen, nabirinye,
tegin pe kannaleged nikalen, nabirbalinye.¡Pitogua! O Tegin angelmal-pel-kwapa tegin chelegan-tummagan tegin immal-tulgan-walbakegwad Pab-ol-kan-ebiris-pukwamalad, Pab-ol-kangin-chiid-assapin napche-tullu-imasmal Pab-otummoalmal, chogalmal: ?w Tegin tulemal-ol-kan-nabal-pukmalad sapejul kotemal, chogalmal:Imi tule-abonoged
anmal-Pab-Tummad-ol-kangin-chiid-akar taniye,
tegin Oveja-chapini-akar tanibalye.  Tegin te-cholbal an taktegu, an takal, Pab-ol-kangin-chiid-assapin tegin Oveja-chapini-assapin, tulemal-ichéjul kwigwismal, tule pel unni kwen epised-chul. Tenal we tulemal-pukmalad napa-nanimalad-ilbal, tule-chog-ilbal, tule-akal-akal-tamalad-ilbal, tegin tule-akal-akal-chunmaked-ilbal tanimal. Tenal we tulemal mol-chibugan yoyo-nadmal, tegin chunkalgin uga-ka annik-nemalbal. %Zabulóngad, miliambe-kakabog;Joségad, miliambe-kakabog;
tegin Benjamíngad, miliambe-kakabogmo. Tule-ichejul Jesús-abingasmalad nUSimeóngad, miliambe-kakabog;Levígad, miliambe-kakabog;Isacargad, miliambe-kakabog; pYAsergad, miliambe-kakabog;Neftalígad, miliambe-kakabog;Manasésgad, miliambe-kakabog; jMJudágad, miliambe-kakabog;Rubéngad, miliambe-kakabog;Gadgad, miliambe-kakabog; ucTegin an itosbal, Israel-tulemal-144,000 sello kin nazhilesmal, tenal Israel-tulemal chog-ilbal: +“Pe melle nap izhogo, tegin pe melle termal izhogo, tegin pe melle chapimal o-ibalo, anmal Pab-Tummad-e-mosmal-pebegin sello nazhikedzhe.” LTegin an angel-pid-takchabal, tad-nakwedbal tani, tenal Pab-Tummad-tuladgad-sello annik tani. Tegin angel-tad-nakwedzhik-nonikid, angel-nap-tegin-termal-izhomaloedzhe sapejul kote, chogal: [~ 1Tegin te-cholbal an takchado, angelmal-walabake iti-nap tikal-tikalgin kwigwismal. Tenal angelmal chogbake purwa abingegwismal, melle napkin kolgal, melle termalgin yolegal, tegin chapimalgin melle yolegalbal. }Imidin ibe-puled pato noni, Pab peyedzhe tulemal-oturdakoed. ¿Tede toa abin-purtigo-jogna? Tule abin-purtiged kwen itolejul.”z|mTegin tule-yalgin-otusmalad yal-tummadzhe tegin akwa-tummadzhe kotemal chogalmal: “Pe akalzhul anmalgin apato anmal-edugal Pab-ol-kangin-chiid melle anmal-takegal, tegin Oveja-chapini sapejul-tule-oturdaked melle anmalzhe nonigalmo. Q{Tegidgin, errey-iti-napkinginmalad, erreymal, tule-tummagan-pimalad, chulub-tummagan, tule-mani-ibgan, tule-kannaleged-nikmalad, tegin tule-pinche-arpamalad-pel-kwapa, tegin tule-ololdimalad-pel-kwapa yal-tummadzhe wakismal. Tenal we tulemal akwapir-yabal togzhamal tegin akwa-tummagan-impabal ukposmalbal aga otukmalgal. z}Tegin neg-nikpad arpak oweles-nad, karta-ebirmakaled-pakilededyob. Tegin yalmal tegin tupmal-pel-kwapa akne aknirismal. sy_ Tegin iskwamal nikpa-akar napche apatismal, purwa-tummad-kochadgin wag-islub-chan-tulud-apatijadyob kus. Bx} Tegin Oveja-chapini karta-eniraled-nerkwad egasgu, an taktegu, neg-tutumaked-tummad noal, tegin tadgwa cabra-abzhal-mol-chichidyob pes, tegin ni abeyob pel-kwapa kinnidbi-pesbal. 7wg Tegin tule-Pabbal-naigusmaladbal-purkwismalad-ilbal mol-chipúgan ka ukles-ne, yomalgal, tegin tule-purkwismaladga choglesbal: “Imisgin pe wis ulukumalgwelo, pe-kwenadgan-anka-arpamalad anpal-naidbal tule-tar-mechadbal pél purkwenonikoedzhe.” Tegin an kep tulemal-pe-mechamalad-mesnonimogo. v Tegin tule-purkwismalad-e-purpa-miledmaladdin sapejul kotemal, chogalmal: “Pab-Pul-Tummadye, pedin tule-chwilidikid tegin pe tule-napírragwad, keg kakanzheedye. ¿Imi tule-iti-napkinmalad anmal-mechamaladbal pe ínkwaje tar-mesmalmogoye?” puY Tegin Oveja-chapini karta-eniraled-ataled egasgu, an takcha, Pabga-immal-kugmalad-kwichid-ulpal tule-Pab-kaka-nuegangin-chunmadiidbal tule-tar-mechamalad tegin tule-Jesúsbal-naigujadbal tule-tar-mechamalbalid e-purpa miled. NtTegidgin an taktegu, an takal, moli-caballo-kortigidbi an-abir un, tenal tule moli-askin chii. Tenal tule-moli-askin-chiid nug: Tule-Purkwed. Tegin tule-caballo-kortigid-askin-chiid-cholbal, tule-walgwen tanimo. Tenal we tuledin nug: Tule-purkwal-maid-ulu-Hades. Tegin we tule-walbogwadga igal-ukles, es-pilacheedgin, ukulgin, ponigin, tegin immal-tulgan-chapurbalid-iskanagin tule-iti-napkin-pukwamalad tanbakegwad-choggwen mesgal. sTegin Oveja-chapini karta-eniraled-pakegwad egasgu, an itos, immal-tulgan-walabakegwad-napid kote, chogal: “¡Tag!” Jr Tegin an itosbaldo, immal-tulgan-walabakegwad-abalgin tuleyob kolmakal, chogal: “Imi pega igal-uklenoni, immalmal pelogal. Al pe trigo-libirbo ibagwen-arpaged-wilub-manigin pe trigo ukenab. Tegin pe cebada libir-nerkwa ibagwen-arpaged-wilub-manigin pe cebada ukenabbal. Tenal kwallu tegin vinodin, pe melle pelogo.” q-Tegin Oveja-chapini karta-eniraled-págwad egasgu, an itos, immal-tulgan-walabakegwad-pid kote, chogal: “¡Tag!” Tegidgin an taktegu, an takal, moli-caballo-chichidbi an-abir un, tenal tule moli-askin chii. Tenal we tule chunkalgin libir-immal-wilub-cheed annik. epCTegidgin moli-caballo-pid-kinnid nononibal, tenal tule moli-askin chii. Tegin we tulega igal-ukles, tulemal-akalzhul-itobukwadgin igal-idirgal aga emal-emal mesmalgal. Tegin es-pilacheed-tummad we tulega uklesbal. oTegin an takchabaldo, Oveja-chapini karta-eniraled-pogwad egasgu, an itos immal-tulgan-walbakegwad-pid kote, chogal: “¡Tag!” ]n3Tegin an taktegu, an takaldo, moli-caballo-chibubi an-abir un, tenal tule moli-askin chii. Tenal we tule orkinki-kani chii, tegin olo-kurkin ka uklesbal, tegin tulegin-nakwijadyob nad, tulemalgin nakwegal. )m MTegin an takchabaldo, Oveja-chapini karta-ilakugle-eniraled keped-wanis. Tegin an itos immal-tulgan-walbakegwad-walgwen mar-koledyob kote, chogal: “¡Tag!” GlTegin immal-tulgan-walabakegwad chogalmal: “Teobdo.” Tegin chelegan-tummagan-wala-tulagwen-kakabakegwad napche tullu-imasmal tegin Pab Tummadyob Oveja-chapini-otummoalmalzhun.k Tegin an itosbal, Pab-pel-kwapa-immal-opinnijad, nikpa-neggined, iti-napkined, napil-ulpalid, termal-askined, tegin termal-ulakad, pel-kwapa namakalmal, chogalmal:Imi Pab-ol-kangin-chiid,
tegin Oveja-chapini ilagwen-nadgu otummoledi-kuo,
tegin tule Oveja-chapinigin atamalbalo,
tegin Oveja-chapini-nug okannoledi-kuo,
tegin pela-pela kannaleged nikubalo. "j= Tegin an itosbal, angelmal sapejul namakal chogalmal:Imi Oveja-chapini tule-tar-opurkwijadbal
igal-nika tule-tummadga kugal,
tule-mani-ibedga kugal,
pinzheed-nued nikugal, kannaleged nikugal,
tule-kin-atamalgal, nug okannolegal,
tegin nug otummolegalbal. @iy Tegin an takchabal, Pab-ol-kan-chiid-nabal tegin immal-tulgan-walbakegwad tegin chelegan-tummagan pukwad-nabal, angelmal-miyon-tulaatal tegin ukin mili-milibal ebiris pukwamal. ,hQ Tenal pedin tulemal-pakcha,Pab-Tummad-e-tulemalga kugal,
tegin tule-irwal-Pabga-chunmakedga kumalgalbal.Tegin we tulemal iti-napkin neg-takmalbalo. @gy Tegin immal-tulgan-walabakegwad tegin chelegan-tummagan-wala-tulagwen-kakabakegwad namaked-pingin Oveja-chapiniga namakalmal, chogalmal:Imi tule pe-opurkwijadbal,
pe Pab Tummadga pe-abegin tulemal-pakcha,
tule chog-ilbal,
tule-akal-akal-chunmamalad-ilbal,
tule-akal-akal-tamalad-ilbal,
tegin nap-nanimalad-ilbal.Al pedin igal-nika karta-ebirmakal-maid chugal,
tegin immal-ninniled wankegalbal. SfTegin Oveja-chapini karta chusgu, immal-tulgan-walabakegwad tegin chelegan-tummagan-wala-tulagwen-kakabakegwad Oveja-chapiniga napche tullu-imasmal. Tenal we tulemal-pel-kwapa kal-arpa kani-nemal, tegin ol-murukkin taka-taka immal-wawad kani-nemalbal kuggal. Tenal we immal-wawad choglege, tule-Pabbak-akenanimalad-Pabzhe-koled. keOTegin Oveja-chapini, Pab-ol-kangin-chiid chunkal-nuedzhik karta-ebirmakaled kep chunonijun. idKTegin an takchabal, ol-kan-chiid-nabal, tegin immal-tulgan-walabakegwad tegin chelegan-tummagan-wala-tulagwen-kakabakegwad-abalgin, Oveja-chapini unmo, tenal tule-tar-mechadyob-takle. Tenal Oveja-chapini peb-walakugle nika, tegin imia-kwakugle nikabal. Imi we imia-kwakugled chogle, Pab-Purpa-walakugled pel-kwapa-nap-naid-ugakche-palmilesmalad. c+Tegin chelegan-tummagan-walgwen anka chogal: “¡Pe melle poma! Imi pe takto, Judá-Tule-Achu-Kinnid-nugad tegin David-akar-Tanikid-Tule, e-aichulmaladgin pato nakwis. Al we tule igal-nika, ilakugle-immal-ninniled-eniral-naid wankegal, tegin we karta egegalbal.” b{Tegin karta egegal tegin karta takegal tule-kwen-onoszhulidbal antin peyedzhe pukib-itogedbal pela-pela poalzhun. maSTenal tule-itobukmalad angel-kwen-abinchuszhulmal, ilgwen yakir pesmal. Tenal tule-kwen-onoszhulmal, Pab-neggin pel chul, iti-napkin pel chul, napil-ulpal pel chulbal karta egegal, tegin karta takegal tule-kwen-onoszhulmalbal. +`OTegin an takchabal, angel-tummad sapejul kolal, chogal: “¿Toa igal-nika, we karta-ebirmakaledgin-immal-ninniled-naid wankegal, tegin karta egegalbal?” 5_ eTegin an takchabaldo, Pab-ol-kangin-chiid chunkal-nuedzhik karta-ebirmakaled kani-chii. Tenal we kartadin egek nermakal, tegin ilakugle immal-ninniledgin chaktigal-maibal. V^% Pab Tummadye, imi pe anmal-Tummadga-maiye,
pedin pel-kwapa immalmal opinnisye.Tenal pe-itolegedbal pe immalmal opinnisbalye,
tegin pe-itolegedbal
immal-opinnilejad pel-kwapa pukwamalbalye.Al tulemal nabir pe-nug okannomal,
tegin tulemal nabir pe-nug otummomalbalye.Al pe nabir tummadga megbaloye.u]c Tegin immal-tulgan-walabakegwad Pab-Tummad-otummoalmalal, chelegan-tummagan-wala-tulagwen-kakabakegwad Pab-Tummad-assapin napche tullu-imakaldamal Pab-Tummad-ilagwen-nadgu-tula-maid-otummogal. Tegin chelegan-tummagan Pab-Tummad-nabal e-olo-kurkinmal urpenonidamalbal, mag takmalgal Pab Tummaddin pul-tule-tummad. Tegin chelegan-tummagan chogaldamalbal: J\  Imi Pab-Tummad-ol-kangin-chiid ilagwen-nadgu tulamai neg-takegal. Al immal-tulgan-walbakegwad Pab-Tummad-nug okannonanimal, tegin Pab-otummonanimal, tegin Pabga tog-nuedi chognanimalbal. Y[+Tenal we immal-tulgan chogbakegwad-ilbal, chakan-kwanerkwa-nika-ne. Tegin chakan-ulbal pél imiakibi-takle, tegin chakan-askin pél imiakibi-taklebal. Tegin we immalmal-tulgan mutik-ibgin keg-chulgu chogaldamal:Pab Tummad, pedin tule-chwilidikid,
iskued-kwen-nikchulidye.Tenal Pab-Tummad-pel-kwapa-kannaleged-nika,
tegin pedin Pul-Tule-Tummadga maibalye.Tegin Pab Tummad kusgu-maid,
tegin imi maid,
tegin peje napi pelgunonikoedye. PZImi ol-kan-chiid-abir immal-tulgan-pukwad, walgwendin achu-kinnidyob takle. Kwéntin, moli-peb-nikadyob takle. Kwéntin, e-wagal, tule-wagalyob takle. Kwéntin chulub-tummad kukunaidyob takle. YwTeginbal, ol-kan-chiid-assapin, termal-purtikidyob-takle nai, tenal pela-pela ti-titirmakaledyob taklebal. Tegin ol-kan-chiid-abir immal-tulgan-walabake pukwamalmo, tenal imia-egek nika-nemal, tegin e-abgan-ugakche pel-kwapa imia nika-nemalbal. IX Tegin ol-kan-chijid-apalala, maripedyob pi-pimajii, tegin urmajii, tegin maryob kolomajibal. Tegin ol-kan-chiid-assapin, kallen-kwakugle kagwigwisbal. Imi we kallendin, Pab-Purpa-walakugled. gWGTegin an takchabaldo, Pab-ol-kan-chiidgin, ol-kan-pimalad tulagwen-kakabake ebiris-pukwamal. Tenal we kan-ilbal, chelegan-tummagan mol-chibugan yoyo pukwamal, tegin chelegan-tummagan-nonogin olo-kurkin-chiji-nadbal. 9VkTenal Pab-ol-kangin-chiid akwa-yer-taklegedyob tegin akwa-kinnidyob ka. Tegin ol-kan-nabal, ti-tuzhiyob pel-kwapa ebiris-mai, tenal ti-tuzhi akwa-kwili-abzhalgiid-kaedyob ka. wUgTegidgin, Pab Purpa Nued pela-pela ankin nonikidgin, an taktegu an takal, Pab e-neggin olo-kangin chii. T 5Tegin te-cholbal, an taktegu an takal, an-chiid-inik-nikpa, Pab-neg-arkejii, wanagak-ya-arkejiidyob. Tegin an itosbaldo, tule kepegin kal-trompeta-koledyob anche kolnonikidyob sapejul anche kolnonibal, anka chogal: “Pe anche nakwe an peje oyogal, neg kujal igi kunoniko.” mSS“ ‘Imi pe nuekwa itomalo, Pab Purpa Nueddin iglesiamalga igi chog. Pitomalgu.’ ”DR“ ‘Tenal antin, an iskuedgin-nakwijadbal Pab-Tummad-nabal chigwitap neg-takegal. Al tule iskuedgin nakwismogal, an nega igal-ukpalo, an-nabal chiggal, anpak mes neg-takegalmo. dQA“ ‘Imi antin-Jesús pemalga chogbaldo: Imi pe takto, antin peje kolnai, tule wanagakkin kolnaidgin togbi-kunaidyob. Tenal tule-neg-ibed e-ai-kolnaid itojal, e-aiga wanagak egao e-ai toggal, e-aibak mes mas kunkal. Al tule an-eje-kolnaid itojal, tegin aga ulubgin an-abingenonikil, antin negin megnoniko nebak nanegal e-ai-nuedga kugal. fPE“ ‘Imi antin tule-pilalel, an tulega chabzhul immal chog, tegin an wis tar-oturdabal, melle iskuedgin pal nanegal. Tegin pedin pukib-itogedgin aga pe-taed ogwaenabmal, ilagwen choggal: Antin Pabbak ilagwen ne. tOa“ ‘Al an pemal-uanaimojundo, pe anche ol-chogin-kumakaled pako pe mani-ibganga kugal. Tegin pe anche mol-chibu pakbalo yogal, pe chwili-kudiidgin melle pinkegugal. Tegin pe anche ina pakbalo, imiagin eyogal imia mag atagal. !N;“ ‘¿Ibiga an teob chog? Imi pe chogmaldo: Antin mani-ibed. Antin pela-pela immalmal nika, an immal kwen napijul. “ ‘Tenal pemal aga aku-itomal, pemal tule-polgana, pe tule-wileged, pe tule-mani-nikchulmalad, pe tule-aku-ataged, tegin pe tule-mol-nikchulmaladbal. 9MkImi pemal ti-uedyobzhulmal, tegin pe ti-tamipagwadyob chulbal, tenal pe pinche ti-ue-uedyob-choggu, al an pemal-metchogalzhun, tule kaka-yabal-akar ti-istar-kobleged miedyob. zLmimi antin pemal-nued-wisdo, pe igi nanebukmal. Tegin an pemal wismalbal, pemal anpal nuekwa nanejulmal. Tenal pemal ti-uedyob chul, tegin pe ti-tamipagwadyob chulbal, tenal pemal ampa anpal abal-abal nanemal pinche ti-ue-uedyob. “ ‘Imi pemal ti-uedyob pela-pela anpak naigusmalalen, nabirin. Tenal pemal ti-tamipagwadyob anpak naiguszhulmalalen, ampa nabirbalin. \K1Tegin Jesús Juanga chogalbal: “Imi pedin angel-iglesia-Laodiceaginedga karta nermabalo: ‘Imi Pab-Tummad-pel-kwapa-chogzhad, ankin mag taklenoni wedin ib-chunchunnad. Tegin an napírra-immal-takchadbal Pab-Tummadgin-chunchunnad-chunmaked. Tegin antin Pab-Tummad-pel-kwapa-immal-opinnijad e-saglaga maibal. Imi an pemalga chogdo: J “ ‘Imi pe nuekwa itomalo, Pab Purpa Nueddin iglesiamalga igi chog. Pitomalgu.’ ” Jesús Laodicea-iglesiaga kaka palmijad tIa Imi tule abin-purtijal melle ankin choggal: Antin Jesús-kwen-wichul, antin tule-tummaganga tar-urpo, an-Pabzhe-koled-neggin puwal kwigwismaladyob. Tegin we tulemal Pab-neggin ukposmalal, ilagwen peio, pal kwen noojulmal. Tenal antin we tulegin Pab-Tummad-nug nermako, tegin we tulegin Pab-Tummad-neg-kwebur-nug nermabalo. “ ‘Imi we neg-kwebur-nug-nermakaleddin, Jerusalén-pin. Tenal we neg-kwebur an-Pab-Tummad-neg-akar aktenoniko. Teginbal, antin we tulegin an-nug-pin nermabalodo. H “ ‘Imi an imichal peje natapoedbal, pe-ankin-turdajad, pe melle igemalo, tule-pid melle pegin olo-kurkin egwangal. ]G3 “ ‘Imi an-pemalga-chogzhadyob pemal pinnallégwadgin abin-purtismal-choggu, al nap-naid-ugakche ibe-pulegan nonikil tulemal-pel-kwapa wilub-taklegal, antin pe-pentamogo, melle ibe-pulegan peje taggal. NF “ ‘Imi tule-Satanás-ormakedgin-pukmalad chogdimal, emalde Judiomal; tenal we tulemal purpaldin Judio-chunnad-chulmal, pinche kakanzhemalad. Tenal an pega chogdo antin pemalga tule-pinche-kakanzhemalad-ukne, pemalzhe negal, tule-pinchegadyob pemal-nabal chimtimalgal, pemalga chognonigal antin-Jesús pemal-pilal. ?Ew“ ‘Tegin an pemal-nued-wisdo, pe igi nanebukmal. Imi pe takto, antin pemalga pato igal-ukcha, wanagak-arke-kwichid-keg-chaktilegedyob ankin chunmagal. Tenal antin wisdo, pedin kal kwen nikchulmal, tenal pemal an-chogzhad-pallí yabli nanedi-kusmal, tegin pe chogzhajulmalbal: An Jesús-kwen-wichul. tDaTegin Jesús Juanga chogalbal: “Imi pedin angel-iglesia-Filadelfiaginedga karta nermabalo: ‘Imi antin tule-chwilidikid, tegin tule-napírragwad, keg kakanzheed, tenal antin Errey-David-llave-nikad pemalga chogdo: imi an wanagak-ya egajal, tule-pid pal nikchul wanagak-ya chaktigal. Tegin an wanagak-ya chaktijal, tule-pid pal nikchul wanagak-ya egegal. C“ ‘Imi pe nuekwa itomalo, Pab Purpa Nueddin iglesiamalga igi chog. Pitomalgu.’ ” Jesús Filadelfia-iglesiaga kaka palmijad lBQ“ ‘Tegin tule iskuedgin nakwijal, mol-chibugan yomogo, tegin antin, tule-an-neggin-ilagwen-megmaloed-kartagin e-nug-nermakal-maid kwen eligojul-kuo. Tegin antin, Pab-wagin tegin e-angelmal-wagin chogo: Wedin, an-ai. XA)“ ‘Imi pemal Sardisgin ampa kwénna-kwénna nueganbi nanemal, tule mol-chibu ochichojulmaladyob. Tenal we tulemal nued nanemal-choggu, al anpak mol-chibu yomalmogo, tegin anpak mes kudigumalmogo. J@ “ ‘Al pemal kannan nuekwa wisguenabmal, pe kepe an-kakapurwa abingasmalgu, pe yer-itojadyob, pe kannan yer-itogenabmal, tenal pe-taed ogwaenabmal, tegin pe an-chogzhad-pallí inniki naneenabmalbal. Tenal pemal nue aga takchulil, pemal-immal-kwen-wichul-pukwadgin, an peje natapo, tule-immal-aturzhedanikidyob. ~?u“ ‘Al pemal aga nuekwa takermal, tegin pemal tule-Pab-igal-igedanimalad-okannoenabmal, kantik Pab-igalgin pul yer nanegal. ¿Ibiga an teob chog? Imi an takto, pemal Pab-Tummad-wagindin ampa napimal, pemal ampa nuekwa kwen nanejulmal. $> CTegin Jesús Juanga chogalbal: “Imi pedin angel-iglesia-Sardisginedga karta nermabalo: ‘Imi antin Pab-Purpa-walakugled tegin iskwa-kwakugled-kanikid pemalga chogdo: imi antin pemal-nued-wisdo, pe igi nanebukmal. Tegin an wisbal tulemal pegin chogmal, pemal yer nanebukmal iglesia-tuladyob. Tenal wedin ib-chunchunnad-chul. Tenal pemal aga ulubgin yer kwen nanejulmal, pemal iglesia-purkwaledyob nanebukmal. `=9Imi pe nuekwa itomalo, Pab Purpa Nueddin iglesiamalga igi chog. Pitomalgu.’ ”=<uTegin antin tule-iskuszhulidga iskwa-pugzhu ukpalo. _;7Tenal we tuledin kantikidgin neg tako,
ezhawalgin tule-sagyenaidyob.Tegin tule mete mamarnaidyob
pulzhuli kin nako. Sal. 2:9 “ ‘Tenal Pab Tummad anka igal-ukchadyob, we tule igal-nikunonimogodo. (:I“ ‘Imi tule iskuedgin nakwijal, e-purkwedzhe an-itolegedbal pél immal imajal, antin we tulega igal-uko, tule-tummadyob akal-akal neg-takegal. ^95Imi pe anpal-naidbal pe nued-naneedginbi pe ilagwen nanemalo an kannan tanikoedzhe. _87“ ‘Tegin pemal-Tiatiragin-Pabbal-nanimalad Jezabel-igalgin yowijulmaladga, tegin Satanás-igal-pela-pela-choglemaidgin-turdajulmaladga, an chogdo: antin pemalga immal kwen chogojul-kuo immal-pid imagal. b7=Tegin an we ome-e-nuskan-mesbalo. Tegin iglesiaginmalad-pel-kwapa kep wisgunonimalo, antin tule-ulubzhe-pakal pel-kwapa mag tule-tak igi pinzhebukmal, tegin an tule-ilbal aga e-immal-imajadbal an nega immal imabalo. >6u“ ‘Al an pega chogzhundo antin kachi-yalal-mellemai Jezabel-oyegunejun. Imi machergan-omega-we-ome-imadimalad aga ulubgin pukib-itojulmalal, antin peyedzhe tar-owiomogo. !5;Tenal antin we omega igal wis ukchagwel aga igal-iskana ebegal, tenal we omedin yabli igal-iskana kwen ebeszhul-kus. Al we omega pato wilub okpidzhun. /4W“ ‘Tenal antin pemalgin yabli immal-choged wis nika. Imi pemal akalzhul we ome-Jezabel-takmal. Tenal we omedin chog, ede Pab-kaka-palchoged. Tenal wedin ib-chunnajul. Tenal we omedin yardagedgin an-mosmal-oturda, ome-pidgin yolemalgal, tegin chowal-mimmiganaga-mas-ukchad kunkalbal. 3imi antin pemal-nued-wisdo, pemal nued nanebukmal, tegin pemal pirkin tulemal-pilalmal, tegin pe ankin penzhulmalbal tegin pe anka nued arpananimal tegin pe abin-purtismalbal anpal-naigugal. Tegin an wisbaldo pemal akpenegwadga pul-pule nued natapmal. a2;Tegin Jesús Juanga chogalbal: “Imi pedin angel-iglesia-Tiatiraginedga karta nermabalo: ‘Imi antin Pab-Tummad-Machi, imia-cho-turma-kwichidyobid, tegin nag-ezha-kortigid-pi-pi-pip-kaedyobid pemalga chogdo: 91k“ ‘Imi pe nuekwa itomalo, Pab Purpa Nueddin iglesiamalga igi chog. Tenal tule we iskuedgin nakwijal, antin Pab-negginned-mas-kunned-otukal-chiidgin tar-okunno; tenal we mas-kunneddin nug Maná. Tegin antin tule-iskuedgin-nakwijadga akwa-chibugin nermakal nug-pin ukpalo. Tenal we nugdin tule-pid pal kwen wisguojul-kuo, tule-akwa-abingajadbi unnila wisguo. Pitomalgu.’ ” Jesús Tiatira-iglesiaga kaka palmijad q0[Al an pemalga chogzhundo, pemal we tulemalgin igal-kajulmaladbal pe aga tukin pukib-itogenabmal. Tenal pemal pukib-itojulil, an imichal pemalzhe natapo, an-kaka-yabal-akar es-egek-nugal-chaaled yowidgin, we tulemalbak pila-chegal. D~e}|{zz'y'x2wTvkubtsrqonmmlk@j7ihhfe d$cbaaH`m_K^7](\MZZ5YX=gTegin tule-iti-napkin-pela-pela-immal-uked-nikmalad, Babilonia-neg-kwebur-pelgujadbal peyedzhe pukib-itononimal, tule-eje-immal-paked-kwen-onojul-kujadbal. r>] Imi we erreymal peyedzhe neg-kwebur-oturdalenaidgin kwagyemalo. Al erreymal panna takkwismalo, tegin erreymal sapejul kolmadamalo, chogdamalo:Imi Babilonia-neg-kwebur-tummad,
egmal-neg-kweburganga pul kal-nika-nad.Pe-Babilonia-neg-kweburginmalad,
peyedzhe pe wilesmalma,
pe-neg-kwebur unnila wachilgwen wis kales,
ilgwen pelgus. U=# Tenal erreymal-iti-napkinmalad Babilonia-neg-kwebur-tummagangin yolesmal, tule omega, ome-pid-imajadyob. Tegin erreymal Babilonia-tummaganbak wilub-okpis immalmal-nuegan-nikadgin mes yer itosmalmo. Al we erreymal Babilonia-neg-kwebur-kummamaid-e-wa takalil, Babilonia-neg-kwebur-pelgujadbal pukib-itogedbal peyedzhe podamalo. < Al Pab-Pul-Tummad chogdo:“Antin Babilonia-neg-kweburginmalad-oturdane.”Imi Pab pela-pela kannaleged nika-choggu,
al Pab iba-kwénnagin Babilonia-neg-kweburga
pela-pela poni onononiko,
tegin tule-purkwed noniko,
tegin tulega pela-pela pukib-itoged noniko,
tegin tulega ukul-mejed naigunonibalo.Tegidgin Babilonia-neg-kwebur chogin kummanonibalo. ];3Imi Babilonia-neg-kweburginmalad
akpene aga tukin nug-otummosmal,
tegin peyedzhe aga tukin immalmal nikusmal
aga yer itomalgal.Imi we tulemal
pela-pela immalmal nikanonimaladbal
aga nug-otummojad-yopí
imisgin pe chabzhul we tulemal-imamalmogo,
tegin pe pela-pela we tulemal owiomalbaloye.Tenal tule-Babiloniagin-pukmalad
aga ulubgin tummarba-itogedgin chogmal:“Anmal-neg-kweburdin, erreyyob chii;
egmal-neg-kweburganga pul neg-kwebur-tummad,
ome-tarbi-machered-purkwijadyobzhulid,
tegin anmal pukib-kwen-itononikojulmalbalo.” :Tegin an itosbal, tule-kakapurwa chogalbal:Pab Tummadye, imi tule-Babilonia-neg-kweburgin-pukmalad
tule-pimalad-yardajad-yopí,
pe Babilonia-tulemal-imamogoye,
tenal pe ilabogiid-wilub pe pul sapejul oturdakoye.Tegin pedin murukkin ina-iskanagin tule-okobnaidyob,
pe ilabo ina-iskanagin Babilonia-tulemal-okobmogo,
we tulemal-owiogalye. C9Imi Babilonia-neg-kweburgin-pukmalad
wilub-okpis iskuedginbi nanebukmal.Al Pab Tummad Babilonia-neg-kweburginmalad-iskuedgin
pinzhediidbal, sapejul we tulemal-oturdanejun. 08YTegin an itosbal, Pab-neg-akar tule-kakapurwa-pid kolnonibal, chogal:Pemal-an-tulemal, pe Babilonia-neg-kwebur-akar aknimalo,
pe melle tule-iskuedgin-arkwas-pukmaladbak arkwangalmo,
tegin pe melle Babilonia-neg-kweburginmaladbak
ibe-pulegan-tanikoedgin wilemalgalmo. j7M¿Ibiga Babilonia-neg-kwebur pelgus pe ebinzhe?Nabir.Imi tule neg-kweburginmalad-chog-ilbal,Babilonia-neg-kwebur immal-imanaid-takedbal
pél iskusmal,
tule-mumurgujadbal
omegin-yolenonikidgin koelenonimaladyob.Tegin erreymal-iti-napkinmalad ampa we omegin yoledi-kujadyob,
pél iskunonimalmo.Tegin Babilonia-neg-kweburginmalad wilub-okpis mani nikmaladbal,
tegin we tulemal pela-pela pul-immalmal-nuegan paknanimaladbal,
tule-iti-napkin-pela-pela-immalmal-uked-nikmalad
mani-ibganga kunonimal.Al Pab Tummad, Babilonia-neg-kwebur-tummad opelononijun. u6cTegin angel sapejul kolal, chogal:¡We neg-kwebur-tummad-Babiloniadin pato pelgus!We negdin, nia-kaluga pes,
niamalbi ampagugal,
tegin chulub-mui-muimalga pes,
tegin immal-kukualed-iskanaga pel-kwapa pesbal. G5 Tegin an we immalmal-takchad-cholbal an takchabaldo, angel-pid Pab-neg-akar aktedani. Tenal we angel pela-pela kannaleged nika. Tegin angel-yer-taklegedbal, negdin pel-kwapa ibegwal kanoni. 4%“Imi ome-macherganbi-wijiid-pe-takchaddin chogle, we neg-kwebur-tummad, iti-napkin-pel-kwapa-erreymal-pukwad-e-tummadga chii.”~3u“¿Ibiga peb-walambegid istar ome-macherganbi-wijiid-taknoniko pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab Tummad e-peigujiidbal erreymal-pinzheed kas, pinas-kinnidga igal-uko erreymal-anal e-itolegedbal neg-takegal, Pab-immal-chogzhad pelgunonikoedzhe. |2q“Tegin pinas-kinnid tegin peb-walambe pe takchaddin, istar ome-macherganbi-wijiid-taktago. Tegin pinas erreymalbak sapejul ome-imamalo tegin chwili ome-ebemalbalo. Tegin pinas erreymalbak ome-chan kunmalo, tegin chogin tar-kugmalbalo. r1]Tegin angel anka chogalbal: “Imi ti-pe-takchad ome-macherganbi-wijiid-askin-kin-chiid wedin chogle: tule-akal-akal-tamalad, tulemal-ichejul-pukmalad, tegin tule-napa-akal-akal-pukmalad, tegin tule-kaka-akal-akal-chunmamalad. k0O“Tegin erreymal Oveja-chapinibak pila-onoalmalzhun. Tenal Oveja-chapinidin tummagan-e-tummad-choggu, tegin erreymal-e-saglabal-choggu, al Oveja-chapini erreymalgin nako. Tenal te ibegin e-chapingan Oveja-chapinibak kudigumalmogo. Tenal Oveja-chapini-e-chapingandin Pab-tarzhe-kochamalad, Pab-tar-chusmalad tegin Pabbal-inniki-kudigusmaladbal.” 8/i “Imi errey-walambegwad kannaleged nika-nemal tegin igal-nika-nemalbal immal imagal. Tenal erreymal-walambegwad choggwénna pinzhenanimal, pinas-kinnidga e-kal ukegal. M. “Imi pe peb-walambe takchaddin chogle: errey-walambegwad. Tenal we erreymal ampayo erreymalga togmal. Tenal we erreymal pinas-kinnidbak mes wachil-kwénna igal-nikumalo erreymalga meggal. 8-i Tegin pinas-kinnid akpene maigujad tenal imis maichulid, errey-walapábakadga maio. Tenal pinas-kinnid erreymal-walakugled walgwenmo. Tenal pinas-kinnid e-pelguedzhe natapo. ?,w Imi erreymal-walataled pato pelgusmal, walgwendin ampa tummadga mai, tegin errey-napiddin kujal kep noniko. Tenal errey-napid nonikil, keg-chulgu erreyga iche mego neg wis takegal. \+1 Tegin angel anka chogalbal: “Tenal pe nono nikanab, pe we immalmal wisgugal, ibi chogle. Imi nono-kwakugled chogle, ome-askingin-chiid yal-kwakugled. Tegin nono-kwakugled choglebal, erreymal-walakugled. R*“Imi pinas-kinnid-pe-takchaddin, akpene maigus, tenal imidin pato maichul, tenal kujal kannan nia-kalu-puled-akar nobalo, ilgwen e-pelguedzhe negal. Al tule-iti-napkin-pukmalad iti-nap-naigujad-akar Oveja-kartagin-nug-nermakal-maichulidbal ilagwen-nadgu Pab-neggin meggal, al pinas-kinnid-takalil, weob pakal peimalo.” f)ETegin angel anka chogal: “¿Ibiga pe omegin weob pakal pesdé? Imi antin pega wisgal chogdo, we omedin ibi chogle-wede, tegin pinas-kinnid-nono-kwakugled tegin peb-walambe-nikad ome-kin-askin-chiid ibi choglebal-wede. M(Tegin an takchado, ome-macherganbi-wijiid tule-Pab-Jesúsbak-akenanimalad tegin tule-Pab-Jesúsgin-chunmakedbal-purkwismalad e-abegin mumurgujii. Tegin an we ome-taktegu, an weob pakal pes. 7'gTegin ome-e-pebegin nug-otukaled nermakal naibal ome ibi-tulega chii. Tenal ome-pebegin nug nermakal naiddin chogdo:BABILONIA-NEG-KWEBUR-PUL-CHUNCHOGEDOMEGAN-MACHERGANBI-WISMALAD-E-SAGLA,TEGIN ITI-NAPKIN PEL-KWAPAIMMAL-ISKANA-ONINIJIID-E-SAGLABAL. ;&oTenal ome-macherganbi-wijiid mol-kwalugiid tegin mol-kinnid-kuturreged yowi. Tegin we ome tukalgin ol nai, tenal akwa-nugu-takleged-karked nai, tegin perlas naibal. Tegin we ome ampa chunkalgin ol-muruk kanibal. Tenal we ol-murukkin immal-iskana tegin macherganbak-yosgu-nanasgujad-iskued taka-chii. X%)Tegin Pab-Purpa-Nued-pela-pela-ankin-nonikidbal angel neg-nikchulidbal an-ches. Tegin an neg-nikchulidbal takaldo, ome pinas-kinnid-askin chii. Tenal pinas-kinniddin e-abgan-ugakche pel-kwapa nug-nermakal-ne. Tenal we nugmaldin Pabgin istar chunmajimal. Tenal pinas-kinniddin nono-kwakugle-nika-ne, tegin peb-walambe-nika-nebal. C$Tenal erreymal-iti-napkinmalad omega, ome-macherganbi-wijiid-imasmal tegin we ome machergan-ninijiidbal koelegal tule-iti-napkin-yogasalmalad-imasmalbal, tule innagin mumurgujadyob.” ?# yTegin angel-walakugled-walgwen, ol-muruk-kani-kujad anche noni, anka chogal: “Itibal pe wis taggwel, an pega oyogal, ome-macherganbi-wijiid-e-tummad-ti-askin-chiid igi oturdalego. I" Tegin nikpa-akar ti-kwamakalmalad-tummagan libir-tulaatal-akti-kumalad, tulemalgin apatismal. Tegin ti-kwamakaled tulemalgin peyedzhe apatijadbal, tulemal ampa Pab-Tummad-ukapchasmalbal.m!STegin tupmal-nanimalad-pel-kwapa oweles, tegin yal-tummagan-pukwamalad-pel-kwapa owelesmalmo. V %Tegin neg-kwebur-tummad koapá mamaris, tegin neg-kweburmal-tule-pimaladgad pél agismal. Tegin Pab Tummad ampa wisgunoni tule-neg-kwebur-tummad-Babiloniagin-pukmalad akpene peyedzhe tulemal-izhosmal. Al Pab peyedzhe-sae-itogedbal sapejul Babiloniagin-pukmalad-oturdas, tule murukkin kantikidgin ina-iskanagin tule-okobzhamaladyob. 4aTegidgin mar pipimad, kolomad, neg-urmad, tegin neg-pela-pela-tutumaked nononibal, tenal tule-iti-napkin-ampagujad-akar, weob neg-tutumaked-tummad kwen itodijulmal. .UTegin angel-kugled neg-magadbal poni-ol-murukkin-chiid mid. Tegin Pab-maid-neggin ol-kan-chiid-akar tule-kakapurwa sapejul kolnoni, chogal: “¡Pato pela!” &ETegin nia-purpa-walapágwad erreymalzhe kochamal. Tegin erreymal aga e-sordamalbak ampagunonimalzhun. Tenal we negdin Judio-kakagin pimal, Armagedón. 6eTegidgin Jesús chogalbal: “Tenal an pega chogdo, an-Jesúsdin, tule-an-kwen-wichulidgin noniko, tule immal aturzhe-tanikidyob. Al tule nuekwa atagel, tegin kuakwa mol kani-neel, ib-nued we tulega kuo. We tule chwili kwen peiojul, tegin tulemal-wagin kwen pinkegunonikojulbalo. Pitomalgua.” [/Tenal nia-purpa-walapágwad immal-taktijulid-imaked-nadmal, erreymal-pel-kwapa-pukwamalad-ugakche erreymalga choggal: “Pab-Pul-Tummad-ibe-tanikid-pul-chunchogedgin, anmal mes pulal Pabbak pila-onomalgal.” b= Tegin an takchabal, nia-purpa-walapágwad-noyob-taklemalad, nakpe-sagla kaka-yabal, tegin pinas-nonogin-maklejad-kannan-nugujad kaka-yabal, tegin Pab-kaka-palchoged-pinchegad-peb-walbogid e-kaka-yabal-akar aknidmal. F Tegin angel-nerkwad, tiwal-tummad-Éufrates-nugadgin poni-ol-murukkin-chiid mid. Tegin Éufrates-tiwal pel-kwapa tinkus erreymal aga chulubmalbak tad-nakwedzhik-tanimalad opakmalgal. +O Tenal tulemal peyedzhe-nunmakedbal tegin ya-tummagan-nikadbal ampa Pab-Tummad-nikpa-maid-ukapchasmal. Tenal tulemal yabli e-iskuedgin pukib-kwen-itoszhulmalbal. G Tegin angel-ataled pinas-errey-kangin, poni-ol-murukkin-chiid mid. Tegin pinas-neg-takmaidgin, neg pél chichidbi pes. Tenal tulemal peyedzhe aga nunma-itogedgin, aga kwabin kuchamal. y Al tulemal-pel-kwapa kuki-kuki pesmalzhun, tegin Pab Tummad e-itolegedbal peyedzhe tulemal-owiojadbal tulemal ampa Pab-Tummad-nug ukapchasmalbal. Tenal we tulemal yabli e-iskuedgin pukib-kwen-itoszhulmal, tegin Pab-Tummad-kwen-otummoszhulmalbal. |qTegin angel-pakegwad tadgwagin poni-ol-murukkin-chiid mid. Tegin tadgwaga igal-ukles chogin tule-kugnonigal. V%Tegin an itosbal, tule-kakapurwa Pabga-immal-kuged-kwichid-akar chogal:Pab-Pul-Tummadye,
pe nued imasdo.Pe weob immal imajad
pe napírragwadgin,
tegin pe innikigwadgin immal imasye. NImi tule-pinas-e-wilub-nanimalad
tule-pebak-akenanimalad-e-abe-mismal,
tegin pe-kaka-palchogmalad-e-abe-mismalbal-choggu,
al pe akalzhul tiwal-abegin we tulemal-mechamalad-okobmogoye. fETegin an itosdo angel-ti-ibed chogal:Pabye, pedin akpene-akar tule-chwilidikidga mai,
imisgwadzhe ampa pe tule-chwilidikidga maibalye.Tenal pedin ib-nued imasye,
weob peyedzhe tulemal-oturdagalye. ~uTegin angel-págwad tiwalgin tegin ti-kammumalgin poni-ol-murukkin-chiid mid. Tegin tidin pel-kwapa abebi pes. %CTegin angel-pogwad termalgin poni-ol-murukkin-chiid mid. Tegin termal tule-purkwijad-abeyob pes, tegin immalmal-termalgin-nikad pel-kwapa purkwismal. RTegidgin angel-keped napche poni-ol-murukkin-chiid mid. Tegin tulemal-pinas-e-wilub-nanimalad tegin Pab Tummadyob immal-pinasyob-chobaled-takchamalad, ya-tummagan-peyedzhe-nunmaked kin aknis-ne. C Tegin an itosdo, Pab-maid-neg-akar tule-kakapurwa sapejul angel-ol-muruk-kanimaladzhe kolal, chogal: “Pe nemalma, iti-napche ol-muruk-kwakugled-Pab-tule-oturdaked-chijiid mi-negal.” R Tegin Pab-maid-neggin Pab-kannaleged tegin Pab-nugu-takleged, wayob pel-kwapa neg kas. Tenal angel-walakugled-poni-chogakugled-nikad, pél immal imajulmalal, tule Pab-maid-neggin keg togmal.B }Tegin immal-tulgan-walbakegwad-walgwendin, angel-walakugledga ol-muruk-kwakugled ukcha. Imi we ol-muruk-kwakugledgin Pab-ilagwen-nadgu-tulad, tule-oturdakoed taka-taka chiji-nad. = sTegin Pab-maid-neg-akar angelmal-walakugle poni-chogakugle-nikmalad nononimal. Tenal we angelmal mol-chibu-is-is-kaed-pane-chabingiid yoyomal, tenal twisgalgin ol-tub nanimalbal. Tegin an we immalmal takchad-cholbal, an takchabal, Pab-neggin Pab-maid-neg arkat, tenal we neg nugbal Pab-kaka-ukchad-neg. f EPab Tummadye, ¿toa pe-tobzhul-kumalo?¿Tegin toa pe-nug otummojul-kubalo?Imi tulemal-pel-kwapa keg-chulgu
atagedgin pe-nug-otummomaloye.Pabye, imi pebi unnila tule-chwilidikidye.Tenal pe napírragwadgin
immal-imajad mag taklenonikidbal,
tegin pe-Pab-Tummadga-maidbal,
tule-chog-ilbal pel-kwapa pe-otummomaloye. c?Tegin we tulemal Pab-Tummad-e-mos-Moisés-namakedgin tegin Oveja-chapini-namakedgin namakalmal, chogalmal:Pab-Pul-Tummadye,
pedin peyedzhe immal-keger-taked imadi-kusye.Tegin pedin pel-kwapa tulemal-chog-ilbal
erreyga maioye.Tegin pedin napírra ilagwen immal ima,
tegin pe ib-chunchunnadgin immal imabalye. |qTegin an takchabal, immal-termalyob-takle nai, tenal purtikidyob tegin choyob taklebal. Tegin termalyob-takleged-kakabal, tulemal-pinasgin-tegin-eyob-chobaledgin-nakwismalad tegin tule-pinas-numero-nug-wilubgin-nazhiszhulmalad, termal-kakabal kwigwismal. Tegin Pab tulemal-pinasgin-nakwismaladga kal-arpa ukcha, al tulemal-pinasgin-nakwismalad kal-arpa kani-nemal. D Tegin an takchabaldo, Pab-neggin immal-keger-takleged oyolenonibal. Tenal immal-keger-taklegeddin angelmal-walakugled chogakugle napi poni-cheinonikid. Imi we poni chogakugledgin Pab Tummad napi tule-iti-napkin-pukmalad-oturdajal, Pab Tummad wejego tule-iti-napkin-pukmalad-oturdako, tule-pal-kwen-oturdakojul-kuo. >uTenal tule uva-nis-ononaidgin e-nis ariomaiyob, tulemal neg-kwebur-magadbal e-abe-ariosmo, tenal tiwalyob arios, moli-caballo-kakabal-wilgu, ibanerkwa-naneed-wilub-panku.5Tegin angel-es-nalu-nugalgiid-pela-pela-nugal-nikad-kanikid nadgu, iti-napkin es-nalu-nugalgiidgin pel-kwapa uva-naid kwacha. Tegin we angel uva-nis-abingeed-ulgin uva-kwachamalad urpis, ekurgal e-nis onogal. Imi wedin choglejundo, Pab Tummad urwed weob peyedzhe tanimo. ?wTegin angel-pid-Pabga-immal-kugedgin-chogun-weied, Pabga-immal-kuged-kwichid-akar nad, angel-es-nalu-nugalgiid-pela-pela-nugal-nikadzhe. Tegin angel-chogun-weied angel-es-kanikidzhe sapejul kolal, ka chogal: “Imi uva-chan pato kolo-choggu, al pe es-nalu-nugalgiid-pela-pela-nugal-nikadgin, pe tar-kwano.” zmTegin angel-pid Pab-megwed-neg-akar nodbal, tenal we angel es-nalu-nugalgiid pela-pela nugal-nikad kanimo. ucTegin Te-Tule-Chunnayob-takleged-mogil-impabal-chiid es-nalu-nugalgiidgin tule-iti-napkin-pukmalad-itimis. fETegin angel-pid Pab-megwed-neg-akar nod, tegin tuleyob-takleged-mogil-impabal-chiidzhe sapejul kolal, chogal: “Imi tule-iti-napkin-pukmaladga wilub pato noni kwallegal, al pe es-nalu-nugalgiidgin pe tulemal-itimio.” 4aTegin an taktegu, an takal, mogil-chibu-impabal, Te-Tule-Chunnayob-takleged chii. Tenal we tule-nonogin olo-kurkin chii, tegin chunkalgin es-nalu-nugalgiid kanibal. !~; Tegin an itosbal, nikpa-neg-akar tuleyob kakapurwa kolnoni, chogal: “Imisgin pe nermado: ‘Imis-akar tulemal Pab-Jesúsbal-naidgin purkwijal, ib-nued we tulega kuo.’ ” Tegin Pab Purpa Nued chogmodo: “Teobdo. Tenal tulemal-immal-nuegan-imasmalad emalbak mes nadmal-choggu, al tule-Pab-Jesúsbal-naidgin-purkwismalad Pab-neggin ulukutapmalo.” Pab Tummad peyedzhe iti-napkin-tulemal-oturdakoed Q} Al tulemal-Pab-Jesúsbak-akenanimalad Pab-chogzhad-pallí-tamalal, tegin Pab-Jesúsbak-ilagwen-naigusmalal, Pab-penzhulidgin pinnallé abin-purtiged-wilubmal, melle pinas-e-wilub nazhilemalgal. D| “Tenal tule cho-wa-yabal wilemaidgin ilagwen-nadgu pal kwen pelguojul-kuo. Tenal tule pinas-nono-maklejad-nugujad-chunnadga tegin a-yopíjal-chobaledga-kolmaladbal, tegin pebegin, o chulil chunkal-nuedzhik-wilub-nazhismaladbal, we tulemaldin mutik-ibgin ololgued kwen nikchul-kuo, ilagwen wilenaigumalo.” ){K we tule pinasbak mes Pab Tummadzhe peyedzhe oturdalenonimogo. “Tenal Pab Tummad pela-pela urwedgin tule-pinas-wilub-abingasmalad-oturdako, tule ina-iskanapí ina-kobedyob. Tenal we tulemal Oveja-chapini-wagin tegin angel-chwilidikmalad-wagin azufre-kamaidgin peyedzhe wilenonimalbalo. lzQ Tegin te-cholbal angel-págwad sapejul kolnonibal, chognoni: “Imi meke-ibi-tule Pab Tummadyob pinas-nono-maklejad-nugujad-chunnadga tegin a-yopí-cholbaledga kolel, tegin pebegin, o chulil chunkalgin e-wilub abingajal, 5ycTegin te-cholbal angel-pid chognonibal: “Imi Babilonia-neg-kwebur-tummad pato periengus. Tenal tule-Babilonia-neg-kweburginmalad iskuedgin pel-kwapa tule-akal-akal-chunmamalad-egwasmal, ome koelegal machered-pid imajadyob ebak teob nanegal, tegin tule inna-kobnaidgin nono owelejadyobbal.” ~xuTegin we angel sapejul kolal, chogal: “Imisgin pemalga pato wilubgan noni, Pab Tummad peyedzhe tule-iti-napkin-pukmalad-oturdagal. Al pemal atagedgin Pab-Tummad-tobe-naneenabmal, tegin pe Pab-nug-okannomalbalo. Tegin pemal Pab-Tummad-nikpa-neg-opinnijad, tegin iti-nap-opinnijad, termal-opinnijad, tegin-ti-kammugan-opinnijad pe Pab Tummadyob otummogenabmalbal.” w Tegin an takchabal, angel-pid neg-magadbal kukunai. Tenal we angeldin tule-iti-napkin-pukmaladga Pab-kaka-nuegan-pal-pelguojulid chognoni, tule-napa-ilbal-pukmaladga, tule-chog-ilbal, tule-akal-akal-chunmaked-ilbal, tegin tule-akal-akal-taed-ilbal. vTenal tulemal-144,000 wichul-kakanzhemalad, tegin tulemal-kin-chunmaked-nikchulmalad. Angelmal-walapágwad kaka cheinonikid uTenal tulemal-144,000 tule-chwilidikmalad, tule-omegangin-kwen-yoleszhulmalad, Oveja-chapini pia-nadel, Oveja-chapinibak-naddamalad, tegin tulemal-abalgin-paklesmalad, Pab Tummadga tegin Oveja-chapiniga ukles, tule kepe Pabga chapi-chan ukchamaladyob. 5tcTegin tulemal-144,000 Pab-ol-kangin-chiid-wagin tegin immal-tulgan-walbakegwad-wagin, tegin chelegan-tummagan-wala-tulagwen-kakabakegwad-wagin namaked-pingin, namakalmal. Tenal tulemal-144,000 iti-napkin-paklesmaladbalbi we namaked nabir namamal; tenal tule-pimaladdin keg kumal we namaked namagal. |sqTegin an Pab-neg-akar oima immal itos, chuked-ariokwichidyob tegin mar-koledyob, tegin kal-arpa-koledyobbal. ;r qTegin an taktegu, an takal, Oveja-chapini yal-Sióngin un. Tegin tulemal-144,000 Oveja-chapinibak pukwamalmo. Tenal we tulemal e-pebegin Oveja-chapini-nug tegin Pab-nug-nanimal. Aq{ Tenal pedin wisguenabmal, we wilub ibi-chogle-wede. Tenal pe mag itogel, pe nabir numero pinas-nono-maklejad-nugujadgad onogo. We numerodin, tulegad. Tenal e-numerodin, 666./pW Tenal tulegin wilub naichulil, tule keg immal pak, tegin tule keg manigin immal ukpal. Tenal we wilubdin, pinas-nono-maklejad-nugujad-e-nug; o chulil, e-numero-nug. so_ Tegin pinas-peb-walbogid kantikidgin pel-kwapa tule-tummaganga, tule-purwiganga, tule-mani-ibganga, tule-polganaga, tule-pinche-arpamaladga tegin tule-manigin-arpamalad-ugakche, chunkal-nuedzhik, o chulil, pebegin wilub nazhis. "n= Tegin pinas-peb-walbogid kannaleged-ega-uklejadbal immal-chobaledga purpa-ukcha chunmagal, tegin tulemal-yapa-immal-chobaledzhe-kolmalad-opurkwegalbal. Zm- Tenal pinas-peb-walbo-nikadga kannaleged uklesbal, pinas-kepe-nonikid-anal immal-taktijulid imagal. Al pinas-peb-walbo-nikad tule-iti-napkin-pukmalad-yardanonimalzhun. Tegin pinas-peb-walbogid tulemalga chogalzhun: “Imi pemal pinas-nono-maklejad-nugujad-taklegedyob pe immal chobmalo, pe we immal-chobaledzhe Pab Tummadyob kolgal.” ^l5 Tegin pinas-peb-walbo-nikad peyedzhe immal-taktijulmalad imas tule-pinzheed-kagal. Tenal tulemal-takpukmalad-wagin, pinas-peb-walbo-nikad pul-pule immal-taktijulid imasbal, nikpa-neg-akar napche cho opatis. |kq Imi pinas-peb-walbo-nikad pinas-kepe-nonikidyob, igal-nika nonimo, pinas-keped-anal pél immal imagal. Tegin pinas-peb-walbo-nikad iti-nap tegin tule-iti-napkin-pukmalad-pinzheed-kasmal Pab Tummadyob pinas-nono-maklejad-nugujad-takegal. j Tegin an takchabaldo, pinas-pid napkin nononibal. Tenal pinas oveja-chapiniyob peb-walbo nika, tenal nakpe-saglayob sapejul chunma. 2i] Imi tule-oturdaleged-negzhe-togmaloed,
keg-chulgu oturdaleged-neggin toged-wilubmal.Tegin tule es-pilacheedgin purkwemaloed,
keg-chulgu es-pilacheedgin purkwed-wilubmalmo. Al tule-Pab-Jesúsbak-akenanimalad Pab-penzhulidgin pinnallé abin-purtiged-wilubmalmo. Juan pinas-pid-takchad 9hm Tenal an-chogzhiid pe nuekwa itomalo. hgI Imi Oveja-chapini nap-naigujad-akar-opurkwilejadbal e-kartagin tule-nug-nermakal-mai ilagwen-nadgu tullegal. Tenal tule-iti-napkin-pukmalad Oveja-chapini-kartagin-nug-mamijulmalal, Pab Tummadyob pinas-otummononimalo. Hf  Tegin pinasga igal-uklesbal, tule-Pabbak-akenanimaladbak pila-chegal, tegin tule-Pabbak-akenanimaladgin nakwegalbal. Teginbal, pinasga igal-uklesbal tule-chog-akal-akal-pukwad-ugakche pel-kwapa tummadga kugal, tegin tule-akal-akal-taed-ugakche tegin tule-akal-akal-chunmaked-ugakchebal tegin nap-naid-ugakchebal. )eK Tegin pinas Pab Tummadgin istar chunmakalzhun, tegin Pab-Tummad-nug izhoal, tegin Pab-neggin istar chunmakal, tegin Pab-neggin-pukmaladgin istar chunmakalbal. d# Tegin pinasga igal-uklesbal, tummarba-itogedgin Pab Tummadgin istar chunmagal, tegin ni-wala-tulabo-kakabog tule-tummadga nanegalbal. {co Tegin nakpe-sagla pinasga pela-pela igal-ukchadbal, tule-iti-napkin-pukmalad Pab Tummadyob nakpe-sagla-taknonimalzhun. Tegin tule-iti-napkin-pukmalad ampa Pab Tummadyob pinas-taknonimalbal. Tegin tulemal pinasgin chogalmal: “¿Toa pinasyob immalmal imako? Keg kue. ¿Tegin toa pinas-abin-kwisguo, pila-chegal? Saté. Al anmal akalzhul pinasbal naigunonimalo.” Wb' Tenal pinas-e-nono-kwagwendin nued-maklejadgin purkwed-wiluban, tenal we nonodin yabli kannan nugus. Al tule-iti-napkin-pukmalad pel-kwapa pinasgin weob pakal pesmal, tegin pinasbal naigunonimalzhun. a Tenal pinas-termal-ulak-nononikid achu-parpadyob takle, tenal e-nagdin wiobyob taklebal. Tegin e-kakadin, achu-kinnidyob taklebal. Tenal nakpe-sagla pinasga e-kannaleged ukcha pél immal imagal, tegin pinasga igal-ukchabal, e-anal pela-pela neg-takegalbal. `  Tegin an takchado, nakpe-sagla termal-ukubgin maidgin, pinas termal-ulak-akar nononi. Tenal pinasdin peb-walambe nika, tegin nono-kwakugle nikabal. Tegin peb-ilbal olo-kurkin nika-ne, tegin nono-ilbal nug nani-nadbal. Tenal we nugmaldin Pabgin istar chunmajimal. _5 Tegidgin nakpe-sagla pela-pela ome-inik ulualzhun, tegin nadzhun ome-e-nuskan-pimaladbak pila-onogal. Tenal we nuskandin, Pab-chogzhad-pallí-tamalad-tulemal tegin tule-Pab-Jesús-igal-chogzhadgin-inniki-kudimalad. Tegin nakpe-sagla termal-kakpal ukubgin megnonijun.W^' Tenal ome-abarmamaidgin naptin ome-pentagal arkat tule-kaka-egajadyob. Al naptin ome-pentas. Tegin nap marridgu, pel-kwapa ti-nakpe-sagla-akar-tanikid nap-marridedbal ukpos. Al ti ome-kwen-palgaszhul-kus. _]7 Tenal nakpe-sagla e-kaka-yabal-akar ome-cholbal tiwalyob ti mid ome-ocheledgal. \y Tenal omega chakan-kwabo uklenoni, chulub-tummadyob kukugal. Al ome neg-nikchulidbal nadzhun neg-ega-nudalejadzhe nakpe-sagla melle ome-omogal. Tegin ome ichejal-wis-meggal, tegin untar-meggal, tegin neg-abal wis meggalbal ome tebal akwileszhun. ][3 Tegin nakpe-sagla takchagu ede iti-napche arkwannoni, ome-machi-nikujad-ekid. Z Al Pab-neg welguo.Tegin Pab-neggin-pukmalad ampa welgumalmogo.Tenal nia-sagla pela-pela urwedbal peje nonikidbal
iti-napkin-pukmalad
tegin termalgin-pukmalad peyedzhe wilesmalma.Tenal nia-sagladin aga wisdo,
ede pato iche-napi pelgugal. xYi Imi Oveja-chapini-abe-milejadbal,
tegin anmal-kwenamaladPab-Jesúsgin-chunmasmaladbal,
tegin anmal-kwenamalad iwenchuli aga chan takchamaladbal
emalde purko o purkojul,
al anmal-kwenadgan nia-saglagin nakwismal. X5 Tegidgin nikpa-neg-akar an itosdo, tuleyob kakapurwa kolnoni, chogal:Imis, nia-Satanás mutik-ibgin Pab Tummadzhe
anmal-kwenadgan-Cristoginmalad-tuktiged
iti-napche arkwas.Al Pab tule-abonoged-igal megnonijun,
tegin Pab-kannaleged mag taklenonijun,
tegin Pab neg-taknonibal.Tegin Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-Cristo
igal-nikunonimo,
pél immal imagal. QW Al Miguel e-angelmalbak iti-napche kantikidgin izhepalmakal nakpe-sagla-egwasmal. Tenal nakpe-sagladin ampa nakpe-akpenegwad, nia-Satanás. Tenal nia-Satanás pel-kwapa tule-iti-napkin-pukmalad-yardaged immal akalogal. Tegin Miguel iti-napche nakpe-sagla-egwasgu, nakpe-sagla-e-angelmaldin e-tummadbak iti-napche mes apatismo. V' Tenal nakpe-sagla yabli Miguelgin kwen nakwiszhul-kus, al nakpe-sagla aga e-chapinganbak igal-pal-kwen-nikchul-kus nikpa-neggin meggal. RU Tegin angelmal nikpa-neggin aga pila-onoalmal. Tegin angel-tummad-Miguel aga e-chapinganbak nakpe-saglabak pila-onoalmal. Tegin nakpe-sagla aga e-angelmalbak, Miguel-angelmalbak pila-onoalmalmo. +TO Tenal machi-e-nandin neg-nikchulidbal ilgwen wakis, Pab Tummad omega neg-nudajadzhe, ome we neggin iba-miligwen-eg-tulaataled-ilabo-eg-tulapá nuekwa akwilegal. S Tegin ome nuchu-nikunonigu, machi megnoni. Tenal machi-megnonikid nap-naid-ugakche kabaston-ezhagad-kanikidyob kantikidgin neg-takoed. Tegin we machi megnonigu, ilgwen tar-chesmal, Pab Tummad ol-kangin chiidzhe, nakpe-sagla melle we machi-togal. SR Tenal nakpe-sagla-kinnid e-punnugin iskwa-nikpa-nanikid chogapágwad-choggwen opatis iti-napche. Tegin nakpe-sagla ome-nuchu-nikudanikid-abir megnoni, ome nuchu-nikujal, ilgwen omebi nuchu-togal. tQa Tegidgin, nikpad-neggin anka wilub-pid oyolenonibal. Tegin an taktegu an takal nakpe-sagla-kinnid-tummad nononi. Tenal nakpe-sagla nono-kwakugle nika, tegin peb-walambe nikabal. Tenal nakpe-sagla e-nono-ilbal olo-kurkin nika-ne. vPe Tenal we ome ponigwal-kwichi-noni. Al we omega e-wilubgan-nonikidbal, e-nunmakedbal peyedzhe okormamaigual. O % Tegin an takchabaldo, neg-nikpadgin anka wilub-keger-takleged oyolenoni. Tegin an taktegu, an takal ome-walgwen nononi. Tenal we omedin tadgwa-mol yowi, tegin e-nag-tukubal ni nai, tegin e-nonogin olo-kurkin chibal, tenal olo-kurkingin iskwa-kwaambe-kakabog chijibal. }Ns Tegin Pab-neggin, Pab-megwed-neg-chiid arkatku, an takchado, Pab-tulemalbak-igal-mezhismalad-ulu chii. Tegin mar pipimakal, tegin mar-kolomad tegin neg-urmad, tegin neg-tutumaked nononibal. Tegin ti-wied akwayob pela-pela apatialbal.!M; Imi tulemal-pel-kwapa nap-naid-ugakche,
pebak urwedimalye.Al pe tulemalgin urwenonimo
chabzhul tar-oturdagalmoye.Imi pega pato ibe noni,
tule-purkwismaladga igal-itogalye,
tegin tule-pega-arpamaladga
tegin tule-pe-kaka-palchogmaladga
tegin tule-pebak-akenanimaladga,
tegin tule-pegin-atamaladga,
tenal tule-tummagan tegin tule-totogwad-ugakche,
immalmal-nuegan ukegalye.Tegin pega pato ibe nonibalye,
pe sapejul tule-iti-nap-izhodimalad-oturdagal,
tegin pe tar-opelogalbalye. {Lo Imi pedin Pab-Pul-Tummadye,
pedin, pe pela-pela kannaleged nikaye.Tegin pe kepegin maigujad,
tegin pe imisgwadzhe ampa maibalidye.Imi anmal yer itomalye,
pedin pela-pela kannalegedbal
iti-napkin neg-taknoniye. CK Tegin chelegan-tummagan-wala-tulagwen-kakabakegwad Pab-assapin ol-kangin chijimalad napche aktesmalgu, kep tullu imasmal, Pab-otummogal. Tegin Pab-otummoalmalzhun, chogalmal: J/ Tegin angel-napid kal-trompeta okotku, an itosdo, Pab-neggin tuleyob, kakapurwa sapéjul kolal, chogal:Imi iti-naptin anmal-Pab-Tummadgadga kunoni,
tegin Pab-akpene-chogzhad-palmidagoed-tulegamo.Tegin Pab ilagwen-nadgu
pel-kwapa iti-napkin neg tako. 2I] Imi poni-wegin-chogbogus peyedzhe tulemal-owiogus. Tenal an pega chogdo, poni nue-naojulbal, poni-chogpágwad tanibalo. Angel-walakugled napi kal-trompeta okochad H Imi ampa te wachigin neg-tutumaked pela-pela nonikidbal, neg-kwebur-koaambegid-kogwen pelgunoni. Tegin neg-tutumakedbal tule-milikugle purkwismal. Tenal tulemal-ampa-tulamaladdin, peyedzhe kwakialmal, tegin Pab-Tummad-nikpa-maid-otummoalmalzhun. eGC Tegin tule-walbogid neg-nikpa-akar sapejul-tule-kakapurwa-kolnonikid itos, chogal: “¡Tag; anche nakwe!” Tegin tule-walbogid, nikpa nakwidzhun, mogil-impabal. Tenal tule-e-aichulmaladdin napkin takkwis-pesmal. ZF- Tenal te-cholbal Pab Tummad ibapá-eg-abalgin kannan tule-walbogid-otulosbal, tegin tule-walbogid kannan kwisgunonimalbal. Tegidgin tulemal takchagu tule-walbogid kannan tulles, peyedzhe kin kwakialmal. qE[ Imi tule-Pab-kaka-palchogmalad-walbogid peyedzhe iti-napkin tulemal-owios-choggu, al tule-iti-napkin-pukmalad, we tule-purkwijadbal, pela-pela yer itomalo. Al tule-iti-napkin-pukmalad aga muchub-muchub pinche immalmal ukmalo. |Dq Tegin tule-akal-akal-taed-ilbal, tegin tule-chog-ilbal, tegin tule-akal-akal-chunmaked-ilbal, tegin tule-nap-ilbal-pukmaladdin, pel-kwapa ibapá-abal tule-walbogid-e-mui takmalo, tegin tulemal yapa tule-walbogid-e-mui tigbi-kudamalbalo. AC{ Tenal tule-walbogid-e-muidin, e-tummad-pioklejad-neg-kwebur-igal-nanemalad-abalgin mellemai-ebemalo. Tenal we neg-kweburdin neg-iskana, tenal purpal chogle, Sodoma tegin Egiptoyobid. FB Tegin tule-walbogid Pab-kaka-chogdi-kujad pelgujal, kep pinas-kinnid-kalu-puled-ya-akar-tanikiddin tule-walbogid-abin-imako, tegin tule-walbogidgin nako, tegin tule-walbogid-mesbalo. 8Ai Tenal tule-walbogid Pab-kaka-palchogmaladga maidgin, kannaleged nika-nemal ti-wied abingegal. Tegin tule-walbogid kannaleged nika-nemalbal, abebi ti imagal. Tegin tule-walbogid ilabigwa iti-napkin tulemalga poni ukpídin, aga e-itolegedbal kannaleged nika-nemalbal tulemalga meke-ibi-poni onogal. =@s Imi meke-ibi-tule ichal tule-walbogid-imabi-kualil, we tule-walbogid kaka-yabal-akar cho midago, kukí tule-mesgal. Al tule-walbogid-mesbimalad keg-chulgu kukí purkwed-wilubmal. .?U Imi anmalga akpene we tule-walbogidgin choglesgujad, olivo-chapi-chaglabogid tegin kallen-walbogid Pab-iti-nap-e-ibed-assapin-kwichid ampa we tule-walbogiddo. [>/ “Imi antin walabo tule-an-chogzhad-itojad-palmine an-kannalegedbal immal-imagal. Tenal we tule-walbogid iba-miligwen-eg-tulaataled-ilabo-eg-tulapá, mol-chagu-yo-yoedgin, an-chogzhadgin chunmanemal.” 8=i Tenal pe melle Pabzhe-koled-neg-impa-magadbalid wilubzhao. We negdin Judiojulmaladga ukles. Tenal Judiojulmalad ni-wala-tulabo-kakabog naiguo we neg-kwebur-ilgwenad izhogal. b~}|I{Wyx|wutpsAqp>o8n;lkjji5h2gfYd`ccbb,aL__I^]F\dZZYhXW{UTLRRQPOiNLKK]JJ I.HG1F0ED{BA@@>?)>V=<<+;; :7887665433"11&0/.--++F*H)('&%$$#"9!!'  \][b<{C, 5 {WT7PbjCMImi pedin pinche tule, pe Pabzhul. Al pe tule-pidgin chogzhal, we tule immal-akalos, tenal pedin ampa we tule-yopí nanemogal, ¿pe ebinzhe Pab Tummad sapejul pe-kwen-oturdakojul? Pab yabli sapejul pe-oturdanonimogodo. rB]Imi anmal nued wismaldo, Pab Tummad tule-immal-akaloedbal sapejul tule-oturdako, tenal napírragwadbal. nA WImi pemal keg chogmalal: “An Pablo-chogzhadyob istar-kwen-nanedijul-choggu, al Pab Tummad sapejul an-oturdaked-wilubzhul.” Imi pemal tule-pidgin chogmalal: “We tule immal-akalojadbal Pab Tummadzhe sapejul oturdaleged-wilub,” tenal pemal ampa we tule-immal-akalojadyob pe immal-akalodimo. Al pe chogzhadbal pe Pab Tummadzhe sapejul oturdalenonimogo. @ - Tenal we tulemal Pab-igal-napírragwad-mezhijad nued wismal. Tegin we tulemal wismalbal tulemal-igal-iskanagin-nanedimalad purkwed-wilubmal. Tenal we tulemal yabli igal-iskanagin kudimal. Tegin tulemal-iskana yer tule-pimalad-igal-iskanagin-nanedimalad-takmalmo.A? }Tegin we tulemal mag kwen itojulmal piti-igal pul-chunchunnad. Tegin we tulemal keg napírra chunmamal, tegin wiles tule-kwen-takchulmal, tegin wilejakwa tule-kwen-takchulmalbal. :> oTegin we tulemal pirkin tule-uachogmal, tegin tulegin istar chunmamal, tegin istar-Pab-Tummad-takmal, tegin iwenchuli tule-imamal, tegin tummarba-ito nanemal, tegin tummarba-itogedgin chunmamal. Tegin we tulemal aga tukin igal-iskana onomal, tegin e-pabgan-immal-chogzhadyob kwen immal imajulmalbal. i= MTegin we tulemal unnila akal-akal immal-akaloedginbi pinzhedimal, tegin we tulemal kalagwenzhul nanedimal, tegin aku-aku immal peigudimal, tegin yosgu nanemal, tegin tule-immal-nikadbal peyedzhe istar tule-takmal, tegin tule-mesbi-kualdamal, tegin peyedzhe aga abin-abin imakaldamal, tegin peyedzhe tule-yardamal; tegin pela-pela istar pinzhemal. 3< aTeginbal, imi tulemal yapa Pab Tummadgin pinzhemal-choggu, al Pabdin tar-nono-izhos iskuedginbi pinzhegal, tegin tule-immal-imaked-wilubzhulinadbal immal imagalbal. ; #Tenal machergan ampa omegan-yopí kusmalmo. Tenal machergan kusgu-omebak-taed-igal ebesmalmo, machergan-pidbak aga e-omeyob nanegal. Machergan, machergan-aga-omeyob cheidimal. Tegin tulemal-iskuedgin-kudimalad aga tukin e-iskudiidbal aga e-chan izhononimalzhun. +: QImi tulemal Pabyob immal-chobalmaladzhe koldimaladbal, al Pab-Tummad-chunchunnad we tulemal-ebesmal, tule-opinkezheed-igalgin kalagwenzhul nanemalgal. Imi pe takto, omegan igi aga igal-akalosmal. Imi omegan kusgu-macheredbak-taed-igal ebesmal, omegan-pidbak aga e-macheredyob nanegal. o9 YTenal we tulemal Pab-igal-chunchunnad ebesmal, tegin igal-kakanchiligin togzhamal. Imi Pab pél immalmal-opinnis. Al tulemal Pab Tummadzhe koled-wilubmalan. Imidin we tulemal Pabyob immal-chaglagan-pinnismaladzhe kolnanimal, tegin immal-pinnijad-ulpallí nanedimalbal. Tenal Pab-Tummad-neg-opinnijad ilagwen-nadgu otummoledi-kuelen, nabirin. Pitomalgu. D8 Imi tulemal Pab-Tummadyob-immalmal-chobaledzhe-kolmaladbal, al Pab-Tummad-chunchunnad we tulemal-ebeszhun iskuedgin e-itolegedbal nanemalgal, tegin aga emal-emal chan izhomalgalbal. +7 QTegin tulemal Pab-keg-pelgued-e-nugu-takleged akalosmal. Tenal tulemal Pab Tummadyob immal-pid-chobzhamal: tule-keg-chulgu-purkoed, immal-kukualed-tummagan, immal-tulgan, tegin immal-napkin-yarmakal-nanemalad. Tenal tulemal we immalmal-chobaled chobzhamal Pab Tummadyob tarzhe kolgal. q6 ]Tenal tulemal chogmal, ede pirkin immal wismal, tenal we tulemal yabli immal-kwen-wichulidga kunonimal. #5 ATenal tulemal Pab-nued-wismalan, tenal tulemal yabli Pab Tummadyob Pab-kwen-otummojulmal, tegin Pabga tog-nuedi kwen chogzhulmalbal. Tenal tulemal-pinzheed-nikad ib-keg-kuedga kunonimal, tegin tule e-pinzheed-iskujadbal aku igal-nued itononimal, tule neg-chichidgin kudiidyob. x4 kImi Pab-iti-nap-opinnijad-akar, Pab-immalmal-aku-takleged immalmal-opinnijadbal mag taklenoni. Al tulemal mag taknonimal Pab Tummad kepe-sagla-akar ilagwen kannaleged nika, tegin Pab Tummadga maibal. Tenal Pab iti-nap-opinnijadbal tulemal mag taknonimal, Pab Tummaddin, chunchunnad Pab Tummadga mai. Al tulemal keg chogmalal: “Antin Pab-Tummad-kwen-wichul.” >3 wImi tulemal iche-iche Pab-itosmaladyob, tule-iskana ampa iche-iche Pab-wismalmo. ¿Ibiga an teob chog? Imi Pab aga tukin wisgugal tule-iskana-imasmo, Pab Tummadde Pab Tummadga mai. i2 MImi anmal takmaldo, tulemal e-istar-tiidbal Pab-igal-chunchunnad otusmal, tulemal melle igal-chunchunnad wisgumalgal. Al tule-iskudiidbal tegin tule-Pabgin-atajulidbal, Pab nikpa-neg-akar sapejul we tulemal-oturdadani. 1 Imi Pab-kaka-nuegan anmalga oyonai, tule igi nabir Pab-wagin chwilidik kuo. Imi tule-chwilidik-kued unnila Pab-Jesúsgin-penzhulidginbi tani. Tegin we tule ampa ukin Pab-Jesúsgin-penzhulidbal chwilidik kubalo. Imi Pab-kartagin ampa chogmodo:Imi tule-iskued-nikchulmalad Pabgin-penzhulidbal
purpal tula tio. Hab. 2:4 Pab Tummad sapejul tule-iskuedgin-kudimalad-oturdakoed c0 ATenal antin kwen pinkejul Pab-kaka-nuegangin tulemalga chunmagal. Tenal Pab-kaka-nuegan Pabbal pela-pela kannaleged nika. Al meke-ibi-tule Pab-Jesúsgin ibzhajal, Pab we tule-abonogo, melle iskuedbal sapejul Pab Tummadzhe oturdalenonigal. Tenal we kaka-nuegan kepegin Judiomalga choglego tegin te-cholbal kep Judiojulmaladga choglenonimogo. / Al an pela-pela peigujii pemal-Romagin-pukmaladga Pab-kaka-nuegangin chunmagalmo. Pab e-kaka-nueganbal unni iskued-akar tule-abonogal =. uTenal Pab-an-chujadbal an keg-chulgu Pab-kaka-nuegangin tulemalga chunmanai: Griegomalga, Griegojulmaladga, tule-pirkin-immal-wismaladga, tule-immal-wichulmaladga, pel-kwapa. "- ? Kwenadgan, imi an peigujido, pemal an-wisgumal, an inkwagus pemal-taknebi-kudii. Tenal an imisgwadzhe ampa keg kugunai pemalzhe negal. Imis an pemalzhe nebido, pemal-abalgin ichejul tule-amigal Jesucristobal-naigugal, an Judiojulmalad-pimalad-abalgin ichejul tule-amimaidyob. ], 5 Imi wedin choglejundo, anmal aga muchub-muchub Pabgin-penzhulidgin okannolenonigal. + % Tenal antin pela-pela pemal-takpi-kudii, an immal-purpaledgin pemal-oturdagal, tegin pemal pul-nabir Pab-Jesús-igalgin abin-purtigal. k* Q Tenal antin Pabzhe kolnaibaldo, Pab-itolegedbal, Pab napigin anka igal-ukegal pemal-wis-taknegal. G)   Imi antin pela-pela yer-itogedgin Pab Tummadga arpanai. Imi an arpanaid Pab-Tummad-Machigin e-kaka-nuegan palchoggal. Imi Pab Tummad pane-pane an-taktido, antin pemalga Pabzhe kolalda. E( Imi an kepegin pemalga chogbido: imi pemal Pab-penzhulidbal, tulemal-pel-kwapa nap-naid-ugakche pemalgin yer chunmadimal. Al an pemalga Jesucristobal Pab Tummadga tog-nuedi chogalda. H'  Imi antin-Pablo, Romagin pemal-pel-kwapa Pab-pe-pilalmaladga tegin pe-Pabbak-mecha-kudimaladga karta wis palmijii. Imi Pab-Tummad-anmal-pab tegin Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin Pab ulubgin akalzhul-itogal pe-imakelen, nabirbalin. Pablo Romagin pela-pela Pab-kaka-nuegan chogbi-kunaid @& }Imi Pab Tummad ampa pemal-chusmo Jesucristogadga kugal. l% STenal Jesucristo-immal-imajadbal tegin Jesucristo-nug otummoledi-kugal, Pab Tummad Jesús-nuggin-palmilegalid-toged-wilubzhulinadbal yabli Jesús-nuggin-palmilegalidga an-odos, an pel-kwapa-nap-naid-ugakche tulemal-chog-ilbal-amigal Jesucristobal-naigugal. Imi Pab Tummad peigujii tulemal Pab-Jesucristo penzhulidbal, Pab-choged-pallí immal imagal. 2$ _Tenal Pab-Machi Pab-Purpa-Innikigwad-kannalegedbal purkwaled-akar-kannan tulles. Al oyolesdo, we Jesúsde Pab-Machi-chunchunnad. Tenal we Machi anmal-Tummad-Jesucristo. j# OImi we kaka-nuegan Pab-Machigin chunmajii. Tenal Pab-Machi tulebaldin, Errey-David-e-wagwa. $" CImi Pab Tummad tikajulgus e-karta-napírragwadgin e-kaka-palchogmaladbal kaka-ukcha we kaka-nuegan kujal nononiko. Tenal akpene-chogles-kujad imis kunoni. $! EImi antin Pablo, Jesucristoga-arpaged-tule. Imi Pabdin an-chus Jesús-nuggin-palmilegalidga kugal. Tegin Pab pidzhi an-chusbal, Pab-kaka-nuegan palchoggal. g GImi Pab-Jesús tule-Pabbal-naigusmaladga immal-nuegan imakelen, nabirin. Pitomalgu.Z-Imi Jesús chogdo: “We immalmal-kuoed ib-chunchunnad.” Tegin Jesús chogbal: “An keg-chulgu an imichal peje natapo.” Tegin antin-Juan chogalmojun: “Teobdo. Pab-Jesús, imisgin pe tagzhundo.” Teginbal, tule e-itolegedbal iti-kartagin-ib-kuoed-nermakal-maid ochulojal, Pab Tummaddin we tulegin igal-kao, melle chapi-chan-tule-ilagwen-nadgu-otuloged kunkal, tegin neg-kwebur-Jerusalén-chwilidikidgin melle meggalbal, iti-kartagin chogzhadyob. MImi antin pega chog: tule iti-kartagin-ib-kuoed-nermakal-maid itojal, tenal tule-e-itolegedbal pinche kaka-pid opulojal, Pab Tummaddin we tulega iti-kartagin-poni-nermakal-maid palminoniko. ^5Tegin Pab Purpa Nued tegin ome-Oveja-chapini-nikunaid chog: “¡Tag!” Tegin tule-itosmalad chogmo: “¡Tag!” Tegin tule ukul-ukul itogel, tagbiel tago e-itoleged unnigualedzhe ti-tule-otuloged kobgal. U#“Imi antin-Jesús peje an-angel-palmis, pega-kaka-choglejad iglesiamalga palchoggal. Imi antin David-akar-tanikid, tegin an David-e-wagwabal, tegin an iskwa-wakurudzhik-nakwedyob neg-otaloged.” !;“Tenal tule-iskana, tegin tule-lel-igalgin-nanemalad, tegin tule-omeganbi-wismalad, tegin omegan-macherganbi-wismalad, tegin tule-mesmalad, tegin tule-Pab-Tummadyob-immal-chobaledzhe-kolmalad, tegin tule-yer-kakanzheed-itomalad, pel-kwapa Jerusalén-pin-magadbal peimalo. fE“Imi tule an-abe-milejadgin aga e-mol enusmalal, igal-nikumalo, chapi-chan-ilagwen-nadgu-tule-otuloged kunkal, tegin igal-nikumalbalo wanagakpal neg-kwebur-Jerusalén-pinzhe toggal. Al ib-nued we tulega kunoniko. F “Imi antin A-yobid tegin Z-yobid, antin kepe-saglagin-megwijad-tule tegin anche pel-kwapa pelgunonibaloed. Tegin antin pel-kwapa-immal-pukwad-e-sagla; tegin antin e-tuku-napibalid. @y Tegin Jesús chogalbal: “Imi an pega chogdo, an imichal peje noniko. Tegin an pemalga immalmal-nuegan cheinoniko, tenal pemal-immal-imajad-ilbal, an pega immal-nuegan ukmogo. zm “Imi tule inniki nanebijulmalal, meke istar nanemalodo; tegin tule iskuedgin nanebimalal, meke iskuedgin nanemalodo. Tenal tule yer nanebimalal, meke yer nanemalodo; tegin tule chwilidik nanebiel, meke Pabga chwilidik nanemalodo.” .U Tegin angel anka chogalbal: “Imi iti-kartagin-choglejad, neg-igi-kuoed e-wilubgan pato omodani-choggu, al pe melle we kaka otuko, tulemalga pe choged-wilub. 3 Tegin angel anka chogal: “Pe melle Pab Tummadyob an-otummoma. Pabbi pe Pab Tummadyob otummogo. Imi antin pebak mes Pabga-arpagedmo, tegin pe-kwenadgan-Pab-kaka-palchogmalad, e-pakadmo, tegin tulemal-iti-kartagin-nermakal-maid-kwen-igejulmaloed pel-kwapa e-pakadmo.” [/Imi antin, Juan. Tenal we immal-kunaid, an takchad, tegin an itosbalid. Tegin an pél takchagu, tegin an pél itosbalgu, antin askun angel-anka-immal-oyojad-nabal akmukutap Pab Tummadyob angel-otummogal. B}Imi Jesús chogdo: “Imi an pega chogdo, antin imichal noniko. Imi tule iti-kartagin-nermakal-maid kwen igeszhulil neg kujal igi kunonikoed, ib-nued we tulega kus. Pitomalgu.” Tegin angel anka chogal: “An imis pega chogzhiid, ib-chunchunnad, tegin tule akalzhul an-chogzhadgin penzhul-kunoniko. Imi Pab-Pul-Tummad-e-kaka-palchogmalad-okannojaddin e-angel-palmis, tule-Pabga-immal-imamaladga oyogal, neg imichal igi kunonikoed.” dATegin Pab Tummad tulemalga neg-otalomaidbal, mutikid pel nikchulmal, tad tegin kallen pel kwen napijulmalbal. Tegin tule-Pabga-immal-imamalad ilagwen-nadgu neg-takmalo. Jesús-iti-napche-kannan-tanikid pato omodanikid jMTenal tule-Pabga-immal-imamalad sanal Pab-takmalo, tegin e-pebegin Pab-nug nani-nemalbalo. MTenal Pab-tule-ukapchajad-igal pato pelgunonijun. Tenal Pab Tummad tegin Oveja-chapini we neg-kwebur-Jerusalén-pin-akar neg-takmaio, tegin tule-Pabga-arpamalad ampa Pabga immal-imamalbalo. ' GTenal ti-Pab-ol-kan-akar-ariodeddin igal-pul-tule-nanemalad-apalala ariomai. Tenal tiwal-egek, chapimal-ilagwen-nadgu-tule-otuloged kwigwis-ne. Tegin we chapidin ni-ilbal chan akal-akal chanma, chogambe-kakabogwadzhe. Tenal we chapi-e-kadin tule-chog-akal-akal-chunmamalad-onuda.   3Tegin angel anka tiwal-tule-otuloged oyos. Tenal we tidin titirrí, purtikidyob. Tenal we tiwal Pab Tummad tegin Oveja-chapini ol-kan-akar arioal.  Tenal we neg-kwebur-Jerusalén-pingin immal-iskan kwen togojul-kuo. Tegin tule-iskana tegin tule-kakanzhemalad kwen togojul-kumalbalo. Tenal tulemal-Oveja-chapini-kartagin-ilagwen-nadgu-tullegal nug-nermakal-mamimaladbi, nabir Jerusalén-pingin togmalo.' GTegin tule-neg-kwebur-pidginmalad, Pab-Jerusalén-neg-kweburgin-maidbal, Pab-otummononimalo, tegin tulemal aga immalmal-nuegan cheinonimalbalo Pabga ukegal.  +Tenal Jerusalén-neg-kwebur-pin mutikid kwen nikchul, neg-ibginedbi nai. Al we neg-kwebur-wanagaktin keg pel chaktile, ilgwen kageji-kuo. #?Tegin we neg-tarmanaidbal, tule-chog-akal-akalad irmadimalo. Tegin erreymal-iti-napkinmalad Jerusalén-neg-kweburzhe e-immalmal-pul-nuegan cheinonimalo. DImi Pab-Tummad-nugu-takleged neg-otalomaidbal, we neg-kweburgin tad, ni, pel napijul neg-otalogal. Tegin Oveja-chapini-pela-pela-kaedbal we neg-kweburginmalad kallen kwen napijulmalbal. }sTenal Pab-Pul-Tummad tegin Oveja-chapini pukwamal-choggu, al an takchado Pab-Tummadzhe-koled-neg kwen chijul. hITenal wanagak-kwaambe-kakabogwaddin pel-kwapa perlabi-ne, tenal wanagak-ilbal, perla-matar-tummagan nani-nad. Tegin neg-kwebur-igal-pul-chunchunnad-nanemaladdin, pel-kwapa olbi, tenal pakal-pud mag takle purtikidyob. 9kataleddin, akwa-ile-ile-takleged; nerkwaddin, akwa-kinnid-kaed; kugleddin, akwa-kinnidikigwad; pábakaddin, akwa-chapkalegwad; pakebakegwaddin, akwa-kollogwad; ambegwaddin, akwa-kwili-abzhalyobzhal-takleged; ambe-kakagwenchaktin, akwa-arad-chunnad; tegin ambe-kakabogwaddin, akwa-kwalukiidyob-takleged. PTenal we akwa-neg-ebiris-abingejimaladdin, akwa-nuegan-karkemalad akal-akal-yer-taklemalad. Kepegwad, akwa-arad; pogwaddin, akwa-arad-allulugwad; págwaddin, akwa-nusa; pakegwaddin, akwa-esmeralda; wTegin akwa-neg-ebiris-kwichid, akwa-arad-chobaledgad, tenal neg-kweburdin, ol-chunnadgad, tenal purtikidyob ka. -Tegin angel akwa-neg-ebiris-kwichid wilubzhasbal, tali-tulagwen-kakaambe-kakabog e-matar-tunkued. Imi anmal-tule wilub-ebugedyob, angel ebusmo. KTenal Jerusalén-neg-kweburdin, e-chowileged, e-matar-tunkugued a-uni tunku. Tenal angel ol-nagwal-wilubgin neg-wilubzhasgu, e-chowileged, e-matar-tunkued, tegin e-nikpagued 2,200 kilómetros. 5cTenal angel-anpak-chunma-kwichid ol-nagwal-wilub kani-kwichi, Jerusalén-neg-kwebur wilubzhegal, e-wanagak wilubzhegal, tegin akwa-neg-ebirid-kwichid wilubzhegalbal. ~7Tegin akwa-walambe-kakabog-mamikid neg-ebiriszhiid abingebukmal. Imi akwa-mamikid-ilbal, Oveja-chapini-nuggin-palmilegalid-ilbal, e-nug nermakal-ne. O} Tenal tad-nakwedzhik, wanagak-kwapá kwichi, tegin tad-arkwanedzhik wanagak-kwapá kwichi, tegin tad-chabir-nuedzhik, wanagak-kwapá kwichi, tegin tad-chabir-chapilezhik, wanagak-kwapá kwichibal. | Tenal we neg-kwebur pel-kwapa ebiris, akwa-tummagangin nikpadzhe chaktigal chii. Tenal wanagak-kwaambe-kakabog pukwa-nemalbal. Tenal wanagak-ilbal, angel-wal-walgwen kwigwis-ne. Tegin wanagak-ilbal Israel-chogambe-kakabogwad-ilbal e-nug nermakal-nani-nebal. .{U Tenal neg-kwebur-Jerusalén, Pab-yer-taklegedyob pi-pi-pi-pip ka, tenal e-kaed, akwa-diamante-pela-pela-karkedyob, tegin purtikid-chipúgwadyob pakal-pud taklebal. Bz} Tegin Pab-Purpa-Nued-ankin-pela-pela-nonikidbal angel yal-tummad-pirzhe an-ches, tegin anka neg-kwebur-tummad oyos, Jerusalén-iskued-nikchulid Pab-maid-akar nikpa-akar aktedani. Zy- Imi angel-walakugled-murukkin-napi-chogakugle poni-kasmalad-walgwendin anche noni, tegin anka chogal: “Anpak nemalma, Oveja-chapini-ome-nikuneed-taknegal.” Tegin an nega chogal: “Tegil nemaldo.” cx?“Tenal tule-tobzhilgana, tegin tule-ankin-pengumalad, tegin tule-iskana, tegin tule-mesmalad, tegin tule-omeganbi-wismalad, tegin omegan-macherganbi-wismalad, tegin tule-lel-igalgin-nanemalad, tegin tule-Pab-Tummadyob-immal-chobaled-takmalad, tegin tule-kakanchilganadin, pel-kwapa cho-chagla-mata-azufre-kamaidgin melledmalo, ilagwen-nadgu wilemalgal. Imi we cho-chagla-matagin-wilegeddin, pimal, tule-purkwed-ilbogid.” Juan Jerusalén-pin-taklegoedgin chunmajad w!“Imi tule iskuedgin nakwijal, an-chogzhad pél egadga kuo. Tegin antin e-Pab-Tummadga kuo, tegin we tulemal an-nuskanga kumalmogo. v+Tegin Pab-ol-kangin-chiid anka chogalbal: “Imi antin pato pél immal imas. Imi antin A-yobid tegin Z-yobid, tegin antin pel-kwapa-immal-pukwad-e-sagla, tegin antin-e-tuku napibalid. Imi tule ukul-ukul-itogel, antin targa pinche ti-kammu-akar ti-tule-otuloged uko. }usTegin Pab ol-kangin-chiidgin chogal: “Pe takto, antin pel-kwapa immal-pinganbi ima.” Tegin Pab anka chogalbal: “An imis immal-chogzhiid, ib-chunchunnad, tegin tule akalzhul an-chogzhadgin penzhul-kunoniko. Al pe pél nermakenab.” \t1Tegin Pabdin tule-e-waglik-megmaloedga imialis-ariojad elio. Imi kepegin wiledi-kujad pelgus-choggu, al tulemal pal purkojulmal, pal pukib-itogojulmal, pal poojulmal, tegin nunmaked pal kwen itogojulmalbal.” s+Tegin an itosbal, Pab-ol-kan-chiid-akar tuleyob kakapurwa kolal, chogal: “Imi an pega chogdo, Pab-Tummad-neg-megoeddin, tulemal-abir mego. Tenal we tulemaldin Pab-chapinganga kune, tegin Pab chunnad we tulemalbak mes tio, tegin Pab tulemal-e-Pab-Tummadga maibalo. Wr'Tegin an takchabaldo, neg-kwebur-iskued-nikchulid-Jerusalén-pindin Pab-maid-akar nikpa-neg-akar aktedani. Tenal we neg-kweburdin pela-pela-yer-takle, puna-machered-nikunaidgin, nuesaal-mol yowidyob. .q WTegin an takchabaldo, neg-nikpad-kepe-naigujad tegin iti-nap-kepe-naigujaddin pelgus, tegin termal pelgunonimalmo. Tegin neg-nikpad-pin tegin iti-nap-pin naigunoni. p5Tenal tule Pab-neggin-ilgwen-megmaloed-kartagin e-nug-nermakal-kwen-maichulmaladbal, tegin e-nug-onolejulidbal cho-chagla-mataje melledmalmogo.o Tegin tule-purkwed-igal tegin tule-Hadesgin-mamikid-igaldin tar-metemal. Imi we cho-chagla-matadin tule-purkwed-ilbogid. inK Tegin tule-termalgin-purkwismalad tegin tule-uangin-mamimalad, tegin tule-purkwal-maid-ulu-Hadesginmalad nonimalmo. Tegin Pab tule-ilbal, pel-kwapaga igal-itononi, tenal tule e-immal-imajadbal sapejul oturdalenonijun. Fm Tegin an takchabal, tulemal-pel-kwapa-purkwismalad, tummagan, tegin tule-polgana-ugakche, Pab-ol-kan-chibugin-chiid-abir kwigwismalmo. Tegin angel kartamal egas, tule-iti-napkin-immalmal-imajad nermalejad. Tegin angel karta-pid egasbal. Tenal we kartadin tule-Pab-neggin-ilagwen-nadgu-megmaloed, e-nug nermakal-maid. Tegin Pab tule-purkwismaladga igal-itononigu, tule-e-nanajadbal pél nermalejadbal kin chogles, piaje sapejul oturdalego. El Tegin an takchabaldo, Pab errey-kan-tummad-chibugin chii, tulemalga igal-itogal. Tegin iti-nap tegin neg-nikpad, Pab-chiid-assapingusgu, ilgwen oweles-nadmal, pal kwen takchajulmal. )kK Tegin nia-sagla-tulemal-yardajaddin azufre-kamaid-matagin metemal. Tenal we matagin akpene pinas-kinnid tegin Pab-kaka-palchoged-pinchegad melledmo. Tenal we walpágwad mutik-ibgin ilagwen-nadgu peyedzhe nunmakedgin wilego. Pab errey-kan-chibugin chii, tule-ilbal tulemalga igal-itogoed qj[ Tegin tule-pila-imanemalad madar nonimal, tegin tule-Pabbal-nanimalad mol-neg pukwadgin, tegin Pab-neg-kwebur-pilaled ebirismal. Tenal Pab-neg-akar cho apatnoni, tegin tule-pila-imanonimalad-Satanászhikmalad pél purkwismal. tiaTegin Satanás kep iti-nap-naid-ugakche tulemal-akal-akal-chunmaked-yardanoniko. Tenal Satanás Gog-tegin-Magog-tulemalzhe kolo ormagal, kep pila-imagalzhun. Tenal tule-pila-imanemalad íchejul nonimalo, termal-kakagin ukub-takedyob. ]h3Tegin pirka-miligwen pelgunonikil, nia-Satanás kep oturdalemaid-akar nomogo. egCTenal tulemal-kepe-tullemaloeddin, tule-chwilidikmalad. Tenal tule-chwilidikmaladga ib-nuedga kunoniko. Tenal we tulemal purkwed-pid pal kwen itogojulmal. Tenal we tulemal, tule-irwal Pab Tummadzhe, tegin Jesucristoje kolmalad-tule. Tenal tule-kepegin-kannan-tullesmalad Jesucristobak mes pirka-miligwen neg-takmalmogo. Jesús nia-saglagin nakoed Bf}Tenal we tulemal-sanal-tullenonimaladdin, kepe-tullesmalad-tule. (Tenal tule-pimalad-Pab-kwen-abingaszhul-purkwismaladdin, pal kwen tullegojul-kumalo, pirka-miligwen pelguedzhe.) eeCTegin an takchabal, tulemal tummagan-kangin ampagunonimal. Tenal we tulemal igal-nika-ne, tulemalga igal-itogal. Tegin an tule-purpa-takchabal. Tenal we purpamal Pab-Jesúsbal-naigusmaladbal, tegin Pab-Jesús-kakagin-chunmadi-kujadbal, e-tukal-idiral-purkwismalad-tulemal. Tenal tule-purpamal-an-takchaddin Pab Tummadyob pinas-kinnid tegin eyob-immal-chobaled-kwen-takchajulmalad, tegin pebegin, o chunkalgin pinas-e-wilub kwen abingaszhulmalad. Tenal we tule-purpamal-an-takchaddin kannan sanal tullenonimal. Tenal we tulemal-sanal-tullenonimaladdin Jesucristobak mes pirka-miligwen neg-takchamo. Tegin angel nakpe-sagla-kasgu, tar-kugmas, pirka-miligwen oturdalegal. Imi nakpe-sagla-kalejad ampa nakpe-akpenegwad, tegin pimalbal, Nia-Sagla-Satanás. b 3Tegin an takchabaldo, angel-pid Pab-neg-akar aktenoni. Tenal angel Nia-Kalu-Puled-e-llave kani-noni, tegin ezha-tub-tummad chunkalgin nai-nonibal. @ayTenal pinas-e-chulubmal tule-moli-caballo-chibu-askin-chiid kaka-yabal-akar es-pilacheedgin purkwismal. Tegin mulamal-pel-kwapa wilub-okpis immedzhe tule-mui-chan kuchamal.`!Tegin pila-imanonimaladgin, pinas-walbo kalenonimal. Kwéntin pinas-nono-maklejad-kannan-nugujad, kwéntin. Pab-kaka-palchoged-pinchegad. Tenal we pinas moli-pid-anal immal-taktijulmalad-imajadbal, tulemal-pinas-kinnid-wilub-abingasmalad, tegin Pab-Tummadyob-immal-pinasyob-chobaled-takchamalad-yardaged. Tegin we pinas-walbogid kalesmalgu, azufre-kamaid cho-matagin tulachá tar-metemal. ^_5Tegin an takchabal, pinas-nono-maklejad-kannan-nugujad tegin erreymal-iti-napkinmalad aga e-chulubmalbak mes pulakwa pukwamal, tule-tummad-moli-caballo-chibu-pirgin-chijiid tegin e-chulubmalbak pila-onogal. =^sTenal we mas-kunneddin, erreymal-e-chan, tegin wag-chulub-tummagan-e-chan, tegin tule-kal-ibgan-e-chan, tegin moli-caballo-e-chan, tegin tule-moligin-chijiid-e-chan, tegin tule-pinche-arpamalad-e-chan, tegin tule-ololchalmalad-e-chan, tegin tule-polgana-e-chan, tegin tule-tummagan-e-chanbal, pel-kwapa.” >]uTegin an takchabal, angel tadgwagin kwichi, tegin angel sapejul neg-magadbal mulamalzhe kocha, ka chogal: “Tagmalma itije, Pab pemalga ichejul mas-kunned ukchiid kunmalgal. \'Tenal tule-moli-pirgin-chiid molgin tegin tuwagin, e-nug nermakal nai, chognai: ERREYMAL-E-TUMMAD, TEGIN TULE-TUMMAGAN-E-TUMMAD. d[ATenal tule-olo-kurkin-chijiid e-kaka-yabal-akar es-pilacheed-nugal-nikad yowi, tule-chog-akal-akal-pukmalad naklichegal. Tegin we tule kabaston-ezhagad kanikidyob kantikidgin neg-tako. Tegin Pab-Pul-Tummad urwed-kin-nakwedbal tule-olo-kurkin-chijiid-palmine peyedzhe chabzhul tulemal-oturdagal, tule uva-chan-ekurnaidgin, e-nis ariomaidyob. \Z1Tegin tule-moli-chibu-askin-chiid-cholbal, e-chulubmal-pilachemalad-Pab-negginmalad, moli-caballo-chibugangin-askin chiji-irmadanimalmo. Tenal we chulubmal mol-chibu-nuegan-chwilidikid-chipúgwad yoyomal. yYk tenal we tule-mol-yowid abegin-odogaled. Tegin tule-moli-pirgin-chiid nugbal:PAB-TUMMAD-KAKAPURWA. 7Xg Tenal tule-moli-pirgin-chiid-e-imiadin cho-turmagwichidyob ka, tegin e-nonogin ichejul olo-kurkin chiji-nadbal. Tenal tule-moli-pirgin-chiid nug-abi-wijiid nermakal naibal, yWk Tegin an taktegu an takal, nikpa-neg arkatku, moli-caballo-chibubi noal, tegin tule-askin-chiid nug:TULE-INNIKIGWAD-KEG-KAKANZHEED. Tenal we tule napírragwadgin chabzhul tule-oturda, tegin we tule nabiridbal pila-onobal. uVc Tegidgin antin ilgwen angel-nabal chimtis, Pab Tummadyob angel-otummogal. Tenal angel anka chogal: “Pe melle Pab Tummadyob an-otummoma. Imi antin ampa pe-yopímo Pabga-pinche-arpaged-tulemo. Imi antin Jesucristogin pe-kwenad, Pab-Jesús-chogzhadbal-nued-naigusmalad, e-pakadmo. Tenal pedin, pe Pab Tummadzhebi pe kolo. ¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi Jesús-chunmadiidbal, Pab-kaka-palchogmalad okannolenonimal.” Tule-moli-caballo-chibugin-chiid, tule-ebak-aichulmaladgin nakwijad %UC Tegin angel anka chogal: “Imisgin pe nermado: ‘Imi Pab tulemalzhe kochal Oveja-chapini-ome-nikuneedgin mas-ichejul-imalejiid kunkal, we tulega ib-nuedga kunoniko.’ ” Tegin angel anka chogalbal: “Imi we kaka an pega chogzhiiddin, Pab-Tummad-kakapurwa chunchunnaddo.” ,TQTegin Oveja-chapini-e-omega
mol-nued-chipúgwad-yer-kaed ukles yogal.(Imi mol-chibudin chogle,
tule-Pab-Jesúsbak-akenanimalad-immal-nuegan-imajad.) SwImi Oveja-chapini-ome-nikuneed
e-wilub pato noni.Tenal ome-Oveja-chapini-nikuoed
pato kuakwa chii-choggu machered-nikugal,
al anmal welgunanimal,
tegin anmal yer itonanimal,
tegin anmal Pab-Tummad-otummonanimalbal. LRTegin an itosbaldo, chuked-ariokwichidyob oimabukmal, tegin tulemal mar-koledyob sapejul kote, chogalmal:¡Pab-otummomaloye!Anmal-Pab-Pul-Tummad,
pel-kwapa neg-takmaiye. lQQTegin Pab-ol-kan-chiid-akar an tuleyob tule-kakapurwa itosbal, chogal:Pemal-Pabga-arpamalad,
tegin Pab-tobe-nanemalad,
tegin tule-tummagan
tegin tule-polgan-ugakche,
pemal-pel-kwapa Pab-otummomaloye. PyTegin chelegan-tummagan-wala-tulagwen-kakabakegwad tegin immal-tulgan-walbakegwad, Pab-ol-kangin-chiid-assapin napche tullu-imasmal, Pab-otummoedgin Pabzhe kolalmal, chogalmal:Teobdo, Pab Tummad-otummomaloye. Oveja-chapini ome-nikuneed 0OYTegin tulemal kannan sapejul chogalmalbal:¡Pab-Tummad-otummomaloye!Imi Babilonia-neg-kwebur-kummamaid-wadin,
ilagwen-nadguo pal kwen-pelguojulye. N Imi Pab Tummad napírra
tegin inniki igal-itogedbal sapejul tule-oturda.Al Pab Tummad e-chogzhadbalBabilonia-neg-kwebur-ome-macherganbi-wijiidyobid
oturdanoni.Tenal Babilonia-neg-kweburginmalad
e-iskuedbal pel-kwapa iti-napkin-pukmalad-egwasmal,
tegin tule-Pabga-arpamalad-mechamalbal.Al Pab Tummad Babilonia-tolgan-abin-imasmo,
tar-opelononi. yM mTegin an-immal-takchad-cholbal an itosdo, tule-ichejul-oimabukwadyob Pab-neggin sapejul kolmakalmal, chogalmal:Pab-otummomaloye.Imi anmal-Pab-Tummad, tule-abonoged,
tegin kannaleged-nikad,
tegin yer-takleged-nikadye. L}Tegin tule-Pab-kaka-palchogmalad-mechamalad
tegin tule-Pabbak-akenanimalad-mechamalad
tegin tule-pimalad-iti-napkin-mechamalad,
pel-kwapa tule-Babilonia-neg-kweburmaladgin-chii.Al Babilonia-neg-kwebur peyedzhe oturdalenonijun.KTegin kallen-kabbuk tule pal kwen takojul-kuo.Tegin Babilonia-neg-kweburgin machered-ome-nikunai
tule pal kwen itogojulmalbal.Imi Babilonia-neg-kwebur ampa pukwaun,
tule-immal-ukmalad
iti-napkin-tule-immal-ukmalad-pimaladga
pul tule-tummagan.Tegin Babilonia-neg-kweburginmalad lel-taedyob
tule-chog-akal-akal-pinzheed kasmal,
iskuedgin nanegal. lJQTegin tulemal Babilonia-neg-kweburgin kal-ogolmalad
pelgujadbal kal-arpa,
kal-trompeta tegin kal-kammu,
pal kwen ogolojulmal.Tegin Babilonia-neg-kweburgin tule-immal-wiis-chobdimalad,
ampa pelgusmalmo, pal kwen ampaguojulmal.Tegin Babilonia-neg-kweburgin
tule akwa-mugin immal-ebidnai
tule pal kwen itogojulmalbal. +IOTegin angel-kal-ibed akwa-muun-tunkued akwa-tummad aktosgu, termalzhe mete. Tegin angel chogal:Imi akwa termalgin sapejul mellededyob,Babilonia-neg-kwebur-tummad ilgwen pelgunonimogo.Tegiguo, tule Babilonia-neg-kwebur pal kwen takojul-kuo,
ilgwen nappí peio. jHMTenal pemal-Pab-neggin-pukmalad
we neg-kwebur pelgujadgin
pe welgumalo.Tegin pemal-Pab-Jesúsbak-akenanimalad
tegin Jesús-nuggin-palmilegalmalad,
tegin Pab-kaka-palchogmalad ampa welgumalmogo.Imi Babilonia-neg-kweburginmalad chabzhul pemal-imasmaladbal,Pab Tummad peyedzheBabilonia-neg-kweburginmalad-oturdanonimo. PGTegin tulemal-ulgin-arpamalad pukib-itogedbal aga nonoje nap-pur midamalo, tegin peyedzhe podamalo, tegin sapejul kotamalo, chogdamalo:Babilonia-neg-kweburginmalad,
peyedzhe pe wilesmalma.Imi Babilonia-neg-kwebur-tummad,
pela-pela-mani-nika-nadbal,
tule-ul-ibgan-pel-kwapa immalmal-ukchamaladbal
mani-ibganga kunonimalmo.Tenal Babilonia-neg-kwebur unnila wachilgwen wis kales,
e-immalmal-nikad ilgwen pelgus. FFTenal we tulemal-ulgin-nanemalad Babilonia-neg-kwebur-kummamaidbal pupurmamai e-wa takalil, kolmadamalo, chogdamalo: “¿We neg-kwebur-tummadyobid, pia pe pal onogo? Tule keg pal ono.” E/Imi pe-pela-pela-immalmal-nikad,
pel-kwapa wachilgwen wis kales,
ilgwen pelgus. Tegin tule-ulmol-e-tummagan pel-kwapa, tegin tule-ulgin-nanemalad pel-kwapa, tegin tule-ul-azhu-takmalad, tegin tule-ulgin-arpabukwadgin-mani-kamalad pel-kwapa, panna naigunonimalmogo. 8DiTegin tule-immalmal-ukmalad sapejul kolmadamalo, chogdamalo:¡Babilonia-tolgan, peyedzhe pe wilesmalma!Imi pemal-neg-kwebur-tummadgin-pukmalad
pe mol-nuegan-yoyomalad,
pe mol-chibu-nuegan-yoyomalad,
pe mol-kwalugiid-yoyomalad,
pe mol-kinnid-yoyomalad,
pe ol-nanimalad,
pe akwa-nugu-takleged-karked-nanimalad,
tegin pe perlas-pi-pi-pip-kamalad-nanimalad,
peyedzhe pe wilesmalma. nCUTegin tulemal Babilonia-neg-kweburginmaladga immal-ukmaladgin-aga-mani-kamalad panna naigumalo, Babilonia-neg-kwebur-oturdalegedgin kwagyemalo. Al tule-immal-ukmalad pela-pela pukib-itononimalo, tegin peyedzhe podamalbalo. PBTegin tule-immal-uked-nikmalad chogdamalbalo: “Imi pe immalmal-nuegan-pe-peigujiid pel-kwapa pelgús. Tegin pe immal-nugu-takleged-pe-nikad pel-kwapa pelgusbal, tenal pe pal onogojul-kuo.” `A9 Tegin canela, tegin ina-wawad, tegin immal-wawad-incienso, tegin immal-wawad-mirra, tegin ti-wawad, tegin vino, kwallu, madu-pur, trigo-chunnad; tegin moli-peb-nikad, ovejamal, moli-caballo tegin moli-karo, tegin tule-abgan-e-purpa-ugakche uknanimalad. Tenal tule-eje-immalmal-paked-onojulidbal tule-immal-uked-nikmalad peyedzhe poalmalzhun. {@o Imi tule-immalmal-ukmalad immalmal nikmalando ukegal: olo, mani, akwa-nugu-takleged-karked, perlas, mol-chibu, mol-kwalugiid, mol-karked-chwiligwad, mol-kinnid, pel-kwapa chowal-yer-yapanmalad, tegin immalmal-chobaled-elefante-nugalgad, immal-chobaled-chowal-karkedgad, immal-chobaled-ezha-kortigidgad, immal-chobaled-ezhagad, tegin immal-chobaled-akwa-marmolgad. ~}}\|e{zyy`xNw3vuutssLr{qzpoo/nmm"l&kDjii hvgee"ca``m__=^,]]_]\\8ZYXWW UmTSRWQPP"ONMML K[JJIHqFEDCB@?Y>0=F<]99$ (  { %*<`"Z Imi anmal-Jesucristogin-akenanimalad, Pab Tummadzhe sapejul kwen oturdalenonikojulmal. ¿Ibiga kwen oturdalegojulmaldé? uYcTenal antin Pab Tummadga tog-nuedi chogdo, Pab Tummad nabir anmal-Tummad-Jesucristobal anmal-abonogo, iskued melle an chanbal nanegal. Imi antin naga ulubgin Pab-chogzhad-pallí, Pabga arpa. Tenal an-chandin iskuedgin kalesgudimo.tXa¡Imi antin tule-wiles! ¿Toa an-changin iskued maid-akar an-abonogo, we iskued melle an-opurkwegal? JW Tenal an naga mag itobaldo an-changa igal-pid maimo. Al we igal an-pinzheedbak kal-itogaldamal. Tegin an naga mag itobaldo, an-chan-ilbal-iskued-mamikidbal, an iskued-igalgin kalesgudii. >VwTenal antin, an naga ulubgin yer Pab-igal itononida. mUSImi an naga mag itononido, an immal-nuegan imabiel, iskued kusgu ankin maimo, immal akalogal. T/Nabir. Imi an-yapa-immal-imaked an imakel, wedin chogle an naga tukin weob kwen nanejul. Tenal iskued-ankin-maid istar-nanegal an-imakalda. S Imi an-immal-imanail, an immal-nuegan-imabiedyob immal kwen imajul. Tenal an-yapa-iskued-imaked keg-chulgu an immal imakalda. RTenal an nued wisdo, an-changin-iskued-maidbal an keg immal-nuegan-ima. Al an immal-nuegan imabi-kualil, keg an immal-nuegan ima. VQ%Al antin iskued kwen imajul, tenal iskued-ankin-maid immal-akalogal an-ima. 5PcTenal an-yapa-immal-iskana-imakedbal tenal an yabli immal-iskana imanonikil, webal mag taklenoni antin tule-iskanajul, tenal an chogmodo: “Moisés-igalde, igal-nued.” 'OGTenal an immal-nuegan-imabied an kwen imajul. Tenal an yapa immal-iskana-imaked an keg-chulgu imakalda. Al an mag kwen itojul, ibiga an weob immal ima. NTenal anmal wismaldo, Moisés-igal, igal-nued, Pab-akar-tanikid. Tenal antin iti-napkined-choggu, al an iskuedgin-kalesgudiid-tule. RM ¿Tenal Moisés-igal-nued-chogedde, tede an-mejodé? Chulá. ¿Tede igijun? Nabir. Imi Moisés-igal-mamikid, igal-nued. Tenal Moisés-igal-nuedbal iskued-noni an-opurkwegal. Tenal Moisés-igal oyonaido iskued-igal, iskued-chunchunnad. Tenal anmal Moisés-igal-mamikidbal wisgunonimalbal we iskued pul igal-iskanaga kunoni. !L; Tenal Moisés-igal-mamikid igal-iskanajul, igal-chwilidikid. Tenal Pab-Moisésga-igal-chogzhad igal-chwilidikid, igal-napírragwad tegin igal-nuedbal. nKU Imi Moisés-igal-mamikidbal iskued-ankin-maid igal-nikunoni an-yardagal, tegin purpal an-mesgalbal. fJE Imi Moisés-igal-mezhijad an-otuloged-wiluban, tenal Moisés-igal pul-kigma an-opurkwenoni. :Im Tenal akpene-akar Moisés-igal maichulilen, an purkwed kwen nikchulin. Tenal Moisés-igal megnoni-choggu, al anmalga iskued nononijun. Tegin an iskuedgin purpal purkwenonijun. QHTenal Moisés-igal-mamikidbal iskued-ankin-maid igal-nikunoni peyedzhe-akal-akal-immal-peigugal an-imakalda. Tenal Moisés-igal maichulilen, we iskued kal kwen nikchulin, iskuedgin an-egwangal. bG=¿Tede anmal igi Moisés-igalgin chogojun? ¿Imi Moisés-igal ib-nuedzhul? Chulá. Imi Moisés-igal ib-nuedga megnoni. Tenal Moisés-igal megnonijulilen, an kwen wichulin ibi iskued. Imi Moisés-igalbal anmalga igal mai melle twagdar immal-peigugal. Tenal Moisés-igal megwiszhulilen, an kwen wichulbalin twagdar-immal-peigueddin, iskued. F#Tenal tule-purkwijadyob ilgwen iskued-igesmaladbal, anmal Moisés-igalgin-kalesgudiid-akar ololgusmal. Al anmal Pab-Purpa-Nued-igal-pinbal Pab Tummadga arpago, tenal Moisés-akpenegwad-igal-nermalejadbal chul. Pablo chogzhagujad iskued anmal-ulubgin togbi-kunai [E/Tenal anmal ampa kusgu iskuedgin kudigu, iskued ampa anmalgin wilub-okpin. Imi teun Moisés-igal-mamikidbal anmal iskuedgin nanebi-kualda. Tenal we iskued anmal-chan izhononida, purkwedzhe-anmal-chedgal. 9DkKwenamalad, imi pemalga ampa teopí kunonimalmo. Imi pemalga Cristo sanal purkwijadbal Moisés-igal-mamikid pemalga pato pelgunonimalmo, tule purkwijadyob. Imi ome machered-pid-nikujadyob pemal Cristogadga kunonimalmo. Tenal Pab Tummad purkwaled-akar Cristo-otulos, anmal Pab Tummadga yer arpagal. tCaImi ome e-machered ampa tuladgin machered-pid-nikujal, we ome pato iskus. Tenal ome-e-machered tarbi-purkwijal, ome-e-macheredbak-mecha-kudiid pelgunoniko. Imi ome e-machered-purkwijad-cholbal machered-pid-nikunonikil, kwen iskuojul. ByImi anmalga Moisés-igal maido: imi ome-e-machered tula-tiil, ome aga e-macheredbak mecha naneed-wilubmal. Tenal ome igal-kwen-nikchul machered-pid nikugal. Tenal ome-e-machered-tarbi-purkwijal, kep ome igal nikanoniko machered-pid-nikugal. SA !Kwenamalad, imi pemal-Moisés-igal-wismalad nued wismaldo, tule ampa tuladiil, Moisés-igal-mamikid-ulpallí naneed-wilubmal. Tenal tule purkwenonikil, Moisés-igal-mamikid-ulpallí-naneed pelgunoniko. u@cImi tule iskuedgin naneel, keg-chulgu purkwenoniko, tule aga arpajadbal mani abingeedyob. Tenal tule Pabgabi kudiil, Pab Tummad anmal-Tummad-Jesucristobal ilagwen-nadgu-tullegal we tule-imako, tule aga e-aiga pinche immal ukedyob.=?sImi pemal iskued-igal-akar ololgusmal tegin pe Pabga arpagedgabi kunonimal-choggu, al pe ilgwen inniki kunonimalo. Al pe napigin ilagwen-nadgu tullego. ¿Ibiga an teob chog? >y¿Imi pemal pinked-igalgin kudigusgu, ibi-nued pega kunoni? Chulá. Tenal pemalga unnila kunonido, tule-purkwed-igal. ]=3Imi pemal akpene iskuedgin kalesgudigu, pemalgin chijul Pabga inniki nanegal. <1Imi pemal kwen unnijulmal-choggu, immal-purpalmalad itogal, al an tule-chunnadyob pemalga chunmajii, pemal mag pakal-pud itomalgal, an igi pemalga chunmanai. Imi pemal akpene aga chan ukchamal istar nanegal. Tegin pemal pela-pela iskuedgin kudigusmal. Imi pe akpene iskuedgin-kudigujadyob pemal Pabga aga chan ukmalmogo igal-napírragwadgin nanegal. Tegin pemal ilagwen Pab Tummadgadbi kumalbalo. ;Imi pemal iskued-igalgin kalesgudiid-akar pe ololgusmal, tegin pe igal-innikigwadgin tognonijun, tule aga tummad-ulpallí kudiidyob. G:Imi pemal akpene iskuedgin kalesgudimalan. Tenal imidin pemal aga ulubgin pela-pela igal-napírra-mamikid-pemalga-choglesmaid abingasmal. Al an pemalbal Pab Tummadga tog-nuedi chogdo. w9g¿Imi pemal nued wismalzhulzhí, tule aga tukin tummadga arpagedgin togneel, e-tummad-choged-pallí immal imakenabzhulzhí? Imi pemal ampa teopí purpal kudimalmo. Imi pe iskued-igalgin togneel, we iskued pe-tummadyob kunoniko. Al pe keg-chulgu iskued-pallí immal imanoniko. Tegin iskued-igal tule-opurkwenoniko. Tenal pe Pab-choged-pallí immal-imagal togneel, we igal pe tummadyob kunoniko. Al pe Pab-chogzhad-pallí immal imakenabmal. Tenal Pab-igal tule-napírragwadga pe-imanoniko. G8¿Tede igijun? Nabir. Imi anmal Moisés-igal-mamikid-pallí kwen kudijulmal. ¿Tenal Pab wilejakwa anmal-takedbal anmal abonolego-choggu, al anmal akalzhul iskuedgin nanaodé? Chulá. ]73Tenal pemal Moisés-igal-mamikid-pallí kwen kudijulmal, tenal pemal Pab-wilejakwa-pemal-taked-ulpallí kudimal. Al iskued igal-kwen-nikchul, pemalgin nakwegal. Pablo chogzhagujad anmalgin chii napírra nanegal E6 Tenal pemal melle pel-iché aga chan ukmalo iskuedgin nanegal. Tenal pemal Pab Tummadga pul-pule aga chan ukmalo, napírra immal imagal, tule purpal-purkwaled-akar kannan tullesmaladyob. 5+ Tenal pemal melle iskuedga igal-uko, pane-pane istar pinzhegal, tegin pe-chan-peigujiidyob pe melle iskuedgin-nanegal pe-chan imamalbalo. f4E Imi pemal Cristo-purkwijad-yopí itogenabmalmo, ilagwen iskued igeenabmalmo iskued melle pemalzhe pal omogal. Tenal pemal aga itogenabmalbal tule-tulamaladyob Jesucristobal Pab-Tummadga-immal-imakedginbi kudigugal. 3 Imi Cristo ilkwénna purkwis, iskued melle Cristoje-pal-omogal. Tegin Cristo kannan tullesgu, Pab Tummadga tullenonijun. 2 Imi anmal wismaldo, Cristo purkwaled-akar kannan tullenoni. Al Cristo pal kwen purkojul, tenal Cristo pato tule-e-purkwedgin nakwis. q1[Imi anmal Cristobak mes purkwis-choggu, al anmal ibzhemaldo anmal Cristobak mes tullenonimalmogo. k0OImi meke-ibi-tule sanal purkwijal, iskuedgin pal kwen kalegojul-kuo, ilgwen iskued-akar ololguo. {/oImi anmal nued wismaldo, Jesús nakrusgin purkwisgu, anmal-pinzheed-akpenegwad Jesucristobak mes purkwismo, anmal akpenegwad-pinzheed-iskana ibga pal kwen kunonikojul. Imi Jesús purkwisbal, anmal melle iskuedgin ukin-ukin pal kaledi-kugal. .5Imi Jesucristo-purkwijadgin anmal Jesucristoyob kunonimal-choggu, al anmal Jesucristo-kannan-tullejadgin Jesucristoyob pul-pule kunonimalmogo. ]-3Imi anmal tigin-oglejadbal Jesucristobak mes nap-ulak tiglejadyob kunonimal, ilgwen iskued igenonimal. Imi Cristo Pab-kannalegedbal purkwaled-akar kannan tullejadyob, anmal purpa-pin nikunonikidgin tula-timogo. ,¿Imi pemal ampa wismalzhulzhí, anmal-pel-kwapa-Jesucristo-nuggin-tigin-oglejadbal Jesucristobak mecha purkwijadyob kunonimal? w+gImi anmal ilgwen iskued iges-choggu tule-purkwijadyob, ¿tede anmal igi iskuedgin kannan pal nanao? Keg kue. 6* g¿Tegil anmal igi imakojun? Nabir. ¿Imi anmal ampa ukin-ukin iskuedgin nanedi-kuodé, Pab anmalga iskued-elied-wilubzhulinadbal Pab anmalga pul-pule iskued eligal? Chulá. |)qImi iskued pel neg-kas-choggu, al tule-purkwed pel-kwapa-tulega megnonijun. Imi Pab tulega-iskued-elied-wilubzhulinadbal Pab tulega iskued-eli. Al tule-iskued-nikchulidbal tulemal ilagwen-nadgu anmal-Tummad-Jesucristobal tula-kudio.@(yTegin Moisés-igal megnonigu, tulemal iskued-kibi kunonimal. Tegin tulemalga iskued pela-pela nononigu, Pab pul-pule tulega iskued-elied-wilubzhulinadbal tulega iskued elinoni. p'YImi tule-walkwénnagwad Pab-chogzhad-pallí ib-imaszhulidbal, tule-ichejul iskued-nikmaladga kunonimal. Imi tule-walkwénnagwadbal ampa Pab-chogzhad-pallí ib-imajadbal, tule-ichejul tule-iskued-nikchulmaladga kunonimalmogo. v&eAl tulega iskued-ilkwénna-kujadbal pel-kwapa-tulemalga oturdaleged-igal noni. Imi tule-iskued-nikchulid ampa ilkwénna immal-imajadbal, tule-iskued-nikchulidyob-kunonikid-igal nonibal. Tenal we igal kannan pel-kwapa tule-otulogo. %Imi tule-walkwénna-immal-akalojadbal tule-purkwed pél neg-kas-choggu, al tule-walkwénnagwad-Jesucristobal, pul-pule tule-purpal-tulamaloed neg-takmalmogo. Tenal Pab tule-abonoged-wilubzhulinadbal Pab yabli wilub-okpis tule-abonoged-igal mezhis. Al tulemal Pab-tule-otulomaloed-igal-abingasmalal, Pab-pinche-tulemalga-immal-ukedbal tule-iskued-nikchulidyob kunonimalbalo. $Imi Pab-tulega-pinche-immal-uked, tule-immal-akaloed-imakedyob chul. Imi iskued-ilkwénna-kujadbal, tule peyedzhe oturdalenonimal. Tenal tule-ichejul-immal-akalosmalad-cholbal, Pab Tummad kep pinche-immal-imakedbal, tule iskued-nikchulidyob kunonimal. l#QTenal Pab Tummad pinche tulega immal-uked, Adán immal-akalojadyob chul. Imi Pab Tummad tule-otulo. Tenal Adán e-immal-akalojadbal tule-opurkwe. Imi tule-walkwénna immal-akalojadbal tule-íchejul purkwenonimal-choggu, al Pab tule-pentaked-wilubzhulinadbal tule-walkwénnagwad-Jesucristobal, pul-pule pinche ichejul tule-pentanoni kannan tullegal. s"_Tenal tule-purkwed Adán-akar noni. Tegin tule-purkwed Moisés-megwijadzhe pel-kwapa-iti-nap-kas. Imi Adán Pab-Tummad-chogzhad-pallí kwen ibzhaszhulidbal immal akalos. Al Adán purkwis. Al te-cholbal Pab-tulega-igal-mezhiszhulmaladga purkwed-igal nonimalmo. Al Adángin oyolenai, tule-kujal-walkwénna-tanikoed Adányob kunonimogo, ichejul tule-otulogo. E! Imi Moisés-igal ampayo meggweddu, iskued iti-napkin pato kudii. Tenal Moisés-igal ampa maichul-choggu, al tule immal akalojaddin, keg targin choglejun: “We tule immal akalos.” h I Nabir. Imi tule-walkwénnagwadbal, iskued iti-napche tognoni. Tegin tule-purkwed ampa we tule-walkwénnagwad-immal-akalojadbal naigunonibal. Tenal tule-pel-kwapa immal-akalojadbal tule-purkwed pel-kwapa naigunonibal. c? Tenal an-imis-pega-chogzhiidbijul, tenal anmal-Tummad-Jesucristobal Pab Tummadbak ai-kunaledga kunonimaladbal, anmal Pab Tummadgin welgumalo. Adánbal tule-purkwed noni, tegin tule Jesucristobal ilagwen-nadgu tullego 0Y Imi anmal-ampa-Pab-Tummadbak-aichulidgin, Pab e-Machi-purkwijadbal, Pab Tummadbak ai-kunaledga anmal-imas. Al anmal pul-pule Jesucristo-kannan-tullejadbal abonolego. /W Imi Jesucristo-abe-milejadbal anmal tule-iskued-nikchulidyob kunonimal-choggu, al anmal pul-pule Pab-sapejul-tulemal-oturdakoed-akar Cristobal abonolenonimalo. Tenal Pab Tummad anmalga oyos, ede pela-pela anmal-pilalgus. Imi anmal-ampa-iskuedgin-kudiidgin Cristo anmal-anal yabli purkwis. ,QImi tule-nued-anal purkwegal, ib-peyedzhe. Tenal pe tule-nuedga purkwejogel, impakwaa wis purkwemal. ¿Tenal tule-iskana-anal purkwegal tule-chun-purko? Keg kue. 'Imi akpene anmal ampa walgwen kwen unnijulmal iskued-akar nogal. Imi teun Cristo e-wilubganbal anmal-tule-iskued-nikmaladga purkwenoni. zmImi Pab Tummad anmalga E-Purpa-Nued-ukcha. Tenal Pab Tummad anmal-ulubgin E-Purpa-Nuedbal anmal-owisgus-choggu Pab Tummad pela-pela anmal-pilal, al Pab anmal-wijiidbal anmalga immal-nuegan imanoniko. Al anmal kwen pinkegunonikojulmal. &ETenal pe abin-purtigoedgin kep pe mag taklenoniko, pedin chunchunnad tule-nued. Tegin pe tule-nuedidbal, pe mag itononiko, Pab pega immal-nuegan imanoniko. :mImi anmal weginbi weligwal-itogojulmal, tenal anmal ampa peyedzhe-wilegedgin weligwal-itonanimal. Imi anmal wismaldo, we wileged tule-penta meke-ibimalagin abin-purtigal.  Imi anmal Pabgin-penzhul-kunonikidbal an toged-wilubzhulinadbal anmal Pab-Jesucristobal yabli togzha Pab-waglika kunonigal. Tenal anmal-wisgunonimal anmaldin Pab-Tummad-otummoledi-kuoed-ibegin Pabbak mes okannoledi-kumalmogo. Al anmal weligwal-itononimal.  Imi anmal Pabgin-penzhulidbal tule-iskued-nikchulidyob kunonimal-choggu, al anmal Pab Tummadbak Pab-Jesucristobal igal-nudanonimalzhun. ,QTenal anmal-Tummad-Jesús anmal-iskuedbal tulemalga purkwegal ukles. Tegin Jesús purkwaled-akar kannan tullesbal, tule-iskued-nikchulidga anmal-imagal.M¿Igijun? Nabir. Imi Pab Tummad purkwaled-akar kannan anmal-Tummad-Jesús-otulos. Tegin anmal Pab Tummadgin kwen penzhulmalal, Pab Tummad ampa tule-iskued-nikchulidyob anmal-taknonimalmogo. gGTenal Pab-kartagin-choglesmaid Abrahamginbi kwen chogleszhul, tenal anmalgin ampa choglesmo. xiAl Pab-kartagin nermakal maido:Pab Tummad tule-iskued-nikchulidyobAbraham-taknonijun. Gn. 15:6 jMImi teun Abraham kwen penguszhul, Pab Tummad kannaleged nika e-kaka-ukchad-pallí immal-imagal. Imi Abraham abal-abal Pabgin kwen pengunonijul, tenal Abraham pul-pule Pabgin ibzhenoni. Al Abraham Pab-otummodi-kus. fEImi Abraham pirka-tulaataled-kuchale nikunonigu, Abraham aga mag itononi ede nuchu-nikued-wilub chul. Imi teun takalgu, e-ome-Sara pato seredgusmo. Tenal Abraham Pab Tummadgin yabli kwen penguszhul-kus ede nuchu-nikune. % CTenal Abraham Pab-ega-chogzhadgin pengued-wiluban. Tenal Abraham Pab-Tummad-chogzhadgin yabli kwen penguszhul-kus, ede machi-nikunoniko. Al Abraham tule-akal-akal-e-tad-saglaga kunoni, Pab Tummad Abrahamga chogzhad-kujad-yopí:Pe-wagwagan íchejul ampagunonimalo. Gn. 15:5  3Tenal Pab-kartagin ampa Abrahamgin nermakal maimodo:Imi Pab Tummad chog:“Imi antin,
tule-iti-napkin-pukmalad-akal-akal-chunmamaladga,
e-tad-saglaga pe-imako.” Gn. 17:5 Al Pab-Tummad-wagin Abraham anmal-tad-saglaga mai. Imi Pab Tummad tule-purkwaled-otuloged. Tegin Pab Tummad ampayo-immal-kueddu immal-kujadyob chunmaked-tulemo. Imi Abraham Pab Tummadgin weob penzhul-kunoni.  wAl pe Pab-Tummad-Abrahamga-kaka-ukchad abingebiel, pe Pabgin-penzhul-kuenabmo, tegin Pab-kaka-ukchad kep pegadga kunonimogo. Imi Pab peigujii iskued-nikchulidyob-anmal-imaked-wilubzhulinadbal Pab iskued-nikchulidyob anmal-imagal, Pab Abrahamga kaka-ukchadyob. Al Pab pel-kwapa Abraham-e-wagwaganga, keg-chulgu kaka-ukegalmo, tule-Moisés-igal-mamikidgin-nanemaladgabijul, tenal tule-pel-kwapa Abrahamyob Pabgin-penzhulmaladgamo. Al Abraham pel-kwapa tule-Pabgin-penzhulmalad-e-tad-saglaga maido. ( I¿Ibiga an teob chog? Imi tule igal-mamikid-pallí nanejulil, peyedzhe oturdalenoniko. Tegin tulega we igal mamijulilen, tule keg we igalgin walmamalan. ~ uImi tule-Moisés-igal-mamikid-pallí-naneedbal, Pab Tummad targa immal-nuegan ukelen, tule-Pabgin-penzhulid ibga pal kwen kunonikojulin, tegin Pab-Tummad-kaka-ukchad ib-pinchegadga kunonibaloen. Imidin Pab-kaka-ukchad ib-nuedga kunonijun. 7g Imi teun takalgu, Pab Tummad Abrahamga tegin e-wagwaganga kaka-ukcha iti-nap-naid-ugakche egadga kuo, tenal tulemal Moisés-igal-mamikid-pallí immal-imadiidbal-chul. Tenal Abraham-wagwagan Pab-Tummadgin-penzhulidbal tule-iskued-nikchulidyob taklenonikidgin, iti-nap Abraham-wagwaganga kunoniko. } Tenal tule-abgan-tuku-chikchamalal, tenal Abraham ampayo abgan-tuku-chiklegeddu Pabgin-penzhul-kudiidyob Pabgin-penzhul-kunonimalal, we igal ampa Abraham-akar tanibal. Anmal-Pabgin-penzhulidbal, Pab-Abrahamga-kaka-ukchadyob anmalga kunonimogo { Imi teun takalgu, Pab Tummad kep abgan-tuku-chikleged-igalgin Abrahamga wilub onos, oyogal Abraham ampayo abgan-tuku-chiklegeddu, Pab-Tummadgin-penzhulidbal Pab Tummad tule-iskued-nikchulidyob Abraham-taknoni. Al tule-pel-kwapa abgan-tuku-chikalzhulmalal tenal Pabgin-penzhulmalal, we igal Abraham-akar tani. Al we tulemal, tule-iskued-nikchulmaladyob taklenonimalzhun. 9 ¿Tede inkwa tad-Abrahamgin teob choglesdé? ¿Imi Abraham abgan-tuku-chiklejadgin, o ampayo abgan-tuku-chiklegeddu? Ampayo abgan-tuku-chiklegeddudo. ~u ¿Imi David-chogzhadyob, tule-abgan-chikalmaladgabi unnila ib-nued kus, o ampa tule-abgan-chikalzhulmaladgamo? Nabir. Imi anmal chogzhamaldo: “Anmal-tad-sagla-Abraham Pab-Tummadgin-penzhulidbal tule-iskued-nikchulidyob kep taklenoni.” hIImi Pab Tummad tuleje
iskued pal ekisojulidbal,
ib-nued we tulega kusbal. Sal. 32:1-2 U#Al David Pab-kartagin chogzhabaldo:Imi tule Pabgin-walmajadbal,Pab we tulega
e-immal-akalosmalad pelgus chogzhal,
tegin Pab ka iskued elinonibalil,
ib-nued we tulega kus. ,QImi David chogzhamodo: “Imi Pab Tummad tule-immal-nuegan-imajad takchulil, tenal Pabdin tule-iskued-nikchulidyob tar-taknonikil, ib-nued we tulega kus.”  Tenal tule aga immal-imakedbal chogzhul Pab Tummadbak igal-nudas, tenal tule Pabgin-penzhul-kunonikidbal, Pab Tummad kep chogdago ede tule-iskued-nikchulidyob tule-iskana-ima. Al Pabdin tule-iskued-nikchulidyob tule-Jesúsgin-penzhulmalad-taknoniko. V%Nabirdo. Imi tule arpajadbal keg-chulgu ka mani uklenoniko. Tenal tulega pinche mani uklegojul, e-arpajadbal tulega mani ukleged-wilub. Imi Pab Tummad ampa teopí tule-immal-imakedbal tule-takmalmo. .~UImi Pab-kartagin ampa chogmodo:Imi Abraham aga ulubgin Pab-Tummad-penzhul-kunonikidbal,Pab Tummad tule-iskued-nikchulidyob Abraham-taknoni. Gn. 15:6 }+Nabir. Imi Abraham maigusgu, ¿e-immal-imajadbal Pab tule-iskued-nikchulidyob Abraham-taknoni pe ebinzhe? Chulá. Imi Abraham immal-imajadbal tule-napírragwadilen, Abraham igal-nikujan tummarba itogal. Imidin Abraham Pab-wagin igal-kwen-nikchul-kus aga tummarba itogal. ^| 7¿Imi anmal-tad-sagla-Abrahamga tule-iskued-nikchulid-igalgin igi ka kus pe ebinzhe? {1¿Tegil anmal Pab-Jesúsgin-penzhulidbal Moisés-igal-mamikid opelogo? Chulá. Tenal anmal pul-pule Moisés-igal-mamikidgin atagenabmal.zImi Pab Tummad ampa walkwénna mai. Al tule-abgan-tuku-chikalmalad Jesúsgin-penzhulidbal, Pab Tummad tule-napírragwadyob tar-taknoniko. Tegin Pab Tummad tule-ampa-Jesúsgin-penzhulidbal tule-iskued-nikchulmaladyob tule-abgan-tuku-chikalzhulmalad-imamogo. ~yu¿Imi pemal ebinzhe Pab Tummadde Judiomalgabi? Chulá. ¿Imi Pab Tummad ampa Judiojulmaladgamojulzhí? Teobdo. =xsImi anmal chogmaldo: tule Moisés-igal-mamikid-pallí naneedbal o nanejulidbal ampa iwen-akalzhul. Tenal tule Pab-Jesúsgin-penzhulidbalbi tule-iskued-nikchulidyob kunoniko. mwSImi Pab Tummad Jesúsbal immal-imas-choggu, ¿al pe-taedbal igi aga pe tummarba itogo? Keg kue. Tenal tule anka chogdago: “¿Ibiga tule keg aga taedgin tummarba itodé?” Tenal antin we tulega chogdago: “¿Tule Moisés-igal-mamikid-pallí nanajadbal? Chulá.” Tenal tule Jesúsgin-penzhulidbalbi abonolego-choggu, al tule keg tummarba itogel. `v9Imi Pab Tummad imisgwadzhe Jesús-ukcha tulega iskued penukegal. Imi Pab Tummad Jesús-ukchadbal oyosdo Pab Tummad tule-napírragwad, tegin Pab Tummad tule-iskued-nikchulidyob tule-Jesúsgin-penzhulmalad-ima. u-Imi Pab Tummad tule-iti-napkin-pukmaladzhe Jesús-palminoni tule-iti-napkin-pukmaladga iskued penukkal. Tenal tule Jesúsgin penzhul-kunonikil Jesús e-anal abe mis, kep we tulega e-iskued pelgunoniko. Imi Pab Tummad tulemalbak pinnallé kudigujadbal tegin Pab Tummad akpene sapejul tule-iskued-imasmalad-oturdaszhul-choggu, al Pab Tummad imis Jesús-palminoni oyogal, Pab Tummad napírra igal-nuda. t+Tenal Jesucristo e-purkwijadgin tule-pakchadbal, Pab Tummad tule-pentaked-wilubzhulinadbal yabli pinche iskued-nikchulidyob tule-taknoni. QsImi Pab Tummad yopígwadbi Judiomal-tegin-Judiojulmalad-takmal. Imi tule-pel-kwapa iskuedgin kudimal. Tegin tulemal Pab-chogzhad-pallí inniki nanegal unniguszhulmal-choggu, al Pab Tummad Jesucristogin-penzhulidbal iskued-nikchul tule-ima. Tenal meke-ibi-tule Jesucristogin penzhul-kunonimalal, iskued-nikchul kunonimalo. FrImi anmal wisgunonimaldo, Pab Tummad igal onos iskued-nikchul tule-imagal, tenal Moisés-igal-mamikidbal chul. Tenal Moisés tegin Pab-kaka-palchogmalad ampa we igalgin chogzhamalmo. q9Al tule igal-mamikid-pallí nanediidbal, Pab Tummad meke-ibi-tulega kwen chogojul-kuo: “Pedin, pe ankin kwen walmaszhul-kus.” Tenal Moisés-igal-mamikidbal kep anmal mag itononiko, anmaldin iskuedgin kudii. Tule Pab-Jesúsgin-penzhulidbalbi nabir iskued-akar abonolego Ip Imi anmal nued wismaldo, Moisés-igal-mamikid tule-Moisés-igal-ulpallí-nanemaladga oyonai e-taed istar. Imi Pab Tummad Moisésga igal-ukcha tulemal-pel-kwapa Moisés-igalgin-yolejadbal ilgwen yakir peimalgal. Tegin Pab Tummad Moisésga igal-ukchabal pel-kwapa tulemalgin chii-peigal Pab Tummadga nuekwa nanegal. RoTegin we tulemal kwen pinzhejulmal,Pab-Tummadgin-atagal. Sal. 36:1 qn[Tenal we tule-iskanadin kusgu-weligwal-akalzhulidgin
ampagued-igal-kwen-wichulmal. Is. 59:7-8 [m/Tegin we tulemal meke-pia nadel,
neg-akalomal tegin tulemal-owiomalbal. 5leTegin we tulemal ilgwen tule-mesbimal. kTegin we tulemal kaka-iskanaginbi chunmamal.Tegin we tulemal aga ulubgin-sae-itogedbal
istar chunmananimalbal. Sal. 10:7 j Tenal tulemal-pel-kwapa-e-chunmaked
istar chunmamal,
immal-purkwal-maid-nun-yapanedyob.Tegin we tulemal pirkin kakanzheedgin tule-yardamal. Sal. 5:9Tegin we tulemal e-chunmakedbal tule-izhomal,
nakpe-puled tule-mejedyob. Sal. 140:3 *iM tulemal-pel-kwapa Pab-ebesmal.
tulemal-pel-kwapa ib keg-kuedga kunonimal,
tegin tulemal-walgwen-pel-nikchul ib-nued-imagalbal. Sal. 14:1-3; 53:1-3 hw Tegin tule-walgwen-pel-nikchul
mag Pab-Tummad-itogal.Tegin tule-walgwen-pel-nikchul Pab-Tummad-amigal, Wg' Imi Pab-kartagin chogdo:Imi tule-napírragwad-walgwen-pel-nikchul. Hf  ¿Tede anmal Judiomalgin igi chognemalmojun? ¿Imi anmal-Judiomal, Judiojulmaladga pul tule-nued? Chulá. Imi anmal chogzhamaldo Judiomal tegin Judiojulmalad pog-pel iskued-nika-nemal. Je Tegin tulemal chogmalbal: “¿Imi anmal ibiga keg chogmal: ‘An iskuedgin pul nanao, ib-nuedga kunonigal? Tegil an akalzhul iskuedgin nanaodo.’ ” Imi tule teob chogzhal, ib-chunchunnad chul. Tenal tule-wal-walgwen ampa anmalgin istar chunmadimal. Imi we tulemal chogmaldo: “Pablo ampa tule-oturdananimal akalzhul iskuedgin nanegal.” Tenal tulemal-ankin-chogmaladyob antin tulemal-kwen-oturdajul. Al we tule ankin kakanzhajadbal Pabdin peyedzhe tar-oturdanoniko. Tenal Pab we tule-oturdakoedbal ib-nued imakodo. Tule-walgwen-pel-nikchul Pab-wagin nued-nanemalad =dsImi tule chogel: “An kakanzheel, wedin pul-pule oyonai Pab Tummad napírra chunma. Tenal an-kakanzheedbal an Pab-nug-okannonai-choggu, ¿tede ibiga an iskudiidbal Pab peyedzhe an-oturdadanijun? Antin kwen oturdaleged-wilub-chulin.” Tenal we tule e-iskuedgin-kudiidbal yabli peyedzhe oturdalegenab. xciChulá. ¿Imi Pab Tummad immal-nued imajulilen, Pab igi nabir tule-iti-napkin-pukmaladga igal-itogo? Keg kue. mbSImi anmal iskuedgin kudiil, anmal pul-pule oyonai Pab Tummad tule-napírragwad. ¿Tegil anmal igi chogojun? (Imi tule-chunmakedyob an pinche chogdo.) Imi an-iskuedgin-tiidbal an Pab-pentanai-choggu oyogal Pabdin tule-napírragwad, al Pab Tummad peyedzhe-an-oturdaked-wilubzhulin. ¿Imi Pab peyedzhe-an-oturdabiedbal anka immal-nued kwen imakojuldé? daAChulá. Tenal Pab Tummad keg-chulgu e-chogzhad-yopí imakodo. Imi tule meke-pel-kwapa kakanzhemalo, tenal Pab Tummad keg-chulgu napírra chunma, keg kakanzhe. Imi Pab-kartagin ampa Pab Tummadgin weob chogmodo:Al tulemal mag takmalo,
pedin napírra chunma,
tegin pe tulega igal-itogedgin,
pedin keg-chulgu tulegin nako. Sal. 51:4 `Imi teun takalgu, Judiomal-wal-walgwen Pab-Tummad-pengunonimal. ¿Al pemalde ebinzhe Pab akpene pemalga chogzhadyob kwen imakojul? _#Chulá. Wedin pega peyedzhe ib-nueddo. ¿Tede igijun? Nabir. Tenal Pab Tummad Judiomalbal e-kakapurwa chognoni, tule-pimaladga palchoggal. l^ S¿Imi pe Judio-tule-chunnadil, tegin pe abgan-tuku-chikaled igalgin naneel, tegil ib-pinchegaddé? ,]QTenal Judio-chunchunnadmaladdin aga ulubgin Judioyob Pab Tummadga nanemal. Tegin we tulemal Pabga abgan-tuku-chikchadyob aga ulubgin nanemalbal, tenal Pab-Purpabal nanemal, igal-nermakal-maidbal chul. Imi Judio-chunchunnadmalad Pab Tummadbal otummoledi-kuo, tenal tulemalbal chul.^\5Al pedin pinche askinbi Judio-tule, tenal pe purpal Judio-tule-chunnad chul. Tenal pedin pinche sanal abgan-tuku-chikaled-tule, tenal pe purpal abgan-tuku-chikaled-tulejul. Al pe Judio-tule-chunchunnadzhul. x[iImi pemal Moisés-igal-nermakal-maid nika-nemal, tegin pemal tule-abgan-tuku-chiked-igal nika-nemalbal. Tenal tule-sanal-abgan-tuku-chikalzhulid Moisés-igal-pallí naneel, pato oyonai, Moisés-igal-mamikidgin-walmajadbal pe tule-iskana. 'ZG¿Imi tule-abgan-tuku-chikalzhulmalad Moisés-igal-mamikid-pallí nanemalal, Pabdin tule-abgan-tuku-chikchamaladyob we tule-taknonimalojulzhí? Teobdo. EYTenal pemal Moisés-igal-pallí naneel, tule-abgan-tuku-chiked-igal kep pega ib-nuedga kunoniko. Tenal pe Moisés-igalgin walmajal, pe tule-abgan-tuku-chikalzhulidyob pato kunoniko. X#Imi Pab-kartagin nermakal maido:Imi pemal istar nanediidbal,Judiojulmalad istar Pab-nuggin todoaldamal. Is. 52:5; Ez. 36:22 xWiTegin pe Moisés-igal otummonanimal. ¿Tede pe ibiga Moisés-igalgin-walmajadbal pe Pab-nug izhonanimalmodé? iVKTegin pe tulemalga chunmananimalbal: “Pe melle ome-pidgin yolego.” ¿Tede pe ibiga ampa ome-pidgin yolemalmodé? Tegin pe istar chowal-mimmigan-takmal. ¿Tede pe ibiga chowal-mimmi-negmalgin immal-aturzhemalmodé? _U7Imi pe tule-pimalad-oturdananimal, ¿tede pe ibiga pe-chogzhiidyob pe nanejulmalmodé? Tegin pe tulemalga chunmananimal: “Pe melle tule-pidgin immal aturzhao.” ¿Tede pe ibiga ampa immal-aturzhemalmodé? }TsImi igal-chunchunnad-pel-kwapa tegin immal-wijiid-igal-pel-kwapa Moisés-igal-akar tanimal. Al pemal aga ulubgin mag itomalbal, pedin nabir tule-wichulmalad-oturdananimal tegin pe nabir tule-imichal-Judio-igalgin-togzhamalad-oturdananimalbal. MSTegin pemal aga mag itomalbal: “An mag-ito Pab-igalgin tule-Pab-wichulmalad-imamalo, tule-imia-nikchulid-iktumaidyob, tegin tule-pukwamaladga kallen neg-chichidgin neg-otalonaidyobbal.” #R?Tenal pemal nued wismaldo, Pabdin igi pei, tule ega nane. Tenal pemal Moisés-igal-wijiidbal igal-pul-nueganginbi chunmananimal tulemal igi naneenabmal. ;QoImi pemal kwénna-kwénna chogmaldo: “Antin, an Judio-tule. Imi an Moisés-igal-pallí kudimal.” Tegin pe tummarba-itogedgin chogmalbal: “Antin, an Pab-nued-wiis.” YP+Tenal an Pab-kaka-nuegan-chogdi-kujad-yopí Pab Tummad kep te ibegin Jesucristobal tule-ulubgin-pinzhediidbal tulega igal-itononiko. Pablo chogzhagujad Judiomal e-istar-tiidbal Moisés-igalgin walmajad bO=Imi Judiojulmalad Moisés-igal-chogzhad-yopí naneel, wedin oyonanimal, emalde Moisés-igal-chogzhad-yopí pato aga ulubgin pinzhedimal. Tenal Judiojulmalad aga ulubgin mag itononimalbal emalde e-taedgin nos o chul. :NmImi Judiojulmalad Moisés-igal kwen wichulmal. Tenal tule-Moisés-igal-wichulmalad kusgu e-itolegedbal Moisés-igal-chogzhad-yopí nanemalal, aga tukin igal-nued onosmal. M' ¿Tede ibiga we tulega igal-itolenoniko pe ebinzhe? Nabir. Imi we tulemal pinche-Moisés-igal-wijiidbal, Pabdin tulegin kwen chogojul-kuo: “Pedin tule-napírragwad.” Tenal Moisés-igalbal-inniki-tiidbal kep Pabdin tulegin chognoniko: “Pedin tule-napírragwad.” L Tenal tule-Moisés-igal-wichul-kudimalad, Moisés-igal-wichulidbal sapejul kwen oturdalenonikojul, tenal we tule e-iskudiidbal sapejul oturdalenoniko tegin purkwenonibalo. Tenal tule-Moisés-igal-wismaladdin, Moisés-igal-mamikidbal, ka igal-itolenoniko. gKG Imi Pab Tummad akal-akal tule-kwen-takchul-choggu, al Pab yopígwadbi tulega immal ima. qJ[ Tenal meke-ibi-tule nued naneel, immal-nuegan nikunoniko, tegin e-nug otummoledi-kuo tegin we tule aga ulubgin akalzhul-itononibalo. Tenal kepegin Judiomalga an-chogzhadyob kunoniko tegin te-cholbal kep Judiojulmaladga kunonimogo. YI+ Tenal meke-ibi-tule istar naneel, keg-chulgu we tulega igal-puled kunoniko, tegin peyedzhe wilenonibalo. Imi kepegin an-chogzhadyob Judiomalga kunoniko, tegin te-cholbal kep Judiojulmaladga kunonimogo. EHTenal tule-aga-tukinbi-pinzhedimalad igal-chunchunnad kwen abingejulmal, tenal igal-iskanagin nanedimal. Al Pabdin istar we tule-taknoniko, tegin Pab sapejul we tule-oturdanonibalo. sG_Imi tule Pab-neggin ilagwen-nadgu megbiel, tegin nug-otummolebiel tegin immalmal-nuegan nikubiel, keg-chulgu immal-nuegan-imakedgin alamakenab. Tenal tule-immal-nuegan-imakedgin-alamajadga Pab Tummad igal-uko ilagwen-nadgu tullegal. FTenal Pab-Tummad-tulega-igal-itogoed-ibegin chogzhado:Antin tule-immal-imajadbal tulega immal-imako. Sal. 62:11-12; Pr. 24:12 UE#Tenal pedin yapa-Pab-chogzhadyob-immal-imakedbal tegin pe aga ulubgin iskuedgin-kwen-pukib-itojulidbal, pedin aga tukin pul-pule Pab-napírragwad-tulega-igal-itoged-ibegin sapejul oturdalenonimogo. 1D[Tenal Pab yer pe-takedbal, tegin Pab wilejakwa pe-takedbal, tegin Pab pinnallé pebak nanediidbal, ilgwen sapejul pe-kwen-oturdakojul. ¿Tenal pemal ampa tejulile Pabgin-atajulidgin istar nanemalzhulzhí? Tenal Pab-pemalbak-pinnallé-nanediidbal pemal aga iskuedgin pukib-itononikid-wilubmalan. \~}t|{{Czz#yyxxwvvulttess>=(<;K:Q9E87H5543=2x100/8-- +*)(''o&%/#"! >FNG"X,) y  &\"6d_m7 Kwenadgan-pilalmalad, imi tule istar pe-imajal, pe melle tar-abirgin-chao, tenal pe tar-ebeo Pab sapejul we tule-oturdagal. Imi Pab-kartagin chogmodo:Pab Tummad chog:“Anpí unnila igal-nika sapejul
tule-abirgin-chegal.Tenal antin keg-chulgu sapejul
tule-abirgin-chemogo.” Dt. 32:35 Pab Tummad weob chogzhado. Tl! Tegin pe alamakenabmalbal tulemalbak pel-kwapa poni-nikchulidgin nanegal. xki Tegin tule istar pe-imajal, pe melle tar-abirgin-chao. Tenal pe tulemal-wagin pel-kwapa yer naneenabmal. hjI Tenal pemal pulakwa yer-itogedgin nanemalo, melle aga istar takmalo. Tegin pe melle tummarba-itogo, tenal pe tule-polganabak aga aiyob nanemalo. Tenal pe immal-wijiidbal pe melle peyedzhe-twagdar tummarba itomalbalo. i Tegin pe tule-weligwal-itobukmaladbak pe mes weligwal-itomogo. Tegin pe tule-pukib-itobukmaladbak pe mes pukib-itomogo. +hO Tegin tule-chabzhul-pe-imasmaladga pe chogenabmal: “Pab pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin.” Tenal pe melle tule-chabzhul-pe-imasmalad-ukapchemalo. Fg Tenal pemal takalil Jesúsgin-kwenad-walgwen immal napi-kujii, pe we kwenadga immal uko. Tegin pe takalbalil tule peje tani, pe aga neggin we tule odogo tegin pe masgin tar-okunpalo. af; Imi pemal nued wismal-choggu Pab pemalga immal-nuegan imako, al pe weligwal-itogenabmal. Tegin pemalga wilub-takleged nonikil, pe abin purtigenabmalbal. Tegin pe keg-chulgu pane-pane Pabzhe koldi-kuenabmalbal. weg Tenal pe melle Pabga-arpagedgin wiegumalo, tegin pe aga ulubgin pela-pela yer-itogedgin Pabga immal imabalo. d Tegin pemal aga muchub-muchub kwenadyob pilalguenabmal. Tenal pemal aga muchub-muchub pega-pul-tule-tummadyob aga pe-takenabmalbal. [c/ Tenal pemal aga emal-emal pilalgubimalal, napírragwadgin pilalgumalo, melle yami taedgin. Tegin pe istar igal-iskana takenabbal. Tenal pemal igal-nueganginbi naneenabmal, pe melle igal-nued-akar nomalo. _b7 Tenal tule kurkin-purpaled-nikal Pab-igalgin tulemal-okannogal, we tule, tulemal-okannoged-wilub. Tenal tule kurkin-purpaled-nikal tulemalga immal-napid ukegal, we tule wilub-okpineba immal-uked-wilub. Tenal tule kurkin-purpaled-nikal tummadga-toggal, we tule nuekwa immal takenab. Tenal tule kurkin-purpaled-nikal wilejakwa-tule-takedbal tule-pentagal, we tule weligwaledgin immal imakenabbal, yapadgin chul. Kwenadgan tulemal-pilalguenabmal, ebak-aichulmalad-ugakche Ea Tenal tule kurkin-purpaled-nikal tulemal-pentagal, we tule, tulemal-pentaked-wilub. Tegin tule kurkin-purpaled-nikal Pab-igalgin tulemal-oturdagal, we tule, tulemal-oturdaked-wilub. N` Tenal anmal kurkin-purpaled-akal-akal nika-nemalbal, Pab anmalga ukchadbal. Imi tule kurkin-purpaled-nikal Pab-kaka-palchoggal, we tule Pabgin-penzhulid ega uklejadbal, Pab-kaka-palchogenab. ,_Q Imi anmal-Cristobal-naigusmalad ampa teopímodo. Tenal anmal ichejulin, tenal tule-chan-walkwénnagwadyob kumal. Tenal anmal aga emal-emal mecha pulakwa yoyomal. z^m Imi anmal-chan akal-akal nika. Tenal we chanmal yopí kwen immal imabukchulmal, akal-akal immal imabukmal. j]M Imi Pab anka igal-uked-wilubzhulinadbal Pab yabli anka igal-ukcha pemalga e-igalgin chunmagal. Al an pemalga chogdo: imi pemal melle wilub-okpis Pab-igalgin aga tukin tummarba-itomalo. Tenal pemal nuekwa itogenabmal piaje pe unni Pab-igalgin arpagal. Imi Pab piaje pega igal-ukchádin egin penzhulgal, pe teje aga itogenabmal Pab-igalgin arpagal. \! Tenal pemal melle iti-napkin-igal-mamikidbal, pe nanemalo. Tenal pe pinzheed-kwagzhadbal pe-taed ogwamalo nued nanegal. Imi pe Pab-peigujiidyob pe nanediil, pedin mag itononiko, Pab igi pei. Tenal Pab-peigujiid-igal ib-nued, igal-chwilidikid tegin yer-Pab-imabalid. ([ K Nabirdo kwenamalad. Imi Pab wilejakwa pemal-takedbal an pemalzhe wilemo, tule-Pabga-tuladgin-immal-ukedyob pemal aga tukin Pabga pe-chan ukenabmal, pe-chan pellallé Pabgadgabi kugal, tegin Pab yer itononigalbal. Imi pe pellallé Pabga aga pe-chan ukel, wedin pul ib-nued Pab-otummogal. FZ $Tegin immalmal pél Pab-akar tanimal, tegin immalmal pél Pabbal tani, tegin immalmal pél Pab Tummadgadbal. Imi Pab Tummad ilagwen-nadgu nug-otummoledi-kuelen, nabirin. Pitogua.Y  #¿Imi toa Pab Tummadga immal ukchaPab we tulega immal ukegalmo? Chulá.Tenal immalmal pel-kwapa Pabgadbi. Job 41:11 X# "¿Imi toa wisguo-junna,Pab igi pinzhe? Keg kue.¿Tegin toa Pab-Tummad-uanaibalo? Keg kubal. Job 15:8; Is. 40:13; Jer. 23:18 4Wa !Imi Pab-kartagin chogdo:Imi Pab Tummad napírra
tulemalga immal-nuegan imanoni.Tegin Pab napírra pinzheed nikabal,
tegin Pab pirkin immal wisbal.Tegin tule mag kwen itojulbalPab ibiga weob immal ima.Tenal tule Pab-pinzheed-kwen-palgaojul-kuo. Is. 55:8-9 KV ¿Ibiga weob Israel-tulemalga kus pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab Tummad oyononi tulemal-pel-kwapa e-chogzhad-pallí kwen ibzhaszhulmal. Al Pab Tummad akalzhul pel-kwapa wilejakwa tule-taknonimalo. %UC Imi Israel-tulemal imisgwadzhe Pab-chogzhad-pallí kwen ibzhejulmal. Tenal Pab wilejakwa pe-takedbal, Pab kujal wilejakwa ampa Israel-tulemal-taknonimogo. 6Te Imi akpene pemal Pab-chogzhad-pallí kwen nanedijulmal. Tenal imidin Israel-tulemal Pab-chogzhad-pallí-immal-kwen-imaszhulidbal Pab wilejakwa yabli pemal-taknonimal. S ¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi Pab Tummad tulemalga immal-ukoeddin keg tulegin pal-idir. Tegin Pab tule-chujal, keg tule-pal-metbal. ;Ro Imi Pab-Tummad-kaka-nuegan-igalzhiktin Israel-tulemal pemalbal Pabbak-aichulmal. Tenal Pab-Tummad-tule-chued-igalzhikdin Israel-tulemal e-tad-saglaganbal Pabbak-ai-nuegan. wQg Tenal an Israel-tulemalga iskued elijal,
an Israel-tulemalga igal-mesne, iskued igegal.” Jer. 31:33-34 .PU Tenal Judiojulmalad pél abonolenonimalal, kep Israel-tule-mamimalad-pel-kwapa abonolenonimogo. Imi Pab-kartagin ampa nermakal maimodo:Imi Pab Tummad chogzhado:“Imi tule-abonoged Sión-akar noniko.Tenal we tule iskued-igegalIsrael-tulemal-imanoniko. Is. 59:20 O  Kwenamalad, imi an peichul pemal-Judiojulmalad aga tummarba-itogedgin chogdamalo: “Pab Israel-tulemal-mete-choggu, al anmal yer-itomal.” Tenal antin, an pei, pemal-Judiojulmalad Pab imichal Israel-tulemalgin-immal-magarojad wisgumal. Imi Pab pel-kwablejal Israel-tulemal-okannos melle Cristogin ibzhegal, Judiojulmalad-Pabbal-chulesmalad pel-kwablejal abonolenonimaloedzhe. ~Nu Imi Pab tule-abonogal unnigus-choggu, al Pab e-tulega pemal-imako, olivo-aan-chapurbalid pinche kusgu-e-igal-maichulidbal olivo-wal-chunchunnadgin yolejadyob. Al Judiomal-Jesucristogin-penzhul-kunonikil, Pab pul-pule e-tulega Israel-tulemal-imabalo, olivo-aan-chunnad aga e-walgin kannan yolejadyob. Neg-tuku-omojal, Israel-tule-ampa-pukmaloed Pabbal abonolenonikoed UM# Imi Judiomal ampa ukin-ukin Pabgin pengunatapchulil, abonolenoniko, olivo-aan kannan e-walgin yolenonikidyob. Imi Judiomal Jesucristogin-penzhul-kunonikil, Pab kannaleged nikado, Judiomal-abonogal. 5Lc Imi pemal pog-pel pinzheenabmal, Pab chabzhul tule-imakedgin o chulil, Pab wilejakwa tule-takedgin. Imi Pabdin Israel-tulemal egin-pengujadbal chabzhul Israel-tulemal-imas. Tenal pemal ampa Pab-wilejakwa-tule-takedbal naneel, Pab wilejakwa pe-takmogo. Chulil, Pab ampa chabzhul pe-imanonimogo. EK ¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi Pab olivo-aangan-chunchunnadyob, wilejakwa e-tulemal-pel-takchajul-choggu, imisgin pemal pulzhun, ¿Pab Tummad chun wilejakwa pemal-takojí? Chulá. J3 Imi pemal nabir chogmalando. Tenal Judiomal Pabgin-ibzhejulidbal itimilenonimal. Tenal pemal Pabgin-penzhulidbal kusguadyob olivo-wal-chunchunnadgin yolenonimal. Al pe melle tummarba itononimalo. Tenal pe tobe-naneenabmal, melle Judioga-kusmaladyob pemalga kunonigalmo. gIG Imi an wisdo, pemal-wal-walgwen chogdamalo: “¿Igi taklejun?” Nabir. Tenal pe chogmalbal: “Imi olivo-aangan-itimiles, anmal ánal olivo-wal-chunchunnadgin yolenonimalgal. Al anmal akalzhul tummarba itogodo.” H7 Tenal pemal-olivo-chapur-aanganyob-yoles-choggu, al pe melle olivo-chunchunnad-aangan-itimilejadgin yolejadbal pe tummarba itononiko. Imi pe tummarba itogel, pe wisguenab pedin tunkugal olivo-wal-chunchunnad-kwen-imajul. Tenal olivo-wal-chunchunnaddin tunkugal pe-imamai. aG; Imi Israel-tulemal-wal-walgwen Pabgin nodmal, chapi-walgin e-aan chiklejadyob kunonimal. Tenal Israel-tulemal olivo-chapi-chunchunnad-e-aanyob. Tenal Judiojulmaladdin, olivo-chapur-e-aanyob. Imi pemal-olivo-chapur-e-aanganyob, olivo-wal-chunchunnadgin e-aan-kusgu-yoyomaladgin yolenonimal. Tegin pemal olivo-walgin-yolejadbal ampa nimai. _F7 Imi tule kepe-madu-chobed Pab Tummadga ukchal, Pab Tummadgatpí, al madu-kwagwaled-pejad ampa chwilidikidmo. Teginbal, olivo-chapi-chagla ampa Pabgatpímo, tegin e-aanganmal ampa chwilidikidmo. Imi Israel-tule ampa weobmo. Imi Israel-tulemal kepegin Pab Tummadgatpí-choggu, al Israel-tulemal ukin-ukin-ampagunatapid ampa chwilidikmalmogad. YE+ Imi Pab Israel-tulemal-ebejadbal, Judiojulmalad kep Pabbak igal-nudanonimal. Al Pab kannan Israel-tulemal-abingajal, pul-pule Judiojulmaladga ib-nuedga kunoniko, tule purkwaled-akar kannan tullejadyob. xDi Imi an imabi-kunaindo, an-tulemal Judiojulmaladzhe nobgumal, an-tulemal-wal-walgwen Pabbal abonolenonimalgal. *CM Imi an pemal-Judiojulmaladga an chogbido: imi an Judiojulmaladga an Jesús-nuggin-palmilegalidga mai-choggu, al an yer itodo, we Pabga-arpagedgin arpagal. B! Imi Israel-tulemal iskuedgin-arkwasmaladbal tule-iti-napkin-pukmaladga ib-nuedga kunoni. Tegin Israel-tulemal Pabgin-nojadbal Judiojulmaladga ib-nuedga kunonimo. Al Israel-tulemal Pabbak kannan igal-nudanonimalal, pul-pule Judiojulmaladga ib-nuedga kunonimalo. yAk Imi an pemalzhe ekisbibaldo: ¿Imi Israel-tulemal chunchunnad Pab-Tummadgin-yolejadbal ilgwen pelguo o chul? Chulá. Tenal Israel-tulemal-Pabbak-iskujadbal Pab Judiojulmalad-abonononi, Israel-tulemal Judiojulmaladgin nobgunonimalgal. a@; Tegin we tulemal-e-imia aku ata-peielen,
nabirin, melle immal takegal.Tegin we tule-e-yankal ilagwen tulludik peielen,
nabirbalin. Sal. 69:22-23 Judiojulmalad Jesucristogin-penzhulidbal abonolenonikoed w?g Tegin David Pab-kartagin ampa chogmodo:Imi tule-Pabgin-ibzhejulmalad
weligwal mas-kunpukmaladgin e-poniga kunonikilen,
nabirin, tule-chakigin-kalenonikidyob.Tenal tulemal weligwal mas-kunpukwadgin tule-iskana
ukposmalalen, nabirin,
tule akwa-mulgin nag-kolnonikidyob.Tegin we tulemal peyedzhe oturdalenonikilen, nabirbalin. O> Imi Pab-kartagin ampa nermakal maimodo:Pab Tummad imisgwadzhe nono-owelejadyob
lolló we tulemal-imas.Tegin Pab aku-atagal,
tegin aku-itogal tar-imasbal. Dt. 29:4; Is. 29:10 T=! ¿Tede igijun? Nabir. Imi Israel-tulemal peigunain, tule-iskued-nikchulmaladga kunonigal. Tenal Israel-tulemal kwen unniguszhul-kus tule-iskued-nikchulmaladga kunonigal. Tenal tule-chulesmaladbi unnila unnigusmal tule-iskued-nikchulmaladga kunonimal. Tenal Israel-tule-pimalad Pab pela-pela tar-izhos melle egin ibzhemalgal. ^<5 Imi Pab tule-chuleged-wilubzhulinadbal tule-chus-choggu, al tule e-immal-imakedbal kwen chuleszhul. Tenal Pab wilejakwa-takedgin tule-chuszhulilen, Pab-wilejakwa-tule-taked-wilubzhulinad ibga kwen kunonikojulin. ; Imisgwadzhe Pab Tummad ampa tule-chunaimo. Imi Pab Tummad tule-chuleged-wilubzhulinadbal yabli walpókwa tule-chus. [:/ ¿Imi Pab Tummadde Elíasga igi chogzha pe ebinzhe? Nabir. Imi Pab Tummad Elíasga chogzhado:Imi antin milikugle pato tulemal-chus,
melle Baal-chowal-mimmiganzhe Pab Tummadyob kolgal. 1 R. 19:18 t9a Pab Tummadye, Israel-tulemalPe-kaka-palchogmalad-mechamalye,
tegin pega-immal-kuged-kwigwismalad eyarismalbalye.Tegin we tulemal anpí walkwénna an-ebesmal.Tenal we tulemal ampa an-mesbi-kualmalmoye. 1 R. 19:10,14 A8{ Imi Pab Tummad iktualeba tule-egadga-kumaloed-kwen-metejul. ¿Imi pemal nued wismalzhulzhí Pab-kartagin Elíasgin igi chogzha? Imi Elías Pabzhe-koledgin Israel-tulemal-tuktis: W7 ) Tegil an pemalzhe ekisbimojundo: ¿Imi Pab Tummad chunchunnad aga e-tulemal-mete o chul? Chulá. Imi antin-Pablo, Israel-tulemodo. Tegin an Abraham-e-wagwamo, Benjamín-chikid. Tenal Pab an-kwen-metejuldo. 6} Tenal Isaías Israel-tulemalgin chogzhado:Pab Tummad chog:“Imi antin wakur-akar-chedoje
pemalzhe chunkal oyonai, anche taggal.Tenal pemal yapa anche tagmal,
tegin an-choged-pallí immal kwen imaszhulmalbal.” Is. 65:2A5{ Tegin Isaías tobzhulidgin chogzhamodo:Pab Tummad chog:“Imi tule-an-amiszhulmalad an-amismal.Tegin tule an-ekichiszhulmaladga
an oyos antin toa-tule.” Is. 65:1 a4; Imi an kannan pemalzhe ekisbibaldo: ¿Imi Israel-tulemalde chunchunnad aku itomalá? Chulá. Imi kepegin Moisés chogzhado:Pab Tummad chog:“Imi an tule-pimaladga immal-nuegan imakedbal,
ankin nobgu pemal-imanoniko.Tegin tulemal-an-tulejulmalad-immal-wichulmaladbal,
an istar-itogal pemal-imamalbalo.” Dt. 32:21 O3 Al an ekisbimojundo: ¿Tegil Israel-tulemal Pab-kaka-nuegan kwen itodijulmaldé? ¿Al Israel-tulemal weob chogyé? Chulá. Tenal Israel-tulemal Pab-kaka-nuegan itosmaldo. Imi Pab-kartagin chogmodo:Imi napa-naid-ugakche,Pab-kaka mimiles,
tegin tule-napi-pukwamaladzhePab-kaka pel mimilesbal. Sal. 19:4 &2E Imi tule Pab-Jesucristo-igal-itononikidbal kep Pab-Jesucristogin ibzhenoniko. Tenal Cristo-kakapurwagin tule kep wisgunoniko Pab-Jesucristo-igal, igi. 1  Tenal Israel-tulemal-pel-kwapa Pab-kaka-nuegan kwen abingaszhulmal. Imi akpene Pab-kaka-palchoged-Isaías ampa chogzhamodo:Pab Tummadye,¿toa pe-kaka-palmijadbal ibzhao?¿Tulemal walpókwajal pegin ibzhaojulzhí?Teobdo. Is. 53:1 v0e Tenal tule kwen palmileszhulil Pab-kaka-nuegangin chunmagal, ¿tede we tule igi tulemalga Jesucristo-igalgin chunmanoniko? Keg kue. Imi Pab-kartagin ampa chogmodo:Imi tule-Pab-kaka-nuegan-palchogdanikil,
ibi tar-nued. Is. 52:7 W/' Tenal tule Jesucristogin ampa ibzhejulil, ¿tede we tule igi Pab-Jesúszhe kolnoniko? Keg kue. Tenal tule ampa Jesucristo-igal kwen itodijulil, ¿tede we tule igi Jesucristogin ibzhenoniko? Keg kue. Tenal tule-kwen-nikchulil, Pab-kaka-nuegangin tulemalga chunmagal, ¿tede we tulemal igi wisgumalo Jesucristo ibi-tule? Keg kue. .w Imi meke-ibi-tule Pab Tummadzhe kolnail,
we tule abonolegoPab Tummadzhe melle sapejul oturdalegal. Jl. 2:32 p-Y Imi Pab akal-akal tule-kwen-takchul, pel yopígwadbi Judiomal-tegin-Judiojulmalad-tak. Imi Pab pel-kwapa-tulemal e-tummadga mai. Tegin Pab tule-pel-kwapa-eje-kolmaladga wilub-okpis immal imabal. Imi Pab-kartagin chogdo: ,w Imi Pab-kartagin ampa chogmodo:Imi meke-ibi-tule we tulegin penzhulil,
kwen pinkeguojul-kuo. Is. 28:16 L+ Imi pe chunchunnad aga ulubgin Cristogin penzhulil, kep pe tule-iskued-nikchulidyob kunoniko. Tegin pe tulemal-wagin Jesúsgin chogzhal: “Jesús Pul-Tule-Tummad,” kep pe unniguo abonolegal. k*O Imi pe aga kakagin chogzhal: “Jesús pul Tule-Tummadga mai,” tegin pe aga ulubgin kwen penguszhulbalil, Pab Tummad purkwaled-akar Jesús-otulos, pedin ilagwen-nadgu abonolego Pab Tummadzhe melle sapejul oturdalegal. )- Tenal Pab-kartagin chogdo:Pab-kaka-nuegan pato pe-waglik kudii,
pe akne-need wichul,Pab-kaka pal amigal.Imi Pab-kaka-nuegan
pato pe-ulubgin mai,
tegin pe-uabal choglenaibal. Dt. 30:14 Tenal anmal Cristogin-penzhulidgin we kakagin chunmananimal. i(K “¿Toa napil-ulpal nao(purkwal-maid-akar kannan Cristo chedagal)?” Dt. 30:13 Keg kue. N' Tenal tule-Cristogin-penzhulidbal-iskued-nikchulidga-kunonikid-igal chogdo:Pe melle aga ulubgin pinzhedamalo:“¿Toa Pab-negzhe togo(iti-napche Cristo-chedagal)?” Dt. 30:12 X&) Imi Moisés tule-iskued-nikchulidgin chunmasgu, Moisés-igal-mamikid-pallí-nanediidgin chunmadi-kus. Tenal Moisés chogzhado:Imi tule we igal-mamikid-pallí naneel,
we tule tullego. Lv. 18:5 %  Imi Moisés-igal-mamikid Cristobal pelgunoni, tule-pel-kwapa-Cristogin-penzhulmalad tule-iskued-nikchulmaladga kunonigal. $ Tenal Israel-tulemal kwen wichulmal Pab tar-pentabi-kunain tule-iskued-nikchulidga kunonigal. Tegin Israel-tulemal aga tukin alamadi-kusmal, tule-iskued-nikchulmaladga aga imagal. Al Israel-tulemal Pab-kwen-abingaszhulmal, tule-iskued-nikchulidga kunonigal. '#G Imi antin Israel-tulemalgin chogmodo, Israel-tulemal chunchunnad Pabga immal imabimalan. Tenal Israel-tulemal immal-kwen-wichulidbal immal imakaldamal. "  Kwenadgan, imi an ulubgin napírra peigujiindo, tegin an Pabzhe pela-pela kolaldabal, Israel-tulemal Pabbal abonolenonimalgal. 9!k !Imi Pab-kartagin ampa weob nermakal maimodo:Imi Pab Tummad chogdo:“Imi pe takto,
antin neg-kwebur-Sióngin
akwa-mul-tummad chis.Tenal tule we akwa-mul-tummadgin
yolenonimalal, agladamal.Tenal tule we akwagin pengunonijulmalal,
kwen pinkeguojulmal.” Is. 28:16s _ ¿Imi Israel-tulemal, ibiga tule-iskued-nikchulmaladga kunonijulmaldé? Imi Israel-tulemal Pab-Jesús-penzhulidbal kwen nanaszhulmaladbal tule-iskued-nikchulmaladga kunonijulmal. Tenal Israel-tulemal sanal alamajadbal tule-iskued-nikchulmaladga kubimal. Al Israel-tulemal nosmal, tule akwa-mulgin-yolejadbal agladedyob. Tenal we akwa choglege, Jesucristo. #? Tenal Israel-tulemal pela-pela alamasmalan igal-napírragwadgin nanegal. Tenal Israel-tulemal kwen unnijulgus tule-iskued-nikchulmaladga kunonigal. oW Imi Israel-tulemalgin weob kus-choggu, ¿tegil anmal igi chognemojun? Nabir. Imi akpene Judiojulmalad kwen alamaszhulmal napírra nanegal. Tenal Judiojulmalad Pab-Jesúsgin-penzhulidbal tule-iskued-nikchulmaladga kunonimal. a; Imi akpene Pab-kaka-palchoged-Isaías chogzhadyob kunonido. Tenal teun Isaías chogzhado:Imi Pab-Pela-Pela-Kannaleged-Nikaddin
anmalga mimmigan-kwen-ebeszhulilen,
anmal-tule-pukmalad-kwen-nikchulin,
anmal Sodoma tegin Gomorra-neg-kweburganyob
pelgusmogan. Is. 1:9 Israel-tulemal Pab-kaka-nuegangin kwen ibzhejulmalad yk Tenal Pab Tummad sapejul
iti-napkin-tulemal-oturdanonikidgin,
ilgwen tulemal-opelononiko. Is. 10:22-23 mS Tegin Pab-kaka-palchoged-Isaías Israel-tulemalgin chogzhamodo:Imi Israel-tulemal ichejul nika,
termal-kakpal ukub-nikadyob unnijul pel epised.Tenal Israel-tulemal
yabli walpókwa wis abonolenoniko. w Tegin Oseas chogzhabaldo:Imi Pab Tummad ampa
aka-we-neggin-tulemalgin chogzhado:“Pemal an-tulejulmal.”Tenal Pab Tummad ampa aka-we-neggin
we tulemalgin chognonibalo:“Pemal Pab-Tummad-Tulad-e-nuskan.” Os. 1:10 R Imi Pab Tummad e-kaka-palchoged-Oseasbal weob chogzhado:Imi antin, an-tulejulmaladzhe kolo,
an-tulega kugal.Tegin an-istar-tule-takedzhe an kolnoniko:“An pemal-pilal.” Os. 2:23 +O Imi Pab anmalzhe-kochadbal ampa wilejakwa anmal-taknonimalmo. Tenal Pab Tummad anmal-Judiomalzhe-kochamaladbijul, tenal Judiojulmaladzhe-kochamalad ampamo. kO Tenal Pab Tummad untar tule-iskana-abintadi-kujadbal Pab wilejakwa-tule-takmaladga kep oyononijun, ede pela-pela kannaleged nika. Tenal Pab Tummad iktualeba kuakwa tule-wilejakwa-taklesmalad-urpis, e-neggin otummolegal. !; Imi Pab Tummad wal-walgwen-tule-opinnis e-itolegedbal tule-opelogal. Tenal Pab melu tulemal-abintadi-kus tulemalbal e-kannaleged oyogal. Tegin Pab tulemal-abintadi-kusbal sapejul-tule-oturdaked oyogalbal. Tenal Pab tule-opinnijadbal igal-nika tule-opelogal o tule-pentagal. >u ¿Imi tule-napchagin-arpaged igal-nikajulzhí napcha-choggwénnagwadgin e-itoleged akal-akal mete chobgal, kwéntin immal-nuedga ebugal, kwéntin immal-polega ebugal? Teobdo.  Tenal pe Pabzhul-choggu, ¿tede pe igi Pab Tummadgin chogo: “Pedin noal immal imas?” Chulá. Keg kue. Imi Pab-kartagin chogdo:¿Mete tule-e-chobzhadga chogo pe ebinzhe: “Ibiga pe weob an-chobzha?”Chulá. Keg kue. Is. 29:16; 45:9 K Al an wisdo, pemal-wal-walgwen chogdamalo: “Imi Pab egin-melle-ibzhegal tule-imakel, ¿tede ibiga Pabde ankin chognejun iskued ankin tani? Pab ankin weob choged-wilubzhulin. Imi Pab Tummad an-okannos-choggu melle egin ibzhegal, ¿tede an igi Pabga chogojun Pab-anka-imajadyob an melle nanegal? Chulá. Keg kue.” C Al Pab Tummad e-itolegedbal wilejakwa toa-tule-takpídin, wilejakwa tule-takodo. Tenal Pab Tummad e-itolegedbal egin-melle-ibzhegal toa-tule-imabídin, egin-ibzhejulgal tule-imabalodo. eC Imi Pab-kartagin nermakal maido, Pab Tummad Faraónga chogzhado:Imi antin tule-tummadga pe-odos,
an-kannaleged pebal mag taklenonigal,
tegin tulemal napa-naid-ugakche
an-nug otummomalgal. Ex. 9:16 } Tenal Pab wilejakwa tule-takedbal yer tule-tako, tenal tule-itolegedbal chul tegin tule-e-immal-imakedbal chulbal. +O Imi Pab Moisésga chogzhado:Imi an wilejakwa tule-takpiel,
an wilejakwa tule-takodo.Tenal an wilejakwa tule-takpijulil,
an wilejakwa tule-kwen-takojul.Tegin an tule-pentabiel, an tule-pentakodo.Tenal an tule-pentabijulil,
an tule-kwen-pentakojul. Ex. 33:19 *M Imi Pab-chogzhadyob Isaac-machimalgin kus-choggu, ¿tegil anmal igi Pab Tummadgin chogmojun? ¿Tegil Pab Tummad nuekwá tulegin kwen pinzhejuldé? Chulá. # ? Imi Pab-kartagin ampa nermakal-maimodo:Pab Tummad chogzha:“Antin napírra Jacob-pilalgus,
tenal antin istar Esaú-taknoni.” Mal. 1:2-3 I   Al Pab Tummad e-chogzhadbal Rebeca-machi-walgwen-chus, tenal machi-immal-nuegan-imakedbal-chul. Tenal Pab Tummad iktualeba Rebecaga chogzhado:Pe-machi-tummad e-urpa-mosga kuo. Gn. 25:23 & E Imi Isaac-machimal ampayo mimmilegeddu, tegin ampayo immal-akaloeddu o ampayo immal-nuegan imakeddu, Pab Tummad oyos ede kusgu e-itolegedbal tule-chu. | q Teginbal, Rebeca-nuskan-walbo-nikaddin pab-walkwénnagwadgad. Tenal we machimal-e-pabdin anmal-tad-Isaacgad. ' G Imi Pab Abrahamga kaka-ukchadbal Abrahamga chogzhado:Imi an wegiidzhe kannan peje nonibalil,
an taknoniko pe-ome-Sara machi-nika. Gn. 18:10,14 ;o Imi wedin choglejundo, tule-Abrahambal-sanal-mimmilenonimalad Abraham-wagwagan-chunchunnad-chul. Tenal tule-Pab-Tummad-kaka-ukchadbal-mimmilenonimaladbi Pab-nuskanga kunonimal.  Teginbal tule-Abraham-akar-tanimalad pel-kwapa Abraham-e-wagwagan-chunchunnad-chulbal, tenal tule pinche wal-walgwen Abraham-e-wagwagan-chunchunnad. Tenal Pab Tummad Abrahamga chogzhado:Isaacbal pe-wagwagan-chunchunnadga kunoniko. Gn. 21:12 xi Imi pemal keg chogmalal, Pab Tummad e-kaka-ukchad-pallí keg immal ima. Tenal Pab Tummad e-chogzhad-pallí pél immal imada. Imi Israel-tulemal pel-kwapa Israel-tule-chunchunnad chul, pinche wal-walgwen Israel-tule-chunchunnadmalad. + Tegin tadgan-Pab-Tummad-tar-chusmalad ampa Israel-tulemalmo. Tegin Israel-tule-e-tadgan-akar, Cristo sanal nonibal. Imi Cristo Pab-chunchunnad, tegin Cristo pel-kwapa-immalmal e-tummadga maibal. Al Cristo pane-pane ilagwen-nadgu otummoledi-kuelen, nabirin. Pitogua. q[ Imi Israel-tulemal igal-nikamal Pab-nuskanga kunonigal, tegin Pab-yer-takleged ampa Israel-tulemalgadmo. Tegin Pab Tummad Israel-tulemalbak aga kaka-ukchamal. Tegin Pab Tummad Moisésbal Israel-tulemalga igal-mezhisbal. Tegin Israel-tulemal igal-nikabal Pabzhe-koled-neggin Pab-otummomalgal. Tegin Pab Tummad Israel-tulemalga kaka-ukchabal immal imagal. O Tenal an naga itodo, an Pabzhe pul ukapchalegelen, pul nabirin, tegin an Cristo-maidzhe melle pal omogelen, pul nabirbalin, an-kwenamalad-sanaled-Israel-tulemal an-anal Cristoje abonolenonimalgal. &E Imi Israel-tulemal-pel-kwapa Jesucristo-abingejulmal-choggu, al an naga ulubgin pukib-itogedbal an nunma-ito. Tenal an pukib-itoged keg-pel-chulgubal.  9 Imi an Cristobal-naidbal an chunchunnad pemalga chogdo: an kwen kakanzhejul. Imi Pab Purpa Nued an-ulubgin-maidbal an itomodo, an chunchunnad chunma. A{'meke nikpad, meke neg-ulpalid, meke ibi-immala-iti-napkin-pinnismalad keg pel ku, Pab-anmal-pilaled-akar anmal-onogal. Imi Pab-anmal-pilaled anmal-Tummad-Jesucristobal oyolenoni.0Y&Imi an kwen penzhuldo, meke an purko, meke an tula-tio, meke angelmal, meke niamal, meke imis immal kunaid, meke immal kujal kuoed, meke immal-saglagan-mamikid, d~A%Tenal Pab-anmal-pilaledbal, anmal keg-chulgu pel-kwapa we igal-pulegan-abalgin nakwemalo. F}$Tenal Pab-kartagin ampa nermakal maimodo:Pabye, imi an pebal-naidbal,
anmal pane-pane purkwed-abalgin kudimal,
tegin tulemal oveja-mesneedyob anmal-takmalbal. Sal. 44:22 b|=#¿Tede toa Cristo-an-pilaled-akar an-onogo? Keg kue. Tenal meke-ibi-igal-puled anka nonikil, meke wileged, meke tule peyedzhe an-imanonikil, meke anka mas-kunned-nikchul kunonikil, meke an mol-nikchul kunonikil, meke an poni-abalgin kunonikil, meke an purkwed-abalgin kunonikil, meke-igi anka kunonikil, Cristo-an-pilaled an-kwen-metojul. >{u"Tegin ¿toa tule-chulesmaladgin chogbalo: “We tulemal sapejul oturdaleged-wilub?” Keg kue. Imi Jesucristo anmal-iskuedga pato purkwis. Tenal Jesucristo yabli anmalga kannan tullenonibal. Tegin Jesucristo Pab-Tummad-nuedzhik tule-tummadga chigwitap, anmal-irwal chunmagal melle anmal-sapejul-oturdalegal. z!¿Tegil toa tule-Pab-tar-chusmalad-tuktigo? Keg kue. Tenal Pab Tummad tule-iskued-nikchulidyob tule-chulesmalad-imas. y  Imi Pab Tummad aga e-Machigin kwen chogzhajul: “Antin an-machi-kwen-ukojul.” Tenal Pab Tummad pel-kwapa anmalga yabli aga e-Machi-ukcha-choggu anmal-iskued-anal purkwegal, ¿al Pab anmalga pul-pule e-Machibak mes immal-pimalad ukmogojulzhí? Teobdo. x%¿Tede igi pe pinzhemal? Imi Pab Tummad an-chogzhadyob anmalga pél immal imas-choggu, ¿tede toa unnio anmal-abin-kwisgugal? Keg kue. w}Tenal Pab Tummad iktualeba aga igal-mezhisbal tulemalzhe wal-walgwen kolgal. Tenal Pab Tummad ampa we tulemalzhe kochabal egadga kugal. Tegin Pab Tummad tule-iskued-nikchulidyob we tulemal-imas. Tegin Pab ampa we tulemal-nug-otummononimalbal. LvTenal Pab Tummad iktualeba tulemal-wiis, Cristobal abonolenonimalo tegin Pab Tummad iktualeba we tulemalga igal-mezhisbal e-Machi-yopíjal kugal, Cristo kwenamalad-abalgin machi-tummadga kugal. ;uoTenal anmal nued wismalbaldo Pab-immal-imakoedbal tuleje-kolmaladga tegin tule-Pab-pilalmaladga neg-kuoedbal Pab Tummad pel-kwapa immal imanai ib-pul-nued we tulega kugal. bt=Tenal Pab Tummad ulubzhe mag anmal-takmal. Tenal Pab Tummad wisbal E-Purpa-Nued igi peigujii. Tenal Pab Purpa Nued tule-Pabgabi-kudimaladga Pab-choged-pallí Pabzhe wilenai. Pab Tummad Jesucristobal anmal-pilal s3Tenal anmal purpal lolló-choggu, al Pab Purpa Nued anmal-pentamo. Tenal anmal wichulmaldo, igi pul-nabir Pabzhe kolgal. Tenal Pab Purpa Nued Pab Tummadzhe anmal-anal wilenaidda. Tenal Pab Purpa Nued ulubgin-akar kolnai tenal kakagin-keg-chogle Pab Purpa Nued igi chog. Xr)Tenal an immal nikchulil, ¿an ampa pinnallégwadgin abintakojulzhí? Teobdo. |qqTenal anmal nued wismaldo Pab anmal-abonos, tenal anmal ampayo takmal. Nabir. Imi anmal immal takchiil, ¿an igi pal abintako takegal? Keg kue. An pato takchii. Tegin anmal pato immal nikal, ¿an igi pal abintako? Keg kue. An pato nika. $pAImi Pab-iti-napkin-immalmal-opinnismaladbi pukib-itojulmal, tenal anmal-tuleje-pakal aga ulubgin peyedzhe pukib-itogedbal kolmananimalmo. Tenal Pab Tummad anmalga inzhel E-Purpa-Nued-ukcha. Tenal anmal pato kuakwa pela-pela abintabukmal anmal-chan-ogwalenaidbal Pab-nuskanga kugal. o}Imi anmal nued wismaldo immalmal-pél-pinnijad imisgwadzhe kolmananimal ome-nuchu-nikunaidgin-nunmaked-itonaidyob. nTenal Pab Tummad nued wisdo, immalmal-pel-kwapa-pinnijaddin nungued-igal-akar nomalo, tegin Pab-nuskanyob yer-taklenonimalmogo. mTegin iti-napkin pél immalmal-pinnismalad ib-keg-kuedga kunonimal, tenal e-itolegedbal chul, tenal Pab-Tummad-chogzhadbal kunoni. wlgImi Pab-pel-kwapa-immal-opinnismalad pato kuakwa púle abintabukmal Pab-nuskan nugu-taklegedgin nonikoedzhe. k Imi an takto, imis anmal-wilenanimaladdin anka twagdar pul peyedzhejul, anmal kujal immalmal-nugu-takleged taknonikoedga. j%Imi anmal Cristobak mes wiledi-kujadbal, Cristobak mes nug okannoledi-kumalmogo. Al anmal Pab-nuskan-choggu, al Pab-Tummad-immal-nikad anmalgadga kumogo. Tenal Pab-immalmal-nikad anmal Cristobak mes nikunonimalmogo. Pab-pel-kwapa-immal-nuegan-imaked kujal noniko SiTenal Pab Purpa Nued anmal-purpaga oyonai, anmal Pab-nuskan-chunchunnad. QhTenal pemal Pab-Purpa-kwen-abingaszhulmal immalmal tobgugal. Tenal pemal Pab-Purpa-Nued-abingasmal Pab-nuskanga kugal. Imi anmal Pab Purpa Nuedbal chogaldamal: ¡Abba! Wedin choglege, an-pab. cg?Tenal meke-ibi-tule Pab Purpa Nued tar-cheitiil, we tuledin Pab-nuskan-chunchunnad. f Imi pe-chan-chogedbal naneel, pe purkwenoniko. Tenal pe Pab Purpa Nuedbal pe-chan-peigujiid pelgunonikil, pedin tula-kudio. yek Kwenadgan, al anmal keg-chulgu Pab-Purpa-Nued-choged-pallí naneenabmal, tenal anmal-chan-chogedbal chul. |dq Tenal Pab Tummad purkwaled-akar kannan Jesús-otulos. Al Pab Tummad ampa E-Purpa-pegin-maidbal pe-chan-otulomogo. c Tenal Cristo pegin mail, pe-chan iskuedbal yabli purkwenoniko, tenal pe-purpa iskued-kwen-nikchulidbal pe tula-tio. Fb Tenal Pab Purpa Nued pe-ulubgin mail, pedin pe-chan-chogedbal kwen kalenatapchul, tenal Pab Purpa Nued pe-cheimai. Tenal tule aga ulubgin Cristo-Purpa-kwen-nikchulil, Cristogad-chul. SaTenal tule e-chan-chogedbal kalesgudimalal, keg weligwal Pab-Tummad-ima. ,`QTenal tule immal-akaloedginbi pinzhediil, pato Pab Tummadbak istargad. Al we tuledin Pab-igal-chogzhad-pallí kwen nanejul, tegin keg-kubal nuekwá nanegal. C_Tenal tule aga e-chan-choged-pallí pinzheel, targa purkwed noniko. Tenal tule Pab-Purpa-Nued-choged-pallí pinzheel, aga ulubgin akalzhul-itogo tegin ilagwen-nadgu tula-kudibalo. 6^eTenal tule-kusgu-aga-chan-taedgin-nanedimalad, e-chan-choged-pallí pinzhedimal. Tenal tule-Pab-Purpa-Nuedbal-kudimaladdin Pab-Purpa-Nued-choged-pallí pinzhedimalmo. ]+Al anmal naga changin kwen nanejulil, tenal Pab Purpa Nuedbal kudiil, anmal unnigumalo, Moisés-igal-innikigwad-choglesmaidyob inniki nanegal. G\Tenal tule kusgu iskuedgin tiidbal, Moisés-igalbal kwen unniguszhulmal, iskued-akar aga-onogal. Tenal Pab Tummad sanal aga Machi-palminonikidbal unnigunoni iskued-akar tule-onogal. Tenal Pab-Machi tule-iskued-nikadyob kunoni, tule-iskued penukkal. Imi Pab-Machi noni tule-iskuedgin-kudimalad-e-iskued opelogal. [9Imi an Jesucristobal Pab-Purpa-Nued-tule-otuloged-igalgin togzha-choggu, al an iskuedgin-kalesgudiid-akar tegin tule-purkwed-igal-akar ololgunonijun. ~d}|{zyGxwvNustgsrqpRonnAm l7kPjii0hgfjfe`dcc!ban`__\^]X\\ZkYXXvWVV!UbTRRAQ^P*ONNMdLcKUJJ5IHG0FF(EcDD CCB9A@??===<,;j:Y998I765k4[3o22Y1i00/?.-,,-**$('M&h%$*##"$ ;LrmI  h oj~MvImi tule-anpak-pukmalad-pel-kwapa pega kaka wis palmijimo. Tegin tule-Pabbal-naigujadbal-anmal-pilalmaladga pe chogmogo: “Pablo pemalga kaka wis palmijimo.” Imi Pab pega immal-nuegan imakelen, nabirin. Pitogua.2}]vTenal kwenamalad turdakenabmal immal-nuegan imagal, tenal kwenamalad kuakwa kudiguenabmalbal tule-immal-napimalad-pentagal melle Pab-igalgin tule-keg-kuedga kunonigal. |v Imi pedin keg-chulgu tule-irwal-chunmaked-Zenas tegin Apolos-pentako ukin negal we kwenamalad melle igalbal immal napi kugal. d{Av Imi an ti-nigin Nicópolis-neg-kweburgin maio-choggu, al an peje Artemas o chulil Tíquico-palmio. Tegin we tule peje omojal, pedin keg-chulgu ilgwen Nicópolis-neg-kweburzhe pe nao, tebal anmal aga abingumalgal. pzYv Tenal pedin pato wisdo, tule-pis-pis-tulemal-imamaladdin pato iskusmal, keg-chulgu immal akalodamal iskuedgin nanegal. Tenal we tule aga tukin oyonai, ede sapejul oturdaleged-wilub. Pablo Titoga napi-chogzhagujad ega immal imagal `y9v Tenal tule iglesiagin-pulakwa-kudimalad-pis-pis-imabi-kualil, pe nuekwagwadgin we tulemal-uanaio melle pis-pis tulemal-imamalgal. Tenal we tule ilabogus pe-chunmaked kwen itojulil, pe melle we tule-pal-omogo. \x1v Tenal pedin melle tule-aga-abin-abin-imamalad-ibga-keg-kuedgin yolemogo. Tenal pe melle tadgan-ukin-ukin-ampagudanimaladgin yolebalo. Tenal tulemal Moisés-igal-mamikidgin aga abin-abin-imakedgin tegin tulemal aga emal-emal istar-takedgin, pe melle yolemogo. Tenal we igaldin ib-pinchegad, tule-kwen-pentajul Pabbak nuekwa naigugal. DwvTenal an-pega-chogzhiid, ib-chunchunnad, wedin ib-kakanzhul. Al an peido, pedin tulemalga penzhulidgin we igalgin chunmako tulemal-Pabgin-penzhul-kunonimalad nue pinzhemalgal immal-nuegan-imakedginbi alamagal. Tenal an-pega-chogzhad-igal pel-kwapa tulemalga ib-pul-nuedga kunoniko Pabbak pul nuekwá nanegal. 1v[vAl Pab anmal-pentaked-wilubzhulinadbal, tule-iskued-nikchulidyob anmal-taknoni. Tenal anmal kep wisgunonimal anmal igal-nikunonimal ilagwen-nadgu Pab-neggin tullegal. vuevTenal Pab Tummad anmal-abonoged-Jesucristobal anmalga E-Purpa-Nued-palminoni pela-pela anmal-pentagal. jtMvTenal anmal immal-nuegan-imajadbal, Pab anmal-kwen-abonoszhul, tenal Pab wilejakwa anmal-takedbal anmal-abonos. Imi Pab E-Purpa-Nuedbal kannan anmal-omimmilenonikidgin, anmalga iskued elis, tegin anmalga purpa-pin ogwasbal. ss_vTenal Pab-anmal-abonoged anmalgin yer-pinzhe-nonigu, tegin anmal-pilalgunonibalgu, anmal-abonononi. r vImi anmal akpene ampa istar kudigusmalmogan. Tenal anmal immal kwen wichul-kudimalan, tegin Pab-chogzhad-pallí kwen nanedijulmalan, tegin anmal yardalesgudimalan, tegin anmal akal-akal-iskuedgin kalesgudimalan, tegin anmal pinche-aga-askin-chan-owelzheedgin kalesgudimalbalin. Tegin anmal tulegin-istar-pinzheedgin immal akalodimalan, tegin anmal-immal-nikchulidbal tule-immal-nuegan-nikad istar takti-kusmalan. Tegin tulemal istar-anmal-takti-kusmalan, tegin anmal ampa istar tulemal-takti-kusmalmogan. >quvTenal pemal melle tulegin istar chunmako, tegin pe melle tule-pidgin yolego, tenal pe tule-pentakedgin pinzhemalo. Tenal pe tulemal-abalgin pe tummarba-itojulidgin nanemalbalo.” op YvTito, imi pe tulemalga kannan chogbalo: “Imi pemal keg-chulgu gobierno tegin tule-tummagan-ulpallí naneenabmal. Tenal pe tule-tummagan-choged-pallí immal imakenabmal. Tenal pe kuakwa kudiguenabmalbal pél immal-nuegan imagal. %oCvImi an-pega-chogzhad-igalmalgin, pel-kwapa pe tulemal-oturdako. Tenal pe igal-nikadgin pe nuekwa tulemal-okannogo Pabbak-nanegal. Tenal pe igal-nikadbal pe tulemalgin igal-kabalo melle iskuedgin nanegal. Tenal pe melle tulemalga igal-ukpalo tule-pinchegadyob pe-takegalmal.RnvTenal Jesucristo purkwegal, aga chan ukcha iskued-akar anmal-abonogal, tegin chwilidik anmal-imagalbal tegin anmal egadga kugalbal. Tegin Cristo-purkwisbal pe immal-nuegan-imakedginbi pinzhegal. mv Tenal anmal abintabukmal anmal-Pab-kannaleged-nikad tegin anmal-abonoged-Jesucristo pela-pela nugu-taklegedgin tanikoedzhe. l9v Tenal Pab-tule-abonoged-igal anmal-oturdado, anmal istar-naneed-igal ebegal tegin anmal iti-napkined-pinzheed-igal ebegalbal. Tenal we igal anmal-oturdabal anmal imisgwadzhe pinzheed-nikadgin immal imagal, tegin anmal napírragwadgin nanegal, tegin Pabgin-atakallé-nanegalbal. sk_v Imi Pab-wilejakwa-tule-taked-wilubzhulinadbal mag taklenoni, tulemal-pel-kwapa nabir abonolenoniko. Qjv Tegin pemal melle ibedbi-immalmal aturzhao. Tenal pemal aga pela-pela oyogenab pedin ibedga nuekwa pél immalmal takchii. Al pemal meke-ibigin tulemalga oyogo Pab-anmal-abonoged-igaldin, ib-nued.” Niv Tito, imi pe tule-pinche-arpamaladga pe chogmogo: “Pemal aga ibed-ulpallí pe naneenabmal, meke-ibi-immal-imanaidgin yer pe aga ibed-imagal. Tenal pemal melle aga ibedbak abin-abin-kumalo. dhAvTenal pe napírragwadgin tulemalga chunmakel, tule keg pegin chogel pe noal chunma. Tenal an-pega-chogzhadyob pe naneel, tule-istar-pe-takmalad pegin pinkegumalo, tegin tulemal pegin ib-choged nikchul-kunonimalo. Vg%vTenal pe pél immal-nued-imakedgin pe machergan-chapinganaga chagla-chienab nuedgin nanegal. Tenal pe ulubgin akala-kwen-pinzhejulidgin tulemal-oturdako, tenal pe melle todoed-kakagin tulemal-oturdabalo. wfgvTito, tenal pe machergan-chapinganaga pe chogmogo: “Imi pemal pinzheed-nikadgin immal imakenabmal.” GevTenal omegan-chelegan ampa ukin omegan-pimalad-oturdakenabmalbal pinzheed-nikadgin immal imagal, tenal we omegan melle kwinni-kwinni nanemalgal tenal nuekwa aga neg-takegal, tegin tulemalbak yer nanemalgal, tegin machered-ulpallí aga nanemalgalbal. Al tulemal we omeganbal Pab-kakagin istar kwen chunmanonikojulmal. ,dQvTenal omegan-chelegan an-chogzhadyob naneel, kep unnigumalo omegan-nuchu-wal-walgwenad-oturdagal aga e-machered-pilalgugal tegin aga e-nuskan-pilalgugalbal. hcIvTito, imi pedin omegan-cheleganga pe chogmogo: “Pemal Pabgin-atakallé naneenabmal, tegin pe melle tule-pidgin kakanzhaal nanao, tegin pe melle mumurguo. Tenal pe igal-nuegangin pe ome-pimalad-oturdakenabmalbal.” b vTenal pe machergan-cheleganga pe chogo: “Pe melle twagdar wilub-okpid-okpid immal imamalo. Tenal pe nuekwa naneenabmal tulemal pegin atamalgal, tegin pe pinzheed-nikadgin immal imakenabmalbal. Tenal pemal napírra Pabgin penzhulinabmalbal, tegin pe napírra Pab-pilalguenabmalbal. Tenal pe Pab-igalgin abin-purtigenabmalbal. Tenal pemal-chelegan an-chogzhadyob naneenabmal.” Pa vTenal pedin Pab-igal-mamikid-pallí nuekwagwadgin tulemal-oturdakenab. ,` SvTenal tule-Pab-igal-chunchunnadzhulidgin-nanemaladdin chogmaldo, emalde Pab-wismal. Tenal we tulemal e-taedbal mag taklenoniko Pab-kwen-wichulmal. Tenal tule-Pab-igal-chunchunnadzhulidgin-nanemalad tule-iskana, tegin Pab-kwen-itojulmal, tegin we tulemal keg immal-nuegan-imamalbal.O_ vTenal tule-ulubgin-chwilidikmaladgadin immal-pel-kwapa chwilidik-ne. Tenal tule-iskusmaladga tegin tule-Pabgin-penmaladgadin, immal-pel-kwapa iskuedbi nai, immal-chwilidikid kwen nikchul. Tenal tule-iskusmalad e-pinzheed pato iskus, tegin immal-akalojadbal aga ulubgin mag kwen itojulmal emalde immal-akalos o chul-dewa. ^ vtenal we tulemal melle Judio-igal-pinche-aga-tukin-onoedgin ibzhegal, tegin melle tule-Pab-igal-chunchunnad-akalosmalad itogalbal. ] yv Tenal tule-Creta-tolgangin-chogzhaddin ib-chunchunnad-choggu, al pe kantikidgin pe pakal-pud-pud tulemal-igal-chunchunnadzhulidgin-chunmananimaladga pe chogo: “Pe melle noal tulemal-pal-oturdamalo.” ¿Tito, ibiga an teob chog? Nabir. Imi pe tule-Pab-igal-chunchunnadzhulidgin-chunmadimaladga pe kantik chunmakenab we tulemalde Pab-igalgin inniki-inniki nanemalgal, {\ qv Tenal tule-walgwen pab-kaka-palchoged-Creta-tupkinmogad aga e-tulemalgin chogzhamodo: “Imi Creta-tolgande kakanzheedbi wismal, tegin immal-tulganyob tule-pidgin kwen pinzhejulmal, tegin aku-aku mas kunmal tegin tule wie-kalganabal.” [ v Tenal we tulemal Pab-igal-chunchunnadzhulidgin immal-akaloedgin-mani-kagal tulemal-oturdananimal. Tenal we tulemal pel-kwapa tule-neg-yagin-pukmalad-izhonanimaladbal, al pe keg-chulgu we tulemalgin pe igal-kaenabmal melle tulemal-pal-oturdagal. cZ Av Imi tulemal ichejul nika, Pab-igal-chunchunnadgin kwen atajulmal. Tenal tulemal abgan-tuku-chikalmalad pul-ichejul Pab-igalgin kwen atajulmal. Tenal we tulemal ib-chunnadyob pinche chunmananimal tulemal-yardagal. SY !v Tenal kwenadgan-tummad kepegin-turdajadyob Pab-igal-chunchunnad-pallí kudiguenab, melle Pab-igal akalogal. Al kwenadgan-tummad Pab-igal-chunchunnadgin tulemal-oturdakalil, tulemal-okannogo, tegin tule-Pab-igalgin-istar-chunmamaladgin nakwenonibalo. Pablo Tito-uanaijad tule-Pab-igalgin-chunchunnadzhul-chunmakedgin igal-kao aX =vTenal kwenadgan-tummad e-neggin tule-okabed tegin masgin tule-okunned, yer igal-nuegan-taked, pinzheed-nika-immal-imaked, igal-nuegan-mamikidbal inniki-naneed, chwilidik-naneed, kusgu-turdakaled immal-nuegan imagal. W #vTenal tule-Pabbal-nanimalad-iktuedga kudiil, egin chii Pabga-kwenamalad-takegal. Al kwenadgan-tummad keg-chulgu chwilidik naneenabbal. Tenal tulemal kwen onogojul-kuo kwenadgan-tummadgin istar chunmagal. Tenal kwenadgan-tummad kantikidgin-tule-imaked-chulid, iche-unni-urwejulid, tule-keg-mumurgued, saedgin-immal-imaked-chulid-tule, tegin tule immal-akaloedbal mani-kaedginbi pinzhejulid. ;V qvTenal pe Pabbal-nanimalad-iktumalad-urpejogalil, pe tule-nuegan-amienab, tulemal keg kin istar chunmaked, tule ome-walkwénna-nikad, e-nuskan Pab-Jesúsgin-ibzhemalad, tulemal keg e-nuskangin istar chunmamalad kwinnigana, tegin tulemal keg e-nuskangin chunmamalbalid: tule-tummagangin-kwen-atajulmal. *U OvTito, imi an pe-akar algu, an Creta-tupkin pe-ebes immalmal-napid nudagal tegin neg-kwebur-ilbal an-pega-chogzhadyob Pabbal-nanimalad-iktumalad-urpegalbal. WT )vTito, imi anmal-Jesucristogin-mes-penzhulidbal pedin an-machi-chunchunnadga kunoni. Imi antin pega karta wis palmijii. Imi Pab-Tummad-anmal-pab tegin Jesucristo-anmal-abonoged, pega immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin ulubgin akalzhul itogal pe-imakelen, nabirbalin. Pablo Titoga chogzhagujad: “Pe kwenadgan-tummagan-urpo” S )vTenal Pab-e-wilubganbal an-chunmakedbal wisgugal kep tulemal-imanoni. Tenal Pab-anmal-abonoged an-palminoni tulemalga e-kaka palchoggal. hR KvTenal iti-nap ampayo naigueddu, Pab Tummad kaka-ukcha ede kannan tule-otulogo. Tenal Pabdin kwen kakanzhaojul-kuo. Al we igal Pabgin-penzhulgal tule-ima. Al tulemal wismaldo ede kujal Pab-neggin ilagwen-nadgu tullego. pQ ]vTito, imi antin Pablo, Pabga-pinche-arpaged-tule tegin Jesucristo-nuggin-palmilegalidbal tule-Pab-tar-chusmalad pul-nuekwa Pabgin penzhulgal, tegin nuekwa igal-chunchunnad wisgumalgalbal. Imi we igal Pabbak-nuekwa-nanegal tule-ima. PTenal Pab Tummadbi unnila pél immal wiis. Al Jesucristobal Pab-Tummad-nug ilagwen-nadgu otummoledi-kuelen, nabirin. Pitomalgu.ZO-Tenal imidin Pab-kaka-palchogmalad kartagin nermasmaladbal Pab-Tummad-ilagwen-maid-chogzhadbal e-igaldin magargunonijun, tulemal pel-kwapa-nap-naid-ugakche Pabgin-penzhulidbal Pab-chogzhad-pallí nanemalgal. ^N5Imi an pemalga Pab-kaka-nuegangin chunmajadbal tegin an Jesucristogin pemalga chunmajadbal, Pab Tummad kal nika e-igalgin kantik kwisgugal pe-imako. Imi Pab-igal ampayo-nap-naigued-akar tulemal wichulmalan. gMGImi Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin. Teobdo.) Pablo napi Pab-otummojad lLQTegin Gayo pemalga kaka wis palmijimo. Imi antin Gayo-neggin mai. Tenal kwenadgan-pel-kwapa Gayo-neggin ukpononi-tamalmo. Tegin Erasto-neg-kwebur-mani-taked pemalga kaka wis palmijimo. Tegin anmal-kwenad-Cuarto ampamo. ( _K7Imi antin Tercio-Pabloga-karta-nermajiid Pab-nuggin pemalga kaka wis palmijimo. 0JYTegin Timoteo-anpak-mes-Pabga-arpaged pemalga kaka wis palmijimo. Tegin an-kwenadgan-sanaled-Lucio, Jasón, tegin Sosípater ampa pemalga kaka wis palmijimalmo. hIIImi Pab-Tummad-ulubgin-akalzhul-itogal-tule-ima. Tegin Pab imichal nia-sagla-Satanásgin nakwegal pe-imamalo. Tenal nia-Satanás pemalgin pal kwen yolegojul-kuo. Imi Pab-Jesús pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin. HTenal tulemal-pel-kwapa pemal-wisgunonimal-choggu pemal Pab-chogzhad-pallí nanemal, al an pemalgin pela-pela welgujimo. Tegin an pemal-peigujibal, pemal pela-pela immal-nuegan wisgumal. Tegin pemal mimmigan-igal-iskana-kwen-wichulmaladyob pe nanemalo. G1Imi tule-Pabbak-nuekwa-nanejulmalad aga chan-peigujiidyob immal-imamal. Tenal we tulemal anmal-Tummad-Cristoga immal kwen imajulmal. Tenal tule-Pabbak-nuekwa-nanejulmalad nabir-chunmakedyob tegin ib-chunnadyob-chunmakedbal, tule-immal-wichulmalad-pinzheed kanonidamal. wFgKwenamalad, imi an pemalzhe wilemaldo, pemal nue aga takermal tulemal-pis-pis-pemal-imabimaladzhe. Tenal we tulemal iktual igal-mesdamal pemal Pab-Jesús-igalgin turdajad-yopí pe melle nanegal. Al pe melle wegiid tulemalzhe omogo. ?EwTegin pemal kusgu igal-maidyob aga muchub-muchub wagal umalo, tenal pe-aga-ulubgin chwilidikidgin. Tegin Cristo-iglesiamalgin-pukmalad pel-kwapa pemalga kaka wis palmijimalmo. KDTegin pemal Filólogoga, Juliaga, Nereoga, tegin e-omga pe chogmogo: “Antin nued mai.” Tegin pemal Olimpasga, tegin tulemal-pel-kwapa-Pabbal-nanimalad we-tulemalbak-pukmaladga ampamo. #C?Tegin pemal Asíncritoga, Flegontega, Hermesga, Patrobasga, Hermasga, tegin kwenadgan-pimalad-amalbak-pukmaladga pe chogmogo: “Antin nued mai.” B% Tegin pemal Rufo-Pab-tar-chujadga pe chogmogo: “Antin nued mai.” Tenal Rufo-e-nanga ampamo. Imi Rufo-e-nan anka an-nanyob kudigus. A Tegin omegan Trifenaga, tegin Trifosaga pe chogmogo: “Antin nued mai.” Imi we omegan peyedzhe Pab-Jesúsga arpadi-kusmal. Tegin pemal an-kwenad-pilaled-Pérsidaga pe chogmogo: “Antin nued mai.” Imi we ome ampa peyedzhe Pab-Jesúsga arpadi-kusmo. >@u Tegin pemal an-kwenad-sanaled-Herodiónga pe chogmogo: “Antin nued mai.” Tegin pemal Narciso-neg-yaginmalad-Pab-Jesúsbal-naigusmaladga pe chogmogo: “Antin nued mai.” V?% Tegin pemal Apelesga pe chogmogo: “Antin nued mai.” Tenal we tule wilub-taklejadbal mag taklenoni Cristobal tule-nued. Tegin pemal Aristóbulo-neg-yaginmaladga pe chogmogo: “Antin nued mai.” > Tegin pemal anpak-mes-Cristoga-arpaged-Urbanoga pe chogmogo: “Antin nued mai.” Tegin an-kwenad-pilaled-Estaquisga ampamo. c=?Imi pemal an-Jesúsgin-kwenad-pilaled-Ampliatoga pe chogmogo: “Antin nued mai.” </Tegin pemal an kwenad-sanaled-Andrónicoga tegin Juniasga pe chogmogo: “Antin nued mai.” Imi we tule-walbogid anpak mes oturdalemai-kusmo. Tenal Jesús-nuggin-palmilegalmalad mag we tule-walbogid-takmalmo tule-nuegan. Tegin we tulemal an-iktual Cristo-abingasmal. n;UTegin pemal Maríaga chogmogo: “Antin nued mai.” Imi we María peyedzhe pemal-pentadi-kus. :Tegin pemal kwenamalad-kusgu-Aquila-tegin-Priscila-e-neggin-Pabzhe-kolbuktamaladga, pe chogmogo: “Antin nued mai.” Tegin pemal an-kwenad-pilaled-Epenetoga pe chogmogo: “Antin nued mai.” Imi we Epeneto Provincia-Asiagin, kepe-Cristobal-naigujad-tule. p9YTegin Priscila aga e-machered-Aquilabak an-pentanaidbal purkwed-abalgin kudigusmal. Al an Priscilaga tegin Aquilaga tog-nued chog, tegin iglesiamalgin pel-kwapa Judiojulmalad-pukmalad Priscilaga tegin Aquilaga tog-nued chogmalmo. 87Imi pemal Priscilaga tegin Aquilaga pe chogo: “Antin nued mai.” Imi Priscila aga e-machered-Aquilabak anpak mes Jesucristoga arpadi-kusmal. Q7Imi Febe ichejul tulemal-pentajadbal tegin an-pentajadbal, al an chogdo Jesúsgin-kwenad-nuedyob pemal yer Febe-abingeenabmal. Imi kwenad-Febe meke-ibigin immal napigualil, pemal Febe-wis-pentamalo. {6 qImi an kartagin chogzhido, we ome-Febe, Jesúsgin-kwenad-nued. Tenal Febe Cencrea-iglesiagin, immal-takedga chii. z5m!Tenal Pab Tummad ulubgin akalzhul-itogal tule-ima. Al Pab Tummad pemalbak mes kudiilen, nabirin. Pitomalgu.4} Imi anka poni noszhulil, an Pab-chogedbal akalzhul weligwal pemalzhe nao, tegin anmal mes Pabgin okannolenonimalo. P3Imi pemal Pabzhe kolmalo, Provincia-Judeagin tulemal-Pab-wichulmalad melle ankin yolegal. Tegin pe Pabzhe kolmalbalo, Jerusaléngin-Pabbal-nanimalad yer we mani-an-cheinatapid abingemalgalbal. A2{Kwenamalad, imi anmal-Tummad-Jesucristobal tegin Pab-Purpa-Nued-pilaled-nikadbal an pemalzhe wilenaido, pe anka Pabzhe-koledbal, pe anpak mes alamanaio nia-Satanásgin nakwegal. p1YImi antin nued wisdo, an pemalzhe omojal, Cristo pela-pela yer an-takedbal, an pemal-abalgin kudiguo. 0Imi an kwenamaladga mani-kanikid ukabid-cholbal an ololgujal, an kep Españaje nao. Tegin an Españaje nadel, an pemal-take-najo. /Imi kwenadgan-Macedoniaginmalad tegin kwenadgan-Acayaginmalad yer itosmal mani weigal kwenadgan-Jerusaléngin-pukmalad pentagal. Tenal kwenadgan-Macedoniaginmaladgin tegin kwenadgan-Acayaginmaladgin chibal kwenadgan-Jerusaléngin-pukmalad-pentagal. Imi Judiomal Judiojulmaladbak mes immalmal-purpaled mimis-choggu, al Judiojulmaladgin chimo Judiomalbak mes immalmal-sanaled mimigalbal. z.mImi kwenadgan-Provincia-Macedoniaginmalad tegin kwenadgan-Provincia-Acayaginmalad yer-itogedgin mani wesmal, Jerusaléngin-kwenadgan-Pabbal-nanimalad wilemalad-pukmalad-pentagal. Al an Jerusalénzhe we mani pelenegwel, kwenamalad-pentagal. o-WTenal an kwenadgan-Jerusaléngin-pukmalad-pentanaidbal an kep we-akar Jerusalénzhe wis negwel. 5,cal an igal mesnai, an Españaje nadel, pemalgine-najo pemal-wis-take-negal. Tegin an pemalbak untar megwijad-cholbal, an peigujibal, pemal an-wis-pentamalo an ukin negal. d+ATenal an pirkabalgus pemal-takpi-kunain. Tenal anka itigin arpaged pelgunoni-choggu, * Tenal an ilabigwagus an pemalzhe nebi-kunain. Tenal ankin chii-choggu tulemal-Cristo-kwen-itodijulmaladga Pab-kaka-nuegan palchoggal, al an Jerusalén-neg-kwebur-akar Provincia-Iliriaje Pab-kakapurwa-chogdiidgin, ankin igal-kalenonida pemalzhe negal. })sImi teun an peigujando, Pab-kartagin nermakal maidyob kunonigal:Imi tule-Pab-wisguszhulmalad Pab-wisgunoniko.Tegin tule-Pab-kwen-itoszhulmalad mag itononimalo,Pabdin toa-tule. Is. 52:15 Pablo Romaje nebi-kujad kwenadgan-takegal (/Imi an peigujiindo, tulemal-Cristo-kwen-itodijulmaladzhe Pab-kaka-nuegan chog-negal, an melle tule-pid-Pab-igal-chogzhad-cholbal choggalmo. v'eImi Pab-Purpa-Nued-kannalegedbal an-immal-taktijulmalad-imajadbal an oyos, Pab-kaka-nuegan ib-chunchunnad. Imi antin pellallé pel-kwapa Cristo-kaka-nuegan, chogzha, Jerusalén-neg-kwebur-akar pel-kwapa obirmas Provincia-Iliriaje. X&)Tenal antin immal-pidgin keg pal chunmakel. Tenal antin Cristo-anpal-immal-imajadginbi chunma. Imi an chunmakedbal tegin an immal-imakedbal Cristo anpal Pab-Tummad-choged-pallí-nanegal Judiojulmalad-imas. N%Al an Jesucristobak mes Pab Tummadga arpagedbal, an yer itodo. 0$YImi Pab anka arpaged ukcha-choggu, al ankin chii-pes Judiojulmaladga Pab-kaka-nuegan palchoggal, tule-irwal-Pabzhe-koledyob. Imi an Judiojulmaladga Pab-igal palchogzhagus, Pab Purpa Nued chwilidik Judiojulmalad-imagal. Al Pab Tummad Judiojulmalad-abingenoniko, tule Pabga-immal-ukchadyob. _#7Tenal antin pemalga tobzhulidgin kwénna-kwénna yabli kannan Pab-igal chogbal, pe melle igemalgal. Imi an Pabga-arpaged-wilubzhulinadbal Pab Tummad Jesucristoga arpagal yabli an-imas Judiojulmalad-pentagal. 5"cKwenamalad, imi an nued wisgunonido, pemal nugu pinzhemal, tegin pemal pél Pab-igal wismal. Tegin pemal nued wismalbaldo Pab-igalgin aga muchub-muchub oturdamalgal. !3 Imi Pab Tummad egin-ibzhegal pe-ima. Tenal Pab Tummad aga ulubgin akalzhul-itogal pe-imakelen, nabirin. Tegin Pab weligwal-itogal pe-imakelen, nabirbalin. Al Pab-Purpa-Nued-kannalegedbal pe pela-pela ibzhenoniko Pab pe-abonogo. Pablo Judiojulmalad-abalgin Pabga arpajad C  Imi akpene Pab-kaka-palchoged-Isaías chogzhado:Kujal Isaí-e-wagwa noniko,
chapi-sagla nidagoedyob.Tenal Isaí-e-wagwa tule-tummadga kwisgunoniko.Tenal Isaí-wagwa pel-kwapa
nap-naid-ugakche neg-takmaio.Tenal Judiojulmalad we Isaí-wagwagin
ibzhenonimalo e-abonononiko. Is. 11:10 ;o Tegin Pab-kartagin ampa chogbaldo:Imi pemal-Judiojulmalad-pel-kwapaPab-Tummad-nug okannomalo.Tegin tulemal-pel-kwapa namakedbalPab-otummomalbalo. Sal. 117:1 zm Tegin Pab-kartagin ampa chogbaldo:Imi pemal-Judiojulmalad,Judiomalbak mes Pabgin welgumalo. Dt. 32:43 } Imi Pab Tummad kaka-ukchadbal wilejakwa Judiojulmalad-taknoni. Judiojulmalad e-otummononigal. Imi Pab-kartagin ampa nermakal-maimodo:Al antin Judiojulmalad-abalgin pe-otummogo,
tegin an namakedbal pe-nug-okannobalo. 2 S. 22:50; Sal. 18:49 NImi an pemalga wisgal chogdo: imi Cristo mosyob Judiomalga kunoni oyogal Pab Tummad chunchunnad chunmas. Tegin Cristo mosyob kunonibal Pab anmal-tadganga-kaka-ukchadbal pel-kwapa igal kugal. Imi Cristo yogasal pe-abingajadyob, pemal ampa teopí aga muchub-muchub abingeenabmalmo, Pab Tummad otummolenonigal. 6etegin pemal-pel-kwapa pulakwa ulubgin-akar-chunmanaidbal Pab-Tummad-otummogal. Tenal Pab Tummad anmal-Tummad-Jesucristo-e-pab. Pab-kaka-nuegan Judiojulmaladga choglesgujad /WImi Pab Tummad abin-purtigal pe-imamal, tegin Pab pe-niga-okannomalbal. Imi pe Jesucristobal-naigujadbal, Pab Tummad pulakwa pinzhegal pemal-imakelen, nabirin, veImi akpene Pab-kartagin pel-kwapa nermalejad, anmalga nermalesmo, anmal turdagal piti-igal nued. Imi anmal Pab-karta-wijiidbal unniguo abin-purtigal, tegin anmal niga okannolenonimalbalo. Al anmal nued wismaldo, Pab anmal-pentako. 2]Imi Cristo aga tukingabi yer-itogal aga kwen imaszhul-kus. Imi Pab-kartagin ampa chogmodo:Imi tule-pegin-istar-chunmadi-kujad
ankin yolenonimo. Sal. 69:9 +Imi anmal-ilbal yer-itogal tule-anmal-waglik-mamimalad-imakenabmal ib-nued we tulemalga kunonigal, tegin we tulemal purpal Pabgin tunkumalgal.  3Imi anmal-Pabbak-purpal-nued-kudimalad pinnallégwadgin kwenadgan-Pabbak-nuekwa-kudijulmalad-pentakenabmal, anmal melle naga tukingabi yer-itogal. &ETenal meke-ibi-tule penedgin mas-kunned kunnel, we tuledin pato aga tukin chogzha ede keg-chulgu Pab Tummadzhe sapejul oturdaleged-wilub. ¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi meke-ibi-tule penedgin immal imakel, wedin iskued. Al tule penedgin mas kunnel, pato iskuedgin nanedii.V%Imi we igal-an-pega-chogzhadgin pe igi aga ulubgin pe pinzhedídin, pe Pabbakpí unnila apinni pe chunmakenabmal. Imi tule igal-abinchujadbal aga ulubgin akal-kwen-itojulil, ib-nued we tulega kusdo. /Imi antin, an takto, pe pul melle chan kunno, tegin pe melle vino kobo, tegin pe melle immal-pid imabalo, pe pul iskuedgin kwenad-egwangal. <qImi pe-mas-kunnedbal pe melle Pab-kwenad-ulubgin-arpajad izhononiko. Imi mas-kunned kwen nikchul izhe kunkal. Tenal pe mas-kunnedbal iskuedgin tule-pid-egwachal, pedin pato nos. /WAl anmal pela-pela alamakenabmal ukin negal aga pulakwa akalzhul ampagumalgal. Tegin anmal alamakenabmalbal Pab-igalgin aga muchub-muchub-pentakedbal tunkugal. #?Imi meke-ibi-tule Pab Purpa Nuedbal Cristoga immal imakel, Pab Tummad yer we tule-taknoniko. Tegin tulemal yer we tule-immal-imaked itononimalmogo.  Imi Pab-neg-takmaid-igaldin kwen chogzhul tule igi mas kunnenab tegin tule ibi kobenabbal. Tenal Pab-neg-takmaid-igaldin chogdo Pab Purpa Nuedbal tule immal-nuegan-imakenab, tegin tule aga ulubgin-akalzhul-itogenab, tegin tule weligwal-itogenabbal. f EImi pemal yer Pab-igal takmaladbal pe melle tulemalga igal-uko Pab-igalgin istar chunmagal.  !Imi kwenad-walgwen pe-takchal mas-ega-izhe-kulleged kunchii, we kwenad pukib-itononiko. Tenal kwenad pe-mas-kuchadbal pukib-itononikil, pedin pato kwenad-pilaledgin kwen nanejul. Imi Cristo pe-kwenadga purkwis-choggu, al pe-mas-kuchadbal pe melle kwenad-izhononiko. : mImi an Pab-Jesúsbak nuekwa kudiidbal, an nued wisdo, mas-kunned-kwen-nikchul izhe kunkal. Tenal tule takel mas-kunned izhe kunkal, we mas kunned we tulega izhe kunoniko.  1 Tenal anmal melle aga emal-emal uachogmalo. Tenal anmal pul-pule nuekwa pinzheenabmal an-immal-imakedbal an melle iskuedgin kwenad-egwangal. g G Al anmal-ilbal Pabga pel-kwapa chognonimalo an ibi imas. Pe melle iskuedgin kwenadgan-egwano 1[ Imi Pab-kartagin nermakal maimodo:Pab Tummad chogdo:“Imi an chunchunnad tula mai,
an purkwal chul.Al tule-pel-kwapa keg-chulgu
an-assapin yokorgin chimudigal chimtinonimalo.Tegin anka pel-kwapa chogdamalo:‘Pedin, pe Pab Tummadga maiye.’ ” Is. 45:23 { ¿Tede pe ibiga aga-kwenad-uachogmalzhun? ¿Tede pe ibiga tule-kegeyob aga-kwenad-takmalzhun? Tenal pemal kwenadgan-uachoged-wilub-chulmalan. ¿Imi pe wismalzhulzhí anmal-pel-kwapa Pab-assapin ampagunonimalal, Pab anmalzhe pél immal ekisnoniko?   Al Cristo purkwis tegin purkwaled-akar kannan tullenonibal, tule-tulamaladga tegin tule-purkwismaladga e-tummadga kugal. Imi anmal tula-tiil, Pabga tula-tii. Tegin anmal purkwijal, Pabga purkwis. Al an tula-tiil, an purkwel, anmal Pabga kudii. c?Tenal tule-pel-kwapa aga tukin tula-tijulmal, tegin tule aga tukin purkwejulmalbal. -SImi meke-ibi-tule aga ulubgin itogel: “We ibe, pul-ibe-chunchoged,” we tuledin e-chogzhadbal Pab-Tummad-otummonai. Tenal tule chan kunnoedbal, Pabga tog-nuedi chogzhadgin Pab-otummonaimo. Tenal tule wichul chan-kunnel, chan-kunchulidbal Pabga tog-nuedi chogzhadgin Pab-otummonaimo. c?Imi tule-wal-walgwen pinzhemal: “We ibe, pul-ibe-chunchoged, pul ibe-pimaladga.” Tenal tule-pimaladdin chogmalmo: “Ibemal pél yopígwadbi.” Tenal tule-ilbal aga ulubgin mag itogenabmal, wedin igal-nued. O¿Imi pede ibi-tule-ade, pe tule-pid-mos-arpagedgin chunmagal? Tenal mos-e-tummadgin chii, choggal, we mos immal nued imas o chul. Tenal Pabdin kannaleged nika we tule-unnigugal nued nanegal. 3_Imi pedin meke-ibi-mas pél nabir kunnel, pe melle tule-kegeyob pe tule-wichul-immalmal-kunned-takmalo. Tenal tule-wichul-immalmal-kunmaladdin, melle istar tule-meke-ibi-mas-nabir-kunned takmogo. Tenal pe istar tulegin chogel, pedin pato nosmo. Tenal Pab Tummad pel-kwapa we tulemal-abingas. 2]Imi tule-wal-walgwen-Pab-kwen-penzhulmalad akalzhul meke-ibi-immala kunmalo. Tenal tule-wal-walgwen-Pab-wis-penmalad keg chan kunmal, pinche immal-turpabi kunmal. 1~ ]Imi kwenadgan-wal-walgwen-ampa-Pab-wis-penmaladdin, pe nuekwa tar-abingemalo. Tenal pe melle e-igal-naneedgin pe akal-akal chunmamalo pe melle aga abin-abin imamalgal. "}= Tenal pemal Pab-Jesucristo-taedyob aga pe imakenabmal, Jesucristoyob nanegal. Tenal pe-chan-peigujiidyob pe melle pal pinzhemalo iskuedgin nanegal.|5 Imi anmal neg-ibgin kudiidyob nued naneenabmal. Tenal pe melle wilub-okpis mas-kunnedgin, tegin kobedgin nanemalo. Tegin pe melle mumurudgin nanao. Tegin pe melle yosgu omegan-pimaladbak nanemalbalo. Tegin omegandemo melle yosgu machergan-pimaladbak nanemalmogo. Tegin pe melle abgan-pinkejulidgin nanemalo. Tegin pe melle abin-abin-imakedgin nanemalo. Tegin pe melle sae-tule-takedgin nanemalbalo. _{7 Imi neg-mutikid pelgudanikidyob iti-nap pato pelgudanimo. Tegin neg-oipodanikidyob Pab-neg-takmaid pato omodanimo. Al anmal igal-iskana ebegenabmal, tegin anmal Pab-immalmal ebugenabmal igal-nuedgin nanegal. pzY ¿Imi pemal wismalzhulzhí, ibi-ibe nai? Al pemal pul-pule tulemal-pilalguenabmal. Imi anmal kepe Jesúsgin-ibzhenonikid-akar, Pab-anmal-abonoed-ibe pul itiki-kudani-choggu, al pe nuekwa itogenabmal Pab-peigujiidyob nanegal. y) Imi pe chunchunnad tule-pilalel, pe istar we tule-kwen-imakojul. Al pe tule-pilalel, pe Moisés-igal-mamikidbal pel-kwapa pato immalmal imas. x  Imi pe chogel; “Pe aga chan-pilaledyob pe tule-pid-pilalguenab,” pedin pato chognaido:Melle ome-pidgin yolego.Melle tule-mejo.Melle immal aturzhao.Melle tule-pimaladgin-immal-egwanoedyob tako. Ex. 20:13-15,17; Dt. 5:17-19,21 Ww' Tenal pe melle tulemalgin immalmal kalego, tenal pegin chii aga muchub-muchub Jesúsgin-kwenamalad-pilalgugal. Imi meke-ibi-tule, tule-pimalad-pilalel, we tuledin pel-kwapa igal-mamikidbal pato imas. v  Tenal tule-tummagan-mamikid-ilbal pemal pél igal-mamikidbal tule-tummaganga immal imaked-wilubmal: imi pe gobiernogin impuesto kalenail, pe impuesto penukenabmal. Tegin pe neg-kweburga immal-imaked-ilbal pe neg-kweburga immal-imakenabmal. Tegin pe tummadyob tule-tummagan-takenabmal, tegin pe tule-nug-nika-kudimaladgin pe atagenabmalbal. Kwenadgan aga emal-emal pilalguenabmal -uS Imi iti-napkined-tule-tummagan Pab-Tummad-e-mosmalyob pane-pane neg-taknanimal-choggu pemalga immal-nuegan imagal, al pemal gobiernoga impuesto penukenabmal. 6te Al anmal keg-chulgu tule-tummagan-ulpallí naneed-wilubmal, anmal melle sapejul oturdalegal tegin anmal Pab-wagin immal-akalodijulidbal an ulubgin akalzhul itogalbal. sw Tenal tule-tummagan Pab-Tummad-e-mosmal. Al Pab Tummad tule-tummagan-odononidamal pemalga immal-nuegan imagal. Tenal pe immal akalojal, pe we tummagangin kwakialdamal. Tenal tule-tummagan e-itolegedbal pinche mamijulmal. Tenal tule-tummagan igal-nikadbal chabzhul pe-imanoniko. Tenal tule-tummad Pab-e-mos-choggu, al Pab Tummadga sapejul tule-immal-akalodimalad-oturdamal. r Imi tule-tummagan-mamimalad tule-nuegan-kwen-ogwijul. Tenal tule-immal-akalomalad tule-tummagangin kwakialdamal. ¿Imi pemal tule-tummagan-tobzhul nanebimal? Nabir. Tegil pemal immal-nueganbi imakodo. Imi pe nued naneel, tule-tummagan pe-nug okannononimalo. 2q] Al meke-ibi-tule tummagan-mamimalad pir-pirgin kualil, we tuledin pato Pab-tule-tummagan-mezhijadgin yolenonimalo, al we tulemal aga tukin sapejul oturdalenoniko. p  Tenal tulemal-pel-kwapa tule-tummagan-mamimalad-ulpallí naneed-wilubmal. Tenal tule-tummagan kwen nikchul e-itolegedbal tule-tummadga megmal. Tenal Pab Tummad pél tule-tummagan-mezhis-ne. Imi tule-tummagan-iti-nap-takpukmalad ampa Pab Tummad tar-mezhismalmo. 9ok Tenal tule istar pe-imanonikil, tule-istar-pe-imajadbal pe melle tarbak urwenonimogo. Tenal tule-istar-pe-imajadga pe immal-nuegan-imakedbal pe we tule-pinzheed kanoniko.n) Tegin Pab Tummad chogzhabal:Tenal tule-pebak-aichulid ukul-itogalil,
pedin pul-kigma masgin tule-pebak-aichulid-okunno.Teginbal, tule pebak-aichulid kobbi-kualil,
pe we tulega kobed uko.Imi pe tule-pebak-aichulidga pe mas ukel
tegin pe kobed ukpalil,
tule-pebak-aichulid peyedzhe pegin pinkegunoniko
pe tule-nonogin chogun-kajiid urpemaloedyob. Pr. 25:21-22 2v}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQM3M(MMMLLLLLLLLLLLLLxLmLbLWLLLAL6L+L LLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGOGCG7G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEXELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?7?+???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////~/r/f/Z/N/B/6/*///............|.q.f.[.P.E.:./.$...-------------t-i-^-S-H-=-2-'---,,,,,,,,,,,,,w,l,a,V,K,@,5,*,,, +++++++++++++z+o+d+Y+N+C+8+,+ ++************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+# ##""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! u i ] Q E 9 - !  ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*v  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (~  '}  &|  %{  $z  #y  "x  !w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X   W 8V 7U 6T 5S 4R 3Q 2P 1O 0N /M .L -K ,J +I *H )G (F 'E &D %C $B #A "@ !?  > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - ,  +  *  )  (  ' & % $ # " !    2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !            ~ } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i &h %g $f #e "d !c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C 4B 3A 2@ 1? 0> /= .< -; ,: +9 *8 )7 (6 '5 &4 %3 $2 #1 "0 !/  . - , + * ) ( ' & % $ # " !                          P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        %  $  #  "  !  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `   _  ,^  +]  *\  )[  (Z  'Y  &X  %W  $V  #U  "T  !S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4   3  !2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                 4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a 8` 7_ 6^ 5] 4\ 3[ 2Z 1Y 0X /W .V -U ,T +S *R )Q (P 'O &N %M $L #K "J !I  H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6  5  4  3  2  1 0 / . - , + *  ) +( *' )& (% '$ &# %" $! # " !                                       ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                         -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                           ~  }  |  {  z  y  x   w   v   u   t   s  r  q  p  o  n  m  l  k j i h g f e d  c  b  a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X  W BV AU @T ?S >R =Q <P ;O :N 9M 8L 7K 6J 5I 4H 3G 2F 1E 0D /C .B -A ,@ +? *> )= (< '; &: %9 $8 #7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                  K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                      . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !             ~ } | { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j 'i &h %g $f #e "d !c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C .B -A ,@ +? *> )= (< '; &: %9 $8 #7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                  . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                             ~ } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z  Y  X  W  V  U T S R Q P O N  M 'L &K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & $% #$ "# !"  !                                      :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                   ~  }  |  {  z   y  *x  )w  (v  'u  &t  %s  $r  #q  "p  !o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P   O  &N  %M  $L  #K  "J  !I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *   ) "( !'  & % $ # " !                                                                    " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                       ~ } | {  z  y  x  w  v u t s r q p o  n m l k j i h g f e d  c  b  a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K   J   I   H   G   F  E  D  C  B  A  @  ?  > -m|pdXLA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss srrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_C_7_+___^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TPTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKwKlK`KTKHK>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============x=m=b=W=L=A=6=+= == <<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060+000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.(...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)W)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' '&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ P D 8 ,  xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rf[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(th\PD8,  ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^RF;/# {ocWK?3'th\PD8, ym                                                                                           ~  }  |  {  z y x w v u t s  r #q "p !o  n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \  [  Z  Y  X W V U T S R Q  P O N M L K J I H G F E D C B A @ ?  >  =  <  ;  : 9 8 7 6 5 4 3  2 (1 '0 &/ %. $- #, "+ !*  ) ( ' & % $ # " !                              & % $ # " !                                       ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                       ~ (} '| &{ %z $y #x "w !v  u t s r q p o n m l k j i h g f e d c  b  a  `  _  ^ ] \ [ Z Y X W  V )U (T 'S &R %Q $P #O "N !M  L K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - , + * ) ( ' & % $ # " !                        4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                    ~  }  |  {  z  y   x  +w  *v  )u  (t  's  &r  %q  $p  #o  "n  !m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N   M (L 'K &J %I $H #G "F !E  D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % <$ ;# :" 9! 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                     ~  }  |  {  z y x w v u t s  r /q .p -o ,n +m *l )k (j 'i &h %g $f #e "d !c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6   5   4   3   2   1  0  /  .  -  ,  +  *  )                                              ~ } | {  z  y  x  w  v u t s r q p o  n *m )l (k 'j &i %h $g #f "e !d  c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q  P  O  N  M  L K J I H G F E  D (C 'B &A %@ $? #> "= !<  ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !                                       !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0~  /}  .|  -{  ,z  +y  *x  )w  (v  'u  &t  %s  $r  #q  "p  !o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P   O  9N  8M  7L  6K  5J  4I  3H  2G  1F  0E  /D  .C  -B  ,A  +@  *?  )>  (=  '<  &;  %:  $9  #8  "7  !6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                         *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                             )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . -  , ~ + } * | ) { ( z ' y & x % w $ v # u " t ! s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T   S G R F Q E P D O C N B M A L @ K ? J > I = H < G ; F : E 9 D 8 C 7 B 6 A 5 @ 4 ? 3 > 2 = 1 < 0 ; / : . 9 - 8 , 7 + 6 * 5 ) 4 ( 3 ' 2 & 1 % 0 $ / # . " - ! ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                         / . - ,  +  *  )  (  '  &  %  $ # " !                                  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                        ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k   j  3 i  2 h  1 g  0 f  / e  . d  - c  , b  + a  * `  ) _  ( ^  ' ]  & \  % [  $ Z  # Y  " X  ! W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D   C   B   A   @   ?   >   =   <   ;   :   9   8   7 5= 4< 3; 2: 19 08 /7 .6 -5 ,4 +3 *2 )1 (0 '/ &. %- $, #+ "* !)  ( ' & % $ # " !                               8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d /c .b -a ,` +_ *^ )] (\ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 04 /3 .2 -1 ,0 +/ *. )- (, '+ &* %) $( #' "& !%  $ # " !                                   + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                          ~ } | { z y x w  v #u "t !s  r q p o n m l k j i h g f e d c b a `  _  ^  ]  \  [ Z Y X W V U T  S  #R  "Q  !P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  ;/  :.  9-  8,  7+  6*  5)  4(  3'  2&  1%  0$  /#  ."   I|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~\~P~D~8~,~ ~~ }}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }||||||||||||v|k|`|U|J|?|4|)|||{{{{{{{{{{{{{y{n{c{X{M{B{7{+{{{zzzzzzzzzzzzwzkz_zSzGz;z/z#zz yyyyyyyyyyyy|ypydyXyLy@y4y(yyyxxxxxxxxxxxxuxix]xQxEx9x-x!xx wwwwwwwwwwwwywmwawUwJw>w2w&wwwvvvvvvvvvvv~vrvfvZvOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuwuku_uSuGur2r&rrrqqqqqqqqqqq~qrqfqZqNqBq6q*qqqppppppppppppwpkp_pSpGp;p/p#pp oooooooooooo|opodoXoLo@o4o(ooonnnnnnnnnnnntnhn\nPnDn8n,n nn mmmmmmmmmmmmymmmamUmIm=m1m%mmmlllllllllll~lrlgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kTkHk_2_&___^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^+^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[t[h[\[P[D[8[,[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY6Y*YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX WWWWWWWWWWWW{WoWcWWWKW?W3W'WWWVVVVVVVVVVVVsVgV[VOVCV7V+VVVUUUUUUUUUUUUxUlU`UTUHUP2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+OOONNNNNNNNNNNNxNlN`NTNHN>>>>>>>>>>~>r>f>Z>N>B>6>*>>>============w=k=_=S=G=;=/=#== <<<<<<<<<<<<{-2-&---,,,,,,,,,,,,s,g,[,O,C,7,+,,,++++++++++++}+r+g+\+Q+F+;+0+%+++************y*m*a*U*I*=*1*%***)))))))))))~)r)f)[)O)C)7)+)))((((((((((((x(l(`(T(H(<(0($(( ('''''''''''|'q'e'Y'M'A'5')'''&&&&&&&&&&&&w&l&a&V&K&@&5&*&&& %%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$z$n$b$V$J$>$2$&$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""}"r"g"\"Q"F";"0"%"""!!!!!!!!!!!!u!i!]!Q!F!:!.!"!! ~ s h ] R G < 1 &   wlaVK@5* |pdXL@4(ui]QE9." zocWK?3'th\PD8, ymaUI=1% ~rfZNB6*wk_SG;/# |pdXL@4(th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:."                                                                (  '  &  %  $  #  "  !                                 ~   }   |  {  z  y  x  w   v   u   t   s   r   q   p   o  ' n  & m  % l  $ k  # j  " i  ! h  g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U  T  S  R  Q  P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D   C   B   A   @   ?   >   =   <   ;  :  9  8  7  6   5   4   3   2   1   0   /   .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "   !                                                                                                                                                                                &  %  $  #  "  !                                            v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bM bL bK bJ bI bH bG bF b E b D b C b B b A b@ b? b> b= b< b; b:  b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b0 b/ b. b- b , b + b * b ) b ( b' b& b% b$ b# b" b!  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D p D o D n D m D l D k D j D i D h D g D f D e D d D c D b D a D `  D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R D Q D P D O D N D M D L D K D J D I D H D G  D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ; D : D 9 D 8 D 7 D 6 D 5 D 4 D 3 D 2 D 1 D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D   D   D   D   D   D   D   D   D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  :~ :} :| :{ :z :y :x  :w :v :u :t :s :r :q :p :o : n : m : l : k : j :i :h :g :f :e :d :c  :b :a :` :_ :^ :] :\ :[ :Z :Y :X :W :V :U :T :S :R :Q : P : O : N : M : L :K :J :I :H :G :F :E  :D  :C  :B  :A  :@  :?  :>  :=  :<  :;  ::  :9  :8  :7  :6  :5  :4  :3  : 2  : 1  : 0  : /  : .  :-  :,  :+  :*  :)  :(  :' 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 ~  0 }  0 |  0 {  0 z  0 y  0 x  0 w  0 v  0 u  0 t  0 s  0 r  0 q & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & &  & ~ & } & | & { & z & y & x & w & v  & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b & a & ` & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W  & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E & D & C & B & A & @ & ? & > & = & < & ; & :  & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0 & / & . & - & , & + & * & ) & ( & ' & & & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &  &  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B   A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,  !+  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                                ~ } | { z y x  w v u t s  r  q  p  o  n m l k j i h g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z   Y   X   W   V  U  T  S  R  Q  P  O  N                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !     ~ } | { z y x w v u t s r q p o  n  m  l  k  j i h g f e d c  b (a '` &_ %^ $] #\ "[ !Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H G  F  E  D  C  B A @ ? > = < ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                         "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                             ~ } |  { z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z Y X W V U T S R  Q  P  O  N  M L K J I H G F  E D C B A @ ? > = < ;  :  9  8  7 6 5 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                    ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \   [  $Z  #Y  "X  !W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8   7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #   "  !!                                                                  ' & % $ # " !                                                                                                                                                          ~ }  | { z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N  M  L  K  J  I H G F E D C B  A   @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -   ,   +   *   )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                  , + * ) ( ' & % $ # " !                                   SX|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~~w~l~a~V~K~@~5~*~~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzzzszgz[zOzCz7z+z!zz zyyyyyyyyyyyy|yqyfy[yPyEy:y/y$yyyxxxxxxxxxxx~xrxfxZxNxBx6x*xxxwwwwwwwwwwwwwwkw_wSwGw;w/w#ww vvvvvvvvvvvv|vpvdvXvLv@v4v(vvvuuuuuuuuuuuuuuku`uUuJu?u4u)uuutttttttttttttwtkt_tStGt;t/t#tt ssssssssssss|spsdsXsLs@s4s(sssrrrrrrrrrrrr{rprerZrOrDr8r,r rrqqqqqqqqqqqqxqlq`qTqHqe2e&eeeddddddddddddsdgd[dOdCd7d+dddccccccccccccycmcacUcIc=c1c%cc cbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa a```````````|`p`d`X`L`@`4`(```____________v_j_^_R_F_:_._"__ ^^^^^^^^^^^^{^o^c^W^K^?^3^'^^^]]]]]]]]]]]]t]h]\]P]D]8],] ]]\\\\\\\\\\\\y\m\a\U\I\=\1\%\\ \[[[[[[[[[[[~[r[f[Z[N[B[6[*[[[ZZZZZZZZZZZZwZkZ_ZSZGZ;Z/Z#ZZ YYYYYYYYYYYY|YpYdYXYLY@Y4Y(YYYXXX                                                                                                                                                                                                               ~  }  |  {  z y x w v u t s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a   `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P   O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                                                  (  '   &   %   $   #   "  !                 [   Z   Y   X   W  V  U  T  S  R  Q  P  O                                                                                                                                                                             ~ }  |  {  z  y  x w v u t s r q  p  o  n  m  l  k  j  i   h   g   f   e   d  c  b  a  `  _  ^  ]  \           ~ } | { z y x w  v u t s r q p  o  n  m  l  k j i h g f e d  c b a ` _ ^ ] \ [ Z  Y  X  W  V  U T S R Q P O  N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *   )   (   '   &   %  $  #  "  !          6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $   #  "  !