SQLite format 3@ z'Kz'- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) @oW@'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languagebe!)-chapter_stringКіраўнікB#udescriptionСвятое Дабравесце, БПЦ МП, 2011 BkB'7#ff6600ЯнПаводле Яна/C#ff6600ЛукПаводле Лукаша/?#ff6600МаркПаводле Марка1G#ff6600МацПаводле Мацьвея BvU-~~~~~Y~-}}}}}i}P}-} ||||z|Q|,| {{{{{l{M{,{zzzz|zHzyyyyoy>y xxxx`x)wwww~wTw(wvvvvyvXv=v)B1АдкрАдкрыцьцё#ff7c80AЮдЮды#00ff00@#3Ян3-е Яна#00ff00?#2Ян2-е Яна#00ff00>#1Ян1-е Яна#00ff00#=+2Пт2-е Пятра#00ff00#<+1Пт1-е Пятра#00ff00!;%ИакИакова#00ff00*:3ГэбрДа Гэбрэяў#ffff00(9/ФлмнК Фiлiмона#ffff00 8%vЦiтДа Цiта#ffff00'71l2Цiм2-е Цiмафея#ffff00'61b1Цiм1-е Цiмафея#ffff0055KX2Фес2-е Фесаланiкiйцаў#ffff0054KN1Фес1-е Фесаланiкiйцаў#ffff00,3;DКалДа Каласянаў#ffff00)27:ФiлДа Фiлiпянаў#ffff00(170ЭфДа Эфэсянаў#ffff00(03&ГалДа Галятаў#ffff00//?2Кар2-е Карынфянаў#ffff00/.?1Кар1-е Карынфянаў#ffff00*-7РымДа Рымлянаў#ffff00,ДзеiДзеi#00ffff(+7 ЯнПаводле Яна#ff66000*C ЛукПаводле Лукаша#ff66000)? МаркПаводле Марка#ff66002(G МацПаводле Мацьвея#ff6600"''МалМалахiя#ffff99#&)ЗахЗахарыя#ffff99%АгейАгей#ffff99$!СофСофон#ffff99##%АбакАбакум#ffff99"!НавНавум#ffff99!МiхМiхей#ffff99 ЁнаЁна#ffff99#%|АўдзАўдзей#ffff99rАмосАмос#ffff99hЁiльЁiль#ffff99^AсiяAсiя#ffff99!TДанДанiiл#ff9fb4#'JEзэкEзэкiiль#ff9fb4'/6ПлEрПлач Eрaмii#ff9fb4#,ЕрЕрамiя#ff9fb4"IсIсая#ff9fb4&!'ПесьнПесьня #66ff99*3ЭкклЭкклезiяст#66ff99"'ВысВыслоўi#66ff99!)ПсПсалтыр#66ff99ЁвЁв#66ff99!ЭстЭстэр#ffcc99"#НээмНээмiя#ffcc99!!ЭздрЭздра#ffcc99,92Лет2-я Летапiсаў#ffcc99, 91Лет1-я Летапiсаў#ffcc99* 7x4Цар4-я Царстваў#ffcc99* 7n3Цар3-я Царстваў#ffcc99* 7d2Цар2-я Царстваў#ffcc99* 7Z1Цар1-я Царстваў#ffcc99PРутРут#ffcc992IFСудКнгiга Судзьдзяў#ffcc99&!)<ІсНавIсус Нав#ffcc99-!72Другi Другi закон #ccccff(ЛiкЛiкi#ccccffЛявЛявiт#ccccff!ВыхВыхад#ccccff % БыцБыцьцё#ccccff ( P  j 2 [* /vlbXND:0&~~~~~~~~~~~~~z~o~d~Y~N~C~8~-~"~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}H}=}2}'}}}|||||||||||||w|l|a|V|K|@|6|+| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{D{9{.{#{{ {zzzzzzzzzzzzzznzbzVzJz>z2z&zzzyyyyyyyyyyyysygy[yOyCy7y+yyyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxu2u&uuuttttttttttt~trtftZtNtBt6t*tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr{rorcrWrKr?r3r'rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppxpmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnunin]nQnEn9n-n!nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkvkjk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHh`2`&```___________~_r_f_Z_N_B_6_*___^^^^^^^^^^^^w^k^_^S^G^;^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]{]o]c]W]K]?]3]']]]\\\\\\\\\\\\s\g\\\P\D\8\,\ \\[[[[[[[[[[[[x[l[`[T[H[<[0[$[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YQYEY9Y-Y!YY XXXXXXXXXXXXyXmXaXUXIX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVvVjV^VRVFV:V.V"VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SSSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQtQhQ\QPQDQ8Q,Q QQPPPPPPPPPPPPxPlP`PTPHP>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=T=H=<=0=$== =<<<<<<<<<<<|/2/&/                           / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7~ 6} 5| 4{ 3z 2y 1x 0w /v .u -t ,s +r *q )p (o 'n &m %l $k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H  %G  $F  #E  "D  !C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $   #  ,"  +!  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   !                                                                   4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                    ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p &o %n $m #l "k !j  i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W  V  U  T  S  R Q P O N M L K  J %I $H #G "F !E  D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % 8$ 7# 6" 5! 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        + * ) ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                              ~ } | { z y x w  v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z  -Y  ,X  +W  *V  )U  (T  'S  &R  %Q  $P  #O  "N  !M   L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :   9   8   7   6   5  4  3  2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !          A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !  ~ } | { z y x w v u t s r q p o n m l  k  j  i  h  g f e d c b a `  _ 2^ 1] 0\ /[ .Z -Y ,X +W *V )U (T 'S &R %Q $P #O "N !M  L K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - &, %+ $* #) "( !'  & % $ # " !                                 . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                  ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - , + * ) ( ' & % $ # " !                       ' & % $ # " !                                        $ # " !                                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %~  $}  #|  "{  !z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <  *;  ):  (9  '8  &7  %6  $5  #4  "3  !2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                 &  %  $  #  "  !                                                            " !                                                                " !                                  0 / . - , + * ) ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1 0 / . - , + * ) ( '  &  %  $  #  " !                                                          ~~A}})|f{{VzzDyxxPww0vutFsr?qqpBoonCmm l?kjj!iggofOF[O<b< , \ P d0j # *9 Бо ўсяго гэтага шукаюць і пагане; Айцец-жа ваш Нябесны ведае пра ўсе вашыя патрэбы.)Дык не клапацецеся, разважаючы: што нас есьці й што піць, ці ў што апрануцца?c(?Калі-ж траву палявую, якая сёньня ёсьць, а заўтра будзе ўкінена ў печ, Бог так убірае, то ці-ж не балей таго вас, малаверы?'1Але, кажу вам, што й Саламон пры ўсёй славе сваёй не ўбіраўся так, як кожная зь іх.<&qІ пра адзеньне чаго турбуецеся? Гляньце на палявыя лілеі, як яны растуць: не працуюць, ані прадуць.%Дый хто з вас турботаю сваёю можа дадаць да росту свайго хоць адзін локаць?{$oПаглядзеце на птушкі нябесныя: яны ня сеюць, ня жнуць, ані зьбіраюць у сьвірны, і Айцец ваш Нябесны корміць іх. Ці-ж вы ня лепшыя за іх?-#SДзеля таго кажу вам: ня турбуйцеся пра жыцьцё вашае, што вам есьці і што піць, ні пра цела вашае, у што апрануцца; ці-ж душа не важнейшая за ежу, а цела за вопратку?0"YНіхто ня можа служыць двум гаспадаром: бо аднаго палюбіць, а другога зьненавідзіць, або аднаму стане спрыяць, а другога занядбае; ня можаце служыць Богу й мамоне.h!IКалі-ж вока тваё благое будзе, то ўсё цела тваё зацьмянае будзе. От-жа, калі сьвятло, што ў табе - цемра, то якая-ж сама цемра?) KСьветачам целу ёсьць вока. Калі вока тваё будзе чыстае, то ўсё цела тваё будзе сьветлае.\1Бо там, дзе скраб ваш, там будзе й сэрца вашае.LА зьбірайце сабе скарбы ў небе, дзе ні моль, ні іржа не зьядаюць, і дзе зладзеі не падкопваюцца й не крадуць.A{Ня зьбірайце сабе скарбаў на зямлі, дзе іржа й моль зьнішчаюць, і дзе зладзеі падкопваюцца й крадуць.!Каб не прад людзьмі паказацца посьнікам, але перад Айцом тваім, Які ў таемнасьці ёсьць; і Айцец твой, бачачы ў таемнасьці, узнагародзіць цябе яўна.ykА ты, калі посьціш, намасьці галаву тваю і абмый аблічча тваё;]3І калі посьціце, не станавецеся панурымі, як крывадушнікі, якія наводзяць сум на абліччы свае, каб паказацца людзям, што яны посьцяць; запраўды кажу вам: яны ўжо дастаюць узнагароду сваю.:mКалі-ж ня выбачыце людзямі правінаў іхных, то і Айцец ваш Нябесны ня выбачыць вам правінаў вашых.!Бо калі вы выбачаеце людзям правіны іхныя, выбачыць і вам Айцец ваш Нябесны.S І не дапусьці нас да спакусы, але збаў нас ад златворнага. Тваё бо ёсць Уладарства, і сіла, і слава на векі. Амін.wg І выбач нам нашыя віны, як і мы выбачаем правінным прад намі.E Хлеба надзённага сёньня нам дай.   Прыйдзі Ўладарства Тваё; і станься воля Твая, як у небе, так і на зямлі.pY Вы-ж малецеся гэтак: Ойча наш Нябесны! Сьвяціся імя Тваё;'GНе прыпадабняйцеся да іх, бо ведае Айцец ваш вашыя патрэбы, перш, як вы папросіце ў Яго.8iА молячыся, не гавары лішняга, як пагане. Бо яны думаюць, што ў шматслоўі сваім выслуханы будуць.Ты-ж, калі молісься, увайдзі ў куток свой, і, зачыніўшыся, памаліся Айцу твайму, які ў тайне, і Айцец твой, бачачы тайнае, узнагародзіць цябе яўна.a;І калі молісься, ня будзь, як крывадушнікі, якія любяць у сынагогах і на скрыжаваньні вуліц, стоячы, маліцца, каб паказацца прад людзьмі. Запраўды кажу вам: яны ўжо дастаюць узнагароду сваю.#?Каб ахвяра твая была ў тайне, і Айцец твой, бачыўшы тайнае, узнагародзіць цябе наяве. #Ты-ж, калі прыносіш ахвяру, няхай левая твая рука ня ведае, што робіць правая.N Калі-ж даеш ахвяру, не разгалошвай прад сабою, як гэта робяць крывадушнікі ў сынагогах і на вуліцах, каб хвалілі іх людзі. Запраўды кажу вам: яны ўжо атрымліваюць узнагароду сваю.  Высьцерагайцеся даваць ахвяры вашыя прад людзьмі, каб было гэта на вачох іх; бо гэтак ня будзеце мець узнагароды ад Айца вашага Нябеснага. 0Дык будзьце-ж і вы дасканалымі, як Айцец ваш Нябесны дасканалы ёсць.0 Y/І, калі вы вітаеце толькі братоў вашых, што асаблівае творыце? Ці-ж ня гэтак робяць і пагане?.U.Бо, калі вы любіце тых, якія вас любяць, якую ўзнагароду маеце? Ці-ж ня тое робяць і мытнікі?,Q-Каб сталіся вы сынамі Айца вашага Нябеснага, бо Ён воліць сонцу свайму ўсходзіць і над добрымі й над благімі, і пасылае дождж на справядлівых і несправядлівых.}s,Я-ж кажу вам: Любіце ворагаў вашых, ласкавы будзьце да тых, хто кляне вас, дабро тварэце ненавідзячым вас і малецеся за крыўдзячых вас;+Вы чулі, што сказана: Любі бліжняга твайго й ненавідзь ворага твайго.!*Хто просіць у цябе - дай; і ад таго, хто хоча пазычыць у цябе, не адварочвайся.{o)І калі хто змушае цябе ісьці зь ім адзін прагон, ідзі зь ім два.  (А калі хто хоча судзіцца з табой за вопратку тваю, аддай яму й сарочку.G'Я-ж кажу вам: Не супраціўляйцеся злому, але калі хто ўдарыць у правую шчаку тваю, павярні да яго й другую.dA&Вы чулі, што было сказана: вока за вока, зуб за зуб.  %Але няхай будзе слова вашае: так, так - не, не; а што больш - тое ад злога."~=$І на галаву тваю не прысягай, бо ня можаш ніводнага воласу зрабіць белым або чорным.'}G#Ані на зямлю, бо яна падножжа ног Ягоных; ані на Ерусалім, бо ён - горад вялікага караля.{|o"А Я кажу вам: Не прысягайце ніяк: ані на небе, бо яно пасад Божы;;{o!Яшчэ чулі вы, што было сказана даўней, не прысягай фальшыва, але выпаўняй прад Богам прысягі твае. z  9ykТаксама было сказана: Калі хто разводзіцца з жонкаю сваю, апрача віны блудедзеяньня, той даводзіць яе да блудадзеяньня; і хто з разводкаю жэніцца, той блудадзейнічае.x3І калі правая рука твая спакушае цябе, адсячы яе і адкінь ад сябе: лепш табе страціць адзін сустаў цела твайго, чым усё цела тваё будзе ўкінутае ў пекла.*wMКалі ж правае вока тваё спакушае цябе, вырві яго і адкінь ад сябе: лепш табе страціць адзін орган цела твайго, чым усё цела тваё будзе ўкінута ў агонь пякельны.:vmЯ-ж кажу вам: кожны, хто глядзіць на жанчыну з жаданьнем яе, ужо блудадзейнічае з ею ў сэрцы сваім.kuOВы чулі, што гаворана было даўней - не блудадзейнічай. tЗапраўды, кажу табе, ня выйдзеш адтуль, пакуль не аддасі апошняга граша.@syХутчэй пагаджайся з праціўнікам сваім, пакуль ты зь ім яшчэ ў дарозе, каб праціўнік не аддаў цябе судзьдзі, а судзьдзя не аддаў-бы цябе слузе, і ня ўкінулі-б цябе ў цямніцу.Xr)- Пакінь там дар твой прад ахвярнікам і пайдзі пагадзіся перш з братам тваім, і тады, прыйшоўшы, ахвяруеш дар твой.Aq{Вось-жа, калі ты прынясеш дар свой да ахвярніка й там прыпомніш, што брат твой нешта мае супраць цябе,EpЯ-ж кажу вам: Кожны, хто дарэмна злуецца на брата свайго, падлягае суду; а хто скажа брату свайму "дурань", падлягае суду вышэйшаму; хто-ж скажа "вар'ят", падлягае гэене агнявой. oВы чулі, што гаворана было даўней: Не забівай, а хто заб'е, падлягае суду.[n/Бо кажу вам: калі праведнасьць ваша не ўзьнімецца над кніжнікамі й фарысеямі, ня ўвойдзіце ў Валадарства Нябеснае.}msДык хто-б парушыў адзін з гэтых найменшых запаветаў і гэтак навучаў людзей, той найменшым названы будзе у Валадарстве Нябесным; а хто выканае і навучыць, той вялікім названы будзе у Валадарстве Нябесным.nlUБо запраўды кажу вам: дакуль не праміне неба й зямля, ніводная ёта, ніводна рыса ня здымецца з закону, пакуль ня споўніцца ўсё.0kYНя думайце, што прыйшоў Я зьвяргаць закон і прарокаў; ня зьвергнуць прыйшоў Я, але выканаць.fjEНяхай-жа гэтак сьвеціць сьвятло ваша прад людзьмі, каб яны бачылі вашыя добрыя ўчынкі і ўслаўлялі Айца вашага Нябеснага.?iwІ ня ставяць запаленага сьвяцільніка пад пасудзіну, але на падстаўцы, каб сьвяціла ўсім, хто ў доме.hВы - сьвятло сьвету. Ня можа быць схаванае места, калі стаіць на гары.zgm Вы - соль зямлі; калі ж соль страціць солкасьць, чым пасаліць яе? Нічога ня будзе вартая - толькі высыпаць вон на затаптаньне людзьмі.ffE Радуйцеся і весяліцеся, бо ўзнагарода вашая вялікая ў нябёсах; *) гэтак-жа прасьледавалі й прарокаў, якія былі перад вамі.e) Шчасьлівыя - калі будзеце зганеныя, выгнаныя й злосна абвінавачаныя з-за Мяне. d  Шчасьлівыя прасьледаваныя за праўду, бо іх ёсьць Уладарства Нябеснае.yck Шчасьлівыя міратворцы, бо яны Сынамі Божымі названыя будуць.^b5Шчасьлівыя чыстыя сэрцам, бо яны Бога ўбачаць.eaCШчасьлівыя міласьцівыя, бо яны памілаваны будуць.w`gШчасьлівыя спрагненыя і смаглыя праўды, бо яны задаволяцца.a_;Шчасьлівыя лагодныя, бо яны ўнасьледуюць землю.R^Шчасьлівыя плачучыя, бо яны ўсьцешацца.t]a"Шчасьлівыя ўбогія духам, бо іх ёсьць Уладарства Нябеснае.d\AІ, расчыніўшы вусны Свае, навучаў іх, прамаўляючы:#[ AУбачыўшы грамады народу, Ён узыйшоў на гару, і калі сеў, падыйшлі да Яго вучні Ягоныя.?ZwІ за Ім ішло мноства народу з Галілеі, і зь Дзесяціградзьдзя, і зь Ерусаліму, і зь Юдэі, і з-за Ярдану.{YoІ разыйшлася чутка пра Яго па ўсёй Сырыі, і прыводзілі да Яго ўсіх нядужных з рознымі хворасьцямі, і церпячых ад усякіх прыпадкаў, і апанаваных злыдухам, і лунатыкаў, і спараліжаваных, і Ён аздараўляў іх.#X?І хадзіў Ісус па ўсёй Галілеі, навучаючы ў сынагогах іхных і абвяшчаючы Евангельле Ўладарства, і збаўляючы людзей ад усякіх нядугаў, і ад усякіх хваробаў.uWcЯны зараз-жа, пакінуўшы човен і бацьку свайго, пайшлі за Ім. V9І, адыйшоўшы адтуль, убачыў іншых двух братоў: Якуба Заведэева й Яна, брата яго, у чаўне з бацькам іхным Заведэем, папраўляючымі сеткі свае, і паклікаў іх.WU'I яны зараз жа, пакінуўшы сеці, пайшлі за ІмvTeІ кажа ім: "Ідзеце за Мною, і Я зраблю вас лаўцамі чалавекаў". S9Калі-ж прайходзіў каля мора Галілейскага, Ён убачыў двух братоў: Сымона, званага Пятром, і Андрэя, брата яго; яны зацягвалі сеткі ў мора, бо былі рыбакамі.1R[З таго часу Ісус пачаў навучаць і гаварыць: "Пакайцеся, бо наблізілася Ўладарства Нябеснае".IQ Народ, у цемры бытуючы, убачыў сьвятло вялікае, і тым, якія аселі ў краіне ценю сьмерці, зазьзяла сьвятло"./PW"Зямля Завулонава й зямля Нэўфалімава, па дарозе прыморскай за Ярданам, Галілея паганская.kOOКаб збылося сказанае праз прарока Ісайю, які гаварыў:CN І, пакінуўшы Назарэт, прыйшоў і пасяліўся ў Капернауме, на ўзмор'і ў межах Завулонавых і Нэўфалімавых.oMW Калі Ісус дачуўся, што Ян зьняволены, адыйшоў у Галілею.~Lu Тады пакінуў Яго д'ябал, і вось Ангелы, прыступіўшы, служылі Яму.KK Тады сказаў яму Ісус: "Адыйдзі ад Мяне, шатане, бо напісана - Госпаду Богу пакланяйся, і Яму Адзінаму служы".sJ_ І кажа Яму: "Усё гэта дам Табе, калі, паўшы, паклонішся мне".?IwІ ізноў бярэ яго д'ябал на вельмі высокую гару й паказвае Яму ўсе гаспадарствы сьвету й славу іхную. HІсус-жа сказаў яму: "напісана таксама - не спакушай Госпада Бога Твайго".2G]І кажа Яму: "Калі ты Сын Божы, кінься ўніз, бо напісана: ангелам Сваім накажа аб Табе ахаваць Цябе; і на руках панясуць Цябе, каб не спатыкнулася аб камень нага Твая".F Потым бярэ яго д'ябал у сьвятое места й ставіць Яго на версе сьвятыні.iEKЁн-жа ў адказ сказаў: "Напісана ёсць: ня хлебам адзіным жыў будзе чалавек, але ўсякім словам, якое зыходзіць з вуснаў Божых".@DyІ прыступіў да Яго спакусьнік і сказаў: "Калі Ты Сын Божы, скажы, каб гэтыя каменьні сталіся хлябамі".CІ, прапасьціўшы сорак дзён і сорак ночаў, нарэшце, пачуўся галодным.yB mТады Ісус ведзены быў Духам у пустыню дзеля спакусы ад д'ябла. A І вось голас зь неба прамовіў: "Гэта Сын Мой умілаваны, Якому Я спрыяю".@'І, ахрысьціўшыся, Ісус зараз-жа выйшаў з вады, і вось расчыніліся Яму нябёсы. І ўбачыў Духа Божага, які зыходзіў у выглядзе голуба й спускаўся на Яго.V?%Але Ісус прамовіў яму ў адказ: "Дапусьці цяпер, так бо належыць нам выканаць усякую праўду". Тады Ян дапускае Яго.0>YЯн-жа ўстрымліваў Яго, кажучы: "Мне-б трэба хрысьціцца ў Цябе, а не Табе прыйходзіць да мяне".= Тады прыйходзіць Ісус з Галілеі на Ярдан да Яна, хрысьціцца ад яго.f<E Веялка Яго ў руцэ Ягонай; і Ён ачысьціць гумно сваё й зьбярэ пшаніцу сваю ў сьвіран, а мякіну спаліць агнём незгасальным".;% Я хрышчу вас вадою ў пакаяньне, але йдзе па мне мацнейшы за мяне; Яму я недастойны несьці абутак Ягоны; Ён будзе хрысьціць вас Духам Сьвятым і агнём.R: Ужо й сякера пры карэньні дрэва паложана; усякае дрэва, якое не дае добрага плёну, сьсякаюць і ў агонь кідаюць.]93 І ня важцеся гаварыць самі сабе: маем айца Абрагама; бо кажу вам: Бог можа з каменьняў гэтых узьняць дзяцей Абрагаму.J8 Учынеце-ж плён, дастойны пакаяньня.7'Калі ж ён убачыў многа фарысеяў і садукеяў, якія йшлі да яго хрысціцца, сказаў ім: "Параджэньне зьмяінае! Хто ўгаварыў вас уцякаць ад будучага гневу?6wІ прыймалі хрышчэньне ад яго ў Ярдане, выспаведваючы грахі свае.5 Тады выходзілі да яго - Ерусалім, і ўся Юдэя, і ўсе ваколіцы Ярданскія;V4%Сам-жа Ян меў адзеньне з воласу вярблюжага, і скураны пояс на паясьніцы сваёй; яда-ж яго была саранча й дзікі мёд.u3cГэта ёсьць Той, пра Каго вяшчаў прарок Ісая, кажучы: "Голас яго поклічу ў пустыні: прыгатуйце шлях Госпаду, прастуйце сьцежкі Яго".y2kІ прамаўляў: "Пакайцеся, бо наблізілася Ўладарства Нябеснае".}1 uУ тыя-ж дні прыйшоў Ян Хрысціцель, навучаючы ў пустыні Юдэйскай.^05І, прыйшоўшы, пасяліўся ў месьце, званым Назарэт, каб споўнілася сказанае праз прарокаў, што: "Ён Назарэем назавецца"./'А, дачуўшыся, што ў Юдэі ўладарыць Архелай на месцы бацькі свайго Ірада, пабаяўся туды йсьці; атрымаўшы-ж вестку ў сьне, пайшоў у краіну Галілейскую..І ён, устаўшы, узяў Дзіцятка й Маці Яго ды прыйшоў у зямлю Ізраілеву.M-- "Устань, вазьмі Дзіцятка й Маці Ягоную ды ідзі ў зямлю Ізраілеву, бо зьмерлі тыя, якія шукалі душы Дзіцяці"., Калі-ж Ірад памёр, вось Ангел Гасподні ў сьне зьяўляецца Язэпу й кажа:b+=- "Голас у Раме чуцён, плач, галашэньне й лямант вялікі: Рахіль плача па дзецях сваіх і ня хоча суцешыцца, бо няма ўжо іх".q*[Тады збылося сказанае праз прарока Ерамію, які гаворыць:K)Тады Ірад, зазнаўшы зьнявагі ад мудрацоў, разьярыўся гневам і паслаў выбіць у Бэтлеэме і ў ваколіцах яго ўсіх дзяцей ад двух гадоў і ніжэй, паводле часу, выведанага ад мудрацоў.f(EІ быў там да сьмерці Ірада, каб збылося сказанае ад Госпада праз прарока, які гаворыць: - "Зь Егіпту паклікаў Я Сына Майго".y'kЁн устаў, узяў Дзіцятка і Маці Ягоную і ўначы пайшоў у Егіпет.&{ Калі-ж яны адыйшлі, вось Ангел Гасподні зьяўляецца ў сьне Язэпу й кажа: "Устань, вазьмі Дзіцятка й Маці Ягоную й бяжы ў Егіпет, і будзь там, пакуль не скажу табе, бо Ірад хоча шукаць Дзіцятка, каб загубіць Яго"..%U Атрымаўшы-ж у сьне перасьцярогу не варачацца да Ірада, іншым шляхам адыйшлі ў краіну сваю.0$Y І, увайшоўшы ў будыніну, убачылі Дзіцятка з Марыяй, Маці Ягонаю, і паўшы ніц, пакланіліся Яму; і, адчыніўшы скарбы свае, прынясьлі Яму дары: золата, ладан і сьмірну.z#m Угледзеўшы-ж зорку яны ўзрадаваліся вельмі радасьцю вялікаю.") Яны-ж, выслухаўшы караля, адыйшлі; і вось зара, якую бачылі яны на Ўсходзе, ішла прад імі, аж пакуль, дайшоўшы, спынілася над месцам, дзе было Дзіцятка.!)І, паслаўшы іх у Бэтлеэм, сказаў: "Пайдзеце і дакладна даведайцеся пра Дзіцятка, і калі знойдзеце, паведамеце мне, каб і я мог пайсьці пакланіцца Яму". Тады Ірад, тайком паклікаўшы мудрацоў, выведаў ў іх час з'яўленьня зары."І ты, Бэтлеэме, зямля Юдава, нічым ня меншы ў ваяводзтвах Юдавых, бо з цябе выйдзе Правадыр, які будзе кіраваць народам маім Ізраельскім".Яны-ж сказалі яму: - У Бэтлеэме Юдэйскім, бо гэтак напісана ў прарока:H І склікаўшы вышэйшае сьвятарства й кніжнікаў народных, выпытваў у іх, дзе прызначана нарадзіцца Хрысту.{Пачуўшы гэтае, кароль Ірад занепакоіўся, а зь ім і ўвесь Ерусалім.2]- Дзе народжаны кароль Юдэйскі? Бо мы бачылі зару Ягоную на ўсходзе і прыйшлі пакланіцца Яму.U %Калі Ісус нарадзіўся ў Бэтлеэме Юдэйскім у днёх караля Ірада, вось прыйшлі мудрацы з усходу ў Ерусалім і кажуць: %І ня сужыў з Ёю, ажно нарадзіла Сына свайго першароднага, і ён да Яму імя Ісус.  Устаўшы ад сну, Язэп учыніў так, як загадаў яму Ангел, і прыняў жану сваю.B - " Вось Дзева прыйме ў улоньне й народзіць Сына, і наракуць Яму імя Эмануіл, гэта азначае - з намі Бог." - !А сталася-ж усё гэта, каб збылося сказанае ад Госпада праз прарока, які кажа: 9Народзіць-жа Сына, і дасі Яму імя Ісус, бо Ён выбавіць людзей сваіх ад грахоў іхных.S !Але, калі толькі ён так падумаў, вось Ангел Гасподні зьявіўся яму ў сьне і сказаў: "Язэпе, Сыне Давідаў, ня бойся прыняць Марыю, жану тваю, бо зараджэньне ў Ёй сталася ад Духа Сьвятога.. WЯзэп-жа, муж Яе, чалавек праведны, не хацеў зьнеслаўляць Яе, але хацеў тайком адпусьціць Яе.= uНараджэньне Ісуса Хрыста сталася гэтак. Калі Марыя, Маці Ягоная, была заручана зь Язэпам, яшчэ перад шлюбам выявілася, што Яна ўжо мае ў сабе зароджанае ад Духа Сьвятога., SУсіх жа родаў ад Абрагама да Давіда чатырнаццаць, і ад Давіда да перасяленьня ў Вавілон чатырнаццаць, і ад перасяленьня ў Вавілон да Хрыста чатырнаццаць родаў.y mЯкуб парадзіў Язэпа, мужа Марыі, ад яе-ж Ісус, названы Хрыстос. %Эліуд парадзіў Эліазара, Эліазар парадзіў Матфана, Матфан-жа парадзіў Якуба. Азор парадзіў Садока, Садок парадзіў Ахіма, Ахім-жа парадзіў Эліуда.  1 Зарававель парадзіў Авіуда, Авіуд парадзіў Эліакіма, Эліакім-жа парадзіў Азора.*  O Па перасяленьні ў Вавілон, Ехонія парадзіў Салафііля, Салафііль-жа парадзіў Зарававеля.&  G Ёсія парадзіў Якіма, Якім парадзіў Ехонію й братоў яго, перад перасяленьнем у Вавілон.   Езэкія парадзіў Манасію, Манасія парадзіў Амона, Амон-жа парадзіў Ёсію.  } Озія парадзіў Ёфама, Ёфам парадзіў Ахаза, Ахаз-жа парадзіў Езэкію. Аса парадзіў Ёсафата, Ёсафат парадзіў Ёрама, Ёрам-жа парадзіў Озію.  Саламон парадзіў Раваама, Раваам парадзіў Авію, Авія-жа парадзіў Асу;@ {Авід-жа парадзіў Есэя, Есэй парадзіў Давіда караля, Давід кароль парадзіў Саламона ад былой Урыевай;x kСалмон парадзіў Ваоза ад Рахавы, Ваоз парадзіў Авіда ад Руфы; 1Арам парадзіў Амінадава, Амінадаў парадзіў Наасона; Наасон-жа парадзіў Салмона;# AЮда парадзіў Фарэса й Зара ад Фамары; Фарэс парадзіў Эсрома, Эсром-жа парадзіў Арама; 7Абрагам парадзіў Ісаака; Ісаак парадзіў Якуба. Якуб-жа спарадзіў Юду й братоў яго.v iКніга радаводу Ісуса Хрыста, Сына Давідава, Сына Абрагамава. i~~A}||2{nzsyy+xx)w'vluttszrrqqqooTngm{lkkjj iUh~gsffTee cbb ag``_n^]]?\[[ZmZYQXWWPV UDTT>S=RQQ]P5OONMtM LvKRJ~II+H0GgFJEcD)BBAAP@d??>u>=!<;::`998}7R6r55o4o32211>0//^.--P,++*V)((''8&%}$##"j!~ aI<JDQsa51?l' c 1 2 u T:%2:[m Фарысеі-ж, угледзеўшы гэта, сказалі Яму: "Вось вучні Твае робяць, чаго не павінны рабіць у сыботу".UZ % У тым жа часе праходзіў Ісус паміж збожжам у сыботу, і вучні Ягоныя, згаладаўшыся, пачалі зрываць каласы й есьці.NY Бо ноша Мая добрая, і цяжар Мой лёгкі".TX! Вазьмеце ношу Маю на сябе й навучэцеся ад Мяне, бо Я лагодны й пакорнага сэрца, і знойдзеце супакой душам вашым.~Wu Прыйдзеце да Мяне ўсе струджаныя й абцяжараныя, і Я супакою вас.cV? Усё Мне перадаў Айцец Мой, і ніхто ня знае Сына, апрача Айца, і Айца ніхто ня знае, апрача Сына, і каму Сын адкрыць захоча. U  T У той час, гаворачы далей, Ісус прамовіў: "Слаўлю Цябе, Ойча, Госпадзе неба й зямлі, што Ты ўкрыў гэта ад прамудрых і разумных да адкрыў тое дзецям.S Але, кажу вам, што зямлі Садомскай лягчэй будзе ў дзень судны, чымся табе".R{ І ты, Капэрнаўме, да неба ўзьняўшыся, у пекла ўпадзеш; бо калі-б у Садоме былі цуды, якія ў табе створаныя, то ён стаяў-бы да сёнешняга дня.Qw Але кажу вам: лягчэй будзе Тыру й Сідону ў дзень судны, чымся вам.P3 "Гора табе, Харазін, гора табе, Віфсаіда! Бо, калі-б у Тыры й Сідоне дзеяліся цуды, якія зьдзеяліся ў вас, то даўно-б яны ў валасяніцы і ў попеле пакаяліся.9Ok Тады пачаў Ісус дакараць местам, у якіх найбольш дзеялася цудаў Ягоных, за тое, што не пакаяліся.{No Прыйшоў Сын Чалавечы, есьць і п'е. І яны кажуць: Ён абжора й п'яніца, сябра мытнікаў і грэшнікаў. І апраўдана мудрасьць праз дзяцей яе".pMY Вось прыйшоў Ян, ня есьць, ня п'е, і кажуць - ён злыдня мае.;Lo І гавораць: Мы ігралі вам на пішчалках, а вы не танцавалі; мы вам жалобна сьпявалі, а вы ня плакалі.@Ky Да каго-ж прыпадобню род гэты? Падобен ён да дзяцей, якія пасеўшы на вуліцы, пераклікаюцца між сабою.BJ Хто мае вушы слухаць, няхай чуе.{Io І, калі хочаце прыняць, ён ёсьць Ільля, каму належыць прыйсьці.RH Бо ўсе прарокі й закон прарочылі да Яна.nGU Ад дзён-жа Яна Хрысьціцеля й дагэтуль Уладарства Нябеснае сілаю цярпеньня здабываецца й моцныя ў наважанасьці асягаюць яго.Fy Папраўдзе кажу вам: з народжаных ад жанчын не паўставаў вялікшы за Яна Хрысьціцеля, але найменшы ў Уладарстве Нябесным, вялікшы за яго.UE# Бо ён той, пра каго напісана: вось Я пасылаю ангела Майго прад абліччам Тваім, які прыгатуе шлях Твой прад Табою. D  Каго-ж глядзець хадзілі вы? Прарока? Так, кажу вам, і больш, чым прарока.C Дык што глядзець хадзілі вы? Ці чалавека ў мяккую вопратку апранутага? Але апранутыя ў мяккую вопратку ў палацах каралеўскіх знаходзяцца.aB; Калі-ж яны пайшлі, Ісус пачаў гаварыць народу пра Яна: "Што глядзець хадзілі вы ў пустыню? Ці трысьціну, ветрам хіляную?cA? І шчасьлівы той, хто ня будзе сумлявацца ўва Мне".o@W Сьляпыя празраюць, і кульгавыя ходзяць; пракажоныя ачышчаюцца, і глухія чуюць, памершыя ўваскрасаюць і ўбогія дабравесьцяць.z?m І Ісус сказаў ім: "Пайдзеце, скажэце Яну, што вы чуеце й бачыце.>{ Каб сказаць: ці Ты Той, Хто павінен прыйсьці, ці чакаць нам іншага? =  Ян, дачуўшыся ў вязьніцы пра дзеяньні Ісуса, паслаў двух вучняў сваіх;Z< / І сталася: калі скончыў Ісус навучаць дванаццацёх вучняў Сваіх, пайшоў адтуль навучаць і абвяшчаць у местах іхных.o;W *І хто напоіць аднаго з гэтых малых толькі чарай сьцюдзёнай вады ў імя вучня - праўдзіва кажу вам, ня страціць ўзнагароды свае".:} )Хто прыймае прарока ў імя прарока, дастае ўзнагароду прарочую; і хто прыймае праведніка ў імя праведніка, узнагароду праведніка дастае.9- (Хто прыймае вас, Мяне прыймае, а хто прыймае Мяне, прыймае Таго, Хто паслаў Мяне.$8A 'Хто зьберажэ душу сваю, загубіць яе; а хто загубіць душу сваю дзеля Мяне, зьберажэ яе.7 &І хто не бярэ крыжа свайго й ня йдзе ўсьлед за Мною - недастойны Мяне.[6/ %Хто любіць бацьку ці маці больш як Мяне, недастойны Мяне, і хто любіць сына ці дачку больш як Мяне - недастойны Мяне.@5{ $І ворагі чалавеку - хатнія яго.44a #Бо прыйшоў Я разлучыць чалавека з бацькам яго, і дачку з маткаю як, і нявестку зь сьвякроўю яе.33_ "Ня думайце, што Я прыйшоў прынясьці супакой на зямлю; не супакой прынясьці прыйшоў Я, але меч.2- !А хто адрачэцца ад Мяне прад людзьмі, адракуся й Я яго прад Айцом Маім Нябесным.+1O Вось жа, кожнага, хто прызнае Мяне прад людзьмі, прызнаю й Я яго прад Айцом Маім Нябесным.f0E Дык ня бойцеся - вы вартасьнейшыя за шмат птушынаў.L/ У вас-жа й валасы на галаве палічаны.J.  Ці-ж не прадаюць дзьве малыя птушачкі за медзяка? І ніводная зь іх не ўпадзе на зямлю бяз волі Айца вашага.h-I І ня бойцеся тых, якія забіваюць цела, а душы ня могуць забіць, але горш бойцеся таго, хто можа душу й цела загубіць у пекле.!,; Што кажу вам упоцемку, гаварэце пры сьвятле; і што на вуха чуеце, абвяшчайце ўголас.9+k Але ня бойцеся іх: нічога-ж няма сукрытага, каб ня выкрылася, ні патаемнага, каб ня стала ведамым.#*? Досыць вучню дараўнацца да настаўніка свайго, а слузе - да гаспадара свайго; калі гаспадара дому вэльзевулам абазвалі, то ці-ж не балей таго хатніх ягоных?) Ня стаць вучню над настаўнікам сваім, ці слузе над гаспадаром сваім. ( Калі-ж будуць гнаць вас у адным месьце, бяжэце ў іншае места; запраўды, кажу вам: не абойдзеце яшчэ местаў Ізраілевых, як прыйдзе Сын Чалавечы.('I І будзеце зьненавіджаны ўсімі за імя Маё, але, хто вытрымае да канца, той збавёны будзе.B&} Выдасьць-жа брат брата на сьмерць, і бацька дзіця сваё, і дзеці паўстануць на бацькоў і ўсьмерцяць іх.% Бо ня вы будзеце прамоўцамі, але Дух Айца Вашага прамовіць праз вас.j$M Калі-ж выдадуць вас, ня турбуйцеся, што й як гаварыць.%#C І павядуць вас на начальнікаў і ўладароў з-за Мяне, у сьведчаньне прад імі й паганамі.5"c Сьцеражэцеся людзей, бо аддаваць будуць вас у судзілішчы, і ў сынагогах сваіх будуць біць вас.(!I Вось я пасылаю вас, як авец сярод ваўкоў, будзьце-ж мудрыя, як зьмеі, і чыстыя, як галубы.1 [ Запраўды кажу вам: лягчэй будзе зямлі Садомскай і Гаморскай у дзень судны, чымся месту таму.V% А калі хто ня прыме вас ці не паслухае словаў вашых, то, выйходзячы з дому ці места таго, атрасеце пыл з ног вашых.;o І калі дом будзе дастойны, мір ваш зыйдзе на яго; калі-ж ня будзе дастойны, мір ваш да вас вернецца.oW А ўваходзячы ў дом, вітайце яго, кажучы: мір дому гэтаму.W' І ў якое-б места ці аселішча ні прыйшлі вы, даведвайцеся, хто ў ім дастойны, там і аставайцеся, пакуль ня выйдзеце.=s Ні торбы ў дарогу, ні вопраткі ў запас, ні абутку, ні палкі; годзен бо працаўнік пражываньня свайго.xi Не бярэце з сабою золата, ані срэбра, ані медзі ў паясы вашыя;b= Хворых аздараўляйце, пракажоных ачышчайце, памершых уваскрашайце, злыдухаў выганяйце - дарма атрымалі, дарма давайце.|q А праходзячы абвяшчайце, што наблізілася Ўладарства Нябеснае.c? Лепш ідзеце да загінуўшых авец дому Ізраілевага.jM Іх дванаццацёх паслаў Ісус і запавядаў ім, кажучы: "У дарогу да паганаў не выбірайцеся, і ў месты Самаранскія не ўваходзьце.^5 Сымон Кананіт і Юда Іскарыёт, які і прадаў Яго.- Піліп і Баўтарамей, Хама й Мацьвей - мытнік, Якуб Алфеяў і Ляўвей, званы Фадзеем;Z- А імёны-ж дванаццацёх апосталаў гэткія: першы Сымон, званы Пятром, і Андрэй, брат яго; Якуб Завядзеяў і Ян, брат яго;| s І прыклікаўшы дванаццацёх вучняў Сваіх, даў ім уладу над нячыстымі духамі, каб выганяць іх і лекаваць усякі нядуг і ўсякую хворасьць. &Дык прасеце Гаспадара жніва, каб паслаў працаўнікоў на жніва сваё".xi %Тады сказаў вучням Сваім: "Жніва вялікае, а працаўнікоў мала.\1 $І гледзячы на вялікія зборышчы людзей, зжалішся над імі, бо былі яны разгубленыя й бязрадныя, як авечкі без пастуха.'G #І хадзіў Ісус па ўсіх местах і вёсках, навучаючы ў сынагогах іхных, абвяшчаючы Евангельле Ўладарства й ацаляючы людзей ад усякіх нядугаў й ўсякае немачы іх. y "А фарысеі гаварылі: "Ён выганяе злыдухаў сілаю князя шатанскага".H   !І калі злы дух выгнаны быў, загаварыў нямы; і народ дзівіўся, кажучы: "Ніколі не бывала гэткага ў Ізраілю".  Калі-ж тыя выйходзілі, прывялі да Яго чалавека нямога, які меў злога духа.p Y А яны, выйшаўшы, разьнесьлі славу пра Яго па ўсёй краіне., Q І адчыніліся вочы іхныя; Ісус-жа цьвёрда прыгаварыў ім: Глядзеце, каб ніхто не даведаўся".' Тады Ён дакрануўся да вачэй іхных і сказаў: "Па веры вашай няхай станецца вам".w Калі-ж Ён прыйшоў у дом, яны прыступіліся да Яго. І кажа ім Ісус: "Ці верыце, што Я магу гэта зрабіць вам?" Яны-ж кажуць Яму: "Так, Госпадзе".nU Калі Ісус адыходзіў адтуль, за Ім ішлі два сьляпыя й голасна ўсклікалі, прамаўляючы: "Зьмілуйся над намі, Ісусе, Сыне Давідаў!"_7 І разыйшлася чутка пра гэта па ўсёй краіне той.   Калі-ж народ адправілі, Ён увайшоў, узяў яе за руку, і дзяўчынка ўстала.0Y Ён сказаў ім: "Адыйдзецеся, дзяўчына не памерла, але сьпіць". І зьняважліва сьмяяліся над Ім.)K І калі Ісус прыйшоў у дом начальніка і ўбачыў жалейнікаў і народ у вялікім хваляваньні,hI Ісус-жа, абярнуўшыся і ўбачыўшы яе, сказаў: "Мацуйся, дачка, вера твая выбавіла цябе". І жанчына стала здаровай з тэй часіны.~u Бо яна думала сабе: як толькі дакрануся да вопраткі Яго - ачуняю.>u І вось, жанчына, хворая на крывяцечу ўжо 12 гадоў, падыйшла ззаду й дакранулася да краю вопраткі Яго.Y~+ І, ўстаўшы, пайшоў за ім Ісус і вучні Ягоныя.6}e Калі Ён гаварыў да іх гэтае, вось начальнік адзін падыйшоў і, кланяючыся Яму, прамовіў: "Дачка мая цяпер умірае, але прыйдзі, узлажы на яе руку Тваю, і яна жывой будзе".6|e Таксама не ўліваюць віна новага ў мяхі старыя, бо мяхі парвуцца, і віно выцячэ, і мяхі зьнішчацца; але новае віно ўліваецца ў мяхі новыя - і захоўваецца адно й другое".c{? Ніхто-ж не прышывае латкі з тканіны суравое да старое адзежыны, бо новапрышытае аддзярэцца, і дзіра будзе яшчэ большая.z+ І сказаў ім Ісус: "Ці-ж могуць сумаваць сыны бяседы шлюбнае, пакуль зь імі жаніх? Але настануць дні, калі адыймецца ад іх жаніх, і тады будуць пасьціць.Ey Тады прыступілі да Яго вучні Янавы, і кажуць: "Чаму мы й фарысеі часта посьцім, а Твае вучні ня посьцяць?wxg Пайдзеце-ж навучэцеся, што значыць - міласьці хачу, а не ахвяры; ня прыйшоў бо Я прызываць праведнікаў, але грэшнікаў на пакаяньне". w  Ісус-жа, пачуўшы, сказаў ім: "Не здаровыя патрабуюць лекара, але хворыя.Av{ І, бачыўшы гэта, фарысеі сказалі вучням Яго: "Чаму Настаўнік ваш есьць і п'е з мытнікамі й грэшнікамі?"Pu І калі Ісус сядзеў за сталом у доме, вось многія мытнікі й грэшнікі прыйшлі й селі за стол зь Ім і вучнямі Яго. t9 Пераходзячы адтуль, Ісус убачыў чалавека, званага Мацьвей, які сядзеў на месцы збору мытнага, і кажа яму: "Ідзі за Мною". І ён устаў, і пайшоў сьледам за Ім.s Народ-жа, бачыўшы гэтае, дзівіўся й славіў Бога, даўшага такую сілу людзям.frE І той устаў, узяў пасьцель сваю й пайшоў у дом свой.q Але, каб вы ведалі, што Сын Чалавечы мае ўладу на зямлі адпускаць грахі, - сказаў спараліжаванаму: "Устань, вазьмі пасьцель тваю ды йдзі ў дом твой". p  Бо што лягчэй сказаць: адпускаюцца табе грахі твае, ці устань ды хадзі.!o; Ісус-жа, ведаючы помыслы іхныя, сказаў: "Навошта трымаеце злыя думкі ў сэрцах вашых?tna Некаторыя-ж кніжнікі падумалі самі ў сабе: Ён блюзьнерыць.$mA І вось прынясьлі да Яго спараліжаванага, паложанага на пасьцелі; Ісус, бачачы веру іх, сказаў спараліжаванаму: "Бадзёрся, сыне! Выбачаюцца табе грахі твае".xl k І ўвайшоўшы ў човен, Ён пераплыў назад і прыйшоў у места Сваё./kW"І вось усё места выйшла насустрач Ісусу і, убачыўшы Яго, прасілі, каб адыйшоў за межы іхныя..jU!Пастухі-ж зьбеглі, і, прыйшоўшы ў места, расказалі пра ўсё, і пра тых, апанаваных злыдухамі.}is І сказаў ім: "Ідзеце". Яны, выйшаўшы, увайшлі ў сьвіньні; і вось, увесь гурт сьвіньней рынуўся з крутога берагу ў мора, і затануў у вадзе.h7І злыдухі прасілі Яго, кажучы: "Калі выганіш нас, дык пашлі нас у чараду сьвіньней".`g9Воддаль-жа ад іх пасьвіўся вялікі гурт сьвіней.CfІ вось яны закрычалі, кажучы: "Што Табе да нас, Ісусе, Сыне Божы? Прыйшоў Ты сюды перадчасна мучыць нас".Ae{І калі Ён прыбыў на другі бераг, у краіну Гергесінскую, насустрач Яму выйшлі з магілаў двое апанаванных злыдухам, такія лютыя, што ніхто не адважваўся хадзіць той дарогай.d!А людзі дзівіліся й гаварылі: "Кім Ён ёсьць, калі ветры й мора паслушныя Яму?"Jc І кажа ім: "Чаго такія баязьліўцы, малаверы?" Тады ўстаў, забараніў вятром і мору, і зрабілася вялікая ціша.b'І, падыйшоўшы, вучні Ягоныя пабудзілі Яго, кажучы: "Госпадзе, ратуй нас, гінем!"-aSІ вось усхадзілася вялікая навальніца на моры, аж хвалі пачалі заліваць човен; Ён-жа спаў.h`IІ калі Ён увайшоў у човен, за Ім пайшлі вучні Ягоныя._!Але Ісус сказаў яму: "Ідзі за Мною й пакінь мёртвым хаваць сваіх нябожчыкаў".C^Іншы-ж, адзін з вучняў Ягоных, сказаў Яму: "Госпадзе! Дазволь мне перш пайсьці й пахаваць бацьку майго".J] І сказаў яму Ісус: "Лісы маюць норы, і птушкі нябесныя - гнёзды, а Сын Чалавечы ня мае дзе прытуліць галаву".!\;Адзін кніжнік, падыйшоўшы, сказаў Яму: "Настаўнік! Пайду за Табою, куды-б Ты ні йшоў".[Пабачыў-жа Ісус мноства народу вакол Сябе й воліў адплысьці на другі бок.BZ}Каб збылося сказанае праз прарока Ісайю, які гаворыць: "Ён узяў на Сябе немачы нашыя, і панёс хваробы".RYПазьней, увечары, прывялі да Яго многіх апанаваных злыдухам, і Ён выгнаў духаў словам і аздаравіў усіх хворых.X%І дакрануўся да рукі як, і гарачка пакінула яе; яна ўстала й паслугоўвала Яму.WПрыйшоўшы ў дом Пятра, Ісус застаў цёшчу Пятровую ў ложку, хворую ў гарачцы.DV І сказаў Ісус сотніку: "Ідзі, і па веры тваёй няхай станецца табе". І паздаравеў слуга яго ў тую гадзіну."U= А сыны ўладарства ўкінены будуць у цемру бяздонную; там будзе плач і скрыгат зубоў".VT% І кажу вам, што многія прыйдуць з усходу й захаду й засядуць з Абрагамам, Ісаакам і Якубам у Ўладарстве Нябесным.]S3 Пачуўшы гэтае, Ісус зьдзівіўся й сказаў тым, якія йшлі за Ім: "Папраўдзе кажу вас: не знайшоў Я такое веры і ў Ізраілю.=Rs Бо я чалавек падначалены, і пад сабою маю падначаленых жаўнераў; і кажу аднаму - пайдзі, і ён ідзе; і другому - прыйдзі, і прыходзіць; і слузе майму - зрабі гэта, і ён робіць"qQ[Сотнік-жа ў адказ сказаў: "Госпадзе! Недастойны я таго, каб увайшоў Ты пад страху маю, але скажы толькі слова, і ачуняе слуга мой.SPІсус кажа яму: "Я прыйду й аздараўлю яго".OІ кажучы: "Госпадзе! Слуга мой ляжыць дома спараліжаваны й вельмі мучыцца".NКалі-ж увайшоў Ісус у Капэрнаум, падыйшоў да Яго сотнік, просячы Яго;MІ сказаў яму Ісус: "Глядзі, нікому не кажы, але пайдзі пакажыся сьвятару, і прынясі ахвяру, як запавядаў у законе Майсей, у засьведчаньне ім".SLІсус, працягнуўшы руку, дакрануўся да яго й сказаў: "Хачу, будзь чыстым". І ў той-жа час ён ачысьціўся ад праказы.GKІ вось падыйшоў адзін, пракажоны і, кланяючыя Яму, прамовіў: "Госпадзе! Калі хочаш, можаш мяне ачысьціць".mJ UКалі Ён зыйшоў з гары, усьлед за Ім ішло мноства народу.IwБо вучыў іх, як Той, хто ўладу мае, і ня так, як кніжнікі й фарысеі.HІ сталася, калі кончыў Ісус гэтыя словы, народ дзіваваўся ў навукі Ягонае.dGAІ пайшоў дождж, і разьліліся рэкі, і ўсхадзіліся вятры, і наваліліся на дом той, і ён заваліўся, і вялікая была руіна яго".iFKУсякі-ж той, хто слухае словы Мае й не выпаўняе іх, падобны будзе да чалавека бесталковага, які пабудаваў дом свой на пяску.hEIІ пайшоў дождж, і разьліліся рэкі, і ўсхадзіліся вятры, і наляглі на дом той, і ён не заваліўся, бо быў пастаўлены на камені.iDKВось-жа, усякага, хто слухае словы Мае гэтыя і выпаўняе іх, прыпадобню да чалавека мудрага, які збудаваў дом свой на камені.C/І тады скажу ім: Я ніколі ня ведаў вас, адступецеся ад Мяне, спраўцы беззаконьня.#B?Многія скажуць Мне ў той дзень: Госпадзе, Госпадзе! Ці не ў Тваё імя прарочылі мы? І ці не Тваім імем выганялі злыдняў? І це не Тваім імем шмат цудаў тварылі?A!Ня ўсякі, хто кажа мне - Госпадзе, Госпадзе! - увойдзе ў Валадарства Нябеснае.D@Дык па пладох іхных пазнаеце іх. ? Усякае дрэва, якое не выдае добрага плоду, сьсякаюць і кідаюць у агонь.U>#Ня можа добрае дрэва выдаць плады добрыя.='Гэтак усякае дрэва добрае дае й плады добрыя; благое ж дрэва дае благія плады.<3Па пладох іхных пазнаеце іх. Ці-ж зьбіраюць зь цярніны вінаград, ці з асоту - фігі?L;Сьцеражэцеся йлжывых прарокаў, якія падыйходзяць да вас у авечай вопратцы, нутро-ж у іх - ваўкоў драпежных.!:;Таму цесныя вароты й вузкі шлях вядуць да жыцьця, і мала такіх, якія знайходзяць іх.X9) Увайходзьце праз вузкія вароты, бо шырокія впроты, і шырокі шлях вядуць да пагібелі, і шматлікія прайходзяць імі.78g Гэтак да ўсяго: як вы хочаце, каб вам людзі рабілі, так і вы рабеце ім, бо ў гэтым закон і прарокі.~7u Вось-жа, калі вы, самі благія, умееце абдорваць дабром дзяцей вашых, тым болей Айцец ваш Нябесны абдорыць дабром тых, хто просіць у Яго.T6! А калі папрасіў-бы рыбы, даў-бы яму зьмяю?'5G Або ці ёсьць між вамі такі чалавек, у каго сын папрасіў-бы хлеба, а ён даў-бы яму камень?.4UБо кожны, хто просіць, - атрымоўвае; і хто шукае, - знайходзіць, і хто стукае, таму адчыняюць.3Прасеце, і будзе вам дадзена; шукайце й знойдзеце, стукайце, і адчыняць вам.w2gНе давайце сьвятога псом, і ня кідайце пэрлаў вашых перад сьвіньнямі, каб не патапталі іх нагамі ды, абярнуўшыся, не разарвалі вас.@1yКрывадушнік! Выкінь перш палена з вока твайго, а тады пабачыш, як дастаць шчэпку з вока брата твайго.)0KАбо, як скажаш брату свайму: Дай я выйму шчэпку з вока твайго, а вось у тваім воку палена.$/AІ што ты ўглядаесься на шчэпку ў воку брата твайго, а палена ў сваім воку не адчуваеш?6.eБо якім судом судзіце, такім і вас будуць судзіць, і якою меркаю мераеце, такою адмераюць і вам.A- Ня судзеце, каб ня былі суджаны.`,9"Дык ня турбуйцеся пра заўтрашняе, бо заўтрашняе само пра сябе будзе турбавацца; досыць на кожны дзень клопату свайго.+!Шукайце перш Уладарства Божага й Праўды Ягонае, а ўсё іншае прыложыцца вам. S~b}}'|z|{zzyxxwwUvvugttQsqrrpp&oCnmm,lkjihhTgfeedbb%aX__;^^]j\\x[[ZZYYJXX WW?V{UUTS RRUPOONPMHL(KCJJ$I(HwGFEDACkBA@@[??>`==_uВучні-ж Ягоныя, убачыўшы пешага на моры, спалохаліся й гаварылі: "Гэта здань". І ад страху закрычалі.u^cУ чацьвертую старожу ночы, Ісус пайшоў да іх, ідучы па моры. ] А човен быў ужо сярод мора, падбіваны хвалямі, бо вецер быў супраціўны.>\uІ адпусьціўшы народ, узыйшоў на гару памаліцца на самоце, і да позьняга вечара аставаўся там адзін.V[%Зараз-жа воліў Ісус вучням Сваім увайсьці ў човен і плысьці перш за Яго на другі бок, пакуль Ён адпусьціць народ.nZUА ела-ж блізу пяці тысяч мужчын, апрача жанчын і дзяцей.YІ елі ўсе да задаволеньня, і назьбіралі астачы дванаццаць карабоў поўных.X+Тады сказаў народу супачыць на траве; і ўзяўшы пяць хлябоў і дзьве рыбы, узглянуў на неба, дабрасловіў і, паламаўшы, даў вучням хлябы, а вучні - народу.LWЁн сказаў ім: "Прынясеце мне іх сюды".vVeЯны-ж кажуць Яму: "У нас тут толькі пяць хлябоў і дзьве рыбы".xUiІсус-жа сказаў ім: "Ня трэба ім адыходзіць, вы дайце ім есьці".1T[Калі-ж настаў вечар, прыступілі да Яго вучні Ягоныя, кажучы: "Месца тут пустыннае, а пара ўжо позьняя; адпусьці народ, каб маглі пайсьці ў аселішчы купіць сабе ежы".' 3І спытаўся ў іх Ісус: "Ці зразумелі вы ўсё гэта?" Яны-ж адказалі: "Так, Госпадзе!"w=g 2І ўкінуць іх у печ агністую - там будзе плач і скрыгат зубоў".'<G 1Гэтак будзе пры сканчэньні сьвету: Сыйдуць ангелы й вылучаць злых спасярод праведных.H;  0І калі ён напоўніўся, выцягнулі яго на бераг і, сеўшы, добрае адабралі ў судзьдзё, а дрэннае выкінулі вон.<:q /Яшчэ падобнае Ўладарства Нябеснае да невада, зацягненага ў мора, які зачэрпаў рознага сорту рыбы.9' .І які, знайшоўшы адну дарагую пэрліну, пайшоў і прадаў усё, што меў, і купіў яе.81 -Яшчэ падобнае Ўладарства Нябеснае да чалавека-купца, які шукае прыгожых пэрлаў,#7? ,Яшчэ падобнае Ўладарства Нябеснае да скарбу, схаванаму ў полі, і той, хто знайшоў яго, утаіў, з радасьці ад яго, ідзе й прадае ўсё, што мае, і купляе поле тое.96k +Тады праведнікі зазьзяюць, як сонца, у Ўладарстве Айца іхнага. Хто мае вушы слухаць, няхай пачуе.w5g *І ўкінуць іх у печ накаленую, там будзе плач і скрыгат зубоў.R4 )Пашле Сын Чалавечы ангелаў, і зьбяруць яны ў Ўладарстве Ягоным усё спакушальнае й стваральнікаў беззаконьня.43a (Вось-жа, як зьбіраюць пустазельле й агнём спальваюць, так будзе пры сканчэньні сьвету гэтага. 2 'Вораг, які пасеяў яго - злыдух; жніва - гэта канец сьвету, а жанца - ангелы..1U &Поле - гэта сьвет; добрае насеньне - гэта сыны Ўладарства; а пустазельле - сыны златворнага.}0s %Ён-жа сказаў ім у адказ: "Сейбіт добрага насеньня - Сын Чалавечы.r/] $Тады, адпусьціўшы народ, Ісус увайшоў у дом. І падыйшлі да Яго вучні Ягоныя, кажучы: "Растлумач нам прыпавесьць пра пустазельле".f.E #Каб збылося сказанае праз прарока, які гаворыць: "Адчыню ў прыпавесьцях вусны Мае, выкажу сукрытае ад стварэньня сьвету".,-Q "І ўсё гэта Ісус гаварыў народу прыпавесьцямі, а бяз прыпавесьцяў нічога не гаварыў да іх.R, !"Уладарства Нябеснае падобна да закісі, якую жанчына ўзяла й палажыла ў тры меркі мукі, пакуль не закісла ўсё".b+= Яно меншае за ўсякае насеньне, але, калі вырасьце, то большае за ўсякую палявую расьліну, і становіцца як дрэва, і птушкі нябесныя хаваюцца ў ветках яго". Яшчэ іншую прыпавесьць сказаў Ён ім:u*c Іншую прыпавесьць падаў ім, кажучы: "Уладарства Нябеснае падобна да зярняці гарчычнага, якое чалавек узяў і пасеяў на полі сваім.+)O Пакіньце расьці абаім аж да жніва; а ў часе жніва скажу жнацом: "Зьбярце перш пустазельле й зьвяжэце яго ў пукі, каб спаліць яго, а пшаніцу зьбярэце ў гумно маё".$(A Але Ён сказаў ім: "Не! Каб, вырываючы пустазельле, не павырывалі разам зь ім і пшаніцы.-'S Ён-жа сказаў ім: "Вораг учыніў гэта". І сказалі яму слугі: "Калі хочаш, пойдзем, выпалем яго".x&i Тады слугі гаспадара, прыйшоўшы, сказалі яму: "Спадару! Ці-ж ня добрае насеньне сеяў ты на полі сваім? Скуль жа ўзялося пустазельле?"}%s Калі-ж узрасла рунь і закаласіла, тады зьявілася й пустазельле.$/ Калі людзі спалі, прыйшоў вораг яго й пасеяў пустазельле між пшанцаю, і адыйшоў.a#; Іншую прыпавесьць даў ім, кажучы: "Уладарства Нябеснае падобнае да чалавека, які пасеяў добрае насеньне на полі сваім."1 Пасеянае-ж у добры грунт азначае таго, хто чуе слова й разумее, і гэткі прыносіць плён і творыць: каторае стакроць, іншае шэсьцьдзесят, іншае трыццаць".! Пасеянае ў цярніне азначае таго, хто чуе слова, але клопаты сьвету гэтага й зманлівасьць багацьця заглушае яго, і яно стаецца бясплодным.H   Але ня мае карэньня ў сабе й нясталы: калі надыйходзяць турботы або ўціск за слова, зараз-жа адступаецца.-S А пасеянае на грунт камяністы азначае таго, хто чуе слова й адразу з радасьцю прыймае яго,#? Да ўсякага, хто слухае слова пра Ўладарства й не разумее яго, прыйходзіць златворца й выхоплівае пасеянае ў сэрцы яго; гэткіх азначае пасеянае пры дарозе.]3 Папраўдзе кажу вам, што многія прарокі й праведнікі жадалі бачыць, што вы бачыце, і ня бачылі, і чуць, што вы чуеце, і ня чулі.
Дзеля таго выслухайце, што азначае прыпавесьць пра сейбіта.gG Вашыя-ж вочы шчасьлівыя, бо бачаць, і вушы, бо чуюць.J  І не навярнуцца, каб Я аздаравіў іх.~u Бо агрубела сэрца людзей гэтых; і на вуха цяжкія, і вочы зажмурылі, каб нічога ня бачыць вачамі й ня чуць вушамі да не ўразумець сэрцам.oW І спаўняецца на іх прароцтва Ісайі, які кажа: "Слухам пачуеце й не зразумееце, і, прыглядаючыся, глядзець будзеце, і ня ўбачыце.N Дзеля таго прамаўляю да іх прыпавесьцямі, што яны гледзячы ня бачаць і слухаючы ня чуюць, ані яны разумеюць.$A Бо хто мае, таму дадасца й прыспорыцца, а хто ня мае, у таго адыймецца й гэтае, што мае.@y Ён-жа ў адказ сказаў ім: "Таму, што вам дадзена разумець тайны Ўладарства Нябеснага, ім-жа ня дадзена. І падыйшлі да Яго вучні, кажучы: "Чаму гаворыш да іх прыпавесьцямі?"D Хто мае вушы слухаць, няхай чуе".A{ Каторае-ж упала ў грунт добры, прынясло плён: адно ў стакроць, іншае ў шэсьцьдзесят, іншае ў трыццаць.uc Іншае ўпала ў цярніну, і разросшыся цярніна, заглушыла яго.uc Калі-ж засьвяціла сонца, завяла, і ня меўшы караня, засохла.=s Іншае ўпала на грунт камяністы, дзе было мала зямлі, і незабавам узыйшло, бо зямля была няглыбокая.S Вось выйшаў сейбіт сеяць; і калі ён сеяў, некаторае зерне ўпала пры дарозе, і прыляцелі птушкі, і паклявалі яго.U# І доўга гаварыў ім прыпавесьцямі, кажучы:B } І зыйшлося да Яго мноства народу; тады Ён увайшоў у човен й сеў, а ўся грамада народу стаяла на беразе.c  A У той дзень Ісус, выйшаўшы з дому, сядзеў пры моры.   2Бо хто будзе выпаўняць волю Айца Майго, той брат Мой, і сястра, і маці".  1І, паказаўшы рукою Сваёю на вучняў Сваіх, сказаў: "Вось Маці Мая, і браты Мае;   0Ён-жа ў адказ таму, хто гаварыў Яму сказаў: "Хто маці Мая? Хто браты Мае?"(I /І нехта сказаў Яму: "Вось Маці Твая й браты Твае стаяць вонках, хочуць гаварыць з Табою".?w .Калі-ж Ён яшчэ гаварыў да народу, Маці Яго й браты Яго стаялі на двары, чакаючы, каб пагаварыць зь Ім.V% -Тады йдзе й бярэ з сабою сем іншых духаў, больш лютых за сябе, і яны ўвайходзяць і жывуць там; і становіцца чалавеку таму апошняе горшым за першае; так будзе й роду гэтаму златворнаму".I  ,Тады кажа: вярнуся ў дом мой, адкуль выйшаў; і прыйшоўшы, знаходзіць яго парожным, падмеценым і прыбраным.4a +Калі нячысты дух выйдзе з чалавека, сноўдаецца па сухазем'і, шукаючы супакою, і не знаходзіць.0Y *Каралева паўднёвая паўстане на суд з родам гэтым і засудзіць яго, бо яна прыходзіла з краю зямлі паслухаць мудрасьці Салямонавае; і вось тут большае за Салямона.} )Мужы Ніневійскія паўстануць на суд з родам гэтым, і асудзяць яго, бо яны пакаяліся ад навучэньня Іонінага; і вось тут большае за Іонінае.G (Бо, як Іона быў у чэраве кіта тры дні й тры ночы, так і Сын Чалавечы будзе ў сэрцы зямлі тры дні й тры ночы.} 'Але Ён у адказ сказаў ім: "Род златворны й чужаложны знаменьня шукае, але знаменьне яму ня будзе дадзена, апрача знаменьня Іоны - прарока.X) &Тады некаторыя з кніжнікаў і фарысеяў пытаючыся, сказалі "Настаўніку! Хацелася-б нам знаменьне ад Цябе пабачыць". ~ %Бо словамі сваімі ты апраўданы будзеш, і за словы свае асуджаны будзеш".&}E $Кажу вам, што за ўсякае пустаслоўе, якое скажуць людзі, дадуць яны адказ у дзень судны.J|  #Добры чалавек з добрае скарбніцы выносіць добрае, а дрэнны чалавек з дрэннае скарбніцы выносіць дрэннае.S{ "Параджэньне зьмяінае! Як вы можаце гаварыць добрае, калі самі нягодныя? Ад паўнаты бо сэрца прамаўляюць вусны.jzM !Або прызнайце дрэва добрым, і плод яго добрым, або прызнайце дрэва дрэнным і плод яго дрэнным, бо па плодзе пазнаецца дрэва.y І калі хто скажа слова супраць Сына Чалавечага, даруецца яму; і калі хто скажа супраць Духа Сьвятога не даруецца яму ні ў гэтым веку, ні ў будучым.x{ Дзеля таго кажу вам: усякі грэх і зьнявага адпусьцяцца чалавекам.w Хто не са Мною, той супраць Мяне, і хто ня зьбірае са Мною, той растрачвае.dvA Або, як можа хто-небудзь увайсьці ў дом дужага й абрабаваць дабро яго, калі перш ня зьвяжа дужага, і тады абрабуе дом яго.u+ А калі Я Духам Божым выганяю злыдухаў, то пэўна дайшло да вас Уладарства Божае._t7 І калі Я сілаю Вэльзевула выганяю злыдухаў, то чыёю сілаю выганяюць сыны вашыя? Дзеля таго яны будуць вам судзьдзямі.9sk І калі шатан шатана выганяе, то ён разьдзяліўся сам з сабою. Як-жа можа ўтрымацца ўладарства яго?4ra Але Ісус, знаючы помыслы іхныя, сказаў ім: "Усякае гаспадарства, разьдзяліўшыся само ў сабе, разваліцца; і ўсякае места ці дом, разьдзяліўшыся сам у сабе, ня ўстоіць.Eq Фарысеі-ж, пачуўшы гэта, сказалі: "Ён выганяе злыдухаў няйначай, як сілай Вэльзевула, князя шатанскага". p  І дзівіўся народ увесь, кажучы: "Ці ня ёсьць гэта Хрыстос, Сын Давідаў?"\o1 Тады прывялі да Яго апанаванага злыдухам сьляпога й нямога, і аздаравіў яго: сьляпы й нямы стаў і бачыць і гаварыць.Nn І на ймя Яго няхай спадзяюцца народы".Am{ Трысьціны надламанай не пераломіць, і тлеючага лёну не загасіць, пакуль не давядзе суду да перамогі.l- Не запярэчыць і ня ўзьніме голасу Свайго, і ніхто не пачуе на вуліцы голасу Яго.`k9 "Вось Юнак Мой, Якога я выбраў, Улюбёны Мой, Яму-ж дабраволіць душа мая; палажу Дух Мой на Яго, і абвесьціць народам суд.ijK Каб збылося сказанае праз прарока Ісаю, які гаварыў:>iw Ды забараніў ім выяўляць Яго.jhM І пайшло за Ім мноства народу, і Ён аздаравіў іх усіх.Ag{ Фарысеі-ж, выйшаўшы, вялі змову супраць Яго, як-бы згубіць Яго, але Ісус, ведаючы гэта, адыйшоў адтуль.3f_ Тады сказаў сухарукаму: "Працягні руку тваю!" Той працягнуў, і стала яна здаровая, як і другая.e Ці-ж не шмат важнейшы чалавек за авечку? Дык дабро тварыць у сыботу можна".Pd Ён-жа сказаў ім: "Хто з вас, калі-б меў адну авечку, і яна ў сыботу ўвалілася-б у яму, ня ўзяў-бы й ня выцягнуў яе?Tc! Быў-жа там чалавек сухарукі. І спыталіся ў Ісуса, стараючыся знайсьці віну на Ім, ці можна аздараўляць у сыботу?]b3 І, адыйшоўшы адтуль, увайшоў у іхную сынагогу.Xa) Бо Сын Чалавечы ёсьць гаспадаром і сыботы".)`K І калі-б вы ведалі, што значыць: міласьці прашу, а не ахвяры, то не асудзілі-б бязьвінных.f_E Але, кажу вам, што тут ёсьць Той, хто большы за храм.N^ Альбо, ці ня чыталі вы ў законе, што ў сыботу сьвятары ў храме парушаюць сыботу, аднак-жа астаюцца нявіннымі?m]S Як ён, увайшоўшы ў дом Божы, еў хлябы прынясеньн, якіх не належала есьці ні яму, ні тым, хто зь ім быў, а толькі адным сьвятаром?)\K Ён-жа сказаў ім: "Хіба-ж вы ня чыталі, што зрабіў Давід, згаладаны сам і тыя, хто быў зь ім? ;~~n}}{{ z`yy-xwwRvutt4ss\rsqppnmll kjihhgWfeddccsbzaa#`A__*^/]\\*[ZYXX=WbV,UTpSSfRQQvPpON0M LKJIIH&G;FnEDOCBBVA@??5>=<І забараніў яму Ісус, і выйшаў злыдух зь юнака, і ён ачуняў у тую-ж гадзіну.u=cІсус-жа, адказваючы, сказаў: "О, родзе няверны й распусны! Дакуль буду з вамі, дакуль буду цярпець вас? Прывядзеце яго да Мяне сюды".u<cЯ прыводзіў яго да вучняў Тваіх, і не маглі яго аздаравіць".w;gгаварыў: "Госпадзе! Зьлітуйся над сынам маім, ён у маладзіку ўпадае ў шал, і цяжка пакутуе, бо часта кідаецца ў агонь, і часта ў ваду.:5І калі яны падыйшлі да народу, падышоў да Яго чалавек, і падаючы прад Ім на калені,r9] Тады вучні зразумелі, што пра Яна Хрысьціцеля гаварыў ім.^85 Але кажу вам, што Ільля ўжо прыйшоў, і не пазналі яго, і ўчынілі зь ім, як хацелі; гэтак і Сын Чалавечы пацерпіць ад іх".7 Ісус-жа ў адказ сказаў ім: "Так, Ільля павінны прыйсьці перш і ўладзіць усё.>6u І спыталіся Яго вучні Ягоныя, кажучы: "Чаму кніжнікі гавораць, што Ільлі першаму належыць прыйсьці.u5c І калі зыйходзілі з гары, Ісус засьцярог іх, кажучы: "Нікому не гаварэце пра зьяву, пакуль Сын Чалавечы не ўваскросьне зь мёртвых".4wУзьняўшы-ж вочы свае, яны нікога ня ўбачылі, толькі аднаго Ісуса. 3Ісус-жа, падыйшоўшы, дакрануўся да іх і прамовіў: "Устаньце й ня бойцеся!"P2І пачуўшы, вучні ўпалі ніц і спужаліся.1Калі ён яшчэ гаварыў, воблака сьветлае ахінула іх, і вось голас з воблака прамовіў: "Гэта Сын Мой улюблены, у Ім Маё дабраваленьне, Яго слухайце".{0oІ Пётра, азваўшыся да Ісуса, сказаў: "Госпадзе! Добра нам тут быць. Калі хочаш, зробім тры палаткі: Табе адну, Майсею адну й адну Ільлі".i/KІ вось зьявіўся ім Майсей і Ільля, размаўляючы зь Ім.D.І перамяніўся прад імі, і зазьзяла Аблічча Ягонае, як сонца, а вопратка-ж Ягоная сталася белаю, як снег.2- _Пасьля шасьцёх дзён узяў Ісус Пятра, Якуба й Яна, брата яго, і ўзьвёў іх адных на гару высокую.,'Папраўдзе кажу вам: Ёсьць некаторыя з прысутных тут, якія не зазнаюць сьмерці, пакуль ня ўбачаць Сына Чалавечага, калі прыйдзе ў Валадарстве Сваім".M+Бо прыйдзе Сын Чалавечы ў славе Айца Свайго з ангеламі Сваімі; і тады аддасьць кожнаму паводле ўчынкаў яго.e*CЯкая-ж карысьць чалавека, калі-б ён здабыў увесь сьвет, а душу сваю зьвярэдзіў? Або які выкуп дасьць чалавек за душу сваю?])3Бо хто хоча душу сваю ўсьцерагчы, загубіць яе._(7Тады Ісус сказаў вучням Сваім: "Хто хоча йсьці за Мною, няхай адрачэцца самога сябе й возьме крыж свой да йдзе за Мною.['/Ён-жа, абярнуўшыся, сказаў Пятру: "Адступіся ад Мяне, шатане! Ты мне спакуса, бо думаеш не пра Божае, але пра людзкое".b&=Пётра-ж, адклікаўшы Яго, пачаў угаворваць Яго, кажучы: "Зьмілуйся над Сабой, Госпадзе! Няхай ня станецца гэтага з Табою".`%9З таго часу пачаў Ісус адкрываць вучням Сваім, што Яму належыць ісьці ў Ерусалім і многа пацярпець ад старэйшын і архісьвятароў і кніжнікаў, і быць забітым, і на трэйці дзень уваскроснуць.$Тады Ісус загадаў вучням Сваім, каб нікому не гаварылі, што Ён Ісус Хрыстос. #І дам табе ключы Ўладарства Нябеснага, і што зьвязаш на зямлі, будзе зьвязана ў нябёсах, і што разьвяжаш на зямлі, будзе разьвязанае ў нябёсах".1"[І Я кажу табе: Ты - камень, і на гэтым камені Я збудую Царкву Маю, і моц пякельная не адолее Яе.e!CТады Ісус прамовіў яму ў адказ: "Шчасьлівы ты, Сымоне, сын Ёнін, бо ня цела й кроў адкрылі табе гэта, але Айцец Мой Нябесны.y kСымон Пётра, адказваючы, сказаў: "Ты Хрыстос, Сын Бога Жывога".Y+Кажа ім Ісус: "А вы-ж за каго прызнаеце Мяне?"CЯны сказалі: "Адны - за Яна Хрысьціцеля, іншыя за Ільлю, а яшчэ іншыя за Ерамію, ці за аднаго з прарокаў".V% Прыйшоўшы ў землі Кесарыі Піліпавае, Ісус пытаўся ў вучняў Сваіх: "За каго людзі ўважаюць Мяне, Сына Чалавечага?":m Тагды зразумелі, што казаў ім сьцерагчыся ня закісі хлебнае, а навукі фарысейскай і садукейскай.;o Чаму не разумееце, што не пра хлеб гаварыў Я вам - сьцеражэцеся закісі фарысейскай і садукейскай".~u Ці пра сем хлябоў на чатыры тысячы, і колькі карабоў назьбіралі?4a Ці яшчэ не разумееце й не памятаеце пра пяць хлябоў на пяць тысячаў? І колькі карабоў набралі?5Але Ісус, ведаючы гэта, сказаў ім: "Што вы разважаеце між сабою, што хлеба не ўзялі?#Яны-ж разважалі між сабою, гаворачы: "Гэта дзеля таго, што мы хлябоў не ўзялі".%Ісус-жа сказаў ім: "Глядзеце, сьцеражэцеся закісі фарысейскай і садукейскай".%CІ, калі пераплылі на другі бок мора, вучні Ягоныя заўважылі, што забыліся ўзяць хлебы.jMРод ілжывы й чужаложны знаменьняў шукае, але знаменьне ня дасца яму, апрача знаменьня Ёны-прарока." І пакінуўшы іх, адыйшоў.!;А раніцай кажаце: Сёньня будзе непагадзь, бо неба багрыцца й захмурваецца. Аблуднікі! Воблік неба распазнаць умееце, а знаменьняў часу пазнаць ня можаце.#Ён-жа ў адказ сказаў ім: "Увечары вы кажаце - будзе пагода, бо неба чырвеніцца.5 eІ прыступілі да Яго фарысеі й садукеі і, спакушаючы, прасілі Яго паказаць ім знаменьні зь неба.'Адпусьціўшы-ж народ, Ён увайшоў у човен і прыбыў у межы Магдалінскія.&Было-ж усіх, якія елі, чатыры тысячы мужчын, апрача жанчын і дзяцей.}s%І елі ўсе, і здаволіліся, і набралі астаткаў сем поўных карабоў. ~~\}||zzyy wNwBvu(tsrqqp]omonmlk>jiibhggfedccHbba``W_'^^$]i\\K[SZZXXXVVU[TTSSfRQPPP>OO NaMMHLL}KKJJpII~IHHGLFFEEKDTCtBB'A@@T??>=<;::9U88477*55P4k32100 //:.-,h+*)('&&M%$##""!!B 1P1h_ ozxx q e nvmBrj] Ён-жа сказаў ім у адказ: "Сапраўды, кажу вам, ня знаю я вас".i Потым прыходзяць і іншыя дзевы й кажуць: "Госпадзе, Госпадзе! Адчыні нам".^h5 Калі-ж пайшлі яны купляць, прыйшоў жаніх, і прыгатаваныя ўвайшлі зь ім на вясельную бяседу, і дзьверы былі зачыненыя.3g_ Але разумныя адказалі: "Каб не забракла й нам і вам, пайдзеце лепш да гандляроў і купеце сабе".$fAНедарэкія-ж сказалі разумным: "Дайце нам вашага алею, бо сьвяцільнікі нашыя гаснуць".keOТады ўсталі ўсе дзевы, і паправілі сьвяцільнікі свае.d#Поўначчу пачуўся моцны голас: "Вось жаніх ідзе! Выходзьце на спатканьне яго".dcAА як жаніх замарудзіў, то задрамалі ўсе й паснулі.xbiРазумныя-ж узялі й алею ў пасудзінах да сьвяцільнікаў сваіх.uacНедарэкія, узяўшы сьвяцільнікі свае, не ўзялі з сабою алею.\`1Пяць-жа зь іх было разумных, а пяць недарэкіх.a_ =Тады Ўладарства Нябеснае прыпадобніцца да дзесяцёх дзеваў, якія, узяўшы сьвяцільнікі свае, выйшлі на сустрэчу жаніха.0^Y2І адлучыць яго, і прыдзеліць яму лёс разам з крывадушнікамі, там будзе плач і скрыгат зубоў.]'1Тады прыйдзе гаспадар слугі таго ў дзень нечаканы, і ў гадзіну, яму няведамую.[\/0Калі благі слуга скажа сам сабе: "Не сьпяшаецца гаспадар мой"; і пачне біць сяброў сваіх ды есьці й піць з п'яніцамі -z[m/Папараўдзе кажу вам, над усёй маёмасьцяй сваёй паставіць яго.Z#.Шчасьлівы той слуга, якога гаспадар дому, прыйшоўшы, застане робячы належна. Y -cX?,Дык будзьце прыгатаванымі й вы, бо ў неспадзяваную для вас гадзіну прыйдзе Сын Чалавечы. Хто-ж верны й разумны слуга, якога гаспадар паставіў у доме сваім, каб даваць яду людзям у сваім часе.W+Ведама-ж вам, што калі-б гаспадар дому ведаў, у якую старожу ночы прыйдзе злодзей, ён тады вартаваў-бы, і ня даў-бы падкапацца пад свой дом.yVk*Дык чувайце, бо ня ведаеце, у якую гадзіну Госпад ваш прыйдзе.Uy)Будуць дзьве пры жорнах малоць - адна бярэцца, другая пакідаецца.Ty(Тады, калі на полі будуць двое, адзін бярэцца, а другі пакідаецца.6Se'І ня ведалі, пакуль ня прыйшоў патоп і ня зьнішчыў усіх; гэтак будзе і ў прыход Сына Чалавечага.@Ry&Бо як у дні перад патопам елі, пілі, жаніліся й замуж выходзілі, да таго дня, калі ўвайшоў Ной у судно.mQS%Як было ў дні Ноя, так будзе і ў прыход Сына Чалавечага.P3$Дня таго й гадзіны ня ведае ніхто, ані Ангелы нябесныя, а толькі Айцец Мой Адзіны.fOE#Неба й зямля прамінуць, але словы Мае не прамінуць.xNi"Запраўды, кажу вам: Не праміне род гэты, як усё гэта станецца. M!Гэтак і вы, калі ўбачыце ўсё гэта, ведайце, што ўжо блізка, пры дзьвярах.ZL- Ад смакоўніцы вазьмеце прыклад: калі галінкі яе распускаюцца й выпускаюць лісьце, то ведаеце, што блізка ўжо лета.eKCі пашле ангелаў сваіх з гучным голасам трубаў, і зьбяруць выбраных Яго ад чатырох вятроў, ад аднаго краю неба да другога.AJ{Тады зьявіцца знаменьне Сына Чалавечага на небе, і тады заплачуць усе плямёны зямныя, і угледзяць Сына Чалавечага, ідучага на воблаках нябесных зь сілаю й славаю вялікаю.yIkІ зараз па вялікай бядзе дзён тых сонца зьмеркне, і месяц ня дасьць сьвятла свайго, і зоры зь неба спадуць, і сілы нябесныя зрушацца.UH#Бо дзе-б ні быў труп, там зьбяруцца й арлы.4GaБо, як маланка зыходзіць з усходу й зіхаціць аж да заходу, так будзе прыйсьце Сына Чалавечага.)FKДык калі скажуць вам: Вось Ён у пустыні - не выходзьце; вось Ён у скрытым пакоі - ня верце.:EoВось Я наўперад сказаў вам.gDGБо паўстануць лжэхрысты й фальшывыя прарокі і пакажуць вялікія знаменьні й цуды, каб спакусіць, калі магчыма, і выбраных.yCkТады, калі-б хто сказаў вам: Вось тут Хрыстос ці там - ня верце.EBІ калі-б не скараціліся дні тыя, то не ўхавалася-б ніводнае цела, але дзеля выбраных скароцяцца дні тыя. A9Бо тады будзе гора вялікае, якога не было ад пачатку сьвету аж дагэтуль, і ня будзе.x@iДык малецеся, каб не давялося вам уцякаць узімку ці ў сыботу.e?CГора-ж цяжарным і карміцелькам немаўлят у дні тыя.v>eІ хто на полі, няхай не вяртаецца назад узяць адзеньне сваё.y=kА хто на страсе, няхай не зыходзіць узяць штось з дому свайго.L<Тады, хто ў Юдэі, няхай бяжыць у горы.; Вось-жа, калі ўбачыце агіду спусташэньня, пра якую гаварыў прарок Даніла, што паўстане на сьвятым месцы (няхай стане розуму таму, хто чытае).Z:-і абвешчана будзе гэтае Евангельле Ўладарства па ўсім сьвеце дзеля сьведчаньня ўсім народам, і тады (будзе) канец.Y9+ Хто-ж выцерпіць да канца, той збавёны будзе.X8) І ад пашырэньня беззаконьня выгасае любоў.n7U І шмат фальшывых прарокаў паўстане й спакусяць многіх.$6A І тады спакусяцца многія, і адзін аднаго будуць выдаваць і ненавідзець адзін аднаго.^55 Тады будуць выдаваць вас на пакуту, і будуць забіваць вас, і будзеце ў нянавісьці сярод усіх народаў дзеля імя Майго.:4oАле гэта ўсё - пачатак гора.V3%Бо паўстане народ на народ і гаспадарства на гаспадарства, і будуць галадоўлі, паморы й землятрасеньні мясцамі.u2cТаксама пачуеце пра войны й пагалоскі пра войны; глядзеце, не трывожцеся, бо належыць усяму гэтаму стацца, але гэта яшчэ не канец.!1;Бо шматлікія прыйдуць пад імем Маім і будуць гаварыць: Я Хрыстос і многіх абмануць.v0eІсус сказаў ім у адказ: "Сьцеражэцеся, каб хто не зманіў вас.*/MКалі-ж сядзеў Ён на гары Аліўнай, прыступілі да Яго вучні Ягоныя насамоце, кажучы: Скажы нам, калі гэта станецца, і якія адзнакі Твайго прыйсьця й канца сьвету?b.=Ісус-жа ў адказ сказаў ім: "Бачыце ўсё гэта? Папраўдзе кажу вам: Не астанецца тут каменя на камені - усё будзе разбурана".?- yІ, выйшаўшы, Ісус ішоў ад сьвятыні і падышлі да Яго вучні Ягоныя, каб паказаць Яму будыніны сьвятыні.,&І вось пакідаецца дом ваш парожны. Бо кажу Я вам: Ня будзеце бачыць Мяне ад сёньня, дакуль ня ўсклікнеце: Дабраславёны, Хто йдзе ў імя Гасподняе".H+ %Ерусалім, Ерусалім, пабіўшы прарокаў і каменяваўшы пасланых да цябе! Колькі разоў хацеў Я сабраць дзяцей тваіх, як птушка зьбірае птушанят сваіх пад крыльлі, і вы не захацелі.i*K$Папраўдзе кажу вам, што ўсё гэта прыйдзе на гэты род.)1#Каб пала на вас уся кроў праведная, пралітая на зямлі, ад крыві Авеля праведнага да крыві Захара, сына Варахііна, якога вы забілі між царквою й алтаром.2(]"Таму вось Я пасылаю да вас прарокаў, і мудрых, і кніжнікаў; вы-ж адных зьнішчыце й укрыжуеце, іншых будзеце біць у сынагогах вашых і гнаць будзеце зь места да места.y'k!Зьмеі, пароджаньне гадаў! Як унікнеце вы асуджэньня на пекла?H&  І вы дапоўніце меру бацькоў вашых.%'Гэтым вы самі супраць сябе сьведчыце, што вы сыны тых, якія пабівалі прарокаў.L$І гаворыце: Калі-б мы былі ў дні бацькоў нашых, то ня былі-б іхнымі супольнікамі ў праліцьці крыві прарокаў.T#!Гора вам, кніжнікі й фарысеі-крывадушнікі! Вы будуеце грабніцы прарокам і ўпрыгожваеце памятнікі праведнікам.E"Гэтак і вы: звонку паказваецеся людзям справядлівымі, а ўсяродку поўныя крывадушнасьці й беззаконьня.;!oГора вам, кніжнікі й фарысеі-крывадушнікі, што прыпадабняецеся да трунаў пабеленых, якія звонку выдаюцца харошымі, а ўсяродку поўныя касьцей трупаў і рознае нечысьці. 'Фарысей сьляпы! Ачысьць перш нутро кубка й місы, каб чыстымі сталіся й звонку.a;Гора вам, кніжнікі й фарысеі-крывадушнікі, што ачышчаеце кубкі й міскі звонку, а ўсярэдзіне поўныя зьдзерства й бруду.oWПравадыры сьляпыя! Камара цэдзіце, а вярблюда глытаеце.dAГора вам, кніжнікі й фарысеі-крывадушнікі, што здаеце дзесяціну зь мяты, анісу й кмену, а зьневажаеце найважнейшае ў законе: суд, міласьць і веру; гэтае належала выконваць, і таго не пакідаць. А хто клянецца небам, клянецца Прастолам Божым і Тым, Хто сядзіць на ім.xiІ калі хто клянецца храмам, клянецца й тым, хто прабывае ў ім.  Дык-жа той, хто клянецца ахвярнікам, клянецца й ім і ўсім тым, што на ім.Збуялыя й сьляпыя! Што-ж большае, ахвяра ці ахвярнік, які асьвячае ахвяру?FГэтак-жа, калі хто паклянецца ахвярнікам, то нічога, але калі паклянецца ахвяраю, якая на ім, то павінны.{Збуялыя й сьляпыя! Што-ж большае, золата ці храм, які асьвячае яго?q[Гора вам, правадыры сьляпыя, калі кажаце: Хто паклянецца храмам, гэта нічога, а хто паклянецца золатам, што ў храме, той павінны.,QГора вам, кніжнікі й фарысеі-крывадушнікі, што праходзіце мора й сушу, каб навярнуць хоць аднаго, і калі здабудзеце, робіце яго сынам пекла, удвая горшым за вас.zmГора вам, кніжнікі й фарысеі-крывадушнікі, што аб'ядаеце дамы ўдавіцаў і няшчыра доўга моліцеся; за гэта-ж цяжэйшы прысуд атрымаеце.'G Гора вам, кніжнікі й фарысеі-крывадушнікі, што зачыняеце Ўладарства Нябеснае прад людзьмі; бо самі не ўваходзіце, і тых, якія хочуць увайсьці, не дапускаеце.  Бо хто ўзвышае сябе, паніжаны будзе, а хто паніжае сябе, узвышаны будзе.K Большы з вас няхай будзе вам слугою.{ І не называйцеся настаўнікамі, бо адзін у вас Настаўнік - Хрыстос. І айцом сабе нікога не называйце на зямлі, бо адзін у вас Айцец, Хто ў небе.#?А вы не называйцеся настаўнікамі, бо адзін у вас Настаўнік - Хрыстос, а вы ўсе - браты. !І вітаньні на рынкавых пляцох і вялічаньні ад людзей - настаўнік, настаўнік!x iІ любяць першыя месцы на банкетах, і першыя лавы ў сынагогах.N Усе-ж учынкі свае яны твораць для вока людзкога; павялічваюць сховішчы свае й пашыраюць полы вопраткі свае.\ 1бо яны навязваюць ношы цяжкія й прыгнятальныя, і ўскладаюць на плечы людзкія, а самі й пальцам крануць іх ня хочуць.s _Вось-жа, уважайце на ўсё, што яны кажуць вам, і выконвайце, але не тварэце паводле ўчынкаў іхных, бо яны гавораць, а не выконваюць.b="На Майсеевым пасадзе заселі кніжнікі й фарысеі.l SТады Ісус прамовіў да народу й да вучняў Сваіх, кажучы:?w.І ніхто ня мог адказаць Яму ні слова, і з таго дня ніхто ўжо не адважваўся больш даваць яму пытаньні.gG-Калі-ж Давід называе Яго Госпадам, як-жа Ён сын яму?"D,Сказаў Госпад Госпаду Майму: Сядзі праваруч Мяне, дакуль не палажу ворагаў Тваіх у падножжа ног Тваіх.+І гаворыць ім: "Як-жа Давід у натхненьні заве Яго Госпадам, калі кажа:ve*"Што вы думаеце пра Хрыста? Чый Ён сын?" Кажуць Яму: "Давідаў".dA)Сабраным-жа фарысеям Ісус задаў пытаньне, кажучы:ta(На гэтых двух запаветах грунтуецца ўвесь закон і прарокі".xi'Другі-ж, падобны да яго: любі бліжняга твайго, як самога сябе.N~&Гэта ёсьць першы й найбольшы запавет.T}!%Ісус-жа сказаў яму: "Узьлюбі Госпада Бога твайго ўсім сэрцам тваім і ўсёю душою тваёю, і ўсім разуменьнем тваім.[|/$"Настаўніку! Які запавет найбольшы ў законе?"{}#І адзін зь іх, законьнік вучоны, спакусьліва папытаў у Яго, кажучы:sz_"Фарысеі, дачуўшыся, як ён спыніў садукеяў, сыйшліся разам.Ry!І слухаючы, народ дзівіўся з навукі Яго."x= Я Бог Абрагама, і Бог Ісака, і Бог Якуба. Бог ня ёсьць Богам мёртвых, але Богам жывых".pwYА пра ўваскрасеньне, ці-ж не чыталі вы сказанага ад Бога:'vGБо пры ўваскрасеньні ня жэняцца, ані замуж ня йдуць, але бытуюць у небе, як анёлы Божыя.u%Адказваючы ім, Ісус сказаў: "Памыляецеся, ня ведаючы Пісаньня, ані сілы Божае.t!Дык пры ўваскрасеньні каторага зь іх сямёх будзе яна жонкаю, бо ўсе мелі яе?"?syПасьля-ж усіх памерла й жонка.NrТаксама й другі й трэйці аж да сёмага.=qsБыло-ж у нас сем братоў: першы, ажаніўшыся, памёр, і, ня маючы патомства, пакінуў жонку браты свайму.p "Настаўніку! Майсей сказаў: "Калі хто памрэ, не пакінуўшы дзяцей, то брат яго няхай возьме жонку ягоную ды адродзіць патомства брату свайму".DoУ той-жа дзень прыступілі да Яго садукеі, якія кажуць, што няма ўваскрасеньня, і пыталіся ў яго, кажучы:onWПачуўшы гэтае, яны зьдзівіліся і, пакінуўшы Яго, адышлі.&mEЯны сказалі Яму: "Кесаравы". Тады сказаў ім: "Дык аддайце кесарава кесару, а Божае Богу".al;Тады Ісус кажа ім: "Чый гэта тут воблік і надпіс?"rk]Пакажэце мне падатковую манету". Яны прынясьлі Яму дынар.3j_Але Ісус, ведаючы іхную нягоднасьць і подступ, сказаў: "Што выпрабоўваеце Мяне, крывадушнікі?iДык скажы нам, як ты думаеш? Ці законна даваць падатак кесару, ці не?"zhmІ пасылаюць да Яго вучняў сваіх з ірадыянамі, кажучы: "Настаўніку! Мы ведаем, што Ты справядлівы й праўдзіва настаўляеш на шлях Божы, ды ня дбаеш дагаджаць каму-небудзь, бо не ўзіраешся на абліччы асобаў. gТады фарысеі, зыйшоўшыся, радзіліся, як-бы ўлавіць Яго на словах Ягоных.NfБо многа пазваных, але мала выбраных". e  Тады сказаў уладар слугам сваім: "Вазьмеце яго, зьвяжэце яму рукі й ногі, і ўкіньце яго ў цемру вонкавую; там будзе плач і скрыгатаньне зубоў.d І кажа яму: Дружа! Як ты ўвайшоў сюды не ў вясельнай вопратцы? Той-жа маўчаў.2c] Уладар, прыйшоўшы паглядзець гасьцей, убачыў там чалавека ўбранага не ў вясельнае адзеньне.tba І слугі яго, выйшаўшы на дарогі, сабралі ўсіх, каго толькі знайшлі - і добрых, і благіх - і на вясельнай бяседзе было поўна гасьцей.a Дык пайдзеце на ростані й клічце на вясельле ўсіх, каго сустрэнеце.`Тады кажа ён слугам сваім: Вясельле гатовае, але званыя не былі дастойнымі.7_gПачуўшы тое, уладар угнявіўся й паслаў войска сваё, зьнішчыў забойцаў тых і спаліў месты іхныя.s^_Іншыя-ж, схапіўшы слугаў яго, назьдзекаваліся й забілі іх. ] Яны-ж, зьняважыўшы гэта, пайшлі: хто на поле сваё, хто да гандлю свайго.,\QЗноў паслаў іншых слугаў, наказваючы: Скажэце запрошаным: вось я прыгатаваў абед мой, валы мае й кормнікі забітыя, і ўсё гатова, прыходзьце на вясельную бяседу.[І паслаў слугаў сваіх клікаць запрошаных на вясельле, і не хацелі прыйсьці.%ZC"Уладарства Нябеснае падобнае да чалавека-ўладара, які справіў вясельле сыну свайму.}Y uІсус, зьвяртаючыся да іх, зноў гаварыў ім прыпавесьцямі, кажучы:X.І стараліся схапіць Яго, але пабаяліся народу, бо Яго ўважалі за прарока.W/-І, пачуўшы прыпавесьці Ягоныя, архірэі й фарысеі зразумелі, што гаворыць пра іх.V,І хто ўпадзе на гэты камень, разаб'ецца, а на каго ён упадзе, разатрэ".LU+Дзеля гэтага кажу вам, што адыймецца ад вас Уладарства Божае й дадзена будзе народу, які творыць плёны яго.DT*Ісус кажа ім: "Няўжо вы ніколі не чыталі ў Пісаньні, што камень, зганьбаваны будаўнічымі, той самы стаўся галавою вугла; ад Госпада сталася гэта, і ёсьць дзіўна ў вачох вашых.S )Кажуць яму: "Злыдняў гэтых аддасьць на ліхую сьмерць, а вінаграднік аддасьць іншым вінаградарам, якія будуць аддаваць яму плёны ў свой час".R (Што-ж зробіць гаспадар з гэтымі вінаградарамі, калі вернецца дадому?"hQI'І ўзяўшы яго, вывелі вонкі зь вінаградніку й забілі.ePC&Але вінаградары, убачыўшы сына, сказалі адзін аднаму: "Гэта спадкаемца, давайце заб'ём яго й заўладаем спадчынай ягонай".O %Урэшце, паслаў ён да іх сына свайго, кажучы: Яны ўважаць на сына майго.N$Зноў паслаў ён іншых слугаў, больш, як першы раз. І зь імі зрабілі тое самае.;Mo#Вінаградары, схапіўшы слугаў яго, аднаго прыбілі, іншага забілі, а яшчэ іншага каменьнямі пабілі.L"Калі-ж надышоў час плёнаў, ён паслаў слугаў сваіх узяць плёны свае.MK!"Іншую прыпавесьць слухайце. Нейкі чалавек, гаспадарны домаўласьнік, насадзіў вінаграднік, абгарадзіў яго, выкапаў у ім сьцёк, пабудаваў вежу і, здаўшы яго вінаградарам, адышоў.:Jm Бо прыйшоў да вас Ян Хрысьціцель шляхам праведнасьці, і вы не паверылі яму; а мытнікі й блудніцы паверылі яму; вы-ж, бачыўшы гэтае, не пакаяліся потым, каб паверыць яму".&IEКаторы з двух выканаў волю бацькі?" Кажуць Яму: "Першы". Ісус гаворыць ім: "Папраўдзе кажу вам, што мытнікі й блудніцы йдуць наперадзе вас у Валадарства Божае. H gGGТой-жа ў адказ сказаў: Я йду, гаспадару - і не пайшоў.lFQЯк вы думаеце? Нейкі чалавек меў двух сыноў і, падыйшоўшы да першага сказаў: Сыне, ідзі сёньня працаваць у вінаградніку маім.'Убачыўшы гэта, вучні зьдзівіліся й гаварылі: "Як-жа хутка засохла смакоўніца". = 9<kА нараніцы, вяртаючыся ў места, адчуў голад. І, угледзеўшы пры дарозе смакоўніцу, падыйшоў да яе, і не знайшоўшы на ёй нічога, апрача толькі лісьця, сказаў да яе: "Няхай-жа ніколі ня будзе на табе плоду давеку". І смакоўніца зараз жа засохла.r;]І пакнінуўшы іх, пайшоў зь места ў Віфанію й там застаўся.~:uІ сказалі Яму: "Ці чуеш, што яны гавораць?" Ісус-жа кажа Ім: "Так! Ці-ж вы ніколі ня чыталі, што з вуснаў дзетак і сасункоў Ты ўчыніў хвалу?" 9 8І прыступілі да Яго ў сьвятыні сьляпыя й калекі, і Ён іх аздаравіў. Архірэі-ж і кніжнікі, гледзячы на цуды, якія Ён стварыў, і на дзяцей, якія ўсклікалі ў сьвятыні: "Гасанна Сыну Давідаву!" - праняліся нянавісьцяй.<7q І сказаў: "Напісана ёсьць: дом Мой домам малітвы назавецца, а вы зрабілі яго прытонам разбойнікаў".6 Ісус-жа, увайшоўшы ў сьвятыню Божую, выгнаў усіх прадаўцоў і пакупнікаў у сьвятыні й сталы мянялаў і лавы гандляроў галубамі перавярнуў.y5k Народ-жа адказаў: "Гэта Ісус, прарок з Назарэту Галілейскага".4 І калі ўвайшоў Ён у Ерусалім, усё места ўзрушылася, і гаварылі: "Хто-ж гэта?". 3  Мноства народу, што йшло перад Ім і за Ім, ідучы ўсклікалі: "Гасанна Сыну Давідаву! Дабраславёны, Хто йдзе ў імя Гасподняе! Гасанна ў вышынях!". aj~}}\||={zyxwvuut_ss$r.qfpp7o%n_mllRkkj)ihgff1eedDccTbbab``*__&^]\\U[tZwZ Y{XXJWVUTTSRRQQ7PONN'MLKKJoI[HHGG>FEEDCBAA@?s>==<4;U:997766 544\332S10//A.T--!,U++L*U))(('m&&L%r%##\"!!GH-s%yJ % u X 7<j>e#/aJ Пасьля сыботы, на сьвітаньні першага дня тыдня, прыйшла Марыя Магдалена й іншая Марыя, паглядзець на гроб.pYAПілат-жа сказаў: "Маеце варту, ідзеце й вартуйце, як знаеце". Яны пайшлі, паставілі пры гробе варту й прылажылі да каменя пячаць.>u@Дык накажы ахоўваць гроб да трэйцяга дня, каб вучні Ягоныя, прыйшоўшы ўначы, ня ўкралі Яго й не сказалі народу - уваскрос зь мёртвых, і будзе апошні падман, горшы за першы.U#?І сказалі: "Спадару! Мы прыпомнілі, што падманшчык той, калі быў яшчэ пры жыцьці, казаў: "Па трох днёх уваскросну!"+>А назаўтра, пасьля пятніцы, раніцою зыйшліся архісьвятары й фарысеі да Пілата. =Была-ж там Марыя Магдалена й другая Марыя; яны сядзелі насупраць гробу.N<І палажыў Яго ў новым сваім гробе, высечаным у скале, і, прываліўшы да дзьвярэй гробу вялікі камень, адыйшоў.fE;І, узяўшы Цела, Язэп ахінуў Яго чыстаю плашчаніцаю,:Ён прыйшоў да Пілата й прасіў Цела Ісуса; тады Пілат загадаў аддаць Цела.E9Калі-ж настаў вечар, прыйшоў адзін багаты чалавек з Арымафеі, на ймя Язэп, які таксама быў вучнем Ісуса.38Былі між імі Марыя Магдалена й Марыя, маці Якуба й Язэпа, і маці сыноў Завядэевых.3_7Былі там і глядзелі здалёк многія жанчыны, якія йшлі зь Ісусам з Галілеі й прыслугоўвалі Яму. +6Сотнік-жа і ўсе, якія зь Ім сьцераглі Ісуса, гледзячы на землятрасеньне й на ўсё, што сталася, моцна спалохаліся й гаварылі: "Запраўды Ён быў Сын Божы"., Q5І, выйшаўшы з трунаў па Ўваскрасеньні Ягоным, увайшлі ў сьвяты горад і паказаліся многім. y4І труны адкрыліся, і многія целы супачыўшых сьвятых ўваскросьлі,[ /3І вось заслона ў сьвятыні разадралася на дзьве часткі ад верху да нізу, і зямля здрыганулася, і скалы патрэскаліся,s _2Ісус-жа ізноў, усклікнуўшы моцным голасам, аддаў дух Свой.1А іншыя гаварылі: "Пачакай, паглядзім, ці прыйдзе Ільля выбавіць Яго".=s0І ўраз пабег адзін зь іх і ўзяў губку, памачыў яе ў воцат і, насадзіўшы на трасьціну, даваў Яму піць. /Некаторыя з тых, што стаялі там, пачуўшы гэта, гаварылі: "Ільлю кліча Ён"..А дзявятай гадзіне Ісус усклікнуў моцным голасам, прамовіўшы: "Ілі, Ілі, ліма савахвані!" Гэта значыць: Божа Мой, Божа Мой! Чаму пакінуў Мяне?-Ад шостае-ж гадзіны стала цемра на над усёю зямлёю аж да гадзіны дзявятай.q[,Таксама й разбойнікі, укрыжаваныя побач, зьневажалі Яго.9k+Спадзяваўся на Бога, няхай-жа цяпер выбавіць Яго, калі Ён - угоднік Яго, бо-ж Ён казаў: "Я Сын Божы".T!*"Іншых выбаўляў, а Сам Сябе ня можаш выбавіць; калі Ён кароль Ізраіля, няхай цяпер зыйдзе з крыжа, і ўверым ў Яго.7)Таксама й архісьвятары з кніжнікамі й старшынямі ды фарысеі зьдзекліва гаварылі:A{(І кажучы: "Сьвятыні руйнуеш і ў тры дні адбудоўваеш, выбаві Сам Сябе, калі Ты Сын Божы, зыйдзі з крыжа".~'І людзі, праходзячы міма, глуміліся над Ім, ківаючы галовамі сваімі,&}E&Тады ўкрыжавалі пры Ім двух разбойнікаў: аднаго - з правага боку, а другога - зь левага.|%І прыставілі над галавою Яго надпіс віны Ягонае: "Гэта Ісус Кароль Юдэйскі".>{w$І, пасеўшы, сьцераглі Яго там.!z;#Укрыжаваўшы-ж Яго дзялілі вопратку Ягоную, кідаючы жэрабе, каб збылося сказанае праз прарока: "Разьдзялілі вопратку маю й на вопратку маю кінулі жэрабе".y"І давалі Яму піць воцат, зьмешаны з жоўцяй, але, пакаштаваўшы, не хацеў піць.yxk!І прыйшлі на месца, званае Гальгофа, што значыць Чараповішча.7wg Выходзячы-ж, яны сустрэлі чалавека кірынейца, на імя Сымон; гэтага прымусілі нясьці крыж Ягоны.jvMА калі назьдзекваліся зь Яго, зьнялі зь Яго чырвоную накідку й апранулі Яго ў вопратку Ягоную й павялі Яго на ўкрыжаваньне.ouWІ плявалі на Яго і, узяўшы трысьціну, білі Яго па галаве.It І, сплёўшы вянок зь церняў, узлажылі Яму на галаву, і далі трысьціну ў правую руку Ягоную, і становячыся прад ім на калені, насьміхаліся зь Яго, кажучы: "Радуйся, Кароль Юдэйскі!"jsMІ, распрануўшы Яго, накінулі на Яго чырвоную накідку.+rOТады воіны правіцеля, узяўшы Ісуса ад судзілішча, склікалі на яго поўную кагорту войска.qТады адпусьціў ім Вараўву, а Ісуса, зьбічаванага, выдаў ім на ўкрыжаваньне.}psА ў адказ увесь народ крычаў: "Кроў яго на нас і на дзецях нашых".PoПілат, бачачы, што нічога не парадзіць, а толькі мацней узьнімаецца забурэньне, узяў вады памыў рукі прад народам і сказаў: "Не вінаваты я ў крыві Праведніка гэтага, самі глядзеце".9nkПравіцель сказаў ім: "Якое-ж зло ўчыніў Ён?" Але яны яшчэ мацней крычалі: "Няхай будзе ўкрыжаваны!"NmТады Пілат прамовіў да іх: "Што я зраблю зь Ісусам, названым Хрыстом?" І сказалі ўсе: "Няхай будзе ўкрыжаваны!".lUІ, калі правіцель спытаўся ў іх, каго з двух хочаце каб адпусьціў вам? Яны сказалі: Вараўву. kАле архісьвятары падгаварылі народ прасіць Вараўву, а Ісуса - на загубу.'jGТым-часам, калі сядзеў Ён на судзейскім пасадзе, жонка ягоная паслала сказаць яму: "Не рабі нічога Праведніку таму, бо я сёньня ў сьне шмат цярпела дзеля Яго".Wi'Бо, ведаў, што выдалі Яго праз зайздрасьць.Vh%І вось, калі яны зыйшліся, Пілат сказаў ім: "Каго з двух хочаце адпусьціць вам: Вараўву ці Ісуса, званага Хрыстос?"egCНа той час быў у іх ведамы арыштант, званы Вараўва.5fcНа сьвята-ж Пасхі намесьнік меў звычай адпускаць народу аднаго вязьня, якога людзі пажадаюць.eІ не адказаў яму на ніводнае слова, з чаго намесьнік быў моцна зьдзіўлены.}ds Тады кажа Яму Пілат: "Ці ня чуеш, колькі сьведчаць супроць Цябе?" c І калі зьвінавачвалі Яго архісьвятары й старшыні, Ён нічога не адказаў.[b/ Ісус-жа стануў прад правіцелем; і спытаўся ў Яго правіцель, кажучы: "Ці Ты князь Юдэйскі?" Ісус сказаў яму: "Ты кажаш".ba= І далі іх за зямлю ганчара, як сказаў мне Госпад".s`_ Тады збылося сказанае праз прарока Ерамію, які кажа: "І ўзялі трыццаць срэбранікаў - цану Ацэненага - Якога ацанілі сыны Ізраіля.q_[Таму й завецца поле тое полем крыві й па сёньняшні дзень.^І, зрабіўшы нараду, купілі за іх ганчарова поле для пахаваньня чужаземцаў.H] Архісьвятары, узяўшы срэбранікі, гаварылі: "Не па праву будзе класьці іх у скарбонку, бо гэта цана крыві".{\oІ, кінуўшы срэбранікі ў храме, ён выйшаў ды пайшоў і павесіўся.1[[Сказаўшы: "Зграшыў я, прадаўшы кроў нявінную". Яны-ж сказалі яму: "Што нам да таго, глядзі сам".iZKТады Юда, які прадаў Яго, пабачыўшы, што Ён засуджаны, раскаяўшыся, вярнуў трыццаць срэбранікаў архісьвятаром і старшыням;YwІ, зьвязаўшы Яго, павялі й перадалі Яго Понцію Пілату, правіцелю.YX -Калі-ж настала раніца, усе архісьвятары й старшыні народныя раду ўчынілі супраць Ісуса, каб выдаць Яго на сьмерць.vWeKІ ўспомніў Пётра словы, якія сказаў яму Ісус: "Перш, чым запяе певень, тройчы адрачэсься ад Мяне". І, выйшаўшы вонкі, горка заплакаў.5VcJТады ён пачаў клясьціся й бажыцца, што ня ведае Гэтага Чалавека. У гэты ж момант запяяў певень.7UgIКрыху счакаўшы, падыйшлі былыя там і сказалі Пятру: "Напэўна й ты зь іх, бо мова твая выдае цябе".vTeHІ ён ізноў адрокся, клянучыся, што ня ведае Гэтага Чалавека.QSGКалі-ж Ён выходзіў за вароты, убачыла яго другая й гаворыць да тых, хто быў там: "І гэты быў зь Ісусам Назарэем".zRmFАле ён адрокся прад усімі, сказаўшы: "Ня ведаю, што ты гаворыш".LQEА Пётра сядзеў вонках на падворку. І падыйшла да Яго адна служніца, кажучы: "І ты быў зь Ісусам Галілейскім?"^P5DКажучы: "Адгадай нам, Хрысьце, хто Цябе ўдарыў."OCТады заплявалі аблічча Яго й штурхалі кулакамі; іншыя-ж білі Яго па шчоках,kNOBШто вы думаеце?" Яны-ж сказалі ў адказ: "Варты сьмерці".mMSAТады архісьвятар разадраў вопратку сваю й сказаў: "Ён блюзьніць; што яшчэ патрэбна ад сьведак? Вось вы чулі Яго блюзьнерства.L)@Ісус кажа яму: "Ты сказаў, і больш скажу вам: ад гэтага часу ўбачыце Сына Чалавечага, сядзячага праваруч Усемагутнасьці й ідучага на хмарах нябесных.GK?Але Ісус маўчаў, і архісьвятар сказаў Яму: "Заклінаю Цябе Богам жывым, скажы нам, ці Ты Хрыстос, Сын Божы?"VJ%>Тады архісьвятар, устаўшы, сказаў Яму: "Нічога Ты ня можаш адказаць на тое, што гэтыя людзі падаюць супраць Цябе?"I=І сказалі: Ён казаў: "Магу зруйнаваць храм Божы, і ў тры дні адбудаваць яго."[H/<І не знаходзілі; і хоць многа фальшывых сьведкаў прыходзіла - не знайшлі; нарэшце, прыйшлі двух фальшывых сьведкаў,OG;Архісьвятары й старшыні ды ўвесь Сынедрыён шукалі фальшывага сьвядоцтва супраць Ісуса, каб усьмерціць Яго.oFW:Пётра-ж ішоў сьледам за Ім здаля, да падворку архісьвятаровага, і ўвайшоўшы ў сярэдзіну, сеў разам з слугамі, каб бачыць канец.G2Ісус-жа сказаў яму: "Дружа, зь якім намерам прыйшоў ты, тады й рабі тое". Тады падыйшоўшыя паклалі рукі на Ісуса і ўзялі Яго.=1І зараз-жа падыйшоўшы да Ісуса, сказаў: "Радуйся, Настаўнік! І пацалаваў Яго.<70Здраднік-жа Ягоны даў ім знак, сказаўшы: "Каго я пацалую, гэта ёсьць Ён; бярэце Яго".;/І калі Ён яшчэ гаварыў, прыйшоў Юда, адзін з дванаццацёх, а зь ім вялікая грамада зь мячамі й кіямі, ад архісьвятароў і старшыняў народных.w:g.Устаньце, пойдзем; вось, набліжаецца той, хто Мяне выдасьць".9-Тады прыходзіць да вучняў Сваіх і кажа ім: "Вы ўсё яшчэ сьпіцё й супачываеце; вось настаў час, і Сын Чалавечы будзе выданы ў рукі грэшнікаў.8,І, пакінуўшы іх, ізноў адыйшоўся й трэці раз маліўся тымі-ж словамі.7 +І прыйшоўшы, ізноў знаходзіць іх сьпячымі, бо былі ў іх вочы ацяжалыя.6*І ізноў, адыйшоўшыся другі раз, маліўся, прамаўляючы: "Войча Мой! Калі ня можа чаша гэтая абмінуць Мяне, каб Мне ня піць яе, няхай будзе воля Твая".5#)Чувайце й малецеся, каб ня ўпасьці ў спакусу, бо дух бадзёры, цела-ж - нядужае.R4(І, прыйшоўшы да вучняў, засьпяе іх сьпячымі; і кажа Пятру: "Ці-ж так не маглі вы аднае гадзіны пацярпець са Мною?3%'І, адыйшоўшыся крыху, упаў на аблічча Сваё ды маліўся, прамаўляючы: "Войча Мой! Калі магчыма, няхай абміне Мяне чаша гэтая, але-ж ня як Я хачу, а як Ты".21&І тады кажа ім Ісус: "Душа Мая тужыць сьмяротна; пабудзьце тут, і чувайце пры Мне". 1%І, узяўшы Пятра й абодвух сыноў Завядэевых, упаў у скруху й вялікі жаль.N0$Тады йдзе зь імі Ісус на месца, званае Гефсыманія й кажа вучням: "Пасядзеце тут, пакуль Я пайду памалюся там".E/#Пётра-ж кажа Яму: "А хоць-бы давялося мне памерці з Табою, не адракуся ад Цябе". Гэтак гаварылі ўсе вучні.K."І сказаў яму Ісус: "Папраўдзе кажу табе, што ў гэтую ноч, перш чым прапяе певень, тройчы адрачэсься ад Мяне"."-=!Пётра-ж, адазваўшыся, кажа Яму: "Хоць-бы ўсе адцураліся Цябе, я не адступлюся ніколі".\,1 Па Ўваскрасеньні Маім спаткаю вас у Галілеі".x+iТады сказаў ім Ісус: "Усе вы зьняверыцеся прада Мною ў гэтую ноч, як і напісана пра гэта: Паражу пастыра, і разьбягуцца авечкі стада.L*І, запяяўшы, адыйшлі на гару Аліўную.)І кажу вам, што ад сёньня ня буду піць ад плоду гэтага вінаграднага да таго дня, калі буду піць з вамі віно новае ў Валадарстве Айца Майго".(Гэта кроў Мая говага запавету, праліваная за многіх на адпушчэньне грахоў.y'kІ ўзяўшы чашу, узьнёс хвалу й падаў ім, кажучы: "Пеце зь яе ўсе;n&UІ калі яны вячэралі, Ісус узяў хлеб, і дабрасловіўшы, паламаў і, раздаючы вучням, сказаў: "Вазьмеце й ежце, гэта ёсьць Цела Маё".(%IПры гэтым і Юда, які выдаваў Яго, сказаў: "Ці ня я, Настаўніку?". Ісус кажа яму: "Ты сказаў". $ Але Сын Чалавечы йдзе, як пра Яго напісана, гора-ж таму чалавеку, праз якога Сын Чалавечы прадаецца; лепш было-б гэтаму чалавеку не раджацца". #9Ён-жа ў адказ сказаў: "Той, хто апусьціў са Мною руку ў пасудзіну, ён прадасьць Мяне.")І, моцна засмуціўшыся, яны пачалі, кожны паасобку, гаварыць: "Ці ня я, Госпадзе?"!І калі яны елі, сказаў: "Папраўдзе кажу вам, што адзін з вас прадасьць Мяне".  Калі-ж настаў вечар, Ён заняў застольле з дванаццацьма вучнямі Сваімі.kOВучні зрабілі, як сказаў ім Ісус, і прыгатавалі Пасху.ykЁн-жа сказаў: "Ідзеце ў места да пэўнага чалавека й скажэце яму: Настаўнік кажа: Час Мой блізкі; у цябе спраўлю Пасху з вучнямі Маімі.]3У першы-ж дзень прэсьнічны падыйшлі вучні да Ісуса й сказалі Яму: Дзе жадаеш прыгатаваць Табе Пасху да спажываньня?"~uЗ таго часу ён пачаў выглядаць зручнага моманту, каб выдаць Яго.5cІ сказаў ім: "Што воліце даць мне, і я выдам Яго вам". Яны-ж вызначылі яму трыццаць сярэбранікаў.  Тады адзін з дванаццацёх, званы Юда Іскарыёт, пайшоў да архісьвятароў, Папраўдзе кажу вам: Дзе толькі будзе абвяшчацца гэтае Евангельле па ўсім сьвеце, сказана будзе пра тое, што яна зрабіла, на ўспамін пра яе. Узьліўшы алей гэты на цела Маё, яна прыгатавала Мяне да пахаваньня.yk Бо ўбогіх вы заўсёды маеце каля сябе, Мяне-ж не заўсёды маеце.6e Але Ісус, ведаючы гэта, сказаў ім: "Нашто пасуджаеце жанчыну? Яна добры ўчынак зрабіла для Мяне.{o Можна-ж было прадаць гэтае мірра за добрую цану й даць убогім"."=Пабачыўшы гэтае, вучні Ягоныя сталі пасуджаць, гаворачы: "Нашто гэткае марнаваньне?X)Падыйшла да Яго жанчына, нясучы алябастравы слоічак дарагога алею, і паліла Яму на галаву, як Ён сядзеў за сталом.mSКалі-ж Ісус быў у Віфаніі, у доме Сымона запракажонага,  Але гаварылі: "Толькі не ў сьвята, каб ня сталася забурэньне ў народзе"._7І ўмовіліся хітрасьцяй схапіць Ісуса й забіць.@yТады зыйшліся архісьвятары, кніжнікі й старшыні народныя на падворак архісьвятара, званага Кайафа.3Ведайце, што за два дні будзе Пасха, і Сын Чалавечы будзе выданы на ўкрыжаваньне".  І было-ж, калі Ісус кончыў усе гэтыя словы, тады сказаў вучням Сваім:z m.І пойдуць гэтыя на муку вечную, а праведнікі - у жыцьцё вечнае.Y +-Тады скажа ім у адказ: "Папраўдзе кажу вам: калі вы не зрабілі гэтага ніводнаму з гэтых меншых, то й Мне не зрабілі".( I,Тады й яны скажуць Яму ў адказ: "Госпадзе! Калі мы бачылі Цябе галодным ці смагнучым, ці падарожнікам, ці нагім або хворым, або ў вязьніцы, і не паслужылі Табе?"X )+Быў падарожным, і вы ня прынялі Мяне; быў нагім, і вы не адзелі Мяне; быў хворым і ў вязьніцы, і вы не наведалі Мяне".*Бо Я быў галодны, і вы не накармілі Мяне; хацеў піць, і вы не падалі Мне вады.Z-)Тады скажа й тым, якія па левым баку Яго: "Ідзеце ад Мяне, праклятыя, у агонь вечны, прыгатаваны д'яблу й ангелам Яго.O(І Ўладар скажа ім ў адказ: "Папраўдзе кажу вам: тое, што вы зрабілі аднаму зь меншых братоў Маіх - Мне зрабілі".uc'Калі мы бачылі Цябе хворым ці ў вязьніцы й прыйшлі да Цябе?"xi&Калі мы бачылі Цябе падарожным, і прынялі, ці нагім, і адзелі?T!%Тады праведнікі скажуць Яму ў адказ: "Госпадзе! Калі мы бачылі Цябе галодным і накармілі, ці смаглым - і напаілі?6e$Быў нагім, і вы адзелі Мяне; быў хворым, і вы наведалі Мяне; быў у вязьніцы, і вы прыйшлі да Мяне".B}#Бо Я быў галодны, і вы накармілі Мяне. Я меў смагу, і вы напаілі Мяне; быў падарожным, і вы прынялі Мяне."Тады скажа Ўладар тым, хто направа ад Яго: "Прыйдзеце дабраславёныя Айца Майго, насьледуйце Ўладарства, прыгатаванае вам ад ставрэньня сьвету.uc!І паставіць авец па правым баку ад Сябе, а казлоў - па левым.3~_ І зьбяруцца прад Ім усе народы; і аддзеліць адных ад іншых, як пастух аддзяляе авец ад казлоў.D}Калі-ж прыйдзе Сын Чалавечы ў славе Сваёй, і ўсе сьвятыя ангелы зь ім, тады сядзе на Пасадзе славы свае.r|]А нягоднага слугу ўкіньце у цемру бяздонную, там будзе плач і скрыгат зубоў". Гэта сказаўшы, усклікнуў: "Хто мае вушы, хай слухае.5{cБо ўсякаму, хто мае, дадасца й прыспорыцца, а хто ня мае, у таго адыймецца й тое, што мог-бы мець.zwДык вазьмеце ў яго талянт і дайце таму, хто мае дзесяць талянтаў.6yeДзеля гэтага трэба было табе аддаць мае грошы купцом, і я, вярнуўшыся, узяў-бы сваё з прыбыткам.Wx'Гаспадар-жа яго сказаў яму ў адказ: "Злы слуга й лянівы! Ты ведаў, што я жну, дзе ня сеяў, і зьбіраю, дзе не рассыпаў. w Дык, пабаяўшыся, пайшоў і схаваў талянт твой у зямлі, і вось маеш тваё". v Той-жа, які дастаў адзін талянт, падыйшоўшы, сказаў: "Гаспадару! Я ведаў, што ты чалавек жорсткі: жнеш, дзе ня сеяў, і зьбіраеш, дзе не рассыпаў.u}Сказаў яму гаспадар яго: "Добра, слуга добры й верны! У малым ты быў верны. Над многім цябе пастаўлю; увайдзі ў радасьць гаспадара твайго".gtGПадыйшоў таксама й той, які дастаў два талянты й сказаў: "Гаспадару! Два талянты ты мне даў, вось я здабыў на іх другіх два".~suІ сказаў яму гаспадар: "Добра, добры й верны слуга! У малым ты быў верны, над многім цябе пастаўлю; увайдзі ў радасьць гаспадара твайго".$rAІ падыйшоў першы, які дастаў пяць талянтаў, і прынёс другія пяць талянтаў, кажучы: "Гаспадару, пяць талянтаў ты мне даў, вось яшчэ пяць талянтаў я здабыў іх".qПа доўгім часе вярнуўся гаспадар слугаў тых і запатрабаваў у іх разьліку.7pgТой-жа, які атрымаў адін талянт, пайшоў і закапаў яго ў зямлю й схаваў серабро гаспадара свайго.ao;Таксама й той, які атрымаў два, прыдбаў яшчэ два.n3Той, які атрымаў пяць талянтаў, пусьціў іх у справу, і прыдбаў яшчэ пяць талянтаў.7mgІ аднаму даў пяць талянтаў, іншаму - два, а яшчэ іншаму - адзін - кожнаму паводле яго магчымасьці..lUГэта падобна да чалавека, які, ад'яжджаючы, паклікаў слугаў сваіх і здаў ім маёмасьць сваю.k Дык не драмлеце, бо ня ведаеце ні дня ні гадзіны, калі Сын Чалавечы прыйдзе. ~~p}}H|{zyyxOwwv^uttssIrr"qOppon@m^ll>==:<&Ён-жа Сам спаў пры стырне на ўзгалоўі; Яго будзяць і кажуць Яму: "Настаўніку, няўжо Ты ня дбаеш, што мы загібаем?"$=A%І ўсхадзілася вялікая бура, хвалі так білі ў човен, што човен пачаў напаўняцца вадою.%<C$І яны, адправіўшы народ, узялі Яго з сабою, так як быў у чаўне, і былі зь Ім іншыя чаўны.i;K#Таго-ж дня ўвечары ім сказаў: "Пераплывем на той бок".{:o"Без прыпавесьці не гаварыў ім; а вучням асобна разьясьняў усё.*9M!I гэткімі шматлікімі прыпавесьцямі прамаўляў да іх слова, наколькі яны маглі ўспрыняць.8w Калі-ж пасеянае ўзрастае, становіцца большае за ўсякае зельле, і выпускае вялікія галінкі, і ў цені іх могуць хавацца птушкі нябесныя".#7?Яно, як зерне гарчычнае: калі высяваецца ў зямлю, яно меншае за ўсякае зерне на зямлі67І сказаў: "Да чаго прыпадобнім Уладарства Божае? Ці якою прыпавесьцяй выкажам яго?x5iКалі-ж насьпее плён, зараз-жа пасылае жаць, бо настала жніва".!4;Бо зямля сама сабою родзіць: сьпярша рунь, потым колас, потым поўнае зерне ў коласе.3+І сьпіць, і устае; і ноч і дзень, і насеньне прарастае й расьце без яго веданьня.2!I сказаў: "Уладарства Божае падобнае да чалавека кідаўшага насеньне ў землю.1Бо хто мае, таму дадзена будзе, а хто ня мае, у таго адыймецца й тое, што мае".Y0+I сказаў ім: "Заўважайце, што чуеце: якою мераю мераеце, такою й вам адмерана будзе й дададзена будзе вам слухаючым.S/Калі хто мае вушы слухаць, няхай слухае"..7Бо няма нічога тайнага. каб ня сталася яўным, і нічога сукрытага, каб ня выявілася. - І сказаў ім: "Ці-ж на тое прыносяць сьвечку, каб паставіць яе пад пасудзіну, або пад ложак? А ці-ж не для таго, каб паставіць яе на падсьвечніку?,А пасеянае на добрай глебе - гэта тыя, якія чуюць слова, прыймаюць яго й даюць плён - адзін у трыццаць, другі ў шэсьцьдзесят, іншы ў стакроць".x+iАле жыцьцёвыя клопаты, зманлівасьць багацьця й розныя іншыя жаданьні, уваходзячы ў іх, заглушаюць слова, і яно стаецца бясплённым.q*[А тыя, што ў цярніне пасеяныя - гэта тыя, якія чуюць слова.p)YАле ня маюць у сабе карэньня, і трымаюцца да часу; калі-ж прыходзіць трывога, уціск і гнабленьне за слова, зараз-жа спакушаюцца.H( Таксама пасеянае на камяністым груньце - гэта тыя, якія, пачуўшы слова, адразу прыймаюць яго з радасьцяй.'Пасеянае пры дарозе азначае тых, між якіх слова сеецца, але як толькі пачуюць, зараз-жа прыходзіць шатан і вырывае слова, пасеянае ў сэрцах іхных.(&KСейбіт слова сее.%+ I кажа ім: "Не разумееце гэтае прыпавесьці? Як-жа вам зразумець усе прыпавесьці?${ Што гледзячы вачыма сваімі - ня бачаць, слухаюць вушамі сваімі - не разумеюць, каб не навярнуцца ды каб ня былі дараваныя ім грахі іхныя".K# І сказаў ім: "Дадзена вам пазнаваць тайніцы Ўладарства Божага, а тым пабочным усё падаецца ў прыпавесьцях.C" Калі-ж астаўся без народу, тыя, якія былі зь Ім разам з дванаццацьма, папыталіся ў Яго пра прыпавесьць.`!9 I сказаў ім: "Хто мае вушы слухаць, няхай слухае".. UІншае ўпала ў добрую глебу й дало плён: адно трыццаць, іншае шэсьцьдзесят, іншае стакроць".Іншае ўпала ў цярніну; і вырасла цярніна й заглушыла яго, і плоду ня выдала.veКалі-ж прыгрэла сонца, яно завяла і, ня маючы караня, ссохла.5cІншае ўпала на грунт камяністы, дзе было мала зямлі, і хутка ўзыйшло, бо зямля была неглыбокая.-I калі ён сеяў, адно насеньне ўпала на дарогу, і наляцелі птушкі й падзяўблі яго.J Слухайце: вось выйшаў сейбіт сеяць.}І доўга павучаў іх прыпавесьцямі, і ў навучаньні Сваім гаварыў ім: +І ізноў пачаў навучаць над морам; і сабралася ля Яго такое мноства народу, што Ён увайшоў у човен і сядзеў на моры, а ўвесь народ быў на зямлі пры моры. #Бо хто будзе выпаўняць волю Божую, той брат Мой, і сястра Мая, і маці Мая".3"I, абвёўшы позіркам усіх, што сядзелі вокал Яго, сказаў: "Вось маці Мая й браты Мае.P!I сказаў ім: "Хто Маці Мая, ці браты Мае?"V% Навокал Яго сядзеў народ; і сказалі Яму: "Вось Маці Твая, і браты Твае, і сёстры Твае на падворку пытаюць пра Цябе.#?Тады прыйшлі Маці й браты Ягоныя і, стоячы вонках дому, паслалі да Яго паклікаць Яго.eCI сказаў гэта таму, што гаварылі: "У Ім нячысты дух".KАле хто будзе зьневажаць Духа Сьвятога, таму ня будзе адпушчэньня ніколі, бо падлягае вечнаму асуджэньню.C"Папраўдзе кажу вам: усе грахі будуць адпушчаны сыном чалавечым і ўсе зьнявагі, якімі-б ні зьневажалі.dAНіхто ня можа, увайшоўшы ў дом дужага чалавека, рабаваць дабро яго, калі перш ня зьвяжа дужага, і тады абрабуе дом ягоны".)I калі шатан паўстаў сам на сябе й разьдзяліўся, ня можа ўстаяць, але канец яму.veI калі дом разьдзеліцца сам ў сабе, ня зможа ўстаяць дом той. !Калі гаспадарства само ў сабе падзеліцца, ня можа ўстаяць гаспадарства тое. I, паклікаўшы іх, гаварыў ім прыпавесьцямі: "Як можа шатан шатана выганяць?l QА кніжнікі, якія прыйшлі зь Ерусаліму, гаварылі, што Ён мае ў Сабе вельзэвула, і што выганяе злыдухаў сілаю князя шатанскага. #I, дачуўшыся, бліжнія Яго пайшлі забраць Яго, бо апавядалі, што Ён не пры сабе.# ?I прыходзяць дадому, ізноў зыходзіцца народ, аж ім нават і хлеба зьесьці нельга было.FІ Юду Іскарыёта, які й прадаў Яго.6eI Андрэя, і Піліпа, і Бартламея, і Мацьвея, і Хаму, і Якуба Алфеевага, і Фадзея, і Сымана Кананіта.+OI Якуба Заведэева й Яна, брата яго, даўшы ім іменьні Бэанаргэс, што значыць - сыны громавы.LІ выбраў Сымона, даўшы яму ймя Пётра.zmI каб яны мелі ўладу вызваляць зь нядугаў і выганяць злыдухаў.)I, выбраўшы зь іх дванаццаць, каб былі зь Ім і каб пасылаць іх на прапаведаньне.   I, узыйшоўшы на гару, паклікаў да Сябе, каго Сам хацеў, і прыйшлі да Яго.^5 Але Ён моцна забараняў ім, каб не выяўлялі Яго.! І духі нячыстыя, убачыўшы Яго, падалі прад Ім і крычалі, кажучы: "Ты Сын Божы!"*M Бо шматлікіх Ён ацаліў, таму ўсе, хто меў нядугу, ціснуліся да Яго, каб дакрануцца да Яго.@~y I сказаў вучням Сваім, каб прыгатавалі для Яго човен, з увагі на мноства народу, каб ня сьціскалі Яго._}7З Ерусаліму, і Ідумэі, і з-за Ярдану, і з ваколіц Тыру й Сыдону, - вялікай грамадою йшлі да Яго, дачуўшыся, што Ён тварыў.'|GІсус-жа з вучнямі Сваімі адыйшоў да мора, а за Ім пайшло мноства народу з Галілеі, Юдэі,{+Фарысеі выйшаўшы, зараз-жа зрабілі змову з ірадыянамі на Яго, каб загубіць Яго.z3I, глянуўшы на іх гнеўна ды сумуючы аб закамянеласьці сэрцаў іхных, кажа сухарукаму: "Падымі руку тваю!" Ён падняў, і стала рука яго здароваю, як і другая.ay;Тады гаворыць да іх: "Ці належыць у сыботу дабро тварыць, ці тварыць зло? Душу выбавіць ці загубіць яе?" Але яны маўчалі.SxЁн-жа кажа сухарукаму: "Стань пасяродку".~wuІ сачылі Яго, ці ня будзе ацаляць у сыботу, каб абвінаваціць Яго.v }І прыйшоў ізноў у сынагогу; там быў чалавек, які меў засохлую руку.SuА таму, Сын Чалавечы - гаспадар і сыботы".mtSI кажа ім: "Сыбота для чалавека, а не чалавек для сыботы. s Калі ўвайшоў ён у дом Божы пры архісьвятару Авіяфару й еў хлеб ахвярны, які не належала есьці нікому, апрача ярэяў, і даў тым, якія былі зь ім".8ri"Няўжо вы ніколі ня чыталі, што зрабіў Давід, калі меў патрэбу, згаладаў сам і ўсе, што зь ім былі?5qcI сказалі Яму фарысеі: "Глядзі, што яны робяць у сыботу, чаго не павінны рабіць". Ён-жа сказаў ім:PpI было-ж, калі праходзіў Ён у сыботу праз поле, між збожжа, і вучні Ягоныя, праходзячы пачалі зрываць калосьсе.7ogI ніхто ня ўлівае сьвежага віна ў старыя мяхі, бо інакш, сьвежае віно прарве старыя мяхі, і віно выцеча, і мяхі зглумяцца, але сьвежае віно трэба наліваць у мяхі новыя".nwI ніхто не прыстаўляе латкі з суравога палатна да старое вопраткі, бо новая латка адарвецца ад старога, і дзірка зробіцца яшчэ большая.m'Але прыйдуць дні, калі адыймецца ад іх жаніх, і тады будуць пасьціць у дні тыя.llQI сказаў ім Ісус: "Ці-ж могуць пасьціць сыны бяседы вясельнае, пакуль зь імі жаніх? У часе калі жаніх зь імі, ня могуць пасьціь. k Тады вучні Янавы й фарысейскія пасьцілі, і вось падыходзяць і кажуць Яму: Чаму вучні Янавы й фарысейскія посьцяць, а Твае вучні ня посьцяць?"j Пачуўшы гэтае, Ісус сказаў ім: "Не здаровыя патрабуюць лекара, але хворыя; і Я прыйшоў паклікаць ня праведнікаў, але грэшнікаў да пакаяньня".i7Кніжнікі-ж і фарысеі, убачыўшы, што спажывае яду разам з мытнікамі й грэшнікамі, гаварылі вучням Ягоным: "Як гэта Ён есьць і п'е з мытнікамі й грэшнікамі?""h=І вось, калі Ісус сядзеў за сталом у доме ягоным, разам зь Ім сядзелі й вучні Ягоныя й шмат мытнікаў і грэшнікаў, бо многа іх было, і яны хадзілі разам зь Ім.{goА, праходзячы, убачыў Левія Алфеевага, які сядзеў пры падатковай зборніцы, і кажа яму: "Ідзі за мною". Той устаў і пайшоў сьледам за Ім.f Ісус-жа выйшаў да мора, і ўвесь народ пайшоў да Яго, і Ён навучаў іх.|eq I той ураз устаў, узяў пасьцель сваю й выйшаў прад усімі; усе-ж дзівіліся, славячы Бога, і гаварылі: "Ніколі нічога такога мы ня бачылі". d  c3 Але, каб вы ведалі, што Сын Чалавечы мае ўладу на зямлі дараваць грахі, кажа спараліжаванаму: Кажу табе, устань, вазьмі пасьцель тваю ды йдзі ў дом твой".Zb- Што лягчэй сказаць спараліжаванаму: адпускаюцца табе грахі твае, ці сказаць: устань, вазьмі пасьцель сваю й хадзі?Va%Ісус, адразу спасьцярогшы Духам Сваім, што яны гэтак думаюць, сказаў ім: "Нашто гэтак памысьляеце ў сэрцах вашых?`Што гэта Ён так блюзьнерыць? Хто можа адпускаць грахі, апрача самога Бога? _Былі-ж там некаторыя з кніжнікаў і, седзячы, размысьлялі ў сэрцах сваіх.^7Ісус, бачачы веру іхную, кажа спараліжаванаму: "Сыне, адпускаюцца табе грахі твае".1][Калі-ж не маглі данясьці яго да Ісуса з-за народу, яны раскрылі страху над месцам, дзе Ён быў і, зрабіўшы атворыну, спусьцілі пасьцель, на якой ляжаў спараліжаваны.e\CI прыйшлі да Яго, нясучы спараліжаванага ўчатырох..[UХутка зыйшлося столькі народу, што ўжо ня было месца й каля дзьвярэй, і прамаўляў ім слова.Z #Праз колькі дзён Ён ізноў прыйшоў у Капэрнаум; і стала ведамым, што Ён у доме.MY -А ён, выйшаўшы, пачаў абвяшчаць і разгалошваць усюды; дзеля гэтага Ісус, каб не выяўляцца, ня йшоў ужо ў места, але трымаўся вонках, у месцах пустынных; і прыходзілі да Яго адусюль.X y,I сказаў яму: "Глядзі, нікому нічога не кажы, але пайдзі, пакажыся ярэю й ахвяруй за ачышчэньне тваё, як загадаў Майсей, у сьведчаньне ім".SW !+I, прыгразіўшы яму, зараз-жа адправіў яго.sV a*I, як толькі гэта сказаў, праказа ўраз зыйшла й стаў чыстым.9U m)Ісус, зьлітаваўшыся над ім, працягнуў руку, дакрануўся да яго й сказаў яму: "Хачу, станься чыстым".TT #(Прыходзіць да Яго запракажаны і, молячы й падаючы прад Ім на калены, кажа Яму: "Калі хочаш, можаш мяне ачысьціць".S %'I навучаў у сынагогах іхных усюды па ўсёй Галілеі й выганяў таксама злыдухаў.=R u&Ён-жа сказаў ім: "Пойдзем у бліжэйшыя вёскі й месты, каб там Мне навучаць, бо дзеля гэтага Я прыйшоу".^Q 7%І, знайшоўшы Яго, кажуць Яму: "Усе шукаюць Цябе".VP '$Сымон-жа й тыя, што былі зь Ім, пайшлі за Ім.%O E#А нараніцы, устаўшы на сьвітаньні, выйшаў і аддаліўся ў пустыннае месца й там маліўся.N "І Ён ацаліў многіх, якія цярпелі ад цяжкіх нядугаў, і павыганяў шмат злыдухаў і не дазваляў злыдухам гаварыць, што яны ведаюць Яго - Хрыста.FM !Усё места зыйшлося каля дзьвярэй..L W Калі надыйшоў вечар, на захадзе сонца прынесьлі да Яго ўсіх нядужых і апанаваных нячыстым.=K uI, падыйшоўшы, Ён падняў яе, узяўшы за руку; і ўраз зьнікла гарачка яе, і яна пачала прыслугоўваць ім.}J uЦешча-ж Сымонава ляжала ў гарачцы, і адразу-ж сказалі Яму пра яе..I WТады, зараз-жа, выйшауўшы із сынагогі, прыйшлі ў дом Сымона й Андрэя, разам зь Якубам і Янам.H I хутка разыйшлася пагалоска пра Яго па ўсіх аколіцах Галілейскіх.G /I жахнуліся ўсе, і адзін у аднаго пыталіся, кажучы: "Што гэта такое? Што гэта за вучэньне новае, што й нячыстым духам загадвае ўладарна, і слухаюцца Яго".F %Тады нячысты дух, скалануўшы яго й закрычаўушы моцным голасам, выйшаў зь яго.sE aАле Ісус забараніў яму, сказаўшы: "Змоўкні й выйдзі зь яго".RD Кажучы: "Пакінь! Што Табе да нас, Ісус Назаранін? Прыйшоў Ты загубіць нас! Ведаю Цябе, Хто Ты ёсьць - Сьвяты Божы".C  Быў у сынагозе іхняй чалавек, апанаваны духам нячыстым, які закрычаў,B І дзівіліся з навукі Ягонае, бо наўчаў іх, як поўнаўладны, а не як кніжнікі.A -І, прыходзяць у Капэрнаум, і незабавам у сыботу ўвайшоў Ён у сынагогу й навучаў.6@ gІ зараз-жа паклікаў іх, і яны, пакінуўшы ў чаўне бацьку свайго Завядэя з наймітамі, пайшлі за Ім.W? )І адыйшоўшы крыху далей, Ён убачыў Якуба Завядэевага й Яна, брата яго, якія таксама ў чаўне папраўлялі сеткі свае.c> AІ яны зараз-жа, пакінуўшы сеткі свае, пайшлі за Ім.$= CІ сказаў ім Ісус: "Ідзеце сьледам за Мною, і Я ўчыню вас, што станецеся лаўцамі людзей".`< ;Праходзячы-ж каля мора Галілейскага, убачыў Сымона й Андрэя, брата яго, якія закідалі сеткі ў мора, бо былі рыбаловамі.9; mІ кажучы, што прыйшла поўня часу, і наблізілася Ўладарства Божае: пакайцеся й верце ў Евангельле.=: uПасьля-ж таго, калі быў выданы Ян, прыйшоў Ісус у Галілею, абвяшчаючы Евангельле Ўладарства Божага.E9  І быў Ён там, у пустыні, сорак дзён, спакушаны праз шатана, і быў побач зьвяратаў, і ангелы слугавалі Яму.G8   І зараз-жа Дух павёў Яго ў пустыню.7  І пачуў голас зь неба: "Ты Сын Мой улюбёны, ка Кім Маё Дабраволеньне".J6  І ў момант, калі выходзіў з вады, убачыў Ян расхіняныя нябёсы й Духа ў выглядзе голуба, які зыходзіў на Яго.&5 G І сталася ў дні тыя, прыйшоў Ісус з Назарэту Галілейскага й хрысьціўся ад Яна ў Ярдане.u4 eЯ хрысьціў вас вадою, Ён будзе хрысьціць вас Духам Сьвятым."^3 7І прадвяшчаў, кажучы: "Ідзе за мною мацнейшы за мяне, Яму я недастойны, нахіліўшыся, разьвязаць рамень абутку Ягонага.O2 Вопратка-ж Яна была зь вярблюжага воласу й скураны пояс на паясьніцы яго, а ежаю яго была саранча й дзікі мёд.p1 [І прыходзілі да Яго з усёй краіны Юдэйскай, і жыхары Ерусаліму, і хрысьціліся ад яго ў рацэ Ярдане, спавядаючыся ў грахох сваіх.50 eЗьявіўся Ян, хрысьцячы ў пустыні, і абвяшчаючы хрышчэньне пакаяньня дзеля адпушчэньня грахоў. / Голас зоўны ў пустыні: "Прыгатуйце шлях Госпаду, прастуйце сьцежкі Яму".O. Як напісана ў прарокаў: "Вось Я пасылаю ангела Майго прад абліччам Тваім, які выправіць шлях Твой прад Табою".[- 3Пачатак Евангельля Ісуса Хрыста, Сына Божага.E,І навучайце іх выпаўняць усё, што Я запавядаў вам; і вось Я з вамі праз усе дні да сканчэньня веку. Амін".+3Дык ідзеце, навучайце ўсе народы, хрысьцячы іх у Імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.*-І, зблізіўшыся да іх, Ісус сказаў ім: "Дадзена Мне ўсякая ўлада ў небе й на зямлі.s)_І, убачыўшы Яго, пакланіліся Яму; некаторыя-ж сумняваліся.(Адзінаццаць-жа вучняў пайшлі ў Галілею, на гару, куды сказаў ім Ісус.R'Яны, узяўшы грошы, зрабілі так, як былі намоўленыя. І разьняслося слова гэтае між юдэямі аж па сёньнешні дзень.!&;І калі правіцель даведаецца пра гэта, мы яго ўгаворым, і вас ад небясьпекі выбавім".#%? І намовілі іх: "Скажэце, што вучні Ягоныя прыйшлі ўначы і ўкралі Яго, калі мы паснулі.!$; І тыя, сабраўшыся з народнымі старшынямі й адбыўшы нараду, далі воінам шмат грошай,H#  Калі-ж яны адыйшлі, некаторыя з вартаўнікоў пабеглі ў места й абвясьцілі архісьвятаром усё, што сталася.F" Тады кажа ім Ісус: "Ня бойцеся, ідзеце апавясьцеце братом Маім, каб ішлі ў Галілею; там яны ўбачаць Мяне".!} Калі-ж яны йшлі апавяшчаць вучням Яго, вось Ісус сустрэў іх і прамовіў: "Радуйцеся!" Яны-ж, прыступіўшы, абнялі ногі Яго й пакланіліся Яму.5 cІ, выйшаўшы борзда з гробу, яны ў страху й радасьці вялікай пабеглі апавясьціць вучням Ягоным.}sІ пайдзеце хутчэй, скажэце вучням Яго, што Ён уваскрос зь мёртвых, і што апярэдзіць вас у Галілеі, там Яго ўбачыце; гэта апавяшчаю вам".7Яго няма тут: Ён уваскрос, як і сказаў. Хадзеце, паглядзеце месца, дзе ляжаў Госпад.0YАнгел, зьвярнуўшыся да жанчын, прамовіў: "Ня бойцеся, ведаю, што шукаеце Ісуса ўкрыжаванага.q[І ад страху прад ім жахнулася варта й сталася як няжывая.А воблік Яго сьвяціўся маланкаю, і вопратка ягоная белая, як сьнег.І вось пачалося вялікае землятрасеньне, бо Ангел Гасподні зыйшоў зь нябёс і, прыступіўшы, адваліў камень ад дзьвярэй гробу й сядзеў на ім. i~~J}j||{JzyyxxwvvuDttsKrdqq'ponmm.ll jiihLgfDf8ee ccEbaa!`__+^]\[ZZFYpXWW_VVUTSRR6Q|POO.NMMkLL}KK5JIIH?GGFF%EiDCBA@?>>0=#Жанчына-ж тая была грачынка, Сірафінікіянскага паходжаньня. I маліла Яго, каб выгнаў злыдуха з дачкі яе.9=kПачула пра Яго жанчына, у якое дачка была апанавана злыдухам, і прыйшоўшы, прыпала да ног Ягоных.r<]I, выйшаўшы адтуль, адыйшоў у землі Тырскія й Сыдонскія. I, увайшоўшы ў дом, не хацеў, каб хто-колечы даведаўся, але ня мог утаіцца.n;UУсё гэтае злое з нутра выходзщь і апаганьвае чалавека".e:CЗладзейства, прагавітасьць, злаба, хлусьлівасьць, падлыжніцтва, ашуканства, пагардасьць, бяссорамнасьць, блюзьнерства.95Бо з нутра, з сэрца чалавека выходзяць злыя памыслы: чужаманства, блуд, забойствы,8I сказаў яшчэ: "Тое, што выходзшь з чалавека, тое апаганьвае чалавека.,7QБо ня ў сэрца яму ўваходзіць, але ў жывот, і выходзщь вон, - гэтым ачышчаецца ўсё спажытае".^65I Ён сказаў ім: "Ці-ж і вы гэткія някемныя? Ці-ж не разумееце, што ўсё, прынятае чалавекам звонку, ня можа яго спаганіць.!5;І калі Ён увайшоў у дом ад людзей, вучні Ягоныя спыталі ў Яго пра гэтую прыпавесьць.Q4Калі хто мае вушы слухаць, няхай пачуе".P3Не апаганьвае чалавека тое, што ўвайходзіць у яго звонку, але тое апаганьвае чалавека, што выйходзіць зь яго. 2 L1 Гэтак уневажняеце запавет Божы дзеля паданьняў вашых, якія вы ўстанавілі, ды робіце шмат чаго падобнага да гэтага". I, паклікаўшы людзей, казаў ім: "Слухайце Мяне ўсе й разумейце!0 Тады ўжо дазваляецца нічым не ўспамагаць ні бацьку свайму, ні маці сваёй.8/i А вы кажаце: "Хто скажа бацьку ці маці "корван" гэта значыць дар, чым-бы ты мог карыстацца ад мяне?L. Бо Майсей сказаў: "Паважай бацьку твайго й маці тваю" і "хто зьневажае бацьку ці маці, няхай сьмерцяй памрэ".(-I I сказаў ім: "Ці добра, што вы адкідаеце прыказаньне Божае, каб выконваць паданьне ваша?" , I вось вы, пакідаючы запаветы Божыя, трымаецеся паданьняў чалавечых: абмываньня збанкоў і кубкаў, ды шмат чаго, падобнага да гэтага творыце".+ Але дарма ўсхваляюць Мяне, трымаючыся навыкаў і запаветаў чалавечых.%*CЁн-жа ў адказ сказаў ім: "Добра прарочыў Ісая пра вас крывадушных, як гэта напісана: "Людзі гэтыя ўсхваляюць Мяне вуснамі, сэрца-ж іх далёка адхілена ад Мяне.p)YПасьля пытаюць у Яго фарысеі й кніжнікі: "Чаму вучні Твае ня трымаюцца ўкладаў старэйшых, але ядуць хлеб зь непамытымі рукамі".(+I калі прыходзяць з рынку, не ядуць перш не памыўшыся; і шмат чаго іншага, перанятага з даўніны, трымаюцца, як абмываньне кубкаў, чараў, катлоў і лавак.'-Бо фарысеі й усе юдэі, трымаючыся старых укладаў, не ядуць не памыўшы добра рук.h&IА ўгледзеўшы, што іншыя з вучняў Ягоных елі хлеб зь нячыстымі - гэта значыць зь непамытымі перад ядой рукамі, зганілі гэта. % I зыйшліся да Яго фарысеі й некаторыя кніжнікі, прыйшоўшы зь Ерусаліму.W$'8I куды-б ні прыходзіў Ён: ці ў пасёлкі, ў ці вёскі, ці ў месты, - клалі хворых на плошчах, і прасілі Яго, каб ім дакрануцца хоць да краю вопраткі Ягонай. I хто дакранаўся да Яго, быў ацалены.8#i7I, абегшы ўсю тую ваколіцу, пачалі прыносіць хворых на пасьцелях іхных, туды, дзе, як чулі, Ён быў.g"G6Калі яны выйшлі з чаўна, людзі зараз-жа пазналі Яго.!y5I, пераплыўшы, прыбылі ў зямлю Гэнісарэцкую, і прысталі да берагу. 4Не ўсьведамілі яны сабе цуду з хлебамі, бо сэрцы іхныя былі ацьвярдзелыя.#3I ўвайшоў да іх у човен. Вецер улёгся. Яны-ж моцна сумеліся ў сабе й дзівіліся.O2Бо ўсе бачылі Яго й спалохаліся. Тады Ён загаварыў да іх, прамовіўшы: "Сьмялей дзяржэцеся, гэта Я, ня бойцеся". 1Яны-ж, убачылі Яго, як ішоў па моры, падумалі, што гэта здань, і закрычалі. 0I ўбачыў іх зьняможаных вяславаньнем, бо вецер быў супраціўны, каля чацьвёртай старожы ночы падыйшоў да іх, ідучы па моры, і хацеў мінаць іх.}/Калі настаў вечар, човен быў пасярэдзтне мора, а Ён адзін на зямлі.^5.Адпусьціўшы-ж народ, пайшоу на гару памаліцца.c?-I зараз-жа загадаў вучням Сваім увайсьці ў човен і плысьці наперад на другі бок да Віфсаіды, пакуль Ён адпусьціць народ.a;,Было-ж усіх, якія елі, блізу пяці тысячаў мужчын.+I набралі кускоў хлеба й астаткаў ад рыбы дванаццаць поўных карабоў.5e*I елі ўсе й задаволіліся.5c)I, узяўшы пяць хлябоў і дзьве рыбы, узглянуў на неба і, дабраславіўшы, разламаў хлябы й даў вучням сваім, каб разлажылі перад людзьмі; і дзьве рыбы разьдзяліў на ўсіх.O(I паселі радамі па сто й па пяцьдзесят.uc'Тады загадаў ім рассадзіць усіх гурткамі на зялёнай траве._7&Але Ён спытаў ў іх: "Колькі хлябоў вы маеце?" Пайдзеце паглядзеце". Яны, даведаўшыся, сказалі "Пяць хлябоў і дзьве рыбы".oW%Ён-жа у адказ сказаў: ім: "Вы дайце ім есьці". Яны-ж кажуць Яму: "Можам пайсьці купіць за дзьвесьце дынараў хлеба й даць ім есьці".6e$Адпусьці іх, каб маглі пайсьці ў акалічныя паселішчы дабыць сабе хлеба, бо ня маюць чаго есьці./W#Па нейкім часе, падыйшлі да Яго вучні Ягоныя, кажучы: "Месца тут пустыннае, а час ужо позьні.eC"Ісус, выйшаўшы, убачыў шмат людзей і зьлітаваўся над імі, бо былі яны, як авечкі, без пастуха, і пачаў навучаць іх многаму.W '!Але многія бачылі, як адыходзілі й пазналі іх, і пешша беглі туды з усіх местаў і, апярэдзіўшы іх, зыйшліся да Яго.S  I адплылі ў чаўне у месца пустыннае адны. !I сказаў ім: "Пайдзеце вы самі адны ў месца пустыннае й супачыньце крыху, бо так многа прыходзіла да іх і адыходзіла, што нават есьці ім было некалі.2 ]Апосталы, вярнуўшыся, зыйшліся да Ісуса й расказалі Яму ўсё, што яны зрабілі й чаго навучылі.  Вучні-ж ягоныя дачуўшыся, прыйшлі й узялі цела яго й палажылі ў магілу.!I прынёс галаву на падносе й аддаў дзяўчыне, а дзяўчына аддала яе маці сваёй.NУ той-жа час кароль паслаў ката, загадаўшы яму прынесьці галаву Яна, той пайшоў і сьцяў галаву яму ў цямніцы.#?І засмуціўся кароль, але з увагі на клятву й на гасьцей сваіх не захацеў адмовіць ёй.RI дачка, вярнуўшыся да караля, папрасіла, кажучы: "Хачу, каб ты даў мне цяпер на падносе галаву Яна Хрысьціцеля"./WЯна-ж выйшла й папыталася ў маці свае, чаго прасіць, а тая сказала: "Галаву Яна Хрысьціцеля".!І кляўся ёй: "Чаго ні папросіш, дам табе, хоць-бы палавіну каралеўства майго".%I дачка тэй Ірадыяды, увайшоўшы, танцавала, і так дагадзіла Іраду й усім на банкеце, што кароль сказаў дзяўчыне: "Прасі ў мяне, чаго хочаш, і дам табе".}sАле надыйшоў дзень лёсу, калі Ірад у дзень сваіх народзінаў спраўляў банкет для вяльможаў сваіх, тысячнікаў і старшыняў Галілейскіх.wgБо Ірад баяўся Яна, ведаючы яго, як мужа справядлівага й сьвятога, і сьцярог яго, і часта дзеяў слухаючы яго, і слухаў яго з павагай.yІрадыяда-ж узлавалася на яго, і хацела яго загубіць, але не магла.v~eЯн-жа гаварыў Іраду. "Ня можна табе мець жонку брата твайго".c}?Бо той-жа Ірад паслаў узяць Яна і ўкінуць яго ў вязьніцу за Ірадыяду, жонку брата свайго Піліпа, якую ўзяў за жонку сабе.|Ірад-жа, пачуўшы, сказаў: Гэта Ян, якому я сьцяў галаву, ён устаў зь мёртвых".v{eІншыя-ж гаварылі: "Гэта Ільля", а яшчэ іншыя, што гэта прарок.z+Кароль Ірад, пачуўшы пра Ісуса, бо Імя Яго было разгалошана, - гаварыў: "Гэта Ян Хрысьціцель уваскрос зь мёртвых, і дзеля гэтага цуды праз яго дзеюцца". y  І выганялі шмат злыдухаў, і ацалялі многа нядужых намазваючы іх алеем._x7 Яны пайшлі, і абвяшчалі й клікалі да пакаяньня.uwc Калі-ж дзе ня прымуць вас, ці ня будуць слухаць вяс, адыходзячы адтуль, атрасеце пыл зног вашых, на сьвядоцтва супраць іх; папраўдзе кажу вам: лягчэй будзе Садоме й Гаморы ў дзень судны, чым месту таму".*vM I сказаў ім: "Калі дзе ўвойдзеце ў дом, аставайцеся ў ім, пакуль ня выйдзеце зь места таго.guG На абутак - сандалі і не апранацца ў дзьве вопраткі. t dsAПаклікаўшы дванаццацёх, пачаў іх пасылаць па двух і даў ім уладу над духамі нячыстымі. I запавядаў ім - у дарогу нічога ня браць, апрача падарожнага кія: ні торбы, ні хлеба, ні медзякоў у поясе.r1I дзівіўся зь недаверства іхнага; і хадзіў па навакольных паселішчах, навучаючы.7qgI ня мог там учыніць ніякага цуду, толькі аздаравіў некаторых нядужых, усклаўшы на іх рукі Свае.Ip Ісус-жа сказаў ім: "Ня бывае прарок без пашаны, хіба толькі на радзіме сваёй, ці між радні, ці ў доме сваім".^o5Ці-ж ня цесьля гэта, сын Марыі, брат Якуба, Ясіі, Юды й Сымона? Ці-ж ня тут між намі й сёстры Ягоныя?" I блазнавалі над Ім.SnКалі настала сыбота, пачаў навучаць у сынагозе, і многія слухаючы з падзіўленьнем, гаварылі: "Адкуль у Яго гэта? Што за мудрасьць дадзена Яму, што цуды гэткія чыняцца рукамі Ягонымі?m I выйшаў адтуль і прыйшоў на сваю радзіму, за Ім ішлі й вучні Ягоныя.l%+Ён-жа станоўча заказаў, каб ніхто пра гэта ня ведаў, і сказаў: "Дайце ёй есьці".Bk}*I дзяўчынка ўраз устала й пачала хадзіць; было ёй гадоў дванаццаць, і жахнуліся ўсе ад вялікага дзіва.5jc)I, узяўшы дзяўчынку за руку, сказаў ёй: "Талiфа кумі" - гэта значыць, дзяўчынка, кажу табе, устань.+iO(I зьдзекліва адзываліся пра Яго, але Ён, адправіўшы ўсіх, бярэ з Сабою бацьку й маці дзяўчынкі й тых, якія прыйшлі зь Ім, і уваходзіць туды, дзе дзяўчынка ляжала.'hG'I, увайшоўшы, гаворыць ім: "Чаго хвалюецеся й плачаце? Дзяўчынка не памерла, яна сьпіць".g1&I прыходзіць да дому начальніка сынагогі, і бачыць трывогу, плач і лямэнт вялікі.f+%I не дазволіў нікому ісьці за Сабою, апрача Пятра, Якуба й Яна - брата Якубавага.e1$Але Ісус, пачуўшы гэтыя словы, сказаў начальніку сынагогі: "Ня бойся, толькі вер".cd?#Калі Ён яшчэ гаварыў прыходзяць ад начальніка сынагогі й кажуць: "Дачка твая памерла, навошта яшчэ турбуеш Настаўніка?"2c]"Ён-жа сказаў ей: "Дачка! Вера твая спасла цябе, ідзі ў супакоі й будзь ацаленая ад нядугі твае.Fb!Жанчына ў страху й трывозе, ведаючы, што зь ёю сталася, падыйшла й пала прад Ім, і сказала Яму ўсю праўду.vae Але Ён узіраўся навокал, каб убачыць тую, якая ўчыніла гэта.;`oВучні-ж Ягоныя сказалі Яму "Бачыш як народ цісьнецца да Цябе, і Ты пытаеш - хто дакрануўся да Мяне?"h_IУ той-жа час Ісус, адчуўшы Сам у Сабе, што зыйшла ад Яго сіла, абярнуўся да людзей і сказаў: "Хто дакрануўся да вопраткі Мае?"#^?I ўраз запынілася ў яе крывацеча, і яна адчула ў целе сваім, што выбавілася ад нядугі.]yБо казала: "Калі хоць да вопраткі Ягонае дакрануся, буду збавёна".\3Дачуўшыся пра Ісуса, падыйшла ззаду між людзей і дакранулася да вопраткі Ягонае.E[Шмат страціла на розных дактароў, раздаўшы ўсё, што мела, і не знайшла палёгкі, але яшчэ больш заняпала.sZ_Адна жанчына, якая цярпела ад крывяцечы дванаццаць гадоў,YІ Ісус пайшоў зь ім. I ў сьлед за Ім ішло шмат народу, і сьціскалі Яго.CXI горача просіць Яго, кажучы: "Дачка мая пры сьмерці, прыйдзі, узлажы на яе рукі, каб яна ачуняла й жыла".AW{I вось прыходзіць адзін з начальнікаў сынагогі, на ймя Ёсір, і ўгледзеўшы Яго, прыпадае да ног Ягоных.*VMКалі Iсус прыбыў у чаўне ізноў на той бок, зыйшлося да Яго многа народу, і быў Ён пры моры.)UKI ён пайшоў і пачаў абвяшчаць у Дзесяціградзьдзі, што ўчыніў зь ім Ісус, і ўсе дзівіліся.\T1Але Ісус не дазволіў і сказаў яму: "Ідзі ў дом твой да сваіх і раскажы ім, што учыніў табе Госпад і як памілаваў цябе".S+Калі-ж Ісус увайшоў у човен, папрасіў Яго вызвалены ад злыдухаў, каб быць зь Ім.RwТады жыхары пачалі прасіць Ісуса, каб адыйшоў зь іхняй ваколіцы.QТыя-ж, якія бачылі ўсё, расказалі ім, што сталася з апанаваным і пра сьвіней. ~~}R|{{!zgyGxx+wvv[uGttsrrDqVp+ono&nIm`l]ljjii'hgffBeeSdd3cc&bbOaaC`__^]\\[rZ YoXWVV\UUSRR$PONNMLLK&J{JHHFGFEDDKCBBA`@?f>===<s Ісус у адказ прамовіў: "Папраўдзе кажу вам: няма нікога, хто пакінуў-бы дом, або братоў ці сёстраў, ці бацьку, ці маці, ці жонку, ці дзяцей, ці землі дзеля Мяне й Евангельля,= I пачаў Пётра гаварыць Яму: "Вось мы пакінулі ўсё й пайшлі ўсьлед за Табою".5<c Ісус, узглянуўшы на іх, прамовіў: "Чалавекам гэта немагчыма, але ня Богу, бо ў Бога ўсё магчыма".;' Яны-ж яшчэ больш зьдзівіліся ды гаварылі між сабою: "Хто-ж можа быць збаўлёны?",:Q Лягчэй вярблюду прайсьці праз ігольчына вушка, як багатаму ўвайсьці ў Уладарства Божае".9{ Вучні жахнуліся ад слоў Яго; але Ісус ізноў зьвярнуўся да іх, кажучы: "Дзеці! Як цяжка надзейным на багацьце ўвайсьці ў Уладарства Божае.?8w Ісус-жа глянуўшы навокал, кажа вучням Сваім: "Як цяжка маючым багацьце ўвайсьці ў Уладарства Божае".7' Той-жа засмуціўся ад гэтага слова й адыйшоў з жалем, бо меў вялікую маемасьць.d6A Ісус, узглянуўшы на яго, упадабаў яго й сказаў яму: "Аднаго табе нестае: пайдзі, прадай усё што маеш, і раздай убогім, і будзеш мець скарб у небе; і прыходзь ды йдзі сьледам за Мною, узяўшы крыж".5 Той-жа ў адказ сказаў Яму: "Вучыцель! Усё гэта я захаваў ад юнацтва майго".g4G Ведаеш прыказаньні: не блудадзейнічай, не забівай, не крадзі, ня сьветчы фальшыва, ня крыўдзі, шануй бацьку твайго й маці".3 Ісус сказаў яму: "Чаму завеш Мяне добрым? Ніхто-ж ня добры, толькі адзін Бог.2) І калі выходзіў Ён у дарогу, падбег нехта і, упаўшы прад Ім на калены, спытаўся ў Яго: "Вучыцель добры! Што мне рабіць, каб насьлядаваць жыцьцё вечнае?"a1; I, абняўшы іх, усклаў на іх рукі й дабраславіў іх.!0; Папраўдзе кажу вам: хто ня прыйме Уладарства Божага, як дзіця, той ня ўвойдзе ў яго".y/k Убачыўшы гэта, Ісус абурыўся й сказаў ім: "Пусьцеце дзяцей прыходзіць да Мяне й не забараняйце ім, бо гэткіх ёсьць Уладарства Божае..) I прыносілі да Яго дзяцей, каб дакранаўся да іх; вучні-ж забаранялі прыносячым. -  I калі жонка пакіне мужа свайго ды выйдзе за другога - блудадзейнічае".|,q І сказаў ім: "Хто пакіне жонку сваю, той блудадзейнічае прад ёю.o+W А дома вучні Ягоныя ізноў спыталіся ў Яго пра тое самае.b*= От-жа, што Бог злучыў, чалавек няхай не разлучае".&)E Ды прыстане да жонкі свае, і стануцца двое ў адно цела; дык іх ужо ня два, але адно цела.`(9 Дзеля таго пакіне чалавек бацьку свайго й маці.n'U Але на пачатку тварэньня Бог стварыў іх мужам і жонкаю.+&O Ісус, адказваючы, сказаў ім: "Дзеля жорсткасьці сэрца вашага ён напісаў вам гэты запавет.% Яны-ж сказалі: "Майсей дазволіў пісаць разводны ліст і разлучацца".e$C Ён-жа ў адказ сказаў ім: "Што запавядаў вам Майсей?")#K I, прыступіўшыся фарысеі спакусьліва пыталіся ў Яго: "Ці можна мужу пакідаць жонку сваю.s" a I, выйшаўшы адтуль, прыходзіць у ваколіцы Юдэйскія за Ярданам; ізноу зьбіраецца да Яго народ, і ізноу звычаем сваім Ён навучаў іх.H!  2Соль - добрая рэч; але калі соль несалёнай стане, чым яе асоліш? Мейце-ж соль у сабе, і мір мейце між сабою".r ] 1Бо кожны агнём асоліцца, і ўсякая ахвяра сольлю асоліцца.V% 0Дзе чарвяк іх ня ўмірае, і агонь не згасае.   /I калі вока тваё спакушае цябе, вырві яго: лепш табе аднавокаму увайсьці ў Уладарства Божае, чым з двума вокамі быць укінутым у геену агнявую.Y+ .Дзе й чарвяк іх ня ўмірае, і агонь не згасае.! -I калі нага твая спакушае цябе, адсячы яе: лепш табе увайсьці ў жыцьцё кульгаваму, чым зь дзьвюма нагамі быць укінутым у геену, у агонь незгасальны.X) ,Дзе й чарвяк іх ня ўмірае й агонь не згасае.w +I калі спакушае цябе рука твая, адсячы яе; лепш табе калекам увайсьці ў жыцьцё, чым зь дзьвюма рукамі йсьці у геену, у агонь незгасальны.eC *А хто спакусіць аднаго з малых гэтых, верных Мне, лепш было-б яму, каб завесілі яму жарновы камень на шыю і ўкінулі ў мора.Y+ )Хто напоіць вас чашаю вады ў Імя Маё, дзеля таго, што вы Хрыстовы, - запраўды, кажу вам, ня страціць узнагароды свае.E (Бо хто ня супраць вас, той за вас.9k 'Ісус-жа сказаў: "Не забараняйце яму, бо ніхто, стварыўшы цуд Імём Маім, ня будзе зараз зласловіць.'G &Пры гэтым Ян, азваўшыся, сказаў: "Вучыцель, мы бачылі чалавека, які Імём Тваім выганяе злыдухаў, але ня йдзе за намі; і мы забаранілі яму, бо ён ня йдзе за намі".jM %"Хто прыйме адно з гэткіх дзяцей у імя Маё, той Мяне прыйме, а хто Мяне прыйме, той не Мяне прыймае, але Таго, хто паслаў Мяне".}s $I, узяўшы дзіця, паставіў яго сярод іх, ды абняўшы яго, сказаў ім:Q #I, сеўшы, падклікаў дванаццацёх і сказаў ім: "Калі хто хоча быць першым, будзь з усіх апошнім і для ўсіх слугою."}s "Яны-ж маўчалі, бо разважалі ў дарозе між сабою, хто зь іх большы.8i !I прыйшлі ў Капэрнаум; а калі быў у доме, папытаўся ў іх: "Пра што вы ў дарозе разважалі між сабою?"oW Яны-ж не разумелі сказанага, але баяліся ў Яго спытацца. Бо навучаў вучняў сваіх, гаворачы ім, што Сын Чалавечы выданы будзе ў рукі чалавечыя, і заб'юць Яго, і быўшы забітым, на трэйці дзень уваскросьне. ! I, выйшаўшы адтуль, праходзілі праз Галілею, і Ён не хацеў, каб хто даведаўся.  I сказаў ім: "Род гэты інакш ня можа выйсьці, як толькі ад малітвы й посту"." = I калі Ісус увайшоў у дом, вучні Ягоныя пыталіся ў Яго: "Чаму мы не маглі выгнаць яго?"d A Ісус-жа, узяўшы яго за руку, падняў яго, і ён устаў.1 [ I, моцна закрычаўшы й скалануўшы яго, выйшаў; і ён стаўся, як няжывы, а многія гаварылі, памёр.1 Тады Ісус, бачачы, што зьбягаецца народ, загразіў Духу нячыстаму, кажучы яму: "Дух нямы й глухі: Я загадваю табе, выйдзі зь яго й больш не ўваходзь у яго".6e I ўраз загаласіўшы, бацька юнака сказаў праз сьлёзы: "Веру, Госпадзе, памажы майму недаверству". Ісус сказаў яму: "Калі крыху можаш верыць, усё магчыма для таго, хто верыць".V% І шмат разоў дух кідаў яго ў агонь і ў ваду, каб загубіць яго; але калі што можаш, зьлітуйся над намі й памажы нам".=s І спытаўся ў бацькі яго: "Колькі часу прайшло, як гэта сталася зь ім?" Той-жа адказаў: "Зь дзяцінства.F I прывялі яго да Ісуса; убачыўшы Яго, дух страсянуў нямога, і той упаў на зямлю й валяўся, спускаючы пену.Q Ісус у адказ сказаў яму: "О, родзе няверны! Дакуль буду з вамі, дакуль буду цярпець вас? Прывядзеце яго да Мяне".  I дзе ні схопіць яго, кідае яго на зямлю, і ён пеніць і скрыгоча зубамі сваімі ды пруцянее; я гаварыў вучням Тваім, каб выгналі яго, і не змаглі." 2~=||{0zayxwwrw vuttqss r|r qvpoo6nnNmm7l!k==(c/Марыя-ж Магдалена й Марыя Ёсева глядзелі, дзе Яго палажылі.=}.Язэп, купіўшы плашчаніцу й зьняўшы Яго, плашчаніцаю авінуў і палажыў Яго ў гробе, высечаным у скале, і прываліў камень да дзьвярэй гробу.v<e-А даведаўшыся ад сотніка, што ўжо памёршы, аддаў цела Язэпу..;U,Пілат-жа зьдзівіўся, што ўжо памёр; і, паклікаўшы сотніка, пытаўся ў яго, ці запраўды памёр.x:i+Прыйшоў Язэп з Арымафеў, паважаны раднік, які й сам чакаў Уладарства Божага; і ён сьмела увайшоў да Пілата, і прасіў цела Ісусавага.9*I калі надыйшоў ужо вечар, - была-ж пятніца, дзень прыгатовы, - перадсыботні.J8 )Яны былі пры Ім і слугавалі Яму, калі Ён быў у Галілеі; і многа іншых жанчын, якія прыйшлі, зь Ім у Ерусалім.]73(Былі тут і жанчыны, якія наглядалі здалёк, а між імі была Марыя Магдалена й Марыя маці Якуба меншага й Ёсі, і Саламія.W6''А сотнік, які стаяў насупраць Яго, бачачы скананьне з такім голасам, сказаў: "Запраўды, гэты Чалавек быў Сын Божы".p5Y&І заслона ў храме разьдзерлася папалам, зьверху да нізу.Z4-%Ісус-жа, загаласіўшы моцным голасам, сканаў.3$Адзін-жа пабег намачыў губку воцатам і, насадзіўшы на трысьціну, даваў Яму піць, кажучы: "Чакайце, паглядзім, ці прыйдзе Ільля зьняць Яго".2#Некаторыя з тых, што там стаялі, пачуўшы, гаварылі: "Вось Ільлю кліча"z1m"А дзявятай гадзіне Ісус усклікнуў моцным голасам: "Элоі, элоі, лама савахфані!" Што азначае: "Божа Мой, Божа Мой, чаму Ты Мяне пакінуў".|0q!А шостай гадзіне цемра агарнула ўсю зямлю да гадзіны дзявятай.[// Няхай Хрыстос, Кароль Ізраэльскі, зыйдзе цяпер з крыжа, каб мы пабачылі, і уверым". І ўкрыжаваныя зь Ім дакаралі Яму. . f-EТаксама й архісьвятары з кніжнікамі насьміхаліся зь Яго, гаворачы адзін аднаму: "Іншых выбаўляў, а Сябе ня можа выбавіць.,I праходзячы побач Яго, зьневажалі Яго, ківаючы галовамі сваімі й кажучы: "Ага, руйнуеш храм і ў тры дні адбудуеш. Выбаві Сам Сябе й зыйдзі з крыжа".+yI споўнілася Пісаньне, у якім напісана: "I да злачынцаў прылічаны".&*EА зь Ім укрыжавалі двух разбойнікаў, аднаго з правага, а другога зь левага боку ад Яго.f)EI быў прыложаны напіс віны Ягонае: - Кароль Юдэйскі.Z(-Была-ж трэйцяя гадзіна, калі ўкрыжавалі Яго.'%I, укрыжаваўшы Яго, падзялілі вопратку Ягоную, кідаючы жэрабе, каму што ўзяць.u&cI давалі Яму піць віно, зьмяшанае зь міраю, але Ён ня прыняў.}%sI прывялі Яго на месца, званае Галгофа, што значыць Чараповішча.P$А сустрэўшы аднаго кірынеяніна, бацьку Аляксандра й Руфа, які йшоў з поля, - прымусілі таго нясьці крыж Ягоны.W#'А калі назьдзекаваліся зь Яго, зьнялі зь Яго баграніцу й адзелі ў вопратку ўласную, і павялі Яго на ўкрыжаваньне.%"CІ білі Яго трысьцінаю па галаве, і плявалі на Яго, і стаючы на калены, пакланяліся Яму.f!EІ пачалі голасна ўсклікаць: "Вітай, Кароль Юдэйскі"  I апранулі Яго ў баграніцу і, сплёўшы зь цярніны вянок, узлажылі на Яго.1Жаўнеры-ж завялі Яго на двор суду, званым Прэторыя, і пазвалі ўжо кагорту войска.CТады Пілат, дагаджаючы натоўпу, адпусьціў ім Вараўву, а Ісуса, зьбіваючы пугаю, выдаў на ўкрыжаваньне.1Пілат сказаў ім: "Якое-ж зло ўчыніў Ён?" Але яны яшчэ мацней крычалі: "Укрыжуй Яго!"K А яны ізноў закрычалі: "Укрыжуй Яго!"3_ Пілат у адказ ізноў сказаў ім: "Што-ж хочаце, каб я зрабіў з Тым, каго завяце Каралём Юдэйскім?"} Але першасьвятары падбурылі народ, каб лепш адпусьціў ім Вараўву.q[ Бо ведаў, што першасьвятары выдалі Яго праз зайздрасьць.# Пілат, адазваўшыся да іх, сказаў: "Калі хочаце, адпушчу вам караля Юдэйскага".(II народ, сабраўшыся, стаў голасна дамагацца, ад Пілата таго, што ён рабіў для іх заўсёды.,QБыў-жа ў вязьніцы нейкі Вараўва з сваім супольнікам, якія ў часе бунту ўчынілі забойства./Меў-жа ён звычай падчас сьвята адпускаць ім аднаго зь вязьняў, за якога прасілі.pYАле Ісус і на гэта нічога не адказваў, аж Пілат дзівіўся.SПілат-жа ізноў спытаўся ў Яго, кажучы: "Ты нічога не адказваеш? Глядзі, колькі абвінавачаньняў падаюць на Цябе".lQI шмат абвінавачаньняў архісьвятары ўзводзілі на Яго./I спытаўся ў Яго Пілат: "Ці Ты Кароль Юдэйскі?" Ён-жа ў адказ сказаў яму. "Ты кажаш!" +Назаўтра, адразу зранку, першасьвятары з кніжнікамі й старшынямі і ўвесь сынедрыён, зрабіўшы нараду, зьвязалі Ісуса, і павялі, і перадалі Яго Пілату.7HІ ўраз прапяяў певень другі раз; і ўспомніў Пётра слова, якое сказаў яму Ісус: "Перш чым певень прапяе двойчы, ты адрачэшся ад Мяне тройчы"; і расплакаўся.)GЁн-жа пачаў бажыцца й клясьціся: "Ня ведаю чалавека гэтага, пра якога гаворыце. wFЁн-жа ізноў адрокся; а крыху счакаўшы, былыя там ізноў пачалі гаварыць Пётры: "Запраўды ты зь іх, бо ты Галілеянін, і мова твая падобная". 9EСлужанка-ж, убачыўшы яго ізноў, пачала гаварыць іншым, якія стаялі там: "Гэта зь іх".5 cDАле ён адрокся, кажучы: "Ня ведаю й не разумею, што ты гаворыш", - і выйшаў адтуль на прыдворышча.; oCУбачыўшы Пётру, які грэўся пры агні, паўглядаўшыся ў яго, сказала: "I ты быў зь Ісусам Назаранінам". BПётра-ж быў унізе на падворку; і падыйшла адна з архісьвятаровых служанак.c?AI пачалі некаторыя пляваць на Яго і, закрываючы Яму аблічча, біць Яго й прыгаворваць: - Прароч! I слугі білі Яго па шчоках.+@Вы чулі богазьнявагу? Як вам думаецца?" I тыя ўсе асудзілі, што Ён варты сьмерці.!?Тады архісьвятар, разьдзёршы вопратку сваю, сказаў: "Нашто нам яшчэ сьветкі?Q>Ісус-жа сказаў: "Я ёсьць; і вы ўбачыце Сына Чалавечага, седзячы праваруч сілы й прыходзячы на хмарах нябесных".X)=Але Ён маўчаў і нічога не адказваў. Ізноў архісьвятар спытаўся ў Яго, кажучы: "Ці Ты - Хрыстос, Сын Дабраславёнага?"[/<Тады архісьвятар, стаўшы пасяродку, спытаўся ў Ісуса, кажучы: "Нічога не адказваеш, што яны сьведчаць супраць Цябе?"fE;Але й гэтыя сьветчаньні іхныя ня былі дастатковыя.5:"Мы чулі, як Ён казаў: Я зруйную храм гэты, і ў тры дні пастаўлю іншы, нерукатворны".9І некаторыя, устаючы, крывадушна сьветчылі супраць Яго, і гаварылі:#?8Бо шматлікія ілжыва сьведчылі на Яго, але ня былі згодныя між сабою сьветчаньні тыя.J~ 7Архісьвятары і ўвесь сынедрыён шукалі сьветчаньняў на Ісуса, каб выдаць Яго на сьмерць, і не знайходзілі.;}o6Пётра-ж ішоў сьледам за Ім аж у панадворак архісьвятара, і сядзеў побач слугаў, грэючыся пры агні.<|q5I прывялі Ісуса да першага архісьвятара; і зыйшліся да Яго ўсе архісьвятары й кніжнікі й старшыні._{74Але ён, вывернуўшыся зь пялёны, голы ўцёк ад іх.z#3Адзін-жа юнак ішоў за Ім, авінуўшыся пялёнаю па голым целе; і тыя схапілі яго.My2Тады, пакінуўшы Яго, усе разьбегліся.6xe1Кажны дзень бываў Я з вамі ў храме, і навучаў, і вы ня бралі Мяне, але, няхай збудзецца Пісаньне".6we0Тады Ісус, азваўшыся, сказаў ім: "Нібы на разбойніка выйшлі вы зь мячамі й кіямі, каб Мяне ўзяць./vW/Адзін-жа з тых, што стаялі там, выняўшы нож, ударыў архісьвятаровага слугу й адсек яму вуха.Xu).А яны налажылі на Яго рукі свае і ўзялі Яго.t-I, прыйшоўшы, падступіў да Яго й сказаў: "Раббі, Раббі!" I пацалавау Яго.=ss,А прадажнік Яго даў ім знак, сказаўшы: "Каго я пацалую, - будзе Той; бярэце Яго й вядзеце асьцярожна".r1+I ў той час, як Ён яшчэ гаварыў, прыходзіць Юда, адзін з дванаццацёх, а зь ім вялікая грамада зь мячамі й кіямі, ад архісьвятароў і кніжнікаў і старшыняў.pqY*Устаньце, пойдзем, вось збліжаецца той, хто прадае Мяне".p{)I прыходзіць трэйці раз і кажа ім: "Вы ўсё яшчэ сьпіцё й спачываеце; досыць! Настала часіна; вось прадаецца Сын Чалавечы ў рукі грэшнікаў.5oc(А вярнуўшыся, ізноў застаў іх соннымі, бо вочы іх былі ацяжалымі, і ня ведалі, што адказаць Яму.Zn-'І ізноў, адыйшоўшыся, маліўся тымі-ж словаміm%&Чувайце й малецеся, каб ня ўпасьці ў спакусу; бо дух бадзёры, цела-ж немачнае".@ly%Вярнуўшыся, знайходзіць іх соннымі, і кажа Пятру: "Сымоне, ты сьпіш? Ня мог ты патрываць адну гадзіну?Fk$I гаварыў: Аўва-Войча! Усё магчыма для Цябе, пранясі чашу гэтую міма Мяне, але ня так, як Я хачу, але як Ты".,jQ#I адыйшоўшы крыху, прыпаў да зямлі й маліўся, каб, калі магчыма, абмінула Яго часіна гэтая.iy"I кажа ім: "Тужыць душа Мая аж да сьмерці; пабудзьце тут і чувайце".ghG!I ўзяў з сабою Пятра, Якуба й Яна, і ўпаў у жах і тугу.8gi I прыйшлі ў паселішча, званае Гефсыманія; і кажа вучням Сваім: "Пасядзеце тут, пакуль Я памалюся".kfOЁн-жа яшчэ мацней запэўніваў, кажучы: "А хоць-бы давялося мне і ўмерці разам з Табою, не адракуся ад Цябе"; гэтак гаварылі ўсе.MeI сказаў яму Ісус: "Папраўдзе кажу табе, што сёньня, перш чым двойчы прапяе певень, тройчы адрачэшся ад Мяне".qd[Пётра-ж сказаў Яму: "А хоць-бы й усе адступіліся, але ня я".Xc)Але, як уваскросну, апярэджу вас у Галілеі".]b3I кажа ім Ісус: "Усе вы адступецеся ад Мяне ў гэтую ноч, як напісана пра гэта: зьвераджу пастыра, і рассыплюцца авечкі.MaI, прапяяўшы, адыйшлі на гару Аліўную.]`3Папраўдзе кажу вам: Я ўжо ня буду піць ад плёну вінаграднага аж да дня, калі буду піць віно новае ў Уладарстве Божым"._wI сказаў ім: "Гэта кроў Мая Новага Запавету, праліваная за многіх.n^UI ўзьняўшы чашу, узьнёс хвалу, падаў ім, і пілі зь яе ўсе.O]I калі яны елі, Ісус узяў хлеб, дабраславіў, пераламаў і даў ім, сказаушы: "Вазьмеце, ежце: гэта ёсьць Цела Маё".\Але Сын Чалавечы йдзе, як напісана пра Яго; гора-ж таму чалавеку праз якога Сын Чалавечы прадаецца, лепш было-б чалавеку таму не радзіцца".[7Ён-жа, адказваючы, сказаў ім: "Адзін з дванаццацёх, які абмакнуў са Мною ў сальніцу.Z+Яны засмуціліся й адзін па адным пачалі гаварыць да Яго: ці ня я? I іншы - ці ня я?YY+Калі-ж яны сядзелі за сталом і елі, Ісус сказаў: "Папраўдзе кажу вам: адзін з вас, хто есьць са Мною, прадасьць Мяне".YX+I калі настаў вечар, прыйшоў з дванаццацьма.W5I вучні Ягоныя пайшлі, і прышлі ў места й знайшлі, як казаў ім; і прыгатавалі Пасху.VI ён пакажа вам сьвятліцу, вялікую, прыбраную, гатовую, - там прыгатуйце нам".lUQІ куды ён увойдзе, скажэце гаспадару дому таго: Вучыцель кажа: дзе ёсьць пакой, у якім-бы Мне спажываць Пасху з вучнямі Маімі._T7 Ён-жа паслаў двух вучняў Сваіх і сказаў ім: "Ідзеце да места, і сустрэнецца вам чалавек, нясучы збан вады; за ім ідзеце.S I ў першы дзень Прэсьнікаў, калі прыносілі пасхальную ахвяру, кажуць Яму вучні Ягоныя: "Дзе хочаш спажываць Пасху? Мы пойдзем і прыгатуем".OR Яны, пачуўшы гэтае, усьцешыліся й абяцалі даць яму срэбранікаў; і ён шукаў зручнага моманту, каб прадаць Яго.Q1 Юда-ж Іскарыёт, адзін з дванаццацёх, пайшоў да архісьвятароў, каб прадаць Яго ім.\P1 Праўду кажу вам: усюды, дзе толькі будзе абвешчана Евангельле гэтае, сказана будзе пра ўчынак яе, на ўспамін пра яе".sO_Яна зрабіла, што магла: намасьціла цела Маё да пахаваньня.# Ад смакоўніцы вазьмеце прыклад: калі галінкі яе мякчэюць, і распускаецца лісьце, ведайце, што набліжаецца лета.9=k I тады пашле ангелаў Сваіх і зьбярэ выбраных Сваіх, ад чатырох вятроў, ад краю зямлі да краю неба.< I тады ўбачаць Сына Чалавечага ідучага на хмарах, зь сілаю вялікаю й славаю.l;Q I зоры будуць падаць зь неба, і сілы нябесныя зрушацца. :9 Але ў тыя дні, пасьля скрухі тэй, сонца зацьміцца, і месяц ня дасьць сьвятла свайго.c9? Вы-ж сьцеражэцеся; вось Я наперад сказаў вам усё".g8G Бо паўстануць ілжывыя Хрысты ды ілжывыя прарокі, ды пакажуць знаменьні й цуды, каб зьвясьці, калі змога, нават і выбраных.7 Тады, калі хто вам скажа: вось тут Хрыстос, - ці - вось там, - ня верце.`69 Калі-б Госпад не скараціў дзён тых, не ўхавалася -б ніводнае цела, але дзеля выбраных, якіх Ён выбраў, скараціў дні тыя.K5 Бо ў дні тыя будзе такая бяда, якой ня было ад пачатку стварэньня, якое стварыў Бог, аж дагэтуль, і ня будзе._47 Малецеся-ж, каб не давялося ўцякаць вам узімку.b3= Гора цяжарным і карміцелькам немаўлят у тыя дні.m2S А хто на полі, няхай не варачаецца ўзяць вопратку сваю.*1M А хто на страсе, няхай ня злазіць у дом, і не ўваходзіць узяць чаго-небудзь з дому свайго..0U Калі-ж пабачыце агіду спусташэньня, пра якую казаў прарок Даніель, паўсталую дзе не павінна быць - хто чытае, няхай разумее - тады, хто ў Юдэі, няхай бягуць у горы.// І будуць ненавідзець вас усе за Імя Маё; хто-ж выцерпіць да канца, збавёны будзе.K. І выдасьць брат брата на сьмерць, і бацька дзіця, і паўстануць дзеці на бацькоў сваіх і забіваць іх будуць.M- Калі-ж павядуць вас, выдаючы, ня турбуйцеся загадзя, што вам гаварыць, і не разважайце, але, што вам будзе дадзена у той час, тое гаварэце, бо ня вы будзеце гаварыць, але Дух Сьвяты.s,_ І ўсім народам перад гэтым мае быць абвешчана Евангельле.B+} "Высьцерагайцеся-ж вы самі, бо выдаваць будуць вас у судзілішчы, і будзеце бітыя ў сынагогах, ды пастаўлены будзеце прад правіцелямі і ўладарамі за Мяне, на сьветчаньне ім.q*[ Бо паўстане народ на народ і дзяржава на дзяржаву, і будуць землятрусы мясцамі й галадоўлі й закалоты, - гэта пачатак злыбедаў".J)  Калі-ж пачуеце пра войны ці разгалосы пра войны, ня бойцеся, - належыць гэтаму быць, але гэта яшчэ не канец.