SQLite format 3@ ~,=j~,- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) iN6regionMexico'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse-languageYalálag Zapotec)chapter_stringCapítulo\#'descriptionDiʼll danʼ nsaʼa yel nban (El Nuevo Testamento en el Zapoteco de Yalálag) }v\> ~~~~~j~N~2~}}}}}}}}d}K}3}##ff7c80ApoApocalipsis#00ff00JudJudas#00ff003Ju3 Juan#00ff002Ju2 Juan#00ff001Ju1 Juan#00ff002Pe2 Pedro#00ff001Pe1 Pedro#00ff00SanSantiago#ffff00HebHebreos#ffff00FlmnFilemón#ffff00vTitTito#ffff00l2Ti2 Timoteo#ffff00b1Ti1 Timoteo!-#ffff00X2Te2 Tesalonicenses! -#ffff00N1Te1 Tesalonicenses !#ffff00DColColosenses !#ffff00:FilFilipenses #ffff000EfeEfesios #ffff00&GálGálatas##ffff002Co2 Corintios##ffff001Co1 Corintios#ffff00RomRomanos#00ffffHecHechos#ff6600JuanSan Juan#ff6600LucSan Lucas!#ff6600MarSan Marcos#ff6600MatSan Mateo2~9|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~~~~8E71654 321W01/.Q-(,|+a*I),('q&4%y$L#&"!b /k3S<<4,mL.tK  s h R G* Bx{bI4~~~~~v~Y~@~)~}}}}}r}R}7}}||||||n|S|6||{{{{{{W{={zzzzzzjzFz)z yyyyyynyTy:y yx&B7 ApApocalipsis (de Juan)#ff7c80A JudJudas#00ff00@ 3Jn3 Juan#00ff00? 2Jn2 Juan#00ff00> 1Jn1 Juan#00ff00= 2P2 Pedro#00ff00< 1P1 Pedro#00ff00; StgSantiago#00ff00: HeHebreos#ffff009 FlmFilemón#ffff008 vTitTito#ffff007 l2Ti2 Timoteo#ffff006 b1Ti1 Timoteo#ffff00"5- X2Ts2 Tesalonicenses#ffff00"4- N1Ts1 Tesalonicenses#ffff003! DColColosenses#ffff002! :FilFilipenses#ffff001 0EfEfesios#ffff000 &GaGálatas#ffff00/# 2Co2 Corintios#ffff00.# 1Co1 Corintios#ffff00- RoRomanos#ffff00*,= HchHechos de los Apóstoles#00ffff+ JnJuan#ff6600* LcLucas#ff6600) MrMarcos#ff6600( MtMateo#ff6600'!MalMalaquías#ffff99&ZacZacarías#ffff99%HagAgeo#ffff99$SofSofonías#ffff99#HabHabacuc#ffff99"NahNahún#ffff99!MiMiqueas#ffff99 JonJonás#ffff99|AbdAbdías#ffff99rAmAmós#ffff99hJlJoel#ffff99^OsOseas#ffff99TDnDaniel#ff9fb4JEzEzequiel#ff9fb4'6LmLamentaciones#ff9fb4,JerJeremías#ff9fb4"IsIsaías#ff9fb4(9CntCantar de los Cantares#66ff99%EcEclesiastés#66ff99!PrProverbios#66ff99SalSalmos#66ff99JobJob#66ff99EstEster#ffcc99NehNehemías#ffcc99EsdEsdras#ffcc99#2Cr2 Crónicas#ffcc99 #1Cr1 Crónicas#ffcc99 x2R2 Reyes#ffcc99 n1R1 Reyes#ffcc99 d2S2 Samuel#ffcc99 Z1S1 Samuel#ffcc99PRtRut#ffcc99FJueJueces#ffcc99=i<{;D:C88B7P6v5443 211'0//P.-,+*)('\%$o#"!! 4)9vjf5iEU e  7  -w2]Bitbi gonen rao Dios, chaꞌ nsaꞌllo sen ke circuncisión naꞌ, o chaꞌ bi nsaꞌllon. Da naken lliarao, llayaꞌl gonllo danꞌ ba nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo. oWChaꞌ ba zore sen danꞌ nziꞌi circuncisión kanꞌ brej Diosenꞌ reꞌ nakre rallneꞌe, bi gonre nench yenit sen naꞌ. Naꞌ chaꞌ bi nna sore sen naꞌ kanꞌ brej Diosenꞌ reꞌ, bi nnabre wzoa akeꞌ reꞌ sen naꞌ. j MTotollo llayaꞌl sollo gonllo danꞌ non Xanllo Diosenꞌ rallnaꞌllo gonllo kanꞌ brejeꞌ lliꞌo nakllo rallneꞌe. Kaꞌn llepaꞌ beꞌnne gon akeꞌ gateze lldop ll-llay akeꞌ llonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ. Q Kaꞌn llayaꞌl gonllo. Le ¿akxha llak nnezroꞌ rweꞌ noꞌre, chaꞌ Diosenꞌ wasreꞌe xhyiꞌon? Naꞌ ¿akxha llak nnezroꞌ rweꞌ, beꞌnn byio, chaꞌ Diosenꞌ wasreꞌe noꞌr koꞌon? Z -Zan chaꞌ beꞌnn keré o noꞌr keré bi nxenraꞌll Cristonꞌ lleꞌnreꞌ waraꞌreneꞌ reꞌ, ni ke danꞌ nxenraꞌllre Xanllo naꞌ, leweꞌe latj le Diosenꞌ bayaxheꞌ lliꞌo nench sollo nbaraz. U #Bi naken xhia rao Dios sorenre beꞌnn byio bi nxenraꞌlle o noꞌr bi nxenraꞌll Cristonꞌ, le Dios naꞌ kweꞌ yichjkzeꞌ lloptere danꞌ nxenraꞌll tore Leꞌe. Le chenak bi naken kaꞌ, xhiꞌnnre kaꞌ nak akbeꞌ ka xhiꞌnn beꞌnn bi nxenraꞌll Dios, zan bi naken kaꞌ, le renkze leakbeꞌn kweꞌ yichj Diosenꞌ.  1 Naꞌ chaꞌ noꞌre zoreneꞌ to beꞌnn byio bi nxenraꞌll Cristo, naꞌ llazraꞌlleꞌ soreneꞌ leꞌe, bi llayaꞌl yeraꞌreneꞌ leꞌe. 9 Naꞌ niaꞌ reꞌ ren yezikre beꞌnne, ka nak xhbab llonaꞌ, laꞌkze chaꞌ Xanllonꞌ bibi bneꞌe ke da ki. Chaꞌ to beꞌnne nxenraꞌlle Xanllo zoreneꞌ to noꞌre bi nxenraꞌlle Cristonꞌ, naꞌ llazraꞌlleꞌ soreneꞌ leꞌe, bi llayaꞌl yeraꞌreneꞌ leꞌe. % Naꞌ chaꞌ to noꞌre yeraꞌreneꞌ beꞌnn keꞌen, llayaꞌl so tozeꞌ, bi yezieꞌ beꞌnn yobre o chaꞌ waziꞌxheneꞌ ke xhyiweꞌn, naꞌ wayejeꞌ lljazoreneꞌ leꞌe. Naꞌ leskaꞌ reꞌ beꞌnn byio reꞌ nchaynaꞌa, bi yeraꞌ ren noꞌr kerénꞌ. 9k Naꞌ reꞌ noꞌre nchaynaꞌre, llepaꞌ reꞌ bi yeraꞌre beꞌnn kerénꞌ. Naꞌ kere da niaꞌ nadzaꞌn, Xanllo naꞌn nllia biaꞌa kanꞌ llayaꞌl gonllonꞌ. w Zan chet kaꞌ bi gak sore tozre, wenre wchaynaꞌre chet kaꞌ, nench ke soteze so da xhinnjenꞌ nnebiaꞌn reꞌ. V%Naꞌ reꞌ bi byio bi nna wchaynaꞌa nna zo tozre, llakraꞌ wenkzenꞌ bi wchaynaꞌre, leskaꞌ reꞌ noꞌre ba got xhyiore, wenre chet kaꞌ bi wachaynaꞌre, naꞌ sore kanꞌ zoaꞌ nadaꞌ. /Llaweraꞌ chaꞌ yeololre so kanꞌ zoaꞌ nadaꞌ. Zan nnezraꞌ nllaꞌa nllaꞌa yel wakenꞌ ba benn Diosenꞌ totollo chaꞌ bi da gonllo. 1[Yeolol da ki ba bniaꞌ kanꞌ llonaꞌ xhbab danꞌ lleꞌnraꞌ gakrenaꞌ reꞌ, naꞌ kere nnello Dios naꞌn nllieꞌ biaꞌa gonre kanꞌ ba bniaꞌ naꞌ. +OKanꞌ naken ke reꞌ nchaynaꞌre, bi wllone lwelljre, zan chaꞌ naken xtiꞌll lloptere, wakse wsanre to chiꞌi chaꞌ lleꞌnere yelwillre Diosenꞌ. Te naꞌ yezorén lwelljre da yobre, nench ke chaꞌ bi zoere danꞌ laꞌa ke kerénꞌ, wkoꞌyele daxiꞌon reꞌ gonre da xhinnj. Le noꞌr naꞌ bi gak nneꞌe to wrazzeꞌn llnebieꞌ kwerp keꞌen, le renkze xhyiweꞌ naꞌ llnebieꞌ len. Naꞌ leskaꞌ xhyiweꞌn bi gak nneꞌe to wrazzeꞌn llnebieꞌ kwerp keꞌen, renkze noꞌr keꞌe naꞌ, llnebiaꞌreneꞌ rao kwerp ke xhyiweꞌn. 'GNaꞌ beꞌnn nak xhyio noꞌrenꞌ llayaꞌl wzoeꞌ diꞌll nonreneꞌ xhoꞌreꞌn, leskaꞌ noꞌrenꞌ llayaꞌl wzoeꞌ diꞌll nonreneꞌ xhyiweꞌn. m~SZan danꞌ zjallaꞌa beꞌnn darén akeꞌ noꞌre bi nak noꞌr ke akeꞌ, naꞌ llon akeꞌ billre da nak yel zdoꞌ, ke len naꞌ wenre wchaynaꞌa akeꞌ, toto beꞌnn byio so xhoꞌreꞌ, naꞌ toto noꞌre so xhyiweꞌ. =} uNi walliaꞌ kerénꞌ danꞌ llnnabre leꞌ yich danꞌ bzojre nadaꞌn, ni niaꞌ reꞌ chaꞌ to beꞌnn byio bi lleꞌnreꞌ sieꞌ noꞌre, da wenkzenꞌ lloneꞌ chet kaꞌ. L|Da zaꞌk xhen naꞌ bdixhj Diosenꞌ ka nak bseꞌleꞌ Xhiꞌnneꞌn badsreꞌe lliꞌo. Ke len naꞌ llayaꞌl gapllo Diosenꞌ baraꞌnne lo yichjraꞌlldaꞌollo ren kwerp kello naꞌ.'{G¿Bi nnézere Spíritu ke Dios naꞌn zo lo yichjraꞌlldaꞌo totollo ka zo to beꞌnn rilleꞌ? Le Dios naꞌn ba bseꞌleꞌ Spíritu keꞌen, zon lo raꞌlldaꞌo lliꞌo nxenraꞌll Cristo naꞌ, ke len naꞌ bi gak gonllo kon bi da nen kello, le kere lliꞌo llnebiaꞌ kwinllo. zKe len naꞌ bi llayaꞌl gonllo ka da xhinnj kaꞌ llon beꞌnn byio, naꞌ noꞌr bi nchaynaꞌrén lwellje. Le billre da xhinnj bi wlleyiꞌteken kwerp keꞌen, zan beꞌnnenꞌ llzoa no xto, wlleyiꞌte kwerp keꞌen chaꞌ kaꞌ lloneꞌ. yZan chaꞌ lliꞌo gakllo toze kone Xanllo Jesucristo naꞌ, spíritu kello naꞌ gaken toze kone Spíritu keꞌe naꞌ. \x1¿Bixha bi nnézerenꞌ chaꞌ reꞌ zjatilre to noꞌr reꞌe, kwerp keré naꞌ llaken toze ren kwerp keꞌe naꞌ? Le kaꞌn nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Beꞌnn kaꞌ llopteꞌ gak akeꞌ toze kwerp.” Iw ¿Bi nnézkzere txhen naꞌ nakllo Cristonꞌ, naꞌ kwerp kello naꞌ naksen keꞌe? Naꞌ bi llayaꞌl gonllo kwerp kellonꞌ danꞌ nak ke Cristonꞌ, rao naꞌa no noꞌr reꞌe ak. vDiosenꞌ basbaneꞌ Xanllo Jesucristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ lekze wllin lla yesbaneꞌ lliꞌo kone yel wak keꞌe naꞌ. :um Naꞌ leskaꞌ ne akeꞌ: “Lo leꞌllonꞌ naken ke yel wao naꞌ, le yel wao danꞌ llaollonꞌ llinten lo leꞌllo.” Naꞌ llepaꞌ reꞌ, lo leꞌllonꞌ ren yel wao naꞌ, llopten llin lla te ke aken. Naꞌ kwerp kellonꞌ bi naken da tarenllo no xtollo, naꞌ gonllo billre da xhinnj, zan naken da gonrenllo da wen rao Xanllo Jesucristo naꞌ. Naꞌ Xanllo Jesucristo naꞌkzenꞌ llakreneꞌ gak wen ke kwerp kello naꞌ. ]t3 Ne akeꞌ: “Wakse gonllo kon biteze da lleꞌnello gonllo.” Zan kere yeolol danꞌ yoꞌ rao naꞌllo gonllo naꞌn nak wen. Laꞌkze chaꞌ de latj gonllo biteze, bi weꞌllo latje nnebiaꞌn lliꞌo. s{ Balre ba benkzre ka da ki, zan nnaꞌ danꞌ ba nxenraꞌllre Xanllo Jesús naꞌ, ba bayib Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ, naꞌ ba bayallre, naꞌ ba bayonen reꞌ rallnaꞌa Dios nench nakre beꞌnn wen raweꞌn. Kwerp kello rallnaꞌa Dios naken r  Naꞌ zjaniꞌt beꞌnn llban, naꞌ beꞌnn zeraꞌll bi de ke beꞌnne, beꞌnn wazó, naꞌ beꞌnn nnechach ke beꞌnne, beꞌnn ziyeꞌe beꞌnn, nench kwaneꞌ da de keꞌe. Ni to beꞌnn ki bi yellín akeꞌ yebá ganꞌ llia Diosenꞌ llnebieꞌ. hqI ¿Bi nnézkzere beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn wen da xhinnj rao Diosenꞌ, bi yellín akeꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ? Bi weꞌre latje no siyeꞌe reꞌ, le zjaniꞌt beꞌnn zorén lwellj akeꞌ, naꞌ bi nchaynaꞌa akeꞌ. Niꞌt beꞌnn llon akeꞌ xhen lwaꞌa lsaꞌk kaꞌ, naꞌ beꞌnn lljatil xhoꞌr xhyio beꞌnn yobre, naꞌ beꞌnn bxhej ak. Vp%Naꞌ reꞌ llkaꞌre bi da de ke lwelljre, naꞌ da zan da llone lwelljre. moSDanꞌ llakyollrén lwelljre naꞌzenꞌ, llroeꞌn krerenꞌ ba llonre. Wzollre nbaraz chenak llkwasre kaꞌle chaꞌ bi llone beꞌnn lwelljre reꞌ. Wenre gaoraꞌllre, naꞌ weꞌre latj wkaꞌa akeꞌ bi da de keré. dnA¿Ke len naꞌ lljataore xhia ke lwelljre rao koxchis, beꞌnn kaꞌ bi nak txhen Cristo? "m=Niaꞌ kaꞌ nench wayeꞌre danꞌ llonre naꞌ, nench bill gonre kaꞌ. ¿Ni tore bi llejnieꞌre gonre yel koxchis ke lwelljre kat bi da llak keré? bl=Naꞌ kat de da gaore xhia ke lwelljre, bi chejre rao beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Cristonꞌ gon akeꞌ yel koxchis kerénꞌ, le beꞌnn kaꞌ bibi latj ke akeꞌ de radj beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Cristonꞌ. #k?¿Bi nnézere wllin lla kat gonllo yel koxchis ke angl kaꞌ? ¿Naꞌ bi zaꞌkchkello gonllo yel koxchis ke beꞌnn lwelljllo kaꞌ llaꞌa yellrio ni? rj]¿Bi nnézere llin lla kate lliꞌo nak rallnaꞌa Diosenꞌ, gonllo yel koxchis ke yezikre beꞌnn llaꞌa yellrio ni? Naꞌ chaꞌ ba llonllo yel koxchis ke akeꞌn, naꞌ wakse gonllo yel koxchis ke bi da daꞌo bibi zaꞌkteke. i +Llabanraꞌ keré kanꞌ llonrenꞌ danꞌ llao xhia ke lwelljre, naꞌ llejre lljawiare beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Dios nench gon akeꞌ yel koxchis kerénꞌ. Reꞌ ba brej Diosenꞌ nak rallneꞌe, llayaꞌl nnabe lwelljre, nench leakeꞌ gon yel koxchis kerénꞌ. h3 Dios naꞌ wchoybiaꞌ ke beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Cristonꞌ, naꞌ reꞌ, leyebej beꞌnnenꞌ bniaꞌ llon da xhinnjenꞌ radjre naꞌ.g5 Bi naken rallnaꞌllo wchoybiaꞌllo ke beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Cristonꞌ chaꞌ llon akeꞌ da wen o chaꞌ llon akeꞌ da xhinnj, zan lliꞌo lldop nxenraꞌll-llo Cristonꞌ llayaꞌlkze wchoybiaꞌllo ke beꞌnn lwelljllo chaꞌ nao aktezeꞌ llon akeꞌ da xhinnj. If  Zan danꞌ niaꞌ llayaꞌl gonllonꞌ, bi gonrenllo txhen beꞌnnenꞌ ne nxenraꞌll Cristonꞌ, chaꞌ nzoeꞌ xtoeꞌ, naꞌ chaꞌ lloneꞌ billre da nak zdoꞌ ren kwerp keꞌe, naꞌ chaꞌ zeraꞌlleꞌ da de ke beꞌnne, naꞌ chaꞌ nxenraꞌlleꞌ lwaꞌa kaꞌ, naꞌ chaꞌ deꞌe lloeꞌ xtiꞌll beꞌnne, naꞌ chaꞌ nakeꞌ beꞌnn wazó naꞌ beꞌnn wan. Ni ke llayaꞌlze gaorenllo beꞌnnenꞌ txhen beꞌnnenꞌ llon kaꞌ. De Ker llepaꞌ reꞌ wabiꞌytekzre chras radj beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrio ni, beꞌnn kaꞌ llon da xhinnj ren noꞌr ake, beꞌnn wzeraꞌlle bi da de ke beꞌnne, beꞌnn wan o chaꞌ beꞌnn kaꞌ lloeꞌrao lwaꞌa lsaꞌke naꞌ, le chenak naken kaꞌ, llonen bien wallojtekzllo rao yellrionꞌ chenake. tda Kanaꞌ bzojaꞌ to yich keré, niaꞌ bi gonre txhen beꞌnn kaꞌ llasdá ke yel reꞌe ke akeꞌ. dcAKe len naꞌ llayaꞌl kwej yichjllo yeolol da xhinnj kello nench gakllo ka to beꞌnn wen, sollo do yichj do raꞌll-llo, naꞌ gonllo da zej lixheje. Kanꞌ gonllo naꞌ, zeje diꞌll lnni danꞌ ne Paskwnꞌ zollo. Ib Beꞌnn Israel kaꞌ bi llao akeꞌ yet xtir da nchixe kwa binn kat llaꞌl lnni Paskwnꞌ. Bi lloeꞌ akeꞌ latje yegaꞌnn ni raꞌt kwa binnenꞌ rill akeꞌn rao lnninꞌ. Kaꞌkzenꞌ ke lliꞌo llonliraꞌll Cristonꞌ, bi weꞌllo latje choꞌ da xhinnjenꞌ lo raꞌlldaꞌollonꞌ. Llayaꞌl kwejllo danꞌ yichjllo nench gakllo ka beꞌnn ba ballaꞌa, le Cristonꞌ nakeꞌ ka to xhiꞌr daꞌo banꞌ bet akeꞌ rao lnni Paskw naꞌ. aBi gáksere chaꞌ llonre wen kanꞌ llonre naꞌ. ¿Bi llakbeꞌre ll-lliꞌo da xhinnjenꞌ katenꞌ lloeꞌllo latje, kaꞌn ne to diꞌll danꞌ llasné akeꞌ: “Raꞌtze kwa binnenꞌ llonen nench ll-lliꞌo yezjenꞌ llaken da xhen”? !`;Naꞌ lekwej beꞌnnenꞌ kaꞌle, legoneꞌ rallnaꞌa daxiꞌo nench kweyiꞌ da xhinnj kaꞌ llaꞌa lo yichjraꞌlldaꞌweꞌn. Kaꞌn gonreꞌ nench naꞌ chaꞌ yellaꞌa lo yichjraꞌlldaꞌweꞌn, naꞌ bi kweyieꞌ ke chnare katenꞌ llin lla yed Xanllo Jesucristonꞌ. 5_cNaꞌ kat ndop llayre lloeꞌraore Xanllo Jesucristonꞌ, legón xhbab naksllo txhen naꞌ, naꞌ zokze Xanllo Jesucristonꞌ llakreneꞌ reꞌ kone yel wak keꞌe naꞌ. ^7Laꞌkze bi zerenaꞌ reꞌ txhen, ren spíritu naꞌ zokzllo txhen, naꞌ ba bchoybiaꞌ kanꞌ llayaꞌl gonre ke beꞌnnenꞌ non da xhinnjenꞌ. ]Naꞌ llákere wen kwisenꞌ nonre rao Diosenꞌ. Llayaꞌl gákere, naꞌ llayaꞌl yebejre beꞌnnenꞌ non kaꞌ radjre naꞌ. H\ Llasné akeꞌ radjre naꞌ ren to beꞌnn lwelljre, naꞌ ba zoreneꞌ xhnaꞌzieꞌ. Len naken to yel zdoꞌ xhen, ni beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Dios, bi ll-llin akeꞌ gon akeꞌ kaꞌ. {[o¿Akxhanꞌ lleꞌnere gonaꞌ? ¿Yedtinaꞌ reꞌ xhis, chaꞌ yedyakrenaꞌ reꞌ le nllieꞌraꞌ reꞌn?9ZkLe kate Diosenꞌ nnebieꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, yel wak keꞌe naꞌn wroeꞌ, kere xtiꞌll akeꞌ naꞌzenꞌ wroeꞌ chaꞌ llnebieꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn. QYZan le yedtiaꞌ chaꞌ Dios naꞌ gonnchgueꞌ latje. Naꞌ kat yedaꞌ naꞌ, kanaꞌ yedwiaꞌ beꞌnn yaꞌraꞌll kaꞌ, chaꞌ zorén yel wak ke Diosenꞌ leakeꞌ o chaꞌ kon ke ne akzeꞌn. gXGNaꞌ balre ba llakre beꞌnn yaꞌraꞌll, llákere chaꞌ bill yedaꞌ ganꞌ zore naꞌn. qW[Ke len naꞌ llseꞌlaꞌ Timoteonꞌ ganꞌ zore naꞌ. Ba noneꞌ ka xhiꞌnnaꞌ, le nakeꞌ beꞌnn li nxenraꞌlleꞌ Xanllo Jesucristonꞌ. Naꞌ llseꞌleꞌ nench lljasaꞌraꞌlleꞌ reꞌ kanꞌ zo bezaꞌ danꞌ nakaꞌ Cristonꞌ txhen, naꞌ kanꞌ llzejnieꞌraꞌ beꞌnn gateze, rente ga lldop ll-llay beꞌnn llonliraꞌll Cristo naꞌ. ]V3Ke len naꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ nench nnaore gonre ka danꞌ llsedraꞌ reꞌn. tUaNaꞌ laꞌkze beꞌnn zan gakraꞌll wroeꞌ wsed akreꞌ reꞌ ke Cristonꞌ, bi chaꞌa zaneꞌ gak akeꞌ ka xare. Zan nadaꞌ ka xarenꞌ nakaꞌ, le nadaꞌn blliarawaꞌ beꞌrenaꞌ reꞌ Diꞌll Wen ke Xanllo Jesucristonꞌ. T Kere llzojaꞌ da ni nench yeyeꞌrenꞌ, llzojaꞌn nench wzejnieꞌraꞌ reꞌ, le nakre ka xhiꞌnnaꞌ nllieꞌraꞌ. WS' Kat llasnnechach akeꞌ ketoꞌ, llalwilltoꞌ Diosenꞌ gak wen ke akeꞌ. Naꞌ nnaꞌ nna llaꞌkze beꞌnn llon akeꞌ netoꞌ ka to no beb daꞌo, naꞌ ka to da zban da ba blloꞌnnraꞌll beꞌnne. oRW Le lljaxaꞌketoꞌ, le kone niaꞌnaꞌtoꞌn llontoꞌ llin. Kate llaꞌdyiꞌ no beꞌnne netoꞌ, yeziꞌllre llnnabtoꞌ rao Dios so akeꞌ wen, naꞌ kat llsaꞌkziꞌ akeꞌ netoꞌ, llaoraꞌllztoꞌ bibi llon aketoeꞌ. Q Llinte nnaꞌ lldetoꞌ win, llbil lldontoꞌ, bi de xharaꞌntoꞌ, llakdilrén beꞌnne netoꞌ, naꞌ bi zo rilltoꞌ. wPg Naꞌ danꞌ llontoꞌ xchin Cristonꞌ, beꞌnn zan llreꞌe akreꞌ netoꞌ ka beꞌnn bi llejnieꞌ. Naꞌ reꞌ, llreꞌe akreꞌ reꞌ ka beꞌnn llejnieꞌ danꞌ ba llonliraꞌllre Cristo naꞌ, naꞌ netoꞌ llak akreꞌ bibi zoetoꞌ gontoꞌ. Naꞌ llak akreꞌ reꞌn wak gonre yeololte. Llon akeꞌ reꞌ xhen, naꞌ netoꞌ llwie akreꞌ netoꞌ kwis. ~Ou Netoꞌ naktoꞌ postl, llakraꞌ Diosenꞌ ba beneꞌ netoꞌ ka to beꞌnn le zerawe bibi zaꞌke, ka beꞌnn ba nlloy ke akeꞌ gat akeꞌ. Naꞌ beꞌnnachenꞌ llaꞌa yellrio ni, ren angl llaꞌa yebá, llwia akeꞌ kanꞌ llak ketoꞌn. 4NaLlákjere billbi yálljere, llákjere ba nakre beꞌnn zaꞌk kwis rao Diosenꞌ, naꞌ wak nnebiaꞌtezre beꞌnne, naꞌ llákere bill yálljere netoꞌ. Yewejetoꞌ chenak ba nakre ka to beꞌnn wnebiaꞌ kanꞌ llákere naꞌ, naꞌ rente netoꞌ sotoꞌ nnebiaꞌrentoꞌ reꞌ txhen chenake. kMO¿Bixchen llákzere llonllre ye raꞌt ka nollre beꞌnne? ¿Bixha napre da bi nna gonn Diosenꞌ reꞌ? Renchaꞌ Dios naꞌn ba benneꞌ yeolol danꞌ llak llonrenꞌ, ke len naꞌ bi llayaꞌl gakre beꞌnn yaꞌraꞌlle. $LABeꞌnn biꞌche, ba beꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll ke Apolos naꞌ, naꞌ xtiꞌllaꞌ nadaꞌ, kanꞌ bzejnieꞌraꞌ reꞌ, nench naꞌ sore gonre ka nne xtiꞌll Dios naꞌ, le nllieꞌtoꞌ reꞌ, nench naꞌ bi gakre beꞌnn yaꞌraꞌlle, naꞌ soraore gonre kaze lwelljre. KKe len naꞌ bi llayaꞌl kwiaraore wlliayiꞌllre no beꞌnne. Le katenꞌ yed Cristonꞌ, kanaꞌn nnézello da nono nneze nnaꞌ, kanaꞌn gakbeꞌllo kanꞌ nak da yoꞌ lo raꞌlldaꞌo beꞌnnach. Kanaꞌn wroeꞌ Diosenꞌ noxhanꞌ llon da wen naꞌ. eJCLe lo raꞌlldaꞌwaꞌ naꞌ, nnezraꞌ bibi doꞌl kiaꞌ de, naꞌ kere kone len naꞌ niaꞌ bibi doꞌl kiaꞌ de. Xanllo Jesucristo naꞌn nne chaꞌ llonaꞌ kanꞌ llayaꞌl gonaꞌ naꞌ o chaꞌ bi llonaꞌn. =IsNaꞌ ka nak nadaꞌ bibi de da wlliayiꞌllre nadaꞌ; ni koxchis ke yellrio ni, bibi de da wlliayiꞌll akeꞌ nadaꞌ, naꞌ ni nadaꞌ kwinaꞌ bibi de wlliayiꞌll kwinaꞌ. H}Naꞌ llayaꞌl beꞌnn kaꞌ llon xchineꞌ gak akeꞌ beꞌnn li, danꞌ bkwaꞌnneꞌ rao naꞌa akeꞌ gon akeꞌn. NG Llayaꞌl gakbeꞌre netoꞌn ba beꞌrentoꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naktoꞌ beꞌnn wen xchin Cristo. Leꞌen ba bkwaꞌnneꞌ rallnaꞌtoꞌ wzejnieꞌtoꞌ beꞌnne da nono bnneze kanaꞌ. _F7Naꞌ reꞌ nakre rallnaꞌa Cristo, naꞌ Cristo naꞌ nakeꞌ rallnaꞌa Dios.kEONadaꞌ ren Apolos, naꞌ ren Cefas naꞌ, yoꞌtoꞌ rao naꞌre nench llakrentoꞌ reꞌ. Naꞌ yellrio ni, naꞌ yel nban naꞌ, naꞌ yel got, naꞌ da llak nnaꞌ, naꞌ da za zaꞌa, yeolol da kaꞌn yoꞌ rao naꞌre. DKe len naꞌ bi llayaꞌl gonre xhen da llroeꞌ llsede beꞌnnach, le yeolol bi da yoꞌ rao naꞌrenꞌ, yoꞌn nench gakrenen reꞌ. {CoNaꞌ ye to ganꞌ nyojen nen: “Xanllo naꞌn nnezreꞌ bibi zaꞌk danꞌ llon beꞌnn siꞌn kaꞌ xhbab.” xBiBeꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Diosenꞌ, bibi zaꞌk yel siꞌn ke akeꞌn rao Dios. Le nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Beꞌnn kaꞌ llake nak akeꞌ beꞌnn siꞌn, Dios naꞌ gonchixreꞌ danꞌ ne akeꞌ llejnieꞌ akreꞌ naꞌ.” iAKBi siyeꞌe kwinre gákere nakre beꞌnn siꞌn rao yellrio ni, yel siꞌn ke yellrionꞌ bi gakrenen reꞌ rao Dios. Llayaꞌl gonre ka beꞌnn bi llejnieꞌ, nench naꞌ gonn Diosenꞌ reꞌ yel siꞌn keꞌe naꞌ. /@WNaꞌ chaꞌ no wlleyiꞌ yodaꞌo ke Diosenꞌ, Dios naꞌkzenꞌ wlleyiꞌ leꞌe, le yodaꞌo ke Diosenꞌ nak laꞌyenꞌ, naꞌ reꞌ nakre ka yodaꞌo keꞌe. ?¿Bi nnézere lliꞌo nakllo ka to yodaꞌo ke Dios, naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ zorenen lliꞌo txhen lo yichjraꞌlldaꞌollo? '>GNaꞌ chaꞌ danꞌ benllo naꞌ, bi naken da wen, cheyen, naꞌ wnitllo danꞌ benllo naꞌ, laꞌkze warallo, naꞌ gonllo ka to beꞌnn llalloj lo yiꞌ. =Naꞌ chaꞌ benllo da wen, len naꞌ bi nniten rao Diosenꞌ, naꞌ Leꞌen wayonneꞌ kello kon ka danꞌ benllo naꞌ. o<W Naꞌ llanꞌ yed Cristo naꞌn wroeꞌn bi da ben totollo, chaꞌ benllo da zaꞌke o chaꞌ bi zaꞌken. Naꞌ chaꞌ benllo da bi zaꞌke, Dios naꞌ yenitraweꞌn kone yiꞌ keꞌe naꞌ, naꞌ wroeꞌn akrenꞌ ben totollo. f;E Llin da llonllo ke Cristonꞌ, llonen ka ke to beꞌnn ll-lep to zeꞌe rao ran yoꞌ. Wak goneꞌn de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, o de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi plat, o de yej chaꞌo, o de yay, o de yixh, o de dod. :+ Naꞌ nollre no gak kwek ye to ran yoꞌn roraze danꞌ ba brek Diosenꞌ, len naꞌ nnello Jesucristo naꞌn, Leꞌen nak ka ran yoꞌ naꞌ. "9= Naꞌ nnello nadaꞌ nakaꞌ beꞌnn wen yoꞌ naꞌ, le nadaꞌn bxiaꞌ ranenꞌ, le Dios naꞌn gokrén nadaꞌ bxiaꞌ xchineꞌn ganꞌ zore naꞌ. Naꞌ nnaꞌ zjaniꞌt beꞌnn yobre llzejnieꞌ akreꞌ reꞌ, naꞌ nnello leakeꞌn llbek zeꞌe naꞌ. Naꞌ noteze beꞌnn llake llon akeꞌ xchin Diosenꞌ, llayaꞌl gon akyaꞌnneꞌ xhbab chaꞌ nao akeꞌ llon akeꞌ kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. s8_ Netoꞌ naktoꞌ Diosenꞌ txhen, naꞌ llzejnieꞌtoꞌ reꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ reꞌ nakre ka yellrio ganꞌ llontoꞌ llin naꞌ. Naꞌ reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre Cristonꞌ, leskaꞌ nakre ka to yoꞌ da llon Dios. C7Beꞌnnenꞌ llon ka beꞌnn llaz, naꞌ beꞌnnenꞌ llon ka beꞌnn llyir, llon akeꞌ xchin Diosenꞌ txhen. Naꞌ Diosenꞌ wayoeꞌ totoeꞌ kon kanꞌ ben akeꞌ xchineꞌ naꞌ. )6KBibi zaꞌktek beꞌnnenꞌ llaz naꞌ, ni beꞌnnenꞌ llyir len naꞌ. Dios naꞌkzenꞌ zaꞌkll danꞌ lloneꞌ nench ll-lliꞌo danꞌ llaz akeꞌ naꞌ. 5Nadaꞌ nakaꞌ ka to beꞌnn goz, danꞌ beꞌrenaꞌ reꞌ xtiꞌll Dios da nelle. Apolos naꞌ nakeꞌ ka beꞌnn llyire danꞌ gozaꞌn, le leꞌen broeꞌ bsedllreꞌ reꞌ ye raꞌte. Naꞌ toze Dios naꞌn lloneꞌ nench ll-lliꞌo danꞌ goztoꞌ naꞌ. $4A¿Noxha nakaꞌ nadaꞌ Pablo? Naꞌ ¿noxha nak Apolos naꞌ? Kon nakztoꞌ beꞌnn wen xchin Diosenꞌ. Naꞌ gokrentoꞌ reꞌ nench byejleꞌre ke Xanllo naꞌ, kanꞌ beꞌrentoꞌ reꞌ xtiꞌlleꞌn. Le Leꞌen brejeꞌ toto netoꞌ gontoꞌ danꞌ zeraꞌlleꞌ naꞌ. X3)Niaꞌ llonre ka beꞌnn llzenay da llarjlaꞌllzre, le balre nere: “Danꞌ llroeꞌ llsede Pablo naꞌ, naktoꞌ txhen”, naꞌ ye balre nere: “Danꞌ llroeꞌ llsede Apolos naꞌ, naktoꞌ txhen.” 92kLlzenayre da llarjlaꞌllzre. Naꞌ llwie lwelljre dilre, naꞌ llchachre, nakbieꞌtekze llzenayre ke xhbab kezrenꞌ, kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Cristo naꞌ. V1%Kanꞌ bzorao beꞌrenaꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ bllinte nnaꞌ lla, bi nna chejnieꞌre da kaꞌ lleꞌne Diosenꞌ chejnieꞌre. Nakre ka to bidaꞌo nna llaꞌll, naꞌ bi nna gak gaore da nak war. G0 Beꞌnn biꞌche, bi gok weꞌrenaꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kanꞌ lloeꞌrenaꞌn beꞌnn kaꞌ llzenay ke Spíritu ke Diosenꞌ, naꞌ beꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll ka lloeꞌrenaꞌ kon to beꞌnn dá rao yellrio ni diꞌlle. Ke len naꞌ beꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll, ka llonaꞌ lloeꞌrenaꞌ diꞌll no bidaꞌo. j/MXtiꞌll Diosenꞌ nyojen nen: “¿Noxha llraꞌ llejnieꞌ kanꞌ nak xhbab ke Diosenꞌ nench wzejnieꞌreꞌ Diosenꞌ?” Zan Diosenꞌ ba benneꞌ lliꞌo Spíritu keꞌen, naꞌ chejnieꞌllo xhbab ke Cristonꞌ.$.ANaꞌ beꞌnnenꞌ yoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌ naꞌ, llakbeꞌreꞌ biteze chaꞌ naken da zaꞌke, naꞌ notno bi llak nne keꞌe. B-}Naꞌ beꞌnn bi yoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌ, bi llejleꞌ akeꞌ ke diꞌll danꞌ llonn Spíritu ke Diosenꞌ netoꞌ lloeꞌrén aktoeꞌ, llak akreꞌ bibi zaꞌk danꞌ. Naꞌ bi llejnieꞌ akreꞌ le bi yoꞌ akeꞌ Spíritu ke Diosenꞌ gakrenen leakeꞌ chejnieꞌ akreꞌn. =,s Katenꞌ lloeꞌrentoꞌ reꞌ xtiꞌll Cristonꞌ, kere lloeꞌtoꞌ diꞌll ke yel llejnieꞌ ketoꞌn, diꞌll da bzejnieꞌ Spíritu ke Dios naꞌn lloeꞌtoꞌ, naꞌ beꞌnn ba yoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌ, llzejnieꞌ aketoeꞌ yeololte da kaꞌ llzejnieꞌ Spíritunꞌ netoꞌ. c+? Naꞌ Dios naꞌ ba benneꞌ lliꞌo Spíritu keꞌe naꞌ, naꞌ bi naken ka danꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo kon to beꞌnn llaꞌa rao yellrio ni, nench naꞌ nnézello ke da wen naꞌ ba benn Diosenꞌ lliꞌo. O* Kanꞌ naken ke beꞌnnachenꞌ, notno nneze bi xhbab llon beꞌnne, ke kellonꞌ nnézello bi xhbab llonllo. Kanꞌ naksen ke Diosenꞌ, Spíritu keꞌe naꞌzenꞌ nnezen bi xhbab lloneꞌ. +)O Naꞌ Diosenꞌ beneꞌ nench Spíritu keꞌen broeꞌren lliꞌo, le Spíritu naꞌn nombiaꞌ yeololte da de, naꞌ rente da yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo Dios. () Naꞌ kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen:Diosenꞌ ba noneꞌ xhnid da nak nbaraz ke beꞌnn kaꞌ nllieꞌ Leꞌen.Notno beꞌnn llaꞌa rao yellrio ni, ba breꞌe akreꞌ, naꞌ ba ben akreꞌ ka da ki.Naꞌ notno nna gon xhbab katk da nbaraz nak aken. 'wNaꞌ ni to beꞌnn wnebiaꞌ zjallaꞌa yellrio ni, bi byejnieꞌ akreꞌ yel siꞌn ke Diosenꞌ, le chenak byejnieꞌ akreꞌn, bi bdaꞌa akeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ leꞌ yay cruzenꞌ chenake, beꞌnnenꞌ nak beꞌnn lliarao xhen naꞌ. Y&+Dios naꞌ ba bzejnieꞌreꞌ netoꞌ yel siꞌn naꞌ, danꞌ nono byejnieꞌ kanaꞌ, danꞌ bwieꞌ gak kanꞌ za xe yellriote, le kanaꞌtenꞌ bwieꞌ kanꞌ goneꞌ nench naꞌ sollo nbaraz ke chnare. %Naꞌ ren beꞌnn kaꞌ ba yoꞌrao llzenay ke Diosenꞌ, lloeꞌllo diꞌll siꞌn ke Dios, bi naken ke yellrio ni, naꞌ bi naken ke beꞌnn brao, naꞌ beꞌnn wnebiaꞌ zjaniꞌt ganni, le sete te ke beꞌnn kaꞌ kone yel siꞌn ke akeꞌn. \$1Kaꞌ benaꞌ nench naꞌ byejleꞌre ke Diosenꞌ, kere danꞌ bénere yel siꞌn ke beꞌnnachenꞌ, zan danꞌ byejleꞌre danꞌ breꞌre yel wak ke Dios naꞌ. Spíritu ke Diosenꞌ llonnen yel llejnieꞌ r#]Naꞌ kanꞌ beꞌrenaꞌ reꞌ diꞌllenꞌ, kere beꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll yel siꞌn ke beꞌnnachenꞌ nench naꞌ wperaꞌ reꞌ. Zan Spíritu ke Dios naꞌn gokrenen nadaꞌ ren yel wak keꞌe naꞌ, benen nench byejleꞌre. "Kanꞌ bzorenaꞌ reꞌ naꞌ, gokbeꞌraꞌ bi nakaꞌ beꞌnn war, naꞌ bxhizaꞌ llebaꞌ chaꞌ bi wzenayre kiaꞌ. ?!wBeꞌrenkzaꞌ reꞌ diꞌll ke Jesucristonꞌ, naꞌ kanꞌ beneꞌ beꞌe latj bet akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruz naꞌ, ni ke lliꞌo, naꞌ bi beꞌrenaꞌ reꞌ billre diꞌlle. -  UBeꞌnn biꞌche, kanꞌ badtixjweꞌraꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, bi biaꞌa diꞌll nbaraz, naꞌ diꞌll siꞌn ka da llroeꞌ beꞌnn llaꞌa rao yellrio ni.  Ke len naꞌ xtiꞌll Dios danꞌ nyojen nen: “Bi llayaꞌl yeyoeꞌrao kwinllo, Xanllo naꞌn llayaꞌl wayoeꞌraollo.” }Dios naꞌ ba noneꞌ lliꞌo txhen Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ danꞌ nak Cristonꞌ lliꞌo txhen naꞌ, napllo yel siꞌn ke Diosenꞌ, naꞌ nakllo beꞌnn wen rao Diosenꞌ, naꞌ nakllo yall rao Leꞌen, naꞌ nakllo beꞌnn ba basrá Dios. T #Diosenꞌ beneꞌ kaꞌ nench nono gak yeyoeꞌrao kwineꞌ raweꞌ naꞌ. _ 9Diosenꞌ ba brejeꞌ lliꞌo, bi nakllo beꞌnn brao, beꞌnn bi llazraꞌll beꞌnnach, naꞌ brejeꞌ lliꞌo nench wroeꞌreꞌ beꞌnnenꞌ nak beꞌnn brao rao beꞌnnachenꞌ, bibi zaꞌk akeꞌ rao Leꞌe. D Beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrio ni, llon akeꞌ xhbab ke nak lliꞌo ba brej Diosenꞌ, bi nakllo beꞌnn siꞌn. Kaꞌ ba ben Diosenꞌ nench naꞌ wsieꞌ zdoꞌ beꞌnn kaꞌ llon xhbab nak akeꞌ beꞌnn siꞌn. Leskaꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrio ni, llon akeꞌ xhbab, lliꞌo ba brej Diosenꞌ bi napllo yel llnebiaꞌ. Zan kaꞌn ba ben Diosenꞌ nench naꞌ wsieꞌ zdoꞌ beꞌnn kaꞌ llon xhbab nap akeꞌ yel llnebiaꞌ. ^ 7Beꞌnn biꞌche, lewayón ke xhbab, kanꞌ brej Diosenꞌ reꞌ nakre rallneꞌe, bi nak zanre beꞌnn siꞌn ke beꞌnnach, naꞌ kere zanrenꞌ nakre beꞌnn wnebiaꞌ, naꞌ kere zanrenꞌ nakre beꞌnn brao. l SBeꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Diosenꞌ, llak akreꞌ bi nak Diosenꞌ beꞌnn siꞌn danꞌ beꞌe latj got Cristonꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌ llak akreꞌ llroeꞌn bibi yel wak nap Diosenꞌ. Kere kaꞌn, xhbab ke Diosenꞌ nakllen da siꞌnll kerke xhbab ke beꞌnnachenꞌ, naꞌ danꞌ beneꞌn napllen yel wak kerke danꞌ nap beꞌnnachenꞌ. \ 3Zan ka lliꞌo ba brej Diosenꞌ nak rallneꞌe, laꞌkze chaꞌ nakllo o chaꞌ bi nakllo beꞌnn Israel, nnézkzello Cristo naꞌn llroeꞌreꞌ kanꞌ nak yel wak ke Diosenꞌ, naꞌ yel siꞌn keꞌe naꞌ.  %Zan netoꞌ lloeꞌtoꞌ xtiꞌll Cristonꞌ kanꞌ gok kanꞌ goteꞌ leꞌ yay cruz naꞌ. Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ bi llazraꞌll akeꞌ diꞌllenꞌ lloeꞌtoꞌ naꞌ, bi llejleꞌ akeꞌn. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, ne akeꞌ llaktontjetoꞌn. o YNaꞌ beꞌnn Israel kaꞌ llnnab akreꞌ reꞌe akreꞌ, kanꞌ nak yel wak ke Diosenꞌ, naꞌll chejleꞌ akeꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ nne diꞌll griego, llayirj akeꞌ billre diꞌll da llak akreꞌ nakll diꞌll siꞌn. Y -Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn siꞌn, naꞌ beneꞌ nench yel siꞌn ke beꞌnnachenꞌ bi llakrenen leakeꞌ gombiaꞌ akeꞌ Leꞌe. Le Diosenꞌ llazraꞌlleꞌ kon beꞌnn llejleꞌ xtiꞌlleꞌ danꞌ lloeꞌtoꞌ naꞌ, yerá akeꞌ rao da xhinnj ke akeꞌ, laꞌkze llake nollre beꞌnne bibi de gon diꞌllenꞌ lloeꞌtoꞌ naꞌ. + Q¿Bixha zaꞌk danꞌ nneze beꞌnnenꞌ llejnieꞌ da xhen gore? ¿Bixha zaꞌk danꞌ nneze beꞌnnenꞌ ba bsedeꞌ? Naꞌ ¿bixha zaꞌk diꞌll ke beꞌnn kaꞌ lloeꞌ diꞌll wallajllo ke da llak yellrio ni? Diosenꞌ ba broeꞌreꞌ danꞌ nneze beꞌnnachenꞌ bibi zaꞌken. 6 gNi llak kanꞌ nyoj danꞌ ne Diosenꞌ:Wroeꞌraꞌ bibi zaꞌk yel siꞌn ke beꞌnnach kaꞌ,Naꞌ wlliꞌyaꞌ chlaꞌre danꞌ ne akeꞌ llejnieꞌ akreꞌn.  )Beꞌnn kaꞌ ba zjazé rao nez danꞌ ll-lleyiꞌ leakeꞌ, llak akreꞌ bibi zaꞌk diꞌll ke Xanllonꞌ danꞌ goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ. Zan lliꞌo yerallo rao da xhinnjenꞌ, nnézello diꞌll ke danꞌ goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ nsaꞌn yel wak ke Dios. $ CLe bi bseꞌl Cristonꞌ nadaꞌ wchoaꞌ beꞌnne nis, bseꞌleꞌ nadaꞌ chixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen keꞌe naꞌ. Naꞌ bi llayirjaꞌ no diꞌll da gake beꞌnne diꞌll siꞌn naꞌ lloaꞌa, nench ke wxenraꞌll akeꞌ nadaꞌ, naꞌ bill gon akeꞌ xhbab ke danꞌ got Cristonꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, le len naꞌ nsaꞌa yel wak ke Dios. Cristonꞌ napeꞌ yel wak ke Diosenꞌ naꞌ yel siꞌn keꞌe ? yNaꞌ leskaꞌ nadaꞌ bchoaꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Estéfanas nis ren beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yoꞌ rilleꞌ naꞌ. Naꞌ bi zaꞌraꞌllaꞌ chaꞌ zjazoll beꞌnn bchoaꞌ nis. | sNaꞌllenꞌ nollno llraꞌ beꞌnn nne bchoa akeꞌ nis, le bi lleꞌnraꞌ nne akeꞌ nadaꞌ llchoa akeꞌ nis.  1Lloaꞌa yel llioxken ke Dios, bi bchoaꞌ nadaꞌ reꞌ nis. Beꞌnnenꞌ nziꞌi Crispo ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Gayo naꞌzenꞌ bchoaꞌ nis. B   ¿Llákere chaꞌ kaꞌ nlaꞌ Cristonꞌ? ¿Llákere chaꞌ nadaꞌ Pablonꞌ gotaꞌ leꞌ yay cruzenꞌ ni ke reꞌ? ¿Llákere chaꞌ ren raꞌa nadaꞌ Pablonꞌ blloare nisenꞌ? T  # Niaꞌ llakdilre, le balre nere: “Netoꞌ llontoꞌ txhen danꞌ llroeꞌ llsede Pablonꞌ.” Naꞌ ye balre nere: “Llontoꞌ txhen danꞌ llroeꞌ llsede Apolosenꞌ.” Naꞌ ye balre nere: “Llontoꞌ txhen danꞌ llroeꞌ llsede Pedronꞌ.” Naꞌ ye balre nere: “Llontoꞌ txhen danꞌ llroeꞌ llsede Cristonꞌ.”   - Kaꞌn llepaꞌ reꞌ beꞌnn biꞌche, le beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa rill beꞌnnenꞌ nziꞌi Cloé naꞌ, ba goll akeꞌ nadaꞌ wa llakdilre. B   Beꞌnn biꞌche, reꞌ llonliraꞌllre Jesucristonꞌ, llaꞌtyoeraꞌ reꞌ, legón lwelljre txhen, bill gakre chop chonn kwenre chaꞌ bi xhbab llonre, naꞌ chaꞌ bi da nere. M   Zokze Diosenꞌ lloneꞌ kanꞌ bneꞌe goneꞌ naꞌ, Lekzeꞌn brejeꞌ reꞌ nench nakre xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ txhen, beꞌnnenꞌ nak Xanllo naꞌ. Bi llak akeꞌ toze ren lwellj akeꞌ  +Dios naꞌ gakreneꞌ reꞌ sotezre gonre kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ, nench notno gak wxoa koꞌllre doꞌl katenꞌ yed Xanllo Jesucristonꞌ.  3Ke len naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ llonen nench llak llonre yeolol danꞌ llayaꞌl gonrenꞌ, chak nna bezllo yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre. Q Naꞌ ka nak nnaꞌ, ba bxhiꞌre xtiꞌll Cristonꞌ, le naksen da li. 1 ]Naꞌ danꞌ nxenraꞌllreꞌ naꞌ, llakreneꞌ reꞌ kwis nench chejnieꞌre yeolol danꞌ ba bzejnieꞌ Diosenꞌ reꞌ, naꞌ nench lloeꞌre diꞌll keꞌe naꞌ.  Lloeꞌteze lloaꞌa yel llioxken ke Diosenꞌ ke reꞌ, kanꞌ llakreneꞌ reꞌ danꞌ llonliraꞌllre Xanllo Jesucristo naꞌ. W )Llnnabaꞌ rao Xallo Diosenꞌ, naꞌ rao Xanllo Jesucristonꞌ gakrén akchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌore so kwezre nbaraz. Diosenꞌ llakreneꞌ lliꞌo llonliraꞌll-llo Cristonꞌ \ 3Yich ni llzojaꞌn ke reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre Diosenꞌ yellenꞌ nziꞌi Corinto danꞌ llonliraꞌllre Xanllo Jesucristo naꞌ, ba brej Diosenꞌ reꞌ nakre rallneꞌe, kanꞌ beneꞌ brejeꞌ yeolol beꞌnn llalwill Xanllo Jesucristonꞌ, nak akeꞌ Leꞌe txhen do gateze, le Lekzeꞌn nak Xan akeꞌ naꞌ Xan lliꞌo. W +Nadaꞌ Pablo llzojaꞌ yich ni. Dios naꞌ byazraꞌlleꞌ brejeꞌ nadaꞌ nench naꞌ nakaꞌ postl ke Jesucristo naꞌ. Nadaꞌ naꞌ ren beꞌnn biꞌchllonꞌ nziꞌi Sóstenes llwaptoꞌ reꞌ lliox. ~}|{zzCyxwvv|uusrqqp{oomm>llQkji0hgff!e]dcbbOba`_k^^;]"\y[YYToS\R!PPNMxLKJIIHH/GFEDD1CwBAAh@>>0=c<;::,9y98K765443211-0/.-,++[**,)Y(('''%%${##'"l Yq8%s  d c c3 >%*{ Naꞌ lliꞌo nxenraꞌll-llo Cristonꞌ, yeolol-llo ngoꞌdllo ka to kwerp naklloeꞌ txhen, naꞌ twej twejllo nakllo ka to kwen wej danꞌ nsaꞌa kwerpenꞌ, naꞌllenꞌ llak llonllo wde wdere da ba ngoꞌ Diosenꞌ rao naꞌllo gonllo. |)q Naꞌ chaꞌ ga zo llak, doxhen kwerp kellonꞌ bi zo wen. Naꞌ chaꞌ zo raꞌt ga zo nbaraz, doxhenllo llawé. r(] Naꞌ noneꞌ kwerp kellonꞌ toze nench kweꞌ kweꞌ llapchiꞌi lwellje, naꞌ llon aken llin txhen. '9 Naꞌ da nsaꞌa kwerp kellonꞌ da nak nbaraz, bi yalljen wkwaꞌchllon. Naꞌ Dios naꞌ lloneꞌ lliꞌ yichjllo ganꞌ zo da kaꞌ bi nak nbaraz. ^&5 Naꞌ laꞌkze kweꞌ kweꞌ kwerp kellonꞌ, llákello bi zaꞌkteken, zan lliꞌ yichjllonꞌ, ke len naꞌ llak xharaꞌnllo. Naꞌ zo ga bi lleꞌnello reꞌe beꞌnne, naꞌ llkwaꞌchllon ren xhallo naꞌ. g%G Naꞌ laꞌkze chaꞌ bal kwen kwerp kellonꞌ, llákello bi nakteken da war, zan yalljkzen. %$C Ke len naꞌ yejraollonꞌ bi gak yen naꞌllonꞌ: “Bi yalljraꞌ rweꞌ.” Ni yichjllonꞌ bi gak yen niaꞌllonꞌ: “Bi yalljraꞌ rweꞌ.” r#] Naꞌ laꞌkze nsaꞌn zan kwen naꞌ, naꞌ wde wdere llon aken llin, naꞌ toze nak aksen kwerpenꞌ. J"  Bi nyaꞌ kwerp kellonꞌ chenak nsaꞌn toz ke danꞌ nsaꞌn. k!O Zan Diosenꞌ ba bzoeꞌ da kaꞌ nsaꞌa kwerp kellonꞌ kon ga yalljen kanꞌ byazraꞌlleꞌ. # ? Chaꞌ doxhen kwerp kellonꞌ naken yejraollo, ¿akxha gak yénello? Naꞌ chaꞌ doxhen kwerpenꞌ naken nayllo, ¿akxha gak choꞌ xhiꞌnllo chenake? *M Naꞌ chenak llak nne nayllo, naꞌ nen: “Bi nakaꞌ kwerpenꞌ toze, le bi nakaꞌ yejraweꞌ”, naꞌ laꞌkze chaꞌ nnen kaꞌ, tozen naksen kwerpenꞌ. 'G Chenak llak nne niaꞌllonꞌ, naꞌ nnen: “Bi nakaꞌ kwerpenꞌ toze, le bi nakaꞌ neꞌe”, naꞌ laꞌkze chaꞌ nnen kaꞌ, naksen kwerpenꞌ toze. _7 Kaꞌkzenꞌ kwerp kellonꞌ nsaꞌn zan kwen, naꞌ nllaꞌa to kwen wejenꞌ.  Naꞌ kaꞌkzenꞌ bal-llo nakllo beꞌnn Israel, naꞌ ye bal-llo bi nakllo beꞌnn Israel. Bal-llo nakllo beꞌnn zo xan, naꞌ ye bal-llo bi zo xanllo. Zan yeololkzllonꞌ blloa nis nench naꞌ broeꞌn toze Spíritu ke Diosenꞌ zorenen lliꞌo.  Kwerp kellonꞌ naken zan kwen, naꞌ ngoꞌden naken toze. Naꞌ kaꞌkze lliꞌo nxenraꞌll Cristonꞌ, nakllo ka toze beꞌnne. 0Y Zan toze Spíritu ke Dios naꞌkzenꞌ llakrenen yeolol-llo nench llonllo danꞌ lleꞌnen gon totollo. Yeolol lliꞌo nxenraꞌll Cristonꞌ nakllo ka toze beꞌnne +O Naꞌ Lekze Spíritu naꞌn llonen llak llon bal-llo yel wak, naꞌ ye bal-llo llak llyixjweꞌllo bi da ba bne Diosenꞌ lliꞌo. Naꞌ kone Spíritu ke Dios naꞌkzenꞌ llonen llakbeꞌllo bi da llasné beꞌnne, chaꞌ zaꞌn ke Dios o chaꞌ zaꞌn ke daxiꞌo, naꞌ ye bal-llo, llonen nench lloeꞌllo wde wdere diꞌll da bi nsedllo, naꞌ ye bal-llo llak llanello akre zej diꞌll kaꞌ da kaꞌ bi nsedllo. y Naꞌ toze Spíritu keꞌe naꞌkzenꞌ llonen nench naꞌ bal-llo llonliraꞌll-llo Diosenꞌ kwis, naꞌll llak biteze da llnnábelloeꞌ. Naꞌ danꞌ llakrén Spíritunꞌ lliꞌo, bal-llo llak llonllo nench llayak no beꞌnn llak yillweꞌ. T! Le Spíritu ke Dios naꞌ, llonen nench bal-llo llzejnieꞌllo beꞌnne yel siꞌn keꞌe naꞌ, naꞌ lekze Spíritu naꞌn llonen ye bal-llo nnézello bi da nnézello, naꞌ llzejnieꞌllon beꞌnne. mS Nakbieꞌkze zorén Spíritu ke Diosenꞌ lliꞌo, le totollo llak llonllo da llakrén yeolol-llo. ~u Naꞌ laꞌkze nllaꞌa nllaꞌa da llon totollo, toze Diosenꞌ lloneꞌ nench totollo zaꞌke llonllo xchineꞌn. ta Nllaꞌa nllaꞌa ka llon totollo xchin Diosenꞌ laꞌkze toze Xanllo Jesucristo naꞌn nxenraꞌll-llo. } Toze Spíritu ke Diosenꞌ zo, zan nllaꞌa nllaꞌa nak danꞌ llonnen totollo nench naꞌ gak gonllo xchineꞌn. &E Naꞌllenꞌ lleꞌnraꞌ chejnieꞌre da ni nnaꞌ. Noteze beꞌnne nne: “Wa llwieraꞌ Jesúsenꞌ”, bibi Spíritu ke Diosenꞌ zorén beꞌnnenꞌ; zan beꞌnn nne: “Jesúsenꞌ nakeꞌ Xanllo”, leꞌen yoꞌkze Spíritu ke Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌ llakrenen leꞌe. 4a Nnézkzere kanꞌ bi nna gonliraꞌllre Cristonꞌ, bi nnézere bi da kaꞌ benre, naꞌ byejleꞌre ke lwaꞌa kaꞌ da kaꞌ bi llak nne, bxhoben reꞌ nez yobre. . W Beꞌnn biꞌche, nnaꞌ lleꞌnraꞌ nnézere ke danꞌ llon Spíritu ke Diosenꞌ llakrenen toto lliꞌo nxenraꞌll Jesucristonꞌ nench llak llonllo xchineꞌn. gG "Chaꞌ balre donre, llayaꞌl gaore lo yoꞌ ga zore nench ke yedop yellayre, naꞌ wxoa xhia doꞌl koꞌllre, naꞌ wsaꞌkziꞌ Diosenꞌ reꞌ. Naꞌ da kaꞌ yelaꞌ koaꞌ xhnneze kat yedaꞌ ganꞌ zore naꞌ.  !Ke len naꞌ beꞌnn biꞌche, kat lldop ll-llayre nench yeꞌj gaore txhen, lekwexh lwelljre, naꞌ yeꞌj gaore txhen. ' G Naꞌ ka nak ba nxoa doꞌl koꞌll-llo danꞌ bi llwiallo lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ chaꞌ naken yall katenꞌ lleꞌj llaollo naꞌ, ke len naꞌ Xanllonꞌ llsaꞌkzieꞌ lliꞌo nench naꞌ bi wsaꞌkzieꞌ lliꞌo ke chnare kanꞌ gak ke beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Leꞌe. n U Naꞌ chaꞌ llwiayaꞌnnllo akre nak yichjraꞌlldaꞌollo, bibi doꞌl llxoa koꞌll-llo chenake.   Ni ke danꞌ bi llapre baraꞌnn danꞌ ben Cristonꞌ, zanre bi zore wen llakre no yillweꞌ, naꞌ ye balre ba wasaꞌte. + O Le chaꞌ yeꞌj gaollo, naꞌ bi llonllo xhbab bi zejen danꞌ bzane kwerp ke Xanllo goteꞌ ni kello, kwinzllo llxoa doꞌl koꞌll-llo, chaꞌ kaꞌ llonllo. * M Ke len naꞌ llayaꞌl gonyaꞌnnllo xhbab chaꞌ nak raꞌlldaꞌollonꞌ yall rao Diosenꞌ ka za gaollo yet xtir naꞌ, naꞌ ka za yeꞌjllo xis uva naꞌ. 6e Kanꞌ naken chaꞌ llaollo yet xtirenꞌ, naꞌ lleꞌjllo nis uvanꞌ nench lljasaꞌraꞌll-llo yel got ke Xanllonꞌ. Zan chaꞌ bi llapllo baraꞌnn kanꞌ zejen naꞌ, katenꞌ lleꞌj llaollon naꞌ, naken xhia kello, le llonllo ka to da bibi zaꞌk kwerp keꞌen, naꞌ xcheneꞌ naꞌ. /W Ke len naꞌ yoꞌy ras kat llaore yet xtir naꞌ, naꞌ lleꞌjre xis uvanꞌ, lljasaraꞌllre kanꞌ bzane kwin Xanllonꞌ goteꞌ, llinte lla yedeꞌ da yobre. Akrenꞌ llayaꞌl gonllo katenꞌ yeꞌjllo xis uvanꞌ, naꞌ gaollo yet xtirenꞌ lljadinraꞌll-llo kanꞌ gok got Xanllonꞌ  Leskaꞌ beneꞌ ka bayoll badao akeꞌ xcheꞌn, bxhieꞌ to leo daꞌo xis uva, naꞌ bneꞌe: “Danꞌ yoll lo leo daꞌo ni, naken to da llroeꞌn sorao to da kob danꞌ bcheb Diosenꞌ gakreneꞌ beꞌnnach. Naꞌ larj xchenaꞌn nench gaken da li. Naꞌ batteze kat yeꞌjre ka danꞌ llonnaꞌ lleꞌjre ni, lelljadinraꞌll kanꞌ benaꞌ bzane kwinaꞌ got akeꞌ nadaꞌ.” ^5 Naꞌll beꞌe yel llioxken ke Diosenꞌ, bayoll naꞌ naꞌll bxhoxhjeꞌn, naꞌll bneꞌe: “Lesiꞌn, Legaon. Da ninꞌ nak kwerp kiaꞌ danꞌ ba biaꞌa ni keré. Kinꞌ gonre lljadinraꞌllre nadaꞌ.” K Xanllo Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ nadaꞌ, naꞌ ba broeꞌraꞌ reꞌ. Ka lleꞌn bde Judasenꞌ Leꞌe rao naꞌa beꞌnn kaꞌ bwie Leꞌen, Xanllo Jesúsenꞌ beꞌxeꞌ to yet xtir. / ¿Bi zo rillre naꞌ gaore naꞌzenꞌ? Katenꞌ llonre ki, llkwasre chlaꞌre danꞌ nak ke Diosenꞌ, naꞌ reꞌ danꞌ llonre kaꞌ, llakyaꞌche beꞌnn bibi de ke akeꞌ. Len naꞌ naken da xhinnj kwis kanꞌ llonre naꞌ, naꞌ bi gak nniaꞌ wen naꞌ llonre kaꞌ. Jesúsenꞌ broeꞌreꞌ kanꞌ lljasaꞌraꞌll akeꞌ yel got keꞌen (Mt. 26:26‑29; Mr. 14:22‑25; Lc. 22:14‑20) 7g Naꞌ kat lldopre gaore txhen naꞌ, totore lljeꞌxre kon da lldoꞌlere, ni ke bexhze lwelljre, naꞌ balre nna donzre kat lladaorenꞌ, naꞌ ye balre lleꞌj llaoxenre. { Naꞌ kat lladop llallayre, kere nnello llaore txhen naꞌ, nench lljasaꞌraꞌllre yel got ke Xanllo Jesucristonꞌ. K Naꞌ kaꞌjenꞌ llayaꞌlkze gak danꞌ bi llonrenre txhen lwelljre naꞌ, le len naꞌ wroeꞌn noxhanꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ do yichj do raꞌlleꞌ, naꞌ nonꞌ bi nxenraꞌll Leꞌe. 7 To da bi llonre wen, ne akeꞌ katenꞌ lldopre lloeꞌraore Cristonꞌ, bi llonre txhen lwelljre, naꞌ llakraꞌ nakjen li kanꞌ ne akeꞌ naꞌ. ~3 Naꞌ de ye to da nniaꞌ reꞌ, le bi llonre wen katenꞌ lldop ll-llayre llonxhenre Cristonꞌ, naꞌ bi llakrenen reꞌ, le bi llonre wen. E} Naꞌ ka nak yeololte diꞌll kaꞌ ba beꞌrentoꞌ reꞌ, chaꞌ nolre lleꞌnere gakyollrén lwelljre, netoꞌ postl, naꞌ gallre ga lldop ll-llay beꞌnn llonliraꞌll Dios, bi llontoꞌ billre da yobre. Kat llao akeꞌ bi lljadinraꞌll akeꞌ Cristonꞌ kanꞌ beneꞌ bdaoreneꞌ postl keꞌe kaꞌ xcheꞌ &|E Zan naken to baraꞌnn xhen naꞌ ke noꞌrenꞌ weꞌe latj wllia yichjeꞌn tonn, le Dios naꞌn noneꞌ yich yichjeꞌn to da wkwaꞌch yichjeꞌ naꞌ. r{] Naꞌ lekze naken to zdoꞌ kat to beꞌnn byio bi wchib yichjeꞌn, nllieꞌn tonn ka llia ke noꞌre. ozW Lennechk reꞌ, ¿naken lixhej to noꞌre llalwilleꞌ Diosenꞌ, naꞌ bi nkwaꞌch yichjeꞌ? tu Naꞌ beꞌnn byio kaꞌ, bi llayaꞌl wkwaꞌch yichj akeꞌn, le leakeꞌn llroeꞌ akreꞌ katek zaꞌk Diosenꞌ. Zan noꞌr kaꞌ, llroeꞌ akreꞌ katk zaꞌk xhyio akeꞌn. bs= Naꞌ chaꞌ bi lleꞌne noꞌrenꞌ wkwaꞌch yichjeꞌn kanꞌ niaꞌ naꞌ, wenre wchibeꞌ doxhen yich yichjeꞌn. Naꞌ chaꞌ llakreꞌ zdoꞌ wchibeꞌn, wenre wkwaꞌcheꞌn kanꞌ llon yezikre noꞌr kaꞌ. r5 Naꞌ chaꞌ to noꞌre llalwilleꞌ Dios o chaꞌ llyixjweꞌreꞌ da ne Diosenꞌ, naꞌ bi nkwaꞌch yichjeꞌ, bi llapeꞌ xhyiweꞌn baraꞌnne, le beꞌnn byio naꞌn nak beꞌnn nell ka leꞌe. Naꞌ noꞌrenꞌ llon kaꞌ, rebze lloneꞌ ka beꞌnn kaꞌ nchib yichj. zqm Noteze beꞌnn byio, chaꞌ nzoateze xhlaꞌpeꞌ kat llalwilleꞌ Dios ganꞌ lldop ll-llayre llakre txhen, o kat bi da llyixjweꞌreꞌ da ne Dios, bi lloeꞌxheneꞌ Cristonꞌ chet kaꞌ, le Cristo naꞌ nakeꞌ beꞌnn nell ka leꞌe. hpI Naꞌ lleꞌnraꞌ chejnieꞌre da ni, Cristonꞌ nakeꞌ beꞌnn lliarao rao beꞌnn byio ak. Naꞌ beꞌnn byio kaꞌ nak akeꞌ beꞌnn lliarao rao noꞌr kaꞌ. Naꞌ Dios naꞌ nakeꞌ beꞌnn lliarao rao Cristonꞌ. o Naꞌ nnaꞌ niaꞌ reꞌ, llonre wen lljadinraꞌllre nadaꞌ, naꞌ llonre ka danꞌ bzejnieꞌraꞌ reꞌ naꞌ. >n w Naꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ gonre kanꞌ llonaꞌ nadaꞌ, le nadaꞌ llonaꞌ kanꞌ ben Cristo naꞌ. Danꞌ llayaꞌl gon noꞌr kaꞌ ganꞌ lldop ll-llayllo lloeꞌraollo Dios ?mw !Kanꞌ llonaꞌ nadaꞌ, llayirjaꞌ ka llonaꞌ nench noteze beꞌnne soeꞌ nbaraz. Bi llayirjaꞌ da gakrén kwinaꞌ, llonaꞌ da gakrén beꞌnne nench naꞌ yerá akeꞌ.]l3 Naꞌ bi llayaꞌl gonllo biteze da wxhexj beꞌnne goneꞌ da xhinnj laꞌkze beꞌnn nak beꞌnn Israel, o laꞌkze beꞌnn bi nak beꞌnn Israel o chaꞌ lliꞌo lldop ll-llayllo llonliraꞌll-llo Diosenꞌ. pkY Kinꞌ naken, chaꞌ lleꞌj llaollo, naꞌ biteze da llonllo, llayaꞌl gonllo da weꞌxhenllo Dios. j Renchaꞌ lloeꞌtiaꞌ yel llioxken ke Dios kate bi da llawaꞌ, ¿bixchen ziꞌchiꞌll akzeꞌ nadaꞌ ke danꞌ llawaꞌ naꞌ? xii Zan danꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ niaꞌ kaꞌ, kere ke reꞌn niaꞌ kaꞌ. Naꞌ ¿bixchen wlliayiꞌllriz beꞌnn yobre nadaꞌ kate llonaꞌ bi da nnezraꞌ bi naken da xhinnj, laꞌkze leꞌen llakreꞌn da xhinnj? 0hY Zan chaꞌ to beꞌnne yeꞌe reꞌ: “Da ba blliaꞌ rao lwaꞌa da ni”, wenre bi gaoren nench ke gake beꞌnnenꞌ bne kaꞌ, renkzrenꞌ llonliraꞌllre lwaꞌa kaꞌ, naꞌ bi so wen lo yichjraꞌlldaꞌweꞌ, le ke Xanllo naꞌ nak doxhente yellrio, naꞌ yeololte bi da de rawe naꞌ. g Naꞌ chaꞌ to beꞌnne bi nxenraꞌll Cristo naꞌ, gaxheꞌ reꞌ rilleꞌ lljataorenreꞌ, chaꞌ ba zejre, naꞌ gaore biteze da gonneꞌ reꞌ, bi nnabre chaꞌ naken da ba bllieꞌ rao lwaꞌa keꞌe, nench ke gákere chaꞌ naken xhia keré gaoren. lfQ Le xtiꞌll Dios danꞌ nyojen nen: “Yellrio ni, naꞌ yeololte da de naksen ke Xanllo Dios.” Ee Wak gaore biteze beꞌr da lloꞌt akeꞌ lao yaꞌa, bi wnnabre chaꞌ bllia akeꞌn rao lwaꞌa danꞌ llonliraꞌll akeꞌ naꞌ, nench ke gákere chaꞌ naken xhia keré gaoren. bd= Ni tollo bi llayaꞌl gonllo da wen kezllo, llayaꞌl wiakzllo beꞌnn lwelljllo kaꞌ. /cW Wakse gonllo biteze, zan kere yeolol danꞌ gonllo naꞌn naken da wen; laꞌkze chaꞌ wakse gonllo biteze, kere yeolol danꞌ gonllo naꞌn gakrenen lliꞌo. 8bi Wchaꞌllo Diosenꞌ chaꞌ kaꞌ gonllo. Le kere llonll lliꞌo kerke Dios naꞌn, naꞌ soello bi da gonreꞌ lliꞌo. Yeololte bi da gonllo llayaꞌl gonxhenllo Diosenꞌ `a9 Le bi gak yeꞌj gaollo da lleꞌj llaollo katenꞌ lljasaꞌraꞌll-llo akre zejen danꞌ got Xanllo Cristonꞌ, naꞌ yeꞌj gaotello danꞌ lloeꞌraorén akeꞌ daxiꞌo naꞌ, le bi gak yeꞌj gaollo llopten. ]`3 Naꞌ kanꞌ llepaꞌ reꞌ ni, kat to beꞌnne ll-llieꞌ yel wao rao lwaꞌn danꞌ llonliraꞌll akeꞌ naꞌ, rao daxiꞌon ll-llieꞌn, kere rao Diosenꞌ, naꞌ bi lleꞌnraꞌ gonre txhen daxiꞌo kaꞌ. 2_] Naꞌ kanꞌ niaꞌ ni, kere niaꞌ lwaꞌa lsaꞌk kaꞌn zaꞌk aken, naꞌ ni kere yel wao kaꞌ ll-llia beꞌnn kaꞌ rao aken naꞌn zaꞌkllen ka billre yel wao. I^  Lewiá kanꞌ llon beꞌnn Israel kaꞌ, llot akeꞌ bayiꞌx kat lloeꞌrao akeꞌ Dios, naꞌ noteze beꞌnne llao akeꞌ xpeꞌrbaꞌn, llak akeꞌ txhen lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ. @]y Naꞌ toze yet xtir naꞌ llxhoxhjllo llaollo raꞌt wejenꞌ, yoꞌy lliꞌo nxenraꞌll Cristo naꞌ, naksllo toze ren beꞌnn lwelljllonꞌ, le toze yet xtir naꞌ llaollo txhen. Z\- Naꞌ kat llnnabllo rao Diosenꞌ gonlaꞌyeꞌ danꞌ lleꞌjllonꞌ kat lljadinraꞌll-llo kanꞌ gok got Cristonꞌ, danꞌ lleꞌjllo naꞌ llroeꞌn nakllo txhen Cristonꞌ, naꞌ ziꞌllo banez danꞌ beneꞌn kanꞌ brarj xcheneꞌn, naꞌ goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ. Leskaꞌ katenꞌ llxhoxhjllo yet xtirenꞌ naꞌ llaollon, llroeꞌn nakllo txhen Cristonꞌ, le ziꞌllo banez danꞌ beneꞌn kanꞌ bzaneꞌ xpeꞌreꞌn bxhaꞌkzieꞌ ni ke lliꞌo. [ Ba llejnieꞌre, naꞌ wak gonre xhbab ke da ki llzejnieꞌraꞌ reꞌ, nench naꞌ chejnieꞌre diꞌll zaꞌken lloeꞌrenaꞌ reꞌ. vZe Ke len naꞌ biꞌchaꞌ nllieꞌraꞌ, bi gonliraꞌllre beꞌnn non akeꞌ ka lwaꞌa lsaꞌk kaꞌ. nYU Reꞌ bi nna tere rao da wallayraore ka da bi llzoe beꞌnnach. Le zokze Diosenꞌ llakreneꞌ lliꞌo, bi lloeꞌ latj gak kello da bi soello. Naꞌ llzejnieꞌreꞌ lliꞌo akre gonllo nench soello bi da kaꞌ llak kellonꞌ. X9 Ke len naꞌ beꞌnn llakre zetipeꞌ nxenraꞌlleꞌ Jesucristonꞌ, llayaꞌl wiayaꞌnneꞌ akrenꞌ goneꞌ nench bi yexjeꞌ rao da xhinnjenꞌ. 6We Yeolol da ki gok ke akeꞌn, nyojen leꞌ xtiꞌll Diosenꞌ nench naꞌ llzejnieꞌn lliꞌo akrenꞌ llayaꞌl gonllo zollo nnaꞌ, le ba zo rez yeyoll yellrionꞌ. V7 Leskaꞌ bi llayaꞌl tare nnere ke Diosenꞌ kanꞌ ben bale da xozxtaꞌollo kaꞌ kanaꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ to angl keꞌe beꞌnn bet leakeꞌ. kUO Bi llayaꞌl wkoꞌyelello Xanllonꞌ goneꞌ da ba llwieꞌ goneꞌ. Le bale da xozxtaꞌollo kaꞌ, bi byejleꞌ akeꞌ kanaꞌ gakrén Diosenꞌ leakeꞌ kanꞌ bneꞌe naꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ bel znia betbaꞌ leakeꞌ. xTi Naꞌ leskaꞌ bi llayaꞌl sorenllo noꞌr beꞌnn bi nak noꞌr kello, naꞌ beꞌnn byio bi nak beꞌnn kello, kanꞌ ben leakeꞌn kanaꞌ. Ke len naꞌ toze lla wasaꞌt chonnalloa mireꞌ (23,000) yel wen da xhinnj ke akeꞌ naꞌ. WS' Ke len naꞌ reꞌ, bi gonliraꞌllre lwaꞌa lsaꞌk kaꞌ kanꞌ ben leakeꞌ. Le nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Blleꞌ akeꞌ weꞌj bdao akeꞌ, naꞌ bzo akeꞌ ben akeꞌ lnni ke lwaꞌa kaꞌ.” R Naꞌ yeolol kanꞌ gok ke akeꞌ ni, llzejnieꞌn lliꞌo bi llayaꞌl seraꞌll-llo gonllo da xhinnj kanꞌ ben leakeꞌ naꞌ. Q Laꞌkze gokrén Diosenꞌ leakeꞌ, zaneꞌ bi ben akeꞌ kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ, ke len naꞌ wasaꞌt akeꞌ latj dachenꞌ. SP Naꞌ yeololeꞌ weꞌj akeꞌ toze nis da beꞌe Diosenꞌ leakeꞌ. Naꞌ nis danꞌ weꞌj akeꞌn goren to leꞌ yej, naꞌ yejenꞌ lleꞌnen nen Cristonꞌ gokeꞌ yejenꞌ ganꞌ gor nis naꞌ. RO Naꞌ yeololeꞌ bdao akeꞌ toze yel wao da beꞌe Diosenꞌ leakeꞌ. fNE Naꞌ yeololeꞌ gok akeꞌ txhen da Moisésenꞌ kanꞌ bcheꞌe leakeꞌ ganꞌ blliarao bejenꞌ rao akeꞌ naꞌ, kanꞌ bde akeꞌ lo nisdaꞌon, gok ke akeꞌ ka beꞌnn blloa nis lo bejenꞌ, naꞌ lo nisdaꞌon. RM  Beꞌnn biꞌche, lleꞌnraꞌ yeololre lljadinraꞌllre xozxtaꞌollo kaꞌ bllaꞌa akeꞌ to xhan bej danꞌ bseꞌl Dios, naꞌ yeolol akeꞌ blaꞌy akeꞌ radj nisdaꞌon nziꞌi Nisdaꞌo Xhna. wLg Bi llzenayaꞌ ke da xhinnjenꞌ kate nen gonaꞌ da xhinnj ren kwerp kiaꞌn. Zan llonaꞌ kon ga zerao zoeraꞌ nench yeyazraꞌll Diosenꞌ, nench ke wnitaꞌ latjenꞌ ba benaꞌ gan ke nak ba bdixjweꞌraꞌ xtiꞌll Diosenꞌ.JK  Ke len naꞌ bi gonaꞌ nadaꞌ ka to beꞌnn llxhonnje kon to llxhonnjeꞌ, naꞌ bi nnezreꞌ ga yellineꞌ, o ka to beꞌnne dil kon ba dileꞌ, naꞌ ni ke nnezzreꞌ ganꞌ kwaꞌlleꞌ. XJ) Beꞌnn witj kaꞌ llon akeꞌ banez bi llon akeꞌ ka lleꞌne kwerp ke akeꞌn, nench llak akeꞌ beꞌnn war, le lleꞌn akreꞌ gon akeꞌ gan katenꞌ chitj akeꞌn, nench siꞌi akeꞌ danꞌ gon akeꞌ gan naꞌ, laꞌkze nak danꞌ siꞌi akeꞌn da te ke. Naꞌ lliꞌo llzenay ke Diosenꞌ siꞌllo to da wenll da bi te ke. GI Ba nnézkzere kate llxhonnj txhonnj beꞌnne nench siꞌi akeꞌ to da gon akeꞌ gan, yeololeꞌ zaꞌdo res, laꞌkze chaꞌ tozeꞌn gon gan, naꞌ sieꞌ da goneꞌ gan naꞌ. Kaꞌn gonre reꞌ zore llonre xchin Diosenꞌ do yichj do raꞌllre, nench wzoeꞌ reꞌ nbaraz kat yellinre ganꞌ llieꞌ naꞌ. "H= Llonaꞌ yeolol da ki nench wak weꞌrén akeꞌ xtiꞌll Cristonꞌ nench naꞌ wak sorenaꞌ nbaraz ren yezikre beꞌnne llzenay xtiꞌll Cristonꞌ. XG) Naꞌ kat zoaꞌ ganꞌ zjallaꞌa beꞌnn kaꞌ bi nna chejleꞌ doxhen kanꞌ nak ke Cristonꞌ, llonaꞌ kanꞌ llon leakeꞌ naꞌ, nench naꞌ wzenay akeꞌ kiaꞌ. Kaꞌn llonaꞌ nench gak wzejnieꞌ akllreꞌ. Llon kwinaꞌ rebze ka yeolol beꞌnne nench gakrén akeꞌ, naꞌ chaꞌ bal akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ Cristonꞌ. 7Fg Naꞌ kanꞌ zoaꞌ ganꞌ zjallaꞌa beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bentezaꞌ kanꞌ llon akeꞌ naꞌ, le lleꞌnraꞌ wzenay beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ ley naꞌ. Naꞌ bi nnello bkwasaꞌ kaꞌle kanꞌ ne Diosenꞌ, le zoaꞌ llonaꞌ kanꞌ ne ley ke Cristo naꞌ. E Naꞌ kanꞌ zoaꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn Israel kaꞌ, bentezaꞌ kanꞌ llon akeꞌ naꞌ. Naꞌ benaꞌ kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisés naꞌ (laꞌkze nnezraꞌ bibi de llon leyenꞌ) nench naꞌ wzenay akeꞌ kat weꞌrén akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. KD Laꞌkze bi nakaꞌ ka to beꞌnn wen llin ke beꞌnne, llxhexj yichjaꞌ llon kwinaꞌ ka to beꞌnn wen llin ke yeololte beꞌnne nench chan beꞌnn ak gonliraꞌll akeꞌ Cristo naꞌ. C{ Naꞌ chaꞌ nnábere nadaꞌ bixha llkwaꞌnnen kiaꞌ danꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌll nniaꞌ llkwaꞌnnen da llaweraꞌ, le bitbi raxhjaꞌ ziaꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌlleꞌn, laꞌkze nakten da siꞌi raxhjaꞌ chenake. (BI Ke len naꞌ chaꞌ lloeꞌrenaꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, ni ke danꞌ gorjen lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌ, dekze raxhjaꞌ chenake; zan llonaꞌn le Leꞌen ba broeꞌn rallnaꞌ chixjweꞌraꞌn reꞌ, naꞌ zeje diꞌllenꞌ ba llonzaꞌ ke da ba broꞌ Diosenꞌ lo naꞌ gonaꞌn. ;Ao Bi nniaꞌ okrénꞌ llonaꞌ llyixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ, le naken da llayaꞌl gonaꞌ. ¡Nyaꞌchraz naken kiaꞌ chaꞌ nadaꞌ bi chixjweꞌraꞌn! @  Zan nadaꞌ bi nna nnabraꞌ reꞌ gonnre da yalljraꞌ, naꞌ kere llzojaꞌ da ni ke len naꞌ. Wenjere gataꞌ ker ka da nnabraꞌ reꞌ gonnre danꞌ yalljraꞌ, le nadaꞌ llaweraꞌ kwis bibi gan llonaꞌ danꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌll Cristonꞌ. 8?i Kaꞌkzenꞌ nllia Xanllonꞌ biaꞌa gonllo, beꞌnn llzenay xtiꞌlleꞌn llayaꞌl weꞌe akeꞌ bi da yallje beꞌnnenꞌ lloeꞌrén leakeꞌ xtiꞌll Jesucristo naꞌ. #>? Le nnézkzere beꞌnn kaꞌ llon llin lo yodaꞌo ke Israelenꞌ, nbanrén akeꞌ danꞌ lloeꞌ beꞌnn Israel kaꞌ ke yodaꞌon, le lljakwaꞌnn akeꞌ raꞌt weje bayiꞌx kaꞌ, banꞌ llot akeꞌ rao Diosenꞌ, naꞌ llao beꞌnn kaꞌ llon llin lo yodaꞌo naꞌ leakbaꞌ. V=% Le chaꞌ beꞌnn yobre ba beꞌre leakeꞌ raꞌt ke to da benlaꞌy Diosenꞌ reꞌ, leskaꞌkze netoꞌ llayaꞌl gonnre netoꞌ arke da ba benlaꞌy Diosenꞌ reꞌ. Zan bi nna wchieꞌtoꞌ reꞌ naꞌ. Naꞌ ba bentoꞌ banez biteze da gok ketoꞌ nench naꞌ bitbi bllon kanꞌ beꞌrentoꞌ reꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ. %<C Naꞌ netoꞌ naktoꞌ ka to beꞌnn ba goz xtiꞌll Diosenꞌ radjre naꞌ. ¿Bixha bi gak yeziꞌtoꞌ raꞌt ke to danꞌ ba benlaꞌy Diosenꞌ reꞌ? ;# Bneꞌe kaꞌ nench llzejnieꞌreꞌ lliꞌo kanꞌ llayaꞌl gonllo ren beꞌnn kaꞌ llon xchin Diosenꞌ, ke len naꞌ neꞌe, beꞌnn llwaꞌnn bellenꞌ, naꞌ beꞌnn llonchaꞌo trigonꞌ, llon akeꞌ rez yeziꞌi akeꞌ raꞌt weje danꞌ yerap akeꞌ naꞌ. 1:[ Ki bzojeꞌ leꞌ leyenꞌ: “Bi wsejre lloaꞌ bell kate llrejchekwbaꞌ trigonꞌ nench lloj xhe.” Naꞌ kere bne Diosenꞌ kaꞌ danꞌ llakzedreꞌ bell kaꞌ. x9i Naꞌ kere xhbab kiaꞌ nadzaꞌn danꞌ niaꞌ kaꞌ, lekze kaꞌkzenꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. 83 Gaga zo to beꞌnn wakaꞌa ya chejeꞌ rao wdile, naꞌ chixhjeꞌ kwineꞌ ke gaxt keꞌe. Naꞌ nono gaz yay uvas, naꞌ bi gaweꞌ uvas kaꞌ kat kwian. Leskaꞌ gaga zo beꞌnne gapeꞌ xhiꞌre, naꞌ bi yeꞌjrizeꞌ raꞌt xhiꞌllbaꞌ katenꞌ wsieꞌn naꞌ. 7 ¿Naꞌ llákere nadaꞌ ren Bernabénꞌ bi gak wsantoꞌ gontoꞌ llin kone niaꞌnaꞌtoꞌ, ka llon no beꞌnn yobre? }6s Naꞌ wakte wchaynaꞌrenaꞌ to noꞌre nxenraꞌll Cristonꞌ chenake, nench yechieꞌ ganꞌ lljenaꞌ xchin Dios naꞌ, kanꞌ non Pedronꞌ nchayneꞌe, naꞌ kanꞌ non postl kaꞌ yelaꞌ, naꞌ kanꞌ non beꞌnn biꞌch Xanllo naꞌ. 75i Dekze latj kiaꞌ nnabaꞌ da yeꞌj gawaꞌ. s4_ Ki llalliaꞌ xtiꞌll beꞌnn kaꞌ llasné, kere Diosenꞌ bseꞌl nadaꞌ nakaꞌ postl keꞌen: I3  Naꞌ laꞌkze chaꞌ bi llejleꞌ yezikre beꞌnne nakaꞌ postl, reꞌ ba llejleꞌre nakaꞌ postl, le danꞌ llonliraꞌllre Xanllo naꞌ, llroeꞌn da likzenꞌ Leꞌen bseꞌl nadaꞌ. 2 } Nadaꞌ nakaꞌ postl naꞌ wak nnabaꞌ gónere nadaꞌ kanꞌ llónere yezikre beꞌnn lloeꞌrén reꞌn xtiꞌll Diosenꞌ. Le nadaꞌ breꞌraꞌ Xanllo Jesúsenꞌ, naꞌ benaꞌ xchineꞌ ganꞌ zorenꞌ, naꞌ ke len naꞌ llonliraꞌllre. B1} Ke len naꞌ niaꞌ, chaꞌ danꞌ llawaꞌ beꞌrenꞌ, llonen nench wlliꞌyen beꞌnn lwelljaꞌn yexjeꞌ rao da xhinnj, kbatlle gawaꞌn nench ke yexjeꞌ rao da xhinnjenꞌ.@0y Naꞌ kat danꞌ llonllo naꞌ, llonen nench llzorao gatraꞌll lo yichjraꞌlldaꞌo to beꞌnn za bxenraꞌlle, Cristo naꞌkzenꞌ llonllo da xhinnj keꞌe, chaꞌ kaꞌ llonllo. +/O Naꞌ danꞌ nnello llejnieꞌllonꞌ, wakte wlleyiꞌllo to beꞌnn lwelljllo beꞌnn nna llakgane, laꞌkze chaꞌ bzane kwin Cristonꞌ goteꞌ ni ke leꞌe. B.} Reꞌ nnézere kwasro kanꞌ naken naꞌ. Naꞌ chaꞌ to beꞌnne bi nna chejnieꞌreꞌ, reꞌreꞌ kanꞌ llonre llaorenre da kaꞌ, naꞌ gakreꞌ wakse goneꞌ kanꞌ llonrenꞌ. u-c Naꞌ bal beꞌnne bi nna chejnieꞌ akreꞌ, kere bi gon danꞌ rao Dios chaꞌ bi da yeꞌj gaollo. Ni ke leakeꞌn llayaꞌl wiallo kanꞌ gonllonꞌ, nench naꞌ bi yexj akeꞌ rao da xhinnjenꞌ, ni ke danꞌ yeꞌj gaollo naꞌ. ,3Ka nak yel waonꞌ bibi de gonen nench yewé Diosenꞌ lliꞌo, naꞌ ni ke ll-llonzen yewé Diosenꞌ lliꞌo chaꞌ gaollon o chaꞌ bi gaollon. +Kere yeolol beꞌnne llejnieꞌ akreꞌ da ki. Bal akeꞌ yoꞌrao akeꞌ llak akreꞌ beꞌnn zaꞌk lwaꞌa kaꞌ, naꞌ kat llasaꞌo akeꞌ yel wao, da kaꞌ bllia akeꞌ rao lwaꞌa kaꞌ, naꞌ llak akreꞌ da nak ke lwaꞌn llao akeꞌ. Ke len naꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, bi zo akeꞌ wen llakgan akreꞌ, le bi nna chejnieꞌ akreꞌ akrenꞌ naken naꞌ. [*/Zan ka nak lliꞌo nnézello toze Xallo Diosenꞌ, naꞌ toze Xanllo Jesucristonꞌ zaꞌken wxenraꞌll aklloeꞌ, le Leakeꞌn bzo akeꞌ lliꞌo rao yellrio ni, naꞌ ben akeꞌ yeololte da zjadé yellrio. 7)gDa li zjaniꞌt da zan da llasné beꞌnnach nak dios ke akeꞌ, ka da de yebá, naꞌ da de yellrio ni, naꞌ llonliraꞌll akeꞌn ne akeꞌ len naꞌ nak dios ke akeꞌ. (3Naꞌ ka nak yel wao danꞌ ll-llia akeꞌ rao lwaꞌa kaꞌ, nnézello lwaꞌa kaꞌ bibi zaꞌk aken rao yellrio ni, le toze Diosenꞌ nak. I' Zan chaꞌ nllieꞌllo Diosenꞌ, Diosenꞌ nombieꞌ lliꞌo. &-Naꞌ chaꞌ llákello ba byejnieꞌllo kwasro doxhen kanꞌ naken naꞌ, llayaꞌl yeyakbeꞌllo bi nna llinllo ka to llayaꞌl chejnieꞌllo. .% WAkre llayaꞌl gonllo ke yel wao kaꞌ ll-llia akeꞌ rao lwaꞌa kaꞌ. Nnézello yeolol-llo llejnieꞌllo akrenꞌ llayaꞌl gonllo. Zan yel llejnieꞌ kellonꞌ, kon llonen llonxhen kwinllo. Zan katenꞌ nllieꞌ lwelljllonꞌ, llayirjlaꞌll-llo akre gonllo nench gakrenllo lwelljllonꞌ. "$=(Naꞌ nadaꞌ llakraꞌ wzolleꞌ nbaraz chaꞌ yegaꞌnneꞌ bi wachayneꞌe. Naꞌ llakraꞌ xhbab kiaꞌn naken rebze ren Spíritu ke Diosenꞌ.C#'Naꞌ noteze noꞌr nchaynaꞌa, llayaꞌl soreneꞌ beꞌnn keꞌen, zan chaꞌ ba got beꞌnn keꞌen, wakse yezieꞌ beꞌnn yobre, kon beꞌnn nxenraꞌll Xanllo Cristo naꞌ. ")&Kaꞌn naken, beꞌnnenꞌ lloeꞌ xhiꞌnneꞌn llchaynaꞌbeꞌ llonkzeꞌ wen, naꞌ beꞌnnenꞌ bi lloeꞌ xhiꞌnneꞌn llonlleꞌ wen. !9%Naꞌ chaꞌ zo beꞌnne llakreꞌ wenre nono wchaynaꞌreneꞌ, naꞌ nnezreꞌ wzoekzreꞌ soeꞌ tozeꞌ, naksen wen kanꞌ lleꞌnreꞌ goneꞌn.  $Chaꞌ to beꞌnne llakreꞌ llayaꞌl weꞌe latj wchaynaꞌa xhiꞌnneꞌ noꞌrenꞌ, danꞌ ba llde yel weꞌo kebeꞌn, naꞌ ba lleꞌnebeꞌ wchaynaꞌbeꞌ, naksen wen goneꞌ kanꞌ ba beneꞌ xhbabenꞌ, naꞌ weꞌe latj wchaynaꞌa xhiꞌnneꞌn. D#Da ni llepaꞌ reꞌ nench gakrenaꞌ reꞌ, kere nench ll-llonaꞌ wchaynaꞌrenꞌ. Llepaꞌ reꞌ kaꞌ nench naꞌ so kwezre nbaraz gonre xchin Diosenꞌ do yichj do raꞌllre. dA"Leskaꞌ bi llonen rebe ka nak ke noꞌrenꞌ nchaynaꞌn, naꞌ ke noꞌr daꞌo bi nna wchaynaꞌa. Le noꞌrenꞌ bi nchaynaꞌa nbek yichjeꞌ da nak ke Dios, naꞌ zotekzeꞌ nench lloneꞌ xchin Diosenꞌ. Zan ke nak noꞌrenꞌ nchaynaꞌa, lliꞌ yichj beꞌnnenꞌ da de rao yellrio nga, naꞌ lloneꞌ da llayazraꞌll xhyiweꞌ naꞌ. !Zan beꞌnnenꞌ nchaynaꞌa, lliꞌ yichj beꞌnnenꞌ da llak rao yellrio ni, le lloneꞌ xhbab akre wayazraꞌll xhoꞌreꞌ naꞌ. b= Naꞌ lleꞌnraꞌ bi kweꞌ yichjre da kaꞌ llak yellrio ni. Beꞌnne nono noꞌr zoreneꞌ, naꞌ nlatjeꞌ llbek yichjeꞌ lloneꞌ xchin Xanllo Diosenꞌ, naꞌ zoeꞌ lloneꞌ da llayazraꞌll Xanllonꞌ. wgNaꞌ chaꞌ bi da de llonrenre llin yellrio ni, bi kweꞌ yichjre len, le da te ke yeolol da de yellrio ni. Naꞌ reꞌ zo yaꞌche, llayaꞌl sore gonre xchin Diosenꞌ ka beꞌnn bi zo yaꞌch. Naꞌ chaꞌ zore nbaraz, llayaꞌl sore gonre xchin Diosenꞌ ka beꞌnn bi zo nbaraz. Naꞌ chaꞌ bi da siꞌre, llayaꞌl sore gonre ka beꞌnn bibi bxhiꞌi. b=Beꞌnn biꞌche, lleꞌnraꞌ yepaꞌ reꞌ da ki: Ye chollze de latj gonllo danꞌ nwia Diosenꞌ gonllo. Ke len naꞌ reꞌ zo xhoꞌr-re llayaꞌl sore gonre xchin Diosenꞌ, ka beꞌnn nono xhoꞌreꞌ zo. ]3Bi naken da xhinnj chaꞌ wchaynaꞌre, leskaꞌ bi naken da xhinnj chaꞌ wchaynaꞌa to noꞌr weꞌo. Zan beꞌnn kaꞌ wchaynaꞌn da zan da zed so akeꞌ yellrio, len naꞌ lleꞌnraꞌ bi gak keré kaꞌ. zmReꞌ nchaynaꞌa, bi yeraꞌrén xhoꞌr-re, naꞌ reꞌ bi nna wchaynaꞌa bi weꞌlaꞌlltekre wchaynaꞌre. q[Le ba zaꞌa da yellayraollo nnaꞌ, ke len naꞌ llakraꞌ wenll so kwezllo kanꞌ ba zokzllo nnaꞌ. /WNaꞌ kanꞌ llayaꞌl gon noꞌr kaꞌ bi nna wchaynaꞌa; Xanllo Cristonꞌ bibi bllieꞌ biaꞌa kanꞌ gak ke akeꞌn, zan nadaꞌ nniaꞌ kanꞌ llakraꞌ gon akeꞌ naꞌ. Le ba bayaꞌchraꞌll Xanllonꞌ nadaꞌ, ke len naꞌ zaꞌksen wzenayre diꞌllenꞌ lloeꞌrenaꞌ reꞌ. +Kaꞌn naken beꞌnn biꞌche, da yobre niaꞌ reꞌ, kaꞌtezenꞌ nakllo brej Diosenꞌ lliꞌo nakllo rallneꞌe, kaꞌtezenꞌ so kwezllo. xiDa xhen beꞌe Diosenꞌ kanꞌ bseꞌleꞌ Xhiꞌnneꞌ tiꞌchenꞌ nench bakeꞌe lliꞌo rao naꞌa da xhinnjenꞌ. Ke len naꞌ bi llayaꞌl weꞌllo latj no beꞌnn yobre gonreꞌ lliꞌo ka to beꞌnn wen llin, beꞌnn naꞌweꞌ. ;oLaꞌkze chaꞌ gokre beꞌnn wen xchin beꞌnne, ka to beꞌnn ndaꞌo kanꞌ brej Cristonꞌ reꞌ, nnaꞌ ba zere rao Xanllonꞌ ka to beꞌnn bill ndaꞌo. Naꞌ lliꞌo bi gokllo wen llin ke beꞌnne ka to beꞌnn ndaꞌo, Cristo naꞌn ba nak Xanllo nnaꞌ, naꞌ nnello wen llin ke Leꞌen nakllo. FChaꞌ ndaꞌore nench nakre beꞌnn wen llin ke beꞌnne, bitbi gákere kanꞌ nak kerénꞌ. Zan chaꞌ de latj chixhjre, naꞌ yellojre rao naꞌa xanrenꞌ, lechixhjen nench yellojre. q[Kaꞌtezenꞌ nakllo kanꞌ brej Diosenꞌ lliꞌo nakllo rallneꞌe, kaꞌtezenꞌ gakllo so kwezllo. \}|{zyx6wcvdutsrrr$qpnmlkji'gGf2eddMcbaaL_^^@]\[[YXW^V:T]SRQPPBONN2MHLKK>JSJ IZHGG`FFCEEjDCBBSAA@B??L>>=R<~;:9o88}7655{422?120//<..,-],,+;))(M'&h%$$h#j""!! Ot% DEIg   u h E.~\4GaZan danꞌ llepaꞌ reꞌ gonre naꞌ, naksen ka to da kobe, le ba broeꞌ Cristonꞌ reꞌ naken da zaꞌke, naꞌ lekze reꞌ llroeꞌre naken da zaꞌke. Ba bzorao llde ke yeolol da kaꞌ llwie Diosenꞌ. Naꞌ ba bzorao llreꞌllo da wen naꞌ llon Diosenꞌ, naken ka to beniꞌ da llseniꞌ. fFEReꞌ beꞌnn nllieꞌraꞌ, danꞌ llzojaꞌ reꞌ gonre ni, bi naken to da kobe. Naken to diꞌll da ba beꞌrenkzaꞌ reꞌ kanꞌ bzoraore llonliraꞌllre Jesucristo naꞌ, le naken diꞌll danꞌ ba bénkzere. ,EQNaꞌ noteze lliꞌo chaꞌ nello nakllo txhen Diosenꞌ, llayaꞌl sollo gonllo ka da wen naꞌ ben Jesucristo naꞌ. Da kobenꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo D#Chaꞌ llonllo kanꞌ neꞌe naꞌ, ba nllieꞌllo Diosenꞌ kanꞌ llayaꞌl llieꞌlloeꞌn. Naꞌllenꞌ nnézello ba naklloeꞌ txhen. 7CgNaꞌ chaꞌ nello ba nombiaꞌlloeꞌ, naꞌ bi llonllo kanꞌ neꞌe naꞌ, ziyeꞌzllonꞌ chaꞌ kaꞌ, naꞌ bi nna choꞌ diꞌll li keꞌen lo yichjraꞌlldaꞌollo. gBGNaꞌ chaꞌ llonllo kanꞌ ne Dios naꞌ, naꞌllenꞌ wak nnello ba nombiaꞌlloeꞌ. GAJesucristonꞌ brarj xcheneꞌn ni ke lliꞌo llon da xhinnj nench bakeꞌe xtoꞌl-llonꞌ, naꞌ ker ke balzllonꞌ brarj xcheneꞌn, ke yeololkze beꞌnn llaꞌa yellrionꞌ brarjeꞌn. z@ oReꞌ nakre ka xhiꞌnnaꞌ daꞌo ak, llzojaꞌ reꞌ diꞌll ki nench naꞌ bibi da xhinnj gonre. Naꞌ chaꞌ no gon da xhinnjenꞌ, zokze Jesucristo beꞌnnenꞌ llon danꞌ zej lilla, naꞌ llnnabeꞌ yeziꞌxhen Xallo Diosenꞌ kello. ?  Chaꞌ nnello bitbi da xhinnj nonllo, llonllo Diosenꞌ ka to beꞌnn wenraꞌlle, le bi llejleꞌllo diꞌll li keꞌe naꞌ.=> u Zan chaꞌ lliꞌo wxoarapllo rao Diosenꞌ, Leꞌe nakeꞌ beꞌnn li, beꞌnn chaꞌo, naꞌ waziꞌxhenkzeꞌ yeolol danꞌ llonllonꞌ, wnitraweꞌ yeolol da xhinnj kellonꞌ. _= 9Chaꞌ nnello bitbi doꞌl kello de, ziyeꞌe kwinllo, bi lloeꞌllo diꞌll li. <  Ka nak Diosenꞌ nakeꞌ ka beniꞌ, naꞌ chaꞌ lliꞌo dallo rao beniꞌ keꞌen, naꞌllenꞌ nakllo toze, naꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ yegaꞌnnen yalle, le Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ brarj xcheneꞌn nench naꞌ bakeꞌe yeolol da xhinnj benllo. ; %Naꞌ chaꞌ nnello llonllo txhen Diosenꞌ, naꞌ llonkzllo da xhinnje, bi lloeꞌllo diꞌll li. Naꞌ danꞌ llonllonꞌ bi zejen to li. : /Netoꞌ bzenaytoꞌ ka beꞌe Xanllonꞌ diꞌlle, naꞌ llyixjweꞌtoꞌ reꞌ, Diosenꞌ nakeꞌ beniꞌ, naꞌ bibi da xchol de raweꞌ. i9 MNaꞌllenꞌ llzojtoꞌ reꞌ leꞌ yich ni, nench naꞌ sore yewere. Diosenꞌ nakeꞌ beniꞌ d8 CLlyixjweꞌtoꞌ reꞌ ke beꞌnnenꞌ breꞌtoꞌn, naꞌ beꞌnnenꞌ bzenaytoꞌ kenꞌ, nench naꞌ gonrenre netoꞌ txhen. Le ka nak netoꞌ ba naktoꞌ toze ren Xallo Diosenꞌ, ren Xhiꞌnneꞌ Jesucristo naꞌ. n7 WLeꞌen gorjeꞌ radj beꞌnnach naꞌ breꞌtoeꞌ, naꞌllenꞌ lloeꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn. Llyixjweꞌtoꞌ reꞌ, Leꞌen beꞌnnenꞌ nsaꞌa yel nban zejlikane, zorenkzeꞌ Xallo Diosenꞌ, naꞌ ba broeꞌraweꞌ netoꞌ. 6 }Llyixjweꞌtoꞌ reꞌ ke beꞌnnenꞌ nziꞌi xtiꞌll Dios, beꞌnnenꞌ lloeꞌ yel nban zejlikane ke beꞌnn llonliraꞌll Leꞌe. Ba zokzeꞌ kanꞌ bxhe yellriote. Naꞌ netoꞌ Postl bzenaytoꞌ xtiꞌlleꞌn, breꞌtoeꞌ naꞌ bdantoeꞌ. n5UNllieꞌraꞌ yeololre le nakllo txhen llonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ. Kaꞌn gakchga.:4oXanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ. !3;Naꞌ chaꞌ nna zjarén ye balre bi nllieꞌreꞌ Xanllo Jesucristonꞌ, Dios naꞌ wlleyiꞌchgueꞌ beꞌnn kaꞌ ke chnare. Xantoꞌ, dachga. j2MKwinkzaꞌ nadaꞌ Pablo llzojaꞌ reꞌ raꞌt weje leꞌ yich ni, llwapaꞌ reꞌ lliox. 1Naꞌ yeolol beꞌnn lwelljllo kaꞌ ganni llwap akeꞌ reꞌ lliox. Naꞌ kat lldop ll-llayre naꞌ, lewnoꞌp naꞌa lwelljre. E0Beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ doxhen yell kaꞌ ganꞌ nbaneꞌ Asia naꞌ, llwap akeꞌ reꞌ lliox. Naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Aquila, naꞌ ren xhoꞌreꞌn nziꞌi Priscila, naꞌ beꞌnn kaꞌ ll-llay rill akeꞌn lloeꞌxhen akeꞌ Cristo naꞌ, leskaꞌ llwap akeꞌ reꞌ lliox. 2/]Beꞌnn ki ba bayonxhenraꞌll akeꞌ nadaꞌ kanꞌ ba ben akseꞌ ke reꞌ kanaꞌ, ke len naꞌ llayaꞌl bi ganraꞌllre beꞌnn kaꞌ llon kanꞌ llon beꞌnn ki. 3._Llaweraꞌ ba baraꞌ Estéfanas ren Fortunato ganꞌ zoaꞌ ni, naꞌ ren Acaico. Leakeꞌn ba gokrén akeꞌ nadaꞌ nench bill llakyaꞌchraꞌ danꞌ bi zore ganni. A-{Ke len naꞌ llnneyoeraꞌ reꞌ wzenayre ke akeꞌ, naꞌ gonre kanꞌ ne akeꞌ naꞌ, naꞌ lewzenay ke nollre beꞌnn llon xchin Dios, le llakrén akeꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ. ,Reꞌ beꞌnn biꞌche, nnézere beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa rill Estéfanas naꞌ, gok akeꞌ beꞌnn nell bxenraꞌll akeꞌ Cristonꞌ ganꞌ nbane ganꞌ nziꞌi Acaya, naꞌ ba gokrén akeꞌ kwis yezikre beꞌnn lwelljllo beꞌnn llonliraꞌll Xanllonꞌ. 4+cNaꞌ lellieꞌ lwelljre biteze da llonre. 9*k Lesó siꞌn ka llon beꞌnn bi lltas yere, naꞌ lekoꞌ to li yichjraꞌlldaꞌorenꞌ wxenraꞌllre Cristonꞌ. Bi llebre, leseteze legón kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. m)S Goꞌtyoeraꞌ Apolos naꞌ, yedreneꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ yedraꞌnn akeꞌ reꞌ, naꞌ bi goꞌnreꞌ yedeꞌ nnaꞌ, wedjeꞌ kat weꞌn latj keꞌe. Ye to chop diꞌll lloeꞌrén Pablonꞌ beꞌnn Corinto kaꞌ |(q Ni tore bi gónereꞌ ka beꞌnn bibi zaꞌk danꞌ llroeꞌ llsedreꞌ naꞌ, lesoreneꞌ wen, naꞌ gakrenreꞌ kat yezeꞌe naꞌ, nench wayedeꞌ ganꞌ zoaꞌ ni kwasro kwis, le zotoꞌ bexhtoeꞌ ganni ren yezikre beꞌnn lwelljllo ki. N' Naꞌ chaꞌ raꞌ Timoteonꞌ ganꞌ zore naꞌ, lewrebeꞌ naꞌ lewzenay keꞌe nench naꞌ soeꞌ wen radjre naꞌ, le leskaꞌn lloneꞌ xchin Xanllo Diosenꞌ, kanꞌ llonaꞌ nadaꞌ. &! Le beꞌnn zan zjallaꞌa ni, beꞌnn lleꞌn akreꞌ wzenay akeꞌ ke Cristonꞌ, naꞌ leskaꞌ zjallaꞌa beꞌnn llwie xtiꞌlleꞌn. L%Naꞌ Éfeso ni yegaꞌnnaꞌ llinte lnni danꞌ ne Pentecostés. $Bi lleꞌnraꞌ to tezaꞌ ganꞌ zorenꞌ, llbexhaꞌ yedsorenaꞌ reꞌ to chiꞌi daꞌo chaꞌ Xanllo Diosenꞌ gonneꞌ latj. l#QNaꞌ llakraꞌ yegaꞌnnrenjeaꞌ reꞌ to chiꞌi daꞌo, o chaꞌ yegaꞌnnkzaꞌ doxhen katenꞌ llonen zay naꞌ, naꞌ kat yezaꞌa naꞌ, gakrenre nadaꞌ nench naꞌ wasyollaꞌ chaꞌa ganꞌ llayaꞌl chaꞌa naꞌ. !";Naꞌ yedaꞌ ganꞌ zore naꞌ, kat yeyoll tiaꞌ ganꞌ nziꞌi Macedonia naꞌ, le llayaꞌl lljawiaꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ llaꞌa naꞌ. 1![Naꞌ chaꞌ llonen bien chaꞌa, wakse chaꞌrén akeꞌ Jerusalén naꞌ chet kaꞌ. Pablonꞌ lloneꞌ xhbab lljaraꞌnneꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa yell Corintonꞌ  1Naꞌll katenꞌ yedaꞌ ganꞌ zore naꞌ, kanaꞌ wzojaꞌ to yich da yeyoꞌx beꞌnn kaꞌ lleꞌnere lljasán xhmellrenꞌ Jerusalén naꞌ. ]3Yoꞌy lla dmio to tore llayaꞌl kwejre raꞌt wej mell kon akre benre gan rao to xhman. Naꞌ koꞌchaꞌore mellenꞌ nench den katenꞌ yedraꞌnnaꞌ reꞌ, naꞌ bi dadozre wtopren katenꞌ yedaꞌ naꞌ. } uNnaꞌ nniaꞌ reꞌ kanꞌ gonre kat wtopre mell danꞌ gakrenen beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Diosenꞌ Jerusalén naꞌ. Legón kanꞌ gollaꞌ beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ toto yell kaꞌ zjalliꞌ ganꞌ nbane Galacia. b=:Ke len naꞌ beꞌnn biꞌch ak nllieꞌraꞌ, llnneyoeraꞌ reꞌ, lesé war, naꞌ leseteze, naꞌ legonteze xchin Xanllonꞌ, le nnézkzello katenꞌ llonllo xchin Xanllonꞌ, kere da tebrao kaꞌzenꞌ.fE9Llioxken Diosenꞌ bseꞌleꞌ Xanllo Jesucristonꞌ bakeꞌe danꞌ ba nlleyiꞌ lliꞌon. 8Da xhinnjenꞌ nsaꞌn yel llsaꞌkziꞌ ke yel gotenꞌ. Naꞌ kat ba benllo da xhinnje, zaꞌke leyenꞌ ll-lliayiꞌllen lliꞌo. Y+7¿Gann yel wak koꞌon, yel got? ¿Gann yel llsaꞌkziꞌ koꞌon, yel got?” =s6Kat ba bakob kwerp kellonꞌ bill gaten, kanaꞌn ba gok kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ nen: “Diosenꞌ bkwaseꞌ yel gotenꞌ, naꞌ llonneꞌ yel nban zejlikane kello. %5Le kwerp kello danꞌ nbanrenllo yellrio ni, da te ke danꞌ. Naken da gat, naꞌllenꞌ yeyaken da kobe da bill gat, naꞌ bill goꞌllen. zm4To setenꞌ ka llchod llaxhaꞌ yejraollonꞌ, yellaꞌa kanꞌ gakllo katenꞌ kwell trompet ke Diosenꞌ. Naꞌ yebán yeolol beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ yeyak kwerp ke akeꞌn da kobe da bill gat, naꞌ leskaꞌ yellaꞌa kwerp ke lliꞌo. 3Lleꞌnraꞌ nniaꞌ reꞌ to da nono bnneze kanaꞌ, kere yeolol-llonꞌ gat, zan yeolol-llonꞌ yellaꞌa kanꞌ nakllo naꞌ. -S2Beꞌnn biꞌche, ni nniaꞌ reꞌ bi gak yellinllo ganꞌ llia Diosenꞌ kone beꞌr llen naꞌ, naꞌ da llbeyiꞌ bi gak son ke chnare yebánꞌ ren Diosenꞌ. <q1Nnaꞌ nna zollo yellrio ni, nakllo ka beꞌnnenꞌ ben Diosenꞌ kone bichte yo naꞌ, zan kat llin lla lljazollo yebá naꞌ, gakllo ka Cristo beꞌnnenꞌ zaꞌa yebá naꞌ. *M0Naꞌ lliꞌo beꞌnnach nak kwerp kellonꞌ ka kwerp ke beꞌnn nell naꞌ, danꞌ ben Diosenꞌ kone bichte yo, ke len naꞌ nakllo ke yellrio ni. Naꞌ lliꞌo llonliraꞌll Cristo naꞌ, llin lla kate yeyak kwerp kellonꞌ da kobe kanꞌ nak kwerp ke beꞌnnenꞌ zaꞌa yebá naꞌ. 3_/Diosenꞌ beneꞌ beꞌnn nell kone bichte yo, nench bzoeꞌ rao yellrio ni, zan Xanllo Cristo beꞌnnenꞌ nakeꞌ ka beꞌnn wllop, nakeꞌ beꞌnnenꞌ zaꞌa yebá. 4a.Naꞌ nnaꞌ llreꞌllo kere braꞌ da nell danꞌ benn yel nban kellonꞌ, beꞌr llen naꞌn gok da nell. Naꞌllenꞌ braꞌ danꞌ benn yel nban zejlikane kellonꞌ. b=-Xtiꞌll Diosenꞌ nyojen nen: “Adán beꞌnnenꞌ gok beꞌnn nell bzoeꞌ wbaneꞌ kanaꞌ.” Naꞌ nnaꞌ zo Cristo, naꞌ zaꞌkrebeꞌ ka Adán naꞌ, naꞌ Cristo naꞌn llonn yel nban kello zejlikane. L,Katenꞌ llgaꞌch akeꞌn nak akeꞌ de beꞌre ren llen, zan kate yebán akeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, ba nak kwerp ke akeꞌn nllaꞌre, naꞌ ban akeꞌ ke chnare yebánꞌ. Nnézello nnaꞌ nna naken de beꞌre ren llen, naꞌ lekze llayaꞌl nnézello llin lla kate yeyaken da kobe kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ. `9+Kwerp ke beꞌnn watenꞌ naken kwerp da bibi nakteke da zaꞌke, le llayollen, naꞌllenꞌ lljakwaꞌchllon lo ba. Zan kate yebán akeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, yeyak kwerp ke akeꞌn da bi te ke, naꞌ da war. - S*Kaꞌkze gak ke beꞌnn kaꞌ yebán radj beꞌnn wat kaꞌ. Kwerp ke akeꞌ danꞌ bgaꞌch lo ba naꞌn ba bayollen, zan kwerp kob ke akeꞌn kere da te kenꞌ.  )Naꞌ nllaꞌa ka llseniꞌ willenꞌ, naꞌ nllaꞌa ka llseniꞌ beꞌon, naꞌ lekze nllaꞌa ka llseniꞌ toto berj kaꞌ. K (Nllaꞌa kwerp da llaꞌa yellrio ni, naꞌ nllaꞌa da kaꞌ llia leꞌ yebánꞌ. Naꞌ nllaꞌa yel nbaraz ke da kaꞌ zo leꞌ yebánꞌ, naꞌ nllaꞌa yel nbaraz ke da zjazó yellrio ni.  'Naꞌ kere toze ka nak kwerp ke lliꞌo beꞌnnach kone ke ba zo tap niaꞌ, naꞌ kone ke ba llia xire, naꞌ kone ba llaꞌa lo nis. x i&Llayoll llazllo naꞌ, Dios naꞌ lloneꞌ llraꞌ ke danꞌ llazllonꞌ, bi llraꞌ yay yobre da bi llazllo. 1[%Naꞌ kat llazllo naꞌ, bi llazllo yer daꞌon, xhoaꞌ naꞌ llazllo, naꞌll llaxhinnjen llayaken yer daꞌo. Kaꞌkze llak biteze da llazllo, naꞌ llraꞌ akten. 3_$Ncholje yichjraꞌlldaꞌorenꞌ chaꞌ llákere bi gak yebán akeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Nnézello to xhoaꞌ daꞌo llazllo de yexhinnjen nench raꞌ yer daꞌon. #Balre llnnabjere: “¿Akrenꞌ gak yebán beꞌnn wat kaꞌ? Naꞌ ¿akre gak kwerp ke akeꞌn kat yebán akeꞌn?”  "Leyegoꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ to li, naꞌ bill gonre da xhinnj, le balre bi nna chejnieꞌre da nak ke Dios. Llepaꞌ reꞌ kaꞌ, le lleꞌnraꞌ gákere zdoꞌ ka da xhinnjenꞌ llonre naꞌ. Kanꞌ gak beꞌnn kaꞌ yebán radj beꞌnn wat kaꞌ 7g!Bi weꞌre latj no siyeꞌe reꞌ kanꞌ ne to diꞌll da de: “Beꞌnn darén txhen beꞌnn kaꞌ llon da xhinnj, leskaꞌ sorao goneꞌ kanꞌ llon akeꞌ naꞌ.” $A Naꞌ wak nnello ka to bayiꞌx znianꞌ bdilrenaꞌ ganꞌ nziꞌi Éfeso, le ba bdaꞌbaꞌy beꞌnn kaꞌ nadaꞌ. Naꞌ bibi zaꞌk danꞌ ba bllejraꞌ yeolol da kaꞌ danꞌ ben akreꞌ nadaꞌ chaꞌ kaꞌ naken, bi yebán beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ chaꞌ kaꞌ naken bi yebán beꞌnn wat kaꞌ, wenre gonllo kanꞌ ne beꞌnn kaꞌ, ne diꞌllenꞌ ne ki: “Yeꞌj gaotegallo, le wxezenꞌ gatllo.” U#Beꞌnn biꞌche, lloaꞌa diꞌll li, niaꞌ yoꞌy lla llaraꞌa rao naꞌa beꞌnn lleꞌne got nadaꞌ, naꞌ leskaꞌ lloaꞌa diꞌll li, niaꞌ llaweraꞌ kwis ba nxenraꞌllre Xanllo Jesucristo. _7Naꞌ netoꞌ, ¿bixchen llsanraꞌllze yel nban ketoꞌ yoꞌy lla chet kaꞌ? 5c¿Akxha zejen ke beꞌnn kaꞌ ll-lloa akeꞌ nis roraz beꞌnn ba got? ¿Bixha zejen da llon akeꞌ kaꞌ chet kaꞌ bi llin lla yebán beꞌnn wat ke akeꞌ kaꞌ? Naꞌ kat ba ben Diosenꞌ yeolol da zjadé ba naken rao naꞌa Cristonꞌ, kanaꞌn wroeꞌn Cristonꞌ yoeꞌ rao naꞌa Xeꞌe Diosenꞌ. Le Leꞌen beneꞌ nench gok yeolol da kaꞌ rallneꞌe. Naꞌ kaꞌ wroeꞌrawe yeolol bi da de naken rallnaꞌa Dios. P~Diosenꞌ ba beneꞌ nench yeolol da zjadé nniꞌt aken xhniaꞌ Cristonꞌ. Naꞌ bi nnello ze Diosenꞌ xhniaꞌ Cristonꞌ, le Dios naꞌ beneꞌ nench yeolol da de gaken rao naꞌa Cristonꞌ. t}aNaꞌ kat yeyoll wlleyieꞌ yeolol bi da bi llon Leꞌe txhen, naꞌll goneꞌ yenit yerán yel gotenꞌ. x|iLe dekz de nnebiaꞌ Cristonꞌ llinte lla gon Diosenꞌ nniꞌt xhnieꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌen. {1Naꞌ llin lla yeyoll yellrio ni. Kanaꞌ Cristonꞌ walaneꞌ yel llnebiaꞌ ke yeolol no llwie Diosenꞌ, naꞌ yekeꞌe yel llnebiaꞌ ke yeololte daxiꞌo. Yeyoll naꞌ yeyoneꞌ rallnaꞌa Xeꞌe Diosenꞌ yeolol da nlaneꞌ llnebieꞌ, naꞌ yeolol nonꞌ llnebieꞌ. z3Naꞌ kanꞌ llayaꞌl totollo yebanllo radj beꞌnn watenꞌ nench sorenllo Cristonꞌ kon kanꞌ ba bneꞌe naꞌ. Cristonꞌ blliaraweꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ kat yedeꞌ da yobre, lliꞌo llonliraꞌll Leꞌe, leskaꞌ yebanllo radj beꞌnn wat kaꞌ. Jy Le kanꞌ ben Adán naꞌ da xhinnj naꞌn, bxhe yel gotenꞌ, naꞌllenꞌ llat yeolol beꞌnnach. Naꞌllenꞌ ben Cristonꞌ gaꞌt yel nban zejlikane ke yeolol beꞌnn wxenraꞌll Leꞌe. PxLe bxhe yel gotenꞌ rao yellrio ni, danꞌ bzo to beꞌnn golle Adán beneꞌ da xhinnj, naꞌ lekze kaꞌkzenꞌ gok, to beꞌnne re Cristo beneꞌ nench llin lla yebanllo radj beꞌnn wat kaꞌ. ;woZan nnaꞌ niaꞌ reꞌ, da likzenꞌ basbán Diosenꞌ Cristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌllenꞌ Leꞌen gokeꞌ beꞌnn nell beꞌnn babán radj beꞌnn wat kaꞌ. >vuNaꞌ chaꞌ danꞌ llonllo rez yellinllo ganꞌ llia Cristonꞌ kat yezaꞌllo yellrio ni, naken da wenraꞌllzenꞌ, nyaꞌchraz naken ke lliꞌo rao yeolol beꞌnne chet kaꞌ. vueLe chenak li bi babán Cristonꞌ, ba blleyiꞌ yeolol beꞌnn wat kaꞌ bxenraꞌll Cristonꞌ chet kaꞌ. t'Naꞌ chaꞌ naken li bi basbán Diosenꞌ Cristonꞌ, bibi de gon danꞌ nxenraꞌllreꞌ naꞌ, naꞌ nna nakre rallnaꞌa da xhinnjenꞌ. Xs)Le chaꞌ bi llasbaneꞌ beꞌnn ba got, leskaꞌ bi basbaneꞌ Cristo naꞌ. :rmBa beꞌrentoꞌ reꞌ diꞌll wenraꞌll, bnetoꞌ Dios naꞌ basbaneꞌ Cristonꞌ radj beꞌnn wat, chaꞌ kaꞌ naken diꞌll li danꞌ nere bi llasbaneꞌ beꞌnn ba got. CqNaꞌ chaꞌ Cristonꞌ bi babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, bibi zaꞌk xtiꞌlleꞌn danꞌ beꞌrentoꞌ reꞌ, naꞌ bibi zejen danꞌ llonliraꞌllreꞌ naꞌ, chaꞌ kaꞌ naken. p  Le chet kaꞌ naken kanꞌ nere naꞌ, bi llasbán Diosenꞌ beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ nnello bi babán Cristonꞌ chet kaꞌ. o% Yeololte netoꞌ llyixjweꞌtoꞌ Cristonꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ ¿bixchen balre nere bi yebán beꞌnn wat kaꞌ? nnU Naꞌ bitbi gonen chaꞌ xtiꞌllaꞌn ba bzenayre o chaꞌ xtiꞌll beꞌnn yobrenꞌ ba bzenayre, le toze kaꞌ llyixjweꞌkztoꞌ kanꞌ nak ke Cristonꞌ, naꞌ kaꞌn nak danꞌ ba byejleꞌrenꞌ. Yebán beꞌnn wat kaꞌ m Zan Dios naꞌ nllieꞌreꞌ nadaꞌ brejeꞌ nadaꞌ nakaꞌ postl keꞌe, naꞌ ba bzenayaꞌ keꞌe, naꞌ llonllaꞌ xchineꞌn kerke beꞌnn lwelljaꞌ kaꞌ yelaꞌ. Naꞌ kere llonaꞌn tozaꞌn, Dios naꞌkzenꞌ llakrén nadaꞌ llonaꞌn. ly Le kanaꞌ bsaꞌkziaꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ. Ke len naꞌ bi zaꞌktekaꞌ ye akeꞌ nadaꞌ postl. rk]Naꞌ bayoll naꞌ badroeꞌraweꞌ nadaꞌ. Nakaꞌ ka beꞌnn gorje ka bi nna llin lla garjeꞌ. aj;Naꞌll jaroeꞌraweꞌ Jacobonꞌ, bayoll naꞌ jaroeꞌraweꞌ yeololte postl kaꞌ. 1i[Bayoll naꞌ naꞌll jaroeꞌraweꞌ ye gaꞌy gayoa (500) wde beꞌnne to chiꞌze, beꞌnn nxenraꞌll Leꞌe. Beꞌnn zan nna nban nnaꞌ, naꞌ bal akeꞌ ba got. ehCNaꞌll jaroeꞌraweꞌ Pedronꞌ, naꞌ bayoll naꞌ jaroeꞌraweꞌ yezikre postl kaꞌ. |gqNaꞌ bgaꞌcheꞌ, naꞌ bayónn lla naꞌ, babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, le kaꞌn nyoj xtiꞌll Diosenꞌ. 6feCristonꞌ bzejnieꞌreꞌ nadaꞌ da ki da nak da lliarao, naꞌ ba bdixjweꞌraꞌn reꞌ. Cristonꞌ goteꞌ ni ke xtoꞌl lliꞌo kanꞌ nyoj xtiꞌll Dios naꞌ. =esNaꞌ ba nnézere wallinre ganꞌ llia Diosenꞌ chaꞌ soteze sore wzenayre Diꞌll Wen keꞌen. Naꞌ chaꞌ bi naore llzenayre keꞌe, bibi zejen nnere llejleꞌre chet kaꞌ. ,d SBeꞌnn biꞌche, lleꞌnraꞌ lljasaꞌraꞌllre Diꞌll Wen ke Cristonꞌ danꞌ ba beꞌrenaꞌ reꞌ. Ba bzenayren, naꞌ zere choch le ba byejleꞌren naꞌ. Fc(Naꞌ kwasro lekoꞌ nez danꞌ llonre kat lldoprenꞌ.gbG'Ke len naꞌ beꞌnn biꞌche, lekwek yichjre gakrén Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ nench chixjweꞌre bi da nneꞌe, naꞌ bi wllonre chaꞌ weꞌe beꞌnne wde wdere diꞌll da weꞌe Spíritu ke Diosenꞌ leakeꞌ. xai&Naꞌ chaꞌ beꞌnn bi llejleꞌ ke da ki llroeꞌraꞌ reꞌ, bi llayaꞌl chejleꞌre chaꞌ bi da neꞌe. s`_%Chaꞌ nolre llákere llak llyixjweꞌre danꞌ ne Diosenꞌ, naꞌ chaꞌ llákere llakrén Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ bi da llonre, ke len naꞌ llayaꞌl gakbeꞌre da ki llzojaꞌ reꞌ naken da nllia Xanllonꞌ biaꞌa gonllo. _!$Lewayón ke xhbab, kere reꞌn gokre beꞌnn nell byejleꞌre xtiꞌll Cristonꞌ, naꞌ kere reꞌzenꞌ ba bxhiꞌi xtiꞌlleꞌn. f^E#Naꞌ chaꞌ bi da lleꞌne noꞌr kaꞌ nnez akreꞌ, naꞌ nnab akreꞌ xhyio akeꞌn kat yellín akeꞌ rill akeꞌ, le naken to zdoꞌ chaꞌ to noꞌre weꞌe diꞌll ganꞌ lldop ll-llayre lloeꞌxhenre Diosenꞌ. /]W"bi llayaꞌl weꞌe noꞌr kaꞌ diꞌll lo yodaꞌon, le bi de latj gon akeꞌ kaꞌ, llayaꞌl wzenay akeꞌ, le kaꞌn nllia ley ke Diosenꞌ biaꞌa gon akeꞌ. ^\5!Le Diosenꞌ bi nakeꞌ beꞌnn llonchixreꞌ lliꞌo, ke len naꞌ lleꞌnreꞌ nbaraz wsaꞌre danꞌ llonre kat lldop ll-llayre lloeꞌxhenreꞌ naꞌ. Naꞌ katenꞌ lldop ll-llayre lloeꞌxhenre Cristonꞌ, x[i Naꞌ reꞌ llyixjweꞌ bi danꞌ ne Diosenꞌ, llayaꞌl chixjweꞌren kat llákere naken wen chixjweꞌren. Z#Yeololtere wak chixjweꞌre danꞌ ne Diosenꞌ reꞌ, naꞌ weꞌre latj nne twej twejre nench chejnieꞌ yeololre, naꞌ gakrenen reꞌ. iYKNaꞌ chaꞌ tore ze lloeꞌ diꞌllenꞌ, naꞌ Diosenꞌ wzejnieꞌreꞌ ye tore da chixjweꞌreꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ ze llaral llyixjweꞌreꞌn, le wsanteꞌ weꞌe latj nench naꞌ gak chixjweꞌ beꞌnnenꞌ ye to. jXMNaꞌ chaꞌ nolre de chixjweꞌre bi da ne Diosenꞌ, leskaꞌ do chopzre o chonnzre lloj chixjweꞌren chak ndop llayre naꞌ, naꞌ wzenay yezikre beꞌnne danꞌ nnerenꞌ chaꞌ lltilen xtiꞌll Dios danꞌ nyoj naꞌ. JW Naꞌ chaꞌ nono llraꞌ no yezejnieꞌ diꞌllenꞌ beꞌre naꞌ, bi llayaꞌl weꞌre diꞌllenꞌ zillje ganꞌ ndop llayre naꞌ, kon lo raꞌlldaꞌozre leweꞌrén Diosenꞌ diꞌlle. UV#Naꞌ chaꞌ nolre weꞌe diꞌll danꞌ bi nsedre, do chopzre o chonnzre wak weꞌren, naꞌ twej twejre soraore, naꞌ yeyoll naꞌ lloj beꞌnne yezejnieꞌreꞌ akre zeje diꞌllenꞌ beꞌre naꞌ. YU+Beꞌnn biꞌche, katenꞌ lldopre lloeꞌxhenre Diosenꞌ kinꞌ gonre: Balre de da golre weꞌxhenre Diosenꞌ, naꞌ balre de da wroeꞌ wsede lwelljre, naꞌ balre de da ba goll Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ, naꞌ balre de wde wdere diꞌll da weꞌre da bi nsedre, naꞌ ye balre chixjweꞌre, akre zejen diꞌll wde wderenꞌ ba bne beꞌnn lwelljre kaꞌ. Naksen wen gonre yeolol da ki kon chaꞌ gakrenen lwelljre sere choch wxenraꞌllre Cristonꞌ. T9Naꞌ yeyakbeꞌe akreꞌ Dios naꞌ, nnezreꞌ danꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, naꞌll wzoa xhib akeꞌ weꞌrao akeꞌ Diosenꞌ, naꞌll nne akeꞌ: “Da likzenꞌ zo Diosenꞌ radj beꞌnn ki.” Llayaꞌl weꞌraollo Diosenꞌ kwasro naꞌ bi gonllo kon ganze cS?Naꞌ chaꞌ beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Diosenꞌ, o chaꞌ beꞌnn kaꞌ bi llejnieꞌ kanꞌ llonllonꞌ, raꞌ akeꞌ kate yeolol-llo llzejnieꞌ lwelljllo bi da ba bne Diosenꞌ lliꞌo, naꞌll yeyakbeꞌe akreꞌ de doꞌl ke akeꞌ kat yen akreꞌ xtiꞌll yeolol-llo, naꞌ kanaꞌ lljadinraꞌll akeꞌ bi da xhinnjenꞌ non akeꞌn. R%Naꞌ kat ndopllo ganꞌ llalwill-llo Diosenꞌ, naꞌ yeolol-llo nnello wde wdere diꞌll da bi nak xtiꞌll-llo, naꞌ raꞌ bal beꞌnne bi chejnieꞌ ka diꞌllenꞌ lloeꞌllonꞌ, o chaꞌ beꞌnn bi llonliraꞌll Leꞌe, leakeꞌn nne akeꞌ llaktontjellonꞌ. 8QiKe len naꞌ llonn Diosenꞌ wde wdere diꞌll da lloeꞌllo nench beꞌnn kaꞌ bi nna gonliraꞌll akeꞌ Leꞌe gakbeꞌe akreꞌ zerenkze Diosenꞌ lliꞌo. Naꞌ lliꞌo nxenraꞌll-lloeꞌ, Spíritu keꞌen llonen nench beꞌnn kaꞌ ba brejeꞌ, llayixjweꞌ akreꞌ lliꞌo bi da ne Diosenꞌ. YP+Xtiꞌll Dios danꞌ nyojen nen: “Nadaꞌ Dios weꞌrenaꞌ beꞌnn ki diꞌll da bi chejnieꞌ akreꞌ, diꞌll ke beꞌnn ziꞌte, naꞌ ni kaꞌ bi wzenay akseꞌ kiaꞌ.” Kaꞌn ne Xanllo Diosenꞌ. qO[Beꞌnn biꞌche, bi llayaꞌl choꞌre xhbab ke bidaꞌo bi nna chejnieꞌ, lechoꞌ xhbab ke beꞌnn ba llejnieꞌ. Naꞌ rao da xhinnj kaꞌ, llayaꞌl gakre ka bidaꞌo bi nna gon da xhinnj laꞌkze ba nakre beꞌnn gore. JN Zan kat ndop llay beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ, wenre waꞌa gaꞌyze diꞌll da chejnieꞌ beꞌnne nench wzejnieꞌ akreꞌ, kerke waꞌa chi mir diꞌll da bi chejnieꞌ akreꞌ. M{Nadaꞌ lloaꞌa yel llioxken ke Diosenꞌ, lloeꞌrenlleꞌ billre diꞌll da bi nak xtiꞌllaꞌ kerke yeolol reꞌ. L Laꞌkze chaꞌ lloeꞌre yel llioxken ke Diosenꞌ kwasro, bitbi gakrenen beꞌnne chaꞌ bi chejnieꞌreꞌ xtiꞌllrenꞌ. vKeLe chaꞌ lloeꞌrenre Diosenꞌ diꞌlle, naꞌ lloeꞌre yel llioxken keꞌe kone diꞌll danꞌ bi llejnieꞌ beꞌnne, leakeꞌn bi gak weꞌxhen akeꞌ Diosenꞌ txhen ren reꞌ, le bi llejnieꞌ akreꞌ bi diꞌllenꞌ lloeꞌre. J}¿Akre llayaꞌl gonaꞌ chaꞌ? Llayaꞌl weꞌrenaꞌ Diosenꞌ biteze diꞌll da llonn Spíritu keꞌen nadaꞌ, laꞌkze chaꞌ bi llejnieꞌraꞌn, leskaꞌ llayaꞌl weꞌreneꞌ diꞌll da llejnieꞌraꞌ. Llayaꞌl golaꞌ da weꞌrawaꞌ Diosenꞌ da llonn Spíritu keꞌen nadaꞌ, laꞌkze chaꞌ bi llejnieꞌraꞌn, leskaꞌ llayaꞌl golaꞌ da llejnieꞌraꞌ. I/Le chet kaꞌ lloeꞌrenaꞌ Diosenꞌ diꞌll da bi nsedaꞌ, spíritu kiaꞌn llalwillen Diosenꞌ, laꞌkze bi llejnieꞌraꞌ binꞌ niaꞌ. GH Naꞌ chaꞌ Spíritu ke Diosenꞌ gonen weꞌllo wde wdere diꞌll da bi nak xtiꞌll-llo, llayaꞌl nnabllo gakrenen lliꞌo wazejnieꞌllo beꞌnne bi zeje diꞌllenꞌ lloeꞌllo. fGE Naꞌ danꞌ zeraꞌllre gakrén Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ nench gak gonre bi da lleꞌnreꞌ gonre, kaꞌkzenꞌ llayaꞌl seraꞌllre gonneꞌ reꞌ da gakrén lwelljre nench naꞌ sechichre wxenraꞌllre Diosenꞌ. )FK Naꞌ chaꞌ lliꞌo bi llejnieꞌllo diꞌll da weꞌrén beꞌnn lliꞌo, nakllo ka beꞌnn ziꞌt ke leꞌe, naꞌ leꞌen nakeꞌ ka beꞌnn ziꞌt kello. E  Beꞌnn zjallaꞌa doxhen yellrio, wde wdere diꞌll da gorjrén akeꞌ. Naꞌ ni ton bi gak nnello bi chejnieꞌ beꞌnne len. 4Da Kaꞌkzenꞌ naken ke lliꞌo, chaꞌ weꞌrenllo beꞌnne diꞌll da bi chejnieꞌ beꞌnne, bi gakrenen leakeꞌ, naꞌ gonen ka beꞌnn lloeꞌrén diꞌll kwinzeꞌ. C/Ka to ke rao wdile, chaꞌ bi wkwelleꞌ trompetenꞌ kwasro, bi chejnieꞌ beꞌnn wakaꞌa ya kaꞌ, chaꞌ rao wdilenꞌ llayaꞌl lljakeꞌ. BLeskaꞌ naken ke da kaꞌ zill, da bi de yel nban ke, ka nak danꞌ nziꞌi bllej, naꞌ ka nak danꞌ nziꞌi guitarr, chaꞌ bi llbellen, naꞌ bi zillen kanꞌ llayaꞌl gonen naꞌ, ¿akre gak nnézello danꞌ llol ka nak bllejenꞌ naꞌ guitarrenꞌ? \A1Beꞌnn biꞌche, nnezraꞌ bi gakrenen reꞌ chaꞌ weꞌrenaꞌ Diosenꞌ wde wdere diꞌll da bi llejnieꞌre kat yedaꞌ yedraꞌnnaꞌ reꞌ. Zan chaꞌ wzejnieꞌraꞌ reꞌ bi danꞌ ba bzejnieꞌ Diosenꞌ nadaꞌ, wakrenen reꞌ. Naꞌ leskaꞌ wakrenen reꞌ chaꞌ wzejnieꞌraꞌ reꞌ billre da nnezraꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ billre da ne Diosenꞌ nadaꞌ nench chixjweꞌraꞌ reꞌ, naꞌ chaꞌ wroeꞌ wsedraꞌ reꞌ, akre zeje xtiꞌll Diosenꞌ. B@}Yeweraꞌ chaꞌ yeololre gak weꞌrenre Diosenꞌ biteze diꞌll da bi nsedre, zan wawellraꞌ chaꞌ yeololre gak chixjweꞌre bi da ye Diosenꞌ reꞌ. Len naꞌ zaꞌkll kerke da weꞌrenlloeꞌ wde wdere diꞌll chak ndop llayllo lloeꞌraollo Diosenꞌ. Le chaꞌ nono zo, no wazejnieꞌ beꞌnn kaꞌ akre zejen ka nak diꞌll danꞌ llonn Spíritunꞌ nnello, bi gakrenen beꞌnn lwelljllo sechich akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. `?9Naꞌ kat lloeꞌllo wde wdere diꞌll da bi nsedllo, lo yichjraꞌlldaꞌollo naꞌzenꞌ llakrenen. Zan chaꞌ llyixjweꞌllo bi da nne Diosenꞌ, lliꞌo lldop ll-llayllo llonliraꞌll-llo Cristonꞌ llakrenen. ]>3Zan beꞌnn llyixjweꞌre bi danꞌ ne Diosenꞌ, beꞌnn naꞌn llakreneꞌ nench sechich akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ, naꞌ so akeꞌ nbarazlle, naꞌ yexhenraꞌll akeꞌ chaꞌ bi da llak ke akeꞌ. =Ka nak beꞌnn lloeꞌ diꞌll da bi nsedeꞌ, bi lloeꞌreneꞌ no beꞌnnach diꞌlle, le nono llejnieꞌ len, Dios naꞌn lloeꞌreneꞌ diꞌlle. Le naken diꞌll da lloeꞌ Spíritunꞌ leꞌe nench lloeꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌll, naꞌ nono llejnieꞌ len. %< ELlayaꞌl weꞌlaꞌllre llieꞌre Diosenꞌ naꞌ ren beꞌnn lwelljre, naꞌ leskaꞌ llayaꞌl so lo raꞌlldaꞌorenꞌ gakrén Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ, naꞌ gonre kon bi da lleꞌnen gonre, naꞌ chixjweꞌre bi danꞌ ne Dios. Len naꞌ llayaꞌlyaꞌnn seraꞌllre gonre. ;  Naꞌ da ki chonnen nak aken da bi te ke: gonliraꞌll-lloeꞌ, naꞌ gonllo rez gonlleꞌ wen kello, naꞌ llieꞌllo Diosenꞌ ren lwellj beꞌnnachllo, Naꞌ da llonllen bien gonllo rao da ki chonne, llieꞌllo Diosenꞌ naꞌ lwellj beꞌnnachllo.: Naꞌ nnaꞌ bi nna reꞌllo kwasro danꞌ nak ke Diosenꞌ. Nakllo ka to beꞌnne llwia to lo yejwan da bi llroeꞌtek kwasro. Zan wllin lla kat reꞌllo kwasro, kanaꞌ nnézello doxhen da de, kanaꞌn gombiaꞌllo kwasro kanꞌ nombiaꞌ Diosenꞌ lliꞌo. 9 Ka gokllo bidaꞌo beꞌllo diꞌll ka da lloeꞌ noteze bidaꞌo, benllo xhbab ka da llon noteze bidaꞌo, naꞌ byejnieꞌllo ka llejnieꞌ bidaꞌo. Naꞌ nnaꞌ ba blliꞌollo, ba bsanraꞌll-llonꞌ bill llonllo kanꞌ benllo kanꞌ nakllo bidaꞌo. j8M Naꞌ katenꞌ yed kwineꞌ naꞌ, kanaꞌ da raꞌtenꞌ nombiaꞌllo naꞌ, bill yálljellon. e7C Le ka nak nnaꞌ raꞌtzen naꞌ nombiaꞌllo, naꞌ ye raꞌtenꞌ naꞌ llayixjweꞌllo. u6c Kbat te ke danꞌ llieꞌ lwelljllonꞌ, zan wllin lla kate nollno chixjweꞌ da kaꞌ ne Diosenꞌ, naꞌ wllin lla kate bill weꞌe beꞌnne biteze diꞌlle da bi nsed akeꞌ, naꞌ wllin lla kat bill yallj bi da chejnieꞌllo. 5 Naꞌ chaꞌ nllieꞌllo beꞌnn lwelljllonꞌ, llaoraꞌll-llo bi da llone beꞌnnenꞌ lliꞌo, naꞌ llejleꞌllo chaꞌ bi da lle akeꞌ lliꞌo, naꞌ sollo rez gon akeꞌ wen yoꞌy ras, naꞌ llapraꞌll-llo chaꞌ bi da llon akreꞌ lliꞌo. 43 Naꞌ chaꞌ nllieꞌllo beꞌnn lwelljllonꞌ, bi yewello chaꞌ bi da xhinnj lloneꞌ, zan chaꞌ lloneꞌ da zej lixheje, naꞌllenꞌ yewello. E3 Naꞌ chaꞌ nllieꞌ akelloeꞌ, bi gon akelloeꞌ ka nen kello, bi gonllo nench chraoze lliꞌo yegaꞌnnllo wen, bi gakllaꞌllo beꞌnne, bi kwek yichjllo bi da llon akreꞌ lliꞌo. {2o Chaꞌ nllieꞌ beꞌnn lwelljllo, lleꞌnen gakxhenraꞌll-llo bi da llone beꞌnn lliꞌo, naꞌ gonllo wen ke akeꞌ, bi gákello ziꞌ chaꞌ llak wen ke akeꞌ, naꞌ bi gakllo beꞌnn llalj, naꞌ bi gakllo beꞌnn yaꞌraꞌlle. O1 Naꞌ laꞌkze weꞌllo beꞌnn yaꞌch ake yeolol bi da de kello, naꞌ laꞌkze weꞌllo latj wzey beꞌnn kaꞌ llwie lliꞌon, bitbi nxhoeꞌ da kaꞌ llonllonꞌ chaꞌ bi nllieꞌ lwelljllo. '0G Naꞌ laꞌkze chaꞌ ba gokrén Spíritu ke Diosenꞌ lliꞌo nench llyixjweꞌllo bi da neꞌe lliꞌo, naꞌ laꞌkze chaꞌ nnézello yeolol da nono nna nneze, naꞌ llejnieꞌllo yeolol da nak da zaꞌke, naꞌ laꞌkze chaꞌ nxenraꞌll-llo Diosenꞌ lloneꞌ biteze da nnábelloeꞌ, naꞌ chaꞌ bi nllieꞌ lwelljllo, bibi nxhoeꞌ da kaꞌ llonllonꞌ chet kaꞌ, laꞌkze llonllo yeolol ka nak da ki. / ) Naꞌ chaꞌ llakllo diꞌll da llak beꞌnnach, naꞌ llak nnello wde wdere diꞌll da de yebá, naꞌ chaꞌ bi nllieꞌ lwelljllo, bibi nxhoeꞌn kello chet kaꞌ. Naꞌ nakllo ka to ya wakwell, kon llonen llakia kat llkwelleꞌn, naꞌ llonllo ka to platiy da zill. C. Leweꞌlaꞌll nench gakrén Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ, nench gak gonre da kaꞌ nak da zaꞌklle. Naꞌ nadaꞌ wroeꞌraꞌ reꞌ ye to da zaꞌklle da llayaꞌl so kwezrenllo.U-# Naꞌ kere yoꞌyllonꞌ gak yeyonllo yeyak beꞌnn weꞌe. Naꞌ kere yoꞌyllonꞌ llak lloeꞌllo wde wdere diꞌll da bi nsedllo. Naꞌ kere yoꞌyllonꞌ llak llzejnieꞌllo akre zej diꞌll kaꞌ. r,] Naꞌ ke len naꞌ kere yeolol-llonꞌ nakllo postl. Naꞌ kere yoꞌyllonꞌ llak llyixjweꞌllo bi da ne Dios. Naꞌ kere yoꞌyllonꞌ llak llroeꞌ llsédello beꞌnne xtiꞌlleꞌn, naꞌ kere yoꞌyllonꞌ gak gonllo yel wak. j+M Naꞌ ka nak lliꞌo lldop ll-llayllo llonliraꞌll-llo Cristonꞌ, da nell brej Diosenꞌ bal beꞌnn nak postl, naꞌ da wllope brejeꞌ bal beꞌnne nench chixjweꞌ akreꞌ danꞌ llne Diosenꞌ leakeꞌ. Naꞌ da wyonne brejeꞌ ye bal beꞌnne llroeꞌ llsede xtiꞌlleꞌn. Naꞌ leskaꞌ brejeꞌ beꞌnn llon ak yel wak, naꞌll brejeꞌ beꞌnn llayón beꞌnn weꞌe, naꞌll brejeꞌ beꞌnn llakrén beꞌnne kat bi da yallj akreꞌ, naꞌll brejeꞌ beꞌnn llnebiaꞌ lliꞌo lldop ll-llayllo llonliraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌll brejeꞌ beꞌnn lloeꞌ wde wdere diꞌll da bi nsed akeꞌ. m~~ }n|{zoyQxnwAuu>tysJrLqRppnmm2lRk.jfiihHgfeddZcobb!aG`__2^s]]\r[ZYSXVUU9SRR QYPXOONpMMKJII1HBGFF EpDCgBhAo@x?>> =(<<;x99l8v766-42110/-,,+*('&%%d$"!!Z W@ 4* ,) + ! o HX- [_dRAkate reꞌe akreꞌ llap akreꞌ baraꞌnne, naꞌ nak raꞌlldaꞌorenꞌ yall rao Dios. xQ kLeskaꞌ reꞌ noꞌre nchaynaꞌre, llayaꞌl wzenayre ke xhyiore, le bal akeꞌ bi nna nnez akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ chaꞌ reꞌ llzenayre, gakbeꞌe akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ naken da wen, naꞌ wxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ, +POLe lliꞌo gokllo ka xhiꞌr daꞌo ba bnite xanbaꞌ, zan nnaꞌ ba bayakllo ka ba ballele xan, le Cristo naꞌ llap llwieꞌ lliꞌo, yoꞌllo rao neꞌe.O7Cristonꞌ bzaneꞌ yel nban keꞌen bet akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌ zanoeꞌ yeolol da xhinnj kello kaꞌ. Ke len llayaꞌl gakllo ka to beꞌnn wat rao da xhinnj de rao yellrio ni, naꞌ sollo gonllo da wen. Naꞌ danꞌ gokeꞌ weꞌe naꞌ, bayoneꞌ lliꞌo. 'NGKanꞌ bchachrén akeꞌ Leꞌe, bibi diꞌll ballieꞌ leakeꞌ. Kanꞌ bsaꞌkziꞌ akeꞌ Leꞌe, bi bneꞌe yeyakte ke beꞌnn kaꞌ, kanꞌ llon akreꞌ Leꞌen. Kon ben kwineꞌ rao naꞌa Diosenꞌ, le nnezreꞌ Dios naꞌkze wchoyeꞌ akre goneꞌ ke beꞌnn kaꞌ llon kaꞌ. RMCristonꞌ bibi da xhinnj beneꞌ, ni to diꞌll wenraꞌll bi bneꞌe. ]L3Le Diosenꞌ brejeꞌ lliꞌo nench bi wayechjllo kat bi gone beꞌnne lliꞌo, leskaꞌn bxhaꞌkziꞌ Cristonꞌ ni ke lliꞌo, beneꞌ banez bi da gok keꞌe, bxhaꞌkzieꞌ nench naꞌ wiallo kanꞌ gonllo. 6KeZan bibi zaꞌken chaꞌ ba benre da xhinnj, naꞌ ba llsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ. Zan chaꞌ llonre to da wen, naꞌ llsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ, len naꞌ zaꞌk rao Dios. J Chaꞌ bibi da xhinnj nonre, naꞌ llsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ, wawekze Diosenꞌ chaꞌ llonre banez bi da llon akreꞌ reꞌ. KIReꞌ llon xchin beꞌnne, lewzenay ke xanrenꞌ, legap akeꞌ baraꞌnne. Kere ke beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn wenzenꞌ wzenayre ke, renkze beꞌnn nak beꞌnn znianꞌ wzenayre ke akeꞌ. H Llayaꞌl gapllo baraꞌnne yeolol beꞌnne. Naꞌ llayaꞌl llieꞌllo beꞌnn lwelljllo beꞌnn nxenraꞌll Jesucristonꞌ. Llayaꞌl llebllo Diosenꞌ, naꞌ gapllo beꞌnn llnebiaꞌ lliꞌo baraꞌnne. Cristonꞌ bdaoraꞌlleꞌ danꞌ bxhaꞌkzieꞌ 9GkLlayaꞌl sollo nbaraz danꞌ bill yoꞌllo rao naꞌa daxiꞌon, naꞌ bi gonllo xhbab wakll gonllo bi da xhinnj. Zan gonllo da wen le ba yoꞌllo rao naꞌa Diosenꞌ. .FUDiosenꞌ lleꞌnreꞌ gonllo da wen nench naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llejnieꞌ, beꞌnn nchol yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, bi llel akreꞌ diꞌll da nne akeꞌ kello. ENaꞌ leskaꞌ lewzenay ke beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ llseꞌl reyenꞌ, le leakeꞌn nak rallnaꞌa akeꞌ weꞌe akeꞌ beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ yel llzaꞌkziꞌ ke akeꞌ, naꞌ gon akeꞌ xhen beꞌnn kaꞌ llon kanꞌ llayaꞌl gon akeꞌ naꞌ. =Ds Danꞌ llonliraꞌllre Xanllo Cristonꞌ, lewzenay ke yeolol beꞌnn ba bzoa beꞌnnach nench nnebiaꞌ akeꞌ reꞌ. Lewzenay ke beꞌnn llnebiaꞌ doxhen ganꞌ zollonꞌ. 9Ck Lesó legón da wen nench beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Diosenꞌ, reꞌe akreꞌ reꞌ llonre da wen, laꞌkze ll-lliayiꞌll akeꞌ reꞌ nnaꞌ, ne akeꞌ nakre beꞌnn wen da xhinnj, naꞌ wllin lla reꞌe akreꞌ llonre da wen, naꞌ gon akeꞌ xhen Diosenꞌ kat llin lla choybieꞌ ke totoeꞌ. Bw Nllieꞌraꞌ reꞌ beꞌnn biꞌche, llaꞌtyoeraꞌ reꞌ gonre xhbab, yellrio ni bi naken rallre. Len naꞌ bi gonre biteze da xhinnj da nen ke xpeꞌr-renꞌ, le chaꞌ kaꞌ gonre, wllonen so yichjraꞌlldaꞌore nbaraz rao Diosenꞌ. pAY Kanaꞌ bi nxenraꞌllre Diosenꞌ, naꞌ bi gokre yell keꞌe, zan nnaꞌ ba nakre yell keꞌe. Kanaꞌ bi nna yeyaꞌchraꞌlleꞌ reꞌ, zan nnaꞌ ba bayaꞌchraꞌll Diosenꞌ reꞌ. Llayaꞌl gonllo da llazraꞌll Diosenꞌ E@ Lliꞌo ba brej Diosenꞌ llonliraꞌll-lloeꞌ. Naꞌ kone Leꞌe ba nakllo ka to beꞌnn llnebiaꞌ, naꞌ ba noneꞌ lliꞌo ka bxoz. Brejeꞌ lliꞌo nench nakllo yell xhen keꞌe, naꞌ naktello ka no dialleꞌe, le lleꞌnreꞌ chixjweꞌllo ka da wen xhen naꞌ lloneꞌ naꞌ. Leꞌen babejeꞌ lliꞌo rao da xhinnjenꞌ benllo naꞌ, naꞌ broeꞌ beniꞌ xhen keꞌen lo yichjraꞌlldaꞌollo, nench naꞌ sollo gonllo da wen. 2?]Naꞌ leskaꞌ nen:Naken ka to yej da lljacheꞌo beꞌnne, naꞌ ka to yej da llgoꞌ nieꞌ, ll-llixen leꞌe. Lljacheꞌo beꞌnn kaꞌ, le bi llejleꞌ akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Naꞌ Diosenꞌ bllieꞌ biaꞌa gak ke akeꞌ kaꞌ. Lliꞌo llonliraꞌll-llo Diosenꞌ nakllo rallneꞌe >Naꞌ ke lliꞌo llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌke. Zan beꞌnn bi llonliraꞌll Leꞌe, nyojkze da ni ke akeꞌ, nen:Yej danꞌ bi byoꞌraꞌll beꞌnn wen yoꞌ kaꞌ, gonrén akeꞌ llin,
len naꞌ ba naken yej skin. =Naꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ, nen:Wseꞌlaꞌ to beꞌnne yell Sión naꞌ, naꞌ nakeꞌ ka to yej da zaꞌke, da brej beꞌnne nench gaken yej skin rilleꞌ.Naꞌ beꞌnn gonliraꞌll Leꞌe, kbat yeyatreꞌ danꞌ bxenraꞌlleꞌ Leꞌe. &<ENaꞌ lliꞌo napllo yel nban danꞌ llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ. Ke len naꞌ naklloeꞌ txhen, naꞌ nakllo ka yej da ba nkweꞌe ga lloneꞌ yoꞌ. Naꞌ nakllo ka rill Dios ganꞌ zoreneꞌ lliꞌo. Leskaꞌ nakllo ka bxoz beꞌnn kaꞌ nak rao naꞌa Dios, le nakllo rao naꞌa Diosenꞌ, naꞌ llakrén Jesucristonꞌ lliꞌo, nench sokzllo wxenraꞌll-llo Diosenꞌ kon kanꞌ llazraꞌlleꞌ naꞌ. 0;YLlayaꞌl lljabiꞌyllo ganꞌ ze Xanllo Jesucristonꞌ, beꞌnnenꞌ llonn yel nban zejlikane kello. Beꞌnn zan llwie Leꞌe, laꞌkze Diosenꞌ brejeꞌ Leꞌe nench llakreneꞌ lliꞌo, naꞌ Leꞌen zaꞌke rao Diosenꞌ. Ke len naꞌ Jesucristonꞌ nakeꞌ ka to yej wen da brej beꞌnne, nench gaken yej skin rilleꞌn, bixha beꞌnn wen llin kaꞌ, bi byoꞌraꞌll akeꞌn, naꞌ bakaꞌa akeꞌn chlaꞌre. w:gka nak ba bembiaꞌllo yel nllieꞌ ke Xanllo Cristo naꞌ. Cristonꞌ nakeꞌ ka to yej da yoꞌ skin yoꞌ 09YNaꞌ llayaꞌl gonllo ka to bidaꞌo za llarjte, lleꞌnebeꞌ gaꞌllbeꞌ xhiꞌlleꞌ, kaꞌn llayaꞌl gon lliꞌo seraꞌll-llo yénello xtiꞌll Diosenꞌ, le naken da wen, naꞌ kate llénellon naꞌ, llakrenen lliꞌo nench llonllo kanꞌ llayaꞌl gon lliꞌo ba de yel wasrá kello, L8 Ke len naꞌ llayaꞌl kwej yichjllo yeolol da xhinnj llonllo. Bi siyeꞌllo, bi gonllo nench gake beꞌnne lliꞌo beꞌnn wen, bi yexheꞌllo beꞌnne, bi nnello diꞌll yel yaꞌ ke beꞌnne. 7 #Zan xtiꞌll Diosenꞌ naken ke chnare, kere da te kenꞌ. Naꞌ xtiꞌlleꞌ naꞌ naken Diꞌll Wen danꞌ ba bdixjweꞌtoꞌ reꞌ.6 }Llak kanꞌ nyojen, nen:Yeolol beꞌnnach llde ke akeꞌ ka llde ke yiꞌxe,
naꞌ yeolol danꞌ llawé beꞌnnach yellrio ni, da llak akreꞌ zaꞌken, naken ka to yej yiꞌxe.Llyech yiꞌxenꞌ, naꞌ llyechrente yej ke naꞌ. %5 EXaxhnaꞌ lliꞌo zollo yellrio ni, nak akeꞌ beꞌnn llat, naꞌ kere danꞌ gorjllo ke leakeꞌn nakllo xhiꞌnn Diosenꞌ, naksllo xhiꞌnneꞌ le bakobeꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, kanꞌ byejleꞌllo xtiꞌlleꞌ naꞌ. Naꞌ xtiꞌlleꞌn naken ke chnare, kere da te kenꞌ. }4 uNaꞌ da llakrén Spíritu ke Diosenꞌ lliꞌo, ba llzenayllo diꞌll li ke Diosenꞌ, naꞌ llonllo kanꞌ nen naꞌ. Ke len naꞌ ba bayall raꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ do raꞌll-llo ba nllieꞌllo yezikre beꞌnn nxenraꞌll Jesucristonꞌ. Naꞌ kaꞌkze llayaꞌl gonllo, llayaꞌl llieꞌ lwelljllo do yichj do raꞌll-llo, kere de diꞌllzenꞌ nnello kaꞌ. 3 yNi ke Cristo naꞌn zollo llonliraꞌll-llo Dios. Dios naꞌn basbaneꞌ Cristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, nench broeꞌn nak Cristonꞌ beꞌnn zaꞌke. Naꞌllenꞌ zollo llonliraꞌll-llo Diosenꞌ, naꞌ llonllo rez gon Diosenꞌ wen kello. 2 -Za xe yellrio naꞌtenꞌ brej Diosenꞌ Cristonꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ Leꞌe ganni nnaꞌ ba rez yeyoll yellrionꞌ, nench gakreneꞌ lliꞌo. 1 {Cristo naꞌ yaꞌnnenꞌ bseꞌl Diosenꞌ badrarj xcheneꞌn da zaꞌke, naꞌ bzaneꞌ yel nban keꞌe goteꞌ nench babejeꞌ lliꞌo rawe danꞌ bibi zaꞌken. Cristonꞌ nakeꞌ ka to xhiꞌr daꞌo, ba bibi yillweꞌ daꞌa, ba bibi llake. 0 -Nnézkzello ba babej Diosenꞌ lliꞌo rao da kaꞌ bzejnieꞌ da xozxtaꞌollo kaꞌ lliꞌo, da kaꞌ bibi zaꞌke. Naꞌ reꞌ nnézkzere kwasro ka nak danꞌ bdixhjeꞌ nench basreꞌe lliꞌo, bi bdixhjeꞌn ren da llde ke, ka nak no mell plat, naꞌ no mell de oro. H/  Reꞌ llalwillre Diosenꞌ naꞌ llereꞌ: “Xatoꞌ Dios”, Diosenꞌ beꞌnnenꞌ llwia ka goneꞌ ke totollo lliꞌo chaꞌ napllo doꞌle kon kanꞌ nak danꞌ llonllo, naꞌ toz kanꞌ llonkzeꞌ ke yeolol-llo, ke len naꞌ llayaꞌl llebllo bi gonllo da bi llazraꞌll Diosenꞌ chak nna zollo yellrio ni. . Le xtiꞌll Diosenꞌ nyojenꞌ: “Legak beꞌnn raꞌlldaꞌo yall kanꞌ nakaꞌ nadaꞌ, nakaꞌ beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle.” r- _Dios naꞌ ba brejeꞌ lliꞌo nak rallneꞌe, naꞌ Leꞌe nakeꞌ beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle. Naꞌ kon ka nak Leꞌe beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle, lekze kaꞌn llayaꞌl gakllo beꞌnn raꞌlldaꞌo yall rao yeolol bi da llonllo. ;, qNaꞌ danꞌ nakre xhiꞌnn Diosenꞌ llayaꞌl wzoare xtiꞌlleꞌ, naꞌ bill gonre da xhinnjenꞌ byoꞌ raꞌlldaꞌorenꞌ kanaꞌ, kanꞌ bi nna chejnieꞌre ke Diosenꞌ. S+ ! Ke len naꞌ llayaꞌl choꞌ yichjre gonre ga zerao saꞌkere nench gonre kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ. Llayaꞌl sore yewere gon Diosenꞌ gak wen keré kat llin lla yed Jesucristonꞌ da yobre. #* A Naꞌ bzejnieꞌ Diosenꞌ leakeꞌ ke da kaꞌ bzoj akeꞌn, nench byejnieꞌ akreꞌ gaken ke lliꞌo llaꞌa nnaꞌ, naꞌ kere ke leakeꞌ. Naꞌ nnaꞌ Spíritu danꞌ zaꞌa ganꞌ zo Diosenꞌ, ba benen bniꞌt beꞌnn badtixjweꞌ reꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ, naꞌ diꞌll keꞌen naken rebe ren danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Naꞌ rente angl ke Diosenꞌ lleꞌn akreꞌ chejnieꞌ akreꞌ akrenꞌ llakrén Diosenꞌ lliꞌo. Diosenꞌ llayaxheꞌ lliꞌo gak yichjraꞌlldaꞌollonꞌ yalle G)   Spíritu ke Cristonꞌ bzorenen leakeꞌ, bzejnieꞌn leakeꞌ yed Cristonꞌ yellrio ni, naꞌ saꞌkzieꞌ, naꞌ yeyoll naꞌ, wroeꞌ Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌk kwis. Naꞌllenꞌ bsed akyaꞌnneꞌ, naꞌ bayirjyoll akeꞌ, noxha yaꞌnnenꞌ wseꞌl Diosenꞌ gakreneꞌ lliꞌo, naꞌ batxhanꞌ yedeꞌ. (   Beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bsedyoll akeꞌ kanꞌ yeyaꞌchraꞌll Diosenꞌ lliꞌo zollo nnaꞌ. X' + Naꞌ danꞌ llonliraꞌllre Jesucristonꞌ, wllin lla yesrá Diosenꞌ reꞌ. & Laꞌkze bi nna reꞌre Jesucristonꞌ, nllieꞌreꞌ. Naꞌ nxenraꞌllkzreꞌ laꞌkze bi llreꞌreꞌ nnaꞌ. Ke len naꞌ zokzre nbaraz kwis. Naꞌ katek nbaraz zore naꞌ, to ni ke llakzre weꞌre diꞌll ren beꞌnn kaꞌ katkenꞌ llawere naꞌ. U% %Danꞌ nxenraꞌllre naꞌ naken ka ya chaꞌo nziꞌi oro, le kat cheyen naꞌ, yeroeꞌn da nak wen, naꞌ yelloj da bi nak wen. Kanꞌ nakse danꞌ llonn Diosenꞌ latj llak keré. Naꞌllenꞌ nakbieꞌ llonliraꞌllre kat bi llak keré. Naꞌ danꞌ nxenraꞌllre naꞌ, zaꞌkllen ye raꞌt ka ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro. Naꞌ katenꞌ yed Jesucristonꞌ da yobre, Diosenꞌ weꞌe diꞌll nneꞌe benre wen, naꞌ gonneꞌ yel baraꞌnn xhen keré. X$ +Ke len naꞌ sore nbaraz laꞌkze da zan da ll-llayraore to chiꞌi weje. d# CKone yel wak xhen ke Diosenꞌ, llkweꞌjen lliꞌo rao da xhinnjenꞌ danꞌ llonliraꞌll-lloeꞌ naꞌ, kaꞌn lloneꞌ chak bi nna llin lla reꞌllo da nbarazenꞌ gonneꞌ kello kat yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. " 1Dios naꞌ goneꞌ ga gak da wen kello, to da nbaraz kwis da bi yenit da bi te ke, to da ngoꞌchaꞌweꞌ gaken kello kat yellinllo yebá naꞌ. %! ELlayaꞌl weꞌraollo Diosenꞌ le Leꞌen nak Xa Xanllo Jesucristonꞌ. Le Diosenꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ lliꞌo, naꞌllenꞌ bakobeꞌ yichjraꞌlldaꞌollo, naꞌ beneꞌ nench sollo rez yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, le Jesucristo naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. |  sKon kanꞌ broeꞌ xhnneze kanaꞌte, Xallo Diosenꞌ brejeꞌ lliꞌo nench bachaꞌa Spíritu keꞌen yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ broꞌn lliꞌo rao naꞌa Diosenꞌ. Kaꞌn beneꞌ nench llzenayllo ke Diosenꞌ, naꞌ nench Jesucristonꞌ zoeꞌ llayoneꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ yalle, danꞌ brarj xcheneꞌn leꞌ yay cruzenꞌ ni kello. Llnnabaꞌ rao Diosenꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz. Sollo rez yellinllo ganꞌ llia Diosenꞌ \ 5Nadaꞌ Pedro nakaꞌ postl ke Jesucristonꞌ, naꞌ llzojaꞌ yich ni ke reꞌ, naslasre ganꞌ nziꞌi Ponto, naꞌ ganꞌ nziꞌi Galacia, naꞌ ganꞌ nziꞌi Capadocia, naꞌ ganꞌ nziꞌi Asia, naꞌ ganꞌ nziꞌi Bitinia. Lliꞌo llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ nakllo ka beꞌnn ziꞌte, ren yezikre beꞌnne llaꞌa yellrio ni. hIXhiꞌnnaꞌ daꞌo ak, lewiá ke wxenraꞌllrizre lwaꞌa lsaꞌk kaꞌ. Kaꞌn gakchga.Z-Nnézello ba bed Xhiꞌnn Diosenꞌ, naꞌ badzejnieꞌreꞌ lliꞌo nench bembiaꞌllo Xeꞌen, beꞌnnenꞌ nake dogarje Dios. Naꞌ niꞌtllo toze ren beꞌnnenꞌ nake dogarje Dios, naꞌ nakllo toze ren Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ. Leꞌen nakeꞌ dogarje Dios, naꞌ llonneꞌ yel nban zejlikane ke beꞌnne llonliraꞌll Leꞌe. }sNnézello zerén Dios lliꞌo, naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llzoa xtiꞌlleꞌn, daxiꞌon llnebiaꞌkzen leakeꞌ. r]Nnézello chaꞌ ba bachaꞌa Xallo Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, bill sollo gonllo da xhinnjenꞌ, le zo beꞌnnenꞌ nake Xhiꞌnn Diosenꞌ, llkwaseꞌ lliꞌo rao daxiꞌon, ke len naꞌ bi zoen wlleyiꞌn lliꞌon. Chaꞌ llonllo biteze da xhinnj napkzllo doꞌle, zan kere yeolol da xhinnjenꞌ llonllo naꞌn wsaꞌn lliꞌo rao yel gotenꞌ. xiChaꞌ llwiallo beꞌnn lwelljllo lloneꞌ da xhinnj da bi lljasán leꞌe rao yel got ke chnare, llayaꞌle nnabllo rao Diosenꞌ gakreneꞌ leꞌe nench yezoeꞌ wen rao Diosenꞌ da yobre, kon chaꞌ naken da xhinnj da bi lljasán leꞌe rao yel got ke chnare. Le de yel got ga kweyieꞌ ke chnare. Len bi naken zi nniaꞌ nnabre gakrén Diosenꞌ leakeꞌ. Naꞌ kate nnézello zieꞌ xtiꞌll-llonꞌ biteze da llnnábelloeꞌ, naꞌ nnézello gonneꞌ da kaꞌ ba bnnabllo naꞌ.  Naꞌ bi llebllo llalwill-llo Diosenꞌ, le nnézello zieꞌ xtiꞌll-llonꞌ kate llnnabllo raweꞌn da llazraꞌlleꞌ. ! Llzojaꞌ reꞌ diꞌll ki, reꞌ llejleꞌre Jesucristonꞌ nakeꞌ Xhiꞌnn Diosenꞌ, nench nnézere de yel nban zejlikane keré. a; Kinꞌ naken chaꞌ lliꞌo llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ, dekze yel nban zejlikane kello. Naꞌ chaꞌ bi llonliraꞌll-lloeꞌ, bibi yel nban zejlikane de kello. Kanꞌ bayoll bzoj postl San Juan beꞌnn kaꞌ ) Xtiꞌll Dios naꞌn llzejnieꞌ lliꞌo waꞌt yel nban zejlikane ke beꞌnnachenꞌ chaꞌ gonliraꞌll akeꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ. 7 Naꞌ chaꞌ llejleꞌllo nak Jesucristonꞌ Xhiꞌnn Dios, zokze xtiꞌll Xanllo Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌollo. Naꞌ chaꞌ lliꞌo bi llejleꞌllo ke Diosenꞌ, naꞌ llonlloeꞌ ka to beꞌnn wenraꞌlle danꞌ bi llejleꞌllo diꞌll danꞌ lloeꞌ ke Xhiꞌnneꞌ naꞌ. (I Le chet kaꞌ llejleꞌllo xtiꞌll beꞌnnachenꞌ, zaꞌktelle xtiꞌll Diosenꞌ siꞌllon, le Diosenꞌ ba beꞌe diꞌll ke Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ. s_Leskaꞌ chonn da llgoꞌ da li rao yellrio ni ke Jesucristonꞌ: Spíritu ke Dios naꞌ, naꞌ danꞌ gok kanꞌ blloeꞌ nis, naꞌ danꞌ gok kanꞌ brarj xcheneꞌ naꞌ. Naꞌ yonnte da ki goken toz ka lloeꞌ akeꞌn diꞌlle. ucNaꞌ zjaniꞌt chonn beꞌnne llgoꞌ da li yebánꞌ, lloeꞌ akeꞌ diꞌll ke Jesucristonꞌ: Xallo Diosenꞌ, ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Xtiꞌll Dios, naꞌ ren Spíritu ke Dios naꞌ. Naꞌ beꞌnn chonn ki, tozenꞌ nak akseꞌ. {oKinꞌ ben Jesucristonꞌ chak bedeꞌ yellrio ni, blloeꞌ nis naꞌ brarj xcheneꞌ. Kere nello to nis naꞌzenꞌ blloeꞌ, rente xcheneꞌ naꞌn brarjreneꞌ. Kaꞌn ne Spíritu ke Diosenꞌ, le Spíritu naꞌ lloeꞌn diꞌll li. 5Nollre no llzoe wkwase da xhinnjenꞌ de yellrio ni kaꞌle, le zeraoze beꞌnnenꞌ llejleꞌ ke Jesús beꞌnnenꞌ nakeꞌ dogarj Xhiꞌnn Dios, leakeꞌn llzoe akreꞌ llkwas akeꞌ da xhinnjenꞌ kaꞌle. Diosenꞌ lloeꞌ diꞌll ke Jesucristonꞌ nakeꞌ Xhiꞌnn Dios c ?Yeolol beꞌnn ba nak xhiꞌnn Diosenꞌ, zoe akreꞌ llkwas akeꞌ da xhinnjenꞌ de yellrionꞌ kaꞌle. Naꞌ danꞌ nxenraꞌll-llo Jesucristo naꞌn, zoello llkwasllo da xhinnjenꞌ kaꞌle, naꞌ bill llonllon.  )Chaꞌ nllieꞌllo Diosenꞌ, llonllo kanꞌ ne diꞌll biaꞌa keꞌe naꞌ. Naꞌ diꞌll biaꞌa keꞌe naꞌ, bi naken da bniꞌ gonllon. 7 gKate zollo nllieꞌllo Diosenꞌ, naꞌ llonllo kanꞌ ne diꞌll biaꞌa keꞌe naꞌ, naꞌllenꞌ nnézello leskaꞌ nllieꞌllo yezikre beꞌnn kaꞌ nak xhiꞌnn Dios. m  UChaꞌ lliꞌo llejleꞌllo Jesucristonꞌ nakeꞌ beꞌnne bseꞌl Dios, naksllo xhiꞌnn Dios. Naꞌ chaꞌ nllieꞌllo Xallo Diosenꞌ, kaꞌkzenꞌ llayaꞌl llieꞌ lwelljllo, le beꞌnn lwelljllonꞌ xhiꞌnn Dioskzenꞌ.  Naꞌ ba bllieꞌ biaꞌa kanꞌ llayaꞌl gonllonꞌ: chaꞌ nllieꞌllo Leꞌe, leskaꞌ llayaꞌl llieꞌ lwelljllo.kONaꞌ chaꞌ norllo nello: “Nadaꞌ nllieꞌraꞌ Dios”, naꞌ llwie lwelljllo, da naꞌn naken da wenraꞌlle. ¿Akre gonllo llieꞌllo Diosenꞌ beꞌnn bi llreꞌllo, chaꞌ bi nllieꞌ lwelljllo beꞌnn llreꞌtello? Z-Lliꞌo nllieꞌllo Diosenꞌ, le zgaꞌtek Leꞌen bllieꞌreꞌ lliꞌo. $AChaꞌ nllieꞌllo Diosenꞌ kanꞌ llayaꞌle, bibi de llebllo. Yel nllieꞌ dogarje llakaꞌn yel llebenꞌ kaꞌle. Chaꞌ llebllo, naksen da llsaꞌkziꞌ lliꞌo chet kaꞌ, naꞌ chaꞌ nna llebllo, llroeꞌn bi nna llieꞌllo Diosenꞌ kanꞌ llayaꞌl llieꞌlloeꞌ naꞌ. -SDios naꞌ zokzeꞌ llakreneꞌ lliꞌo nench llieꞌ lwelljllo kanꞌ llayaꞌl llieꞌ lwelljllo naꞌ, kaꞌn llon Diosenꞌ nench ke lleblloeꞌ kate llin lla goneꞌ yel koxchis ke yeolol beꞌnnach. Le lliꞌo llaꞌllo rao yellrio ni, nllieꞌ lwelljllo kanꞌ llon Jesucristo naꞌ. 1Naꞌ ka nak lliꞌo ba nnézello, naꞌ llejleꞌllo nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo. Diosenꞌ zokzeꞌ nllieꞌreꞌ beꞌnnach, le kaꞌn nak yichjraꞌlldaꞌweꞌ. Naꞌ chaꞌ zollo nllieꞌ lwelljllo, naꞌllenꞌ zerenllo Diosenꞌ, naꞌ Leꞌe zereneꞌ lliꞌo. 6eNaꞌ chaꞌ lliꞌo llejleꞌllo, naꞌ lloeꞌllo diꞌll nello Jesucristonꞌ nakeꞌ Xhiꞌnn Dios, Diosenꞌ zerenkzeꞌ lliꞌo, leskaꞌ lliꞌo zerenllo Diosenꞌ. +ONaꞌ netoꞌ ba breꞌtoꞌ, naꞌllenꞌ lloeꞌtoꞌ diꞌll nnézetoꞌ bseꞌl Xallo Diosenꞌ Xhiꞌnneꞌn nench yesreꞌe beꞌnnach rao da xhinnjenꞌ.  Nnézello zerenllo Diosenꞌ, naꞌ kaꞌ zerén Leꞌen lliꞌo, danꞌ ba bseꞌleꞌ Spíritu keꞌen zon lo raꞌlldaꞌollo naꞌ. J  Ni to beꞌnne bi nna reꞌreꞌ Diosenꞌ. Zan chaꞌ lliꞌo nniꞌtllo llieꞌ lwelljllo, nakbieꞌ zorenkze Diosenꞌ lliꞌo, naꞌ nllieꞌlloeꞌ kanꞌ llayaꞌl llieꞌlloeꞌ naꞌ. y Reꞌ beꞌnn nllieꞌraꞌ, danꞌ nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo, leze kaꞌkzenꞌ gon lliꞌo llieꞌ lwelljllo. }~s Ki nak yel nllieꞌ dogarje: Bi nnello lliꞌon bllieꞌllo Diosenꞌ, Lereꞌn bllieꞌreꞌ lliꞌo, naꞌllenꞌ bseꞌleꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ nench brarjeꞌ xcheneꞌ ni ke lliꞌo llon da xhinnj nench bakeꞌe xtoꞌl-llonꞌ. ,}Q Kaꞌn ben Diosenꞌ broeꞌreꞌ kanꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo, bseꞌleꞌ Xhiꞌnneꞌn yellrio ni nench banllo ke chnare, chaꞌ lliꞌo gonliraꞌll-lloeꞌ. |Beꞌnnenꞌ bi nllieꞌ lwelljeꞌ bi nnezreꞌ kanꞌ nak Diosenꞌ, le ba nnézello Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn nllieꞌ. z{mReꞌ nakre beꞌnn nllieꞌraꞌ, llayaꞌl nniꞌtllo llieꞌ lwelljllo, le Dios naꞌn zokze lloneꞌ nench nllieꞌ lwelljllo. Naꞌ beꞌnnenꞌ nllieꞌ lwelljeꞌ nakbieꞌ nakeꞌ xhiꞌnn Dios, naꞌ nombieꞌreꞌ Diosenꞌ. %zCKa nak lliꞌo, ba nakllo Diosenꞌ txhen, naꞌllenꞌ yezikre beꞌnn nombiaꞌ Diosenꞌ, llzenay akeꞌ diꞌll kaꞌ lloeꞌrén aklloeꞌn, naꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn ke Dios, bi llzenay akeꞌ diꞌll kellonꞌ. Naꞌllenꞌ nnézello nonꞌ yoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ llzejnieꞌn leꞌe diꞌll li, naꞌ nonꞌ yoꞌ spíritu da lloeꞌ diꞌll wenraꞌll. Diosenꞌ nllieꞌreꞌ beꞌnnach ;yoBeꞌnn kaꞌ bi llzoa xtiꞌll Diosenꞌ lloeꞌrén akeꞌ beꞌnn ak diꞌll ke da llak yellrio, naꞌ llawé beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrio ni, llzenay akeꞌ ke akeꞌ. Xx)Xhiꞌnnaꞌ daꞌo ak, ba nakre Diosenꞌ txhen, ba benre gan rao beꞌnn wenraꞌll kaꞌ, le Diosenꞌ zorén reꞌ, naklleꞌ beꞌnn yel wak kerke danꞌ zo ren beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrionꞌ. =wsNaꞌ beꞌnn kaꞌ lloeꞌ diꞌll ne akeꞌ Jesucristonꞌ bi nakeꞌ beꞌnn bseꞌl Diosenꞌ, bibi Spíritu ke Dios yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ. Beꞌnnenꞌ ne kaꞌ lloeꞌ diꞌll da ll-lliayiꞌll Cristonꞌ. Ba bénere yed da wie Cristonꞌ. Naꞌ nnaꞌ ba braꞌn ba llwieren Leꞌe. :vmNaꞌ ki gak nnézello chaꞌ da linꞌ bzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ leakeꞌ ka diꞌllenꞌ lloeꞌ akeꞌn: yeolol beꞌnne weꞌe diꞌll ne akeꞌ Jesucristonꞌ nakeꞌ beꞌnn bseꞌl Dios, naꞌ gorjeꞌ radj beꞌnnach, nnézello yoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌweꞌ naꞌ. Tu #Reꞌ biꞌchaꞌ nllieꞌraꞌ, bi chejleꞌre chaꞌ no beꞌnne nne akeꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll da goll Spíritu ke Dios leakeꞌ. Zgaꞌtek lewiá chaꞌ naken diꞌll da bzejnieꞌ Dios o chaꞌ bi naken kaꞌ. Lewiá, le ba ll-llach beꞌnn zan beꞌnn ziyeꞌe ne akeꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll da goll Diosenꞌ leakeꞌ. }tsNaꞌ chaꞌ llonllo kanꞌ nak diꞌll biaꞌa keꞌe naꞌ, zerenkzllo Diosenꞌ, naꞌ Dios naꞌ zerenkzeꞌ lliꞌo. Naꞌ kinꞌ nnézello Diosenꞌ zereneꞌ lliꞌo: ka nak Spíritu keꞌen ba benneꞌn yoꞌn lo raꞌlldaꞌollo.Bs}Naꞌ da ni nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo, gonliraꞌll-llo Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ do yichj do raꞌll-llo, naꞌ llieꞌ lwelljllo, kon kanꞌ nak diꞌll biaꞌa keꞌe naꞌ. &rENaꞌ Leꞌen gonneꞌ biteze da nnábelloeꞌ, le llzoallo diꞌll biaꞌa keꞌen danꞌ neꞌe gonllo naꞌ, naꞌ llonllo kanꞌ llazraꞌlleꞌ naꞌ. qKanꞌ naken beꞌnn biꞌchaꞌ nllieꞌraꞌ, chaꞌ llakbeꞌe lo raꞌlldaꞌollonꞌ bibi doꞌl kello de, bi de llebllo Diosenꞌ. Chaꞌ llonllo kanꞌ bniaꞌ naꞌ, nnézello llonllo txhen Dios beꞌnnenꞌ lloeꞌ diꞌll li naꞌ, naꞌ gakbeꞌllo lo yichjraꞌlldaꞌollo niꞌtllo wen rao Dios. n#Xhiꞌnnaꞌ daꞌo ak, bi llieꞌ lwelljllo de diꞌllze. Llayaꞌl llieꞌ lwelljllo do yichj do raꞌll-llo, naꞌ sollo wia lwelljllo. 5mcNaꞌ chaꞌ bi da de kello, naꞌ nnézello beꞌnn lwelljllonꞌ yalljreꞌn, chaꞌ lliꞌo bi llayaꞌchraꞌll-lloeꞌ, bi gak nnello: “Nllieꞌraꞌ Diosenꞌ.” ?lwJesucristonꞌ bzanreꞌ yel nban keꞌen ni ke danꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌon, ke len naꞌ llayaꞌl nnézello kanꞌ gon lliꞌo, zane yel nban kellonꞌ ni ke beꞌnn lwelljllo. Vk%Noteze beꞌnne chaꞌ llwie lwelljeꞌ, nakseꞌ beꞌnn wen xhia rao Dios. Naꞌ nnézkzello beꞌnn wen xhia kaꞌ, chaꞌ bi wayat akreꞌ ke da xhinnj ke akeꞌn, bi de yel nban zejlikane ke akeꞌ. OjNnézkzello bill llnebiaꞌ yel gotenꞌ lliꞌo, naꞌ ba de yel nban zejlikane kello, le niꞌtllo nllieꞌ lwelljllo. Zan beꞌnnenꞌ bi nllieꞌ lwelljeꞌ, ba llnebiaꞌ yel gotenꞌ leꞌe. xii Naꞌ bi yebánere, beꞌnne biꞌche, kate beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌlle Diosenꞌ wie akreꞌ reꞌ. ghG Bi gakllo kanꞌ gok da Caín, gokeꞌ txhen daxiꞌon bayot biꞌcheꞌn. ¿Nnézere bixchen beteꞌ leꞌe? Yel beꞌnn wen da xhinnj keꞌe naꞌn beneꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn biꞌcheꞌ naꞌ bzoeꞌ beneꞌ da wen. ugc Ba bénkzello da ni kanꞌ bzoraollo llonliraꞌll-llo Jesucristo naꞌ: llayaꞌl llieꞌ lwelljllo. f Naꞌ ganninꞌ llroeꞌn noxhanꞌ nake xhiꞌnn Diosenꞌ, naꞌ noxhanꞌ nake xhiꞌnn daxiꞌon: chaꞌ noteze beꞌnne bi zoeꞌ lloneꞌ da wen, naꞌ bi nllieꞌreꞌ beꞌnn lwelljeꞌ, bi nakeꞌ xhiꞌnn Dios chet kaꞌ. Llayaꞌl llieꞌ lwelljllo Qe Chaꞌ norllo ba non Diosenꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ, bill llayaꞌl gonllo da xhinnj, le ba bakobeꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ bill gonllo da xhinnjenꞌ, le ba nakllo xhiꞌnn Dios. gdGNaꞌ chaꞌ zollo llonllo da xhinnje, naksllo xhiꞌnn daxiꞌo, le daxiꞌo naꞌn zokzen llonen da xhinnj ka bxhe yellriote. Ke len naꞌ bed Xhiꞌnn Diosenꞌ yellrio ni nench wchochj wlaneꞌ danꞌ llon daxiꞌon. c9Xhiꞌnnaꞌ daꞌo, bi weꞌre latje no siyeꞌe reꞌ. Chaꞌ llonllo da wen kanꞌ llayaꞌl gonllo naꞌ, zejkzllo lilla kanꞌ zej Xanllo naꞌ. LbNaꞌ chaꞌ lliꞌo llzoatezllo xtiꞌlleꞌn, bibi da xhinnj llonllo, zan chaꞌ lliꞌo zokzllo llonllo da xhinnjenꞌ, bi llejleꞌllo keꞌe, bi nna gombiaꞌlloeꞌn chaꞌ kaꞌ llonllo. aNnézkzello bed Jesucristonꞌ yellrio ni nench yekeꞌe xtoꞌl lliꞌo beꞌnnach, naꞌ ka nak Leꞌe, bibi da xhinnj noneꞌ. :`mNoteze beꞌnne zoeꞌ lloneꞌ da xhinnje, bi lloneꞌ kanꞌ ne Diosenꞌ gonllo, le kat llonllo da xhinnjenꞌ, llyichjllo danꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo naꞌ. D_Naꞌ yeololte beꞌnn ze bexheꞌ batenꞌ yedeꞌ da yobrenꞌ, llaralreꞌ llayib lo yichjraꞌlldaꞌweꞌn nench yeyaken yalle, kanꞌ nak raꞌlldaꞌo Jesucristonꞌ naken yalle. ^9Biꞌchaꞌ daꞌo ak nllieꞌraꞌ, ba nakllo xhiꞌnn Dios, naꞌ bi nna wroeꞌn akrenꞌ gakllo. Zan nnézello katenꞌ yed Jesucristonꞌ da yobre, kanaꞌn reꞌlloeꞌ akrenꞌ nakeꞌ naꞌ, naꞌ yeyak yichjraꞌlldaꞌollonꞌ kanꞌ nak yichjraꞌlldaꞌweꞌ naꞌ. \] 3Legakbeꞌe kanꞌ nllieꞌ Xallo Diosenꞌ lliꞌo danꞌ neꞌe nakllo xhiꞌnneꞌ. Naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌlle Diosenꞌ, bi llayombiaꞌ akreꞌ lliꞌo, le bi nombieꞌ akreꞌ Diosenꞌ. G\Naꞌ ba nnézello Xanllo Diosenꞌ zejeꞌ lloneꞌ kanꞌ llayaꞌl goneꞌn, leskaꞌ llayaꞌl nnézello chaꞌ zejllo llonllo kanꞌ llayaꞌl gonllo naꞌ, naksllo xhiꞌnn Dios.H[ Naꞌ nnaꞌ xhiꞌnnaꞌ daꞌo, llayaꞌl sotezllo wzoallo xtiꞌll Cristonꞌ nench bi lleblloeꞌ katenꞌ yedeꞌ da yobre, naꞌ bi siꞌllo zdoꞌ katenꞌ reꞌllo ba breꞌen. 5ZcJesucristonꞌ ba benneꞌ Spíritu ke Diosenꞌ choꞌn lo raꞌlldaꞌorenꞌ, wzejnieꞌreꞌn reꞌ yeolol danꞌ llayaꞌl chejnieꞌre naꞌ. Naꞌ ka nak Spíritu ke Diosenꞌ lloeꞌn diꞌll li, bi ziyeꞌn. Naꞌ danꞌ zorenen reꞌ llzejnieꞌreꞌn reꞌ, naꞌ bill yálljere no wzejnieꞌ reꞌ bi da kaꞌ nak da li. Ke len naꞌ lewzenay danꞌ bzejnieꞌ Spíritunꞌ reꞌ, naꞌ lesorenteze Jesucristonꞌ. eYCBa bzojaꞌ reꞌ da ni, ba biaꞌa diꞌll ke beꞌnn kaꞌ lleꞌne siyeꞌe reꞌ. eXCNaꞌ Jesucristonꞌ, danꞌ ba bneꞌe gonneꞌ naꞌ, gonneꞌ yel nban zejlikane kello. vWeNaꞌ ka nak reꞌ, lesó lewzenay ka da kaꞌ ba bzénetoꞌ reꞌ, kanꞌ bzoraore llonliraꞌllre Cristo naꞌte. Naꞌ chaꞌ wzoatezre diꞌll keꞌen, naꞌ kaꞌ sorenkze Xallo Diosenꞌ reꞌ ren Xhiꞌnneꞌ Cristo naꞌ. zVmNaꞌ no beꞌnne lloeꞌ diꞌllenꞌ nneꞌe notno Jesucristo bseꞌl Diosenꞌ, leꞌen bi zerén Xallo Diosenꞌ leꞌe. Naꞌ beꞌnnenꞌ lloeꞌ diꞌll nneꞌe Dios naꞌ bseꞌleꞌ Jesucristonꞌ, zorenkze Xallo Diosenꞌ leꞌe. +UO¿Noxha beꞌnn nak beꞌnn wenraꞌlle? Beꞌnn wenraꞌllenꞌ nak beꞌnnenꞌ nneꞌe kere Diosenꞌ bseꞌl Jesúsenꞌ, beꞌnnenꞌ nak Cristo nench nnebieꞌ. Beꞌnnenꞌ ne kaꞌ llwiereꞌ Cristonꞌ, naꞌ llzoeꞌ Xallo Diosenꞌ chlaꞌre ren Xhiꞌnneꞌ Cristo naꞌ. AT{Llzojaꞌ reꞌ da ni, le ba nombiaꞌre diꞌll li ke Diosenꞌ, kere nnello bi nna gombiaꞌren naꞌ, naꞌ leskaꞌ nnézkzere ni to diꞌll wenraꞌll bi ren diꞌll li keꞌen. S1Zan ka nak reꞌ, Cristo naꞌ ba benneꞌ reꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, naꞌllenꞌ yeolol-llo nnézello kanꞌ ne diꞌll li ke Diosenꞌ. _R7Radjllo nizenꞌ blloj beꞌnn kaꞌ blliayiꞌll Cristonꞌ. Le kere do raꞌll akeꞌn benrén akeꞌ lliꞌo txhen llonliraꞌll-llo Cristonꞌ. Le chenak do raꞌll akeꞌ ben akeꞌ txhen, nna zo aklleꞌ llonrén akeꞌ lliꞌo txhen chenake. Naꞌ danꞌ ba balloj akeꞌ naꞌ, nakbieꞌkze bi nak akeꞌ beꞌnn llon lliꞌo txhen. )QKReꞌ nakre ka xhiꞌnnaꞌ daꞌo ak, ba rez llin lla yeyoll yellrio ni. Netoꞌ ba bzénetoꞌ reꞌ, wllin lla yed beꞌnn wlliayiꞌll Cristonꞌ, le nnaꞌ, beꞌnn zan ba zaꞌk ll-lliayiꞌll akeꞌ Cristonꞌ. Ke len naꞌ ba llroeꞌn ba zo rez llin lla yeyoll yellrio ni. _P7Naꞌ da te ke danꞌ de yellrio ni, naꞌ danꞌ llzeraꞌll beꞌnne bi llzenay ke Dios. Zan beꞌnnenꞌ llon kon kanꞌ ne Dios naꞌ, wbankze beꞌnnenꞌ ke chnare. Za zaꞌa beꞌnn wlliayiꞌll Cristonꞌ O-Le yeolol da xhinnj da de rao yellrionꞌ, ka nak yel zeraꞌll da xhinnjenꞌ lleꞌne xpeꞌrllonꞌ, naꞌ da xhinnj kaꞌ zeraꞌll yejraollonꞌ, naꞌ yel llaljenꞌ, ker ka da kaꞌn lleꞌne Xallo Diosenꞌ gonllo. Da kinꞌ naksen da xhinnj da de rao yellrio ni. N1Bi yewere da xhinnjenꞌ de rao yellrionꞌ. Chaꞌ yewello da xhinnjenꞌ de rao yellrionꞌ, zeje diꞌlle bi nllieꞌllo Xallo Diosenꞌ. M Ba bzojaꞌ da ki ke reꞌ beꞌnn gore, le ba nombiaꞌre Jesucristo beꞌnnenꞌ ba zokze ka bxhe yellriote. Leskaꞌ ba bzojaꞌ da ki ke reꞌ bi weꞌo llaban, le ngoꞌ yichjre xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌllenꞌ ba bzoere bi ben daxiꞌon reꞌ gan. OL Ba bzojaꞌ da ki ke reꞌ beꞌnn gore, le ba nombiaꞌre Jesucristonꞌ beꞌnnenꞌ ba zokze kanꞌ bxhe yellriote. Ba bzojaꞌ da ki ke reꞌ beꞌnn weꞌo llaban, le ba bzoere bi ben daxiꞌo reꞌ gan. Da yobre niaꞌ reꞌ, ba bzojaꞌ da ki ke reꞌ, nakre ka xhiꞌnnaꞌ daꞌo, le ba nombiaꞌre Xallo Diosenꞌ. K) Ganni llzojaꞌ reꞌ nakre ka xhiꞌnnaꞌ daꞌo, ka nak Dios naꞌ, ba baziꞌxhenkzeꞌ keré danꞌ llonliraꞌllre Jesucristonꞌ. WJ' Naꞌ chaꞌ llwie lwelljllo, nchole lo raꞌlldaꞌollonꞌ, kon to zejllo ka ga zeje to beꞌnne lchol, beꞌnn bi llreꞌe garenꞌ chejeꞌ, le da xhinnj naꞌ ba ncholen lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. I Noteze chaꞌ nllieꞌ lwelljllo, da li dallo rao beniꞌ ke Diosenꞌ, billbi de da wlliꞌy lliꞌo rao da xhinnjenꞌ. H Noteze laꞌkze chaꞌ nnello dallo rao beniꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ llwie lwelljllo, nna ncholkze lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. !~}|{yxx wUvv uats&rqBponmm,l7kjnii)h6gffsecbb``_^l]\[YXWVV\UTSRQ[ONNLfKJJI'HG4EDCCtBKA@b?>T=<<;/:98>7,5433]22P10y//2-,h++W*))('&&j%%$W#@"!!7  M!)v "dm) 2 D i  !M@1Qh bNnézkzello ley naꞌn nak wen kon chaꞌ gonrenllon llin dogarje. Yg -bLaꞌkze lleꞌn akreꞌ wzejnieꞌ akreꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, ni ke llejnieꞌ akzereꞌ diꞌllenꞌ lloeꞌ akeꞌn, naꞌ ni ke llejnieꞌ akzereꞌ da kaꞌ ne akeꞌ llayaꞌl gonllonꞌ. pf [bBal beꞌnn kaꞌ ba brej yichj akeꞌ diꞌll li naꞌ, naꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll da bibi zaꞌke. e bLlaꞌtyoeraꞌ llepaꞌ reꞌ kaꞌ, le lleꞌnraꞌ nniꞌtllo llieꞌ lwelljllo ka llon beꞌnn nak raꞌlldaꞌo yalle, llayaꞌl gonllo danꞌ nnézello nak wen yeo ras, naꞌ llayaꞌl chejleꞌllo diꞌll li ke Diosenꞌ do yichj do raꞌll-llo. d  bNaꞌ bi wzenay akeꞌ diꞌll da bi llayoll lladó, ke da ben xozxtaꞌo akeꞌ kaꞌ. Le ka nak diꞌll ki kon llonllejlaꞌllen beꞌnne, naꞌ bi llakrenen leakeꞌ gon akeꞌ ka danꞌ broꞌ Diosenꞌ rao naꞌa lliꞌo llejleꞌ xtiꞌlleꞌ naꞌ. Pc bKanꞌ bzaꞌa Éfesonꞌ, byaꞌa ganꞌ nziꞌi Macedonianꞌ, goꞌtyoeraꞌ rweꞌ nench goꞌyoꞌ Éfesonꞌ, naꞌ wiaꞌo nench ke wzejnieꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌll da nak da wxhiyeꞌe. lb SbLlzojaꞌ rweꞌ Timoteo, rweꞌ nakoꞌ ka dogarje xhiꞌnnaꞌ, le bzejnieꞌraꞌ rweꞌ llonliraꞌlloꞌ Cristo naꞌ. Naꞌ llnnabaꞌ so Xallo Diosenꞌ ren Xanllo Jesucristonꞌ, gakrén akchgueꞌ rweꞌ, naꞌ yeyaꞌchraꞌll akeꞌ rweꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌo so kwezoꞌ nbaraz. Zjaniꞌt beꞌnn lloeꞌ diꞌll wenraꞌlle a )bNadaꞌ Pablo llzojaꞌ yich ni, koꞌo rweꞌ Timoteo nakaꞌ postl ke Jesucristo, le Dios naꞌ ren Xanllo Jesucristo naꞌ, brej akeꞌ nadaꞌ gonaꞌ xchineꞌ. Dios naꞌ nakeꞌ wasrá kello, naꞌ Xanllo Jesucristonꞌ nakeꞌ beꞌnn bexhllo yesreꞌe lliꞌo. \`1NNaꞌ sochga Xanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ. Kaꞌn gakchga."_=NLlnnabraꞌ reꞌ wrabre yich ni, nench yene beꞌnne lwelljre kaꞌ zjallaꞌa ganꞌ zore naꞌ, le kaꞌn lleꞌne Xanllo Jesucristonꞌ gonre. j^MNNaꞌ kat ga yellay lwelljre, lewnoꞌp naꞌa lwelljre, naꞌ wroeꞌn nllieꞌ lwelljre. I] NBeꞌnn biꞌche, lesó lennab gakrén Diosenꞌ netoꞌ. W\'NDios beꞌnnenꞌ ba brej lliꞌo nakllo rallneꞌe lloneꞌ kon da ba bneꞌe, ke len naꞌ goneꞌ lliꞌo gak raꞌlldaꞌollonꞌ yalle. Pablonꞌ bnnabeꞌ gakrén Diosenꞌ beꞌnn Tesalónica kaꞌ B[}NDios naꞌ lloneꞌ ka zo bezllo kwasro kone xhbab kello yoꞌ lo raꞌlldaꞌollo. Naꞌ llnnabaꞌ goneꞌ gak lo raꞌlldaꞌorenꞌ yalle. Naꞌ leskaꞌ gonchgueꞌ bibi da xhinnj gonre lo yichjraꞌlldaꞌore, ni kwerp keré, nench naꞌ bibi xhia keré gaꞌt kat yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre. ;ZqNLekweꞌyiꞌll biteze da nak da wlleyiꞌ reꞌ. gYGNNaꞌ lewiayaꞌnn ke diꞌllenꞌ lloeꞌ akeꞌn, naꞌ sore wzenayre da kaꞌ nak da wen. bX=NBi gónere kaze diꞌll da weꞌe beꞌnne lloeꞌ diꞌll da ba goll Diosenꞌ leꞌe. WW'NBi wllonrizre gon Spíritu ke Diosenꞌ danꞌ lleꞌnreꞌ gone keré. V NLeweꞌe yel llioxken ke Dios biteze da llak keré, le kaꞌn lleꞌnreꞌ gon lliꞌo llonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ. (UKNLesoteze lesó leyelwill Dios. &TGNLesoteze lesó leyewé. 6SeNChaꞌ bi da llone beꞌnn reꞌ, bi wayechjre yedilrén leꞌe. Naꞌ lennao legón da wen ren lwelljre, naꞌ lekze kaꞌ lennao, legón da wen ren noteze beꞌnne. RNKaꞌkzenꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ, beꞌnn biꞌche, letil beꞌnne bi lleꞌne gon ak llin, lewpé beꞌnne llatraꞌlle, naꞌ lewzejnieꞌ beꞌnne bi nna chejnieꞌ da nak da llayaꞌl gon akeꞌ. Naꞌ lesó legape yel llxhenraꞌll ke yeolol beꞌnne. Q}N Llayaꞌl gap akreꞌ baraꞌnne, naꞌ llieꞌ akereꞌ ka llin naꞌ llasoꞌn akeꞌn. Naꞌ sorén lwelljre kwasro. BP}N Beꞌnne biꞌche, llaꞌtyoetoꞌ reꞌ, gapre baraꞌnn beꞌnn kaꞌ llon xchin Xanllo Jesucristo naꞌ, le leakeꞌn llwia llyi akeꞌ reꞌ, naꞌ llzejnieꞌ akreꞌ reꞌ. O{N Naꞌllenꞌ legón kanꞌ ba llonkzre, naꞌ leserén lwelljre, naꞌ legakrenlle lwelljre, nench naꞌ sotezre gonliraꞌllre Jesucristonꞌ. Pablonꞌ bzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ kanꞌ llayaꞌl gon akeꞌ naꞌ =NsN Jesucristonꞌ bzaneꞌ yel nban keꞌe, basoꞌt akeꞌ Leꞌe ni ke lliꞌo, nench yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, laꞌkze nna nbanllo o chaꞌ ba gotllo kat yedeꞌ da yobre. 4MaN Kere nbej Diosenꞌ lliꞌo nench saꞌkziꞌllo ke doꞌl kello naꞌn, nbejeꞌ lliꞌo nench gonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ yerallo rao da xhinnjenꞌ. wLgNZan ka nak lliꞌo nakllo ka beꞌnne dá tella. Llayaꞌl sollo gonllo kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ. Llayaꞌl gonliraꞌll-lloeꞌ, naꞌ llieꞌ lwelljllo, naꞌ yewello danꞌ nnézello yesrá Diosenꞌ lliꞌo. Chaꞌ gonllo yeolol da kaꞌ, gakllo ka beꞌnn wakaꞌa ya, beꞌnne nake to de ya da nkweꞌj leꞌe, nench bibi gakreꞌ kat chejeꞌ rao wdile. yKkNLe beꞌnn kaꞌ lltas, tlleꞌlenꞌ lltas akeꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llzolle, tlleꞌlenꞌ llzoll akreꞌ. |JqNKe len naꞌ bi llayaꞌl gatraꞌll-llo ka llon beꞌnn yobre, naꞌ sollo gonllo kanꞌ llazraꞌll Dios naꞌ. I3NNaꞌ nombiaꞌllo Diosenꞌ, naꞌ beniꞌ keꞌen ba llseniꞌn kello ka ke beꞌnn dá tella, naꞌllenꞌ bi nchole yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. H-NNaꞌ lliꞌo beꞌnn biꞌche, bi nchole yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌllenꞌ bi gak kello ka ke to beꞌnn lljaran akeꞌ bi da de keꞌe. cG?NKat nne no beꞌnn ak: “Nbaraz zollo bibi llak kello”, kat llinkze lla kweyiꞌ akeꞌ. Ka llak ke to noꞌre llak bes so bidaꞌo keꞌe, kaꞌkzenꞌ gak ke akeꞌ, bi gak wxhonnj akeꞌ, naꞌ kweyiꞌ akeꞌ. jFMNBa nnézkzere kwasro kat llin lla, yed Xanllonꞌ ka ke to beꞌnn wan, beꞌnn dá tlleꞌlre. nE WNBeꞌnn biꞌche, bill llonen bien wzojaꞌ wzenraꞌ reꞌ, bi lla yed Xanllo Jesúsenꞌ da yobre. ?DyNKe len naꞌ lewasnise lwelljre kanꞌ gak naꞌ.tCaNYeyoll naꞌ, lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ, chaꞌ nna nbanllo yellrio ni, gon Diosenꞌ yeyeprén aklloeꞌ txhen leꞌ yebánꞌ lo bej kaꞌ, naꞌ yellayllo Xanllo Jesúsenꞌ leꞌ yebá naꞌ. Naꞌ lljazorenlloeꞌ ke chnare. (BINNaꞌ ka nake Xanllo Jesúsenꞌ kwineꞌn yetjeꞌ leꞌ yebánꞌ, naꞌ nneꞌe zillje, naꞌ to angl brao naꞌ nneꞌe, naꞌ yénello kwell trompet ke Diosenꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ wasaꞌt benliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ, zgaꞌtek leakeꞌ yebán akeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. JA NNaꞌ llzénetoꞌ reꞌ diꞌll ni, naken danꞌ bsede Xanllo Jesúsenꞌ lliꞌo. Chaꞌ nna nbanllo kat yedeꞌ da yobre, bi nnello yoblle kwiaraollo kerke beꞌnn kaꞌ ba wasaꞌte. n@UNLlonliraꞌll-llo got Jesúsenꞌ, naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ lekze llonliraꞌll-llo Diosenꞌ goneꞌ nench Jesúsenꞌ, kat yedeꞌ da yobre, zancheꞌe beꞌnn kaꞌ ba got benliraꞌll Leꞌe yellrio ni. t?aN Lleꞌnetoꞌ nnézere beꞌnne biꞌche, kanꞌ gak ke beꞌnn benliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ ba got akeꞌ. Lleꞌnetoꞌ nnézere nench ke soyaꞌchre, kanꞌ llon beꞌnne bi llone rez chaꞌ yereꞌe rao da xhinnjenꞌ. N>N Legón kanꞌ ba bniaꞌ naꞌ, nench gakbeꞌe beꞌnn kaꞌ bi non lliꞌo txhen llonkzre wen, naꞌ len gakrenen reꞌ, bibi yálljere da gonrenre llin. Danꞌ gak kate yed Cristonꞌ da yobre $=AN Naꞌ totore leyeyirjlaꞌll bi llin gonre, nench naꞌ so kwezre kwasro kanꞌ nlliatoꞌ biaꞌa naꞌ, naꞌ bi tare wiare bi llasoꞌn beꞌnn yobre. 4<aN Naꞌ da li ba nllieꞌre yeolol beꞌnne lwelljre kaꞌ, zjallaꞌa doxhen ganꞌ nziꞌi Macedonia. Nnaꞌ llaꞌtyoetoꞌ reꞌ beꞌnn biꞌche, lellieꞌ akllreꞌ. @;yN Bi llonen bien wzojaꞌ reꞌ, kanꞌ llayaꞌle llieꞌ lwellj lliꞌo beꞌnnach gonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ. Dios naꞌn ba bzejnieꞌreꞌ reꞌ nench llieꞌ lwelljre. N:NNaꞌllenꞌ chaꞌ reꞌ bi llzoare diꞌll ke da ki ba bzejnieꞌtoꞌ reꞌ, kere xtiꞌll beꞌnnachenꞌ bi llzoare, xtiꞌll Diosenꞌ bi llzoare. Leꞌen benneꞌ lliꞌo Spíritu keꞌen. p9YNDiosenꞌ brejeꞌ lliꞌo nench gakllo beꞌnne raꞌlldaꞌo yalle, kere nench gonllo da xhinnj ki. 8NNi to reꞌ bi gonre da bi llayaꞌl gonre, siyeꞌrizre no beꞌnn lwelljre, naꞌ sorenre noꞌr keꞌe. Bakze beꞌrentoꞌ reꞌ diꞌll kanꞌ basnísetoꞌ reꞌ, kanꞌ gon Xanllo Diosenꞌ da saꞌkziꞌ beꞌnn llon ak yeolol da xhinnj kaꞌ nak ka da ki. 77gNBi gonre kanꞌ llon ak beꞌnne bi nombiaꞌ ak Dios, kon llzorén akeꞌ noteze noꞌre choll weje, naꞌ llon akeꞌ kanꞌ llzaꞌraꞌll lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ. 6NLleꞌne Diosenꞌ nneze totore kanꞌ llayaꞌle sorén xhoꞌr-re, bibi doꞌl gapre, naꞌ gone lwelljre ka to beꞌnn zaꞌke. C5NDiosenꞌ lleꞌnreꞌ soteze sollo gakllo beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle. Bi lleꞌnreꞌ lljatil-llo noꞌre bi nak noꞌr kello o chaꞌ noꞌre lljatileꞌ beꞌnne bi nake xhyiweꞌ. x4iNBa nnézkzere bi ka da kaꞌ blliatoꞌ biaꞌa gonrenꞌ, naꞌ nak aken danꞌ ne Xanllo Jesús naꞌ. `3 ;NNnaꞌ beꞌnn biꞌche, ba broeꞌ bsédetoꞌ reꞌ gonre kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ, naꞌ ba naore llonrenꞌ. Kanꞌ ne Xanllo Jesúsenꞌ, llaꞌtyoetoꞌ reꞌ, nnaollre gonre danꞌ llazraꞌll Diosenꞌ. 2'N Llnnabkztoꞌ goneꞌ sechichre gonliraꞌllreꞌ, naꞌllenꞌ gak raꞌlldaꞌorenꞌ yall rao Xallo Diosenꞌ, naꞌ bibi doꞌl xhia gapre katenꞌ yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre, naꞌ ncheꞌe yeolol beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ nak akeꞌ rallneꞌe.1)N Naꞌ llnnábetoꞌ Xanllonꞌ goneꞌ llieꞌlle lwelljre, naꞌ goneꞌ llieꞌllere yeolol beꞌnnach kaꞌkzenꞌ nllieꞌ netoꞌ reꞌ. {0oN Naꞌ llnnábetoꞌ Xallo Diosenꞌ ren Xanllo Jesucristonꞌ gakrén akchgueꞌ netoꞌ yedwiatoꞌ reꞌ. ;/oN Naꞌ llalwilltoeꞌ do lla do yere, llnnábetoeꞌ goneꞌ yedil yellay lwelljllo da yobre, nench wzejnieꞌlletoꞌ reꞌ akrenꞌ llayaꞌl gonre nench wxenraꞌllyaꞌnnre. .%N Naꞌ ke len naꞌ llawetoꞌ rao Diosenꞌ kanꞌ llonrenꞌ, naꞌ kaꞌ zeteztoꞌ lloeꞌtoꞌ yel llioxken keꞌe kanꞌ llonre naꞌ. Z--NDiꞌll likze nbaraz zotoꞌ, le zechichre llonliraꞌllre Xanllo Cristo naꞌ. 0,YNKaꞌn naken beꞌnn biꞌche, ll-llayraotoꞌ naꞌ biteze zaꞌkziꞌtoꞌ, naꞌ ba bayakxhenraꞌlltoꞌ, ba bnnézetoꞌ zoteze zore llonliraꞌllre Cristonꞌ. A+{NNaꞌ nnaꞌ baraꞌ Timoteonꞌ ba bedeꞌ ganꞌ zore naꞌ, naꞌ ba beꞌreneꞌ netoꞌ diꞌll xhen raz, bneꞌe zokzre llonliraꞌllre Cristonꞌ, naꞌ nllieꞌre yeolol beꞌnne. Naꞌ leskaꞌ neꞌe lljadinraꞌllre netoꞌ, naꞌ zeraꞌllre reꞌre netoꞌ, leskaꞌkzenꞌ zeraꞌll netoꞌ. *{NNaꞌ bi bxhenraꞌllaꞌ, le bi nna nnezraꞌ akre llakre, naꞌllenꞌ bseꞌlaꞌ Timoteo naꞌ, ganꞌ zorenꞌ nench nnezraꞌ chaꞌ do raꞌllrenꞌ llonliraꞌllre Cristonꞌ. Le benaꞌ xhbab gokraꞌ chaꞌ daxiꞌo naꞌn ba bzoen bxhiyeꞌn reꞌ, naꞌ benreꞌn reꞌ. Le chaꞌ ba bzoen benreꞌn reꞌ, ba bendadtoꞌ xchin Diosenꞌ radjre naꞌ chet kaꞌ. )NKanꞌ bzorentoꞌ reꞌ naꞌ, bzénetoꞌ reꞌ, dekz de tello yel llzaꞌkziꞌ, naꞌ nnaꞌ llwiare ba llak kanꞌ bnetoꞌn. 2(]NBseꞌltoeꞌ ganꞌ zorenꞌ nench ni tore bi gak débere bixchen ll-llayraore. Nnézkzere lliꞌo llonliraꞌll-llo Cristonꞌ, llayaꞌle saꞌkziꞌllo yellrio ni. L'NNaꞌ bseꞌltoꞌ beꞌnn lwelljllo Timoteonꞌ ganꞌ zore naꞌ. Naꞌ Timoteo naꞌ lloneꞌ xchin Diosenꞌ, naꞌ llonreneꞌ netoꞌ txhen llyixjweꞌtoꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ. Naꞌ bseꞌltoeꞌ badyeꞌtyoereꞌ reꞌ bi soyaꞌchre, naꞌllenꞌ badwieꞌ reꞌ nench sechichre gonliraꞌllre Cristonꞌ. & NNaꞌ bill bzoetoꞌ danꞌ bill llreꞌe lwelljllo naꞌ. Naꞌ bachoyraꞌlltoꞌ yegaꞌnntoꞌ ganꞌ nziꞌi Atenas. N%NDa li reꞌ llonre nench llawetoꞌ naꞌ nench zotoꞌ nbaraz.8$iNLlawetoꞌ llonre wen, ke len naꞌ zotoꞌ bexhtoꞌ sotoꞌ nbaraz kat yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre, Leꞌe yewereꞌ danꞌ bzejnieꞌtoꞌ reꞌ llzenayre keꞌen. Z#-NNaꞌ to chop ras gokraꞌllaꞌ yedaꞌ, naꞌ daxiꞌo naꞌ bi bennen latje. L"NNetoꞌ, beꞌnn biꞌche, laꞌkze ba bazaꞌtoꞌ ganꞌ zorenꞌ, naꞌ bill llreꞌe lwelljllo, dekz de lljadinraꞌlltoꞌ reꞌ, naꞌ zeraꞌlltoꞌ kwis yedwiatoꞌ reꞌ da yobre. N!Nle ll-llon akeꞌ wzejnieꞌtoꞌ yezikre beꞌnne bi da llayaꞌl gonllo nench yerallo rao da xhinnjenꞌ. Naꞌ llaꞌteze llaꞌa akeꞌ llon akeꞌ kaꞌ, naꞌll llzan aklleꞌ doꞌl ke akeꞌn, ke len naꞌ ba llsaꞌkziꞌ Diosenꞌ leakeꞌ. Pablo lleꞌnreꞌ lljawieꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa Tesalónica da yobre L NNaꞌ beꞌnn wrall ke akeꞌ kaꞌ, basoꞌt akeꞌ Xanllo Jesúsenꞌ, naꞌ kaꞌkze ben akreꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌrén leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Naꞌ leskaꞌn ben akreꞌ netoꞌ baraydo akeꞌ netoꞌ. Naꞌ llaꞌa akeꞌ llon akeꞌ da bi llazraꞌll Diosenꞌ, naꞌ llwie akreꞌ yeolol beꞌnnach, NBeꞌnn biꞌche, ba gok keré kanꞌ gok ke beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll akeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ ganꞌ nbane Judea naꞌ. Bsaꞌkziꞌ beꞌnn wrall ke akeꞌ kaꞌ leakeꞌ, naꞌ kaꞌkzenꞌ basaꞌkziꞌ beꞌnn wrall kere kaꞌ reꞌ. eCN Ke len naꞌ zoteze zotoꞌ lloeꞌtoꞌ yel llioxken ke Dios danꞌ ba bzenayre xtiꞌlleꞌ naꞌ, kanꞌ bdixjweꞌtoꞌn reꞌ. Zakbeꞌkzere bi naken xtiꞌll beꞌnnach, naken xtiꞌll Dios danꞌ lloeꞌtoꞌ naꞌ. Naꞌ xtiꞌll Dios danꞌ lloeꞌtoꞌ naꞌ, llejleꞌre naꞌ llchaꞌn xhbab da yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. pYN Naꞌ golltoꞌ reꞌ gonre da wen kanꞌ llayaꞌl gon lliꞌo nakllo rao naꞌa Diosenꞌ, le ba brejeꞌ lliꞌo nench nnebiaꞌrenlloeꞌ, naꞌ nench goneꞌ gak wen kwis kello katenꞌ lljazorenlloeꞌ ganꞌ llieꞌ naꞌ. N Nnézkzere kanꞌ goꞌtyoetoꞌ reꞌ gonre da wen naꞌ, kanꞌ btipraꞌlltoꞌ reꞌ. Bentoꞌ ka llone to beꞌnne xhiꞌnneꞌ. fEN Renkzrenꞌ nnézere naꞌ ren Diosenꞌ nnezreꞌ, kanꞌ bzorentoꞌ reꞌ, bzotoꞌ do raꞌlltoꞌ radj reꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ. Bentoꞌ kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ nench nono bne naptoꞌ doꞌle. ]3N Beꞌnn biꞌche zaꞌraꞌllkzere kanꞌ bzorentoꞌ reꞌ, bentoꞌ llin kwis ga zerao bzoetoꞌ. Bentoꞌ llin do lla do yere nench bibi gaxt bzoatoꞌ reꞌ, chak badtixjweꞌtoꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. taNNaꞌ danꞌ nllieꞌtoꞌ reꞌ naꞌ, beꞌrentoꞌ reꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ. Naꞌ kere da naꞌze da bentoꞌ, leskaꞌ bsanraꞌll kwintoꞌ bentoꞌ ga zerao bxhaꞌketoꞌ nench gokrentoꞌ reꞌ, le nllieꞌtoꞌ reꞌ. _7NNllieꞌtoꞌ reꞌ kaꞌkze nllieꞌ to noꞌre xhiꞌnneꞌ daꞌo ak llasgoreꞌ. )KNNaꞌ kere llayirjlaꞌlltoꞌ akre gontoꞌ nench gon beꞌnn netoꞌ xhen naꞌ o gonre netoꞌ xhen, o yezikre beꞌnn goneꞌ netoꞌ xhen. Naꞌ wak wchieꞌtoꞌ reꞌ gontoꞌ ka wzenayre ketoꞌ da bseꞌl Cristonꞌ netoꞌ lloeꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌ naꞌ, naꞌ bi llontoꞌn. ]3NNnézkzere kanꞌ bentoꞌ, ni chnia gaze bi nna weꞌtoꞌ diꞌll wallajllo nench yewere xtiꞌlltoꞌn, naꞌ bi bxhiyeꞌtoꞌ reꞌ nench gonnre netoꞌ bi da de keré. Nnezkze kwin Diosenꞌ kaꞌn naken. )KNZokztoꞌ lloeꞌtoꞌ diꞌll kanꞌ lleꞌne Dios, beꞌnnenꞌ bseꞌl netoꞌ chixjweꞌtoꞌ Diꞌll Wen keꞌen. Naꞌ ka nak danꞌ llyixjweꞌtoꞌn, kere llontektoꞌ bien nench yewé beꞌnne, zan nench yewé Diosenꞌ beꞌnnenꞌ nneze bi yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. 8iNLe kanꞌ goꞌtyoetoꞌ reꞌ wzenayre ke Diosenꞌ, bi bzejnieꞌtoꞌ reꞌ krere, ni kere gokraꞌlltoꞌ gontoꞌ da xhinnj, ni kere gokraꞌlltoꞌ siyeꞌtoꞌ reꞌ. %CNNaꞌ nnézkzere kanꞌ bxhaꞌkziꞌtoꞌ kanꞌ byejtoꞌ ganꞌ nziꞌi Filipos, naꞌ kanꞌ bziꞌchiꞌll beꞌnn kaꞌ netoꞌ. Naꞌ Dios naꞌ gokrén netoꞌ nench bi bllebtoꞌ bdixjweꞌtoꞌ Diꞌll Wen keꞌen raore, laꞌkze beꞌnn zan bllon akeꞌ chixjweꞌtoꞌn. U %NBeꞌnn biꞌche, reꞌ nnézere danꞌ badwiatoꞌ reꞌ, bi bden kaꞌze. # AN Naꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll zore bezre katenꞌ yetj Xhiꞌnneꞌ Jesúsenꞌ yebánꞌ, yedeꞌ yellrionꞌ da yobre, beꞌnnenꞌ basbán Diosenꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ danꞌ llonliraꞌll-llo Jesúsenꞌ, ba basreꞌe lliꞌo nench bi saꞌkziꞌllo kat llin lla. N Naꞌ beꞌnn zan lloeꞌ akeꞌ diꞌll ka wen naꞌ benrenre netoꞌ kanꞌ badwiatoꞌ reꞌ, naꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll kanꞌ benre brej yichjre bill llonliraꞌllre lwaꞌa keré kaꞌ, naꞌ ba llonliraꞌllre Dios dogarje beꞌnn zo ke chras. 3 aNBxhiꞌzen ganꞌ zore naꞌ, goslas xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ kere beꞌnn llaꞌa Macedonia naꞌ ren Acaya naꞌzenꞌ, gateze beꞌnn ake, ba nnez akreꞌ kanꞌ llonliraꞌllre Diosenꞌ, naꞌllenꞌ bill yalljen weꞌtoꞌ diꞌll, akrenꞌ gon akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. _ 9NNaꞌ danꞌ zore llontezre da wen naꞌ, ba breꞌe beꞌnn yell kaꞌ ganꞌ nziꞌi Macedonia ren beꞌnn llaꞌa ganꞌ nziꞌi Acaya kanꞌ llonre naꞌ, naꞌ ba nao aklleꞌ llonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ.  NNaꞌ reꞌ zore llonre da wen kanꞌ ben netoꞌ, naꞌ kanꞌ ben Xanllo Jesucristonꞌ. Bzenayre diꞌll beꞌrentoꞌ reꞌ ke Leꞌe, naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ llonen bzore nbaraz llzenayren, laꞌkze da zan da ba bxhaꞌkziꞌre bzenayre keꞌe. a  =NNaꞌ Diꞌll Wen danꞌ bzejnieꞌtoꞌ reꞌ ke Jesucristonꞌ, kere nnello naken to diꞌllzenꞌ. Kone Spíritu ke Dios naꞌn gokrenen netoꞌ bzejnieꞌtoꞌ reꞌ ren yel wak keꞌe naꞌ, le nnézetoꞌ diꞌll danꞌ bzejnieꞌtoꞌ reꞌn naken da li. Nnézkzere kanꞌ bentoꞌ da wen chak bzorentoꞌ reꞌ nench gokrentoꞌ reꞌ. l  SNBeꞌnn biꞌche, nnézetoꞌ nllieꞌ Diosenꞌ reꞌ, naꞌ ba brejeꞌ reꞌ, nakre rallneꞌe. z  oNNaꞌ kat llalwilltoeꞌn, lljasaꞌraꞌlltoꞌ yeolol da wen naꞌ danꞌ llonre, danꞌ llonliraꞌllre Diosenꞌ, naꞌ danꞌ nllieꞌreꞌ. Naꞌ lljasaꞌraꞌlltoꞌ kanꞌ zechichre bexhre danꞌ yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre. j  ONYoꞌy ras kat llalwilltoꞌ Xallo Diosenꞌ, lloeꞌtoꞌ yel llioxken keꞌe ke yeololre. $ ENNadaꞌ Pablo llzojaꞌ reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre Xanllo Jesucristonꞌ ganꞌ nziꞌi Tesalónica, naꞌ nakre txhen Xallo Diosenꞌ. Naꞌ nadaꞌ ren Silvano ren Timoteo llnnabtoꞌ rao Xallo Diosenꞌ ren rao Xanllo Jesucristonꞌ, gakrén akchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz. Beꞌnn Tesalónica kaꞌ broeꞌ akreꞌ llejleꞌ akeꞌ ke Jesucristonꞌ a;Naꞌ katenꞌ lladop llallayre, lewnoꞌp naꞌa lwelljre katenꞌ wap lliox lwelljrenꞌ, nench wroeꞌn nllieꞌ lwelljre. Naꞌ llnnabaꞌ so kwezchgare nbaraz, reꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ. Kaꞌn gakchga.oW Beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll akeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ ganꞌ nziꞌi Babilonia, llwap akeꞌ reꞌ lliox. Naꞌ leskaꞌ Marcos beꞌnnenꞌ nonaꞌ ka xhiꞌnnaꞌ, llwapeꞌ reꞌ lliox. q[ Beꞌnn biꞌchllo Silvano naꞌ, leꞌen nllieꞌraꞌ kwis, zeteze zeꞌe lloneꞌ kanꞌ llayaꞌl goneꞌ naꞌ, ba bzojeꞌ xtiꞌllaꞌn leꞌ yich ni. Naꞌ leꞌ yich ni llaꞌtyoeraꞌ reꞌ sokzre gonre wen, naꞌ llzejnieꞌraꞌ reꞌ kanꞌ ba gokrén Diosenꞌ reꞌ, nench nnézere nllieꞌkzereꞌ reꞌ. Ke len naꞌ wxenraꞌllkzreꞌ. 9k Llayaꞌl sollo gonlloeꞌ xhen ke chnare, le yaꞌnnenꞌ zaꞌke, naꞌ llnebiaꞌlleꞌ ka nollre. Kaꞌn gakchga. Pedronꞌ llwape lliox beꞌnnenꞌ llwia llol yichenꞌ - Zan kate ba bde danꞌ zaꞌkziꞌllo choll yellrio ni, Dios naꞌkze goneꞌ gak yichjraꞌlldaꞌollonꞌ kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ, nench soello gonliraꞌll-lloeꞌ, naꞌ sello war. Le nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo, naꞌ llakreneꞌ lliꞌo biteze da llak kello, naꞌ ba brejeꞌ lliꞌo llonliraꞌll-llo Cristonꞌ, nench yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, ganꞌ yoꞌ beniꞌ xhen keꞌe naꞌ. zm Llayaꞌl sello war, bi wzenayllo ke daxiꞌon, naꞌ sello war wxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ, le nnézello beꞌnn biꞌchllo kaꞌ nxenraꞌll akeꞌ Leꞌe doxhen yellrio, lekze kaꞌn zaꞌkziꞌ akeꞌ doxhenkze kanꞌ llak kello ni. .ULlayaꞌl gonllo bien gonllo da zaꞌke, naꞌ sollo bi gatraꞌll-llo, le dateze daxiꞌon lliꞌnaon, lleꞌnen koꞌn lliꞌo nez xhinnjenꞌ, le llawén wlleyiꞌn lliꞌon, naꞌ llayirjlaꞌllen akre gonen, llonen ka llon to bell yiꞌx znia, llosiaꞌbaꞌ yirjbaꞌ ba gaobaꞌ. s_Naꞌ yeolol bi da zed kello, llayaꞌl wkwaꞌnnllon rao naꞌa Diosenꞌ, le Leꞌen llapeꞌ lliꞌo. ykLlayaꞌl gakllo beꞌnn nexjraꞌlle rao Dios beꞌnn yel wak xhen naꞌ, nench llin lla goneꞌ gakllo xhen. ~#Naꞌll leskaꞌ reꞌ bi llaban ak, lewxhexj yichjre rao beꞌnn kaꞌ nbeje llwia reꞌ. Naꞌ yeololre lewxhexj yichjre wzenay ke lwelljre, le:Diosenꞌ bi llazraꞌlleꞌ beꞌnn yaꞌraꞌll kaꞌ,
zan llakreneꞌ beꞌnn nak beꞌnn nexjraꞌlle. f}EXanllo Jesucristonꞌ nakeꞌ ka xan yeololte gop xhiꞌre. Naꞌ kate yedeꞌ da yobre, kanaꞌ wzoeꞌ reꞌ nbaraz kwis chaꞌ benre xchin Diosenꞌ do raꞌllre, naꞌ kere da yeyoll yedó ka danꞌ gonneꞌ reꞌn. o|WNaꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ wiare naꞌ, bi gon akereꞌ ziꞌd znia nench wzenay akeꞌ keré, legonteze kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ, nench reꞌe akreꞌ kanꞌ llonre naꞌ, naꞌ wia akeꞌ lekze kaꞌn llayaꞌl gon leakeꞌ. A{{Legap lewiá beꞌnn kaꞌ ben Diosenꞌ rao naꞌre, ka llon to beꞌnn llaꞌa xhiꞌr daꞌo keꞌe naꞌ llapebaꞌ. Legonen do yich do raꞌllre kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ, naꞌ bi gonre gákere no llchieꞌ reꞌ gonren naꞌ, naꞌ bi gonren nench gonre gan mell, leyewé legonen do yichj do raꞌllre. z Llaꞌtyoeraꞌ reꞌ beꞌnn gor ake, nllojre nench llyi llwia lwelljre llonliraꞌllre Cristonꞌ. Nadaꞌ leskaꞌ nllojaꞌ llwia llyiaꞌ beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Xanllonꞌ, naꞌ breꞌraꞌ bxhaꞌkziꞌ Cristonꞌ, naꞌ lloeꞌrenaꞌ beꞌnne diꞌll kanꞌ goken, naꞌ lekze nnezraꞌ wllin lla yellinaꞌ ganꞌ llieꞌ, ganꞌ yoꞌ beniꞌ xhen keꞌe naꞌ. hyIKe len naꞌ kate saꞌkziꞌllo danꞌ llonllo kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, llayaꞌl sokzllo gonllo da wen, naꞌ gon kwinllo rao naꞌa Dios, le Leꞌen beneꞌ lliꞌo beꞌnnach, naꞌ zokzeꞌ llakreneꞌ lliꞌo.ax;Naꞌ ka nak beꞌnn wen kaꞌ zjak lixhej ganne yerá akeꞌ, naꞌll beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Diosenꞌ, naꞌ nao akseꞌ llon akeꞌ da xhinnj, ¿akre wayollrén beꞌnn kaꞌ da xhinnj ke akeꞌ kaꞌ lla? wBa bllin lla sorao gak yel koxchis ke Xanllo Diosenꞌ lo yoꞌ rilleꞌ, ganꞌ lldop ll-llay beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Leꞌe. Naꞌ chaꞌ ba bzorao yel koxchis keꞌen ren lliꞌo, ¿akreꞌ gak ke beꞌnn kaꞌ bi llzenay lloaꞌ xtiꞌll Diosenꞌ? vLe chaꞌ saꞌkziꞌre ni ke Cristo naꞌ, bi wayeꞌre kanꞌ llak kerénꞌ, zan leweꞌrao Diosenꞌ da ba llonliraꞌllreꞌn. fuENaꞌ chaꞌ saꞌkziꞌre, wenre gaken ni ke danꞌ llonre da wen naꞌ, kere ni ke danꞌ nakre beꞌnn wen xhia, beꞌnn wan, beꞌnn wen billre da xhinnj o chaꞌ llchix xhbab keré radj bi da llak ke beꞌnn yobre. tNbarazenꞌ llak keré katenꞌ ziꞌchiꞌll beꞌnne reꞌ, danꞌ llonliraꞌllre Cristonꞌ, le Spíritu ke Diosenꞌ danꞌ zaꞌken llakrenen reꞌ. Beꞌnn kaꞌ llsaꞌkziꞌ reꞌn, ll-lliayiꞌll akeꞌ Cristonꞌ, zan reꞌ llonreꞌ xhen. osW Ke len naꞌ llayaꞌl yewere katenꞌ llzaꞌkziꞌre danꞌ nxenraꞌllre Cristonꞌ, le llak keré kanꞌ gok ke Cristonꞌ kanꞌ bxhaꞌkzieꞌ. Leskaꞌ yewere sore nbaraz kate llin lla yed Cristo beꞌnnenꞌ zaꞌk kwis. =rs Nllieꞌraꞌ reꞌ beꞌnn biꞌche, naꞌ lleꞌnraꞌ bi gakgánere kanꞌ llak kerénꞌ llsaꞌkziꞌ beꞌnne reꞌ kwis. Bi naken da yebánere, da llayaꞌlkze gaken. hqI Chaꞌ Diosenꞌ nonneꞌ kello chixjweꞌllo xtiꞌlleꞌn, naꞌ llayaꞌl chixjweꞌllon. Naꞌ chaꞌ nonneꞌ kello gakrenllo beꞌnne, llayaꞌl gakrén aklloeꞌ do yichj do raꞌll-llo, le kone Dios naꞌkzenꞌ llak llakrén aklloeꞌ. Kate bi da gonllo, gonllon ka gak Diosenꞌ xhen danꞌ bseꞌleꞌ Jesucristonꞌ kello. Zaꞌken gonlloeꞌ xhen zejlikane, naꞌ zaꞌken nnebieꞌ zejlikane. Kaꞌn gakchga. Waꞌt da saꞌkziꞌ lliꞌo llonliraꞌll Cristonꞌ Jp  Kon kanꞌ ba gokrén Diosenꞌ totollo, naꞌ llonneꞌ lliꞌo bi da llak llonllo, naꞌ llayaꞌl gonrenllon llin gakrén lwelljllo, le nllaꞌa nllaꞌa de da nonneꞌ ke totollo llonllo. so_ Naꞌ llayaꞌl wrebllo no beꞌnn lwelljllo kate yed akeꞌ ganꞌ zollonꞌ, naꞌ bi yelliꞌlloeꞌ. 'nGNaꞌ da nakll lliarao, llieꞌ lwelljllo do yichj do raꞌll-llo, le kat nllieꞌ lwelljllo, llaziꞌxhenllo ke beꞌnn kat biteze da llon akreꞌ lliꞌo. m5Ba zo rez yeyoll yellrionꞌ. Len naꞌ llayaꞌl sollo gonllo da wen, naꞌ gonllo ka beꞌnn llnnaꞌ yere, naꞌ sotezllo yelwill-llo Dios. olWLe ke len naꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn bdixjweꞌ Diꞌll Wen keꞌen rao beꞌnn ba wasaꞌt. Diosenꞌ gokraꞌlle nniꞌt beꞌnne nbaraz ke chnare kanꞌ zo Leꞌe, laꞌkze nchoyeꞌ de yel got ke yeolol beꞌnnach yellrio ni. &kEZan wllin lla kat nnabyolle Diosenꞌ leakeꞌ yeolol da kaꞌ ben akeꞌ, Leꞌen beze wchoybieꞌ akre gak ke beꞌnn nna nban, ren beꞌnn ba wasaꞌte. j'Naꞌ ke len naꞌ, beꞌnn kaꞌ nna nao llon da xhinnj kaꞌ, llabán akreꞌ bill llonrén akreꞌ txhen, naꞌ nnechach akeꞌ ke reꞌ. $iAKanaꞌ benre ka llon beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Dios. Benre da nak zdoꞌ, benre kon da bzeraꞌll raꞌlldaꞌore, bzóllere, benre llakia ga llonre no lnni, naꞌ weꞌjre, naꞌ benliraꞌllre no lwaꞌa keré, no yej wzan da kaꞌ bne Diosenꞌ bi llayaꞌl wxenraꞌll-llo. h3Naꞌ bill sollo gonllo da xhinnjenꞌ chak nna nbanllo, bill gonllo kon da nen ke lliꞌo beꞌnnach, zan sollo gonllo da llazraꞌll Dios naꞌ. qg ]Cristonꞌ gokeꞌ beꞌnn de beꞌr llen, naꞌ bxhaꞌkzieꞌ yellrio ni, len naꞌ llayaꞌl gonllo kanꞌ beneꞌ, naꞌ gonllo war kat saꞌkziꞌllo. Le chaꞌ ba bxhaꞌkziꞌllo, llakrenen bill llzenayllo ke da xhinnjenꞌ. If Naꞌ nnaꞌ ba bayep Jesucristonꞌ yebá ganꞌ jallieꞌ chaꞌwe ganꞌ llia Diosenꞌ, naꞌ llxhexj yichj yeololte angl, naꞌ yeololte no nap yel llnebiaꞌ llzenay akeꞌ keꞌe.qe[Naꞌ danꞌ gok kaꞌ llonen ka ke lliꞌo ll-lloa nis nnaꞌ, le ba barallo rao da xhinnjenꞌ. Naꞌ kere blloallo nisenꞌ nench bayakte kwerp kellonꞌ yalle, zan bnnabllo bayoneꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ yalle, nench nnézello bibi doꞌl kello de. Naꞌ ba nak raꞌlldaꞌollonꞌ yalle nnaꞌ, danꞌ babán Jesucristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. )dKLeakeꞌn bi bzenay akeꞌ ke Diosenꞌ kanaꞌ, laꞌkze bdapeꞌ yel llxhenraꞌlle ke leakeꞌ, brezeꞌ wzenay akeꞌ kanꞌ ben Noénꞌ to barco xhen naꞌ. Naꞌ to chopgueꞌ byoꞌ loenꞌ, naꞌ bi blleyiꞌ akeꞌ, xoꞌn akzeꞌ byoꞌ lo barconꞌ bará akeꞌ lo nisenꞌ. #c?Rao Spíritu keꞌe naꞌ, byejeꞌ jatixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ rao beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa ba neyj akeꞌ ganꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare. CbLe Cristonꞌ lekze bxhaꞌkzieꞌ. Laꞌkze bnaweꞌ da zej da li rao Dios, beꞌe latj goteꞌ ni ke xtoꞌl beꞌnnach chniaze, naꞌ danꞌ beneꞌ kaꞌ zaꞌken ke chnare. Goteꞌ nench bzoeꞌ lliꞌo nbaraz rao Dios. Naꞌ laꞌkze bet akeꞌ Leꞌe, babankzeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ rao Spíritu. a+Wenre saꞌkziꞌllo ni ke danꞌ llonllo da wen naꞌ, chaꞌ kaꞌn lleꞌne Diosenꞌ gak kello, kerke da saꞌkziꞌllo llonllo da xhinnj. g`GNaꞌ llayaꞌl gonllo nench nnézello lo raꞌlldaꞌollo bibi doꞌl kello de rao Dios, naꞌllenꞌ kat bi da nne akeꞌ kello danꞌ nxenraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌ nnez akreꞌ llonllo wen, naꞌ wayeꞌe akreꞌ. L_Zan llayaꞌl wxenraꞌll-llo Cristonꞌ lo raꞌlldaꞌollo, le nakeꞌ Xanllo. Naꞌ batteze llayaꞌl sollo kwexhllo nench yelliꞌllo xtiꞌll beꞌnne chaꞌ nnabreꞌ lliꞌo, bixchen zollo rez yellinllo ganꞌ llia Diosenꞌ ke chnare. Naꞌ llayaꞌl gap aklloeꞌ baraꞌnne, weꞌrén aklloeꞌ diꞌll chaꞌo. ;^oLaꞌkze chaꞌ bi da llsaꞌkziꞌ beꞌnne lliꞌo, danꞌ naollo da zej to li, nbaraz wzoa Diosenꞌ lliꞌo. Naꞌ bi llayaꞌl llebllo beꞌnn kaꞌ, naꞌ bi gakgánello. d]A ¿Noxha gak wkwaꞌnntont reꞌ, chaꞌ zotezre llonre da wen do yichj do raꞌllre? J\  Le Xanllo Diosenꞌ zoeꞌ llwieꞌ beꞌnn llon da li,
naꞌ llzenayeꞌ kat llalwill akeꞌ Leꞌe.Zan beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ, ba nwia Diosenꞌ goneꞌ da saꞌkziꞌ akeꞌ. 0[Y Llayaꞌl kwej yichjeꞌ da xhinnj kaꞌ, naꞌ goneꞌ da wen.Llayaꞌl kweꞌ yichjeꞌ goneꞌ ga zerao saꞌkeꞌ, nench sorén beꞌnn lwelljeꞌ wen. ?Zw Kaꞌn gonllo, le nyojen nen:Beꞌnn lleꞌne so kweze nbaraz, llayaꞌl wsaꞌkeꞌ yel nne, naꞌ bill weꞌe diꞌll xhinnj,
naꞌ bill weꞌe diꞌll wenraꞌlle. Y Chaꞌ bi da xhinnj llone beꞌnne lliꞌo, bi wnnabllo yeyakte da xhinnj keꞌe. Chaꞌ no beꞌnn llchacheꞌ kello, bibi yelliꞌllo keꞌen, yezillre nnabllo gak da wen ke akeꞌ, le kaꞌn ba bzoa Diosenꞌ lliꞌo gonllo, nench gonnen latj sollo nbaraz. "X=Yeolol-llo llayaꞌl toz ka gakllo, naꞌ llayaꞌl yeyaꞌchraꞌll-llo chaꞌ bi llak ke beꞌnn lwelljllo. Llayaꞌl llieꞌlloeꞌ do raꞌll-llo ka no beꞌnn biꞌch lwelljllo, naꞌ llayaꞌl gakllo beꞌnn chaꞌo rao beꞌnn lwelljllo, naꞌ bi gonllo xhen kwinllo. ,WQLeskaꞌ reꞌ beꞌnn byio, leskaꞌ llayaꞌl gakre beꞌnn wen rao noꞌr keré, naꞌ gap akreꞌ baraꞌnne, le bi nak akeꞌ beꞌnn war ka reꞌ beꞌnn byio. Le yeololkzllonꞌ, nllieꞌ Dios llonneꞌ yel nban kello, kanꞌ nonnkzeꞌ ke leakeꞌ. Naꞌllenꞌ llayaꞌl gon akereꞌ wen nench bibi wllon kat yelwillre Diosenꞌ. Kanꞌ gonllo chaꞌ llsaꞌkziꞌ akeꞌ lliꞌo laꞌkze llonllo da wen VKanꞌ ben da Sara, noꞌr ke da xozxtaꞌollo Abraham, bzoeꞌ xtiꞌll xhyiweꞌn, naꞌ golleꞌ leꞌe: “Xanaꞌ”. Naꞌ reꞌ chaꞌ sotezre gonre da wen, naꞌ bi llebre, naꞌll nne akeꞌ nakre xhiꞌnn da Saranꞌ, le llonre kanꞌ beneꞌ naꞌ. SUKanaꞌ bllaꞌa noꞌr ak beꞌnn benliraꞌll Dios, naꞌ ben kwin akeꞌ rao neꞌe. Leakeꞌn gok akeꞌ beꞌnn nexjraꞌlle, naꞌ bzoa akeꞌ xtiꞌll xhyio akeꞌn, bi da goll akeꞌ leakeꞌ. TyDanꞌ nak lliarao, gak raꞌlldaꞌore wen. Naꞌ zaꞌkllen rao Dios gakre beꞌnn nexjraꞌlle, ke da ki bi te ke. [S/Naꞌ kere tetere yezochaꞌore, naꞌ wapaꞌ yichjraore, naꞌ wlliarize kwinre ya chaꞌo nziꞌi oro, naꞌ gakre no raꞌll chaꞌo. Bibi de gakrén danꞌ reꞌ, nench gak yichjraꞌlldaꞌorenꞌ yall. '~F|{zyy*xIvuts~r|qpp+onmlkjji\hhMgfdecbaa_^]o\[ZYY.XWUETLSRR;QPOvNN"LLzJIInHGkFZEDCBBA@@>>=<;;k:?887s655 43q21/.-,+++'* )'&%%$"! 1) *(kCCF# N , J WVa"!/'msS Naꞌ noteze beꞌnne llaziꞌxhenre keꞌe, leskaꞌ nadaꞌ llaziꞌxhenaꞌ keꞌe. Naꞌ kaꞌ llaziꞌxhenaꞌ ke beꞌnne, chaꞌ zo da llayaꞌl yeziꞌxhenaꞌ, llaziꞌxhenaꞌn rao Cristonꞌ nench llakrenaꞌ reꞌ, r Bakze bzojaꞌ reꞌ batnaꞌ nench nnezraꞌ akrenꞌ llonre, chaꞌ llzenayre kiaꞌ yeolol danꞌ ba bniaꞌ gonre naꞌ. q Ke len naꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ, wroeꞌchgare yel nllieꞌn ba zo lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ ren beꞌnnenꞌ ben kaꞌ. ypkBillbi gónereꞌ, leyeziꞌxhen keꞌe, naꞌ legonchoch raꞌlleꞌ nench soereꞌ yel llakyaꞌche keꞌen. so_Ganꞌ ndopre naꞌ bchoyre saꞌkziꞌ beꞌnnenꞌ ben da xhinnjenꞌ, naꞌ to kaꞌtze naken wenꞌ. }nsGokyaꞌchraꞌ kanꞌ ben beꞌnnenꞌ ben da xhinnjenꞌ, naꞌ kere nadzaꞌn gokyaꞌchraꞌ. Yeololkzrenꞌ gokyaꞌchere raꞌt weje kanꞌ goken. Niaꞌ gokyaꞌchere raꞌt weje nench ke nnetkaꞌ da xhen gorenꞌ gokyaꞌchello. ;moBzojaꞌ reꞌ, le yoaꞌ da zed kwis, danꞌ gokyaꞌchraꞌ kanꞌ llonre naꞌ, naꞌ bllellkzaꞌ keré. Naꞌ danꞌ bzojaꞌ yich ki naꞌ, kere gokraꞌllaꞌ wzoayaꞌchaꞌ reꞌn, gokraꞌllaꞌ gakbeꞌre nllieꞌraꞌ reꞌn. Bne Pablo llayaꞌl yeziꞌxhen akeꞌ ke beꞌnn ba ben da xhinnj ql[Naꞌ kaꞌkzenꞌ bzojaꞌ reꞌ nench naꞌ katenꞌ yedaꞌ ganꞌ zorenꞌ, bill gonre da xhinnj danꞌ bzoayaꞌch nadaꞌ, le llayaꞌl gonre da yeweraꞌ. Naꞌ bezaꞌ sore nbaraz katenꞌ gonre danꞌ wzoa nadaꞌ nbaraz. kLe chenak badzoayaꞌchaꞌ reꞌ, ¿noxha zo yeyón nadaꞌ yezoaꞌ nbaraz? Le ba badzoayaꞌchaꞌ reꞌn chet kaꞌ. wj iKanꞌ gok bchoyraꞌllaꞌ bi badwiaꞌ reꞌ, le gokbeꞌraꞌ chenak yedwiaꞌ reꞌ, naꞌ gakyaꞌchere. i 5Nnézkzere kere lleꞌnetoꞌ nnebiaꞌtoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌore; llakrenztoꞌ reꞌn nench naꞌ sore nbaraz, naꞌ wxenraꞌllyaꞌnnre. h Bi nna yedaꞌ Corinto ganꞌ zore naꞌ, yedwiaꞌ reꞌ kanꞌ bniaꞌ gonaꞌ naꞌ, bi nna yedaꞌ nench ke yedtilaꞌ reꞌ ke da xhinnj kaꞌ llonre naꞌ. Diosenꞌ nombieꞌ yichjraꞌlldaꞌwaꞌ, naꞌ nnezreꞌ diꞌll ki niaꞌn naken da li. Xg +Naꞌ benneꞌ lliꞌo Spíritunꞌ, naꞌ zon lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ nench nnézello Dios naꞌ ba bxhieꞌ lliꞌo ka no xhiꞌnneꞌ, naꞌ yeolol da wen ba bneꞌe goneꞌ, wllin lla kat goneꞌn. cf ADios naꞌ brejeꞌ reꞌ ren netoꞌ, naꞌ lloneꞌ zello llonliraꞌll-llo Cristonꞌ. ^e 7Le yeolol da wen ba bne Diosenꞌ goneꞌ, nnézkzello gonkzeꞌn danꞌ bseꞌleꞌ Jesucristonꞌ. Ke len naꞌ kone yel llakrén ke Jesucristonꞌ, llonliraꞌll-llo Diosenꞌ llelloeꞌ: “Kaꞌn gakchga.” 9d mLeskaꞌ Jesucristonꞌ beꞌnnenꞌ nak Xhiꞌnn Dios, toze ka nakeꞌ batteze, bi nne gon chopre chaꞌ bi da bneꞌe goneꞌ. Yeololte bi da ba bneꞌe goneꞌ, llonteꞌn. bc ?Nneze Diosenꞌ kat binꞌ lleꞌnetoꞌ gontoꞌ, bi llon chope lo raꞌlldaꞌotoꞌn. Qb Do raꞌllaꞌ gokraꞌllaꞌ kaꞌ, kere llonaꞌ kon ka nen kiaꞌ kanꞌ llon beꞌnn bi nxenraꞌll Dios, kat bi da gon akeꞌ to ne akeꞌ: “Gonaꞌn”, naꞌ to ne akeꞌ: “Bi gonaꞌn”. ]a 5Gokraꞌllaꞌ tiaꞌ wiaꞌ reꞌ kanꞌ bdiaꞌ byaꞌa ganꞌ nziꞌi Macedonia, naꞌ gokraꞌllaꞌ yediaꞌ kanꞌ bazaꞌa ganꞌ byaꞌa naꞌ. Naꞌ gakrenre nadaꞌ yeyaꞌa ganꞌ nziꞌi Judea naꞌ. `  Naꞌ kone len naꞌ gokraꞌllaꞌ yedwiaꞌ reꞌ nench yellop rase sollo txhen, benaꞌ xhbab yewere yedwiaꞌ reꞌ. 3_ akanꞌ ba byejnieꞌren raꞌt naꞌ, nench naꞌ kat llin lla yed Xanllo Jesúsenꞌ da yobre, yewere nakre netoꞌ txhen, naꞌ yewé ren netoꞌ naktoꞌ reꞌ txhen. ^  Yich kaꞌ llzojtoꞌ reꞌ, naken da gak wrabre, naꞌ chejnieꞌre kon kanꞌ nyojen naꞌ, naꞌ gonaꞌ rez chejnieꞌren kwasro, f] G Llaweraꞌ lloaꞌa diꞌll kanꞌ llontoꞌ naꞌ, le nnézetoꞌ lo raꞌlldaꞌotoꞌ llontoꞌ wen keré, do yichj do raꞌlltoꞌ, naꞌ renkze ke noteze beꞌnne. Kere nello danꞌ naktoꞌ beꞌnn siꞌn naꞌ llontoꞌ wen naꞌ, zan danꞌ nllieꞌ Diosenꞌ netoꞌ, ke len naꞌ llakreneꞌ netoꞌ llontoꞌ wen ke yeolol beꞌnne. |\ s chaꞌ reꞌ gakrenre netoꞌ yelwill-llo Diosenꞌ sereneꞌ netoꞌ. Naꞌ chaꞌ zanre gonre kaꞌ, naꞌll leskaꞌ zanre weꞌre yel llioxken keꞌe kat ba gokreneꞌ netoꞌ naꞌ. Pablonꞌ neꞌe bixchen bllereꞌ chejeꞌ Corintonꞌ [  Dios naꞌ basreꞌe netoꞌ bi gottoꞌ. Naꞌ nnaꞌ nna llasrakzeꞌ netoꞌ. Naꞌ nna llontoꞌ rez wasrakzeꞌ netoꞌ batteze, lZ S Bentekztoꞌ xhbab lo raꞌlldaꞌotoꞌ ba zaꞌa yel gotenꞌ. Kanꞌ gok ketoꞌ nench bsedren netoꞌ bi wxenraꞌll kwintoꞌ, naꞌ bsedren netoꞌ llayaꞌl wxenraꞌlltoꞌ Dios beꞌnnenꞌ llasbán beꞌnn wat kaꞌ. [Y 1Beꞌnn biꞌche lleꞌnetoꞌ nnézere kanꞌ bxhaꞌkziꞌtoꞌ kanꞌ bzotoꞌ ganꞌ nbaneꞌ Asia naꞌ. Bxhaꞌkziꞌtoꞌ kwis, lláksetoꞌ bill yezokze, naꞌ bentekztoꞌ xhbab gattoꞌ naꞌze. BX Bexhtoꞌ soere danꞌ llak kerénꞌ, le nnézetoꞌ katenꞌ zaꞌkziꞌre kanꞌ zaꞌkziꞌ netoꞌ, leskaꞌ llayónn Diosenꞌ reꞌ yel llxhenraꞌll kanꞌ llonkzreꞌ netoꞌ. 9W mDa zan da llak ketoꞌ danꞌ llroeꞌ llsedtoꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ zaꞌksen nench llayonntoꞌ reꞌ yel llxhenraꞌll bi da zaꞌkziꞌre, naꞌ llakrenen reꞌ nench yellinre ganꞌ llia Dios naꞌ. Diosenꞌ llonneꞌ netoꞌ yel llxhenraꞌll kat bi llak ketoꞌ nench naꞌ lekze netoꞌ llayonntoꞌ reꞌ yel llxhenraꞌll kat bi da llak keré, nench naꞌ reꞌ soere kat zaꞌkziꞌre kanꞌ zaꞌkziꞌ netoꞌ. *V OLlzaꞌkziꞌtoꞌ kwis kanꞌ bxhaꞌkziꞌ Cristo naꞌ, naꞌ kaꞌn llayónn Diosenꞌ netoꞌ da xhen yel llxhenraꞌlle le nxenraꞌlltoꞌ Cristo naꞌn. &U GLeꞌen llonneꞌ netoꞌ yel llxhenraꞌll ke yeolol bi da zaꞌkziꞌtoꞌ nench naꞌ lloeꞌtoꞌ yel llxhenraꞌll ke yezikre beꞌnne kate bi da zaꞌkziꞌ akeꞌ. Kanꞌ llonxhenraꞌll Diosenꞌ netoꞌ, leskaꞌn llontoꞌ ke no beꞌnne lloeꞌ aktoeꞌ yel llxhenraꞌlle. MT Llayaꞌl wxenraꞌll-llo Diosenꞌ, le nakeꞌ Xa Xanllo Jesucristo naꞌ. Le Xallo Dios naꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ lliꞌo, naꞌ llonneꞌ lliꞌo yel llxhenraꞌll kat bi da llak kello. DS Naꞌ llnnabtoꞌ rao Xallo Diosenꞌ ren rao Xanllo Jesucristonꞌ gakrén akchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌore so kwezre nbaraz. Kanꞌ bxhaꞌkziꞌ Pablonꞌ R Nadaꞌ Pablo nakaꞌ postl ke Jesucristonꞌ, le kaꞌn byazraꞌll Diosenꞌ. Llzojaꞌ yich ni ke reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre Xanllo Diosenꞌ ganꞌ nziꞌi Corinto, naꞌ rente ke nollre beꞌnn llaꞌa yeolol yell ganꞌ nbane ganꞌ nziꞌi Acaya, beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ nak rallneꞌe. Nadaꞌ naꞌ ren beꞌnn biꞌchllo Timoteo naꞌ, llwaptoꞌ reꞌ lliox. ]Q3bBeꞌnn kaꞌ ba bzenay diꞌllenꞌ nak kaꞌ, ba brej yichj akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ danꞌ llejleꞌ lliꞌo bill llonliraꞌll akeꞌn. Llnnabaꞌ kwis gakrenchga Diosenꞌ rweꞌ. Kaꞌn gakchga.P-bTimoteo, brek yichjoꞌ ka da ki ba bzejnieꞌ Diosenꞌ rweꞌ. Bi wzenayoꞌ ke beꞌnn kaꞌ lloeꞌ diꞌll da bibi zaꞌke, ni ke beꞌnn kaꞌ lloeꞌ diꞌll danꞌ bi zeje rebe kone diꞌll li ke Dios. Ziyeꞌe akeꞌ ne akeꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll siꞌn. ObChaꞌ gon akeꞌ kaꞌ, naꞌ gaken ka to yel wniaꞌ da bi te ke, le lleꞌne Diosenꞌ gakreneꞌ beꞌnne, naꞌ yeniꞌt akeꞌ nbaraz kat lljazorén akeꞌ Leꞌe ke chnarenꞌ, chaꞌ gon akeꞌ kaꞌ. Pablonꞌ llzeꞌe diꞌll leꞌ yich ni QNbYe akoeꞌ nniꞌt akeꞌ gon akeꞌ da wen, gon akeꞌ yeololte da llazraꞌll Dios, naꞌ leskaꞌ ye akoeꞌ zan akreꞌ da de ke akeꞌ, gakrén akeꞌ beꞌnne, naꞌ yewé akreꞌ gon akeꞌn. 'MGbNaꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn wniaꞌ yellrio ni, goll akeꞌ bi gak gakeꞌ beꞌnn yaꞌraꞌlle. Naꞌ ye akoeꞌ bi gak nniꞌt akeꞌ nbaraz danꞌ nak akeꞌ beꞌnn wniaꞌ naꞌ, le wde ke yeolol danꞌ nap akeꞌn. Naꞌ ye akoeꞌ gon akeꞌ rez, so akeꞌ nbaraz rao Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare. Toze Leꞌen llonneꞌ yeolol da wen da yálljello, naꞌ llonneꞌ latj siꞌllo banez. QLbToze Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn bi gatkzeꞌ. Naꞌ beniꞌ xhen yoꞌ ganꞌ zoeꞌn, naꞌ ni to nono gak lljabiꞌyeꞌ awllo ganꞌ zoeꞌ naꞌ. Nono llraꞌ yellrio ni, beꞌnn ba breꞌreꞌ Diosenꞌ, naꞌ ni ke no gakzeꞌ reꞌe Leꞌe. Llayaꞌl wxenraꞌll-lloeꞌ, le Leꞌen llnebieꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga. KbLe kat llin lla wllia Diosenꞌ biaꞌa, naꞌtellenꞌ yedeꞌ da yobre. Toze Dios naꞌn llnebieꞌ doxhente, naꞌ zoeꞌ nbaraz kwis. Le yaꞌnnenꞌ nakeꞌ Rey ke yeololte rey ak, naꞌ nakeꞌ Xanllo beꞌnn llnebiaꞌ yezikre beꞌnn wnebiaꞌ. cJ?bwzenayoꞌ ke yeolol danꞌ ba bniaꞌ ni, naꞌ bi wxinnjoꞌ, naꞌ bi gatraꞌlloꞌ gonoꞌ da no tile rweꞌ. Naꞌ ben yeolol da kaꞌ ba lliaꞌ biaꞌa gonoꞌn, llinte lla yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre. DIb Dios beꞌnnenꞌ lloeꞌ yel nban ke yeolol da de rao yellrio, naꞌ Jesucristo beꞌnnenꞌ beꞌe diꞌll li rao Poncio Pilato, leakeꞌn nnez akreꞌ nadaꞌn llaꞌtyoeraꞌ rweꞌ H b Brek yichjoꞌ ben ga zerao saꞌkroꞌ, nench naꞌ gonoꞌ yeolol danꞌ lleꞌne Dios naꞌ. Bawé lljazorenoꞌ Diosenꞌ ke chnare, le ba brej Diosenꞌ rweꞌ lljazorenoeꞌ, naꞌ ba beꞌo diꞌll rao beꞌnn zan, lle akoeꞌ llonliraꞌlloeꞌ. AG{b Ka nak rweꞌ Timoteo, bi gonoꞌ kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ, le Dios naꞌ ba brejeꞌ rweꞌ gonoꞌ xchineꞌn. Brek yichjoꞌ gonoꞌ danꞌ zej lilla, ben kon kanꞌ llazraꞌll Dios naꞌ, sokzoꞌ wxenraꞌlloeꞌ, bllieꞌ beꞌnne, bdaoraꞌll kat de da llsaꞌkziꞌ rweꞌ, gok beꞌnne chaꞌo. uFcb Le beꞌnnenꞌ zeraꞌll mellenꞌ lloneꞌ biteze da xhinnj. Naꞌ llbej yichj akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ yel llzeraꞌll ke akeꞌn, naꞌll da zan da llallayrao akeꞌ. Llayaꞌl kwek yichj Timoteonꞌ goneꞌ xchin Cristonꞌ E+b Beꞌnn kaꞌ zeraꞌll gak akeꞌ beꞌnn wniaꞌ, llon akeꞌ zre da xhinnj, leakeꞌn darén akeꞌ daxiꞌo. Naꞌ da zan da zeraꞌll akeꞌ gaꞌt ke akeꞌ da te ke, naꞌ ka nak danꞌ zeraꞌll akeꞌn, llkwaꞌntonten leakeꞌ, naꞌ wllin lla kweyiꞌ akeꞌ. yDkbNaꞌ chaꞌ de da lleꞌj llaollo, naꞌ chaꞌ de xharaꞌnllo da llakllo, kone len llayaꞌl sollo yewello. SCbLe to kaꞌzllonꞌ braꞌllo yellrio ni, naꞌ to kaꞌzllo yezaꞌllo. B}bDa likze nbaraz zollo kat gonllo kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, naꞌ kat zollo nbaraz llonllo banez bi da daꞌo de kello. Niꞌt beꞌnn llzejnieꞌ akreꞌ xhbab ke akseꞌ, naꞌ bi llroeꞌ llsed akreꞌ diꞌll li ke Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ llejnieꞌ akreꞌ krere, ne akeꞌ kere llonen bien gonllo kanꞌ ne Dios naꞌ. \>1bBeꞌnn kaꞌ zo xan akeꞌ, naꞌ xan akeꞌ naꞌ, nak akeꞌ beꞌnn nxenraꞌll Cristonꞌ, bi llayaꞌl wsanraꞌll akeꞌ yel gap leakeꞌ baraꞌnne danꞌ nak akeꞌ ka biꞌchllo. Naꞌ llayaꞌl gon akeꞌ xchin beꞌnn kaꞌ do raꞌll akeꞌ, naꞌ llayaꞌl llieꞌ akreꞌ leakeꞌ, le nak akeꞌ txhen nxenraꞌll akeꞌ Cristonꞌ. Da ni bzejnieꞌ akreꞌ, naꞌ goꞌtyoe akreꞌ kanꞌ llayaꞌl gon akeꞌn. Llayaꞌl sollo nbaraz ke da de kello y= mbBeꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ, naꞌ nak akeꞌ beꞌnn wen llin ke beꞌnne, llayaꞌl gap akeꞌ baraꞌnne beꞌnn kaꞌ nak xan llin ke akeꞌn, nench nono bi nne ke danꞌ naollo ke Diosenꞌ, naꞌ danꞌ llzejnieꞌllo naꞌ. =<sbLeskaꞌ naken ke beꞌnn kaꞌ llon da wen naꞌ, nakbieꞌkzen chaꞌ da wen naꞌ llon akeꞌ, naꞌ ye balen bi llroeꞌrawe da wen naꞌ llon akeꞌ, zan bi ten kaꞌze.;;obBal beꞌnne nakbieꞌ xhej da xhinnjenꞌ llon akeꞌn, naꞌ llakbeꞌkze beꞌnne binꞌ llon akeꞌ, laꞌkze bi nna llin lla yellayrao akeꞌ. Naꞌ ye bal akeꞌ llon akeꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ zoe akreꞌ llkwaꞌch akeꞌn, naꞌ bi llakbeꞌe beꞌnne, zan wllin lla kate reꞌe akreꞌn. X:)bNaꞌ danꞌ llak leꞌo, bi yeꞌjoꞌ toze nis, weꞌj raꞌt xis uva. C9bBi kwejoꞌ kon ganze beꞌnnenꞌ gape lwellj akeꞌn, nench kere renoꞌ gapoꞌ doꞌle chaꞌ beꞌnnenꞌ brejoꞌn goneꞌ da xhinnj. Bwia nench ke gakoꞌ beꞌnn wen da xhinnj. Z8-bLlaꞌtyoeraꞌ rweꞌ rao Xanllo Diosenꞌ naꞌ rao Jesucristonꞌ, naꞌ rente rao angl kaꞌ ba brejeꞌ naꞌ, nnaoꞌ gonoꞌ kanꞌ ba bniaꞌ, naꞌ bi yelaꞌo beꞌnne, naꞌ gonxhenzoꞌ balzeꞌ. ?7wbNaꞌ chaꞌ da li ba beneꞌ da xhinnj, llayaꞌlkze tiloeꞌ rao beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ, nench lleb yezikre beꞌnn, naꞌ bi gon akeꞌ da xhinnje. &6EbBi chejleꞌo chaꞌ to beꞌnne zaꞌze llxoeꞌ doꞌl koꞌll to beꞌnn gor brao, chaꞌ bi zaꞌreneꞌ ye chop chonn beꞌnn lloeꞌ diꞌll li. U5#bLe nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Bi wsejre lloaꞌ bellenꞌ nench gaobaꞌ kate llrej llchekwbaꞌ trigonꞌ nench lloj xhe.” Leskaꞌ nen: “Beꞌnn wen llin naꞌ, llayaꞌl siꞌi raxhjeꞌ.” E4bNaꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ beꞌnn kaꞌ lldop nxenraꞌll Cristonꞌ toto yell, chaꞌ llwia akeꞌ beꞌnn kaꞌ kwasro, da xhen llayaꞌl gak beꞌnn kaꞌ xhen. Naꞌ zaꞌkllenꞌ gak akeꞌ xhen chaꞌ llyixjweꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ llzejnieꞌ akreꞌ beꞌnne akrenꞌ zejen. (3IbChaꞌ no beꞌnn nonliraꞌll Cristonꞌ, naꞌ zjaniꞌt noꞌr wazebe dialla ke akeꞌ, llayaꞌl weꞌe akeꞌ da yeꞌj gao akeꞌ, nench bibi zed gon akreꞌ beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ. Naꞌll saꞌke gakrenllo noꞌr kaꞌ nono llraꞌ ke akeꞌ. 2 bKaꞌn niaꞌ, le niꞌt bal noꞌr wazeb xkwiꞌd ake ba brej yichj akeꞌ Cristonꞌ, naꞌ ba nao akeꞌ daxiꞌon naꞌle. [1/bKe len naꞌ lleꞌnraꞌ yechaynaꞌa noꞌr wazeb llaban kaꞌ da yobre, naꞌ san aklleꞌ, naꞌ yesgor xhiꞌnn akeꞌ, naꞌ gapchiꞌi rill akeꞌ kwasro, naꞌ kaꞌ bi weꞌn latj nne beꞌnne kello. O0b Leskaꞌ bi naken wen choꞌrao akeꞌ laꞌll akeꞌ toto yoꞌ, nench ke gak akeꞌ beꞌnn ria, naꞌ gak akeꞌ beꞌnn wao diꞌlle, naꞌ weꞌe akeꞌ diꞌll da bi llayaꞌl weꞌe akeꞌ. r/]b Naꞌ wsanraꞌll akeꞌ xchin Cristonꞌ danꞌ ba bcheb akeꞌ gon akeꞌn, naꞌ gap akeꞌ doꞌle. U.#b Naꞌ noꞌr wazeb llaban kaꞌ, bi wllia akoeꞌ yich, le wllinje lla gon akeꞌ kon kanꞌ nen ke akeꞌ, naꞌ wsanraꞌll akeꞌ Cristo naꞌ, naꞌ yeꞌn akreꞌ yechaynaꞌa akeꞌ da yobre. - b Kwejre noꞌre nnézere chaꞌ beneꞌ da wen, ka da ki: chaꞌ basgor xhiꞌnneꞌ kwasro, chaꞌ benreꞌ wen beꞌnn bllin rilleꞌ, chaꞌ gokreneꞌ beꞌnn nxenraꞌll Dios, chaꞌ gokreneꞌ beꞌnn zaꞌkziꞌ o chaꞌ ba benlleꞌ billre da wen. ,9b Chaꞌ to noꞌr wazeb ba gokreꞌ wyon (60) iz, naꞌ bzo toze beꞌnn keꞌe, wllia akoeꞌ yich ganꞌ llia ra noꞌr wazeb kaꞌ llakrenllo. +bChaꞌ no beꞌnne bi llakreneꞌ nench gaꞌt bi da yallje no beꞌnn nak dialla keꞌe, ba bkwaseꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kaꞌle danꞌ llejleꞌllo naꞌ, ba llonlleꞌ da xhinnjll ye raꞌt kerke beꞌnn kaꞌ bi nna wxenraꞌll Jesucristo naꞌ. k*ObGoll akeꞌ gon akeꞌ ka danꞌ niaꞌ ni, naꞌ bi gon akeꞌ da xhinnj da nak zi til akreꞌ. )bNaꞌ noꞌr wazeb kaꞌ llon kon kanꞌ ne lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, nak akeꞌ ka to beꞌnne ba got laꞌkze nna nban akeꞌ. ( bNaꞌ noꞌr kaꞌ nono llraꞌ gakrén leakeꞌ weꞌe akeꞌ leakeꞌ bi da yallj akreꞌ, beꞌnn kaꞌn nake dogarje noꞌr wazebe, bez akeꞌ weꞌe Dios bi danꞌ yallj akreꞌn, naꞌ llalwill akeꞌ Dios do lla do yere nench gakreneꞌ leakeꞌ. S'bZan chaꞌ niꞌt no xhiꞌnn akeꞌ no xhosoa akeꞌ, bzejnieꞌ akreꞌ llayaꞌl weꞌe akeꞌ da yallje xhnaꞌ akeꞌn, le ba basgoreꞌ leakeꞌn, le kaꞌn lleꞌne Diosenꞌ gon akeꞌ da wen. m&SbLlayaꞌl weꞌllo da yallje noꞌr kaꞌ nak noꞌr wazebe, chaꞌ dogarje bi da yalljreꞌ. P%bNaꞌ chaꞌ no noꞌr gore lloneꞌ bi da xhinnj, beꞌreneꞌ diꞌll kwejeꞌn yichjeꞌn, kon bentezreꞌ ka llonroꞌ xhnaꞌon. Naꞌ chaꞌ no noꞌr kwiꞌde llonbeꞌ bi da xhinnj, beꞌrenbeꞌ diꞌll kwejbeꞌn yichjbeꞌ, bénebeꞌ ka to no zanoꞌ. Llayaꞌl wiaꞌo da ki nench gakoꞌ beꞌnn wen rao akeꞌ. $ bChaꞌ to beꞌnn gor byio lloneꞌ bi da xhinnj, bi gonroeꞌ znia, bzejnieꞌreꞌ nench kwejeꞌn yichjeꞌ, benreꞌ ka no xaꞌo. Naꞌ chaꞌ to bi weꞌo llonbeꞌ da xhinnj, beꞌrenbeꞌ diꞌll kwejbeꞌn yichjbeꞌ, bénebeꞌ ka to no biꞌchoꞌ. \#1bNaꞌ wiaꞌo kanꞌ so kwezoꞌ nench soteze soꞌo gonoꞌ kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ, leskaꞌ soteze soꞌo wzejnieꞌroꞌ beꞌnne xtiꞌll Diosenꞌ kanꞌ naken. Naꞌ kaꞌn gonoꞌ nench gakrenen rweꞌ, naꞌ leskaꞌ gakrenen beꞌnn kaꞌ llzenay xtiꞌlloꞌn, nench naꞌ yerare rao da xhinnjenꞌ kate llin lla keré."7bLlayaꞌl seꞌo do yichj do raꞌlloꞌ, gonoꞌ danꞌ brej Diosenꞌ rweꞌ gonoꞌ, nench reꞌe yeolol beꞌnne zejkzoꞌ llonoꞌ da wen. !bNaꞌ bi gatraꞌlloꞌ ke danꞌ broꞌ Diosenꞌ rao naꞌo gonoꞌ, kanꞌ bxoa taꞌk beꞌnn gor brao kaꞌ yichjoꞌ. a ;b Naꞌ chak za yedaꞌ naꞌ, brek yichjoꞌ wraboꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, rao beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay nxenraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ bnneyoe akreꞌ wzenay akeꞌn, naꞌ bzejnieꞌ akreꞌ akrenꞌ zejenꞌ. +b Bi goꞌo latj gon akreꞌ rweꞌ kaze danꞌ nna nakoꞌ bi llaban. Yeolol bi da llonoꞌ, ben nench reꞌe beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ kanꞌ llayaꞌl gon akeꞌ naꞌ. Broeꞌ akreꞌ kanꞌ neꞌo, naꞌ kanꞌ nakoꞌ beꞌnn wen, naꞌ kanꞌ nllieꞌroꞌ beꞌnne, naꞌ kanꞌ zechichoꞌ llonliraꞌlloꞌ Diosenꞌ, naꞌ kanꞌ nakoꞌ beꞌnn raꞌlldaꞌo xhiraꞌlle. ucb Naꞌllenꞌ bzejnieꞌ beꞌnne da kaꞌ ba bniaꞌn, naꞌ goll akeꞌ wzenay akeꞌ ke yeololkzen. ,Qb Ke len naꞌ llonllo xchineꞌn, naꞌ llaoraꞌll-llo kat ziꞌchiꞌll no beꞌnn lliꞌo, le nnézkzello Diosenꞌ zoeꞌ ke chnare, naꞌ sollo rez goneꞌ wen kello, Leꞌen lleꞌnreꞌ yesreꞌe yeolol beꞌnnach, naꞌ kaꞌn naksen goneꞌ ke beꞌnn llonliraꞌll Jesucristonꞌ. s_b Naꞌ diꞌll li naken da ni, zaꞌken chejleꞌllon, naꞌ zaꞌken wzenayllon do yichj do raꞌll-llo. Z-bNnézkzello kat llta niaꞌnaꞌllo, llakrenen kwerp kellonꞌ raꞌte. Naꞌ kat llonllo kanꞌ llazraꞌll Dios naꞌ, llakrenllen lliꞌo nench zo bezllo kwasro, llinte lla kat lljazorenlloeꞌ ke chnare. )bBi wzenayoꞌ ke diꞌll wenraꞌlle da llarjlaꞌll beꞌnn bi nxenraꞌll Dios. Bzoteze beꞌlaꞌll gonoꞌ kanꞌ llazraꞌll Dios naꞌ. r]bKa nak beꞌnn lwellj lliꞌo nxenraꞌll Jesucristo naꞌ, chaꞌ wzejnieꞌ akroeꞌ ka da ki ba bniaꞌ rweꞌ naꞌ, naꞌ gakrén akoeꞌ, naꞌll gakoꞌ to beꞌnn wen llin wen ke Jesucristonꞌ. Lekzen gonen lachraꞌlloꞌ chaꞌ wzejnieꞌroꞌ beꞌnn xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ llejleꞌllo naꞌ, le naken to diꞌll wen, da ba bzenayoꞌ ke. /WbLe kone lloaꞌ xtiꞌll Dios naꞌ, naꞌ danꞌ lloeꞌllo yel llioxken naꞌ, llayaken yall nench llak llaollon. Kanꞌ llayaꞌl gon beꞌnn gon xchin Diosenꞌ bYeolol danꞌ ben Diosenꞌ naken da wen, naksen da llayaꞌl siꞌllo kon chaꞌ weꞌllo yel llioxken keꞌe, katenꞌ gaollon naꞌ. wgbWllon akeꞌ wchaynaꞌa beꞌnne, naꞌ wllon akeꞌ yeꞌj gaollo bal yel wao, laꞌkze naken da ba ben Diosenꞌ nench gaollon, lliꞌo nxenraꞌll-llo Cristonꞌ nombiaꞌllo diꞌll li keꞌen, naꞌ lloeꞌllo yel llioxken keꞌe. }sbNaꞌ nniꞌt beꞌnn kaꞌ wzejnieꞌ diꞌll wenraꞌlle, naꞌ billbi gak akreꞌ kat siyeꞌe akeꞌ beꞌnne. u ebBa beꞌe Spíritu ke Diosenꞌ diꞌll li, nench chejleꞌllo wllin lla kate bale beꞌnne kwej yichj akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ danꞌ llejleꞌllonꞌ, naꞌ chejleꞌ akeꞌ ke da gon daxiꞌo kaꞌ nench wxoayay aken leakeꞌ. DbDa likze danꞌ ba broeꞌrao Diosenꞌ lliꞌo naken da zaꞌk kwis, kanaꞌ nono bnneze da ki ba bzejnieꞌreꞌ lliꞌo ke Jesucristonꞌ nen:Diosenꞌ bedeꞌ gorjeꞌ radj beꞌnnach,
naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ broeꞌn nakeꞌ beꞌnn wen kwis.Naꞌ beꞌnn kaꞌ nak angl ke Diosenꞌ, badwia akeꞌ Leꞌe.Naꞌ beꞌnn kaꞌ lloeꞌ xtiꞌlleꞌn, ba beꞌrén akeꞌn beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrio ziꞌte,
naꞌ zan beꞌnn llaꞌa rao yellrionꞌ, ba llejleꞌ akeꞌ keꞌe.Naꞌ ba bazieꞌ Leꞌe radj yel nbaraz keꞌen.)KbLaꞌkze chaꞌ lleraꞌ kon ba nnezroꞌ akrenꞌ llayaꞌl gon beꞌnn kaꞌ nake dialla Diosenꞌ, le lliꞌo lldop ll-llayllo llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ, nakllo dialla ke Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare, naꞌ naollo llonllo ka gombiaꞌ beꞌnn xtiꞌll Diosenꞌ naken da li. q[bLlzojaꞌ rweꞌ da ki danꞌ llayaꞌl gonoꞌ laꞌkze ba llonaꞌ xhbab yedaꞌ ganꞌ zoꞌo. I b Le beꞌnn kaꞌ llgoꞌ xhnneze da de lo yodaꞌo, llon akeꞌ nench llap beꞌnn leakeꞌ baraꞌnne, nniꞌt akeꞌ nbaraz gonliraꞌll akeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ. Da li da baroeꞌrawe Y+b Leze kat kwejre beꞌnn byio koꞌ xhnneze da de lo yodaꞌo, lekwej beꞌnn zo toze noꞌr keꞌe, naꞌ beꞌnn llgoꞌ xhnneze ke xhiꞌnneꞌ, naꞌ nollre beꞌnn zjaniꞌt lo yoꞌ rilleꞌ ga zoeꞌ. eCb Naꞌ noꞌr kaꞌ gon xchin Diosenꞌ, lekze llayaꞌl gon akeꞌ ka gap aklloeꞌ baraꞌnne. Bi kwejre noꞌr nnechach ke beꞌnne o noꞌr lleꞌjeꞌ, zan lekwej noꞌr kaꞌ niꞌt llon kon ka lleꞌne Diosenꞌ. [ /b Naꞌ ka za kwejtere beꞌnn kaꞌ koꞌ xhnnez bi da de lo yodaꞌo, lewiayaꞌnne kanꞌ llon akeꞌ naꞌ, naꞌll wroeꞌn chaꞌ llon akeꞌ wen, bi llkaꞌa akeꞌ ga yobre, naꞌtellenꞌ kwej akreꞌ. K b Llayaꞌl gak akeꞌ beꞌnn llejleꞌ doxhen kanꞌ bzejnieꞌ Diosenꞌ lliꞌo ke Jesucristonꞌ, danꞌ nono bnneze do kanaꞌ, naꞌ llayaꞌl gon xhiraꞌll lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. C bNaꞌ leskaꞌ kat kwejre beꞌnn kaꞌ koꞌ xhnnez da de lo yodaꞌo, lekwej beꞌnn llon wen, nench gap aklloeꞌ baraꞌnne. Leze llayaꞌl gak akeꞌ beꞌnn lloeꞌ diꞌll li da chejleꞌllo, beꞌnn bi yoꞌrao lleꞌjeꞌ, naꞌ beꞌnn bi zeraꞌlleꞌ yel wniaꞌ danꞌ goneꞌ xchin Dios naꞌ.  'bNaꞌ beꞌnnenꞌ kwejre naꞌ, llayaꞌl soeꞌ goneꞌ da wen radj beꞌnn kaꞌ bi non reꞌ txhen, nench ke bixeꞌ, naꞌ nne beꞌnn kaꞌ keꞌe, naꞌ daxiꞌon wkoꞌyelen leꞌe goneꞌ da xhinnjlle ye raꞌte. Beꞌnn kaꞌ llgoꞌ xhnnez da de lo yodaꞌo - SbBi kwejre beꞌnn za llzorao llonliraꞌll Diosenꞌ wieꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Diosenꞌ, le nna nakeꞌ beꞌnn kobe nxholl yewereꞌ yeyonxhen kwineꞌ, naꞌ gak keꞌe kanꞌ gok ke danꞌ llnebiaꞌ daxiꞌo kaꞌ kanaꞌ, naꞌ weꞌe Diosenꞌ leꞌe yel llzaꞌkziꞌ keꞌe. ^5bLe chaꞌ bi llak kweꞌe xhnneze ke xhiꞌnneꞌ wzenay akbeꞌ keꞌe, naꞌ bi llak kweꞌe xhnneze bi da de lo yoꞌ rilleꞌ, bi gak kweꞌ xhnneze ke beꞌnn yobre beꞌnn lldop ll-llay llonliraꞌll Dios. I bNaꞌ llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn llak llgoꞌ xhnneze da de lo yoꞌ rilleꞌ, naꞌ llayaꞌl nnezreꞌ ka goneꞌ nench wzenay xhiꞌnneꞌ kaꞌ keꞌe, naꞌ gap akeꞌ leꞌe baraꞌnne. $AbBeꞌnn nake beꞌnn wazó bi gak wlaneꞌ ka llin naꞌ. Bi llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn wachach. Bi llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn wzeraꞌlle. Llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn chaꞌo, beꞌnn llone beꞌnne wen, bi llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn znia, naꞌ bi seraꞌlleꞌ goneꞌ gan mell xhen.  bNaꞌ beꞌnnenꞌ lleꞌnreꞌ wlaneꞌ goneꞌ llin danꞌ nak kaꞌ, llayaꞌleꞌ soeꞌ gontezeꞌ da wen yeo lla bibi gonkzeꞌ da til-lloeꞌ. Naꞌ llayaꞌl so toze noꞌr keꞌe, naꞌ llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn yoꞌ xhbab, naꞌ llayaꞌl gapeꞌ kwineꞌ goneꞌ da wen, naꞌ llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn llon da zej to li nench gap beꞌnne leꞌe baraꞌnne. Naꞌ llayaꞌl yewereꞌ wrebeꞌ beꞌnne lo yoꞌ rilleꞌ, naꞌ llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn llak llzejnieꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kwasro. | sbDe to diꞌll li da ne: Beꞌnn lleꞌne wia wyi yezikre beꞌnn nxenraꞌll Dios, da wenkzenꞌ llwieꞌ goneꞌ. 6ebNaꞌ laꞌkze noꞌr kaꞌ llzo xhiꞌnn akeꞌ zaꞌkziꞌ akeꞌ, yerá akeꞌ chaꞌ nniꞌtteze nniꞌt akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ, naꞌ llieꞌ akreꞌ Leꞌe, naꞌ chaꞌ nniꞌt akeꞌ gon akeꞌ kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ, naꞌ gon xhiraꞌll lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ.+ObNaꞌ daxiꞌon kere bxhiyeꞌn Adán naꞌn, Eva naꞌn bxhiyeꞌn nench beneꞌ daꞌn nllon Diosenꞌ goneꞌ, naꞌllenꞌ bayakeꞌ beꞌnn wen da xhinnje. hIb Le kate ben Diosenꞌ beꞌnnach, zgaꞌtek Adán naꞌ beneꞌ, naꞌ za benreꞌ Eva naꞌ. 9b Nadaꞌ bi lloaꞌa latj wzejnieꞌ noꞌr kaꞌ beꞌnn byio, naꞌ bi lloaꞌa latj nnebiaꞌ akeꞌ beꞌnn byio kaꞌ. Llayaꞌl so akeꞌ llize. !;b Leskaꞌ noꞌr kaꞌ llayaꞌl so akeꞌ llize wzenay akeꞌ ke beꞌnn llroeꞌ llsede xtiꞌll Diosenꞌ, gon akeꞌ kon kanꞌ ye akeꞌ leakeꞌ. ~wb Zan llayaꞌl gon akeꞌ da wen kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ gon akeꞌ, kanꞌ llon noꞌr beꞌnn nxenraꞌll Leꞌe. P}b Naꞌ ka nak noꞌr kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, llayaꞌl gak xharaꞌne da nlaꞌ xhej de baraꞌnne, ka llon beꞌnn zej lixheje, kere te aktereꞌ yeyón yich yichj akeꞌn nbaraz, naꞌ wllia akrizeꞌ ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro o de yej chaꞌo danꞌ nziꞌi perla, naꞌ raꞌll xha da zaꞌk lsaꞌke gore. ||qbNaꞌ danꞌ lleꞌnraꞌ gak doxhente, yedop yellay beꞌnn kaꞌ yelwill akeꞌ Dios, gak akeꞌ beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle, nench wlis naꞌa akeꞌn raweꞌ, naꞌ bi gakllaꞌa akeꞌ beꞌnne, naꞌ bi wchachrén akeꞌ beꞌnne. "{=bNaꞌ Diosenꞌ brejeꞌ nadaꞌ nakaꞌ postl, nench llsedraꞌ beꞌnne xtiꞌlleꞌ. Lloaꞌa diꞌll li, bi ziyaꞌ, le txhen naꞌ nakaꞌ Cristonꞌ, brejeꞌ nadaꞌ nench llzejnieꞌraꞌ beꞌnn bi nake beꞌnn Israel diꞌll li keꞌen, nench wxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. >zubJesucristo naꞌ beꞌe latje goteꞌ ni ke da xhinnj ben yeolol beꞌnnach, naꞌ ka bllin lla bllia Diosenꞌ biaꞌa, kanaꞌllenꞌ bnneze beꞌnnach kanꞌ beneꞌ kellonꞌ. Yy+bToze Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnnenꞌ zaꞌk wxenraꞌll yeolol beꞌnne, naꞌ lekze toze beꞌnnenꞌ zo llde xtiꞌll-llonꞌ rao Diosenꞌ, Leꞌen re Jesucristonꞌ beꞌnnenꞌ gorje gokeꞌ beꞌnnach. xbLe Leꞌen lleꞌnreꞌ yerá yeolol beꞌnne rao da xhinnjenꞌ, naꞌ lleꞌnreꞌ chejnieꞌ akreꞌ diꞌll li keꞌe naꞌ. ^w5bDa ni naken wen, naꞌ kaꞌn llazraꞌll Diosenꞌ, beꞌnnenꞌ nak wasrá kello. yvkbNaꞌ llayaꞌl nnabllo ke no wnebiaꞌ brao ak, naꞌ ren no beꞌnn wnebiaꞌ zerén reꞌ, nench naꞌ so kwezllo kwasro, naꞌ nono wllon wxenraꞌll-llo Diosenꞌ, leskaꞌ nono wllon billre da lleꞌnello gonllo da llayaꞌl gonllo. ou YbDa naꞌ nake lliarao xhen gon lliꞌo nxenraꞌll Diosenꞌ: llayaꞌl nnábello Diosenꞌ gonneꞌ da yálljello, naꞌ nnabllo gakreneꞌ yeolol beꞌnne, naꞌ weꞌllo yel llioxken keꞌe, ka nak da wen naꞌ lloneꞌ kello. ~t wbKaꞌn gok ke beꞌnnenꞌ nziꞌi Himeneo naꞌ ke Alejandro. Ke len naꞌ ba bnnabaꞌ rao Dios gak akeꞌ rao naꞌa danꞌ llnebiaꞌ daxiꞌo kaꞌ, naꞌ gonen leakeꞌ ka lleꞌnen, naꞌ wsed akeꞌ bi llayaꞌl tilrén akeꞌ Dios.s 7bBzechich, benliraꞌll Xanllo Diosenꞌ, naꞌ bzoteze benen, nench naꞌ gakbeꞌe lo raꞌlldaꞌon bitbi da xhinnj llonoꞌ. Bal beꞌnne llon akseꞌ da xhinnj, laꞌkze chaꞌ nnez aktereꞌ bi llayaꞌl gon akeꞌn, leakeꞌn ba blleyiꞌ bill llonliraꞌll akeꞌ Dios. -r UbXhiꞌnnaꞌ Timoteo, brek yichjoꞌ ke diꞌllenꞌ beꞌe beꞌnn kaꞌ bzene rweꞌ kanꞌ bne Diosenꞌ koꞌo kanaꞌ. Naꞌ kanꞌ ba goll akeꞌ rweꞌ gonoꞌ xchin Dios naꞌ, lekze kaꞌn llepaꞌ nadaꞌ rweꞌ gonoꞌn do yichj do raꞌlloꞌ, naꞌ bi gakzedroꞌ gonoꞌn. q bLlayaꞌl weꞌraollo Dios beꞌnnenꞌ nakeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ kello ke chnare. Kere beꞌnn te keꞌen, zokzeꞌ laꞌkze bi llreꞌlloeꞌ, le Leꞌen zeraoze nakeꞌ beꞌnn siꞌn. Toze Leꞌen gonllo xhen, gaplloeꞌ baraꞌnne ke chnare. Kaꞌn gakchga. `p ;bNaꞌ laꞌkze nakaꞌ le zeraoze beꞌnn wen da xhinnj, bayaꞌchraꞌllkze Jesucristonꞌ nadaꞌ, baziꞌxheneꞌ kiaꞌ nench naꞌ broeꞌreꞌ napeꞌ yel llxhenraꞌlle. Kaꞌn beneꞌ nench gakbeꞌe beꞌnn za zaꞌk, Leꞌen napeꞌ yel llxhenraꞌll xhen nench gonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌ gaꞌt yel nban zejlikane ke akeꞌ. ]o 5bDa ninꞌ naken to diꞌll li da zaꞌk chejleꞌllo: Xanllo Jesucristonꞌ bedeꞌ yellrio ni, nench basreꞌe lliꞌo beꞌnn wen da xhinnj, naꞌ kaꞌ nadaꞌ nakllaꞌ beꞌnn le zeraoze byan xtoꞌle. n  bNaꞌ Xanllo Jesucristonꞌ nllieꞌreꞌ nadaꞌ kwis, naꞌ gokreneꞌ nadaꞌ nench benliraꞌlleꞌ, naꞌ nllieꞌkzreꞌ. 'm Ib Brejkzeꞌ nadaꞌ gonaꞌn laꞌkze bwieraꞌ diꞌll biaꞌa keꞌen kanaꞌ, naꞌ bdilrenaꞌ beꞌnn llonliraꞌll Leꞌe, naꞌ laꞌkze benaꞌ kaꞌ, bayaꞌchraꞌllkze Diosenꞌ nadaꞌ, le bi nna chejnieꞌraꞌ kanaꞌ, naꞌ bi nna gakbeꞌraꞌ chaꞌ krerenꞌ llonaꞌ. vl gb Lloaꞌa yel llioxken ke Xanllo Jesucristo beꞌnnenꞌ lltipraꞌll nadaꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌlleꞌn. Llioxkeneꞌn llakreꞌ nadaꞌ gonaꞌ xchineꞌ kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ, naꞌ ke len naꞌ brejeꞌ nadaꞌ gonaꞌn. Mk b Naꞌ Diꞌll Wen danꞌ bzejnieꞌ Diosenꞌ zaꞌken, naꞌ Dios nak laꞌy naꞌ, ba broeꞌn rallnaꞌ chixjweꞌraꞌn beꞌnne. Lloeꞌ Pablonꞌ yel llioxken ke Diosenꞌ ren ke Jesucristo j %b Leskaꞌ beꞌnn lljatile noꞌr yobre noneꞌ leꞌe xtoeꞌ o noꞌr lljatile beꞌnn bi nak xhyiweꞌ, naꞌ beꞌnn lljatile beꞌnn bxheje, naꞌ beꞌnn llban beꞌnn, naꞌ lljeꞌteꞌ leakeꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ ziyeꞌe, naꞌ beꞌnn lloeꞌ diꞌll wenraꞌlle do rao koxchis nench goneꞌ gan, naꞌ nollre beꞌnn llon da zej krere rao diꞌll da ba bzejnieꞌ Diosenꞌ lliꞌo. 6i gb Naꞌ nnézkzello bi ll-lliayiꞌll leyenꞌ beꞌnn kaꞌ llon da wen, zan ll-lliayiꞌllen beꞌnn kaꞌ llon da xhinnjenꞌ, ren beꞌnn bi llzoa diꞌll danꞌ ba llia biaꞌa gonllo. Leskaꞌ ll-lliayiꞌllen beꞌnn kaꞌ bi llzoa xtiꞌll Diosenꞌ, beꞌnn zoteze zoeꞌ lloneꞌ da xhinnj, beꞌnn bi llape Diosenꞌ baraꞌnne, naꞌ bi llonliraꞌlle Leꞌe, beꞌnn llayot xaxhneꞌe, naꞌ yezikre beꞌnn wen xhia. V^~}|{UyxwLvoutt7rqYpooonmlkkjiigg edcqbjaa6`-_ ^]][[SZoYXWW#VBUTTuSS8RPONMLLKIJBI5HrGGFEWD}CBcAp@Q?M>C==.<9:: 88755k443(2170%/X.Y,y+n*)),(('(&&%$o#z"!] Iq,i3   V O6n[V{ Beꞌnn kaꞌ llasnnechach kiaꞌ, ne akeꞌ kat zoaꞌ ziꞌte, llzojaꞌ reꞌ llonraꞌ reꞌ znia kwis ka to beꞌnn wnebiaꞌ; naꞌ ne akeꞌ bibi llak bi nniaꞌ, kate zorenaꞌ reꞌ txhen, naꞌ bi lloaꞌa diꞌll da zaꞌk da wzenayre. b= Bi lleꞌnraꞌ no gake chaꞌ danꞌ llzojaꞌ reꞌ ni, naken nench wchebaꞌ reꞌn. ve Bi yeyeꞌraꞌ, weꞌrenkzaꞌ reꞌ diꞌllenꞌ ye raꞌte kanꞌ ba biaꞌn naꞌ, le llaweraꞌ le Xanllo Cristonꞌ, bseꞌl netoꞌ nench naꞌ gakrentoꞌ reꞌ, naꞌ chejnieꞌre Diꞌll Wen keꞌen, kere da wlleyiꞌ reꞌn. 0Y Lewiá ka danꞌ llreꞌre llontoꞌ naꞌ. Chaꞌ nol reꞌ llákere nakre Cristonꞌ txhen, leyeyón xhbab kere reꞌzreꞌn, renkze netoꞌn naktoeꞌ txhen.  Naꞌ kat yeyoll wroeꞌn yeololre ba llzenayre ke Diosenꞌ, kanaꞌ ba nwiatoꞌ ka gontoꞌ ke beꞌnn kaꞌ bi llzenay. Q Dios naꞌn llakrén netoꞌ nench llxhexj yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, llzenay akeꞌ ke Cristonꞌ, naꞌ llbej yichj akeꞌ xhbab xhinnj ke akeꞌn, naꞌ billre da ll-llon gombiaꞌ akeꞌ Dios. O Naꞌ bi dilrentoꞌn kone yel wak ketoꞌ. Dios naꞌ benneꞌ netoꞌ yel wak, nench naꞌ tilrentoꞌ danꞌ llon daxiꞌon, nench naꞌ wchochj wlantoꞌ yel wak ken, naꞌ yel wxhiyeꞌe ken.  Le laꞌkze zotoꞌ yellrio ni, naktoꞌ beꞌnnach, kate dilrentoꞌ da xhinnjenꞌ, bi dilrentoꞌn ka dil to beꞌnnach rao yellrio. "~= Llaꞌtyoeraꞌ reꞌ gonre da wen nench kat yedaꞌn, bi yalljen tilaꞌ reꞌ, le dekze de tilaꞌ beꞌnn kaꞌ llake llonaꞌ ka danꞌ nen kiaꞌ. o} Y Nadaꞌ Pablo llaꞌtyoeraꞌ reꞌ ren diꞌll chaꞌo, kanꞌ ben Cristonꞌ, beꞌe diꞌll chaꞌo, Leꞌe gokeꞌ beꞌnn xhenraꞌll, naꞌ beꞌnn chaꞌo. Bal beꞌnne llasné akeꞌ, to llebzaꞌ tilaꞌ reꞌ kat zorenaꞌ reꞌ txhen, naꞌ kat zoaꞌ ziꞌte naꞌ, llayaxhjraꞌ llzojaꞌ reꞌ, naꞌ dilaꞌ reꞌ leꞌ yich kaꞌ llzojaꞌn. O| Llioxken Diosenꞌ, katekenꞌ zaꞌk danꞌ lloneꞌ kellonꞌ.1{[ Leskaꞌ yelwill akeꞌ Diosenꞌ danꞌ nllieꞌ akreꞌ reꞌ, naꞌ wnnab akreꞌ Dios gakrenlleꞌ reꞌ ye raꞌte, le ba broeꞌn nllieꞌ Diosenꞌ reꞌ kwis. 4za Naꞌ kate siꞌi beꞌnn yaꞌch kaꞌ mellenꞌ lltoprenꞌ, naꞌ wroeꞌn llzenayre Diꞌll Wen ke Cristonꞌ do yichj do raꞌllre. Naꞌll weꞌe leakeꞌn yel llioxken ke Diosenꞌ danꞌ wseꞌlre mell danꞌ gakrén leakeꞌn, naꞌ danꞌ llakrenre yeolol beꞌnn nxenraꞌll Cristonꞌ. y Le danꞌ weꞌre da yallje beꞌnn nxenraꞌll Jesucristonꞌ do ga yobre, beꞌnn zan weꞌe yel llioxken ke Diosenꞌ. lxQ Diosenꞌ goneꞌ gaꞌt da chaꞌo keré nench wak weꞌre do yichj do raꞌllre beꞌnn bi da llyalljreꞌ. Naꞌll kat weꞌtoꞌ beꞌnn yaꞌch kaꞌ danꞌ ba btopre naꞌ, naꞌ weꞌe akeꞌ yel llioxken ke Diosenꞌ. )wK Dios naꞌn lloneꞌ llaꞌt no xhoaꞌ binn da llazllo, naꞌ billre yelaꞌ da lleꞌj llaollo. Lekze gonneꞌ yeololte bi da yálljere, nench naꞌ saꞌkere weꞌre bi da weꞌre, naꞌ goneꞌ chiꞌo ka nak danꞌ zánere lloeꞌre naꞌ, naꞌ kone Leꞌen chejllre gonre da wen. 2v] Xtiꞌll Diosenꞌ nyojen ke beꞌnn llzanreꞌ da de keꞌe nen:Ba beꞌe da byallje zan beꞌnn yaꞌch.Naꞌ bi ganraꞌll Diosenꞌ da wen naꞌ beneꞌ. Mu Diosenꞌ napeꞌ yel wak, naꞌ llakreneꞌ lliꞌo biteze da yálljello. Naꞌ lloneꞌ llaꞌt yeolol da yálljello batteze, nench gak weꞌllo da yallje beꞌnne, naꞌ gonllo billre da wen. Et Ke len naꞌ llayaꞌl weꞌe totore arke da llzánere weꞌre, naꞌ bi weꞌren do yediaze, leweꞌn do raꞌllre, le Dios naꞌn llawereꞌ beꞌnn zo nbaraz llzanreꞌ bi da lloeꞌ. s! Lelljadinraꞌll kanꞌ ne akeꞌ: Beꞌnn llaze raꞌtze, kaꞌ raꞌtze llarapeꞌ, naꞌ beꞌnn llaz da xhen, da xhen yerapeꞌ. zrm Naꞌllenꞌ gokraꞌ wen kwiarao beꞌnn lwelljllo kaꞌ chonneꞌ, yed akeꞌ ganꞌ zore nench gakrén akeꞌ reꞌ, wzeraore wtopre mell danꞌ bnere weꞌre naꞌ. Naꞌllenꞌ weꞌren do yichj do raꞌllre, kere weꞌren do yediaze. ^q5 Le chaꞌ saꞌrén no beꞌnn Macedonia kaꞌ nadaꞌ kat yedaꞌ naꞌ, naꞌ gakraꞌ zdoꞌ keré chaꞌ bi sore xhnid katenꞌ yedaꞌ naꞌ, naꞌ lekze kaꞌ reꞌ yeyeꞌre bi benre kanꞌ bniaꞌ naꞌ. p) Naꞌ llseꞌlaꞌ beꞌnn ki nench ke bi yegaꞌnnaꞌ wen, ka nak ba biaꞌa diꞌll keré nakre beꞌnn wen, naꞌ nench naꞌ sore xhnid. o} Nnezkzraꞌ lleꞌnere gakrén akreꞌ. Naꞌ ba beꞌrenaꞌ beꞌnn Macedonia kaꞌ diꞌll nench nnez akreꞌ, reꞌ zore ganꞌ nbane Acayanꞌ lleꞌnere gakrenre beꞌnn yaꞌch kaꞌ, naꞌ ba bzoraore btopre mellenꞌ wdwize. Naꞌ da llonre naꞌ ba llperen beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa zan yell ganꞌ nbane Macedonianꞌ, nench naꞌ gon akeꞌ kanꞌ ba llonre naꞌ. |n s Bi llonteken bien wzojaꞌ reꞌ, nniaꞌ lekwej mell da gakrén beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ do ga yobre. Im Ke len naꞌ legón akreꞌ wen, nench nneze beꞌnn kaꞌ llon Cristonꞌ xhen toto yell nllieꞌ akereꞌ, naꞌ wroeꞌn llonkzre wen, kanꞌ bnetoꞌ kanꞌ beꞌtoꞌ diꞌll keré.Naꞌ leskaꞌ llseꞌlrén aktoeꞌ ye to beꞌnn lwelljllo. Zan ras ba breꞌtoꞌ lloneꞌ xchin Diosenꞌ do yichj do raꞌlleꞌ, naꞌ nnaꞌ lleꞌnreꞌ yedeꞌ ganꞌ zore naꞌ, danꞌ nnezreꞌ zeraꞌllre kwis gonre kanꞌ llazraꞌll Dios naꞌ. jjMNaꞌ llwiatoꞌ gontoꞌ da li, kere chraoze rao Xanllo Dios naꞌ, renkze rao beꞌnnach ake. bi=Naꞌ llwiatoꞌ nench ke siꞌchiꞌll beꞌnn netoꞌ, ke nake mellenꞌ lltoptoꞌn. h3Naꞌllenꞌ brej akeꞌ leꞌe, nench saꞌreneꞌ nadaꞌ kate chaꞌa ganꞌ llaꞌa beꞌnn lwelljllo kaꞌ, lljasanaꞌ mell danꞌ lltopllonꞌ. Naꞌ weꞌllo mellenꞌ nench gonllo Xanllo Jesucristonꞌ xhen, nench wroeꞌre llawere llakrenre beꞌnn lwelljre kaꞌ. gNaꞌ llseꞌltoꞌ ye to beꞌnn lwelljllo ren Titonꞌ. Naꞌ to kwen to kwen beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ, lloeꞌ akeꞌ diꞌll ke beꞌnnenꞌ llseꞌltoꞌ ni, ne akeꞌ nbaraz llyixjweꞌreꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ. (fINaꞌ ka golleꞌ yedwieꞌ reꞌ nench gakrenlleꞌ reꞌ ye raꞌte, bawereꞌ kwis, le bzo lo yichjraꞌlldaꞌweꞌn yeyedeꞌ, naꞌ gakrenlleꞌ reꞌ. wegLlioxken Dios beneꞌ nench zeraꞌll Titonꞌ kwis gakreneꞌ reꞌ kon kanꞌ llonaꞌ nadaꞌ naꞌ. bd=Naꞌllenꞌ gak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Beꞌnnenꞌ btopll da xhenlle bitbi bagoꞌnn keꞌe, naꞌ beꞌnnenꞌ btop raꞌtze, bitbi byalljreꞌ.” Ka da llon Titonꞌ ren beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ c Kon lleꞌnraꞌ gaꞌt da yallje yeololre. Chaꞌ nnaꞌ de ke reꞌ, llayaꞌl gakrenre beꞌnn kaꞌ yallje. ¿Bixha chaꞌ wllin lla kate gaꞌt ke leakeꞌ, naꞌ reꞌ yálljere? Naꞌllenꞌ yeyakrén akeꞌ reꞌ, naꞌ gaꞌt da yallje yeololre. hbI Bi niaꞌ gonre ke da ni, naꞌ billbi yegaꞌnn keré danꞌ beꞌren ke beꞌnn yobre. 6ae Chaꞌ to beꞌnne do yichj do raꞌlle lleꞌnreꞌ weꞌe bi da weꞌe, Diosenꞌ wawékzereꞌ laꞌkze da raꞌten. Diosenꞌ bi llnnabeꞌ weꞌllo to da bi de kello. `# Naꞌ llakraꞌ wen naꞌ naken wasyollre wtopren do yich do raꞌllre kanꞌ benkzre kanꞌ bzoraore, naꞌ weꞌre arke zerao saꞌkere. =_s Naꞌllenꞌ wzejnieꞌraꞌ ka danꞌ llakraꞌ nak wen gonre. Wdwize bzo lo raꞌlldaꞌorenꞌ gakrenre beꞌnn yaꞌch, naꞌ bzoraore btopre mell do yichj do raꞌllre. J^  Ba nnézkzere kanꞌ nllieꞌ Xanllo Jesucristonꞌ lliꞌo. Naꞌ danꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo naꞌ, bakwaꞌnneꞌ yeolol da chaꞌo da de keꞌe ganꞌ lliareneꞌ Dios naꞌ, naꞌ bedeꞌ gorjeꞌ gokeꞌ ka beꞌnn yaꞌch yellrio ni, naꞌ badyeneꞌ nench yeolol danꞌ de keꞌen gaken kello naklloeꞌ txhen. K]Bi llonaꞌ bien weꞌre mell, kon lleꞌnraꞌ gonre xhbab ka llon beꞌnn bi da lloeꞌ do yichj do raꞌlle, naꞌ kaꞌ wak nnézere chaꞌ nllieꞌre Diosenꞌ do yichj do raꞌllre. q\[Wen kwis llonre nxenraꞌllre Cristonꞌ, naꞌ llyixjweꞌre xtiꞌlleꞌn, naꞌ llejnieꞌre kwasro da nak ke Diosenꞌ, naꞌ zore llonre xchineꞌn, naꞌ nllieꞌre netoꞌ. Leskaꞌ legón wenll, lewtope da yallje beꞌnne. &[EKe len naꞌ ba goꞌtyoetoꞌ Titonꞌ wayedeꞌ ye to ganꞌ zore naꞌ, nench gakreneꞌ reꞌ yesyollre wtopre mell danꞌ ba bzoraore lltopre kanaꞌ. Z{Naꞌ ben aklleꞌ ye raꞌt kanꞌ lláketoꞌ gon akeꞌ naꞌ, le zgaꞌtek ben kwin akeꞌ rallnaꞌa Xanllo Cristo naꞌ, naꞌ leskaꞌ ben kwin akeꞌ rallnaꞌa netoꞌ, danꞌ gokraꞌll akeꞌ kwis gon akeꞌ kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. {YoGoꞌtyoe akreꞌ netoꞌ weꞌtoꞌ latj weꞌe akeꞌ mell gakrén akeꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Diosenꞌ. X Nadaꞌ nnezraꞌ, naꞌllenꞌ lloaꞌa diꞌll, beꞌe akeꞌ bi da byallje beꞌnn yobre laꞌkze bibi goꞌt ke leakeꞌ. YW+Laꞌkze gok yel yaꞌch yel ziꞌ kwis ke akeꞌ, Diosenꞌ beneꞌ ka bniꞌt akeꞌ nbaraz lo raꞌlldaꞌo akeꞌ, naꞌ bawé akreꞌ kwis btop akeꞌ mell xhen nench gokrén akeꞌ beꞌnn bibi de ke. 8V kBeꞌnn biꞌche, lleꞌnetoꞌ nnézere kanꞌ ba gokrén Diosenꞌ to kwen beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ toto yell ganꞌ nbane Macedonianꞌ. hUIKe len naꞌ llaweraꞌ, naꞌ nnezraꞌ yeyoll gonre ka danꞌ lleꞌne Diosenꞌ gonre.wTgNaꞌ nllieꞌllreꞌ reꞌ le lljadinraꞌlleꞌ kanꞌ bzenayre keꞌen, naꞌ danꞌ gopreꞌ baraꞌnne. sS_Bi bayeꞌraꞌ gollaꞌ Titonꞌ nakre beꞌnn wen, le nnezraꞌ gonre wen. Le da linꞌ nake yeolol da kaꞌ llzejnieꞌtoꞌ reꞌ naꞌ, lekze kaꞌ da li gok danꞌ golltoꞌ Titonꞌ, zotoꞌ nbaraz ka da wen naꞌ llonrenꞌ. MR Naꞌ nnaꞌ ba llaxhenraꞌlltoꞌ le ba bzenayre ketoꞌ. Naꞌ leze llawetoꞌ kwis ka nbarazenꞌ zo Titonꞌ, le yeololre ba bazoare Titonꞌ nbaraz ren da yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌweꞌn. Q Naꞌ ka nak yichenꞌ bzojaꞌ reꞌ naꞌ, kere to ke beꞌnnenꞌ ben da xhinnj naꞌzenꞌ blleꞌ yichjaꞌ, leskaꞌ kere to ke beꞌnnenꞌ bene leꞌe kaꞌ. Renkzrenꞌ blleꞌ yichjaꞌ nench gakbeꞌre rao Diosenꞌ, nna nllieꞌtoꞌ reꞌ. \P1 Llawé Diosenꞌ kanꞌ benre gókere, le gokrenen reꞌ bzeraꞌllre benre kanꞌ bne Diosenꞌ. Naꞌ bill benre txhen beꞌnnenꞌ ben da xhinnjenꞌ, naꞌ gokrenre nadaꞌ, naꞌ gokllaꞌre ka da xhinnjenꞌ beneꞌn. Bllebre, naꞌllenꞌ bzeraꞌllre yedwiaꞌ reꞌ, naꞌ do raꞌllre bnaore benre kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ. Naꞌllenꞌ beꞌre yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnnenꞌ ben da xhinnjenꞌ. Nakbieꞌkze billbi doꞌl keré de kanꞌ benre naꞌ. {Oo Le kat llzoyaꞌchllo kon kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ, llonen nench llayátello, naꞌ llaꞌt yel wasrá kello, naꞌ billbi de gakyaꞌchello. Zan bal beꞌnn kate llak akreꞌ, naꞌ bi llayat akreꞌ xtoꞌl akeꞌn, leakeꞌn llbeyiꞌ. IN  Nnaꞌ llaweraꞌ le gokrenen reꞌ, nench naꞌ gókere ka da xhinnjenꞌ benre, naꞌ bayátere, le bzoyaꞌchre kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ. Naꞌ benkzen wen ke naken bzojaꞌ reꞌ naꞌ. MNaꞌ llakbeꞌraꞌ gokyaꞌchere kanꞌ bniaꞌ leꞌ yichenꞌ bzojaꞌ reꞌ naꞌ. Naꞌ bdere gokyaꞌchraꞌ kanꞌ benaꞌn danꞌ gokyaꞌchere naꞌ, naꞌ nnaꞌ bill llakyaꞌchraꞌ danꞌ bseꞌlaꞌ yichenꞌ, le chollzenꞌ gokyaꞌchere. PLKere danꞌ baraꞌ Tito naꞌzenꞌ baxhenraꞌlltoꞌ, renkze danꞌ badieꞌ diꞌll naꞌn, llawereꞌ kanꞌ llonre naꞌ. Naꞌ beꞌe diꞌll zeraꞌllre kwis yedwiatoꞌ reꞌ da yobre. Naꞌ neꞌe, llákere ka da kaꞌ ba goken, naꞌ ngoꞌ yichjre gonre kanꞌ bniaꞌn. Naꞌllenꞌ bawellraꞌ bnnezraꞌ kaꞌ. K+Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ llayoeꞌ yel llxhenraꞌll ke beꞌnne, bayonneꞌ netoꞌ yel llxhenraꞌll kanꞌ baraꞌ Titonꞌ ganꞌ zotoꞌn. YJ+Kanꞌ ballintoꞌ ganꞌ nziꞌi Macedonia naꞌ, bibi latj goꞌt yeziꞌraꞌlltoꞌ, le bxhaꞌkziꞌtoꞌ. Bniꞌt beꞌnne bchachrén akeꞌ netoꞌ, naꞌ lekze blleb lo yichjraꞌlldaꞌotoꞌ. FIDo yichj do raꞌllaꞌ lloeꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll, naꞌ llaweraꞌ ba bnnezraꞌ ka wen naꞌ llonre. Naꞌ ba bayakxhenraꞌllaꞌ, naꞌ nbaraz zoaꞌ laꞌkze da zan da llak kello. H)Kere niaꞌ kaꞌ nench wxoaꞌ doꞌl koꞌllrenꞌ, le kaꞌn ba bnekzaꞌ kanaꞌ, nllieꞌraꞌ reꞌ, laꞌkze banllo o laꞌkze gatllo. ~GuLellieꞌ netoꞌ. Ni tore bibi bénetoꞌ. Ni tore bi bzejnieꞌtoꞌ krere, naꞌ ni tore bi bxhiyeꞌtoꞌ. F 5Kanꞌ naken beꞌnn biꞌchaꞌ ak nllieꞌraꞌ, ba nnézkzere kanꞌ bne Diosenꞌ goneꞌ kello da wen naꞌ. Ke len naꞌ bill llayaꞌl gonllo da xhinnj danꞌ ll-lleyiꞌ xpeꞌrllonꞌ naꞌ danꞌ ll-lleyiꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. Llayaꞌl llebllo Diosenꞌ wzenayllo keꞌe yeo lla, naꞌ gakllo beꞌnn xhiraꞌll kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. Ba bllaꞌa xhbab ke beꞌnn Corinto kaꞌ E{Naꞌ gakaꞌ Xare, naꞌ reꞌ gakre xhiꞌnnaꞌ.Kaꞌn ne Xanllo Dios beꞌnnenꞌ nap yel wak xhen naꞌ.^D5Ke len naꞌ llayaꞌl gonllo kanꞌ bne Xanllo Dios naꞌ:Leyelloj radj beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll nadaꞌn, bi gonrén akreꞌ txhen.Naꞌ bi gonre da xhinnj.Naꞌllenꞌ serenaꞌ reꞌ. CLe bi gak gonliraꞌll-llo lwaꞌa ganꞌ llonliraꞌll-llo Dios naꞌ, le lliꞌo ba nakllo ka yodaꞌo ganꞌ zo Dios naꞌ. Le Dios naꞌn bneꞌe:Serén akeꞌ, naꞌ tarén akeꞌ.Naꞌ gakaꞌ Dios ke akeꞌ, naꞌ leakeꞌ gak akeꞌ yell kiaꞌ. Bi llayaꞌl gonllo txhen beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Cristonꞌ. Chaꞌ Dios naꞌ ba noneꞌ lliꞌo beꞌnn wen raweꞌ naꞌ, bi gak gonllo txhen beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ. Lliꞌo ba yoꞌ beniꞌ ke Cristonꞌ lo raꞌlldaꞌollo, bi gak gonrenllo beꞌnn kaꞌ txhen, beꞌnn kaꞌ bi yoꞌ beniꞌ ke Cristonꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌ. q@[ Llaꞌtyoeraꞌ reꞌ ka llon to beꞌnne llaꞌtyoereꞌ xhiꞌnneꞌ, lewroeꞌ artk nllieꞌre nadaꞌ kanꞌ ba broeꞌraꞌ nadaꞌ nllieꞌraꞌ reꞌ. Spíritu ke Diosenꞌ yoꞌn lo raꞌlldaꞌo lliꞌo nxenraꞌll Leꞌe n?U Ba broeꞌtoꞌ kanꞌ nllieꞌtoꞌ reꞌ, naꞌ reꞌ bi nna wroeꞌre chaꞌ nllieꞌre netoꞌ. >9 Reꞌ beꞌnn llaꞌa ganꞌ nziꞌi Corinto, ba beꞌrentoꞌ reꞌ yeolol diꞌll da yoꞌ lo raꞌlldaꞌotoꞌ, le nllieꞌtoꞌ reꞌ kwis. = Da zan da llak da gakyaꞌchetoꞌ, zan llawé lo raꞌlldaꞌotoꞌn. Naktoꞌ ka beꞌnn ngaꞌnnyaꞌch, naꞌ llontoꞌ nench beꞌnn zan so akeꞌ nbaraz. Laꞌkze bibi de ketoꞌ, danꞌ naktoꞌ Cristonꞌ txhen, yeolol bi da de naksen ketoꞌ. <y Naꞌ bale beꞌnne bi llakbeꞌe akreꞌ llontoꞌ da zaꞌke, naꞌ ye baleꞌ llayakbeꞌe akreꞌ da zaꞌksen llontoꞌ. Wa bentoꞌ xhbab got akeꞌ netoꞌ, zan nna nbantoꞌ. Llsaꞌkziꞌ akeꞌ netoꞌ, naꞌ bi nna got akeꞌ netoꞌ. ;/Zo kat llontoꞌ xchin Diosenꞌ, naꞌ llayoeꞌrao beꞌnne netoꞌ, naꞌ zo kat llwie akreꞌ netoꞌ, naꞌ zo kate nne akeꞌ wen ketoꞌ, naꞌ zo kat nnechach akeꞌ ketoꞌ. Ne akeꞌ ziyeꞌtoꞌn, naꞌ netoꞌ bi lljachieꞌtoꞌ lloeꞌkztoꞌ diꞌll linꞌ. o:WLeskaꞌ zotoꞌ llzejnieꞌtoꞌ beꞌnn diꞌll li ke Cristonꞌ, naꞌ yeolol bi danꞌ llontoꞌn naken kone yel wak ke Dios. Naꞌ danꞌ llontoꞌn naken da zej lixheje, llakrenen nench zoetoꞌ dilrentoꞌ da xhinnjenꞌ. N9Broeꞌtoꞌ llontoꞌ xchin Diosenꞌ, bitbi de da yel zdoꞌ llontoꞌ. Llzejnieꞌtoꞌ beꞌnne nench gombiaꞌ akeꞌ da li naꞌ, naptoꞌ yel llxhenraꞌlle ke yeolol beꞌnne, llontoꞌ wen ke yeololteꞌ. Kon kanꞌ llzejnieꞌ Spíritu ke Dios naꞌ llontoꞌ, naꞌ do raꞌlltoꞌ nllieꞌtoꞌ yeolol beꞌnne. D8Bzo kat bdin akeꞌ netoꞌ, naꞌ ka broꞌ akeꞌ netoꞌ rill ya, naꞌ ka ben akeꞌ da ne xhen. Naꞌ da zan ras bentoꞌ llin war, naꞌ bchachtoꞌ bichgale, naꞌ wil bdontoꞌ. V7%Ke len naꞌ llonteztoꞌ biteze da wen nench llroeꞌtoꞌ naktoꞌ wen xchin Dios. Naꞌ llaoraꞌlltoꞌ kat llsaꞌkziꞌ beꞌnne netoꞌ, naꞌ kat billre yel ziꞌ yel yaꞌch zaꞌk koꞌlltoꞌ. 46aBi llontoꞌ kon bi nen ketoꞌ, da wllon ke beꞌnne bi nna wxenraꞌll Leꞌe, le lleꞌnetoꞌ bi gaꞌt da nnechach akeꞌ ke xchin Dios danꞌ llontoꞌ naꞌ. 5Le nyoj leꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, nen:Kanꞌ bllin lla goꞌt latj, kanaꞌ bzenayaꞌ koꞌo.Naꞌ kanꞌ bllin lla bexhre wasraꞌa reꞌ, kanaꞌllenꞌ gokrenaꞌ reꞌ. Naꞌ nnaꞌn de latj, naꞌ nnaꞌ naken lla llasraꞌa beꞌnne. 4 !Netoꞌ llonrentoꞌ reꞌ xchin Diosenꞌ txhen. Naꞌllenꞌ llaꞌtyoetoꞌ reꞌ, bi gonkazre danꞌ ba bayaꞌchraꞌlleꞌ lliꞌo. ?3wCristonꞌ bibi da xhinnj beneꞌ. Naꞌ Dios naꞌ beneꞌ bxhaꞌkzieꞌ ni ke da xhinnj ke lliꞌo, nench naꞌ noneꞌ lliꞌo beꞌnn wen danꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ naꞌ.?2wCristonꞌ bseꞌleꞌ lliꞌo rorazeꞌ, naꞌ ka Dios naꞌkzenꞌ llaꞌtyoereꞌ beꞌnne, ke len naꞌ ka kwinkze Cristo naꞌ llaꞌtyoetoꞌ reꞌ: leyezorén Diosenꞌ wen. 1 Ye aklloeꞌ Diosenꞌ bseꞌleꞌ Cristonꞌ nench noteze beꞌnne gonliraꞌll Leꞌe, so akeꞌ nbaraz rao Diosenꞌ, naꞌ bill lljadinraꞌll Diosenꞌ bi da xhinnj ba ben akeꞌ. Kaꞌn llayaꞌl yello beꞌnne nench so akeꞌ nbaraz rao Diosenꞌ. 0Dios naꞌ ba beneꞌ nench bazorenlloeꞌ wen, naꞌ ba bayoneꞌ lliꞌo ka to beꞌnn kobe danꞌ ba llonliraꞌll-llo Cristo naꞌ. Ke len naꞌ ba broeꞌ rallnaꞌllo yello beꞌnn kaꞌ ka gon akeꞌ nench yezorén akeꞌ Diosenꞌ wen. 5/cKe len naꞌ beꞌnnenꞌ ba nxenraꞌll Cristonꞌ, ba bayakeꞌ ka to beꞌnn za gorj. Yeolol bi da beneꞌ, ba bden kaꞌle, naꞌ nnaꞌ ba bayakeꞌ to beꞌnn kobe. u.cNetoꞌ kanꞌ bi nna gonliraꞌlltoꞌ Cristonꞌ, lláketoꞌ bibi zaꞌkeꞌ, lláketoꞌ zaꞌkll beꞌnne llaꞌa rao yellrio ni, chaꞌ no nakeꞌ, naꞌ chaꞌ bi da de keꞌe. Naꞌ nnaꞌ bill lláketoꞌ kaꞌ ke Cristonꞌ. n-UCristonꞌ bzane kwineꞌ goteꞌ ni ke yeolol lliꞌo beꞌnnach, nench sollo gonllo kanꞌ llazraꞌlleꞌ naꞌ, naꞌ bill sollo gonllo kon ka nen kello. Leꞌen goteꞌ naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ ni ke lliꞌo. a,;Le nllieꞌ Cristonꞌ lliꞌo, naꞌllenꞌ llontoꞌ xchineꞌn. Naꞌ nnézello tozeꞌn bzaneꞌ yel nban keꞌen goteꞌ ni ke yeolol-llo, naꞌ naklloeꞌ txhen, naꞌ nnello yeololkzllonꞌ ba gotrenlloeꞌ. s+_ Chaꞌ llákere llaktonttoꞌ kanꞌ bentoꞌ naꞌ, leyeyakbeꞌe kon kanꞌ bne Diosenꞌ bentoꞌ. Naꞌ chaꞌ llákere zochaꞌokze yichjraꞌlldaꞌotoꞌ naꞌn, legakbeꞌe llontoꞌ bi da llontoꞌ nench llakrentoꞌ reꞌ. * Kere lloeꞌrao kwintoꞌ niaꞌ kaꞌ, zan niaꞌ kaꞌ nench yewere kanꞌ llontoꞌ, naꞌ gak yelliꞌre xtiꞌll beꞌnn kaꞌ llnne wen ke kwin akeꞌ to koꞌllze, naꞌ bi lloeꞌ akeꞌ diꞌll kanꞌ nak danꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ. ;)o Danꞌ ba nnézkzello yeolol-llo yedello diꞌll rao Xanllo Cristonꞌ ke yeolol da benllo, ke len naꞌ llaꞌtyoeraꞌ beꞌnne wzenay akeꞌ keꞌe. Diosenꞌ nnezreꞌ, do raꞌlltoꞌ llaꞌtyoetoꞌ beꞌnne wzenay akeꞌ keꞌe, naꞌ zotoꞌ bexhtoꞌ gakbeꞌre, do raꞌlltoꞌ llontoꞌn. (1 Le llonen bien yeololtello tello rao Cristonꞌ ganꞌ lloneꞌ yel koxchisenꞌ, naꞌ wchoyeꞌ kello chaꞌ sollo nbaraz o chaꞌ saꞌkziꞌllo, kon akrenꞌ benllo ka nbanllo, benllo da wen o chaꞌ benllo da xhinnj. Beꞌnnachenꞌ wak waniꞌt akeꞌ nbaraz rao Dios ''G Ke len naꞌ weꞌlaꞌll-llo gonllo da yeyazraꞌlleꞌ nench yewereꞌ kanꞌ llonllo chak nna nbanllo, naꞌ ker bi gonen chaꞌ nneꞌe wayejrenlloeꞌ. &Naꞌ ke len naꞌ llxenraꞌll-llo, le lleꞌnello wsanraꞌll-llo kwerp kello ki, nench yeyejllo ganꞌ llia Xanllo Cristo naꞌ. e%CNaꞌ laꞌkze bi nna reꞌllo da kaꞌ gonneꞌ kello naꞌ, zokzllo nxenraꞌll-lloeꞌ. &$ENaꞌllenꞌ bi llakgánello chaꞌ bi llákello, le nnézello chak nna nbanllo kone kwerp kello ki, bi nna yellinllo ganꞌ llia Xanllo Cristo naꞌ. 7#gDios naꞌ ba brejeꞌ lliꞌo nench yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, bseꞌleꞌ Spíritu keꞌen zon lo raꞌlldaꞌollo, nench naꞌ nnézello nna dell da gonneꞌ kello. ]"3Ke len naꞌ nna ll-llayraollo ren kwerp kello ki, llonyaꞌchllo lo raꞌlldaꞌollo. Kere lleꞌnello yegaꞌa xhallo naꞌ, lleꞌnello wayonneꞌ lliꞌo to xhallo da bi te ke, nench naꞌ banllo ke chnare. )!KKe len naꞌ laꞌkze yegaꞌa xhallo da de rao yellrio ni, zeje diꞌll kwerp kello naꞌn, bi yegaꞌnnllo kaꞌze, le gonn Xallo Diosenꞌ to da kob kello. ; oNaꞌ nnaꞌ nna zollo nbanllo yellrio ni, llonyaꞌchllo llnnabllo lo raꞌlldaꞌollo, zeraꞌll-llo kwis lljazollo lo yoꞌ danꞌ ba non Xanllo Diosenꞌ kello yebá naꞌ. n WKwerp kellonꞌ naken ka to yoꞌ da bi zibia. Naꞌ nnézello chaꞌ ba bayinnjen, Diosenꞌ ba noneꞌ to yoꞌ wen kello yebá naꞌ, zeje diꞌllenꞌ kwerp kello danꞌ sokze ke chnare. Len naꞌ bi naken da ben beꞌnnach. jMNaꞌ bi wiallo da kaꞌ nlaꞌ yellrio ni, zan wiallo da kaꞌ bi nlaꞌ naꞌ, le danꞌ nlaꞌ xhej yellrio ni da te ke da kaꞌ, zan da kaꞌ bi llreꞌllo yellrio ni, kere da te ke da kaꞌ, dekze danꞌ ke chnare.`9Naꞌ sete te chaꞌ bi da daꞌo llak kello yellrio ni. Naꞌ da kaꞌ zaꞌkziꞌllonꞌ llakrenen lliꞌo nench lljazollo nbaraz kwis, kat lljazorenllo Diosenꞌ ke chnare, len naꞌ nak da zaꞌklle ka billre. !;Ni ke len naꞌ bi lljachieꞌtoꞌ. Laꞌkze tlla tlla zej llgor kwerp ketoꞌ ki, leskaꞌ tlla tlla llakob Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌotoꞌn. Yeolol da ki ba gok ketoꞌ ba bllayraotoꞌ ni ke reꞌ. Le lleꞌnetoꞌ gakllo beꞌnn zan gakrén Diosenꞌ lliꞌo nench gonliraꞌll-llo Xanllo Jesús naꞌ, naꞌ leskaꞌ gak zanllo weꞌllo yel llioxken keꞌe danꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌke. J Le Dios naꞌn basbán Xanllo Jesúsenꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, leskaꞌkzenꞌ yesbaneꞌ lliꞌo kat llin lla kello, naꞌ reꞌ ren netoꞌ wayejllo txhen yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. F Xtiꞌll Dios danꞌ nyojen nen: “Llonliraꞌllaꞌ Dios, ke len naꞌ lloaꞌa xtiꞌlleꞌn.” Kaꞌkzenꞌ llonliraꞌlltoeꞌ netoꞌ, naꞌllenꞌ lloeꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn. nU Kanꞌ llak tlla tlla lleꞌn akreꞌ got akeꞌ netoꞌ, naꞌ reꞌ ba ballélere yel nban keré. 7 Naꞌ nnaꞌ nna zotoꞌ, yoꞌy lla niꞌtkze beꞌnn lleꞌn akreꞌ got akeꞌ netoꞌ ni ke danꞌ llyixjweꞌtoꞌ xtiꞌll Jesús naꞌ. Naꞌ llak ketoꞌ kaꞌ nench nakbieꞌ zokze Jesúsenꞌ llakreneꞌ netoꞌ, ka nak nna nbanrén kwerp ketoꞌ ki danꞌ gatenꞌ.  Naꞌ gateze llejtoꞌ, yoꞌy ras llsaꞌkziꞌ beꞌnne netoꞌ, lleꞌn akreꞌ got akeꞌ netoꞌ kanꞌ bet akeꞌ Jesús naꞌ. Naꞌ lloeꞌ Diosenꞌ latj llak ketoꞌ kaꞌ, nench nroeꞌn zokze Jesúsenꞌ llakreneꞌ netoꞌ nna nbantoꞌ. 3 Naꞌ llaray akeꞌ netoꞌ, zan bi llbej yichj Diosenꞌ netoꞌ. Llsaꞌkziꞌ akeꞌ netoꞌ, zan bi lloeꞌ Diosenꞌ latj got akeꞌ netoꞌ. Ke len naꞌ laꞌkze bi da zed ketoꞌ de, bi nello bi lloꞌ xhnneze. Naꞌ laꞌkze llebraz llallayraotoꞌ, bi nzanraꞌlltoꞌ. Kwerp kello ki naken da llat, zaꞌkreben ka to lleꞌ nis da nak de bennj. Naꞌ Diosenꞌ ba broeꞌ beniꞌ keꞌen lo raꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ llakbeꞌllo bibi llak gonllo chaꞌ bi gonneꞌ yel wak xhen keꞌen nench gak bi da gonllo. J Le Dios beꞌnnenꞌ bne gaꞌt beniꞌ yellrio ni ganꞌ gok xchole, ba broeꞌ beniꞌ keꞌen lo raꞌlldaꞌollo nench bembiaꞌllo Jesucristo beꞌnnenꞌ nak beꞌnn zaꞌke, naꞌ kat ba nombiaꞌlloeꞌ naꞌ, naꞌll llejnieꞌllo katkenꞌ nak beniꞌ xhen ke Diosenꞌ. Akre gonllo sollo wxenraꞌll-llo Dios wLe ka nak diꞌll danꞌ llyixjweꞌtoꞌn, kere llyixjweꞌtoꞌ xtiꞌll kwintoꞌ, zan xtiꞌll Jesucristo beꞌnnenꞌ nak Xanllo naꞌn llyixjweꞌtoꞌ. Naꞌ danꞌ nllieꞌtoꞌ Jesucristonꞌ zotoꞌ llontoꞌ biteze da llakrén reꞌ. ELe beꞌnn bi llejleꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, daxiꞌo naꞌ ba ncholen lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, nench naꞌ bi chejnieꞌ akreꞌ, naꞌ bi wseniꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, le toz ka nakse lo yichjraꞌlldaꞌo Diosenꞌ ren Cristo beꞌnnenꞌ nsaꞌa beniꞌ xhen kwisenꞌ. Beꞌnn kaꞌ ba nbeyiꞌ yel ke llejleꞌ ke akeꞌ, leakzeꞌn bi llejnieꞌ Diꞌll Wen naꞌ, lloeꞌrén aktoeꞌn. }Naꞌ bibi llontoꞌ ngaꞌchze da nak zi wayeꞌllo, naꞌ bi llxoayaytoꞌ beꞌnne, naꞌ bi llachaꞌtoꞌ xtiꞌll Diosenꞌ nench yewé beꞌnne wzenay akeꞌ xtiꞌlltoꞌn. Llreꞌkze Diosenꞌ llyixjweꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn kon kanꞌ naken naꞌ, nench yeolol beꞌnne yene diꞌll danꞌ lloeꞌtoꞌn, nnez akreꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌ lloeꞌtoꞌ diꞌll li.   Ke len naꞌ bi lljachieꞌtoꞌ, le rao yel nllieꞌraꞌll ke Dios naꞌn bkwaꞌnneꞌ llin ni rallnaꞌtoꞌ gontoꞌn. * MYeolol lliꞌo nxenraꞌll-llo Cristonꞌ, yel zaꞌk xhen keꞌen bill ngaꞌchen rao lliꞌo, naꞌ nakllo ka to yejwan danꞌ llaroeꞌ katkenꞌ nak yel beniꞌ ke Xanllonꞌ, le zejzell yoꞌllo beniꞌ keꞌen, le yoꞌkze Spíritu ke Xanllo Cristonꞌ lo raꞌlldaꞌollonꞌ.- SXanllo Cristonꞌ nakeꞌ toze kone Spíritu ke Diosenꞌ. Naꞌ kat ba zo Spíritu ke Xanllonꞌ lo raꞌlldaꞌo beꞌnne, lloeꞌn latj soeꞌ nbaraz rao Dios. z mZan noteze kate nxenraꞌll akeꞌ Xanllo Cristonꞌ, da kaꞌ nyojen bill naken ka to da ngaꞌch ke leakeꞌ.  %Xte nnaꞌ llrab beꞌnn Israel kaꞌ da kaꞌ bzoj da Moisésenꞌ, nna naksen ka to da ngaꞌch ke leakeꞌ naꞌ bi llejnieꞌ akreꞌn.  Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ nna zo akseꞌ nnaꞌ, bi nna chejnieꞌ akreꞌ kat llrab akeꞌ ley danꞌ byoj kanaꞌ, ganꞌ nyoj da kaꞌ bne Diosenꞌ goneꞌ gakreneꞌ leakeꞌ. Kon beꞌnn kaꞌ wxenraꞌll Cristo naꞌ chejnieꞌ akreꞌ bi zejen. \1 Naꞌ netoꞌ bi llontoꞌ kanꞌ ben da Moisésenꞌ, bkwaꞌch raweꞌ kone to raꞌll bllall nench bi breꞌe beꞌnn Israel kaꞌ len, naꞌ chaoraꞌll bagaꞌa raꞌt weje danꞌ llaktit lloaꞌraweꞌn.  Naꞌ danꞌ nnézetoꞌ kere da te ke da kobenꞌ ba bdixj Diosenꞌ, ke len naꞌ bi llebtoꞌ llyixjweꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn. {o Le chet kaꞌ danꞌ gok ke to da zaꞌk kanaꞌ ba bde ke, zaꞌkll danꞌ de nnaꞌ, naꞌ nnézello bi te ke. a; Le danꞌ nak da zaꞌk kanaꞌ, bill naken kaꞌ nnaꞌ, le ba de ye to da zaꞌklle. _7 Le chet kaꞌ ley danꞌ bzejnieꞌ lliꞌo beꞌnnachenꞌ nen gaꞌt yel llzaꞌkziꞌ kello, goken to da zaꞌke, ¿bixha bi llákere zaꞌkll xtiꞌll Dios danꞌ llzejnieꞌn lliꞌo ba bayakllo beꞌnn wen? zmnnézello zaꞌkll diꞌll kob danꞌ llonn Spíritu ke Diosenꞌ, nench naꞌ gaꞌt yel nban zejlikane kello. }sKa nak ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ leꞌ yej raꞌyenꞌ, Diosenꞌ beneꞌ nench gokbeꞌe beꞌnn Israel kaꞌ goken da zaꞌke, le radj akeꞌ naꞌ, gok lloaꞌrao Moisésenꞌ llaktit, to bi gok wia akeꞌ lloaꞌraweꞌn, laꞌkze nak yel llaktitenꞌ bzo lloaꞌraweꞌn to da te ke. Naꞌ chaꞌ ley naꞌ, danꞌ nsaꞌa yel got naꞌ goken da zaꞌke, Y+Naꞌ Leꞌe ba beneꞌ nench llak llyixjweꞌtoꞌ danꞌ ba bneꞌe goneꞌ gakreneꞌ lliꞌo beꞌnnach. Naꞌ da kobenꞌ bi naken ka ley danꞌ byoj kanaꞌ, llzejnieꞌn lliꞌo beꞌnnach kweyiꞌllo yel beꞌnn wen da xhinnj kello naꞌ, zan nnaꞌn llonn Spíritu keꞌen yel nban zejlikane ke lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ. "=Le bibi llak gontoꞌ to wraztoꞌ, naꞌ bi llejnieꞌtoꞌ bi gontoꞌ, le yeololte bi da kaꞌ llontoꞌn, Dios naꞌkzenꞌ llakreneꞌ llontoꞌn. +~OLlakchoch raꞌlltoꞌ rao Diosenꞌ lletoꞌ reꞌ kaꞌ, le Cristonꞌ zoeꞌ llakreneꞌ netoꞌ nench nnézetoꞌ llontoꞌ kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. _}7Naꞌ kaꞌn broeꞌn nakre ka to yich da bzoj Cristo naꞌ, danꞌ ba bacheꞌe yichjraꞌlldaꞌore naꞌ, kone Spíritu ke Dios naꞌ. Kere goken to leꞌ yejenꞌ, lo raꞌlldaꞌore nakzen, naken ke da nyoj. Y|+Reꞌ nakre ka to yich danꞌ nyoj lo raꞌlldaꞌotoꞌ ganꞌ lloeꞌn diꞌll kanꞌ naktoꞌ naꞌ. Naꞌ beꞌnn zan ba nombiaꞌ reꞌ, kanꞌ ba ben Cristonꞌ, bacheꞌe lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. U{ %Bi gákere chaꞌ llayoeꞌrao kwintoꞌn ka naken lloeꞌtoꞌ diꞌll ki. Nnézkzere xchin Diosenꞌ llontoꞌ do raꞌlltoꞌ, naꞌ bi llonen bien goꞌxtoꞌ yich da weꞌe diꞌll ketoꞌ nench nnézere akrenꞌ naktoꞌ, naꞌ ni ke yalljzen wzojre ye to yich da goꞌxtoꞌ kat chejtoꞌ ga yobre kanꞌ llon beꞌnn yobre. Az{Beꞌnn zan llchaꞌa akeꞌ diꞌll da lloeꞌ akeꞌ ke Diosenꞌ nench yewé beꞌnne xtiꞌll akeꞌn, naꞌ chixhj akeꞌ leakeꞌ. Bi llon netoꞌ kaꞌ, do raꞌlltoꞌ lloeꞌtoꞌ diꞌll rao Diosenꞌ, le txhen naꞌ naktoꞌ Cristonꞌ le Dios naꞌn bseꞌle netoꞌ lloeꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn.gyGNaꞌ beꞌnn kaꞌ kweyiꞌn, bi llawé akreꞌ kanꞌ llonllonꞌ, le lle aklloeꞌ kweyiꞌ akeꞌ. Naꞌ beꞌnn llonliraꞌll Leꞌe naꞌ, llawé akreꞌ ba gokrén aklloeꞌ nench yerá akeꞌ, naꞌ gaꞌt yel nban zejlikane ke akeꞌ. Naꞌ lliꞌo bi llakllo to wrazllo wroeꞌllo beꞌnne, ka wen naꞌ naken gonliraꞌll-llo Cristonꞌ. GxDiosenꞌ llawereꞌ llonllo nench llakbeꞌe beꞌnne naken da wen kwis wxenraꞌll-llo Cristonꞌ. Naꞌ baleꞌ llakbeꞌe akreꞌ naꞌ llonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, leakeꞌn de yel nban ke akeꞌ zejlikane, naꞌ ye baleꞌ bi llayazraꞌll akeꞌ, naꞌ bi llonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, beꞌnn kaꞌn kweyiꞌ. wyLlioxken Diosenꞌ, noneꞌ nench babej Jesucristonꞌ lliꞌo lo naꞌa daxiꞌon, naꞌ nbaraz yecheꞌe lliꞌo lljazorenlloeꞌ. Naꞌ gateze zollo Diosenꞌ lloneꞌ nench llakbeꞌe beꞌnne, naken da wen kwis nombiaꞌllo Cristonꞌ. mvS Naꞌ bzoaꞌ xhbab kwis ke beꞌnn biꞌchllo Titonꞌ le bi ballayreꞌ. Naꞌllenꞌ gollaꞌ beꞌnn kaꞌ: “Nna yellayllo”, naꞌ bazaꞌa bayaꞌa ganꞌ nziꞌi Macedonia. Zollo nbaraz danꞌ nombiaꞌllo Cristonꞌ Eu Ka bllinaꞌ ganꞌ nziꞌi Troas ganꞌ bdixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ, nakbieꞌtekze Diosenꞌ ba beneꞌ nench beꞌnn llaꞌa naꞌ, gokraꞌll akeꞌ wzenay akeꞌ. t5 nench ke gon daxiꞌon reꞌ gan, le llwiallo kanꞌ lleꞌnen siyeꞌn lliꞌo naꞌ. Gokraꞌll Pablonꞌ yedileꞌ Titonꞌ ganꞌ nziꞌi Troas kC~}A|7{z+yxxKwv7utssrq~pp,onnmlLkkji[h$fdd|caR`x_^^]\i[ZZYXXVUeTSQPNML}KK1JIHG2EDCBAw@@ >>q=Da ni naken to da lliarao chejnieꞌrenꞌ. Ka naken ba zo rez yeyoll yellrio ni, lloj beꞌnn wtitj akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, gon akeꞌ kon kanꞌ nen ke akeꞌ.  Lelljasaꞌraꞌll diꞌll danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ gok rallnaꞌa Dios beꞌe akeꞌ xtiꞌlleꞌn kanaꞌ. Leskaꞌ lelljasaꞌraꞌll danꞌ nllia Xanllo biaꞌa gonllo, beꞌnnenꞌ nak wasrá kello, diꞌll danꞌ ba bzejnieꞌ postl kaꞌ reꞌ. !  =Beꞌnn biꞌche, nllieꞌraꞌ reꞌ, yich wllopenꞌ danꞌ llzojaꞌ reꞌ ni. Naꞌ lloptenꞌ ba bzojaꞌ danꞌ lleꞌnraꞌ gonre xhbab lixheje. , QBa benen ke akeꞌ ka ke to diꞌll danꞌ ne: “Beꞌkwnꞌ bayaobaꞌ da bayebbaꞌ, naꞌ kuchenꞌ ba bwazjeꞌn, ba jalloꞌbaꞌ lo bennj da yobre.”' GWenre chenak bi bembiaꞌ akseꞌ xhnnez Diosenꞌ danꞌ zej lixhej naꞌ, kerke da brej yichj akeꞌ nez wen naꞌ, danꞌ bllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo. T!Naꞌ beꞌnn kaꞌ ba nombiaꞌ Xanllo Jesucristo beꞌnnenꞌ basrá lliꞌo, ba balloj akeꞌ rao da xhinnj kaꞌ nak zdoꞌ rao yellrio ni, naꞌ chaꞌ da xhinnjenꞌ gonen leakeꞌ gan da yobre, weꞌe akeꞌ latj gon akeꞌ da xhinnjlle, kaꞌkze yellayrao aklleꞌ kerke kanꞌ gok rao danꞌ balloj akeꞌ da nell naꞌ. *MBeꞌnn kaꞌ llzejnieꞌ diꞌll wenraꞌllenꞌ lle akeꞌ leakeꞌ, wzo aklleꞌ nbaraz gon akeꞌ biteze da nen ke akeꞌ, laꞌkze nak akeꞌ ka to beꞌnn wen llin ke no da nak yel zdoꞌ. Le yeololkzllo nakllo ka to beꞌnn wen llin ke da xhinnjenꞌ kat llonllo kon da nen kello. 'Le lloeꞌ akeꞌ diꞌll wallojllo kwis llayoeꞌrao kwin akeꞌ, naꞌ llkoꞌyel akreꞌ beꞌnn za ballach lo da xhinnjenꞌ, nench gon akeꞌ da xhinnj yobre da nakll zdoꞌ, da lleꞌn akreꞌ gonrén xpeꞌr akeꞌn, ka da llonkze no beꞌnne bi nombiaꞌ Dios. ^5Beꞌnn ki nak akeꞌ ka to bej yeche ga bibi nis llia, naꞌ nak akeꞌ ka to bej ze yebá da ll-lliꞌy to beꞌ xhen. Naꞌ nlloyen ke akeꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ lo gabilenꞌ ke chnare ga nak xchol kwis. 3_Naꞌ to burr ba bi llak nne, ben Diosenꞌ bnnebaꞌ ka to beꞌnnach, naꞌ bdilbaꞌ leꞌe ke yel ke llejnieꞌ keꞌen, nench naꞌ bill goneꞌ da xhinnj keꞌen. 7Le ba bsanraꞌll akeꞌ nez li ke Diosenꞌ. Ba bkaꞌa akeꞌ nez xhinnj naꞌle, kanꞌ ben da Balaam beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, beꞌnnenꞌ gok xhiꞌnn da Beor. Balaam naꞌ gokraꞌlleꞌ chixhj akeꞌ leꞌe, nench nnabeꞌ saꞌkziꞌ beꞌnn ak. Kate llreꞌe akreꞌ noꞌre, zeraꞌll akeꞌ gonrén akeꞌ leakeꞌ da xhinnj, bi lljachieꞌ akreꞌ llon akeꞌ da xhinnj. Naꞌ llkoꞌyel akreꞌ beꞌnne bi nna gombiaꞌ Jesucristo, nench gonrén akeꞌ da xhinnjenꞌ. Beꞌnn kaꞌ llzejnieꞌ diꞌll wenraꞌllenꞌ, bayoꞌrao akeꞌ zeraꞌll akeꞌ bi de ke beꞌnne. Len naꞌ llwie Dios kanꞌ llon akeꞌn. c? Ba llayrao akeꞌ kanꞌ bsaꞌkziꞌ akeꞌ beꞌnn yobre. Naꞌ llaseꞌj llasaoxen akeꞌ yeo lla. Naꞌ kat lladoprenꞌ llzore lnni, leakeꞌn zaꞌk akeꞌ ganꞌ llaꞌrenꞌ, bill lliyeꞌe akzreꞌ chaꞌ bi llon bi ne akeꞌ, le kaꞌn ziyeꞌe da xhinnjenꞌ leakeꞌ. Llak akreꞌ zo akeꞌ nbaraz, llon akeꞌ kon da nen ke akeꞌ. R Naꞌ ka nake beꞌnn ki llzejnieꞌ akreꞌ diꞌll wenraꞌllenꞌ, nnechach akeꞌ ke da kaꞌ bi llejnieꞌ akreꞌn. Nak akeꞌ ka bayiꞌxe, le bayiꞌxenꞌ kon llon Diosenꞌ llarj akbaꞌ, naꞌ lljaxen beꞌnnach leakbaꞌ llasoꞌtebaꞌ. Kaꞌkzenꞌ kweyiꞌ beꞌnn kaꞌ llzejnieꞌ diꞌll wenraꞌllenꞌ. lQ Naꞌ ka nak angl ke Diosenꞌ, laꞌkze nak aklleꞌ beꞌnn warll ka lliꞌo beꞌnnach, naꞌ nap akeꞌ yel llnebiaꞌ xhenll ka lliꞌo, naꞌ leakeꞌn bi llayaxhj akreꞌ bi da nne akeꞌ ke no beꞌnn zaꞌk rao Dios. }~s Dios naꞌ weꞌe da saꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ llon aktezeꞌ kon da nen ke xpeꞌr akeꞌ. Leakeꞌn bibi baraꞌnn llap akeꞌ Xanllo Dios. Ni ke lleb akzeꞌ llon akeꞌ kon da nen ke akeꞌ, nnechach akeꞌ ke yeololte wnebiaꞌ ake. +}O Xanllo Dios naꞌ nnezreꞌ akre goneꞌ yesreꞌe lliꞌo nxenraꞌll-lloeꞌ, ka nak da kaꞌ zaꞌk, lleꞌnen kwej yichjlloeꞌ, naꞌ nnezreꞌ akre goneꞌ nench beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn wen raweꞌ naꞌ, so akeꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ kat llin lla wchoyeꞌ ke akeꞌ ke chnare. 6|eLotenꞌ gokeꞌ to beꞌnn wen, naꞌ bllayraweꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌ ka nak breꞌreꞌ, naꞌ benreꞌ yeo lla ka danꞌ ben beꞌnn kaꞌ da bi llayaꞌl gon akeꞌ. ]{3Naꞌ ka blliayieꞌ yell kaꞌ, naꞌ basreꞌe beꞌnnenꞌ golle Lot beꞌnnenꞌ gok beꞌnn wen raweꞌ naꞌ, le Lot naꞌn goke lo raꞌlldaꞌweꞌ ka da xhinnj kaꞌ ben beꞌnn ka bllaꞌa yell kaꞌ. jzMNaꞌ bachoyraꞌll Diosenꞌ, lekze blliayieꞌ yell ganꞌ bsiꞌi akeꞌ Sodoma, naꞌ ren yell ganꞌ bsiꞌi akeꞌ Gomorra kanaꞌ, yel wen da xhinnj ke beꞌnn kaꞌ bllaꞌa yellenꞌ. Bzeyeꞌn bayakten de. Naꞌ beneꞌ kaꞌ nench llasnisreꞌ beꞌnn kaꞌ za zaꞌk, weꞌe yel llzaꞌkziꞌ ke akeꞌ chaꞌ bi wzoa akeꞌ xtiꞌlleꞌn. /yWLeskaꞌ bi baziꞌxheneꞌ ke beꞌnn kaꞌ bllaꞌa yellrio ni kanaꞌ, kanꞌ bzo da Noé. Ben Diosenꞌ to yejsiꞌo xhen da blleyiꞌ leakeꞌ. Bdixjweꞌ da Noénꞌ leakeꞌ kanꞌ llayaꞌl gon akeꞌ da zej lixhej. Naꞌllenꞌ basrá Diosenꞌ leꞌe ren ye gall beꞌnn lwelljeꞌ. uxcBi baziꞌxhen Diosenꞌ ke angl kaꞌ, kanꞌ ben akeꞌ da xhinnjenꞌ, lo yiꞌ gabil bseꞌleꞌ leakeꞌ ganꞌ nak xchole, naꞌ zjallaꞌa akeꞌ nllej akeꞌ gden chak llin lla weꞌe leakeꞌ yel llzaꞌkziꞌ ke chnare. lwQNaꞌ beꞌnn wenraꞌll kaꞌ seraꞌll akeꞌ wkaꞌa akeꞌ xhmellre. Len naꞌ wzejnieꞌ akreꞌ reꞌ da garjlaꞌll leakzeꞌ, nench weꞌe akreꞌ mell. Bixha kanaꞌte nchoybiaꞌ Diosenꞌ ke akeꞌ kweyiꞌ akeꞌ. GvBeꞌnn zan nnao leakeꞌ, gon akeꞌ ka nen ke akeꞌ no da xhinnj. Naꞌ ni ke leakeꞌ lloj beꞌnne ne akeꞌ bibi zaꞌk Diꞌll Wen ke Diosenꞌ danꞌ llroeꞌ dogarj nez wen naꞌ. (u KKanaꞌ blloj bal beꞌnn Israelenꞌ bxhiyeꞌe akeꞌ, basné akeꞌ lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Dios, naꞌ kaꞌn gonkze no beꞌnn ak wzejnieꞌ akreꞌ reꞌ diꞌll wenraꞌllenꞌ wxe willje. Yeyirjlaꞌll akeꞌ ka gon akeꞌ wzejnieꞌ akreꞌ reꞌ diꞌll danꞌ wlleyiꞌ reꞌ, ni ke gakbeꞌzere. Wkwas akeꞌ ke Xanllo Jesucristonꞌ kaꞌle, beꞌnnenꞌ basrá lliꞌo, zan wllin lla kweyiꞌ akeꞌ. Ht  Le ni to da kaꞌ bzoj akeꞌn, bi naken xhbab ke leakzeꞌ. Zan nak akeꞌ beꞌnn gok rao naꞌa Dios, naꞌ bne akeꞌ danꞌ goll Spíritu ke Diosenꞌ leakeꞌ, naꞌ bzoj akteꞌn.$s CNaꞌ da ni naken da lliarao xhen chejnieꞌllo: diꞌll danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, ni ton bi chejnieꞌllon to wrazllo. r Napkzllo xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, naꞌ nnézello naken da li. Naꞌ gonkzre wen chaꞌ chejleꞌre da kaꞌ bzoj akeꞌn, naꞌ wseniꞌn lo yichjraꞌlldaꞌore ka llon to yiꞌ, llseniꞌn ga nak xchole. Bi llayaꞌl lljachieꞌllo, wzenayllo yeo lla chak llin lla yed Cristonꞌ da yobre, naꞌ koꞌlleꞌ beniꞌ keꞌen lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. Naꞌ katenꞌ yedeꞌ naꞌ, gonen ka llak kat llraꞌ berj xsirenꞌ kat ba lleniꞌ. q yNetoꞌ bénetoꞌ kanꞌ bne Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ, kanꞌ zerentoꞌ Xantoꞌn rao yaꞌ ganꞌ gok kaꞌ. p 1Breꞌtoeꞌ kanꞌ beꞌe Xallo Diosenꞌ Leꞌe yel baraꞌnn xhen naꞌ, naꞌ kanꞌ bzechj Dios beꞌnnenꞌ zaꞌk xen naꞌ Leꞌe to beniꞌ xhen, naꞌ bneꞌe: “Beꞌnn ninꞌ xhiꞌnnaꞌ nllieꞌraꞌ llawereꞌ, naꞌ llazaꞌkraꞌllaꞌ kanꞌ nakeꞌn.” o {Ka nak danꞌ bzejnieꞌtoꞌ reꞌ ke yel wak ke Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ ke danꞌ yedeꞌ da yobre naꞌ, kere diꞌll da bdirjlaꞌll netoꞌ postlenꞌ, le breꞌkze yejraotoꞌ kanꞌ broeꞌ Diosenꞌ yel zaꞌk ke Jesucristonꞌ. Jn Ke len naꞌ gonaꞌ kon ga zerao saꞌkraꞌ nench lljadinraꞌllre kanꞌ bniaꞌ da ki kat ba gotaꞌ. Postl kaꞌ breꞌe akreꞌ kanꞌ ben Diosenꞌ broeꞌreꞌ yel zaꞌk ke Cristonꞌ em ENnezraꞌ wyobjelle gataꞌ nadaꞌ, le kaꞌn ba bzejnieꞌ Xanllo Jesucristonꞌ nadaꞌ. _l 9 Naꞌllenꞌ llakraꞌ chak nna nbanaꞌ, yepaꞌ reꞌ da ki nench lljadinraꞌllre. k   Ke len naꞌ bi gatraꞌllaꞌ yoꞌy ras weꞌrenaꞌ reꞌ diꞌlle ke da kaꞌ ba bnekzaꞌ reꞌ, nench lljadinraꞌllre, laꞌkze ba nnézere kanꞌ bniaꞌ naꞌ, llgoaꞌ ltip reꞌ wxenraꞌllre diꞌll li ke Diosenꞌ danꞌ ba nnézkzere. j # Naꞌ nbaraz wareb Diosenꞌ lliꞌo kate yellinllo ganꞌ llia Xanllo Jesucristonꞌ llnebieꞌ ke chnare, beꞌnnenꞌ nak wasrá kello. >i w Beꞌnn biꞌche, len naꞌ gonllo ga zerao saꞌkello, nench naꞌ chejleꞌllo da li ba brej Diosenꞌ lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ. Naꞌ chaꞌ gonllo kaꞌ, kbat kweyiꞌllo. h   Naꞌ no beꞌnne bi llon da ki ba bniaꞌ gonllo naꞌ, nchol yichjraꞌlldaꞌweꞌn, naꞌ bi nna chejnieꞌreꞌ kanꞌ llayaꞌl goneꞌ naꞌ. Nakbieꞌ ba gonraꞌlleꞌ ba bayib Diosenꞌ raꞌlldaꞌweꞌn bi da xhinnj kaꞌ beneꞌ do kanaꞌ. 6g gLe chaꞌ naollo llonllo yeolol da ki, naꞌllenꞌ gakllo kanꞌ llayaꞌl gak lliꞌo nombiaꞌllo Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ bi nnitrao danꞌ ba nxenraꞌll-lloeꞌn. f Naꞌ llayaꞌl llieꞌllo beꞌnn lwelljllo beꞌnnenꞌ llonliraꞌll Jesucristo naꞌ, naꞌ lekze llieꞌllo yeololte beꞌnne. @e {Naꞌ gonllo ga zerao saꞌkello nench bi nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo. Llayaꞌl setezllo wxenraꞌll-llo Dios kat bi da zaꞌkziꞌllo, naꞌ llayaꞌl sokzllo gonlloeꞌ xhen. !d =Ke len naꞌ lliꞌo nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ, llayaꞌl gonllo ga zerao saꞌkello nench gonll-llo wen ye raꞌte, naꞌ nench chejnieꞌllello. c {Naꞌ danꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌk naꞌ, naꞌllenꞌ ba bneꞌe gakreneꞌ lliꞌo, naꞌ goneꞌ da wen kello. Zaꞌk danꞌ bneꞌe kaꞌ, le kanꞌ bneꞌe naꞌ llakrenen lliꞌo, nench yeyak yichjraꞌlldaꞌollonꞌ wen kanꞌ nak ke Leꞌe, naꞌ gak kwej yichjllo da xhinnj danꞌ ll-lleyiꞌ beꞌnn bi nxenraꞌll Dios, llon akeꞌ kon ka nen ke xpeꞌr akeꞌ. +b QDanꞌ nap Diosenꞌ yel wak xhen naꞌ, ba llonneꞌ lliꞌo yeolol da yálljello, nench naꞌ de yel nban kello, naꞌ gonllo kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. Llonneꞌ da kaꞌ le ba nombiaꞌllo Cristonꞌ, naꞌ Cristo beꞌnnenꞌ brej lliꞌo, nakeꞌ beꞌnn zaꞌk beꞌnn chaꞌo. Wa )Llnnabaꞌ gakrenchga Diosenꞌ reꞌ, naꞌ wzoeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz danꞌ nombiaꞌre Jesús beꞌnnenꞌ nak Xanllonꞌ. Danꞌ llayaꞌl gon lliꞌo nxenraꞌll-llo Cristonꞌ ` Nadaꞌ Simón Pedro llonaꞌ xchin Jesucristonꞌ, bseꞌleꞌ nadaꞌ nakaꞌ postl keꞌe. Llzojaꞌ reꞌ ba llonliraꞌllre Jesucristonꞌ. Leꞌe beneꞌ nench nxenraꞌllreꞌ kanꞌ llon netoꞌ, le zejeꞌ lixheje nakeꞌ Xanllo Dios beꞌnn wasrá kello. _ + Xhiꞌnn beꞌnn biroꞌn, noꞌrenꞌ beꞌnnenꞌ brej Diosenꞌ nench wzenayeꞌ keꞌe, llwap akeꞌ reꞌ lliox. Kaꞌn gakchga.L^  Nna dell da zan da nniaꞌ reꞌ, naꞌ bill lleꞌnraꞌ wzojaꞌn leꞌ yich ni. Le llbexhaꞌ yedaꞌ ganꞌ zore naꞌ, naꞌ weꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll lloaꞌ nench sollo nbaraz kwis. ]   Le chaꞌ wrebreꞌ, naꞌ nnello ba llonrenreꞌ txhen llonre da xhinnjenꞌ lloneꞌ naꞌ. Zeraꞌlleꞌ yedwieꞌ leakeꞌ '\ I Naꞌ chaꞌ no beꞌnn yede ganꞌ zore, naꞌ lleꞌnreꞌ weꞌreneꞌ reꞌ da bi nake xtiꞌll Cristo naꞌ, bi wrebreꞌ rillrenꞌ, ni lliox bi wapre. >[ w Chaꞌ kon to lliꞌo llzoallo danꞌ broeꞌ bsed Cristonꞌ kaꞌle, naꞌ llzenayllo billre da llzejnieꞌ beꞌnne, bill zerén Diosenꞌ lliꞌo chaꞌ kaꞌ llonllo. Naꞌ chaꞌ zotezllo llzenayllo danꞌ bzejnieꞌ Cristonꞌ, Xallo Dios naꞌ ren Xhiꞌnneꞌ Cristo naꞌ, zorenkzeꞌ lliꞌo. !Z =Lewiayaꞌnn nench naꞌ siꞌre danꞌ llayaꞌl siꞌre, ke nak danꞌ ba benre naꞌ, le nxholl bi siꞌre danꞌ ba llwia Diosenꞌ gonneꞌ reꞌ. Y +Beꞌnn zan ba bllach yellrio ni, llzejnieꞌ akreꞌ krere, le llroeꞌ akreꞌ ne akeꞌ, kere beꞌnn bseꞌl Dios Jesucristonꞌ beꞌnnenꞌ bed gorje radj beꞌnnachenꞌ. Noteze beꞌnn ne kaꞌ, beꞌnn wxhiyeꞌe akenꞌ, naꞌ llwie akreꞌ Cristo naꞌn. X ;Chaꞌ nllieꞌllo Diosenꞌ, naꞌ gonllo kanꞌ ne diꞌll biaꞌa keꞌe naꞌ. Naꞌ ba nnézkzere kanꞌ nllieꞌ biaꞌa llieꞌ lwelljllo, le kanꞌ bzoraore llonliraꞌllre Jesucristo naꞌte, bzejnieꞌtoꞌ reꞌ llayaꞌl llieꞌ lwelljllo. Wraꞌ beꞌnn siyeꞌe ak TW #Naꞌ nnaꞌ llaꞌtyoeraꞌ rweꞌ noꞌre, kere llzojaꞌ rweꞌ diꞌll biaꞌa kobenꞌ, le da ba bénkzello kanꞌ bzoraollo llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ danꞌ ne: llayaꞌl llieꞌ lwelljllo. /V YLe baweraꞌ ka bnnezraꞌ xhiꞌnnoꞌ kaꞌ, ba zjaniꞌt akbeꞌ llasoꞌn akbeꞌ kanꞌ ne diꞌll li keꞌen, da kaꞌ ba bllia Xallo Diosenꞌ biaꞌa gonllo. U Xallo Diosenꞌ, naꞌ ren Xhiꞌnneꞌ Xanllo Jesucristonꞌ, gakrén akchgueꞌ reꞌ, yeyaꞌchraꞌll akeꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz, le ba nombiaꞌre diꞌll li ke Diosenꞌ, naꞌ ba nllieꞌ lwelljre. }T uNllieꞌtoꞌ reꞌ danꞌ yoꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌollo, naꞌ zon gakrenen lliꞌo ke chnare. .S YNadaꞌ nakaꞌ beꞌnn gore brao, naꞌllenꞌ llzojaꞌ rweꞌ, noꞌre. Rweꞌn ba brej Diosenꞌ llzenayoꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ ren xhiꞌnnoꞌ kaꞌ. Da linꞌ nllieꞌraꞌ reꞌ, naꞌ kere nadzaꞌ, renkze yeolol beꞌnn nombiaꞌ ak diꞌll li ke Diosenꞌ, nllieꞌ akreꞌ reꞌ. hRI Naꞌ llnnabaꞌ rao Xanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ. Naꞌ yel nllieꞌ keꞌe, sorenchgan reꞌ, naꞌ gonchga Spíritu ke Diosenꞌ nench xhbab kerénꞌ gaken toze ren keꞌe naꞌ. Kaꞌn gakchga.WQ' Yeolol beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ do ni, llwap akeꞌ reꞌ lliox. 7Pi Naꞌ kat yellayre lewnoꞌp naꞌa lwelljre. "O= Beꞌnn biꞌche, llnnabaꞌ gakchga wen keré. Lekwek yichjre gonyaꞌnnre yeolol danꞌ lleꞌne Diosenꞌ gonre. Legakxhenchaze chaꞌ bi da llak keré. Legak toze ren lwelljre nxenraꞌllre Cristonꞌ, naꞌ lesó kwasro ren beꞌnn lwelljre. Le Dios naꞌn nllieꞌreꞌ lliꞌo, naꞌ nzoeꞌ lliꞌo zo bezllo nbaraz ren da yoꞌ lo raꞌlldaꞌollo, naꞌllenꞌ llnnabaꞌ sorenchgueꞌ reꞌ. PN Da kinꞌ ba bzojaꞌ reꞌ ka za yedraꞌ yedwiaꞌ reꞌ, nench yeyátere da xhinnj kerénꞌ, nench bi gonraꞌ reꞌ znia. Le Cristo naꞌn bseꞌl nadaꞌ nakaꞌ postl keꞌe, naꞌ benneꞌ nadaꞌ yel llnebiaꞌ da gakrenaꞌ reꞌ, kere da wlleyiaꞌ reꞌ. Pablo llwapeꞌ lliox beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ UM# Llawetoꞌ gontoꞌ ka beꞌnn bibi llak gon, nench naꞌ reꞌ wxenraꞌllre do yichj do raꞌllre. Naꞌ zokztoꞌ llalwilltoꞌ Dios, llnnabtoꞌ gakreneꞌ reꞌ wxenraꞌllre do yichj do raꞌllre. \L1 Bitbi gak nnello ke da linꞌ, lete da llayaꞌl gonllo serenllo da linꞌ txhen. 9Kk Naꞌ llalwilltoꞌ Diosenꞌ nench gakreneꞌ reꞌ, naꞌ llnnabtoꞌ billbi da xhinnj gonre, kere nench gakbeꞌre netoꞌ zaꞌklltoꞌ, zan nench naꞌ sore gonre da wen naꞌ. Le toz ka llonen ke netoꞌ, chaꞌ llayakbeꞌe beꞌnne naotoꞌ nxenraꞌlltoeꞌ o chaꞌ ni ke llakbeꞌe akzreꞌ. yJk Naꞌ zoaꞌ rez gakbeꞌre, netoꞌ bi nna wsanraꞌlltoꞌ yel wxenraꞌll Leꞌen laꞌkze ll-llayraotoꞌ. jIM Lewiayaꞌnn chaꞌ li nxenraꞌllre Jesucristonꞌ. ¿Bi llakbeꞌre Xanllo Jesucristonꞌ zerenkzeꞌ reꞌ? Lete chaꞌ ba gonraꞌllre bi da gok keré kanaꞌn, naꞌllenꞌ bill llakbeꞌre chaꞌ zereneꞌ reꞌ. aH; Naꞌ laꞌkze ben Cristonꞌ ka beꞌnn bibi llak gon kanꞌ bet akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ, zoeꞌ nnaꞌ danꞌ napeꞌ yel wak xhen ke Diosenꞌ. Leskaꞌ netoꞌ naktoꞌ Cristonꞌ txhen, ben kwintoꞌ ka beꞌnn bibi llak gon, naꞌ wroeꞌtoꞌ reꞌ zorén yel wak ke Diosenꞌ netoꞌ nench zaꞌke wzeniaꞌnaꞌtoꞌ reꞌ. zGm Llwiare gonaꞌ to da reꞌtere da wroeꞌn, Cristo naꞌ nneꞌe nadaꞌ. Naꞌ kere nnello nakeꞌ ka to beꞌnn bibi llak llon naꞌ. Za wroeꞌreꞌ yel wak xhen keꞌen, naꞌ goneꞌ nench saꞌkziꞌre ka da xhinnjenꞌ nonre naꞌ. !F; Ka diꞌll kaꞌ beꞌrenaꞌ reꞌ kanꞌ bzorenaꞌ reꞌ, naꞌ nnaꞌ niaꞌ reꞌ da wllope, llontezaꞌ ka beꞌnn zerén reꞌ. Laꞌkze bi ziaꞌ ganꞌ zerenꞌ, llzojaꞌ reꞌ da yobre, bi yeyaꞌchraꞌllaꞌ beꞌnn kaꞌ ben da xhinnjenꞌ chaꞌ bi yeyat akreꞌ. DE  Nnaꞌ gak chonn ras yedwiaꞌ reꞌ. Katenꞌ gaollo xhia ke noteze beꞌnne, wroeꞌn napeꞌ doꞌle chaꞌ yetilen kanꞌ llasné chop chonn beꞌnne lloeꞌ ak diꞌll kanꞌ goken. gDG Leskaꞌ lleb xhizaꞌ katenꞌ yedraꞌnnaꞌ reꞌn da yobre, Diosenꞌ goneꞌ gakraꞌ zdoꞌ kanꞌ llonre. Naꞌ kwellaꞌ kanꞌ llonre, ka nak nna llonre da xhinnj, kanꞌ llonre kanꞌ batnaꞌte, naꞌ bi nna yeyátere da yel zdoꞌn llonre, nzoa no xtore, naꞌ zorenre beꞌnn bi nak beꞌnn keré, naꞌ noꞌr bi nak noꞌr keré.>Cu Naꞌ to ba lleb xhizaꞌ kate yedraꞌnnaꞌ reꞌ, chaꞌ wroeꞌn bi llonre wen kanꞌ lleꞌnraꞌ gonre naꞌ. Naꞌ chaꞌ ba llonre da xhinnj, bi chazraꞌllre kanꞌ gonaꞌn. Lleb xhizaꞌ nxholl llaꞌre dilre, naꞌ llaxhéꞌ lwelljre, llrok lwelljre, naꞌ lleꞌnere reꞌze gak wen keré. Naꞌ bi ne bi zill ke lwelljre, naꞌ lltitjre de diꞌlle, naꞌ nakre beꞌnn yaꞌraꞌlle, naꞌ bibi xhnneze yoꞌ kerénꞌ. qB[ ¿Llákere llayoeꞌxhentoꞌ reꞌn kanꞌ ba golltoꞌ reꞌ naꞌ? Rao Diosenꞌ naꞌ rao Cristo naꞌ, lloeꞌtoꞌ diꞌll li nench naꞌ wxenraꞌllre Diosenꞌ, lloeꞌrentoꞌ reꞌ diꞌll ki le nllieꞌtoꞌ reꞌ. WA' Goꞌtyoeraꞌ Titonꞌ badwieꞌ reꞌ, naꞌ bseꞌlreneꞌ ye to beꞌnn lwelljllo. ¿Bxhiyeꞌe Titonꞌ reꞌ? Leꞌe ren nadaꞌ toz ka llonkztoꞌ, naꞌ toz kanꞌ lleꞌnetoꞌ gakrentoꞌ reꞌ. j@M ¿Bixha llákere bxhiyaꞌ reꞌn kanꞌ bseꞌlaꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ ganꞌ zore naꞌ? r?] Naꞌ balre laꞌkze llakbeꞌre bibi zed benraꞌ reꞌ bi da byalljraꞌ, nere bxhiyaꞌ reꞌn. S> Le nadaꞌ do raꞌllaꞌ llzanraꞌ bi da de kiaꞌ, naꞌ rente kwinaꞌ llzanraꞌ nench naꞌ gakrenaꞌ reꞌ. Naꞌ laꞌkze chaꞌ nllieꞌraꞌ reꞌ, llakbeꞌraꞌ bi nllieꞌtekere nadaꞌ. q=[ Lleꞌnraꞌ wayónn ras yedaꞌ yedwiaꞌ reꞌ, naꞌ bi gonraꞌ reꞌ zed kat yedaꞌ naꞌ. Le bi lleꞌnraꞌ gonnre nadaꞌ bi da de keré, kon lleꞌnraꞌ wzenayre, naꞌ gon kwinre rallnaꞌa Cristonꞌ. Ka llon to bidaꞌo, bi llayaꞌl weꞌbeꞌ da yallje xaxhnaꞌbeꞌ, xaxhnaꞌbeꞌ naꞌlenꞌ weꞌe lebeꞌ chaꞌ bi da yálljebeꞌ. v<e Lesiꞌxhen chaꞌ brekyiꞌllaꞌ reꞌ, danꞌ bi bennaꞌ latj gakrenre nadaꞌ, kanꞌ ben beꞌnn kaꞌ yelaꞌ beꞌnn kaꞌ ba llonliraꞌll Cristonꞌ. Pablonꞌ llyixjweꞌreꞌ leakeꞌ lljaraꞌnneꞌ leakeꞌ da wayonne ras );K Ba breꞌkzere nakaꞌ dogarje postl, le kanꞌ badsorenaꞌ reꞌ, broeꞌ Diosenꞌ zorén yel wak keꞌen nadaꞌ, naꞌ beneꞌ nench gok billre da zaꞌk yebane beꞌnne, naꞌ gokreneꞌ nadaꞌ nench bdaoraꞌllaꞌ yeolol da gok kiaꞌ chak benaꞌ xchineꞌn ganꞌ zore naꞌ. 2:] Ba biaꞌa diꞌll bayoeꞌrao kwinaꞌ ka llon beꞌnn bi llejnieꞌ. Reꞌn llayaꞌl weꞌre xtiꞌllaꞌn nakaꞌ beꞌnn zaꞌke, naꞌ bi llonre kaꞌ. Ke len naꞌ benkzaꞌ bien biaꞌa diꞌllenꞌ kaꞌ. Le nxenraꞌllre beꞌnn kaꞌ ba nonre ka postl keré. Naꞌ nadaꞌ llakraꞌ toz ka zaꞌkaꞌ kon kanꞌ zaꞌk leakeꞌ, laꞌkze llakbeꞌraꞌ bibi zaꞌktekaꞌ chaꞌ bi zorén Diosenꞌ nadaꞌ. 19[ Ke len naꞌ llaweraꞌ biteze da llak kiaꞌ nench naꞌ gak Cristonꞌ xhen, naꞌ llroeꞌn yalljraꞌ gakreneꞌ nadaꞌ. Naꞌ llaweraꞌ kate lltitje beꞌnne nadaꞌ, kat bi da yalljraꞌ, kate llraydo beꞌnne nadaꞌ, naꞌ kate billre da llayrawaꞌ. Naꞌ kat llak kiaꞌ kaꞌ, kanaꞌn llakrenll Cristonꞌ nadaꞌ kone yel wak keꞌe naꞌ. Pablonꞌ blleꞌ yichjeꞌ ke beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ u8c Naꞌll goll Xanllonꞌ nadaꞌ: “Yel nllieꞌ kiaꞌn zerenen rweꞌ. Lezen naꞌ yalljroꞌ. Le kat bi zaꞌkroꞌ bi gonoꞌ, kanaꞌllenꞌ gakbeꞌroꞌ llakrenaꞌ rweꞌ nench gonoꞌ bi da llayaꞌl gonoꞌ.” Ke len naꞌ llaweraꞌ weꞌllaꞌ diꞌll, ke danꞌ llroeꞌn bibi llak gonaꞌ, le lleꞌnkazraꞌ yel wak ke Cristonꞌ sorenen nadaꞌ. e7C Chonn ras ba bnnabraꞌ Xanllo Cristonꞌ yekeꞌe danꞌ ll-llayraorenaꞌ kwerp kiaꞌn. (6I Nench bi gonaꞌ xhbab zaꞌkllaꞌ nadaꞌ danꞌ breꞌdaꞌoraꞌn, naꞌ danꞌ bzejnieꞌ Xanllo Cristonꞌ nadaꞌ, Dios naꞌ beꞌe latj ll-llayrawaꞌ zo to da zo llaꞌd kwerp kiaꞌn, ke ga llaꞌde yeꞌch, le kaꞌn lleꞌne daxiꞌon gak nench wsaꞌkziꞌn nadaꞌ. 5 Naꞌ chenak lleꞌnraꞌ wayoeꞌrao kwinaꞌ, da zan da wen ba benaꞌ da nak zi waꞌa diꞌll chenak, da nak diꞌll li, kere diꞌll wenraꞌlle. Zan bi waꞌa diꞌll ke da wen kaꞌ ba benaꞌn, le bi lleꞌnraꞌ no yeyoeꞌrao nadaꞌ. Wenre gon akeꞌ xhbab chaꞌ zaꞌk danꞌ llreꞌe akreꞌ llonaꞌ naꞌ, naꞌ ka danꞌ llen akreꞌ lloaꞌa xtiꞌll Dios naꞌ. E4 Ka nak beꞌnn ni wayoeꞌrawaꞌ, zan ka nak nadaꞌ bibi de da wayoeꞌrawaꞌ kwinaꞌ. Kon waꞌa diꞌll ke da kaꞌ ba gok kiaꞌ, danꞌ llroeꞌn bi llak bi gonaꞌ to wrazzaꞌ. 3- Naꞌ bllineꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ, naꞌ benreꞌ lloeꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌll da zaꞌke da nono beꞌnnach nna gak weꞌe ka diꞌll ki. 2 Naꞌ nombiaꞌ beꞌnnenꞌ byej yebá naꞌ. Bi nnezraꞌ chaꞌ ren kwerp keꞌen o chaꞌ kere ren len naꞌ, Dios naꞌ nneze. M1 Ba nombiaꞌ to beꞌnn nao nxenraꞌll Cristonꞌ, ba gok chdaꞌ (14) iz byejeꞌ yebá. Bi nnezraꞌ chaꞌ byejeꞌ ren kwerp keꞌe naꞌ, o chaꞌ kere ren len naꞌ, Dios naꞌ nnezreꞌ. &0 G Bibi lliaraꞌllaꞌ chaꞌ wne wen ke kwinaꞌ, zan waꞌa diꞌll ke danꞌ ba breꞌdaꞌoraꞌn, naꞌ da kaꞌ ba bzejnieꞌ Xanllo Cristonꞌ nadaꞌ. U/# !Naꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ broꞌ akeꞌ nadaꞌ to lo wit, naꞌ baletj akeꞌ nadaꞌ koꞌllre zeꞌe danꞌ nechj yell naꞌ, naꞌ baraꞌa lo naꞌa beꞌnn kaꞌ gokraꞌll goꞌx nadaꞌ..- Naꞌ ye to da gok kiaꞌ, kanꞌ bzoaꞌ yell ganꞌ re Damasco, beꞌnnenꞌ gokrén beꞌnn wnebiaꞌn nziꞌi Aretas, bzoeꞌ beꞌnn ak bdap akeꞌ ganꞌ llde beꞌnn kaꞌ ganꞌ zo zeꞌe danꞌ nechj yell naꞌ, nench goꞌx akeꞌ nadaꞌ kate yellojaꞌ naꞌ. - Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ lloeꞌraollo ke chnare, nnezreꞌ lloaꞌa diꞌll li. Leꞌen nakeꞌ Xa Xanllo Jesucristo naꞌ. , Naꞌ chaꞌ llonen bien weꞌllaꞌ diꞌll ke kwinaꞌ, llayaꞌl waꞌa diꞌll ke danꞌ llroeꞌn bibi de gonaꞌ to wrazaꞌ. + Naꞌ chaꞌ llakre yillweꞌ, wa llakyaꞌchraꞌ kwis, llaktekzeraꞌ nadaꞌn llakaꞌ yillweꞌn. Naꞌ leskaꞌ kat no beꞌnn llkoꞌyelreꞌ reꞌ gonre da xhinnj, llake lo raꞌlldaꞌwaꞌ, llakllaꞌa chaꞌ ba llonre kanꞌ ne akeꞌ naꞌ. G* Da zanllre da bxhaꞌkziaꞌ da bi lloaꞌa diꞌlle, naꞌ leskaꞌ yeo lla llakzedraꞌ, akre llak ke beꞌnn lwelljllo kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ toto yell kaꞌ. V)% Zan ras benaꞌ xchin Diosenꞌ to baxaꞌkraꞌ, naꞌ zan ras bi goꞌt latj tasaꞌ. Nombiaꞌ yel llbil lldon, le zan ras bi goꞌt da yeꞌj gawaꞌ. Naꞌ zan ras bayayaꞌ bi goꞌt xharaꞌnaꞌ. ;(o Zan ras ba byaꞌa yell ziꞌte jatixjweꞌraꞌ xtiꞌll Cristonꞌ. Zan ras ganne gok bdiaꞌ yeo kaꞌ, naꞌ zo ka bdiaꞌ ga zjallaꞌa beꞌnn wan ake, naꞌ zo kat beꞌnn wraꞌll kiaꞌ kaꞌ gokraꞌll akeꞌ got akeꞌ nadaꞌ, naꞌ zo kat beꞌnn bi nake beꞌnn Israel, leskaꞌ gokraꞌll akeꞌ got akeꞌ nadaꞌ. Naꞌ bzoaꞌ nxholl do yell kaꞌ, naꞌ do ga nono beꞌnn llraꞌ, naꞌ do lo nisdaꞌo ye raꞌtze ke gotaꞌ. Naꞌ bllach beꞌnn bxhiyeꞌe akeꞌ ne akeꞌ: “Nakllo txhen,” naꞌ gokraꞌll akeꞌ got akeꞌ nadaꞌ. g'G Chonn ras bdin koxchis kaꞌ nadaꞌ xhis. Naꞌ to bchekw akeꞌ nadaꞌ yej. Naꞌ ka zyaꞌ to lo barco, chonn ras bxhinnj barconꞌ lo nisdaꞌon, naꞌ ganne baraꞌa. Naꞌ chnia blliaꞌ tlla chyere lo nisdaꞌon. b&= Gaꞌy kwen twaljalloa (39) ras weje bdin beꞌnn Israel kaꞌ nadaꞌ kone sot de yid. ~%u Llasné akeꞌ bseꞌl Cristonꞌ leakeꞌ nench gon akeꞌ xchineꞌn. Lekze Leꞌen bseꞌl nadaꞌ, naꞌ ba benllaꞌ xchineꞌn ker ka leakeꞌ. Siꞌxhenre danꞌ lloaꞌa diꞌll ka llon to beꞌnn bi llejnieꞌ. Ba benllaꞌ llin war ker ka leakeꞌ, da zan ras bdin koxchis nadaꞌ danꞌ lloaꞌa xtiꞌll Dios naꞌ. Naꞌ zan ras ba bwie beꞌnne nadaꞌ broꞌ akteꞌ nadaꞌ rill ya, ker ka leakeꞌ. Naꞌ zan ras ba beꞌx akeꞌ nadaꞌ, naꞌ gokraꞌll akeꞌ got akeꞌ nadaꞌ. =$s Leakeꞌ ne akeꞌ nak akeꞌ beꞌnn Hebreo, leskaꞌ beꞌnn zaꞌa rao dialla beꞌnn Hebreo kaꞌkze nadaꞌ. Leakeꞌ ne akeꞌ nak akeꞌ beꞌnn Israel, leskaꞌ beꞌnn gannaꞌkze nadaꞌ. Naꞌ leakeꞌ ne akeꞌ nak akeꞌ xhiꞌnn dialla da Abraham, leskaꞌ xhiꞌnn dialla da Abraham nadaꞌ. 3#_ Balátere lla beꞌre latj ben akreꞌ reꞌ kaꞌ, renchaꞌ netoꞌ bi bayáxhjetoꞌ gónetoꞌ reꞌ kaꞌ. Le chet kaꞌ noteze beꞌnne llayaxhjreꞌ lloeꞌ diꞌll wen ke kwineꞌ, leskaꞌ wayaxhjraꞌ nadaꞌ waꞌa diꞌll wen ke kwinaꞌ, laꞌkze gonaꞌ ka to beꞌnn bi llejnieꞌ. 6"e Llzenayre ke beꞌnn kaꞌ ba ben akeꞌ reꞌ ka to beꞌnn wen llin ke akeꞌ. Lloeꞌre latj ziyeꞌe akeꞌ reꞌ, nench lloeꞌ akreꞌ bi da de keré, naꞌ llontezre kon bi ne akeꞌ, naꞌ llbiachaꞌ akeꞌ reꞌ. Naꞌ lloeꞌre latj llgoꞌ akeꞌ ke xaꞌyre, llsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ. |!q Ba non kwinre ka to beꞌnn siꞌn, ke len naꞌ llawere llzenayre ke beꞌnn llasoꞌn xhbab da bibi zaꞌkeꞌ. m S Beꞌnn zan lloeꞌ xtiꞌll kwin akeꞌ chaꞌ bi da ba ben akeꞌ, kaꞌkzenꞌ gonaꞌ nadaꞌ. D Waꞌa diꞌll wen ke kwinaꞌ, laꞌkze chaꞌ nnezraꞌ bi benn Xanllo Cristonꞌ rallnaꞌ gonaꞌn. Weꞌkeraꞌn ka ke to beꞌnn llon xhbab da bibi zaꞌke, beꞌnn bi llejnieꞌ. B} Ni niaꞌ reꞌ da yobre, bi gákere nadaꞌ ka to beꞌnn bi llejnieꞌ. Naꞌ chaꞌ llákere llonaꞌ xhbab da bi zaꞌke, lewzenay ke waꞌa to chop diꞌll wen kiaꞌkzaꞌ. ~u Ke len naꞌ bitbi llak akreꞌ dá akeꞌ ziyeꞌe akeꞌ, llon akeꞌ ka beꞌnn dá lloeꞌ diꞌll li, zan wllin lla, saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare yel wen da xhinnj ke akeꞌ naꞌ. Kanꞌ bxhaꞌkziꞌ Pablonꞌ danꞌ nakeꞌ postl naꞌ A{ Bi yebánere kanꞌ llon akeꞌn, le kaꞌkzenꞌ llroeꞌrao daxiꞌon lliꞌo, llayón kwinen ka to angl llseniꞌ, nench gákello naken to angl zaꞌa yebá ganꞌ llia Diosenꞌ. -S Leakeꞌn bi nak akeꞌ dogarje postl. Kon diꞌll wenraꞌllzenꞌ llzejnieꞌ akreꞌ, naꞌ llonreꞌ akreꞌ reꞌ, nench gákere Cristonꞌ bseꞌl leakeꞌ. 5 Naꞌ kaꞌkze gonaꞌ bibi wchixhjaꞌ, nench naꞌ bibi de wdeꞌ beꞌnn kaꞌ nne akeꞌ, kanꞌ llon leakeꞌn kaꞌkzenꞌ llon netoꞌ. uc ¿Bixchen llepaꞌ reꞌ kaꞌ? ¿Llákere bi nllieꞌraꞌ reꞌn? Nnezkze Diosenꞌ nllieꞌraꞌ reꞌ. V% Llaweraꞌ llak llepaꞌ reꞌ kaꞌ, le nnezraꞌ llakrén Cristonꞌ nadaꞌ lloaꞌa diꞌll li, naꞌ nono beꞌnn kaꞌ llaꞌa doxhen ganꞌ nbane Acayanꞌ, gak yekaꞌa akeꞌ yel llawé kiaꞌn.  Naꞌ kanꞌ bzorenaꞌ reꞌ, laꞌkze byalljraꞌ bi da byalljraꞌ, bi bnnabraꞌn reꞌ. Beꞌnn kaꞌ zayaꞌk Macedonia naꞌ, benn akeꞌ da byalljraꞌ nench bi benraꞌ reꞌ zede, naꞌ bexhaꞌ bi gonraꞌ reꞌ zed gonnre da yalljraꞌ. % Bxhiaꞌ mell da benn beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ llaꞌa do ga yobre nench beꞌrenaꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. [/ ¿Llákere bi benaꞌ wen danꞌ bi bxhiꞌi raxhjaꞌ kanꞌ beꞌrenaꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ? Benaꞌ kwinaꞌ ka to beꞌnn bibi zaꞌk, danꞌ bi bxhiꞌi raxhjaꞌ nench benaꞌ ka sore nbaraz. 'G Laꞌkze bi zaꞌkraꞌ weꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll kwasro, ba breꞌkzere da kaꞌ ba bentoꞌn, naꞌ nnézkzere llejnieꞌtoꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kwasro. q[ Ba non akreꞌ ka postl keré, naꞌ llonre leakeꞌ xhen, renchaꞌ nadaꞌ zaꞌkllaꞌ ka leakeꞌ. % Kate llraꞌ beꞌnne ganꞌ zore naꞌ, nllaꞌre llzejnieꞌ akreꞌ reꞌ ke Jesúsenꞌ kanꞌ ba bzejnieꞌ netoꞌ reꞌ, naꞌ llzejnieꞌ akreꞌ reꞌ nllaꞌre ke Spíritu ke Diosenꞌ, naꞌ ren Diꞌll Wen keꞌe naꞌ, naꞌ le llzenayteren do raꞌllre. Y+ Llak nxhollraꞌ siyeꞌe beꞌnne reꞌ, naꞌ bill gonliraꞌllre Cristonꞌ do raꞌllre, naꞌ bill llieꞌre toze Leꞌe. Kaꞌn ben bel banꞌ nak ba xiꞌo, bxhiyeꞌbaꞌ noꞌr nellenꞌ golle Eva. 3_ Nadaꞌ bzejnieꞌraꞌ reꞌ xtiꞌll Cristonꞌ da nelle nench naꞌ benliraꞌllre, ni ke Dios naꞌn nllieꞌraꞌ reꞌ do yichj do raꞌllaꞌ. Naꞌ lleꞌnraꞌ llieꞌre toze Cristo naꞌ, nench saꞌke gonaꞌ reꞌ rallneꞌe, gakre ka to noꞌr weꞌo, noꞌr nna napchiꞌi kwineꞌ.   Lleꞌnraꞌ wzenayre ye to chop diꞌll wen da waꞌa kiaꞌkzaꞌ, laꞌkze chaꞌ llákere diꞌll da bibi zaꞌken. Lewzenay kiaꞌ. 7g Laꞌkze chaꞌ to beꞌnn nneꞌe lloneꞌ wen, bi chejleꞌllo. Zan chaꞌ Xanllo Dios naꞌ, nneꞌe lloneꞌ wen, naꞌllenꞌ nnello da linꞌ nakeꞌ beꞌnn wen.  Bi llayaꞌl wayoeꞌrao kwinllo bi da ba benllo, toze Xanllo Dios naꞌn llayaꞌl wayoeꞌraollo danꞌ ba beneꞌ naꞌ. b = Naꞌ lleꞌnetoꞌ chixjweꞌtoꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ ga nakll ziꞌt ka ganꞌ zore naꞌ. Naꞌ lleꞌnetoꞌ chixjweꞌtoꞌn ga nono nna chixjweꞌ len, nench ke wlantoꞌ ka nak da ba ben beꞌnn yobre. " = Naꞌ bi llontoꞌ llalj weꞌtoꞌ diꞌll ke da ben beꞌnn yobre, bentoꞌ xchineꞌ kon ganꞌ bseꞌleꞌ netoꞌn. Nna bexhtoꞌ gonliraꞌll-llre Cristonꞌ nench naꞌ gonlltoꞌ xchin Diosenꞌ ganꞌ zore naꞌ, kon ke nak da bkwaꞌnn Diosenꞌ lo naꞌtoꞌ gontoꞌ.   Naꞌ bi ziyeꞌtoꞌ kat lloeꞌtoꞌ diꞌll ke danꞌ ba bentoꞌ ganꞌ zore naꞌ, le naktoꞌ beꞌnn nell bzejnieꞌtoꞌ reꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ. Chenak bibi bentoꞌ ganꞌ zore naꞌ, diꞌll wenraꞌllzenꞌ lloeꞌtoꞌ chet kaꞌ. Z - Netoꞌ bi llayoeꞌrao kwintoꞌ, kon lloeꞌtoꞌ diꞌll ke da kaꞌ gokrén Diosenꞌ netoꞌ, da kaꞌ bentoꞌ ganꞌ bseꞌleꞌ netoꞌ naꞌ, naꞌ leskaꞌ ba bseꞌleꞌ netoꞌ ganꞌ zore naꞌ. 9 Bi lleꞌnetoꞌ gakrebetoꞌ beꞌnn kaꞌ llayoeꞌrao kwin. Llak akreꞌ wenllenꞌ llon leakeꞌ, le totoeꞌ kon llwia lwellj akeꞌ, nench nne akeꞌ llon aklleꞌ wenll kerke kanꞌ llon beꞌnn lwellj akeꞌ kaꞌ, naꞌ bi llayakbeꞌe akreꞌ binꞌ llon akeꞌ. 9k Beꞌnn kaꞌ nnechach kiaꞌn, llayaꞌl nnez akreꞌ kanꞌ lletoꞌ reꞌn, kanꞌ llzojtoꞌ reꞌ katenꞌ zotoꞌ ziꞌte, leskaꞌkze gontoꞌ kat yedsorentoꞌ reꞌ. F'~2}|{zyVxww0vCu5s~rqqponmmlkjjMi%ggfrecbb&aa __\^^]m[[ZOYXWWV_UUT#SSR?QQLPpPO_NMLLRK`J)IHhGFEDBA@?>>==<Wapgoꞌ Priscanꞌ lliox ren Aquilanꞌ, leskaꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yoꞌ ke Onesíforo. MlNaꞌ wasrakze Xanllo Jesucristonꞌ nadaꞌ rao yeolol bi da gak kiaꞌ, naꞌ wakrenkzeꞌ nadaꞌ chak nna zoaꞌ llinte lla lljazoreneꞌ ganꞌ llieꞌ llnebieꞌ naꞌ. Naꞌ llayaꞌl wxenraꞌll-lloeꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga. Pablonꞌ llwapeꞌ ye to chopeꞌ lliox naꞌ llnnabeꞌ gakrén Diosenꞌ leakeꞌ #lZan Xanllo Jesucristonꞌ bzereneꞌ nadaꞌ gokreneꞌ nadaꞌ, nench biaꞌa xtiꞌlleꞌn rao yeolol beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa naꞌ, beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. Naꞌ basreꞌe nadaꞌ rao yel got, kaꞌkze beꞌnn bará lloaꞌ bell yiꞌxe, gok kiaꞌ. lKanꞌ bde akeꞌ nadaꞌ rao koxchis kaꞌ da nelle, nokz no llraꞌ gakrén nadaꞌ, yeololte beꞌnn kaꞌ llakraꞌ gakrén nadaꞌ, to bsanraꞌll akzeꞌ nadaꞌ. Dios naꞌ yeziꞌxhenchazeꞌ ke akeꞌ danꞌ bi gokrén akeꞌ nadaꞌn.  lNaꞌ bi gatraꞌlltekoꞌ kat lljatiloeꞌ, le zejteze zejeꞌ lloneꞌ krere ke xtiꞌll Diosenꞌ kanꞌ lloeꞌllon naꞌ. #lAlejandro beꞌnn wachekw ya naꞌ, le ba bkwaꞌnntonteꞌ nadaꞌ. Xanllo Dios naꞌ weꞌe leꞌe da saꞌkzieꞌ kanꞌ beneꞌn.  l Naꞌ lleꞌnraꞌ goꞌxoꞌ xhadon kiaꞌ, danꞌ bkwaꞌnnaꞌ yellenꞌ nziꞌi Troas rill beꞌnnenꞌ nziꞌi Carpo, katenꞌ zaꞌo naꞌ, naꞌ leskaꞌ goꞌxoꞌ yich kaꞌ nyoj, da lliaraolle goꞌxoꞌ yich kaꞌ nak de yid da kaꞌ ba nyoje. 5el Ka nak Tíquiconꞌ, ba bseꞌleꞌ Éfeso. -Sl Ye toga Lucas naꞌ nna ngaꞌnnrén nadaꞌ. Naꞌ teꞌo wcheꞌo Marcosenꞌ katenꞌ yedoꞌ naꞌ, nench gakreneꞌ nadaꞌ ke xchin Dios danꞌ llonaꞌ ni. <ql Le beꞌnnenꞌ nziꞌi Demas naꞌ ba bsanraꞌlleꞌ nadaꞌ, naꞌ ba zejeꞌ zjateꞌe yellenꞌ nziꞌi Tesalónica, deꞌe llirjeꞌ bi da gaꞌt keꞌe yellrio ni. Naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Crescente naꞌ, ba zejeꞌ ganꞌ nziꞌi Galacia, naꞌ Tito naꞌ ba zejeꞌ yellenꞌ nziꞌi Dalmacia. >wl Ben to bien le yedtegazoꞌ yedwiaꞌo nadaꞌ. #lNaꞌ kat lljazoaꞌ ganꞌ zo Diosenꞌ, naꞌ wzoeꞌ nadaꞌ nbaraz danꞌ benaꞌ da wen chak wbanaꞌ. Naꞌ Xanllo Jesucristonꞌ zejeꞌ lixheje, le wllin lla wchoybieꞌ, kon kanꞌ nak da li keꞌe naꞌ, akre gak ke yeolol beꞌnne, kere nadzaꞌn wzoeꞌ nbaraz, renkze nollre beꞌnne llawé zo akeꞌ bexh akeꞌ batenꞌ yedeꞌ da yobre. Danꞌ lleꞌne Pablonꞌ gon Timoteonꞌ Z-lNaꞌ llaweraꞌ wak nniaꞌ do yichj do raꞌllaꞌ, ba bdilrenaꞌ danꞌ bi llazraꞌll Dios naꞌ. Ba benaꞌ yeolol da broꞌ Diosenꞌ rallnaꞌ gonaꞌ, ba bzechichaꞌ bxenraꞌllaꞌ Jesucristonꞌ. lNaꞌ ka nak nadaꞌ, ba rez got akeꞌ nadaꞌ, ni ke danꞌ benaꞌ xchin Dios naꞌ, da li ba ll-llin lla lljazorenaꞌ Diosenꞌ.  !lZan ka nakoꞌ rweꞌ, llayaꞌl gakoꞌ beꞌnn yoꞌ xhbab, naꞌ bdap yel llxhenraꞌll ke yeololte da zaꞌkziꞌo, naꞌ soteze soꞌo weꞌo Diꞌll Wen ke Xanllo Jesucristonꞌ do yichj do raꞌlloꞌ. Ben yeololte danꞌ broꞌ Diosenꞌ rao naꞌo gonoꞌ. } slKwej yichj akeꞌ bill wzenay akeꞌ ke diꞌll linꞌ, naꞌ wzenay akeꞌ ke diꞌll da llayirjlaꞌll beꞌnne. X )lWllin lla kat bill yeꞌn akreꞌ wzenay akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, danꞌ llzejnieꞌ lliꞌo danꞌ nak da li, naꞌ wtop akeꞌ beꞌnne wzejnieꞌ leakeꞌ ye to diꞌll yobre da chazraꞌll leakzeꞌ. 2 ]lSoteze soꞌo chixjweꞌroꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Naꞌ beꞌrén beꞌnn kaꞌ diꞌll nench gakbeꞌe akreꞌ llon akeꞌ da xhinnje, bdil akeꞌ ka da xhinnjenꞌ llon akeꞌn, nench naꞌ yeyat akreꞌn, naꞌ bdap yel llxhenraꞌll katenꞌ wzejnieꞌ akroeꞌ danꞌ llayaꞌl gon akeꞌn.   'lXanllo Jesucristonꞌ yedeꞌ da yobre nench yedyeneꞌ yel koxchis ke yeolol beꞌnnach, ke beꞌnn ban, rente ke beꞌnn ba got. Kat yedeꞌ naꞌ, naꞌ sorao nnebieꞌ. Ke len naꞌ llasnisraꞌ rweꞌ rao Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ rao Dios nench gonoꞌ da ki. #lNaꞌ lliꞌo nxenraꞌll Diosenꞌ, llzejnieꞌ xtiꞌlleꞌn lliꞌo yeolol da llayaꞌl nnézello nench sollo gonllo yeolol da wen.gGlKwin Dios naꞌn bzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ bzoj akeꞌ xtiꞌlleꞌn, nench naꞌ bzoj akeꞌn kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. Naꞌllenꞌ doxhen xtiꞌll Dios danꞌ nyojen, zaꞌken danꞌ llzejnieꞌn lliꞌo ke Diosenꞌ, naꞌ llagoꞌn lliꞌo nez chaꞌ llonllo da xhinnje, naꞌ llzejnieꞌn lliꞌo akrenꞌ gonllo to da wen rao Diosenꞌ. QlLe kanꞌ nakoꞌ bidaꞌotenꞌ, ba nombiaꞌo xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyojen. Xtiꞌlleꞌ naꞌn llzejnieꞌn lliꞌo llayaꞌl wxenraꞌll-llo Xanllo Jesucristo nench yesrá Diosenꞌ lliꞌo. GlNaꞌ rweꞌ Timoteo, llayaꞌl setezoꞌ wzenayoꞌ ke da kaꞌ llejnieꞌroꞌ ke Cristonꞌ, nnézkzeroꞌ naken diꞌll li, nnezkeroꞌ kanꞌ nak beꞌnn kaꞌ bzejnieꞌ rweꞌ. \1l Beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ, naꞌ beꞌnn waxoayay kaꞌ, zjazé akseꞌ llon akeꞌ da xhinnjenꞌ, siyeꞌe akeꞌ beꞌnne, naꞌ leskaꞌ llejleꞌ akeꞌ ke diꞌll wenraꞌll da llayoeꞌ beꞌnn yobre. l Da li nniꞌtkze beꞌnn wsaꞌkziꞌ lliꞌo nxenraꞌll-llo Xanllo Jesúsenꞌ, lliꞌo lliꞌ yichjllo llzenayllo xtiꞌlleꞌ naꞌ.  l Naꞌ bi llbej yichjaꞌ xchin Dios danꞌ llonaꞌ, laꞌkze da zan da bsaꞌkziꞌ beꞌnne nadaꞌ. Naꞌ nnézkzeroꞌ kanꞌ ben akreꞌ nadaꞌn, kanꞌ bzoaꞌ ganꞌ nziꞌi Antioquía, naꞌ kanꞌ byaꞌa yell ganꞌ nziꞌi Iconio ren yellenꞌ nziꞌi Listra, naꞌ kanꞌ bllayrawaꞌ. Naꞌ Xanllo Jesucristo naꞌ, basreꞌe nadaꞌ rao yeolol danꞌ gok kiaꞌ naꞌ. Z-l Naꞌ rweꞌ Timoteo, nnézkzeroꞌ kanꞌ ba bzejnieꞌraꞌ rweꞌn, naꞌ kanꞌ zoaꞌ llonaꞌ da wen. Naꞌ nnézkzeroꞌ lliꞌ yichjaꞌ gonaꞌ yeolol kanꞌ ne Dios naꞌ. Naꞌ zediakzaꞌ nxenraꞌllaꞌ Dios biteze da llak kiaꞌ. Naꞌ napaꞌ yel llakxhenraꞌll ren lwellj beꞌnnachaꞌ, naꞌ nllieꞌ aksereꞌ. !l Naꞌ ka nak beꞌnn ki, bi gak kwejrao akeꞌ ye scha, sete llin gak ke akeꞌ kanꞌ gok ke Janes naꞌ ren Jambres, llin lla kat gakbeꞌe beꞌnn zan, krerenꞌ llzejnieꞌ akreꞌ yel ke llejnieꞌ ke akeꞌ naꞌ. Diꞌll zerao beꞌrén Pablonꞌ Timoteonꞌ 0YlKanꞌ gok kanaꞌ, beꞌnnenꞌ nziꞌi Janes, naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Jambres, bwie akreꞌ da Moisésenꞌ, bi gokraꞌll akeꞌ wzenay akeꞌ diꞌll li danꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌn, naꞌ kaꞌkzenꞌ nnaꞌ, nna niꞌt beꞌnn wxhiyeꞌe kaꞌ, nnaꞌ lla, llwie akreꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ. Le nchole lo yichj akeꞌn yel wen da xhinnj ke akeꞌ naꞌ, naꞌ llsan akeꞌ bill nxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ. /~WlNaꞌ ka nak noꞌr ki, llaꞌteze llaꞌa akeꞌ llzenay akeꞌ kat no llzejnieꞌ leakeꞌ, naꞌ bi lladoꞌl akreꞌ chejnieꞌ akreꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ. }}slKa beꞌnn ki llon kaꞌ, lljakeꞌ do rill noꞌr kaꞌ llejleꞌ daꞌze, naꞌ llonreꞌ akreꞌ leakeꞌ, kone diꞌll ke akeꞌ kaꞌ. Naꞌ noꞌr kaꞌ de doꞌl ke akeꞌ kwis, le llon aktezeꞌ kon da nen ke akeꞌ, da nak da xhinnj. ^|5lLekze da zan da gon akeꞌ, nench naꞌ gake beꞌnne le nxenraꞌll beꞌnn ki Dios, zan bibi yel wak ke Diosenꞌ zorén leakeꞌ. Bi gonrenoꞌ beꞌnn kaꞌ txhen, beꞌnn kaꞌ llon kanꞌ ba bniaꞌ naꞌ. X{)lWlliayiꞌll lwellj akeꞌ rao beꞌnne llwie leakeꞌ, bill lleb akeꞌ gon akeꞌ da xhinnj, gon akeꞌ xhbab zaꞌk akeꞌ kwis, naꞌ gon akeꞌ da wpé leakeꞌ, naꞌ bill lljadinraꞌll akeꞌ Dios. Hz lBi yeyaꞌchraꞌll akeꞌ beꞌnne, bi yeziꞌxhen ke lwellj akeꞌ, nnechach akeꞌ ke beꞌnne, gon akeꞌ kon da nen ke akeꞌ, gak akeꞌ beꞌnn zban, naꞌ wie akreꞌ da nak da wen. jyMlBeꞌnn zan yeyoeꞌrao kwin akeꞌ, naꞌ beꞌnn zan so yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ gaꞌt mell xhen ke akeꞌ. Weꞌe akeꞌ diꞌll ke da wen naꞌ llon akeꞌ, naꞌ gak akeꞌ beꞌnn yaꞌraꞌlle. Nnechach akeꞌ ke Dios, naꞌ bill wzoa akeꞌ xtiꞌll xaxhnaꞌ akeꞌ. Bi yeyazraꞌll akeꞌ bi da gon Dios, bill gap akeꞌ Leꞌe baraꞌnne. zx olLeskaꞌ llayaꞌl nnezroꞌ da ni: kat llin lla ba rez yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre, sorao gak da nxholl. wlKaꞌn gonllo nench yelloj akeꞌ rao naꞌa daxiꞌon, le len naꞌ llonen nench llon akeꞌ kon kanꞌ llazraꞌllen naꞌ.v-lNaꞌ kat yegoꞌllo nez beꞌnn bi lleꞌne wzenay diꞌll li ke Cristonꞌ, llayaꞌl weꞌrén aklloeꞌ diꞌll chaꞌo, naꞌ sollo wiallo chaꞌ Diosenꞌ gakreneꞌ leakeꞌ, wchaꞌa yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, naꞌ so akeꞌ wzenay akeꞌ ke diꞌll li keꞌen. puYlLliꞌo llon xchin Dios bi llayaꞌl tilrenllo beꞌnne. Llayaꞌl gakllo beꞌnn wen beꞌnn chaꞌo rao yeolol beꞌnne, llayaꞌl gakllo wzejnieꞌ akelloeꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ llayaꞌl gapllo yel llxhenraꞌll ke leakeꞌ. tlBi gonoꞌ txhen beꞌnne bi llejnieꞌ, beꞌnne chach lloeꞌ akeꞌ diꞌll ke nxhia, naꞌ xtiꞌll akeꞌn llxen wdile ke beꞌnne. NslNaꞌ ka nak rweꞌ, llayaꞌl kwej yichjoꞌ biteze da xhinnj da zeraꞌll lo raꞌlldaꞌon gonoꞌ, ka da zeraꞌll no beꞌnn weꞌo gon akeꞌ. Bayirjlaꞌll akre gonoꞌ nench gakoꞌ beꞌnn wen rao Dios, nench sechichoꞌ wxenraꞌlloeꞌ nench llieꞌroꞌ Diosenꞌ, naꞌ nench so kwezoꞌ kwasro ren beꞌnn lwelljoꞌ kaꞌ. Naꞌ ben txhen yeolol beꞌnn llnnab okré rao Xanllo Dios, beꞌnn kaꞌ nake beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle. r lKanꞌ naken ke lliꞌo, chaꞌ kwej yichjllo da xhinnjenꞌ, naꞌll gonrén Xanllo Diosenꞌ lliꞌo llin, ni ke danꞌ llonllo da zan da wen danꞌ lleꞌnreꞌ gonllo naꞌ. Naꞌ chaꞌ kaꞌ gonllo, nakllo ka to leo de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro. Hq lTo rill beꞌnn wniaꞌ, de no leo yeꞌnne, naꞌ no yeꞌs leo de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, naꞌ de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi plat. Leze de no yeꞌse leo de bennj, naꞌ de no yayraꞌ, naꞌ billre de yay. Balen llonrén akeꞌ llin, llon akeꞌn ka to da zaꞌke, naꞌ ye balen bi gaze llon akreꞌn. (pIlZan ka lliꞌo zekzllo nxenraꞌll-llo diꞌll li ke Cristonꞌ, naꞌ llon Diosenꞌ nench bi kwej yichjllonꞌ. Len naꞌ naken ka to ran yoꞌ da noneꞌ da war. Naꞌ nyojkze xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Dios naꞌ nnezreꞌ no beꞌnn kaꞌ zjayoꞌ lo neꞌe.” Naꞌ lekze nyojen ganꞌ nen: “Noteze beꞌnne neꞌe llonliraꞌlleꞌ Xanllo Diosenꞌ, llayaꞌl kwej yichjeꞌ billbi da xhinnj goneꞌ.” o lBrej yichj akeꞌ diꞌll li. Naꞌ Llroeꞌ llsed akreꞌ ne akeꞌ bi gonllo rez yebanllo radj beꞌnn wat kaꞌ, ne akeꞌ ba bde ke danꞌ. Naꞌ bal beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Cristonꞌ ba llakchix akreꞌ, ni ke xtiꞌll beꞌnn kaꞌ ne kaꞌ. $nAlDiꞌll danꞌ nak kaꞌ ll-lleyiꞌn beꞌnn kaꞌ, naken ka to weꞌe gore, kanꞌ gok ke beꞌnnenꞌ nziꞌi Himeneo ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Fileto. DmlBi gonrenoꞌ beꞌnn kaꞌ txhen beꞌnn kaꞌ lloeꞌ biteze diꞌll da bibi zaꞌke, diꞌll da bibi zejen ke Dios, le beꞌnn kaꞌ llon ki, zejzell llbix akeꞌ rao da xhinnjenꞌ. cl?lBen ga zerao saꞌkroꞌ, nench yewé Diosenꞌ kanꞌ llonoꞌ naꞌ, ka llon to beꞌnn wen llin, bibi de sieꞌ yel zdoꞌ chaꞌ lloneꞌ da lixheje. Kaꞌ gonoꞌ rweꞌ, wroeꞌ wsedroꞌ xtiꞌlleꞌn lixheje. ak;lJasaraꞌll beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ da kaꞌ ba bzejnieꞌraꞌn. Leskaꞌ yesnis akroeꞌ bi naken wen rao Xanllo Dios yesdil yeschach ren lwellj akeꞌ ke bi gaze diꞌlle. Bi naken wen gon akeꞌ kaꞌ, le kat beꞌnn kaꞌ lleꞌne til chach akeꞌ, len naꞌ gon bi chejleꞌ beꞌnn yob akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. njUl Laꞌkze chaꞌ lliꞌo bi gonllo kanꞌ ba bnello naꞌ, zan Leꞌen gonkzeꞌ kon kanꞌ neꞌe goneꞌ naꞌ,
le Leꞌen bi gak wtebraweꞌ goneꞌ da ba nllieꞌ biaꞌa goneꞌ. Beꞌnnenꞌ llon xchin Diosenꞌ kwasro :iml Naꞌ chaꞌ yellayraollo, lekze gakrenlloeꞌ txhen katenꞌ nnebieꞌn.Naꞌ chaꞌ nnello bi nakllo beꞌnn keꞌe, kaꞌkze nne Leꞌen bi nakllo beꞌnn keꞌe. h l Diꞌll ki nak da li:Chaꞌ gatllo ni ke danꞌ llonliraꞌll-llo Cristonꞌ, leskaꞌ lljazorenkzllo Leꞌe txhen. 1g[l Naꞌllenꞌ llaoraꞌllaꞌ biteze da llak kiaꞌ, kon weꞌkzaꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, le nllieꞌraꞌ yezikre beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ, nench yesreꞌe leakeꞌ danꞌ ba nak akeꞌ txhen Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ lljazorén akeꞌ Leꞌe ke chnare, ganꞌ gak wen ke akeꞌ naꞌ. bf=l Naꞌ danꞌ llyixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen keꞌe naꞌ, llsaꞌkziꞌ akeꞌ nadaꞌ ka naken yoaꞌ lo rill ya ni, ka yoꞌ to beꞌnn wen da xhinnj. Naꞌ kere nello rente xtiꞌlleꞌ naꞌn yoꞌ lo rill yanꞌ. EelJadinraꞌll ke Jesucristonꞌ beꞌnnenꞌ babán radj beꞌnn wat kaꞌ, nakeꞌ xhiꞌnn dialla Rey da David. Le len naꞌ llzejnieꞌraꞌ katenꞌ lloaꞌa Diꞌll Wen keꞌen. dlBayón ke xhbab kwasro ka da ki ba bniaꞌ rweꞌ, naꞌ Xanllo Jesucristo naꞌ, gakrenchgueꞌ rweꞌ chejnieꞌroꞌ yeololen. clLeze beꞌnn llon llin yiꞌxe, nench naꞌ gak yezieꞌ daxhix nell da kwia rao yay keꞌe naꞌ, zgaꞌtek llayaꞌl goneꞌ llin. blRebe kwis ka ke beꞌnn llej witje, chaꞌ bi goneꞌ kanꞌ llayaꞌl goneꞌ naꞌ, kere goneꞌ gan danꞌ sieꞌn chaꞌ kaꞌ. 2a]lLe to beꞌnn zeje de beꞌnn wakaꞌa yanꞌ, bi gak gon xchineꞌ chak zejeꞌ rao wdilenꞌ, llbejeꞌn yichjeꞌ nench goneꞌ bi danꞌ lleꞌne xaneꞌn goneꞌ. (`IlNaꞌ bdaoraꞌll bi da saꞌkziꞌo chak llonoꞌ xchin Jesucristo naꞌ. Ben ka llon to beꞌnn wakaꞌa ya, beꞌnn bi llebe chaꞌ bi da lljatieꞌ. O_lNaꞌ yeolol da kaꞌ ba benroꞌ bdixjweꞌraꞌ rao beꞌnn zan, bzejnieꞌren beꞌnn yobre, beꞌnn wzenay len do yichj do raꞌll akeꞌ, nench naꞌ wak wzejnieꞌ akreꞌn no beꞌnn yobre. ^ {lXhiꞌnnaꞌ daꞌo, llnnabaꞌ sechichoꞌ wxenraꞌlloꞌ Xanllo Jesucristonꞌ, le Leꞌen ba benlaꞌyeꞌ rweꞌ. W] )lNaꞌ llnnabaꞌ rao Xanllo Diosenꞌ gakchga wen keꞌe, katenꞌ llin lla yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre. Nnézkzeroꞌ da zan ras bedeꞌ gokreneꞌ nadaꞌ kanꞌ bzoaꞌ ganꞌ nziꞌi Éfeso._\ 9lLe kanꞌ bedeꞌ Roma ni, beneꞌ bien bayirjeꞌ nadaꞌ to balléltereꞌ nadaꞌ. S[ !lNaꞌ llnnabaꞌ gakrenchga Xanllo Diosenꞌ Onesíforo, ren beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yoꞌ rilleꞌn, le bi bayeꞌreꞌ kiaꞌ kanꞌ yoaꞌ lo rill ya ni, da zan ras bedeꞌ btipraꞌlleꞌ nadaꞌ. /Z YlNnezroꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Figelo ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Hermógenes, naꞌ yezikre beꞌnn nake nadaꞌ txhen llaꞌa Asia, ba brej yichj akeꞌ nadaꞌ. 4Y clNaꞌ kone yel okré ke Spíritu ke Diosenꞌ danꞌ ba zo lo yichjraꞌlldaꞌollo naꞌ, wzejnieꞌroꞌ beꞌnne diꞌll li keꞌen danꞌ ba broeꞌ rallnaꞌo naꞌ. `X ;l Sechichoꞌ wzejnieꞌroꞌ beꞌnne diꞌll danꞌ zaꞌken, kanꞌ ba benroꞌ llzejnieꞌraꞌ naꞌ, naꞌ seteze seꞌo gonliraꞌlloꞌ Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ llieꞌroeꞌ do yichj do raꞌlloꞌ. W l Naꞌ ke len naꞌ ll-llayrawaꞌ ka da ki llak kiaꞌ ni, naꞌ bi llayeꞌraꞌ ke, le nombiaꞌ Dios beꞌnnenꞌ llonliraꞌllaꞌn. Naꞌ ba ben kwinaꞌ rao neꞌe, naꞌ nnezraꞌ napeꞌ yel wak wkweꞌjeꞌ nadaꞌ llinte lla yed Jesucristonꞌ da yobre. MV l Naꞌ brej Diosenꞌ nadaꞌ nakaꞌ postl keꞌe, naꞌll bseꞌleꞌ nadaꞌ nench chixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ, naꞌ llroeꞌ llsedraꞌ beꞌnne bi nake beꞌnn Israel. &U Gl Naꞌ nnaꞌ ba broeꞌ Diosenꞌ lliꞌo nllieꞌkzereꞌ lliꞌo, le ba bseꞌleꞌ Jesucristonꞌ beꞌnn wasrá kellonꞌ. Naꞌ bchochj blan Jesucristonꞌ yel wak ke yel gotenꞌ, naꞌ beneꞌ nench bembiaꞌllo Diꞌll Wen keꞌen, nench naꞌ gaꞌt yel nban zejlikane kello. T !l Le Diosenꞌ ba basreꞌe lliꞌo, naꞌ ba brejeꞌ lliꞌo nench nakllo rallneꞌe. Beneꞌ kaꞌ, danꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo, kere nello bi da wen benllo. Kanꞌ za xe yellrio naꞌte, broeꞌ xhnneze wseꞌleꞌ Xanllo Jesucristonꞌ nench gakreneꞌ lliꞌo. 4S clNaꞌllenꞌ llepaꞌ rweꞌ, bi wayeꞌroꞌ goꞌo xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ bi wayeꞌroꞌ kiaꞌ laꞌkze yoaꞌ lo rill ya ni, danꞌ llzenayaꞌ ke Jesucristonꞌ danꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌlleꞌ naꞌ. Naꞌ llayaꞌl gonoꞌ kanꞌ llonaꞌ, naꞌ gakoꞌ war chaꞌ bi da gak koꞌo, katenꞌ chixjweꞌroꞌ Diꞌll Wen keꞌe naꞌ, le zokze Diosenꞌ llakreneꞌ lliꞌo kone yel wak keꞌe naꞌ. !R =lDiosenꞌ benneꞌ Spíritu keꞌen lliꞌo yoꞌn lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, llakrenen lliꞌo nench bi llebllo, naꞌ llonnen lliꞌo yel wak nench gonllo kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. Leskaꞌ llakrenen lliꞌo nench nllieꞌ lwelljllo, naꞌ nench ke gonllo bi da nen kello. %Q ElKe len naꞌ llasnisraꞌ rweꞌ da yobre, naꞌ basaꞌraꞌll gonoꞌ danꞌ broꞌ Diosenꞌ lo naꞌo gonoꞌ, kanꞌ bxoa taꞌkaꞌn yichjoꞌn. ^P 7lNaꞌ llonaꞌ xhbab kwis kanꞌ nxenraꞌlloꞌ Diosenꞌ do yichj do raꞌlloꞌ, le kaꞌkze ben zgaꞌtek xhnaꞌ goroꞌ Loida, naꞌ xhnaꞌo Eunice, len naꞌ nnezraꞌ lekze kaꞌn llonoꞌ rweꞌ nnaꞌ. O %lLljadinraꞌllaꞌ bllelloꞌ ka bazaꞌa ganꞌ zoꞌon, naꞌ zeraꞌllaꞌ reꞌe lwelljllo da yobre, naꞌ yeweraꞌ kwis chaꞌ kaꞌ. $N ClNxenraꞌllaꞌ Diosenꞌ do yichj do raꞌllaꞌ kanꞌ ben da xozxtaꞌwaꞌ kaꞌ, naꞌ nnezraꞌ lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌ llonaꞌ kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ. Naꞌ yoꞌy ras kate llalwillaꞌ Diosenꞌ, do lla do yere lloaꞌa yel llioxken keꞌe, ke da kaꞌ llonoꞌn. 3M alNaꞌ llzojaꞌ rweꞌ Timoteo, ba nonaꞌ rweꞌ ka xhiꞌnnaꞌ. Llnnabaꞌ rao Xallo Dios ren rao Xanllo Jesucristonꞌ, gakrén akchgueꞌ rweꞌ, naꞌ yeyaꞌchraꞌll akchgueꞌ rweꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo so kwezoꞌ nbaraz. Llayaꞌl weꞌllo diꞌll ke Jesucristonꞌ nL YlNadaꞌ Pablo nakaꞌ postl ke Jesucristonꞌ, le Dios naꞌn byoꞌraꞌlleꞌ wseꞌleꞌ nadaꞌ, ka nak bchebeꞌ weꞌe yel nban zejlikane ke noteze beꞌnn gake txhen Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌllenꞌ llonaꞌ xchineꞌn. OKXXanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ yeololtere. Kaꞌn gakchga."J=XNaꞌ nadaꞌ kwinkzaꞌ Pablo llzojaꞌ raꞌt daꞌo leꞌ yich ni, llwapaꞌ reꞌ lliox kanꞌ llonkzaꞌ leꞌ yeolol yich kaꞌ danꞌ llseꞌlaꞌ, llonaꞌn kone taꞌkaꞌ ni, nench nroeꞌn nadkzaꞌn llseꞌlaꞌn, le ba nombiaꞌkzre ka diꞌll kaꞌ llzojaꞌn. jIMXNnaꞌ llnnabaꞌ rao Xanllo Jesucristonꞌ, beꞌnnenꞌ nzoa lliꞌo so kwezllo kwasro lo yichjraꞌlldaꞌollo, gonchgueꞌ so kwezre nbaraz yeo lla biteze da llak. Naꞌ llnnabraꞌ Leꞌe serenchgueꞌ yeololtere. #H?XZan bi wiereꞌ, lewzejnieꞌreꞌ diꞌll kwasroze, le nakeꞌ beꞌnn lwelljre. Pablonꞌ bnnabeꞌ rao Diosenꞌ gakreneꞌ beꞌnn Tesalónica kaꞌ 8GiXNaꞌ chaꞌ no beꞌnn bi llazraꞌlleꞌ ka danꞌ ba bzojtoꞌ ni, lewiayaꞌnne nonꞌ llon kaꞌ, naꞌ bill gonrenreꞌ txhen nench wayeꞌreꞌ kanꞌ lloneꞌ naꞌ. RFX Naꞌ reꞌ beꞌnn biꞌche, bi lljachieꞌre gonre da wen naꞌ. XE)X Naꞌ chaꞌ nol reꞌ llon kaꞌ, llaꞌtyoeraꞌ reꞌ, naꞌ llasnisraꞌ reꞌ, gonre kanꞌ ne Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ bill tare kaꞌ, leyezorao chaze leyeyón llin nench gaꞌt da yeꞌj gaore. |DqX Naꞌ nnaꞌ ba bénetoꞌ diꞌllenꞌ, llasné akeꞌ balre bibi llin llonre, kon dare, naꞌ llawere diꞌlle. qC[X Kanꞌ bzorentoꞌ reꞌ bchoybiaꞌtoꞌ bnetoꞌ: “Chaꞌ no bi gon llin, bi llayaꞌl gaweꞌ.” EBX Naksen nnábetoꞌ reꞌ da yeꞌj gaotoꞌ chenake chak bentoꞌ xchin Diosenꞌ ganꞌ zore naꞌ, naꞌ bi bentoꞌ kaꞌ, naꞌ kaꞌ broeꞌtoꞌ reꞌ kanꞌ llayaꞌl gonre naꞌ. )AKXWeꞌe bdaokze ketoꞌ, bllayraotoꞌ bentoꞌ llin do lla do yere nench weꞌj bdaotoꞌ, naꞌ bibi bnnábetoꞌ reꞌ bi da byálljetoꞌ gonrentoꞌ llin. k@OXBenkz netoꞌ llin kanꞌ bzorentoꞌ reꞌ, naꞌllenꞌ nnézere kanꞌ llayaꞌl gonre naꞌ. h?IXBeꞌnn biꞌche, llyixjweꞌtoꞌ reꞌ kanꞌ ne Xanllo Jesucristonꞌ, bi llayaꞌl gonre txhen beꞌnn lwelljllo kaꞌ beꞌnn kaꞌ bi lleꞌne gon llin, le bi llon akeꞌ ka danꞌ broeꞌ bsed aketoeꞌ naꞌ. 7>gXNaꞌ llnnabaꞌ rao Xanllo Jesucristonꞌ gakreneꞌ reꞌ, nench gombiaꞌre yel nllieꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ yel llakxhenraꞌll ke Cristonꞌ. Llayaꞌl gon akeꞌ llin =XNaꞌ nxenraꞌlltoꞌ llakrenkze Xanllonꞌ reꞌ, naꞌ llonre danꞌ ba golltoꞌ reꞌ gonrenꞌ, nench naꞌ nniꞌttezre gonren. 9<kXXanllo Jesucristonꞌ zokzeꞌ lloneꞌ ka danꞌ neꞌe goneꞌ, naꞌ gakreneꞌ reꞌ nench sechichre gonliraꞌllreꞌ. Lekze wkwas wkweꞌjeꞌ reꞌ rao da xhinnjenꞌ. 4;aXLekze lennabchga rao Diosenꞌ yesreꞌe netoꞌ rao beꞌnn kaꞌ llwie lliꞌon, beꞌnn kaꞌ nao da llon krere, le kere yeolol beꞌnne llonliraꞌll Jesucristonꞌ. u: eXNnaꞌ beꞌnn biꞌche, yelwillchgare Diosenꞌ gakreneꞌ netoꞌ, nench naꞌ yob lljadixjweꞌtoꞌ xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ doxhente, nench naꞌ chejleꞌ yezikre beꞌnne, naꞌ gap akeꞌn baraꞌnne, kanꞌ ba ben reꞌ. :9mXNaꞌ llnnabaꞌ rao kwin Xanllo Jesucristo, naꞌ ren Xallo Diosenꞌ, gakrenchgueꞌ reꞌ nench yeolol danꞌ gonrenꞌ, naꞌ diꞌllenꞌ weꞌre naꞌ, gak aken wen.@8yXXallo Diosenꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo. Kere da te ke danꞌ beneꞌ nench bayonxhenraꞌlleꞌ lliꞌo, naꞌ sollo wxenraꞌll-lloeꞌ goneꞌ wen kello, le nllieꞌreꞌ lliꞌon. @7yXKe len naꞌ, beꞌnn biꞌche, lesé war, lewzenay do yichj do raꞌllre ka da kaꞌ bzejnieꞌtoꞌ reꞌ, kanꞌ beꞌrentoꞌ reꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ da kaꞌ bzojtoꞌ. P6XNi ke len naꞌ brej Diosenꞌ reꞌ, le byejleꞌre Diꞌll Wen ke Jesucristo naꞌ, danꞌ beꞌrentoꞌ reꞌ, naꞌll wllin lla gon Diosenꞌ sore nbaraz kwis ganꞌ zo Xanllo Jesucristo naꞌ. 5}X Beꞌnn biꞌche, nllieꞌ Xanllo Jesucristonꞌ reꞌ. Naꞌ netoꞌ llayaꞌl soteze sotoꞌ weꞌtoꞌ yel llioxken ke Diosenꞌ danꞌ brejeꞌ reꞌ, naꞌ reꞌ gokre beꞌnn nell bxenraꞌllre Cristonꞌ nench naꞌ yerare. Naꞌ kaꞌ gok, le byejleꞌre diꞌll li ke Diosenꞌ, naꞌllenꞌ bseꞌleꞌ Spíritu keꞌen nench gakre beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle. -4SX Naꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare, le bi byejleꞌ akeꞌ diꞌll li ke Xanllonꞌ, bawé akllreꞌ zre da xhinnj naꞌ. Diosenꞌ llbejeꞌ beꞌnn yerá akeꞌ q3[X Naꞌllenꞌ weꞌe Diosenꞌ latj siyeꞌn leakeꞌ, nench naꞌ weꞌrao akeꞌ diꞌll wenraꞌlle. F2X Yeololte da xhinnj goneꞌn, wxoayayeꞌn beꞌnn kaꞌ ba naksen kweyiꞌ ke chnare. Kweyiꞌ akeꞌ, le bi gokraꞌll akeꞌ chejleꞌ akeꞌ diꞌll li naꞌ, nench naꞌ yerá akeꞌ. 1 X Naꞌ kat wroeꞌrao beꞌnn xiꞌon, kone yel wak ke daxiꞌo naꞌ, goneꞌ da yebane beꞌnne nench wxoayayeꞌn leakeꞌ. 03XKanaꞌllenꞌ lloj beꞌnn xiꞌon, beꞌnnenꞌ bill wzoa xtiꞌll Diosenꞌ. Naꞌllenꞌ yed Xanllo Jesúsenꞌ nseꞌe beniꞌ xhen naꞌ, naꞌll weꞌe Xanllonꞌ diꞌll, naꞌ kone be danꞌ lloj lloeꞌ naꞌ, goteꞌ beꞌnn xiꞌon. Kaꞌn goneꞌ yenitraweꞌn. /1XNaꞌ ba zjaniꞌt beꞌnn bi llzoa xtiꞌll Diosenꞌ nnaꞌ, naꞌ nna ngaꞌch da kaꞌ llon akeꞌn. Zan llin lla bill so danꞌ wllon naꞌ. z.mXNnézkzere bi danꞌ ll-llon lloj beꞌnn xiꞌon beꞌnn wxhiyeꞌn, ke nake nnaꞌ, bi nna llin lla llojeꞌ. -X¿Bi zaꞌraꞌllre kanꞌ bzorenaꞌ reꞌ, naꞌ bzejnieꞌraꞌ reꞌ kanꞌ gak kat yed Jesucristonꞌ da yobre? 9,kXGakeꞌ beꞌnn yaꞌraꞌlle, naꞌ wiereꞌ da nak ke Diosenꞌ, leskaꞌ wiereꞌ biteze da llonliraꞌll beꞌnne. Naꞌ lljachieꞌ lo yodaꞌo ke Diosenꞌ ga yeꞌnreꞌ gakeꞌ xhen, naꞌ yeꞌnreꞌ goneꞌ ka Dios, naꞌ kwinze nneꞌe: “Dios nadaꞌ”, nench gon beꞌnn zan leꞌe xhen. ,+QXBi weꞌre latj no siyeꞌe reꞌ, chaꞌ bi nne akeꞌ o chaꞌ bi da gon akeꞌ. Le kate za yed Xanllo Jesúsenꞌ da yobre, beꞌnn zan chas wie akreꞌ Diosenꞌ. Leze kanaꞌ lloj to beꞌnn xiꞌo, beꞌnn bi wzoa xtiꞌll Diosenꞌ. Beꞌnn naꞌn ba naken yeyejeꞌ lo yiꞌ gabil. S*XBi wxoayay akeꞌ reꞌ, chaꞌ no yedeꞌ yedyeꞌreneꞌ reꞌ diꞌlle, siyeꞌe neꞌe Spíritu ke Diosenꞌ nen, ba bllin lla yed Jesucristonꞌ da yobre. Naꞌ bi xoayayre chaꞌ bi da yénere, chaꞌ raꞌ no yich da nyoj diꞌll wenraꞌlle nen da bseꞌl netoꞌn, siyeꞌn nen ba bllin lla yed Jesucristonꞌ da yobre. ) /XBeꞌnn biꞌche, nnaꞌ da yobre niaꞌ reꞌ kanꞌ gak katenꞌ yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre, yetopeꞌ lliꞌo lljazorenlloeꞌ txhen. I(  X Llnnabtoꞌ gonre gak Xanllo Jesucristonꞌ xhen, rao biteze da gonre, naꞌ Leꞌe goneꞌ gakre xhen, le Dios kello naꞌ, ren Xanllo Jesucristo naꞌ, zo akseꞌ llakrén akeꞌ reꞌ.D' X Naꞌllenꞌ zoteze zotoꞌ llnnabtoꞌ rao Diosenꞌ gakreneꞌ reꞌ, gonre wen nench yewereꞌ reꞌ, reꞌ ba brejeꞌ nench nakre rallneꞌe. Naꞌ llnnabtoꞌ gakreneꞌ reꞌ kone yel wak keꞌe naꞌ, nench naꞌ wayoll gonre yeolol da wen danꞌ ba bchoyraꞌllre gonre, danꞌ llonliraꞌllre naꞌ. $& CX Katenꞌ llin lla yed Jesucristonꞌ da yobre, lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ nakllo rao neꞌe, wroeꞌllo nakeꞌ beꞌnn zaꞌk xhen, naꞌ yebánello ka yel beꞌnn wen keꞌen. Naꞌ naktoꞌ txhen ren reꞌ, danꞌ ba llejleꞌre ka diꞌll danꞌ ba beꞌrentoꞌ reꞌ naꞌ. % X Leakeꞌn saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare, ni ke yereꞌe akzreꞌ Xanllo Jesucristo, beꞌnnenꞌ le zeraoze zaꞌke napeꞌ yel wak xhen. @$ {XYetjeꞌ nechjeꞌ bel yiꞌ. Naꞌ weꞌe yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnn kaꞌ bi llayombiaꞌ Dios, naꞌ bi llejleꞌ akeꞌ Diꞌll Wen danꞌ llzejnieꞌ ke Xanllo Jesucristonꞌ. w# iXnaꞌ gonneꞌ yel waziꞌraꞌll keré, naꞌ kaꞌkzenꞌ gonneꞌ ketoꞌ, ka da kaꞌ zaꞌkziꞌllo nnaꞌ. Gonneꞌn katenꞌ reꞌllo yetj Xanllo Jesúsenꞌ leꞌ yebá naꞌ, ren angl keꞌe kaꞌ, beꞌnn kaꞌ nsaꞌa yel wak. m" UXDiosenꞌ zejeꞌ lixhej danꞌ weꞌe yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnn kaꞌ llsaꞌkziꞌ reꞌ, ! %XKe len naꞌ nnézello Diosenꞌ zejeꞌ lixheje, naꞌ lloeꞌ latj saꞌkziꞌre nench yedoꞌlere yebá ganꞌ llieꞌ llnebieꞌ naꞌ.   7XLen naꞌ llawetoꞌ lloeꞌtoꞌ xtiꞌllrenꞌ ren yezikre beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ lldop ll-llay akeꞌ llon akeꞌ Jesucristonꞌ xhen ga yobre. Lloeꞌtoꞌ diꞌll ka wen naꞌ llonre llonliraꞌllre Jesucristonꞌ, laꞌkze da zan da llsaꞌkziꞌ beꞌnn reꞌ.  XBeꞌnn biꞌche, netoꞌ llayaꞌl soteze sotoꞌ, weꞌtoꞌ yel llioxken ke Dios kanꞌ llonre naꞌ. Kaꞌn llayaꞌl gontoꞌ weꞌtoꞌ yel llioxken keꞌe, danꞌ nna zjazellre llonliraꞌllre Diosenꞌ, naꞌ zjazellre nllieꞌ lwelljre.  XNaꞌ nadaꞌ ren Silvano, naꞌ Timoteo, llnnabtoꞌ rao Xallo Diosenꞌ, naꞌ rao Xanllo Jesucristonꞌ gakrén akchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz. Diosenꞌ weꞌe da wsaꞌkziꞌ beꞌnn llon da xhinnj - WXNadaꞌ Pablo llzojaꞌ reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre Xanllo Jesucristonꞌ ganꞌ nziꞌi Tesalónica, naꞌ nakre txhen Leꞌe, naꞌ ren Xallo Diosenꞌ. `9Naꞌ legakbeꞌlle kanꞌ llakrén Xanllo Jesucristonꞌ reꞌ naꞌ gombiaꞌllreꞌ, Jesucristo beꞌnnenꞌ basrá lliꞌo ke chnare. Llayaꞌl gonliraꞌll-lloeꞌ nnaꞌ, naꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga.  Ke len naꞌ beꞌnn biꞌche, nllieꞌraꞌ reꞌ, ba nnézere da kaꞌ bzojaꞌ reꞌ. Naꞌ lewiá bi chejleꞌre xtiꞌll beꞌnn kaꞌ bi llzoa xtiꞌll Diosenꞌ, beꞌnn llon da zej krere, nench ke bixre bill gonre kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. 3_Naꞌ yeolol yich keꞌe kaꞌ, lloeꞌn diꞌll ke da kaꞌ ba bzojaꞌ naꞌ, laꞌkze bzojeꞌ bal da nak bniꞌ chejnieꞌllo. Naꞌ beꞌnn bi nna chejnieꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kwasro, naꞌ bi nna wxenraꞌllyaꞌnneꞌ Leꞌe, llejnieꞌ akreꞌ da kaꞌ nllaꞌre, kaꞌn llon akeꞌ llchok akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ billre da kaꞌ nyoj naꞌ, naꞌ len naꞌ ngoꞌn leakeꞌ nez da wlleyiꞌ leakeꞌ.  Naꞌ llayaꞌl gakbeꞌllo Xanllo Diosenꞌ napeꞌ yel llxhenraꞌll ke lliꞌo beꞌnnach nench yesreꞌe lliꞌo. Leskaꞌn ba bzoj beꞌnn biꞌchllo Pablo beꞌnnenꞌ nllieꞌllonꞌ, lloeꞌ diꞌll ke yel siꞌn naꞌ, ba beꞌe Diosenꞌ leꞌe. iKKe len naꞌ beꞌnn biꞌchaꞌ nllieꞌraꞌ, chak bezllo da ki gak naꞌ, llayaꞌl gonllo ga zerao saꞌkello nench naꞌ sollo nbaraz rao Dios, nench bibi doꞌl gaꞌt kello da gon lliꞌo beꞌnn wen da xhinnj. { Zan lliꞌo zollo rez yekobeꞌ leꞌ yebánꞌ ren yellrio naꞌ, kanꞌ ba bne Dios naꞌ, ga gaꞌt da zej lixheje. uc Naꞌ llayaꞌl so kwezllo batxhanꞌ llin lla gon Diosenꞌ gak yel llzaꞌkziꞌ, naꞌ gonllo ka yob gaken. Ka lla naꞌ gaꞌlnninn leꞌ yebánꞌ, naꞌ danꞌ llreꞌllo leꞌ yebá naꞌ, gaꞌlnninn aken, naꞌll yerán aken. $A Naꞌ kanꞌ llwiallo te ke yeolol bi da de, llayaꞌl wiallo ka da kaꞌ llonllo, naꞌ sollo gonllo da wen, naꞌ wxenraꞌll-llo kwis Xanllonꞌ. iK Naꞌ Xanllo Jesucristonꞌ yedeꞌ da yobre ka bi gakbeꞌe beꞌnne, ka llon to beꞌnn wan kat lloeꞌ lo yoꞌ ga lljalaneꞌ, naꞌ bi llakbeꞌe akreꞌ. Kanaꞌ gak to llakia llebraz, naꞌ kweyiꞌ yeolol da kaꞌ llreꞌllo leꞌ yebánꞌ, kweyiꞌ aken lo yiꞌ xhen naꞌ, leskaꞌ yellrionꞌ, naꞌ da zjadé rawe naꞌ, chey aken. +O Bal beꞌnne llak akreꞌ ba blle Xanllo Jesucristonꞌ, bi nna yedeꞌ da yobre kanꞌ bneꞌe kanaꞌ. Kere nello ll-llereꞌn, nna llapeꞌ yel llxhenraꞌll ke lliꞌo beꞌnnachenꞌ, naꞌ lleꞌnreꞌ ni tollo bi kweyiꞌllo. Lleꞌnreꞌ yeolol-llo yeyátello da xhinnj kellonꞌ. Y+Naꞌ reꞌ beꞌnn biꞌche, nllieꞌraꞌ reꞌ, naꞌ lleꞌnraꞌ bi ganraꞌllre da kaꞌ niaꞌn, le Xanllo Diosenꞌ toz ka llakreꞌ tlla, ka to mir iz, naꞌ to mir izenꞌ llakreꞌn ka tlla. eCNaꞌ yebánꞌ ren yellrionꞌ, nllia Diosenꞌ biaꞌa nak aksen kanꞌ naken kanaꞌ, naꞌ kat llin lla gak yel koxchisenꞌ, kanaꞌ wzeyeꞌn katenꞌ goneꞌ da saꞌkziꞌ beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ ke chnare. wgNaꞌ da kaꞌ beneꞌn, bllin lla ka blliayieꞌn kone yejsiꞌon gok kanꞌ babia nisenꞌ doxhen yellrio. q[Beꞌnn kaꞌ llasné kaꞌ, bi lleꞌn akreꞌ gon akeꞌ xhbab kanꞌ ba ben Diosenꞌ. Kanꞌ bxhe yebá ren yellrio, to bnezeꞌ gaken, naꞌ le gokten kanꞌ bneꞌen. Bxhe yellrionꞌ radj nisdaꞌon, naꞌ nechjen doxhenen. U#Naꞌ wtitj akreꞌ da nak ke Diosenꞌ nne akeꞌ: “¿Batxhanꞌ gak kanꞌ bne Diosenꞌ danꞌ yed Cristonꞌ da yobre? Ba got xozxtaꞌollo kaꞌ, naꞌ toz ka nna llakse kanꞌ bxhe yellriote.” ~~O}q||2{ zAyxvutt$srrqqpoon@mllklj5iMh1gsffeddOccbat`__!^^"]] \w[[Z[Z1YX]WW4V4UUgT#SRQQtPjOO+N_MMLKJJ/IsHTGGBFUEDCC*BA@@y??K>==<<5;;::(987V6544832p11<0/..u-,{+**D))(L'&%%$##1"!!% y ~SO  lXS{VL w R Z R Gyq|KqKa bllin policía kaꞌ lloaꞌ rill yanꞌ, ker no beꞌnn kaꞌ da nne. Naꞌ zayej akeꞌ jadixjweꞌ akreꞌ, J}Ka bayoll ben akreꞌ kaꞌ, kate byeniꞌ, byej akeꞌ yodaꞌo braonꞌ, jazejnieꞌ akreꞌ beꞌnn kaꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Bixha beꞌnnenꞌ nak bxoz brao, ren beꞌnn kaꞌ nakeꞌ txhen naꞌ, batop akeꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌll bseꞌl akeꞌ beꞌnn ak lljaxhiꞌi akeꞌ postl kaꞌ, ganꞌ niꞌt akeꞌ rill yanꞌ. Iw—Lechej yodaꞌo braonꞌ da yobre, naꞌ lelljeꞌrén beꞌnn yell xtiꞌll Dios da nsaꞌa yel nban naꞌ. H}Naꞌ to angl ke Xanllo Dios bllineꞌ tlleꞌle, bsarjeꞌ rill yanꞌ, naꞌ babejeꞌ postl kaꞌ, lleꞌe leakeꞌ: EGNaꞌ bzap akeꞌ leakeꞌ broꞌ akeꞌ leakeꞌ rill ya. F%Naꞌll beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ bxoz kaꞌ, ren beꞌnn kaꞌ llon txhen beꞌnn kaꞌ nziꞌi saduceo, gok akreꞌ postl kaꞌ ziꞌ. bE=Leskaꞌ beꞌnn kaꞌ zjalliꞌ awlloze lljakeꞌ Jerusalén naꞌ, lljwaꞌa akeꞌ no beꞌnn llak yillweꞌ, no beꞌnn yoꞌ daxiꞌo, yeolol akeꞌ llayak. Ka gok broꞌ akeꞌ Pedronꞌ ren Juan naꞌ rill ya gDGNaꞌ to llbej akeꞌ beꞌnn weꞌe ke akeꞌ kaꞌ, llniꞌt akeꞌ leakeꞌ tnez. Naꞌ llxoa akeꞌ leakeꞌ no rao daꞌ, nench kat te Pedronꞌ, laꞌ bxen keꞌe naz llel beꞌnn weꞌe kaꞌ, naꞌ wayak akseꞌ. ZC-Beꞌnn kaꞌ llxenraꞌll Xanllonꞌ, byan akeꞌ ka beꞌnn byio ren noꞌre. B- Yeolol beꞌnn yell llayoꞌraꞌll kanꞌ llon akeꞌn, naꞌ bdap akeꞌ leakeꞌ baraꞌnne, laꞌkze lleb akeꞌ gon akeꞌ leakeꞌ txhen. WA' Naꞌ postl kaꞌ da zan da yebánello llon akeꞌ, naꞌ llroeꞌ akeꞌ yel wak ke Diosenꞌ. Naꞌ yeolol akeꞌ lladopteze lladop akeꞌ lchir yodaꞌo braonꞌ, danꞌ nziꞌi Lchir ke Salomón. F@ Yeolol beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ, blleb akeꞌ ka breꞌe akreꞌ kanꞌ goken, naꞌ nollre beꞌnn yobre leskaꞌ blleb akeꞌ kwis ka ben akreꞌ kaꞌ. Da zan yel wak gok ? Ka bayoll bne Pedronꞌ kaꞌ, le byalteꞌ xhniaꞌ Pedronꞌ gotteꞌ. Ka bayoꞌ beꞌnn kaꞌ jakwaꞌch Ananíasenꞌ, breꞌe akreꞌ noꞌrenꞌ ba deꞌe goteꞌ, naꞌ blen akeꞌ leꞌe, naꞌ jakwaꞌch akeꞌ leꞌe kwit xhyiweꞌn. t>a Naꞌll lle Pedronꞌ leꞌe: —¿Bixchen gokoꞌ toze ren xhyiꞌon, naꞌ gokraꞌllre siyeꞌre Spíritu ke Diosenꞌ? Lloaꞌ yoꞌ naꞌ, ba ze beꞌnn kaꞌ jakwaꞌch xhyiꞌon, naꞌ leskaꞌ lljakwaꞌch akeꞌ rweꞌ. )=KNaꞌll lle Pedronꞌ leꞌe: —Bnechk nadaꞌ, ¿da linꞌ bayoꞌtre yellrionꞌ to kaꞌte? Naꞌll bne Safiranꞌ: —Awaꞌ, to katenꞌ bayoꞌttoꞌn. u<cBixha gok ka chonn hor, bllin Safira noꞌr ke da Ananíasenꞌ, naꞌ bi nnezreꞌ chaꞌ bi ba gok. k;ONaꞌ bzollaꞌa bal beꞌnn llabán kaꞌ, babej akeꞌ leꞌe, naꞌ jakwaꞌch akeꞌ leꞌe. :3Ka bayoll bene Ananíasenꞌ kanꞌ goll Pedronꞌ leꞌen, to byalzeꞌ gotteꞌ. Yeolol beꞌnn kaꞌ bene kanꞌ goken, blleb akeꞌ kwis. B9}¿Kere yellrio koꞌkzoꞌn? Leskaꞌ rweꞌkzoꞌ bxhiꞌo mellenꞌ bayoꞌtoꞌn naꞌ. Da xhinnjenꞌ llonoꞌ ziyeꞌo. Kere beꞌnnachenꞌ ziyeꞌo, kwinkze Diosenꞌ ziyeꞌo. H8 Naꞌll Pedronꞌ lleꞌe leꞌe: —Ananías, ¿bixchen beꞌzoꞌ latj byoꞌ daxiꞌon yichjraꞌlldaꞌon, naꞌ ziyeꞌo Spíritu ke Diosenꞌ ke nak bkwaꞌchoꞌ mell ke yellrionꞌ? ;7oNaꞌ ka jwaꞌa Ananíasenꞌ mellenꞌ rao naꞌa postl kaꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Doxhenkzen naꞌ noꞌxaꞌ. Renchaꞌ ba beꞌe akeꞌ diꞌll wkwaꞌch akeꞌ raꞌten. |6 sNaꞌ bzo to beꞌnn re Ananías, naꞌ noꞌr keꞌe re Safira, naꞌ bayoꞌt akeꞌ to yellrio da de ke akeꞌ. p5Y%Leꞌe de to yellrio keꞌe, naꞌ bayoꞌteꞌn, naꞌ beneꞌ mellenꞌ rallnaꞌa postl kaꞌ..4U$Ka ben to beꞌnn Chipre beꞌnn re José, nakeꞌ xhiꞌnn dialla ke Leví, naꞌ postl kaꞌ bsiꞌi akeꞌ leꞌe Bernabé, lleꞌnen nen Beꞌnn Llayoeꞌxhen. l3Q#Naꞌ ben akeꞌn rallnaꞌa postl kaꞌ, naꞌ leakeꞌ llyis akeꞌn kon ka yallje toto akeꞌ. N2"Ni to beꞌnn ren radj akeꞌn bibi byalljreꞌ, le ren beꞌnn zjadé yellrio ke akeꞌ, naꞌ no yoꞌ ke akeꞌ llayoꞌt akeꞌn, naꞌ lljwaꞌa akeꞌ mellenꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌ naꞌ. 1!Naꞌll postl kaꞌ, kone yel wak ke Dios, lloeꞌ akeꞌ diꞌll kanꞌ babán Jesúsenꞌ, naꞌ llonlaꞌyte Diosenꞌ yeolol akeꞌ. 0{ Naꞌ beꞌnn zan kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, toze ka gok yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. Bi da zjadé ke akeꞌ, toze ben akeꞌn, nono bne: “Kiaꞌ da ni”, naꞌ “Kiaꞌ da naꞌ”. Yeolol bi da zjadé ke akeꞌ non akeꞌn toze. /Bixha ke bayoll balwill akeꞌ Diosenꞌ, bxhoꞌ naꞌ bxhiz ganꞌ llaꞌa akeꞌn, naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ byoꞌn yichjraꞌlldaꞌo yeolol akeꞌ, naꞌ gok beꞌe akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, ni ke lleb akzeꞌ. Da zjadé ke akeꞌ ben akeꞌn toze %.CNaꞌ rweꞌ wroeꞌroꞌ yel wak ke xhiꞌnnoꞌ Jesús, beꞌnnenꞌ nak laꞌyenꞌ, wayak beꞌnn llak yillweꞌ, naꞌ gak billre da yebane beꞌnne. 2-]Naꞌ nnaꞌ Xantoꞌ Dios, bwia kanꞌ llon akeꞌn llcheb akeꞌ netoꞌ, naꞌ gokrén netoꞌ beꞌnn wen llin koꞌo, nench bi llebtoꞌ weꞌtoꞌ xtiꞌlloꞌn. ;,qGok kaꞌ nenchk gok da ba nwiakzoꞌ rweꞌ gak. +’Naꞌ da li da gokte rao yell nga, rey Herodes, naꞌ Poncio Pilato, naꞌ ren beꞌnn bi nak beꞌnn Israel, gok akeꞌ txhen beꞌnn Israel kaꞌ, nench bet akeꞌ xhiꞌnnoꞌn, Jesúsenꞌ beꞌnnenꞌ nak laꞌy, naꞌ beꞌnnenꞌ brejoꞌ nnebiaꞌ. Z*-Naꞌ badop yeolol beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ rao yellrionꞌ,
gok akeꞌ toze nench blliayiꞌll akeꞌ Xanllo Diosenꞌ,
naꞌ blliayiꞌll akeꞌ Cristonꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌleꞌ nnebiaꞌ naꞌ. r)]Naꞌ rey da David naꞌ, beꞌe xtiꞌlloꞌ kanꞌ bzejnieꞌroeꞌn, bneꞌe:¿Bixchen llach beꞌnn kaꞌ nench gon akeꞌ da xhinnj?¿Bixchen beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrionꞌ llon akzeꞌ xhbab da bibi zaꞌke? A({Ka ben akreꞌ kaꞌ, gok akeꞌ toze, naꞌ balwill akeꞌ Diosenꞌ, bne akeꞌ: —Xantoꞌ Dios, rweꞌ benoꞌ yebá ren yellrio, naꞌ nisdaꞌo, naꞌ yeolol da de rawe naꞌ. u'cNaꞌ Pedronꞌ ren Juan naꞌ, kate basán akeꞌ leakeꞌn, jayakeꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ non akeꞌ txhen naꞌ, beꞌrén akeꞌ leakeꞌ diꞌll, kanꞌ goll bxoz wnebiaꞌ kaꞌ ren beꞌnn gor brao kaꞌ leakeꞌ. &+Ka nak beꞌnnenꞌ bayakenꞌ, ba lloneꞌ ka do choa (40) iz wde. Bnnab akeꞌ rao Diosenꞌ gakreneꞌ leakeꞌ weꞌe akeꞌ xtiꞌlleꞌn %yNaꞌll da zan da goll akeꞌ leakeꞌ, ben akreꞌ leakeꞌ znia nench lleb akeꞌ. Naꞌll basán akeꞌ leakeꞌ, le billbi llallel akreꞌ ka gon akreꞌ leakeꞌ, le yeolol beꞌnn yell lloeꞌrao akeꞌ Dios danꞌ bayak beꞌnnenꞌ. |$qBi gak sotoꞌ lli, dekz de llayaꞌl nneze beꞌnn kaꞌ da kaꞌ ba breꞌtoꞌn, naꞌ da kaꞌ ba bénetoꞌ. (#IBixha Pedronꞌ ren Juan naꞌ, lle akeꞌ leakeꞌ: —Lennechk reꞌ chaꞌ nakllen wen wzenaytoꞌ ke reꞌ beꞌnnach, naꞌ bi wzenaytoꞌ ke Diosenꞌ. " Naꞌll goxh akeꞌ Pedronꞌ ren Juan naꞌ, naꞌ goll akeꞌ leakeꞌ, chras bill weꞌe akeꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ. l!QLete to da gonllo wcheb aklloeꞌ, nench ni ye to nollno weꞌrén aklleꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ. ( INaꞌ lle lwellj akeꞌ: —¿Akre gonllo ke beꞌnn ki? Yeolol beꞌnn Jerusalén kaꞌ, nneze da yel wan naꞌ ben akeꞌn, bikzbi de nnello ke beꞌnn ki. `9Naꞌll bchach akeꞌ leakeꞌ liaꞌre choll, chak beꞌrén lwellj akeꞌ diꞌlle. Naꞌ llwia akteꞌ ze beꞌnn xhinnjenꞌ bayakenꞌ kwit Pedronꞌ ren Juan naꞌ, naꞌ bi llallel akreꞌ, akre ye akeꞌ leakeꞌ.  Bixha beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, llwia akeꞌ kanꞌ llon Pedronꞌ ren Juan naꞌ, bi lleb akeꞌ llalliꞌi akeꞌ xtiꞌll akeꞌn. Naꞌ llabán akreꞌ, le nak akeꞌ beꞌnn bi nsedtek. Naꞌll bayakbeꞌe akreꞌ leakeꞌn bdarén akeꞌ Jesúsenꞌ. &E Gatga zo to beꞌnn gak yesrá lliꞌo rao da xhinnjenꞌ, nono noeꞌ Diosenꞌ yel wak rao yellrio, beꞌnn gak yesrá lliꞌo, zeraoze Jesucristo naꞌ. Y+ Jesúsenꞌ wsaꞌkrébelloeꞌ ka to yej, naꞌ reꞌ beꞌnn wnebiaꞌ nakre ka beꞌnn llon to yoꞌ. Reꞌ bi byoꞌraꞌllre yejenꞌ, naꞌ yejenꞌ bi byoꞌraꞌllrenꞌ, ba naken to yej da zaꞌke. lQ Llayaꞌl nnézere, naꞌ llayaꞌl nneze yeolol beꞌnn Israel, beꞌnnenꞌ ze nga, bayakeꞌ kone yel wak ke Jesús beꞌnn Nazaret naꞌ, beꞌnnenꞌ betre bdaꞌre leꞌ yay cruzenꞌ, bixha Diosenꞌ basbaneꞌ Leꞌe. O ka nak nnaꞌ llnnábere netoꞌ akre goken bayak to beꞌnn xhinnj. =sBixha llnebiaꞌteze Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌo Pedronꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnn llnebiaꞌ rao yell, naꞌ reꞌ beꞌnn gor brao ke Israelenꞌ, _7Naꞌll jaxhiꞌi akeꞌ Pedronꞌ ren Juan naꞌ, bze akeꞌ leakeꞌ kllol akeꞌn, naꞌll bnnab akreꞌ leakeꞌ: —Lennechk netoꞌ, ¿no bseꞌl rweꞌ danꞌ llonre ki? ¿No ben latj bayonre beꞌnnenꞌ? *Mnaꞌ beꞌnnenꞌ nak bxoz brao, beꞌnnenꞌ re Anás, naꞌ Caifás, naꞌ to beꞌnn re Juan, naꞌ Alejandro, naꞌ ren no biꞌch lwellj bxoz brao kaꞌ. 4aBateyó badop beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ ganꞌ nziꞌi Jerusalén naꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, &ENaꞌ beꞌnn zan kaꞌ bzenay xtiꞌll Diosenꞌ benliraꞌll akeꞌn, naꞌ beꞌnn byio kaꞌ ba nonliraꞌll Jesucristonꞌ, nak akeꞌ do gaꞌy mire. Naꞌll beꞌx akeꞌ leakeꞌ, broꞌ akeꞌ leakeꞌ rill ya bllinte bateyó, le ba llonen ba wlleꞌ kanꞌ beꞌx akeꞌ leakeꞌn.  Llakllaꞌa akeꞌ danꞌ llroeꞌ postl kaꞌ beꞌnn yell kanꞌ gok babán Jesúsenꞌ, kaꞌkzenꞌ yebán yeolol beꞌnne. R Nna zete Pedronꞌ ren Juan naꞌ, lloeꞌrén akeꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌll kat bllin bxoz kaꞌ ren beꞌnnenꞌ nak xan beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌo braonꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ nziꞌi saduceo. OKe nak Diosenꞌ ba baliseꞌ Xhiꞌnneꞌn, zgaꞌtek bseꞌleꞌ Leꞌe radj lliꞌo beꞌnn Israelenꞌ, badyenlaꞌyeꞌ lliꞌo, nench wayakbeꞌllo da xhinnj kellonꞌ, naꞌ wayátello.PReꞌ nakre xhiꞌnn dialla ke beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ danꞌ goll Diosenꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ goneꞌ, lekze naken ke reꞌ. Ka diꞌllenꞌ beꞌrenkzeꞌ xozxtaꞌollo Abraham naꞌ, kanꞌ golleꞌ leꞌe: “To xhiꞌnn dialla koꞌon zazaꞌa, goneꞌ gak laꞌy beꞌnn llaꞌa rao yellrio.” "=’Yeolol beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bzoraozen beꞌnnenꞌ re Samuel, bdixjweꞌ akreꞌ gak danꞌ llreꞌllo llak nnaꞌ. w gNaꞌ noteze beꞌnn chaꞌ bi wzenayeꞌ keꞌe, llayaꞌl biꞌy beꞌnnenꞌ kaꞌle, naꞌ kweyieꞌ.” \ 1Da Moisésenꞌ golleꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ: “Wllin lla kat Xanllo Diosenꞌ kwejeꞌ to beꞌnn radjrenꞌ, naꞌ weꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanꞌ beneꞌ brejeꞌ nadaꞌ, naꞌ llayaꞌl wzenayre keꞌe. Y +Naꞌ dekz de yegaꞌnn Jesúsenꞌ yebánꞌ, llinte kat Diosenꞌ yeweꞌ xhnneze doxhen kanꞌ llak rao yellrionꞌ. Kanaꞌllenꞌ yedeꞌ, le kaꞌn bne beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Wseꞌl Xanllo Diosenꞌ Jesúsenꞌ da yobre rao yellrionꞌ, beꞌnnenꞌ brejeꞌ kanaꞌte, nench naꞌ yednnebieꞌ lliꞌo.  Naꞌ nnaꞌ lewayate ke da xhinnjenꞌ nonrenꞌ, nench yeziꞌxhen Diosenꞌ keré, naꞌllenꞌ wzoeꞌ reꞌ nbaraz. )KNaꞌ danꞌ benre kaꞌ, gok kanꞌ bne Diosenꞌ gak, kanꞌ bdixjweꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌlleꞌn kanaꞌ, bzoj akeꞌ ke Cristonꞌ yellayraweꞌ. /’Naꞌ nnaꞌ biꞌchaꞌ, nnézkzeraꞌ, reꞌ ren beꞌnn gor brao keré kaꞌ, betre Jesúsenꞌ le bi nnezyaꞌnnere bixhanꞌ benre. %CNaꞌ llreꞌre beꞌnn ni, bi gok seꞌe, naꞌ nombiaꞌreꞌ, naꞌ nnaꞌ ba bayak nieꞌn kone yel wak ke Jesúsenꞌ, beꞌnnenꞌ nxenraꞌlltoꞌ naꞌ. Le danꞌ llonliraꞌlltoꞌ Jesúsenꞌ, ke len naꞌ bayoneꞌ niaꞌ beꞌnn ni, naꞌ ba llreꞌre kanꞌ bayakeꞌn. &ENaꞌ betre beꞌnnenꞌ nak xan yel nban naꞌ. Bixha Diosenꞌ baliseꞌ Leꞌe radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ netoꞌ breꞌtoꞌ da likzenꞌ babaneꞌ. -Latje da bnnabre yesán Pilatonꞌ beꞌnnenꞌ nak raꞌlldaꞌo yall beꞌnnenꞌ llon da li naꞌ, bnnabzre yesaneꞌ to beꞌnn wen xhiare. y Dios ke xozxtaꞌollo Abraham naꞌ, naꞌ Isaac naꞌ Jacob, ba beꞌe Xhiꞌnneꞌ Jesúsenꞌ doxhen yel baraꞌnnenꞌ, beꞌnnenꞌ benre rallnaꞌa koxchis, laꞌkze Pilatonꞌ gokraꞌlleꞌ yesaneꞌ Leꞌe, naꞌ reꞌ bi beꞌre latje. N Ka breꞌe Pedronꞌ beꞌnn zan kaꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnn Israel, ¿bixchen llabánzere, naꞌ llwiachichre netoꞌ? ¿Llákere kone yel wak ke netoꞌn bayak beꞌnnenꞌ? R Naꞌ beꞌnnenꞌ bayakenꞌ, noꞌxeꞌ Pedronꞌ ren Juan naꞌ, bi llsankzeꞌ leakeꞌ. Naꞌll yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa yodaꞌon, llabán akreꞌ kwis zjakdo akeꞌ ganꞌ ze Pedronꞌ ren Juan naꞌ, ren beꞌnn xhinnjenꞌ bayak naꞌ, ze akeꞌ ganꞌ ze to lchir kwit yodaꞌon da nziꞌi Lchir ke Salomón.  Naꞌ bayombiaꞌ akreꞌ leꞌe, nakeꞌ beꞌnnenꞌ llbeꞌ llnnab lmoxh lloaꞌ puertenꞌ nziꞌi Da Nbaraz. Naꞌll llabán akreꞌ, nnaꞌl-llej akteꞌ danꞌ breꞌe akreꞌ bayak beꞌnnenꞌ. Pedronꞌ beꞌe xtiꞌll Dios lo lchir yodaꞌon nU Yeolol beꞌnn yell breꞌe akreꞌ kanꞌ deꞌen, naꞌ kanꞌ lloneꞌ lloeꞌraweꞌ Diosenꞌ. ~ Naꞌll bxhiꞌteꞌ naꞌ bzorao deꞌe, naꞌ byoꞌreneꞌ leakeꞌ yodaꞌon, xhiꞌteꞌ llawereꞌ lloeꞌraweꞌ Dios. d}ALe beꞌxte Pedronꞌ taꞌkeꞌ chaꞌwe, le gokte bazelleꞌe, balí nieꞌ kaꞌ. 9|kBixha Pedronꞌ lleꞌe leꞌe: —Bibi mell kiaꞌ de, ni plat ni oro, zan ka da napaꞌ gonnaꞌ rweꞌ, kone yel wak ke Jesucristo beꞌnn Nazaretenꞌ, bayas naꞌ badá. Z{-Naꞌll bwieꞌ leakeꞌ, llakreꞌ chaꞌ weꞌe akeꞌ leꞌe mellenꞌ. Zz-Naꞌll bwiachich akeꞌ leꞌe, naꞌ lle Pedronꞌ leꞌe: —Bwiake netoꞌ. yyBixha kate breꞌreꞌ Pedronꞌ ren Juan naꞌ, ka za choꞌ akeꞌ yodaꞌon, le bzete taꞌkeꞌ llnnabeꞌ lmoxh. MxNaꞌ to beꞌnn bi llak saꞌa ka gorjteꞌ, yeo lla lljalek akeꞌ leꞌe lloaꞌ yodaꞌon, puert danꞌ nziꞌi Da Nbaraz. Naꞌ llbieꞌ llnnabeꞌ lmoxh rao beꞌnn kaꞌ lloꞌ yodaꞌon. w #Gok to lla zej Pedronꞌ ren Juan naꞌ yodaꞌo braonꞌ, ka do lladá chonne, hor naꞌ llalwill beꞌnn Israel kaꞌ Diosenꞌ yeo lla. Hv /Lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ, naꞌ yeolol beꞌnn yell llayoꞌraꞌll kanꞌ llon akeꞌn. Naꞌ Xanllo Diosenꞌ lloneꞌ tlla tlla llren yezikre beꞌnn llonliraꞌll Jesucristonꞌ. u9.Naꞌ yeo lla lldop akeꞌ yodaꞌo braonꞌ, naꞌ weꞌj bdao akeꞌ txhen rill toto akeꞌ, naꞌ nbaraz kwis bllaꞌa akeꞌ txhen bawé akreꞌ. t-Bayoꞌt akeꞌ no yellrio, naꞌ bi da de ke akeꞌ, naꞌ mellenꞌ bdaꞌon naꞌ, llyis akeꞌn kon ka yallje totoeꞌ. xsi,Yeolol beꞌnn kaꞌ, ba byejleꞌ ke Jesucristonꞌ, llaꞌa akeꞌ toze, naꞌ toze non bi da de ke akeꞌ. r#+Yeolol beꞌnne llon akeꞌ yel wan kwis kanꞌ llon postl kaꞌ, da zan da yebánello llon akeꞌ, da llroeꞌ yel wak ke Diosenꞌ. qw*Naꞌ bniꞌtteze bniꞌt akeꞌ, bzenay akeꞌ danꞌ llroeꞌ llsede postl kaꞌ. Naꞌ toze ka llon yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, naꞌ llao akeꞌ txhen, naꞌ llalwill akeꞌ Diosenꞌ. Ka ben beꞌnn kaꞌ bxenraꞌll Jesucristonꞌ da nelle p%)Naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ bxhiꞌi xtiꞌlleꞌn, blloa akeꞌ nis. Naꞌ byan akeꞌ, ke lla naꞌ badil akeꞌ ka do chonn mireꞌ. No(Naꞌ kaꞌ diꞌll zan da lloeꞌrén Pedronꞌ leakeꞌ, llaweꞌ leakeꞌ nez, lleꞌe leakeꞌ: —Bi gonre beꞌnn wen da xhinnj ki txhen, nench ke gak keré kanꞌ gak ke akeꞌ naꞌ. n 'Le ke reꞌn ba bchebeꞌ gonneꞌn, ke xhiꞌnnre, ke beꞌnn llaꞌa ziꞌte, naꞌ ke yeolol beꞌnn gaxh Xanllo Diosenꞌ. m&Naꞌll lle Pedronꞌ leakeꞌ: —Lewayate ke da xhinnjenꞌ nonre naꞌ, naꞌ choare nis, nench wroeꞌn llonliraꞌllre Jesucristonꞌ. Naꞌllenꞌ yeziꞌxhen Diosenꞌ keré, naꞌll gonneꞌ reꞌ Spíritu keꞌen son yichjraꞌlldaꞌore. =ls%Ka bayoll ben akreꞌ diꞌll ki, da xhen gok akreꞌ, naꞌll lle akeꞌ Pedronꞌ ren beꞌnn kaꞌ non leꞌe txhen naꞌ: —¿Akxha gontoꞌ nnaꞌ chaꞌ, biꞌchaꞌ? ikK$’Naꞌ nnaꞌ llayaꞌl nneze yeolol beꞌnn Israel kaꞌ, Jesús beꞌnnenꞌ betre bdaꞌre leꞌ yay cruzenꞌ, Leꞌen ba brej Diosenꞌ nakeꞌ Xanllo, naꞌ leskaꞌ Leꞌen Cristo beꞌnn brej Dios nnebieꞌ. gjG#llinte lla kat gonaꞌ nniꞌt beꞌnn kaꞌ xhniaꞌo, beꞌnn kaꞌ llwie rweꞌ naꞌ.” $iA"Ka nak rey Davidenꞌ kere bayepeꞌ yebánꞌ, le kwineꞌn bneꞌe ki:Xanllo Dios naꞌ, lleꞌe Xanaꞌn:“Blleꞌkeroꞌ kwitaꞌ ni, h/!Naꞌ nnaꞌ Diosenꞌ ba baliseꞌ Leꞌe, bazieꞌ Leꞌe kwiteꞌ, naꞌ ba llnebiaꞌreneꞌ Leꞌe txhen. Naꞌ Diosenꞌ beneꞌ rallneꞌe Spíritu keꞌen, kanꞌ ba bchebeꞌ naꞌ. Jesús naꞌn ba beneꞌ yel wak ni, kanꞌ ba bénere, naꞌ kanꞌ ba breꞌre. 8gi Naꞌ ba gok kanꞌ bneꞌen, ke nak Diosenꞌ basbaneꞌ Jesúsenꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ netoꞌ lloeꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn, breꞌtoꞌ kwasro kanꞌ babaneꞌn. f3Ke len naꞌ gokbeꞌe Davidenꞌ kanꞌ yebán Cristonꞌ, bneꞌe bi gaꞌyeꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ bi goꞌll xpeꞌreꞌn. e)Naꞌ rey Davidenꞌ gokeꞌ to beꞌnn beꞌe xtiꞌll Dios, beꞌe diꞌll kanꞌ bzejnieꞌ Diosenꞌ leꞌe, naꞌllenꞌ bnnezreꞌ kwasro kanꞌ gaken, le kwin Diosenꞌ bchebeꞌ bneꞌe, Cristonꞌ garjeꞌ rao xhiꞌnn dialla keꞌe, naꞌ nnebieꞌ rorazeꞌ. d7’Reꞌ beꞌnn biꞌche, nnézello xozxtaꞌollo Davidenꞌ goteꞌ, naꞌ bkwaꞌch akeꞌ leꞌe, naꞌ llreꞌtello ba keꞌen nnaꞌ lla. ~cuBroeꞌroꞌ nadaꞌ ka nak nez danꞌ zej rao yel nban naꞌ,
naꞌ yeweraꞌ kwis ke naken zerenoꞌ nadaꞌ. "b=Le nnézkzeraꞌ bi wsanraꞌlloꞌ nadaꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn wat kaꞌ.Bi weꞌo latj goꞌll xpeꞌraꞌn, nadaꞌ nakaꞌ rallnaꞌo. %aCNaꞌll llawé raꞌlldaꞌwaꞌ,
naꞌ llolaꞌ nench lloeꞌraweꞌ.Naꞌ leskaꞌ nnezraꞌ katenꞌ gataꞌ, kere ke chnarenꞌ gataꞌ. H` Le kaꞌkzenꞌ bne rey Davidenꞌ batnaꞌ, beꞌe xtiꞌll Jesúsenꞌ bneꞌe:Llreꞌteze llreꞌraꞌ Xanllonꞌ, zeꞌe kwitaꞌ,
ke len naꞌ notno soe wta wnne nadaꞌ. s__Bixha nnaꞌ Diosenꞌ basbaneꞌ Leꞌe radj beꞌnn wat kaꞌ, yel gotenꞌ bi bzoen wzaꞌyen Leꞌe. E^Bixha gok Jesúsenꞌ rallnaꞌre kanꞌ ba nwiakze Diosenꞌ, naꞌll benreꞌ rao naꞌa beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ, naꞌ bet akeꞌ Leꞌe bdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. ]’Naꞌ reꞌ beꞌnn Israel, lewzenay xtiꞌllaꞌn. Ke nak Jesús beꞌnn Nazaretenꞌ, Diosenꞌ broeꞌreꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌke. Diosenꞌ beneꞌ nench Jesúsenꞌ beneꞌ yel wak, naꞌ billre da yebánello kanꞌ ba nnézkzere naꞌ. s\_Ka nak nadaꞌ nakaꞌ Xanre, noteze beꞌnn yelwille nadaꞌ,
nadaꞌ yesreꞌe rao da xhinnjenꞌ. e[CWillenꞌ wayaken da xchole,
naꞌ beꞌon wayaken xhna ka llen,
katenꞌ ba zon llin lla yedaꞌ da yobre, nadaꞌ nakaꞌ Xanre.Kanaꞌ gaken to lla lliarao xhen, naꞌ wroeꞌraꞌ yel wak kiaꞌn. 4ZaGonaꞌ leꞌ yebánꞌ da yebane beꞌnne,
naꞌ rao yellrio wroeꞌraꞌ yel wak kiaꞌn, naꞌ larj llen, naꞌ xhen yiꞌ, naꞌ kweꞌ llén da nak ka bej. Y!Beꞌnn kaꞌ llon xchinaꞌn beꞌnn byio ren noꞌre,
sorén Spíritu kiaꞌn leakeꞌ,
nench weꞌe akeꞌ xtiꞌllaꞌn. @XyKate ba zo rez wayoll yellrio,
nadaꞌ Dios wseꞌlaꞌ Spíritu kiaꞌn, naꞌ sorenen yeolol beꞌnne,
naꞌ gonaꞌ nench xhiꞌnnre byio, naꞌ xhiꞌnnre noꞌr,
weꞌe akbeꞌ xtiꞌllaꞌn.Naꞌ bi weꞌo kaꞌ, reꞌdaꞌo akebeꞌ,
naꞌ beꞌnn gor kaꞌ, nne akreꞌ yere. W{Ganni llak kanꞌ bzoj da Joel, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bzojeꞌ kanꞌ bne Diosenꞌ ki: EVKere zolle beꞌnn ki kanꞌ nere naꞌ, le nna nak tzire. |UqNaꞌ bzollaꞌa Pedronꞌ ren beꞌnn chnej kaꞌ, naꞌ bnneꞌe zillj, lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnn Israel, naꞌ yeolol reꞌ llaꞌa Jerusalén ni nnaꞌ lla, lewzenay, llonen bien nnézere diꞌllenꞌ weꞌrenaꞌ reꞌ ni. T+ Naꞌ ye bal akeꞌ lltitj akreꞌ, ne akeꞌ: —Zoll akreꞌn. Diꞌll da beꞌrén Pedronꞌ beꞌnn kaꞌ bdop ganꞌ llaꞌa akeꞌn S  Yeolol akeꞌ llaꞌa llakgan akreꞌ, naꞌ llabán akreꞌ lle lwellj akeꞌ: —¿Akre ka chejnieꞌre kanꞌ llaken? 6Re Naꞌtell beꞌnn Creta, naꞌ beꞌnn Arabia. ¡Naꞌ ka nak beꞌnn Galilea ki, lloeꞌrén akeꞌ lliꞌo diꞌll ren xtiꞌll totollo, kanꞌ nak yel wak ke Diosenꞌ! Q% Naꞌ beꞌnn Frigia, naꞌ beꞌnn Panfilia, naꞌ beꞌnn Egipto, naꞌ rente beꞌnn zaꞌa yell kaꞌ zjalliꞌ África, ziꞌtre ka ganꞌ nziꞌi Cirene, bixha ren beꞌnn Roma zo ganni, beꞌnn nakse beꞌnn Israel, naꞌ beꞌnn za bayak txhen beꞌnn Israel. [P/ Ganni llaꞌa bal-llo nakllo beꞌnn Partia, naꞌ beꞌnn Media, naꞌ beꞌnn Elam. Naꞌ bal-llo nakllo beꞌnn Mesopotamia, naꞌ beꞌnn Judea, naꞌ beꞌnn Capadocia, naꞌll beꞌnn Ponto, naꞌ Asia. GO¿Akre llakze llnne akeꞌ xtiꞌll-llo da gorjrén totollo? aN;Naꞌ llaꞌa akeꞌ llabán akreꞌ, ne akeꞌ: —¿Kere beꞌnn Galilea beꞌnn ki? 5McKa ben akreꞌ gok llakianꞌ, beꞌnn zan bdop ganꞌ llaꞌa postl kaꞌ, naꞌll to nnaꞌl-llej akzeꞌ, ka nak llen akreꞌ llnne beꞌnn kaꞌ xtiꞌll toto akeꞌ. LNaꞌ beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ lloeꞌrao Diosenꞌ ba ndop akeꞌ Jerusalén naꞌ, naꞌ gateze yell zaꞌk toto akeꞌ. 'KGYeolol akeꞌ byoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, naꞌ bzorao llnne akeꞌ wde wdere diꞌll, kon ka llzejnieꞌ Spíritunꞌ leakeꞌ. gJGNaꞌ breꞌe akreꞌ da nak ka bel yiꞌ, llalnninnen jasó raꞌt wejen yichj toto akeꞌ. jIMKat gokse llakia yebánꞌ ke ga zaꞌa to beꞌ xhen, bllinte lo yoꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌn. H Ka bllin lla lnni danꞌ ne Pentecostés, yeolol beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, nak akeꞌ toze ganꞌ llaꞌa akeꞌn. AG }Naꞌll bzaꞌl akeꞌ yej daꞌo ak, nench nore lljataꞌn, naꞌ blloj toeꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ re Matías bdoꞌlen leꞌe, naꞌ gokeꞌ txhen ren postl kaꞌ ye chnej.TF #gakeꞌ netoꞌ txhen gontoꞌ xchinoꞌn. Ke nak Judas naꞌ, bsanraꞌlleꞌ danꞌ benoꞌ rallneꞌe goneꞌn, naꞌ ba zayejeꞌ ganꞌ llayaꞌl wayejkzeꞌ yel beꞌnn wen da xhinnj keꞌe naꞌ. 2E _Naꞌll balwill akeꞌ Diosenꞌ bne akeꞌ: —Xantoꞌ, rweꞌ nombiaꞌo ke nak yichjraꞌlldaꞌo yeolol beꞌnne, broeꞌ netoꞌ nore beꞌnn ki chop, ba brejoꞌ D Naꞌ brej akeꞌ chopeꞌ, toeꞌ re José beꞌnn nsiꞌi akeꞌ Barsabás, leskaꞌ re Justo, naꞌ ye toeꞌ re Matías. C beꞌnn ki llon lliꞌo txhen, bzoraozen kanꞌ bchoa Juan naꞌ Leꞌe nis, bllinte ka baziꞌi Diosenꞌ Leꞌe yebá. Naꞌ llayaꞌl kwejllo toeꞌ, nench goneꞌ netoꞌ txhen, weꞌtoꞌ diꞌll ke Jesucristonꞌ kanꞌ gok babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. lB S’Ke nak ganni llaꞌa bal beꞌnn non lliꞌo txhen, chak bda Xanllo Jesucristo radjllo ni, DA Ke nak da ni, ba nyojkzen leꞌ yich ke Salmos ganꞌ nen ki:Gakchga rilleꞌn to da dach,
naꞌ nono sokze len. Leskaꞌ nen:Naꞌ te to beꞌnn yobre wlaneꞌ xchineꞌn. $@ CYeolol beꞌnn Jerusalén kaꞌ, bnnez akreꞌ kanꞌ goken, naꞌ bsiꞌi akeꞌ yellrionꞌ Acéldama, naꞌ Acéldama naꞌ lleꞌnen nen Yellrio Llen. C? Naꞌ ka nak da xhinnjenꞌ beneꞌn, bxhiꞌi raxhjeꞌ, naꞌ bayaꞌweꞌ to yellrio. Naꞌ ka goteꞌn bayexjeꞌ jatin yichjeꞌ, blleꞌzte leꞌen, naꞌ blloj doxhen xhojloeꞌ. E> Judas naꞌ gokeꞌ netoꞌ txhen bentoꞌ xchin Diosenꞌ. o= Y—Reꞌ beꞌnn biꞌche, dekz de gok kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ. Batnaꞌte Spíritu ke Diosenꞌ bzejnieꞌn rey Davidenꞌ, nench beꞌe diꞌll ke Judas beꞌnnenꞌ bcheꞌe beꞌnn kaꞌ beꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ. w< iKa bllin to lla, bzollaꞌa Pedronꞌ radj akeꞌn, naꞌ nak to gayoa galj akeꞌ (120), naꞌ bneꞌe: :; oYeolol akeꞌ llaꞌa nak akeꞌ toze, llalwill akeꞌ Diosenꞌ yeo lla. Gannaꞌ ren María xhnaꞌ Jesúsenꞌ ren biꞌcheꞌ kaꞌ, naꞌ ye bal noꞌr non leakeꞌ txhen. : + Naꞌ ballín akeꞌ latj ganꞌ lljaxhiꞌraꞌll postl kaꞌ, to yoꞌ da zo chkwia. Gannaꞌ ren Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo xhiꞌnn Alfeo, Simón beꞌnn ben txhen beꞌnn kaꞌ nziꞌi Zelote, naꞌ Judas biꞌch Jacobo. d9 C Naꞌ bazaꞌa akeꞌ rao yaꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌn, yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos, zayej akeꞌ Jerusalén naꞌ. Naꞌ naken awlloze, ke to de latj saꞌa akeꞌ rao lla nbaꞌnne ke beꞌnn Israel kaꞌ. 38 a Naꞌll lle beꞌnn kaꞌ leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnn Galilea, ¿bixchen nna zezre llwiare yebánꞌ? Kanꞌ breꞌkzere zayej Jesúsenꞌ yebánꞌ, baziꞌi Diosenꞌ Leꞌe radjre naꞌ, kaꞌkze gak katenꞌ yedeꞌ da yobre. Ka gok brej akeꞌ beꞌnnenꞌ re Matías nench bzoeꞌ roraz Judas 7 + Bixha nna ze akteꞌ llwia akeꞌ yebá ganꞌ bayepeꞌ naꞌ, kat bllinkze chop beꞌnn kwit akeꞌn, naꞌ nak xharaꞌn akeꞌ llich kwis. 16 ] Bayoll bneꞌe kaꞌ, naꞌ llwia akteꞌ Leꞌe naꞌ, kat bayepeꞌ yebánꞌ, le zete to bej bkwaꞌchen Leꞌe rao akeꞌn, naꞌ bill breꞌe akreꞌ Leꞌe. v5 gZan katenꞌ yed Spíritu keꞌen yedsorenen reꞌ, kanaꞌ gapre yel wak keꞌe, naꞌ chislasre xtiꞌllaꞌn, soraozre Jerusalén naꞌ, naꞌll yell kaꞌ ganꞌ nziꞌi Judea, naꞌ ganꞌ nziꞌi Samaria, naꞌtell doxhen yellrio. 4 Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Bi llayaꞌl nnézere bi llanꞌ gon Xallo Diosenꞌ da llwieꞌ goneꞌ rao rall-llo ni. ?3 yNaꞌ gok ka badop akeꞌ rao Jesúsenꞌ, naꞌ goll akeꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, ¿kere ba bllin lla gonoꞌ nench yelloj beꞌnn Israel kaꞌ rao naꞌa beꞌnn ziꞌt kaꞌ? .2 WDa li Juan naꞌ bchoeꞌ beꞌnn nis, naꞌ tere wakll wen ke reꞌ, ke nak ba zo rez yedsó Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌore. Ka bayep Jesúsenꞌ yebá N1 Nna zorenteꞌ leakeꞌ txhen, golleꞌ leakeꞌ bi llayaꞌl yellach akeꞌ Jerusalén naꞌ, bneꞌe: —Kwexhre nize llinte kat wseꞌl Xaꞌn danꞌ bchebeꞌ, kanꞌ ba gollkzaꞌ reꞌ. }0 uBroeꞌraweꞌ leakeꞌ, naꞌ da zan da beneꞌ nench byejleꞌ akeꞌ, da likzenꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Bdareneꞌ leakeꞌ rao choa (40) lla, naꞌ ye to chiꞌi bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ kanꞌ nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ. e/ Ebllinte lla bazeꞌe baziꞌi Diosenꞌ Leꞌe yebá da yobre. Ka za wazaꞌtereꞌ, beꞌreneꞌ postl keꞌe kaꞌ diꞌll binꞌ llayaꞌl gon akeꞌ, beꞌe diꞌll kon kaꞌ bzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ Leꞌe. . Ke nak yich nellenꞌ bzojaꞌ rweꞌ Teófilo, gannaꞌ nlliaꞌ yeolol da kaꞌ ben Jesúsenꞌ, naꞌ danꞌ broeꞌreꞌ V- 'Sochga yichjraꞌlldaꞌore nbaraz. Beꞌnn kaꞌ nllieꞌ rweꞌn zjaniꞌt ganni, llwap akeꞌ rweꞌ lliox. Leskaꞌ llnnabaꞌ lewap lliox twej twej, beꞌnn kaꞌ nllieꞌllo ganꞌ zoꞌo naꞌ.M, Le llbexhaꞌ yellayllo, naꞌ weꞌllo diꞌll kat ba zollo txhen. f+ G Nna dell diꞌll zan weꞌrenaꞌ reꞌ, zan bill lleꞌnraꞌ wzojaꞌn leꞌ yich ni. *  Yeololze beꞌnn lloeꞌ akeꞌ diꞌll wen ke Demetrionꞌ, to nakbieꞌ zeje zejreneꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ. Lekze kaꞌ netoꞌ lloeꞌtoꞌ diꞌll lloneꞌ da wen, naꞌ nnézere lloeꞌtoꞌ diꞌll li. Kanꞌ bayoll bzojeꞌ yich ni =) u Biꞌchaꞌ nllieꞌraꞌ, bi gonoꞌ txhen beꞌnn kaꞌ llon da xhinnjenꞌ, zan benrén txhen beꞌnn kaꞌ llon da wen naꞌ. Beꞌnn kaꞌ zoteze zoeꞌ lloneꞌ da wen, leakseꞌn nombiaꞌ akeꞌ Dios, naꞌ beꞌnn kaꞌ zoteze zoeꞌ lloneꞌ zre da xhinnj, leakeꞌn bi nombiaꞌ akeꞌ Dios. r( _ Ke len naꞌ kate yedaꞌ yedwiaꞌ reꞌ, naꞌ tileꞌ, le deꞌe ll-lliayiꞌlleꞌ netoꞌ, naꞌ lloeꞌ diꞌll wenraꞌlle ketoꞌ. Naꞌ kere da naꞌzenꞌ danꞌ lloneꞌn, naꞌ lekze kaꞌ bi llrebeꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ zaꞌk ziꞌte rilleꞌn, naꞌ kate no beꞌnn lwelljllo kaꞌ, lleꞌn akreꞌ wreb akeꞌ leakeꞌ, naꞌ llabejteꞌ leakeꞌ kaꞌle radj beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ. Beꞌnnenꞌ nziꞌi Demetrionꞌ lloneꞌ da wen 9' m Ba bzojaꞌ reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre Jesucristonꞌ, zan ka nak Diótrefes naꞌ, lleꞌnreꞌ gakeꞌ beꞌnn brao ga zeraoze, naꞌ bi llzenayeꞌ ketoꞌ. 6& gKe len naꞌ llayaꞌle wrebllo beꞌnn kaꞌ, kone kaꞌ gakrén aklloeꞌ gon aklleꞌ nench gaslas xtiꞌll Diosenꞌ. Beꞌnnenꞌ nziꞌi Diótrefes lloneꞌ da xhinnj F% Leakeꞌ ba bllach akeꞌ lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Cristonꞌ, le ba nxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. Naꞌ bi nna wze taꞌk akeꞌ, bi siꞌi akeꞌ ke beꞌnn kaꞌ bi llejleꞌ ke Cristonꞌ. #$ ANetoꞌ lldop ll-llaytoꞌ ganni llonliraꞌlltoꞌ Jesucristonꞌ, leakeꞌ ba beꞌrén akeꞌ netoꞌ diꞌlle kanꞌ bllieꞌ akroeꞌn. Naꞌ kat yed akeꞌ da yobre ganꞌ zoꞌo, gakrén akchgoeꞌ nench yegoꞌ akeꞌ nez da yobre, le leakeꞌn llon akeꞌ xchin Diosenꞌ. # Biꞌchaꞌ nllieꞌraꞌ, llonoꞌ wen llakrenoꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ, naꞌ katek wen naꞌ llonroꞌ beꞌnn ziꞌte kaꞌ. %" ENaꞌ billre bi de da llawellraꞌ llnnezraꞌ llzenay beꞌnn kaꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ do yichj do raꞌll akeꞌ, beꞌnn kaꞌ nak ka xhiꞌnnaꞌ. Z! /Baweraꞌ kwis ka baraꞌ to chope beꞌnn lwelljllo kaꞌ, lloeꞌ akeꞌ diꞌll kanꞌ llonoꞌ, naꞌ kanꞌ zoteze zoꞌo llonoꞌ wen, danꞌ llzenayoꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ do yichj do raꞌlloꞌ.   /Beꞌnn biꞌche, llnnabaꞌ rao Diosenꞌ gak wen koꞌo, naꞌ soꞌo wen rao yel nban koꞌo, kanꞌ ba zorén yichjraꞌlldaꞌo naꞌ.  Nadaꞌ nakaꞌ beꞌnn gore brao, naꞌllenꞌ llzojaꞌ diꞌll ki koꞌo rweꞌ nllieꞌraꞌ, Gayo. Do raꞌllaꞌ llakraꞌ rweꞌ. {olLlnnabaꞌ sorenchga Xanllo Jesucristonꞌ rweꞌ, naꞌ gakrenchga Diosenꞌ yeololre. Kaꞌn gakchga. U~}} |{{9zyxxAw3vuut_srrIqponn1llk:jiphhTg\fee9dccba/`8_y]][[ZYY7XXW>u=<<;:: 988H76R544J3332O21_009/>.--N,,;+**F))]((_'I&y%V$$L#S"! 3"w`08ulY L , wr+t! "Pedronꞌ lleꞌe leꞌe: —Eneas, Jesucristonꞌ wayoneꞌ rweꞌ nnaꞌsteke, bayas batob xtaꞌon. Le bayaste beꞌnnenꞌ bayakeꞌ. Vs% !Naꞌ jadiꞌreꞌ to beꞌnn re Eneas. Ba gok xoꞌn iz deꞌe nat nieꞌ. r Bixha gok ka dá Pedronꞌ llraꞌnneꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ. Naꞌ bllineꞌ yellenꞌ nziꞌi Lida. qw Yeolol beꞌnn kaꞌ ba lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ toto ganꞌ nbane Judeanꞌ, naꞌ Galilea, naꞌ Samaria llaꞌa akeꞌ wen, naꞌ zejzell llejnieꞌ akreꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ llonliraꞌll aklleꞌ Leꞌe. Naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ lltipraꞌllen leakeꞌ, naꞌ zejze llan beꞌnn kaꞌ tlla tlla. Ka gok bayak to beꞌnn re Eneas Pp Ka gokbeꞌe beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ danꞌ lleꞌn akreꞌ got akeꞌ leꞌen, naꞌll bcheꞌe akeꞌ Saulonꞌ yellenꞌ nziꞌi Cesarea, naꞌll baseꞌl akeꞌ leꞌe Tarso. o Naꞌ bi llebeꞌ weꞌreneꞌ beꞌnn griego kaꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ, lleꞌn akreꞌ got akeꞌ leꞌe. onW Saulonꞌ bzoeꞌ Jerusalén naꞌ, naꞌ bdateze bnaweꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ. \m1 Naꞌ beꞌnnenꞌ re Bernabé bcheꞌe leꞌe ganꞌ llaꞌa postl kaꞌ, naꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll, kanꞌ gok breꞌe Saulonꞌ Xanllonꞌ, kanꞌ yoeꞌ nez zejeꞌ Damasconꞌ, naꞌ kanꞌ beꞌreneꞌ leꞌe diꞌll. Naꞌ gollteꞌ leakeꞌ kanꞌ ben Saulonꞌ, bi bllebeꞌ beꞌe xtiꞌll Jesucristonꞌ Damasconꞌ. olW Ka ballín Saulonꞌ Jerusalén naꞌ, gokraꞌlleꞌ gakeꞌ txhen ren beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ yeolol akeꞌ blleb akeꞌ, bi llejleꞌ akeꞌ chaꞌ da linꞌ ba llonliraꞌlleꞌ Jesucristonꞌ. Lk Naꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, broꞌ akeꞌ leꞌe to lo wit, naꞌ baletj akeꞌ leꞌe tlleꞌle koꞌll zeꞌen, naꞌ baxhonnjeꞌ. Saulonꞌ ballineꞌ Jerusalén naꞌ j Ka nak yellenꞌ nechjen zeꞌe, naꞌ blleꞌnao akeꞌ toto ganꞌ ll-lloj akeꞌ yellenꞌ. Bixha Saulonꞌ gokbeꞌreꞌ kaꞌ. i' Bixha ba gok zan lla, lloeꞌ Saulonꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ, naꞌll beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌe akeꞌ diꞌll got akeꞌ leꞌe. h Naꞌll Saulonꞌ yezikre llaralreꞌ llroeꞌreꞌ neꞌe, Jesúsenꞌ nakeꞌ Cristo beꞌnn bseꞌl Dios nench nnebieꞌ. Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ llaꞌa Damasconꞌ, bi ballel akreꞌ akre ye akeꞌ leꞌe. Ka gok baxhonnj Saulonꞌ Damasconꞌ rg] Yeolol beꞌnn kaꞌ llzenay xtiꞌlleꞌn, llabán akreꞌ kwis, naꞌ lle lwellj akeꞌ: —¿Kere beꞌnn ninꞌ dá lliꞌnaweꞌ, naꞌ lloꞌxeꞌ beꞌnn kaꞌ llalwill Jesucristonꞌ, beꞌnn kaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ? ¿Naꞌ kere ke len naꞌ ba bedeꞌ ganni nench goꞌxeꞌ beꞌnn kaꞌ, naꞌ lljasaneꞌ leakeꞌ rao bxoz wnebiaꞌ kaꞌ? 5fc Le bzoraote Saulonꞌ llejeꞌ ga zo toto yodaꞌo ganꞌ lladop beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, neꞌe Jesucristonꞌ nakeꞌ Xhiꞌnn Dios. He  Bde naꞌ, bayaweꞌ, naꞌ bayakraꞌlleꞌ. Naꞌ bagaꞌnneꞌ Damasconꞌ chop chonn lla ren beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ. Saulonꞌ lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ Damasconꞌ d Naꞌll le ballachte da nak ka yid bdeꞌj lo raweꞌn, naꞌll bareꞌreꞌ. Naꞌll bayaseꞌ, naꞌ blloeꞌ nis. 1c[ Naꞌ byej Ananíasenꞌ ganꞌ zo Saulonꞌ, ka bllineꞌn bxoa taꞌkeꞌn yichjeꞌ, lleꞌe leꞌe: —Saulo biꞌchaꞌ, Xanllo Jesús beꞌnnenꞌ broeꞌrao rweꞌ kanꞌ zaꞌo tnezenꞌ, bseꞌleꞌ nadaꞌ nench yereꞌroꞌ, naꞌ so Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo. Sb Nadaꞌ wroeꞌreꞌ katek yellayraweꞌ danꞌ wzenayeꞌ kiaꞌ naꞌ. a! Naꞌll Xanllonꞌ lleꞌe Ananíasenꞌ: —Lla byej, nadaꞌ ba brejaꞌ beꞌnnenꞌ, nench chejeꞌ weꞌe xtiꞌllaꞌn rao beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, naꞌ chejeꞌ no rao beꞌnn wnebiaꞌ ke toto yell kaꞌ, naꞌ renkze beꞌnn Israel kaꞌ. `# Naꞌ ke len naꞌ, bedeꞌ ganni noꞌxteꞌ to yich danꞌ beꞌe bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, nench goꞌxeꞌ beꞌnn kaꞌ llalwill rweꞌn. S_ Naꞌll bne Ananíasenꞌ: —Xanaꞌ, beꞌnn zan kwis lloeꞌ xtiꞌll beꞌnnenꞌ, katek da xhinnj kwis ba beneꞌ, bsaꞌkzieꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll rweꞌn llaꞌa Jerusalén naꞌ. u^c Naꞌ ba benaꞌ nench breꞌdaꞌoreꞌ rweꞌ, bllinoꞌ wxoa taꞌkoꞌn yichjeꞌ, nench yereꞌreꞌ. e]C Naꞌll lle Xanllonꞌ leꞌe: —Bzollaꞌa, naꞌ byej rill beꞌnnenꞌ re Judas, beꞌnnenꞌ zo ganꞌ nziꞌi Nez Li, naꞌ bayirj to beꞌnne re Saulo beꞌnn Tarso, nnaꞌstek llieꞌ llalwilleꞌ nadaꞌ. u\c Damasco naꞌ, zo to beꞌnn llonliraꞌll Xanllo Jesucristonꞌ beꞌnn re Ananías, naꞌ Ananíasenꞌ breꞌdaꞌoreꞌ Xanllonꞌ, lleꞌe leꞌe: —¡Ananías! Naꞌll bne Ananíasenꞌ: —Bi naꞌ, Xanaꞌ, ganni zoaꞌ. H[  Chonn lla bzoeꞌ bi breꞌreꞌ, naꞌ bi weꞌj bdaokzeꞌ. OZ Naꞌ bayas Saulonꞌ, ka gokraꞌlleꞌ yexaꞌ raweꞌn bill breꞌreꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ zejreneꞌ txhen naꞌ, beꞌx akeꞌ taꞌkeꞌ, bcheꞌe akeꞌ leꞌe ganꞌ nziꞌi Damasconꞌ. Y Beꞌnn kaꞌ zejrén Saulonꞌ txhen blleb akeꞌ kwis, ka nak ben akreꞌ chiꞌi beꞌnnenꞌ, naꞌ nono breꞌe akreꞌ. ?Xw Naꞌll Saulonꞌ do xhizeꞌ, llebeꞌ bneꞌe: —Xanaꞌ, ¿Bixha lleꞌnroꞌ gonaꞌ? Naꞌll lle Xanllo leꞌe: —Byejkze Damasconꞌ, gannaꞌ nne akeꞌ akre gonoꞌ. tWa Naꞌll bne Saulonꞌ: —¿No rweꞌ, Xanaꞌ? Naꞌll bne beꞌnnenꞌ: —Nadaꞌn Jesús, nadaꞌn daꞌo llonroꞌ kaꞌ, llonze ziꞌ kwinoꞌn llonoꞌ kaꞌ, ka llon to bell llcheꞌobaꞌ rao to da la, da llaꞌdebaꞌ. +VO Naꞌ wixeꞌ jeꞌtteꞌ rao yo, naꞌll benreꞌ bne to beꞌnn lleꞌe leꞌe: —Saulo, Saulo, ¿bixchen llwieroꞌ nadaꞌ, naꞌ daꞌo llrayoꞌ nadaꞌ? ~Uu Ka gok broꞌ Saulonꞌ nez zejeꞌ, bixha ka le llinteꞌ Damasconꞌ, to beniꞌ da zaꞌa yebá byechjen leꞌe. T naꞌ bnnabeꞌ yich da weꞌe latj chejeꞌ yellenꞌ re Damasco, naꞌ choeꞌ toto yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ goꞌxeꞌ beꞌnn kaꞌ nao nez kob ke Diosenꞌ, ka beꞌnn byio ren noꞌre, naꞌ wacheꞌe leakeꞌ Jerusalén choꞌ akeꞌ rill ya. 'S I Naꞌ Saulonꞌ zokze yichjraꞌlldaꞌweꞌ goꞌxeꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, nench goteꞌ leakeꞌ. Naꞌ byejeꞌ rao bxoz braonꞌ, 7Rg(Ka gokbeꞌe Felipenꞌ ba bllinteꞌ yellenꞌ nziꞌi Azoto, naꞌ zejzeꞌ toto yell llyixjweꞌreꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ, bllinteꞌ yellenꞌ re Cesarea.:Qm'Ka balloj akeꞌ lo nisenꞌ, Spíritu ke Diosenꞌ bacheꞌen Felipenꞌ ga yobre, bill breꞌe beꞌnnenꞌ leꞌe. Naꞌ bagoꞌ beꞌnnenꞌ nez llawereꞌ kwis zayejeꞌ. P!&Naꞌll golleꞌ beꞌnnenꞌ wzaꞌyeꞌ karretenꞌ, naꞌ llop akeꞌ betj akeꞌ lo nisenꞌ, naꞌ bchoa Felipenꞌ leꞌe nis. EO%Felipenꞌ lleꞌe leꞌe: —Chaꞌ wxenraꞌlloꞌ Jesucristonꞌ do yichj do raꞌlldaꞌo, wakse. Naꞌll ne beꞌnnenꞌ: —Ba byejliaꞌ Jesucristonꞌ nakeꞌ Xhiꞌnn Dios. N%$Naꞌ chak yoꞌ akeꞌ nezenꞌ ka bllin akeꞌ ga de nis, naꞌll lleꞌe Felipenꞌ: —Ganni llia nis, ¿bi gak choategaꞌ nis nnaꞌ? M#Naꞌll Felipenꞌ, bxhiꞌzen ganꞌ bel beꞌnnenꞌ, bzorao lloeꞌreneꞌ leꞌe Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ. 8Li"Naꞌ wex mellenꞌ lleꞌe Felipenꞌ: —Ben okré bne nadaꞌ, ¿bixchen ne beꞌnnenꞌ kaꞌ, ke kwineꞌn neꞌe kaꞌ o chaꞌ ke beꞌnn yobrenꞌ neꞌe kaꞌ? UK#!Naꞌ ben akeꞌ Leꞌe ka to beꞌnn bibi zaꞌke, bi ben akeꞌ yel koxchis keꞌen ka llayaꞌl gaken.Nono xhiꞌnn dialla keꞌe niꞌt,
le bakaꞌa akeꞌ yel nban keꞌen rao yellrio nga. [J/ Naꞌ ganꞌ llol beꞌnnenꞌ nen:Ka xhiꞌr daꞌo ba nxhobeꞌ, zejbaꞌ rao yel got,
ka xhiꞌr daꞌo bi llosiaꞌ kat llchipeꞌ xhabaꞌ,
kaꞌ beneꞌ, bi ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn. >IuNaꞌll bne beꞌnnenꞌ: —¿Akxha chejnieꞌraꞌn naꞌ, chaꞌ nono llraꞌ wzejnieꞌ nadaꞌ? Naꞌll golleꞌ Felipenꞌ choeꞌ lo karretenꞌ, naꞌ zjakeꞌ txhen. uHcNaꞌll byej Felipenꞌ jabiꞌyeꞌ kwiteꞌn, naꞌ benreꞌ llol beꞌnnenꞌ yich danꞌ bzoj da Isaíasenꞌ beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, naꞌ lle Felipenꞌ leꞌe: —¿Llejnieꞌroꞌ danꞌ lloloꞌn? {GoNaꞌll goll Spíritu ke Diosenꞌ Felipenꞌ: —Byej jabiꞌy kwit beꞌnnenꞌ, naꞌ byejreneꞌ txhen. F Naꞌ ka zazeꞌe zayoeꞌ to lo karret, lloleꞌ yich danꞌ bzoj da Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. E7Naꞌll broꞌ Felipenꞌ nez zejeꞌ, naꞌ breꞌreꞌ to beꞌnn weꞌo gore, beꞌnn nak beꞌnn brao ganꞌ nziꞌi Etiopía, zazeꞌe byejeꞌ Jerusalén naꞌ, jeꞌraweꞌ Dios. Naꞌ nakeꞌ beꞌnn wex mell ke noꞌrenꞌ re Candace beꞌnn llnebiaꞌ Etiopía. LDBixha gok, kat to angl ke Xanllonꞌ balwilleꞌ Felipenꞌ, lleꞌe leꞌe: —Byej ganꞌ xhoa nez danꞌ zaꞌa Jerusalén naꞌ, danꞌ zej yellenꞌ re Gaza ganꞌ nak latj dachenꞌ. CPedronꞌ ren Juan naꞌ, ka bayoll bzejnieꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ bazaꞌa akeꞌ zayej akeꞌ Jerusalén naꞌ. Naꞌ ka badé akeꞌ yell kaꞌ ganꞌ nbane Samarianꞌ, bdixjweꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Felipe naꞌ to beꞌnn Etiopía pBYNaꞌll bne Simón naꞌ: —Lennab okré rao Xanllonꞌ, bi gakchga kiaꞌ ka danꞌ bnere nga. ANakbieꞌze nna nchej da xhinnjenꞌ rweꞌ, naꞌ nna llaꞌa yel xheꞌ lo raꞌlldaꞌo, bi lloeꞌn latj gonoꞌ da wen. n@UNaꞌ Llayaꞌl wayatroꞌ ka danꞌ bneꞌo, naꞌ bnnabe Diosenꞌ chaꞌ yeziꞌxheneꞌ koꞌo. u?cBibi latj koꞌo rweꞌ de gonoꞌ ka nak danꞌ llontoꞌ ni, le bi nak yichjraꞌlldaꞌon wen rao Dios. >Naꞌ lle Pedronꞌ leꞌe: —Kweyiꞌrenchgoꞌ xhmelloꞌn, ¿llakroꞌ chaꞌ da gak gaꞌo yel wak ke Diosenꞌ? 5=clleꞌe leakeꞌ: —Legónn nadaꞌ yel wakenꞌ naprenꞌ, nench noteze beꞌnn wxoa taꞌkaꞌn yichjeꞌ, leskaꞌ so Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌweꞌ. /<WKa breꞌe Simón naꞌ kanꞌ ben postl kaꞌ, bxoa taꞌk akeꞌn yichj beꞌnn kaꞌ, nench bxhiꞌi akeꞌ Spíritunꞌ, naꞌ bchabreꞌ postl kaꞌ mell, ;Naꞌll bxoa taꞌk postl kaꞌ yichj toto akeꞌ, naꞌ kaꞌ jasó Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn. :Le nono nna siꞌi Spíritu ke Diosenꞌ, laꞌkze ba byejleꞌ akeꞌ ke Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ ba blloa akteꞌ nis. }9sKa bllin akeꞌn, balwill akeꞌ Dios nench betj Spíritu keꞌen jasón yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn Samaria kaꞌ. G8Naꞌ postl kaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ, ka ben akreꞌ ke beꞌnn Samaria kaꞌ, ba bxhiꞌi akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ bseꞌl akeꞌ Pedronꞌ ren Juan naꞌ, Samarianꞌ. !7; Ren Simón naꞌ byejleꞌ, naꞌ blloareneꞌ nis, naꞌ bdarenteze Felipenꞌ txhen, llwieꞌ yel wak danꞌ lloneꞌ naꞌ, naꞌ llabanreꞌ kwis. w6g Bixha ka bllin Felipenꞌ llyixjweꞌreꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ, llroeꞌreꞌ leakeꞌ kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ nnebieꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn. Naꞌ byejleꞌ akeꞌ, naꞌ blloa akeꞌ nis ka beꞌnn byio ren noꞌre. 5- Naꞌ llaꞌa akeꞌ llzenay akeꞌ, naꞌ llwia akteꞌ ka yel wallaꞌan lloneꞌ naꞌ, le kone len naꞌ, ba bxhiyeꞌe leakeꞌ scha. 4 Yeolol akeꞌ bzenay keꞌe, ka beꞌnn gor rente xkwiꞌde, naꞌ ne akeꞌ: —Beꞌnn ni napeꞌ yel wak xhen ke Dios. .3U Leskaꞌ Samaria naꞌ, zo to beꞌnn wallaꞌa re Simón, batnaꞌte ziyeꞌe leakeꞌ kone yel wallaꞌa naꞌ, lleꞌe leakeꞌ nakeꞌ to beꞌnn zaꞌke. ;2qNaꞌ beꞌnn Samaria kaꞌ, llawé akreꞌ kwis. `19Le beꞌnn zan beꞌnn yoꞌ daxiꞌo llayak akeꞌ, llalloj daxiꞌo kaꞌ llosiaꞌ akeꞌn, naꞌ beꞌnn zan beꞌnn nat chlaꞌ niaꞌnaꞌa akeꞌ, naꞌ beꞌnn xhinnj beꞌnn bi llak saꞌa, llayak akeꞌ. 0Beꞌnn Samaria kaꞌ, lldop akeꞌ llzenay akyaꞌnneꞌ kanꞌ ne Felipenꞌ, naꞌ llwia akteꞌ yel wak kaꞌ lloneꞌ naꞌ. /Beꞌnnenꞌ re Felipe bllineꞌ yellenꞌ re Samaria, naꞌ bzorao llroeꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ. .%Beꞌnn kaꞌ bxhonnjenꞌ, toto yell ga ll-llin akeꞌ llyixjweꞌ aktereꞌ beꞌnn kaꞌ, kanꞌ nak Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ. v-eNaꞌ Saulonꞌ le llwiereꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ lloeꞌ toto yoꞌ llxhobxexjeꞌ no beꞌnn byio, no noꞌre, llgoeꞌ leakeꞌ rill ya. Beꞌnn Samaria kaꞌ bzenay akeꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ q,[Bal beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, jakwaꞌch akeꞌ Esteban, naꞌ bllell akeꞌ keꞌe. Q+ Beꞌnnenꞌ re Saulo byazraꞌlleꞌ kanꞌ ben akeꞌ bet akeꞌ Esteban. Naꞌll beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌn, bzorao llsaꞌkziꞌ akeꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ. Beꞌnn zan bxhonnje jakeꞌ do ganꞌ nziꞌi Judea, naꞌ Samaria, naꞌ postl kaꞌ goꞌy akseꞌ Jerusalén naꞌ. *3<Naꞌll bcheꞌk xhibeꞌ, bneꞌe zillj: —Xanaꞌ, bi lljadinraꞌllchgoꞌ da xhinnjenꞌ llon akeꞌn. Bayoll bneꞌe kaꞌ goteꞌ.)y;Ka llaral llchekw akeꞌ Esteban yejenꞌ, balwilleꞌ Diosenꞌ bneꞌe: —Xa Jesús, baziꞌchga spíritu kiaꞌn. A({:Naꞌ brej akeꞌ leꞌe yell, bchekw akeꞌ leꞌe yej. Naꞌll beꞌnn kaꞌ bchekw leꞌe yejenꞌ, blechj xha akeꞌn, naꞌ bniꞌt akeꞌn xhniaꞌ to beꞌnn llabán re Saulo. w'g9Ka bayoll bne Esteban kaꞌ, bsejdo nay akeꞌ besiaꞌ akeꞌ, yeololeꞌ zejdo, byechj akeꞌ leꞌe. )&K8Naꞌll bneꞌe: —Nnaꞌstek llreꞌraꞌ nyarj yebánꞌ, naꞌ ze Jesúsenꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, zeꞌe kwit Diosenꞌ ganꞌ llnebieꞌn. W%'7Naꞌ Esteban yoꞌyaꞌnn Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌ, ka blis raweꞌn bwieꞌ yebánꞌ, naꞌ breꞌreꞌ beniꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ breꞌreꞌ Jesucristonꞌ zeꞌe kwit Diosenꞌ. l$Q6Ka llene beꞌnn kaꞌ kanꞌ ne Esteban, to llrok akeꞌ leꞌe, naꞌ llaoxoxj lay akeꞌ. #y5Naꞌ reꞌ nnéztere ley ke Dios danꞌ bseꞌleꞌ kone angl kaꞌ, naꞌ bi bzenayre ke. Ka gok bet akeꞌ Esteban 7"g4Xozxtaꞌore kaꞌ bsaꞌkziꞌ akeꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Bet akeꞌ beꞌnn kaꞌ bdixjweꞌ, wllin lla yed beꞌnnenꞌ zerao nak beꞌnn wen. Naꞌ Leꞌen ba bedeꞌ nnaꞌ, naꞌ reꞌ benreꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ bwie Leꞌe, naꞌ kone kaꞌ betreꞌ. 0!Y3’Naꞌ nnaꞌ reꞌ, leskaꞌ llonre war yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, bi llzenayre ke Spíritu ke Diosenꞌ, doxhen kanꞌ ben xozxtaꞌore kaꞌ, kaꞌn llonre. B 2¿Kere nadaꞌ benaꞌ yeolol da zjadé rao yellrionꞌ? 0Y1Nadaꞌ zoaꞌ yebá, naꞌ nzoate niaꞌ rao yellrionꞌ.¿Akxhanꞌ nezre gonre to yoꞌ ga soaꞌ?¿Akxhanꞌ nezre gonre to ga waziꞌraꞌllaꞌ? 10Laꞌkze nnézello Diosenꞌ ker beꞌnn zo yodaꞌo da llon beꞌnnachenꞌ, le kanꞌ bzoj beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ: 6g/Bixha xhiꞌnneꞌ Salomón naꞌ, beneꞌn. 9.Diosenꞌ byoꞌraꞌlleꞌ kanꞌ ben Davidenꞌ, Davidenꞌ gokraꞌlleꞌ goneꞌ yodaꞌo ke Diosenꞌ, beꞌnnenꞌ beꞌrao Jacobenꞌ kanaꞌ. R-Xozxtaꞌollo kaꞌ bgaꞌnnrén akeꞌ yodaꞌon. Kanꞌ bzo Josuénꞌ, Diosenꞌ bchacheꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa yell kaꞌ, nench gok blan akeꞌ yellrio danꞌ bchebeꞌ weꞌe leakeꞌ. Bsaꞌrén akteꞌ yodaꞌo danꞌ lladobte, ka nak bllin akeꞌ rao yellrionꞌ, naꞌ kaꞌ bdap akeꞌn bllinte bzo rey Davidenꞌ. }s,’Chak bllaꞌa xozxtaꞌollo kaꞌ ganꞌ nak latj dachenꞌ, ben akeꞌ to yodaꞌo da lladobte ga broꞌchaꞌo akeꞌ bray de yej, ganꞌ llia ley ke Diosenꞌ. Diosenꞌ broeꞌreꞌ da Moisésenꞌ doxhen kanꞌ beneꞌ yodaꞌon.  +Da yobre beꞌraore, biaꞌre lwaꞌa lsaꞌkenꞌ nziꞌi Moloc,
naꞌ biaꞌre berj ke lwaꞌa lsaꞌken nziꞌi Refán dios ben kwinre.Ke len wachachaꞌ reꞌ ganꞌ llaꞌrenꞌ,
naꞌ wseꞌlaꞌ reꞌ ziꞌt ganꞌ nziꞌi Babilonia. nU*Diosenꞌ bsanraꞌlleꞌ leakeꞌ, beꞌe latj beꞌrao akeꞌ no will, beꞌo naꞌ berj kaꞌ llia leꞌ yebá. Leꞌ yich danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ naꞌ, llian ganꞌ bne Diosenꞌ ki:Reꞌ beꞌnn Israel, ni ke beꞌraozre nadaꞌ,
kanꞌ betre bayiꞌx kaꞌ, kanꞌ bzore latj dachenꞌ rao choa iz. %)Naꞌ ben akeꞌ to bell daꞌo, naꞌ bet akeꞌ no bayiꞌx, ben akeꞌ lnni, beꞌrao akeꞌ danꞌ bayoll ben ren niaꞌnaꞌa akeꞌn. fE(Naꞌ goll akeꞌ da Aarón naꞌ, beꞌnn biꞌch da Moisésenꞌ: “Ben to dios kello, beꞌnn wabiarao raollo tnezenꞌ. Ka nak Moisésenꞌ beꞌnnenꞌ babej lliꞌo Egiptonꞌ, nono nneze binꞌ ba gok keꞌe.” 'G'’Bixha xozxtaꞌollo kaꞌ, bi bzenay akeꞌ ke da Moisésenꞌ, bi ben akeꞌ leꞌe bare, naꞌ gokraꞌll akeꞌ wayej akeꞌ Egiptonꞌ da yobre. q[&Moisésenꞌ bzoreneꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ ganꞌ nak latj dachenꞌ, naꞌ beꞌrén angl ke Diosenꞌ leꞌe diꞌll, ganꞌ zo yaꞌ da nziꞌi Sinaí, beꞌe leꞌe diꞌll da nsaꞌa yel nban, len naꞌ broeꞌreꞌ lliꞌo. N%Naꞌ da Moisésenꞌ golleꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ: “Radjre beꞌnn Israel, kwej Xanllo Diosenꞌ to beꞌnn weꞌe xtiꞌlleꞌn, kanꞌ beneꞌ brejeꞌ nadaꞌ, llayaꞌl wzenayre keꞌe.” zm$Naꞌ bachacheꞌ leakeꞌ, broeꞌreꞌ yel wak ke Diosenꞌ, beneꞌ da yebane beꞌnn Egipto kaꞌ, leskaꞌ beneꞌ ka bllineꞌ lloaꞌ Nisdaꞌo Xhnaꞌn, naꞌll ganꞌ bllaꞌa akeꞌ ganꞌ nak latj dachenꞌ, kaꞌ gokte choa iz. lQ#’Moisés, beꞌnnenꞌ bi byoꞌraꞌll beꞌnn Israel kaꞌ da nell, ka nak goll akeꞌ leꞌe: “¿No bseꞌl rweꞌ nench yedyenoꞌ yel koxchis ketoꞌ?” Leꞌe baseꞌl Diosenꞌ da yobre nench nnebieꞌ, naꞌ yechacheꞌ leakeꞌ lo naꞌ beꞌnn Egipto kaꞌ, le kaꞌn goll angl ke Diosenꞌ leꞌe kanꞌ bneꞌe lo yay yeꞌchenꞌ. [/"Ba breꞌraꞌ kanꞌ llsaꞌkziꞌ akeꞌ beꞌnn kaꞌ nak yell kiaꞌn llaꞌa Egipto naꞌ, ba benraꞌ kanꞌ llosiaꞌ akeꞌn, naꞌ ba bllin lla yesrá akeꞌ. Nnaꞌ wseꞌlaꞌ rweꞌ Egiptonꞌ.” fE!Naꞌll goll Xanllo Diosenꞌ leꞌe: “Golje xheroꞌn le nak laꞌy latj ganꞌ zeꞌon.  “Nadaꞌ nakaꞌ Dios ke xozxtaꞌo Abraham, naꞌ Isaac, naꞌ Jacob.” Moisésenꞌ bllebeꞌ, naꞌ bi bayaxhjreꞌ lljawieꞌ.  Ka breꞌe Moisésenꞌ kanꞌ llaken, llabanreꞌ kwis, naꞌ jabiꞌyeꞌ jawieꞌ, naꞌ bne Diosenꞌ, lleꞌe leꞌe: A {’Ka gok choa iz zoeꞌ Madián naꞌ, broeꞌrao to angl ke Diosenꞌ leꞌe ganꞌ nak latj dach, yoeꞌ to lo xhis yeꞌche da llaꞌlnninnen ganꞌ zo yaꞌ nziꞌi Sinaí. 6 eKa bene Moisésenꞌ kanꞌ bne beꞌnnenꞌ, le bllebeꞌ naꞌ bxhonnjeꞌ, jasoteꞌ to yell ziꞌte nziꞌi Madián. Gannaꞌ bchayneꞌe, naꞌ bzo chop xhiꞌnneꞌ. l Q¿Chaꞌ leskaꞌ lleꞌnroꞌ gotoꞌ nadaꞌ kanꞌ benoꞌ betoꞌ beꞌnn Egiptonꞌ neje?” 2 ]Naꞌ beꞌnnenꞌ ze lloneꞌ ziꞌ ke lwelljeꞌn, blliꞌyeꞌ Moisésenꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe: “¿Nonꞌ bseꞌl rweꞌ nench yedyenoꞌ yel koxchis ketoꞌn? ;oBixha bateyore breꞌreꞌ chop beꞌnn Israel kaꞌ dil akeꞌ, naꞌ byejeꞌ jaleꞌe leakeꞌ, lleꞌe leakeꞌ: “¿Kere llopteze beꞌnn Israel reꞌ, bixchen dilzre?” ,QMoisésenꞌ llakreꞌ wayakbeꞌe beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ, gonrén Diosenꞌ leꞌe llin yechacheꞌ leakeꞌ Egiptonꞌ, naꞌ bi bayakbeꞌe beꞌnn kaꞌ. CKa bllineꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌn, jadiꞌreꞌ to beꞌnn Egiptonꞌ lloneꞌ ziꞌ ke to beꞌnn wrall keꞌen, naꞌ gokreneꞌ beꞌnn wrall keꞌen, betteꞌ beꞌnn Egiptonꞌ. ’Ka goke Moisésenꞌ choa (40) iz, bzo lo raꞌlldaꞌweꞌn lljaraꞌnneꞌ beꞌnn wrall keꞌe, beꞌnn Israel kaꞌ. 'Kaꞌ gok bsed da Moisésenꞌ yel siꞌn ke beꞌnn Egipto kaꞌ, naꞌ gok beꞌe diꞌll da zaꞌke, naꞌll leskaꞌ beneꞌ da zaꞌke. W'Bllin lla bill bzoe akreꞌ wkwaꞌch akeꞌ bdaꞌon, naꞌll bsanraꞌll akebeꞌ. Kat ballelkze noꞌrenꞌ nak xhiꞌnn beꞌnn wnebiaꞌ naꞌ lebeꞌ, naꞌ bazieꞌbeꞌ bénebeꞌ ka xhiꞌnneꞌ. Kanꞌ llak kaꞌ, gorj da Moisésenꞌ, naꞌ byazraꞌll Diosenꞌ leꞌe, blliꞌweꞌ chonn beꞌo ganꞌ zo xeꞌen. J Beꞌnn wnebiaꞌn bayirjlaꞌlleꞌ ka beneꞌ nench bsaꞌkzieꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ, naꞌ golleꞌ leakeꞌ lljachoꞌnn akeꞌ bdaꞌo ke akeꞌ kaꞌ za llarje, nench bill chan akeꞌ. {oNaꞌ bzorao llnebiaꞌ to beꞌnn yobre, beꞌnn bi bnnezreꞌ chaꞌ bi da wen ben da Josénꞌ rao ralleꞌn. B}’Bixha ka ba zo llin lla weꞌe Diosenꞌ leakeꞌ yellrio danꞌ bchebeꞌ ren da Abraham naꞌ, ba bzorao llan no xhiꞌnn dialla da Abraham naꞌ, rall beꞌnn Egipto kaꞌ. 9~kBde got akeꞌ naꞌ, jakwaꞌch akteꞌ leakeꞌ yell ganꞌ nziꞌi Siquem ganꞌ zo ba danꞌ weꞌo Abraham naꞌ, ke xhiꞌnn beꞌnnenꞌ le Hamor beꞌnn Siquem naꞌ. u}cKaꞌ goken bllin Jacobenꞌ Egiptonꞌ, gannaꞌ goteꞌ; leskaꞌ Egipto naꞌ, got xozxtaꞌollo kaꞌ. 4|aNaꞌ baseꞌl Josénꞌ leakeꞌ, jaxhiꞌi akeꞌ xa akeꞌn, naꞌ yeolol biꞌch lwelljeꞌ kaꞌ, naꞌ nak wyon chiꞌno akeꞌ (75), to katenꞌ bllin Egiptonꞌ. {) Ka zjaklleꞌ da wllop ras naꞌ, broeꞌrao Josénꞌ biꞌche kaꞌ. Kanaꞌll bnneze Faraón naꞌ, no beꞌnn kaꞌ nak dialla Josénꞌ. z  Ka bene Jacobenꞌ, Egipto naꞌ de trigo, naꞌ bseꞌleꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ jaxiꞌi akeꞌn, ka gok byej akeꞌ da nelle. y7 ’Kanaꞌ gokse to win doxhen Egiptonꞌ ren Canaán naꞌ, naꞌ ballayrao beꞌnn kaꞌ kwis, ren xozxtaꞌollo kaꞌ, byallj da gao akeꞌ. [x/ Diosenꞌ gokreneꞌ leꞌe laꞌkze ballayraweꞌ, naꞌ beꞌe leꞌe yel siꞌn. Naꞌ ka bllin lla byej Josénꞌ rao Faraón naꞌ, beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ beꞌnn Egipto kaꞌ, byoꞌraꞌll beꞌnnenꞌ leꞌe, naꞌ beneꞌ rallneꞌe doxhen Egiptonꞌ. Naꞌ gok rallnaꞌa Josénꞌ rente yoꞌ ganꞌ llia beꞌnn wnebiaꞌn. ]w3 ’Bixha beꞌnn kaꞌ gok xozxtaꞌollo, baxhéꞌ akreꞌ to biꞌch akeꞌ beꞌnnenꞌ le José, naꞌ beꞌt akeꞌ leꞌe, bxhiꞌi beꞌnn Egipto kaꞌ leꞌe, bixha Diosenꞌ zerenkzeꞌ Josénꞌ. yvkDiosenꞌ beꞌreneꞌ Abraham naꞌ diꞌlle, ke yeolol no xhiꞌnn dialla keꞌe bi byio za so, so akbeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión nench gak akbeꞌ txhen rao yell ke Diosenꞌ. Naꞌ ka gok gorj xhiꞌnneꞌ Isaac, ka gókebeꞌ xoꞌn lla, bzoebeꞌ sen, leskaꞌ ben Jacobenꞌ ke xhiꞌnneꞌ kaꞌ, beꞌnn chllinn kaꞌ (12) gok xozxtaꞌollo kaꞌ. ;uoNaꞌ leskaꞌ goll Diosenꞌ leꞌe: “Nadaꞌ wsaꞌkziaꞌ yellenꞌ gone leakeꞌ kaꞌ, naꞌll wallach akeꞌ, naꞌ wayed akeꞌ ganni nench weꞌrao akeꞌ nadaꞌ.” st_Naꞌ goll Diosenꞌ leꞌe: “Wllin lla kat lljachaꞌa xhiꞌnn dialla koꞌo kaꞌ to yell ziꞌte, ga gak akeꞌ beꞌnn wen llin ke beꞌnn kaꞌ ganꞌ lljasó akeꞌ naꞌ, wsaꞌkziꞌ akeꞌ leakeꞌ tap gayoa (400) iz.” ksOBixha Diosenꞌ bi gokraꞌlleꞌ gak yellrionꞌ keꞌe kate naꞌ, ni raꞌten bi gok keꞌe, zan bchebeꞌ weꞌen xhiꞌnn dialla keꞌe kate ba goteꞌ, laꞌkze nono xhiꞌnneꞌ nna so, katenꞌ golleꞌ leꞌe kaꞌ. ^r5Kaꞌ goken bllojeꞌ bkwaꞌnneꞌ yellrio ganꞌ nbane beꞌnn Caldeo kaꞌ, naꞌ jasoeꞌ Harán. Harán naꞌ got xeꞌe. Bde got xeꞌe naꞌn, badwaꞌa Diosenꞌ leꞌe ganꞌ llaꞌllo ganni nnaꞌ lla. qGoll Diosenꞌ leꞌe: “Blloj yell koꞌon, bsanraꞌll biꞌch lwelljoꞌ, naꞌ chejoꞌ ga de to yellrio da wroeꞌraꞌ rweꞌ.” 0pYNaꞌll bne Esteban: —Reꞌ beꞌnn gor xa, naꞌ reꞌ beꞌnn biꞌchaꞌ, le wzenay kiaꞌ choll. Xanllo Dios beꞌnnenꞌ nak le zerao beꞌnn zaꞌk, broeꞌraweꞌ da xozxtaꞌollo Abraham naꞌ, kanꞌ zoeꞌ ganꞌ nziꞌi Mesopotamia, ka za lljasoeꞌ yellenꞌ nziꞌi Harán. ko QNaꞌll beꞌnnenꞌ nak bxoz braonꞌ, lleꞌe Esteban: —¿Renne beꞌnn ki kanꞌ ne akeꞌn? 0nYNaꞌll koxchis kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ zjalliꞌ ren leakeꞌn, ka bwia akeꞌ rao Esteban, naꞌ breꞌe akreꞌ kaꞌkze rao angl ke Dios nak raweꞌn.m1Leskaꞌ bénetoꞌ neꞌe, Jesús beꞌnn Nazaretenꞌ yechinnjeꞌ yodaꞌo kellonꞌ, naꞌ wacheꞌe danꞌ bkwaꞌnn da Moisésenꞌ gonllo. Kl Leskaꞌ bdirj akeꞌ beꞌnn beꞌe diꞌll wenraꞌll, nench bne akeꞌ: —Beꞌnn ni, dateze deꞌe lloeꞌ diꞌlle, naꞌ llnneꞌe ke yodaꞌo braonꞌ, naꞌ rente ke ley ke Diosenꞌ. tka Naꞌ bta bnne akeꞌ beꞌnn yell, leskaꞌ bta bnne akeꞌ beꞌnn gor brao ke yell Israelenꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ bzap akeꞌ Esteban, naꞌ jwaꞌa akeꞌ leꞌe rao koxchis kaꞌ. j3 Naꞌ beꞌnn kaꞌ bkoꞌyel akreꞌ bal beꞌnn, nench btob akreꞌ, dá Esteban llnneꞌe ke da Moisés, naꞌ leskaꞌ llnneꞌe ke Diosenꞌ. xii Naꞌ bi llzoe akreꞌ yelliꞌi akeꞌ xtiꞌll Esteban, le Spíritu ke Diosenꞌ beꞌn yel siꞌn keꞌen. /hW Bixha gok to lla, txhonnj beꞌnn kaꞌ lladop ganꞌ zo yodaꞌo danꞌ nziꞌi Yoꞌ ke Beꞌnn Bill Zo Xan, naꞌ ren beꞌnn Israel zayaꞌk yell kaꞌ nziꞌi Cirene, naꞌ Alejandría, naꞌ do ganꞌ nziꞌi Cilicia, naꞌ ganꞌ nziꞌi Asia, naꞌ bzorao llaꞌdyiꞌ akeꞌ Esteban. gNaꞌ beꞌnnenꞌ re Esteban, napyaꞌnneꞌ yel wak ke Dios, naꞌ Diosenꞌ llakreneꞌ leꞌe lloneꞌ da llabane beꞌnn yell. af;Beꞌnn zan llnnez akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ Jerusalén naꞌ, zejze llan beꞌnn kaꞌ llxenraꞌll Jesucristonꞌ, leskaꞌ zan bxoz kaꞌ, ba llxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. Ka gok beꞌx akeꞌ Esteban ~euNaꞌ jwaꞌa akeꞌ beꞌnn ki rao postl kaꞌ, naꞌ bxoa taꞌk akeꞌn yichj akeꞌ, naꞌ balwill akeꞌ Dios. dYeolol beꞌnn kaꞌ bayoꞌraꞌll kanꞌ bne postl kaꞌ, naꞌ brej akeꞌ to beꞌnn re Esteban, beꞌnn le nxenraꞌll Dios, naꞌ yoꞌyaꞌnn Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌ. Naꞌ brej akeꞌ ye to beꞌnn re Felipe, naꞌ Prócoro, naꞌ Nicanor, naꞌ Timón, naꞌ Parmenas, naꞌll Nicolás beꞌnn yellenꞌ re Antioquía beneꞌ txhen ren beꞌnn Israel. bc=Naꞌ netoꞌ weꞌlaꞌll-lltoꞌ yelwilltoꞌ Dios, naꞌ wroeꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn. bNaꞌ nnaꞌ beꞌnn biꞌche, lekwej gall beꞌnn lwelljre, beꞌnn nak beꞌnn siꞌn, beꞌnn llzenay ke Dios, naꞌ beꞌnn yoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, naꞌll gak rallnaꞌa akeꞌ chis akeꞌ danꞌ gao beꞌnn kaꞌ. yakNaꞌll beꞌnn chllinn kaꞌ (12), batop akeꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ lle akeꞌ leakeꞌ: —Bi naken wen wsanraꞌlltoꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ setoꞌ chislastoꞌ da yeꞌj da gao beꞌnn kaꞌ. $` CKa gok ka lla naꞌ, llan beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ nne diꞌll griego, bnne akeꞌ ke beꞌnn kaꞌ nne diꞌll Hebreo. Ne akeꞌ noꞌr wazeb ke akeꞌ kaꞌ, bi ziꞌi akeꞌ da lleꞌj llao akeꞌ ke to da llayaꞌl siꞌi akeꞌ tlla tlla. _{*Naꞌ yeo lla, do ga zo yodaꞌo, naꞌ do lo yoꞌ rill akeꞌ, llroeꞌ akreꞌ beꞌnn xtiꞌll Jesucristonꞌ..^U)Ka balloj akeꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, llawé akreꞌ kwis, le nnez akreꞌ Diosenꞌ lloeꞌkzeꞌ latj llallayrao akeꞌ, ni ke Jesucristonꞌ. {]o(Bayoꞌraꞌll beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ kanꞌ bne Gamalielenꞌ. Bde naꞌ, goxh akeꞌ postl kaꞌ, naꞌ bdintat akeꞌ leakeꞌ, naꞌll bllon akeꞌ bill wsed akreꞌ beꞌnn xtiꞌll Jesucristonꞌ, naꞌll basán akeꞌ leakeꞌ. b\='Zan chaꞌ naken ke Dios, kere da soere yelanren, lewiayaꞌnn ke gonzre tilrenre Dios. [5&Naꞌllenꞌ ni llniaꞌ reꞌ, waljé beꞌnn ki, bibi gon akereꞌ. Chaꞌ danꞌ llon akeꞌn naken ke lwellj beꞌnnachllo, to wrazzen yeranen. CZ%Bixha gok da yobre blloj beꞌnnenꞌ re Judas, beꞌnn Galilea, kanꞌ bllia beꞌnn yiche, naꞌ beꞌnn zan bnao leꞌe, leskaꞌ goteꞌ, naꞌ bayaslas beꞌnn kaꞌ bnao leꞌen. Y$Lelljadinraꞌll ka ben beꞌnnenꞌ re Teudas kanaꞌ, bneꞌe nakeꞌ to beꞌnn zaꞌke, naꞌ tap gayoa (400) beꞌnn bzenay keꞌe. Bixha kat bet akseꞌ leꞌe, naꞌll beꞌnn kaꞌ bnao leꞌen bayaslas akeꞌ, naꞌ kaꞌ gok barán akeꞌ. `X9#Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ, beꞌnn Israel, lewiachek akre gonre ke beꞌnn ki. W "Radj beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, ren to beꞌnn fariseo re Gamaliel, naꞌ llroeꞌ llsedreꞌ ley danꞌ bzoj da Moisés, naꞌ le llap beꞌnn kaꞌ leꞌe baraꞌnne. Bzolleꞌe naꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ, bachach akeꞌ postl kaꞌ choll koꞌllre. zVm!Ka llen akreꞌ kanꞌ ne postl kaꞌ, to llakllaꞌa akeꞌ kwis, to lleꞌn akreꞌ got akeꞌ leakeꞌ. {Uo Netoꞌ nnézetoꞌ kanꞌ ben Diosenꞌ, naꞌ lloeꞌtoꞌ diꞌll keꞌen, naꞌ lekze Spíritu ke Diosenꞌ lloeꞌn diꞌll lo raꞌlldaꞌotoꞌn, le Diosenꞌ bseꞌleꞌ Spíritu keꞌen lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn llzenay keꞌe. TNaꞌ Diosenꞌ ba beꞌe Jesúsenꞌ doxhen yel baraꞌnn keꞌen, naꞌ ba bazieꞌ Leꞌe raweꞌ, nench nnebieꞌ, naꞌ yesreꞌe lliꞌo beꞌnn Israel. Naꞌ kone Leꞌen yeziꞌxhen Diosenꞌ ke da xhinnjenꞌ benllo, chaꞌ lliꞌo wayátello. nSUDios ke xozxtaꞌollo kaꞌ baliseꞌ Jesúsenꞌ, beꞌnnenꞌ betre bdaꞌre leꞌ yay cruzenꞌ. R#Naꞌll Pedronꞌ ren postl kaꞌ yelaꞌ, lle akeꞌ beꞌnn kaꞌ: —Nakllen lliarao wzenaytoꞌ ke Diosenꞌ kerke ke beꞌnnach. ?Qw—¿Kere golltetoꞌ reꞌ, bill wroeꞌre xtiꞌll beꞌnnenꞌ? Naꞌ yezikre llonre, doxhen Jerusalén naꞌ, ba bzénere xtiꞌlleꞌn, naꞌ lltóbere netoꞌ bettoeꞌ. qP[Ka ballín akeꞌ rao beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌll beꞌnnenꞌ nak bxoz brao lleꞌe postl kaꞌ: WO'Naꞌll beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌon ren xan akeꞌ naꞌ, jakeꞌ jaxhiꞌi akeꞌ leakeꞌ, naꞌ kone diꞌll wen zancheꞌe akeꞌ leakeꞌ, le lleb akeꞌ wchekw beꞌnn yell kaꞌ leakeꞌ yej. N9Bixha le bllinte to beꞌnn, lleꞌe leakeꞌ: —Beꞌnn kaꞌ broꞌre rill yanꞌ, ba ze akteꞌ da yobre yodaꞌon llroeꞌ akreꞌ beꞌnn yell. IM Beꞌnnenꞌ nak bxoz brao, naꞌ beꞌnnenꞌ nak xan beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌon, naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, ka ben akreꞌ kaꞌ, llayón akeꞌ xhbab akre wayoll ke danꞌ llaken. 'LGlle akeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ: —Neyjchochte rill yanꞌ, naꞌ llaꞌa akteꞌ llap akeꞌn, bixha ke bsarjtoꞌn naꞌ, ker no beꞌnn kaꞌ da nne. ~~!}|{zsyyCxxRw]vuuMtssqrreqq}q+pp&onngmmVlk3j`ii7hhNg)fee6d6cFbb#a`_^^|]]\ [xZZY:XzWW VV)UcTTOSS[SRQPPTONN LKJCIHH=G{FEECCB$AA@A?S>`=eU# 3Naꞌll postl kaꞌ balloj akeꞌ yellenꞌ, babib akteꞌ no bichte bllia niaꞌ akeꞌ, nench bayakbeꞌe beꞌnn kaꞌ krerenꞌ ben akeꞌ. Naꞌ bazaꞌa akeꞌ ballín akteꞌ yellenꞌ re Iconio. _7 2Bixha beꞌnn Israel kaꞌ, bkoꞌyel akreꞌ bal noꞌr brao kaꞌ, nench ben akeꞌ txhen koxchis kaꞌ, naꞌ bzorao bdilrén akeꞌ Pablonꞌ ren Bernabénꞌ, ben akteꞌ gan babej akeꞌ leakeꞌ yellenꞌ. b= 1Kaꞌ gok, doxhen ganꞌ nziꞌi Pisidia, bnnez akreꞌ xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ. q[ 0Naꞌll beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, ka ben akreꞌ kaꞌ, llawé akreꞌ kwis, naꞌ ne akeꞌ wen kwis nak xtiꞌll Xanllo. Naꞌ byejleꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ gaꞌt yel nban zejlikane ke akeꞌ. ~u /Le kaꞌkzenꞌ bne Xantoꞌ Diosenꞌ golleꞌ netoꞌ:Ni nzoaꞌ rweꞌ gakoꞌ beniꞌ ke beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel,
nench beꞌnn kaꞌ llaꞌa doxhen yellrio, gakbeꞌe akreꞌ wak yerá akeꞌ rao da xhinnj ke akeꞌn.  .Bixha Pablonꞌ ren Bernabénꞌ bi lleb akeꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌllenꞌ, naꞌ lle akeꞌ beꞌnn kaꞌ: —Ba bentoꞌ bien ba bzejnieꞌtoꞌ zgaꞌtek reꞌ beꞌnn Israel xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ ka nak ll-llon yichjraꞌlldaꞌore, bi lloꞌraꞌllre xtiꞌlleꞌ danꞌ nsaꞌa yel nban zejlikane, naꞌ wayejlltoꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. G -Bixha beꞌnn Israel kaꞌ, ka breꞌe akreꞌ beꞌnn zan kaꞌ, baxhéꞌ akreꞌ postl kaꞌ, naꞌ ka nne Pablonꞌ, llalliꞌi akteꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ llaꞌdyiꞌ akeꞌ leꞌe. ta ,Bixha ka bazó xhman lla nbaꞌnne, yeolol kaze beꞌnn yell badop bzenay akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. _7 +Ka ballach akeꞌn, beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ leskaꞌ beꞌnn kaꞌ ba nao llon kanꞌ ne ley ke beꞌnn Israel kaꞌ, bnao akeꞌ Pablonꞌ ren Bernabénꞌ. Naꞌ basyoll Pablonꞌ ren Bernabénꞌ broeꞌ akreꞌ leakeꞌ, naꞌ goll akeꞌ leakeꞌ seteze se akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ Dios, beꞌnnenꞌ nllieꞌ lliꞌo. ^5 *Ka balloj Pablonꞌ ren beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ lo yodaꞌon, beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel goꞌtyoe akreꞌ leakeꞌ, nench kat wazó xhman naꞌ, lljakeꞌ da yobre lljazejnieꞌ akreꞌ leakeꞌ. N  )Lewayón xhbab beꞌnn lltitje,Legón yel wan, naꞌ lewxhonnje.Nadaꞌ Dios gonaꞌ to da yebánere chak nbanre,
naꞌ laꞌkze weꞌrén akteꞌ reꞌ diꞌll, ni ke chejleꞌzre. m S (Lewiá, ke gak keré kanꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, ganꞌ nen: = s 'Ka nak ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bi llzoen yelanen da xhinnj kellonꞌ, zan Jesucristonꞌ Leꞌen yenit yelaneꞌ da xhinnj kellonꞌ, chaꞌ lliꞌo wxenraꞌll-lloeꞌ. > u &Naꞌ llayaꞌl nnézere, beꞌnn biꞌchaꞌ, Jesucristonꞌ beꞌnnenꞌ lloeꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn, Leꞌe yeziꞌxheneꞌ ke yeolol beꞌnne chaꞌ gonliraꞌll akeꞌ Leꞌe. N  %Zan ka nak beꞌnnenꞌ basbán Diosenꞌ, bi goꞌll xpeꞌreꞌn. K $Da li naken, Davidenꞌ bzoeꞌ gokreneꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ kon ka broeꞌ Diosenꞌ leꞌe. Bde naꞌ, goteꞌ jayeneꞌ txhen xozxtaꞌollo kaꞌ ba got, naꞌ goꞌll xpeꞌr Davidenꞌ.   #Ke len naꞌ leskaꞌ ne leꞌ yich ke to salmo yobre: “Bi weꞌo latj goꞌll xpeꞌraꞌn, nadaꞌ nakaꞌ rallnaꞌo.” *M "Danꞌ basbaneꞌ Jesúsenꞌ, bill weꞌe latj gateꞌ da yobre, leskaꞌ nen: “Naꞌ gonnaꞌ rweꞌ yel nak laꞌye danꞌ bchebaꞌ waꞌa Davidenꞌ.” y !Lliꞌo nakllo xhiꞌnn dialla ke akeꞌ, naꞌ lliꞌo llreꞌllo ba llon Diosenꞌ ka danꞌ golleꞌ leakeꞌn, danꞌ basbaneꞌ Jesúsenꞌ. Kanꞌ nyojkze salmo wllopenꞌ nen: “Xhiꞌnnkzaꞌ rweꞌ, nadaꞌ gonnaꞌ rweꞌ yel nban.” )K ’Naꞌ nnaꞌ netoꞌ leskaꞌ llyixjweꞌtoꞌ reꞌ kanꞌ nak Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ, diꞌll danꞌ bcheb Diosenꞌ ren xozxtaꞌollo kaꞌ. gG Naꞌ broeꞌraweꞌ beꞌnn kaꞌ ben Leꞌe txhen kanꞌ bzeꞌe Galileanꞌ bllinteꞌ Jerusalén naꞌ, zan lla bdareneꞌ leakeꞌ kanꞌ babaneꞌn. Naꞌ leakeꞌn lloeꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ rao beꞌnn yell. D Bixha Diosenꞌ basbaneꞌ Leꞌe radj beꞌnn wat kaꞌ. =s Gok kaꞌ nench gok doxhen kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ gak ke Jesúsenꞌ. Naꞌ bayoll goteꞌ naꞌ, baletj akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌ bkwaꞌch akeꞌ Leꞌe. xi Llwia akteꞌ bibi da xhinnj beneꞌ nench gateꞌ, naꞌ goll akseꞌ Pilatonꞌ llayaꞌl gat beꞌnnenꞌ. + Ka nak beꞌnn kaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ leakeꞌ, bi bayakbeꞌe akreꞌ chaꞌ Diosenꞌ bseꞌl Jesúsenꞌ, naꞌ ni ke llejnieꞌ akzreꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, laꞌkze llaꞌa akeꞌ llol akeꞌn yeo lla nbaꞌnne. Naꞌ kaꞌ gok bzoa lloaꞌ xtiꞌll Diosenꞌ ka nak bchoybiaꞌ akeꞌ llayaꞌl gat Jesúsenꞌ. C~ ’Beꞌnn biꞌche, nakllo xhiꞌnn dialla da Abraham, naꞌ notezre llapre Diosenꞌ baraꞌnne, ke lliꞌon ba bseꞌl Diosenꞌ lloaꞌ xtiꞌlleꞌ danꞌ nsaꞌa yel wasrá. g}G Ka ba zo rez wayoll xchin Juan naꞌ, bneꞌe: “Beꞌnnenꞌ bexhrenꞌ kere nadaꞌ, za zaꞌa to beꞌnn zaꞌkll ka nadaꞌ, bi zaꞌkaꞌ nadaꞌ ka Leꞌe, ni da wadechaꞌwaꞌ xhereꞌn nieꞌ, bi zaꞌkaꞌ.” "|= Ka zayedtere Jesúsenꞌ, Juan naꞌ bdixjweꞌreꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, llayaꞌl wayat akreꞌ ke da xhinnjenꞌ non akeꞌ, naꞌ choa akeꞌ nis. {w Naꞌ rao dialla ke rey David naꞌ, gorj Jesús beꞌnnenꞌ yesrá lliꞌo beꞌnn Israel, kanꞌ bcheb Diosenꞌ. `z9 Kat bllin lla bkwas Diosenꞌ Saúlenꞌ kaꞌle, naꞌ brejeꞌ David gokeꞌ rey, naꞌ bne Diosenꞌ ke Davidenꞌ: “David xhiꞌnn Isaínꞌ, leꞌe lloꞌraꞌllaꞌ, leꞌe goneꞌ danꞌ lleꞌnraꞌn.” Zy- Naꞌll bnnab akeꞌ so rey beꞌnn bnebiaꞌ leakeꞌ, naꞌ Diosenꞌ brejeꞌ beꞌnnenꞌ re Saúl, nench gokeꞌ rey choa iz. Saúlenꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Cis, naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn dialla ke Benjamín. ^x5 ’Naꞌ rao tap gayoa chiyon (450) iz, Diosenꞌ brejeꞌ beꞌnn ben yel koxchis ke akeꞌ, nench bnebieꞌ leakeꞌ, ka gok bllinte lla bzo beꞌnnenꞌ re Samuel, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ. |wq Diosenꞌ banit balaneꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa gall yellrio kaꞌ, nench beꞌe yellrionꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ. `v9 Diosenꞌ gokxhenreꞌ kanꞌ ben akeꞌ bllaꞌa akeꞌ latj dachenꞌ choa (40) iz. u7 Dios beꞌnnenꞌ lloeꞌraollo lliꞌo beꞌnn Israel, brejeꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ, beneꞌ leakeꞌ to yell xhen kanꞌ bllaꞌa akeꞌ gok akeꞌ beꞌnn ziꞌt ganꞌ nziꞌi Egiptonꞌ. Naꞌ Diosenꞌ broeꞌreꞌ yel wak keꞌen ka nak bachacheꞌ leakeꞌ Egiptonꞌ. Nt Naꞌll bzollaꞌa Pablonꞌ, beneꞌ sen ren taꞌkeꞌn, nench bzo akeꞌ lli, naꞌ bneꞌe: —Reꞌ, beꞌnn Israel, naꞌ notezre llapre Diosenꞌ baraꞌnne lewzenay kanꞌ niaꞌ ni. =ss Ka bayoll bel beꞌnn kaꞌ yich ganꞌ llia ley, danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, naꞌll beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ lo yodaꞌon, bseꞌl akeꞌ beꞌnn, jell akeꞌ Pablonꞌ ren Bernabénꞌ: —Beꞌnn biꞌch ake, chaꞌ bi diꞌll de weꞌrenre beꞌnn ki wak nnere nnaꞌ. Cr To bde akzeꞌ Pergenꞌ, bllin akteꞌ yellenꞌ nziꞌi Antioquía ga nbane Pisidia. Ka bllin to lla nbaꞌnne, naꞌ jakeꞌ yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ jacheꞌ akeꞌ. uqc Naꞌll Pablonꞌ ren beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ, bazaꞌa akeꞌ yellenꞌ re Pafos, byoꞌ akeꞌ barco bllin akteꞌ yellenꞌ nziꞌi Perge ganꞌ nbane Panfilia. Gannaꞌ bsanraꞌll Juan Marcos leakeꞌ, zayejeꞌ Jerusalén. Gp Ka breꞌe beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn kanꞌ goken naꞌ byejleꞌ, llabanreꞌ kwis kanꞌ nak xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ. Pablonꞌ ren Bernabénꞌ jakeꞌ Antioquía ga nbane Pisidia Eo Naꞌ nnaꞌ Xantoꞌ Diosenꞌ wsaꞌkzieꞌ rweꞌ, wcholoꞌ to chiꞌi bi reꞌroꞌ beniꞌ. Le bcholte beꞌnnenꞌ, bxhoa bej raweꞌ, naꞌ deꞌe llganeꞌ no goꞌx taꞌkeꞌ. wng Naꞌll lleꞌe leꞌe: —Beꞌnn wxhiyeꞌe, beꞌnn wen da xhinnj, xhiꞌnn daxiꞌo bi lloꞌraꞌlloꞌ da nak da wen. ¿Bat wsanoꞌ bill gonchixroꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ, nench bi nnao akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ? my Naꞌll Saulonꞌ, lekze leꞌen re Pablonꞌ, ka nak yoeꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, bwiachicheꞌ beꞌnn wallaꞌan. =ls Naꞌ Barjesúsenꞌ, lekze nsiꞌi akeꞌ leꞌe Elimas, (diꞌll griego lleꞌnen nen beꞌnn wallaꞌa), ll-lloneꞌ wzenay beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn bi lloeꞌ latj chejleꞌ. 8ki Zoteze zoreneꞌ to beꞌnn wnebiaꞌ, to beꞌnn siꞌn re Sergio Paulo. Naꞌ beꞌnnenꞌ goxheꞌ Bernabénꞌ ren Saulonꞌ, lleꞌnreꞌ wzenayeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. j Naꞌ kaꞌ bde akeꞌ doxhen yellrionꞌ lliꞌ radj nisenꞌ, bllin akteꞌ yellenꞌ nziꞌi Pafos. Gannaꞌ jadiꞌ akreꞌ to beꞌnn Israel beꞌnn wallaꞌa re Barjesús, naꞌ ziyeꞌe beꞌnn kaꞌ neꞌe nakeꞌ beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios. Qi Ka bllin akeꞌ yellenꞌ nziꞌi Salamina, bzorao lljakeꞌ yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ lloeꞌrén akeꞌ leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Naꞌ nao Juan Marcos naꞌ llakreneꞌ leakeꞌ. Hh  Spíritu ke Diosenꞌ bseꞌlen Bernabénꞌ ren Saulonꞌ yellenꞌ re Seleucia, gannaꞌ byoꞌ akeꞌ barco bllin akteꞌ to yellrio, da lliꞌ radj nisdaꞌo ganꞌ nziꞌi Chipre. pgY Naꞌll bayoll ben akeꞌ was naꞌ, balwill akeꞌ Diosenꞌ, naꞌ bxoa taꞌk akeꞌ yichj Bernabénꞌ ren Saulonꞌ, naꞌll bsaꞌa akeꞌ leakeꞌ. Postl kaꞌ bdixjweꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ yellenꞌ re Chipre [f/ To lla ka non akeꞌ was, naꞌ lloeꞌrao akeꞌ Dios, naꞌ llalwill akeꞌ Leꞌe, naꞌ bnne Spíritu keꞌen llen leakeꞌ: —Lekwej Bernabénꞌ ren Saulonꞌ, le ba bayaxh akeꞌ gon akeꞌ xchinaꞌ. de C Radj beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa yellenꞌ nziꞌi Antioquíanꞌ, zjarén beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kon ka llzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ leakeꞌ. Naꞌ zjarén beꞌnn llak llroeꞌ llsede xtiꞌll Diosenꞌ, ki re bal akeꞌ: Bernabé, naꞌ Simón (beꞌnnenꞌ nsiꞌi akeꞌ Beꞌnn Gasj), Lucio beꞌnn Cirene, naꞌ Manaén (beꞌnn blliꞌorén Herodesenꞌ txhen, beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ Galileanꞌ), naꞌ Saulo. Ld Bernabé ren Saulonꞌ, bayoll bi danꞌ ben akeꞌ Jerusalén naꞌ, naꞌ bazaꞌa akeꞌ zayej akeꞌ yellenꞌ nziꞌi Antioquíanꞌ, ncheꞌe akteꞌ beꞌnnenꞌ re Juan Marcos.ocW Zan ka nak xtiꞌll Xanllonꞌ, zejzell goslasen, naꞌ gateze ba lloeꞌ akeꞌ xtiꞌlleꞌn. lbQ Rawe llak kaꞌn, to angl ke Xanllo Dios beneꞌ nench Herodes naꞌ, biaꞌzeꞌ to yillweꞌ, le bi beꞌraweꞌ Dios, beꞌe latj beꞌrao beꞌnn kaꞌ leꞌe. Naꞌ goteꞌ, naꞌ bdao bel daꞌo kaꞌ xpeꞌreꞌn. ay Ka bayoll broeꞌ lban naꞌ, besiaꞌ beꞌnn kaꞌ bne akeꞌ: —¡Kere beꞌnnachenꞌ bnne, Dioskzenꞌ ba bnne! n`U Herodes naꞌ bzoeꞌ to lla lljak beꞌnn kaꞌ raweꞌn. Ka bllin llanꞌ, Herodes gokeꞌ xharaꞌneꞌ da chaꞌo, naꞌ bllieꞌ ganꞌ lloneꞌ yel koxchis, naꞌ broeꞌ lban rao beꞌnn Tiro, naꞌ beꞌnn Sidón kaꞌ. 0_Y Rey Herodes naꞌ, llaklleꞌe beꞌnn yell kaꞌ nziꞌi Tiro, naꞌ Sidón. Naꞌll beꞌnn kaꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll lljakeꞌ raweꞌn, naꞌ beꞌrén akeꞌ to beꞌnne diꞌll, beꞌnn nak rallnaꞌa ganꞌ nbane Herodes, beꞌnn re Blasto. Beꞌe akeꞌ leꞌe mell nench wdieꞌ xtiꞌll akeꞌ, naꞌ bnnabeꞌ yeniꞌt akeꞌ wen ren reyenꞌ, le yallj akreꞌ da yeꞌj gao akeꞌ ganꞌ nbane Herodes. ^ Naꞌll Herodes naꞌ, bseꞌleꞌ beꞌnne bayirj akeꞌ Pedronꞌ, naꞌ bi ballel akreꞌ leꞌe, naꞌll bnnabyollreꞌ wakaꞌa ya kaꞌ, akre gok ballojeꞌ, naꞌ wakaꞌa ya kaꞌ bibi gokse nne akeꞌ. Naꞌ bchoybieꞌ bet akeꞌ wakaꞌa ya kaꞌ gop rill yanꞌ. Naꞌll bzaꞌa Herodesenꞌ Judeanꞌ, naꞌ byejeꞌ jasoeꞌ yellenꞌ re Cesarea. Ka gok got Herodes z]m Bixha ka byeniꞌ, da xhen gokllejlaꞌll wakaꞌa ya kaꞌ, ke nak nollno Pedronꞌ yoꞌ lo rill yanꞌ. 6\e Naꞌll Pedronꞌ beneꞌ sen ren taꞌkeꞌ nench bzo akeꞌ lli, naꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll kanꞌ gok babej Xanllonꞌ leꞌe rill yanꞌ, leskaꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lechixjweꞌ Jacobonꞌ, naꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ yelaꞌ kanꞌ ba goken. Naꞌll ballojeꞌ zayejeꞌ ga yobre. [ Naꞌll Pedronꞌ zekzeꞌ llnneꞌe lloaꞌ yoꞌn, naꞌll jasarj akeꞌ. Ka breꞌe akreꞌ leꞌen, llabán akreꞌ kwis. CZ Naꞌll lle beꞌnn kaꞌ bi noꞌrenꞌ: —¿Binꞌ ba llakroꞌ? Naꞌ zekzbeꞌ llebeꞌ leakeꞌ, Pedro naꞌn ze gannaꞌ. Naꞌll bne akeꞌ: —¿Kere angl ke Pedro naꞌn lla? +YO Ka bayombiaꞌbeꞌ chiꞌi Pedronꞌ, bawebeꞌ kwis, naꞌ bi bsarjbeꞌ, zayejdobeꞌ jatixjweꞌbeꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ, ba ze Pedronꞌ lloaꞌ yoꞌn. cX? Ka bnne Pedronꞌ leꞌ zaguan naꞌ, byejdo to bi noꞌr re Rode jawiabeꞌ nonꞌ nne. W Llontezeꞌ xhbab kanꞌ goken, ballinteꞌ rill María xhnaꞌ Juan Marcos, naꞌ llaꞌa beꞌnn zan llalwill akeꞌ Dios. (VI Kanaꞌll gokbeꞌe Pedronꞌ da likzenꞌ ballojeꞌ rill yanꞌ, naꞌll bneꞌe: —Nnaꞌll llreꞌraꞌ da likzenꞌ bseꞌl Diosenꞌ angl keꞌen, nench basreꞌe nadaꞌ rao naꞌa Herodes naꞌ, naꞌ rao yeolol da kaꞌ lleꞌne beꞌnn Israel kaꞌ gon akreꞌ nadaꞌ. 6Ue Badé akteꞌ ganꞌ llaꞌa to kwen wakaꞌa ya kaꞌ, naꞌll badé akeꞌ ga llaꞌa beꞌnn wllope kaꞌ. Kat ballín akteꞌ ga zo reyj de ya danꞌ llwia tnezre, to wrazzen byarjen, naꞌ balloj akeꞌ. Bzaꞌa akeꞌ ye raꞌt, naꞌll bazaꞌa anglenꞌ, naꞌ bakwaꞌnneꞌ Pedronꞌ toze. 7Tg Naꞌ balloj anglenꞌ, naꞌ zanao Pedronꞌ, naꞌ bi llakbeꞌreꞌ chaꞌ da linꞌ llabej anglenꞌ leꞌe rill yanꞌ, kon llakreꞌ chaꞌ llreꞌdaꞌozreꞌn. )SK Naꞌll lle anglenꞌ leꞌe: —Bachej leꞌon, naꞌ barejdo xheroꞌn. Naꞌll bayoll naꞌ, lleꞌe leꞌe: —Balleldo xhalleroꞌn, naꞌ banao nadaꞌ. kRO Kat bllinkze to angl ke Xanllo Dios lo rill yanꞌ, to beniꞌ xhen goꞌte, naꞌ anglenꞌ jataneꞌ Pedronꞌ basbaneꞌ leꞌe, lleꞌe leꞌe: —¡Sete byase! Ka bneꞌe kaꞌn, le ballojte gden kaꞌ taꞌk Pedronꞌ. wQg Bixha tlleꞌle naꞌ, ka wxere llwia Herodesenꞌ kwejeꞌ Pedronꞌ. Naꞌ Pedronꞌ deꞌe taseꞌ radj chop wakaꞌa ya, naꞌ nllej taꞌkeꞌn chop gden, naꞌ llaꞌte ye to kwen wakaꞌa ya, llap akeꞌ lloaꞌ rill yanꞌ. oPW Bixha chak yoꞌ Pedronꞌ rill yanꞌ, naꞌ llaꞌa wakaꞌa ya kaꞌ llap akeꞌ leꞌe, naꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, llaral llalwill akeꞌ Diosenꞌ gakreneꞌ Pedronꞌ. Ka gok balloj Pedronꞌ rill ya jOM Herodes naꞌ, broeꞌ Pedronꞌ rill ya, naꞌ bseꞌleꞌ tap kwen wakaꞌa ya, beꞌnn nak tap wej, nench bdap akeꞌ rill yanꞌ. Llakreꞌ ka te lnni naꞌ, kwejeꞌ leꞌe rao beꞌnn yell, goneꞌ yel koxchis keꞌe. WN' Gokbeꞌe Herodesenꞌ bayoꞌraꞌll beꞌnn Israel kaꞌ kanꞌ beneꞌn, naꞌll bseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ, beꞌx akeꞌ Pedronꞌ rao lnninꞌ, katenꞌ llao akeꞌ yet xtir danꞌ bi nchix kwa binn. rM] Naꞌ bchoybieꞌ bet akeꞌ Jacobo, bchoy akeꞌ yeneꞌ, beꞌnnenꞌ nak beꞌnn biꞌch Juan naꞌ. L  Leskaꞌ kanaꞌ bchoybiaꞌ rey Herodes, beꞌx akeꞌ bal beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, nench wsaꞌkzieꞌ leakeꞌ. XK) Naꞌ ka bayoll bdopen naꞌ, bseꞌl akeꞌ Bernabénꞌ ren Saulonꞌ jwaꞌa akeꞌ mellenꞌ rao beꞌnn gor brao kaꞌ, nak rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa Judeanꞌ.WJ' Naꞌ beꞌnn Antioquía kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, beꞌe akeꞌ diꞌll gakrén akeꞌ beꞌnn lwellj akeꞌ kaꞌ llaꞌa yell kaꞌ do ganꞌ nziꞌi Judea, kon ka yezaꞌraꞌll toto akeꞌ. Ka gok kaꞌ, bal beꞌnn kaꞌ llaꞌa Jerusalén, beꞌnn kaꞌ lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kon ka llzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ leakeꞌ, naꞌ byej akeꞌ Antioquíanꞌ. G  To iz bzo akeꞌ Antioquíanꞌ, ben akeꞌ txhen beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ beꞌnn zan broeꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Antioquía naꞌ bsiꞌi akeꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Xanllonꞌ, Cristiano da nelle. F Naꞌtell byej Bernabénꞌ yellenꞌ re Tarso jadirjeꞌ Saulonꞌ, ka balleleꞌ leꞌen, bcheꞌe leꞌe Antioquíanꞌ. >Eu Ka nak Bernabénꞌ nakeꞌ to beꞌnn wen kwis, naꞌ yoꞌyaꞌnneꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, naꞌ le nxenraꞌlleꞌ Dios, naꞌll yezikre beꞌnn zanll bxenraꞌll Xanllonꞌ. +DO Ka bllin Bernabénꞌ, breꞌreꞌ kanꞌ llakrén Diosenꞌ leakeꞌ bawereꞌ kwis, naꞌ golleꞌ leakeꞌ do yichj do raꞌll akeꞌ nnao akeꞌ Xanllonꞌ. CC Naꞌ beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ, ben akreꞌ kanꞌ llaken, naꞌ bseꞌl akeꞌ beꞌnnenꞌ re Bernabé Antioquía naꞌ. B Naꞌ yel wak ke Xanllonꞌ zerenen leakeꞌ. Naꞌ beꞌnn zan llsanraꞌll da nao akeꞌ, naꞌ baxenraꞌll akeꞌ Xanllonꞌ. QA Naꞌ bal beꞌnn yellenꞌ nziꞌi Chipre, naꞌ beꞌnn Cirene bllin akeꞌ Antioquía, naꞌ bzorao llroeꞌ akreꞌ Diꞌll Wen ke Xanllo Jesucristonꞌ, ren beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. @{ Beꞌnn kaꞌ bxhonnj goslas kanꞌ bde bet akeꞌ Esteban naꞌ, bal akeꞌ bllin akteꞌ ganꞌ nziꞌi Fenicia, naꞌ yell kaꞌ zjalliꞌ to yellrio da lliꞌ lo nisdaꞌo ganꞌ nziꞌi Chipre, naꞌ yellenꞌ re Antioquía ganꞌ nbane Siria. Naꞌ bi lloeꞌrén akeꞌ no beꞌnn yobre xtiꞌll Diosenꞌ, zre beꞌnn Israel kaꞌze lloeꞌrén akeꞌ diꞌlle. l?Q Ka bayoll ben akreꞌ kanꞌ bne Pedronꞌ, bzo akeꞌ llize naꞌ beꞌrao akeꞌ Dios, bne akeꞌ: —¿Bixha ren beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israelenꞌ, ba lloeꞌ Diosenꞌ latj yeyat akreꞌ nench yeziꞌxheneꞌ ke akeꞌ, naꞌ weꞌe yel nban zejlikane ke akeꞌn chaꞌ? Beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ yellenꞌ re Antioquía :>m Chaꞌ kwin Diosenꞌ ba beꞌe leakeꞌ Spíritu keꞌen kanꞌ benneꞌn lliꞌo nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ, ¿noxha nakaꞌ nadaꞌn yepaꞌ Diosenꞌ bi goneꞌ kaꞌ? T=! Naꞌ jadinraꞌllaꞌ xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ, kanꞌ bneꞌe: “Da li Juan naꞌ bchoeꞌ beꞌnn kaꞌ nis, zan to da zaꞌkll gak keré yedsó Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌore.” -<S Naꞌ ka bzorawaꞌ lloeꞌrén akeꞌ diꞌllenꞌ, Spíritu ke Diosenꞌ byoꞌn yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, kanꞌ byoꞌn lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ kanaꞌ. ;+ Beꞌnn naꞌ weꞌreneꞌ rweꞌ xtiꞌll Diosenꞌ akre gonoꞌ, nench yeraꞌo rao da xhinnjenꞌ ren beꞌnn llaꞌa lo yoꞌ rilloꞌ.” O: Cornelionꞌ beꞌreneꞌ netoꞌ diꞌll ka gok broeꞌrao to anglenꞌ leꞌe, naꞌ goll anglenꞌ leꞌe: “Bseꞌl beꞌnn lljakeꞌ Jope, naꞌ lljaxiꞌi akeꞌ to beꞌnn re Simón Pedro. _97 Naꞌll Spíritu ke Diosenꞌ gollen nadaꞌ llayaꞌl chaꞌrén akeꞌ, naꞌ bi gakganraꞌ. Naꞌ bzaꞌrente beꞌnn biꞌchllo ki xope, bllintetoꞌ rill to beꞌnn re Cornelio, naꞌ byoꞌtoꞌ rilleꞌn. o8W Nnaꞌ llakte kaꞌn, le braꞌte chonn beꞌnn ganꞌ zoaꞌn, beꞌnn zaꞌk yellenꞌ re Cesarea. ?7y Chonn ras gok kaꞌ, naꞌll bayep xchan naꞌ yebá. h6I Naꞌll bneꞌe da yobre, lleꞌe nadaꞌ: “Da ba bayib Dios, bill nneꞌo nakllen zban.” 5 Naꞌll balliaꞌ xtiꞌlleꞌn: “Kaꞌa, Xanaꞌ, bi nna gawaꞌ ba zban kaꞌ, nllon leyenꞌ gaotoꞌ ka ba kaꞌ.” o4W Naꞌ benraꞌ bne Diosenꞌ lleꞌe nadaꞌ: “Bzollaꞌa Pedro, bet ba ki, naꞌ bdao akbaꞌ.” 35 Naꞌ bwiayaꞌnnaꞌ bixhanꞌ llaꞌa loenꞌ, naꞌ breꞌraꞌ llaꞌa bayiꞌx ba llia tap niaꞌnaꞌa, ba llxhob leꞌe, naꞌ ba llia xire. B2} —Chak zoaꞌ yellenꞌ re Jope, ka llalwillaꞌ Diosenꞌ breꞌdaꞌoraꞌ, breꞌraꞌ to xchan xhen nllejten dapte xhiꞌne, lletjen yebá, naꞌ zaꞌn ganꞌ ziaꞌ naꞌ. j1M Naꞌll beꞌrén Pedronꞌ leakeꞌ diꞌll kwasro doxhen kanꞌ goken, lleꞌe leakeꞌ: 0 lle akeꞌ leꞌe: —¿Bixchen jachoꞌzoꞌ rill beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, naꞌ jataorén akteꞌweꞌ txhen? / Ka ballín Pedronꞌ Jerusalén naꞌ, beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ, bdil akeꞌ leꞌe, M.  Postl kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa do ganꞌ nziꞌi Judeanꞌ, bnnez akreꞌ ke nak beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, ba bxhiꞌi akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. <-q 0Naꞌ golleꞌ leakeꞌ choa akeꞌ nis, le ba nxenraꞌll akeꞌ Jesucristonꞌ. Bde naꞌ goꞌtyoe akreꞌ Pedronꞌ, nench goꞌyreneꞌ leakeꞌ ye chop chonn lla.F, /Naꞌll bne Pedronꞌ: —Bibi de wllon choa beꞌnn ki nis nnaꞌ, ka nak Spíritu ke Diosenꞌ ba byoꞌn lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, kanꞌ ba byoꞌn lo yichjraꞌlldaꞌo lliꞌo. +! .Gokbeꞌe akreꞌ kanꞌ bxhiꞌi beꞌnn kaꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, le bzoraote lloeꞌrao akeꞌ Dios, llnne akeꞌ to diꞌll yobre. X*) -Beꞌnn Israel kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ, beꞌnn kaꞌ bnao Pedronꞌ, llabán akreꞌ kwis ka nak rente beꞌnn bi zjanak beꞌnn Israel, ba byoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. ) ,Nna lloeꞌte Pedronꞌ diꞌllenꞌ, kat byoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ llaꞌa llzenayenꞌ. x(i +Yeolol beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, beꞌe akeꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ, bne akeꞌ noteze chejleꞌ keꞌe, Dios naꞌ yeziꞌxheneꞌ ke akeꞌ. Ka gok byoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ '3 *Naꞌll ba bseꞌleꞌ netoꞌ chixjweꞌtoꞌ yeolol beꞌnne, ba brej Diosenꞌ Leꞌe goneꞌ yel koxchis ke beꞌnn ban, naꞌ beꞌnn ba got. R& )Kere broeꞌraweꞌ yeolol beꞌnnenꞌ, netoꞌ brejeꞌ da nellte nench weꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn broeꞌraweꞌ netoꞌ. Netoꞌ weꞌj bdaorentoeꞌ txhen, kanꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. e%C (Bixha Diosenꞌ basbaneꞌ Leꞌe bayónn lla, naꞌ beneꞌ nench broeꞌraweꞌ netoꞌ. T$! 'Naꞌ netoꞌ breꞌtoꞌ, naꞌ lloeꞌtoꞌ diꞌll ke da kaꞌ ben Jesúsenꞌ do Judea naꞌ Jerusalén, naꞌ breꞌtetoꞌ kanꞌ gok bet akeꞌ Leꞌe, bdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. p#Y &Nnézkzere, Dios naꞌn beꞌe Jesús beꞌnn Nazaretenꞌ yel wak, naꞌ beꞌe Leꞌe Spíritu keꞌen. Naꞌllenꞌ bda Jesúsenꞌ beneꞌ da wen, bayoneꞌ yeolol beꞌnn llsaꞌkziꞌ daxiꞌon, le Diosenꞌ bzorén Leꞌe. M" %Reꞌ nnézkzere ka danꞌ gok doxhen ganꞌ nziꞌi Judeanꞌ, danꞌ bzorao ganꞌ nziꞌi Galilea naꞌ, bde kanꞌ bdixjweꞌ Juan naꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ bchoeꞌ beꞌnn kaꞌ nis. !5 $Diosenꞌ bdixjweꞌreꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, wak wazorenllo Diosenꞌ wen, chaꞌ wxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ, le Leꞌen nak Xan yeolol-llo.   #Beꞌnn llaꞌa gateze yellrio, chaꞌ llap akeꞌ Diosenꞌ baraꞌnne, naꞌ llon akeꞌ da wen, lloꞌraꞌllkze Diosenꞌ leakeꞌ.   "Pedronꞌ bzorao lloeꞌ diꞌll, naꞌ bneꞌe: —Nnaꞌll ba byejnieꞌraꞌ ke Diosenꞌ bi llaleꞌe ke ke beꞌnne. lQ !Naꞌllenꞌ le bseꞌltiaꞌ beꞌnn kaꞌ badxiꞌi rweꞌn, naꞌ ba benoꞌ wen bedoꞌ. Ni llaꞌtoꞌ nnaꞌ, naꞌ lleꞌnetoꞌ wzenaytoꞌ binꞌ lleꞌne Diosenꞌ gontoꞌ. Diꞌll da beꞌe Pedronꞌ rill Cornelio |q Bseꞌl beꞌnn lljakeꞌ Jope, naꞌ lljaxiꞌi akeꞌ to beꞌnn re Simón Pedro, zoeꞌ rill beꞌnn re Simón, beꞌnn wazoꞌll yid. Zoeꞌ lloaꞌ nisdaꞌo. Naꞌ kate raꞌ Pedronꞌ rilloꞌ, naꞌll weꞌreneꞌ rweꞌ diꞌlle.” ! Naꞌ bneꞌe: “Cornelio, ba bzenay Diosenꞌ kanꞌ llalwilloeꞌn, naꞌ ba breꞌreꞌ kanꞌ llonoꞌ llakrenoꞌ beꞌnn yaꞌche. I  Naꞌll bne Cornelionꞌ: —Nnaꞌ llak tap lla, hor kite lladá chonne, nonaꞌ was, naꞌ llalwillaꞌ Dios, ka breꞌraꞌ to beꞌnn badseꞌe rawaꞌn llaktit xharaꞌneꞌn kwis.   Ke len naꞌ, kate braꞌ beꞌnn ki badxiꞌi akeꞌ nadaꞌn, le zaꞌtiaꞌ. Naꞌ lleꞌnraꞌ nnere bi ken goxhre nadaꞌ. !; Naꞌll Pedronꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ nnézere, ley ke netoꞌ beꞌnn Israel, ll-llonen choꞌtoꞌ lo yoꞌ rill beꞌnn bi nak beꞌnn Israel gon aktoeꞌ txhen, zan Diosenꞌ ba broeꞌreꞌ nadaꞌ gonaꞌ beꞌnn kaꞌ txhen, laꞌkze bi nak akeꞌ beꞌnn ketoꞌ. {o Nna lloeꞌrenteꞌ leꞌe diꞌllenꞌ, byoꞌ akeꞌ lo yoꞌn, naꞌ breꞌreꞌ beꞌnn zan ba llaꞌa. hI Pedronꞌ basolleꞌe leꞌe, naꞌ lleꞌe leꞌe: —Bazollaꞌa, lekze beꞌnnach nadaꞌ.  Ka bllin Pedronꞌ yoꞌn, le bllojdote Cornelionꞌ, jatileꞌ leꞌe, bcheꞌk xhibeꞌ gokraꞌlleꞌ weꞌraweꞌ Pedronꞌ. % Ballop lla bllin akeꞌ Cesareanꞌ. Cornelionꞌ ba llbexheꞌ leakeꞌ, ba btopeꞌ no biꞌch lwelljeꞌ, no beꞌnn nakeꞌ txhen. O Naꞌ broeꞌ leakeꞌ yoꞌ, naꞌ btas akeꞌ lleꞌ naꞌ. Bateyó byas Pedronꞌ zejreneꞌ beꞌnn kaꞌ, naꞌ ren ye bal beꞌnn nxenraꞌll Jesucristonꞌ, beꞌnn llaꞌa Jope naꞌ. uc Naꞌll bne beꞌnn kaꞌ: —To xan wakaꞌa ya kaꞌ re Cornelio bseꞌleꞌ netoꞌ, nakeꞌ to beꞌnn lloeꞌrao Dios, naꞌ yeolol beꞌnn Israel kaꞌ, lloeꞌ akeꞌ xtiꞌlleꞌ nakeꞌ beꞌnn wen. To angl ke Diosenꞌ broeꞌraweꞌ leꞌe, naꞌ golleꞌ leꞌe yedxiꞌtoꞌ rweꞌ chejoꞌ rilleꞌn, nench yeꞌweꞌ binꞌ llayaꞌl goneꞌ. &E Naꞌll bayetj Pedronꞌ, jatileꞌ beꞌnn kaꞌ bseꞌl Cornelionꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Nadaꞌn riaꞌ Simón Pedro, ¿bi ken llayirjre nadaꞌ? jM Lla bzollaꞌa, naꞌ bayetj, naꞌ byejrén akeꞌ, bi gakganroꞌ, nadkzaꞌn bseꞌl akeꞌ. 9 Naꞌ nna ze Pedronꞌ lloneꞌ xhbab ke danꞌ breꞌdaꞌoreꞌn, kat goll Spíritu ke Diosenꞌ leꞌe: —Rweꞌn llayirj beꞌnn ki chonne.  Ka bllin beꞌnn kaꞌ lloaꞌ yoꞌn, bnne akeꞌ zillje, llnnab akeꞌ chaꞌ gannaꞌn zo to beꞌnn re Simón Pedro. [/ Chak llon Pedronꞌ xhbab kwis, bi zejen danꞌ breꞌdaꞌoreꞌn, kat bllinkze beꞌnn kaꞌ bseꞌl Cornelionꞌ lloaꞌ yoꞌn, llnnab akeꞌ ganꞌ zo beꞌnnenꞌ re Simón, beꞌnn wazoꞌll yid naꞌ. V % Gokte chonn ras lleꞌe leꞌe kaꞌ, naꞌll bayep xchan naꞌ yebá. s _ Naꞌll bne Diosenꞌ da yobre, lleꞌe leꞌe: —To da ba bayib Dios, bi nneꞌo nakllen da zban.  Naꞌll Pedronꞌ lleꞌe Diosenꞌ: —Kaꞌa, Xanaꞌ, bi nna gawaꞌ ba zban kaꞌ, nllon leyenꞌ gaotoꞌ ka ba kaꞌ. O  Naꞌll benreꞌ bne Diosenꞌ: —Byas Pedro, bet ba ki naꞌ bdao. } s Naꞌ loe naꞌ llaꞌa yoꞌy kwen bayiꞌxe ba llia tap niaꞌnaꞌa, naꞌ ba llxhob leꞌ, naꞌ ba llia xire. eC Breꞌreꞌ byarj yebánꞌ, naꞌ breꞌreꞌ to xchan xhen, nllej toto xhiꞌne lletjen. mS Naꞌ doneꞌ kwis, naꞌ gokraꞌlleꞌ gaweꞌ. Chak llon akeꞌ da gaweꞌn, breꞌdaꞌoreꞌ. ) Bateyó ka ba zo rez llin beꞌnn kaꞌ Jopenꞌ, Pedronꞌ byepeꞌ yichjo ganꞌ zoeꞌn, nench balwilleꞌ Dios, llonen ka do wawill. s_ Naꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll kanꞌ goll anglenꞌ leꞌe, naꞌll bseꞌleꞌ leakeꞌ Jopenꞌ. F Ka bazaꞌa anglenꞌ, goxh Cornelionꞌ chop beꞌnn wen llin keꞌe, naꞌ goxhteꞌ ye to wakaꞌa ya, beꞌnn llakrén leꞌe, leskaꞌ wakaꞌa yanꞌ nxenraꞌlleꞌ Diosenꞌ. ) Zoeꞌ rill beꞌnn leskaꞌ reꞌe Simón, beꞌnn wazoꞌll yid, naꞌ zoeꞌ lloaꞌ nisdaꞌo, leꞌe yeꞌe rweꞌ da llayaꞌl gonoꞌ. q[ Naꞌ bseꞌl beꞌnn lljakeꞌ yellenꞌ re Jope, naꞌ lljaxiꞌi akeꞌ to beꞌnn re Simón Pedro. ~u Cornelio naꞌ bwiachicheꞌ anglenꞌ, naꞌ do llebeꞌ lleꞌe leꞌe: —¿Bi naꞌ, xanaꞌ? Naꞌll lle anglenꞌ leꞌe: —Diosenꞌ ba benreꞌ kanꞌ llalwilloeꞌn, naꞌ ba breꞌreꞌ kanꞌ llakrenoꞌ beꞌnn yaꞌch kaꞌ. % Gok to lla, lladá chonne breꞌdaꞌoreꞌ, breꞌreꞌ to angl ke Dios byoeꞌ ganꞌ zoeꞌn, naꞌ lle anglenꞌ leꞌe: —¡Cornelio! q[ Llapeꞌ Diosenꞌ baraꞌnne, laꞌkze bi nakeꞌ beꞌnn Israel, lloeꞌraweꞌ Dios ren beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yoꞌ keꞌen, naꞌ lloeꞌ mell da llakreneꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ zoteze zoeꞌ llalwilleꞌ Diosenꞌ. }~ u Naꞌ yellenꞌ re Cesarea, zo to beꞌnn re Cornelio, naꞌ nakeꞌ xan wakaꞌa ya kaꞌ, nziꞌi Beꞌnn Italia. n}U +Pedronꞌ goꞌyeꞌ zan lla Jopenꞌ, bzoeꞌ rill to beꞌnn re Simón beꞌnn wazoꞌll yid.l|Q *Yeolol beꞌnn Jope kaꞌ, bnnez akreꞌ kanꞌ goken, naꞌ beꞌnn zan byejleꞌ ke Xanllonꞌ. ={s )Naꞌll beꞌx Pedronꞌ taꞌkeꞌ basolleꞌe leꞌe, naꞌll goxheꞌ noꞌr wazeb kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, broeꞌreꞌ leakeꞌ ba babaneꞌ. "z= (Naꞌ Pedronꞌ bchacheꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yoꞌn, naꞌll bcheꞌk xhibeꞌ balwilleꞌ Dios. Naꞌtell bayechjeꞌ bwieꞌ beꞌnn watenꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe: —¡Tabita, bayas! Le baxaꞌte rao Tabitanꞌ. Ka breꞌreꞌ Pedronꞌ, le bayasteꞌ babieꞌ. xyi 'Le byejrente Pedronꞌ leakeꞌ. Ka bllin akeꞌ naꞌ, jwaꞌa akeꞌ leꞌe ganꞌ de beꞌnn watenꞌ, naꞌ jabiꞌy noꞌr wazeb kaꞌ, bell akeꞌ, naꞌ llroeꞌ akreꞌ leꞌe raꞌll xha kaꞌ da ben Dorcas ka nna nbaneꞌ. x  &Yell Lida naꞌ, naken awlloze Jope, naꞌ bnneze beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ, yell Lida naꞌ zo Pedronꞌ, naꞌ bseꞌl akeꞌ chop beꞌnn nench gaꞌtyoe akreꞌ leꞌe, naꞌ lle akeꞌ leꞌe: —Ben okré choꞌrén netoꞌ nnastek. }ws %Bixha goksereꞌ yillweꞌ, naꞌ goteꞌ. Naꞌ bayoll bwazj akeꞌ leꞌe naꞌ, bxoa akeꞌ leꞌe to lo yoꞌ. Sv $Bixha gok to lla yellenꞌ nziꞌi Jope, zo to noꞌr nxenraꞌll Dios, naꞌ nzieꞌ Tabita, diꞌll griego lleꞌnen nen Dorcas. Dorcas naꞌ zoteze zoeꞌ lloneꞌ da wen llakreneꞌ beꞌnne. u #Yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa Lidanꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellenꞌ re Sarón breꞌe akreꞌ kanꞌ bayak beꞌnnenꞌ, naꞌ bsanraꞌll akeꞌ billre da llxenraꞌll akeꞌ, naꞌ baxenraꞌll akeꞌ toze Xanllonꞌ. Ka gok babán Dorcas ~~*||i{zz7yy$xww utsskrrponmlWkk:jChhgMeVcvbGa`_^^%]\@[=ZZYXWWVUU4SvR1POO}NNMMOLzL JJIHGGFEED_>=WNaꞌ bazeꞌe, naꞌ ballineꞌ rill to beꞌnn re Justo beꞌnn lloeꞌrao Dios, zoeꞌ awllo ganꞌ zo yodaꞌon. l-QBixha beꞌnn Israel kaꞌ, bi lloꞌraꞌll xtiꞌll Diosenꞌ, bzorao ne akeꞌ diꞌll zban ke Pablonꞌ. Naꞌ Pablonꞌ babibeꞌ xharaꞌneꞌn nench broeꞌreꞌ da xhinnjenꞌ llon akeꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Bi naken xhia kiaꞌ, xhia ke reꞌ naken, naꞌ nnaꞌ wzejnieꞌllraꞌ xtiꞌll Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. n,UKa bllin Silas ren Timoteonꞌ, zayaꞌk akeꞌ Macedonia, Pablonꞌ llaral-llreꞌ llroeꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, lleꞌe beꞌnn Israel kaꞌ, Jesús naꞌn nak Cristonꞌ beꞌnnenꞌ llbexh akeꞌ wseꞌl Diosenꞌ. b+=Toto lla nbaꞌnne ke beꞌnn Israel kaꞌ, Pablonꞌ llejeꞌ yodaꞌo ke akeꞌn, naꞌ llzejnieꞌreꞌ leakeꞌ kanꞌ nak xtiꞌll Jesucristonꞌ ka beꞌnn Israel, naꞌ beꞌnn griego, llroeꞌreꞌ leakeꞌ. *'naꞌ bzoreneꞌ leakeꞌ, le lekze llakeꞌ lloneꞌ ka llin naꞌ llon akeꞌn, llia akeꞌ raꞌll llej da llchirj akeꞌ ga llzo akeꞌ. z)mCorinto naꞌ ballayreꞌ to beꞌnn Israel re Aquila, naꞌ noꞌr keꞌen reꞌe Priscila, nak akeꞌ beꞌnn zaꞌk ganꞌ nziꞌi Ponto. Chin ballín akzeꞌ Corintonꞌ zayaꞌk akeꞌ ganꞌ nziꞌi Italia, le Claudio beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ Italia, bachacheꞌ yeolol beꞌnn Israel kaꞌ llaꞌa yellenꞌ nziꞌi Roma. Naꞌ byej Pablonꞌ ganꞌ zo akeꞌn, k( QBde naꞌ, bazaꞌa Pablonꞌ yellenꞌ nziꞌi Atenas, naꞌ byejeꞌ yellenꞌ nziꞌi Corinto. ' "Naꞌ bal akeꞌ byejleꞌ akseꞌ, naꞌ bdop akeꞌ kwit Pablonꞌ. Radj beꞌnn kaꞌ byejleꞌn ren to beꞌnn re Dionisio, nakeꞌ txhen beꞌnn siꞌn kaꞌ nlan llnebiaꞌ Areópago, naꞌ ye to noꞌr re Dámaris, naꞌ ye bal beꞌnn yobre.8&k!Bde naꞌ, balloj Pablonꞌ radj akeꞌn. *%M Ka ben akreꞌ bne Pablonꞌ yebán beꞌnn wat kaꞌ, baleꞌ bzorao lltitj akreꞌ, naꞌ ye baleꞌ bne: —Nnaꞌ wzenaytoꞌ xtiꞌlloꞌn kat ye to. a$;Le ba nzoeꞌ to lla kat goneꞌ yel koxchis ke yeolol beꞌnne, naꞌ ba brejteꞌ beꞌnnenꞌ gonreneꞌ yel koxchisenꞌ, ke len naꞌ basbaneꞌ Jesucristonꞌ nench nnézello Leꞌen goneꞌ yel koxchisenꞌ. M#Naꞌ ba bwiaraoze Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ bllaꞌa batnaꞌ ben akeꞌ kaꞌ, le bi byejnieꞌ akreꞌn. Naꞌ nnaꞌ ne Diosenꞌ yeolol beꞌnne llayaꞌl wayat akreꞌ ke danꞌ ben akeꞌn. "yNaꞌ ka nak nakllo beꞌnn zaꞌa rao dialla ke Diosenꞌ, bi gonllo xhbab Diosenꞌ nakeꞌ to beꞌnn de yej chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, beꞌnn de plat, beꞌnn de yej, beꞌnnenꞌ ben beꞌnnachenꞌ kon ka baraꞌn yichjraꞌlldaꞌweꞌ. !/Ni ke Leꞌen naꞌ, zollo, naꞌ dallo, naꞌ nbanllo, kanꞌ bzojkze beꞌnn siꞌn keré kaꞌ, bne akeꞌ: “Dialla ke Lekzeꞌn nakllo.” E Diosenꞌ beneꞌ kaꞌ nench wayirjlloeꞌ, ka llon beꞌnn dá llgan lltobeꞌ, wallelreꞌ kanꞌ nakse Diosenꞌ, naꞌ da li bi zoeꞌ ziꞌte ganꞌ zollonꞌ, zorenkzeꞌ lliꞌo. ’Rao toze llen naꞌ, beneꞌ yeololtello, naꞌ beneꞌ to latj ga chaꞌa to kwen to kwenllo, naꞌ bzoateꞌ ke toto ga sollo. %Nono llyalljreꞌ no bi gon keꞌe, le Leꞌen llonneꞌ lliꞌo yel nban, naꞌ llonneꞌ bich yoꞌllo, naꞌ llonneꞌ yeolol da napllo. I ’Dios beꞌnnenꞌ ben yellrio, naꞌ beneꞌ yeolol da zjadé rawe naꞌ, Leꞌen nakeꞌ xan yebá, naꞌ yellrio ni, ker beꞌnn gak wzoallo to lo yodaꞌo da llon beꞌnnachenꞌ. <qKa nak bdiaꞌ bwiaꞌ ganꞌ niꞌt da kaꞌ lloeꞌraore naꞌ, jadiꞌraꞌ to rao bkoy nyojen ki: “To dios nono nombiaꞌ.” Xtiꞌll Leꞌen lloeꞌrenaꞌ reꞌ nnaꞌ. MNaꞌll bzollaꞌa Pablonꞌ radj beꞌnn kaꞌ llaꞌa ganꞌ ne Areópago, naꞌ bneꞌe: —Reꞌ beꞌnn Atenas, ba breꞌyaꞌnnraꞌ kanꞌ llonre yell ni, wa lloeꞌraore kon biteze. :mBne akeꞌ kaꞌ, le beꞌnn Atenas kaꞌ, naꞌ noteze beꞌnn zo Atenas naꞌ, le llawé akreꞌ no wchaljrén leakeꞌ, naꞌ no weꞌrén leakeꞌ diꞌll bi da kobe. eCDiꞌll da bi nna yénetoꞌn lloeꞌo, naꞌ lleꞌnetoꞌ nnézetoꞌ bi lleꞌnen nnen. 0YNaꞌ bcheꞌe akeꞌ Pablonꞌ to latj nziꞌi Areópago ga lladop akeꞌ llgoꞌ akeꞌ lban, naꞌ lle akeꞌ leꞌe: —¿Wak nnézetoꞌ bi da kobenꞌ nsaꞌo? GGannaꞌ llaꞌa beꞌnn llsed da llroeꞌ to beꞌnn re Epicuro, naꞌ llaꞌa ye bal beꞌnn llsed da llroeꞌ beꞌnn kaꞌ nziꞌi estoico, lloeꞌrén akeꞌ Pablonꞌ diꞌlle. Naꞌ bal beꞌnn kaꞌ ne akeꞌ: —¿Binꞌ ne beꞌnn llaljenꞌ gannaꞌ? Naꞌ ye bale ne: —Cheke diꞌll kob ke diosjenꞌ lloeꞌ. Ne akeꞌ kaꞌ, le lloeꞌreneꞌ leakeꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ kanꞌ gok babaneꞌn radj beꞌnn wat kaꞌ. 3Ni ke len naꞌ, llej Pablonꞌ yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ lloeꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll, naꞌ ren yezikre no beꞌnn llap Diosenꞌ baraꞌnne. Leskaꞌ yeo lla byejeꞌ lao yaꞌa ganꞌ lladop beꞌnn kaꞌ, naꞌ jeꞌreneꞌ leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. W'Chak zo Pablonꞌ Atenas naꞌ, bexheꞌ beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ, da xhen llakreꞌ ka nak llwieꞌ beꞌnn Atenas kaꞌ, nize naꞌze lloeꞌrao akeꞌ beꞌnn non akeꞌ lwaꞌa lsaꞌk diosenꞌ.  Beꞌnn kaꞌ zejrén Pablonꞌ txhen, jwaꞌa akteꞌ leꞌe yellenꞌ nziꞌi Atenas. Ka bazaꞌa beꞌnn kaꞌ, le gollte Pablonꞌ leakeꞌ chej Silas ren Timoteo ganꞌ zoeꞌ naꞌ. Pablonꞌ bzejnieꞌreꞌ beꞌnn Atenas kaꞌ xtiꞌll Diosenꞌ 4aNaꞌ beꞌnn kaꞌ ba non txhen llonliraꞌll Jesucristonꞌ, le bseꞌl akteꞌ Pablonꞌ lloaꞌ nisdaꞌore, naꞌ Silas ren Timoteonꞌ goꞌy akeꞌ Berea naꞌze. zm Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ llaꞌa Tesalónica, ka ben akreꞌ ba zo Pablonꞌ ganꞌ nziꞌi Berea llyixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ jakeꞌ Bereanꞌ leskaꞌ jatá nne akeꞌ beꞌnn zan, nench bi byejleꞌ akeꞌ ke Pablonꞌ.  Beꞌnn zan byejleꞌ ke Jesucristonꞌ, leskaꞌ bal noꞌr griego beꞌnn nak noꞌr brao byejleꞌ akeꞌ, leskaꞌ zan beꞌnn byio. C Beꞌnn Berea kaꞌ nak aklleꞌ beꞌnn raꞌlldaꞌo wen kerke beꞌnn kaꞌ llaꞌa Tesalónicanꞌ, le llaꞌteze llaꞌa akeꞌ llzenay akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ yeo lla, naꞌ llseꞌs akteꞌ leꞌ yich danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, chaꞌ da li danꞌ lle akeꞌ leakeꞌn. ]3 Naꞌll beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, rao lleꞌ naꞌ, basaꞌa akeꞌ Pablo ren Silas jakeꞌ yell danꞌ nziꞌi Berea. Ka bllin akeꞌ naꞌ, byej akeꞌ yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ.  Jasón naꞌ ren beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ, bllia akeꞌ mell, naꞌll basán akeꞌ leakeꞌ. Pablo ren Silas jakeꞌ Berea Q Kone diꞌll ki bta bnne akeꞌ beꞌnn, naꞌ ren koxchis kaꞌ. W 'Naꞌ Jasón naꞌ, ba brebeꞌ leakeꞌ lo yoꞌ rilleꞌ, naꞌ dá akeꞌ lle akeꞌ beꞌnn bibi zaꞌk ley danꞌ non Césarenꞌ gonllo, naꞌ dá akeꞌ ne akeꞌ zo to rey yobre beꞌnn re Jesús.  'Bixha ker no ballel akreꞌ, naꞌ bcheꞌe akeꞌ Jasón naꞌ, ren ye bal beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ rao koxchis kaꞌ, naꞌ llosiaꞌ akeꞌ ne akeꞌ: —Beꞌnn kinꞌ llonchix akreꞌ beꞌnn llaꞌa doxhen yellrio, ba braꞌ akeꞌ yell kello ni. R Bixha beꞌnn Israel kaꞌ bi llejleꞌ gok akreꞌ ziꞌ, naꞌll btop akeꞌ beꞌnn ria ak, naꞌ beꞌnn wen da xhinnj ak, naꞌ bta bnne akeꞌ beꞌnn yell. Naꞌ ben akeꞌ bien byoꞌ akeꞌ rill beꞌnn re Jasón naꞌ, llayirj akeꞌ Pablo ren Silas naꞌ, lleꞌn akreꞌ kwej akeꞌ leakeꞌ rao beꞌnn yell kaꞌ. h IBal akeꞌ byejleꞌ, naꞌ benrén akeꞌ Pablonꞌ txhen ren Silas, naꞌ beꞌnn zan beꞌnn griego kaꞌ, lloeꞌrao Dios, leskaꞌ byejleꞌ akeꞌ, naꞌ leskaꞌ zan noꞌr kaꞌ nak noꞌr brao rao yellenꞌ. hILlroeꞌreꞌ leakeꞌ xtiꞌll Dios danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, ganꞌ llian katenꞌ yed Cristo beꞌnnenꞌ wseꞌl Diosenꞌ dekz de zgaꞌtek yellayraweꞌ, naꞌtellenꞌ gateꞌ, naꞌ leskaꞌ llian yebaneꞌ. Naꞌ lle Pablonꞌ leakeꞌ: —Ni lloaꞌ xtiꞌll Jesús, Leꞌen Cristonꞌ bseꞌl Diosenꞌ. Pablonꞌ kanꞌ llonkzeꞌ, byejeꞌ yodaꞌon, chonn xhman toto lla nbaꞌnne, jeꞌreneꞌ leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. x kKa bazaꞌa akeꞌ yellenꞌ nziꞌi Filipos, bde akteꞌ yell danꞌ nziꞌi Anfípolis, naꞌ yell da nziꞌi Apolonia, naꞌll bllin akeꞌ yellenꞌ nziꞌi Tesalónica. Gannaꞌ llaꞌa beꞌnn Israel, naꞌ zo to yodaꞌo ke akeꞌ. M(Kaꞌ balloj akeꞌ rill yanꞌ, naꞌ jayakeꞌ rill Lidianꞌ, naꞌ beꞌrén akeꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ diꞌlle, beꞌltip akeꞌ leakeꞌ, naꞌll bazaꞌa akeꞌ.c?'Naꞌll jak koxchis kaꞌ rao Pablonꞌ ren Silas, naꞌ bnnab akeꞌ siꞌxhen akeꞌ kanꞌ goken, naꞌ babej akeꞌ leakeꞌ rill yanꞌ. Naꞌ goꞌtyoe akreꞌ leakeꞌ gon akeꞌ okré yelloj akeꞌ yellenꞌ. 5&Policía kaꞌ le jayell akteꞌ koxchis kaꞌ kanꞌ bne Pablonꞌ, naꞌll blleb akeꞌ kwis, ka ben akreꞌ nak beꞌnn kaꞌ beꞌnn Roma. %Naꞌ Pablonꞌ lleꞌe policía kaꞌ: —Zgaꞌtek bdintat akeꞌ netoꞌ rao lkweꞌ beꞌnn zan kaꞌ latj gon akeꞌ yel koxchis ketoꞌ, naꞌtell broꞌ akeꞌ netoꞌ rill ya, naꞌ nnaꞌ lleꞌn akchekreꞌ yesán akeꞌ netoꞌ llillize, renchaꞌ ndetetoꞌ leꞌ yich naktoꞌ beꞌnn Roma. Naꞌ bi yellojtoꞌ, dekz de yed kwin akeꞌ yedrej akeꞌ netoꞌ. 1[$Naꞌll beꞌnnenꞌ llap rill yanꞌ lleꞌe Pablonꞌ: —Ba bseꞌl koxchis kaꞌ rson ba gok yesanaꞌ reꞌ, naꞌ nnaꞌ lewalloje, lewayejchga wen nnaꞌ. #Ka byeniꞌn bseꞌl koxchis kaꞌ policía kaꞌ, naꞌ goll akeꞌ beꞌnnenꞌ llap rill yanꞌ: —Basán beꞌnn kaꞌ. w"Le bacheꞌteꞌ leakeꞌ rilleꞌ, beꞌe da bdao akeꞌ, llawereꞌ kwis ka nak yeolol akeꞌ ba nxenraꞌll Dios. 0~Y!Leskaꞌ rao yer naꞌ, bdib beꞌnnenꞌ llap rill yanꞌ rao weꞌe ke akeꞌn, naꞌll le blloateꞌ nis ren yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yoꞌ rilleꞌ naꞌ. v}e Naꞌll le broeꞌ aktereꞌ leꞌe xtiꞌll Xanllonꞌ rente beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yoꞌ rilleꞌ. (|INaꞌll lle akeꞌ leꞌe: —Gonliraꞌlloꞌ Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌll yesreꞌe rweꞌ rao da xhinnjenꞌ ren beꞌnn llaꞌa lo yoꞌ rilloꞌ. ~{uNaꞌll le babejteꞌ leakeꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Bi llayaꞌl gonaꞌ nench yeraꞌ rao da xhinnjenꞌ? 2z]Naꞌll beꞌnnenꞌ bnnabeꞌ to yiꞌ, naꞌ byoꞌdoeꞌ lo rill yanꞌ, bllinte ganꞌ ze Pablo ren Silas naꞌ, to xhiztiteꞌ bcheꞌk xhibeꞌ rao akeꞌn. gyGNaꞌ Pablonꞌ bnneꞌe zillj, lleꞌe leꞌe: —Bi gonoꞌ kaꞌ, ni llaꞌa yeololtoꞌ. dxAKa babán beꞌnnenꞌ llap rill yanꞌ, gokbeꞌreꞌ ba nyarj rill yanꞌ, naꞌ blechj spad keꞌen gokraꞌlleꞌ wayot kwineꞌ, llakreꞌ chaꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo rill ya naꞌ, ba baxhonnj akeꞌ. Ww'Bixha kate bxhoꞌkze da xhen, naꞌ bnniben rill yanꞌ, yeololte ganꞌ nsej akeꞌ warenꞌ, byarj aken naꞌ gden kaꞌ yoꞌ yen taꞌk beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo rill yanꞌ, to wrazze bayell akeꞌn. Uv#Do llere naꞌ, Pablo ren Silas lloeꞌrén akeꞌ Diosenꞌ diꞌlle, naꞌ llol akeꞌ lloeꞌrao akeꞌ Dios, naꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ llaꞌa rill yanꞌ, llzenay akeꞌ kanꞌ llol akeꞌn. 4uaKa bene beꞌnnenꞌ llap rill yanꞌ kaꞌ, naꞌ jaloeꞌ leakeꞌ lo rill ya da zo loete. Naꞌll ye to chiꞌi, broeꞌ yen niaꞌ akeꞌn to lo yay da nziꞌi cepo. t!Bayoll bdintat akeꞌ leakeꞌ, naꞌll broꞌ akeꞌ leakeꞌ rill ya, naꞌ goll akeꞌ beꞌnnenꞌ llap rill yanꞌ wsejeꞌn da war. >suNaꞌll bdop beꞌnn zan goꞌdyiꞌ akeꞌ Pablonꞌ ren Silas, naꞌ golj akeꞌ xharaꞌn akeꞌn, naꞌ koxchis kaꞌ goll akeꞌ beꞌnn kaꞌ bdin akeꞌ leakeꞌ xhis. xriLlroeꞌ akreꞌ leakeꞌ to da yobre da bi gak nnao lliꞌo, naꞌ bi llayaꞌl gonllon nakllo beꞌnn Roma. qKa bllin akeꞌ rao koxchis kaꞌ, lle akeꞌ leakeꞌ: —Beꞌnn Israel ki da akeꞌ llta llnne akeꞌ beꞌnn rao yell kellonꞌ. p-Bixha ka gokbeꞌe beꞌnn kaꞌ nak xan bi noꞌrenꞌ, naꞌ zerao yel wniaꞌ ke akeꞌn, ka nak ba balloj yel llnneyaꞌ ke bi noꞌrenꞌ, naꞌ beꞌx akeꞌ Pablonꞌ ren Silas, naꞌ jwaꞌa akeꞌ leakeꞌ lao yaꞌa ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ. 7ogNaꞌ kaꞌ llonbeꞌ naobeꞌ netoꞌ gokte zan lla, naꞌ bi byazraꞌll Pablonꞌ kanꞌ llonbeꞌ, naꞌ bayechjeꞌ, lleꞌe daxiꞌon yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo bi noꞌrenꞌ: —Kone yel wak ke Jesucristo, llepaꞌ rweꞌ yellojoꞌ yichjraꞌlldaꞌo bi noꞌrenꞌ. Naꞌll le ballojten. ]n3Naꞌll badnnaobeꞌ netoꞌ ren Pablo naꞌ, llosiaꞌbeꞌ nebeꞌ: —¡Beꞌnn kinꞌ llon akeꞌ xchin Dios, beꞌnn zo yebá, naꞌ llyixjweꞌ akreꞌ akre nak nez ke Diosenꞌ danꞌ nsaꞌa yel wasrá! LmGok ye to lla chak zejtoꞌ lljeꞌrentoꞌ Diosenꞌ diꞌlle, balláyetoꞌ to bi noꞌre, yoꞌbeꞌ daxiꞌo da llanneyaꞌ. Da xhen llon xanbeꞌ gan ke danꞌ llanneyaꞌbeꞌ naꞌ. lNaꞌ kaꞌ blloeꞌ nis ren beꞌnn kaꞌ llaꞌa rilleꞌn, naꞌ goꞌtyoereꞌ netoꞌ neꞌe: —Chaꞌ ba llakliere danꞌ ba llonliraꞌllaꞌ Xanllonꞌ, lechoꞌo rillaꞌ, naꞌ sore. Naꞌll bchieꞌreꞌ netoꞌ nench byejtoꞌ rilleꞌn. $kARadj noꞌr kaꞌ ren to noꞌr re Lidia, beꞌnn yellenꞌ re Tiatira, naꞌ non xchineꞌ lloꞌteꞌ raꞌll chaꞌo da morad. Lidianꞌ lloeꞌraweꞌ Dios, naꞌ llieꞌ llzenayeꞌ, naꞌ Xanllo Diosenꞌ bsarjeꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌ nench bzenayeꞌ kanꞌ ne Pablonꞌ. Rj To lla nbaꞌnne ke beꞌnn Israel kaꞌ, bllojtoꞌ yellenꞌ byejtoꞌ lloaꞌ yeo ga lladop akeꞌ llalwill akeꞌ Diosenꞌ, naꞌ blleꞌtoꞌ beꞌrentoꞌ bal noꞌr kaꞌ bllayenꞌ diꞌlle. Ci Neápolis naꞌ bzaꞌtoꞌ, naꞌ bllintoꞌ yellenꞌ re Filipos ganꞌ nbane Macedonia, Filipos naꞌ naken to yell brao ga llaꞌa beꞌnn Roma, naꞌ bzotoꞌ to chiꞌi gannaꞌ. (hI Troas naꞌ byoꞌtoꞌ barco da zej lixhej ganꞌ ne Samotracia, to yellrio da lliꞌ kllol nis, naꞌ bateyó naꞌ bllintoꞌ yellenꞌ re Neápolis. g} Kate bde gok kaꞌ, le bsiniaꞌte ketoꞌ chejtoꞌ yell kaꞌ do ganꞌ nziꞌi Macedonianꞌ, le byejnieꞌtoꞌ Dios naꞌkzenꞌ llseꞌleꞌ netoꞌ chixjweꞌtoꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ gannaꞌ. Pablo ren Silas jakeꞌ Filipos 7fg Rao lleꞌ naꞌ, breꞌdaꞌwe Pablonꞌ, breꞌreꞌ to beꞌnn Macedonianꞌ llaꞌtyoereꞌ leꞌe, lleꞌe leꞌe: “Yoꞌo Macedonianꞌ nench gakrenoꞌ netoꞌ.” Je Naꞌll to bde akzeꞌ Misia, bllin akteꞌ yellenꞌ re Troas. %dCBllin akteꞌ ganꞌ nziꞌi Misia, naꞌ gokraꞌll akeꞌ lljakeꞌ yell kaꞌ do ganꞌ nziꞌi Bitinia, leskaꞌ bi beꞌe Spíritu ke Diosenꞌ latj. Spíritu ke Diosenꞌ bi beꞌn latj weꞌe akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ yell kaꞌ ganꞌ nziꞌi Asia, naꞌll to bde akzeꞌ yell kaꞌ ganꞌ nziꞌi Frigia naꞌ Galacia. zbmNaꞌ Beꞌnn kaꞌ ba lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ, toto yell yezikre llxenraꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌ tlla tlla zjazell llan akeꞌ. Pablonꞌ breꞌdaꞌoreꞌ to beꞌnn Macedonia llaꞌtyoereꞌ leꞌe chejeꞌ ralleꞌ aa;Naꞌ yeololte yell ganꞌ bde akeꞌn, bdixjweꞌ akreꞌ beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Jesucristonꞌ kanꞌ llayaꞌl gon akeꞌ, kanꞌ bne postl kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn gor brao kaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ. e`CPablonꞌ byazraꞌlleꞌ wcheꞌe leꞌe, naꞌ zgaꞌtek bzoeꞌ leꞌe sen danꞌ nziꞌi circuncisión, nench bibi de nne beꞌnn Israel kaꞌ llaꞌa do gannaꞌ, le nnez akreꞌ xeꞌen bi nakeꞌ beꞌnn Israel. _Beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa Listra, naꞌ Iconio, lloeꞌ akeꞌ diꞌll nak Timoteonꞌ beꞌnn wen. ^ 1Naꞌ bllin Pablonꞌ ren Silas yell kaꞌ re Derbe naꞌ Listra. Gannaꞌ jadiꞌ akreꞌ to beꞌnn re Timoteo, naꞌ nxenraꞌlleꞌ Jesucristonꞌ, xhnaꞌ Timoteonꞌ nakeꞌ beꞌnn Israel, leskaꞌ nxenraꞌlleꞌ Jesucristonꞌ, naꞌ xeꞌe nakeꞌ beꞌnn griego. Y]+)Naꞌll Pablonꞌ ren Silas naꞌ, ka zjakeꞌn, bde akteꞌ yell kaꞌ ganꞌ nziꞌi Siria, naꞌ ganꞌ nziꞌi Cilicia, naꞌ llgoꞌltip akeꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ toto yell.K\(Leskaꞌ Pablonꞌ bzeꞌe ncheꞌe beꞌnnenꞌ re Silas, naꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa Antioquíanꞌ, ben akeꞌ leakeꞌ rallnaꞌa Dios, ka nak bzaꞌa akeꞌn. i[K'Ni ke len naꞌ, bi gokse gon akeꞌ toze diꞌlle, naꞌ braꞌa lwellj akeꞌ. Naꞌ bzaꞌa Bernabénꞌ ncheꞌe Juan Marcos, naꞌ byoꞌ akeꞌ barco zjakeꞌ yellrio danꞌ lliꞌ lo nisdaꞌo ganꞌ nziꞌi Chipre. 3Z_&Naꞌ Pablonꞌ llakreꞌ bi gonen wen wcheꞌe akeꞌ leꞌe, le bsanraꞌlleꞌ leakeꞌ ganꞌ nziꞌi Panfilia, bill bnaweꞌ gakreneꞌ gon akeꞌ xchin Diosenꞌ. ^Y5%Naꞌll Bernabénꞌ lleꞌnreꞌ wcheꞌe akeꞌ beꞌnnenꞌ re Juan Marcos. ]X3$Ka bde zan lla, Pablonꞌ lleꞌe Bernabénꞌ: —Chejllo da yobre ganꞌ ba jatallo jatixjweꞌllo xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ, lljawiallo akre llaꞌa beꞌnn biꞌchllo kaꞌ ba nxenraꞌll Leꞌen. iWK#Leskaꞌ Pablo ren Bernabénꞌ goꞌy akeꞌ ren ye txhonnj beꞌnn zej ren leakeꞌ txhen Antioquíanꞌ, broeꞌ bsed akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Pablonꞌ byejeꞌ da yobre ganꞌ ba jatixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ IV "Bixha Silas naꞌ, byazraꞌlleꞌ gaꞌyeꞌ gannaꞌze. ^U5!Ka gok scha daꞌo bzorén akeꞌ leakeꞌ, bllin lla yezaꞌa akeꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, bagoꞌ akeꞌ leakeꞌ nez, lle akeꞌ leakeꞌ: —Wallinchgare wen ganꞌ bzaꞌrenꞌ. T9 Naꞌll ka nak Judasenꞌ ren Silas naꞌ, llak lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kon ka llzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ leakeꞌ, ye to chiꞌi bayonxhenraꞌll akeꞌ leakeꞌ, beꞌrén akeꞌ leakeꞌ diꞌll nniꞌtteze nniꞌt akeꞌ gonliraꞌll akeꞌ Jesucristonꞌ. jSMKa bayoll bel akeꞌ yichenꞌ, llawé beꞌnn kaꞌ kwis, le da xhen llayoeꞌxhenen leakeꞌ. QRKaꞌ gok, naꞌ bzaꞌa beꞌnn kaꞌ, zjakeꞌ Antioquíanꞌ, ka bllin akeꞌ naꞌ, batop akeꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ bayoeꞌ akeꞌ leakeꞌ yichenꞌ. zQmBi gaore yel wao da ba bllia akeꞌ rao lwaꞌa lsaꞌk Dios, bi gaore llen, naꞌ bi gaore no bayiꞌx ba llchoke yen, leskaꞌ chaꞌ bi nchaynaꞌre, bi gak sorén lwelljre. Chaꞌ wzenayre da ki, da wen kwis gonre. Chaꞌchgare wen.” P/Llawetoꞌ ka nak Spíritu ke Diosenꞌ ba bzejnieꞌn netoꞌ, akre nnetoꞌ nench bi wchieꞌtoꞌ reꞌ gonre billre, lete ka nak da brao ki: OGanni llseꞌltoꞌ Judas ren Silas, leakeꞌ weꞌrén akseꞌ reꞌ diꞌll lloaꞌ akeꞌ, danꞌ ba nlliatoꞌ leꞌ yich nga. dNAKe nak beꞌnn ki ba bzoa yel nban ke akeꞌn rao da nxholl, ni ke Xanllo Jesucristonꞌ. WM'Ni ke len naꞌ, ba beꞌtoꞌ toze diꞌlle, naꞌ ba brejtoꞌ chop beꞌnn nench yedwia akeꞌ reꞌ, naꞌ llseꞌl aktoeꞌ ren beꞌnn biꞌchllo ki nllieꞌtoꞌ kwis, Pablo naꞌ ren Bernabénꞌ. nLUBa bnnézetoꞌ bal beꞌnn blloj radjtoꞌ ni, braꞌ akeꞌ ganꞌ llaꞌrenꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll wenraꞌll, naꞌ llonchix akreꞌ reꞌ, ne akeꞌ llayaꞌl sore sen danꞌ nziꞌi circuncisión, naꞌ gonre yeolol billre kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Kere netoꞌ bseꞌltoꞌ beꞌnn ki, byaꞌzeraꞌll akeꞌn llon akeꞌ kaꞌ. AK{Naꞌ bzoj akeꞌ to yich beꞌx beꞌnn kaꞌ, yichenꞌ nen: “Netoꞌ postl, naꞌ ren beꞌnn gor brao kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn biꞌchllo kaꞌ, llwaptoꞌ reꞌ lliox, reꞌ llaꞌre Antioquía, naꞌ Siria, naꞌ Cilicia. Nakllo txhen llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ, laꞌkze bi nakre beꞌnn Israel. :JmNaꞌ postl kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ, naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ, bayazraꞌll akeꞌ kanꞌ bne Jacobonꞌ. Naꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll kwej akeꞌ chop beꞌnn lwellj akeꞌ kaꞌ, naꞌ wseꞌlrén akeꞌ leakeꞌ Antioquíanꞌ ren Pablonꞌ naꞌ Bernabénꞌ. Naꞌ brej akeꞌ Judas lekze nzieꞌ Barsabás, naꞌ Silas, beꞌnn kaꞌn nak beꞌnn brao radj akeꞌ. I!Ka nak ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ kanaꞌte, llaꞌkze beꞌnn toto yell llzejnieꞌ akreꞌn, katenꞌ lladop akeꞌ lla nbaꞌnne. H'To da gonllo, wzojllo to yich, naꞌ ye aklloeꞌ bi gao akeꞌ no yel wao da ba bxhoa no rao lwaꞌa lsaꞌke, naꞌ chaꞌ bi nchaynaꞌa akeꞌ, bi gak sorén lwellj akeꞌ, naꞌ bi gao akeꞌ bayiꞌx ba llchok akeꞌ yen, naꞌ leskaꞌ bi gao akeꞌ llen naꞌ. 'GG’Ke len naꞌ, niaꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, bi llayaꞌl gon akelloeꞌ zed, chaꞌ ba llayechj akeꞌ llonliraꞌll akeꞌ Diosenꞌ. [F/Kanꞌ ne Xanllo Diosenꞌ llyixjweꞌreꞌ lliꞌo da ki
kanꞌ batnaꞌte. /EWgonaꞌ kaꞌ nench beꞌnn kaꞌ bi zjanak beꞌnn Israel, wayirj akeꞌ nadaꞌ nakaꞌ Xan akeꞌ,
naꞌ noteze beꞌnn yellrio wak walwilleꞌ nadaꞌ. mDSTe naꞌ yedaꞌ da yobre,
kanaꞌ gonaꞌ nench nnebiaꞌ xhiꞌnn dialla ke rey Davidenꞌ,
laꞌkze ba nak akeꞌ ka to yoꞌ da ba bayinnje,
naꞌ nadaꞌ wayonaꞌn, walisaꞌn wayontiaꞌn ka wazón war, kCODanꞌ llak kaꞌ, llatilen ke danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ: ?BwSimón Pedronꞌ ba beꞌe diꞌll kanꞌ bzorao broeꞌ Diosenꞌ yel wak keꞌen ren beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, naꞌ brejeꞌ baleꞌ nench gok akeꞌ to yell ke Dios. uAc Ka bayoll bnne akeꞌ naꞌ, bzollaꞌa Jacobonꞌ bneꞌe: —Beꞌnn biꞌchaꞌ, lewzenay kiaꞌ choll. @w Naꞌll billbi bnekze beꞌnn zan kaꞌ, naꞌll bllaꞌa akeꞌ lli chak bzenay akeꞌ lloeꞌ Pablonꞌ ren Bernabénꞌ diꞌll kanꞌ gokrén Diosenꞌ leakeꞌ, ben akeꞌ da zan da yebánello radj beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. P? Nnéztello kere ni ke danꞌ gonllo kanꞌ ne ley naꞌn, yesrá Diosenꞌ lliꞌo, le ni ke danꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌon, naꞌllenꞌ yesreꞌe lliꞌo, naꞌ kaꞌkze yesreꞌe noteze beꞌnne. > Naꞌ nnaꞌ, ¿bixchen bikze llejleꞌre, ba llwiátere danꞌ llon Diosenꞌ? Bi llayaꞌl wchieꞌllo beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, gon akeꞌ ke danꞌ llon lliꞌo beꞌnn Israel, nnéztello ni lliꞌo, ni xozxtaꞌollo kaꞌ, bi gok gon akeꞌn. =) Toz ka ben Diosenꞌ kello, naꞌ ren leakeꞌ, lekze ba bayibeꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, ni ke danꞌ nxenraꞌll akeꞌ Jesucristonꞌ. :<mDiosenꞌ nnezreꞌ ka nak yichjraꞌlldaꞌo yeolol beꞌnne, leskaꞌ broeꞌreꞌ nllieꞌreꞌ leakeꞌ, ka nak beꞌe leakeꞌ Spíritu keꞌen kanꞌ beneꞌ ke lliꞌo. -;SBixha ba gokte scha llayej diꞌllenꞌ, kat bzollaꞌa Pedronꞌ, naꞌ bneꞌe: —Reꞌ, beꞌnn biꞌchaꞌ, nnézkzere kwasro kanꞌ gok batnaꞌ, Diosenꞌ brejeꞌ nadaꞌ jazejnieꞌraꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ beꞌnn kaꞌ bi zjanak beꞌnn Israel, nench chejleꞌ akeꞌ keꞌe. i:KNaꞌll badop postl kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ, nench wayej diꞌll akre gaksen. '9GBixha bal beꞌnn fariseo kaꞌ ba llejleꞌ ke Jesucristonꞌ, bzollaꞌa akeꞌ, naꞌ bne akeꞌ: —Llonen bien noteze beꞌnn byio wxenraꞌll Jesucristonꞌ, llayaꞌl soeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión, naꞌ llayaꞌl gon akeꞌ kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. +8OKa bllin akeꞌ Jerusalén naꞌ, beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao ke akeꞌ kaꞌ, naꞌ postl kaꞌ, bwap akeꞌ leakeꞌ lliox. Naꞌ Pablonꞌ ren Bernabénꞌ beꞌrén akeꞌ leakeꞌ diꞌll kanꞌ ba gokrén Diosenꞌ leakeꞌ. \71Ke len naꞌ, beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa Antioquíanꞌ, bseꞌl akeꞌ leakeꞌ Jerusalén naꞌ. Ka zjakeꞌn bde akeꞌ yell kaꞌ ganꞌ nziꞌi Fenicia, naꞌll ganꞌ nziꞌi Samaria. Lloeꞌrén akeꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌll kanꞌ ba bachaꞌa yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, ba llzenay akeꞌ ke Dios. Naꞌ beꞌnn kaꞌ nak leakeꞌ txhen naꞌ, llawé akreꞌ kwis ka llen akreꞌ kaꞌ. s6_Pablonꞌ ren Bernabénꞌ llakdilrén akeꞌ beꞌnn kaꞌ, bixchen llroeꞌ akreꞌ leakeꞌ kaꞌ. Naꞌll beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa Antioquíanꞌ, beꞌe akeꞌ diꞌll lljak Pablonꞌ ren Bernabénꞌ ren ye bal beꞌnn lwellj akeꞌ kaꞌ Jerusalén naꞌ, nench lljaraꞌnn akeꞌ postl kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao ke beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ lljeꞌrén akeꞌ leakeꞌ diꞌlle, akre gak ke danꞌ llroeꞌ beꞌnn kaꞌ. B5 Kanꞌ llak kaꞌ, bal beꞌnn bzaꞌa yell kaꞌ ganꞌ nbane Judeanꞌ, bllin akeꞌ Antioquía naꞌ, naꞌ bzorao llsed akreꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ, ne akeꞌ: —Chaꞌ bi sore sen danꞌ nziꞌi circuncisión kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bi gak yerare rao da xhinnjenꞌ. Z4-Naꞌ goꞌy akeꞌ scha ren beꞌnn kaꞌ ba llonliraꞌll Jesucristonꞌ.O3Ka ballín akeꞌn, batop akeꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ beꞌrén akeꞌ leakeꞌ diꞌll kanꞌ gokrén Diosenꞌ leakeꞌ, broeꞌreꞌ da zan da yebánello ganꞌ jatá akeꞌn, naꞌ kanꞌ ben Xanllonꞌ bsarjeꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel nench byejleꞌ akeꞌ. s2_Gannaꞌ byoꞌ akeꞌ barco, naꞌ ballín akteꞌ Antioquía ganꞌ nbane Siria, le kanaꞌ ben beꞌnn Antioquía kaꞌ leakeꞌ rallnaꞌa Dios, kanꞌ blloj akeꞌ jatixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn danꞌ ballín akteꞌ naꞌ. 1Ka bayoll beꞌe akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ yellenꞌ re Perge, naꞌll bazaꞌa akeꞌ ballín akteꞌ yellenꞌ re Atalia. 0Ka zayoꞌ Pablonꞌ ren Bernabénꞌ nezenꞌ, bde akeꞌ ga nziꞌi Pisidia, naꞌll ballín akteꞌ ganꞌ nziꞌi Panfilia. x/iLeskaꞌ toto yell ganꞌ badé akeꞌn, brej akeꞌ beꞌnn gor llejnieꞌ, nench se akeꞌ wia akeꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ. Naꞌ bayoll ben akeꞌ was, balwill akeꞌ Diosenꞌ, naꞌ ben akeꞌ leakeꞌ rallnaꞌa Xanllonꞌ, beꞌnnenꞌ bakze llonliraꞌll akeꞌ. Pablonꞌ ren Bernabé ballín akeꞌ Antioquía ganꞌ nbane Siria .Toto yell ga badé akeꞌ, beꞌltipraꞌll akeꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, lle akeꞌ leakeꞌ: —Yezikre lesé war ka naken ba nxenraꞌllre Jesucristonꞌ, dekz de yellayraollo chak bexhllo yeyejllo ganꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ. -Ka ballín akeꞌ naꞌ, bdixjweꞌ akreꞌ beꞌnne kanꞌ nak Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ, naꞌ beꞌnn zan benliraꞌll akeꞌ Xanllonꞌ. Bde naꞌ, bzaꞌa akeꞌ ballín akteꞌ Listra, naꞌll Iconio, naꞌtell ballín akeꞌ Antioquía. f,ENaꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ bdop akeꞌ byechj akeꞌ Pablonꞌ ganꞌ deꞌen, naꞌll bayaseꞌ naꞌ bayoeꞌ yell. Bateyó bagoꞌ Pablonꞌ ren Bernabénꞌ nez, jayakeꞌ ganꞌ nziꞌi Derbe. :+mNna llakte kaꞌn, bllin beꞌnn Israel kaꞌ zaꞌk yell kaꞌ nziꞌi Antioquía ren Iconio, naꞌ benchix akreꞌ beꞌnn kaꞌ, nench bill byejleꞌ akeꞌ ke postl kaꞌ. Naꞌ bchekw akeꞌ Pablonꞌ yej. Naꞌ llak akreꞌ chaꞌ ba goteꞌn, naꞌll bxhob akeꞌ leꞌe brej akteꞌ leꞌe yell. * Da zan da goll akeꞌ beꞌnn kaꞌ, ganne bzoe akreꞌ bi bet beꞌnn Listra kaꞌ bell kaꞌ, weꞌrao akeꞌ leakeꞌ. K)Naꞌ bzekzeꞌ gokreneꞌ yeolol beꞌnne, nench bnnez akreꞌ zokzeꞌ, naꞌ Lekzeꞌn lloneꞌ llak yejw nench llak bi da llaz llaꞌnnllo, naꞌ de da lleꞌj llaollo, naꞌ zollo nbaraz. H( Do batnaꞌ beꞌe latj ben beꞌnn kaꞌ ka nezen ke akeꞌ. 3'_—Reꞌ, beꞌnne, ¿bixchen llonre kaꞌ? Lekze beꞌnnachkze netoꞌ, zaꞌtoꞌ llzejnieꞌtoꞌ reꞌ, llayaꞌl wsanraꞌllre danꞌ naore naꞌ, da bi zaꞌke, naꞌ wayoeꞌraore Dios beꞌnn nban zejlikane, beꞌnn ben yebá, yellrio naꞌ nisdaꞌo, naꞌ beneꞌ yeolol da zjadé. &Ka gokbeꞌe Bernabénꞌ ren Pablonꞌ kanꞌ lleꞌne beꞌnn kaꞌ gon akeꞌn, naꞌll bcheꞌz xharaꞌn akeꞌ, nench broeꞌ akreꞌ beꞌnn kaꞌ, krerenꞌ llon akeꞌ, naꞌ bde akeꞌ radj beꞌnn zan kaꞌ llosiaꞌ akeꞌ, lle akeꞌ leakeꞌ: % Naꞌ bxoz ke Júpiter naꞌ, ke nak yodaꞌo keꞌen zon lloaꞌ yellre, jaxieꞌ bal bell, naꞌ benchaꞌweꞌ yeje, naꞌ jwaꞌa akeꞌn ganꞌ llaꞌa akeꞌ ren beꞌnn zan kaꞌ, gokraꞌll akeꞌ got akeꞌ bell, nench weꞌrao akeꞌ postl kaꞌ. -$S Naꞌ bne akeꞌ Bernabénꞌ nakeꞌ dios ke akeꞌ, beꞌnn re Júpiter, naꞌ Pablonꞌ nakeꞌ dios beꞌnn re Mercurio, le leꞌen lloeꞌ diꞌllenꞌ. A#{ Beꞌnn Listra kaꞌ, ka breꞌe akreꞌ kanꞌ ben Pablonꞌ, bzorao llosiaꞌ akeꞌ nne xtiꞌll akeꞌ, ne akeꞌ: —¡Dios aksenꞌ ba betj radjllonꞌ, nak akeꞌ ka beꞌnne! "7 Naꞌ goll Pablonꞌ leꞌe zillj: —¡Balí niaꞌon, naꞌ bazollaꞌa! Naꞌ le bazollaꞌte beꞌnnenꞌ, bxhiꞌteꞌ naꞌ le gokte bazeꞌe. !!; Bixha ka llzenayeꞌ diꞌllenꞌ lloeꞌ Pablonꞌ ren Bernabénꞌ, Pablonꞌ bwiayaꞌnneꞌ leꞌe, naꞌ gokbeꞌreꞌ nxenraꞌlleꞌ wayakeꞌ. k OGanꞌ ne Listra jadiꞌ akreꞌ to beꞌnn nxhinnj niaꞌ ka gorjte, naꞌ bi llak seꞌe. }naꞌ gannaꞌ jatixjweꞌ akreꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ. Ka gok bchekw akeꞌ Pablonꞌ yej chak zoeꞌ Listra B}Ka gokbeꞌe Pablonꞌ ren Bernabénꞌ kaꞌ, naꞌll bazaꞌa akeꞌ jakeꞌ yell kaꞌ nziꞌi Listra, naꞌ Derbe ga nbane Licaonia. Naꞌ jatá akeꞌ yell kaꞌ lliꞌ do kwite, b=Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, gok akeꞌ toze ren koxchis kaꞌ, naꞌ bziꞌchiꞌll akeꞌ Pablonꞌ ren Bernabénꞌ, naꞌ lleꞌn akreꞌ wchekw akeꞌ leakeꞌ yej.  Naꞌ beꞌnn Iconio kaꞌ gok akeꞌ chopre, bal akeꞌ bdaꞌa beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ ye bal akeꞌ bdaꞌa postl kaꞌ. /WNi ke len naꞌ bagaꞌnn akeꞌ scha Iconionꞌ, lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Xanllonꞌ, ni ke lleb akzeꞌ, llroeꞌ akreꞌ kanꞌ nllieꞌ Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ. Naꞌ Diosenꞌ llroeꞌreꞌ diꞌll likzenꞌ lloeꞌ akeꞌ, ke nak beꞌe leakeꞌ yel wak, naꞌ llon akeꞌ da yebánello. >uNaꞌ beꞌnn Israel kaꞌ bi nxenraꞌll Jesucristonꞌ, bkoꞌyel akreꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, nench gok akreꞌ Pablo ren Bernabénꞌ beꞌnn wen da xhinnj ak.  Naꞌ gok ka bllin Pablonꞌ ren Bernabénꞌ yellenꞌ nziꞌi Iconio, jakeꞌ yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ jazejnieꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kwasro, naꞌ beꞌnn zan benliraꞌll Jesucristonꞌ ka beꞌnn Israel naꞌ ren beꞌnn griego kaꞌ. %+~~%}||{(zzz#xwJv}uut>sDr=q

>L=<’Naꞌ gok ka bayedaꞌ Jerusalén ni, ka llalwillaꞌ Dios lo yodaꞌo braonꞌ breꞌdaꞌoraꞌ, broeꞌrao Jesúsenꞌ nadaꞌ. mJSNaꞌ nnaꞌ, ¿bi llbexhoꞌ? Le bayasteꞌ blloa nis, naꞌ balwill Xanllo Jesucristonꞌ nench yeziꞌxheneꞌ koꞌo.” Pablonꞌ beꞌe diꞌll kanꞌ gok bseꞌl Diosenꞌ leꞌe radj beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel }IsNaꞌll weꞌo xtiꞌlleꞌn rao yeolol beꞌnne, naꞌ weꞌo diꞌll ke da ki ba breꞌroꞌ, naꞌ ba benroꞌ. _H7Naꞌll bneꞌe: “Dios ke xozxtaꞌollo kaꞌ, ba brejeꞌ rweꞌ nench nnezroꞌ bixhanꞌ lleꞌnreꞌ gonoꞌ, naꞌ ba breꞌroꞌ Xhiꞌnneꞌ beꞌnn zerao nak beꞌnn wen, naꞌ ba benroꞌ xtiꞌlleꞌ. "G= Bedeꞌ ganꞌ zoaꞌn, naꞌ lleꞌe nadaꞌ: “Saulo biꞌchaꞌ, nnaꞌ yereꞌroꞌ da yobre.” Naꞌ le bareꞌteraꞌ, naꞌll gok breꞌreꞌ. 5Fc ’Naꞌ zo to beꞌnn lloeꞌrao Dios re Ananías, lloneꞌ kanꞌ ne ley kellonꞌ. Yeolol beꞌnn Israel kaꞌ llaꞌa Damasconꞌ, ne akeꞌ nakeꞌ beꞌnn wen. E/ Bacholtiaꞌ ka nak byoꞌ beniꞌn rawaꞌ. Beꞌnn kaꞌ zyaꞌrenaꞌ txhen naꞌ, beꞌx akeꞌ taꞌkaꞌ, kaꞌ gok bllinaꞌ Damasconꞌ. D7 Naꞌll llepeꞌ: “¿Bixha gonaꞌ, Xanaꞌ?” Naꞌll bneꞌe: “Bayas, naꞌ byejkze Damasconꞌ. Gannaꞌ nne akeꞌ bi llayaꞌl gonoꞌ.” 0CY Naꞌ beꞌnn kaꞌ zaꞌrén nadaꞌ txhen naꞌ breꞌe akreꞌ beniꞌn, naꞌ blleb akeꞌ, naꞌ bi byejnieꞌ akreꞌ kanꞌ bne beꞌnnenꞌ balwill nadaꞌn. $BANaꞌll balliaꞌ xtiꞌlleꞌn, llepeꞌ: “¿Noxha rweꞌ Xanaꞌ?” Naꞌ bneꞌe: “Nadaꞌn Jesús beꞌnn Nazaret, nadaꞌn daꞌo llrayoꞌ.” ANaꞌ wixaꞌ jeꞌttiaꞌ rao yo, naꞌ benraꞌ chiꞌi to beꞌnn bneꞌe: “Saulo, Saulo, ¿bixchen daꞌo llrayoꞌ nadaꞌ?” q@[’Bixha gok ka zyaꞌ Damasco, llonen ka do wawill byechjkze to beniꞌ da zaꞌa yebá nadaꞌ. ?+Beꞌnnenꞌ nak bxoz brao, naꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ, nnez akreꞌ kwasro kanꞌ benaꞌ. Leakeꞌ benn yich da llonn nadaꞌ latj chaꞌa ganꞌ llaꞌa beꞌnn wrall kello kaꞌ Damasco. Naꞌ byaꞌa lljeꞌxaꞌ beꞌnn kaꞌ llejleꞌ ke Jesucristonꞌ, naꞌ wacheꞌe akeꞌ Jerusalén ni, nench saꞌkziꞌ akeꞌ. Pablonꞌ beꞌe diꞌll kanꞌ gok bayechjeꞌ bnaweꞌ Jesucristonꞌ $>ABdaꞌa blleꞌnawaꞌ beꞌnn kaꞌ nao nez kobenꞌ, gokraꞌllaꞌ got akeꞌ, naꞌ beꞌx akseꞌ broꞌ akeꞌ rill ya ka beꞌnn byio ren noꞌre. X=)—Lekze beꞌnn Israel nadaꞌ, gorjaꞌ yellenꞌ re Tarso ganꞌ nbane Cilicia, naꞌ Jerusalén ni blliꞌwaꞌ, beꞌnnenꞌ re Gamaliel broeꞌ bsedreꞌ nadaꞌ, naꞌ bsedaꞌ kanꞌ nak ley danꞌ bzoj da xozxtaꞌollo kaꞌ. Do yichj do raꞌllaꞌ benaꞌ da llakraꞌ lloꞌraꞌll Dios, kanꞌ llonkze reꞌ nnaꞌ. n<UKa ben akreꞌ nneꞌe diꞌll hebreonꞌ, yezikre bllaꞌa akeꞌ lli. Naꞌll bne Pablonꞌ: _; 9—Reꞌ beꞌnn biꞌchaꞌ, reꞌ beꞌnn gor xa, le wzenay diꞌllenꞌ niaꞌ ni. G:(Naꞌ beꞌe beꞌnnenꞌ latj. Naꞌll bze Pablonꞌ rao neꞌp kaꞌ, naꞌ beneꞌ sen ren taꞌkeꞌ nench bllaꞌa beꞌnn kaꞌ lli, naꞌll bnneꞌe diꞌll hebreo bneꞌe:G9'Naꞌll bne Pablonꞌ: —Kere nadaꞌn, beꞌnn Israel nadaꞌ, naꞌ nakaꞌ beꞌnn Tarso to yell zaꞌk ganꞌ nbane Cilicia, ben okré benn latj weꞌrenaꞌ beꞌnn ki diꞌlle. #8?&¿Kere rweꞌn beꞌnn Egipto beꞌnn bwie beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ kanꞌ batnaꞌ, naꞌ byejoꞌ latj dachenꞌ bcheꞌo tap mir beꞌnn wen xhia ake? q7[%Ka ba llgoꞌ akeꞌ leꞌe ganꞌ llaꞌa wakaꞌa ya kaꞌ, Pablonꞌ lleꞌe xan wakaꞌa ya kaꞌ: —¿Bi gonnre latj nniaꞌ to chop diꞌlle? Naꞌ lle beꞌnnenꞌ leꞌe: —¿Bixha llakse nneꞌo diꞌll griegonꞌ? 6$Le ne nao akeꞌ llosiaꞌ akeꞌ ne akeꞌ: —¡Llayaꞌl gat beꞌnnenꞌ! Pablonꞌ beꞌe diꞌll rao beꞌnn zan kaꞌ O5#Ka bllin akeꞌ ganꞌ xhoa neꞌp ke ganꞌ llaꞌa wakaꞌa ya kaꞌ, naꞌ blen wakaꞌa ya kaꞌ Pablonꞌ rao llaze, le beꞌnn zan kaꞌ llon akeꞌ zban, lleꞌn akreꞌ wzap akeꞌ leꞌe. ~4u"Bixha beꞌnn zan kaꞌ kon llosiaꞌ akeꞌ, wde wdere da ne toto akeꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ ni ke llejnieꞌzreꞌ bixhanꞌ ne akeꞌ, kon llak llakia. Naꞌ golleꞌ wakaꞌa ya kaꞌ bacheꞌe akeꞌ Pablonꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌ naꞌ. [3/!Ka bllin beꞌnnenꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ, naꞌ golleꞌ wakaꞌa ya kaꞌ beꞌx akeꞌ Pablonꞌ, naꞌ bchej akeꞌ leꞌe chop gden. Naꞌll bnnabeꞌ no beꞌnnenꞌ, naꞌ bixha beneꞌ naꞌ. 92k Naꞌll bzaꞌdo beꞌnnenꞌ ncheꞌteꞌ txhonnj wakaꞌa ya rente xan akeꞌ. Ka breꞌe akreꞌ beꞌnn wakaꞌa ya kaꞌ, bsan akeꞌ bill ben akeꞌ ziꞌ ke Pablonꞌ. "1=Naꞌ ba llot akseꞌ leꞌen, kat bllin diꞌll rao beꞌnnenꞌ nak xan yeolol wakaꞌa ya kaꞌ, naꞌ bnnezreꞌ llak da nne xhen Jerusalén naꞌ. 0Yeolol beꞌnn llaꞌa rao yell Jerusalén naꞌ, ben akeꞌ da nne xhen, naꞌ bdop akeꞌ beꞌx akeꞌ Pablonꞌ. Naꞌ bxhobxexj akeꞌ leꞌe, babej akeꞌ leꞌe lo yodaꞌo braonꞌ, naꞌll le basej akteꞌ yeololte kon ga nyarjkze ke yodaꞌon. 4/aNe akeꞌ kaꞌ, le breꞌe akreꞌ Pablonꞌ deꞌe lyell ren to beꞌnn re Trófimo beꞌnn Éfeso, naꞌ llak akreꞌ chaꞌ broeꞌ leꞌe lo yodaꞌo braonꞌ. f.ENaꞌ llosiaꞌ akeꞌ ne akeꞌ: —¡Reꞌ beꞌnn wrall, legakrén goꞌxllo beꞌnnenꞌ! Leꞌe doxhente deꞌe llroeꞌreꞌ beꞌnne, wiello yell kellonꞌ, naꞌ rente yodaꞌo braonꞌ, naꞌ bi gonllo kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Naꞌ ye to da xhinnj xhen ba beneꞌ, ba broeꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel lo yodaꞌon. f-EBixha ka le gakte gall lla, naꞌ wayoll yeraꞌ danꞌ bcheb akeꞌn, bal beꞌnn Israel zayaꞌk Asia, breꞌe akreꞌ Pablonꞌ lo yodaꞌo braonꞌ, naꞌ bta bnne akeꞌ beꞌnn, naꞌ beꞌx akeꞌ Pablonꞌ. , Naꞌ bcheꞌe Pablonꞌ beꞌnn tap kaꞌ, naꞌ bateyó bayib kwin akeꞌ ren leꞌe. Naꞌll byoꞌ akeꞌ yodaꞌo braonꞌ, nench bdixjweꞌ akreꞌ bxozenꞌ ba bllin lla yeyib kwin akeꞌ, naꞌ yeraꞌ danꞌ bcheb akeꞌ weꞌe akeꞌ naꞌ. +}Ka nak beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, ba bzoj akstoeꞌ, bi gon akeꞌ da kaꞌ nao lliꞌo. Lete to da gon akeꞌ, bi gao akeꞌ yel wao da bxoa akeꞌ rao lwaꞌa lsaꞌk dios, bi gao akeꞌ llen, naꞌ bi gao akeꞌ no bayiꞌx ba llchok akeꞌ yen, naꞌ chaꞌ bi nchaynaꞌa akeꞌ, bi gak sorén lwellj akeꞌ. Ka gok beꞌx akeꞌ Pablonꞌ lo yodaꞌo braonꞌ *9Byejrén akeꞌ yodaꞌo braonꞌ, jadib kwinoꞌ ren leakeꞌ, naꞌ bdixhj danꞌ llayaꞌl chixhj akeꞌ naꞌ, nench gak wchip yichj akeꞌ. Kaꞌ ben nench reꞌe beꞌnn kaꞌ llonkzoꞌ kanꞌ ne leyenꞌ, naꞌ gakbeꞌe akreꞌ kere da li kanꞌ goll akeꞌ leakeꞌn. )To da ben, ganni zo tap beꞌnne ncheb akeꞌ weꞌe akeꞌ Diosenꞌ to da weꞌe akeꞌ Leꞌe, naꞌ ba bllin lla weꞌe akeꞌn. V(%¿Akxha gonllo nnaꞌ? Nnez akreꞌ ba bayedoꞌ, naꞌ wadop beꞌnn yell. ;'oNaꞌ ba ben akreꞌ, rweꞌn daꞌo llroeꞌroꞌ beꞌnn Israel wrall kello niꞌt rall beꞌnn ziꞌt kaꞌ, bill gon akeꞌ kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ bi wzoa xhiꞌnn akeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión naꞌ, naꞌ bi gon akeꞌ billre da kaꞌ nao lliꞌo beꞌnn Israel. &9Ka ben akreꞌ diꞌllenꞌ beꞌe Pablonꞌ, beꞌrao akeꞌ Dios, naꞌll goll akeꞌ leꞌe: —Rweꞌ nnézkzeroꞌ beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ, ba llejleꞌ ke Jesucristonꞌ, naꞌ yeolol akeꞌ ne akeꞌ llonen bien gonllo kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. O%Naꞌ bwap Pablonꞌ leakeꞌ lliox, naꞌll beꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll toto kanꞌ gokrén Diosenꞌ leꞌe, ka nak deꞌe llroeꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. $Bateyó byejrentoꞌ Pablonꞌ, jaraꞌnntoꞌ Jacobo naꞌ, ganꞌ zoeꞌ naꞌ, leskaꞌ balláyetoꞌ yeolol beꞌnn gor brao kaꞌ. #Ka bllintoꞌ Jerusalén naꞌ, llawé beꞌnn kaꞌ nakllo txhen llonliraꞌll Jesucristonꞌ, ka breꞌe akreꞌ netoꞌ. "Naꞌ bal beꞌnn Cesarea kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ, bzaꞌrén netoꞌ ncheꞌe akteꞌ to beꞌnn re Mnasón beꞌnn Chipre, ba gok scha naweꞌ Jesucristonꞌ, rill leꞌe llintoꞌ Jerusalén naꞌ. Bllin Pablonꞌ Jerusalén naꞌ jaraꞌnneꞌ Jacobo Q!Bde gok kaꞌ, bentoꞌ xhnid, naꞌll zejtoꞌ Jerusalén naꞌ. Laꞌkze da zan da golltoeꞌ, bi bzoekzetoꞌ wzaꞌytoeꞌ, naꞌll lletoeꞌ: —Gakchaz kon kanꞌ ne Xanllo Diosenꞌ. Z- Naꞌll Pablonꞌ lleꞌe netoꞌ: —¿Bixchen bellre, naꞌ llzoayaꞌchre nadaꞌ? Ba bchoyraꞌllkzaꞌ kere wchej akzeꞌ nadaꞌ, wakse gataꞌ Jerusalén naꞌ, ni ke Xanllo Jesucristonꞌ chet kaꞌ.  Ka bayoll bénetoꞌ kaꞌ, netoꞌ naꞌ ren beꞌnn Cesarea kaꞌ, goꞌtyoetoꞌ Pablonꞌ zanakzen chejeꞌ Jerusalén naꞌ.  Naꞌ badraꞌnneꞌ netoꞌ, naꞌ bnnabeꞌ xpaydon Pablonꞌ, naꞌ bchejeꞌn niaꞌneꞌe, naꞌll bneꞌe: —Spíritu ke Diosenꞌ ne, ki gone beꞌnn Israel kaꞌ xan baydon ni, goꞌx akeꞌ leꞌe gon akeꞌ leꞌe rallnaꞌa beꞌnn ziꞌte. ' Naꞌ bzotoꞌ zan lla, kat braꞌ to beꞌnn Judea beꞌnn re Agabo, lloeꞌ xtiꞌll Dios kon ka llzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ leꞌe.  Felipenꞌ zo tap xhiꞌnneꞌ noꞌr weꞌo, naꞌ nne akbeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kon ka llzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ leakbeꞌ. ucNaꞌ bateyó bzaꞌrentoꞌ Pablonꞌ bllintetoꞌ Cesarea, naꞌ byejtoꞌ rill beꞌnnenꞌ re Felipe beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ, leskaꞌ nakeꞌ txhen beꞌnn gall kaꞌ llakrén postl kaꞌ, rilleꞌ naꞌ bzotoꞌ. fENaꞌ bzaꞌtoꞌ Tiro, naꞌ bllintoꞌ yellenꞌ nziꞌi Tolemaida, naꞌ ballojtoꞌ barconꞌ, naꞌ jawaptoꞌ lliox beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa Tolemaidanꞌ, naꞌ bzorén aktoeꞌ tlla. r]Naꞌll bdeꞌl lwelljtoꞌ, naꞌ netoꞌ byoꞌtoꞌ lo barconꞌ, naꞌ leakeꞌn zayej rill akeꞌ. Z-Gok to xhman naꞌ bagoꞌtoꞌ nez. Yeolol beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ ren noꞌr ren xkwiꞌd, bzaꞌrén akeꞌ netoꞌ txhen lloaꞌ nisdaꞌon, naꞌ bcheꞌk xhibtoꞌ balwilltoꞌ Dios. W'Tiro naꞌ jadiꞌtoꞌ beꞌnn nxenraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ bzotoꞌ to xhman ren leakeꞌ. Naꞌ lle akeꞌ Pablonꞌ bi chejeꞌ Jerusalén naꞌ, kaꞌ llzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ leakeꞌ. X)Ka zejtoꞌ naꞌn, breꞌtoꞌ yellenꞌ lliꞌ lo nisdaꞌon danꞌ nziꞌi Chipre, naꞌ bkwaꞌnntoꞌn taꞌkllo rbese zejzetoꞌ Siria. Kat bllintoꞌ Tiro naꞌ bletj akeꞌ yoaꞌ noaꞌ barconꞌ. xiPátara naꞌ, jadiꞌtoꞌ to barco da le llzaꞌte chej ganꞌ nziꞌi Fenicia, naꞌ byoꞌtoꞌ zejtoꞌ. 4 cBde bkwaꞌnntoꞌ beꞌnn kaꞌ, naꞌ byoꞌtoꞌ barconꞌ zejtoꞌ lilla ganꞌ lliꞌ to yellrio danꞌ lliꞌ lo nisdaꞌon danꞌ nziꞌi Cos. Naꞌ bateyó bllintoꞌ ye to yellrio danꞌ lliꞌ lo nisdaꞌo danꞌ nziꞌi Rodas, naꞌ bzaꞌtoꞌ, naꞌ bllintoꞌ to yell nziꞌi Pátara. 5&Da xhen llak akreꞌ ka nak danꞌ lleꞌe leakeꞌ: “Nnaꞌze llreꞌre nadaꞌ.” Naꞌ ben akeꞌ leꞌe txhen ganꞌ bayoeꞌ barconꞌ.R%Yeolol akeꞌ bzorao bell akeꞌ kwis, naꞌ llyeꞌl akeꞌ Pablonꞌ. zm$Ka bayoll beꞌrén Pablonꞌ leakeꞌ diꞌll ki, naꞌll bcheꞌk xhibeꞌ balwillreneꞌ leakeꞌ Dios. +#Kone kaꞌ broeꞌraꞌ reꞌ kanꞌ llayaꞌl gonllo llin, nench gakrenllo beꞌnn chaꞌ bi yalljreꞌ. Lelljadinraꞌll kanꞌ bne Xanllo Jesucristonꞌ, kanꞌ bneꞌe: “Nbarazre naken chaꞌ bi weꞌllo beꞌnn, kerke siꞌllo chaꞌ bi da gonn akeꞌ lliꞌo.” "Reꞌ nnézkzere chaꞌ bi byalljraꞌ, leskaꞌ bi byalljre beꞌnn kaꞌ bzorenaꞌ txhen naꞌ, niaꞌnaꞌ ki ben llin. K !Bi bzeraꞌllaꞌ bi da de keré, ni mell keré, ni xharaꞌnre.  } ’Naꞌ reꞌ beꞌnn biꞌchaꞌ, llonaꞌ reꞌ rallnaꞌa Dios, xtiꞌlleꞌn napkzen yel wak gakrenen reꞌ, nench sere war llinte lla gonneꞌ reꞌ danꞌ bchebeꞌ weꞌe yeolol beꞌnn kaꞌ brejeꞌ, nench wxenraꞌll akeꞌ leꞌe. N Lewiayaꞌnn nench nono siyeꞌe reꞌ, lelljadinraꞌll kanꞌ benaꞌ bzorenaꞌ reꞌ chonn iz, tella naꞌ tlleꞌle, to bllellaꞌ ke totore ka nak llzejnieꞌraꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ.  3Radjre nize llojkze beꞌnn weꞌe diꞌll wenraꞌll da bi zej lixheje, nench beꞌnn kaꞌ llejleꞌ ke Jesucristonꞌ, wzenay akeꞌ ke akeꞌ. f ENadaꞌ nnezraꞌ, ka nak nnaꞌ wayaꞌa bill sorenaꞌ reꞌ. Chaz beꞌnn wxhiyeꞌe ak radjrenꞌ, gon akeꞌ kaꞌkze beꞌkw yiꞌo, le gonchix akreꞌ beꞌnn kaꞌ nench laꞌa akeꞌ nez li ke Xanllo Diosenꞌ. -Naꞌ nnaꞌ, legap kwinre, naꞌ legap yeolol beꞌnn kaꞌ nakre txhen naꞌ. Spíritu ke Diosenꞌ brejen reꞌ, nench gap wiare beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Xanllo Jesucristonꞌ, le weꞌweꞌ lliꞌo kon ren xcheneꞌ danꞌ brarje leꞌ yay cruzenꞌ. gGDoxhen kanꞌ nak xtiꞌll Diosenꞌ ba broeꞌraꞌ reꞌ, bibi nello bkwaꞌchraꞌ reꞌ. U#Ke len ni niaꞌ reꞌ, bibi xhia naken kiaꞌ, chaꞌ no reꞌ kwiayiꞌ. ’Naꞌ nnezraꞌ reꞌ llaꞌa yell ganꞌ ba bdiaꞌ llyixjweꞌraꞌ yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, ni tore bill reꞌre nadaꞌ. -SNaꞌ ker bi gon danꞌ, ba nsanraꞌllkzaꞌ yel nban kiaꞌn, le lleꞌnraꞌ wasyollaꞌ yeolol da llayaꞌl gonaꞌ. Naꞌ llaweraꞌ kwis ke llin naꞌ, benn Xanllo Jesúsenꞌ gonaꞌ. Brejeꞌ nadaꞌ nench taꞌa weꞌrenaꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌll kanꞌ nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo. ucLete toto yell ga lldiaꞌ, Spíritu ke Diosenꞌ llyixjweꞌn goꞌx akeꞌ nadaꞌ, naꞌ wallayrawaꞌ. }Naꞌ nnaꞌ, Spíritu ke Diosenꞌ llchieꞌreꞌ nadaꞌ wayaꞌa Jerusalén naꞌ, naꞌ bi nnezraꞌ bi gak kiaꞌ. 0YKa beꞌnn Israel, naꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel, goll akeꞌ llayaꞌl wayat akreꞌ ke da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ gonliraꞌll akeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ. %Naꞌ bi bsanaꞌ wroeꞌraꞌ reꞌ da kaꞌ llayaꞌl nnézeren, broeꞌraꞌ reꞌ ganꞌ lladop llallayllo, naꞌ leskaꞌ rill totore. .UKanꞌ bzoaꞌ, benaꞌ xchin Diosenꞌ, bi benxhen kwinaꞌ, zan ras bllellaꞌ, naꞌ ballayrawaꞌ ni ke beꞌnn Israel kaꞌ, kanꞌ blleꞌnao akeꞌ nadaꞌ. ~+Ka bllin akeꞌn, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ nnézere kanꞌ benaꞌ chak bzorenaꞌ reꞌ, bxhiꞌzen lla nell kanꞌ bedaꞌ Asianꞌ. '}GChak zo Pablonꞌ yellenꞌ re Mileto, goxheꞌ beꞌnn Éfeso kaꞌ, beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn gor brao ke beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ. |%Bi byejtoꞌ yellenꞌ nziꞌi Éfesonꞌ, le Pablonꞌ bi lleꞌnreꞌ gaꞌyeꞌ scha ganꞌ nziꞌi Asianꞌ, le ne lleꞌnreꞌ yobdo yellineꞌ Jerusalén naꞌ, chaꞌ gaꞌle yellineꞌ lnni Pentecostés. Diꞌll da beꞌrén Pablonꞌ ren beꞌnn Éfeso kaꞌ {5To bdeztoꞌ Mitilenenꞌ, bateyó bdetoꞌ chlaꞌ yellrionꞌ lliꞌ lo nisdaꞌon danꞌ nziꞌi Quío. Tlla gok zejtoꞌ lo barconꞌ, naꞌ bllintoꞌ ye to yellrionꞌ lliꞌ lo nisdaꞌon re Samos. Gannaꞌ ballojtoꞌ barconꞌ, naꞌ byejtoꞌ yellenꞌ nziꞌi Trogilio, naꞌ goꞌytoꞌ baziꞌraꞌlltoꞌ. Naꞌ bayoꞌtoꞌ lo barco da yobre, naꞌ bateyó bllintoꞌ yellenꞌ re Mileto. z}Kaꞌ bllintoꞌ yellenꞌ nziꞌi Asón, naꞌ byepeꞌ lo barconꞌ, kaꞌ gok bllintoꞌ yellenꞌ nziꞌi Mitilene. >yu Netoꞌ blliaraotoꞌ byoꞌtoꞌ barco byejtoꞌ yellenꞌ nziꞌi Asón, le beꞌtoꞌ diꞌll gannaꞌ kwexhtoꞌ Pablonꞌ, le leꞌen gokraꞌlleꞌ chejeꞌ kon nieꞌ. x1 Ka ballach akeꞌn, llawé akreꞌ kwis ka nak binꞌ wixenꞌ, zancheꞌe akebeꞌ nbanbeꞌ. Broꞌ akeꞌ nez jakeꞌ yellenꞌ nziꞌi Mileto 5wc Naꞌtell bayepeꞌ lo yoꞌn, naꞌ bxhoxhjeꞌ yet xtirenꞌ, naꞌ bdao akeꞌn, naꞌ ye to chiꞌi beꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll bllinte bale, naꞌll bazeꞌe. v- Naꞌll betjdo Pablonꞌ, ka bllineꞌ ganꞌ debeꞌn, goꞌtteze bdeꞌlebeꞌ, naꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ: —Bibi gákere, nbankzbeꞌn. vue Naꞌ to bi llabán re Eutico, lliꞌbeꞌ lloaꞌ ventan naꞌ, naꞌ Pablonꞌ da xhen zejze diꞌllenꞌ lloeꞌn, bdekze bichgal kebeꞌ, wixbeꞌ lloaꞌ ventan naꞌ, naꞌ naken chonn kwia, naꞌ ka jalis akebeꞌn, ba gotbeꞌ. Xt)Naꞌ llaꞌtoꞌ to yoꞌ da zo chkwia, zan yiꞌn zjazó akeꞌn llaꞌlen. vseBixha ka bllin lla dmio, badop yeolol beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa yellenꞌ nziꞌi Troas, naꞌ bdaotoꞌ txhen. Naꞌ Pablonꞌ ka wxere yeweꞌ nez, broeꞌreꞌ leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ bllinte llere. Yr+Naꞌ netoꞌ, ka bde lnni danꞌ kate llao akeꞌ yet xtir danꞌ bi nchixe kwa binn, naꞌll byoꞌtoꞌ lo barconꞌ, naꞌ bzaꞌtoꞌ yellenꞌ nziꞌi Filipos. Gok gaꞌy lla bllintoꞌ yellenꞌ nziꞌi Troas ganꞌ llbexh beꞌnn kaꞌ yelaꞌ netoꞌ, naꞌ bzotoꞌ to xhman. Da gok chak zo Pablonꞌ yellenꞌ nziꞌi Troas cq?Beꞌnn ki blliarao akeꞌ raotoꞌ, naꞌ brexh akeꞌ netoꞌ yellenꞌ nziꞌi Troas. lpQBal beꞌnn kaꞌ byejrén akeꞌ Pablonꞌ, to beꞌnn re Sópater beꞌnn Berea, naꞌ Aristarco, naꞌ ren ye to beꞌnn re Segundo llopteze beꞌnn Tesalónica, naꞌll beꞌnnenꞌ re Gayo, beꞌnn zaꞌa yellenꞌ nziꞌi Derbe, naꞌ Timoteo, naꞌ chop beꞌnn zaꞌk ganꞌ nziꞌi Asia, toeꞌ reꞌe Tíquico, naꞌ ye toeꞌ reꞌe Trófimo. o3Chonn beꞌo bzoeꞌ Grecianꞌ. Naꞌll gokraꞌlleꞌ choeꞌ lo barco wayejeꞌ ganꞌ nziꞌi Siria, bixha gokbeꞌreꞌ beꞌnn Israel kaꞌ lliꞌnao akeꞌ leꞌe, lleꞌn akreꞌ goꞌx akeꞌ leꞌe. Naꞌll baweꞌ nez kon nieꞌ, naꞌ babieꞌ Macedonia naꞌle. jnMNaꞌ jateꞌe yell kaꞌ lliꞌ ganꞌ nziꞌi Macedonia, beꞌreneꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ diꞌlle, nniꞌtteze nniꞌt akeꞌ gonliraꞌll akeꞌ Leꞌe. Kaꞌ gok bllinteꞌ ganꞌ nziꞌi Grecia. m 7Ka bde da nne xhen naꞌ Éfesonꞌ, Pablonꞌ goxheꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, beꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll bi wsan akeꞌ danꞌ ba nxenraꞌll akeꞌ Jesucristonꞌ. Naꞌll bdeꞌleꞌ toto akeꞌ, naꞌ baweꞌ nez zayejeꞌ ganꞌ nziꞌi Macedonia. Tl!)Bayoll bneꞌe kaꞌ, naꞌll golleꞌ leakeꞌ wayaslas akeꞌ.~ku(Bixha ka nak da nne xhen naꞌ, ba gok nnaꞌ, nxholl wtob akreꞌ lliꞌo llonllo da wlliayiꞌll beꞌnn wnebiaꞌ kello, naꞌ ke len naꞌ ba lldopllo. Chaꞌ wnnab akeꞌ binꞌ llonllo, ni ke bi dez nnello ke da zban naꞌ ba gok nnaꞌ. njU'Naꞌ chaꞌ billre da yobrenꞌ lleꞌnere, wakse wadopllo, naꞌ wayej diꞌll kwasro chet kaꞌ. hiI&Zan ka nak Demetrionꞌ naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llonreneꞌ llin naꞌ, chaꞌ bi de ke akeꞌ kon ren beꞌnn ki, ke len naꞌ zo beꞌnn llnebiaꞌ, naꞌ lljatao akeꞌ xhia chet kaꞌ, nench choꞌ xhnneze ke akeꞌn. h%Le beꞌnn ki badwaꞌre ganni, bibi nna siꞌi akeꞌ lo yodaꞌo, leskaꞌ bi nne akeꞌ zban ke dios kello Diananꞌ. pgY$Nono te nneꞌe bi naken kaꞌ, naꞌ nnaꞌ lesó lli, naꞌ lewayonyaꞌnn xhbab kanꞌ llonrenꞌ. @fy#Naꞌ beꞌnnenꞌ nake wazoje rao yellenꞌ, ka gok babekllieꞌ beꞌnn kaꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnn Éfeso, yeolol beꞌnn llaꞌa doxhen yellrionꞌ, nnez aksereꞌ rao yell kello ni zo yodaꞌo ke Diana, naꞌ lliꞌo llapllon, naꞌ ren lwaꞌa lsaꞌk keꞌen da zaꞌa yebá. 8ei"Bixha ka bayombiaꞌ akreꞌ lekze beꞌnn Israelenꞌ, naꞌ bzorao llosiaꞌ akeꞌ ka chop hor, bne akeꞌ: —¡Beꞌnn yel wak xhen nak Diana ke lliꞌo beꞌnn Éfeso! d9!Naꞌ brej akeꞌ to beꞌnn re Alejandro radj beꞌnn zan kaꞌ, naꞌll blliꞌy beꞌnn Israel kaꞌ leꞌe rao lkweꞌ beꞌnn yell. Naꞌll Alejandro blis taꞌkeꞌ bnnabeꞌ chaꞌa akeꞌ lli, gokraꞌlleꞌ wneꞌe, wayoꞌxeꞌ beꞌnn kaꞌ rao lkweꞌ beꞌnn yell. c% Naꞌ beꞌnn kaꞌ bdopenꞌ, wde wdere da ne toto akeꞌ kon llak da nne xhen, naꞌ beꞌnn zan, ni ke nnez akzreꞌ bi ken bdop akeꞌ. -bSLeskaꞌ bal beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn llnebiaꞌ nak akeꞌ Pablonꞌ txhen naꞌ, bseꞌl akeꞌ rson bi chejeꞌ lljatileꞌ beꞌnn kaꞌ ganꞌ ndop akeꞌn. "a=Pablonꞌ gokraꞌlleꞌ chejeꞌ lljeꞌreneꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌlle, naꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ bi beꞌe akeꞌ latj chejeꞌ. 7`gNaꞌ da nne xhen gok rao yellenꞌ, naꞌ le bllachte beꞌnn zan kaꞌ, naꞌ bzap akeꞌ chop beꞌnn lwellj Pablonꞌ, toeꞌ reꞌe Gayo, naꞌ ye toeꞌ reꞌe Aristarco beꞌnn Macedonia ake. Naꞌ bxhoblleꞌo akeꞌ leakeꞌ, bcheꞌe akteꞌ leakeꞌ ga zo yoꞌ ganꞌ lladop akeꞌn. (_IKa bene beꞌnn kaꞌ kaꞌ, naꞌll gokllaꞌa akeꞌ, naꞌ besiaꞌ akeꞌ bne akeꞌ: —¡Beꞌnn yel wak xhen nak Diana ke lliꞌo beꞌnn Éfeso! ^Naꞌ nxholl billbi xchinllo gaꞌte, naꞌ leskaꞌ yodaꞌo ke dios kello Diananꞌ, nxholl bill wxenraꞌll akeꞌn, naꞌ sorao nnit yel baraꞌnn keꞌen, le nnézello doxhen ganꞌ nziꞌi Asia, naꞌ doxhenkze yellrio, llap akeꞌ Diananꞌ baraꞌnne. z]mNaꞌ kanꞌ ba llwiare, naꞌ llénere kanꞌ ne Pablonꞌ, deꞌe neꞌe, naꞌ beꞌnn zan ba beneꞌ gan, kere Éfeso nize, doxhente Asia, lleꞌe beꞌnn kaꞌ: “Kere dios da zaꞌk ke nak da ki llon niaꞌnaꞌa beꞌnnachenꞌ.” \\1Naꞌll Demetrionꞌ batopeꞌ beꞌnn kaꞌ llonreneꞌ llin naꞌ, naꞌ ren yezikre beꞌnn llon ka llin keꞌe naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnne, nnézkzere kone xchinllonꞌ, da xhen llonllo gan. [1Naꞌ beꞌnnenꞌ ben kaꞌ re Demetrio, beꞌnnenꞌ non xchineꞌ no bi da daꞌo de ya chaꞌo nziꞌi plat, naꞌ lloneꞌ no yodaꞌo riz kanꞌ nak yodaꞌo ke Diana lwaꞌa lsaꞌk dios. Beꞌnn kaꞌ llonreneꞌ llin naꞌ, da xhen llon akeꞌ gan kone llin naꞌ. |ZqNaꞌ beꞌnn kaꞌ bi llazraꞌll xtiꞌll Jesucristonꞌ, to da zed xhen bdixj akeꞌ yellenꞌ re Éfeso. 8YiNaꞌll bseꞌleꞌ chop beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ Macedonia, Timoteo ren Erasto, naꞌ leꞌen goꞌyeꞌ ye to chiꞌi Asianꞌ. Gok to da nne xhen yellenꞌ nziꞌi Éfeso UX#Bde naꞌ, Pablonꞌ bene xhbab wayejeꞌ Jerusalén naꞌ, kat te wadieꞌ yell kaꞌ ganꞌ nziꞌi Macedonia naꞌ Acaya, bneꞌe: —Zgaꞌtek wayaꞌa Jerusalén naꞌ, naꞌtell chaꞌa Roma. ]W3Naꞌ ka zejze llaslas xtiꞌll Xanllonꞌ, naꞌ llroeꞌtereꞌ yel wak keꞌen. {VoLeskaꞌ beꞌnn zan ba ben xchin akeꞌ yel wallaꞌan, naꞌll jaxhiꞌi libr ke akeꞌn, bzey akeꞌn rao yeolol beꞌnn kaꞌ. Naꞌ bwia akeꞌ ka to zaꞌk yich kaꞌ, naꞌ gokbeꞌe akreꞌ zaꞌken ka chiyon mir (50,000) mell plat. 7UgNaꞌ zan beꞌnn kaꞌ ba byejleꞌ akeꞌ ke xtiꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ bllin akeꞌ rao beꞌnn kaꞌ yelaꞌ, naꞌ llxoarap akeꞌ bi da xhinnj ba ben akeꞌ. %TCYeolol beꞌnn Éfesonꞌ bnnez akreꞌ kanꞌ goken, ka beꞌnn Israel naꞌ beꞌnn griego, blleb akeꞌ kwis, naꞌ ben akeꞌ xhen Xanllo Jesúsenꞌ. 7SgNaꞌ beꞌnnenꞌ yoꞌ daxiꞌon, bxhiꞌteꞌ bzapeꞌ leakeꞌ, ka bize beꞌxeꞌ leakeꞌ benteꞌ leakeꞌ weꞌe, naꞌ baxhonnj beꞌnn kaꞌ gal yid akzeꞌ. R1Bixha bayechjkze daxiꞌon, llen leakeꞌ: —Nombieꞌraꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ nnezraꞌ no beꞌnnenꞌ re Pablo, zan reꞌ, ¿noxha nak reꞌ? RQKaꞌ ben gall xhiꞌnn to beꞌnn re Esceva beꞌnn nak xan bxoz. IP  Naꞌ bal beꞌnn Israel beꞌnn llon rmell ren yel wallaꞌa, leskaꞌ gokraꞌll akeꞌ gonrén akeꞌ ra Xanllo Jesúsenꞌ llin, nench yebej akeꞌ daxiꞌo yoꞌ beꞌnne, naꞌ lle akeꞌ daxiꞌo kaꞌ: —Kon ren yel wak ke Jesús beꞌnnenꞌ dá Pablonꞌ lloeꞌ xtiꞌll, llalwilltoꞌ reꞌ yellojre. ,OQ Naꞌ no raꞌll no bay da ll-llel kwerp keꞌen, lljadaꞌa akeꞌn beꞌnn kaꞌ llak yillweꞌn llayak akteꞌ, leskaꞌ beꞌnn yoꞌ daxiꞌo llalloj akten. IN  Diosenꞌ llakreneꞌ Pablonꞌ lloneꞌ da zan da yebánello. 3M_ Ka beneꞌ gokte chop iz, naꞌ kaꞌ doxhen ganꞌ nziꞌi Asia ben akreꞌ xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ, ka beꞌnn Israel, naꞌ ren beꞌnn bi nak beꞌnn Israel. L Naꞌ bal akeꞌ llonchoch yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, bi llejleꞌ akeꞌ, naꞌ bzorao llnne akeꞌ no diꞌll zban rao beꞌnn kaꞌ ke xhnnez Diosenꞌ. Ka llaken braꞌa Pablonꞌ leakeꞌ, naꞌll babieꞌ beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Jesucristonꞌ radj akeꞌn, naꞌ bcheꞌe leakeꞌ to lo yoꞌ xkwel ke to beꞌnn re Tirano, naꞌ broeꞌ bsedreꞌ leakeꞌ yeo lla. xKiNaꞌ Pablonꞌ byoeꞌ lo yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ llroeꞌreꞌ leakeꞌ, bi llebeꞌ ke nak llaꞌtyoereꞌ leakeꞌ, naꞌ llzejnieꞌreꞌ kanꞌ nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ. Ka llejteze llejeꞌ gokte chonn beꞌo. Ka ben akreꞌ kaꞌ, naꞌll blloa akeꞌ nis ke danꞌ ba nxenraꞌll akeꞌ Xanllo Jesúsenꞌ. GNaꞌll bne Pablonꞌ: —Da li Juan naꞌ bchoeꞌ beꞌnn kaꞌ nis, beꞌnn ba bayate ke da xhinnj ke akeꞌ, naꞌ leskaꞌ bne Juan naꞌ, llayaꞌl chejleꞌ akeꞌ ke to beꞌnn za yed, zeje diꞌll Jesús beꞌnnenꞌ nak Cristonꞌ bseꞌl Dios. F/Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Akxha gok blloare nis? Naꞌ bne akeꞌ: —Kon ka bchoa Juan naꞌ beꞌnn kaꞌ nis naꞌ, blloatoꞌ nis. ]E3Pablonꞌ bnnabreꞌ leakeꞌ: —¿Badsó Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌore llanꞌ byejleꞌre ke Jesucristonꞌ? Naꞌll bne akeꞌ: —Ni ke nnézzetoꞌ chaꞌ de da nziꞌi Spíritu ke Diosenꞌ. LD Bixha chak zo Apolos yellenꞌ nziꞌi Corinto naꞌ, Pablonꞌ jateꞌe yell kaꞌ lliꞌ radj yaꞌ kaꞌ. Naꞌll bllineꞌ Éfeso, naꞌ jadiꞌreꞌ bal beꞌnn llejleꞌ ke Jesucristonꞌ. tCaLlroeꞌ llsedreꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, lleꞌe leakeꞌ, krerenꞌ llejnieꞌ akreꞌ ke Jesucristonꞌ, naꞌ llroeꞌreꞌ leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, nen ke Jesúsenꞌ nakeꞌ Cristo beꞌnnenꞌ bexh akeꞌ yednnebiaꞌ.B7Naꞌ lleꞌne beꞌnnenꞌ nziꞌi Apolos chejeꞌ yell kaꞌ ganꞌ nziꞌi Acaya, naꞌ beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ, bayoꞌraꞌll akeꞌ ka naken llwieꞌ chejeꞌn. Naꞌ bzoj akeꞌ to yich beꞌxeꞌ, nench wreb beꞌnn kaꞌ llaꞌa ganꞌ nziꞌi Acayanꞌ leꞌe. Ka bllineꞌ gannaꞌ, da xhen gokreneꞌ beꞌnn kaꞌ ba brej Xanllo Diosenꞌ nxenraꞌll Leꞌe. A)Bi llebeꞌ llroeꞌreꞌ beꞌnn Israel kaꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ lo yodaꞌon. Ka bene Priscilanꞌ naꞌ Aquilanꞌ kanꞌ lloneꞌ llroeꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ, naꞌ goxh akeꞌ leꞌe to ga yobre, naꞌ bsed akreꞌ leꞌe xhnnez Diosenꞌ da bi nna nnezreꞌ. }@sApolos naꞌ bnnezreꞌ kanꞌ nak xhnnez Jesucristonꞌ. Naꞌ do yichj do raꞌlleꞌ lloeꞌreneꞌ beꞌnn kaꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ, laꞌkze bi nnezyaꞌnnreꞌn, le danꞌ broeꞌ Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis, lezen naꞌ nnezreꞌ. ?Katenꞌ llak kaꞌ, bllin to beꞌnn Israel Éfesonꞌ beꞌnnenꞌ re Apolos, nakeꞌ beꞌnn yellenꞌ nziꞌi Alejandría, naꞌ llejnieꞌreꞌ llroeꞌ llsedreꞌ Diꞌll Wen, naꞌ leskaꞌ nnezreꞌ kwasro kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ. v>eNaꞌ bzoeꞌ to chiꞌi daꞌo, naꞌll bllojeꞌ da yobre jateꞌe toto yell kaꞌ ganꞌ nbane Galacia, naꞌ Frigia, naꞌ lloeꞌltipeꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ. Apolos bdixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ Éfeso @=yBllinteꞌ yellenꞌ nziꞌi Cesarea, naꞌll byejeꞌ Jerusalén naꞌ, jawapeꞌ beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ lliox, naꞌll bazeꞌe zayejeꞌ Antioquía. r<]Naꞌll bazeꞌe lleꞌe leakeꞌ: —Llonen bien chaꞌa Jerusalén naꞌ, gannaꞌ lljadiaꞌ lnni danꞌ zaꞌa. Te naꞌ yedaꞌ yedraꞌnnaꞌ reꞌ, chaꞌ Dios gonneꞌ latj. Naꞌ bayoeꞌ lo barconꞌ, bazeꞌe Éfesonꞌ. ;{Beꞌnn kaꞌ lladopenꞌ goꞌtyoe akreꞌ leꞌe gaꞌyeꞌ wroeꞌreꞌ leakeꞌ zan lla, naꞌ bi bcheb Pablonꞌ. I: Naꞌ bllin akeꞌ yellenꞌ nziꞌi Éfeso, naꞌ bkwaꞌnneꞌ Aquila ren Priscilanꞌ, naꞌ byej leꞌen yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ jeꞌreneꞌ leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. z9mBde gok kaꞌ, ye to chiꞌi bzo Pablonꞌ zan lla Corintonꞌ. Naꞌll ka bazeꞌe naꞌ, beꞌreneꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ diꞌlle, naꞌll baweꞌ nez bayoeꞌ lo barco ren Priscila, naꞌ Aquilanꞌ, zjakeꞌ ganꞌ nziꞌi Siria. Bixha ka za wagoꞌtere Pablonꞌ nez yellenꞌ re Cencrea, bchip yichjeꞌ le kanꞌ bchebeꞌ goneꞌ. W8'Naꞌll yeololte beꞌnn griego kaꞌ, beꞌx akeꞌ Sóstenes beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ ben akeꞌ ziꞌ keꞌe ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ llon yel koxchisenꞌ, bixha Galión naꞌ, bi bwiakzeꞌ. Pablonꞌ bllineꞌ Antioquía naꞌll bllojeꞌ jatixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ da yobre T7!Naꞌ bachacheꞌ leakeꞌ ganꞌ llieꞌ lloneꞌ yel koxchisenꞌ. *6MZan naken zre diꞌllze, naꞌ ra beꞌnne, naꞌ da nak da naore, lekoꞌ xhnneze reꞌ, bi lleꞌnraꞌ gakaꞌ beꞌnn wchoybiaꞌ bi danꞌ llak kerénꞌ. l5QKa gokraꞌll Pablonꞌ weꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌllenꞌ, naꞌ Galión naꞌ golleꞌ beꞌnn Israel kaꞌ: —Chenak naken billre da yobre, naꞌ chaꞌ beneꞌ no xhia, gonaꞌ yel koxchis kerénꞌ, beꞌnn Israel. x4i Ne akeꞌ: —Beꞌnn ni deꞌe llpereꞌ beꞌnne, nench weꞌrao akeꞌ Diosenꞌ krere kanꞌ ne leyenꞌ. 3# Bixha ka lla llia beꞌnne re Galión, nakeꞌ beꞌnn llnebiaꞌ ganꞌ nziꞌi Acaya, beꞌnn Israel kaꞌ gok akeꞌ toze, beꞌe akeꞌ diꞌll nench blliayiꞌll akeꞌ Pablonꞌ, naꞌ jwaꞌa akeꞌ leꞌe ganꞌ llon beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ yel koxchis. v2e Naꞌll bzo Pablonꞌ yellenꞌ nziꞌi Corintonꞌ twiz xop beꞌo, llroeꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. t1a Ni zerenkzaꞌ rweꞌ nono bi gak gone rweꞌ, le rao yell ni llaꞌa beꞌnn zan za wxenraꞌll nadaꞌ. 0 Naꞌ gok to lleꞌ, Xanllonꞌ broeꞌraweꞌ Pablonꞌ, lleꞌe leꞌe: —Bi lleboꞌ, beꞌkze xtiꞌllaꞌn, bi soꞌo lli. Q/To beꞌnn re Crispo beꞌnn llnebiaꞌ lo yodaꞌon, benliraꞌlleꞌ Xanllonꞌ ren beꞌnn llaꞌa lo yoꞌ rilleꞌ, leskaꞌ beꞌnn zan beꞌnn Corinto kaꞌ byejleꞌ, naꞌ blloa akeꞌ nis.  ~`}||y{zyyCxwrvu0tssYrqponhmml[kYk j4iZhggfqendcbaa``6__]]E\\ [ZYrXxXWqVeUU7ToT!SRyQQ|P\OO8NuMM'LKJIHGHFEELDDCBA@??>C=#<;::19|88\7726q54`382n110m/..*-k,+j**)/('r&%h$$#Q!z myTzX MapT7 n  7 Vx6=;moNaꞌ bletj akeꞌ to ya ziꞌ nench bllix akeꞌ art zitj naken, naꞌ naken tapralj (80) llit. Naꞌ ka bzaꞌn ye raꞌt, bllix akeꞌn ye to, naꞌ ba naken wyon (60) llit. wlgBa zejten chdaꞌ (14) willenꞌ ka nak zej barconꞌ nlliꞌy beꞌn len, bdetetoꞌ ganꞌ de nisdaꞌon nziꞌi Adriático. Ba llonjen ka do ller, kat gokbeꞌe beꞌnn kaꞌ llsaꞌa barconꞌ, ba rez llin akeꞌ ga de yo bill. /kYDekz de lljagoꞌnnllo ga de yellrio. ujcNaꞌ legondipraꞌlle, nadaꞌ nxenraꞌllaꞌ Diosenꞌ, naꞌ gakte kanꞌ ba bdixjweꞌreꞌ nadaꞌn. i3Naꞌ bneꞌe: “Bi lleboꞌ Pablo, dekze llinoꞌ rao rey César, Diosenꞌ yesreꞌe rweꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ zejrenoꞌ txhen naꞌ.” Uh#Beꞌe llere broeꞌrao to angl ke Dios beꞌnnenꞌ llonaꞌ xchin naꞌ. \g1Naꞌ nnaꞌ legondipraꞌlle, ni tollo bi kwiayiꞌ, toze barco ni kwiayiꞌkze. lfQNaꞌ ba gok zan lla bi nna gaotoꞌ, naꞌ Pablonꞌ bzeꞌe radj beꞌnn kaꞌ, bneꞌe: —Gokte wen chenak reꞌ bzenayre kiaꞌ, naꞌ bi broꞌllo nez yellrionꞌ nziꞌi Cretanꞌ, lewiakeroꞌ da xhen da ba blleyiꞌ. e Gokte zan lla bi broeꞌkze rao willenꞌ ren berj, naꞌ nna dakze beꞌ xhen naꞌ, naꞌ lláketoꞌ bakze blleyiꞌtoꞌn. cd?Gok lillj naꞌ, bzoraokze llzaꞌltoꞌ kon taꞌktoꞌ xchinraz barconꞌ lo nisenꞌ. cBateyó naꞌ dakze beꞌ xhen naꞌ, naꞌ bzorao akeꞌ llzaꞌl akeꞌ bal yoaꞌ kaꞌ nsaꞌa barconꞌ lo nisdaꞌon. PbBayoll balep akeꞌ da daꞌon, naꞌ bzorao llchej akeꞌ barconꞌ ren do ake nench ke yeyinnjen. Beꞌnn kaꞌ llsaꞌa barconꞌ, lleb akeꞌ lljachoꞌn lo yoxhenꞌ ganꞌ nziꞌi Sirte. Naꞌ baletj akeꞌ raꞌll danꞌ llon nench zaꞌa barconꞌ. Naꞌ bsanraꞌll akeꞌ barconꞌ zejen kon kanꞌ dá beꞌ naꞌ. ]a3Kat bdetoꞌ koꞌllre yellrionꞌ lliꞌ lo nisdaꞌon re Clauda, gannaꞌ bi datek beꞌn res. Naꞌ barconꞌ nxhoben ye to da daꞌo da llon llin kat bi llakre barconꞌ, baleptoꞌ da daꞌon lo barconꞌ. `}Naꞌ bzorao ll-lliꞌyen barconꞌ, naꞌ netoꞌ ker bi llak gontoꞌ, naꞌ beꞌtoꞌ latj llsaꞌa beꞌn netoꞌ. F_Ker gok scha kat bllay akreꞌ to beꞌ xhen da re Noreste. L^ Kat bzorao dá to beꞌ daꞌo riz danꞌ zaꞌa lleꞌlre, naꞌ llak akreꞌ wakse saꞌa akeꞌ kanꞌ ba non akeꞌ xhbabenꞌ. Naꞌ bzaꞌa akeꞌ zjakeꞌ awllo ganꞌ lliꞌ Creta. ]! Naꞌ yellenꞌ nziꞌi Buenos Puertos ganꞌ llaꞌtoꞌn, bi naken wen sotoꞌ gannaꞌ kat llak zay, naꞌllenꞌ yeolol akeꞌ llak akreꞌ wenkze koꞌ akeꞌ nez, chaꞌ gakte llin akeꞌ Fenice to yell ga nbane Creta. Fenice naꞌ bill llechjtek beꞌ, le gannaꞌ nlaꞌ ga llraꞌ will, naꞌ naken wen so akeꞌ gannaꞌ katenꞌ llak zayenꞌ. To beꞌ xhen byechjrén lo nisdaꞌon '\G Bixha beꞌnnenꞌ nlan wakaꞌa ya kaꞌ, llzenaylleꞌ xtiꞌll beꞌnnenꞌ nlan barconꞌ, naꞌ xtiꞌll xan barconꞌ kerke xtiꞌll Pablo naꞌ. A[{ Lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnne, nxholl kwis ba llonen, chaꞌ nnaꞌ koꞌllo nez, nxholl kweyiꞌ barconꞌ, naꞌ yoaꞌ kaꞌ nsaꞌn naꞌ, rente lliꞌo nxholl kweyiꞌllo. 7Zg Naꞌ zan lla ba gok, naꞌ ba llonen nxholl kwis koꞌtoꞌ nez lo nisdaꞌon, le ba bllin lla llak zay. Llwia Pablonꞌ kaꞌ, naꞌ lloeꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll. Y-To ganne llak zaꞌa barconꞌ, zejtoꞌ awllo ga de yellrio, bllintetoꞌ ga nziꞌi Buenos Puertos, awllo gannaꞌ lliꞌ yellenꞌ re Lasea. X+Naꞌ zejtoꞌ yoꞌtoꞌ barconꞌ gokte zan lla, chaoraꞌll zej barconꞌ, ganne bllintoꞌ chlaꞌ yellenꞌ nziꞌi Gnido. Ka nak beꞌn dan krere, naꞌ bdetoꞌ awllo ganꞌ ne Salmón, naꞌ byechjtoꞌ yellrionꞌ lliꞌ lo nisdaꞌo naꞌ danꞌ nziꞌi Creta. WMira naꞌ jadiꞌ xan wakaꞌa ya kaꞌ to barco da zaꞌa Alejandría, naꞌ zejen Italia, naꞌ blleꞌe netoꞌ loenꞌ. V Bdetoꞌ doxhen nisdaꞌo chlaꞌ ganꞌ nziꞌi Cilicia, naꞌ Panfilia, bllintetoꞌ yellenꞌ nziꞌi Mira ga nbane Licia. mUSNaꞌ bzaꞌtoꞌ yellenꞌ re Sidón, zejtoꞌ lo barconꞌ, naꞌ bdetoꞌ awlloze ganꞌ lliꞌ yellrio danꞌ lliꞌ lo nisdaꞌo danꞌ nziꞌi Chipre. Naꞌ dá beꞌn krere kanaꞌ, naꞌ yellrionꞌ bkweꞌjen netoꞌ. hTIBateyó bllintoꞌ yellenꞌ lliꞌ lloaꞌ nisdaꞌo re Sidón, naꞌ Julionꞌ, wen kwis llonreꞌ Pablonꞌ, naꞌ beꞌe latj byejeꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ nombiaꞌ leꞌe nench bzeniaꞌnaꞌa akeꞌ leꞌe. GSNaꞌ byoꞌtoꞌ to lo barco da zaꞌa yellenꞌ nziꞌi Adramitio, naꞌ zejen do ganꞌ nziꞌi Asia. Naꞌ Aristarco beꞌnn Tesalónica ga nbane Macedonia, zaꞌreneꞌ netoꞌ txhen. R Bixha kat bllin lla wseꞌl akeꞌ netoꞌ ganꞌ nziꞌi Italia, chejtoꞌ lo barco. Naꞌ ben akeꞌ Pablonꞌ ren beꞌnn kaꞌ bllachreneꞌ rill yanꞌ, rallnaꞌa to xan wakaꞌa ya re Julio, nakeꞌ txhen ren wakaꞌa ya kaꞌ nziꞌi Augusto. Q  Naꞌll Agripanꞌ lleꞌe Festonꞌ: —Wakse yesanllo beꞌnnenꞌ chenak bi bnnabeꞌ tieꞌ rao kwin Césarenꞌ.'PGKa jasé akeꞌ ye to latj yobre, lloeꞌrén lwellj akeꞌ diꞌlle, ne akeꞌ: —Bibi da xhinnj ben beꞌnnenꞌ da nello gateꞌ, ni da choeꞌ rill ya. )OKBayoll bne Pablonꞌ kaꞌ, naꞌ bazollaꞌa reyenꞌ ren beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn ren Berenicenꞌ, naꞌ ren yeolol beꞌnn kaꞌ blleꞌrén akeꞌn. sN_Naꞌll bne Pablonꞌ: —Gonchga Diosenꞌ, la ye raꞌtze, la ye da xhen, kere rweꞌzoꞌ, lleꞌnkazraꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa ganni, gakre kanꞌ nakaꞌ nadaꞌ wxenraꞌllre Jesucristonꞌ, kon bi llejre gden ki. {MoNaꞌll Agripanꞌ lleꞌe Pablonꞌ: —Ye raꞌtze ke llonoꞌ nadaꞌ gan, chejliaꞌ ke Jesucristonꞌ. L Rey Agripa, ¿kaxha llejleꞌo ka nak da kaꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ? Nnézkzeraꞌ llejleꞌo. 8KiGanni lliꞌ reyenꞌ nnéztereꞌ kanꞌ naken, naꞌllenꞌ lloaꞌ diꞌllenꞌ do raꞌllaꞌ, leꞌe nnezreꞌ doxhen kanꞌ goken, le kere goken to latj ga ngaꞌchen. JNaꞌll bne Pablonꞌ: —Llapaꞌ rweꞌ baraꞌnne, Festo, zan kere llaktontaꞌn, diꞌll linꞌ lloaꞌ, ke nakten naꞌ. Chak lloeꞌ Pablonꞌ diꞌll ki llakrén kwineꞌ, Festonꞌ bnneꞌe zillj, lleꞌe leꞌe: —Llaktontoꞌn, Pablo, danꞌ ba bsedoꞌ da xhen naꞌ, ba btonten rweꞌ. aH;Danꞌ bzoj akeꞌ ke Cristonꞌ kanꞌ gak katenꞌ yedeꞌn, yellayraweꞌ, naꞌ gateꞌ, naꞌ Leꞌen gakeꞌ beꞌnn nell yebán radj beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ weꞌe diꞌll danꞌ nsaꞌa beniꞌ ke Diosenꞌ, ren beꞌnn Israel, naꞌ ren beꞌnn bi nak beꞌnn Israel. Pablonꞌ llaꞌtyoereꞌ rey Agripa chejleꞌ ke Jesucristonꞌ lGQBixha Diosenꞌ zeꞌe llwieꞌ nadaꞌ, Leꞌen nna nzoeꞌ nadaꞌ nbanaꞌ bllinte nnaꞌ lla, naꞌll llak lloeꞌrenaꞌ beꞌnn xtiꞌlleꞌn ren xkwiꞌd ren beꞌnn gore. Naꞌ kere llroeꞌ akreꞌ krerenꞌ, llroeꞌ aksereꞌ doxhen kanꞌ ne danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, naꞌ danꞌ bzoj da Moisésenꞌ gak. FyNi Ke len naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌx akeꞌ nadaꞌ lo yodaꞌon, naꞌ gokraꞌll akeꞌ got akeꞌ nadaꞌ. EZgaꞌtek beꞌnn Damasco kaꞌ, bzejnieꞌraꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌll beꞌnn Jerusalén kaꞌ, naꞌll beꞌnn kaꞌ llaꞌa doxhen ganꞌ nziꞌi Judea, naꞌtell beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. Goll akeꞌ llayaꞌl wayat akreꞌ ke da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ wzenay akeꞌ ke Dios, naꞌ gon akeꞌ da wen nench wroeꞌn da linꞌ ba bayat akreꞌ ke da xhinnj ke akeꞌn. {Do’Kaꞌ gok rey Agripa, naꞌ bzenayaꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ nadaꞌ ka nak ba broeꞌraweꞌ nadaꞌ. SCWseꞌlaꞌ rweꞌ nench lljaroeꞌ akroeꞌ, naꞌ xhaꞌ rao akeꞌ, reꞌe akreꞌ beniꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ bill chaꞌa akeꞌ lo da xcholenꞌ. Bill chaꞌa akeꞌ xhniaꞌ daxiꞌon, naꞌ yellaꞌa akeꞌ xhniaꞌ Dios. Naꞌ chejleꞌ akeꞌ kiaꞌ, naꞌ yeziꞌxhen Diosenꞌ da xhinnj ke akeꞌ, naꞌ gak akeꞌ txhen ren beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ nak akeꞌ rallneꞌe.” Pablonꞌ beꞌe diꞌll kanꞌ gok bzenayeꞌ ke Jesúsenꞌ >BuNadaꞌ wseꞌlaꞌ rweꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, naꞌ yesraꞌa rweꞌ rao naꞌa akeꞌ, leskaꞌ yesraꞌa rweꞌ rao naꞌa beꞌnn Israel kaꞌ. ;AoNaꞌ nnaꞌ bayas bazellá, ba broeꞌrawaꞌ rweꞌ, le de to llin da lleꞌnraꞌ gonoꞌ, naꞌ weꞌo diꞌll ke danꞌ ba breꞌroꞌ ni, naꞌ da za wroeꞌraꞌ rweꞌ. @Naꞌll bniaꞌ: “¿No rweꞌ, xa?” Naꞌll bnne Xanllonꞌ: “Nadaꞌn Jesús, nadaꞌn daꞌo llrayoꞌ ka naken llonoꞌ kaꞌ. A?{Naꞌ wix yeololtoꞌ jeꞌttetoꞌ rao yo, kat benraꞌ chiꞌi to beꞌnn balwilleꞌ nadaꞌ, nneꞌe diꞌll hebreo, bneꞌe: “Saulo, Saulo, ¿bixchen llwieroꞌ nadaꞌ, naꞌ daꞌo llrayoꞌ nadaꞌ? Llonze ziꞌ kwinoꞌn llonoꞌ kaꞌ, ka llon bell llcheꞌobaꞌ rao to da la, da llaꞌdebaꞌ.” A>{ Bixha gok, do wawill ka zyaꞌ tnezenꞌ, breꞌraꞌ to beniꞌ xhen, llseniꞌtellen kerke beniꞌ ke willenꞌ, byechjen nadaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ zaꞌa ren nadaꞌ naꞌ. )=K ’Ni ke len zyaꞌ Damasco noꞌxtiaꞌ yich ke bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, da llonn nadaꞌ latj nench goꞌxaꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ. < Naꞌ zan ras byaꞌa toto yodaꞌo, naꞌ bsaꞌkziꞌ akeꞌ nench bill nnao akeꞌ danꞌ nxenraꞌll akeꞌn. Kaꞌ gok bwie akreꞌ kwis, byaꞌtiaꞌ yell ziꞌt jaray akeꞌ. Pablonꞌ beꞌe diꞌll da yobre kanꞌ gok bxenraꞌlleꞌ Jesucristonꞌ S; Naꞌ kaꞌ benaꞌ Jerusalén naꞌ. Ka benn bxoz wnebiaꞌ kaꞌ latj, beꞌnn zan beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ broaꞌ rill ya. Naꞌ ka bet akeꞌ bal akeꞌ, nadaꞌ ben akeꞌ txhen. : ’Kanaꞌ leskaꞌ nadaꞌ llakraꞌ llayaꞌl wsaꞌkziaꞌ beꞌnn kaꞌ llejleꞌ ke Jesús beꞌnn Nazaretenꞌ. W9'Naꞌ reꞌ lliꞌre llzenayre kiaꞌ, ¿llákere nono gak chejleꞌ wllin lla yesbán Diosenꞌ beꞌnn wat kaꞌ? Pablonꞌ beꞌe diꞌll kanꞌ bsaꞌkzieꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ E8Chllinn (12) kwen ka nak yeolol beꞌnn Israel kaꞌ, llon akeꞌ rez yesbán Diosenꞌ beꞌnn wat kaꞌ. Ni ke len naꞌ, lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ do lla do yere. Nadaꞌ leskaꞌ llonaꞌ rez ke Diosenꞌ yesbaneꞌ beꞌnn wat kaꞌ, ¿bixchen llakllaꞌa akzeꞌ, naꞌ llao akeꞌ xhia kiaꞌ, rey Agripa? 47aDanꞌ llejliaꞌ ke Diosenꞌ yesbaneꞌ beꞌnn wat kaꞌ kanꞌ bchebeꞌ ren da xozxtaꞌotoꞌ kaꞌ, llakllaꞌa akeꞌ nadaꞌ, ke len naꞌ llao akeꞌ xhianꞌ. ;6oLeskaꞌ nnez akreꞌ, naꞌ wakse ne akeꞌ chaꞌ lleꞌn akreꞌ, nna naktiaꞌ xkwiꞌde gokaꞌ txhen ren beꞌnn kaꞌ nziꞌi fariseo, leakeꞌn nao leyenꞌ klleꞌllo. &5E’Yeolol beꞌnn Israel kaꞌ nnez akreꞌ kwasro, ka benaꞌ ka nna naktiaꞌ xkwiꞌde chak bzoaꞌ rallaꞌ, leskaꞌ ka bzoaꞌ Jerusalén naꞌ. y4kRweꞌ nnezkzroꞌ kanꞌ nak danꞌ nao netoꞌ, beꞌnn Israel, naꞌ da kaꞌ llakyollrentoꞌ. Ke len lleꞌnraꞌ gakxhenraꞌlloꞌ nadaꞌ wzenayoꞌ kiaꞌ. Pablonꞌ beꞌe diꞌll ka beneꞌ ka za gonliraꞌlleꞌ Jesucristonꞌ 3)—Da wen kwis ba gok kiaꞌ ka nak bziaꞌ raoꞌn, rey Agripa, nench waꞌa diꞌll ke da kaꞌ llao beꞌnn Israel kaꞌ xhia kiaꞌ. $2 CNaꞌll Agripanꞌ lleꞌe Pablonꞌ: —Bnechk nnaꞌ bixhanꞌ lleꞌnroꞌ nneꞌo. Naꞌll blis naꞌa Pablonꞌ, bzorao lloeꞌ diꞌllenꞌ, neꞌe: k1OTo da ke nxhia gonaꞌ chaꞌ wseꞌleꞌ, naꞌ bi yepaꞌ Césarenꞌ bi ken llseꞌleꞌ.g0GBixha ka nak bibi de wzojaꞌ chixjweꞌraꞌ Césarenꞌ bi yaꞌnnenꞌ beneꞌ; ke len ba brejeꞌ, ba nzieꞌ raore ni, naꞌ rao rweꞌ rey Agripa, naꞌ wakse wnnabyoll rweꞌ, naꞌ gaꞌt da wzojaꞌ Césarenꞌ. F/Naꞌ kon kaꞌ llakraꞌ nadaꞌ, bibi da xhinnj beneꞌ da nnello llayaꞌl gateꞌ. Lete to da bnnabeꞌ tieꞌ rao Césarenꞌ goneꞌ yel koxchis keꞌen. Naꞌ llwiaꞌ wseꞌleꞌ. $.ANaꞌll bne Festonꞌ: —Rey Agripa, naꞌ yeololre llaꞌllo txhen ganni, ni ze beꞌnnenꞌ, yeolol beꞌnn Israel kaꞌ llao akeꞌ xhia keꞌe, ka beꞌnn llaꞌa Jerusalén, naꞌll beꞌnn kaꞌ llaꞌa Cesarea, naꞌ llchieꞌ akreꞌ kwis, llnnab akeꞌ llayaꞌl gateꞌ. M-Bixha bateyó ka bllin rey Agripanꞌ ren Berenicenꞌ, da nne xhen gok ka bllin akeꞌn, naꞌ blleꞌ akeꞌ ganꞌ llbeꞌ Festonꞌ lloneꞌ yel koxchisenꞌ, naꞌ ren beꞌnn nak xan wakaꞌa ya, naꞌ bal beꞌnn nak beꞌnn brao rao yellenꞌ. Naꞌ bseꞌl Festonꞌ beꞌnn kaꞌ jaxhiꞌi akeꞌ Pablonꞌ. <,qNaꞌll Agripanꞌ lleꞌe Festonꞌ: —Leskaꞌ nadaꞌ lleꞌnraꞌ wzenayaꞌ diꞌllenꞌ lloeꞌ beꞌnnenꞌ. Naꞌll bne Festonꞌ: —Wxe wzenayoꞌ xtiꞌlleꞌn. =+sNaꞌ Pablonꞌ bnnabeꞌ tieꞌ rao kwin Césarenꞌ, nench gak yel koxchis keꞌen. Ke len naꞌ bkwaꞌnneꞌ lo rill yanꞌ, llinte katenꞌ wseꞌleꞌ rao rey César naꞌ. *Nadaꞌ bi nnezraꞌ ke da kaꞌ, naꞌll bnnabreꞌ chaꞌ lleꞌnreꞌ wayejeꞌ Jerusalén naꞌ, gak yel koxchis keꞌen gannaꞌ. )Renchaꞌ da llak ke danꞌ nao akeꞌ naꞌzenꞌ, naꞌ ke ye to beꞌnn ba got re Jesús, bixha Pablonꞌ deꞌe neꞌe nbankzeꞌ. w(gNaꞌll bed beꞌnn kaꞌ llao xhianꞌ, naꞌ llakraꞌ chaꞌ billre da xhinnj yobre wtob akreꞌ leꞌen. "'=Naꞌ kate braꞌ akeꞌ ganni, bi brexhaꞌ; bateyoze le byaꞌtiaꞌ ganꞌ llak yel koxchisenꞌ, naꞌ goll akeꞌ lljaxhiꞌi akeꞌ beꞌnnenꞌ. 1&[Naꞌll goll akeꞌ, lliꞌo beꞌnn Roma bi gak wchoyllo ke beꞌnne gateꞌ, chaꞌ bi nna gaꞌt latj nneꞌe gakrén kwineꞌ rao beꞌnn kaꞌ llao xhia keꞌen. :%mKa byaꞌa Jerusalén naꞌ, bed beꞌnn kaꞌ nak bxoz wnebiaꞌ ak, naꞌ beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ rawaꞌn, llao akeꞌ xhia, lleꞌn akreꞌ wsaꞌkzieꞌ. $#Ka nak bzo akeꞌ zan lla naꞌ, beꞌrén Festonꞌ leꞌe diꞌll ke Pablonꞌ, bneꞌe: —Zo to beꞌnn bkwaꞌnn Félixenꞌ rill ya. # Bde chop chonn lla, reyenꞌ re Agripa ren bi zaneꞌ noꞌrenꞌ re Berenice, bllin akeꞌ Cesareanꞌ jaraꞌnn akeꞌ Festonꞌ. "y Festonꞌ, bayoll beꞌreneꞌ diꞌll beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌreneꞌ naꞌ, naꞌll lleꞌe Pablonꞌ: —Ka naken lleꞌnroꞌ kwin Césarenꞌ goneꞌ yel koxchis koꞌon, dekz de chejoꞌ rao leꞌe. Bde akeꞌ Pablonꞌ rao rey Agripa !1 Chaꞌ bi da xhinnj benaꞌ da llayaꞌl gataꞌ, wakse gataꞌ, kere llebaꞌn. Zan ke danꞌ lltob akreꞌ nadaꞌn, ni ton bi nak da li, naꞌ bi gak kwaꞌnnre nadaꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ. Lleꞌnkzraꞌ kwin rey Césarenꞌ goneꞌ yel koxchis kiaꞌn chet kaꞌ. W ' Naꞌ bne Pablonꞌ: —Ba zekzaꞌ raoꞌ ni, le nzoa rey Césarenꞌ rweꞌ gonoꞌ yel koxchis, ganni llayaꞌl gak yel koxchis kiaꞌn. Rweꞌ nnézkzeroꞌ, bibi benaꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ. G Naꞌ Festonꞌ gokraꞌlleꞌ yegaꞌnneꞌ wen rao beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌll lleꞌe Pablonꞌ: —¿Lleꞌnroꞌ wayejoꞌ Jerusalén naꞌ gonaꞌ yel koxchis koꞌo gannaꞌ? ucLeskaꞌ Pablonꞌ llakrén kwineꞌ, bneꞌe: —Bibi nna gonaꞌ da wkwaꞌnn nadaꞌ tore rao ley ke beꞌnn Israel kaꞌ, ni kon ren yodaꞌo braonꞌ, ni kone César beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ doxhen Roma bibi da xhinnj nna gonaꞌ. ucKa bllin Pablonꞌ raweꞌn naꞌ, jabiꞌy beꞌnn Israel kaꞌ zaꞌk Jerusalén. Naꞌ bzorao akeꞌ llao akeꞌ xhia ke Pablonꞌ, lltob akreꞌ leꞌe da zan da ne akeꞌ beneꞌ, bixha ni to da ki bi broeꞌn chaꞌ naken da li. ucFestonꞌ bzoeꞌ Jerusalén naꞌ, ye xoꞌn ga chi lla, naꞌll bazeꞌe zayejeꞌ Cesareanꞌ. Naꞌ bateyó ka ballineꞌn, bllieꞌ ganꞌ lloneꞌ yel koxchisenꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ jaxiꞌi akeꞌ Pablonꞌ. (Inaꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lelloj balre nak beꞌnn wnebiaꞌ, saꞌrenre nadaꞌ chejllo Cesareanꞌ, chaꞌ bi da xhinnj ben beꞌnnenꞌ naꞌ gaore xhia. yFestonꞌ lleꞌe beꞌnn kaꞌ ka nak Pablonꞌ yoeꞌ rill ya Cesareanꞌ, naꞌ leꞌen le wayejteꞌ Cesareanꞌ, Llnnab akeꞌ goneꞌ okré lljasaneꞌ Pablonꞌ Jerusalén naꞌ. Naꞌ leakeꞌn ba noeꞌ akeꞌ diꞌll got akeꞌ leꞌe tnez. 1[Naꞌ jak bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, jak akeꞌ rao Festonꞌ llao akeꞌ xhia danꞌ llon Pablonꞌ. i MNaꞌ bllin beꞌnnenꞌ re Festo, gok chonn lla bzeꞌe Cesareanꞌ byejeꞌ Jerusalén naꞌ. gGKaꞌ gokte chop iz, kat bill bnebiaꞌ Félixenꞌ, naꞌ bnebiaꞌ beꞌnn yobre beꞌnn re Porcio Festo. Naꞌ Félixenꞌ bkwaꞌnneꞌ Pablonꞌ lo rill yanꞌ, nechkze bgaꞌnneꞌ wen rao beꞌnn Israel kaꞌ.!;Le leskaꞌ gokraꞌlleꞌ weꞌe Pablonꞌ leꞌe mell nench yesaneꞌ leꞌe, ke len weltze llaxheꞌ Pablonꞌ lloeꞌreneꞌ leꞌe diꞌlle. KBixha goll Pablonꞌ leꞌe, llayaꞌl gonllo da nak lixheje, naꞌ bi gontekllo danꞌ zeraꞌll lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe wllin lla gon Diosenꞌ yel koxchis kello. Naꞌll blleb Félixenꞌ kwis, naꞌll lleꞌe Pablonꞌ: —Ba gokse wayejoꞌ. Kat gaꞌt latj kiaꞌ, naꞌ gaxhaꞌ rweꞌ. ucNaꞌ bazaꞌa Félixenꞌ, naꞌ kat gok chop chonn lla ballineꞌ ren noꞌr keꞌe, naꞌ noꞌr keꞌen nakeꞌ beꞌnn Israel naꞌ re Drusila. Goxheꞌ Pablonꞌ, naꞌ bzenayeꞌ kanꞌ llayaꞌl wxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ. veNaꞌ golleꞌ to beꞌnnenꞌ nak xan wakaꞌa ya kaꞌ, za yoꞌz Pablonꞌ rill yanꞌ, naꞌ gaꞌt latj chaꞌ bi lleꞌnreꞌ goneꞌ, naꞌ weꞌe latj yedraꞌnn beꞌnn kaꞌ nllieꞌ leꞌen, naꞌ gakrén akeꞌ leꞌe. 7gNaꞌ Félixenꞌ ba nnezreꞌ kanꞌ nak nez kob ke Jesucristonꞌ, naꞌ kate benreꞌ kanꞌ bne Pablonꞌ, naꞌll bkwaꞌnneꞌn gaken ye to lla yobre, lleꞌe leakeꞌ: —Kat yed xan wakaꞌa ya kaꞌ re Lisias, wnnabyollyaꞌnnaꞌ akrenꞌ nak kerénꞌ, kanaꞌ wayej diꞌll da yobre. FLete to da bniaꞌ kanꞌ jesiaꞌ radj akeꞌn, besiaꞌ goll akeꞌ: “Ka nak yel koxchis kiaꞌn llonre nnaꞌ lla, llonren danꞌ llejliaꞌ wllin lla yebán beꞌnn kaꞌ ba got.” !Naꞌ chaꞌ beꞌnn kaꞌ ze gannizenꞌ wak nne akeꞌ chaꞌ wroeꞌrao bi da xhinnj benaꞌ kanꞌ jasiaꞌ rao bxoz wnebiaꞌ kaꞌ. hILeakeꞌn llayaꞌl yedsé akeꞌ ganni gao akeꞌ xhia, chaꞌ bi de ke akeꞌ kone nadaꞌ. _ 7Ka goken zoaꞌ yodaꞌo braonꞌ llonaꞌ kanꞌ ne leyenꞌ, naꞌ ba naksaꞌ yall, kat to chop beꞌnn Israel zaꞌk Asia breꞌe akreꞌ nadaꞌ, kere nello llta llnniaꞌ beꞌnn zan ake, kanꞌ ne akeꞌn. ? w’Ba gokte zan iz daꞌa gateze, naꞌ bayedaꞌ rallaꞌ, badsanaꞌ mell btopaꞌ nench gakrenaꞌ beꞌnn yaꞌche, leskaꞌ jasanaꞌ ye raꞌtenꞌ lo yodaꞌo braonꞌ. z mKe len llonaꞌ bien llonaꞌ da wen nench kaꞌ bibi de gao xhia kiaꞌ rao Xanllo Dios, naꞌ rao beꞌnnach. # ?Nadaꞌ llonaꞌ rez, leskaꞌ leakeꞌn llon akeꞌ rez yesbán Diosenꞌ beꞌnn wat kaꞌ, yesbaneꞌ beꞌnn ben da wen naꞌ beꞌnn ben da xhinnj.  1Naꞌ ni llniaꞌ rweꞌ, llonaꞌ xchin Diosenꞌ beꞌnn beꞌrao xozxtaꞌotoꞌ kaꞌ, naꞌ laꞌkze nawaꞌ nez kob danꞌ ne leakeꞌn da xhinnj, naꞌ llejliaꞌ doxhen da kaꞌ llia leꞌ leyenꞌ, naꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. R Ni ke deze da lloeꞌ diꞌll chaꞌ da li danꞌ llao akeꞌ xhianꞌ. $A Kere breꞌe akreꞌ nadaꞌ llakyollrenaꞌ beꞌnne, ni ker llta llnniaꞌ beꞌnne do lo yodaꞌo braonꞌ, ni lo yodaꞌo yobre, naꞌ do lyellenꞌ. # Chinze gok chllinn (12) lla byaꞌa Jerusalén naꞌ, jeꞌrawaꞌ Diosenꞌ. Wakse wnnab akroeꞌ nench nnezroꞌ diꞌll linꞌ lloaꞌ.  Naꞌll beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn beneꞌ sen rao Pablonꞌ nench nneꞌe. Naꞌll bne Pablonꞌ: —Nnezraꞌ ba gok zan iz rweꞌ llonoꞌ yel koxchis ke yell kellonꞌ, ke len naꞌ llaweraꞌ niaꞌ to chop diꞌll ke danꞌ llao beꞌnn ki xhia kiaꞌ. K Ren beꞌnn Israel kaꞌ ze akeꞌ, ne akeꞌ kaꞌn naken. DLeꞌen bseꞌleꞌ netoꞌ yedtoꞌ ganni, yedtaotoꞌ xhia rao rweꞌ ni. Naꞌ ka nak gonoꞌ yel koxchisenꞌ, wnnabke rweꞌ, naꞌ nnezroꞌ diꞌll linꞌ lloeꞌrentoꞌ rweꞌ. ykBixha xan wakaꞌa yanꞌ beꞌnnenꞌ re Lisias, da bien byoeꞌ radjtoꞌn, bakeꞌe leꞌe rao naꞌtoꞌn. .UNaꞌ gokraꞌlleꞌ goneꞌ da xhinnj kwis lo yodaꞌo ketoꞌn. Naꞌllenꞌ beꞌxtoeꞌ gokraꞌlltoꞌ gontoꞌ yel koxchis keꞌe kon kanꞌ ne ley ketoꞌn.  Zaꞌtoꞌ zadtaotoꞌ xhia ke beꞌnnenꞌ ze raoꞌ ni, nakeꞌ to beꞌnn wen da xhinnj, deꞌe llyixjeꞌ da zed doxhen, kon ga llaꞌa beꞌnn Israel llejeꞌ, naꞌ lloneꞌ leakeꞌ chopre. Nakeꞌ beꞌnn brao rao beꞌnn kaꞌ nziꞌi Nazareno. Naꞌ bi lleꞌnetoꞌ gontoꞌ zan diꞌll chaꞌ de billre da gonoꞌ, llnnabtoꞌ gonoꞌ okré wzenayoꞌ ketoꞌ chollteze. u~cLlazraꞌlltoꞌ yeolol da kaꞌ llonoꞌn, naꞌ gateze llaꞌa beꞌnn llonn akeꞌ yel llioxken koꞌo. v}eBixha ka jaxiꞌi akeꞌ Pablonꞌ, Tértulonꞌ bzorao llaweꞌ xhia, neꞌe: —Ni koꞌo rweꞌ, beꞌnn llnebiaꞌ netoꞌ, llaꞌtoꞌ wen, llioxkenoꞌn llak llgoꞌ xhnnez danꞌ llak rao rall-llo, le nakoꞌ beꞌnn llejnieꞌ. M| Gok gaꞌy lla zo Pablonꞌ Cesareanꞌ, naꞌll bllin Ananías beꞌnnenꞌ nak bxoz brao, ncheꞌteꞌ beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, leskaꞌ ncheꞌe akteꞌ to beꞌnn re Tértulo beꞌnn llak lloeꞌ diꞌll rao lkweꞌ beꞌnne. Naꞌll jakeꞌ rao beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn, llao akeꞌ xhia ke Pablonꞌ. F{#naꞌll lleꞌe Pablonꞌ: —Nnaꞌ weꞌllo diꞌll katenꞌ yed beꞌnn kaꞌ llao xhianꞌ. Naꞌ golleꞌ leakeꞌ jaloꞌ akeꞌ leꞌe lo yoꞌ ganꞌ llon Herodes yel koxchis.}zs"Bayoll beleꞌ yichenꞌ naꞌ bnnabeꞌ ga beꞌnne Pablonꞌ, naꞌ ka bnnezreꞌ zeꞌe ganꞌ nziꞌi Cilicia, y+!Ka bllin akeꞌ ganꞌ nziꞌi Cesareanꞌ, naꞌ beꞌe akeꞌ beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn yichenꞌ, leskaꞌ ben akteꞌ Pablonꞌ rallneꞌe. x' Bateyó wakaꞌa ya kaꞌ jak kon niaꞌ babiꞌ akeꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌn naꞌ zjak zreze beꞌnn kaꞌ llia kabayenꞌ ren Pablonꞌ. w7Bllin tlleꞌle, naꞌ ben wakaꞌa ya kaꞌ kon kanꞌ bne xan akeꞌ, bcheꞌe akeꞌ Pablonꞌ, jwaꞌa akeꞌ leꞌe ganꞌ ne Antípatris. ,vQBixha bnnézkzeraꞌ beꞌnn Israel kaꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll kweꞌnao akeꞌ leꞌe nench got akeꞌ leꞌe. Ke len naꞌ llseꞌleꞌ raoꞌn, naꞌ leskaꞌ ba gollaꞌ beꞌnn kaꞌ llao xhianꞌ yed akeꞌ raoꞌn, naꞌ nne akeꞌ binꞌ de ke akeꞌ ren leꞌe. Sochgoꞌ wen.” u7Naꞌ benraꞌ llao akeꞌ xhia bi lloneꞌ ka ne ley ke akeꞌn. Bixha ke nak da ni, bi naken zi gotlloeꞌ, naꞌ bi naken zi choeꞌ rill yanꞌ. xtiGokraꞌllaꞌ nnezraꞌ bi ken llao akeꞌ xhia keꞌe, naꞌ jweꞌe rao beꞌnn wnebiaꞌ ke akeꞌ kaꞌ. 6seBeꞌnn Israel kaꞌ beꞌx akeꞌ beꞌnnenꞌ gokraꞌll akeꞌ got akeꞌ leꞌe. Bixha bnnezraꞌ ndieꞌ yich nakeꞌ beꞌnn Roma, naꞌ bakeꞌe rao naꞌa akeꞌn. r“Nadaꞌ Claudio Lisias, llzojaꞌ rweꞌ beꞌnn llnebiaꞌ, rweꞌ Félix, nakoꞌ beꞌnn brao, llwapaꞌ rweꞌ lliox. Wq'Naꞌll bzojeꞌ to yich da bseꞌleꞌ rao beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn nen ki: 'pGLeskaꞌ lleꞌe leakeꞌ gon akeꞌ xhnid to kabay kwia Pablonꞌ nench llineꞌ wen ka nak lljwaꞌa akeꞌ leꞌe rao beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn re Félix. Jo Naꞌll xan wakaꞌa ya kaꞌ goxheꞌ chop beꞌnn kaꞌ nlan to gayoa (100) wej wakaꞌa ya, naꞌ golleꞌ leakeꞌ gon akeꞌ xhnid chop gayoa (200) wakaꞌa ya, ye wyon chi (70) beꞌnn llbia kabay, naꞌll chop gayoa (200) beꞌnn llak yitjen yay da nak da rao la nench lljakeꞌ Cesarea lladá ga tlleꞌle. 7ngKa bazaꞌbeꞌ naꞌ, xan wakaꞌa ya kaꞌ lleꞌebeꞌ, nono yebeꞌ ka diꞌllenꞌ beꞌe akeꞌn. Bseꞌl akeꞌ Pablonꞌ rao beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn re Félix \m1Bi chejleꞌo ke akeꞌ, ke do choa beꞌnn kaꞌ kweꞌnao akeꞌ leꞌe tnez, ba beꞌe akeꞌ diꞌll, bi yeꞌj gao akeꞌ llinte kat got akeꞌ Pablonꞌ. Naꞌ nnaꞌ to llbexh akzeꞌ bi nneꞌo rweꞌ. lwNaꞌll llebeꞌ leꞌe: —Beꞌnn wrall ketoꞌ kaꞌ, ba beꞌe akeꞌ diꞌll, ye akeꞌ rweꞌ, wxe lljwaꞌo Pablonꞌ rao beꞌnn wnebiaꞌ ke akeꞌ kaꞌ, nne akeꞌ lleꞌn akreꞌ nnez akreꞌ ye to chop diꞌll binꞌ lloneꞌ. $kABeꞌnnenꞌ llnebiaꞌn beꞌxeꞌ taꞌkbeꞌ, bcheꞌebeꞌ ga yobre, naꞌ bnnabrebeꞌ: —¿Bi diꞌllenꞌ lleꞌnroꞌ weꞌrenoꞌ nadaꞌ? aj;Naꞌ bcheꞌe beꞌnnenꞌ lebeꞌ, jweꞌebeꞌ rao xan akeꞌn, naꞌ lleꞌe leꞌe: —Pablonꞌ beꞌnnenꞌ yoꞌ rill yanꞌ bnnabeꞌ okré yedwaꞌa bi ni raoꞌn, de to diꞌll weꞌrenbeꞌ rweꞌ. i'Pablonꞌ goxheꞌ to beꞌnn nak xan wakaꞌa ya kaꞌ, lleꞌe leꞌe: —Jwaꞌa bi ni rao xanrenꞌ, de to diꞌll weꞌrenbeꞌ leꞌe. =hsBixha to bi nak xhiꞌnn noꞌr zan Pablonꞌ, bénebeꞌ kanꞌ llwia akeꞌ gon akeꞌn, naꞌ byejbeꞌ ganꞌ llaꞌa wakaꞌa ya kaꞌ, naꞌ gollbeꞌ Pablonꞌ kaꞌ. Vg%Naꞌ lleꞌnetoꞌ reꞌ beꞌnn wnebiaꞌ yere xan wakaꞌa ya kaꞌ, yedweꞌe Pablonꞌ raorenꞌ, yereꞌ lleꞌnere nnézere ye to chop binꞌ lloneꞌ, naꞌ netoꞌ kweꞌnaotoꞌ tnez gottoeꞌ. QfNaꞌll byej akeꞌ rao bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ rao beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ goll akeꞌ leakeꞌ: —Ba bentoꞌ diꞌll bi yeꞌj gaotoꞌ llinte kat gottoꞌ Pablonꞌ. Me Nak ka choa (40) wde beꞌnn kaꞌ beꞌe diꞌllenꞌ kaꞌ. ~du Naꞌ bateyó bal beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌe akeꞌ diꞌll got akeꞌ Pablonꞌ, naꞌ bcheb akeꞌ bne akeꞌ: —Bi yeꞌj gaokzllo llinte kat gotllo Pablonꞌ, Dios wlleyieꞌ kon to lliꞌo chaꞌ bi gonllo danꞌ ba bnello gonllo. c Bateyó, tlleꞌle broeꞌrao Xanllo Jesucristonꞌ, Pablonꞌ, lleꞌe leꞌe: —Bendipraꞌll Pablo, kanꞌ benoꞌ beꞌo xtiꞌllaꞌn Jerusalén ni, kaꞌkze gonoꞌ kat llinoꞌ Roma. Beꞌnn Israel kaꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll got akeꞌ Pablonꞌ wbg Naꞌ blleꞌ to wdil xhen radj akeꞌn, to blleb xan wakaꞌa ya kaꞌ wxhoxhjtin akeꞌ Pablonꞌ. Naꞌ golleꞌ beꞌnn wakaꞌa ya kaꞌ, jaxhob akeꞌ leꞌe radj akeꞌn, naꞌ bacheꞌe akeꞌ leꞌe ganꞌ llaꞌa akeꞌn. La Llakia kwis llak llchachrén lwellj akeꞌ. Naꞌ bzollaꞌa beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, llon akeꞌ txhen beꞌnn fariseo kaꞌ, bne akeꞌ: —Bibi doꞌl ke beꞌnnenꞌ de, bixha chaꞌ to alm o chaꞌ to angl balwill leꞌe, bi gonllo kaꞌ, nxholl gonllo da bi lloꞌraꞌll Diosenꞌ. G`Le beꞌnn saduceo kaꞌ, bi llejleꞌ akeꞌ chaꞌ yebán beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ ne akeꞌ nono angl, naꞌ bibi spíritu zo. Naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ llejleꞌ akeꞌ yeolol da ki. _)Ka bne Pablonꞌ kaꞌ, gok beꞌnn kaꞌ chopre, beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn saduceo kaꞌ, bzorao llaꞌdyiꞌ lwellj akeꞌ. k^OPablonꞌ breꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌn, baleꞌ nak beꞌnn fariseo, naꞌ ye baleꞌ nak beꞌnn saduceo, naꞌll bnneꞌe zillje: —Lewzenay ke biꞌchaꞌ, nadaꞌ nakaꞌ beꞌnn fariseo, leskaꞌ biꞌch lwelljaꞌ nak akeꞌ beꞌnn fariseo. Naꞌ zoaꞌ ni, llonre yel koxchis kiaꞌ, ni ke danꞌ llejliaꞌ yebán beꞌnn wat kaꞌ. G]Naꞌll bne Pablonꞌ: —Beꞌnn biꞌchaꞌ ak, kere llakraꞌ chaꞌ bxoz braonꞌ, le ki nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Bi nneꞌo zban ke beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ rao yell koꞌo.” x\iBeꞌnn kaꞌ llaꞌa gannaꞌ, lle akeꞌ Pablonꞌ: —¿Bixchen lleꞌo bxoz brao ke Diosenꞌ kaꞌ? g[GPablonꞌ lleꞌe leꞌe: —Dios kapeꞌ rweꞌ, beꞌnn wxhiyeꞌe, lliaꞌo gannaꞌ, gonoꞌ yel koxchis kanꞌ ne leyenꞌ, naꞌ llxinnjoꞌ, bi llonoꞌ kanꞌ ne leyenꞌ ke naken beꞌo latj bdap akeꞌ nadaꞌ. nZUNaꞌ bxoz braonꞌ re Ananías golleꞌ beꞌnn kaꞌ ze kwit Pablonꞌ, bdap akeꞌ lloeꞌ. gY INaꞌ Pablonꞌ, ka breꞌreꞌ beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnn biꞌchaꞌ, chak ba bzorenaꞌ reꞌ bllinte nnaꞌ lla, nbaraz zo yichjraꞌlldaꞌwaꞌ llonaꞌ kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ. SXBateyó xan wakaꞌa ya kaꞌ, lleꞌnreꞌ nnezreꞌ kwasro bixchen llao beꞌnn Israel kaꞌ xhia ke Pablonꞌ. Naꞌ bakeꞌe gden naꞌ, nllej taꞌk Pablonꞌ, naꞌll batopeꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ yeolol beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ Israelenꞌ, naꞌ brejeꞌ Pablonꞌ bzeꞌe leꞌe kllol akeꞌn.W7Beꞌnn kaꞌ gokraꞌll chin leꞌen blleꞌyiꞌll akeꞌ, leskaꞌ xan wakaꞌa ya kaꞌ, ka bnnezreꞌ Pablonꞌ ndieꞌ yich nakeꞌ beꞌnn Roma, bllebeꞌ kwis ke naken beꞌe latj bchej akeꞌ leꞌen. Bseꞌl akeꞌ Pablo rao beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ Israelenꞌ *VMNaꞌll bne beꞌnnenꞌ: —Da xhen mell bxhaꞌkraꞌn nadaꞌ nench gokaꞌ beꞌnn Roma. Naꞌll bne Pablonꞌ: —Ka gorjtiaꞌ nakaꞌ beꞌnn Roma. 0UYNaꞌll byejdo xan wakaꞌa ya kaꞌ ganꞌ ze Pablonꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe: —¿Da li de xhlichoꞌ nakoꞌ beꞌnn Roma? Naꞌll bne Pablonꞌ: —Awaꞌ. ,TQKa bene beꞌnnenꞌ kaꞌ, naꞌ byejeꞌ jelleꞌ xan wakaꞌa ya kaꞌ: —Bwiayaꞌnn kanꞌ gonoꞌn, nde beꞌnnenꞌ leꞌ yich nakeꞌ beꞌnn Roma. fSEBixha ba nllejteꞌ sorao chintat akeꞌ leꞌen, Pablonꞌ lleꞌe to beꞌnn kaꞌ ze kwiteꞌn: —¿Bixha de latj to beꞌnn nde leꞌ yich nakeꞌ beꞌnn Roma chin akeꞌ leꞌe, ka za gaktere yel koxchis keꞌen? dRANaꞌ xan wakaꞌa yanꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ broꞌ akeꞌ Pablonꞌ ganꞌ llaꞌa wakaꞌa ya kaꞌ, leskaꞌ golleꞌ leakeꞌ chintat akeꞌ leꞌe, nench nneꞌe bixchen llosiaꞌ beꞌnn kaꞌ llwie leꞌen. mQSYezikre llosiaꞌ akeꞌ, llzaꞌl xharaꞌn akeꞌ, naꞌ llzaꞌl akeꞌ bichte yo rao lla. 2P]Zerao to kat bzenay akeꞌ xtiꞌll Pablonꞌ, naꞌll bzorao llosiaꞌ akeꞌ da yobre ne akeꞌ: —¡Bill llayaꞌl so beꞌnnenꞌ yellrio, llayaꞌl gateꞌ! =OsBixha Jesúsenꞌ bneꞌe: “Lla blloje, nadaꞌ wseꞌlaꞌ rweꞌ ziꞌte ga llaꞌa beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel.” Pablonꞌ gokeꞌ rao naꞌa xan wakaꞌa ya kaꞌ &NEKanꞌ bet akeꞌ Esteban beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌlloꞌn, nadaꞌ ziaꞌ gokaꞌ txhen beꞌnn kaꞌ bet leꞌen, nadaꞌ bdapaꞌ xharaꞌn akeꞌn.” rM]Naꞌ nadaꞌ llepeꞌ: “Xanaꞌ, leakeꞌ nnez akreꞌ kanꞌ benaꞌ jataꞌa toto ganꞌ zo yodaꞌo, llayirjaꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll rweꞌn, naꞌ llgoꞌ akeꞌ rill ya, naꞌ lloaꞌ latj llon akeꞌ ziꞌ ke akeꞌ. 0~}}o||8{{Dzz;y-xw)vutt-srrqpoonmlltkjihXfeddcAba/`__4^ ]B\\M[ZYYXlWVUURT+S0RQPPOwN MLKKIJ%IHFEDoCB>@@A?z>w>=<Ka nak lliꞌo nakllo Cristo txhen, kanaꞌte brej Diosenꞌ lliꞌo nench gak rallnaꞌllo danꞌ lleꞌnreꞌ gonneꞌ lliꞌo. Naꞌ Leꞌe goneꞌ nench gak yeolol kanꞌ bllieꞌ biaꞌa goneꞌ.  0 Le bneꞌe wllin lla kat yeolol beꞌnn llaꞌa yebá ren beꞌnn llaꞌa yellrio, wzenay akeꞌ ke Cristonꞌ gak akeꞌ rallneꞌe. + Q0 Naꞌ bzejnieꞌreꞌ lliꞌo danꞌ llwieꞌ goneꞌ naꞌ, danꞌ nono bnneze kanaꞌ, le yel beꞌnn wen keꞌen ba benen nench bed Cristonꞌ rao yellrio ni. f G0Naꞌ lloneꞌ wen kello, llonneꞌ lliꞌo doxhen yel siꞌn, naꞌ yel llejnieꞌ keꞌen. % E0Kanꞌ got Cristo naꞌn, brarj xcheneꞌ ni ke da xhinnjenꞌ benllo. Naꞌllenꞌ baziꞌxhen Diosenꞌ ke da xhinnj kellonꞌ le nllieꞌreꞌ lliꞌon. ) M0Llayaꞌlkze sollo gonllo Diosenꞌ xhen katekenꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo naꞌ, le bseꞌleꞌ Jesucristo beꞌnnenꞌ nllieꞌreꞌ naꞌ gokreneꞌ lliꞌo. @ {0Ba nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo kanꞌ bi nna sotello. Naꞌllenꞌ noneꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ kanꞌ byazraꞌlleꞌ naꞌ, ke len naꞌ bseꞌleꞌ Jesucristonꞌ ni ke lliꞌo. 7 i0Le brej Diosenꞌ lliꞌo kanꞌ za xete yellrionꞌ nench naꞌ gakllo rallnaꞌa Cristo, naꞌ sello rao Diosenꞌ gakllo raꞌlldaꞌo yalle, bibi doꞌl gapllo raweꞌn. g~ I0Llayaꞌl gonllo Diosenꞌ xhen beꞌnnenꞌ nake Xa Xanllo Jesucristo naꞌ, lliꞌo nakllo Cristonꞌ txhen, ba benn Diosenꞌ lliꞌo yeolol da yallje yichjraꞌlldaꞌollo, yeolol da de yebá ganꞌ zoeꞌ naꞌ. W} )0Naꞌ llnnabaꞌ rao Xallo Dios ren Xanllo Jesucristo naꞌ, gakrén akchgueꞌ reꞌ, wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz. Diosenꞌ llakreneꞌ lliꞌo danꞌ nxenraꞌll-llo Cristonꞌ =| w0Nadaꞌ Pablo nakaꞌ postl ke Jesucristonꞌ kanꞌ byazraꞌll Diosenꞌ, naꞌ llzojaꞌ reꞌ llaꞌa Éfeso, reꞌ nak rallnaꞌa Dios llonliraꞌllre Xanllo Jesucristo naꞌ. A{{DKwinkzaꞌ nadaꞌ Pablo llzojaꞌ raꞌt da ni, llwapaꞌ reꞌ lliox. Bi ganraꞌllre nadaꞌ ganꞌ yoaꞌ lo rill ya ni. Dios naꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ. Kaꞌn gakchga.z3DNaꞌ leyé beꞌnnenꞌ nziꞌi Arquiponꞌ, wiachgueꞌ wzeraweꞌ goneꞌ yeolol xchin Dios danꞌ broꞌ Xanllo Cristonꞌ rallneꞌe goneꞌ. Zy-DNaꞌ kat yeyoll wrabre yich ni, leweꞌn beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ ganꞌ nziꞌi Laodicea, naꞌ wrab akeꞌn. Naꞌ leskaꞌ lewrab danꞌ waseꞌl beꞌnn Laodicea kaꞌ keré. 0xYDNaꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa Laodicea naꞌ, lewap akgalleꞌ lliox, ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Ninfas, naꞌ beꞌnn kaꞌ lldop rilleꞌn lloeꞌrao akeꞌ Dios. wDNaꞌ beꞌnn wen rmellenꞌ re Lucas, beꞌnnenꞌ nllieꞌllo, llwapeꞌ reꞌ lliox, leskaꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Demas. av;D Naꞌ nadaꞌ nnezeraꞌ da li zoeꞌ llalwilleꞌ Dios, ni ke reꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ, reꞌ zjallaꞌa ganꞌ nziꞌi Colosas naꞌ, naꞌ yell ganꞌ nziꞌi Laodicea, naꞌ yellenꞌ nziꞌi Hierápolis. uD Leskaꞌ beꞌnn wrall kerénꞌ re Epafras llwape reꞌ lliox. Lloneꞌ xchin Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ yoꞌy ras kat llalwilleꞌ Diosenꞌ, llnnabeꞌ kwis wzejnieꞌ Diosenꞌ reꞌ, yeolol danꞌ lleꞌnreꞌ gonre naꞌ, nench seteze sere gonren. ytkD Naꞌ leskaꞌ Jesús beꞌnnenꞌ lle akeꞌ Justo, leze llwapeꞌ reꞌ lliox. Le zeraoze beꞌnn ki beꞌnn Israel llakrén akeꞌ nadaꞌ, ke nak llyixjweꞌraꞌ yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ. Naꞌ da xhen lltipraꞌll akeꞌ nadaꞌ. sD Aristarconꞌ yoꞌreneꞌ nadaꞌ txhen rill yanꞌ ganni, llwapeꞌ reꞌ lliox. Leskaꞌ Marcos beꞌnnenꞌ nake biꞌch lwellj Bernabé llwapeꞌ reꞌ lliox. Naꞌ ba bnekzaꞌ kanꞌ llayaꞌl gónere Marcosenꞌ wen katenꞌ yedeꞌ ganꞌ sore naꞌ. GrD Naꞌ zaꞌreneꞌ Onésimonꞌ txhen beꞌnn lwelljllo nllieꞌllo naꞌ, beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wrall keré. Beꞌnn ki chop weꞌrén akeꞌ reꞌ diꞌll yeolol danꞌ ba llak ganni. mqSDBa bseꞌleꞌ ganꞌ zore naꞌ, nench nnézere kanꞌ llak ketoꞌn nench wtipraꞌlleꞌ reꞌ. "p=DBeꞌnn lwelljllo Tíquico yeꞌe reꞌ yeolol kanꞌ llak kiaꞌ naꞌ. Nllieꞌlloeꞌ le zoeꞌ llakreneꞌ nadaꞌ llontoꞌ xchin Cristonꞌ. LoDNaꞌ llayaꞌl weꞌllo diꞌll chaꞌo diꞌll nyejnieꞌraꞌlle ren yeolol beꞌnne, naꞌ gonllo xhbab akre yelliꞌllo xtiꞌll akeꞌn. Pablo llwapeꞌ lliox beꞌnn kaꞌ nombieꞌreꞌ fnEDLlayaꞌl sollo gonllo wen ren beꞌnn bi nna gonliraꞌll Xanllo, chaga nna de latje. bm=DNaꞌ lennab rao Dios gakreneꞌ nadaꞌ akre weꞌrenaꞌ beꞌnn kaꞌ xtiꞌlleꞌn. $lADLennab rao Xanllo Diosenꞌ gakreneꞌ weꞌrentoꞌ beꞌnne xtiꞌll Cristonꞌ, da bi nna chejnieꞌ akreꞌ, le ni ke len naꞌ yoaꞌ lo rill ya ni. mkSDLeseteze lewalwill Diosenꞌ, legón ka beꞌnn llnnaꞌ yere, naꞌ leweꞌe yel llioxken keꞌe. $j CDNaꞌ reꞌ nak xan llin, legone wen beꞌnn wen llin keré kaꞌ, ka llon to beꞌnn llon da zej lixheje, le leskaꞌ reꞌ zo to Xanre beꞌnn zo yebá. .iUDNaꞌ chaꞌ llonllo da xhinnj, Xanllo Diosenꞌ gonneꞌ yel zaꞌkziꞌ kello danꞌ benllo naꞌ. Le Leꞌen chixhjeꞌ yeolol beꞌnn kon ka da ben akeꞌ.yhkDNaꞌ nnézkzere kat llin lla, Xanllonꞌ gonneꞌ reꞌ da llayaꞌl siꞌllo, le xchin Xanllo naꞌ llonllo. rg]DNaꞌ kon biteze da gonre, legonen do raꞌllre ka yewé Xanllo Cristo naꞌ, kere ka yewé beꞌnnach. f DReꞌ beꞌnn wen llin zo xanre, legón kon kanꞌ ne xan llin kerénꞌ. Legonen wen, kere toz katenꞌ zeꞌe llwieꞌ reꞌ naꞌze, nench yeyoꞌraꞌlleꞌ danꞌ llonre naꞌ, zan legonen do raꞌllre, legákteze zekze Diosenꞌ llreꞌreꞌ reꞌ. eDNaꞌ reꞌ nake xaxhnaꞌ bidaꞌo ak, bi wlokre xhiꞌnnre kaꞌ. Chaꞌ gonre kaꞌ, bi nnen ke akbeꞌ wzenay akbeꞌ keré. odWDNaꞌ reꞌ bidaꞌo ak, lewzenay yeolol bi da nne xaxhnaꞌre, le kaꞌn lleꞌne Xanllonꞌ gonre. ecCDLeskaꞌ reꞌ beꞌnn byio nchaynaꞌa, lellieꞌ noꞌr kerénꞌ, bi gonreꞌ zid znia. b DReꞌ noꞌre nchaynaꞌre, lewzenay ke xhyiore, le kanꞌ llayaꞌl gon reꞌ noꞌr nxenraꞌll Xanllo Jesucristonꞌ. kaODNaꞌ biteze da gonllo, naꞌ biteze diꞌll weꞌllo, llayaꞌl gonllon, ni ke danꞌ ba nombiaꞌllo Xanllo Jesúsenꞌ, naꞌ weꞌllo yel llioxken ke Diosenꞌ kone ra Xanllo Jesús naꞌ. Kanꞌ llayaꞌl gone lwelljllo k`ODNaꞌ sotezllo kweꞌ yichjraꞌlldaꞌollo xtiꞌll Cristo naꞌ, naꞌ leskaꞌ wzejnieꞌ lwelljllo, naꞌ wnneyoe lwelljllo ren yel siꞌn ke Diosenꞌ, nench yeolol-llo gonllo da wen. Naꞌ gol-llo xtiꞌlleꞌn, naꞌ weꞌraollo Xanllonꞌ lo raꞌlldaꞌollo kon kanꞌ ba bzejnieꞌreꞌ lliꞌo naꞌ, naꞌ billre da nak da weꞌraollo Dios. K_DNaꞌ yel nbaraz ke Diosenꞌ nnebiaꞌchgan lo yichjraꞌlldaꞌore, le ke len naꞌ ba bazeniaꞌneꞌe lliꞌo. Naꞌ gakllo toze ren lwelljllo, naꞌ sotezllo weꞌllo yel llioxken keꞌe. ^}DNaꞌ ye to danꞌ zaꞌkll gonllo ka da kaꞌ yelaꞌ, llayaꞌl llieꞌ lwelljllo nench gakrenen lliꞌo gakllo toze. U]#D Naꞌ llayaꞌl wnitraollo chaꞌ bi da llak kello ren no beꞌnn lwelljllo, naꞌ yeziꞌxhenllo chaꞌ bi da ba bene no beꞌnne lliꞌo, yeziꞌxhenllo kanꞌ ben Xanllo naꞌ, baziꞌxheneꞌ kello. -\SD Lliꞌo ba brej Diosenꞌ nakllo rallneꞌe naꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo. Ke len naꞌ llayaꞌl yeyaꞌchraꞌll-llo beꞌnne, gakllo beꞌnn chaꞌo rao yeolol beꞌnne. Gakllo beꞌnn nexjraꞌlle, naꞌ gakllo beꞌnn maxh daꞌo, naꞌ gapllo yel llxhenraꞌll rao yeolol beꞌnne. -[SD Naꞌ bitbi nroeꞌn chaꞌ nakllo o chaꞌ bi nakllo beꞌnn Israel, naꞌ chaꞌ zollo sen danꞌ nziꞌi circuncisión o chaꞌ bi zollon, naꞌ bibi nonen chaꞌ nakllo beꞌnn ziꞌt, naꞌ chaꞌ zaꞌllo ga llaꞌa beꞌnn bi llejnieꞌ, naꞌ bibi nonen chaꞌ nakllo o chaꞌ bi nakllo beꞌnn wen llin ke beꞌnne. Danꞌ nak da brao, Cristo naꞌ zereneꞌ lliꞌo, le Leꞌen ze radj yeolol da nak ke Dios. ZD Reꞌ ba nakre ka to beꞌnn kob, naꞌ ka to beꞌnn ba ballaꞌa. Naꞌ nna zej llallaꞌre, naꞌ gakre kanꞌ nak Dios naꞌ, le Dios naꞌn beneꞌ reꞌ kanꞌ nak Leꞌe naꞌ, nench naꞌ reꞌ wak gombiaꞌre doxhen kanꞌ nak Leꞌe naꞌ. Y3D Naꞌ bill weꞌrén lwelljre diꞌll wxhiyeꞌe, le ba brej yichjre da xhinnj kaꞌ bnebiaꞌ reꞌ kanaꞌ, naꞌ yeolol da kaꞌ benre kanaꞌ. nXUDNaꞌ nnaꞌ leskaꞌ lekwej yichjre yeolol da xhinnj ki. Bi llaꞌre lwelljre, bi rokre, bi gakre beꞌnn wen da xhinnj ren lwelljre, bi nnere diꞌll yel yaꞌ ke lwelljre, naꞌ bi weꞌre diꞌll zban da ll-llach lloaꞌre. hWIDRenkze reꞌ bzore benre ka da xhinnj kaꞌ, kanꞌ bi nna gombiaꞌre Xanllo Jesucristonꞌ. cV?DWllin lla kate weꞌe Diosenꞌ yel llzaꞌkziꞌ ke chnare ke beꞌnn kaꞌ llon kaꞌ. ;UoDKe len naꞌ llayaꞌl kwej yichjllo da xhinnj danꞌ nen gonllo ren kwerp kellonꞌ, ka da kaꞌ zjadé rao yellrio ni, danꞌ ne: bi wzoallo xtollo, bi gonllo billre da nake yel zdoꞌ ren kwerp kellonꞌ, naꞌ bi yewello bi da nak yel zdoꞌ. Bi seraꞌll-llo gonllo biteze da xhinnj, naꞌ bi seraꞌll-llo da zan da gaꞌt kello, le da ni leskaꞌ naken ka llon to beꞌnn llonliraꞌll lwaꞌa lsaꞌke ren yej wzan ake. }TsDCristonꞌ nakeꞌ yel nban kello ke chnare. Naꞌ katenꞌ yedeꞌ da yobre, kanaꞌ wroeꞌrao kanꞌ gakllo, danꞌ gaklloeꞌ txhen katenꞌ zeꞌe, ren beniꞌ xhen keꞌe naꞌ. Kanꞌ benllo kanaꞌ naꞌ kanꞌ llayaꞌl gonllo nnaꞌ AS{DNaꞌ danꞌ nakllo txhen ren Cristonꞌ, noneꞌ lliꞌo ka to beꞌnn wat rao da xhinnjenꞌ nench bi gonllon, naꞌ yel nban kellonꞌ ba nkweꞌj Diosenꞌ len kone Cristo naꞌ. kRODNaꞌ lekwek yichjre da nak da zaꞌk rao Dios, kere da nak da zaꞌk rao beꞌnnach yellrio ni. Q !DKanꞌ ben Diosenꞌ basbaneꞌ Cristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, kaꞌkzenꞌ bacheꞌe lliꞌo kanꞌ nakllonꞌ, naꞌllenꞌ llayaꞌl kwek yichjre gonre kanꞌ llawé Cristonꞌ, beꞌnnenꞌ llia chlaꞌ chaꞌwe kwit Diosenꞌ beꞌnnenꞌ llia yebá naꞌ. ;PoDNaꞌ danꞌ ne akeꞌ llayaꞌl gonllon, wakte gonllo xhbab naken da siꞌn, danꞌ ne akeꞌ gakllo ka beꞌnn nexjraꞌllre, naꞌ danꞌ weꞌllo latj biteze da saꞌkziꞌllo, naꞌ gákello wakrenjen lliꞌo yelwill-llo Diosenꞌ. Zan ka nak da ki, bi zoen gakrenen lliꞌo bi gonllo da xhinnj.NODNaꞌ yeolol da kaꞌ llasné akeꞌ kaꞌ, naken da llon llin chollzenꞌ, naꞌll llde ke. Naꞌ danꞌ ne akeꞌ llayaꞌl gonllo naꞌ, naken to da llarjlaꞌllze lo raꞌlldaꞌo leakzeꞌn. gNGDNe akeꞌ: “Bi goꞌxre da ni”, “Bi yeꞌj gaore da naꞌ”, “Bi kanre da naꞌ”. MDLe ka nak ke lliꞌo nakllo txhen ren Cristonꞌ, wak nello Cristonꞌ ba noneꞌ lliꞌo ka to beꞌnn wat rao da xhinnjenꞌ nench bi gonllon. Len naꞌ bi llayaꞌl wzenayllo ke beꞌnn nneꞌe billre da gonllo nench sollo nbaraz rao Dios, le bill nakllo beꞌnn ke yellrio ni. ¿Bixchen nna llzenayzre ke beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrio ni, llxoa akeꞌ to da ziꞌi koꞌllre? iLKDNaꞌ bi llzenay akeꞌ ke Cristonꞌ, le Leꞌen nakeꞌ yichj kwerpenꞌ, naꞌ lliꞌo nakllo toze, nzap lwelljllo ka to kwerp, naꞌ kone Leꞌen ziꞌltipllo, naꞌll zejze gak gonllo kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ gakllo. K/DBi weꞌre latj wlliayiꞌll beꞌnn kaꞌ reꞌ, beꞌnn kaꞌ llon ka raꞌlldaꞌo nexjraꞌlle, naꞌ ne akeꞌ llayaꞌl weꞌraore no angl, naꞌ gonre bi da nne akeꞌ breꞌdaꞌo akreꞌ, naꞌ llonxhen kwin akeꞌ kone diꞌll danꞌ llarjlaꞌll akeꞌ naꞌze. 7JgDYeolol da kaꞌ ba bde, bzejnieꞌn lliꞌo raꞌtze ka nak da za zaꞌa, goken ka to bxenze, zan nnaꞌ ba bed Cristonꞌ, bill naken ka to bxenze le ba nombiaꞌlloeꞌn. *IMDBi chejleꞌre ke beꞌnn kaꞌ ll-lliayiꞌll reꞌ kat bi da lleꞌj llaore, naꞌ beꞌnn nnechach keré danꞌ bi llonre txhen no lla lnni, naꞌ beꞌnn ne akeꞌ beꞌo lleꞌn naꞌ, llayaꞌl gonllo lnni, naꞌ no beꞌnn ne akeꞌ lla ni o lla naꞌ nak aken lla nbaꞌnne. _H7DNaꞌllenꞌ kanꞌ got Cristonꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, bakeꞌe yel llnebiaꞌ ke yeololte biteze da llnebiaꞌ, naꞌ broeꞌreꞌ beꞌnnachenꞌ ba bchochj blaneꞌn. Kweꞌ yichjllo da nak da zaꞌk rao Dios -GSDNaꞌ bnit yel zaꞌk ke yich danꞌ xhoa llao xhia kello batnaꞌ, naꞌ ll-lliayiꞌllen lliꞌo. Le Cristo naꞌn bakeꞌen kanꞌ goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ. fFED Kanaꞌ gokllo ka to beꞌnn wat, ni ke da xhinnj kellonꞌ, naꞌ danꞌ bi bzollo sen ke beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ nnaꞌ kone Cristonꞌ ba benneꞌ lliꞌo yel nban, ka naken baziꞌxheneꞌ da xhinnj kello kaꞌ. #E?D Naꞌ danꞌ blloallo nis kanꞌ benliraꞌll-lloeꞌ naꞌ, zejen kon kanꞌ got Cristonꞌ ni kello, leskaꞌ lliꞌo ba nakllo ka to beꞌnn wat rao da xhinnjenꞌ nench bill gonllon. Naꞌ nakllo ka to beꞌnn bgaꞌch kanꞌ bgaꞌch Xanllo naꞌn, naꞌ leskaꞌ nnello Dios naꞌn balis basbaneꞌ lliꞌo radj beꞌnn wat kaꞌ, danꞌ ba llejleꞌllo basbaneꞌ Cristonꞌ kone yel wak keꞌe naꞌ. D5D Leskaꞌ danꞌ ba nakrenllo Cristonꞌ toze, ba nakllo ka to beꞌnn ba zo sen danꞌ nziꞌi circuncisión, danꞌ ba bachaꞌa Cristonꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollo nench bill nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo. Naꞌ bi naken ka sen danꞌ bzoa beꞌnn kaꞌ kwerp ke akeꞌ. C-D Naꞌ nnaꞌ ba nakllo ka to beꞌnn nyaꞌ ba badil-llo, danꞌ nxenraꞌll-llo Cristonꞌ, le Leꞌen llnebiaꞌlleꞌ biteze da nap yel wak. BD Le doxhen kanꞌ nakyaꞌnne Dios naꞌn nak Cristonꞌ, naꞌ yel wak ke Cristonꞌ leskaꞌ naken ka ke Leꞌe naꞌ. xAiDLewiá ke no wkoꞌyele reꞌ, nnaore diꞌll da llzejnieꞌ krere da de rao yellrio ni. Beꞌnn llaꞌa yellrio ni, llzejnieꞌ akreꞌ da zan da ne akeꞌ gonllo da bibi zaꞌke, naꞌ bi llzejnieꞌn lliꞌo da nak ke Cristonꞌ. z@mDLesoteze legonliraꞌll Cristonꞌ kanꞌ ba bsedre naꞌ, naꞌll gakre ka to yay da ba nyin roenꞌ zitj, naꞌ lesó leweꞌchga yel llioxken ke Diosenꞌ kanꞌ llakreneꞌ reꞌ naꞌ. Cristonꞌ ba bacheꞌe yichjraꞌlldaꞌollonꞌ }?sDKe len naꞌ danꞌ ba bxhiꞌre Cristonꞌ yoeꞌ lo yichjraꞌlldaꞌore, kaꞌ leseteze lewxenraꞌlleꞌ. U>#DLaꞌkze zoaꞌ ziꞌt bi zorenaꞌ reꞌ, yoꞌ yichjaꞌ reꞌ danꞌ zorén Spíritu keꞌen lliꞌo, naꞌ llaweraꞌ llnnezraꞌ llonre kanꞌ llayaꞌl gonre, zechichre llonliraꞌllre Cristonꞌ. V=%DNiaꞌ kaꞌ nench notno siyeꞌe reꞌ ren diꞌll da llákere nak nbaraz. q<[DLe Leꞌen nseꞌe doxhen yel siꞌn, naꞌ doxhen yel llejnieꞌ ke Dios nench wzejnieꞌren lliꞌo. ;wDLleꞌnraꞌ yexhenraꞌll yichjraꞌlldaꞌorenꞌ gakre toze, naꞌ llieꞌ lwelljre, naꞌ nnezyaꞌnnere kanꞌ llayaꞌl gonre xhbab, nench chejnieꞌre kanꞌ ba bzejnieꞌ Diosenꞌ lliꞌo ke Cristo naꞌ, danꞌ nono bnneze do kanaꞌ. C: DLleꞌnraꞌ nnézere llonaꞌ ga zerao zaꞌkraꞌ nench llakrenaꞌ reꞌ, ren beꞌnn lwelljllo kaꞌ zjallaꞌa ganꞌ nziꞌi Laodicea, naꞌ yezikre beꞌnn bi nna reꞌe nadaꞌ. +9 QDKe len naꞌ llonaꞌ kon ga zerao saꞌkraꞌ llzejnieꞌraꞌ beꞌnne xtiꞌll Diosenꞌ, le Lekzeꞌn llakreneꞌ nadaꞌ kwis kone yel wak xhen keꞌen.J8 DNaꞌ lloeꞌrenaꞌ yeolol beꞌnn diꞌll ke Cristonꞌ, llaꞌtyoe akreꞌ yeololeꞌ gon akeꞌ kanꞌ neꞌe naꞌ, naꞌ yeololeꞌ llzejnieꞌraꞌ xtiꞌlleꞌn nench chejnieꞌ akreꞌ kwasro, le lleꞌnraꞌ yeolol beꞌnn gonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ, naꞌ yeololeꞌ gak akeꞌ kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. b7 ?DDiosenꞌ lleꞌnreꞌ nnézello lloneꞌ wen ke noteze beꞌnn, laꞌkze bi nak akeꞌ beꞌnn Israel. Le ba broeꞌreꞌ lliꞌo danꞌ gok ka to danꞌ ngaꞌchenꞌ, le Cristo naꞌ gokeꞌ ka danꞌ bgaꞌche, naꞌ nnaꞌ ba zereneꞌ lliꞌo, naꞌllenꞌ zollo rez yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, ganꞌ yoꞌ beniꞌ xhen keꞌe naꞌ. G6  DKanaꞌ nono nna nneze ka da wen naꞌ llon Diosenꞌ ke beꞌnn nxenraꞌll Leꞌe, danꞌ ba nonkzeꞌ xhnid kanꞌ batnaꞌte, naꞌ nnaꞌ ba bzejnieꞌreꞌn lliꞌo nakllo rallneꞌe. 5 DDios naꞌ bzoeꞌ nadaꞌ nench naꞌ gakaꞌ beꞌnn wen llin keꞌe rao yell keꞌen. Naꞌ wzejnieꞌraꞌ reꞌ xtiꞌlleꞌn, nench gakrenen reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre Jesucristonꞌ, nench wzejnieꞌraꞌ reꞌ doxhen kanꞌ zeje xtiꞌlleꞌn. ;4 qDNnaꞌ llaweraꞌ da zan da ll-llayrawaꞌ ni ke danꞌ llyixjweꞌraꞌ reꞌ xtiꞌll Cristonꞌ, naꞌ ll-llayrawaꞌ yeolol danꞌ lleꞌne Cristonꞌ, le naken da gakrén reꞌ, nakre ka kwerp keꞌe lldop ll-llayre llonliraꞌllreꞌ. Naꞌ kaꞌ llakaꞌ txhen Cristonꞌ kanꞌ bllayraweꞌn. n3 WDNaꞌ lliꞌo llayaꞌl sollo gonliraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌ gontezllo rez yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, kanꞌ bzeraꞌll-llo gak kello kanꞌ bzorao bzenayllo xtiꞌlleꞌn da nellte, naꞌllenꞌ bibi doꞌl kello de kat yellinllo rao Diosenꞌ. Naꞌ Diꞌll Wen keꞌen ba goslasen doxhen yellrio nench wzenay beꞌnnach len, naꞌ Diosenꞌ brejeꞌ nadaꞌ Pablo chixjweꞌraꞌn beꞌnne. Diosenꞌ brejeꞌ Pablonꞌ bzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ P2 Dle bzaneꞌ yel nban keꞌen ni ke lliꞌo, kanꞌ bet akeꞌ Leꞌe naꞌ. Naꞌ bayibeꞌ lliꞌo nench billbi doꞌl xhia kello de, naꞌ nono zo wlliayiꞌll lliꞌo kat yellinllo rao Diosenꞌ. 1 -DKanaꞌ bi nombiaꞌre Dios. Benre ka beꞌnn llwie Leꞌe danꞌ benre da xhinnj. Zan nnaꞌ ba bazoa Cristonꞌ reꞌ wen ren Diosenꞌ, 0 ;DNaꞌ leskaꞌ byazraꞌll Diosenꞌ goneꞌ nench yeololte beꞌnn llaꞌa yebá, naꞌ beꞌnn llaꞌa yellrio ni, yezorén akeꞌ Leꞌe wen, ke len naꞌ Cristonꞌ bzaneꞌ yel nban keꞌe brarj xcheneꞌn leꞌ yay cruzenꞌ, nench yeniꞌt beꞌnne nbaraz ren Dios naꞌ. x/ kDByazraꞌll Xallo Diosenꞌ gak Cristonꞌ ka Leꞌe. Naꞌllenꞌ nak Cristonꞌ doxhen kanꞌ nak Diosenꞌ. . DNaꞌ yeolol lliꞌo ndop llayllo llonliraꞌll-lloeꞌ, nakllo ka to kwerp, naꞌ Leꞌen nakeꞌ yichj kwerpenꞌ, ka yichjllo llnebiaꞌn kwerpenꞌ, kanꞌ nak Cristonꞌ. Le Leꞌen bxieꞌ yel nban zejlikanenꞌ, naꞌ nakeꞌ beꞌnn nell babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Ke len naꞌ nakeꞌ le zerawe beꞌnn brao, naꞌ llnebieꞌ yeolol beꞌnne, naꞌ billre da de. P- DCristonꞌ ba zokzeꞌ ka za gaꞌt yeolol da de yellrio ren leꞌ yebá. Naꞌ yeololte biteze da zjadé, nak aken kanꞌ llayaꞌl gaken naꞌ, le Cristonꞌ lloneꞌ nench gaꞌt yeolol bi da de. S, !DLe Dios naꞌ ren Cristo naꞌ, ben akeꞌ yeolol da de yebá, naꞌ da de yellrio nga, da nlaꞌ, naꞌ da bi llak llreꞌllo. Beneꞌ nench niꞌt angl wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ da kaꞌ bayak daxiꞌo, naꞌ billre da kaꞌ llnebiaꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ. Naꞌ Cristonꞌ beneꞌ yeolol da kaꞌ nench gakeꞌ xhen. +  DCristonꞌ nakeꞌ kanꞌ nakyaꞌnne Xeꞌe Dios, beꞌnnenꞌ nono llreꞌe. Cristonꞌ ba zokzeꞌ ka za xe yellriote. '* IDLe Leꞌen bzaneꞌ yel nban keꞌen goteꞌ, nench bakeꞌe da xhinnj kellonꞌ naꞌ llaziꞌxhen Diosenꞌ kello. Cristonꞌ bazoeꞌ lliꞌo wen rao Dios a) =D Le Leꞌen babejeꞌ lliꞌo rao naꞌa da wxhiyeꞌn danꞌ nak ka da xcholenꞌ, naꞌ nnaꞌ llnebieꞌ lliꞌo, naꞌ baweꞌ lliꞌo rao yel llnebiaꞌ ke Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ beꞌnnenꞌ nllieꞌreꞌ. h( KD Naꞌ sore nbaraz weꞌre yel llioxken ke Xallo Diosenꞌ, le Leꞌen ba brejeꞌ lliꞌo, nench nakllo txhen ren beꞌnn kaꞌ nak rallneꞌen, naꞌ yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, ganꞌ yoꞌ beniꞌ xhen keꞌe naꞌ. -' UD Llnnabtoꞌ gakrén Diosenꞌ reꞌ kone yel wak xhen keꞌen, naꞌ sere war, naꞌ soere biteze da gak keré, naꞌ gapre yel llxhenraꞌll biteze da llak keré. w& iD Naꞌllenꞌ gak gonre kanꞌ llayaꞌl gon lliꞌo nombiaꞌ Xanllonꞌ. Naꞌ yewereꞌ yeolol danꞌ llonrenꞌ, naꞌ llnnabtoꞌ gakreneꞌ reꞌ gonre zan kwen da wen, ka ke to yay da llbia daxhix wen, naꞌ zjazell gombiaꞌreꞌ. #% AD Ke len naꞌ ka bnnézetoꞌ ka wen naꞌ llonre, naꞌ bzoraotoꞌ yoꞌy ras kat llalwilltoꞌ Diosenꞌ llnnabtoꞌ gakreneꞌ reꞌ. Llnnabtoꞌ gonn Spíritu keꞌen reꞌ yeololte yel siꞌn, naꞌ ren yel llejnieꞌn nench nnézere akre yaꞌnnenꞌ lleꞌnreꞌ gonre. e$ EDLeꞌen ba golleꞌ netoꞌ ba ben Spíritu ke Diosenꞌ nench nllieꞌre beꞌnn lwelljre. B# DKanꞌ ba bzejnieꞌkze Epafrasenꞌ reꞌ, leꞌe nakeꞌ beꞌnn nllieꞌtoꞌ, naꞌ nakeꞌ netoꞌ txhen llontoꞌ xchin Diosenꞌ, naꞌ leskaꞌ zeteze zeꞌe llakreneꞌ reꞌ. 4" cDNaꞌ xtiꞌll Dios danꞌ ba bdixjweꞌtoꞌ reꞌ, ba goslasen doxhen, naꞌ beꞌnn zan ba llejleꞌ akeꞌ. Naꞌ lekze kaꞌ ba llon leakeꞌn wen, kanꞌ bzorao llon reꞌ, kanꞌ byejnieꞌre diꞌll li danꞌ llzejnieꞌ nllieꞌ Diosenꞌ reꞌ, naꞌ nnaꞌ naotere llonre wen nnaꞌ lla. 0! [DLlonre kaꞌ, danꞌ zore rez yellinre ganꞌ llia Diosenꞌ. Naꞌ byejnieꞌre gak keré kaꞌ, kanꞌ bzorao llzenayre xtiꞌll Dios danꞌ nak da wen naꞌ da li.   !DLe ba bénetoꞌ diꞌll kanꞌ llonliraꞌllre Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ kanꞌ nllieꞌre yezikre beꞌnn kaꞌ nak rallnaꞌa Dios.  DYoꞌy ras kat llalwilltoꞌ Dios beꞌnnenꞌ nak Xa Xanllo Jesucristonꞌ, lloeꞌtoꞌ yel llioxken keꞌe kanꞌ llonre naꞌ. V 'DLlzojaꞌ reꞌ llaꞌa Colosas, reꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ, naꞌ nakre rallnaꞌa Dios. Naꞌ llnnabaꞌ rao Xallo Diosenꞌ ren rao Xanllo Jesucristonꞌ, gakrén akchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz. Pablo llnnabreꞌ Diosenꞌ weꞌe yel siꞌn keꞌen beꞌnn kaꞌ llaꞌa Colosas + SDBrej Jesucristonꞌ nadaꞌ Pablo nench naꞌ nakaꞌ postl keꞌe, le kaꞌn lleꞌne Diosenꞌ. Naꞌ llwapaꞌ reꞌ lliox ren beꞌnn lwelljllo Timoteo naꞌ. (INaꞌ llyixjweꞌreꞌ kanꞌ nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ. Latj xhen goꞌt nench bzejnieꞌreꞌ xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ, nono bze wlloneꞌ.wgPablonꞌ bzoeꞌ chop iz Romanꞌ lo yoꞌ ga bdixhjeꞌ, naꞌ brebeꞌ yeolol beꞌnn jawiá leꞌe. xiBayoll bne Pablonꞌ kaꞌ, naꞌ ballach beꞌnn Israel kaꞌ, zayej akeꞌ llak dilrén lwellj akeꞌ. ENaꞌ nnaꞌ llayaꞌl nnézere, ba bseꞌl Diosenꞌ yel wasrá rao beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, naꞌ leakeꞌ wzenay, naꞌ yesrá Diosenꞌ leakeꞌ rao da xhinnj ke akeꞌn. %CLe ba nakchoch yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn ki,
naꞌ nsej nay akeꞌ,
naꞌ nchod rao akeꞌ, nench bi reꞌe akreꞌ,
naꞌ bi yen akreꞌ,
naꞌ bi chejnieꞌ akreꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌ,
naꞌ ni ke wayechj akseꞌ wanao akeꞌ nadaꞌ nench wayón akeꞌ.  Byej jell beꞌnn kaꞌ:Da li yénere, naꞌ bi chejnieꞌkzere,
da li reꞌtere, naꞌ bi gakbeꞌre bi danꞌ. }Ka nak bi llak toze diꞌlle, naꞌ bzorao llallach akeꞌ. Naꞌ lle Pablonꞌ leakeꞌ: —Da li kwis llakte kanꞌ bzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, nench golleꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ: eCBaleꞌ llaze diꞌll kanꞌ ne Pablonꞌ, naꞌ ye baleꞌ bi llaz akseꞌ xtiꞌlleꞌn. )Naꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll dop akeꞌ to lla. Kat bllin llanꞌ, beꞌnn zan jak ganꞌ zo Pablonꞌ. Naꞌ bzoraweꞌ tzirte bllinte tlleꞌle lloeꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll kanꞌ nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ llzejnieꞌreꞌ leakeꞌ danꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ ke Jesús, nench chejleꞌ akeꞌ. s_Naꞌ lleꞌnetoꞌ nnézetoꞌ bixhanꞌ nsaꞌo, gateze llénetoꞌ llwie akreꞌ da kobenꞌ naoꞌn. Y+Naꞌll lle beꞌnn kaꞌ leꞌe: —Ni to yich bi nna siꞌtoꞌ da zaꞌa Judeanꞌ weꞌn xtiꞌlloꞌ, leskaꞌ ni to beꞌnn wrall kello kaꞌ, bi nna yed yedtaweꞌ xhia, nneꞌe bi llonoꞌ wen. [/Naꞌllenꞌ ba goxhaꞌ reꞌ nench reꞌraꞌ reꞌ, naꞌ weꞌrenaꞌ reꞌ diꞌlle. Nllejaꞌ gden ki, ni ke danꞌ llbexhaꞌ yesbán Diosenꞌ beꞌnn wat kaꞌ, kaꞌkze llbexh zan beꞌnn Israel ak. Z-Ka gokraꞌll akeꞌ yesán akeꞌ nadaꞌn, bi beꞌe beꞌnn wrall kello kaꞌ latj. Ke len naꞌ bnnabaꞌ wde akeꞌ nadaꞌ rao kwin rey Césarenꞌ, naꞌ kere zaꞌa gawaꞌ xhia ke yell kello naꞌn. &ENaꞌ beꞌnn Roma kaꞌ, bnnabyoll akreꞌ nadaꞌ, naꞌll gokraꞌll akeꞌ yesán akeꞌ nadaꞌ, le bibi da xhinnj benaꞌ da nello llayaꞌl gataꞌ. OBa gok chonn lla zo Pablonꞌ Romanꞌ, naꞌ goxheꞌ beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn brao ke beꞌnn Israel kaꞌ llaꞌa Romanꞌ, naꞌ bdop akeꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnn biꞌchaꞌ, nadaꞌ bibi da xhinnj nna gonaꞌ da wlleyiꞌ yell kellonꞌ, naꞌ bibi nna nniaꞌ ke da kaꞌ nao xozxtaꞌollo kaꞌ, naꞌ beꞌnn wrall kello kaꞌ beꞌx akeꞌ nadaꞌ Jerusalén naꞌ, naꞌll ben akeꞌ nadaꞌ rallnaꞌa beꞌnn Roma kaꞌ. ) KKa bllintoꞌ Romanꞌ, beꞌnn xan wakaꞌa ya kaꞌ, beneꞌ pres kaꞌ rallnaꞌa beꞌnn wnebiaꞌ ke wakaꞌa ya kaꞌ. Naꞌ Pablonꞌ beꞌe akeꞌ latj bzoeꞌ to kere, naꞌ kaꞌ bzo akteꞌ to wakaꞌa ya bdapeꞌ leꞌe. Pablonꞌ bdixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ Romanꞌ / WBeꞌnn lwelljtoꞌ kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ llaꞌa Romanꞌ, bnnez akreꞌ kaꞌ, naꞌ broꞌ akeꞌ nez badlez akeꞌ netoꞌ ganꞌ nziꞌi Foro de Apia, naꞌ ganꞌ nziꞌi Chonn Tiend. Ka breꞌe Pablonꞌ leakeꞌ, beꞌe yel llioxken ke Dios, naꞌll da xhen bayakxhenreꞌ. \ 1Puteoli naꞌ balláyetoꞌ beꞌnn lwelljtoꞌ kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ goꞌtyoe akreꞌ netoꞌ nench gaꞌytoꞌ. Naꞌ bzorén aktoeꞌ to xhman, naꞌtell byejtoꞌ yellenꞌ nziꞌi Roma. X ) Naꞌ bdetoꞌ to lloeꞌ, to lloeꞌ yellrionꞌ, naꞌll bllintoꞌ yellenꞌ nziꞌi Regio. Bateyó dá to beꞌ daꞌo zaꞌa lleꞌlre, naꞌ bzaꞌtoꞌ, ballop lla bllintetoꞌ yellenꞌ re Puteoli. X ) Naꞌ ka bllintoꞌ yell nziꞌi Siracusa naꞌ, bzotoꞌ gannaꞌ chonn lla. "= Gok chonn beꞌo zotoꞌ Maltanꞌ, naꞌll bazaꞌtoꞌ byoꞌtoꞌ to lo barco da bzaꞌa yellenꞌ nziꞌi Alejandría, leskaꞌ ganꞌ nziꞌi Malta, naꞌ brexhen chak bde da zayenꞌ. Naꞌ nben leꞌ barconꞌ lwaꞌa lsaꞌk ke beꞌnn kaꞌ re Cástor naꞌ Pólux.  Leskaꞌ ben akeꞌ wen ketoꞌ, ka bllin lla bazaꞌtoꞌn, benn akeꞌ yeolol da yálljetoꞌ rao nezenꞌ. Pablonꞌ bllineꞌ Roma  Ka breꞌe beꞌnn kaꞌ kaꞌ, naꞌll kon beꞌnn llak yillweꞌ rao yellrionꞌ, byej akeꞌ rao Pablonꞌ, naꞌ bayak akteꞌ. ^5Naꞌ xa Publionꞌ deꞌe llakeꞌ yillweꞌ, yoeꞌ da la res, naꞌ yicheꞌ goll llen. Naꞌ byej Pablonꞌ jawieꞌ leꞌe, naꞌ balwilleꞌ Dios. Bayoll naꞌ bxoa taꞌkeꞌn yichjeꞌn, naꞌ bayakeꞌ. >uAwllo gannaꞌ de to yellrio ke to beꞌnn re Publio, naꞌ Publionꞌ nakeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke doxhen Malta naꞌ. Leꞌe brebeꞌ netoꞌ, bzotoꞌ rilleꞌn chonn lla. fENaꞌ llbexh akeꞌ kweꞌ Pablonꞌ yi, naꞌ sete yaleꞌ naꞌ gateꞌ. Ba gokte scha bexh akeꞌ, naꞌ Pablonꞌ bibi llakreꞌ, naꞌ ballaꞌa xhbab ke akeꞌn. Naꞌll ne akeꞌ, cheke Pablonꞌ nakeꞌ to dios. pYNaꞌ Pablonꞌ bllibeꞌ taꞌkeꞌn rao yiꞌn, naꞌ baxhoꞌp belenꞌ, naꞌ bibi gokreꞌ. RKa breꞌe beꞌnn Malta kaꞌ naꞌl belenꞌ taꞌk Pablonꞌ, naꞌ lle lwellj akeꞌ: —Beꞌnn wen xhia beꞌnnenꞌ, laꞌkze ba bareꞌe lo nisdaꞌon, Diosenꞌ bi lloeꞌkzeꞌ latj soeꞌ. +ONaꞌ Pablonꞌ jatopeꞌ to chop xhis yeꞌche, naꞌ bxoeꞌn rao yiꞌn, bixha ballojkze to bel znia, ka nak bllebbaꞌ yiꞌn, goꞌlbaꞌ taꞌk Pablonꞌ. Beꞌnn Malta kaꞌ le wen ben akreꞌ netoꞌ, bxhen akeꞌ to yiꞌ xhen ka nak bllintoꞌn, le llak yejw, naꞌ llak zay. 2~ _Naꞌ kaꞌ ballojtoꞌ lo nisdaꞌon wen kwis, ni totoꞌ bibi goke. Naꞌ bnnézetoꞌ yellrionꞌ bllintoꞌn nziꞌn Malta, naken to yellrio da lliꞌ lo nisdaꞌo. C},Beꞌnn kaꞌ yelaꞌ, kon da ballel akreꞌ lo barconꞌ, no bray, bxhoa akeꞌ rawenꞌ, nench balloj akeꞌ lo nisenꞌ. Naꞌ kaꞌ gok yeolol akeꞌ balloj akeꞌ lo nisenꞌ.]|3+Bixha beꞌnnenꞌ nlan leakeꞌn, bi beꞌe latj nench basreꞌe Pablonꞌ. Naꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ llak llxhoa yeonꞌ, wakse xiꞌt akeꞌ lo nisdaꞌon, naꞌ yob walloj akeꞌ ganꞌ de yo bill naꞌ. {-*Naꞌll wakaꞌa ya kaꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll got akeꞌ beꞌnn kaꞌ ncheꞌe akeꞌn, nench ke waxhonnj akeꞌ waxhoa akeꞌ rao nisenꞌ. Xz))Bixha jatiꞌkze barconꞌ ga lldil nisdaꞌon ren ye to da yobre, naꞌ jachoꞌ rawenꞌ lo yoxh ga bill gokse ta nnen, naꞌ bzorao nisdaꞌon llxhoxhjen xhan barconꞌ, le llebrazenꞌ nxhobxexjen len. $yA(Naꞌ bchoy akeꞌ do kaꞌ nllej ya ziꞌi kaꞌ nziꞌi ancla, naꞌ bsanraꞌll akeꞌn lo nisenꞌ. Naꞌll basell akeꞌ yay kaꞌ danꞌ llsaꞌa akeꞌ barconꞌ, naꞌ blis akeꞌ raꞌllenꞌ nench wlliꞌy beꞌn len. Naꞌ bzorao llbiꞌy barconꞌ ganꞌ ba de yellrio. x 'Ka byeniꞌn kere llayombieꞌ akreꞌ yellrionꞌ ganꞌ bllin akeꞌn, naꞌ breꞌe akreꞌ de to latj ga llia nisenꞌ llize, naꞌ lloeꞌ naꞌ, nak raꞌch lo yoxh. Naꞌ gokraꞌll akeꞌ chaꞌ gak wlliꞌy akeꞌ barconꞌ lloaꞌ nisenꞌ. 3w_&Ka bayoll bdao akeꞌ naꞌ, berj akreꞌ, naꞌ bzaꞌl akeꞌ trigo danꞌ noaꞌ barconꞌ lo nisenꞌ nench bill gokteken ziꞌ. Ka gok bxhoxhj nisdaꞌon barconꞌ Ov%Naꞌ nak chop gayoa wyon chiꞌntotoꞌ (276) llaꞌa lo barconꞌ. Uu#$Ka llwia akeꞌn, naꞌ bayakxhenraꞌll akeꞌ, naꞌ yeolol akeꞌ bdao. t)#Bayoll bneꞌe kaꞌ, llwiate beꞌnn kaꞌ bxhieꞌ yet xtir, naꞌ beꞌe yel llioxken ke Dios, naꞌll bxhoxhjeꞌn bzorao llaweꞌn. nsU"Legao raꞌt, legón to wen ke kwinre chaꞌ lleꞌnere banre, ni to yich yichjllo bi kwiayiꞌkze. Br}!Bixha ka bazaꞌa cheniꞌn, Pablonꞌ llchieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ gao akeꞌ raꞌte, lleꞌe leakeꞌ: —Ba gok chdaꞌ lla, naꞌ bi nna tasre, naꞌ ni raꞌt bi nna gaore. fqE Naꞌ bchoy wakaꞌa ya kaꞌ do danꞌ nllej barco daꞌon, naꞌ bexjen lo nisenꞌ. #p?Bixha Pablonꞌ lleꞌe beꞌnn xan wakaꞌa ya kaꞌ, naꞌ wakaꞌa ya kaꞌ: —Chaꞌ beꞌnn ki bi kwexh akeꞌ lo barconꞌ, ni to reꞌ bi yerá. -oSBeꞌnn kaꞌ llsaꞌa barconꞌ, gokraꞌll akeꞌ yexhonnj akeꞌ, bletj akeꞌ barco daꞌon lo nisenꞌ, llon akeꞌ ka llzaꞌl ya ziꞌ kaꞌ rao barconꞌ. LnKa nak lleb akeꞌ lljatiꞌ barconꞌ yej, naꞌ bzaꞌl akeꞌ tap ya xhen danꞌ nziꞌi ancla lo nisenꞌ nench bzaꞌyen barconꞌ, naꞌll brexh akeꞌ, naꞌ lleꞌntat akreꞌ cheniꞌ. ~}'||{zy@xwvv uUtwsrsrLqfpooJn]mYlHkU\TSS4RQQPP;OZNNXM2LYK~JIGG5FEEnDDCBBVAA@??> ="<;:9897x76I55h44F3K211i000/K.y.-,++*))(\'''&%%o$$##"3! M)^l|P.b _  r;V8, &Naꞌ beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ yell kaꞌ zjalliꞌ do Judea naꞌ, bi bembiaꞌ akeꞌ nadaꞌ kanaꞌ. f+ G&Bde naꞌ naꞌll bayaꞌa yell kaꞌ zjalliꞌ ganꞌ nziꞌi Siria naꞌ ren Cilicia. <* u&Nnezkze Diosenꞌ danꞌ llzojaꞌ ni, naken da li. s) a&Naꞌ nollno postl kaꞌ breꞌraꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ, toze Jacobo biꞌch Xanllo naꞌ breꞌraꞌ. ( &Naꞌ bde gok chonn iz, naꞌll ballinaꞌ Jerusalén naꞌ, kanaꞌ bembiaꞌ Pedronꞌ, naꞌ bzoreneꞌ ye chiꞌno (15) lla. ' 1&Naꞌ bi byaꞌkzaꞌ Jerusalén naꞌ, wroeꞌ wsede postl kaꞌ nadaꞌ, beꞌnn kaꞌ brej Diosenꞌ gon akeꞌ xchineꞌn kanꞌ za gonaꞌn nadaꞌ. Naꞌ le byaꞌtiaꞌ ganꞌ nziꞌi Arabia, naꞌ bazaꞌa Arabia naꞌ ballinaꞌ yell kiaꞌ ganꞌ nziꞌi Damasco. r& _&naꞌll beneꞌ nench bembiaꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ bzejnieꞌreꞌ nadaꞌ nench llyixjweꞌraꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. Naꞌ nollno bnnabraꞌ wzejnieꞌreꞌ nadaꞌ. F% &Bixha ka za garjtiaꞌ, bllia Diosenꞌ biaꞌa gonaꞌ xchineꞌn. Brejeꞌ nadaꞌ nench gonaꞌn, le nllieꞌreꞌ nadaꞌn. Naꞌ ka bllin lla beneꞌ kanꞌ nchoybieꞌ goneꞌ naꞌ, 4$ c&Naꞌ blleꞌ yichjaꞌ kwis ka nak benliraꞌllaꞌ danꞌ benliraꞌll da xozxtaꞌwaꞌ kaꞌ, naꞌ bnaollaꞌn klleꞌllo ka beꞌnn lwelljaꞌ beꞌnn Israel kaꞌ. 7# i& Ba bénkzere kanꞌ benaꞌn kanꞌ bnawaꞌ danꞌ llonliraꞌll netoꞌ beꞌnn Israel. Le bsaꞌkziaꞌ beꞌnn kaꞌ llon Cristonꞌ xhen nench yenit yerán akeꞌ. " 7& Kere da bxhiaꞌ ke beꞌnnachenꞌ, ni kere beꞌnnachenꞌ bzejnieꞌ nadaꞌ, kwin Jesucristo naꞌn bzejnieꞌreꞌ nadaꞌ Diꞌll Wen keꞌen. ! & Beꞌnn biꞌche, lleꞌnraꞌ nnézere ka Diꞌll Wen ke Cristonꞌ ba beꞌrenaꞌ reꞌ, kere da nake xhbab ke beꞌnnachenꞌ.   3& Kere llayirjlaꞌllaꞌ nench nne beꞌnn kaꞌ wen kiaꞌn. Llayirjlaꞌllaꞌ nench naꞌ nne Diosenꞌ wen kiaꞌ, naꞌ leskaꞌ bi llayirjlaꞌllaꞌ yegaꞌnnaꞌ wen rao beꞌnnachenꞌ, le chet kaꞌ nnaꞌ llayirjaꞌ yegaꞌnnaꞌ wen rao leakeꞌn, bill nakaꞌ ka to beꞌnn wen llin ke Cristo naꞌ chet kaꞌ. Diosenꞌ brejeꞌ Pablonꞌ naꞌ bseꞌleꞌ leꞌe nench gokeꞌ postl D & Naꞌ kanꞌ ba bnekzaꞌ naꞌ, naꞌ da yobre llepaꞌ reꞌ, chaꞌ nollre beꞌnne lloeꞌ xtiꞌll Cristonꞌ nllaꞌre kanꞌ ba nsedre naꞌ, wlleyiꞌchga Diosenꞌ leꞌe chras. = u&Naꞌ chaꞌ netoꞌ o chaꞌ to angl zaꞌa yebá, lloeꞌ ye to diꞌll da bi nak Diꞌll Wen ke Cristonꞌ, llnnabaꞌ rao Diosenꞌ, wenkre wlleyieꞌ beꞌnnenꞌ chet kaꞌ. @ {&Kere nello de ye to diꞌll da zaꞌkllenꞌ. Niaꞌ kaꞌ le zjaniꞌt beꞌnn llonchix akreꞌ reꞌ, naꞌ leskaꞌ lleꞌn akreꞌ gonchix akreꞌ diꞌll da nak ke Cristo naꞌ. 2 _&Llabanraꞌ danꞌ ba brej yichjre Diosenꞌ, beꞌnnenꞌ brej reꞌ danꞌ nllieꞌ Cristonꞌ lliꞌo, naꞌ llzenayre ke ye to da llákere nakllen diꞌll wen.  &beꞌnnenꞌ llayaꞌle gonllo xhen ke chnare. Kaꞌn gakchga. Billbi ye to diꞌll yobre de da gak nnello naken Diꞌll Wen ke Dios 7 i&Jesucristo naꞌ bsanraꞌll kwineꞌ, ni ke xtoꞌl-llonꞌ nench bill gonllo txhen da xhinnjenꞌ llak rao yellrio ni. Beneꞌ kaꞌ le kaꞌn byazraꞌll Xallo Diosenꞌ,  9&Naꞌ llnnabaꞌ rao Xallo Diosenꞌ ren rao Xanllo Jesucristonꞌ gakrén akchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌore so kwezre nbaraz. 5 e&Nadaꞌ naꞌ ren yeolol beꞌnn lwelljllo kaꞌ niꞌt ganni, llzojtoꞌ reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre Cristonꞌ yell kaꞌ zjalliꞌ ganꞌ nbane Galacia naꞌ. Z 1&Nadaꞌ Pablo nakaꞌ postl, kere beꞌnnachenꞌ brej nadaꞌ gonaꞌ xchin Diosenꞌ, Jesucristonꞌ ren Xeꞌe Dios naꞌn, beꞌnnenꞌ basbán Leꞌe radj beꞌnn wat kaꞌ, leakeꞌn brej akeꞌ nadaꞌ. 0Sochga Diosenꞌ gakrenchgueꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ nllieꞌ do yichj do raꞌll akeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ. Kaꞌn gakchga.5c0Llnnabaꞌ rao Xallo Diosenꞌ ren rao Xanllo Jesucristonꞌ, gon akchgueꞌ nench yeololre so kwezre nbaraz, naꞌ llieꞌ lwelljre, naꞌ sotezre wxenraꞌllreꞌ. fE0Naꞌllenꞌ llseꞌleꞌ nench nnézere kanꞌ llak ketoꞌn, naꞌ wtipraꞌlleꞌ reꞌ. (I0Llseꞌlaꞌ beꞌnn biꞌchllo Tíquiconꞌ weꞌreneꞌ reꞌ diꞌll nench nnézere kanꞌ llak kiaꞌ naꞌ, ren da llonaꞌ. Nllieꞌllo Tíquiconꞌ, le lloneꞌ lliꞌo txhen nxenraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌ llonteze xchin Xanllo Cristonꞌ kanꞌ llayaꞌl goneꞌ naꞌ. 0Bseꞌl Diosenꞌ nadaꞌ ka rorazeꞌ nench biaꞌa xtiꞌlleꞌn, ke len naꞌ yoaꞌ rill ya ni. Naꞌ lennab gakreneꞌ nadaꞌ gonaꞌ raꞌll-lloy, bi llebaꞌ waꞌa xtiꞌlleꞌn kanꞌ llayaꞌl gonaꞌ naꞌ. Pablonꞌ lloeꞌltipeꞌ beꞌnn kaꞌ [/0Naꞌ lennab kiaꞌ gonn Diosenꞌ diꞌll waꞌa kat waꞌa xtiꞌlleꞌn, naꞌ lennab bi llebaꞌ waꞌa diꞌllenꞌ katenꞌ wzejnieꞌraꞌ beꞌnne Diꞌll Wen ke Cristonꞌ danꞌ nono nna chejnieꞌ. nU0Naꞌ llayaꞌlteze llayaꞌl yelwill-llo Diosenꞌ, naꞌ wnnabllo Leꞌe, naꞌ gaꞌtyoelloeꞌ ren Spíritu danꞌ benneꞌ lliꞌo, naꞌ seteze sello gaꞌtyoelloeꞌ wnnabllo ke beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Leꞌe naꞌ. Z-0Naꞌ wxenraꞌll-llo Cristonꞌ beꞌnnenꞌ yesrá lliꞌo, nench gakrenen lliꞌo ka llakrén to raꞌp de ya, da llonrén beꞌnn wakaꞌa ya llin kat llejeꞌ rao wdil. Naꞌ leskaꞌ xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ ben Spíritu ke Diosenꞌ nench nyojen, lewxenraꞌllen nench gaken ka to spad da llonrén beꞌnn wakaꞌa yanꞌ llin. 8i0Naꞌ rao yeolol da ki llayaꞌl wxenraꞌll-llo Diosenꞌ, nench naꞌ gak wkweꞌjen lliꞌo kat bi da zaꞌa lleꞌnen wlleyiꞌn lliꞌo, ka llon to ya raꞌy, da llonrén beꞌnn wakaꞌa ya llin, llakrenen leꞌe llchoyen yiꞌ ke danꞌ látit danꞌ llaꞌlnninn zjazén chidjen kwerp keꞌen. } s0Naꞌ llayaꞌl sello xhnid weꞌrenllo beꞌnne Diꞌll Wen ke Cristonꞌ, danꞌ llzejnieꞌ lliꞌo ka sorenllo Diosenꞌ nbaraz. Naꞌ chaꞌ sello xhnid, gakrenen lliꞌo, kanꞌ llakrén xher beꞌnn wakaꞌa ya leꞌe danꞌ nrejeꞌn.  /0Naꞌ sello war weꞌllo diꞌll li keꞌen batteze. Naꞌ gakrenen lliꞌo ka ke to da ngoꞌ leꞌ beꞌnn wakaꞌa ya. Naꞌ llayaꞌl gonllo da wen batteze, le chaꞌ gonllo da wen naꞌ, gaken ka xha beꞌnn wakaꞌa yanꞌ, danꞌ nak de ya danꞌ nkweꞌj lchoeꞌ. _ 70 Naꞌllenꞌ llayaꞌl gakllo war doxhen kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ, nench naꞌ kate lla lleꞌne daxiꞌon tilrenen lliꞌo, bi soen lliꞌo. Naꞌ kat ba benllo kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, naꞌll wak sellallo. * M0 Le kere dilrenllo beꞌnn de beꞌrenꞌ yoll llen naꞌ, zan dilrenllo daxiꞌo kaꞌ, da kaꞌ bayak ak da xhinnj, naꞌ billre da llnebiaꞌ beꞌnn llaꞌa yellrio, beꞌnn nchole da xhinnjenꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌ. Naꞌ dilrenllo yeolol spíritu wen da xhinnj kaꞌ gateze llazen. } s0 Llayaꞌl siꞌllo yel wak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ nench tilrenllo daxiꞌon, kate llayirjen siyeꞌn lliꞌo. 90 Beꞌnn biꞌche, danꞌ nakllo Cristonꞌ txhen, llayaꞌl sello war gonliraꞌll-lloeꞌ, Le Leꞌen napeꞌ yel wak xhen llakreneꞌ lliꞌo. oW0 Naꞌ reꞌ nakre beꞌnn xan llin, legone beꞌnn wen llin keré kaꞌ wen. Bi wchachrén akreꞌ, le Xanllo Diosenꞌ zokzeꞌ yebánꞌ llwiakzeꞌ kanꞌ llonrenꞌ. Leze kaꞌkzenꞌ llwieꞌ kanꞌ llon beꞌnn wen llin keré kaꞌ, naꞌ toze kaꞌn llónkzereꞌ yeolol beꞌnne noteze nakeꞌ. Kaꞌn gonllo nench ke gon daxiꞌon lliꞌo gan J 0Le ba nnézello biteze da wen naꞌ gonllo, wllin lla kat gon Xanllo Cristonꞌ gak da wen ke lliꞌo, nakllo beꞌnn wen llin ke beꞌnne, ren lliꞌo bi nakllo beꞌnn wen llin ke beꞌnne. !;0Naꞌ kate gonre llin ke beꞌnnenꞌ, legonen do yichj do raꞌllre, legonteze xhbab xchin Xanllo naꞌn llonre, kere kon ka yeyazraꞌll beꞌnnach. hI0Lewzenay do yichj do raꞌllre, kere chak llwia akeꞌ reꞌ naꞌzenꞌ, gonre wen nench yeyazraꞌll akeꞌ kanꞌ llonrenꞌ, le naksre beꞌnn wen llin ke Cristo naꞌ, naꞌ kaꞌn yeyazraꞌll Diosenꞌ gonllo. B}0Naꞌ reꞌ llon xchin beꞌnne, lewzenay ke xan llin kerénꞌ do raꞌllre, leyeyirjlaꞌll ka gonre da yeyazraꞌll totoeꞌ, legonteze xhbab xchin Cristo naꞌkzenꞌ llonre. )K0Naꞌ reꞌ niꞌt xhiꞌnnre, bi wlok akrebeꞌ, leyesgor akbeꞌ kwasro, lewzejnieꞌ akebeꞌ diꞌll chaꞌo, nench wxenraꞌll akbeꞌ Xanllo naꞌ. D0nench naꞌ gak wen keré naꞌ banre scha yellrio ni.” 0Ki ne diꞌll biaꞌa nell ke Diosenꞌ, danꞌ nsaꞌa to da wen danꞌ goneꞌ kello chaꞌ gonllon: “Legap xaxhnaꞌre baraꞌnne, | s0Reꞌ xhiꞌnnaꞌ daꞌo, lewzenay ke xaxhnaꞌre, le kaꞌn llayaꞌl gon lliꞌo ba nxenraꞌll-llo Xanllonꞌ. ~0!Ke len naꞌ reꞌ beꞌnn byio, lellieꞌ xhoꞌr-renꞌ ka nllieꞌ kwinre, leskaꞌ reꞌ noꞌre, legap xhyiore baraꞌnne.#}?0 Diꞌll ni naken to da nono byejnieꞌ len kanaꞌ. Len naꞌ lloeꞌn xtiꞌll Cristonꞌ, ren ke lliꞌo lldop ll-llayllo llonliraꞌll-lloeꞌ naꞌ. %|C0Naꞌ xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Ke len naꞌ beꞌnn byionꞌ wsanraꞌll xaxhneꞌe, sieꞌ xhoꞌreꞌ, naꞌ gak akeꞌ ka toze beꞌnne llopteꞌ.” { 0Naꞌ nakllo ka to kwen wej da noꞌx kwerp keꞌen, naꞌ ka llit danꞌ yoeꞌ, naꞌ xpeꞌreꞌ danꞌ daꞌa llit naꞌ. :zm0Le gatga zo beꞌnn llwiere kwineꞌ, yeololtello nllieꞌllo kwinllo, naꞌ llapllo kwerp kellonꞌ. Kanꞌ llon Cristonꞌ nllieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Leꞌen. 'yG0Kaꞌkze reꞌ beꞌnn byio, llayaꞌl llieꞌ xhoꞌr-re kanꞌ nllieꞌkze kwinre, le beꞌnnenꞌ nllieꞌ xhoꞌreꞌ, kwinkzeꞌ nllieꞌre chet kaꞌ. Ix 0Kaꞌn beneꞌ nench yewello kat yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, bibi doꞌl kello de, naꞌ bibi da xhinnj yoꞌ lo raꞌlldaꞌollo, naꞌ nak raꞌlldaꞌollonꞌ yall yellinllo raweꞌn. w}0nench broeꞌ lliꞌo rallnaꞌa Diosenꞌ, naꞌ bayibeꞌ raꞌlldaꞌollonꞌ kanꞌ benliraꞌll-llo xtiꞌlleꞌn. Tv!0Naꞌ reꞌ beꞌnn byio, reꞌ nchaynaꞌa, lellieꞌ xhoꞌr-renꞌ kanꞌ nllieꞌ Cristonꞌ lliꞌo, bzaneꞌ yel nban keꞌen goteꞌ ni ke lliꞌo ba lldop ll-llayllo llonliraꞌll-lloeꞌ, 2u]0Naꞌ kanꞌ llon lliꞌo lldop ll-llay llonliraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌ llzoallo xtiꞌlleꞌn, kaꞌn gon reꞌ noꞌre, wzoare xtiꞌll xhyiorenꞌ rao yeololte. ptY0Dios naꞌ noneꞌ xhyiorenꞌ ka beꞌnn lliarao rao reꞌ noꞌr ak, kanꞌ non Cristonꞌ lliaraweꞌ rao lliꞌo, lldop ll-llayllo llonliraꞌll-lloeꞌ. Naꞌ nakllo ka kwerp ke Cristo naꞌ, le Leꞌen nakeꞌ wasrá kello. s{0Reꞌ noꞌre, nchaynaꞌre, llayaꞌl wzoare xtiꞌll xhyiorenꞌ kanꞌ llonre llzoare xtiꞌll Xanllo Cristo naꞌ. Wr'0Danꞌ llapllo Diosenꞌ baraꞌnne, llayaꞌl wzoa xtiꞌll lwelljllo. Nq0Naꞌ kone Xanllo Jesucristonꞌ soteze sollo weꞌllo yel llioxken ke Xallo Diosenꞌ, ke yeolol danꞌ llonneꞌ llakreneꞌ lliꞌo. Kanꞌ llayaꞌl sorenllo beꞌnn llaꞌa lo yoꞌ rill-llo ap;0Naꞌ llayaꞌl weꞌrén lwelljllo no xtiꞌll Dios, naꞌ gol-llo weꞌraollo Diosenꞌ, naꞌ billre da ne Spíritu ke Diosenꞌ gol-llo. Naꞌ gol-llon do yichj do raꞌll-llo weꞌraollo Xanllo Jesucristonꞌ. 5oc0Naꞌ bi llayaꞌl gakllo beꞌnn wazó, le beꞌnn gwazónꞌ ll-lleyiꞌ kwineꞌ. Zan lliꞌo llayaꞌl weꞌllo latj choꞌ Spíritu ke Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌollo. }ns0Naꞌ bi gonllo ka llon beꞌnn bi llejnieꞌ. Llayaꞌl chejnieꞌllo gonllo kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ gonllo. m0Naꞌ yeo lla llayaꞌl gonllo da yeyazraꞌll Diosenꞌ, le yeo llanꞌ zekze da xhinnjenꞌ lleꞌnen wlleyiꞌn lliꞌo. l 0Len naꞌ llayaꞌl sollo wiallo danꞌ llonllonꞌ. Sollo ka zo beꞌnn siꞌn, kere sollo ka zo beꞌnn bi llejnieꞌ. Hk 0Naꞌllenꞌ nyojen nen ki:Babán, rweꞌ tasoꞌ, nakoꞌ ka beꞌnn wat danꞌ bi llonoꞌ kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ.Naꞌ Cristonꞌ kweꞌ beniꞌ keꞌen lo raꞌlldaꞌo. wjg0 Kat choꞌ beniꞌ ke Cristonꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌn, naꞌll wayakbeꞌe akreꞌ binꞌ llon akeꞌ chaꞌ naken da xhinnj, le beniꞌ keꞌe naꞌn llzejnieꞌn beꞌnnach chaꞌ llon akeꞌ da wen o chaꞌ llon akeꞌ da xhinnj. Pi0 Le naken to zdoꞌ weꞌllo diꞌll ke da kaꞌ llon akeꞌ llillize. Kh0 Naꞌ bi llayaꞌl gonllo txhen ka da kaꞌ llon beꞌnn kaꞌ nchole yichjraꞌlldaꞌo, llon akeꞌ da xhinnj da bibi zaꞌke. Naꞌ llayaꞌl wroeꞌ akelloeꞌ da xhinnjenꞌ llon akeꞌn. bg=0 Naꞌ llayaꞌl chejnieꞌllo nench nnézello kanꞌ lleꞌne Xanllo Cristonꞌ gonllo. yfk0 Le Chaꞌ ba byoꞌ beniꞌ ke Cristonꞌ yichjraꞌlldaꞌollo, gakllo beꞌnn chaꞌo, naꞌ chejllo nez li. Qe0Kanaꞌ nna nchol yichjraꞌlldaꞌollo, zan nnaꞌ ba yoꞌllo beniꞌ danꞌ ba nakllo txhen Xanllo Cristonꞌ, naꞌ llayaꞌl sollo gonllo da wen, le ba yoꞌllo beniꞌ ke Xallo Diosenꞌ. Wd'0Ke len naꞌ bi llayaꞌl gonrenllo txhen ka beꞌnn kaꞌ llon ka da kaꞌ. =cs0Notno siyeꞌe reꞌ bi diꞌll wenraꞌlle. Le ka nak beꞌnn kaꞌ llon kaꞌ, Dios naꞌ weꞌe yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnn kaꞌ ke chnare, le bi llzoa akeꞌ xtiꞌlleꞌn. b/0Le ba nnézere zjallaꞌa beꞌnn byio ak zorén akeꞌ noꞌr, naꞌ bi nchaynaꞌa akeꞌ, naꞌ llaꞌa beꞌnn llon da nak zdoꞌ, naꞌ llaꞌa beꞌnn zeraꞌll bi da de ke beꞌnne. (Ka beꞌnn wzeraꞌll ki, rebze llon akeꞌ ka beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll lwaꞌa lsaꞌk kaꞌ.) Naꞌ beꞌnn kaꞌ llon da ki, ba nnézkzere bi yellín akeꞌ yebá ganꞌ llnebiaꞌ Cristonꞌ ren Diosenꞌ. aa;0Bi llayaꞌl weꞌllo diꞌll da nak zdoꞌ, naꞌ billre diꞌll da nne reꞌllo, naꞌ diꞌll da bibi zaꞌke, bi llayaꞌl weꞌllo diꞌll kaꞌ nak kaꞌ. Zan llayaꞌl sotezllo weꞌllo yel llioxken ke Dios. `+0Naꞌllenꞌ bill llayaꞌl sorenre noꞌr chaꞌ bi nchaynaꞌrenreꞌ, naꞌ bi gonre billre da nak zdoꞌ ren kwerp kerénꞌ, naꞌ bi gakre beꞌnn wzeraꞌll. Le lliꞌo ba nxenraꞌll-llo Diosenꞌ, bill llayaꞌl gonllo da ki, ni gaz da waꞌl-llo ka da zban ki. U_#0Llayaꞌl nniꞌtllo llieꞌ lwelljllo kanꞌ nllieꞌ Cristonꞌ lliꞌo, bzaneꞌ yel nban keꞌe goteꞌ ni ke lliꞌo. Naꞌ llawé Diosenꞌ kanꞌ beneꞌn, ka llawé to beꞌnne to da laꞌ xhix. l^ S0Llayaꞌl sollo gonllo kanꞌ llon Diosenꞌ, le xhiꞌnneꞌ lliꞌo naꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo. g]G0 Zan llayaꞌl gakllo beꞌnn chaꞌo, naꞌ yeyaꞌchraꞌll lwelljllo. Naꞌ llayaꞌl yeziꞌxhen ke lwelljllo biteze da llon akreꞌ lliꞌo, kanꞌ baziꞌxhen Diosenꞌ kello kanꞌ bxenraꞌll-llo Cristo naꞌ. \0Llayaꞌl kwej yichjllo yeolol danꞌ llone lliꞌo llwie llrello, leskaꞌ bill gakllaꞌllo, naꞌ bi rokllo, naꞌ bi gonllo da nne xhen chaꞌ bi da daꞌo llak kello. Bi llayaꞌl chachrén lwelljllo, naꞌ bill llayaꞌl gonllo biteze da xhinnj. A[{0Naꞌ bi gonre da wzoayaꞌch Spíritu ke Diosenꞌ, le Dios naꞌn ba bzoeꞌn lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ gapchieꞌ lliꞌo llinte llanꞌ yedxhieꞌ lliꞌo kat llin lla. Z 0Naꞌ bi llayaꞌl weꞌllo diꞌll ke nxhia, llayaꞌl weꞌrenllo yeolol beꞌnn diꞌll chaꞌo, diꞌll da xhenraz kon ka yallje totoeꞌ, nench naꞌ gakrenen leakeꞌ. Kaꞌn gonllo nench gak xtiꞌll-llonꞌ diꞌll xhenraz kat wzenay beꞌnn len. 3Y_0Naꞌ beꞌnn yoꞌraweꞌ llbaneꞌ bill llayaꞌl kwaneꞌ. Llayaꞌl goneꞌ llin da nak wen kone niaꞌneꞌe, nench naꞌ gaꞌt da gakreneꞌ beꞌnn yallje. 9Xm0Bi weꞌllo latj ke daxiꞌon gonllo da xhinnj. rW]0Chaꞌ llakllaꞌre, bi gonre da xhinnj. Llayaꞌl yeyakxhénere naꞌ bi sore gakllaꞌre do lla. V0Ke len naꞌ bill llayaꞌl siyeꞌllo, zan weꞌrenllo beꞌnn lwelljllo diꞌll li, le txhen naꞌ nakllo ka toze beꞌnne. UU#0Naꞌ llayaꞌl weꞌllo latj yekob Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, nench naꞌ gonllo da zej to li, kanꞌ llon Leꞌe naꞌ, naꞌ gakllo beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle kanꞌ llazraꞌlleꞌ naꞌ. QT0Zan nnaꞌ llayaꞌl wachaꞌllo bi xhbab llonllo lo raꞌlldaꞌollo. HS 0Naꞌ llayaꞌl wlliꞌyllo chlaꞌre bi da xhinnj zeraꞌll lo raꞌlldaꞌollo gonllo, kanꞌ benllo kanaꞌ kanꞌ yel wzeraꞌll kellonꞌ bxhiyeꞌn lliꞌo, nench bentezllo da xhinnj. R 0chaꞌ da li ba bénkzere diꞌllenꞌ broeꞌ lo raꞌlldaꞌorenꞌ, zeje diꞌlle ba llejnieꞌre diꞌll li ke Jesúsenꞌ. pQY0Zan ka nak reꞌ ba nsedre kanꞌ ne Cristonꞌ, naꞌ ba nnézere bi llayaꞌl gonre da xhinnjenꞌ, P30Naꞌ bibi yel zdoꞌ nombiaꞌ akreꞌ, llon aktezeꞌn laꞌkze da nak zi wayeꞌe akreꞌ, naꞌ nna zeraꞌll aklleꞌ gon aklleꞌ da xhinnj. /OW0Nchole lo raꞌlldaꞌo akeꞌn. Naꞌ bi nap akeꞌ yel nban danꞌ noeꞌ Diosenꞌ, naꞌ ni ke llejnieꞌ akzereꞌ, yel llon war lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn. 5Nc0Ganni nniaꞌ reꞌ, Xanllo Jesucristonꞌ lleꞌnreꞌ wzejnieꞌraꞌ reꞌ: bi llayaꞌl sollo gonllo da ke nxhia kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Dios. 8Mi0Kanꞌ nak to kwen to kwen da nkaꞌ kwerp kellonꞌ, noꞌx lwellje ren xpeꞌrllo ren llit yoꞌllo, naꞌll zaꞌke llon doxhen kwerp kellonꞌ llin kanꞌ llayaꞌl gonen. Kaꞌn nakse ke lliꞌo dil-llo nakllo txhen llonliraꞌll-llo Cristonꞌ nench gon totollo danꞌ non Diosenꞌ gonllo, naꞌ yeolol-llo zjazello txhen gakllo beꞌnn chaꞌo llieꞌ lwelljllo. De to yel nban kob kello danꞌ nxenraꞌll-llo Cristonꞌ L 0Llayaꞌl weꞌrenllo beꞌnne diꞌll chaꞌo diꞌll li, gakllo beꞌnn chaꞌo rao beꞌnne nench chejleꞌ akeꞌ nllieꞌ akelloeꞌ. Kaꞌn gonllo nench zjazelle gakllo beꞌnn chaꞌo beꞌnn wen kanꞌ nak Cristo beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ lliꞌo. DK0Naꞌ bill gakllo ka xkwiꞌde, chejleꞌtezllo naꞌ nnaollo da llonliraꞌll toto beꞌnn da llarjlaꞌllzeꞌ, le nak akeꞌ beꞌnn wenraꞌlle nench llonllejlaꞌll akeꞌ lliꞌo. WJ'0 Lleꞌnreꞌ yeolol-llo gakllo toze gonliraꞌll-llo Xhiꞌnneꞌn do yichj do raꞌll-llo, naꞌ gombiaꞌlloeꞌ kwasro. Naꞌ gakyaꞌnnllo kanꞌ llayaꞌl gakllo beꞌnn wen, kanꞌ nak Cristo naꞌ. UI#0 Kanꞌ ben Cristonꞌ nench lliꞌo nakllo beꞌnn keꞌe wak gonllo xchineꞌn, nench naꞌ zjazell gakrenllo beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ, gak akeꞌ kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. "H=0 Lekze Leꞌen noneꞌ ke bal-llo nakllo postl, naꞌ ye bal-llo chixjweꞌllo bi da ba bneꞌe, naꞌ ye bal-llo lljeꞌrenllo Diꞌll Wen keꞌen beꞌnn bi nna yene len, naꞌ ye bal-llo llwia llyillo beꞌnn llonliraꞌll Leꞌe, naꞌ ye bal-llo llroeꞌ llsédello beꞌnne. xGi0 Beꞌnnenꞌ betj yebá naꞌ, Lekzeꞌn bayep yebá ganꞌ llia Diosenꞌ, naꞌ nnaꞌ llnebieꞌ doxhente. F0 Danꞌ bayepeꞌ yebá naꞌ, zejen nnello zgaꞌtek betjeꞌ badsoeꞌ yellrio ni, bde naꞌ goteꞌ bgaꞌcheꞌ. ]E30Ke len naꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen:Kanꞌ bayepeꞌ yebá naꞌ, zancheꞌteꞌ yeololte bi da llonbeꞌye lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnach.Naꞌ beꞌe ke ke beꞌnnachenꞌ da gon toto akeꞌ. nDU0Cristonꞌ llakreneꞌ lliꞌo, naꞌ wde wdere da noneꞌ gon totollo kon ka byazraꞌlleꞌ. UC#0Toze Diosenꞌ nxenraꞌll-llo beꞌnn nak Xa yeolol-llo. Le Leꞌen llnebiaꞌ yeolol-llo, naꞌ zereneꞌ lliꞌo kat llonllo xchineꞌn, naꞌ zekzeꞌ llakreneꞌ lliꞌo rao yeololte bi da llonllo. rB]0Toze Jesucristonꞌ nak Xanllo, naꞌ toze ka gonliraꞌll-lloeꞌ, naꞌ toze ka zejen ka choallo nis. 9Ak0Le nakllo ka toze beꞌnne, naꞌ toze Spíritunꞌ zo yichjraꞌlldaꞌo yeolol-llo. Naꞌ kaꞌn brej Diosenꞌ lliꞌo nench toz da llonllo rez, goneꞌ wen ke yeolol-llo. z@m0Spíritu ke Diosenꞌ nonen lliꞌo toze, naꞌ legón ga zerao saꞌkere nench gakre beꞌnn wen ren lwelljre. 4?a0Llaꞌtyoeraꞌ reꞌ gakre beꞌnn raꞌlldaꞌo nexjraꞌlle, naꞌ gakre beꞌnn chaꞌo. Legap yel llxhenraꞌll ke beꞌnn lwelljre kone yel nllieꞌ ke Dios naꞌ. W> )0Nadaꞌ yoaꞌ rill ya, ni ke danꞌ lloaꞌa diꞌll ke Xanllo Jesucristo naꞌ. Naꞌllenꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ sore gonre wen, kanꞌ llayaꞌl gonllo danꞌ brej Diosenꞌ lliꞌo nakllo rallneꞌe. =0Naꞌ lliꞌo lldop ll-llayllo llonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ, llayaꞌl gonllo xhen Diosenꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga.^<50Diosenꞌ llak lloneꞌ yeololte, naꞌ llonnlleꞌ ye raꞌt ka danꞌ llnnabllonꞌ, naꞌ da llonllo xhbab gonneꞌ. Ke len naꞌ lloeꞌllo yel llioxken keꞌe, le yel wak keꞌe naꞌn zorenen lliꞌo. o;W0Naꞌ llnnabaꞌ chejnieꞌre kanꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌon, nench naꞌ gakre ka to beꞌnn ba bxhiꞌi yeolol bi da de ke Dios. Le Leꞌen nllieꞌre lliꞌo da xhen gore, nono chejnieꞌkze katkenꞌ nak yel nllieꞌ keꞌen. ":=0nench chejnieꞌre, ren yezikre beꞌnne nak rallnaꞌa Dios, katek nllieꞌ Cristonꞌ lliꞌo. Ga zeraoze ga bi yeyoll yedokze nllieꞌreꞌ lliꞌo. 79g0Llnnabaꞌ sorenteze sorén Cristonꞌ reꞌ, danꞌ llonliraꞌllreꞌ. Naꞌ llnnabaꞌ serén yel nllieꞌ ke Diosenꞌ reꞌ, naꞌ gaken da lliarao rao yel nban keré, 8%0Llnnabaꞌ rao Diosenꞌ beꞌnnenꞌ zaꞌk kwis, gonneꞌ reꞌ Spíritu keꞌen choꞌn lo raꞌlldaꞌorenꞌ ren yel wak keꞌe naꞌ. h7I0Le Leꞌen bxieꞌ yeolol dialla ke lliꞌo zollo yellrio ni, naꞌ ke beꞌnn llaꞌa yebá. I6 0Ke len naꞌ llzoa xhibaꞌ rao Xa Xanllo Jesucristonꞌ. 50 Ke len naꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ, bitbi gákere danꞌ llak kiaꞌ ni, zaꞌkziaꞌ danꞌ lloeꞌrenaꞌ reꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ. Naꞌ naken da yewere, le ni ke reꞌn llak kiaꞌ kaꞌ. Nxenraꞌll-llo Cristonꞌ le Leꞌen bllieꞌreꞌ lliꞌo ,4Q0 Nakllo txhen Xanllo Jesucristonꞌ danꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ naꞌ. Naꞌllenꞌ bi llebllo Diosenꞌ, naꞌ llawello nnézello llak lloeꞌrenlloeꞌ diꞌlle. 3 0 Diosenꞌ lloneꞌ kanꞌ bneꞌe gak kanaꞌte, kanꞌ bi nna xe yellriote, bneꞌe kanꞌ goneꞌ ke Xanllo Jesucristonꞌ. c2?0 Kaꞌn gok nench beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ, gon akeꞌ nench angl brao kaꞌ, naꞌ angl wnebiaꞌ kaꞌ llaꞌa yebá naꞌ, nnez akreꞌ ka yel siꞌn nap Diosenꞌ ke yeolol da lloneꞌ. b1=0 Diosenꞌ beneꞌ rallnaꞌ wzejnieꞌraꞌ yeolol beꞌnn danꞌ ba nchoyeꞌ gaken. Kanꞌ bxhe yellriote, nono bnneze danꞌ bllieꞌ biaꞌa gaken, toze Leꞌe nnezreꞌ, Diosenꞌ beꞌnnenꞌ ben yeolol da de. ~0u0Laꞌkze nadaꞌ nakaꞌ le zeraoze beꞌnn daꞌo, bibi zaꞌke rao yeolol beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ, nak rallnaꞌ chixjweꞌraꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, ka da wen naꞌ goneꞌ ke yeolol lliꞌo llonliraꞌll Cristonꞌ. /{0Laꞌkze bi zaꞌktekaꞌ, kone yel wak ke Dios naꞌ, brejeꞌ nadaꞌ chixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen keꞌe naꞌ. q.[0Danꞌ bzejnieꞌn lliꞌo, llroeꞌn beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel ren beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn Israel, siꞌi akeꞌ danꞌ bcheb Diosenꞌ gonneꞌ ke lliꞌo nakllo rallneꞌe, ni ke danꞌ llejleꞌllo ke Diꞌll Wen ke Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ nakllo ka toz beꞌnne, naꞌ to chiꞌze llakrén Diosenꞌ lliꞌo kanꞌ ba bnekzeꞌ goneꞌ. }-s0Le kanaꞌ bi bzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ beꞌnne, naꞌ nono bnneze ke Cristonꞌ. Zan nnaꞌ ba bzejnieꞌn netoꞌ naktoꞌ postl keꞌe, rente nollre beꞌnn ba brejeꞌ weꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn, netoꞌ ba naktoꞌ rallnaꞌa Dios. h,I0Kate wrabre yich ni, gakbeꞌre llejnieꞌraꞌ danꞌ nono byejnieꞌ kanaꞌ ke Cristonꞌ. m+S0Ba bzejnieꞌreꞌ nadaꞌ da nono bnneze, kaꞌn ba bzojaꞌ reꞌ to chop diꞌll leꞌ yich ni. * 0Naꞌ ba llayaꞌl nnézere nllieꞌ Diosenꞌ nadaꞌ, naꞌ ba bkwaꞌnneꞌ rallnaꞌ wzejnieꞌraꞌ reꞌ xtiꞌlleꞌn. ) +0Ke len naꞌ nadaꞌ Pablo, yoaꞌ lo rill ya, ni ke danꞌ lloeꞌrenaꞌ reꞌ xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ, reꞌ bi nake beꞌnn Israel. "(=0Reꞌ naꞌ ren nollre beꞌnne llonliraꞌll Cristonꞌ, ba nakllo ka yodaꞌo ganꞌ zo Diosenꞌ, le ba zo Spíritu keꞌen lo raꞌlldaꞌollo. '0Naꞌ lliꞌo nakllo txhen Cristonꞌ, nakllo ka yej da ba nkwaꞌa ga llak yoꞌ de yej kaꞌ. Naꞌ llkwaꞌnn ka nak zej llaꞌa yoꞌ naꞌ. Kaꞌkzenꞌ nak lliꞌo nakllo Xanllo txhen ren lwelljllo, naꞌ ba nakllo ka to yodaꞌo ganꞌ zo Diosenꞌ. X&)0Lliꞌo llonliraꞌll Diosenꞌ nakllo ka to yoꞌ. Naꞌ postl kaꞌ ren yezikre beꞌnne lloeꞌ xtiꞌll Cristo, nak akeꞌ ka ran yoꞌ naꞌ. Naꞌ Jesucristo naꞌ nakeꞌ ka yej skin ke yoꞌ naꞌ. ^%50Naꞌllenꞌ bill nakre ka beꞌnn ziꞌt rao Diosenꞌ, reꞌ bi nakre beꞌnn Israel. Yeolol lliꞌo ba llonliraꞌll Cristonꞌ ba nakllo txhen, le ba non Diosenꞌ lliꞌo ka beꞌnn llaꞌa lo yoꞌ keꞌe. >$u0Ke len naꞌ netoꞌ beꞌnn Israel llonliraꞌll Cristonꞌ, naꞌ reꞌ bi nakre beꞌnn Israel, wak walwill-llo Xallo Diosenꞌ, le Spíritu keꞌe naꞌn llakrenen yeolol-llo. >#u0Kanꞌ bed Cristonꞌ yellrio ni, badyeꞌe diꞌll rao yeolol beꞌnnach, bneꞌe wak yeniꞌtllo nbaraz, reꞌ llaꞌa ziꞌt, naꞌ netoꞌ beꞌnn Israel llaꞌa awlloze. +"O0Naꞌ danꞌ bzaneꞌ kwineꞌ goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, nzoeꞌ lliꞌo nbaraz rao Diosenꞌ, naꞌ rao llopte yellenꞌ bayakllo toze bill llwie lwelljllo. S!0Kanꞌ bzaneꞌ kwineꞌ goteꞌ, bkwaseꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ kaꞌle, ren yeolol danꞌ nen llayaꞌl gonllo nench bzoeꞌ lliꞌo nbaraz, naꞌ bayoneꞌ lliꞌo toze yell kobe keꞌe. @ y0Cristonꞌ bayoneꞌ lliꞌo toze, bkwaseꞌ da benbeꞌye lliꞌo, le kanaꞌ bwie lwelljllo, le bi nakllo toze, le nak netoꞌ beꞌnn Israel, naꞌ reꞌ bi nakre beꞌnn Israel.  0 Bixha Cristonꞌ bzaneꞌ yel nban keꞌe, bet akeꞌ Leꞌe brarj xcheneꞌn ni ke lliꞌo. Naꞌ nnaꞌ ba llonliraꞌllreꞌ, naꞌ ba nakre txhen Xanllo Jesucristonꞌ. Naꞌ ba nakre toze ren beꞌnn Israel kaꞌ, laꞌkze gokre ka beꞌnn ziꞌte. 0 Lelljadinraꞌll kanꞌ bzore batnaꞌ, bi nombiaꞌre Cristonꞌ, bi nakre yell ke Dios kanꞌ nak beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌllenꞌ bi bne Diosenꞌ gakreneꞌ reꞌ kanꞌ bneꞌe gakreneꞌ beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ bi bzore rez lljazorenre Diosenꞌ. y0 Ke len naꞌ lewayón ke xhbab kanꞌ gok keré kanaꞌ, reꞌ gorjre naꞌ bi nakre beꞌnn Israel. Naꞌll lle akeꞌ reꞌ: “Bi zore sen danꞌ nziꞌi circuncisión” (sen danꞌ llzoa beꞌnn Israel kaꞌ kwerp ke bidaꞌo byio ak). iK0 Diosenꞌ beneꞌ lliꞌo, naꞌ ka benliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ, bayoneꞌ lliꞌo beꞌnn wen nench gonllo da wen danꞌ ba nonkze Diosenꞌ xhnid gonllo. Beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Cristo ba zo akeꞌ nbaraz xi0 Naꞌ Diosenꞌ basreꞌe lliꞌo kere ni ke bi da wen benllo, ke len naꞌ notno llayaꞌl gonxhen kwineꞌ. K0Danꞌ nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo, benneꞌ yel wasrá kello, kanꞌ benliraꞌll-llo Cristo naꞌ, naꞌ kere basreꞌe lliꞌo nnello benllo da wen naꞌ, zan naken to da gokreneꞌ lliꞌo. N0Kanꞌ gokrén Diosenꞌ lliꞌo nench da za zaꞌre wroeꞌllreꞌ lliꞌo katkenꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo naꞌ, naꞌ katk wen naꞌ lloneꞌ ke lliꞌo nakllo txhen ren Xanllo Jesucristonꞌ. b=0Danꞌ nakllo Cristonꞌ txhen wak nnello rente lliꞌo basbán Diosenꞌ, kanꞌ basbaneꞌ Leꞌe radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ nakllo ka beꞌnn ba lliarén Xanllo Jesucristonꞌ txhen ganꞌ llieꞌ yebá naꞌ. G0Laꞌkze gokllo ka beꞌnn wat, ni ke da xhinnjenꞌ benllo naꞌ, naꞌ benneꞌ yel nban kello danꞌ nakllo txhen Cristo naꞌ. Diosenꞌ basreꞌe lliꞌo danꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo. X)0Naꞌ Diosenꞌ bayaꞌchraꞌlleꞌ lliꞌo danꞌ ba nllieꞌreꞌ lliꞌo. {0Kaꞌkzenꞌ bzo yeolol-llo bentezllo bi da bnen kello bi da bzeraꞌll xpeꞌrllonꞌ, naꞌ da bawé lo yichjraꞌlldaꞌollo. Naꞌllenꞌ bchoyeꞌ kello saꞌkziꞌllo ke chnare kanꞌ gak ke beꞌnn kaꞌ bi llejleꞌ ke xtiꞌll Diosenꞌ. Z-0Ba bdare benre da xhinnj ka llasoꞌn beꞌnn kaꞌ bi nonliraꞌll Dios, danꞌ bzenayre ke daxiꞌo danꞌ nechj beꞌnnach. Naꞌ nnaꞌ llnebiaꞌ daxiꞌon yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn bi llzenay ke Dios. 2 _0Kanaꞌ nna nat yichjraꞌlldaꞌorenꞌ ke nak bentezre da xhinnj rao Diosenꞌ, naꞌ nnaꞌ ba bakob yichjraꞌlldaꞌorenꞌ ka nak ba llayonliraꞌllre Cristonꞌ. \ 30Naꞌ lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ nakllo ka to kwerp, naꞌ Cristo naꞌ nakeꞌ ka yichj kwerp naꞌ. Naꞌ nnello nyaꞌ Cristonꞌ ren lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ, Leꞌen zoeꞌ llnebieꞌ doxhente.: o0Naꞌ ba beneꞌ rao naꞌa Cristonꞌ yeolol beꞌnne, naꞌ billre da de nench Leꞌen llnebiaꞌ. Naꞌ ba bzoeꞌ Cristonꞌ nakeꞌ Xanllo beꞌnn llnebiaꞌ yeolol da de. n W0Naꞌ Cristonꞌ llnebiaꞌlleꞌ nnaꞌ rao yeolol angl, naꞌ rao yeolol beꞌnnach, naꞌ rao yeolol daxiꞌo, naꞌ rao yeolol biteze da llonliraꞌll beꞌnne, naꞌ noteze wnebiaꞌ. Naꞌ leskaꞌ llnebieꞌ da za zaꞌa. ! =0Kaꞌn beneꞌ kanꞌ basbaneꞌ Cristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Bde naꞌ brekweꞌ Leꞌe kwite ganꞌ llieꞌ yebánꞌ, naꞌ llnebiaꞌ akeꞌ. N 0Leskaꞌ llnnabaꞌ choꞌ beniꞌ keꞌen lo raꞌlldaꞌore nench nnézere ba napre yel wak xhen keꞌen, reꞌ ba llonliraꞌll Leꞌe, kon ka ba broeꞌreꞌ lliꞌo yel wak xhen keꞌe naꞌ.   0Naꞌ llnnabaꞌ choꞌ beniꞌ keꞌen lo raꞌlldaꞌore, nench naꞌ nnézere bi da wen naꞌ bexhllo goneꞌ ke lliꞌo ba brejeꞌ nakllo rallneꞌe. Naꞌ llnnabaꞌ nench nnézere ka da wen naꞌ nak yeolol da kaꞌ za gonneꞌ gak ke lliꞌo.   y0Dios beꞌnnenꞌ llon Xanllo Jesucristonꞌ xhen, beꞌnnenꞌ nak Xeꞌe beꞌnn zaꞌke, Leꞌe llalwillaꞌ. Naꞌ llnnabreꞌ goneꞌ choꞌ yel siꞌn naꞌ lo raꞌlldaꞌore, naꞌ chejnieꞌre xtiꞌlleꞌn, naꞌ gombiaꞌreꞌ kwasro. j  O0naꞌllenꞌ ni ke llsanzaꞌ lloaꞌa yel llioxken ke Dios, ni ke reꞌ katenꞌ llalwilleꞌn.   -0Ke len naꞌ ka benraꞌ diꞌllenꞌ llonliraꞌllre Xanllo Jesúsenꞌ, naꞌ kanꞌ nllieꞌreꞌ yezikre beꞌnn llonliraꞌll Leꞌe, :  o0Spíritu keꞌe naꞌn danꞌ ba benneꞌ lliꞌon naken ka to da bkwiaraweꞌ, naꞌ naken to da llroeꞌ lliꞌo gonnkze Diosenꞌ lliꞌo danꞌ ba bchebeꞌ naꞌ, kanaꞌn yekobeꞌ xpeꞌrllonꞌ, naꞌ goneꞌ lliꞌo yell keꞌe, beꞌnn ba bkwaꞌnnreneꞌ yeolol da nak keꞌe, nench naꞌ weꞌraolloeꞌ, le nakeꞌ beꞌnn zaꞌk kwis. Pablonꞌ bnnabeꞌ weꞌe Diosenꞌ yel siꞌn ke beꞌnn llonliraꞌll Cristonꞌ  )0 Leskaꞌ reꞌ, kate bénere Diꞌll Wen ke Cristonꞌ danꞌ nak da li, bnnézere Leꞌen wasreꞌe lliꞌo, naꞌllenꞌ benliraꞌllreꞌ, naꞌ ba naksre Cristonꞌ txhen. Naꞌ ba benneꞌ reꞌ Spíritu keꞌen zon lo raꞌlldaꞌore kanꞌ bneꞌe goneꞌ naꞌ. S~~(|{zEyx@w3vCtsKrpomtljii hMff#e3dWc[baa`q_^]7\<[ZVXWiVOTkSIPPNMMLbLKJIHGG>FEEDBAA @@/?4>=<Ke len naꞌ brej Diosenꞌ rweꞌ, ba bzoeꞌ rweꞌ nbaraz ka noteze beꞌnne. >3 wZan ke Xhiꞌnneꞌ naꞌ beꞌe diꞌll, bneꞌe:Rweꞌn nakoꞌ Dios, naꞌ nnebiaꞌo ke chnare.Naꞌ ka wen naꞌ llonoꞌ llnebiaꞌon, llonoꞌ da zej lixheje. 2 3Naꞌ bneꞌe ke angl kaꞌ:Angl kiaꞌ kaꞌ beꞌnn kaꞌ llon xchinaꞌ, gak akeꞌ ka beꞌ da llechj,
naꞌ gak akeꞌ ka bel yiꞌ. F1 Naꞌ Xhiꞌnn Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn le zerawe zaꞌke. Ke len naꞌ kanꞌ bseꞌleꞌ Leꞌe yellrio ni, bneꞌe:Yeololte angl kiaꞌ kaꞌ, llayaꞌl wxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. }0 uLe Diosenꞌ, ni to angl kaꞌ, bi nna yeꞌe kanꞌ golleꞌ Xhiꞌnneꞌn, lleꞌe Leꞌe:Rweꞌ nakoꞌ Xhiꞌnnaꞌ;
nnaꞌ lla ba broeꞌraꞌ nonꞌ nakoꞌ. Naꞌ bi nna nneꞌe ka diꞌll ki ke noteze angl, kanꞌ bneꞌe ke Xhiꞌnneꞌn, bneꞌe:Nadaꞌ gonaꞌ nench wroeꞌn nakaꞌ Xeꞌe,
naꞌ gonaꞌ nench wroeꞌn nakeꞌ Xhiꞌnnaꞌ. 0/ [Xhiꞌnn Diosenꞌ zaꞌklleꞌ ka angl kaꞌ, beꞌnn kaꞌ llon llin ke Diosenꞌ; naꞌ Dios naꞌ beꞌe to reꞌe da nakll de baraꞌnne xhen ka angl kaꞌ. ". ?Naꞌ ka nak Leꞌen, llroeꞌreꞌ ka beꞌnn zaꞌken nak Diosenꞌ, le ka yaꞌnnenꞌ nak yichjraꞌlldaꞌo Xeꞌe Dios naꞌn, nak yichjraꞌlldaꞌweꞌn. Naꞌ Xhiꞌnn Dios naꞌ, lloneꞌ nench yeolol da de bi te ke, le napeꞌ yel wak nench llak kon ka neꞌen. Leꞌen bzaneꞌ kwineꞌ goteꞌ nench baxhí bayall lliꞌo, ni ke da xhinnj kello naꞌ. Bayoll naꞌ bayepeꞌ yebánꞌ, jallieꞌ kwit Xeꞌe Diosenꞌ chlaꞌ chaꞌwe, naꞌ llnebiaꞌreneꞌ Leꞌe. Xhiꞌnn Diosenꞌ naklleꞌ beꞌnn brao ka angl kaꞌ c- ANaꞌ nnaꞌ ba bllin lla ba beꞌrén Diosenꞌ lliꞌo diꞌll, danꞌ bseꞌl Xhiꞌnneꞌn bzejnieꞌreꞌ lliꞌo. Le Xhiꞌnn Dios naꞌn beneꞌ yebá naꞌ yellrio. Naꞌ wllin lla gak rallneꞌe yeolol da de. @, }Kanaꞌ Diosenꞌ beꞌreneꞌ da xozxtaꞌollo kaꞌ diꞌll da zan ras, ka nak bseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ jatixjweꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ nllaꞌa nllaꞌa beꞌe toeꞌ toeꞌ len. +&Beꞌnn biꞌche, llnnabaꞌ sochga Xanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. Kaꞌn gakchga.h*I&Naꞌ nnaꞌ llnnabchgaꞌ bill gonre chlaꞌre ka diꞌll kaꞌ ba beꞌrenaꞌ reꞌn, le kwerp kiaꞌ ni, nsaꞌn yill ke danꞌ bsaꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ nadaꞌ danꞌ lloaꞌa xtiꞌll Xanllo Jesucristo naꞌ. )w&Rao Diosenꞌ nakllo dogarje beꞌnn Israel chaꞌ ba llonliraꞌll-llo Cristonꞌ. Naꞌ llnnabaꞌ gakrén Diosenꞌ yeolol reꞌ ba llzenayre keꞌe, nench naꞌ goneꞌ so kwezre lo yichjraꞌlldaꞌore nbaraz ren yel nllieꞌ keꞌe naꞌ. x(i&Le lliꞌo ba llonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ, nnezraꞌ bibi llonen chaꞌ zollo sen danꞌ nziꞌi circuncisión o chaꞌ bi zollo sen naꞌ, zan danꞌ nnezraꞌ zaꞌk kwis danꞌ ba bakob Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. ''&Ka nak nadaꞌ, bi yeyoeꞌrao kwinaꞌ, zan wayoeꞌrawaꞌ Xanllo Jesucristonꞌ danꞌ goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ ni ke lliꞌo. Bill zoaꞌ nench naꞌ gonaꞌ kanꞌ ne beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrio ni, naꞌ ba nakaꞌ ka to beꞌnn wat ke da de rao yellrio ni. N&& Le beꞌnn kaꞌ llasné llayaꞌl sore sen naꞌ, ni leakeꞌ bi llasoꞌn akeꞌ kanꞌ ne ley naꞌ. Kon lleꞌn akreꞌ sore sen naꞌ, nench yeyoeꞌrao kwin akeꞌ rao beꞌnn Israel kaꞌ. ,%Q& Beꞌnn kaꞌ lleꞌn akreꞌ gon akeꞌ bien sore sen danꞌ nziꞌi circuncisión, nench naꞌ yegaꞌnn akeꞌ wen rao beꞌnn Israel kaꞌ. Llayirj akeꞌ akre gon akeꞌ nench nono wsaꞌkziꞌ leakeꞌ, danꞌ llejleꞌ akeꞌ ke Cristonꞌ goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ ni ke lliꞌo. U$#& Lewiakeroꞌ ke letr yel ki llzojaꞌ reꞌ, le kwinaꞌn llzojaꞌn. O#& Ke len naꞌ llayaꞌl gonllo da wen rao yeolol beꞌnn kate gonnen to latj, naꞌ nakllen lliarao gonllo wen ke beꞌnn kaꞌ ba llonliraꞌll Cristonꞌ. Ye to chop danꞌ lle Pablonꞌ leakeꞌ 3"_& Naꞌ bi llayaꞌl wedllo gonllo da wen naꞌ, le wllin lla kate Diosenꞌ wzoeꞌ lliꞌo nbaraz kwis, kon chaꞌ bi kwej yichjllo gonllo danꞌ llazraꞌlleꞌ naꞌ. s!_&Le beꞌnn goneꞌ kon kanꞌ ne da xhinnjenꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌ naꞌ, wllin lla kat kweyieꞌ ke chnare; zan beꞌnnenꞌ goneꞌ kanꞌ llazraꞌll Spíritu ke Diosenꞌ, Spíritu naꞌ weꞌn yel nban keꞌe ke chnare. " =&Bi weꞌre latj siyeꞌe kwinre, bi gak wkwaꞌchllo danꞌ llonllo rao Diosenꞌ. Naꞌ zeje diꞌll danꞌ ne: Kon da gazllo len naꞌ yerapllo. 7&Naꞌ chaꞌ no wroeꞌ wsede lliꞌo xtiꞌll Diosenꞌ, llayaꞌl weꞌlloeꞌ chaꞌ bi da chaꞌo da wen da ba benlaꞌy Diosenꞌ lliꞌo. Z-&Le totollonꞌ llayaꞌl gonllo danꞌ bkwaꞌnn Diosenꞌ rallnaꞌllo gonllo. K&Ke len naꞌ totollo llayaꞌl wayonllo xhbab chaꞌ danꞌ ba benllonꞌ naken da wen. Naꞌ yewello chaꞌ benllo da wen, naꞌ bi gonllo xhbab, wenlle ba ben lliꞌo kerke no beꞌnn yobre. zm&Naꞌ chaꞌ gonllo xhbab nakllo beꞌnn wen laꞌkze bi nakllo kaꞌ, llziyeꞌze kwinllonꞌ chet kaꞌ. &Totollo llayaꞌl gakrén beꞌnn lwelljllo biteze da llak ke akeꞌ, naꞌ kone kaꞌ llonllo kanꞌ nllia Cristonꞌ biaꞌa gonllo. % E&Beꞌnn biꞌche, chaꞌ to beꞌnn lwelljllonꞌ ba breꞌlloeꞌ beneꞌ da xhinnj, lliꞌo llzenayllo ke Spíritu ke Diosenꞌ, llayaꞌl gakrenlloeꞌ yeyatreꞌ nench yezoeꞌ wen rao Dios. Naꞌ llayaꞌl wia kwinllo, le nxholl lekze kaꞌ lliꞌo bixllo gonllo da xhinnjenꞌ. ve&Naꞌ bi llayaꞌl gonxhen kwinllo, naꞌ bi wlokllo lwelljllo, naꞌ bi llayaꞌl yexhéꞌ lwelljllo.&Naꞌ chaꞌ nnaꞌ ba zollo llonllo kon kanꞌ ne Spíritu ke Dios naꞌ, llayaꞌl weꞌllo latj gonllo kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. "=&Naꞌ beꞌnn kaꞌ ba nak txhen Cristonꞌ, ba bdaꞌa akeꞌ leꞌ yay cruzenꞌ yeololte bi da xhinnj kaꞌ zeraꞌll lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn. 3_&naꞌ gakllo beꞌnn nexjraꞌlle; naꞌ nnebiaꞌ kwinllo. Naꞌ chaꞌ llonllo da wen kon kanꞌ lleꞌne Spíritu ke Diosenꞌ, bibi ley de da nen llonllo da xhinnj. V%&Zan chaꞌ llzenayllo ke Spíritu ke Dios, len llakrenen lliꞌo: llieꞌllo lwelljllo; sollo nbaraz; sollo wen lo yichjraꞌlldaꞌollo; gapllo yel llxhenraꞌll ren lwelljllo; gonllo wen ke yezikre beꞌnne; gakllo beꞌnn chaꞌo rao yeolol beꞌnne; wxenraꞌlltezllo Diosenꞌ gonllo da lixhej bi da yoꞌ lo naꞌllo gonllon; y&llaxhéꞌ akreꞌ bi da de ke beꞌnne; llot akeꞌ no beꞌnne; nak akeꞌ beꞌnn wazó; naꞌ zjakeꞌ no lnni ganꞌ llon akeꞌ bi da ke nxhia; naꞌ llon akeꞌ billre da xhinnj da nak ka da xhinnj ki da kaꞌ ba bnekzaꞌ. Naꞌ llepaꞌ reꞌ da yobre kanꞌ ba bnekzaꞌ naꞌ, nono yellín ganꞌ llia Diosenꞌ llnebieꞌ chaꞌ lloneꞌ da xhinnj kaꞌ nak ki. %&llonliraꞌll akeꞌ lwaꞌa lsaꞌke; llon akeꞌ yel wallaꞌa; llwie lwellj akeꞌ; bi niꞌt akeꞌ wen ren no lwellj akeꞌ; naꞌ llaxhéꞌ lwellj akeꞌ; llchaꞌa lwellj akeꞌ; llakyollrén lwellj akeꞌ; naꞌ llxe akeꞌ wdil; naꞌ llraꞌ lwellj akeꞌ; -&Nakbieꞌkze beꞌnn kaꞌ llzenay ke da xhinnjenꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌn, llon akeꞌ biteze da xhinnj ki: darén akeꞌ xhyio xhoꞌr beꞌnne; zorén lwellj akeꞌ naꞌ bi nchaynaꞌa akeꞌ; naꞌ llon akeꞌ da nak zi wayeꞌllo, naꞌ da nak zdoꞌ; !&Zan chaꞌ llzenayllo ke danꞌ llsed llzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ lliꞌo, bill llnebiaꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ lliꞌo. %C&Kate llonllo da xhinnjenꞌ kon kanꞌ ne lo raꞌlldaꞌollo naꞌ, bi llonnen latje wzenayllo ke Spíritu ke Diosenꞌ. Naꞌ kate llzenayllo ke Spíritu ke Diosenꞌ, bi llonllo kon kanꞌ nen kello. Naꞌ llakdil lo raꞌlldaꞌollonꞌ, bi llak gonllo kanꞌ lleꞌnello naꞌ. ;o&Yepaꞌ reꞌ to da gonllo, llayaꞌl soteze sollo gonllo kanꞌ lleꞌne Spíritu ke Diosenꞌ. Naꞌ bill wzenayllo ke da xhinnjenꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. dA&Zan chaꞌ llakyollrén lwelljllo, naꞌ chaꞌ ziꞌchiꞌll lwelljllo, ll-lliayiꞌkze lwelljllonꞌ chet kaꞌ. Ka llon beꞌnn ka llzenay ke Spíritu ke Diosenꞌ naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llzenay ke Spíritu keꞌen ~ u&Naꞌ doxhente ley danꞌ nyojenꞌ llzejnieꞌn lliꞌo ki: “Llayaꞌl llieꞌ lwelljllo ka nllieꞌ kwinllo.” w g& Beꞌnn biꞌche, Dios beꞌnnenꞌ brej lliꞌo, lleꞌnreꞌ nnézello bill llonen bien nnaollo kanꞌ ne leyenꞌ nench gakllo beꞌnn wen raweꞌ naꞌ. Naꞌ kere nello danꞌ neꞌe kaꞌn, wak gonllo biteze da xhinnj nen lo raꞌlldaꞌollo naꞌ. Danꞌ llayaꞌl gonllonꞌ, llayaꞌl gakrén lwelljllo bi da llak ke totollo, naꞌ llieꞌ lwelljllo. p Y& Ka nak beꞌnn kaꞌ llon chix akreꞌ reꞌ, yeweraꞌ chenak leakeꞌ wchoy kwin akeꞌ ye raꞌte.  & Beꞌnn biꞌche, ka nak nadaꞌ chenak nna llroeꞌ llsedraꞌ niaꞌ yeolol beꞌnn byio, llayaꞌl soeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión nench nniꞌt akeꞌ wen rao Diosenꞌ, ¿bixchen nna llsaꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ nadaꞌ chet kaꞌ? Zan danꞌ niaꞌ got Cristonꞌ leꞌ yay cruzenꞌ nench sollo wen rao Diosenꞌ, ke len naꞌ bi llazraꞌll akeꞌ xtiꞌllaꞌn. 4 a& Naꞌ zoaꞌ rez gon Xanllo Jesucristonꞌ nench bill gonre xhbab krere, naꞌ Diosenꞌ weꞌe yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnnenꞌ llonllejlaꞌlle reꞌ, noteze nakeꞌ. `9& Legón xhbab kanꞌ ne diꞌll ni: “Raꞌtze kwa binn llponpen doxhen yezjenꞌ.” ta&Dios beꞌnnenꞌ brejeꞌ reꞌ nakre rallneꞌe, kere nello Leꞌen llon nench llzenayre diꞌll yobre. w&Zjazetere wen kanꞌ llonre llzenayre ke Diosenꞌ. ¿Noxhanꞌ ba ben nench bill llzenayre diꞌll li keꞌen? &Ke len naꞌ lliꞌo llonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ, bitbi llonen rao Diosenꞌ chaꞌ ba zollo sen danꞌ nziꞌi circuncisión o chaꞌ bi zollon. Le da naken lliarao xhen rao Diosenꞌ, soteze sollo llieꞌ lwelljllo danꞌ llonliraꞌll-lloeꞌn. M&Naꞌ lliꞌo danꞌ llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ, zokze Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ llpen lliꞌo zello bexhllo, nneꞌe Diosenꞌ nakllo beꞌnn wen raweꞌn. \1&Naꞌ chaꞌ llákere gonre doxhen danꞌ ne ley naꞌ, nench gakre beꞌnn wen rao Diosenꞌ, ba llzoare Cristonꞌ chlaꞌre chaꞌ kaꞌn llákere, naꞌ bi llayonre xhbab kanꞌ nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo. :m&Lleꞌnraꞌ yepaꞌ reꞌ da yobre, noteze beꞌnne soeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión, lekze llayaꞌl goneꞌ yeolol danꞌ llia leꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. 'G&Nadaꞌ Pablo llepaꞌ reꞌ to da lliarao. Chaꞌ sore sen danꞌ nziꞌi circuncisión naꞌ, bibi zaꞌken danꞌ ba bzoraore llonliraꞌllre Cristonꞌ. } u&Kanꞌ benliraꞌll-llo Cristonꞌ, Leꞌe babejeꞌ lliꞌo rao yeolol da llonllo llákello llawé Diosenꞌ lliꞌo danꞌ benllo naꞌ. Ke len naꞌ lesellá bill weꞌre latj wchieꞌ akreꞌ reꞌ yenaore da kaꞌ bi zaꞌk rao Diosenꞌ. &E&Ke len naꞌ beꞌnn biꞌche, nnézello nakllo ka xhiꞌnn da Sara naꞌ, noꞌrenꞌ bi zo xaneꞌ, kere nakllo ka xhiꞌnn noꞌrenꞌ zo xan naꞌ.`~9&¿Naꞌ bixha ne xtiꞌll Diosenꞌ? Danꞌ nyojen nen: “Babej noꞌr wet koꞌon, beꞌnnenꞌ llnebiaꞌo ren xhiꞌnneꞌ naꞌ, le bi waꞌabeꞌ danꞌ bchebaꞌ waꞌa binꞌ bzo ke noꞌr koꞌo naꞌ.” }!&Bixha xhiꞌnn da Agarenꞌ, binꞌ gorj ka bzorén da Abrahamenꞌ leꞌe, bsaꞌkziꞌbeꞌ Isaakenꞌ binꞌ ben Spíritu ke Diosenꞌ nench bxhan da Saranꞌ. Naꞌ kaꞌkzenꞌ llak nnaꞌ lla, beꞌnn kaꞌ nao danꞌ ne leyenꞌ llsaꞌkziꞌ akeꞌ lliꞌo. I| &Beꞌnn biꞌche, xhiꞌnn da Abraham naꞌ binꞌ re Isaakenꞌ, gorjbeꞌ danꞌ goll Diosenꞌ Abraham naꞌ san noꞌr keꞌen, laꞌkze gokeꞌ noꞌr will. Naꞌ kaꞌkze lliꞌo gonliraꞌll-llo Cristonꞌ, Diosenꞌ noneꞌ lliꞌo ka xhiꞌnn da Abraham beꞌnn gorj nench gok danꞌ bcheb Diosenꞌ gak. {9&Kinꞌ llia xtiꞌll Diosenꞌ nen:Bawé noꞌr will, noꞌr bi llzo xhiꞌnneꞌ,
besiaꞌ yel llawé, rweꞌ bi nna gakoꞌ bes ke yel llzo xhiꞌnneꞌn.Le noꞌrenꞌ bsanraꞌll beꞌnn keꞌe leꞌe,
nniꞌtll zan xhiꞌnneꞌ ker ka noꞌr zokze xhyio. [z/&Naꞌ zo ye to Jerusalén danꞌ zo yebá, naꞌ naken rall beꞌnn kaꞌ bi llnebiaꞌ da bnao beꞌnn gor kaꞌ kanꞌ batnaꞌ, naꞌ lliꞌo ba nakllo ka xhiꞌnn beꞌnn Jerusalén naꞌ danꞌ zo yebá. fyE&Naꞌll Agarenꞌ zaꞌkrebeꞌ yaꞌ ganꞌ nziꞌi Sinaí ganꞌ nbane Arabia, naꞌ leskaꞌ zaꞌkrebeꞌ ka Jerusalén naꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn Israel kaꞌ nnaꞌ lla. Leakeꞌ nak akeꞌ ka to beꞌnn zo xan. Ex&Naꞌ danꞌ gok ke noꞌr ki llzejnieꞌn lliꞌo ke chop danꞌ bne Diosenꞌ goneꞌ nench gakreneꞌ beꞌnn Israel kaꞌ. Noꞌr wet naꞌ, beꞌnnenꞌ golle Agar, nakeꞌ ka ley ke Diosenꞌ danꞌ bzoj da Moisésenꞌ rao yaꞌ Sinaí. Naꞌ beꞌnn kaꞌ nao len naꞌ, nak akeꞌ ka beꞌnn kaꞌ zo xan. w&Naꞌ xhiꞌnn noꞌrenꞌ gok beꞌnn wen llin keꞌe, gorjbeꞌ danꞌ bzorén da Abraham naꞌ noꞌrenꞌ, zan xhiꞌnn noꞌr kekzeꞌ, beꞌnnenꞌ bi noneꞌ ka beꞌnn wen llin keꞌe, gorjbeꞌ ni ke danꞌ bcheb Diosenꞌ san noꞌr keꞌen. v}&Nen bzo chop xhiꞌnn da Abraham naꞌ bi byio ak, tobeꞌ bzo rao beꞌnn noꞌrenꞌ, gok beꞌnn wet keꞌe, beꞌnnenꞌ gok beꞌnn wen llin keꞌe, naꞌ ye tobeꞌ bzo rao noꞌr kekzeꞌ, beꞌnnenꞌ bi beneꞌ ka beꞌnn wen llin keꞌe. uw&Reꞌ, lleꞌnere gonre xhen ley danꞌ nyoj ke beꞌnn Israel kaꞌ, ¿bi nna yénere kanꞌ ne danꞌ nyojen? ^t5&Yeweraꞌ kwis chenak gak sorenaꞌ reꞌ nnaꞌstek, naꞌ gak weꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll, le llak zozé lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌ ni keré. Diꞌll danꞌ llsede lliꞌo kanꞌ gok ke da Agar naꞌ ren da Sara Es&Xhiꞌnnaꞌ daꞌo, ka ll-llayrao to noꞌr zan, ll-llayrao lo raꞌlldaꞌwaꞌ da yobre ni keré, llinte lla kat gakll yichjraꞌlldaꞌorenꞌ ka nak yichjraꞌlldaꞌo Cristo naꞌ. Br}&Naksen wen kweꞌ yichj beꞌnn kaꞌ reꞌ, kon chaꞌ do raꞌll akeꞌn llon akeꞌn. Naꞌ naksen wen kweꞌ yichj akeꞌ reꞌ batteze, kere katenꞌ zerenaꞌ reꞌ naꞌzenꞌ. _q7&Ka nak beꞌnn kaꞌ, le lliꞌ yichj akeꞌ reꞌ, kere llon akeꞌ wen keré kaꞌzenꞌ, llon akeꞌ kaꞌ nench yebej akeꞌ reꞌ, bill lenre netoꞌn, naꞌ nench yeyoll naꞌ kweꞌ yichjre leakzeꞌ. `p9&Naꞌ nnaꞌ, ¿llákere llwieraꞌ reꞌn danꞌ lloeꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll li ni? {oo&Nbaraz bzore kanꞌ bzorenaꞌ reꞌ kanaꞌ. ¿Bixchen bill llawere nnaꞌ? Wakte waꞌa diꞌll rao noteze beꞌnn danꞌ gókere nadaꞌ. Chenak benen bien, bzántere da de kere, naꞌ rente kwin yejraore bzánere gonnre nadaꞌ chenake. Wn'&Naꞌ danꞌ gokaꞌ yillweꞌn goken to da breꞌre. Naꞌllenꞌ bi bénere nadaꞌ kaze, naꞌ do yichj do raꞌllre brebre nadaꞌ ka ga brebe to angl ke Dios o chaꞌ ka ga brebe kwin Jesucristonꞌ. mw& Nnézkzere badsorenaꞌ reꞌ da nelle danꞌ gokaꞌ yillweꞌ, naꞌ beꞌrenaꞌ reꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ. wlg& Beꞌnn biꞌchaꞌ, llaꞌtyoeraꞌ reꞌ legón nadaꞌ txhen kanꞌ benaꞌ nadaꞌ reꞌ txhen, gokaꞌ ka beꞌnn bi nombiaꞌ ley ke beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ kanꞌ badsorenaꞌ reꞌ kanaꞌ, bitbi niaꞌ bénere nadaꞌ. sk_& Llebaꞌ chaꞌ bendadzaꞌ xchinaꞌn, chaꞌ bill wzenayre ke danꞌ ba broeꞌ bsedraꞌ reꞌ naꞌ. aj;& Ba llayonre xhen no lla nbaꞌnn kaꞌ, no beꞌo, no bi da kaꞌ llak rao to iz weje. Xi)& Zan nnaꞌ ba nombiaꞌre Diosenꞌ o chaꞌ wenll nello Diosenꞌ ba nombieꞌ reꞌ. ¿Naꞌ bixchen llayechjzre, naꞌ yeyonliraꞌllre da benliraꞌllre kanaꞌ, naꞌ lloeꞌre latj llnebiaꞌn reꞌ? Ah{&Kanꞌ bi nna gombiaꞌre Diosenꞌ, benliraꞌllre lwaꞌa lsaꞌke da kaꞌ bi nak Dios, da kaꞌ bi llayaꞌl weꞌraollo, naꞌ leaken naꞌ bnebiaꞌn yichjraꞌlldaꞌore. Xg)&Naꞌ danꞌ non Diosenꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ, bill llayaꞌl sollo ka to beꞌnn zo xan danꞌ llsaꞌkziꞌ leyenꞌ lliꞌo; noneꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ, naꞌ danꞌ ba zerenllo Cristonꞌ siꞌllo yeolol danꞌ bcheb Diosenꞌ gonneꞌ. Pablonꞌ llakzedreꞌ akrenꞌ llayaꞌl gon beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ xfi&Naꞌ nench nnézello ba non Diosenꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ, ba bseꞌleꞌ Spíritu ke Xhiꞌnneꞌ Cristonꞌ zon lo yichjraꞌlldaꞌollo, naꞌ Spíritunꞌ llakrenen totollo nench llalwill-llo Diosenꞌ llelloeꞌ: “Xa”. \e1&Naꞌ bedeꞌ badsreꞌe lliꞌo nench bill llonen bien nnaollo danꞌ nyoj leꞌ ley ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ beneꞌ nench yeolol lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ ba non Diosenꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ. 4da&Naꞌ ka bllin lla bllia Diosenꞌ biaꞌa bseꞌleꞌ Xhiꞌnneꞌn yellrio ni, bxhan to noꞌre Leꞌe. Naꞌ gorjeꞌ radj beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ leyenꞌ leakeꞌ. c9&Kaꞌn gok ke netoꞌ kanꞌ bi nna yed Cristonꞌ, goktoꞌ ka xhiꞌnn beꞌnne, naꞌ bnebiaꞌ danꞌ llzejnieꞌ akreꞌ netoꞌ rao yellrio ni. )bK&Le lo yoꞌn llwia llyi akebeꞌ, naꞌ llgoꞌ akebeꞌ nez chak nna ll-lliꞌobeꞌ, naꞌ chak llin lla gon xabeꞌn rao naꞌbeꞌ danꞌ de keꞌe naꞌ. a &Leskaꞌ niaꞌ: To beꞌnn wniaꞌ chaꞌ zo xhiꞌnneꞌ, lebeꞌn gak rao naꞌbeꞌ yeolol da de ke xabeꞌn. Naꞌ chak nna nakbeꞌ bidaꞌo, nna nakbeꞌ ka to beꞌnn wen llin, laꞌkze wllin lla gak rao naꞌbeꞌ yeolol danꞌ de ke xabeꞌn. G`&Naꞌ danꞌ nakllo txhen Cristonꞌ, rao Dios naꞌkzenꞌ nakllo xhiꞌnn dialla Abraham, kaꞌ gonkze Diosenꞌ wen kello kanꞌ ba bneꞌe goneꞌ ke xhiꞌnn dialla Abraham naꞌ.$_A&Ke len naꞌ bibi llroeꞌn chaꞌ nakllo o chaꞌ bi nakllo beꞌnn Israel, naꞌ chaꞌ nakllo o chaꞌ bi nakllo beꞌnn wen llin zo xan, naꞌ chaꞌ nakllo beꞌnn byio o chaꞌ nakllo noꞌre. Le yeolol-llo naksllo toz beꞌnne danꞌ nxenraꞌll-llo Xanllo Jesucristo naꞌ. (^I&Naꞌ notezllo chaꞌ ba blloallo nis danꞌ llroeꞌllo nakllo Cristonꞌ txhen, ba bayak yichjraꞌlldaꞌollonꞌ kanꞌ nak yichjraꞌlldaꞌweꞌ naꞌ. m]S&Naꞌllenꞌ yeololte lliꞌo llonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ, naksllo xhiꞌnn Dios. [\/&Naꞌ ka nak ba bed Cristonꞌ, bill nak leyenꞌ ka beꞌnn llwia llyi netoꞌ. ([I&Le ley naꞌ benen ka to beꞌnne llwia xhiꞌnn beꞌnne, llinte lla yed Cristonꞌ nench beꞌnn gonliraꞌll Leꞌe, gak akeꞌ beꞌnn wen raweꞌ naꞌ. Z!&Naꞌ ka bi nna yed Cristo naꞌ, leyenꞌ bnebiaꞌn beꞌnn kaꞌ bllinte lla bnnézetoꞌ llayaꞌl gonliraꞌlltoꞌ Cristonꞌ. LY&Naꞌ xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyojen llian yeolol beꞌnnach, ba nbeyiꞌ akeꞌ ke chnare, ni ke doꞌl ke akeꞌ kaꞌ, naꞌ kon beꞌnne llonliraꞌlle Jesucristo naꞌ, wnitraweꞌ doꞌl ke akeꞌn, nench naꞌ beꞌnn kaꞌ wxenraꞌll Jesucristonꞌ, wak siꞌi akeꞌ danꞌ ba bcheb Diosenꞌ weꞌe leakeꞌ. X&¿Bixha wak nnello krerenꞌ llon ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ ren danꞌ bcheb Diosenꞌ goneꞌ? Bi naken kaꞌ. Le chenak leyenꞌ nsaꞌan yel nban zejlikane, wak gonllo kanꞌ ne ley naꞌ, naꞌll gakllo beꞌnn wen rao Diosenꞌ chenake. dWA&Naꞌ kanꞌ goll Diosenꞌ da Abrahamenꞌ goneꞌ wen keꞌe, kwinkze bzejnieꞌreꞌ da Abrahamenꞌ, naꞌ bill byalljreꞌ beꞌnn yobre wzejnieꞌreꞌ leꞌe kanꞌ goneꞌn. Danꞌ llzejnieꞌ leyenꞌ lliꞌo \V1&Chaꞌ kaꞌ naken, ¿bixchen byallj ley danꞌ bzoj da Moisés naꞌ? Diosenꞌ beꞌen da xozxtaꞌollo beꞌnn Israel kaꞌ, nench gokbeꞌe akreꞌ bi llon akeꞌ danꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gon akeꞌ naꞌ. Naꞌ bllieꞌ biaꞌa gonen llin llinte lla yed beꞌnnenꞌ bne Diosenꞌ garjeꞌ rao dialla da Abraham naꞌ, ke Leꞌen beꞌe Diosenꞌ diꞌll kanꞌ bneꞌe goneꞌ wen ke xhiꞌnn dialleꞌe. Naꞌ ka nak leyenꞌ, Diosenꞌ beneꞌ nench beꞌe angl kaꞌ da Moisésenꞌ len, nench naꞌ bzejnieꞌreꞌ da xozxtaꞌollo beꞌnn Israel kaꞌ kanꞌ llian naꞌ. U5&Chaꞌ llákello llonen bien naꞌ gonllo kanꞌ ne ley naꞌ, nench siꞌllo danꞌ bcheb Dios naꞌ gonneꞌ lliꞌo, bill nxenraꞌll-llo danꞌ bcheb Diosenꞌ gonneꞌ lliꞌo chet kaꞌ. Le Dios naꞌ gonneꞌn lliꞌo kaꞌze, le kaꞌn bchebeꞌ rao da Abraham naꞌ. `T9&Naꞌ danꞌ goll Diosenꞌ Abraham naꞌ, goneꞌ gak da wen keꞌe naꞌ, llonen ka ga llkwis to beꞌnn yichenꞌ, le Diosenꞌ bi bacheꞌe kanꞌ bneꞌe goneꞌn. Naꞌ bde tap gayoa chilloa (430) iz kanꞌ bcheb Diosenꞌ goneꞌ da wen ke da Abraham naꞌ, kat beneꞌ nench bzoj da Moisésenꞌ ley keꞌen. Naꞌ laꞌkze Diosenꞌ beꞌe leꞌe leyenꞌ, bi nnello bill goneꞌ kanꞌ bneꞌe goneꞌ ke da Abraham naꞌ, naꞌ ren xhiꞌnn dialleꞌe kaꞌ. S%&Naꞌ ka nak danꞌ goll Diosenꞌ Abraham naꞌ, goneꞌ da wen keꞌe, naꞌ ren ke xhiꞌnn dialleꞌe, xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyojen bi lloeꞌn diꞌll nen, beꞌnn zan dialla da Abraham naꞌ, kon lloeꞌn diꞌll ke tozeꞌ, naꞌ nello Cristo naꞌkzenꞌ. BR}&Beꞌnn biꞌche, ni wzejnieꞌraꞌ reꞌ danꞌ llak yellrio ni: Kat to beꞌnne llkwiseꞌ to yich ga llkwaꞌnnreneꞌ to beꞌnn bi da napeꞌ, kate ba bayoll naꞌ, llchiꞌcheꞌn xhbeneꞌ, naꞌ nollno gak wachinnj len o wlliallen da zanll kanꞌ llian naꞌ, laꞌkze naken to da llon beꞌnnach. #Q?&Kanꞌ gok nench renkze beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel gonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ, naꞌ so akeꞌ nbaraz kanꞌ bzo da Abraham naꞌ danꞌ benliraꞌlleꞌ Diosenꞌ. Naꞌllenꞌ danꞌ gonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristo naꞌ, wseꞌl Diosenꞌ Spíritu keꞌen zorenen lliꞌo kanꞌ bneꞌe goneꞌ naꞌ. Ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ naꞌ danꞌ bne Diosenꞌ goneꞌ ren da Abraham naꞌ %PC& Cristo naꞌ bnitraweꞌ doꞌl kellonꞌ danꞌ ba nchoybiaꞌ ley naꞌ kwiayiꞌllo. Beꞌe latj ben akreꞌ Leꞌe danꞌ llayaꞌl gak ke lliꞌon chenake. Gok keꞌe kanꞌ nyojen naꞌ, ganꞌ nen: “Ba nak beꞌnnenꞌ deꞌe, beꞌnnenꞌ bdaꞌa akeꞌ leꞌ yay.” 9Ok& Naꞌ ley naꞌ bi llsedren lliꞌo chaꞌ llayaꞌl gonliraꞌll-llo Dios, kon nen: “Noteze beꞌnne chaꞌ lloneꞌ doxhen kanꞌ ne ley naꞌ, gaꞌt yel nban keꞌe.” wNg& Naꞌ nnézello Diosenꞌ bi lloneꞌ lliꞌo beꞌnn wen raweꞌ danꞌ llonllo danꞌ ne leyenꞌ, le xtiꞌll Diosenꞌ nyojen nen: “Beꞌnnenꞌ llonliraꞌll Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn wen raweꞌ, naꞌ gaꞌt yel nban keꞌe.” HM & Naꞌ noteze beꞌnne llakre gakeꞌ beꞌnn wen rao Diosenꞌ danꞌ lloneꞌ danꞌ llia leꞌ ley danꞌ bzoj da Moisés naꞌ, kweyiꞌchgueꞌ ke chnare chet kaꞌ, le nyoj xtiꞌll Diosenꞌ llian: “Gakchga deꞌe ke beꞌnn, chaꞌ bi soteze soeꞌ goneꞌ yeolol kanꞌ llia leꞌ ley naꞌ batteze.” L%& Naꞌ kaꞌn llon Diosenꞌ wen ke beꞌnne llonliraꞌll Leꞌe nnaꞌ, kanꞌ beneꞌ wen ke da Abraham beꞌnnenꞌ benliraꞌll Leꞌe. PK&Batnaꞌ Diosenꞌ bllieꞌ biaꞌa noteze beꞌnn gonliraꞌlle Leꞌe, goneꞌ leakeꞌ beꞌnn wen raweꞌ laꞌkze bi nak akeꞌ beꞌnn Israel. Ke len naꞌ nyoj xtiꞌlleꞌn llian golleꞌ da Abrahamenꞌ diꞌll wen ki: “Danꞌ llonliraꞌlloꞌ nadaꞌ, naꞌ gonaꞌ wen ke beꞌnn llaꞌa yeololte yell kaꞌ.” J&Ke len naꞌ llayaꞌl nnézere, yeolol beꞌnn gonliraꞌlle Diosenꞌ, Diosenꞌ noneꞌ leakeꞌ ka xhiꞌnn dialla da Abraham naꞌ. uIc&Da Abraham naꞌ benliraꞌlleꞌ Diosenꞌ, naꞌllenꞌ bne Diosenꞌ gokeꞌ beꞌnn wen raweꞌn. H&Nnézkzere Dios naꞌ ba benneꞌ Spíritu keꞌen zorenen reꞌ, naꞌ lloneꞌ yel wak da llreꞌtere ni ke danꞌ llejleꞌre xtiꞌll Cristonꞌ, kere llak llonre da ki ni ke danꞌ llonre bi danꞌ ne ley naꞌ. Diꞌll da beꞌrén Diosenꞌ Abraham naꞌ CG&Da zan da bsaꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ reꞌ danꞌ llonliraꞌllre Cristonꞌ. ¿Naꞌ bixha zejen naꞌ bdaoraꞌllre da kaꞌ chaꞌ llákere llayaꞌl gonre bi da gonre nench yerare? xFi&Ziꞌtere nakre. ¿Bi llejnieꞌkzerenꞌ? Spíritu ke Diosenꞌ byoꞌn lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ kanꞌ bzorao llonliraꞌllre Cristonꞌ. ¿Llákere lleꞌnllen gonre billre da yobre nench yeyoll gakre kanꞌ llazraꞌll Dios naꞌ? XE)&Toz danꞌ lleꞌnraꞌ nnabraꞌ reꞌ: ¿Badsó Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌore danꞌ llonre kanꞌ llia leꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ o chaꞌ danꞌ benliraꞌllre Cristo naꞌn? lD S&Reꞌ beꞌnn Galacia, nchol yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. ¿Noxha bxhiyeꞌe reꞌ, naꞌ bsanraꞌllre bill byejleꞌre da li ke Diosenꞌ? Ba bzejnieꞌraꞌ reꞌ kwasro danꞌ got Cristonꞌ leꞌ yay cruzenꞌ ni ke lliꞌo. 8Ci&Bi wziaꞌ chlaꞌre danꞌ nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo. Le chenak leyenꞌ bxhaꞌken bayonen lliꞌo beꞌnn wen rao Diosenꞌ, bibi zaꞌken got Cristonꞌ chet kaꞌ.jBM&Cristonꞌ goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌ nakaꞌ ka beꞌnn got ren Leꞌe txhen. Bill zoaꞌ ka zo to beꞌnn zo kaꞌze, le nnaꞌ ba zoteze zorén Cristonꞌ nadaꞌ. Naꞌ danꞌ llonaꞌ naꞌ, llonaꞌn kon kanꞌ ne Xhiꞌnn Dios beꞌnnenꞌ llonliraꞌllaꞌ naꞌ. Le Leꞌen nllieꞌreꞌ nadaꞌ beꞌe latj goteꞌ ni kiaꞌ nadaꞌ. ;Ao&Le danꞌ bi bxhaꞌkraꞌ gonaꞌ kanꞌ ne leyenꞌ, naꞌ ba nakaꞌ ka beꞌnn ba got rao leyenꞌ, naꞌ nnaꞌ nbanaꞌ yoꞌkze yichjaꞌ soaꞌ wzenayaꞌ ke Diosenꞌ. %@C&Naꞌ ba brej yichjaꞌ leyenꞌ danꞌ bi bzoe yeyonen nadaꞌ beꞌnn wen, naꞌ chaꞌ yezorawaꞌ yenawaꞌn da yobre, da xhinnj xhen gonaꞌ chet ka. 2?]&Netoꞌ ba llonliraꞌlltoꞌ Cristonꞌ nench non Diosenꞌ netoꞌ beꞌnn wen. Ke len naꞌ llakbeꞌtoꞌ toz kaꞌ naktoꞌ ren noteze beꞌnn wen da xhinnj. ¿Llákere Cristonꞌ lloneꞌ lliꞌo beꞌnn wen da xhinnjenꞌ? Chaꞌ kaꞌ llake no beꞌnne, krerenꞌ llon akeꞌ xhbab. > &Naꞌ ba nnézkzetoꞌ Diosenꞌ bi neꞌe naktoꞌ beꞌnn wen raweꞌn, ni ke danꞌ llontoꞌ kanꞌ ne leꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Le neꞌe kon beꞌnn nxenraꞌll Jesucristonꞌ, nak akseꞌ beꞌnn wen rao Diosenꞌ. Naꞌllenꞌ ren netoꞌ ba llonliraꞌlltoꞌ Cristonꞌ nench nne Diosenꞌ ketoꞌ nakstoꞌ beꞌnn wen raweꞌn. Neꞌe kaꞌ kere danꞌ llontoꞌ kanꞌ ne ley naꞌ, le nono zo beꞌnn nak beꞌnn wen rao Diosenꞌ, ni ke danꞌ lloneꞌ da kaꞌ llia leꞌ ley naꞌ. x=i&Netoꞌ gorj radj beꞌnn Israel kaꞌ, bi gorjtoꞌ radj beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ bi nombiaꞌ Dios. 7<g&Gokbeꞌraꞌ bi llon akeꞌ kanꞌ llayaꞌl gon lliꞌo nombiaꞌllo diꞌll li ke Cristonꞌ. Naꞌ ke len naꞌ bdilaꞌ Pedronꞌ rao yeolol beꞌnn kaꞌ ndopenꞌ, naꞌ golleꞌ: “Rweꞌ nakteꞌo beꞌnn Israel, naꞌ ba brej yichjoꞌ ka danꞌ nao beꞌnne Israel kaꞌ, nench naꞌ llonoꞌ txhen beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. Naꞌ nnaꞌ, ¿bixchen llchieꞌzroꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel gon akeꞌ kanꞌ nak danꞌ nao beꞌnn Israel kaꞌ?” Beꞌnn llonliraꞌll Jesucristonꞌ llak akeꞌ beꞌnn wen rao Diosenꞌ !;;& Naꞌll yezikre beꞌnn Israel kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ leskaꞌ wix akeꞌ, naꞌll bill weꞌj bdaorén akeꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel kaꞌ txhen, naꞌll bkoꞌyelrén aktereꞌ Bernabénꞌ nench naꞌ reneꞌ wixreneꞌ, beneꞌ kanꞌ llon akeꞌ naꞌ. T:!& Ka bllineꞌ Antioquía naꞌ, lleꞌj llaoreneꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ txhen laꞌkze bi nak akeꞌ beꞌnn Israel. Naꞌ bde naꞌ bllin beꞌnn Jerusalén kaꞌ bseꞌl Jacobonꞌ, naꞌll bill gokraꞌlleꞌ yeꞌj gaoreneꞌ txhen beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israelenꞌ. Le bllebeꞌ siꞌchiꞌll beꞌnn kaꞌ leꞌe, beꞌnn kaꞌ ne, noteze beꞌnn llonliraꞌll Cristonꞌ, llayaꞌl so akeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión. 9/& Naꞌ kanꞌ bed Pedronꞌ yellenꞌ nziꞌi Antioquíanꞌ bdileꞌ kanꞌ lloneꞌn, le broeꞌrawe lloneꞌ danꞌ bi llayaꞌl goneꞌ. A8{& Toz danꞌ goll akeꞌ netoꞌ gontoꞌ, gakrentoꞌ beꞌnn yaꞌch ak. Naꞌ da likze lliꞌ yichjaꞌ llonaꞌ kaꞌ. Pablonꞌ bdileꞌ Pedronꞌ rao yellenꞌ nziꞌi Antioquía /7W& Ke len naꞌ Jacobonꞌ ren Pedronꞌ ren Juan naꞌ, beꞌnn kaꞌ nakll beꞌnn brao rao beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ Jerusalén naꞌ, kate gokbeꞌe akreꞌ kanꞌ llakrén Diosenꞌ llonaꞌ xchineꞌn, naꞌll beꞌx akeꞌ taꞌkaꞌ, naꞌ ren taꞌk Bernabénꞌ nench broeꞌ akreꞌ netoꞌ llon akeꞌ netoꞌ txhen, naꞌ byazraꞌll akeꞌ kanꞌ llontoꞌ naꞌ. Le llak akreꞌ wenkzenꞌ gontoꞌ xchin Diosenꞌ rao beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, naꞌ leakeꞌ gon akeꞌ xchineꞌn rao beꞌnn Israel kaꞌ. l6Q&Le Diosenꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl Pedronꞌ nench chixjweꞌreꞌ xtiꞌll Cristonꞌ rao beꞌnn Israel kaꞌ, Lekzeꞌn llakreneꞌ nadaꞌ nench llyixjweꞌraꞌ xtiꞌll Cristonꞌ rao beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. 5 &Le gokbeꞌe akreꞌ ngoꞌ Diosenꞌ rao naꞌ, llyixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ rao beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, kanꞌ noneꞌ ke Pedronꞌ ngoeꞌ rao neꞌe llyixjweꞌreꞌ xtiꞌll Cristonꞌ rao beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn Israel. `49&Naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ gok beꞌnn brao ke beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ Jerusalén naꞌ, bi gokraꞌll akeꞌ yexoa ye raꞌt ke akeꞌ kanꞌ llsed llroeꞌraꞌ ke Cristonꞌ. (Le bibi de wroeꞌ danꞌ, chaꞌ gok akeꞌ beꞌnn brao o chaꞌ bi gok akeꞌ beꞌnn brao, le rao Dios naꞌn toz ka zaꞌk yeololte beꞌnne.) 33&Naꞌ netoꞌ ni raꞌt bi bzenaytoꞌ ke akeꞌ, le gokraꞌlltoꞌ bi gaꞌt da wllon wzenayre Diꞌll Wen ke Cristonꞌ danꞌ nak da li naꞌ. 2 &Kanꞌ gok laꞌkze bllaꞌa ren bal beꞌnn lwelljllo, beꞌnn kaꞌ kere do raꞌll akeꞌn benliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ, kon to blleꞌnao akeꞌ nench wlliayiꞌll akeꞌ lliꞌo, danꞌ bi naollo klleꞌllo yeolol danꞌ nyoj leꞌ ley ke beꞌnn Israel kaꞌ. Le leakeꞌn gokraꞌll akeꞌ gon akeꞌ bien nnaotoꞌ yeolol da kaꞌ nao leakeꞌn nak akeꞌ beꞌnn Israel. +1O&Ka goken bi ben akeꞌ bien so beꞌnnenꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión, beꞌnnenꞌ nakeꞌ nadaꞌ txhen reꞌe Tito laꞌkze bi nakeꞌ beꞌnn Israel. $0A&Naꞌ byaꞌa le bzejnieꞌ Diosenꞌ nadaꞌ llayaꞌl chaꞌa. Naꞌ btopaꞌ beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn brao ke beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, naꞌ leakzeꞌ bzejnieꞌraꞌ binꞌ llyixjweꞌraꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel kate lloeꞌrenaꞌ leakeꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ, le gokraꞌllaꞌ nnez akreꞌ nench ke nne akeꞌ bibi zaꞌk danꞌ llonaꞌn, naꞌ danꞌ benaꞌn. / &Naꞌ ka gok chdaꞌ (14) iz byaꞌa Jerusalén naꞌ da yobre, byaꞌrenaꞌ Bernabénꞌ, naꞌ leskaꞌ bchiaꞌ Tito naꞌ. O. &Naꞌ ben akeꞌ Diosenꞌ xhen, ka ben akreꞌ kanꞌ llonaꞌn.u- e&Kon ba ben akreꞌ llasné akeꞌ kiaꞌ: “Beꞌnnenꞌ bsaꞌkziꞌ netoꞌ kanaꞌn, ba deꞌe llyixjweꞌreꞌ beꞌnne llayaꞌl wxenraꞌll-llo Cristonꞌ, laꞌkze kanꞌ batnaꞌ gokraꞌlleꞌ nono gonliraꞌll Cristonꞌ.” ;~K}|{{yxwwv$utHrqpoo"mmmlkjji.hfhgeeMddcbhaa`m_^^]V\[ZYVXX VUTkSS QPKO~NtMnLYK)J==[|8q Kanaꞌn yeziꞌxhenaꞌ da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ bill lljadinraꞌllaꞌ da xhinnj kaꞌ ba ben akeꞌ naꞌ. k7O Naꞌ ni ke yalljzen wzejnieꞌ lwellj akeꞌ gombiaꞌ akeꞌ nadaꞌ,
naꞌ ni ke yalljzen wzejnieꞌ akreꞌ no biꞌch lwellj akeꞌ,
le kanaꞌ yeololeꞌ gombiaꞌ nadaꞌ,
no xkwiꞌd no beꞌnn gore. o6W Naꞌ kinꞌ gonaꞌ gakrenaꞌ xhiꞌnn dialla kere kaꞌ, nakre beꞌnn Israel katenꞌ llin lla:Nadaꞌ Xanre Dios gonaꞌ nench choꞌ yichj akeꞌ danꞌ nlliaꞌ biaꞌa gon akeꞌ naꞌ.Naꞌ gonaꞌ gaken ka to da nyoj lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ,
naꞌ toz nadaꞌ wxenraꞌll akeꞌ,
naꞌ leakeꞌ gak akeꞌ yell kiaꞌ. f5E Nllaꞌren gollaꞌ da xozxtaꞌore kaꞌ, gonaꞌ gakrén akeꞌ kanaꞌ,
bllieꞌ akreꞌ, naꞌ benaꞌ nench ballach akeꞌ rao naꞌa beꞌnn Egipto kaꞌ.Leakeꞌ bi ben akeꞌ kanꞌ goll akeꞌ naꞌ, nench gak wen ke akeꞌ.Naꞌ ke len naꞌ bsanaꞌ bill gokrén akeꞌ, nadaꞌn nakaꞌ Xanre Diosenꞌ niaꞌ kaꞌ. S4Diosenꞌ breꞌreꞌ bi gok nnao akeꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ bneꞌe:Wllin lla kate nniaꞌ to da kob da gonaꞌ gakrenaꞌ reꞌ, nakre xhiꞌnn dialla ke beꞌnn kaꞌ bllaꞌa Israel,
naꞌ ren beꞌnn kaꞌ nak xhiꞌnn dialla ke beꞌnn kaꞌ bllaꞌa Judá.Nadaꞌ nakaꞌ Xanre Diosenꞌ niaꞌ kaꞌ. 3'Le chenak ley nell naꞌ, bxhaꞌken nench da xozxtaꞌollo kaꞌ gon akeꞌ da wen, naꞌ bi byalljen chixjweꞌ Diosenꞌ to da kobe. 23Naꞌ da llon Jesúsenꞌ, da xhen zaꞌkllen ka danꞌ llon bxoz ke beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ kanꞌ bcheb Diosenꞌ gakreneꞌ lliꞌo danꞌ ba beꞌe kwin Jesúsenꞌ, ni ke xtoꞌl-llo naꞌ, lekze da xhen zaꞌkllen ka danꞌ golleꞌ da xozxtaꞌollo kaꞌ kanaꞌ. <1qNaꞌ ka nak danꞌ llon bxoz kaꞌ llaꞌa yellrio ni, llon akeꞌn ganꞌ nak ka lwaꞌa ke danꞌ zo yebá ganꞌ llia Dios naꞌ. Naꞌ nnézello naken ka lwaꞌa ke yebánꞌ, le kanꞌ za gon da Moisésenꞌ yodaꞌo danꞌ lladobte ganꞌ ben bxoz kaꞌ llin ke Diosenꞌ kanaꞌ, naꞌ goll Diosenꞌ leꞌe: “Yeolol danꞌ ba bniaꞌ gonre naꞌ, legonen kon kanꞌ ba broeꞌraꞌ rweꞌ kanꞌ bzollo rao yaꞌ naꞌ.” d0AChenak Jesúsenꞌ nna nakeꞌ beꞌnnach ke yellrio ni, bi gak gakeꞌ bxoz, le zjazó bxoz ke beꞌnn Israel kaꞌ, lljasán akeꞌ bi da lljasán akeꞌ rao Diosenꞌ, kon kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. B/}Le yeolol bxoz brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, zo akeꞌ lloeꞌ akeꞌ Diosenꞌ bi da lloeꞌ akeꞌ, naꞌ llot akeꞌ bayiꞌx llrarj akeꞌ xchenbaꞌ rao Diosenꞌ. Naꞌ danꞌ nak Jesúsenꞌ bxoz brao kellonꞌ, benen bien beꞌe kwineꞌ, bet akeꞌ Leꞌe brarj xcheneꞌn, ni ke da xhinnj kello naꞌ. .+Lloneꞌ llin ganꞌ llia Diosenꞌ, to latj laꞌye ga nonchaꞌo Diosenꞌ, naꞌ kere lo yoꞌ da ben beꞌnnach ga weꞌrao akeꞌ Leꞌe. o- YDa ni llonllen rao yeolol da kaꞌ ba bniaꞌ naꞌ: zo bxoz brao kello beꞌnn nakyaꞌnne kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ, naꞌ ba llieꞌ yebánꞌ llnebiaꞌreneꞌ Diosenꞌ txhen, beꞌnnenꞌ nakeꞌ le zerawe beꞌnn zaꞌke. ,!Beꞌnn kaꞌ gok bxoz brao kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, gok akeꞌ beꞌnn wen da xhinnj kanꞌ nak nollre beꞌnne. Naꞌ kanꞌ ba gok zan iz bzoj da Moisésenꞌ ley naꞌ, naꞌll bzoa kwin Diosenꞌ da li to chiꞌze zokze Xhiꞌnneꞌ Jesúsenꞌ, nakeꞌ bxoz brao kello. Naꞌ Leꞌe zoeꞌ ke chnare, naꞌ nak yichjraꞌlldaꞌweꞌn kanꞌ llazraꞌll Dios naꞌ.s+_Bi nakeꞌ ka bxoz brao kaꞌ bllaꞌa kanaꞌ, beꞌnn kaꞌ tlla tlla basoꞌte bayiꞌx, brarj akeꞌ xchenbaꞌ nench llnnab akeꞌ yeziꞌxhen Diosenꞌ ke doꞌl xhia ben akeꞌ. Llayoll naꞌ naꞌll llnnab akeꞌ ke yezikre beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ Jesúsenꞌ chniaze bzane kwineꞌ, ni ke xtoꞌl beꞌnnach, bet akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. 0*YJesúsenꞌ nakeꞌ beꞌnn yálljello, gak bxoz brao kello nench gakreneꞌ lliꞌo, le nakeꞌ beꞌnn raꞌlldaꞌo yall. Bibi da xhinnj noneꞌ, naꞌ bibi doꞌl napeꞌ. Nllaꞌre nakeꞌ ka beꞌnnach beꞌnn llon da xhinnj. Jesúsenꞌ ba bayepeꞌ llieꞌ ganꞌ llia Dios naꞌ. -)SNaꞌllenꞌ llak llasreꞌe lliꞌo, naꞌ wak nnabllo rao Diosenꞌ yeziꞌxheneꞌ kello, ni ke danꞌ zokzeꞌ ke chnare llnnabeꞌ okré kello rao Diosenꞌ. ^(5Zan ka nak Jesúsenꞌ zoeꞌ ke chnare, ke len naꞌ nakeꞌ bxoz kello ke chnare. )'KNaꞌ beꞌnn kaꞌ gok bxoz kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisés naꞌ, gok akeꞌ beꞌnn zan, le ka got twejeꞌ, le bazoa akteꞌ rorazeꞌ beꞌnn yobre. f&EKe len naꞌ zo Jesúsenꞌ lloneꞌ nench nnézello gakrén Diosenꞌ lliꞌo ke chnare kanꞌ bneꞌe goneꞌ naꞌ. Kanꞌ bneꞌe gakreneꞌ lliꞌo nnaꞌ, zaꞌkllen ka danꞌ golleꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ kanaꞌ. @%yLe bi bzoa kwin Diosenꞌ kanꞌ bwaꞌleꞌ xhiꞌnn dialla ke Aarón naꞌ, gak akeꞌ bxoz. Le nyojen kanꞌ golleꞌ Jesúsenꞌ nen:Diosenꞌ ba bzoa kwineꞌ nneꞌe da li bi wcheꞌe kanꞌ golleꞌ Leꞌe goneꞌ:“Nakoꞌ bxoz ke chnare,
kanꞌ nak bxoz beꞌnnenꞌ re Melquisedec.” j$MBzoa Diosenꞌ kwineꞌ nench nnézello da li zokze Jesúsenꞌ, naꞌ nakeꞌ bxoz kello. v#eNaꞌ lekze bi gok gon leyenꞌ gak yall yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnach rao Diosenꞌ. Zan nnaꞌ ba llakll wen kello, le ba zo bxoz kello, beꞌnn ba bakaꞌa doꞌl xhia kello to chiꞌze, nench llak lljabiꞌyllo ganꞌ zo Diosenꞌ. ?"wNaꞌ bxoz kaꞌ bne Diosenꞌ bniꞌt kanaꞌ, bill noeꞌ latj so akeꞌ nnaꞌ, le danꞌ bllia leyenꞌ biaꞌa gon akeꞌ, bi gok yekaꞌn da xhinnj ke beꞌnnach to chiꞌze. }!sKinꞌ nyoj danꞌ bne Diosenꞌ keꞌe, nen:Nakoꞌ bxoz ke chnare,
kanꞌ nak bxozenꞌ re Melquisedec. = sBi gorjeꞌ rao dialla ke da Leví kanꞌ gok bxoz kaꞌ, beꞌnn ben llin kanꞌ ne leyenꞌ, zan ka nake bxozenꞌ bne Diosenꞌ yedeꞌ, naplleꞌ yel wak le chras bi gateꞌ. Naꞌ nakbieꞌkze ba bllaꞌa leyenꞌ, le ba zo beꞌnnenꞌ nak bxoz kob kello, naꞌ nakeꞌ ka bxoz Melquisedec naꞌ. >uLe nnézello Xanllo Jesúsenꞌ gorjeꞌ rao dialla ke da Judá, naꞌ da Moisésenꞌ bi bzojeꞌ leꞌ leyenꞌ ganꞌ nen beꞌnn garje rao dialla ke da Judánꞌ gakeꞌ bxoz. *M Le Xanllo Jesúsenꞌ beꞌnnenꞌ nak bxoz kello, bi gorjeꞌ rao dialla ke da Levínꞌ, le nono gok bxoz rao yeolol beꞌnn gorje lo yoꞌ rill Jesúsenꞌ. eC Naꞌ ka nak ba zo bxoz ke chnare kello, ke len naꞌ leskaꞌ byalljen bllaꞌa leyenꞌ. ;o Diosenꞌ beꞌe beꞌnn Israel kaꞌ ley keꞌen kanaꞌ, naꞌ bxoz kaꞌ gorj rao dialla ke Leví, beꞌnn kaꞌ gok xhiꞌnn dialla ke beꞌnnenꞌ golle Aarón naꞌ, benrén akeꞌn llin. Bixha bxoz kaꞌ bibi gok gon akeꞌ nench gak yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnachenꞌ yall rao Dios. Ke len naꞌ byallj yed ye to beꞌnn nak bxoz kello ke chnare, naꞌ Leꞌen nakeꞌ ka bxoz Melquisedec naꞌ, kere ka da bxoz Aarón. P Le bderenꞌ gorj Levínꞌ rao dialla ke da Abraham naꞌ, naꞌ Leví naꞌn gokeꞌ xozxtaꞌo beꞌnn kaꞌ gok rao naꞌa akeꞌ, btop akeꞌ da kaꞌ beꞌe beꞌnn Israel kaꞌ ke Diosenꞌ. ! Naꞌ danꞌ beꞌe Abraham naꞌ leꞌe da kaꞌ, wak nnello da Leví naꞌn beꞌe Melquisedekenꞌ to kwen weje rao chi kwen da kaꞌ. KNaꞌ beꞌnn kaꞌ nak bxoz kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, lloeꞌ akeꞌ leakeꞌ to kwen weje rao chi kwen rao yeolol bi da de ke akeꞌ, naꞌ bxoz kaꞌ nak akeꞌ lwellj beꞌnnachllo beꞌnn llat. Naꞌ ke bxoz Melquisedekenꞌ, xtiꞌll Diosenꞌ lloeꞌn diꞌll keꞌe ka to beꞌnn nna nbankzeꞌ. }sNaꞌ nnézello beꞌnnenꞌ llak llonlaꞌyeꞌ beꞌnn yobre, zaꞌklleꞌ kerke beꞌnnenꞌ llak laꞌy naꞌ. Naꞌ Melquisedekenꞌ laꞌkze bi gorjeꞌ rao dialla ke da Levínꞌ, Abraham naꞌ beꞌe leꞌe to kwen weje, rao chi kwen da kaꞌ jatopeꞌ naꞌ, naꞌ Melquisedekenꞌ benlaꞌyeꞌ da Abraham naꞌ, beꞌnnenꞌ bcheb Diosenꞌ gonlaꞌyeꞌ. q[Naꞌ da xozxtaꞌollo beꞌnn kaꞌ gorje rao dialla ke da Levínꞌ, beꞌnn kaꞌ gok bxoz ke yell Israel naꞌ, bchixhj akeꞌ to kwen weje rao chi kwen yeolol bi da goꞌt ke yezikre beꞌnn wrall ke akeꞌ kaꞌ, le kaꞌn nyojen leꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Naꞌ yeololkze gok akeꞌ dialla ke da Abraham, bxoz kaꞌ naꞌ yezikre beꞌnne. oWNaꞌ lewiá ke ka beꞌnn braonꞌ gok bxoz Melquisedekenꞌ. Ke len naꞌ brej da xozxtaꞌollo Abraham naꞌ, to kwen rao chi kwen danꞌ jatopeꞌ rao naꞌa beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌen bxoz Melquisedekenꞌ. }sBi nyojen chaꞌ no gok xaxhnaꞌ Melquisedekenꞌ, naꞌ chaꞌ no gok xozxtaꞌweꞌ, naꞌ ni ke nyojzen bat gorjeꞌ naꞌ bat goteꞌ. Naꞌllenꞌ nello Melquisedekenꞌ nakeꞌ ka rebze Xhiꞌnn Diosenꞌ, naꞌ nakeꞌ bxoz ke chnare. Naꞌ kanꞌ zazaꞌa Abraham naꞌ, zanseꞌe da jatopeꞌ da beneꞌ gan rao wdil naꞌ, naꞌ beneꞌn chi kwen, naꞌ beꞌe to kwen ke bxoz Melquisedekenꞌ. Naꞌ Melquisedec naꞌ zeje diꞌll “beꞌnn wnebiaꞌ zej lixheje”. Naꞌ gokeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke beꞌnn kaꞌ llaꞌa ganꞌ nziꞌi Salem, zeje diꞌllenꞌ “beꞌnn wnebiaꞌ ke beꞌnn zjaniꞌte nbaraz”. F Melquisedec naꞌ gokeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ, naꞌ bnebieꞌ ganꞌ nziꞌi Salem, naꞌ Dios beꞌnnenꞌ nake zeraoze beꞌnn brao, brejeꞌ leꞌe gokeꞌ bxoz. Naꞌ Abraham naꞌ zazeꞌe rao wdile ganꞌ jeneꞌ gan gaꞌy beꞌnn wnebiaꞌ, naꞌ Melquisedekenꞌ jatileꞌ leꞌe, naꞌ benlaꞌyeꞌ leꞌe. Z-Jesúsenꞌ ba blliaraweꞌ byoeꞌ ganꞌ zo Diosenꞌ, ganꞌ nono beꞌnnach gok choꞌ, naꞌ beneꞌ nench lliꞌo gak choꞌllo. Le nakeꞌ bxoz brao ke chnare, nakeꞌ kanꞌ gok bxoz Melquisedec.`9Naꞌ nnézello Leꞌen goneꞌ kanꞌ ba golleꞌ lliꞌo. Ke len naꞌ zello choch, ka lliꞌ to barco kat nllejen to ya ziꞌi, naꞌ lloaꞌ xtiꞌlleꞌn nen de to latj kello yebá ganꞌ llieꞌ llnebieꞌn. r]Diosenꞌ beneꞌ chop da ki: bneꞌe kanꞌ goneꞌ, naꞌ lekzeꞌ bzoa kwineꞌ nench nnézello Leꞌen gak goneꞌ kanꞌ bneꞌe naꞌ, naꞌ kere da te gon bi gak kanꞌ bneꞌen. Naꞌ lliꞌo ba llejleꞌllo xtiꞌlleꞌn, ba baziꞌxheneꞌ kello, naꞌ yewello nnézello yellinllo ganꞌ llieꞌn, naꞌ Diosenꞌ bi llak weꞌe diꞌll wenraꞌlle.  Naꞌ bzoa Diosenꞌ kwineꞌ nench nneze beꞌnn kaꞌ nak xhiꞌnn dialla ke da Abraham naꞌ, kere da te ke danꞌ bneꞌe goneꞌn. 2 ]Beꞌnnach kaꞌ yoꞌrao akeꞌ llzo akeꞌ Diosenꞌ kat bi da ne akeꞌ, le llnebiaꞌll Diosenꞌ ka leakeꞌ. Kone kaꞌ billbi de da gakyollrén akeꞌ leakeꞌ. | qNaꞌ Abraham naꞌ bdapeꞌ yel llxhenraꞌll chak brezeꞌ, naꞌll bllin lla bzorao llak kanꞌ bne Diosenꞌ. t aNaꞌ bneꞌe: “Da li gonkzaꞌ nench gak wen koꞌo, naꞌ chaꞌa beꞌnn zan xhiꞌnn diallaꞌo.” < q Kanꞌ goll Diosenꞌ da Abraham naꞌ, beꞌnn zan gak xhiꞌnn dialla keꞌe, bzoa kwineꞌ gak kanꞌ bneꞌe naꞌ, le nollno zo beꞌnn napll yel llnebiaꞌ ka Leꞌe. #? Lleꞌnetoꞌ bi gakre beꞌnn xhawatraz ka danꞌ ne Dios naꞌ. Naꞌ lleꞌnetoꞌ gonre kanꞌ ben beꞌnn kaꞌ bllaꞌa kanaꞌ, bxenraꞌll akeꞌ Dios, byejleꞌ akeꞌ gon Diosenꞌ kanꞌ golleꞌ leakeꞌ naꞌ, naꞌ bdap akeꞌ yel llxhenraꞌll bllinte lla beneꞌn. 3_ Naꞌ zeraꞌlltoꞌ totore nnaore gonre bi da kaꞌ llayaꞌl gonre do yichj do raꞌllre, chaga bi nna llin lla gatre, nench nnézere yellinre ganꞌ llia Dios naꞌ. U# Diosenꞌ zejeꞌ lixheje, bi ganraꞌlleꞌ kanꞌ ba benre xchineꞌn, naꞌ ka yel nllieꞌn zo lo yichjraꞌlldaꞌore, naꞌ kanꞌ nna llonre nnaꞌ, llakrenre yezikre beꞌnne nxenraꞌll Leꞌe. xi Reꞌ beꞌnn biꞌche, nllieꞌraꞌ reꞌ, laꞌkze ba biaꞌa diꞌllenꞌ kaꞌ, llakraꞌ bije gonre kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ llsanraꞌll xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ gonjere wen, le ba basrá Diosenꞌ reꞌ rao da xhinnjenꞌ. dAZan beꞌnn kaꞌ bi lleꞌne wzenay xtiꞌll Diosenꞌ, nak akeꞌ ka to yellrio ga llraꞌ yay yeꞌche, naꞌ billre yiꞌx da bi llon llin. Yellrionꞌ nak kaꞌ bibi zaꞌken, naꞌ ba lleꞌne xaneꞌn kwejeꞌn yichjeꞌ, naꞌ yiꞌx danꞌ llachj rawe naꞌ, wllin lla wzeyeꞌn. Sello war le llonllo rez yellinllo ganꞌ llia Diosenꞌ }sLlayaꞌl gak yichjraꞌlldaꞌollonꞌ ka to yellrio chaꞌo ga llaz beꞌnne. Llayoll llak yejenꞌ doxhen, naꞌll llak bi da llaz akeꞌ. Naꞌ llak da yallje beꞌnn kaꞌ llaz naꞌ. Naꞌll ba benlaꞌy Diosenꞌ yellrionꞌ nak kaꞌ. }Chaꞌ llin to lla wsanraꞌll akeꞌ chras, naꞌ bill gonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ, naꞌ kwej yichj akeꞌ xtiꞌlleꞌn to chiꞌze, kere waklle wayat akreꞌ ke danꞌ ba brej yichj akeꞌ Leꞌen, le lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌn, ba llon akeꞌ txhen beꞌnn kaꞌ bdaꞌa Xhiꞌnn Diosenꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌ llon akeꞌ nench beꞌnn yobre wieꞌ Leꞌe. Ba nnez akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ naken da wen, naꞌ ba nombiaꞌ akeꞌ yel wak ke Diosenꞌ danꞌ wroeꞌllreꞌ beꞌnnache. _7Niꞌt beꞌnn ba byoꞌ beniꞌ ke Cristonꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, naꞌ ba llakbeꞌe akreꞌ kanꞌ nak yel nban danꞌ llonn Cristonꞌ, naꞌ zo Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. MNaꞌllenꞌ chejll-llo chiꞌollo chaꞌ Diosenꞌ gonneꞌ latj. ~1naꞌ akre zejen danꞌ llchoaꞌ beꞌnn kaꞌ nis, naꞌ danꞌ llxoa taꞌkllo yichj beꞌnne llnnabllo gakrén Diosenꞌ leꞌe. Bill yalljen wsedllo kanꞌ gak kat yesbán Diosenꞌ beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ katenꞌ choybieꞌ saꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ ben da xhinnje. !} =Ke len naꞌ ba llayaꞌl garllo, kere le da leze wiallo ka da kaꞌ bsedllo kanꞌ bxenraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ bill wabiꞌllo wiallo akre zejen danꞌ llayate beꞌnn, o chaꞌ akre gak ke beꞌnn llon da xhinnj, naꞌ akre llayaꞌl wxenraꞌll-llo Diosenꞌ, |Naꞌ danꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ da nakll bniꞌ, naken ka to yel wao da llao beꞌnn gore. Naꞌ beꞌnnenꞌ ba llejnieꞌ len naꞌ, wayakbeꞌreꞌ kat bi da yenreꞌ chaꞌ naken da wen o chaꞌ naken da xhinnj, le ba yoꞌraweꞌ llzenayeꞌ ke Dios.E{ Naꞌ beꞌnn kaꞌ nna yallj wsed akreꞌ leakeꞌ, nak akeꞌ ka to bidaꞌo nna llaꞌll, bi nna chejnieꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kwasro, nench gon akeꞌ da zej lixhej rao Dios. ,zQ Da xhen ba gok nxenraꞌllre Cristonꞌ. Ba goꞌl wzejnieꞌre beꞌnne xtiꞌll Diosenꞌ chenake, naꞌ latj wzejnieꞌren naꞌ, nna yálljzere no wzejnieꞌ reꞌ da yobre, ka da kaꞌ bsedre nellte. Ke len naꞌ nakre ka to bidaꞌo nna llaꞌll, latje ba llayaꞌl gaobeꞌ yel wao. y Nna dell da nniaꞌ reꞌ ke da ki, naꞌ to bniꞌ naken nniaꞌn, naꞌ chejnieꞌren, le bill lleꞌnere wzenayren. x9 Kanꞌ naken Dios naꞌn, brejeꞌ Leꞌe nakeꞌ bxoz brao, nakeꞌ ka bxoz Melquisedec. Llayaꞌl wiallo nench ke ganraꞌll-llo xtiꞌll Diosenꞌ w/ Naꞌ bayoll gok keꞌe yeolol da gokraꞌll Diosenꞌ, naꞌllenꞌ gopeꞌ yel wak, beꞌe yel llasrá ke yeolol beꞌnn wzenay akeꞌ keꞌe. Av{Naꞌ Cristonꞌ laꞌkze nakeꞌ Xhiꞌnn Dios, bllayraokzeꞌ yeolol da kaꞌ gok keꞌe, naꞌ bzoeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ nench byejnieꞌreꞌ kanꞌ llak ke lliꞌo beꞌnnache. muSNaꞌ Cristonꞌ chak bdeꞌe yellrio ni, balwilleꞌ Xeꞌe Diosenꞌ beꞌnnenꞌ napeꞌ yel wak nench yesreꞌe Leꞌe bi gateꞌ, naꞌ bnneꞌe zillje bllelleꞌ bnnabeꞌ gakreneꞌ Leꞌe. Naꞌ bxhexj yichj Cristonꞌ, beneꞌ kanꞌ bne Xeꞌe naꞌ, naꞌll Xeꞌe Diosenꞌ bzenayeꞌ, naꞌ gokreneꞌ Leꞌe nench bi bllebeꞌ yel gotenꞌ. tNaꞌ ga yobre nyoj ye to da bneꞌe:Rweꞌ nakoꞌ bxoz ke chnare,
kanꞌ gok bxoz beꞌnnenꞌ re Melquisedec. sKaꞌkzenꞌ gok ke Cristonꞌ, bi bayirjeꞌ akre goneꞌ nench gakeꞌ xhen, ni ke brejze kwineꞌ gakeꞌ bxoz brao, Dios naꞌkzenꞌ brejeꞌ Leꞌe, naꞌ golleꞌ Leꞌe:Rweꞌn nakoꞌ xhiꞌnnaꞌ,
nnaꞌ lla ba broeꞌraꞌ bzoaꞌ rweꞌ. Ur#Naꞌ ni to bxoz kaꞌ bi bayoeꞌrao kwin akeꞌ, naꞌ bi brej kwin akeꞌ gak akeꞌ bxoz brao, Dios naꞌkzenꞌ llbej leakeꞌ, totoeꞌ gak akeꞌ bxoz brao kanꞌ beneꞌ brejeꞌ da Aarón. EqKe len naꞌ benen bien, bxoz kaꞌ basoꞌte bayiꞌx ak, naꞌ brarj akeꞌ xchenbaꞌ, nench bnnab akeꞌ yeziꞌxhen Diosenꞌ da xhinnj ke akeꞌn ren da xhinnj ke yezikre beꞌnne. ipKNaꞌ bxoz kaꞌ bdap akeꞌ yel llxhenraꞌll ke beꞌnn bi nna chejnieꞌ kanꞌ llayaꞌl gon akeꞌ naꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ ba nxoayay da xhinnjenꞌ leakeꞌ, le lekze beꞌnnach beꞌnn wen da xhinnj leakeꞌ. ,o SYeolol beꞌnn kaꞌ ba gok bxoz brao ke yell Israelenꞌ, beꞌnn brej lwellj beꞌnnach ake, gok rao naꞌa akeꞌ lljasán akeꞌ bi da lljasán akeꞌ rao Dios naꞌ, basoꞌteꞌ bayiꞌx ak, brarj akeꞌ xchen akbaꞌ nench baziꞌxhen Diosenꞌ doꞌl xhia ke da xozxtaꞌollo kaꞌ. nKa naken nakeꞌ bxoz brao kello, naꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ lliꞌo, naꞌllenꞌ llayaꞌl yelwill-llo Diosenꞌ ganꞌ llieꞌ naꞌ, bi llebllo weꞌrenlloeꞌ diꞌlle, nnabllo yeziꞌxheneꞌ kello, naꞌ gakreneꞌ lliꞌo, le nllieꞌreꞌ lliꞌon.m}Jesúsenꞌ beꞌnnenꞌ nak bxoz brao kellonꞌ, llakbeꞌreꞌ bi da kaꞌ nak da zed kello, le daxiꞌon gokraꞌllen wkoꞌyelen Leꞌe goneꞌ da xhinnj, naꞌ laꞌkze bllayraweꞌ ka yaꞌnnenꞌ llayrao lliꞌo, naꞌ bi beneꞌ da xhinnj. lJesúsenꞌ beꞌnnenꞌ nak Xhiꞌnn Diosenꞌ ba bayepeꞌ yebá, naꞌ llieꞌ ganꞌ llia Dios naꞌ. Nakeꞌ bxoz brao kello beꞌnn le zerawe zaꞌkeꞌ. Ke len naꞌ llayaꞌl seteze sello wxenraꞌll-lloeꞌ kanꞌ ba bnello gonllo naꞌ. Ik  Bibi de da ngaꞌch rao Diosenꞌ. Leꞌen nnezreꞌ yeololte da yoꞌ lo raꞌlldaꞌollo, naꞌ wllin lla kat nnabyollreꞌ lliꞌo ke yeolol da benllo. Jesúsenꞌ nakeꞌ bxoz brao kello j' Xtiꞌll Diosenꞌ napen yel wak yekoben yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn llzenay len. Llazen lo yichjraꞌlldaꞌollo, naꞌ llonllen ka to spad da nla llop laꞌ rawe, le llroeꞌn lliꞌo chaꞌ llzenayllo ke Diosenꞌ o chaꞌ ke kwinllo, naꞌ llzejnieꞌn lliꞌo ka xhbab da yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ ren yeolol da zeraꞌll-llo chaꞌ naken da wen o chaꞌ naken da xhinnj. i7 Naꞌllenꞌ llayaꞌl weꞌlaꞌll-llo chejleꞌllo xtiꞌll Diosenꞌ do yichj do raꞌll-llo, nench yeziꞌllo banez yeziꞌraꞌll-llo kanꞌ llaziꞌraꞌll Dios naꞌ, bi gak kello kanꞌ gok ke beꞌnn kaꞌ bi byejleꞌ xtiꞌlleꞌn kanꞌ ben da xozxtaꞌollo kaꞌ. 9hk Naꞌ beꞌnn kaꞌ ba llaziꞌraꞌll akeꞌ, bill llon akeꞌ ka nen ke akeꞌ, llaziꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ llaziꞌraꞌll Diosenꞌ, ka bayoll bxieꞌ yeolol da zjadé. !g; Ke len naꞌ ba brej Diosenꞌ beꞌnne nench gak akeꞌ rallneꞌe, leakeꞌn nniꞌt akeꞌ nbaraz yeziꞌraꞌll akeꞌ ka nbarazenꞌ bzo Leꞌen. SfDa Josuénꞌ bcheꞌe da xozxtaꞌo beꞌnn Israel kaꞌ, ganꞌ bxhiꞌi akeꞌ yellrio danꞌ beꞌe Diosenꞌ leakeꞌ, naꞌ bibi gok goneꞌ nench nniꞌt beꞌnn kaꞌ nbaraz yeziꞌraꞌll akeꞌ. Ke len naꞌ bdere beꞌe Diosenꞌ diꞌll, bneꞌe wllin lla chaꞌa beꞌnn yeziꞌi akeꞌ banez yeziꞌraꞌll akeꞌ. eeCBde naꞌ bne Diosenꞌ da yobre: “Nnaꞌ wak yeziꞌre banez yeziꞌraꞌllre.” Naꞌ beneꞌ nench bzoj da rey Davidenꞌ da ni, nen:Chaꞌ nne Diosenꞌ reꞌ nnaꞌ,
bi gakre beꞌnn raꞌlldaꞌo war. ^d5Naꞌ nna naken da li, bal beꞌnn bi nna chejleꞌ akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ niꞌt akeꞌ bi nna so akeꞌ nbaraz yeziꞌraꞌll akeꞌ, kanꞌ llaziꞌraꞌll Leꞌe, naꞌ beꞌnn kaꞌ bene Diꞌll Wen keꞌen kanaꞌ bi byejleꞌ akeꞌ, naꞌ bi gok yeziꞌi akeꞌ banez yeziꞌraꞌll akeꞌ, yel bi bzenay ke akeꞌ naꞌ. cNaꞌ leskaꞌ nyoj kanꞌ bneꞌen, nen:Kbat siꞌi akeꞌ banez yeziꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ llaziꞌraꞌllaꞌ nadaꞌ. 6beNaꞌ zo raꞌt ganꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ kanꞌ beneꞌ lla gallenꞌ, nen:Kat bllin lla gallenꞌ, billbi ben Diosenꞌ, kon bzoeꞌ nbaraz baziꞌraꞌlleꞌ. a)Naꞌ lliꞌo llejleꞌllo kanꞌ ne Dios naꞌ, ba zokzllo nbaraz llaziꞌraꞌll-llo kanꞌ llaziꞌraꞌll Leꞌe. Naꞌ nyoj danꞌ bneꞌe ke da xozxtaꞌollo kaꞌ, bneꞌe:Naꞌll gokllaꞌa akeꞌ bdichjbiaꞌ, bniaꞌ:“Kbat siꞌi akeꞌ banez yeziꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ llaziꞌraꞌllaꞌ nadaꞌ.” Diosenꞌ bzorao llaziꞌraꞌlleꞌ kanꞌ bayoll bxieꞌ yellrionꞌ. h`ILliꞌo ba bénello Diꞌll Wen naꞌ, nench gak yerallo rao da xhinnjenꞌ, ka diꞌll danꞌ bene da xozxtaꞌollo kaꞌ kanaꞌ, naꞌ diꞌll danꞌ ben akreꞌn, bibi de benen ke akeꞌ le bi byejleꞌ akeꞌ keꞌe. V_ 'Naꞌ lekze ni ke lliꞌon bne Diosenꞌ, beꞌnn chejleꞌ xtiꞌlleꞌn nniꞌt akeꞌ nbaraz yeziꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ llaziꞌraꞌll Leꞌe. Ke len naꞌ llayaꞌl bi gakllo wedenay rao Diosenꞌ. ^-Naꞌ llroeꞌn bi byejleꞌ akeꞌ ke Diosenꞌ, ke len naꞌ bi gok so akeꞌ nbaraz yeziꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ llaziꞌraꞌll Leꞌe.:]mBeꞌnn kaꞌ, bi bzoa xtiꞌll Diosenꞌ, bdichjbiaꞌ Diosenꞌ ke akeꞌ, bneꞌe bi siꞌi akeꞌ yel nbarazenꞌ, yeziꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ llaziꞌraꞌll Dios naꞌ. %\CKe len naꞌ gokllaꞌa Diosenꞌ leakeꞌ choa iz, ni ke da xhinnjenꞌ ben akeꞌ naꞌ, naꞌ wasaꞌt akeꞌ kanꞌ nna llaꞌa akeꞌ latj dachenꞌ. Y[+Naꞌ danꞌ nen kaꞌ, lloeꞌn diꞌll ke da xozxtaꞌollo kaꞌ babej da Moisésenꞌ ganꞌ nziꞌi Egipto. Ben akreꞌ kanꞌ goll Diosenꞌ leakeꞌ, naꞌ bi bzenay akeꞌ, bdilrén akeꞌ Diosenꞌ. OZXtiꞌll Diosenꞌ nyojen nen:Chaꞌ yénere kate nne Diosenꞌ reꞌ,
bi gakre beꞌnn raꞌlldaꞌo war kanꞌ basoꞌn da xozxtaꞌore kaꞌ kanaꞌ, bi bzoa akeꞌ xtiꞌlleꞌn. +YODa li gakllo Cristonꞌ txhen, chaꞌ nna zollo nxenraꞌll-lloeꞌ kate llinte lla gatllo, kon chaꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ kanꞌ bxenraꞌll-lloeꞌ da nellte. #X? Nnaꞌ chak nna de latj wxenraꞌll-llo Dios, lewnneyoe lwelljre yeo lla, nench ke siyeꞌe da xhinnjenꞌ reꞌ, naꞌ gakre beꞌnn raꞌlldaꞌo war. !W; Beꞌnn biꞌche, lewiá ke weꞌre latj nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ reꞌ, nench ke lloj yichjre bill wxenraꞌllre Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare. +VO Naꞌllenꞌ bllaꞌa akeꞌ, naꞌ bdichjbiaꞌ ke akeꞌ bniaꞌ:“Kbat siꞌi akeꞌ banez yeziꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ llaziꞌraꞌllaꞌ nadaꞌ.” xUi Naꞌllenꞌ gokllaꞌa beꞌnn kaꞌ bllaꞌa gannaꞌ, naꞌ bniaꞌ:“¿Gara dara yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, bi lljadinraꞌll akeꞌ nadaꞌ?Naꞌ bill nao akeꞌ xhnnezaꞌn, gon akeꞌ kanꞌ lleꞌnraꞌ naꞌ.” T} Naꞌ bdaꞌbaꞌy xozxtaꞌore kaꞌ nadaꞌ,
laꞌkze breꞌe aktereꞌ kanꞌ ben akreꞌ rao choa (40) iz. 0SYbi gakre beꞌnn raꞌlldaꞌo war, kanꞌ basoꞌn beꞌnn kaꞌ kanaꞌ,
bi bzoa akeꞌ xtiꞌlleꞌn kanꞌ bdaꞌbaꞌy akeꞌ Diosenꞌ latj dachenꞌ. &REKe len naꞌ llayaꞌl wzenayllo kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ ganꞌ nyoj diꞌllenꞌ nen:Chaꞌ reꞌ yénere kate nne Diosenꞌ reꞌ, Q#Naꞌ Cristonꞌ nakeꞌ Xhiꞌnn Dios, naꞌllenꞌ bzoeꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ nakeꞌ xan yeolol lliꞌo nak dialla ke Dios. Naꞌ kaꞌn naken chaꞌ sechichllo wxenraꞌll-llo Diosenꞌ doxhente, naꞌ llawello nnézello gak wen kello. Wzokzllo nbaraz rao Dios qP[Da Moisésenꞌ gokeꞌ ka to beꞌnn wen llin ke Dios, beneꞌ kon kanꞌ bne Dios naꞌ, nench gokreneꞌ da xozxtaꞌollo beꞌnn kaꞌ gok dialla ke Dios naꞌ. Naꞌ leꞌen beꞌe diꞌll ke da kaꞌ za chixjweꞌ Diosenꞌ. ^O5Le yeololte yoꞌ ak, zo beꞌnn ben len, naꞌ Dios naꞌkzenꞌ ben yeolol da de. DNNaꞌ Jesúsenꞌ llayaꞌl siꞌlleꞌ yel baraꞌnn ka da Moisésenꞌ, ka to beꞌnn llon to yoꞌ, llayaꞌl siꞌlleꞌ yel baraꞌnn kerke beꞌnnenꞌ zo chelteze lo yoꞌ naꞌ. fMEJesúsenꞌ beneꞌ kon ka yaꞌnnenꞌ bne Dios, beꞌnnenꞌ bseꞌl Leꞌe chak bdeꞌe yellrio ni, kaꞌkzenꞌ ben da Moisésenꞌ kanꞌ gokreneꞌ da xozxtaꞌollo kaꞌ kanaꞌ, beꞌnn kaꞌ gok dialla ke Dios. OL Beꞌnn biꞌche, ba brej Diosenꞌ lliꞌo nakllo rallneꞌe, naꞌ llayaꞌl lljadinraꞌll-llo Xanllo Jesucristo beꞌnnenꞌ bseꞌleꞌ. Nakeꞌ bxoz brao kello beꞌnnenꞌ llonliraꞌll-llo. aK;Naꞌ danꞌ bllayraweꞌ kanꞌ bkoꞌyele daxiꞌon Leꞌe goneꞌ da xhinnj, naꞌ bi beneꞌ da xhinnj, naꞌllenꞌ nnezreꞌ akrenꞌ gakreneꞌ lliꞌo kat llkoꞌyele daxiꞌon lliꞌo gonllo da xhinnj.~JuKe len naꞌ benen bien gokeꞌ doxhen kanꞌ nak lliꞌo beꞌnnach, nench gokeꞌ bxoz brao kello rao Dios, naꞌ bayaꞌchraꞌlleꞌ lliꞌo. Bzane kwineꞌ ballayraweꞌ, ni ke da xhinnj kellonꞌ, nench naꞌ waziꞌxhen Diosenꞌ kello. I'Naꞌ danꞌ bedeꞌ yellrio ni, kere bedeꞌ gakreneꞌ angl kaꞌn, bedeꞌ nench gakreneꞌ lliꞌo nakllo xhiꞌnn dialla Abraham naꞌ. H Naꞌ beneꞌ da bill llebllo gatllo kanꞌ lleb yezikre beꞌnnach kaꞌ, nna zo akeꞌ nban akeꞌ, lleb akeꞌ gat akeꞌ. %GCLliꞌon ba bxhiꞌi Diosenꞌ ka no xhiꞌnneꞌ, nakllo beꞌnn de beꞌre ren llen, ke len naꞌ gorjkze Jesúsenꞌ, nakeꞌ beꞌnn de beꞌre ren llen. Naꞌ danꞌ goteꞌ naꞌn bzoereꞌ bzoeꞌ daxiꞌon chlaꞌre danꞌ nap yel wakenꞌ ll-lleyiꞌn beꞌnnachenꞌ. YF+ Naꞌll bne Jesúsenꞌ:Nadaꞌ zoaꞌ nxenraꞌll-llaꞌ Diosenꞌ. Naꞌll neꞌe da yobre:Ganni zoaꞌ txhen ren beꞌnn kaꞌ broꞌ Diosenꞌ rao naꞌ, beꞌnn kaꞌ ba nake ka xhiꞌnnaꞌ. AE{ Da nyojkze, Jesúsenꞌ golleꞌ Diosenꞌ:Weꞌrenaꞌ biꞌch lwelljaꞌ xtiꞌlloꞌ,
naꞌ ren beꞌnn kaꞌ ndop nxenraꞌll akeꞌ rweꞌ, golaꞌ gonaꞌ rweꞌ xhen. ?Dw Jesúsenꞌ ba beneꞌ lliꞌo rallnaꞌa Dios, naꞌ nakllo Jesúsenꞌ txhen nakllo xhiꞌnn Dios. Naꞌllenꞌ bi llayeꞌe Jesúsenꞌ yeꞌe lliꞌo nakllo biꞌch lwelljeꞌ. NC Diosenꞌ beneꞌ beꞌnnache, naꞌ yeolol da zjadé, nench wxenraꞌll-lloeꞌ. Naꞌ beneꞌ wen ke lliꞌo, le lleꞌnreꞌ beꞌnn zan gak akeꞌ xhiꞌnneꞌ, naꞌ yellín akeꞌ ganꞌ llieꞌ naꞌ, ganꞌ yoꞌ beniꞌ xhen, naꞌ bllieꞌ biaꞌa bxhaꞌkziꞌ Jesúsenꞌ nench basreꞌe lliꞌo ke chnare. kBO Naꞌ yeololte ba yoꞌkze rao naꞌa Jesúsenꞌ, laꞌkze chak bzoeꞌ yellrio ni, gokll angl kaꞌ brao ka Leꞌe. Naꞌ nnaꞌ ba bzaneꞌ kwineꞌ goteꞌ, naꞌllenꞌ ba ben Diosenꞌ llaklleꞌ xhenll ka leakeꞌ nench nakbieꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌke. Le danꞌ nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo beꞌnnach, ke len naꞌ beꞌe latj got Jesúsenꞌ. OANaꞌ ben Diosenꞌ nench niꞌt yeolol da de xhniaꞌ beꞌnnache, bibi bkwaꞌnn Diosenꞌ da bi broeꞌ rao naꞌa beꞌnnache, laꞌkze bi nna reꞌllo gak yeololen rao naꞌa beꞌnnachenꞌ. @Naꞌ angl kaꞌ nak akteꞌ ye raꞌt beꞌnn brao ka beꞌnnache.Benoꞌ nench beꞌnnachenꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌke nench llakeꞌ xhen, naꞌ gap akeꞌ leꞌe baraꞌnne.Naꞌ benoꞌ nench gak yeolol da zjadé rao naꞌa beꞌnnach. o?WNaꞌ nyoj raꞌt leꞌ xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ beꞌrén to beꞌnne Leꞌe diꞌlle, bneꞌe:¿Noxha nak netoꞌ beꞌnnachenꞌ, lliꞌ yichjoꞌ netoꞌ?Naꞌ ¿bixchen badzeniaꞌnaꞌo llakrenoꞌ netoꞌ? p>YKere angl kaꞌ nnebiaꞌ kat llin lla gaꞌt yellrio kobenꞌ danꞌ lloeꞌllo xtiꞌll naꞌ. 6=eLeskaꞌ ni ke Dios naꞌn ben akeꞌ da yebánello, naꞌ beꞌe leakeꞌ zan yel wak, naꞌ kone Spíritu keꞌe naꞌ, ben akeꞌ zan da wen. Naꞌ da kaꞌ yeololen gok kon kanꞌ bne Dios naꞌ, nench bnnézello xtiꞌll Xanllonꞌ naken da lixheje. Jesucristonꞌ gokeꞌ ka lliꞌo beꞌnnach 1<[Kere da yerallo, bi siꞌllo yel llzaꞌkziꞌ danꞌ gonneꞌ kellonꞌ, chaꞌ bi wzenayllo xtiꞌll Xanllo Jesúsenꞌ, Leꞌe beneꞌ da zaꞌk nench basreꞌe lliꞌo. Kwineꞌ bdixjweꞌreꞌ da nelle, naꞌ beꞌnn kaꞌ bene kanꞌ bneꞌe naꞌ, ba broeꞌ akreꞌ lliꞌo naken da li. ; Gokraꞌll Diosenꞌ wzenay da xozxtaꞌollo kaꞌ ke ley keꞌe danꞌ bdixjweꞌ angl kaꞌ. Ke len naꞌ beꞌe Diosenꞌ yel llzaꞌkziꞌ ke akeꞌ da llayaꞌl gak ke totoeꞌ, danꞌ bi bzenay akeꞌ keꞌe naꞌ, ben akeꞌ kon da bnen ke akeꞌ. a: =Danꞌ nak Xhiꞌnn Diosenꞌ beꞌnn zaꞌkll ka angl kaꞌ, llayaꞌl wzenayllo xtiꞌlleꞌn do yichj do raꞌll-llo ka danꞌ ba bénkzello naꞌ, le wanraꞌll-llon chaꞌ bi wzenayllon do yichj do raꞌll-llo. 9 5Naꞌ ka nak angl kaꞌ, yeololeꞌ nak akeꞌ beꞌnn wen xchin Dios, naꞌ llseꞌleꞌ leakeꞌ llakrén akeꞌ lliꞌo ba basrá Diosenꞌ. 8   Ni to angl kaꞌ, bi nna ye Diosenꞌ kanꞌ golleꞌ Xhiꞌnneꞌ naꞌ, lleꞌe Leꞌe:Blleꞌ kwitaꞌ chaꞌwe ni, nnebiaꞌllo txhen,
naꞌ gonaꞌ nench yeolol no llwie rweꞌ, yedlleꞌ akeꞌ xhniaꞌo ni, wxhexj yichj akeꞌ raoꞌ. .7 W Naꞌ leꞌ yebánꞌ ren yellrionꞌ, gonoꞌn ka llon to beꞌnne kat llatobe xheꞌe.Zan ka nak rweꞌ, toze ka naksoꞌ ke chnare, kbat llin lla te koꞌo. l6 S Naꞌ wllin lla kate te ke yeolol da kaꞌ llreꞌllo leꞌ yebánꞌ, naꞌ yellrio ni,
zan rweꞌ bi te koꞌo, zokzoꞌ ke chnare.Naꞌ leꞌ yebánꞌ ren yellrionꞌ, yeyoen ka llayoe to raꞌll da ba nllin. A5 } Naꞌll ne xtiꞌll Diosenꞌ ke Xhiꞌnneꞌn:Xanaꞌ Dios, benoꞌ yellrionꞌ ka bzoraotenꞌ,
naꞌ yeolol danꞌ llreꞌllo leꞌ yebá naꞌ, da benkzoꞌ rweꞌn. `~}*{zyxAw*vDttrRpoo.n{ll/kjai'hFg@feedcbcaaE`G__]\[ZYYXXWW0VUTTySRR-QEPONM_LaKKVJ|IxI HXGFF1EzED)BPA@0=<;:987Q66533P2v10/.-,+*)/'&%$"!;T:ERkT . )$R`;<o Naꞌ nakllo txhen Jesúsenꞌ beꞌnnenꞌ brarj xchen, nench bzorao llak da kobenꞌ bne Diosenꞌ gak gakreneꞌ beꞌnnach. Naꞌ brarj xcheneꞌn nench bnitrao Diosenꞌ doꞌl kellonꞌ. Naꞌllenꞌ zaꞌkll xchen Jesúsenꞌ, ka xchen da Abelenꞌ danꞌ brarjeꞌ kanꞌ bet biꞌcheꞌn leꞌe. };s Naꞌ nakllo txhen yeolol beꞌnn lldop ll-llay llonliraꞌll akeꞌ Jesucristonꞌ gateze, beꞌnn nyoj ra akeꞌ yebá naꞌ, leꞌ libr ke Diosenꞌ. Naꞌ yeolol lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ naꞌ, nakllo ka to bi nell lo yoꞌ, bi siꞌi bien ke xaxhnaꞌbeꞌ. Naꞌ nakllo txhen Dios beꞌnnenꞌ choyraweꞌ ke yeolol beꞌnnach chaꞌ de doꞌl ke akeꞌ. Leskaꞌ nakllo txhen beꞌnn ba wasaꞌte, beꞌnn gok beꞌnn wen rao Dios naꞌ, nnaꞌ ba nak akeꞌ kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. P: Lliꞌo llonliraꞌll-llo Cristonꞌ, ba naksllo txhen Dios beꞌnn zo zejlikane, naꞌ ren yeolol angl keꞌe kaꞌ llaꞌa yebá llonxhen akeꞌ Leꞌe, beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn zan kwis. Naꞌ wak nnello ba jabiꞌyllo rao yaꞌ ganꞌ nziꞌi Sión, leskaꞌ nziꞌn Jerusalén da lliꞌ yebá ganꞌ zo Dios naꞌ. 9 Naꞌ da nllebraz xhen naꞌ gok rao yaꞌn, rente da Moisésenꞌ bneꞌe: “Llebaꞌ kwis, naꞌ to xhiztitaꞌ kanꞌ llaken.” G8 Blleb akeꞌ kwis, le ba goll Diosenꞌ leakeꞌ noteze chaꞌ lljabiꞌy rao yaꞌ naꞌ, llayaꞌl got akeꞌ leꞌe wdaꞌa akeꞌ leꞌe yej, leskaꞌ gon akeꞌ laꞌkze no bayiꞌxe. N7 Ben akreꞌ bllell trompetenꞌ, naꞌ ben akreꞌ beꞌrén Diosenꞌ leakeꞌ diꞌlle. Naꞌ blleb akeꞌ kwis, naꞌ goꞌtyoe akreꞌ Moisésenꞌ bill weꞌrén Diosenꞌ leakeꞌ diꞌlle. 6{ Nllaꞌren llak ke lliꞌo nnaꞌ, kanꞌ gok ke da xozxtaꞌollonꞌ kanaꞌ, kanꞌ beꞌe Diosenꞌ leakeꞌ ley keꞌen. Kanꞌ betjeꞌ rao yaꞌ ganꞌ nziꞌi Sinaí, byechj bel yiꞌ rao yaꞌn blleꞌ llen, bayak xchole, naꞌ bda beꞌ. B5} Nnézkzere bde naꞌ gokraꞌlleꞌ yezieꞌ danꞌ beneꞌ rao naꞌa beꞌnn biꞌcheꞌn, naꞌ billbi gok goneꞌ yeyakeꞌn rao neꞌe, laꞌkze to bllelleꞌ billbi gok goneꞌ. 4+ Bi lljatilre noꞌre bi nak noꞌr keré, naꞌ beꞌnn byio bi nak beꞌnn keré. Naꞌ bi wiere da nak da zaꞌk rao Dios kanꞌ ben beꞌnnenꞌ golle da Esaú, bcheꞌe ren yel wao, yel nak laꞌy danꞌ beꞌe Diosenꞌ leꞌe danꞌ gorjeꞌ gokeꞌ beꞌnn nelle. 35 Legakrén lwelljre nench ni tore bi ganraꞌllre kanꞌ nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo, le kat sollo bi gonllo kanꞌ ne Diosenꞌ, llakllo ka to yay yiꞌx da bi lloeꞌ latj chiꞌo bi da nazllo, naꞌ ll-lliꞌoll da xhinnjenꞌ, naꞌ kaꞌ wakte beꞌnn zanll gon da xhinnj. J2  Leyeyirj ka gonre sorenre yeolol beꞌnn kwasro, naꞌ lewzenay ke Dios nench gak raꞌlldaꞌorenꞌ yalle, le nono yellín ganꞌ llia Diosenꞌ chaꞌ bi nak raꞌlldaꞌweꞌn yalle. "1= Lesó legón da wen nench gakrenen beꞌnn kaꞌ nna llakllejlaꞌlle, akre gon akeꞌ nench wzenay akeꞌ ke Dios, bi kwej yichj akeꞌ xtiꞌlleꞌn. V0% Ke len naꞌ lesó legón kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ bi yellieꞌre. / Naꞌ biteze da zaꞌkziꞌllo, chak llaken naꞌ, bi llazraꞌll-llo, zan kat ba bden naꞌ, llakrenen lliꞌo gonllo da zej lixheje, naꞌ llakrenen sollo nbarazlle lo yichjraꞌlldaꞌollo. Diosenꞌ gonneꞌ da saꞌkziꞌllo chaꞌ bi wzenayllo keꞌe F. Xaxhnaꞌllonꞌ chollzenꞌ basgor akeꞌ lliꞌo, naꞌ bagoꞌ akeꞌ lliꞌo nez kon ka lleꞌn akreꞌ. Zan Dios naꞌn nnezreꞌ bi da nak wen ke lliꞌo, naꞌ dileꞌ lliꞌo llonneꞌ da saꞌkziꞌllo, nench gakrenen lliꞌo sollo gonllo da wen, naꞌ gak raꞌlldaꞌollonꞌ yalle kanꞌ nak ke Leꞌen. '-G Yeololte xaxhnaꞌllo basgoreꞌ lliꞌo yellrio ni, naꞌ bagoꞌ akeꞌ lliꞌo nez kat bi da xhinnj benllo, naꞌ bdap aklloeꞌ baraꞌnne, le kaꞌ llayaꞌlkze gon akeꞌn. Bixha nnaꞌ yezikre llayaꞌl wzenayllo ke Xallo Diosenꞌ, nench naꞌ gaꞌt yel nban zejlikane kello. h,I Naꞌ chaꞌ bi llonn Diosenꞌ da saꞌkziꞌllo kat llontezllo da xhinnjenꞌ, zeje diꞌll bi nakllo xhiꞌnneꞌ, le yeolol beꞌnne ba noneꞌ ka xhiꞌnneꞌ, lloeꞌ leꞌe da saꞌkzieꞌ kat llonkzeꞌ da xhinnj. c+? Llayaꞌl gaoraꞌll-llo katenꞌ llonn Diosenꞌ lliꞌo da saꞌkziꞌllo, le llonreꞌ lliꞌo ka llon beꞌnnachenꞌ ren xhiꞌnneꞌ. Le yeololte bidaꞌo, llon xabeꞌn ziꞌ kebeꞌ kate llchaꞌbeꞌ leꞌe. ,*Q Le Xanllo Diosenꞌ llzejnieꞌreꞌ yeolol beꞌnn nllieꞌreꞌ,
naꞌ lloeꞌ da zaꞌkziꞌ beꞌnn ba noneꞌ ka xhiꞌnneꞌ kat llon akeꞌ da xhinnj. ?)w ¿Ba gonraꞌllre kanꞌ ne Diosenꞌ, llnneyoereꞌ lliꞌo ka llon beꞌnn llnneyoe xhiꞌnneꞌ? Kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen:Xhiꞌnnaꞌ daꞌo, bi gakroꞌ bibi zejen danꞌ llonn Diosenꞌ rweꞌ, danꞌ zaꞌkziꞌo kat llonoꞌ bi da xhinnj,
naꞌ bi gakroꞌ kat dileꞌ rweꞌ. U(# Da zan da ba bllayraore dilrenre da xhinnjenꞌ, zan bi nna wrarj xchenre. }'s Llayaꞌl gonllo xhbab kanꞌ bdaoraꞌll Jesúsenꞌ yeolol danꞌ bene beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ Leꞌe. Naꞌ kaꞌkzenꞌ llayaꞌl gaoraꞌll-llo gonllo kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, laꞌkze chaꞌ llákellon da war bi yellieꞌllo. o&W Jesús naꞌ beneꞌ nench bzorao llxenraꞌll-llo Diosenꞌ, naꞌ gakreneꞌ lliꞌo nench sokzllo wxenraꞌll-lloeꞌ yellintello ganꞌ llieꞌ naꞌ. Naꞌ llayaꞌl sollo gonllo xhbab ke Jesúsenꞌ, kanꞌ bdaoraꞌlleꞌ danꞌ bxhaꞌkzieꞌ kanꞌ bdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. Bi bdaꞌbaꞌyeꞌ bi danꞌ ben akreꞌ Leꞌe, da zan da naken da zban kwis, le bnnezreꞌ za gon Diosenꞌ da yewereꞌ. Naꞌ nnaꞌ ba llia Jesúsenꞌ llnebiaꞌreneꞌ Leꞌe. %% E Ba bniꞌt beꞌnn zan ben akeꞌ da wen, ni ke danꞌ benliraꞌll akeꞌ Dios naꞌ, naꞌ danꞌ ben akeꞌ naꞌ, llzejnieꞌn lliꞌo kanꞌ llayaꞌl gonllo naꞌ. Ke len naꞌ llayaꞌl wkwasllo kaꞌle danꞌ ll-llon gonllo kanꞌ llazraꞌll Dios naꞌ, naꞌ kwej yichllo bi da xhinnj llonllo, le da xhinnjenꞌ ziyeꞌkzen lliꞌo. Naꞌ llayaꞌl sokzllo gonllo kanꞌ ne Dios naꞌ bi yellieꞌllo. ^$5 (Le gokraꞌlleꞌ goneꞌ gak ke lliꞌo zollo nnaꞌ, yeolol da wen danꞌ bneꞌe goneꞌ naꞌ, nench yeyoll gakllo txhen ren beꞌnn kaꞌ bxenraꞌll Leꞌe kanaꞌ, gakllo kanꞌ llazraꞌlleꞌ naꞌ.A#{ 'Dios naꞌ bawereꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ bxenraꞌll Leꞌe, naꞌ chak bzo akeꞌ naꞌ, bi nna goneꞌ yeolol da wen danꞌ bneꞌe goneꞌ ke xhiꞌnn dialla ke da Abraham naꞌ. 5"c &Bllach akeꞌ goslas akeꞌ do latj dach, do yaꞌdaꞌo, do ga ze broj, naꞌ do ga zo rill bayiꞌxe. Yeolol da kaꞌn gok ke beꞌnn kaꞌ bxenraꞌll Diosenꞌ, laꞌkze beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrio ni, bwie akreꞌ leakeꞌ, ke len naꞌ bi zaꞌk akeꞌ chaꞌrén akeꞌ leakeꞌ txhen. ! %Naꞌ beꞌnn kaꞌ bwie leakeꞌn basoꞌte leakeꞌ, baleꞌ bdaꞌa akeꞌ leakeꞌ yej, ye baleꞌ bxhoxhj akeꞌ leakeꞌ kone sierr, ye baleꞌ basoꞌte kone spad. Naꞌ bal beꞌnn kaꞌ bxenraꞌll Diosenꞌ, bene bien bllach akeꞌ yiꞌxre, nak akeꞌ no xha xhiꞌre, no xha chib. Bibi goꞌt ke akeꞌ, nyaꞌchraz gok ke akeꞌ kanꞌ bsaꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ leakeꞌ. & E $Bniꞌt ye bal beꞌnn bziꞌchiꞌll beꞌnn leakeꞌ, naꞌ bdin akeꞌ leakeꞌ, naꞌ bchej akeꞌ leakeꞌ gden, naꞌ broꞌ akeꞌ leakeꞌ rill ya. c? #Naꞌ bllaꞌa noꞌr ak, danꞌ bxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ, naꞌllenꞌ basbán Diosenꞌ beꞌnn wat ke akeꞌ kaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ bniꞌt beꞌnn yobre, danꞌ bxenraꞌll akeꞌ Dios naꞌ wasaꞌte, bi gokraꞌll akeꞌ yerá akeꞌ rao naꞌa beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ. Beꞌe akeꞌ latj bsaꞌkziꞌ akeꞌ leakeꞌ, le bnnez akreꞌ wllin lla yelis yesbán Diosenꞌ leakeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, nench yellín akeꞌ ganꞌ llieꞌ naꞌ. 9k "Leskaꞌ danꞌ bxenraꞌll akeꞌ Dios naꞌ, baleꞌ bi byey akeꞌ kanꞌ bzaꞌl beꞌnn kaꞌ leakeꞌ lo yiꞌ, ye baleꞌ bará akeꞌ kanꞌ gokraꞌll beꞌnn kaꞌ got akeꞌ leakeꞌ kone spad, ye baleꞌ bayón Diosenꞌ leakeꞌ beꞌnn war kanꞌ bill bzoe akreꞌ, ye baleꞌ gokreneꞌ leakeꞌ gok akeꞌ beꞌnn wakaꞌa ya war, nench gon akeꞌ gan kat tilrén beꞌnn wakaꞌa ya beꞌnn ziꞌt kaꞌ leakeꞌ. !; !Danꞌ bxenraꞌll akeꞌ Dios naꞌ, blloj akeꞌ ben akeꞌ gan rao wdile ren no beꞌnn wnebiaꞌ ak, naꞌ bal akeꞌ ben akeꞌ da wen, ye baleꞌ breꞌe akreꞌ ben Diosenꞌ bi da wen danꞌ bneꞌe goneꞌ ke akeꞌ, ye baleꞌ ben Diosenꞌ bi bdao bell znia leakeꞌ. gG Ba bllaꞌll beꞌnn zanlle beꞌnn bxenraꞌll Dios, naꞌ bi de latj waꞌa diꞌll ke danꞌ ben beꞌnnenꞌ golle Gedeón, naꞌ beꞌnnenꞌ golle Barac, naꞌ beꞌnnenꞌ golle Sansón, naꞌ beꞌnnenꞌ golle Jefté, naꞌ beꞌnnenꞌ golle David, naꞌ beꞌnnenꞌ golle Samuel, naꞌ yezikre beꞌnn beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ. 3_ Naꞌ da noꞌrenꞌ golle Rahab, noꞌrenꞌ gok noꞌr reꞌe, leskaꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios, naꞌllenꞌ bi blleyiꞌreneꞌ beꞌnn Jericó kaꞌ, beꞌnn kaꞌ bi ben kanꞌ ne xtiꞌll Dios naꞌ, le brebeꞌ chop da xozxtaꞌollo kaꞌ rilleꞌn kanꞌ jawiá jayí akeꞌ ralleꞌ naꞌ. [/ Leskaꞌ danꞌ bxenraꞌll da xozxtaꞌollo kaꞌ Dios naꞌn, naꞌ byechj akeꞌ yellenꞌ nziꞌi Jericó, naꞌ byal zeꞌe danꞌ nechj doxhen yellenꞌ, kanꞌ byechj akeꞌn yeo lla rao gall lla.  Naꞌ da xozxtaꞌollo kaꞌ bllaꞌa kanaꞌ, danꞌ bxenraꞌll akeꞌ Dios naꞌ, naꞌllenꞌ ben Diosenꞌ gok Nisdaꞌo Xhnanꞌ chopre, naꞌ baraꞌ yo bill kllolenꞌ nench gok blaꞌy akeꞌn. Naꞌ beꞌnn Egipto kaꞌ, kanꞌ gokraꞌll akeꞌ wlaꞌy akeꞌ nisdaꞌo ganꞌ blaꞌy beꞌnn kaꞌ, basejeꞌ nisenꞌ ganꞌ llde akeꞌn, naꞌ got akeꞌ weꞌj akeꞌ nis. [/ Moisésenꞌ bxenraꞌlleꞌ Diosenꞌ, naꞌllenꞌ golleꞌ da xozxtaꞌollo kaꞌ, beꞌnn llaꞌa toto yoꞌ bet akeꞌ to xhiꞌr daꞌo, naꞌ blliꞌ akeꞌ xchenbaꞌn lloaꞌ reyj yoꞌ ke akeꞌn, nench angl beꞌnnenꞌ nsaꞌa yel gotenꞌ, bibi gok gonreꞌ bi byio nell ke toto yoꞌ ganꞌ blliꞌ akeꞌ llen naꞌ. zm Naꞌ danꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios naꞌ, bi bllebeꞌ reyenꞌ kanꞌ ballach akeꞌ ganꞌ nziꞌi Egiptonꞌ, laꞌkze gokllaꞌa reyenꞌ leakeꞌ, kon bzeteze bzenayeꞌ ke Dios, le nnezreꞌ zokze Diosenꞌ laꞌkze bi llreꞌlloeꞌ. }s Byazraꞌlleꞌ bllayraweꞌ kanꞌ bllayrao Cristo naꞌ, nench beneꞌ kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ, bi bzeraꞌlleꞌ gak keꞌe yeolol yel wniaꞌ ka da kaꞌ de ke beꞌnn Egipto kaꞌ, le bnnezreꞌ wllin lla gon Diosenꞌ yezieꞌ banez.  Ke len naꞌ byazraꞌlleꞌ bllayraoreneꞌ beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ, yeolol danꞌ bsaꞌkziꞌ beꞌnn Egipto kaꞌ leakeꞌ, naꞌ bi gokraꞌlleꞌ gonreneꞌ beꞌnn Egipto kaꞌ txhen, le nnezreꞌ sete te ke yel llawé ke da xhinnj kaꞌ llon leakeꞌn. eC Naꞌ bi noꞌrenꞌ nak xhiꞌnn rey naꞌ, bazieꞌbeꞌ basgorebeꞌ. Naꞌ ka ba blliꞌo da Moisésenꞌ, bi gokraꞌlleꞌ gon akeꞌ leꞌe ka xhiꞌnn bi noꞌr ke rey ke Egipto naꞌ, le benliraꞌlleꞌ Dios. )K Kanꞌ gorj da Moisésenꞌ, naꞌ bxenraꞌll xaxhneꞌe kaꞌ Dios, bi blleb akeꞌ ka nak bi ben akeꞌ kanꞌ bne reyenꞌ gon akeꞌn, bneꞌe llayaꞌl got akeꞌ bidaꞌo ke akeꞌn. Naꞌ chonn beꞌo bkwaꞌch akebeꞌ, le gokbeꞌe akreꞌ nakbeꞌ to bidaꞌo wallejllo.   Da Josénꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios, naꞌ byejleꞌ wllin lla yellach beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ ganꞌ nziꞌi Egiptonꞌ kanꞌ bne Dios naꞌ. Naꞌllenꞌ ka ba rez gateꞌ naꞌ, golleꞌ leakeꞌ yesaꞌa akeꞌ llit keꞌen kat yellach akeꞌ naꞌ. ' Leskaꞌ da Jacobenꞌ benliraꞌlleꞌ Dios. Naꞌllenꞌ kanꞌ ba rez gateꞌ naꞌ, bneꞌe Diosenꞌ goneꞌ wen ke xhiꞌnn xhosoeꞌ kaꞌ, bi kaꞌ gok xhiꞌnn da José. Naꞌ blleꞌkeꞌ bxhexj yichjeꞌn beꞌxheneꞌ Diosenꞌ nchiꞌchteze to yay daꞌo.  Bde naꞌ benliraꞌll Isaakenꞌ Dios. Naꞌllenꞌ bne Isaakenꞌ Diosenꞌ goneꞌ wen ke xhiꞌnneꞌ Jacob naꞌ ren Esaú. V% Abraham naꞌ bachoyraꞌlleꞌ gotebeꞌ, le nnezreꞌ llak llasbán Diosenꞌ beꞌnn wat. Naꞌ Diosenꞌ bi beꞌe latj gotebeꞌ. Naꞌ wak nnello basbanebeꞌ radj beꞌnn wat laꞌkze bi gotbeꞌ. hI “Gonaꞌ nench nniꞌt xhiꞌnn dialla koꞌo beꞌnn gak xhiꞌnn dialla ke Isaakenꞌ.” Q  Naꞌ Abraham naꞌ bxenraꞌlleꞌ Diosenꞌ, naꞌ bzoeꞌ diꞌll kanꞌ goll Diosenꞌ leꞌe, le Dios naꞌn bwieꞌ chaꞌ goneꞌ kanꞌ golleꞌ leꞌe, llayaꞌl got xhiꞌnneꞌ Isaakenꞌ raweꞌ naꞌ, nench gonxheneꞌ Leꞌe. Naꞌ ba zeteꞌ goteꞌ xhiꞌnneꞌn laꞌkze bnnezreꞌ goll Diosenꞌ leꞌe: ~ u Bzeraꞌll akeꞌ yellín akeꞌ yebánꞌ, byejleꞌ akeꞌ naꞌlenꞌ nakse rall akeꞌ, bnnez akreꞌ nakllen wen ka yellrio ni. Naꞌllenꞌ bi lliyeꞌe Diosenꞌ gakeꞌ Dios ke akeꞌ, naꞌ ba benchaꞌweꞌ to yell ga llaꞌa akeꞌ.  + Chenak ben akeꞌ xhbab yell ganꞌ gorj akeꞌ naꞌ, naksen rall akeꞌ, naꞌ goꞌt latj jayakeꞌ chenake, zan bi ben akeꞌ xhbab kaꞌ.  5 Naꞌ danꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll bibi rall akeꞌ zo yellrio ni, broeꞌn bzeraꞌll akeꞌ yellín akeꞌ ga yobre ganꞌ gak rall akeꞌ naꞌ. 9 Yeolol beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Diosenꞌ, bllin lla got akeꞌ. Naꞌ laꞌkze bi bxhiꞌi akeꞌ da kaꞌ goll Diosenꞌ leakeꞌ naꞌ, bi gokllejlaꞌll akeꞌ, naꞌ bllaꞌa akeꞌ nbaraz byejleꞌ akeꞌ wllin lla gon Diosenꞌ kanꞌ bneꞌe naꞌ. Naꞌ kaꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll nak akeꞌ beꞌnn ziꞌte rao beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrionꞌ, naꞌ bibi rall akeꞌ bzo yellrio ni. oW Kaꞌn gok bzo xhiꞌnn da Abraham naꞌ, laꞌkze ba nakeꞌ beꞌnn gor kwis. Naꞌllenꞌ gok xhiꞌnn dialla keꞌen beꞌnn zan kanꞌ nak berj kaꞌ, naꞌ kanꞌ nak yoxh da lliꞌ lloaꞌ nisdaꞌo da nono llak wrab len. { Naꞌ Sara noꞌrenꞌ nak noꞌr ke Abraham naꞌ, laꞌkze nakeꞌ beꞌnn will, naꞌ ba nakeꞌ beꞌnn gore nench so xhiꞌnneꞌ, Dios naꞌ beneꞌ to yel wak nench bzo xhiꞌnneꞌ, le byejleꞌ gonkze Diosenꞌ kanꞌ bneꞌe naꞌ. #? Abraham naꞌ bzoeꞌ brezeꞌ rao yellrionꞌ, le bnnezreꞌ wllin lla yellineꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ ganꞌ nak to yell wen da ben Dios da bi te ke. ]3 Naꞌ Abraham naꞌ danꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios naꞌ, jasoeꞌ rall beꞌnn ziꞌte ga bne Diosenꞌ gak keꞌe. Naꞌ bzoeꞌ to lo yoꞌ da lladobte, naꞌ lekze lo yoꞌ danꞌ lladob naꞌ, bzoreneꞌ xhiꞌnneꞌ Isaakenꞌ, naꞌ xhiꞌnn xhosoeꞌ Jacobenꞌ, beꞌnn ki leskaꞌ goll Diosenꞌ leakeꞌ gak yellrionꞌ ke akeꞌ. pY Da Abraham naꞌ leskaꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios. Naꞌllenꞌ bzenayeꞌ kanꞌ balwill Diosenꞌ leꞌe, naꞌ golleꞌ leꞌe chejeꞌ ga de to yellrio ziꞌte da gak keꞌe. Naꞌ byejleꞌ laꞌkze bi nombieꞌ latjenꞌ. C Leskaꞌ da Noénꞌ, bxenraꞌlleꞌ Dios, naꞌ ka bdixjweꞌ Diosenꞌ leꞌe ka da kaꞌ za gak naꞌ, byejleꞌ Noénꞌ kanꞌ goll Diosenꞌ leꞌe naꞌ, naꞌ bzenayeꞌ beneꞌ to barco ganꞌ byoeꞌ ren beꞌnn kaꞌ llaꞌa ren leꞌe lo yoꞌ keꞌen, nench bi got akeꞌ kanꞌ babia nisenꞌ. Naꞌ danꞌ byejleꞌ Noénꞌ kanꞌ bne Dios naꞌ, broeꞌreꞌ yezikre beꞌnn llaꞌa naꞌ, nap akeꞌ doꞌle danꞌ bi bzenay akeꞌ ke Dios. Naꞌ lekze danꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios naꞌ, bne Diosenꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn wen raweꞌ naꞌ. kO Diosenꞌ bi llawereꞌ beꞌnn bi nxenraꞌll Leꞌe. Le noteze beꞌnn yelwill Diosenꞌ llayaꞌl chejleꞌ zokzeꞌ, naꞌ chejleꞌ Dios naꞌn, weꞌe yel nban zejlikane ke noteze beꞌnn nnabenꞌ do yich do raꞌlle. -S Naꞌ lekze da xozxtaꞌollo Enoc bzoeꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios, naꞌ ke len naꞌ baziꞌi Diosenꞌ leꞌe ka nna nbaneꞌ. Naꞌ bi breꞌreꞌ yel got, naꞌ nollno breꞌe leꞌe. Naꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen, Diosenꞌ bawereꞌ kanꞌ ben Enokenꞌ chak bzoeꞌ yellrio ni. U# Kanaꞌ da xozxtaꞌollo Abel benliraꞌlleꞌ Diosenꞌ, ke len naꞌ Abelenꞌ beꞌe Diosenꞌ to da nakll da wen, kerke danꞌ beꞌe beꞌnn biꞌcheꞌ Caín naꞌ. Naꞌ danꞌ bawé Diosenꞌ danꞌ beꞌe Abelenꞌ Leꞌe naꞌ, naꞌllenꞌ bnneze Abelenꞌ nakeꞌ beꞌnn wen rao Diosenꞌ. Naꞌ laꞌkze ba got Abelenꞌ, danꞌ bzoeꞌ benliraꞌlleꞌ Dios naꞌ, nakeꞌ ka to beꞌnn nna zo llnneyoe lliꞌo sollo wxenraꞌll-llo Dios. Y+ Danꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ naꞌn, llejleꞌllo kanꞌ bnne Diosenꞌ, naꞌ gok yebánꞌ ren yellrio naꞌ. Naꞌ bi benreneꞌ llin danꞌ llreꞌllo kanꞌ beneꞌ yeolol da kaꞌ llreꞌllo naꞌ. q~[ Bal beꞌnn xozxtaꞌollo kaꞌ ba bde, bayazraꞌll Diosenꞌ leakeꞌ, le bxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. 3} a Chaꞌ nxenraꞌll-llo Diosenꞌ, nnézello wak da wen danꞌ bexhllo gak naꞌ, naꞌ nnézello gon Diosenꞌ gak kanꞌ neꞌe naꞌ, laꞌkze chaꞌ bi nna reꞌllon. J|  'Naꞌ lliꞌo bi nakllo ka beꞌnn kaꞌ bill nxenraꞌll Leꞌe, beꞌnn kaꞌ ba naken kweyiꞌ. Zan lliꞌo zokzllo nxenraꞌll-lloeꞌ, naꞌ yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ ke chnare.N{ &Naꞌ beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn wen, gaꞌt yel nban keꞌe ke chnare, le nxenraꞌll akeꞌ nadaꞌn.Naꞌ chaꞌ bill wxenraꞌll akeꞌ nadaꞌ, bill wayazraꞌllaꞌ kanꞌ llon akeꞌn. z %Kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen:Le llinte lla yed beꞌnnenꞌ seꞌlaꞌ ganꞌ zore naꞌ, bill llereꞌ. 0yY $Llayaꞌl gaoraꞌllre kat llzaꞌkziꞌre nench yeyoll gonre yeolol danꞌ zeraꞌll Diosenꞌ, naꞌ te naꞌ wazoeꞌ reꞌ nbaraz ke chnare kanꞌ bneꞌe naꞌ. ixK #Ke len naꞌ bi kwej yichjre wxenraꞌllre Diosenꞌ, bi llebre, le wllin lla kat sore nbaraz. wy "Bayaꞌchraꞌllre beꞌnn lwelljre kaꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa rill ya, naꞌ gokrén akreꞌ, naꞌ bzore nbaraz laꞌkze bwie beꞌnne reꞌ, naꞌ bkaꞌa akeꞌ bi da goꞌt keré, le ba nnézere de da zaꞌklle keré yebánꞌ da bi te ke. Vv% !Tweje bziꞌchiꞌll akeꞌ reꞌ rao yeolol beꞌnn yell, naꞌ tweje ka bchachrén akeꞌ reꞌ, naꞌ billre da bsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ, naꞌ gókere kwis kanꞌ ben akreꞌ beꞌnn lwelljre kaꞌ. u Lelljasaꞌraꞌll kanꞌ bdaoraꞌllre biteze da bxhaꞌkziꞌre kanꞌ bayoll byoꞌ beniꞌ ke Cristonꞌ lo raꞌlldaꞌore. tta Naksen da llebllo chaꞌ lliꞌo nna llonllo da bill llayaꞌl gonllo rao Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare. zsm Nnézkzello kanꞌ bne Diosenꞌ: “Nadaꞌ yelliaꞌ da xhinnj danꞌ llon akeꞌn, naꞌ nadaꞌ gonaꞌ da saꞌkziꞌ akeꞌ.” Naꞌ leskaꞌ nyojen nen: “Xanllo Diosenꞌ wchoybieꞌ akre gak ke beꞌnn kaꞌ nak yell keꞌen.” _r7 Nyaꞌchraz kwis gak kello chaꞌ wiello Xhiꞌnn Diosenꞌ, naꞌ gákello bibi zaꞌk xcheneꞌn danꞌ brarjeꞌ bakeꞌe da xhinnj kellonꞌ, naꞌ chaꞌ nnello ke Spíritu ke Dios beꞌnnenꞌ nllieꞌ lliꞌo. Le kanꞌ brarj xchen Cristo naꞌn, bzorao llak da kob danꞌ bne Diosenꞌ goneꞌ gakreneꞌ beꞌnn wxenraꞌll Leꞌe. pqY Kanaꞌ basoꞌt da xozxtaꞌollo kaꞌ noteze beꞌnne bi bzenay ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bi bayaꞌchraꞌll akeꞌ leakeꞌ, kon chaꞌ bniꞌt chop chonn beꞌnne, toz ka bne akeꞌ ke da xhinnjenꞌ noneꞌ naꞌ. Rp Naꞌ chaꞌ nna naollo llonllo da xhinnj, llayaꞌlkze llebllo Diosenꞌ, le Leꞌen goneꞌ da yellayraollo chaꞌ kaꞌ, yeyejllo lo yiꞌ gabil ga kweyiꞌllo ren yeolol beꞌnn llwie Dios naꞌ. 5oc Chaꞌ nna naotezllo llonllo da xhinnjenꞌ laꞌkze ba nnézello diꞌll li ke Cristonꞌ, billre bi de da gon llin nench yeziꞌxhen Diosenꞌ da xhinnj kellonꞌ. dnA Naꞌ bi kwej yichjllo danꞌ llayaꞌl lldop ll-llayllo lloeꞌxhenllo Dios kanꞌ llon bal beꞌnn llbej yichj akeꞌn. Llayaꞌl wasnise lwelljllo wxenraꞌll-llo Cristonꞌ, ke nake nnaꞌ ba rez te ke yellrio ni. pmY Naꞌ llayaꞌl yeyirjllo akre gonllo gakrén lwelljllo nench llieꞌ lwelljllo, naꞌ gonllo da wen. cl? Naꞌ kanꞌ bzoraollo beꞌllo diꞌll bnello yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, kaꞌkzenꞌ llayaꞌlkze gonllo batteze, naꞌ da likzenꞌ yellinllo ganꞌ llia Dios naꞌ, le zokzeꞌ lloneꞌ kanꞌ bneꞌe naꞌ. nkU Naꞌ llayaꞌl sollo wxenraꞌll-llo Diosenꞌ do yichj do raꞌll-llo bi llebllo, naꞌ llayaꞌl chejleꞌllo, xchen Jesucristo naꞌn bakaꞌa da xhinnj kellonꞌ, le nnézello ba blloallo nis danꞌ llonliraꞌll-lloeꞌn. ~ju Naꞌ zo bxoz brao kellonꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌke, naꞌ nakeꞌ Xan lliꞌo brej Diosenꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ. uic Naꞌ wak nnello bsarjeꞌ to nez kobe, to da llonn lliꞌo yel nban zejlikane, le danꞌ goteꞌ ni ke lliꞌo, wak choꞌllo ganꞌ zo Diosenꞌ, naꞌ bill naken ka ke yodaꞌo da ngaꞌch kone raꞌll da ze ganꞌ nono gak choꞌ. h5 Beꞌnn biꞌche, nnaꞌ wak choꞌllo ganꞌ zo Diosenꞌ bi llebllo, le Jesucristonꞌ brarj xcheneꞌn, naꞌ bakeꞌe da xhinnj kellonꞌ. g' Naꞌ kat ba bnitrao doꞌl kellonꞌ, bill yalljen gotllo no bayiꞌx, ni ke da xhinnj kellonꞌ. Llayaꞌl wxenraꞌll-llo Dios bi llebllo ]f3 Leskaꞌ neꞌe:Nnaꞌ bill lljadinraꞌllaꞌ da xhinnjenꞌ ba ben akeꞌn. keO Kinꞌ gonaꞌ gakrén akeꞌ kat llin lla naꞌ.Nadaꞌ Xanre Dios gonaꞌ nench choꞌ raꞌlldaꞌo akeꞌ danꞌ nlliaꞌ biaꞌa gon akeꞌ naꞌ.Naꞌ gonaꞌ gaken ka to da nyoj lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. kdO Naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, lekze benen nench nnézello kanꞌ naken naꞌ, le nyojen nen: c Naꞌ danꞌ bsanraꞌll kwineꞌ bet akeꞌ Leꞌe toze kanaꞌ, beneꞌn ni ke lliꞌo gakllo rallnaꞌa Dios bayall-llo rao Leꞌe. xbi Naꞌn llieꞌ bexheꞌ llin lla, wxhexj yichj yeolol beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌe, naꞌ wzenay akeꞌ keꞌe. >au Zan Jesucristonꞌ tozeꞌn bzaneꞌ yel nban keꞌen, naꞌ zaꞌken yesrán beꞌnnach ke chnare. Bayoll naꞌ jallieꞌ kwit Diosenꞌ chaꞌwe ganꞌ llnebiaꞌreneꞌ Leꞌe. l`Q Naꞌ twej twej bxoz kaꞌ, nao akseꞌ llot akeꞌ bayiꞌxenꞌ yeo lla, naꞌ llrarj akeꞌ xchenbaꞌn kanꞌ ne leyenꞌ llayaꞌl gon akeꞌ naꞌ, laꞌkze chaꞌ len bi llak yekaꞌn da xhinnj ke beꞌnnachenꞌ. U_# Naꞌ danꞌ ben Jesucristonꞌ kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ, kanꞌ bzane kwineꞌ bet akeꞌ Leꞌe toze kanaꞌ, ke len naꞌ ba bayak yichjraꞌlldaꞌollo yall rao Dios, lliꞌo llonliraꞌll Leꞌe. &^E Naꞌll golleꞌ Diosenꞌ da yobre: “Ganni zaꞌa zadyenaꞌ kanꞌ llazraꞌlloꞌ naꞌ”. Ke len naꞌ ba nnézello ba bkwaseꞌ danꞌ kaꞌle danꞌ gotllo bayiꞌxenꞌ, nench naꞌ yeziꞌxheneꞌ kello; roraz len naꞌ brarj xcheneꞌn nench bakeꞌe da xhinnj kellonꞌ. []/ Zgaꞌtek goll Cristonꞌ Diosenꞌ: “Danꞌ llot akeꞌ bayiꞌx kaꞌ, naꞌ danꞌ lladwaꞌa akeꞌ bi da lladwaꞌa akeꞌ raoꞌ naꞌ, naꞌ danꞌ llzey akeꞌ bayiꞌx kaꞌ nench yeziꞌxhenoꞌ ke akeꞌ, kere da kaꞌn zeraꞌlloꞌ, naꞌ kere da kaꞌn llaweroꞌ”, laꞌkze ne leyenꞌ da kaꞌn llayaꞌl gon akeꞌ. \ Ke len naꞌ bniaꞌ kanꞌ nyojen ganꞌ nen:“Dios kiaꞌ ba zaꞌa ganni, zadyenaꞌ kanꞌ lleꞌnroꞌ naꞌ.” ([I Danꞌ llot akeꞌ bayiꞌx kaꞌ llzey akebaꞌ raoꞌ, naꞌ yeolol da kaꞌ llon akeꞌ nench yeziꞌxhenoꞌ ke akeꞌ, kere da naꞌn lleꞌnroꞌ. zZm Kanꞌ bed Cristonꞌ yellrio ni, golleꞌ Diosenꞌ:Danꞌ llot akeꞌ bayiꞌx, naꞌ danꞌ lladwaꞌa akeꞌ bi da lladwaꞌa akeꞌ raoꞌ naꞌ, kere da naꞌn lleꞌnroꞌ.Zan benoꞌ gorjaꞌ nakaꞌ beꞌnnach. eYC Le xchen no bell daꞌo, naꞌ chiv daꞌo kaꞌ, bi gak yekaꞌn da xhinnj ke beꞌnnach. 2X] Naꞌ danꞌ llot akeꞌ bayiꞌx kaꞌ, naꞌ billre da llon akeꞌ, ni ke da xhinnj ke akeꞌ kaꞌ, naꞌ llasaꞌraꞌll akeꞌ doꞌlenꞌ nap akeꞌ to iz to iz. mWS Chenak bayak yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn wen, kanꞌ bet akeꞌ bayiꞌx kaꞌ, naꞌ kanꞌ blliꞌ bxozenꞌ leakeꞌ xchenbaꞌ ni ke da xhinnj ke akeꞌ kaꞌ, ba bnitrao xtoꞌl akeꞌn to chiꞌze chenake, naꞌ bill gake lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn chaꞌ da xhinnjenꞌ ben akeꞌ, naꞌ bill benen bien got akeꞌ bayiꞌx kaꞌ yeo iz chenake. V } Ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, kon bzejnieꞌn lliꞌo raꞌt daꞌo ke da wen naꞌ ba llak kello nnaꞌ ba bed Cristonꞌ. Bi gok yechaꞌn yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ bxenraꞌll Diosenꞌ, laꞌkze brarj akeꞌ xchen bayiꞌx yoꞌy iz. ^U5 Kaꞌn gok ke Cristonꞌ beꞌe latj goteꞌ nench llakeꞌe doꞌl ke beꞌnnach. Naꞌll llin lla yedeꞌ da yobre, kere nench yekeꞌe doꞌl ke beꞌnnach, zan nench yesreꞌe beꞌnn kaꞌ bexh Leꞌen.&TE Kanꞌ ba bdixj Diosenꞌ len ke beꞌnnachenꞌ, tozenꞌ gateꞌ, naꞌll te naꞌ nne Diosenꞌ ke totoeꞌ chaꞌ saꞌkziꞌe o chaꞌ yezieꞌ banez. WS' Chenak byalljen brarj xcheneꞌn zan ras, ba goteꞌ zan ras kanꞌ bxhe yellriote chenake. Tozenꞌ badrarj xcheneꞌn kanꞌ bne Diosenꞌ ba bllin lla keꞌe, nench llak llakeꞌe doꞌl ke beꞌnnach. R} Bxoz brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, lloꞌ akeꞌ yodaꞌon twej rao to iz ganꞌ nziꞌi Latj ganꞌ Llroeꞌrao Dios, naꞌ ll-lliꞌ akeꞌn xchen bayiꞌxe, zan Cristonꞌ tozenꞌ beꞌe latj bet akeꞌ Leꞌe brarj xcheneꞌn kere da zan ras. ]Q3 Ganꞌ byoꞌ Cristonꞌ kere naken to yodaꞌo da ben beꞌnnach, danꞌ llroeꞌ kanꞌ nak yebánꞌ. Leꞌen bayepeꞌ yebánꞌ, naꞌ bayoeꞌ ganꞌ llia Dios naꞌ, nench nneꞌe rorazllo raweꞌ naꞌ. 6Pe Kaꞌn gok byalljen wlliꞌ akeꞌ xchen bayiꞌx lo yodaꞌon, naꞌ bayonen yall bi da kaꞌ llonrén akeꞌ llin lo yodaꞌon, nench ben akeꞌ llin rao Dios naꞌ, naꞌ yodaꞌon naken ka to da llzejnieꞌn kanꞌ nak yebá naꞌ. Naꞌ danꞌ de yebá naꞌ, byalljen to llen da zaꞌkll. Cristonꞌ badrarj xcheneꞌn nench bzorao llak da kobenꞌ, danꞌ bne Diosenꞌ goneꞌ nench sollo nbaraz raweꞌ naꞌ. Naꞌ ba bxieꞌ da kobenꞌ nench balteze beꞌnnenꞌ ba brejeꞌ, yellín akeꞌ ganꞌ llieꞌ naꞌ ke chnare. Naꞌ danꞌ got Cristonꞌ badrarj xcheneꞌ naꞌ, naꞌllenꞌ wnitraweꞌ doꞌl xhia ke danꞌ ben beꞌnn kaꞌ, chak nna llon llin danꞌ bdixjweꞌreꞌ da nell, danꞌ bneꞌe goneꞌ naꞌ. ,GQ Zan xchen Cristonꞌ danꞌ badrarjeꞌ ni ke lliꞌo, zaꞌkllen ka xchen bayiꞌxe, le len naꞌ llayonen yichjraꞌlldaꞌollonꞌ yall ke da xhinnj ba benllo. Ke len naꞌ bill nlloy kellonꞌ gatllo ni ke da xhinnj kello, naꞌ sokzllo weꞌraollo Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare. Spíritu keꞌe naꞌ gokrenen Cristonꞌ bzaneꞌ kwineꞌ, naꞌ bakeꞌe da xhinnj kellonꞌ, naꞌ bibi doꞌl ke Cristonꞌ de. tFa Ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ nyojen, nen lleꞌnen wlliꞌ bxozenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ no xchen chib, naꞌ no xchen bell, naꞌ llchix akeꞌn de, da llagaꞌnn kat llzey akeꞌ to vak daꞌo. Len llayiben leakeꞌ chdeꞌjze. FE Naꞌ bi beꞌxeꞌ llen ke no chib no bell daꞌo, kanꞌ byoeꞌ bnnabeꞌ nench baziꞌxhen Diosenꞌ doꞌl kello kaꞌ, kwinkzeꞌ beꞌe latj bet akeꞌ Leꞌe, brarj xcheneꞌn ni ke lliꞌo to chiꞌze leꞌ yay cruzenꞌ, kaꞌn gok byoeꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ, naꞌ bakeꞌe doꞌl kellonꞌ ke chnare. bD= Naꞌ nnaꞌ ba ben Cristonꞌ to da wen kello, ka naken ba nakeꞌ bxoz brao kello. Naꞌ zoeꞌ yebánꞌ nakeꞌ bxoz kello rao Dios, naꞌ ganꞌ zoeꞌn zaꞌkllen ka yodaꞌo da ben beꞌnnach yellrio ni. C Naꞌ ka nak danꞌ llon beꞌnn Israel kaꞌ lo yodaꞌon, naken ke no yel wao, no nis, naꞌ llayib kwin akeꞌ, naꞌ billre da zaꞌk ke kwerp ke akeꞌ naꞌze. Naꞌ ba benen llin chak bi nna yechaꞌa Diosenꞌ danꞌ bnao akeꞌ, naꞌ koeꞌ da kob naꞌ. BB} Naꞌ yeolol danꞌ llon bxoz kaꞌ lo yodaꞌo naꞌ, llroeꞌn lliꞌo zollo nnaꞌ kanꞌ llak yebá ganꞌ zo Diosenꞌ. Laꞌkze da zan da lloeꞌ beꞌnne Diosenꞌ, naꞌ bayiꞌx zan llot akeꞌ lloeꞌxhen akeꞌ Leꞌe, bibi yel wak nsaꞌa da kaꞌ nench nnez akreꞌ bibi doꞌl nap akeꞌ rao Dios. yAk Naꞌ danꞌ bi de latj choꞌ noteze beꞌnne lo da wllope naꞌ, Spíritu ke Diosenꞌ llzejnieꞌn lliꞌo, bi nna gak choꞌ beꞌnnach ganꞌ nak Latj ganꞌ Llroeꞌrao Diosenꞌ, chaꞌ nna llon yodaꞌo nell naꞌ llin yellrio ni. s@_ Naꞌ loe da wllope naꞌ, toze bxoz brao naꞌ gok byoeꞌ loenꞌ tweje rao twiz. Naꞌ ka byoeꞌ loe naꞌ, benen bien beꞌxeꞌ llen ke bayiꞌx kaꞌ, bllieꞌn rao kajenꞌ nench baziꞌxhen Diosenꞌ ke doꞌl keꞌe, naꞌ baziꞌxhenteꞌ ke beꞌnn yobre beꞌnn Israel kaꞌ, ni ke da xhinnj ke akeꞌ danꞌ ben akeꞌ bi gokbeꞌe akreꞌ naꞌ. +?O Bayoll ben akeꞌ yodaꞌo naꞌ, bniꞌt akeꞌ da kaꞌ loe naꞌ, naꞌll byoꞌ bxoz kaꞌ yeo lla lo latj laꞌy nell naꞌ, danꞌ le zote kate lloꞌllo, le chop kwenrenꞌ brej akeꞌ yoꞌn, naꞌ ben akeꞌ kanꞌ goll Diosenꞌ leakeꞌ gon akeꞌ weꞌxhen akeꞌ Leꞌe. X>) Naꞌ koꞌll kaj naꞌ, bzoa akeꞌ chop angl beꞌnn llroeꞌrao da nak ke Dios, nench nroeꞌn zokze Diosenꞌ ganꞌ xhoa kajenꞌ. Naꞌ nnaꞌ bi llonen bien weꞌllo doxhen diꞌll kanꞌ nak da ki. v=e Naꞌ lo da wllope naꞌ, bze akeꞌ ye to mes de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, ga bzey akeꞌ yare, naꞌ ye to kaj da bwazj akeꞌ ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro doxhente. Naꞌ lo kaj naꞌ broꞌ akeꞌ to yeꞌs de ya chaꞌo nziꞌi oro, ga broꞌ akeꞌ raꞌt yet xtir danꞌ nziꞌi maná, naꞌ broꞌ akeꞌ xhis ke da Aarón naꞌ, danꞌ bagaꞌa. Naꞌ leskaꞌ broꞌ akeꞌ yej raꞌy kaꞌ, danꞌ byoj yeolol diꞌllenꞌ bne Diosenꞌ gon akeꞌ nench gakreneꞌ leakeꞌ. ~}q|{`{zyxwwvjuu2surZq+pjoo>nmlkjihgsfege dcbb$a0`C__$^]\[ZZ%YHYWVVVUTSS3RQPOOMLLJJI}HH+G}F:ECD8CiBAAI@+?>=<;;S99 8 7N654332A100]/M.T-,,.**)^($'U%%:$D#"Q!!57lds-~8= A J!a?S   Naꞌ kere nnello nak akeꞌ xhiꞌnn Dios danꞌ gorj akeꞌ niꞌt xaxhnaꞌ akeꞌ naꞌzenꞌ. Naꞌ lekze kere nak akeꞌ xhiꞌnn Dios, danꞌ bzorén to beꞌnn byio to noꞌre naꞌ bzo xhiꞌnn akeꞌn, naꞌ leskaꞌ kere danꞌ goꞌne beꞌnn byio so xhiꞌnneꞌ naꞌn; zan danꞌ benliraꞌll akeꞌ Leꞌe naꞌ, naꞌllenꞌ non Diosenꞌ leakeꞌ ka xhiꞌnneꞌ. R } Bal akzeꞌ byejleꞌ akeꞌ keꞌe, naꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Leꞌen, beneꞌ nench nak akeꞌ xhiꞌnn Dios. uQ e Gorjeꞌ radj beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ, naꞌ zan beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ, bi byejleꞌ akeꞌ keꞌe. 3P a Beꞌnnenꞌ nziꞌi Diꞌll ba zokzeꞌ yellrio ni. Laꞌkze Leꞌen beneꞌ yellrionꞌ, beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrio ni, bi gokbeꞌe akreꞌ noxhanꞌ nakeꞌ. O  Ba bllin lla braꞌ beniꞌ danꞌ nak dogarje, ba braꞌn yellrio ni, nench wseniꞌn yichjraꞌlldaꞌo noteze beꞌnne. N 'Kere Juan naꞌn nak beꞌnnenꞌ nsaꞌa beniꞌn, badezeꞌ diꞌll ke beꞌnnenꞌ nsaꞌa beniꞌ ke yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnachenꞌ. tM cJuan naꞌ beꞌe diꞌll ke beꞌnnenꞌ nsaꞌa beniꞌ naꞌ, nench byejleꞌ yeolol beꞌnnach keꞌe. FL Bzo to beꞌnn re Juan, naꞌ bseꞌl Diosenꞌ leꞌe. hK KBeniꞌn nseniꞌn ganꞌ nak xchole, naꞌ da xcholenꞌ bi bzoen wkweꞌjen beniꞌ keꞌen. J Leꞌen nseꞌe yel nban, naꞌ yel nban keꞌe naꞌ, naken ka to beniꞌ danꞌ nseniꞌ yichjraꞌlldaꞌo yeolol beꞌnnach. jI OLeꞌen beneꞌ yeolol da de. Bibi de, da bxhe to wrazze da bi ben beꞌnnenꞌ nziꞌi Diꞌll. 8H mBa zorenkzeꞌ Diosenꞌ kanꞌ bxhe yellriote. G Kanꞌ bxhete yellrionꞌ, ba zokze beꞌnnenꞌ nziꞌi Diꞌlle, naꞌ zorenkzeꞌ Dios naꞌ, naꞌ Lekzeꞌn Diosenꞌ. sF_Lleꞌnraꞌ nnézere, kat llonllo nench noteze beꞌnne yeyatreꞌ doꞌl keꞌen, llakrenlloeꞌ nench yesrá Diosenꞌ leꞌe rao yel got ke chnarenꞌ. Naꞌ waziꞌxheneꞌ xtoꞌleꞌn laꞌkze chaꞌ da zan da ba beneꞌ.GEBeꞌnn biꞌche, kat to beꞌnn lwelljllo ba brej yichjeꞌ danꞌ nak da li danꞌ bzejnieꞌ Diosenꞌ lliꞌo, llayaꞌl gakrenlloeꞌ nench yeyatreꞌ da xhinnj keꞌen beneꞌn. +DONaꞌll da yobre balwilleꞌ Diosenꞌ, bannabeꞌ yeseꞌleꞌ yejenꞌ da yobre, naꞌll baseꞌl Diosenꞌ len, naꞌ bayak bi da goz beꞌnn kaꞌ da yobre. }CsLewiá ke Elías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ. Gokeꞌ ka lliꞌo beꞌnnach. Naꞌ balwilleꞌ Diosenꞌ do yichj do raꞌlleꞌ, naꞌ bnnabeꞌ bi gak yejw, naꞌ bzoa Diosenꞌ xtiꞌlleꞌ, bi gok yejenꞌ chonn iz ye achje. %BCKe len naꞌ llayaꞌl wxoarapllo rao beꞌnn lwelljllo, naꞌ yelwill-llo Dios wnnab ke lwelljllo nench yezollo wen chaꞌ bi danꞌ llak kellonꞌ. Le chaꞌ nakllo beꞌnn wen rao Dios, Diosenꞌ lléntereꞌ kate yelwill-lloeꞌ, naꞌ lloneꞌ da zan da wen da llnnábelloeꞌ. 3A_Naꞌ kat yelwillre Xanllo Diosenꞌ, llayaꞌl chejleꞌre keꞌe, naꞌ Xanllo naꞌ waliseꞌ leꞌe; naꞌ chaꞌ bi da xhinnj ba beneꞌ, waziꞌxhenkzeꞌ keꞌe. @Chaꞌ no llak no yillweꞌ, llayaꞌl gaxheꞌ beꞌnn kaꞌ llap llwia beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ. Naꞌ wtop akeꞌ raꞌt ceit yichj beꞌnnenꞌ llak yillweꞌn, yelwill akeꞌ Dios nnab akeꞌ yeyakeꞌ kone yel wak ke Xanllo Jesucristonꞌ. ? Notezre kat bi da llak keré, llayaꞌl yelwillre Dios. Naꞌ notezre kat zore nbaraz, llayaꞌl golre gonre xhen Dios. w>g Naꞌ ke nake da ki beꞌnn biꞌche, kbat wzoazre yebánꞌ, ni yellrio ni, naꞌ billre da yobre diꞌll linꞌ lloeꞌre. Chaꞌ nnere waken, waksen; chaꞌ nere bi gak, bi gaksen naꞌ, nench ke wxoa Diosenꞌ doꞌl koꞌllre. \=1 Naꞌ netoꞌ lláketoꞌ nbaraz ke beꞌnn kaꞌ bzo akteze benchochraꞌll akeꞌ, bxenraꞌll akeꞌ Dios laꞌkze bllayrao akeꞌ. Naꞌ ba bénere xtiꞌll beꞌnnenꞌ golle Job kanꞌ bdaoraꞌlleꞌ benliraꞌlleꞌ Diosenꞌ, laꞌkze da zan da bxhaꞌkzieꞌ. Naꞌ ka bde danꞌ bxhaꞌkzieꞌ naꞌ, bzoall Diosenꞌ leꞌe nbarazlle kerke kanꞌ bzoeꞌ da nellte. Kaꞌn nak Diosenꞌ naꞌ llakreneꞌ lliꞌo, leskaꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ lliꞌo. <- Lewayón xhbab ke beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Xanllo Diosenꞌ kanaꞌ. Bitez bi da bsaꞌkziꞌ beꞌnne leakeꞌ, naꞌ bdaoraꞌll akeꞌ. D; Beꞌnn biꞌche, bi gao xhia ke lwelljre chaꞌ bi danꞌ llak keré, nench ke wzanll Diosenꞌ doꞌl keré, le Leꞌen nakeꞌ beꞌnn gon yel koxchis, naꞌ ba rez yedeꞌ da yobre. +:OKe len naꞌn bitez da llak keré, llayaꞌl gapre yel llxhenraꞌlle, naꞌ gondipraꞌllre wxenraꞌllre Xanllo Jesucristonꞌ, le ba zo rez yedeꞌ da yobre. 9 Ka nak reꞌ beꞌnn biꞌche, legap yel llxhenraꞌll bi da llak keré, le ba rez yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre. Beꞌnn kaꞌ llaz llaꞌnne, llzo akeꞌ bexh akeꞌ gak danꞌ naz akeꞌn, le danꞌ naz akenꞌ naken da zaꞌke. Naꞌ llap akeꞌ yel llxhenraꞌll bexh akeꞌ llde rinnenꞌ, le kate ba brexh yej naꞌ, naꞌtellenꞌ yetop akeꞌ danꞌ goz akeꞌn. _87Naꞌ danꞌ ga lliꞌre llonre yel koxchis, ba bseꞌlre beꞌnn bet akeꞌ beꞌnn ben da wen, naꞌ bi bdaꞌbaꞌy akeꞌ reꞌ. Kwezllo batenꞌ yed Xanllo Jesucristonꞌ da yobre naꞌ yelwill-llo Diosenꞌ S7Naꞌ zotez zore lleꞌj llaore kwasro, naꞌ llonditjere da de keré llonre kon ka nen keré. Naꞌ danꞌ llonre kaꞌn, nakre ka to bayiꞌx ba llonchieꞌ yeyakbaꞌ ba za, kat llin lla gotebaꞌ. H6 Llayaꞌl wayonre xhbab ka bénere no beꞌnn wen llin keré, beꞌnn yaꞌch ben wrap keré. Ka nak da bi bdixhj akreꞌ ka llayaꞌle. Ke len naꞌ nonen reꞌ beꞌnn wen da xhinnj. Len naꞌ llakllaꞌa Diosenꞌ, llzenayeꞌ kanꞌ llosiaꞌ beꞌnn wen llin kaꞌ, Dios beꞌnnenꞌ nape le zerawe yel wak xhen. 5#Naꞌ xhmellre naꞌ danꞌ nak de ya chaꞌo nziꞌi oro ren danꞌ nziꞌi plat, ba naken ka da ba llbia re. Len naꞌ kat llin lla yellayraore kwis lo yiꞌ gabil. Ba blleꞌ yichjre toze da wpaꞌre mell xhen, kaꞌkze ba zo da gon Diosenꞌ keré saꞌkziꞌre. 4 Ka nak rao Diosenꞌ danꞌ de kerénꞌ naken ka to da ba llbeyiꞌ, naꞌ raꞌll chaꞌo kerénꞌ naken ka to da ba llde. 3 Ka nak reꞌ beꞌnn wniaꞌ, reꞌ bi lljadinraꞌllre Diosenꞌ legosiaꞌ lekwell, ke da ba zaꞌa wsaꞌkziꞌ reꞌ. ~2uNaꞌ beꞌnnenꞌ nnezreꞌ akrenꞌ llayaꞌl goneꞌ da wen, naꞌ bi lloneꞌn, naken xhia keꞌe rao Dios.P1Zan da xhinnjenꞌ llonre llayoeꞌrao kwinre, ba llwiare akre gonre. u0cLlayaꞌl nnere: “Chaꞌ Xanllo Diosenꞌ gonneꞌ yel nban, naꞌll gonaꞌ da lleꞌnraꞌ gonaꞌ.” /-Naꞌ ni ke nnézzere binꞌ gak keré wxe. Le ¿akre nak yel nban kellonꞌ? Da li naken ka to bej da llroeꞌrao chollze, naꞌ le llaranten. +.O Naꞌ nnaꞌ lewiá ke, reꞌ nere: “Nnaꞌ ren wxe, chejllo yell ziꞌte, naꞌ lljasollo to iz, naꞌ gaꞌollo bi da wayoꞌtllo, naꞌ gonllo gan.” c-? Toze Dios naꞌn bdixjeꞌ leyenꞌ, naꞌ toze Leꞌen zaꞌke wchoyraweꞌ ke totollo chaꞌ de doꞌl kello. Naꞌ toz Leꞌe zaꞌk yesreꞌe beꞌnn lo yiꞌ gabil, naꞌ lekze Leꞌen zaꞌk nench yeseꞌleꞌ beꞌnn lo yiꞌ gabilenꞌ. Zan lliꞌo nono nakllo nnello ke beꞌnn lwelljllo napeꞌ doꞌle. Bi nnézello bi gak wxe willje F, Beꞌnn biꞌche, bi llayaꞌl nnechachllo ke lwelljllo. Beꞌnn nnechach ke lwelljeꞌ naꞌ, ll-lliayiꞌlle lwelljeꞌn, beꞌnn naꞌn nneꞌe ke ley ke Dios, llzoeꞌ leyenꞌ kaꞌle. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llon kaꞌ, bi llzoeꞌ diꞌll kanꞌ ne ley naꞌn. Lloneꞌ ley ke Diosenꞌ ka to da bi zaꞌke. +  Llayaꞌl wxhexj yichjre rao Xanllo Diosenꞌ, naꞌll Diosenꞌ goneꞌ nench gakre xhen. Bi llayaꞌl wlliayiꞌll lwelljllo * Legakzede, naꞌ legake, naꞌ lekwell. Yel llawé kerénꞌ lewachaꞌn yel bell, naꞌ yel zo nbaraz kerénꞌ leyezoyaꞌche. ^)5Lesó leyelwill Diosenꞌ, naꞌll soeꞌ gakreneꞌ reꞌ. Llayaꞌl kwej yichjre da xhinnj kaꞌ llonre. Naꞌ chaꞌ llákere wakse wxenraꞌll-llo Diosenꞌ, naꞌ gontezllo bi da zaꞌraꞌll lo raꞌlldaꞌollonꞌ, krerenꞌ llonre xhbabenꞌ chet kaꞌ, naꞌ llayaꞌl weꞌre latj yeyón Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ yalle. (Ke len naꞌ llayaꞌl serenllo Dios, naꞌ gonllo war bi wzenayllo ke daxiꞌon. Chaꞌ kaꞌ gonllo, wkwaskze daxiꞌon kaꞌle. r']Diosenꞌ llakreneꞌ lliꞌo kwis, nench naꞌ llzenayllo ke toze Leꞌe. Naꞌllenꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Diosenꞌ llwiereꞌ beꞌnn kaꞌ llayoeꞌrao kwin, naꞌ llakrenkzeꞌ beꞌnn kaꞌ nak nexjraꞌlleꞌ.” :&mLlonjere xhbab bibi zaꞌk xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ nen: “Spíritu ke Diosenꞌ danꞌ zo lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, zeraꞌllen kwis wzoallo xtiꞌll toze Diosenꞌ.” Y%+Ba llonre ka to noꞌr zo xto, noꞌr bill llejleꞌ ke xhyiweꞌ. Danꞌ llzenayre ke danꞌ ne xhbab keré naꞌ, llonre txhen beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ Dios, naꞌ ll-lliayiꞌllre Diosenꞌ. Naꞌ chaꞌ lleꞌnello gonrenllo beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ txhen, ba ll-lliayiꞌll-llo Diosenꞌ, bill nllieꞌlloeꞌ ka llayaꞌle. K$Naꞌ kate llnnabre rao Diosenꞌ nench gonneꞌ bi danꞌ lleꞌnere gaꞌt keré, kere gonneꞌn, le to lo raꞌlldaꞌorenꞌ lleꞌnere gaꞌt danꞌ zeraꞌllre, nench gonre ka nen keré. 6#eZeraꞌllre kwis bi da gaꞌt keré, naꞌ dilre chachrén lwelljre, naꞌ lleꞌntere got lwelljre nench naꞌ gaꞌt danꞌ zeraꞌllre naꞌ. Naꞌ kere bi gaꞌt keré danꞌ lleꞌnerenꞌ, ka naken llonre da xhinnjenꞌ, naꞌ bi llnnabre rao Dios nench gonneꞌ gaꞌt danꞌ yálljere naꞌ. $" C¿Bixchen llakdilre llchachrén lwelljre? Llonre kaꞌ danꞌ yoꞌ nyaz da xhinnjenꞌ yichjraꞌlldaꞌore, llnebiaꞌn reꞌ nench llonre ka nen keré. *!MNaꞌ chaꞌ llawello so kwez beꞌnne nbaraz, naꞌ llakrenllo yezikre beꞌnne, nench so kwez akeꞌ nbaraz, naꞌ llakrenen nench gon beꞌnn ak da wen.v eKat llonn Diosenꞌ lliꞌo yel siꞌn keꞌen, lleꞌnello gonllo yeolol da wen. Lleꞌnello sorén lwelljllo nbaraz, naꞌ nakllo beꞌnn xhenraꞌlle, naꞌ wxhexj yichjllo nench wzenay ke lwelljllo. Naꞌ leskaꞌ yeyaꞌchraꞌll lwelljllo, naꞌ gonllo da wen ke akeꞌ, naꞌ toz ka gónello noteze beꞌnne. Naꞌ biteze da gonllo, gonllon do raꞌll-llo. )Le ganꞌ llwie lwelljllo, naꞌ llakyollrén lwelljllo, gannaꞌ llroeꞌn bi llejnieꞌllo kanꞌ llonllo, naꞌ llonllo biteze da xhinnje. FBi napre yel siꞌn da zaꞌa yebá, le xhbab keré naꞌ zaꞌn ke daxiꞌon, naꞌ nna llonre da xhinnj kon kanꞌ ne raꞌlldaꞌore naꞌ, kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ Dios. <qZan chaꞌ llwie lwellj beꞌnnachre, naꞌ lleꞌnere gakre beꞌnn braoll ka beꞌnn lwelljre kaꞌ, bi llayaꞌl nnere nakre beꞌnn siꞌn, le ziyeꞌzren chaꞌ kaꞌ nere. uc Chaꞌ nol reꞌ nnere nakre beꞌnn siꞌn llejnieꞌre xtiꞌll Diosenꞌ, llayaꞌl gonre yeolol kanꞌ llazraꞌll Dios naꞌ. Llayaꞌl gonre da wen, naꞌ bi yeyoeꞌraoze kwinre, naꞌllenꞌ nroeꞌn nakre beꞌnn siꞌn.  Beꞌnn biꞌche, leskaꞌ to yay higo bi llbian daxhix nziꞌi aceituna, naꞌ yay uvas ni ke kwiazen higo. Naꞌ leskaꞌ ganꞌ llar nisenꞌ, kere ware nis da nak sia ga llare nis zbapjenꞌ. Ka gonllo chaꞌ ba benn Diosenꞌ lliꞌo yel siꞌn keꞌen T! Nnézello ga llar nisenꞌ, bi gare nis da nak sia ganꞌ llar nis zbapj. J  Lloaꞌllo naꞌ ll-lloj diꞌll wen kat llalwill-llo Diosenꞌ, naꞌ lekze naꞌ ll-lloj diꞌll xhinnj kat nnechachllo ke lwellj beꞌnnachllo. Beꞌnn biꞌche, da ni bi llayaꞌl gonllo. ;o Ren roll-llo naꞌ llonllo xhen Dios beꞌnnenꞌ nak Xallo. Naꞌ lekze kone roll-llo naꞌ, nello yel yaꞌ ke lwelljllo, beꞌnn kaꞌ ben Diosenꞌ kanꞌ nak Leꞌe naꞌ. QZan ka nak roll-llonꞌ nono zo beꞌnn soe len, nench bi weꞌrenllo diꞌll xhinnj. Le zoteze zon lloeꞌn diꞌll xhinnj, naꞌ diꞌll xhinnj danꞌ lloeꞌn, naꞌ naken ka yerb ke to bel znia. 5Llak llnebiaꞌllo yeololte bayiꞌxe, ba zo tap niaꞌnaꞌa, ba zo xire, ba nxhob leꞌe, naꞌ ba llaꞌa lo nis. Ba bzo beꞌnn maxh leakbaꞌ. =sRoll-llonꞌ naken to da llonll da xhinnj xhen rao doxhen kwerp kellonꞌ. Roll-llonꞌ naken ka to bel yiꞌ da llraꞌ to ni naꞌze, llzeyen biteze da de, le chaꞌ lloeꞌllo diꞌll xhinnj, llonen gan nench sollo gonllo da xhinnj doxhente nbanllo. Naꞌ katenꞌ nnello, naken ka da zaꞌa gabilenꞌ. xiKaꞌkzenꞌ naken ke roll-llonꞌ. To da daꞌo rizzenꞌ naken, naꞌ llak nnerenllon diꞌll zaꞌke. Naꞌ ka nak to yiꞌ daꞌo riz, wak wzeyen to yaꞌdaꞌo xhen, kaꞌkzenꞌ naken ke roll-llonꞌ kate nnerenllon diꞌll xhinnj. H Leskaꞌ beꞌnn kaꞌ llsaꞌa barco xhen kaꞌ, llonrén akeꞌ llin to yay daꞌoze da llsaꞌa akeꞌn nench chejen gateze lleꞌn akreꞌ, laꞌkze chaꞌ ll-lliꞌy to beꞌ xhen len.  Kate llgoꞌllo to ya lloaꞌ kabay nench llonnbaꞌ latj lloꞌxllobaꞌ, naꞌ llejbaꞌ gateze lleꞌnello chejrenllobaꞌ. 8iYeololtello llonllo da xhinnj, zan chaꞌ to beꞌnne bi lloneꞌ da xhinnj rao xtiꞌlleꞌ naꞌ, nakseꞌ beꞌnn wen, naꞌ wzoekzereꞌ nnebiaꞌ kwineꞌ chaꞌ kaꞌ. | sBeꞌnn biꞌche, netoꞌ llroeꞌ llsédetoꞌ xtiꞌll Diosenꞌ beꞌnn yobre, wzaꞌkziꞌlltoꞌ chaꞌ bi gontoꞌ kanꞌ nen naꞌ. Naꞌllenꞌ niaꞌ reꞌ, kere le gakte rao naꞌre wroeꞌ wsédere beꞌnn yobre xtiꞌll Diosenꞌ. A{Le kinꞌ naken: Chaꞌ to beꞌnne billbi bich yoeꞌ, ba nakseꞌ beꞌnn wat. Kaꞌkzenꞌ naken ke lliꞌo, chaꞌ nello llonliraꞌll-llo Diosenꞌ, naꞌ bi llonllo da wen.yLekze kaꞌ gok ke da Rahab gokeꞌ to noꞌr reꞌe, naꞌ bzenayeꞌ ke Dios danꞌ brebeꞌ beꞌnn chop kaꞌ jawiá ralleꞌ naꞌ. Naꞌ baweꞌ leakeꞌ jayakeꞌ ye to nez yobre, nench bi jeꞌx beꞌnn wakaꞌa ya ke rey naꞌ leakeꞌ. Naꞌ danꞌ gokreneꞌ beꞌnn kaꞌ, broeꞌn llonliraꞌlleꞌ Dios. Naꞌ bwia Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn wen raweꞌ naꞌ. " =Naꞌ llreꞌre naꞌ, Diosenꞌ neꞌe nakllo beꞌnn wen raweꞌ, ni ke danꞌ llonllo naꞌ, kere danꞌ nello nxenraꞌll-lloeꞌ naꞌzenꞌ. s _Ke len naꞌ gok danꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ke leꞌe, nen: “Abraham naꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios, naꞌllenꞌ bne Diosenꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn wen rao Leꞌe.” Naꞌ leskaꞌ nyoj ke Abraham naꞌ, gokeꞌ migo ke Dios. 6 eNaꞌ nnézello kanꞌ ben da Abraham naꞌ, kere to bxenraꞌllzeꞌ Diosenꞌ kaꞌzenꞌ, beneꞌ yeolol da golleꞌ leꞌe. Naꞌllenꞌ broeꞌn bxenraꞌlleꞌ Dios.  1Da xozxtaꞌollo Abraham naꞌ, broeꞌre bxenraꞌlleꞌ Dios danꞌ bzenayeꞌ keꞌe, bzanreꞌ xhiꞌnneꞌ Isaakenꞌ gotebeꞌ nench goneꞌ xhen Diosenꞌ. Naꞌ danꞌ bzoeꞌ xtiꞌll Dios naꞌ, naꞌllenꞌ bne Diosenꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn wen raweꞌ. 4 a¿Bi nnezroꞌ bibi zaꞌk danꞌ nello nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ chaꞌ bi llonllo wen? Kere wakrenen lliꞌo chaꞌ nnello kaꞌ de diꞌllze nxenraꞌll-lloeꞌ. %CRweꞌ llejleꞌo toze Diosenꞌ zo, llonkzoꞌ wen. Leskaꞌ llejleꞌ daxiꞌo kaꞌ, toze Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌke, naꞌ xhiz aken lleb aken. -Zjaniꞌt beꞌnne llasné akeꞌ: “Rweꞌ nxenraꞌlloꞌ Jesucristonꞌ, naꞌ nadaꞌ llonaꞌ da wen.” Broeꞌchk nadaꞌ danꞌ nxenraꞌlloꞌn, naꞌ bi gonoꞌ da wen, naꞌ nadaꞌ wroeꞌraꞌ rweꞌ danꞌ nxenraꞌllaꞌn kone da wen kaꞌ llonaꞌn. 'Len naꞌ chaꞌ kon to nnezllo nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ, naꞌ ni ke llonzllo da wen, bikzbi zejen danꞌ nnello nxenraꞌll-lloeꞌ. Y+Naꞌ chaꞌ yezlloeꞌ: “Lelljayakze wen wen, Dios gakreneꞌ reꞌ llélere da yeꞌj gaore”, naꞌ bi weꞌe aklloeꞌ bi da kaꞌ llyallj akreꞌ, ¿bixha zejen naꞌ chaꞌ to kaꞌze ye aklloeꞌ? $AGonkello xhbab chet kaꞌ zjaniꞌt bal beꞌnn lwelljllo nxenraꞌll akeꞌ Jesucristonꞌ, naꞌ bi de da yeꞌj gao akeꞌ, bi de no xharaꞌn akeꞌ. KBeꞌnn biꞌche, chaꞌ to beꞌnne nneꞌe nxenraꞌlleꞌ Jesucristonꞌ de diꞌllze, naꞌ bi lloneꞌ da wen, ¿wak danꞌ nxenraꞌlleꞌ naꞌze wasrán leꞌe rao da xhinnjenꞌ?  Diosenꞌ weꞌe da wsaꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ, bi llayaꞌchraꞌll lwellj beꞌnnache. Zan beꞌnn kaꞌ llayaꞌchraꞌll lwellj beꞌnnache, kaꞌkze yeyaꞌchraꞌll Diosenꞌ leakeꞌ. Bibi zejen nnello de diꞌllze nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ s_ Xtiꞌll Diosenꞌ llakrenen lliꞌo nench bi wzenayllo ke da xhinnjenꞌ. Naꞌ llayaꞌl weꞌllo Diꞌll Wen, naꞌ sollo gonllo billre kanꞌ nen naꞌ, le Diosenꞌ gonneꞌ da saꞌkziꞌllo chaꞌ bi llonllo kanꞌ nen naꞌ. ?w Dios naꞌkzenꞌ bneꞌe: “Bi tarenre noꞌr bi nak noꞌr keré, naꞌ beꞌnn byio bi nak beꞌnn keré”, leskaꞌ bneꞌe: “Bi gotre beꞌnne”. Naꞌ laꞌkze chaꞌ bi darenllo noꞌr yobre, o beꞌnn byio bi nak beꞌnn kello, chaꞌ ba nakllo beꞌnn wen xhia, naksen xhia kello rao ley naꞌ. *M Le chaꞌ to beꞌnne naweꞌ lloneꞌ yeolol kanꞌ ne ley naꞌ, naꞌ chaꞌ to da daꞌo ba bxinnjeꞌ, ke doxhenkze ley naꞌn ba bxinnjeꞌ chaꞌ kaꞌ. ~' Naꞌ ley ke Diosenꞌ llchoyraon keré, napre doꞌle chaꞌ balze beꞌnne llonre xhen, naꞌ ye baleꞌ llónere ka beꞌnn bibi zaꞌke. 3}_Ley danꞌ nak lliarao rao yeolol xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Lellieꞌ lwellj beꞌnnachre ka nllieꞌ kwinre.” Chaꞌ da li llonre kanꞌ nen naꞌ, llonre wen. |Lekze leakeꞌn llalliꞌi llasné akeꞌ da nak krere ke Jesucristo beꞌnnenꞌ nxenraꞌll-llo, beꞌnnenꞌ nak beꞌnn zaꞌk. i{KZan reꞌ llonre beꞌnn yaꞌch kaꞌ ka beꞌnn bibi zaꞌke. Naꞌ llonre beꞌnn wniaꞌ kaꞌ xhen kwis ka to beꞌnn zaꞌke. Renchaꞌ leakeꞌn llsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ, llxhoblleꞌo akeꞌ reꞌ do rao koxchis. zyBeꞌnn biꞌche, ba brej Diosenꞌ zan beꞌnn yaꞌch, nak akeꞌ rallneꞌe, naꞌ llonliraꞌll akeꞌ Leꞌe. Naꞌ nniꞌt akeꞌ nbaraz kat yellín akeꞌ ganꞌ llieꞌ naꞌ llnebieꞌ, kanꞌ gak ke noteze lliꞌo nllieꞌ Leꞌe. gyGbi naken wen rao Diosenꞌ, le chaꞌ kaꞌ llonllo, ba llalaꞌllo beꞌnne, naꞌ ba llroeꞌllo norenꞌ zaꞌke, naꞌ norenꞌ bibi zaꞌkteke. Ke len naꞌ bi llonllo wen, le bi nak yichjraꞌlldaꞌollo wen naꞌ. fxEnaꞌ chaꞌ gonllo xhen toze beꞌnn wniaꞌ naꞌze yelloeꞌ: “Rao siy nile blleꞌ ga kweꞌo kwasro”, naꞌ yello beꞌnn yaꞌchenꞌ: “Naꞌle jasé”, o chaꞌ yelloeꞌ: “Blleꞌteze rao yo naꞌze”, 6weChaꞌ raꞌ chop beꞌnne ganꞌ lldop ll-llayllo llonllo Jesucristonꞌ xhen, naꞌ toeꞌ nakeꞌ beꞌnn wniaꞌ nakeꞌ raꞌll chaꞌo nak nbaraz, naꞌ ngoꞌ xhbeneꞌ to ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, naꞌ beꞌnnenꞌ ye to nakeꞌ beꞌnn yaꞌch, naꞌ nakeꞌ to raꞌll da wllin kwis, [v 1Beꞌnn biꞌche, Xanllo Jesucristonꞌ nakeꞌ beꞌnn zerawe zaꞌke, naꞌ chaꞌ wxenraꞌll-lloeꞌ, toz kanꞌ llayaꞌl gónello noteze beꞌnne, kere balzeꞌn gonllo xhen, naꞌ ye bale gónello kaze. nu WChaꞌ lleꞌnello gonllo kanꞌ llawé Xallo Diosenꞌ, llayaꞌl gakrenllo no xkwiꞌd wazebe, naꞌ no noꞌr wazeb ak, chaꞌ bi yallj akreꞌ, naꞌ kwej yichjllo bill gonllo da xhinnj da llon beꞌnn bi nombiaꞌ Dios._t 9Chaꞌ no llake llonkzeꞌ kon ka ne Diosenꞌ, naꞌ bi llwieꞌ ka kwell nneꞌe, kwinzeꞌ ziyeꞌe kwineꞌ. Le chaꞌ bi nak xtiꞌlleꞌn wen rao Dios, bi zaꞌk danꞌ neꞌe nxenraꞌlleꞌ Diosenꞌ. hs KZan beꞌnnenꞌ zokze llzenaye xtiꞌll Diosenꞌ do yichj do raꞌlleꞌ, naꞌ lloneꞌ kanꞌ nen naꞌ, bi llayanraꞌlleꞌn, beꞌnn naꞌn zoeꞌ nbaraz, le xtiꞌll Dios naꞌn llakrenen leꞌe biteze da lloneꞌ. r {Le kon llwieꞌ kanꞌ nak lloaꞌraweꞌn, naꞌ llayoll llwieꞌn naꞌ, le llayanraꞌllteꞌ kanꞌ nakeꞌ naꞌ. q Beꞌnn llene diꞌll li ke Diosenꞌ, naꞌ bi lloneꞌ kanꞌ nen naꞌ, ba lloneꞌ ka to beꞌnn llwia lloaꞌraweꞌ lo yejwan. jp ONaꞌ llayaꞌl gonllo danꞌ ne diꞌll li ke Diosenꞌ gonllo, kere kon yénzello kanꞌ nen naꞌ. Le chaꞌ kon llénello kanꞌ nen naꞌ, naꞌ bi gonllon, kwinzllonꞌ ba llaziyeꞌe kwinllo chaꞌ kaꞌ llonllo. Bo Ke len naꞌ llayaꞌl kwej yichjllo yeolol da xhinnj ba benllo, naꞌ yeolol da llwie Diosenꞌ, da blliꞌo bxhe lo yichjraꞌlldaꞌollo ka bi nna wxenraꞌll-lloeꞌ. Len naꞌ llayaꞌl wxhexj yichjllo wzenayllo diꞌll li ke Diosenꞌ, danꞌ ba yoꞌkze lo yichjraꞌlldaꞌollo naꞌ, len wasrá lliꞌo. Zn /Le kat llakllaꞌllonꞌ, bi llak llonllo wen kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ gonllo. m +Ke len naꞌ beꞌnn biꞌche, llayaꞌl zgaꞌtek wzenayllo, naꞌ llayaꞌl gonllo xhbab kat za nnello, naꞌ bi yóbello gakllaꞌllo. }l uByazraꞌll Diosenꞌ bakobeꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ kanꞌ byejleꞌllo ke diꞌll li keꞌen. Naꞌ bakobeꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ nench lliaraorenllo beꞌnn nell kaꞌ byejleꞌ keꞌe. Kanꞌ gonllo nench yewé Diosenꞌ lliꞌo k 1Dios beꞌnnenꞌ zo yebá, Leꞌen llseꞌleꞌ da wen naꞌ llak kello, naꞌ bi da de kello. Xallo Dios beꞌnnenꞌ ben will, beꞌo, naꞌ berj kaꞌ nench llseniꞌn kello, lloneꞌ nench gak wen kello, naꞌ bi llacheꞌe ka goneꞌ kello, zotez zoeꞌ lloneꞌ wen. 3j cBeꞌnn biꞌche, bi siyeꞌe kwinre. Yi -Naꞌ chaꞌ lliꞌo ba llonllo ka danꞌ zeraꞌll lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ zollo llonllo da xhinnjenꞌ, naꞌllenꞌ wllin lla kwej yichj Diosenꞌ lliꞌo, bill yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. zh oYel llzeraꞌll kello danꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, llonen nench llzeraꞌll-llo llonllo da xhinnj. qg ] Naꞌ kat lliꞌo nen gonllo da xhinnjenꞌ, bi nnello Dios naꞌn llkoꞌyele lliꞌo gonllo da xhinnjenꞌ, le Diosenꞌ bi llkoꞌyelreꞌ beꞌnne goneꞌ da xhinnj, leskaꞌ Leꞌe bibi de wkoꞌyelen Leꞌe goneꞌ da xhinnj. |f s Chaꞌ llaoraꞌll-llo bi da llak kello, naꞌ zediallo wxenraꞌll-llo Dios, naꞌllenꞌ zollo nbaraz. Naꞌ kat te danꞌ zaꞌkziꞌllonꞌ, kanaꞌn banrenllo Diosenꞌ ke chnare kanꞌ bneꞌe gak ke yeolol lliꞌo nllieꞌ Leꞌe. 1e ] Kat nnaꞌ willenꞌ znia kwis, le llkwadte yiꞌx kaꞌ, naꞌ llyinnj xhlaꞌy yejenꞌ, naꞌ bill nlaꞌn nbaraz. Kaꞌn llak yej daꞌo kaꞌ, naꞌ lekze kaꞌn gak ke beꞌnn wniaꞌ kaꞌ, yenit yerán akeꞌ rao xchin akeꞌ. Sediallo wxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ biteze da llak kello ;d q Naꞌ beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wniaꞌ llayaꞌl soeꞌ nbaraz kat llxhexj yichjeꞌ rao Diosenꞌ, le yel wniaꞌn naken da te ke, kanꞌ llak ke yej daꞌo zjallaꞌa yiꞌxe. c % Beꞌnn biꞌchllo nxenraꞌll Dios, chaꞌ nakeꞌ beꞌnn yaꞌch, llayaꞌl soeꞌ nbaraz, le nakeꞌ beꞌnn zaꞌk rao Diosenꞌ. |b sBeꞌnn llon kaꞌ bi nnezreꞌ bi xhbabenꞌ lloneꞌ, bi llakbeꞌe yichjraꞌlldaꞌweꞌn binꞌ lleꞌnreꞌ. a 3Beꞌnn llakganre chaꞌ weꞌe Diosenꞌ danꞌ nnabeꞌ naꞌ, bi kwexheꞌ chaꞌ weꞌe Diosenꞌ danꞌ llnnabeꞌn, le bi llejleꞌ ke Dios. i` MNaꞌ kate nnabllon naꞌ, llayaꞌl gonliraꞌll-llo gonnkzeꞌn, naꞌ bi gakgánello. Le beꞌnn llakganre chaꞌ weꞌen leꞌe, ba lloneꞌ ka to nisdaꞌo llej lljataꞌn, to ni to naꞌ, kat llde to beꞌ rawe naꞌ. p_ [Chaꞌ noteze reꞌ bi nnézere akrenꞌ lleꞌne Diosenꞌ gonllo, lewnnab wzejnieꞌreꞌ reꞌ, naꞌ wzejnieꞌkzereꞌ reꞌ, le llawereꞌ llakreneꞌ lliꞌo, naꞌ bi dileꞌ lliꞌo kat llnnabllo gakreneꞌ lliꞌon. #^ AKe len naꞌ llayaꞌl gapre yel llxhenraꞌll biteze danꞌ llak ke reꞌ, naꞌ sere war wxenraꞌllre Diosenꞌ nench gakre kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. ]] 5Naꞌ kate llak bi da llak kellonꞌ, llroeꞌn chaꞌ zello da war nxenraꞌll-llo Diosenꞌ. Naꞌ chaꞌ kaꞌ llonllo naꞌ, nnézello wakrenen lliꞌo nench gapllo yel llxhenraꞌll ke biteze da llak kello. R\ Beꞌnn biꞌche, llayaꞌl yewello kwis kat llak bi da llak kello. [ 3Nadaꞌ Santiago nakaꞌ beꞌnn wen llin ke Dios, naꞌ ke Xanllo Jesucristonꞌ. Llwapaꞌ reꞌ lliox, reꞌ nakre chllinn (12) kweꞌ xhiꞌnn dialla da Israel, reꞌ nxenraꞌllre Jesucristonꞌ naꞌ naslasre yellrio ni. Akre nnézello kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ gonllo DZ Dios naꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ. Kaꞌn gakchga.4Ya Ka nak nadaꞌ, llwapaꞌ reꞌ lliox ren beꞌnn brao kaꞌ beꞌnn kaꞌ llzejnieꞌ reꞌ, naꞌ llwia llyi akeꞌ reꞌ, naꞌ leskaꞌ nollre beꞌnn nxenraꞌll Dios yeolol akteꞌ llwapaꞌ lliox. Beꞌnn lwelljllo kaꞌ zaꞌk ganꞌ nziꞌi Italia, leskaꞌ llwap akeꞌ reꞌ lliox. PX Naꞌ llyixjweꞌraꞌ reꞌ, beꞌnn biꞌchllo Timoteonꞌ ba ballojeꞌ rill yanꞌ, naꞌ zoaꞌ bexheꞌ ganni. Naꞌ chaꞌ ba byob bareꞌe ni, naꞌ wchieꞌ katenꞌ yedwiaꞌ reꞌ naꞌ. W  Beꞌnn biꞌche, llnnabchgaꞌ bi gákere zed danꞌ bzojaꞌ llnneyoeraꞌ reꞌ ni, le raꞌtzenꞌ ba bzojaꞌ reꞌ. V' Naꞌ llnnabaꞌ gakrén Diosenꞌ reꞌ biteze da yálljere nench sore gonre yeolol kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ, naꞌ goneꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ kanꞌ lleꞌnreꞌ, danꞌ nombiaꞌllo Jesucristo naꞌ. Lewxenraꞌll Jesucristonꞌ to chiꞌze. Kaꞌn gakchga. MU Naꞌ nnaꞌ zo Diosenꞌ nzoeꞌ lliꞌo nbaraz. Leꞌen balis basbaneꞌ Xanllo Jesucristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, le danꞌ brarj xcheneꞌn leꞌ yay cruzenꞌ, bzorao llak da kobe da bne Diosenꞌ goneꞌ gakreneꞌ beꞌnn wxenraꞌll Leꞌe. Naꞌ kere da te ke danꞌ bneꞌe goneꞌn. Naꞌ danꞌ nllieꞌ Xanllo Jesucristonꞌ lliꞌo, nakeꞌ ka to beꞌnn llap xhiꞌre, beꞌnn llon da wen kwis ren xhiꞌr daꞌo keꞌe kaꞌ. T) Naꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ yelwillre Dios, nnabre gonneꞌ latj le yedtiaꞌ ganꞌ zore naꞌ. Llnnabeꞌ rao Diosenꞌ gakreneꞌ leakeꞌ S Lennab nench gakrén Diosenꞌ netoꞌ. Nnézetoꞌ llontoꞌ kanꞌ llazraꞌlleꞌ naꞌ, naꞌ lleꞌnetoꞌ gonteztoꞌ da wen. (RI Lewzenay ke beꞌnn kaꞌ lle reꞌ kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ gonre, naꞌ legón kanꞌ ne akeꞌ gonre, le leakeꞌn llwia llyi akeꞌ reꞌ nench gakrén akeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, naꞌ leakeꞌ wadé akeꞌ diꞌll rao Diosenꞌ, chaꞌ akrenꞌ ben akeꞌ. Lewzenay ke akeꞌ nench yewé akreꞌ, naꞌ danꞌ llon akeꞌn bi gaken da zede, le chaꞌ bi wzenayre ke akeꞌ, bibi da wen gak keré. ?Qw Naꞌ bi gatraꞌll-llo gonllo da wen, naꞌ weꞌllo arke saꞌkello weꞌllo gakrenllo beꞌnn bi de ke, le kaꞌn llazraꞌll Diosenꞌ, naꞌ llonxhenlloeꞌ kat llonllo kaꞌ. ,PQ Danꞌ ba bakaꞌa Jesucristonꞌ doꞌl kellonꞌ, llayaꞌl weꞌllo yel llioxken ke Dios chak nna nbanllo, naꞌ weꞌxhenlloeꞌ kate weꞌllo xtiꞌlleꞌn. zOm Gateze zollo da te ke yellrio ni, zan llonkzllo rez yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ, yell danꞌ bi te ke naꞌ. +NO Naꞌllenꞌ llayaꞌl wxenraꞌll-llo Jesúsenꞌ, naꞌ kwej yichjllo yeolol bi da benllo batnaꞌ, laꞌkze chaꞌ wie no beꞌnn lliꞌo kanꞌ llonllonꞌ. =Ms Naꞌ kaꞌn gok ke Jesúsenꞌ danꞌ bet akeꞌ Leꞌe lloaꞌ yell Jerusalén naꞌ, bzane kwineꞌ nench naꞌ bakeꞌe doꞌl kellonꞌ ren xcheneꞌ danꞌ brarjeꞌ naꞌ. +LO Naꞌ beꞌnn kaꞌ nak bxoz brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, twej rao to iz llot akeꞌ bayiꞌx, nench lljwaꞌa akeꞌ xchenbaꞌn lo yodaꞌon ganꞌ nziꞌi Latj Ga Llroeꞌrao Dios, nench llnnab akeꞌ yeziꞌxheneꞌ doꞌl ke akeꞌ. Naꞌ llzey akeꞌ bayiꞌx kaꞌ lloaꞌ yellte. K' Bxoz kaꞌ beꞌe akeꞌ da llayaꞌl weꞌe akeꞌ kanꞌ batnaꞌ, naꞌ bdao akteꞌ bayiꞌx kaꞌ bet akeꞌn. Naꞌ danꞌ got Cristonꞌ ni ke lliꞌo, ba ziꞌllo yel nak laꞌy ke Diosenꞌ ke danꞌ beneꞌ naꞌ. Naꞌ bxoz kaꞌ bi gak siꞌi akeꞌn. 9Jk Bi weꞌre latj siyeꞌe beꞌnn reꞌ, bi diꞌll yobre da llzejnieꞌ akreꞌ reꞌ, le da xhen nllaꞌa llroeꞌ llsede baleꞌ. Zan nbaraz naken danꞌ llroeꞌ Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌollonꞌ, ni ke danꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo, len naꞌ llakrenen lliꞌo, ker da kaꞌ llasné beꞌnne yeꞌj gaollo. Ka nak da kaꞌ ne akeꞌ llayaꞌl yeꞌj gaollo nench yewé Diosenꞌ lliꞌo, bi nna gakrenen beꞌnn kaꞌ ne kaꞌ. {Io Naꞌ Jesucristonꞌ lekze kanꞌ nej nnase, kaꞌkze nakeꞌ nnaꞌ lla, naꞌ kaꞌkze gakeꞌ ke chnare. 6He Lelljadinraꞌll beꞌnn kaꞌ bllaꞌa beꞌrén reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Lewayón xhbab kanꞌ ben akeꞌn, lenniꞌt lewxenraꞌll Dios kanꞌ ben leakeꞌ naꞌ. $GA Ke len naꞌ bibi de da llebllo, naꞌ wak nnello:Xanllo Diosenꞌ zoeꞌ llakreneꞌ nadaꞌ.Bi llebaꞌ chaꞌ bi da gone beꞌnnach nadaꞌ. 'FG Bi seraꞌll-llo, llayaꞌl sollo yewello bi da daꞌo de kello, le Diosenꞌ ba bneꞌe: “Bi ganraꞌllaꞌ reꞌ, naꞌ bi kwej yichjaꞌ reꞌ.” EE Naꞌ reꞌ nchaynaꞌre yeololre lesó do raꞌllre rao noꞌr keré, naꞌ rao beꞌnn keré, bi tarenre beꞌnn yobre, le Dios naꞌ wsaꞌkzieꞌ beꞌnn lljatile beꞌnn yobre. cD? Llayaꞌl lljadinraꞌllre ke beꞌnn lwelljllo kaꞌ llaꞌa rill ya nench gakrén akreꞌ. Llayaꞌl gonre xhbab, gákere renkze reꞌn yoꞌre rill yanꞌ. Naꞌ bi ganraꞌllre beꞌnn lwelljllo kaꞌ bi da llsaꞌkziꞌ beꞌnne leakeꞌ. Naꞌ llayaꞌl gonre xhbab, gákere renkze reꞌn llak ke reꞌ, kanꞌ llak ke beꞌnn kaꞌ. WC' Naꞌ bi ganraꞌllre danꞌ llayaꞌl wrebre beꞌnn zaꞌk ziꞌt rillrenꞌ. Bal xozxtaꞌollo kaꞌ breb akeꞌ beꞌnn ziꞌte rill akeꞌn, naꞌ breb akeꞌ angl ke Dios, ni ke gokbeꞌe akzereꞌ. 5B g Sochga yel nllieꞌ lo yichjraꞌlldaꞌore. ]A3 Le Dios kellonꞌ nakeꞌ ka to bel yiꞌ, naꞌ ll-lleyieꞌ da bibi zaꞌke.H@  Ke len naꞌ llayaꞌl weꞌllo yel llioxken ke Diosenꞌ, danꞌ goneꞌ lljazollo nbaraz ganꞌ llnebieꞌ naꞌ, naꞌ kere da te ke da wen naꞌ gak kello ganꞌ zoeꞌ naꞌ. Leskaꞌ llayaꞌl gakbeꞌllo beꞌnn zaꞌk nak Diosenꞌ, nench wxenraꞌll-lloeꞌ do yichj do raꞌll-llo kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. A?{ Naꞌ danꞌ ba bneꞌe goneꞌ xoꞌ ye to, zejen te ke yeolol da kaꞌ ben Diosenꞌ danꞌ llreꞌllo, zan bi te ke Diosenꞌ, naꞌ ke yeolol da wen da lloneꞌ da bi llreꞌllo. ># Le bxhoꞌ kanꞌ betj Diosenꞌ rao yaꞌ Sinaínꞌ nench beꞌreneꞌ da xozxtaꞌollo kaꞌ diꞌlle. Naꞌ nnaꞌ ba bneꞌe: “Wllin lla kat gonaꞌ xoꞌ ye to yellrio ni, naꞌ kere yellrio nizenꞌ xoꞌ, rente da llreꞌllo leꞌ yebá naꞌn xiz aken.” r=] Da xhinnj kwis naken chaꞌ bi wzenayllo ke Diosenꞌ kate nneꞌe lliꞌo. Beneꞌ nench bxhaꞌkziꞌ da xozxtaꞌollo kaꞌ, kanꞌ bi bzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn danꞌ beꞌrén da Moisésenꞌ leakeꞌ yellrio ni kanaꞌ, naꞌ wsaꞌkziꞌlleꞌ lliꞌo chaꞌ bi wzenayllo xtiꞌlleꞌn, danꞌ lloeꞌreneꞌ lliꞌo ganꞌ zoeꞌ yebá naꞌte. ~}}|{zyxOwvv_uutMsTqqYpon}mmlkk"j*ihggfexdd c.ba`` __^^];\[ZYrXWIVUTT8SRRGQQONNMMmLKKJAII!H)GGGFF+EDD$CKBAg@?Q>=Y<4x432K11s190//I.-,++6*))]((g''q&& %$#]"" BN\Lz"yu}F  4 K z  _ '"EEyV%Kanꞌ llon Xaꞌ Diosenꞌ llasbaneꞌ beꞌnne radj beꞌnn wat kaꞌ, kaꞌkzenꞌ llonaꞌ nadaꞌ nakaꞌ Xhiꞌnneꞌ, lloaꞌ yel nban ke noteze beꞌnne llbejaꞌ nench gaꞌt yel nban ke akeꞌ. 6eLe Xaꞌn nllieꞌreꞌ Xhiꞌnneꞌ, naꞌllenꞌ llroeꞌreꞌ nadaꞌ yeolol danꞌ lloneꞌn, naꞌ wroeꞌreꞌ nadaꞌ da zaꞌklle ka da ki goneꞌ nench yebánere. H Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Bibi llak gonaꞌ to wrazzaꞌ, kon da llreꞌraꞌ llon Xaꞌ naꞌn, len naꞌ llonaꞌ le nakaꞌ Xhiꞌnneꞌ. C~Naꞌll llayirjlaꞌll akeꞌ akre gon akeꞌ nench got akeꞌ Jesúsenꞌ, kere ni ke danꞌ bi lloneꞌ kanꞌ ne ley naꞌ, ganꞌ llwaꞌlen ke lla nbaꞌnne naꞌzenꞌ; danꞌ bneꞌe Diosenꞌ nakeꞌ Xeꞌe, danꞌ zejen toze ka zaꞌkeꞌ ren Diosenꞌ. Yel llnebiaꞌ danꞌ nap Xhiꞌnn Diosenꞌ d}ANaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Xaꞌn zokzeꞌ llaraltezreꞌ, leskaꞌkze nadaꞌ. h|INaꞌll beꞌnn Israel kaꞌ, bzorao blleꞌnao akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ llayirjlaꞌll akeꞌ akre gon akeꞌ got akeꞌ Leꞌe danꞌ lloneꞌ yel wak kaꞌ lla nbaꞌnne, kat bi de lsens gon beꞌnn Israel kaꞌ llin. c{?Naꞌll bazaꞌdoeꞌ jayelleꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, Jesús naꞌn bayón leꞌe. Yz+Bdere badil Jesúsenꞌ beꞌnnenꞌ bayak lo lchir yodaꞌo braonꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe: —Ba bayakoꞌ nnaꞌ, llayaꞌl kwej yichjoꞌ bill gonoꞌ da xhinnj, nench ke gak ye to da ziꞌllore koꞌo. y Naꞌ beꞌnnenꞌ bayakenꞌ, bi nnezreꞌ nonꞌ bayón leꞌe, le Jesúsenꞌ to banitzeꞌ radj beꞌnn zan kaꞌ. xxi Naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —¿Noxhanꞌ gollze rweꞌ kaꞌ: “Batob ganꞌ xhoaꞌo, naꞌ badá”? w Naꞌll lle beꞌnnenꞌ leakeꞌ: —Beꞌnnenꞌ bayón nadaꞌ Leꞌen goll nadaꞌ: “Batob ganꞌ xhoaꞌo naꞌ badá.” v9 Naꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ, lle akeꞌ beꞌnnenꞌ bayakenꞌ: —Lla nbaꞌnn nnaꞌ, bi de lsens yeyoaꞌo ganꞌ bxhoaꞌon. 2u] Naꞌll le bayakte beꞌnnenꞌ, naꞌ bazieꞌ ganꞌ bxhoeꞌn, naꞌ bzorao badeꞌe. Naꞌ goken to lla nbaꞌnne ka bi de latj gon beꞌnn Israel kaꞌ llin. bt=Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Byas naꞌ batob ganꞌ xhoaꞌon, naꞌ badá. MsNaꞌll lleꞌe Jesúsenꞌ: —Nono llraꞌ koꞌ nadaꞌ lo nisenꞌ katenꞌ dan naꞌ. Naꞌ chak zyaꞌ naꞌ, le lldedote beꞌnn yobre lletjeꞌ lo nisenꞌ llagaꞌnntiaꞌ kaꞌze. rNaꞌ breꞌe Jesúsenꞌ leꞌe, naꞌ gokbeꞌreꞌ ba gok scha deꞌe kaꞌ, naꞌll lleꞌe leꞌe: —¿Lleꞌnroꞌ wayakoꞌ? SqNaꞌ de to beꞌnn ba gok chiꞌnchonnalloa (38) iz llakeꞌ yillweꞌ. FpLe twej twejze kat lletj to angl, naꞌ llteꞌe nisenꞌ, naꞌ beꞌnn nellenꞌ lladoꞌl choꞌ lo nisenꞌ llayoll llta anglenꞌ len naꞌ, llayakteꞌ biteze yillweꞌ da llakeꞌ. OoNaꞌ beꞌnn zan beꞌnn weꞌe, zjadé akeꞌ lo lchir kaꞌ, no beꞌnn lchol, no beꞌnn nxhinnj niaꞌ, no beꞌnn nat niaꞌnaꞌa akeꞌ, zjadé akeꞌ bexh akeꞌ batkrenꞌ chas nisenꞌ. OnKwitze ganꞌ zo reyj ke zeꞌe danꞌ nechj yell naꞌ, danꞌ nziꞌi Reyj ke Xhiꞌre, ga llia to ga yoll nis da nziꞌi Betesda, naꞌ zjazé gaꞌy lchir nkweꞌj kwite ganꞌ yoll nis naꞌ. dm CBde naꞌ gok ye to lnni ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ byej Jesúsenꞌ Jerusalén naꞌ. ulc6Da ni yel wak wllopenꞌ ben Jesúsenꞌ kanꞌ zazeꞌe Judeanꞌ, naꞌ ballineꞌ Galileanꞌ.?kw5Naꞌll llakreꞌ ka hor naꞌkzenꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe bi gatbeꞌ. Naꞌll benliraꞌlleꞌ Jesúsenꞌ, leꞌe naꞌ, ren yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa rilleꞌ naꞌ. j74Naꞌll bnnabreꞌ leakeꞌ ka do bi hor bzorao bacheꞌbeꞌ, naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —Neje lladá to bde wawill, ballachbeꞌ da lanꞌ. i3Ye raꞌtz yellineꞌ naꞌn, kat jatil beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ leꞌe, naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —Ba bayakte xhiꞌnnoꞌn. h#2Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Bayejdo, bi gat xhiꞌnnoꞌn. Naꞌll byejleꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe, naꞌll bazeꞌe. jgM1Naꞌll lle beꞌnnenꞌ Leꞌe: —Beꞌnne, yoꞌkeroꞌ chaga bi nna gat xhiꞌnnaꞌn. ifK0Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Chenak bi llreꞌre yel wak kiaꞌn, bi chejleꞌre kiaꞌ. 0eY/Ka benreꞌ ba bllin Jesúsenꞌ Galileanꞌ zazeꞌe Judea, naꞌll byejeꞌ jelleꞌ Jesúsenꞌ chejeꞌ lljayeneꞌ xhiꞌnneꞌn, le ba lleꞌnen goten lebeꞌ. d{.Naꞌ bayej Jesúsenꞌ da yobre yell Caná, danꞌ lliꞌ ganꞌ nbane Galileanꞌ ganꞌ beneꞌ bayak nisenꞌ xis uva, naꞌ yell Capernaum naꞌ, bzo to beꞌnn non reyenꞌ rallneꞌe yel llnebiaꞌ, naꞌ llak xhiꞌnneꞌn yillweꞌ. Ic -Ka ballín akeꞌ Galileanꞌ, beꞌnn yell kaꞌ bareb akeꞌ Jesúsenꞌ, le ba breꞌe akreꞌ yeolol da wen naꞌ beneꞌ rao lnni Jerusalén naꞌ, le renkze leakeꞌn jakeꞌ lnninꞌ. b5,Kwinkze Jesúsenꞌ ba beꞌe diꞌll neꞌe, noteze beꞌnne llyixjweꞌ bi da ne Diosenꞌ, bi llap beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ leꞌe baraꞌnne. _a7+Ka gok chop lla naꞌ, bazaꞌa Jesúsenꞌ Samarianꞌ zjayakeꞌ Galileanꞌ. 2`]*Naꞌll lle akeꞌ noꞌrenꞌ: —Ba byejleꞌtoꞌ naꞌ, kere danꞌ bénetoꞌ xtiꞌlloꞌ naꞌzenꞌ, ba bénkzetoꞌ lloeꞌ kwineꞌ diꞌlle, naꞌ ba bnnézetoꞌ Leꞌen Cristonꞌ beꞌnnenꞌ yesrá beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrio. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to xhiꞌnn beꞌnn wnebiaꞌ p_Y)Naꞌ beꞌnn zanlle benliraꞌll Jesúsenꞌ ka ben akreꞌ diꞌll da kaꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌn. 4^a(Naꞌllenꞌ bllin beꞌnn Samaria kaꞌ ganꞌ lliꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ goꞌtyoe akreꞌ Leꞌe yegaꞌnnreneꞌ leakeꞌ, naꞌll bagaꞌnnreneꞌ leakeꞌ chop lla. !];'Naꞌ beꞌnn Samaria kaꞌ, zaneꞌ benliraꞌll Jesúsenꞌ danꞌ ben akreꞌ bne noꞌrenꞌ: “Ba golleꞌ nadaꞌ yeolol da ba benaꞌ.” \&Ba llseꞌlaꞌ reꞌ lljarapre ganꞌ bi gozre, le reꞌ gonre wzenay beꞌnne xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ ba bdixjweꞌ beꞌnn yobre. c[?%Diꞌll ni naken da li nen: “Beꞌnn yobre llaz naꞌ, naꞌ beꞌnn yobre llarape.” Z5$Beꞌnn llon ka beꞌnn llon wrap, ba lloneꞌ llin nench gaꞌt yel nban zejlikane ke beꞌnn llzenay xtiꞌll Diosenꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llyixjweꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ rente beꞌnn kaꞌ llon nench wzenay beꞌnn xtiꞌlleꞌ naꞌ, nniꞌt akeꞌ txhen nbaraz. ,YQ#Reꞌ nere: “Nna dell ye tap beꞌo yedop danꞌ gozllonꞌ.” Naꞌ nadaꞌ niaꞌ, lewiá ke danꞌ naz akeꞌ rao yellrio, ba byechen ba lleꞌnen yedopen. 0XY"Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Yel wao kiaꞌn naken gonaꞌ kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ, beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ nench gak yeolol da zeraꞌlleꞌ. YW+!Naꞌll lle lwellj akeꞌ: —¿Kere no ba badwaꞌrize da bdaweꞌn lla? XV) Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —De to yel wao kiaꞌ da bi nna gombiaꞌre. UNaꞌ chak zayej noꞌrenꞌ, beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen naꞌ, llaꞌtyoe akreꞌ Leꞌe, lle akeꞌ Leꞌe: —Maestro, bdao. UT#Naꞌll bllachdo akeꞌ yellenꞌ zjakeꞌ ganꞌ lliꞌ Jesúsenꞌ. S)—Lechoꞌke wiare to beꞌnn ba golleꞌ nadaꞌ yeolol da ba benaꞌ. ¿Kere Leꞌen Cristonꞌ lla, beꞌnnenꞌ ne akeꞌ yedenꞌ? RyNaꞌll bkwaꞌnn lleꞌ nis ke noꞌrenꞌ naꞌze, naꞌ bayejeꞌ yellenꞌ jayelleꞌ beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ: >QuNna lloeꞌrente Jesúsenꞌ noꞌrenꞌ diꞌll kaꞌ, ka ballindo beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ lloaꞌ bejenꞌ. Naꞌ babán akreꞌ lloeꞌreneꞌ to noꞌre diꞌlle, naꞌ bitbi goll akseꞌ Leꞌe bi diꞌllenꞌ lloeꞌreneꞌ noꞌrenꞌ, naꞌ bixchen lloeꞌrenzeꞌ leꞌe diꞌlle. PNaꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Nadaꞌ nakaꞌ beꞌnnenꞌ neꞌo kaꞌ, naꞌ lloeꞌrenaꞌ rweꞌ diꞌlle. JO Naꞌll lle noꞌrenꞌ Leꞌe: —Nnezraꞌ wed beꞌnn ba brej Diosenꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Mesías, Leꞌen Cristo, naꞌ kate yedeꞌ naꞌ, yedzejnieꞌreꞌ lliꞌo yeolol da ki. %NCDiosenꞌ nakeꞌ Spíritu, naꞌllenꞌ beꞌnn kaꞌ weꞌrao Leꞌen, llayaꞌl weꞌrao akeꞌ Leꞌe kanꞌ llayaꞌle kone Spíritu keꞌe naꞌkze. MWllin lla, naꞌ nnaꞌ ba bllinen, kat beꞌnn gon Xallo Diosenꞌ xhen dogarje, naꞌ weꞌrao akeꞌ Leꞌe kone yel wak ke Spíritu keꞌen, naꞌ weꞌrao akeꞌ Leꞌe kanꞌ llayaꞌle, le Xallo Diosenꞌ llayirjeꞌ beꞌnne weꞌrao Leꞌe ki. wLgReꞌ nakre beꞌnn Samaria bi nombiaꞌyaꞌnnre Dios beꞌnnenꞌ lloeꞌraorenꞌ. Zan netoꞌ beꞌnn Israel, nombiaꞌtoꞌ Dios beꞌnnenꞌ nxenraꞌlltoꞌn, naꞌ radjtoꞌ ni lloj to beꞌnn yebejeꞌ beꞌnnach rao da xhinnj. &KEJesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Noꞌre, byejleꞌ kiaꞌ, wllin lla kat bill yedre rao yaꞌ nite, yedyeꞌraore Xallo Diosenꞌ, ni Jerusalén naꞌ. 7JgDa xozxtaꞌo netoꞌ beꞌnne Samaria, bxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ rao yaꞌn zo ganni, naꞌ reꞌ nakre beꞌnn Israel, nere Jerusalén naꞌn llayaꞌl gonxhenlloeꞌ. yIkNaꞌll lle noꞌrenꞌ Leꞌe: —Beꞌnne, llakzraꞌ nakjeꞌo to beꞌnne llayixjweꞌ bi da ne Dios. wHgle gaꞌy beꞌnn ba bzorenoꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ zorenoꞌ nnaꞌ, kere xhyiꞌon. Da li kanꞌ bneꞌon. G!Naꞌll lleꞌe Jesúsenꞌ: —Notno xhyiwaꞌ zo. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Rennkzroꞌ kanꞌ bneꞌon nono xhyiꞌo zo, [F/Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Jalwill xhyiꞌo, naꞌ dareneꞌ ganni. E Naꞌll lle noꞌrenꞌ Leꞌe: —Beꞌnne, bennchek nadaꞌ nisenꞌ neꞌo kaꞌ nench bill yedaꞌ yedxiaꞌn gannite. WD'Naꞌ noteze beꞌnne yeꞌjeꞌ nis danꞌ weꞌe nadaꞌ, chras bill bilkzereꞌ, le danꞌ weꞌe nadaꞌn gaken lo raꞌlldaꞌweꞌ ka to latje ga llraꞌ nis, nench gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. mCS Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Noteze beꞌnne yeꞌj nis ke bej ni, dekze bilreꞌ da yobre. Naꞌ noꞌrenꞌ lleꞌe Leꞌe: —Beꞌnne, bi noꞌxoꞌ da gaꞌchoꞌn le nak bejenꞌ zitj. ¿Gaxha siꞌo nis danꞌ llonn yel nban naꞌ, neꞌo kaꞌ? 3@_ Naꞌll lle Jesúsenꞌ Leꞌe: —Nadaꞌ niaꞌ kaꞌ: “Benn raꞌt nis yeꞌjaꞌ”, naꞌ chenak llayakbeꞌroꞌ danꞌ lleꞌne Diosenꞌ gonneꞌ rweꞌ, naꞌ wayakbeꞌroꞌ noxha nadaꞌ, naꞌ ba bnnabroꞌ nadaꞌ, naꞌ bennaꞌ rweꞌ nis danꞌ llonn yel nban zejlikane chenake. l?Q Naꞌll lle noꞌr Samarianꞌ Leꞌe: —¿Bixchen llnnabzeroꞌ nadaꞌ nis yeꞌjoꞌ, le beꞌnn Israel rweꞌ, naꞌ noꞌr Samaria nadaꞌ? (Le beꞌnn Israel kaꞌ, bi llalwill lwellj akeꞌ ren beꞌnn Samaria kaꞌ.) u>cNaꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, zjakeꞌ lyell zjaxiꞌi akeꞌ da gaorén akeꞌ Leꞌe. =Ka bllin to noꞌr Samarianꞌ lloaꞌ bejenꞌ zjaxieꞌ nis. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Benn raꞌt nis yeꞌjaꞌ. /<WGannaꞌ llia to bej da nake zitj kwis, danꞌ nziꞌi Bej ke da Jacob. Ka do wawillenꞌ ba lljaxaꞌke Jesúsenꞌ zayoeꞌ nez, naꞌ jallieꞌ lloaꞌ bejenꞌ. (;IKa goken ballineꞌ to yell da nziꞌi Sicar ga nbane Samaria, to yell da lliꞌ kwitze ganꞌ de yellrio danꞌ beꞌe da Jacobenꞌ xhiꞌnneꞌ Josénꞌ. 7:iNaꞌ dekze de yedieꞌ Samaria naꞌle. U9#Naꞌll ka bnneze Jesúsenꞌ kaꞌ, bazeꞌe Judeanꞌ bayejeꞌ Galilea. }8s(laꞌkze kere kwin Jesúsenꞌ bchoeꞌ beꞌnn nis, beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, llchoaꞌ akeꞌ nis). G7 Naꞌll Jesúsenꞌ gokbeꞌreꞌ ba bnneze beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ ne akeꞌ: beꞌnn zanll nao Jesúsenꞌ, naꞌ beꞌnn zanlle llchoeꞌ nis ka beꞌnn kaꞌ llchoa Juan naꞌ nis, l6Q$Naꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Xhiꞌnn Diosenꞌ, de yel nban zejlikane ke akeꞌ, zan beꞌnn kaꞌ bi llzenay ke Diosenꞌ, bibi yel nban ke beꞌnn kaꞌ gaꞌte, le Dios naꞌ goneꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare.o5W#Diosenꞌ nllieꞌreꞌ Xhiꞌnneꞌ Cristonꞌ, naꞌ ba beneꞌ rallneꞌe yeolol bi da de keꞌe. B4}"Beꞌnnenꞌ bseꞌl Diosenꞌ, lekzeꞌn lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, le Spíritu ke Dios naꞌ zerenen Leꞌe, naꞌ kat Diosenꞌ weꞌe Spíritu keꞌen, bi llyiseꞌ raꞌt wejen. 3!Naꞌ beꞌnnenꞌ llzenay xtiꞌll beꞌnnenꞌ zaꞌa yebá naꞌ, leꞌen llroeꞌreꞌ lloeꞌ Diosenꞌ diꞌll li. 2- Leꞌen lloeꞌ diꞌll ke danꞌ ba breꞌreꞌn, naꞌ diꞌll ke danꞌ ba benreꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ, naꞌ nono llzenay xtiꞌlleꞌn. >1uLeskaꞌ bne Juan naꞌ: —Ka nak Cristonꞌ beꞌnnenꞌ zaꞌa ganꞌ llia Diosenꞌ, Leꞌen nakeꞌ beꞌnn zaklle ka yeolol beꞌnne. Naꞌ beꞌnnach nak beꞌnn ke yellrio nize, diꞌll da de yellrio ni lloeꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ zaꞌa ganꞌ llia Dios naꞌ, zaꞌklleꞌ ka yeolol beꞌnne. 0 Le Leꞌen llayaꞌl chejlleꞌ gon beꞌnne Leꞌe xhen, naꞌ nadaꞌ llayaꞌl yeyexjaꞌ. Beꞌnn zaꞌa ganꞌ llia Dios /Kat llak to yel wachaynaꞌa, toze beꞌnn byio naꞌ ziꞌi noꞌrenꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ nak txhen beꞌnn byionꞌ llchaynaꞌn zereneꞌ leꞌe, llawereꞌ ka nak llzenayeꞌ kanꞌ ne beꞌnnenꞌ llchaynaꞌn. Kanꞌ llakraꞌ nadaꞌ, llaweraꞌ kwis. N.Nnézkzere kanꞌ ba bniaꞌn, kere Cristo naꞌ, nadaꞌ, beꞌnnenꞌ bseꞌl Diosenꞌ yednnebieꞌ lliꞌo. Zan nadaꞌ nakaꞌ beꞌnn bseꞌl Dios nench blliarawaꞌ badiaꞌ xtiꞌlleꞌn. q-[Naꞌll lle Juan naꞌ leakeꞌ: —Bibi yedoꞌl beꞌnnachenꞌ chaꞌ bi weꞌe Diosenꞌ len. ,yNaꞌll byej akeꞌ rao Juan naꞌ, naꞌ lle akeꞌ leꞌe: —Maestro, beꞌnnenꞌ bzo ren rweꞌ ye chlaꞌ yeo Jordán naꞌ, beꞌnnenꞌ lloeꞌo xtiꞌll naꞌ, ba llchoeꞌ beꞌnne nis, naꞌ yeololze beꞌnne lljakeꞌ ganꞌ zoeꞌn. 7+gNaꞌ beꞌnn kaꞌ nao Juan naꞌ, goꞌd diꞌll lwellj akeꞌ ren beꞌnn Israel kaꞌ, akrenꞌ llayaꞌl gon beꞌnne nench yeyak akeꞌ xhiraꞌll rao Diosenꞌ. ?*yKaꞌn gok ka bi nna koꞌ akeꞌ Juan naꞌ rill ya. J) Naꞌ leskaꞌ bchoa Juan naꞌ beꞌnn ak nis yell ganꞌ nziꞌi Enón danꞌ lliꞌ kwitze Salim, le naꞌ de nis xhen, naꞌ jak beꞌnn kaꞌ ganꞌ bzoeꞌn nench bchoeꞌ leakeꞌ nis. >(uBde naꞌ byej Jesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, yell daꞌo kaꞌ zjalliꞌ do ganꞌ nbane Judeanꞌ, naꞌ chak zo akeꞌ naꞌ, bchoeꞌ beꞌnne nis. 2']Zan beꞌnn kaꞌ llon kanꞌ llia diꞌll li ke Diosenꞌ, llawé akreꞌ lljabiꞌy akeꞌ ganꞌ nseniꞌ beniꞌ ke Diosenꞌ, len llroeꞌn zokze Diosenꞌ llakreneꞌ leakeꞌ, nench llon akeꞌ kanꞌ llia diꞌll li keꞌe naꞌ. Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis beꞌe diꞌll ke Jesúsenꞌ :&mYeololte beꞌnn kaꞌ llon da xhinnjenꞌ, llwie akreꞌ beniꞌ keꞌen, naꞌ bi llazraꞌll akeꞌ wzenay akeꞌ keꞌe, nench ke wroeꞌrawe da xhinnj kaꞌ llon akeꞌn. T%!Kanꞌ naken, ke beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Xhiꞌnn Diosenꞌ, ba nlloyen ke akeꞌ, saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare, le ba bed Xhiꞌnn Diosenꞌ, nseꞌe beniꞌ ke yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnach, bixha leakeꞌ naꞌn, llawé akllereꞌ danꞌ nak da xcholenꞌ kerke beniꞌn, le da kaꞌ llon akeꞌ naꞌ, naken da xhinnj. +$O’Noteze beꞌnne gonliraꞌll akeꞌ Xhiꞌnn Dios beꞌnn tiꞌch naꞌ, bi yellayrao akeꞌ ke doꞌl ke akeꞌn, naꞌ beꞌnn kaꞌ bi gonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, ba nlloyen ke akeꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare, le bi llonliraꞌll akeꞌ Xhiꞌnn Dios beꞌnn tiꞌch naꞌ. 1#[Diosenꞌ bi bseꞌleꞌ Xhiꞌnneꞌn yellrio ni, nench goneꞌ da wsaꞌkziꞌ beꞌnnach, zan bseꞌleꞌ Leꞌe nench yesreꞌe leakeꞌ rao da xhinnj ke akeꞌn. U"#’Kaꞌn nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo beꞌnnach, naꞌllenꞌ bseꞌleꞌ Xhiꞌnneꞌ tiꞌchenꞌ nench noteze beꞌnne gonliraꞌlle Leꞌe bi kwiayieꞌ, naꞌ gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. !1Kaꞌn gak kiaꞌ nench noteze beꞌnn gonliraꞌlle nadaꞌ bi kwiayieꞌ, naꞌ gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. Nllieꞌ Diosenꞌ beꞌnnach o WKanꞌ gok latj dachenꞌ kanaꞌ, kanꞌ ben da Moisésenꞌ to bel de ya chaꞌon nziꞌi bronce, naꞌ bdeꞌebaꞌ to leꞌ yay, kaꞌn llayaꞌl gak wdaꞌa akeꞌ nadaꞌ to leꞌ yay, nadaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. q[ ’Notno nna wayep yebánꞌ, toze nadaꞌ zaꞌa yebánꞌ nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. ! Ba biaꞌa diꞌll danꞌ llak yellrio ni, naꞌ bi llejleꞌre. ¿Akxha gakrize chejleꞌre chenak niaꞌ reꞌ danꞌ llak yebá naꞌ? y Da li netoꞌ llyixjweꞌtoꞌ da nnézetoꞌ, naꞌ lloeꞌtoꞌ diꞌll ke da ba breꞌtoꞌ, naꞌ bi llejleꞌre.   Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Rweꞌ llzejnieꞌroꞌ beꞌnn Israel kaꞌ xtiꞌll Dios, ¿bi llejnieꞌroꞌ da ki? Q Naꞌll lle Nicodemonꞌ Leꞌe: —¿Akxha gak kanꞌ neꞌo ni? taKat llechj beꞌ, llechjen gateze, naꞌ llenroꞌ llolyoyen, naꞌ bi nnezroꞌ ga zaꞌn, naꞌ ni ke nnézzeroꞌ ga zejen. Kaꞌkzenꞌ naken ke yeolol beꞌnn kaꞌ llon Spíritu ke Diosenꞌ nench llayarj akeꞌ ye to da yobre. _7Bi yebanroꞌ danꞌ bniaꞌ: “Llonen bien yeolol beꞌnne de yeyarjeꞌ ye to.” :mBeꞌnn llarjeꞌ rao dialla beꞌnnach, lekze beꞌnnachkze leꞌe. Naꞌ beꞌnn llarjeꞌ rao Spíritu ke Diosenꞌ, leꞌen de yel nban danꞌ lloeꞌ Spíritunꞌ leꞌe. QNaꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ rweꞌ, chaꞌ nonꞌ bi yeyarjeꞌ ren nis, naꞌ ren Spíritu ke Diosenꞌ, bi gak lljazoeꞌ ganꞌ zo Diosenꞌ llnebieꞌ. <qNaꞌll lle Nicodemonꞌ leꞌe: —¿Akxha gon to beꞌnne yeyarjeꞌ ye to, chaꞌ ba nakeꞌ beꞌnn gore? ¿Waklle yeyoeꞌ lo leꞌe xhneꞌen, naꞌ yeyarjeꞌ ye to? +ONaꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ rweꞌ, chaꞌ nonꞌ bi yeyarjeꞌ ye to, bi gak reꞌreꞌ Diosenꞌ ganꞌ llnebieꞌn. dAByejeꞌ rao Jesúsenꞌ tlleꞌlre, naꞌ lleꞌe Leꞌe: —Maestro, nnézetoꞌ bseꞌl Diosenꞌ rweꞌ nench wzejnieꞌroꞌ netoꞌ, le nono gak gon ka yel wak kaꞌ llonoꞌn, chaꞌ bi zorén Diosenꞌ leꞌe. k QBzo to beꞌnn fariseo beꞌnn golle Nicodemo. Gokeꞌ to beꞌnne wnebiaꞌ ke yell Israelenꞌ. 'GBi byalljreꞌ no ye Leꞌe bi xhbab yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ. Kwinkzeꞌ nnezreꞌ binꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo toto beꞌnnach.nUBixha Jesúsenꞌ bi gotraꞌlltekeꞌ radj beꞌnn kaꞌ, le nombieꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn. >uNaꞌ chak zo Jesúsenꞌ lnni Paskwnꞌ Jerusalén naꞌ, beꞌnn zan breꞌe akreꞌ yel wak kaꞌ beneꞌn, naꞌll byejleꞌ akeꞌ keꞌe, nakseꞌ beꞌnn bseꞌl Dios. KNaꞌ ka bllin lla babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, jadinraꞌll akeꞌ kanꞌ bneꞌen, naꞌll byejleꞌ akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyoj keꞌe naꞌ, leskaꞌ benliraꞌll akeꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ. Jesúsenꞌ nnéztereꞌ bi yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo toto beꞌnnach Bixha Jesúsenꞌ kwineꞌn bsaꞌkreꞌ yodaꞌon bneꞌe kaꞌ, naꞌ llake leakeꞌn chaꞌ yodaꞌo naꞌkzenꞌ neꞌe kaꞌ. % CNaꞌll beꞌnn Israel kaꞌ, goll akeꞌ Leꞌe: —Xopayon (46) iz blle akreꞌ, ka ben akeꞌ yodaꞌon. ¿Naꞌ rweꞌ wayonchkoꞌn chonn llaze?  Naꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll akeꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —Leyechinnjchek yodaꞌo ni, naꞌ chonn llaze wayontiaꞌn. " =Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ llasné akeꞌ: —¿Bi yel wak wroeꞌroꞌ netoꞌ, nench chejleꞌtoꞌ koꞌo zaꞌkoꞌ bachachoꞌ beꞌnn kaꞌ? 3 _Naꞌll jadinraꞌll beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ nen: “Danꞌ lliꞌ yichjaꞌ kwis ke rilloꞌn zaꞌkziaꞌ.” z mNaꞌll golleꞌ beꞌnn kaꞌ lloꞌt plomenꞌ: —Leyechach yeolol ba ki ganni. Bi gonre yaꞌa rill Xaꞌn. B}Ka breꞌe Jesúsenꞌ kanꞌ llaken, naꞌ beneꞌ to sot nench bachacheꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa liaꞌ yodaꞌon, yeolol no bell kaꞌ lloꞌt akeꞌn, no xhiꞌr kaꞌ ren beꞌnn kaꞌ llchaꞌa mell kaꞌ, beseꞌ xhmell akeꞌn rao yo, naꞌ blloꞌnneꞌ ganꞌ nkwaꞌa akeꞌ xhmell akeꞌn. X)Ka bllineꞌ liaꞌ yodaꞌo braonꞌ, beꞌnn zan zjallaꞌa lloꞌt akeꞌ no bell, no xhiꞌre, no plom, ba llonrén akeꞌ llin kat llayoeꞌxhen akeꞌ Dios, naꞌ zjalliꞌ beꞌnn llchaꞌa ak mell. oW Naꞌ ba zo gaꞌl lnni Paskw ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ byej Jesúsenꞌ Jerusalén naꞌ. @y Bde naꞌ, byejeꞌ ganꞌ nziꞌi Capernaum ren xhneꞌe naꞌ, ren biꞌcheꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ naꞌze goꞌy akeꞌ to chop chonn lla. Jesúsenꞌ bachacheꞌ beꞌnn kaꞌ llon yaꞌa liaꞌ yodaꞌon (Mt. 21:12‑13; Mr. 11:15‑18; Lc. 19:45‑46) a; Kaꞌn ben Jesúsenꞌ yell Canánꞌ ganꞌ nbane Galileanꞌ, goken yel wak nell danꞌ beneꞌ nench broeꞌreꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌk xhen, naꞌ benliraꞌll beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ Leꞌe. 6e naꞌll lleꞌe leꞌe: —Yeololte beꞌnn kaꞌ llon lnninꞌ, llde akeꞌ xis uva chaꞌon ka zorao lnni naꞌ, naꞌ kat ba weꞌj akeꞌ da xhen, naꞌll zorao akeꞌ llde akeꞌ xis uva da bi naktek wen naꞌ. Naꞌt rweꞌ nzaꞌyoꞌ xis uva chaꞌon, lldeꞌon nnaꞌll ba llayoll lnninꞌ. <q Naꞌ beꞌnnenꞌ nak rallnaꞌa lnninꞌ kon bnixeꞌn, naꞌ bi nnezreꞌ ga zaꞌn, kon beꞌnn kaꞌ dá llwia bi da kaꞌ yallj rao lnni naꞌze, nnez akreꞌ nisenꞌ bayak xis uvanꞌ, le leakeꞌn goꞌch akeꞌ nisenꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ bnix len naꞌ, goxheꞌ beꞌnn byionꞌ llchaynaꞌn, 5Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Legaꞌch raꞌtenꞌ, naꞌ leweꞌn beꞌnnenꞌ nak rallnaꞌa lnni naꞌ. Naꞌll ben akeꞌ kanꞌ bneꞌe naꞌ. )KNaꞌll goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ dá llwia bi da yallj rao lnni naꞌ: —Leyesllaꞌa nis lo yeꞌs kaꞌ. Naꞌll bdaꞌa akeꞌn nis ballaꞌa akten. `9Naꞌ zjazó xop yeꞌs de yej, ga llgaꞌa akeꞌ nis da llonrén beꞌnn Israel kaꞌ llin da llayib kwin akeꞌ kon kanꞌ llia leꞌ ley naꞌ. Naꞌ toto yeꞌs kaꞌ lloll aken do chop chonn lleꞌ nis. |~qNaꞌll lle xhneꞌen beꞌnn kaꞌ dá llwia bi da yallj rao lnni naꞌ: —Legón kon binꞌ neꞌe naꞌ. u}cNaꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Bixchen neꞌo kaꞌ? Renchaꞌ bi nna llin lla wroeꞌrawaꞌn. |9Naꞌt babillkze xis uvanꞌ lleꞌj akeꞌ ganꞌ llak lnninꞌ, naꞌll xhnaꞌ Jesúsenꞌ golleꞌ Leꞌe: —Billbi xis uva ke beꞌnn kaꞌ de. c{?Naꞌ leskaꞌ goxh akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌen txhen naꞌ. z ;Bayónn lla goꞌt to yel wachaynaꞌa yell ganꞌ nziꞌi Caná ganꞌ nbane Galilea. Naꞌ xhnaꞌ Jesúsenꞌ byejeꞌ ganꞌ gok yel wachaynaꞌn. y  3Leskaꞌ bneꞌe: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Nnaꞌ reꞌre leꞌ yebánꞌ ganꞌ zo Diosenꞌ gaken ka to da yarje, naꞌ beꞌnn kaꞌ nak angl keꞌe kaꞌ, chep chetj akeꞌ ganꞌ zoaꞌ nadaꞌn Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach.2x _2Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Danꞌ niaꞌ breꞌraꞌ rweꞌ xhan yay higo naꞌn, naꞌllenꞌ llejleꞌo kiaꞌ? Za reꞌllroꞌ da zaꞌkll ye raꞌte. %w E1Naꞌll ne Natanaelenꞌ: —Maestro, rweꞌn nakoꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios. Rweꞌn nakoꞌ beꞌnnenꞌ bexhtoꞌ yednnebiaꞌ rall-llo Israelenꞌ. nv W0Ka bene Natanaelenꞌ kanꞌ ne Jesúsenꞌ, naꞌll lleꞌe Leꞌe: —¿Akxha gok nombiaꞌo nadaꞌ? Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Breꞌraꞌ rweꞌ kanꞌ zeꞌo xhan yay higonꞌ, kanꞌ za nne Felipenꞌ rweꞌ. Cu /Ka breꞌe Jesúsenꞌ ba zej Natanaelenꞌ ganꞌ zeꞌe naꞌ, naꞌll bneꞌe: —Gannaꞌ zaꞌa to beꞌnn nak dogarje beꞌnn Israel, ni raꞌt bi nakeꞌ beꞌnn wxhiyeꞌe. t .Naꞌll Natanaelenꞌ bneꞌe: —¿Wllojrize da wen Nazaretenꞌ lla? Naꞌll lle Felipenꞌ leꞌe: —Choꞌ ke reꞌroꞌ. *s O-Naꞌ Felipenꞌ jawieꞌ Natanaelenꞌ, naꞌll lleꞌe leꞌe: —Ba breꞌtoꞌ beꞌnnenꞌ bzoj da Moisésenꞌ xtiꞌlleꞌ leꞌ leyenꞌ kanaꞌ, naꞌ lekze xtiꞌll Leꞌen bzoj beꞌnn kaꞌ bdixjweꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Leꞌen Jesús beꞌnn Nazaret, xhiꞌnn José. sr a,Felipenꞌ nakeꞌ beꞌnn yellenꞌ nziꞌi Betsaida ganꞌ nak rall Andrésenꞌ, ren Pedro naꞌ. q }+Bateyó bayej Jesúsenꞌ Galileanꞌ, naꞌ jadiꞌreꞌ Felipenꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe: —Choꞌ ren nadaꞌ. .p W*Naꞌll bcheꞌe Andrésenꞌ beꞌnn biꞌcheꞌn ganꞌ zo Jesúsenꞌ. Naꞌ ka breꞌe Jesúsenꞌ Simón naꞌ, naꞌll lleꞌe leꞌe: —Rweꞌn Simón xhiꞌnn Jonás, rweꞌ wsiꞌtoꞌ Cefas. (Naꞌ Cefas naꞌ lleꞌnen nen Pedro.) Jesúsenꞌ brejeꞌ Felipenꞌ ren Natanael Fo )Naꞌll Andrés naꞌ, le jadirjteꞌ bi biꞌcheꞌn re Simón naꞌ. Naꞌll lleꞌe leꞌe: —Ba ballaytoꞌ beꞌnnenꞌ ne akeꞌ Mesías. (Naꞌ Mesías naꞌ lleꞌnen nen Cristo.) n  (Naꞌ beꞌnn chop kaꞌ bzenay xtiꞌll Juan naꞌ, bnao akeꞌ Jesúsenꞌ, toeꞌ re Andrés, biꞌch Simón Pedronꞌ. tm c'Naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —Lechoꞌo naꞌ reꞌkere. Naꞌll byejrén akeꞌ Leꞌe, naꞌll breꞌe akreꞌ ganꞌ zoeꞌn, naꞌll bagaꞌnnrén akeꞌ Leꞌe rao lla naꞌ, le ba nak ba wlleꞌ, ba llonen ka do lladá tap. Xl +&Ka bayechj Jesúsenꞌ llwieꞌ nao akeꞌ Leꞌen, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixhanꞌ lleꞌnere? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Rabí (lleꞌnen nen beꞌnn llzejnieꞌ beꞌnne), ¿gaxhanꞌ zoꞌo? k %Naꞌ beꞌnn chop kaꞌ nao Juan naꞌ, ka ben akreꞌ kanꞌ bneꞌen, naꞌll zjakdoeꞌ jannao akeꞌ Jesúsenꞌ. wj i$Ka breꞌreꞌ bde Jesúsenꞌ, naꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ: —Lewiá ke beꞌnnenꞌ bseꞌl Diosenꞌ, beꞌnn naꞌn nakeꞌ ka xhiꞌr daꞌo banꞌ llot lliꞌo beꞌnn Israel, nench llaziꞌxhen Diosenꞌ da xhinnj kaꞌ nonllo. Ti ##Bateyó da yobre zerén Juan naꞌ ye chop beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen. h ;"Naꞌ ba breꞌraꞌ ba gok kanꞌ bneꞌe naꞌ, naꞌllenꞌ lloaꞌ diꞌll, beꞌnn ninꞌ Xhiꞌnn Diosenꞌ. Beꞌnn nell kaꞌ brej Jesúsenꞌ Ug %!Nadaꞌ bi gokbeꞌraꞌ chaꞌ nakeꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl Dios, Dios beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ llchoaꞌ beꞌnne nis golleꞌ nadaꞌ: “Nnaꞌ reꞌkeroꞌ ka yetj Spíritu kiaꞌn, naꞌ yegaꞌnnrenen beꞌnnenꞌ ba nbejaꞌ naꞌ. Le leꞌen nakeꞌ beꞌnnenꞌ wzo Spíritu kiaꞌn lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne.” 9f m Leskaꞌ bne Juan naꞌ: —Breꞌraꞌ betj Spíritu ke Diosenꞌ yebánꞌ, bllinen ganꞌ zo Jesúsenꞌ. Bllinen naken ka to plom daꞌo, naꞌ bagaꞌnnrenen Leꞌe. Be Naꞌ bi bnnezraꞌ noxhanꞌ nakeꞌ, bixha Dios naꞌ bzejnieꞌreꞌ nadaꞌ, ke len naꞌ zaꞌa zadchoaꞌ beꞌnne nis, nench nneze yeolol beꞌnn Israel kaꞌ noxhanꞌ nakeꞌ. d +Ke Leꞌen biaꞌa diꞌll, bniaꞌ: “Beꞌnnenꞌ za zaꞌa zaꞌklleꞌ ka nadaꞌ, naꞌ Leꞌen ba zokzeꞌ ka bi nna soaꞌ nadaꞌ.” [c 1Naꞌ bateyó breꞌe Juan naꞌ, zej Jesúsenꞌ ganꞌ zeꞌe naꞌ, naꞌll lle Juan naꞌ beꞌnn kaꞌ nao leꞌen: —Lewiá ke ganni zaꞌa beꞌnnenꞌ ba brej Diosenꞌ, nench yedkeꞌe xtoꞌl beꞌnnach. Beꞌnn ninꞌ nakeꞌ ka xhiꞌr daꞌo ba llot lliꞌo beꞌnn Israel, nench llaziꞌxhen Diosenꞌ ke xtoꞌl-llo. ub eYeolol da kinꞌ gok ganꞌ nziꞌi Betábara, danꞌ lliꞌ chlaꞌ yeo Jordán ganꞌ llchoa Juan naꞌ beꞌnn kaꞌ nis. Jesúsenꞌ nakeꞌ ka xhiꞌr daꞌo ba llot beꞌnn Israel kaꞌ nench llaziꞌxhen Diosenꞌ ke akeꞌ 3a aLeꞌen za wroeꞌraweꞌ reꞌ, naꞌ zaꞌklleꞌ ka nadaꞌ, naꞌ danꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌk naꞌ, ni ke zaꞌkzaꞌ nadaꞌ, ni jeze xhereꞌ ke gak wlechjaꞌ. ` Naꞌll lle Juan naꞌ leakeꞌ: —Nadaꞌ llchoaꞌ beꞌnne nis, zan radjre naꞌ, ba zo to beꞌnne bi nna gombiaꞌre. I_  Naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —¿Bixchen llchoaꞌo beꞌnne nis, chaꞌ bi nakoꞌ Cristo, naꞌ ni ke nakzoꞌ Elías, naꞌ ni beꞌnnenꞌ bexhtoꞌ yed yedyeꞌe xtiꞌll Dios naꞌ? `^ ;Naꞌ beꞌnn kaꞌ jak rao Juan naꞌ, beꞌnn fariseo akeꞌn bseꞌl leakeꞌ. e] ENaꞌll goll Juan naꞌ leakeꞌ: —Nadaꞌn nakaꞌ beꞌnn nne zillj to latj dach, niaꞌ: “Lewasarj to nez li ganꞌ te Xanllonꞌ”, kanꞌ bne da Isaías beꞌnnenꞌ bdixjweꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. \ ;Naꞌll bnnab akreꞌ leꞌe da yobre: —¿Noxha rweꞌ chaꞌ? Nench yetoꞌ beꞌnn kaꞌ bseꞌl netoꞌ kaꞌ. ¿Bixha nekzoꞌ ke kwinoꞌ? U[ %Naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —¿Noxha rweꞌ chaꞌ? ¿Rweꞌn Elías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ chaꞌ? Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Kere nadkzaꞌn. Naꞌll bnnab akreꞌ leꞌe da yobre: —¿Rweꞌn nakoꞌ beꞌnnenꞌ yedtixjweꞌ netoꞌ xtiꞌll Dios chaꞌ? Naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —Kere nadaꞌn. eZ ENaꞌ golleꞌ leakeꞌ lixheje: —Kere nadaꞌn Cristonꞌ beꞌnnenꞌ bexhllo yedenꞌ. {Y qNaꞌ beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ beꞌnn Israel kaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ, bseꞌl akeꞌ to chop bxoz kaꞌ, naꞌ ye bale beꞌnn gorje rao dialla da Leví, beꞌnn llakrén bxoz kaꞌ, nench jannab akreꞌ Juan naꞌ noxha leꞌe. qX ]Nono zo beꞌnn ba breꞌreꞌ Diosenꞌ, toze Xhiꞌnneꞌ tiꞌch naꞌ, beꞌnnenꞌ nak dogarje Xhiꞌnn Dios beꞌnnenꞌ zeteze zeꞌe kwiteꞌ, Leꞌen ba bzejnieꞌreꞌ lliꞌo beꞌnnach, kanꞌ nak yichjraꞌlldaꞌo Xallo Diosenꞌ. Juan beꞌnnenꞌ bchoa beꞌnne nis beꞌe xtiꞌll Jesúsenꞌ (Mt. 3:11‑12; Mr. 1:7‑8; Lc. 3:15‑17) }W uLe da Moisésenꞌ bzejnieꞌreꞌ ley ke Diosenꞌ da xozxtaꞌollo beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ Jesucristonꞌ beꞌnnenꞌ bed naꞌ, badroeꞌre nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo beꞌnnach, naꞌ badzejnieꞌreꞌ lliꞌo diꞌll li ke Diosenꞌ. tV cLeꞌen nllieꞌreꞌ lliꞌo kwis yeolol lliꞌo llonliraꞌll Leꞌe, zokzeꞌ llakreneꞌ lliꞌo. TU #Juan naꞌ beꞌe diꞌll keꞌe, bneꞌe: —Diꞌll ke beꞌnn ninꞌ badiaꞌ kanꞌ bniaꞌn: “Beꞌnnenꞌ za zaꞌa, zaꞌklleꞌ ka nadaꞌ, le ba zokze Leꞌen kanꞌ bi nna soaꞌ nadaꞌ.” (T KNaꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Diꞌll gorjeꞌ gokeꞌ beꞌnnach, naꞌ bzoreneꞌ netoꞌ. Naꞌ breꞌtoꞌ nakeꞌ to beꞌnn zaꞌk xhen kwis, le toze Leꞌen nakeꞌ dogarje Xhiꞌnn Diosenꞌ, nllieꞌreꞌ lliꞌo beꞌnnach, badzejnieꞌreꞌ lliꞌo diꞌll li ke Diosenꞌ. a~}{{fzz2y+wwwvyuut(s}rrqr qqTppo:nn1mm*lllkkxjjMihgUfeed cc?bb-aa#__*^+]\[xZZLYXWWGVUUTTS;R\QQPONNWMMLLsKJJIHGFFEJDeCC-B^A@@???>}=<;;c:99'88*77T6695E433F2100@//c.^-F,,+D*))O('&}%%$#"! f3;*,dI,47N5FK g M s 7n 3/Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Kat wlisre nadaꞌ to leꞌ yay, nadaꞌ nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, kanaꞌll nnézere nakaꞌ beꞌnnenꞌ ba bniaꞌ nakaꞌ, naꞌ nnézere bibi llonaꞌ to wrazaꞌ, kon da ba bzejnieꞌ Xaꞌn nadaꞌ, len naꞌ niaꞌ. s2_Beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, bi byejnieꞌ akreꞌ lloeꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll ke Xeꞌe Diosenꞌ. T1!Da zanlle de da nniaꞌ reꞌ, naꞌ wzejnieꞌraꞌ reꞌ napre doꞌle. Naꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ, lloeꞌ diꞌll li, naꞌ nadaꞌ lloeꞌrenaꞌ beꞌnnach diꞌll da ba benraꞌ bneꞌe. 0Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —¿Noxha rweꞌ? Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Da zan ras ba gollaꞌ reꞌ noxha nadaꞌ. ?/wKe len naꞌ, gollaꞌ reꞌ kwiayiꞌre rao da xhinnj keré kaꞌ. Le chaꞌ bi chejleꞌre nadaꞌn nakaꞌ doxhen kanꞌ ba bniaꞌ naꞌ, kwiayiꞌre rao da xhinnj keré kaꞌ. S.Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Reꞌ nakre beꞌnn ke yellrio ni, naꞌ llzenayre ke danꞌ llnebiaꞌ yellrio ni, zan ke nak nadaꞌ, zaꞌa yebá bi llzenayaꞌ ke danꞌ llak yellrio ni. -+Naꞌ danꞌ bneꞌe kaꞌn, bne beꞌnn Israel kaꞌ: —¿Yeyotje kwineꞌn, naꞌllenꞌ neꞌe nono gak yeyej ganꞌ wayejeꞌ naꞌ? 1,[Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Nadaꞌ yeyaꞌa, naꞌ yeyirjre nadaꞌ, zan bi gak yezaꞌrenre ganꞌ yeyaꞌan, naꞌ rao da xhinnj keré kaꞌ kwiayiꞌre. ,+QDiꞌll kaꞌ broeꞌ bsede Jesúsenꞌ, kanꞌ llaꞌa akeꞌ kwitze ganꞌ lloeꞌ akeꞌ mell ke yodaꞌo brao ke beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ notno beꞌx Leꞌe, le bi nna llin lla keꞌe goꞌx akeꞌ Leꞌe. Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ bi gak wayejrén akeꞌ ganꞌ wayejeꞌn J* Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —¿Gaxhanꞌ zo xaꞌo? Naꞌll ne Jesúsenꞌ: —Ni nadaꞌ ni Xaꞌ naꞌ, bi nombiaꞌre. Chenak nombiaꞌre nadaꞌ, renkze Xaꞌ naꞌ, ba nombiaꞌre. )Nadaꞌ lloaꞌa diꞌll kiaꞌ kwinaꞌ, naꞌ Xaꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ, lekze diꞌll kiaꞌ nadaꞌn lloeꞌ. (!Ley kellonꞌ danꞌ llsedrenꞌ nen, llayaꞌl chejleꞌllo kat chope beꞌnn breꞌe kanꞌ goken, naꞌ toze ka diꞌll weꞌe akeꞌ. B'}Naꞌ chet kaꞌ llonaꞌ yel koxchis ke beꞌnn kaꞌ, llonaꞌn ka llayaꞌl gaken, le bibi de da llonaꞌ to wrazzaꞌ, llonaꞌ kanꞌ ne Xaꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ naꞌ. y&kReꞌ ll-lliayiꞌllre nadaꞌ kon ka llaraꞌn lo yichjraꞌlldaꞌore, zan nadaꞌ notno ll-lliayiꞌllaꞌ. %%Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌn: —Laꞌkze chaꞌ lloaꞌa diꞌll ke kwinzaꞌ, xtiꞌllaꞌn naken da zaꞌke, naꞌ da li. Nadaꞌ nnezraꞌ ganꞌ bzaꞌa naꞌ, naꞌ ganꞌ wayaꞌa, zan reꞌ ni ke nnézzere gaxhanꞌ zaꞌa, naꞌ gaxhanꞌ wayaꞌa. $! Naꞌll lle beꞌnn fariseo kaꞌ Leꞌe: —Kwinzoꞌ lloeꞌo diꞌll koꞌo, neꞌo nakoꞌ beꞌnn zaꞌke, bi nak danꞌ da li. H#  Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll da yobre, lleꞌe beꞌnn kaꞌ: —Nadaꞌ nakaꞌ beniꞌ ke yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnach. Beꞌnn goneꞌ nadaꞌ txhen, bill nchole yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, naꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, ba naken ka to da yoꞌ beniꞌ. Leakeꞌn ba de yel nban zejlikane ke akeꞌ. w"g Naꞌll ne noꞌrenꞌ: —Ni toeꞌ, Xanaꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Ni nadaꞌ bi wlliayiꞌllaꞌ rweꞌ. Bayej, naꞌ bill nnaoꞌ gonoꞌ da xhinnjenꞌ. Jesúsenꞌ nakeꞌ beniꞌ ke yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnach U!# Ka bakos yichjeꞌn da yobre, nollno beꞌnn kaꞌ llraꞌ, ni ye toeꞌ, naꞌll lleꞌe noꞌrenꞌ: —Noꞌre, ¿gannxha beꞌnn kaꞌ lleꞌne got rweꞌn? ¿Ni toeꞌ billbi ll-lliayiꞌll rweꞌ?   Ka golleꞌ leakeꞌ kaꞌ, naꞌll bayakbeꞌe akreꞌ, lekze beꞌnn wen da xhinnj leakeꞌ, naꞌll chbaꞌ chbaꞌ balloj twej twej akeꞌ, zgaꞌtek beꞌnn gore kaꞌ, naꞌll zanao beꞌnn llaban kaꞌ, bagaꞌnnte noꞌr naꞌze ganꞌ lliꞌ Jesúsenꞌ. H Le babeꞌteꞌ syichjre da yobre, llzojeꞌ rao yonꞌ. J Naꞌll llchieꞌ akreꞌ Leꞌe, akre neꞌe. Naꞌll kat babeꞌchaꞌweꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Noteze reꞌ bibi da xhinnj nonre nakre yalle, reꞌ lesorao lewchekweꞌ yejenꞌ. eCLle akeꞌ Jesúsenꞌ kaꞌ, nench wkwej akeꞌ Leꞌe diꞌll, naꞌ gaꞌt da gao akeꞌ xhia keꞌe. Bixha Jesúsenꞌ kanꞌ lliꞌteze naꞌ, to bxhexjze yichjeꞌn bzoraweꞌ llzojeꞌ rao yo ren xhbeneꞌ. Ka nak ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, nllian biaꞌa wchekw aklloeꞌ yej got aktelloeꞌ. ¿Bixha neꞌo rweꞌ, akre gonllo keꞌe? dANaꞌll lle akeꞌ Jesúsenꞌ: —Maestro, noꞌr ni badoꞌletoeꞌ lloneꞌ da xhinnj. taNaꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisés naꞌ, naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ, jwaꞌa akeꞌ to noꞌre, badoꞌl akreꞌ leꞌe ren xtoeꞌ. Naꞌ jazé akeꞌ leꞌe kllol beꞌnn kaꞌ llzenay xtiꞌll Jesúsenꞌ. QNaꞌ bateyó kate byeniꞌ, byejeꞌ lo yodaꞌo braonꞌ da yobre, naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, jabiꞌy akeꞌ raweꞌn. Naꞌ bllieꞌ naꞌ bzoraweꞌ llroeꞌ llsedreꞌ leakeꞌ. E Jesúsenꞌ byejeꞌ rao yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos. H 5Naꞌll bazaꞌa totoeꞌ, jayak akeꞌ rill akeꞌ.4Naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —¿Renoꞌ rweꞌ ba bayakoꞌ beꞌnn Galilea? Bsed xtiꞌll Diosenꞌ kwasro danꞌ nyojen, naꞌ nnezroꞌ ni to beꞌnn bdixjweꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ bllojeꞌ Galilea. Noꞌrenꞌ badoꞌl akreꞌ lloneꞌ da xhinnj 7g3—Ley kellonꞌ nen bi gak wchoybiaꞌllo ke to beꞌnne ba ben da xhinnj, chaꞌ bi nna weꞌe diꞌll akrenꞌ gok, naꞌ chaꞌ bi nna nnézello bixhanꞌ beneꞌ. 2Naꞌ Nicodemo beꞌnnenꞌ byej rao Jesúsenꞌ tlleꞌlre beꞌnnenꞌ nak txhen fariseo kaꞌ, golleꞌ leakeꞌ: 51Zan beꞌnn ki zjallaꞌa ni, bi nombiaꞌ akeꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ ba nbeyiꞌ akeꞌ, danꞌ llejleꞌ akeꞌ xtiꞌlleꞌn. -0Ni to netoꞌ beꞌnn fariseo, bi nna chejleꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn, ni beꞌnn wnebiaꞌ kello kaꞌ, ni toeꞌ bi nna chejleꞌ xtiꞌlleꞌn. a;/Naꞌll lle beꞌnn fariseo kaꞌ leakeꞌ: —¿Rente reꞌ ba bxhiyeꞌreneꞌ? %.Naꞌ beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌon braonꞌ, llasné akeꞌ: —Bi nna yénetoꞌ beꞌnn weꞌe diꞌll wen, ka danꞌ lloeꞌ naꞌ. -Beꞌnn kaꞌ llape yodaꞌo braonꞌ, jayakeꞌ ganꞌ zjazó bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, ren beꞌnn fariseo kaꞌ, le beꞌnn kaꞌn bseꞌl leakeꞌ nench goꞌx akeꞌ Jesús naꞌ, naꞌll beꞌnn kaꞌ lle akeꞌ leakeꞌ: —¿Bixchen bi bcheꞌreꞌ? 'G,Naꞌ baleꞌ gokraꞌll akeꞌ goꞌx akeꞌ Leꞌe, naꞌ bi gok goꞌx akeꞌ Leꞌe. Beꞌnn wnebiaꞌ ke Israelenꞌ bi byejleꞌ akeꞌ ke Jesúsenꞌ J  +Naꞌ gok beꞌnn kaꞌ chop kweꞌre, ni ke Jesús naꞌ. 1 [*Xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyojen nen, Cristo beꞌnnenꞌ yedenꞌ, llojeꞌ rao dialla ke rey David, naꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌa Belén ganꞌ nak rall David naꞌ. Q )Naꞌ ye bal akeꞌ ne: —Beꞌnn ninꞌ Cristonꞌ beꞌnnenꞌ ba naken yednnebiaꞌ. Bixha ye baleꞌn llasneꞌe: —¿Bixha nello beꞌnn Galilea naꞌ, kwej Diosenꞌ gakeꞌ Cristonꞌ? % C(Beꞌnn kaꞌ llzenay xtiꞌll Jesúsenꞌ bal akeꞌ bne: —Da li beꞌnn ninꞌ beꞌnn llyixjweꞌ xtiꞌll Dios, beꞌnnenꞌ ba naksen yedeꞌ. ~ u'Naꞌ danꞌ bne Jesúsenꞌ kaꞌ, beꞌe diꞌll ke Spíritu ke Dios danꞌ yedsó lo yichjraꞌlldaꞌo noteze gonliraꞌll Leꞌen. Naꞌ kanꞌ bneꞌe kaꞌ, bi nna yedsó Spíritunꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, le bi nna gak yeolol da kaꞌ llayaꞌl gak, nench wroeꞌn Jesúsenꞌ nakeꞌ beꞌn zaꞌk xhen. Gok akeꞌ chop kweꞌre ni ke Jesús naꞌ J &Naꞌ beꞌnnenꞌ nxenraꞌll nadaꞌ, gak keꞌe kanꞌ ne xtiꞌll Dios danꞌ nyojen, to da wen kwis gak lo yichjraꞌlldaꞌweꞌ, gaken ka to yellrio ga llartit nis da lloeꞌ yel nban. .U%Lla zerao llon akeꞌ lnni naꞌ, naken lla xhenlle, naꞌ bzellá Jesúsenꞌ llroeꞌ llsedreꞌ leakeꞌ, naꞌ bneꞌe zillje, bneꞌe: —Noteze reꞌ, chaꞌ lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ nakre ka beꞌnne llbilraꞌlle, llayaꞌl gonliraꞌllre nadaꞌ, naꞌ gonnaꞌ da yeꞌjre. :m$¿Akxha zejen danꞌ bneꞌe kaꞌ: “Yeyirjre nadaꞌ, naꞌ bi yellélere nadaꞌ, naꞌ bi gak yedre ganꞌ zoaꞌn”? Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll ke Spíritu ke Diosenꞌ [/#Naꞌll lle lwellj beꞌnn Israel kaꞌ: —¿Gaxhanꞌ neꞌe wayejeꞌ ga bi yellélelloeꞌ? ¿Yeyejeꞌ ganꞌ naslas beꞌnn wrall kaꞌ radj beꞌnn griego kaꞌ, naꞌ wroeꞌ wsedreꞌ leakeꞌn? fE"Naꞌll wayirjre nadaꞌ, naꞌ bi yellélere nadaꞌ, le bi gak yedre ganꞌ zoaꞌ naꞌ. !Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Ye chollze sorenaꞌ reꞌ, naꞌll wayaꞌa ganꞌ zo beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ naꞌ.   Naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ, ben akreꞌ diꞌllenꞌ lloeꞌ akeꞌ ke Jesúsenꞌ. Naꞌ beꞌrén akeꞌ bxoz wnebiaꞌ ke Israel kaꞌ diꞌlle, naꞌ bseꞌl akeꞌ beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌo braonꞌ, nench naꞌ lljeꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ.  Beꞌnn zan byejleꞌ ke Jesúsenꞌ, nakeꞌ beꞌnn bseꞌl Dios, naꞌll bne akeꞌ: —¿Gonlle Cristonꞌ ye raꞌt yel wak da zaꞌklle ka danꞌ ba ben beꞌnn ni, kat yedeꞌ? Beꞌnn kaꞌ llape yodaꞌon jakeꞌ nench lljeꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ 4aNaꞌ danꞌ bneꞌe kaꞌ, bale beꞌnn kaꞌ gokraꞌll akeꞌ goꞌx akeꞌ Leꞌe, zan nono beꞌx Leꞌe, le bi nna llin lla keꞌe, gakeꞌ rao naꞌa akeꞌ. ]3Nadaꞌ nombieꞌ, le ganꞌ zoeꞌ naꞌn zaꞌa, le Leꞌen bseꞌleꞌ nadaꞌ. 2~]Jesúsenꞌ llroeꞌ llsedreꞌ llyoꞌ yodaꞌo braonꞌ, ka bne akeꞌ kaꞌ. Naꞌll bneꞌe zillje, lleꞌe leakeꞌ: —Llákere nombiaꞌre nadaꞌ, naꞌ nnézere gaxha beꞌnne nadaꞌ. Bixha kere to wrazzaꞌn zaꞌa. Da li zo beꞌnn bseꞌl nadaꞌn, reꞌ ni ke nombiaꞌzreꞌ. \}1Nnézello ga beꞌnn beꞌnn ni, zan kat yed Cristonꞌ, nono nneze gaxha zeꞌe. F|Lewiá kanꞌ lloneꞌn, lloeꞌ diꞌll rao beꞌnn yell, naꞌ nono bi llekze Leꞌe. ¿Kere ba llasoꞌn beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ xhbab, Leꞌen nakeꞌ Cristonꞌ beꞌnnenꞌ bexhllo? }{sNaꞌll bne to chop beꞌnn Jerusalén kaꞌ: —¿Kere beꞌnn ninꞌ llayirj akeꞌ nench yesoꞌte Leꞌe? 4zaBi wlliayiꞌllre beꞌnne chaꞌ bi da daꞌo llreꞌreꞌ lloneꞌ, legón yel koxchisenꞌ lixheje kanꞌ llayaꞌl gaken naꞌ. Bne Jesúsenꞌ zeꞌe ganꞌ zo Dios y!Naꞌ kanꞌ naken, laꞌkze chaꞌ naken lla nbaꞌnne, llzoare bidaꞌo byio kaꞌ sen, kat llákebeꞌ xoꞌn lla nench naꞌ llonre kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ ¿bixchen llakllaꞌre nadaꞌ danꞌ bayonaꞌ to beꞌnn weꞌe lla nbaꞌnne? x{Da Moisésenꞌ bllieꞌ biaꞌa sollo sen danꞌ nziꞌi circuncisión (laꞌkze kere leꞌen bllieꞌ biaꞌan, le da bkwaꞌnn xozxtaꞌollo kaꞌ bllaꞌa kanaꞌn), naꞌ ke len naꞌ, llzoare bidaꞌo byio kaꞌ sen, laꞌkze lla nbaꞌnne. gwGNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Toze yel wak da benaꞌ, naꞌ yeololre babánere. pvYBeꞌnn kaꞌ zjallaꞌa naꞌ, bne akeꞌ: —Daxiꞌon yoꞌ. ¿Noxhanꞌ lleꞌne got rweꞌ? u7’Da Moisés naꞌ, benneꞌ reꞌ ley danꞌ nsedre, naꞌ ni tore bi llonre kanꞌ nen naꞌ. ¿Bixchen llayirjzre akre gonre gotre nadaꞌ? utcKate to beꞌnn llroeꞌ llsedreꞌ xhbab kekzeꞌ, llayirjlaꞌlleꞌ akre goneꞌ nench gakeꞌ xhen. Zan beꞌnn gakraꞌlle gon akeꞌ xhen beꞌnnenꞌ bseꞌl leꞌen, nnézkzello nak xtiꞌlleꞌn da li, bi naken da wxhiyeꞌe. SsNoteze beꞌnne gakraꞌlle goneꞌ kanꞌ lleꞌne Dios beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌn, wayakbeꞌkzereꞌ chaꞌ danꞌ llroeꞌ llsedraꞌn naken ke Dios o chaꞌ naken da llarjlaꞌllaꞌ nadzaꞌ. rNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Danꞌ llroeꞌ llsedraꞌ ni, kere xhbab kiaꞌn, xhbab ke beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌn. qNaꞌll babane beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, llasné akeꞌ: —¿Akxha llaken da zan da nneze beꞌnnenꞌ? Renchaꞌ kere bi nzedeꞌn. #p?Naꞌ ka do achje lnni naꞌn, kate byej Jesúsenꞌ lo lchir yodaꞌo brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ bzoraweꞌ llroeꞌ llsedreꞌ leakeꞌ. Ao{ Naꞌll llillize lloeꞌ akeꞌ diꞌllenꞌ, le yeololze beꞌnne lleb akeꞌ bi gone beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ leakeꞌ, chaꞌ yen akreꞌ lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Jesús naꞌ. pnY Naꞌ beꞌnn kaꞌ bllay rao lnninꞌ, lloeꞌ akeꞌ diꞌll llillize keꞌe, naꞌ biteze bne totoeꞌ. Bale ne: “Wa beꞌnn wen nakeꞌ”, naꞌ ye bale ne: “Bi nakeꞌ beꞌnn wen, ziyeꞌze beꞌnnenꞌ deꞌe.” m7 Naꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ llaꞌa naꞌ, llayirj akeꞌ Leꞌe rao lnninꞌ llasné akeꞌ: —¿Gaxha dá beꞌnnenꞌ do ni? ulc Bde bzaꞌa biꞌcheꞌ kaꞌ zjakeꞌ lnninꞌ, naꞌll bzaꞌa Jesúsenꞌ, de ngaꞌchze byejeꞌ. k} Bayoll golleꞌ leakeꞌ kaꞌ, naꞌ goꞌyeꞌ Galilea naꞌze. Jesúsenꞌ byejeꞌ Jerusalén ganꞌ llak lnni MjLechej lnninꞌ. Zan bi saꞌa nadaꞌ, le bi nna llin lla kiaꞌ. iBeꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ Dios bi gak wie akreꞌ reꞌ, zan llwie akreꞌ nadaꞌ, le llroeꞌraꞌ da xhinnj kaꞌ llon akeꞌn. hhINaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Bi nna llin lla chaꞌa, zan reꞌ wakse batteze chejre. |gqKaꞌn bne beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn biꞌch Jesúsenꞌ, le ni leakeꞌ bi llejleꞌ akeꞌ ke Jesúsenꞌ. hfINoteze beꞌnn chaꞌ lleꞌnreꞌ gombiaꞌ beꞌnn kaꞌ leꞌe nakeꞌ to beꞌnn zaꞌk, bi goneꞌ yel wak ngaꞌchze. Chaꞌ da li llonoꞌ yel wak, benen rao yeolol beꞌnne, naꞌll reꞌe akreꞌ danꞌ llonoꞌ. MeNaꞌ beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn biꞌch Jesúsenꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —Bi yegaꞌnnoꞌ ganni, byej Judea naꞌle nench beꞌnn kaꞌ llzenay koꞌon, reꞌe akreꞌ yel wak kaꞌ llonoꞌn. d)Naꞌ ba zo rez gaꞌle lnni ke beꞌnn Israel kaꞌ, danꞌ llon akeꞌ nench lljadinraꞌll akeꞌ kanꞌ bzo akeꞌ yoꞌ de yixh kanaꞌ. vc gBde naꞌ, bdakze Jesúsenꞌ broeꞌ bsedreꞌ beꞌnn kaꞌ do ganꞌ nbane Galileanꞌ. Bill gokraꞌlleꞌ chejlleꞌ ganꞌ nziꞌi Judeanꞌ, le beꞌnn Israel kaꞌ llaꞌa naꞌ, llayirj akeꞌ akre gon akeꞌ got akeꞌ Leꞌe. bb=GKanꞌ bneꞌe ke Judas Iscariotenꞌ xhiꞌnn beꞌnnenꞌ re Simón, le ba nnezreꞌ, leꞌen wdieꞌ Leꞌe rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌen, laꞌkze nakeꞌ beꞌnn ren rao beꞌnn chllinn kaꞌ.a-FNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Ba brejaꞌ reꞌ chllinnre nnaore nadaꞌ, naꞌ to reꞌ rao chllinn naꞌ, llzenayre ke daxiꞌon. `ENetoꞌ llonliraꞌlltoꞌ rweꞌ, naꞌ nnézetoꞌ nakoꞌ Cristo, naꞌ nakoꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare. 0_YDNaꞌll lle Simón Pedronꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, nollno zaꞌk wzenaytoꞌ keꞌe. Tozoꞌ rweꞌn lloeꞌo diꞌll da lloeꞌ yel nban ke beꞌnn llzenay len. y^kCNaꞌll bnnabe Jesúsenꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ (12) brejeꞌ nao Leꞌen: —¿Ren reꞌ lleꞌnere wayejre? ]!BBayoll bzejnieꞌ Jesúsenꞌ leakeꞌ da kaꞌ, zan beꞌnn kaꞌ llzenay xtiꞌlleꞌn, brej yichj akeꞌ bill bnao akeꞌ Leꞌe. (\IANaꞌll bne Jesúsenꞌ: —Ke len naꞌ, ba bniaꞌ nono gak gonliraꞌlle nadaꞌ, chaꞌ bi gakrén Xaꞌ Diosenꞌ leꞌe nench gonliraꞌlleꞌ nadaꞌ. W['@Bixha nna niꞌt bale reꞌ, bi llejleꞌre kiaꞌ. Kaꞌ bne Jesúsenꞌ le kate naꞌ, gokbeꞌreꞌ nore beꞌnn kaꞌ llejleꞌ keꞌen, naꞌ norenꞌ wde Leꞌe rao beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌe naꞌ. KZ?Spíritu ke Diosenꞌ lloeꞌn yel nban ke beꞌnnach, naꞌ kwerpenꞌ bi gak gonen kaꞌ. Diꞌll danꞌ ba beꞌrenaꞌ reꞌ, naken diꞌll da lloeꞌ Spíritunꞌ, naꞌ nsaꞌn yel nban. Yw>¿Akxha nnere kat reꞌre nadaꞌ yeyepaꞌ yebá ganꞌ bzoaꞌ kanaꞌ, nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach? 2X]=Gokbeꞌe Jesúsenꞌ llasnné akeꞌ ke danꞌ bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ da kaꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bi llazraꞌllre da kaꞌ gollaꞌ reꞌ naꞌn? aW;<Naꞌ zan beꞌnn kaꞌ zjanao Jesúsenꞌ, ka ben akreꞌ da kaꞌ llzejnieꞌreꞌ leakeꞌn, naꞌll ne akeꞌ: —Bniꞌ xhen naken gonllo danꞌ llzejnieꞌreꞌn. ¿Noxha gakrize gon kanꞌ neꞌe naꞌ? 8Vi;Jesúsenꞌ broeꞌ bsedreꞌ da ki lo yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ ganꞌ nziꞌi Capernaum. Xtiꞌll Jesúsenꞌ lloeꞌn yel nban zejlikane ke beꞌnn wzenay len uUc:Kwerp kiaꞌn naken yet xtir da zaꞌa yebá, bi naken ka danꞌ bdao da xozxtaꞌollo kaꞌ kanaꞌ latj dachenꞌ, le beꞌnn bdao len dekze de got akeꞌ. Naꞌ beꞌnn gao yet xtir danꞌ niaꞌ nadaꞌ kaꞌ, ke chnare so akeꞌ. qT[9Xaꞌ Diosenꞌ bseꞌleꞌ nadaꞌ, naꞌ Leꞌen napeꞌ yel nban naꞌ, naꞌ de yel nban kiaꞌ danꞌ nakaꞌ toze ren Leꞌe. Naꞌ kaꞌkze gak ke beꞌnn gao kwerp kiaꞌn, so akeꞌ ke chnare, le gak akeꞌ nadaꞌ txhen. DS8Beꞌnn kaꞌ llasaꞌo akeꞌ kwerp kiaꞌn, naꞌ llaseꞌjeꞌ xchenaꞌn, de yel nban zejlikane ke beꞌnn kaꞌ, naꞌ nak akeꞌ nadaꞌ txhen, leskaꞌ nadaꞌ nak akseꞌ txhen. ^R57Le kwerp kiaꞌn naken dogarje yel wao, naꞌ xchenaꞌn naken dogarje da yeꞌjre. `Q96Beꞌnn kaꞌ gao akeꞌ kwerp kiaꞌn, naꞌ yeꞌj akeꞌ xchenaꞌn, ke chnare de yel nban ke beꞌnn kaꞌ, laꞌkze chaꞌ ba wasaꞌt akeꞌ, kat te ke yellrio ni, wasbanaꞌ leakeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. uPc5Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, chaꞌ bi gaore kwerp kiaꞌn, naꞌ chaꞌ bi yeꞌjre xchenaꞌn, bibi yel nban zejlikane de keré chet kaꞌ. O 4Naꞌll llaschach beꞌnn Israel kaꞌ llasné akeꞌ: —¿Akxha goneꞌ gonneꞌ kwerp keꞌen gaollon, nezeꞌ kaꞌ? iNK3Nadaꞌn nakaꞌ yet xtir da zaꞌa yebánꞌ danꞌ nsaꞌa yel nban zejlikane. Beꞌnn gao yet xtirenꞌ, wbaneꞌ ke chnare. Naꞌ yet xtir danꞌ weꞌe akeꞌn nench gaꞌt yel nban ke beꞌnnach, naken kwerp kiaꞌn. dMA2Nadaꞌ lloaꞌ diꞌll ke to yet xtir da zaꞌa yebá, naꞌ beꞌnn gao len bi gateꞌ. ,LQ1Da xozxtaꞌollo kaꞌ, laꞌkze bdao akeꞌ yel wao da nziꞌi maná chak bzo akeꞌ latj dachenꞌ, naꞌ yeololteꞌ dekz de wasaꞌte ka bllin lla ke akeꞌ. YK+0Nadaꞌ nakaꞌ yet xtir danꞌ lloeꞌ beꞌnne yel nban zejlikane ke akeꞌ. nJU/Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Beꞌnn gonliraꞌll nadaꞌ, de yel nban zejlikane ke akeꞌ. nIU.’Nono beꞌnn nna reꞌe Xaꞌn. Toze nadaꞌ ba breꞌreꞌ le ganꞌ zoeꞌ naꞌn zaꞌa. H-Le ganꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ nen: “Yeololeꞌ, Diosenꞌ wroeꞌ wsedreꞌ leakeꞌ.” Naꞌ yeololeꞌ nneze kanꞌ ne Xaꞌn, naꞌ wzenay akeꞌ nench gon akeꞌ kanꞌ neꞌe naꞌ, leskaꞌ gonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ. XG),Notno gak gonliraꞌll nadaꞌ, chaꞌ Xaꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ, bi gakreneꞌ leakeꞌ gonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ, naꞌ kat llin lla te ke yellrio ni, yesbanaꞌ leakeꞌ chaꞌ ba got akeꞌ. HF +Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Bi wchachre kiaꞌ. CE*Naꞌ wasné akeꞌ: —¿Kere beꞌnn ninꞌ Jesús, xhiꞌnn José lla? Nombiaꞌkzllo xaxhnaꞌ beꞌnnenꞌ. ¿Bi diꞌllenꞌ lloeꞌ neꞌe, zeꞌe yebá, naꞌ betjeꞌ yellrio? D)Beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ, bchach akeꞌ danꞌ bne Jesúsenꞌ kaꞌ: “Nadaꞌ nakaꞌ yet xtir danꞌ betj yebá.” [C/(Xaꞌn lleꞌnreꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ gonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ, weꞌe akeꞌ yel nban zejlikane, naꞌ nadaꞌ yesbán akeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, chaꞌ ba got akeꞌ kat llin lla te ke yellrio ni. ]B3'Leꞌen lleꞌnreꞌ bi waꞌa latje kweyiꞌ ni to beꞌnn ba brejeꞌ, nench gak akeꞌ nadaꞌ txhen. Naꞌ kat llin lla te ke yellrio ni, kanaꞌ yesbán akeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, chaꞌ ba got akeꞌ. A9&Nadaꞌ betjaꞌ yebá zaꞌa yellrio ni, kere nench gonaꞌ ka nen kiaꞌ nadaꞌn, kon kanꞌ ne Xaꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ naꞌn gonaꞌ. B@}%Yeololte beꞌnn kwej Xaꞌn nench gak akeꞌ nadaꞌ txhen, ll-llin lla gonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ, naꞌ noteze beꞌnne yeꞌnreꞌ gonliraꞌlleꞌ nadaꞌ, bi wkwaseꞌ kaꞌle. d?A$Naꞌ ba bnekzaꞌ reꞌ, laꞌkze ba breꞌre nadaꞌ, naꞌ bi llonliraꞌllre nadaꞌ. g>G#Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Nadaꞌn nakaꞌ yet xtir danꞌ lloeꞌ beꞌnn yel nban zejlikane. Naꞌ noteze beꞌnn wzenay kiaꞌ bill toneꞌ, naꞌ beꞌnn gonliraꞌll nadaꞌ, bill bilreꞌ nis chras. l=Q"Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, bennchga netoꞌ yeo lla yet xtirenꞌ neꞌo kaꞌ. q<[!Naꞌ danꞌ zaꞌa yebá naꞌ, betjen yellrio ni, naꞌ lloeꞌn yel nban ke noteze beꞌnn gao len. ;1 Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Kere da Moisés naꞌn beꞌe da xozxtaꞌollo kaꞌ yet xtirenꞌ, Xaꞌ Dios naꞌkzenꞌ beꞌen leakeꞌ. Naꞌ Leꞌen llonneꞌ reꞌ yet xtirenꞌ danꞌ zaꞌa yebá ganꞌ zoeꞌ naꞌ. a:;Le da xozxtaꞌollo kaꞌ, bdao akeꞌ yet daꞌo danꞌ nziꞌi maná, chak bzo akeꞌ latj dachenꞌ, naꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ke akeꞌ llian: “Yet xtir da zaꞌa yebánꞌ beꞌe leakeꞌ bdao akeꞌ.” 9 Naꞌll lle akeꞌ Jesúsenꞌ: —¿Bixha yel wak gonkzoꞌ chet kaꞌ, naꞌll gonliraꞌlltoꞌ rweꞌ? ¿Bi gonoꞌ? $8ANaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Da ninꞌ llayaꞌl gonre, naꞌllenꞌ yewé Diosenꞌ, gonliraꞌllre nadaꞌ nakaꞌ beꞌnn bseꞌl Leꞌe. 7yNaꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —¿Bixhanꞌ llayaꞌl gontoꞌ naꞌ, nench gontoꞌ danꞌ llazraꞌll Diosenꞌ? &6EBi llayaꞌl koꞌ yichjre gaꞌt da yeꞌj gaore, lekoꞌ yichjre gaꞌt da gonn yel nban zejlikane keré. Nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, gonnaꞌ to da yeꞌj gaore, nench gaꞌt yel nban zejlikane keré. Le len naꞌ, ba broꞌ Xaꞌ Diosenꞌ lo naꞌ gonnaꞌ reꞌ. i5KNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ, llayirjre nadaꞌ le danꞌ bdaore kon ka bérjere naꞌn, kere llayirjre nadaꞌ ni ke da kaꞌ breꞌre yel wak kaꞌ danꞌ llonaꞌ naꞌn. 4)Naꞌll ka ballele beꞌnn zan kaꞌ Jesúsenꞌ ye chlaꞌ nisdaꞌon, naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Maestro, ¿batkre bayedoꞌ ganni? {3oNaꞌ ka gokbeꞌe akreꞌ nono Jesúsenꞌ zerén leakeꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌ naꞌ, naꞌll ballaꞌa akeꞌ lo barconꞌ jayakeꞌ Capernaum nench bayirj akeꞌ Jesúsenꞌ do naꞌ. Yet xtir danꞌ lloeꞌ beꞌnne yel nban zejlikane 02YKat le ballinte barco da zayaꞌk yellenꞌ nziꞌi Tiberias kwitze ganꞌ bdao akeꞌ yet xtir, danꞌ ganꞌ bayoll beꞌe Xanllo Jesúsenꞌ yel llioxken ke Dios. A1{Naꞌ bateyó naꞌ, beꞌnn zan bagaꞌnn chlaꞌ lloaꞌ nisdaꞌo naꞌze, gokbeꞌe akreꞌ nono Jesúsenꞌ zejrén, naꞌ gokbeꞌe akreꞌ billbi barco yobre llasdá, toze danꞌ zayoꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌze, naꞌ bnnez akreꞌ bi zayoꞌ ren Jesúsenꞌ leakeꞌ lo barco naꞌ. H0 Naꞌll llawé akreꞌ kwis, bagoꞌ akeꞌ Leꞌe lo barconꞌ. Ye chollze le ballín akteꞌ rao yo bill lloaꞌ nisdaꞌon ganꞌ zjayakeꞌn. Beꞌnn zan llayirj akeꞌ Jesúsenꞌ ;/qNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Nadaꞌn, bi llebre. B.}Naꞌ ka bexte zjayakeꞌn ba bagoꞌ akeꞌ nez lo barconꞌ rao nisdaꞌon, ka breꞌe akreꞌ ba zazaꞌa Jesúsenꞌ zazeꞌe rao nisenꞌ to kwit barconꞌ, naꞌll blleb akeꞌ. I- Naꞌ bzorao llechj beꞌ rao nisdaꞌon, naꞌll llas yitjen. ,Naꞌll bayoꞌ akeꞌ to lo barco lljayakeꞌ ganꞌ nziꞌi Capernaum. Ba nak ba gol, naꞌ bi nna yellín Jesúsenꞌ. V+%Ka gol naꞌ, jayak beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen lloaꞌ nisdaꞌon. y*kKa gokbeꞌe Jesúsenꞌ ba ze beꞌnn kaꞌ wcheꞌe akeꞌ Leꞌe nench gon akeꞌ Leꞌe rey ke akeꞌ, naꞌll bazeꞌe, naꞌ byejeꞌ yaꞌ daꞌon tozeꞌ. Jesúsenꞌ bzeꞌe rao nisdaꞌon (Mt. 14:22‑27; Mr. 6:45‑52) =)sKa breꞌe beꞌnn kaꞌ yel wak danꞌ beneꞌn, naꞌll ne akeꞌ: —Da li yaꞌnne beꞌnn ninꞌ nak beꞌnnenꞌ bexhllo yedtixjweꞌ lliꞌo xtiꞌll Diosenꞌ yellrio ni. I(  Naꞌll batop beꞌnn kaꞌ da laꞌo kaꞌ bagaꞌnnenꞌ, naꞌ goken ye chllinn (12) llom danꞌ bagaꞌnn rao yet xtir gaꞌy kaꞌ, danꞌ ben akeꞌ de yezj danꞌ nziꞌi cebada. &'E Naꞌ bayoll badao akeꞌ naꞌ, naꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Leyetop da kaꞌ bagaꞌnn ye raꞌt wejen nench bitbi kwiayiꞌ. :&m Naꞌll bxhiꞌi Jesúsenꞌ yet xtir kaꞌ, beꞌe yel llioxken ke Dios. Bayoll naꞌ, beꞌen beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ bdislas akeꞌn rao beꞌnn kaꞌ zjalliꞌ naꞌ. Naꞌ leskaꞌ beneꞌ kone belyaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌe totoeꞌ kon ka berj akreꞌ bdao akeꞌ. r%] Naꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Leyé yeolol beꞌnn kaꞌ kweꞌ akeꞌ. Naꞌ gannaꞌ de yix dak, naꞌll blleꞌ beꞌnn kaꞌ rao yixenꞌ, nak akeꞌ ka do gaꞌy mir beꞌnn byio. @$y —Ganni ze to bidaꞌo, noꞌxbeꞌ gaꞌy yet xtir kebeꞌ da nak de yezj danꞌ nziꞌi cebada, naꞌ ye chop belyaꞌ. Kere bi de gon da ki ke beꞌnn zan ki llaꞌa ganni. #Naꞌ ye to beꞌnn non Jesúsenꞌ txhen reꞌe Andrés, nakeꞌ beꞌnn biꞌch Simón Pedro. Naꞌ Andrés naꞌ lleꞌe Leꞌe: "Naꞌll lle Felipenꞌ Leꞌe: —Chop gayoa (200) mell danꞌ nziꞌi denario yet xtir, kere waken ni raꞌt wejen bi yellel akeꞌ. `!9Bneꞌe kaꞌ naraꞌchek bi ne Felipenꞌ, le nnezkze Leꞌen akrenꞌ goneꞌ. Naꞌ ka bwia Jesúsenꞌ beꞌnn zan ba nao ak Leꞌe, naꞌll golleꞌ Felipenꞌ: —¿Gaxha siꞌllo da gao yeolol beꞌnn ki? FNaꞌ ba zo rez gaꞌle lnni paskw ke beꞌnn Israel kaꞌ. r]Naꞌ byep Jesúsenꞌ to rao yaꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, jacheꞌreneꞌ leakeꞌ. wNaꞌ beꞌnn zan nao Jesúsenꞌ danꞌ ba breꞌe akreꞌ yel wak danꞌ lloneꞌ llayoneꞌ beꞌnn weꞌe kaꞌ.  }Bde gok kaꞌ, byej Jesúsenꞌ ye chlaꞌ nisdaꞌo Galileanꞌ. Naꞌ nisdaꞌon leskaꞌ nziꞌn nisdaꞌo Tiberias. xi/Naꞌ chaꞌ bi llejleꞌre danꞌ bzojeꞌ naꞌ, ¿akxha gonre chejleꞌre danꞌ llepaꞌ reꞌ naꞌ?  .Chenak reꞌ llejleꞌre xtiꞌll da Moisésenꞌ, kiaꞌ nadkzaꞌn llejleꞌre chet kaꞌ, le xtiꞌllaꞌ nadaꞌn bzojeꞌ. F-Naꞌ bi gonre xhbab chaꞌ nadaꞌn ll-lliayiꞌllaꞌ reꞌ rao Xaꞌn. Da Moisés naꞌn ll-lliayiꞌlleꞌ reꞌ raweꞌn, le llsedre kwis danꞌ bzojeꞌn llákere zore wen rao Dios. /,¿Akxha gak chejleꞌre kiaꞌ nadaꞌn? Le llawere yeyoeꞌrao beꞌnne reꞌ, bi llazraꞌllre gonre nench toze Dios naꞌ nneꞌe llonre wen. -S+Xaꞌn bseꞌl nadaꞌ llonaꞌ kon da neꞌe, naꞌ bi llejleꞌre kiaꞌ. Naꞌ kat zaꞌk beꞌnn llon akeꞌ ka da llarjlaꞌll akzeꞌ, lereꞌn llejleꞌre. R*Naꞌ nadaꞌ nombiaꞌ reꞌ, naꞌ nnezraꞌ bi nllieꞌre Diosenꞌ. `9)’Ka nak nadaꞌ bi llyalljraꞌ nne beꞌnnach kiaꞌ nakaꞌ beꞌnn zaꞌke. b=(Naꞌ reꞌ bi lleꞌnere gonliraꞌllre nadaꞌ nench gaꞌt yel nban zejlikane keré. {'Lewsedyaꞌnn xtiꞌll Diosenꞌ, le nnézere nsaꞌn yel nban zejlikane. Naꞌ len naꞌ lloeꞌn diꞌll li kiaꞌn. &Naꞌ bi nna choꞌ xtiꞌlleꞌn lo yichjraꞌlldaꞌore, le bi llonliraꞌllre nadaꞌ nakaꞌ beꞌnn bseꞌl Leꞌe. 'G%Naꞌ Xaꞌ, beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌn leskaꞌ lloeꞌ xtiꞌllaꞌ, laꞌkze bi nna yénere kanꞌ neꞌen, naꞌ bi nna reꞌre kanꞌ nakeꞌ naꞌ. lQ$Naꞌ de to da lloeꞌ xtiꞌllaꞌn da zaꞌklle ka diꞌll danꞌ lloeꞌ Juan naꞌ kiaꞌ: llonaꞌ yeolol da ba broꞌ Xaꞌn rallnaꞌ gonaꞌ, naꞌ da kaꞌ llonaꞌn lloeꞌn diꞌll, le Xaꞌ naꞌn bseꞌl nadaꞌ. #?#Juan naꞌ gokeꞌ ka to yiꞌ da llseniꞌ da xhen danꞌ bzejnieꞌreꞌ reꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ choll daꞌon bawere danꞌ bzejnieꞌreꞌ reꞌn. 6e"Zan nadaꞌ bi yalljraꞌ ni to diꞌll da weꞌe beꞌnnach kiaꞌ, kon da kizenꞌ niaꞌ reꞌ nench chejleꞌre kiaꞌ nench yesrá Diosenꞌ reꞌ rao da xhinnjenꞌ. 9!Naꞌ ba bseꞌlre beꞌnne rao Juan naꞌ, nench jannabreꞌ leꞌe akrenꞌ nak kiaꞌn, naꞌ beꞌrén Juan naꞌ reꞌ diꞌll li noxha nadaꞌ. v e Zan beꞌnn yobre lloeꞌ diꞌll li noxhanꞌ nakaꞌ, naꞌ nnezraꞌ danꞌ lloeꞌ kiaꞌn naken da li. T !Chaꞌ to wrazaꞌ lloaꞌ xtiꞌll kwinaꞌ, bi naken to da chejleꞌre. : m’Bibi gak gonaꞌ to wrazaꞌ. Le llzenayaꞌ bi danꞌ ne Xaꞌn, nench kaꞌ llonaꞌ yel koxchis ke beꞌnnach. Naꞌ danꞌ niaꞌ gak ke toto beꞌnne lekze da llayaꞌl gaken, le kere niaꞌ kon da lleꞌnraꞌ nadaꞌ gaken, kon ka danꞌ ne Xaꞌ naꞌn gak, beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ.  Naꞌ beꞌnn kaꞌ ben da wen chak bzo akeꞌ yellrio ni, yebán akeꞌ, naꞌ ban akeꞌ ke chnare, naꞌ beꞌnn kaꞌ ben da xhinnj chak bzo akeꞌ yellrio ni, yebán akeꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare. Jesúsenꞌ broeꞌreꞌ napeꞌ yel wak Naꞌ bi yebánere kanꞌ niaꞌ ni, le wllin lla kat yeolol beꞌnn wat llaꞌa lo ba, yen akreꞌ katenꞌ yelwill akeꞌ. %CNaꞌ leskaꞌ ba benneꞌ nadaꞌ yel llnebiaꞌ nench nnezraꞌ nonꞌ nap doꞌle, le Leꞌen bseꞌleꞌ nadaꞌ nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. Xaꞌ Diosenꞌ nseꞌe yel nban zejlikane, naꞌ leskaꞌ beneꞌ nench nadaꞌ nsaꞌa yel nban zejlikane, le Xhiꞌnneꞌ nadaꞌ. }Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Wllin lla kat beꞌnn kaꞌ nat yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, yen akreꞌ xtiꞌllaꞌn nakaꞌ Xhiꞌnn Dios, naꞌ beꞌnn wzenay kiaꞌ, waꞌt yel nban zejlikane ke akeꞌ, naꞌ kaꞌn ba bzorao llak nnaꞌ. w’Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ, kanꞌ zjazén naꞌ: Beꞌnn llzenay xtiꞌllaꞌn, naꞌ llonliraꞌlleꞌ Dios beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ, de yel nban zejlikane keꞌe, naꞌ bi saꞌkziꞌ akeꞌ chras. Naꞌ bill nak akeꞌ ka beꞌnn wat lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, le ba bakobeꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn danꞌ ba llonliraꞌll akeꞌ Leꞌen. Z-Xaꞌn lleꞌnreꞌ yeolol beꞌnne goneꞌ nadaꞌ xhen, naꞌ lekze kaꞌn llonaꞌ Leꞌe xhen, naꞌ beꞌnn bi lloneꞌ nadaꞌ xhen, Xaꞌ Dios naꞌkzenꞌ bi lloneꞌ xhen le Leꞌen bseꞌl nadaꞌ. /Naꞌ Xaꞌn bi llchoybieꞌ ke to beꞌnn napeꞌ doꞌle, zan ba beneꞌ rallnaꞌ wchoybiaꞌ ke yeolol beꞌnnach chaꞌ nonꞌ nap doꞌle. k~}}`|{{Kzzywxww_vvggf5edddVcGbb a`_u^]]9\[[ZYY2XXWW VgUUyU2T*SLRRvQPOONhN MLcKJJBIHGFEDD%CBAA @@2?N>>Q=<Naꞌ ka bateyó, bazaꞌa Jesúsenꞌ Betanianꞌ zayejeꞌ Jerusalén naꞌ, naꞌ beꞌnn zan llay Jerusalén naꞌ, danꞌ ba zo rez gaꞌle lnni naꞌ. Naꞌ beꞌnn zan ba bnnez akreꞌ llin Jesúsenꞌ Jerusalén naꞌ, i  le beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ, ba llaraꞌll akeꞌ leakeꞌ, naꞌ ba llonliraꞌll akeꞌ Jesúsenꞌ danꞌ bnnez akreꞌ basbaneꞌ Lázaronꞌ. Jesúsenꞌ bayoeꞌ Jerusalén naꞌ da yobre (Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Lc. 9:28‑40) hhI Naꞌ bxoz wnebiaꞌ ke Israel kaꞌ, leskaꞌ ben akeꞌ diꞌll gotrén akeꞌ Lázaronꞌ, g{ Beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ, bnnez akreꞌ zo Jesúsenꞌ yell Betanianꞌ, naꞌ byej akeꞌ, naꞌ kere danꞌ reꞌe akreꞌ toze Jesús naꞌn, lleꞌn akzereꞌ reꞌe akreꞌ Lázaro beꞌnnenꞌ basbaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. /fW Beꞌnn yaꞌch kaꞌ, llaꞌrenkzre beꞌnn kaꞌ batteze, zan nadaꞌ bill sorenaꞌ reꞌ ye scha. Bxoz wnebiaꞌ kaꞌ ben akeꞌ diꞌll got akeꞌ Lázaronꞌ uec Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Bitbi yeꞌweꞌ, le ba beneꞌ da non goneꞌ kiaꞌ kat gaꞌchaꞌn. mdS Kaꞌ bne Judasenꞌ, naꞌ kere danꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ beꞌnn yaꞌch kaꞌn bneꞌe kaꞌ, danꞌ gokeꞌ beꞌnn wan naꞌ. Le leꞌen noꞌxeꞌ mell danꞌ benrén yeololeꞌ llin, naꞌ brejraneꞌ mellenꞌ. 0cY —¿Bixchen bi beꞌteꞌ ceitenꞌ, naꞌ gaꞌt mell nench gakrenen beꞌnn yaꞌche? Le ceitenꞌ zaꞌken ka chonn gayoa (300) mell danꞌ nziꞌi denario. Lb Naꞌ Judas Iscariote xhiꞌnn to beꞌnn re Simón, beꞌnnenꞌ nak txhen beꞌnn chllinn kaꞌ, beꞌnnenꞌ ba naken wdieꞌ Jesúsenꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwietate Leꞌen, bneꞌe: Oa Naꞌ Maríanꞌ noꞌxeꞌ ka do tya ceit xhix keꞌe da zaꞌk da xhen, naꞌ naken dogarje da blloj yay yej xhix danꞌ nziꞌi nardo. Naꞌ jabiꞌyeꞌ awllo xhniaꞌ Jesúsenꞌ, naꞌll broeꞌ ceit xhixenꞌ nieꞌn. Naꞌll bayoll naꞌ, bachechteꞌn kone yich yichjeꞌn. Naꞌ doxhen lo yoꞌn, blaꞌ xhix kwis. h`I Naꞌ bsiniaꞌ akeꞌ da bdao Jesúsenꞌ xcheꞌ, nench ben akeꞌ Leꞌe xhen. Naꞌ Marta naꞌ, bdieꞌ yel wao ke akeꞌn, naꞌ Lázaronꞌ blleꞌreneꞌ beꞌnn kaꞌ txhen, bdaoreneꞌ leakeꞌ ren Jesús naꞌ. _ 7 Naꞌ ka ye xop llare gaꞌle lnni paskwnꞌ, byej Jesúsenꞌ yell Betania naꞌ, ganꞌ zo Lázaro beꞌnnenꞌ basbaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. c^? 9Bne akeꞌ kaꞌ le bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ, ba bchoy akeꞌn chaꞌ noteze beꞌnn nnezreꞌ ganꞌ zo Jesúsenꞌ, llayaꞌl wzenreꞌ leakeꞌ nench naꞌ lljeꞌx akeꞌ Leꞌe.!]; 8Naꞌll dá akeꞌ llayirj akeꞌ Jesúsenꞌ do ganꞌ zo yodaꞌo brao naꞌ, naꞌll lle lwellj akeꞌ: —¿Bi ka nere? ¿Bi yedeꞌ lnninꞌ lla? p\Y 7Naꞌ ba zo rez gaꞌle lnni paskw ke beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ beꞌnn zan zaꞌk toto yell jakeꞌ Jerusalén naꞌ, kanꞌ za gaꞌl lnni naꞌ, nench wayón kwin akeꞌ yall rao Diosenꞌ kanꞌ ne ley ke akeꞌ naꞌ. [  6Ke len naꞌ, bill bda Jesúsenꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn wnebiaꞌ ke Israelenꞌ, naꞌ bzeꞌe Judeanꞌ, naꞌ byejeꞌ to yell da nziꞌi Efraín danꞌ lliꞌ awlloze latj dachenꞌ, naꞌ bagaꞌnnreneꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ. Z 5Kaꞌ gok, naꞌ lla naꞌte bzorao beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, ben akeꞌ diꞌll akre gon akeꞌ nench yesoꞌte Jesúsenꞌ. @Yy 4Naꞌ danꞌ gateꞌ naꞌ, kere ke beꞌnn Israel kaꞌze, renkze ke yeolol beꞌnn ba brej Diosenꞌ gak xhiꞌnneꞌ doxhente, gak akeꞌ Leꞌe txhen gonliraꞌll akeꞌ Leꞌe. _X7 3Kere dogarjenꞌ bne Caifásenꞌ kaꞌ, danꞌ nakeꞌ bxoz brao iz naꞌn, naꞌllenꞌ bneꞌe kaꞌ, Diosenꞌ beneꞌ bneꞌe kaꞌ, nench naꞌ bdixjweꞌreꞌ gat Jesúsenꞌ, ni ke yell Israel naꞌ. uWc 2Bi llakbeꞌre naken wen kello gat toze beꞌnne, kerke da kweyiꞌ yeolol-llo, naꞌ rente yell kello ni. V3 1Naꞌ to beꞌnn wnebiaꞌ zo kanaꞌ reꞌe Caifás. Leꞌe nakeꞌ bxoz brao iz naꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ ni ke bi nnézzere. :Um 0Chaꞌ nnello waljezen, yeololze beꞌnn gonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌ yed beꞌnn Roma kaꞌ yedlan akeꞌ yodaꞌo brao kellonꞌ, naꞌ yedlleyiꞌ akeꞌ rall-llonꞌ. hTI /Naꞌll bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn fariseo kaꞌ, batop akeꞌ beꞌnn kaꞌ nak koxchis llnebiaꞌ Israelenꞌ. Naꞌ bzorao akeꞌ ne akeꞌ: —¿Akxha gonllo nnaꞌ? Le yel wak zan naꞌ, llon beꞌnn ni. S+ .Naꞌ bal beꞌnn Israel kaꞌ, jakeꞌ rao beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ jayell akeꞌ leakeꞌ kanꞌ ben Jesúsenꞌ basbaneꞌ Lázaronꞌ. 'RG -Naꞌ zan beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌnn kaꞌ byej ren Maríanꞌ, breꞌe akreꞌ ka yel wakenꞌ ben Jesúsenꞌ, naꞌll benliraꞌll akeꞌ Leꞌe. 3Q_ ,Naꞌll le ballojte Lázaronꞌ ndob do niaꞌneꞌe to raꞌlle, naꞌ lloaꞌ raweꞌn ndoben to bay. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Leyesell raꞌllenꞌ, naꞌ leyesaneꞌ wayejeꞌ. Beꞌe akeꞌ diꞌll yesoꞌt akeꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 26:1‑5; Mr. 14:1‑2; Lc. 22:1‑2) fPE +Bayoll balwilleꞌ Diosenꞌ, naꞌll bnneꞌe zillje, bneꞌe: —¡Lázaro, balloje! Ow *Nnezraꞌ yeo ras llzenayoꞌ kiaꞌ, niaꞌ kaꞌ nench chejleꞌ beꞌnn kaꞌ, rweꞌkzoꞌn bseꞌloꞌ nadaꞌ. N' )Naꞌll bkaꞌa beꞌnn kaꞌ yejenꞌ, naꞌll le bwiate Jesúsenꞌ yebáre, naꞌ bneꞌe: —Xa, llioxkenoꞌ ba bzenayoꞌ kiaꞌ. "M= (Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Bixha kere ba bnetiaꞌ, chaꞌ gonliraꞌlloꞌ nadaꞌ, naꞌ reꞌroꞌ nak Diosenꞌ beꞌnn zaꞌk xhen? Ku &Jesúsenꞌ gokeꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌn da yobre. Ka byejeꞌ ganꞌ jakwaꞌch akeꞌ Lázaronꞌ, naken to broj, naꞌ daꞌa to yej lloaꞌ banꞌ da nsej lloeꞌ naꞌ. dJA %Naꞌ baleꞌ bne: —Beꞌnn ni bayoneꞌ rao beꞌnn lcholenꞌ bareꞌreꞌ, chenak zoeꞌ ni, kanꞌ gok Lázaronꞌ yillweꞌn, bije goteꞌ chenake. Jesúsenꞌ basbaneꞌ Lázaronꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ \I1 $Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, bne akeꞌ: —Lewiake katekenꞌ llákereꞌ leꞌe. (HK #Naꞌ bllell Jesúsenꞌ. |Gq "Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Gaxha jakwaꞌchreꞌ? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, choꞌke lljawiaꞌo. 9Fk !Naꞌ ka breꞌe Jesúsenꞌ bell Maríanꞌ, naꞌ ren beꞌnn Israel kaꞌ zaꞌrén leꞌe naꞌ, naꞌ gokyaꞌchreꞌ kwis naꞌ gokeꞌ lo yichjraꞌlldaꞌweꞌn. nEU Naꞌ Maríanꞌ, kate bllineꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ, le bzoate xhibeꞌ raweꞌ ka breꞌreꞌ Leꞌen, naꞌ lleꞌe Leꞌe: —Xanaꞌ, chenak zoꞌo ganni kanꞌ gok beꞌnn zanaꞌn yillweꞌ, bije gotjeꞌ chenake. Dw Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, zjallaꞌa rill Maríanꞌ, lloeꞌ akeꞌ leꞌe yel llxhenraꞌll danꞌ got zaneꞌ naꞌ. Ka breꞌe akreꞌ bzaꞌdoeꞌn, naꞌll naodo akeꞌ leꞌe, llak akreꞌ chaꞌ zejeꞌ lloaꞌ ba naꞌ zjachelleꞌn. qC[ Bi nna choꞌ Jesúsenꞌ lyellenꞌ, naꞌ zeꞌe lloaꞌ yellre ganꞌ jatil Martanꞌ Leꞌe naꞌ. B{ Naꞌll kate bene Maríanꞌ kanꞌ goll Martanꞌ leꞌe naꞌ, le bzaꞌdoteꞌ byejeꞌ ganꞌ zo Jesúsenꞌ. -AS Bayoll goll Martanꞌ Leꞌe kaꞌ, bayejeꞌ jayelleꞌ María bireꞌn kaꞌ llillize: —Ba braꞌ Maestronꞌ lloaꞌ yell naꞌ, naꞌ llaxheꞌ rweꞌ. p@Y Naꞌll lle Martanꞌ Leꞌe: —Xanaꞌ, llejliaꞌ nakoꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios, llejliaꞌ nakoꞌ Cristo beꞌnnenꞌ ba breztoꞌ wseꞌl Diosenꞌ yellrio ni. Jesúsenꞌ bllelleꞌ ganꞌ bkwaꞌch akeꞌ Lázaronꞌ ?# Naꞌ noteze beꞌnn niꞌt gonliraꞌlle nadaꞌ, kbat gat beꞌnn kaꞌ, naꞌ bi kweyiꞌ akeꞌ. ¿Llejleꞌo danꞌ llepaꞌ rweꞌn? {>o Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Nadaꞌ napaꞌ yel wak yesbanaꞌ beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ weꞌe akeꞌ yel nban zejlikane. Naꞌllenꞌ beꞌnn kaꞌ gonliraꞌll nadaꞌ, laꞌkze gat akeꞌ, waꞌt yel nban zejlikane ke akeꞌ. = Naꞌll lle Martanꞌ Leꞌe: —Nnézkzeraꞌ wabaneꞌ kat yebán beꞌnn wat kaꞌ, kat llin lla wayoll yellrionꞌ. F< Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Wabán bi zanoꞌn. \;1 Naꞌ nnezraꞌ laꞌkze ba goteꞌ, biteze bi da nnabroꞌ Diosenꞌ gonkzeꞌn. :  Naꞌll lle Martanꞌ Jesúsenꞌ: —Xanaꞌ, chenak zoꞌo ganni kanꞌ gok beꞌnn zanaꞌn yillweꞌ, bije goteꞌ chenake. 9' Ka bnneze Martanꞌ ba bllin Jesúsenꞌ lloaꞌ yellenꞌ, naꞌll bzaꞌdoeꞌ jatileꞌ Leꞌe, naꞌ María naꞌ bagaꞌnneꞌ yoꞌze. 89 Beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ, bllin akeꞌ ganꞌ zo Martanꞌ ren Maríanꞌ, lloeꞌ akeꞌ leakeꞌ yel llxhenraꞌlle danꞌ got zan akeꞌn. Y7+ Betania naꞌ, lliꞌn awlloze Jerusalén ka do choll daꞌoze llgoꞌllo nez. '6G Naꞌ ka bllin Jesúsenꞌ Betanianꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, lle akeꞌ Leꞌe ba gok tap lla nnaꞌ, bkwaꞌch akeꞌ Lázaronꞌ. :5m Naꞌll beꞌnnenꞌ re Tomás, beꞌnnenꞌ bsiꞌi akeꞌ Tomás Dídimo golleꞌ yezikre beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen: —Lechoꞌo nench gatrenllo Jesúsenꞌ txhen, chaꞌ ba llot akeꞌ Leꞌe. Jesúsenꞌ napeꞌ yel wak yesbaneꞌ beꞌnn wat naꞌ weꞌe leakeꞌ yel nban zejlikane 4 Naꞌ llaweraꞌ bi bzoaꞌ gannaꞌ kanꞌ gokeꞌ yillweꞌn, nench naꞌ chejleꞌre kiaꞌ. Lechoꞌo chejllo ganꞌ deꞌe naꞌ. L3 Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ lixheje: —Ba got Lázaronꞌ. #2? Kaꞌ bne Jesúsenꞌ, le ba bnnezreꞌ ba got Lázaronꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ nao Jesúsenꞌ, llak akreꞌ chaꞌ taszeꞌ llaziꞌraꞌlleꞌn. [1/ Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, chaꞌ ba lltaseꞌ, wayakzereꞌn. 0+ Bayoll bneꞌe kaꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Beꞌnnenꞌ nllieꞌllo nziꞌi Lázaronꞌ ba lltaseꞌ, naꞌ chaꞌa lljasbaneꞌ. G/ Naꞌ beꞌnn dá ba gole lljacheꞌweꞌ, le ba nak xchole. ).K Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Rao lla nsaꞌn chllinn (12) hor, naꞌ beꞌnn dá te lla bi lljacheꞌweꞌ le zo willenꞌ nseniꞌn rao yellrionꞌ. R- Naꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —Maestro, bi lla naꞌze gokraꞌll beꞌnn kaꞌ llaꞌa gannaꞌ, got akeꞌ rweꞌ, wchekw akeꞌ rweꞌ yej. ¿Naꞌ lleꞌnchkeroꞌ chejlloꞌ gannaꞌ da yobre? x,i Naꞌll golleꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Lechoꞌo, chejllo ganꞌ nbane Judeanꞌ da yobre. f+E Ka bnnezreꞌ llak Lázaronꞌ yillweꞌ, naꞌ bzoeꞌ ye to chop lla ganꞌ zoeꞌ naꞌ. ^*5 Naꞌ nllieꞌ Jesúsenꞌ Martanꞌ ren bireꞌ naꞌ, naꞌ ren Lázaronꞌ. -)S Ka bnneze Jesúsenꞌ llak Lázaronꞌ yillweꞌ, naꞌll bneꞌe: —Ka nak yillweꞌ llak beꞌnnenꞌ bi kwiayiꞌreneꞌn, llakeꞌ kaꞌ nench gakbeꞌre katek beꞌnn zaꞌk nak Diosenꞌ, naꞌ gakbeꞌre nakaꞌ nadaꞌ beꞌn zaꞌk kwis, nadaꞌ nakaꞌ dogarj Xhiꞌnn Dios. 4(a Naꞌ kaꞌ gok llop bir noꞌr ki, bseꞌl akeꞌ rson ke Jesúsenꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, beꞌnnenꞌ nllieꞌroꞌ, re Lázaronꞌ ba llakeꞌ yillweꞌ. '/ (María, zan Lázaro naꞌ, leꞌen bwazj to ceit danꞌ laꞌ xhix niaꞌ Xanllo Jesúsenꞌ, bayoll naꞌ, bachechteꞌn kone yich yichjeꞌ.) #& A To beꞌnne gokeꞌ yillweꞌ, golle Lázaro bzoeꞌ ganꞌ nziꞌi Betania, ren ye chop zaneꞌ kaꞌ nziꞌi María ren bireꞌ, beꞌnnenꞌ re Marta. J%  *Naꞌ beꞌnn zan benliraꞌll Jesúsenꞌ latj naꞌ.H$  )Naꞌ beꞌnn zan jak ganꞌ zoeꞌn nench bzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ bne akeꞌ: —Da Juan naꞌ, ni to yel wak bibi beneꞌ, zan yeolol danꞌ bneꞌe ke beꞌnn ni, naken da li. # (Jesúsenꞌ bayejeꞌ ganꞌ zoeꞌ ye chlaꞌ yeo Jordán naꞌ, latje ganꞌ bzo da Juan naꞌ, chak bchoeꞌ beꞌnne nis. c"? 'Naꞌll gokraꞌll akeꞌ goꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ da yobre, naꞌ bi bdoꞌleꞌ. E! &Zan chaꞌ llakbeꞌre llonaꞌ da zaꞌk kone yel wak ke Diosenꞌ, llayaꞌl chejleꞌre, Leꞌen bseꞌleꞌ nadaꞌ, laꞌkze bi lleꞌnere chejleꞌre xtiꞌllaꞌn. Naꞌ chaꞌ chejleꞌre ke da kaꞌ ba llonaꞌ naꞌ, naꞌllenꞌ nnézere zerenkze Xaꞌn nadaꞌ, naꞌ leskaꞌ nadaꞌ zerenaꞌ Leꞌe. e C %Chaꞌ bi llonaꞌ yel wak ke Xaꞌ Diosenꞌ, bi llayaꞌl chejleꞌre kiaꞌ chet kaꞌ. -S $Diosenꞌ brejeꞌ nadaꞌ nench gakrenaꞌ beꞌnnach llaꞌa yellrio ni, naꞌ ¿bixchen nere llkwasaꞌ Diosenꞌ kaꞌle, danꞌ niaꞌ nakaꞌ Xhiꞌnneꞌn? 'G #Naꞌ xtiꞌll Dios danꞌ nyojen kere da te ken, naꞌ len naꞌ nen Diosenꞌ bneꞌe ke beꞌnn kaꞌ bzenay xtiꞌlleꞌn kanaꞌ, gok akeꞌ ka Leꞌe. 1[ "Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Nnézkzere kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nzedrenꞌ ganꞌ nen: “Nadaꞌ ba bniaꞌ reꞌ, nakre ka dios kaꞌ.” S !Naꞌll lle beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ Leꞌe: —Kere ke da wen kaꞌ benoꞌ naꞌn, wchekwtoꞌ rweꞌ yejenꞌ, danꞌ llkadiꞌo ke Dios naꞌ, le beꞌnnachze rweꞌ, naꞌ llon kwinoꞌ Dios. % Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Da zan da wen ba breꞌre benaꞌ kone yel wak ke Xaꞌn. ¿Bixha ken lleꞌnere wchekwre nadaꞌ yej? wg Bayoll bneꞌe kaꞌ, le bxhiꞌte beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ yej, gokraꞌll akeꞌ wchekw akeꞌ Leꞌe. =u Nadaꞌ ren Xaꞌ naꞌ, naktoꞌ ka toze beꞌnne. 7g Xaꞌ naꞌ, ba brejeꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌ, nench llwia akeꞌ, naꞌ notno gak yekaꞌa leakeꞌ rao naꞌa Xaꞌn, le napeꞌ yel llnebiaꞌ ga zeraoze. {o Naꞌ lloeꞌ akeꞌ yel nban zejlikane, naꞌ kbat kweyiꞌ akeꞌ, naꞌ nono gak yekaꞌa leakeꞌ rao naꞌ.  Beꞌnn kaꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo kiaꞌ kaꞌ, nombiaꞌ akeꞌ chiaꞌn. Naꞌ nadaꞌ nombiaꞌ akeꞌ, naꞌ nao akeꞌ nadaꞌ. zm Naꞌ bi llejleꞌre kiaꞌ, le bi llonre txhen beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌ, kanꞌ ba bnekzaꞌ reꞌ. ;o Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Ba bnekzaꞌ, naꞌ reꞌ bi llejleꞌre. Da kaꞌ ba benaꞌn kone yel wak ke Xaꞌ naꞌn, llroeꞌn nakaꞌ beꞌnn bseꞌl Leꞌe. D Naꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke Israelenꞌ, byechj akeꞌ Jesúsenꞌ ne akeꞌ: —¿Bixchen llonllejlaꞌlloꞌ netoꞌ, chaꞌ rweꞌn nakoꞌ Cristo? Bnetega netoꞌ chet kaꞌ rweꞌn. ;q Naꞌ dá Jesúsenꞌ lo lchir ke Salomón naꞌ. ;o Ka bllin lla byoꞌ lnni danꞌ llon akeꞌ ka nak lljadinraꞌll akeꞌ llanꞌ benlaꞌy akeꞌ yodaꞌo brao ke Diosenꞌ, naꞌ ba bllin lla llak zay Jerusalén naꞌ. `9 Naꞌ ye baleꞌ ne akeꞌ: —Ni to beꞌnn yoꞌ daxiꞌo bi gak nneꞌe kaꞌ. ¿Bixha wak gon daxiꞌon yeyak beꞌnn lchol yereꞌreꞌ? Beꞌnn wnebiaꞌ ke Israelenꞌ ll-lliayiꞌll akeꞌ Jesúsenꞌ w Zan akeꞌ bne: —Daxiꞌon yoꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌn, bi ne bi zilleꞌ. ¿Bixchen llzenayrizre xtiꞌlleꞌn? V% Da yobre gok beꞌnn Israel kaꞌ chopre, ni ke xtiꞌll Jesús naꞌ. b = Nono llakaꞌa yel nban kiaꞌn. Nadkzaꞌn llsanraꞌll kwinaꞌ gataꞌ. Wak wsanraꞌll kwinaꞌ got akeꞌ nadaꞌ, naꞌ leskaꞌ wak yeyas yebanaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, kanꞌ nllia Xaꞌn biaꞌa gonaꞌ. : m ’Llsanraꞌll kwinaꞌ yesoꞌt beꞌnn kaꞌ nadaꞌ, naꞌ te naꞌ, yebanaꞌ da yobre, naꞌ Xaꞌn nllieꞌreꞌ nadaꞌ, le llazraꞌlleꞌ kanꞌ llonaꞌ naꞌ. r ] Naꞌ zjaniꞌt beꞌnn yobre beꞌnn bi nak ak beꞌnn Israel. Beꞌnn kinꞌ llayaꞌle lljatop akeꞌ nench wzenay akeꞌ kiaꞌ, naꞌll gak akeꞌ ka xhiꞌr daꞌo kaꞌ llaꞌa toze reꞌj, naꞌ toze beꞌnn llap leakbaꞌ. { o Kaꞌn nombiaꞌ Xaꞌn nadaꞌ, naꞌ kaꞌ nombiaꞌ Leꞌe, naꞌ llsanraꞌll kwinaꞌ gataꞌ ni ke akeꞌ. @ y ’Nadaꞌ llonaꞌ ka llon to beꞌnn llape xhiꞌr keꞌen kwasro, naꞌ nombiaꞌ beꞌnn kaꞌ nak akeꞌ ka xhiꞌr daꞌo kiaꞌ, naꞌ leakeꞌ nombiaꞌ akeꞌ nadaꞌ. 5c Naꞌ beꞌnn bi nak xan xhiꞌr kaꞌ, llxhonnjeꞌ le bi nllieꞌreꞌ xhiꞌr kaꞌ, le bi nak xhiꞌr kaꞌ ba keꞌe. Danꞌ ziꞌi raxhjeꞌ naꞌzenꞌ llwiebaꞌ. 1 Naꞌ beꞌnn ziꞌi raxhjeꞌ gapeꞌ xhiꞌr ke beꞌnnenꞌ, to wxhonnjzeꞌ wsanraꞌllebaꞌ ka reꞌreꞌ zaꞌa beꞌkw yiꞌon, le bi nak xhiꞌr kaꞌ ba keꞌe. Naꞌllenꞌ lloeꞌ latj lljeꞌx beꞌkw yiꞌon leakbaꞌ, naꞌ lloslasbaꞌ xhiꞌr daꞌo kaꞌ. G Naꞌ nadaꞌ llonaꞌ ka to beꞌnne llap xhiꞌr keꞌen kwasro. Naꞌ beꞌnn llap xhiꞌr keꞌen kwasro llsanraꞌll yel nban keꞌen, ni ke danꞌ nllieꞌreꞌ xhiꞌr keꞌe kaꞌ. s_ ’Le beꞌnn wan naꞌ, zeꞌe nench kwaneꞌ xhiꞌr daꞌo kaꞌ, naꞌ gotebaꞌ, naꞌ wlleyieꞌbaꞌ. Zan nadaꞌ zaꞌa lloaꞌa yel nban zejlikane ke beꞌnn kaꞌ llonliraꞌlle nadaꞌ, nench nniꞌt akeꞌ wen kwis. yk Nadaꞌn nakaꞌ ka lloaꞌ reꞌj ke xhiꞌr kaꞌ, naꞌ noteze beꞌnne gonliraꞌll nadaꞌ, yerá akeꞌ rao da xhinnjenꞌ, naꞌ gak akeꞌ ka xhiꞌr daꞌo ba lloꞌ lo reꞌj, naꞌll llalloj akbaꞌ, naꞌ llel da llao akbaꞌ. =s Yeololte nollre beꞌnn ba bedeꞌ ka za yedaꞌ nadaꞌ, nello nak akeꞌ beꞌnn wan. Naꞌ beꞌnn kaꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo kiaꞌ, bi bzenay akeꞌ xtiꞌll beꞌnn kaꞌ. &E Naꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ da yobre: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Nadaꞌ nakaꞌ ka to lloaꞌ reꞌj ganꞌ llallaꞌa xhiꞌr kaꞌ.  Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll ke beꞌnn gop xhiꞌrenꞌ, nench bzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, naꞌ bi byejnieꞌ beꞌnn kaꞌ, akre zejeꞌn danꞌ golleꞌ leakeꞌn. Jesúsenꞌ nakeꞌ ka to beꞌnn llap xhiꞌr keꞌen wen kwis jM Bill nnao akbaꞌ no beꞌnn yobre, to llxhonnj akzbaꞌ le bi nombiaꞌ akbaꞌ chieꞌ naꞌ. *M Naꞌ kate ba bchacheꞌ yeololtebaꞌ lo reꞌjenꞌ, llbiaraweꞌ rao akbaꞌn, naꞌll nao xhiꞌr keꞌe kaꞌ leꞌe, le nombiaꞌ akbaꞌ chieꞌ naꞌn. u~c Naꞌ beꞌnnenꞌ llape lloaꞌ reꞌjenꞌ wsarjeꞌ, naꞌ choꞌ gop xhiꞌrenꞌ. Naꞌ llzenay xhiꞌr kaꞌ xtiꞌll beꞌnnenꞌ llwia leakbaꞌn, nombiaꞌ akbaꞌ chieꞌn kat llaxhebaꞌ, lloeꞌ ra akbaꞌ kat llbejebaꞌ. [}/ Beꞌnn wsarjeꞌ choeꞌ lixhej lloaꞌ reꞌjenꞌ, leꞌen llap xhiꞌrenꞌ. #| A Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Beꞌnne bi choeꞌ ganꞌ nake lloaꞌ reꞌj ke xhiꞌrenꞌ, naꞌ choeꞌ ga yobre, leꞌen nakeꞌ beꞌnn wan. 0{Y )Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Chenak nakre beꞌnn lchole, bibi doꞌl keré de, zan danꞌ nere llejnieꞌre naꞌ, naꞌllenꞌ dekze doꞌl keré.Nz (Naꞌll bal beꞌnn kaꞌ zjazé kaꞌle, beꞌnn fariseo kaꞌ, ben akreꞌ kanꞌ ne Jesúsenꞌ, naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —¿Llakroꞌ chaꞌ ren netoꞌn naktoꞌ beꞌnn lcholenꞌ? ^y5 'Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Zaꞌa yellrio ni, nench wroeꞌn nonꞌ nap doꞌle, naꞌ nonꞌ bi nap doꞌle, naꞌ zadyenaꞌ nench beꞌnn kaꞌ bi llejnieꞌ, bill gak akeꞌ ka beꞌnn lchole, naꞌ zadyenaꞌ nench beꞌnn kaꞌ llak akreꞌ llejnieꞌ akreꞌ, gak akeꞌ ka beꞌnn nchole lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn. |xq &Naꞌll bzoa xhib beꞌnnenꞌ raweꞌ lloeꞌraweꞌ Leꞌe, bneꞌe: —Xanaꞌ, llonliraꞌllaꞌ rweꞌ. mwS %Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Ba breꞌkzeroꞌ nadaꞌ, nadkzaꞌn lloeꞌrenoꞌ diꞌlle. cv? $Naꞌll ne beꞌnnenꞌ: —Xanaꞌ, bne nadaꞌ noxhanꞌ, nench gonliraꞌlleꞌ. Zu- #Jesúsenꞌ benreꞌ kanꞌ ben akeꞌ babej akeꞌ beꞌnnenꞌ lo yodaꞌon, beꞌnnenꞌ bayoneꞌ yejraonꞌ, naꞌll ka badileꞌ leꞌen, lleꞌe leꞌe: —¿Llonliraꞌlloꞌ Xhiꞌnn Diosenꞌ? t "Naꞌ balliꞌi beꞌnn fariseo kaꞌ xtiꞌlleꞌn: —Rweꞌn ka gorjteꞌo nakoꞌ beꞌnn wen da xhinnj kwis. ¿Llakroꞌ chaꞌ rweꞌ za wsedroꞌ netoꞌn? Naꞌll babej akeꞌ leꞌe lo yodaꞌon. Beꞌnn kaꞌ nchole yichjraꞌlldaꞌo Ds !Beꞌnn ni, bibi gak goneꞌ chenak bi zeꞌe ga zo Dios. frE Ka bxhe yellriote, gaga nna yénello zo beꞌnne llayoneꞌ rao beꞌnn nchol ka gorjteꞌ. q{ Nnézello Diosenꞌ bi llzenayeꞌ ke beꞌnn llon da xhinnje, zan llzenayeꞌ ke noteze beꞌnn llonliraꞌll Leꞌe. p5 Naꞌll lle beꞌnnenꞌ bayakenꞌ leakeꞌ: —Da ninꞌ nak zi yebánello, le bi nnézere ga zaꞌa beꞌnn ni, naꞌ ba bayoneꞌ nadaꞌ. uoc Le nnézetoꞌ Dios naꞌ, beꞌrén da Moisésenꞌ diꞌlle, naꞌ beꞌnn ni, bi nnézetoꞌ ga zeꞌe. n Naꞌll bchachrén akeꞌ leꞌe, lle akeꞌ leꞌe: —Rweꞌn nakoeꞌ txhen, zan netoꞌ da Moisés naꞌ, naktoꞌ txhen. &mE Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Ba bnekzaꞌ reꞌ, naꞌ bi llejleꞌre. ¿Bixchen lleꞌnzere nniaꞌ weltze? ¿Lleꞌnere nnaore gonreꞌ txhen naꞌ? sl_ Naꞌll da yobre lle akeꞌ leꞌe: —¿Bixha benreꞌ rweꞌ? ¿Akre beneꞌn nench bareꞌroꞌ? 6ke Naꞌll lle beꞌnnenꞌ leakeꞌ: —Bi nnezraꞌ chaꞌ nakeꞌ beꞌnn wen da xhinnje. Kon toz da nnezraꞌ, gokaꞌ beꞌnn lchole, naꞌ nnaꞌ ba llareꞌraꞌ. Gj Naꞌll goxh akeꞌ beꞌnnenꞌ gok beꞌnn lcholenꞌ da yobre, lle akeꞌ leꞌe: —Beꞌe diꞌll li rao Dios. Beꞌnnenꞌ neꞌo bayón rweꞌn, nakeꞌ beꞌnn wen da xhinnje. ]i3 Naꞌllenꞌ bne xaxhnaꞌbeꞌn kaꞌ: “Ba nwaksbeꞌ, lennabteze kwinbeꞌ.” Qh Kaꞌ bne xaxhneꞌe kaꞌ, le lleb akeꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, le leakeꞌn bchoy akeꞌn nono wreb akeꞌ lo yodaꞌon, noteze beꞌnn weꞌe diꞌll llejleꞌ ke Jesúsenꞌ nakeꞌ Cristo. @gy Zan bi nnézetoꞌ akrenꞌ gok ba llareꞌbeꞌ, naꞌ ni ke nnézzetoꞌ nonꞌ bayón raobeꞌn. Ba naksbeꞌ bi wak, lennabteze kwinbeꞌ, nench weꞌbeꞌ diꞌll akrenꞌ gok. f Naꞌ xaxhneꞌe naꞌ, goll akeꞌ leakeꞌ: —Xhiꞌnntoꞌn, naꞌllenꞌ nnézetoꞌ ka gorjtebeꞌn ncholbeꞌ. Be} Naꞌll bnnab akreꞌ xaxhnaꞌ beꞌnnenꞌ gok lcholenꞌ, lle akeꞌ leakeꞌ: —¿Xhiꞌnnre beꞌnn ni, beꞌnnenꞌ nere gorjeꞌ nchole? ¿Akxha goken ba llareꞌreꞌ nnaꞌ? 5dc Naꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ, bi byejleꞌ akeꞌ ke beꞌnnenꞌ gok beꞌnn lcholenꞌ, naꞌ ba llareꞌreꞌ. Naꞌll goxh akeꞌ xaxhneꞌen. 9ck Naꞌll lle akeꞌ beꞌnnenꞌ bayakenꞌ: —¿Bixha neꞌo rweꞌ ke beꞌnnenꞌ bayón raoꞌn? Naꞌll ne beꞌnnenꞌ: —Nakeꞌ to beꞌnn llyixjweꞌ xtiꞌll Dios. Ob Naꞌ bale beꞌnn fariseo kaꞌ, bne akeꞌ: —Nnézello bi zorén Diosenꞌ beꞌnnenꞌ bayón beꞌnn lcholenꞌ, le lloneꞌ da bi llayaꞌl goneꞌ lla nbaꞌnne. Naꞌ ye baleꞌ ne akeꞌ: —¿Akxha gon to beꞌnn wen da xhinnj, gonchekeꞌ yel wak ka danꞌ llon beꞌnn ni? Naꞌll gok akeꞌ chop kweꞌre. Fa Naꞌ leskaꞌ bnnabe beꞌnn fariseo kaꞌ leꞌe, akre goken ba llareꞌreꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Bdebeꞌ bennj yejrawaꞌn naꞌll jadibaꞌn, naꞌ nnaꞌ ba llareꞌteraꞌ. x`i Naꞌ nak to lla nbaꞌnne, kanꞌ ben Jesúsenꞌ bennj danꞌ bdebeꞌ rao beꞌnnenꞌ nench bareꞌreꞌ. q_[ Naꞌll bcheꞌe akeꞌ beꞌnnenꞌ gok beꞌnn lcholenꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn fariseo kaꞌ. B^} Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —¿Gannxha beꞌnnenꞌ naꞌ? Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Bi nnezraꞌ. Beꞌnn fariseo kaꞌ bnnabyoll akreꞌ beꞌnn lcholenꞌ akre gok bayakeꞌ ] Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —To beꞌnn re Jesús beneꞌ raꞌt bennj, naꞌ bdebeꞌn rawaꞌn, naꞌll lleꞌe nadaꞌ: “Byej ganꞌ llia nis ganꞌ nziꞌi Siloé, naꞌ jadib raoꞌn.” Naꞌll byaꞌa jadibaꞌn, naꞌll bzorao llareꞌraꞌ. P\ Naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —¿Akxha gok bzorao llareꞌroꞌn? 7[g Naꞌ baleꞌ ne: —Leꞌen. Naꞌ ye baleꞌ llasné: —Kere leꞌen, beꞌnn yobrenꞌ, zan toz ka nakeꞌ ren beꞌnn ni. Naꞌll bne beꞌnnenꞌ: —Nadkzaꞌn. MZ Naꞌ beꞌnn wrill keꞌe kaꞌ, naꞌ nollre beꞌnne breꞌe akreꞌ leꞌe yeo lla, kanꞌ nna nakeꞌ beꞌnn nchole naꞌ, ne akeꞌ: —¿Kere beꞌnn ninꞌ llbeꞌ llnnabeꞌ lmoxh lla? fYE Naꞌll golleꞌ leꞌe: —Byej jadib raoꞌn ganꞌ llia nisenꞌ ganꞌ nziꞌi Siloé. (Siloé naꞌ lleꞌnen nen Nseꞌlaꞌ.) Naꞌ kaꞌ gok byejeꞌ, naꞌ jadib raweꞌn, ka ballineꞌ, naꞌ ba llareꞌreꞌ. 8Xi Bayoll bneꞌe kaꞌn, blloꞌnn xheꞌn keꞌen rao yonꞌ, naꞌll beneꞌ raꞌt bennj kone xheꞌn keꞌe naꞌ, naꞌll bdebeꞌ bennjenꞌ rao beꞌnn lcholenꞌ. `W9 Naꞌ chak nna zoaꞌ yellrio ni, llgoaꞌ beniꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnache. }Vs Llayaꞌl gonllo xchin Dios beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ, chak nna de latje. Le wllin lla kat bill gaꞌl gonllon. SU Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Beꞌnn ni gorjeꞌ nchole kere da napeꞌ doꞌlenꞌ, naꞌ ni kere da nap xaxhneꞌe doꞌlenꞌ, gorjeꞌ kaꞌ nench wroeꞌrawe bi danꞌ gon Diosenꞌ. T  Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Maestro, ¿noxha nap doꞌlenꞌ, gorj beꞌnnenꞌ beꞌnn lchole, leꞌen o chaꞌ xaxhneꞌen? vS g Jesúsenꞌ zejreneꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, naꞌ breꞌe akreꞌ to beꞌnn nchole ka gorjteꞌ. ,RQ;Naꞌ bxhiꞌi akeꞌ yej wchekw akeꞌ Leꞌe, cheꞌr ke bkwaꞌchdoeꞌ, naꞌ ballojeꞌ yodaꞌon. Ni ke gokbeꞌe akzreꞌ, badieꞌ radj akeꞌn.Q:Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Ba zokzaꞌ nadaꞌ ka bi nna so Abraham naꞌ. P9Naꞌll lle beꞌnn Israel kaꞌ Leꞌe: —Ni ke nna gákzeroꞌ chiyon (50) iz, naꞌ nechkoꞌ ba breꞌroꞌ Abraham naꞌ. &OE8Da Abraham naꞌ, beꞌnnenꞌ gok xozxtaꞌore, bawereꞌ kwis bnnezreꞌ wreꞌreꞌ llanꞌ yedaꞌ rao yellrio ni, naꞌ zoeꞌ nbaraz ba breꞌreꞌn. EN7Naꞌ ni ke nombiaꞌzreꞌ, zan nadaꞌ nombieꞌ. Chaꞌ niaꞌ bi nombieꞌ, naꞌ gakaꞌ beꞌnn wenraꞌll kanꞌ nak reꞌ. Zan nadaꞌ nombieꞌ, naꞌ llzenayaꞌ xtiꞌlleꞌn. M-6Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Chaꞌ llon kwinaꞌ xhen, bibi zaꞌken, zan Xaꞌn llon nadaꞌ xhen beꞌnnenꞌ nere llonre xhen. \L15¿Llakroꞌ zaꞌklloꞌ ka da xozxtaꞌollo Abraham naꞌn? Leꞌen ba goteꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ bdixjweꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, leakeꞌn ba got akeꞌ. ¿Noxha llakroꞌ nakoꞌ rweꞌ naꞌn? 9Kk4Naꞌll lle beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ Leꞌe da yobre: —Naꞌ bayoll bnnézetoꞌ yoꞌ daxiꞌon lo yichjraꞌlldaꞌon. Ba got xozxtaꞌollo Abraham naꞌ, ren yelaꞌ beꞌnn kaꞌ bdixjweꞌ xtiꞌll Dios kanaꞌ, naꞌ rweꞌ nechkoꞌ beꞌnn wzenay koꞌo, gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. wJg3Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Noteze beꞌnn llzenay xtiꞌllaꞌn, gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. I52Kere llyirjaꞌ beꞌnn gon nadaꞌ xhen naꞌ, Xaꞌ naꞌn zoeꞌ lleꞌnreꞌ beꞌnnache goneꞌ nadaꞌ xhen, le Leꞌen lloneꞌ yel koxchis. (HI1Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Bitbi daxiꞌo yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌn, Xaꞌ naꞌ lloeꞌxhenaꞌ, naꞌ reꞌ bi llapre nadaꞌ baraꞌnne. PG0Naꞌll beꞌnn wnebiaꞌ ke Israel kaꞌ, lle akeꞌ Jesúsenꞌ: —Kanꞌ ba bnekztoꞌ naꞌ, nakbieꞌkze nakoꞌ txhen beꞌnn Samaria kaꞌ, naꞌ yoꞌ daxiꞌo lo yichjraꞌlldaꞌon. :Fm/Beꞌnn kaꞌ nak xhiꞌnn Diosenꞌ, llzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn. Naꞌ reꞌ bi llzenayre keꞌe, le bi nakre xhiꞌnneꞌ. Ba zokze Cristonꞌ kanꞌ gorj da Abraham naꞌ E.¿Noxha reꞌ gak wroeꞌ chaꞌ bi da xhinnj nonaꞌ? Nadaꞌ zoteze zoaꞌ lloaꞌa diꞌll li. ¿Bixchen bi llejleꞌre kiaꞌ? PD-Naꞌ nadaꞌ, lloeꞌtiaꞌ diꞌll li, naꞌ bi llejleꞌre kiaꞌ. dCA,Daxiꞌo naꞌ, nak xare, naꞌllenꞌ llawere llonre kanꞌ lleꞌnen naꞌ. Le len naꞌ naken wet beꞌnne, kanꞌ bxhe yellrio naꞌte. Naꞌ bi llejleꞌn diꞌll li, le bibi diꞌll li yoꞌ lo raꞌlldaꞌwe. Naꞌ kat nen diꞌll wenraꞌlle, nen kon kanꞌ naken naꞌ, le len naꞌ nak wenraꞌlle, naken xa yeolol diꞌll wenraꞌlle. TB!+Bi llejnieꞌre danꞌ llepaꞌ reꞌn, le bi lleꞌnere wzenayre kiaꞌ. HA *Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Chaꞌ Dios naꞌ nak xare, llieꞌre nadaꞌ chenake, le nadaꞌn bzaꞌa ganꞌ zo Diosenꞌ. Kere to wrazzaꞌn zaꞌa, Dios naꞌn bseꞌl nadaꞌ. @%)Toz kaꞌ llonre ren xarenꞌ. Naꞌll lle beꞌnn kaꞌ Leꞌe: —Toze Dios naꞌn nak xatoꞌ, naꞌ bi llzenaytoꞌ ke nollre beꞌnne. *?M(Laꞌkze ba bzejnieꞌraꞌ reꞌ diꞌll li danꞌ benraꞌ bne Diosenꞌ, naꞌ lleꞌnkzere gotre nadaꞌ. Da Abraham naꞌ, bi beneꞌ kanꞌ llonre naꞌ. L>'Naꞌll lle beꞌnn kaꞌ Jesúsenꞌ: —Netoꞌ naktoꞌ dialla da Abraham. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Chenak nakre dogarje dialla da Abraham naꞌ, gonre kanꞌ beneꞌ naꞌ. =&Nadaꞌ lloaꞌa diꞌll ke da kaꞌ ba breꞌraꞌ kanꞌ zoaꞌ kwit Xaꞌn, naꞌ reꞌ leskaꞌ llonkzre da ba bénere bne xarenꞌ. $<A%Nnezraꞌ nakre dialla da Abraham naꞌ, naꞌ llayirjlaꞌllre akre gonre gotre nadaꞌ, le bi lloeꞌre latj so xtiꞌllaꞌn yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. ;$Nadaꞌ nakaꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios, naꞌ wak gonaꞌ nench yelloj da xhinnj kaꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, bill nnebiaꞌn reꞌ. :#Beꞌnn zo rill xan llin keꞌen, choll wejze llzoreneꞌ xan yoꞌn txhen, zan beꞌnn nak xhiꞌnn xan yoꞌn zorentezeꞌ leꞌe. *9M"Naꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Diꞌll li niaꞌ reꞌ, yeololte beꞌnn llon da xhinnje, nak akeꞌ rallnaꞌa da xhinnj danꞌ llnebiaꞌ leakeꞌn. P8!Bale beꞌnn kaꞌ, goll akeꞌ Jesúsenꞌ: —Netoꞌn naktoꞌ dialla da Abraham naꞌ, naꞌ nono nna so beꞌnn nnebiaꞌ netoꞌ. ¿Bixchen nezoꞌ yellojtoꞌ danꞌ llnebiaꞌ netoꞌ? }7s Gombiaꞌre diꞌll li kiaꞌn, naꞌll gakrenen reꞌ, naꞌll yellojre rao naꞌa danꞌ llnebiaꞌ reꞌ naꞌ. A6{Naꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ ba bzorao llonliraꞌll Leꞌe: —Chaꞌ sotezre gonre kanꞌ ba bniaꞌ naꞌ, naꞌll wroeꞌn da likzenꞌ llonre nadaꞌ txhen. B5}Naꞌ ka lloeꞌrén Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌll kaꞌ, beꞌnn zan bzorao llonliraꞌll akeꞌ Leꞌe. Da linꞌ gonen nench yelloj beꞌnn kaꞌ rallnaꞌa da xhinnjenꞌ 4Xaꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ, zerenkzeꞌ nadaꞌ. Bi llbej yichjeꞌ nadaꞌ, le zoteze zoaꞌ llonaꞌ da llayoꞌraꞌlleꞌ. ~}},|{{szz"yxwvutss&rnqqpTnmmllEjjeiShggdfezdvcca``D_^^/]\\f[ZYYbXX)WOVUUOSRRFQQQ%P OJNMMPLqKKJyIHGFFEE?DD8CABBGAG@2?c>>=w=!<;s;:]98o766544 3211e00/.-f,++2*))>((9'&%%=$#"!!+ 4IICikPJk`-W ? + oZfELe ba beꞌrén akeꞌ diꞌll danꞌ ba bzejnieꞌroꞌ nadaꞌ, naꞌ ba bzenay akeꞌn, naꞌ ba llakbeꞌe akreꞌ, da likzenꞌ bzaꞌa ganꞌ zoꞌo naꞌ, naꞌ llejleꞌ akeꞌ rweꞌkzoꞌn bseꞌloꞌ nadaꞌ. taNaꞌ ba nnez akreꞌ yeolol danꞌ llonaꞌ, naꞌ yeolol diꞌll danꞌ lloaꞌan, naken koꞌo rweꞌ. xi’Beꞌnn kaꞌ ba brejoꞌ rao yellrionꞌ, nench naꞌ benoꞌ leakeꞌ rallnaꞌ, ba broeꞌraꞌ leakeꞌ noxhanꞌ nakoꞌ. Beꞌnn koꞌon nak akeꞌ, naꞌ ba benoꞌ leakeꞌ rallnaꞌ, naꞌ ba bzenay akeꞌ xtiꞌlloꞌn. A{Naꞌ nnaꞌ Xa, ben nench naꞌ wroeꞌn nakaꞌ beꞌnn zaꞌk, kat yeyedaꞌ gan zoꞌo naꞌ, doxhen kanꞌ broeꞌn kanꞌ bzoaꞌ ganꞌ lliaꞌo naꞌ, kanꞌ za xete yellrio. ’Rao yellrio ni, ba benaꞌ nench nakbieꞌ nakoꞌ beꞌnn zaꞌk, naꞌ ba bayoll benaꞌ yeolol da broꞌ rao naꞌ gonaꞌ. 9kDa ni naken yel nban zejlikane: gombiaꞌ akreꞌ rweꞌ, le tozoꞌ rweꞌn nakoꞌ Dios li, naꞌ leskaꞌ gombiaꞌ akreꞌ nadaꞌn, Jesucristo, beꞌnnenꞌ bseꞌloꞌ. /Ba bennoꞌ nadaꞌ yel llnebiaꞌ rao beꞌnnach, nench lloaꞌa yel nban zejlikane ke yeolol beꞌnn kaꞌ ba brejoꞌ llonliraꞌll nadaꞌn.  5Bayoll bne Jesúsenꞌ da ki, naꞌll bwieꞌ yebáre bneꞌe: —Xa, ba bllin lla gak kiaꞌ, danꞌ ba blliaꞌo biaꞌa gak kiaꞌn. Ben nench nakbieꞌ nadaꞌn, nakaꞌ xhiꞌnnoꞌ, nakaꞌ beꞌnn zaꞌk xhen, nench gonaꞌ reꞌe akreꞌ, nakoꞌ beꞌnn zaꞌk xhen. c?!Ba bniaꞌ reꞌ kaꞌ, nench naꞌ nniꞌtre nbaraz, legonliraꞌll nadaꞌ. Yellrio ni saꞌkziꞌre, bi gakllejlaꞌllre, nadaꞌ ba benaꞌ yenit yel llnebiaꞌ ke daxiꞌon, danꞌ zo llnebiaꞌn yellrio ni.-S Ba bllin lla nnaꞌ, naꞌ ba goꞌl gaslasre. Totore wkaꞌa xhnnez ke keré, naꞌ wkwaꞌnnre tozaꞌ. Zan bi zoaꞌ tozaꞌ, Xaꞌ naꞌn zorenkzeꞌ nadaꞌ. MNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Ba llejleꞌre nnaꞌ? H Naꞌ ba gokbeꞌtoꞌ nombiaꞌo yeolol xhbab ke beꞌnnach. Ba nnezroꞌ binꞌ lleꞌne beꞌnne nnezreꞌ kat za nnabtereꞌn. Ke len naꞌ ba llejleꞌtoꞌ zaꞌo ganꞌ zo Diosenꞌ.  1Naꞌll goll akeꞌ Leꞌe: —Ba lloeꞌo diꞌll da ba llejnieꞌtoꞌ, naꞌ bill llsaꞌkrebroꞌ bi da kaꞌ llzejnieꞌroꞌ netoꞌn.  Ganꞌ zo Xaꞌ Dios naꞌn, bzaꞌa bedaꞌ yellrio ni, naꞌ nnaꞌ yezaꞌa yellrio ni. Naꞌ wayaꞌa ganꞌ zo Xaꞌn da yobre. ~ uLe kwinkze Xaꞌ naꞌn nllieꞌreꞌ reꞌ, danꞌ nllieꞌre nadaꞌn, naꞌ chejleꞌre Leꞌen bseꞌl nadaꞌ. 9Naꞌ kat llin lla naꞌ, kanaꞌ nnábere Xaꞌn bi da nnábere, ni ke danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌ. Bi yalljen nnabraꞌ Xaꞌn gakreneꞌ reꞌ. x i’Da zan ba bniaꞌ reꞌ kanꞌ bsaꞌkrebraꞌ bi da kaꞌ. Wllin lla kate bill wzejnieꞌraꞌ reꞌ, wsaꞌkrebraꞌ bi da kaꞌ llzejnieꞌraꞌ reꞌn. Naꞌ waꞌa diꞌll da chejnieꞌre kat wzejnieꞌraꞌ reꞌ ke Xaꞌn. PXte nnaꞌ bibi nna nnábere Xaꞌn, ni ke danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌn. Naꞌ nnaꞌ lennabe Xaꞌn, naꞌ gonneꞌn nench sore nbaraz kwis. Cristonꞌ beneꞌ yenit yel llnebiaꞌ ke daxiꞌon s_’Naꞌ kate ba bllin lla lljazoaꞌ da yobre ganꞌ zo Xaꞌn, kanaꞌ billbi nnábere wzejnieꞌraꞌ reꞌ. Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌn, biteze da nnábere Xaꞌn, gonnkzeꞌn reꞌ. )KKaꞌkzenꞌ ke reꞌ, ba llakyaꞌchere nnaꞌ, zan kat yellayllo da yobre sore nbarazlle, naꞌ nono gak yekaꞌa yel llawé ke lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. RKa ke to noꞌre zan, ll-llayraweꞌ chak llake bes yel zan naꞌ. Naꞌ kat ba gorj bdaꞌo keꞌe naꞌ, bill lloneꞌ xhbab danꞌ bllayraweꞌn, ba llawereꞌ ba gorj ye to beꞌnnach yellrio ni. >uDiꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Kwellre naꞌ gákere, chak yewé beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Diosenꞌ. Gakyaꞌchere, zan chollze gakyaꞌchere, te naꞌ naꞌll yewere. Jesúsenꞌ gokbeꞌreꞌ lleꞌne beꞌnn kaꞌ nnab akreꞌ Leꞌe, akre zejen ka diꞌll kaꞌ, naꞌll golleꞌ leakeꞌn: —¿Ba llnnabe lwelljre danꞌ bniaꞌn: “Ye chollze naꞌ bill reꞌre nadaꞌ, naꞌ te naꞌ, yereꞌre nadaꞌ da yobre”? Y+¿Bi zejen danꞌ neꞌe ye chollzenꞌ? Bi llejnieꞌllo danꞌ neꞌe kaꞌ. Naꞌ bal beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen, lle lwellj akeꞌ: —¿Akre zejen danꞌ llezeꞌ lliꞌo, ye chollze naꞌ, bill reꞌlloeꞌ, naꞌ te naꞌ, yereꞌlloeꞌ da yobre? Naꞌ ¿akre zejen danꞌ neꞌe, wayejeꞌ ganꞌ zo Xeꞌen?  ’Ye chollze naꞌ, bi reꞌre nadaꞌ, naꞌll te naꞌ, yereꞌre nadaꞌ da yobre, le wayaꞌa ganꞌ zo Xaꞌ naꞌ. LYeololte bi da de ke Xaꞌn naken kiaꞌ, ke len naꞌ gollaꞌ reꞌ, Spíritunꞌ wroeꞌn reꞌ yel nbaraz kiaꞌn. Jesúsenꞌ bneꞌe chollzenꞌ gakyaꞌch akreꞌ, te naꞌ yewé akreꞌ ~wSpíritunꞌ gonen nench wroeꞌrawe, nakaꞌ beꞌnn zaꞌke kwis, le yeolol kanꞌ nakaꞌ nadaꞌ wroeꞌn reꞌ. }} Naꞌ kat yedsó Spíritu ke Diosenꞌ danꞌ lloeꞌ diꞌll linꞌ, len koꞌ reꞌ nez rao yeololte da nak da li, le kere weꞌn diꞌll to wrazzen, kon weꞌn diꞌll da llzene Xaꞌ naꞌ len naꞌ, naꞌ chixjweꞌn reꞌ bi da kaꞌ za gak. ^|5 ’Nnaꞌ dell da zan da nniaꞌ reꞌ, zan naken bniꞌ chejnieꞌren nnaꞌ. 6{e Naꞌ wzejnieꞌn leakeꞌ, gaꞌt yel llzaꞌkziꞌ ke doꞌl ke akeꞌn ke chnare, le daxiꞌon danꞌ llnebiaꞌ rao yellrio ni, ba nlloybiaꞌn saꞌkziꞌn ke chnare. z Naꞌ wzejnieꞌn leakeꞌ nonꞌ nak beꞌnn wen rao Dios, le wayaꞌa ganꞌ zo Xaꞌ Diosenꞌ, naꞌ reꞌ bill reꞌre nadaꞌ. hyI Spíritunꞌ wzejnieꞌn leakeꞌ, nap akeꞌ doꞌl danꞌ bi llonliraꞌll akeꞌ nadaꞌn. Vx%Naꞌ kat yed Spíritunꞌ, wzejnieꞌn beꞌnnach nap akeꞌ doꞌle, naꞌ wzejnieꞌn nonꞌ nak beꞌnn wen rao Dios, naꞌ wzejnieꞌn gaꞌt yel llzaꞌkziꞌ ke chnare ke beꞌnn bi wzenay kiaꞌ. Hw Diꞌll linꞌ ba bniaꞌ, llonen bien wayaꞌa, le chaꞌ bi wayaꞌa, bi yedsó Spíritu ke Xaꞌ Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ gakrenen reꞌ. Wayaꞌa naꞌllenꞌ wseꞌlaꞌn. 7viNaꞌ danꞌ bniaꞌ kaꞌ ba llakyaꞌchere. uNaꞌ nnaꞌ wayaꞌa ganꞌ zo Xaꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ naꞌ, ¿naꞌ ni tore bi llnnábere nadaꞌ gaxhanꞌ wayaꞌa? tNiaꞌ reꞌ da ki nench kat llin lla gak kanꞌ bniaꞌn, lljadinraꞌllre. Danꞌ llon Spíritu ke Diosenꞌ ’Bi bniaꞌ reꞌ yeolol da kaꞌ gak kerénꞌ, ka llanꞌ bzorawaꞌ bzejnieꞌraꞌ reꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, le nna zokzaꞌ llakrenaꞌ reꞌ. Xs)Gon akreꞌ reꞌ yeolol da kaꞌ, le bi nombiaꞌ akeꞌ Xaꞌn, ni nadaꞌ. r7Le wabej akeꞌ reꞌ lo yodaꞌo ke akeꞌ kaꞌ, naꞌ wllin lla kat noteze beꞌnn got akeꞌ reꞌ, gak akreꞌ llawé Dios kanꞌ llon akeꞌn. Eq ’Ba bniaꞌ reꞌ yeolol da ki nench bi gakllejlaꞌllre. p Leskaꞌ reꞌ llayaꞌle weꞌre xtiꞌllaꞌn, le ba bzerenre nadaꞌ chak ba bdixjweꞌraꞌ xtiꞌll Xaꞌ Diosenꞌ.Eo’Naꞌ katenꞌ yed Spíritu danꞌ wayonxhenraꞌll reꞌ, danꞌ zaꞌa ganꞌ zo Xaꞌ naꞌ, Spíritu danꞌ lloeꞌ diꞌll li, len weꞌe diꞌll li akre nak kiaꞌ nadaꞌ. nNaꞌ llak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ llsed akeꞌ ganꞌ nen: “Bwie akreꞌ nadaꞌ, laꞌkze bibi da xhinnj benaꞌ.” EmBa benaꞌ yel wak da nono nna gon, naꞌ chenak bi breꞌe akreꞌn, bibi doꞌl nap akeꞌ. Zan ka naken ba breꞌe akreꞌ da ki, llia biaꞌkze llwie akreꞌ nadaꞌ ren Xaꞌ naꞌ. Al}Beꞌnn llwiere nadaꞌ renkze Xaꞌ naꞌn llwiereꞌ. $kA’Chenak nadaꞌ bi bedaꞌ yedzejnieꞌ akreꞌ, bibi doꞌl nap akeꞌ chenake. Zan nnaꞌ bibi de wde akreꞌ, ne akeꞌ bibi doꞌl nap akeꞌ. *jMNaꞌ danꞌ bi nombiaꞌ akeꞌ Dios beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌn, len naꞌ llon akreꞌ reꞌ kaꞌ, le llwie akreꞌ reꞌ, danꞌ llzenayre kiaꞌ naꞌ. *iMLelljasaꞌraꞌll kanꞌ bniaꞌ reꞌn: “Noteze beꞌnn nak ka to beꞌnn wen llin, bi nakeꞌ beꞌnn llonlle ka xaneꞌn.” Chet kaꞌ nadaꞌ ba bsaꞌkziꞌ beꞌnn, leskaꞌ gon akreꞌ reꞌ. Naꞌ chaꞌ ba bzenay akeꞌ xtiꞌllaꞌn, leskaꞌ wzenay akeꞌ xtiꞌll reꞌn. hChenak reꞌ llonre txhen beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Diosenꞌ, naꞌllenꞌ llieꞌ akreꞌ reꞌ, kanꞌ nllieꞌ lwellj akeꞌ chenake. Zan ba brejaꞌ reꞌ nench llzenayre kiaꞌ, naꞌllenꞌ llwie akreꞌ reꞌ, danꞌ bi llonrén akreꞌ txhen. |gq’Chaꞌ beꞌnn bi llonliraꞌlle Diosenꞌ, llwie akreꞌ reꞌ, lenneze zgaꞌtek nadaꞌn bwie akreꞌ. fNaꞌ da ni nlliaꞌ biaꞌa gonre, llieꞌ lwelljre. Beꞌnn bi llonliraꞌll Dios llwie akreꞌ beꞌnn llzenay ke Jesúsenꞌ e-Kere reꞌn brejre nadaꞌ, nadaꞌn brejaꞌ reꞌ, naꞌ nakaꞌ xanrenꞌ. Naꞌ llseꞌlaꞌ reꞌ nench lljenre kanꞌ llazraꞌll Xaꞌ naꞌ, naꞌ kere da te ke da kaꞌ gonrenꞌ. Naꞌ yeolol da wnnábere Xaꞌn, gonkzeꞌn danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌ naꞌ. idKNaꞌ bill niaꞌ nakre beꞌnn wen llin kiaꞌ, le to beꞌnn wen llin, bi nnezreꞌ yeolol danꞌ llon xaneꞌn, zan niaꞌ nakre beꞌnn nllieꞌraꞌ, le yeolol danꞌ ba benraꞌ bne Xaꞌn, ba bzejnieꞌraꞌn reꞌ. _c7Naꞌ reꞌ nakre beꞌnn nllieꞌraꞌ chaꞌ llonre kanꞌ nlliaꞌ biaꞌa naꞌ. b' Nono zo beꞌnne nllieꞌllre lwelljeꞌ goneꞌ ka da ni, wsanraꞌll kwineꞌ gateꞌ, ni ke beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ nllieꞌreꞌ naꞌ. gaG Naꞌ da ni nlliaꞌ biaꞌa gonrenꞌ, llieꞌ lwelljre kanꞌ nllieꞌraꞌ nadaꞌ reꞌ. |`q ’Kaꞌn ba bniaꞌ reꞌ, nench sore nbaraz ka nbarazenꞌ zoaꞌ nadaꞌ. Zeraꞌllaꞌ sore nbaraz kwis. H_  Chaꞌ gonre kanꞌ nlliaꞌ biaꞌa gonre, naꞌllenꞌ gakbeꞌre nllieꞌraꞌ reꞌ, le nadaꞌ llonaꞌ danꞌ nllia Xaꞌn biaꞌa gonaꞌ, naꞌ llakbeꞌraꞌ nllieꞌreꞌ nadaꞌ. %^C Kanꞌ llon Xaꞌn nllieꞌreꞌ nadaꞌ, leskaꞌ nadaꞌ ba nllieꞌraꞌ reꞌ. Lesó legón kanꞌ niaꞌ naꞌ, nench gakbeꞌre nllieꞌraꞌ reꞌ. F]Llaziꞌi Xaꞌn baraꞌnn xhen kate zore llonre kanꞌ llazraꞌlleꞌn, naꞌ chaꞌ llonre kaꞌ, naꞌ gakbeꞌe beꞌnne da likzenꞌ llonliraꞌllre nadaꞌ, naꞌ llzenayre kiaꞌ. \+’Naꞌ reꞌ chaꞌ sechichrenre nadaꞌ, naꞌ zechichre wzenayre xtiꞌllaꞌn, biteze da lleꞌnere nnábere Diosenꞌ, gonnkzeꞌn. I[ Beꞌnn bi sechichreneꞌ nadaꞌ, naꞌ gak keꞌe kanꞌ llak ke xhoꞌz yay danꞌ bi llbia, llchoyeꞌn naꞌ llyechen, naꞌ ll-llin lla llatopeꞌn, naꞌ llaꞌden yiꞌ nench lleyen. $ZA’Nadaꞌ zaꞌkrebraꞌ ka to yay da llbia uvas, naꞌ reꞌ nakre ka xhoꞌze. Notezre chaꞌ sechichrenre nadaꞌ, lekze kaꞌ sechichrenaꞌ reꞌ, naꞌ gakre kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ, kaꞌkzenꞌ naken ke yay uvas danꞌ llbiachachen, le bibi gak gonre to wrazzre. rY]Lesechichrén nadaꞌ nench kaꞌ sechichrenaꞌ reꞌ. Kanꞌ nak xhoꞌz yayenꞌ, bibi llbian to wraze chaꞌ bi nkaꞌn leꞌ yayenꞌ, kaꞌn naken ke reꞌ, bi gakre gonre kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, chaꞌ bi serenre nadaꞌ. XwNaꞌ reꞌ ba nakre ka to xhoꞌze danꞌ ba nonchieꞌ, le ba llzenayre xtiꞌllaꞌ danꞌ ba beꞌrenaꞌ reꞌ. `W9Naꞌ reꞌ llonliraꞌllre nadaꞌ, nakre ka to xhoꞌz yay naꞌ. Naꞌ xhoꞌze kaꞌ danꞌ bibi llbianꞌ, wchoyeꞌn. Naꞌ xhoꞌze danꞌ llbia uvas naꞌ, llonchieꞌn nench llbiallen ye raꞌt da zanlle. xV k’Nadaꞌ llonen kiaꞌ ka ke to yay da llbia uvas, naꞌ Xaꞌ naꞌ, nakeꞌ ka to beꞌnn llonchiꞌi len. ULlonaꞌ kon kanꞌ nllia Xaꞌn biaꞌa, nench nneze beꞌnnachenꞌ nllieꞌraꞌ Xaꞌn. Leyezollaꞌa, leyeyoꞌo.%TC’Bill weꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll zan, le ba zaꞌa daxiꞌon danꞌ llnebiaꞌ beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll nadaꞌ, zan bibi de gon ren nadaꞌ. SNaꞌ ba beꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll kaꞌ, chaga bi nna gaken nench naꞌ, katenꞌ gaken naꞌ, gonliraꞌllre nadaꞌ. gRGBa bénere bniaꞌ yeyaꞌa ganꞌ zo Xaꞌ naꞌ, naꞌ wadzorenkzaꞌ reꞌ da yobre. Naꞌ chaꞌ do raꞌllre nllieꞌre nadaꞌ, naꞌ yewere danꞌ yeyaꞌa ganꞌ zo Xaꞌn, le Xaꞌ naꞌ zaꞌklleꞌ ka nadaꞌ. HQ ’Yel nbaraz kiaꞌn llkwaꞌnnaꞌn, yel nbaraz kiaꞌn gonnaꞌ reꞌ. Bi llonnaꞌn kanꞌ llonn beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrio ni len. Bit gakgane raꞌlldaꞌore, naꞌ bi llebre. sP_Zan Xaꞌn wseꞌleꞌ Spíritu keꞌen son lo yichjraꞌlldaꞌore gonliraꞌllre nadaꞌ nench gakrenen reꞌ. Naꞌ Spíritunꞌ wzejnieꞌn yeolol da llayaꞌl nnézere, naꞌ lljasaꞌralleꞌn reꞌ yeolol da kaꞌ ba bniaꞌ. ?Oy’Da ki ba bniaꞌ chak nna zorenaꞌ reꞌ ni. ENBeꞌnn bi nllieꞌ nadaꞌ, bi llzoa akeꞌ xtiꞌllaꞌn. Naꞌ diꞌll danꞌ lloaꞌa naꞌ, kere kiaꞌ to wrazaꞌn, kon da ne Xaꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ naꞌn ba bniaꞌ. NMNaꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Beꞌnn nllieꞌ akreꞌ nadaꞌ, llzenay akeꞌ xtiꞌllaꞌn, naꞌ Xaꞌn lekze llieꞌreꞌ leakeꞌ, naꞌ nadaꞌ ren Xaꞌ naꞌ, yedsorén aktoeꞌ. BL}Naꞌ Judas naꞌ (kere Judas Iscariote) lleꞌe Leꞌe: —Xantoꞌ, ¿bixchen wroeꞌraozoꞌ chraoze netoꞌ, naꞌ bi wroeꞌraoꞌ beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Dios naꞌ? "K=Beꞌnn nnez akreꞌ danꞌ nlliaꞌ biaꞌa gon akeꞌn, naꞌ llon akeꞌn, beꞌnn kaꞌn ba nllieꞌ akreꞌ nadaꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ nllieꞌ nadaꞌ, lekze kaꞌ llieꞌ Xaꞌn leakeꞌ, naꞌ nadaꞌ lekze llieꞌ akreꞌ, naꞌ gonaꞌ ka gombiaꞌ akllreꞌ nadaꞌ. DJNaꞌ kat llin lla yedsó Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌore, kanaꞌllenꞌ gakbeꞌre nadaꞌn zorenaꞌ Xaꞌn, naꞌ reꞌ zorenre nadaꞌ, naꞌ nadaꞌ zerenaꞌ reꞌ. 9IkYe chollze naꞌ bill reꞌe beꞌnn kaꞌ nadaꞌ, beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Dios, zan reꞌ wreꞌllkzere nadaꞌ, le nadaꞌ nbanaꞌ, kaꞌkze reꞌ banre ke chnare. VH%Bi yekwaꞌnnaꞌ reꞌ ka xkwiꞌd wazebe. Wedkzaꞌ ye to ganꞌ zore ni. 4GaNaꞌ Spíritu ke Dios naꞌ, wzejnieꞌn reꞌ da nak da li. Naꞌ beꞌnn bi llonliraꞌll ak Diosenꞌ, bi gak sorén Spíritu keꞌen leakeꞌ, le bi llreꞌe akreꞌn, naꞌ ni ke llejleꞌ akzeꞌ chaꞌ zon. Zan reꞌ nombiaꞌren, le zerenkzen reꞌ, naꞌ son lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. sF_Naꞌ nnabraꞌ Xaꞌn nench wseꞌleꞌ Spíritu keꞌen sorenen reꞌ ke chnare, naꞌ gakrenen reꞌ. SE’Chaꞌ nllieꞌre nadaꞌ, legón kanꞌ nlliaꞌ biaꞌa naꞌ. DNaꞌ biteze da nnabre, danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌn, nadaꞌ gonnaꞌn. Jesúsenꞌ bneꞌe wseꞌleꞌ Spíritu ke Diosenꞌ C5 Naꞌ biteze da nnábere Xaꞌn, danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌn nakaꞌ Xhiꞌnneꞌ, gonaꞌn, nench wroeꞌraꞌ nak Xaꞌn beꞌnn zaꞌk kwis. 6Be Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌ, da kaꞌ llonaꞌn wakte gon akeꞌn. Naꞌ da zaꞌkll gon akeꞌ, le wayaꞌa ganꞌ zo Xaꞌn. KA Lechejleꞌ kiaꞌ zerenaꞌ Xaꞌ naꞌ, naꞌ Leꞌen zereneꞌ nadaꞌ. Naꞌ chaꞌ bi llejleꞌre xtiꞌllaꞌ naꞌ, lechejleꞌ kiaꞌ danꞌ ba breꞌre yel wak kaꞌ ba benaꞌ naꞌ. @ ¿Bi llejleꞌo Xaꞌ naꞌkzenꞌ zerén nadaꞌ, naꞌ nadaꞌ zerenaꞌ Leꞌe? Diꞌll danꞌ lloeꞌrenaꞌ reꞌ, kere da lloaꞌa to wrazzaꞌn. Xaꞌ naꞌn zereneꞌ nadaꞌ, Leꞌen lloneꞌ nench lloaꞌa diꞌllenꞌ danꞌ lleꞌnreꞌ waꞌa naꞌ. |?q Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Felipe, da xhen naꞌ, ba bzorenaꞌ reꞌ. ¿Naꞌ bi nna gombiaꞌo nadaꞌ? Noteze beꞌnne ba breꞌe nadaꞌ, Xaꞌ naꞌkzenꞌ ba breꞌreꞌ. ¿Bixchen llnnabzeroꞌ nadaꞌ reꞌroꞌ Xaꞌ naꞌ? s>_Naꞌll lle Felipenꞌ Leꞌe: —Bennchek latje reꞌtoꞌ Xaꞌon, naꞌ kone len chejleꞌtoꞌ. =yChaꞌ nombiaꞌre nadaꞌ, renkze Xaꞌ naꞌn nombiaꞌrenre. Naꞌ nnaꞌ ba nombiaꞌreꞌ, naꞌ ba breꞌreꞌ. s<_Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Nadaꞌn nakaꞌ nezenꞌ, naꞌ nsaꞌa diꞌll li, naꞌ toz nadaꞌ llak lloaꞌ beꞌnne yel nban zejlikane. Ni to beꞌnne bi yellín ganꞌ zo Xaꞌn, chaꞌ bi gonliraꞌlleꞌ nadaꞌ. ;3Naꞌll lle Tomásenꞌ Leꞌe: —Xanaꞌ, bi nnézetoꞌ gaxhanꞌ wayejoꞌ. ¿Akxha gontoꞌ, naꞌ nnézetoꞌ, naꞌ yellintoꞌ to li? c:?Ba nnézkzere ganꞌ yeyaꞌa naꞌ, naꞌ ba nombiaꞌre nezenꞌ nench yellinre naꞌ. 9!Naꞌ kat yeyoll lljayenchaꞌwaꞌ yoꞌ keré kaꞌ, kanaꞌ yedaꞌ da yobre yechiaꞌ reꞌ, nench yedzore ganꞌ lljazoaꞌ nadaꞌ. *8MDa zan yoꞌ llaꞌa ganꞌ zo Xaꞌ Diosenꞌ. Chenak bi naken kaꞌ, bi gollaꞌ reꞌ kaꞌ. Naꞌ nnaꞌ yeyaꞌa, naꞌ lljayenchaꞌwaꞌ yoꞌ ke keré. w7 iLeskaꞌ bne Jesúsenꞌ: —Bi gakllejlaꞌllre, legonliraꞌll Dios, naꞌ leskaꞌ legonliraꞌll nadaꞌ. s6_ &Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Da bare lleꞌnroꞌ wsanraꞌll kwinoꞌ gatoꞌ ni kiaꞌ nadaꞌ? Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ rweꞌ: Ka za kwellre lekwnꞌ ba gok chonn ras bi wcheboꞌ chaꞌ nombiaꞌo nadaꞌ.(5I %Naꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Xa, ¿bixchen bi gak yezaꞌrenaꞌ rweꞌ nnaꞌ? Wsanraꞌll kwinaꞌ kere bi gonen chaꞌ gataꞌ, ni koꞌo rweꞌ. \41 $Naꞌ Simón Pedronꞌ bnnabreꞌ Leꞌe: —Xa, ¿gaxhanꞌ wayejoꞌ? Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Ganꞌ yeyaꞌa naꞌ, bi gak yezaꞌrenoꞌ nadaꞌ nnaꞌ, zan tere wayedoꞌ yenaoꞌ nadaꞌ. s3_ #Naꞌ chaꞌ soteze sore llieꞌ lwelljre, kone kaꞌ nneze beꞌnn ak, da likzenꞌ nxenraꞌllre nadaꞌ. Jesúsenꞌ bneꞌe ka gon Pedro bi wchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ Leꞌe (Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Lc. 22:31‑34) 2 "To da kobe lliaꞌ biaꞌa gonre, llieꞌ lwelljre. Kanꞌ ba bllieꞌraꞌ reꞌ, naꞌ kaꞌkze reꞌ llieꞌre lwelljre. F1 !Xhiꞌnnaꞌ daꞌo ak, ye chollzenꞌ zorenaꞌ reꞌ. Naꞌ yeyirjre nadaꞌ, naꞌ niaꞌ reꞌ kanꞌ gollaꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, bi gak yezaꞌrenre nadaꞌ ganꞌ yeyaꞌa naꞌ. 09 Naꞌ danꞌ llroeꞌraꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌk naꞌ, naꞌ lekze Leꞌen wroeꞌreꞌ nakaꞌ nadaꞌ beꞌnn zaꞌke, naꞌ le gonteꞌn nnaꞌ. [// Bayoll blloj Judasenꞌ, bne Jesúsenꞌ: —Nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, naꞌ ba broeꞌrawaꞌ nakaꞌ beꞌnn zaꞌke, naꞌ leskaꞌ ba llroeꞌraꞌ nak Diosenꞌ beꞌnn zaꞌk kwis. $.A Ka bayoll bdao Judasenꞌ yet xtir danꞌ beꞌe Jesúsenꞌ leꞌe, le bllojteꞌ. Naꞌ ba nak ba gol kwis. To da kobe nllia Jesúsenꞌ biaꞌa gonllo O- Baleꞌ llak akreꞌ danꞌ noꞌx Judasenꞌ ganꞌ llaꞌa mell naꞌn, lleꞌe leꞌe kaꞌ, naꞌ lljaxieꞌ da yallj rao lnni naꞌn o chaꞌ weꞌe mell da yallje no beꞌnn yaꞌch akenꞌ. |,q Naꞌ ni to beꞌnn kaꞌ zjalliꞌreneꞌ txhen naꞌ, bi byejnieꞌ akreꞌ bixchen golleꞌ leꞌe kaꞌ. ;+o Naꞌ ka bayoll beꞌe Judasenꞌ yet xtirenꞌ, le byazte daxiꞌon lo yichjraꞌlldaꞌo Judasenꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Danꞌ ba zo gonoꞌ naꞌ, le benten. *) Naꞌll lleꞌe leꞌe: —Beꞌnnenꞌ waꞌa yet xtir naꞌ kat ba blabjaꞌn lo yel wao naꞌ, leꞌen gon kaꞌ. Naꞌll blabjeꞌ raꞌt yet xtirenꞌ lo yeꞌnnenꞌ, naꞌ le beꞌteꞌn Judas Iscariote, beꞌnnenꞌ nakeꞌ xhiꞌnn beꞌnnenꞌ re Simón. ^)5 Naꞌll jabiꞌyeꞌ awllo, lleꞌe Jesúsenꞌ: —¿Noxhanꞌ gon kaꞌ, Xanaꞌ? h(I Naꞌll ben Pedronꞌ sen rao beꞌnn naꞌ, nench bnnabreꞌ Leꞌe no keꞌen neꞌe kaꞌ. R' Naꞌ to beꞌnnenꞌ lliꞌ kwiteꞌn, le nllieꞌ Jesúsenꞌ leꞌe. & Naꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, kon llaswia rao lwellj akeꞌ, llon akeꞌ xhbab chaꞌ nore keꞌen bneꞌe kaꞌ. c%? Bayoll bne Jesúsenꞌ kaꞌ, bzorao llakyaꞌcheꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌn, naꞌ golleꞌ leakeꞌ lixheje: —Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: To reꞌ wdere nadaꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwie nadaꞌ. $ Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Beꞌnn wrebe noteze beꞌnn llseꞌlaꞌ, nadkzaꞌn llreb akeꞌ chet kaꞌ, naꞌ beꞌnn wrebe nadaꞌ, leskaꞌ Dios naꞌkzenꞌ, llreb akeꞌ, beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ. Jesúsenꞌ bneꞌe to beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ wdieꞌ Leꞌe rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌe (Mt. 26:20‑25; Mr. 14:17‑21; Lc. 22:21‑23) # Llepaꞌ reꞌ da ki za gak, nench kat ba goken naꞌ, naꞌll chejleꞌre nakaꞌ beꞌnn bseꞌl Dios, kanꞌ ba bnekzaꞌ reꞌ. " ’Bi niaꞌ kaꞌ ke yeololre. Nombiaꞌ yichjraꞌlldaꞌo toto reꞌ ba brejaꞌ nench sorenre nadaꞌ txhen. Naꞌ nnezraꞌ gak kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyojen nen: “Beꞌnnenꞌ bdaorén nadaꞌ txhen, ba brej bchekweꞌ nadaꞌ.” \!1 Chaꞌ chejnieꞌre da ki, naꞌ gonre kanꞌ bniaꞌn, naꞌllenꞌ sore nbaraz. V % Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Noteze no beꞌnn nak beꞌnn wen llin, bi nakeꞌ beꞌnn llonlle ka xaneꞌn, naꞌ to beꞌnn zej ga zejeꞌ, bi zaꞌklleꞌ ka beꞌnnenꞌ bseꞌl leꞌe naꞌ. fE Ba bdibaꞌ niaꞌrenꞌ nench broeꞌraꞌ reꞌ, llayaꞌl gonre kanꞌ ba benaꞌ naꞌ. L Nadaꞌ laꞌkze nakaꞌ maestro keré naꞌ xanre, ba bdibaꞌ niaꞌrenꞌ ka llon to beꞌnn wen llin, naꞌ kaꞌn llayaꞌl gakrén lwelljre, gakre ka to beꞌnn wen llin ke beꞌnn yobre. a; Reꞌ nsiꞌre nadaꞌ Maestro naꞌ xanre, wenkzenꞌ nere kaꞌ, le kaꞌn naksaꞌ.  Naꞌll ka bayoll bdibeꞌ niaꞌ yeololteꞌn, naꞌll bayakweꞌ xheꞌe danꞌ nakeꞌ koꞌllre, naꞌll babieꞌ ganꞌ lliꞌ akeꞌ llao akeꞌn da yobre. Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Llejnieꞌre akre zejen danꞌ benrenaꞌ reꞌ ganni? 3_ Le Jesúsenꞌ bnnezreꞌ nonꞌ wde Leꞌe rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwietate Leꞌe. Naꞌllenꞌ bneꞌe: “Kere yeololrenꞌ nak raꞌlldaꞌorenꞌ yalle.” \1 Naꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Beꞌnn noꞌch nazjeꞌ, nieꞌ naꞌzeꞌn lleꞌnen chall, le doxheneꞌ nakeꞌ yalle. Kanꞌ nak reꞌ, nak yichjraꞌlldaꞌorenꞌ yalle, laꞌkze kere yeololre. wg Naꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Xanaꞌ, kere to niaꞌnaꞌzenꞌ chiboꞌ, doxhenkzaꞌn chet kaꞌ. B} Naꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Ni ke gonnzaꞌ latj chiboꞌ niaꞌn. Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Chet kaꞌ bi chibaꞌ niaꞌon, bill gak gakoꞌ nadaꞌ txhen chet kaꞌ.  Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Danꞌ llonaꞌ ni bi llejnieꞌroꞌn nnaꞌ, zan wllin lla kat chejnieꞌroꞌn.  Naꞌ ka bayaꞌl chibeꞌ niaꞌ Simón Pedro naꞌn, naꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Xanaꞌ, ¿rweꞌ chiboꞌ niaꞌn? X) Naꞌll bxhieꞌ nis, naꞌ bdeꞌen to lo chaꞌ, naꞌll bzoraweꞌ bdibeꞌ niaꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌll bachechteꞌ niaꞌ akeꞌn kone raꞌll danꞌ ngoꞌ lsiꞌneꞌ naꞌ. +O Naꞌ bzolleꞌe ganꞌ llaꞌa akeꞌ llao akeꞌ xcheꞌn, naꞌ golje xheꞌe danꞌ nakeꞌ koꞌllreꞌ, naꞌll bxhieꞌ to raꞌll da broꞌ lsiꞌneꞌ. &E Naꞌ nneze Jesúsenꞌ ba ben Xeꞌen Leꞌe napeꞌ le zeraoze yel llnebiaꞌ, naꞌ nnezreꞌ ganꞌ zo Diosenꞌ bzeꞌe, naꞌ naꞌkzenꞌ wayejeꞌ.  Naꞌ ka nak ba llaꞌa akeꞌ llao akeꞌ xcheꞌn, naꞌ ba byoꞌ daxiꞌon lo yichjraꞌlldaꞌo Judas Iscariotenꞌ, beꞌnnenꞌ nak xhiꞌnn beꞌnnenꞌ re Simón, nench naꞌ wdieꞌ Jesúsenꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwietate Leꞌen.   Ka za gaꞌl lnni paskwnꞌ Jesúsenꞌ ba nnezreꞌ ba bllin lla yezeꞌe yellrionꞌ, naꞌ yeyejeꞌ ganꞌ zo Xeꞌe Diosenꞌ, naꞌ kanꞌ nllieꞌkzreꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Leꞌen yellrio ni, naꞌ kaꞌkze bllieꞌreꞌ leakeꞌ bayollte. 0Y 2Nnezraꞌ danꞌ nllieꞌ biaꞌa, nsaꞌn yel nban zejlikane ke beꞌnn wzenay len, naꞌ da li kon kanꞌ ne Xaꞌ naꞌn, kaꞌn lloeꞌrenaꞌ reꞌ diꞌll.0Y 1Kere to wrazzaꞌn niaꞌ kaꞌ, Xaꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ naꞌn, golleꞌ nadaꞌ bi da kaꞌ llayaꞌl nniaꞌn, naꞌ bi da llayaꞌl wroeꞌ wsedraꞌ. y 0Naꞌ de da wchoybiaꞌ ke beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll nadaꞌn, le bi llzenay akeꞌ ke danꞌ ba bniaꞌ naꞌ, xtiꞌllaꞌ danꞌ ba bniaꞌ naꞌ, len naꞌ choybiaꞌn ke beꞌnn kaꞌ nap akeꞌ doꞌle, kat llin lla yeyoll yellrio ni. $ A /Naꞌ noteze beꞌnne nnezreꞌ kanꞌ ba bniaꞌn, naꞌ chaꞌ bi llzenayeꞌ kiaꞌ, kere nadaꞌn waꞌa yel llzaꞌkziꞌ ke doꞌl keꞌen, le kere zaꞌa yellrionꞌ waꞌa yel llzaꞌkziꞌ ke doꞌl ke beꞌnnachenꞌ, zaꞌa nench yesraꞌa beꞌnn gonliraꞌll nadaꞌn. > u .Nadaꞌ zaꞌa yellrio ni, llgoaꞌ beniꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌ, nench bill so aklleꞌ rao da xcholenꞌ, naꞌ bill gon aklleꞌ da xhinnj. \ 1 -Naꞌ beꞌnnenꞌ llreꞌe nadaꞌn, llreꞌreꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌn. c ? ,Naꞌll bne Jesúsenꞌ zillje, golleꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa naꞌ: —Beꞌnn gonliraꞌlle nadaꞌ, kere toze nadaꞌn gonliraꞌlleꞌ, renkze Xaꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌ naꞌn llonliraꞌlleꞌ. % C +Lleꞌn akllreꞌ sorén beꞌnnach leakeꞌ wen, kerke da sorén akeꞌ Diosenꞌ wen. Xtiꞌll Jesúsenꞌ wroeꞌn beꞌnnach kanꞌ nap akeꞌ doꞌle  *Naꞌ laꞌkze naken kaꞌ, beꞌnn zan byejleꞌ keꞌe, ren no beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, benliraꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌ bi beꞌe akeꞌ diꞌll chaꞌ llonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, le lleb akeꞌ bill wreb beꞌnn fariseo kaꞌ leakeꞌ lo yodaꞌon.   )Kaꞌ bne Isaíasenꞌ, le breꞌreꞌ batnaꞌte Jesúsenꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌk kwis, naꞌllenꞌ beꞌe diꞌll keꞌen. N (Diosenꞌ beneꞌ nench nak akeꞌ ka beꞌnn lchole, naꞌ beneꞌ nench nak akeꞌ beꞌnn nak yichjraꞌlldaꞌo war.Naꞌ beneꞌ kaꞌ nench bi reꞌe akreꞌ,
naꞌ bi llayakbeꞌe lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn bi zejen danꞌ llroeꞌreꞌ leakeꞌn,
naꞌ bi wayat akreꞌ, naꞌ bi wayoneꞌ leakeꞌ. W' 'Bi gok chejleꞌ akeꞌ, le kaꞌkzenꞌ bzoj da Isaíasenꞌ, bneꞌe: c? &nench bzoa diꞌll kanꞌ bzoj da Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bneꞌe:Xanaꞌ, nono llejleꞌ diꞌll danꞌ chixjweꞌtoꞌn,
naꞌ nono ba bayakbeꞌe yel wak kaꞌ ba benoꞌn. oW %Naꞌ laꞌkze breꞌe beꞌnn Israel kaꞌ, ben Jesúsenꞌ zan yel wak, bi byejleꞌ akzeꞌ, uc $Legonliraꞌll nadaꞌ chak nna zorenaꞌ reꞌ, nench choꞌ beniꞌ kiaꞌn lo yichjraꞌlldaꞌore. Bayoll bne Jesúsenꞌ kaꞌ, le bazaꞌteꞌ jakwaꞌchreꞌ leakeꞌ. Zan beꞌnn Israel kaꞌ bi benliraꞌll akeꞌ Jesúsenꞌ _7 #Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Ye chollzenꞌ zorenaꞌ reꞌ, naꞌ nsaꞌa beniꞌ ke yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. Lewzenay kiaꞌ chaga nna de latje choꞌ beniꞌ kiaꞌn lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, nench bi kweyiꞌrenre da xhinnjenꞌ danꞌ llnebiaꞌ reꞌn. Le beꞌnn dá ga nak xchole bi llakbeꞌreꞌ ganꞌ zejeꞌn. 1[ "Naꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa naꞌ, lle akeꞌ leꞌe: —Netoꞌ ba bénetoꞌ kanꞌ ne xtiꞌll Dios danꞌ nyojen, Cristonꞌ soeꞌ ke chnare. Naꞌ rweꞌ, ¿bixchen nezoꞌ nakoꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, naꞌ neꞌo got akeꞌ rweꞌ to leꞌ yay cruze? ¿Noxha nakoꞌ naꞌn? U# !Bneꞌe kaꞌ nench bnnez akreꞌ akrenꞌ got beꞌnn kaꞌ Leꞌen. ~  Naꞌ kate wlis akeꞌ nadaꞌ rao yellrionꞌ, kanaꞌll gonaꞌ nench gonliraꞌll beꞌnn llaꞌa doxhente yellrio nadaꞌ. 4}a Ba bllin lla wchoybiaꞌ Diosenꞌ ke beꞌnn kaꞌ bi llejleꞌ kiaꞌ. Naꞌ ba bllin lla yelloj daxiꞌon kaꞌle, danꞌ llnebiaꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrio ni. | Naꞌ Jesúsenꞌ bneꞌe: —Diosenꞌ bnneꞌe nadaꞌ zillje, kere nench yenraꞌ nadaꞌn, bnneꞌe zillje nench yene reꞌn. D{ Naꞌ beꞌnn zan kaꞌ llaꞌa naꞌ, ben akreꞌ kanꞌ bne Diosenꞌ, naꞌ baleꞌ llasné yiꞌwziꞌon gochj. Naꞌ ye baleꞌ llasné akeꞌ: —To anglenꞌ bneꞌe leꞌe. Iz  Naꞌll balwilleꞌ Dios, bneꞌe: —Xa, ben nadaꞌ nench gakbeꞌe beꞌnne nakoꞌ beꞌnn zaꞌk kwis. Bayoll bneꞌe kaꞌn, blloj to be xhnne yebánꞌ: —Nadaꞌ ba benkzaꞌ nench gakbeꞌe beꞌnn nakaꞌ beꞌnn zaꞌk, naꞌ gonllkzaꞌ kaꞌ ye to, nench yeyakbeꞌe akreꞌ nakaꞌ beꞌnn zaꞌke. ^y5 ’Ba llak zozeze lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌn. ¿Akxha yepaꞌ Xaꞌn? ¿Llákere nnabreꞌ yesreꞌe nadaꞌ danꞌ ba zo gak kiaꞌ naꞌn? Bi gonaꞌ kaꞌ, le ke len naꞌ zaꞌa gak kiaꞌ yeolol da ki. .xU Naꞌ noteze beꞌnne lleꞌn akreꞌ gon akeꞌ xchinaꞌn, llayaꞌle gon akeꞌ nadaꞌ txhen. Naꞌ ganꞌ soaꞌ nadaꞌ, lekze naꞌ so beꞌnn kaꞌ yesoꞌn xchinaꞌn. Noteze beꞌnne gon xchinaꞌn, Xaꞌ naꞌ goneꞌ gak akeꞌ xhen. Jesúsenꞌ bdixjweꞌreꞌ got akeꞌ Leꞌe bw= Noteze beꞌnn kon lliꞌ yichj akeꞌ gak wen ke akeꞌ yellrio nize, beꞌnn kaꞌn kwiayiꞌ akeꞌ. Naꞌ noteze beꞌnne llsanraꞌll kwineꞌ, biteze da llak ke yellrio ni, waꞌt yel nban zejlikane ke akeꞌ. 8vi Diꞌll li, diꞌll li niaꞌ reꞌ: Chaꞌ to nbaz trigonꞌ bi chazen lo yo, naꞌ yexhinnjen, naksen toze nbaz; zan chaꞌ yexhinnjen, naꞌ raꞌn, da zan trigo yeyaken. u) Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Nnaꞌ ba bllin lla gak yeolol da llayaꞌl gak, nench naꞌ wroeꞌrawaꞌ nakaꞌ beꞌnn zaꞌk xhen. rt] Naꞌll byej Felipenꞌ jawieꞌ Andrésenꞌ, naꞌll llop akteꞌ jell akeꞌ Jesúsenꞌ kaꞌ. Xs) Naꞌ beꞌnn ki ballín akeꞌ ganꞌ zo Felipenꞌ, beꞌnnenꞌ nak beꞌnn Betsaida ganꞌ nbane Galilea, naꞌ lle akeꞌ leꞌe: —Siꞌxhenchgoꞌ, lleꞌnetoꞌ weꞌrentoꞌ Jesúsenꞌ diꞌlle. Sr To chop beꞌnn griego ak jen akeꞌ Diosenꞌ xhen rao lnni naꞌ. Xq) Naꞌll lle lwellj beꞌnn fariseo kaꞌ: —Ba breꞌre bikze bi llak gonllo. Yeololze beꞌnne ba llzenay akeꞌ keꞌe. To chop beꞌnn zaꞌk ga yobre bnnab akeꞌ weꞌrén akeꞌ Jesúsenꞌ diꞌlle p Naꞌllenꞌ jalez beꞌnn zan kwis Jesúsenꞌ, danꞌ ba ben akreꞌ diꞌll ke yel wak danꞌ basbaneꞌ Lázaronꞌ. Do Beꞌnn kaꞌ breꞌe kanꞌ balwill Jesúsenꞌ Lázaronꞌ, basbaneꞌ leꞌe nench ballojeꞌ lo ba naꞌ, beꞌrén akeꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellenꞌ diꞌll kanꞌ goken. n Naꞌ beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen bi byejnieꞌ akzereꞌn. Bayoll got Jesúsenꞌ, naꞌ broeꞌrao Jesúsenꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌk xhen, kanaꞌll jadinraꞌll akeꞌ diꞌll kaꞌ nyoj ke Jesúsenꞌ, naꞌll byejnieꞌ akreꞌn. m Reꞌ llonre Diosenꞌ xhen ganꞌ nziꞌi Sión naꞌ, bi llebre naꞌ,
ba zaꞌa Rey kerénꞌ llieꞌ to burr daꞌo. wlg Naꞌ bllele Jesúsenꞌ to burr daꞌo ba bllieꞌ, naꞌ gok kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: '~|{zyyxiww'vv tt=s qppnn#ll+kQjjKii(h]gQfeddcbU``B_N^]]'\6[EZRYWWhVUUTThSR,PONN>MM'LKKIHHGFEDCCA@??L>==<;:9877653p22+11O00.{-,++Y*s)`)(W''Z&&*%%$z#""]!9 t 7 Yx f O v`/Golleꞌ leꞌe kaꞌ nench broeꞌreꞌ Pedronꞌ, kanꞌ gak keꞌe kat llin lla gateꞌ, naꞌ kone len weꞌraweꞌ Diosenꞌ. Naꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Kon benliraꞌll, naꞌ bnao nadaꞌ. Kanꞌ bne Jesúsenꞌ ke beꞌnnenꞌ nllieꞌreꞌ .Diꞌll li, diꞌll li llepaꞌ rweꞌ: Ka gokoꞌ bi weꞌo, kwinoꞌ gokoꞌ xharaꞌnoꞌn, naꞌ byejoꞌ kon ga nen koꞌo. Naꞌ kat gakoꞌ beꞌnn gore, wli naꞌon, naꞌ beꞌnn yobre wakweꞌ xharaꞌnoꞌn, naꞌ yecheꞌe rweꞌ ga bi llazraꞌlloꞌ. - Naꞌ da wyonn ras goll Jesúsenꞌ Leꞌe: —Simón xhiꞌnn Jonás, ¿nllieꞌroꞌ nadaꞌ? Naꞌ gokyaꞌche Pedronꞌ danꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe kaꞌ da wyonne ras, naꞌll lleꞌe Leꞌe: —Xanaꞌ, rweꞌkzoꞌ nnezroꞌ yeololten, naꞌ rweꞌ nnézkzeroꞌ nllieꞌraꞌ rweꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Bdap bwia beꞌnn kaꞌ nak ka xhiꞌr kiaꞌn. ,Naꞌ golleꞌ leꞌe da wllop ras: —Simón xhiꞌnn Jonás, ¿nllieꞌroꞌ nadaꞌ? Naꞌll da yobre bne Pedronꞌ: —Xanaꞌ, rweꞌkzoꞌ nnezroꞌ nllieꞌraꞌ rweꞌ. Jesúsenꞌ golleꞌ leꞌe: —Bwia beꞌnn kaꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo kiaꞌn. +Naꞌ ka bayoll badao akeꞌn, naꞌ lle Jesúsenꞌ Simón Pedronꞌ: —Simón xhiꞌnn Jonás, ¿nllieꞌllroꞌ rweꞌ nadaꞌ, kerke kanꞌ nllieꞌ beꞌnn ki nadaꞌ? Naꞌ balliꞌi Pedronꞌ xtiꞌlleꞌn, lleꞌe Leꞌe: —Awaꞌ Xanaꞌ, nnezkzroꞌ nllieꞌraꞌ rweꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Bdap bwia beꞌnn kaꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo kiaꞌ. 8*iKanꞌ gok da wyonn rase, broeꞌraweꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bde ka nak babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Jesúsenꞌ beꞌreneꞌ Simón Pedronꞌ diꞌll ) Naꞌll jabiꞌy Jesúsenꞌ, naꞌ bxhieꞌ yet xtirenꞌ, naꞌll beꞌe ke ke beꞌnn kaꞌ, naꞌ leskaꞌ beneꞌ belyaꞌ kaꞌ. *(M Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Ledá gaore. Naꞌ ni toeꞌ bi bayaxhje, ye akeꞌ Leꞌe: “¿Noxha rweꞌ?”, le ba gokbeꞌe aksreꞌ Xanllo naꞌn. r'] Naꞌll byej Simón Pedronꞌ, jaxhieꞌ yixj belenꞌ ganꞌ lliꞌ barconꞌ, naꞌ baxhobeꞌn ganꞌ nak yo bill. Llaꞌn to gayoa chiꞌnnayon (153) bel xhen kaꞌ, naꞌ laꞌkze llaꞌa bel zan loe naꞌ, bi blleꞌzen. p&Y Naꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Leyeyoꞌx to chop belyaꞌ kaꞌ nile, ba kaꞌ za bxhenre naꞌ. % Ka bayetj akeꞌ lloaꞌ nisdaꞌon, jadiꞌ akreꞌ ga lliꞌ yiꞌ barje, naꞌ xhoa to belyaꞌ rawenꞌ, naꞌ ye to yet xtir. C$Naꞌ zjakdo ren beꞌnn kaꞌ yelaꞌ ren barconꞌ, nxhob akeꞌ yixj ganꞌ llaꞌa belyaꞌ kaꞌ, le ka do ye chop gayoa (200) wakaꞌa niaꞌ, lloaꞌ nisdaꞌo naꞌn ze akeꞌ. ,#QNaꞌ to beꞌnnenꞌ nllieꞌ Jesúsenꞌ, lleꞌe Pedronꞌ: —Xanllo naꞌn. Naꞌ kate golleꞌ Simón Pedronꞌ, Xanllo naꞌn, le bayakdote Pedro xharaꞌneꞌn, le kere bi nakeꞌn lloneꞌ llin naꞌ, naꞌ le bxhiꞌtteꞌ lo nisenꞌ, nench byob bllineꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ. t"aNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Lewzaꞌl yixj bel kerénꞌ kwit barconꞌ chaꞌore, naꞌll doꞌl akbaꞌ. Naꞌll bzaꞌl yixj bel ke akeꞌn. Naꞌ bel zan kwis bdoꞌl akreꞌ, to bi zoe akreꞌ yegoꞌ akeꞌn lo barconꞌ. !Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Xhiꞌnnaꞌ daꞌo ak, ¿de bel gaollo? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Kaꞌa, nokz no lldoꞌletoꞌ.  Naꞌ kanꞌ ba zaꞌa lleniꞌ naꞌn, breꞌe akreꞌ ze Jesúsenꞌ lloaꞌ nisdaꞌon, naꞌ bi gok akreꞌ chaꞌ Leꞌen. Naꞌ lle Simón Pedronꞌ leakeꞌ: —Chaꞌa wxhen bel. Naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —Leskaꞌ wzaꞌrén netoꞌ. Naꞌll bzaꞌa akeꞌ jakeꞌ lloaꞌ nisdaꞌon, naꞌ byoꞌ akeꞌ to lo barco. Naꞌt nokze no bel bllel akreꞌ lleꞌ naꞌ. kOZe akeꞌ txhen Simón Pedronꞌ ren Tomás beꞌnnenꞌ nsiꞌi akeꞌ Dídimo, naꞌ ren Natanael beꞌnn yell Caná ganꞌ nbane Galilea, naꞌ llop xhiꞌnn Zebedeonꞌ, naꞌ ye chop beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen.  -Bde ye to lla yobre, broeꞌrao Jesúsenꞌ beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen, lloaꞌ nisdaꞌo danꞌ nziꞌi Nisdaꞌo Tiberias, ki gok: ;oNaꞌ da ki nyojen nench chejleꞌre ke Jesúsenꞌ nakeꞌ Cristo, beꞌnnenꞌ nak Xhiꞌnn Dios, naꞌ gonneꞌ yel nban zejlikane keré danꞌ llonliraꞌllreꞌ naꞌ.taDa zan yel wakenꞌ ben Jesúsenꞌ, da breꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, da bi nyoj leꞌ ni. |qNaꞌll bne Jesúsenꞌ, lleꞌe Tomásenꞌ: —Tomás, ba byejleꞌo danꞌ ba breꞌroꞌ nadaꞌn. Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ ba llejleꞌ akeꞌ, laꞌkze bi nna reꞌe akreꞌ nadaꞌ. Da kinꞌ nyoj nench chejleꞌllo ke Jesúsenꞌ I Naꞌll bne Tomásenꞌ: —¡Xanaꞌ, naꞌ Dios kiaꞌ! @yNaꞌll golleꞌ Tomásenꞌ: —Bwia lo taꞌkaꞌ ki, naꞌ bzeb xhbenoꞌn. Naꞌ bzeb naꞌon lwitaꞌ ni, nench chejleꞌo. Bi gakoꞌ beꞌnn bi llejleꞌ, byejleꞌchga. zmKa bde to xhman naꞌ, badop akeꞌ lo yoꞌn da yobre, naꞌ zerén Tomásenꞌ leakeꞌ. Naꞌ laꞌkze neyjte yoꞌn, byoꞌ Jesúsenꞌ da yobre, naꞌ jaseꞌe radj akeꞌn, naꞌ bneꞌe: —Lesó nbaraz lo yichjraꞌlldaꞌore. +ONaꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ goll akeꞌ leꞌe: —Ba breꞌtoꞌ Xanllonꞌ. Naꞌll lle Tomásenꞌ leakeꞌ: —Bi chejliaꞌ chaꞌ nbaneꞌ, chaꞌ bi reꞌraꞌ lo taꞌkeꞌn ganꞌ bzo akeꞌ klav kaꞌ, naꞌ wzeb xhbenaꞌ ganꞌ bdeb klav kaꞌ, naꞌ ren leꞌ lwiteꞌ naꞌ. 4aNaꞌ Tomás beꞌnnenꞌ bsiꞌi akeꞌ Tomás Dídimo, beꞌnn ren rao beꞌnn chllinn kaꞌ, bi zoeꞌ kanꞌ jaroeꞌrao Jesúsenꞌ leakeꞌ lleꞌ dmio naꞌ. oWBeꞌnn kaꞌ yereꞌ: “Ba banit barán da xhinnj keré kaꞌ”, ba bnitraokzen naꞌ, naꞌ beꞌnn yereꞌ: “Bi nna yenitrao da xhinnj keré kaꞌ”, bi nna yenitraokzen naꞌ. Tomásenꞌ breꞌreꞌ nbankze Jesúsenꞌ |qBayoll bneꞌe kaꞌ, naꞌll brobeꞌ leakeꞌ, naꞌ golleꞌ leakeꞌ: —Lesiꞌi Spíritu ke Diosenꞌ. RNaꞌ lleꞌe leakeꞌ da yobre: —Lesó nbaraz lo yichjraꞌlldaꞌore. Kanꞌ bseꞌl Xaꞌn nadaꞌ yellrio ni, baddiaꞌ xtiꞌlleꞌn, leskaꞌ nadaꞌ llseꞌlaꞌ reꞌ weꞌre xtiꞌllaꞌn. %CBayoll bneꞌe kaꞌ, le broeꞌtereꞌ leakeꞌ lo taꞌkeꞌn, naꞌ ren lwiteꞌ naꞌ. Naꞌll bawé akreꞌ kwis, ka breꞌe akreꞌ Xanllonꞌ. *MNaꞌ gol lleꞌ dmio naꞌ, nna ndop beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen lo yoꞌn neyjchochten, le lleb akeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ byoꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ jaseꞌe kllol beꞌnn kaꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lesó nbaraz lo yichjraꞌlldaꞌore. Naꞌll bazaꞌa María Magdalenanꞌ, jadixjweꞌreꞌ yezikre beꞌnn kaꞌ llzenay xtiꞌll Jesúsenꞌ, le ba breꞌreꞌ Leꞌen. Jesúsenꞌ broeꞌraweꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen (Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Lc. 24:36‑49) {Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Bi goꞌxoꞌ nadaꞌ, le bi nna yeyepaꞌ yebá ganꞌ zo Xaꞌ naꞌ. Bayejrén beꞌnn kaꞌ ba bzenay xtiꞌllaꞌn, beꞌnn kaꞌ nak ka biꞌchaꞌ, ka zanaꞌ, naꞌ goll akeꞌ yeyepaꞌ ganꞌ zo Xaꞌn, beꞌnnenꞌ nakrenkze Xare. Nakeꞌ Dios beꞌnnenꞌ llonaꞌ nadaꞌ xhen, leskaꞌ nakeꞌ Dios beꞌnnenꞌ llonre xhen. A {Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¡María! Naꞌll byechj Maríanꞌ da yobre, naꞌ lleꞌe Leꞌe: —¡Raboni! —diꞌll hebreo lleꞌnen nen beꞌnn llzejnieꞌ beꞌnne. 9Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Bixchen belloꞌ noꞌre? ¿Noxhanꞌ llayirjoꞌ? Maríanꞌ llakreꞌ chaꞌ beꞌnne llap reꞌj naꞌn, naꞌll balwilleꞌ leꞌe, lleꞌe Leꞌe: —Bne, chaꞌ rweꞌn jasanoeꞌ ga yobre, bne nadaꞌ ga jasanoeꞌ nench lljaxhieꞌ.   Bayoll bne Maríanꞌ kaꞌ, ka bayechjkzereꞌ zellá Jesúsenꞌ koꞌllre; naꞌ bi gokbeꞌreꞌ chet kaꞌ Leꞌen. 9 k Naꞌll lle akeꞌ noꞌrenꞌ: —¿Bixchen belloꞌ noꞌre? Naꞌll ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn, bneꞌe: —Ba badrej akeꞌ Xanllonꞌ, naꞌ gara jaroꞌ akreꞌ Leꞌe. P  Naꞌ breꞌreꞌ chop angl beꞌnn nak akeꞌ raꞌll lliche, zjalliꞌ akeꞌ lo ba naꞌ, toeꞌ lliꞌ yichjre ganꞌ bxhoa Jesúsenꞌ, naꞌ ye toeꞌ lliꞌ xhnieꞌre ganꞌ bxhoeꞌ naꞌ. ' Naꞌ Maríanꞌ bagaꞌnneꞌ kaꞌlte lloaꞌ banꞌ, bzeꞌe belleꞌ. Nna bellteꞌ naꞌn, blleꞌkeꞌ naꞌ bwieꞌ lo ba naꞌ.  Naꞌll bazaꞌa akeꞌ, naꞌ jayakeꞌ yoꞌ ganꞌ zo akeꞌn. María Magdalenanꞌ breꞌreꞌ nbankze Jesúsenꞌ (Mr. 16:9‑11) {o Le bi nna chejnieꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyoj nen, llayaꞌleꞌ yebaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. 1[Naꞌ byoꞌrén beꞌnnenꞌ ye to, le bi nna choeꞌ, laꞌkze byoblleꞌ bllineꞌ lloaꞌ ba naꞌ. Naꞌll breꞌreꞌ kanꞌ naken naꞌ, naꞌtelle byejleꞌe. xiNaꞌ bay danꞌ bchel akeꞌ yichjeꞌn, bi lliꞌn ganꞌ lliꞌ raꞌll kaꞌ, lliꞌten chlaꞌre ndoben. zmLe bllinte Simón Pedronꞌ, le byoꞌteꞌ lo brojenꞌ, naꞌ breꞌreꞌ raꞌll kaꞌ zjalliꞌn loe naꞌ. }sNaꞌll blleꞌkeꞌ bwieꞌ lo banꞌ, naꞌ breꞌreꞌ raꞌll kaꞌ, zjalliꞌn lo ba naꞌ, naꞌ bi byoeꞌ. &ELlopteꞌ bzaꞌdo akeꞌ, bixha beꞌnnenꞌ ye to bzaꞌdolleꞌ ye raꞌte res ka Simón Pedronꞌ, naꞌ byoblleꞌ bllineꞌ lloaꞌ banꞌ ka leꞌe. \1Naꞌll bzaꞌa Pedronꞌ ren beꞌnnenꞌ ye to, jakeꞌ lloaꞌ brojenꞌ. Naꞌll bazaꞌdoeꞌ bayejeꞌ ganꞌ zo Simón Pedronꞌ, naꞌ ren ye to beꞌnn nak Jesúsenꞌ txhen, beꞌnnenꞌ nllieꞌ Jesúsenꞌ kwis, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Ba babej akeꞌ Xanllonꞌ lo banꞌ, naꞌ bi nnézetoꞌ ga jaloꞌ akeꞌ Leꞌe. b~ ?Naꞌ bal dmio naꞌ, nna nakte xchole, byej María Magdalena lloaꞌ broj ganꞌ broꞌ akeꞌ Jesúsenꞌ. Naꞌ breꞌreꞌ ganꞌ bgaꞌch Jesúsenꞌ, ba bagaꞌa yejenꞌ danꞌ bdaꞌa akeꞌ lloaꞌ ba naꞌ. }'*Ka llanꞌ got Jesúsenꞌ naken llanꞌ llsiniaꞌ akeꞌ ke lla nbaꞌnne, naꞌllenꞌ llyen akreꞌ wkwaꞌch akeꞌ Leꞌe awlloze.]|3)Kwitze ganꞌ bdaꞌa akeꞌ Jesúsenꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, de to reꞌj ga naz akeꞌ yay ak. Naꞌ gannaꞌ ben akeꞌ to bloj, nench ben akeꞌn ka to ba, naꞌ nono nna choꞌ beꞌnn wat rao yellrionꞌ. ;{o(Naꞌll bchel akeꞌ kwerp ke Jesúsenꞌ to raꞌll xhen, naꞌ ren danꞌ laꞌ xhix naꞌ, le kaꞌ llon beꞌnn Israel kaꞌ, llkwaꞌch akeꞌ beꞌnn wat ke akeꞌ kaꞌ. cz?'Naꞌ leskaꞌ byej Nicodemonꞌ beꞌnnenꞌ ba byej ganꞌ zo Jesúsenꞌ ba gole, naꞌ noꞌxe to da laꞌ xhix, da nchix nell danꞌ nziꞌi mirra, naꞌ ren to yezj danꞌ nziꞌi áloes, ka do chonn rrobenꞌ. y{&Bayoll gok yeolol da kaꞌ, José beꞌnnenꞌ nak beꞌnn yell ganꞌ nziꞌi Arimatea, jannabreꞌ Pilatonꞌ weꞌe latj yeletjeꞌ Jesúsenꞌ. Naꞌ beꞌe Pilatonꞌ latj. Naꞌll byej Josénꞌ jaletjeꞌ Jesúsenꞌ. Josénꞌ ba llejleꞌ ka nak danꞌ broeꞌ bsede Jesúsenꞌ, naꞌ ba llonliraꞌlleꞌ Leꞌe llillize, le llebeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ. /xW%Naꞌ ye to ganꞌ nen: “Yeswia akeꞌ beꞌnnenꞌ ba bllia akeꞌ weꞌe.” Bkwaꞌch akeꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56) w)$Naꞌ da kaꞌn gok ke Jesúsenꞌ, nench gok kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyoj keꞌe, nen: “Ni to llit yoeꞌ bi chichj akeꞌ.” hvI#Nadaꞌ breꞌraꞌ kanꞌ goken, naꞌ nnezraꞌ lloaꞌa diꞌll li, nench chejleꞌ reꞌ. nuU"Naꞌ to wakaꞌa yanꞌ goꞌdeꞌ to da látit lwit Jesúsenꞌ, naꞌ braꞌn llen ren nis. t!Naꞌ ka bllin akeꞌ ganꞌ daꞌa Jesúsenꞌ, naꞌ breꞌe akereꞌ ba goteꞌ. Naꞌll bill bdichj akeꞌ nieꞌ kaꞌ. 6se Naꞌll jak wakaꞌa ya kaꞌ, jatichj akeꞌ llop laꞌte niaꞌ beꞌnnenꞌ daꞌa kwit Jesúsenꞌ chlaꞌ. Naꞌ leskaꞌ ben akreꞌ beꞌnnenꞌ bdaꞌa ye chlaꞌ. r7Naꞌllenꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke Israel kaꞌ, ba llseniaꞌ akeꞌ gaꞌl lnni Paskw ke akeꞌn, naꞌ jannab akeꞌ rao Pilatonꞌ, weꞌe latj lljatichj wakaꞌa ya keꞌe kaꞌ niaꞌ beꞌnn kaꞌ zjadaꞌa leꞌ yay cruzenꞌ, nench yob gat akeꞌ, naꞌ yeletj akeꞌ leakeꞌ leꞌ yay cruz kaꞌ, le bill lleꞌn akreꞌ taꞌlle beꞌnn kaꞌ leꞌ yay cruzenꞌ lla nbaꞌnne ke akeꞌn. qNaꞌ bayoll bxhoꞌp Jesúsenꞌ da zichjenꞌ, bneꞌe: —Ba gok yeolol da llayaꞌl gak, naꞌll le baxhexjte yichjeꞌn, naꞌ bayoneꞌ spíritu keꞌen rallnaꞌa Diosenꞌ, naꞌ goteꞌ. To beꞌnn wakaꞌa ya goꞌde lanz lwit Jesúsenꞌ {poNaꞌ de raꞌt zo zichj da yoll to lo leo daꞌo. Naꞌ to beꞌnnenꞌ bzaꞌlleꞌ zo zichjenꞌ to da nak ka xhiꞌre, bzoeꞌn to rao xhis ke yay danꞌ nziꞌi hisopo, naꞌ bliseꞌn llaꞌre, naꞌ bzoeꞌn lloaꞌ Jesúsenꞌ. 'oGBde naꞌ, ba nneze Jesúsenꞌ ba gok yeolol da kaꞌ llayaꞌl gak keꞌen, kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyoj naꞌ, bneꞌe: —Bilraꞌ nis. $nANaꞌll lleꞌe beꞌnnenꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Beꞌnn ni gakeꞌ ka xhnaꞌo. Naꞌ lla naꞌte beꞌnnenꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bxhieꞌ leꞌe, beneꞌ leꞌe ka xhneꞌe. Kanꞌ gok kanꞌ got Jesúsenꞌ (Mt. 27:45‑66; Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49) Tm!Ka breꞌe Jesúsenꞌ ze xhneꞌen kaꞌlze, naꞌ ren ye to beꞌnnenꞌ nak leꞌe txhen, beꞌnnenꞌ nllieꞌ Jesúsenꞌ kwis, naꞌll lleꞌe xhneꞌen: —Beꞌnn naꞌ gakeꞌ ka xhiꞌnnoꞌ. SlNaꞌ kaꞌlze ganꞌ zo cruz ke Jesúsenꞌ, ze María beꞌnnenꞌ nak xhneꞌe naꞌ, ren bir xhnaꞌ Jesús naꞌ, naꞌ María beꞌnnenꞌ nakeꞌ noꞌr ke Cleofas, naꞌ María Magdalena. kNaꞌll lle lwellj akeꞌ: —Bi wcheꞌzllon, wenre chitjenllon, naꞌ norllo yedoꞌle len. Naꞌ kanꞌ ben akeꞌ naꞌ, bzoa diꞌll kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Blaꞌ akeꞌ xharaꞌnaꞌn, naꞌ raꞌll danꞌ llakaꞌ naꞌ, bditj akeꞌn.” jKa bayoll bdaꞌa beꞌnn wakaꞌa ya kaꞌ Jesúsenꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌll bxhiꞌi akeꞌ xharaꞌneꞌn, naꞌ ben akeꞌn tapre, naꞌ bxhiꞌi akeꞌ twejeꞌn. Naꞌ leskaꞌ bxhiꞌi akeꞌ ye to xheꞌe danꞌ nak to chewalize, bibi dia zon. LiNaꞌll bne Pilatonꞌ: —Da ba nzojaꞌ ba nyojkzen naꞌ. Jh Naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ ke Israelenꞌ, goll akeꞌ Pilatonꞌ: —Bi wzojoꞌn: “Rey ke beꞌnn Israel kaꞌ”, wenre bzojen: “Leꞌen bneꞌe nakeꞌ rey ke beꞌnn Israel kaꞌ.” OgBzojeꞌn diꞌll hebreo, naꞌ diꞌll griego, naꞌ diꞌll latín. Naꞌ zan beꞌnn Israel kaꞌ bel akeꞌn, le ganꞌ bdaꞌa Jesúsenꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, naken awlloze Jerusalén naꞌ. fNaꞌ Pilatonꞌ bzojeꞌ yichj yay cruz keꞌen. Diꞌllenꞌ bzojenꞌ nen: “Jesús beꞌnn Nazaret, Rey ke beꞌnn Israel kaꞌ”. e5Naꞌ bdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌ leskaꞌ bdaꞌa akeꞌ ye chope beꞌnne leꞌ yay cruzenꞌ chlaꞌ weje kwit Jesúsenꞌ. d+Naꞌ zej Jesúsenꞌ noeꞌ yay cruz keꞌen, naꞌ bllineꞌ to latje ganꞌ nziꞌi Latj ke Llit Wat, diꞌll hebreo nziꞌn Gólgota. -cSNaꞌll bde Pilatonꞌ Jesúsenꞌ rao naꞌa akeꞌ, nench wdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. Naꞌll bzaꞌa akeꞌ Jerusalén naꞌ, bcheꞌe akteꞌ Jesúsenꞌ lloaꞌ yellre. Bdaꞌa akeꞌ Jesúsenꞌ leꞌ yay cruz (Mt. 27:32‑44; Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43) PbNaꞌll bzorao akeꞌ llosiaꞌ akeꞌ da yobre, llasné akeꞌ: —¡Llayaꞌl gateꞌ! ¡Bdeꞌe leꞌ yay cruz! Naꞌll lle Pilatonꞌ leakeꞌ: —¿Rey keré ninꞌ, wdaꞌa Leꞌe leꞌ yay cruz? Naꞌll bne bxoz wnebiaꞌ kaꞌ: —Kere rey ketoꞌ beꞌnnenꞌ, toze César naꞌn nak beꞌnn llnebiaꞌ netoꞌ. zamKa do wawill, ka wxere za sorao lnni Paskwnꞌ goll Pilatonꞌ beꞌnn Israel kaꞌ: —Ganni zo Rey kerénꞌ. `{ Naꞌll ka bayoll bene Pilatonꞌ xtiꞌll akeꞌn, brejeꞌ Jesúsenꞌ liaꞌre, naꞌ renkze leꞌe bllojreneꞌ, naꞌ bllieꞌ ganꞌ lloneꞌ yel koxchisenꞌ, to latje danꞌ nziꞌi Ganꞌ Nak Rao Yej, diꞌll hebreo nziꞌn Gábata. e_C Naꞌll bayirjlaꞌll Pilatonꞌ akre goneꞌ wasaneꞌ Jesúsenꞌ. Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, besiaꞌ akeꞌ ne akeꞌ: —Chaꞌ ba llasanoꞌ beꞌnn ni, bi llonoꞌ kanꞌ ne beꞌnn wnebiaꞌ ke Romanꞌ, le noteze beꞌnn chaꞌ lloneꞌ kwineꞌ ka to beꞌnn llnebiaꞌ, naꞌ llkwaseꞌ beꞌnn wnebiaꞌn nziꞌi César kaꞌle. R^ Naꞌ balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌlleꞌ, golleꞌ leꞌe: —Bibi yel llnebiaꞌ napoꞌ chenak bibi nonn Diosenꞌ rweꞌ. Zan beꞌnnenꞌ bde nadaꞌ rao naꞌon, naplleꞌ doꞌl ka rweꞌ. o]W Naꞌll lle Pilatonꞌ Leꞌe: —¿Bi llalliꞌo xtiꞌllaꞌn? ¿Bi nnezroꞌ nadaꞌ napaꞌ yel llnebiaꞌ da yesanaꞌ rweꞌ, naꞌ napaꞌ yel llnebiaꞌ wchoybiaꞌ koꞌo, wdaꞌa akeꞌ rweꞌ leꞌ yay cruzenꞌ? <\q Naꞌ bayoeꞌ da yobre ganꞌ llieꞌ llnebieꞌn, zancheꞌe Jesúsenꞌ, naꞌ llnnabreꞌ Leꞌe: —¿Gaxha beꞌnne rweꞌ? Naꞌ bi balliꞌkze Jesúsenꞌ xtiꞌlleꞌn. n[UNaꞌ ba llalleb Pilatonꞌ kanꞌ ba llaken, naꞌ ka benreꞌ xtiꞌll akeꞌn, blleblleꞌ. *ZMNaꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, lle akeꞌ leꞌe: —De to ley ketoꞌ da nen, llayaꞌl gateꞌ danꞌ neꞌe nakeꞌ Xhiꞌnn Dios, le beꞌnnachze Leꞌe. tYaNaꞌ xan bxoz kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llape yodaꞌo braonꞌ, ka breꞌe akreꞌ Jesúsenꞌ, naꞌll besiaꞌ akeꞌ da zan ras bne akeꞌ: —¡Bdeꞌe leꞌ yay cruz! ¡Bdeꞌe leꞌ yay cruz! Naꞌll lle Pilatonꞌ leakeꞌ: —Lewcheꞌe chet kaꞌ, naꞌ lewdeꞌe reꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, le bibi da xhinnj llallelraꞌ chaꞌ bi noneꞌ. ?XwNaꞌ blloj Jesúsenꞌ yoꞌte danꞌ yichjeꞌ, danꞌ nak de lba yeꞌch naꞌ, naꞌ nakteꞌ raꞌll moradenꞌ. Naꞌ bne Pilatonꞌ: —Ganni ba ze beꞌnnenꞌ nnaꞌ. %WCNaꞌll blloj Pilatonꞌ da yobre lleꞌe leakeꞌ: —Kwejaꞌ beꞌnnenꞌ da yobre, nench nnézere bibi da xhinnj llallelraꞌ, chaꞌ bi noneꞌ. V1Naꞌll lltitj akreꞌ Leꞌe, naꞌ broꞌ akeꞌ ke xaꞌyeꞌ, naꞌ llasné akeꞌ: —¡Sechga ke beꞌnn wnebiaꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ! GUNaꞌ wakaꞌa ya kaꞌ, ben akeꞌ to da broꞌ akeꞌ yichjeꞌ de lba yeꞌche. Bayoll naꞌ, bwakw akeꞌ Leꞌe to raꞌll morad, ka da kaꞌ llonrén no beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ llin. IT Naꞌll goll Pilatonꞌ beꞌnn kaꞌ, bdin akeꞌ Jesúsenꞌ. S7(Naꞌll besiaꞌ akeꞌ, ne akeꞌ: —¡Bi wasanoꞌ beꞌnn naꞌ! ¡Barrabás naꞌ basán! Naꞌ Barrabásenꞌ nakeꞌ to beꞌnn wan.(RI'Naꞌ ka nak danꞌ llonre yeo iz, de wsanaꞌ to beꞌnn yoꞌ rill ya rao lnni Paskwnꞌ. ¿Lleꞌnere wsanaꞌ beꞌnnenꞌ nak rey keré, beꞌnn Israel? Q&Naꞌll lle Pilatonꞌ Leꞌe: —¿Bi danꞌ nak diꞌll linꞌ? Bayoll bne Pilatonꞌ kaꞌ, naꞌ bllojeꞌ ye to chiꞌi, ganꞌ zjallaꞌa beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Bibi da xhinnj nroeꞌn ke beꞌnnenꞌ chaꞌ bi lloneꞌ. P%Naꞌll lle Pilatonꞌ Leꞌe: —¿Rweꞌn nakoꞌ rey chaꞌ? Naꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Da li kanꞌ neꞌo naꞌ, nakaꞌ rey, naꞌ ba bedaꞌ yellrio ni, nench wzejnieꞌraꞌ beꞌnnach diꞌll linꞌ, naꞌ yeolol beꞌnn llon ak txhen diꞌll linꞌ, llzenay akeꞌ kiaꞌ. Bchoybiaꞌ akeꞌ gat Jesusenꞌ (Mt. 27:15‑31; Mr. 15:6‑20; Lc. 28:13‑25) UO#$Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Nllaꞌre nak yel llnebiaꞌ kiaꞌn, ka ke beꞌnn llnebiaꞌ yellrio ni. Chenak yel llnebiaꞌ kiaꞌn naken ke yellrio ni, wdil beꞌnn kaꞌ llzenay kiaꞌn chenak, naꞌ bi gakaꞌ rao naꞌa beꞌnn wnebiaꞌ ke Israel kaꞌ chenake. Zan yel llnebiaꞌ kiaꞌn bi naken ke yellrio ni. _N7#Naꞌll lle Pilatonꞌ Leꞌe: —¿Llakroꞌ chaꞌ beꞌnn Israel nadaꞌn? Beꞌnn Israel wrall koꞌo kaꞌn, naꞌ bxoz wnebiaꞌ keré kaꞌn, bde akeꞌ rweꞌ ganni. ¿Bixha da xhinnj benoꞌ naꞌn? zMm"Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Da gorjlaꞌllzoꞌn llnnaboꞌ, chaꞌ nollrenꞌ goll rweꞌ kaꞌ? L-!Naꞌll bayoꞌ Pilatonꞌ lo yoꞌn da yobre, naꞌll goxheꞌ Jesúsenꞌ, lleꞌe Leꞌen: —¿Rweꞌn nakoꞌ Rey ke beꞌnn Israel kaꞌ? tKa Naꞌ bzoa diꞌll kanꞌ bne Jesúsenꞌ kanꞌ bzejnieꞌreꞌ, akre gon akeꞌ got akeꞌ Leꞌe. UJ#Naꞌll lle Pilatonꞌ leakeꞌ: —Leyecheꞌe chaꞌ, naꞌ legón yel koxchis keꞌen kanꞌ ne ley keré naꞌ. Naꞌll ne beꞌnn wnebiaꞌ ke Israel kaꞌ: —Bi de latj gottoꞌ no beꞌnne. INaꞌll bne beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ: —Chenak beꞌnn ni bi nakeꞌ beꞌnn wen da xhinnj, bi yedwaꞌtoeꞌ rao naꞌo chenake. vHeNaꞌllenꞌ blloj Pilatonꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixha ben beꞌnn ninꞌ? ¿Bi ken llaore xhia keꞌe? .GUKa ba lleniꞌ naꞌ, brej akeꞌ Jesúsenꞌ ganꞌ zo Caifásenꞌ, naꞌ bcheꞌe akeꞌ Leꞌe rao beꞌnnenꞌ llon yel koxchisenꞌ. Naꞌ bi byoꞌrén beꞌnn kaꞌ ll-lliayiꞌll Jesúsenꞌ, ganꞌ zo beꞌnnenꞌ llon yel koxchisenꞌ, le kanꞌ nak danꞌ nao beꞌnn Israel kaꞌ, bi gak gao akeꞌ katenꞌ gaꞌl lnni paskwnꞌ, chaꞌ choꞌ akeꞌ ganꞌ zjallaꞌa beꞌnn bi nake beꞌnn Israel. ;FoNaꞌll Pedronꞌ da yobre kere bchebeꞌ, naꞌ le bllellte lekwnꞌ. Bcheꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ rao Pilatonꞌ (Mr. 27:1‑2, 11‑14; Mr. 15:1‑5; Lc. 23:1‑5) oEWNaꞌ to beꞌnn wen llin ke bxoz braonꞌ, nakeꞌ biꞌch lwellj beꞌnnenꞌ bchoy Pedronꞌ nay naꞌ, naꞌ golleꞌ leꞌe: —¿Kere rweꞌn breꞌraꞌ renoꞌ Jesúsenꞌ lo reꞌj, ganꞌ llaꞌa yay olivos kaꞌ? mDSNaꞌ lliꞌ Pedronꞌ lloaꞌ yiꞌn nench llalleꞌreꞌ, naꞌll lle beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa naꞌ leꞌe: —¿Kere renkzoꞌ rweꞌn nakoꞌ beꞌnn ke beꞌnn ni? Naꞌ bi bchebeꞌ, bneꞌe: —Kaꞌa, bi renaꞌ. mCSNaꞌ Anásenꞌ bdieꞌ Jesúsenꞌ nllejtezeꞌ taꞌkeꞌ rao Caifásenꞌ, beꞌnnenꞌ nakeꞌ bxoz braonꞌ. Pedronꞌ bi bchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 26:71‑75; Mr. 14:69‑72; Lc. 22:58‑62) B3Naꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Chaꞌ bi da xhinnj ba bniaꞌ, bne chet kaꞌ, naꞌ chaꞌ bniaꞌ da wen, ¿bixchen llgapoꞌ nadaꞌ? mASBayoll bne Jesúsenꞌ kaꞌ, naꞌ to beꞌnnenꞌ llape yodaꞌo brao naꞌ, zereneꞌ gannaꞌ, le broꞌteꞌ to ke xaꞌyeꞌ, lleꞌe Leꞌe: —¿Kaꞌ llayaꞌl yelliꞌo diꞌll ke beꞌnnenꞌ nak bxoz braonꞌ? @¿Bixchen llnnabzroꞌ nadaꞌ? Bnnabe beꞌnn kaꞌ badzenay danꞌ broeꞌ bsedraꞌ naꞌ. Leakeꞌn nneze bi diꞌllenꞌ biaꞌa. p?YNaꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Ba biaꞌa diꞌll doxhente, naꞌ da zan ras broeꞌ bsedraꞌ lo yodaꞌo kellonꞌ, naꞌ liaꞌ yodaꞌo brao, ganꞌ ll-llay yeolol beꞌnn wrall kello kaꞌ. Naꞌ bi biaꞌan ga ngaꞌch. >)Naꞌ beꞌnnenꞌ nak bxoz braonꞌ, bnnabreꞌ Jesúsenꞌ nonꞌ llzenay danꞌ llroeꞌ llsedreꞌn, naꞌ danꞌ llzejnieꞌreꞌn. s=_Naꞌ llak zay, naꞌ nbek beꞌnn wen llin kaꞌ to yiꞌ barje, naꞌ zjazellá akeꞌ lloaꞌ yiꞌn, llachaꞌa kwin akeꞌ. Naꞌ Pedronꞌ le jaserenteꞌ leakeꞌ lloaꞌ yiꞌn, llachaꞌa kwineꞌ. Bnnab akreꞌ Jesúsenꞌ bi danꞌ llroeꞌ llsedreꞌ beꞌnn kaꞌ (Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Lc. 22:66‑71) @<yNaꞌ noꞌrenꞌ llap lloaꞌ yoꞌ naꞌ, golleꞌ Pedronꞌ: —¿Kere renoꞌ rweꞌn llzenayoꞌ danꞌ llroeꞌ llsed beꞌnn ni? Naꞌll bne Pedronꞌ: —Kaꞌa, bi renaꞌ. i;KNaꞌ Pedronꞌ bagaꞌnneꞌ lloaꞌ yoꞌze. Naꞌ beꞌnnenꞌ ye to, danꞌ nombieꞌ bxoz wnebiaꞌ naꞌn, beꞌreneꞌ noꞌrenꞌ diꞌlle, beꞌnnenꞌ lliꞌ llapeꞌ lloaꞌ yoꞌ naꞌ, nench broeꞌ Pedronꞌ. S:Simón Pedronꞌ ren ye to beꞌnn non Jesúsenꞌ txhen, bnao akeꞌ Leꞌe. Naꞌ bxoz braonꞌ nombieꞌ beꞌnnenꞌ ye to, naꞌllenꞌ gok byoꞌreneꞌ Jesúsenꞌ liaꞌ ke bxoz braonꞌ. s9_Naꞌ Caifás naꞌn golleꞌ beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, naksen wen ke akeꞌ, toze beꞌnne gat ker ke da kweyiꞌ yeololeꞌ. Pedronꞌ bi bchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 26:69‑70; Mr. 14:66‑68; Lc. 22:55‑57) F8 Naꞌ bcheꞌe akeꞌ Leꞌe da nell rao beꞌnnenꞌ nziꞌi Anás, xa noꞌr ke beꞌnnenꞌ nziꞌi Caifás. Naꞌ Caifás naꞌ gokeꞌ bxoz brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, ka iz naꞌ. /7W Naꞌ wakaꞌa ya kaꞌ ren xan akeꞌn, naꞌ beꞌnn kaꞌ llape yodaꞌo brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ bchej akeꞌ Leꞌe. 6  Naꞌll lle Jesúsenꞌ Pedronꞌ: —Bagoꞌ spad koꞌon lo rille. ¿Llakroꞌ bi llayaꞌl gak danꞌ ba nllia Xaꞌ Diosenꞌ biaꞌa gak kiaꞌn? Bcheꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ rao beꞌnnenꞌ re Anás (Mat. 26:57‑58; Mr. 14:53‑54; Lc. 22:54) G5 Naꞌ Simón Pedronꞌ naꞌle to spad, naꞌ le blechjteꞌn bdineꞌn beꞌnn wen llin ke bxoz braonꞌ, bchoyteꞌ nayeꞌ chaꞌwenꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ benreꞌ kaꞌ, reꞌe Malco. )4K Kaꞌ bneꞌe nench gok kanꞌ ba bdixjweꞌreꞌ, kanꞌ bneꞌe: “Ni to beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ gonliraꞌlle nadaꞌ, bi kweyiꞌ akeꞌ.” s3_Naꞌ bne Jesúsenꞌ: —Ba bnetiaꞌ. Chaꞌ nadaꞌn llayirjre, leweꞌe latje wayej beꞌnn ki. 2Naꞌll da yobre goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Nonꞌ llayirjre? Naꞌll bne akeꞌ: —Jesús beꞌnn Nazaretenꞌ llayirjtoꞌ. q1[Kate goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: “Nadaꞌn”, le babiꞌ akteꞌ skoꞌllre, byal akeꞌ rao yonꞌ. V0%Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Jesús beꞌnn Nazaret. Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Nadaꞌn. Naꞌ Judas beꞌnnenꞌ wde Leꞌe rao naꞌa beꞌnn kaꞌ, llwie Leꞌen, zereneꞌ leakeꞌ. /3Naꞌ Jesúsenꞌ ba nnezreꞌ yeolol ka da kaꞌ gak keꞌen, naꞌll bllojeꞌ jatileꞌ leakeꞌ, naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —¿No llayirjre? S.Ka goken bllin Judasenꞌ, naꞌ ncheꞌe zan wakaꞌa ya kaꞌ, naꞌ ye txhonnj beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌo braonꞌ, beꞌnn bseꞌl bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn fariseo kaꞌ, nench goꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ. Zjanoꞌx akeꞌ no da llseniꞌ, naꞌ zjanoꞌx akeꞌ no yiꞌ yell yay, naꞌ zjanaꞌl akeꞌ spad. K-Naꞌ Judas beꞌnnenꞌ ba naken goneꞌ Jesúsenꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌen, leskaꞌ nombieꞌ latjenꞌ, le da zan ras ba badop beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen gannaꞌ. , Bayoll beꞌrén Jesúsenꞌ beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ diꞌll, naꞌ bzaꞌreneꞌ leakeꞌ, naꞌ jakeꞌ chlaꞌ yeo ganꞌ nziꞌi Cedrón, ganꞌ de to reꞌj ga naz akeꞌ zan yay danꞌ nziꞌi olivos. Naꞌ bllaꞌa akeꞌ lo reꞌjenꞌ. T+!Naꞌ ba bzejnieꞌ akreꞌ kanꞌ nakoꞌn, naꞌ kanꞌ llonoꞌ, naꞌ za wzejnieꞌ akllereꞌ, nench gakbeꞌe akreꞌ nllieꞌ akroeꞌ kanꞌ nllieꞌroꞌ nadaꞌ, naꞌ sorenaꞌ leakeꞌ.*!Xa, nakoꞌ beꞌnn llon da zej to lilla. Naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll nadaꞌn, leskaꞌ bi nombiaꞌ akeꞌ rweꞌ, zan nadaꞌ nombiaꞌ rweꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ ba brejoꞌ gonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ, nnez akreꞌ rweꞌn bseꞌloꞌ nadaꞌ. )’Xa, nllieꞌroꞌ nadaꞌ ka bi nna xe yellrio naꞌte, naꞌ nonoꞌ nadaꞌ beꞌnn zaꞌke. Naꞌ lleꞌnraꞌ beꞌnn ki brejoꞌ, llonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ, yedzorén akeꞌ nadaꞌ ganꞌ yedzoaꞌn, nench reꞌe akreꞌ nakaꞌ beꞌnn zaꞌke. ,(QLeakeꞌn nak akeꞌ nadaꞌ txhen, naꞌ nadaꞌ nakaꞌ rweꞌ txhen, nench yeolol-llo gakllo toze. Gakllo toze nench gakbeꞌe beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll rweꞌn, rweꞌkzoꞌn bseꞌloꞌ nadaꞌ, naꞌ gakbeꞌe akreꞌ nllieꞌkzroꞌ beꞌnn kaꞌ, kanꞌ nllieꞌroꞌ nadaꞌ. 'Naꞌ yel baraꞌnn danꞌ bennoꞌ nadaꞌ, ba beꞌe akeꞌn nench nak akeꞌ toze ren beꞌnn lwellj akeꞌ, kanꞌ nak lliꞌo toze. 2&]Xa, ben nench yeololeꞌ gak akeꞌ toze ren lwellj akeꞌ, naꞌ gak akeꞌ lliꞌo txhen, ka rweꞌ nakoꞌ toze ren nadaꞌ, naꞌ nadaꞌ nakaꞌ rweꞌ toze. Ben nench yeyoll gak akeꞌ lliꞌo toze, nench gakbeꞌe beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll rweꞌn, rweꞌkzoꞌn bseꞌloꞌ nadaꞌ. 0%Y’Naꞌ bi llnnabaꞌ gakrenoꞌ to leakzeꞌ, leskaꞌkze gakrenoꞌ beꞌnn kaꞌ za gonliraꞌll nadaꞌ, kat yen akreꞌ diꞌll danꞌ lloeꞌ beꞌnn ki. f$ENon kwinaꞌ rallnaꞌo, nench naꞌ leakeꞌ gak akeꞌ yall kone diꞌll li koꞌo naꞌ. %#CRweꞌn bseꞌloꞌ nadaꞌ yellrio ni, nench baddiaꞌ xtiꞌlloꞌn, leskaꞌ nadaꞌ llseꞌlaꞌ leakeꞌ, weꞌe akeꞌ xtiꞌllaꞌn rao yellrio ni. "#Ben nench yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌ, gaken yall kone diꞌll li koꞌo naꞌ. Le diꞌll koꞌon naken da li. "!=Leakeꞌ bi nak akeꞌ txhen beꞌnn kaꞌ llon da xhinnj, danꞌ de rao yellrio ni, ka nadaꞌ bi llonaꞌ txhen da xhinnjenꞌ, da de rao yellrio ni. N Naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌn, bi llnnabaꞌ yekaꞌa akoeꞌ rao yellrio ni, llnnabaꞌ gakrén akoeꞌ naꞌ wkweꞌjoꞌ leakeꞌ rao biteze da xhinnj da de rao yellrio ni. wNadaꞌ ba beꞌrén akeꞌ xtiꞌlloꞌn. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll rweꞌn, llwie akreꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌn, danꞌ bi llonrén akeꞌ leakeꞌ txhen, kaꞌn ben akzreꞌ nadaꞌ, le bi benrenaꞌ leakeꞌ txhen. 6e ’Naꞌ nnaꞌ ba zazaꞌa ganꞌ zoꞌo naꞌ, naꞌ chak nna zoaꞌ yellrio ni, lloaꞌa diꞌll ki nench nniꞌt beꞌnn ki nbaraz, ka nbarazenꞌ zoaꞌ nadaꞌ. uc Chak bzorén akeꞌ, benrenaꞌ yel llnebiaꞌ koꞌon llin, nench bkwasaꞌ da xhinnjenꞌ kaꞌle. Ke len naꞌ, ni toeꞌ bi blleyiꞌ, kon toze beꞌnne ba naken kweyiꞌ, nench gak doxhen kanꞌ ne xtiꞌlloꞌ danꞌ nyoj naꞌ. w ’Naꞌ nnaꞌ bill soaꞌ yellrio ni, zan beꞌnn ki llonliraꞌll nadaꞌn, nna zjaniꞌt akseꞌ rao yellrio ni, naꞌ nadaꞌ ba zazaꞌa ganꞌ zoꞌo naꞌ. Xa, nakoꞌ le zeraoze beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle, naꞌ llnnabaꞌ gakrén akoeꞌ, wkwasoꞌ da xhinnjenꞌ kaꞌle, nench nniꞌt akeꞌ gak akeꞌ toze ren no lwellj akeꞌ, kanꞌ nak lliꞌo toze.   Naꞌ yeolol beꞌnn llonliraꞌlle nadaꞌ, leskaꞌ llonliraꞌll akeꞌ rweꞌ. Naꞌ kaꞌ noteze beꞌnne nak rallnaꞌo, leskaꞌkze nak akeꞌ rallnaꞌ nadaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌn, llroeꞌ akreꞌ nakaꞌ beꞌnn zaꞌke. U# ’Naꞌ llnnabaꞌ gakrén akoeꞌ. Bi llnnabaꞌ gakrenoꞌ yeolol beꞌnnach, kon beꞌnn kaꞌ ba brejoꞌ naꞌn, gakrenoꞌ le ba llonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ, naꞌ ba nak akeꞌ rallnaꞌo. ~x~}U|h{{zyDwvusyqponmkihgfe4dccb-aT`_^]]\\6[ZZYY8XX0WWDVuVU[TSqRQQcPPLP O\NMMYLL2KKkJJKIHHCHG$FF_EE DD]CCC"B'AA0@@ ?e>>==<Naꞌ beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ, ba llaꞌa akeꞌ dá nne, llon akeꞌ xhbab chaꞌ Juan naꞌ nak Cristonꞌ. `{Leskaꞌ beꞌnn wakaꞌa ya kaꞌ bnnab akeꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —¿Bi llayaꞌl gon netoꞌ? Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Bi wxoare koꞌll beꞌnne da wxhiyeꞌe, naꞌ bi wkaꞌre bi da de ke beꞌnne. Legón banez ka to da llonre gan. U_# Naꞌll lle Juan naꞌ leakeꞌ: —Bi llayaꞌl wchixhjre da xhenll. ^1 Naꞌ beꞌnn kaꞌ nak wachixhj, jabiꞌy akeꞌ lleꞌn akreꞌ choa akeꞌ nis, naꞌ lle akeꞌ leꞌe: —Maestro, ¿Bixha gon netoꞌ? K] Naꞌll Juan naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Chaꞌ de chop xherk kere, leweꞌe to xherk ke beꞌnn bibi de keꞌe. Naꞌ beꞌnn de da llaweꞌ, leskaꞌ weꞌe ke beꞌnn bi de da gaweꞌ. t\a Naꞌll beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, lle akeꞌ leꞌe: —¿Akxha llayaꞌl gontoꞌ nnaꞌ chaꞌ? [{ Leskaꞌ ba noꞌxteꞌ banchenꞌ xhnid, yeolol yay da bi llbia daxhix wen, wchoyeꞌ do roe, gaken waye da wzeyeꞌ. "Z=Chaꞌ rennere ba bayátere ke da xhinnjenꞌ nonre naꞌ, llayaꞌl gonre da wen nench gakbeꞌe beꞌnne ba ballaꞌa yichjraꞌlldaꞌore. Bi gonzre xhbab nnere: “Xhiꞌnn dia lla Abraham netoꞌ.” Yej kaꞌ niꞌt nga, wakte gon Diosenꞌ wayaken xhiꞌnn dialla Abraham. *YMBeꞌnn zan jakeꞌ rao Juan naꞌ, nench wchoeꞌ leakeꞌ nis, naꞌll benreꞌ leakeꞌ znia bneꞌe: —¡Reꞌ nakre beꞌnn zban beꞌnn wxhiyeꞌe, llonre ka bele! ¿No bzejnieꞌ reꞌ, wak warare rao danꞌ wseꞌl Diosenꞌ katenꞌ goneꞌ yel koxchis ke beꞌnnachenꞌ? aX;Yeolol beꞌnn llaꞌa yellrio ni, reꞌe akreꞌ kanꞌ yesrá Diosenꞌ beꞌnne.” EWGa nak lotj, llayaꞌl wallaꞌn yo,
ga de nez da llep llaze, llayaꞌl wayaꞌten li.Ga bi nak lixheje, wayaꞌt linꞌ,
naꞌ nez da niꞌt yej, llayaꞌl wayej lben. V-Llak kanꞌ bzoj Isaías beꞌnn beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bneꞌe ke Juan naꞌ:To beꞌnn llosiaꞌ lyiꞌxenꞌ neꞌe:“Legón xhnid, legonchaꞌo nez ganꞌ te Xanllonꞌ,
lewsarj yichjraꞌlldaꞌore ka llon to beꞌnn llsarj to nez li. XU)Naꞌll byejeꞌ toto yell kaꞌ lliꞌ to lloaꞌ yeo Jordán naꞌ, llyixjweꞌreꞌ beꞌnne llayaꞌl wayat akreꞌ ke da xhinnj non akeꞌ, naꞌ choa akeꞌ nis nench waziꞌxhen Diosenꞌ ke akeꞌ. \T1Naꞌll Anás naꞌ, naꞌ Caifás naꞌ, nak akeꞌ bxoz brao ke beꞌnn Israel kaꞌ. Iz naꞌ, beꞌrén Diosenꞌ Juan xhiꞌnn Zacaríasenꞌ diꞌlle ganꞌ zoeꞌ yiꞌxenꞌ, ganꞌ nak latj dachenꞌ. OS Kanꞌ ba gok chiꞌno (15) iz llia beꞌnnenꞌ re Tiberio César, beꞌnnenꞌ nak zerao wnebiaꞌ ganꞌ nbane Roma, Poncio Pilatonꞌ leskaꞌ llnebieꞌ ganꞌ nziꞌi Judea, naꞌ Herodesenꞌ llnebieꞌ ganꞌ nziꞌi Galilea, naꞌ biꞌch Herodes beꞌnnenꞌ re Felipe nakeꞌ beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ ganꞌ nziꞌi Iturea, naꞌ ganꞌ nziꞌi Traconite, naꞌ beꞌnnenꞌ re Lisanias nakeꞌ beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ ganꞌ nziꞌi Abilinia. R 4Naꞌ kaꞌ, blliꞌo Jesúsenꞌ llejnieꞌreꞌ, Diosenꞌ naꞌ ren beꞌnn ak, llayoꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ lloneꞌn.JQ 3Naꞌ kaꞌ, zayej akeꞌ Nazaretenꞌ zancheꞌe akteꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ bzenayteze bzenayeꞌ ke akeꞌ. Naꞌ Maríanꞌ kon lloneꞌ xhbab lo yichjraꞌlldaꞌweꞌ kanꞌ llaken. ^P52Bixha xaxhneꞌe kaꞌ, bi byejnieꞌ akreꞌ bixchen golleꞌ leakeꞌ kaꞌ. O 1Naꞌll Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen llayirjzre nadaꞌ? ¿Bi nnézere xchin Xaꞌ naꞌn llayaꞌl gonaꞌ? XN)0Bixha ka breꞌe xaxhneꞌe kaꞌ Leꞌen, llabán akreꞌ, naꞌ goll xhneꞌen Leꞌe: —Xhiꞌnnaꞌ, ¿bixchen ba benzroꞌ netoꞌ kaꞌ? Xaꞌon naꞌ ren nadaꞌ, le ba bdatoꞌ bayirjtoꞌ rweꞌ. M/Beꞌnn kaꞌ llaꞌa llzenayenꞌ, llabán akreꞌ katkenꞌ llejnieꞌreꞌn, naꞌ kanꞌ llallieꞌ xtiꞌll beꞌnn siꞌn kaꞌ. VL%.Bixha bayónn lla kate ballel akreꞌ Leꞌe lo yodaꞌo braonꞌ, naꞌ llieꞌ radj beꞌnn siꞌn kaꞌ, llroeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, llzenayeꞌ xtiꞌll akeꞌn, naꞌ llnnabyollreꞌ leakeꞌ. rK]-Naꞌ bi llallel akreꞌ Leꞌe, naꞌ babiꞌ akeꞌ Jerusalén naꞌ, da yobre llayirj akeꞌ Leꞌe. fJE,Llak akreꞌ chaꞌ zazaꞌreneꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ. Ba gokte tlla bagoꞌ akeꞌ nezenꞌ ka gokbeꞌe akreꞌ, naꞌ bzorao llayirj akeꞌ Leꞌe radj biꞌch lwellj akeꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn nombiaꞌ akreꞌ. I}+Ka bde lnninꞌ bazaꞌa akeꞌ, naꞌ bi gokbeꞌe Josénꞌ ren Maríanꞌ, bagaꞌnn Jesúsenꞌ Jerusalén naꞌze. rH]*Ka goke Jesúsenꞌ chllinn (12) iz, bcheꞌe akeꞌ Leꞌe lnni Jerusalén naꞌ, kanꞌ llon akseꞌ. G1)Naꞌ ganꞌ nziꞌi Jerusalén naꞌ llon beꞌnn Israel kaꞌ lnni danꞌ ne paskw, naꞌ xaxhnaꞌ Jesúsenꞌ yeo iz lljakeꞌ lnninꞌ. AF{(Naꞌ Jesúsenꞌ zejze ll-lliꞌweꞌ, naꞌ zejzell llejnieꞌreꞌ tlla tlla, naꞌ kaꞌ llakrente Diosenꞌ Leꞌe. Da ben Jesúsenꞌ ka byejeꞌ yodaꞌo brao Jerusalén naꞌ E 'Ka bayoll ben Maríanꞌ ren Josénꞌ yeolol kanꞌ ne ley ke Diosenꞌ, naꞌ zayej akeꞌ Nazaret ganꞌ nbane Galilea. %DC&Naꞌ goken jabiꞌyeꞌ ganꞌ ze Josénꞌ ren Maríanꞌ, naꞌ lloeꞌ yel llioxken ke Dios, naꞌ bzorao lloeꞌ xtiꞌll bidaꞌon rao yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa, lloeꞌreneꞌ diꞌllenꞌ yeololte beꞌnn llbexh, batenꞌ wseꞌl Diosenꞌ beꞌnnenꞌ gakrén leakeꞌn. KC%Naꞌ bgaꞌnneꞌ wazeb got xhyiweꞌn, ba gok tapralj tap (84) iz. Naꞌ yeo lla bzoteze bzoeꞌ yodaꞌo braonꞌ, lloeꞌraweꞌ Dios, llalwilleꞌ Dios do lla do yere, naꞌ lloneꞌ was. qB[$Leskaꞌ bzo to noꞌr re Ana, Jerusalén naꞌ. Naꞌ Ananꞌ lloeꞌ xtiꞌll Dios, nakeꞌ xhiꞌnn Fanuel, beꞌnn nak xhiꞌnn dialla beꞌnnenꞌ re Aser. Naꞌ ba nakeꞌ beꞌnn gor, gall iz bzorén xhyiweꞌn leꞌe. TA!#Leskaꞌ gonbeꞌ nench gaꞌtbiaꞌ nore beꞌnn llaꞌa xhbab wen, naꞌ nore llaꞌa xhbab da bi nak wen. Naꞌ rweꞌ, kaꞌkze to da látit chaz lo raꞌlldaꞌon, katek wallayraoꞌ ke bidaꞌon. M@"Simeón naꞌ, bnnabeꞌ rao Dios gonlaꞌyeꞌ leakeꞌ. Naꞌll lleꞌe Maríanꞌ: —Ni ke bidaꞌon beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ kweyiꞌ akeꞌ, naꞌ beꞌnn zan yerá akeꞌ. Lebeꞌ gakbeꞌ to da wroeꞌn danꞌ bseꞌl Diosenꞌ Lebeꞌ, naꞌ beꞌnn zan bi choꞌraꞌll akeꞌ danꞌ ben Diosenꞌ kaꞌ. ~?u!Naꞌll xaxhnaꞌ Jesúsenꞌ llabán akreꞌ, ka llen akreꞌ diꞌllenꞌ lloeꞌ Simeón naꞌ ke bdaꞌon. %>C Bidaꞌon gakbeꞌ beniꞌ, nench chejnieꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel,
naꞌ Lebeꞌ gon nench siꞌi yell koꞌo Israelenꞌ yel baraꞌnn xhen. :=oNaꞌ ba benoꞌ to da reꞌte beꞌnn zan. J< Rawaꞌ ki nnaꞌ llreꞌren beꞌnnenꞌ yesrá netoꞌn. ;!Ba gokse nnaꞌ Dios kiaꞌ,
baziꞌchga nadaꞌ wen, nakaꞌ beꞌnn wen llin koꞌo, kon ka diꞌllenꞌ beꞌrenoꞌ nadaꞌ. f:ESimeón naꞌ bnnabeꞌ bidaꞌon bdeꞌlebeꞌ, naꞌ beꞌraweꞌ Diosenꞌ bneꞌe: )9KLeskaꞌ Spíritu naꞌ, benen nench byejeꞌ yodaꞌo braonꞌ. Yodaꞌo naꞌ zoeꞌ kate bllin xaxhnaꞌ Jesúsenꞌ gon akeꞌ kanꞌ ne ley ke Diosenꞌ. 8wSpíritu ke Diosenꞌ bdixjweꞌn leꞌe ke za gattereꞌ, dekz de reꞌreꞌ Cristo beꞌnnenꞌ wseꞌl Diosenꞌ. z7mNaꞌ Jerusalén naꞌ, zo to beꞌnn re Simeón, naꞌ nakeꞌ to beꞌnn wen, naꞌ nxenraꞌlleꞌ Dios, bzoteze bzoeꞌ brexheꞌ katenꞌ llin lla gakrén Diosenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ zorén Spíritu ke Diosenꞌ leꞌe. *6MNaꞌ byej akeꞌ beꞌrao akeꞌ Dios, ben akeꞌ kanꞌ ne ley keꞌen, ganꞌ nen ki: “Llayaꞌl gotre chop plom xtir o chaꞌ chop plom yiꞌx daꞌo.” 5}Le kanꞌ ne ley ke Xanllo Diosenꞌ: “Noteze bidaꞌo byio garj bi nelle, da bien naꞌ gakbeꞌ rallnaꞌa Dios.” 34_Bde ba bayak Maríanꞌ ren bdaꞌon yall kon kanꞌ ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ jweꞌebeꞌ yodaꞌo Jerusalén naꞌ, ga gakbeꞌ rallnaꞌa Dios. -3SKa gok xoꞌn lla naꞌ, bzoeꞌ bdaꞌon sen danꞌ nziꞌi circuncisión, naꞌ bsiꞌi akebeꞌ Jesús, kanꞌ goll anglenꞌ leakeꞌ ka za garjterbeꞌ. 92kBde naꞌ, zayej gop xhiꞌr kaꞌ, lloeꞌrao akeꞌ Dios kon ba jawiá akeꞌ, naꞌ ba ben aktereꞌ kanꞌ goll anglenꞌ leakeꞌ. Ka jwaꞌa akeꞌ Jesúsenꞌ yodaꞌo k1OMaríanꞌ broꞌ yichjeꞌ kanꞌ bne beꞌnn kaꞌ, naꞌ lloneꞌ xhbab lo raꞌlldaꞌweꞌ. X0)Yeolol beꞌnn kaꞌ bene diꞌllenꞌ lloeꞌ akeꞌn, llabán akreꞌ kwis. /}Ka breꞌe gop xhiꞌr kaꞌ bdaꞌon, bzorao lloeꞌ akeꞌ diꞌll doxhen kanꞌ goll anglenꞌ leakeꞌ ke bdaꞌon. 4.aNaꞌ broꞌdo akeꞌ nez, ka bllin akeꞌn, naꞌ jadiꞌ akreꞌ Maríanꞌ ren Josénꞌ ren bdaꞌon, xhoabeꞌ ganꞌ ll-llaꞌa akeꞌ da llao bayiꞌx kaꞌ. ?-wKa bazaꞌa angl kaꞌ zayej akeꞌ yebá, gop xhiꞌr kaꞌ lle lwellj akeꞌ: —Chejkello Belén naꞌ, lljawiallo bixhanꞌ gokse, ka danꞌ bdixjweꞌ Xanllonꞌ lliꞌo. ,3¡Doweꞌrao Dios beꞌnn zo yebá!¡Naꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrionꞌ, chaꞌa akchgueꞌ xhbab wen, naꞌ kaꞌ bibi wdil kweꞌ! +' Nna nete anglenꞌ kaꞌ, kate bllinkze angl zanll ganꞌ ze anglenꞌ to, naꞌ angl zan kaꞌ, lloeꞌrao akeꞌ Dios ne akeꞌ: * Chaꞌ chejre, ki nak nench yellélere bdaꞌon: llelbeꞌ to raꞌll, naꞌ xhoabeꞌ ga ll-llaꞌa akeꞌ da llao bayiꞌx ake. e)C Nnaꞌ gorj to wasrá, gorjeꞌ rao yell ke David, naꞌ reꞌe Cristo beꞌnn nak Xanllo. ( Naꞌ anglenꞌ golleꞌ leakeꞌ: —Bi llebre, naꞌ llyixjweꞌraꞌ reꞌ to da wen, da wayoꞌraꞌll yeolol beꞌnne. ' Kate to angl ke Xanllonꞌ bllineꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌn, to yiꞌ xhen bseniꞌn ganꞌ llaꞌa akeꞌn, naꞌ blleb akeꞌ kwis. s&_Rao yer naꞌ, awllo Belén naꞌ, llaꞌa bal beꞌnn llnnaꞌ akeꞌ yer, llap xhiꞌr ke akeꞌ. *%MNaꞌ gorj bdaꞌo keꞌen, gokbeꞌ bidaꞌo byio, bi nelle, naꞌ braꞌllebeꞌ to raꞌlle, naꞌ jaxoeꞌbeꞌ ganꞌ ll-llaꞌa akeꞌ da llao bayiꞌxe, le bibi latj bllel akreꞌ ga weꞌe akeꞌ waziꞌraꞌll akeꞌ. To angl bdixjweꞌreꞌ gop xhiꞌr kaꞌ ba gorj Cristonꞌ ;$qNaꞌ zo akteꞌ Belén naꞌ, bllin lla saneꞌ. #yZancheꞌteꞌ Maríanꞌ nench kwia akeꞌ yiche, ba naken siꞌi lwellj akeꞌ. Naꞌ ba noaꞌ Maríanꞌ bdaꞌo. "3Naꞌ Josénꞌ bzeꞌe Nazaret ga nbane Galilea, naꞌ bayejeꞌ Belén ga nbane Judea yell ke David, le xhiꞌnn dialla David naꞌ leꞌe. U!#Naꞌ beneꞌn bien yeolol beꞌnn bayej rall akeꞌ, jallia akeꞌ yiche. w gNaꞌ naken da nell kwia beꞌnn yiche. Le kanaꞌ beꞌnnenꞌ re Cirenio, llnebieꞌ ganꞌ nziꞌi Siria. / YGok kanꞌ llnebiaꞌ beꞌnnenꞌ re Augusto César ganꞌ nziꞌi Roma, bdixjweꞌreꞌ llayaꞌl kwia yich, yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa doxhen ganꞌ nbanreꞌn. P PBixha bidaꞌon zjaze ll-lliꞌobeꞌ, llejnieꞌtebeꞌ doxhen kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, naꞌ bzoteze bzobeꞌ yiꞌxe ga nak latj dach, bllinte lla broeꞌraobeꞌ beꞌnn Israel kaꞌ.7 iOBeꞌnn llaꞌa xchole, ka ga de yel got, reꞌe akreꞌ beniꞌ keꞌen,
naꞌllenꞌ reꞌllo garenꞌ kaꞌllo,
naꞌ chejnieꞌllo ka gonllo nench chaꞌllo wen. s aNDios kellonꞌ, yel llayaꞌchraꞌll keꞌen ba beneꞌ,
nnaꞌ reꞌllo beniꞌn zaꞌa yebá. - UMRweꞌ wzejnieꞌroꞌ beꞌnn Israel kaꞌ,
kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ yeziꞌxheneꞌ da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ kanꞌ lleꞌnreꞌ yesreꞌe leakeꞌ. 9 mLNaꞌ rweꞌ, xhiꞌnnaꞌ, beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios beꞌnn zo yebá, nne akeꞌ koꞌo,
rweꞌ kwiarao rao Xanllonꞌ, gonchaꞌo gonoꞌ xhnid ganꞌ tieꞌn. K KNaꞌllenꞌ gonllo da wen,
gakllo rallneꞌe ke chnare. % EJwllin lla kate yesreꞌe lliꞌo rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwie lliꞌon,
nench gak weꞌraolloeꞌ, billbi nxholl sollo chaꞌ gonllo xchineꞌn. < uILeskaꞌ golleꞌ xozxtaꞌollo Abraham naꞌ,  HNaꞌ bchebeꞌ wayaꞌchraꞌlleꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ,
naꞌ bi kwej yichjeꞌ ka diꞌllenꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌn.  GBchebeꞌ yesreꞌe lliꞌo rao naꞌa beꞌnn kaꞌ, bi zorén lliꞌo wen,
naꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ, llwie lliꞌo.  /FKa diꞌllenꞌ beꞌrén Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ, beꞌe xtiꞌlleꞌn kanaꞌ,
le leakeꞌn bzejnieꞌ akreꞌ beꞌnn xtiꞌlleꞌn.  {ERao dialla David beꞌnn ben xchin Dios batnaꞌ,
ba bliseꞌ to beꞌnn nap yel wak nench yesreꞌe lliꞌo.   DNak laꞌy kwis Xanllo Diosenꞌ ke lliꞌo beꞌnn Israel,
le ba breꞌe nench yesreꞌe lliꞌo nakllo yell keꞌe. y mCSpíritu ke Diosenꞌ byoꞌn yichjraꞌlldaꞌo Zacaríasenꞌ, naꞌ benen nench beꞌe diꞌll ki: n WBNaꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llene diꞌllenꞌ, da xhen llayón akeꞌ xhbab lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, ne akeꞌ: —¿Notek gak bidaꞌon? Le nakbieꞌtekze llonlaꞌy Diosenꞌ lebeꞌ tlla tlla. Diꞌll da beꞌe Zacarías 9 mAYeolol beꞌnn wrill ke akeꞌ kaꞌ, blleb akeꞌ kwis, naꞌ yeolol yell kaꞌ zjalliꞌ radj yaꞌ kaꞌ, doxhen yaꞌn ganꞌ nbane Judeanꞌ, goslas diꞌll kanꞌ goken. P @Naꞌ le gokte banné Zacaríasenꞌ, le bzoraote lloeꞌraweꞌ Dios.   ?Naꞌ bnnabeꞌ to bray daꞌo, naꞌ bzojeꞌn bllieꞌn: “Juan, siꞌbeꞌ.” Yeolol beꞌnn kaꞌ llabán akreꞌ. l  S>Naꞌll ben akeꞌ sen rao xabeꞌn, llnnab akreꞌ leꞌe akre lleꞌnreꞌ siꞌi bdaꞌon. e  E=Naꞌ lle akeꞌ leꞌe: —¿Bixchen? Nono biꞌch lwelljre llraꞌ beꞌnn re kaꞌ. X  +Bixha kate bllin lla garj bdaꞌo ke Elisabetenꞌ, bzo to bidaꞌo byio.  8Chonn beꞌo bzorén Maríanꞌ Elisabetenꞌ, naꞌll bazeꞌe zayej rilleꞌ. Ka gok gorj Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis n W7Ka diꞌll beꞌreneꞌ xozxtaꞌollo Abraham, bneꞌe gonlaꞌyeꞌ yeolol xhiꞌnneꞌ za chaꞌa. q ]6Ba gokreneꞌ Israelenꞌ, le yell keꞌen,
le jadinraꞌlleꞌ wayaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ. " ?5Beꞌnn yaꞌche, beꞌnn don, ba beꞌe leakeꞌ ka yerj akreꞌ,
zan beꞌnn wniaꞌ kaꞌ, laꞌkze bze taꞌk akeꞌ, bibi beꞌe leakeꞌ. & G4Beꞌnn llnebiaꞌ, beꞌnn llon ka beꞌnn brao, ba blliꞌyeꞌ beꞌnn kaꞌ kaꞌle,
naꞌ blepeꞌ beꞌnn yaꞌch, beꞌnn nexjraꞌll kaꞌ. x k3Naꞌll ba broeꞌreꞌ yel wak xhen keꞌen,
naꞌ bachinnjeꞌ xhbab ke beꞌnn yaꞌraꞌll kaꞌ. o Y2Noteze beꞌnn llape Diosenꞌ baraꞌnne,
leskaꞌ Diosenꞌ wayaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ.  }1Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn wen, napeꞌ yel wak xhen, ba beneꞌ da wen kwis kiaꞌ.¡Leꞌe nak laꞌye kwis! w~ i0Laꞌkze nakaꞌ ka to beꞌnn wen llin, bibi zaꞌkaꞌ, Diosenꞌ bayaꞌchraꞌlleꞌ nadaꞌ.Naꞌ beꞌnn zan beꞌnn llaꞌa nnaꞌ, naꞌ beꞌnn za chaꞌa yellrio ni, nne akeꞌ kiaꞌ:“Nbaraz ke noꞌrenꞌ.” ^} 7/Naꞌ lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌ llaweraꞌ, le Diosenꞌ nakeꞌ wasrá kiaꞌ. u| e.Naꞌll bne Maríanꞌ lloeꞌraweꞌ Dios:Lloeꞌrawaꞌ Diosenꞌ do yichj do raꞌllaꞌ. _{ 9-Nbaraz koꞌo rweꞌ ba byejleꞌo, da li gonte Diosenꞌ kanꞌ ba golleꞌ rweꞌn. Mz ,Kate bnneꞌon, le bxhiꞌtte bdaꞌo kiaꞌn lo liaꞌn bawebeꞌ. ]y 5+Xhnaꞌ Xanllo ba nakoꞌ, ker bi zaꞌkandaꞌ. ¿Bixchen zadraꞌnnzoꞌ nadaꞌ? "x ?*Naꞌ bawereꞌ kwis bnneꞌe zillj, lleꞌe Maríanꞌ: —Dios ba benlaꞌyeꞌ rweꞌ rao yeololte noꞌre, leskaꞌ bdaꞌo koꞌon nak laꞌybeꞌ. (w K)Bixha kate bene Elisabetenꞌ balwill Maríanꞌ leꞌe, le bxhiꞌtte bdaꞌo keꞌen lo leꞌen, naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ byoꞌn yichjraꞌlldaꞌweꞌ. Zv /(Naꞌ bllineꞌ rill Zacaríasenꞌ, naꞌ byoeꞌ bwapeꞌ Elisabetenꞌ lliox. eu E'Bde chop chonn lla, le byejte Maríanꞌ to yell da llia rao yaꞌ ganꞌ nbane Judea. ]t 5&Naꞌll lle Maríanꞌ anglenꞌ: —Ni zoaꞌ nakaꞌ beꞌnn wen llin keꞌe, wakse gon Diosenꞌ kiaꞌ kanꞌ ba bneꞌo nga. Kaꞌ gok, naꞌ bazaꞌa anglenꞌ zayejeꞌ. María jaraꞌnneꞌ Elisabet ;s s%Le bibi de da nak bniꞌ, da bi gak gon Diosenꞌ. "r ?$Leskaꞌ noꞌr biroꞌ, Elisabetenꞌ, noꞌrenꞌ nak noꞌr will batnaꞌ, ba gok xop beꞌo nnaꞌ, noeꞌ bdaꞌo laꞌkze ba nakeꞌ beꞌnn gore. q {#Naꞌll goll anglenꞌ leꞌe: —Yed Spíritu ke Diosenꞌ choꞌn yichjraꞌlldaꞌon, naꞌ yel wak ke Dios beꞌnn zo yebá son kweꞌjen rweꞌ, ke len naꞌ bidaꞌon garjenꞌ gakbeꞌ bi ke Dios, naꞌ wsiꞌi akebeꞌ Xhiꞌnn Dios. [p 1"Naꞌll lle Maríanꞌ anglenꞌ: —¿Akxha gakrizen le bi nna wchaynaꞌa? Xo +!Nnebieꞌ ganꞌ nziꞌi Israel ke chnare, naꞌ bi te yel llnebiaꞌ keꞌen. An } Naꞌ Jesúsenꞌ gakeꞌ to beꞌnn brao, wsiꞌi akeꞌ Leꞌe Xhiꞌnn Dios beꞌnn zo yebá. Naꞌ Xanllo Diosenꞌ goneꞌ nench nnebieꞌ kanꞌ bnebiaꞌ David xozxtaꞌweꞌn. Hm  Goꞌo bdaꞌo, so to xhiꞌnnoꞌ, naꞌ wsiꞌobeꞌ Jesús. yl mNaꞌ anglenꞌ lleꞌe leꞌe: —María, bi lleboꞌ, Diosenꞌ ba brejeꞌ rweꞌ, naꞌ goneꞌ wen koꞌo. _k 9Maríanꞌ bllebeꞌ kwis, naꞌ llakreꞌ bixchen lleze anglenꞌ leꞌe kaꞌ. Aj }Ka byoꞌ anglenꞌ lo yoꞌ ganꞌ zo Maríanꞌ, lleꞌe leꞌe: —¡Padiox, Dios zoreneꞌ rweꞌ, nnaꞌ goneꞌ wen koꞌo, gonlaꞌyeꞌ rweꞌ wdetere ka noꞌr kaꞌ yelaꞌ! i 7Bseꞌleꞌ leꞌe ga zo to noꞌr daꞌo, re María, ba naken siꞌi to beꞌnn re José leꞌe, naꞌ Josénꞌ nakeꞌ xhiꞌnn dialla rey David. #h ABa gok xop beꞌo noaꞌ Elisabetenꞌ bdaꞌo keꞌen, kate bseꞌl Diosenꞌ anglenꞌ re Gabriel to yell da nziꞌi Nazaret ganꞌ nbane Galilea. 6g g“Nnaꞌll ba ben Diosenꞌ wen kiaꞌ, ba bakeꞌe yel zdoꞌ kiaꞌn, nollno nne kiaꞌ nna nakllaꞌ beꞌnn will.” Anglenꞌ leskaꞌ bdixjweꞌreꞌ garj Cristonꞌ *f OBde naꞌ, biaꞌa xhiꞌnn Elisabet noꞌr ke Zacaríasenꞌ. Gaꞌy beꞌo bzozeꞌ yoꞌ keꞌe, bi bllojkzeꞌ, naꞌll lloeꞌrén kwineꞌ diꞌll neꞌe: ?e {Ka bayoll xhman keꞌen naꞌ zayejeꞌ rilleꞌ. d Bixha kate ballojeꞌn, kere gokll nneꞌe, naꞌ lloneꞌ zre senze, naꞌ bayakbeꞌe beꞌnn kaꞌ, breꞌdaꞌoreꞌn. c Beꞌnn zan kaꞌ llaꞌa liaꞌre, llbexh akeꞌ Zacaríasenꞌ, naꞌ llabán akreꞌ danꞌ bi llallojzeꞌ lo yodaꞌon. b !Naꞌ nnaꞌ gaꞌnnoꞌ blloje, bi gak nneꞌo llinte katenꞌ garj xhiꞌnnoꞌn, le bi byejleꞌo kanꞌ bniaꞌn, le da li da gakten. 5a eNaꞌll lle anglenꞌ leꞌe: —Nadaꞌn nakaꞌ angl Gabriel, naꞌ llonaꞌ xchin Dios, Leꞌen bseꞌleꞌ nadaꞌ nench zadtixjweꞌraꞌ rweꞌ diꞌll wen nga. :` oNaꞌll Zacaríasenꞌ lleꞌe anglenꞌ: —¿Akxha gak nnezraꞌ chaꞌ da li gak kanꞌ ba bneꞌo nga? Le ba nakaꞌ beꞌnn gore, leskaꞌ noꞌr kiaꞌn ba ngoreꞌ. ~_ wNaꞌ kwiaraobeꞌ rao Xanllonꞌ, naꞌ Diosenꞌ weꞌebeꞌ Spíritu keꞌen, naꞌ gonbeꞌ kanꞌ ben Elías, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Beꞌnn dilrén xhiꞌnneꞌ, gonbeꞌ waniꞌt akeꞌ wen; beꞌnn bi llzenay, gonbeꞌ nench wzenayeꞌ. Naꞌ gonbeꞌ nench beꞌnn kaꞌ nniꞌt akeꞌ xhnid, weꞌrao akeꞌ Xanllonꞌ katenꞌ yedeꞌn. e^ ENaꞌ gonbeꞌ nench beꞌnn zan beꞌnn Israel kaꞌ, wayechj akeꞌ weꞌrao akeꞌ Dios. )] MBidaꞌon gakbeꞌ bi zaꞌk rao Dios, bi yeꞌjbeꞌ xis uva, naꞌ billre da llsolle beꞌnne, naꞌ sorén Spíritu ke Diosenꞌ lebeꞌ ka za garjterbeꞌ. j\ ONaꞌ soꞌo nbaraz, yeweroꞌ, naꞌ beꞌnn zan yewerén akreꞌ reꞌ katenꞌ ba gorjbeꞌn. K[  Naꞌll anglenꞌ golleꞌ leꞌe: —Bi lleboꞌ Zacarías, Diosenꞌ ba bzenayeꞌ ke danꞌ llnnaboꞌn, naꞌ nnaꞌ noꞌr koꞌo Elisabetenꞌ so to xhiꞌnneꞌ, naꞌ wsiꞌobeꞌ Juan. aZ = Ka breꞌe Zacaríasenꞌ anglenꞌ, to gokllejlaꞌllzeꞌ, le llebrazenꞌ bllebeꞌ. Y  Bixha bllinkze to angl ke Xanllo Dios ganꞌ ze Zacaríasenꞌ, naꞌ jasé anglenꞌ kwit bkoy ganꞌ llzeyeꞌ yarenꞌ. cX A Chak lley yarenꞌ rao bkoy yodaꞌon, beꞌnn zan llaꞌa liaꞌre llalwill akeꞌ Dios. W 7 Naꞌ kanꞌ llonkze bxoz kaꞌ, llbej twej twej akeꞌ nench lloeꞌ lljazeyeꞌ yar rao bkoy yodaꞌon. Naꞌ bayaꞌlkze Zacaríasenꞌ goneꞌn. lV SKate bllin lla bayaꞌl Zacaríasenꞌ ren beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ, choꞌ akeꞌ yodaꞌon. pU [Nono xhiꞌnn akeꞌ niꞌte, le Elisabetenꞌ nakeꞌ beꞌnn will, naꞌ ba nak akeꞌ beꞌnn gore. tT cLlon akeꞌ doxhen kanꞌ ne ley ke Diosenꞌ, naꞌ beꞌnn wen kwis nak akeꞌ, to nono bi ne ke akeꞌ. S +Kanꞌ llnebiaꞌ beꞌnnenꞌ golle Herodes ganꞌ nziꞌi Judea, bzo to bxoz re Zacarías. Zacaríasenꞌ nakeꞌ txhen bxoz kaꞌ nziꞌi Abías. Naꞌ noꞌr ke Zacaríasenꞌ re Elisabet, naꞌ nakeꞌ xhiꞌnn dialla ke da Aarón, beꞌnnenꞌ gok bxoz nelle. R nench wayoll nnezroꞌ ka nak da linꞌ ba nnézkzeroꞌn. To angl bdixjweꞌreꞌ garj Juan beꞌnnenꞌ bchoa beꞌnn nis )Q MNadaꞌ leskaꞌ ba bnnabyollaꞌ kwasro, akrenꞌ gok ka bxhen da nellte. Ke len naꞌ, nnaꞌ llzojaꞌn koꞌo rweꞌ, Teófilo, llapaꞌ rweꞌ baraꞌnne, &P Gnaꞌ llonen bien wayojen kon kanꞌ bzejnieꞌ beꞌnn kaꞌ, breꞌe da nellte kanꞌ goken. Leakeꞌn gok rallnaꞌa akeꞌ wzejnieꞌ akreꞌn beꞌnne. gO KBeꞌnn zan ba gokraꞌll akeꞌ wllia akeꞌ yich danꞌ gok radjtoꞌ ni, le naken to da li, QN Le toze Dios naꞌn, Leꞌen nakeꞌ beꞌnn siꞌn, naꞌ nakeꞌ beꞌnn wasrá kello. Nakeꞌ xan yeolol beꞌnnach, naꞌ billre da zjadé. Llayaꞌl gonxhenlloeꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga.RM Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ zerao nap yel wak, llkweꞌjeꞌ lliꞌo nench ke bixllo, naꞌ llwieꞌ bibi doꞌl kello gaꞌt kat yellinllo raweꞌ ganꞌ yoꞌ beniꞌ keꞌe naꞌ. Kanaꞌ yewello. :L oLegón ga zerao saꞌkere nench yelloj akeꞌ rao nez xhinnjenꞌ, naꞌ bi kweyiꞌ akeꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llon da xhinnjenꞌ, leskaꞌ llayaꞌl yeyaꞌchraꞌll aklloeꞌ, do llebllo do llwiello danꞌ llon akeꞌn, naꞌ wiallo nench bi gonrén aklloeꞌ txhen. Judas naꞌ nxenraꞌlleꞌ Dios qK ]Bal beꞌnne llakgan akreꞌ akrenꞌ gon akeꞌ kanꞌ ne Dios naꞌ, naꞌ lewzejnieꞌ akreꞌ. UJ %Naꞌ lesó legakbeꞌe nllieꞌ Diosenꞌ reꞌ. Naꞌ danꞌ llayaꞌchraꞌll Xanllo Jesucristonꞌ lliꞌo, gonneꞌ yel nban zejlikane kello. Ke len naꞌ lesó lekweze batenꞌ gak kanꞌ goneꞌn. jI OZan reꞌ beꞌnn biꞌchaꞌ nllieꞌraꞌ, llnneyoeraꞌ reꞌ gondipraꞌllre sere war, chejleꞌre diꞌll li ke Diosenꞌ danꞌ zaꞌk naꞌ. Naꞌ leyelwill Diosenꞌ kon kanꞌ wzejnieꞌ Spíritu keꞌen reꞌ. 5H eNaꞌ beꞌnn ki llon akeꞌ nench reꞌ bi llak reꞌ toze. Llon akeꞌ xhbab da zeraꞌll xpeꞌr akeꞌ, le bi yoꞌ Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. EG Bne akeꞌ: “Katenꞌ ba zo rez yed Xanllo Jesucristonꞌ, nniꞌt beꞌnn bi chejleꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ wtitj akreꞌ Leꞌe, naꞌ gon akeꞌ kon da nen ke akeꞌ da nak zdoꞌ.” F !Zan reꞌ beꞌnn biꞌchaꞌ nllieꞌraꞌ, llayaꞌl yesaꞌraꞌllre diꞌll kaꞌ beꞌe postl kaꞌ brej Xanllo Jesucristonꞌ. E Naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ llroeꞌ llsede reꞌ diꞌll wenraꞌllenꞌ, zoteze zo akeꞌ llakbeꞌy akreꞌ ke Diosenꞌ, bibi llazraꞌll akeꞌ. Llon aktezeꞌ kon bi nen ke akeꞌ. Ren xtiꞌll akeꞌn llayoeꞌrao kwin akeꞌ, naꞌ llpe aktereꞌ beꞌnn yobre nench llon akeꞌ gan mell. Judas naꞌ lleꞌe beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ kanꞌ llayaꞌl gon akeꞌ cD Anench choybieꞌ saꞌkziꞌ yeolol beꞌnn nap doꞌle. Yeolol beꞌnn kaꞌ bi bzenay keꞌen, saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare danꞌ ben akeꞌ da xhinnj kwis bi bzenay akeꞌ, naꞌ danꞌ bnnechach akeꞌ keꞌe.” C Naꞌ Enoc beꞌnnenꞌ gok beꞌnn galle rao dialla Adán naꞌ, leskaꞌ beꞌe diꞌll da bzejnieꞌ Diosenꞌ leꞌe ke beꞌnn kaꞌ llroeꞌ llsede diꞌll wenraꞌlle, kanꞌ bneꞌe: “Breꞌraꞌ zaꞌrén Xanllo Diosenꞌ angl zan kwis keꞌen, B  Nak akeꞌ ka nisdaꞌo da llas lletj, naꞌ llalloꞌnnen blliꞌn ga nak rao yo lloaꞌ nisdaꞌon. Naꞌ nak akeꞌ ka berj da bill llia ga llayaꞌl kwian, le Dios naꞌ ba nyixjeꞌ ke akeꞌ, saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare ganꞌ nak xchole kwis. 8A k Naꞌ kate reꞌ lleꞌj llaore txhen, nakbieꞌkze nllieꞌ lwelljre, leakeꞌ naꞌ llaoxen akeꞌ ka nen ke akeꞌ, latj gon akeꞌ wen ke beꞌnn lwellj akeꞌ. Bibi zaꞌk danꞌ llon akeꞌn, danꞌ llon akeꞌ naꞌ, naken ka bziꞌo da dop leꞌ raꞌll lliche, nak akeꞌ ka to beꞌnn gop xhiꞌre, naꞌ bi lloeꞌlaꞌll akeꞌ gap akeꞌ xhiꞌr kaꞌ. Leskaꞌ nak akeꞌ ka to bej da nray beꞌ danꞌ bi nsaꞌa yej, naꞌ ka to yay xhix da bibi llbia kat ll-llin lla kwian, naꞌ latj kwian naꞌ, llyechen, naꞌ llachjen lljeꞌten rao yo. @ / Nyaꞌchraz gak ke akeꞌ danꞌ zo akeꞌ llwie lwellj akeꞌ kanꞌ ben da Caín, naꞌ lloeꞌlaꞌll akeꞌ llon akeꞌ da xhinnj, nench gon akeꞌ gan mell kanꞌ ben da Balaam. Yichj akeꞌ xtiꞌll beꞌnn kaꞌ brej Diosenꞌ nnebieꞌ leakeꞌ, kaꞌkze bi bzenay beꞌnnenꞌ golle da Coré kanaꞌ. Kanꞌ blleyiꞌ da Corénꞌ yel bi bzenay keꞌe, kaꞌkzenꞌ kweyiꞌ beꞌnn ki. h? K Naꞌ ka nak beꞌnn ki nnechach akeꞌ ke biteze da bi llejnieꞌ akreꞌ, naꞌ nao akseꞌ llon akeꞌ kon da nen ke xpeꞌr akeꞌn, ka llon bayiꞌx ba bi llejnieꞌ, naꞌ da kaꞌ llon akeꞌn ll-lleyiꞌn leakeꞌ. `> ; Naꞌ nllaꞌre ben angl ke Diosenꞌ, le kanaꞌ gok chnia ka angl braonꞌ reꞌe Miguel gokyollreneꞌ daxiꞌon, le gokraꞌll daxiꞌon yeyoaꞌn da Moisésenꞌ kanꞌ goteꞌn. Naꞌ laꞌkze Miguelenꞌ nakeꞌ angl brao ke Diosenꞌ, bi bayaxhjreꞌ wchachreneꞌ daxiꞌon, to gollzeꞌn: “Xantoꞌ Diosenꞌ tilreneꞌ rweꞌ.” = yLeskaꞌkze beꞌnn kaꞌ llroeꞌ llsede reꞌ diꞌll wenraꞌllenꞌ, llebiaꞌkze zjaniꞌte llon akeꞌ da xhinnj ne akeꞌ ba breꞌdaꞌo akreꞌ, naꞌ ne akeꞌ nakse wen danꞌ llon akeꞌn: llon akeꞌ da nen ke xpeꞌr akeꞌ, bi lleꞌn akreꞌ wzenay akeꞌ ke Xanllo Diosenꞌ, naꞌ llasnnechach akeꞌ ke angl kaꞌ, beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn zaꞌke. < Ka nakse beꞌnn kaꞌ bllaꞌa yell ganꞌ bxhiꞌi Sodoma ren yell ganꞌ bxhiꞌi Gomorra, naꞌ yezikre yell nechj to kwite, leakeꞌn ben akeꞌ kon da nen ke xpeꞌr akeꞌn, bzorén akeꞌ beꞌnn bxhej, ben akeꞌ leakeꞌ ka no xhoꞌr akeꞌ. Len naꞌ nak da xhinnj, naꞌllenꞌ bseꞌl Diosenꞌ yiꞌ da jazey yell kaꞌ, naꞌ blleyiꞌ akeꞌn. Naꞌ kaꞌn beneꞌ naꞌ, llasnisreꞌ lliꞌo beꞌnnach gaꞌt yel llzaꞌkziꞌ ke chnare lo yiꞌ gabil ke beꞌnn kaꞌ bi llzenay keꞌen. ; Naꞌ zan angl kaꞌ bi gokraꞌll akeꞌ gon akeꞌ danꞌ bllia Diosenꞌ biaꞌa gon akeꞌ, naꞌ gokraꞌll akeꞌ gak akeꞌ beꞌnn braoll. Naꞌll bllach akeꞌ ganꞌ bllia Diosenꞌ biaꞌa so akeꞌn. Naꞌll bseꞌl Diosenꞌ leakeꞌ ganꞌ nak xchole, naꞌ zjadé akeꞌ nllej akeꞌ gden ke chnare, nench saꞌkziꞌ akeꞌ kat llin lla wchoybiaꞌ Diosenꞌ ke akeꞌ. |: sLaꞌkze ba bnnézere yeolol kanꞌ goken, lleꞌnkzeraꞌ lljadinraꞌllre Xanllo Diosenꞌ beꞌnnenꞌ basrá da xozxtaꞌo beꞌnn Israel kaꞌ rao naꞌa beꞌnn Egipto kaꞌ, bde naꞌ blleyieꞌ yeolol beꞌnn bi byejleꞌ keꞌe. X9 +Niꞌt bal beꞌnne ziyeꞌe akeꞌ nench llákere llon akeꞌ reꞌ txhen. Bi llzenay akeꞌ ke Diosenꞌ, ne akeꞌ nllieꞌkze Diosenꞌ lliꞌo, naꞌ wakse gonllo danꞌ nen kello, llaziꞌxhenkzeꞌ kello. Naꞌ llkwas akeꞌ ke Diosenꞌ kaꞌle, beꞌnnenꞌ llayaꞌl wzenay yeolol beꞌnnach keꞌe, naꞌ ren Xanllo Jesucristonꞌ. Kanaꞌte byoj xtiꞌll Diosenꞌ nen, beꞌnn kaꞌ llon kaꞌ yellayrao akeꞌ kwis, ni ke da xhinnj ke akeꞌ kaꞌ. \8 3Beꞌnn biꞌche nllieꞌraꞌ, gokraꞌllaꞌ kwis wzojaꞌ reꞌ, naꞌ wzejnieꞌraꞌ reꞌ kanꞌ ben Xanllo Jesucristonꞌ nench basreꞌe lliꞌo. Ba benen bien llzojaꞌn, naꞌll llnneyoeraꞌ reꞌ gondipraꞌllre, naꞌ chejleꞌre diꞌll li ke Diosenꞌ da bzejnieꞌreꞌ lliꞌo to chiꞌze, lliꞌo nakllo rallneꞌe. U7 %Llnnabaꞌ rao Xallo Diosenꞌ wayaꞌchraꞌlleꞌ reꞌ, naꞌ wzoeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz, naꞌ gakbeꞌre nllieꞌreꞌ reꞌ. Beꞌnn kaꞌ llroeꞌ llsede diꞌll wenraꞌlle w6 kNadaꞌ nakaꞌ beꞌnn wen llin ke Jesucristo, naꞌ nakaꞌ beꞌnn biꞌch Jacobo. Llzojaꞌ reꞌ ba brej Xallo Diosenꞌ nench nakre beꞌnn keꞌe, reꞌ nkweꞌj Xanllo Jesucristonꞌ rao da xhinnjenꞌ danꞌ nakreꞌ txhen naꞌ. *5MNaꞌ da zanll da ben Jesúsenꞌ da bi nyoj, le chenak nyoj yeololen, ni rao yellrio ni, bi gaken chaꞌn, le yich zan kwis gaken chenake. Kaꞌn gakchga.45Beꞌnn ninꞌ nnezreꞌ kanꞌ gok yeolol da ki, ke len naꞌ ba beꞌe diꞌll ki, naꞌ ba bzojeꞌn. Naꞌ nnézkzello lloeꞌ diꞌll li. i3KNaꞌll biteze bne beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ, ne akeꞌ bi gat beꞌnnenꞌ. Zan kere bne Jesúsenꞌ bi gateꞌn, bneꞌe: “Chaꞌ lleꞌnraꞌ nna zokzeꞌ kat yedaꞌ da yobre, ¿bi zed llakroꞌ?” 82iNaꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Chaꞌ lleꞌnraꞌ nna zokzeꞌ kat yedaꞌ da yobre, ¿bi zed llakroꞌ? Rweꞌn bzoteze benliraꞌll nadaꞌ, naꞌ bzenay kiaꞌ. d1AKa breꞌe Pedronꞌ leꞌen, lleꞌe Jesúsenꞌ: —Xanaꞌ, ¿akxha gak ke beꞌnn ni? 0Naꞌ ye to beꞌnn non Jesúsenꞌ txhen naweꞌ leakeꞌ. Naꞌ bayechj Pedronꞌ breꞌreꞌ leꞌe. Naꞌ nakeꞌ beꞌnnenꞌ nllieꞌ Jesúsenꞌ, beꞌnnenꞌ blleꞌ kwiteꞌ, kanꞌ bdao akeꞌ xcheꞌ, ka za gak Jesúsenꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwietate Leꞌen, beꞌnnenꞌ bnnabeꞌ Leꞌe: “Xanaꞌ, ¿noxhanꞌ wde rweꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ?” nV~~}]|{zyxxw,vOutsrqqp'oMnZmll,kjj4ii?hgg2ff^edccbs``__^]])\[[ZZYYYXbWW*VdUTT SAR;QPIO{NN6M}LL.K|JJSIpHH8FFDD8CBUAo@?*>K=Ka bene Jesúsenꞌ diꞌll ki, llabanreꞌ kwis ke beꞌnnenꞌ, naꞌ bayechjeꞌ, lleꞌe beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen: —Chak daꞌa radj beꞌnn Israel ki, gatga nna lljadiꞌraꞌ to beꞌnn wxenraꞌlle katkenꞌ nxenraꞌll beꞌnnenꞌ. +ONadaꞌ zo beꞌnn llnebiaꞌ nadaꞌ, naꞌ lekze niꞌt beꞌnn wakaꞌa ya kiaꞌ llnebiaꞌ akeꞌ. Kate llepaꞌ toeꞌ: Byej, naꞌ llejteꞌ, naꞌ kate llepaꞌ ye toeꞌ: Da, naꞌ le lledteꞌ, naꞌ kate llepaꞌ beꞌnn wen llin kiaꞌn: Da ni gonoꞌ, naꞌ le llonteꞌn.” Ke len naꞌ bi bayaxhjraꞌ yed kwinaꞌ yedtilaꞌ rweꞌ. To bneze diꞌllenꞌ, naꞌ wayakte beꞌnn wen llin kiaꞌn. 6eJesúsenꞌ byejreneꞌ leakeꞌ, ba zejteꞌ awlloze, kate bseꞌl beꞌnnenꞌ nak xan wakaꞌa yanꞌ, beꞌnn yobre beꞌnn nakeꞌ txhen, naꞌ jatil akeꞌ Jesúsenꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, ne beꞌnnenꞌ: “Bi weꞌlaꞌlltkoꞌ, le bi zaꞌkaꞌ choꞌo lo yoꞌ rillaꞌn. ^5le nllieꞌreꞌ yell kellonꞌ, naꞌ kone xhmelleꞌ beneꞌ to yodaꞌo ketoꞌ. ]3Ka bllin beꞌnn kaꞌ rao Jesúsenꞌ, goꞌtyoe akreꞌ Leꞌe nench chejeꞌ wayoneꞌ beꞌnn weꞌen, lle akeꞌ Leꞌe: —Beꞌnnenꞌ bseꞌl netoꞌ nakeꞌ to beꞌnn wen, naꞌ llayaꞌl gakrenoeꞌ, NNaꞌ xaneꞌn benreꞌ ke Jesúsenꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ chop chonn beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, nench lljalwill akeꞌ Jesúsenꞌ, chejeꞌ wayoneꞌ beꞌnnenꞌ llak yillweꞌn. Q~Rao yell naꞌ zo to beꞌnn nak xan beꞌnn kaꞌ, nak wakaꞌa ya, naꞌ zo to beꞌnn wen llin keꞌe beꞌnn nllieꞌreꞌ kwis, naꞌ llak beꞌnnenꞌ yillweꞌ, ba llontekzen zi goten leꞌe. e} EBayoll beꞌrén Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌll ki, naꞌ bayoeꞌ yell Capernaum naꞌ. ~|u1Naꞌ beꞌnnenꞌ kon llenreꞌ, naꞌ bi lloneꞌ kanꞌ niaꞌn, wsaꞌkrebeꞌ ka beꞌnnenꞌ ben rilleꞌ rao yo cholj, naꞌ bi bcheꞌnneꞌ ranen zitj, naꞌ ke blloj yeo waꞌa xhen naꞌ, bzalen yoꞌn kaꞌle, naꞌ blleyiꞌn.S{0Wsaꞌkrebeꞌ ka beꞌnn llon rilleꞌ, naꞌ brekweꞌ ranen to rao yej war. Naꞌ gok yejsiꞌo, babia nis, blloj yeo waꞌa byechjen ganꞌ zo yoꞌn, naꞌ bibi goke yoꞌn, le llian rao yej war. qz[/Ni wzejnieꞌkeraꞌ reꞌ, ka llon beꞌnnenꞌ llzenay xtiꞌllaꞌn, naꞌ lloneꞌ kaꞌn niaꞌn. [y/.’¿Bixchen llezre nadaꞌ: “Xantoꞌ” naꞌ bi llonre kanꞌ niaꞌn? x%-Beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wen, yichjraꞌlldaꞌweꞌn naken ka to ga llaꞌa da chaꞌo, naꞌn llchacheꞌ da wen kaꞌ lloneꞌn. Naꞌ beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wen da xhinnj, lo yichjraꞌlldaꞌweꞌ naꞌn, llchacheꞌ da ke nxhia kaꞌ lloneꞌn. Kon ke danꞌ llaꞌa yichjraꞌlldaꞌollo naꞌn, len naꞌn ll-llach lloaꞌllonꞌ kate nnello. Ka nak ke chop ran yoꞌ (Mt. 7:24‑27) w,Kon da xhixenꞌ llbia yay naꞌn, nnézello ka nak yayenꞌ. Bi llbia higo rao yay yeꞌche, leskaꞌ bi llbia yay yeꞌche uvas. sv_+’Gaga zo yay wen da llbia daxhix da bi nak wen, leskaꞌ yay da bi nak wen, bi llbian daxhix wen. u*¿Bixchen yezoꞌ bibiꞌchoꞌn: “Anchk wabejkeraꞌ beb daꞌon yoꞌ lo raoꞌn?” ¿Bixha danꞌ yoꞌ lo rao rweꞌ, beꞌnn chop rao? Zgaꞌtek babej beb xhen naꞌ, yoꞌ lo rao rweꞌ, naꞌllenꞌ yereꞌroꞌ kwasro, naꞌ gak wabejoꞌ yixh bebenꞌ yoꞌ lo rao beꞌnn biꞌchoꞌn. Danꞌ llon beꞌnn kaꞌ gakbeꞌllo kanꞌ nak akeꞌn (Mt. 7:17‑20; 12:34‑35) t)’¿Bixchen llwiazoꞌ beb daꞌon yoꞌ lo rao beꞌnn biꞌchoꞌn, naꞌ bi llwiaꞌo beb xhen naꞌ, yoꞌ lo rao rweꞌ? 7sg(Ka to bidaꞌo llsede, kere zaꞌkll lebeꞌ kerke beꞌnnenꞌ llsede lebeꞌn, zan chaꞌ lebeꞌ weꞌlaꞌllbeꞌ wsedbeꞌ, gonkzbeꞌ ka beꞌnnenꞌ llsede lebeꞌn. *rM'Naꞌll beꞌreneꞌ leakeꞌ to diꞌll, bneꞌe: —¿Wak to beꞌnn lchol wseꞌe ye to beꞌnn lchol yobre? Chaꞌ kaꞌ goneꞌ, llop akeꞌ lljabix. Xq)&Leweꞌe, chaꞌ bi weꞌre beꞌnne, ker da nnitrao kaꞌzenꞌ, da wayonnte Xanllo Diosenꞌ, wa llaꞌchochjte wayonneꞌ, kon ka weꞌllo, kon ka zánello weꞌllo, leskaꞌn wayónn Diosenꞌ lliꞌo. dpA%’Bi wlliayiꞌllre beꞌnne nench ke wlliayiꞌll Diosenꞌ reꞌ, naꞌ bi wchoybiaꞌre ke beꞌnne nench ke wchoybiaꞌ Diosenꞌ ke reꞌ. Lewaziꞌxhen ke beꞌnne, naꞌ kaꞌ waziꞌxhen Diosenꞌ keré. o)$Lewayaꞌchraꞌll, kanꞌ llon Xallo Diosenꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ noteze beꞌnn. Bi llayaꞌl wchoybiaꞌllo ke beꞌnne (Mt. 7:1‑5) On#Lellieꞌ beꞌnn kaꞌ llwie reꞌ, legón da wen, leweꞌe beꞌnne bi da de keré, bi kwexhzre wayónn akeꞌn, naꞌllenꞌ gakre xhiꞌnn Dios beꞌnnenꞌ zo yebá, Leꞌe gonneꞌ reꞌ yel baraꞌnn xhen kate wallinre ganꞌ zoeꞌn. Leꞌe lloneꞌ wen ke yeolol beꞌnne, laꞌkze nak akeꞌ beꞌnn wen da xhinnj. mmS"Reꞌ kate bi da llbejre, naꞌ kat bi lloeꞌre beꞌnne, nnézere wayonneꞌn, naꞌllenꞌ lloeꞌren, ¿bixha zaꞌken naꞌ kaꞌ? Leskaꞌ llon beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ, llakrén akeꞌ beꞌnn wagoꞌ wzon ke akeꞌ. l{!Chaꞌ llonre wen ke beꞌnn llone reꞌ wen, ¿bixha zaꞌken naꞌ kaꞌ? Leskaꞌ llon beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ. ’Chaꞌ reꞌ nllieꞌre beꞌnn nllieꞌzre reꞌ, ¿bixha zaꞌken naꞌ kaꞌ? Leskaꞌ llon beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ, nllieꞌ akreꞌ beꞌnn nllieꞌre leakeꞌ. aj;Kon yeolol da wen da lleꞌnere gon beꞌnn kaꞌ ke reꞌ, kaꞌkze legón ke akeꞌ. ri]Chaꞌ beꞌnn bi da nnabre reꞌ, leweꞌn, naꞌ chaꞌ beꞌnn wkeꞌe bi da de keré, bi yennabren. )hKBeꞌnn kape chlaꞌ xaꞌyoꞌn, bze danꞌ ye chlaꞌ naꞌ kapeꞌn. Chaꞌ beꞌnn yeꞌnzreꞌ wkeꞌe xherk koꞌon, beꞌe latj wkaꞌa rente xhaꞌon. {goLewnnab gak wen ke beꞌnn yichjbieꞌ keré, naꞌ lewnnab gakrén Diosenꞌ beꞌnn llxoa da xhinnj koꞌllre. f’Naꞌ reꞌ llzenay, ni llniaꞌ reꞌ: Lellieꞌ beꞌnn ll-lliayiꞌll reꞌ, legón wen ke beꞌnn llwie reꞌ. e/’Nyaꞌchraz naken ke reꞌ, chaꞌ llon beꞌnn kaꞌ reꞌ xhen, leskaꞌ ben xozxtaꞌo akeꞌ kaꞌ, ben akeꞌ xhen beꞌnn kaꞌ bxhiyeꞌe batnaꞌ, beꞌnn kaꞌ bne lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Llieꞌllo beꞌnn llwie lliꞌo (Mt. 5:38‑48; 7:12) 8di’Nyaꞌchraz naken ke reꞌ, nnaꞌ nérjere kwasro, za llin lla tonrenꞌ. ’Nyaꞌchraz naken ke reꞌ, llawere nnaꞌ, za wallayraorenꞌ, za llin lla gosiaꞌre. bc=’Zan nyaꞌchraz naken ke reꞌ, beꞌnn wniaꞌ, le nnaꞌzenꞌ ziꞌre banez. CbKatenꞌ gon akreꞌ reꞌ kaꞌ, leyewé, yel banez xhen de keré kate wallinre ganꞌ zo Diosenꞌ. Kaꞌkzenꞌ ben akreꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ bllaꞌa kanaꞌ. xai’Nbaraz ke reꞌ kate beꞌnn llwie akreꞌ reꞌ, naꞌ waraꞌa akeꞌ reꞌ, naꞌ ziꞌchiꞌll akeꞌ reꞌ, naꞌ llreꞌe akreꞌ reꞌ ka beꞌnn wen da xhinnj, ni ke danꞌ naore nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach. `#’Nbaraz ke reꞌ nnaꞌ bil donre, reꞌ gon Diosenꞌ ka yérjere kwasro. ’Nbaraz ke reꞌ nnaꞌ bellre, wllin lla kate yewere. B_}Jesúsenꞌ blis raweꞌn bwieꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —Nbaraz ke reꞌ beꞌnn yaꞌche, reꞌ gonre Diosenꞌ txhen katenꞌ nnebieꞌn. ~^uYeolol beꞌnn kaꞌ, lleꞌn akreꞌ lljatan akeꞌ Leꞌe, le ne ka lljatan akeꞌ Leꞌen, ll-lloj yel wak keꞌen, naꞌ llayak akteꞌ biteze yillweꞌ llak akeꞌ. Beꞌnn kaꞌ so nbaraz, naꞌ beꞌnn kaꞌ zaꞌkziꞌ (Mt. 5:1‑12) @]{Ren beꞌnn yoꞌ akeꞌ daxiꞌo, bayoneꞌ leakeꞌ. \Ka llayetjreneꞌ leakeꞌ leꞌ yaꞌn, naꞌ ballín akeꞌ ganꞌ nak raꞌche, naꞌ bze Jesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌen txhen naꞌ, le ba llaꞌa beꞌnn zan zaꞌk doxhen ga nbane Judea, naꞌ Jerusalén, naꞌ yell kaꞌ re Tiro, naꞌ Sidón danꞌ lliꞌ lloaꞌ nisdaꞌo. Llaꞌa akeꞌ wzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn, leskaꞌ wayoneꞌ yillweꞌ llak akeꞌ. P[Judas biꞌch Jacobo, naꞌll Judas Iscariote beꞌnnenꞌ, kanꞌ bllin lla, beneꞌ Jesúsenꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌen. Jesúsenꞌ broeꞌ bsedreꞌ beꞌnn zan (Mt. 4:23‑25) |ZqMateo, Tomás, Jacobo xhiꞌnn beꞌnnenꞌ re Alfeo, Simón beꞌnnenꞌ ben txhen beꞌnn kaꞌ nziꞌi Zelote, Y/Ki re beꞌnn chllinn kaꞌ: Simón beꞌnnenꞌ bsieꞌ Pedronꞌ, naꞌ biꞌcheꞌn re Andrés, Jacobo, naꞌ Juan, Felipe, naꞌ Bartolomé, !X; Kate byeniꞌ naꞌ, batopeꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ brejeꞌ chllinn (12) beꞌnn nne lo razeꞌ, naꞌ bsieꞌ leakeꞌ postl. vWe To lla byej Jesúsenꞌ to rao yaꞌ jalwilleꞌ Diosenꞌ, naꞌ do yer beꞌreneꞌ Leꞌe diꞌlle. EV Gokllaꞌa beꞌnn kaꞌ kwis, naꞌ lloeꞌrén lwellj akeꞌ diꞌll akre gon akeꞌ ke Jesúsenꞌ. Jesúsenꞌ brejeꞌ postl kaꞌ ben Leꞌe txhen (Mt. 10:1‑4; Mr. 3:13‑19) U  Llwiateze yeolol beꞌnn kaꞌ, golleꞌ beꞌnnenꞌ: —Bli naꞌon. Naꞌ bli naꞌa beꞌnnenꞌ, le bayakte neꞌen. XT) Naꞌll goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ: —Ni wnnabkeraꞌ reꞌ: ¿Bi llayaꞌl gonllo lla nbaꞌnnenꞌ, gonllo da wen o chaꞌ gonllo da xhinnj? ¿Wak yesrallo beꞌnn o chaꞌ weꞌllo latj kwiayieꞌ? FSJesúsenꞌ llakbeꞌtereꞌ kanꞌ llon akeꞌ xhbabenꞌ, naꞌll golleꞌ beꞌnnenꞌ nat chlaꞌ taꞌkeꞌn: —Bazollaꞌa, naꞌ jasé kllole naꞌ. Naꞌ bzollaꞌa beꞌnnenꞌ. RNaꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, lliꞌ akeꞌ lliꞌnao akeꞌ chaꞌ wayoneꞌ beꞌnnenꞌ rao lla llap akeꞌ baraꞌnne, naꞌ kaꞌ gaꞌt da lljatao akeꞌ xhia nench wlliayiꞌll akeꞌ Leꞌe. 9QkGok ye to lla nbaꞌnne, ka byoꞌ Jesúsenꞌ to lo yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ llzejnieꞌreꞌ leakeꞌ. Naꞌ lliꞌ to beꞌnn nxhoꞌn neꞌe chaꞌwe. jPMNaꞌ leskaꞌ golleꞌ leakeꞌ: —Nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, leskaꞌ nakaꞌ xan llanꞌ llapre baraꞌnne. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn nxhoꞌn chlaꞌ neꞌe (Mt. 12:9‑14; Mr. 3:1‑6) sO_Kanꞌ byoeꞌ lo yodaꞌon, naꞌ bxhieꞌ yet xtir da ba nak laꞌy, da bi de latj gao noteze beꞌnne, toze bxoz kaꞌ gak gao len, naꞌ Davidenꞌ bdaweꞌn, naꞌ leskaꞌ bdaorén beꞌnn kaꞌ zejrén leꞌe txhen naꞌ len. &NENaꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ: —¿Bixha bi nna golre ganꞌ llian, ka ben da Davidenꞌ ren beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ ka bdon akeꞌ? (MINaꞌ breꞌe beꞌnn fariseo kaꞌ kanꞌ llon akeꞌn, naꞌll lle akeꞌ leakeꞌ: —¿Bixchen llonre kaꞌ? Llonre da bi llayaꞌl gonllo lla nbaꞌnne. rL _Gok to lla nbaꞌnne ke beꞌnn Israel kaꞌ, ka yoꞌ akeꞌ nez, bde akeꞌ ga naz akeꞌ trigo, naꞌ beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen naꞌ, bzorao ll-lechj akeꞌ dao ke trigonꞌ, naꞌ bxhoꞌb akeꞌn, naꞌ bdao akeꞌn. -KS'Naꞌ beꞌnnenꞌ bayoꞌraweꞌ lleꞌjeꞌ xis uva gorenꞌ, bill yeꞌnreꞌ yeꞌjeꞌ xis uva kobenꞌ, naꞌ nneꞌe: “Nakll xis uva gorenꞌ sia.”]J3&Zan xis uva kobenꞌ kaꞌchaꞌweꞌn lo blloy yid kobe, naꞌllenꞌ bibi gaken. dIA%Ni to beꞌnn leskaꞌ bi kaꞌchaꞌozeꞌ xis uva kobenꞌ to lo blloy yid gore. Chaꞌ kaꞌ goneꞌ, wcheꞌz xis uva kobenꞌ blloy yid gorenꞌ, naꞌ kaꞌ larj xis uva keꞌen, naꞌ kweyiꞌte blloy yidenꞌ. H#$Naꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌ to diꞌll, bneꞌe: —Ni to beꞌnne, kate wadeꞌe to raꞌll xha da gor, wxhoxhjeꞌ to raꞌll kob wadeꞌen. Chaꞌ kaꞌ goneꞌ, wlleyiꞌ raꞌll raꞌn kobenꞌ. Naꞌ leskaꞌ bi watilen to raꞌll kob ren to raꞌll gore. WG'#Zan wllin lla kate wagaꞌa beꞌnn byionꞌ, kanaꞌllenꞌ gon akeꞌ was. .FU"Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixha wak gon beꞌnn kaꞌ was, beꞌnn kaꞌ llon akeꞌ yexh ga llak yel wachaynaꞌa chak lliꞌrén wachaynaꞌn leakeꞌ? "E=!Naꞌll bal beꞌnn goll akeꞌ Jesúsenꞌ: —¿Bixchen beꞌnn kaꞌ nao Juan beꞌnnenꞌ bchoa beꞌnn nis, naꞌ beꞌnn kaꞌ nao beꞌnn fariseo kaꞌ, llonteze llon akeꞌ was, naꞌ llalwill akeꞌ Dios, naꞌ beꞌnn kaꞌ nao rweꞌn lleꞌj llao akseꞌ kwasro? qD[ Kere zaꞌa zadyexhaꞌ beꞌnn wen akenꞌ, zan zaꞌa zadwiaꞌ beꞌnn wayatre ke da xhinnj ba ben akeꞌ. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ bixchen bi llon beꞌnn kaꞌ non Leꞌen txhen naꞌ was (Mt. 9:14‑17; Mr. 2:18‑22) AC{Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Beꞌnn bibi yillweꞌ llake, bi yalljreꞌ beꞌnn wen rmell, zan beꞌnnenꞌ llak yillweꞌn, leꞌen yalljreꞌ beꞌnn wen rmellenꞌ. BNaꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ fariseo kaꞌ, llaꞌdyiꞌ akeꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, lle akeꞌ leakeꞌ: —¿Bixchen llaorenre beꞌnn wachixhj, naꞌ ren yezikre beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ txhen? A-Naꞌll ben Levínꞌ to lnni xhen, naꞌ jak beꞌnn zan beꞌnn wachixhje, naꞌ ren yezikre beꞌnne. Naꞌ blleꞌ akeꞌ llao akeꞌ. h@INaꞌ le bzollaꞌteꞌ bsanraꞌlleꞌ yeolol xchinrazeꞌ, naꞌ bnaweꞌ Jesúsenꞌ. 6?eBde naꞌ, blloj Jesúsenꞌ, naꞌ breꞌreꞌ to beꞌnn wachixhj beꞌnn re Leví. Llieꞌ ganꞌ llchixhjeꞌn, naꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Da nnao nadaꞌ. \>1Yeolol beꞌnn kaꞌ llabán akreꞌ kwis, naꞌ lloeꞌrao akeꞌ Dios, do llebtit akeꞌ ne akeꞌ: —Nnaꞌ lla breꞌllo to da yel wan kwis. Ka gok brej Jesúsenꞌ Leví (Mt. 9:9‑13; Mr. 2:13‑17) =Le bayaste beꞌnn xhinnjenꞌ, llwiate beꞌnn kaꞌ bazieꞌ ganꞌ bxhoeꞌn, naꞌ zayejeꞌ rilleꞌ lloeꞌraweꞌ Dios. M<Zan ni wroeꞌraꞌ reꞌ, nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, napaꞌ yel wak nench wayonaꞌ beꞌnne, naꞌ leskaꞌ naptiaꞌ yel llnebiaꞌ nench yeziꞌxhenaꞌ da xhinnj ke beꞌnne. Naꞌll goll Jesúsenꞌ beꞌnn xhinnjenꞌ: —Ni llepaꞌ rweꞌ, bayas, baziꞌi ganꞌ bxhoaꞌon, naꞌ bayej rilloꞌ. ?;wLlákere chaꞌ bi zaꞌk xtiꞌllaꞌ danꞌ llepaꞌ beꞌnnenꞌ: “Ni llaziꞌxhenaꞌ da xhinnj koꞌo naꞌn.” ¿Akxha gonre xhbab chaꞌ yepeꞌ: “Bayas naꞌ bayej”? +:ONaꞌ Jesúsenꞌ gokbeꞌreꞌ kanꞌ llake lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen llake lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ kaꞌ? @9yNaꞌll beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ, ka ben akreꞌ kanꞌ bne Jesúsenꞌ, ben akeꞌ xhbab, bne akeꞌ: “¿No beꞌnnenꞌ nezeꞌ kaꞌ? Llkadieꞌ ke Diosenꞌ, neꞌe kaꞌ. Nollno gak yeziꞌxhen da xhinnj ke beꞌnne, le zeraoze Dios.” 38_Ka breꞌe Jesúsenꞌ kanꞌ ben akeꞌn, gokbeꞌreꞌ nxenraꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌll lleꞌe beꞌnn weꞌen: —Beꞌnne, ni llaziꞌxhenaꞌ da xhinnj koꞌon. [7/Naꞌ ziꞌtere beꞌnn zan llaꞌa, kere llak choꞌ akeꞌ, naꞌ byep akeꞌ yichjore, bkaꞌa akeꞌ dex kaꞌ, naꞌ bletj akeꞌ beꞌnn weꞌen do ka nakeꞌ, naꞌ bdixj akeꞌ leꞌe rao Jesúsenꞌ. V6%Bixha ka bllinkze txhonnj beꞌnn, noaꞌ akeꞌ to beꞌnn bi dá niaꞌneꞌe, nxoa akeꞌ leꞌe to rao bray. Lleꞌn akreꞌ choꞌ akeꞌ lo yoꞌn, lljwaꞌa akeꞌ beꞌnn weꞌen rao Jesúsenꞌ. g5GGok to lla ka llzejnieꞌ Jesúsenꞌ beꞌnne, naꞌ lliꞌ beꞌnn kaꞌ nziꞌi fariseo, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llroeꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, beꞌnn zaꞌk doxhen yell kaꞌ ganꞌ nbane Galilea, naꞌ Judea, naꞌ beꞌnn zaꞌk Jerusalén. Naꞌ yel wak ke Xanllo Dios zorenen Leꞌe nench llayoneꞌ beꞌnn llak yillweꞌ. b4=Naꞌ Leꞌen ka llonkzeꞌ, llbeꞌyiꞌlleꞌ beꞌnn zan kaꞌ, llejeꞌ to latj dach, naꞌ lloeꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌlle. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn bi dá niaꞌneꞌe (Mt. 9:1‑8; Mr. 2:1‑12) 63eYeolol yell kaꞌ, yezikre bze ke Jesúsenꞌ. Naꞌ beꞌnn zan kwis lldop llzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ lljakeꞌ nench wakeꞌe biteze yillweꞌ llak akeꞌ. %2CJesúsenꞌ goꞌtyoereꞌ leꞌe, ni to beꞌnn bi weꞌreneꞌ diꞌll kanꞌ bayoneꞌ leꞌen, lleꞌe leꞌe: —Byej rao bxozenꞌ, naꞌ beꞌe danꞌ nllia da Moisésenꞌ biaꞌa, nench yeyakoꞌ yall rao leyenꞌ. Kaꞌ ben nench yeolol beꞌnne nnez akreꞌ ba bayakoꞌ. 13 Naꞌll Jesúsenꞌ bli neꞌen, naꞌ bdaneꞌ leꞌe, naꞌ bneꞌe: —Lleꞌnkzraꞌ, bayak. Sete le bagaꞌte yillweꞌ ke beꞌnnenꞌ. 30_ Bixha gok ka dá Jesúsenꞌ to rao yell, byej to beꞌnn llen yillweꞌ danꞌ ne lepra raweꞌn. Ka breꞌe beꞌnnenꞌ Jesúsenꞌ, bcheꞌk xhibeꞌ, blleꞌktekzeꞌ rao yonꞌ, goꞌtyoereꞌ Leꞌe, lleꞌe Leꞌe: —Xanaꞌ, chaꞌ lleꞌnroꞌ, wakse wakaꞌo yillweꞌ kiaꞌ ni. X/) Ka jalek akeꞌ barco kaꞌ yo billenꞌ, naꞌ bsanraꞌll xchinraz akeꞌn, naꞌ bnao akeꞌ Leꞌe. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn llen yillweꞌ danꞌ ne lepra (Mt. 8:1‑4; Mr. 1:40‑45) H.  Leskaꞌ Jacobo, naꞌ Juan xhiꞌnn beꞌnnenꞌ re Zebedeo, llabán akreꞌ kwis, le nak akeꞌ txhen toz ka llin llon akeꞌ ren Simón naꞌ. Naꞌll goll Jesúsenꞌ Simón naꞌ: —Bi lleboꞌ, nnaꞌ soraoꞌ weꞌo xtiꞌllaꞌn; kanꞌ llonoꞌ daꞌo wxhen belenꞌ, kaꞌ gonoꞌ taꞌo wtopoꞌ beꞌnne. - Bne Simón naꞌ kaꞌ, le bllebeꞌ kwis ren beꞌnn kaꞌ yelaꞌ, ke nak danꞌ bxhen akeꞌ belyaꞌ zan kaꞌ. -,SKa breꞌe Simón Pedronꞌ kanꞌ goken, bcheꞌk xhibeꞌn rao Jesúsenꞌ lleꞌe Leꞌe: —¡Blleꞌyiꞌll kaꞌle Xanaꞌ, beꞌnn wen da xhinnjze nadaꞌ! _+7Naꞌll goxh akeꞌ beꞌnn lwellj akeꞌ kaꞌ, llaꞌa lo barconꞌ ye to nench lljakrén akeꞌ leakeꞌ, naꞌ byej akeꞌ, naꞌ basllaꞌchochj akteꞌ barco kaꞌ, to llon aken da yiꞌch aken lo nisenꞌ. }*sNaꞌ bzaꞌl yixj bel ke akeꞌn lo nisenꞌ, ba zan belyaꞌ kaꞌ bzapen, to lleꞌne yixjenꞌ cheꞌzen. %)CNaꞌll goll Simón naꞌ Leꞌe: —Maestro, do yer ba bentoꞌ llin, ni to gaz bel bi bdoꞌletoꞌ, nnaꞌ kone xtiꞌlloꞌ ni wzaꞌlchektoꞌn. .(UKa bayoll broeꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ, lleꞌe Simón naꞌ: —Blliꞌy barconꞌ lo nis ganꞌ nak zitj naꞌ, naꞌ lewzaꞌl yixj bel kerénꞌ nench senre bel. ,'QNaꞌ byoeꞌ to lo barco ke Simón naꞌ, naꞌ golleꞌ leꞌe, wlliꞌyeꞌn raꞌt kaꞌle lo nisenꞌ. Naꞌ bllieꞌ bzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌn. &/Naꞌ breꞌreꞌ awlloze lloaꞌ nisenꞌ, lliꞌ chop barco, naꞌ wxhen belyaꞌ kaꞌ, ba balloj akeꞌ loenꞌ, llayib yixj bel ke akeꞌn. 5% eGok ka ze Jesúsenꞌ lloaꞌ nisdaꞌo da nziꞌi Genesaret, naꞌ beꞌnn zan kwis llaꞌa, to llchiꞌd akeꞌ Leꞌe, lleꞌn akreꞌ wzenay akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. $/,Naꞌ kaꞌ toto ga zo yodaꞌo ganꞌ lladop beꞌnn Israel kaꞌ doxhen ganꞌ nbane Galileanꞌ, llejeꞌ llzejnieꞌreꞌ leakeꞌ."#=+Naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —Llonen bien chaꞌa yell kaꞌ yelaꞌ, lljatixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ, le ke len naꞌ bseꞌleꞌ nadaꞌ. J" *Bateyó ka byeniꞌ, bllojeꞌ byejeꞌ to latj dach. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llayirj akeꞌ Leꞌe, ka ballel akreꞌ Leꞌen, bzaꞌy akeꞌ Leꞌe, bi gokraꞌll akeꞌ chejeꞌ ga yobre. ?!w)Leskaꞌ balloj daxiꞌo kaꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn zan ak, llosiaꞌ aken, nen: —¡Rweꞌ nakoꞌ Xhiꞌnn Dios! Naꞌ benreꞌ daxiꞌo kaꞌ znia, bi beꞌe latj nne aken, le nnez akren Leꞌen Cristonꞌ. Jesúsenꞌ bdeꞌe doxhen Galilea llyixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ (Mr. 1:35‑39) + O(Ka ba llen willenꞌ, jwaꞌa akeꞌ beꞌnn zan llak biteze yillweꞌ rao Jesúsenꞌ, naꞌ bxoa taꞌkeꞌn yichj toto akeꞌ, naꞌ bayoneꞌ leakeꞌ. }'Naꞌ Jesúsenꞌ jabiꞌyeꞌ ganꞌ xhoa beꞌnn weꞌen, naꞌ blleꞌkeꞌ, naꞌ balwilleꞌ da lanꞌ. Naꞌ le bayakte noꞌrenꞌ, le bayasteꞌ llsinieꞌ da gao akeꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ beꞌnn zan (Mt. 8:16‑17; Mr. 1:32‑34) E&Jesúsenꞌ bazolleꞌe zayejeꞌ, naꞌ byejeꞌ rill to beꞌnn re Simón. Naꞌ xhnaꞌ noꞌr ke Simón naꞌ, yoeꞌ da la, naꞌ goll akeꞌ Jesúsenꞌ wayoneꞌ noꞌrenꞌ. !;%Yeolol yell kaꞌ zjalliꞌ do naꞌ, bze ke Jesúsenꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ xhnaꞌ noꞌr ke Simón Pedro (Mt. 8:14‑15; Mr. 1:29‑31) a;$Yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌn, llabán akreꞌ, lle lwellj akeꞌ: —¿Bitk diꞌllenꞌ ne beꞌnnenꞌ? Napeꞌ yel llnebiaꞌ, naꞌ yel wak, naꞌllenꞌ lleꞌe daxiꞌo kaꞌ yelloj aken, naꞌ llalloj akten. L#Naꞌ benreꞌ daxiꞌon znia, golleꞌn: —¡Llakia llonoꞌ! ¡Lla balloj yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ! Naꞌll bllixtolen beꞌnnenꞌ, naꞌ ballojen, naꞌ bibi goke beꞌnnenꞌ. B}"bneꞌe: —Byej kaꞌle, ¿bixchen zadchixkoꞌ ren netoꞌ, Jesús beꞌnn Nazaret? ¿Zaꞌo zadlleyiꞌo netoꞌn? Nnézkzeraꞌ no rweꞌ, rweꞌn Beꞌnn Nak Laꞌy bseꞌl Dios. !Bixha lo yodaꞌo ganꞌ lladop akeꞌ naꞌ, lliꞌ to beꞌnn yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌweꞌ, naꞌ bzorao llosieꞌ, "= Naꞌ llabán akreꞌ kanꞌ llzejnieꞌreꞌn, le nakbieꞌze nnezreꞌ kwasro, naꞌ nseꞌe yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ ka nak lloeꞌ diꞌllenꞌ. 5Naꞌ jasoeꞌ yell danꞌ re Capernaum ga nbane Galilea, naꞌ toto lla llap beꞌnn Israel kaꞌ baraꞌnne, llzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ. 9Naꞌ bi gok, llwia akteꞌ badieꞌ radj akeꞌn zayejeꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌweꞌ (Mr. 1:21‑28) -SNaꞌ bzollaꞌdo akeꞌ, naꞌ brej akeꞌ Leꞌe yell, bcheꞌe akeꞌ Leꞌe to rao yaꞌ awllo ganꞌ lliꞌ yellenꞌ, gokraꞌll akeꞌ wllix akeꞌ Leꞌe. mSKa ben akreꞌ diꞌll ki, yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yodaꞌon, gokllaꞌa akeꞌ kwis. >uLeskaꞌ beꞌnn zan beꞌnn llen yillweꞌ danꞌ ne lepra, bllaꞌa Israelenꞌ kanꞌ bzo Eliseo, ni toeꞌ bi bayak, toze beꞌnnenꞌ re Naamán beꞌnn Siria, lezeꞌ bayak. Lnaꞌ Diosenꞌ bi bseꞌleꞌ Elíasenꞌ ganꞌ zjazó noꞌr wazeb Israel kaꞌ, zan bseꞌleꞌ leꞌe to yell da nziꞌi Sarepta ga nbane Sidón, gannaꞌte bzo to noꞌr wazeb gokreneꞌ. J Da li llniaꞌ, zan noꞌr wazeb llaꞌa Israelenꞌ, kanꞌ bzo Elías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Kanaꞌn chonn iz xop beꞌo bi gok yej, naꞌ gok win rao yellrionꞌ, Naꞌll bneꞌe da yobre: —Da li llniaꞌ, ni to beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, bi choꞌraꞌll akeꞌ leꞌe ralleꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Cheke nnaꞌ yere nadaꞌ diꞌllenꞌ ne ki: “Wen rmell rweꞌ, bayonchk rmell kwinoꞌ”. Naꞌ leskaꞌ yere nadaꞌ: “Da kaꞌ ba bénetoꞌ benoꞌ Capernaum naꞌ, gonchkoꞌn ralloꞌ ni nnaꞌ.” A{Beꞌnn kaꞌ bene xtiꞌlleꞌn, llabán akreꞌ katek nbaraz nak xtiꞌlleꞌn, naꞌ bnne akeꞌ wen keꞌe. Naꞌ lle lwellj akeꞌ: —¿Kere beꞌnn ninꞌ xhiꞌnn José? P Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Nnaꞌ llak kanꞌ llia leꞌ yichenꞌ. 7 gNaꞌ batobeꞌ yichenꞌ, naꞌ bayoeꞌn beꞌnnenꞌ nak rallnaꞌa len naꞌ, naꞌ jallieꞌ. Yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yodaꞌon, llwiachich akeꞌ Leꞌe. J  Chixjweꞌraꞌ ba bllin lla gakrén Diosenꞌ beꞌnnachenꞌ.  Spíritu ke Xanllonꞌ zorenen nadaꞌ,
brejeꞌ nadaꞌ nench chixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen keꞌen beꞌnn yaꞌch;
bseꞌleꞌ nadaꞌ nench wayonaꞌ beꞌnn bi zo wen, naꞌ beꞌnn zo yaꞌche.Chixjweꞌraꞌ beꞌnn kaꞌ nzap daxiꞌon, Diosenꞌ yesreꞌe leakeꞌ,
waxaꞌ rao beꞌnn lchole,
wasraꞌ beꞌnn llsaꞌkziꞌ da xhinnjenꞌ leakeꞌ.  1Naꞌ bgoꞌx akeꞌ Leꞌe danꞌ bzoj da Isaías beꞌnn beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ, naꞌ bsarjeꞌn, naꞌ jadiꞌreꞌ ganꞌ nen ki: V%Naꞌ ballineꞌ Nazaret ganꞌ blliꞌweꞌ. To lla llap beꞌnn Israel kaꞌ baraꞌnne, byejeꞌ yodaꞌo ganꞌ lladop beꞌnn Israel kaꞌ kanꞌ llonkzeꞌ, naꞌ bzolleꞌe beleꞌ yichenꞌ. X)Naꞌ llzejnieꞌreꞌ beꞌnn toto yell ga zo yodaꞌo ga lladop beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ lloeꞌrao akeꞌ Leꞌe. Jesúsenꞌ ballineꞌ Nazaret (Mt. 13:53‑58; Mr. 6:1‑6) ;oNaꞌ ka llnebiaꞌteze Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌo Jesúsenꞌ, bayejeꞌ ganꞌ nbane Galileanꞌ, yeolol yell kaꞌ zjalliꞌ do naꞌ, bze ke Jesúsenꞌ. R Bayoll kate billbi ballele daxiꞌon, akre ka wkoꞌyelen Leꞌe, naꞌ blleꞌyiꞌllen to chiꞌi. Jesúsenꞌ bzoraweꞌ llyixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ (Mt. 4:12‑17; Mr. 1:14‑15)   Naꞌll goll Jesúsenꞌ len: —Leskaꞌ nyojen: “Bi llayaꞌl nnabroꞌ Diosenꞌ chaꞌ rennreꞌ kanꞌ neꞌen.” D Naꞌ goꞌx akeꞌ rweꞌ,
nench ke lljacheꞌo yej. ~u le ki nyoj xtiꞌll Diosenꞌ:Diosenꞌ wseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ nak angl keꞌe, gakrén akeꞌ rweꞌ. P Naꞌ bcheꞌn Leꞌe yichjo yodaꞌo brao Jerusalén naꞌ, jasé akteꞌ ga zerao nak sib, naꞌ llen Leꞌe: —Chaꞌ da li nakoꞌ Xhiꞌnn Dios, bxhiꞌtchke ganni lljasoteꞌo lleꞌle, 4aNaꞌll lle Jesúsenꞌ daxiꞌon: —Byej kaꞌle daxiꞌo, ki nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Llayaꞌl gonliraꞌlloꞌ Diosenꞌ, naꞌ toze Leꞌen weꞌraꞌo.” Y+Chaꞌ rweꞌ wcheꞌk xhiboꞌ weꞌraoꞌ nadaꞌ, doxhenen gonnaꞌ rweꞌ. ~#Naꞌ llen Leꞌe: —Doxhen yel banez yel llnebiaꞌ ke yell ki, gonnaꞌ rweꞌ, le kiaꞌn naken, naꞌ kon no llazraꞌllaꞌ waꞌan. }{Naꞌll bcheꞌe daxiꞌon Leꞌe to rao yaꞌ sibe, naꞌ broeꞌn Leꞌe yeolol yell zjalliꞌ rao yellrionꞌ. {|oNaꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll daxiꞌon, lleꞌen: —Ki nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Kere toze yet xtir danꞌ gaollo naꞌn, llonn yel nban ke lliꞌo beꞌnnach, renkze diꞌll danꞌ ll-lloj lloaꞌ Diosenꞌ nbanrenllo.” q{[Naꞌ jabiꞌy daxiꞌon llen Leꞌe: —Chaꞌ da li nakoꞌ Xhiꞌnn Dios, bayonchk yej ki yet xtir. 9zkChoa (40) lla bzoeꞌ naꞌ, naꞌ rao choa lla naꞌ, daxiꞌon bkoꞌyelen Leꞌe goneꞌ da xhinnj. Naꞌ beneꞌ was, bi bdaokzeꞌ da choa lla naꞌ, bde naꞌ bdoneꞌ. >y wNaꞌ Jesúsenꞌ kon ren Spíritu ke Diosenꞌ llnebiaꞌtezen yichjraꞌlldaꞌweꞌn, bazeꞌe yeo Jordán naꞌ, naꞌ Spíritunꞌ benen nench byej Jesúsenꞌ latj dachenꞌ. +xO&Cainán naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Enós, naꞌ Enós naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Set,Set naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Adán, naꞌ Adán naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Dios.owW%Naꞌ Lamec naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Matusalén,Matusalén naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Enoc,Enoc naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Jared, naꞌ Jared naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Mahalaleel,Mahalaleel naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Cainán. Vv%$Sala naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Cainán,Cainán naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Arfaxad, naꞌ Arfaxad naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Sem,Sem naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Noé,Noé naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Lamec. Vu%#Nacor naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Serug, naꞌ Serug naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Ragau,Ragau naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Peleg,Peleg naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Heber, naꞌ Heber naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Sala. _t7"Naꞌ Judá naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Jacob,Jacob naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Isaac,Isaac naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Abraham, naꞌ Abraham naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Taré,Taré naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Nacor. \s1!Naasón naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Aminadab,Aminadab nanꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Aram, naꞌ Aram naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Esrom,Esrom naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Fares,Fares naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Judá. r} Natán naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn David,David naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Isaí, naꞌ Isaí naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Obed,Obed naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Booz,Booz naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Salmón, naꞌ Salmón naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Naasón. =qsNaꞌ Eliaquim naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Melea,Melea naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Mainán,Mainán naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Matata, naꞌ Matata naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Natán. pNaꞌ Matat naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Leví,Leví naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Simeón,Simeón naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Judá, naꞌ Judá naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn José,José naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Jonán,Jonán naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Eliaquim. 0oYEr naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Josué, naꞌ Josué naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Eliezer,Eliezer naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Jorim,Jorim naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Matat. Yn+Naꞌ Neri naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Melqui,Melqui naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Adi,Adi naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Cosam, naꞌ Cosam naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Elmodam,Elmodam naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Er. `m9Judá naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Joana,Joana naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Resa, naꞌ Resa naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Zorobabel,Zorobabel naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Salatiel,Salatiel naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Neri. ]l3Nagai naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Maat, naꞌ Maat naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Matatías,Matatías naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Semei,Semei naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn José, naꞌ José naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Judá. ]k3José naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Matatías, naꞌ Matatías naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Amós,Amós naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Nahum,Nahum naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Esli, naꞌ Esli naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Nagai, Xj)Elí naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Matat,Matat naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Leví,Levínꞌ naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Melqui, naꞌ Melqui naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Jana,Jana naꞌ gokeꞌ xhiꞌnn José. PiChilloa (30) ize Jesúsenꞌ, kanꞌ bzoraweꞌ lloneꞌ xchineꞌ danꞌ zadyeneꞌ rao yellrionꞌ, kon kanꞌ bne akeꞌ, gokeꞌ xhiꞌnn José, naꞌ Josénꞌ gokeꞌ xhiꞌnn Elí, hnaꞌ Spíritu ke Diosenꞌ betjen bzorenen Leꞌe, naꞌ nak Spíritunꞌ ka to plom daꞌo, naꞌ ben akreꞌ be xhnne ke Diosenꞌ bneꞌe: —Rweꞌ nakoꞌ xhiꞌnnaꞌ nllieꞌraꞌ, llaweraꞌ llazraꞌllaꞌ kwis. Xozxtaꞌo Jesucristonꞌ (Mt. 1:1‑17) @gyBixha chak nna llchoa Juan naꞌ beꞌnn kaꞌ nis, leskaꞌ bllin Jesúsenꞌ, naꞌ bchoa Juan naꞌ Leꞌe nis. Bixha chak llalwill Jesúsenꞌ Dios naꞌn, byarj yebánꞌ, f9Naꞌ Herodes naꞌ, basyolleꞌ beneꞌ ye to da xhinnj xhen, broeꞌ Juan naꞌ rill ya. Jesúsenꞌ blloeꞌ nis (Mt. 3:13‑17; Mr. 1:9‑11) deAJuan naꞌ, leskaꞌ lleꞌe Herodes beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ Judeanꞌ, ka da xhinnj xhen naꞌ noneꞌ, zoreneꞌ Herodías noꞌr ke biꞌcheꞌn re Felipe. Leskaꞌ lleteꞌ leꞌe ka nak billre da xhinnj lloneꞌ. jdMNaꞌ kaꞌ, diꞌll zan da beꞌe Juan naꞌ, llyixjweꞌreꞌ Diꞌll Wen ke Xanllonꞌ. &cEKatenꞌ yedeꞌn, goneꞌ ka llon beꞌnn kate llsoeꞌ trigo, llazieꞌ trigonꞌ, naꞌ llzeyeꞌ yixh bebe ken. Leꞌe napeꞌ to yiꞌ da bi wayorkze. z[~}}|m{zyy$xuwvutsrrXqptonnRmml k]jihgg/f7eadccWbb aa`~_^]] \<[[SYYUW}VUU TRRQPHONMMLnKJlIHGFF>EE&D4CBgAA+@K?>==!,,*+9**))(p("'&%2$H#g"!t ?"oE$[F5%['a9~`t . g LOU~6,z&{ Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Da li niaꞌ reꞌ, ka beꞌnn gon wrapenꞌ gonllo, da xhen llin naꞌ de, naꞌ to chopze beꞌnn wrap kaꞌ nak. Lennabe Dios beꞌnnenꞌ nak xan llin naꞌ, wseꞌleꞌ yezikre beꞌnn wen llin rao llin naꞌ. )% M Bde naꞌ, Xanllonꞌ brejeꞌ wyon chi beꞌnne, naꞌ golleꞌ leakeꞌ kwiarao akeꞌ raweꞌn, naꞌ chej chop wej akeꞌ toto yell ganꞌ za tieꞌ naꞌ. $ >Naꞌ Jesúsenꞌ golleꞌ leꞌe: —Chaꞌ to beꞌnn llwaꞌnneꞌ belle, naꞌ nchiꞌcheꞌ radenꞌ nawebaꞌ; kere wayechjeꞌ, naꞌ llwiazeꞌ ganꞌ ba bdeꞌe naꞌ, beꞌnnenꞌ gon kaꞌ rao xhnnez Diosenꞌ bi gakeꞌ nnaweꞌn.#/ =Naꞌll to beꞌnn yobre golleꞌ Jesúsenꞌ: —Wnawaꞌ rweꞌ Xanaꞌ, zgaꞌtek ben latj lljayeꞌrenaꞌ biꞌch lwelljaꞌ diꞌlle. %"C <Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Bkwaꞌnn beꞌnn wat kaꞌ, wkwaꞌchze lwellj beꞌnn wat kaꞌ, zan rweꞌ byej jatixjweꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. S! ;Naꞌ Jesúsenꞌ golleꞌ ye to beꞌnn yobre: —Da nnao nadaꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ golleꞌ Leꞌe: —Xanaꞌ, zgaꞌtek benn latj wkwaꞌchaꞌ xaꞌn kate gateꞌ, naꞌll nnawaꞌ rweꞌ. v e :Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Beꞌz kaꞌ zo ga llallín akbaꞌ lltas akbaꞌ, naꞌ ba kaꞌ zo xir dá rao lla, llia xoꞌnn akbaꞌ, zan nadaꞌ, nakaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, bitbi zo ga yeziꞌraꞌllaꞌ. s_ 9Chak zjakeꞌ naꞌn, to beꞌnn golleꞌ Jesúsenꞌ: —Xanaꞌ, wnawaꞌ rweꞌ gateze chejoꞌ.  8Le nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, kere bedaꞌ nench wlleyiaꞌ beꞌnnenꞌ, bedaꞌ nench yesrá akreꞌn. Bayoll bneꞌe kaꞌ, naꞌll zjakeꞌ yell yobre. Kanꞌ goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ gokraꞌll gon Leꞌe txhen (Mt. 8:19‑22) uc 7Naꞌ bayechjeꞌ bdileꞌ leakeꞌ, bneꞌe: —Bi llakbeꞌre bi Spíritu xhinnje llnebiaꞌ reꞌ. ' 6Naꞌ Juan naꞌ, ren Jacobonꞌ, ka breꞌe akreꞌ kanꞌ bene beꞌnn kaꞌ Jesúsenꞌ, goll akeꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, ¿Lleꞌnroꞌ, gontoꞌ kanꞌ ben da Elías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ, wnnabtoꞌ yetj yiꞌ zaꞌa yebá, wzeyen beꞌnn ki? # 5Naꞌ beꞌnn Samaria kaꞌ, bi gokraꞌll akeꞌ choeꞌ yell ke akeꞌn, ni ke danꞌ llwia akeꞌ lloneꞌ ka beꞌnn zej Jerusalénre. (I 4Naꞌ bseꞌleꞌ to chop beꞌnn blliarao raweꞌn, lljen akeꞌ xhnid ganꞌ llineꞌn. Beꞌnn kaꞌ bseꞌleꞌn, byoꞌ akeꞌ to yell ga nbane Samaria. w 3Bixha ka ba zo llin lla, wayejeꞌ waziꞌi Diosenꞌ Leꞌe, naꞌ bchoyraꞌlleꞌ chejeꞌ Jerusalén naꞌ. =s 2Naꞌll Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Bi wllonre goneꞌ kaꞌ. Chaꞌ to beꞌnne bi llwiereꞌ lliꞌo, txhenkzenꞌ nakeꞌ lliꞌo. Jesúsenꞌ bdileꞌ Jacobo ren Juan a; 1Naꞌll Juan naꞌ golleꞌ Leꞌe: —Maestro, breꞌtoꞌ to beꞌnn llabejeꞌ daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne kone raꞌo naꞌ. Naꞌ golltoeꞌ bill goneꞌ kaꞌ, le bi nakeꞌ lliꞌo txhen. 1 0Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Notezre chaꞌ gakrenre ka bidaꞌon gonre wen kebeꞌ, danꞌ llonliraꞌllbeꞌ nadaꞌ, nadkzaꞌn gonre wen kiaꞌ chet kaꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ llakren nadaꞌ, Diosenꞌ, beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌn, llakreneꞌ chet kaꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ bi llonxhen kwineꞌ, leꞌen nak beꞌnn brao. Beꞌnn bi llwie lliꞌo, txhen naꞌ lloneꞌ lliꞌo (Mr. 9:38‑40) r] /Jesúsenꞌ gokbeꞌreꞌ kanꞌ llon akeꞌ xhbabenꞌ, naꞌ goxheꞌ to bidaꞌo bzebeꞌ kwiteꞌn. ta .Beꞌnn kaꞌ nao Jesúsenꞌ bzorao lloeꞌrén lwellj akeꞌ diꞌll, norenꞌ gakll beꞌnn brao. - -Naꞌ beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen, bi byejnieꞌ akreꞌ bixchen neꞌe kaꞌ, le nna ngaꞌchen rao akeꞌn, naꞌ leskaꞌ bi llayaxhj akreꞌ wnnab akreꞌ Leꞌe. Gokyoll beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen nore gakll beꞌnn brao (Mt. 18:1‑5; Mr. 9:33‑37) 7g ,—Legón bien nench diꞌll ki choꞌn yichjraꞌlldaꞌore, le nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, wllin lla gakaꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie nadaꞌn. $A +Yeolol beꞌnn kaꞌ llabán akreꞌ, kanꞌ llreꞌe akreꞌ yel wak ke Diosenꞌ. Jesúsenꞌ bdixjweꞌreꞌ da yobre gateꞌ (Mt. 17:22‑23; Mr. 9:30‑32) Nna zete beꞌnn kaꞌ, llabán akreꞌ danꞌ llon Jesúsenꞌ, kate golleꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: B} *Chak zej bidaꞌon raweꞌ naꞌn, bllixtol daxiꞌon lebeꞌ ziꞌllo, naꞌ Jesúsenꞌ bdileꞌ daxiꞌon, naꞌ ballojen, naꞌ bayak bidaꞌon, naꞌ bayoeꞌbeꞌ xabeꞌn. D )Naꞌll bne Jesúsenꞌ: —Reꞌ nakre beꞌnn wen da xhinnj, naꞌ bi llejleꞌre, ¿battenꞌ naꞌ zerenaꞌ reꞌ? Naꞌll lleꞌe beꞌnnenꞌ: —Da waꞌa xhiꞌnnoꞌn ni. iK (Ba gollaꞌ beꞌnn kaꞌ non rweꞌ txhen naꞌ, wabej akeꞌ daxiꞌon, naꞌ bi gok akeꞌ. 6 e 'Llzap daxiꞌon lebeꞌ, naꞌ to ka zezbeꞌ llosiaꞌbeꞌ, naꞌ llxizen lebeꞌ, naꞌ llonen llarj pep blliꞌn lloaꞌbeꞌ; lltolen lebeꞌ, naꞌ ni ke llallojzen.  7 &Naꞌ blloj to beꞌnn radj beꞌnn zan kaꞌ, bnneꞌe zillj lleꞌe Jesúsenꞌ: —Maestro, ben okré bwia xhiꞌnnaꞌn, tiꞌchze lebeꞌn nak. j M %Bateyó ka llayetj akeꞌ leꞌ yaꞌn, beꞌnn zan jatil leakeꞌ ganꞌ llayetj akeꞌn.  $Ka bayoll ben akreꞌ be xhnne ke Diosenꞌ, naꞌ breꞌe akreꞌ ye toze Jesúsenꞌ zeꞌe. Nono beꞌrén akzeꞌ diꞌll ke danꞌ breꞌe akreꞌn, bzo akeꞌ llize. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to bidaꞌo llen xhgot (Mt. 17:14‑21; Mr. 9:14‑29)   #Kate ben akreꞌ bnne Diosenꞌ lo bejenꞌ, bneꞌe: —Beꞌnn ninꞌ Xhiꞌnnaꞌ, beꞌnn nllieꞌraꞌ; Leꞌen wzenayre keꞌe. zm "Naꞌ neteꞌ kaꞌn, kate to bej byechjen leakeꞌ, naꞌll blleb Pedronꞌ kwis ren beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ.  !Naꞌ ka ba llazaꞌ da Moisésenꞌ ren da Elíasenꞌ, Pedronꞌ golleꞌ Jesúsenꞌ: —Maestro, le wen zollo ganni, naꞌ gonllo chonn yoꞌ de yixh, to koꞌo rweꞌ, to Moisés naꞌ, naꞌ ye to Elías. Bneꞌe kaꞌ le ker llakbeꞌreꞌ binꞌ neꞌen. E Pedronꞌ ren beꞌnn kaꞌ ye chop, le nen btas ke akeꞌ; bixha bi btas akeꞌ, naꞌ breꞌe akreꞌ Jesúsenꞌ ren beniꞌ xhen keꞌen, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ chop zerén Leꞌen. 5 Naꞌ nechj beniꞌ xhen ke Diosenꞌ leakeꞌ, naꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll ke nak chej Jesúsenꞌ Jerusalén, naꞌ wallayraweꞌ naꞌ gateꞌ. |q Le bllinte da Moisés, naꞌ da Elías, beꞌnn kaꞌ bzo kanaꞌ, naꞌ lloeꞌrén akeꞌ Jesúsenꞌ diꞌlle. { Chak lloeꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌllenꞌ, bllaꞌa yichjraweꞌn, naꞌ gok xharaꞌneꞌn llich kwis, to llaktiten. !; Gok ka to xhman ka beꞌe diꞌll ki, byejeꞌ to rao yaꞌ jeꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌlle, naꞌ ncheꞌe Pedronꞌ ren Jacobo, ren Juan naꞌ. /W Da li niaꞌ reꞌ, balre llaꞌa ganni, bire nna llin lla gatre kate reꞌre nnebiaꞌ Diosenꞌ. Jesúsenꞌ gokeꞌ ka to beniꞌ (Mt. 17:1‑8; Mr. 9:2‑8) + Chaꞌ noteze beꞌnn wayeꞌreꞌ nadaꞌ, naꞌ ke xtiꞌllaꞌn, leskaꞌ nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, wayeꞌraꞌ nniaꞌ nakeꞌ nadaꞌ txhen, katenꞌ yedaꞌ da yobre nsaꞌa yel beniꞌ xhen kiaꞌn, naꞌ yel beniꞌ ke Xaꞌn ren ke angl kaꞌ.  ¿Bixha zaꞌken naꞌ, chaꞌ to beꞌnne goneꞌ gan doxhente da de rao yellrio, naꞌ kweyieꞌ, bi gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe? 9~k Noteze beꞌnn lleꞌnreꞌ yesrá yel nban ke kwineꞌ yellrio ni, wniteꞌn, naꞌ noteze wnit yel nban keꞌen ni kiaꞌ nadaꞌ, leꞌen gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. ]}3 Naꞌtell lleꞌe beꞌnn kaꞌ llaꞌn: —Noteze beꞌnne chaꞌ lleꞌnreꞌ gakeꞌ nadaꞌ txhen, llayaꞌl wsanraꞌll kwineꞌ, naꞌ goneꞌ ka to beꞌnn noaꞌ cruz keꞌe, naꞌ naweꞌ nadaꞌ. m|S Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, da xhen za wallayrawaꞌ, kaꞌn llayaꞌl gak. Ka nak beꞌnn gor kaꞌ llnebiaꞌ Israelenꞌ, naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bi choꞌraꞌll akeꞌ xtiꞌllaꞌn, naꞌ got akeꞌ nadaꞌ, naꞌ wayónn lla wabanaꞌ. {w Naꞌ Jesúsenꞌ goꞌtyoereꞌ leakeꞌ, ni to beꞌnn bi weꞌrén akeꞌ diꞌll chaꞌ Leꞌen Cristonꞌ. ]z3 Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixha ne reꞌ, nonꞌ nakaꞌ? Naꞌll ne Pedronꞌ: —Rweꞌn Cristo beꞌnn bseꞌl Dios. Jesúsenꞌ bzorao llyixjweꞌreꞌ gateꞌ (Mt. 16:20‑28; Mr. 8:30‑9:1) fyE Naꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —Llaꞌa beꞌnn ne akeꞌ Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis rweꞌ, naꞌ ye baleꞌ ne akeꞌ Elías rweꞌ, naꞌ ye baleꞌ neꞌe, kon to beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ babán. Lx Gok ye to ka niꞌt beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen ren Leꞌe, naꞌ Leꞌe lloeꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌlle to wraze. Naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —¿Bi ne beꞌnn kaꞌ no nakaꞌ? wy Yeolol akeꞌ bdao to berj aktereꞌ, naꞌ batop akeꞌ da laꞌo kaꞌ bagoꞌnnenꞌ, naꞌ goken ye chllinn (12) llom. Pedronꞌ bneꞌe Jesúsenꞌ nakeꞌ Cristo beꞌnnenꞌ bseꞌl Diosenꞌ llnebieꞌ (Mt. 16:13‑19; Mr. 8:27‑29) v) Naꞌ bxhieꞌ yet xtir gaꞌy kaꞌ, naꞌ belyaꞌ kaꞌ ye chop, naꞌ le bwiateꞌ leꞌ yebáre, benlaꞌyeꞌn, naꞌ beꞌe yel llioxken ke Dios, naꞌll bxhoxhjeꞌn beꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌen txhen naꞌ, naꞌ leakeꞌn le beꞌe akteꞌn beꞌnn kaꞌ. Ku Naꞌ kaꞌ ben akeꞌ, naꞌ blleꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ. 5tc Naꞌ nak ka do gaꞌy mir zre beꞌnn byio. Naꞌ goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Leyé akeꞌ kweꞌ chiyon (50) wej akeꞌ, kwen kwenze. }ss Naꞌ lle Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Reꞌ llayaꞌl weꞌre da gao akeꞌ. Naꞌll bne akeꞌ: —Gaꞌy ze yet xtir, naꞌ ye chopze belyaꞌ daꞌo de kello, lete chaꞌ lliꞌo lljeꞌollo da gao beꞌnn ki. r Naꞌ ba llonen ba wlleꞌ, naꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ jabiꞌy akeꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —Bseꞌl beꞌnn ki lljakeꞌ yell kaꞌ lliꞌ do naꞌ, nench chirj akeꞌ ga tas akeꞌ, naꞌ llel da gao akeꞌ, le ker bi de ganni, naken to latj dach. mqS Ka gokbeꞌe beꞌnn yell kaꞌ ba broeꞌ nez, naꞌ bnao akeꞌ Leꞌe. Ka breꞌe Jesúsenꞌ leakeꞌ goxheꞌ leakeꞌ, naꞌll bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ kanꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ, naꞌ bayoneꞌ beꞌnn llak yillweꞌ. :pm Ka ballín postl kaꞌ ganꞌ zo Jesúsenꞌ, beꞌrén akeꞌ Leꞌe diꞌll kanꞌ jen akeꞌn. Naꞌ bcheꞌe leakeꞌ to latj dach ganꞌ nbane yellenꞌ re Betsaida. Ro Naꞌll Herodesenꞌ bneꞌe: —Nadaꞌ bseꞌlaꞌ beꞌnn ak bchoy akeꞌ yen Juan naꞌ, ¿noxha beꞌnnenꞌ ne akeꞌ kaꞌ? Naꞌ le lleꞌne Herodesenꞌ reꞌreꞌ Jesúsenꞌ. Jesúsenꞌ bwaweꞌ gaꞌy mir beꞌnne (Mt. 14:13‑21; Mr. 6:30‑44; Jn. 6 :1‑14) enC Ye bal akeꞌ ne: “Cheke Elíasenꞌ, ba baraꞌ rao yellrionꞌ da yobre.” Naꞌ llaꞌa beꞌnn ne akeꞌ: “To beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Dios, beꞌnn bzo kanaꞌn ba babán, naꞌllenꞌ lloneꞌ kaꞌ.” `m9 Herodes, beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ Galileanꞌ to llakeꞌ tore, ka llenreꞌ yeolol da kaꞌ llon Jesúsenꞌ, naꞌ da xhen llakganreꞌ ka nak llenreꞌ ne beꞌnn kaꞌ: “Cheke Juan naꞌ babanrizeꞌ.” ulc Naꞌll bzaꞌa beꞌnn kaꞌ, byej akeꞌ toto yell, llyixjweꞌ akreꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ, naꞌ llayón akeꞌ beꞌnn llak yillweꞌ. Kanꞌ gok bet akeꞌ Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis (Mt. 14:1‑12; Mr. 6:14‑29) Lk Chaꞌ to yell ga llinre bi siꞌi akeꞌ xtiꞌllrenꞌ, lewalloj yellenꞌ, lewabibte niaꞌre nench wallib bichtenꞌ blliare naꞌ, naꞌ gakbeꞌe akreꞌ da xhinnj xhen naꞌ llon akeꞌ. Aj} Yell ga llinre, toz yoꞌ sore chak sore rao yellenꞌ. !i; Naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —Bitbi goꞌxzre ke tnez, bi wayirjzre yay wchiꞌchre, ni bzod, ni yet, ni mell, ni ye chkweꞌ xharaꞌnre bi goꞌxre. h' Naꞌll bseꞌleꞌ leakeꞌ chixjweꞌ akreꞌ beꞌnne kanꞌ nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ wayón akeꞌ beꞌnn llak yillweꞌ. }g u Naꞌ batop Jesúsenꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ, beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ beꞌe leakeꞌ yel wak, naꞌ yel llnebiaꞌ nench yebej akeꞌ daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, naꞌ wayón akeꞌ beꞌnn llak yillweꞌ. f8Naꞌll xaxhnaꞌ bidaꞌon llabán akreꞌ kwis, naꞌ Jesúsenꞌ golleꞌ leakeꞌ nono weꞌrén akeꞌ diꞌll danꞌ goken.ey7Naꞌ babán bidaꞌo noꞌrenꞌ, le bayástebeꞌ, naꞌ goll Jesúsenꞌ leakeꞌ, weꞌe akeꞌ da gaobeꞌ. idK6Naꞌll beꞌxeꞌ naꞌa bidaꞌo noꞌr watenꞌ, naꞌ bneꞌe: —Bidaꞌo noꞌre, bayas. Pc5Naꞌ bxhill akeꞌ keꞌe, le nnez akreꞌ kwasro ba gotbeꞌn. b+4Yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌn, bell akeꞌ llak akreꞌ bidaꞌon, naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Bi kwellre, kere gotbeꞌn, taszbeꞌn. &aE3Ka byoeꞌ lo yoꞌn, nono beꞌkzeꞌ latj choꞌ ren Leꞌe lete Pedro naꞌze, naꞌ Jacobo, naꞌ Juan, naꞌ ren xaxhnaꞌ bidaꞌo noꞌr naꞌ. `'2Ka bene Jesúsenꞌ kanꞌ bne beꞌnnenꞌ, naꞌll golleꞌ Jaironꞌ: —Bi lleboꞌ, kon bxenraꞌlle, naꞌ wayakse xhiꞌnnoꞌn. 2_]1Naꞌ lloeꞌteꞌ diꞌllenꞌ, kate bllin to beꞌnn bzaꞌa rill Jaironꞌ, naꞌ lleꞌe Jaironꞌ: —Bill wchieꞌroꞌ Maestronꞌ, ba gotte xhiꞌnnoꞌn. y^k0Naꞌ lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Xhiꞌnnaꞌ, danꞌ nxenraꞌlloꞌ naꞌn, ba basrá rweꞌ. Bayejchga wen. ]/Ka breꞌe noꞌrenꞌ gokbeꞌte Jesúsenꞌ kanꞌ jataneꞌ Leꞌen, to xhizeꞌ, to llebeꞌ jabiꞌyeꞌ raweꞌn, bcheꞌk xhibeꞌ, naꞌ beꞌe diꞌll rao yeolol beꞌnn kaꞌ kanꞌ gok bdaneꞌ xharaꞌneꞌn, naꞌ bagaꞌte yillweꞌ keꞌen. t\a.Naꞌll bnekzeꞌ da yobre: —Zo to beꞌnn bdan nadaꞌ; gokbeꞌteraꞌ ben yel wak kiaꞌn llin. [ -Naꞌll le bnete Jesúsenꞌ: —¿Nonꞌ bdan nadaꞌ? Ni toeꞌ bi bachebeꞌ, naꞌll Pedronꞌ ren beꞌnn kaꞌ zjakrén leꞌe txhen naꞌ, bne akeꞌ: —Maestro, beꞌnn zan beꞌnn kaꞌ llchiꞌd rweꞌ, naꞌ nechkoꞌ: “¿No bdan nadaꞌ?” Z,Naꞌ jabiꞌyeꞌ koꞌllre Jesúsenꞌ jataneꞌ xharaꞌneꞌn. Ka bdaneꞌ xharaꞌneꞌn, le brexhte yillweꞌ keꞌen. 6Ye+Bixha to noꞌre, leskaꞌ ba gok chllinn (12) iz llakeꞌ yillweꞌ, bzoeꞌ waꞌa, ba beneꞌ gaxt doxhen xhmelleꞌ, llejeꞌ rao wen rmell, naꞌ bi llayakseꞌ. BX}*le zo tiꞌch xhiꞌnneꞌ noꞌre bi de chllinn (12) iz llakbeꞌ yillweꞌ, naꞌ ba llatbeꞌ. Chak zejeꞌ rill Jaironꞌ, beꞌnn zan kwis nao Leꞌe, to llchiꞌd akeꞌ Leꞌe. W-)Naꞌ bllin to beꞌnn re Jairo, beꞌnn nak rallneꞌe yodaꞌo ke yellenꞌ, naꞌ bcheꞌk xhibeꞌ goꞌtyoereꞌ Leꞌe chejeꞌ rilleꞌ, xVi(Ka ballín Jesúsenꞌ Capernaum naꞌ, beꞌnn zan ba llaꞌa llbexh Leꞌe, llawé akreꞌ ballineꞌ. GU'—Bayej rilloꞌ, naꞌ jazene beꞌnne katek wen naꞌ ba ben Diosenꞌ koꞌo. Naꞌ zayej beꞌnnenꞌ, jateꞌe doxhen yell jazenreꞌ beꞌnne, katek da xhen naꞌ gokrén Jesúsenꞌ leꞌe. Jesúsenꞌ basbaneꞌ xhiꞌnn Jairo, naꞌ bayak ye to noꞌre bdan xheꞌen (Mt. 9:18‑26; Mr. 5:21‑43) \T1&Naꞌ ka za wayoeꞌ lo barconꞌ, beꞌnnenꞌ balloj daxiꞌo kaꞌ yichjraꞌlldaꞌon, goꞌtyoereꞌ Jesúsenꞌ weꞌe latj nnaweꞌ Leꞌe. Bixha Jesúsenꞌ bi beꞌe latj, naꞌ golleꞌ beꞌnnenꞌ: DS%Yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa doxhen ganꞌ nbane Gadaranꞌ, goꞌtyoe akreꞌ Jesúsenꞌ yezeꞌe rall akeꞌn, le lleb akeꞌ kwis. Jesúsenꞌ bayoeꞌ lo barconꞌ, naꞌ bazeꞌe. qR[$Beꞌnn kaꞌ breꞌen, beꞌrén akeꞌ beꞌnn kaꞌ bllin naꞌ diꞌll, kanꞌ bayak beꞌnnenꞌ. $QA#Naꞌ ka bene beꞌnn kaꞌ xtiꞌll gop kuch kaꞌ, byej akeꞌ jawiá akeꞌ kanꞌ goken. Naꞌ jadiꞌ akreꞌ beꞌnnenꞌ byoꞌ daxiꞌo kaꞌ yichjraꞌlldaꞌon, ba llieꞌ xhniaꞌ Jesúsenꞌ ba bayak xharaꞌneꞌ, naꞌ ba bazoeꞌ wen. Naꞌ blleb beꞌnn kaꞌ kwis. !P;"Beꞌnn kaꞌ llap kuch kaꞌ, ka breꞌe akreꞌ kanꞌ goken, baxhonnjdo akeꞌ jatixjweꞌ akreꞌ beꞌnn, do lyell do lyiꞌxe kanꞌ goken. nOU!Ka balloj daxiꞌo kaꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ, jachoꞌ aken lo kuch kaꞌ. Naꞌll to gokllejlaꞌllze kuch kaꞌ, bdol akbaꞌ to leꞌ bdinnj, naꞌ wix akbaꞌ lo nisdaꞌon, naꞌ got akbaꞌ weꞌj akbaꞌ nis. DN Naꞌ awlloze gannaꞌ zo to leꞌ yaꞌ, llaꞌa kuch zan llao akbaꞌ yiꞌxe, naꞌ daxiꞌo kaꞌ, lle aken Jesúsenꞌ weꞌe latj lljachoꞌ aken lo kuch kaꞌ, naꞌ beꞌe latj. MMNaꞌ goꞌtyoe daxiꞌo kaꞌ Jesúsenꞌ, bi wseꞌleꞌn gabil. )LKNaꞌ Jesúsenꞌ golleꞌ beꞌnnenꞌ: —¿Bi reꞌo? Naꞌ bneꞌe: —Nyantoꞌ. Bneꞌe kaꞌ le da zan daxiꞌo kaꞌn llaꞌa yichjraꞌlldaꞌweꞌn. K Neꞌe kaꞌ le Jesúsenꞌ llchieꞌreꞌ daxiꞌon yellojen, le ba gok scha llnebiaꞌn yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ. Laꞌkze ba bchej akeꞌ leꞌe kon gden, llchoyyaꞌnneꞌ gden naꞌ, naꞌ llxhonnjeꞌ llgoꞌ daxiꞌon leꞌe yiꞌxre. FJKa breꞌreꞌ Jesúsenꞌ, zillj kwis besieꞌ; naꞌ bcheꞌk xhibeꞌ raweꞌn bneꞌe: —¿Bi de koꞌo kone nadaꞌ, Jesús? Rweꞌ Xhiꞌnn Dios zo yebá. Bi wsaꞌkziꞌo nadaꞌ. ,IQKa balloj Jesúsenꞌ lo barconꞌ, to beꞌnn rao yellenꞌ jatileꞌ Leꞌe, naꞌ beꞌnnenꞌ ba gok scha yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌweꞌ. Naꞌ kon ba dazeꞌ bill llakze xharaꞌneꞌ; bill llzokzeꞌ rilleꞌ, naꞌ ba zotekzeꞌ do ganꞌ lljakwaꞌch akeꞌ beꞌnn wat ake. xHiNaꞌ bllin akeꞌ to yell da re Gadara, naꞌ lliꞌ Gadaranꞌ chlaꞌ nisdaꞌo ganꞌ nbane Galilea. @GyNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Ganꞌ danꞌ nere nxenraꞌllre Dios? To lleb akeꞌ, naꞌ llabán akreꞌ kwis, lle lwellj akeꞌ: —¿Noxha beꞌnnenꞌ? Rente kaze beꞌ, naꞌ ren nisdaꞌo naꞌ llzenayen keꞌe. To beꞌnn rao yellenꞌ nziꞌi Gadara yoeꞌ daxiꞌo (Mt. 8:28‑34; Mr. 5:1‑20) :FmNaꞌll basbando akeꞌ Jesúsenꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —¡Maestro! ¡Maestro, ba llbeyiꞌllo! Naꞌll byaseꞌ balwilleꞌ beꞌn ren nisdaꞌon; chollze babeꞌlli akten. 'EGRawe zjakeꞌ rao nis naꞌn, btas Jesúsenꞌ. Naꞌ bzorao dá to beꞌ xhen rao nisenꞌ, naꞌ bzorao lloll nis lo barconꞌ, ba llontekzen nxholl kwis. NDBixha gok to lla Jesúsenꞌ byoeꞌ to lo barco, ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —Laꞌyllo ye chlaꞌre nisdaꞌon. Naꞌll bsaꞌa akeꞌ barconꞌ. C Naꞌ Jesúsenꞌ golleꞌ leakeꞌ: —Beꞌnn kaꞌ llzenay xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ llon akeꞌ kanꞌ niaꞌn, leakeꞌn nak xhnaꞌ, leakeꞌn biꞌchaꞌ. Jesúsenꞌ brekllieꞌ to beꞌ xhen lo nisdaꞌon (Mt. 8:23‑27; Mr. 4:35‑41) B#Naꞌ goll akeꞌ Leꞌe: —Xhnaꞌo ren beꞌnn biꞌchoꞌ kaꞌ, ze akteꞌ liaꞌ naꞌ, naꞌ lleꞌn akreꞌ reꞌe akreꞌ rweꞌ. 4AaXhnaꞌ Jesúsenꞌ ren biꞌcheꞌ kaꞌ, bllin akeꞌ ganꞌ zoeꞌn, naꞌ gokraꞌll akeꞌ choꞌ akeꞌ lo yoꞌn, kere gok, le ziꞌtere beꞌnn zan llaꞌa. H@ ’Lewiayaꞌnn kanꞌ niaꞌ ni, le chaꞌ to beꞌnn llejnieꞌreꞌ, yezikre chejnieꞌllreꞌ; zan beꞌnnenꞌ bi lleꞌnreꞌ chejnieꞌreꞌ, ka to da daꞌo raꞌtenꞌ ba llejnieꞌreꞌn wagaꞌa. Xhnaꞌ Jesúsenꞌ ren biꞌcheꞌ kaꞌ bllin akeꞌ ganꞌ zoeꞌn (Mt. 12:46‑50; Mr. 3:31‑35) q?[Le gatga de to da ngaꞌche da bi wroeꞌrawe, naꞌ to da llon beꞌnn llillize da bi nneze beꞌnne. g>G’Ni to beꞌnne kate wxhenzeꞌ to yiꞌ, wdoꞌszeꞌn to yeꞌs leo, naꞌ ni ke wkwaꞌchzeꞌn xhanre ganꞌ llxhoeꞌ lltaseꞌ, zan lldeꞌen sibe, naꞌllenꞌ wseniꞌn ke yeolol beꞌnn llaꞌa lo yoꞌn. =/Naꞌ da kaꞌ jeꞌt rao yo wen naꞌ, naken ka beꞌnn kaꞌ nak raꞌlldaꞌo wen; ka llzenay akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, ziꞌi akeꞌn, naꞌ llon akeꞌ kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, laꞌkze biteze llak ke akeꞌ. Da ngaꞌche llinkze lla llroeꞌrawe (Mr. 4:21‑25) s<_Naꞌ da kaꞌ jeꞌt radj yay yeꞌchenꞌ, naken ka beꞌnn kaꞌ llzenay xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ da zed, naꞌ yel llawé danꞌ de rao yellrionꞌ, naꞌ yel llzeraꞌll mell, bi lloeꞌn latj chiꞌweꞌ rao xhnnez Diosenꞌ. j;M Naꞌ da kaꞌ jeꞌt rao yejenꞌ, naken ka beꞌnnenꞌ llawereꞌ kwis llzenayeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ; naꞌ bi nyin roe zitj, chollze llejleꞌ, naꞌ kate llak bi da llak keꞌe, le llsanteꞌ bill llnaweꞌ Diosenꞌ. {:o Naꞌ da kaꞌ jeꞌt lloaꞌ nezenꞌ, naken ka beꞌnnenꞌ kon llenreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ; naꞌll ll-llin daxiꞌon llabejen xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ ba yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌweꞌn, naꞌ kaꞌ bi llejleꞌ nench naꞌ yereꞌe. 9 ’Ni wzejnieꞌraꞌ reꞌ ka diꞌllenꞌ beꞌrenaꞌ reꞌ: nbaz danꞌ bes beꞌnnenꞌ, xtiꞌll Dios naꞌn. T8! Naꞌ Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ, ba brej Diosenꞌ nench nnézere da bi bnneze beꞌnn bllaꞌa kanaꞌ, kanꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ, zan yezikre beꞌnn bi llejleꞌ, wsaꞌkrebraꞌ bi da kaꞌ weꞌrén akeꞌ diꞌlle. Laꞌkze wia akeꞌ, bi gakbeꞌe akreꞌ bi da kaꞌ; laꞌkze yen akreꞌ, naꞌ bi chejnieꞌ akreꞌn. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ ke danꞌ bsaꞌkrebreꞌ ke beꞌnn gozenꞌ (Mt. 13:18‑23; Mr. 4:13‑20) 77 Naꞌll beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bnnab akreꞌ Leꞌe, lle akeꞌ Leꞌe: —¿Akre chejnieꞌllo ka diꞌllenꞌ bayoll bneꞌon? W6'Naꞌ balen jeꞌten rao yo chaꞌo, naꞌ nbaraz braꞌn, naꞌ bayoeꞌkazen nbaz kaꞌ to gayoa (100) wej toton. Bayoll beꞌe diꞌll ki, bneꞌe zillj: —Reꞌ zo nayre, lewzenay xtiꞌllaꞌ ni. Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll bixchen bsaꞌkrebreꞌ bi da kaꞌ kanꞌ bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ (Mt. 13:10‑17; Mr. 4:10‑12) |5qNaꞌ balen jagoꞌnnen lo yay yeꞌche; naꞌ ka braꞌn naꞌ, bagaꞌrente yeꞌch kaꞌ, naꞌ benen len roe. g4GNaꞌ balen jeꞌten rao yej, braꞌ akten, naꞌ byechen le bibi goꞌp detek rao yejenꞌ. I3 —To beꞌnn bllojeꞌ zejeꞌ goz trigo, naꞌ rawe zejeꞌ lloseꞌ nbaz kaꞌ, balen jeꞌten lloaꞌ nez, naꞌ brejchekw beꞌnn len, naꞌ byinn kaꞌ dá rao lla, bdao akbaꞌn. 2!Naꞌll badop beꞌnn zan, beꞌnn zak toto yell kaꞌ, naꞌ kone da bsaꞌkrebreꞌ bi da kaꞌ bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ, bneꞌe: T1!Naꞌ ren ye to noꞌr re Xhuan, noꞌr ke to beꞌnn re Chuza, naꞌ Chuzanꞌ nak rallneꞌe yoꞌ ke Herodes, naꞌ ren to beꞌnn re Susana, naꞌ ye to chop noꞌr yobre. Noꞌr ki gokrén akeꞌ Jesúsenꞌ kon da de ke akeꞌ. Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ kanꞌ llon to beꞌnn goz goꞌnne (Mt. 13:1‑9; Mr. 4:1‑9) a0;Leskaꞌ txhonnj noꞌr nao Leꞌe, beꞌnn kaꞌ bakeꞌe yillweꞌ llak akeꞌ, naꞌ noꞌr babejeꞌ daxiꞌo yoꞌ akeꞌ. Naꞌ ren to noꞌr re María beꞌnn Magdala, babej Jesúsenꞌ gall daxiꞌo yoeꞌ. / 3Bde naꞌ, byej Jesúsenꞌ toto yell, yell xhen, naꞌ yell daꞌo, jateꞌe jatixjweꞌreꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ ren beꞌnn chllinn kaꞌ. .2Naꞌll Jesúsenꞌ golleꞌ noꞌrenꞌ da yobre: —Danꞌ nxenraꞌlloꞌ naꞌn ba basrá rweꞌ, bayejchga wen nnaꞌ.-)1Beꞌnn kaꞌ lliꞌ llaoreneꞌ txhen naꞌ, bzorao lle lwellj akeꞌ: —¿Noxha beꞌnnenꞌ llaziꞌxhenzeꞌ da xhinnj ke beꞌnne? \,10Naꞌll lleꞌe noꞌrenꞌ: —Ba baziꞌxhenaꞌ yeolol da xhinnj koꞌon. a+;/Ni llniaꞌ rweꞌ, laꞌkze nakeꞌ noꞌr wen da xhinnj, de yel llaziꞌxhen keꞌe, le da xhen naꞌ nllieꞌreꞌ. Beꞌnn llbaꞌyeꞌ raꞌtze, raꞌtze de waziꞌxhenllo keꞌe, kaꞌ raꞌtze nllieꞌreꞌ. c*?.Bi btopoꞌ nadaꞌ ceit, zan noꞌrenꞌ ba btopeꞌ niaꞌn to nis da laꞌ xhix. `)9-Bi bnoꞌpoꞌ nadaꞌ, naꞌ noꞌrenꞌ, ka braꞌtiaꞌ llnoꞌpeꞌ niaꞌn. (,Naꞌll bayechjeꞌ bwieꞌ noꞌrenꞌ, naꞌ lleꞌe Simón naꞌ: —¿Llreꞌroꞌ noꞌrenꞌ? Byoaꞌ rilloꞌn, bi bennoꞌ nis chib niaꞌ, naꞌ noꞌrenꞌ, kone nis raweꞌ naꞌ, ba bdibeꞌ niaꞌn, naꞌ llachechteꞌn ren yich yichjeꞌ. '+Naꞌ bne Simón naꞌ: —Cheke beꞌnnenꞌ baziꞌxheneꞌ ke da xhenll. Naꞌll bne Jesúsenꞌ: —Da li kwis kanꞌ bneꞌon. R&*Llopte beꞌnn kaꞌ bibi de ke akeꞌ wayixhj akeꞌ xhianꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ brej leakeꞌ mellenꞌ, bnitraweꞌn kaꞌze. Bnechk nadaꞌ, ¿nore beꞌnn ki chop bllieꞌllreꞌ xan mellenꞌ? t%a)Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —To beꞌnne llbej mell, bzo chop beꞌnn llbaꞌy xhmelleꞌ. To beꞌnnenꞌ llbaꞌyeꞌ gaꞌy gayoa (500) mell da nziꞌi denario, naꞌ beꞌnnenꞌ ye to llbaꞌyeꞌ chiyon (50) denario. $(Naꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Simón, de to da lleꞌnraꞌ nniaꞌ rweꞌ. Naꞌll bne Simón naꞌ: —Bne, maestro. a#;'Ka breꞌe Simón naꞌ, beꞌnnenꞌ ben Jesúsenꞌ yexhenꞌ, beneꞌ xhbab: “Chenak beꞌnn ni nakeꞌ beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios, wayakbeꞌreꞌ noꞌr wen da xhinnjze, noꞌrenꞌ llone leꞌe kaꞌ.” |"q&Naꞌ blleꞌk noꞌrenꞌ xhniaꞌ Jesúsenꞌ, bzorao belleꞌ kwis, naꞌ kone nis raweꞌn, llasbiseꞌ niaꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ llachechteꞌn ren yich yichjeꞌ, naꞌ llnoꞌpeꞌ nieꞌn, naꞌll lltopteꞌn nis danꞌ la xhixenꞌ. x!i%Naꞌ rao yell naꞌ, zo to noꞌr wen da xhinnj, naꞌ bnnezreꞌ ka bllin Jesúsenꞌ rill beꞌnnenꞌ. Ka ba lliꞌ Jesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ yelaꞌ llao akeꞌ, jabiꞌy noꞌrenꞌ noꞌxeꞌ to lmet da yoll nis da laꞌ xhix. > u$To beꞌnn fariseo re Simón, beneꞌ Jesúsenꞌ yexh nench chejeꞌ rilleꞌn lljataweꞌ, naꞌ ka bllin Jesúsenꞌ rill beꞌnn fariseonꞌ, bllieꞌ ganꞌ gao akeꞌn. +O#Zan zjallaꞌa akse beꞌnn llzenay ke Diosenꞌ. Leakeꞌ llroeꞌ akreꞌ kanꞌ nak yel siꞌn ke Diosenꞌ. Jesúsenꞌ byejeꞌ rill to beꞌnn fariseonꞌ "Naꞌ nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, ba bedaꞌ rao yellrionꞌ, naꞌ lleꞌj llawaꞌ kwasro, naꞌ nere kiaꞌ: “Le lleꞌj llaoxen beꞌnnenꞌ, naꞌ lloneꞌ txhen beꞌnn wachixhj kaꞌ, ren yezikre beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ.” wg!Ka nak ba bed Juan naꞌ, bi weꞌe bdaochaꞌweꞌ, naꞌ bnere keꞌe: “Daxiꞌon yoꞌ beꞌnnenꞌ.” >u Ka bidaꞌo kate yitj akbeꞌ do lao yaꞌa, naꞌ lle lwellj akbeꞌ: “Ba bkwelltoꞌ bllej, naꞌ bi byaꞌre, naꞌ ba beltoꞌ da llon nyaꞌchraz, naꞌ ni ke bllellzre.” taNaꞌ bne Jesúsenꞌ da yobre: —¿Akre ka wsaꞌkrebaꞌ beꞌnn ki llaꞌa nnaꞌ? ¿Akre nak akeꞌ? jMZan beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsed llroeꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bi gokraꞌll akeꞌ wchoa Juan naꞌ leakeꞌ nis, bi beꞌe akeꞌ latj gon Diosenꞌ da wen naꞌ llwieꞌ goneꞌ ke akeꞌ. 9kBeꞌnn zan beꞌnn yell, naꞌ ren wachixhj kaꞌ, ka ben akreꞌ xtiꞌll Juan naꞌ, blloa akeꞌ nis le byejnieꞌ akreꞌ nak akeꞌ beꞌnn wen da xhinnj rao Dios. ,QNi llniaꞌ, gatga nna so to beꞌnn nak beꞌnn braoll, ka Juan beꞌnnenꞌ bchoa nisenꞌ. Naꞌ nnaꞌ noteze beꞌnn llzenay ke Dios, nench nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌn, laꞌkze nakeꞌ beꞌnne le zeraoze beꞌnne bibi zaꞌke, gaklleꞌ beꞌnn braoll ka Juan naꞌ. 0YKe beꞌnn ninꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ nen:Wseꞌlaꞌ to beꞌnn kwiaraweꞌ raoꞌn, weꞌe xtiꞌlloꞌn,
nench yeweꞌ xhnneze ganꞌ teꞌon. ¿Bixha jawiakzre chaꞌ? ¿To beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios? Awaꞌ, ni llepaꞌ reꞌ, wdetere ka beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. N¿Bixha jawiakzre? ¿To beꞌnn nakeꞌ raꞌll chaꞌo? Kaꞌa, beꞌnn nakeꞌ raꞌll chaꞌon, yoꞌ wen zo akeꞌ, naꞌ rill beꞌnn llnebiaꞌ zjallaꞌa akeꞌ lleꞌj llao akeꞌ kwasro. {Ka ba zayej beꞌnn kaꞌ bseꞌl Juan naꞌ, Jesúsenꞌ bzorao lloeꞌ xtiꞌll Juan naꞌ, ren beꞌnn kaꞌ zjallaꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —¿No beꞌnnenꞌ jawiare latj dachenꞌ? ¿To beꞌnn nak ka yia da zo lleꞌ da le llta beꞌ? T!¡Nbaraz ke beꞌnnenꞌ bi llakganreꞌ, naꞌ yezikre llejleꞌ kiaꞌ! 8iNaꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll beꞌnn kaꞌ bseꞌl Juan naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Lewayej, naꞌ lelljayell Juan naꞌ, yeolol da kaꞌ ba bénere, naꞌ ba breꞌre ganni: beꞌnn lchol llareꞌe akreꞌ, beꞌnn xhinnj lladá akeꞌ, beꞌnn llen yillweꞌ danꞌ ne lepra llayak akeꞌ, beꞌnn bi llene ba llayén akreꞌ, beꞌnn wat llabán akeꞌ, naꞌ beꞌnn yaꞌch llzenay akeꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ. &ERao lla naꞌ, bayón Jesúsenꞌ beꞌnn zan beꞌnn llak biteze yillweꞌ. Bayoneꞌ beꞌnn yoꞌ daxiꞌo, naꞌ leskaꞌ beꞌnn lchol bayoneꞌ. oWKate bllin akeꞌ ganꞌ zo Jesúsenꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —Juan beꞌnnenꞌ llchoaꞌ nis, bseꞌleꞌ netoꞌ, le lleꞌnreꞌ nnezreꞌ chaꞌ rweꞌn beꞌnnenꞌ wseꞌl Diosenꞌ o chaꞌ kwexhtoꞌ beꞌnn yobre. +ONaꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lechej ganꞌ zo Jesúsenꞌ, naꞌ yereꞌ: “¿Rweꞌn beꞌnnenꞌ ne Diosenꞌ wseꞌleꞌ o chaꞌ kwexhtoꞌ beꞌnn yobre?” *MBeꞌnn kaꞌ nao Juan naꞌ, jazén akreꞌ leꞌe yeolol ke da kaꞌ llon Jesúsenꞌ. Naꞌ goxh Juan naꞌ, chop beꞌnn kaꞌ non leꞌe txhen naꞌ. v eDoxhen ganꞌ nbane Judeanꞌ ben akreꞌ kanꞌ beneꞌn, naꞌ yeolol yell kaꞌ lliꞌ do naꞌ, bze ke Jesúsenꞌ. Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis bseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ nak leꞌe txhen ganꞌ zo Jesúsenꞌ (Mt. 11:2‑19)  Yeolol beꞌnn kaꞌ blleb akeꞌ kwis, naꞌ lloeꞌrao akeꞌ Dios ne akeꞌ: —Ba braꞌ to beꞌnn brao xhen, beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ rao rall-llonꞌ, nnaꞌll ba jadinraꞌll Diosenꞌ lliꞌo, naꞌ ba zadraꞌnneꞌ yell keꞌen.  #Naꞌ bi watenꞌ bayasbeꞌ, blleꞌbeꞌ, naꞌ bzorao llannebeꞌ, naꞌ Jesúsenꞌ bayoeꞌbeꞌ beꞌnnenꞌ nak xhnaꞌbeꞌn. + ONaꞌll jabiꞌy Jesúsenꞌ jataneꞌ yiꞌnn ke bi watenꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ nlen yiꞌnnenꞌ brexh akeꞌ. Naꞌ bneꞌe: —Beꞌnn weꞌo, bayas. r ] Ka breꞌe Xanllonꞌ noꞌrenꞌ, bayaꞌchraꞌlleꞌ leꞌe, naꞌ golleꞌ leꞌe: —Bi kwelloꞌ. 5c Ka le choꞌteꞌ yellenꞌ, kate zaꞌk beꞌnn zan beꞌnn bllach yellenꞌ, nlen akeꞌ to beꞌnn wat, beꞌnn watenꞌ nakbeꞌ bi tiꞌch rao xhnaꞌbeꞌ, naꞌ xhnaꞌbeꞌ naꞌ nakeꞌ noꞌr wazeb. Beꞌnn zan beꞌnn rao yellenꞌ, non akeꞌ leꞌe txhen zjakeꞌ zjakwaꞌch akebeꞌ.  Bde naꞌ, byej Jesúsenꞌ to yell da nziꞌi Naín ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, ren beꞌnn zan beꞌnn yobre. !; Naꞌ zayej beꞌnn kaꞌ, ka ballín akeꞌ yoꞌn, ba bayakte beꞌnn wen llin ke beꞌnnenꞌ. Jesúsenꞌ basbaneꞌ xhiꞌnn to noꞌr wazeb 3~~'}v}+||I{zyx~xvuu tlsrPqApoRnjn mDllkjii^hg*feedd$c4bb`__^]]e\[[JZYYXkWW-VUgTSRRQPO}NMLL JIcH.FFElDCdBBA@@4>=<Naꞌll bxoa taꞌk Jesúsenꞌ koꞌll noꞌrenꞌ, naꞌ le bazete noꞌrenꞌ lilla barí koꞌlleꞌn. Naꞌ bzorao lloeꞌraweꞌ Dios. K  Ka breꞌe Jesúsenꞌ noꞌrenꞌ, goxheꞌ leꞌe, naꞌ lleꞌe leꞌe: —Noꞌre, nnaꞌ wayakoꞌ ke yillweꞌ koꞌon. "J= Naꞌ lliꞌ to noꞌre lo yoꞌn; ba gok chiꞌn chonn (18) iz nleo koꞌlleꞌ, le byoꞌ to daxiꞌo kwerp keꞌen, naꞌ kere gokll wazeꞌe lilla. I Gok to lla, lla llap beꞌnn Israel kaꞌ baraꞌnne, byej Jesúsenꞌ lo yodaꞌon, naꞌ jazejnieꞌreꞌ leakeꞌ. +HO Chaꞌ kwian daxhix, naꞌ wkwaꞌnnllon, naꞌ chaꞌ bi kwiakzen, naꞌll wchoyllon.” Jesúsenꞌ bayoneꞌ to noꞌre lla nbaꞌnne ke beꞌnn Israel kaꞌ G  Naꞌ goll beꞌnnenꞌ leꞌe: “Xanaꞌ kwexhkello ye choll, la ye twiz rize; wcheꞌnnkeraꞌ xhane, naꞌ wllaꞌn beꞌn. Eu Naꞌll Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ bneꞌe: —Bzo to beꞌnne, naꞌ lo reꞌj keꞌe ga nazeꞌ uvas, zo to yay higo; naꞌ jawieꞌ chaꞌ llian daxhix, naꞌ bibi llian. OD Kere kaꞌn; ni llniaꞌ reꞌ, chaꞌ reꞌ bi wayátere ke da xhinnj kerénꞌ, wllin lla leskaꞌ kwiayiꞌre kanꞌ gok ke beꞌnn kaꞌ. Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ ka llon to yay da bi llbia }Cs Beꞌnn kaꞌ chiꞌn chonne (18), got akeꞌ bdekw akeꞌ to zeꞌe sibe ganꞌ nziꞌi Siloé, ¿leskaꞌ llákere nak aklleꞌ beꞌnn wen da xhinnjll, kerke beꞌnn kaꞌ yelaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ, naꞌllenꞌ gok ke akeꞌ kaꞌ? B Kere kaꞌn; ni llepaꞌ reꞌ, chaꞌ reꞌ bi wayátere ke da xhinnj kerénꞌ, wllin lla kwiayiꞌre kanꞌ gok ke beꞌnn kaꞌ. SA Naꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll akeꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —Llákere chaꞌ danꞌ gok ke beꞌnn kaꞌ kaꞌn, nak aklleꞌ beꞌnn wen da xhinnjll, kerke beꞌnn Galilea kaꞌ yelaꞌ. I@  Rao lla naꞌ, bal beꞌnn kaꞌ llaꞌa ganꞌ llroeꞌ Jesúsenꞌ, beꞌrén akeꞌ Leꞌe diꞌlle kanꞌ ben Pilatonꞌ, bseꞌleꞌ beꞌnn bet akeꞌ txhonnj beꞌnn Galilea kaꞌ, kanꞌ llaꞌa akeꞌ lo yodaꞌo llot akeꞌ bayiꞌx lloeꞌrao akeꞌ Dios, naꞌ bchixeꞌ xchen akeꞌn ren ke bayiꞌx kaꞌ. c?? ;Ni llniaꞌ reꞌ, kere wabejeꞌ reꞌ chaꞌ bi chixhjre doxhen danꞌ llbaꞌyre.?>w :Kate beꞌnn lljataweꞌ xhia rao koxchis, llxoa akeꞌ doꞌl koꞌllre, lekoꞌ xhnneze ka za llinre rao koxchisenꞌ, laꞌkze ba yoꞌtere nez, leweꞌlaꞌll lekoꞌ xhnneze, le chaꞌ llinre rao koxchisenꞌ, naꞌ koxchisenꞌ goneꞌ reꞌ rao naꞌ xaꞌy kaꞌ, naꞌ koꞌ akeꞌ reꞌ lo rill ya. E= 9’¿Bixchen ke llayonre xhbab, akre ka gonre da wen? <y 8¡Beꞌnn chop rao ak! Llwiare yebánꞌ, naꞌ yellrionꞌ, naꞌ llakbeꞌre chaꞌ gak zay o chaꞌ gak zeꞌye, naꞌ bi llakbeꞌre binꞌ ba llak ganꞌ ba zore nnaꞌ. Llayaꞌl koꞌllo xhnneze chaꞌ bi de ke lwelljllo (Mt. 5:25‑26) x;i 7Naꞌ kate llénere dá beꞌ da zaꞌa lleꞌle, naꞌ nere: “Wak zeꞌye nnaꞌ.” Naꞌ llakte zeꞌye. $:A 6Naꞌll goll Jesúsenꞌ beꞌnn zan kaꞌ llaꞌn: —Kate llreꞌre ba ze bej ganꞌ llen willenꞌ, naꞌ nere: “Wak yejw.” Naꞌ llakte yej. 9 5Beꞌnn byionꞌ tilreneꞌ xhiꞌnneꞌ byionꞌ, naꞌ xhiꞌnneꞌ byionꞌ tilreneꞌ xeꞌen; noꞌrenꞌ tilreneꞌ xhiꞌnneꞌ noꞌrenꞌ, naꞌ xhiꞌnneꞌ noꞌrenꞌ tilreneꞌ xhneꞌen; noꞌrenꞌ tilreneꞌ xhorilleꞌ, naꞌ xhorilleꞌn tilreneꞌ tawxhiꞌnneꞌn. Bi gokbeꞌe beꞌnn kaꞌ binꞌ ba llak ganꞌ zo akeꞌn (Mt. 16:1‑4; Mr. 8:11‑13) 8- 4Soraozen nnaꞌ, chaꞌ to lo yoꞌ nak gaꞌy akeꞌ, gak akeꞌ chopre, naꞌ chonneꞌ gakyollrene chopeꞌ, chopeꞌ gakyollrene chonneꞌ. 7y 3¿Llákere chaꞌ bedaꞌ nench beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrionꞌ gak akeꞌ tozeꞌn? Kaꞌa, choprenꞌ gak akeꞌ. g6G 2De to da war da gak kiaꞌ, naꞌ llakraꞌ kwis, llbexhaꞌ kate llin lla gak kiaꞌ kaꞌ. 5 1’Ka beꞌnn badxhen to yiꞌ da wzey da de rao yellrio ninꞌ badyenaꞌ, le lleꞌnkazraꞌ sorao gaꞌlnninnen. +4O 0Naꞌ beꞌnnenꞌ bi nnezreꞌ binꞌ nllia xaneꞌn biaꞌa goneꞌ, naꞌ gonkzeꞌ ke da llayaꞌl chineꞌ leꞌe, raꞌtze chineꞌ leꞌe, le bi nnezreꞌn. Le beꞌnnenꞌ beꞌe Diosenꞌ leꞌe da xhen, leskaꞌ da xhen wannabreꞌ leꞌe, naꞌ beꞌnnenꞌ bxenraꞌll Diosenꞌ leꞌe, beneꞌ rallneꞌe da xhen, leze da xhenll wannabreꞌ leꞌe. Gak akeꞌ chopre ni ke Jesúsenꞌ (Mt. 10:34‑36) :3m /’Naꞌ beꞌnn wen llin naꞌ, chaꞌ nnezreꞌ kwasro bi danꞌ llayaꞌl goneꞌ, naꞌ bi lloneꞌn, bi soeꞌ xhnid kate yellín xaneꞌn, naꞌ chintateꞌ leꞌe. K2 .Bixha yellinkze xaneꞌ kat lla ke llwieꞌ yellineꞌ, kanaꞌ wzap xaneꞌn leꞌe, chintateꞌ leꞌe, naꞌ wseꞌleꞌ leꞌe ga yellayraweꞌ ga llaꞌa beꞌnn kaꞌ bi llzenay ke Dios. C1 -Zan chaꞌ beꞌnn wen llin naꞌ, nneꞌe lo yichjraꞌlldaꞌweꞌ: “Cheke wlleje xanaꞌn”, naꞌ sorao chineꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ, naꞌ yeꞌj gaoxeneꞌ, naꞌ sollreꞌ. J0  ,Da li llniaꞌ, kanaꞌ goneꞌ rallneꞌe yeolol da de keꞌe. / +Nbaraz ke beꞌnnenꞌ, chaꞌ kate yellín xaneꞌn, lljadiꞌreꞌ leꞌe lloneꞌ ka danꞌ bkwaꞌnneꞌ rallneꞌe goneꞌ. D. *Naꞌll bne Jesúsenꞌ: —Naksen ke noteze beꞌnne, chaꞌ goneꞌ ka to beꞌnn wen llin beꞌnn llejnieꞌ; xaneꞌn, beneꞌ rallneꞌe yoꞌ keꞌen, naꞌ beneꞌ rallneꞌe beꞌnn wen llin kaꞌ yelaꞌ, naꞌ kweꞌe xhnneze bi llin da llak, naꞌ kate llin hor gao akeꞌ naꞌ, waweꞌ leakeꞌ. - )Naꞌ Pedronꞌ lleꞌe Leꞌe: —Xantoꞌ, ¿danꞌ llsaꞌkrebroꞌ da ki naken ke netoꞌn o chaꞌ ke yeolol beꞌnnenꞌ? F, (Leskaꞌ reꞌ, lesó xhnid, le katenꞌ llonrenꞌ xhbab bi yedaꞌ, kanaꞌn yedaꞌ da yobre, nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach. Beꞌnn wen llin bi llon wen (Mt. 24:45‑51) J+  'Leskaꞌ, lewayón ke xhbab, chenak to xan yoꞌ, nnezreꞌ batkrenꞌ chej beꞌnn wan kaꞌ rilleꞌn, da li, ni ke taszeꞌ do yere, le kere weꞌe latj choꞌ beꞌnn wan kaꞌ rilleꞌn. *} &Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ katenꞌ, laꞌkze llinte llere, naꞌ llinte bale, chaꞌa akeꞌ xhnid, llnnaꞌ akeꞌ yere. O) %Nbaraz ke beꞌnn wen llin kaꞌ, katenꞌ yellín xan akeꞌn, lljadiꞌreꞌ leakeꞌ llnnaꞌ akeꞌ yere; da li llniaꞌ reꞌ, kanaꞌll gonchieꞌ leakeꞌ, kwineꞌ wsinieꞌ da gao akeꞌ. <(q $Llayaꞌl gonre ka beꞌnn wen llin, llaꞌa akeꞌ llbexh akeꞌ xan akeꞌn, zejeꞌ ga llak to wchaynaꞌa. Kate yellineꞌn, naꞌ nneꞌe, le ze akteꞌ xhnid wsarj akeꞌ. ' #’Lesoteze xhnid ka beꞌnn llbexh sorao gon llin, ba nkaꞌchoch leꞌe, naꞌ danꞌ llseniꞌ keꞌen llaꞌltezen. *&M "Le ganꞌ ngoꞌchaꞌore danꞌ llazraꞌllre naꞌn, gannaꞌn zokze yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. To beꞌnn wen llin llayaꞌl soeꞌ xhnid ka yellín xaneꞌn y%k !Lewayoꞌte bi da de kere, leweꞌe beꞌnn chaꞌ bi yalljreꞌ, chaꞌ gonre kaꞌ, naꞌllenꞌ gaꞌt yel wniaꞌ xhen keré yebá da bi te ke, naꞌ da bi kwiayiꞌ. Gannaꞌ nono beꞌnn wan llraꞌ, nono badaꞌo llaꞌa wtebaꞌn. v$e ’Bi llebre laꞌkze nak to chopzre, Xallo Diosenꞌ ba brejeꞌ reꞌ, nench nnebiaꞌ renre Leꞌe. R# Llayaꞌl kweꞌ yichjre naꞌ wzenayre ke Diosenꞌ, nench nnebieꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, naꞌ yeolol da kaꞌ yálljerenꞌ, Dios naꞌkze gonneꞌn. Yel wniaꞌ da de yebá (Mt. 6:19‑21) ") Le beꞌnn ki llaꞌa yellrionꞌ, lezen naꞌ yoꞌ yichj akeꞌ, zan reꞌ, Xare beꞌnn zo yebá, ba nnézkzereꞌ kanꞌ yálljere da ki. f!E Reꞌ, bi choꞌre da zed, ni ke danꞌ yeꞌj gaore naꞌze, leskaꞌ bi gakllejlaꞌllre. I   Chaꞌ kaꞌ llone Diosenꞌ yej daꞌo kaꞌ, nench llzon nbaraz, laꞌkze nnaꞌzenꞌ zon, wxe ba byechen, naꞌ cheyen, gontell Diosenꞌ ke reꞌ nench zore nbaraz chenak wxenraꞌllre. iK ’Lewiake yej tiꞌl kaꞌ, bibi llin llon aken, ni ke llabzen yere, naꞌ ni llniaꞌ reꞌ, ni gaz beꞌnnenꞌ golle Salomón, ren yel wniaꞌ xhen keꞌen, bi gok xharaꞌneꞌ nbaraz kanꞌ nak yej daꞌo kaꞌ. s_ Naꞌ chaꞌ da daꞌo naꞌ, nakten da ke nxhia bi llak gonre, ¿bixchen choꞌzre billre da zed yobre? dA Ni to reꞌ bi gak yesdón kwinre ye tchit, chaꞌ kon kwek yichjzre gakre beꞌnn tonne. 5 Lewiake bechj kaꞌ, ni ke llaz llarap akzbaꞌ, ni ke zoze daꞌ xhoaꞌ kebaꞌ, naꞌ Diosenꞌ llwaokzebaꞌ. Zaꞌkll reꞌ kerke bechj kaꞌ.   Zaꞌkll yel nban kellonꞌ kerke danꞌ yeꞌj gaollonꞌ, naꞌ zaꞌkll kwerp kellonꞌ kerke raꞌll danꞌ llakllo naꞌ. B} Naꞌll goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen: —Llniaꞌ reꞌ, bi kwek yichjre chraoze da yeꞌj gaore chak nbanrenꞌ, leskaꞌ bi kwek yichjre chraoze xharaꞌnre. H  Naꞌ kanꞌ naken ke beꞌnnenꞌ zeraꞌlleꞌ chraoze bi gaꞌt keꞌe yellrio ni, naꞌ bibi yel wniaꞌ keꞌe de rao Dios. Diosenꞌ llap llwieꞌ xhiꞌnneꞌ kaꞌ (Mt. 6:25‑34) y Naꞌ Diosenꞌ golleꞌ leꞌe: “Beꞌnn ke llejnieꞌ, nnaꞌ lleꞌ gatoꞌ, ¿no gao danꞌ nllaꞌchaꞌon?” %C Naꞌllenꞌ yeyep kwinaꞌ: Lla nnaꞌ biꞌchaꞌ, bxhiꞌi banez, weꞌe bdao, bzo nbaraz, da xhen da yoꞌchaꞌo koꞌ rweꞌ de da gaoꞌ zan iz.” Q Naꞌll bneꞌe da yobre: “To da gonaꞌ, yechinnjaꞌ yoꞌ ganꞌ nllaꞌchaꞌwaꞌ kiaꞌn, naꞌ gonaꞌn da xhenll, naꞌ wllaꞌchaꞌwaꞌ danꞌ barapaꞌn, naꞌ ren yeolol da de kiaꞌ. ve Naꞌ beneꞌ xhbab bneꞌe: “¿Akxha gonaꞌ? Billbi latj de ga wllaꞌchaꞌwaꞌ danꞌ barapaꞌn.”  Naꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌ to diꞌll, bneꞌe: —Bzo to beꞌnn wniaꞌ, de yellrionꞌ ga gozeꞌ, naꞌ barapeꞌ da xhen. % Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Lewiá bi seraꞌllre bi gaꞌt keré, le kere kon ka da dérellonꞌ, kaꞌ gaꞌtte yel nban kellonꞌ.   Naꞌ Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —¿No goll reꞌ, nadaꞌ llonaꞌ yel koxchis, naꞌ ll-laꞌ bi da de ke beꞌnne? 5c Radj beꞌnn zan kaꞌ llaꞌa rao Jesúsenꞌ, blloj to beꞌnn golleꞌ Leꞌe: —Maestro, goll bi biꞌchaꞌn wlaꞌtoꞌ bien danꞌ bkwaꞌnn xaxhnaꞌtoꞌn.  wzerenkze Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ, naꞌ wroeꞌren reꞌ kanꞌ gonre, naꞌ akre nnere. To beꞌnn wniaꞌ ke llejnieꞌraz 7 ’Kate wcheꞌe akzeꞌ reꞌ rao beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ yodaꞌon, naꞌ rao koxchis, bi weꞌlaꞌllre akre ka gonre, naꞌ akre ka nnere, _7 ’Noteze beꞌnne chaꞌ bi nne bi zille kiaꞌ nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, de yel llaziꞌxhen keꞌe; zan chaꞌ to beꞌnn nne ke Spíritu ke Diosenꞌ, kbat yeziꞌxhen Diosenꞌ keꞌe.   Naꞌ beꞌnnenꞌ bi wchebeꞌ nnaweꞌ nadaꞌ, leskaꞌ nadaꞌ bi wachebaꞌ nakeꞌ nadaꞌ txhen rao angl ke Dios. M  ’Ni llniaꞌ reꞌ, noteze beꞌnn chaꞌ wchebeꞌ nnaweꞌ nadaꞌ, leskaꞌ nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, wachebaꞌ nakeꞌ nadaꞌ txhen rao angl ke Dios llaꞌa yebá. O  Rente yich yichjre kaꞌ nrab Diosenꞌ. Naꞌllenꞌ niaꞌ bi llebre, zaꞌkll reꞌ kerke txhonnj byinn daꞌo kaꞌ. Beꞌnn wchebeꞌ naweꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 10:32‑33; 12:32; 10:19‑20) & E ’Lewiake byinn daꞌo kaꞌ, chop chonnze mell llaꞌollo tap gaꞌybaꞌ, le bi zaꞌkbaꞌ da xhen. Naꞌ Diosenꞌ ni tobaꞌ bi nsanraꞌlleꞌ. ; o Ni llniaꞌ reꞌ, nonꞌ llayaꞌl llebre, lelleb Dios, Leꞌen kate ba bakeꞌe yel nban kerénꞌ, ye to chiꞌi waseꞌleꞌ reꞌ lo yiꞌ gabil, Leꞌen llayaꞌl llebre. /W ’Ni llniaꞌ reꞌ beꞌnn nllieꞌraꞌ, bi llebre chaꞌ beꞌnn got akeꞌ reꞌ, kwerp naꞌzenꞌ got akeꞌ chet kaꞌ, te naꞌ billbi gak gon akeꞌ. A{ Naꞌllenꞌ biteze da nnere ga ngaꞌche, beꞌnn zan yene len, naꞌ diꞌll da weꞌre lo yoꞌ keré, leskaꞌ beꞌnn yell nneze len. Nonꞌ llayaꞌl llebllo (Mt. 10:28‑31) b= Le bibi de da ngaꞌche da nello bi wroeꞌrawe, naꞌ bi de da nello nono yenneze len. 1 ] Naꞌ gok, beꞌnn zan kwis badop, naꞌ ka nak badop beꞌnn zan naꞌ, to llrejchekw niaꞌ lwellj akeꞌ, naꞌll Jesúsenꞌ golleꞌ zgaꞌtek beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Lewiayaꞌnn kanꞌ llon beꞌnn fariseo kaꞌ, llon akeꞌ ka kwa binn danꞌ llchixeꞌ yezj yet xtirenꞌ, nench llonen yet xtirenꞌ nbaraz. To koꞌllzen nlaꞌ akeꞌ beꞌnn wen, naꞌ llaꞌa da xhinnj lo raꞌlldaꞌo akeꞌ. oW 6Naꞌ kaꞌ lliꞌnao akeꞌ bi diꞌllenꞌ lloj lloeꞌ, nench saꞌke gao akeꞌ xhia keꞌe.V% 5Ka bayoll beꞌe Jesúsenꞌ diꞌll ki, beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bzorao ziꞌchiꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌ llbej akeꞌ Leꞌe diꞌll. Y+ 4’¡Nyaꞌchraz ke reꞌ llsed llroeꞌ leyenꞌ! Reꞌ ll-lanre nnézere yel siꞌn ke Diosenꞌ, ni reꞌ bi nnézeren kwasro, naꞌ beꞌnn llazraꞌlleꞌ nnezreꞌn, bi lloeꞌre latj nnezreꞌn. wg 3Da bzoraozen kanꞌ bet beꞌnnenꞌ re Caín biꞌcheꞌn re Abel, bllinte kanꞌ gok ke Zacarías, beꞌnnenꞌ bet akeꞌ radj yodaꞌo za llinl-llo ganꞌ zo bkoyenꞌ, reꞌ llaꞌa nnaꞌ yellayraore ke yeolol beꞌnn ki gotenꞌ. 5 2Reꞌ llonre kanꞌ bneꞌen, naꞌ reꞌ llaꞌa nnaꞌ yellayraore, ni ke xchen beꞌnn kaꞌ bet akeꞌn, kanꞌ bxhe yellrio llinte nnaꞌ lla. gG 1’Ke len naꞌ, rao yel siꞌn ke Diosenꞌ bneꞌe kaꞌn batnaꞌte: “Wseꞌlaꞌ beꞌnn chixjweꞌ xtiꞌllaꞌn, naꞌ beꞌnn nne lo razaꞌ, bal akeꞌ got akeꞌ, naꞌ ye baleꞌ koꞌ akeꞌ rill ya.” ~ 0Kone kaꞌ llroeꞌre naksre xozxtaꞌore kaꞌ txhen, le leakeꞌn bet akeꞌ beꞌnn kaꞌ, naꞌ reꞌ llayonchaꞌore ba ke akeꞌn. }/ /’¡Nyaꞌchraz ke reꞌ, ka nak llayonchaꞌore rao ba ke beꞌnn beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, le xozxtaꞌore kaꞌn bet leakeꞌ! z|m .Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Leskaꞌ reꞌ llsedre ke leyenꞌ, nyaꞌchraz ke reꞌ, ka nak llroeꞌre leyenꞌ beꞌnn yobre, llonrenꞌ ka to yoaꞌ ziꞌ da bi llzoe akreꞌ, naꞌ reꞌ, ni ke lldaꞌbaꞌyzre la kanzeren. {  -Naꞌll to beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ golleꞌ Jesúsenꞌ: —Maestro, rente netoꞌ llaꞌdyiꞌo neꞌo kaꞌ. }zs ,’¡Nyaꞌchraz naken keré llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ reꞌ beꞌnn fariseo! ¡Nakre beꞌnn chop rao! Reꞌ nakre ka ba ke beꞌnn wat, da bi nlaꞌ; beꞌnn dá rawenꞌ, ni ke llakbeꞌe akzreꞌ akre nak loe. #y? +’¡Nyaꞌchraz ke reꞌ, beꞌnn fariseo! Reꞌ ll-lanre siy nell kaꞌ niꞌt lo yodaꞌon, naꞌ do lao yaꞌa, llawere weꞌrao beꞌnn reꞌ. x *’¡Nyaꞌchraz ke reꞌ beꞌnn fariseo! Lloeꞌre Diosenꞌ to raꞌt wej rao chi kwen ke yeolol da daꞌo bixhj, ke nak no yixh kwan da llaziꞌre lo reꞌj keré, da kaꞌ nziꞌi menta naꞌ rud, naꞌ llbej yichjrenꞌ gonre da nak lliarao, ka nak danꞌ llieꞌllo Diosenꞌ, naꞌ gonllo da wen. Da li da llayaꞌl weꞌre da ki, naꞌ bi wsanre yel nllieꞌ ke Diosenꞌ. Pw )Leweꞌe lmoxh, legakrén beꞌnne, naꞌllenꞌ gakre yall doxhenre. v (¡Beꞌnn ke llejnieꞌn nakre! ¿Kere Diosenꞌ beꞌnnenꞌ ben yichjraorenꞌ, lekze Leꞌen beneꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ? su_ 'Naꞌll goll Xanllonꞌ leꞌe: —Reꞌ beꞌnn fariseo ake, ka beꞌnn llayib to koꞌllze tas yeꞌnnenꞌ llonre. Yichjraozrenꞌ nak yall, zan lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ llaꞌn da ke nxhia, llzeraꞌllre bi da de ke beꞌnne. t  &Beꞌnn fariseonꞌ llabanreꞌ ka breꞌreꞌ kere bnaꞌa taꞌk Jesúsenꞌ zan ras, kanꞌ llon leakeꞌn ka nak gaweꞌn. Es %Ka bayoll beꞌe Jesúsenꞌ diꞌll ki, to beꞌnn fariseonꞌ beneꞌ Leꞌe yexh rilleꞌ lljataweꞌ. Ka byoꞌ Jesúsenꞌ rill beꞌnnenꞌ, naꞌ bllieꞌ ganꞌ gao akeꞌn. r $Chaꞌ bill yoꞌllo ni raꞌt da xcholenꞌ, naꞌ doxhen yichjraꞌlldaꞌollo yoꞌn beniꞌn ke Dios, kanaꞌllenꞌ chejnieꞌllo kanꞌ nak xhnnez Diosenꞌ, gonen kaꞌkze ga llseniꞌ to yiꞌ xhen rao nezenꞌ. Jesúsenꞌ golleꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ de doꞌl ke akeꞌ (Mt. 23:1‑36; Mr. 12:38‑40; Lc. 20:45‑47) }qs #Lewiayaꞌnn ke nnebiaꞌ da xcholenꞌ reꞌ, leweꞌe latj choꞌ beniꞌ ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. (pI "Yejraore llian naken ka to beniꞌ nench reꞌre. Chaꞌ bibi llaken, llreꞌkzere kwasro. Zan chaꞌ yejraorenꞌ bi naken wen, doxhenre ncholen chet kaꞌ. #o? !’Ni to beꞌnne kate wxhenzeꞌ to yiꞌ, wkwaꞌchzeꞌn o chaꞌ wdoꞌszeꞌn to llom, zan lldeꞌen sibe nench llseniꞌn ke yeolol beꞌnne. knO Beꞌnn Nínive kaꞌ, kate llin lla gak yel koxchis ke yeolol beꞌnne, wabanrén akeꞌ beꞌnn ki llaꞌa nnaꞌ, naꞌ wchoybiaꞌ akeꞌ ke akeꞌ, le leakeꞌn ka ben akreꞌ xtiꞌll da Jonásenꞌ, bayat akreꞌ ke da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ nadaꞌ zaꞌktellaꞌ kerke da Jonásenꞌ. Beniꞌ ke yichjraꞌlldaꞌollo (Mt. 5:15; 6:22‑23) 1m[ Noꞌrenꞌ bnebiaꞌ yellenꞌ re Sabá, kate llin lla gak yel koxchis ke yeolol beꞌnne, wabanreneꞌ txhen beꞌnn ki llaꞌa nnaꞌ, naꞌ wchoybieꞌ ke akeꞌ, le leꞌen ziꞌt kwis bedeꞌ badzenayeꞌ yel siꞌn ke da Salomón naꞌ, naꞌ nadaꞌ zaꞌktellaꞌ kerke Salomón naꞌ. l) Ka danꞌ gok ke Jonásenꞌ, len naꞌ breꞌe beꞌnn Nínive kaꞌ, naꞌ bayakbeꞌe akreꞌ Diosenꞌ bseꞌl leꞌe. Kaꞌn gok keꞌe naꞌ, kaꞌkzenꞌ gak kiaꞌ nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, naꞌ gaken to da reꞌe beꞌnn kaꞌ llaꞌa nnaꞌ. k Naꞌ ka badop beꞌnn zanll kwit Jesúsenꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Beꞌnn kaꞌ llaꞌa nnaꞌ, nak akeꞌ beꞌnn wen da xhinnj kwis, llnnab akeꞌ to da gonaꞌ nench wroeꞌraꞌ yel wak kiaꞌn, naꞌ chejleꞌ akeꞌ kiaꞌ; zan bi gak kanꞌ llnnab akeꞌn, toze kanꞌ gok ke da Jonás beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, kaꞌkzenꞌ gak kiaꞌ. _j7 Naꞌ bne Jesúsenꞌ: —Nakllen nbaraz ke beꞌnnenꞌ llzenay xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ lloneꞌn. Beꞌnn kaꞌ bi llzenay ke Diosenꞌ bnnab akeꞌ gon Jesúsenꞌ yel wak (Mt. 12:38‑42; Mr. 8:12) Ti! Chak lloeꞌ Jesúsenꞌ diꞌll ki, to noꞌr ren radj beꞌnn kaꞌ llaꞌa llzenay xtiꞌlleꞌn, bnneꞌe lleꞌe Jesúsenꞌ: —Nbaraz ke noꞌrenꞌ bxhan rweꞌ, naꞌ bwaꞌlleꞌ rweꞌ. h# Naꞌll lljatopen ye gall daxiꞌo da llonll ka len, naꞌll yellaꞌa aken txhen lo raꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ. Naꞌ chaꞌ kaꞌ ba ben akeꞌn, naꞌll yezikre gakll ke beꞌnnenꞌ, kere kanꞌ gok keꞌe kanaꞌ. Nbaraz ke beꞌnnenꞌ llzenayeꞌ ke Diosenꞌ g/ Naꞌll llayejen lljawian ganꞌ zo beꞌnnenꞌ, naꞌ kate reꞌren raꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ, naken ka to yoꞌ da nxhi nloa, naꞌ ndachen. f# ’Kate to daxiꞌo llallojen yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ, naꞌ dan llayirjen ga lljachoꞌn ga yobre. Naꞌ chaꞌ bi ll-llelen to latj ga yeziꞌraꞌllen, naꞌll nnen: “Wayaꞌchkaꞌ lljawiaꞌ ganꞌ ballojaꞌn, chaꞌ gak lljalloaꞌ da yobre.” e  ’Beꞌnn bi lloneꞌ nadaꞌ txhen, llwiereꞌ nadaꞌn. Naꞌ beꞌnn bi llakreneꞌ nench wzenay beꞌnn kaꞌ kiaꞌ, yezikre lloneꞌ nench nono wzenaykze kiaꞌ. Daxiꞌon lljalloꞌn da yobre lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne (Mt. 12:43‑45) odW Zan chaꞌ llin to beꞌnn nak beꞌnn warlle tilreneꞌ leꞌe, naꞌ goneꞌ leꞌe gan, naꞌ wkeꞌe ya keꞌen danꞌ nxenraꞌlleꞌn, naꞌ wkaꞌteꞌ yeolol da de keꞌe, naꞌ chisen weꞌe beꞌnn kaꞌ nakeꞌ txhen. bc= ’Kate to beꞌnn war, llapeꞌ rilleꞌn kon ren ya, notno gak choꞌ rilleꞌn. 'bG Zan chaꞌ llabejaꞌ daxiꞌo kaꞌ kone yel wak ke Dios, len naken to da llroeꞌ ba bzorao llroeꞌ Diosenꞌ yel llnebiaꞌ keꞌen ganꞌ llaꞌrenꞌ. sa_ Chaꞌ naken kanꞌ nerenꞌ, ¿bixha xhiꞌnnre kaꞌ, bi kone llabej akeꞌ daxiꞌo kaꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne? ¿Kone yel wak ke Beelzebú naꞌn llon akeꞌ kaꞌ? Leakeꞌ wroeꞌ akreꞌ, krerenꞌ nak xhbab kerénꞌ. F` Leskaꞌ daxiꞌo kaꞌ, chaꞌ nak aken chopre, les bi gak soyib aken scha chet kaꞌ. Le kanꞌ nere llabejaꞌ daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne kone yel wak ke Beelzebúnꞌ. _- Jesúsenꞌ llakbeꞌtereꞌ kanꞌ nak xhbab ke akeꞌn, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Chaꞌ beꞌnn llaꞌa to yell gak akeꞌ chopre, wllin lla kate kwiayiꞌ yellenꞌ. Naꞌ chaꞌ beꞌnn llaꞌa to lo yoꞌ, nak akeꞌ chopre, leskaꞌ wllin lla kate waran akeꞌ. $^A Naꞌ ye baleꞌ, kon llnnab akeꞌ wroeꞌreꞌ yel wak keꞌen, goneꞌ to da goneꞌ leꞌ yebá, nench gaꞌt da wxoa akeꞌ doꞌl koꞌlleꞌ. ] Naꞌ bal beꞌnn kaꞌ bne akeꞌ: —Llabejeꞌ daxiꞌo kaꞌ kone yel wak ke Beelzebú danꞌ llnebiaꞌ daxiꞌo kaꞌ. /\W Bixha gok ka llabej Jesúsenꞌ to daxiꞌo yoꞌ to beꞌnn blloj; ka balloj daxiꞌon, le bannete beꞌnn bllojenꞌ. Naꞌll llabanre beꞌnn kaꞌ llaꞌn. ([I Chaꞌ reꞌ naktere beꞌnn wen da xhinnj, nnézere llayaꞌl weꞌe xhiꞌnnre da wen, gonntell Xare beꞌnnenꞌ zo yebá, gonneꞌ reꞌ Spíritu keꞌen kon chaꞌ wnnabren. Bne akeꞌ ke Jesúsenꞌ babejeꞌ daxiꞌo kone yel wak ke daxiꞌon (Mt. 12:22‑30; Mr. 3:19‑27) [Z/ Naꞌ chaꞌ wnnábebeꞌ reꞌ to xchit bellj, kere weꞌzrebeꞌ to xhban leo. 5Yc ’Chaꞌ reꞌ zo to xhiꞌnnre, naꞌ wnnábebeꞌ reꞌ to yet xtir, kere weꞌzrebeꞌ to yej. Chaꞌ wnnábebeꞌ reꞌ to belyaꞌ, kere weꞌzrebeꞌ to bele. X) Le noteze beꞌnne bi da llnnabeꞌ, wziꞌkzeꞌn; naꞌ beꞌnn llyirjeꞌ, wllelkzereꞌn; naꞌ beꞌnn llnneꞌe, llsarj akseꞌ keꞌe. $WA Ke len naꞌ niaꞌ reꞌ: Lewnnab, chaꞌ bi wnnabre, gonnkze Diosenꞌ len; lechirj, chaꞌ bi chirjre, wllelkzen; lewseꞌkw, naꞌ wyarjkze choꞌre. V Ni niaꞌ reꞌ, laꞌkze bi nnen ke chaseꞌ gonneꞌn, naꞌ danꞌ zere llchieꞌre naꞌ, wyaskzeꞌ gonneꞌ danꞌ llnnabrenꞌ. ZU- Naꞌ beꞌnnenꞌ walliꞌ kerénꞌ ganꞌ deꞌe naꞌ, yeꞌe reꞌ: “Bi gonroꞌ nadaꞌ zede, ¿bi llwiaꞌo ba neyj yoꞌn, naꞌ ren xhiꞌnnaꞌ ki ba tastoꞌ, naꞌ bi gak chasaꞌ gonnaꞌn?” lTQ braꞌ to beꞌnn nllieꞌraꞌ beꞌnn zaꞌa ziꞌte, naꞌ bikzbi de kiaꞌ waꞌa gaweꞌ.” YS+ Naꞌll leskaꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Bixha chaꞌ reꞌ, zo to beꞌnn nombiaꞌre kwasro, naꞌ chejre rilleꞌn llere, naꞌ yereꞌ: “Beꞌnn nllieꞌraꞌ, ben gokre brej nadaꞌ chonn yet xtir; kRO Naꞌ baziꞌxhen ketoꞌ,
kanꞌ llon netoꞌ, llaziꞌxhentoꞌ ke beꞌnn biteze da llon akreꞌ netoꞌ.Bi wsanraꞌlloꞌ netoꞌ, yexjtoꞌ rao da xhinnjenꞌ,
bkwas brekyiꞌll netoꞌ rao da xhinnjenꞌ. AQ} Naꞌ danꞌ gaotoꞌ tlla tlla, bennchgan nnaꞌ. Pw Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Kate weꞌrenre Diosenꞌ diꞌll, ki nnere:Xa, rweꞌ lliaꞌo yebá, nak laꞌy raꞌon.Yedchga yel llnebiaꞌ koꞌon.Gakchga kanꞌ lleꞌnroꞌ rao yellrionꞌ, kanꞌ llak yebá naꞌ. $O C Gok ka zo Jesúsenꞌ to latj ga lloeꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌlle, bayoll naꞌ to beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, golleꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, bsede netoꞌ akrenꞌ weꞌrentoꞌ Diosenꞌ diꞌll, kanꞌ ben Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis, broeꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ bnao leꞌen. xNi *Zan toze da de da nak lliarao gonllo, len naꞌ ba brej Maríanꞌ lloneꞌ, naꞌ nono gak wakaꞌa len.&ME )Naꞌll Jesúsenꞌ lleꞌe Martanꞌ: —Marta, Marta, le lliꞌ yichjoꞌ danꞌ llsiniaꞌon, naꞌ llakllejlaꞌlloꞌ danꞌ nyan da zed koꞌon. lLQ (Naꞌ Martanꞌ llaral-llreꞌ llsinieꞌ da gao akeꞌ, kate jabiꞌyeꞌ kwit Jesúsenꞌ, lleꞌe Leꞌe: —Xanaꞌ, ¿bi llakbeꞌroꞌ bi biraꞌn tozaꞌ bkwaꞌnnbeꞌ, llsiniaꞌ ganni? Gollbeꞌ gakrenbeꞌ nadaꞌ. K 'Naꞌ zo to bir Martanꞌ, naꞌ re María, naꞌ Maríanꞌ le blleꞌteꞌ xhniaꞌ Jesúsenꞌ llzenayeꞌ xtiꞌlleꞌn. 2J] &Naꞌ Jesúsenꞌ baweꞌ nez da yobre, naꞌ bllin akeꞌ to yell, naꞌ rao yell naꞌ, zo to noꞌr re Marta, naꞌ beneꞌ Jesúsenꞌ yexh chejeꞌ rilleꞌ. I+ %Naꞌ bne beꞌnnenꞌ llsed llroeꞌ leyenꞌ: —Beꞌnnenꞌ bayaꞌchraꞌll beꞌnn weꞌen bran akeꞌn. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Lekze kaꞌn llayaꞌl gonoꞌ rweꞌ, wayaꞌchraꞌlloꞌ yeolol beꞌnne. Jesúsenꞌ jaraꞌnneꞌ Marta ren María $HA $Naꞌll goll Jesúsenꞌ beꞌnnenꞌ: —Bnechk rweꞌ, ¿nore beꞌnn ki chonne, gokreꞌ ke beꞌnnenꞌ bran akeꞌn nakeꞌ beꞌnn lwelljeꞌ? fGE #Bateyó ka yeweꞌ nezenꞌ, brejeꞌ chop mell danꞌ nziꞌi denario, naꞌ beꞌen xan yoꞌn, lleꞌe leꞌe: “Ben gokre bwia beꞌnnenꞌ, chaꞌ billre da gonoꞌ gaxt, naꞌ wayixhjaꞌn kate zazaꞌa naꞌ.” FF "Naꞌ jabiꞌyeꞌ kwiteꞌ, naꞌ bdibeꞌ weꞌe keꞌen, btopeꞌn ceit, naꞌ blloneꞌn xis uva, naꞌ beneꞌn rmell, naꞌ bchejeꞌn to raꞌlle. Naꞌ bleneꞌ leꞌe bllieꞌ leꞌe koꞌll burr keꞌen, naꞌ bcheꞌe leꞌe ga zo to yoꞌ ga lltas beꞌnn yoꞌ nez. Gannaꞌ basyolleꞌ bwieꞌ leꞌe. tEa !Bixha to beꞌnn Samaria, bdieꞌ tnezenꞌ; ka breꞌreꞌ beꞌnn weꞌen, bayaꞌchraꞌlleꞌ leꞌe. )DK Naꞌll bde ye to beꞌnn kaꞌ nziꞌi levita, lleꞌnen nen beꞌnn llakrén lo yodaꞌo, leskaꞌ ka breꞌreꞌ beꞌnn weꞌen, le bdeteꞌ ye chlaꞌre. C{ Kaꞌ goken, kate bde to bxoz tnezenꞌ, ka breꞌreꞌ beꞌnn weꞌen, naꞌ bdieꞌ ye chlaꞌre nezenꞌ zejzeꞌ. B Naꞌll bne Jesúsenꞌ: —To beꞌnn bzeꞌe Jerusalén, naꞌ zejeꞌ Jericó, bixha gok bllayreꞌ beꞌnn wan, naꞌ bkaꞌa akeꞌ bi keꞌe da nseꞌe, ben akeꞌ ziꞌ keꞌe, naꞌ bkwaꞌnn akeꞌ leꞌe tnezenꞌ ye zre ke bet akzeꞌ leꞌe. 1A[ Naꞌ beꞌnnenꞌ, gokraꞌlleꞌ wroeꞌreꞌ dakze lixheje, naꞌ lleꞌe Jesúsenꞌ: —¿Ka noxha beꞌnnenꞌ nak beꞌnn lwelljaꞌn, naꞌ llieꞌreꞌ? t@a Naꞌll Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Da li kanꞌ bneꞌon, kaꞌn ben, naꞌll banoꞌ zejlikane. D? Naꞌll beꞌnnenꞌ llejnieꞌ leyenꞌ kwasro bneꞌe: —“Llieꞌroꞌ Dios do yichj do raꞌlloꞌ, naꞌ llieꞌroꞌ beꞌnn lwelljoꞌ, kaꞌkze nllieꞌroꞌ kwinoꞌ.” [>/ Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Akxha nyoj leꞌ leyenꞌ? ¿Akre nen? d=A Naꞌ bzollaꞌa to beꞌnn llsed llroeꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, gokraꞌlleꞌ kwejeꞌ Jesúsenꞌ diꞌlle, lleꞌe Leꞌe: —Maestro, ¿Bi llayaꞌl gonaꞌ nench gaꞌt yel nban zejlikane kiaꞌ? M< Le beꞌnn zan beꞌnn beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ beꞌnn llnebiaꞌ bllaꞌa kanaꞌ, le gokraꞌll akeꞌ reꞌe akreꞌ ka da kaꞌ llreꞌre nnaꞌ, naꞌ bi breꞌe akreꞌn; naꞌ le gokraꞌll akeꞌ yen akreꞌ ke danꞌ llénere nnaꞌ, naꞌ bi ben akreꞌn. Diꞌll da beꞌe Jesúsenꞌ ke to beꞌnn wen ;- Naꞌ bayechjeꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen to wraz akzeꞌ: —Nbaraz ke reꞌ llreꞌre nadaꞌ, naꞌ da kaꞌ llonaꞌn. : ’Yeololte da de, Xaꞌn ba beneꞌn rallnaꞌ, naꞌ nono nombiaꞌ Xhiꞌnneꞌn, toz Xaꞌ naꞌ nombieꞌ Leꞌe, naꞌ nono nombiaꞌ Xaꞌn, toz nadaꞌ nak Xhiꞌnneꞌ nombieꞌ, naꞌ kon no llbejaꞌ nadaꞌ llroeꞌreꞌ kanꞌ nak Xaꞌn. R9 Rawe naꞌ bawé Jesúsenꞌ, ka nak zorén Spíritu ke Diosenꞌ Leꞌen, naꞌ bneꞌe: —Lloeꞌrawaꞌ rweꞌ Dios Xa, rweꞌn llnebiaꞌo yebá naꞌ yellrionꞌ, bkwaꞌchoꞌ da ki, bi byejnieꞌ beꞌnn siꞌn kaꞌ len, naꞌ broeꞌroꞌn beꞌnn nak nexjraꞌlle. Benoꞌ kaꞌ Xa, le kaꞌn byoꞌraꞌlloꞌ. B8} Naꞌ bi wawétekere, ni ke danꞌ llzenay daxiꞌon keré, zan leyewé le ba nllia Diosenꞌ rarenꞌ leꞌ libr keꞌen yebá. Bawé Jesúsenꞌ (Mt. 11:25‑27; Mr. 13:16‑17) 07Y Ganni llonnaꞌ reꞌ yel wak, nench wrejchekwre no bele, no xhban leo, naꞌ wrejchekwre doxhen yel wak ke da lleꞌne wlliayiꞌ lliꞌo, naꞌ reꞌ bibi gákere. 6% Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —To breꞌkazraꞌ llaz daxiꞌon lleꞌle, ka llaz yiꞌ bziꞌo ka nak llnit yel llnebiaꞌ ken. K5 Bixha gok kate ballín beꞌnn wyon chi kaꞌ, llawé akreꞌ ballín akeꞌ, lle akeꞌ Jesúsenꞌ: —¡Xantoꞌ, rente daxiꞌo kaꞌ, llzenay aken ketoꞌ kate llwaꞌltoꞌ raꞌon! w4g Naꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen: —Beꞌnn wzenayeꞌ xtiꞌllrenꞌ, kiaꞌ nadkzaꞌn wzenayeꞌ chet kaꞌ; naꞌ beꞌnnenꞌ bi wzenayeꞌ xtiꞌllrenꞌ, kiaꞌ nadkzaꞌn bi wzenayeꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ bi wzenayeꞌ kiaꞌ nadaꞌ, ke Dios beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌn, bi wzenayeꞌ ke chet kaꞌ. Ka ballín beꞌnn wyon chi kaꞌ w3g Naꞌ reꞌ beꞌnn Capernaum, llákere ba zekzre yebá, ga lleꞌle gor wazaꞌleꞌ reꞌ, ga yellayraore. 2} Kate llin lla gak yel koxchis ke yeolol beꞌnne, da xhenll yellayraore kerke beꞌnn Tiro, naꞌ beꞌnn Sidón kaꞌ. 15 ’¡Nyaꞌchraz ke reꞌ beꞌnn Corazín! ¡Naꞌ nyaꞌchraz ke reꞌ beꞌnn Betsaida! Chenake broeꞌraꞌ beꞌnn kaꞌ niꞌt yell kaꞌ nziꞌi Tiro, naꞌ Sidón yel wak kiaꞌn ka danꞌ ba broeꞌraꞌ reꞌ, batnaꞌ ba bayechj akeꞌ banao akeꞌ Diosenꞌ chenake, naꞌ llak akeꞌ to raꞌll gasj da nak zeꞌch, naꞌ llwazj kwin akeꞌ no de da llroeꞌn ba bayat akreꞌ chenake. X0) Ni llniaꞌ reꞌ, kate llin lla gon Diosenꞌ yel koxchis ke yeolol beꞌnne, da xhenll yellayrao beꞌnn ki, kerke beꞌnn Sodoma kaꞌ. Da gak ke beꞌnn kaꞌ bi llzenay ke Diosenꞌ (Mt. 11:20‑24) C/ “Bichte danꞌ bllia lo niaꞌtoꞌn rao yell keré naꞌ, llabibtoꞌn nench waxhoan koꞌllre, naꞌ llayaꞌl nnézere ke yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, ba braꞌ rao rallrenꞌ.” X.) Chaꞌ to yell ga llinre bi wreb akeꞌ reꞌ, lechej do lyell, leyé akeꞌ: - Lennab yeyak chaꞌ beꞌnn llak yillweꞌ, naꞌ leyé akeꞌ: “Ba bllin lla reꞌllo kanꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ.” H,  Chaꞌ to yell ga llinre, kon da gonn akeꞌ llayaꞌl gaore. -+S Yoꞌ ga llinre, gannaꞌze sore, yeꞌj gaotezre kon da gonn akeꞌ. Ka to beꞌnn wen llin llayaꞌl siꞌkze raxhjeꞌ, kaꞌkze ke reꞌ; bi tasre toto yoꞌ. 1*[ Chaꞌ lo yoꞌ naꞌ zo to beꞌnn nak raꞌlldaꞌo wen, gonkze Diosenꞌ gak wen keꞌe. Chaꞌ nono llraꞌ beꞌnn nak raꞌlldaꞌo wen, bi gak kanꞌ yerenꞌ. T)! Yoꞌ ganꞌ llinre, ka choꞌrenꞌ zgaꞌtek nnere: “Sochgare wen.” j(M Bi goꞌxre bzod ni mell, ni ye chkweꞌ xher-re, naꞌ bi sezre scha wapre beꞌnn lliox tnez. ]'3 Lechej, ni llseꞌlaꞌ reꞌ, ka llseꞌleꞌ xhiꞌr daꞌo radj beꞌkw yiꞌo. U~}}L|;{zzfyyxwwvyuttYsrZqlpomnmmulkjjihh;gNfeze d(c]bbaB``E_3^]]P\\D[[CZZfYXX>WVVaUlU+TJTSgR'QuPOONNM{LLRKKJIHH;GG&FMEEKDCC(BA@??>u=<;:938+765w4320//.--,V+*)))(N'n&& %T$##""*!C t_TP[d:Ful,NX % ~ m 2m0UWy'Naꞌ Jesúsenꞌ goxheꞌ bidaꞌo kaꞌ, naꞌll bneꞌe: —Leweꞌe latj yed bidaꞌo kaꞌ rawaꞌn, bi wllonre, le beꞌnn kaꞌ nak ka bidaꞌo ki, leakeꞌn nak Diosenꞌ txhen beꞌnn llnebiaꞌ. FxNaꞌ jwaꞌa akeꞌ bidaꞌo rao Jesúsenꞌ nench wxoa taꞌkeꞌn yichj akbeꞌ. Naꞌ breꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen kanꞌ llon akeꞌn, naꞌ bdil akeꞌ beꞌnn kaꞌ. w7Ni llniaꞌ reꞌ, beꞌnn wachixhjenꞌ, baziꞌxhente Diosenꞌ keꞌe, naꞌ zayejteꞌ rilleꞌ nbaraz kerke beꞌnn fariseonꞌ. Le beꞌnnenꞌ lloeꞌrao kwineꞌ, Diosenꞌ goneꞌ ka sieꞌ yel zdoꞌ, naꞌ gakbeꞌreꞌ bi zaꞌke, naꞌ beꞌnnenꞌ llakreꞌ bibi zaꞌke, Diosenꞌ goneꞌ ka sieꞌ yel baraꞌnne. Jesúsenꞌ benlaꞌyeꞌ bidaꞌo ak (Mt. 19:13‑15; Mr. 10:13‑16) Lv Naꞌ beꞌnn wachixhjenꞌ bzeteꞌ ziꞌtre, to ni ke llayaxhjzreꞌ wlis raweꞌ yebá, naꞌ llbaꞌll lchoeꞌ neꞌe: “¡Dios bayaꞌchraꞌll nadaꞌ, nakaꞌ beꞌnn wen da xhinnj!” u Naꞌ chop ras rao to xhman llonaꞌ was, naꞌ da llonaꞌ gan, llbejaꞌ to kwenen rao chi kwen, naꞌ lljwaꞌan yodaꞌon.” 1t[ Beꞌnn fariseonꞌ zellatezeꞌ llalwilleꞌ Diosenꞌ, lloeꞌrao kwineꞌ neꞌe: “Dios, llioxkenoꞌ, le bi nakaꞌ beꞌnn wen da xhinnj, ka beꞌnn kaꞌ yelaꞌ, beꞌnn wan, beꞌnn laꞌkze zo noꞌr ke akeꞌ, darén akeꞌ noꞌr yobre, naꞌ ni ke nakzaꞌ kanꞌ nak wachixhj ni. (sI —Chop beꞌnn zjakeꞌ yodaꞌo brao, lljeꞌrén akeꞌ Diosenꞌ diꞌlle, toeꞌ nakeꞌ beꞌnn fariseo, naꞌ ye toeꞌ nakeꞌ beꞌnn wachixhj. Xr) Naꞌ llaꞌa bal beꞌnn le nxenraꞌll kwin akeꞌ, naꞌ llak akreꞌ nak akseꞌ beꞌnn wen, naꞌ llon akeꞌ kaze nollre beꞌnn yobre, naꞌ beꞌe Jesúsenꞌ diꞌll bsaꞌkrebreꞌ bneꞌe: gqGNi llniaꞌ reꞌ, sete goneꞌ yel koxchis ke akeꞌ. Zan katenꞌ llin lla yedaꞌ nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, da yobre, ¿llaꞌrize beꞌnn nna nxenraꞌll Dios? Ka ben to beꞌnn fariseo naꞌ to wachixhj Dp¿Kere leskaꞌ gon Diosenꞌ yel koxchis ke beꞌnn kaꞌ ba brejeꞌ llonliraꞌll Leꞌen, chaꞌ llalwill akeꞌ Leꞌe do lla do yere? ¿O chaꞌ wllereꞌ bi gakrenzeꞌ leakeꞌ? oNaꞌll bne Xanllonꞌ: —Lewayón ke xhbab kanꞌ bne beꞌnn wen yel koxchisenꞌ, nakteꞌ beꞌnn llon da bi zej lixheje. |nqgonllaꞌ yel koxchis keꞌen, nench ke yesdó noꞌrenꞌ yel llxhenraꞌll kiaꞌn, le ziꞌte zed lloneꞌ.” #m?Naꞌ gokte scha, bi broꞌkzeꞌ xhnneze kanꞌ llak ke noꞌrenꞌ. Bixha kate bllin lla bneꞌe: “Laꞌkze bi llapaꞌ baraꞌnne Dios ni beꞌnne, SlNaꞌ leskaꞌ rao yell naꞌ zo to noꞌr wazeb, naꞌ weltze llej noꞌrenꞌ rao beꞌnn wen yel koxchisenꞌ, lleꞌe leꞌe: “Ben yel koxchis kiaꞌ, zo to beꞌnn le llsaꞌkzieꞌ nadaꞌ.” kNaꞌ bneꞌe: —Rao yell naꞌ bzo to beꞌnn llon yel koxchis, nono llapkzeꞌ baraꞌnne, ni Dios, ni lwellj beꞌnne. Oj Naꞌ beꞌrén Jesúsenꞌ leakeꞌ diꞌll, bsaꞌkrebreꞌ ka gok ke to noꞌr, nench broeꞌreꞌ leakeꞌ da lliarao xhen naꞌ, weꞌrén akeꞌ Diosenꞌ diꞌll, naꞌ bi gatraꞌll akeꞌ. ri]%Naꞌll goll beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ Leꞌe: —¿Gaxhanꞌ gak kaꞌ, Xantoꞌ? Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Naꞌ gonen ka ke beꞌnnenꞌ neꞌe: “Ganꞌ de ba wat naꞌ, gannaꞌn wadopkze chod kaꞌ.”qh[$Chop beꞌnn chaꞌ da akeꞌ txhen lyiꞌxe, toeꞌn yeziꞌi Diosenꞌ, naꞌ ye toeꞌ gaꞌnneꞌ. ggG#Chop noꞌr lliꞌ akeꞌ llot akeꞌ, toeꞌn yeziꞌi Diosenꞌ, naꞌ ye toeꞌ gaꞌnne. f"’Ni llniaꞌ reꞌ, lleꞌ naꞌ chaꞌ chop beꞌnn de akeꞌ txhen, toeꞌn yeziꞌi Diosenꞌ naꞌ ye toeꞌ gaꞌnneꞌ. )eK!Beꞌnnenꞌ yeꞌnreꞌ yesrá yel nban ke kwineꞌ, leꞌen wniteꞌn, naꞌ beꞌnnenꞌ wsanraꞌlleꞌ yel nban keꞌen ni kiaꞌ nadaꞌ, leꞌen yerá. :do Lelljadinraꞌll kanꞌ gok ke noꞌr ke da Lot. c’Naꞌ katenꞌ llin llanꞌ, chaꞌ to beꞌnn deꞌe yichjore, naꞌ llaꞌa xchinraze lo yoꞌn, bi llayaꞌl wayetjeꞌ lljaxhiꞌi xchinrazeꞌ kaꞌ. Naꞌ chaꞌ to beꞌnn zejeꞌ lyiꞌxe, leskaꞌ bi llayaꞌl wabieꞌ wayej rilleꞌ. dbAKaꞌkzenꞌ gak katenꞌ yed Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach da yobre rao yellrionꞌ. (aIBixha ka balloj da Lotenꞌ yell Sodomanꞌ, naꞌ bzorao llyinnj yiꞌ barje, bexj da nak ka yoran, naꞌ bzeyen yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellenꞌ. +`OLeskaꞌ gok kanꞌ bzo beꞌnnenꞌ golle Lot, llao akeꞌ, lleꞌj akeꞌ, lloꞌt akeꞌ, llaꞌo akeꞌ, goz akeꞌ, baral akllreꞌ benchaꞌo rill akeꞌ. M_Kanꞌ bzo da Noénꞌ, llao akeꞌ, lleꞌj akeꞌ, llak wchaynaꞌa nile naꞌle, bllinte lla byoꞌ da Noénꞌ lo barco xhen naꞌ, naꞌll gok yejsiꞌo xhen, naꞌ blleyiꞌ beꞌnn kaꞌ. {^oKanꞌ gokse ka bzo da Noé, kanꞌ gakse katenꞌ llin lla yed Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnachenꞌ da yobre. s]_Naꞌ zgaꞌtek llayaꞌl wallayrawaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa nnaꞌ, bi chejleꞌ akeꞌ kiaꞌ. ;\oKanꞌ llak kate llep yes, lloꞌnnte beniꞌ ken ye chlaꞌre yellrio to sete, kanꞌ gakse katenꞌ yedaꞌ nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, katenꞌ llin llanꞌ. [Laꞌkze ye akeꞌ reꞌ: “Ba zoteꞌ ganni”, o “Gannaꞌ ba zoeꞌ”; bi chejleꞌre ke beꞌnn kaꞌ, naꞌ bi nnao akreꞌ. SZNaꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Wllin lla kate le yeꞌnere reꞌre la tllaze kanꞌ gon Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnachenꞌ, naꞌ reꞌ bi gak kanꞌ lleꞌnerenꞌ. Y Ni ke no nneze: “Ganni ba llnebieꞌ”, naꞌ “Gannaꞌ ba llnebieꞌ”. Ba llnebiaꞌkze Diosenꞌ do radjrenꞌ nnaꞌ. JX Gok ka bnnabe beꞌnn fariseo kaꞌ Jesúsenꞌ, batenꞌ sorao nnebiaꞌ Diosenꞌ. Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Ke nake sorao nnebiaꞌ Diosenꞌ, ni ke no gakbeꞌze katenꞌ sorawen. AW{Naꞌ lleꞌe beꞌnnenꞌ: —Bayas, naꞌ bayej, danꞌ nxenraꞌlloꞌ naꞌn, ba basrá rweꞌ. Kate llin lla wroeꞌ yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ (Mt. 24:23‑28, 36‑41) GV¿Tiꞌchga beꞌnn ziꞌt ni, babieꞌ lloeꞌraweꞌ Dios? U Ka breꞌe Jesúsenꞌ beꞌnn tiꞌchenꞌ, bneꞌe: —¿Kere chi beꞌnn kinꞌ bayak? ¿Gannxha beꞌnn ga kaꞌ yelaꞌ? T Ka ballineꞌ rao Jesúsenꞌ, bcheꞌk xhibeꞌ lloeꞌ yel llioxken keꞌe, beꞌnnenꞌ ben kaꞌ nakeꞌ beꞌnn Samaria. fSEToeꞌ, ka gokbeꞌreꞌ ba bayakeꞌn, naꞌ babieꞌ llosieꞌ zillj lloeꞌraweꞌ Dios. R9Ka breꞌe Jesúsenꞌ leakeꞌn, golleꞌ leakeꞌ: —Lechej rao bxoz kaꞌ, naꞌ wia akeꞌ reꞌ. Bixha chak zjakeꞌ naꞌn, bayak akeꞌ. ]Q3 besiaꞌ akeꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —¡Jesús, Maestro, bayaꞌchraꞌll netoꞌ! P) Ka bllineꞌ to lloaꞌ yell daꞌo, naꞌ blloj chi beꞌnn llak yillweꞌ danꞌ ne lepra, naꞌ jatil akeꞌ Leꞌe, bze akteꞌ ziꞌtre, lOQ Bixha chak zej Jesúsenꞌ Jerusalén naꞌ, bdieꞌ ga zerao nbane Galileanꞌ ren Samaria. N Leskaꞌ naken ke reꞌ, naore nadaꞌ, kate ba benre doxhen kanꞌ ba bniaꞌ gonre, kanaꞌ nnere: “Beꞌnn wen llin ke nxhia naktoꞌ, gannenꞌ ba bentoꞌ danꞌ bneꞌo gontoꞌ naꞌze.” Jesúsenꞌ bayoneꞌ chi beꞌnn llak yillweꞌ danꞌ ne lepra bM= Leskaꞌ kere llereꞌ: “Llioxkenoꞌ”, kate ba bayoll bsinieꞌ danꞌ bdaorenꞌ. gLGYezikre llereꞌ: “Bsiniaꞌkeroꞌ da gawaꞌ; yedawaꞌ naꞌ, naꞌll gaoꞌ rweꞌ.” cK?Leskaꞌ bne Jesúsenꞌ: —Reꞌ yoꞌraore llonre, kate beꞌnn wen llin keré llejeꞌ wawaꞌnn belle o chaꞌ gop belle, kate llareꞌe yoꞌ kerénꞌ, kere naꞌ llereꞌ: “Blleꞌdo gaoꞌ xcheꞌ.” tJaNaꞌ lle Xanllonꞌ leakeꞌ: —Chenak danꞌ llejleꞌre naken ka to nak nbaz ke mostaz, gakte yere yayenꞌ zo ganni: “Bkwas ganni, naꞌ jasó lo nisdaꞌo naꞌle,” wzenayten keré. Da llayaꞌl gon to beꞌnn wen llin oIWNaꞌll postl kaꞌ, goll akeꞌ Xanllonꞌ: —Gokrén netoꞌ nench yezikre wxenraꞌlltoꞌ. HNaꞌ chaꞌ gall ras goneꞌ bi da goneꞌ koꞌo rao tlla, naꞌ gall ras zaꞌteꞌ yeꞌe rweꞌ: “Llayatraꞌ kanꞌ benaꞌn, baziꞌxhen kiaꞌ”, llayaꞌl yeziꞌxhenoꞌ keꞌe. Llnnab akeꞌ gakreneꞌ leakeꞌ nench wxenraꞌll aklleꞌ 2G]Lewiá, chaꞌ to beꞌnn lwelljoꞌ, bi gonzreꞌ rweꞌ, byej beꞌreneꞌ diꞌll nench wayakbeꞌreꞌ binꞌ beneꞌ, naꞌ chaꞌ wayatreꞌ, baziꞌxhen keꞌe. 5FcNakteren wen wchej akeꞌ yeneꞌn to yej xhen, naꞌ wzaꞌl akeꞌ leꞌe lo nisdaꞌo, kerke da goneꞌ bix to bidaꞌo ki nxenraꞌll nadaꞌ gonbeꞌ da xhinnjenꞌ. &E GNaꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen: —Dekz de chaz da xhinnjenꞌ radjrenꞌ, zan nyaꞌchraz ke beꞌnnenꞌ wchizeꞌ da xhinnjenꞌ. 3D_Naꞌll goll Abraham naꞌ leꞌe: “Chaꞌ bi chejleꞌ akeꞌ xtiꞌll Dios danꞌ ba dekze, leskaꞌ ni ke chejleꞌ akzeꞌ, laꞌkze yebán to beꞌnn wat.”\C1Naꞌll bne beꞌnnenꞌ: “Bi wzenay akeꞌ kaꞌ, xa Abraham, zan chaꞌ to beꞌnn yebaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ weꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌlle, naꞌll chejleꞌ akeꞌ, naꞌ wayechj akeꞌ.” DBNaꞌll lle Abraham naꞌ leꞌe: “Naꞌ dekze yich danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, len wzenay akeꞌ ke chet kaꞌ.” AyLe nna zo gaꞌy beꞌnn biꞌchaꞌ, naꞌ chixjweꞌreꞌ leakeꞌ nench ke wayed akeꞌ ganni yellayrao akeꞌ.” _@7Naꞌll bne beꞌnnenꞌ: “Ben gokre chaꞌ, xa Abraham, baseꞌleꞌ rill xaꞌn, ?-Naꞌ leskaꞌ to bdinnj xhen, nlaꞌn lliꞌo, naꞌ ni ke gakze yedtoꞌ ganꞌ llaꞌrenꞌ, ni reꞌ bi gak yedre ganꞌ llaꞌtoꞌ ni.” g>GNaꞌll Abraham naꞌ, golleꞌ leꞌe: “Xhiꞌnnaꞌ, jadinraꞌlle, bxhiꞌo rweꞌ banez bzoꞌo yellrionꞌ, naꞌ Lázaronꞌ ballayraweꞌ bxhaꞌkzieꞌ, naꞌ nnaꞌ llazieꞌ banez, naꞌ rweꞌ llallayraoꞌ. M=Naꞌll besiaꞌ beꞌnn wniaꞌn zillj bneꞌe: “Xa Abraham, bayaꞌchraꞌll nadaꞌ, bseꞌl Lázaronꞌ wasbis xhbeneꞌn, naꞌ wakoleꞌ raꞌt rollaꞌn, le llallayrawaꞌ lo yiꞌn.” 5<cLo gabil ganꞌ ballín beꞌnn wniaꞌn llallayraweꞌ, kate blis raweꞌn, naꞌ breꞌreꞌ Abraham naꞌ, ren Lázaronꞌ, llaꞌa akeꞌ to latj naꞌ naken ziꞌte. L;Bixha kate got beꞌnn yaꞌchenꞌ, naꞌ angl kaꞌ bacheꞌe akeꞌ leꞌe ganꞌ nak to latj wen ganꞌ zo Abraham naꞌ. Naꞌ leskaꞌ got beꞌnn wniaꞌn, naꞌ bkwaꞌch akeꞌ leꞌe. :9To lleꞌne Lázaronꞌ lljatopeꞌ blaꞌa kaꞌ, llexj ganꞌ lliꞌ beꞌnn wniaꞌn llaweꞌ, naꞌ beꞌkw ake lljaleꞌ akbaꞌ weꞌe keꞌen. 9)Naꞌ leskaꞌ bzo to beꞌnn yaꞌch re Lázaro, naꞌ blleꞌtezeꞌ bllieꞌ lloaꞌ yoꞌ ke beꞌnn wniaꞌn, naꞌ le llieꞌ yeꞌlle. 8’Bzo to beꞌnn wniaꞌ zre raꞌll chaꞌo llakeꞌ, naꞌ yeo lla llontekzeꞌ ka to lnnire danꞌ llaochaꞌweꞌ. I7 ’Noteze beꞌnn chaꞌ wsanraꞌll xhoꞌreꞌ, naꞌ sieꞌ ye to noꞌr yobre, llonkzeꞌ ka beꞌnn zo xto. Naꞌ noteze beꞌnn yechaynaꞌreneꞌ to noꞌre beꞌnn bsan xhyiweꞌn leꞌe, rebze llonkzeꞌ ka llon beꞌnnenꞌ darén xhoꞌr beꞌnne. To beꞌnn wniaꞌ naꞌ to beꞌnn yaꞌch re Lázaro 6%’Ka nak yellrionꞌ, naꞌ da kaꞌ llia leꞌ yebánꞌ, wllin lla kwiayiꞌ aken, zan ke nak doxhen kanꞌ ne ley ke Diosenꞌ, dekz de gak kanꞌ nen naꞌ. Jesúsenꞌ broeꞌreꞌ bi naken wen wsan xhoꞌr xhyio beꞌnne (Mt. 19:1‑12; Mr. 10:1‑12) {5o’Ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, benen llin zerao ka braꞌ Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis. Bzoraozen kanꞌ braꞌ Juan naꞌ, ba llnneze beꞌnne kanꞌ nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ beꞌnn zan llon akeꞌn ga zerao zaꞌk akreꞌ, nench nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. O4Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —To wrazrenꞌ llonxhen kwinre, naꞌ llonre ka beꞌnn wen tegar nechkze reꞌe beꞌnne, zan Dios nnezreꞌ kwasro ka nak yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. Le de da llake beꞌnne, naken da wen, zan rao Diosenꞌ naken da zban. Ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ naꞌ yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ 3Beꞌnn fariseo kaꞌ, nak akeꞌ beꞌnn llzeraꞌll mell, ka ben akreꞌ kanꞌ bne Jesúsenꞌ, bzorao lltitj akreꞌ Leꞌe. 2y ’Nono gak gon llin ren chopre xaneꞌ to chiꞌze, le chaꞌ kaꞌ goneꞌ, wiereꞌ to xan llin naꞌ, naꞌ llieꞌreꞌ beꞌnnenꞌ ye to; naꞌ goneꞌ llin ke toeꞌ do yichj do raꞌlleꞌ, naꞌ ke beꞌnnenꞌ ye to, goneꞌn kaꞌze raꞌlleꞌ. Kaꞌkze ke reꞌ bi gak gonre xchin Diosenꞌ, naꞌ waráltere gonre llin seraꞌllre gakre beꞌnn wniaꞌ. 1 Naꞌ chaꞌ ke nollre beꞌnn yobre, bi gaprenꞌ baraꞌnn, ¿akxha wxenraꞌll no beꞌnne gonneꞌ reꞌ da nak keré? #0? Naꞌ chaꞌ reꞌ, bi gonre da nak lixhej kon ren da de kere rao yellrionꞌ da te chelteze, ¿akxha gon Diosenꞌ rallnaꞌre da zaꞌkll da bi te ke? / ’Beꞌnnenꞌ lloneꞌ da lixhej kone da daꞌo raꞌt da de keꞌe, naꞌ llroeꞌn kaꞌkze goneꞌ chaꞌ de da xhen keꞌe. Naꞌ beꞌnnenꞌ bi goneꞌ da lixhej kon ren da daꞌo raꞌten, kaꞌkze goneꞌ chaꞌ gaꞌt da xhen keꞌe. `.9 ’Naꞌ llniaꞌ reꞌ, legonrenteze llin mell danꞌ de rao yellrionꞌ, nench gakrenre beꞌnne, naꞌ kate llin lla bill gon mellenꞌ llin, ba nllaꞌre beꞌnn wreb akeꞌ reꞌ yebá ga sore ke chnare. -!Naꞌ beꞌnn wniaꞌn, ka gokbeꞌreꞌ kanꞌ ben beꞌnn wen llin keꞌen, llabanreꞌ kwis katek llejnieꞌreꞌ, laꞌkze nake to beꞌnn wen llin ke nxhia, lleꞌe xhbab beneꞌ kaꞌ. Naꞌll bne Jesúsenꞌ: —Naꞌ kaꞌ, beꞌnn kaꞌ lloꞌraꞌll danꞌ de rao yellrio nize, llayirjlaꞌll aklleꞌ, akre ka gon akeꞌ gan beꞌnne, kerke beꞌnn kaꞌ ba dá rao beniꞌ ke Dios. ),KNaꞌll lleꞌe beꞌnn wllope: “¿Bixha rweꞌ, arkenꞌ llbaꞌyoꞌ ke xanaꞌn?” Naꞌ bne beꞌnnenꞌ: “To gayoa (100) rrob trigonꞌ llbaꞌyaꞌ.” Le bnete beꞌnnenꞌ nak rallnaꞌa da kaꞌ: “Naꞌ de yich koꞌon, bzoj ganni tapraljzen naꞌ (80), llbaꞌyoꞌ.” u+cNaꞌ bne beꞌnnenꞌ: “To gayoa (100) yeꞌs ceitenꞌ llbaꞌyaꞌ.” Naꞌll bne beꞌnn wen llin naꞌ, nak rallnaꞌa da kaꞌ: “Blleꞌkeroꞌ, naꞌ de yich koꞌon, bzoj da yobre ke chiyonzen naꞌ (50), llbaꞌyoꞌ.” *1Naꞌ goxheꞌ toto beꞌnn kaꞌ llbaꞌy xhmell xaneꞌn, naꞌll lleꞌe beꞌnn nellenꞌ bllin naꞌ: “¿Arke llbaꞌyoꞌ ke xanaꞌn?” )Ba nnezraꞌ to da gonaꞌ nench kate xanaꞌn bill gonneꞌ xchinaꞌn, ba zjallaꞌa beꞌnn wreb akeꞌ nadaꞌ rill akeꞌn.” J( Naꞌll beꞌnnenꞌ bayoneꞌ xhbab, naꞌ bneꞌe: “¿Akxha gonaꞌ nnaꞌ, ba bne xanaꞌn bill gonneꞌ xchinaꞌ? Naꞌ kere llak gonaꞌ llin war, naꞌ llayeꞌraꞌ wnnabaꞌ lmoxh. L'Naꞌ beꞌnn wniaꞌn goxheꞌ beꞌnnenꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe: “Ba benraꞌ doxhen kanꞌ llonoꞌn. Llayaꞌl wiaꞌ bixhanꞌ llonkzoꞌ, zerao nnaꞌ gonnaꞌ xchinoꞌ chet kaꞌ.” F& Naꞌll leskaꞌ goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen: —Bzo to beꞌnn wniaꞌ, naꞌ bzo to beꞌnn wen llin keꞌe, beꞌnn nak rallneꞌe yeolol da de keꞌe; bllin lla kate jatao akeꞌ xhia rao beꞌnn wniaꞌn, goll akeꞌ leꞌe, beꞌnn wen llin keꞌen le ll-lleyieꞌ da kaꞌ nak rallneꞌen. ;%o Zan llayaꞌl yewello ke bibiꞌchoꞌn, le za baraꞌbeꞌn, gokraꞌ chaꞌ ba gotbeꞌn, zan nbanbeꞌ, llakraꞌ chaꞌ ba bnitkzbeꞌn, naꞌ nnaꞌ ba ballerbeꞌ.”w$gNaꞌll lle xabeꞌn lebeꞌ: “Xhiꞌnnaꞌ, zorenkzoꞌ rweꞌ nadaꞌ, yeolol da de kiaꞌ koꞌkzoꞌn. ##?Naꞌ kate baraꞌ xhiꞌnnoꞌn binꞌ benditja da de koꞌo, naꞌ bdarenbeꞌ noꞌr wen da xhinnj ak, betteꞌo to bell ba llaꞌraꞌll kebeꞌ.” m"SNaꞌ bi ni gollbeꞌ xabeꞌn: “Ba gok scha zorenaꞌ rweꞌ, llonaꞌ xchinoꞌn, naꞌ llzenayaꞌ koꞌo, naꞌ ni to gaz to chiv daꞌo bi nna gonnoꞌ nadaꞌ, nench gonaꞌ lnni gaorenaꞌ beꞌnn kaꞌ nakaꞌ txhen. !Naꞌ gokllaꞌbeꞌ kwis, naꞌ bi gokraꞌllbeꞌ wayoꞌbeꞌ yoꞌ, naꞌ blloj xabeꞌn, goꞌtyoerebeꞌ wayoꞌbeꞌ. " =Naꞌ beꞌnnenꞌ lleꞌebeꞌ: “Bi biꞌchoꞌn baraꞌ, naꞌ xaꞌon ba beteꞌ to bell ba zerao llaꞌraꞌll, danꞌ baraꞌbeꞌ wen naꞌ.” Y+Naꞌ goxhbeꞌ to beꞌnn wen llin kaꞌ, naꞌ bnnabbeꞌ bixchen llak lnni. U#’Xhiꞌnneꞌ bi wakenꞌ, datebeꞌ lyiꞌxe ke naken llak kaꞌ, naꞌ ka zazaꞌbeꞌ lyiꞌxenꞌ, ka le yellintebeꞌ yoꞌ naꞌn, bénebeꞌ llak llakia, llak wakwell, naꞌ llak wayaꞌa. !;Le xhiꞌnnaꞌn llakraꞌ chaꞌ ba gotbeꞌn, zan nbanbeꞌ; llakraꞌ chaꞌ ba bnitbeꞌn, naꞌ ba ballerbeꞌ.” Naꞌ bzorao llon akeꞌ lnni. mSNaꞌ lelljaxhiꞌi to bell banꞌ zerao llaꞌraꞌll, naꞌ legotbaꞌ gaollobaꞌ, gonllo lnni. 7gNaꞌ xabeꞌn le gollteꞌ beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ: “Lekwej chkweꞌ raꞌll chaꞌo lewakbeꞌ, lekoꞌ to da chaꞌo xhbenbeꞌ, naꞌ lewdé chkweꞌ xherbeꞌ. !Naꞌll gollbeꞌ xabeꞌn: “Xa, ba benaꞌ da xhinnj rao Dios, naꞌ rao rweꞌ, bill zaꞌkaꞌ gonlloꞌ nadaꞌ ka xhiꞌnnoꞌ.” Naꞌ netebeꞌ kaꞌn, bazollaꞌbeꞌ bagoꞌbeꞌ nez, zayejbeꞌ ganꞌ zo xabeꞌn. ’Ka za yellinterbeꞌ, breꞌe xabeꞌn lebeꞌ, naꞌ bayaꞌchraꞌllebeꞌ, naꞌ bzollaꞌdoeꞌ jatileꞌ xhiꞌnneꞌn bdeꞌlchochjebeꞌ, naꞌ bnoꞌpebeꞌ. ucBill zaꞌkaꞌ nench naꞌ nneꞌo nakaꞌ ka xhiꞌnnoꞌ, ben nadaꞌ ka to beꞌnn wen llin koꞌo.” To da gonaꞌ nnaꞌ, wayaꞌllaꞌ ganꞌ zo xaꞌn, naꞌ yepeꞌ: Xa, ba benaꞌ da xhinnj rao Dios, naꞌ rao rweꞌ. 0YKate jadinraꞌllbeꞌ naꞌ bnebeꞌ: “Beꞌnn zan beꞌnn wen llin ke xaꞌ zjallaꞌa, deteze de da llao akeꞌ, naꞌ nadaꞌ lliꞌchkaꞌ ganni donaꞌ kwis. q[Naꞌ llebraz donbeꞌ, to lleꞌnebeꞌ gaobeꞌ danꞌ llao kuch kaꞌ, ni len nono lloeꞌ lebeꞌ. 1[Naꞌ bdirjbeꞌ llin gonbeꞌ, naꞌ bllinbeꞌ ga zo to beꞌnn beꞌe xchinbeꞌ, naꞌ bseꞌlebeꞌ lyiꞌxe ga llaꞌa kuch zan keꞌe, naꞌ benbeꞌ gop kuch. 7Bixha kate bllin lla bayá xhmellbeꞌn, naꞌ le gokte to win xhen doxhen do ganꞌ zobeꞌn. Naꞌ billbi mell kebeꞌ de, siꞌbeꞌ da gaobeꞌ. ?w Ker gok scha kate binꞌ naꞌchenꞌ, batopbeꞌ yeolol da nake kebeꞌ, naꞌll broꞌbeꞌ nez byejbeꞌ to yell ziꞌte. Naꞌ benditjebeꞌ xhmellbeꞌn, benbeꞌ da ke nxhia. -S Naꞌ binꞌ naꞌchenꞌ gollbeꞌ xabeꞌn: “Xa, benntega nadaꞌ danꞌ llayaꞌlaꞌ siaꞌn.” Naꞌll xa akbeꞌn bleꞌe da de keꞌe beꞌen leakbeꞌ. ^5 Leskaꞌ bne Jesúsenꞌ: —Bzo to beꞌnn, naꞌ bzo chop xhiꞌnneꞌ byio. ?w Ni niaꞌ reꞌ, leskaꞌ llawé angl ke Diosenꞌ kate to beꞌnn wen da xhinnj, llayatreꞌ bi da xhinnj beneꞌ. Beꞌe diꞌll ke beꞌnnenꞌ benditjereꞌ bi da goꞌt keꞌe ;o Kate yellelen naꞌ, yetopeꞌ noꞌre nakeꞌ txhen, naꞌ no beꞌnn wrill keꞌe, naꞌ yeꞌe leakeꞌ: “Leyewé ren nadaꞌ, ba ballélteraꞌ mell kiaꞌn bnitenꞌ.” . U’Naꞌ chaꞌ to noꞌr de chi mell plat keꞌe, naꞌ nnit ton, ¿kere naꞌ waꞌleꞌ to yiꞌ, naꞌ wloeꞌ kwasro lo yoꞌ keꞌen to walléltereꞌn? < qNi niaꞌ reꞌ, leskaꞌ llawelle Diosenꞌ, naꞌ angl kaꞌ llaꞌa yebánꞌ, kate to beꞌnn wen da xhinnj llayatreꞌ ke da xhinnj ba beneꞌ, naꞌ llanaweꞌ Diosenꞌ, kerke tapralj twalj beꞌnn wen, beꞌnn bibi doꞌl ke akeꞌ de da wayat akreꞌ. Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ ka mell da bnite  %Ka yellinre rillrenꞌ, yetopre beꞌnn wrill keré, ye akreꞌ: “Leyewé ren nadaꞌ, le ba ballélteraꞌ xhiꞌr kiaꞌn bnitenꞌ.” F Kate yellélerebaꞌn, yewere kwis waxoadorebaꞌ xhichjre. ] 3—Chaꞌ reꞌ niꞌt to gayoa (100) xhiꞌr keré, naꞌ nnit tobaꞌ, ¿kere kwaꞌnnre ba tapralj twalj kaꞌ (99) lo reꞌj ke akbaꞌn, naꞌ chejre lljadirjre ba tiꞌchenꞌ kon ka wallélerebaꞌ? >wNaꞌll Jesúsenꞌ beꞌe to diꞌll, bneꞌe: q[Naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, ka breꞌe akreꞌ kaꞌ, naꞌll bne akeꞌ: —Beꞌnnenꞌ llontezeꞌ beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ txhen, naꞌ llaorenteꞌ leakeꞌ.  Naꞌ bdop no beꞌnn wachixhj, naꞌ yezikre no beꞌnn wen da xhinnj rao Jesúsenꞌ, naꞌ llzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn. ,Q#Kate bill naken zichenꞌ, bill gak gonen llin, ni ke gakze gakrenen yellrionꞌ gaken beꞌn, naꞌll lljachoꞌnnllon yeo. Reꞌ zo nayre yénere lewzenay. 9"Naꞌll bne Jesúsenꞌ da yobre: —Da wen kwis zeꞌdenꞌ, zan chaꞌ wnit yel zich keꞌen, bikzbi de gónellon nench yeyaken zich da yobre. *M!Kaꞌn naken, chaꞌ reꞌ bi kwej yichjre yeolol da de keré, bi gak gonre nadaꞌ txhen. Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ ka llon zeꞌde (Mt. 5:13; Mr. 9:50) 4a Naꞌ chaꞌ llwieꞌ bi soereꞌ, ka nna zaꞌte beꞌnnenꞌ tilreneꞌn ziꞌte, wseꞌleꞌ to beꞌnn lljadieꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ wnnabeꞌ yeniꞌt akeꞌ wen. >uChaꞌ to rey llwieꞌ chejeꞌ rao wdil, zgaꞌtek wyi wsaꞌkeꞌ chaꞌ gak soyibeꞌ; leꞌen napeꞌ chi mir wakaꞌa ya, naꞌ beꞌnnenꞌ tilreneꞌn napeꞌ galj mireꞌ. \1ne akeꞌ: “Kon bxe beꞌnnenꞌ yoꞌ keꞌen; kere bzoereꞌ yesyolleꞌn.” {oKe gonrizen kon wxere rane naꞌze, naꞌ bi soere yesyollren; naꞌ reꞌe beꞌnne, naꞌ wtitj akreꞌ reꞌ, y~kChaꞌ notezre lleꞌnere gonre to yoꞌ, ¿kere zgaꞌtek kwejbiaꞌre ka to gaxt gonen, naꞌllenꞌ gonren? }{Naꞌ beꞌnnenꞌ bi lloneꞌ ka to beꞌnn noaꞌ cruz keꞌe, naꞌ nnaweꞌ nadaꞌ, bi gak goneꞌ nadaꞌ txhen. .|U—Chaꞌ reꞌ nllieꞌllre xare, xhnaꞌre, noꞌr keré, xhiꞌnnre, biꞌchre, zanre, naꞌ nllieꞌllre kwinre kerke nadaꞌ, bi gak gonre nadaꞌ txhen. W{'Beꞌnn zan kwis nao Jesúsenꞌ, naꞌll bayechjeꞌ lleꞌe leakeꞌ: "z=Le ni to beꞌnn kaꞌ benaꞌ yexh da nellenꞌ, bill gak gao akeꞌ danꞌ bsiniaꞌn.” Akre llayaꞌl gonllo chaꞌ lleꞌnello nnaollo Cristonꞌ 8yiNaꞌll beꞌnnenꞌ golleꞌ leꞌe: “Byejkze da yobre kon ga xhoa nez, naꞌ jaxiꞌi yezikre beꞌnne, ben bien choꞌ akeꞌ, le lleꞌnraꞌ yellaꞌte yoꞌ kiaꞌn. ~xuBayoll beneꞌ kaꞌ, naꞌll golleꞌ xaneꞌn: “Xanaꞌ, ba benaꞌ kanꞌ bneꞌon, naꞌ nna dellkze latj.” wBeꞌnn wen llin naꞌ, zayejeꞌ jayelleꞌ xaneꞌn kanꞌ bne beꞌnn kaꞌ, naꞌ gokllaꞌa xan yoꞌn kwis, naꞌll golleꞌ beꞌnn wen llin keꞌen: “Byej do lao yaꞌa, jatateze do lyell, jaxiꞌi beꞌnn yaꞌch, beꞌnn xhinnj, beꞌnn lchole.” NvNaꞌ ye toeꞌ bneꞌe: “Za bchaynaꞌ, naꞌ bi gak yedaꞌ.” (uINaꞌ ye toeꞌ bneꞌe: “Bxhiꞌzaꞌ gaꞌy kweꞌ belle, naꞌ za lljawiachkaꞌ akre llon akbaꞌ. Yechgoꞌ xanoꞌn, siꞌxheneꞌ bi gak yedaꞌ.” At{Naꞌ beꞌnn kaꞌ, dete da lldeꞌ akreꞌ nechkze bi lljakeꞌ waonꞌ. Toeꞌ bneꞌe: “Za bxhiaꞌ to yellrio, naꞌ len chaꞌa lljawiaꞌ. Yeꞌo xanoꞌn bi gak yedaꞌ.” Ws'Ka bllin lla gao akeꞌn, bseꞌl xan waonꞌ to beꞌnn wen llin keꞌen, lljatixjweꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ beneꞌ yexhenꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: “Ledá nnaꞌ, ba bsiniaꞌte danꞌ gaollonꞌ.” xriNaꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Bzo to beꞌnne, beneꞌ to wao xhen, naꞌ beꞌnn zan beneꞌ yexhe. GqTo beꞌnn lliꞌrén Jesúsenꞌ txhen ganꞌ llao akeꞌn, ka benreꞌ xtiꞌlleꞌn, bneꞌe: —Nbaraz ke beꞌnnenꞌ kwieꞌ gaoreneꞌ Diosenꞌ txhen, katenꞌ ba llnebieꞌn. `p9Naꞌ kaꞌ soꞌo nbaraz, le leakeꞌn bi gak wayón akeꞌ rweꞌ yexhe. Naꞌ kate llin lla wasbán Diosenꞌ beꞌnn wat, kanaꞌ gon Diosenꞌ wen koꞌo. Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ ka ben to beꞌnn ben wao koO Zan kate gonoꞌ wao, goxh beꞌnn yaꞌche, beꞌnn nxhinnj niaꞌnaꞌa, naꞌ beꞌnn lchole. n1 Naꞌ golleꞌ beꞌnnenꞌ ben Leꞌe yexhenꞌ: —Kate gonoꞌ wao, bi gonoꞌ yexh toze beꞌnn nllieꞌroꞌ, no biꞌch lwelljoꞌ, no beꞌnn wrill koꞌo beꞌnn nak beꞌnn wniaꞌ, le leskaꞌ wayón akeꞌ rweꞌ yexhe, naꞌ kaꞌ wayoꞌteꞌ wzon koꞌo. 0mY Le beꞌnnenꞌ chaꞌ lleꞌnreꞌ gakeꞌ beꞌnn brao, yezikre wayexjeꞌ yegaꞌnnteꞌ xhane, naꞌ beꞌnnenꞌ llakreꞌ bi zaꞌke, leꞌen gak beꞌnn brao. ilK Zan kate gon akeꞌ reꞌ yexh, wenre lelljacheꞌ xhante, naꞌ kate reꞌe xan lnninꞌ reꞌ, naꞌllenꞌ chaꞌ yeꞌe reꞌ: “Da nile blleꞌ.” Naꞌ lljalekweꞌ reꞌ raote, naꞌllenꞌ siꞌre yel baraꞌnne. *kM Naꞌll xan lnni yeꞌe reꞌ: “Leyezollaꞌa, leweꞌe latj kweꞌ beꞌnn ni.” Naꞌ yesolleꞌe reꞌ, lljalekwteꞌ reꞌ xhante, naꞌ siꞌre zdoꞌ. /jW—Kate gon akeꞌ reꞌ yexh chejre ga llak yel wchaynaꞌa, bi lljacheꞌre raote ga lljacheꞌ beꞌnn brao, ke gonzen llin beꞌnnenꞌ nak beꞌnn braoll. ai;Chak lliꞌ Jesúsenꞌ rill beꞌnn fariseonꞌ, llwieꞌ kanꞌ llon bal beꞌnn kaꞌ, ll-lan akeꞌ lljacheꞌ akeꞌ raote ga ba nak kweꞌ beꞌnn brao, naꞌll beꞌreneꞌ leakeꞌ to diꞌll, bneꞌe: vheNaꞌ billkze bi llallel akreꞌ ka ye akeꞌ Leꞌe. Beꞌnn kaꞌ llak yexh ga llak yel wachaynaꞌa cg?Naꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa rill beꞌnn fariseonꞌ: —Nekxha reꞌ, chaꞌ to burr keré o chaꞌ bell keré lljabixbaꞌ to lo yelle, ¿kere sete lljarejrebaꞌ, laꞌkze nak lla nbaꞌnne? Af{Naꞌ ni to akeꞌ bi balliꞌi xtiꞌlleꞌn. Naꞌll Jesúsenꞌ beꞌxeꞌ taꞌk beꞌnnenꞌ, naꞌ bayoneꞌ leꞌe, naꞌll lleꞌe leꞌe: —Bayej nnaꞌ, ba bayakoꞌ. KeNaꞌ goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ: —¿Bi ne leyenꞌ? ¿De latj wayonllo beꞌnn lla nbaꞌnne o chaꞌ bi de latj? 8dkNaꞌ rawe naꞌ, lliꞌ to beꞌnn yoeꞌ yi. ]c 5Gok to lla llap beꞌnn Israel kaꞌ baraꞌnne, Jesúsenꞌ byejeꞌ rill to beꞌnn fariseo beꞌnn llnebiaꞌ, naꞌ jataweꞌ, naꞌ bal beꞌnn fariseo kaꞌ bdop rill beꞌnnenꞌ, lliꞌnao akeꞌ Leꞌe. Xb) #Naꞌ nnaꞌ tach rillrenꞌ, gaꞌnnen ka ga nono llraꞌkze. Ni llniaꞌ reꞌ, bill reꞌkzere nadaꞌ llinte lla nnere: “Nbaraz ba zaꞌa beꞌnnenꞌ nseꞌl Xanllo Diosenꞌ ganni nnebieꞌ.”)aK "’Reꞌ beꞌnn Jerusalén, llotre beꞌnn kaꞌ ba bseꞌl Diosenꞌ lladzejnieꞌre reꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ ba bchekwre leakeꞌ yej. Da zan ras gokraꞌllaꞌ yetopaꞌ reꞌ, ka llon to bellj ba ncheꞌe xhiꞌnne, llatobbaꞌ leakbaꞌ lo xirbaꞌn, naꞌ bi gokraꞌllre. N` !Dekz de wasyollkzaꞌ gonaꞌ danꞌ llonaꞌn nnaꞌ, wxe, willj la llintekzaꞌ Jerusalén naꞌ, le chaꞌ to beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ gateꞌ, Jerusalén naꞌkze llayaꞌl gateꞌ. j_M Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lelljayell beꞌzenꞌ: “Ye chop chonn llazenꞌ nna dakzaꞌ llabejaꞌ daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, naꞌ llayonaꞌ beꞌnn llak yillweꞌ, naꞌtell wayoll xchinaꞌn.” 5^c Naꞌ llak rao lla naꞌ, bllin bal beꞌnn fariseo kaꞌ raweꞌn, lle akeꞌ Leꞌe: —Baxhonnj, bayej do ga yobre, le Herodes naꞌ, lleꞌnreꞌ goteꞌ rweꞌ. B]} Naꞌ ganni niaꞌ reꞌ, beꞌnn zan nak akeꞌ ka beꞌnn lliarao nnaꞌ, wllin lla kat yeyak akeꞌ ka beꞌnn zaꞌa xhante, naꞌ beꞌnn kaꞌ nak akeꞌ ka beꞌnn zaꞌa xhante nnaꞌ, leakeꞌn yeyak akeꞌ ka beꞌnn lliarao. Jesúsenꞌ gokreꞌ kwis ni ke beꞌnn Jerusalén kaꞌ (Mt. 23:37‑39) \/ Beꞌnn zan beꞌnn zaꞌk doxhen yellrio, yellín akeꞌ yebá ganꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ, naꞌ kweꞌrén akeꞌ Leꞌe lloaꞌ mes keꞌen. p[Y Kanaꞌ kwellyaꞌchre, gaoxoxj layre kate reꞌre Abraham naꞌ, naꞌ Isaac, naꞌ Jacob, naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, llaꞌa akeꞌ ganꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ yebánꞌ; naꞌ reꞌ bi renre. Z  Naꞌ da yobre yeꞌe reꞌ: “¿Kere ba bnetiaꞌ, bi nnezraꞌ ga zaꞌre? Lewayej kaꞌle, reꞌ beꞌnn wen da xhinnj.” Y  Naꞌll sorao nnere: “Weꞌe bdaorentetoꞌ rweꞌ, naꞌ bdateꞌo broeꞌroꞌ xtiꞌlloꞌn do lao yaꞌa ralltoꞌn.” jXM Naꞌ gonen kate te naꞌ, xan yoꞌn wsejeꞌ reyj yoꞌn, naꞌ sorao gosiaꞌre leꞌ reyj yoꞌn, nnere: “Xantoꞌ, bsarj choꞌtoꞌ.” Naꞌll yeꞌe reꞌ: “Bi nombiaꞌ reꞌ, bi nnezraꞌ ga beꞌnne reꞌ.” 'WG —Leweꞌlaꞌll, lechoꞌo gan zo reyj yoꞌ danꞌ nchoꞌpen, le llniaꞌ reꞌ, beꞌnn zan yeꞌn akreꞌ choꞌ akeꞌ, naꞌ bi saꞌk akreꞌ. wVg To beꞌnn golleꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, ¿to chopze beꞌnn kaꞌ yeránꞌ? Naꞌll golleꞌ beꞌnnenꞌ: pUY Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ beꞌnne toto yell ganꞌ bdieꞌn, ka nak zejeꞌ Jerusalén naꞌ. WT' Wsaꞌkrebaꞌn ka kwa binn da bxhiꞌi to noꞌre, naꞌ bchixeꞌn trob yezj, naꞌ baslliꞌon kwa ke yet xtir naꞌ. Llayaꞌl choꞌllo lloaꞌ reyj yoꞌ danꞌ nchoꞌpen (Mt. 7:13‑14, 21‑23) jSM Naꞌll bne Jesúsenꞌ da yobre: —¿Akre ka wsaꞌkrebaꞌ kanꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ? R} Wsaꞌkrebaꞌn ka nbaz ke mostaz da goz beꞌnn lo reꞌj keꞌen, naꞌ ke braꞌn naꞌ, blliꞌon gokten to yay xhen, naꞌ byinn daꞌo kaꞌ jachia akbaꞌ rawen, ben xoꞌnn akbaꞌ. Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ ka nak kwa binn (Mt. 13:33) _Q7 Naꞌ bne Jesúsenꞌ: —¿Akre ka wsaꞌkrebaꞌ kanꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ? P Ka bayoll bne Jesúsenꞌ kaꞌ, le llakzbane beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌen. Naꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ llayoꞌraꞌll akeꞌ kwis kanꞌ lloneꞌn, le naken da wen. Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ naken ka nbaz ke mostaz (Mt. 13:31‑32; Mr. 4:30‑32) .OU Naꞌ noꞌrenꞌ naktekeꞌ xhiꞌnn dialla ke xozxtaꞌollo, Abraham, ¿kere leskaꞌ llayaꞌl wayelle ke danꞌ nchej daxiꞌon leꞌe ba gok chiꞌn chonn iz? 8Ni Naꞌll Xanllonꞌ golleꞌ beꞌnnenꞌ: —¡Beꞌnn chop rao ake! Laꞌkze nak lla llapre baraꞌnne, dekz de llsellre bell keré, burr keré, lljaweꞌjrebaꞌ nis. BM} Naꞌ beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ yoꞌn, goklleꞌe kwis danꞌ bayón Jesúsenꞌ noꞌrenꞌ to rao lla llap akeꞌ baraꞌnne. Naꞌll beꞌnnenꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ niꞌt lo yoꞌn: —Xop lla llayaꞌl gonllo llin; rao xop lla kaꞌ yedre, chaꞌ lleꞌnere wayakre, zan bi yedre lla llapllo baraꞌnne. ~E}||z{Xzz&yxxxxwvBu)tts rrGqqspoo}onSmmvllTT!SSQwPP'ONMtLLtKK0JJ3IAH;G3FrEE1DJCBA@?>>=\<;;L:-98877766W554q3I211`00U/..i-+,S++x*)(('k&I%%C$#V#""-!V! K_j+SN==J S  ^ ?+1) >4uLennechk, ¿nore beꞌnnenꞌ nak beꞌnn brao, beꞌnnenꞌ lliꞌ llao naꞌ, o chaꞌ beꞌnnenꞌ llsiniaꞌ danꞌ gaweꞌ naꞌn? Nakbieꞌkze beꞌnnenꞌ lliꞌ llao naꞌ, nak beꞌnn brao. Zan nadaꞌ ziaꞌ ganni ka beꞌnn wen llin keré, naꞌ ziaꞌ nench gakrenaꞌ reꞌ biteze da gak keré. d3AZan reꞌ, bi gonre kaꞌ, beꞌnnenꞌ yeꞌnzreꞌ gakeꞌ beꞌnn brao, llayaꞌl gakeꞌ ka beꞌnn bibi nneze, naꞌ beꞌnnenꞌ yeꞌnzreꞌ nnebieꞌ radjrenꞌ, llayaꞌl gakeꞌ ka to beꞌnn wen llin keré. R2Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ toto yell xhen, llawé akreꞌ gon beꞌnn kaꞌ kon da nez leakeꞌ, naꞌ leskaꞌ llawé akreꞌ nne beꞌnne, nak akeꞌ beꞌnn wen. _17Leskaꞌ bzorao lloeꞌrén lwellj akeꞌ diꞌll, norenꞌ gakll beꞌnn brao. T0!Naꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bzorao llnnabe lwellj akeꞌ, nor akeꞌn gon Leꞌe rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌen. Lloeꞌrén lwellj akeꞌ diꞌll norenꞌ gak beꞌnn brao ,/QDa li, nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, ba naksen gak kiaꞌ kaꞌ, zan nyaꞌchraz ke beꞌnnenꞌ gon nadaꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ got nadaꞌn. }.sBeꞌnnenꞌ gon nadaꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ got nadaꞌ, leskaꞌ rawe ganꞌ lliꞌllo ni, nxoa taꞌkeꞌ. v-eNaꞌ ka badaweꞌ xcheꞌn, beꞌxeꞌ leo daꞌon bneꞌe: —Danꞌ yoll lo leo daꞌo ni, naken to da llroeꞌn, nnaꞌ sorao to da kob, danꞌ bcheb Diosenꞌ gakreneꞌ reꞌ, ke len naꞌ, larj xchenaꞌn nench gaken da li. ,Naꞌll bxhieꞌ yet xtirenꞌ, naꞌ beꞌe yel llioxken ke Diosenꞌ, naꞌll bxhoxhjeꞌn beꞌen leakeꞌ, naꞌ bneꞌe: —Da ninꞌ naken kwerp kiaꞌ, ke nak nnaꞌ llsanraꞌllaꞌn ni ke reꞌ, kaꞌ gonre gaoren nench lljasaꞌraꞌllre nadaꞌ. +Llniaꞌ reꞌ, zerao nnaꞌ lleꞌjaꞌ xis uvanꞌ, llinte lla kate ba llnebiaꞌ Diosenꞌ; kanaꞌll yeyeꞌjaꞌn da yobre. *Naꞌ beꞌxeꞌ leo daꞌon, beꞌe yel llioxken ke Dios, bneꞌe: —Lesiꞌi da ni, naꞌ leyeꞌj raꞌt wejen yeololre. .)UNi llniaꞌ reꞌ, zerao nnaꞌ llaorenaꞌn reꞌ. Kate ba gok doxhen danꞌ llroeꞌraꞌ ni, naꞌ ba llnebiaꞌ Diosenꞌ, kanaꞌll gaorenaꞌ reꞌ da yobre. p(YNaꞌ golleꞌ leakeꞌ: —¡Le ba bzeraꞌllkazaꞌ gaorenaꞌ reꞌ, lnni paskwnꞌ ka za gataꞌ! Y'+Ka bllin gao akeꞌ xcheꞌn, blleꞌ Jesúsenꞌ ren postl keꞌe kaꞌ. q&[ Naꞌ bzaꞌa akeꞌ, gokte kanꞌ golleꞌ leakeꞌn, naꞌ bsiniaꞌ akeꞌ danꞌ gao akeꞌn. % Naꞌ wroeꞌreꞌ reꞌ to yoꞌ da zo chkwia, naꞌ ba de yeolol da kaꞌ yálljellonꞌ, gannaꞌ wsiniaꞌre danꞌ gaollonꞌ. $$A Kate choꞌrenꞌ, leyé xan yoꞌn: “Maestronꞌ, neꞌe: ¿Ga zo yoꞌ ganꞌ gaotoꞌ xcheꞌ, ren beꞌnn kaꞌ non nadaꞌ txhen lnni paskw ni?” 9#k Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Kate choꞌre yellenꞌ, naꞌ walláyere to beꞌnne zanzoeꞌ to lleꞌ nis xhichjeꞌ, lennaweꞌ, kon ga choꞌ leꞌe, gannaꞌ choꞌre. W"' Naꞌll goll akeꞌ Leꞌe: —¿Gaxha lleꞌnroꞌ lljasiniaꞌtoꞌn? !#Jesúsenꞌ bseꞌleꞌ Pedronꞌ ren Juan naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Lechej lelljén xhnid, lelljasiniaꞌ danꞌ gaollo lnni paskwnꞌ.  Naꞌ ka bllin lla, ka llao akeꞌ yet xtir danꞌ bi nchix kwa binn, naꞌ leskaꞌ llot akeꞌ xhiꞌr kanꞌ llaꞌl lnni Paskw. 6eJudas naꞌ bchebeꞌ wdieꞌ Jesúsenꞌ rao naꞌa akeꞌ, naꞌ bzorao lliꞌnaweꞌ gaꞌt latj goneꞌ Leꞌe rao naꞌa beꞌnn kaꞌ, kate bi gakbeꞌe beꞌnn yell. Jesúsenꞌ broeꞌreꞌ kanꞌ gon akeꞌ lljasaꞌraꞌll akeꞌ yel got keꞌen (Mt. 26:17‑29; Mr. 14:12‑25; Jn. 13 :21‑30; 1Co. 11 :23‑26) [/Bawé beꞌnn kaꞌ kwis, naꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll weꞌe akeꞌ leꞌe mell. 3_Naꞌll byejeꞌ jeꞌreneꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ diꞌlle, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ nak xan beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌon, kanꞌ goneꞌ Jesúsenꞌ rallnaꞌa akeꞌ. %Naꞌ daxiꞌon byoꞌn yichjraꞌlldaꞌo Judas, beꞌnnenꞌ nsiꞌi akeꞌ Iscariote, beꞌnnenꞌ nak txhen beꞌnn chllinn kaꞌ. MNaꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bzorao llyirjlaꞌll akeꞌ akre gon akeꞌ nench got akeꞌ Jesúsenꞌ, le lleb akeꞌ beꞌnn yell.  yBixha ba zo rez gaꞌl lnni danꞌ ne paskw Jerusalén naꞌ, katenꞌ llao akeꞌ yet xtir danꞌ bi nchix kwa binn. kO&Naꞌ kate lleniꞌ beꞌnn zan lladop yodaꞌo braonꞌ, naꞌ lljazejnieꞌreꞌ leakeꞌ.'G%Kaꞌ, yeo lla, Jesúsenꞌ llzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ do liaꞌ yodaꞌo braonꞌ, naꞌ yeo lleꞌ llayejteꞌ yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos. !;$Lewnnaꞌ yere, lewalwill Diosenꞌ nench gakreneꞌ reꞌ katenꞌ llin lla naꞌ, naꞌ gak wallinre lljazere rao Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach. !#Ka llak ke to bayiꞌx daꞌo, ni ke llakbeꞌzebaꞌ lljabixbaꞌ ga lldoꞌlbaꞌ, kanꞌ gak ke beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrionꞌ. .U"’Naꞌ lewiá, ke yeꞌj gaoxenre, sollere, naꞌ kwiare ria, naꞌ choꞌ yichjre chraoze da de rao yellrionꞌ, naꞌ bi gakbeꞌre katenꞌ llin llanꞌ. uc!Ka nak yebánꞌ ren yellrionꞌ wllin lla kat te ke, zan ka nake xtiꞌllaꞌn kere da te ke kaꞌzenꞌ. mS ’Da li llniaꞌ reꞌ, beꞌnn kaꞌ llaꞌa nnaꞌ, nna nban akteꞌ kate sorao gak da ki. ykLeskaꞌkzenꞌ, katenꞌ ba llreꞌre llak da kaꞌ ba bniaꞌ ni, ba nnézere ba zo rez nnebiaꞌ Diosenꞌ. T!kate ba llagaꞌ xhlaꞌyen, naꞌ llakbeꞌre ba zo rez choꞌre rao ba. hINaꞌll bsaꞌkrebreꞌ llroeꞌreꞌ leakeꞌ: —Lewiá ke yay higo, naꞌ biteze yay, jMKate ba bzorao llak da ki, legondipraꞌlle, naꞌ leyewé le ba zo rez yesrá Diosenꞌ reꞌ. /Naꞌtellenꞌ reꞌe akreꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnachenꞌ, zeꞌe to lo bej nseꞌe yel wak xhen keꞌen, naꞌ beniꞌ xhen keꞌen.  1Naꞌ danꞌ lleb akeꞌn, to gatzi akeꞌ kanꞌ gak rao yellrionꞌ, le kanaꞌ wroeꞌrao doxhen yel wak da bi naꞌ reꞌllo leꞌ yebánꞌ. q [’Naꞌ bi gak bi nne leꞌ yebánꞌ, willenꞌ, beꞌon naꞌ berj kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrionꞌ, to gak akeꞌ tore le llebraz lleb akeꞌ ka yen akreꞌ gon nisdaꞌon llakia, ka nak wlis beꞌn len.  /Beꞌnn zan gat rao wdilenꞌ, naꞌ beꞌnn zan wchach akeꞌ, naꞌ wcheꞌe akteꞌ leakeꞌ rao yeolol yell xhen kaꞌ zjalliꞌ rao yellrionꞌ, naꞌ beꞌnn ziꞌt bi nak beꞌnn Israel, chaꞌa akeꞌ wrejchekw akeꞌ Jerusalén naꞌ, llinte lla bill nnebiaꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. Kanꞌ gak katenꞌ yed Jesucristonꞌ da yobre (Mt. 24:29‑35, 42‑44; Mr. 13:24‑37) a ;¡Nyaꞌchraz ke noꞌr noaꞌ bdaꞌo, naꞌ noꞌr nkaꞌ bdaꞌo kanaꞌ! Doxhen rao yellrionꞌ wallayrao beꞌnne, naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa ganꞌ nbane Judeanꞌ, Diosenꞌ goneꞌ yellayrao akeꞌ. e CLe ba bllin lla yellayrao beꞌnn kaꞌ, naꞌ soa diꞌll kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ. /WReꞌ llaꞌa ganꞌ nbane Judeanꞌ, lewxhonnj lechej yaꞌ xhen, naꞌ reꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ, lellache; reꞌ zej lyiꞌxe, bi yeꞌnzere wayoꞌre yell. ~u’Kate reꞌre ba llaꞌa wakaꞌa ya ba nechj akeꞌ Jerusalén naꞌ, nnézello ba zo rez kwiayiꞌn naꞌ. FLesé war, naꞌ legap yel llxhenraꞌlle, naꞌ gonre gan. 7izan ni to yich yichjre bi kwiayiꞌ rao Dios. QYeolol beꞌnn wie akreꞌ reꞌ, ni ke danꞌ nxenraꞌllre nadaꞌn, SNaꞌ danꞌ llebraz wie akreꞌ reꞌn, kwin xaxhnaꞌre, biꞌchre, biꞌch lwelljre, naꞌ beꞌnn kaꞌ nonre txhen, gon akeꞌ reꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie reꞌn, naꞌ balre got akeꞌ. {nadaꞌ gonnaꞌ diꞌll, naꞌ gonnaꞌ reꞌ yel siꞌn nench gak walliꞌre xtiꞌll akeꞌn, ni ke no soeze reꞌ. QBi gonre xhbab akre ka nnere, kate llinre rao beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, M Ka nake gon akeꞌ kaꞌ, naꞌ gaꞌt latj weꞌre xtiꞌllaꞌn. 6e ’Naꞌ ka za gaktere da ki, goꞌx akeꞌ reꞌ, naꞌ siꞌchiꞌll akeꞌ reꞌ, naꞌ xobxexj akeꞌ reꞌ, wcheꞌe akeꞌ reꞌ ga zo no yodaꞌo ga lladop akeꞌ, naꞌ koꞌ akeꞌ reꞌ rill ya, naꞌ lljwaꞌa akeꞌ reꞌ no rao rey, rao koxchis, ni ke danꞌ nxenraꞌllre nadaꞌ. /~W Naꞌll xoꞌ gateze, naꞌ gak win, naꞌ raꞌ yillweꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ lleb akeꞌ kwis kanꞌ gaken, naꞌll biteze gak leꞌ yebánꞌ da yebán akreꞌ. j}M Naꞌll bneꞌe: —Naꞌ til to yell ren ye to yell, naꞌ yell xhen ren ye to yell xhen. |# Kate yénere gak wdile, naꞌ yénere do ga yobre ba llak wdil, bi llebre, da llayaꞌl gakse da ki, naꞌ ker le wayollte yellrio naꞌn. {5Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Lewiá ke nench ke no siyeꞌz reꞌ, naꞌ kaꞌre nez yobre, le beꞌnn zan beꞌnn wxhiyeꞌe raꞌ, naꞌ nne akeꞌ: “Nadaꞌn Cristonꞌ”, naꞌ “Ye chollze le yellayraote beꞌnn llaꞌa yellrionꞌ.” Bi chejleꞌre ke akeꞌ. #z?Naꞌll bzorao llnnab akreꞌ Jesúsenꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —Maestro, ¿batenꞌ gak kaꞌ? ¿Bixha gak katenꞌ ba zo rez gak kanꞌ bneꞌon? dyA—Ka nak da kaꞌ llreꞌre nga, wllin lla kat ni to yej ki zjankwaꞌa ganni, noꞌx lwellje bi yegaꞌnnen. Yeololen yeyinnj aken. Kanꞌ gak kat ba zo rez wayoll yellrionꞌ (Mt. 24:3‑28; Mr. 13:3‑23) oxWNaꞌ bal beꞌnn kaꞌ llaꞌn, lloeꞌ akeꞌ diꞌll katek nbaraz nak yodaꞌo braonꞌ, naꞌ ka wallajllo nak yej kaꞌ naken naꞌ, naꞌ billre da non len nbaraz da lloeꞌ akeꞌ ke yodaꞌon. Naꞌ bne Jesúsenꞌ: {woLe broꞌ akeꞌ da ba bgoꞌnn billbi de gon akreꞌn, zan ka nak noꞌrenꞌ, rao yel yaꞌch keꞌen beꞌe ka da lallibe de keꞌe. Jesúsenꞌ bdixjweꞌreꞌ wllin lla yechinnj akeꞌ yodaꞌo braonꞌ (Mt. 24:1‑2; Mr. 13:1‑2) v Naꞌll bne Jesúsenꞌ: —Da li llniaꞌ, noꞌr wazeb yaꞌch ni, da xhenll ba broeꞌ kerke yeolol beꞌnn kaꞌ yelaꞌ. bu=Leskaꞌ breꞌreꞌ ka bllin to noꞌr yaꞌch noꞌr wazeb, broeꞌ chop mell daꞌo. st aKa zo Jesúsenꞌ yodaꞌon, breꞌreꞌ ka llgoꞌ beꞌnn wniaꞌ kaꞌ mell danꞌ lldop lo yodaꞌon. Ts!/Naꞌ llkaꞌa akeꞌ rill noꞌr wazebe, naꞌ da lldeꞌ akreꞌ, scha llze akeꞌ kate llalwill akeꞌ Diosenꞌ nechkze ten kaꞌze. Da xhen da de saꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ kanꞌ llon akeꞌn.:rm.—Lewiayaꞌnn kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, llawé akreꞌ llak akeꞌ to raꞌll tonn, naꞌ llawé akreꞌ gap beꞌnn leakeꞌ baraꞌnne do tnez, do lao yaꞌa, naꞌ do lo yodaꞌo. Leskaꞌ ga llak no wao, ll-lan akeꞌ ga ba nak kweꞌ beꞌnn brao. xqi-Beꞌnn zan llaꞌa llzenay xtiꞌll Jesúsenꞌ, naꞌll golleꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: p,Chaꞌ Davidenꞌ bneꞌe Cristonꞌ nakeꞌ Xaneꞌ, ¿akxha gakze Cristonꞌ xhiꞌnn dialla ke Davidenꞌ chet kaꞌ? Jesúsenꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ de doꞌl ke akeꞌ (Mt. 23:1‑36; Mr. 12:38‑40; Lc. 11:37‑54) foE+llinte lla ka gonaꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llwie rweꞌn,
nniꞌt akeꞌ xhniaꞌon.” n*Renchaꞌ kwin Davidenꞌ bzojeꞌ leꞌ yich ke Salmos ki:Xanllo Diosenꞌ golleꞌ Xanaꞌn:“Blleꞌ kwitaꞌn, wmg)Naꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Bixchen ne akzeꞌ, Cristonꞌ nakeꞌ xhiꞌnn da rey Davidenꞌ? l(Naꞌ bill bayaxhj akreꞌ wnnab akllreꞌ Leꞌe billre da yobre. ¿No nak dialla Cristonꞌ? (Mt. 22:41‑46; Mr. 12:35‑37) k 'Naꞌ bal beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, goll akeꞌ Leꞌe: —Da li kanꞌ bneꞌon, Maestro. @jy&Ka nak Diosenꞌ, bi nakeꞌ Dios ke beꞌnn wat, Dios ke beꞌnn ban naꞌ nakeꞌ, naꞌ yeolol beꞌnn nxenraꞌlleꞌ Diosenꞌ, laꞌkze ba got akeꞌ, nban akseꞌ rao Leꞌe. $iA%Ka nak danꞌ de yebán beꞌnn wat kaꞌ, kwin da Moisésenꞌ bzejnieꞌreꞌn ka nak bzojeꞌ kanꞌ balwill Diosenꞌ leꞌe to lo xhis yeꞌche, naꞌ bne Diosenꞌ nakeꞌ Dios ke Abraham, Dios ke Isaac naꞌ Dios ke Jacob, le nban beꞌnn kinꞌ, naꞌllenꞌ bneꞌe kaꞌ. h5$Le kere naꞌ gat akeꞌ da yobrenꞌ, ka angl ke Diosenꞌ wayak akeꞌ, gak akeꞌ xhiꞌnn Dios dogarje, le ke len naꞌ ba basbaneꞌ leakeꞌ. 'gG#Zan ka nak beꞌnn kaꞌ ba nbej Diosenꞌ nench yebán akeꞌ, naꞌ yellín akeꞌ yebánꞌ, kere wchaynaꞌll beꞌnn kaꞌ, naꞌ nollno wchaynaꞌkze. f#"Naꞌ goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrio ni, llchaynaꞌa akeꞌ, naꞌ llchaynaꞌa no xhiꞌnn akeꞌ. e{!Kate llin lla yebán beꞌnn wat kaꞌ, ¿nore beꞌnn ki gakse beꞌnn ke noꞌrenꞌ, le yeololeꞌn bzorén leꞌe? &dG Naꞌll got ren noꞌrenꞌ. /cWNaꞌll beꞌnn wyonne bazieꞌ noꞌrenꞌ, leskaꞌ goteꞌ, naꞌ kaꞌ yeolol akeꞌ bzorén noꞌrenꞌ, naꞌ yeolol akeꞌ got, ni to xhiꞌnn akeꞌ bi bzo. |bqNaꞌll biꞌcheꞌ, beꞌnn wllopenꞌ bazieꞌ noꞌrenꞌ, naꞌ leskaꞌ goteꞌ nono xhiꞌnn akeꞌ bzokze. oaWKi gok bzo gall beꞌnne, beꞌnn nellenꞌ bxhieꞌ noꞌrenꞌ, naꞌ goteꞌ bi bzo xhiꞌnneꞌ. m`S—Maestro, danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, gannaꞌ nllian biaꞌa, chaꞌ to beꞌnn wchayneꞌe, naꞌ gateꞌ, naꞌ nono xhiꞌnneꞌ bzo, to beꞌnn biꞌcheꞌ wazieꞌ noꞌrenꞌ nench wazó lo raz beꞌnn watenꞌ. _Naꞌll bllin bal beꞌnn kaꞌ nziꞌi saduceo, beꞌnn kaꞌ bi llejleꞌ yebán beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ goll akeꞌ Leꞌe: ^/Naꞌ bi llakse gon akeꞌ lloj to diꞌll krere lloaꞌ Jesúsenꞌ rao beꞌnn kaꞌ llaꞌn, naꞌ llabán akreꞌ kanꞌ llallieꞌ xtiꞌll akeꞌn, llazé akteꞌ llize. Bnnab akeꞌ akrenꞌ gak kat yebán beꞌnn wat kaꞌ (Mt. 22:23‑33; Mr. 12:18‑27) ]}Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Da nake ke César lewayoeꞌn leꞌe; naꞌ da llayaꞌl weꞌre Dios, leweꞌn Dios. c\?Lewroeꞌ nadaꞌ to xhmellrenꞌ. Ka beꞌe akeꞌ Leꞌe mellenꞌ, naꞌ bneꞌe: —¿Noxha raonꞌ daꞌa leꞌ mell ni? ¿No ranꞌ nyoj le ni? Naꞌll bne akeꞌ: —César beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ Roma naꞌn. [7Naꞌ Jesúsenꞌ bayakbeꞌreꞌ kere do raꞌll akeꞌn llnnab akeꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen lleꞌnzere gonreꞌre nadaꞌ? Z9Lleꞌnetoꞌ nnézetoꞌ, ¿naken wen chixhjtoꞌ danꞌ llnnab beꞌnnenꞌ le zeraoze nak wnebiaꞌ, beꞌnnenꞌ llia Roma o chaꞌ bi naken wen? YY+Naꞌ beꞌnn kaꞌ goll akeꞌ Jesúsenꞌ: —Maestro, nnézetoꞌ lloeꞌo diꞌll li llroeꞌroꞌ lixheje, naꞌ toz ka llonoꞌ ren noteze beꞌnne, naꞌ llzejnieꞌroꞌ kanꞌ nak xhnnez Diosenꞌ. _X7Naꞌ bseꞌl akeꞌ beꞌnn blleꞌnao Leꞌe, beꞌnn ben ka llon Leꞌe txhenre, nench naꞌ kweꞌnao akeꞌ chaꞌ bi diꞌll lloj lloeꞌ, naꞌ saꞌke gon akeꞌ Leꞌe rallnaꞌa beꞌnn wnebiaꞌn. zWmBayoll bne Jesúsenꞌ kaꞌ, bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ, le gokraꞌll akteꞌ goꞌx akeꞌ Leꞌe, le byejnieꞌ akreꞌ ni ke leakeꞌn beꞌe diꞌllenꞌ kaꞌ, naꞌ blleb akeꞌ beꞌnn yell. }VsBeꞌnn bixe, naꞌ lljagoꞌnneꞌ rao yejenꞌ, gachjtineꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ chaꞌ yej naꞌ bixen wxejen leꞌe, wxhoxhjtinten leꞌe. Danꞌ llayaꞌl gaxhj rao beꞌnn llnebiaꞌ (Mt. 21:45‑46; 22:15‑22; Mr. 12:12‑17) wUgNaꞌll Jesúsenꞌ llwiatezeꞌ leakeꞌ, bneꞌe: —¿Ka akxha chejnieꞌllo ganꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ, nen ki?:Yej danꞌ bi byoꞌraꞌll beꞌnn wen yoꞌ kaꞌ, gonrén akeꞌ llin,
len naꞌ ba naken yej skin. JT Chejeꞌ, naꞌ lljeteꞌ leakeꞌ, naꞌ goneꞌ yellrionꞌ rallnaꞌa beꞌnn yobre. Ka bayoll bene beꞌnn kaꞌ ka diꞌllenꞌ, bne akeꞌ: —¡Dios gakreneꞌ lliꞌo bi gonllo kaꞌ! >SuNaꞌ brej akeꞌ leꞌe lo reꞌjenꞌ, naꞌ bet akeꞌ leꞌe. Naꞌll bne Jesúsenꞌ: —¿Akre llákere, akre gon xan yellrionꞌ ke beꞌnn kaꞌ llon llin rao yellrionꞌ? cR?Bixha beꞌnn wen llin kaꞌ, ka breꞌe akreꞌ xhiꞌnn beꞌnnenꞌ, lle lwellj akeꞌ: “Beꞌnn ninꞌ xhiꞌnn xan yellrionꞌ, leꞌen llayaꞌl siꞌi bien naꞌ, ledá gotlloeꞌ, naꞌ gak danꞌ kello.” )QK ’Naꞌll xan yellrionꞌ bneꞌe: “¿Akxha gonaꞌ nnaꞌ? Wseꞌlchekaꞌ xhiꞌnnaꞌ binꞌ nllieꞌraꞌ naꞌ, cheke gap akebeꞌ baraꞌnne.” P Naꞌll bseꞌlkzeꞌ beꞌnn yobre, naꞌ bentat akeꞌ ziꞌ keꞌe, ben akteꞌ leꞌe weꞌe, jazaꞌl akteꞌ leꞌe latj yobre. =Os Naꞌll beꞌnnenꞌ bseꞌleꞌ ye to beꞌnn wen llin keꞌe beꞌnn yobre, leskaꞌ goꞌdyiꞌ akeꞌ leꞌe, naꞌ ben akeꞌ ziꞌ keꞌe, naꞌ bibi beꞌe akseꞌ leꞌe. N Ka bllin lla llalis beꞌnn kaꞌ da kaꞌ llaz akeꞌn, beꞌnnenꞌ nak xaneꞌn bseꞌleꞌ to beꞌnn wen llin keꞌen, nench wazieꞌ ke to da llayaꞌleꞌ. Naꞌ ka bllin beꞌnnenꞌ, ben akeꞌ ziꞌ keꞌe, naꞌ bibi beꞌe akeꞌ leꞌe. M} Naꞌ bne Jesúsenꞌ to diꞌll llzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa llzenay xtiꞌlleꞌn: —To beꞌnne, gozeꞌ lba uvas rao yellrio xhen keꞌen, naꞌ beneꞌn rallnaꞌa beꞌnne, naꞌ broeꞌ nez zejeꞌ ga yobre ga jasoeꞌ scha. nLUNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Leskaꞌ nadaꞌ, bi nniaꞌ non benn nadaꞌ yel llnebiaꞌn nench llonaꞌ da ki. Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll ka ben beꞌnn wen llin beꞌnn bi llon wen (Mt. 21:33‑34; Mr. 12:1‑11) VK%Naꞌll goll akeꞌ Jesúsenꞌ bi nnez akreꞌ no bseꞌl Juan naꞌ. J9Chaꞌ nnello lwellj beꞌnnkzllonꞌ bseꞌl leꞌe, nxholl wchekw beꞌnn ki lliꞌo yej, le ne akeꞌ Juan naꞌn gokeꞌ to beꞌnn bseꞌl Dios. II Naꞌ bzorao lloeꞌrén lwellj akeꞌ diꞌll, ne akeꞌ: —¿Akxha nnello? Chaꞌ nnello Diosenꞌ bseꞌl leꞌe, naꞌ yeꞌe lliꞌo: “¿Bixchen bi byejleꞌre keꞌe chaꞌ?” tHa¿nonꞌ bseꞌl Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis? ¿Diosenꞌ bseꞌl leꞌe o chaꞌ nollre beꞌnnachenꞌ? xGiNaꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll akeꞌn, bneꞌe: —Leskaꞌ nadaꞌ wnnabraꞌ reꞌ, lennechk, F{lle akeꞌ Leꞌe: —Bnechk netoꞌ, ¿bi yel llnebiaꞌ napoꞌ llonoꞌ da ki? ¿No benn yel llnebiaꞌn llonoꞌn? E Gok to lla ka llzejnieꞌ Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ yodaꞌo braonꞌ, llroeꞌreꞌ Diꞌll Wen ke Xanllo Diosenꞌ, kate bllin bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, D0Naꞌ ni ke llallel akzreꞌ akre ka gon akeꞌ, le beꞌnn yell yel wan xhen llon akeꞌ, ka nak llzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn. C /Yeo lla llzejnieꞌ Jesúsenꞌ leakeꞌ do liaꞌ yodaꞌo braonꞌ, naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ, naꞌ ye bal beꞌnn brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, llayirjlaꞌll akeꞌ akre ka gon akeꞌ got akeꞌ Leꞌe. 2B].naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Ki nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Rillaꞌn, naken yoꞌ ga llayaꞌl yelwill beꞌnn nadaꞌ”, naꞌ reꞌ ba nonren ka broj ke beꞌnn wan. A%-Ka bllin Jesúsenꞌ Jerusalén naꞌ, byoeꞌ yodaꞌo braonꞌ, naꞌ bachacheꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llon yaꞌa liaꞌ yodaꞌon, @,Naꞌ yechinnj akeꞌ yellenꞌ, got akeꞌ yeolol reꞌ llaꞌa rao yellenꞌ. Ni to yej da ndil lwellje bi yegaꞌnne, kaꞌn gak keré, le bi byejnieꞌre bi llanꞌ bed Diosenꞌ, zadyakreneꞌ reꞌ chenake. Jesúsenꞌ bachacheꞌ beꞌnn llon yaꞌa liaꞌ yodaꞌo braonꞌ (Mt. 21:12‑17; Mr. 11:15‑19; Jn. 2 :13‑22) w?g+Wllin lla kate beꞌnn kaꞌ llwie reꞌ, yedchaꞌa akeꞌ wayechjte ganꞌ llaꞌrenꞌ, nono gakse lloje. >3*naꞌ bneꞌe: —¡Chenak reꞌ llayakbeꞌre, nnaꞌtek de latj nench wazore wen ren Diosenꞌ! Zan bi llakbeꞌre, le nna ngaꞌchen rao reꞌ. s=_)Ka bllin Jesúsenꞌ awlloze Jerusalén naꞌ, breꞌreꞌ yell Jerusalén naꞌ, naꞌ bllelleꞌ, #<?(Naꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll akeꞌn: —Llniaꞌ reꞌ, chaꞌ beꞌnn ki so akeꞌ llize, yej ki le gosiaꞌn weꞌrao akeꞌn nadaꞌ. );K'Radj beꞌnn zan kaꞌ nao Jesúsenꞌ, ren beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn fariseo, naꞌ goll akeꞌ Jesúsenꞌ: —Maestro, bdil beꞌnn kaꞌ nao rweꞌn. P:&ne akeꞌ: —¡Nak laꞌy Rey beꞌnnenꞌ zaꞌa nnaꞌ, beꞌnn bseꞌl Xanllo Dios! ¡Doweꞌrao Diosenꞌ txhen ren beꞌnn kaꞌ llaꞌa yebánꞌ, nnaꞌ ba bllin lla yeniꞌtrenlloeꞌ wen! 9#%Naꞌ ka le llin akteꞌ letj leꞌ yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos, naꞌ ba naken awlloze Jerusalén naꞌ, bzorao beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, llosiaꞌ akeꞌ zillj llawé akreꞌ, lloeꞌrao akeꞌ Dios, ka nak breꞌe akreꞌ yel wak ke Jesúsenꞌ, M8$Ka nak zjakeꞌ naꞌn, llchirj akeꞌ no sab ke akeꞌ tnezenꞌ. ,7Q#Naꞌ le bacheꞌe aktebaꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ, naꞌ bxoa akeꞌ raꞌll da nak akeꞌ koꞌll burrenꞌ, naꞌ bllia akeꞌ Jesúsenꞌ koꞌllbaꞌn. ]63"Naꞌ goll beꞌnn kaꞌ chopenꞌ leꞌe: —Xantoꞌ naꞌn yallje lebaꞌ. i5K!Ka llsell akeꞌ burrenꞌ, bllin xanbaꞌn lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen llsellre burrenꞌ? V4% Naꞌ broꞌ beꞌnn kaꞌ nez, naꞌ gokte kanꞌ golleꞌ leakeꞌn. 3Naꞌ chaꞌ lloj beꞌnn yeꞌe reꞌ: “¿Bixchen llsellre burrenꞌ?”, leyeꞌe: “Xantoꞌ naꞌn yallje lebaꞌ.” 62elleꞌe leakeꞌ: —Lechej yellenꞌ lliꞌ chlaꞌ naꞌ, kate choꞌre yellenꞌ reꞌre to burr daꞌbaꞌ yay, ba nono nna kwia, lewsellbaꞌ, naꞌ wcheꞌterebaꞌ. !1;Ka ba zejeꞌ kwit yellenꞌ re Betfagé naꞌ Betania, ganꞌ zo yaꞌn ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos, bseꞌleꞌ chop beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, ^05Ka bayoll beꞌe Jesúsenꞌ diꞌll ki, naꞌ broeꞌ nez zejeꞌ Jerusalén. F/Naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ llwie nadaꞌ naꞌ, bi gokraꞌll akeꞌ gakaꞌ beꞌnn wnebiaꞌ, lelljaxiꞌi akeꞌ, naꞌ lewchoy yen akeꞌ rawaꞌ nga.” Jesúsenꞌ byoeꞌ Jerusalén (Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Jn. 12 :1219) [./Naꞌ goll beꞌnn wnebiaꞌn leakeꞌ: “Llniaꞌ reꞌ, beꞌnnenꞌ ba napkzeꞌ da napeꞌ, yezikre weꞌe da yobre, naꞌ beꞌnnenꞌ bibi de keꞌe, rente da daꞌo raꞌt, chaꞌ de keꞌe, yekaꞌa. d-ANaꞌ goll beꞌnn kaꞌ leꞌe: “¡Xantoꞌ, ba napkzeꞌ danꞌ beneꞌ gan naꞌ!” (,INaꞌll golleꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa kwiteꞌn: “Lewakaꞌa mellenꞌ noꞌxeꞌn, naꞌ leweꞌn beꞌnnenꞌ ben gan ye chi ke to danꞌ bieꞌn.” +#¿bixchen ke jaloꞌ xhmellaꞌn ga choꞌchaꞌon naꞌ gonen gan chak zazaꞌa naꞌ, naꞌ nna yeziaꞌn ba xhoa la raꞌtze yichje?” f*ENaꞌ bne beꞌnn wnebiaꞌn: “Beꞌnn wen llin mellian, ka diꞌllenꞌ ll-lloj lloaꞌon, kaꞌ gonkzaꞌ koꞌo. Chaꞌ nnezroꞌ nakaꞌ beꞌnn znia, naꞌ llaziaꞌ da bi benaꞌ, naꞌ llrapaꞌ ga ke llazaꞌ, t)abllebaꞌ rweꞌ, le nakoꞌ to beꞌnn znia, llaziꞌo da bi benoꞌ, naꞌ llrapoꞌ ga ke llazoꞌ.” (Naꞌ bllin ye toeꞌ, bneꞌe: “Xanaꞌ, nna de xhmelloꞌn danꞌ bennoꞌn, broꞌchaꞌozaꞌn braꞌlltiaꞌn to bay, R'Leskaꞌ golleꞌ leꞌe: “Leskaꞌ rweꞌ nnebiaꞌo gaꞌy yell.” ~&uNaꞌll bllin beꞌnn yobre bneꞌe: “Xanaꞌ, xhmelloꞌn benen gan gaꞌy rasre ke to danꞌ bkwaꞌnnoꞌn.” @%yNaꞌll golleꞌ beꞌnnenꞌ: “Da wen benoꞌ, nakoꞌ beꞌnn wen llin wen, ren da daꞌo raꞌt naꞌ, ba broeꞌroꞌ nakoꞌ beꞌnn wen. Naꞌ nnaꞌ nnebiaꞌo chi yell.” $Beꞌnn nellenꞌ bllineꞌ raweꞌn, lleꞌe leꞌe: “Xanaꞌ, xhmelloꞌn benen gan ye chi rasre ke to danꞌ bkwaꞌnnoꞌn.” e#CBixha kate bllin lla ballín beꞌnnenꞌ ralleꞌn, ba nakeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ, naꞌ goxheꞌ beꞌnn wen llin kaꞌ beꞌe mellenꞌ, le lleꞌnreꞌ nnezreꞌ akre ben akeꞌ mellenꞌ bkwaꞌnnreneꞌ leakeꞌn. "yNaꞌll beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ llwie leꞌe, ka breꞌe akreꞌ ba broeꞌ nezenꞌ, bseꞌl akeꞌ beꞌnn bnao leꞌe, nench lljayell akeꞌ beꞌnnenꞌ weꞌe leꞌe yel llnebiaꞌn: “Bi lleꞌnetoꞌ nnebiaꞌ beꞌnnenꞌ netoꞌ.” 4!a Ka za koꞌtereꞌ nez, goxheꞌ chi beꞌnn wen llin keꞌe, naꞌ beꞌe toto akeꞌ mell, naꞌ golleꞌ leakeꞌ: “Legonrén mellenꞌ llin chak zazaꞌa naꞌ.” 3 _ Naꞌ bneꞌe: —To beꞌnn nak beꞌnn brao, bllojeꞌ zejeꞌ to yell ziꞌte ga weꞌe akeꞌ leꞌe yel llnebiaꞌ, naꞌtell wabieꞌ nnebieꞌ yell keꞌen. A{ Naꞌ chak llen akreꞌ diꞌll ki, Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll ka nak ba zjakeꞌ awlloze Jerusalén naꞌ, le beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen, llak akreꞌ le llnebiaꞌte Diosenꞌ. A{ Le nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach zaddirjaꞌ, naꞌ yesraꞌa yeolol beꞌnn ba bnit. Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ ka ben beꞌnn beꞌe beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ mell + Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Naꞌ bllin lla yerá beꞌnn kaꞌ, llaꞌa lo yoꞌ ni, le leskaꞌ beꞌnn ni nakeꞌ xhiꞌnn Abraham. taNaꞌ Zaqueonꞌ bzelleꞌe, naꞌ lleꞌe Jesúsenꞌ: —Xanaꞌ, achj da deraꞌ waꞌan beꞌnn yaꞌche, naꞌ chaꞌ no beꞌnn bxoayayaꞌ bchixhjeꞌ da xhenll, wakse wayoaꞌ keꞌen laꞌkze tap rasre ke to danꞌ bkaꞌan. Ka breꞌe beꞌnn kaꞌ kaꞌ, bzorao nne akeꞌ ke Jesúsenꞌ danꞌ bllineꞌ byoeꞌ rill to beꞌnn wen da xhinnj. NNaꞌ bayetjdoeꞌ, llawereꞌ kwis bacheꞌe Leꞌe rilleꞌ. /WKa bllin Jesúsenꞌ xhan yayenꞌ, blis raweꞌn, naꞌ breꞌreꞌ Zaqueonꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe: —Zaqueo, sete bayetj, rilloꞌ naꞌ tasaꞌ nnaꞌ lleꞌ. ykNaꞌll bzaꞌdoeꞌ blliaraweꞌ rao beꞌnn zan kaꞌ, naꞌ byepeꞌ to rao yay ganꞌ le tete Jesúsenꞌ. :mNaꞌ le lleꞌnreꞌ reꞌreꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ kize llak le beꞌnn zan naꞌ nao Jesúsenꞌ; naꞌ bi gok wieꞌ Leꞌe, le Zaqueonꞌ nakeꞌ to beꞌnn bcheko daꞌo. }Jericó, naꞌ zo to beꞌnn re Zaqueo, naꞌ nakeꞌ beꞌnn llnebiaꞌ wachixhj kaꞌ, naꞌ nakeꞌ beꞌnn wniaꞌ. T #Ka byoꞌ Jesúsenꞌ yellenꞌ re Jericó, naꞌ bdieꞌ kllol yellenꞌ. 7g+Naꞌ le bareꞌte beꞌnnenꞌ, naꞌ bnaweꞌ Jesúsenꞌ lloeꞌraweꞌ Dios. Ka breꞌe yeolol beꞌnn yell kanꞌ bayakeꞌn, naꞌ beꞌrao akeꞌ Diosenꞌ.lQ*Naꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Bareꞌe, danꞌ bxenraꞌlloꞌ naꞌn, ba basrá rweꞌ. ta)—Bnechk, ¿bixhanꞌ lleꞌnroꞌ gonaꞌ? Naꞌll bneꞌe: —Xanaꞌ, lleꞌnraꞌ yereꞌraꞌ. !;(Naꞌ Jesúsenꞌ brexheꞌ, naꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ lljwaꞌa akeꞌ leꞌe raweꞌn. Ka bllin beꞌnn lcholenꞌ raweꞌn, lleꞌe leꞌe: V%'Beꞌnn kaꞌ lliarao rao Jesúsenꞌ, ben akreꞌ leꞌe znia nench bi goneꞌ llakia, naꞌ leꞌen yezikre besieꞌ zillj, bneꞌe da yobre: —¡Xhiꞌnn dia lla David, bayaꞌchraꞌll nadaꞌ! oW&Naꞌll besieꞌ zillj, bneꞌe: —¡Jesús, Xhiꞌnn dia lla David, bayaꞌchraꞌll nadaꞌ! _7%Naꞌ goll akeꞌ leꞌe: —Jesús beꞌnn Nazaretenꞌ lldieꞌ ganni nnaꞌsteke. I  $Ka benreꞌ llde beꞌnn zan tnezenꞌ, bnnabeꞌ binꞌ llak.  #Bixha gok ka le choꞌte Jesúsenꞌ yell danꞌ re Jericó, to beꞌnn lchol llieꞌ lloaꞌ nezenꞌ, llnnabeꞌ lmoxh. w g"Naꞌ beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen, ni ke byejnieꞌ akzreꞌ bixchen bneꞌe kaꞌ, nna nchol yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn, naꞌllenꞌ bi llejnieꞌ akreꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn lchol (Mt. 20:29‑34; Mr. 10:46‑52) a ;!Naꞌll chintat akeꞌ nadaꞌ, naꞌ got akeꞌ nadaꞌ, naꞌ wayónn lla wabanaꞌ. & E Gannaꞌ gon akeꞌ nadaꞌ rallnaꞌa beꞌnn ziꞌt kaꞌ, naꞌ wtitj akreꞌ nadaꞌ, gaꞌdyiꞌ akeꞌ nadaꞌ, naꞌ wxiꞌt akeꞌ xheꞌn rawaꞌ. #Jesúsenꞌ goxheꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ chlaꞌre, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Naꞌ chejllo Jerusalén naꞌ, gannaꞌ soaꞌ diꞌll doxhen kanꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ batnaꞌ kanꞌ gak kiaꞌ nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. Sda zaꞌktell weꞌe Diosenꞌ leꞌe nnaꞌ, rao yellrionꞌ, naꞌ kate llin lla naꞌ, weꞌe yel nban zejlikane keꞌe. Da yobre bdixjweꞌ Jesúsenꞌ gateꞌ (Mt. 20:17‑19; Mr. 10:32‑34) c?Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Da li niaꞌ reꞌ, noteze beꞌnne, chaꞌ bsanraꞌlleꞌ rilleꞌ, xaxhneꞌe, biꞌcheꞌ, noꞌr keꞌe, xhiꞌnneꞌ, ni ke danꞌ ba llnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌ, ucNaꞌll bne Pedronꞌ: —Netoꞌ ba bsanraꞌlltoꞌ yeolol da de ketoꞌ, naꞌ ba naotoꞌ rweꞌ. {oNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Da li de da bi gak gon beꞌnnachenꞌ to wrazeꞌ, zan wak gon Diosenꞌ len.  Beꞌnn kaꞌ ka ben akreꞌ kanꞌ bne Jesúsenꞌ, ben akeꞌ yel wan kwis, ne akeꞌ: —¿Ka noxha yerakzenꞌ chaꞌ? 5Sétere te to bayiꞌxe banꞌ nziꞌi camello lo nay yeꞌchich, kerke to beꞌnn wniaꞌ weꞌe latj nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌn. 7gKa breꞌe Jesúsenꞌ gokyaꞌche beꞌnnenꞌ kwis, naꞌll bneꞌe: —¡Bniꞌ kwis naken ke to beꞌnn wniaꞌ, weꞌe latj nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌ! taKa bene beꞌnnenꞌ kanꞌ bne Jesúsenꞌ, le gokreꞌ, bzoyaꞌcheꞌ le nakeꞌ beꞌnn wniaꞌ. 5Ka bene Jesúsenꞌ kanꞌ bne beꞌnnenꞌ, naꞌll lleꞌe leꞌe: —De ye to da llayaꞌl gonoꞌ, jayeꞌt yeolol da de koꞌo, naꞌ mell danꞌ goꞌtoꞌn naꞌ, beꞌen beꞌnn yaꞌch, naꞌll gaꞌt yel wniaꞌ koꞌo yebá, naꞌtell yedoꞌ nnaoꞌ nadaꞌ. f~ENaꞌll bne beꞌnn weꞌon: —Yeolol da kaꞌ ba benaꞌ ka nna naktiaꞌ xkwiꞌde. <}qRweꞌ nnezroꞌ binꞌ ne Diosenꞌ gonllo: “Bi tarenoꞌ noꞌr yobre, bi gotoꞌ beꞌnne, bi kwanoꞌ, bi wtobroꞌ beꞌnn bi da ke beneꞌ, bdap baraꞌnn xaxhnaꞌo.” |5Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —¿Bixchen llezoꞌ nadaꞌ beꞌnn wen? Nono llraꞌ beꞌnn nak beꞌnn wen, toze Dios naꞌn nak beꞌnn wen. :{mTo beꞌnn brao beꞌnn wniaꞌ, golleꞌ Jesúsenꞌ: —Maestro, rweꞌ nakoꞌ beꞌnn wen; bne nadaꞌ, ¿bi llayaꞌl gonaꞌ nench gaꞌt yel nban zejlikane kiaꞌ? yzkDa li niaꞌ reꞌ, noteze beꞌnne chaꞌ bi goneꞌ ka llon bidaꞌo ki nxenraꞌll akbeꞌ nadaꞌ, ni ke gakzeꞌ gakeꞌ Diosenꞌ txhen beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ. Beꞌnn weꞌo nak beꞌnn wniaꞌ (Mt. 19:16‑30; Mr. 10:17‑31) 4I}}?||{;z6y~xww vvuutXsrxqppaoo|nnllhkk>jjihhg@ff5eCdc}cbba`__ ^{]]9\}[[fZYXXWW0VVYUULTTdSRRQGP@OON|MMM7LgKJJIHH4GgFF_E_DDDC^BAA$@@E?s?>H=U<<&;;:[99J98w77P6355I44G33'210v//7.--x,t++1*))X((1&&%%@$$N##?#!!!* Q Gd1j` 4e ' br4:qm Naꞌll ka bllin akeꞌ yoꞌ ganꞌ zo bidaꞌon ren xhnaꞌbeꞌ Maríanꞌ, naꞌll bcheꞌk xhib akeꞌ, ben akebeꞌ xhen. Naꞌll bsarj akeꞌ danꞌ noꞌx akeꞌn, naꞌ brej akeꞌ ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, naꞌ yare, naꞌ to da laꞌ xhix da nziꞌi mirra, naꞌ beꞌe akeꞌn kebeꞌ. Zp- Naꞌll llawé beꞌnn siꞌn kaꞌ kwis ka breꞌe akreꞌ berjenꞌ da yobre. o- Bayoll bene beꞌnn siꞌn kaꞌ nziꞌi magos kanꞌ goll reyenꞌ leakeꞌn, naꞌll broꞌ akeꞌ nez. Naꞌll berj danꞌ breꞌe akreꞌ ganꞌ llraꞌ willenꞌ, zejen leꞌ yebánꞌ lliaraon rao akeꞌn, bllinten yoꞌ ganꞌ zo bidaꞌo naꞌ, naꞌ jasén. ]n3Naꞌll bseꞌleꞌ leakeꞌ Belén naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Lechejchk, lelljawiá, lelljadirj bidaꞌon to lloaꞌ. Naꞌ kate yellélerebeꞌn, yeddixjweꞌre nadaꞌ, nench naꞌ chaꞌa lljeꞌrawabeꞌ. ;moNaꞌll goxh Herodesenꞌ beꞌnn siꞌn kaꞌ nziꞌi magos llillize nench jakeꞌ raweꞌn, naꞌll bnnabreꞌ leakeꞌ batyaꞌnnenꞌ breꞌe akreꞌ braꞌ berjenꞌ. naksen yell da zaꞌke rao yell wnebiaꞌ kaꞌ zjalliꞌ ganꞌ nbane Judeanꞌ.Le to beꞌnn Belén naꞌ gakeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ,
naꞌ Leꞌe gakeꞌ beꞌnn braonꞌ rao yeololte beꞌnn Israel, le leakeꞌn nak beꞌnn kiaꞌ. .kUNaꞌll goll beꞌnn kaꞌ Herodesenꞌ: —Belén naꞌ garjeꞌ ganꞌ nbane Judea, le kaꞌn llia danꞌ bzoj to beꞌnn beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ: _j7Naꞌll batop reyenꞌ yeolol bxoz wnebiaꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ leskaꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Naꞌ bnnabreꞌ leakeꞌ, garenꞌ ne akeꞌ garj Cristonꞌ. qi[Ka bene rey Herodesenꞌ kaꞌ, to bitkraꞌn gokreꞌ, leskaꞌ yeolol beꞌnn Jerusalén kaꞌ. hNaꞌ bnnab akreꞌ beꞌnn rao yell kaꞌ, lle akeꞌ leakeꞌ: —¿Gann rey ke beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌnnenꞌ ne akeꞌ ba braꞌ? Nnézetoꞌ ba gorjeꞌ, le breꞌtoꞌ berj keꞌen ganꞌ llraꞌ willre, naꞌllenꞌ zaꞌtoꞌ zadyeꞌraotoeꞌ. cg AKa llanꞌ llnebiaꞌ rey Herodes, gorj Jesúsenꞌ ganꞌ nziꞌi Belén, to yell ganꞌ nbane Judea. Naꞌ Jerusalén naꞌ bllin to chop beꞌnn siꞌn beꞌnn nziꞌi magos, zaꞌk akeꞌ do ganꞌ llraꞌ willre. e )Naꞌll babando Josénꞌ, bayoll bnereꞌ yerenꞌ, beneꞌ kanꞌ goll angl ke Diosenꞌ leꞌe, naꞌll jaxieꞌ Maríanꞌ rilleꞌ. Kd To noꞌr weꞌo noꞌr nna napchiꞌi kwineꞌ, weꞌe to bidaꞌo byio.Naꞌ kat sobeꞌ naꞌ, wsiꞌi akebeꞌ Emanuel. Naꞌ Emanuelenꞌ lleꞌnen nen: Diosenꞌ zorenkzeꞌ lliꞌo. c Gok yeolol da kaꞌ nench gok kanꞌ bne Diosenꞌ, kanꞌ bzoj to beꞌnn beꞌe xtiꞌlleꞌn kanaꞌ, bneꞌe: b /Naꞌ bidaꞌon so naꞌ gakbeꞌ to bidaꞌo byio, naꞌ wsiꞌo rabeꞌ Jesús, le Lebeꞌn yekaꞌbeꞌ doꞌl ke beꞌnn yell kebeꞌ kaꞌ. Da Nna llonteꞌ xhbab kaꞌ, bdekze bichgal keꞌe, kate to angl beꞌnn bseꞌl Xanllo Dios, broeꞌraweꞌ leꞌe rao bichgal keꞌen, naꞌll lleꞌe leꞌe: —José, rweꞌ gorjoꞌ rao dialla ke rey David. Bi lleboꞌ siꞌo Maríanꞌ xhoꞌroꞌ, ka nak bidaꞌon so naꞌ, bidaꞌo ke Spíritu ke Diosenꞌ. K` Naꞌ Josénꞌ beꞌnnenꞌ ba nak diꞌll siꞌi Maríanꞌ, gokeꞌ beꞌnn wen rao Dios. Naꞌll beneꞌ xhbab chaꞌ kwej yichjeꞌ Maríanꞌ llillize, naꞌ bi wsieꞌ Maríanꞌ zdoꞌ. R_ Kinꞌ gok kanꞌ gorj Jesucristonꞌ. Maríanꞌ ba nak diꞌll siꞌi Josénꞌ leꞌe wchaynaꞌa akeꞌ. Bixha ka gokbeꞌe Josénꞌ, ba noaꞌ Maríanꞌ bdaꞌo kone Spíritu ke Diosenꞌ. g^ INaꞌ bzorao kanꞌ bllaꞌa xhiꞌnn dialla da Abraham naꞌ, bllinte kanꞌ bllaꞌa xhiꞌnn dialla da David, zaꞌa chdaꞌ (14) kwen dialla keꞌe kaꞌ, naꞌ xhiꞌnn dialla da Davidenꞌ bllinte ka lla beꞌx akeꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, bcheꞌe akeꞌ leakeꞌ Babilonianꞌ, bllaꞌa ye chdaꞌ kwen dialla keꞌe kaꞌ. Kanaꞌ bllinte ka llanꞌ gorje Cristonꞌ, bllaꞌa ye chdaꞌ kwen dialla keꞌe kaꞌ. Kanꞌ gok ka gorj Jesucristonꞌ (Lc. 2:1‑7) _] 9Naꞌll Jacobenꞌ gokeꞌ xa José beꞌnnenꞌ gok xhyio María.Naꞌ María naꞌ gok xhnaꞌ Jesús beꞌnnenꞌ nziꞌi Cristo, lleꞌnen nen beꞌnn brej Diosenꞌ sorén yel llnebiaꞌ keꞌen lliꞌo. \ Naꞌ Eliud naꞌ gokeꞌ xa Eleazar, naꞌ Eleazar naꞌ gokeꞌ xa Matán.Naꞌ Matán naꞌ gokeꞌ xa Jacob. }[ uNaꞌ Azor naꞌ gokeꞌ xa Sadoc, naꞌ Sadoc naꞌ gokeꞌ xa Aquim,
naꞌ Aquim naꞌ gokeꞌ xa Eliud. Z  Naꞌ Zorobabelenꞌ gokeꞌ xa Abiud, naꞌ Abiud naꞌ gokeꞌ xa Eliaquim.Naꞌ Eliaquim naꞌ gokeꞌ xa Azor. vY g Bde gok kaꞌ, naꞌll gorje Salatiel xhiꞌnn Jeconías.Naꞌ Salatielenꞌ gokeꞌ xa Zorobabel. X - Josíasenꞌ gokeꞌ xa Jeconías ren yelaꞌ biꞌcheꞌ kaꞌ bniꞌt, ka llanꞌ bcheꞌe beꞌnn Babilonia kaꞌ beꞌnn Israel kaꞌ. W  Naꞌll Ezequíasenꞌ gokeꞌ xa Manasés, naꞌ Manasésenꞌ gokeꞌ xa Amón,
naꞌ Amón naꞌ gokeꞌ xa Josías. yV m Uzíasenꞌ gokeꞌ xa Jotam, naꞌ Jotam naꞌ gokeꞌ xa Acaz,
naꞌ Acazenꞌ gokeꞌ xa Ezequías. U }Naꞌ Asa naꞌ gokeꞌ xa Josafat, naꞌ Josafat naꞌ gokeꞌ xa Joram,
naꞌ Joram naꞌ gokeꞌ xa Uzías. T Naꞌ Salomón naꞌ gokeꞌ xa Roboam, naꞌ Roboam naꞌ gokeꞌ xa Abías,
naꞌ Abías naꞌ gokeꞌ xa Asa. S )Naꞌ Isaínꞌ gokeꞌ xa rey David, naꞌ rey Davidenꞌ gokeꞌ xa Salomón.Naꞌ xhnaꞌ Salomón naꞌ gokeꞌ xhoꞌr Urías. "R ?Salmón naꞌ, ren Rahab gok akeꞌ xaxhnaꞌ Booz.Naꞌ Booz naꞌ, ren Rut gok akeꞌ xaxhnaꞌ Obed.Naꞌ Obed naꞌ gokeꞌ xa Isaí. Q  Naꞌ Aram naꞌ gokeꞌ xa Aminadab, naꞌ Aminadab naꞌ gokeꞌ xa Naasón,
naꞌ Naasón naꞌ gokeꞌ xa Salmón. P 9Naꞌ Judánꞌ ren Tamar naꞌ, gok akeꞌ xaxhnaꞌ Fares ren Zara.Naꞌ Fares naꞌ gokeꞌ xa Esrom, naꞌ Esrom naꞌ gokeꞌ xa Aram. O 'Abraham naꞌ gokeꞌ xa Isaac, naꞌ Isaakenꞌ gokeꞌ xa Jacob,
naꞌ Jacobenꞌ gokeꞌ xa Judá ren yezikre biꞌcheꞌ kaꞌ. "N AGanni nyoj ra beꞌnn kaꞌ gok xozxtaꞌo Jesucristonꞌ, beꞌnnenꞌ gok Xhiꞌnn dialla David, naꞌ Davidenꞌ gokeꞌ xhiꞌnn dialla Abraham. fME5Naꞌ bzeteze bze akeꞌ yodaꞌo braonꞌ lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ. Kaꞌn gakchga.jLM4Naꞌ beꞌrao akeꞌ Leꞌe. Bayoll naꞌ, zayej akeꞌ Jerusalén naꞌ, llawé akreꞌ kwis. gKG3Bayoll benlaꞌyeꞌ leakeꞌn, naꞌ bayepeꞌ zayejteꞌ yebá, baziꞌi Diosenꞌ Leꞌe. J 2Naꞌ bchach Jesúsenꞌ leakeꞌ Jerusalén naꞌ, bllin akteꞌ Betania, naꞌ blis taꞌkeꞌn benlaꞌyeꞌ leakeꞌ. lIQ1Naꞌ wseꞌlaꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, choꞌn lo yichjraꞌlldaꞌore, le kaꞌn bcheb Xaꞌn. Jerusalén naꞌze chaꞌre, kwexhre llinte lla siꞌre yel wak da zaꞌa yebá. Jesúsenꞌ bayepeꞌ yebá (Mr. 16:19‑20) JH 0Naꞌ reꞌ llayaꞌl weꞌre diꞌll ke doxhen da ki ba goken. UG#/Naꞌtellenꞌ llayaꞌl nneze beꞌnne xtiꞌlleꞌn, siꞌzen Jerusalén naꞌ, llinte doxhen yellrio nnez akreꞌ llayaꞌl wayat akreꞌ, yebiꞌraꞌll akeꞌ nench yeziꞌxhen Diosenꞌ ke akeꞌ. }Fs.Naꞌ bneꞌe: —Gok kanꞌ nyojkze gak ke Cristonꞌ, yellayraweꞌ, naꞌ gateꞌ, naꞌ yebaneꞌ wayónn lla. LE-Naꞌll beneꞌ nench byejnieꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. D#,Naꞌll lleꞌe leakeꞌ da yobre: —Kaꞌ bnetekzaꞌ kanꞌ nna zorenaꞌ reꞌ, dekz de gak kiaꞌ kanꞌ nyoj leꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, naꞌ danꞌ llia leꞌ yich ke Salmos kaꞌ. *CO+Llwia akteꞌ bdaweꞌ da kaꞌ. ZB-*Naꞌll beꞌe akeꞌ Leꞌe raꞌt belyaꞌ, naꞌ raꞌt chiꞌxh beser. .AU)Naꞌll bawé akreꞌ kwis, to llon akeꞌ ka beꞌnn bi llejleꞌ, naꞌ llabán akreꞌ kwis, naꞌll Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Bi de raꞌt da gawaꞌ? U@#(Ka neꞌe kaꞌn, llroeꞌtereꞌ leakeꞌ nieꞌn naꞌ taꞌkeꞌn. ?%'Lewiá taꞌkaꞌ ni, naꞌ niaꞌn, nadkzaꞌn. Lekán nadaꞌ, ke nak to bxen, bill naken de llit, naꞌ beꞌre kanꞌ nakaꞌ nadaꞌn. N>&Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen llebre? ¿Bixchen llakgánere? = %Blleb akeꞌ kwis, naꞌ llabán akreꞌ, llak akreꞌ chaꞌ llreꞌdaꞌo akreꞌn o chaꞌ bxen naꞌ llreꞌe akreꞌ. 5<c$Naꞌ llaꞌa akteꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌllenꞌ, kate bllinkze Jesúsenꞌ jaseꞌe kllol akeꞌn, naꞌ bwapeꞌ leakeꞌ lliox, bneꞌe: —Chaꞌchga reꞌ wen. U;##Naꞌ beꞌnn kaꞌ chop, leskaꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll kanꞌ gok zjakeꞌ tnezenꞌ, naꞌ kanꞌ gok ka bxhoxhjeꞌ yet xtir naꞌ, bayombiaꞌ akreꞌ Leꞌe. Jesúsenꞌ broeꞌraweꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen (Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Jn. 20 :19‑23) v:e"Naꞌ goll beꞌnn chnej kaꞌ leakeꞌ: —Da likzenꞌ babán Xanllonꞌ, ba broeꞌraweꞌ Simón naꞌ. *9M!Naꞌ ne akteꞌ kaꞌ bazaꞌdo akeꞌ zayej akeꞌ Jerusalén naꞌ, kaꞌ ballín akeꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn chnej kaꞌ, ren beꞌnn kaꞌ yelaꞌ. 8 Naꞌll lle lwellj akeꞌ: —To llawé raꞌlldaꞌollonꞌ ke nak zaꞌllo tnezenꞌ, llroeꞌreꞌ lliꞌo kwasro xtiꞌll Diosenꞌ. 7-Kanaꞌll gok akeꞌ ka beꞌnn baxhaꞌ rao, bayombiaꞌ akreꞌ Leꞌe. Naꞌ Leꞌen to baranzeꞌ rao akeꞌn, bill breꞌe akreꞌ Leꞌe. 69Bixha gok, ka blleꞌ akeꞌ ganꞌ gao akeꞌ naꞌ, bxhieꞌ yet xtirenꞌ, naꞌ beꞌe yel llioxken ke Dios, naꞌ bxhoxhjeꞌn beꞌen leakeꞌ. /5WNaꞌ goꞌtyoe akreꞌ Leꞌe, nench gaꞌyreneꞌ leakeꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —Goꞌyrén netoꞌ, ba wlleꞌ nnaꞌ, la galte. Naꞌll goꞌyreneꞌ leakeꞌ. 4Naꞌ llakte kaꞌn, kate bllin akeꞌ yellenꞌ ganꞌ zjakeꞌn, naꞌ Leꞌen beneꞌ ka beꞌnn zej ye raꞌte ziꞌtre. 3yNaꞌ bzorao llroeꞌreꞌ leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ llian lloeꞌn diꞌll ke Leꞌe. Bxhiꞌzen yich danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌll danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bzorao llroeꞌreꞌ leakeꞌ. l2Q¿Kere llian, zgaꞌtek wallayrao Cristonꞌ, naꞌtellenꞌ wroeꞌreꞌ yel llnebiaꞌ keꞌen? 1+Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¡Yichj war kwis nakre, bi llejleꞌre danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ! /0WNaꞌll bal beꞌnn byio kaꞌ naktoꞌ txhen naꞌ, byej akeꞌ lloaꞌ banꞌ, naꞌ doxhen kanꞌ ne noꞌr kaꞌ, kaꞌ nakten nono Jesúsenꞌ breꞌe akreꞌ. / Naꞌ bill breꞌe akreꞌ kwerp keꞌen, naꞌ ne akeꞌ breꞌe akreꞌ angl ak, naꞌ goll angl kaꞌ leakeꞌ nbankzeꞌn. ..UNaꞌ leskaꞌ llabánetoꞌ ka diꞌllenꞌ lloeꞌ noꞌr kaꞌ non netoꞌ txhen naꞌ, byej akeꞌ beꞌe bale, ka za cheniꞌ ganꞌ bkwaꞌch akeꞌ Leꞌen. -1Netoꞌ lláketoꞌ Leꞌen gakreneꞌ Israelenꞌ, nench bill nnebiaꞌ beꞌnn ziꞌt kaꞌ len. Naꞌ nnaꞌ ba zejzen da wyonn lla gok kaꞌ. g,GNaꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ netoꞌ, ben akeꞌ Leꞌe rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌen, naꞌ bchoybiaꞌ akeꞌ llayaꞌl gateꞌ, naꞌll bdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. "+=Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixha gok? Naꞌ bne akeꞌ: —Danꞌ gok ke Jesús beꞌnn Nazaretenꞌ, gokeꞌ to beꞌnn beꞌe xtiꞌll Dios. Beꞌnn yell bayakbeꞌe akreꞌ xtiꞌlleꞌn nsaꞌn yel wak, naꞌ yeolol danꞌ beneꞌn, beneꞌn kon ren yel wak ke Dios. (*ITo beꞌnnenꞌ re Cleofas, lleꞌe Leꞌe: —¿Bixha tozoꞌ rweꞌ nakoꞌ beꞌnn ziꞌt zoꞌo Jerusalén naꞌ, bi bnnezroꞌ bi gok do nej nnase? q)[Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bi diꞌllenꞌ lloeꞌre chak yoꞌre nezenꞌ? ¿Bixchen zoyaꞌchre? j(MNaꞌ chaokze ben Diosenꞌ nench bi wayombiaꞌ akreꞌ Leꞌe, laꞌkze llwia akteꞌ Leꞌe. 'Chak zjak akeꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌllenꞌ kaꞌ, kate bllin Jesúsenꞌ jabiꞌyeꞌ kwit akeꞌn, naꞌ zejreneꞌ leakeꞌ txhen. <&sZjakeꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll ke da kaꞌ goken. '%G Lekze lla naꞌ, chop beꞌnn kaꞌ bnao Leꞌen, zjakeꞌ to yell re Emaús, naꞌ Emaúsenꞌ llgoꞌnnen ka chonn hor nez saꞌllo Jerusalén naꞌ. $+ Naꞌ Pedronꞌ bzollaꞌdoeꞌ byejeꞌ jawieꞌ banꞌ, naꞌ ka bllineꞌn, raꞌllenꞌ bchel akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌze xhoan, naꞌ bazeꞌe llabanreꞌ ka danꞌ breꞌreꞌn. Jesúsenꞌ broeꞌraweꞌ chop beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen (Mr. 16:12‑13) {#o Naꞌ beꞌnn chnej kaꞌ, llak akreꞌ bi diꞌll ke nxhianꞌ lloeꞌ noꞌr kaꞌ, naꞌ bi byejleꞌ akeꞌ. %"C Ki re noꞌr kaꞌ: María beꞌnn Magdala, Xhuan, naꞌll María xhnaꞌ Jacobo, naꞌ ye to chop noꞌr yobre, leakeꞌn bdixjweꞌ akreꞌ postl kaꞌ. ! Naꞌ bazaꞌa akeꞌ lloaꞌ banꞌ, jatixjweꞌ akreꞌ beꞌnn chnej kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ nak leakeꞌ txhen. G Naꞌll jadinraꞌll noꞌr kaꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ. !bneꞌe dekz de gakeꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌen, naꞌ got akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌ wayónn lla yebaneꞌ. veNollno xhoa ganni, ba babaneꞌ. Lelljadinraꞌll kanꞌ nna zorenteꞌ reꞌ ganꞌ nziꞌi Galilea naꞌ, 9kBlleb noꞌr kaꞌ, naꞌ bcheꞌk xhib akeꞌ llwia akteꞌ rao yore, naꞌll goll beꞌnn kaꞌ leakeꞌ: —To beꞌnn ban, ¿bixchen llayirjzreꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ? 7gBixha naꞌ ze akeꞌ llon akeꞌ yel wan ke danꞌ bill xhoa kwerp ke Jesúsenꞌ, kate bllin chop beꞌnn jasé akeꞌ kwit akeꞌn, llaktit xharaꞌn beꞌnn kaꞌ kwis. PKa byoꞌ akeꞌ lo banꞌ, bill ballel akreꞌ kwerp ke Jesúsenꞌ. mSKa bllin akeꞌ naꞌ, breꞌe akreꞌ bill daꞌa yejenꞌ lloaꞌ banꞌ, ba daꞌten chlaꞌre. ; qKa bllin lla nell ke xhman naꞌ, ka le zaꞌte cheniꞌ, txhonnj noꞌr kaꞌ, jakeꞌ ganꞌ zo broj danꞌ nak banꞌ, noꞌx akeꞌ danꞌ benchaꞌo akeꞌ, danꞌ la xhix. oW8Bde naꞌ, bazaꞌa akeꞌ jenchaꞌo akeꞌ za da la xhix, naꞌ nis da la xhix da wtop akeꞌ kwerp ke Jesúsenꞌ. Naꞌ le byoꞌ akteꞌ lla nbane ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ baziꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ ne leyenꞌ.R7Naꞌ noꞌr kaꞌ zaꞌa ren Jesúsenꞌ Galileate, bnaorén akeꞌ beꞌnn kaꞌ nlen Jesúsenꞌ, naꞌ breꞌe aktereꞌ ganꞌ broꞌ akeꞌ Leꞌen, naꞌ kanꞌ bxoa akeꞌ kwerp keꞌen. R6Naken lla llsiniaꞌ akeꞌ ke lnninꞌ, naꞌ le llinte lla nbaꞌnne. N5Naꞌ baletjeꞌ Jesúsenꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌ braꞌlleꞌ Leꞌe to xchan, naꞌ bkwaꞌcheꞌ Leꞌe. Broeꞌ Leꞌe to lo ba kob, to broj da beneꞌ leꞌ yej ga nono nna lljachoꞌ. B4Byejeꞌ rao Pilatonꞌ jannabeꞌ kwerp ke Jesúsenꞌ. %3Bzotezeꞌ brexheꞌ katenꞌ wroeꞌ Diosenꞌ yel llnebiaꞌ keꞌen, naꞌ bi beneꞌ txhen lwelljeꞌ kaꞌ, ke nak danꞌ ben akeꞌn. 5c2To beꞌnn re José beꞌnn Arimatea, yell ga nbane Judea, nakeꞌ txhen beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ Israelenꞌ, naꞌ nakeꞌ beꞌnn wen, beꞌnn wen da zej lixheje. {o1Naꞌll beꞌnn kaꞌ nombiaꞌ Jesúsenꞌ, ren noꞌr kaꞌ nao Leꞌen Galileate, ze akteꞌ ziꞌtre llwia akeꞌ kanꞌ llaken. Bkwaꞌch akeꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Jn. 19 :38‑42) w0Beꞌnn zan kaꞌ llaꞌa llwianꞌ, ka breꞌe akreꞌ danꞌ goken, bazaꞌa akeꞌ llbaꞌll lchoꞌ akeꞌ. 5/Naꞌ ze beꞌnnenꞌ nak xan wakaꞌa ya kaꞌ, ka breꞌreꞌ kanꞌ goken, beꞌraweꞌ Dios bneꞌe: —Da likze beꞌnn wen beꞌnnenꞌ. .Naꞌll Jesúsenꞌ besieꞌ zillj, bneꞌe: —Xa, llonaꞌ rallnaꞌo Spíritu kiaꞌn. Ka bayoll bneꞌe kaꞌn, goteꞌ. q [-Bill bnnaꞌ willenꞌ, naꞌ raꞌll danꞌ ze lo yodaꞌo Jerusalén naꞌ, blleꞌzen goken chopre. ] 3,Kanꞌ bllin wawillenꞌ, gok xchol rao yellrionꞌ bllinte do lladá chonne. | q+Naꞌll Jesúsenꞌ golleꞌ leꞌe: —Da li llniaꞌ rweꞌ, nnaꞌ llate serenoꞌ nadaꞌ latj wen ganꞌ zo Diosenꞌ. Kanꞌ gok kanꞌ got Jesúsenꞌ (Mt. 27:45‑56; Mr. 15:33‑41; Jn. 19 :28‑30) k O*Naꞌll golleꞌ Jesúsenꞌ: —Lljadinraꞌllchgoꞌ nadaꞌ katenꞌ zaꞌo nnebiaꞌon.  %)Lliꞌo daꞌllo ganni llallayraollo, le kaꞌ llayaꞌl gakse kellonꞌ, le da xhinnjenꞌ benllo, zan beꞌnn ni, bibi da xhinnj beneꞌ. I (Naꞌ beꞌnn lwelljeꞌn ye to, benreꞌ leꞌe znia, lleꞌe leꞌe: —Rennriz rweꞌ nneꞌo, naꞌ bi llapoꞌ Diosenꞌ baraꞌnne, llwiateꞌo leskaꞌn ba daꞌllo ganni gatllo. A{'To beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ, daꞌa leꞌ yay cruzenꞌ, leskaꞌ llaꞌdyieꞌ Jesúsenꞌ, neꞌe: —¡Chaꞌ rweꞌn Cristonꞌ basrá kwinoꞌ, naꞌ basrá ren netoꞌ! 4a&Naꞌ bllia akeꞌ diꞌll yichj cruzenꞌ, nen: “Beꞌnn ninꞌ Rey ke beꞌnn Israel kaꞌ.” Llian diꞌll griego, naꞌ diꞌll latín, naꞌ diꞌll hebreo. jM%naꞌ lleꞌ akeꞌ Leꞌe: —¡Chaꞌ rweꞌn Rey ke beꞌnn Israel kaꞌ, basrachk kwinoꞌ! uc$Leskaꞌ wakaꞌa ya kaꞌ, lltitj akreꞌ Leꞌe, lljabiꞌy akeꞌ lljazé akeꞌ zo zichj lloeꞌ, #Beꞌnn zan kaꞌ, ze akeꞌ ziꞌtre llwia akeꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ Israelenꞌ, leskaꞌ ren akeꞌ lltitj akreꞌ Leꞌe, ne akeꞌ: —Beꞌnn yobre basreꞌe, yesrachke kwineꞌ nnaꞌ, chaꞌ leꞌen nak Cristonꞌ bseꞌl Dios. F"Kate bne Jesúsenꞌ: —Xa, bxhiꞌxhen ke beꞌnn ki, le bi nnez akreꞌ binꞌ llon akeꞌ. Naꞌ bditjen akeꞌ xharaꞌneꞌn, llwia akeꞌ naraꞌchk norenꞌ llayaꞌl toto akeꞌ. L!Ka bllin akeꞌ latj ganꞌ nziꞌi Llit Yichj Beꞌnn Wat, naꞌ bdaꞌa akeꞌ Jesúsenꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, ren beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ ye chope, bdaꞌa akeꞌ leakeꞌ chlaꞌ weje. R Leskaꞌ ncheꞌe akeꞌ ye chop beꞌnn wen da xhinnj got akeꞌ. kOChaꞌ ki llon akreꞌ nadaꞌ, nakaꞌ ka yay yaꞌ, gon aktellreꞌ reꞌ, nakre ka yay yeche. ~wKanaꞌ to nnab akeꞌ bix yaꞌ kaꞌ kwenen leakeꞌ, naꞌ to nnab akeꞌ kaꞌ bdinnj nench kwaꞌchen leakeꞌ. }Le wllin lla kate nne akeꞌ: “Nbaraz ke noꞌr will, naꞌ noꞌr bi bxhan, naꞌ bi zo xhiꞌnneꞌ llwaꞌlleꞌ.” |Naꞌ Jesúsenꞌ bayechjeꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ noꞌr Jerusalén, bi kwellre kiaꞌ, lekwell ke kwinre, naꞌ ke xhiꞌnnre. "{=Beꞌnn zan beꞌnn yell nao Leꞌe, naꞌ ren bal noꞌre. Naꞌ bell noꞌr kaꞌ, llak akreꞌ ke nak llwia akeꞌ kanꞌ llon akreꞌ Leꞌen. zNaꞌ bcheꞌe akeꞌ Leꞌe, brej akeꞌ Leꞌe yell Jerusalén naꞌ, naꞌ tnez naꞌ, ballay akreꞌ to beꞌnn re Simón beꞌnn Cirene zazeꞌe lyiꞌxe, naꞌ bdaꞌa akeꞌ yay cruzenꞌ koꞌlleꞌ, naꞌ noeꞌn bnaweꞌ Jesúsenꞌ. by=Naꞌ bsaneꞌ beꞌnnenꞌ llnnab akeꞌn, Barrabásenꞌ, beꞌnnenꞌ bxe wdil, naꞌ beneꞌ xhia. Naꞌ beneꞌ Jesúsenꞌ rallnaꞌa akeꞌ, nench gon akreꞌ Leꞌe kanꞌ lleꞌn akreꞌn. Bdaꞌa akeꞌ Jesúsenꞌ leꞌ yay cruz (Mt. 27:32‑44; Mr. 15:21‑32; Jn. 19 :17‑27) BxPilatonꞌ bchoyraꞌlleꞌ gak kanꞌ lleꞌn akreꞌn. ,wQNaꞌ beꞌnn kaꞌ ze akeꞌ llchieꞌ akreꞌ, naꞌ llosiaꞌ akeꞌ llnnab akeꞌ gat Jesúsenꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌ kaꞌ da bnez leakeꞌ gok. >vuDa wyonn ras golleꞌ leakeꞌ: —¿Bixha da xhinnj beneꞌ naꞌn? Bi nna lljadiꞌraꞌ chaꞌ bi da xhinnj beneꞌ da llayaꞌl gateꞌ. Wsaꞌkzieꞌ, naꞌll yesaneꞌ. zumNaꞌ beꞌnn kaꞌ, yezikre besiaꞌ akeꞌ, ne akeꞌ: —¡Bdeꞌe leꞌ yay cruz! ¡Bdeꞌe leꞌ yay cruz! htIPilatonꞌ lleꞌnreꞌ wsaneꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ golleꞌ leakeꞌ chaꞌ wsaneꞌ Leꞌe. sBarrabásenꞌ yoeꞌ rill ya, le bwiereꞌ beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ, bxieꞌ to wdil rao yell, naꞌ beneꞌ xhia. r}Naꞌ beꞌnn zan kaꞌ llaꞌn, bzorao llosiaꞌ akeꞌ ne akeꞌ: —¡Gat beꞌnnenꞌ, naꞌ basán Barrabásenꞌ! pqYNaꞌ llonen bien wsaneꞌ to beꞌnne yoꞌ rill ya lla naꞌ, kanꞌ llak toto lla lnni paskw. ap;Naꞌ wkwaꞌnneꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ chintat akeꞌ Leꞌe, naꞌll yesaneꞌ. oBa bseꞌleꞌ rao Herodesenꞌ, leskaꞌ bibi da xhinnj breꞌreꞌ noneꞌ, bibi doꞌl keꞌe de, da llayaꞌl gateꞌ. Jn Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ badwaꞌre beꞌnnenꞌ rawaꞌ, naꞌ nere llonchixreꞌ beꞌnne. Llwiátere nga ba bnnabyollreꞌ, bibi da xhinnj non beꞌnnenꞌ ka danꞌ lltóberenꞌ. omW Naꞌll Pilatonꞌ batopeꞌ bxoz kaꞌ, naꞌ beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ bal beꞌnn yell. llQ Lla naꞌ, Pilatonꞌ ren Herodes baniꞌt akeꞌ wen, le kere zo akeꞌ wen naꞌ. Bchoybiaꞌ akeꞌ gat Jesúsenꞌ (Mt. 27:15‑26; Mr. 15:6‑15; Jn. 18 :39‑19:16) _k7 Naꞌ Herodesenꞌ ren wakaꞌa ya keꞌe kaꞌ, bzorao ziꞌchiꞌll akeꞌ Jesúsenꞌ, lltitj akreꞌ Leꞌe. Naꞌ bwakw akeꞌ Leꞌe to raꞌll da llaktit, naꞌ baseꞌleꞌ Leꞌe rao Pilatonꞌ da yobre. j% Naꞌ le zete bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, llao akeꞌ xhia llchieꞌ aktekzreꞌ. Wi' Da zan da bnnabreꞌ Leꞌe, naꞌ bi balliꞌkze Jesúsenꞌ xtiꞌlleꞌn. 9hkHerodesenꞌ ka breꞌreꞌ Jesúsenꞌ, le bawereꞌ, le batnaꞌte llenreꞌ lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ, naꞌ le lleꞌnreꞌ reꞌreꞌ yel wak danꞌ lloneꞌn. 8giKa bnnezreꞌ beꞌnn Galilea Jesúsenꞌ, naꞌll bseꞌleꞌ Leꞌe rao Herodes naꞌ, le leꞌen llnebiaꞌ Galileanꞌ, naꞌ rao lla naꞌ zo Herodes, Jerusalén naꞌ. nfUKa bene Pilatonꞌ bwaꞌl akeꞌ Galilea, naꞌ bnnabeꞌ chaꞌ beꞌnn Galilea Jesúsenꞌ. MeNaꞌ yezikre llchieꞌ akreꞌ, ne akeꞌ: —Llonchixreꞌ beꞌnne doxhen ganꞌ nbane Judea, bzoraozeꞌ Galilea naꞌte, naꞌ ba braꞌte ganni. Jwaꞌa akeꞌ Jesúsenꞌ rao Herodes dNaꞌll Pilatonꞌ lleꞌe bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ: —Ni to da xhinnj bi non beꞌnnenꞌ. :cmNaꞌll Pilatonꞌ bnnabreꞌ Leꞌe: —¿Rweꞌn nakoꞌ Rey ke beꞌnn Israel kaꞌ? Naꞌll ballieꞌ xtiꞌll Pilatonꞌ, bneꞌe: —Kanꞌ bnekzoꞌ naꞌ nakaꞌ. bNaꞌ bzorao llao akeꞌ xhia, llxoa akeꞌ doꞌl koꞌll Jesúsenꞌ rao Pilatonꞌ, ne akeꞌ: —Beꞌnn ni deꞌe llonchixreꞌ beꞌnne, naꞌ ll-lloneꞌ chixhjtoꞌ danꞌ llnnab Césarenꞌ, neꞌe leꞌen Cristonꞌ, naꞌ nakeꞌ to beꞌnn wnebiaꞌ. #a AYeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌn bzollaꞌa akeꞌ, naꞌ bcheꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ jwaꞌa akeꞌ Leꞌe rao Poncio Pilato, beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ Judea. z`mGNaꞌll bne akeꞌ: —Nollno beꞌnn yálljello gao xhia keꞌe; kwinllo ba bénello kanꞌ bneꞌen._#FYeolol akeꞌ goll akeꞌ Leꞌe: —¿Rweꞌn Xhiꞌnn Diosenꞌ chaꞌ? Naꞌll bneꞌe: —Reꞌn nere kaꞌ, naꞌ kaꞌn naksen. y^kENaꞌ soraozen nnaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach lljachieꞌ kwit Diosenꞌ, beꞌnn nak yel wak xhen. d]ADChenak nadaꞌ wnnabraꞌ reꞌ, ni ke yelliꞌzre xtiꞌllaꞌn, ni ke yesanzre nadaꞌ. \3C—Bne chaꞌ, ¿rweꞌn Cristonꞌ? Chaꞌ rweꞌn, bne netoꞌ kwasro. Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Chenak nniaꞌ reꞌ, ni ke chejleꞌzre. ![;BKa byeniꞌn, badop beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌll goxh akeꞌ Jesúsenꞌ ganꞌ ze akeꞌn, le leakeꞌn llon yel koxchisenꞌ. Ka bllineꞌn lle akeꞌ Leꞌe: nZUANaꞌ da zan da lle akeꞌ Leꞌe, llaꞌdyiꞌ akeꞌ Leꞌe. Bcheꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ ganꞌ gak yel koxchisenꞌ (Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Jn. 18 :19‑24) Y'@Bchej akeꞌ to raꞌll raweꞌn, naꞌ llbaꞌll akeꞌ yichjraweꞌn, naꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —Banneyaꞌchk, ¿nonꞌ braꞌll rweꞌ? mXS?Beꞌnn kaꞌ llap Jesúsenꞌ, bzorao lltitj akreꞌ Leꞌe, naꞌ llon akeꞌ ziꞌ keꞌe. ?Ww>Pedronꞌ ballojeꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ, da xhen gokreꞌ, naꞌ bllelleꞌ kwis. Bsaꞌkziꞌ akeꞌ Jesúsenꞌ naꞌ bdin akeꞌ Leꞌe (Mt. 26:67‑68; Mr. 14:65) ^V5=Xanllonꞌ le bayechjteꞌ bwieꞌ Pedronꞌ, naꞌ jadinraꞌll Pedronꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe: “Bire nne kwell lekwnꞌ nnaꞌ lleꞌ, llinte gak chonn ras, bi weꞌo diꞌll nombiaꞌo nadaꞌ.” U/<Naꞌ Pedronꞌ golleꞌ beꞌnnenꞌ: —Beꞌnne, bi nnezraꞌ bi diꞌllenꞌ lloeꞌo. Naꞌ neteꞌ kaꞌn, kate le bllellte lekwnꞌ. T#;Bixha ka gok choll kate beꞌnn yobre bneꞌe: —Da likze, beꞌnn ninꞌ nakeꞌ txhen ren Jesúsenꞌ, le nakeꞌ beꞌnn Galilea. 7Sg:Gok choll kate beꞌnn yobre breꞌreꞌ leꞌe, naꞌ bneꞌe: —Renkze rweꞌn nakoꞌ beꞌnn kaꞌ txhen. Naꞌll bne Pedronꞌ: —Beꞌnne, bi nak akeꞌ txhen. cR?9Naꞌ Pedronꞌ bi bchebeꞌ, naꞌ bneꞌe: —Noꞌre, bi nombiaꞌ beꞌnnenꞌ. &QE8To noꞌr nak wete, ka breꞌreꞌ Pedronꞌ llieꞌ lloaꞌ yiꞌn, naꞌ bwieꞌ leꞌe, naꞌ bneꞌe: —Beꞌnn ni leskaꞌ nakeꞌ txhen Jesúsenꞌ. }Ps7Beꞌnn kaꞌ bxhen akeꞌ to yiꞌ xhen liaꞌ ke bxozenꞌ, naꞌ blleꞌrén Pedronꞌ leakeꞌ lloaꞌ yiꞌn. O 6Naꞌ beꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ bcheꞌe akeꞌ Leꞌe rill bxoz braonꞌ, Pedronꞌ bnaweꞌ Leꞌe ziꞌt ziꞌt. tNa5Yeo lla blleꞌrenaꞌ reꞌ yodaꞌo braonꞌ, naꞌ bi beꞌxre nadaꞌ, zan nnaꞌ bllin lla gak kanꞌ lleꞌnerenꞌ, nnaꞌ nnebiaꞌ da xcholenꞌ. Pedronꞌ bi bchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 26:57‑58, 69‑75; Mr. 14:53‑54,66‑72; Jn. 18 :1218, 25‑27) M 4Naꞌll goll Jesúsenꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ nak xan beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌo braonꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, zjake lljeꞌx Leꞌen: —Ka beꞌnn lljeꞌx to beꞌnn wan, zaꞌre noꞌxre yay naꞌ spad. sL_3Naꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Bi gonoꞌ kaꞌ. Naꞌll bdaneꞌ nay beꞌnnenꞌ, naꞌ bayakeꞌn. lKQ2Toeꞌ bdineꞌ spad keꞌen, bchoyteꞌ yid nay chaꞌwe beꞌnn wen llin ke bxoz braonꞌ. J1Bixha ka breꞌe beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen, goꞌx akeꞌ Leꞌen, bne akeꞌ: —Xantoꞌ, naꞌ de spad, ¿wzoyibllo? 3I_0Jesúsenꞌ golleꞌ Judasenꞌ: —Judas, ¿llnoꞌpteꞌo nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, nechkze gonoꞌ nadaꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie nadaꞌn? QH/Naꞌ zete Jesúsenꞌ lloeꞌ diꞌllenꞌ, kate bllin Judas beꞌnnenꞌ nak txhen ren beꞌnn chllinn kaꞌ, ncheꞌteꞌ beꞌnn zan, naꞌ jabiꞌyeꞌ kwit Jesúsenꞌ bnoꞌpeꞌ Leꞌe. G.Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen tasre? Lechas, naꞌ lewalwill Dios nench ke gon da xhinnjenꞌ reꞌ gan. Kanꞌ gok kanꞌ beꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Jn. 18 :2‑11) IF -Bixha ka bayoll beꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌllenꞌ, bazolleꞌe. Ka ballineꞌ ganꞌ niꞌt beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, jadiꞌreꞌ leakeꞌ tas akeꞌ danꞌ llak akreꞌ. 8Ei,Naꞌ llallayraweꞌ kwis llake yichjraꞌlldaꞌweꞌn, naꞌ llalwilleꞌ Diosenꞌ, kate bzorao llayakloljeꞌ, naꞌ nis yes keꞌen naktekzen llen ll-llonen rao yonꞌ. sD_+Naꞌ betj to angl zaꞌa yebánꞌ bllineꞌ ganꞌ ncheꞌk xhibeꞌn, naꞌ btipraꞌlle Leꞌe. C*bneꞌe: —Xa, chaꞌ rweꞌ lleꞌnroꞌ, benchga bi wallayrawaꞌ, zan bi gak kon ka nniaꞌ nadaꞌ, gak kanꞌ nnekzoꞌ rweꞌ. B)Naꞌll Leꞌen bdeteꞌ zejeꞌ, ke to ga llin to yej da llzaꞌl-llo, naꞌ bcheꞌk xhibeꞌ balwilleꞌ Diosenꞌ, uAc(Ka bllin akeꞌ latjenꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Lewalwill Diosenꞌ nench ke gon da xhinnjenꞌ reꞌ gan. @/'Naꞌ blloj Jesúsenꞌ zejeꞌ yaꞌn ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos, ka llonkzeꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen bnao akeꞌ Leꞌe. o?W&Naꞌll bne beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen: —Xantoꞌ, naꞌ de chop spad. Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Ba gokse to kate. Jesúsenꞌ balwilleꞌ Diosenꞌ lo reꞌj ganꞌ nziꞌi Getsemaní (Mt. 26:36‑46; Mr. 14:32‑42) H> %Le llniaꞌ reꞌ, dekz de gak kiaꞌ kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ nen ki: “Ben akreꞌ leꞌe ka llon akreꞌ beꞌnn wen da xhinnj.” Le danꞌ nyoj gak kiaꞌn dekz de gaken. 4=a$—Zan nnaꞌ, chaꞌ reꞌ de mell keré, lewaꞌn; leskaꞌ chaꞌ napre bzod, legoꞌxen; naꞌ reꞌ bi napre spad, legoꞌt no xherk keré, naꞌ lesiꞌi ton. <{#Naꞌ lle Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen: —Kanꞌ bseꞌlaꞌ reꞌ, kaꞌn bibi beꞌxkzre, ni mell, ni bzod, ni ye chkweꞌ xher-re; lennechk, ¿bi byálljere? Naꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —Bitbi byálljetoꞌ. Naꞌll bneꞌe: G;"Naꞌll lleꞌe Pedronꞌ: —Pedro, llniaꞌ rweꞌ, bire nne kwell lekwnꞌ nnaꞌ lleꞌ, llinte gak chonn ras bi weꞌo diꞌll nombiaꞌo nadaꞌ. Ba zo rez yellayrao Jesúsenꞌ :-!Naꞌll Pedronꞌ lleꞌe Leꞌe: —Xanaꞌ, ba bchoyraꞌllaꞌ kere lo rill yaze saꞌrenaꞌ rweꞌ, gatrentekzaꞌ rweꞌ chet kaꞌ. 9' Nadaꞌ ba bnnabaꞌ rao Dios gakreneꞌ rweꞌ nench bi gakganroꞌ, naꞌ kate ba benoꞌ gan naꞌ, gakrenchgoꞌ beꞌnn biꞌchoꞌ ki. "8=Leskaꞌ goll Xanllonꞌ Simón Pedronꞌ: —Simón, Simón ba bnnab daxiꞌon nench gonreꞌren reꞌ, gonen reꞌ ka llon beꞌnn llrobe trigo. `79nench kweꞌrenre nadaꞌ, naꞌ yeꞌj gaollo txhen katenꞌ ba llnebiaꞌn, leskaꞌ gonaꞌ to latj ga kweꞌre nench gonre yel koxchis, naꞌ wchoybiaꞌre ke beꞌnn Israel kaꞌ. Jesúsenꞌ bneꞌe kanꞌ gon Pedronꞌ bi wchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ Leꞌe (Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Jn. 13 :36‑38) b6=Leskaꞌ gonaꞌ nench nnebiaꞌre katenꞌ gonn Xaꞌn yel llnebiaꞌ keꞌen nadaꞌ, O5’Laꞌkze biteze da ba gok kiaꞌ, reꞌ ba bzerenre nadaꞌ. }}B{zQyxww;vutt:sqrGqpp8nmmglkjj!iqhgg%ff$eddbbFa``+_?^]]}\[ZYY8XWW*VTSoRRQQgPP*OONMMKJJIHGFE-CCAA@r?!>u==<:977+6t5j4322h11F0a/.-,,;+*)X) (&%$$:##Z#"! X3s K<S-TFM8z 6  9 e NPx5Kat llin lla gonaꞌ yel koxchis ke beꞌnn kaꞌ, beꞌnn zan ye akeꞌ nadaꞌ: “Xantoꞌ, ba beꞌtoꞌ xtiꞌlloꞌn, naꞌ kone raꞌon, babejtoꞌ daxiꞌo kaꞌ zjallaꞌa yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, naꞌ leskaꞌ kone raꞌo naꞌ, bentoꞌ da zan yel wak ake.” ’Kere yeolol beꞌnn kaꞌ llalwill nadaꞌn, ne akeꞌ: “Xantoꞌ, Xantoꞌ”, yellín yebánꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ llnebieꞌ. Kon beꞌnne gon kanꞌ lleꞌne Xaꞌ Dios beꞌnne llia yebá naꞌ, leakzeꞌ yellín ganꞌ llieꞌ naꞌ. H  Naꞌ ka nak danꞌ llon toto beꞌnne, nnézello chaꞌ nakeꞌ beꞌnn wen o chaꞌ nakeꞌ beꞌnn wen da xhinnj. Kere yeolol beꞌnne yelline latj ke Xanllo Diosenꞌ (Lc. 13:25‑27) Q Yeololte yay da bi llbia daxhix wen, llchoy xane len naꞌ llzeyeꞌn. yLe bi gak to yay xhix wen kwiazen daxhix bi nak wen, leskaꞌ yayenꞌ bi nak wen naꞌ, bi gak kwiarizen daxhix wen. yYay danꞌ nak yay wen naꞌ, daxhix wenkze llbian. Naꞌ yay danꞌ bi nak wen naꞌ, lekze daxhix bi nak wen kwian. n UKa nak da llbia toto yay nnézello bi yayenꞌ. Ka nak yay yeꞌchenꞌ bi llbian uvas, naꞌ ni yay yixenꞌ bi llbian higo. Kaꞌn llayaꞌl gakbeꞌre ke beꞌnn kaꞌ ziyeꞌe reꞌ, kat reꞌre bi danꞌ llon akeꞌ naꞌ. ta’Llayaꞌl wiare nench ke chejleꞌre xtiꞌll beꞌnn wenraꞌll kaꞌ, beꞌnn kaꞌ ne lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Dios, non akeꞌ ka xhiꞌr maxh daꞌo, naꞌ loere nak akeꞌ ka beꞌkw yiꞌo, ba llao xhiꞌr daꞌo kaꞌ. ^5Le choꞌpze nak nezenꞌ danꞌ lljasán lliꞌo ganꞌ de yel nban zejlikanenꞌ, naꞌ to chopze beꞌnn ake zaꞌk akreꞌ lljakeꞌ nez choꞌpenꞌ. Danꞌ llon beꞌnn kaꞌ gakbeꞌllo kanꞌ nak akeꞌn *M ’Lechoꞌo nez danꞌ nak choꞌpze, le da raꞌy nak nez danꞌ lljasán beꞌnn kaꞌ ganꞌ kweyiꞌ akeꞌ. Naꞌ beꞌnn zan lljak nez raꞌyenꞌ.  ’Naꞌ yeolol danꞌ lleꞌnere gon beꞌnnach keré, kaꞌkze llayaꞌle gonre ke akeꞌ, le kaꞌn llak ka nyoj leꞌ leyenꞌ, naꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Nez da yellín yebá naken ka to nez nchoꞌpe (Lc. 13:24) P Laꞌkze naktere beꞌnn wen da xhinnj ak, nnézkzere lloeꞌre xhiꞌnnre kaꞌ to da wen. Naꞌ bixha Xallo Diosenꞌ zo yebá naꞌ, gonlleꞌ wen ke beꞌnn llnnabe Leꞌe bi danꞌ yalljreꞌ. \1 Naꞌ chaꞌ nnábebeꞌ reꞌ to bel gaobeꞌ, kere lloeꞌrebeꞌ to bele znia. jM ’Kaꞌ reꞌ, chaꞌ xhiꞌnnre nnábebeꞌ reꞌ to yet xtir, kere weꞌrebeꞌ to yej. )Le noteze beꞌnne bi da llnnabeꞌ, wziꞌkzeꞌn; naꞌ beꞌnn llyirjeꞌ, wllelkzereꞌn; naꞌ beꞌnn llnneꞌe, llsarj akseꞌ keꞌe. ’Lewnnab, chaꞌ bi wnnabre, gonnkze Diosenꞌ len; lechirj, chaꞌ bi chirjre, wllelkzen; lewseꞌkw, naꞌ wyarjkze choꞌre. @y’Naꞌ bi weꞌrentezre xtiꞌll Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ bi llazraꞌll len naꞌ, nxholl gon akreꞌ reꞌ znia ka llon beꞌkw wxhoxhjtinbaꞌ beꞌnne. Bi gonre ka beꞌnn wzaꞌlzeꞌ da chaꞌo ak rao kuch ak, nxholl wrejchekw akbaꞌn. Kanꞌ llayaꞌl nnábello Diosenꞌ (Lc. 11:9‑13; 6:31) :~m¡Beꞌnn chop rao! Zgaꞌtek babej beb xhen naꞌ, yoꞌ lo rao rweꞌ, naꞌllenꞌ yereꞌroꞌ kwasro, naꞌ gak wabejoꞌ yixh bebenꞌ yoꞌ lo rao beꞌnn biꞌchoꞌn. }¿Bixchen yezoꞌ bibiꞌchoꞌn: “Anchk wabejkeraꞌ beb daꞌon yoꞌ lo raoꞌn?” ¿Bixha danꞌ yoꞌ lo rao rweꞌ? |¿Bixchen llwiazoꞌ beb daꞌon yoꞌ lo rao beꞌnn biꞌchoꞌn, naꞌ bi llwiaꞌo beb xhen naꞌ, yoꞌ lo rao rweꞌ? #{?Kon kanꞌ llonre llchoybiaꞌre ke beꞌnne, kaꞌkze gon Diosenꞌ wchoybieꞌ keré. Naꞌ kanꞌ llónere beꞌnne, kaꞌ gonkze Diosenꞌ ke reꞌ. Oz ’Bi wlliayiꞌllre beꞌnne, nench ke wlliayiꞌll Diosenꞌ reꞌ. y"Bi kweꞌ yichjre bi gak wxe willje, le dekze latj wxe, kweꞌ yichjllo da za zaꞌa. Le tlla tlla nsaꞌkzen da zed ke.Gx!Llayaꞌle kweꞌ yichjre, naꞌ wzenayre ke Diosenꞌ nench nnebieꞌ yichjraꞌlldaꞌore, naꞌ gakre beꞌnn wen raweꞌn. Naꞌ yeolol da kaꞌ yálljerenꞌ, Dios naꞌkze gonneꞌn. 4wa Ke nak beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Dios, kon lloeꞌlaꞌll akeꞌ llayirj akeꞌ da ki. Zan lliꞌo, nnézkze Xallo Dios beꞌnnenꞌ zo yebá naꞌ binꞌ yálljello. rv]Ke len naꞌ bi kweꞌ yichjre ke bi danꞌ yálljere, nere: “¿Bi yeꞌj gaollo, naꞌ bi gakllo?” @uyDiosenꞌ noneꞌ nbaraz da zjadé lyiꞌxe laꞌkze to chop llaze so aken, naꞌ llzey akeꞌn. Bixha reꞌ, ¿bi llákere gonlle Diosenꞌ wen keré chaꞌ reꞌ nxenraꞌllreꞌ? t1Da li niaꞌ reꞌ, rey Salomón naꞌ, gokeꞌ raꞌll wen kwis, naꞌ ni kaꞌ bi ballinkze xharaꞌneꞌn katk yel nbaraz ke yej daꞌo kaꞌ. 9sk’Naꞌ ¿bixchen lliꞌ yichjzre kwis ke xharaꞌnre? Lewiá ke yej daꞌo zjallaꞌa lyiꞌxe, llazochaꞌo aksen laꞌkze bibi llin llon aken, ni ke llab akzen yere. frENaꞌ ni tore kere wak yesdón kwinre ye tchit, chaꞌ kweꞌ yichjzre gakre beꞌnn tonne. eqCLewiá ke ba kaꞌ zo xir llasdá rao lla, ni ke llaz llarap akzbaꞌ, naꞌ ni daꞌ xhoaꞌ ke akbaꞌ bi zo, naꞌ Xallo Dios beꞌnnenꞌ zo yebá naꞌ llwaokzebaꞌ. ¿Kere zaꞌkllre ker ka ba kaꞌ zo xirenꞌ? p’Ke len naꞌ llepaꞌ reꞌ, bi kwek yichjre chraoze bi da yeꞌj gaore chak nbanre, leskaꞌ bi kwek yichjre chraoze ke xharaꞌnre. Le zaꞌkll yel nban kerénꞌ ker ka yel waonꞌ. Lekze kaꞌ kwerp kerénꞌ, zaꞌkllen ker ka xharaꞌnrenꞌ. ’Nono gak gon llin ren chopre xaneꞌ to chiꞌze, le chaꞌ kaꞌ goneꞌ, wiereꞌ to xan llin naꞌ, naꞌ llieꞌreꞌ beꞌnnenꞌ ye to; naꞌ goneꞌ llin ke toeꞌ do yichj do raꞌlleꞌ, naꞌ ke beꞌnnenꞌ ye to, goneꞌn kaze raꞌlleꞌ. Kaꞌkze ke reꞌ bi gak gonre xchin Diosenꞌ, naꞌ waráltere gonre llin, seraꞌllre gakre beꞌnn wniaꞌ. Diosenꞌ llap llwieꞌ xhiꞌnneꞌ kaꞌ (Lc. 12:22‑31) tnaZan chaꞌ yejraorenꞌ bi naken wen, doxhenre ncholen chet kaꞌ. Naꞌ chet kaꞌ beniꞌ ke Dios danꞌ nere zorén reꞌ naken xchole, xchol kwisenꞌ nak yichjraꞌlldaꞌore chet kaꞌ. Diosenꞌ naꞌ yel wniaꞌ (Lc. 16:13) mmS’Yejraore llian naken ka to beniꞌ nench reꞌre. Chaꞌ bibi llaken, llreꞌkzere kwasro. l7Le ganꞌ ngoꞌchaꞌore danꞌ llazraꞌllre naꞌn, gannaꞌn zokze yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. Beniꞌ ke yichjraꞌlldaꞌollo (Lc. 11:34‑36) GkZan Dios naꞌ lewxenraꞌlleꞌ nench gonneꞌ da wen da chaꞌo keré da bi te ke, kat yellinre yebá ganꞌ zoeꞌn, naken da bi wtebaꞌ, ni ke kwiaze re, ni beꞌnn wan bi gak kwanen. ;jo’Bi koꞌchaꞌore da nak yel wniaꞌ rao yellrio ni, le weyiꞌn. Le balen le lltetebaꞌ, naꞌ ye balen llbia re, naꞌ leskaꞌ llaz beꞌnn wan, naꞌ kwan akeꞌn. 8iiKaꞌn gonre nench ke gakbeꞌe beꞌnne chaꞌ wasenꞌ nonre, le toze Xallo Dios naꞌn llayaꞌl gakbeꞌreꞌ, le Leꞌen zoreneꞌ reꞌ, laꞌkze chaꞌ bi llreꞌlloeꞌ. Xallo Dios naꞌn llreꞌreꞌ yeolol da llonrenꞌ, naꞌ goneꞌ da wen keré. Yel wniaꞌ da de yebá (Lc. 12:33‑34) Th!Zan reꞌ, kat gonre wasenꞌ, lewapaꞌ yichjraore, lechib lloaꞌraore. !g;’Kat gonre was, bi gon lloaꞌraorenꞌ ka beꞌnn zoyaꞌche, kanꞌ llon beꞌnn chop rao kaꞌ. Llon akeꞌ nench reꞌe beꞌnn chaꞌ bi danꞌ llon akeꞌ, naꞌ wayoeꞌrao beꞌnn leakeꞌ. Da li niaꞌ reꞌ, ba bxhiꞌte raxhj beꞌnn kaꞌ rao yellrio naꞌze. f/Naꞌ chaꞌ reꞌ bi llaziꞌxhen ke lwelljre, leskaꞌkze bi yeziꞌxhenkze Xallo Diosenꞌ keré. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ akre gonllo was 6ee’Naꞌ chaꞌ llaziꞌxhenre ke lwellj beꞌnnachre biteze da llon akreꞌ reꞌ, Xallo Dios beꞌnnenꞌ zo yebá, leskaꞌ yeziꞌxheneꞌ yeolol da xhinnj keré. idK Naꞌ bi wsanraꞌlloꞌ netoꞌ yexjtoꞌ rao da xhinnjenꞌ,
bkwas brekyiꞌll netoꞌ rao da xhinnjenꞌ.Le rweꞌn llnebiaꞌo, naꞌ napoꞌ yel wak, nakoꞌ beꞌnn zaꞌk xhen zejlikane.Kaꞌn gakchga. |cq Naꞌ baziꞌxhen ketoꞌ kanꞌ llon netoꞌ, llaziꞌxhentoꞌ ke beꞌnne biteze da llon akreꞌ netoꞌ. :bo Danꞌ gaotoꞌ tlla tlla bennchgan nnaꞌ. xai Yedchga yel llnebiaꞌ koꞌon.Gakchga kanꞌ lleꞌnroꞌ rao yellrionꞌ kanꞌ llak yebá naꞌ. b`= Kinꞌ yelwillre Diosenꞌ:Xa, rweꞌ lliaꞌo yebá,
nak laꞌy raꞌon. u_cBi gonre kanꞌ llon akeꞌn, le Xallo Diosenꞌ, ka za nnábtere, ba nnéztereꞌ binꞌ yálljere naꞌ. x^i’Naꞌ kat yelwillre Diosenꞌ, bi weꞌre toz ka diꞌll weꞌre kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ Diosenꞌ. Le leakeꞌn llak akreꞌ chaꞌ diꞌll zan naꞌ lloeꞌ akeꞌ naꞌzenꞌ, siꞌte Diosenꞌ xtiꞌll akeꞌn. ]1Zan reꞌ katenꞌ yelwillre Diosenꞌ, leyeyoꞌ lo yoꞌ keré to wrazre, leyesejte ganꞌ yoꞌrenꞌ, naꞌll weꞌrenre Xallo Diosenꞌ diꞌll, laꞌkze bi llreꞌlloeꞌ, zorenkzeꞌ lliꞌo, Lekzeꞌn llwieꞌ yeolol danꞌ llnnabrenꞌ, naꞌ goneꞌ da wen keré. 2\]’Kat yelwillre Diosenꞌ, bi gonre kanꞌ llon beꞌnn chop rao kaꞌ, llawé akreꞌ sellá akeꞌ yelwill akeꞌ Diosenꞌ lo yodaꞌo ke akeꞌn, naꞌ do skin do tnez, nench reꞌe beꞌnne kanꞌ llon akeꞌn. Da li niaꞌ reꞌ, ba bxhiꞌte raxhj beꞌnn kaꞌ rao yellrio naꞌze. [Leweꞌn ga bi gakbeꞌe beꞌnne, naꞌ bi yeyoeꞌrao akeꞌ reꞌ, naꞌll Xallo Dios beꞌnnenꞌ llreꞌe yeolol da kaꞌ llonllonꞌ, goneꞌ nench gak wen keré. Jesúsenꞌ broeꞌ bsedreꞌ akrenꞌ gonllo yelwill-llo Dios (Lc. 11:2‑4) JZ Zan reꞌ, chaꞌ bi da weꞌre to beꞌnne, leweꞌn llillize. YKe len naꞌ kat weꞌre beꞌnne chaꞌ bi da yalljreꞌ, bi weꞌren nench nneze beꞌnn kaꞌ. Le kaꞌkzenꞌ llon beꞌnn chop rao kaꞌ, lloeꞌ akeꞌ bi da lloeꞌ akeꞌ do lo yodaꞌo, naꞌ do tnez nench nneze beꞌnn ake, naꞌ llayoeꞌrao akeꞌ leakeꞌ. Da li niaꞌ reꞌ, kone kaꞌ llaxhj danꞌ llon akeꞌ, naꞌ Diosenꞌ bibi da wen de goneꞌ ke akeꞌ chet kaꞌ. )X M’Kat gonre to da wen, bi gonren nench reꞌe beꞌnn kaꞌ reꞌ, naꞌ yeyoeꞌrao akeꞌ reꞌ. Chaꞌ kaꞌ llonre, bibi da wen gon Xallo Diosenꞌ keré. W70Zan llayaꞌl gakre beꞌnn wen beꞌnn chaꞌo kon noteze beꞌnne, kanꞌ nak Xallo Dios beꞌnn zo yebá nakeꞌ beꞌnn wen beꞌnn chaꞌo.0VY/Naꞌ chaꞌ no biꞌch lwelljre kaꞌze llwapre lliox, ¿llákere chaꞌ wen naꞌ llonre kaꞌ? Bi naken wen kaꞌ, le kaꞌn llon beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ Dios. :Um.Naꞌ chaꞌ reꞌ llieꞌre chraoze beꞌnne llieꞌ reꞌ, naꞌ bi llieꞌre beꞌnn yobre, ¿bixha da wen gon Diosenꞌ kerénꞌ? Le kaꞌkze llon beꞌnn wachixhj kaꞌ. T'-Chaꞌ kaꞌ gonre, llroeꞌkzere nakre xhiꞌnn Dios beꞌnnenꞌ llia yebá. Le Leꞌen lloneꞌ llraꞌ will nench llseniꞌn ke beꞌnn wen ak, naꞌ ren ke beꞌnn wen da xhinnj ak. Naꞌ leskaꞌ lloneꞌ llak yejw ke beꞌnn wen ren ke beꞌnn wen da xhinnj ak. S,Naꞌ nadaꞌ niaꞌ reꞌ, llayaꞌl llieꞌre beꞌnnenꞌ llwie reꞌ, naꞌ llayaꞌle nnabre rao Dios gak wen ke no beꞌnne ziꞌchiꞌll reꞌ. Legón wen ke beꞌnne llwie reꞌ, leyelwill Dios nench gak wen ke no beꞌnn llsaꞌkziꞌ reꞌ. R+’Naꞌ lekze ba nnézere ley kerénꞌ llian: “Llayaꞌl llieꞌre beꞌnn lwelljre, naꞌ wiere beꞌnn llwie reꞌ.” aQ;*Naꞌ chaꞌ bi danꞌ llnnabe beꞌnne reꞌ, chaꞌ naken zi da weꞌre, leweꞌn; lekwej chaꞌ bi danꞌ llnnabeꞌ kwejreꞌ. Llayaꞌl llieꞌllo beꞌnn laꞌkze llwiereꞌ lliꞌo (Lc. 6:27‑28, 32‑36) P!)Naꞌ chaꞌ to beꞌnn goneꞌ bien chejrenreꞌ waꞌre no yoaꞌ keꞌen do achj hor, lechejreneꞌ lewaꞌn chop ka ton neꞌe naꞌ. O(Chaꞌ to beꞌnne llakyollreneꞌ reꞌ, naꞌ lleꞌnreꞌ wkeꞌe xhare, leweꞌe latje wkaꞌrenteꞌ xhadon kerénꞌ. N'Naꞌ nadaꞌ niaꞌ reꞌ: Bi wllonre wsaꞌkziꞌ beꞌnne reꞌ. Chaꞌ to beꞌnne kapeꞌ xaꞌyre, lewzé da ye chlaꞌn kapeꞌn. dMA&’Nnézere ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ nen: “Chaꞌ to beꞌnn goneꞌ ziꞌ yejraorenꞌ, wak wayonre ziꞌ yejraweꞌn, naꞌ chaꞌ to beꞌnne wxoꞌpeꞌ to layrenꞌ, wakse yexoꞌpre to layeꞌn.” WL'%Kat nnere waken, waksen naꞌ; naꞌ chaꞌ nere bi gaken, bi gaksen naꞌ. Le billre diꞌll da nnere nench chejleꞌ akeꞌ ke reꞌ bi naken wen. Bi gakllaꞌllo beꞌnn llwie lliꞌo (Lc. 6:29‑30) $KA$Naꞌ bi nnere: “Yichjaꞌ ni llzoaꞌn diꞌll linꞌ lloaꞌa”, le bi gak gonre nench yich yichjrenꞌ yeyaken da lliche o chaꞌ yeyaken da gasje. J#Naꞌ bi nnerizre: “Yellrio ninꞌ llzoaꞌn diꞌll linꞌ lloaꞌa”, le yellrionꞌ ke Dios naꞌkzenꞌ. Naꞌ bi nnere: “Jerusalén naꞌ llzoaꞌn diꞌll linꞌ lloaꞌa”, le naken yell ke Dios beꞌnn nake le zerawe beꞌnne llnebiaꞌ. 3I_"Naꞌ nadaꞌ niaꞌ reꞌ, bi waꞌlrizre Diosenꞌ nere: “Yebá naꞌ llzoaꞌ diꞌll linꞌ lloaꞌa”, kat bi da gonre, le yebá naꞌn zo Diosenꞌ llnebieꞌ. IH !’Naꞌ leskaꞌ ba nnézkzere ka danꞌ bzejnieꞌ da Moisésenꞌ da xozxtaꞌollo kaꞌ kanꞌ golleꞌ leakeꞌ: “Góntere chaꞌ bi danꞌ bchebre gonre rao Xanllo Diosenꞌ.” iGK Naꞌ nadaꞌ llepaꞌ reꞌ noteze beꞌnn llaraꞌreneꞌ noꞌr keꞌen, naꞌ chaꞌ bibi doꞌl de ke noꞌrenꞌ dareneꞌ beꞌnn yobre, rao da nxhollenꞌ llzoeꞌ leꞌe, lloneꞌ nench sorén noꞌrenꞌ ye to beꞌnn bi nak xhyiweꞌ. Naꞌ noteze beꞌnn yechaynaꞌreneꞌ to noꞌre beꞌnn baraꞌa ren beꞌnn keꞌe, rebze da xhinnjenꞌ gonkzeꞌ ka danꞌ llonkze beꞌnnenꞌ darén xhoꞌr beꞌnne. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ llayaꞌl weꞌllo diꞌll li ,FQ’Lekze nnézere ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ nen: “Noteze beꞌnn yeraꞌa ren noꞌr keꞌe, llayaꞌl chas to da weꞌe diꞌll baraꞌ akeꞌn.” gEGNaꞌ chaꞌ naꞌrenꞌ chaꞌwenꞌ lleꞌnen xoben reꞌ gonre da xhinnje, wenre chenak wchoyren naꞌ lljachoꞌnnren, kerke da gonre da xhinnjenꞌ. Wenre chenak kweyiꞌ to naꞌrenꞌ, kerke da kweyiꞌ doxhenre lo yiꞌ gabilenꞌ ni ke len. Beꞌnn kaꞌ nchaynaꞌa bi llayaꞌl yeraꞌa akeꞌ (Mt. 19:9; Mr. 10:11‑12; Lc. 16:18) D’Naꞌ chaꞌ yejraore chaꞌwenꞌ llonen nench gonre da xhinnje, wenre chenak kwejre yejraorenꞌ naꞌ lljachoꞌnnren, kerke da gonre da xhinnjenꞌ. Wenre chenak kweyiꞌ to yejraorenꞌ, kerke da kweyiꞌ doxhenre lo yiꞌ gabilenꞌ ni ke len. \C1Naꞌ nadaꞌ llepaꞌ reꞌ, noteze beꞌnne chaꞌ llwieꞌ to noꞌre, naꞌ llzeraꞌlleꞌ leꞌe, ba llonkzeꞌ da xhinnjenꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌ, rebze ba llonkzeꞌ ka beꞌnn kaꞌ llzoa xto akeꞌ. B{’Ba breꞌkzere ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ nen: “Bi tarenre noꞌr yobre beꞌnn bi nak noꞌr keré.” (AIDiꞌll li llepaꞌ reꞌ, kere wabejeꞌ reꞌ chaꞌ bi chixhjre doxhen danꞌ llbaꞌyre. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ bi gak wzoa xto akeꞌ M@’Kate to beꞌnne gaweꞌ xhia keré rao koxchis, chak yoꞌre nez naꞌ, lewiá akre koꞌre xhnneze, naꞌ yezorenreꞌ wen nench bi lljweꞌe reꞌ yoraꞌo. Chaꞌ bi broꞌre xhnneze rao nezenꞌ zejrenꞌ, ka llinre rao koxchisenꞌ, goneꞌ reꞌ rao naꞌa xaꞌy kaꞌ, naꞌ koꞌ akeꞌ reꞌ lo rill ya. &?Enaꞌze llayaꞌle wkwaꞌnnre choll danꞌ noꞌxre, naꞌll lljayeꞌxhenre beꞌnnenꞌ. Yeyoll naꞌ wak lljwaꞌre danꞌ llayaꞌl weꞌre Diosenꞌ. ,>Q’Naꞌ chaꞌ kat zere lo yodaꞌon nench weꞌre bi danꞌ lleꞌnere weꞌre weꞌraore Diosenꞌ, naꞌ lljadinraꞌllre bdilrenre to beꞌnn lwelljre, C=Naꞌ nadaꞌ llepaꞌ reꞌ, chaꞌ llakllaꞌre lwellj beꞌnnachre, Diosenꞌ goneꞌ yel koxchis keré. Naꞌ notezeꞌ chaꞌ ziꞌchiꞌll lwelljeꞌ, llayaꞌl gon beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌn yel koxchis ke akeꞌ. Naꞌ notezeꞌ chaꞌ llaꞌd diꞌll lwelljeꞌ, waseꞌl Diosenꞌ leꞌe lo yiꞌ gabil. Z<-’Bakze nnézere kanꞌ bzejnieꞌ da Moisésenꞌ beꞌnn kaꞌ bllaꞌa kanaꞌ, bneꞌe: “Nono gotre. Naꞌ chaꞌ no gote lwellj beꞌnnache, koxchis kaꞌ wchoy akeꞌ akre gon akeꞌ keꞌe.” 8;iNiaꞌ reꞌ, chaꞌ bi wchaꞌa yichjraꞌlldaꞌorenꞌ nench gakllen wen rao Diosenꞌ, kerke kanꞌ nak ke beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bi yellinre yebá ganꞌ llia Diosenꞌ llnebieꞌ. Da xhinnjenꞌ llonllo chaꞌ llakllaꞌa lwelljllo 7:gKe len naꞌ notezre chaꞌ bi gonre kanꞌ llian naꞌ, laꞌkze chaꞌ naken le zerao da daꞌo, naꞌ leskaꞌ chaꞌ wroeꞌre beꞌnn yobre bi chejleꞌ ke leyenꞌ, bi nakre beꞌnn brao ke ganꞌ llia Diosenꞌ llnebieꞌ. Naꞌ notezre chaꞌ gonre kon kanꞌ llian naꞌ, lekze kaꞌ chaꞌ wroeꞌre beꞌnn yobre gon akeꞌ kanꞌ nen naꞌ, Dios beꞌnnenꞌ zo yebá naꞌ llnebieꞌ, nneꞌe nakrenre beꞌnn brao. M9Da likzenꞌ te ke yellrio ni, ren da kaꞌ llreꞌllo leꞌ yebá naꞌ, naꞌ niaꞌ, ni raꞌt danꞌ nyoj leꞌ ley naꞌ, bi gak yeranen, gaktelle yeolol danꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gak. {8o’Bi gákere chaꞌ nadaꞌ zaꞌa walanaꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ danꞌ bzoj yezikre beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Zaꞌa nench gok kanꞌ llia yeolol xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ. I7 Naꞌ ka nak reꞌ llayaꞌl soteze sore gonre da wen nench reꞌe beꞌnne, naꞌ kaꞌ weꞌrao akeꞌ Xallo Dios beꞌnn zo yebá. Jesúsenꞌ broeꞌ bsedreꞌ kanꞌ llia leꞌ leyenꞌ 6Notno waꞌl to da wseniꞌ, naꞌ siꞌzeꞌ to da wdoꞌseꞌn, zan wzeꞌen sibe nench wseniꞌn ke yeolol beꞌnn llaꞌa lo yoꞌ. *5M’Naꞌ reꞌ nakre ka beniꞌ da llseniꞌ ke yeolol beꞌnne. Naꞌ nakre ka to yell da lliꞌ to rao yaꞌ, naꞌ yeololte beꞌnne llreꞌe akreꞌn. 4 ’Reꞌ nakre ka zeꞌde rao beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrionꞌ. Zeꞌdenꞌ naken wen, bixha chaꞌ zeꞌd naꞌ ba bde ke bill naken znaꞌ, ¿akxha gonllon nench yeyaken znaꞌ da yobre? Billbi de gónellon, naꞌ choꞌnnllon wrej wchekw beꞌnn len. 33_ Leyewé lesó nbaraz, le Dios naꞌkze goneꞌ da wen keré kate yellinre ganꞌ llieꞌn. Kanꞌ llon aksreꞌ reꞌ naꞌ, kaꞌkze ben xozxtaꞌo akeꞌ kaꞌ ren beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Nakllo ka zeꞌde naꞌ ka beniꞌ rao yellrionꞌ (Mr. 9:50; Lc. 14:34‑35) 62e ’Nbaraz ke reꞌ chaꞌ danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌn ziꞌchiꞌll beꞌnne reꞌ, naꞌ wsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ, chirjlaꞌll akeꞌ diꞌll wenraꞌll keré. N1 ’Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ chaꞌ llallayrao akeꞌ, naꞌ llsaꞌkziꞌ akeꞌ leakeꞌ ni ke da wen naꞌ llon akeꞌ rao Diosenꞌ, leakeꞌn gak Diosenꞌ txhen beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn. ~0u ’Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ llabeklli akeꞌ beꞌnn dile, le Diosenꞌ wazaꞌkreꞌ leakeꞌ ka xhiꞌnneꞌ. u/c’Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ ba bayib lo raꞌlldaꞌo akeꞌ, le leakeꞌn yereꞌe akreꞌ Diosenꞌ. .’Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ llayaꞌchraꞌll akeꞌ beꞌnne, kaꞌkze gon Diosenꞌ ke leakeꞌ yeyaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ. -5’Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ llon ka beꞌnn llbil don, nench gak akeꞌ beꞌnn wen rao Diosenꞌ, le Dios naꞌn gon kanꞌ zeraꞌll akeꞌn. ,'’Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ llexjraꞌll akeꞌ, le leakeꞌn gon Diosenꞌ rallnaꞌa akeꞌ doxhen danꞌ bchebeꞌ goneꞌ ke akeꞌ. z+m’Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ llakyaꞌch akreꞌ, le leakeꞌn weꞌe Diosenꞌ yel llxhenraꞌll ke akeꞌ. *1—Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ llakbeꞌe akreꞌ yallj akreꞌ gakrén Diosenꞌ leakeꞌ, le leakeꞌn nak Diosenꞌ txhen beꞌnn llnebiaꞌ. ?)yNaꞌll bzoraweꞌ bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ, bneꞌe: %( EKa breꞌe Jesúsenꞌ beꞌnn zan ba ndop rao yaꞌn, naꞌ bllieꞌ naꞌze, naꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, jabiꞌy akeꞌ ganꞌ llieꞌn. '%Naꞌ zan beꞌnne bnao Leꞌe, beꞌnn llaꞌa ganꞌ nbane Galilea, naꞌ ren beꞌnn yell kaꞌ nziꞌi Decápolis, naꞌ beꞌnn zaꞌk Jerusalén, naꞌ beꞌnn zaꞌk yezikre yell daꞌo kaꞌ zjalliꞌ do Judea, naꞌ beꞌnn zaꞌk do chlaꞌ yeo Jordán.t&aNaꞌ doxhente yellrio ganꞌ nbane Siria bllirj diꞌllenꞌ, yeolol ke da wen kaꞌ beneꞌn. Naꞌ beꞌnn Siria kaꞌ jwaꞌa akeꞌ yeolol beꞌnn weꞌe kaꞌ raweꞌn, beꞌnn llak biteze yillweꞌ, beꞌnn lley llra, beꞌnn yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ ren beꞌnn llak xhgot, naꞌ beꞌnn bi dá niaꞌnaꞌa ak, naꞌ bayoneꞌ leakeꞌ. %%CJesúsenꞌ byejeꞌ yeolol yell kaꞌ zjalliꞌ do ganꞌ nbane Galilea, broeꞌ bsedreꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa toto yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ bdixjweꞌreꞌ Diꞌll Wen naꞌ, kanꞌ nnebiaꞌ Diosenꞌ. Naꞌ bayoneꞌ beꞌnn kaꞌ llak biteze yillweꞌ. $7Naꞌll le ben akteꞌ barconꞌ rallnaꞌa xa akeꞌn, naꞌ jannao akeꞌ Jesúsenꞌ. Jesúsenꞌ broeꞌ bsedreꞌ beꞌnn zan (Lc. 6:17‑19) #Naꞌ Jesúsenꞌ bzeꞌe ye raꞌt, naꞌ breꞌreꞌ Jacobo xhiꞌnn Zebedeo, naꞌ ren biꞌcheꞌ Juan, yoꞌ akeꞌ to lo barco ren xa akeꞌn, llayonchaꞌo akeꞌ yixj ke akeꞌn. Naꞌ leskaꞌ goxh Jesúsenꞌ leakeꞌ, lljannao akeꞌ Leꞌe. X")Naꞌll le bsanraꞌllte yixj bel ke akeꞌn, jannao akeꞌ Jesúsenꞌ. !9Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Ledá gonre nadaꞌ txhen, naꞌ gonaꞌ nench reꞌ wtopre beꞌnne, naꞌ yelloj akeꞌ rao da xhinnj ke akeꞌ kaꞌ. ^ 5Jesúsenꞌ zejeꞌ lloaꞌ nisdaꞌo ke Galilea, ka breꞌreꞌ chop beꞌnn wxhen bel nziꞌi Simón Pedro, naꞌ ren biꞌcheꞌ Andrés, llzaꞌl akeꞌ yixj danꞌ zenrén akeꞌ bel kaꞌ lo nisenꞌ. q[Kanaꞌ bzorao Jesúsenꞌ bdixjweꞌreꞌ, naꞌ bneꞌe: —Lewayate ke da xhinnj ba benre, le ba zo rez nnebiaꞌ Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ. Jesúsenꞌ goxheꞌ tap beꞌnn wxhen bel (Mr. 1:16‑20; Lc. 5:1‑11) tanchole yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ llaꞌa gannaꞌ.Bixha Diosenꞌ bseꞌleꞌ to beniꞌ xhen lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ,
gok akeꞌ ka beꞌnn wat, naꞌ Diosenꞌ ba bacheꞌe lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn. NKa nak ganꞌ ne Galileanꞌ ganꞌ llaꞌa zan beꞌnn bi nak beꞌnn Israel,
ganꞌ nziꞌi Zabulón, naꞌ Neftalí ganꞌ nban akreꞌ lloaꞌ nisdaꞌo ye chlaꞌ yeo Jordán naꞌ, s_Naꞌ gok kanꞌ bne da Isaías beꞌnn beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, ka bzojeꞌ danꞌ llia: 0Y Naꞌ bzeꞌe yell Nazaretenꞌ, jasoeꞌ yellenꞌ nziꞌi Capernaum, danꞌ lliꞌ lloaꞌ nisdaꞌon awllo ganꞌ nziꞌi Zabulón, naꞌ ganꞌ nziꞌi Neftalí. ! Naꞌ bazaꞌa Jesúsenꞌ ganꞌ nbane Judeanꞌ, naꞌ bayejeꞌ ganꞌ nbane Galilea, ka benreꞌ ba yoꞌ Juan naꞌ lo rill ya. hI Naꞌll bakwas daxiꞌon kaꞌle, naꞌ le bllinte angl ke Diosenꞌ jakrén akeꞌ Leꞌe. Jesúsenꞌ bzoraweꞌ bdixjweꞌreꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ do ganꞌ nbane Judeanꞌ (Mr. 1:14‑15; Lc. 4:14‑15) 1[ Naꞌll lle Jesúsenꞌ len: —Bayej kaꞌle, daxiꞌo, nyojkze leꞌ xtiꞌll Diosenꞌ: “Llayaꞌl gonliraꞌlloꞌ Dios, naꞌ toze Leꞌen weꞌraꞌo.” %C Naꞌ gollen Leꞌe da yobre: —Yeolol da ki llreꞌroꞌ ganni, gonaꞌn rallnaꞌo chaꞌ rweꞌ wcheꞌk xhiboꞌ rawaꞌ, naꞌ gonoꞌ nadaꞌ xhen. 9kDa yobre bcheꞌe daxiꞌon Leꞌe to rao yaꞌ da nak sib kwis, naꞌ broeꞌn Leꞌe yeolol yell da zjalliꞌ doxhen yellrio, naꞌ ren yel zaꞌk yel nbaraz ke kaꞌ. +Naꞌll lle Jesúsenꞌ len: —Leskaꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Bi llayaꞌl nnabroꞌ Diosenꞌ chaꞌ rennreꞌ kanꞌ neꞌen.” !;naꞌll llen Leꞌe: —Chaꞌ rennroꞌ nakoꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios, bxhiꞌtchek ganni, lljasoteꞌo lleꞌle, le nyoj xtiꞌll Diosenꞌ:Diosenꞌ wseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ nak angl keꞌe gakrén akeꞌ rweꞌ,
naꞌ goꞌx akeꞌ rweꞌ nench ke lljacheꞌo yej. /Naꞌll bcheꞌe daxiꞌon Leꞌe Jerusalén naꞌ, ganꞌ nak yell ke Dios. Naꞌ bcheꞌn Leꞌe yichjo yodaꞌo ganꞌ nak zeraoze sibe, X)Naꞌll lle Jesúsenꞌ len: —Nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Kere toze yet xtir danꞌ gaollo naꞌ, llonn yel nban ke lliꞌo beꞌnnach, renkze diꞌll danꞌ ll-lloj lloaꞌ Diosenꞌ nbanrenllo.” 3Naꞌ jabiꞌy daxiꞌon ganꞌ ze Jesúsenꞌ, llen Leꞌe: —Chaꞌ rennroꞌ nakoꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios, benchk yej ki yeyak aken yet xtir. gGNaꞌ bi bdaokzeꞌ rao choa (40) lla choa yere, naꞌ ka bde choa lla naꞌ, bdoneꞌ.  !Naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ benen nench byej Jesúsenꞌ latj dachenꞌ ganꞌ gokraꞌll daxiꞌon wkoꞌyelen Leꞌe goneꞌ da xhinnj. (INaꞌ ben akreꞌ bnne Diosenꞌ beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ, bneꞌe: —Beꞌnn ninꞌ nak xhiꞌnnaꞌ nllieꞌraꞌ, llaweraꞌ llayazraꞌllaꞌ kwis.Z -Naꞌ ka bayoll blloa Jesúsenꞌ nis, naꞌll ballojeꞌ lo nisenꞌ, le byarjte yebánꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ, naꞌ breꞌreꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, betjen ka to plom daꞌo, bllinen jasorenen Leꞌe. > uNaꞌll lle Jesúsenꞌ Juan naꞌ: —Bchoa nadaꞌ nis. Da naꞌn llayaꞌl gonllo nench gak yeolol danꞌ ne Diosenꞌ gak. Naꞌtell bcheb Juan naꞌ bchoeꞌ Leꞌe nis. , QNaꞌ Juan naꞌ bi goꞌnreꞌ wchoeꞌ Jesúsenꞌ nis, lleꞌe Leꞌe: —Nadraꞌn llayaꞌl wchoaꞌo nis, naꞌ rweꞌroꞌ zaꞌzoꞌ wchoaꞌ rweꞌ nis.   Naꞌ bzaꞌa Jesúsenꞌ ganꞌ nbane Galilea, naꞌ byejeꞌ ganꞌ zo Juan naꞌ lloaꞌ yeo Jordán naꞌ, nench choeꞌ nis. a ; Katenꞌ yedeꞌn, goneꞌ ka llon beꞌnn kate llsoeꞌ trigo, llazieꞌ trigonꞌ, naꞌ llzeyeꞌ yixh bebe ken. Leꞌe napeꞌ to yiꞌ da bi wayorkze. Jesúsenꞌ blloeꞌ nis (Mr. 1:9‑11; Lc. 3:21‑22) C Nadaꞌ da li llchoaꞌ reꞌ nis chaꞌ wayátere ke da xhinnjenꞌ nonre, zan za zaꞌre ye to beꞌnne goneꞌ nench choꞌ Spíritu ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, da llon ka llon yiꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ za zaꞌa koꞌllraꞌ zaꞌklleꞌ ka nadaꞌ, ni jeze da yelaꞌ xhereꞌn bi gak gonaꞌ. { Leskaꞌ ba noꞌxteꞌ banchenꞌ xhnid, yeolol yay da bi llbia daxhix wen, wchoyeꞌ do roe, gaken waye da wzeyeꞌ. ! Bi gonzre xhbab nnere: “Xhiꞌnn dia lla Abraham netoꞌ.” Yej kaꞌ niꞌt nga, wakte gon Diosenꞌ wayaken xhiꞌnn dialla Abraham. )Chaꞌ rennere ba bayátere ke da xhinnjenꞌ nonre naꞌ, llayaꞌl gonre da wen nench gakbeꞌe beꞌnne ba ballaꞌa yichjraꞌlldaꞌore. +Leskaꞌ jak zan beꞌnn Israel kaꞌ beꞌnn kaꞌ nziꞌi fariseo, naꞌ beꞌnn kaꞌ nziꞌi saduceo. Jakeꞌ nench bchoa Juan naꞌ leakeꞌ nis. Naꞌ ka breꞌe Juan naꞌ leakeꞌn, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¡Reꞌ nakre beꞌnn zban beꞌnn wxhiyeꞌe, llonre ka bele! ¿No bzejnieꞌ reꞌ, wak warare rao danꞌ wseꞌl Diosenꞌ katenꞌ goneꞌ yel koxchis ke beꞌnnachenꞌ? {oNaꞌ bxoarap akeꞌ bi da xhinnj kaꞌ non akeꞌn, naꞌll bchoa Juan naꞌ leakeꞌ nis lo yeo Jordán naꞌ. jMBeꞌnn llaꞌa yell Jerusalén naꞌ, naꞌ beꞌnn llaꞌa yeolol yell kaꞌ ganꞌ nbane Judea, naꞌ leskaꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa yell kaꞌ nechj yeo Jordán naꞌ, bazaꞌa akeꞌ jak akeꞌ ganꞌ zo Juan naꞌ. 7Naꞌ xha Juan naꞌ goken de yich xha camello, naꞌ bchej lloaꞌ leꞌen to yid, naꞌ bdaweꞌ bichsoa ren blliꞌndaꞌo ke beser yiꞌxe. &EKe Juan naꞌ bzoj da Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, naꞌ bneꞌe:Beꞌnnenꞌ nne zillj latj dachenꞌ, neꞌe:“¡Legón xhnid, legonchaꞌo nez ganꞌ te Xanllonꞌ,
lewsarj yichjraꞌlldaꞌore ka llon to beꞌnn llsarj to nez li!” ENaꞌll bllin beꞌnn kaꞌ ganꞌ zoeꞌn, naꞌ bdixjweꞌreꞌ leakeꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Lewayate ke da xhinnj ba benre, le ba bllin lla nnebiaꞌ Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ. j~ OBde zan iz, kate Juan beꞌnnenꞌ bchoa nisenꞌ byejeꞌ latj dachenꞌ do ganꞌ nbane Judea. j}MNaꞌ ke len naꞌ ballín akeꞌ Nazaretenꞌ, naꞌ jazó akeꞌ gannaꞌ. Naꞌ kaꞌ bzoa diꞌll kanꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bne akeꞌ: “Wsiꞌi akeꞌ Leꞌe beꞌnn Nazaret.”|5Bixha ka bene Josénꞌ ba zo Arquelaonꞌ llnebieꞌ roraz da xeꞌe Herodes naꞌ, naꞌll bllebeꞌ wayejeꞌ do ganꞌ nbane Judea. Naꞌll bdixjweꞌ Diosenꞌ leꞌe rao bichgale, bi llayaꞌleꞌ lljayakeꞌ Judeanꞌ, naꞌ lljayakeꞌ ganꞌ nziꞌi Galilea naꞌle. {yNaꞌll bayas Josénꞌ, bacheꞌe bidaꞌon naꞌ ren xhnaꞌbeꞌ, naꞌ jayakeꞌ yell ke akeꞌ Israelenꞌ. %zC—Nnaꞌ byas bacheꞌe bidaꞌon ren xhnaꞌbeꞌ naꞌ, naꞌ lelljayak Israel naꞌ. Ba got beꞌnn kaꞌ llayirj bidaꞌon nench yesoꞌtebeꞌ. !y;Ka bde got Herodesenꞌ, to beꞌnn nak angl ke Xanllo Dios broeꞌraweꞌ Josénꞌ rao bichgale ka nna zoeꞌ Egiptonꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe: ,xQNente chiꞌi beꞌnn Ramá,
ka llasbell akeꞌ niꞌt akeꞌ yel wan.Noꞌr kaꞌ nake xhiꞌnn dialla da Raquel llayaꞌchraꞌll akeꞌ, llak akreꞌ ke xhiꞌnn akeꞌ daꞌo kaꞌ,
naꞌ bi lleꞌn akreꞌ no yeyoeꞌ leakeꞌ yel llxhenraꞌlle, le ba wasaꞌt akbeꞌn. w!Naꞌ danꞌ bet akeꞌ bidaꞌo kaꞌ, bzoa diꞌll kanꞌ bzoj da Jeremías, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ llian: v9Naꞌll ka gokbeꞌe rey Herodes kanꞌ bene beꞌnn siꞌn kaꞌ leꞌe, ka nak bill badé akeꞌ ganꞌ zoeꞌn, naꞌll goklleꞌe kwis. Naꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn wakaꞌa ya keꞌe kaꞌ nench jet akeꞌ yeolol bidaꞌo byio zerao bi de chop ize, le kaꞌt byi bsaꞌke nak bidaꞌon llayirjeꞌ. Naꞌ jet akeꞌ bi kaꞌ gorj ak Belén naꞌ, naꞌ yezikre yell daꞌo kaꞌ nechj Belén naꞌ. Iu Naꞌll bzo akeꞌ Egipto naꞌze chak bllin lla got Herodesenꞌ, naꞌ kaꞌ gok kanꞌ bne Diosenꞌ danꞌ bzoj to beꞌnn beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bneꞌe: “Ganꞌ nziꞌi Egipto naꞌ, bayaxhaꞌ xhiꞌnnaꞌn.” Herodes naꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn wakaꞌa ya ake nench lljet akeꞌ bidaꞌo byio ake ltQNaꞌll le byaste Josénꞌ, bcheꞌe bidaꞌon ren xhnaꞌbeꞌ, naꞌ zjakeꞌ Egiptonꞌ. Ls Naꞌ ka ba zayej beꞌnn siꞌn kaꞌ, to angl ke Xanllo Dios broeꞌraweꞌ Josénꞌ rao bichgale, naꞌ lleꞌe leꞌe: —Byas, bcheꞌe bidaꞌon ren xhnaꞌbeꞌn, lelljak ganꞌ nziꞌi Egipto, naꞌ gannaꞌ sore, naꞌ kate netellaꞌ, kanaꞌll wak wayedre, le Herodes naꞌ llayirjebeꞌ nench gotebeꞌ. {ro Naꞌ ka nna niꞌt beꞌnn siꞌn kaꞌ Belén naꞌ, bdixjweꞌ Diosenꞌ leakeꞌ rao bichgale, bill yedé akeꞌ ganꞌ zo Herodesenꞌ. Naꞌll bakaꞌa akeꞌ ye to nez yobre, ballín akteꞌ rall akeꞌ. Bxhonnj akeꞌ jakeꞌ Egipto V~}}4||{R{ z?yxwwvvutsrr=q ponmsllk jMilhhYgg1edccba``_^]v\\0[ZYXXWVTSRQJONN2MyLL4KtJJVIHHGFFEvDCBoAU@@&?D>=<;;a;99I8^7j76'5483211#0/l.--#+X*))(x(C'&%%W$$h#"!!S .M:w'BhiT# R/er_,7 Ni llepaꞌ reꞌ, nadaꞌ zoaꞌ ganni zaꞌkllaꞌ ye raꞌt ka yodaꞌo braonꞌ. o+W ¿Leskaꞌ bi nna golre leꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ ganꞌ llian, bxoz kaꞌ bi llaziꞌraꞌll akeꞌ lo yodaꞌo braonꞌ lla kaꞌ nak lla nbaꞌnne? Naꞌ nono ll-lliayiꞌll leakeꞌ danꞌ llon akeꞌ llin naꞌ. F* Byoeꞌ ganꞌ nak rill Diosenꞌ, naꞌ bdaweꞌ yet xtir danꞌ nak laꞌy da bi llayaꞌl gao beꞌnn bi nak bxoz, naꞌ leskaꞌ bdaorén beꞌnn kaꞌ zej ren Leꞌe txhen naꞌ len. )! Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Bi nna golre kanꞌ ben da rey Davidenꞌ to lla ka bdon akeꞌ ren beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ? a(; Naꞌ breꞌe beꞌnn fariseo kaꞌ kanꞌ ben akeꞌn, naꞌ lle akeꞌ Jesúsenꞌ: —¿Bixchen llon beꞌnn kaꞌ llin, beꞌnn kaꞌ non rweꞌ txhen naꞌ, llon akeꞌ to da bi llayaꞌl gonllo lla nbaꞌnne? t' c To lla nbaꞌnn ke beꞌnn Israel kaꞌ bde Jesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen to rao yellrio ga de trigo. Naꞌ bdon beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ bzorao ll-lechj akeꞌ dao ke trigonꞌ, naꞌ bdao akeꞌn. a&; Danꞌ niaꞌ gonre naꞌ, bi naken bniꞌ, naken ka to yoaꞌ da bi naktek ziꞌ.$%A Legón nadaꞌ txhen, lewsed kanꞌ niaꞌ ni, le nadaꞌ nakaꞌ beꞌnn xate beꞌnn nexjraꞌlle, naꞌ kaꞌ yeziꞌraꞌll yichjraꞌlldaꞌorenꞌ. $5 Ledá ganꞌ ziaꞌ ni, yeololtere ba lljaxaꞌkraꞌlle, naꞌ noaꞌre danꞌ nak ka to yoaꞌ ziꞌ. Naꞌ nadaꞌ gonnaꞌ ka yeziꞌraꞌllre. 8#i Naꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ: —Yeololte da de, Xaꞌn ba beneꞌn rallnaꞌ, naꞌ nono nombiaꞌ Xhiꞌnneꞌn, toz Xaꞌ naꞌn nombieꞌ Leꞌe, naꞌ nono nombiaꞌ Xaꞌn, toz nadaꞌ nak Xhiꞌnneꞌ nombieꞌ, naꞌ kon no llbejaꞌ nadaꞌ llroeꞌreꞌ kanꞌ nak Xaꞌn. <"s Benoꞌ kaꞌ Xa, le kaꞌn gokraꞌlloꞌ rweꞌ. !  Naꞌll balwill Jesúsenꞌ Diosenꞌ, bneꞌe: —Lloeꞌrawaꞌ rweꞌ Dios Xa, rweꞌn llnebiaꞌo yebá naꞌ yellrionꞌ, bkwaꞌchoꞌ da ki, bi byejnieꞌ beꞌnn siꞌn kaꞌ len, naꞌ broeꞌroꞌn beꞌnn yaꞌch beꞌnn nak nexjraꞌlle. U # Niaꞌ reꞌ, gakll keré ye raꞌt ka ke beꞌnn Sodoma kaꞌ, katenꞌ llin lla gak yel koxchis ke yeolol beꞌnn kaꞌ. Beꞌnn kaꞌ gonliraꞌll Jesúsenꞌ nniꞌt akeꞌ nbaraz (Lc. 10:21‑22) 0Y Naꞌ reꞌ beꞌnn Capernaum, llákere ba zekzre yebá, ga lleꞌle gor wazaꞌleꞌ reꞌ, ga yellayraore. Chenak benaꞌ da yebane beꞌnn kaꞌ bllaꞌa ganꞌ nziꞌi Sodomanꞌ kanꞌ ba benaꞌ raore ni, bayat akreꞌ xtoꞌl akeꞌn chenake, naꞌ bi blleyiꞌ yell ke akeꞌn chenake. % Naꞌ niaꞌ reꞌ, kate llin lla gak yel koxchis ke yeolol beꞌnne, da xhenll yellayraore kerke beꞌnn Tiro, naꞌ beꞌnn Sidón kaꞌ. 5 —¡Nyaꞌchraz ke reꞌ beꞌnn Corazín! ¡Naꞌ nyaꞌchraz ke reꞌ beꞌnn Betsaida! Chenake broeꞌraꞌ beꞌnn kaꞌ niꞌt yell kaꞌ nziꞌi Tiro, naꞌ Sidón yel wak kiaꞌn ka danꞌ ba broeꞌraꞌ reꞌ, batnaꞌ ba bayechj akeꞌ banao akeꞌ Diosenꞌ chenake, naꞌ llak akeꞌ to raꞌll gasj da nak zeꞌch, naꞌ llwazj kwin akeꞌ no de da llroeꞌn ba bayat akreꞌ chenake. ]3 Naꞌll beꞌe Jesúsenꞌ xtiꞌll beꞌnn kaꞌ llaꞌa yell kaꞌ, ganꞌ beneꞌ zan da yebán akreꞌn, naꞌ bdileꞌ leakeꞌ danꞌ bi llayat akreꞌ ke da xhinnjenꞌ non akeꞌn, naꞌll bneꞌe: /W Naꞌ ka nak nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, naꞌ llreꞌre lleꞌj llawaꞌ kwasro, naꞌ nere kiaꞌ: “Le lleꞌj llaoxen beꞌnnenꞌ, naꞌ lloneꞌ txhen beꞌnn wachixhj kaꞌ, ren yezikre beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ.” Zan zjallaꞌa akse beꞌnn llzenay ke Diosenꞌ. Leakeꞌn llroeꞌ akreꞌ kanꞌ nak yel siꞌn ke Diosenꞌ. Da gak ke beꞌnn kaꞌ bi llzenay ke Diosenꞌ (Lc. 10:13‑15) + Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis, bi weꞌj bdaochaꞌweꞌ ka lleꞌj llao nollre beꞌnne, naꞌ bnere keꞌe: “Daxiꞌo yoꞌ beꞌnnenꞌ.” wg “Ba bkwelltoꞌ bllej, naꞌ bi byaꞌre, naꞌ ba beltoꞌ da llon nyaꞌchraz, naꞌ ni ke bllellzre.” ' ’¿Notek ka wsaꞌkraꞌ reꞌ llaꞌa nnaꞌ lla? Wsaꞌkraꞌ reꞌ ka bidaꞌo ak zjallaꞌa lao yaꞌa, naꞌ lle lwellj akbeꞌ: 3a Reꞌ zo nayre, lewzenay xtiꞌllaꞌ ni. E Naꞌ xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyoj llian yed ye to beꞌnn yedyén kanꞌ ben Elías, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Kaꞌ llian ke Juan naꞌ, kon chaꞌ chejleꞌre. V% Kanaꞌtenꞌ bzoraon bllinte kanꞌ braꞌ Juan naꞌ, ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ, bzejnieꞌn lliꞌo ka nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ. a; ’Kanꞌ bzorao Juan naꞌ bdixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ bchoeꞌ beꞌnne nis bllinte nnaꞌ, beꞌnn zan llon akeꞌn ga zerao zaꞌk akreꞌ, nench yedoꞌl akreꞌ yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ. L Da li niaꞌ reꞌ, nollre no beꞌnnach nna chas, beꞌnn nakll beꞌnn brao ka Juan naꞌ, beꞌnnenꞌ bchoa beꞌnne nis. Naꞌ nnaꞌ noteze beꞌnn llzenay ke Dios, nench nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌn, laꞌkze nakeꞌ beꞌnne le zeraoze beꞌnne bibi zaꞌke, gaklleꞌ beꞌnn braoll ka Juan naꞌ. ?w Ke beꞌnn ni nyoj leꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, llian:Nadaꞌ Dios, wseꞌlaꞌ to beꞌnn kwiaraweꞌ raoꞌ, weꞌe xtiꞌlloꞌn
nench yeweꞌ xhnneze ganꞌ teꞌo naꞌ. A{ ¿Noxhanꞌ jawiakzre chaꞌ? ¿To beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ? Da li lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ ni yepaꞌ reꞌ, zaꞌklleꞌ ka noteze beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios. %C ¿Akre nakeꞌ kanꞌ jawiare? ¿Nakeꞌ raꞌll chaꞌo? Ka beꞌnn kaꞌ zjanak raꞌll chaꞌo, zo akeꞌ yoꞌ wen kwis, ka no rill beꞌnn wnebiaꞌ.  Naꞌ ka ba zjayak beꞌnn kaꞌ bseꞌl Juan naꞌ, naꞌll beꞌrén Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ ndopenꞌ xtiꞌll Juan naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —¿No beꞌnnenꞌ jawiare latj dachenꞌ? ¿To beꞌnn nak ka yia da zo lleꞌ da le llta beꞌ? T! ¡Nbaraz ke beꞌnnenꞌ bi llakganreꞌ, naꞌ yezikre llejleꞌ kiaꞌ!   Beꞌnn lchol llareꞌe akreꞌ, beꞌnn xhinnj lladá akeꞌ, beꞌnn llak yillweꞌ danꞌ ne lepra llayak akeꞌ, beꞌnn kwell ba llayén akreꞌ, naꞌ beꞌnn wat ba babán akeꞌ, naꞌ beꞌnn yaꞌch daꞌo kaꞌ llzenay akeꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ.  3 Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Lelljayak, naꞌ lelljayell Juan naꞌ doxhen danꞌ ba breꞌre naꞌ, naꞌ da kaꞌ ba bénere naꞌ.  Jannab akreꞌ Leꞌe: —¿Rweꞌn nakoꞌ beꞌnnenꞌ bexhtoꞌ wseꞌl Diosenꞌ, chaꞌ ye to beꞌnn yobrenꞌ kwexhtoꞌ? ] 3 Bixha Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis, ba yoeꞌ lo rill yanꞌ. Benreꞌ diꞌll, ka yeolol danꞌ llon Cristonꞌ. Naꞌll bseꞌl Juan naꞌ chop beꞌnn kaꞌ non leꞌe txhen naꞌ, ganꞌ zo Jesúsenꞌ, c  A Ka bayoll bzejnieꞌ Jesúsenꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bazeꞌe gannaꞌ, naꞌ byejeꞌ yell kaꞌ zjalliꞌ do naꞌ, jaroeꞌ jasedreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa gannaꞌ. jM *Naꞌ noteze beꞌnne weꞌe la txhiꞌyze nis yeꞌj beꞌnn llonliraꞌll nadaꞌ, ni ke danꞌ beꞌe akeꞌ beꞌnnenꞌ nxenraꞌll nadaꞌ nis weꞌjeꞌ, da li niaꞌ reꞌ, bi nnitrao ka nake danꞌ ben akeꞌn.L )Naꞌ noteze beꞌnne wrebeꞌ beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, ka da nbarazenꞌ siꞌi beꞌnnenꞌ lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, kaꞌ lekzen sieꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ wrebe to beꞌnn wen, ni ke danꞌ wrebeꞌ beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wen naꞌ, ka danꞌ nbarazenꞌ siꞌi beꞌnn wen naꞌ, kaꞌ lekzen sieꞌ. # (’Noteze beꞌnn llrebe reꞌ nadkzaꞌn llrebeꞌ, naꞌ beꞌnn llreb nadaꞌ renkze Dios beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌn llrebeꞌ. hI 'Beꞌnnenꞌ llon bien yesrá yel nban ke kwineꞌ yellrio ni, leꞌen wniteꞌn, zan beꞌnnenꞌ llnit yel nban keꞌen ni kiaꞌ nadaꞌ, leꞌen gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. Da nbaraz da de yebánꞌ (Mr. 9:41) +O &Naꞌ beꞌnn bi wsanraꞌll kwineꞌ naꞌ naweꞌ nadaꞌ, naꞌ goneꞌ ka to beꞌnn noaꞌ cruz keꞌe, bibi zaꞌkeꞌ goneꞌ nadaꞌ txhen chaꞌ kaꞌ. ]3 %’Naꞌ noteze beꞌnne chaꞌ llakllreꞌ xeꞌe naꞌ xhneꞌen ka nadaꞌ, bi saꞌkeꞌ goneꞌ nadaꞌ txhen. Leskaꞌ chaꞌ llakllreꞌ xhiꞌnneꞌ, ka nadaꞌ bi saꞌkeꞌ goneꞌ nadaꞌ txhen. M $Do lo yoꞌ rill akeꞌ naꞌze llaꞌa beꞌnn wie lwellj akeꞌ. / #Ni ke danꞌ ba bedaꞌ naꞌ, yesdile beꞌnn byio ren xa akeꞌ, naꞌ noꞌrenꞌ kone xhneꞌe, naꞌ noꞌrenꞌ yedil ren xhorille leꞌe. y "’Bi gákere bedaꞌ nench nniꞌt ren lwellj beꞌnn kaꞌ wen naꞌ. Bi nniꞌt akeꞌ wen, le yesdil akeꞌ. + !Naꞌ notezeꞌ chaꞌ lloeꞌreneꞌ beꞌnnach diꞌll, naꞌ bi llchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ nadaꞌ, lekze kaꞌ nadaꞌ weꞌrenaꞌ Xaꞌ beꞌnn zo yebá diꞌll, yepeꞌ bi nombiaꞌ beꞌnnenꞌ. Gak akeꞌ chopre ni ke Jesúsenꞌ (Lc. 12:51‑53; 14:26‑27) 2~] ’Naꞌ noteze beꞌnne chaꞌ wchebeꞌ nnaweꞌ nadaꞌ, lekze kaꞌ nadaꞌ wachebaꞌ rao Xaꞌ Diosenꞌ llia yebá, yepeꞌ nak beꞌnnenꞌ nadaꞌ txhen. } Naꞌllenꞌ niaꞌ bi llebre, zaꞌkll reꞌ kerke txhonnj byinn daꞌo kaꞌ. Beꞌnn wchebeꞌ naweꞌ Jesúsenꞌ (Lc. 12:8‑9) 2|_ Rente yich yichjre kaꞌ nrab Diosenꞌ. { ’Nnézello byinn daꞌo kaꞌ bibi zaꞌk aktekbaꞌ, naꞌ Xallo Diosenꞌ llakbeꞌreꞌ kate llbeyiꞌ tobaꞌ. vze Bi llayaꞌle llebre beꞌnn kaꞌ got reꞌn. Bitbi gak gon akreꞌ yichjraꞌlldaꞌore. Zan llayaꞌle llebre Diosenꞌ, le Leꞌen napeꞌ yel llnebiaꞌ, wlleyieꞌ kwerp kerénꞌ ren yichjraꞌlldaꞌorenꞌ lo yiꞌ gabilenꞌ. =ys Da zan da broeꞌraꞌ reꞌ ganꞌ ngaꞌchre, lennén ganꞌ llaꞌa beꞌnn zan. Naꞌ yeolol da kaꞌ ba bénerenꞌ, lechixjweꞌn, legón ka to beꞌnn ze yichjo llosieꞌ. x+ ’Bi llebre beꞌnn biteze da gon akreꞌ reꞌ, le bibi de da ngaꞌche da nello bi wroeꞌrawe, naꞌ bi de da nello nono yenneze len. Gw Kon llayaꞌle yewé beꞌnnenꞌ llsedenꞌ, chaꞌ yedoꞌlreꞌ gakeꞌ kanꞌ llon beꞌnnenꞌ broeꞌ leꞌe naꞌ, naꞌ llayaꞌle yewé beꞌnn wen llin naꞌ, chaꞌ yedoꞌlreꞌ gakeꞌ ka xaneꞌ naꞌ. Naꞌ nadaꞌ nakaꞌ xanre, naꞌ beꞌnn kaꞌ llwie nadaꞌn, llasné akeꞌ llonaꞌ txhen Beelzebú, danꞌ nak xan yeolol daxiꞌo ak, wasné aklleꞌ ke reꞌ nakre nadaꞌ txhen. Nonꞌ llayaꞌl llebllo (Lc. 12:2‑9) .vU ’Kat to beꞌnn za wsede, bi nello naklleꞌ beꞌnn braoll ka beꞌnnenꞌ llsede leꞌen, naꞌ to beꞌnn wen llin bi nello naklleꞌ braoll ka xaneꞌn. au; Chaꞌ beꞌnn llaꞌa to yell lloje yeraye reꞌ, lelljazó ga yobre. Da li niaꞌ reꞌ, bi nna wayoll tare yell kaꞌ ganꞌ nbane beꞌnn Israel kaꞌ, kat yedaꞌ nadaꞌ da yobre Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. .tU Naꞌ ka yeololze beꞌnn wie akreꞌ reꞌ, danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌ, naꞌ noteze beꞌnn se war wxenraꞌlleꞌ nadaꞌ llinte lla gateꞌ, leꞌen yerá. Js  ’Kanaꞌ bale beꞌnnache, yeyechj akeꞌ gon akeꞌ no biꞌch gorj akeꞌ rao naꞌa beꞌnne, naꞌ yesoꞌte leakeꞌ, naꞌ niꞌt beꞌnn gon akeꞌ xhiꞌnn akeꞌ kaꞌ, rao naꞌa beꞌnn yesoꞌtebeꞌ, naꞌ zjaniꞌt beꞌnne gon akeꞌ xaxhnaꞌ akeꞌ kaꞌ, rao naꞌa beꞌnne yesoꞌte leakeꞌ. frE Le kere reꞌn nnere, Spíritu ke Xallo Dios naꞌkzenꞌ gonnen bixhanꞌ llayaꞌl nnere. Rq Naꞌ kat goꞌx akeꞌ reꞌ, wcheꞌe akeꞌ reꞌ rao beꞌnn kaꞌ, bi weꞌlaꞌllre akre nnere yelliꞌre xtiꞌll akeꞌn. Rawe ganꞌ zere naꞌkze wzejnieꞌ Diosenꞌ reꞌ, akrenꞌ nnere. ipK Naꞌ lekze kaꞌ danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌ naꞌ, zjaniꞌt beꞌnn wcheꞌe reꞌ do rao rey, do rao nollre beꞌnn llnebiaꞌ nench weꞌrén akreꞌ xtiꞌllaꞌn, leskaꞌ rao beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. o9 Legap kwinre rao beꞌnn kaꞌ llwie reꞌn. Zjaniꞌt beꞌnn gon akeꞌ reꞌ rao naꞌa beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, nench bi gon bi ne akreꞌ reꞌ. *nM ’Nadaꞌ wseꞌlaꞌ reꞌ ka llseꞌleꞌ xhiꞌr daꞌo radj beꞌkw yiꞌo, lesó xhnid ka llon to bele, naꞌ maxhze legón ka llon to byinn daꞌo. Fm Da xhinnj xhen naꞌ, ben beꞌnn Sodoma kaꞌ ren beꞌnn Gomorra kaꞌ kanaꞌ, zan ni llepaꞌ reꞌ, kat llin lla gak yel koxchis ke yeolol beꞌnne, kanaꞌ beꞌnn kaꞌ bi breb reꞌ rilleꞌn, da xhenll gak ke beꞌnn kaꞌ kerke kanꞌ gok ke beꞌnne Sodoma kaꞌ, ren Gomorra kaꞌ. Gak da saꞌkziꞌllo !l; Naꞌ chaꞌ zo ga bi wreb akeꞌ reꞌ, naꞌ bi wzenay akeꞌ keré, leyelloj yoꞌn o yell ganꞌ bllinre, naꞌ leyebibte yo bichte llia lo labre. ekC Naꞌ chaꞌ zjaniꞌt beꞌnn nak yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn wen, gak ka danꞌ nnabrenꞌ, naꞌ so akeꞌ wen. Naꞌ chaꞌ nono llraꞌ beꞌnn nak yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn wen, naꞌ bi gak ka danꞌ nnabrenꞌ. Wj' Naꞌ kat llinre rill to beꞌnne, lewape lliox, naꞌ lennab so akeꞌ wen. piY ’Naꞌ gateze yell ga llinre, zgaꞌtek lennab chaꞌ zo to beꞌnn wen, beꞌnn yewere wrebe reꞌ rilleꞌn. Naꞌ chaꞌ ba brebeꞌ reꞌ rilleꞌn, gannaꞌze lesó. Kat saꞌllre chejre ga yobre, kanaꞌll yezaꞌre. ghG Naꞌ bi goꞌxre bzod, naꞌ bi goꞌxre ye to xhare, ni ye to xher-re, ni xhis da wchiꞌchre, le ka nak reꞌ nakre beꞌnn wen llin ke Dios, llayaꞌlkze gonn akeꞌ reꞌ da yeꞌj gaore, ganꞌ llseꞌlaꞌ reꞌn. fgE ’Naꞌ bi waꞌre mell da nak oro, naꞌ mell plat naꞌ mell kobr chak koꞌre nez. Mf Lewayón beꞌnn llak bi yillweꞌ, naꞌ lewayón beꞌnn kaꞌ llak yillweꞌ danꞌ ne lepra, leyesbán beꞌnn wat ak, naꞌ leyebej daxiꞌo kaꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne. Bibi bchixhj Diosenꞌ reꞌ, benneꞌ reꞌ yel wak keꞌen nench gonre da ki, ke len naꞌ legakrén beꞌnne, naꞌ bi wchixhjre. [e/ Lelljak lelljatixjweꞌ ba zo rez llin lla nnebiaꞌ Dios beꞌnnenꞌ zo yebá. jdM Lelljak ganꞌ llaꞌa beꞌnn Israel kaꞌ, le leakeꞌn nak akeꞌ ka xhiꞌr daꞌo ba bnit. [c/ Jesúsenꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ, jatixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —Bi chejre rall beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, leskaꞌ bi chejre yell kaꞌ zjalliꞌ Samaria. $bA naꞌ Simón beꞌnnenꞌ ben txhen beꞌnn kaꞌ nziꞌi cananistas, naꞌ ren Judas Iscariote beꞌnnenꞌ ben Jesúsenꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌe naꞌ. Jesúsenꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ jatixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn (Mr. 6:7‑13; Lc. 9:1‑6) *aM naꞌ Felipe, naꞌ Bartolomé, naꞌ Tomás, naꞌ Mateo beꞌnnenꞌ gok wachixhje, naꞌ Jacobo xhiꞌnn Alfeo, naꞌ Lebeo beꞌnnenꞌ goll akseꞌ Tadeo, =`s Ki re beꞌnn chllinn kaꞌ: Simón lekze leꞌen reꞌe Pedronꞌ, beꞌnnenꞌ gok beꞌnn nell, naꞌ Andrés biꞌch Pedro naꞌ, naꞌ Jacobo ren Juan xhiꞌnn Zebedeo, ^_ 7 Jesúsenꞌ btopeꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ non Leꞌe txhen, naꞌ beꞌe leakeꞌ yel wak nench wabej akeꞌ daxiꞌo zjayoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, naꞌ wayón akeꞌ biteze yillweꞌ da llak akeꞌ. q^[ &Lennabe Dios beꞌnnenꞌ nak xan llin naꞌ, wseꞌleꞌ yezikre beꞌnn wen llin rao llin naꞌ.7]g %Naꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Da li niaꞌ reꞌ, ka beꞌnn gon wrapenꞌ gonllo, da xhen llin naꞌ de, naꞌ to chopze beꞌnn wrap kaꞌ nak. \% $Naꞌ ka breꞌreꞌ ba bllay beꞌnn zan, naꞌ bayaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ. Ka gokbeꞌreꞌ llakllejlaꞌll akeꞌ, akre gon akeꞌ, naꞌ nono llraꞌ gakrén leakeꞌ ka danꞌ llallayrao akeꞌn. Niꞌt akeꞌ ka xhiꞌr daꞌo, ba nono llraꞌ gap leakbaꞌ. 4[a #Jesúsenꞌ jateꞌe toto yell, naꞌ toto yell daꞌo zjalliꞌ do naꞌ, jazejnieꞌreꞌ beꞌnn Israel kaꞌ lo yodaꞌo ke akeꞌn, naꞌ bdixjweꞌreꞌ leakeꞌ Diꞌll Wen kanꞌ nnebiaꞌ Diosenꞌ, naꞌ bayoneꞌ beꞌnn kaꞌ llak biteze yillweꞌ, naꞌ biteze da llak ke akeꞌ. UZ# "Naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ ne akeꞌ: —Xan daxiꞌo kaꞌn llakrenen leꞌe, nench llabejeꞌ daxiꞌon zjayoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ. Jesúsenꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ beꞌnn kaꞌ rY] !Naꞌll Jesúsenꞌ le babejteꞌ daxiꞌon, le bannete beꞌnnenꞌ. Naꞌ beꞌnn zan breꞌe kanꞌ goken, naꞌll babán akreꞌ kwis, naꞌll ne akeꞌ: —Lliꞌo beꞌnn Israel, da nellenꞌ breꞌllo yel wakenꞌ nak kaꞌ. X1 Naꞌ ka ballach beꞌnn kaꞌ, le bllinte beꞌnn yob akreꞌ, ncheꞌe akeꞌ ye to beꞌnn blloje yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌweꞌn. BW} Bixha kate bazaꞌa akeꞌ naꞌ, jadá akeꞌ doxhen ganꞌ nziꞌi Galilea, lloeꞌ akeꞌ diꞌll ka danꞌ ben Jesúsenꞌ ke akeꞌn. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn blloje V7 Naꞌll le bayakte yej rao akeꞌn, bareꞌe aktereꞌ. Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Bi weꞌre diꞌll kanꞌ gok bayak yejraorenꞌ. ~Uu Naꞌll bdan Jesúsenꞌ yej rao akeꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —Yereꞌchgare kon kanꞌ nxenraꞌllre nadaꞌ. tTa Naꞌ ka bayoꞌ Jesúsenꞌ lo yoꞌn, naꞌ byoꞌ beꞌnn lchol kaꞌ, naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Llonliraꞌllre nadaꞌ gak gonaꞌ nench yereꞌre? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Awaꞌ xantoꞌ, llejleꞌtoꞌ. LS Naꞌ ka badé Jesúsenꞌ, bnaodo chop beꞌnn lchol Leꞌe, naꞌ besiaꞌ akeꞌ zillje, goll akeꞌ Leꞌe: —¡Rweꞌn nakoꞌ xhiꞌnn dialla da rey David, bayaꞌchraꞌll netoꞌ! R  Naꞌ yel wakenꞌ beneꞌn goslas diꞌllenꞌ yeolol yell kaꞌ zjalliꞌ do naꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ chop beꞌnn lchole Q  Naꞌll bayoll bachacheꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ, naꞌll byoeꞌ beꞌxeꞌ taꞌk bidaꞌo watenꞌ, naꞌll le bayástebeꞌ. P Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Lelljayak. Kere got bidaꞌo noꞌr ninꞌ, taszbeꞌn. Naꞌll beꞌnn kaꞌ lltitj akreꞌ Leꞌe. Ka bllin Jesúsenꞌ rill beꞌnn wnebiaꞌn, naꞌ breꞌreꞌ ba zjallaꞌa beꞌnn zan, llon akeꞌ txhen, naꞌ llasbell akeꞌ, naꞌ ba llaꞌa beꞌnn llkwell bllej. BN} Naꞌ bayechj Jesúsenꞌ bwieꞌ noꞌrenꞌ, naꞌll lleꞌe leꞌe: —Bendipraꞌlloꞌ xhiꞌnnaꞌ. Ba bayaksoꞌ danꞌ llonliraꞌlloꞌ nadaꞌ. Naꞌ le bayakte noꞌrenꞌ. |Mq Le kanꞌ bzaꞌraꞌlleꞌ to lo raꞌlldaꞌweꞌ, bneꞌe: “Kon chaꞌ ba bdanaꞌ xheꞌen, wayaksaꞌn.” 5Lc Naꞌ ka zjakeꞌ naꞌn, bnao to noꞌre leakeꞌ, ba gok chllinn (12) iz llzoeꞌ waꞌa, naꞌ beneꞌ bien jabiꞌyeꞌ awllo koꞌll Jesúsenꞌ, jataneꞌ xheꞌen. K} Naꞌll bzollaꞌa Jesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ byejrén akeꞌ beꞌnn wnebiaꞌn. qJ[ Nna lloeꞌte Jesúsenꞌ diꞌll naꞌ, bllindokze to beꞌnn wnebiaꞌ, bcheꞌk xhibeꞌ rao Jesúsenꞌ, lleꞌe Leꞌe: —Le bayollte got to xhiꞌnnaꞌ noꞌre. Choꞌdo naꞌ wxoa naoꞌn yichjbeꞌ nench yebanbeꞌ. I+ Naꞌ leskaꞌ nono zo beꞌnn kaꞌchaꞌorizeꞌ xis uva kobenꞌ to lo blloy yid gore, le xis uva kobenꞌ wcheꞌzen blloy yid gorenꞌ, naꞌ llopten kweyiꞌ. Zan kaꞌchaꞌweꞌ xis uva kobenꞌ lo blloy yid kobe, nench bi kweyiꞌ xis uvanꞌ, naꞌ kaꞌ llopten bi kweyiꞌ. Jesúsenꞌ basbaneꞌ xhiꞌnn Jairo naꞌ bayak ye to noꞌre bdan xheꞌen (Mr. 5:21‑43; Lc. 8:40‑56) FH ’Gaga zo beꞌnne gonreneꞌ llin raꞌll kobe, yedeꞌen xheꞌe gore, le raꞌll kobenꞌ, yebeꞌn kat chiben, naꞌ wcheꞌzen xheꞌe gorenꞌ, yezikre yarj ganꞌ nlleꞌzen. iGK Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Bixha wak so beꞌnn ak yel wan, beꞌnn llon akeꞌ yexh ga llak yel wachaynaꞌa chak lliꞌrén wachaynaꞌn leakeꞌ? Bi gak soreneꞌ leakeꞌ yel wan. Zan wllin lla wagaꞌa beꞌnn byionꞌ, kanaꞌllenꞌ gon akeꞌ was. Diꞌll kob ke Jesúsenꞌ bi gak wchixrenllon da kaꞌ nao beꞌnn gor kaꞌ F  Naꞌll beꞌnn kaꞌ nao Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis, jabiꞌy akeꞌ rao Jesúsenꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —¿Bixchen bi llon beꞌnn kaꞌ was beꞌnn kaꞌ nao rweꞌn, naꞌt netoꞌ llontoꞌ was, leskaꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ llon akeꞌ was? E  Lelljased bi zej xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyoj: “Lleꞌnraꞌ yeyaꞌchraꞌllre beꞌnne, kere kon gotre bayiꞌx gákere nadaꞌ nxenraꞌllre.” Kere zaꞌa zadyexhaꞌ beꞌnn wen akenꞌ, zan zaꞌa zadwiaꞌ beꞌnn wayatre ke da xhinnj ba ben akeꞌ. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ bixchen bi llon beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ was (Mr. 2:18‑22; Lc. 5:33‑39) dDA Naꞌ ka bene Jesúsenꞌ xtiꞌll akeꞌn, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Beꞌnn bibi yillweꞌ llake, bi yalljreꞌ beꞌnn wen rmell, zan beꞌnnenꞌ llak yillweꞌn, leꞌen yalljreꞌ beꞌnn wen rmellenꞌ. C Ka breꞌe beꞌnn fariseo kaꞌ lliꞌ ren Jesúsenꞌ leakeꞌ txhen, naꞌll lle akeꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —¿Bixchen beꞌnnenꞌ llroeꞌ llsede reꞌn llaoreneꞌ txhen beꞌnn wachixhj kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ? ]B3 Ka goken bllin Jesúsenꞌ rill Mateonꞌ, naꞌ lliꞌ akeꞌ llao akeꞌ txhen ren ye zan beꞌnn wachixhj ak, naꞌ ren yelaꞌ beꞌnn wen da xhinnje, naꞌ renkze beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ. Aw Ka bde Jesúsenꞌ ganꞌ lliꞌ Mateonꞌ llchixhjeꞌ danꞌ llayaꞌl wayej yell ganꞌ llnebiaꞌ leakeꞌn, naꞌ breꞌe Jesúsenꞌ leꞌen, naꞌll lleꞌe leꞌe: —Da nnao nadaꞌ. Naꞌll bzollaꞌa Mateonꞌ zejreneꞌ Leꞌe. `@9 Naꞌ beꞌnn kaꞌ breꞌe kanꞌ goken blleb akeꞌ kwis, naꞌll beꞌrao akeꞌ Diosenꞌ kanꞌ beneꞌ beꞌe yel wak keꞌen Jesúsenꞌ. Ka gok brej Jesúsenꞌ Mateonꞌ (Mr. 2:13‑17; Lc. 5:27‑32) =?u Naꞌll bayas beꞌnnenꞌ zayejeꞌ rilleꞌ. > Nadaꞌ nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach wroeꞌraꞌ reꞌ, naꞌ zoaꞌ yellrio ni, napaꞌ yel llnebiaꞌ nench yeziꞌxhenaꞌ da xhinnj ke beꞌnnachenꞌ. Naꞌll golleꞌ beꞌnn xhinnjenꞌ: —Bayas, bayoaꞌ ganꞌ bxhoaꞌo, naꞌ bayej rilloꞌ. =- Llákere bi napaꞌ yel llnebiaꞌ naꞌ yepeꞌ: “Ni llaziꞌxhenaꞌ da xhinnj koꞌon.” ¿Bixha chaꞌ yepeꞌ: “Bayas naꞌ bayej”? $<A Jesúsenꞌ gokbeꞌreꞌ ka danꞌ zaꞌraꞌll beꞌnn kaꞌ, naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —¿Bixchen llzaꞌraꞌllrizre da xhinnj lo raꞌlldaꞌore? ; Naꞌll bale beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, ben akreꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ beꞌnn weꞌen, bzaꞌraꞌll akeꞌ to lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, naꞌll bne akeꞌ: “Beꞌnn ni llkadieꞌ ke Diosenꞌ neꞌe kaꞌ.” :# Naꞌ bllin txhonnj beꞌnn nlen akeꞌ to beꞌnn, bi dá niaꞌneꞌe, nxoa akeꞌ leꞌe to rao bray. Ka gokbeꞌe Jesúsenꞌ kanꞌ nxenraꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌll lleꞌe beꞌnn weꞌen: —Bawé xhiꞌnnaꞌ, ni llaziꞌxhenaꞌ ke da xhinnj koꞌo kaꞌ. q9 ] Jesúsenꞌ bayoeꞌ lo barconꞌ, balaꞌyeꞌ ye chlaꞌre nisdaꞌon, naꞌ ballineꞌ rao ralleꞌ. +8O"Naꞌll yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellenꞌ jatil akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌll ka breꞌe akreꞌ Leꞌen, goꞌtyoe akreꞌ Leꞌe wazeꞌe rall akenꞌ.R7!Naꞌ beꞌnn kaꞌ llap kuch kaꞌ, breꞌe akreꞌ kanꞌ goken, baxhonnj akeꞌ, naꞌ jayell akeꞌ beꞌnn rao yell kaꞌ kanꞌ goken, naꞌ kanꞌ ba bayak beꞌnn kaꞌ byoꞌ daxiꞌon. 46a Naꞌll lle Jesúsenꞌ leaken: —Wakse, lewayej. Naꞌll balloj aken yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ, naꞌ zjayakdon ganꞌ llaꞌa kuch kaꞌ. Naꞌll bayetjnninn kuch kaꞌ leꞌ yaꞌ ganꞌ llaꞌa akbaꞌn, naꞌ jallaꞌa akbaꞌ lo nisdaꞌon, naꞌ got akbaꞌ weꞌj akbaꞌ nis. =5sNaꞌll goꞌtyoe daxiꞌo kaꞌ Jesúsenꞌ, lle aken Leꞌe: —Chaꞌ kaꞌ yebejoꞌ netoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn ki, benn latj wayejtoꞌ ganꞌ zjallaꞌa kuch kaꞌ. >4wNaꞌ kwitze llasdá zan kuch ak, llao akbaꞌ. M3Naꞌll besiaꞌ akeꞌ, lle akeꞌ Jesúsenꞌ: —¿Bi de koꞌo kone netoꞌ? Rweꞌ Xhiꞌnn Dios dogarje. ¿Zaꞌo zadsaꞌkziꞌo netoꞌ, renchaꞌ bi nna llin lla ketoꞌ yellayraotoꞌ? Q2Naꞌ ballineꞌ ye chlaꞌ nisdaꞌon ganꞌ lliꞌ rall beꞌnn Gadara kaꞌ. Naꞌ jatil chop beꞌnne Leꞌe, beꞌnn yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. Beꞌnn ki ba zo aktekzeꞌ latj ganꞌ lljakwaꞌch akeꞌ beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ ba llraydo akeꞌ kon no lldeze gannaꞌ, nollno llakse te do tnezenꞌ. 51cNaꞌ beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen naꞌ, babán akreꞌ kanꞌ beneꞌn. Naꞌll lle lwellj akeꞌ: —¿Noxha beꞌnnenꞌ lla? Rente kaze beꞌ, naꞌ ren nisdaꞌo naꞌ llzenayen keꞌe. Chop beꞌnn Gadara yoꞌ akeꞌ daxiꞌo (Mr. 5:1‑20; Lc. 8:26‑39) 50cNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Bixchen llebrizre? ¿Bi llonliraꞌllre nadaꞌ? Naꞌll byaseꞌ balwilleꞌ beꞌn ren nisdaꞌon, naꞌll le blleꞌlliten. l/QNaꞌll basbán akeꞌ Leꞌe, lle akeꞌ Leꞌe: —¡Xantoꞌ, basrá lliꞌo, ba llbeyiꞌllo! ".=Naꞌt ka zejen lo nisenꞌ, bzorao dá to beꞌ xhen, naꞌ ren nisdaꞌon bzorao yitjen, naꞌ ba llayoll nis lo barconꞌ, naꞌ ba tas Jesúsenꞌ. j-MNaꞌll Jesúsenꞌ, le byoꞌteꞌ lo barconꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ. ],3Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Da nnao nadaꞌ, bkwaꞌnn beꞌnn wat kaꞌ, wkwaꞌchze lwellj beꞌnn wat kaꞌ. Jesúsenꞌ brekllieꞌ to beꞌ xhen lo nisdaꞌon (Mr. 4:35‑41; Lc. 8:22‑25) 8+iNaꞌll blloj ye to beꞌnn zejrén Jesúsenꞌ txhen, naꞌ lleꞌe Leꞌe: —Xanaꞌ, zgaꞌtek benn latj wkwaꞌchaꞌ xaꞌn kate gateꞌ, naꞌll nnawaꞌ rweꞌ. v*eNaꞌll lle Jesúsenꞌ Leꞌe: —Beꞌz kaꞌ zo ga llallín akbaꞌ lltas akbaꞌ, naꞌ ba kaꞌ zo xir dá rao lla, llia xoꞌnn akbaꞌ, zan nadaꞌ, nakaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, bitbi zo ga yeziꞌraꞌllaꞌ. 4)aNaꞌ blloj to beꞌnn llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, le jabiꞌyteꞌ rao Jesúsenꞌ lleꞌe Leꞌe: —Maestro, wzaꞌrenaꞌ rweꞌ kon gateze chejoꞌ. 4(aJesúsenꞌ breꞌreꞌ ba bllin beꞌnn zan nechj akeꞌ Leꞌe, naꞌll golleꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ nench laꞌy akeꞌ ye chlaꞌre nisdaꞌon. ')Kaꞌn beneꞌ nench gok kanꞌ llia xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ bzoj da Isaíasenꞌ kanaꞌ, nen: “Leꞌen yekeꞌe yel ll-llayrao kello, naꞌ yekeꞌe yeolol yillweꞌ kellonꞌ.” Kanꞌ goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ gokraꞌll gon Leꞌe txhen (Lc. 9:57‑62) &&ENaꞌ betj lleꞌ naꞌ, bllin beꞌnn zan ganꞌ zo Jesúsenꞌ, naꞌ ncheꞌe akeꞌ beꞌnn zan beꞌnn yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. Naꞌll to bnneze Jesúsenꞌ, le ballojte daxiꞌo kaꞌ, naꞌ leskaꞌ bayoneꞌ yeolol beꞌnn llak billre yillweꞌ daꞌo. M%Jesúsenꞌ bdaneꞌ taꞌk beꞌnn weꞌen, le ballachte da lanꞌ. Naꞌll le bayaste noꞌrenꞌ bsinieꞌ da bdao akeꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ beꞌnn zan (Mr. 1:32‑34; Lc. 4:40‑41) $wNaꞌll byej Jesúsenꞌ rill Pedronꞌ, naꞌ breꞌreꞌ xhnaꞌ noꞌr ke Pedronꞌ deꞌe yoeꞌ da la res. -#S Naꞌll lle Jesúsenꞌ xan wakaꞌa ya kaꞌ: —Ba gok wayejoꞌ, ba bayakte beꞌnn wen llin koꞌon kon kanꞌ benliraꞌlloꞌn ba gok. Naꞌ le bayakte beꞌnn wen llin ke xan wakaꞌa ya kaꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ xhnaꞌ noꞌr ke Pedronꞌ (Mr. 1:29‑31; Lc. 4:38‑39) !"; Zan ka nak beꞌnn kaꞌ llayaꞌl so ren Diosenꞌ chenake, leakeꞌn yeseꞌleꞌ lo gabil ganꞌ nake xchole, yesbell akeꞌ to gaoxoxj lay akeꞌ. A!{ Naꞌ ni niaꞌ reꞌ, beꞌnn zan beꞌnn zaꞌk doxhen yellrio, lljalleꞌrén akeꞌ txhen xozxtaꞌollo Abraham naꞌ, Isaakenꞌ ren Jacobenꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ llnebieꞌ. h I Naꞌ ka bene Jesúsenꞌ xtiꞌll xan wakaꞌa yanꞌ, naꞌll babanreꞌ, naꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen: —Da linꞌ niaꞌ reꞌ, ni to beꞌnn Israel bi nna gonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ ka beꞌnn ni. :m Nadaꞌ zo beꞌnn llnebiaꞌ nadaꞌ, naꞌ lekze niꞌt beꞌnn wakaꞌa ya kiaꞌ llnebiaꞌ akeꞌ. Kate llepaꞌ toeꞌ: “Byej”, naꞌ llejteꞌ, naꞌ kate llepaꞌ ye toeꞌ: “Da”, naꞌ le lledteꞌ, naꞌ kate llepaꞌ beꞌnn wen llin kiaꞌn: “Da ni gonoꞌ”, naꞌ le llonteꞌn. 8iNaꞌ xan wakaꞌa yanꞌ lleꞌe Leꞌe: —Xantoꞌ, bi nakaꞌ beꞌnn zaꞌk saꞌrenoꞌ nadaꞌ rillaꞌn, ganniteze bnne, naꞌ wayakte beꞌnn wen llin kiaꞌn. QNaꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Saꞌrenaꞌ rweꞌ yeyoneꞌ. lleꞌe Leꞌe: —Xantoꞌ, beꞌnn wen llin kiaꞌn deꞌe rillaꞌn llakeꞌ yillweꞌ, nat niaꞌneꞌe, naꞌ ll-llayraweꞌ kwis. !;Ka bllin Jesúsenꞌ ganꞌ nziꞌi Capernaum, le bllinte to xan beꞌnn wakaꞌa ya beꞌnn Roma, jatileꞌ Leꞌe, naꞌ goꞌtyoereꞌ Leꞌe, }sNaꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Notno yeꞌo kaꞌ. Byej jawiá bxozenꞌ nench reꞌreꞌ ba bayakoꞌ. Naꞌ beꞌe danꞌ llayaꞌl weꞌweꞌ danꞌ bne da Moisésenꞌ kaꞌ, nench naꞌ yeyakoꞌ yall rao ley naꞌ. Kaꞌ ben nench yeolol beꞌnne nnez akreꞌ ba bayakoꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn wen llin ke to xan wakaꞌa ya kaꞌ (Lc. 7:1‑10) 5Naꞌll le blite naꞌa Jesúsenꞌ bdaneꞌ leꞌe, lleꞌe leꞌe: —Lleꞌnkzraꞌ, bayak. Naꞌll le bayakte ka nak yillweꞌn llakeꞌn. GNaꞌ to beꞌnn llak yillweꞌ danꞌ ne lepra jabiꞌyeꞌ raweꞌn, naꞌ bcheꞌk xhibeꞌ, naꞌll lleꞌe Leꞌe: —Xanaꞌ, chaꞌ lleꞌnroꞌ, wakse wakaꞌo yillweꞌ kiaꞌ ni. E Beꞌnn zan zanao Jesúsenꞌ kanꞌ bayetjeꞌ rao yaꞌn. 1[Le kanꞌ bzejnieꞌreꞌn, nakbieꞌkze napeꞌ yel llnebiaꞌ, kere bzejnieꞌreꞌ kanꞌ llzejnieꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ.Naꞌ ka bayoll beꞌe Jesúsenꞌ diꞌll kaꞌ, naꞌll llabane beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, kanꞌ broeꞌ bsedreꞌ leakeꞌn. Ka gok yejsiꞌo xhen naꞌ, blloj yeonꞌ bayechjten ganꞌ zo yoꞌ keꞌen, naꞌ bda beꞌ, naꞌ bzoen bzalen len blleyiꞌtekazen. 1[Naꞌ beꞌnn llenreꞌ xtiꞌllaꞌ ni, naꞌ bi lloneꞌ kanꞌ niaꞌ naꞌ, lloneꞌ rebze ka to beꞌnn bi bwia ganꞌ gon rilleꞌn, naꞌ beneꞌn to rao yoxh. 1[Naꞌ ka gok yejsiꞌo xhen, naꞌ bda to beꞌ war, naꞌ blloj yeo da xhen bayechjte ganꞌ zo rilleꞌn. Naꞌ bi bzoen wzalen len, le lliꞌ ranen to rao yej war. 4a’Beꞌnnenꞌ llzenay xtiꞌllaꞌn, naꞌ lloneꞌ kanꞌ niaꞌ naꞌ, lloneꞌ ka to ke beꞌnn siꞌn beꞌnn ben rill, naꞌ bxieꞌ ranenꞌ to rao yej war. &ENaꞌ kanaꞌ yep akeꞌ: “Bi nombiaꞌ reꞌ, kaꞌle lelljayak, reꞌ beꞌnn wen da xhinnje.” Ka nak ke chop ran yoꞌ (Lc. 6:47‑49; Mr. 1:22)  ~B}||{jzzygxxw>vvuWtcsrqqoon"mflJjihhgIf[eZdcIa`c_^]\[[[-ZYYzXX>WVVV"UWTSSRQ5P1NN%LWKJJ]I`HFEE"DCCBAx@?k>-=Z<::&9>8e766=43B2100/q..,S,**S)((b'''&%$$#"!!! ] v8:gdC > t  R VBy<f/1I[Le lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌn llarjlaꞌll akeꞌ llon akeꞌ da xhinnj, naꞌ llasoꞌte beꞌnne, naꞌ llzoa xto akeꞌ, naꞌ llzorén lwellj akeꞌ laꞌkze bi nchaynaꞌa akeꞌ, naꞌ llban akeꞌ, naꞌ llyirjlaꞌll akeꞌ xtiꞌll lwellj akeꞌ, naꞌ llasnné akeꞌ ke beꞌnne. @HyZan yeolol diꞌll da lloeꞌ beꞌnnach, lo raꞌlldaꞌweꞌn ll-llojen. Naꞌ chaꞌ naken no diꞌll zban, len naꞌ llonen nench raꞌlldaꞌweꞌn bi naken yall rao Diosenꞌ. pGY¿Bi llejnieꞌre yeolol danꞌ lleꞌj llao beꞌnnache lloꞌn lo leꞌe, naꞌ ll-llin lla lladen? fFENaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Rente reꞌ bi nna chejnieꞌre ka da ki ba bniaꞌ ni? jEMNaꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Bzejnieꞌcheke netoꞌ akxha zejen kanꞌ bneꞌo naꞌ. @DyWaljechaze beꞌnn fariseo kaꞌ, le ka to beꞌnn lcholenꞌ nak akeꞌ, le to beꞌnn lchol kere wak koꞌreneꞌ nez ye to lwellj lchole, wa lljabix akeꞌ do lo broj chet kaꞌ. ,CQ Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Wllin lla kate Xaꞌ beꞌnnenꞌ llia yebá naꞌ, goneꞌ ka llon to beꞌnn kat ll-laꞌlleꞌ no yay da bi gozeꞌ. EB Naꞌll jabiꞌy beꞌnn kaꞌ awllo, beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —¿Zakbeꞌroꞌ gokllaꞌa beꞌnn fariseo kaꞌ, kanꞌ ben akreꞌ xtiꞌlloꞌn? EA Kere da lleꞌj llao beꞌnnachenꞌ llonen leꞌe gakeꞌ beꞌnn wen da xhinnj rao Diosenꞌ. Diꞌll danꞌ ll-lloj lloeꞌ naꞌ, len naꞌ llon leꞌe bi gakeꞌ yall rao Diosenꞌ. @ Naꞌll goxheꞌ beꞌnn kaꞌ ndop gannaꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lewzenay danꞌ yepaꞌ reꞌ ni, naꞌ lechejnieꞌn. ~?u Bibi zaꞌk danꞌ lloeꞌrao akeꞌ nadaꞌn,
ka nak llroeꞌ llsed akreꞌ da bayirjlaꞌll beꞌnnachzenꞌ. >Beꞌnn ki llon akeꞌ nadaꞌ xhen kon lloaꞌ akeꞌ nazeꞌ,
kere lloeꞌrao akeꞌ nadaꞌ do yichj do raꞌll akeꞌn. f=EReꞌ beꞌnn chop rao ba llonyaꞌnnre kanꞌ bzoj da Isaíasenꞌ keré, ganꞌ nen: D<Naꞌll nere billbi llayaꞌl weꞌe xaxhneꞌen chaꞌ kaꞌ. Danꞌ nere kaꞌ, llbekre kaꞌle danꞌ ne Diosenꞌ, naꞌ naore llonre ka danꞌ ben beꞌnn gor kaꞌ ba bde kanaꞌ. ;-Naꞌ reꞌ llákere wak to beꞌnn yeꞌe xaxhneꞌe: “Bitbi de gonnaꞌ gakrenaꞌ rweꞌ, yeolol da de kiaꞌ ba biaꞌa Diosenꞌ len.” 8:iDiosenꞌ ba bneꞌe kanꞌ gonllonꞌ, danꞌ bneꞌe: “Legap baraꞌnn xaxhnaꞌre”, naꞌ “Noteze beꞌnne chaꞌ yellieꞌ diꞌll xaxhneꞌe llayaꞌl gateꞌ.” F9Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Leskaꞌ reꞌ, ¿bixchen bi ngoꞌ yichjre gonre kanꞌ ne Diosenꞌ llayaꞌl gonllo, naꞌ llonre xhen ka danꞌ ben beꞌnn gor kaꞌ ba bde? 81—¿Bixchen bi llon beꞌnn kaꞌ non rweꞌ txhen kanꞌ ben xozxtaꞌollo kaꞌ, bi llnaꞌa akeꞌ weltze toto kweꞌ akeꞌ gao akeꞌ? ?7 yBal beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ bzaꞌa akeꞌ Jerusalén naꞌ, bllin akeꞌ ganꞌ zo Jesúsenꞌ, llnnab akreꞌ Leꞌe: 65$Naꞌ goꞌtyoe akreꞌ Leꞌe weꞌe latj goꞌx akeꞌ la raꞌtze xhnieꞌ xheꞌen, naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ beꞌx len le bayak akteꞌ.53#Kate bayombiaꞌ beꞌnn Genesaret kaꞌ Jesúsenꞌ, bdislas akeꞌ diꞌllenꞌ yeolol yell daꞌo kaꞌ zjalliꞌ awlloze nench bnnez akereꞌ ba bllin Jesúsenꞌ rall akeꞌn. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa yell kaꞌ, bcheꞌe akeꞌ yeolol beꞌnn weꞌe kaꞌ raweꞌn. f4E"Bayoll naꞌ blaꞌy akeꞌ nisdaꞌon, naꞌll bllin akeꞌ ganꞌ nziꞌi Genesaret. h3I!Beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa lo barconꞌ bcheꞌk xhib akeꞌ rao Jesúsenꞌ ben akeꞌ Leꞌe xhen, ne akeꞌ: —Dogarjkze Xhiꞌnn Dios rweꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ beꞌnn zan ganꞌ nziꞌi Genesaret (Mr. 6:53‑56) b2= Naꞌ kate bayoꞌ Jesúsenꞌ ren Pedronꞌ lo barconꞌ, le blleꞌllite beꞌn. 1/Naꞌ le bzete taꞌk Jesúsenꞌ bayoꞌxeꞌ leꞌe, naꞌll lleꞌe leꞌe: —¿Bixchen bi benliraꞌlloꞌ, naꞌ gokganroꞌ nadaꞌ? &0EBixha ka breꞌreꞌ dá beꞌn res, naꞌ bllebeꞌ naꞌ bzorao llazeꞌ lo nisenꞌ. Naꞌll besieꞌ lleꞌe Jesúsenꞌ: —¡Xanaꞌ, basrá nadaꞌ! /!Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Da chaꞌ. Naꞌ le bllojte Pedronꞌ lo barconꞌ zejzeꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ rao nisdaꞌon. .}Naꞌll le gollte Pedronꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, chaꞌ rennroꞌ rweꞌn, bne yedaꞌ ganꞌ zeꞌo rao nisenꞌ. f-ENaꞌll le balwillte Jesúsenꞌ leakeꞌ, bneꞌe: —¡Leyewé, nadaꞌn, bi llebre! ,/Naꞌ ka breꞌe akreꞌ Leꞌen, le blleb akeꞌ, besiaꞌ akeꞌ ka zejeꞌ rao nisdaꞌon. Naꞌll ne akeꞌ: —¡Da yaꞌjenꞌ llreꞌllo! )+KNaꞌ ka do bal-llen bayetj Jesúsenꞌ yaꞌn, naꞌll zejeꞌ ganꞌ zjak beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ zejeꞌ kon nieꞌ to rao nisdaꞌoze. @*yNaꞌ barconꞌ danꞌ zjallaꞌa beꞌnn kaꞌ bseꞌlen, ba zjazén ka do kllol nisdaꞌon, le zebraz ll-lliꞌy nisenꞌ len, llas lljataꞌ nisdaꞌon, ka naken dá beꞌn zban. )#Bayoll baseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ, bayepeꞌ to rao yaꞌ ga balwilleꞌ Diosenꞌ to wraze, naꞌ ka golenꞌ, tozeꞌ zeꞌe rao yaꞌn. m(SBayoll naꞌ, le gollteꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, wllaꞌa akeꞌ lo barconꞌ nench kwiarao akeꞌ wlaꞌy akeꞌ ye chlaꞌre nisdaꞌon, chak bagaꞌnn Leꞌen, baseꞌleꞌ beꞌnn zan kaꞌ zjayakeꞌ. 'Naꞌ beꞌnn kaꞌ bdaonꞌ nak akeꞌ ka do gaꞌy mir beꞌnne byio, llakze kere noꞌr kaꞌ ren bidaꞌo kaꞌ. Jesúsenꞌ bzeꞌe rao nisdaꞌon (Mr. 6:45‑52; Jn. 6 :1621) &+Yeololeꞌ bdao berj aktereꞌ. Bayoll naꞌ batop akeꞌ danꞌ bagaꞌnnen, naꞌ goken ye chllinn llom da kaꞌ bagaꞌnnen da goxhj kaꞌ. :%mNaꞌ le gollteꞌ beꞌnn kaꞌ blleꞌ akeꞌ rao yiꞌxenꞌ. Le bxhiꞌteꞌ yet xtir gaꞌy kaꞌ ren belyaꞌ kaꞌ ye chope, naꞌ le bwiateꞌ leꞌ yebáre beꞌe yel llioxken ke Dios, naꞌll bxhoxhjen beꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, nench bdislas akeꞌn bdao beꞌnn kaꞌ. ?$yNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Lelljaxiꞌn ganni. e#CNaꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Gaꞌyze yet xtir kellonꞌ de, naꞌ ye chop belyaꞌ. {"oNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Bi llayaꞌl lljayakeꞌ kaꞌze, reꞌ leweꞌe akeꞌ da gao akeꞌ. ! Naꞌll ka ba llen will, jak beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen raweꞌn, lle akeꞌ leꞌe: —Zello to latj ga bibi de, naꞌ ba nak ba wlleꞌ. Baseꞌlchaz beꞌnn ki nench lljayakeꞌ yell daꞌo kaꞌ lliꞌ awlloze lljadirj akeꞌ da yeꞌj gao akeꞌ. - SKa ballín Jesúsenꞌ lloaꞌ nisdaꞌon, breꞌreꞌ llaꞌa beꞌnn zan, naꞌll bayaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ. Naꞌ bayoneꞌ beꞌnn weꞌe ke akeꞌ kaꞌ. U# Ka bene Jesúsenꞌ kanꞌ gok ke da Juan naꞌ, naꞌll le bazaꞌteꞌ, bayoeꞌ to lo barco zayejeꞌ to latj dach ga nollno lljannao Leꞌe. Bixha beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa yell kaꞌ zjalliꞌ lloaꞌ nisdaꞌon, ka bnnez akreꞌ kaꞌ, naꞌll bzaꞌa akeꞌ rall akeꞌn zjak kon niaꞌ akeꞌ jatil akeꞌ Jesúsenꞌ. O Naꞌll beꞌnn kaꞌ non Juan naꞌ txhen jaxhiꞌi akeꞌ kwerp keꞌen, naꞌ jakwaꞌch akeꞌn. Naꞌtelle jayakeꞌ ganꞌ zo Jesúsenꞌ jayell akeꞌ Leꞌe kanꞌ goken. Jesúsenꞌ bwaweꞌ gaꞌy mir beꞌnne (Mr. 6:30‑44; Lc. 9:10‑17; Jn. 6 :1‑14)   Naꞌ bllia akeꞌ yichjeꞌn to lo yeꞌnn nllirje, naꞌ beꞌe akeꞌn bi noꞌr weꞌon, naꞌ jayeꞌbeꞌn xhnaꞌbeꞌ. a; Naꞌll golleꞌ beꞌnn kaꞌ wchoy akeꞌ yen Juan naꞌ, lo rill ya ganꞌ yoeꞌn. \1 Naꞌ reyenꞌ gokreꞌ kwis kanꞌ goll bi noꞌr weꞌon leꞌen, le ba bzoeꞌ Diosenꞌ rao beꞌnn zan kaꞌ weꞌebeꞌ kon biteze da nnábebeꞌ leꞌe, naꞌllenꞌ benchazeꞌ danꞌ bnnabbeꞌn. 2]Naꞌll bkoꞌyele xhnaꞌbeꞌn lebeꞌ nench yebeꞌ Herodesenꞌ: —Yichj Juan beꞌnnenꞌ llchoa nis naꞌ, bennen ganni, naꞌ wlliaꞌon to lo yeꞌnn nllirje. Naꞌll bzoeꞌ Diosenꞌ wieꞌ bi da goneꞌ keꞌe, chaꞌ bi weꞌe bi noꞌr weꞌon kon biteze nnábebeꞌ leꞌe. [/Naꞌ ka btil Herodesenꞌ iz, ben akeꞌ lnni, naꞌll xhiꞌnn Herodíasenꞌ bi noꞌre bllojbeꞌ byaꞌbeꞌ rao beꞌnn zan kaꞌ. Naꞌll bayazraꞌll Herodesenꞌ kwis kanꞌ byaꞌ bi noꞌr weꞌon. DHerodes naꞌ, gokraꞌlleꞌ goteꞌ Juan naꞌ, naꞌ bi bayaxhjreꞌ, bllebeꞌ beꞌnn kaꞌ, le beꞌnn zan beꞌnn yell llejleꞌ akeꞌ ke Juan naꞌ, lloeꞌ xtiꞌll Dios. V%Le goll Juan naꞌ leꞌe: —Bi llayaꞌle sorenoꞌ xhoꞌr biꞌchoꞌn. Bne Herodesenꞌ kaꞌ le leꞌen golleꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌx akeꞌ Juan naꞌ, naꞌ bchej akeꞌ niaꞌneꞌe, naꞌ broꞌ akeꞌ leꞌe lo rill yanꞌ. Beneꞌ kaꞌ, xtoꞌl Herodías beꞌnnenꞌ nak xhoꞌr biꞌcheꞌ beꞌnnenꞌ re Felipe. 1[Naꞌll golleꞌ beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ: —Beꞌnn ninꞌ Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌllenꞌ llak lloneꞌ yel wak ki.  Ka llanꞌ llnebiaꞌ beꞌnnenꞌ re Herodesenꞌ ganꞌ nbane Galileanꞌ benreꞌ diꞌll kanꞌ llze ke Jesúsenꞌ. \1 :Naꞌll to chopze yel wak beneꞌ Nazaretenꞌ le nono byejleꞌ keꞌe.   9Naꞌ bi gokraꞌll akeꞌ chejleꞌ akeꞌ keꞌe, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Yeololze beꞌnne lloeꞌrao akeꞌ beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios, zan ka nak beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ, naꞌ beꞌnn lo yoꞌ keꞌe bi llap akeꞌ leꞌe baraꞌnne. y 8Naꞌ lekze niꞌt zaneꞌ kaꞌ rall-llo ni. ¿Akxha llaken lloeꞌ diꞌll ki, naꞌ llakteꞌ lloneꞌ yel wak ki? 1 7¿Kere leꞌen xhiꞌnn beꞌnn wenchaꞌo yayenꞌ, naꞌ xhneꞌen reꞌe María? Naꞌ biꞌcheꞌ kaꞌ re Jacobo, José, Simón naꞌ Judas.  6Naꞌ bayejeꞌ ralleꞌn, naꞌ jaroeꞌ jasedreꞌ beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ lo yodaꞌo ke akeꞌn. Naꞌ babán akreꞌ kwis ke diꞌllenꞌ lloeꞌn, naꞌ lle lwellj akeꞌ: —¿Ga jasedeꞌ yel siꞌn naꞌ? ¿Naꞌ gaxha jaxieꞌ yel wak ki lloneꞌ? J   5Ka bayoll beꞌe Jesúsenꞌ diꞌll ki, naꞌll bazeꞌe. , Q 4Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Noteze beꞌnne chaꞌ llak llroeꞌ llsedreꞌ ley ke Diosenꞌ danꞌ byoj kanaꞌ, naꞌ chaꞌ llzenaykzeꞌ kanꞌ llroeꞌ llsedraꞌ ke yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, naꞌllenꞌ nakeꞌ ka to xan yoꞌ beꞌnne napeꞌ yeolol da zaꞌke da yalljreꞌ llonreneꞌ llin, balen nak da kobe, naꞌ balen nak da gore. Jesúsenꞌ ballineꞌ Nazaret (Mr. 6:1‑6; Lc. 4:16‑30)  ' 3Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Zyejnieꞌre yeolol da ki ba broeꞌraꞌ reꞌn? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Zyejnieꞌkzetoꞌn. O  2Naꞌll wazaꞌleꞌ leakeꞌ lo yiꞌ gabil ganꞌ lljallell akeꞌ ga zeraoze to gaoxoxj lay akeꞌ yel llallayrao ke akeꞌ. Xtiꞌll Dios danꞌ byoj kanaꞌ ren danꞌ llzejnieꞌ Jesúsenꞌ ) K 1Kanꞌ gak katenꞌ llin lla, te ke yellrio ni. Angl kaꞌ yebej akeꞌ beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ zjarén radj beꞌnn kaꞌ nake beꞌnn wen rao Diosenꞌ. E 0Naꞌ ka ba ballaꞌn naꞌ, babej akeꞌn lloaꞌ nisdaꞌon, naꞌll llabé akebaꞌ, naꞌ ba nak wen, llallaꞌa akebaꞌ lo llom. Naꞌ ba kaꞌ bi nak wen naꞌ, lloꞌnn akebaꞌ. gG /’Naꞌ yel llnebiaꞌ ke Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ zaꞌkrebren ka to yixj bel. Naꞌ bal beꞌnn wxhen bel kaꞌ bzaꞌl akeꞌ yixj ke akeꞌn lo nisdaꞌon, naꞌ bxhenen zan kwen ba llaꞌa lo nisdaꞌon. ;o .Naꞌ kat ll-llelreꞌ to yej chaꞌo da zaꞌk, naꞌ llayoꞌteꞌ yeolol bi da de keꞌe nench wayaꞌweꞌ yej chaꞌon. Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ naken ka yixj wxhen bel -S -’Naꞌ yel llnebiaꞌ ke Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ llonen ka ke to beꞌnn dá lloꞌt biteze, naꞌ deꞌe yirjeꞌ yej chaꞌo danꞌ nziꞌi perla. ) ,’Naꞌ Yel llnebiaꞌ ke Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ naken ka to mell xhen da ngaꞌche to rao yellrio. Naꞌ to beꞌnne ballelreꞌn, naꞌll bakwaꞌcheꞌn da yobre lekze rao yellrio naꞌkze, naꞌ llawereꞌ kwis zayejeꞌ, naꞌll jayeꞌte yeolol bi da de keꞌe nench bazieꞌ yellrio ganꞌ ngaꞌch mellenꞌ. Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ naken ka to beꞌnn llyirj yej chaꞌo [/ +Kanaꞌllenꞌ Xallo Diosenꞌ goneꞌ nench beꞌnn kaꞌ llon da wen naꞌ, nniꞌtrén akeꞌ Leꞌe txhen, le leakeꞌn nak xhiꞌnneꞌ, naꞌ yeyak akeꞌ ka beniꞌ ke will kat yellín akeꞌ yebá ganꞌ llia Diosenꞌ llnebieꞌ. Reꞌ zo nayre lewzenay xtiꞌllaꞌn. Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ naken ka mell xhen da ngaꞌch  *Naꞌ yeseꞌleꞌ leakeꞌ lo yiꞌ gabil ga chaꞌa akeꞌ ke chnare chey akeꞌ, gannaꞌ kwell akeꞌ, to gaoxoxj lay akeꞌ. gG )Nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach wseꞌlaꞌ angl kiaꞌ kaꞌ kat llin lla naꞌ, nench yetop akeꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ, llkoꞌyele beꞌnne yobre gon akeꞌ da xhinnj, naꞌ yezikre beꞌnn llon da xhinnj. )K (Naꞌ kanꞌ llatop akeꞌ yiꞌx kaꞌ, naꞌ llzey akenꞌ, kaꞌn gak ke beꞌnn kaꞌ llnnerén daxiꞌon kat llin lla gak yel koxchis ke yeolol beꞌnne. U# 'Daxiꞌon naken beꞌnnenꞌ goz nbaz yiꞌx naꞌ. Naꞌ llanꞌ gak yel koxchis ke yeolol beꞌnn kaꞌ naken ka llanꞌ llon akeꞌ wrape, naꞌ angl kaꞌ nak akeꞌ ka beꞌnn kaꞌ llon wrapenꞌ. d~A &Naꞌ doxhente yellrio ni, naken ka latj ganꞌ gozeꞌ trigo naꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llzenay ke Diosenꞌ nak akeꞌ ka nbaz wen naꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll daxiꞌon leakeꞌn nak ka nbaz yiꞌx naꞌ. }! %Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Kinꞌ naken: ka nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, nakaꞌ ka beꞌnnenꞌ goz nbaz wen naꞌ. Z|- $Bayoll broeꞌ bsedreꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa naꞌ, baseꞌl Jesúsenꞌ leakeꞌ lljayakeꞌ. Naꞌ byoeꞌ lo yoꞌ ganꞌ zo akeꞌ naꞌ, naꞌll jabiꞌy beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, awllo kwiteꞌn lle akeꞌ Leꞌe: —Bzejnieꞌcheke netoꞌ akre zeje diꞌllenꞌ beꞌon ke trigonꞌ ren nbaz yiꞌx naꞌ. :{m #Beneꞌ kaꞌ nench gok kanꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ:Wroeꞌ wsed akreꞌ, wsaꞌkrebraꞌ bi da kaꞌ,
naꞌ yep akeꞌ da nono nna nneze, da ngaꞌch ka bxhete yellrio. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ bi zeje diꞌllenꞌ beꞌe ke nbaz yiꞌx ren ke nbaz trigonꞌ Oz "Yeolol da ki broeꞌ bsede Jesúsenꞌ rao beꞌnn zan kaꞌ bzenay keꞌen ganꞌ zeꞌe naꞌ. Broeꞌ bsedreꞌ leakeꞌ, bsaꞌkrebreꞌ bi da kaꞌ, bibi bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ billre. :ym !Naꞌll bsaꞌkrebe Jesúsenꞌ ye to da yobre, lleꞌe leakeꞌ: —Yel llnebiaꞌ ke Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ, naken ka kwa binn da bxhiꞌi to noꞌre, naꞌ bchixeꞌn trob yezj, naꞌ baslliꞌon kwa ke yet xtir naꞌ. Kanꞌ ben Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ bi da kaꞌ (Mr. 4:33‑34) *xM Laꞌkze nbaz ke mostazenꞌ nakllen da daꞌo ka nbaz kaꞌ yelaꞌ, naꞌ kate llraꞌn naꞌ, leren ll-lliꞌoll ka billre yay, llakllen to yay xhenlle, naꞌll lljallia no xoꞌnn byinn daꞌo kaꞌ rao xhoꞌze naꞌ. Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ naken ka kwa binn (Lc. 13:20‑21) [w/ Naꞌll beꞌe diꞌll kanꞌ nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, bneꞌe: —Yel llnebiaꞌ ke Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ rebze naken ka to nbaz ke mostaz, ka danꞌ goz to beꞌnn rao yellrio keꞌen. ?vw Waljezen naꞌ chiꞌo akllen txhen. Naꞌ kat llin lla yeziꞌre danꞌ gozre naꞌ, kanaꞌ niaꞌ zgaꞌtek yiꞌx naꞌ, laꞌllre gonren to bnok weje, naꞌ cheyen, naꞌtelle yetopre trigonꞌ wllaꞌchaꞌoren.” Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ naken ka nbaz ke mostaz (Mr. 4:30‑32; Lc. 13:18‑19) Zu- Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: “Bi wlaꞌllren nench ke wlaꞌllrentere trigo naꞌ. 7tg Naꞌll lle xan akeꞌn leakeꞌ: “To beꞌnn llwie nadaꞌn jen kaꞌ.” Naꞌll lle beꞌnn wen llin kaꞌ leꞌe: “¿Akxha gontoꞌ? ¿Wlaꞌlltoꞌ yiꞌxenꞌ?” cs? Naꞌ gokbeꞌe beꞌnn wen llin ke xan yellrionꞌ, naꞌll jayakeꞌ jayell akeꞌ xan akeꞌn: “Ke beꞌnne, ¿kere nbaz wen ke trigonꞌ gozoꞌ rao yellrio koꞌon? ¿Bixchen nchixzen yiꞌxe da bibi llbia?” erC Naꞌ to chiꞌze braꞌ nbaz yiꞌxenꞌ ren trigonꞌ, naꞌ ka bzorao trigonꞌ llbian. *qM Naꞌ do llere ka tas akeꞌ, byej to beꞌnn llwie leꞌe, naꞌ jazaꞌleꞌ nbaz yiꞌx ganꞌ ba naz beꞌnnenꞌ trigonꞌ, bayoll naꞌ naꞌll bazeꞌe. Yp+ Naꞌll beꞌrén Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ ye to diꞌll, lleꞌe leakeꞌ: —Yel llnebiaꞌ ke Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ llonen rebze ka gok ke to beꞌnnenꞌ jez nbaz wen rao yellrio keꞌen. Wo' Naꞌ nbaz danꞌ jagoꞌnn rao yo chaꞌo naꞌ, zejen ka beꞌnnenꞌ llene xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ llejnieꞌreꞌn naꞌ llzenayeꞌn. Nak akeꞌ ka danꞌ bllia to gayoa (100) weje, naꞌ ye balen bllia wyon (60) weje, naꞌ ye balen chi lloa (30) weje. Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll ke nbaz danꞌ nziꞌi trigo ren yay yiꞌxe Tn! Naꞌ nbaz danꞌ jagoꞌnn ganꞌ nak lo yay yeꞌche danꞌ bi blliꞌo naꞌ, zejen ka beꞌnn kaꞌ ba bene xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ da zed kaꞌ da de rao yellrio ni, naꞌ yel wniaꞌ danꞌ ziyeꞌe lliꞌo, bi lloeꞌn latje yegaꞌnn xtiꞌll Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌn, naꞌ nak akeꞌ ka nbaz danꞌ bibi llbia. ymk leakeꞌn nak ka da bi nyin roe zitj, chollze llejleꞌ akeꞌ ke xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ kat bi da daꞌo llak ke akeꞌ, naꞌ kat llwie beꞌnne leakeꞌ danꞌ llzenay akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, le llbej yichj akteꞌ xtiꞌlleꞌn. l+ Naꞌ nbaz danꞌ jachaꞌa ganꞌ nak lo yejenꞌ, naꞌ bi bdin roe, naken ka beꞌnn kaꞌ le llawete xtiꞌll Diosenꞌ kat llen akreꞌn, pkY Noteze beꞌnn llene xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ llzejnieꞌ ke yel llnebiaꞌ keꞌen, naꞌ chaꞌ bi llejnieꞌreꞌn, le llinte daxiꞌon llabejen len lo raꞌlldaꞌweꞌn; naꞌ nakeꞌ ka nbaz danꞌ jeꞌt lloaꞌ nezenꞌ. fjE ’Lewzenay ke, kinꞌ chejnieꞌllo diꞌll ke beꞌnn wen llin naꞌ, jez nbazenꞌ. Ji  Da li niaꞌ reꞌ, zan beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, naꞌ zan beꞌnn kaꞌ yezikre bzenay ke Diosenꞌ kanaꞌ, gokraꞌll akeꞌ kwis reꞌe akreꞌ danꞌ llreꞌre nnaꞌ, naꞌ bill goꞌle reꞌe akreꞌn. Naꞌ gokraꞌll akeꞌ kwis yen akreꞌ danꞌ llénere naꞌ, naꞌ leskaꞌ bill goꞌle yen akreꞌn. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ ke danꞌ bsaꞌkrebreꞌ ke beꞌnn gozenꞌ (Mr. 4:13‑20; Lc. 8:11‑15) h# ’Naꞌ reꞌ nakre nadaꞌ txhen, nbaraz keré danꞌ llwiare da kaꞌ llonaꞌn, naꞌ llzenayre xtiꞌllaꞌn, naꞌ llejleꞌre. ogW Nak akeꞌ beꞌnn bi llzenay, ba natkze yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn ki.Bi llen akreꞌ kwasro, naꞌ nchod rao akeꞌn, le bill lleꞌn akreꞌ reꞌe akreꞌ kone rao akeꞌ naꞌ,
naꞌ yen akreꞌ kone nay akeꞌ naꞌ,
naꞌ chejnieꞌ akreꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, naꞌ yeyat akreꞌ, naꞌll gak yebej akeꞌ lo da xhinnjenꞌ. fy Ke len naꞌ beꞌnn ki ba llzoa akeꞌ diꞌll kanꞌ bzoj da Isaíasenꞌ, kanꞌ bneꞌe:Da li yénere, naꞌ bi chejnieꞌre akre zejen daꞌn yénerenꞌ.Naꞌ reꞌtere, naꞌ bi wayakbeꞌre bi zejen danꞌ llreꞌre naꞌ. feE Ke len naꞌ llroeꞌ llsedraꞌ beꞌnn ki kone da kaꞌ llsaꞌkrebraꞌ, le llreꞌe aktereꞌ danꞌ llonaꞌn, naꞌ bi llakbeꞌe akreꞌ bi zejen naꞌ, llen aktereꞌ xtiꞌllaꞌn, naꞌ bi llejnieꞌ akreꞌn. ad; Le noteze beꞌnn llzenay xtiꞌll Diosenꞌ wzejnieꞌlle Diosenꞌ leakeꞌ, nench chanll danꞌ chejnieꞌ akreꞌn, naꞌ noteze beꞌnne bi llzenay, da daꞌon ba nnez akreꞌ raꞌten, yekaꞌa Diosenꞌ len. ]c3 Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Nono nna nneze kanꞌ nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, zan nnaꞌ ba lloneꞌ nench reꞌ ba llonliraꞌllre nnézeren. Zan beꞌnn yobre bi wroeꞌ Diosenꞌ leakeꞌ. 6be Naꞌll beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen jabiꞌy akeꞌ awllo, lle akeꞌ Leꞌe: —¿Bixchen llsaꞌkrebroꞌ bi da kaꞌ katenꞌ llroeꞌ llsedroꞌ beꞌnne? 4aa Reꞌ zo nayre, lewzenay kaꞌn niaꞌn. Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll bixchen bsaꞌkrebreꞌ bi da kaꞌ kanꞌ bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ (Mr. 4:10‑12; Lc. 8:9‑10) G` Naꞌ ye raꞌtenꞌ jagoꞌnnen ga nak yo chaꞌo, naꞌ braꞌ aken, naꞌ balen bllia to gayoa (100) weje toton, naꞌ ye balen bllian wyon (60) weje, naꞌ ye balen chi lloa (30) weje. p_Y Ye raꞌtenꞌ jagoꞌnnen ga nak lo yay yeꞌche, ka blliꞌo yay yeꞌchenꞌ, naꞌ benen len roe. X^) Naꞌ ka braꞌ will naꞌ, bzeyen len, naꞌ byechen le bi nyintek roe zitj. ]1 Naꞌ ye raꞌtenꞌ jachaꞌn ga nake rao yej ga lliꞌ chdeꞌjze yo, naꞌ da naꞌ, byob braꞌn le raꞌtze yo lliꞌ ganꞌ jeꞌten naꞌ. *\M naꞌ ka zejeꞌ lloseꞌ nbazenꞌ, raꞌt danꞌ llazeꞌ naꞌ, jeꞌten lloaꞌ nez, naꞌ byinn kaꞌ llasdá leꞌ yebánꞌ betj akbaꞌ jatao akbaꞌn. [} Naꞌll da zan da broeꞌ bsedreꞌ leakeꞌ bsaꞌkrebreꞌ bi da kaꞌ, bneꞌe: —To beꞌnn wen llin jezeꞌ nbaz, 2Z] Naꞌll bdop beꞌnn zan kwis ganꞌ llieꞌn, naꞌll byepeꞌ lo barconꞌ jachieꞌ. Yeolol beꞌnn kaꞌ bdopenꞌ zellá akeꞌ lloaꞌ nisdaꞌon ga nak yo bill. dY C Rao lla naꞌ, bzaꞌa Jesúsenꞌ yoꞌ ganꞌ zoeꞌ naꞌ jachieꞌ lloaꞌ nisdaꞌon. "X= 2Le noteze beꞌnne llone kanꞌ llazraꞌll Xaꞌ Dios beꞌnnenꞌ zo yebá naꞌ, leꞌen nak beꞌnn biꞌchaꞌ, beꞌnn zanaꞌ naꞌ xhnaꞌ."W= 1Naꞌll bli neꞌen ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ nak Leꞌe txhen naꞌ, naꞌll bneꞌe: —Beꞌnn kinꞌ nak xhnaꞌ, naꞌ biꞌch lwelljaꞌ. oVW 0Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Noxhanꞌ nak xhnaꞌ, naꞌ noxha nak biꞌch lwelljaꞌ? 8Ui /Naꞌ to beꞌnn ze ren gannaꞌ golleꞌ Jesúsenꞌ: —Xhnaꞌo ren beꞌnn biꞌchoꞌ kaꞌ ze akteꞌ koꞌlle naꞌ, lleꞌn akreꞌ weꞌrén akeꞌ rweꞌ diꞌlle. 'TG .Nna lloeꞌte Jesúsenꞌ diꞌll ren beꞌnn kaꞌ, ka bllin xhneꞌe ren biꞌcheꞌ kaꞌ, naꞌ gokraꞌll akeꞌ weꞌrén akeꞌ Leꞌe diꞌlle. !S; -Naꞌll lljatopen ye gall daxiꞌo da llonll ka len, naꞌll yellaꞌa aken txhen lo raꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ. Naꞌ chaꞌ kaꞌ ba ben akeꞌn, naꞌll yezikre gakll ke beꞌnnenꞌ, kere kanꞌ gok keꞌe kanaꞌ. Naꞌ kaꞌ yaꞌnnkzenꞌ gak ke beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ, llaꞌa nnaꞌ lla. Xhnaꞌ Jesúsenꞌ ren biꞌcheꞌ kaꞌ bllin akeꞌ ganꞌ zoeꞌn (Mr. 3:31‑35; Lc. 8:19‑21) ~Ru ,naꞌll nnen: “Wayaꞌchkaꞌ lljawiaꞌ ganꞌ ballojaꞌn, chaꞌ gak lljalloaꞌ da yobre.” Naꞌll llayejen lljawian ganꞌ zo beꞌnnenꞌ, naꞌ kate reꞌren raꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ, naken ka to yoꞌ da nxhi nloa, naꞌ ndachen. 2Q] +’Kate to daxiꞌo llallojen yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ, naꞌ dan llayirjen ga lljachoꞌn ga yobre. Naꞌ chaꞌ bi ll-llelen to latj ga yeziꞌraꞌllen, P) *Naꞌ lekze lla naꞌ kat gon Diosenꞌ yel koxchis ke yeolol beꞌnne, noꞌrenꞌ bnebiaꞌ yellenꞌ re Sabá, wabanreneꞌ txhen beꞌnn ki llaꞌa nnaꞌ, naꞌ wchoybieꞌ ke akeꞌ, le leꞌen ziꞌt kwis bedeꞌ badzenayeꞌ yel siꞌn ke da Salomón naꞌ, naꞌ nadaꞌ zaꞌktellaꞌ kerke Salomón naꞌ. Daxiꞌon lljalloꞌn da yobre lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne (Lc. 11:24‑26) FO )Naꞌ kat llin lla gon Diosenꞌ yel koxchis ke yeolol beꞌnne, kanaꞌ beꞌnn Nínive kaꞌ wabanrén akeꞌ beꞌnn ki llaꞌa nnaꞌ, naꞌ wchoybiaꞌ akeꞌ ke akeꞌ, le leakeꞌn, ka ben akreꞌ xtiꞌll da Jonásenꞌ, bayat akreꞌ ke da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ nadaꞌ zaꞌktellaꞌ kerke Jonásenꞌ. 8Ni (Jonásenꞌ byoeꞌ lo leꞌ bel xhen naꞌ chonn lla chonn yere. Naꞌ kaꞌkze nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach gataꞌ, naꞌ choaꞌ lo banꞌ chonn lla chonn yere. QM 'Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Reꞌ yoꞌ da xhinnj lo raꞌlldaꞌore, naꞌ ba bsanraꞌllre Dios. Naꞌ llnnabre gonaꞌ ye to yel wak da reꞌtere, zan bi gonaꞌ ka danꞌ llnnabrenꞌ, zeraoze ka danꞌ broeꞌ Diosenꞌ reꞌ, ka danꞌ benreneꞌ da Jonás, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. }Ls &Naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ lle akeꞌ Jesúsenꞌ: —Maestro, lleꞌnetoꞌ gonoꞌ to yel wak da reꞌtetoꞌ nench nnézetoꞌ chaꞌ da linꞌ bseꞌl Diosenꞌ rweꞌ. jKM %Naꞌ kone diꞌll danꞌ weꞌre, Dios naꞌ choyraweꞌ keré chaꞌ napre doꞌle, naꞌ chaꞌ bibi doꞌl napre. Beꞌnn kaꞌ bi llzenay ke Diosenꞌ bnnab akeꞌ gon Jesúsenꞌ yel wak (Mr. 8:12; Lc. 11:29‑32) :Jm $Naꞌ ni niaꞌ reꞌ, kate llin lla gon Diosenꞌ yel koxchis ke yeolol beꞌnne, kanaꞌ yeolol beꞌnne wadé akeꞌ yeolol diꞌll danꞌ ba beꞌe akeꞌ da bibi zaꞌke. [I/ #To beꞌnn wen lloeꞌkzeꞌ diꞌll wen, le kon kanꞌ nake lo raꞌlldaꞌweꞌ naꞌn lloeꞌ diꞌllenꞌ; naꞌ to beꞌnn wen da xhinnj lloeꞌ diꞌll da ke zaꞌke, le kaꞌn nakse raꞌlldaꞌweꞌn. }Hs "¡Kanꞌ nakse reꞌ, nakre beꞌnn zban, beꞌnn wxhiyeꞌe, llonre ka bele! Bibi diꞌll wen gak weꞌre ka nak yoꞌ da xhinnjenꞌ lo raꞌlldaꞌore. Le yeololte diꞌllenꞌ ll-lloj lloaꞌllonꞌ da zaꞌkze lo raꞌlldaꞌollo naꞌn. G !’Ka nak no yay xhix kaꞌ, danꞌ nak yay wen naꞌ, daxhix wenkze llbian, naꞌ yay danꞌ bi nak yay wen lekze daxhix bi nak wen llbian. Naꞌ kaꞌ llnnézello akrenꞌ nake danꞌ llbia toto yay kaꞌ, naꞌ llnnézello kanꞌ nak yayenꞌ. UF# Naꞌ chaꞌ no beꞌnne llnneꞌe kiaꞌ nadaꞌ, nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, waziꞌxhenkze Diosenꞌ keꞌe; zan chaꞌ no beꞌnne nneꞌe ke Spíritu ke Diosenꞌ, kbatlle yeziꞌxhen Diosenꞌ keꞌe, ni nnaꞌ ni batteze. Diꞌllenꞌ weꞌllo naꞌ llroeꞌn bi danꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌollo (Lc. 6:43‑45) E) ’Ke len naꞌ llepaꞌ reꞌ, yeolol da xhinnj da llon beꞌnnach, naꞌ yeolol diꞌll yaꞌ, danꞌ llach lloaꞌ akeꞌn, Dios naꞌ yeziꞌxheneꞌ ke akeꞌ, zan nollre beꞌnne, chaꞌ nneꞌe ke Spíritu ke Diosenꞌ, ni ke yeziꞌxhenze Diosenꞌ keꞌe. 8Di ’Beꞌnn bi lloneꞌ nadaꞌ txhen, llwiereꞌ nadaꞌn. Naꞌ beꞌnn bi llakreneꞌ nench wzenay beꞌnn kaꞌ kiaꞌ, yezikre lloneꞌ nench nono wzenaykze kiaꞌ. \C1 ’¿Akre gak choꞌ to beꞌnn wan lo yoꞌ ke to beꞌnn war nench sieꞌ bi da de keꞌe, chaꞌ bi wchejeꞌ leꞌe? Zan kaꞌn goneꞌ, naꞌll gak sieꞌ bi da de ke beꞌnnenꞌ lo yoꞌ rilleꞌn. AB{ Zan ke nak nadaꞌ, Spíritu ke Dios naꞌn llonnen nadaꞌ yel wak nench llabejaꞌ daxiꞌo kaꞌ, naꞌ ka danꞌ llonaꞌ naꞌ, llroeꞌn reꞌ ba bllin lla nnebiaꞌ Diosenꞌ. 7Ag Naꞌ chaꞌ reꞌ nere xan daxiꞌo kaꞌ llakrén nadaꞌ llabejaꞌ daxiꞌon, chaꞌ naken kanꞌ nere naꞌ, ¿noxha llakrén beꞌnn kaꞌ nao reꞌn nench yebej akeꞌ daxiꞌo kaꞌ yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne? Naꞌ danꞌ llon akeꞌ naꞌ, llroeꞌn reꞌ bi naken kanꞌ nere naꞌ. @# Leskaꞌ chaꞌ daxiꞌon yebejen ye to daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, weyiꞌ yel llnebiaꞌ ken, le kwinzen ba lladilrenen. ? Naꞌ ka gokbeꞌe Jesúsenꞌ kanꞌ zaꞌraꞌll lo raꞌlldaꞌo beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Yeololte da llnebiaꞌ chaꞌ gaken chopre, kweyiꞌn, naꞌ leskaꞌ to yell o to yoꞌ rill beꞌnnenꞌ, chaꞌ gaken chopre, bi sibian. o>W Naꞌ ka bene beꞌnn fariseo kaꞌ diꞌll ki, naꞌll ne akeꞌ: —Bitbi yel wak nap beꞌnnenꞌ. Xan daxiꞌo kaꞌ nziꞌi Beelzebú naꞌn llakrén leꞌe, llabejeꞌ daxiꞌo kaꞌ yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne. :=m Naꞌll yeolol beꞌnn kaꞌ breꞌe kanꞌ beneꞌn, babán akreꞌ kwis. Naꞌll lle lwellj akeꞌ: —¿Kere beꞌnn ninꞌ bezllo yedeꞌ rao dialla ke rey Davidenꞌ lla? p<Y Naꞌ zo to beꞌnne lchole, naꞌ nakteꞌ blloje, yoꞌnyaz daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌweꞌ, naꞌll jwaꞌa akeꞌ leꞌe rao Jesúsenꞌ. Naꞌ babejeꞌ daxiꞌon yoeꞌn, naꞌll le bareꞌtereꞌ, naꞌ le banneteꞌ. >;u Naꞌ beꞌnn llaꞌa yeolol yell, so akeꞌ kwexh akeꞌ Leꞌe. Bne akeꞌ ke Jesúsenꞌ babejeꞌ daxiꞌo kone yel wak ke daxiꞌon (Mr. 3:19‑30; Lc. 11:14‑23; 12:10) ':G Bi wzoꞌye da nak lleꞌne.Bi wasoreꞌ to yiꞌ daꞌo, da za bzorao llaꞌle,
llinte lla goneꞌ gak kon ka da zjazé lilla rao yellrio ni. w9g Naꞌ bi gakyollreneꞌ beꞌnn kaꞌ, ni ke gosiaꞌzeꞌ,
nono yene ka nak chieꞌ do tnez kaꞌ. P8 Beꞌnn ninꞌ nakeꞌ beꞌnn wen llin kiaꞌ, beꞌnn brejaꞌ, naꞌ beꞌnn nllieꞌraꞌ.Naꞌ llaweraꞌ danꞌ lloneꞌn.Naꞌ nadaꞌ wseꞌlaꞌ Spíritu kiaꞌn sorenteze sorenen Leꞌe.Naꞌ chixjweꞌreꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa doxhen yellrio da nak da li llazraꞌllaꞌ gon akeꞌ. h7I Beneꞌ kaꞌ nench bzoa xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ bzoj da Isaíasenꞌ, kanꞌ bneꞌe: g6G Naꞌll goꞌtyoereꞌ leakeꞌ, bi weꞌrén akeꞌ beꞌnn diꞌll nonꞌ bayón leakeꞌ. .5U Ka gokbeꞌe Jesúsenꞌ kaꞌ, naꞌ babeꞌyiꞌlleꞌ bayejeꞌ ga yobre. Beꞌnn zan jannao Leꞌe, naꞌll bayoneꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llak yillweꞌ. 04Y Naꞌll ka ballach beꞌnn fariseo kaꞌ yodaꞌon, naꞌ llayirjlaꞌll akeꞌ akre ka gon akeꞌ got akeꞌ Jesúsenꞌ. Danꞌ bzoj da Isaíasenꞌ ke Jesúsenꞌ 3+ Naꞌll lleꞌe beꞌnnenꞌ nxhoꞌn taꞌkeꞌn: —Bli naꞌon. Naꞌ le blite naꞌa beꞌnnenꞌ, bayakten wen ka danꞌ ye chlaꞌ. 2! Ke len naꞌ niaꞌ, dekze latj gakrenllo beꞌnne, llanꞌ nak lla llapllo baraꞌnne, le zaꞌklle to beꞌnne kerke to xhiꞌr daꞌo. ^15 Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Bixha chaꞌ reꞌ nniꞌt xhiꞌr daꞌo keré, naꞌ chaꞌ tobaꞌ lljachoꞌbaꞌ to lo yell zitj lla nbaꞌnne, ¿wsanraꞌllrebaꞌ, bi yebejrebaꞌ rao lla naꞌ? s0_ Naꞌ lo yodaꞌo naꞌ, zo to beꞌnn nxhoꞌn chlaꞌ neꞌe, naꞌll lle beꞌnn fariseo kaꞌ Jesúsenꞌ: —¿De latj wayonllo beꞌnn xhinnj to lla nbaꞌnne? Lle akeꞌ Leꞌe kaꞌ nench kone len wlliayiꞌll akeꞌ Leꞌe. d/A Jesúsenꞌ bazeꞌe gannaꞌ, naꞌ byoeꞌ to lo yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ. G. Niaꞌ reꞌ, nadaꞌn nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, nakaꞌ xan llanꞌ llapre baraꞌnne. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn nxhoꞌn chlaꞌ neꞌe (Mr. 3:1‑6; Lc. 6:6‑11) o-W Xtiꞌll Dios danꞌ nyoj nen: “Lleꞌnraꞌ yeyaꞌchraꞌllre beꞌnne kerke da gotzre no bayiꞌx, gákere nadaꞌn lloeꞌraore.” Chenak llejnieꞌre kanꞌ naken naꞌ, bi wxoare doꞌl koꞌll beꞌnn bibi doꞌl nape. 4~}2|>{{znyxxBvutRssrqqNpp(onnmkLjjihggCfdd7bba`_f^]\[ZYXX WVdUUTSRRhQQPOON/MXLL KJJ_IHQGfFEDCtBA@@??'>?=@W%Yr70s= # :Ard%aC Ne akeꞌ: “Do lla bllayrao netoꞌ rao zeꞌyenꞌ bentoꞌ llin koꞌon, naꞌ rebze ka bdixhjoꞌ netoꞌ ren beꞌnn kaꞌ ben llin to hor wejze.” /`W Naꞌ ka bayoll bxhiꞌi raxhj beꞌnn kaꞌ, bzorao tzir naꞌ, gokllaꞌa akeꞌ, bi byazraꞌll akeꞌ kanꞌ ben xan llin naꞌ, naꞌ bchachrén akeꞌ leꞌe. 1_[ Naꞌ ka bzorao bdixhjeꞌ beꞌnn kaꞌ bzorao tzir naꞌ, naꞌ llak akreꞌ chaꞌ chixhjlleꞌ leakeꞌ da xhenllenꞌ. Naꞌ tozkze ka bdixhjeꞌ yeolol akteꞌ. "^= Naꞌll bzorao beꞌnn wen llin braonꞌ yixhjeꞌ zgaꞌtek beꞌnn kaꞌ bllin lladá gaꞌye ba wlleꞌn, bdixhjeꞌ leakeꞌ twej denario totoeꞌ. ]Naꞌ ka gol naꞌ, xan lba uvas naꞌ, lleꞌe beꞌnn wen llin brao keꞌen: “Bayaxh beꞌnn wen llin kaꞌ nench chixhj akoeꞌ, beꞌnn kaꞌ braꞌ kanꞌ ba llayoll llin naꞌ, soraoꞌ chixhjoꞌ, naꞌtellre chixhjoꞌ beꞌnn kaꞌ braꞌ da nelle.” u\cNaꞌll lle akeꞌ leꞌe: “Notno bne netoꞌ lljentoꞌ llin.” Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: “Lechejrén chaꞌ, lelljén llin ganꞌ nazaꞌ lba uvas kiaꞌn. Naꞌ chixhjkzaꞌ reꞌ ka llayaꞌlkze.” Naꞌll jak beꞌnn kaꞌ. =[sNaꞌ ka do lladá gaꞌy tlleꞌlre byejeꞌ da yobre, naꞌ breꞌllreꞌ nna niꞌtll beꞌnne bibi llin llon akeꞌ. Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: “¿Bixchen bi byejre llin?” UZ#Da yobre byejeꞌ ka do wawill, naꞌ ka do lladá chonne. Breꞌreꞌ nna llaꞌll beꞌnne bibi llin de ke akeꞌ, naꞌll bseꞌleꞌ leakeꞌ nench lljen akeꞌ llin ganꞌ nazeꞌ lba uvas keꞌen. &YENaꞌ lleꞌe leakeꞌ: “Lechejrén ganꞌ nazaꞌ lba uvas kiaꞌn, lelljén llin, naꞌ wyixhjkzaꞌ reꞌ ka llayaꞌle.” Naꞌll jak beꞌnn kaꞌ. sX_Naꞌ ka do lladá ga, byejeꞌ ganꞌ llak yaꞌan, naꞌ breꞌreꞌ nna llaꞌll beꞌnn bi de xchin. *WMNaꞌ bgaꞌnnreneꞌ diꞌll beꞌnn wen llin kaꞌ, to denario chixhjeꞌ totoeꞌ, kon ka llak tlla llin. Naꞌll bseꞌleꞌ leakeꞌ ganꞌ de llin naꞌ. V Jesúsenꞌ bneꞌe: —Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ llia yebánꞌ llsaꞌkrebraꞌn ka ke to beꞌnn napeꞌ to yellrio ga nazeꞌ lba uvas. Naꞌ bzeꞌe rillenꞌ to tzir daꞌo byejeꞌ jatirjeꞌ beꞌnn wen llin gon akeꞌ llin rao yellrio keꞌen lla naꞌ. gUGNaꞌ beꞌnn zan, nak akeꞌ ka beꞌnn lliarao nnaꞌ, wllin lla kat yeyak akeꞌ ka beꞌnn zaꞌa xhante, naꞌ beꞌnn kaꞌ nak akeꞌ ka beꞌnn zaꞌa xhante nnaꞌ, leakeꞌn yeyak akeꞌ ka beꞌnn lliarao.6TeNaꞌ noteze beꞌnne ba bsanraꞌll rilleꞌ, biꞌcheꞌ, zaneꞌ, xaxhneꞌe, xhoꞌreꞌ, xhiꞌnneꞌ, naꞌ yellrio keꞌe danꞌ llzenayeꞌ kiaꞌn, Diosenꞌ wayoeꞌ leꞌe ka do to gayoa (100) ras, ka yeolol da kaꞌ bsanraꞌlleꞌ naꞌ. Naꞌ leskaꞌ gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. mSSNaꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Da li niaꞌ reꞌ, nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, kat yekob Diosenꞌ yellrio ni, naꞌ nadaꞌ kwiaꞌ nnebiaꞌ kanꞌ llnebiaꞌ Dios beꞌnnenꞌ llia yebánꞌ. Naꞌ reꞌ chllinn naꞌ, kweꞌre kwitaꞌn nnebiaꞌre, naꞌ gonre yel koxchis ke chllinn kwen beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn Israel. %RCNaꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Netoꞌ ba bsanraꞌlltoꞌ yeolol da de ketoꞌ nench naotoꞌ rweꞌ. ¿Bixha da wen gaꞌt ketoꞌ nnaꞌ chaꞌ? QJesúsenꞌ bwieꞌ leakeꞌ, naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —Beꞌnnachenꞌ bi gak goneꞌn, zan Dios naꞌ wak goneꞌ yeololte. P3Naꞌll beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, llabán akreꞌ kanꞌ bneꞌen, naꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —¿Noxha yerakzenꞌ chaꞌ? 9OkNi yepaꞌ reꞌ da yobre, sétere te to bayiꞌxe banꞌ nziꞌi camello lo nay yeꞌchich, kerke to beꞌnn wniaꞌ weꞌe latj nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌn. GNNaꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Da li llepaꞌ reꞌ, bniꞌ kwis naken ke to beꞌnn wniaꞌ, weꞌe latj nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌ. MNaꞌ ka bene beꞌnn wniaꞌn kanꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌen, gokreꞌ kwis, zayejeꞌ le yel wniaꞌ xhen naꞌ napeꞌ. LNaꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Chaꞌ lleꞌnroꞌ gakoꞌ kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, jayeꞌt yeolol da de koꞌo, naꞌ mell danꞌ goꞌtoꞌn naꞌ, beꞌen beꞌnn yaꞌch, naꞌll gaꞌt yel wniaꞌ koꞌo yebá, naꞌtell yedoꞌ nnaoꞌ nadaꞌ. KNaꞌll lle beꞌnn weꞌon Jesúsenꞌ: —Yeololte da ki ba benaꞌ, ka nna nakaꞌ bidaꞌote. ¿Bixha nna yallj gonaꞌ nnaꞌ? cJ?Bdap baraꞌnn xaxhnaꞌo, naꞌ bllieꞌ beꞌnn lwelljoꞌ kanꞌ nllieꞌre kwinoꞌ. QINaꞌll bneꞌe: —¿Bixha da kaꞌ? Naꞌ Jesúsenꞌ golleꞌ leꞌe: —Bi gotoꞌ beꞌnne, bi tarenoꞌ xhoꞌr beꞌnne, naꞌ bi kwanoꞌ, bi chirjoꞌ diꞌll wenraꞌll ke lwelljoꞌ. cH?Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Bixchen lleꞌo nadaꞌ beꞌnn wen? Toze beꞌnn wen naꞌ zo, Leꞌen nak Dios. Chaꞌ lleꞌnroꞌ gaꞌt yel nban zejlikane koꞌo, llayaꞌl gonoꞌ kanꞌ ne Diosenꞌ. HG Naꞌ bllin to beꞌnn weꞌo ganꞌ zo Jesúsenꞌ, naꞌ lleꞌe Leꞌe: —Maestro, rweꞌ nakoꞌ beꞌnn wen, ¿Bi da wen llayaꞌl gonaꞌ nench gaꞌt yel nban zejlikane kiaꞌ? 1F[Naꞌll bayoll bxoa neꞌen yichj bidaꞌo kaꞌ, benlaꞌye leakbeꞌ, naꞌll bazeꞌe. Beꞌnn weꞌo nak beꞌnn wniaꞌ (Mr. 10:17‑31; Lc. 18:18‑30) HE Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Leweꞌe latj yed bidaꞌo kaꞌ rawaꞌ ni, bi wllonre, le beꞌnn kaꞌ nak ka bidaꞌo kinꞌ, leakeꞌn nak Diosenꞌ txhen beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ. qD[ Naꞌll jwaꞌa akeꞌ bidaꞌo ak rao Jesúsenꞌ nench wxoa neꞌen yichj akbeꞌ, naꞌ nnabeꞌ rao Dios gakreneꞌ leakbeꞌ. Bixha beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bdil akeꞌ beꞌnn kaꞌ ncheꞌe bidaꞌo kaꞌ. 8Ci Zjaniꞌt beꞌnn kaꞌ, ka llarj akteꞌ bi lleꞌn akreꞌ wchaynaꞌa akeꞌ. Naꞌ niꞌt ye bal beꞌnn llagaꞌnn kaꞌze, ni ke beꞌnn yobre. Leskaꞌ niꞌt ye bal beꞌnn bi llchaynaꞌa akeꞌ, lleꞌn akreꞌ gon akeꞌ xchin Diosenꞌ beꞌnnenꞌ zo yebá llnebieꞌ. Lewzenay ka danꞌ ba bniaꞌn chaꞌ Diosenꞌ ba beneꞌ chejnieꞌre. Jesúsenꞌ benlaꞌyeꞌ bidaꞌo ak (Mr. 10:13‑16; Lc. 18:15‑17) B Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Kere yeolol beꞌnne chejnieꞌ da ni, toze beꞌnn kaꞌ ba bzejnieꞌ Diosenꞌ bi zejen naꞌ. .AU Naꞌll beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen lle akeꞌ Leꞌe: —Chaꞌ kaꞌ naken ke beꞌnn byio ren noꞌr keꞌen, wenkre chenak bi wchaynaꞌa akseꞌ. @7 Naꞌ nadaꞌ llepaꞌ reꞌ, noteze beꞌnn llaraꞌreneꞌ noꞌr keꞌen, naꞌ chaꞌ bibi doꞌl de ke noꞌrenꞌ dareneꞌ beꞌnn yobre, naꞌ llchaynaꞌreneꞌ ye to noꞌr yobre, rebze lloneꞌ ka beꞌnn llzoa xto. Naꞌ noteze beꞌnn byio yechaynaꞌreneꞌ noꞌre beꞌnn bsanraꞌll beꞌnn keꞌen, rebze da xhinnjenꞌ llonkzeꞌ ka danꞌ llonkze beꞌnnenꞌ darén xhoꞌr beꞌnne. ?5Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Benn da Moisésenꞌ latj yeraꞌrén noꞌr kerénꞌ, le llwieꞌ yel kanꞌ nak yichjraꞌlldaꞌo war keré naꞌn, naꞌllenꞌ bneꞌe kaꞌ. Le kanꞌ ben Diosenꞌ beꞌnn nell kaꞌ, bi nnello gokraꞌlleꞌ yeraꞌa akeꞌ. n>UNaꞌll goll akeꞌ Leꞌe: —Chaꞌ kaꞌ naken chaꞌ, ¿bixchen bne da Moisésenꞌ, kat to beꞌnne yeraꞌrén noꞌr keꞌen, llayaꞌl chas to yich da weꞌe noꞌr keꞌen nench weꞌn diꞌll ba baraꞌa akeꞌn? =%Naꞌ kaꞌ bill nak akeꞌ chopeꞌ, ba nak akeꞌ toz beꞌnne. Ke len naꞌ beꞌnn ba bkoꞌd Dios bi gak yelaꞌa beꞌnnach leakeꞌ. <9Naꞌll bneꞌe: “Beꞌnn byio naꞌ, wsanraꞌll xaxhneꞌe nench soreneꞌ noꞌr keꞌe naꞌ, naꞌ llop akeꞌ gak akeꞌ ka toze beꞌnne.” B;}Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bi nna wrabre kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ? Llian kanꞌ bxhe yellrionꞌ, naꞌ ben Diosenꞌ beꞌnn nelle to beꞌnn byio naꞌ ye to noꞌre. N:Naꞌll bale beꞌnn fariseo kaꞌ jakeꞌ ganꞌ zoeꞌ naꞌ, gokraꞌll akeꞌ kwej akeꞌ Leꞌe diꞌll nench naꞌ gaꞌt da wakw akeꞌ Leꞌe xhia chole, naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —¿Wak yeraꞌa to beꞌnn ren noꞌr keꞌen, beꞌnn nchaynaꞌreneꞌ, chaꞌ bi llazraꞌlleꞌ kanꞌ llon noꞌr keꞌen? O9Naꞌll beꞌnn zan zanao Leꞌe, naꞌ bayoneꞌ beꞌnn weꞌe ak. )8 MBayoll bne Jesúsenꞌ yeolol da ki, naꞌll bazeꞌe ganꞌ nbane Galileanꞌ, naꞌ balaꞌyeꞌ ye chlaꞌre yeo Jordán naꞌ, byejeꞌ ganꞌ nbane Judea. a7;#Naꞌll goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Kanꞌ gon Xaꞌ beꞌnnenꞌ llia yebánꞌ keré, chaꞌ bi llaziꞌxhenre ke lwelljre do yichj do raꞌllre biteze da gon akreꞌ reꞌ.T6!"Naꞌll gokllaꞌa beꞌnn wnebiaꞌn kwis, naꞌll golleꞌ beꞌnn kaꞌ broꞌ akeꞌ leꞌe lo rill ya ga yellayraweꞌ, naꞌ bi yellojkzeꞌ chaꞌ bi nna wayixhjeꞌ doxhen danꞌ llbaꞌyeꞌn. 5 !¿Bixchen bi bayaꞌchraꞌlloꞌ beꞌnn lwelljoꞌn llbaꞌy koꞌon kanꞌ benaꞌ nadaꞌ bayaꞌchraꞌllaꞌ rweꞌ?” x4i Naꞌll goxh beꞌnn wnebiaꞌn leꞌe da yobre, naꞌll lleꞌe leꞌe: “¡Beꞌnn wen da xhinnj kwis nakkazoꞌ! Nadaꞌ baziꞌxhenaꞌ koꞌo doxhente danꞌ llbaꞌyoꞌ kiaꞌn, le goꞌtyoeroꞌ nadaꞌ yeziꞌxhenaꞌn koꞌon. X3)Naꞌll beꞌnn wen llin kaꞌ yelaꞌ, ka breꞌe akreꞌ kanꞌ benreꞌ beꞌnnenꞌ, naꞌ gok akreꞌ kwis. Naꞌll byej akeꞌ rao xan akeꞌn, jell akeꞌ leꞌe kanꞌ benreꞌ beꞌnn lwelljeꞌn. |2qBixha leꞌen bi bxhiꞌxheneꞌ ke beꞌnn lwelljeꞌn, le gollteꞌ beꞌnn kaꞌ goꞌx akeꞌ leꞌe koꞌ akeꞌ leꞌe rill ya, naꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ bi yebej akeꞌ leꞌe chaꞌ bi nna yeyixhjeꞌ keꞌen danꞌ llbaꞌyeꞌn. 91kNaꞌll beꞌnn lwelljeꞌn leskaꞌ le bcheꞌkte xhibeꞌ raweꞌ, lleꞌe leꞌe: “Bdapchga yel llxhenraꞌll kiaꞌ, wayonnkzaꞌ doxhen danꞌ llbaꞌyaꞌ koꞌon.” y0kBixha ka ballojeꞌ rill xaneꞌ naꞌ, le balláytereꞌ ye to beꞌnn lwelljeꞌ, beꞌnn llbaꞌy keꞌe raꞌte. Naꞌll le beꞌxteꞌ leꞌe, beꞌxeꞌ yeneꞌ, lleꞌe leꞌe: “Bayónn danꞌ llbaꞌyoꞌ kiaꞌn nnaꞌsteke.” /Naꞌll bayaꞌchraꞌll beꞌnn wnebiaꞌn leꞌe, baziꞌxheneꞌ danꞌ llbaꞌyeꞌ keꞌen, naꞌll bsaneꞌ leꞌe. M.Naꞌll bcheꞌk xhib beꞌnn wen llin keꞌen raweꞌ, goꞌtyoereꞌ leꞌe lleꞌe leꞌe: “Xanaꞌ, bdapchga yel llxhenraꞌll kiaꞌ, wayonnkzaꞌ doxhente danꞌ llbaꞌyaꞌ koꞌon.” -1Naꞌ beꞌnn naꞌ bibi xhmelleꞌ de da yeyixhjeꞌn. Naꞌll beꞌnn wnebiaꞌn golleꞌ beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ lljeꞌt akeꞌ leꞌe ren xhoꞌreꞌ naꞌ, naꞌ ren xhiꞌnneꞌ kaꞌ, naꞌ ren yeolol da zjadé ke akeꞌ nench yeyaxhj danꞌ llbaꞌy akeꞌn. J, Ka bzorao llwieꞌ arkenꞌ llbaꞌy totoeꞌ, naꞌ bllin beꞌnn nell beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wen llin keꞌen llbaꞌyeꞌ chi mir mell danꞌ nziꞌi talento, naꞌ naken mell xhen kwis. {+o’Yel llnebiaꞌ ke Dios beꞌnnenꞌ llia yebánꞌ zaꞌkreben ka ben to beꞌnn wnebiaꞌ, naꞌ llbaꞌy beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ xhmelleꞌ, naꞌ gokraꞌlleꞌ weꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll arkenꞌ llbaꞌy akeꞌ keꞌe. *%Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Kere niaꞌ zerao gall ras yeziꞌxhen ke lwelljrenꞌ, ni niaꞌ reꞌ wyon chi (70) ras de gall ras wejenꞌ, yeziꞌxhenreꞌ. Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll ke to beꞌnn bi bxhiꞌxheneꞌ da llbaꞌy beꞌnn lwelljeꞌ keꞌe Y)+Naꞌll jabiꞌy Pedronꞌ lleꞌe Jesúsenꞌ: —Xantoꞌ, bixha chaꞌ to beꞌnn lwelljaꞌ bi da goneꞌ kiaꞌ da wlleyiꞌ nadaꞌ, ¿bale ras llayaꞌl yeziꞌxhenaꞌ keꞌe? ¿Zerao gall ras? ^(5Le ganꞌ nllay chop chonnre llonre nadaꞌ xhen, gannaꞌ zorenkzaꞌ reꞌ txhen. N'’Naꞌ da yobre niaꞌ reꞌ, chaꞌ ntil chopre rao yellrio ni, naꞌ gonre toze diꞌll bi danꞌ nnábere Diosenꞌ, Xaꞌ Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ gonnkzeꞌ danꞌ nnáberenꞌ. &!’Da li niaꞌ reꞌ, yeololte da wchejre rao yellrio, wllejten yebá, naꞌ yeololte da yesellre rao yellrionꞌ, wayellten yebá. :%mNaꞌ chaꞌ bi wzenaykzeꞌ keré, naꞌ leweꞌe diꞌll kanꞌ lloneꞌn rao yeololre kanꞌ nakre lldop ll-llayre lloeꞌraore Diosenꞌ. Naꞌ chaꞌ bi wzenaykzeꞌ ke yeololre, bill gonreꞌ txhen. Wenre legoneꞌ ka to beꞌnn bi nxenraꞌll Dios, ka no beꞌnn wachixhje beꞌnn llon da xhinnj. J$ Naꞌ chaꞌ bi llejleꞌ diꞌllenꞌ lljeꞌrenreꞌn, wenre lewcheꞌe ye to chop beꞌnn lwelljre nench naꞌ reꞌe akreꞌ ba goꞌtyoere beꞌnnenꞌ yechaꞌa yel kanꞌ llon keꞌen. x#i’Chaꞌ to beꞌnn lwelljre goneꞌ to da xhinnj keré, lechej lelljeꞌreneꞌ diꞌll llopzre. Naꞌ chaꞌ wayakbeꞌreꞌ da xhinnjenꞌ beneꞌ, naꞌ wzenayeꞌ keré, ba bayonoꞌ beꞌnn biꞌchoꞌn gan naꞌ, chet kaꞌ. D"Kaꞌkzenꞌ naken ke bidaꞌo ki. Xallo Dios beꞌnnenꞌ llia yebá naꞌ, bi lleꞌnreꞌ kweyiꞌ ni tobeꞌ. Akre llayaꞌl gonllo yeziꞌxhenllo ke beꞌnn biꞌchllo (Lc. 17:3) !{ Da li niaꞌ re, kat yellélerebaꞌn, yewereꞌ kwis ba ballelebaꞌ, kerke ba tapralj twalj kaꞌ, nna niꞌt naꞌ. Y + ’¿Akxha gákere? Chaꞌ zo to beꞌnn nape to gayoa (100) xhiꞌr daꞌo, naꞌ chaꞌ nnit tobaꞌ, ¿bi wkwaꞌnneꞌ ba tapralj twalj kaꞌ (99), naꞌ lljadirjeꞌ badaꞌon bnit do radj yaꞌn? eC Le nadaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, zaꞌa nench wasraꞌa beꞌnn kaꞌ ba nbeyiꞌ. ?w ’Lewiachga bi gónere bidaꞌo ki nxenraꞌll nadaꞌ kaze. Ni niaꞌ reꞌ, angl kaꞌ llap aksebeꞌ, naꞌ niꞌt akseꞌ llwia akeꞌ rao Xaꞌ Diosenꞌ llia yebánꞌ. a; Naꞌ chaꞌ yejraorenꞌ llxhoben reꞌ, gonre da xhinnj, wenre chenak kwejre raorenꞌ kerke da gonre da xhinnjenꞌ. Wenre yellinre ganꞌ de yel nban naꞌ, yallje chlaꞌ yejraorenꞌ, kerke yeyejre lo yiꞌ gabilenꞌ zo chop laꞌte yejraorenꞌ. Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ ka gok ke xhiꞌr daꞌo ba gokllejlaꞌlle (Lc. 15:3‑7) "=’Ke len naꞌ, chaꞌ niaꞌnaꞌrenꞌ llxhoben reꞌ, gonre da xhinnj, wenre chenak wchoyren, kerke da gonre da xhinnjenꞌ. Wenre yellinre ganꞌ de yel nban naꞌ, yallje chlaꞌ taꞌkre, naꞌ nlloy chlaꞌ niaꞌre, kerke da yeyejre lo yiꞌ gabilenꞌ nyaꞌtezre. J Nyaꞌchraz naken ke beꞌnnach danꞌ de da zan yellrio ni, da llkoꞌyelen beꞌnnachenꞌ gon akeꞌ da xhinnj, zan nyaꞌchraz ke beꞌnn llkoꞌyeleꞌ beꞌnne nench goneꞌ da xhinnje. {o’Noteze beꞌnne goneꞌ bix to bidaꞌo ki nxenraꞌll nadaꞌ gonbeꞌ da xhinnj, nakteren wen naꞌ, wchej akeꞌ yeneꞌ to yej yiche, naꞌ wzaꞌl akeꞌ leꞌe lo nisdaꞌo, kerke da goneꞌ nench gon to bidaꞌo ki da xhinnj. dANaꞌ noteze beꞌnne gonreꞌ bidaꞌo ak wen ka bidaꞌo ni, danꞌ llonliraꞌllbeꞌ nadaꞌ, nadkzaꞌn llonreꞌ wen. Llayaꞌl wiallo ke wlliꞌyllo beꞌnne goneꞌ da xhinnje (Mr. 9:42‑48; Lc. 17:1‑2) +ONoteze beꞌnne chaꞌ yeyakeꞌ ka bidaꞌo ni, naꞌ waxhexjraꞌlleꞌ rao Diosenꞌ, naꞌllenꞌ gakeꞌ beꞌnn brao ke Diosenꞌ beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ. ?wNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Da li niaꞌ reꞌ, notezre chaꞌ bi wchaꞌa yichjraꞌlldaꞌore, naꞌ wayakre ka to bidaꞌo, kbat gakre Diosenꞌ txhen beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn. W'Naꞌll goxh Jesúsenꞌ to bidaꞌo, naꞌ bzeꞌebeꞌ kllol akeꞌn. F Naꞌll jak beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen jabiꞌy akeꞌ kwiteꞌn, lle akeꞌ Leꞌe: —¿Nore netoꞌ gaklltoꞌ beꞌnn brao kat gon Dios beꞌnnenꞌ llia yebánꞌ nnebiaꞌo? c?Zan nench nono bi nne kello, byej lloaꞌ nisdaꞌon, naꞌ bzaꞌl yixj koꞌon, naꞌ bel nellenꞌ senoꞌ naꞌ, lo lloaꞌbaꞌ naꞌ llelroꞌ to mell. Naꞌ yeyoꞌxoꞌn, naꞌ lljatixhjoꞌ ke lloptello.LNaꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Beꞌnn ziꞌtenꞌ llchixhj akeꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Naꞌ lliꞌo naktello beꞌnn wrall ke akeꞌ bi llayaꞌl chixhjllo ke yodaꞌon. >uNaꞌll lle Pedronꞌ leakeꞌ: —Llyixhjkzeꞌn. Naꞌll Pedronꞌ kanꞌ byoeꞌ lo yoꞌn, le gollte Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Akre llakroꞌ Simón? Ka nak beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ zjallaꞌa yellrio ni, ¿noxhanꞌ llakroꞌ llchixhj akeꞌ? ¿Beꞌnn wrall ke akeꞌn o chaꞌ beꞌnn ziꞌtenꞌ? `9Ka ballín akeꞌ Capernaum naꞌ, jak beꞌnn kaꞌ llchixhj ke gaxt ke yodaꞌo braonꞌ rao Pedronꞌ, naꞌ goll akeꞌ leꞌe: —¿Bi yixhj maestro kerénꞌ da llayaꞌl chixhjeꞌ ke yodaꞌo brao ni? eCgot akeꞌ nadaꞌ, naꞌ yeyoll got akeꞌ nadaꞌ naꞌ yeyónn lla yebanaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ gokyaꞌche beꞌnn keꞌe kaꞌ, ka ben akreꞌ xtiꞌlleꞌn. Llayaꞌl chixhj akeꞌ ke yodaꞌo braonꞌ _7Naꞌll ka zayej Jesúsenꞌ Galilea naꞌ, ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, golleꞌ leakeꞌ: —Nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, dekz de gakaꞌ rallnaꞌa beꞌnne kaꞌ llwie nadaꞌ, gGNench saꞌke yebejre daxiꞌo kaꞌ, ka da kaꞌ babejaꞌ yichjraꞌlldaꞌo bidaꞌon, llayaꞌl gonre was, naꞌ yelwilltezre Diosenꞌ. Jesúsenꞌ bdixjweꞌreꞌ da yobre gateꞌ (Mr. 9:30‑32; Lc. 9:43‑45) j MNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Bi gokre yebejren le bi byejleꞌre ke Diosenꞌ wak goneꞌ yellojen. Da li niaꞌ reꞌ, chenak danꞌ llejleꞌrenꞌ naken ka to nak nbaz ke mostaz, naꞌ yere yaꞌ ni: “Bakwas ganni, naꞌ jazó gannaꞌte”, naꞌll gakte kanꞌ nerenꞌ. Gaga de da bi gak gonre kon chaꞌ llejleꞌre ke Diosenꞌ.  1Bayoll gok kaꞌ, naꞌll jak beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ awllo, goll akeꞌ Leꞌe: —¿Bixchen bi goktoꞌ yebejtoꞌ daxiꞌon? yNaꞌll Jesúsenꞌ bdileꞌ daxiꞌon, naꞌ ballojen lo yichjraꞌlldaꞌo bidaꞌon. Naꞌll le bayaktebeꞌ. , QNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¡Reꞌ, beꞌnn bi llonliraꞌlle, naꞌ llonre ka nen keré! ¿Ye art serenaꞌ reꞌ? Lla ledá waꞌa bidaꞌon ni. w gNaꞌ ba badwaꞌbeꞌ rao beꞌnn koꞌo kaꞌ non rweꞌ txhen naꞌ, naꞌ bi gok akeꞌ yeyón akebeꞌ. (I—Xantoꞌ, bayaꞌchraꞌllchga xhiꞌnnaꞌ ni, le llazbeꞌ xhgot, naꞌ llallayraobeꞌ, naꞌ da zan ras ba byalbeꞌ do lo yiꞌ leskaꞌ lo nis. /Naꞌ ka bllin akeꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn zan kwis, to beꞌnn jatileꞌ Jesúsenꞌ, jacheꞌk xhibeꞌ raweꞌn, naꞌ lleꞌe Leꞌe: S Naꞌll gokbeꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, lloeꞌ diꞌll ke da Juan beꞌnnenꞌ bchoa beꞌnne nis. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to bidaꞌo llen xhgot (Mr. 9:14‑29; Lc. 9:37‑43) ^5 Zan ni llepaꞌ reꞌ, ba bedkze Elíasenꞌ, naꞌ nono bayombiaꞌ chaꞌ leꞌen, naꞌ ben akreꞌ leꞌe ka lleꞌn akreꞌ; naꞌ kaꞌkzenꞌ wsaꞌkziꞌ akeꞌ nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach.   Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Da likzenꞌ zgaꞌtek da Elías naꞌn yedeꞌ, naꞌll yeyonchaꞌweꞌ yeololte. oW Naꞌll beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —¿Bixchen beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, lle akeꞌ netoꞌ zgaꞌtek da Elías beꞌnn bzo kanaꞌn llayaꞌl yedeꞌ da yobre?  Bayoll naꞌ, ka llayetj akeꞌ leꞌ yaꞌ naꞌ, lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Ka nak danꞌ breꞌre ni, bi weꞌre diꞌll kaꞌ. Kat nadaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach yebanaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, kanaꞌll wak weꞌre diꞌll kaꞌ. X)Naꞌ ka balis yichj akeꞌn, nollno llraꞌ ye toze Jesúsenꞌ zeꞌe. r]Naꞌll jabiꞌy Jesúsenꞌ jaxoa neꞌen yichj akeꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lewayas. Bi llebre. |qKa bene beꞌnn kaꞌ ncheꞌe Jesúsenꞌ kaꞌ, to blleb akzeꞌ, naꞌ byal akeꞌ slloaꞌre rao yonꞌ. ~~uNna lloeꞌte Pedronꞌ diꞌll kaꞌ, kat byechjze to bej llaktit leakeꞌ, naꞌ lo bej naꞌ ben akreꞌ bne Diosenꞌ: “Beꞌnn ninꞌ nak xhiꞌnnaꞌ nllieꞌraꞌ llayazraꞌllaꞌ, llaweraꞌ kwis keꞌe. Ke Leꞌen wzenayre.” <}qNaꞌll lle Pedronꞌ Jesúsenꞌ: —Xantoꞌ, le wen zollo ganni. Chaꞌ lleꞌnroꞌ, naꞌ gontoꞌ chonn yoꞌ, to koꞌo, naꞌ to ke Moisés, naꞌ ye to ke Elías naꞌ. g|GRawe naꞌ breꞌe akreꞌ da Moisés ren da Elías lloeꞌrén akeꞌ Jesúsenꞌ diꞌlle. 2{]Naꞌ llwia akteꞌ kat bllaꞌa yichjrao Jesúsenꞌ, gok llaktit kwis lloaꞌraweꞌn kanꞌ nak will naꞌ, naꞌ xharaꞌneꞌn goken llich kwis, goken ka beniꞌ. z )Bde gok xop lla bcheꞌe Jesúsenꞌ Pedronꞌ ren Jacobo, naꞌ ren Juan, biꞌch Jacobo naꞌ, naꞌ zre akzeꞌ jakeꞌ to rao yaꞌ sibe. +yODa li niaꞌ reꞌ, balre llaꞌre ganni bi nna gatre, kat llin lla reꞌre nadaꞌ yedrenaꞌ yel llnebiaꞌ kiaꞌn, nadaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. x Nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach kat yedaꞌ da yobre yellrio ni nsaꞌa yel zaꞌk xhen ke Xaꞌ Diosenꞌ, naꞌ wchiaꞌ angl kiaꞌ kaꞌ, kanaꞌ gonaꞌ ke toto beꞌnnach so akeꞌ nbaraz o chaꞌ wsaꞌkziꞌ akeꞌ, kon da ben totoeꞌ. 8wi¿Bixha zaꞌken naꞌ, chaꞌ to beꞌnne goneꞌ gan doxhente da de rao yellrio, naꞌ kweyieꞌ, bi gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe? ¿Bi kone gaꞌweꞌ yel nban naꞌ? 9vkNoteze beꞌnn lleꞌnreꞌ yesrá yel nban ke kwineꞌ yellrio ni, wniteꞌn, naꞌ noteze wnit yel nban keꞌen ni kiaꞌ nadaꞌ, leꞌen gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. ru]Naꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Noteze beꞌnn chaꞌ lleꞌnreꞌ gakeꞌ nadaꞌ txhen, llayaꞌl wsanraꞌll kwineꞌ, naꞌ goneꞌ ka to beꞌnn noaꞌ cruz keꞌe, naꞌ nnaweꞌ nadaꞌ. t Naꞌ Jesúsenꞌ bayechjeꞌ bwieꞌ Pedronꞌ, naꞌll lleꞌe leꞌe: —¡Kwas kaꞌle, daxiꞌo! Llkoꞌyelroꞌ nadaꞌ nench bi gonaꞌ kanꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gonaꞌn, kere xhbab ke Diosenꞌ nsaꞌo, xhbab ke beꞌnnachenꞌ nsaꞌo. _s7Naꞌll bcheꞌe Pedronꞌ Leꞌe ga yobre to wraze, naꞌll bzorao lloeꞌreneꞌ Leꞌe diꞌll, bdileꞌ Leꞌe, lleꞌe Leꞌe: —Xanaꞌ, Dios gakreneꞌ rweꞌ bi gak koꞌo ka diꞌllenꞌ lloeꞌo ganni. traKanaꞌ bzorao Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, llayaꞌl chejeꞌ Jerusalén naꞌ. Naꞌ neꞌe beꞌnn gor brao kaꞌ, naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ wsaꞌkziꞌ akeꞌ Leꞌe, naꞌ yesoꞌte Leꞌe, naꞌ yeyónn lla naꞌ, yebaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. *qMNaꞌll lleꞌe leakeꞌ nono ye akeꞌ chaꞌ Leꞌen nakeꞌ Cristonꞌ. Jesúsenꞌ bzorao llyixjweꞌreꞌ gateꞌ (Mr. 8:31‑9:1; Lc. 9:22‑27) Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Simón, xhiꞌnn Jonás, nbaraz koꞌo rweꞌ danꞌ bneꞌo kaꞌ, notno beꞌnnach bzejnieꞌ rweꞌ kanꞌ bneꞌon. Toze Xaꞌ beꞌnnenꞌ llia yebá, Leꞌen bzejnieꞌreꞌ rweꞌ. 3m_Naꞌll Simón Pedronꞌ lleꞌe Leꞌe: —Rweꞌn nakoꞌ Cristo beꞌnnenꞌ brej Diosenꞌ nnebieꞌ, naꞌ nakoꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios beꞌnn zo ke chnare. NlNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixha reꞌ? ¿No nere nakaꞌ? FkNaꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Bal akeꞌ ne akeꞌ nakoꞌ da Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis. Naꞌ ye baleꞌ ne akeꞌ da Elías rweꞌ, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ. Naꞌ ye bal akeꞌ ne akeꞌ da Jeremíasenꞌ, naꞌ ye baleꞌ ne, kon to beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌtenꞌ. 5jc Ka bllin Jesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, ganꞌ nziꞌi Cesarea de Filipo, naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —¿Bixha llasné beꞌnn kaꞌ noxha nadaꞌ? i+ Naꞌll bayakbeꞌe akreꞌ, kere beꞌe diꞌll ke kwa danꞌ llonrén akeꞌ llin danꞌ llaslliꞌo yet xtir naꞌ, beꞌe diꞌllenꞌ kaꞌ, nench ke gakchixe lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn ka nak danꞌ llroeꞌ llsed beꞌnn fariseo kaꞌ ren beꞌnn saduceo kaꞌ. Pedronꞌ bneꞌe Jesúsenꞌ nakeꞌ Cristo beꞌnnenꞌ bseꞌl Diosenꞌ llnebieꞌ (Mr. 8:27‑30; Lc. 9:18‑21) 2h] ¿Bixchen llákere danꞌ bi noꞌxre yet xtir naꞌn, llepaꞌ reꞌ kaꞌ, lewiayaꞌnn kanꞌ nak kwa binn ke beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ ke beꞌnn saduceo kaꞌ? g3 Leskaꞌ ¿bi zaraꞌllre bwawaꞌ ye tap mir beꞌnne, kone gallze yet xtir daꞌo? ¿Zaꞌraꞌllre ye bale llom da goxhj batopre da bagaꞌnne? Lf ¿Bi nna chejnieꞌren? ¿Bi lljadinraꞌllre kanꞌ bwawaꞌ gaꞌy mir beꞌnne kone gaꞌyze yet xtir daꞌo? Naꞌ lekze, ¿bi zaꞌraꞌllre ye bale llomenꞌ bagaꞌnn danꞌ batoprenꞌ? feEJesúsenꞌ gokbeꞌreꞌ ka diꞌllenꞌ lloeꞌrén lwellj akeꞌn, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen llakrizere danꞌ bi noꞌxre yet xtir naꞌ? ¿Bi llonliraꞌllre nadaꞌ napaꞌ yel wak wawaꞌ reꞌ? odWNaꞌll lle lwellj akeꞌ: —Danꞌ bibi yet xtir noꞌxllo naꞌn, naꞌllenꞌ neꞌe kaꞌ. c}Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Lewiayaꞌnn ke kwa binn ke beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ ke beꞌnn saduceo kaꞌ. 2b]Naꞌll ka ballín akeꞌ ye chlaꞌre nisdaꞌo Galileanꞌ, beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bi jadinraꞌll akeꞌ yeyoꞌx akeꞌ yet xtir da gao akeꞌ. 2a]Reꞌ yoꞌ da xhinnj lo raꞌlldaꞌore, naꞌ ba bsanraꞌllre Diosenꞌ. Naꞌ llnnabre gonaꞌ ye to yel wak da reꞌtere, zan bi gonaꞌ ka danꞌ llnnabrenꞌ, zeraoze ka danꞌ broeꞌ Diosenꞌ reꞌ, ka danꞌ benreneꞌ da Jonás, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. Naꞌll bayoll bneꞌe kaꞌ, bazeꞌe ganꞌ ze akeꞌn. Danꞌ llzejnieꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ naken ka kwa binn (Mr. 8:14‑21) h`INaꞌ kate llreꞌre llazé bej xhna leꞌ yebánꞌ kat lleniꞌ, naꞌll nere: “Wak yejw zay, le ba ze bej xhna leꞌ yebánꞌ.” Beꞌnn chop rao ake, reꞌ nnézkzere chaꞌ wak yejw zay, naꞌ chaꞌ wak zeꞌye katenꞌ llreꞌre akre nak leꞌ yebánꞌ, naꞌ bi llayakbeꞌre bi zejen da kaꞌ llon Diosenꞌ ka llanꞌ ba zollo nnaꞌ. _3Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Kat llwiare leꞌ yebánꞌ do ba wlleꞌ, naꞌll nere: “Wallaꞌa wxe, le ba llaxhná leꞌ yebánꞌ.” ^ %Le jabiꞌyte bal beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn saduceo kaꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ, gokraꞌll akeꞌ kwej akeꞌ Leꞌe diꞌll, nench naꞌ gaꞌt da wakw akeꞌ Leꞌe xhia chole. Naꞌ bnnab akeꞌ goneꞌ to yel wak da reꞌe akreꞌ da zaꞌa yebá. $]A'Naꞌ bayoll naꞌ, baseꞌleꞌ beꞌnn zan kaꞌ zjayak akeꞌ, naꞌ le bayoꞌteꞌ to lo barco, naꞌ zayejeꞌ yell kaꞌ ganꞌ nbane Magdala.{\o&Naꞌ beꞌnn kaꞌ bdaonꞌ nak akeꞌ ka do tap mir beꞌnn byio, llakze kere noꞌr kaꞌ ren bidaꞌo kaꞌ. y[k%Yeolol akteꞌ bdao berj aktereꞌ. Bayoll naꞌ batop akeꞌ da kaꞌ bagaꞌnne, naꞌ bayaken ye gall llom. xZi$Naꞌll beꞌxeꞌ gall yet xtir kaꞌ, naꞌ ren belyaꞌ daꞌo kaꞌ, naꞌll beꞌe yel llioxken ke Dios, naꞌll bxhoxhjeꞌn beꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ bdislas akeꞌn rao yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ. GY#Naꞌll golleꞌ beꞌnn zan kaꞌ kweꞌ akeꞌ rao yonꞌ. +XO"Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Balxha yet xtir de keré? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Gallze yet xtir daꞌo de, naꞌ ye to chop belyaꞌ daꞌo. W!Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Ganꞌ zollo ni naken to latj dach, ga bibi dekze chras. ¿Ga llélello da gao yeolol beꞌnn ki? GV Jesúsenꞌ le goxhteꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Wa llayaꞌchraꞌllaꞌ beꞌnn ki, le ba gok chonn lla llaꞌrén akeꞌ nadaꞌ ganni, naꞌ bibi de da gao akeꞌ. Naꞌ bi lleꞌnraꞌ yesán akeꞌ kaꞌze, le kere ba bdao akeꞌn, nench ke chaz akeꞌ da xchol do tnez. JU Naꞌll babane beꞌnn kaꞌ kwis ka breꞌe akreꞌ banné beꞌnn blloj kaꞌ, naꞌ bayak beꞌnn kaꞌ bi zjazó niaꞌnaꞌa, naꞌ badá beꞌnn xhinnj kaꞌ, naꞌ bareꞌe beꞌnn lchol kaꞌ. Naꞌll bzorao lloeꞌxhen akeꞌ Dios ke beꞌnn Israel kaꞌ. Jesúsenꞌ bwaweꞌ tap mir beꞌnne (Mr. 8:1‑10) STNaꞌ beꞌnn zan bllin rao yaꞌn ganꞌ lliꞌ Jesúsenꞌ, ncheꞌe akeꞌ no beꞌnn nxhinnje, beꞌnn bi llak saꞌa, beꞌnn lchole ake, naꞌ beꞌnn blloj ake, naꞌ beꞌnn bi zo niaꞌnaꞌa, naꞌ ren beꞌnn llak wde wdere yillweꞌ, naꞌ bniꞌt akeꞌ leakeꞌ xhniaꞌ Jesúsenꞌ, naꞌll bayoneꞌ yeololteꞌ. S7Bazaꞌa Jesúsenꞌ gannaꞌ, naꞌ byejeꞌ nez danꞌ llde awlloze lloaꞌ nisdaꞌo Galilea naꞌ, naꞌll byepeꞌ to rao yaꞌ jachieꞌ. PRNaꞌll bayechj Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —¡Da xhen gore nxenraꞌlloꞌ, noꞌre! Gakchga kanꞌ lleꞌnroꞌn. Naꞌll le bayakte xhiꞌnn noꞌrenꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ beꞌnn zan 1Q[Naꞌll lle noꞌrenꞌ Leꞌe: —Laꞌkze naken kaꞌ, Xanaꞌ, beꞌkw kaꞌ wak yetopbaꞌ blaꞌa daꞌo kaꞌ, llexj xhan ganꞌ llbeꞌ xanbaꞌ llaweꞌ. PNaꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Bi naken wen yekaꞌrizllo yel wao ke xhiꞌnnllo kaꞌ, naꞌ weꞌrizllo beꞌkw gaobaꞌn. ONaꞌll zej noꞌrenꞌ jacheꞌk xhibeꞌ rao Jesúsenꞌ, naꞌ lleꞌe Leꞌe: —¡Xanaꞌ, gokrenchga nadaꞌ! 1N[Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Diosenꞌ bseꞌleꞌ nadaꞌ nench llakrenaꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, le leakeꞌn nak akeꞌ ka xhiꞌr daꞌo ba llakllejlaꞌlle. pMYNaꞌ Jesúsenꞌ bi beꞌlaꞌlleꞌ ke noꞌrenꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, zjakeꞌ awllo, goꞌtyoe akreꞌ Jesúsenꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —Balliꞌi noꞌrenꞌ, le llakia lloneꞌ naweꞌ lliꞌo. L Naꞌ to noꞌr beꞌnn yellenꞌ nziꞌi Canaán beꞌnn bi nake beꞌnn Israel, bzeꞌe ralleꞌn, naꞌ bllineꞌ ganꞌ zo Jesúsenꞌ, naꞌ jatileꞌ Leꞌe, naꞌll besieꞌ lleꞌe Leꞌe: —¡Xanaꞌ, rweꞌ nakoꞌ xhiꞌnn dialla da rey David, bayaꞌchraꞌllchga nadaꞌ! To xhiꞌnnaꞌ noꞌrenꞌ yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌobeꞌ, nnaꞌstek ll-llayraobeꞌ. sK_Bazaꞌa Jesúsenꞌ gannaꞌ, naꞌ bayejeꞌ do ganꞌ lliꞌ yell kaꞌ nziꞌi Tiro ren Sidón. HJ Da kinꞌ ll-llonen nench bi gak beꞌnne yall rao Dios, kere danꞌ bi llnaꞌa akeꞌ kat gao akeꞌ naꞌn. To noꞌr bi nak beꞌnn Israel benliraꞌlleꞌ Jesúsenꞌ (Mr. 7:24‑30) e~~O||{yxwvuwtssyrqq@p"o2nn>mlkkKjiihgffCdcbb\`_^^S]s\[[ YXWVUTTsSRRP\NMM LLK+JIHGG FEEDDCEB;AA@%?g?>#=j<;;@:98Q7s6654432G11J0/// .a--.,,H+++*"))(0'k&&[%%&$b#w"^! -60'z?_u_ Y H 0P.|UNaꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll akeꞌn, bneꞌe: —¿Llreꞌre katkenꞌ naken naꞌ? Da li niaꞌ reꞌ, ni to yej ki zjankwaꞌa ganni, noꞌx lwellje bi yegaꞌnnen. Yeololen yeyinnj aken. Kanꞌ gak kat ba zo rez wayoll yellrionꞌ (Mr. 13:3‑23; Lc. 21:7‑24; 17:22‑24) ]{ 5Naꞌ ka ba llazaꞌa Jesúsenꞌ yodaꞌo braonꞌ, zayejeꞌ ga yobre, jabiꞌy beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ ganꞌ zeꞌen, naꞌ bzorao llroeꞌ akreꞌ Leꞌe yodaꞌon katkenꞌ naken naꞌ. z7'Naꞌ ni llepaꞌ reꞌ, bill reꞌre nadaꞌ llinte lla nnereꞌ: “Nbaraz ba zaꞌa beꞌnnenꞌ nseꞌl Xanllo Diosenꞌ ganni nnebieꞌ.”Hy &Naꞌ yell kerénꞌ yegaꞌnnchgan ka to danꞌ nzanraꞌll. )xK%’Reꞌ beꞌnn Jerusalén, llotre beꞌnn kaꞌ ba bseꞌl Diosenꞌ lladzejnieꞌre reꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ ba bchekwre leakeꞌ yej. Da zan ras gokraꞌllaꞌ yetopaꞌ reꞌ, ka llon to bellj ba ncheꞌe xhiꞌnne, llatobbaꞌ leakbaꞌ lo xirbaꞌn, naꞌ bi gokraꞌllre. Mw$Diꞌll li niaꞌ reꞌ, reꞌ nbanre nnaꞌ, koꞌllre xhoa yel got ke yeolol beꞌnn kaꞌ basoꞌt xozxtaꞌore kaꞌ. Jesúsenꞌ gokre kwis ni ke beꞌnn Jerusalén kaꞌ (Lc. 13:34‑35) Ov#Naꞌ danꞌ gonre kaꞌ, gapre doꞌl ke yel got ke beꞌnn wen kaꞌ, ba got rao yellrio ni, bxhiꞌzen kanꞌ brarj xchen da Abel, beꞌnnenꞌ gok beꞌnn wen rao Dios, naꞌ bayollten ke da Zacarías xhiꞌnn da Berequías. Le Zacaríasenꞌ bet xozxtaꞌore kaꞌ leꞌe radj yodaꞌo za llinl-llo ganꞌ zo bkoyenꞌ. @uy"Ke len naꞌ, wseꞌlaꞌ beꞌnn weꞌreneꞌ reꞌ xtiꞌllaꞌn, naꞌ no beꞌnn siꞌn, naꞌ nollre beꞌnn wzejnieꞌre reꞌ xtiꞌllaꞌn. Naꞌ reꞌ gotre baleꞌ, wdaꞌa akreꞌ leꞌ yay cruz, naꞌ ye baleꞌ chintatre do lo yodaꞌo keré naꞌ, naꞌ ye baleꞌ wrayre, lljakeꞌ gateze yell. 3t_!’¡Reꞌ nakre beꞌnn zban, naꞌ beꞌnn wxhiyeꞌe, llonre ka bele! ¿Akre gonre nench gak yerare lo yiꞌ gabil, ganꞌ ba nwia Diosenꞌ waseꞌleꞌ reꞌ? ^s5 ¡Lewzeraochaze legón bi ka da zban kaꞌ, bill goꞌle gon da xozxtaꞌore kaꞌ! r#Naꞌ danꞌ llonrenꞌ llroeꞌn toz ka naksrenꞌ kanꞌ gok da xozxtaꞌore kaꞌ, bet beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. ,qQNaꞌ nere: “Chenak lliꞌo ba zollo kanꞌ bzo xozxtaꞌollo kaꞌ, bi benrén aklloeꞌ txhen, got akeꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ.” p-’¡Nyaꞌchraz naken keré llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ reꞌ beꞌnn fariseo! ¡Nakre beꞌnn chop rao! Llonchaꞌore lloaꞌ ba ke beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ, naꞌ llonchaꞌore lloaꞌ ba ke yezikre beꞌnn gok beꞌnn wen. &oEKaꞌn llonrenꞌ, naꞌ llake beꞌnn reꞌ, nakre beꞌnn wen, renchaꞌ lo raꞌlldaꞌorenꞌ nakre beꞌnn chop rao, naꞌ beꞌnn wen da xhinnj kwis. n}’¡Nyaꞌchraz naken keré llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ reꞌ beꞌnn fariseo! ¡Nakre beꞌnn chop rao! Nakre ka to ba, da noneꞌ nbaraz koꞌllre, naꞌ loere llaꞌn llit ke beꞌnn wat, naꞌ yeolol da bi nak yall. 0mY¡Reꞌ beꞌnn fariseo, nchol yichjraꞌlldaꞌore! Leyeyate da xhinnj kerénꞌ, nench gakre beꞌnn wen. Naꞌll gakre ka to yeꞌnn danꞌ yibe koꞌlle ren loe. ^l5’¡Nyaꞌchraz naken keré llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ reꞌ beꞌnn fariseo! ¡Nakre beꞌnn chop rao! Nakre ka yeꞌnn da to koꞌllze llyibeꞌ, bi llyibeꞌ loe. Naꞌ llake beꞌnne reꞌ nakre beꞌnn wen, renchaꞌ lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ zeraꞌllre bi da de ke beꞌnne, naꞌ llawere llakaꞌren. fkE¡Nakre ka beꞌnn lchol, beꞌnn llgoꞌ ye to beꞌnn yobre nez! Rebze llonre ka to beꞌnne llabej bebe daꞌo riz yoꞌ loe danꞌ lleꞌjeꞌn, naꞌ bi llakbeꞌreꞌ chaꞌ lleꞌjeꞌn, naꞌ llebeꞌ da xhenll. j’¡Nyaꞌchraz gak keré llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ reꞌ beꞌnn fariseo! ¡Nakre beꞌnn chop rao! Laꞌkze lloeꞌtere Diosenꞌ raꞌt wej toto kwen yiꞌx da llazre, da kaꞌ nziꞌi anis, naꞌ comino, naꞌ menta, naꞌ billre yiꞌxe, naꞌ llsanraꞌllre, bill llzenayre ke da kaꞌ nak da lliaraoll gonllo, kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ nen llayaꞌl gonre da nak wen rao Dios, naꞌ llayaꞌl yeyaꞌchraꞌllre lwellj beꞌnnachre, naꞌ llayaꞌl gonre danꞌ ba bnere gonre. Naꞌ da kinꞌ nakll da llia biaꞌll gonre, naꞌ bi kwej yichjre bi weꞌre da kaꞌ lloeꞌkzre Dios naꞌ. (iINaꞌ chaꞌ to beꞌnn neꞌe: “Yebánꞌ llzoaꞌn, diꞌll linꞌ lloaꞌa”, Dios naꞌkzenꞌ llzoeꞌ chet kaꞌ, le naꞌn zo Diosenꞌ llnebieꞌ. %hCNaꞌ chaꞌ beꞌnne neꞌe: “Yodaꞌon llzoaꞌn, diꞌll linꞌ lloaꞌa”, lekze kaꞌ Diosenꞌ llzoeꞌ chet kaꞌ, le naꞌkzenꞌ zo Diosenꞌ. :gmLe chaꞌ to beꞌnne neꞌe: “Rao bkoy danꞌ zo lo yodaꞌon llzoaꞌn, diꞌll linꞌ lloaꞌa”, renkze danꞌ xhoa rao bkoy naꞌ, ba llzoeꞌ chet kaꞌ neꞌe kaꞌ. -fS¡Reꞌ nakre ka beꞌnn lchole bi llejnieꞌre! ¿Llákere chaꞌ zaꞌkll danꞌ xhoa rao bkoyenꞌ, kerke bkoy ke Diosenꞌ ganꞌ xhoan nak laꞌyenꞌ naꞌ? \e1Naꞌ leskaꞌ nere chaꞌ to beꞌnn neꞌe: “Rao bkoy ganꞌ llxoa akeꞌ danꞌ lloeꞌrao akeꞌ Dios llzoaꞌn, diꞌll linꞌ lloaꞌa”, naꞌ nere bi zejen kanꞌ bneꞌen. Zan chaꞌ neꞌe: “Danꞌ xhoa rao bkoy lo yodaꞌo naꞌ, llzoaꞌn, diꞌll linꞌ lloaꞌa”, naꞌllenꞌ nere llayaꞌl goneꞌ kanꞌ bneꞌen. =ds¡Reꞌ nakreꞌ ka to beꞌnn lchol bi llejnieꞌre! ¿Llákere chaꞌ danꞌ nak de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, zaꞌkllen kerke yodaꞌo ganꞌ xhoan nak laꞌyenꞌ naꞌ? 'cG’¡Nyaꞌchraz gak keré! ¡Nakre ka beꞌnn lchol, beꞌnn llgoꞌ ye to beꞌnn yobre nez! Nere noteze beꞌnne chaꞌ neꞌe: “Yodaꞌo braonꞌ llzoaꞌn, diꞌll linꞌ lloaꞌa”, naꞌ nere kere bi zejen kanꞌ bneꞌen. Zan chaꞌ neꞌe: “Yeolol bi da nak de ya chaꞌo nziꞌi oro danꞌ de lo yodaꞌon llzoaꞌn, diꞌll linꞌ lloaꞌa”, naꞌll nere llayaꞌl goneꞌ kanꞌ bneꞌen. ibK’Naꞌ ¡nyaꞌchraz gak keré llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ reꞌ beꞌnn fariseo! ¡Nakre beꞌnn chop rao! Llejteze llejre, lljatirjre beꞌnn ziꞌte, beꞌnn gonrén reꞌ txhen; ke chop rasre wallayrao akeꞌ, ka nak baziꞌi akeꞌ danꞌ llroeꞌ llsédere naꞌ, naꞌ llak aklleꞌ beꞌnn wen da xhinnj ka reꞌ. ’Naꞌ ¡nyaꞌchraz gak keré llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ reꞌ beꞌnn fariseo! ¡Nakre beꞌnn chop rao! Llkaꞌre no yoꞌ ke noꞌr wazeb kaꞌ, naꞌ da lldeꞌre kat llalwillre Diosenꞌ, scha llzere lloeꞌre diꞌll. Wallayraollre kerke nollre beꞌnn llon da xhinnj. ` ’Zan ¡nyaꞌchraz naken keré llroeꞌ llsedre ke leyenꞌ, naꞌ reꞌ beꞌnn fariseo! ¡Nakre beꞌnn chop rao! Llonre kaꞌkze beꞌnn llsej yebá ke Xanllo Diosenꞌ. Naꞌ ni ke lldez reꞌ, naꞌ ni ke lloeꞌzre latj te beꞌnn yobre. $_A Le noteze beꞌnne llayoneꞌ xhen kwineꞌ, Dios naꞌ goneꞌ sieꞌ to zdoꞌ, naꞌ beꞌnne llxhexjraꞌll raweꞌ, Dios naꞌ goneꞌ gakeꞌ xhen. [^/ Chaꞌ nol reꞌ nakre beꞌnn brao, llayaꞌl wxhexjraꞌllre gakrén lwelljre. ]w Naꞌ bi yewere chaꞌ ye beꞌnne reꞌ: “Xanaꞌ”, le toz nadaꞌ Cristonꞌ nakaꞌ ka beꞌnn lliarao raore. r\] Naꞌ leskaꞌ bi yezreꞌ noteze beꞌnne: “Xa”, le toze Dios beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ nak Xallo. *[M’Zan reꞌ bi yewere ye beꞌnne reꞌ Rabí, le toze nadaꞌ Cristonꞌ nakaꞌ beꞌnn llzejnieꞌ beꞌnne. Naꞌ yeololre nakre ka biꞌch lwelljre. YZ+Llawé akreꞌ gap beꞌnne leakeꞌ baraꞌnne kate llallay akreꞌ leakeꞌ do lao yaꞌa. Naꞌ llawé akreꞌ ye beꞌnne leakeꞌ: “Rabí, Rabí” (da ni lleꞌnen nen beꞌnn llzejnieꞌ beꞌnne). "Y=Naꞌ llawé akreꞌ lljacheꞌ akeꞌ ga lljacheꞌ beꞌnn brao kaꞌ, katenꞌ lljakeꞌ ga llak no lnni, naꞌ kat llej akeꞌ yodaꞌo ke akeꞌn. X#Ka nak beꞌnn ki yeolol danꞌ llon akeꞌn, llon akeꞌn ga reꞌe beꞌnne leakeꞌ, nench gon akeꞌ leakeꞌ xhen. Da xhen non akeꞌ yich kaꞌ, nchej akeꞌ do naꞌa akeꞌ, do roxhga akeꞌ ganꞌ llia xtiꞌll Diosenꞌ. Naꞌ da tonn xhen non xha akeꞌn. gWGLe ley ke akeꞌn naken ka to yoaꞌ ziꞌ, da nono soe waꞌa, len naꞌ lleꞌn akreꞌ waꞌa beꞌnn yobre len, naꞌ bi llwaꞌa akeꞌn leakeꞌ, naꞌ ni ke lldaꞌbaꞌy akzeꞌ gon akeꞌ kanꞌ ne akeꞌ naꞌ. @VyNaꞌ wzenayre kat weꞌe akeꞌ diꞌll, kanꞌ ne xtiꞌll Dios naꞌ, naꞌ gonre kanꞌ ne akeꞌn. Zan bi gonre kanꞌ llon leakeꞌn, le bi llon akeꞌ kanꞌ ne akeꞌ naꞌ. Uy—Beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ naꞌ, ren beꞌnn fariseo kaꞌ, ba zjalan akeꞌ latj ke da Moisésenꞌ. -T UJesúsenꞌ bzoraweꞌ beꞌreneꞌ beꞌnn keꞌe kaꞌ diꞌll, beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, ren beꞌnn kaꞌ bllay ganꞌ zoeꞌ naꞌ, naꞌ bneꞌe: S.Naꞌll nollno gokse yelliꞌi xtiꞌlleꞌn. Naꞌ lla naꞌte, nollno bayaxhjkze billre nnab akreꞌ Jesúsenꞌ.R{-¿Naꞌ chaꞌ Davidenꞌ golleꞌ leꞌe “Xanaꞌ”, akxha gak nnello nak Cristonꞌ xhiꞌnn dialla da rey David? AQ{,Xanllo Diosenꞌ golleꞌ Xanaꞌn:“Blleꞌ kwitaꞌ ni nnebiaꞌrenoꞌ nadaꞌ,
naꞌll gonaꞌ yeolol beꞌnn llwie rweꞌ, wxhexj yichj akeꞌ wzenay akeꞌ koꞌo.” QP+Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Chaꞌ kaꞌ naken chaꞌ, ¿bixchen kanꞌ broeꞌ Spíritu ke Diosenꞌ Davidenꞌ, bneꞌe Cristo naꞌn nak Xaneꞌ? Naꞌllenꞌ bzojeꞌ bneꞌe: —¿Bi xhbab llonre ke Cristonꞌ beꞌnnenꞌ brej Diosenꞌ yednnebiaꞌn? ¿No xhiꞌnn dialla nakeꞌ? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Xhiꞌnn dialla da rey Davidenꞌ. ZN-)Naꞌ ndop bllay beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ bnnabe Jesúsenꞌ leakeꞌ: mMS(Chop da kinꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo, noꞌxeꞌn doxhen danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. ¿No nak dialla Cristonꞌ? (Mr. 12:35‑37; Lc. 20:41‑44) L 'Naꞌ da wllope naꞌ, ka rebze naksen ren da nell naꞌ: “Llieꞌroꞌ beꞌnn lwelljoꞌ, kanꞌ nllieꞌroꞌ kwinoꞌ.” 2K_&Da ninꞌ nak da nell da lliarao gonllo. oJW%Naꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —“Llieꞌroꞌ Dios do yichj do raꞌlloꞌ ga zeraoze.” [I/$—Maestro, ¿norenꞌ nakll da brao danꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo? H#Naꞌ to beꞌnn nsed ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, gokraꞌlleꞌ kwejeꞌ Jesúsenꞌ diꞌll, naꞌ lleꞌe Leꞌe: G}"Ka bnneze beꞌnn fariseo kaꞌ, bzoalli Jesúsenꞌ beꞌnn saduceo kaꞌ, naꞌll badop akeꞌ jakeꞌ raweꞌn. )FK!Beꞌnn kaꞌ ndopenꞌ babán akreꞌ, ka ben akreꞌ diꞌll danꞌ bzejnieꞌreꞌ leakeꞌn. Danꞌ nakll da brao llayaꞌl gonllo (Mr. 12:28‑34) &EE “Nadaꞌ nakaꞌ Dios ke Abraham, naꞌ Dios ke Isaac, naꞌ Dios ke Jacob.” Le Diosenꞌ bi nakeꞌ Dios ke beꞌnn wat, nakseꞌ Dios ke beꞌnn ban. tDaNaꞌ ka nak danꞌ yebán beꞌnn wat kaꞌ, ¿bi nna wrabre da ni, kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ? Nen: qC[Katenꞌ yebán beꞌnn wat kaꞌ, billbi wchaynaꞌa gak, le gak akeꞌ ka angl beꞌnn zjazó yebá. 2B]Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Krerenꞌ llonre danꞌ nere kaꞌ, bi nnézere kanꞌ llia xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyojen, bi nombiaꞌre yel wak keꞌen. A-Naꞌ kat yebán akeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, ¿noxhare beꞌnn gall kaꞌ gak xhoꞌre leꞌe? Le yeololteꞌn bchaynaꞌrén akeꞌ leꞌe. O@Naꞌ bayoll got yeolol beꞌnn kaꞌ, naꞌll gotrén noꞌr naꞌ. '?GNaꞌ leskaꞌ goteꞌ, naꞌ nono xhiꞌnneꞌ bzo. Naꞌ leskaꞌ gok ke beꞌnn wyonne naꞌ, bllinte yeolol beꞌnn gall kaꞌ, toz kaꞌ gok ke akeꞌ. H> Naꞌ radjtoꞌ ni bzo beꞌnn gok gall biꞌcheꞌ, beꞌnn nellenꞌ bchayneꞌe, naꞌ goteꞌ nono xhiꞌnneꞌ bzo. Naꞌll beꞌnn wllope naꞌ, bachaynaꞌreneꞌ noꞌr wazeb naꞌ. =—Maestro, da Moisésenꞌ bneꞌe, chaꞌ to beꞌnn byio nchayneꞌe, naꞌ chaꞌ gateꞌ, naꞌ nono xhiꞌnneꞌ so, naꞌ no beꞌnn biꞌcheꞌ llayaꞌl yechayneꞌe ren noꞌr wazebenꞌ, nench nniꞌt xhiꞌnn dialla ke biꞌcheꞌn. =<sNaꞌ rao lla naꞌ, ballín beꞌnn saduceo kaꞌ ganꞌ zo Jesúsenꞌ. Beꞌnn kaꞌ ne bi yebán beꞌnn wat kaꞌ, naꞌll bnnab akreꞌ Jesúsenꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: ?;wNaꞌll ka ben akreꞌ kaꞌ, babán akreꞌ naꞌ bsan akeꞌ, naꞌll zjayakeꞌ. Bnnab akeꞌ akrenꞌ gak kat yebán beꞌnn wat kaꞌ (Mr. 12:18‑27; Lc. 20:27‑40) ^:5Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Ke César beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wnebiaꞌn lliꞌ Romanꞌ. Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Da nak ke César lewayoeꞌn leꞌe; naꞌ da llayaꞌl weꞌre Dios, leweꞌn Dios. s9_Naꞌll bnnabe Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Noxha raonꞌ daꞌa leꞌ mell ni? ¿No ranꞌ nyoj leꞌ ni? y8kLewroeꞌchek nadaꞌ to mell danꞌ yixhjrenꞌ. Naꞌll beꞌe akeꞌ Leꞌe to mell danꞌ nziꞌi denario. Z7-Naꞌ Jesúsenꞌ bayakbeꞌreꞌ ka da xhinnjenꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ beꞌnn chop rao. ¿Bixchen lleꞌnere wllixre nadaꞌ ren xtiꞌllaꞌn? 36_Ke len naꞌ zadnnábetoꞌ rweꞌ. ¿Naken wen no chixhj da llayaꞌl chixhjllo rao beꞌnnenꞌ nak le zeraoze wnebiaꞌ, beꞌnnenꞌ llia Roma, chaꞌ bi naken wen? w5gNaꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ, bseꞌl akeꞌ beꞌnne nak akeꞌ txhen, naꞌ ren ye bale beꞌnn llon Herodes txhen, nench jell akeꞌ Jesúsenꞌ: —Maestro, nnézetoꞌ zotezoꞌ lloeꞌo diꞌll li, naꞌ llzejnieꞌroꞌ beꞌnne danꞌ llazraꞌll Diosenꞌ gonllo, naꞌ bi llwiaꞌo chaꞌ bi ne beꞌnn kaꞌ, le kere llwiaꞌo ka nak yichjrao beꞌnnach. 94kNaꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ bdop akeꞌ, naꞌ llayirj akeꞌ akrenꞌ gon akeꞌ, nench kwej akeꞌ Jesúsenꞌ diꞌll da wdeꞌ akreꞌ, naꞌ gao akeꞌ xhia keꞌe. 31Le beꞌnn zan naꞌ llayaxheꞌ, naꞌ txhonnjzeꞌn llalloj. Danꞌ llayaꞌl gaxhj rao beꞌnn llnebiaꞌ (Mr. 12:13‑17; Lc. 20:20‑26) G2 Naꞌll goll beꞌnn wnebiaꞌn beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ, wchej akeꞌ niaꞌneꞌe nench yebej akeꞌ leꞌe, lljalek akeꞌ leꞌe ganꞌ nak xchol, naꞌ kwelleꞌ gaoxoxj layeꞌ. ;1o Naꞌll lleꞌe leꞌe: “Beꞌnn nllieꞌraꞌ, ¿akre gok byoꞌ ganni, le bi nakoꞌ raꞌll danꞌ llayaꞌl gakoꞌ?” Beꞌnn naꞌ bibi ballelreꞌ akre yeꞌe leꞌe. 50c ’Bixha ka byoꞌ beꞌnn wnebiaꞌn jawieꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, naꞌ breꞌreꞌ to beꞌnne bi nakeꞌ raꞌll danꞌ llayaꞌl gakeꞌ rao lnni naꞌ. Z/- Naꞌll byej beꞌnn wen llin kaꞌ yeolol nez kaꞌ, naꞌll jatop akeꞌ kon yeolol beꞌnne badil akreꞌ, no beꞌnn wen, naꞌ ren beꞌnn wen da xhinnj, nench ballaꞌa lo yoꞌ ganꞌ llak lnni naꞌ. c.? Lechej lelljatá yeolol nez, naꞌ leyé yeolol beꞌnn yellayre yed akeꞌ lnninꞌ.” :-mNaꞌll golleꞌ beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ: “Ba bsiniaꞌ danꞌ gaollo rao lnninꞌ, naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ benaꞌ yexhenꞌ nakbieꞌ bi zaꞌk akeꞌ yed akeꞌ. Y,+Naꞌll ka bene beꞌnn wnebiaꞌn kanꞌ goken, naꞌ goklleꞌe. Naꞌ bseꞌleꞌ wakaꞌa ya keꞌe kaꞌ jet akeꞌ beꞌnn kaꞌ basoꞌt beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ, naꞌ bzey akeꞌ rall akeꞌn. +Naꞌ ye bal akeꞌ beꞌx akeꞌ beꞌnn wen llin ke beꞌnn wnebiaꞌn, basoꞌn akeꞌ ziꞌ ke akeꞌ, naꞌ bet akeꞌ leakeꞌ. !*;Naꞌ beꞌnn kaꞌ beneꞌ yexhenꞌ ben akeꞌ kaze. Toeꞌ byejeꞌ jawieꞌ yellrio keꞌe, naꞌ ye toeꞌ byejeꞌ jaxinnjeꞌ bi da goꞌteꞌ. )Naꞌll golleꞌ ye txhonnj beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ: “Lelljell beꞌnn kaꞌ ba benaꞌ yexhenꞌ yed akeꞌ, ba bsiniaꞌ da gaollo. Ba betaꞌ bayiꞌx ak ba zerao nak ba xhen. Naꞌ ye akreꞌ yed akeꞌ gaollo danꞌ ba bsiniaꞌ naꞌ.” F(Naꞌ bllin lla sorao lnninꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ, jalwill akeꞌ beꞌnn kaꞌ beneꞌ yexh chej akeꞌ lnni naꞌ, bixha nono gokraꞌll chej lnni keꞌen. '1—Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, llonen rebe ka danꞌ gok ke beꞌnn ni. Bzo to beꞌnn wnebiaꞌ beneꞌ gaxt ka bchaynaꞌa xhiꞌnneꞌn. P& Da yobre beꞌrén Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌll lleꞌe leakeꞌ: X%).Naꞌll gokraꞌll akeꞌ goꞌx akeꞌ Leꞌe, naꞌ blleb akeꞌ bi gone beꞌnn kaꞌ leakeꞌ, le beꞌnn llaꞌa rao yell naꞌn, ba byejleꞌ akeꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios.#$?-Naꞌ ka bene bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn fariseo kaꞌ diꞌllenꞌ beꞌe Jesúsenꞌ, gokbeꞌe akreꞌ ke leakseꞌn bneꞌe kaꞌ. #{,Ka nak yejenꞌ, noteze beꞌnn yaleꞌ rawen wachjeꞌ, naꞌ chet kaꞌ bix yejenꞌ koꞌlleꞌ, wchochjten leꞌe. 8"i+Ke len naꞌ llepaꞌ reꞌ, reꞌ bi llzenayre ke Dios, kwej yichjeꞌ reꞌ, naꞌ kwejeꞌ beꞌnn yobre beꞌnn wzenay keꞌe, nench nnebieꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. !9*Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Bi nna wrabre kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ? Nen:Yej danꞌ bi byoꞌraꞌll beꞌnn wen yoꞌ kaꞌ, gonrén akeꞌ llin,
len naꞌ ba naken yej skin.Da nanꞌ ben Xanllo Diosenꞌ,
naꞌ naken da yebánello kwis.  )Naꞌll balliꞌi akeꞌ xtiꞌlleꞌn ne akeꞌ: —Beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ goteꞌ, naꞌ bi yeyaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ, naꞌ yeyoneꞌ yellrionꞌ rallnaꞌa beꞌnn yobre beꞌnn gon wen, yeyoeꞌ akeꞌ leꞌe ka to da llayaꞌleꞌ. :m(Bayoll beꞌe Jesúsenꞌ diꞌll kaꞌ, bneꞌe: —¿Akxha llákere gon xan yellrionꞌ ke beꞌnn kaꞌ, bkwaꞌnnreneꞌ lba uvas keꞌe kaꞌ kat yellinkze kwineꞌ? ve'Naꞌll beꞌx akeꞌ leꞌe, babej akeꞌ leꞌe ganꞌ llaꞌa lba uvas kaꞌ, naꞌll bet akeꞌ leꞌe. pY&Bixha beꞌnn kaꞌ nak rallnaꞌa lba uvas kaꞌ, ka breꞌe akreꞌ xhiꞌnneꞌn, naꞌll lle lwellj akeꞌ: “Beꞌnn ni yegaꞌnn ren yellrio ke xeꞌen kat gateꞌ. Lechoꞌo lljetlloeꞌ nench yegaꞌnnrenllon lliꞌo.” mS%’Naꞌll bseꞌleꞌ xhiꞌnnkzeꞌ, llakreꞌ xhiꞌnneꞌ naꞌ, wap akebeꞌ baraꞌnne. xi$Naꞌll bseꞌl xan akeꞌn beꞌnn zanll ka beꞌnn nell kaꞌ, naꞌ lekze kaꞌ ben akreꞌ beꞌnn kaꞌ. :m#Bixha beꞌnn kaꞌ nak rao naꞌa len naꞌ, beꞌx akeꞌ beꞌnn kaꞌ bseꞌleꞌn, toeꞌ bdin akeꞌ yay, ye toeꞌ bet akeꞌ, naꞌ ye toeꞌ bchekw akeꞌ leꞌe yej. iK"Ka bllin lla yeziꞌi akeꞌ danꞌ goz akeꞌ naꞌ, bseꞌleꞌ beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ noneꞌ rallnaꞌa lba uvas kaꞌ, nench yeziꞌi akeꞌ raꞌt ka to danꞌ llayaꞌl yezieꞌn. #?!’Lewzenay ke ye to diꞌll weꞌrenaꞌ reꞌ ni. Bzo to beꞌnn gozeꞌ chkweꞌ xhen lba uvas rao yellrio keꞌen, naꞌ bzechjeꞌn reꞌje. Naꞌ benchaꞌweꞌ to ga wsieꞌ uvas kaꞌ. Naꞌll beneꞌ ye to da nak sibe ga lljakwaꞌa beꞌnn kaꞌ gap akeꞌ lba uvas kaꞌ. ’Naꞌ bkwaꞌnneꞌ yellrionꞌ rao naꞌa beꞌnn yezieꞌ bi danꞌ weꞌen naꞌ, naꞌll bzeꞌe zejeꞌ ziꞌte. r] Ka nak da Juan beꞌnnenꞌ bchoa beꞌnne nis, badsoreneꞌ reꞌ ganni, naꞌ bdixjweꞌreꞌ reꞌ kanꞌ llayaꞌl gonre. Naꞌ bi byejleꞌre keꞌe. Naꞌ beꞌnn wachixhj kaꞌ, naꞌ ren noꞌre reꞌe kaꞌ byejleꞌ akeꞌ keꞌe. Bixha reꞌ, kate gokbeꞌre kanꞌ ben beꞌnn kaꞌ ba byejleꞌ akeꞌ keꞌe, naꞌ bi bayátere da xhinnj kerénꞌ chejleꞌre keꞌe. Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll ka ben beꞌnn wen llin beꞌnn bi llon wen (Mr. 12:1‑12; Lc. 20:9‑19) GLennechk, ¿norbeꞌ bi ki chop ben kanꞌ gokraꞌll xabeꞌn? Naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —Bi nell naꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Ka naksen. Diꞌll likze niaꞌ reꞌ, beꞌnn wachixhj kaꞌ, naꞌ noꞌr reꞌe kaꞌ, wyobll wzenay akeꞌ ke Diosenꞌ nnebieꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌ kerke reꞌ. RNaꞌll byejeꞌ ganꞌ zo xhiꞌnneꞌn ye to, naꞌll lleꞌebeꞌ kanꞌ gollkzeꞌ bi biꞌchbeꞌ naꞌ. Bi naꞌ le bchebtebeꞌ llebeꞌ leꞌe: “Wakse, naꞌ chaꞌa.” Naꞌ bi byejbeꞌ. jMNaꞌll llebeꞌ leꞌe: “Kaꞌa, bi chaꞌa.” Naꞌ bdere bayátebeꞌ, naꞌll byejbeꞌ. Naꞌ Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lewayakbeꞌchk bi zejen danꞌ yepaꞌ reꞌ ni: To beꞌnne bzo chop xhiꞌnneꞌ, naꞌ golleꞌ tobeꞌ: “Xhiꞌnnaꞌ, lleꞌnraꞌ chejoꞌ nnaꞌ lla, lljenoꞌ llin ganꞌ nazllo lba uvas kaꞌ.” Naꞌll balliꞌi akeꞌ xtiꞌlleꞌn lle akeꞌ Leꞌe: —Bi nnézetoꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Leskaꞌ nadaꞌ bi yepaꞌ reꞌ bi yel llnebiaꞌn llonaꞌ da kaꞌ. Diꞌll da beꞌe Jesúsenꞌ ka ben chop xhiꞌnn beꞌnne T!Naꞌ bi gak yelloeꞌ beꞌnnachenꞌ bseꞌl leꞌe, le yeololte beꞌnne llaꞌa do ganni llejleꞌ akeꞌ Diosenꞌ bseꞌl da Juan naꞌ, beꞌe xtiꞌlleꞌn, naꞌ nxholl bi gon akreꞌ lliꞌo. Lennechk, ¿noxha bseꞌl da Juan beꞌnnenꞌ bchoa beꞌnne nis? ¿Diosenꞌ bseꞌl leꞌe, o chaꞌ beꞌnnachenꞌ? Naꞌll lle lwellj akeꞌ: —Chaꞌ yelloeꞌ Diosenꞌ bseꞌl leꞌe, naꞌ yeꞌe lliꞌo: “¿Bixchen ke byejleꞌre keꞌe chaꞌ?” V%Naꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll akeꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —Leskaꞌ nadaꞌ dekze to da nnabraꞌ reꞌ. Chaꞌ yelliꞌre xtiꞌllaꞌn, naꞌll nniaꞌ bi yel llnebiaꞌn llonaꞌ da ki. ONaꞌll Jesúsenꞌ byejeꞌ yodaꞌo braonꞌ da yobre. Naꞌ ka llroeꞌ llsedreꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, le jabiꞌyte bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn gor brao kaꞌ, llnebiaꞌ yell Israelenꞌ, bnnab akreꞌ Leꞌe: —¿Bi yel llnebiaꞌ napoꞌ llonoꞌ da ki? ¿No benn yel llnebiaꞌn llonoꞌn? Naꞌ chaꞌ gonliraꞌllre Diosenꞌ, biteze da nnábere Diosenꞌ kat yelwillrenꞌ, gonnkzeꞌn. Yel llnebiaꞌ ke Jesúsenꞌ + ONaꞌllenꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Da li niaꞌ reꞌ, chaꞌ gonliraꞌllre Diosenꞌ, naꞌ bi gakgánere, wakse gonre kanꞌ benaꞌ naꞌ, naꞌ yech yayenꞌ, naꞌ lekze wak yere yaꞌ ni: “Kwas ganni, naꞌ jasó lo nisdaꞌo naꞌle”, naꞌ wakse kanꞌ nnerenꞌ. $ ANaꞌll babane beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, ka breꞌe akreꞌ kanꞌ goken, naꞌll ne akeꞌ: —¿Akre goken le byechte kaze yayenꞌ? \ 1Naꞌ breꞌreꞌ to yay higo zon lloaꞌ nezenꞌ, naꞌ jawieꞌ chaꞌ llian daxhix. Naꞌ bibi llian, xhlaꞌyzenꞌ llia. Naꞌ golleꞌ yayenꞌ: —Billbi daxhix kwiakzoꞌ. Naꞌll le byechte yayenꞌ. t aNaꞌ tzir bateyó, bagoꞌ akeꞌ nez zjayakeꞌ Jerusalén naꞌ da yobre. Naꞌ bdon Jesúsenꞌ. b=Naꞌll ballojeꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ, naꞌ bazeꞌe yellenꞌ. Naꞌ lleꞌ naꞌ, goꞌyeꞌ ganꞌ nziꞌi Betania. Jesúsenꞌ beneꞌ deꞌe yay higonꞌ da bibi llia (Mr. 11:12‑14, 20‑26) ;oNaꞌll lle akeꞌ Jesúsenꞌ: —¿Zenroꞌ binꞌ bne bidaꞌo kaꞌ? Jesúsenꞌ ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn, golleꞌ leakeꞌ: —Bénkzeraꞌ. ¿Bi nna wrabre kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ? Nen:Ba benoꞌ nench xkwiꞌd kaꞌ,
ren bdaꞌon nna llaꞌll,
llon akbeꞌ rweꞌ xhen kwis. iKBixha bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, ka breꞌe akreꞌ yel wak danꞌ llon Jesúsenꞌ, gokllaꞌa akeꞌ kwis, naꞌ leskaꞌ bllaꞌa akeꞌ ka ben akreꞌ besiaꞌ bidaꞌo kaꞌ llaꞌa do liaꞌ yodaꞌo ne akbeꞌ: “¡Beꞌnn zaꞌk beꞌnn ni, nakeꞌ xhiꞌnn dialla rey David!” veNaꞌll zjak beꞌnn lchol kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn xhinnj kaꞌ raweꞌn, naꞌll bayoneꞌ leakeꞌ. 1[ Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Rillaꞌn, naken yoꞌ ga llayaꞌl yelwill beꞌnn nadaꞌ”, naꞌ reꞌ ba nonren ka broj ke beꞌnn wan. !; Jesúsenꞌ byoeꞌ liaꞌ yodaꞌo braonꞌ, naꞌll bachacheꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ lloꞌt, naꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌo. Naꞌll bllixeꞌ ganꞌ nkwaꞌa beꞌnn kaꞌ mell danꞌ llchaꞌa akeꞌn, naꞌ blloꞌnneꞌ ganꞌ llbeꞌ beꞌnn kaꞌ lloꞌt plom daꞌo.  Naꞌll beꞌnn kaꞌ zaꞌrén Jesúsenꞌ, balliꞌi akeꞌ xtiꞌll akeꞌn, goll akeꞌ leakeꞌ: —Beꞌnn ninꞌ Jesús, beꞌnn zaꞌa yell Nazaret ganꞌ nbane Galilea, naꞌ lloeꞌ xtiꞌll Dios. Jesúsenꞌ bachacheꞌ beꞌnn kaꞌ llon yaꞌa liaꞌ yodaꞌo braonꞌ (Mr. 11:15‑19; Lc. 19:45‑48; Jn. 2 :13‑22) /W Naꞌ ka byoꞌ Jesúsenꞌ Jerusalén naꞌ, yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellenꞌ llabán akreꞌ, naꞌll ne akeꞌ: —¿Noxha beꞌnnenꞌ braꞌ ni lla?  Naꞌ beꞌnn kaꞌ lliarao, ren beꞌnn kaꞌ nao koꞌllre, llosiaꞌ akeꞌ ne akeꞌ: —¡Beꞌnn zaꞌk beꞌnn ni, nakeꞌ xhiꞌnn dialla rey David! ¡Nak laꞌy beꞌnnenꞌ zaꞌa ganni, beꞌnn bseꞌl Xanllo Dios! ¡Doweꞌrao Diosenꞌ! GBeꞌnn zan kwis ben akeꞌ Jesúsenꞌ xhen, naꞌ bchirj no xha akeꞌ tnezenꞌ, nench brej burrenꞌ len, naꞌ ye baleꞌ bchoy akeꞌ no xhoꞌz yay, naꞌ bniꞌt akeꞌn tnezenꞌ. 3~_Naꞌll bacheꞌe akeꞌ burrenꞌ rente xhiꞌnnbaꞌ daꞌon ganꞌ ze Jesúsenꞌ, naꞌll bxoa no xha akeꞌ koꞌllbaꞌn, naꞌll bllia Jesúsenꞌ koꞌllbaꞌn. k}ONaꞌll byej beꞌnn kaꞌ yell daꞌon, naꞌ ben akeꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ leakeꞌ. e|CGoll beꞌnn kaꞌ niꞌt ganꞌ nziꞌi Sión naꞌ:“Lewiakeroꞌ, ba zaꞌa rey kerénꞌ,
beꞌnn maxh daꞌo nakeꞌ, naꞌ llieꞌ koꞌll to burr daꞌo,
xhiꞌnn bayiꞌx banꞌ lloaꞌ yoaꞌ.” q{[Gok da ki nench bzoa diꞌll kanꞌ bzoj beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ, bneꞌe: z!Naꞌ chet kaꞌ no bi ye reꞌ, naꞌ leyé akeꞌ: “Xantoꞌ naꞌn yalljreꞌ leakbaꞌ. Kat yeyoll naꞌ le yedsán aktetobaꞌ.” cy?lleꞌe leakeꞌ: —Lechej yell danꞌ lliꞌ kwite kaꞌle, naꞌ kat llinre naꞌ, naꞌ reꞌre to burr noꞌre daꞌbaꞌ yay, naꞌ rente to xhiꞌnnbaꞌ. Naꞌ lewsell akbaꞌ, naꞌ lewcheꞌe akbaꞌ ganni. Tx #Ka ba ll-llin akeꞌ Jerusalén naꞌ, naꞌ byej akeꞌ yell danꞌ nziꞌi Betfagé, ganꞌ zo yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos. Naꞌll bseꞌl Jesúsenꞌ chop beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, w)"Jesúsenꞌ bayaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ, naꞌ bdaneꞌ yejrao akeꞌn, naꞌll le bareꞌe aktereꞌ, naꞌll bnao akeꞌ Leꞌe.Sv!Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, lleꞌnetoꞌ yereꞌtoꞌ. u- Naꞌll brexh Jesúsenꞌ, naꞌ goxheꞌ leakeꞌ jakeꞌ raweꞌn, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixhanꞌ lleꞌnere gonaꞌ ke reꞌ? ltQNaꞌ beꞌnn zan kaꞌ zanao Leꞌen bdil akeꞌ leakeꞌ nench kweꞌ akeꞌ llize. Naꞌ leakeꞌn yezikre bnne akeꞌ zilljlle: —¡Xantoꞌ, rweꞌ nakoꞌ xhiꞌnn dialla rey David! ¡Bayaꞌchraꞌllchga netoꞌ! s-Naꞌ chop beꞌnn lchol zjalliꞌ lloaꞌ nez ganꞌ zayejeꞌ naꞌ, naꞌll ka gokbeꞌe akreꞌ ba zayej Jesúsenꞌ ganꞌ zjalliꞌ akeꞌn, naꞌll besiaꞌ akeꞌ ne akeꞌ: —¡Xantoꞌ, rweꞌn nakoꞌ xhiꞌnn dialla rey David! ¡Bayaꞌchraꞌllchga netoꞌ! Tr!Naꞌ ka bazaꞌa akeꞌ yell Jericónꞌ beꞌnn zan ba nao Leꞌe. RqKa nakzen kiaꞌ nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, kere zaꞌa nench wzeniaꞌnaꞌa beꞌnne nadaꞌn, zaꞌa nench wzeniaꞌnaꞌ beꞌnnach, naꞌ llsanraꞌll kwinaꞌ got akeꞌ nadaꞌ ni ke xtoꞌl beꞌnnach. Jesúsenꞌ bayoneꞌ rao chop beꞌnn lchol (Mr. 10:46‑52; Lc. 18:35‑43) p Naꞌ chaꞌ notezre lleꞌnere gakre beꞌnn lliarao, zgaꞌtek llayaꞌle gakre ka to beꞌnn wen llin ke beꞌnn lwelljre. o}Zan bi naken kaꞌ ke reꞌ, chaꞌ notezre lleꞌnere gakre beꞌnn brao, llayaꞌl wxhexjraꞌllre gakrenre lwelljre. tnaNaꞌll goxh Jesúsenꞌ yeololeꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Ba nnézkzere beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ toto yell, llon akeꞌ wzenay beꞌnn kaꞌ nak rallnaꞌa akeꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn brao llnebiaꞌ akeꞌ leakeꞌ. }msNaꞌll ka bene beꞌnn ye chi keꞌe kaꞌ, kanꞌ bne beꞌnn kaꞌ chop naꞌ, gokllaꞌa akeꞌ leakeꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Da likze tere yel ziꞌ yel yaꞌ ka danꞌ tiaꞌ nadaꞌ, naꞌ gak keré kanꞌ gak kiaꞌn, zan bi naken rallnaꞌ nniaꞌ noxhanꞌ kweꞌ kwitaꞌn kat llin lla nnebiaꞌ naꞌ, beꞌnn kaꞌ ba brej Xaꞌ Dios naꞌn, leakeꞌn gak kweꞌ akeꞌ kwitaꞌn. k}Jesúsenꞌ lleꞌe Jacobonꞌ ren Juan naꞌ: —Reꞌ ni ke nnézzere ka danꞌ llnnabrenꞌ. ¿Wchoyraꞌllre tere yel ziꞌ yel yaꞌ ka danꞌ tiaꞌ nadaꞌ, gak keré kanꞌ gak kiaꞌ naꞌ? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Wzoekzetoꞌ. \j1Naꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —¿Bixha okrénꞌ lleꞌnroꞌ gonaꞌ? Naꞌll lleꞌe Leꞌe: —Lleꞌnraꞌ llopte xhiꞌnnaꞌ ki, kweꞌ akbeꞌ chlaꞌ weje kwitoꞌn kate llin lla nnebiaꞌon. _i7Naꞌll byej xhiꞌnn Zebedeo beꞌnn kaꞌ nziꞌi Jacobo ren Juan, naꞌ ren xhnaꞌ akeꞌ naꞌ, naꞌ bcheꞌk xhib xhnaꞌ akeꞌn rao Jesúsenꞌ. Naꞌ lleꞌe Leꞌe: —Llnnabraꞌ rweꞌ to okré. hNaꞌ gon akeꞌ nadaꞌ rao naꞌa beꞌnn bi nak beꞌnn Israel nench wtitj akreꞌ nadaꞌ, naꞌ chintat akeꞌ nadaꞌ, naꞌ got akeꞌ nadaꞌ, wdaꞌa akeꞌ nadaꞌ leꞌ yay cruz, naꞌ yeyónn lla naꞌ, yebanaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Xhnaꞌ Jacobo naꞌ Juan naꞌ bnnabeꞌ kweꞌ xhiꞌnneꞌ kaꞌ kwit Jesúsenꞌ katenꞌ nnebieꞌ naꞌ (Mr. 10:35‑45) g—Nnaꞌ ba zejllo Jerusalén naꞌ, ganꞌ gon akeꞌ nadaꞌ rao naꞌa bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ wchoy akeꞌ kiaꞌ gataꞌ, nadaꞌ nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. f5Ka bzaꞌa Jesúsenꞌ chejeꞌ Jerusalén naꞌ, naꞌ brejeꞌ kere beꞌnn chllinn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌll golleꞌ leakeꞌ: e)Kanꞌ naken naꞌ, beꞌnn zan nak akeꞌ ka beꞌnn lliarao, naꞌ wllin lla kat yeyak akeꞌ ka beꞌnn zaꞌa xhante, naꞌ beꞌnn kaꞌ nak akeꞌ ka beꞌnn zaꞌa xhante nnaꞌ, leakeꞌn yeyak akeꞌ ka beꞌnn lliarao. Le beꞌnn zan naꞌ llayaxheꞌ, naꞌ txhonnjzeꞌn llalloj. Da yobre bdixjweꞌ Jesúsenꞌ gateꞌ (Mr. 10:32‑34; Lc. 18:31‑34) ~duNadaꞌ gonaꞌ kon ka lleꞌnraꞌ ren da de kiaꞌ. ¿Chaꞌ llakxheꞌroꞌ danꞌ nakaꞌ beꞌnn wen naꞌ?” cBa bxhiꞌi raxhjoꞌ, wak wayejoꞌ, lleꞌnraꞌ waꞌa beꞌnn ki kon kanꞌ ba bennaꞌ rweꞌ, laꞌkze braꞌ akeꞌ ba wlleꞌ. b' Naꞌ xan llin naꞌ golleꞌ toeꞌ: “Beꞌnn nllieꞌraꞌ, bitbi da xhinnj llonaꞌ keré. ¿Kere bnetello to denario chixhjaꞌ reꞌ? w~~c}}||L{dzyyaxwvv9uu}utt3sprq0ppo7nqmflXkijjEiihhh>g0f^eee!dNcub2aaU``[`_K^3]]'\o\ [ZZeYXXWV,U*TSSRRQ?P7O|NM|LLAKKJ IMH|GFFEaDCCBBAA @??>L==`<;;998877 66044p32k1W0^//\..-,+*))>''v&&%$#""2!^ (fBI?W,Y\r } $ h,] w(Naꞌ bchej akeꞌ Leꞌe, naꞌll jwaꞌa akeꞌ Leꞌe rao beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn nziꞌi Poncio Pilato. Judas naꞌ bayot kwineꞌ +' QKa byeniꞌ naꞌ, badope yeolol bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor wnebiaꞌ kaꞌ llnebiaꞌ yell Israelenꞌ, naꞌ bchoy akeꞌn got akeꞌ Jesúsenꞌ. S&KNaꞌll jadinraꞌll Pedronꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe: “Ka za kwellre lekwnꞌ, chonn ras ba gok bi wcheboꞌ chaꞌ nombiaꞌo nadaꞌ.” Naꞌll bazeꞌe, naꞌ jallell-loljeꞌ kwis.F%JNaꞌ Pedronꞌ bzorao biteze bneꞌe, naꞌ leskaꞌ bneꞌe: —Diosenꞌ goneꞌ ga saꞌkziaꞌ chaꞌ ziyaꞌ danꞌ niaꞌ bi nombiaꞌ beꞌnn naꞌ. Kat le bllellte lekwnꞌ. K$INaꞌll gokse ye choll, ka zjak beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, lle akeꞌ Pedronꞌ: —Da lijekzenꞌ, nakoꞌ beꞌnn kaꞌ txhen, le nakbieꞌze nneꞌo kanꞌ nne beꞌnn Galilea kaꞌ. Q#HNaꞌ da yobre bi bchebeꞌ chaꞌ nakeꞌ txhen Jesúsenꞌ. Naꞌll bneꞌe: —Dios naꞌ llzoaꞌ, gak bi da gak kiaꞌ, chaꞌ ziyaꞌ danꞌ niaꞌ bi nombiaꞌ beꞌnnenꞌ neꞌo kaꞌ. ^"5GNaꞌll le llallojte Pedronꞌ lloaꞌ yoꞌn, ka breꞌe ye to noꞌr wen llin naꞌ leꞌe, naꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ: —Renkze beꞌnn ninꞌ nakeꞌ txhen Jesús beꞌnn Nazaretenꞌ. >!uFNaꞌll bi bcheb Pedronꞌ rao yeolol beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa naꞌ, chaꞌ nakeꞌ Jesúsenꞌ txhen, naꞌll lleꞌe noꞌrenꞌ: —Bi nnezraꞌ bi diꞌllenꞌ lloeꞌo. ? wENaꞌ lliꞌ Pedronꞌ liaꞌre, ka bllinkze to noꞌr wen llin ke Caifásenꞌ, naꞌ golleꞌ leꞌe: —Renkze rweꞌn nakoꞌ Jesúsenꞌ txhen, beꞌnn Galilea naꞌ, ke. .UDNaꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Chaꞌ rweꞌn nakoꞌ Cristo, banneyaꞌchk, ¿nonꞌ braꞌll rweꞌ? Pedronꞌ bi bchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ Jesúsenꞌ (Mr. 14:66‑72; Lc. 22:56‑62; Jn. 18 :1518, 25‑27) CNaꞌll blliꞌ akeꞌ xheꞌn lloaꞌ raweꞌn, naꞌ braꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌ baleꞌ broꞌ akeꞌ ke xaꞌye. ucB¿Akxha nere keꞌe nnaꞌ? Naꞌll balliꞌi beꞌnn kaꞌ xtiꞌlleꞌn ne akeꞌ: —Llayaꞌl gateꞌ. wAKa bene bxoz braonꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ, le bcheꞌzte xheꞌen, nench broeꞌreꞌ da xhinnj kwisenꞌ bne Jesúsenꞌ kaꞌ. Naꞌll bneꞌe: —Nnaꞌ ba bénere kanꞌ bnneꞌe ke Diosenꞌ, nnaꞌ nollno yálljello gao xhia keꞌe. &E@Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Naksen kanꞌ nere, leskaꞌ niaꞌ reꞌ, wllin lla reꞌre nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, lliaꞌ kwit Diosenꞌ beꞌnnenꞌ nape le zerawe yel wak xhen, naꞌ nnebiaꞌreneꞌ, naꞌ reꞌre yetjaꞌ leꞌ yebánꞌ radj bejenꞌ. 0Y?Bibi bnekze Jesúsenꞌ. Naꞌll lle bxoz braonꞌ Leꞌe: —Dios naꞌ llzoaꞌ, bnne netoꞌ, chaꞌ da linꞌ nakoꞌ Cristo beꞌnnenꞌ nak Xhiꞌnn Dios. >Naꞌll bzollaꞌa bxoz braonꞌ, lleꞌe Jesúsenꞌ: —¿Bibi de nneꞌo, ka nak danꞌ ll-lliayiꞌll beꞌnn ki rweꞌn?  =Naꞌ bne akeꞌ: —Beꞌnn ni bneꞌe: “Nadaꞌ wachinnjaꞌ yodaꞌo brao ke Diosenꞌ, naꞌ chonn llaze wayontiaꞌn.” nUNaꞌ yeolol bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ yezikre beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ yell naꞌ, llayirjlaꞌll akeꞌ bi diꞌll wenraꞌllenꞌ wxoa akeꞌ koꞌll Jesúsenꞌ, nench got beꞌnn kaꞌ Leꞌe. fE:Naꞌ Pedronꞌ naweꞌ ziꞌt ziꞌtre, bllinteꞌ rill bxoz brao naꞌ, naꞌ byoeꞌ naꞌ bllieꞌ liaꞌ naꞌze ren beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌo brao naꞌ, le gokraꞌlleꞌ reꞌreꞌ akrenꞌ gak ke Jesúsenꞌ. yk9Naꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌx Jesúsenꞌ, bcheꞌe akeꞌ Leꞌe rao Caifás, beꞌnnenꞌ nake bxoz brao, ganꞌ ba ndop beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ yell naꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. O8Naꞌ danꞌ llak ki, llzoa diꞌll kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ, danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ. Naꞌll yeolol beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bxhonnj akeꞌ brej yichj akeꞌ Leꞌe. Bcheꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ ganꞌ gak yel koxchisenꞌ (Mr. 14:53‑65; Lc. 22:54‑55, 63‑71; Jn. 18 :1214, 19‑24) 'G7Naꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ zjeꞌx Leꞌen: —¿Bixchen nonre nadaꞌ ka to beꞌnn wan, naꞌ zaꞌre zadxiꞌre nadaꞌ kone spad naꞌ ren yay? Renchaꞌ yeo lla blleꞌkzaꞌ lo yodaꞌo braonꞌ, bzejnieꞌraꞌ beꞌnne llaꞌa naꞌ, naꞌ bi beꞌxre nadaꞌ. ve6Zan chaꞌ kaꞌ gonaꞌ, ¿akxha gak danꞌ llayaꞌl gaken danꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen kinꞌ gak? lQ5¿Bi nnezroꞌ wakse nnabraꞌ Xaꞌn, wseꞌleꞌ angl zan kwis beꞌnn gakrén nadaꞌ chenake? 4Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Bagoꞌ spad koꞌon lo rille, le beꞌnn goteꞌ beꞌnn kone spad naꞌ, lekze len goten leꞌe. )K3Naꞌ to beꞌnn nak Jesúsenꞌ txhen, le brejte spad keꞌen, bdineꞌn beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wen llin ke bxoz braonꞌ, bchoyteꞌ chlaꞌ nayeꞌ. E 2Naꞌ Jesúsenꞌ lleꞌe Leꞌe: —Beꞌnn nllieꞌraꞌ, ¿bi ken zaꞌo ganni? Naꞌll le jabiꞌyte beꞌnn zan kaꞌ, beꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌll le bcheꞌe akteꞌ Leꞌe. | q1Naꞌll le jabiꞌyteꞌ kwit Jesúsenꞌ, lleꞌe Leꞌe: —Padiox, Maestro. Naꞌ le bnoꞌpteꞌ Leꞌe. o W0Naꞌ Judas beꞌnnenꞌ bde Leꞌe rao naꞌa beꞌnn kaꞌ, golleꞌ leakeꞌ akrenꞌ goneꞌ wroeꞌreꞌ nonꞌ goꞌx akeꞌ, naꞌ bneꞌe: —Beꞌnnenꞌ wnoꞌpaꞌ naꞌ, lekzeꞌn Jesúsenꞌ, naꞌ le goꞌxtereꞌ. % C/Nna lloeꞌte Jesúsenꞌ diꞌll kaꞌ, kat bllinkze Judasenꞌ, beꞌnnenꞌ gok txhen ren beꞌnn chllinn kaꞌ. Naꞌ ncheꞌe beꞌnn zan kwis zjanoꞌx akeꞌ no yay, no spad, beꞌnn bseꞌl bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ yell Israelenꞌ. k O.¡Lewayas, lewayoꞌo! Ba zaꞌa beꞌnnenꞌ gon nadaꞌ rao naꞌa akeꞌn. Kanꞌ gok kanꞌ beꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ (Mr. 14:43‑50; Lc. 22:47‑53; Jn. 18 :2‑11) iK-Naꞌll ballineꞌ da yobre ganꞌ zjalliꞌ beꞌnn chonn kaꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¡Letas, lewaziꞌraꞌll! Ba bllin lla, nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, gakaꞌ rallnaꞌa beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ. w,Naꞌ bzeꞌe da yobre ganꞌ lliꞌ akeꞌn jalwilleꞌ Dios da wyonn ras, naꞌ bneꞌe kanꞌ ba bnekzeꞌ naꞌ. +Naꞌll bayejeꞌ ganꞌ lliꞌ beꞌnn kaꞌ da yobre, naꞌ jadiꞌreꞌ tas akeꞌ lliachaꞌ bichgalenꞌ koꞌll rao akeꞌn. Q*Naꞌll bzeꞌe da wllop ras ganꞌ zjalliꞌ akeꞌn naꞌ jalwilleꞌ Diosenꞌ, bneꞌe: —Xa, chaꞌ gak ten kaꞌze, benchga nench bi saꞌkziaꞌ, naꞌ gakchga kon kanꞌ neꞌo rweꞌ. 5c)Bi tasre, lewalwill Dios nench ke gon da xhinnjenꞌ reꞌ gan. Nnezraꞌ lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ lleꞌnere wnnaꞌrenre nadaꞌ yere, naꞌ kwerp kerénꞌ bi zoen. >u(Naꞌll bayejeꞌ ganꞌ zjalliꞌ beꞌnn kaꞌ chonne, naꞌ jadiꞌreꞌ tas beꞌnn kaꞌ. Naꞌ lleꞌe Pedronꞌ: —¿Ni choll daꞌo bi gok wnnaꞌrenre nadaꞌ yere? 2]'Naꞌll blliaraweꞌ ye raꞌte, naꞌll jeꞌteꞌ rao yonꞌ slloaꞌre, naꞌll balwilleꞌ Diosenꞌ, bneꞌe: —Xa, chaꞌ wak ten kaꞌze, benchga bi saꞌkziaꞌ, naꞌ bi gak kiaꞌ kanꞌ ba zo gak naꞌ. Zan bi llnnabaꞌ gak da nniaꞌ nadaꞌ, kon kaꞌ neꞌo rweꞌn gakchga. P&Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌ ni, llakyaꞌchraꞌ kwis, llakraꞌ kon gatkzaꞌ katekenꞌ llallayrawaꞌ ni. Naꞌ nize leyegaꞌnne, lewnnaꞌ ren nadaꞌ yere bi tasre. 8i%Naꞌll bcheꞌe Pedronꞌ ren ye chop xhiꞌnn Zebedeo, bi kaꞌ nziꞌi Jacobo ren Juan. Naꞌ Jesúsenꞌ bzorao llakyaꞌchreꞌ kwis. Naꞌll billbi wen bzokzeꞌ. H $Naꞌll bllin akeꞌ ganꞌ nziꞌi Getsemaní, naꞌ lle Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Gannize lekweꞌ, chak chaꞌa nadaꞌ gannaꞌte, yelwillaꞌ Diosenꞌ. ~+#Naꞌll Pedronꞌ lleꞌe Leꞌe: —Laꞌkze chaꞌ gatrenaꞌ rweꞌ, kbat nniaꞌ bi nombiaꞌ rweꞌ. Naꞌ lekze kaꞌ goll beꞌnn kaꞌ yelaꞌ Leꞌe. Jesúsenꞌ balwilleꞌ Diosenꞌ lo reꞌj ganꞌ nziꞌi Getsemaní (Mr. 14:32‑42; Lc. 22:39‑46) .}U"Naꞌ lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Diꞌll li kwis niaꞌ rweꞌ, ka za kwellre lekwnꞌ nnaꞌ lleꞌ, chonn ras ba gok bi wcheboꞌ chaꞌ nombiaꞌo nadaꞌ. |!Naꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Laꞌkze yeolol beꞌnn ki wsanraꞌll akeꞌ rweꞌ, zan nadaꞌ bi wsanraꞌllkzaꞌ rweꞌ. w{g Naꞌ kate yesbán Diosenꞌ nadaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, wyobll yellinaꞌ nadaꞌ Galileanꞌ ka reꞌ. \z1Naꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Nnaꞌ lleꞌ, yeololre gakgánere kanꞌ gak kiaꞌn. Le nyojkzen leꞌ xtiꞌll Diosenꞌ llian: “Gotaꞌ beꞌnn gop xhiꞌrenꞌ, naꞌ xhiꞌr kaꞌ gaslas akbaꞌ.” y}Bayoll bel akeꞌ ben akeꞌ xhen Diosenꞌ, naꞌll bzaꞌa akeꞌ jakeꞌ rao yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos. >xuNaꞌ niaꞌ reꞌ, bill yeꞌjaꞌ xis uvanꞌ, llinte lla kat ba zollo txhen ganꞌ zo Xaꞌ Diosenꞌ llnebieꞌ, kanaꞌll yeyeꞌjaꞌn da yobre. Jesúsenꞌ bneꞌe kanꞌ gon Pedronꞌ bi wchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ Leꞌe (Mr. 14:26‑23; Lc. 22:31‑34; Jn. 13 :36‑38) -wSDa ninꞌ xchenaꞌ, naꞌ larjen ni ke doꞌl xhia ke beꞌnnach. Naꞌ larjen nench sorao gak da kobenꞌ, danꞌ bcheb Diosenꞌ goneꞌ gakreneꞌ beꞌnnach. KvNaꞌll bxhieꞌ to leo daꞌo ganꞌ yoll xis uva, naꞌll beꞌe yel llioxken ke Dios, naꞌ beꞌen leakeꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Yeololre, leyeꞌj raꞌt weje danꞌ yoll lo leo ni. u'Naꞌ ka llao akeꞌ naꞌ, bxhiꞌi Jesúsenꞌ to yet xtir naꞌ, naꞌ bayoll beꞌe yel llioxken ke Dios naꞌ, bxhoxhjeꞌn, naꞌ beꞌen beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lesiꞌn, legaon, da ninꞌ nake kwerp kiaꞌn. Vt%Naꞌ Judas beꞌnnenꞌ wde Jesúsenꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ, lleꞌe Leꞌe: —Maestro, ¿nadaꞌn wdiaꞌ rweꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ? Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Awaꞌ, rweꞌn. Ts!Ka nak nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, ka nyojkze kiaꞌn got akeꞌ nadaꞌ, zan ¡nyaꞌchraz naken ke beꞌnnenꞌ gon nadaꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ! Wenre chenak bi bzokzeꞌ yellrionꞌ. rNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —To beꞌnnenꞌ llaorén nadaꞌ txhen toze yeꞌnne, leꞌen wde nadaꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ. qNaꞌll gokyaꞌch akreꞌ ga zeraoze, naꞌ bzorao twej twej akeꞌ llnnab akreꞌ Leꞌe: —Xantoꞌ, ¿nadaꞌn gonaꞌ kaꞌ? #p?Ka lliꞌ akeꞌ llao akeꞌ naꞌ, lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Diꞌll li niaꞌ reꞌ, to reꞌ wdere nadaꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwie nadaꞌ. oNaꞌ ka ba llen willenꞌ, blleꞌrén Jesúsenꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ bdao akeꞌ. wngNaꞌll ben beꞌnn kaꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ leakeꞌn, naꞌ jasiniaꞌ akeꞌ ke lnni Paskwnꞌ. umcNaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Lelljak yellenꞌ, naꞌ leyé to beꞌnnenꞌ: “Maestronꞌ neꞌe, ba rez llin lla gak danꞌ llayaꞌl gak keꞌen, naꞌ rilloꞌ ni, lleꞌnreꞌ gaorentoeꞌ xcheꞌ lnni Paskwnꞌ.” lBllin lla nell llaꞌl lnni, katenꞌ llao akeꞌ yet xtir danꞌ bi nchix kwa binn, naꞌ beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen, jakeꞌ ganꞌ zoeꞌ, naꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —¿Garenꞌ lleꞌnroꞌ lljasiniaꞌtoꞌ ganꞌ gaollo xcheꞌ ke Paskwnꞌ? ck?Naꞌllenꞌ le bzoraote Judasenꞌ bayirjlaꞌlleꞌ akre goneꞌ, wdieꞌ Jesúsenꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ. Jesúsenꞌ broeꞌreꞌ kanꞌ gon akeꞌ lljasaꞌraꞌll akeꞌ yel got keꞌen (Mr. 14:12‑25; Lc. 22:7‑23; Jn. 13 :21‑30; I Cor. 11:23‑26) j-Naꞌ jelleꞌ leakeꞌ: —¿Bi gonnre nadaꞌ nench wdiaꞌ Jesúsenꞌ rao naꞌre? Naꞌll le beꞌe akteꞌ leꞌe chilloa (30) mell plat. i{Naꞌ to beꞌnn chllinn kaꞌ, beꞌnnenꞌ nziꞌi Judas Iscariotenꞌ, byejeꞌ jawieꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ. 7hg Diꞌll li niaꞌ reꞌ, doxhen yellrio do gateze lljatixjweꞌ beꞌnn Diꞌll Wen danꞌ llzejnieꞌ kiaꞌn, dekz de yene beꞌnn kaꞌ, kanꞌ ben noꞌr ni, nench lljadinraꞌll akeꞌ leꞌe. Judas bchebeꞌ goneꞌ Jesúsenꞌ rao naꞌa bxoz wnebiaꞌ kaꞌ (Mr. 14:10‑11; Lc. 22:3‑6) Xg) Bwazjeꞌ nadaꞌ ceit xhixenꞌ, nench kat gaꞌchaꞌn, ba naktiaꞌ xhnid. {fo Beꞌnn yaꞌch kaꞌ, niꞌt akseꞌ batteze niꞌtrén akeꞌ reꞌ, zan nadaꞌ bill zorenaꞌ reꞌ ye scha. #e? Jesúsenꞌ benreꞌ kanꞌ bne beꞌnn kaꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen nere kaꞌ ke noꞌrenꞌ? Da wen naꞌ beneꞌ kiaꞌ ganni. gdG Chenak beꞌtllon, naꞌ gaꞌt mell xhen chenake, naꞌ weꞌllon gakrenen beꞌnn yaꞌch. 0cYNaꞌ beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen, breꞌe akreꞌ kanꞌ ben noꞌrenꞌ, naꞌll gokllaꞌa akeꞌ bne akeꞌ: —¿Bixchen kon benditjereꞌ ceit xhix ni? 6beNaꞌ chak lliꞌ Jesúsenꞌ llaweꞌ naꞌ, bllin to noꞌr noꞌxeꞌ to lmet da yoll ceit da laꞌ xhix, naꞌ zaꞌken da xhen. Naꞌ bwazjtiteꞌn yichj Jesúsenꞌ. taaNaꞌ zo Jesúsenꞌ ganꞌ nziꞌi Betania, rill Simón beꞌnnenꞌ gok yillweꞌ danꞌ ne lepra. `yNaꞌ llasné akeꞌ: —Bi goꞌxlloeꞌ rao lnni naꞌ, nench ke gakbeꞌe beꞌnn zan, naꞌ gon akeꞌ dá nne. To noꞌr bwazjeꞌ ceit xhix yichj Jesúsenꞌ (Mr. 14:3‑9; Jn. 12 :1‑8) _}Llayirjlaꞌll akeꞌ akre gon akeꞌ siyeꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ, nench goꞌx akeꞌ Leꞌe, naꞌ got akeꞌ Leꞌe. s^_Naꞌll badop yeolol bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ ren beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ yell Israelenꞌ, ganꞌ zo rill bxoz braonꞌ, beꞌnnenꞌ re Caifás. \]1—Ba nnézere ye chop llazenꞌ, llin gaꞌle lnni Paskw kellonꞌ. Naꞌ kanaꞌ gakaꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ, naꞌ wdaꞌa akeꞌ nadaꞌ leꞌ yay cruzenꞌ, nadaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. h\ KBayoll beꞌe Jesúsenꞌ diꞌll kaꞌ, golleꞌ beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: ~[u.Naꞌll saꞌkziꞌ beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ ke chnare, naꞌ beꞌnn wen kaꞌ so akseꞌ nbaraz ke chnare.@Zy-Naꞌll yep akeꞌ: “Da li niaꞌ reꞌ, danꞌ bi bayaꞌchraꞌllre beꞌnn lwelljre kaꞌ, laꞌkze bibi zaꞌk akeꞌ rao beꞌnnach, renkze nadaꞌn bi bayaꞌchraꞌllre.” ^Y5,Naꞌll nne akeꞌ: “Xantoꞌ, ¿batenꞌ bi bayaꞌchraꞌlltoꞌ rweꞌ, ka bdonoꞌ, naꞌ wilroꞌ, naꞌ gokoꞌ beꞌnn ziꞌt, naꞌ bi de xharaꞌnoꞌ naꞌ gokoꞌ yillweꞌ, naꞌ byoꞌ rill ya?” 6Xe+Ka gokaꞌ beꞌnn ziꞌte, bi bennre ga tasaꞌ; ka bi de xharaꞌnaꞌ, bi bennre da gakaꞌ; ka gokaꞌ yillweꞌ, naꞌ ka byoaꞌ rill ya, bi badraꞌnnre nadaꞌ.” \W1*Le ka bdonaꞌ, bi bennre da gawaꞌ, ka wilraꞌ, naꞌ bi bennre da yeꞌjaꞌ. cV?)’Naꞌ beꞌnn kaꞌ niꞌt ye chlaꞌ rbesre, yep akeꞌ: “Lekwas kaꞌle, ba llia biaꞌa keré kweyiꞌre, lelljayak lo yiꞌ gabil, danꞌ bi llayolkze ganꞌ ba nak xhnid ke daxiꞌon ren angl ke kaꞌ. iUK(Naꞌll yep akeꞌ: “Da li niaꞌ re, ka nak bayaꞌchraꞌllre beꞌnn lwelljre kaꞌ, le leakeꞌn nak akeꞌ ka biꞌchaꞌ, ka zanaꞌ, laꞌkze bibi zaꞌk aktekeꞌ rao beꞌnnach, nadkzaꞌn bayaꞌchraꞌllre.” `T9'Naꞌ ¿batenꞌ gokoꞌ yillweꞌ naꞌ byoꞌ rill ya, naꞌ badwiatoꞌ rweꞌ?” ,SQ&Naꞌ ¿batenꞌ gokoꞌ ka beꞌnn ziꞌte naꞌ brebtoꞌ rweꞌ rilltoꞌ? Naꞌ ¿batenꞌ breꞌtoꞌ rweꞌ bi de xharaꞌnoꞌ naꞌ benntoꞌ da gokoꞌ? 9Rk%Naꞌ beꞌnn wen kaꞌ ye akeꞌ nadaꞌ: “Xantoꞌ, ¿bat breꞌtoꞌ rweꞌ donoꞌ, naꞌ benntoꞌ da bdaoꞌ? Naꞌ ¿batenꞌ wilroꞌ naꞌ benntoꞌ da weꞌjoꞌ? .QU$Naꞌ ka bi de xharaꞌnaꞌ, naꞌ bennre da gokaꞌ; naꞌ ka gokaꞌ yillweꞌ, naꞌ badraꞌnnre nadaꞌ; naꞌ ka byoaꞌ rill ya, naꞌ badwiare nadaꞌ.” P3#Le ka bdonaꞌ, bennre da bdawaꞌ; naꞌ wilraꞌ nis, naꞌ bennre da weꞌjaꞌ; naꞌ ka gokaꞌ beꞌnn ziꞌte, naꞌ brebre nadaꞌ rillre. hOI"Naꞌ nadaꞌ nakaꞌ rey yepaꞌ beꞌnn kaꞌ niꞌt chlaꞌ chaꞌwenꞌ: “Ba ben Xaꞌ Diosenꞌ sore nbaraz, ledá ganni nench nnebiaꞌrenre nadaꞌ, kanꞌ ba nllia Diosenꞌ biaꞌa, kanꞌ bxhe yellrio naꞌte. ,NQ!Naꞌ beꞌnn kaꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo, wniꞌt akeꞌ kwitaꞌn chlaꞌ chaꞌwe, naꞌ beꞌnn kaꞌ nak ka chiv, wniꞌt akeꞌ kwitaꞌn ye chlaꞌ rbese. ZM- Naꞌ beꞌnn ke yeolol yell, yedop akeꞌ rawaꞌn. Naꞌ kat ba niꞌt yeololeꞌn, naꞌ sorao yelaꞌ akeꞌ, ka llon to beꞌnn gop xhiꞌre, kat llabejeꞌ to kere xhiꞌr kaꞌ, naꞌ kere chib kaꞌ. ML’Katenꞌ yedaꞌ da yobre nadaꞌn Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, nsaꞌa yel zaꞌk xhen kiaꞌn, naꞌ nchiaꞌ yeolol angl kiaꞌ kaꞌ, naꞌ kwiaꞌ gapaꞌ yel llnebiaꞌ xhen. :KmNaꞌ ka nak beꞌnn wen llin ria ni, leyebejeꞌ lewzaꞌleꞌ ganꞌ nak xchole, naꞌ lljachelleꞌ naꞌ gaoxoxj layeꞌ.” Jesúsenꞌ goneꞌ yel koxchis ke yoꞌy yell rJ]Le noteze beꞌnn gon wen kone danꞌ weꞌe xaneꞌn leꞌe, naꞌ xaneꞌn weꞌlleꞌ leꞌe da xhenlle. Naꞌ noteze beꞌnne bi llonreneꞌ llin danꞌ weꞌe xaneꞌn leꞌe naꞌ, xaneꞌn yekeꞌe da daꞌon beꞌe leꞌen. )IKNaꞌll golleꞌ beꞌnn wen llin kaꞌ yelaꞌ: “Leyekaꞌa mell danꞌ bkwaꞌnnrenaꞌ beꞌnn ni, naꞌ weꞌrén beꞌnnenꞌ ba noꞌx chi mell naꞌ. HNaꞌ chaꞌ nnézteroꞌ kaꞌ, ¿bixchen ke brejoꞌ xhmellaꞌn beꞌnn yobre, nench yeziaꞌn, naꞌ ren yichje da gonen gan?” )GKNaꞌll lle xaneꞌn leꞌe: “¡Beꞌnn wen llin ke nxhia, beꞌnn ria! Nnézteroꞌ llarapaꞌ ga goz beꞌnn yobre, naꞌ llatopaꞌ ga goz beꞌnn yobre. F Ke len naꞌ, jacheꞌnnaꞌ lo yo, naꞌ bkwaꞌchaꞌ xhmelloꞌn, le bllebaꞌ wnitaꞌn. Ganni de xhmelloꞌn, baziꞌn.” ENaꞌ ka bllin beꞌnnenꞌ bkwaꞌnnreneꞌ to mellenꞌ, naꞌll lleꞌe xaneꞌn: “Ni de xhmelloꞌn bkwaꞌnnrenoꞌ nadaꞌn. Nnezraꞌ nakoꞌ to beꞌnn znia, naꞌ llarapoꞌ to ga goz beꞌnn yobre, naꞌ llatopoꞌ ga goz beꞌnn yob akre. rD]Naꞌll lleꞌe leꞌe: “Da wen benoꞌ nakoꞌ beꞌnn wen llin wen. Ba benoꞌ ka llayaꞌl gonoꞌ kone da daꞌon bkwaꞌnnrenaꞌ rweꞌn. Naꞌ nnaꞌ gonaꞌ rallnaꞌo da xhenlle, byoꞌ nench sorenoꞌ nadaꞌ nbaraz.” 7CgNaꞌll ka bllin beꞌnnenꞌ bkwaꞌnnreneꞌ chop mellenꞌ, naꞌll lleꞌe leꞌe: “Xanaꞌ, ni de da chop mell danꞌ bkwaꞌnnoꞌn, naꞌ benaꞌ gan ye chopen.” BNaꞌ xaneꞌ naꞌ, lleꞌe leꞌe: “Ba benoꞌ da wen. Nakoꞌ beꞌnn wen llin wen, ba benoꞌ ka llayaꞌl gonoꞌ kone da daꞌon bkwaꞌnnrenaꞌ rweꞌn, ke len naꞌ, gonaꞌ rallnaꞌo da xhenlle. Byoꞌ nench sorenoꞌ nadaꞌ nbaraz.” PANaꞌ bllin beꞌnn wen llin keꞌe beꞌnnenꞌ bkwaꞌnnreneꞌ gaꞌy mellenꞌ, naꞌll lleꞌe leꞌe: “Xanaꞌ, ni de gaꞌy mellenꞌ bennoꞌ nadaꞌ, naꞌ ba benaꞌ gan ye gaꞌyen.” @’Gok scha kat ballín xan akeꞌn, naꞌll goxheꞌ leakeꞌ, nench naꞌ wannabeꞌ danꞌ bkwaꞌnneꞌ rallnaꞌa akeꞌn. u?cNaꞌ beꞌnnenꞌ beꞌe ye to mellenꞌ, byejeꞌ jakwaꞌcheꞌ xhmell xaneꞌn ga bcheꞌnneꞌ lo yo. b>=Lekze kaꞌ beꞌnnenꞌ bkwaꞌnnreneꞌ chop mellenꞌ, naꞌ beneꞌn gan ye chopen. = Naꞌ beꞌnnenꞌ bkwaꞌnnreneꞌ gaꞌy mell naꞌ, le bzoraoteꞌ llonreneꞌn llin, naꞌ beneꞌ gan lekze ye gaꞌyen. <'Toeꞌ bkwaꞌnnreneꞌ leꞌe gaꞌy mellenꞌ nziꞌi talento. Naꞌ ye toeꞌ bkwaꞌnnreneꞌ leꞌe chop mellenꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ ye to bkwaꞌnnreneꞌ leꞌe to mellenꞌ. Kon kanꞌ llwieꞌ llon totoeꞌ beꞌe leakeꞌ. Bayoll naꞌ bzeꞌe broeꞌ nez. ~;u’Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ, llonen ka ke to beꞌnne byejeꞌ to yell ziꞌte. Naꞌ llanꞌ bzeꞌe naꞌ, goxheꞌ beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ, naꞌ bkwaꞌnneꞌ rallnaꞌa akeꞌ xhmelleꞌ da napeꞌ. _:7 Naꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnn keꞌe kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Kanꞌ llayaꞌl sore rez batenꞌ yednnebiaꞌ, le bi nnézere bi llanꞌ, naꞌ batenꞌ yedaꞌ yellrio ni da yobre, nadaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. Jesúsenꞌ bsaꞌkrebreꞌ ka ben to beꞌnn bkwaꞌnnreneꞌ beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ mell keꞌen p9Y Naꞌ leꞌen lleꞌe leakeꞌ: “Diꞌll li niaꞌ, bi wsarjaꞌ choꞌre le bi nombiaꞌ reꞌ.” 28] Ka ballín noꞌr kaꞌ bi ben xhnidenꞌ, jazé akeꞌ lloaꞌ yoꞌn, naꞌ llnne akeꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa lo yoꞌn: “¡Beꞌnne, bsarje ganni choꞌtoꞌ!” 7 Bixha noꞌr xhawatraz kaꞌ, jakeꞌ jaxiꞌi akeꞌ ceitenꞌ. Naꞌ chak zjakeꞌ naꞌle, ballín beꞌnn wachaynaꞌn, naꞌ noꞌr kaꞌ non xhnidenꞌ, bayoꞌrén akeꞌ leꞌe txhen ganꞌ llak lnninꞌ, naꞌ beꞌnn wen llin kaꞌ basej akteꞌ yoꞌn. 6 Naꞌ noꞌr kaꞌ lle akeꞌ leakeꞌ: “Bi gak gonntoꞌn, le nxholl bi gaken ke yeolol-llo. Zan lelljaxiꞌn ganꞌ lloꞌteꞌn.” 5#Naꞌ noꞌr xhawatraz kaꞌ, lle akeꞌ beꞌnn ye gaꞌy kaꞌ: “¿Bi gonn raꞌt ceit kerénꞌ netoꞌ? Le ba llabill ketoꞌ ni.” 4wKa golleꞌ leakeꞌ kaꞌ, yeolol noꞌr kaꞌ bazellaꞌ, naꞌll bayonchaꞌo akeꞌ danꞌ llseniꞌ ke akeꞌn. 3 Naꞌ to beꞌnn bnneꞌe zillj, ka do llere lleꞌe leakeꞌ: “Ba llalloj wachaynaꞌn, lechoꞌo lljenrenlloeꞌ txhen.” _27Naꞌt blle wachaynaꞌn, naꞌ noꞌr kaꞌ brezenꞌ btas akeꞌ chak bez akeꞌn. 41aNaꞌ noꞌr kaꞌ llejnieꞌn, noꞌx akeꞌ da wseniꞌ ke akeꞌn, rente lmet ceit da gonrén akeꞌ llin, kat yebill danꞌ yoll lo danꞌ llseniꞌ ke akeꞌ naꞌ. 0Noꞌr xhawatraz kaꞌ bi beꞌx akeꞌ lmet ceit da gonrén akeꞌ llin, kat yebill danꞌ yoll lo danꞌ llseniꞌ ke akeꞌn. z/mNaꞌ gaꞌy noꞌr kaꞌ bzaꞌa nak akeꞌ beꞌnn llejnieꞌ, naꞌ ye gaꞌye nak akeꞌ beꞌnn xhawatraz. . #Leskaꞌ bne Jesúsenꞌ: —Nnaꞌ waꞌa diꞌll kanꞌ gak kat nnebiaꞌ Dios, beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ, llonen rebze kanꞌ gok ke chi noꞌr weꞌo. Naꞌ zjanoꞌx akeꞌ twej da llseniꞌ ke akeꞌ, jakeꞌ jalexh akeꞌ yelloj beꞌnn byionꞌ llchaynaꞌn. 5-c3Naꞌ danꞌ bi lloneꞌ wen naꞌ, xaneꞌn chintateꞌ leꞌe, naꞌ lljazoeꞌ leꞌe radj beꞌnn chop rao kaꞌ, gannaꞌ lljallell akeꞌ to gaoxoxj lay akeꞌ.T,!2Naꞌll yellín xaneꞌn to lla bi nnezreꞌ, naꞌ yedoꞌlreꞌ leꞌe. s+_1Naꞌll soraweꞌ tilreneꞌ beꞌnn lwelljeꞌ kaꞌ, naꞌ yeꞌj gaoxeneꞌ ren nollre beꞌnn wazó. *y0Zan chaꞌ nakeꞌ beꞌnn wen llin xhawatraz, naꞌ goneꞌ xhbab neꞌe: “Ba ll-llere xanaꞌn, bi yeyedzeꞌ.” T)!/Diꞌll li niaꞌ reꞌ, xaneꞌn goneꞌ rallneꞌe yeolol da de keꞌe. (}.Naꞌ chaꞌ beꞌnn wen llin keꞌen, llontezeꞌ kon kanꞌ goll xaneꞌn leꞌe, nbaraz soeꞌ kat yellín xaneꞌn. ?'w-’Notezre chaꞌ zore rez batteze, nakre ka to beꞌnn wen llin beꞌnn nak beꞌnn siꞌn, naꞌ beꞌnn llon da llayaꞌl goneꞌ. Naꞌ chaꞌ to beꞌnn wen llin lloneꞌ wen kwis, naꞌll gon xaneꞌn rallneꞌe rilleꞌn, naꞌ weꞌe da yesaꞌo beꞌnn wen llin kaꞌ, kat llayaꞌl gao akeꞌ. U&#,Ke len naꞌ, lesó lekweze batkrenꞌ yedaꞌ da yobre, le katenꞌ bi llonre xhbab yedaꞌ, kanaꞌn yedaꞌ nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach. Beꞌnn wen llin bi llon wen (Lc. 12:41‑48) O%+Legón xhbab ke da ni, chaꞌ nneze xan yoꞌn do bi hor yaꞌnnenꞌ llin beꞌnn wan naꞌ rilleꞌn, naꞌ bi taskzeꞌ nench bi weꞌe latj choꞌ beꞌnnenꞌ rilleꞌn kwaneꞌ xchinrazeꞌ. w$g*’Ke len naꞌ lesó lekweze, le bi nnézere bi lla yaꞌnne yedaꞌ da yobre, nadaꞌn nakaꞌ Xanre. ]#3)Naꞌ chop noꞌre ze llot akeꞌ, toeꞌ yeziaꞌ naꞌ ye toeꞌ yekwaꞌnnaꞌ. `"9(Kanaꞌn chop beꞌnn niꞌt yiꞌxe, toeꞌ yeziaꞌ naꞌ ye toeꞌ yekwaꞌnnaꞌ. N!'Ni ke gokbeꞌe akzreꞌ binꞌ gak, ka gokll yejsiꞌo xhen naꞌ, naꞌ babia nisenꞌ, kanaꞌll gokbeꞌe akreꞌ. Lekze kaꞌn gakze kat yedaꞌ da yobre, kanaꞌllenꞌ yeyakbeꞌe akreꞌ.  &Le kanꞌ gok kanꞌ za yerabj akeꞌ nisenꞌ, kanꞌ bzo da Noénꞌ, llaꞌa akeꞌ lleꞌj llao akeꞌ, naꞌ llchaynaꞌa akeꞌ lloeꞌ akeꞌ yel wachaynaꞌa ke no xhiꞌnn akeꞌ, nna llon akteꞌ kaꞌn bllin lla byoꞌ da Noénꞌ lo barconꞌ. %’Kanꞌ gok ka llanꞌ bzo da Noénꞌ, kanꞌ gakse katenꞌ yedaꞌ nadaꞌ da yobre, nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. $’Zan nono nneze bi llanꞌ, bi horenꞌ gak kaꞌ, ni angl kaꞌ niꞌt yebá naꞌ, ni nadaꞌ. Toze Xaꞌ Dios naꞌ nnezreꞌ. ta#Ka nak yebánꞌ ren yellrionꞌ wllin lla kat te ke, zan ka nak xtiꞌllaꞌn kere da te ke kaꞌzenꞌ. c?"Da li niaꞌ reꞌ, beꞌnn kaꞌ llaꞌa nnaꞌ, nna nban akteꞌ kate sorao gak da ki. }!Naꞌ leskaꞌ kat reꞌre ba llak da ke nxhia, kaꞌn ba bniaꞌ naꞌ, kanaꞌll nnézere ba zo rez yedaꞌ da yobre. - ’Lewzenay ke wsaꞌkrebraꞌn ka to yay higo: Kate llagaꞌ xhlaꞌyenꞌ, llagaꞌn laꞌy lleꞌne, ba nnézere ba zo nez yeraꞌ yej. kONaꞌ katenꞌ yedaꞌn, kwell to trompet zillje, naꞌ llach angl kiaꞌ kaꞌ, yetop akeꞌ beꞌnn kaꞌ doxhente yellrio, beꞌnn kaꞌ ba brejaꞌ nak akeꞌ nadaꞌ txhen doxhente yellrio, naꞌ ga zeraoze nak ziꞌte.  Kanaꞌll beꞌnn llaꞌa yellrionꞌ reꞌe akreꞌ nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, lliaꞌ radj bej ren yel wak xhen kiaꞌn ren yel beꞌnn zaꞌk kiaꞌn, naꞌ beꞌnn llaꞌa gateze yell kaꞌ zjallaꞌa rao yellrionꞌ kwell akeꞌ kwis. ’Naꞌ kat yeyoll yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnnachenꞌ, willenꞌ yeyaken xchole, naꞌ beonꞌ bill wseniꞌn, naꞌ berj kaꞌ raꞌll aken leꞌ yebánꞌ, naꞌ yeolol da llreꞌllo leꞌ yebánꞌ, gak aken ka llak yellrionꞌ kat llxhoꞌ. B}Ni llonen ka ke beꞌnnenꞌ ne: “Ganꞌ de ba wat naꞌn ll-llay chod kaꞌ.” Kanꞌ gak kat yed Jesucristonꞌ da yobre (Mr. 13:24‑37; Lc. 21:25‑33; 17:26‑30, 34‑36) `9Kanꞌ llak kat llep yes llseniꞌn doxhen leꞌ yebánꞌ, lekze kaꞌn gak kat llin lla yedaꞌ da yobre, nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach yedaꞌ da yobre, naꞌ yeolol beꞌnne reꞌe akreꞌ nadaꞌ. 6eNaꞌ chaꞌ no ye reꞌ: “Latj dach naꞌ zo Cristonꞌ”, bi chejleꞌre, naꞌ chaꞌ ye akeꞌ reꞌ: “Zot Cristonꞌ lo yoꞌ naꞌ”, bi chejleꞌre ke akeꞌ. X)Ba nnézere kanꞌ gaken, le bakze bdixjweꞌraꞌ reꞌ yeolol danꞌ gaken. Le chas beꞌnn wxhiyeꞌe, beꞌnn gakraꞌll akeꞌ wlan akeꞌ latj kiaꞌ ni, naꞌ gon akeꞌ ka beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios. Naꞌ gon akteꞌ yel wak da reꞌe beꞌnne, naꞌ billre da yebán akreꞌ, nench siyeꞌe akeꞌ leakeꞌ. Naꞌ rente beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ nak Xhiꞌnneꞌ, yeꞌne beꞌnn wxhiyeꞌe kaꞌ siyeꞌe akeꞌ, chaꞌ gak siyeꞌe akeꞌ leakeꞌ. &E’Kanaꞌ chaꞌ no ye reꞌ: “Lewiá, ni zo Cristonꞌ beꞌnnenꞌ brej Diosenꞌ nnebieꞌ”, naꞌ “Lewiá, naꞌ zoeꞌ”, bi chejleꞌre. ?wNaꞌ chenak Xanllo Diosenꞌ bi yezaꞌcheꞌ llanꞌ gak kaꞌ, nono yerakze; zan wazaꞌcheꞌn, ni ke danꞌ nllieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ ba brejeꞌ llonliraꞌll Leꞌe naꞌ. }sLe waꞌt yel ziꞌ yel yaꞌ, ka bi nna gaꞌten rao yellrio ni, naꞌ yeyoll naꞌ, billbi gaꞌte ye to ka len. OLennabe rao Dios bi wxhonnjre kat llak zay, naꞌ rao lla nbaꞌnne. u c¡Nyaꞌchraz naken ke noꞌr kaꞌ nna noaꞌ bdaꞌo, naꞌ noꞌr kaꞌ llwaꞌll bdaꞌo lo lla naꞌ! P Naꞌ beꞌnn dá yiꞌxe, bi yeyeje rilleꞌ lljaxhieꞌ xharaꞌne. f ENaꞌ beꞌnn dá do yichjo keꞌe, bi yeyetjeꞌ yetop xchinraze da de lo yoꞌ rilleꞌn. l Qkanaꞌ beꞌnn llaꞌa ganꞌ nbane Judea, llayaꞌl wxhonnj akeꞌ lljakeꞌ do yaꞌ daꞌore.  )’Daniel beꞌnnenꞌ bdixjweꞌre xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bzojeꞌ ke da zban kwis, danꞌ wxinnj latjenꞌ ganꞌ llonliraꞌll-llo Diosenꞌ. Naꞌ kat reꞌre ba bllin danꞌ ganꞌ zo yodaꞌo braonꞌ (beꞌnne llrabe da ni llayaꞌle chejnieꞌreꞌn), #Naꞌ lljak beꞌnne doxhen yellrionꞌ, lljatixjweꞌ akreꞌ Diꞌll Wen naꞌ, nench nneze beꞌnnachenꞌ llayaꞌle wzenayeꞌ ke Dios, nench nnebieꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌn, naꞌ kate ba bnneze beꞌnne llaꞌa do gateze, kanaꞌllenꞌ yeyoll yellrionꞌ. y Naꞌ noteze gonzidraꞌlle, naꞌ bi kwej yichjeꞌ danꞌ llonliraꞌlleꞌ nadaꞌn llinte gateꞌ, leꞌen yerá. ' Naꞌ ka naken ba llak da ke nxhia naꞌ, beꞌnn zanll beꞌnn kaꞌ yesoꞌn da xhinnjenꞌ, naꞌ wsan akeꞌ bill llieꞌ lwellj akeꞌ.  Naꞌ beꞌnn zan siyeꞌe akeꞌ ne akeꞌ: “Xtiꞌll Diosenꞌ llyixjweꞌraꞌ”, nench siyeꞌe akeꞌ beꞌnn zan. [/ Naꞌ kanaꞌ beꞌnn zan beꞌnn ba llonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ, kwej yichj akeꞌ bill gonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ. Naꞌ leskaꞌ wayechj akeꞌ gon lwellj akeꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwie leakeꞌn. dA ’Naꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa gateze yell, wie akreꞌ reꞌ danꞌ llonliraꞌllre nadaꞌn, naꞌ gon akeꞌ reꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ llwie reꞌ, naꞌ wsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ, naꞌ got akeꞌ reꞌ. EYeolol da ki gaken, naꞌ naken ka ga zorao yel lley llra. |qLe til toto yell, yell xhen ren ye to yell xhen, naꞌ kweꞌ yillweꞌ, naꞌ gaꞌt win, naꞌ xoꞌ do gateze. 7Naꞌ sorao yénere llak wdile do gateze, naꞌ yénere wak wdile, naꞌ bi llebre, le kaꞌ llayaꞌlkze gaken. Naꞌ kere le wayollte yellrionꞌ. )KLe zan beꞌnne llach yellrio ni, beꞌnn yeꞌne wlan akeꞌ latj kiaꞌ ni, naꞌ nne akeꞌ: “Nadaꞌn Cristo.” Naꞌ beꞌnn zan gore siyeꞌe akeꞌ. e~CNaꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll akeꞌn: —Lewiá kwasro nono siyeꞌe reꞌ. 1}[Naꞌ lliꞌ Jesúsenꞌ rao yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos, jabiꞌy beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ kwiteꞌn, naꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —Lleꞌnetoꞌ nnézetoꞌ batenꞌ gak da kaꞌ. Naꞌ ¿akre gak nnézetoꞌ katenꞌ ba zo bawze yedoꞌ, naꞌ ba rez yeyoll yellrionꞌ? ~}}S|t{{`zyyxvxvv(utthsPrqqq6poOnmmlkzjihhgf{fDeedcbbab`U__9^]]I\\#[ZYYXWWVUU@TSRiQQPqOOUNNLMLKKJI.H0GOFEtDDmCBAA@?>===<;::a9q9776 5@4483211-0//{..-@,,)+P**b)A((T''M&"%J$$P#"!!Y kq/ 4xoZ]+2cY  j -Qq$o?Qw Naꞌ Jesúsenꞌ benreꞌ daxiꞌo kaꞌ znia nench bi weꞌe aken diꞌll nonꞌ nakeꞌ. Jesúsenꞌ brejeꞌ postl kaꞌ ben Leꞌe txhen (Mt. 10:1‑4; Lc. 6:12‑16) 1P[ Naꞌ beꞌnn kaꞌ yoꞌ daxiꞌon, ka llreꞌe akreꞌ Leꞌen, llcheꞌk xhib akeꞌ naꞌ daxiꞌo kaꞌ llosiaꞌ aken ne aken: —Rweꞌn nakoꞌ Xhiꞌnn Dios. +OO le beꞌnn zan kwisenꞌ bayoneꞌ, naꞌ yeolol beꞌnn yoꞌ yillweꞌ jabiꞌy akeꞌ to llbiachaꞌ akeꞌ Leꞌe, ka nak lleꞌn akreꞌ kan akeꞌ Leꞌe. N- Naꞌll goll Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, gon akeꞌ xhnid to barco ga choeꞌ nench ke wchiꞌd beꞌnn zan kaꞌ Leꞌe, M)Naꞌ beꞌnn zaꞌk Jerusalén, naꞌ beꞌnn zaꞌk ganꞌ nziꞌi Idumea, naꞌ beꞌnn zaꞌk chlaꞌ yeo Jordán, ren beꞌnn zaꞌk ganꞌ nziꞌi Tiro, naꞌ ganꞌ nziꞌi Sidón, ka nak bnnez akreꞌ yel wak kaꞌ lloneꞌn, beꞌnn zan jakeꞌ ganꞌ zoeꞌn. @LyJesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, broꞌ akeꞌ nez jakeꞌ lloaꞌ nisdaꞌo, naꞌ beꞌnn zan beꞌnn Galilea kaꞌ bnao Leꞌe, naꞌ ren beꞌnn Judea. XK)Naꞌ ka ballach beꞌnn fariseo kaꞌ, bzorao lloeꞌ akeꞌ diꞌll ren beꞌnn kaꞌ non txhen Herodes naꞌ, akre gon akeꞌ got akeꞌ Jesúsenꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ beꞌnn zan lloaꞌ nisdaꞌon =JsJesúsenꞌ bwieꞌ leakeꞌ znia, le gokyaꞌchreꞌ ka nak bi llejleꞌ akeꞌ keꞌe. Naꞌll lleꞌe beꞌnnenꞌ: —Bli naꞌon. Naꞌ bli naꞌa beꞌnnenꞌ, le bayakten. INaꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ: —Lennechk, ¿de latj gonllo da wen o chaꞌ gonllo da xhinnj rao lla nbaꞌnne? ¿Wak yesrallo beꞌnne o chaꞌ weꞌllo latj kwiayieꞌ? Naꞌ beꞌnn kaꞌ ka ben akreꞌ kaꞌ, to blleꞌ akzeꞌ llize, billbi bne akseꞌ. bH=Naꞌll lle Jesúsenꞌ beꞌnnenꞌ nat taꞌkeꞌn: —Bzollá, naꞌ bze radjllo ni. G/Bal beꞌnn kaꞌ lliꞌnao akeꞌ chaꞌ wayón Jesúsenꞌ leꞌe to rao lla nbaꞌnne, nench gaꞌt da lljatao akeꞌ xhia rao koxchis kaꞌ. F Gok ye to ka byoꞌ Jesúsenꞌ to lo yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ lliꞌ to beꞌnn nxhoꞌn chlaꞌ neꞌe. tEaLlayaꞌl nnézere nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, nakaꞌ xan llanꞌ llapre baraꞌnne.0DYLeskaꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Ni ke beꞌnnachenꞌ brej Diosenꞌ lla nbaꞌnne nench sieꞌn banez, kere brejeꞌ beꞌnnachenꞌ nench gonchieꞌ lla naꞌn. &CEKanꞌ byoeꞌ ganꞌ nak rill Diosenꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ re Abiatar nakeꞌ bxoz, Davidenꞌ bdaweꞌ yet xtir ke Diosenꞌ da bi de latj gao noteze beꞌnne, toze bxoz kaꞌ gak gao len; Davidenꞌ bdaweꞌn, naꞌ leskaꞌ bdaorén beꞌnn kaꞌ zejrén leꞌe txhen naꞌ len. (BINaꞌ Jesúsenꞌ golleꞌ leakeꞌ: —¿Bixha bi nna golre kanꞌ ben da rey Davidenꞌ kanaꞌ? Ka bdoneꞌ ren beꞌnn kaꞌ zejreneꞌ txhen naꞌ. EANaꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —Bwiake kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ non rweꞌ txhen naꞌ, ¿bixchen llon akzeꞌ kaꞌ? Llon akeꞌ da bi llayaꞌl gonllo lla nbaꞌnne. =@sBixha gok to lla nbaꞌnne ke beꞌnn Israel kaꞌ, bde Jesúsenꞌ ga naz akeꞌ trigo, naꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bzorao ll-lechj akeꞌ dao ke trigonꞌ. E?Leskaꞌ nono kaꞌchaꞌoze xis uva kobenꞌ to lo blloy yid gore, le xis uva kobenꞌ wcheꞌzen blloy yid gorenꞌ naꞌ larjen. Ke nak xis uva kobenꞌ llayaꞌl kaꞌchaꞌweꞌn lo blloy yid kobe. Beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen blechj akeꞌ dao ke trigo to lla nbaꞌnne (Mt. 12:1‑8; Lc. 6:1‑5) K>’Ni to beꞌnn kat wadeꞌe raꞌll, siꞌzeꞌ to raꞌll kobe wadeꞌen da gorenꞌ. Chaꞌ kaꞌ goneꞌ, raꞌll kobenꞌ, kat chiben, wabeꞌn, naꞌ da gorenꞌ yezikre cheꞌzen. V=%Zan wllin lla kat wagaꞌa beꞌnn byionꞌ, kanaꞌllenꞌ gon akeꞌ was. <Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Bixha wak gon beꞌnn kaꞌ was, beꞌnn kaꞌ llon akeꞌ yexh ga llak yel wachaynaꞌa chak lliꞌrén beꞌnnenꞌ llchaynaꞌn leakeꞌ? Chak nna zo beꞌnn byionꞌ, llon akeꞌ leꞌe txhen, ker wak gon akeꞌ was. ;Bixha gok to lla beꞌnn kaꞌ non Juan naꞌ txhen, naꞌ beꞌnn kaꞌ non beꞌnn fariseo kaꞌ txhen non akeꞌ was, naꞌ bal beꞌnn kaꞌ jak akeꞌ rao Jesúsenꞌ, naꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —¿Bixchen beꞌnn kaꞌ non Juan naꞌ txhen, naꞌ beꞌnn kaꞌ nao beꞌnn fariseo kaꞌ llon akeꞌ was, naꞌ beꞌnn kaꞌ non rweꞌ txhen naꞌ, bi llon akeꞌ was? K:Ka bene Jesúsenꞌ kaꞌ, naꞌll golleꞌ leakeꞌ: —Beꞌnn bibi yillweꞌ llake, bi yalljreꞌ beꞌnn wen rmell, zan beꞌnnenꞌ llak yillweꞌn, leꞌen yalljreꞌ beꞌnn wen rmellenꞌ. Kanꞌ naken kiaꞌ nadaꞌ, kere zaꞌa zadyexhaꞌ beꞌnn wen akenꞌ, zan zaꞌa zadwiaꞌ beꞌnn wen da xhinnj akenꞌ. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ bixchen bi llon beꞌnn kaꞌ non Leꞌen txhen naꞌ was (Mt. 9:14‑17; Lc. 5:33‑39) _97Naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ, breꞌe akreꞌ Jesúsenꞌ llaoreneꞌ beꞌnn wachixhj kaꞌ txhen, naꞌ beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ yelaꞌ, goll akeꞌ beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen: —¿Bixchen llaoreneꞌ wachixhj kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ txhen? y8kNaꞌ bde naꞌ, lliꞌ Jesúsenꞌ llaoreneꞌ leakeꞌ txhen rill Levínꞌ, naꞌ ren beꞌnn zan beꞌnn wachixhj, naꞌ yezikre no beꞌnn wen da xhinnj, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, le beꞌnn zan naꞌ nao Leꞌe. 7Naꞌ bdieꞌ ga lliꞌ to beꞌnn re Leví, nakeꞌ xhiꞌnn beꞌnnenꞌ re Alfeo, llieꞌ ganꞌ llchixhjeꞌ danꞌ llayaꞌl wayej yell ganꞌ llnebiaꞌ leakeꞌ. Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Da nao nadaꞌ. Naꞌll bzolleꞌe, naꞌ bnaweꞌ Leꞌe. 6} Bde naꞌ, byej Jesúsenꞌ lloaꞌ nisdaꞌon da yobre, naꞌ beꞌnn zan bdop, naꞌ broeꞌ bsedreꞌ leakeꞌ. 55 Le bayasdote beꞌnnenꞌ, zanleneꞌ ganꞌ bxhoeꞌn, llwiate beꞌnn kaꞌ ballojeꞌ. Naꞌ llabane beꞌnn kaꞌ, naꞌ lloeꞌrao akeꞌ Dios ne akeꞌ: —Gatga nna reꞌllo ka danꞌ gok nnaꞌ lla. Ka gok brej Jesúsenꞌ Leví (Mt. 9:9‑13; Lc. 5:27‑32) ^45 —Ni llepaꞌ rweꞌ, bayas, baziꞌi ganꞌ bxhoaꞌon naꞌ bayej rilloꞌ. 83i Ni nnézere, nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach napaꞌ yel llnebiaꞌ rao yellrio nench yeziꞌxhenaꞌ da xhinnj ke beꞌnne. Naꞌll golleꞌ beꞌnn xhinnjenꞌ: R2 Llákere bi napaꞌ yel llnebiaꞌ naꞌ yepeꞌ: “Ni llaziꞌxhenaꞌ da xhinnj koꞌo”, naꞌ bi zaꞌk xtiꞌllaꞌn. ¿Bixha chaꞌ yepeꞌ: “Bayas, baziꞌi ganꞌ xhoaꞌo naꞌ bayej”? 1Naꞌ Jesúsenꞌ bayakbeꞌreꞌ kanꞌ llon akeꞌ xhbabenꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen llonre xhbabenꞌ kaꞌ? 0“¿Bixchen nez beꞌnnenꞌ kaꞌ? Wakadiꞌ ke Diosenꞌ lloneꞌ. Nollno gak yeziꞌxhen da xhinnj ke beꞌnne, le zeraoze Dios.” //Lo yoꞌ naꞌ zjalliꞌ bal beꞌnn llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, kate ben akreꞌ kanꞌ bne Jesúsenꞌ, ben akeꞌ xhbab: .7Naꞌ gokbeꞌe Jesúsenꞌ nxenraꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌll golleꞌ beꞌnn xhinnjenꞌ: —Xhiꞌnnaꞌ, ni llaziꞌxhenaꞌ da xhinnj koꞌon. v-eNaꞌ bi gok choꞌrén akeꞌ leꞌe, llin akeꞌ raweꞌn le llaꞌa beꞌnn zan kwis. Naꞌll blep akeꞌ leꞌe yichjore, naꞌ bsarj akeꞌ to latj ga bletj akeꞌ leꞌe do ka nak ganꞌ xhoeꞌn, naꞌ bllineꞌ rao Jesúsenꞌ. Q,Kat le bllinte tap beꞌnn nlen akeꞌ to beꞌnn bi dá niaꞌneꞌe. +%Le bdopte beꞌnn zan kwis bllinte lloaꞌ yoꞌn bayichochjten to nollno llakse choꞌ. Naꞌ bdixjweꞌreꞌ leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. * Gok chop chonn lla bzaꞌa Jesúsenꞌ Capernaum naꞌ, kat ballineꞌ da yobre, naꞌ bnneze beꞌnn kaꞌ zoeꞌ yoꞌ. ) -Bixha beꞌnnenꞌ ka bazeꞌe naꞌ, bzorao lloeꞌ diꞌll kanꞌ gok bayakeꞌn. Ke len naꞌ bill gokse choꞌ Jesúsenꞌ yell kaꞌ, naꞌ bdeꞌe llillize do ga ndach, naꞌ dekz de beꞌnn zan lljakse raweꞌn beꞌnn zaꞌk do gateze. ( ,lleꞌe leꞌe: —Notno yeꞌo bayonaꞌ rweꞌ, kon byej rao bxozenꞌ nench reꞌreꞌ ba bayakoꞌ, naꞌ beꞌe danꞌ nllia da Moisésenꞌ biaꞌa weꞌllo, nench yeyakoꞌ yall rao leyenꞌ. Kaꞌ ben nench yeolol beꞌnne nnez akreꞌ ba bayakoꞌ. T' #+Naꞌll Jesúsenꞌ baseꞌleꞌ leꞌe, naꞌ goꞌtyoereꞌ leꞌe, ^& 7*Bayoll bneꞌe kaꞌn, le bayakte beꞌnnenꞌ, naꞌ bagaꞌnnteꞌ yall kwis. % %)Naꞌ Jesúsenꞌ bayaꞌchraꞌlleꞌ leꞌe, naꞌ bli taꞌkeꞌn bdaneꞌ leꞌe, naꞌ golleꞌ leꞌe: —Lleꞌnkzraꞌ, bayak. T$ #(Naꞌ to beꞌnn llen yillweꞌ danꞌ ne lepra, byejeꞌ rao Jesúsenꞌ, goꞌtyoereꞌ Leꞌe, naꞌ bcheꞌk xhibeꞌ lleꞌe Leꞌe: —Chaꞌ lleꞌnroꞌ, wakse wakaꞌo yillweꞌ kiaꞌ ni. '# I'Doxhen ganꞌ nbane Galileanꞌ bda Jesúsenꞌ llyixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ toto yodaꞌo ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ llabejeꞌ daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn llen yillweꞌ danꞌ ne lepra (Mt. 8:1‑4; Lc. 5:12‑16) " &Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Lechoꞌo yell wrill kaꞌ nench chixjweꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, le ke len naꞌ ba bedaꞌ. q! ]%Ka ballel akreꞌ Leꞌen, lle akeꞌ Leꞌe: —Yeolol beꞌnn kaꞌ dá akeꞌ llayirj akeꞌ rweꞌ. d  C$Naꞌ Simón Pedro ren beꞌnn kaꞌ non leꞌe txhen naꞌ, jakeꞌ jadirj akeꞌ Leꞌe.  #Naꞌ nakte nnaxte byas Jesúsenꞌ, naꞌ bllojeꞌ zejeꞌ to latj dach, naꞌ lloeꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌlle.  5"Beꞌnn zan bayoneꞌ, beꞌnn llak wde wdere yillweꞌ, naꞌ babejeꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, naꞌ bi beꞌe latj nne daxiꞌo kaꞌ, le nnez akseren noxhanꞌ nakeꞌ. Jesúsenꞌ bdeꞌe doxhen Galilea llyixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ (Lc. 4:42‑44) G  !Yeolol beꞌnn yell bdop akeꞌ lloaꞌ yoꞌ ganꞌ zoeꞌn.  ; Ka ba zaꞌa llen willenꞌ, naꞌ ba llze yere, jwaꞌa akeꞌ beꞌnn zan rao Jesúsenꞌ beꞌnn llak yillweꞌ, naꞌ beꞌnn yoꞌ daxiꞌo. U %Naꞌ jabiꞌyeꞌ, beꞌxeꞌ taꞌkeꞌn, naꞌ baliseꞌ leꞌe, le ballachte da lanꞌ, le bzoraote llsinieꞌ da gao akeꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ beꞌnn zan (Mt. 8:16‑17; Lc. 4:40‑41)  {Bixha xhnaꞌ noꞌr ke Simón naꞌ, deꞌe yoeꞌ da la res, le beꞌrén akteꞌ Jesúsenꞌ diꞌll kanꞌ llaken.  Ka balloj Jesúsenꞌ lo yodaꞌon, naꞌ zjayakeꞌ txhen ren Jacobo, naꞌ Juan naꞌ, jakeꞌ rill Simón naꞌ, ren Andrés. B Sete bnneze beꞌnn zan kanꞌ goken, doxhen ganꞌ nziꞌi Galileanꞌ bze ke Jesúsenꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ xhnaꞌ noꞌr ke Simón Pedro (Mt. 8:14‑15; Lc. 4:38‑39) d CYeolol beꞌnn kaꞌ llabán akreꞌ kwis, naꞌll lle lwellj akeꞌ: —¿Akre chejnieꞌllo danꞌ? ¿Bi da kobenꞌ llroeꞌ llsede beꞌnnenꞌ? Ka naken ren yel wak keꞌen llalwilleꞌ daxiꞌon naꞌ llzenayten.   Naꞌll daxiꞌon bnnibchachen beꞌnnenꞌ, naꞌ besiaꞌn zillj kwis, naꞌll ballojen yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ. z oJesúsenꞌ benreꞌ daxiꞌon znia lleꞌen: —¡Llakia llonoꞌ, balloj yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ! 4 c—¿Bixchen zadchixkoꞌ ren netoꞌ, Jesús beꞌnn Nazaret? ¿Zaꞌo zadlleyiꞌo netoꞌn? Nnézkzeraꞌ no rweꞌ, rweꞌn Beꞌnn Nak Laꞌy bseꞌl Diosenꞌ. z oBixha lo yodaꞌo naꞌ, lliꞌ to beꞌnn yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌweꞌ, naꞌ bzorao llosieꞌ neꞌe:  5Naꞌ llabane beꞌnn kaꞌ ke diꞌllenꞌ lloeꞌn, le nneꞌe ka beꞌnn nap yel llnebiaꞌ, le bi llon beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ kaꞌ. U %Naꞌ bllin Jesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen yellenꞌ re Capernaum, naꞌ ka bllin to lla nbaꞌnne ke beꞌnn Israel kaꞌ, byejeꞌ lo yodaꞌo, naꞌ bzorao llroeꞌreꞌ leakeꞌ. _ 9Leskaꞌ le goxhteꞌ leakeꞌ, naꞌ bkwaꞌnnrén akeꞌ xa akeꞌn beꞌnn wen llin kaꞌ, naꞌ bnao akeꞌ Jesúsenꞌ. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌweꞌ (Lc. 4:31‑37) * ONaꞌ bzaꞌa Jesúsenꞌ ye raꞌte, naꞌ breꞌreꞌ Jacobo ren Juan, xhiꞌnn Zebedeo, lliꞌ akeꞌ lo barco ke akeꞌn llatiꞌx yixj bel ke akeꞌn. Z /Naꞌll le bsanraꞌllte yixj bel ke akeꞌn, naꞌ le bnao akteꞌ Leꞌe. '  INaꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Ledá gonre nadaꞌ txhen, naꞌ gonaꞌ nench reꞌ wtopre beꞌnne, naꞌ yelloj akeꞌ rao da xhinnj ke akeꞌ kaꞌ. I   Jesúsenꞌ deꞌe lloaꞌ nisdaꞌo Galileanꞌ, naꞌ breꞌreꞌ chop beꞌnn wxhen bel, beꞌnn re Simón ren biꞌcheꞌn re Andrés, naꞌ llzaꞌl yixj bel ke akeꞌn lo nisenꞌ.   Lleꞌe beꞌnn kaꞌ: —Ba bllin lla gak danꞌ nwia Diosenꞌ goneꞌ, naꞌ sorao nnebieꞌ, lewayate ke da xhinnj keré kaꞌ, naꞌ lechejleꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ. Jesúsenꞌ goxheꞌ tap beꞌnn wxhen bel (Mt. 4:18‑22; Lc. 5:1‑11) )  MBayoll broꞌ akeꞌ Juan naꞌ rill ya, Jesúsenꞌ ballineꞌ ganꞌ nbane Galileanꞌ llyixjweꞌreꞌ Diꞌll Wen, ka nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ. =  u Gannaꞌ bzoeꞌ choa (40) lla radj bayiꞌx znia ake. Naꞌ danꞌ llnebiaꞌ daxiꞌo kaꞌ bkoꞌyelen Leꞌe, gokraꞌllen gon Jesúsenꞌ da xhinnj. Naꞌll angl kaꞌ bllin akeꞌ gokrén akeꞌ Jesúsenꞌ. Jesúsenꞌ bzoraweꞌ llyixjweꞌreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ (Mt. 4:12‑17; Lc. 4:14‑15) i M Naꞌll Spíritu ke Diosenꞌ, le benten nench byej Jesúsenꞌ ganꞌ nak latj dachenꞌ. l S Naꞌ blloj chiꞌi Diosenꞌ yebánꞌ, bneꞌe: —Rweꞌ nakoꞌ xhiꞌnnaꞌ nllieꞌraꞌ, llaweraꞌ llayazraꞌllaꞌ kwis. Gokraꞌll daxiꞌon wkoꞌyelen Jesúsenꞌ goneꞌ da xhinnj (Mt. 4:1‑11; Lc. 4:1‑13)   Bixha chak llalloj Jesúsenꞌ lo nisenꞌ, byarj yebánꞌ, naꞌ betj Spíritu ke Diosenꞌ, naken ka to plom daꞌo jasorenen Leꞌe. _ 9 Naꞌ ka llanꞌ llchoaꞌ Juan naꞌ beꞌnn nis, Jesúsenꞌ bzeꞌe ganꞌ nziꞌi Nazaret ganꞌ nbane Galileanꞌ, naꞌ byejeꞌ lloaꞌ yeo ganꞌ nziꞌi Jordán, naꞌ bchoaꞌ Juan naꞌ Leꞌe nis. 1 ]Da li nadaꞌ llchoaꞌ reꞌ nis, zan Leꞌe goneꞌ ka yedsó Spíritu ke Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌore. Jesúsenꞌ blloeꞌ nis (Mt. 3:13‑17; Lc. 3:21‑22) * ONaꞌ llyixjweꞌreꞌ beꞌnne neꞌe: —Za zaꞌa ye to beꞌnne naplle yel llnebiaꞌ ka nadaꞌ, ni jeze da lleꞌkaꞌ yeyaljaꞌ xhereꞌn bi zaꞌkaꞌ. + QNaꞌ Juan naꞌ gokeꞌ raꞌll da nak de yich xha camello, naꞌ bchej lloaꞌ leꞌen to yid, naꞌ bdaweꞌ bichsoa ren blliꞌndaꞌo ke beser yiꞌxe. x kBeꞌnn zan beꞌnn zaꞌk doxhen ganꞌ nbane Judea, naꞌ beꞌnn zaꞌk Jerusalén lljakeꞌ lljazenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ ka nak llxoarap akeꞌ da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ llchoeꞌ leakeꞌ nis lo yeo ganꞌ nziꞌi Jordán. ~ wNaꞌ kaꞌn gok kat bllin Juan naꞌ latj dachenꞌ, naꞌ bchoeꞌ beꞌnn nis, naꞌ bdixjweꞌreꞌ beꞌnne llayaꞌl wayat akreꞌ ke da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ choaꞌ akeꞌ nis nench waziꞌxhen Diosenꞌ ke da xhinnj ke akeꞌ kaꞌ. = uLeꞌe nneꞌe zillj latj dachenꞌ nneꞌe:“¡Legón xhnid, legonchaꞌo nez ganꞌ te Xanllonꞌ,
lewsarj yichjraꞌlldaꞌore ka llon to beꞌnn llsarj to nez li!” W~ )Kanaꞌ bzo to beꞌnn golle Isaías, beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ ki bzojeꞌ:Wseꞌlaꞌ to beꞌnn kwiaraweꞌ raoꞌn, weꞌe xtiꞌlloꞌn,
nench yeweꞌ xhnneze ganꞌ teꞌon. M} Ki bzorao Diꞌll Wen ke Jesucristo, beꞌnnenꞌ nak Xhiꞌnn Dios. O|Naꞌ lewroeꞌ lewsed akreꞌ, nench gon akeꞌ yeolol danꞌ ba gollaꞌ reꞌ naꞌ. Nadaꞌ zorenkzaꞌ reꞌ yeo lla, naꞌ kaꞌkze sorenkzaꞌ reꞌ yeyollte yellrio ni. Kaꞌn gakchga. {Ke len naꞌ lechej, lelljased lelljaroeꞌ beꞌnn kaꞌ, yeolol yell nench gonliraꞌll akeꞌ nadaꞌ. Naꞌ lewchoa akeꞌ nis, nench wroeꞌn ba llonliraꞌll akeꞌ Xallo Diosenꞌ, naꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesucristo naꞌ, naꞌ ren Spíritu keꞌe naꞌ. 0zYNaꞌll zej Jesúsenꞌ ganꞌ ze akeꞌ naꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Ba ben Diosenꞌ rao naꞌ, doxhen yel llnebiaꞌ danꞌ de yebá naꞌ, naꞌ yellrio ni. y}Naꞌ ka breꞌe akreꞌ Jesúsenꞌ, beꞌrao akeꞌ Leꞌe kwis. Naꞌ ye baleꞌ bi llejleꞌ akeꞌ chaꞌ Leꞌen. ~xuNaꞌ beꞌnn chnej kaꞌ nak Jesúsenꞌ txhen, jakeꞌ Galileanꞌ rao yaꞌ ganꞌ golleꞌ leakeꞌ kaꞌ. PwNaꞌ bxhiꞌi wakaꞌa ya kaꞌ mell danꞌ beꞌe akeꞌ leakeꞌn, nench ben akeꞌ kon kanꞌ goll akeꞌ leakeꞌ naꞌ. Naꞌ to nnaꞌ lla, nna ne akeꞌ yeolol ka bne wakaꞌa ya kaꞌ, doxhen ganꞌ llaꞌa beꞌnn Israel kaꞌ. Jesúsenꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ lljatixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn doxhente vNaꞌ chaꞌ ba bene beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn diꞌll ki, netoꞌ lljeꞌrentoeꞌ diꞌll nench bibi gon akreꞌ reꞌ. ]u3 Lle akeꞌ leakeꞌ: —Chaꞌ no nnab akrenꞌ gok, naꞌ ye aktezreꞌ tlleꞌlre ka tasre naꞌ, badrej beꞌnn kaꞌ non leꞌe txhen naꞌ kwerp keꞌen lo broj naꞌ, naꞌ jaroꞌ akeꞌ Leꞌe ga yobre. ztm Naꞌll badop bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, ren beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ yell Israelenꞌ, naꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll akre gon akeꞌ, kanꞌ lloeꞌ wakaꞌa ya kaꞌ diꞌll gok naꞌ. Naꞌll beꞌe akeꞌ wakaꞌa ya kaꞌ mell xhen. as; Naꞌ chak zjayak noꞌr kaꞌ yellenꞌ, bal wakaꞌa ya kaꞌ, beꞌnn kaꞌ bdap ganꞌ bkwaꞌch akeꞌ Jesúsenꞌ, jayakeꞌ yellenꞌ, naꞌ jadixjweꞌ akreꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ doxhen kanꞌ goken. prY Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Bi llebre lelljadixjweꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ, llayaꞌl lljakeꞌ Galileanꞌ nench reꞌe akreꞌ nadaꞌ. Beꞌnn kaꞌ gop lloaꞌ brojenꞌ jadixjweꞌ akreꞌ bxoz kaꞌ kanꞌ goken Lq Naꞌ ka zjayakeꞌ naꞌ, ballay akreꞌ Jesúsenꞌ tnez. Naꞌll bwapeꞌ leakeꞌ lliox. Naꞌll bcheꞌk xhib akeꞌ raweꞌn, naꞌ bdeꞌl akeꞌ nieꞌn, naꞌll beꞌrao akeꞌ Leꞌe. Ap{Naꞌll le bazaꞌte noꞌr kaꞌ lloaꞌ brojenꞌ, do lleb akzeꞌ naꞌ llawé akreꞌ, zjayakdoeꞌ jadixjweꞌ akreꞌ beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen kanꞌ gok naꞌ. #o?Sete lelljayak, lelljadixjweꞌ beꞌnn kaꞌ nak Jesúsenꞌ txhen, ye akreꞌ ba babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ ye akreꞌ wyoblle yellín Jesúsenꞌ Galileanꞌ, kerke leakeꞌ, naꞌ Galilea naꞌ reꞌe akreꞌ Leꞌe. Kanꞌ bne Dios naꞌ badtixjweꞌraꞌ reꞌ. nNollno llraꞌ ganni, ba babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ kanꞌ bnekzeꞌ. Ledá ke, lewiá ganꞌ broꞌ akeꞌ Leꞌen. m+Naꞌ anglenꞌ lleꞌe noꞌr kaꞌ: —Bi llebre, nadaꞌ nnezraꞌ llayirjre Jesúsenꞌ, beꞌnnenꞌ bdaꞌa akeꞌ leꞌ yay cruz naꞌ. ilKNaꞌ ka breꞌe beꞌnn kaꞌ llapenꞌ, to bxhiz akzeꞌ blleb akeꞌ bacholraꞌll akteꞌ. rk]Llaktit kwis nake lloaꞌraweꞌn, kaꞌkze ga llep yes, naꞌ xharaꞌneꞌn naken llich kwis ka beye. #j?Naꞌ le bxhoꞌte, le to angl ke Xanllonꞌ betjeꞌ yebánꞌ, naꞌ bllineꞌ bkeꞌe yej danꞌ nsej lloaꞌ brojenꞌ, naꞌ bllieꞌ rao yejenꞌ. i 1Ka bde lla nbaꞌnne, bal dmionꞌ María Magdalena ren María beꞌnnenꞌ ye to, byej akeꞌ jawiá akeꞌ ganꞌ bkwaꞌch akeꞌ Jesúsenꞌ. Naꞌll byej akeꞌ ren wakaꞌa ya kaꞌ, naꞌ bchiꞌch akeꞌ sey leꞌ yej, danꞌ daꞌa lloaꞌ brojenꞌ, naꞌ bkwaꞌnn akeꞌ wakaꞌa ya kaꞌ bdap akeꞌn.g#ANaꞌll goll Pilatonꞌ beꞌnn kaꞌ: —Gonnaꞌ reꞌ wakaꞌa ya ak, lewcheꞌe akeꞌ nench gap akeꞌ ga zeraoze yezoe akreꞌ. ofW@Ke len naꞌ bseꞌlchek beꞌnn lljatap akeꞌ lloaꞌ brojenꞌ ganꞌ jakwaꞌch akeꞌ Leꞌe naꞌ, nench ke lljak beꞌnn kaꞌ gok leꞌe txhen tlleꞌlre lljarej akeꞌ kwerp keꞌen, naꞌ ye akeꞌ beꞌnn ak, babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ da ke nxhiall gak, kerke diꞌll danꞌ bdise da nell, kanꞌ bneꞌe Diosenꞌ bseꞌle Leꞌe. 6ee?Naꞌ lle akeꞌ leꞌe: —Ba jadinraꞌlltoꞌ kanꞌ bne da beꞌnn wxhiyeꞌn gotenꞌ, kanꞌ nna nbaneꞌ: “Yeyónn lla naꞌ, yebanaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ.” &dE>Naꞌ bateyó, bde lla kanꞌ llsiniaꞌ akeꞌ ke lla nbaꞌnn, badop bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ jakeꞌ ganꞌ zo Pilatonꞌ. &cE=Naꞌ María Magdalenanꞌ, naꞌ ye to María beꞌnn yobre, jacheꞌ akeꞌ lloaꞌ brojenꞌ. Bkwaꞌnn akeꞌ beꞌnn llape ganꞌ bgaꞌch Jesúsenꞌ *bMKa betj lleꞌ naꞌ, bed to beꞌnn wniaꞌ beꞌnn Arimatea re José, naꞌ leskaꞌ bzenayeꞌ ke Jesúsenꞌ. s^_8Naꞌ ren María Magdalena, naꞌ ren María beꞌnnenꞌ nak xhnaꞌ Jacobo, naꞌ José, naꞌ ren María xhoꞌr Zebedeo. Bkwaꞌch akeꞌ Jesúsenꞌ (Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56; Jn. 19 :38‑42) C]7Leskaꞌ naꞌ zjallaꞌa zan noꞌr ak, zjazé akeꞌ ziꞌtre llwia akeꞌ. Beꞌnn kaꞌ bnao Jesúsenꞌ, ka bazeꞌe Galilea naꞌte llakrén akeꞌ Leꞌe bi da byalljreꞌ. q\[6Naꞌ xan wakaꞌa ya kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llaꞌa llap Jesúsenꞌ, ka nak breꞌe akreꞌ bxhoꞌn, naꞌ biteze gok, naꞌ blleb akeꞌ kwis, naꞌ ne akeꞌ: —Da likze beꞌnn ni, nakeꞌ dogarj Xhiꞌnn Dios. >[u5Naꞌ bde naꞌ, ka babán Jesúsenꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, balloj akeꞌ lo ba ke akeꞌn, naꞌll jayakeꞌ jaroeꞌrao akeꞌ Jerusalén. Naꞌ zan beꞌnn breꞌe leakeꞌ. Z4Naꞌ leskaꞌ byarj ba ke beꞌnn ba got. Naꞌ zan beꞌnn kaꞌ benliraꞌll Diosenꞌ, babán akeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. #Y?3Naꞌ ka hor naꞌ, blleꞌz kllole raꞌll danꞌ ze lo yodaꞌo braonꞌ, bxhiꞌzen yichje ballinte lleꞌle, naꞌ llebraz bxhoꞌ, goxhjte yej ake. |Xq2Naꞌll le besiaꞌte Jesúsenꞌ da yobre zillj kwis, naꞌ le bayonteꞌ spíritu keꞌen rallnaꞌa Dios. jWM1Naꞌ ye baleꞌ lle lwellj akeꞌ: —Dokwezchek, chaꞌ ke yed Elíasenꞌ yedsreꞌe Leꞌe. ZV-0Naꞌll le bllojte to beꞌnn zejdoeꞌ jaxieꞌ to xhiꞌre, naꞌ bzaꞌlleꞌn zo zichjenꞌ da nak zlaꞌn, naꞌ bzoeꞌn to rao xhis tonne, naꞌll jazoeꞌn lloaꞌ Jesúsenꞌ nench xoꞌpeꞌn. !U;/Naꞌ bal beꞌnn kaꞌ zjazé naꞌ, ne akeꞌ: —Lewzenay keꞌe, beꞌnn ni llalwilleꞌ da Elías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ. >Tu.Naꞌ ka lladá chonne naꞌ, besiaꞌ Jesúsenꞌ zillje bneꞌe: —Elí Elí, ¿lama sabactani? (Lleꞌnen nen: Dios kiaꞌ, Dios kiaꞌ, ¿bixchen ba bsanraꞌlloꞌ nadaꞌ?) WS'-Naꞌ ka do wawill, doxhente yellrionꞌ bachole bllinte lladá chonne. R ,Naꞌ beꞌnn wan kaꞌ zjadaꞌa leꞌ yay cruzenꞌ chlaꞌ weje kwiteꞌn, leskaꞌ bchachrén akeꞌ Leꞌe. Kanꞌ gok kanꞌ got Jesúsenꞌ (Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49; Jn. 19 :28‑30) )QK+Leꞌe llonliraꞌlleꞌ Dios, le bneꞌe: “Dogarje Xhiꞌnn Dios nadaꞌ.” ¡Naꞌ reꞌchekello yesrá Diosenꞌ Leꞌe nnaꞌ, chaꞌ llakreꞌ Leꞌe! KP*—¡Beꞌnn zan basreꞌe, naꞌ nnaꞌ bi llak yesrá kwineꞌ! Chaꞌ nakeꞌ rey ke lliꞌo beꞌnn Israel, yeyetjeꞌ leꞌ yay cruz ganꞌ deꞌe naꞌ, naꞌll chejleꞌllo keꞌe. mOS)Naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ ren beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ, yeololeꞌ bne akeꞌ diꞌll yel yaꞌ bne akeꞌ: ON(bne akeꞌ: —Rweꞌn bneꞌo yechinnjoꞌ yodaꞌo braonꞌ, naꞌ chonn llaze yeyonteꞌon. Naꞌ basrachk kwinoꞌ chaꞌ rweꞌn nakoꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios, bayetjchek leꞌ yay cruzenꞌ. oMW'Naꞌ beꞌnn kaꞌ bde ganꞌ deꞌe naꞌ, llta yichj akeꞌ goll akeꞌ Leꞌe diꞌll yel yaꞌ, ~Lu&Naꞌ lekze kaꞌ, bdaꞌa akeꞌ ye chop beꞌnn wan chlaꞌ weje kwiteꞌn, toeꞌ chaꞌwe ye toeꞌ rbese. +KO%Naꞌ yichj cruzenꞌ ganꞌ deꞌe naꞌ, bzoj akeꞌ danꞌ blliayiꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌ llian: “Beꞌnn ni Jesúsenꞌ rey ke beꞌnn Israel kaꞌ.” 4Jc$Naꞌll blleꞌ akeꞌ bdap akeꞌ Leꞌe. eIC#Naꞌ ka bayoll bdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ, naꞌll bditjen akeꞌ xharaꞌneꞌn, llwia akeꞌ naraꞌchk norenꞌ llayaꞌl toto akeꞌ. Naꞌ danꞌ ben akeꞌ kaꞌ, bzoa diꞌll kanꞌ bzoj beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bneꞌe: “Wlaꞌa akeꞌ xharaꞌneꞌn, naꞌ siꞌi ke ke akeꞌ chitje akreꞌn.” H-"Naꞌll beꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ zo zichj da nchixe to da zlaꞌ yeꞌjeꞌn, naꞌ ka gokbeꞌreꞌ kanꞌ naken naꞌ, naꞌ bi weꞌjeꞌn. cG?!Naꞌ bllin akeꞌ to latj ganꞌ nziꞌi Gólgota, lleꞌnen nen latj ke llit wat. F/ Naꞌll ka blloj akeꞌ yell naꞌ, le badil akteꞌ to beꞌnn Cirene re Simón, naꞌ bchieꞌ akreꞌ leꞌe weꞌe cruz ke Jesúsenꞌ. fEEBayoll btitj akreꞌ Leꞌen, bakaꞌa akeꞌ raꞌll xhnanꞌ danꞌ bwakw akeꞌ Leꞌen, naꞌll bawakw akeꞌ Leꞌe xhakzeꞌ. Naꞌll bcheꞌe akeꞌ Leꞌe jadaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruz. Bdaꞌa akeꞌ Jesúsenꞌ leꞌ yay cruz (Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43; Jn. 19 :17‑27) DNaꞌll blliꞌ akeꞌ Leꞌe xheꞌn, naꞌll bakaꞌa akeꞌ xhisenꞌ noꞌxeꞌn, naꞌll bdin akeꞌn yichjeꞌ. C5Naꞌll ben akeꞌ to da nak de lba yeꞌche, naꞌ bliz akeꞌn yichjeꞌn, naꞌ neꞌe chaꞌwenꞌ bgoꞌx akeꞌ Leꞌe to xhis. Naꞌll bcheꞌk xhib akeꞌ raweꞌn, nench btitj akreꞌ Leꞌe, naꞌ ne akeꞌ: —¡Sechga ke beꞌnn wnebiaꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ! tBaNaꞌll bdinn akeꞌ xharaꞌneꞌn, naꞌ bwakw akeꞌ Leꞌe to raꞌll xhna, ka danꞌ llak rey kaꞌ. ANaꞌll bcheꞌe wakaꞌa ya kaꞌ Leꞌe lo yoꞌ ke beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn, naꞌ batop akeꞌ yeolol wakaꞌa ya kaꞌ. @Naꞌll basán Pilatonꞌ Barrabásenꞌ kanꞌ bnnab beꞌnn kaꞌ. Bayoll naꞌ, naꞌll golleꞌ beꞌnn wakaꞌa ya kaꞌ, bdintat akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌll beneꞌ Leꞌe rao naꞌa akeꞌn, nench wdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. ?5Yeolol beꞌnn zan kaꞌ bne akeꞌ: —Kere bi gon danꞌ gaken xhbaꞌytoꞌ, naꞌ xhbaꞌy no xhiꞌnntoꞌ ke nake yel got ke beꞌnn ni. ?>wGokbeꞌe Pilatonꞌ bikzbi de goneꞌ. Ba llaꞌa beꞌnn kaꞌ llakia kwis, naꞌll bseꞌleꞌ to beꞌnn jaxieꞌ nis, baneꞌe rao beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Beꞌnn ni bibi da xhinnj noneꞌ. Bi naken xhbaꞌyaꞌ chaꞌ ba betreꞌ, xhbaꞌy reꞌ naken chaꞌ ba betreꞌ. =9Naꞌll lle Pilatonꞌ leakeꞌ: —¿Bixha da xhinnj ba beneꞌ naꞌ? Naꞌll besiaꞌ akeꞌ da yobre ne akeꞌ: —¡Bdeꞌe leꞌ yay cruz! (<IPilatonꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Akxha gonaꞌ Jesúsenꞌ beꞌnnenꞌ ne akeꞌ Cristonꞌ? Naꞌ yeololeꞌ bne akeꞌ: —¡Bdeꞌe leꞌ yay cruz! ;Naꞌll lle Pilatonꞌ leakeꞌ da yobre: —¿Nore beꞌnn ki chop lleꞌnere wasanaꞌ? Naꞌll ne akeꞌ: —Barrabás naꞌ. [:/Naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ naꞌ, ba bkoꞌyel akreꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, nench nnab akeꞌ wsaneꞌ Barrabás naꞌ, naꞌ nnab akeꞌ gat Jesúsenꞌ. 9!Naꞌ ka lliꞌ Pilatonꞌ ganꞌ lloneꞌ yel koxchis naꞌ, le bllinte to rson da bseꞌl noꞌr keꞌen, lleꞌe leꞌe: “Bitbi gonroꞌ beꞌnnenꞌ, le bibi doꞌl napeꞌ. Le bllayrawaꞌ ncheꞌe, naꞌ rao bichgal kiaꞌn breꞌdaꞌoraꞌ Leꞌe.” 8yLe gokbeꞌe Pilatonꞌ llaxhéꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ Jesúsenꞌ, naꞌllenꞌ ben akeꞌ Leꞌe rao neꞌen. <7qNaꞌ lle Pilatonꞌ beꞌnn kaꞌ ndopenꞌ: —¿Nore beꞌnn ki lleꞌnere wasanaꞌ? ¿Wasanaꞌ Barrabás naꞌ, chaꞌ Jesús naꞌ, beꞌnnenꞌ ne akeꞌ nakeꞌ Cristo? y6kNaꞌ lo rill ya naꞌ, yoꞌ to beꞌnne llze ke kwis, nakeꞌ beꞌnn wen da xhinnj, naꞌ reꞌe Barrabás. H5 Naꞌ de to da llon beꞌnn kaꞌ, katenꞌ llaꞌl lnni paskwnꞌ, yesán beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn to beꞌnn yoꞌ rill ya, kat llaꞌl lnni Paskwnꞌ, kon beꞌnn nnab beꞌnn yell. 4Naꞌ ni to xtiꞌlleꞌn bi balliꞌkze Jesúsenꞌ, naꞌll babane Pilatonꞌ kwis. Bchoybiaꞌ akeꞌ gat Jesúsenꞌ (Mr. 15:6‑20; Lc. 23:13‑25; Jn. 18 :38‑19 :16) o3W Naꞌll lle Pilatonꞌ Leꞌe: —¿Bi llenroꞌ katek xhia zan naꞌ, llwakw akeꞌ koꞌlloꞌ ni? 2 Naꞌll ll-lliayiꞌll bxoz wnebiaꞌ kaꞌ Leꞌe, ren beꞌnn gor brao kaꞌ llnebiaꞌ naꞌ. Naꞌ bibi bnekzeꞌ chras. e1C Ka bllin Jesúsenꞌ rao beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn, naꞌll lleꞌe Leꞌe: —¿Rweꞌn nakoꞌ rey ke beꞌnn Israel kaꞌ? Naꞌll balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌlleꞌn, bneꞌe: —Kanꞌ bnekzoꞌ naꞌ nakaꞌ. 0- Naꞌ baziꞌi akeꞌ yellrio ke to beꞌnn wen yeꞌse, kanꞌ bne Xanllo Diosenꞌ nadaꞌ.” Blliayiꞌll akeꞌ Jesúsenꞌ rao Pilatonꞌ O/ Kanꞌ gok nench gok kanꞌ bzoj da Jeremías, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, ganꞌ nen: “Bxhiꞌi akeꞌ chilloa mell plat, danꞌ ne beꞌnn Israel kaꞌ, zaꞌk to beꞌnne. b.=Ke len naꞌ yellrio naꞌ, nziꞌi Yellrio Llen, naꞌ nna nziꞌten kaꞌ nnaꞌ lla. +-ONaꞌll ben akeꞌ diꞌll yeziꞌi akeꞌ to yellrio ke to beꞌnn wen yeꞌse ren mell naꞌ, naꞌ gaken to latj ga wkwaꞌch akeꞌ beꞌnn ziꞌt ake. [,/Naꞌll bxoz wnebiaꞌ kaꞌ le batop akteꞌ mellenꞌ, naꞌll lle lwellj akeꞌ: —Bi gak koꞌllonꞌ ganꞌ yoꞌ mell ke yodaꞌon, le naken mell danꞌ bdixhjllo yegaꞌa yel nban ke to beꞌnne. +!Naꞌll le bzaꞌlte Judasenꞌ mell kaꞌ lo yodaꞌo braonꞌ, le bazaꞌteꞌ zayejeꞌ, naꞌ jaroꞌ do yeneꞌ bayot kwineꞌ. 8*iNaꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Da xhinnjenꞌ benaꞌ, benaꞌ rallnaꞌre to beꞌnn bibi doꞌl napeꞌ. Naꞌll lle akeꞌ leꞌe: —Bibi doꞌl nap netoꞌ kanꞌ benoꞌn. U)#Judas beꞌnnenꞌ ben Jesúsenꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ, ka gokbeꞌreꞌ ba bchoybiaꞌ akeꞌ ke Jesúsenꞌ got akeꞌ Leꞌe, naꞌll bayatreꞌ kwis danꞌ beneꞌ Leꞌe rao naꞌa bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ. Naꞌll byejeꞌ rao akeꞌn, naꞌ bayoeꞌ leakeꞌ chilloa (30) mell platenꞌ. x~~W~ }W|{{3zywxxx$wwvuu8t{ssprrqqqppoooUnn m/lXkj2ieihkggfecc-bbaa `j__K^^.]\\!ZZYY$X\WW_VV6UnTTLSS_RR+QQ8PPNMM;LxLKJI&HGG:FFoEE@DDTCBBAAR@K??B>>7=b<<$;;"988 7e6f544g32[10/.u-,I++E* ('&&%J$G## !!) e Bewn4R`dWhJ .0CNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Leskaꞌ reꞌ bi llejnieꞌre danꞌ niaꞌ? ¿Bi llejnieꞌre kere danꞌ lleꞌj llao beꞌnn kaꞌ llon leakeꞌ beꞌnn wen da xhinnj rao Diosenꞌ? 5cKa bazaꞌa Jesúsenꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn zan kaꞌ, naꞌ byoeꞌ yoꞌ, naꞌll bnnab beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, akre zejen danꞌ bayoll bneꞌen. ,SReꞌ zo nay da yénere, lewzenay. `9Kere da kaꞌ lleꞌj llao beꞌnn kaꞌ, llon leakeꞌ gak akeꞌ beꞌnn wen da xhinnj rao Diosenꞌ. Da xhinnj kaꞌ ll-lloj lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌn, len naꞌ llonen leakeꞌ beꞌnn wen da xhinnj. Naꞌll goxh Jesúsenꞌ beꞌnn zan kaꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lewzenay ke kanꞌ niaꞌ ni yeololre, naꞌ lechejnieꞌ.  Kone kaꞌ llbekre kaꞌle danꞌ ne Diosenꞌ, naꞌ naore danꞌ bkwaꞌnn da xozxtaꞌore kaꞌ, naꞌ llonre yelaꞌ ka nak da ki. O Kone kaꞌ lloeꞌre latj bi gakrén beꞌnn kaꞌ xaxhnaꞌ akeꞌ. P Zan reꞌ nere: “Kon danꞌ ye akeꞌ xaxhnaꞌ akeꞌ: Bibi de gonnaꞌ gakrenaꞌ reꞌ, le yeolol da de kiaꞌ naken danꞌ nziꞌi Corbán” (lleꞌnen nen ba benaꞌn rallnaꞌa Diosenꞌ). 8~i Zan ka nak da Moisésenꞌ, ki bzojeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ: “Llayaꞌl gap xaxhnaꞌre baraꞌnne”, naꞌ “Beꞌnnenꞌ yichjbieꞌ ke xaxhneꞌe llayaꞌl gateꞌ.” } Leskaꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Llbej yichjre danꞌ ne Diosenꞌ gonre nench nnaore danꞌ bayirjlaꞌll beꞌnnach. ]|3Kaꞌn llonre llkwasre diꞌll biaꞌa ke Xanllo Diosenꞌ kaꞌle, naꞌ lloeꞌlaꞌllre llonre da bayirj beꞌnnach, ka nak llayibre zan ras no leo, no tas keré, naꞌ lliꞌ yichjre llonre da zan ka da ki. ~{uBibi zaꞌk danꞌ lloeꞌrao akeꞌ nadaꞌn,
ka nak llroeꞌ llsed akreꞌ da bayirjlaꞌll beꞌnnachzenꞌ. !z;Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¡Reꞌ beꞌnn chop rao nakre! Da likzenꞌ bzoj da Isaíasenꞌ ke reꞌ kanaꞌ, kanꞌ bneꞌe:Beꞌnn ki llon akeꞌ nadaꞌ xhen kon lloaꞌ akeꞌ nazeꞌ,
kere lloeꞌrao akeꞌ nadaꞌ do yichj do raꞌll akeꞌn. yNaꞌll beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ bnnab akreꞌ Leꞌe: —¿Bixchen bi llon beꞌnn kaꞌ non rweꞌ txhen kanꞌ ben xozxtaꞌollo kaꞌ, bi llnaꞌa akeꞌ weltze toto kweꞌ akeꞌ gao akeꞌ? x)Leskaꞌ kat llallín akeꞌ lljakeꞌ lao yaꞌa, chaꞌ bi wnaꞌa akeꞌ kwasro bi gao akeꞌ. Leskaꞌ llayiblolj akeꞌ no xchinraz akeꞌ de ya, llayib akeꞌ no tas, no leo, no yeꞌse de ya, naꞌ ren ga llxhoa akeꞌ lltas akeꞌ, da zan da kaꞌ nao akeꞌn.) Dw(Le beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ yeolol beꞌnn Israel kaꞌ, nao akeꞌ klleꞌllo danꞌ bsed xozxtaꞌo akeꞌ kaꞌ, llayaꞌl wnaꞌa akeꞌ zan ras to kwen to kwen kat gao akeꞌ. v5Ka breꞌe akreꞌ bal beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen bi bnaꞌa akeꞌ zan ras kanꞌ llon leakeꞌ kat gao akeꞌ, naꞌll bdao akeꞌ xhia. .u WBal beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ beꞌnn kaꞌ zaꞌk Jerusalén naꞌ, jabiꞌy akeꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ. t-8Naꞌ kon ganꞌ ll-llineꞌ do yell daꞌo kaꞌ, do yell xhen kaꞌ, do lyiꞌxe llniꞌt akeꞌ beꞌnn weꞌe kaꞌ do tnez; naꞌll llaꞌtyoe akreꞌ Leꞌe, weꞌe latj laꞌ kan akzeꞌ lloaꞌ xheꞌe, naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llgan Leꞌen llayak akteꞌ.usc7Naꞌll bllachdo yeolol beꞌnn yell kaꞌ ganꞌ nbane Genesaretenꞌ, zaꞌkrén akeꞌ beꞌnn weꞌe kaꞌ, nlen akeꞌ leakeꞌ do ka nak ganꞌ xhoa akeꞌ naꞌ. Naꞌ jwaꞌa akeꞌ leakeꞌ kon ga nnez akreꞌ zo Jesúsenꞌ. Rr6Ka balloj akeꞌ lo barconꞌ, le bayombiaꞌ akteꞌ kaze Jesúsenꞌ. qy5Ka bayoll blaꞌy akeꞌ nisdaꞌon, bllin akeꞌ ganꞌ nbane Genesaretenꞌ, naꞌ balloj akeꞌ lo barconꞌ. epC4Le nna llon akeꞌ yel wan danꞌ bwaweꞌ beꞌnn gaꞌy mir kaꞌ, bi llejnieꞌ akyaꞌnnreꞌ, le nna nchole yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn. Jesúsenꞌ bayoneꞌ beꞌnn zan ganꞌ nziꞌi Genesaret (Mt. 14:34‑36) ow3Naꞌll bayepeꞌ lo barconꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌn, naꞌll le brexhte beꞌn, naꞌll llabán akreꞌ kwis. n32Le yeolol akeꞌ, ka ba breꞌe akreꞌ Leꞌen blleb akeꞌ. Naꞌll balwilleꞌ leakeꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¡Legón war, nadaꞌn, bi llebre! m1Bixha ka breꞌe akreꞌ Leꞌen zayejeꞌ rao nisdaꞌo naꞌn, gok akreꞌ chaꞌ bxen naꞌ, naꞌll besiaꞌ akeꞌ. al;0Naꞌ breꞌreꞌ ka llakdil ren beꞌnn kaꞌ llsaꞌa akeꞌ barconꞌ, le beꞌn zaꞌn krere; ba llonten balze kate zayejeꞌ ganꞌ llaꞌa akeꞌn, zayejeꞌ to rao nisenꞌ, lleꞌnreꞌ yedieꞌ rao akeꞌ. k/Naꞌ ka golen, barconꞌ zayoꞌ beꞌnn kaꞌ, ba dan kllol nisdaꞌon, naꞌ Jesúsenꞌ ye toze deꞌe rao yo billenꞌ. njU.Bixha ka bayoll baweꞌ beꞌnn kaꞌ nezenꞌ, byejeꞌ rao yaꞌ jeꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌlle. niU-Naꞌll le gollte Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, wayoꞌ akeꞌ lo barconꞌ wabiarao akeꞌ, lljayakeꞌ Betsaida yellenꞌ lliꞌ chlaꞌ nisdaꞌon, chak nna naꞌy Leꞌen llaweꞌ beꞌnn kaꞌ nez. ^h5,Naꞌ beꞌnn kaꞌ bdaonꞌ nak akeꞌ ka do gaꞌy mir beꞌnne. Jesúsenꞌ bzeꞌe rao nisdaꞌon (Mt. 14:22‑27; Jn. 6 :1621) qg[+Naꞌ batop akeꞌ da laꞌo kaꞌ, naꞌ goken ke do chllinn (12) llom, ren bel kaꞌ bagaꞌnnenꞌ. Ff*Naꞌ ka badao yeolol akteꞌ, naꞌ berj aktereꞌ kwasro. e/)Naꞌll bxhieꞌ gaꞌy yet xtir kaꞌ, naꞌ bel kaꞌ ye chope. Naꞌll blis raweꞌn llwieꞌ yebáre benlaꞌyeꞌn, naꞌll bxhoxhjen beꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ bdislas akeꞌn. Leskaꞌ bdislas akeꞌ bel kaꞌ chop, rao yeolol beꞌnn kaꞌ. [d/(Naꞌll brekw akeꞌ to gayoa (100) wej akeꞌ, naꞌ do chiyon (50) wej akeꞌ. Rc'Naꞌll golleꞌ leakeꞌ kweꞌ akeꞌ kwen kwen rao yiꞌxenꞌ. 0bY&Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bale yet xtir noꞌxre? Lewiachke. Naꞌll bwia akeꞌ, naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —De gaꞌy yet xtir, naꞌ ye chop belyaꞌ. jaM%Naꞌll ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ, leweꞌe akeꞌ da gao akeꞌ. Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —¿Ga lljaxiꞌtoꞌ mell ke chop gayoa (200) lla llin, naꞌ lljaxiꞌtoꞌ da gao beꞌnn ki? Y`+$Goll beꞌnn kaꞌ lljayakeꞌ nench lljakeꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ llen lyiꞌxe, naꞌ yell daꞌo kaꞌ zjalliꞌ do naꞌze, lljaxiꞌi akeꞌ da gao akeꞌ, le bibi noꞌx akeꞌ da gao akeꞌ. _7#Bixha ka ba llonen ba wlleꞌ, jabiꞌy beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —Letek gale naꞌt ganni naken ga nollno llraꞌ. ^w"Ka balloj Jesúsenꞌ lo barconꞌ, breꞌreꞌ beꞌnn zan kwis ba llaꞌa akreꞌ gannaꞌ, naꞌ bayaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ, le llaꞌa akeꞌ ka llaꞌa xhiꞌr daꞌo ba nono llraꞌ xan, naꞌll bzoraweꞌ da zan broeꞌreꞌ leakeꞌ. ]!!Naꞌt beꞌnn zan breꞌe kanꞌ bzaꞌa akeꞌn, bayombiaꞌ akeꞌ Jesúsenꞌ. Naꞌ yell kaꞌ zjalliꞌ awlloze, beꞌnn zan bllach zjakdo akeꞌ kon niaꞌ akeꞌ, ba llaꞌa akreꞌ ka bllin ren Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ ncheꞌn, naꞌ badil akeꞌ Leꞌe. b\= Naꞌll byoꞌ akeꞌ to lo barco zjak leakzeꞌ bllin akteꞌ to latj ga nono llraꞌ. @[yNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Ledá, lechoꞌo to latj dach gannaꞌ yeziꞌraꞌll-llo choll. Bneꞌe kaꞌ, le beꞌnn zan naꞌ, llediꞌ leakeꞌ to ni ke llakze latj gao akeꞌ. 8ZiBde naꞌ, ballín postl kaꞌ ganꞌ zo Jesúsenꞌ, naꞌ beꞌrén akeꞌ Leꞌe diꞌll kanꞌ jen akeꞌn, naꞌ kanꞌ jazejnieꞌ akreꞌ beꞌnne xtiꞌlleꞌn. $YAKa bene beꞌnn kaꞌ non Juan naꞌ txhen kanꞌ ba gok naꞌ, naꞌll byej akeꞌ jaxhiꞌi akeꞌ kwerp keꞌen jakwaꞌch akeꞌn. Jesúsenꞌ bwaweꞌ gaꞌy mir beꞌnne (Mt. 14:13‑21; Lc. 9:10‑17; Jn. 6 :1‑14) bX=Ka bllin wakaꞌa yanꞌ lo rill yanꞌ, naꞌ bchoyeꞌ yen Juan naꞌ, naꞌ baxoeꞌn to lo yeꞌnn nllirj, naꞌ zanoꞌxeꞌn, naꞌ beꞌen bi noꞌr naꞌ; naꞌ bi noꞌr naꞌ bayoeꞌtebeꞌn xhnaꞌbeꞌ. QWLe baseꞌlte reyenꞌ to wakaꞌa ya nench jachoyeꞌ yen Juan naꞌ. VwHerodesenꞌ gokreꞌ kwis ka benreꞌ bne bi noꞌrenꞌ kaꞌ, naꞌ lleꞌn ke lleꞌnreꞌ bzoeꞌ diꞌll kanꞌ gollebeꞌ, le ba bchebeꞌ rao yeolol beꞌnn kaꞌ llaꞌa ren leꞌe txhen naꞌ, weꞌebeꞌ danꞌ bnnabbeꞌ naꞌ. FUNaꞌll bayoꞌdobeꞌ ganꞌ lliꞌ reyenꞌ, llebeꞌ leꞌe: —Lleꞌnraꞌ yichj Juan naꞌ, beꞌnnenꞌ llchoa beꞌnn kaꞌ nis nnaꞌstek, naꞌ bxoan to lo yeꞌnne nllirj. cT?Naꞌll ballojdobeꞌ jayeꞌrenbeꞌ xhnaꞌbeꞌn diꞌlle llebe leꞌe: —¿Bi ka wnnabraꞌ Herodesenꞌ? Naꞌll lle xhnaꞌbeꞌn lebeꞌ: —Bnnab yichj Juan naꞌ, beꞌnnenꞌ llchoa beꞌnn kaꞌ nis. S Naꞌ bchebeꞌ, lleꞌebeꞌ: —Kon da nnaboꞌ gonnaꞌn, laꞌkze chaꞌ nneꞌo achj da kaꞌ ganꞌ llnebiaꞌ ni. [R/Bixha xhiꞌnn Herodías naꞌ, nakbeꞌ to bi noꞌre byoꞌbeꞌ ganꞌ llak lnninꞌ, naꞌ jayaꞌbeꞌ; naꞌ Herodesenꞌ bayazraꞌlleꞌ kwis kanꞌ byaꞌbeꞌn, leskaꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌreneꞌn, llawé akreꞌ kanꞌ byaꞌbeꞌn. Naꞌll lle reyenꞌ bi noꞌrenꞌ: —Naꞌ bnnab bitteze lleꞌnroꞌ, naꞌ gonnaꞌn. 6QeBixha ka bllin lla ka btil Herodesenꞌ iz, naꞌ beneꞌ to lnni, beneꞌ wao nench bdaoreneꞌ beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ ren leꞌen, naꞌ ren beꞌnnenꞌ nak xan wakaꞌa ya keꞌe kaꞌ, naꞌ beꞌnn brao kaꞌ llaꞌa Galilea naꞌ; naꞌ gok latj ke Herodíasenꞌ kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. !P;Herodes naꞌ, bllebeꞌ goteꞌ Juan naꞌ, le nnezreꞌ nakeꞌ beꞌnn llon da li, nakeꞌ beꞌnn ke Dios, naꞌ bdapeꞌ leꞌe nench ke lljet Herodíasenꞌ leꞌe ganꞌ yoeꞌ naꞌ. Laꞌkze bi llejnieꞌreꞌ kanꞌ ne Juan naꞌ, llawereꞌ llzenayeꞌ xtiꞌlleꞌn. ONaꞌll Herodías naꞌ, bwiereꞌ Juan naꞌ, naꞌ blleꞌnaweꞌ leꞌe kat gaꞌt latj goteꞌ leꞌe, naꞌ bi zaꞌkereꞌ. lNQLe Juan naꞌ lleꞌe leꞌe: —Da xhinnjenꞌ benoꞌ bakaꞌo xhoꞌr biꞌchoꞌn zorenoeꞌ. LMHerodes naꞌ, goklleꞌe Juan naꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌx akeꞌ leꞌe, naꞌ bchej akeꞌ leꞌe gden, naꞌ broeꞌ leꞌe rill ya. Beneꞌ kaꞌ xtoꞌl danꞌ bakaꞌa Herodesenꞌ to noꞌrenꞌ re Herodías, noꞌr ke Felipe biꞌcheꞌ naꞌ, nench bazoreneꞌ leꞌe, gokeꞌ xhoꞌreꞌ. XL)Naꞌ Herodes naꞌ, ka nak llenreꞌ kanꞌ ne beꞌnn kaꞌ, naꞌll bneꞌe: —Juan naꞌkzenꞌ, beꞌnnenꞌ gollaꞌ beꞌnn kaꞌ wchoy akeꞌ yen naꞌ, leꞌen babán radj beꞌnn wat kaꞌ. K1Naꞌ zjallaꞌa ye bal beꞌnn ne akeꞌ: —Beꞌnn naꞌn re Elías, beꞌnn beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌn. Naꞌ ye bal akeꞌ ne akeꞌ: —To beꞌnn kaꞌ lloeꞌje xtiꞌll Diosenꞌ, o chaꞌ kon to beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ babán. DJHerodes beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ Galileanꞌ, benreꞌ kanꞌ llon Jesúsenꞌ, le doxhen gannaꞌ ba lloeꞌ akeꞌ xtiꞌlleꞌn. Naꞌll bne Herodesenꞌ: —Juan, beꞌnnenꞌ bchoa beꞌnn kaꞌ nis, leꞌen ba babán radj beꞌnn wat kaꞌ, leꞌe napeꞌ yel wak xhen, naꞌllenꞌ llak lloneꞌ da ki. {Io Naꞌ llabej akeꞌ daxiꞌo kaꞌ yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, naꞌ beꞌnn llak yillweꞌ llwat akeꞌ leakeꞌ ceit, naꞌ llayón akeꞌ leakeꞌ. Kanꞌ gok bet akeꞌ Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis (Mt. 14:1‑12; Lc. 9:7‑9) |Hq Naꞌll bllach akeꞌ llyixjweꞌ akreꞌ beꞌnne, llayaꞌl wayat akreꞌ ke da xhinnj kaꞌ llon akeꞌn. G Chaꞌ to yell ga llinre bi wreb akeꞌ reꞌ, naꞌ bi yeꞌn akre wzenay akeꞌ xtiꞌllrenꞌ, lewalloj rao yellenꞌ, naꞌ le wabibte bichte lo labre, nench naꞌ wayakbeꞌe akreꞌ da xhinnjenꞌ llon akeꞌ. Da li ganni niaꞌ reꞌ, katenꞌ llin lla gak yel koxchis ke yeolol beꞌnne, da xhen da saꞌkziꞌ beꞌnn ki kerke beꞌnn kaꞌ bllaꞌa yell kaꞌ re Sodoma ren Gomorra. rF] Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Chaꞌ to yoꞌ ga llinre, gannaꞌze sore llinte yezaꞌre rao yellenꞌ. E Kon xher akeꞌ naꞌze wrej akeꞌ, naꞌ chkweꞌze xharaꞌn akeꞌ danꞌ nak akeꞌ naꞌze, naꞌ bi goꞌx akeꞌ ye to da yobre. D#Naꞌ golleꞌ leakeꞌ bibi goꞌx akeꞌ ke tnez, kon toze yay da wchiꞌch akeꞌ, naꞌ bibi bzod goꞌx akeꞌ, ni yet xtir, ni mell. KCNaꞌll goxh Jesúsenꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ chop wej akeꞌ, beꞌe leakeꞌ yel llnebiaꞌ keꞌen nench wabej akeꞌ no daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne. {BoNaꞌ llabane Jesúsenꞌ kwis ka naken chras bi byejleꞌ akeꞌ. Naꞌ jateꞌe yell kaꞌ yelaꞌ jaroeꞌreꞌ beꞌnn ake. Jesúsenꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ jatixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn (Mt. 10:5‑15; Lc. 9:1‑6) !A;Naꞌ bi gok wroeꞌreꞌ yel wak keꞌen, le bi byejleꞌ akeꞌ keꞌen. To chopze beꞌnn kaꞌ bayak, ka naken bxoa taꞌkeꞌn yichj akeꞌ. K@Naꞌll lle Jesúsenꞌ le akeꞌ: —To beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios, gateze llap akeꞌ leꞌe baraꞌnne, zan ralleꞌ ker no llejleꞌ keꞌe, ni biꞌch lwelljeꞌ, ni lo yoꞌ rilleꞌ. z?m¿Kere beꞌnn ninꞌ nakeꞌ beꞌnn waxhí yay, xhiꞌnn María? Nombiaꞌllo biꞌcheꞌ kaꞌ, re Jacobo, naꞌ José, naꞌ Judas, naꞌ Simón, naꞌ ganni niꞌt zaneꞌ kaꞌ. Ke len naꞌ bi gokraꞌll akeꞌ wzenay akeꞌ keꞌe. G>Naꞌ ka bllin lla nbaꞌnne ke beꞌnn Israel kaꞌ, byejeꞌ lo yodaꞌon naꞌ llroeꞌreꞌ leakeꞌ. Beꞌnn zan bzenay xtiꞌlleꞌn, naꞌ llabán akreꞌ kwis, naꞌll ne akeꞌ: —¿Ga jaxiꞌrizeꞌ danꞌ nnezreꞌn? ¿No beꞌrize leꞌe yel siꞌn ni? ¿Gaxha jaxieꞌ yel wakenꞌ llayoneꞌ beꞌnne? i= MNaꞌ bazaꞌa Jesúsenꞌ ballineꞌ ralleꞌ, naꞌ nao beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ. <+Naꞌ Jesúsenꞌ goꞌtyoereꞌ leakeꞌ notno ye akeꞌ kaꞌ, naꞌ golleꞌ leakeꞌ weꞌe akeꞌ da gao bidaꞌo noꞌrenꞌ.&;E*Le bayaste bidaꞌo noꞌrenꞌ, naꞌ le badatebeꞌ, naꞌ bidaꞌo noꞌrenꞌ nakebeꞌ chllinn (12) iz. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llabán akreꞌ kwis. :)Naꞌ beꞌxeꞌ taꞌkbeꞌ, naꞌ lleꞌebeꞌ: —Talita, cumi —da ni lleꞌnen nen: Bidaꞌo noꞌre ni llepaꞌ rweꞌ, bayas. Q9(Naꞌll lltitje beꞌnn kaꞌ Leꞌe. Naꞌll bachacheꞌ leakeꞌ liaꞌre, naꞌ bcheꞌe xaxhnaꞌ bidaꞌon, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ nao Leꞌe naꞌ, naꞌll byoeꞌ ganꞌ xhoa bidaꞌon. 8{'Ka byoeꞌ lo yoꞌn lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen llonre llakia bellre? Kere got bidaꞌo noꞌr ninꞌ, taszbeꞌn. 7}&Naꞌ byej akeꞌ rill beꞌnnenꞌ; ka bllineꞌn, benreꞌ llak llakia, llaꞌa beꞌnn llasbell akeꞌ llak akreꞌ. ~6u%Naꞌ bi beꞌe latj no nnao Leꞌe, Pedro naꞌze, naꞌ Jacobo, naꞌ Juan, beꞌnnenꞌ nak biꞌch Jacobo. 5$Bixha Jesúsenꞌ, ka benreꞌ kanꞌ bne beꞌnn kaꞌ, naꞌ lleꞌe Jaironꞌ: —Bi lleboꞌ, kon benliraꞌlle. 4#Naꞌ zete Jesúsenꞌ lloeꞌ diꞌllenꞌ, ka bllindokze bal beꞌnn zaꞌa rill Jaironꞌ, beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wnebiaꞌ ke yodaꞌon, naꞌll lle akeꞌ Jaironꞌ: —Ba gotte xhiꞌnnoꞌn, ¿bixchen nna llonllroꞌ Maestronꞌ zede? 3)"Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Xhiꞌnnaꞌ, danꞌ nxenraꞌlloꞌ naꞌn, ba basrá rweꞌ, ka nake nnaꞌ ba bayakoꞌ, bayejchga wen. ;2o!Naꞌll lleb noꞌrenꞌ do xhiztiteꞌ, le ba bayakbeꞌreꞌ bayakeꞌ kwasro, naꞌll zejeꞌ jacheꞌk xhibeꞌ rao Jesúsenꞌ, naꞌ beꞌe diꞌll doxhente kanꞌ goken. H1  Naꞌll bayechjeꞌ llwieꞌ noxhanꞌ bdankze xheꞌen. ;0oNaꞌ beꞌnn kaꞌ nak Leꞌe txhen naꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —Ba breꞌkzeroꞌ kanꞌ nao beꞌnn llchiꞌd akeꞌ rweꞌ. ¿Bixchen nnabrizoꞌ nonꞌ bdan xhaꞌon? /+Naꞌ Jesúsenꞌ le gokbeꞌtereꞌ ka ben yel wak keꞌen llin, naꞌll bayechjeꞌ llnnabreꞌ beꞌnn zan kaꞌ: —¿Nonꞌ bdan xhaꞌn? l.QBixha ka jataneꞌ xheꞌen, le brexhte waꞌan llzoeꞌn, naꞌ le gokbeꞌtereꞌ ba bayakeꞌ. z-mLe kanꞌ bzaꞌraꞌlleꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌn bneꞌe: “Laꞌ xheꞌe naꞌze lljatanaꞌ wayaktiaꞌ.” ,+Bixha ka bénkzereꞌ lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ, naꞌll zejeꞌ jannaweꞌ radj beꞌnn zan kaꞌ, naꞌ jataneꞌ xha Jesúsenꞌ. +Naꞌ da xhen ba ballayraweꞌ ba bdeꞌe rao wen rmell kaꞌ, gaxt xhen ba beneꞌ bi llayakseꞌ, yezikre llak yillweꞌ keꞌen. [*/Bixha radj beꞌnn kaꞌ ren to noꞌre, ba gok chllinn (12) iz llzoeꞌ waꞌa. j)MNaꞌll zejreneꞌ leꞌe, leskaꞌ beꞌnn zan kwis nao, to llchiꞌd akeꞌ Jesúsenꞌ. 1([Naꞌ goꞌtyoereꞌ Leꞌe, lleꞌe Leꞌe: —Zo to xhiꞌnnaꞌ noꞌre, ba llak watbeꞌ; chenak saꞌo wxoa taꞌkoꞌn yichjbeꞌ naꞌ wayakbeꞌ, bi gatbeꞌ. '/Naꞌ bllin to beꞌnn re Jairo, nakeꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke yodaꞌo ke yellenꞌ. Ka breꞌreꞌ Jesúsenꞌ le bcheꞌkte xhibeꞌ raweꞌn. &!Ka ballín Jesúsenꞌ ye chlaꞌ nisdaꞌon zayoeꞌ lo barconꞌ, naꞌ jazeꞌe lloaꞌ nisdaꞌon, naꞌ bdope beꞌnn zan kwis. f%ENaꞌ zayej beꞌnnenꞌ, naꞌ yell kaꞌ ganꞌ nbane Decápolis bzoraweꞌ lloeꞌreneꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌll kanꞌ ben Jesúsenꞌ broeꞌreꞌ leꞌe yel wak xhen keꞌen; naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llabán akreꞌ kwis. Jesúsenꞌ basbaneꞌ xhiꞌnn Jairo, naꞌ bayak ye to noꞌre bdan xheꞌen (Mt. 9:18‑26; Lc. 8:40‑56) }$sNaꞌ bi beꞌe Jesúsenꞌ latjeꞌ, naꞌ golleꞌ leꞌe: —Bayej rilloꞌ ga llaꞌa biꞌch lwelljoꞌ, naꞌ beꞌrén akeꞌ diꞌll ka yel wak xhen naꞌ, ba broeꞌ Xanllo Diosenꞌ rweꞌ, naꞌ kanꞌ bayaꞌchraꞌlleꞌ rweꞌn. # Naꞌ ka bayoeꞌ lo barconꞌ, beꞌnnenꞌ byoꞌ daxiꞌon bnnabeꞌ weꞌe Jesúsenꞌ latjeꞌ lljannaweꞌ Leꞌe. X")Naꞌ bzorao beꞌnn kaꞌ llaꞌtyoe akreꞌ Jesúsenꞌ wayejeꞌ ga yobre. ?!wNaꞌ beꞌnn kaꞌ breꞌe kanꞌ goken, beꞌrén akeꞌ beꞌnn kaꞌ bdop naꞌ diꞌlle, kanꞌ gok bayak beꞌnnenꞌ bllaꞌa daxiꞌo kaꞌ, naꞌ kanꞌ gok ke kuch kaꞌ. * MKa bllin akeꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ, naꞌ breꞌe akreꞌ beꞌnnenꞌ bllaꞌa daxiꞌo kaꞌ, ba babieꞌ wen, ba bayak xharaꞌneꞌ. Naꞌ blleb akeꞌ. X)Naꞌ beꞌnn kaꞌ llap kuch kaꞌ, baxhonnjdo akeꞌ zayejdo akeꞌ, jadixjweꞌ akreꞌ beꞌnn llaꞌa lyell, naꞌ beꞌnn llaꞌa lyiꞌxe kanꞌ goken. Naꞌ bllach beꞌnn kaꞌ jawiá akeꞌ. <q Naꞌll beꞌe Jesúsenꞌ latj. Ka ballach daxiꞌo kaꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ, jallaꞌa aken lo kuch kaꞌ. Naꞌ nake ka chop mir akbaꞌ. To gokllejlaꞌllze kuch kaꞌ, naꞌ bzorao bix dol akbaꞌ to le bdinnj, jabix aktebaꞌ lo nisdaꞌon, naꞌ wasaꞌtbaꞌ, weꞌj akbaꞌ nis. M Daxiꞌo kaꞌ llaꞌa beꞌnnenꞌ, goꞌtyoe aken Jesúsenꞌ lle aken Leꞌe: —Bseꞌl netoꞌ ganꞌ zjallaꞌa kuch kaꞌ, naꞌ benn latje lljallaꞌtoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akbaꞌn. _7 Naꞌ awlloze gannaꞌ zo to yaꞌ ga zjallaꞌa kuch zan ake, llao akbaꞌ yiꞌxe. oW Naꞌll goꞌtyoereꞌ Jesúsenꞌ bi wrayeꞌ daxiꞌo kaꞌ ziꞌt ganꞌ llaꞌa aken naꞌ. ~u Naꞌll bnnab Jesúsenꞌ lleꞌen: —¿Bi reꞌo? Naꞌll llen Leꞌe: —Da Zan naꞌ riaꞌ, le nyantoꞌ. pYNeꞌe kaꞌ, le Jesúsenꞌ ba golleꞌ daxiꞌon: —¡Balloj yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnenꞌ! =sNaꞌll besieꞌ zillj, lleꞌe Jesúsenꞌ: —¿Bi de koꞌo kone nadaꞌ, Jesús? Rweꞌ Xhiꞌnn Dios zo yebá. ¡Ni ke Dios llaꞌtyoeraꞌ rweꞌ, bi wsaꞌkziꞌo nadaꞌ! `9Kate breꞌreꞌ Jesúsenꞌ ziꞌtre, naꞌll zejdoeꞌ jacheꞌk xhibeꞌ raweꞌn. Do lla do yere deꞌe llosieꞌ do rao yaꞌ kaꞌ, naꞌ do radj ba ke beꞌnn wat kaꞌ, llayón ziꞌ kwineꞌ kone yej. Da zan ras ba bchej akeꞌ niaꞌneꞌe kone gden, naꞌ ka bize llaleꞌe gden naꞌ, naꞌ llxhoxhjteꞌn, ni to nono zoekze leꞌe.  Beꞌnn naꞌ ba zotekzeꞌ latj ganꞌ lljakwaꞌch akeꞌ beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ nono llakse wchej leꞌe, ni kon no gden. DBixha ka ballojeꞌ lo barconꞌ, le bllinte to beꞌnn jatileꞌ Leꞌe, beꞌnn blloj latj ganꞌ lljakwaꞌch akeꞌ beꞌnn wat kaꞌ, beꞌnn yoꞌ daxiꞌo yichjraꞌlldaꞌweꞌ.  Naꞌ bllin Jesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, chlaꞌ nisdaꞌo ganꞌ nak rall beꞌnn Gadara kaꞌ. 5)Naꞌll blleb akeꞌ kwis, naꞌ lle lwellj akeꞌ: —¿Noxha beꞌnnenꞌ? Rente kaze beꞌ, naꞌ ren nisdaꞌo naꞌ llzenayen keꞌe.^5(Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen llebre? ¿Bi de yel llonliraꞌll ke reꞌn? )'Naꞌll byaseꞌ, naꞌ babekllieꞌ beꞌn, naꞌ golleꞌ nisdaꞌon: —¡Babeꞌ lli! Le brexhte beꞌn ren nisdaꞌon, bayakte lli. D&Naꞌ de Jesúsenꞌ taseꞌ xhniaꞌ barconꞌ nkoyeꞌ to ga nxoa yichjeꞌn, naꞌ jasbán akeꞌ Leꞌe, lle akeꞌ Leꞌe: —¡Maestro! ¿Bi llakbeꞌroꞌ ka nak ba llbeyiꞌllo? y%Bixha kat bzorao dá to beꞌ xhen rao nisdaꞌon, naꞌ bzorao lloll nis lo barconꞌ, naꞌ ba llonen da yiꞌchen. b =$Beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bkwaꞌnn akeꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa llzenayenꞌ, naꞌ bsaꞌa akeꞌ barco ganꞌ ba yoꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ leskaꞌ bnao ye bal beꞌnn nsaꞌa to chop barco yobre. f E#Lekze lla naꞌ, ka betj lleꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Wlaꞌyllo chlaꞌre nisdaꞌon. & E"Naꞌ kone danꞌ bsaꞌkrebreꞌ bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ, naꞌll kat bill llaꞌa beꞌnn zan kaꞌ, bzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, kanꞌ zejen da kaꞌ bsaꞌkrebreꞌ. Jesúsenꞌ brekllieꞌ to beꞌ xhen lo nisdaꞌon (Mt. 8:23‑27; Lc. 8:22‑25)  !Kone danꞌ bsaꞌkrebre Jesúsenꞌ broeꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ lldop llzenay xtiꞌlleꞌn kon ka to llejnieꞌ akreꞌ.   ka llazeꞌn naꞌ, llraꞌn naꞌ ll-lliꞌon, llakten da xhenll kerke yay daꞌo ake, naꞌ llon xhoꞌze, naꞌ lletj byinn kaꞌ dá rao lla, llon xoꞌn akbaꞌ rao xoꞌzenꞌ. Kanꞌ ben Jesúsenꞌ llsaꞌkrebreꞌ bi da kaꞌ (Mt. 13:34‑35) q[Wsaꞌkrebraꞌn ka nbaz ke mostaz, kat llazeꞌn, laꞌkze nakten da daꞌo rize kerke no nbaz yobre,  Leskaꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Akre ka chejnieꞌllo kanꞌ llon Diosenꞌ llnebieꞌn, akre ke wsaꞌkrébellon? Naꞌ kat ba naken yez, le llrapteꞌn. Yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ naken ka nbaz ke mostaz (Mt. 13:31‑32; Lc. 13:18‑19) oWYellrio naꞌn llonen nench llraꞌn, naꞌ llakten yer, naꞌll llraꞌn dao, naꞌ lldaꞌn zaꞌ. )KNaꞌ xhoaꞌ binnenꞌ llraꞌn naꞌ ll-lliꞌon, naꞌ beꞌnnenꞌ kon lltaseꞌ, naꞌ llaseꞌ yeo lla, ni ke llakbeꞌzreꞌ akrenꞌ llak ll-lliꞌon. 3Leskaꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Kanꞌ gon Diosenꞌ nnebieꞌ, wsaꞌkrebaꞌn ka llon to beꞌnn llazeꞌ xhoaꞌ rao yellrio keꞌe. 7gBeꞌnn de keꞌe, weꞌlleꞌ leꞌe ye raꞌte, naꞌ beꞌnnenꞌ bi de keꞌe, to wakeꞌe da daꞌo napeꞌ. Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll ka llon to nbaz kat ll-lliꞌon >uLeskaꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Lewiayaꞌnn kanꞌ niaꞌ ni. Le kon kanꞌ llonre naꞌ, kaꞌn gon Diosenꞌ ke reꞌ. Naꞌ yezikre goneꞌ danꞌ ba bénere xtiꞌlleꞌn. :oReꞌ zo nayre da llene, lewzenay xtiꞌllaꞌn. e~CBibi de da ngaꞌch da bi wroeꞌrawe, naꞌ to da llak llillize da bi nneze beꞌnne len. N}Leskaꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Kat llwaꞌlre yiꞌ, ¿akre llonre? ¿Lldoꞌsren to llom o chaꞌ llzoren xhanre ganꞌ llxhoare lltasre? ¿Bi lldaꞌren sib nench llseniꞌn doxhen? (|INaꞌ leskaꞌ niꞌt beꞌnn llak ke akeꞌ ka nbaz danꞌ jeꞌt rao yo chaꞌon. Beꞌnn kaꞌ, ka llen akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, llejleꞌ akeꞌ do yichj do raꞌll akeꞌ, naꞌ llon akeꞌ kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, llon akeꞌ kanꞌ llak ke nbaz danꞌ braꞌn, naꞌ blliꞌon, naꞌ balen bllia chilloa, naꞌ wyon, naꞌ do to gayoa wej toton. Da ngaꞌche llinkze lla llroeꞌrawe (Lc. 8:16‑18) \{1bixha da zed kaꞌ da de rao yellrio ni, naꞌ yel wniaꞌ danꞌ ziyeꞌe lliꞌo, naꞌ yel llzeraꞌll billre da yobre, ll-llonen chejleꞌ akeꞌ kwasro, naꞌ bi llak gon akeꞌ kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ. z Naꞌ ye bale llak ke akeꞌ ka nbaz danꞌ jeꞌt radj yay yeꞌchenꞌ. Llen akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ naꞌ ziꞌi akeꞌn, 6yeNaꞌ bi nyin roe zitj, chollze llejleꞌ akeꞌ. Kate bi llak ke akeꞌ, naꞌ llaꞌdyiꞌ beꞌnn leakeꞌ ke danꞌ nao akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, le llabiꞌ akteꞌ. x!Naꞌ bal beꞌnne llak ke akeꞌ ka nbaz danꞌ jeꞌt rao yejenꞌ, kate llen akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ llawé akreꞌ ziꞌi akeꞌn. (wINbaz kaꞌ jeꞌt lloaꞌ nezenꞌ naken ka beꞌnn kaꞌ llene xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ le ll-llinte daxiꞌon llabejen danꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌn. KvBeꞌnnenꞌ llazenꞌ nakeꞌ ka beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Dios. Iu  Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Bi llejnieꞌre diꞌll kaꞌ lloeꞌrenaꞌ reꞌ? Chaꞌ bi llejnieꞌre diꞌll ki, ¿akxha gak chejnieꞌre da kaꞌ llsaꞌkrebraꞌ yelaꞌ? Mt Llonaꞌ kaꞌ nench gak kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ: laꞌkze wia akeꞌ bi gakbeꞌe akreꞌ bi danꞌ, laꞌkze yen akreꞌ bi chejnieꞌ akreꞌn, naꞌ bi wayat akreꞌ, naꞌ bi yeziꞌxhen Dios ke akeꞌ. Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ ke danꞌ bsaꞌkrebreꞌ ke beꞌnn gozenꞌ (Mt. 13:18‑23; Lc. 8:11‑15) Qs Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ ba brej Diosenꞌ nench nnézere kanꞌ lloneꞌ llnebieꞌn, zan beꞌnn kaꞌ yelaꞌ bi llejleꞌ kiaꞌ, kone da ki llsaꞌkrebraꞌ lloeꞌrén akeꞌ diꞌlle. Sr Ka ballach beꞌnn zan kaꞌ, naꞌ bagaꞌnn beꞌnn chllinn kaꞌze, naꞌ ye bal beꞌnn kaꞌ nak leakeꞌ txhen, bnnab akreꞌ Leꞌe akre zejen naꞌ, ke diꞌllenꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌ. Xq) Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ zo nayre, lewzenay xtiꞌllaꞌ ni. Jesúsenꞌ beꞌe diꞌll bixchen bsaꞌkrebreꞌ bi da kaꞌ kanꞌ bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ (Mt. 13:10‑17; Lc. 8:9‑10) DpNaꞌ ye balen jeꞌten rao yo chaꞌo, naꞌ braꞌ akeꞌn, naꞌ blliꞌon, naꞌ balen bllian chilloa (30) wej, balen bllian wyon (60) wej, naꞌ balen bllian do to gayoa (100) wej. owNaꞌ balen jachaꞌa radj yay yeꞌche, naꞌ blliꞌo yay yeꞌchenꞌ, naꞌ benen len roeꞌ, naꞌ bibi bllian. MnNaꞌ ka nak bi nyin roe zitj, ka bnnaꞌ willenꞌ naꞌ byechen. QmNaꞌ ye balen jagoꞌnnen rao yej ga bibi yo detek, sete braꞌ aken. lBixha ka nak zejeꞌ lloseꞌ nbaz kaꞌ, balen jeꞌten lloaꞌ nez, naꞌ betj byinn daꞌo, banꞌ dá rao lla, naꞌ bdaobaꞌn. Ak}—Lewzenay ke, to beꞌnn wen llin jezeꞌ trigo. j3Naꞌ llroeꞌ llsedreꞌ leakeꞌ bsaꞌkrebreꞌ bi da kaꞌ, naꞌ beꞌreneꞌ leakeꞌ to diꞌll ke to beꞌnn llaz. Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: |i sDa yobre byej Jesúsenꞌ lloaꞌ nisdaꞌon, naꞌ bzorao llroeꞌ llsedreꞌ beꞌnne, naꞌ beꞌnn zan kwis bdop, to benen bien byoeꞌ to lo barco da xhoa rao nis, naꞌ bllieꞌ loenꞌ naꞌ beꞌnn zan kaꞌ, ze akteꞌ rao yo billre. xhi#Le yeolol beꞌnn kaꞌ llon kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, leakeꞌn nak biꞌchaꞌ, zanaꞌ naꞌ xhnaꞌ.gy"Naꞌll bwieꞌ beꞌnn kaꞌ lliꞌ nechj Leꞌen, naꞌ bneꞌe: —Beꞌnn kinꞌ xhnaꞌ, naꞌ biꞌchaꞌ. yfk!Naꞌ ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —¿Noxhanꞌ nak xhnaꞌ? ¿Nonꞌ nak biꞌchaꞌ? e Naꞌ beꞌnn kaꞌ nechj Leꞌen, goll akeꞌ Leꞌe: —Xhnaꞌo ren biꞌchoꞌ kaꞌ ze akeꞌ ganni, llayirj akeꞌ rweꞌ. 9dkNaꞌ llakte kaꞌn, kat bllin xhneꞌe ren biꞌcheꞌ kaꞌ, naꞌ bze akteꞌ liaꞌte, naꞌ bseꞌl akeꞌ beꞌnne gaxheꞌ Jesúsenꞌ chejeꞌ ganꞌ ze akeꞌn. 2c]Bneꞌe kaꞌ le leakeꞌn bne akeꞌ, daxiꞌon yoeꞌ. Xhnaꞌ Jesúsenꞌ ren biꞌcheꞌ kaꞌ bllin akeꞌ ganꞌ zoeꞌn (Mt. 12:46‑50; Lc. 8:19‑21) bZan chaꞌ nne akeꞌ ke Spíritu ke Diosenꞌ, bi waziꞌxhenkze Diosenꞌ ke akeꞌ, xhia xhen llia beꞌnn kaꞌ gon kaꞌ ke chnare. a ’Da li niaꞌ reꞌ, biteze bi da xhinnj gon beꞌnn kaꞌ, naꞌ bi da zban ne akeꞌ, de yel llaziꞌxhen ke akeꞌ. +`O’Nono gak choꞌ lo yoꞌ ke to beꞌnn war, naꞌ sieꞌ bi da de keꞌe. Zgaꞌtek lleꞌnen wchejeꞌ leꞌe, naꞌllenꞌ gak sieꞌ bi da de keꞌe. a_;Naꞌ chaꞌ daxiꞌon dil ren lwellje naken chopre, sete wlliayiꞌ kwine chet kaꞌ. l^QChaꞌ to lo yoꞌ dil akeꞌ nak akeꞌ chopre bi sibia akeꞌ, wllin lla waraꞌ lwellj akeꞌ. V]%Chaꞌ to yell naken chopre, lldilrén lwellj akeꞌ, wllin lla kwiayiꞌn. \Naꞌll goxh Jesúsenꞌ leakeꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Akxha gon danꞌ llnebiaꞌ daxiꞌo kaꞌ wabej kwine? [Naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, beꞌnn kaꞌ zaꞌk Jerusalén naꞌ, bne akeꞌ: —Beelzebú danꞌ llnebiaꞌ daxiꞌo kaꞌ, noeꞌn Leꞌe yel wak, naꞌllenꞌ llabejeꞌ daxiꞌo kaꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne. 'ZGKa bene biꞌch lwelljeꞌ kaꞌ kanꞌ llaken, jakeꞌ gokraꞌll akeꞌ wacheꞌe akeꞌ Leꞌe, le llak akreꞌ bije zo yichjraꞌlldaꞌweꞌ wen naꞌ. bY=Yoꞌ naꞌ bdop beꞌnn zan kwis da yobre, ni ke llakze kweꞌ akeꞌ gao akeꞌ. Xnaꞌll Judas Iscariote, beꞌnnenꞌ, ka bllin lla, beneꞌ Jesúsenꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie Leꞌe. Bayoll naꞌ ballín akeꞌ yoꞌ. Bne akeꞌ ke Jesúsenꞌ babejeꞌ daxiꞌo kone yel wak ke daxiꞌon (Mt. 12:22‑32; Lc. 11:14‑23; 12:10) 'WGnaꞌll Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo naꞌ Tomás, Jacobo xhiꞌnn Alfeo, Tadeo, naꞌ Simón, beꞌnnenꞌ ben txhen beꞌnn kaꞌ nziꞌi cananista, /VWJacobo ren Juan beꞌnn biꞌcheꞌn, nak akeꞌ xhiꞌnn Zebedeo, naꞌ bsieꞌ leakeꞌ Boanerges, da ni lleꞌnen nen beꞌnn llon ka yiꞌ bziꞌo kat llachjen; JU Ki re beꞌnn chllinn kaꞌ: Simón beꞌnnenꞌ bsieꞌ Pedro. T!Naꞌ beꞌe leakeꞌ yel llnebiaꞌ nench wayón akeꞌ beꞌnn weꞌe, naꞌ wabej akeꞌ daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn ak. Sbrejeꞌ chllinn (12) beꞌnne nench gon akeꞌ Leꞌe txhen, naꞌ wseꞌleꞌ leakeꞌ chixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn. R Bde naꞌ, byejeꞌ to rao yaꞌ, naꞌ goxheꞌ bal beꞌnn jakeꞌ ganꞌ llieꞌn. Ka bllin akeꞌ raweꞌ naꞌ, >~}|{zz6yxxwcvuuHtussrrqpppvookn9mm>lkkj;i~hhPgff#eddgcbbUa`_^^]n[['Z*YX#WW[UTTSiSRGQQPOONJM LAKHJJIHHGHFFEyDCBB|A@@2? >:==<;:R9O8|8'7!65433S2?11U0/..Q--,,V++y**!)L('&&)%O$##f"B! CO=[SQ Y75   X  } ^J1P/H1  Bateyó ka bazaꞌa akeꞌ Betanianꞌ bdon Jesúsenꞌ. 03 Naꞌ bllin Jesúsenꞌ Jerusalén, naꞌ byoeꞌ liaꞌ yodaꞌo braonꞌ. Naꞌ bayoll bwieꞌ bayechjteꞌ, naꞌ le zayejteꞌ ganꞌ ne Betania ren beꞌnn chllinn kaꞌ, le ba nak ba wlleꞌ. Jesúsenꞌ beneꞌ deꞌe yay higonꞌ da bibi llia (Mt. 21:18‑19) _/7 ¡Zeꞌe nnebieꞌ kanꞌ bnebiaꞌ xozxtaꞌollo David! ¡Doweꞌrao Dios zo yebá! V.% Naꞌ beꞌnn kaꞌ lliarao, naꞌ beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen, yeolol akeꞌ llosiaꞌ akeꞌ ne akeꞌ: —¡Doweꞌrao Dios! ¡Nak laꞌy beꞌnnenꞌ zaꞌa ganni beꞌnn bseꞌl Xanllo Diosenꞌ! !-; Leskaꞌ beꞌnn zan zjakeꞌ llchirj akeꞌ no xha akeꞌ tnezenꞌ, naꞌ ye bal akeꞌ bchoy akeꞌ no xhoꞌz yay, naꞌ llyixj akeꞌn tnezenꞌ. ,! Naꞌll le bacheꞌe akteꞌ burrenꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ, naꞌll bxoa akeꞌ no xha akeꞌ koꞌll burrenꞌ, naꞌll bllieꞌbaꞌ. ~+u Naꞌ goll akeꞌ leakeꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ leakeꞌ naꞌ. Naꞌ beꞌe akeꞌ latj bcheꞌe akebaꞌ. }*s Naꞌ bal beꞌnn kaꞌ zjazé gannaꞌ, lle akeꞌ leakeꞌ: —¿Bixhanꞌ llonre? ¿Bixchen llsellrebaꞌ? ) Naꞌll byej akeꞌ, naꞌ le jatiꞌ aktereꞌ to burrenꞌ daꞌbaꞌ yay lloaꞌ yoꞌ da zo lloaꞌ nez, le bsell aktebaꞌ. (+ Chaꞌ lloj to beꞌnn nneꞌe: “¿Bixchen llonzre kaꞌ?”, naꞌ leyeꞌe: “Xantoꞌ naꞌ yálljrebaꞌ choll, le wadsántetobaꞌ.” _'7 lleꞌe leakeꞌ: —Lechejchk yell daꞌon lliꞌ chlaꞌ naꞌ, naꞌ kate choꞌre yellenꞌ, naꞌ lljatiꞌre to burr daꞌa yay, ni to nono nna kwia lebaꞌ, naꞌ wsellrebaꞌ, naꞌ yedsanterebaꞌ ganni. b& ? Ka ba zjakeꞌ awlloze Jerusalén naꞌ, naꞌ bllin akeꞌ yell kaꞌ nziꞌi Betfagé, naꞌ Betania ganꞌ zo yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos. Naꞌ bseꞌl Jesúsenꞌ chop beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, 5%c 4Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Bayej nnaꞌ, danꞌ nxenraꞌlloꞌ naꞌn ba basrá rweꞌ. Le bareꞌtereꞌ, naꞌll bnaweꞌ Jesúsenꞌ ganꞌ zejeꞌn.$# 3Naꞌll lleꞌe leꞌe: —¿Bixhanꞌ lleꞌnroꞌ gonaꞌ koꞌo? Naꞌll bne beꞌnn lcholenꞌ: —Maestro, lleꞌnraꞌ yereꞌraꞌ. y#k 2Naꞌll bkwas beꞌnn lcholenꞌ raꞌllenꞌ xhoa koꞌlleꞌn, naꞌll zejdoeꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ. B"} 1Naꞌll brexh Jesúsenꞌ, naꞌ lleꞌe beꞌnn kaꞌ: —Legaxheꞌ nile. Naꞌ goxh beꞌnn kaꞌ leꞌe, lle akeꞌ leꞌe: —Bxenraꞌlle, bzollaꞌa, le llaxheꞌ rweꞌn. ?!w 0Naꞌll bene beꞌnn zan kaꞌ leꞌe znia nench kweꞌe llize, bixha beꞌnn lcholenꞌ yezikre besieꞌ bneꞌe: —¡Xhiꞌnn dialla ke rey David, bayaꞌchraꞌll nadaꞌ! 0 Y /Ka gokbeꞌreꞌ badé Jesús beꞌnn Nazaretenꞌ tnezenꞌ, naꞌ bzoraweꞌ llosieꞌ neꞌe: —¡Jesús, xhiꞌnn dialla ke rey David, bayaꞌchraꞌll nadaꞌ! 9 .Naꞌ bllin akeꞌ yellenꞌ re Jericó. Naꞌ ka ba llalloj Jesúsenꞌ yell naꞌn ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, naꞌ yezikre beꞌnn zan, tnez naꞌ lliꞌ to beꞌnn lchole llnnabeꞌ lmoxh. Beꞌnn naꞌ re Bartimeo, naꞌ nakeꞌ xhiꞌnn to beꞌnn re Timeo. )K -Le nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, kere zaꞌa nench gakrén beꞌnn nadaꞌn, zaꞌa nench gakrenaꞌ beꞌnn kaꞌ, naꞌ llsanraꞌll kwinaꞌ got akeꞌ nadaꞌ, ni ke xtoꞌl beꞌnnach. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn lchol re Bartimeo (Mt. 20:29‑34; Lc. 18:35‑43)   ,Naꞌ chaꞌ notezre lleꞌnere gakre beꞌnn lliarao, zgaꞌtek llayaꞌle gakre ka to beꞌnn wen llin ke beꞌnn lwelljre.  +Zan reꞌ bi gonre kaꞌ, chaꞌ reꞌ lleꞌnere gakre beꞌnn brao, llayaꞌl wxhexjraꞌllre gakrenre beꞌnn lwelljre. ~u *Naꞌ Jesúsenꞌ goxheꞌ leakeꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ nnézere ka beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ toto yell, llon akeꞌ wzenay beꞌnn kaꞌ nak rallnaꞌa akeꞌn, leskaꞌ beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn brao, llnebiaꞌ akeꞌ leakeꞌ. }s )Ka bene beꞌnn ye chi kaꞌ yelaꞌ kanꞌ goll akeꞌ Leꞌen, gokllaꞌa akeꞌ Jacobonꞌ ren Juan naꞌ. 5 (Zan ka nak danꞌ kweꞌre chlaꞌ wej kwitaꞌn, kere nadaꞌ nniaꞌ no kweꞌ kwitaꞌn, Dios naꞌn ba brejeꞌ beꞌnn kaꞌ kweꞌ kwitaꞌn. ,Q 'Naꞌ bne akeꞌ: —Waktoꞌ. Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Da likze tere yel ziꞌ yel yaꞌ, ka danꞌ tiaꞌ nadaꞌ, naꞌ gak keré kanꞌ gak kiaꞌn. 7g &Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Bi llejnieꞌre bi danꞌ llnnabre. ¿Wchoyraꞌllre tere yel ziꞌ yel yaꞌ, ka danꞌ tiaꞌ nadaꞌ, gak keré kanꞌ gak kiaꞌn?   %Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Lleꞌnetoꞌ kat ba llnebiaꞌo naꞌ, gonnoꞌ latj yedlleꞌtoꞌ chlaꞌ wej kwitoꞌn. L $Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixhanꞌ lleꞌnere gonaꞌ? /W #Jacobonꞌ ren Juan naꞌ, xhiꞌnn Zebedeonꞌ, jabiꞌy akeꞌ kwit Jesúsenꞌ, naꞌ lle akeꞌ Leꞌe: —Maestro, lleꞌnetoꞌ gonoꞌ to okré ketoꞌ.  "Naꞌ wtitj akreꞌ nadaꞌ, chintat akeꞌ nadaꞌ, wxiꞌt akeꞌ xheꞌn yichjrawaꞌ, naꞌ got akeꞌ nadaꞌ. Naꞌ wayónn lla naꞌ yebanaꞌ. Jacobo naꞌ Juan bnnab akeꞌ kweꞌ akeꞌ kwit Jesúsenꞌ ganꞌ nnebieꞌn (Mt. 20:20‑28) =s !Lleꞌe leakeꞌ: —Lewiake nnaꞌ, zejllo Jerusalén naꞌ, nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, gakaꞌ rao naꞌa bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ wchoy akeꞌ kiaꞌ gataꞌ, naꞌ gon akeꞌ nadaꞌ rao naꞌa beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. Z- Ka yoꞌ akeꞌ nez, llep akeꞌ llin akeꞌ ganꞌ nziꞌi Jerusalén naꞌ, Jesúsenꞌ lliaraweꞌ rao beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌll llon akeꞌ yel wan nao akeꞌ lleb akeꞌ. Naꞌll da yobre Jesúsenꞌ goxheꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ ga yobre, naꞌ bzorao lloeꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll kanꞌ gak keꞌen. ?w Naꞌ llepaꞌ reꞌ, beꞌnn zan nak akeꞌ ka beꞌnn lliarao nnaꞌ, wllin lla kat yeyak akeꞌ ka beꞌnn zaꞌa xhante, naꞌ beꞌnn kaꞌ nak akeꞌ ka beꞌnn zaꞌa xhante nnaꞌ, leakeꞌn yeyak akeꞌ ka beꞌnn lliarao. Da yobre bdixjweꞌ Jesúsenꞌ gateꞌ (Mt. 20:17‑19; Lc. 18:31‑34)  zaꞌklle da wayoeꞌ Diosenꞌ leꞌe, da xhenll wayoeꞌ Diosenꞌ leꞌe, kerke da kaꞌ bsanraꞌlleꞌn, to gayoa (100) ras ke to danꞌ bnitenꞌ wayoeꞌ leꞌe, laꞌkze chaꞌ bllayraweꞌ, naꞌ kate llin lla naꞌ, weꞌe yel nban zejlikane keꞌe. pY Jesúsenꞌ bneꞌe: —Diꞌll li llepaꞌ reꞌ, chaꞌ to beꞌnne bsanraꞌlleꞌ rilleꞌ, biꞌcheꞌ, zaneꞌ, xaxhneꞌe, noꞌr keꞌe, xhiꞌnneꞌ, yellrio keꞌe, ni kiaꞌ nadaꞌ nench wzenayeꞌ xtiꞌllaꞌn, | q Naꞌll Pedronꞌ lleꞌe Leꞌe: —Netoꞌ ba bsanraꞌlltoꞌ yeolol da de ketoꞌ nench naotoꞌ rweꞌ. = s Jesúsenꞌ llwieꞌ leakeꞌ, naꞌll bneꞌe: —Da li beꞌnnachenꞌ bibi gak goneꞌ, zan ka nak Diosenꞌ, yeololte llak lloneꞌ, bibi de da gakreꞌ bniꞌ goneꞌn.  { Naꞌ llabán akreꞌ kwis kanꞌ ben akreꞌ bneꞌen, naꞌll lle lwellj akeꞌ: —¿Noxha gakze yerá chaꞌ?  5 Sétere te to bayiꞌxe banꞌ nziꞌi camello lo nay yeꞌchich, kerke to beꞌnn wniaꞌ weꞌe latj nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌn. 6 e Naꞌ beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen naꞌ, llabán akreꞌ kwis kanꞌ bneꞌen, naꞌ bne Jesúsenꞌ ye to, lleꞌe leakeꞌ: —Reꞌ, xhiꞌnnaꞌ, bniꞌ kwis naken ke beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll yel wniaꞌ ke akeꞌn, weꞌe akeꞌ latj nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. jM Naꞌll bayechj Jesúsenꞌ bwieꞌ beꞌnn kaꞌ nechj Leꞌen, naꞌ lleꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —¡Bniꞌ kwis naken ke to beꞌnn wniaꞌ, weꞌe latj nnebiaꞌ Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌweꞌ! mS Bixha ka benreꞌ kaꞌ, gokreꞌ kwis, zayejeꞌ llakreꞌ, le nakeꞌ beꞌnn wniaꞌ kwis. 9 Naꞌll Jesúsenꞌ bwieꞌ leꞌe, llakreꞌ leꞌe, lleꞌe leꞌe: —Ye toze da yallj gonoꞌ; bayej jayeꞌt yeolol da de koꞌo, naꞌ mell danꞌ goꞌtoꞌn naꞌ, beꞌen beꞌnn yaꞌch, naꞌll gaꞌt yel wniaꞌ koꞌo yebá, naꞌtell yedoꞌ nnaoꞌ nadaꞌ. fE Naꞌll lleꞌe Leꞌe: —Maestro, yeolol da ki llonaꞌ ka nna naktiaꞌ xkwiꞌdte. gG Rweꞌ nnezkzroꞌ binꞌ ne Diosenꞌ gonllo: “Bi tarenoꞌ wde wdere noꞌre, bi gakoꞌ beꞌnn wen xhia, bi kwanoꞌ, bi wxoaꞌo da xhinnj koꞌll beꞌnne da bi beneꞌ, bi siyeꞌo, bdap baraꞌnn xaxhnaꞌo.”  Jesúsenꞌ golleꞌ Leꞌe: —¿Bixchen llezoꞌ nadaꞌ beꞌnn wen? Nono beꞌnn wen llraꞌ, toze Diosenꞌ nak beꞌnn wen. V% Ka broꞌ Jesúsenꞌ nez, zejdo to beꞌnn weꞌo jacheꞌk xhibeꞌ raweꞌn, naꞌ llnnabreꞌ Leꞌe: —Maestro, nakoꞌ beꞌnn wen kwis, ¿akre gonaꞌ nench gaꞌt yel nban zejlikane kiaꞌ? @y Naꞌll bdeꞌleꞌ toto bidaꞌo kaꞌ, bxoa taꞌkeꞌn yichj akbeꞌn, naꞌ benlaꞌyeꞌ leakbeꞌ. Beꞌnn weꞌo nak beꞌnn wniaꞌ (Mt. 19:16‑30; Lc. 18:18‑30) 1[ Da li niaꞌ reꞌ, noteze beꞌnne chaꞌ bi goneꞌ ka llon bidaꞌo ki nxenraꞌll akbeꞌ nadaꞌ, ni ke gakzeꞌ gakeꞌ Diosenꞌ txhen beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ. wg Ka breꞌe Jesúsenꞌ kanꞌ llon akeꞌn, goklleꞌe leakeꞌ, naꞌ golleꞌ leakeꞌ: —Leweꞌe latj yed bidaꞌo kaꞌ rawaꞌ ni, bi wllonre; le beꞌnn kaꞌ nak ka bidaꞌo ki, leakeꞌn nak Diosenꞌ txhen beꞌnn llnebiaꞌ. +~O Naꞌll jwaꞌa akeꞌ bidaꞌo ak rao Jesúsenꞌ nench kaneꞌ yichj akbeꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, ben akreꞌ beꞌnn kaꞌ znia. Q} Leskaꞌ noꞌrenꞌ chaꞌ wsanraꞌll xhyiweꞌ, naꞌ sieꞌ ye to beꞌnn yobre, leskaꞌ llonkzeꞌ ka beꞌnn zo xto. Jesúsenꞌ benlaꞌyeꞌ bidaꞌo ak (Mt. 19:13‑15; Lc. 18:15‑17) C| Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Noteze beꞌnn chaꞌ wsanraꞌll xhoꞌreꞌ, naꞌ sieꞌ ye to noꞌr yobre, da xhinnj xhen naꞌ lloneꞌ ke xhoꞌreꞌ, llonkzeꞌ ka beꞌnn zo xto. { Ka ballín akeꞌ yoꞌ naꞌ, beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bnnab akeꞌ da yobre kanꞌ goll beꞌnn kaꞌ Leꞌen. [z/ Ke len naꞌ, beꞌnn ba bkoꞌd Diosenꞌ, bi gak yelaꞌa beꞌnnach leakeꞌ. |yq naꞌ chop akeꞌ gak akeꞌ ka toze beꞌnn.” Naꞌllenꞌ bill nak ke ke akeꞌ, ba nak akeꞌ toze beꞌnne. `x9 Ke len naꞌ bneꞌe: “Beꞌnn byio yereꞌe kwit xaxhneꞌe, naꞌ sieꞌ noꞌre, ]w3 Zan da nell ka bxhe yellrionꞌ, “Diosenꞌ beneꞌ beꞌnn byio ren noꞌre.” v5 Jesúsenꞌ ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —Yel yichjraꞌlldaꞌo zid keré naꞌn, beꞌe da Moisésenꞌ latj gonre kaꞌ. u Naꞌll bne akeꞌ: —Da Moisésenꞌ beꞌe latj wsanraꞌll lwellj akeꞌ, naꞌ chaste to yich weꞌn diꞌll baraꞌa akeꞌ. Wt' Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Akxha ne ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ? tsa Naꞌ bal beꞌnn fariseo kaꞌ jabiꞌy akeꞌ, naꞌ llnnab akreꞌ Leꞌe chaꞌ naken wen beꞌnn kaꞌ nchaynaꞌa wsan noꞌr ke akeꞌ. Lle akeꞌ Leꞌe kaꞌ, le lleꞌn akreꞌ kwej akeꞌ Leꞌe diꞌll nench akre nneꞌe. ur e Bde naꞌ, bzaꞌa Jesúsenꞌ Capernaum, naꞌ byejeꞌ ganꞌ nbane Judea, balaꞌyeꞌ ye chlaꞌ yeo Jordán naꞌ. Naꞌ da yobre bllay beꞌnn zan kwis ganꞌ zoeꞌn, naꞌ bzoraweꞌ llzejnieꞌreꞌ leakeꞌ kanꞌ llonkzeꞌ. 5qc 2Da wen zeꞌdenꞌ, zan chaꞌ nit yel znaꞌ ken, billbi de gonre nench wayaken zich. Naꞌ legón reꞌ ka zeꞌd naꞌ, legón da wen, naꞌ lesorén lwelljre wen.p) 1’Yeolol beꞌnne te akeꞌ gak akeꞌ prueb, naꞌ yeololte beꞌnn wayón kwineꞌ rallnaꞌa Dios, gak akeꞌ ka da nweꞌe zeꞌde. Ko 0Gannaꞌ llaꞌa waraꞌo ba bi llat, naꞌ yiꞌ da bi llayore. n /Chaꞌ danꞌ llreꞌe raorenꞌ llxhoben reꞌ nench gonre da xhinnjenꞌ, wenre chenak kwejre yejraorenꞌ, kerke da gonre da xhinnjenꞌ, wenre yedoꞌlere ganꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ kon ren chlaꞌze raorenꞌ, kerke da zo llopten yeseꞌleꞌ reꞌ gabil. Mm .Gannaꞌ llaꞌa waraꞌo ba bi llat, naꞌ yiꞌ da bi llayorkze. l -Chaꞌ niaꞌrenꞌ llxhoben reꞌ gonre da xhinnjenꞌ, wenre chenak wchoyren, kerke da gonre da xhinnjenꞌ, wenre yellinre ganꞌ de yel nban naꞌ, yallj chlaꞌ niaꞌre, kerke da zo llopten wayejre gabil ga llaꞌlnninn yiꞌ da nono soekze yesor len. Nk ,Gannaꞌ llaꞌa waraꞌo ba bi llat, leskaꞌ yiꞌ da bi llayore. j +Chaꞌ to taꞌkre llxhoben reꞌ gonre da xhinnjenꞌ, wenre chenak wchoyren, kerke da gonre da xhinnjenꞌ, wenre yellinre ganꞌ de yel nban naꞌ, yallj chlaꞌ taꞌkrenꞌ, kerke da zo llopten wayejre lo gabil ga llaꞌlnninn yiꞌ da nono soekze yesor len. i *Leskaꞌ bne Jesúsenꞌ: —Noteze beꞌnn goneꞌ bix to bidaꞌo ki nxenraꞌll nadaꞌ gonbeꞌ da xhinnjenꞌ, naktere wen wchej akeꞌ yeneꞌ to yej yich, naꞌ lljazaꞌl akeꞌ leꞌe lo nisdaꞌo, kerke da goneꞌ bix to bidaꞌo ki. h} )Noteze beꞌnne chaꞌ gonneꞌ laꞌ txhiꞌyze nis yeꞌjre, ni ke danꞌ nonre nadaꞌ txhen, da li niaꞌ reꞌ, bi nnitrao ka nake danꞌ gon akeꞌn. Llayaꞌl wiallo ke wlliꞌyllo beꞌnne goneꞌ da xhinnj (Mt. 18:6‑9; Lc. 17:1‑2) Rg (Chaꞌ to beꞌnne bi llwiereꞌ lliꞌo, txhenkzenꞌ nakeꞌ lliꞌo. Of 'Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Bi wllonre goneꞌ kaꞌ, chaꞌ to beꞌnne lloneꞌ yel wak llwaꞌleꞌ raꞌa, zeje diꞌll txhen naꞌ lloneꞌ nadaꞌ, bi gak nneꞌe krere kiaꞌ. ew &Naꞌll Juan naꞌ, lleꞌe Jesúsenꞌ: —Maestro, breꞌtoꞌ to beꞌnn llabejeꞌ daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne kone raꞌo rweꞌ, naꞌ bi noneꞌ lliꞌo txhen, naꞌ golltoeꞌ bi goneꞌ kaꞌ, le bi naweꞌ lliꞌo. 8di %—Noteze beꞌnne gonre bidaꞌo wen, ni kiaꞌ nadaꞌ, nadkzaꞌn llonreꞌ wen chet kaꞌ, naꞌ beꞌnne lloneꞌ wen ren nadaꞌ, kere nadaꞌn llonreꞌ wen, beꞌnnenꞌ bseꞌl nadaꞌn llonreꞌ wen. Beꞌnne bi llwie lliꞌo, txhen naꞌ lloneꞌ lliꞌo (Lc. 9:49‑50; Mt. 10:42) ocW $Naꞌll goxheꞌ to bidaꞌo, bzeꞌebeꞌ kllol akeꞌn, naꞌ bdeꞌlebeꞌ lleꞌe leakeꞌ: by #Naꞌll blleꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ goxheꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Kon to reꞌ chaꞌ lleꞌnere gakre beꞌnn brao, llayaꞌl gakre ka to beꞌnn bibi zaꞌke ga zeraoze, naꞌ gakre beꞌnn wzeniaꞌnaꞌa lwelljre. a9 "Leakeꞌn bibi bne akseꞌ, to bze akeꞌ llize llak zban akreꞌ, le ka bechre zaꞌke tnez naꞌn, llakdil akeꞌ norenꞌ nakll beꞌnn brao. ` !Naꞌ bllin akeꞌ Capernaum, ka ba zo akeꞌ yoꞌ naꞌ, bnnabe Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¿Bi diꞌllenꞌ lloeꞌzre beche? b_= Naꞌ beꞌnn kaꞌ chras bi byejnieꞌ aksereꞌ bi ken neꞌe kaꞌ, to lleb akzeꞌ wnnab akreꞌ Leꞌe. Gokyoll beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen nore nakll beꞌnn brao (Mt. 18:1‑5; Lc. 9:46‑48) ^ Le llzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, dekz de gakaꞌ rallnaꞌa beꞌnne kaꞌ llwie nadaꞌ got akeꞌ nadaꞌ, naꞌ yeyoll got akeꞌ nadaꞌ, naꞌ yeyónn lla yebanaꞌ. ]! Ka bazaꞌa akeꞌ gannaꞌ, badé akeꞌ ganꞌ nbane Galilea, naꞌ Jesúsenꞌ bi gokraꞌlleꞌ no nneze chaꞌ deꞌe gannaꞌ. c\? Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Nench gak yebejre ka daxiꞌon llon ki, llayaꞌl weꞌlaꞌllre yelwillre Diosenꞌ naꞌ gonre was. Jesúsenꞌ bdixjweꞌreꞌ da yobre gateꞌ (Mt. 17:22‑23; Lc. 9:43‑45) G[ Naꞌll ka byoꞌ Jesúsenꞌ lo yoꞌ, beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, jannab akreꞌ Leꞌe to wrazeꞌ, lle akeꞌ Leꞌe: —¿Bixchen bi gok netztoꞌ yebejtoꞌ daxiꞌon? YZ+ Naꞌ Jesúsenꞌ beꞌxeꞌ taꞌkbeꞌn balisebeꞌ, bazollaꞌtebeꞌ. PY Daxiꞌon besiaꞌn, naꞌ ye to bxizen bidaꞌon ziꞌllo, naꞌll ballojen; kaꞌkze bi wat bkwaꞌnnen lebeꞌ. Ka breꞌe beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ, naꞌll ne akeꞌ: —Baje gotbeꞌn. AX{ Ka breꞌe Jesúsenꞌ ba llaꞌll beꞌnn zanlle, naꞌll bdileꞌ daxiꞌon yoꞌ bidaꞌon lleꞌen: —Daxiꞌo, rweꞌn nonoꞌ bidaꞌon blloje naꞌ nkwellbeꞌ, naꞌ llepaꞌ rweꞌ yellojoꞌ chras lo yichjraꞌlldaꞌo bidaꞌon. Bsanbeꞌ, naꞌ bill wayoꞌ yichjraꞌlldaꞌobeꞌn da yobre. W Le balliꞌte xa bidaꞌon xtiꞌlleꞌn, lleꞌe Leꞌe: —¡Llejliaꞌ; gokrén nadaꞌ gonliraꞌllaꞌ yezikre! V  Naꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Wakse kon chaꞌ llonliraꞌlloꞌ, beꞌnnenꞌ llejleꞌn wakse danꞌ llnnabeꞌn. /UW Naꞌ da zan ras ba bzalen lebeꞌ do lo yiꞌ do lo nis, to lleꞌnen wlleyiꞌn lebeꞌ. Chaꞌ rweꞌ wak wayonobeꞌ, naꞌ bayaꞌchraꞌll netoꞌ bayonbeꞌ. T Naꞌll llnnabeꞌ Jesúsenꞌ xabeꞌn: —¿Artxha ba gok llonen lebeꞌ ki? Naꞌll lleꞌe Leꞌe: —Ka nakbeꞌ bidaꞌote. FS Naꞌll jwaꞌa akeꞌ bidaꞌon, bixha daxiꞌon yoꞌ bidaꞌon, ka breꞌen Jesúsenꞌ bxizen bidaꞌon res kwis, bzalen lebeꞌ lltolen lebeꞌ, llalj pep blliꞌn lloaꞌbeꞌ. GR Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —¡Reꞌ nakre beꞌnn zid bi llejleꞌre! ¿Bate zerenaꞌ reꞌ? Naꞌ naraꞌchk ye arte soeraꞌ serenaꞌ reꞌ. Ledá waꞌa bidaꞌon ganni. zQm Kon ka zezbeꞌ lloꞌxen lebeꞌ llxizen lebeꞌ, llarj pep blliꞌn lloaꞌbeꞌ, naꞌ llaoxoxj laybeꞌ, naꞌ zjazé llyechbeꞌ. Naꞌ gollaꞌ beꞌnn kaꞌ non rweꞌ txhen naꞌ, chaꞌ yebej akeꞌ daxiꞌon, naꞌ bi gok akeꞌ. /PW Naꞌ blloj to beꞌnne radj beꞌnn zan kaꞌ, lleꞌe Jesúsenꞌ: —Maestro, ganni nchiaꞌ to xhiꞌnnaꞌ yoꞌbeꞌ daxiꞌo, naꞌ nonen lebeꞌ blloj. OO Naꞌll bnnabreꞌ leakeꞌ: —¿Bi ken llakdilrenre beꞌnn kaꞌ? eNC Kate breꞌe akreꞌ Leꞌen llabán akreꞌ, naꞌll jakdoeꞌ jawap akeꞌ Leꞌe lliox. uMc Bixha ka ballín Jesúsenꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ yelaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, breꞌreꞌ beꞌnn zan nechj leakeꞌ, naꞌ zjazé beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ llakyollrén akeꞌ leakeꞌ. [L/ Ni niaꞌ reꞌ, ba bedkze da Elíasenꞌ, naꞌ ben akreꞌ leꞌe kon ka nen ke akeꞌ, le kanꞌ ba nyojkzen gak keꞌe. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to bidaꞌo yoꞌ daxiꞌo (Mt. 17:14‑21; Lc. 9:37‑43) &KE Naꞌllenꞌ ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —Da likzenꞌ zgaꞌtek da Elías naꞌkze yedeꞌ nench yeweꞌ xhnneze danꞌ llak rao yellrio; leskaꞌ nyojen ka nak Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnachenꞌ wsaꞌkziꞌ akeꞌ Leꞌe, naꞌ gon akeꞌ Leꞌe kaze. @Jy Naꞌll bnnab akreꞌ Leꞌe: —¿Bixchen nerize beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, zgaꞌtek da Elías naꞌn de yedeꞌ yellrionꞌ ka za yedre Cristonꞌ? I7 Naꞌ kaꞌ ben akeꞌ, bi beꞌe akeꞌ diꞌll, naꞌ bi byejnieꞌ akreꞌ danꞌ golleꞌ leakeꞌ danꞌ yebaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. H  Ka llayetj akeꞌ leꞌ yaꞌ naꞌ, golleꞌ leakeꞌ bi weꞌe akeꞌ diꞌll ka danꞌ breꞌe akreꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —Kat yebanaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, nadaꞌ nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, kanaꞌll wak weꞌre diꞌll kaꞌ. YG+ Ka bwiado akeꞌ da yobre nollno breꞌe akreꞌ. Ye toze Jesúsenꞌ ze. @Fy Kat blleꞌ to bej ganꞌ llaꞌa akeꞌn byechjen leakeꞌ, naꞌ lo bej naꞌ, ben akreꞌ bne Diosenꞌ: —Beꞌnn ninꞌ, xhiꞌnnaꞌ nllieꞌraꞌ, llayaꞌl wzenayre keꞌe. fEE Naꞌ ni ke llakbeꞌzreꞌ binꞌ neꞌe, do llebtit akeꞌ danꞌ llreꞌe akreꞌn. 9Dk Naꞌll Pedronꞌ lleꞌe Jesúsenꞌ: —Maestro, le wen zollo ganni. Naꞌ gontoꞌ chonn yoꞌ de yixh, to koꞌo rweꞌ, naꞌ to ke Moisés, naꞌ ye to ke Elías naꞌ. bC= Naꞌ breꞌe akreꞌ da Elías ren da Moisés lloeꞌrén akeꞌ Jesúsenꞌ diꞌlle. B! Naꞌ xharaꞌneꞌn goken llaktit, goken llich kwis kaꞌkze beye, ni to nono gakse gon len kanꞌ goken naꞌ, laꞌkze llebraz chiben. kAO Bde xop lla, goxh Jesúsenꞌ Pedronꞌ, naꞌ Jacobonꞌ, naꞌ ren Juan naꞌ, naꞌ bcheꞌe leakeꞌ to rao yaꞌ sibe, naꞌ nollre no bcheꞌe akeꞌ. Naꞌ llwia akteꞌ naꞌ, kate bllaꞌa yichjrao Jesúsenꞌ. @  Leskaꞌ lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Diꞌll li niaꞌ reꞌ, balre llaꞌa ganni nnaꞌ, nna nbanre kate llin lla reꞌre Diosenꞌ, wroeꞌ yel wak xhen keꞌen kanꞌ llnebieꞌn. Jesúsenꞌ gokeꞌ ka to beniꞌ (Mt. 17:1‑13; Lc. 9:28‑36) ]?3&Noteze beꞌnne chaꞌ wayeꞌreꞌ ni kiaꞌ nadaꞌ, leskaꞌ ke xtiꞌllaꞌn rao beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ llaꞌa nnaꞌ, beꞌnn kaꞌ ba bsanraꞌll Dios, leskaꞌ nadaꞌ Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, wayeꞌraꞌ ke beꞌnn kaꞌ katenꞌ yedaꞌ nsaꞌa yel banez ke Xaꞌ Diosenꞌ kate yedrenaꞌ angl keꞌe kaꞌ..>W%¿Bi kone gaꞌweꞌ yel nban naꞌ? =$¿Bixha zaꞌken naꞌ, chaꞌ to beꞌnne goneꞌ gan doxhente da de rao yellrio, naꞌ kweyieꞌ, bi gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe? Y<+#Noteze beꞌnn lleꞌnreꞌ yesrá yel nban ke kwineꞌ yellrio ni, wniteꞌn, naꞌ noteze wnit yel nban keꞌen ni kiaꞌ nadaꞌ, naꞌ ni ke xtiꞌllaꞌ naꞌ, leꞌen gaꞌt yel nban zejlikane keꞌe. &;E"Naꞌll goxheꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, naꞌ yezikre beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Noteze beꞌnne chaꞌ lleꞌnreꞌ gakeꞌ nadaꞌ txhen, llayaꞌl wsanraꞌll kwineꞌ, naꞌ goneꞌ ka to beꞌnn noaꞌ cruz keꞌe, naꞌ naweꞌ nadaꞌ. y:k!Naꞌ Jesúsenꞌ bayechjeꞌ llwiatezeꞌ beꞌnn kaꞌ, benreꞌ Pedronꞌ znia lleꞌe leꞌe: —¡Babiꞌy kaꞌle, llonzoꞌ ka llon daxiꞌore! Bi llbek yichjoꞌ danꞌ lleꞌne Dios, llbek yichjzoꞌ danꞌ lleꞌne beꞌnnachre. %9C Kwasro llzejnieꞌreꞌ leakeꞌ kanꞌ gak keꞌen. Naꞌll brej Pedronꞌ Leꞌe radj beꞌnn kaꞌ, bzoraweꞌ dileꞌ Leꞌe danꞌ neꞌe kaꞌ. 8-Ka bzorao Jesúsenꞌ bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ kanꞌ gak keꞌen, lleꞌe leakeꞌ: —Dekz de wsaꞌkziꞌ akeꞌ nadaꞌ, nakaꞌ Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach. Beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bi choꞌraꞌll akeꞌ nadaꞌ, naꞌ got akeꞌ nadaꞌ, naꞌ wayón lla naꞌ, wabanaꞌ. -7SNaꞌll golleꞌ leakeꞌ, nono weꞌrén akeꞌ diꞌll chat Leꞌen Cristo. Jesúsenꞌ bzorao llyixjweꞌreꞌ gateꞌ (Mt. 16:21‑28; Lc. 9:22‑27) 6-Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixha ne reꞌ? ¿Noxha nadaꞌ? Naꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Rweꞌn Cristo beꞌnn bseꞌl Diosenꞌ. 5}Naꞌll balliꞌi akeꞌ xtiꞌlleꞌn lle akeꞌ Leꞌe: —Bal akeꞌ ne akeꞌ rweꞌn Juan beꞌnnenꞌ bchoa nis. Naꞌ ye bal akeꞌ ne akeꞌ Elíasenꞌ. Ye baleꞌ ne akeꞌ nakoꞌ to beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ. t4aNaꞌ le byejte Jesúsenꞌ ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen yell daꞌo kaꞌ zjalliꞌ do ganꞌ nbane Cesarea de Filipo. Ka zjakeꞌ tnez naꞌn, bnnabreꞌ beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen: —¿Bi ne beꞌnn kaꞌ noxha nadaꞌ? 3Naꞌ baseꞌleꞌ leꞌe rilleꞌ, lleꞌe leꞌe: —Bi lljadaꞌo lyell, naꞌ notno weꞌrenoꞌ diꞌll kanꞌ bayonaꞌ rweꞌn. Pedronꞌ bneꞌe Jesúsenꞌ nakeꞌ Cristo beꞌnnenꞌ bseꞌl Diosenꞌ llnebieꞌ (Mt. 16:13‑20; Lc. 9:18‑21) 2Naꞌll bdaꞌa taꞌk Jesúsenꞌ raweꞌn da yobre, naꞌ beneꞌ nench bareꞌreꞌ, naꞌ gok bareꞌreꞌ kwasro. 1Naꞌ beꞌnnenꞌ nak beꞌnn lcholenꞌ lleꞌe Leꞌe: —Llreꞌraꞌ beꞌnn kaꞌ nak akeꞌ ka yay, naꞌ zaꞌa akeꞌn. S0Naꞌll le beꞌxteꞌ taꞌk beꞌnn lcholenꞌ, naꞌ brejeꞌ leꞌe yell. Naꞌ btopeꞌ xheꞌn raweꞌn, naꞌll bxoa taꞌkeꞌn yichjeꞌ, naꞌ llnnabreꞌ leꞌe chaꞌ llreꞌreꞌ raꞌte. (/IKa bllin akeꞌ ganꞌ nziꞌi Betsaida naꞌ, le jwaꞌa akteꞌ to beꞌnn lchole raweꞌn, naꞌ goꞌtyoe akreꞌ Jesúsenꞌ chaꞌ kaneꞌ leꞌe. .Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bi nna chejnieꞌre kanꞌ niaꞌ? Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn lchol ganꞌ nziꞌi Betsaida -—Leskaꞌn kone gall yet xtir naꞌ, bwawaꞌ tap mir beꞌnne. ¿Bale llom da laꞌo batopre? Naꞌll ne akeꞌ: —Gallen. ,Kanꞌ bwawaꞌ gaꞌy mir beꞌnne ren gaꞌyze yet xtir, ¿bale llom da laꞌo batopre? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Chllinnen (12). +¿Zote raore, naꞌ bi llreꞌre? ¿Zote nayre, naꞌ bi llénere? ¿Bi lljadinraꞌllre kanꞌ ba broeꞌraꞌ reꞌ yel wak kiaꞌn? *Naꞌ Jesúsenꞌ gokbeꞌreꞌ ka diꞌllenꞌ lloeꞌrén lwellj akeꞌn, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen lloeꞌre diꞌll ke danꞌ bi noꞌxre yet xtir naꞌ? ¿Bi nna chejnieꞌre bi zejen danꞌ niaꞌ kaꞌ? ¿Nchole yichjraꞌlldaꞌorenꞌ? ){Naꞌll bzorao lloeꞌrén lwellj akeꞌ diꞌll, ne akeꞌ: —Danꞌ bi noꞌxllo yet xtir naꞌn neꞌe kaꞌ. (#Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Lewiá ke siꞌrizre kwa binn ke beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llon txhen Herodes naꞌ. 'Beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen gonraꞌll akeꞌ goꞌx akeꞌ da gao akeꞌ, tiꞌchga yet xtir noꞌx akeꞌ lo barconꞌ. 9&k Naꞌ bkwaꞌnneꞌ leakeꞌ, naꞌ bayoeꞌ lo barconꞌ zayejeꞌ ye chlaꞌre nisdaꞌon. Danꞌ llzejnieꞌ beꞌnn fariseo kaꞌ naken ka kwa binn (Mt. 16:5‑12) \%1 Naꞌ Jesúsenꞌ gokreꞌ to lo raꞌlldaꞌweꞌ, bneꞌe: —¿Bixchen llnnabre to da reꞌtere nench nnézere chaꞌ Diosenꞌ bseꞌl nadaꞌ? Diꞌll li niaꞌ, bi wroeꞌraꞌ reꞌ danꞌ llnnabrenꞌ. W$' Naꞌ beꞌnn kaꞌ nziꞌi fariseo bzorao akeꞌ llaꞌdyiꞌ akeꞌ Leꞌe diꞌlle, llnnab akeꞌ goneꞌ to yel wak da yebán akreꞌ, naꞌll reꞌe akreꞌ chaꞌ da li zerén Diosenꞌ Leꞌe. U## Naꞌ bayoeꞌ lo barco ren beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, ballín akteꞌ ganꞌ nbane Dalmanuta. Bnnab akeꞌ Jesúsenꞌ goneꞌ to yel wak da reꞌe akreꞌ (Mt. 16:1‑4; Lc. 12:54‑56) l"Q Naꞌ beꞌnn kaꞌ bdaonꞌ, nak akeꞌ ka do tap mire. Bayoll naꞌ, naꞌll baseꞌe leakeꞌ. ~!uKa gok bdao akeꞌ, berj aktereꞌ kwasro, naꞌ batop akeꞌ da laꞌo kaꞌ bagaꞌnne, naꞌ goken ye gall llom. w gLeskaꞌ de ye to chop bel daꞌo ak, naꞌ benlaꞌyebaꞌ, naꞌ beꞌebaꞌ leakeꞌ nench bdis akebaꞌ. .UNaꞌll golleꞌ beꞌnn zan kaꞌ kweꞌ akeꞌ rao yo, naꞌll bxhieꞌ gall yet xtir kaꞌ, naꞌ beꞌe yel llioxken ke Dios; naꞌll bzoraweꞌ llxhoxhjen, naꞌll beꞌe beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, naꞌ leakeꞌ jalek akeꞌ gaꞌa yet xtir kaꞌ rao beꞌnn zan kaꞌ. oWNaꞌll bnnabreꞌ leakeꞌ: —¿Bale yet xtir noꞌxre? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Gallen. #Naꞌll lle beꞌnn kaꞌ Leꞌe: —¿Ga llélello da gao yeolol beꞌnn ki? Ganꞌ zollo ni naken to latj dach ga bibi dekze chras. zmNaꞌ chaꞌ yeseꞌl akeꞌ kaꞌze, nxholl chaz akeꞌ da xchol do tnez, le bal akeꞌ zaꞌa akeꞌ ziꞌte. zm—Llayaꞌchraꞌllaꞌ beꞌnn ki, ba gok chonn lla llaꞌrén akeꞌ lliꞌo, naꞌ bibi de gao akeꞌ. ' ITo lla ka badop beꞌnn zan kwis, naꞌ beꞌnn kaꞌ bi de da gao akeꞌ, naꞌ Jesúsenꞌ goxheꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: 3_%Naꞌ le llabane beꞌnn kaꞌ, ne akeꞌ: —Le wen ba beneꞌ, llakteꞌ lloneꞌ nench yeyene beꞌnn kwell, naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llak nneꞌe, llanné akeꞌ.+O$Naꞌll goll Jesúsenꞌ leakeꞌ notno ye akeꞌ kanꞌ bayoneꞌ beꞌnnenꞌ. Naꞌ laꞌkze golleꞌ leakeꞌ kaꞌ, yezikre lloeꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌlle. iK#Naꞌ le bayarjte nay beꞌnnenꞌ, leskaꞌ bayak rolleꞌn, naꞌ gok banneꞌe kwasro. "Naꞌll blis raweꞌn llwieꞌ yebáre, llabanreꞌ, naꞌ lleꞌe beꞌnnenꞌ: —¡Efata! —Lleꞌnen nen: ¡Bayarje! O!Naꞌll brej Jesúsenꞌ leꞌe tozeꞌ radj beꞌnn kaꞌ, naꞌ bcheꞌe leꞌe ga yobre, naꞌll bzeb xhbeneꞌ lo nay beꞌnnenꞌ, naꞌll bxhejeꞌ xheꞌn, naꞌ bdaneꞌ roll beꞌnnenꞌ. 5 Naꞌ jwaꞌa akeꞌ to beꞌnn kwell, naꞌ beꞌnn ni bi llak nneꞌe, naꞌll llaꞌtyoe akreꞌ Jesúsenꞌ laꞌ wxoaze taꞌkeꞌn yichjeꞌ. )KBde naꞌ bazaꞌa Jesúsenꞌ ganꞌ nbane Tironꞌ, badeteꞌ ganꞌ nbane Sidón, naꞌ ganꞌ nbane Decápolis ballinteꞌ lloaꞌ nisdaꞌo Galilea. H Bixha ka ballineꞌ rilleꞌn, ba ballojteꞌ daxiꞌon yoꞌ xhiꞌnneꞌn, naꞌ ba xhoatebeꞌ wen ganꞌ lltasbeꞌn. Jesúsenꞌ bayoneꞌ to beꞌnn kwell beꞌnn bi llak nneꞌe (INaꞌll lle Jesúsenꞌ noꞌrenꞌ: —Da li kwis kanꞌ neꞌon. Bayej naꞌ, ba ballojte daxiꞌon yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo xhiꞌnnoꞌ noꞌrenꞌ. 4aNaꞌll balliꞌi noꞌrenꞌ xtiꞌlleꞌn, lleꞌe Leꞌe: —Kaꞌ naksen, Xa, zan wakse gao akbaꞌ blaꞌ daꞌo kaꞌ, llexj ganꞌ llbeꞌ xhiꞌnnllo kaꞌ. 9kBixha Jesúsenꞌ lleꞌe leꞌe: —Zgaꞌtek llayaꞌl weꞌllo latj yerje xhiꞌnnllo kaꞌ, le bi naken wen siꞌrizllo danꞌ llao akbeꞌn, wzaꞌl-llon rao beꞌkw ak. .UNaꞌ noꞌr naꞌ, bi nakeꞌ beꞌnn Israel, nakeꞌ beꞌnn yell ganꞌ nziꞌi Sirofenicia; goꞌtyoereꞌ Jesúsenꞌ yebejeꞌ daxiꞌon yoꞌ xhiꞌnneꞌn.  Le bnnezte to noꞌre, to beꞌnn zo to xhiꞌnneꞌ noꞌre, binꞌ yoꞌ daxiꞌo. Naꞌll zejdoeꞌ jacheꞌk xhibeꞌ raweꞌn. S Naꞌ bazaꞌa Jesúsenꞌ zayejeꞌ ganꞌ nbane yell kaꞌ re Tiro naꞌ Sidón. Naꞌ byoeꞌ to lo yoꞌ bi gokraꞌlleꞌ nneze beꞌnne chaꞌ gannaꞌ bllineꞌ, bixha bi gok kwaꞌcheꞌ. _ 7Yeolol ka nak da xhinnj ki, ll-llach lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnnachenꞌ, naꞌ llonen leꞌe beꞌnn wen da xhinnj rao Diosenꞌ. To noꞌr bi nak beꞌnn Israel benliraꞌlleꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 15:21‑28) O naꞌ llban akeꞌ, naꞌ llzeraꞌll akeꞌ mell ke beꞌnn yobre, naꞌ llon akeꞌ da xhinnj, naꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll wenraꞌlle, naꞌ llon akeꞌ da nak zdoꞌ, naꞌ llaxheꞌ akreꞌ beꞌnne, naꞌ llyirj akeꞌ xtiꞌll beꞌnne, naꞌ nak akeꞌ beꞌnn yaꞌraꞌlle, llon akeꞌ da ke llayaꞌl gon akeꞌ. Z -Le lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌn, ll-llach da xhinnjenꞌ llwia akeꞌ gon akeꞌn, naꞌ llzoa xto akeꞌ, naꞌ llzorén lwellj akeꞌ laꞌkze bi nchaynaꞌa akeꞌ, naꞌ llasoꞌt akeꞌ beꞌnne; Naꞌll bneꞌe da yobre: —Danꞌ ll-lloj yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn kaꞌ, len naꞌ llon leakeꞌ beꞌnn wen da xhinnj. >uLe danꞌ lleꞌj llao akeꞌn kere lloꞌn lo yichjraꞌlldaꞌollo, llejen lo leꞌllo choll, naꞌ lladeten. Bneꞌe kaꞌ, nench broeꞌreꞌ yeolol yel wao naken wen gaollon. T<}||4{Gzy|yx`xwIvuu2t>=d<;;:{991877d6655|4333A10// .R--;,+x*('&%%t$$m##'"~! W L8'#*O7 D  EPTW#@Ba bénere kanꞌ bnneꞌe ke Diosenꞌ. ¿Akre ka llákere? ¿Akre gonllo keꞌe? Naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ bchoy akeꞌ keꞌe gateꞌ. MV?Naꞌll bxoz braonꞌ bcheꞌz xharaꞌneꞌ nench wroeꞌreꞌ da xhinnj kwisenꞌ bne Jesúsenꞌ, naꞌll lleꞌe beꞌnn kaꞌ: —Bill yálljello beꞌnn se gaweꞌ xhia ke beꞌnn ni. U{>Naꞌll lle Jesúsenꞌ bxozenꞌ: —Nadaꞌn, naꞌ reꞌre nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach, lljalliaꞌ kwit Xanllo Dios beꞌnnenꞌ nap yel wak xhen, naꞌll reꞌreꞌ katenꞌ yedaꞌ yetjaꞌ leꞌ yebánꞌ radj bejenꞌ. \T1=Naꞌ Jesúsenꞌ bi balliꞌkzeꞌ xtiꞌlleꞌn, zeteze lliteze, naꞌll lekze bxoz braonꞌ da yobre lleꞌe Leꞌe: —¿Bixha rweꞌn nakoꞌ Cristonꞌ, Xhiꞌnn Dios beꞌnn le zeraoze nak laꞌye? )SK<Naꞌll bzollaꞌa bxoz braonꞌ rao beꞌnn zan kaꞌ, naꞌll lleꞌe Jesúsenꞌ: —¿Bibi nnekzoꞌ ka nak danꞌ ll-lliayiꞌll beꞌnn ki rweꞌn? =Ru;Naꞌ bi llakse toz diꞌlle ka ne yeololeꞌ. 1Q[:—Netoꞌ ba bénetoꞌ bneꞌe: “Nadaꞌ yechinnjaꞌ yodaꞌon danꞌ ben beꞌnnache, naꞌ chonn llaze wayontiaꞌ ye to yodaꞌo da bi gon beꞌnnach.” OP9Naꞌll bzollaꞌa beꞌnn lloeꞌ ak diꞌll wxhiyeꞌe, ne akeꞌ: qO[8Bal akeꞌ ziyeꞌe akeꞌ ll-lliayiꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌ bill dile xtiꞌll akeꞌ ka ne akeꞌ. MN7Naꞌ bxoz brao kaꞌ ren beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, llayirjlaꞌll akeꞌ bi da gao akeꞌ xhia ke Jesúsenꞌ, naꞌ chan diꞌll keꞌe, naꞌ got akeꞌ Leꞌe. Naꞌ bibi ballel akreꞌ. FM6Pedronꞌ naweꞌ ziꞌt ziꞌte, ka byoꞌ akeꞌ rill bxoz braonꞌ, naꞌ reneꞌ byoꞌ, naꞌ blleꞌreneꞌ txhen beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌo braonꞌ, balleꞌreꞌ lloaꞌ yiꞌn. aL;5Naꞌll jwaꞌa akeꞌ Jesúsenꞌ rao bxoz braonꞌ, naꞌll badopeꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. CK4Bixha to ballojzbeꞌ lo xchan, naꞌ bsanraꞌllbeꞌn baxhonnjbeꞌ gal yidzbeꞌ. Bcheꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ ganꞌ gak yel koxchisenꞌ (Mt. 26:57‑68; Lc. 22:54‑55, 63‑71; Jn. 18 :1214, 19‑24) oJW3Naꞌ to bi weꞌo naobeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ llelbeꞌ toze xchan, naꞌ beꞌxrén akebeꞌ. I}2Kanaꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen, baxhonnj akeꞌ bsanraꞌll akeꞌ Leꞌe. To beꞌnn weꞌo bxhonnjeꞌ IH 1Renchaꞌ yeo lla bzorenaꞌ reꞌ, broeꞌraꞌ reꞌ lo yodaꞌo braonꞌ, naꞌ bi beꞌxre nadaꞌ kanaꞌ. Naꞌ ka nak llak da ki, llak kaꞌ nench llak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ. G10Naꞌ bne Jesúsenꞌ, lleꞌe beꞌnn kaꞌ: —¿Bixchen llonre nadaꞌ ka to beꞌnn wan, zaꞌre zadxiꞌre nadaꞌ kone spad, naꞌ ren yay? 'FG/Naꞌ to beꞌnn kaꞌ ze gannaꞌ, le brejteꞌ spad keꞌen bdineꞌn beꞌnnenꞌ nak beꞌnn wen llin ke bxoz braonꞌ, bchoyteꞌ chlaꞌ nayeꞌ. jEM.Naꞌ beꞌnn kaꞌ ncheꞌe Judasenꞌ, le beꞌx akteꞌ Leꞌe, naꞌll bchej akeꞌ Leꞌe. D -Naꞌll kate bllineꞌn, le jabiꞌyteꞌ ganꞌ ze Jesúsenꞌ lleꞌe Leꞌe: —Maestro. Naꞌ le bnoꞌpteꞌ Leꞌe. C,Naꞌ Judasenꞌ beꞌnnenꞌ bde Leꞌe rao naꞌa beꞌnn kaꞌ, golleꞌ leakeꞌ akrenꞌ goneꞌ wroeꞌreꞌ nonꞌ goꞌx akeꞌ. Naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Kon beꞌnnenꞌ wnoꞌpaꞌ naꞌ, lekzeꞌn. Naꞌ legoꞌxeꞌ, lewchejeꞌ, naꞌ lewacheꞌe. 3B_+Naꞌ zete Jesúsenꞌ lloeꞌ diꞌll naꞌ, kat bllindo Judas beꞌnnenꞌ ren rao beꞌnn chllinn kaꞌ, ncheꞌe beꞌnn zan beꞌnn noꞌx no spad no yay, beꞌnn bseꞌl bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao kaꞌ. uAc*¡Lewayas, lewayoꞌo! Gannize ba ze beꞌnnenꞌ gon nadaꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ. Kanꞌ gok kanꞌ beꞌx akeꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 26:47‑56; Lc. 22:47‑53; Jn. 18 :2‑11) w@g)Da wyonn rase zayejeꞌ, naꞌ jadiꞌreꞌ leakeꞌ tas akeꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¡Letas, lewaziꞌraꞌll! Ba gok to kat, ba bllin lla, nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, gakaꞌ rallnaꞌa beꞌnn wen da xhinnj kaꞌ. ?%(Ka ballineꞌ da yobre, leskaꞌ tas akeꞌ, le lliachaꞌ bichgalenꞌ koꞌll rao akeꞌn, ni ke bi llallel akzreꞌ bi ye akeꞌ Leꞌe. l>Q'Naꞌll zejeꞌ da yobre, jeꞌreneꞌ Diosenꞌ diꞌlle kanꞌ ba bnekzeꞌ da nell naꞌ. 5=c&Bi tasre, lewalwill Dios nench ke gon da xhinnjenꞌ reꞌ gan. Nnezraꞌ lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ lleꞌnere wnnaꞌrenre nadaꞌ yere, naꞌ kwerp kerénꞌ bi zoen. o<W%Naꞌll le zayejteꞌ jawieꞌ beꞌnn kaꞌ nkwaꞌnneꞌn, naꞌ jadiꞌreꞌ leakeꞌ tas akeꞌ kwis. Naꞌll lleꞌe Pedronꞌ: —Simón, ¿bixchen le tasoꞌ kwis? ¿Bi gok wchachoꞌ bichgalenꞌ choll daꞌozenꞌ? L;$Ka llalwilleꞌ Dios naꞌn, bneꞌe: —Xa Dios, rweꞌ llak llonoꞌ yeololte, benchga bi saꞌkziaꞌ kanꞌ ba zo gak naꞌ, zan bi gak ka lleꞌnraꞌ nadaꞌ, kon ka nnekzoꞌ rweꞌ gak. Y:+#Naꞌll bdieꞌ ye raꞌte, naꞌ bcheꞌk xhibeꞌ, blleꞌkeꞌ janoꞌpteꞌ rao yo, naꞌ bzoraweꞌ llalwilleꞌ Dios bnnabeꞌ chaꞌ wak ten kaꞌze, bi gak keꞌe kanꞌ ba zo gak keꞌe naꞌ. 9'"Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Wa ba llakyaꞌch raꞌlldaꞌwaꞌn kwis, llakaꞌ ka beꞌnn le gatte, naꞌ gannize legaꞌye, lewnnaꞌ yere. f8E!Naꞌ bcheꞌe Pedronꞌ, ren Jacobo ren Juan naꞌ, naꞌ ba bzorao llakyaꞌchreꞌ. 07Y Bllin akeꞌ ganꞌ nziꞌi Getsemaní, naꞌ lle Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ: —Gannize lekweꞌ, chak lljeꞌrenaꞌ Diosenꞌ diꞌlle. 6Naꞌ Pedronꞌ yezikre lleꞌe Leꞌe: —Laꞌkze chaꞌ gatrenaꞌ rweꞌ, kbat nniaꞌ bi nombiaꞌ rweꞌ. Naꞌll toz kaꞌ bne yeolol akteꞌ. Jesúsenꞌ balwilleꞌ Diosenꞌ lo reꞌj ganꞌ nziꞌi Getsemaní (Mt. 26:36‑46; Lc. 22:39‑46) :5mNaꞌll lle Jesúsenꞌ leꞌe: —Da li kwis llepaꞌ rweꞌ, za kwellre lekwnꞌ da wllope nnaꞌ lleꞌ, kat gak chonn ras, ni ke wchebzoꞌ chaꞌ nombiaꞌo nadaꞌ. 4Naꞌll lle Pedronꞌ Leꞌe: —Laꞌkze chaꞌ yeolol beꞌnn ki wkwaꞌnn akeꞌ rweꞌ, nadaꞌ bi wsanraꞌllaꞌ rweꞌ. o3WNaꞌ kat wasbán Diosenꞌ nadaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, wabiarawaꞌ raore wayaꞌa Galileanꞌ. `29Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Nnaꞌ lleꞌ yeololre gakgánere, naꞌ wkwaꞌnnre nadaꞌ, gak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Gotaꞌ beꞌnnenꞌ llap xhiꞌr kaꞌ, naꞌ gaslas xhiꞌr kaꞌ.” 1Bayoll bel akeꞌ da beꞌrao akeꞌ Diosenꞌ, naꞌll bllach akeꞌ zjakeꞌ ganꞌ zo yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos. 01Diꞌll likze niaꞌ, bill yeꞌjaꞌ xis uvanꞌ llinte lla kat yeyeꞌjaꞌn da yobre ganꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ. Jesúsenꞌ bneꞌe kanꞌ gon Pedronꞌ bi wchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ Leꞌe (Mt. 26:30‑35; Lc. 22:31‑34; Jn. 13 :36‑38) 2/]Naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Da ni naken xchenaꞌ, naꞌ larjen ni ke beꞌnnach, naꞌ llroeꞌn sorao to da kobe danꞌ bcheb Diosenꞌ goneꞌ gakreneꞌ beꞌnnach. . Naꞌll bxhieꞌ leo daꞌon, naꞌ beꞌe yel llioxken ke Dios, naꞌll beꞌe leakeꞌ xis uvanꞌ weꞌe yeolol akeꞌ. =-sNaꞌll ka ba llao akeꞌ naꞌ, bxhieꞌ yet xtirenꞌ, naꞌ benlaꞌyeꞌn, naꞌ bxhoxhjeꞌn beꞌen leakeꞌ, naꞌ bneꞌe: —Lesiꞌn, len naꞌ naken kwerp kiaꞌ. T,!Ka nak nadaꞌ, Beꞌnn Gorj Radj Beꞌnnach, ka nyojkze kiaꞌn got akeꞌ nadaꞌ, zan ¡nyaꞌchraz naken ke beꞌnnenꞌ gon nadaꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ! Wenre chenak bi bzokzeꞌ yellrionꞌ. %+CNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —To reꞌ rao beꞌnn chllinn ki, llrabjrenre nadaꞌ yet xtir kerénꞌ lo yeꞌnnenꞌ, leꞌen gonreꞌ nadaꞌ kaꞌ. *}Naꞌll bzorao gok akreꞌ, naꞌ twej twej akeꞌ llnnab akreꞌ Leꞌe: —¿Kere nadaꞌn gonrizaꞌ kaꞌ lla? <)qNaꞌ bllieꞌ ganꞌ gao akeꞌn, naꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Diꞌll likze niaꞌ reꞌ, to reꞌ llaorenre nadaꞌ txhen, gonre nadaꞌ rallnaꞌa beꞌnn kaꞌ llwie nadaꞌ. c(?Ka betj lleꞌ naꞌ, bllin ren Jesúsenꞌ beꞌnn chllinn kaꞌ ganꞌ zo yoꞌn. '3Naꞌll byej chop beꞌnn kaꞌ, ka byoꞌ akeꞌ yellenꞌ gokte doxhen kanꞌ golleꞌ leakeꞌn, naꞌ bsiniaꞌ akeꞌ ke lnni paskwnꞌ. &Naꞌll le wroeꞌtereꞌ reꞌ to yoꞌ da zo ye to kwia yichje ba zon xhnid. Gannaꞌ le wsiniaꞌtere danꞌ gaollonꞌ. B%}Naꞌ ganꞌ wayoeꞌ naꞌ, naꞌ choꞌre, naꞌ yere xan yoꞌn: “Maestronꞌ neꞌe ki: ¿Ganꞌ zo yoꞌ ganꞌ gaorenaꞌ beꞌnn kaꞌ non nadaꞌ txhen ke lnni paskwnꞌ?” T$! Naꞌll bseꞌleꞌ chop beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen, lleꞌe leakeꞌ: —Lechej yellenꞌ, naꞌ kat choꞌre naꞌ, le walláytere to beꞌnn zanzoa leo nis xhichjeꞌ, naꞌ le nnaotereꞌ. J#  Bllin lla nell lnni kat llao akeꞌ yet xtir danꞌ bi nchix kwa binn, leskaꞌ llot akeꞌ xhiꞌre nench lljasaꞌraꞌll akeꞌ kanꞌ babej Diosenꞌ xozxtaꞌo akeꞌ kaꞌ ganꞌ nziꞌi Egipto. Beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen lle akeꞌ Leꞌe: —¿Gaxha lleꞌnroꞌ lljasiniaꞌllo da gaollo ke lnni paskwnꞌ? T"! Ka ben akreꞌ kaꞌ, bawé akreꞌ kwis, naꞌll bcheb akeꞌ weꞌe akeꞌ leꞌe mell. Naꞌll Judasenꞌ bzoraweꞌ llayirjlaꞌlleꞌ akre goneꞌ gak latjeꞌ goneꞌ Jesúsenꞌ rallnaꞌa akeꞌ. Jesúsenꞌ broeꞌreꞌ kanꞌ gon akeꞌ lljasaꞌraꞌll akeꞌ yel got keꞌen (Mt. 26:17‑29; Lc. 22:7‑23; Jn. 13 :21‑30; 1Co. 11 :23‑26) 2!] Naꞌll Judas Iscariotenꞌ beꞌnnenꞌ ren radj beꞌnn chllinn kaꞌ, byejeꞌ rao bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ bchebeꞌ goneꞌ Jesúsenꞌ rallnaꞌa akeꞌ. 7 g Diꞌll li niaꞌ reꞌ, doxhen yellrio do gateze lljatixjweꞌ beꞌnn Diꞌll Wen danꞌ llzejnieꞌ kiaꞌn, dekz de yene beꞌnn kaꞌ, kanꞌ ben noꞌr ni, nench lljadinraꞌll akeꞌ leꞌe. Judas bchebeꞌ goneꞌ Jesúsenꞌ rao naꞌa bxoz wnebiaꞌ kaꞌ (Mt. 26:14‑16; Lc. 22:3‑6) Ka nak danꞌ bwazj noꞌrenꞌ ceit xhixenꞌ yichjaꞌn, ba bentegueꞌ ke da llayaꞌlkze gon akeꞌ kat gaꞌchaꞌn. -Ka nak beꞌnn yaꞌch kaꞌ llaꞌa akseꞌ radjrenꞌ, naꞌ wakse gakrén akreꞌ batteze, zan ka nak nadaꞌ, nnaꞌzenꞌ zorenaꞌ reꞌ. veNaꞌ Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Waljezen. ¿Bixchen llereꞌ kaꞌ? Da wen naꞌ beneꞌ kaꞌ. 3_Wenre chenak beꞌteꞌn ke to da llon beꞌnn gan chonn gayoa (300) lla llin, naꞌ gakreneꞌn beꞌnn yaꞌche. Naꞌll bi ne bi zill akeꞌ, lle akeꞌ noꞌrenꞌ. /Naꞌ bale beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa gannaꞌ gokllaꞌa akeꞌ, naꞌll lle lwellj akeꞌ: —¿Bixchen benditjerize noꞌrenꞌ ceit xhixenꞌ? MNaꞌ zo Jesúsenꞌ Betania rill beꞌnnenꞌ re Simón, beꞌnnenꞌ goke yillweꞌ danꞌ ne lepra. Naꞌ ka llieꞌ llaweꞌ naꞌ, bllin to noꞌre noꞌxeꞌ to lmet de yej chaꞌo, naꞌ yollen ceit da laꞌ xhix nziꞌi nardo, naꞌ zaꞌken da xhen; le blaꞌteꞌ lmetenꞌ le bwazjteꞌn yichj Jesúsenꞌ. zmNaꞌ ne akeꞌ: —Bi goꞌxlloeꞌ rao lnninꞌ nench ke gakbeꞌe beꞌnn yell, naꞌ gon akeꞌ dá nne. To noꞌr bwazjeꞌ ceit xhix yichj Jesúsenꞌ (Mt. 26:6‑13; Jn. 12 :1‑8) F Ye chop llare llin lnni paskwnꞌ, katenꞌ llao akeꞌ yet xtir da bi nchix kwa binn; naꞌ beꞌnn kaꞌ nak bxoz wnebiaꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, lloeꞌ akeꞌ diꞌll akre ka gon akeꞌ siyeꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ goꞌx akeꞌ Leꞌe, naꞌ yesoꞌt akeꞌ Leꞌe. [/ %Da ni llniaꞌ reꞌ, naꞌ lekze kaꞌ niaꞌ yeolol beꞌnne; lesó xhnid.D $Le nxholl kate wareꞌen, yeddiꞌreꞌ reꞌ tasre kwis. 'G #Leskaꞌ reꞌ, lesó xhnid, le bi nnézere bi llanꞌ waraꞌ xan yoꞌn, chaꞌ ba llze yere o chaꞌ do llere o kat ba bell lekw o chaꞌ do ba lleniꞌ. gG "Gonen rebze ka ke to beꞌnne broꞌ nez zejeꞌ, naꞌ bkwaꞌnn rilleꞌ, naꞌ bkwaꞌnneꞌ da gon toto beꞌnn wen llin keꞌe kaꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ bze llapenꞌ, lleꞌe leꞌe bi taseꞌ, naꞌ wnneꞌe yere. oW !’Ke len naꞌ, lewiá, lesó xhnid, leyelwill Dios, le bi nnézere batenꞌ yedaꞌ da yobre.  ’Zan nono nneze bi llanꞌ, bi horenꞌ gak kaꞌ, ni angl kaꞌ niꞌt yebá naꞌ, ni nadaꞌ. Toze Xaꞌ Dios naꞌ nnezreꞌ. ta Ka nak yebánꞌ ren yellrionꞌ wllin lla kat te ke, zan ka nak xtiꞌllaꞌn kere da te ke kaꞌzenꞌ. eC Da li llniaꞌ reꞌ, beꞌnn kaꞌ llaꞌa nnaꞌ, nna nban akteꞌ kate sorao gak da ki. w Naꞌ lekze kate reꞌre ba llak da ke nxhia kanꞌ ba bniaꞌ naꞌ, kanaꞌll nnézere ba zo rez yedaꞌ da yobre. #? ’Lechejnieꞌ ka diꞌllenꞌ weꞌrenaꞌ reꞌ ke yay higo naꞌ: Kat ba llagaꞌ xhlaꞌye naꞌ, llnnézere ba rez llin lla yeyoꞌllo rinne. 9 Naꞌll wseꞌlaꞌ angl kiaꞌ kaꞌ, yetop akeꞌ beꞌnn kaꞌ ba brejaꞌ doxhente yellrio, ga zeraoze llayollen, naꞌ ga zeraoze llayoll yebá. 7 g Kanaꞌll reꞌe beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrionꞌ nadaꞌ, Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnachenꞌ, zaꞌa radj bej kaꞌ nsaꞌa yel wak xhen ren yel beniꞌ xhen kiaꞌn.  Berj kaꞌ llia leꞌ yebánꞌ yexj aken, naꞌ yel wak ke yebánꞌ danꞌ ngaꞌchen, gaken ka llak yellrionꞌ kat llxhoꞌ.   ’Naꞌ ka nake lla ka yeyoll yellayrao beꞌnn kaꞌ, kanaꞌ willenꞌ yecholen, leskaꞌ beꞌon bill wseniꞌn. * M Naꞌ lesó xhnid ka nak ba llepaꞌ reꞌ yeolol kanꞌ gonen nnaꞌ. Kanꞌ gak kat yed Jesucristonꞌ da yobre (Mt. 24:29‑35, 42‑44; Lc. 21:25‑36) - Beꞌnn zan beꞌnn wxhiyeꞌe chaꞌa yellrionꞌ, nne akeꞌ leakeꞌn nak Cristonꞌ, naꞌ leakeꞌn lloeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. Gon akteꞌ yel wak, naꞌ billre da yebane beꞌnn kaꞌ kon ka siyeꞌe akeꞌ, nxhollte wxoayay akeꞌ beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ.  ’Naꞌ chaꞌ kanaꞌ, no yerize reꞌ: “Ledá, zote Cristonꞌ ganni”, naꞌ “Lechej gannaꞌ zoeꞌ”, bi chejleꞌre. 3 Chenak Diosenꞌ bi goneꞌ kwexhen kanꞌ llaken, ni to nono yerakze, zan ni ke beꞌnn kaꞌ ba brejeꞌ naꞌ, ni ke leakeꞌn goneꞌ kwexhen. >u Da xhen yellayrao beꞌnne kate llin llanꞌ, kanꞌ bxe Diosenꞌ yellrio nono nna yellayrao katekenꞌ yellayrao akeꞌ kanaꞌ, naꞌ yeyoll naꞌ, billbi gaꞌte ye to ka len. A} Lennab rao Dios katenꞌ gak da ki bi gaken beꞌo zay. hI Naken nyaꞌchraz ke noꞌr noaꞌ xhiꞌnne, naꞌ noꞌr kaꞌ nkaꞌ bdaꞌo ka lla naꞌ. W' Naꞌ beꞌnn dá lyiꞌxe, bi llayaꞌl wabieꞌ lljaxhiꞌi xharaꞌneꞌ. oW Beꞌnn dá yichjo rilleꞌ, bi llayaꞌl wayetjeꞌ wayoeꞌ lo yoꞌ, lljaxhieꞌ no xchinrazeꞌ. @y ’Daniel beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ bzojeꞌ, wllin lla so da zban da ke wayazraꞌll Dios. (Beꞌnn llol diꞌll ni llayaꞌl chejnieꞌreꞌ.) Naꞌ kat reꞌre ba zo danꞌ ganꞌ bi llayaꞌl son, kanaꞌ beꞌnn llaꞌa Judeanꞌ llayaꞌl wxhonnj akeꞌ lljakeꞌ do yaꞌ daꞌore. 3 Naꞌ yeololte beꞌnn wie akreꞌ reꞌ ni kiaꞌ nadaꞌ, naꞌ noteze beꞌnn se war wxenraꞌlleꞌ nadaꞌ llinte lla gateꞌ, leꞌen yerá. A~{ Kanaꞌ bal beꞌnn wayechj akeꞌ gon akeꞌ beꞌnn biꞌch akeꞌ kaꞌ, rao naꞌa beꞌnn got leakeꞌ, naꞌ nniꞌt beꞌnn gon akeꞌ xhiꞌnn akeꞌ kaꞌ, rao naꞌa beꞌnn got akeꞌ leakbeꞌ, naꞌ nniꞌt beꞌnn wayechj akeꞌ gon akeꞌ xaxhnaꞌ akeꞌ kaꞌ, rao naꞌa beꞌnn got leakeꞌ. } Katenꞌ lljwaꞌa akeꞌ reꞌ rao beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, bitbi gákere choꞌrizre da zed akre nnere. Kat ba zere rawe naꞌ, gonn Diosenꞌ diꞌll yelliꞌre xtiꞌll akeꞌn, naꞌ kere reꞌkzenꞌ nnere, Spíritu ke Dios naꞌkzenꞌ wzejnieꞌn reꞌ. [|/ Naꞌ llonen bien nneze beꞌnn llaꞌa doxhen yellrio Diꞌll Wen ke Diosenꞌ. |{q ’Lewiake, lljwaꞌa akeꞌ reꞌ do rao koxchis, naꞌ do lo yodaꞌo kaꞌ, naꞌ chintat akeꞌ reꞌ, lljwaꞌa akeꞌ reꞌ no rao rey, no rao beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ ni kiaꞌ nadaꞌ, naꞌ kaꞌn weꞌrén akreꞌ xtiꞌllaꞌ. 9zk Naꞌll tile toto yell, naꞌll yell xhen ren ye to yell xhen, naꞌ xoꞌ do gateze, naꞌ gak win, naꞌ bi gak bi nne, kone kaꞌ sorao yellayrao beꞌnne llaꞌa yellrio. y  ’Kate yénere ba zaꞌa wdile, ba llak wdile, bi llebre, le kaꞌn dekz de gak, naꞌ kere le wayollte yellrio naꞌn. [x/ Beꞌnn zan yednné akeꞌ nak akeꞌ Cristo. Naꞌ siyeꞌe akeꞌ beꞌnn zan. ewC Jesúsenꞌ ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn: —Lewiayaꞌnn kwasro, notno siyeꞌe reꞌ. v —Bnechk netoꞌ, ¿batxhanꞌ gak kanꞌ ba bneꞌon? ¿Akxha gakze nnézello katenꞌ ba zo rez gak yeolol da ki bneꞌo ni? huI Naꞌ jakeꞌ yaꞌ ganꞌ nziꞌi Yaꞌ Olivos, naꞌ llgaꞌnnen chlaꞌ ganꞌ zo yodaꞌo braonꞌ, naꞌ bllieꞌ, naꞌll Pedronꞌ naꞌ Jacobo, naꞌ Juan, naꞌ Andrés naꞌ, jannab akreꞌ Leꞌe to wraze: t Jesúsenꞌ ballieꞌ xtiꞌlleꞌn, lleꞌe leꞌe: —Ka nak yoꞌ xhen ki llwiare, wllin lla wayinnj akeꞌn, ni to yej ngoꞌd lwellje bi yegaꞌnne. Kanꞌ gak kat ba zo rez wayoll yellrionꞌ (Mt. 24:3‑28; Lc. 21:7‑24; 17:22‑24) Gs  Ka ba llazaꞌa Jesúsenꞌ yodaꞌo braonꞌ, to beꞌnn nonꞌ Leꞌe txhen golleꞌ Leꞌe: —¡Maestro, bwia ke da xhen nak yodaꞌon, naꞌ leskaꞌ da xhen nak yej kaꞌ naken naꞌ! r ,Le beꞌnn kaꞌ broꞌ akeꞌ da ba bagoꞌnne, zan ka nak noꞌrenꞌ, rao yel yaꞌch keꞌen beꞌe ka da lallibe de keꞌe.vqe +Naꞌll goxh Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌen txhen naꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Diꞌll li llepaꞌ reꞌ, ka noꞌr wazeb ni, nakeꞌ beꞌnn yaꞌch daꞌo, da xhenll zaꞌk danꞌ broeꞌn kerke da broꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ. ppY *Ka bllin to noꞌr wazebe, naꞌ nakeꞌ noꞌr yaꞌche, broeꞌ chop mell daꞌo da bibi zaꞌktek. Do )Ka lliꞌ Jesúsenꞌ kwite ga llia ganꞌ llgoꞌ akeꞌ mell ke yodaꞌon, naꞌ llwieꞌ ka llgoꞌ beꞌnn kaꞌ mell, beꞌnn zan beꞌnn wniaꞌ kaꞌ llgoꞌ akeꞌ da xhen. }ns (Naꞌ llkaꞌa akeꞌ rill noꞌr wazebe, naꞌ da lldeꞌ akreꞌ, scha llze akeꞌ kate llalwill akeꞌ Diosenꞌ nechkze ten kaꞌze. Da xhen da de saꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ kanꞌ llon akeꞌn. To noꞌr wazeb beꞌe mell (Lc. 21:1‑4) m 'Naꞌ leakeꞌ ll-lan akeꞌ kweꞌ akeꞌ ga llbeꞌ beꞌnn brao lo yodaꞌo kaꞌ, naꞌ leskaꞌ llon akeꞌ do ga llak wao. l+ &Rawe llzejnieꞌ Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Lewiayaꞌnn kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, llawé akreꞌ llak akeꞌ to raꞌll tonne da chaꞌo, naꞌ gap beꞌnne leakeꞌ baraꞌnne do lao yaꞌa. xki %Chaꞌ kwinkze Davidenꞌ neꞌe nakeꞌ Xaneꞌ, ¿akxha gak nello Cristonꞌ nakeꞌ xhiꞌnn dialla ke Davidenꞌ? Le kwin Davidenꞌ golleꞌ leꞌe: “Xanaꞌ.” Beꞌnn zan beꞌnn yell llazraꞌll akeꞌ llzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn. Jesúsenꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ de doꞌl ke akeꞌ (Mt. 23:1‑36; Lc. 11:37‑54; 20:45‑47) j $Renchaꞌ kwinkze Davidenꞌ bneꞌe kon ka bzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ leꞌe:Xanllo Dios golleꞌ Xanaꞌn:“Blleꞌ kwitaꞌn ni,
naꞌ gonaꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ llwieꞌ rweꞌn, wxhexj yichj akeꞌ wzenay akeꞌ koꞌo.” Mi #Jesúsenꞌ llzejnieꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa llyoꞌ yodaꞌon, lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen neze beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ, Cristonꞌ nakeꞌ xhiꞌnn dialla ke rey David? h9 "Jesúsenꞌ gokbeꞌreꞌ ballieꞌ xtiꞌlleꞌn kwasro, naꞌll lleꞌe leꞌe: —Kere da xhen yalljen nench Diosenꞌ nnebieꞌ yichjraꞌlldaꞌon. Naꞌ nollno bayaxhjkze billre da nnab akreꞌ Leꞌe. ¿No nak dialla Cristonꞌ? (Mt. 22:41‑46; Lc. 20:41‑44) 5gc !Naꞌ llieꞌlloeꞌ do yichj do raꞌll-llo, naꞌ llieꞌllo lwelljllo ka nllieꞌ kwinllo, zaꞌkllen kerke da gotllo no bayiꞌx, naꞌ wzeyllobaꞌ weꞌraollo Dios. !f; Naꞌll ne beꞌnnenꞌ llsedre ke leyenꞌ: —Wakse, maestro, da wen kwis kanꞌ neꞌon. Toze Diosenꞌ nakse, nollno llraꞌ ye to ka Leꞌe. e' Naꞌ da wllopenꞌ ka rebze naksen: “Llieꞌroꞌ beꞌnn lwelljoꞌ kanꞌ nllieꞌ kwinoꞌ.” Billre bi de da nakll lliarao ka da ki. mdS Naꞌ llieꞌroꞌ Xanllo Diosenꞌ do yichj do raꞌlloꞌ.” Da naꞌn da nakll lliarao gonllo. Ec Naꞌll goll Jesúsenꞌ leꞌe: —Da ninꞌ da nak da lliarao rao yeololte danꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo: “Reꞌ beꞌnn Israel, lewzenay, toze Xanllo Diosenꞌ nakeꞌ. >bu To beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ zeꞌe llzenayeꞌ ka lloeꞌrén Jesúsenꞌ beꞌnn kaꞌ diꞌlle, naꞌ gokbeꞌreꞌ kwasro balliꞌi Jesúsenꞌ xtiꞌll akeꞌn, naꞌ bnnabreꞌ Leꞌe: —¿Norenꞌ nakll da brao danꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo rao yeololten? Ia  Le Diosenꞌ bi nakeꞌ Dios ke beꞌnn wat, nakseꞌ Dios ke beꞌnn ban. Naꞌllenꞌ niaꞌ, ni ke llejnieꞌzere danꞌ nerenꞌ. Danꞌ nakll da brao llayaꞌl gonllo (Mt. 22:34‑40) F` Ka nak danꞌ nnabre chaꞌ yebán beꞌnn wat kaꞌ, ¿bi nna golre danꞌ bzoj da Moisésenꞌ ganꞌ llian kanꞌ balwill Diosenꞌ leꞌe to lo yay yeꞌche da lleye? Lleꞌe leꞌe: “Nadaꞌ nakaꞌ Dios beꞌnn lloeꞌrao Abraham, naꞌ Dios beꞌnn lloeꞌrao Isaac, naꞌ Dios beꞌnn lloeꞌrao Jacob.” (_I Kat yebán beꞌnn wat kaꞌ, bill wchaynaꞌa akeꞌ, ni ke weꞌe akzeꞌ xhiꞌnn akeꞌ wchaynaꞌa akbeꞌ, le gak akeꞌ ka angl beꞌnn llaꞌa yebá. .^U Jesúsenꞌ ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn: —Llakchíxere le bi llejnieꞌre kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ bi nnézere akrenꞌ nake yel wak ke Diosenꞌ. y]k Bixha kat yebán beꞌnn wat kaꞌ, ¿noreꞌ gak xhyio noꞌrenꞌ, le yeolol beꞌnn gall kaꞌn bzoreneꞌ? 9\k Naꞌ kaꞌ gok ke toto beꞌnn kaꞌ bzorén noꞌrenꞌ bayate beꞌnn gall kaꞌ, naꞌ ni toeꞌ bi bzo xhiꞌnn akeꞌ wasaꞌt akeꞌ, bayoll naꞌ gotrén noꞌrenꞌ. 5[c Beꞌnn wllope naꞌ, le baziꞌteꞌ noꞌrenꞌ, naꞌ leskaꞌ le gotteꞌ nono xhiꞌnneꞌ bzo. Naꞌll baziꞌi beꞌnn wyonne naꞌ leꞌe, lekze kaꞌ gok keꞌe. jZM Naꞌ bzo gall biꞌch ake, beꞌnn nelle bchayneꞌe, naꞌ le gotteꞌ nono xhiꞌnneꞌ bzo. Y —Maestro, da Moisésenꞌ bzojeꞌ chaꞌ to beꞌnn byio gateꞌ, naꞌ bagaꞌnn noꞌr keꞌe, naꞌ nono xhiꞌnn akeꞌ bzo, naꞌ beꞌnn biꞌch beꞌnn wat naꞌ, llayaꞌl yezieꞌ noꞌr wazeb naꞌ, nench nniꞌt xhiꞌnn dialla ke biꞌcheꞌn. X' Naꞌll beꞌnn saduceo kaꞌ jakeꞌ raweꞌn. Naꞌ beꞌnn ki ne akeꞌ bi de yebán beꞌnn watenꞌ, naꞌll bnnab akreꞌ Leꞌe: W5 Naꞌll lle Jesúsenꞌ leakeꞌ: —Da nak ke César lewayoeꞌn leꞌe; naꞌ da llayaꞌl weꞌre Dios, leweꞌn Dios. Naꞌ llabán akreꞌ kanꞌ ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn. Bnnab akeꞌ akrenꞌ gak kat yebán beꞌnn wat kaꞌ (Mt. 22:23‑33; Lc. 20:27‑40) nVU Naꞌll broeꞌ akreꞌ Leꞌe ton, ka breꞌreꞌ mellenꞌ, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Noxha raonꞌ daꞌa leꞌ mell ni? ¿No ranꞌ nyoj leꞌ ni? Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Ke César, beꞌnnenꞌ llnebiaꞌn. JU  Naꞌ le bayakbeꞌtereꞌ kere do raꞌll akeꞌn llnnab akreꞌ Leꞌe, naꞌll lleꞌe leakeꞌ: —¿Bixchen lleꞌnere kwejre nadaꞌ diꞌlle? Lewroeꞌchk nadaꞌ to xhmellrenꞌ. .TU Ka bllin akeꞌ ganꞌ zoeꞌn, naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —Maestro, nnézetoꞌ nakoꞌ beꞌnn lloeꞌ diꞌll li, bi llziꞌo lloaꞌ xtiꞌll beꞌnnach, naꞌ toz ka llonroꞌ yeolol beꞌnne, naꞌ llroeꞌroꞌ lixhej kanꞌ zej xhnnez Diosenꞌ. ¿Llonen bien chixhjtoꞌ da llnnab beꞌnnenꞌ nak le zeraoze wnebiaꞌ, beꞌnnenꞌ llia Roma? ¿Wyixhjtoꞌn o chaꞌ bi chixhjtoꞌn? ¿Bi ka nezoꞌ rweꞌ? NS Naꞌ bseꞌl akeꞌ bal beꞌnn fariseo kaꞌ, naꞌ ye bal beꞌnn kaꞌ non txhen Herodes naꞌ, nench lljalej akeꞌ diꞌll lloaꞌ Jesúsenꞌ, naꞌ gaꞌt da lljataorén akeꞌ xhia. 3R_ Naꞌll gokraꞌll akeꞌ goꞌx akeꞌ Leꞌe, ka bayejnieꞌ akreꞌ ke leakeꞌn beꞌe diꞌllenꞌ nak kaꞌ; naꞌ blleb akeꞌ beꞌnn yell, naꞌ bsan akeꞌ bibi ben akreꞌ Leꞌe, naꞌ zjayakeꞌ. Danꞌ llayaꞌl gaxhj rao beꞌnn llnebiaꞌ (Mt. 22:15‑22; Lc. 20:20‑26) @Q{ Da ni ben Xanllo Diosenꞌ, naꞌ naken zi yebánello. ;Po ’¿Bi nna wrabre kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ? Nen:Yej danꞌ bi byoꞌraꞌll beꞌnn wen yoꞌ kaꞌ, gonrén akeꞌ llin,
len naꞌ ba naken yej skin. fOE Naꞌll Jesúsenꞌ bnnabreꞌ leakeꞌ: —¿Akre ka llákere? ¿Akre gon xan yellrionꞌ ke beꞌnn kaꞌ? Chej kwineꞌ wlleyieꞌ ke beꞌnn wen llin kaꞌ, naꞌ yeyoneꞌ yellrionꞌ rallnaꞌa beꞌnn yobre. jNM Naꞌll bzap akebeꞌ, bet akebeꞌ, brej akebeꞌ lo reꞌjenꞌ jazaꞌl aktebeꞌ koꞌllre. vMe Bixha beꞌnn kaꞌ nlan lba uvas kaꞌ, ka breꞌe akreꞌ xhiꞌnneꞌn, naꞌll lle lwellj akeꞌ: “Beꞌnn ninꞌ xhiꞌnn xan reꞌjenꞌ, lebeꞌ yegaꞌnn ren danꞌ de ke xabeꞌn, ledá gotllobeꞌ naꞌ gak danꞌ kello.” EL ’Naꞌ zo ye to xhiꞌnn kwineꞌ bi tiꞌche nllieꞌreꞌ kwis, naꞌ bayoll naꞌ, lleꞌn ke lleꞌnreꞌ bseꞌlebeꞌ neꞌe: “Xhiꞌnnaꞌ ni wap akjebeꞌ baraꞌnne.” NK Naꞌll baseꞌlkzeꞌ beꞌnn yobre, naꞌ leskaꞌ bet akteꞌ leꞌe. Naꞌll baseꞌleꞌ beꞌnn zan, leskaꞌ bal beꞌnn kaꞌ ben akeꞌ ziꞌ ke akeꞌ, naꞌ ye baleꞌ basoꞌt akeꞌ. 'JG Naꞌll xan yellrionꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn yobre; leskaꞌ bdaꞌa akeꞌ leꞌe yej, ben akteꞌ weꞌe yichjeꞌ, ye to chiꞌi bchachrén akeꞌ leꞌe. I Naꞌ beꞌnn wen llin kaꞌ beꞌx akeꞌ leꞌe, ben akeꞌ ziꞌ keꞌe, naꞌ baseꞌl akeꞌ leꞌe bibi bayoeꞌ akeꞌ leꞌe. H Kate bllin lla wachib akeꞌ uvas kaꞌ, baseꞌleꞌ to beꞌnn wen llin keꞌen nench lljaxhieꞌ ka to da llayaꞌleꞌ naꞌ. hG K Jesúsenꞌ bzorao llzejnieꞌreꞌ leakeꞌ, llsaꞌkrebreꞌ da kaꞌ neꞌe: —To beꞌnn gozeꞌ lba uvas, naꞌ bzechjeꞌn reꞌje, naꞌ beneꞌ to ga wsieꞌ uvas kaꞌ, naꞌ beneꞌ to yoꞌ sib ga lljasé beꞌnn gap len. ’Naꞌll bkwaꞌnneꞌ yellrionꞌ lo naꞌa beꞌnn wia akeꞌn de achj wej, naꞌll broeꞌ nez zejeꞌ ziꞌte. DF !Naꞌll lle akeꞌ Jesúsenꞌ: —Bi nnézetoꞌ. Naꞌll Jesúsenꞌ lleꞌe leakeꞌ: —Leskaꞌ nadaꞌ bi yepaꞌ reꞌ no benn nadaꞌ yel llnebiaꞌn da llonrenaꞌ ki.`E9 Naꞌ leskaꞌ chaꞌ nnello beꞌnnachenꞌ bseꞌl leꞌe, bi gak. Kaꞌ bne akeꞌ, le lleb akeꞌ beꞌnn yell, le yeolol akeꞌ byejleꞌ akeꞌ da li Diosenꞌ bseꞌl Juan naꞌ, nench beꞌe xtiꞌlleꞌn. 2D] Naꞌll lloeꞌrén lwellj akeꞌ diꞌll, ne akeꞌ: —Chaꞌ nnello Dios bseꞌl leꞌe, naꞌ yeꞌe lliꞌo: “¿Bixchen ke byejleꞌre ke leꞌe chaꞌ?” C- ¿Noxhanꞌ bseꞌl Juan naꞌ, beꞌnnenꞌ bchoa beꞌnn nis? ¿Diosenꞌ bseꞌl leꞌe o chaꞌ beꞌnnachenꞌ? Leyelliꞌi xtiꞌllaꞌn. KB Jesúsenꞌ ballieꞌ xtiꞌll akeꞌn, lleꞌe leakeꞌ: —Leze de to da nnabraꞌ reꞌ, naꞌ chaꞌ yelliꞌre xtiꞌllaꞌn, naꞌll yepaꞌ reꞌ bi yel llnebiaꞌn llonaꞌ da ki. }As Naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —¿Bi yel llnebiaꞌ napoꞌ llonoꞌ da ki? ¿No benn yel llnebiaꞌ llonoꞌ kaꞌ? r@] Naꞌll ballín akeꞌ Jerusalén naꞌ da yobre, naꞌ chak dá Jesúsenꞌ liaꞌ yodaꞌo braonꞌ, jabiꞌy bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llsedre ke leyenꞌ, naꞌ ren beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ. 8?i Zan chaꞌ reꞌ bi yeziꞌxhenre ke beꞌnne, Xallo Dios zo yebá bi yeziꞌxheneꞌ ka da xhinnj ke reꞌ. Yel llnebiaꞌ ke Jesúsenꞌ (Mt. 21:23‑27; Lc. 20:1‑8) <>q Naꞌ katenꞌ yelwillre Diosenꞌ, leyeziꞌxhen ke no beꞌnne chaꞌ bi benreꞌ reꞌ nench lekze kaꞌ, Xallo Diosenꞌ beꞌnn zo yebá yeziꞌxheneꞌ da xhinnj ke reꞌ. =' Ke len naꞌ niaꞌ reꞌ, biteze da wnnabre ka yelwillre Diosenꞌ, chaꞌ wxenraꞌllre do yichj do raꞌllre, gonteꞌ danꞌ nnabrenꞌ. 6<e Diꞌll likze llniaꞌ reꞌ, notezre chaꞌ yere yaꞌn zo gannaꞌ: “Bkwas naꞌ jasó lo nisdaꞌo”, naꞌ bi gakgánere naꞌ wxenraꞌllre, wakte kanꞌ nerenꞌ. Z;- Jesúsenꞌ ballieꞌ xtiꞌlleꞌn lleꞌe leꞌe: —Lewxenraꞌll Dios. .:U Pedronꞌ jadinraꞌlleꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ yayenꞌ, naꞌ lleꞌe Leꞌe: —Maestro, bwiakeroꞌ yay higonꞌ danꞌ benoꞌ deꞌen byechte kaꞌzenꞌ. g9G Tzir bateyó badé akeꞌ ganꞌ zo yay higonꞌ, naꞌ breꞌe akreꞌ byechte do roe. 8} Naꞌ kate golenꞌ, le bazaꞌte Jesúsenꞌ Jerusalén naꞌ. Yay higo danꞌ bene deꞌe byechten (Mt. 21:20‑22) A7{ Beꞌnn kaꞌ nak bxoz wnebiaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, ben akreꞌ kanꞌ bneꞌe naꞌ, naꞌll llayirjlaꞌll akeꞌ akre ka gon akeꞌ nench got akeꞌ Leꞌe, le lleb akeꞌ Leꞌe, ka nak doxhente yell, llabán akreꞌ kanꞌ llzejnieꞌreꞌ leakeꞌn. i6K Naꞌll bzejnieꞌreꞌ leakeꞌ, lleꞌe leakeꞌ: —Kinꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Rillaꞌn, naken ga lljak beꞌnn zaꞌa yeolol yell yelwill akeꞌ nadaꞌ”; naꞌ reꞌ, ba nonren ka to lo broj ke beꞌnn wan. R5 Nollno beꞌe latj te liaꞌ yodaꞌon, chaꞌ bi da noeꞌ goꞌteꞌ. ]43 Bde naꞌ, bllin akeꞌ ganꞌ nziꞌi Jerusalén. Naꞌ ka byoꞌ Jesúsenꞌ liaꞌ yodaꞌo braonꞌ, naꞌ bzoraweꞌ llaraydoeꞌ beꞌnn kaꞌ llon yaꞌa, beꞌnn kaꞌ lloꞌt, naꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌo. Bzaleꞌ ganꞌ nkwaꞌa mell danꞌ llchaꞌa akeꞌ, leskaꞌ blloꞌnneꞌ ganꞌ llbeꞌ beꞌnn weꞌt plom kaꞌ. N3 Naꞌll lle Jesúsenꞌ yay higonꞌ: —Chras nollno gaokze da xhixenꞌ llbiaꞌo. Naꞌ beꞌnn kaꞌ nao Leꞌen ben akreꞌ kanꞌ bneꞌen. Jesúsenꞌ bachacheꞌ beꞌnn kaꞌ llon yaꞌa liaꞌ yodaꞌo braonꞌ (Mt. 21:12‑17; Lc. 19:45‑48; Jn. 2 :13‑22) @2y Naꞌ ziꞌtre breꞌreꞌ to yay higo da llia laꞌye, naꞌll zejeꞌ llwieꞌ chaꞌ llian higo, bixha ka bllineꞌn kere bi llia danꞌ, laꞌyze llian le bi nna llin lla kwian. ~*}||/{}zkyxwvvvu#tsswsrhqqnqpbonnnEmm(kkjj1ii2hhgfffed7ccb\a~a4`` _`^]\i[[ZYXXXWVV&UwTT(SRR!POOlNMLLjKoJvIbHpGGEDDQCoBBA@@2?>P==6 <GFn7&sn/A( | . X dQ\9k: Lleꞌnraꞌ kwis gakaꞌ Cristonꞌ toze, naꞌ lleꞌnraꞌ nne Diosenꞌ nakaꞌ beꞌnn wen raweꞌ naꞌ. Naꞌ nnezraꞌ bi llonen nadaꞌ beꞌnn wen danꞌ llonaꞌ danꞌ llia leꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, zan Diosenꞌ neꞌe nakaꞌ beꞌnn wen danꞌ ba nxenraꞌllaꞌ Cristo naꞌ. Le kon beꞌnn kaꞌ nxenraꞌllkze Cristo naꞌ, leakzeꞌn billbi doꞌl ke akeꞌ de, naꞌllenꞌ nak akeꞌ beꞌnn wen. 7g:Naꞌ nnaꞌ yeolol billre da yobre llakraꞌ bitbi zaꞌken, le bi lladilen ke ton zaꞌk danꞌ nombiaꞌ Jesucristonꞌ. Le Leꞌen nakeꞌ Xanaꞌ, naꞌ danꞌ nllieꞌraꞌ Leꞌen, ba brej yichjaꞌ yeolol da kaꞌ bxenraꞌllaꞌ, naꞌ ba nonaꞌn ka beb nench gak gombiaꞌ toze Cristonꞌ. 6~e:Kanaꞌ llakraꞌ da xhen zaꞌk da kaꞌ benaꞌn, zan nnaꞌ ba brejaꞌn yichjaꞌ, le llakbeꞌraꞌ bibi de gonrenaꞌn ka nak ba llonliraꞌllaꞌ Cristo naꞌ. .}U:Naꞌ bnawaꞌ klleꞌllo leyenꞌ, to brayaꞌ, naꞌ bsaꞌkziaꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ. Benaꞌ kanꞌ ne leyenꞌ to notno gok bi nne kiaꞌ. ]|3:Nakaꞌ beꞌnn Israel gorjaꞌ rao dialla ke Benjamín, to xhmanzraꞌ, bzo akeꞌ nadaꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión. Naꞌ gorjaꞌ ganꞌ nne akeꞌ diꞌll hebreo, le xaxhnaꞌ kaꞌ nak akeꞌ dogarj beꞌnn Israel. Naꞌ bsedaꞌ doxhen ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ kon kanꞌ llzejnieꞌ beꞌnn kaꞌ nziꞌi fariseo ak. *{M:Chenak nadaꞌ nxenraꞌllaꞌ bi da llon kwinaꞌ, da xhen de da wxenraꞌllaꞌ chenake. Naꞌ da xhenll de da wxenraꞌllyaꞌnnaꞌ kerke no beꞌnn yobre. Bz}:Ke nak Diosenꞌ benneꞌ lliꞌo Spíritu keꞌen. Len naken ka to sen da ba benneꞌ lliꞌo da nak dogarje da zaꞌk rao Dios. Ke len naꞌ lloeꞌraolloeꞌ do yichj do raꞌll-llo, naꞌ llawello llonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ, le lliꞌo bi nxenraꞌll-llo bi da gone kwinllo ren kwerp kellonꞌ. Ry:Lewiá, bi chejleꞌre ke beꞌnn kaꞌ llon ka bayiꞌxe, llaral akllreꞌ llon akeꞌ da xhinnj, naꞌ ne akeꞌ llayaꞌl sore sen danꞌ nziꞌi circuncisión danꞌ wchoy raꞌt kwerp kerénꞌ. [x 1:Naꞌ nnaꞌ reꞌ beꞌnn biꞌchaꞌ, llayaꞌl sollo nbaraz gonliraꞌll-llo Xanllo Cristonꞌ, bibi zed llakraꞌ llzojaꞌ reꞌ da yobre, ka da kaꞌ ba bzojkzaꞌ, le nnezraꞌ da gakrén reꞌn niaꞌ. %wC:Le ye raꞌtzenꞌ ke goteꞌ gokreneꞌ nadaꞌ bentoꞌ xchin Cristonꞌ, bzaneꞌ yel nban keꞌe, kaꞌ gonkze reꞌ chenak zorenre nadaꞌ ganni.Bv}:Lewrebeꞌ naꞌ leyewereneꞌ danꞌ nakeꞌ lliꞌo txhen danꞌ nxenraꞌll-llo Xanllo Cristonꞌ, naꞌ llayaꞌl gapreꞌ baraꞌnne noteze beꞌnn llon kanꞌ llon leꞌe naꞌ. (uI:Naꞌllenꞌ lleꞌnraꞌ wseꞌleꞌ ganꞌ zore naꞌ, nench yewere reꞌreꞌ da yobre, naꞌ bill gákere keꞌe. Naꞌ rente nadaꞌ bill soyaꞌchaꞌ. t#:Da likzenꞌ gokeꞌ yillweꞌ, ye raꞌtze ka goteꞌ, zan bayaꞌchraꞌll Diosenꞌ leꞌe, naꞌ kere toze leꞌen bayaꞌchraꞌll Diosenꞌ, renkze nadaꞌ bayaꞌchraꞌlleꞌ bayoneꞌ leꞌe, le biteze ba gok kiaꞌ, naꞌ nyaꞌchraz zoaꞌ chenak goteꞌ. as;:Lleꞌnreꞌ kwis reꞌreꞌ reꞌ, le llakreꞌ danꞌ bnnézere llakeꞌ yillweꞌn. r:Llakraꞌ lekze llonen bien waseꞌlaꞌ beꞌnn lwelljllonꞌ re Epafrodito ganꞌ zorenꞌ, le ba gokreneꞌ nadaꞌ llontoꞌ xchin Diosenꞌ, naꞌ txhen ba gokdilrentoꞌ da xhinnjenꞌ. Reꞌ bseꞌlreꞌ ganni gokreneꞌ nadaꞌ ren bi da yalljraꞌ. rq]:Naꞌ nxenraꞌllaꞌ Xanllo Cristonꞌ gakreneꞌ nadaꞌ, gonneꞌ latj le yedtiaꞌ yedwiaꞌ reꞌ. ppY:Ke len naꞌ llonaꞌ rez gak wseꞌleꞌ ganꞌ zore naꞌ, kat ba bnnezraꞌ akre gak kiaꞌ ganni. Ho :Naꞌ ba nnézkzere zo Timoteonꞌ lloneꞌ da zaꞌke, naꞌ kanꞌ gokreneꞌ nadaꞌ bdixjweꞌraꞌ xtiꞌll Diosenꞌ gateze. Naꞌ ba gokreneꞌ nadaꞌ ba bzoeꞌ ka to xhiꞌnnaꞌ. n:Le nollre beꞌnn yobre kon lliꞌ yichj akeꞌ chraoze ke leakeꞌ, naꞌ bi llon akeꞌ kanꞌ lleꞌne Xanllo Cristonꞌ. wmg:Le nollre no zo beꞌnn yobre wseꞌlaꞌ, beꞌnn kweꞌ yichjeꞌ gak wen keré kanꞌ llon Timoteo naꞌ. /lW:Llbexhaꞌ gakrén Xanllonꞌ nadaꞌ, naꞌ le wseꞌltiaꞌ Timoteonꞌ ganꞌ zore naꞌ, nench yeweraꞌ kat yenraꞌ diꞌll ke reꞌ ka wen naꞌ llonre. tka:Leyewerene nadaꞌ, naꞌ lesó nbaraz kanꞌ zoaꞌ nadaꞌ. Timoteo ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Epafrodito ?jw:Reꞌ nxenraꞌllre Diosenꞌ llonre xchineꞌn. Ke len naꞌ llaweraꞌ, naꞌ zanraꞌ yel nban kiaꞌn biteze gak kiaꞌ, ni ke danꞌ lloaꞌa xtiꞌll Jesucristonꞌ nench gak doxhen kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ. Naꞌ danꞌ llak kiaꞌn naken ka to da llrarj akeꞌ rao Dios kate llon akeꞌ Leꞌe xhen. Mi:Lesoteze lesó wxenraꞌllre diꞌll ke Cristo da nsaꞌa yel nban zejlikane, nench kate yed Cristonꞌ da yobre, yeweraꞌ kwis kanꞌ benrenꞌ, naꞌ nnezraꞌ bi bendadzaꞌ xchin Diosenꞌ. +hO:nench nneze beꞌnne llzoare xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ bibi doꞌl keré gaꞌte, naꞌ gakre dogarje xhiꞌnn Dios, radj beꞌnn kaꞌ nna yoꞌ da xhinnjenꞌ lo raꞌlldaꞌo akeꞌ, naꞌ nna llon akeꞌ krere. Naꞌllenꞌ gakre ka to berj da llseniꞌ ke beꞌnn llaꞌa yellrio ni. Tg!:Naꞌ kat bi da gonre, bi gaore xhia, naꞌ bi gakyollrén lwelljre, f7: Le Dios naꞌn llgoeꞌ yichjraꞌlldaꞌore danꞌ lleꞌnreꞌ gonre da llayazraꞌlleꞌ, naꞌ lekzeꞌ Dios naꞌ llakreneꞌ reꞌ llonrenꞌ. keO: Beꞌnn biꞌche, kanꞌ ba bzore bzenayre xtiꞌllaꞌ kanꞌ bzorenaꞌ reꞌ, kaꞌ legonkze nnaꞌ laꞌkze bill zorenaꞌ reꞌ. Naꞌ lesó legón kanꞌ lleꞌne Dios beꞌnn ba basrá reꞌ, do xhizre do llebre. _d7: Naꞌ yeolol akeꞌ nne akeꞌ Jesucristonꞌ nakeꞌ Xanllo, gak kaꞌ nench Xallo Diosenꞌ sieꞌ yel baraꞌnne. Beꞌnn nxenraꞌll Cristonꞌ nak akeꞌ ka beniꞌ ke beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao da xcholenꞌ >cu: nench naꞌ kat yen akreꞌ ra Xanllonꞌ, yeolol akeꞌ wzoa xhib akeꞌ raweꞌn, ka beꞌnn llaꞌa yebá, ren beꞌnn llaꞌa yellrio, naꞌ beꞌnn zjallaꞌa xhanre yellrio. nbU: Ke len naꞌ ben Diosenꞌ Leꞌe xhen kwis, naꞌ beneꞌ Leꞌe beꞌnn brao rao yeolol beꞌnne, >au:Naꞌ ba nakeꞌ beꞌnnachenꞌ bxhexj yichjeꞌ nench beneꞌ kon kanꞌ bne Xeꞌe Diosenꞌ. Bzoeꞌ xtiꞌlleꞌ, naꞌ bzaneꞌ yel nban keꞌen goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ. !`;:Bkwaseꞌ kaꞌle yeolol da kaꞌ zaꞌk da goꞌt keꞌe, naꞌ ben kwineꞌ ka to beꞌnn wen llin ke Dios, kanꞌ bedeꞌ gorjeꞌ radj beꞌnnach. ,_Q:Le laꞌkze nakeꞌ ka Dios naꞌkze, bzanreꞌ yel llnebiaꞌ keꞌen, naꞌ yel baraꞌnn xhen keꞌe danꞌ napeꞌ, danꞌ nakeꞌ toze ren Xeꞌe Diosenꞌ. N^:Llayaꞌl gonllo xhbab, ka xhbab da ben Xanllo Jesucristonꞌ. ]y:Naꞌ bi llayaꞌl kwek yichjllo chraoze ke kwinllo, llayaꞌlkze kwek yichjllo ka gakrenllo beꞌnn lwelljllo kaꞌ. 6\e:Bibi llayaꞌl gonre da llroeꞌ llaxheꞌre beꞌnne, naꞌ gonxhen kwinre, zan llayaꞌl yexjraꞌll-llo wayonllo xhbab zaꞌkll beꞌnn lwelljllo kaꞌ kere ka lliꞌo. 3[_:wawellraꞌ chaꞌ nnezraꞌ naksre toze, yeololte reꞌ ren lwelljre, naꞌ kaꞌ toze ka zore llieꞌ lwelljre, naꞌ toze ka gonre xhbab, naꞌ toz ka yeꞌnere gak. ~Z w:Chaꞌ reꞌ zore nbaraz danꞌ llonliraꞌllre Cristonꞌ, naꞌ chaꞌ yel nllieꞌ ke Cristonꞌ llonen llakxhenraꞌllre, naꞌ chaꞌ zorén Spíritu keꞌen reꞌ, naꞌ chaꞌ nllieꞌ lwelljre, naꞌ chaꞌ llayaꞌchraꞌllre beꞌnne, Y :Le toz ka danꞌ llakdilrenkzllo. Ba breꞌkzere kanꞌ gok kiaꞌ kanaꞌ, naꞌ nnézkzere kanꞌ llak kiaꞌ nnaꞌ.4X c:Diosenꞌ beneꞌ wen keré, danꞌ benneꞌ latj benliraꞌllreꞌ naꞌ, naꞌ kere danꞌ benliraꞌllreꞌ naꞌzenꞌ, renkze danꞌ wallayraore, ni ke Leꞌe naꞌ. sW a:Bi llebre chaꞌ bi gone beꞌnn llwie reꞌ. Naꞌll gakbeꞌe akreꞌ ba rez kweyiꞌ akeꞌ, naꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ. Naꞌ leze kaꞌkzenꞌ gakbeꞌe akreꞌ Diosenꞌ yesreꞌe reꞌ. Le Dios naꞌn goneꞌ kanꞌ ba bneꞌen. iV M:Naꞌ lesoteze legón da wen kanꞌ llayaꞌl gonllo lliꞌo ba nneze Diꞌll Wen ke Cristonꞌ. Legón da wen kaꞌ, nench chaꞌ yedaꞌ yedwiaꞌ reꞌ o chaꞌ laꞌkze zoaꞌ ziꞌte, yenraꞌ diꞌlle keré, naksre toze ren lwelljre, llonre ga zerao zaꞌkere nench wzenay yezikre beꞌnne xtiꞌll Cristonꞌ danꞌ ba nxenraꞌllre naꞌ. wU i:Naꞌ katenꞌ ba zorenaꞌ reꞌ da yobre, kanaꞌll yezikre yewere, naꞌ weꞌraore Xanllo Jesucristonꞌ. T ):Ke len naꞌ, nnezraꞌ wzorenllaꞌ reꞌ ye to chiꞌi nench gakrenaꞌ reꞌ chejnieꞌllere, naꞌ sore nbaraz gonliraꞌllre Cristonꞌ. [S 1:Naꞌ leskaꞌ llonaꞌ xhbab, yálljere nadaꞌ, naꞌllenꞌ llayaꞌl banaꞌ. (R K:Naken to bniꞌ nnezraꞌ norenꞌ naꞌ nakll wen, to llakraꞌ nakllen wen wayaꞌa lljazorenaꞌ Cristonꞌ, naꞌ gaklle nbaraz kiaꞌ nadaꞌ chet kaꞌ. ,Q S:Naꞌ chaꞌ danꞌ sollaꞌ yellrio ni, gonaꞌ xchin Xanllo Cristonꞌ, wyanll beꞌnn gonliraꞌll Leꞌe, bi nnezraꞌ norenꞌ naꞌ nakll da wen chet kaꞌ. P :Le chaꞌ nbanaꞌ, lleꞌnraꞌ waꞌa Cristonꞌ yel baraꞌnne, naꞌ chaꞌ gataꞌ wenrenꞌ gak kiaꞌ chet kaꞌ. KO :Len naꞌ zoaꞌ nxenraꞌllaꞌ gakrén Diosenꞌ nadaꞌ, naꞌ bi gonaꞌ krere da gakzbanraꞌ, le lleꞌnraꞌ siꞌi Cristonꞌ yel baraꞌnnenꞌ chak nbanaꞌ o laꞌkze chaꞌ gataꞌ. )N M:le nnezraꞌ yellojaꞌ wen kanꞌ llak kiaꞌn, ni ke danꞌ llnnabre gakrén Diosenꞌ nadaꞌ, naꞌ ren danꞌ llakrén Spíritu ke Jesucristonꞌ nadaꞌ. kM Q:¿Bixha gonen kiaꞌ nadaꞌ chaꞌ llyixjweꞌ akreꞌn do raꞌll akeꞌ o chaꞌ bi llon akeꞌn do raꞌll akeꞌn? Kon danꞌ llaweraꞌ lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Cristonꞌ danꞌ nak diꞌll li naꞌ. Naꞌ llawellraꞌ, L  :Naꞌ yezikre beꞌnne llyixjweꞌ akreꞌn danꞌ nllieꞌ akreꞌ Cristonꞌ, naꞌ nllieꞌ akreꞌ nadaꞌ, le nnez akreꞌ yoaꞌ rill yanꞌ, ni ke danꞌ llzejnieꞌraꞌ beꞌnn bi llejleꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ, llep akeꞌ naken diꞌll li. [K 1:Ka nake beꞌnn kaꞌ lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Cristonꞌ nench gak akeꞌ xhen, kere llon akeꞌn do raꞌll akeꞌn. Lleꞌn akreꞌ wzoayaꞌch aklleꞌ nadaꞌ lo rill ya ni, naꞌllenꞌ llon akeꞌ kaꞌ. hJ K:Da li bal akeꞌ lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Cristonꞌ danꞌ llaxhéꞌ akreꞌ nadaꞌ, naꞌ danꞌ lleꞌn akllreꞌ gak akeꞌ beꞌnn braoll ka nadaꞌ, zan ye bal beꞌnn ak llyixjweꞌ akreꞌn do raꞌll akeꞌ. I ':Naꞌ beꞌnn zan beꞌnn lwelljllo llaꞌa do ni, ba bxhiꞌltip akeꞌ, ba llonliraꞌll aklleꞌ Xanllo Cristonꞌ, danꞌ ba breꞌe akreꞌ kanꞌ llak kiaꞌ yoaꞌ rill ya ni. Naꞌllenꞌ ba llayaxhj akreꞌ lloeꞌ akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, bill lleb akeꞌ. 9H m: Naꞌ danꞌ yoaꞌ rill ya ni, ba gokrenen nench ba biaꞌa xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ rao yeololte beꞌnn wakaꞌa ya ke beꞌnn wnebiaꞌn, naꞌ noteze beꞌnn yobre. G 5: Beꞌnn biꞌche, lleꞌnraꞌ nnézere yeolol danꞌ ba gok kiaꞌn, ba gokrenen nench beꞌnn zanll bzenay akeꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ. &F G: Naꞌ gakrén Jesucristonꞌ reꞌ gonre da wen, naꞌ kaꞌ siꞌi Diosenꞌ doxhen yel baraꞌnnenꞌ. Pablonꞌ neꞌe Cristonꞌ nakeꞌ yel nban keꞌe TE #: Kaꞌn llnnabaꞌ nench naꞌ nnézere binꞌ llayaꞌl gonre kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ, naꞌ gak yall yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, naꞌ bibi doꞌl keré de katenꞌ llin lla yed Cristonꞌ da yobre. D ': Naꞌ llnnabaꞌ rao Diosenꞌ llieꞌllereꞌ, naꞌ gonneꞌ reꞌ yel siꞌn keꞌen, nench chejnieꞌre bixhanꞌ llazraꞌlleꞌ gonre. tC c:Nneze Diosenꞌ nllieꞌraꞌ reꞌ kwis yeololtere, le Jesucristonꞌ lloneꞌ nench nllieꞌraꞌ reꞌ. FB :Kaꞌn llayaꞌlkze gonaꞌ xhbab keré, le bi llanraꞌllaꞌ reꞌ. Le kanꞌ jachoaꞌ rill ya naꞌ, naꞌ kanꞌ bdixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ rao beꞌnn bi byejleꞌ keꞌe, naꞌ bzejnieꞌ akreꞌ naksen da li, zerenkzre nadaꞌ danꞌ ba yoꞌ yel nllieꞌ ke Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌore. iA M:Naꞌ da ni nnezraꞌ, Diosenꞌ bzoraweꞌ lloneꞌ to da wen lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, naꞌ kaꞌkze goneꞌ nench yeyoll yeyak yichjraꞌlldaꞌorenꞌ kanꞌ llazraꞌlleꞌn, llinte lla yed Jesucristonꞌ da yobre. @ {:Le nakllo txhen llejleꞌllo Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ, bzoraozen kanꞌ benliraꞌllre, naꞌ bllinte nnaꞌ lla. ]? 5:Naꞌ yoꞌy ras kat llalwillaꞌ Diosenꞌ llaweraꞌ llnnabaꞌ gakreneꞌ reꞌ. > {:Yoꞌy ras kate lljadinraꞌllaꞌ reꞌ, lloaꞌa yel llioxken ke Diosenꞌ ba llonre txhen nxenraꞌll-lloeꞌ. =  :Llnnabaꞌ rao Xallo Diosenꞌ ren rao Xanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz. Pablonꞌ llnnabeꞌ rao Dios gakreneꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ llaꞌa yellenꞌ nziꞌi Filipos J< :Nadaꞌ Pablo naꞌ ren Timoteo, naktoꞌ beꞌnn wen llin ke Jesucristonꞌ, llzojtoꞌ reꞌ llaꞌa Filipos naꞌ, yeolol reꞌ nak rallnaꞌa Dios nxenraꞌllre Xanllo Jesucristonꞌ. Leskaꞌ llzojtoꞌ reꞌ, ze llwia llap beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Leꞌen, naꞌ reꞌ nbej akeꞌ llakrén akreꞌ. N; Xanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ. Kaꞌn gakchga.0: [Naꞌ leskaꞌ beꞌnn kaꞌ llakrén nadaꞌ rao xchin Diosenꞌ, beꞌnn kaꞌ nziꞌi Marcos, naꞌ Aristarco, naꞌ Demas, naꞌ Lucas, llwap akeꞌ rweꞌ lliox. 9 Epafras yoꞌreneꞌ nadaꞌ txhen rill ya ni, danꞌ llyixjweꞌreꞌ xtiꞌll Xanllo Jesucristonꞌ, llwapeꞌ rweꞌ lliox. 8  Naꞌ ye to da llnnabaꞌ, lleꞌnraꞌ yedsoaꞌ rilloꞌn kat yedaꞌ ganꞌ zorenꞌ. Le ba bezaꞌ yob yedwiaꞌ reꞌ, kanꞌ llnnabre rao Diosenꞌ katenꞌ llalwillreꞌ naꞌ. Beꞌnn kaꞌ llaꞌa ren Pablonꞌ llwap akeꞌ Filemón naꞌ lliox 7  Zoaꞌ bezaꞌ wzenayoꞌ kiaꞌ, naꞌ gonlloꞌ ye raꞌt ker ka danꞌ niaꞌ rweꞌ ni, ke len naꞌ llzojaꞌ rweꞌ. =6 uBeꞌnn biꞌche, danꞌ nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ, lleꞌnraꞌ gonoꞌ danꞌ llnnabaꞌ ni, ka to okré kiaꞌ. Benchga ka soaꞌ nbaraz, le nakllo txhen ren Cristo naꞌ. C5 Kwinkzaꞌ nadaꞌ Pablo llzojaꞌ da ni, nadaꞌ wayixhjaꞌ chaꞌ bi da llbaꞌyeꞌ. Naꞌ bitbi niaꞌ danꞌ llbaꞌyoꞌ rweꞌ kiaꞌ, ke danꞌ ba de yel nban koꞌo ke chnare. j4 ONaꞌ chaꞌ bi da xhinnj benreꞌ rweꞌ o chaꞌ bi llbaꞌyeꞌ koꞌo, nadaꞌ wayixhjaꞌn. )3 MNaꞌllenꞌ chaꞌ llakroꞌ nadaꞌ ka to biꞌchoꞌ, ni ke danꞌ nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ, bazeniaꞌnaꞌweꞌ kon kanꞌ llonkzroꞌ nadaꞌ. u2 eNaꞌ nnaꞌ bill gonroeꞌ ka llonroꞌ kon to beꞌnn wen llin koꞌo, le nnaꞌ ba nakeꞌ ka biꞌchoꞌ danꞌ nakeꞌ lliꞌo txhen llonliraꞌll-llo Xanllo Jesucristonꞌ. Nadaꞌ nllieꞌreꞌ, naꞌ rweꞌ llayaꞌl-ll llieꞌroeꞌ, kere kanꞌ nllieꞌroꞌ noteze beꞌnnach, zan kon kanꞌ nllieꞌroꞌ beꞌnn lwelljoꞌ llonliraꞌll Xanllo naꞌ. f1 GDios naꞌn beꞌe latj bazaꞌa Onésimonꞌ rilloꞌn choll, nench yezore txhen ke chnare. <0 sZan bi lleꞌnraꞌ bi da gonaꞌ to wrazzaꞌ, le naken koꞌo rweꞌ nneꞌo akre gonaꞌ, nench do raꞌlloꞌ gonoꞌ chaꞌ bi da wen gonoꞌ, kere no zo wchieꞌre rweꞌn. >/ w Zeraꞌllaꞌ kwis yegaꞌnnreneꞌ nadaꞌ nench gakreneꞌ nadaꞌ, goneꞌ danꞌ llayaꞌl gonoꞌ chak yoaꞌ lo rill ya ni, danꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌll Jesucristo naꞌ. Z. / Naꞌ ba llaseꞌleꞌ raoꞌ da yobre, benchgareꞌ kanꞌ llonkzroꞌ nadaꞌ. - ! Kanaꞌ bi gokeꞌ beꞌnn wen llin wen koꞌo, zan nnaꞌ ba nakeꞌ beꞌnn wen llin wen koꞌo, naꞌ lekze kaꞌ kiaꞌ nadaꞌ. C,  Naꞌ llnnabaꞌ okré rao rweꞌ, ni ke Onésimo ni, beꞌnnenꞌ ba nonaꞌ ka xhiꞌnnaꞌ. Le chak yoaꞌ lo rill ya ninꞌ, broeꞌ bsedreꞌ nench gonliraꞌlleꞌ Jesucristonꞌ. ^+ 7 Zan nakllen wen naꞌ gaꞌtyoeraꞌ rweꞌ, ni ke danꞌ nllieꞌroꞌ Cristonꞌ, le nadaꞌ Pablo ba nakaꞌ beꞌnn gor, naꞌ lekze kaꞌ yoaꞌ rill ya ni, danꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌll Jesucristo naꞌ. * Ke len naꞌ danꞌ nakaꞌ postl ke Cristonꞌ, napaꞌ yel llnebiaꞌ nench naꞌ llepaꞌ rweꞌ binꞌ llayaꞌl gonoꞌ. z) oBeꞌnn biꞌche, llaweraꞌ naꞌ llakchochraꞌllaꞌ bnnezraꞌ nllieꞌroꞌ beꞌnn lwelljoꞌ kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, le llakrén akoeꞌ nench nniꞌt akeꞌ nbaraz. Pablonꞌ bnnabe yeziꞌxhen Filemón naꞌ ke Onésimo /( YNaꞌ llnnabaꞌ gakrén Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ ba llonliraꞌll Jesucristonꞌ, danꞌ beꞌrén akoeꞌ diꞌll kanꞌ llonoꞌ rweꞌ llonliraꞌlloeꞌ. Llnnabaꞌ gakreneꞌ leakeꞌ nench nnez akreꞌ, yeolol da wen naꞌ llon Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo lliꞌo nxenraꞌll Leꞌe. 3' aLe ba benraꞌ diꞌllenꞌ kanꞌ nxenraꞌlloꞌ Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ kanꞌ nllieꞌroꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Jesucristonꞌ. #& ANaꞌ rweꞌ Filemón, yoꞌy ras kate lljadinraꞌllaꞌ rweꞌ chak llalwillaꞌ Diosenꞌ, lloaꞌa yel llioxken keꞌe kanꞌ ba llonoꞌ naꞌ. n% WLlnnabtoꞌ rao Xallo Diosenꞌ, naꞌ rao Xanllo Jesucristo gakrenchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ so kwezre nbaraz. Filemón naꞌ nxenraꞌlleꞌ Jesucristonꞌ naꞌ nllieꞌreꞌ beꞌnn lwelljeꞌ $ Naꞌ lekze llwaptoꞌ lliox beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Jesucristonꞌ rilloꞌ naꞌ. Naꞌ leskaꞌ rweꞌ Apia, nakoꞌ ka beꞌnn zantoꞌ, naꞌ rweꞌ Arquipo, llonoꞌ netoꞌ txhen llonllo xchin Diosenꞌ, leskaꞌ llwaptoꞌ rweꞌ lliox. u# gNadaꞌ Pablo yoaꞌ rill ya ni, danꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ. Timoteonꞌ beꞌnn lwelljllo naꞌ ren nadaꞌ llzojtoꞌ rweꞌ, llwaptoꞌ rweꞌ lliox lláketoꞌ rweꞌ danꞌ nakllo txhen llonllo xhen Dios naꞌ. w"gNaꞌ beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ, bllach akeꞌ jatixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn do gateze. Naꞌ Xanllonꞌ gokreneꞌ leakeꞌ, ben akeꞌ yel wak nench byejleꞌ beꞌnn kaꞌ nakse xtiꞌlleꞌn da li. Kaꞌn gakchga.}!sXanllo Jesúsenꞌ, bayoll beꞌreneꞌ leakeꞌ diꞌll ki, zayejeꞌ yebá, naꞌ jallieꞌ kwit Diosenꞌ.  Laꞌkze chaꞌ goꞌx akeꞌ bel znia, bibi gónebaꞌ leakeꞌ, laꞌkze yeꞌj akeꞌ da nak zi got leakeꞌ, bibi gak akreꞌ, wxoa taꞌk akeꞌ yichj beꞌnn weꞌe, naꞌ wayakte beꞌnn weꞌe kaꞌ. Jesúsenꞌ bayepeꞌ yebá (Lc. 24:50‑53) PBeꞌnn kaꞌ wxenraꞌll nadaꞌ, wroeꞌ akreꞌ yel wak kiaꞌn, da ki gon akeꞌ: kone raꞌa nadaꞌ, yebej akeꞌ daxiꞌo yoꞌ yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne, naꞌ nne akeꞌ to diꞌll kobe. 3Beꞌnn kaꞌ wxenraꞌll akeꞌ nadaꞌ, naꞌ choa akeꞌ nis, leakeꞌn yerá. Zan beꞌnn kaꞌ bi wxenraꞌll akeꞌ nadaꞌ kweyiꞌ akeꞌ. wgNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Nnaꞌ chejre doxhen yellrio lelljatixjweꞌ xtiꞌllaꞌn rao yeolol beꞌnne. Ka bde gok kaꞌ, naꞌll broeꞌraweꞌ yeolol beꞌnn chnej kaꞌ, ka lliꞌ akeꞌ llao akeꞌ. Naꞌll benreꞌ leakeꞌ znia yel yichjraꞌlldaꞌo war ke akeꞌn, le bi llejleꞌ akeꞌ ke beꞌnn kaꞌ breꞌe Leꞌen kanꞌ babaneꞌn. 0Y Naꞌ leakeꞌ jatixjweꞌ akreꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ, naꞌ ni ke byejleꞌze beꞌnn kaꞌ ke akeꞌ. Jesúsenꞌ bseꞌleꞌ beꞌnn kaꞌ lljatixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn doxhente (Mt. 28:16‑20; Lc. 24:36‑49; Jn. 20 :19‑23) 9k Bde gok ki, chop beꞌnn kaꞌ non Jesúsenꞌ txhen zjakeꞌ lyiꞌxe, naꞌ Jesúsenꞌ broeꞌraweꞌ leakeꞌ, nllaꞌre kanꞌ broeꞌraweꞌ beꞌnn kaꞌ to kwen. :m Ka nak ben akreꞌ nbaneꞌ, naꞌ ba breꞌe noꞌr kaꞌ Leꞌe, naꞌ bi byejleꞌ akeꞌ. Jesúsenꞌ broeꞌraweꞌ chop beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen (Lc. 24:13‑35)   Naꞌ leꞌe le jatixjweꞌtereꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ bnao Jesúsenꞌ, le llaꞌa akeꞌ llakyaꞌch akreꞌ bell akeꞌ.  Ka nak babán Jesúsenꞌ zir dmio naꞌ, zgaꞌtek María Magdalena naꞌ, broeꞌraweꞌ, noꞌrenꞌ babejeꞌ gall daxiꞌo. 7gNaꞌll bazaꞌdo akeꞌ lloaꞌ banꞌ blleb akeꞌ kwis, notno llalwill akseꞌ le zebraz lleb akeꞌ. Jesúsenꞌ broeꞌraweꞌ María Magdalena (Jn. 20:11‑18) +OLelljayell beꞌnn kaꞌ non Leꞌe txhen naꞌ kaꞌ, ren Pedro naꞌ, ba za lliarao Jesúsenꞌ zayejeꞌ Galilea, gannaꞌ reꞌreꞌ kanꞌ bnekzeꞌ naꞌ. SNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Bi llebre, Jesús beꞌnn Nazaret naꞌn llayirjre, beꞌnnenꞌ bdaꞌa akeꞌ leꞌ yay cruzenꞌ. Ba babán beꞌnnenꞌ, nollno xhoa ganni, lewiá ke ganꞌ bxhoeꞌn. 0YKa byoꞌ akeꞌ lo ba naꞌn, breꞌe akreꞌ to beꞌnn llaban llieꞌ chlaꞌ chaꞌore, naꞌ nakeꞌ to raꞌll tonne llichenꞌ kwis, naꞌll to blleb akzeꞌ. _7Bixha ka bllin akeꞌ naꞌn, breꞌe akreꞌ ba lliꞌ yej xhen naꞌ kaꞌle. oWNaꞌ zjakeꞌ tnez lle lwellj akeꞌ: —¿Noxha wakaꞌa yejenꞌ danꞌ daꞌa lloaꞌ ba naꞌn? gGNaꞌ nna nakte nnaxte lla dmionꞌ zjakeꞌ lloaꞌ banꞌ, le llraꞌte will bllin akeꞌ. * OKa bde lla nbaꞌnne María Magdalena naꞌ ren María xhnaꞌ Jacobo naꞌ ren Salomé, weꞌo akeꞌ da laꞌ xhix nench lljawat akeꞌn kwerp ke Jesúsenꞌ. |q/María Magdalena naꞌ ren María xhnaꞌ Josénꞌ, ze akeꞌ llwia akeꞌ ganꞌ broꞌ akeꞌ Jesúsenꞌ.s _.Josénꞌ weꞌweꞌ to xchan, da baraꞌlleꞌ Leꞌe, ka baletjeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ; naꞌll jakwaꞌch akeꞌ Leꞌe to lo ba da bcheꞌnneꞌ leꞌ yej. Naꞌll btoleꞌ to yej xhen lloaꞌ brojenꞌ nench bsejen len.  /-Naꞌ beꞌnn wakaꞌa yanꞌ lleꞌe leꞌe, da likzenꞌ ba goteꞌ, naꞌll beꞌe Pilatonꞌ latjeꞌ waletj Josénꞌ kwerp ke Jesúsenꞌ. 3 _,Ka bene Pilatonꞌ ba got Jesúsenꞌ, naꞌll llabanreꞌ, naꞌll goxheꞌ beꞌnn xan wakaꞌa ya kaꞌ nench bnnabreꞌ leꞌe chaꞌ da li yaꞌnnenꞌ ba goteꞌ. $ A+Naꞌ to beꞌnn re José beꞌnn Arimatea, nakeꞌ beꞌnn brao radj beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ Israel naꞌ; leskaꞌ ba lloneꞌ rez batenꞌ sorao nnebiaꞌ beꞌnnenꞌ wseꞌl Diosenꞌ. Leꞌe beneꞌ raꞌll-lloy byejeꞌ rao Pilatonꞌ, naꞌ bnnabeꞌ kwerp ke Jesúsenꞌ.   *Ka ba wlleꞌ naꞌ, naꞌ naken lla llsiniaꞌ akeꞌ, zeje diꞌll lla vispr ke lla nbaꞌnne ke beꞌnn Israel kaꞌ. ?w)Noꞌr ki bnao akeꞌ Jesúsenꞌ ka nna zoteꞌ Galileanꞌ, naꞌ llakrén akeꞌ Leꞌe kat bi da yalljreꞌ, ren noꞌr yob akreꞌ bnao akeꞌ Leꞌe bzeꞌe Galileanꞌ zejeꞌ Jerusalén naꞌ. Bkwaꞌch akeꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 27:57‑61; Lc. 23:50‑56; Jn. 19 :38‑42) <q(Leskaꞌ zjazé noꞌr ak llwia akeꞌ ziꞌtre, naꞌ zerén María Magdalena, naꞌ María xhnaꞌ Jacobo beꞌnnenꞌ nak beꞌnn naꞌch, naꞌ José naꞌ ren Salomé. "='Naꞌ xan wakaꞌa yanꞌ zeꞌe rao Jesúsenꞌ, breꞌreꞌ doxhen kanꞌ besieꞌ goteꞌn, naꞌll bneꞌe: —Da likze Xhiꞌnn Dios beꞌnnenꞌ. kO&Naꞌ raꞌllenꞌ ze lo yodaꞌon blleꞌzen goken chopre, bxhiꞌzen yichjte bllinte xhnieꞌ. G%Naꞌll besiaꞌ Jesúsenꞌ zillj kwis, naꞌ goteꞌ. Z-$Naꞌll zejdo to beꞌnnenꞌ, jaxieꞌ to da bzaꞌllen zo zichje, bzoeꞌn to rao yia naꞌ jazeꞌen lloaꞌ Jesúsenꞌ, naꞌll bneꞌe: —Ledachk wiallo chaꞌ yed Elíasenꞌ yedletjeꞌ Leꞌe. 7g#Naꞌ bal beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa gannaꞌ, ben akreꞌ kanꞌ bneꞌen, naꞌll ne akeꞌ: —Lewiake llalwilleꞌ Elías, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ. F"Ka bllin lladá chonn naꞌn, besiaꞌ Jesúsenꞌ zillje bneꞌe: —Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? —da ni lleꞌnen nen: Dios kiaꞌ, Dios kiaꞌ, ¿bixchen ba bsanraꞌlloꞌ nadaꞌ? S!Ka bllin wa willenꞌ, bachol doxhen yellrio bllinte lladá chonne. G Chaꞌ leꞌen Cristo, rey ke lliꞌo beꞌnn Israel, wayetjchkeꞌ leꞌ yay cruzenꞌ nench reꞌllo, naꞌll chejleꞌllo. Leskaꞌ beꞌnn kaꞌ zjadaꞌa chlaꞌ wej kwiteꞌn lltitj akreꞌ Leꞌe. Kanꞌ gok kanꞌ got Jesúsenꞌ (Mt. 27:45‑56; Lc. 23:44‑49; Jn. 19 :28‑30) `~9Naꞌ leskaꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, lltitj akreꞌ Leꞌe, naꞌll lle lwellj akeꞌ: —Basreꞌe beꞌnn yobre, naꞌ bi llasrá kwineꞌ naꞌ. A}}Basrachk kwinoꞌ, naꞌ bayetjchk leꞌ yay cruzenꞌ. S|Naꞌ beꞌnn kaꞌ llde ganꞌ ndaꞌa akeꞌ Leꞌen, ll-lol yichj akeꞌ llchachrén akeꞌ Leꞌe, lle akeꞌ Leꞌe: —Rweꞌn neꞌo yechinnjoꞌ yodaꞌon, naꞌ chonn llaze wayonteꞌon. {Naꞌ danꞌ ben akeꞌ kaꞌ, bzoa diꞌll kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ nen: “Ben akeꞌ Leꞌe ka beꞌnn wen da xhinnj.” z)Leskaꞌ kwiteꞌ naꞌ, bzo akeꞌ ye chop cruz, naꞌ bdaꞌa akeꞌ chop beꞌnn wan ake chlaꞌ wejeꞌ, toeꞌ chaꞌwe ye toeꞌ rbese. {yoNaꞌ yichj yay cruz naꞌ, bllia akeꞌ bi ken deꞌe gannaꞌ, naꞌ llian: “Rey ke Beꞌnn Israel kaꞌ.” KxKa lladá ganꞌ bdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. -wSNaꞌll bdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. Naꞌ wakaꞌa ya kaꞌ, bditjen akeꞌ xharaꞌneꞌn, llwia akeꞌ naraꞌchk norenꞌ llayaꞌl toto akeꞌ. ivKNaꞌll beꞌe akeꞌ Leꞌe xis uva da nchix nell danꞌ nziꞌi mirra, naꞌ bi weꞌjeꞌn. tuaNaꞌll ncheꞌe akeꞌ Jesúsenꞌ latjenꞌ nziꞌi Gólgota lleꞌnen nen Latj ke Yichj Llit Wat. /tWKa zjakeꞌ naꞌ, to beꞌnn zazaꞌa lyiꞌxe beꞌnn Cirene beꞌnn re Simón xa Alejandro ren Rufo, naꞌ bchieꞌ akreꞌ leꞌe nench bleneꞌ cruzenꞌ. ]s3Bayoll btitj akreꞌ Leꞌen, naꞌll bayalj akeꞌ raꞌll tonnenꞌ, naꞌll bawakw akseꞌ Leꞌe xhakzeꞌ, naꞌll bcheꞌe akeꞌ Leꞌe ganꞌ wdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. Bdaꞌa akeꞌ Jesúsenꞌ leꞌ yay cruz (Mt. 27:32‑44; Lc. 23:26‑43; Jn. 19 :17‑27) r-Naꞌ bdin akeꞌ yichjeꞌn to xhis, naꞌll llxiꞌt akeꞌ xheꞌn raweꞌ, naꞌ llcheꞌk xhib akeꞌ raweꞌn lltitj akreꞌ Leꞌe. |qqNaꞌll bzorao akeꞌ lltitj akreꞌ Leꞌe, ne akeꞌ: —¡Sechga ke beꞌnn wnebiaꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ! pNaꞌll bwakw akeꞌ Leꞌe to raꞌll morad, naꞌ btiꞌx akeꞌ ye to de lba yeꞌche, naꞌ bliz akeꞌn yichjeꞌn. o5Naꞌll wakaꞌa ya kaꞌ, le bcheꞌe akteꞌ Leꞌe llyoꞌ yoraꞌon ganꞌ lliꞌ Pilatonꞌ, naꞌ goxh akeꞌ wakaꞌa ya kaꞌ yelaꞌ. pnYNaꞌll basán Pilatonꞌ Barrabásenꞌ nench bagaꞌnneꞌ wen rao beꞌnn kaꞌ. Naꞌ golleꞌ beꞌnn kaꞌ bdintat akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌll beneꞌ Leꞌe rallnaꞌa akeꞌ wdaꞌa akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. 5mcNaꞌll lle Pilatonꞌ leakeꞌ: —¿Bixha da xhinnj ba beneꞌ naꞌn? Naꞌ leakeꞌn llosiaꞌ akeꞌ yezikre zillj kwis, ne akeꞌ: —¡Bdeꞌe leꞌ yay cruz! Pl Naꞌll llosiaꞌ akeꞌ ne akeꞌ: —¡Bdeꞌe leꞌ yay cruz! ykk Naꞌll lle Pilatonꞌ leakeꞌ da yobre: —¿Akxha gonaꞌ ke beꞌnnenꞌ nere Rey ke beꞌnn Israel kaꞌ? {jo Naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, llkoꞌyel akreꞌ beꞌnn zan kaꞌ nench bnnab akeꞌ wasaneꞌ Barrabás naꞌle. i+ Pilatonꞌ bneꞌe kaꞌ le gokbeꞌreꞌ danꞌ llaxhéꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ Jesúsenꞌ, naꞌllenꞌ bde akeꞌ Leꞌe rao neꞌen. ohW Naꞌll lle Pilatonꞌ leakeꞌ: —¿Weꞌnere wasanaꞌ Rey kerénꞌ, reꞌ nakre beꞌnn Israel? rg]Beꞌnn zan badope, naꞌ jakeꞌ jannab akeꞌ wasán Pilatonꞌ to beꞌnne kanꞌ llonkzeꞌ yeo iz. f'Naꞌ to beꞌnn re Barrabás yoeꞌ rill yanꞌ, llaꞌreneꞌ beꞌnn yob akreꞌ le bxe akeꞌ to wdile, naꞌ basoꞌt akteꞌ beꞌnne. e)Naꞌ de to da llon akeꞌ yeo iz, yesán Pilatonꞌ to beꞌnn yoꞌ rill ya kat llaꞌl lnni Paskwnꞌ, kon beꞌnn nnab beꞌnn yell. idKNaꞌ Jesúsenꞌ chras billbi bnekzeꞌ. Naꞌll llabane Pilatonꞌ kwis. Bchoybiaꞌ akeꞌ gat Jesúsenꞌ (Mt. 27:15‑31; Lc. 23:13‑25; Jn. 18 :38‑19:16) ~cuNaꞌll da yobre llnnabe Pilatonꞌ Leꞌe: —¿Bibi nekzoꞌ? Bwiake da zan danꞌ ll-lliayiꞌll akeꞌ rweꞌn. Xb)Naꞌ bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, llaral akreꞌ ll-lliayiꞌll akeꞌ Leꞌe. 4aaPilato naꞌ bnnabreꞌ Leꞌe: —¿Rweꞌn nakoꞌ Rey ke beꞌnn Israel kaꞌ? Naꞌll ballieꞌ xtiꞌll beꞌnnenꞌ, bneꞌe: —Kanꞌ ba bnekzoꞌ naꞌ nakaꞌ. +` QKate byeniꞌ naꞌ badop bxoz wnebiaꞌ kaꞌ, naꞌ beꞌnn gor brao ke beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ llsedre ke ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ yeololte beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ Israel, naꞌ bchej akeꞌ Jesúsenꞌ, naꞌll jwaꞌa akeꞌ Leꞌe rao Pilatonꞌ. _HNaꞌ le bllellte lekwnꞌ da wllop rase. Kanaꞌll jadinraꞌll Pedronꞌ kanꞌ goll Jesúsenꞌ leꞌe: “Za kwellre lekwnꞌ da wllope, gak chonn ras bi wcheboꞌ chaꞌ nombiaꞌo nadaꞌ.” Kanaꞌll jadinraꞌlleꞌ, naꞌll bllelleꞌ kwis.^}GNaꞌ le bzoraote bnneꞌe znia, lleꞌe beꞌnn kaꞌ: —Da li rao Dios bi nombiaꞌ no beꞌnnenꞌ nere kaꞌ. ]FNaꞌ da yobre bi bchebkze Pedronꞌ. Gok ye choll kat beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa gannaꞌ da yobre lle akeꞌ leꞌe: —Li nakrenoꞌ beꞌnn kaꞌ txhen, da lijenꞌ, le lekze beꞌnn Galilea rweꞌ, nakbieꞌze nneꞌo kanꞌ nne beꞌnn Galilea kaꞌ. .\UENaꞌll noꞌr wetenꞌ llwiayaꞌnnkzeꞌ leꞌe da yobre, naꞌ lleꞌe beꞌnn kaꞌ llaꞌa naꞌ: —Ren beꞌnnenꞌ ze gannaꞌ nakeꞌ beꞌnn kaꞌ txhen. -[SDNaꞌ Pedronꞌ bi bchebeꞌ, naꞌ bneꞌe: —Bi nombieꞌ, ni ke nnezzraꞌ binꞌ neꞌo. Naꞌll jazedoeꞌ lloaꞌ yoꞌ naꞌ, naꞌ le bllellte lekw. SZCKa breꞌreꞌ Pedronꞌ lliꞌreneꞌ beꞌnn kaꞌ lloaꞌ yiꞌn llayayeꞌ, naꞌll llwiayaꞌnneꞌ leꞌe, naꞌ lleꞌe leꞌe: —Ren rweꞌn nakrenoꞌ Jesúsenꞌ txhen beꞌnn Nazaretenꞌ. pYYBNaꞌ Pedronꞌ llieꞌ liaꞌte radj beꞌnn kaꞌ, ka bllinkze to noꞌr wet ke bxoz braonꞌ. RXANaꞌ bal akeꞌ bzorao akeꞌ llxiꞌt akeꞌ xheꞌn yichjraweꞌ, llsej akeꞌ raweꞌn, naꞌ llbaꞌll akeꞌ Leꞌe, naꞌll lle akeꞌ Leꞌe: —¡Bnneyaꞌchk noxhanꞌ braꞌll rweꞌ! Naꞌll beꞌnn kaꞌ llap yodaꞌon llgap akeꞌ lloaꞌraweꞌ. Pedronꞌ bi bchebeꞌ chaꞌ nombieꞌ Jesúsenꞌ (Mt. 26:69‑75; Lc. 22:56‑62; Jn. 18 :1518, 25‑29) E~}|{zzyyx4wvsutt-rr+qponmPllkjj.ihh6g fseedVcbbCa._^]?\*ZXXV)UTTMSRQQ%PO+MLL6KJIHGPED\CB'@?)>=<,:98?76594W432R11h0/4. -,++)<(^&%%J#"! &CYQV0 \e|;#S j  fE7 Naꞌ benraꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll zillje, ne akeꞌ:Beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌon, bzane kwineꞌ ni ke lliꞌo beꞌnnach,
naꞌ zaꞌke wxenraꞌll-lloeꞌ, le Leꞌen llnebieꞌ doxhente, naꞌ yoꞌ rao neꞌe yeololte da zjadé.Nakeꞌ beꞌnn siꞌn war, naꞌ napeꞌ yel wak xhen.Llayaꞌle weꞌlloeꞌ yel baraꞌnne, naꞌ weꞌllo diꞌll nakeꞌ beꞌnn zaꞌke. { Naꞌll bwiaꞌ naꞌ benraꞌ chiꞌi angl zan kwis, ni ke bzoezraꞌ wrab akeꞌ. Zjazellá angl kaꞌ to kwit beꞌnnenꞌ llia llnebiaꞌ naꞌ, naꞌ gannaꞌ zerén beꞌnn tap kaꞌ zjallia xire naꞌ, ren beꞌnn brao tapalloa kaꞌ. 5c Naꞌ brejoꞌ netoꞌ nench naktoꞌ ka to beꞌnn wnebiaꞌ,
naꞌ zotoꞌ nxenraꞌlltoꞌ Diosenꞌ ka bxoz,
naꞌ ka llin lla, nnebiaꞌtoꞌ rao yellrio ni. <~q Naꞌll bel beꞌnn kaꞌ to da kobe danꞌ neꞌe:Zaꞌkoꞌ jaxiꞌo yichenꞌ, naꞌ bxhoxhjoꞌ seyenꞌ nyiꞌchen naꞌ,
le bzane yel nban koꞌo, bet akeꞌ rweꞌ.Brarj xchenoꞌ nench bnitraoꞌ da xhinnj ketoꞌ,
nench naktoꞌ rallnaꞌa Dios,
naktoꞌ beꞌnn wde wdere yell xhen, naꞌ wde wdere yell daꞌo, naꞌ wde wdere dialla ketoꞌ, naꞌ llaktoꞌ wde wdere diꞌll da de rao yellrio. }}Naꞌ ka jaxieꞌ yich naꞌn, beꞌnn tap kaꞌ, naꞌ ren beꞌnn tapalloa kaꞌ, le goꞌt akteꞌ slloaꞌre raweꞌn. Naꞌ twej arpa zjanoꞌx beꞌnn brao kaꞌ, naꞌ twej yeꞌs de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro ga llzey akeꞌ yare, naꞌ yar naꞌ zeje diꞌllenꞌ, lloeꞌrén akeꞌ Diosenꞌ diꞌll kat llalwill akeꞌ Leꞌe, beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Leꞌe. |5Naꞌ beꞌnnenꞌ breꞌraꞌ ka to xhiꞌr daꞌon, jaxieꞌ yichenꞌ noꞌx beꞌnnenꞌ neꞌe chaꞌwe, beꞌnnenꞌ lliꞌ llnebiaꞌ naꞌ. {wNaꞌ breꞌraꞌ ganꞌ lliꞌ beꞌnnenꞌ llnebiaꞌ radj beꞌnn tap kaꞌ zjallia xirenꞌ, naꞌ kllol ganꞌ llaꞌa beꞌnn tapalloa kaꞌ (24). Breꞌraꞌ ka to xhiꞌr daꞌo banꞌ ba bet akeꞌ, ka xhiꞌr ba llia gall loze, naꞌ gall yejraobaꞌ. Naꞌ yejraobaꞌ gallenꞌ zejen zokze Spíritu ke Diosenꞌ doxhen yellrio, llonen kanꞌ neꞌe naꞌ. Uz#Naꞌ to beꞌnn nake beꞌnn brao golleꞌ nadaꞌ: —Bi kwelloꞌ. Wiachek, naꞌ zo beꞌnnenꞌ gorj rao dialla ke Judá, naꞌ gok da xozxtaꞌweꞌ da Davidenꞌ, naꞌ danꞌ napeꞌ yel llnebiaꞌ xhen naꞌ, nakeꞌ ka to bell yiꞌx. Naꞌ Leꞌe zaꞌkeꞌ wxhoxhjeꞌ sey kaꞌ gallenꞌ, naꞌ wchacheꞌ yich kaꞌ. yNaꞌ bllellaꞌ kwis, le nono zo beꞌnn zaꞌk wchacheꞌ yich kaꞌ wrabeꞌn, naꞌ ni ke llakze wia akeꞌn akre naken. ;xoNaꞌ ni to nono llraꞌ wchache yich kaꞌ, ni yebá, ni yellrio ni, ni ganꞌ llaꞌa beꞌnn wat kaꞌ, ni to nono bllelkze wcheꞌzeꞌn, naꞌ wia akeꞌn akre naken. w/Naꞌ breꞌraꞌ to angl war, naꞌ bnneꞌe zillje, neꞌe: —¿No nake beꞌnn zaꞌk wcheꞌze sey ki, nench llach yichenꞌ llaꞌn naꞌ? Lv Naꞌ breꞌraꞌ beꞌnnenꞌ llia llnebiaꞌn, kone neꞌe chaꞌwe naꞌ, noꞌxeꞌ to yich da ndoblol, naꞌ llop laꞌten nyoje ke rawe ke koꞌlle, naꞌ neyjten nyiꞌchen ren galle sey. u! Xa Dios, zaꞌkoꞌ wxenraꞌlltoꞌ rweꞌ,
sotoꞌ gaptoꞌ rweꞌ baraꞌnne naꞌ,
weꞌtoꞌ diꞌll ke yel wak xhen koꞌon,
le rweꞌn benoꞌ yeolol bi da de,
naꞌ rweꞌn byazraꞌlloꞌ kaꞌ, naꞌllenꞌ niꞌt aken, naꞌ gok aken.Bt} naꞌll beꞌnn tapalloa kaꞌ, llaꞌt akeꞌ slloaꞌre rao Diosenꞌ, llon akeꞌ Leꞌe xhen ganꞌ llieꞌ naꞌ, naꞌ llniꞌt corona ke akeꞌn xhnieꞌn, llasné akeꞌ: sw Naꞌ yoꞌy ras kat beꞌnn tap kaꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌllenꞌ kanꞌ nak Dios beꞌnnenꞌ llia llnebiaꞌn, beꞌnnenꞌ zaꞌk kwis, beꞌnnenꞌ zo ke chnare, naꞌ llon akeꞌ Leꞌe xhen, naꞌ lloeꞌ akeꞌ yel llioxken keꞌe, traNaꞌ beꞌnn tap kaꞌ, zjazó xir akeꞌ xop wejenꞌ, naꞌ zjallia zan yejrao akeꞌ do lo xir akeꞌ do lo koꞌll xir akeꞌ. Naꞌ do lla do yer llasné akeꞌ:Naklaꞌyeꞌ, naklaꞌyeꞌ, naklaꞌyeꞌ,Xanllo Diosenꞌ beꞌnnenꞌ nap le zeraoze yel wak xhen.Ba zokzeꞌ, naꞌ zokzeꞌ kanꞌ za xe yellriote, naꞌ zokzeꞌ ke chnare. eqCBeꞌnn nellenꞌ nakeꞌ ka to bell yiꞌxe, naꞌ beꞌnn wllope naꞌ, nakeꞌ ka to belle, naꞌ beꞌnn wyonne naꞌ, nak lloaꞌraweꞌn ka beꞌnnach, naꞌ beꞌnn wdape naꞌ, nakeꞌ ka to bsia ba ze rao lla. sp_Naꞌ doxhen rawe ganꞌ llieꞌ naꞌ, nllirj to da llaktit da nak ka yej kes, naꞌ nlaꞌn ka ga de nis xhen. Naꞌ zjaniꞌt ye tap beꞌnn nechj akeꞌ Leꞌe. Naꞌ zjallia da zan yejrao akeꞌ do koꞌll akeꞌ do rao akeꞌ. ?owNaꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ, llep yes llak llakia naꞌ llachj. Naꞌ rawe ganꞌ llieꞌ naꞌ, zjaniꞌt galle yiꞌ da llaꞌlnninne, yiꞌ gall kaꞌ nak aken Spíritu ke Dios. inKNaꞌ kwit Diosenꞌ ganꞌ llieꞌ naꞌ, zjalliꞌ ye tapalloa (24) beꞌnn nak beꞌnn brao, beꞌnn llnebiaꞌreneꞌ. Nak akeꞌ raꞌll lliche, naꞌ zjandoꞌs yichj akeꞌn twej corona de ya chaꞌo da nziꞌi oro. m9Naꞌll le breꞌteraꞌ beꞌnnenꞌ llia llnebiaꞌn, nakeꞌ llaktit kaꞌkze llaktit yej kese danꞌ nziꞌi jaspe ren danꞌ nziꞌi cornalina. Naꞌ to da nak ka to bchit byechjen ganꞌ llieꞌ llnebieꞌn, naꞌ naken llaktit ka llaktit to yej danꞌ nziꞌi esmeralda. sl_Naꞌll le bente Spíritu ke Diosenꞌ breꞌdaꞌoraꞌ yebá ganꞌ llia beꞌnnenꞌ llnebieꞌ. k -Bde naꞌ, breꞌdaꞌoraꞌ nyarj leꞌ yebánꞌ, naken ka to lloaꞌ yoꞌ ke beꞌnne. Naꞌ benraꞌ da yobre bnne beꞌnn bne da nelle zillj kwis, kaꞌkze bell to trompet, golleꞌ nadaꞌ: —Byep ganꞌ zoaꞌ ni, nench naꞌ wroeꞌraꞌ rweꞌ da kaꞌ za gak. jReꞌ zo nayre da llene, lewzenay kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ, llen reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre nadaꞌ gateze.”wigNaꞌ chaꞌ soere bi kwej yichjre xtiꞌllaꞌ ni, wllin lla yedlleꞌrenre nadaꞌ ganꞌ lliaꞌ llnebiaꞌ naꞌ. Kaꞌn benaꞌ nadaꞌ, bzoeraꞌ benaꞌ gan kanꞌ bne Xaꞌ naꞌ, naꞌllenꞌ ba lliaꞌ llnebiaꞌreneꞌ txhen. hNaꞌ ganni niaꞌ reꞌ, llonaꞌ ka to ke beꞌnn zellá lloaꞌ yoꞌ keré, nneꞌe zillje, naꞌ chaꞌ nol reꞌ yénere, naꞌ wsarjre choaꞌ, naꞌ wzenayre kiaꞌ, naꞌll gaorenaꞌ reꞌ xcheꞌ txhen, naꞌ reꞌ gaorenre nadaꞌ txhen. g#Kon beꞌnn nllieꞌraꞌ naꞌ, dileꞌ naꞌ llsaꞌkzieꞌ. Ke len naꞌ llayaꞌl kwek yichjre, naꞌ leyeyate ke da xhinnj kerénꞌ. MfKe len naꞌ llepaꞌ reꞌ, llayaꞌl siꞌre da gonnaꞌ reꞌ, da nak da zaꞌklle ka ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro danꞌ ba bzey akeꞌ nench bagaꞌnnen dogarje. Siꞌre da gonnaꞌ reꞌ, nench da li sore nbaraz. Naꞌ lennab yeziꞌxhenaꞌ keré nench gak raꞌlldaꞌorenꞌ yalle, kanꞌ nak xharaꞌn beꞌnn nak raꞌll llich kwis. Kaꞌn gonre nench bill reꞌraꞌ reꞌ ka to beꞌnn dá gal yid, beꞌnn llayaꞌl gake zdoꞌ ke. Naꞌ leyechaꞌa yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, naꞌ bill gakre ka to beꞌnn lchole, beꞌnn yallj yejraweꞌn rmell nench yereꞌre. _e7Reꞌ nere: Beꞌnn wniaꞌ naktoꞌ naꞌ ba nniaꞌtoꞌ, naꞌ bibi llyálljetoꞌ. Naꞌ bi llakbeꞌre nakre beꞌnn zban rao Dios. Bi llakbeꞌre nakre ka to beꞌnn lchole, naꞌ ka to beꞌnn dá gal yid. dNaꞌ ni ke danꞌ nakre ka to da baꞌl, naꞌ bi nakre ka to da zay, naꞌ ni ke nakzre ka to da la, waxhejaꞌ reꞌ kaꞌle. zcmNnezyollraꞌ kanꞌ llonrenꞌ, ni ke nakzre ka to da zay, ni ke nakzre ka to da la. Niaꞌ kaꞌ le ni ke lloeꞌlaꞌllzre wxenraꞌllre nadaꞌ, naꞌ ni ke llatraꞌllzre. Wéntere chenak nakre ka to da zay o chenak nakre ka to da la. ’Naꞌ ki wzojoꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌlaꞌ, lloeꞌ xtiꞌllaꞌ ren beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ ganꞌ nziꞌi Laodicea: “Llonaꞌ nench llak kanꞌ zeraꞌll Diosenꞌ, lloaꞌa diꞌll li da naken. Nakaꞌ txhen ren Diosenꞌ kanꞌ bxhe yellriote, naꞌ llepaꞌ reꞌ: 2a] Reꞌ zo nayre da llene, lewzenay kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ, llen reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre nadaꞌ gateze.” Kanꞌ golleꞌ beꞌnn Laodicea kaꞌ `3 Chaꞌ reꞌ ba bzoere bi kwej yichjre xtiꞌllaꞌn, wllin lla gonaꞌ reꞌ choch, naꞌ gonaꞌ reꞌ ka to bdop ke yodaꞌo brao ke Diosenꞌ, le yellinre ganꞌ zo Dios naꞌn, naꞌ yegaꞌnnrenreꞌ ke chnare. Naꞌ totore wzojaꞌ roxhgarenꞌ ra Dios kiaꞌ, naꞌ ra yell keꞌen, Jerusalén danꞌ nake da kobe da yetj yebá, naꞌ totore wzojaꞌ roxhgarenꞌ raꞌa nadaꞌ da nak da kobe. ~_u Ba rez yedaꞌ da yobre, lesotip lewxenraꞌll nadaꞌ nench nono yekaꞌa ke nak danꞌ ba nwiaꞌ gonnaꞌ reꞌ. ^ Ni ke danꞌ bi brej yichjre xtiꞌllaꞌn, laꞌkze bsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ, ke len naꞌ yellojre wen kate llin lla saꞌkziꞌ yeolol beꞌnnach. Kanaꞌn wroeꞌn ke toto beꞌnnach, chaꞌ bxenraꞌll akeꞌ nadaꞌ o chaꞌ bi bxenraꞌll akeꞌ nadaꞌ. z]m Bal beꞌnn Israel kaꞌ zjallaꞌa ganꞌ zorenꞌ, llasné akeꞌ ba brej Diosenꞌ leakeꞌ, naꞌ goneꞌ wen ke akeꞌ. Non ka ne akzeꞌn, bi brejeꞌ leakeꞌ, le bi llonliraꞌll akeꞌ Leꞌe. Nak akeꞌ beꞌnn wxhiyeꞌe nao akeꞌ ke xan daxiꞌo kaꞌ. Naꞌ wllin lla kat gonaꞌ gap akeꞌ reꞌ baraꞌnne, nench gakbeꞌe akreꞌ nllieꞌraꞌ reꞌ. Z\-Nnezyollraꞌ ka wen naꞌ llonre naꞌ, naꞌllenꞌ ba bsarjaꞌ to ga tere ga nono gak yeseje. Naꞌ laꞌkze bi nar-re, ba llzoare xtiꞌllaꞌ, bi brej yichjrenꞌ kanꞌ biteze basoꞌn akereꞌ reꞌ. X[)’Naꞌ ki wzojoꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌlaꞌ, lloeꞌ xtiꞌllaꞌn ren beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ ganꞌ nziꞌi Filadelfia: “Nakaꞌ Beꞌnn Laꞌy, naꞌ llontezaꞌ kanꞌ bniaꞌ gonaꞌn. Naꞌ noꞌxaꞌ xhiya ke da David beꞌnnenꞌ bnebiaꞌ. Kate llsarjaꞌ choꞌ beꞌnne ganꞌ llia Diosenꞌ, ni to nono gak yesejeꞌ, naꞌ kate llsejaꞌ, bi gak choꞌ beꞌnne, naꞌ ni to nono gak wsarje, naꞌ llepaꞌ reꞌ: 4ZaReꞌ zo nayre da llene, lewzenay kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ, llen reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre nadaꞌ gateze.” Kanꞌ golleꞌ beꞌnn Filadelfia kaꞌ XY)Naꞌ chaꞌ soere bi kwej yichjre xtiꞌllaꞌn, la biteze gak keré rao yellrio ni, naꞌ gonnaꞌ raꞌll llichenꞌ gakre, naꞌ kbat yelanaꞌ rarenꞌ leꞌ yich kiaꞌn ganꞌ nyoj ra yeolol beꞌnn nape yel nban zejlikane, naꞌ weꞌrenaꞌ Xaꞌn diꞌll, naꞌ ren beꞌnn kaꞌ nak angl keꞌe kaꞌ, nakre nadaꞌ txhen. [X/Zan zjarenkze balre beꞌnn Sardis, bi benre bziꞌo raꞌllenꞌ benn Diosenꞌ reꞌ. Naꞌ kat llin lla gonnaꞌ to raꞌll llich gakre, tarenre nadaꞌ, le ba zaꞌkre tarenre nadaꞌ gonre nadaꞌ txhen. %WCLesó lelljadinraꞌll xtiꞌllaꞌ danꞌ bzejnieꞌ beꞌnn kaꞌ reꞌ, naꞌ danꞌ bénere kanaꞌ. Naꞌ lewzenayen, nench wayátere da xhinnj kerénꞌ. Le chet kaꞌ bi yebanraꞌllre, yedaꞌ ganꞌ zerenꞌ ka zaꞌa to beꞌnn wan, naꞌ ni ke nnézzere batenꞌ yedaꞌ. PVLewayón xhbab kanꞌ llonre, naꞌ lewxenraꞌll-ll nadaꞌ, legón kanꞌ niaꞌ naꞌ, chaga bi nna llin lla kweyiꞌre, le bi nak danꞌ wen danꞌ llonre naꞌ, naꞌ bi yewé Diosenꞌ kaꞌ. \U 3’Leskaꞌ ki wzojoꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌlaꞌ, lloeꞌ xtiꞌllaꞌn ren beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ ganꞌ nziꞌi Sardis: “Nadaꞌ napaꞌ Spíritu ke Dios danꞌ nak ka galle spíritu, naꞌ noꞌxaꞌ berj kaꞌ galle, naꞌ llepaꞌ reꞌ: Nnezyollraꞌ kanꞌ llonre nere nbanre, zan nakre ka beꞌnn wat. TReꞌ zo nayre da llene, lewzenay kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ, llen reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre nadaꞌ gateze.”TS!Naꞌ waꞌa latj ke akeꞌ serén akeꞌ beꞌnnenꞌ nak ka berj rsire. GRKanꞌ ba benn Xaꞌn nadaꞌ yel llnebiaꞌ naꞌ, gonaꞌ nnebiaꞌ akeꞌ yell kaꞌ war kwis. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llzenay, wlleyiꞌ akeꞌ leakeꞌ ka llxhoxhjeꞌ to yeꞌs de yo. dQANotezre beꞌnne chaꞌ bi kwej yichjeꞌ xtiꞌllaꞌn, naꞌ chaꞌ soereꞌ soteze goneꞌ kanꞌ nlliaꞌ biaꞌa naꞌ, kat yedaꞌ da yobre, gonaꞌ nnebiaꞌrén akeꞌ nadaꞌ yell kaꞌ zjalliꞌ yellrionꞌ. OPKon sokzre gonre da wen kanꞌ llonkzre llinte lla yedaꞌ da yobre. ^O5Naꞌ reꞌ zore Tiatiranꞌ bi llonre kanꞌ llroeꞌ llsede noꞌr wenraꞌllenꞌ, naꞌ bi nsedre danꞌ ne akeꞌ llzejnieꞌ akreꞌ ke daxiꞌon danꞌ nono nombiaꞌ, bi nniaꞌ billre da gonre da yobre. QNNaꞌll gonaꞌ yesaꞌt xhiꞌnneꞌ kaꞌ, nench gakbeꞌe yeolol kwen beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ gateze, naꞌ wayakbeꞌe akreꞌ nadaꞌ nnézteraꞌ bi xhbab yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ, naꞌ gonaꞌ so totoeꞌ nbaraz o chaꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ kon kanꞌ nak danꞌ ba ben akeꞌ naꞌ. M+Ke len naꞌ gonaꞌ gakeꞌ to yillweꞌ da saꞌkziꞌreneꞌ rao ganꞌ llxhoeꞌn, naꞌ leskaꞌ saꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ llonrén leꞌe yel zdoꞌ, naraꞌchek chaꞌ bi wsanraꞌll akeꞌ danꞌ llzejnieꞌreꞌ leakeꞌn danꞌ lleꞌe leakeꞌ wak gon akeꞌ. LBa brezaꞌ chaꞌ yeyate noꞌrenꞌ ka danꞌ lloneꞌn, naꞌ bi llsanraꞌlleꞌn, naꞌ bi llbej yichjeꞌ ka zdoꞌn lloneꞌn. K/Zan de to da llonre da bi llazraꞌllaꞌ: danꞌ lloeꞌre latj ren noꞌrenꞌ llon ka da Jezabel noꞌrenꞌ bnebiaꞌ kanaꞌ. Lleꞌe reꞌ nakeꞌ beꞌnn llroeꞌ llsedreꞌ xtiꞌll Dios, renchaꞌ da wenraꞌllzenꞌ ziyeꞌze beꞌnn kaꞌ, nench naꞌ gonrén akeꞌ yel zdoꞌ xpeꞌr akeꞌn, naꞌ gao akeꞌ yel wao da ll-llia akeꞌ rao lwaꞌa ke dios ke akeꞌ llonliraꞌll akeꞌ. qJ[Nnezyollraꞌ ka wen naꞌ llonre naꞌ, nnezraꞌ zore nllieꞌre nadaꞌ, nxenraꞌllre nadaꞌ, llonre xchinaꞌn, naꞌ llonre banez biteze da llak keré, naꞌ nnezraꞌ ba llonllre wen ye raꞌt kerke kanꞌ llonre batnaꞌ. UI#’Naꞌ ki wzojoꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌlaꞌ, lloeꞌ xtiꞌllaꞌn ren beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ ganꞌ nziꞌi Tiatira: “Nadaꞌ nakaꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios, naꞌ nak yejrawaꞌn llaktit ka ga llaꞌlnninne, naꞌ niaꞌ kaꞌ llaken ka to ya da nak llel-llibe llaktiten, naꞌ llepaꞌ reꞌ: LHReꞌ zo nayre da llene lewzenay ke danꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ, llen reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre nadaꞌ gateze: Chaꞌ nol reꞌ soere bi kwej yichjre xtiꞌllaꞌ ni, naꞌ gonnaꞌ reꞌ to yet ngaꞌche da zaꞌke da nono nna reꞌe yellrio ni, ka danꞌ ne maná, naꞌ gonnaꞌ tweje yej llich keré, ga nyoj rare da nak to da kobe da nono nombiaꞌ, toze reꞌ gaken keré gombiaꞌren.” Danꞌ golleꞌ beꞌnn Tiatira kaꞌ +GOLen naꞌ lewayate ke da xhinnjenꞌ llonrenꞌ. Chaꞌ bi yeyáterenꞌ, ba zaꞌa naꞌ yedtilrén akeꞌ kone danꞌ ll-lloj lo lloaꞌ ni, naken ka to spad. {FoLeskaꞌ niꞌt balre naore danꞌ llwieraꞌ nadaꞌ, danꞌ llroeꞌ llsede beꞌnn kaꞌ nziꞌi nicolaítas. |EqZan de to chop da llonre da bi llazraꞌllaꞌ. Niꞌt balre llzejnieꞌ lwelljre wakse gontezre bi da xhinnj. Kanꞌ nakse danꞌ bzejnieꞌ da Balaam ke beꞌnnenꞌ nziꞌi Balakenꞌ kanaꞌ, danꞌ bkoꞌyelreꞌ beꞌnn Israel kaꞌ nench bdao akeꞌ yel wao da llia rao lwaꞌa dios ke akeꞌ naꞌ, nench benrén xpeꞌr akeꞌ da lleꞌn akreꞌ da nak zdoꞌ. zDm Nnezyollraꞌ ka wen naꞌ llonrenꞌ. Naꞌ nnezraꞌ zore ganꞌ llnebiaꞌ daxiꞌon, naꞌ zore llzoare xtiꞌllaꞌn. Bi llbej yichjre xtiꞌllaꞌn danꞌ llejleꞌrenꞌ, naꞌ ni ke brej yichjzreꞌ kanꞌ basoꞌte Antipas beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌllaꞌn ganꞌ zore naꞌ, ganꞌ llaꞌa beꞌnn zan beꞌnn kaꞌ llon txhen danꞌ nak xan daxiꞌo kaꞌ. pCY ’Naꞌ ki wzojoꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌlaꞌ, lloeꞌ xtiꞌllaꞌn ren beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ ganꞌ nziꞌi Pérgamo: “Nadaꞌ noꞌxaꞌ spad danꞌ nla llop laꞌ rawe, naꞌ llepaꞌ reꞌ: =Bs Reꞌ zo nayre da llene, lewzenay kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ, llen reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre nadaꞌ gateze: Reꞌ soere bi kwej yichjre xtiꞌllaꞌ ni, bi gak keré kanꞌ gak ke beꞌnn kaꞌ saꞌkziꞌ ke chnare, danꞌ neꞌe yel got wllope.” Danꞌ golleꞌ beꞌnn Pérgamo kaꞌ SA Bi llebre da kaꞌ za gak kerénꞌ, le danꞌ nak xan daxiꞌo kaꞌn, gonen nench koꞌ akeꞌ balre rill ya, nench naꞌ wroeꞌn chaꞌ soen wsanraꞌllre xtiꞌllaꞌn. Naꞌ rao do chi lla wsaꞌkziꞌ akeꞌ reꞌ. Lesoteze lewzoa xtiꞌllaꞌn laꞌkze chaꞌ got akeꞌ reꞌ, nadaꞌ gonnaꞌ yel nban keré ke chnare. @+ Nnezyollraꞌ ka wen naꞌ llonre naꞌ. Nnezraꞌ zaꞌkziꞌre. Nnezraꞌ nakre beꞌnn yaꞌche, zan reꞌ nakre ka beꞌnn wniaꞌ. Naꞌ nnezraꞌ katke nnechach beꞌnn Israel kaꞌ keré, naꞌ ne akeꞌ ba brej Diosenꞌ leakeꞌ nench goneꞌ wen ke akeꞌ. Renchaꞌ bi brejeꞌ ka beꞌnn kaꞌ, le bi llonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, nak akeꞌ beꞌnn nak txhen danꞌ nak xan daxiꞌo ak. 6?e’Naꞌ ki wzojoꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌlaꞌ, lloeꞌ xtiꞌllaꞌn ren beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ ganꞌ nziꞌi Esmirna: “Nadaꞌ nakaꞌ beꞌnn lliarao, naꞌ naktiaꞌ ka beꞌnn za naore, beꞌnn ba got, naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ llepaꞌ re: M>Reꞌ zo nayre da llene, lewzenay kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ, llen reꞌ lldop ll-llayre llonliraꞌllre nadaꞌ gateze: Reꞌ soere bi kwej yichjre xtiꞌllaꞌ ni, nadaꞌ gonnaꞌ da gaore da llbia rao yay ke Xanllo Diosenꞌ, danꞌ zo latj nbaraz danꞌ lloeꞌ yel nban.” Danꞌ golleꞌ beꞌnn Esmirna kaꞌ ~=uLeskaꞌ de to da llayoꞌraꞌllaꞌ kanꞌ llonrenꞌ: llwiere da xhinnjenꞌ ka da kaꞌ llon beꞌnn kaꞌ nziꞌi nicolaítas, beꞌnn kaꞌ llasné akeꞌ wakse gontezre da xhinnj, leskaꞌ bi llazraꞌllaꞌ nadaꞌ kanꞌ llon akeꞌn. S<Ke len naꞌ lewayón xhbab kanꞌ ba benrenꞌ, naꞌ lewayate lewayón kanꞌ benre kanaꞌ. Chaꞌ bi wayátere da kaꞌ llonrenꞌ, wedaꞌ yedkaꞌa reꞌ, bill gakre kandler kiaꞌ chaꞌ kaꞌ. ;wZan nnaꞌ de to da bi llazraꞌllaꞌ kanꞌ llonrenꞌ: bill nllieꞌre nadaꞌ kanꞌ bllieꞌre nadaꞌ kanaꞌ. :5Naꞌ ba ballayraore, naꞌ ba gokxhenraꞌllre, naꞌ ba benre xchinaꞌ do raꞌllre, ni ke danꞌ nllieꞌre nadaꞌ, naꞌ bi nna gatraꞌllre. 9Nnezyollraꞌ ka wen naꞌ llonre naꞌ, zere da war llonre xchinaꞌn. Naꞌ nnezraꞌ bi llrebre beꞌnn llon da xhinnj, le ba breꞌkzere kanꞌ llon beꞌnn wenraꞌll kaꞌ, llasné akeꞌ nak akeꞌ postl kiaꞌ, nnézkzere kere dogarje postl akenꞌ. ?8 y’Ki wzojoꞌ beꞌnnenꞌ bseꞌlaꞌ, lloeꞌ xtiꞌllaꞌ ren beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ ganꞌ nziꞌi Éfesonꞌ: “Nadaꞌ noꞌxaꞌ berj gall kaꞌ lo naꞌa chaꞌwenꞌ, naꞌ daꞌa kllol kandler gall kaꞌ danꞌ nak de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, naꞌ llepaꞌ reꞌ: }7 uLe nono nna nneze bi zejen ke berj gall ki noꞌxaꞌ naꞌ, naꞌ ke gall kandler de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, naꞌ kinꞌ zejen: berj gall kaꞌ zeje diꞌll gall beꞌnne lloeꞌrene xtiꞌllaꞌn, gall kwen beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ ganꞌ nbane Asia. Naꞌ ye galle kandler kaꞌ zejen gall kwen beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌ.v6 gNaꞌ nnaꞌ bzoj da kaꞌ ba breꞌroꞌn, naꞌ diꞌll ke da kaꞌ llak nnaꞌ, naꞌ ke da kaꞌ za gak. S5 !Nakaꞌ beꞌnn nsaꞌa yel nban. Gotaꞌ kanaꞌ, naꞌ babanaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ zokzaꞌ ke chnare. Naꞌ noꞌxaꞌ xhiya ke yel gotenꞌ, naꞌ xhiya ke ganꞌ llayej beꞌnn ba got. j4 ONaꞌll ka breꞌreꞌn, byalaꞌ xhnieꞌn bacholraꞌlltiaꞌ. Naꞌll bli neꞌe chaꞌwenꞌ bxoeꞌn yichjaꞌ, naꞌ neꞌe: —Bi lleboꞌ. Nadaꞌ nakaꞌ ka beꞌnn lliarao, naꞌ naktiaꞌ ka beꞌnn za naore. J3 Naꞌ neꞌe chaꞌwe naꞌ, noꞌxeꞌ gall berj, naꞌ lo lloeꞌ naꞌ, ll-lloj to spad da nla llop laꞌ rawe. Naꞌ lloaꞌraweꞌ naꞌ naken llaktit, ka ga nnaꞌ will kat nnaꞌn znia. 2 Naꞌ nieꞌ kaꞌ llaktiten, breꞌraꞌn ka to ya da xhoa rao yiꞌ llarjen. Naꞌ chieꞌn nenen ka ga de to yeo kat yollen da xhen. 1 yNaꞌ yich yichjeꞌn naken da lliche ka xhiꞌre ka beye. Naꞌ yejraweꞌn naken llaktit ka yiꞌ da llaꞌlnninne. Q0  Naꞌ kllol kandler gall kaꞌ breꞌraꞌ to beꞌnn nak ka beꞌnnach. Nakeꞌ to raꞌll tonne ballinten xhnieꞌ, naꞌ ngoꞌ lloaꞌ lchoeꞌn to baydon da nak de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro. / } Naꞌ bayechjaꞌ bwiaꞌ noxhanꞌ bnne nadaꞌ, naꞌ breꞌraꞌ gall kandler de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro. U. % Naꞌ golleꞌ nadaꞌ: —Nadaꞌ nakaꞌ ka tiꞌch diꞌll nelle, naꞌ nakaꞌ ka tiꞌch diꞌll ganꞌ llayollen, ka to beꞌnn lliarao, naꞌ naktiaꞌ ka beꞌnn za naore. Bzoj to leꞌ yich da ki reꞌroꞌn, naꞌ wseꞌloꞌn rao beꞌnn kaꞌ llaꞌa galle yell kaꞌ zjallaꞌa ganꞌ nbane Asia, ganꞌ lladop ll-llay beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll nadaꞌ, yell kaꞌ nziꞌi Éfeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia, naꞌ Laodicea. - ; Naꞌ to lla nak laꞌy ke Xanllonꞌ, ben Spíritu ke Diosenꞌ breꞌdaꞌoraꞌ, naꞌ koꞌllraꞌ benraꞌ ke to chiꞌi beꞌnn bnne zillj kwis. ,  Nadaꞌ Juan, ni ke danꞌ nonaꞌ txhen Cristo naꞌ, nakaꞌ reꞌ txhen llonllo kanꞌ ne Jesús naꞌ, naꞌ llnebiaꞌ Diosenꞌ lliꞌo, toze ka llone beꞌnn kaꞌ lliꞌo, llsaꞌkziꞌ akeꞌ lliꞌo ni ke xtiꞌlleꞌ naꞌ, naꞌ llakrén Jesucristonꞌ lliꞌo nench llakllo war bi da llak kello. Naꞌ danꞌ ba biaꞌa xtiꞌll Diosenꞌ ren danꞌ ba biaꞌa da li ke Jesucristonꞌ, ke len naꞌ beꞌx akeꞌ nadaꞌ yoaꞌ rill ya ganꞌ re Patmos, ganꞌ nak to yellrio da lliꞌ lo nisdaꞌo. m+ U“Nadaꞌ nakaꞌ ka tiꞌch diꞌll nelle, naꞌ ka tiꞌch diꞌll ga llayollen, ka to beꞌnn bxe bi da bxieꞌ, naꞌ wasyollteꞌn.” Ka ne Xanllo Diosenꞌ beꞌnnenꞌ nap yel wak xhen naꞌ, beꞌnn zokze, naꞌ ba zokzeꞌ kanꞌ bi nna xe yellrionꞌ, naꞌ zokzeꞌ ke chnare. Juan naꞌ breꞌdaꞌoreꞌ Cristonꞌ nake beꞌnn zaꞌke * Nna wiákere kat yedeꞌ lo bej naꞌ, yeolol beꞌnne reꞌe akreꞌ Leꞌe, rente beꞌnn kaꞌ basoꞌt Leꞌe. Naꞌ beꞌnn zjallaꞌa toto latj yellrio ni, ka reꞌe akreꞌ Leꞌen, naꞌll yesbell akeꞌ. Kanꞌ ba bniaꞌ naꞌn gak. Kaꞌn gakchga. Z) /Naꞌllenꞌ ba brejeꞌ lliꞌo nnebiaꞌrenlloeꞌ, naꞌ gakllo ka to no bxoz, naꞌ sollo wxenraꞌll-llo Xanllo Diosenꞌ. Leꞌen gonllo xhen ke chnare, le zokzeꞌ llnebieꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga. }( uNaꞌ Jesucristonꞌ gonlaꞌyeꞌ reꞌ, nakeꞌ beꞌnn lloeꞌ diꞌll li ke Dios. Nakeꞌ beꞌnn lliarao babane radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ bill llnebiaꞌ yel gotenꞌ Leꞌe. Naꞌ llnebieꞌ yeolol wnebiaꞌ llaꞌa yellrio ni. Naꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo bzaneꞌ kwineꞌ, bet akeꞌ Leꞌe brarj xcheneꞌn, nench naꞌ basreꞌe lliꞌo ke da xhinnj benllo. ' Nadaꞌ Juan llzojaꞌ reꞌ, zjallaꞌa galle yell ganꞌ nbane Asia, lldop ll-llayre llonliraꞌllre Jesucristonꞌ. Diosenꞌ ren Spíritu keꞌen gonlaꞌy akeꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ reꞌ nbaraz, Diosenꞌ zokzeꞌ, naꞌ ba zokzeꞌ ka za xe yellriote, naꞌ zokzeꞌ ke chnare. Naꞌ Spíritu keꞌen naken ka galle Spíritu zen raweꞌ ganꞌ llieꞌ llnebieꞌ naꞌ. & Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ wrab danꞌ llzojaꞌ ni, naꞌ beꞌnn kaꞌ yene diꞌll kaꞌ da kaꞌ za gak, naꞌ gon akeꞌ kanꞌ nen naꞌ, le ba zo rez gak kanꞌ nen naꞌ. Juan naꞌ llzojeꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Jesucristonꞌ rao galle yell kaꞌ )% MNaꞌ llzojaꞌ diꞌll li keꞌen, naꞌ yeolol da ba breꞌraꞌ, naꞌllenꞌ nnezraꞌ da li bne Diosenꞌ ki gak, le Jesucristo naꞌn bzejnieꞌ nadaꞌ. ~$ yDiosenꞌ bzejnieꞌreꞌ Jesucristonꞌ diꞌll ki nench wroeꞌreꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Leꞌen danꞌ ba zo gak. Naꞌll ba bseꞌleꞌ to beꞌnne nak angl keꞌe, nench bzejnieꞌreꞌn nadaꞌ Juan, nakaꞌ beꞌnn llon xchineꞌ. a#;:Naꞌ llnnabtoꞌ Xanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ. Kaꞌn gakchga.5"c:Leskaꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ nak rallnaꞌa Dios llwap akeꞌ reꞌ lliox, ren beꞌnn kaꞌ llon llin ke César, beꞌnnenꞌ nak le zerawe beꞌnn wnebiaꞌ llia Roma. D!:Lewap lliox yeolol beꞌnn kaꞌ yoꞌ rallnaꞌa Diosenꞌ, naꞌ nxenraꞌll akeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ. Beꞌnn lwelljllo kaꞌ zjazorén nadaꞌ ganni llwaptoꞌ reꞌ lliox.  ):Naꞌll weꞌraollo Xallo Diosenꞌ, le Leꞌen llayaꞌl siꞌi yel baraꞌnnenꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga. Pablo llwapeꞌ leakeꞌ lliox :Naꞌ Dios kiaꞌ naꞌn gonnkzeꞌ yeololte da yallje reꞌ danꞌ nxenraꞌllre Xanllo Jesucristonꞌ, le yeololten yoꞌ rallneꞌe. )K:Naꞌ ba bxhiaꞌ danꞌ bseꞌlre kiaꞌ, naꞌ ba benre da xhenllre ka to da llayaꞌl gonre. Naꞌ billbi yalljraꞌ, le ba bayónn Epafroditonꞌ danꞌ bseꞌlre kiaꞌn, naken ka to llen yar da laꞌ xhix da llzey bxoz kaꞌ rao Dios, le Dios naꞌn llawereꞌ kanꞌ benre naꞌ. y:Naꞌ kere lleꞌnraꞌ bi da gonnre nadaꞌn, lleꞌnraꞌ gonre kaꞌ nench gaꞌt yel wniaꞌ keré rao Diosenꞌ. W':Kanꞌ nna zoaꞌ Tesalónica naꞌ, da zan ras bseꞌlre bi da byalljraꞌ. %:Naꞌ reꞌ beꞌnn Filipos, nnézkzere, kanꞌ bzorawaꞌ llroeꞌraꞌ xtiꞌll Diosenꞌ ga yobre, kanꞌ bazaꞌa Macedonia naꞌ, nollno beꞌnn biꞌchllo kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ gokrén nadaꞌ, zeraoze reꞌ bseꞌlrenre nadaꞌ bi da byalljraꞌ. yk:Naꞌ benre wen bseꞌlre da gokrén nadaꞌ, nench naꞌ gokre nadaꞌ txhen ka nak danꞌ ll-llayrawaꞌ ni. [/: Llak llonaꞌ biteze da llayaꞌl gonaꞌ, le zo Cristonꞌ llakreneꞌ nadaꞌ. : Yoꞌrawaꞌ yel yaꞌch yel ziꞌ, naꞌ yoꞌrawaꞌ yel chaꞌo. Naꞌ Diosenꞌ ba bzejnieꞌreꞌ nadaꞌ sotezaꞌ nbaraz biteze da llak kiaꞌ, kate de da yeꞌj gawaꞌ, naꞌ kate bil donaꞌ, kate de billre da yalljraꞌ, naꞌ kat bibi de. !: Kere niaꞌ da ki, le yalljraꞌ billre da yobrenꞌ, le ba llejnieꞌraꞌ, zoaꞌ nbaraz kate deteze da yalljraꞌ, naꞌ kate bibi de. #?: Llaweraꞌ rao Xanllo danꞌ lliꞌ yichjre llakrenre nadaꞌ da yobre. Nnezraꞌ bzere llonre xhbab kiaꞌ, naꞌ bi goꞌt latj gakrenre nadaꞌ. >u: Da kaꞌ ba bzejnieꞌraꞌ reꞌ, naꞌ yeolol danꞌ ba bénere bniaꞌ naꞌ, naꞌ da kaꞌ ba breꞌre llonaꞌ, yeololen legón. Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ llon nench so yel nbarazenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, sokzeꞌ gakreneꞌ reꞌ. Kanꞌ ben beꞌnn Filipos kaꞌ gokrén akeꞌ Pablonꞌ dA:Naꞌ da zerawe llepaꞌ reꞌ beꞌnn biꞌche, lekwek yichjre diꞌll linꞌ, naꞌ da nak zi gap beꞌnn reꞌ baraꞌnne, naꞌ da zeje lixheje, naꞌ da bi nsaꞌa da xhinnj, naꞌ da wayazraꞌll noteze beꞌnne, naꞌ da zaꞌk yewé noteze beꞌnne. Naꞌ biteze da nak da wen da llazraꞌll Dios, yeolol da kaꞌn lekweken yichjre. xi:Naꞌllenꞌ wzoa Diosenꞌ reꞌ nbaraz, to yel nbaraz da ni ke chejnieꞌzere gonn Diosenꞌ reꞌ, naꞌ billbi da zed choꞌ yichjraꞌlldaꞌorenꞌ, danꞌ ba nakllo txhen Xanllo Jesucristonꞌ. Llayaꞌl gonllo xhbab da nak da wen 4a:Bi gak zozé lo yichjraꞌlldaꞌore chaꞌ bi llak keré, legonen rallnaꞌa Diosenꞌ, leyelwilleꞌ lewnnab gakreneꞌ reꞌ, naꞌ leweꞌe yel llioxken keꞌe. zm:Legón nench yeolol beꞌnne gombiaꞌ akreꞌ reꞌ, nakre beꞌnn chaꞌo, le ba rez yed Xanllonꞌ da yobre. oW:Lesoteze leyewé danꞌ nxenraꞌllre Xanllo Jesucristonꞌ. Ni nniaꞌ reꞌ da yobre leyewé. :Naꞌ ka nak rweꞌ beꞌnn lwelljaꞌ, rweꞌn benrenoꞌ nadaꞌ xchin Diosenꞌ do yichj do raꞌlloꞌ kanaꞌ, naꞌ llnnabaꞌ rweꞌ gakrenoꞌ noꞌr ki, le leakeꞌn ba benrén akeꞌ nadaꞌ xchin Diosenꞌ, naꞌ ren Clemente naꞌ, naꞌ ren yezikre beꞌnn lwelljllo kaꞌ. Naꞌ leꞌ yich ganꞌ llia ra beꞌnn gaꞌt yel nban ke chnare, gannaꞌ ba nyoj ra beꞌnn ki. :Naꞌ llaꞌtyoeraꞌ rweꞌ Evodia, leskaꞌ rweꞌ Síntique, toz ka legón xhbab, legak txhen gonliraꞌllre Xanllonꞌ. c  A:Naꞌ nnaꞌ beꞌnn biꞌche, nllieꞌraꞌ reꞌ, zeraꞌllaꞌ reꞌe lwelljllo da yobre. Reꞌn nakre ka to da benn Diosenꞌ nadaꞌ, naꞌ nbaraz zoaꞌ ni ke reꞌ. Lesoteze lewxenraꞌll Xanllo Jesucristonꞌ. L :Kanaꞌ yecheꞌe kwerp kellonꞌ, le naken to da llbeyiꞌ, naꞌ wayoneꞌn to da chaꞌo, da nak ka ke Leꞌe naꞌ. Naꞌ goneꞌn kaꞌ, le napeꞌ yel wak llnebieꞌ yeolol da zjadé. +:Zan lliꞌo ba naken yellinllo yebá, le gannaꞌ ba nak rall-llo. Le yebá naꞌ zaꞌa Xanllo Jesucristonꞌ, beꞌnnenꞌ nak wasrá kello. 9:Wllin lla kweyiꞌ beꞌnn kaꞌ chras, beꞌnn kaꞌ kon lliꞌ yichj akeꞌ, llawé akreꞌ yeꞌj gao akzeꞌ kerke da weꞌrao akeꞌ Diosenꞌ. Llawé akreꞌ weꞌe akeꞌ diꞌll ke da llayaꞌl gak akreꞌ zdoꞌ, naꞌ lliꞌ yichj akeꞌ chraoze da llak yellrio nize. J  :Le ba gollkzaꞌ reꞌ da zan ras, naꞌ nnaꞌ to bellaꞌ llniaꞌn da yobre, zjaniꞌt beꞌnn zan llwie akreꞌ Cristonꞌ beꞌnnenꞌ bzane yel nban keꞌe, goteꞌ leꞌ yay cruzenꞌ. +O:Beꞌnn biꞌche, legón kanꞌ llonaꞌ ni, naꞌ lewiá kanꞌ llon yezikre beꞌnn kaꞌ ba bzejnieꞌtoꞌ naꞌ, nench gonre kanꞌ llon akeꞌ naꞌ. [/:Naꞌ danꞌ ba bzejnieꞌ Diosenꞌ lliꞌo, len llayaꞌl sotezllo gonllonꞌ. W':Lliꞌo ba nxenraꞌllyaꞌnnllo Xanllo Jesucristonꞌ, llayaꞌl gontezllo xhbab ka da kaꞌ ba bniaꞌ naꞌ. Naꞌ chaꞌ billre xhbab yobre llonre, Dios naꞌkze wzejnieꞌreꞌ reꞌ chet kaꞌ. W':Ka llon beꞌnn llyitje llaralreꞌ, bi llatraꞌlleꞌ, le lleꞌnreꞌ goneꞌ gan, leskaꞌn llonaꞌ nadaꞌ nench doꞌlraꞌ danꞌ gonn Diosenꞌ nadaꞌ danꞌ nakaꞌ txhen Xanllo Jesucristonꞌ. : Beꞌnn biꞌche, bi nna yedoꞌlraꞌ gonaꞌ yichjraꞌlldaꞌwaꞌn kanꞌ llayaꞌl gaken naꞌ. To da llonaꞌ, llsanraꞌllaꞌ yeolol da kaꞌ ba benaꞌ xhbab zaꞌken kanaꞌ, naꞌ nnaꞌ ba llwiaꞌ da za zaꞌre, da gonn Diosenꞌ kiaꞌ. 7: Bi nniaꞌ ba nak yichjraꞌlldaꞌwaꞌ kanꞌ llayaꞌl gaken naꞌ, le bi nna gaken kanꞌ nak ke Xanllo Jesucristo naꞌ. Naꞌ nnaꞌ naollaꞌ llonaꞌ ga zerao zaꞌkraꞌ nench llinaꞌ kanꞌ nak yichjraꞌlldaꞌo Leꞌe naꞌ, le ke len naꞌ brejeꞌ nadaꞌ. 7g: Naꞌ zoaꞌ llbexhaꞌ yesbaneꞌ nadaꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ kat ba gotaꞌ. Pablonꞌ lleꞌnreꞌ gak yichjraꞌlldaꞌweꞌ kanꞌ nak yichjraꞌlldaꞌo Cristonꞌ P: Naꞌllenꞌ lleꞌnraꞌ gombiaꞌ Cristonꞌ, naꞌ gombiaꞌ yel wak keꞌe danꞌ napeꞌ, ka naken babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ llsanraꞌllaꞌ kwinaꞌ saꞌkziaꞌ kanꞌ bxhaꞌkziꞌ Leꞌe naꞌ, naꞌ goteꞌ. Kaꞌn lleꞌnraꞌ gon kwinaꞌ ka to beꞌnn wat, nench naꞌ bill gonaꞌ da xhinnjenꞌ. r~S}|{qzyxvut rqaploGnnlkkjihhg{ffSecba`_^]]s\U[[XYYgXX$W V?UTTRQPP9ONMM,LAKK,JyIIIHGG FEDyCB=AC@`?>==R;; : 958t7`6<5b433c2s11 0.--&,+*k)(&%$$U#n"g! q4-<}g y -\ufr {Gaga beꞌe akeꞌ diꞌll wenraꞌlle, naꞌllenꞌ bibi doꞌl de ke akeꞌ rao Dios. Da bdixjweꞌ chonn angl kaꞌ k OBeꞌnn kaꞌ bel akeꞌn nak ake beꞌnn bi jatil noꞌre, bdapchiꞌi kwin akeꞌ nench gok akeꞌ yall rao Diosenꞌ. Nao aktezeꞌ xhiꞌr daꞌon gateze zejeꞌ, naꞌ basreꞌe leakeꞌ nench nak akeꞌ beꞌnn keꞌe, naꞌ beꞌnn ke Dios. Naꞌllenꞌ nak akeꞌ ka to da llarap akeꞌ da nelle, da beꞌe akeꞌ Diosenꞌ ren xhiꞌr daꞌon. S Naꞌ bel akeꞌ to da kobe rao Diosenꞌ, naꞌ rao beꞌnn tap kaꞌ zjallia xir naꞌ, naꞌ rao beꞌnn brao tapalloa kaꞌ (24) ganꞌ llia Dios naꞌ. Nollre no beꞌnne gok gol len, zerao beꞌnn to gayoa tapayon mir kaꞌze, gok bsed akeꞌ danꞌ bel akeꞌn, leakeꞌn basrá Cristonꞌ chak nna niꞌt akeꞌ yellrio. 4 aNaꞌ benraꞌ llak llakia yebánꞌ, ka ga de yeo xhen, naꞌ ka nen kat llachj yiꞌwziꞌo, naꞌ ka ga llaꞌa beꞌnn zan, llsill akeꞌ danꞌ ne arpa to chiꞌze. c  AKa bwiaꞌ naꞌ breꞌraꞌ beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌon, zelleꞌe rao yaꞌ danꞌ nziꞌi Sión, naꞌ ren to gayoa tapayon mir (144,000) beꞌnn yobre. Nyoj roxhga akeꞌn ra xhiꞌr daꞌon ren ra Xeꞌe. M Yálljello yel siꞌn naꞌ, nench chejnieꞌllo da ki. Beꞌnne chejnieꞌre wak wieꞌ ka to nbab rabaꞌn, le to kaꞌtzenꞌ nbab ra to beꞌnnach, naꞌ naken xop gayoa wyon xope (666). Naꞌ beꞌnn bi soeꞌ sen ke bellenꞌ o rabaꞌ o ka to nbab rabaꞌ naꞌ, bibi gok bi sieꞌ bi da sieꞌ, naꞌ bibi gok goꞌte. <q Naꞌ bell xiꞌo wllopenꞌ leskaꞌ benbaꞌ bien bzo yeolol beꞌnne sen ke bellenꞌ, naꞌa akeꞌ chaꞌwe o chaꞌ roxhga akeꞌ, no beꞌnn gore no bidaꞌo ak, naꞌ beꞌnn wniaꞌ, beꞌnn yaꞌche, no beꞌnn nak beꞌnn wen llin ke beꞌnne, naꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn wen llin ke beꞌnne. &E Naꞌ gok rallnaꞌa bell wllopenꞌ gonbaꞌ nne lwaꞌa lsaꞌkbaꞌn, naꞌ gokte bnnen, naꞌ blliabaꞌ biaꞌa basoꞌte beꞌnne bi wxenraꞌll len. 2] Naꞌ benbaꞌ da kaꞌ ganꞌ zo bell xiꞌo nellenꞌ, bxhiyeꞌbaꞌ beꞌnn llaꞌa yellrio nench ben akebaꞌ txhen. Naꞌ gollbaꞌ beꞌnn kaꞌ, ben akeꞌ to lwaꞌbaꞌ da nak ka bell nell naꞌ, bell banꞌ gok yichjbaꞌ weꞌe kone spad, danꞌ nak zi got lebaꞌ, naꞌ bayakbaꞌ. B} Naꞌ bell xiꞌo wllope naꞌ, benbaꞌ da zan da babane beꞌnne kone yel wak kebaꞌ naꞌ, naꞌ benbaꞌ nench raꞌll yiꞌ leꞌ yebánꞌ, yexjen rao yellrio, reꞌe beꞌnne.  Naꞌ bell xiꞌo nellenꞌ benbaꞌ nench nnebiaꞌ bell xiꞌo wllopenꞌ ka lebaꞌ, naꞌ bell xiꞌo wllopenꞌ benbaꞌ nench yeolol beꞌnn llaꞌa yellrio, wxenraꞌll akeꞌ bell xiꞌo nellenꞌ banꞌ bayak weꞌe kebaꞌ danꞌ nak zi gatrenbaꞌ. :m Bde naꞌ breꞌraꞌ ye to bell xiꞌon ba blloj lo yo. Naꞌ zo chop lozbaꞌ da nak ka loz xhiꞌre, naꞌ bnnebaꞌ kanꞌ bnne bel xiꞌo banꞌ zo gall yichj naꞌ. C Beꞌnnenꞌ ba naken goꞌx akeꞌ wsej akeꞌ leꞌe, goꞌx akseꞌ leꞌe naꞌ cheyjeꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ ba naken gateꞌ kone spad, kone spad naꞌ gateꞌ. Ke len naꞌ llayaꞌl sechoch lliꞌo ba brej Diosenꞌ nak rao neꞌe, gapraꞌll-llo bi da llak kello, naꞌ seteze sello wxenraꞌll-lloeꞌ. ;q Chaꞌ no zo nay, lewzenay danꞌ niaꞌ ni. e~C Naꞌ yeolol beꞌnn zjallaꞌa rao yellrio, beꞌnn bi nyoj ra akeꞌ leꞌ yich ke beꞌnn kaꞌ gaꞌt yel nban ke akeꞌ, bxenraꞌll akeꞌ bellenꞌ, le ka bxhe yellriote bzoj beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr dao, ra yeolol beꞌnn nnezreꞌ gaꞌt yel nban zejlikane ke akeꞌ leꞌ yich keꞌen, leꞌe nakeꞌ xhiꞌr daꞌon basoꞌt akeꞌ. } Naꞌ goꞌt latj ke bell xiꞌon bdilrenbaꞌ beꞌnn kaꞌ nak rallnaꞌa Dios, naꞌ bi bzoe akerebaꞌ. Naꞌ beꞌe latj bnebiaꞌbaꞌ yeolol yell xhen, yeolol yell daꞌo, yeolol dialla beꞌnn, naꞌ yeolol beꞌnn llak wde wdere diꞌll da de yellrio ni. |) Naꞌll bnnebaꞌ zban ke Diosenꞌ, naꞌ ke latj leꞌ yebánꞌ ganꞌ zoeꞌ naꞌ, naꞌ ren ke yezikre beꞌnne zjallaꞌa yebá naꞌ. *{M Naꞌ beꞌe akeꞌ latje ke bellenꞌ benxhen kwinbaꞌ, naꞌ bnnebaꞌ zban ke Diosenꞌ. Naꞌ gok rallnaꞌbaꞌ nnebiaꞌbaꞌ chopayon (42) beꞌo. yzk Yeololze beꞌnn beꞌrao akeꞌ belenꞌ danꞌ beꞌbaꞌ yel llnebiaꞌ ke bell xiꞌon, naꞌ leskaꞌ beꞌrao akeꞌ bell xiꞌon, bne ake: —Nono llraꞌ beꞌnn nape yel llnebiaꞌ xhen ka bell ni, naꞌ nono soe tilrén lebaꞌ. Dy Naꞌ breꞌraꞌ to yichj bellenꞌ naken weꞌe, naken ka da gatrenbaꞌ, naꞌ bayakbaꞌ. Naꞌ yeolol beꞌnne babán akreꞌ danꞌ bayakbaꞌ naꞌ, naꞌ benrén akebaꞌ txhen. /xW Bellenꞌ nakbaꞌ ka ba znia banꞌ nziꞌi leopardo, naꞌ niaꞌnaꞌbaꞌn naken ka niaꞌnaꞌa banꞌ nziꞌi oso, naꞌ lloaꞌbaꞌn naken ka lloaꞌ bell yiꞌxe. Naꞌ bel xiꞌo banꞌ zo gall yichj, beꞌbaꞌ bellenꞌ yel wak, naꞌ yel llnebiaꞌ kebaꞌn nench bnebiaꞌbaꞌ. mw U Naꞌ bziaꞌ lloaꞌ nisdaꞌon, naꞌ breꞌraꞌ blloj to bell xiꞌo lo nisdaꞌon. Zo galle yichjbaꞌ, naꞌ llia chi lozbaꞌ, naꞌ toto lozbaꞌ nzoan twej corona. Naꞌ toto yichjbaꞌn nyojen rabaꞌ da lltitje Dios. v Naꞌll gokllaꞌa belenꞌ noꞌrenꞌ, naꞌ byejbaꞌ jatilrenbaꞌ yezikre xhiꞌnn xhosoeꞌ kaꞌ, danꞌ llzoa akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, llon akeꞌ kon kanꞌ bllia Diosenꞌ biaꞌa, naꞌ zo akeꞌ nxenraꞌll akeꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ.zum Bixha Diosenꞌ beneꞌ byarje rao yellrionꞌ, gokrenen noꞌrenꞌ weꞌn nisenꞌ blloj lo lloaꞌ belenꞌ. ty Naꞌ blloj nis xhen lo lloaꞌ belenꞌ goken to yeo xhen, bllinen ganꞌ zo noꞌrenꞌ, naꞌ waꞌchachen leꞌe. Ts! Bixha beꞌe Diosenꞌ chop xir noꞌrenꞌ da xhen, ka xir bsia nench byejeꞌ latj dach ga bill gok chej belenꞌ, latj ganꞌ benchaꞌweꞌ keꞌe ganꞌ weꞌe da yeꞌj gaweꞌ chonn iz ye achje. r Naꞌll ka gokbeꞌe bel xiꞌon bzaꞌl akebaꞌ rao yellrionꞌ, gokraꞌllbaꞌ wraybaꞌ noꞌrenꞌ bxhan bidaꞌo byionꞌ. q Ke len naꞌ llayaꞌl yewé beꞌnn llaꞌa yebá, llayaꞌl gosiaꞌre yel llawé, zan reꞌ llaꞌa yellrionꞌ nyaꞌchraz gak keré, ren reꞌ llaꞌa nisdaꞌo, le ba betj daxiꞌon ganꞌ zore, naꞌ llakllaꞌn le ye chollzenꞌ de latj ke. bp= Beꞌnn kaꞌ benliraꞌll Cristonꞌ ben akeꞌ gan, le bzoe akreꞌ gopraꞌll akeꞌ, kanꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll danꞌ byejleꞌ akeꞌ ke Jesucristonꞌ, naꞌ byejleꞌ akeꞌ danꞌ brarj xcheneꞌ, ni ke lliꞌo gokeꞌ ka xhiꞌr daꞌo, naꞌ bi blleb akeꞌ chaꞌ biteze gok ke akeꞌ, naꞌ bzo akeꞌ xhnid laꞌkze gat akeꞌ. qo[ Naꞌll benraꞌ bnne to beꞌnn zo yebánꞌ zillj kwis neꞌe: —Ba bllin lla yesrá Dios kellonꞌ beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Leꞌen, ba bllin lla llakbeꞌllo nap Diosenꞌ yel wak xhen, ba bllin lla llnebieꞌ nench gak kon da llayaꞌl gak. Ba bllin lla Cristo beꞌnnenꞌ brejeꞌ nnebiaꞌn, ba llnebiaꞌreneꞌ Leꞌe. Gak da llayaꞌl gak, le daxiꞌo danꞌ ba bzo rao Diosenꞌ do lla do yer, blliayiꞌllen beꞌnn llonliraꞌll Cristonꞌ, ba babej akeꞌn koꞌllre. ^n5 Naꞌ angl ke Diosenꞌ bzaꞌl ake bel xiꞌon rao yellrio, banꞌ nak xan daxiꞌo kaꞌ, banꞌ zo kanaꞌte nakbaꞌ ba wxhiyeꞌe, naꞌ lebaꞌn Satanás, naꞌ nna zokzbaꞌ nnaꞌ, ziyeꞌbaꞌ beꞌnne. m- Naꞌ belenꞌ ren daxiꞌo kaꞌ bi bzoe akreꞌn angl beꞌnnenꞌ nake beꞌnn ke Diosenꞌ, naꞌ billbi latj goꞌt ke belenꞌ yebánꞌ. Ul# Bde naꞌ gok to wdile yebánꞌ, le angl brao re Miguel ren angl kaꞌ llakrén leꞌe, bdilrén akeꞌ bel xiꞌo banꞌ llia galle yichjenꞌ, ren angl ke belenꞌ, beꞌnn kaꞌ bayak daxiꞌo. 4ka Naꞌll baxhonnje noꞌrenꞌ belenꞌ, bayejeꞌ to latj dach ga benchaꞌo Diosenꞌ keꞌe, ga weꞌe akeꞌ da yeꞌj gaweꞌ rao to mir chop gayoa wyon (1,260) lla. Cj Kat le bxhante noꞌrenꞌ to bidaꞌo byio, bi nnebiaꞌ yeolol yell kaꞌ, naꞌ gonbeꞌ wzenay akeꞌ kebeꞌ. Naꞌ le baziꞌte Diosenꞌ lebeꞌ ganꞌ llieꞌ llnebieꞌ naꞌ. i Naꞌ kone xhbanbaꞌ naꞌ, blleꞌlleꞌobaꞌ raꞌt berj da kaꞌ llia yebánꞌ, naꞌ bzaꞌlbaꞌn rao yellrionꞌ. Naꞌll le breztebaꞌ xhnieꞌ noꞌrenꞌ, ba rez so bdaꞌo keꞌe naꞌ, nench gaobaꞌ bdaꞌo keꞌen kate raꞌbeꞌn. ch? Naꞌ breꞌraꞌ ye to da nak zi yebánello leꞌ yebánꞌ, breꞌraꞌ to bel xiꞌo ba zo galle yichj to ba xhen kwis nakbaꞌ. Nakbaꞌ ba xhna, naꞌ llia chi lozbaꞌ, naꞌ toto yichjbaꞌn xhoan twej corona. Wg' Naꞌ noꞌr naꞌ noeꞌ bdaꞌo, naꞌ llosieꞌ, llakeꞌ bes ke yel san. Of  Breꞌdaꞌoraꞌ to da yebánello leꞌ yebánꞌ, breꞌraꞌ to noꞌre nechjeꞌ willenꞌ, naꞌ naken ka xheꞌe. Naꞌ nrejeꞌ lo beꞌon, naꞌ nzoeꞌ to corona da llia chllinn (12) berj. Re Naꞌll byarj yodaꞌo braonꞌ zo yebá ganꞌ lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ, naꞌ breꞌraꞌ kaj laꞌy ganꞌ bllaꞌchaꞌo akeꞌ xtiꞌlleꞌn, danꞌ goll Diosenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ gon akeꞌ nench gakreneꞌ leakeꞌ. Naꞌ breꞌraꞌn byep yes, gok llakia gochj, naꞌ bxhoꞌ naꞌ blleꞌ yej seꞌde.d Beꞌnn yell kaꞌ llaꞌa yellrio ni, gokllaꞌa akeꞌ rweꞌ.Naꞌ ba bllin lla wsaꞌkziꞌ akoeꞌ.Ba bllin lla gonoꞌ yel koxchis ke yeolol beꞌnn kaꞌ ba wasaꞌte.Naꞌ gonoꞌ nench nniꞌt beꞌnn kaꞌ nbaraz, beꞌnn kaꞌ llon xchinoꞌn,
ren yeolol beꞌnn kaꞌ brejoꞌ nak beꞌnn bxenraꞌll rweꞌ.Yeololte beꞌnn bxenraꞌll rweꞌ nniꞌt akeꞌ wen, no beꞌnn gore no xkwiꞌde.Leskaꞌ ba bllin lla kweyiꞌ beꞌnn kaꞌ blleyiꞌ da de rao yellrio. tca bne akeꞌ:Llontoꞌ yel llioxken koꞌo Xa Dios,
rweꞌ nakoꞌ beꞌnn yel wak xhen.Ba zoꞌo ka bi nna xe yellrio,
naꞌ ba bzorao llnebiaꞌo ren yel wak xhen koꞌo, nench gak kanꞌ llazraꞌlloꞌ naꞌ. b Naꞌ beꞌnn tapalloa kaꞌ (24) zjalliꞌ kwit Diosenꞌ, le goꞌt akteꞌ slloaꞌre rao yonꞌ, lloeꞌxhen akeꞌ Diosenꞌ, %aC Naꞌ bkwell trompet ke angl beꞌnn gallenꞌ, naꞌ benraꞌ bal beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa yebánꞌ, bnne akeꞌ zillje, bne akeꞌ:Doxhen yel llnebiaꞌ ke yellrionꞌ,
ba naken rao naꞌa Xanllo Diosenꞌ,
ren Cristo beꞌnnenꞌ brejeꞌ llnebiaꞌ ke chnare. `w Ba bde yel ziꞌ wllopenꞌ, naꞌ za zaꞌa da wyonnenꞌ. Ka gok kanꞌ bkwell angl gallenꞌ trompet keꞌen _ Naꞌ ka bayep akeꞌ leꞌ yebá naꞌn, le bxhoꞌte, naꞌ blleyiꞌ raꞌt yellenꞌ, gall mir beꞌnn wasaꞌt kanꞌ bxhoꞌ naꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bagaꞌnnenꞌ blleb akeꞌ kwis, naꞌll balwill akeꞌ Diosenꞌ kwis, beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ. F^ Naꞌ llopte beꞌnn kaꞌ ben akreꞌ goll Diosenꞌ leakeꞌ zillje: —Ledá, lewayep nile. Naꞌ breꞌe beꞌnn kaꞌ llwie leakeꞌn, bayep akeꞌ lo bejenꞌ, zjayakeꞌ yebánꞌ. B]} Naꞌ bde chonn lla choa will naꞌ, breꞌdaꞌoraꞌ basbán Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ chopenꞌ, bazellá akeꞌ da yobre, naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ breꞌe leakeꞌn, blleb akeꞌ. I\  Beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa yellrio ni, yewé akreꞌ danꞌ wasaꞌt beꞌnn kaꞌ chope, naꞌll weꞌe lwellj akeꞌ bi da weꞌe lwellj akeꞌ, le yewé akreꞌ danꞌ bill niꞌt beꞌnn kaꞌ llak akreꞌ llsaꞌkziꞌ leakeꞌ danꞌ lloeꞌrén akeꞌ leakeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, le llakbeꞌy akreꞌ leakeꞌn. [ Naꞌ chonn lla choa will beꞌnn zaꞌk zan yell daꞌo, naꞌ zan yell xhen, naꞌ beꞌnn nak wde wdere dialla, naꞌ beꞌnn kaꞌ llak wde wdere diꞌll da de yellrio ni, wia akeꞌ beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ bi weꞌe akeꞌ latj gaꞌch akeꞌ. #Z? Naꞌ kwerp ke akeꞌ kaꞌ, wniꞌt akeꞌn lao yaꞌa ke yell brao ganꞌ basoꞌt akeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ. Yellenꞌ naken ka Sodoma ren Egipto. =Ys Naꞌ kat yeyoll weꞌe akeꞌ xtiꞌllaꞌ naꞌ, naꞌll lloj to bell xiꞌo lo gabil ganꞌ nake lo yell zitj, goꞌxbaꞌ leakeꞌ, tilrenbaꞌ leakeꞌ, gottebaꞌ leakeꞌ. lXQ Beꞌnn kaꞌ weꞌe xtiꞌllaꞌn, wak gon akeꞌ bi gak yejw chak chixjweꞌ akreꞌ xtiꞌllaꞌn, naꞌ wakte gon akeꞌ yeyak nisenꞌ llen batteze lleꞌn akreꞌ, gon akeꞌ gak bi da yellayrao beꞌnn llaꞌa yellrio. W Naꞌ chaꞌ no lleꞌne bi gonre leakeꞌ, le llojte yiꞌ lo lloaꞌ akeꞌ, naꞌ wzeyen beꞌnn kaꞌ lleꞌne bi gone leakeꞌ. V7 Beꞌnn kaꞌ chopenꞌ nak akeꞌ ka yay olivos kaꞌ chope naꞌ, naꞌ ka chop kandler kaꞌ zjazó rao Dios, beꞌnnenꞌ nake xan yellrio. EU Naꞌ wseꞌlaꞌ chop beꞌnne weꞌe xtiꞌllaꞌn, naꞌ gak akeꞌ raꞌll gasj, ka beꞌnn zo yel wan, naꞌ chixjweꞌ akreꞌ xtiꞌllaꞌn rao to mir chop gayoa wyon (1,260) lla. VT% Zan bi wllixoꞌ liaꞌre, le ba naken rallnaꞌa beꞌnn bi nak beꞌnn Israel, beꞌnn bi nxenraꞌll Dios, leakeꞌn yesoꞌn akeꞌ ka lleꞌn akreꞌ rao yell ke Diosenꞌ, rao chopayon (42) beꞌo. S ; Naꞌll benn anglenꞌ nadaꞌ to xhis yia da nak ka da llonrén akeꞌ llin ga ll-llix akeꞌ yo, naꞌll lleꞌe nadaꞌ: —Byej jallixe yodaꞌo braonꞌ, naꞌ bkoy ganꞌ llzey akeꞌ bi da lloeꞌrao akeꞌ Dios, naꞌ wraboꞌ bale beꞌnn zjallaꞌa nxenraꞌll Leꞌe. R Naꞌll goll anglenꞌ nadaꞌ: —Llayaꞌl weꞌo xtiꞌll Diosenꞌ da yobre, naꞌ chixjweꞌroꞌ kanꞌ gak ke zan yell daꞌo kaꞌ, naꞌ ke yell xhen kaꞌ, naꞌ ke beꞌnn nne wde wdere diꞌll da de yellrio ni, naꞌ ke zan beꞌnn wnebiaꞌ ak.=Qs Naꞌll beꞌxaꞌ yichenꞌ noꞌx anglenꞌ bdawaꞌn. Naꞌ lo lloaꞌ naꞌ, gokraꞌn xhix ka blliꞌndaꞌo ke beser, bixha ka bllinen lo liaꞌ naꞌ, bayaken zlaꞌ. gPG Naꞌll byaꞌa ganꞌ ze anglenꞌ jannabaꞌ yichenꞌ. Naꞌll goll anglenꞌ nadaꞌ: —Beꞌxen bdaon. Naꞌ lo lloaꞌo naꞌ, gakroꞌn xhix ka blliꞌndaꞌo ke beser, naꞌ lo leꞌo naꞌ, yeyaken zlaꞌ. hOI Naꞌll da yobre bnne beꞌnnenꞌ zo yebánꞌ nadaꞌ, bneꞌe: —Byej jaxhiꞌi yich daꞌon noꞌx angl beꞌnnenꞌ zellá naꞌ, beꞌnnenꞌ nzoa chlaꞌ nieꞌn rao nisdaꞌon, naꞌ ye chlaꞌn rao yellrio. CN Kate llin lla wkwell angl wgallenꞌ trompet keꞌen, kanaꞌllenꞌ gak danꞌ ba bne Diosenꞌ gak, kanꞌ ba golleꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌlleꞌn, danꞌ nono bnneze kanaꞌ. {Mo Naꞌll bneꞌe, da li wak kanꞌ bne Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare, beꞌnnenꞌ ben yebá, naꞌ yeolol da llia leꞌ yebá naꞌ, naꞌ beneꞌ yellrio, naꞌ yeolol da zjaniꞌt rawe naꞌ, beneꞌ nisdaꞌo, naꞌ yeolol ba llaꞌa lo nisdaꞌo, naꞌ da zjaniꞌt loe naꞌ. Naꞌ bneꞌe: —Bill llere Diosenꞌ goneꞌ bi da kaꞌ lleꞌnreꞌ goneꞌ naꞌ. L Naꞌll le bliste naꞌa anglenꞌ yebáre, beꞌnnenꞌ nzoa chlaꞌ nieꞌ chaꞌwe lo nisdaꞌon, naꞌ ye chlaꞌn rao yellrio. yKk Bayoll gok kaꞌ, gokraꞌllaꞌ wzojaꞌ diꞌll kaꞌ benraꞌ chak bnne yiꞌ wziꞌo kaꞌ, kat benraꞌ bne to beꞌnne zo yebánꞌ nadaꞌ: —Bi wzojoꞌ diꞌllenꞌ benroꞌ chak bnne wziꞌo kaꞌ, bkwaꞌchen lo raꞌlldaꞌo. ?Jw Naꞌll besieꞌ zillj kwis, ka llosiaꞌ banꞌ nziꞌi bell yiꞌxe. Naꞌ ka besieꞌ naꞌ, bnne yiꞌ wziꞌo gall ras, naꞌ toto yiꞌ wziꞌo kaꞌ benen ke ga bnne akeꞌ. 3I_ Naꞌ noꞌxeꞌ to yich daꞌo da ba bseꞌseꞌ. Naꞌ le bzoate chlaꞌ nieꞌ chaꞌwenꞌ lo nisdaꞌon, naꞌ danꞌ ye chlaꞌ rbese naꞌ, bzoeꞌn rao yellrio. _H 9 Naꞌ breꞌraꞌ ye to angl beꞌnn nak war betjeꞌ yebánꞌ, naꞌ nechje bej, naꞌ zo to bchit yichjeꞌn, naꞌ lloaꞌraweꞌn naken llaktit ka llak will, naꞌ nieꞌ kaꞌ naken ka bdop da llaꞌlnninne. vGe Ni kaꞌ bi bayat akzreꞌ yel kanꞌ llon ke akeꞌn, ka danꞌ llot akeꞌ beꞌnne, naꞌ da llonrén akeꞌ txhen beꞌnn wallaꞌa ake, naꞌ ren da llonrén xpeꞌr akeꞌ yel zdoꞌ, ni danꞌ llban akeꞌ da de ke beꞌnne.zFm Naꞌ beꞌnn kaꞌ bagaꞌnn bi gotenꞌ, ni ke bayat akzreꞌ, ni ke bsan akzeꞌ danꞌ lloeꞌrao akeꞌ daxiꞌo kaꞌ, naꞌ lwaꞌa ke akeꞌ kaꞌ, da nake de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi plat, de yanꞌ nziꞌi bronce, de yej, naꞌ de yay, laꞌkze bi llreꞌe lwaꞌa kaꞌ, naꞌ bi nne aken, naꞌ bi llak saꞌa aken. :Em Naꞌ benrén lloaꞌ akbaꞌ naꞌ llin, naꞌ ren xhban akbaꞌ nench bet akbaꞌ beꞌnnach, xhban akbaꞌn goken ka bel znia, zote yichj akbaꞌ nench bdiꞌnnen beꞌnne. D3 Ye raꞌtze ke gok achje beꞌnn llaꞌa yellrionꞌ wasaꞌte kone yiꞌ, naꞌ ren llén, naꞌ ren azufre danꞌ bllach lo lloaꞌ kabay kaꞌ. C{ Kinꞌ gok breꞌdaꞌoraꞌ kabay kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ zjallia koꞌll akbaꞌn, nak akeꞌ to de ya da nkwaꞌch lchoꞌ akeꞌ, naꞌ ya naꞌ nlaꞌn ka klor ke yiꞌ, naꞌ da sul, naꞌ da gache. Naꞌ yichj kabay kaꞌ, nak aken ka yichj bell yiꞌxe, naꞌ lo lloaꞌ akbaꞌn, ll-llachen yiꞌ ren llén, naꞌ ren danꞌ nziꞌi azufre da llaꞌlnninne. ~Bu Naꞌ benraꞌ llaꞌa ka chop gayoa millón (200,000,000) beꞌnn wakaꞌa ya ke akeꞌ zjallia koꞌll kabay ake. DA Naꞌll baselle dapte angl kaꞌ, beꞌnn kaꞌ ba bllieꞌ biaꞌa, bi iz, bi beꞌo, naꞌ bi lla, yesoꞌte beꞌnnach, ye raꞌtze ke gak achj weje beꞌnn llaꞌa rao yellrio. @' Naꞌll balwilleꞌ angl wxhopenꞌ noꞌx trompetenꞌ, lleꞌe leꞌe: —Basell dap angl kaꞌ nllej lloaꞌ yeo danꞌ nziꞌi Eufrates. B?} Naꞌll bkwell trompet ke angl wxhopenꞌ, naꞌ benraꞌ bnne to beꞌnne ganꞌ zo bkoy de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, danꞌ ze rao Diosenꞌ, bkoy da llia loze dap skinte. e>C Ba bde yel llzaꞌkziꞌn to kwen naꞌ, naꞌ za zaꞌa ye chopen danꞌ wlleyiꞌn. D= Naꞌ danꞌ llnebiaꞌ bichsoa kaꞌ, naken angl danꞌ ll-lleyiꞌ da zaꞌa lo yiꞌ gabile, len naꞌ nziꞌn Abadón diꞌll Hebreo, naꞌ leskaꞌ nziꞌn Apolión diꞌll griego. /<W Naꞌ rao xhban akbaꞌn zjazón xhleꞌchbaꞌ, naken ka ke xhban leo nench chillbaꞌ beꞌnne, naꞌ beꞌe latj wsaꞌkziꞌ akbaꞌ beꞌnne rao gaꞌy beꞌo. %;C Naꞌ nak akbaꞌ to da nak de ya da llakrén kwerp ke akbaꞌn, naꞌ xir akbaꞌn llonen llakia ka ga zjak kabay zan, ba nxhob karret ba zjak rao wdile. i:K Naꞌ llia yichj akbaꞌ ka yich yichj noꞌr, naꞌ lay akbaꞌn naksen ka lay bell yiꞌxre. g9G Ka nak bichsoa kaꞌ breꞌraꞌn, nak akzbaꞌ ka kabay ba lljak rao wdilre, naꞌ yichj akbaꞌn naksen ka ba nzoa corona de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, naꞌ lloaꞌrao akbaꞌn naksen ka lloaꞌrao beꞌnnre. @8y Naꞌ kat yesoꞌn akbaꞌ kaꞌ, naꞌll nnab beꞌnn llaꞌa yellrio gat akeꞌ, naꞌ bi gat akeꞌ, yeꞌn akreꞌ bill so akeꞌ yellrio, naꞌ bi gak ka danꞌ llnnab akeꞌn. O7 Naꞌ bi beꞌe latje gotbaꞌ leakeꞌ, kon chaꞌa akbaꞌ gaꞌy beꞌo, wsaꞌkziꞌ akbaꞌ beꞌnn kaꞌ. Naꞌ kat chillbaꞌ beꞌnn kaꞌ, la akeꞌ ka llrallo kat yill xhban leo lliꞌo. P6 Naꞌll goll Diosenꞌ lebaꞌ bibi gónebaꞌ yiꞌx yaꞌ kaꞌ, ni da naz akeꞌ, ni yay llaꞌa rao yellrio, naꞌ beꞌe latj chill akbaꞌ beꞌnn kaꞌ bi nyiꞌch sey ke Dios roxhga akeꞌ. 55 Ganꞌ bzollaꞌa llén naꞌ, bllach bichsoa zan, zjakbaꞌ rao yellrionꞌ, zjatill akbaꞌ beꞌnne, ka llon xhban leo, ba ll-llach rao yellrio. !4; Naꞌll bsarjen yellenꞌ, naꞌ bzollaꞌa to llén xhen ka llak lo horn kat llaꞌden yiꞌ. Naꞌ bkweꞌj llén naꞌ rao will, ren rao lla naꞌ. a3 = Naꞌll bkwell trompet ke angl wgaꞌyenꞌ, le breꞌteraꞌ braꞌll to berj leꞌ yebánꞌ, jayeꞌtten rao yellrionꞌ. Naꞌll le beꞌte Diosenꞌ len xhiya, nench wsarjen yell zitj danꞌ nak lo yiꞌ gabil. t2a Naꞌll le bwiatiaꞌ, naꞌ breꞌraꞌ to angl dá rao lla kllol yebá naꞌ, naꞌ benraꞌ bnneꞌe zillj kwis, neꞌe: —¡Nyaꞌchraz ke reꞌ beꞌnn llaꞌa yellrio, ka nak za wkwell trompet ke angl kaꞌ ye chonne!Q1 Naꞌll bkwell trompet ke angl wdapenꞌ, naꞌll ye raꞌtze ke gok achj willenꞌ kweyiꞌ, leskaꞌ ye to kat beꞌon blleyiꞌn, naꞌ leskaꞌ ye raꞌtze ke gok achj berj kaꞌ kweyiꞌ aken. Naꞌ da kaꞌ blleyiꞌn bill bseniꞌn. Ke len naꞌ to bacholze ye raꞌtze ke gok achj lla achj yere, naꞌ gok xchole. )0K Berj naꞌ nziꞌn Da Nak Zlaꞌ. Naꞌ ye raꞌtze ke gok achj nisenꞌ goken zlaꞌ, naꞌ beꞌnn zan wasaꞌt danꞌ waseꞌj akeꞌ nisenꞌ nak zlaꞌn. _/7 Naꞌll bkwell trompet ke angl wyonnenꞌ, le braꞌllte to berj xhen leꞌ yebánꞌ, llaꞌlnninnen ka to yiꞌ yell yay. Jayeꞌten lo yeo zan, ye raꞌtze ke gok achje yeo kaꞌ ren ganꞌ llar nisenꞌ. ./ Naꞌ ye raꞌtze ke gok achje ba, zjallaꞌa lo nisdaꞌon wasaꞌtbaꞌ, leskaꞌ ye to kat barco kaꞌ llasdá rao nisdaꞌon blleyiꞌ aken. H- Naꞌ le bkwellte trompet ke angl wllopenꞌ, naꞌ to da nak ka to yaꞌ, braꞌllen llaꞌlnninnen jayeꞌtten lo nisdaꞌon. Naꞌll ye raꞌtze ke gok achj nisdaꞌon bayaken llen. ,#Angl nellenꞌ bkwelleꞌ trompet keꞌen, naꞌll le blleꞌte yej seꞌde nchixen yiꞌ rente llen da bzaleꞌ rao yellrionꞌ. Naꞌ ye raꞌtze ke gok achj yay llaꞌa rao yellrionꞌ byey aken, leskaꞌ byey doxhente yiꞌx gaꞌ da zjadé rao yellrionꞌ. c+?Naꞌ angl gall kaꞌ zjanoꞌx trompet kaꞌ, le bze akteꞌ xhnid wkwell akeꞌn. Y*+Naꞌll bxhiꞌi anglenꞌ yiꞌ danꞌ llia rao bkoyenꞌ blleꞌen lo yeꞌnn yare, naꞌll bzaꞌlen rao yellrionꞌ, naꞌ gochj, naꞌ gok llakia, byep yes naꞌll bxhoꞌ. Llkwell akeꞌ trompet kaꞌ ) Naꞌll bzollaꞌa llen ke yarenꞌ noꞌx anglenꞌ, bllieꞌn rao Diosenꞌ kone xtiꞌll beꞌnn kaꞌ lloeꞌrao Leꞌen. a(;Naꞌll badsellá ye to angl lloaꞌ bkoy danꞌ ze rao Diosenꞌ. Naꞌ noꞌx anglenꞌ to yeꞌnn yare de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro ganꞌ llaꞌa yar zan, naꞌ bllieꞌn rao yiꞌ barjenꞌ danꞌ llia rao bkoy naꞌ. Kaꞌn ben anglenꞌ nench beneꞌ txhen chiꞌi beꞌnn kaꞌ lloeꞌrao Diosenꞌ llalwill akeꞌ Leꞌe batteze. q'[Naꞌ breꞌraꞌ gall angl kaꞌ, zjazellá akeꞌ rao Diosenꞌ, naꞌ beꞌe leakeꞌ twej trompet. & Kate bxhoxhj beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌon sey gallenꞌ da nyiꞌch yich naꞌ, naꞌ gok lli yebánꞌ ka achj hor. %-Le beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo naꞌ, zeꞌe rao Diosenꞌ kllole ganꞌ llieꞌ llnebieꞌ naꞌ, naꞌ Leꞌen llwia llyi leakeꞌ, wcheꞌe leakeꞌ ganꞌ llraꞌ nis danꞌ nsaꞌa yel nban zejlikane, naꞌ Dios naꞌ goneꞌ nench bill raꞌ nis rao ake.g$GBill llbil lldon akeꞌ, naꞌ willenꞌ bill llzeyen leakeꞌ, ni zeꞌy bill llak akreꞌ. ;#oKe len naꞌ niꞌt akeꞌ rao Diosenꞌ ganꞌ llieꞌ llnebieꞌn, llon akeꞌ Leꞌe xhen do lla do yere. Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ llia llnebiaꞌn, zoeꞌ llapeꞌ leakeꞌ. 5"cNaꞌll llepaꞌ beꞌnnenꞌ: —Rweꞌ nnezroꞌ, bi nnezraꞌ nadaꞌ. Naꞌll neꞌe: —Beꞌnn kinꞌ ballayrao rao naꞌa beꞌnn kaꞌ bsaꞌkziꞌ leakeꞌ rao yellrio ni, naꞌllenꞌ ba nak akeꞌ raꞌll llichenꞌ, le bxenraꞌll akeꞌ beꞌnnenꞌ brarj xchen ka xhiꞌr daꞌo. 5!c Naꞌ to beꞌnn braonꞌ nak beꞌnn tapalloa kaꞌ txhen, golleꞌ nadaꞌ: —¿Nnezroꞌ no nake beꞌnn ki nak raꞌll llichenꞌ, naꞌ ganꞌ zayaꞌk akeꞌ? h I ne akeꞌ:Llak kanꞌ llayaꞌl gaken, Dios ketoꞌ.Zaꞌkoꞌ wxenraꞌlltoꞌ rweꞌ ke chnare, nakoꞌ beꞌnn zaꞌk kwis,
nakoꞌ le zerawe beꞌnn siꞌn, zaꞌkoꞌ gonntoꞌ rweꞌ yel llioxken,
naꞌ gonntoꞌ rweꞌ yel baraꞌnn ke chnare,
lliaꞌo llnebiaꞌo doxhen, naꞌ napoꞌ yel wak xhen.Kaꞌn gakchga. {o Naꞌ yeolol angl kaꞌ nechj, zjazellá akeꞌ kwite ganꞌ llieꞌ naꞌ, naꞌ beꞌnn brao tapalloa kaꞌ (24), naꞌ ren beꞌnn ye tap kaꞌ zjallia xire, yeololeꞌ le goꞌt akteꞌ slloaꞌre rao yonꞌ, llon akeꞌ Diosenꞌ xhen, J  Naꞌ llawé akreꞌ besiaꞌ akeꞌ zillje, llasné akeꞌ:Dios kello beꞌnn lliꞌ llnebiaꞌn, naꞌ Jesucristo beꞌnn nak ka xhiꞌr daꞌo,
leakeꞌn ba basrá akeꞌ lliꞌo. T! Naꞌ bayoll naꞌ bwiaꞌ da yobre, naꞌ breꞌraꞌ zjazé beꞌnn zan rao Diosenꞌ ganꞌ llieꞌ naꞌ, naꞌ ganꞌ ze beꞌnnenꞌ gok ka xhiꞌr daꞌo, naꞌ nak akeꞌ beꞌnn zan kwis. Ni ke llakze no wrab leakeꞌ, beꞌnn wde wdere yell xhen, wde wdere yell daꞌo, naꞌ wde wdere dialla beꞌnn ak, naꞌ nak akeꞌ beꞌnn llak wde wdere diꞌll da de yellrionꞌ. Naꞌ yeololeꞌ nak akeꞌ raꞌll llich, naꞌ noꞌx akeꞌ ziꞌn. 0Ynaꞌ chllinn mire rao dialla ke da Zabulón,
chllinn mire rao dialla ke da José,
chllinn mire rao dialla ke da Benjamín. Beꞌnn zan zjanak raꞌll lliche naꞌ chllinn mire rao dialla ke da Simeón,
chllinn mire rao dialla ke da Leví,
chllinn mire rao dialla ke da Isacar, naꞌ chllinn mire rao dialla ke da Aser,
chllinn mire rao dialla ke da Neftalí,
chllinn mire rao dialla ke da Manasés, #Chllinn mire (12,000) zaꞌk rao dialla ke da Judá,
chllinn mire rao dialla ke da Rubén,
chllinn mire rao dialla ke da Gad, T!Naꞌ benraꞌ bal beꞌnn kaꞌ nak, beꞌnn kaꞌ bchiꞌcheꞌ seyenꞌ beꞌnn zaꞌk rao yeolol lkweꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ yeololeꞌ gok akeꞌ to gayoa tapayon mire (144,000). 8iNaꞌll lleꞌe leakeꞌ: —Bi wlleyiꞌre yellrionꞌ, ni nisdaꞌo, ni yay kaꞌ wayolltelle wchiꞌchtoꞌ sey ke Dios kellonꞌ roxhga beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Leꞌe. 7Naꞌ breꞌraꞌ ye to angl beꞌnn zaꞌa ganꞌ llraꞌ willre, naꞌ noꞌxeꞌ to sey ke Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare. Naꞌll bnne anglenꞌ zillje, balwilleꞌ angl kaꞌ ye tap, beꞌnn kaꞌ ba beneꞌ rao naꞌa akeꞌ lljalleyiꞌ akeꞌ yellrio ren lo nisdaꞌo. B Bde naꞌ breꞌraꞌ tap angl ak, zjazé akeꞌ tap skin ke yellrionꞌ, bzaꞌy akeꞌ beꞌn nench bi wyechjen yellrionꞌ, naꞌ ren rao nisdaꞌo, naꞌ ren ganꞌ llaꞌa yay ak. [/Le ba bllin lla saꞌkziꞌ yeolol beꞌnne, naꞌ nono soe ke danꞌ gaken.mSNaꞌ lle akeꞌ yaꞌ kaꞌ ren yej kaꞌ: —Lewkaꞌchga bdinnj, bixen wkwaꞌchen netoꞌ nench bi reꞌe Diosenꞌ netoꞌ, beꞌnnenꞌ llia llnebiaꞌn, nench ke gonn beꞌnnenꞌ nak xhiꞌr daꞌo da saꞌkziꞌtoꞌ. 7gNaꞌ yeolol beꞌnn llaꞌa yellrionꞌ, yeolol beꞌnn wnebiaꞌ, yeolol no xan beꞌnn wakaꞌa ya, yeolol beꞌnn brao beꞌnn wniaꞌ ak, yeolol beꞌnn llon xchin beꞌnne, naꞌ ren nollre yezikre beꞌnne, yeololeꞌ bkwaꞌch akeꞌ do xhan broj, do radj yej xhen da zjallia rao yaꞌ kaꞌ. )KNaꞌ leꞌ yebá naꞌ, bayaktekzen ka to yich da ndoblol, naꞌ yaꞌ kaꞌ yeololen, no yellrio daꞌo kaꞌ zjalliꞌ lo nisdaꞌon, bchaꞌa xhichne ake. |q Naꞌ berj kaꞌ bexj akten rao yellrio, ka llyinnj no higo llia rao yay, kate dá to beꞌ xhen da llchinnj len. !; Naꞌ beꞌnnenꞌ nak xhiꞌr daꞌon, bxhoxhjeꞌ sey wxhopenꞌ, naꞌ bwiaꞌ, naꞌ le bxhoꞌte to da xhen, le gokte willenꞌ gasje ka to raꞌll gasje da llak beꞌnn zo yel wan, ni ke danꞌ de yel got keꞌe naꞌ, naꞌ doxhen beꞌon bayaken xhna kaꞌkze llen. q[ Naꞌll beꞌe xha totoeꞌ da llich da gok akeꞌ. Naꞌ lleꞌe leakeꞌ yeziꞌraꞌll aklleꞌ ye choll chak yezaꞌa beꞌnn llayaꞌl yesaꞌt kanꞌ got beꞌnn kaꞌ bxenraꞌll Cristonꞌ, beꞌnn nak ka biꞌch ake. S  Naꞌ beꞌnn wat kaꞌ bnne akeꞌ zillje, ne akeꞌ: —Xa Dios, rweꞌ nakoꞌ beꞌnn nak laꞌy kwis, naꞌ llontezoꞌ kon kanꞌ bneꞌo naꞌ. ¿Batxhanꞌ gonoꞌ yel koxchis ke beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa yellrionꞌ, beꞌnn kaꞌ bet netoꞌ naꞌ? ¿Batenꞌ wasaꞌkziꞌ akoeꞌ danꞌ brarj akeꞌ xchentoꞌ naꞌ? N  Naꞌ beꞌnnenꞌ nak xhiꞌr daꞌon bxhoxhjeꞌ sey gaꞌye, naꞌ breꞌraꞌ ganꞌ llaꞌa beꞌnn kaꞌ yebánꞌ, naꞌ xhan bkoy naꞌ, breꞌraꞌ beꞌnn kaꞌ basoꞌt akeꞌ, ni ke danꞌ bzenay akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ danꞌ beꞌe akeꞌ diꞌll, bne akeꞌ nxenraꞌll akeꞌ Jesucristo naꞌ. H  Naꞌ bwiaꞌ, naꞌ breꞌraꞌ to kabay gache, naꞌ beꞌnnenꞌ llia koꞌllbaꞌn nzieꞌ Yel Got, naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Latj Ganꞌ Llaꞌa Beꞌnn Wat, zejeꞌ naweꞌ leꞌe, naꞌ gok rallneꞌe raꞌt yellrionꞌ nench naꞌ bxieꞌ wdile, naꞌ gat beꞌnn zan, naꞌ beneꞌ win. Naꞌ beneꞌ yillweꞌ nench wasaꞌt ye zanlleꞌ, naꞌll beneꞌ wasaꞌt beꞌnn zanlle kone ba znia zjallaꞌa yellrio betbaꞌ leakeꞌ. ( INaꞌ beꞌnnenꞌ nak xhiꞌr daꞌon, bxhoxhjeꞌ sey wdapenꞌ, naꞌ benraꞌ bnne beꞌnn wdapenꞌ llia xirenꞌ, bneꞌe: —Da, naꞌ wia da ni. yNaꞌll benraꞌ bnne to beꞌnne do ganꞌ llaꞌa beꞌnn tap kaꞌ, beꞌnn kaꞌ zjallia xir naꞌ, golleꞌ beꞌnnenꞌ llia koꞌll kabay gasjenꞌ, lleꞌe leꞌe: —Byej jalliayiꞌ nbaz trigonꞌ ren xhoaꞌ danꞌ nziꞌi cebada nench naꞌ bi gaken wen, naꞌ gaken win, naꞌ xop ya nbaz trigonꞌ saꞌken ka to raxhj akeꞌ da gon akeꞌ gan ke tlla llin, naꞌ xop ya xhoaꞌ cebadanꞌ saꞌken ka to raxhj akeꞌ da gon akeꞌ gan tlla llin, zan bi wlleyiꞌo ceitenꞌ ren xis uva. <qNaꞌ beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo naꞌ, bxhoxhjeꞌ sey wyonnenꞌ, naꞌll benraꞌ bnne beꞌnn wyonnenꞌ, beꞌnnenꞌ llia xir naꞌ, bneꞌe: —Da, naꞌ wia da ni. Naꞌll bwiaꞌ, naꞌ breꞌraꞌ to kabay gasje, naꞌ beꞌnnenꞌ llia koꞌllbaꞌ naꞌ, noꞌxeꞌ to xhgoꞌnse. ykNaꞌll blloj ye to kabay, naꞌ nakbaꞌ ba xhna, naꞌ beꞌnnenꞌ llia koꞌllbaꞌ naꞌ, gok rallneꞌe goneꞌ bill chaꞌa beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellrionꞌ nbaraz yesoꞌt lwelljeꞌ, naꞌ beꞌe akeꞌ leꞌe to spad xhen. *MBeꞌnnenꞌ nak xhiꞌr daꞌo naꞌ, bxhoxhjeꞌ sey wllopenꞌ, naꞌ benraꞌ bnne beꞌnn wllopenꞌ llia xir naꞌ, bneꞌe: —Da, naꞌ wia da ni. -Naꞌ ka bwiaꞌ naꞌ, breꞌraꞌ to kabay lliche, naꞌ beꞌnnenꞌ llia koꞌllbaꞌ naꞌ noꞌxeꞌ to arco. Naꞌ bzoa akeꞌ to corona yichjeꞌ ka to beꞌnn brao, naꞌ ba zejeꞌ zjatilreneꞌ beꞌnn kaꞌ llwie leꞌen, naꞌ wa lljeneꞌ leakeꞌ gan. u eKa nak sey gall kaꞌ, breꞌraꞌ beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌon bxhoxhjeꞌ sey nellenꞌ, naꞌ beꞌnn tap kaꞌ zjallia xirenꞌ, toeꞌ bnneꞌe zillj kwis kaꞌkze ga llachj to yiꞌwziꞌo, bneꞌe: —Da, naꞌ wia da ni. GNaꞌ beꞌnn tap kaꞌ zjallia xirenꞌ, ne akeꞌ: —Kaꞌn gakchga. Naꞌ beꞌnn tapalloa kaꞌ le goꞌt akteꞌ slloaꞌre, beꞌxhen akeꞌ Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare.)K Naꞌ lekze benraꞌ yeolol beꞌnn zjallaꞌa yebánꞌ, naꞌ yellrio ni, naꞌ beꞌnn zjallaꞌa xhanre yellrio, naꞌ beꞌnn zjallaꞌa lo nisdaꞌo, lloeꞌ akeꞌ diꞌll ne akeꞌ:Lloeꞌraotoꞌ Dios beꞌnnenꞌ llia llnebiaꞌn,
naꞌ beꞌnnenꞌ nake ka xhiꞌr daꞌo,
napeꞌ yel baraꞌnn, naꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌke.Naꞌ napeꞌ yel wak xhen kwis nnaꞌ, ren ke chnare. {1~}|${zUyRx{vutss_rponlkE I #2_1K Bde naꞌ breꞌraꞌ leꞌ yebánꞌ ba bayaken da kobe leskaꞌ yellrionꞌ, le yebánꞌ da gok da nelle naꞌ, naꞌ yellrio da nell naꞌ ba barán aken. Leskaꞌ billbi nisdaꞌo goꞌte. >uYeolol beꞌnn bi bzoa xtiꞌll Diosenꞌ, yeolol beꞌnn bi nyoj ra akeꞌ ganꞌ nyoj ra beꞌnn, de yel nban zejlikane ke akeꞌ, bzaꞌl Diosenꞌ leakeꞌ lo yiꞌ naꞌ.dANaꞌllenꞌ yel got ganꞌ llaꞌa beꞌnn wat kaꞌ, Diosenꞌ bzaꞌlen lo yiꞌ gabil danꞌ nak da xhen ka to nisdaꞌo. Naꞌ danꞌ got beꞌnn kaꞌ bllaꞌa lo yiꞌ naꞌ, len naꞌ yel got wllope ke akeꞌ.  Yeolol beꞌnn wasaꞌt lo nisdaꞌon, balloj akeꞌ zjazellá akeꞌ rao Diosenꞌ, naꞌ yeolol beꞌnn wasaꞌt ga yobre, leskaꞌ balloj akeꞌ zjazellá akeꞌ raweꞌn, nench naꞌ beneꞌ yel koxchis ke totoeꞌ kon ka ben akeꞌ chak bzo akeꞌ yellrio. 3 Naꞌ breꞌraꞌ beꞌnn ba got, beꞌnn gore beꞌnn xkwiꞌde, naꞌ no bdaꞌo, zjazellá akeꞌ rao Diosenꞌ. Naꞌll bseꞌs Diosenꞌ yich kaꞌ danꞌ nyoj yeolol da ben totoeꞌ. Bayoll naꞌ bseꞌse yich ganꞌ nyoj ra beꞌnn kaꞌ de yel nban zejlikane ke. Naꞌll beneꞌ yel koxchis ke akeꞌ kon ka ben akeꞌ, chak bzo akeꞌ yellrio, le yeolol da ben akeꞌ naꞌ, nyojen leꞌ yich. O Naꞌll breꞌraꞌ ganꞌ llia Diosenꞌ naken to da xhen da nak da llich kwis. Naꞌ yellrionꞌ rente yebánꞌ baranten chras nollno breꞌkze len, gallga gokse yeziꞌraꞌllen ga yobre. #? Naꞌ ka nak xan daxiꞌo kaꞌ danꞌ bxhiyeꞌe beꞌnne llaꞌa yellrio, angl ke Dios naꞌ bzaꞌleꞌn lo yiꞌ gabil ganꞌ llaꞌlnninn danꞌ nziꞌi azufre, naꞌ yiꞌ xhen naꞌ naken ka to nisdaꞌo, ganꞌ bzaꞌl akeꞌ bell xiꞌon ren beꞌnnenꞌ beꞌe diꞌll wenraꞌll, nench bxenraꞌll beꞌnnach bell xiꞌo naꞌ. Naꞌll yellayrao akeꞌ ke chnare. Gok yel koxchis ke beꞌnn ba got F Naꞌ breꞌdaꞌoraꞌ beꞌnn zan llebraz kaꞌ, bzaꞌa akeꞌ doxhen rao yellrio, naꞌ jakeꞌ ganꞌ lliꞌ yell danꞌ nllieꞌ Diosenꞌ, ganꞌ zjallaꞌa beꞌnn kaꞌ ba brejeꞌ nak akeꞌ beꞌnn keꞌe. Naꞌt ka byechj akeꞌ yellenꞌ, le bente Diosenꞌ bexj yiꞌ leꞌ yebánꞌ bzeyten leakeꞌ. "=Naꞌ yellojen naꞌ siyeꞌn beꞌnne da yobre, beꞌnn zjallaꞌa yeolol yell kaꞌ llaꞌa yellrio. Siyeꞌn beꞌnn kaꞌ nziꞌi Gog naꞌ Magog, yetopen leakeꞌ tilrén akeꞌ Cristonꞌ, gak akeꞌ beꞌnn zan kwis ka yoxh da lliꞌ lloaꞌ nisdaꞌo, da nono llak wrabe. Kate ba gok to mir iz naꞌ, weꞌe Diosenꞌ latje yelloj xan daxiꞌo kaꞌ lo yell zitj lo gabil naꞌ, ganꞌ bseyjeꞌ naꞌ. 2~]Nbaraz nniꞌt beꞌnn kaꞌ basbaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ da nelle, beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ nak beꞌnn keꞌe. Bi gak ke akeꞌ kanꞌ gak ke beꞌnn kaꞌ yellayrao akeꞌ ke chnare bi da xhinnj ba ben akeꞌ, da naꞌn nello yel got wllope. Len naꞌ niꞌt akeꞌ nxenraꞌll akeꞌ Dios, naꞌ nxenraꞌll akeꞌ Cristo naꞌ, naꞌllenꞌ gak akeꞌ bxoz, naꞌ nnebiaꞌrén akeꞌ Cristonꞌ to mir iz. ,}QBeꞌnn ki gok beꞌnn nell babán akeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. Naꞌ bi babankze beꞌnn kaꞌ yelaꞌ, bllinte gokll to mir iz, kanaꞌllenꞌ babán akeꞌ. Z|-Naꞌ breꞌraꞌ ganꞌ lljachia beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ, naꞌ bllia akeꞌ rawe naꞌ, beꞌnn kaꞌ broꞌ Diosenꞌ rao naꞌa akeꞌ gon akeꞌ yel koxchis ke beꞌnnach. Naꞌ breꞌraꞌ beꞌnn kaꞌ bchoy akeꞌ yen, ni ke danꞌ beꞌe akeꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ, naꞌ ni ke danꞌ bxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ, naꞌ bi beꞌrao akeꞌ bell xiꞌon, ren lwaꞌa kebaꞌ naꞌ, naꞌ leskaꞌ bi beꞌe akeꞌ latj so sen kebaꞌ roxhga akeꞌ o naꞌa akeꞌ naꞌ. Naꞌ basbán Diosenꞌ leakeꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ nnebiaꞌrén akeꞌ Cristonꞌ to mir iz. ${ABayoll bchejebaꞌ naꞌ, le bzaꞌltebaꞌ lo yell zitj gabilenꞌ, naꞌ le bsejteꞌ lloaꞌ yell zitjenꞌ, naꞌ bchiꞌchteꞌn to sey nench bill siyeꞌbaꞌ beꞌnnach chak llin to mir iz. Kat te to mir izenꞌ, kanaꞌll yesellebaꞌ gden naꞌ nench yellojbaꞌ ye choll. 1z[Anglenꞌ beꞌxeꞌ bel xiꞌon, banꞌ braꞌ kanaꞌte. Lebaꞌ llnebiaꞌbaꞌ daxiꞌo kaꞌ, naꞌ lebaꞌn Satanásenꞌ. Anglenꞌ bchejebaꞌ gden to mir iz. y )Bayoll naꞌ breꞌraꞌ to angl beꞌnn zo yebá, betjeꞌ noꞌxeꞌ xhiya ke yell zitj danꞌ nak lo gabil, naꞌ noꞌxeꞌ to gden xhen. [x/Jesúsenꞌ beꞌnnenꞌ llia kabay llichenꞌ beteꞌ yezikre beꞌnn kaꞌ nao bell xiꞌon kone spad danꞌ blloj lloeꞌ naꞌ, naꞌll yeolol chod kaꞌ to berj akebaꞌ bdao akbaꞌ xpeꞌr akeꞌn.iwKNaꞌ bellenꞌ gokbaꞌ rallnaꞌa Jesúsenꞌ, naꞌ leskaꞌ gok ke beꞌnnenꞌ beꞌe diꞌll wenraꞌllenꞌ, beꞌnnenꞌ ben yel wak nench bxenraꞌll beꞌnne bell xiꞌon, ren lwaꞌa kebaꞌ naꞌ, naꞌ bzo akeꞌ sen kebaꞌn. Llop aktebaꞌ gok rao naꞌa Jesúsenꞌ rente beꞌnnenꞌ beꞌe diꞌll wxhiyeꞌe naꞌ, nna nbantebaꞌ bzaꞌl akebaꞌ lo yiꞌ gabil ganꞌ llaꞌlnninn danꞌ nziꞌi azufre, naꞌ naken to yiꞌ xhen danꞌ nak ka to nisdaꞌo. v Naꞌ breꞌraꞌ bell xiꞌon, ren yeolol beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ zjallaꞌa yellrio ren beꞌnn wakaꞌa ya keꞌe kaꞌ, ba badop akeꞌ nench tilrén akeꞌ Jesús beꞌnnenꞌ llia koꞌll kabay llichenꞌ, ren beꞌnn wakaꞌa ya keꞌe kaꞌ. FuGaꞌt xpeꞌr beꞌnn wnebiaꞌ ak, xpeꞌr no xan beꞌnn wakaꞌa ya ak, xpeꞌr no beꞌnn war ak, xpeꞌr kabay ak, naꞌ ren ke beꞌnn wllia lebaꞌ, naꞌ ke yeololte beꞌnne, no beꞌnn gok beꞌnn wen llin ke beꞌnne, naꞌ rente beꞌnn bi ben xchin beꞌnne, naꞌ no xkwiꞌde, naꞌ no beꞌnn gore. `t9Naꞌll breꞌraꞌ to angl zelleꞌe lo willenꞌ, naꞌll besieꞌ balwilleꞌ yeololte chod ak llasdá leꞌ yebánꞌ, lleꞌebaꞌ: —Ledá, leyedope ganni gaore to xcheꞌ xhen da gonn Diosenꞌ keré. ,sQNaꞌ leꞌ xheꞌe naꞌ, naꞌ leꞌ xhichjeꞌ naꞌ, nyoj diꞌll ki nen: “Nakaꞌ Rey ke yeololte rey ak, naꞌ nakaꞌ Xan yeololte beꞌnn wnebiaꞌ.” r Naꞌ lloeꞌ naꞌ ll-lloj to spad da nlátit raweꞌ da goneꞌ weꞌe yell kaꞌ bi llzoa diꞌll kanꞌ neꞌe naꞌ. Naꞌ kat nnebieꞌ naꞌ, wsaꞌkzieꞌ leakeꞌ, naꞌll wzenay akeꞌ keꞌe. Naꞌ wdieꞌ leakeꞌ ka to leꞌ yay yetj, naꞌ saꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ ba ben da xhinnjenꞌ, le Dios beꞌnnenꞌ nap yel wak xhen naꞌ, llaklleꞌe kanꞌ ba ben akeꞌn. $qANaꞌ beꞌnn nak beꞌnn wakaꞌa ya ke Diosenꞌ nao akeꞌ Leꞌe, nak akeꞌ raꞌll chaꞌo da nak llich yalle, naꞌ llia akeꞌ twej kabay lliche. Mp Naꞌ nakeꞌ to raꞌll da dop llen, naꞌ nzieꞌ Xtiꞌll Dios. :om Naꞌ breꞌraꞌ yej raweꞌ kaꞌ naken llaktit ka yiꞌ da llaꞌlnninne, naꞌ zan corona zjazó yichjeꞌn, naꞌ nyoj ye to reꞌe roxhgueꞌen da nombiaꞌ toze Leꞌe. _n7 Naꞌ breꞌraꞌ yebánꞌ ka to da nyarje, naꞌ breꞌraꞌ to kabay lliche, naꞌ llia to beꞌnne lebaꞌ. Beꞌnnenꞌ llia lebaꞌn naꞌ nzieꞌ Beꞌnn Llon Kon Kanꞌ Neꞌe, naꞌ Lloeꞌ Diꞌll Li. Zejeꞌ lixheje kanꞌ llchoybieꞌ saꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ bi llon kanꞌ neꞌe naꞌ, naꞌ dilreneꞌ da xhinnj naꞌ. Fm Naꞌll bzoa xhibaꞌ xhnieꞌ anglenꞌ nench weꞌraweꞌ, naꞌ bi benneꞌ latje, bneꞌe: —Bi gonoꞌ kaꞌ. Nadaꞌ nakaꞌ beꞌnn wen xchin Dios kanꞌ naksoꞌ rweꞌ ren beꞌnn lwelljoꞌ kaꞌ, beꞌnn bi llbej yichjeꞌ xtiꞌll Jesús naꞌ. Benxhen Dios naꞌ. Naꞌ beꞌnn lloeꞌ xtiꞌll Jesúsenꞌ, zokze Spíritu ke Diosenꞌ llzejnieꞌn leakeꞌ nench lloeꞌ akeꞌ xtiꞌlleꞌn. Beꞌnnenꞌ llia kabay lliche l' Naꞌll goll anglenꞌ nadaꞌ da yobre: —Bzoj da ni: “Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ ba goxheꞌ lljak katenꞌ gak lnni ke yel wachaynaꞌa ke beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌon.” Naꞌll bne anglenꞌ: —Diꞌll ninꞌ goll Diosenꞌ nadaꞌ naken diꞌll li. `k9Ba beꞌe raꞌll chaꞌo da nakeꞌ, raꞌll lliche xhiꞌre. Naꞌ raꞌll chaꞌo da llich naꞌ, zeje diꞌll da wen danꞌ llon beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ, nak akeꞌ ka noꞌrenꞌ za wchaynaꞌa naꞌ. 5jcYewello sollo nbaraz kwis weꞌraolloeꞌ.Le ba bllin lla gak yel wachaynaꞌa ke beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌon.Ba zo noꞌrenꞌ sieꞌ xhoꞌreꞌ. iNaꞌll benraꞌ be xhnne ke beꞌnn zan lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ, naꞌ nen ka ga de yeo xhen ake, naꞌ ka ga llachj yiꞌwziꞌo, ne akeꞌ:¡Gakxhenchga Diosenꞌ!Le leꞌen napeꞌ yel wak,
naꞌ ba bzorao llnebieꞌ. ~huNaꞌ nen bnne ye to beꞌnn ganꞌ llia Diosenꞌ, neꞌe:Yeolol lliꞌo llon xchin Diosenꞌ llayaꞌl wxenraꞌll-lloeꞌ,
lliꞌo lleblloeꞌ, no beꞌnn gore no bidaꞌo ak. Yel wachaynaꞌa ke beꞌnn nak ka xhiꞌr daꞌon mgSNaꞌ beꞌnn tapalloa kaꞌ (24) ren beꞌnn ye tap kaꞌ llia xirenꞌ, le goꞌt akteꞌ slloaꞌre rao yonꞌ, lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ ganꞌ llieꞌ naꞌ, ne akeꞌ: —¡Kaꞌn gakchga! ¡Gakxhenchga Diosenꞌ! tfaNaꞌll bne akeꞌ da yobre: —¡Gakxhenchga Diosenꞌ! Ke chnare chas llén ganꞌ chey yellenꞌ. e Le yel koxchis keꞌen naken da li.Ba bchoybieꞌ kweyiꞌ yell brao naꞌ danꞌ nak ka to noꞌr reꞌe naꞌ,
le naꞌn zjallaꞌa beꞌnn kaꞌ bkoꞌyele beꞌnn llaꞌa doxhen yellrio,
nench bi bzoa akeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ.Ba bchoybieꞌ kweyiꞌ beꞌnn Babilonia kaꞌ,
llayaꞌl saꞌkziꞌ akeꞌ danꞌ bet akeꞌ beꞌnn kaꞌ bxenraꞌll Leꞌe. `d ;Bde naꞌ benraꞌ beꞌnn zan kwis llaꞌa yebánꞌ, lloeꞌrao akeꞌ Dios, ne akeꞌ zillj:¡Gakxhenchga Diosenꞌ!Nakeꞌ wasrá kello, naꞌ nakeꞌ beꞌnn zaꞌke, naꞌ napeꞌ yel wak xhen. Xc)Beꞌnn Babilonia kaꞌ, bet akeꞌ beꞌnn beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ nollre beꞌnn brej Diosenꞌ gak akeꞌ beꞌnn keꞌe. Naꞌ rao yell naꞌ baroeꞌrawe bet akeꞌ yezikre beꞌnne.KbKbatlle reꞌllo beniꞌ ke danꞌ llseniꞌn, naꞌ kbatlle yénello lnni ke beꞌnn llon yel wachaynaꞌa. Kweyiꞌ beꞌnn kaꞌ lloꞌt llaꞌo rao yellenꞌ, beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn brao rao yellrionꞌ, le beꞌnn Babilonia kaꞌ ba bxhiyeꞌe akeꞌ beꞌnn zjallaꞌa yeolol yell kone yel wallaꞌa ke akeꞌn. uacKbatlle yénello gol danꞌ ne arpa yellenꞌ, kbatlle wkwell wakwell kaꞌ no bllej no trompet. Kbatlle ller beꞌnn nsed goneꞌ xchinrazre da gonreneꞌ llin, ni llakia ke beꞌnn llot bi da lloteꞌ lo yej yich yénello yellenꞌ. ` Naꞌll ye to anglenꞌ nap yel wakenꞌ broeꞌ ye to yej xhen da nak ka yej yich, bzaꞌlen lo nisdaꞌon, bneꞌe: —Kanꞌ gak ke yell Babilonianꞌ, yeranen kanꞌ barán yej xhen ni, bzaꞌlaꞌn lo nisdaꞌo naꞌ, kbatlle reꞌllon da yobre. _Naꞌ reꞌ llaꞌre yebánꞌ, leyewé, reꞌ bseꞌl Diosenꞌ gokre postl keꞌe, naꞌ reꞌ bseꞌleꞌ beꞌre xtiꞌlleꞌn, naꞌ yezikre reꞌ nak beꞌnn keꞌe, leyewé le Dios naꞌ ba bchoyraweꞌ kweyiꞌ beꞌnn kaꞌ bsaꞌkziꞌ reꞌ. <^qNaꞌll wllia akeꞌ yo bichte yichj akeꞌ yel llabane, naꞌll kwell akeꞌ nne akeꞌ: —¡Nyaꞌchraz gokrize ke yell brao ni! Ren yel wniaꞌ ken, le gok akeꞌ beꞌnn wniaꞌ, yeololte no xan barco, yeololte no beꞌnn llon llin lo nisdaꞌon, naꞌ nnaꞌ choll daꞌoze blleyiꞌ yellenꞌ. ]Naꞌ reꞌe akreꞌ llas llén, naꞌ lley yellenꞌ, naꞌll nne akeꞌ: —Bi nna kweꞌ ye to yell yobre ka yell ni doxhen yellrio. \ Naꞌ nnaꞌ choll daꞌoze blleyiꞌ yeolol da chaꞌo ke akeꞌn. Naꞌ yeololte xan barco kaꞌ, naꞌ yeololte beꞌnn lljak lo barco, ren beꞌnn llon ak llin lo barco, naꞌ nollre beꞌnn llon ak llin lo nisdaꞌon, yeololeꞌ se akeꞌ ziꞌtre. 4[aNaꞌll nne akeꞌ zillje, ne akeꞌ: —¡Nyaꞌchraz ba gokrize ke yell braonꞌ! Beꞌnn bllaꞌa yell ni, gok akeꞌ raꞌll chaꞌo raꞌll zaꞌke, no raꞌll morad, no raꞌll xhna. Wa bzochaꞌo akeꞌ nbaraz kone ya chaꞌo ren yej zaꞌke da llaktit, naꞌ ren yej chaꞌo nziꞌi perla. JZ Naꞌ beꞌnn weꞌt kaꞌ, beꞌnn kaꞌ beꞌt da bxhiꞌi beꞌnn Babilonia kaꞌ, se akeꞌ ziꞌtre lleb akeꞌ kanꞌ llallayrao beꞌnn kaꞌ, naꞌ yebán akreꞌ yesbell akeꞌ. fYENaꞌ beꞌnn weꞌt kaꞌ nne akeꞌ ke yellenꞌ: —Ba bde ke yeolol daxhix kaꞌ, naꞌ yeolol da kaꞌ byazraꞌll beꞌnn Babilonia kaꞌ siꞌi akeꞌ kone yel wniaꞌ ke akeꞌn, kere no siꞌll da kaꞌ nnaꞌ. HX  Nollno siꞌi no kner ke akeꞌn, no ceit xhix, no yare, naꞌ da laꞌ xhix danꞌ nziꞌi mirra, naꞌ ye to da laꞌ xhix danꞌ nziꞌi olíbano, no xis uva, no ceit ke yel wao, no yezje, no trigo, no burr, no blliꞌn, no xhiꞌre, no kabay, no karret, no beꞌnne ba ndaꞌo nak beꞌnn wen llin ke to chiꞌze. YW+ Danꞌ lloꞌt akeꞌn naken de ya chaꞌo nziꞌi oro, de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi plat, de yej zaꞌke, naꞌ de yej chaꞌo danꞌ nziꞌi perla, naꞌ raꞌll chaꞌo de lino, naꞌ de sed, naꞌ raꞌll morad, naꞌ raꞌll da xhna, naꞌ yeololte da nak de yay laꞌ xhix, naꞌ billre yay zaꞌke, naꞌ ren da nak de llit da nak nbaraz da nziꞌi marfil, naꞌ de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi kobr, naꞌ de ya, naꞌ de yej chaꞌo danꞌ nziꞌi mármol. ,VQ Naꞌ beꞌnn weꞌt kaꞌ zjallaꞌa yellrionꞌ kwell akeꞌ, naꞌ yebán akreꞌ kat kweyiꞌ yellenꞌ, le nollno llraꞌ siꞌi danꞌ goꞌt akenꞌ. ~Uu Naꞌ lljasé akeꞌ ziꞌtre wia akeꞌ kanꞌ llak ke beꞌnn Babilonia kaꞌ, lleb akeꞌ kwis, naꞌll nne akeꞌ: —¡Nyaꞌchraz llak ke yell brao, Babilonianꞌ, yell braoll ka yeololte yellenꞌ! Ba bllin lla kweyiꞌn choll daꞌoze. ~Tu Beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ zjallaꞌa yellrio, beꞌnn bnao beꞌnn Babilonia kaꞌ ben akeꞌ da xhinnj, naꞌ ben akeꞌ ka da nen ke akeꞌ, leakeꞌn kwell akeꞌ, naꞌ yebán akreꞌ kat reꞌe akreꞌ chas llén danꞌ chey yellenꞌ. SKe len naꞌ toze lla gak danꞌ llakreꞌ bi tekze keꞌe. Beꞌnn zan gat, naꞌ beꞌnn zan kwell akeꞌ, naꞌ bil ton akeꞌ, naꞌ chey akeꞌ lo yiꞌ, le Xanllo Diosenꞌ napeꞌ yel wak xhen, wsaꞌkzieꞌ leakeꞌ ke da xhinnjenꞌ ba ben akeꞌn. R Leweꞌchgueꞌ yel llzaꞌkziꞌ keꞌe, katkenꞌ beneꞌ kanꞌ goꞌt da wen da chaꞌo keꞌe, le lo raꞌlldaꞌweꞌ naꞌ bneꞌe: “Kere da te ke yel llnebiaꞌ kiaꞌ ni, ni ke yegaꞌnnzaꞌ ka noꞌr wazeb, ni ke llojze nis bell rawaꞌ.” 2Q]Saꞌkziꞌ akchga noꞌr reꞌen, zeje diꞌll beꞌnn yell Babilonia, danꞌ ba bsaꞌkziꞌ akeꞌ beꞌnne. Yellayraochgueꞌ da xhenll ka da ba benreꞌ beꞌnne. ~PuLe doꞌl xhen de ke beꞌnn Babilonia kaꞌ, naꞌ Diosenꞌ lljadinraꞌlleꞌ yeolol bi da xhinnj ba ben akeꞌ. QONaꞌll benraꞌ ye to be xhnne da zaꞌa yebá, naꞌ bneꞌe: —Reꞌ nak xhiꞌnnaꞌ, lelloj yell Babilonianꞌ nench bi gonrenre beꞌnn kaꞌ da xhinnj, nench ke saꞌkziꞌrén akreꞌ. PNKweyiꞌn, le beꞌnn kaꞌ llaꞌa yell Babilonia naꞌn, le bkoꞌyel akreꞌ beꞌnn zjallaꞌa yeolol yell ak, naꞌ gok akeꞌ ka beꞌnn bzollreꞌ, le benrén akeꞌ leakeꞌ txhen rao da xhinnj ke akeꞌ. Naꞌ beꞌnn wnebiaꞌ llaꞌa yellrio ben akeꞌ da llawé xpeꞌr akeꞌ ren beꞌnn Babilonia kaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ lloꞌt bi da lloꞌt, gok akeꞌ beꞌnn wniaꞌ, le beꞌnn Babilonia kaꞌ benditje akreꞌ da goꞌt ke akeꞌ. HM Naꞌ bnneꞌe zillje, bneꞌe: —Ba bllin lla kweyiꞌ Babilonianꞌ yell brao naꞌ. Ba bllin lla yeyaken xhichnaꞌ daxiꞌo. Ba bllin lla yeyaken ga chaꞌa ba llia xire ba xiꞌo ake. cL ABde naꞌ breꞌraꞌ betj ye to angl beꞌnn bzaꞌa yebánꞌ rao yellrionꞌ, naꞌ gok rao neꞌe yel llnebiaꞌ xhen naꞌ, nench gok kanꞌ bneꞌe naꞌ, byeniꞌ yellrionꞌ kone beniꞌ keꞌen nseꞌe naꞌ. KNaꞌ noꞌrenꞌ breꞌroꞌn nakeꞌ yell brao kwis da llnebiaꞌ beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ zjallaꞌa doxhen yellrio.[J/Le Dios naꞌn weꞌe latj gak akeꞌ toze, gon akeꞌ yeolol da kaꞌ nne bell xiꞌo naꞌ, naꞌ gon akeꞌ yel llnebiaꞌ ke akeꞌn rao naꞌa bellenꞌ, nench naꞌ gak yeolol da kaꞌ ba bne Diosenꞌ. ]I3Naꞌ beꞌnn kaꞌ nak ka chi loz bell xiꞌo, wie akreꞌ noꞌrenꞌ, naꞌ wsanraꞌll akeꞌ leꞌe yekwaꞌnn akteꞌ gal yidze, te yeyoll naꞌ, gao akeꞌ xpeꞌreꞌn, naꞌ wzeyrén akteꞌn lo yiꞌ. bH=Naꞌll goll anglenꞌ nadaꞌ: —Nisdaꞌo kaꞌ breꞌroꞌ ganꞌ lliꞌ noꞌre reꞌe naꞌ, zejen beꞌnn zan kwis, beꞌnn yell, naꞌ zan yell xhen ake, naꞌ beꞌnn llak wde wdere diꞌll de yellrio. G5Naꞌ tilrén akeꞌ beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌon, naꞌ beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌon goneꞌ gan rao wdilenꞌ, le Leꞌen nakeꞌ Xanllo, beꞌnn llnebiaꞌ rao yezikre beꞌnn wnebiaꞌ, naꞌ nakeꞌ Rey, beꞌnn llnebiaꞌ rao yeololte rey. Naꞌ beꞌnn kaꞌ non leꞌe txhen naꞌ, nak akeꞌ beꞌnn ba brej Diosenꞌ, beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll akyaꞌnneꞌ Leꞌe biteze da gak. F5 Naꞌ yeololte beꞌnn chi kaꞌ, toz ka gon akeꞌ, koꞌ akeꞌ rao naꞌa bellenꞌ yel llnebiaꞌ ke akeꞌn, naꞌ billre da llak llon akeꞌ. :Em ’Naꞌ chi lozbaꞌ kaꞌ breꞌroꞌn, zejen chi beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ beꞌnn za zaꞌke nench nnebiaꞌ akeꞌ. Naꞌ nnebiaꞌrén akeꞌ bellenꞌ txhen chollze. Dy Naꞌ bell banꞌ bzo kanaꞌ, naꞌ bill zobaꞌ nnaꞌ, zejen ye to beꞌnn wnebiaꞌ, beꞌnn xoꞌne. Nakeꞌ to beꞌnn kaꞌ galle bnebiaꞌ akeꞌ, naꞌ nnebieꞌ da yobre, naꞌ Diosenꞌ goneꞌ kweyieꞌ, naꞌ saꞌkzieꞌ ke chnare. C% Naꞌ leskaꞌ zejen gall beꞌnne wnebiaꞌ. Gaꞌyeꞌ ba bzo akeꞌ bnebiaꞌ akeꞌ, naꞌ ba bnit yel llnebiaꞌ ke akeꞌn. Toeꞌ llnebiaꞌ nnaꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ ye to bi nna reꞌlloeꞌ, za yedeꞌ yednnebieꞌ, naꞌ kat yedeꞌn chollze yednnebieꞌ. B Yálljello yel siꞌn naꞌ, nench chejnieꞌllo da ni. Da gall yichj bellenꞌ naken gall yaꞌ ganꞌ lliꞌ noꞌrenꞌ. vAeBellenꞌ breꞌroꞌn bzobaꞌ bnebiaꞌbaꞌ choll, zan bill nnebiaꞌbaꞌ nnaꞌ, yellojbaꞌ lo yell zitjenꞌ danꞌ nak lo gabil ganꞌ yoꞌbaꞌn. Te naꞌ yeyoꞌbaꞌ saꞌkziꞌbaꞌ ke chnare. Ka bxhe yellriote bzoj Diosenꞌ ra beꞌnn kaꞌ nap yel nban zejlikane leꞌ yich keꞌe naꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bi nyoj ra akeꞌ leꞌ yich keꞌe naꞌ, yebán akreꞌ kat reꞌe akreꞌ yebán bell xiꞌon, banꞌ bzo batnaꞌ, naꞌ nnaꞌ bi zobaꞌ, naꞌ sobaꞌ da yobre. H@ Naꞌll goll anglenꞌ nadaꞌ: —¿Bixchen llabanroꞌ? Wzejnieꞌkzeraꞌ rweꞌ bi zejen danꞌ breꞌroꞌ noꞌrenꞌ llia koꞌll bell xiꞌon zo gall yichj, naꞌ llia chi lozbaꞌ. Y?+Naꞌ breꞌraꞌ zolle noꞌrenꞌ, baweꞌjeꞌ xchen beꞌnn kaꞌ nake beꞌnn ke Dios, beꞌnn kaꞌ beꞌe diꞌll nxenraꞌll akeꞌ Jesúsenꞌ. Naꞌ ka breꞌraꞌ noꞌrenꞌ, naꞌll babanraꞌ. {>oNaꞌ roxhgueꞌe naꞌ, nyojen diꞌll da nen akre nakeꞌ, diꞌll da bi byejnieꞌ beꞌnnach, nen: “Nakaꞌ yell Babilonia, naꞌ nakaꞌ beꞌnn brao. Nakaꞌ xhnaꞌ noꞌr reꞌe ake, naꞌ xhnaꞌ da zban da de rao yellrionꞌ.” V=%Noꞌrenꞌ nakeꞌ to raꞌll danꞌ nchix da morad naꞌ da xhna, naꞌ noneꞌ nbaraz kone ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, ren yej chaꞌo, ren yej danꞌ nziꞌi perlas. Naꞌ noꞌxeꞌ to leo de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, ballaꞌte yollen to da zejen llawereꞌ lloneꞌ da nen ke xpeꞌreꞌ, naꞌ billre da llwie Dios. /<WNaꞌ chak ben Spíritu ke Diosenꞌ breꞌdaꞌoraꞌ da ki, bcheꞌe anglenꞌ nadaꞌ to latj dache. Ka bllinaꞌ naꞌ, breꞌraꞌ to noꞌre llieꞌ koꞌll bell xhna banꞌ llia gall yichj naꞌ, naꞌ llia chi lozbaꞌ, naꞌ doxhen kwerp kebaꞌn nyojen diꞌll da dilrén Dios. %;CYeolol beꞌnn wnebiaꞌ llaꞌa yellrio, ba bawé akreꞌ bzenay akeꞌ keꞌe, naꞌ nnello nak akeꞌ ka xtoeꞌ, naꞌ leskaꞌ yeolol beꞌnn llaꞌa yellrio, bawerén akreꞌ leꞌe, naꞌ gok akeꞌ ka beꞌnn bzollreꞌ, le benrén akeꞌ leꞌe txhen rao da xhinnj keꞌen. i: MNaꞌll bed to angl gall kaꞌ noꞌx akeꞌ leo de ya chaꞌo, naꞌ lleꞌe nadaꞌ: —Da ke, wroeꞌraꞌ rweꞌ kanꞌ gon Diosenꞌ saꞌkziꞌ noꞌr braꞌon lliꞌ lo nisdaꞌo kaꞌ, noꞌrenꞌ nak noꞌr reꞌe. g9GNaꞌ blleꞌ yej seꞌd yele rao yellrionꞌ, da nak ka do tap rrob wej btekon beꞌnne. Naꞌll blliayiꞌll beꞌnn kaꞌ Diosenꞌ ke danꞌ ballayrao akeꞌn, ke nak yej seꞌd xhen kaꞌ bsaꞌkziꞌ leakeꞌn.y8kNaꞌ ka da xhen naꞌ bxhoꞌn, barante yeolol yellrio danꞌ zjalliꞌ lo nisdaꞌon, naꞌ yeolol yaꞌ ak. {7oNaꞌ yell danꞌ nakll da brao yellrionꞌ goken chonnre, leskaꞌ blleyiꞌ yezikre yell da zjalliꞌ rao yellrio ni. Diosenꞌ jadinraꞌlleꞌ yell Babilonianꞌ, naꞌ ka da xhinnj kaꞌ basoꞌneꞌ nench naꞌ wsaꞌkzieꞌ leakeꞌ. 6Naꞌ byep yes, gok llakia, naꞌ gochj, naꞌ bxhoꞌ. Bxhoꞌlle da xhenll ka to llxhoꞌkze chak ba bllaꞌa beꞌnn yellrio ni. s5_Naꞌll jararj angl wgallenꞌ danꞌ yoll lo leo keꞌen rao lla, naꞌll benraꞌ bnne Diosenꞌ latj laꞌyenꞌ zillje, ganꞌ zoeꞌ lloeꞌrao akeꞌ Leꞌe yebá ganꞌ llieꞌ naꞌ, bneꞌe: —Ba gok da llayaꞌl gak. 4#Naꞌll daxiꞌo kaꞌ batop akeꞌ beꞌnn kaꞌ nak wnebiaꞌ llaꞌa yellrio ni, to latj ganꞌ nziꞌi Armagedón diꞌll Hebreo. '3GNaꞌ Xhiꞌnn Diosenꞌ bneꞌe: —Ba rez yedaꞌ da yobre, ka llin to beꞌnn wan llillize. Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ zjaniꞌt bez akeꞌ nadaꞌ kat yedaꞌ, llon akeꞌ ka beꞌnn llap xharaꞌn, nench ke ta akeꞌ gal yid akeꞌ, naꞌ reꞌe beꞌnn kaꞌ yel zdoꞌ ke akeꞌn. b2=Naꞌ daxiꞌo ki ben aken yel wak da babane beꞌnne, naꞌ jatop aken yeolol beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ zjallaꞌa do gateze yellrio ni, nench tilrén akeꞌ Dios beꞌnnenꞌ nap le zerawe yel wak xhen kat llin lla. (1I Naꞌ breꞌraꞌ chonn daxiꞌo da nak ak ka loll bcheko. Ton bllojen lo lloaꞌ bel xiꞌon zo gall yichj naꞌ, ye ton bllojen lo lloaꞌ bell xiꞌo naꞌ, naꞌ ye ton blloj lo lloaꞌ beꞌnnenꞌ lloeꞌ diꞌll wenraꞌll naꞌ, nench nxenraꞌll akeꞌ bell xiꞌo naꞌ. S0 Naꞌll jararje danꞌ yoll lo leo ke angl wxhopenꞌ lo yeo xhen danꞌ nziꞌi Eufrates, naꞌ bayoꞌj yeonꞌ nench byarj to nez ga te beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ zaꞌk do ganꞌ llraꞌ willre. // Naꞌ bi bsan akseꞌ bill gon akeꞌ da xhinnjenꞌ, blliayiꞌll aklleꞌ Diosenꞌ beꞌnnenꞌ llia yebá naꞌ, laꞌkze llallayrao akeꞌ. u.c Naꞌll jararje angl wgaꞌyenꞌ danꞌ yoll lo leo keꞌen ganꞌ lliꞌ bell xiꞌon llnebiaꞌbaꞌn, naꞌ doxhente bayak xchol ganꞌ llnebiaꞌbaꞌn, beꞌnnach kaꞌ to llyiꞌnn roll akeꞌ katkenꞌ llallayrao akeꞌn. 0-Y Naꞌ beꞌnn kaꞌ byey akeꞌ, naꞌ bi bayat akreꞌ ni ke bayoeꞌxhen akzeꞌ Dios, yezikre blliayiꞌll akeꞌ Diosenꞌ, beꞌnnenꞌ beꞌe latje llak da ki. ,wNaꞌll jararje angl wdapenꞌ danꞌ yoll lo leo keꞌen rao willenꞌ, naꞌ bzey willenꞌ beꞌnnach kaꞌ. g+GNaꞌll benraꞌ bnne to beꞌnne lloaꞌ bkoyenꞌ, bneꞌe: —Xa Dios, rweꞌn napoꞌ le zerawe yel wak xhen, llonoꞌ danꞌ llayaꞌl gonoꞌ, naꞌ llonoꞌ da zej lixheje kat bi da llchoybiaꞌo ke beꞌnne. 4*aLe beꞌnn llaꞌa yellrio ni, ba basoꞌteꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌlloꞌn, naꞌ ba basoꞌteꞌ nollre beꞌnn bxenraꞌll rweꞌ. Naꞌllenꞌ ba benoꞌ yeꞌj akeꞌ llen ni, danꞌ brarj akeꞌ xchen beꞌnn kaꞌ. Naꞌ kaꞌ llayaꞌlkze gak ke akeꞌn kanꞌ llak ke akeꞌ nnaꞌ. n)UNaꞌll benraꞌ bnne angl beꞌnnenꞌ llap nis danꞌ de rao yellrionꞌ, lleꞌe Diosenꞌ: —Rweꞌn nakoꞌ Dios beꞌnn nak lixheje, ba zokzoꞌ ka za xe yellriote, yel beꞌnn li koꞌo ba nchoybiaꞌo da kaꞌ llak ni. (Naꞌll jararje angl wyonnenꞌ danꞌ yoll lo leo keꞌen lo yeo kaꞌ, naꞌ yeolol ga llar nis, naꞌ leskaꞌ bayaken llen. ='sNaꞌll jararje angl wllopenꞌ danꞌ yoll lo leo keꞌen lo nisdaꞌon, naꞌ bayak nisdaꞌon llen ka llen ke beꞌnn wat, naꞌ wasaꞌt yeolol ba llaꞌa lo nisdaꞌon. &Naꞌll byej angl nellenꞌ, jararjeꞌ danꞌ yoll lo leo keꞌen rao yellrio, naꞌ yeolol beꞌnn kaꞌ zjazó sen ke bell xiꞌon, naꞌ nxenraꞌll akeꞌ lwaꞌa danꞌ nak ka lebaꞌ, bllia akeꞌ weꞌe xhen weꞌe zban, naꞌll bra akeꞌ kwis. R% Benraꞌ bnne to beꞌnn zillj kwis, zoeꞌ ganꞌ nak latj laꞌyenꞌ, lleꞌe angl gall kaꞌ: —Lelljak lelljararje danꞌ yoll lo leo kerénꞌ rao yellrionꞌ, naꞌ gonaꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ. :$mNaꞌ doxhen ganꞌ llaꞌa akeꞌ yebánꞌ, lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ blleꞌ ka llén xhen ni ke yel nbaraz ke Diosenꞌ, da nsaꞌa yel wak xhen keꞌe naꞌ, naꞌ nono gok choꞌ ganꞌ lloeꞌrao akeꞌ Leꞌen, le bi nna yeyoll gak yel ziꞌ kaꞌ gallenꞌ danꞌ nsaꞌa angl gall kaꞌ.C#Naꞌ breꞌraꞌ beꞌnn tap kaꞌ zjallia xirenꞌ, niꞌt akeꞌ rao Diosenꞌ, naꞌ toeꞌ beꞌe angl gall kaꞌ twej leo daꞌo de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, da zjayoll ballaꞌte da llon yel ziꞌ rao yellrionꞌ, naꞌ zejen da llon Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare ke beꞌnn kaꞌ bi llzenay keꞌe. T"!Naꞌ breꞌraꞌ gall angl kaꞌ, blloj akeꞌ ganꞌ lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ yebá naꞌ, zjanoꞌx akeꞌ da gon akeꞌ galle yel ziꞌ yellrio ni. Angl kaꞌ nak akeꞌ raꞌll lliche xhiꞌre, raꞌll chaꞌo ga zeraoze, naꞌ yeololeꞌ ngoꞌ lloaꞌ lchoꞌ akeꞌ twej baydon da nak de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro. /!WBde benraꞌ da naꞌ, naꞌll bwiaꞌ, naꞌ breꞌraꞌ byarj yebánꞌ ganꞌ lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ, latj laꞌy zeje diꞌll Dios naꞌn ze gannaꞌ. N Nono llraꞌ beꞌnn bi llayaꞌl llebe rweꞌ, Xantoꞌ.Nono zo beꞌnn bi llayaꞌl wxenraꞌll rweꞌ.Toze rweꞌ nakoꞌ beꞌnn nak laꞌy.Naꞌ beꞌnn llaꞌa yeolol yell, yed akeꞌ raoꞌn wxenraꞌll akeꞌ rweꞌ,
le ba breꞌe akreꞌ danꞌ ba benoꞌ, naꞌ ba nnez akreꞌ zejkzen lixheje. <qNaꞌ lloeꞌxhen akeꞌ Dios llol akeꞌ to da bsede da Moisésenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌnnenꞌ ben xchin Dios kanaꞌ. Leskaꞌ llol akeꞌ to da naken da bsede xhiꞌr daꞌo leakeꞌ, nen:Xa, Dios, yeolol danꞌ benoꞌ ren yel wak xhen koꞌo naꞌ,
naken da wen kwis, naꞌ da nak zi yebánello.Yeolol danꞌ llonoꞌn zejen lixheje, naꞌ naken da zaꞌke.Rweꞌn llnebiaꞌo yeolol yell kaꞌ. 1Leskaꞌ breꞌraꞌ to da nllirj da nak ka yej kes, naꞌ nlaꞌn ka ga de nis xhen, naꞌ nchixen yiꞌ. Lloaꞌ nisdaꞌo naꞌ, zjazellá beꞌnn kaꞌ bzoe bi bxenraꞌll akeꞌ bell xiꞌon, naꞌ lwaꞌa danꞌ nak ka lebaꞌ, naꞌ bi beꞌe akeꞌ latje wzoabaꞌ leakeꞌ sen kebaꞌn, naꞌ ka to nbab rabaꞌ naꞌ. Naꞌ zjanoꞌx akeꞌ tweje danꞌ ne arpa da beꞌe Diosenꞌ leakeꞌ. o YNaꞌ breꞌraꞌ leꞌ yebánꞌ to da yel wan xhen da nak zi yebánello. Breꞌraꞌ galle angl beꞌnne gon akeꞌ gall yel ziꞌ, nench yeyoll wroeꞌ Diosenꞌ ka goneꞌ danꞌ llaklleꞌe beꞌnn kaꞌ llon da xhinnjenꞌ.  Naꞌ ganꞌ bxhaꞌkziꞌ akeꞌn naken lloaꞌ yell, naꞌ lo danꞌ nak ka chaꞌ xhen ganꞌ blleꞌe uvas kaꞌ, brarj llen xhen danꞌ nak xchen akeꞌ naꞌ, naꞌ bllinen ka to sibe lloaꞌ kabay, naꞌ bllirjen chonn gayoa mir (300,000) metr.dANaꞌll bachoy anglenꞌ uvas danꞌ llia rao yellrionꞌ kone ya danꞌ látit keꞌe naꞌ, danꞌ noꞌxeꞌ naꞌ, naꞌll batopeꞌn bzaꞌleꞌn to lo da nak ka chaꞌ xhen ga llsi akeꞌn lloj xise. Zeje diꞌll Dios naꞌ, batopeꞌ beꞌnn kaꞌ bi bzoa xtiꞌlleꞌn, naꞌ broeꞌ leakeꞌ ga saꞌkziꞌ akeꞌ yellayrao akeꞌ. V%Naꞌll blloj ye toeꞌ beꞌnn yoꞌ rallneꞌe yiꞌ da llaꞌle kwit bkoy ganꞌ lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ. Naꞌ angl naꞌ bnneꞌe zillje, naꞌ balwilleꞌ beꞌnnenꞌ noꞌx ya da látitenꞌ, naꞌ lleꞌe leꞌe: —Ba we uvas danꞌ llia rao yellrionꞌ. Bachoyen kone ya koꞌo danꞌ nlátit naꞌ, nench yetopllon.  Naꞌll blloj ye to angl loe ganꞌ lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ yebánꞌ, naꞌ leskaꞌ noꞌxeꞌ ye to da látit rawe. Naꞌ beꞌnnenꞌ llia koꞌll bejenꞌ, le beꞌxteꞌ ya danꞌ látit rawenꞌ, naꞌ batopeꞌ danꞌ bllia rao yellrionꞌ. Naꞌ blloj ye to angl loe ganꞌ lloeꞌrao akeꞌ Diosenꞌ yebá naꞌ, naꞌ bnneꞌe zillje, llalwilleꞌ beꞌnnenꞌ llia koꞌll bejenꞌ: —Bxhiꞌi ya da látit koꞌon, naꞌ barap, le ba bllin lla yetopoꞌ danꞌ bllia rao yellrionꞌ, le ba byechen. %CNaꞌll bwiaꞌ da yobre, naꞌ breꞌraꞌ to bej lliche leꞌ yebánꞌ, naꞌ koꞌll bej naꞌ llia to beꞌnne nake ka Beꞌnnenꞌ Gorj Radj Beꞌnnach. Naꞌ nzoeꞌ to corona de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, naꞌ noꞌxeꞌ to ya da látit lloeꞌ danꞌ nziꞌi hoz. 5c Naꞌll benraꞌ to beꞌnn zo yebánꞌ naꞌ bneꞌe: —Bzoj da ni: “Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Xanllonꞌ llinte lla gat akeꞌ.” Naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ nen: —Da li kwisenꞌ nniꞌt akeꞌ nbaraz, le yeziꞌraꞌll akeꞌ rao xchin akeꞌ, naꞌ xchin akeꞌ da kaꞌ ben akeꞌ naꞌ, len wroeꞌn yeolol da wen da ba ben akeꞌ. Yetop Diosenꞌ beꞌnne bi llzoa xtiꞌlleꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ S Ke len naꞌ llayaꞌl gakxhenraꞌll-llo, lliꞌo nakllo rallnaꞌa Diosenꞌ, naꞌ llzoallo diꞌll danꞌ nllieꞌ biaꞌa gonllo naꞌ, naꞌ bi llbej yichjllo danꞌ nxenraꞌll-llo Jesúsenꞌ. w Ke chnare chas llén ke yiꞌ ganꞌ saꞌkziꞌ beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll bell xiꞌon ren lwaꞌa kebaꞌ naꞌ, naꞌ beꞌnne zjazó sen kebaꞌn roxhga akeꞌ o naꞌa akeꞌn, bi yeziꞌraꞌll akeꞌ ke yel llzaꞌkziꞌn do lla do yere. =s Diosenꞌ ba bllieꞌ biaꞌa saꞌkziꞌ akeꞌ ganꞌ llaꞌlnninn danꞌ nziꞌi azufre rao beꞌnn kaꞌ nak angl ke Dios, naꞌ rao beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo naꞌ.   Naꞌll ye to angl zej koꞌlltere beꞌnn wyonne, naꞌ bnneꞌe zillje, naꞌ bneꞌe: —Chaꞌ no beꞌnne wxenraꞌlle bell xiꞌon ren lwaꞌa kebaꞌ naꞌ, naꞌ weꞌe akeꞌ latje so akeꞌ sen ke bell xiꞌon roxhga akeꞌ o naꞌa akeꞌ, 5Ye to angl zaꞌa koꞌllre, bneꞌe: —Ba bllin lla kweyiꞌ yellenꞌ nziꞌi Babilonia danꞌ nak da brao. Ba bllin lla kweyiꞌ yell ke beꞌnn kaꞌ bkwas akeꞌ kaꞌle ke Diosenꞌ, naꞌ bpe akreꞌ, naꞌ bkoꞌyel akreꞌ yeolol beꞌnne bnao ake llon akeꞌ kanꞌ llon leakeꞌ naꞌ, naꞌ nnello gok akeꞌ ka beꞌnn bzollreꞌ, le benrén akeꞌ leꞌe txhen rao da xhinnj keꞌen. q[Bnneꞌe zillje, lleꞌe leakeꞌ: —Lelleb Diosenꞌ, naꞌ leweꞌxheneꞌ, le ba bllin lla goneꞌ yel koxchis ke beꞌnnach. Lewxenraꞌll Dios beꞌnnenꞌ ben yebánꞌ, naꞌ yellrio, naꞌ nisdaꞌo, naꞌ do ga llar nis. A{Naꞌll breꞌraꞌ ye to angl leꞌ yebánꞌ deꞌe rao lla. Naꞌ bdixjweꞌreꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ da bi te ke rao beꞌnn zjallaꞌa yellrio, ren beꞌnn wde wdere yell xhen, naꞌ wde wdere yell daꞌo, naꞌ wde wdere dialla ke beꞌnnach, naꞌ beꞌnn llak wde wdere diꞌll da de yellrio. 6~Y}|{zx(vutsrr(qFpHonmkjihggZfeedecb6a`_@^]\\ZZtY|XWRV@TTSRAQQP}OO?NMLbKiJJ$IIUH1GwFEDmC^BA@@?j>=z<:;:6877554^3X21?1//.e--[++F*B);('\&&2%B$##O"! fCDq1r&   r _HONbaraz ke beꞌnn kaꞌ, bibi doꞌl llxoa Diosenꞌ koꞌll akeꞌ. <qDavidenꞌ bneꞌe:Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ ba baziꞌxhen Diosenꞌ ke akeꞌ, bi da xhinnj ba ben akeꞌ.Nbaraz zo akeꞌ chaꞌ ba bnitraweꞌ doꞌl ke akeꞌ. 1Leskaꞌ bne Davidenꞌ, nbaraz naken ke beꞌnn kaꞌ llnitrao Diosenꞌ da xhinnj ke akeꞌn, naꞌ bibi llwieꞌ chaꞌ bi da ba ben beꞌnne. jMNaꞌ to okrénꞌ llon Diosenꞌ neꞌe, chaꞌ lliꞌo llonliraꞌll-lloeꞌ, nakllo beꞌnn wen laꞌkze bibi benllo da gak wayoeꞌrao kwinllo. Le Dios naꞌn llnitraweꞌ da xhinnj kellonꞌ chaꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ. EKat to beꞌnne lloneꞌ llin, lloneꞌ gan raxhjeꞌ, naꞌ xan llin naꞌ bi lloneꞌ leꞌe okré kat lloeꞌ raxhjeꞌ naꞌ, le da llayaꞌlkze siꞌi beꞌnn wen llin keꞌe naꞌ. $ALe kinꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ nyojen: “Abraham naꞌ benliraꞌlleꞌ Dios, naꞌllenꞌ bne Diosenꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn wen raweꞌ.” ;oChenak Abraham naꞌ bne Diosenꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn wen ni ke danꞌ beneꞌ naꞌ, zaꞌken wayoeꞌrao kwineꞌ, zan bibi de da gak wayoeꞌrao kwineꞌ rao Diosenꞌ. C Xozxtaꞌollo da Abraham naꞌ, ¿bixhanꞌ badoꞌleꞌ? -S¿Llákere chaꞌ llonllo leyenꞌ ka to da bibi zaꞌken danꞌ llonliraꞌll-llo Jesucristonꞌ? Kaꞌa bi llonllon kaꞌ, zan llroeꞌllo naken da zaꞌke.eCLe toze Diosenꞌ zo, naꞌ Leꞌen llakeꞌe doꞌl ke yeolol-llo, kon chaꞌ llonliraꞌll-llo Jesucristo naꞌ, le toze kaꞌn llónkzereꞌ lliꞌo, zo sen danꞌ nziꞌi circuncisión, naꞌ ren beꞌnn bi zo sen. H ¿Llákere chaꞌ nak Diosenꞌ toze Dios ke beꞌnn Israel kaꞌzenꞌ? ¿Kere nakse Dios ke beꞌnn bi nak beꞌnn Israel? Da li nakseꞌ Dios ke beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel. +Naꞌ llayonllo xhbab, Diosenꞌ llakeꞌe doꞌl ke beꞌnnach danꞌ llxenraꞌlleꞌ naꞌ, naꞌ kere danꞌ lloneꞌ kanꞌ ne ley naꞌ. pYBi llayaꞌl wayoeꞌrao kwinllo nnello nakllo beꞌnn wen. ¡Yelloj danꞌ kaꞌle! ¿Bixchen? Le kere nello nakllo beꞌnn wen naꞌ, ni ke danꞌ benllo ka ne ley naꞌ, zan ni ke danꞌ bxenraꞌll-llo Jesucristo naꞌn. Leskaꞌ bseꞌleꞌ Leꞌe nench broeꞌreꞌ zeje lixhej danꞌ llakeꞌe doꞌl ke yeolol lliꞌo ba llonliraꞌll-llo Jesúsenꞌ. @ yDios naꞌ bseꞌleꞌ Jesucristonꞌ bzaneꞌ kwineꞌ brarj xcheneꞌ, ni ke lliꞌo beꞌnnach. Naꞌ noteze beꞌnne gonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, wnitraweꞌ da xhinnj ke akeꞌn. Diosenꞌ bseꞌleꞌ Leꞌe nench zeje lixhej danꞌ bdapeꞌ yel llxhenraꞌll, baziꞌxheneꞌ ke da xhinnj benllo kanaꞌ. ' GNaꞌ nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo, naꞌ kere bi chixhjlloeꞌn yekeꞌe doꞌl kellonꞌ, le Xanllo Jesucristonꞌ ba bnitraweꞌ bi da xhinnj kaꞌ benllo. d ALe yeololtellonꞌ ba benllo da xhinnje, naꞌ ba nbiꞌyllo rao yel wasrá ke Diosenꞌ. $ ANe Diosenꞌ llayaꞌl wxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ nench yegaꞌa bi doꞌl xhoa koꞌll-llo. Naksen ke yeolol beꞌnne, le tozenꞌ naksllo raweꞌn. + ONaꞌ nnaꞌ ba broeꞌ Diosenꞌ kanꞌ llayaꞌl gonllo, nench yekeꞌe doꞌl kello, naꞌ billbi llzoa leyenꞌ bi da kaꞌ llayaꞌl gonllo. Kwinkze ley naꞌ llzejnieꞌn lliꞌo wllin lla gon Diosenꞌ kaꞌ, leskaꞌ ne danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌlleꞌn kanaꞌ. Le ke nak Diosenꞌ bi yekeꞌe xtoꞌl beꞌnn kaꞌ kaꞌle, laꞌkze nne beꞌnnenꞌ beneꞌ kanꞌ ne ley naꞌ, le ke nake leyenꞌ naken to da llyixjweꞌn lliꞌo nakllo beꞌnn wen da xhinnj. Yel wasranꞌ zaꞌn ni ke danꞌ wxenraꞌll-llo Xanllonꞌ  Nnézkzello yeolol lliꞌo nombiaꞌllo leyenꞌ, ke lliꞌo yaꞌnnenꞌ nen kaꞌ nench bibi de nnello, naꞌ renkze yeolol beꞌnn llaꞌa doxhen yellrio, nak akeꞌ beꞌnn wen da xhinnj rao Dios, naꞌ dekz de gaꞌt yel llzaꞌkziꞌ ke akeꞌ. <sNaꞌ bibi yel lleb ke Diosenꞌ nombiaꞌ akeꞌ. I Bi lloeꞌ akeꞌ latj ke lwellj akeꞌ so akeꞌ nbaraz. ^5Gateze zjakeꞌ nsaꞌa akeꞌ yel yaꞌch yel ziꞌ kanꞌ llon akeꞌ naꞌ. [/Bi gaze lldeꞌe akreꞌ, naꞌ le llyob aktereꞌ llot akeꞌ no beꞌnne. =uZre diꞌll yel yaꞌ llaꞌa lloaꞌ akeꞌn. O Ka to ba ke beꞌnn wat, da laꞌ zban da bi neyj kwasro, ka nak yellj yen akeꞌn,
xtiꞌll akeꞌn llxoayayen beꞌnne,
naꞌ diꞌllenꞌ lloeꞌ akeꞌn naken ka yerb ke bel znia.  Yeololte beꞌnnach nao akeꞌ nez xhinnj, yeololeꞌ ba nbeyiꞌ akeꞌ.Ni to nono llraꞌ beꞌnn llon da wen. s_ Notno llraꞌ beꞌnn llejnieꞌ goneꞌ kanꞌ ne xtiꞌlleꞌ naꞌ,
notno llayirj Diosenꞌ. `~9 Le xtiꞌll Diosenꞌ nyojen nen:Ni to nono zo beꞌnn zeje lloneꞌ da li. f}E ¿Akxha chaꞌ? ¿Naklle lliꞌo beꞌnn Israel beꞌnn wenlle ka nollre beꞌnne? Kaꞌa, bi nakllo kaꞌ. Le ba breꞌllo toz ka nakllo lliꞌo beꞌnn Israel ren noteze beꞌnne, le yeololtello nonllo da xhinnj. S|Naꞌ chet kaꞌ naken kaꞌ, ¿bixchen bi gonllo da xhinnj nench naꞌ gak da wen? Naꞌ kinꞌ ne bal beꞌnn ake, nench bi wkwaꞌnn akeꞌ netoꞌ wen, ne akeꞌ kaꞌn datoꞌ llroeꞌtoꞌ beꞌnne. Naꞌ ka nak beꞌnn ki llayaꞌl yellayrao akeꞌ, ni ke danꞌ ne akeꞌ kaꞌ. Yeololtello de doꞌl kello rao Diosenꞌ ?{wNaꞌ chaꞌ diꞌll wenraꞌll danꞌ niaꞌ naꞌ, wakrenen nench naꞌ da li ke Diosenꞌ gakllen xhen, ¿bixchen ll-lliayiꞌll akeꞌ nadaꞌ ka to beꞌnn wen da xhinnj? fzEBi naken kaꞌ, chenak naken kaꞌ, ker wak gon Diosenꞌ yel koxchis kellonꞌ chet kaꞌ. yNaꞌ chaꞌ kate llonllo da xhinnj llroeꞌn ka beꞌnn wen nak Diosenꞌ, ¿bixha nnello? ¿Nnello Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn wen da xhinnj danꞌ llonneꞌ yel llzaꞌkziꞌ kello kate llonllo da xhinnjenꞌ? (Llniaꞌ kanꞌ ne to beꞌnnach.) >xuKaꞌa, bi goneꞌ kaꞌ. Gonkzeꞌ kanꞌ neꞌe naꞌ, le yoꞌy ras ne Diosenꞌ diꞌll li, laꞌkze chaꞌ llin lla kate yeolol beꞌnne weꞌe akeꞌ diꞌll wenraꞌlle. Ganni llak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen:Rweꞌ wroeꞌroꞌ beꞌnnach lloeꞌo diꞌll li katenꞌ nneꞌo.Naꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ, llak akreꞌ bi llonoꞌ kanꞌ neꞌo naꞌ,
wllin lla wayakbeꞌe akreꞌ llonkzoꞌ kanꞌ neꞌon. w¿Akxha gak chet kaꞌ bal beꞌnne bill gak akeꞌ beꞌnn li ren Diosenꞌ? ¿Len gonen bill gak Diosenꞌ beꞌnn li? {voDa xhen da bgaꞌnne. Le Dios naꞌ beꞌe da xozxtaꞌollo kaꞌ xtiꞌlleꞌ danꞌ nyoj ke yeolol beꞌnnach. 0u [¿Bixha da wen llgaꞌnn ke lliꞌo beꞌnn Israel, gorjllo rao dialla ke xozxtaꞌollo kaꞌ? ¿Bixha da wen bgaꞌnn danꞌ bzollo sen danꞌ nziꞌi circuncisión? itKGakllo dogarje beꞌnn Israel chaꞌ llonliraꞌll-llo Diosenꞌ do yichj do raꞌll-llo. Naꞌ danꞌ ne akeꞌ zo akeꞌ sen naꞌ, lliꞌo ba nakllo ka to beꞌnn zo sen lo yichjraꞌlldaꞌo. Naꞌ ka nak da ni, kere leꞌ yichenꞌ llzejnieꞌn lliꞌo gonllo da ni, Spíritu naꞌkzenꞌ ba yoꞌn lo yichjraꞌlldaꞌollo llzejnieꞌn lliꞌo. Naꞌ beꞌnnenꞌ llon ki, llayazraꞌll Diosenꞌ leꞌe, laꞌkze beꞌnnach yobre bi llayazraꞌlleꞌ kanꞌ lloneꞌ.sKere nello nakllo dogarj beꞌnn Israel danꞌ naollo ka danꞌ nao leakeꞌ naꞌ, naꞌ danꞌ zollo sen to koꞌllre kwerp kellonꞌ. [r/Naꞌ beꞌnn kaꞌ llon kanꞌ ne ley naꞌ, laꞌkze bi zo akeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión naꞌ, leakeꞌ wroeꞌ akreꞌ de doꞌl keré, le nere nzedre leyenꞌ, naꞌ bi llonre kanꞌ nen naꞌ. q1Naꞌ chaꞌ beꞌnn laꞌkze bi nna soeꞌ sen naꞌ, naꞌ lloneꞌ kanꞌ ne ley ke Dios naꞌ, nakseꞌ txhen ren beꞌnn kaꞌ zo sen naꞌ. "p=Chaꞌ llonllo kanꞌ ne ley naꞌ, zaꞌksen danꞌ ba bzollo sen danꞌ nziꞌi circuncisión leꞌ kwerp kellonꞌ, danꞌ zeje diꞌll, lliꞌo beꞌnn Israel nakllo yell ke Diosenꞌ. Naꞌ chaꞌ bi llonllo kanꞌ ne leyenꞌ, bibi zaꞌken danꞌ ba bzollo sen naꞌ. o Ke len naꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Ni ke reꞌn nnechach akeꞌ ke Diosenꞌ, beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel.” ynkLlonxhen kwinoꞌ kwis danꞌ llsedoꞌ leyenꞌ, naꞌ lltitjroꞌ Diosenꞌ le bi llonoꞌ kanꞌ nen naꞌ. SmRweꞌ neꞌo nono gak tarén xhoꞌr beꞌnne o xhyio beꞌnne, ¿bixchen llonoꞌ rweꞌ kaꞌ? Rweꞌ llwieroꞌ lwaꞌa da llonliraꞌll beꞌnne, ¿bixchen lljalanoꞌ ganꞌ nkwaꞌa aken naꞌ? l1Rweꞌ llroeꞌ llsedroꞌ beꞌnn yobre, ¿bixchen bi llroeꞌ llsedre kwinoꞌ? Rweꞌ neꞌo bi llayaꞌl kwanllo, ¿bixchen llbanoꞌ rweꞌ? lkQNaꞌ llakroꞌ wak wzejnieꞌroꞌ beꞌnn bi llejnieꞌ, naꞌ llakroꞌ wak wroeꞌ wsedroꞌ beꞌnn kobe xtiꞌll Diosenꞌ, le neꞌo nombiaꞌo diꞌll li keꞌen, danꞌ nsaꞌa doxhen danꞌ llayaꞌl nneze beꞌnne. $jANaꞌ llakroꞌ zaꞌkroꞌ koꞌ nez beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, naꞌ koꞌ beniꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnn bi nombiaꞌ Dios. iwNaꞌ nombiaꞌo akrenꞌ llazraꞌll Diosenꞌ, naꞌ llakbeꞌroꞌ binꞌ nak da wen, naꞌ binꞌ nak da xhinnj. /hWRweꞌ neꞌo nakoꞌ beꞌnn Israel, cheke llakroꞌ zoꞌo wen rao Dios, naꞌ nxenraꞌlloꞌ danꞌ nombiaꞌo ley naꞌ, naꞌ llonxhen kwinoꞌ rao Dios. (gIKanꞌ gak kate llin lla gon Diosenꞌ rao naꞌa Jesucristonꞌ, choyraweꞌ ke bi da ba ben totollo laꞌkze da ngaꞌche, chaꞌ da wen o chaꞌ da xhinnj. Kanꞌ niaꞌ katenꞌ llyixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ. Beꞌnn Israel kaꞌ bi llon akeꞌ kanꞌ ne ley naꞌ fNnezjekze lo raꞌlldaꞌo akeꞌn llayaꞌl gon akeꞌ ka danꞌ nllia leyenꞌ biaꞌa gon akeꞌ naꞌ, le llon akeꞌ raꞌt wejenꞌ. Naꞌllenꞌ nneze yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn danꞌ llon akeꞌn, chaꞌ naken wen o chaꞌ naken da xhinnj. eyBeꞌnn bi nake beꞌnn Israel, bi nombiaꞌ akeꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Laꞌkze bi nombiaꞌ akeꞌ leyenꞌ, kon lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, llwia akeꞌ, naꞌ llon akeꞌ da wen naꞌ, naꞌllenꞌ naksen ka to ley ke akeꞌ. d' Kere danꞌ yénzello ley naꞌ, gaktello beꞌnn wen rao Dios, llayaꞌl gonllo kanꞌ nen naꞌ, naꞌllenꞌ gakllo beꞌnn wen raweꞌn. vce Beꞌnn kaꞌ bi nombiaꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ llon akeꞌ da xhinnj, Dios naꞌ goneꞌ da kweyiꞌ akeꞌ laꞌkze bi nombiaꞌ akeꞌ ley naꞌ, wchoybieꞌ ke akeꞌ le nnez akreꞌ llon akeꞌ da xhinnj naꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ nombiaꞌ akseꞌ leyenꞌ, naꞌ llon akeꞌ da xhinnj, Diosenꞌ wchoybieꞌ ke akeꞌ kon ka ne ley naꞌ. 5be Diosenꞌ bi llaleꞌe ke ke beꞌnne. Na Zan beꞌnn kaꞌ llon da wen, weꞌe Diosenꞌ leakeꞌ yel banez ke akeꞌ, naꞌ yel baraꞌnne, naꞌ goneꞌ so akeꞌ wen. Zgaꞌtek beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌtell yezikre nollre beꞌnne. ,`Q Yeolol beꞌnnach llon da xhinnj saꞌkziꞌ akeꞌ yellayrao akeꞌ, zgaꞌtek beꞌnn Israel kaꞌ yellayrao, naꞌtellre noteze beꞌnn bi nak beꞌnn Israel. 9_kNaꞌ gaklleꞌe weꞌe yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnn kaꞌ llon kon da nen ke akeꞌ, naꞌ bi llejleꞌ akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ, llon akeꞌ kanꞌ ne da xhinnjenꞌ. -^SWeꞌe yel nban zejlikane ke beꞌnn kaꞌ gon da wen laꞌkze biteze yellayrao akeꞌ, beꞌnn kaꞌ llayirjlaꞌlle akre gon akeꞌ nench yedoꞌl akreꞌ ganꞌ llia Dios ke chnare, naꞌ nench yeyazraꞌll Diosenꞌ kanꞌ gon akeꞌ naꞌ, naꞌ nench goneꞌ leakeꞌ beꞌnn zaꞌke. 9]mKanaꞌn goneꞌ ke totollo kon ka ben totollo. D\Rweꞌ nakoꞌ beꞌnn zid kwis, bi llayatroꞌ da xhinnj kaꞌ llonoꞌn, naꞌ llonlloꞌ biꞌch da xhinnj koꞌon nench waslliꞌoll Diosenꞌ da wsaꞌkzieꞌ rweꞌ kate llin lla wchoybieꞌ ke beꞌnnach. Kanaꞌ wroeꞌn zejkzeꞌ lixhej kanꞌ wchoyeꞌ saꞌkziꞌ toto beꞌnn ren yeolol da ben akeꞌ. M[¿Bi llakbeꞌroꞌ Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn chaꞌo, naꞌ beꞌnn xhenraꞌlle laꞌkze napllo doꞌle? Diosenꞌ lloneꞌ kaꞌ nench gakbeꞌroꞌ da xhinnjenꞌ llonoꞌ, naꞌ yeyatroꞌ. Z}¿Naꞌ llakroꞌ chaꞌ bibi gonn Diosenꞌ da saꞌkziꞌo chaꞌ ll-lliayiꞌlloꞌ beꞌnne, naꞌ naoteꞌo llonoꞌ kanꞌ llon akeꞌn naꞌ? Bi llayaꞌl gakroꞌ waraꞌo rao yel llzaꞌkziꞌ ke Diosenꞌ, ka nak da kaꞌ llonoꞌ naꞌ. #Y?Nnézkzello Dios naꞌ, goneꞌ da saꞌkziꞌllo, ni ke da xhinnjenꞌ llonllo, ka da kaꞌ ba bniaꞌ naꞌ, naꞌ zejkze lixhej kanꞌ goneꞌ naꞌ. mX UKe len naꞌ bibi de wdeꞌroꞌ noteze nakoꞌ rweꞌ beꞌnnach, chaꞌ ll-lliayiꞌlloꞌ beꞌnn yobre, le katenꞌ ll-lliayiꞌlloꞌ beꞌnn yobre, ll-lliayiꞌllkze kwinoꞌ, le toz ka llonkzoꞌ, ka llon leakeꞌ naꞌ. W   Ba nnez aktereꞌ kanꞌ ba bne Diosenꞌ goneꞌ yellayrao beꞌnn kaꞌ. Naꞌ laꞌkze nnez akreꞌ kanꞌ neꞌe naꞌ, nao akseꞌ llon akeꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ llawé akreꞌ kat ba nao beꞌnn yobre llon akeꞌ kanꞌ llon leakeꞌ naꞌ.8V kBi llejnieꞌ akreꞌ, da ba bne akeꞌ gon akeꞌ bi llon akeꞌn, nono llayombiaꞌ akreꞌ, bi llaziꞌxhen akeꞌ ke beꞌnne, naꞌ bi llayaꞌchraꞌll akeꞌ beꞌnne. yU mLlasnné llaschach akeꞌ ke beꞌnne, llkwas akeꞌ Diosenꞌ kaꞌle, bibi baraꞌnn llap akeꞌ beꞌnne. Llayoeꞌrao kwin akeꞌ ll-lan akeꞌ da wen, llarjlaꞌll akeꞌ gon akeꞌ bi da xhinnj, bi llzenay akeꞌ ke xaxhnaꞌ akeꞌ. xT kLlon akeꞌ yeolol da xhinnje, beꞌnn byio darén akeꞌ noꞌr bi nak noꞌr ke akeꞌ, naꞌ noꞌre darén akeꞌ beꞌnn byio bi nak beꞌnn ke akeꞌ, nak akeꞌ beꞌnn xheꞌe, beꞌnn wen da xhinnj, zeraꞌll akeꞌ da de ke beꞌnne, nak akeꞌ beꞌnn wen xhia, beꞌnn wachach llwie lwelljeꞌ, dil akeꞌ, ziyeꞌe akeꞌ, nak akeꞌ beꞌnn bi llzenay. IS  Ba brej yichj Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ bi lleꞌne wzoa xtiꞌlleꞌn, naꞌllenꞌ nna niꞌt aklleꞌ llon akeꞌ da ke llayaꞌl gon akeꞌ, kone xhbab da nak ke nxhia ke akeꞌ naꞌ. 3R aNaꞌ niꞌt beꞌnn byio beꞌnn bi lleꞌn akreꞌ sorén akeꞌ noꞌre, llawé akreꞌ lwellj beꞌnn byio ake, naꞌ darén lwellj byio akeꞌ, llon akeꞌ da nak zdoꞌ. Naꞌ danꞌ ba blleyiꞌ kwerp ke akeꞌ naꞌ, naken da llayaꞌl saꞌkziꞌ akeꞌ yel wen da xhinnj ke akeꞌ naꞌ. Ke len naꞌ Diosenꞌ brej yichjeꞌ leakeꞌ danꞌ llon akeꞌ da yel zdoꞌ, kon ka nen lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. Rente bal noꞌr kaꞌ llon akeꞌ da ke llayaꞌl gon noꞌre, naꞌ llkoꞌyele lwellj akeꞌ nench naꞌ llonrén akeꞌ leakeꞌ txhen, llon akeꞌ da bi llayaꞌl gon akeꞌ. P Brej yichj akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ, naꞌ llonliraꞌll akeꞌ da wenraꞌllre. Llonliraꞌll akeꞌ ke da kaꞌ ben Diosenꞌ, naꞌ bi llejleꞌ akeꞌ ke Dios beꞌnnenꞌ llayaꞌl gonliraꞌll-llo, gonllo xhen ke chnare. Kaꞌn gakchga. fO GKe len naꞌ bsanraꞌll Diosenꞌ leakeꞌ, danꞌ llon akeꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ kon kanꞌ nen lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, naꞌ baleꞌ llon akeꞌ da llawé xpeꞌr akeꞌ ren lwellj akeꞌ da nak zdoꞌ. 3N aBa bkwas akeꞌ Diosenꞌ kaꞌle, laꞌkze nakeꞌ le zerawe beꞌnn zaꞌke, naꞌ zoeꞌ zejlikane. Naꞌ ba llonliraꞌll akeꞌ no lwaꞌa ke beꞌnnach beꞌnn llde ke, beꞌnn llon akeꞌ roraz Dios, naꞌ no lwaꞌa lsaꞌke ba zo xire, no ba zo tap niaꞌnaꞌa, naꞌ no ba nxhob leꞌe. YM -Ne akeꞌ nak akeꞌ beꞌnn siꞌn, naꞌ gok akeꞌ ka beꞌnn bi llejnieꞌ. =L uLaꞌkze nnez akreꞌ zo Diosenꞌ, bi llonliraꞌll akeꞌ Leꞌe, ni ke lloeꞌ akzeꞌ Leꞌe yel llioxken. Bibi zaꞌk xhbab ke akeꞌn, naꞌ nchol yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. %K ELaꞌkze bi llreꞌllo Diosenꞌ, llreꞌllo kanꞌ zoeꞌ llnebieꞌ, naꞌ nnézello de yel wak keꞌe kanꞌ beneꞌ bxieꞌ yellrio ni, naꞌ yeolol beꞌnnach llreꞌe akreꞌ da kaꞌ ba beneꞌ naꞌ. Len naꞌ bibi de wdeꞌ akreꞌ, ne akeꞌ bi nnez akreꞌ chaꞌ zo Dios. tJ cDa llayaꞌl nnez akreꞌ ke Diosenꞌ, ba nnez aksreꞌn, le Dios naꞌkzenꞌ ba broeꞌreꞌn leakeꞌ. I Diosenꞌ zoeꞌ yebánꞌ ba broeꞌreꞌ beꞌnnachenꞌ, ke chnarenꞌ saꞌkziꞌ yeolol beꞌnne bi llonliraꞌll Leꞌe, beꞌnn llon da xhinnj. Naꞌ danꞌ llon akeꞌ da xhinnjenꞌ, bi lleꞌn akreꞌ gombiaꞌ akeꞌ diꞌll li ke Diosenꞌ. tH cNaꞌ Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ llzejnieꞌn lliꞌo, chaꞌ beꞌnn llonliraꞌlle Jesucristonꞌ, Dios naꞌ goneꞌ leakeꞌ beꞌnn wen, billre bi de da gonllo gakllo beꞌnn wen raweꞌn. Kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Beꞌnnenꞌ llonliraꞌll Diosenꞌ, nakeꞌ beꞌnn wen raweꞌ, naꞌ gaꞌt yel nban keꞌe.” Doꞌl da de ke beꞌnnach WG )Bi lliyeꞌraꞌ danꞌ lloaꞌa Diꞌll Wen ke Jesucristonꞌ, le len naꞌ nsaꞌn yel wak ke Dios nench yerá yeolol beꞌnn llejleꞌ, laꞌkze beꞌnn Israel, naꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel. 3F aKe len naꞌ lleꞌnraꞌ kwis weꞌrenaꞌ reꞌ zjallaꞌa Romanꞌ xtiꞌll Diosenꞌ kanꞌ ba jeaꞌn do ga yobre. Diꞌll Wen ke Cristonꞌ nsaꞌn yel wak ke Dios 6E gDa llayaꞌl gonaꞌ weꞌrenaꞌ yeolol beꞌnne diꞌll ke Jesucristonꞌ beꞌnn llaꞌa lyell, beꞌnn llaꞌa yiꞌxe, beꞌnn llejnieꞌ, naꞌ beꞌnn bi llejnieꞌ. D ; Beꞌnn biꞌche, lleꞌnraꞌ nnézere da zan ras ba gokraꞌllaꞌ yedwiaꞌ reꞌ, naꞌ bi nna gak yedaꞌ. Lleꞌnraꞌ yedaꞌ yedyenaꞌ xchin Diosenꞌ ganꞌ zore naꞌ, nench chanre chejleꞌre ke Jesucristo kanꞌ ba jenaꞌ yezikre yell kaꞌ ganꞌ ba byaꞌa. ZC / Nadaꞌ ren reꞌ setipllo wtipraꞌll lwelljllo wxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ. oB Y Lleꞌnraꞌ yedwiaꞌ reꞌ, nench wzejnieꞌllraꞌ reꞌ ye raꞌt wxenraꞌllyaꞌnnre Diosenꞌ. fA G Naꞌ llnnabaꞌ rao Diosenꞌ gonneꞌ latj yedwiaꞌ reꞌ, le ba gok scha bi nna yedaꞌ. X@ + Nnezkze Diosenꞌ yoꞌy ras kat llalwilleꞌn, llnnabaꞌ gakreneꞌ reꞌ. Nakeꞌ beꞌnn nxenraꞌllaꞌ do yichj do raꞌllaꞌ, naꞌ llonaꞌ xchineꞌ, lloaꞌa xtiꞌll Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ. u? eZgaꞌtek nniaꞌ reꞌ, Jesucristo naꞌn, zoeꞌ llakreneꞌ nadaꞌ nench lloaꞌa yel llioxken ke Diosenꞌ ke yeololre, le beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa doxhen yellrio naꞌ, lloeꞌ akeꞌ diꞌll kanꞌ nxenraꞌllre Cristonꞌ. M> Llzojaꞌ da ni ke yeololre llaꞌre Roma naꞌ, reꞌ ba brej Diosenꞌ nakre rallneꞌe, nllieꞌreꞌ reꞌ. Naꞌll llnnabaꞌ raweꞌn ren rao Xanllo Jesucristonꞌ gakrén akchgueꞌ reꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ yichjraꞌlldaꞌore so kwezre nbaraz. Pablonꞌ lleꞌnreꞌ lljaraꞌnneꞌ beꞌnn kaꞌ llaꞌa Roma P= Kaꞌn ba brej Diosenꞌ reꞌ, nench nakre rallnaꞌa Jesucristonꞌ. 5< eNaꞌ netoꞌ danꞌ llonliraꞌlltoꞌ Xanllo Jesucristonꞌ, ben Diosenꞌ da wen ketoꞌ, le brejeꞌ netoꞌ, naꞌ bseꞌleꞌ netoꞌ llyixjweꞌtoꞌ xtiꞌlleꞌn, nench naꞌ chanll beꞌnn wxenraꞌll Leꞌe, naꞌ chejleꞌ akeꞌ keꞌe, naꞌ wzoa akeꞌ xtiꞌlleꞌn doxhente yellrio. ; %Spíritu ke Diosenꞌ broeꞌn nak Xanllo Jesucristonꞌ dogarje Xhiꞌnn Dios, naꞌ napeꞌ yel wak, le babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. !: =Diꞌll Wen ke Diosenꞌ llzejnieꞌn lliꞌo ke Xhiꞌnneꞌ Xanllo Jesucristonꞌ. Leꞌen gorjeꞌ gokeꞌ ka beꞌnnach rao dialla ke da rey David. 9 -Dios naꞌ ba bzenreꞌ beꞌnnachenꞌ Diꞌll Wen keꞌen, beneꞌ nench bniꞌt beꞌnn beꞌe ak xtiꞌlleꞌn kanaꞌ, naꞌ bzoj akeꞌn. L8 Nadaꞌ Pablo llzojaꞌ reꞌ. Llonaꞌ biteze da ne Xanllo Jesucristonꞌ. Dios naꞌ brejeꞌ nadaꞌ nakaꞌ postl keꞌe, bseꞌleꞌ nadaꞌ nench naꞌ llyixjweꞌraꞌ Diꞌll Wen keꞌen. T7!Xanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ yeololtere. Kaꞌn gakchga.?6wNaꞌ Jesús, beꞌnnenꞌ bzejnieꞌ nadaꞌ yeolol da kaꞌ bzojaꞌ naꞌ, neꞌe: —Da likze le zazaꞌtiaꞌ da yobre. Kaꞌn gakchga. Le yobte yedoꞌ Xantoꞌ, Jesús. 5Naꞌ chaꞌ reꞌ yekaꞌre danꞌ llia leꞌ yich ni, Dios naꞌ yelaneꞌ rarenꞌ leꞌ yich keꞌen, ganꞌ llia ra beꞌnn kaꞌ de yel nban zejlikane ke, naꞌ bi gak yeyoꞌre yell keꞌen, naꞌ bibi da wen gak keré danꞌ nyoj leꞌ yich ni. U4#Naꞌ llasnisraꞌ reꞌ llzenay kanꞌ ne yich ni, ke da kaꞌ za gak, naꞌ chaꞌ no wzanlle ka danꞌ llia leꞌ yich ni, Dios naꞌkze gonlleꞌ yel ziꞌ keꞌe, ka danꞌ nyoj leꞌ yich ni. T3!Naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, naꞌ leskaꞌ lliꞌo nxenraꞌll-llo Jesúsenꞌ, llelloeꞌ: —Le yobte yedoꞌ. Naꞌ beꞌnnenꞌ llenenꞌ, nneꞌe: —Dachga. Naꞌ beꞌnnenꞌ llbilraꞌlleꞌ, yedchgueꞌ, naꞌ noteze beꞌnn lleꞌnreꞌ, yeꞌjchgueꞌ nis danꞌ lloeꞌ yel nban zejlikane, naꞌ bibi saꞌkren. 2—Nadaꞌ Jesús ba bseꞌlaꞌ angl kiaꞌn, nench badzenreꞌ rweꞌ yeolol da kaꞌ ba bzojoꞌ naꞌ. Naꞌ llayaꞌl weꞌon beꞌnn kaꞌ lldope ll-llay llonliraꞌll nadaꞌ. Nadaꞌ nakaꞌ xhiꞌnn dialla rey David, naꞌ nakaꞌ ka berj rsire. `19Zan ka nak beꞌnn kaꞌ llon da zban, beꞌnn llon txhen yel wallaꞌa, beꞌnn llon da nen ke xpeꞌr akeꞌ, naꞌ beꞌnn wen xhia, naꞌ beꞌnn llonliraꞌll lwaꞌa ake, naꞌ yeolol beꞌnn lloeꞌ diꞌll wenraꞌlle, naꞌ llawé akreꞌ wzenay akeꞌ diꞌll wenraꞌlle, yeolol beꞌnn kaꞌ bi gak choꞌ akeꞌ lo yell kiaꞌn. B0}Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ ba bayib xharaꞌn akeꞌn. Leakeꞌn gak gao akeꞌ daxhix danꞌ llbia rao yay danꞌ nsaꞌa yel nban zejlikanenꞌ, naꞌ gak choꞌ akeꞌ yellenꞌ. t/a Nadaꞌ nakaꞌ ka tiꞌch diꞌll nell, naꞌ naktiaꞌ ka tiꞌch diꞌll ganꞌ llayollen, nadaꞌ nakaꞌ ka to beꞌnn bxe bi da bxieꞌ, naꞌ wasyollteꞌn, naꞌ naktiaꞌ ka to beꞌnn zej raote, naꞌ ka beꞌnn zej xhante. i.K Jesúsenꞌ bneꞌe: —Le zaꞌtiaꞌ, naꞌ wayoaꞌ beꞌnnach kon ka ba ben totoeꞌ. ;-o Naꞌ beꞌnn kaꞌ llon da xhinnj, nnao aklleꞌ yesoꞌneꞌn, naꞌ beꞌnn kaꞌ llasoꞌn da nak zdoꞌ, yesoꞌnlleꞌn. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llon da wen, nnao aklleꞌ gon akeꞌ da wen naꞌ llon akeꞌn. Naꞌ beꞌnnenꞌ ba ben kwineꞌ rallnaꞌa Diosenꞌ, bit yellojeꞌ lo naꞌa Diosenꞌ. q,[ Leskaꞌ golleꞌ nadaꞌ: —Bi wkwaꞌchoꞌ diꞌll kaꞌ ba bzojoꞌn, le da ba zo rez gaken. /+W Bixha anglenꞌ bneꞌe: —Bi gonoꞌ kaꞌ, nadaꞌ nakaꞌ to beꞌnn wen xchin Dios kanꞌ naksoꞌ rweꞌ, naꞌ kanꞌ nake beꞌnn lwelljoꞌ kaꞌ ba brej Diosenꞌ lloeꞌ xtiꞌlleꞌn, naꞌ kanꞌ nak yeolol beꞌnn kaꞌ llejleꞌ da kaꞌ nyoj leꞌ yich ni. Benxhen Dios naꞌ. m*SNadaꞌ, Juan, benraꞌ, naꞌ breꞌraꞌ da ki ba bzojaꞌ ni. Naꞌ bayoll benraꞌ, naꞌ breꞌraꞌ naꞌ, jazoaꞌ xhibaꞌ xhniaꞌ anglenꞌ, beꞌnnenꞌ broeꞌ nadaꞌ da ki, naꞌ gokraꞌllaꞌ weꞌraweꞌ. )Naꞌll bne Jesúsenꞌ: —Le zaꞌtiaꞌ. Nbaraz ke beꞌnn kaꞌ byejleꞌ ke xtiꞌllaꞌn, nyojen leꞌ yich ki. ({Naꞌll goll anglenꞌ nadaꞌ: —Yeolol diꞌll ki ba benroꞌn naken da li, gak kon kanꞌ ba bnetoꞌ naꞌ. Xanllo Dios naꞌ llsenieꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo beꞌnne lloeꞌ ak xtiꞌlleꞌn, naꞌ llzejnieꞌreꞌ leakeꞌ akrenꞌ nne akeꞌ, Leꞌen bseꞌleꞌ nadaꞌ zadzejnieꞌraꞌ beꞌnn llon xchin Dios, nench wroeꞌ akreꞌ da kaꞌ ba zaꞌa aken. ')Naꞌ billbi xchol gake. Naꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa naꞌ, billbi beniꞌ ke no da llseniꞌ, naꞌ billbi will yallj akreꞌ, le beniꞌn nechj Xanllo Dios naꞌn, wseniꞌn ke akeꞌ. Naꞌ nnebiaꞌrén akeꞌ Leꞌe ke chnare. Ba rez yed Jesucristonꞌ da yobre R&Naꞌ reꞌe akreꞌ Xanllo Diosenꞌ, naꞌ yoj reꞌen roxhga akeꞌ. d%ANaꞌ billbi da xhinnj gaꞌt da llwie Dios, naꞌ yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ ren ke Jesucristo, beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo so akeꞌ yellenꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bxenraꞌll Leꞌen weꞌrao akeꞌ Leꞌe. C$Naꞌ kllol nez xhen ke yellenꞌ, naꞌ llop laꞌte lloaꞌ yeonꞌ zjazó yay da lloeꞌ yel nban. Naꞌ llbian daxhix chllinn (12) ras rao to iz, lloeꞌn daxhix tbeꞌo weje, naꞌ beꞌnn yell kaꞌ llonrén akeꞌ xhlaꞌyenꞌ llin, nench wayonen beꞌnn llaꞌa yeolol yell kaꞌ biteze da llak akreꞌ. |# sNaꞌll broeꞌ anglenꞌ nadaꞌ yeo ganꞌ yolle nis da lloeꞌ beꞌnnachenꞌ yel nban zejlikane. Nisenꞌ naken ka yej kes le nyan kwis. Naꞌ ll-llojen ganꞌ llia Dios naꞌ, ren Jesucristo beꞌnnenꞌ zaꞌkrebeꞌ ka xhiꞌr daꞌo. ^"5Yell naꞌ kbat gak choꞌ beꞌnn llon da zban. Bi gak choꞌ beꞌnne llon biteze da llwie Dios, naꞌ beꞌnne lloeꞌ diꞌll wenraꞌlle. Zeraoze beꞌnne kaꞌ nyoj ra akeꞌn leꞌ yich ke Jesucristonꞌ, beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo, naꞌ nyoj ra akeꞌ gaꞌt yel nban ke akeꞌ ke chnare, leakzeꞌn gak choꞌ akeꞌ.!Naꞌ yel zaꞌk yel nbaraz da zjadé yeolol yell, ren yel baraꞌnn da zjadé ke beꞌnn wnebiaꞌ kaꞌ, weꞌe akeꞌn Diosenꞌ. d ABi cheyj ganꞌ nak zi choꞌllo da kaꞌ niꞌt yellenꞌ te lla, le gannaꞌ bill gale. $ANaꞌ beniꞌ ke Dios naꞌ wseniꞌn ke beꞌnn zaꞌk yeololte yell zjallaꞌa yellrio, beꞌnne llonliraꞌll Dios, naꞌ beꞌnn wnebiaꞌ llaꞌa yellrio weꞌxhen akeꞌ Dios, weꞌe akeꞌ Leꞌe bi da zaꞌke da chaꞌo da de ke akeꞌ, ren no yel baraꞌnn xhen ke akeꞌ. Z-Beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellenꞌ, bibi will bibi beꞌo yallj akreꞌ wseniꞌn yellenꞌ, le beniꞌ danꞌ nechj Dios naꞌ, llseniꞌn ke akeꞌ rente beniꞌ da nsaꞌa beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo. Naꞌ bibi yodaꞌo breꞌraꞌ yellenꞌ, le beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa yell naꞌ, niꞌt akeꞌ rao Xanllo Dios, beꞌnnenꞌ nape yel wak xhen, naꞌ rao Jesucristo beꞌnnenꞌ nak ka xhiꞌr daꞌo, leakeꞌn nxenraꞌll beꞌnn kaꞌ llaꞌa yellenꞌ. Naꞌ ganꞌ nak zi choꞌllo da chllinn kwen kaꞌ, nak aken chllinn yej chaꞌo danꞌ nziꞌi perla, toton naken de yej chaꞌo nziꞌi perla. Naꞌ nez ke yellenꞌ naken de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro, naꞌ naken ka yej kes da nak yalle. Eda gaꞌye naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi ónice;
da wxhope naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi cornalina;
da galle naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi crisólito;
da xoꞌne naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi berilo;
da ga naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi topacio;
da chi naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi crisopraso;
da chnej naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi jacinto;
naꞌ da chllinn naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi amatista. 2]Naꞌ yej danꞌ llaꞌa ran zeꞌe danꞌ nechj yellenꞌ nonen len nbaraz.Da nellenꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi jaspe;
da wllope naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi zafiro;
da wyonne naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi ágata;
da wdape naꞌ naken de yejenꞌ nziꞌi esmeralda; -SZeꞌe danꞌ nechj yellenꞌ naken de yej da zaꞌke da nziꞌi jaspe, naꞌ doxhen yellenꞌ naken de ya chaꞌo, naꞌ nlaꞌn ka to yej kes da nak yalle. /WNaꞌll bllixeꞌ zeꞌe danꞌ nechj yellenꞌ, naꞌ goken to gayoa tapayon (144) tchit danꞌ nombiaꞌ beꞌnnache, len naꞌ benrén anglenꞌ llin bllixeꞌn. zmYellenꞌ toz ka naken de zraꞌye ren de zdonre. Anglenꞌ bllixeꞌ yellenꞌ kone yanꞌ noꞌxeꞌ naꞌ, naꞌ goken chop mir chop gayoa (2,200) danꞌ nziꞌi kilómetro chlaꞌ wejenꞌ, ka tonn nake zraꞌye naꞌ, ka to sib naken. ^5Naꞌ angl beꞌnnenꞌ beꞌrén nadaꞌ diꞌll naꞌ, noꞌxeꞌ to ya da nak de ya chaꞌo danꞌ nziꞌi oro da gonreneꞌ llin wllixeꞌ yell naꞌ, ren zeꞌe naꞌ, naꞌ lloaꞌ ganꞌ nak zi choꞌllo. CNaꞌ zeꞌe danꞌ nechj yellenꞌ, yoꞌ chllinn yej xhen rane, naꞌ leꞌ yej kaꞌ nyoj ra chllinn beꞌnn kaꞌ nak postl ke Jesucristo beꞌnnenꞌ nake ka xhiꞌr daꞌo naꞌ. Z- Naꞌ leꞌ zeꞌe danꞌ zo chlaꞌ yellenꞌ ganꞌ llraꞌ willre zjazó chonne ganꞌ nak zi choꞌllo, naꞌ ganꞌ llen willre zo ye chonnen, naꞌ yichjre zo ye chonnen, naꞌ lleꞌlre zo ye chonnen.  To zeꞌe sib xhen nechj yellenꞌ, naꞌ zjazó chllinn (12) kwen ga nak zi choꞌllo, naꞌ toto ganꞌ nyarj naꞌ, zjazé twej angl. Naꞌ leꞌ ganꞌ choꞌllo naꞌ nyoj ra chllinn kweꞌ beꞌnn kaꞌ bxe chllinn kweꞌ dialla beꞌnn Israel kaꞌ. 7g Naꞌ yellenꞌ goken llaktit kone beniꞌ danꞌ nsaꞌa Diosenꞌ. Naꞌ llaktit ken naken ka to yej da zaꞌke, ka yej danꞌ nziꞌi jaspe danꞌ llreꞌllo ka yej kes. nU Naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ benen nench bacheꞌe anglenꞌ nadaꞌ to rao yaꞌ xhen da nak sibe, naꞌ broeꞌreꞌ nadaꞌ yell Jerusalén naꞌ, danꞌ nake yell ke Dios. Zon yebá naꞌ, naꞌ lletjen rao yellrionꞌ. / Naꞌll breꞌraꞌ to angl gall kaꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌx leo kaꞌ galle, da kaꞌ yollte da brarj akeꞌ, nench gok yel ziꞌ le zerawe yellrionꞌ. Badbiꞌyeꞌ ganꞌ ziaꞌ naꞌ, naꞌ lleꞌe nadaꞌ: —Da ke, wroeꞌraꞌ rweꞌ beꞌnnenꞌ nak ka to noꞌr za wchaynaꞌa, naꞌ Jesucristo beꞌnnenꞌ nak ka to xhiꞌr daꞌon bet akeꞌ, naꞌ nnello Leꞌen siꞌi noꞌrenꞌ. ykNaꞌ ka nak beꞌnn kaꞌ blleb xhnnezaꞌ, naꞌ beꞌnn bi llonliraꞌll nadaꞌ, naꞌ beꞌnn kaꞌ llasoꞌn danꞌ bi llazraꞌllaꞌ, naꞌ beꞌnn wen xhia kaꞌ, naꞌ beꞌnn darén ak noꞌr yobre o beꞌnn byio yobre, naꞌ beꞌnn llon txhen yel wallaꞌa, naꞌ beꞌnn llonliraꞌll lwaꞌa ak, naꞌ yeolol beꞌnn lloeꞌ diꞌll wenraꞌlle; yeolol beꞌnn kaꞌn llayaꞌl saꞌkziꞌ akeꞌ ke chnare lo yiꞌ xhen danꞌ nak ka to nisdaꞌo, lo yiꞌ gabil ganꞌ llaꞌlnninn danꞌ nziꞌi azufre. Naꞌ danꞌ gak ke akeꞌ naꞌ, len naꞌ nello yel got wllope. Yell Jerusalén danꞌ nak da kobe V%Beꞌnne nxenraꞌll nadaꞌ, chaꞌ ba bzoereꞌ bi wsanraꞌlleꞌ xtiꞌllaꞌn, da wen gak keꞌe ka diꞌllenꞌ ba beꞌkzaꞌ naꞌ, nadaꞌ gakaꞌ Dios keꞌe, naꞌ leꞌe gakeꞌ xhiꞌnnaꞌ. : mBayoll naꞌ bneꞌe nadaꞌ: —Ba gok da llayaꞌl gak. Nadaꞌ nakaꞌ ka tiꞌch diꞌll nelle, naꞌ naktiaꞌ ka tiꞌch diꞌll ga llayollen, ka to beꞌnn bxe bi da bxieꞌ, naꞌ wasyollteꞌn. Beꞌnne bile, nadaꞌ weꞌe nis da yeꞌjeꞌ danꞌ nsaꞌa yel nban, naꞌ bitbi saꞌkren. g GNaꞌll bne beꞌnnenꞌ llia llnebiaꞌn, neꞌe: —Lewiá ke, nadaꞌ llakobaꞌ yeololte bi da zjadé. Leskaꞌ bneꞌe: —Bzoj diꞌll ki ba benroꞌ naꞌ, le naken diꞌll li, naꞌ gak kanꞌ bniaꞌ naꞌ. - SDios naꞌ goneꞌ bibi gak ke akeꞌ da soyaꞌch akeꞌ, da kwellrén akeꞌ, nollno gat, nollno chey la, le ba bde ke yeolol da kaꞌ goꞌt yellrio nellenꞌ. Y +Naꞌ do ganꞌ llia Dios naꞌ, benraꞌ bnne to beꞌnn zillje, neꞌe: —Wiacheke, ba betj Diosenꞌ zoreneꞌ beꞌnnach, naꞌ sorentezeꞌ leakeꞌ, le brejeꞌ leakeꞌ nench nak akeꞌ yell keꞌe. F Nadaꞌ Juan breꞌraꞌ yell ke Diosenꞌ, Jerusalén kobe danꞌ lliꞌ yebánꞌ ganꞌ zo Diosenꞌ, betjen rao yellrio. Nonen nbaraz ka ke to noꞌre ba bayoneꞌ nbaraz wchayneꞌe. ~~|{yz9y5xjv{uktasyrr\qqPpooMnmllk8j;ihgffe,d ba`9_]\[[3Z~YXXOWXWVUUqTSRQQ&OO NM5LLKNJIHGFEDnCB&A?@@.?>=<`;;D::J9888 7~6i5l43.2,00/g.-,++'*)((H&&)%$$ #"T!!R B[l{ W]v-7Z4N? | x   : M 1 Kaꞌn ne leꞌ yich danꞌ bzoj Oseas, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ nen:Beꞌnn kaꞌ bi nake yell kiaꞌ, nadaꞌ wsiꞌi akeꞌ yell kiaꞌ,
naꞌ beꞌnn kaꞌ bi bllieꞌraꞌ naꞌ, yep akeꞌ nllieꞌ akreꞌ nnaꞌ. c0? Lliꞌo brejeꞌ, bal-llo nakllo beꞌnn Israel, naꞌ bal-llo bi nakllo beꞌnn Israel. H/  Kaꞌn beneꞌ nench goneꞌ da wen xhen ke noteze wxenraꞌll Leꞌe, lliꞌo llayaꞌchraꞌlleꞌ. Kanaꞌte brejeꞌ lliꞌo gak da nbaraz kello katenꞌ yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. #.? Le Diosenꞌ gokraꞌlleꞌ wroeꞌreꞌ ka goneꞌ, weꞌe yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnn bi llzenay keꞌe, naꞌ leskaꞌ gokraꞌlleꞌ wroeꞌreꞌ yel wak keꞌen. Naꞌllenꞌ bdapeꞌ yel xhenraꞌlle ke beꞌnn kaꞌ bi llon da lixheje, naꞌ ba naken kweyiꞌ akeꞌ. 9-k Le beꞌnn wen yeꞌsenꞌ goneꞌn kon ka llazraꞌlleꞌ, le leꞌen goneꞌn. Naꞌ bennj naꞌkzenꞌ goneꞌ to da nak nbaraz, naꞌ gonteꞌ ye to da bi nakteke nbaraz. _,7 Naꞌ llepaꞌ rweꞌ, ¿noxha nakoꞌ naꞌn, llakyollrenoꞌ Diosenꞌ bi danꞌ lleꞌnreꞌ goneꞌ ren rweꞌ? Ka to yeꞌs de yo, kere wak yen beꞌnnenꞌ ben len naꞌ: “¿Bixchen benoꞌ nadaꞌ ki?” )+K Naꞌ yeꞌo nadaꞌ: “Chaꞌ kaꞌ naken, bi llayaꞌl wtobe Diosenꞌ beꞌnnachenꞌ, le nono soe wlleyiꞌlleꞌ danꞌ lleꞌnreꞌ gonllonꞌ.” <*q Kaꞌn naken Dios naꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ kon no lleꞌnreꞌ, naꞌ lloneꞌ war lo yichjraꞌlldaꞌo kon no lleꞌnreꞌ, naꞌllenꞌ nak akeꞌ war bi llejleꞌ akeꞌ. ))K Naꞌ xtiꞌll Dios naꞌ nyojen kanꞌ golleꞌ beꞌnn wnebiaꞌ ke Egiptonꞌ, lleꞌe leꞌe: “Nadaꞌ benaꞌ rweꞌ beꞌnn wnebiaꞌ, nench naꞌ wroeꞌraꞌ yel wak danꞌ llonaꞌ ren rweꞌ. Llonaꞌ kaꞌ nench nneze beꞌnne doxhen yellrio, nadaꞌn zoaꞌ llnebiaꞌ.” E( Llbej Diosenꞌ beꞌnn llayaꞌchraꞌlleꞌ, kere kon kanꞌ lleꞌne beꞌnnenꞌ, naꞌ kere ni ke bi da llon akeꞌn. Dios naꞌn kon no lleꞌnreꞌ, leꞌen llayaꞌchraꞌlleꞌ. )'K Le golleꞌ da Moisésenꞌ kanaꞌ: “Yeyaꞌchraꞌllaꞌ kon no lleꞌnraꞌ yeyaꞌchraꞌllaꞌ. Naꞌ llieꞌraꞌ kon no lleꞌnraꞌ llieꞌraꞌ.” S& ¿Naꞌ nnello llon Diosenꞌ da bi zej lixheje? ¡Bi nnello kaꞌ! o%W Naꞌtelle nyoj xtiꞌll Dios danꞌ ne: “Bllieꞌraꞌ Jacob naꞌ, naꞌ bwieraꞌ Esaúnꞌ.” {$o Le Dios naꞌ golleꞌ Rebecanꞌ: “Binꞌ garje da nell naꞌ, wxhexj yichjbeꞌ rao binꞌ naꞌch naꞌ.” c#? Kanꞌ bi nna so bi kwach kaꞌ, naꞌ bibi nna gon akbeꞌ no da wen o da xhinnj, Dios naꞌ broeꞌreꞌ llbejeꞌ noteze beꞌnne, kere danꞌ ben akeꞌ ka ne ley naꞌ, zan ni ke danꞌ brej Diosenꞌ leakeꞌn. "/ Naꞌ kere da naꞌzenꞌ, leskaꞌ beꞌe Diosenꞌ diꞌll ke xhiꞌnn da Rebeca naꞌ, bi kaꞌ gok llopte xhiꞌnn xozxtaꞌollo Isaac. ?!w Kinꞌ goll Diosenꞌ da Abraham naꞌ goneꞌ, naꞌ bneꞌe: “Katenꞌ llin llanꞌ ba bniaꞌ naꞌ, naꞌllenꞌ yedaꞌ, kanaꞌ ba zo to xhiꞌnn noꞌr koꞌo Saranꞌ.”  Naꞌ danꞌ bneꞌe kaꞌn zeje diꞌll Dios naꞌn llbejeꞌ beꞌnn nak xhiꞌnneꞌ kere danꞌ gorj akeꞌ rao dialla ke beꞌnn Israel kaꞌn, kon beꞌnn llejleꞌn, gon Diosenꞌ ke akeꞌ kanꞌ neꞌe naꞌ, naꞌ gak akeꞌ dogarje xhiꞌnneꞌ. b= Leskaꞌ kere yeolol beꞌnn kaꞌ gorje rao dialla ke da Abraham naꞌn nake dogarje xhiꞌnn dialla keꞌe, le kinꞌ goll Diosenꞌ Abraham naꞌ kanaꞌ: “Xhiꞌnn dialla ke Isaac naꞌ, gak dialla koꞌon.” F Bi llayaꞌl gonllo xhbab bi ben Diosenꞌ kanꞌ bchebeꞌ goneꞌ ren beꞌnn Israel kaꞌ. Le kere yeolol beꞌnn kaꞌ gorj rao dialla ke Israel naꞌn nak dogarj beꞌnn Israel.  Beꞌnn gor brao kaꞌ bde kanaꞌ, gok akeꞌ xozxtaꞌo beꞌnn Israel kaꞌ. Naꞌ rao dialla ke akeꞌ naꞌn, braꞌ Cristo beꞌnnenꞌ bseꞌl Diosenꞌ. Le Lekzeꞌn nak Dios ke yeololte da de, naꞌ llayaꞌl weꞌraolloeꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga. E Nak akeꞌ beꞌnn Israel, naꞌllenꞌ Diosenꞌ gokreꞌ leakeꞌ ka xhiꞌnneꞌ, beꞌe leakeꞌ yel baraꞌnne, naꞌ bneꞌe gakreneꞌ leakeꞌ, beꞌe leakeꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, naꞌ broeꞌreꞌ leakeꞌ akrenꞌ gon akeꞌ weꞌrao akeꞌ Leꞌe, naꞌ bchebeꞌ goneꞌ da wen ke akeꞌ. A{ To lleꞌnraꞌ gak kwas Diosenꞌ nadaꞌ kaꞌle, naꞌ wabiꞌyaꞌ kwit Cristonꞌ chenak, nench goneꞌ wen ke beꞌnn biꞌchaꞌ kaꞌ, beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn wrall kiaꞌ. uc Llakyaꞌchraꞌ, naꞌ bibi wen zo lo raꞌlldaꞌwaꞌ, ni ke beꞌnn kaꞌ bi llonliraꞌll Cristonꞌ.  3 Nadaꞌ nakaꞌ Cristonꞌ txhen lloaꞌa diꞌll li, bi ziyaꞌ. Spíritu ke Diosenꞌ llakrenen nadaꞌ nench nnezraꞌ diꞌll linꞌ lloaꞌa. r]'Ni da zjallia leꞌ yebá, ni da de gabil, naꞌ billre da ben Dios bi gak yekaꞌn lliꞌo rao yel nllieꞌ ke Diosenꞌ. Le Leꞌen ba broeꞌreꞌ kanꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo, naꞌllenꞌ bseꞌleꞌ Xanllo Jesucristonꞌ.H &Nnezraꞌ kwasro billbi de da yelaꞌa lliꞌo rao yel nllieꞌ ke Diosenꞌ, ni yel got, ni yel nban, ni no angl, ni daxiꞌo, ni no wnebiaꞌ, ni da llak kello nnaꞌ, ni bi da za zaꞌa. zm%Laꞌkze yeolol da ki zaꞌk koꞌll-llo, dekz de gonllo gan, le nnézello zo Cristonꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo. c?$Ni llak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen:Xantoꞌ, danꞌ llonliraꞌlltoꞌ rweꞌn, zjallaꞌa beꞌnn lleꞌn akreꞌ got akeꞌ netoꞌ do lla do yere.Llwia akeꞌ netoꞌ ka to xhiꞌr ba got akeꞌ. #¿Noxha gak yelaꞌa lliꞌo rao xhnnez Cristonꞌ bill llieꞌreꞌ lliꞌo? ¿Yel yaꞌ yel ziꞌ gak kello naꞌn wllon? ¿Yel zoyaꞌchenꞌ gak kello naꞌn wllon? ¿Yel da wray akeꞌ lliꞌo naꞌn wllon? ¿Yel llbil lldon naꞌn wllon? ¿Yel bi de xharaꞌn naꞌn wllon? ¿Yel nxholl bi da gak kello naꞌn wllon? ¿Chaꞌ no lleꞌne danꞌ got akeꞌ lliꞌon wllon? iK"¿Noxha serize wlliayiꞌll lliꞌo? Cristo naꞌ bzaneꞌ kwineꞌ bet akeꞌ Leꞌe nench bakeꞌe doꞌl kellonꞌ, naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn waꞌt kaꞌ, naꞌ jallieꞌ chaꞌwe kwit Diosenꞌ, llnneꞌe rorazllo. {!¿Noxha terize nne bi da xhinnj kaꞌ ba ben lliꞌo ba brej Diosenꞌ? Le Dios naꞌ ba bakeꞌe da xhinnj kellonꞌ. /W Diosenꞌ bi blloneꞌ saꞌkziꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ, bzanreꞌ Leꞌe ni ke lliꞌo. Len naꞌ ba nnézello gonneꞌ lliꞌo yeolol biteze da yálljello. nU¿Akxha ka nnerizllo ke da ni? Naꞌ chaꞌ Leꞌe zereneꞌ lliꞌo, ni to notno soe lliꞌo. mSKanꞌ naken, kanaꞌte bne Diosenꞌ gakllo beꞌnn wen kanꞌ nak Jesucristo naꞌ, naꞌ brejeꞌ lliꞌo nakllo beꞌnn keꞌe. Leskaꞌ bayoneꞌ lliꞌo beꞌnn wen keꞌe, naꞌ beneꞌ nench gak nbaraz kello yebánꞌ. kOKa za garjtello, bnneze Diosenꞌ gonliraꞌll-lloeꞌ, naꞌ bneꞌe gakllo beꞌnn wen kanꞌ nak Xhiꞌnneꞌ naꞌ, naꞌ bneꞌe gak Xhiꞌnneꞌn beꞌnn brao rao yeolol-llo, naꞌ lliꞌo gakllo ka biꞌch lwelljeꞌ. 0 YNaꞌ nnézello kat biteze da llak ke beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Diosenꞌ, naksen da gakrén leakeꞌ, le Leꞌen ba brejeꞌ leakeꞌ kon kanꞌ bneꞌe naꞌ. / WDios beꞌnnenꞌ llwia llyi yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, llejnieꞌreꞌ binꞌ lleꞌne Spíritu keꞌen katenꞌ llnnen rorazllo, le ba brejeꞌ lliꞌo nakllo beꞌnn keꞌe. Naꞌ kon da lleꞌne Leꞌe llnnab Spíritunꞌ raweꞌ. Diosenꞌ zereneꞌ lliꞌo naꞌllenꞌ nono soe lliꞌo Naꞌ Spíritu ke Diosenꞌ llakrenen lliꞌo, le bi nnézello akrenꞌ llayaꞌl gonllo yelwill-llo Diosenꞌ. Spíritu ke Dios naꞌn llakbeꞌren kat bi llallélello diꞌll weꞌrenllo Diosenꞌ, naꞌ len nnen rorazllo diꞌll da bi llejnieꞌllo. f EZan chaꞌ bexhllo gak danꞌ bi nna reꞌllo naꞌ, llayaꞌl kwexhllo gaken, bi yénello.  #Kanꞌ basrá Diosenꞌ lliꞌo, bzorao bezllo gak wen kello, len naꞌ nna bezllo. Nono llraꞌ beꞌnn nna beze gak da nnezreꞌ ba gok. 3_Naꞌ kere leakzen naꞌ ll-llayrao, renkze lliꞌon ll-llayraorenllo bell-llo. Lliꞌo ba benn Diosenꞌ Spíritu keꞌen nench naꞌ nnézello wllin lla gak wen kello. Naꞌ bell lo raꞌlldaꞌollo, bexhllo batenꞌ gon Diosenꞌ sollo nbaraz nench wroeꞌn ba nzoeꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ. |qLe nnézkzello bllinte nnaꞌ lla, ll-llayrao da kaꞌ ben Diosenꞌ ka ke to noꞌr beꞌnn llzo bdaꞌo keꞌe. 9Kanaꞌ bill kweyiꞌ danꞌ de rao yellrionꞌ, ke len naꞌ bexhen batxhanꞌ llin lla yeyak lliꞌo nak xhiꞌnneꞌ beꞌnn kobe beꞌnn zaꞌke. a;Le doxhen yellrionꞌ, naꞌ da kaꞌ llaꞌa rawen bxhinnjen; kere to wrazze yellrio naꞌn ben kaꞌ, Dios naꞌkzenꞌ bchoybieꞌ ke, gak ke kanꞌ llak ke nnaꞌ. Naꞌ niꞌtllo bezllo wayoneꞌn to da wenll. Leskaꞌ yellrionꞌ, naꞌ yeololte da ben Dios, llbexh aken katenꞌ llin lla wroeꞌ Diosenꞌ yel banez xhen ke xhiꞌnneꞌ kaꞌ. 5Yellrio ni llde yaꞌch llde ziꞌllo. Zan bi gak wsaꞌkrebllon katek yel nbarazenꞌ gonn Diosenꞌ lliꞌo katenꞌ lljazorenlloeꞌ naꞌ. ykChaꞌ nakllo xhiꞌnn Dios, kello nakse yeolol da kaꞌ ba bchebeꞌ gonneꞌ lliꞌo, leskaꞌ txhen nakllo Cristonꞌ katenꞌ weꞌe Diosenꞌ Leꞌe danꞌ bchebeꞌn. Chaꞌ wsanraꞌll kwinllo wsaꞌkziꞌ beꞌnn lliꞌo, ni ke Leꞌe, kanꞌ bsaꞌkziꞌ akeꞌ Leꞌe naꞌ, naꞌ Diosenꞌ gonneꞌ lliꞌo yel baraꞌnn xhen, kanꞌ beꞌe ke Cristonꞌ. pYNaꞌ Spíritu keꞌe naꞌkze llalwillen lo raꞌlldaꞌollo nench gakbeꞌllo nakllo xhiꞌnn Dios. `9Dios naꞌ benneꞌ lliꞌo Spíritu keꞌen kanꞌ gokreꞌ lliꞌo ka xhiꞌnneꞌ. Ke len naꞌ bill llebllo Diosenꞌ ka llebllo to beꞌnn znia kat llonllo xchineꞌ. Ba llalwill-lloeꞌ llelloeꞌ: “Xa”. }sLe yeololte no beꞌnn nnaweꞌ lloneꞌ danꞌ llzejnieꞌ Spíritu ke Diosenꞌ, nak akseꞌ xhiꞌnn Dios. ~ Chaꞌ sollo gonllo kon ka nen kello, naꞌ gonllo da xhinnj naꞌ, len naꞌ gonen nench saꞌkziꞌllo. Zan chaꞌ gonllo kanꞌ ne Spíritu ke Diosenꞌ, naꞌ bi gonllo danꞌ zeraꞌll xpeꞌrllo naꞌ, naꞌllenꞌ de yel nban kello ke chnare. } Kanꞌ naken, biꞌch ak, llonen bien wzenayllo ke Spíritu ke Diosenꞌ. Bi llayaꞌl wzenayllo ke da xhinnjenꞌ de yellrio. |} Naꞌ chaꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ zo Spíritu ke Diosenꞌ beꞌnnenꞌ basbán Xanllo Jesucristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, leskaꞌ yesbaneꞌ kwerp kello danꞌ got naꞌ, ni ke Spíritu keꞌe naꞌ, danꞌ zo lo raꞌlldaꞌollonꞌ. N{ Naꞌ chaꞌ ba zo Cristonꞌ yichjraꞌlldaꞌollo, Diosenꞌ ze neꞌe ba nakllo beꞌnn wen, le Leꞌen lljazorenllo ke chnare, laꞌkze gat kwerp kellonꞌ ni ke da xhinnjenꞌ de yellrio ni. 'zG Zan ka nak lliꞌo zo Spíritu ke Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌollo, bill llonllo da xhinnj danꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ zorenkze Spíritu ke Diosenꞌ lliꞌo. Naꞌ beꞌnn bi zo Spíritu ke Cristonꞌ lo raꞌlldaꞌweꞌ, kere da linꞌ nxenraꞌlleꞌ Cristonꞌ. 'yGNaꞌ beꞌnn kaꞌ chaꞌ zo akeꞌ llon akeꞌ da xhinnj kon kanꞌ nen lo raꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, bi yeyazraꞌll Diosenꞌ kanꞌ llon akeꞌ naꞌ. 'xGLe kate yoꞌ yichjllo da xhinnjenꞌ lleꞌne xpeꞌrllonꞌ, Dios naꞌkzenꞌ llwiello, naꞌ ley keꞌe naꞌ, bi llzenayllo, ni ke llakse wzenayllo ke. _w7Le chaꞌ yoꞌ yichjllo da xhinnjenꞌ lleꞌne xpeꞌrllonꞌ, nsaꞌn yel got kello. Naꞌ chaꞌ yoꞌ yichjllo danꞌ lloꞌraꞌll Spíritu ke Diosenꞌ, waꞌt yel nban kello ke chnare, naꞌ sollo nbaraz. 3v_Le ka nak zo beꞌnn llon akeꞌ da xhinnj yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ naꞌ, yoꞌteze yoꞌ yichj akeꞌ akre ka gon akeꞌ da xhinnjenꞌ lloꞌraꞌll xpeꞌr akeꞌ naꞌ. Zan beꞌnnenꞌ ba zerén Spíritu ke Diosenꞌ, yoꞌ yichjeꞌ goneꞌ kanꞌ ne Spíritu ke Dios naꞌ. ~uuKaꞌn ben Diosenꞌ bseꞌleꞌ Leꞌe, nench gakllo gonllo ka nak da wen kaꞌ nllia leyenꞌ biaꞌa gonllo. Le bill llzenayllo ke da xhinnjenꞌ yoꞌ yichjraꞌlldaꞌollo naꞌ, zan ba zollo llonllo kon kanꞌ nne Spíritu ke Dios naꞌ. t'Leyenꞌ bzoj da Moisésenꞌ bi bzoen yebejen lliꞌo rao da xhinnjenꞌ, le yoꞌ da xhinnjenꞌ lo raꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌllenꞌ bibi bxhaꞌke leyenꞌ gonen. Naꞌllenꞌ bseꞌl Diosenꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ gorjeꞌ yellrio ni, gokseꞌ ka beꞌnnach. Naꞌ Leꞌen bzaneꞌ kwineꞌ ni ke lliꞌo, nench bill nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo danꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌollo. s7Danꞌ nakllo Cristonꞌ txhen naꞌ, Spíritu keꞌen llonnen lliꞌo yel nban, naꞌ ba babejen lliꞌo xhniaꞌ da xhinnj danꞌ nsaꞌa yel got. yr mNaꞌ nnaꞌ ba nakllo Xanllo Jesucristonꞌ txhen, billbi yel llzaꞌkziꞌ gaꞌt kello nnaꞌ, le ba llonllo txhen Spíritu ke Dios naꞌ, nench gonllo da wen, bill gonllo kanꞌ ne da xhinnjenꞌ danꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌollo naꞌ. q¡Llioxken Dios! Toze Leꞌe wak goneꞌ waraꞌa rao da xhinnjenꞌ, ni ke danꞌ ben Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ. Naꞌ kone kaꞌ llejnieꞌraꞌ llayaꞌl wzenayaꞌ ley ke Diosenꞌ, zan ka nak kwerp kiaꞌn nna naksen ka to wen llin ke da xhinnj naꞌ.p ¡Nyaꞌchrazenꞌ llak kiaꞌ! ¿No gakrén nadaꞌ nench bill nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ kwerp kiaꞌn, naꞌ kweyiꞌn? o1Naꞌ llakbeꞌraꞌ yoꞌ ye to da yoꞌ lo raꞌlldaꞌwaꞌ ll-llonen gonaꞌ da wen naꞌ, naꞌ leren llnebiaꞌ nadaꞌ llonaꞌ da xhinnj. Jn Llawé lo raꞌlldaꞌwaꞌ gonaꞌ kanꞌ ne ley ke Diosenꞌ. mKanꞌ llak kiaꞌn: katenꞌ lleꞌnraꞌ gonaꞌ da wen naꞌ, le llroeꞌraote da xhinnjenꞌ yoꞌ lo raꞌlldaꞌwaꞌn. >luNaꞌ danꞌ llonaꞌ danꞌ bi lleꞌnraꞌ gonaꞌn, kere nadaꞌn llonaꞌ kaꞌ, da xhinnjenꞌ yoꞌ yichjraꞌlldaꞌwaꞌ naꞌn, ll-lliꞌyen nadaꞌ nench llonaꞌ kaꞌ. ukcBi llonaꞌ da wen danꞌ lleꞌnraꞌ gonaꞌ naꞌ, llonllaꞌ da xhinnj danꞌ bi lleꞌnraꞌ gonaꞌ. jwNnézkzeraꞌ bi yoꞌ da wen lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌ. Le lleꞌnraꞌ gonaꞌ da wen naꞌ, naꞌ bi zaꞌkraꞌ. iLe kere nadaꞌn llonaꞌ kaꞌ, da xhinnjenꞌ yoꞌ yichjraꞌlldaꞌwaꞌ naꞌn, ll-lliꞌyen nadaꞌ llonaꞌ da xhinnjenꞌ. hKatenꞌ llonaꞌ da xhinnj danꞌ bi lleꞌnraꞌ gonaꞌn, llakraꞌ kwis, naꞌll llayakbeꞌraꞌ nakse leyenꞌ da wen. 6geBi llejnieꞌyaꞌnnraꞌ binꞌ llakraꞌ, bi zaꞌkraꞌ gonaꞌ da wen danꞌ lleꞌnraꞌ gonaꞌn, naꞌ da xhinnjenꞌ bi lleꞌnraꞌ gonaꞌ naꞌ, leren llonaꞌ. rf]Nnézkzello leyenꞌ naken ke Spíritu ke Dios, naꞌ naken da wen, bixha nadaꞌ yoꞌ da xhinnjenꞌ lo raꞌlldaꞌwaꞌ, naꞌ nonen nadaꞌ ka to beꞌnn ba ndaꞌo rao da xhinnjenꞌ, nench naꞌ zoteze zoaꞌ llonaꞌn. e ¿Akxha chaꞌ? ¿Ley danꞌ nak da wen naꞌn lljwaꞌn nadaꞌ rao danꞌ saꞌkziaꞌ? ¡Kaꞌa, bi llonen kaꞌ! Da xhinnjenꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollo naꞌn, bi bennen latj gonllo kanꞌ llayaꞌl gonllo, naꞌ ke len naꞌ blloy kellonꞌ saꞌkziꞌllo ke bi da kaꞌ ba benllonꞌ. Naꞌ kanꞌ llon leyenꞌ llroeꞌn lliꞌo llwie Diosenꞌ da xhinnj kaꞌ llonllo naꞌ. d Ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ naksen ke Dios, naꞌ toto danꞌ nllian biaꞌa gonllo naꞌ, naksen da wen zejen lixheje. c5 Le ke nak da xhinnjenꞌ bxhaꞌken byazen leꞌ ley naꞌ, naꞌ bxoayayen nadaꞌ, naꞌ kone ley naꞌkze, bchoybiaꞌn yellayrawaꞌ ke chnare. lbQ Naꞌ bnnezraꞌ ley danꞌ llayaꞌl gonn nadaꞌ yel nban naꞌ, bayollrenzaꞌn rao yel gotre. ca? Batnaꞌ bzoaꞌ nbaraz bi bembiaꞌ leyenꞌ. Bixha ka bnnezraꞌ ka nen naꞌ, babán da xhinnjenꞌ ye raꞌt danꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌn, naꞌ yezikre benaꞌ da xhinnjenꞌ danꞌ blleyiꞌ nadaꞌ. g`GNaꞌ ka bnnezraꞌ kanꞌ ne leyenꞌ, da xhinnjenꞌ byoꞌllen lo yichjraꞌlldaꞌwaꞌn, bzeraꞌllaꞌ gonllaꞌ ye raꞌtenꞌ. Da li kat bi nnézello kanꞌ ne ley naꞌ, bi llakbeꞌllo chaꞌ llonllo da xhinnj. Y_+¿Akxha nnello chaꞌ? ¿Leyenꞌ nsaꞌn da xhinnj? Kaꞌa bi naken kaꞌ. Le ley naꞌn bzejnieꞌ nadaꞌ bi danꞌ bi llayaꞌl gonaꞌ, naꞌllenꞌ bayakbeꞌraꞌ llonaꞌ da xhinnj. Naꞌll bnnezraꞌ bi naken wen naꞌ, seraꞌllaꞌ bi da de ke beꞌnne, le ley naꞌ nen: “Bi seraꞌllre biteze da de ke beꞌnne.” 4^aNaꞌ nnaꞌ ba nakllo ka beꞌnn ba got bill llnebiaꞌ leyenꞌ lliꞌo, naꞌ ba llonllo kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ; naꞌ llonllon, kere danꞌ llebllo danꞌ ne ley naꞌ, zan llonllon danꞌ ba bakob Spíritu keꞌen lo yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. Da xhinnjenꞌ yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌollo X])Kanaꞌ nna zollo llonllo da xhinnj kon ka nen lo raꞌlldaꞌollo. Naꞌ kanꞌ bnnézello kanꞌ ne ley naꞌ, benll-llo da xhinnjenꞌ ye raꞌte, naꞌ len benen nench saꞌkziꞌllo ke chnare chenake. C\Beꞌnn biꞌche, kaꞌn naken ke lliꞌo llonliraꞌll-llo Cristonꞌ ba baraꞌllo leyenꞌ, danꞌ beꞌe Cristonꞌ yel nban keꞌen bet akeꞌ Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ. Ke len naꞌ ba nakllo Cristonꞌ txhen, beꞌnnenꞌ babán radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ sollo gonllo kanꞌ lleꞌne Dios naꞌ. [-Chaꞌ noꞌr naꞌ soreneꞌ beꞌnn byio yobre, naꞌ nna nban xhyiweꞌn, naken xhia keꞌe ka ne ley naꞌ, naꞌ nakeꞌ ka xtoeꞌ. Zan chaꞌ ba got beꞌnn keꞌe naꞌ, billbi de gon leyenꞌ, naꞌ wak yechayneꞌe ren ye to beꞌnn yobre, bi naken xhia keꞌe. hZIKa ke to noꞌr nchaynaꞌa, kat nna nban xhyiweꞌ, llayaꞌl soreneꞌ leꞌe, kon kanꞌ ne ley naꞌ goneꞌ. Naꞌ chaꞌ ba got xhyiweꞌn, kanaꞌ ba bareꞌe rao ley danꞌ nllia biaꞌa soreneꞌ beꞌnn keꞌen. CY Beꞌnn biꞌche, da ni niaꞌ reꞌ, le nombiaꞌkzre ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Naꞌ nnézere kat de to da llia biaꞌa gon beꞌnnache, llayaꞌlkzeꞌ goneꞌn chak nbaneꞌ. 0XYLe yel gotenꞌ gonllo gan chaꞌ llonllo da xhinnjenꞌ, zan chaꞌ lliꞌo nakllo txhen Xanllo Jesucristonꞌ, Diosenꞌ da gonnzeꞌ yel nban zejlikane kello.DWLliꞌo ba babej Diosenꞌ xhniaꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ yoꞌllo rao neꞌe naꞌ. Len naꞌ zejll llonllo da wen kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, naꞌ gonneꞌ lliꞌo yel nban zejlikane. DV¿Bixha banez breꞌre ka nak yeolol da kaꞌ benre kanaꞌ? Naꞌ nnaꞌ lliyeꞌre lljadinraꞌllrenꞌ, naꞌ llakzbánere kanꞌ benre, le nnézere rao yel gotenꞌ lljwaꞌn reꞌ. TU!Kanꞌ nna llnebiaꞌ da xhinnjenꞌ reꞌ, bi benre da zej lixheje. ]T3Ba bzejnieꞌraꞌ reꞌ, biaꞌa diꞌll ke bi da llak ke lliꞌo beꞌnnach nench naꞌ chejnieꞌre. Naꞌllenꞌ llepaꞌ reꞌ, kanꞌ bzore bentezre da nak zdoꞌ ren xpeꞌr-re, naꞌ benre da xhinnj kwis, kaꞌn llayaꞌl gon kwinre nnaꞌ rao naꞌa Dios, naꞌ gonre da wen nench naꞌ chazraꞌll Diosenꞌ kanꞌ llonre naꞌ. sS_Dios naꞌ ba babejeꞌ reꞌ rao da xhinnjenꞌ, naꞌ ba nakre beꞌnn keꞌe nench sore gonre da wen. /RWNaꞌ nnaꞌ llioxken Dios, laꞌkze batnaꞌ bzenayre ke da xhinnjenꞌ, naꞌ nnaꞌ ba bayakre rallnaꞌa Dios, ba llzenayre do yichj do raꞌllre xtiꞌlleꞌn. cQ?Nnézello chaꞌ ba llzenayllo ke to beꞌnne llonllo biteze da neꞌe, lloeꞌllo latj llnebieꞌ lliꞌo. Kanꞌ naksen ke lliꞌo chaꞌ lloeꞌllo latj nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌon, naꞌ nnézello da xhinnjenꞌ nsaꞌn yel got; zan chaꞌ zollo llzenayllo ke Diosenꞌ, naꞌllenꞌ zejkzllo llonllo da wen kanꞌ lleꞌnreꞌ naꞌ. ?Pw¿Akxhanꞌ gonllo nnaꞌ chaꞌ? Ke nak bill llnebiaꞌ leyenꞌ lliꞌo, naꞌ ba zerenllo yel okré ke Dios, ¿wakse gonll-llo da xhinnjenꞌ chet kaꞌ? ¡Kaꞌa bill gak! OBatnaꞌ ka nna zerenllo ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, bnebiaꞌ da xhinnjenꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ. Zan nnaꞌ bill gak nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo le ba zerenllo yel okré ke Diosenꞌ. Beꞌnnenꞌ llon da xhinnjenꞌ nakeꞌ ka beꞌnn zo xan zNm Bi llayaꞌl gon niaꞌnaꞌllonꞌ rao naꞌa daxiꞌon nench gonrenen leaken llin gak da xhinnj. Llayaꞌl gonllo kwinllo rao naꞌa Diosenꞌ, naꞌ gonllo da wen naꞌ lleꞌne Diosenꞌ, gonllo ka to beꞌnn nban radj beꞌnn wat ake. M7 Ke len naꞌ bi weꞌllo latj nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ xpeꞌrllonꞌ, le naken da kweyiꞌ, naꞌ gonchekllo da xhinnjenꞌ zeraꞌllen naꞌ. PL Naꞌ kaꞌ reꞌ, legón kwinre ka to beꞌnn wat rao da xhinnjenꞌ, nench naꞌ bill sore gonren, naꞌ banchga reꞌ gonre kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ, naꞌ gakre toze ren Xanllo Jesucristonꞌ. K  Naꞌ kanꞌ got Cristonꞌ, tozenꞌ goteꞌ, ni ke xtoꞌl yeolol beꞌnne. Naꞌ nnaꞌ nbaneꞌ nakreneꞌ Diosenꞌ txhen. J Le nnézkzello Cristonꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌ bill gateꞌ da yobre, bill gak nnebiaꞌ yel gotenꞌ Leꞌe. tIaLe chaꞌ nakllo txhen ren Cristonꞌ ka naken goteꞌn, nnézello leskaꞌ sorenlloeꞌ txhen ke chnare. PHLe ke llak ke to beꞌnn wat, bill nnebiaꞌll da xhinnjenꞌ leꞌe. sG_Ba nnézello kanꞌ gokllo txhen ren Cristonꞌ kanꞌ bdeꞌe leꞌ yay cruzenꞌ, leskaꞌ yichjraꞌlldaꞌo lliꞌo bdaꞌrenen Leꞌe leꞌ yay cruzenꞌ nench bill gonllo da xhinnj, naꞌ bill nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo. yFkLe kanꞌ gokllo txhen ren Cristonꞌ kanꞌ goteꞌn, kaꞌkzenꞌ gaklloeꞌ txhen ka naken babaneꞌn. *EMNaꞌ danꞌ blloallo nis naꞌ, nnello bgaꞌchllo kanꞌ bkwaꞌch akeꞌ Cristo naꞌ. Naꞌ kon kanꞌ basbán Xallo Diosenꞌ Leꞌe radj beꞌnn wat kaꞌ kone yel wak xhen keꞌe naꞌ, kaꞌn beneꞌ ke lliꞌo, bacheꞌe yichjraꞌlldaꞌollonꞌ nench so kwezllo gonllo da wen. D{¿Bi nnézere kanꞌ zejen danꞌ blloallo nis? Zeje diꞌll nakllo txhen Xanllo Jesucristo beꞌnnenꞌ got ni kello. 1C[Kere kaꞌn gonllo. Kanꞌ bzorao llonliraꞌll-llo Cristo naꞌ, bill bnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo. ¿Bixchen le da leze lleꞌnello sollo gonllo da xhinnjenꞌ? B -¿Bixha llayaꞌl gonllo nnaꞌ, le ba nnézello nllieꞌ Diosenꞌ lliꞌo? ¿Wnaoll-llo gonllo da xhinnjenꞌ, naꞌ yeziꞌxhenlleꞌ kello? *AMNaꞌ kaꞌkzenꞌ bnebiaꞌ da xhinnjenꞌ danꞌ nsaꞌa yel gotenꞌ, leskaꞌ kaꞌkzenꞌ de yel nllieꞌ ke Diosenꞌ llnebiaꞌn nench naꞌ yesrán lliꞌo rao biteze doꞌl kello de, naꞌ gonneꞌ yel nban zejlikane kello, danꞌ ba nxenraꞌll-llo Xanllo Jesucristo naꞌ.z@mKanꞌ beꞌe Diosenꞌ ley keꞌen danꞌ bzoj da Moisésenꞌ kanaꞌ, blliꞌoll da xhinnj da ben beꞌnnach, le bi ben akeꞌ kanꞌ nen naꞌ. Naꞌ laꞌkze blliꞌo da xhinnjenꞌ, kaꞌkze blliꞌoll yel nllieꞌ ke Diosenꞌ. ?Le da xhinnjenꞌ ben Adán naꞌ, kanꞌ bdichjeꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, kanaꞌn bxhe da xhinnjenꞌ danꞌ llon yeolol lliꞌo beꞌnnach. Naꞌ danꞌ bzoa Jesucristonꞌ xtiꞌll Diosenꞌ, len naꞌ beneꞌn nench bnitrao da xhinnj ke beꞌnnach. />WKanꞌ nak danꞌ ben toze Adán naꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ wchoybiaꞌ Diosenꞌ saꞌkziꞌ yeolol beꞌnnachenꞌ. Naꞌ ni ke da wen danꞌ badyén toze Jesucristonꞌ, ke len naꞌ llnitraweꞌ da xhinnj ke noteze ba llonliraꞌll Leꞌe, nench gaꞌt yel nban zejlikane ke akeꞌ. w=gNaꞌ chet kaꞌ yel gotenꞌ bnebiaꞌn ni ke da xhinnjenꞌ ben toze beꞌnnach, kaꞌn llayaꞌl chejnieꞌllo katkenꞌ ben Diosenꞌ bllieꞌreꞌ lliꞌo, bibi bxhaꞌkellonꞌ bayoneꞌ lliꞌo beꞌnn wen ren Leꞌe, naꞌ kaꞌ nnebiaꞌrenlloeꞌ rao yel nban kobenꞌ, danꞌ benneꞌ kello, ka nak bseꞌleꞌ Xhiꞌnneꞌ Jesucristonꞌ ni ke lliꞌo. .<UNaꞌ da xhinnj ke to beꞌnnach bi gak wsaꞌkrébellon ka da wen ke Diosenꞌ, le ke nake xtoꞌl to beꞌnnachenꞌ, bgaꞌnnen zaꞌkziꞌ yeolol beꞌnnach, zan ke nake da nbaraz ke Diosenꞌ, yeolol lliꞌo beꞌnnach bayoneꞌ lliꞌo beꞌnn wen, laꞌkze da zan da xhinnj ba benllo. #;?Da xhinnjenꞌ ben da Adán naꞌ, bi yedilen ke da wen ke Diosenꞌ. Naꞌ ni ke da xhinnjenꞌ ben toze Adán naꞌ, beꞌnn zan got. Zan da xhenll nak yel okré ke Diosenꞌ, naꞌ beꞌnn zanll yerá ni ke danꞌ ben toze beꞌnn bllieꞌ lliꞌo, Leꞌen Jesucristonꞌ. :/Kanꞌ bzoraon ke da Adán naꞌte ren beꞌnn kaꞌ bllaꞌreneꞌ, bllinte kanꞌ bzo da Moisés naꞌ, yeololteꞌ wasaꞌteꞌ laꞌkze leakeꞌ bi ben akeꞌ da xhinnj ka da xhinnjenꞌ ben da Adán naꞌ. Adán naꞌ wsaꞌkrébelloeꞌ ka beꞌnnenꞌ ye to za yed. a9; Beꞌnnachenꞌ bzorao akeꞌ llon akeꞌ da xhinnj kanꞌ bzo da Adán naꞌte, laꞌkze bi nna gaꞌt ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ. Naꞌ ganꞌ bibi leyenꞌ de, nono llon xhbab, chaꞌ llon akeꞌ da xhinnj. W8' Ni ke danꞌ bi bzenay beꞌnn nellenꞌ golle Adán naꞌ, bxhe da xhinnjenꞌ yellrio ni, naꞌ len nsaꞌn yel got. Kanꞌ gok, bzorao llat yeolol beꞌnnach, le yeololeꞌn llon akeꞌ da xhinnj. 97k Naꞌ kere da nizenꞌ, lekze kaꞌ llawello nombiaꞌllo Diosenꞌ ni ke Jesucristonꞌ, le ke nak Cristo naꞌ, beneꞌ bazorenllo Diosenꞌ wen naꞌ. Adán ren Cristonꞌ 6 Naꞌ lliꞌo laꞌkze benllo ka to beꞌnn llwie Dios naꞌ, ba bazoeꞌ lliꞌo nbaraz, ni ke danꞌ bzane Xhiꞌnneꞌ Cristonꞌ goteꞌ ni ke lliꞌo. Naꞌ nnaꞌ ba bazorenlloeꞌ wen naꞌ, naꞌ llakbeꞌllo zokze Cristonꞌ wasreꞌe lliꞌo. j5M Naꞌ danꞌ brarj xchen Cristonꞌ ni ke lliꞌo, Diosenꞌ neꞌe nakllo beꞌnn wen danꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ naꞌ. Ke len naꞌ gon Cristonꞌ bi saꞌkziꞌllo kat llin lla wchoybiaꞌ Diosenꞌ ke yeololte beꞌnne. 4#Diosenꞌ broeꞌreꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo, naꞌllenꞌ bseꞌleꞌ Cristonꞌ goteꞌ ni ke lliꞌo, laꞌkze zollo llonllo da xhinnj. y3kGaga zo beꞌnne weꞌe latj got akeꞌ leꞌe roraz beꞌnn yobre, laꞌkze chaꞌ naken roraz beꞌnn llon da lixheje, o chaꞌ wllojriz beꞌnn yeyaxhjreꞌ weꞌe yel nban keꞌen got akeꞌ leꞌe roraz beꞌnn yobre nak beꞌnn wen. T2!Lliꞌo nakllo beꞌnn wen da xhinnj, naꞌ bibi llak gonllo nench yesrá kwinllo rao Diosenꞌ, zan ka bllin lla bseꞌl Diosenꞌ Cristonꞌ, naꞌ beꞌe latj goteꞌ ni ke lliꞌo nap doꞌle. h1INaꞌ danꞌ llonllo rez yellinllo ganꞌ llia Diosenꞌ, bi nnello naken da wenraꞌlle. Le ba basllaꞌa Diosenꞌ lo raꞌlldaꞌollonꞌ kon ren yel nllieꞌ keꞌen, danꞌ ba beneꞌ zorén Spíritu keꞌen lliꞌo. M0Naꞌ chaꞌ llonxhenraꞌll-llo kat bi da ll-llayraollo, nakbieꞌkze zello nxenraꞌll-llo Diosenꞌ. Naꞌ chaꞌ zello llonliraꞌll-lloeꞌ naꞌ, gonllo rez yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. 5/cNaꞌ kere ke lezen naꞌ, leskaꞌ llawello kat zaꞌkziꞌllo, le nnézello chaꞌ zaꞌkziꞌllo, llonen nench zello war, naꞌ da ni llonen nench llakxhenraꞌll-llo. C.Danꞌ nxenraꞌll-llo Jesucristo naꞌ, zokze Diosenꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo, naꞌ llawello ba nnézello lljazollo nbaraz kanꞌ zo Leꞌe naꞌ, kat yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. - Ka nak lliꞌo, danꞌ ba nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ, ba bne Diosenꞌ nakllo beꞌnn wen, ke len naꞌ ba zollo nbaraz raweꞌn. (,ILeꞌe bzaneꞌ kwineꞌ bet akeꞌ Leꞌe nench wnitrao Diosenꞌ doꞌl kello, naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat nench gakllo beꞌnn wen rao Diosenꞌ.@+yLeze kaꞌkzenꞌ nyojen ke yeolol-llo, le leskaꞌ nen ke lliꞌo nakllo beꞌnn wen raweꞌn danꞌ nxenraꞌll-llo Dios, beꞌnnenꞌ basbán Xanllo Jesúsenꞌ radj beꞌnn wat. *5Naꞌ danꞌ nyojen nen, Diosenꞌ bneꞌe nakeꞌ beꞌnn wen danꞌ benliraꞌlleꞌ Leꞌe naꞌ, kere ke Abraham naꞌzenꞌ nyojen kaꞌ. g)GKe len naꞌ bne Diosenꞌ keꞌe, nakeꞌ beꞌnn wen danꞌ benliraꞌlleꞌ Leꞌe naꞌ. t(aAbraham naꞌ byejleꞌyaꞌnneꞌ kwis nap Diosenꞌ yel wak nench goneꞌ kanꞌ golleꞌ leꞌe naꞌ. "'=Bzoteze bzoeꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios, naꞌ bi gokganreꞌ kanꞌ goll Diosenꞌ leꞌe naꞌ, bzechichkzeꞌ bxenraꞌlleꞌ Dios beꞌraweꞌ Leꞌe. d&ABzokzeꞌ byejleꞌ kanꞌ goll Diosenꞌ leꞌe naꞌ, laꞌkze ba nakeꞌ beꞌnn gor kwis kere wakll so xhiꞌnneꞌ, le ye raꞌtze goneꞌ to gayoa (100) iz, naꞌ noꞌr keꞌe, Sara naꞌ, nakeꞌ beꞌnn will. %Abraham naꞌ bi bnnezreꞌ akre gak kanꞌ bne Diosenꞌ gak, kon bzoeꞌ byejleꞌ ke Diosenꞌ, naꞌ bzoeꞌ rez gon Diosenꞌ nniꞌt beꞌnn zan xhiꞌnn dialla keꞌe. Kon kanꞌ goll Diosenꞌ leꞌe: “Chaꞌchga xhiꞌnn diallaꞌo.” $Naꞌ llak kanꞌ golleꞌ da Abraham naꞌ, bneꞌe: “Ba nzoaꞌ rweꞌ gakoꞌ xozxtaꞌo beꞌnn llaꞌa yell zan.” Diosenꞌ beꞌnnenꞌ benliraꞌll da Abraham naꞌ, napeꞌ yel wak nench yesbaneꞌ beꞌnn wat, naꞌ llak lloneꞌ da bi nna gak. k#OKanꞌ naken, noteze beꞌnne llonliraꞌlle Diosenꞌ, noneꞌ leakeꞌ ka xhiꞌnn dialla ke da Abraham naꞌ, naꞌ Diosenꞌ goneꞌ nench leakeꞌ gak wen ke akeꞌ kanꞌ bchebeꞌ ke da Abraham naꞌ. Naꞌ kere beꞌnn nombiaꞌ ley naꞌze, gon Diosenꞌ wen ke akeꞌ. Da likzenꞌ gon Diosenꞌ wen ke noteze beꞌnne gonliraꞌll Leꞌe, kanꞌ benliraꞌll da Abraham naꞌ Leꞌe. Kaꞌn goneꞌ nench wroeꞌn to okrénꞌ lloneꞌ ke beꞌnne llonliraꞌll Leꞌe. G"Leyenꞌ nsaꞌn yel llzaꞌkziꞌ ke beꞌnnach, le bi llon akeꞌ kanꞌ nen naꞌ. Chaꞌ bibi leyenꞌ de, danꞌ ne binꞌ llayaꞌl gon lliꞌo beꞌnnach, bibi doꞌl kello gaꞌte. !yChaꞌ Dios naꞌ nneꞌe kon beꞌnne gon doxhen kanꞌ ne ley naꞌ, gakte ke akeꞌ yellrio ni, bibi zejen gonliraꞌll-llo Diosenꞌ chenake, naꞌ bibi zejen danꞌ bneꞌe goneꞌ wen ke beꞌnne za garjeꞌ rao dialla ke da Abraham naꞌ. < q Diosenꞌ golleꞌ da Abraham naꞌ, gak wen ke akeꞌ ren beꞌnn za garjeꞌ rao dialla keꞌe, gak ke akeꞌ doxhen yellrionꞌ. Kaꞌn bcheb Diosenꞌ goneꞌ ke da Abraham naꞌ, le bxenraꞌlleꞌ Leꞌe. Naꞌllenꞌ bne Diosenꞌ nakeꞌ beꞌnn wen, kere danꞌ beneꞌ kanꞌ ne ley naꞌn. ]3 Leskaꞌ nakeꞌ xozxtaꞌo beꞌnn kaꞌ zo sen danꞌ nziꞌi circuncisión, kere danꞌ zo akeꞌ sen naꞌ, zan ni ke danꞌ llonliraꞌll akeꞌ Diosenꞌ, kanꞌ benliraꞌll da Abraham naꞌ Leꞌe, kanꞌ bi nna soeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión naꞌ. Diosenꞌ beneꞌ wen ke da Abraham naꞌ danꞌ bxenraꞌlleꞌ Leꞌe 7g Naꞌ bde bxenraꞌlleꞌ Dios naꞌ bzoeꞌ sen naꞌ, naꞌ zeje diꞌll bnitrao Diosenꞌ da xhinnj keꞌen, danꞌ ba nxenraꞌlleꞌ Dios naꞌ. Naꞌllenꞌ gok Abraham naꞌ, xozxtaꞌo yeolol beꞌnne llonliraꞌll Dios nench nnitrao da xhinnj ke akeꞌn, laꞌkze bi nna so akeꞌ sen naꞌ. (I Bneꞌe ke da Abraham naꞌ, nakeꞌ beꞌnn wen, kanꞌ bi nna soeꞌ sen danꞌ nziꞌi circuncisión naꞌ; kere bayollre bzoeꞌ sen naꞌ bneꞌe kaꞌ. ;o ¿Llákere chaꞌ beꞌnn kaꞌ zo sen da nziꞌi circuncisión naꞌzenꞌ, gak so akeꞌ nbaraz kanꞌ bneꞌe naꞌ? Kere leakzeꞌn, renkze beꞌnn kaꞌ bi zo sen naꞌ, gak so akeꞌ nbaraz, le ba bnello Dios naꞌ, bazeniaꞌneꞌe da Abraham naꞌ, ni ke danꞌ bxenraꞌlleꞌ Leꞌe naꞌ. Db~x}|{{Cz'xx wcvcutss&r)qFppoo nmlkk=jIhggNfpe\dNcc b#a`X_^]9[ZZYXJVUU]TQSRoQPONMLqLKbJJIOHHGTFUE CCqBAA*?>==w<<;;!:y998\766x5s4k3*2[10;/. -],f+*x)(( &%$"^! Wv*a8>  x r X XD5EcNaꞌ ka nak nnaꞌ chaꞌa Jerusalén naꞌ, lljasanaꞌ mell da gakrenen beꞌnn lwelljllo kaꞌ zjallaꞌa naꞌ, beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ llonliraꞌll Leꞌe. QDKate chaꞌa ganꞌ nziꞌi España, kanaꞌ tiaꞌ wiaꞌ reꞌ. Naꞌ nbaraz gakraꞌ kat yeyoll reꞌraꞌ reꞌ, naꞌ gakrenre nadaꞌ nench naꞌ wasyollaꞌ chaꞌa ganꞌ ba nwiaꞌ chaꞌa. C}Batnaꞌte lleꞌnraꞌ yedwiaꞌ reꞌ, naꞌ nnaꞌll bayoll benaꞌ danꞌ broꞌ Diosenꞌ rao naꞌ gonaꞌ do ni. pBYKe len naꞌ bi nna yedaꞌ yedraꞌnnaꞌ reꞌ, laꞌkze da zan ras ba gokraꞌllaꞌ yedaꞌ. hAINaꞌ llonen kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ:Beꞌnn kaꞌ bi nna yene xtiꞌlleꞌn, reꞌe akchguereꞌ,
naꞌ beꞌnn kaꞌ bi nna nneze kanꞌ lloneꞌn, chejnieꞌ akchguereꞌ. Pablonꞌ llwieꞌ chejeꞌ Roma W@'Naꞌ beꞌlaꞌllaꞌ biaꞌa Diꞌll Wen danꞌ llzejnieꞌ ke Cristonꞌ ganꞌ nono nna gonliraꞌll Leꞌe, le bi gokraꞌllaꞌ wlanaꞌ latj ke beꞌnn ga ba llzejnieꞌ akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ. k?OLe Spíritu ke Dios naꞌkzenꞌ gokrenen nadaꞌ benaꞌ yel wak, naꞌ billre da babane beꞌnne doxhente ga byaꞌa, le beꞌrén akeꞌ xtiꞌll Jesucristonꞌ, bzorawaꞌ Jerusalén ballintiaꞌ ganꞌ nziꞌi Ilírico. >/Bi llayaxhjraꞌ waꞌa diꞌll billre da ba ben beꞌnn yobre, naꞌllenꞌ lloaꞌa diꞌll ke da ba ben Cristonꞌ, le Leꞌen llakreneꞌ nadaꞌ lloaꞌa xtiꞌlleꞌn, naꞌ billre da llonaꞌ nench zan beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel ba llejleꞌ akeꞌ keꞌe. q=[Le llaweraꞌ llonaꞌ xchin Diosenꞌ danꞌ ba gokrén Xanllo Jesucristonꞌ nadaꞌ llonaꞌn. |<qBrejeꞌ nadaꞌ nench chixjweꞌraꞌ xtiꞌlleꞌn rao beꞌnn bi nak beꞌnn Israel. Llroeꞌ akreꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ nench gak akeꞌ ka to da wayazraꞌll Dios. Naꞌ Spíritu keꞌen gonen nench gak raꞌlldaꞌo akeꞌn yall. 4;aNaꞌ leꞌ yich danꞌ bzojaꞌ reꞌ ni, ba bayaxhjraꞌ gollaꞌ reꞌ to chop da kaꞌ nench ke ganraꞌllre, le brej Diosenꞌ nadaꞌ yel beꞌnn wen keꞌe naꞌ. : Beꞌnn biꞌche, nnezraꞌ ba nakre beꞌnn llon da wen, naꞌ llejnieꞌre, naꞌ llak llzejnieꞌre beꞌnn lwelljre. 9% Diosenꞌ lloneꞌ nench llawello danꞌ nnézello yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ. Naꞌ llnnabaꞌ nench gonchgueꞌ sore nbaraz danꞌ llonliraꞌllreꞌ, naꞌ gonchgueꞌ nench gakrén Spíritu ke Diosenꞌ reꞌ, yewere kwezre yellinre ganꞌ llieꞌ naꞌ. 8} Naꞌ ye to bne da Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Dios kanaꞌ:To beꞌnne yedeꞌ rao dialla ke da Isaí.Naꞌ Leꞌe nnebieꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel,
naꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel kwez akeꞌ Leꞌe. 7! Naꞌ ye to ganꞌ nen:Leweꞌrao Xanllo Dios, reꞌ bi nakre beꞌnn Israel.Naꞌ legonxheneꞌ, reꞌ llaꞌre yeololte yell. |6q Naꞌ ye to kwen ganꞌ nen:Reꞌ bi nak beꞌnn Israel, leyewé ren beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Diosenꞌ. J5  Leskaꞌ bed Cristonꞌ ke beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel nench wxenraꞌll akeꞌ Dios, danꞌ ba bayaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ naꞌ, gok kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen:Ke len naꞌ waꞌa yel llioxken koꞌo, kon ga zjallaꞌa beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel,
naꞌ golaꞌ weꞌrawaꞌ rweꞌ. 4Naꞌ ni niaꞌ reꞌ, kanꞌ ben Xanllo Jesúsenꞌ, bxhexj yichjeꞌ beneꞌ ka to beꞌnn wen llin, nench naꞌ gokreneꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ kone kaꞌ broeꞌreꞌ, diꞌll linꞌ beꞌe Diosenꞌ, golleꞌ xozxtaꞌollo kaꞌ goneꞌ wen ke akeꞌ. 3 Ke len naꞌ llayaꞌl wazeniaꞌnaꞌa lwelljre, kanꞌ ben Cristonꞌ bazeniaꞌneꞌe lliꞌo nench gakxhen Diosenꞌ. :2mnench toze kanꞌ nne yeololre kat weꞌraore Diosenꞌ, beꞌnnenꞌ nak Xa Xanllo Jesucristonꞌ. Diosenꞌ lleꞌnreꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel wxenraꞌlleꞌ Leꞌe =1sDios beꞌnnenꞌ llonn lliꞌo yel llxhenraꞌll nench llonllo war sechochllo rao xhnnezeꞌn, gakrenchgueꞌ reꞌ, gakre toze kon kanꞌ broeꞌ Xanllo Jesucristonꞌ lliꞌo, @0yNaꞌ doxhen xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ kanaꞌ, llzejnieꞌn lliꞌo nench sello war wxenraꞌll-llo Diosenꞌ, naꞌ sollo rez wllin lla gon Diosenꞌ wen kello. O/Kaꞌn gonllo, le kaꞌn gok ke Cristonꞌ, bi beneꞌ kon ke llazraꞌlleꞌ, gok keꞌe kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ: “Diꞌll yel yaꞌ ke beꞌnn kaꞌ bwie rweꞌn, bxhoan koꞌllaꞌ.” .5Totollo llayaꞌl gonllo da wen da yeyazraꞌll beꞌnn lwelljllo, naꞌ gonllo bi da gonllo nench gakrenen leakeꞌ chejleꞌ akeꞌ ke Diosenꞌ. 2- _Lliꞌo ba zello war rao xhnnez Diosenꞌ, llayaꞌl gapllo yel xhenraꞌll ren beꞌnn kaꞌ bi nna chejnieꞌ kwasro, naꞌ bi gonllo kon ka da llazraꞌll lliꞌoze. P,Naꞌ chaꞌ bi da gaollo naꞌ llakgánello, nakse xhia kello, le llákello bije llayaꞌl gaollo danꞌ. Le yeololte bi da llonllo, chaꞌ llakgánello kat llonllon naꞌ, naksen xhyia kello.?+wChaꞌ zollo wen rao Diosenꞌ danꞌ llonliraꞌll-lloeꞌ, lliꞌoze ren Dios naꞌ nnézello. Nbarazenꞌ zollo chaꞌ nnézello to lo raꞌlldaꞌollonꞌ bibi doꞌl kello de. X*)Naksen wen bi gaollo beꞌre, naꞌ bi yeꞌjllo xis uva da llsolle beꞌnne, naꞌ billre da gonllo chaꞌ wchixraꞌllen beꞌnne goneꞌ da xhinnje, naꞌ kwej yichjeꞌ bill wxenraꞌlleꞌ Cristonꞌ. E)Bi wchixraꞌll-llo beꞌnn lwelljllo chaꞌ llaollo da llakreꞌ bi naken wen gaollo. Wakse gaollo biteze yel wao, zan bi naken wen gaollon chaꞌ len llchixraꞌllen beꞌnn lwelljllo. 1([Ke len naꞌ llayaꞌl yeyirjlaꞌll-llo ka sorén lwelljllo wen totollo, naꞌ gakrenllo beꞌnn lwelljllo, nench naꞌ so akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ Cristonꞌ. ('ILe beꞌnnenꞌ llon ki, leꞌen lloeꞌraweꞌ Cristonꞌ. Naꞌ llawé Diosenꞌ kanꞌ lloneꞌ, leskaꞌ llazraꞌll beꞌnn kaꞌ kanꞌ lloneꞌ naꞌ. g&GLe ka nak yel llnebiaꞌ ke Diosenꞌ, kere naken da yeꞌjllon, naꞌ da gaollon. Zan naken da zej lixheje, naꞌ gonllo ka niꞌtrén beꞌnn lwelljllo wen, naꞌ sollo nbaraz ba yoꞌ Spíritunꞌ lo raꞌlldaꞌollo. D%Bi weꞌre latj nne beꞌnn kaꞌ ke da wen naꞌ llonre. F$Chaꞌ beꞌnn lwelljllo llakreꞌ tore danꞌ llaollonꞌ, naꞌ chaꞌ llaotezllon, bi nllieꞌlloeꞌ chet kaꞌ. Cristonꞌ beꞌe kwineꞌ goteꞌ ni ke beꞌnn lwelljllonꞌ, naꞌ lliꞌo bi llayaꞌl gaollo bi da gonen nench gak chope beꞌnn lwelljllonꞌ, naꞌ kwej yichjeꞌ Cristonꞌ, naꞌ kweyieꞌ. V#%Xanllo Jesucristo naꞌ bzejnieꞌreꞌ nadaꞌ bnnezraꞌ bi naken xhia chaꞌ gaollo biteze yel wao. Zan chaꞌ to beꞌnne gakreꞌ naken xhia danꞌ gaweꞌ naꞌ, naksen xhia keꞌe chaꞌ gaweꞌn. "/ Ke len naꞌ bi naken ke lliꞌo wlliayiꞌll-llo beꞌnn lwelljllo chaꞌ bi da lloneꞌ. Da llayaꞌl gonllo, wiallo chaꞌ lliꞌon binꞌ llonllo, naꞌllenꞌ ll-lliꞌyen beꞌnnenꞌ goneꞌ da xhinnjenꞌ, naꞌ wsanraꞌlleꞌ bill wxenraꞌlleꞌ Diosenꞌ. "!= Kanꞌ naken, naꞌ yeololtellonꞌ yedello diꞌll rao Diosenꞌ, chaꞌ bi da benllo chak nbanllo. Bi wlliꞌyllo beꞌnn lwelljllo goneꞌ da xhinnj f E Le xtiꞌll Diosenꞌ nyojen nen:Da li kwis nakaꞌ Dios, zoaꞌ nbanaꞌ,
naꞌ yeolol beꞌnne yedzoa xhib akeꞌ rawaꞌn,
naꞌ yeololeꞌ yeyombiaꞌ akeꞌ toze nadaꞌn zaꞌkaꞌ wxenraꞌll akeꞌ. C Naꞌ rweꞌ, ¿bixchen ll-lliayiꞌlloꞌ beꞌnn lwelljoꞌn? ¿Naꞌ rweꞌ bixchen llonoeꞌ kaze? Le yeololtellonꞌ lljazello rao Cristonꞌ ganꞌ goneꞌ yel koxchisenꞌ. - Le Xanllo Cristonꞌ goteꞌ, naꞌ babaneꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ nench naꞌ nakeꞌ Xan yeolol beꞌnn, ka beꞌnn ban ren beꞌnn ba got. ^5Ke len naꞌ chak nbanllo, sollo gonllo danꞌ lleꞌne Xanllo Jesucristo naꞌ; naꞌ chaꞌ gatllo, lekze kon kanꞌ nnekze Leꞌen gatllo. Kon rao naꞌa Xanllo naksen yoꞌllo chaꞌ nbanllo o chaꞌ gatllo. Le ni to lliꞌo chak nbanllo, bi yoꞌ lo naꞌllo kwinllo; leskaꞌ kate gatllo, kere yoꞌllo lo naꞌa kwinllo. 5cBeꞌnn kaꞌ llake zo lla da zaꞌkll ka lla kaꞌ yelaꞌ naꞌ, llbej akeꞌ to lla nench lloeꞌxhen akeꞌ Dios. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llake toze ka nakse yeololte lla naꞌ, leskaꞌ lloeꞌxhen akeꞌ Dios, kon ka xhbab ke akeꞌ naꞌ. Naꞌ beꞌnn llao biteze yel wao, lloeꞌxhen akeꞌ Dios katenꞌ llao akeꞌn naꞌ, le yel llioxken ke Diosenꞌ lloeꞌ akeꞌ ke danꞌ lleꞌj llao akeꞌ naꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llao biteze, bi llao akeꞌn danꞌ llon akeꞌ xhen Diosenꞌ, naꞌ leskaꞌ yel llioxken ke Diosenꞌ lloeꞌ akeꞌ. Zjaniꞌt beꞌnn llak akreꞌ zo to lla naklle lla xhen, zaꞌkllen rao Dios ka lla kaꞌ yelaꞌ. Naꞌ niꞌt beꞌnn llak akreꞌ toze ka nakse yeololte lla kaꞌ. Totollo llayaꞌl gonllon do yichj do raꞌll-llo danꞌ chejnieꞌllo llayaꞌl gonllo. F¿Noxha nakoꞌ rweꞌ nench wlliayiꞌlloꞌ akrenꞌ llon beꞌnnenꞌ ba brej Diosenꞌ nench noneꞌ leꞌe ka beꞌnn wen llin keꞌe? Dios naꞌ nakeꞌ ka xaneꞌ, naꞌ Leꞌen nnezreꞌ chaꞌ lloneꞌ da wen o chaꞌ lloneꞌ da xhinnj, naꞌ lekze Leꞌen napeꞌ yel wak wzoeꞌ leꞌe gonlleꞌ da wen. Naꞌ beꞌnn kaꞌ llao biteze yel wao, bi llayaꞌl gon akeꞌ kaze beꞌnn kaꞌ bi llao kon ganze, naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llao akeꞌ biteze bi yel wao, bi llayaꞌl gon akeꞌ kaze beꞌnn kaꞌ llao biteze, le Dios naꞌ bazeniaꞌneꞌe llop kwen akteꞌ. B}Le zjaniꞌt beꞌnn nxenraꞌll Dios, naꞌ llak akreꞌ wakse gao akeꞌ biteze yel wao, naꞌ niꞌt beꞌnn bi nna wxenraꞌllyaꞌnne kwasro, naꞌ lleb akeꞌ gao akeꞌ biteze. K Chaꞌ to beꞌnn ba nxenraꞌlleꞌ Cristonꞌ, naꞌ bi nna wxenraꞌlleꞌ kwasro, lewrebeꞌ gakeꞌ reꞌ txhen, naꞌ bi gakyollrenreꞌ ka nak danꞌ bi nna wxenraꞌllyaꞌnneꞌ naꞌ. U# Llayaꞌl gon kwinllo lo naꞌa Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ gak yichjraꞌlldaꞌollonꞌ kanꞌ nak keꞌe naꞌ, nench naꞌ da xhinnjenꞌ danꞌ zeraꞌll xpeꞌrllonꞌ, bi nnebiaꞌn lliꞌo. Llayaꞌl gonllo da wen, ke nak ba dallo rao beniꞌ ke Diosenꞌ. Bi lenllo ga lleꞌj llaoxen akeꞌ, bi gakllo beꞌnn wazó, bi tarenllo xhoꞌr xhyio beꞌnne, naꞌ bi gonllo da nak zban, naꞌ bi tilrén lwelljllo, naꞌ bi waxhéꞌ lwelljllo. `9 Ba llonen ka bale, ba zo rez cheniꞌ, ke len naꞌ bill gonllo da xhinnj kaꞌ. Lewagoꞌ beniꞌ ke Xanllo Diosenꞌ lo yichjraꞌlldaꞌore, naꞌ sollo xhnid ka llon to beꞌnn wakaꞌa ya kat zeꞌe llapeꞌ. s_ Legón yeolol ka da ki, naꞌ leyeyakbeꞌe binꞌ ba zaꞌa. Ke len naꞌ bill llayaꞌl gatraꞌll-llo ka llon to beꞌnn lltasxen. Le beꞌnnenꞌ nak wasrá kellonꞌ, ba zelleꞌe awchoch kerke kanꞌ bxenraꞌll-lloeꞌn. *M Le beꞌnne yoꞌ yel nllieꞌ, bibi lloneꞌ da ll-lleyiꞌ beꞌnn lwelljeꞌn. Ke len naꞌ llonllo doxhen kanꞌ ne ley naꞌ, chaꞌ nllieꞌllo beꞌnne.  Ley naꞌ nen: “Bi tarenre noꞌr bi nak noꞌr keré, naꞌ beꞌnn byio bi nak beꞌnn keré, naꞌ bi gakre beꞌnn wen xhia, bi kwanre, bi chirjlaꞌllre xtiꞌll beꞌnne, bi seraꞌllre bi da de ke beꞌnne.” Naꞌ biteze diꞌll yobre danꞌ nllia Diosenꞌ biaꞌa gonllo, llayaken toze, naꞌ nen: “Llieꞌroꞌ beꞌnn lwelljoꞌ kaꞌkzenꞌ nllieꞌ kwinoꞌ.” !; Ni to nono baꞌyllo keꞌe, naꞌ llayaꞌl llieꞌ lwelljllo. Le beꞌnnenꞌ nllieꞌ lwelljeꞌn, ba llonkzeꞌ doxhen kanꞌ ne ley ke Diosenꞌ. @y Naꞌ chixhjllo chaꞌ bi da llbaꞌyllo, chaꞌ beꞌnn bi da llayaꞌl weꞌlloeꞌ, llayaꞌl weꞌlloeꞌn, chaꞌ bi da lloꞌt llaꞌollo, llayaꞌl chixhjllo rao beꞌnn wachixhjenꞌ. Beꞌnn llayaꞌl gapllo baraꞌnn, gaplloeꞌ baraꞌnne, naꞌ beꞌnn llayaꞌl gonllo xhen, gonlloeꞌ xhen. X ) Leskaꞌ ke len naꞌ llayaꞌl chixhjllo kat bi da lloꞌtllo, naꞌ bi da llaꞌollo, le beꞌnn kaꞌ llnebiaꞌ naꞌn, llon akeꞌ da llayaꞌl gon akeꞌ, le Dios naꞌn nzoeꞌ leakeꞌ gon akeꞌn. K  Ke len naꞌ llayaꞌl wzenayllo ke akeꞌ, naꞌ kere danꞌ gonn akeꞌ danꞌ saꞌkziꞌllo naꞌzenꞌ, leskaꞌ llayaꞌl wzenayllo ke akeꞌ nench naꞌ so lo yichjraꞌlldaꞌollo wen. = s Ka nak koxchis kaꞌ, zo akeꞌ llon akeꞌ xchin Diosenꞌ nench sollo wen. Zan chaꞌ llonllo da xhinnj, llayaꞌl lleb aklloeꞌ, le nap akeꞌ yel llnebiaꞌ da wsaꞌkziꞌ akeꞌ beꞌnne, chaꞌ lloneꞌ da xhinnj, le Dios naꞌn noneꞌ rallnaꞌa akeꞌ wsaꞌkziꞌ akeꞌ beꞌnn llon da xhinnj.   Le koxchis kaꞌ kere llia akeꞌ nench lleb beꞌnn kaꞌ llon da wen naꞌ, llia akeꞌ nench lleb beꞌnn kaꞌ llon da xhinnjenꞌ. Chaꞌ lliꞌo lleꞌnello sollo wen bi llebllo, llayaꞌl gonllo da wen, naꞌllenꞌ nne akeꞌ llonllo da wen.  { Beꞌnnenꞌ bi llzenaye ke koxchis kaꞌ ba nzoa Diosenꞌ, Dios naꞌkzenꞌ ll-lliayiꞌlleꞌ chet kaꞌ, le Leꞌen lloeꞌ latj llia akeꞌ. Naꞌ beꞌnn kaꞌ bi llzenay ke koxchis kaꞌ, ba llon akeꞌ nench wsaꞌkziꞌ akeꞌ leakeꞌ. x k Yeololtello llayaꞌl wzenayllo ke koxchis beꞌnn llnebiaꞌ, le Diosenꞌ bzoeꞌ leakeꞌ nnebiaꞌ akeꞌ. 0Y Bi weꞌllo latj nnebiaꞌ da xhinnjenꞌ lliꞌo, da wen naꞌ yelliꞌllo ke beꞌnn kaꞌ, nench naꞌ yeyat akreꞌ ke da xhinnj kaꞌ llon akreꞌ lliꞌon.1[ Ke len naꞌ: “Chaꞌ llbil lldon beꞌnn llwie rweꞌ, llayaꞌl weꞌo da yeꞌj gaweꞌ; kaꞌn llayaꞌl gonoꞌ nench wayeꞌreꞌ kanꞌ llonreꞌ rweꞌn.” -S Beꞌnn biꞌche nllieꞌraꞌ reꞌ, naꞌllenꞌ niaꞌ bi waziꞌre wzon chaꞌ bi llone beꞌnne reꞌ. Dios naꞌkze wieꞌ ka wkwaꞌnneꞌ beꞌnn kaꞌ llsaꞌkziꞌ lliꞌon, kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Nadaꞌ wiaꞌ ka gonaꞌ ke beꞌnnenꞌ.” Kaꞌn ne Xanllonꞌ. O Gonllo bi da zerao saꞌkello nench sorenllo yeolol beꞌnne nbaraz. % Chaꞌ bi da llone beꞌnne lliꞌo, bi yeyechjllo yelliꞌllo kanꞌ llon akreꞌ lliꞌon. Llayaꞌl gonllo wen rao yeolol beꞌnne. $A Sorenllo wen lwelljllo, bi gakllo beꞌnn yaꞌraꞌlle, llayaꞌl gontezllo txhen noteze beꞌnn yaꞌche, bi wlanllo nakllo ka beꞌnn llejnieꞌ. \1 Naꞌ llayaꞌl yewerénello beꞌnn llawé, naꞌ kwellrenllo beꞌnn bell. % Naꞌ nnabllo rao Diosenꞌ gak wen ke beꞌnn llsaꞌkziꞌ lliꞌo. Nnabllo gak laꞌy akeꞌ, naꞌ kere nnabllo gak akeꞌ deꞌe. )K Naꞌ gakrenllo no beꞌnn lwelljllo nxenraꞌll Dios, chaꞌ bi da yallj akreꞌ, naꞌ yewello wreblloeꞌ ga zollo, chaꞌ nakeꞌ no beꞌnn ziꞌte. ,~Q Llayaꞌl sollo yewello danꞌ nnézello yellinllo ganꞌ llia Diosenꞌ, naꞌ gakxhénello bi da zaꞌkziꞌllo, naꞌ soteze sollo yelwill-llo Diosenꞌ. x}i Llayaꞌl gondipraꞌll-llo bi gakllo beꞌnn ria, naꞌ gonllo xchin Diosenꞌ do yichj do raꞌll-llo. | Llayaꞌl llieꞌllo beꞌnne, kanꞌ nllieꞌ no biꞌch gorjllo. Bi tedozllo wlanllo bi da wlanllo, llayaꞌl gap baraꞌnn lwelljllo. {{o Llayaꞌl llieꞌ lwelljllo do yichj do raꞌll-llo, llayaꞌl wiello da xhinnj kaꞌ, naꞌ gonllo da wen. z7 Naꞌ chaꞌ Diosenꞌ ba noneꞌ rallnaꞌllo wzejnieꞌllo beꞌnne goneꞌ da wen, llayaꞌl wzejnieꞌ akelloeꞌ gon akeꞌn. Naꞌ chaꞌ ba bneꞌe weꞌllo beꞌnne bi da yalljreꞌ, llayaꞌl weꞌe aklloeꞌn do yichj do raꞌll-llo. Naꞌ chaꞌ ba benneꞌ gakllo beꞌnn brao gap wiallo lwelljllo, llayaꞌl kweꞌ yichjllo wia aklloeꞌ. Chaꞌ nonneꞌ kellonꞌ wayaꞌchraꞌll-llo beꞌnn yobre, llayaꞌl yewello katenꞌ wayaꞌchraꞌll aklloeꞌ naꞌ. Danꞌ llayaꞌl gon lliꞌo nxenraꞌll Jesucristo naꞌ Dy Naꞌ chaꞌ ba benn Diosenꞌ gakrenllo beꞌnne, llayaꞌl gakrén aklloeꞌ do yichj do raꞌll-llo. Naꞌ chaꞌ ba benneꞌ wzejnieꞌllo beꞌnne, llayaꞌl wzejnieꞌ akelloeꞌ. Tx! Diosenꞌ ba benneꞌ lliꞌo wde wdere da gon totollo. Naꞌ chaꞌ ba benneꞌ lliꞌo chixjweꞌllo bi da bneꞌe, llayaꞌl chixjweꞌllon, naꞌ gonliraꞌll-llo Leꞌe gakreneꞌ lliꞌo gonllon. #w? Kaꞌkzenꞌ naken ke lliꞌo, nakllo beꞌnn zan nxenraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌ yeolol-llo nakrén lwelljllo txhen ren Leꞌe, nakllo ka toze kwerp. bv= Le kaꞌn nak kwerp kello naꞌ, zan kwen naken, naꞌ kere toze llin da llon yeololen. 3u_ Diosenꞌ nllieꞌreꞌ nadaꞌ, naꞌ ba bseꞌleꞌ nadaꞌ llyixjweꞌraꞌ xtiꞌlleꞌn. Ke len naꞌ niaꞌ, bi llayaꞌl gon kwinllo ka to beꞌnn zaꞌk, llayaꞌl gakbeꞌllo Dios naꞌn llakrén lliꞌo wxenraꞌll-lloeꞌ, le Leꞌen llakreneꞌ lliꞌo nench gonllo bi da gonllo. Dt Naꞌ bi gonllo kanꞌ llon beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrio ni. Llayaꞌl wchaꞌa xhbab kellonꞌ, naꞌ weꞌllo latj yekob Diosenꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌllenꞌ nnézello bi danꞌ lleꞌne Diosenꞌ gonllo. Le Leꞌen lleꞌnreꞌ gonllo da wen, naꞌ da llayazraꞌlleꞌ, naꞌ da nak lixheje. {s q Beꞌnn biꞌche, ba bayaꞌchraꞌll Diosenꞌ lliꞌo, ke len naꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ, legón kwinre rallnaꞌa Dios chaga nna nbanre. Gak yichjraꞌlldaꞌorenꞌ yall kanꞌ llazraꞌll Diosenꞌ. Le kaꞌn llayaꞌl weꞌraolloeꞌ. ,rQ $Le Dios naꞌn ba beneꞌ yeolol da de, beneꞌ da kaꞌ nench sieꞌ yel baraꞌnne. Ke len naꞌ llayaꞌl weꞌraollo Diosenꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga. q #Naꞌ ¿noxha lliꞌo ba beꞌllo Diosenꞌ da nak kello, naꞌ wchieꞌrizelloeꞌ nench wayixhjeꞌ danꞌ ba beꞌlloeꞌn?” 7pg "Le ki nyoj xtiꞌlleꞌn: “¿Noxha nombiaꞌ yichjraꞌlldaꞌo Xanllo Diosenꞌ bi danꞌ lloneꞌ xhbabenꞌ? Naꞌ ¿noxha bzejnieꞌ Leꞌe kanꞌ llayaꞌl goneꞌn? 1o[ !Beꞌnn siꞌn kwis nak Diosenꞌ, nnezreꞌ yeololte da llak naꞌ da za gak. Bi gakse chejnieꞌllo da kaꞌ lloneꞌn, bi nnézello akrenꞌ llwieꞌ goneꞌ. "n= Diosenꞌ ba bchoybieꞌ ke yeolol beꞌnnach de doꞌl ke akeꞌ danꞌ bi llzenay akeꞌn, nench wroeꞌreꞌ yeyaꞌchraꞌlleꞌ yeololte beꞌnne. 4ma Ke len naꞌ bi llzenay beꞌnn Israel kaꞌ ke Diosenꞌ. Kaꞌn llak nench llin lla wroeꞌ Diosenꞌ yeyaꞌchraꞌlleꞌ leakeꞌ kanꞌ llayaꞌchraꞌlleꞌ reꞌ. l5 Reꞌ batnaꞌ bi bzenayre ke Diosenꞌ, naꞌ danꞌ bi gokraꞌll beꞌnn Israel kaꞌ wzenay akeꞌ keꞌe, ba bayaꞌchraꞌll Diosenꞌ reꞌ. jkM Le Diosenꞌ bi yekeꞌe bi da gonneꞌ, ni okré danꞌ lloneꞌ ke beꞌnnach bi yeyatreꞌn. 5jc Danꞌ bi llejleꞌ beꞌnn Israel kaꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ, naꞌllenꞌ ba blliꞌyeꞌ leakeꞌ chlaꞌre nench brejeꞌ reꞌ, bi nakre beꞌnn Israel chejleꞌre keꞌe. Zan Diosenꞌ nllieꞌkzreꞌ leakeꞌ, le xozxtaꞌo akeꞌ kaꞌ, brejeꞌ nench beneꞌ leakeꞌ yell keꞌe. Yi+ Da ni llchebaꞌ gonaꞌ ke akeꞌ, katenꞌ ba bakaꞌa da xhinnj ke akeꞌn. vhe Wayoll naꞌ yeolol beꞌnn Israel kaꞌ yerá akeꞌ. Gak kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ganꞌ nen:To beꞌnn zaꞌa ganꞌ nziꞌi Sión, yebejeꞌ beꞌnn kaꞌ lo da xhinnjenꞌ,
beꞌnn kaꞌ nak dialla ke da Jacob. g- Beꞌnn biꞌche, lleꞌnraꞌ chejnieꞌre da ni da nono nna nneze, nench bi gakre beꞌnn yaꞌraꞌll, gákere zaꞌkllre kerke beꞌnn Israel kaꞌ. Diosenꞌ beꞌe latj bi llzenay akeꞌ xtiꞌlleꞌn nench wayoll waxenraꞌllre, reꞌ bi nakre beꞌnn Israel. _f7 Le chaꞌ reꞌ nakre ka xhoꞌz yay olivonꞌ danꞌ ze yiꞌxe, naꞌ Diosenꞌ bchoyeꞌ reꞌ, bazoeꞌ reꞌ rao xhoꞌz yay wen naꞌ, laꞌkze bi nakre dogarje xhoꞌze, wawellreꞌ yezoeꞌ beꞌnn Israel kaꞌ leꞌ yayenꞌ da yobre, beꞌnn kaꞌ nakse ka dogarje xhoꞌz yay naꞌ. Zan beꞌnn Israel kaꞌ yeyak beꞌnn ke Dios jeM Naꞌ chaꞌ leakeꞌ waxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ da yobre, yeyak akeꞌ rao neꞌe, le napeꞌ yel wak yezoeꞌ leakeꞌ nbaraz raweꞌn, naꞌll yeyak akeꞌ ka xhoꞌz yay danꞌ bayoneꞌ toze kone yay xhneꞌe naꞌ. 7dg Lewiayaꞌnn kanꞌ nak Diosenꞌ. Nakeꞌ beꞌnn wen, naꞌ nakteꞌ beꞌnn znia. Gokeꞌ beꞌnn znia ke naken bkwaseꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ nakeꞌ beꞌnn wen kwis ke reꞌ, bi nakre beꞌnn Israel. Ke len naꞌ llayaꞌl setezre wxenraꞌllre, nench ke leskaꞌ kwaseꞌ reꞌ kaꞌle. #c? Chaꞌ Diosenꞌ bi baziꞌxheneꞌ ke leakeꞌn nak akteꞌ ka xhoꞌz yayenꞌ dogarje, leskaꞌ bi siꞌxheneꞌ ke reꞌ chaꞌ bi wxenraꞌlltezre. b  Kaꞌkzenꞌ gok, danꞌ bi benliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ, ben Diosenꞌ leakeꞌ ka xhoꞌz yay danꞌ ba bchoy xane len, naꞌ ba bazoeꞌ reꞌ, le nxenraꞌllre Cristo naꞌ. Ke len naꞌ bi gakre beꞌnn yaꞌraꞌlle, lesechich lewxenraꞌlleꞌ. a+ Naꞌ nerizre: “Dios naꞌ beneꞌ beꞌnn Israel kaꞌ ka yay danꞌ bchoyeꞌ xhoꞌze naꞌ, nench bazoeꞌ lliꞌo roraz akeꞌ.” F` Naꞌ bi gákere chaꞌ nakllre beꞌnn wen ka beꞌnn Israel kaꞌ, kanꞌ ba llak keré naꞌ. Le kere reꞌn lloeꞌre yel nban ke ro yayenꞌ, yay naꞌlenꞌ llonn yel nban ke reꞌ. _} Naꞌ beꞌnn Israel kaꞌ nak akeꞌ ka xhoꞌz yay, da ba nchoy xan yayenꞌ to rao yay olivo wen, naꞌ ba bniꞌten chlaꞌre. Naꞌ reꞌ bi nak beꞌnn Israel nakre ka xhoꞌz yay olivo da ze yiꞌxe, da ba bchoyeꞌ rawe, naꞌ ba batileꞌn yay wen naꞌ, nench bayaken toze. Naꞌ kaꞌn nello yay wen naꞌn ba noꞌxen reꞌ, naꞌ niꞌll ke naꞌ nbanrenre. O^ Ka llon lliꞌo beꞌnn Israel kat llonllo yet xtir, ton lloeꞌllo Diosenꞌ nench nak laꞌy da kaꞌ yelaꞌ. Ka to yay, chaꞌ roenꞌ naken ke Diosenꞌ, leskaꞌ xhoꞌze kaꞌ naken keꞌe. }]s Le chet kaꞌ danꞌ bkwas Diosenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ kaꞌle, nench reꞌ bi nakre beꞌnn Israel bazore wen rao Diosenꞌ, kaꞌkze nbaraz kwis wayak katenꞌ waxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ, gak akeꞌ ka beꞌnn babán radj beꞌnn wat. >\u le lleꞌnraꞌ gon beꞌnn Israel kaꞌ seraꞌll akeꞌ gon Diosenꞌ wen ke akeꞌ, kanꞌ lloneꞌ ke reꞌ nxenraꞌll Leꞌe, naꞌ yedoꞌl akreꞌ yel wasrá ke Diosenꞌ. }[s De to da yepaꞌ reꞌ, reꞌ bi nakre beꞌnn Israel. Dios naꞌ bseꞌl nadaꞌ wzejnieꞌraꞌ reꞌ xtiꞌlleꞌn, reꞌ bi nakre beꞌnn Israel. Ke len naꞌ llonaꞌ kon ga zerao saꞌkraꞌ nench wzenay beꞌnn kaꞌ ke Diosenꞌ, TZ! Le chaꞌ danꞌ ben beꞌnn Israel kaꞌ da xhinnjenꞌ, niꞌt beꞌnn kaꞌ llaꞌa rao yellrionꞌ nbaraz, naꞌ chaꞌ danꞌ bxinnj beꞌnn Israel kaꞌ, gok wen ke beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, leskaꞌkze gontell Diosenꞌ wen ke beꞌnn Israel kaꞌ kate llin lla wayechj akeꞌ, naꞌ waxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. ^Y5 Naꞌ llnnabaꞌ: ¿Nak beꞌnn Israel kaꞌ ka beꞌnne byoꞌ yej niaꞌ nench bix akeꞌn? Kaꞌa bi naken kaꞌ. Ni ke danꞌ bi bzenay akeꞌ naꞌn, naꞌllenꞌ goꞌt latj ke beꞌnn bi nak beꞌnn Israel nench bará akeꞌ. Ben Diosenꞌ kaꞌ nench chaꞌ wayón beꞌnn Israel kaꞌ xhbab, naꞌ waxenraꞌll akeꞌ Leꞌe. kXO Naꞌ chol akchgueꞌ nench bill reꞌe akreꞌ,
naꞌ ke chnare saꞌkziꞌ akchgueꞌ ka to beꞌnn noaꞌ yoaꞌ ziꞌi, to nleon koꞌlleꞌ. Diosenꞌ brejeꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel wxenraꞌll akeꞌ Leꞌe JW  Leskaꞌ bne da Davidenꞌ ke akeꞌ:Yeololte da llawé akreꞌ da llak rao yellrionꞌ, wayakchgan to da wllix da wzap leakeꞌ,
nench lljabix akeꞌ, naꞌ saꞌkziꞌ akeꞌ. BV} Naꞌ llak kanꞌ ne xtiꞌll Diosenꞌ: “Diosenꞌ beneꞌ leakeꞌ nench bi chejnieꞌ akreꞌ, naꞌ nnaꞌ nak akeꞌ ka to beꞌnn bi llreꞌe, naꞌ ka to beꞌnn bi llene.” U{ ¿Akxha naꞌ chaꞌ? Danꞌ llayirj beꞌnn Israel kaꞌ, bi nna yedoꞌl akreꞌn; zan beꞌnn kaꞌ ba brejeꞌ nench wxenraꞌll akeꞌ Leꞌen, ba badoꞌl akreꞌn. Naꞌ beꞌnn kaꞌ yelaꞌ yezikre ben war yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. bT= Diosenꞌ kere brejeꞌ netoꞌ, ni ke da llontoꞌ da wen naꞌ. Le chenak brejeꞌ netoꞌ, ni ke da wen naꞌ llontoꞌ naꞌ, bill naken okré da llonn Diosenꞌ netoꞌ yel beꞌnn chaꞌo keꞌe naꞌ chenake. S Naꞌ kaꞌkze nna nakten nnaꞌ lla, ba bagaꞌnn ye raꞌt beꞌnn kaꞌ ba brej Diosenꞌ danꞌ nllieꞌreꞌ leakeꞌn. 6Re Naꞌll balliꞌi Diosenꞌ xtiꞌlleꞌn, lleꞌe leꞌe: “Nna zjaniꞌt ye gall mir beꞌnne ba brejaꞌ, beꞌnn bi nna wzoa xhib akeꞌ rao lwaꞌn, nziꞌi Baal.” Q  “Xanaꞌ, beꞌnn ki ba bet akeꞌ beꞌnn kaꞌ beꞌe ak xtiꞌlloꞌn, naꞌ ba bachinnj akeꞌ rao bkoy ganꞌ llayaꞌl weꞌrao akeꞌ rweꞌn. Ye toga nadaꞌ nna zoaꞌ llzoaꞌ xtiꞌlloꞌn, naꞌ renkze nadaꞌ, lleꞌn akreꞌ got akeꞌ.” P Kere ba bsanraꞌll Diosenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, le Lekzeꞌn brejeꞌ leakeꞌ batnaꞌte nench nak akeꞌ yell keꞌe. Lewiá kanꞌ nyoj danꞌ bne da Elías, beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bdaweꞌ xhia ke Israelenꞌ, lleꞌe Diosenꞌ: ZO / Naꞌ llnnabaꞌ: ¿Ba bsanraꞌll Diosenꞌ beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌnn kaꞌ nak yell keꞌe? Kaꞌa bi naken kaꞌ. Lekze beꞌnn Israel nadaꞌ, gorjaꞌ rao dialla ke da Abraham, naꞌ ke da Benjamín. ,NQ Naꞌ bneꞌe kanꞌ ben Diosenꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ: “Do lla do yere goxhaꞌ beꞌnn bi bzenay kiaꞌ, naꞌ gok yichjraꞌlldaꞌo akeꞌn war.”[M/ Leskaꞌ da Isaíasenꞌ bi bllebeꞌ bdixjweꞌreꞌ kanꞌ bne Diosenꞌ:Beꞌnn kaꞌ bi bayirj nadaꞌ, ballel akreꞌ nadaꞌ.Naꞌ beꞌnn bi bnnab akreꞌ nadaꞌ, ba broeꞌrawaꞌ leakeꞌ. hLI Leskaꞌ niaꞌ: ¿Bi nna chejnieꞌ beꞌnn Israel kaꞌ xtiꞌll Cristonꞌ? Ba byejnieꞌ aksereꞌn, le da Moisés naꞌ, bzojeꞌ danꞌ bne Diosenꞌ ke akeꞌ, naꞌ nen:Gonaꞌ wen ke to yell yobre nench reꞌ, beꞌnn Israel kaꞌ, yexheꞌre leakeꞌ.Naꞌ gonaꞌ wen ke to yell beꞌnn bi llejnieꞌ, nechkze llaꞌre leakeꞌ. pKY Naꞌ niaꞌ: ¿Bi nna yen akreꞌ xtiꞌll Cristonꞌ lla? Ba ben aksreꞌn, le kanꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ, nen:Beꞌnn llaꞌa doxhen yellrio ba ben akreꞌ xtiꞌlleꞌn;
naꞌ doxhen ba goslas xtiꞌlleꞌn. tJa Ke len naꞌ danꞌ wxenraꞌll-llonꞌ, lleꞌnen zgaꞌtek yénello, naꞌ yénello xtiꞌll Diosenꞌ. [I/ Naꞌ kere yeolol beꞌnne byejleꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ, kaꞌkzenꞌ bne da Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bneꞌe: “Xanaꞌ, ¿no beꞌnn kaꞌ ba byejleꞌ ketoꞌ?” H} Naꞌ ¿akxha gon akeꞌ chixjweꞌ akreꞌ xtiꞌlleꞌn, chaꞌ nono llraꞌ wseꞌl leakeꞌ chixjweꞌ akreꞌn? Kaꞌkzenꞌ nyoj xtiꞌll Diosenꞌ nen: “Llawello kwis kat ba zaꞌk beꞌnne llyixjweꞌ akreꞌ Diꞌll Wen ke Diosenꞌ.” G9 ¿Naꞌ akxha gon akeꞌ walwill akeꞌ Leꞌe, chaꞌ bi nxenraꞌll akeꞌ Leꞌe? ¿Naꞌ akxha gon akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ, chaꞌ bi nna yen akreꞌ xtiꞌlleꞌn? ¿Naꞌ akxha gon akeꞌ yen akreꞌ xtiꞌlleꞌn, chaꞌ nono llraꞌ wzejnieꞌ leakeꞌ xtiꞌlleꞌn? KF Le noteze beꞌnne walwill Xanllonꞌ, dekz de yesreꞌe leꞌe. eEC Laꞌkze beꞌnn Israel, naꞌ beꞌnn bi nak beꞌnn Israel, toz ka llon Diosenꞌ ren yeolol-llo. Le Xanllo Jesucristonꞌ nakeꞌ Xan yeolol beꞌnne, naꞌ da xhen llonlaꞌyeꞌ lliꞌo kon chaꞌ walwill-lloeꞌ. yDk Le xtiꞌll Dios danꞌ nyojen nen: “Yeolol beꞌnn llejleꞌ keꞌe, bibi yel zdoꞌ gak ke akeꞌ.” RC Le lo raꞌlldaꞌollonꞌ llejleꞌllo, naꞌllenꞌ llayakllo beꞌnn wen rao Dios, naꞌ kone lloaꞌllo naꞌ, lloeꞌllo diꞌll ba llonliraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌllenꞌ llasreꞌe lliꞌo. _B7 Chaꞌ weꞌrenoꞌ beꞌnne diꞌll ye akoeꞌ llonliraꞌlloꞌ Jesucristonꞌ, naꞌ chaꞌ do lo yichjraꞌlldaꞌo llejleꞌo Dios naꞌn basbán Jesucristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ, naꞌllenꞌ yeraꞌo. yAk ¿Akxha ne xtiꞌll Diosenꞌ? Da ninꞌ ne xtiꞌlleꞌn: “Xtiꞌll Diosenꞌ ba zorenkzen rweꞌ, naꞌ ba yoꞌkzen lloaꞌo, naꞌ lo raꞌlldaꞌo.” Naꞌ da ninꞌ xtiꞌll Diosenꞌ danꞌ wxenraꞌll-llonꞌ llyixjweꞌtoꞌn. J@  Naꞌ leskaꞌ bi llonllo xhbab: “¿Noxhanꞌ yetj ganꞌ zjallaꞌa beꞌnn wat kaꞌ?” Le chaꞌ kaꞌ llonllo, llonllo ka beꞌnn lleꞌnre yelepeꞌ Cristonꞌ radj beꞌnn wat kaꞌ. c?? Naꞌ lliꞌo ba bayak beꞌnn wen danꞌ nxenraꞌll-lloeꞌ naꞌ, bill llonllo xhbab gákello: “¿Noxhanꞌ chep yebánꞌ?” Le chaꞌ kaꞌ llonllo, llonllo ka beꞌnn lleꞌne lljaletjeꞌ Cristonꞌ xhanre. K> Da Moisésenꞌ bzojeꞌ kanꞌ llayaꞌl gon beꞌnne, nench gak akeꞌ beꞌnn wen rao Dios, naꞌ bneꞌe: “Beꞌnne goneꞌ doxhen kanꞌ ne ley naꞌ, leꞌen baneꞌ ke chnare.” 5=c Ka nak ba braꞌ Cristo naꞌ, ba bayoll ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, kon chaꞌ lliꞌo wxenraꞌll-llo Cristonꞌ, naꞌllenꞌ Diosenꞌ wakeꞌe doꞌl kellonꞌ. |<q Bi llejnieꞌ akreꞌ danꞌ ba ben Diosenꞌ, naꞌ kanꞌ gonllo nench wayakllo beꞌnn wen raweꞌn, le llayirj akeꞌ akre gon akeꞌ gak akeꞌ beꞌnn wen raweꞌn, naꞌ kaꞌ bi llon akeꞌ kanꞌ lleꞌne Diosenꞌ gon akeꞌ naꞌ. %;C Le nnezraꞌ da zan da llon akeꞌ, llak akreꞌ da yewé Diosenꞌ llon akeꞌ, zan krerenꞌ llon akeꞌn, le bi nnez akreꞌ akrenꞌ llawé Diosenꞌ. I:  Beꞌnn biꞌche, do yichj do raꞌllaꞌ lleꞌnraꞌ wxenraꞌll beꞌnn Israel kaꞌ Jesucristonꞌ nench yerá akeꞌ, naꞌllenꞌ llalwillaꞌ Diosenꞌ, llnnabaꞌ gakreneꞌ leakeꞌ. J9  !Ki nyoj xtiꞌll Diosenꞌ ke akeꞌ:Ganꞌ nziꞌi Sión wseꞌlaꞌ to beꞌnne,
naꞌ nakeꞌ ka to yej da lljacheꞌo beꞌnne, naꞌ ka to yej xhen da lljatiꞌ beꞌnne, naꞌ lljabixeꞌ.Naꞌ beꞌnn gonliraꞌll Leꞌe naꞌ, bi wayeꞌe akreꞌ ni ke danꞌ benliraꞌll akeꞌ Leꞌe naꞌ.8) ¿Bixchen gokze kaꞌ ke akeꞌ? Gok ke akeꞌ kaꞌ, le llak akreꞌ gon akeꞌ da wen nench gak akeꞌ beꞌnn wen raweꞌ naꞌ, naꞌ bi gokbeꞌe akreꞌ chaꞌ beꞌnn wxenraꞌll Leꞌen gak beꞌnn wen. Naꞌ gok ke akeꞌ ka llak ke beꞌnn lljacheꞌo to yej. 7 Zan beꞌnn Israel kaꞌ bnao akeꞌ ley danꞌ ne, akrenꞌ gon akeꞌ nench gak akeꞌ beꞌnn ke Dios, naꞌ bi bxhaꞌk akreꞌn. 6 ¿Akxha nnello chaꞌ? Beꞌnn kaꞌ bi nake beꞌnn Israel, bi bayirj akeꞌ akre gon akeꞌ nench nne Diosenꞌ nak akeꞌ beꞌnn wen raweꞌ naꞌ, zan baleꞌ llonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ, ke len naꞌ ba nak akeꞌ beꞌnn wen rao Dios. 5 Gak kanꞌ bzoj da Isaíasenꞌ kanaꞌ, nen:Chenak Xanllo Diosenꞌ bi bakwaꞌnneꞌ to chope beꞌnn Israel kaꞌ,
ba blleyiꞌllo kanꞌ gok ke beꞌnn Sodoma kaꞌ ren beꞌnn Gomorra kaꞌ chenake. Beꞌnn Israel kaꞌ bi nxenraꞌll Cristonꞌ 4} Le Diosenꞌ goneꞌ kanꞌ ba nchoyeꞌ ke lliꞌo beꞌnnach, naꞌ le gonteꞌ doxhen kanꞌ ba nwieꞌ goneꞌn.” f3E Naꞌ da Isaías beꞌnnenꞌ beꞌe xtiꞌll Diosenꞌ kanaꞌ, bneꞌe ki ke xozxtaꞌo beꞌnn Israel kaꞌ: “Laꞌkze beꞌnn Israel kaꞌ chan aklleꞌ ka yoxh da lliꞌ lloaꞌ nisdaꞌo, txhonnj akzeꞌn yerá. 2- Naꞌ yell ganꞌ goll Diosenꞌ beꞌnn kaꞌ:“Bi nakre yell kiaꞌ”,
naꞌ yeziꞌi akeꞌ xhiꞌnn Dios beꞌnn nban ke chnare. Q3}} |{zz-yyx9wv_uRtssMrqqp o6n1m/l1kHjcihggMeedyc!bZa>`I_c]\[QZ XW>V$TSzRRPOOSMLKJJ'I*H0GFF&DD C=AA @D?>s=g<<:98765436evYeolol beꞌnne llasoꞌnrén nadaꞌ xchin Diosenꞌ txhen ganni, llwap akeꞌ rweꞌ lliox. Naꞌ llnnabaꞌ wapchgoꞌ lliox beꞌnn kaꞌ zorenoꞌ naꞌ, beꞌnn kaꞌ nllieꞌ lliꞌo, danꞌ nakllo txhen nxenraꞌll-llo Cristonꞌ. Dios naꞌ gakrenchgueꞌ yeololre. Kaꞌn gakchga.  vNaꞌ beꞌnn lwelljllo kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ, llayaꞌl weꞌlaꞌll akeꞌ gon akeꞌ da nak wen, naꞌ gakrén akeꞌ beꞌnn yallje bi da yalljreꞌ. Le llayaꞌl gakllo beꞌnn llon da zaꞌke. Beꞌnn lwellj Pablonꞌ llwapeꞌ Titonꞌ lliox {v Naꞌ ben yeolol da gak gonoꞌ, nench gakrenoꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Zenas, beꞌnnenꞌ nzed ley naꞌ, naꞌ Apolos naꞌ, naꞌ kat yezaꞌa akeꞌ ganꞌ zoꞌo naꞌ, beꞌe akeꞌ bi da gonrén akeꞌ llin, nench ke bi yallj akreꞌ tnez. yv Kate wseꞌlaꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Artemas o chaꞌ Tíquico ganꞌ zoꞌo naꞌ, ben bien ga zerao saꞌkroꞌ yedoꞌ, nench yellayllo yellenꞌ nziꞌi Nicópolis, le ba bachoyraꞌllaꞌ soaꞌ naꞌze doxhente beꞌo kaꞌ llak zay. -Sv Danꞌ bi llzenay akeꞌ naꞌ, naꞌllenꞌ nnézello ba nbeyiꞌ akeꞌ, le nap akeꞌ doꞌl ke da xhinnjenꞌ llon akeꞌ naꞌ. Kanꞌ llayaꞌl gon Titonꞌ ucv Naꞌ chaꞌ ren beꞌnn radj beꞌnn kaꞌ lldop llonliraꞌll Jesucristonꞌ, lloneꞌ leakeꞌ chopre, bdil akeꞌ bill gon akeꞌ kaꞌ, naꞌ chaꞌ ba bdil akoeꞌ to chop ras, naꞌ bi llzenay akeꞌ, babej akeꞌ kaꞌle. fEv Bi gonoꞌ txhen beꞌnn kaꞌ llasdil llaschach akeꞌ ke bi gaze bi diꞌll daꞌo. Naꞌ bi kwek yichjoꞌ diꞌll da bi zaꞌke ke dialla da xozxtaꞌollo kaꞌ. Bi gonoꞌ txhen beꞌnn dile llaschach akeꞌ, akre zejen danꞌ nyoj leꞌ ley danꞌ bzoj da Moisésenꞌ, le ka nak diꞌll ki, bi llakrenen beꞌnne, naꞌ bi naken da zaꞌke. vDa ki ba bniaꞌ ni, naken da li, naꞌ gonoꞌ bien wzenay beꞌnn kaꞌ, wzejnieꞌroꞌn len naꞌ. Le beꞌnn kaꞌ ba llonliraꞌll Dios, llayaꞌl kwek yichj akeꞌ gon akeꞌ da wen. Naꞌ da ki ba bniaꞌn naken da wen, naꞌ gakrenen noteze beꞌnne. U#vNaꞌ kaꞌ basreꞌe lliꞌo rao doꞌl kellonꞌ, le bllieꞌreꞌ lliꞌon bayoneꞌ lliꞌo beꞌnn wen raweꞌn nench sollo kwezllo, le nnézello wllin lla yellinllo ganꞌ llieꞌ naꞌ ke chnare.  vDiosenꞌ bseꞌleꞌ Spíritu keꞌen zorenen lliꞌo, le Jesucristo naꞌn beꞌnnenꞌ nak wasrá kello naꞌ bnnabeꞌn.   vNaꞌ basreꞌe lliꞌo kere bi da wen benllo, zan bayaꞌchraꞌlleꞌ lliꞌon. Naꞌllenꞌ bayibeꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ ke da xhinnj kaꞌ benllo, naꞌ Spíritu keꞌen bakoben yichjraꞌlldaꞌollonꞌ, naꞌ ba bayakllo ka to beꞌnn kobe. % CvBixha bllin lla Diosenꞌ beꞌnnenꞌ nak wasrá kello, broeꞌreꞌ lliꞌo katek beꞌnn chaꞌo nakeꞌ, naꞌ katek nllieꞌreꞌ lliꞌo beꞌnnach. $ AvLe lliꞌo bi byejnieꞌllo kanaꞌ, naꞌ bi bzoallo xtiꞌll Diosenꞌ. Byejleꞌllo diꞌll wenraꞌlle, naꞌ bentezllo bi da xhinnje da bzeraꞌll lo raꞌlldaꞌollo. Bdallo benllo kon da bawello. Bzollo bchachrén lwelljllo. Bwie beꞌnne lliꞌo, naꞌ bwie lwelljllo. A {vWzen akroeꞌ bi llayaꞌl nne akeꞌ ke beꞌnne. Bi llayaꞌl yesdile yeschach akeꞌ, llayaꞌl gak akeꞌ beꞌnn chaꞌo, naꞌ gap akeꞌ yel llxhenraꞌll rao yeolol beꞌnne. Y -vBasaꞌraꞌll beꞌnn kaꞌ ba nxenraꞌll Jesucristonꞌ, llayaꞌl wzenay akeꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ xtiꞌll koxchis, naꞌ ke beꞌnn wnebiaꞌ ke akeꞌ kaꞌ batteze, naꞌ llayaꞌl gon akeꞌ da wen. SvKaꞌn llayaꞌl wzejnieꞌroꞌ beꞌnne, naꞌ kaꞌn llayaꞌl wtipraꞌlloꞌ beꞌnne nench gon akeꞌ da wen, naꞌ tiloꞌ beꞌnne llon da xhinnje, le Dios naꞌ ba bseꞌleꞌ rweꞌ, naꞌ ba benneꞌ rweꞌ yel llnebiaꞌ nench wzejnieꞌ akroeꞌ. Bi weꞌo latje gonoꞌ billre da gon akzreꞌ rweꞌ kaze._7vLeꞌen beꞌe latj bet akeꞌ Leꞌe, nench bnitraweꞌ doꞌl kello, naꞌ bayibeꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ rao da xhinnj naꞌ, nench naꞌ nakllo beꞌnn keꞌe. Kaꞌn beneꞌ nench yewello gonllo da wen. Rv Le chak zollo yellrio ninꞌ, zollo nbaraz chak bexhllo llin lla yed Jesucristonꞌ da yobre, nseꞌe beniꞌ xhen keꞌen, nakeꞌ Dios kello beꞌnn nxenraꞌll-llo, naꞌ beꞌnn nak wasrá kello. ,Qv Naꞌ len naꞌ llzejnieꞌn lliꞌo llayaꞌl kwej yichjllo yeolol da llonllo da bi llazraꞌlleꞌ, naꞌ yeolol da zeraꞌll-llo gonllo da bi nak wen. Totollo so kwezllo nnebiaꞌ kwinllo nench gonllo da zaꞌke, naꞌ gonllo da zej lixheje, naꞌ sollo wxenraꞌll-llo Dios yellrio ni. ykv Diosenꞌ nllieꞌreꞌ lliꞌo beꞌnnach, naꞌ ba broeꞌreꞌ lleꞌnreꞌ yesreꞌe yeolol beꞌnne. kOv Bi kwan akeꞌ bi da de ke xan akeꞌn, chaꞌa akeꞌ do raꞌll akeꞌ nench reꞌe yezikre beꞌnne ka da wen naꞌ llon akeꞌ, naꞌ gakbeꞌe akreꞌ xtiꞌll Diosenꞌ naken da wen, Dios beꞌnnenꞌ nak wasrá kello. /v Naꞌ goll beꞌnn wen llin kaꞌ, wzenay akeꞌ ke xan akeꞌn, gon akeꞌ biteze da yeꞌe leakeꞌ, bi yelliꞌi akeꞌ leꞌe diꞌlle. vevNaꞌ bzo broeꞌ bsede diꞌll linꞌ, nench notno nne nakeꞌ diꞌll xhinnj. Le chaꞌ soteze soꞌo wroeꞌ wsedroꞌ diꞌll linꞌ, naꞌllenꞌ wayeꞌe beꞌnn kaꞌ nnechach koꞌon, bill yellel akreꞌ bi da nne akeꞌ kello. ykvNaꞌ rweꞌ biteze da gonoꞌ, ben kon da nak wen nench reꞌe yezikre beꞌnn, akrenꞌ llayaꞌl gon akeꞌ. Katenꞌ llroeꞌ llsedroꞌ beꞌnne, bzejnieꞌ akreꞌ do raꞌlloꞌ, naꞌllenꞌ wroeꞌn llapoꞌ Diosenꞌ baraꞌnne. ~vLeskaꞌ llayaꞌl wzejnieꞌroꞌ beꞌnn byio llaban kaꞌ, nnebiaꞌ kwin akeꞌ, naꞌ gon akeꞌ ka llayaꞌl gon akeꞌ. }vNaꞌ wzejnieꞌ akroeꞌ nnebiaꞌ kwin akeꞌ, naꞌ gon akeꞌ da wen nench gak akeꞌ beꞌnn raꞌlldaꞌo yalle, naꞌ gape wia rill akeꞌ kwasro, gak akeꞌ beꞌnn chaꞌo, naꞌ wzenay akeꞌ ke xhyio akeꞌ, nench nono nne ke xtiꞌll Diosenꞌ. =|svNaꞌ noꞌr gor kaꞌ, llayaꞌl wzejnieꞌ akreꞌ noꞌr xkwiꞌd kaꞌ, nniꞌtrén akeꞌ kwasro beꞌnn xhyio akeꞌ kaꞌ, naꞌ llieꞌrén akreꞌ xhiꞌnn akeꞌ kaꞌ. {7vLeskaꞌ bzejnieꞌ noꞌr gor kaꞌ, nench naꞌ gak akeꞌ beꞌnn de baraꞌnne, naꞌ bi nne akeꞌ ke beꞌnne, naꞌ bi yeꞌj akeꞌ da llsolle beꞌnne. Llayaꞌl nniꞌt akeꞌ nnao akeꞌ da wen naꞌ, nench naꞌ nneze yezikre beꞌnne kanꞌ llayaꞌl gon akeꞌn. #z?vBzejnieꞌ beꞌnn byio gor kaꞌ, bi gak akeꞌ beꞌnn wazó, naꞌ gak akeꞌ beꞌnn de baraꞌnne, nench gap beꞌnn kaꞌ leakeꞌ baraꞌnne. Bzejnieꞌ akreꞌ totoeꞌ llayaꞌl nnebiaꞌ kwin akeꞌ, nench nniꞌt akeꞌ gon akeꞌ da wen, bzejnieꞌ akreꞌ llayaꞌl sedia akeꞌ wxenraꞌll akeꞌ Diosenꞌ. Llayaꞌl llieꞌ akreꞌ beꞌnne, naꞌ gap akeꞌ yel llxhenraꞌll biteze da llak. hy KvNaꞌ rweꞌ, llayaꞌl wzejnieꞌroꞌ beꞌnne gon akeꞌ kanꞌ ne diꞌll li ke Diosenꞌ. Tx #vNe akeꞌ nombiaꞌ akeꞌ Dios, zan kon ka ne akzeꞌn, le ne llon aktezeꞌ da xhinnje. Llon akeꞌ da bi llazraꞌll Dios, nak akeꞌ beꞌnn llwie xtiꞌlleꞌn, naꞌ bi llak gon akeꞌ da wen.vw gvDiosenꞌ ba beneꞌ yichjraꞌlldaꞌollonꞌ yalle, naꞌ bibi ll-llonen gak yichjraꞌlldaꞌollonꞌ yalle. Zan ka nak beꞌnn yichjraꞌlldaꞌo wen da xhinnj kaꞌ, beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Cristonꞌ, bibi de da nak xhiraꞌll ke beꞌnn kaꞌ. Le llon akeꞌ xhbab da nak da xhinnj, naꞌ bibi lljadinraꞌll akeꞌ kat llon akeꞌ da xhinnjenꞌ. @v {vKaꞌ gonoꞌ nench bill wzenay akeꞌ ke diꞌll wenraꞌllenꞌ llarjlaꞌll beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ bill wzenay akeꞌ ke nollre beꞌnn ba brej yichj diꞌll li ke Diosenꞌ. "u ?v Da likze kanꞌ bneꞌen. Ke len naꞌ til akoeꞌ ka da xhinnjenꞌ llon akeꞌ naꞌ, nench naꞌ sechich akeꞌ chejleꞌ akeꞌ xtiꞌll Cristonꞌ. 9t mv Kanaꞌ bzo to beꞌnn bayixjweꞌreꞌ ke Dios, gokeꞌ beꞌnn Creta, naꞌ bneꞌe ke beꞌnn wrall keꞌe kaꞌ: “Beꞌnn Creta kaꞌ nakteze nak akeꞌ beꞌnn wenraꞌlle, nak akeꞌ ka bell znia yel wen da xhinnj ke akeꞌ kaꞌ. Nak akeꞌ beꞌnn waoxen, naꞌ nak akeꞌ beꞌnn ria.” is Mv Danꞌ llon akeꞌn, lleꞌn akreꞌ gon akeꞌ gan mellre, ke len naꞌ llzejnieꞌ akreꞌ da zej krere. Llayaꞌl gon akroeꞌ znia, nench waniꞌt akeꞌ llize bill wzejnieꞌ akreꞌ diꞌll wenraꞌllenꞌ, le krerenꞌ llon akeꞌ kaꞌ. Naꞌ beꞌnn zan, ren beꞌnn lo yoꞌ ke akeꞌ, llak chop akreꞌ ke xtiꞌll Diosenꞌ ni ke leakeꞌ. r 'v Da naꞌn niaꞌ gonoꞌ, le zjaniꞌt zan beꞌnn Israel kaꞌ, naꞌ ye bale beꞌnn yobre llasné akeꞌ llon akeꞌ lliꞌo txhen, naꞌ bi llzenay akeꞌ ke Diosenꞌ. Bibi zaꞌk xtiꞌll akeꞌn ka danꞌ llzejnieꞌ akreꞌn, kon ziyeꞌe akeꞌ beꞌnne. q {v Llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn ze do raꞌlleꞌ, llzenayeꞌ diꞌll li ke Dios danꞌ bzejnieꞌreꞌn, nench naꞌ wzejnieꞌreꞌ beꞌnn yobre Diꞌll Wen naꞌ, naꞌ wtipraꞌlleꞌ leakeꞌ nench nniꞌt akeꞌ chejleꞌ akeꞌ danꞌ nak da li, naꞌ gak wroeꞌ akreꞌ beꞌnn kaꞌ nne chach ke diꞌll li ke Diosenꞌ, nench naꞌ nnez akreꞌ krerenꞌ llon akeꞌ. Cp vBeꞌnnenꞌ kwejoꞌn, llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn llawé wrebeꞌ beꞌnn ziꞌt rilleꞌ. Llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn zoteze zoeꞌ llawereꞌ goneꞌ da wen, naꞌ beꞌnn yoꞌ xhbab, beꞌnn llon da zeje lixheje, beꞌnn gon ka chazraꞌll Dios, naꞌ beꞌnn llon kon ga zerao saꞌkre lloneꞌ bi da nne Dios. Do vLe llonen bien naꞌ, beꞌnnenꞌ llwia llyi beꞌnn kaꞌ llonliraꞌll Cristonꞌ, gak akeꞌ beꞌnn wen. Bi kwejoꞌ beꞌnn yaꞌraꞌlle, naꞌ beꞌnn nake beꞌnn rok, naꞌ beꞌnn wazó. Bi kwejoꞌ beꞌnne llawé kwek yel wdile, ni beꞌnn zeraꞌll goneꞌ da xhinnje, nench goneꞌ ganꞌ mell xhen. 7n ivNaꞌ beꞌnn gorenꞌ kwejoꞌn, llayaꞌl goneꞌ da wen, naꞌ bibi de wdeꞌ akreꞌ yesné akeꞌ da xhinnje lloneꞌ, naꞌ llayaꞌl gakeꞌ beꞌnn zo toze noꞌr keꞌe, naꞌ chaꞌ llaꞌa xhiꞌnneꞌ, llayaꞌl wxenraꞌll akbeꞌ Cristo, naꞌ bi llasdá akbeꞌ llon akbeꞌ da xhinnje. Zm /vKe len naꞌ bkwaꞌnnaꞌ rweꞌ yellrio danꞌ nziꞌi Creta, danꞌ lliꞌ lo nisdaꞌo, nench naꞌ kaꞌ wasyolloꞌ koꞌ xhnnezenꞌ ka nak danꞌ nna llyalljen, naꞌ toto yell kwejoꞌ beꞌnn gor brao, kon kanꞌ gollaꞌ rweꞌ naꞌ, beꞌnn wzejnieꞌ, naꞌ wia wyi akeꞌ yezikre beꞌnne nxenraꞌll Jesucristonꞌ. ul evLlzojaꞌ rweꞌ Tito nakoꞌ ka dogarje xhiꞌnnaꞌn, ba bzejnieꞌraꞌ rweꞌ, naꞌ nakllo txhen nxenraꞌll-llo Jesucristonꞌ. Xallo Dios naꞌ, naꞌ Xanllo Jesucristo beꞌnn nak wasrá kello, gakrén akchgueꞌ rweꞌ, naꞌ yeyaꞌchraꞌll akeꞌ rweꞌ, wzoa akeꞌ lo yichjraꞌlldaꞌon so kwezoꞌ nbaraz. Danꞌ llon Titonꞌ ganꞌ nziꞌi Creta bk ?vNaꞌ nnaꞌ ba llak danꞌ bllieꞌ biaꞌa gak, danꞌ ba llzejnieꞌraꞌ beꞌnne xtiꞌlleꞌn, le Dios beꞌnnenꞌ llonn yel nban kello zejlikane broeꞌ lo naꞌ, chixjweꞌraꞌ xtiꞌlleꞌn rao beꞌnn ak. qj ]vnaꞌ llzejnieꞌn zollo llonllo rez yellinllo ganꞌ llia Diosenꞌ ke chnare. Ka za xe yellrio naꞌte, bcheb Diosenꞌ weꞌe yel nban zejlikane ke noteze beꞌnn wxenraꞌll Leꞌe, naꞌ Diosenꞌ bi siyeꞌe biteze da neꞌe. i -vNadaꞌ Pablo llonaꞌ xchin Diosenꞌ, naꞌ nakaꞌ postl ke Jesucristo, nench gakrenaꞌ beꞌnn kaꞌ brej Diosenꞌ wxenraꞌll Leꞌe, nench nnez akreꞌ kanꞌ ne diꞌll li ke Diosenꞌ. Naꞌ len llzejnieꞌn lliꞌo kanꞌ gonllo, naꞌ danꞌ llazraꞌlleꞌn, ChToze Diosenꞌ zaꞌk wxenraꞌll-llo, tozeꞌn napeꞌ yel siꞌn. Naꞌ bseꞌleꞌ Jesucristonꞌ gakreneꞌ lliꞌo, ke len naꞌ gonxhenlloeꞌ ke chnare. Kaꞌn gakchga.Tg!Naꞌ Diosenꞌ ba bzejnieꞌreꞌ lliꞌo nnaꞌ, bixha zejen da kaꞌ bllia Diosenꞌ biaꞌa ka nak da kaꞌ bzoj beꞌnn kaꞌ beꞌe xtiꞌlleꞌn kanaꞌ. Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ zo ke chnare lleꞌnreꞌ chej diꞌll keꞌen yeololte yell, nench chejleꞌ yeolol beꞌnne ke Jesucristonꞌ, naꞌ wzoa akeꞌ xtiꞌlleꞌ. fWeꞌraollo Dios. Leꞌen nap yel wak gakreneꞌ reꞌ, sore wxenraꞌllre kanꞌ ne Diꞌll Wen danꞌ llyixjweꞌraꞌn, naꞌ llzejnieꞌraꞌ beꞌnne ke Jesucristonꞌ. Naꞌ llzejnieꞌraꞌ xtiꞌll Dios danꞌ nono nna nneze kanꞌ za xe yellriote. eeCSochga Xanllo Jesucristonꞌ gakrenchgueꞌ reꞌ. Kaꞌn gakchga. Lloneꞌ xhen Dios Td!Leskaꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Gayonꞌ llwapeꞌ reꞌ lliox. Nadaꞌ Pablo zoaꞌ rilleꞌ ni, naꞌ lekze rilleꞌ ni, lldope beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristonꞌ. Leskaꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Erasto beꞌnnenꞌ nakeꞌ rao neꞌe mell ke yell naꞌ, llwapeꞌ reꞌ lliox, naꞌ ren beꞌnn biꞌcheꞌn nziꞌi Cuarto. }csNaꞌ nadaꞌ Tercio beꞌnn wazoje, leskaꞌ llwapaꞌ reꞌ lliox, nonllo txhen nxenraꞌll-llo Xanllonꞌ. ybkNaꞌ Timoteo beꞌnnenꞌ llonrén nadaꞌ xchin Cristonꞌ ganni, llwapeꞌ reꞌ lliox, naꞌ leskaꞌ beꞌnn biꞌch lwelljaꞌ kaꞌ nziꞌi Lucio, naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Jasón, naꞌ rente beꞌnnenꞌ nziꞌi Sosípater. 5acNaꞌ Dios beꞌnnenꞌ nzoa lliꞌo nbaraz, wchochj wlanchgueꞌ daxiꞌon, naꞌ bi soen nnebiaꞌn lliꞌo. Naꞌ Xanllo Jesucristo naꞌ, sechgueꞌ gakreneꞌ reꞌ. \`1Yeololte beꞌnne nnez akreꞌ llzenayre ke Diosenꞌ, naꞌllenꞌ llaweraꞌ kanꞌ llonrenꞌ. Naꞌ lleꞌnraꞌ gakre beꞌnn llejnieꞌ nench wzenayre ke da wen naꞌ, naꞌ bi wzenayre ke da wxhiyeꞌn. a_;Le bi llejleꞌ akeꞌ ke Xanllo Jesucristonꞌ, llon akeꞌ ka nen ke akeꞌ, naꞌ llon akeꞌ da yoꞌ lo yichjraꞌlldaꞌo akeꞌ. Naꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll da yewé beꞌnne nench llxoayay akeꞌ leakeꞌ. e^CBeꞌnn biꞌche, llnnabaꞌ rao reꞌ, lewiá bi wzenayre ke beꞌnn kaꞌ nak beꞌnn watil beꞌnne, beꞌnn kaꞌ llzoa da llonbeꞌy nench bi gonre danꞌ ba bsedre ke Diosenꞌ. Bi gonre beꞌnn kaꞌ txhen. z]mNaꞌ kate yedop yellayre, lewnoꞌp naꞌa lwelljre kat wapre lliox, naꞌ wroeꞌn nllieꞌ lwelljre. Naꞌ beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll akeꞌ Cristonꞌ yeololte yell ganꞌ ba byaꞌa naꞌ, llwap akeꞌ reꞌ lliox. ~\uNaꞌ lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Filólogonꞌ lliox ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Julia, naꞌ ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Nereo, naꞌ beꞌnn zaneꞌ, naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Olimpas, naꞌ ren yeolol beꞌnn biꞌchllo kaꞌ zjazorén leakeꞌ. [{Lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Asíncritonꞌ lliox, rente beꞌnnenꞌ nziꞌi Flegonte, ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Hermas, ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Patrobas, naꞌ beꞌnnenꞌ nziꞌi Hermes, naꞌ ren beꞌnn biꞌchllo kaꞌ zorén leakeꞌ naꞌ. OZ Naꞌ lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Rufonꞌ lliox, nakeꞌ beꞌnn brao ke lliꞌo nxenraꞌll Xanllo Jesucristonꞌ. Leskaꞌ xhneꞌe naꞌ, lewapeꞌ lliox, le ba noneꞌ nadaꞌ ka xhiꞌnneꞌ. sY_ Lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Trifenanꞌ lliox ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Trifosa, noꞌr kaꞌ llon xchin Xanllo Jesucristonꞌ. Leskaꞌ beꞌnn zanllo nllieꞌllo nziꞌi Pérsidanꞌ, lewapeꞌ lliox, wa ba beneꞌ xchin Xanllonꞌ. =Xs Naꞌ lewap beꞌnn biꞌch lwelljaꞌ nziꞌi Herodión naꞌ lliox, leskaꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa rill beꞌnnenꞌ nziꞌi Narciso, beꞌnn kaꞌ nxenraꞌll Cristo naꞌ. \W1 Lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Apeles lliox. Da xhen ba broeꞌreꞌ nxenraꞌlleꞌ Cristonꞌ do yichj do raꞌlleꞌ. Leskaꞌ beꞌnn kaꞌ zjallaꞌa rill beꞌnnenꞌ nziꞌi Aristóbulo, lewap akeꞌ lliox. (VI Lewap beꞌnnenꞌ nziꞌi Urbano lliox, beꞌnnenꞌ llonrén lliꞌo xchin Cristonꞌ, naꞌ leskaꞌ beꞌnn nziꞌi Estaquis, beꞌnnenꞌ nllieꞌraꞌ. ~UuLewap lliox beꞌnnenꞌ nllieꞌraꞌ, beꞌnnenꞌ nziꞌi Amplias, le ba nxenraꞌlleꞌ Xanllo Cristonꞌ. $TANaꞌ lewap beꞌnn wrall kiaꞌ kaꞌ lliox, beꞌnnenꞌ nziꞌi Andrónico, naꞌ ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Junias. Le zgaꞌtek leakeꞌn bxenraꞌll akeꞌ Cristonꞌ ka nadaꞌ, naꞌ jachoꞌtoꞌ rill ya txhen. Naꞌ yezikre postl kaꞌ lloeꞌ akeꞌ diꞌll wen ke akeꞌ. YS+Naꞌ lewap Maríanꞌ lliox, noꞌrenꞌ ba ben xchin Dios ganꞌ zore naꞌ. R Lewap beꞌnn kaꞌ lliox, beꞌnn kaꞌ lldop rill Priscilanꞌ ren Aquila, llon akeꞌ xhen Jesucristonꞌ. Naꞌ lewap lliox beꞌnnenꞌ nllieꞌraꞌ, beꞌnnenꞌ re Epeneto, le nakeꞌ beꞌnn nell bxenraꞌlle Cristonꞌ ganꞌ nziꞌi Acayanꞌ. Q7Leakeꞌ bzane yel nban ke akeꞌ nench basrá akeꞌ nadaꞌ rao yel got. Naꞌ lloaꞌa yel llioxken ke akeꞌ kanꞌ ben akeꞌ naꞌ. Leskaꞌ beꞌnn kaꞌ bi nak beꞌnn Israel, beꞌnn biꞌchllo kaꞌ llonliraꞌll Jesucristonꞌ, lloeꞌ akeꞌ leakeꞌ yel llioxken. 3P_Naꞌ lewap noꞌrenꞌ nziꞌi Priscilanꞌ lliox, naꞌ ren beꞌnnenꞌ nziꞌi Aquila. Leakeꞌn ba ben akeꞌ llin ke Xanllo Jesucristonꞌ txhen ren netoꞌ. ROLewrebeꞌ kanꞌ llayaꞌl gone lwelljllo, lliꞌo nakllo beꞌnn nxenraꞌll Dios. Legakreneꞌ chaꞌ bi da yalljreꞌ, le kaꞌn ba gokreneꞌ beꞌnn zan, naꞌ leskaꞌ ba gokrenkzeꞌ nadaꞌ. 8N kLlnnabaꞌ rao reꞌ, gonre wen ke noꞌr zanllonꞌ re Febenꞌ, beꞌnnenꞌ ben xchin Dios ren beꞌnn kaꞌ lldop ll-llay llonliraꞌll Cristonꞌ ganꞌ nziꞌi Cencrea. _M7!Naꞌ Dios beꞌnnenꞌ nzoa lliꞌo nbaraz sorenchgueꞌ reꞌ. Kaꞌn gakchga.}Ls Naꞌ chaꞌ Diosenꞌ gonneꞌ latj, nbaraz yeyedaꞌ ganꞌ zorenꞌ, naꞌ yeziꞌraꞌllaꞌ yell keré naꞌ. }KsNaꞌ lewnnab bi gakaꞌ rao naꞌa beꞌnn Israel kaꞌ, beꞌnn kaꞌ bi nxenraꞌll Cristo ganꞌ nbane Judea naꞌ, leskaꞌ lewnnab ke beꞌnn lwelljllo kaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ, nench chazraꞌll akeꞌ danꞌ weꞌe akeꞌ naꞌ. YJ+Naꞌ llaꞌtyoeraꞌ reꞌ, beꞌnn biꞌche, ni ke Xanllo Jesucristonꞌ, naꞌ ni ke yel nllieꞌ ke Spíritu keꞌe naꞌ, llnnabaꞌ gakrenre nadaꞌ, yelwillre Diosenꞌ nench gakreneꞌ nadaꞌ. INnezraꞌ katenꞌ yedaꞌ ganꞌ zore naꞌ, weꞌrenaꞌ reꞌ Diꞌll Wen ke Cristonꞌ, naꞌ da xhen gonlaꞌy Diosenꞌ lliꞌo. H5Kat ba bayoll benaꞌ rao naꞌa beꞌnn Jerusalén kaꞌ mellenꞌ bdop naꞌ, kanaꞌtelle saꞌa chaꞌa Españanꞌ, naꞌ tiaꞌ wiaꞌ reꞌ. UG#Naꞌ btop akeꞌ mellenꞌ, naꞌ bawé akreꞌ btop akeꞌn, le naken to okré da llayaꞌl gon akeꞌ ke beꞌnn Israel kaꞌ. Le beꞌnn Israel kaꞌn beꞌe akeꞌ leakeꞌ yeolol da wen da ba bzejnieꞌ Dios leakeꞌ, laꞌkze bi nak akeꞌ beꞌnn Israel, naꞌllenꞌ llayaꞌl gakrén akeꞌ leakeꞌ bi da yallj akreꞌ. aF;Le beꞌnn lwelljllo kaꞌ llaꞌa yell kaꞌ zjalliꞌ ganꞌ nbane Macedonianꞌ, naꞌ Acaya, btop akeꞌ mell da gakrén akeꞌ beꞌnn yaꞌch kaꞌ ba nxenraꞌll Dios, beꞌnn kaꞌ llaꞌa Jerusalén naꞌ. 2v}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi;i0i$ii ihhhhhhhhhhh|hphdhXhLh@h4h(hhhggggggggggggtghg]gQgEg9g-g!gg ffffffffffffyfmfafUfIf=f1f%fffeeeeeeeeeee~erefeZeNeBe6e*eeeddddddddddddwdkd_dSdGd;d/d#dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c(cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````}`q`e`Y`M`A`5`*```____________v_j_^_R_F_:_._"__ ^^^^^^^^^^^^z^n^b^V^J^>^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWEKE?E3E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?6?*???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////}/q/e/Z/N/B/6/*///............v.l.a.V.K.@.5.*... -------------z-o-d-Y-N-C-8---"-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,+++++++++++++u+j+_+T+I+>+3+(+++************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! u i ] Q E 9 - !  ymaUI=1% }qeYMB6*vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymaUI>2&~rfZNB6*v  '+  &*  %)  $(  #'  "&  !%  $  #  "  !                                                           6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h   g 8f 7e 6d 5c 4b 3a 2` 1_ 0^ /] .\ -[ ,Z +Y *X )W (V 'U &T %S $R #Q "P !O  N M L K J I H G F E D C B A @ ? > = <  ;  :  9  8  7 6 5 4 3 2 1 0  / 2. 1- 0, /+ .* -) ,( +' *& )% ($ '# &" %! $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                 ~ } | { z  y &x %w $v #u "t !s  r q p o n m l k j i h g f e d c b a `  _  ^  ]  \  [ Z Y X W V U T  S 4R 3Q 2P 1O 0N /M .L -K ,J +I *H )G (F 'E &D %C $B #A "@ !?  > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - ,  +  *  )  (  ' & % $ # " !     P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                       " !                         / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !                                          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s  ,r  +q  *p  )o  (n  'm  &l  %k  $j  #i  "h  !g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H   G  !F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  4%  3$  2#  1"  0!  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !                            ~  } | { z y x w v  u 8t 7s 6r 5q 4p 3o 2n 1m 0l /k .j -i ,h +g *f )e (d 'c &b %a $` #_ "^ !]  \ [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J  I  H  G  F  E D C B A @ ? >  = +< *; ): (9 '8 &7 %6 $5 #4 "3 !2  1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                      ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                           -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                    ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i Bh Ag @f ?e >d =c <b ;a :` 9_ 8^ 7] 6\ 5[ 4Z 3Y 2X 1W 0V /U .T -S ,R +Q *P )O (N 'M &L %K $J #I "H !G  F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4  3  2  1  0  / . - , + * ) (  ' K& J% I$ H# G" F! E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                   ~ } |  { 'z &y %x $w #v "u !t  s r q p o n m l k j i h g f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T .S -R ,Q +P *O )N (M 'L &K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & .% -$ ,# +" *! ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                                                   ~ } | {  z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ '] &\ %[ $Z #Y "X !W  V U T S R Q P O N M L K J I H G F E D  C  B  A  @  ? > = < ; : 9 8  7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                      :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                *  )  (  '  &  %  $  #  "  !  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `   _  &^  %]  $\  #[  "Z  !Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :   9 "8 !7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !                                                 " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                             ~ } | { z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z   Y   X   W   V  U  T  S  R  Q  P  O  N -l|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzKz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw5w)wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u2u&uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhf3f(fffeeeeeeeeeeeeexemebeWeLeAe6e+e ee ddddddddddddd{dpdedZdOdDd9d-d!dd ccccccccccccycmcacUcIc=c1c%cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaavaja_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_C_7_+___^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHS@2@&@@@????????????s?g?[?O?C?7?+???>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >===========~=s=h=]=R=G=<=1=&===<<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************u*i*]*Q*E*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)J)>)2)&)))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%t%h%\%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########}#q#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ O C 7 +   xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, xl                                                                                             ~ }  | #{ "z !y  x w v u t s r q p o n m l k j i h g f  e  d  c  b  a ` _ ^ ] \ [ Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H  G  F  E  D  C B A @ ? > = <  ; (: '9 &8 %7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' & % $ # " !~  } | { z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ )] (\ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                 ~  +}  *|  ){  (z  'y  &x  %w  $v  #u  "t  !s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T   S (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + <* ;) :( 9' 8& 7% 6$ 5# 4" 3! 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                               ~ } | { z y x  w /v .u -t ,s +r *q )p (o 'n &m %l $k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;   :   9   8   7   6  5  4  3  2  1  0  /  .                                                                    ~ *} )| ({ 'z &y %x $w #v "u !t  s r q p o n m l k j i h g f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T (S 'R &Q %P $O #N "M !L  K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4 3 2 1 0 / . -  , + * ) ( ' & % $ # " !                      !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `   _  9^  8]  7\  6[  5Z  4Y  3X  2W  1V  0U  /T  .S  -R  ,Q  +P  *O  )N  (M  'L  &K  %J  $I  #H  "G  !F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  *%  )$  (#  '"  &!  %  $  #  "  !                                                                  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d   c G b F a E ` D _ C ^ B ] A \ @ [ ? Z > Y = X < W ; V : U 9 T 8 S 7 R 6 Q 5 P 4 O 3 N 2 M 1 L 0 K / J . I - H , G + F * E ) D ( C ' B & A % @ $ ? # > " = ! <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !           /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                          6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                        ~  }  |  {   z  3 y  2 x  1 w  0 v  / u  . t  - s  , r  + q  * p  ) o  ( n  ' m  & l  % k  $ j  # i  " h  ! g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G 5M 4L 3K 2J 1I 0H /G .F -E ,D +C *B )A (@ '? &> %= $< #; ": !9  8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !          8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                          ~  }  | { z y x w v u  t /s .r -q ,p +o *n )m (l 'k &j %i $h #g "f !e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R  Q  P  O  N  M L K J I H G F  E 0D /C .B -A ,@ +? *> )= (< '; &: %9 $8 #7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                  + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                                    # " !      ~ } | { z y x w v u t s r q p  o  n  m  l  k j i h g f e d  c  #b  "a  !`  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A   @  ;?  :>  9=  8<  7;  6:  59  48  37  26  15  04  /3  .2  -1  ,0  +/  *.  )-   I}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{D{9{.{#{{ {zzzzzzzzzzzzxzlz`zTzHzw2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqqqsqgq[qOqCq7q+qqqppppppppppppwpkp_pSpGp;p0p$pp pooooooooooo|opodoXoLo@o5o)ooonnnnnnnnnnnnunin]nQnEn9n-n!nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkh2h&hhhggggggggggggggzgpgfg\gRgHg>g4g*g gg gfffffffffffffxfmfbfWfLfAf6f+f!ff feeeeeeeeeeee|eqefe[ePeEe:e/e%eeedddddddddddddudjd_dTdId?d4d)dddccccccccccccczcocdcYcNcCc8c-c"cc cbbbbbbbbbbbbxblb`bTbHb_2_&___^^^^^^^^^^^^s^g^[^O^C^7^+^^^]]]]]]]]]]]]x]l]`]T]H]<]0]$]] ]\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX XWWWWWWWWWWW|WpWdWXWLW@W4W(WWWVVVVVVVVVVVVtVhV\VPVDV8V,V VVUUUUUUUUUUUUxUlU`UUUIU=U1U%UU UTTTTTTTTTTT}TqTeTYTMTAT7T,T!TT TSSSSSSSSSSSS|SqSfS[SPSES:S/S#SS RRRRRRRRRRRR{RoRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQuQiQ]QQQEQ9Q-Q!QQ PPPPPPPPPPPPzPnPbPVPJP>P2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+OOONNNNNNNNNNNNxNlN`NTNHND2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBwBkB_BSBHB?2?&???>>>>>>>>>>>~>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=/=#== <<<<<<<<<<<<|+2+&+++*************t*i*^*S*H*=*2*'***))))))))))))t)i)])Q)E)9)-)!)) ((((((((((((z(n(b(V(J(>(2(&(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&x&l&`&T&H&<&0&$&& &%%%%%%%%%%%%y%n%c%X%M%B%7%,%!%% %$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############u#i#]#Q#E#9#-#!## """"""""""""z"n"b"V"J">"2"&"""!!!!!!!!!!!!!t!i!^!S!H!3(yncXMB7+wk`TH<0$ }qeYMA5)vj^RF:." {ocWK?3(th\PD8, ymaUI>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH=1%                          (  '  &  %  $  #  "  !                                                          ~   }  ' |  & {  % z  $ y  # x  " w  ! v  u   t   s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c  b  a  `  _  ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G  F  E  D  C  B   A   @   ?   >   =   <   ;   :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                     ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /   .   -   ,   +  *  )  (  '  &  %  $  # v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bQ bP bO bN bM bL bK bJ b I b H b G b F b E bD bC bB bA b@ b? b>  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b 0 b / b . b - b , b+ b* b) b( b' b& b%  b$ b# b" b! b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D { D z D y D x D w D v D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k  D j D i D h D g D f D e D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R  D Q D P D O D N D M D L D K D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ;  D :  D 9  D 8  D 7  D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : :~ :} :| :{ :z :y  :x :w :v :u :t :s :r :q :p :o :n :m :l :k :j :i :h :g : f : e : d : c : b :a :` :_ :^ :] :\ :[  :Z  :Y  :X  :W  :V  :U  :T  :S  :R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  : H  : G  : F  : E  : D  :C  :B  :A  :@  :?  :>  :=  :< 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 ~  0 }  0 | & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &  & &  & ~ & } & | & { & z & y & x & w & v & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b  & a & ` & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E  & D & C & B & A & @ & ? & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0  & /  & .  & -  & ,  & +  & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  !/  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } |  { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d (c 'b &a %` $_ #^ "] !\  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                               ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i  h  g  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 6 5 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                                                                     ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s  $r  #q  "p  !o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P   O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;   :  !9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                  ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                       ~  } | { z y x w v  u t s r q p o n m l k j i h g f e  d  c  b  a  ` _ ^ ] \ [ Z Y  X   W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E   D   C   B   A   @  ?  >  =  <  ;  :  9  8                                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                               kW|pdXMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~#~~ ~}}}}}}}}}}}}~}s}h}]}R}G}<}1}&}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzDz8z,z!zz yyyyyyyyyyyyyymyayUyIy=y3y(yyyxxxxxxxxxxxxxxxmxbxWxLxAx6x+x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwq3q'qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+pppooooooooooooxolo`oToHoj3j(jjjiiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThIh=h1h%hh hggggggggggg}gqgegYgMgBg6g*gggffffffffffffwfkf_fSfGf;f/f#ff feeeeeeeeeee|epedeXeMeAe5e)eeeddddddddddddvdjd^dRdFd:d.d"dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c'cccbbbbbbbbbbbbtbib]bQbEb9b-b!bb aaaaaaaaaaaazanabaVaJa>a2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+```____________x_l_`_T_H_<_0_$__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4   3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & % $ # "  !                                                                                                                                                                                                                                                -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !       _   ^   ]   \   [  Z  Y  X  W  V  U  T  S                                                                                                                                                                                      ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q  p  o  n  m   l   k   j   i   h  g  f  e  d  c  b  a  `               ~ } | {  z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !      F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4   3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #   "  !