SQLite format 3@ ~(9h~(- ~YH~~Yi%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)atablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" NUMERIC, "book_number" NUMERIC, "short_name" NUMERIC, "long_name" TEXT)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) PkP-regionPapua New Guinea'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalselanguageBunama)chapter_stringChapter#)descriptionLoina Hauhauna/~5|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~4 3m2N170)/!.l-H,"+i*+)n(@'&g%=$~#J"!~ dKxjP+a8wJiM5p C  w Q Q( };pS6~~~~~u~Z~A~%~ }}}}}}v}^};!)#ff7c80HeꞌHeꞌitaꞌita#00ff00YudeYude#00ff003Yo3 Yoni#00ff002Yo2 Yoni#00ff001Yo1 Yoni#00ff002Pi2 Pita#00ff001Pi1 Pita#00ff00YemYemesa#ffff00HebIbeliu#ffff00PlmnPilimoni#ffff00vTaitTaito#ffff00l2Ti2 Timoti#ffff00b1Ti1 Timoti'#ffff00X2Te2 Tesalonaika '#ffff00N1Te1 Tesalonaika #ffff00DKolKolose #ffff00:PilPilipai #ffff000EpeEpeso #ffff00&GalGaletiya!#ffff002Ko2 Kolinita!#ffff001Ko1 Kolinita#ffff00LomaLoma#00ffffPaiPaihowa#ff6600YoniYoni#ff6600LukLuke#ff6600MarMaki#ff6600MatMadiu98   7 6  () ~}}||[{{7zryyDxlww)vvBut4srqq`poo\nmllkjj4ii[hh1gUfuedcba``_O^]\\_[ZZ=YY@XWW'V UtU3TTSBR>Q^PPROHNN?MM'LwJIIGFFETDCC^BBB@@K?X>>h==$9_8827G6955!4<3|3211T0]/..Y-W,1**e))'(('&&$$b#!!x uD>d;QI",w ` '`W(Ma ꞌeꞌahaiina tomota siꞌebwaꞌebwae ꞌidi ꞌebe hemisa ꞌaboꞌabowao ꞌoidiya, sowasowana taꞌai, bo geya? Cebe hemisa ꞌaboꞌabowedi geya ꞌebe hemisa moisa, weyahina Yehoba ꞌiboimo ꞌimiyamiya, ma hali ꞌebe hemisao ginaula besobeso. d'Ama hesiyage ꞌeguma Yehoba tahelauwe, tauda Yehoba ꞌisanapugita ma ꞌihesinuwanegita. [&/Ceguma tanuwatuhu ꞌabehega tauda tosanapu, beno geya tasanapu bwaibwaini, '% ICaigeda wete hesilala ꞌigu leta ꞌoina wahepwaila pwaiya, beno pwaoliyedi nuwana ꞌeꞌahaiyedi tomota siꞌebwaꞌebwaya ꞌidi ꞌebe hemisa daꞌule bo ꞌaiwe ꞌoidiya. Ginaulaedi ꞌidi ꞌabo wasanasanapu, ma hesi sahena wanuwanuwahane ꞌimi sanapuina ꞌoina, ma ꞌilobwainegomiya ma ꞌiyadao mabwaiyadi ꞌatemiyega wahelauwedi, weyahina helau ginaula madouna, ma sanapu hesi geya ginaula madouna. C$(Ta yanuwatuhuya ꞌabehega ꞌeguma wahine ꞌiboi namo ꞌimiyamiya, ma sahena ꞌihaihai hila, beno bwebweꞌana hedada. Nuwana Yehoba Yaluyaluwana ꞌina nuwatuhu bewa gidemusa.j#M'Ma ꞌeguma taiya wahine haihainina mwanena baꞌidana siheꞌaigeda pwaiya ta ꞌeguma loheya ꞌiꞌamasa, wahineina sawasawahina ma ꞌihai hila. Ta hesi ꞌilobwaineya Yehoba ꞌina loheya ꞌaigeda mahetena sihai. "&Ceguma taiya ꞌina gumalaulau ꞌitagwale ma ꞌihai, beno bwebweꞌana, ta ꞌeguma ꞌiꞌetobode beno wete bwebweꞌana hedada. @!y%Ta hesi ꞌeguma loheya nuwana ꞌipaꞌala ma ꞌabehega natunaina sahena ꞌihaihai ta ꞌeguma natunaina sawasawahina ma ꞌiꞌalamaꞌiꞌitana ma geya ꞌihai ta wete ꞌeguma geya taiya ꞌoidiyega ꞌinuwagala ꞌetobodaina weyahina, beno bwebweꞌana hedada, ꞌeguma gumalaulauina geya ꞌihai. # ?$Ceguma taiya loheya natuna gumalaulauina ꞌiꞌausi ma sahena ꞌihaihai, ma hesi ꞌeguma natunaina ꞌinuwagala, weyahina ꞌihewahine pwaiya ma nuwanuwana ma ꞌaigeda loheya baꞌidana sihai, tamana ꞌitagwala tuwa ꞌidi hai weyahina, weyahina hai geya ginaula galana. [/#Cigu hepwaila bewa ꞌoinega geya hai yaꞌausi, ma hesi sabi ꞌabihetegomi, ma Yehoba ꞌina paihowa ꞌoidiya wada paihowa bwaibwaina, ta gesowana hali ginaula ma hali ginaula weyahidi wanuwanuwatuhu. kO"Coinega geya sawasawahina ma ꞌeda ꞌeluwaedi ꞌoidiyega sitautauya. Ta wete gumalaulau ma wahiwahine taudi geya sihai sawasawahidi ma Yehoba weyahina sinuwatuhu madouna, ma ꞌoinega wahidi ma yaluyaluwadi siꞌabi heꞌehaudi, ma hesi haihai nidi sinuwanuwatuhu ginaula baleꞌu weyahidi ma ꞌabehega ꞌoidiyega mwanediyao siꞌabihe yaliyayadi. ~u!Ta taudi haihainidi baleꞌu ginaulaedi nuwanuwadi ma ꞌabehega ꞌoidiyega mwanediyao siꞌabihe yaliyayadi. }s Nuwanuwagu ma gesowana ginaula baleꞌu weyahidi wanuwanuwatuhu hedade, ma hesi mumugami gide taudi geya sihai. Weyahina taudi geya sihai Yehoba ꞌina paihowamo weyahina sinuwanuwatuhu madouna, ma nuwanuwadi Badaina siꞌabihe yaliyaya. ma wete gesowana baleꞌu bewa ginaulaedi weyahidi wanuwatuhu hedade, weyahina tuta ꞌiꞌiuna sisawala ma baleꞌu bewa ꞌigumwala. 1[Ta ꞌomi todou wamumuga gidemusa taudi geya sida douwa, ta wete ꞌomi toyaliyaya wamumuga gidemusa tonuwagala. Wete ꞌomi tohegimwane wamumuga gidemusa wewelohedi,  Weyahina tuta mwauna baleꞌu ꞌihahoho pwaiya, ma ꞌomi mehaihai ꞌilobwainegomiya mumugami gidemusa taudi geya sihai. H Ma hesi ꞌeguma loheya ꞌihai beno geya pui, wete ꞌeguma gumalaulau ꞌihai beno geya pui, ta hesi haihainidi ꞌidi paihowa madouna, ꞌoinega nuwanuwagu ma yaꞌabihe malamalaiyegomi. )Ma ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌuhaiya, mamwaneu tuwa wamiyamiya. Ta ꞌeguma taiya ꞌowa geya ꞌuhai, gesowana wete wahine ꞌuꞌebeꞌebese. ^5Bewa tuwa tuta ꞌebe hesilae ꞌida miya ꞌoina, tuwa ꞌabwa ꞌoina tamiyamiya. B}Geya ꞌaigeda wete loina Yehoba ꞌiꞌebwaegauwa gumalaulau taudi geya sihai weyahidi, ta hesiyage ꞌihelauwegauwa ma nuwatuhu dumwalunega ꞌiꞌebwaegauwa loinaina weyahina. Ciyagwao, gesowana ꞌimi ꞌebe miyaina walogwahatedi. Ceguma toꞌaha ꞌimi ꞌebemiya tutaina Yehoba ꞌibwauwegomiya ma wahekalesiya, ꞌebemiyaedi tuwa ꞌoidiya wada miyamiya, Yehoba mahetemiu. Taudi gumalaulau ma hiwahiwape ꞌadi loina taWeyahina Kelisoina ꞌihemaisegita ma tauda ꞌina bodao. Gesowana watagwalegomi hali taubadao ꞌoidiya. `9Moisa, topaihowa baleꞌuwa ꞌeguma Keliso ꞌoina sihemihemisa, Yehoba sawasawahina ꞌidi puiyao ꞌoidiyega ꞌilihasidi, ta wete loheya madoudi ꞌeguma Keliso ꞌoina sihemisa, siheꞌaliꞌe tauna weyahina. Ceguma taiya ꞌowa ꞌaigeda loheya madouna weyahina ꞌupaipaihowa tutaina ꞌuhekalesiya, sahena ꞌunuwanuwagala ꞌino paihowaina weyahina, ma hesi ꞌeguma ꞌino taubadaina ꞌabwa ꞌitagwalego ma ꞌuhila ꞌino ꞌasa, bwebweꞌana tuwa ꞌuhila. }sSahena ꞌimi miya bo ꞌimi paihowa baleꞌuwa weyahidi wanuwanuwagala ma ꞌabehega waluhu hali paihowa ꞌoina. ucweyahina ꞌupwaina geya ginaula madouna, ta ginaula madouna hesi Yehoba ꞌina loina ꞌadi hematamatana. 4aCeguma taiya ꞌowa gwama Yudiya ma meYudiya ꞌida ꞌilaꞌilala mwalo siꞌupweya ꞌwapiu ma muliyetega Yesu Keliso ꞌoina ꞌuhemisa, sahena ꞌunuwanuwagala meYudiya ꞌida ꞌilaꞌilalaina weyahina. Ta wete ꞌeguma geya ꞌilaꞌilalaina ꞌoiuwa, geyaꞌabwa ꞌupwaina ꞌuꞌewa, M Cida paihowa Yehoba ꞌiheguyai pwaiya ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoida, ꞌoinega ꞌebe paihowaedi ꞌoidiya tada miyamiya. Bewa gidemusa ꞌigu loina tohekalesiyao tupwa mabwaiyana ꞌoidiya. E Cowa loheya bo wahine ꞌabwa togidega mwaneu ꞌuꞌabihe nuwabui ꞌese, ꞌeguma ꞌuꞌabiyahi? Geya tasanapu, ꞌawa? Cida ꞌebemiya ma ꞌida ꞌebe paihowa Yehoba ꞌiloiloinaedi [ /Ta ꞌeguma taiya ꞌowa mwaneu geya Yehoba ꞌoina ꞌihemisa ma nuwanuwana ma ꞌisaꞌilego, ꞌuꞌabisine ta sahena ꞌunuwanuwahi. Weyahina Yehoba nuwanuwana wamiya daumwala, ta genuwana heꞌoheꞌohe. , QCeguma taiya loheya bo wahine mwanena geya ꞌihemisa Yehoba ꞌoina, ma hesi mahetena tuwa simiyamiya, nata tohemisaina mwanena ꞌiꞌabihe bwebweꞌane, ma ꞌoinega natudiyao tupwa ꞌasiꞌasilalaina ꞌoina simiyamiya. Ta ꞌeguma sisaꞌila beno natudiyao ꞌidi miya ꞌigala. & E Wete gidemusa ꞌeguma ꞌaigeda wahine ꞌowa mwaneu geya ꞌihemisa Yehoba ꞌoina, ma nuwanuwana maheteu tuwa wamiyamiya geyaꞌabwa ꞌusaꞌisaꞌile. } Bewa wete nuwatuhu tupwana taugu ꞌoiguwega, geya ꞌida Badaina ꞌina loinega, beno ꞌeguma taiya ꞌowa loheya mwaneu geya ꞌihemisa Yehoba ꞌoina, ta ꞌina nuwatuhu gidemusa ma maheteu wamiyamiya tuwa, geyaꞌabwa ꞌusaꞌisaꞌile. -S Ma hesi ꞌeguma taiya wahine mwanena mwalona ꞌisaꞌileya ꞌana ꞌeda ꞌeluwa bwebweꞌadi simiyamiya, beno ꞌabwa wahineina ꞌiboi ꞌimiyamiya ma sahena ꞌihaihai, ta bwebweꞌana wete ꞌeguma ꞌihila mwanenaina ꞌoina. Ma hesi loheloheya mwanediyao sahena sisaꞌisaꞌiledi. 7 Ma ꞌomi tohai yahepwaila ꞌoimiya geya taugu ꞌigu loina, ma hesi Badaina ꞌina loina ꞌabehega sahena wahine mwanena ꞌisaꞌisaꞌile. G Ma ꞌeguma geya sawasawahimi waꞌalamaꞌiꞌitanegomi, ta nuwanuwami wahai, beno bwebweꞌana wete, wada hai tuwa, ma ꞌoinega geyaꞌabwa nuwatuhu dahwana ꞌiꞌabiꞌabihe galegomi. 1Coinega ꞌomi wewelohe ma hiwahiwape ꞌami henuwalagu bewa, ꞌeguma geya wahai, nuwana bwebweꞌana tuwa gide wamiyamiya, taugu gidemusa. q[weyahina nuwanuwagu ꞌabehega geyaꞌabwa wahaihai, gidemusa taugu geya yahai, ma hesi mabwaiyada ꞌada loina hagana ma hagana Yehoba ꞌiꞌebwae pwaigita, ma tupwama ꞌamiyamiya wewelohe maꞌima yaliyaya, ta tupwami wahaiya. r]Ceguma nuwanuwami ma wahai, bwebweꞌana, ta geyaꞌabwa yaloinaegomi ꞌabehega mabwaiyami wahai, 1Ma wete geyaꞌabwa waꞌenoꞌeno wasiwasi mwanemiyao ꞌoidiyega. Beno tuwa ꞌeguma tohai siteluwaedi ꞌidi nuwatuhu mahemahetena ma sabwelo tupwadimo ꞌoidiya sida ꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ma muliyetega wete siꞌenoluwa hila, ta geyaꞌabwa wamiyamiya wasiwasi hedade tabu ta nuwatuhu dahwanaedi ꞌoimiya sihapwesa ma ꞌoidiyega Seitani ꞌitoho ma ꞌimi hai ꞌiꞌabihegaladi. QWeyahina ꞌeguma wahine ꞌihai, geya sawasawahina ma tauna wahina ꞌiloinae ma hesiyage loheya ꞌiloinae. Wete loheya, geya sawasawahina ma tauna wahina ꞌiloinae ma hesiyage wahine ꞌiloinae. !Ma ꞌoinega loheloheyaemi mwanemiyao ꞌidi nuwatuhu wamuliyedi. Wete gide ꞌomi wahiwahine mwanemiyao ꞌidi nuwatuhu wamuliyedi. ~Ma hesi geya sawasawahimi ma mabwaiyami gidemusa wamiyamiya, weyahina baibaiwa hedade taudi wewelohe sipaipaihowa besobeso. Nuwana ꞌilobwainegomiya waꞌelohai ma ꞌaigeda ꞌaigeda mamwanena, ma geyaꞌabwa paihowa besobeso ꞌimadomadou ꞌoimiya. } !Nuwatuhuina hai weyahina ꞌigu leta ꞌoina wahesilaleya. Cigu hemaisa bewa: Bwebweꞌana tuwa ꞌeguma meloheyadi geyaꞌabwa sihaihai. w|gWeyahina ꞌihemaisa pwaigita, ꞌoinega ꞌilobwainegita ma wahida ꞌoidiyega sanina taꞌabihe madou.r{]Coinega wanuwatuhuyahi ꞌabehega wahida Yaluyaluwa Tabuna ꞌina hada, weyahina Yaluyaluwa Tabuina Yehoba ꞌoinega ꞌitauyama ma ꞌaloda ꞌimiyamiya, ma geyaꞌabwa taudamo taloiloinegita, ma hesi Yehoba ꞌida loinegita. Sahena waganawala, weyahina ganawala geya gidemusa hali mumuga galadi. Moisa, hali mumuga galadi geya wahida siꞌabihe galadi, ma ganawala hesi wahida ꞌiꞌabihe galadi. _y7Ta hesi ꞌeguma ꞌida Bada maheteu waloꞌaigeda, yaluyaluwami wete siloꞌaigeda. FxWeyahina ꞌeguma taiya loheya toganawala mahetena sipui, beno siloꞌaigeda pwaiya, gidemusa Buki Heꞌasisi ꞌigwaeya,“Siteluwa siloꞌaigeda, gidemusa tuwa wahidi ꞌaigeda.” sw_Wahida beno Keliso yahuna, ꞌoinega geyaꞌabwa taiya ꞌowa toganawala maheteu wamumuga galagala. v!ta wete tauna ꞌina waiwaiyega ꞌamasega ꞌiꞌabihe toholo hilegita, gidemusa ꞌida Bada Yesu ꞌamasega ꞌiꞌabihe toholo hileya. 2u] Wanuwatuhuyahi ꞌeꞌahai weyahina. Moisa, ꞌeꞌahai gamwada weyahina, ma wete gamwada ꞌeꞌahai weyahina, ma hesi muliyetega ꞌeꞌahai ma gamwada Yehoba ꞌilohegumwalidi. Ma wahida Yehoba ꞌiꞌebwaegita geya ganawala weyahina, ma tauna hesiyage weyahina, ma tauna tauda weyahida, #t? Gwae ꞌaigeda yahesagoheya tomota tupwadi sigwaeya ꞌabehega, “Mumuga mabwaiyana sawasawahina yapaihowadi.” Moisa tuwa, sawasawahida ginaula mabwaiyana tapaihowadi, ma beno tuwa ꞌabehega mumugaedi geya sida lemegita, ta hesi maꞌidi waiwai ma sawasawahina sipaigita. sw Weyahina tupwami mwalona mumugami gidemusa, ta hesi tuwa Yehoba ꞌideuli pwaigomiya, ta waꞌehauwa, weyahina ꞌida Bada Yesu Keliso saninega ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina paihowa ꞌoinega ꞌiꞌabihedumwalu pwaigomiya. Ganawala weyahina qr[ ma toyagahao ma tomata tobwatobwaedi, ma tonuma bwasi waiwai, ma tolomugiyao ma toꞌeꞌaboꞌabowao. 'qG Ceguma mumugami gidemusa geyaꞌabwa Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina waluhuluhu, weyahina topuiyedi mabwaiyadi Yehoba ꞌiꞌetobodediya, gidemusa tolonabwasuwaedi ma tologwaliyedi, toganawalaedi wahiwahinedimo matasidiyao sipaipaihowa, loheloheyadimo wete mahetediyao sipaipaihowa, epCMa hesiyage ꞌomi tohekalesiyao tasimiyao waꞌaboꞌabowedi ta ꞌoidiyega wayagayagaha. toaComi tohekalesiyao ꞌeguma wayatala, ꞌana ꞌita geya bwebweꞌana, ma hesi ꞌeguma mwau ꞌoimiya sihapwehapwesa, ꞌilobwainegomiya ma ꞌami toꞌeꞌaboꞌabowedi waheꞌalamaꞌiꞌitanedi ma geyaꞌabwa waheheyataladi. tnaComi ꞌimi paihowa geya bwebweꞌana, weyahina taudi geya Keliso ꞌana tohemisao matadiya wayatayatala. bm=Beno ginaula ꞌebedeba mwadina. Ma hesi ꞌeguma taiya ꞌoimiyega nuwanuwana ma ꞌiyana mahetena siyatala, ꞌilobwainediya ma ꞌaigeda tosanapu boda hekalesiya ꞌoinega siꞌebesa ma tauna yatalaina ꞌiloina. RlGeyaꞌabwa watautauya toloinao taudi geya sihekalesiya ꞌoidiya. wkgCabwa galewa aneloseyedi wete taloinaedi, ꞌoinega bewa tuwa sawasawahida ma paihowa baleꞌuwa taloinaedi. =jsWanuwatuhuyahi ꞌabehega tauda Yesu ꞌana tohemisao muliyetega ginaula baibaiwadi tada loinaedi, ꞌoinega sawasawahimi ma ginaula ꞌiꞌiudi yatala ꞌoidiya waloinaedi. bi ?Caigeda wete ginaula ꞌebedeba mwadina ꞌoimiya ꞌimiyamiya, beno ꞌimi yatala ꞌoidiya toloinaedi taudi geya totapwalolo ꞌoidiya watautauya, ma hesiyage ꞌilobwainegomiya tohekalesiyaowedi ꞌoidiya watauya. /hW Weyahina taudi muliyetega Yehoba ꞌiloinaedi, ma hesi tologwaliina ꞌaigeda ꞌomi ꞌimi boda, ꞌoinega ꞌilobwaineya ma waloinae, ma ꞌoimiyega wapaꞌi.dgA Ta ꞌigu ꞌebeloina tohekalesiyaomo ꞌoidiya, ma geyaꞌabwa hali boda ꞌoidiya. f Ma bewa tuwa ꞌigu loina ꞌoimiya gide, ꞌeguma taiya ꞌihekalesiya ma ꞌilogwali, ꞌeguma tomata tobwatobwa, bo tolonabwasuwa, bo toheliya, bo tonuma bwasi waiwai, bo toyagaha, geyaꞌabwa waꞌahwa ꞌiyaꞌiyaguwe bo nuwana mahetemiu waꞌai. heI ma hesi geya yaloiloina ꞌabehega tologwaliyedi ma tobwatobwa ꞌana tohamwao ma toyagahao ma tolonabwasuwao walogwahatedi, weyahina baleꞌu bewa ꞌoina taudi gidemusa baibaiwa hedade, geya sawasawahida taꞌebesinedi. d Mwalona ꞌimi leta ꞌaigeda ꞌoina yahepwaila ꞌabehega geyaꞌabwa topuiyedi mahetemiyao waꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu, c9Eeta ꞌida guyai tapaihowa, geya maꞌida ꞌedaꞌeda miyamiyana galana ꞌoinega, ta hesi ꞌedaꞌeda bwebweꞌana ma dumwadumwaluna ꞌoidiyega. \b1Coinega puiina ꞌoimiyega wapaꞌi ma waheboda bwebweꞌana, weyahina Keliso ꞌina ꞌamasa ꞌoinega ꞌideuligemi ma Kelisoina tauna gidemusa ꞌida Hataona Guyaina baweina, tuwa weyahida siloheꞌamasiya. $aAMa sahena wanuwanuwahane, ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌeguma puiina muhemuhena ꞌoimiya ꞌimiyamiya nata mabwaiyami ꞌiꞌabihe galegomi. <`qTopuiina waꞌebwae Seitani ꞌoina ma ꞌabehega wahina ꞌiꞌabihegala ma ꞌoinega muliyetega ꞌida Bada ꞌina sabweloina ꞌoina loheyaina yaluyaluwana ꞌida ꞌabihete. $_ACana loinaina bewa gidemusa, miya hegogona wapaihowa ꞌida Bada Yesu saninega, ta ꞌigu nuwatuhu wete mahetemiu ma Badaina Yesu ꞌina waiwaiyega. V^%Bewa tuwa taugu yamiya bwagabwaga, ma hesi ꞌigu nuwatuhu ꞌoimiya ꞌimiyamiya, gidemusa taugu mahetemiu, ꞌoinega topuiina ꞌana loina ꞌoimiya yahepwaileyawa, beno ꞌida Bada Yesu saninega. q][Sahena wanuwanuwahane, ma hesi mumuga bewa weyahina wadou, ma topuiina ꞌimi boda ꞌoinega wapaꞌi. N\ Cimi pui yahesagoheya weyahina ꞌaigeda loheya ꞌoimiyega tamana mwanena mahetena sipuiya. Pui beno gala hedada. Taudi tomiya ganamuli gogo baibaiwana ꞌoidiya geya gidemusa sida mumuga ꞌesa. [Togidega ꞌimi nuwatuhu? Maꞌigu loina paꞌalina yanaowa, bo maꞌigu helau ma maꞌigu nuwabiga yanaowa? Waboi wahesinuwa.YZ+Weyahina Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina geya gwae namo, ma hesi waiwaiyega. pYYGeya! Ma hesi ꞌeguma ꞌida Bada ꞌitagwala, ꞌabwa yalomwayamwayau ma yanaowa ꞌoimiya, ma taudi togagasaedi yatohodi geya ꞌabehega ꞌidi gwaemo ꞌoidiyega ma ꞌidi paihowao wete yaꞌitadi, waiwaidi bo weꞌaweꞌadi. XTa hesi tupwadi ꞌoimiyega sinuwatuhuya ꞌabehega taugu sahena yanaonaowa. Coinega sinuwanuwahane ma sigagagagasa. mWSMa natugu Timoti yahewasaeyawa ma ꞌane ꞌihepwaile ꞌoimiya, ꞌigu hemisa Keliso ꞌoina weyahina, gidemusa tohekalesiyao yaheꞌitediya ꞌasa mabwaiyana ꞌoidiya, ta ꞌoinega sahena wanuwanuwa naidedi. Timotiina yahelauweya ma yahemiseya, weyahina ꞌida Bada ꞌina paihowa ꞌoina ꞌihetapewa hedada, ma bewa tuwa ꞌinaonaowa ꞌoimiya. MVCoinega natugwao, yaꞌahwanoi ꞌoimiya ma waheꞌauꞌaunawegau. JU Moisa, ꞌimi toheꞌitao boda hedada Keliso ꞌina ꞌedaꞌedao weyahina, ma yaboigumo tuwa tamamiu, weyahina tetela bwebweꞌana ꞌana guguya ꞌoinega yaꞌewegomiya Yesu Keliso ꞌoina. TGwae bewa yaleleyawa geya ꞌabehega yaꞌabihedeba mwadinegomi, ma hesiyage sabi hedumwalugomi gide natugwao moisa ꞌomi. #S? Ta wete ꞌeguma sigamwasowalemaiya, maꞌima nuwa bwebweꞌana ꞌaheꞌiyaꞌiyaguwedi. Moisa, tauma gide mohomoho, ꞌoinega tomota silogwahatemaiya. ?Rw Tauma nimamega ꞌapaipaihowa, ma ꞌeguma taiyewedi siꞌahwa galagalaemai gwae helauwega ꞌahemaisadi, ma wete ꞌeguma siꞌabi hemuyamuyaemai tuwa ꞌaꞌalamaꞌiꞌita. -QS Tuta baibaiwana maꞌama gomale ta maꞌama taniꞌo yahala, ta geya ꞌama ꞌaleꞌomo, ma wete geya ꞌima hadamo, ꞌoinega ꞌama ꞌita gide tomiya nanaewa. pPY Ta ꞌama ꞌita gidemusa yauyauleima Keliso weyahina, ma hesi ꞌami ꞌita gidemusa taudi Keliso ꞌana tosanapuwao, weyahina tauma weꞌaweꞌaima ma ꞌomi waiwaimi, ta maꞌami heꞌasisi, ma tauma hesi maꞌima debamwadina. pOY Ta hesi bewa tuwa ꞌana ꞌita gide Yehoba ꞌana tohepwailao tauma miya mwauna ꞌiꞌebwaemaiya, gidemusa taudi paipaidi sabi loheꞌamasidi, ma ꞌoinega aneloseyao ma loheloheyao ma ginaula mabwaiyana siꞌeꞌebubumai. N-Cana ꞌita geya bwebweꞌana weyahina wagwaegwae ꞌabehega wahewaiwai pwaiya, ma ginaula mabwaiyadi sowasowahimi, ꞌoinega walaꞌwemaiya. Moisa, nuwanuwagu ma wada hewaiwai ma tapwalolo ꞌoinega wada hewasawasa, ma ꞌoinega ꞌomi ma tauma tada hemahemahetena. XM)Sahena wanuwanuwa hanehane ma ꞌabehega ꞌiyamiyao wabwebweꞌana sinediya, weyahina toꞌaha bwebweꞌana ꞌoimiya simiyamiya mabwaiyana Yehoba ꞌoinega walobeya, ꞌoinega sahena wagwaegwae hanehane. L{Cebeꞌita bewa taugu ma Apolosa ꞌoimega waꞌita, ma ꞌoinega ꞌedaꞌeda bwebweꞌana sahena waꞌebeꞌebesine, ma sahena wagwaegwae hanehane ꞌimi tohanugetao weyahidi, ꞌabehega ꞌaigeda ꞌimi tohanugeta ꞌibwebweꞌana hedada. KBewa tuwa sahena ꞌeta taiya ꞌiyanao ꞌoidiya ꞌihesihesinuwa ꞌabehega bwebweꞌadi bo galadi, weyahina ꞌabwa ꞌida Bada ꞌinaoma ma ꞌiboinamo ꞌiloinaegita. Ta ꞌina loinaina dumwaluna weyahina ꞌida nuwatuhu galadi ꞌateda Yehoba ꞌiꞌabilatuhedi ma ꞌiloinaegita, eema ꞌida nuwatuhu bwebweꞌadi ꞌiꞌabilatuhedi, ma weyahidi ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita. -JSTa wete taugu ꞌigu nuwatuhu ꞌabehega ꞌigu paihowaina bwebweꞌana, ma hesi geya yasanapu bwaibwaini, nuwana bwebweꞌana bo galana, Yehobamo ꞌisanasanapu. GICigu paihowa bewa weyahina, ꞌeguma waꞌahwa bwebweꞌanegauwa bo nuwana waꞌahwa galagalaegau, ꞌimi nuwatuhuwedi bo hali tomotaiyao ꞌidi nuwatuhu weyahigu, geya toꞌaha ꞌoiguwa. LHCima paihowaina ꞌoina ꞌilobwaineya ma ꞌapaihowa bwaibwaina. -G USowasowana ma wasanapumai ꞌabehega tauma Keliso ꞌina topaihowao, weyahina tetelaina Yehoba ꞌoinega mwalo dahwadahwaina ma bewa tuwa ꞌahehepwaile ꞌoimiya. WF'Weyahina ꞌomi Keliso ꞌina tomotaiyao, ta Kelisoina Yehoba ꞌoinega.EGidemusa taugu ma Apolosa ma Pita wete ꞌilagumaiya ꞌami toꞌabihetenao, ma baleꞌu wete mabwaiyana ꞌiꞌebwaegomiya, ma wete yawasimi ta ꞌimi ꞌamasa, wete ginaula mabwaiyana tuta bewa ꞌoina ma tuta sinaonaoma ꞌoidiya ꞌiꞌebwaegomiya. D#Ma sahena wagwaegwae hanehane ꞌimi tohanugetaowedi baleꞌuwa weyahidi, weyahina Keliso ginaula mabwaiyadi ꞌiꞌebwae pwaigomiya. rC]Ma wete ꞌigwaeya,“Badaina tosanapuwao ꞌisanasanapudi ꞌabehega sinuwatuhu besobeso.” ]B3Weyahina sanapu bewa baleꞌuwa gide yauyaule Yehoba matana. Weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila gidemusa ꞌigwaeya,“Yehoba tosanapuwao ꞌiꞌonediya ma sida hesilae siboi ꞌidi gomanega.” A{Gesowana taiya ꞌowa ꞌuboi ꞌuꞌabowego ꞌabehega ꞌowa ꞌaigeda tosanapu, weyahina ꞌeguma baleꞌu bewa ꞌana sanapumo ꞌusanapuya, ꞌilobwainegowa ma sanapuina ꞌulogwahate ma ꞌoinega sanapu moisa Yehoba ꞌoinega ꞌuloba. A@{Ceguma taiyawedi Yehoba ꞌina hadaina siꞌabihegaleya, Yehoba wete ꞌida ꞌabihegaladi. Weyahina ꞌina hadaina ꞌasiꞌasilalana ma taudi siꞌabi hegaleya. Cina hadaina tauda. ?{Eema wanuwatuhuyahi ꞌabehega tauda Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi, weyahina Yehoba Yaluyaluwana ꞌoida ꞌimiyamiya. &>EMa taudi ꞌidi ꞌabi galadi, ꞌidi hadaedi ꞌigabu yahuledi ma loheloheyamo ꞌiꞌabihetedi, ma gesowana ꞌeta wete ꞌidi tobwatobwa ꞌitupwatupwa. ?=yTaudi siꞌabi bwaibwaina ꞌadi maisa siꞌewa. <! Coinega ꞌabwa bwaꞌomatana ꞌana sabwelo ꞌoina ꞌida Badaina hadaedi ꞌihadadadi ma ꞌida tohodi, nuwana bwebweꞌadi bo galadi. ;+ Ma hesi ꞌoholaina tabwanina ꞌida yowayowana talagudi. Tupwadi tomota ꞌidi yowayowana bwebweꞌadi siꞌewedima, gidemusa ꞌulabwa nuwana sagumo nuwana kasikasi, ma tupwadi ꞌidi yowayowanedi weꞌadi siꞌeweꞌewedima, gidemusa keipoki bo ꞌaulaha bo mulumulu. z:m Cida ꞌoholaina ꞌimiyamiya, tauna Yesu Keliso, ꞌoinega geya sowasowahina ma hali ꞌohola tahetoholo. 9 Weyahina Yehobaina ꞌihelauwegauwa ma ꞌihesumanegauwa ma ꞌabehega ꞌina toꞌabi hada, ꞌoinega ꞌohola yalagu bwaibwainidiya ma ꞌoinega tupwadi topaihowa ꞌoholaedi ꞌoidiya ma siꞌabi, ꞌilobwainediya ma sida ꞌabi bwaibwaina. 8! Bewa tuwa Yehoba baꞌidamai ꞌina tanoha ꞌapaipaihowa, ta ꞌina tanohina beno ꞌomi tomota tuwa. Ma wete ꞌomi Yehoba ꞌina hada. 7Ma hesi ꞌabwa tauma tanoha ꞌana topaihowao ꞌama maisa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌada loba gidemusa ꞌima hetapewa ꞌana madou. k6OCoinega Yehoba ꞌiboimo tahepwatuwe, ma tauma sahena. Weyahina tauma todauna ma toꞌitayahina. 5Taugu ꞌigu paihowa todauna tuwa, ma Apolosa toꞌitayahi. Ma Yehoba hesi ꞌiboimo ꞌina waiwaiyega ꞌeꞌahai ꞌiyada. k4OTogidega taugu ma Apolosa weyahima waheheꞌoheꞌohe? Tauma topaihowa tuwa, ꞌida Bada weyahina. Cida Badaina ꞌima paihowa ꞌiꞌebwaemaiya hagadi ma hagadi ꞌapaipaihowadi, ma ꞌoinega ꞌomi Keliso wahemisaeya. '3GTa tupwami wagwae, “Tauma Paulo ꞌina boda.” Ta tupwami wete wagwae, “Tauma Apolosa ꞌina boda.” Cimi gwaeyedi gidemusa gogo gabulena ꞌidi gwae. {2oMoisa, mumugami ꞌabwa tuwa gogo gabulena gidemusa, weyahina ꞌabwa waheꞌoheꞌohe ma waheꞌipiꞌipi tuwa. ,1QCoinega geya sowasowahimi ma ꞌeꞌahai yaꞌebwaegomi ma hesi susumo ꞌoinega yaheꞌaigomiya, weyahina mwalona ma nige geya sowasowahina ꞌeꞌahai waꞌai. 0 %Ma tasigwao, geya sowasowahina ma sanapu moisa yahehepwaile ꞌoimiya, weyahina yaluyaluwami geya simatuha, ta ꞌimi nuwatuhu ꞌabwa tuwa gogo gabulena ꞌidi nuwatuhu gidemusa. Weyahina ꞌomi wahegaina tuwa Keliso ꞌana hemisa ꞌoina, gide sedaseda ꞌiꞌiudi. )/K“Moisa, geya ꞌeta taiya Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌisanapu ma ꞌabehega ꞌida heꞌita,” ma tauda hesi Keliso ꞌina nuwatuhu ꞌoinega tanuwanuwa.1.[Ta hesi tauda ginaula mabwaiyadi tasanasanapudi, toꞌaha bwebweꞌana ma toꞌaha galana, ꞌoinega geya ꞌeta taiya sowasowahina ma ꞌiꞌahwa galagalaegita. k-OTa hesi ꞌeguma geya, geyaꞌabwa wete sisanasanapu, weyahina ꞌoidiya ꞌabehega ginaula yauyauledi tuwa. Coinega geya sowasowahidi ma ginaulaedi sisanapudi, weyahina Yehoba Yaluyaluwana geya ꞌiꞌabihenuwa sabwalenidi. ~,u Coinega ꞌida gwae, nuwana ꞌida heꞌita, geya gogo gabulena ꞌidi sanapu ꞌoinega, ta hesi Yehoba Yaluyaluwanega. Coinega taiyewedi taudi Yaluyaluwaina ꞌoidiya ꞌimiyamiya sowasowahidi ma gwaeyedi sihesagohedi ma wete sisanapudi. :+m Yehoba Yaluyaluwana geya gogo gabulena yaluyaluwadi gide, ma hesi Yehoba ꞌiꞌebwaegita Yaluyaluwanaina, ꞌoinega tanuwa sabwalena ꞌina helauwedi taudi ꞌiheguyaiyediya. k*O Tanuwatuhuyahi tauda tomota weyahida, ꞌeguma taiya loheya maꞌina nuwatuhu dahwadahwaina loheyaina tauna yaluyaluwana ꞌisanasanapu hile. Gidemusa wete Yehoba Yaluyaluwana ꞌiboinamo ꞌina nuwatuhu ꞌisanasanapu hile. b)= Ta hesi Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega Yehoba sanapuina ꞌiꞌabilatuheya ꞌoida, weyahina Yehoba Yaluyaluwana ginaula mabwaiyana ꞌisanapudiya. Coinega Yehoba ꞌina nuwatuhu dahwadahwaidi wete ꞌisanapudiya. :(m Ta hesi ꞌida yaliyayaina weyahina Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila ꞌigwaeya,“Sahena tagwaegwae Yehoba ꞌana tohelauwao ꞌadi lema bwebweꞌana hedadena ꞌiꞌatububuya. Geya ꞌeta loheya ꞌida ꞌiteya bo ꞌihesagohe ma ꞌida nuwasabwalena lemaina, weyahina bwebweꞌana hedada.” 3'_Ta gogo gabulena bewa ꞌana toloinao sanapuina geya sisanasanapu, ma ꞌeguma nuwana sida sanapu nugeteya, sahena ꞌida Bada galewega siloloheꞌamasi kelose ꞌoina. ]&3Ma hesi sanapuina Yehoba ꞌoinega mwalo dahwadahwaina, ta bewa tuwa ꞌiꞌabilatuheya, weyahina muliyetega ma gogo gabulena ꞌihemasaleheya, nugeta nuwanuwana ma ꞌida ꞌebeyaliyayaina ꞌida ꞌebwaegita. Y%+Sanapu moisa Yehoba ꞌoinega yahehepwaile tohemisa paꞌalidi ꞌoidiya, ma hesi geya gogo gabulena bewa ꞌana sanapu bo toloinao bewa tuwa ꞌidi sanapu, taudi simiyamiya tuta toꞌutoꞌupana tuwa. $7Coinega ꞌigu guguyaina wahesagoheya ma wada hemisae ꞌabehega geya tomota ꞌidi sanapu ꞌoinega, ta hesi Yehoba ꞌina waiwaiyega. Sanapu moisa #Ma wete ꞌigu guguya ꞌoimiya geya gwae waiwaidi nuwana sanapu ꞌoidiyega, ta hesi Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega. a";Coinega ꞌigu latuma ꞌoimiya gide toweꞌa, maꞌigu dedela ta maꞌigu ꞌateyoho. t!aTa hesi nuwanuwagu ma Yesu Kelisomo weyahina yada guguya ꞌoimiya tauna siloheꞌamasiya kelose ꞌoina. '  ITasigwao, wanuwatuhu tutaina mwalo Yehoba tetelina yaꞌeweyawa ma yahepwaileya ꞌoimiya, geya ꞌigu gwae waiwaiyega, gide ꞌabehega taugu tosanapu moisa. & GBuki Heꞌasisi ꞌina hepwaila ginaula bewa weyahina ꞌigwaeya,“Ceguma taiya nuwanuwana ma ꞌihepwatu, ꞌida Badamo ꞌida hepwatuwe.” Weyahina Yehoba tauna ꞌina paihowega Yesu Keliso mahetedai taheꞌaigeda, ꞌoinega Yehoba ꞌina sanapu Yesuina ꞌilagu balaheya ꞌoida, weyahina Yesu tauna wahina ꞌipwaoliyeya weyahida, ta ꞌoinega ꞌiꞌabihe ꞌehaugita ma ꞌiꞌabihe dumwalugita. V 'Coinega geya ꞌeta wete loheya sowasowahina ma ꞌigwae hane Yehoba matana. 4 cTa wete gogo gabulena Yehoba ꞌina paihowa siꞌahwa ginaula bwagabwagaediya, ma hesi Yehoba ꞌina paihowao ꞌoidiyega ꞌidi ginaula mabwaiyana ꞌiꞌahu sepalediya. s aMa hesiyage baibaiwadi yauyauleidi ꞌihesinuwediya ma yauyauleidiyedi baleꞌu ꞌana tosanapuwao siꞌabihedeba mwadinidiya, ma wete baleꞌu ꞌana tobeluwao Yehoba ꞌihesinuwediya ma taudi wete tohewaiwaiyao sihewaiwai sinediya. < sMa tasigwao, wanuwatuhuyahi ꞌabehega taudi Yehoba ꞌihesinuwanediya ꞌoimiyega, baibaiwadi geya baleꞌu ꞌana tosanapuwao, nuwana tohewaiwaiyao, nuwana ꞌana babadao.   Weyahina toꞌaha Yehoba ꞌina paihowa weꞌaweꞌana bo ꞌiꞌiuna, tomota tauda ꞌida waiwai madouna ꞌihewaiwai sineya. 5 eMa hesi tauda Yehoba ꞌana tohemisao ꞌihesinuwanegita boda Yudiya ma hali bodao ꞌoidiyega, ma Keliso ꞌoinega Yehoba ꞌina waiwai ta ꞌina sanapu ꞌiꞌebwaegita. > wMa tauda hesiyage tetelinaina talohatotoweya, Keliso ꞌina ꞌamasa kelosemo ꞌoina weyahina, eema meYudiya silogwahateya ma wete tomiya ganamuli siꞌahwa ginaula bwagabwagaeya. p [Weyahina meYudiya nuwanuwadi ꞌilaꞌilalao sida ꞌitadi, ma taudi geya meYudiya, sanapu sibesebese. k QWeyahina sanapu baleꞌuwa gesowana ꞌoinega Yehoba tasanapu, ma hesi Yehoba ꞌina nuwatuhu ta ꞌina tetela ꞌana lohatotomo ꞌoinega ꞌana tohemisao tauda ꞌilemegita. Tetelinaina mebaleꞌu siheginaula bwagabwagaeya. I  Coinega togidega taudi tosanapuwao bo nuwana toheꞌitao? bo nuwana taudi tologuguyao bewa tuwa baleꞌuwa simiyamiya? Moisa, Yehoba ꞌidi sanapuina ꞌiꞌahwa ginaula bwagabwagaediya. % EYehobaina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaileya ꞌigwae,“Taudi tosanapuwao ma tosonogao ꞌidi nuwatuhu yalogwahatediya ma yaꞌabihe galediya.” f GKelose tetelinaina tomota tupwadi siꞌahwa ꞌaboꞌaboweya, taudi yaluyaluwadi ꞌamaꞌamasidi, ma hesi tauda tahemisaeya ꞌabehega Yehoba ꞌina waiwai tetelaina ꞌoina ꞌimiyamiya, ma ꞌoinega ꞌilemegita. " ?Weyahina ꞌigu paihowa Keliso ꞌiꞌebwaegauwa tetela bwebweꞌana ꞌana lohatotomo weyahina, ta geya ꞌabihebabitaiso. Ma wete loguguyaina geya ꞌigu sinasinapuwega, tabu ma Keliso ꞌina ꞌamasa kelose ꞌoina tetelina yaꞌabiheweꞌa. Yesu ꞌina ꞌamasa kelose ꞌoina n WGeya! Kilisipo ma Gayo, eema wete Sitipana ꞌina susu yaꞌabihe babitaisowediya, nuwana siboidimo. u eSahena wanuwanuwatuhu ma wagwae, “Tauma Paulo ꞌina boda, weyahina Paulo ꞌiꞌabihe babitaisomaiya.”  Cigu loyauwedo Yehoba ꞌoina bewa, weyahina geya mabwaiyami yaꞌabiꞌabihe babitaisogemi. Beno tuwa Kilisipo ma Geyo. ;  q Sahena Keliso wahina tahwatahwatahidi, weyahina ꞌiboinamo weyahimi siꞌabi hekeloseya, geya taugu weyahimi. Wete Keliso tauna saninega wababitaisowa, ma geya saniguwega. U  % Eeta tupwami wagwae, “Tauma Paulo ꞌina boda.” Ma tupwami wagwae, “Tauma Apolosa ꞌina boda.” Ma tupwami wagwae, “Tauma Pita ꞌina boda.” Ma tupwami wagwae, “Tauma Keliso ꞌina boda.” `  ; Weyahina tupwadi Kiloe ꞌina bodao sihegwae pwaigauwa ꞌimi heꞌoheꞌohe weyahidi. I    Tasigwao, bewa ꞌigu lohatoto ꞌoimiya ꞌida Bada Yesu Keliso saninega ma ꞌabehega wanuwatuhu hegogona ma wagwae hegogona, ma hesi sahena waheheꞌoheꞌohe nuwana wawatawatahigomi. B   Yehobaina maꞌana hemisa madouna eeta ꞌibwauwegomiya ma natunaina tauna ꞌida Bada Yesu Keliso baꞌidamiu waheꞌiyaꞌiyagu. Sahena wataha silatulatu tohekalesiyao ꞌoidiya z oMa tauna ꞌiꞌabiꞌabi hepaꞌaligomi, ta geya ꞌeta ꞌimi puimo, ma ꞌana siga sabweloina ꞌilohihilama. % ETa wete Yehoba ꞌina ꞌebwaya bwebweꞌadi mabwaiyadi ꞌoimiya simiyamiya, tuta bewa wayamwayamwana ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina latu hilama weyahina. _ 9Ta wete yaloyauwedoweya weyahina Kelisoina waꞌahwa moiseya ma tetelina wahemisaeya. q ]Moisa, Yehoba ꞌihelauwegomiya ma ginaula mabwaiyana bwebweꞌana ꞌiꞌebwaegomiya, gidemusa ꞌimi gwae bwebweꞌadi ta ꞌimi sanapu bwebweꞌadi Yesu Keliso ꞌoinega. Eeta tuta mabwaiyana weyahimi yaloyauwedo Yehoba ꞌoina.  Z /Cida Badaina Yesu Keliso ma Tamada Yehoba ꞌidi helauwega tuwa wamiya daumwala. X -Taugu Paulo, Yehoba ꞌihesinuwegauwa ꞌabehega Yesu Keliso tetelina ꞌana tohepwaila. Cimi leta bewa tasidai Sositeni ꞌilemegauwa ma yaleleyawa ꞌomi meKolinita tohekalesiyao ꞌoimiya. Weyahina ꞌomi Yesu Keliso ꞌiꞌabihe ꞌehaugomiya, ta ꞌina boda hesihesinuwadi ꞌoidiya waluhuma ma wamiyamiya, taudi wete Yesu Keliso saninega mahetemiyao waꞌahwaꞌahwanoi, taudi tupwa mabwaiyana ꞌoidiyega mahetedao ꞌida Bada ꞌaigeda tuwa, tauna Keliso.   p~%}|!{Cyyxwvuutsspponn-m]lbkjii h~hffddHcbbKa``Y`M_j^^h]G\}[[ ZOYXlXWVVU{TSsRQQmPPONMmLKKJwIHHdGGFEADPCC_BB Ay@@=?? >==q<Ceguma hali ꞌenana ꞌoinega tagwaegwae, beno ꞌilaꞌilala geya taudi tohemisao weyahidi ma hesiyage taudi geya sihemisa weyahidi. Ta Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌana palopisai beno tohemisao ꞌadi lema weyahidi. 3P_Buki Heꞌasisi ꞌalona Yehoba ꞌina loina ꞌaigeda ꞌimiyamiya, ꞌigwaeya,“ ‘Taumanao ꞌabwa sinaoma ma hali ꞌenanao ꞌoidiyega ꞌigu bodao ꞌoidiya ꞌigu gwae sida hepwailedi, ma hesi sahena wete ꞌigu gwaeyedi simulimuliyedi.’ Yehoba ꞌina gwae bewa gidemusa.” 5OcCiyagwao, sahena ꞌimi nuwatuhu gwagwama gidemusa, ma hesi wanuwanuwa loheya madouna gide. Ta sahena mumuga galana weyahina wanuwanuwatuhu ma ꞌabehega wasanapudi. NTa hesi tapwalolo ꞌoina, nuwanuwagu ma gwaeina yasanasanapu ꞌoinega yada hepwaila toꞌutoꞌupana tuwa, ma tomota yaheꞌitadi. Ta geya nuwagu hali ꞌenana ꞌoidiyega tapwalolo ꞌoina yagwaegwae hedada, weyahina gwaeyedi tomota geya sisanapu. fMETaugu yaloyauwedo Yehoba ꞌoina weyahina hali ꞌenana ꞌoidiyega yagwaegwae hedada. KLHepwatuina bwebweꞌana, ta hesi ꞌiyadao geya ꞌida lemediya. /KWCeguma taiya ꞌowa yaluyaluwamo ꞌoinega ꞌuhehepwatu hali ꞌenanega, ma geya ꞌusanapu, ma ꞌiyamwao wete geya sinuwa sabwalena, taudi sahena siloloꞌemeni. /JWCilobwainegauwa ma maꞌigu sanapu ta wete yaluyaluwaguwega yaꞌahwaꞌahwanoi, ma weteyage yawali hepwatu Yehoba ꞌoina yaluyaluwaguwega ta wete maꞌigu sanapu. mISWeyahina ꞌeguma hali ꞌenana ꞌoinega yaꞌahwaꞌahwanoi, ꞌenanaina ꞌana sanapu geya yasanapu, weyahina yaluyaluwagumo ꞌiꞌahwaꞌahwanoi, ma hesi ꞌigu gwaeyedi geya yasanapudi, toꞌaha weyahina yagwaegwae. 9Hk Ceguma taiya ꞌoimiyega hali ꞌenana ꞌoidiyega ꞌigwaegwae, ꞌilobwaineya ma ꞌiꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ma sanapu ꞌida loba, ta ꞌoinega ꞌina gwae ꞌibui. \G1 Yauwedo ꞌiyagwao, nuwanuwami ma Yehoba Yaluyaluwana ꞌina heguyai ꞌoimiya waꞌewadi, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma watoho ma ꞌami heguheguyaiyedi ꞌoidiyega tohekalesiyao waꞌabihe waiwaiyedi. :Fm Ceguma hali tupwa ꞌenadi geya yasanapu, taugu gide taumana yahenainaida, ta geya sowasowahigu ma ꞌenadi yasanapudi. Ta taudi wete geya sawasawahidi ꞌenagu sisanapu. E Ta moisa, baleꞌuwa ꞌenana baibaiwa hedada simiyamiya, ma tupwa ꞌaigeda ꞌaigeda toniꞌasa taudi ꞌenadi sisanasanapudi. 8Di Tauda wete gidemusa, ꞌeguma geya tagwaegwae dumwalu nata gesowana wete tomota ꞌida gwaeyedi sinuwa sabwalenidi, weyahina ꞌida gwaeyedi gide hedagadaga bwagabwaga. 4CaMa wete ꞌeguma taiya yoguli ꞌimuꞌamuꞌa besobeso, ꞌenana ꞌana sanapu geya hene tada sanapuya, nuwana ꞌaleha, bo nuwana to ginaula ꞌana bwau weyahina. }BsGidemusa ꞌeguma sinaha tomota silahusa besobeso bo gita sihunu besobeso, geya sawasawahina ma siwali bwaibwaina. A Ciyagwao, wanuwatuhuyahi ꞌeguma yanaowa ꞌoimiya, ma hali ꞌenana ꞌoinega yagwaegwae ꞌoimiya, gesowana lema waloba. Ma hesi ꞌeguma yanaowa ꞌoimiya ma lotohona ꞌehauna bo sanapu bo palopisai bo heꞌita yaꞌebwaegomi, bewa ꞌami lema. @Taugu nuwanuwagu ma mabwaiyami hali ꞌenana ꞌoidiyega wagwaegwae. Ta wete nuwanuwagu madouna ma wapalopisai Yehoba ꞌina nuwatuhu, weyahina palopitao ꞌidi paihowa ginaula madouna. Ta gwae hali ꞌenanao ꞌoidiyega geya ginaula madouna, ma hesi ꞌeguma ꞌaigeda tobui ꞌimiyamiya, ma gwaeyedi tauna ꞌigibuidi, beno ginaula bwebweꞌana tohekalesiyao ꞌadi lema weyahina. O?Ta ꞌeguma taiya hali ꞌenana ꞌoinega ꞌihegwaegwae, beno ꞌiboinamo tuwa ꞌiꞌabiꞌabihete hila, ma hesi ꞌeguma palopitaedi sigwae hekalesiyao ꞌenadiyega beno mabwaiyadi ꞌadi lema. >%Ta ꞌeguma tapalopisai tomota ꞌoidiya, eema ꞌida gwaeyega sinuwa sabwalena, beno ꞌadi lema, ma ꞌane ꞌatepatu ta yaliyaya siloba. = Ta ꞌaigeda wete heguyaiina tomota ꞌoidiya, beno hali ꞌenanao ꞌadi tala weyahidi. Ceguma hali ꞌenana ꞌoidiyega tagwaegwae, beno tuwa Yehoba ꞌoina tagwaegwae, ta geya tomota ꞌoidiya, ꞌoinega gwaeyedi ꞌadi sanapu tomota ꞌoidiya palipalina, ma bewa Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega sanapu dahwadahwaina tahehegwaegwae, eeta tomota geya sida nuwasabwalena. < Coinega ꞌilobwainegita ma tatoho waiwai ma tahelau moisa, ma wete tatoho waiwai ma Yehoba Yaluyaluwana ꞌina heguyai ꞌoida talobadi, ma hesi heguheguyai ꞌaigeda bwebweꞌana hedada, beno palopisai* Yehoba ꞌina nuwatuhu sowasowana tahepwaila nugete. );K Ginaula madouna ꞌetoi simiya hataya, ꞌaigeda tahemisa, ꞌaigeda tanuweya, ꞌaigeda tahelau, ma mabwaiyadi ꞌoidiyega helau ꞌimadou hedadeya.:/ Bewa tuwa ꞌida sanapu geya madouna, gide ꞌaluꞌaluwa nuwana ꞌainuwadawada gidemusa, ma hesi ꞌabwa ꞌana moisa ꞌida hapwesa ꞌoida. Ma taugu sanapu tupwana tuwa yasanapuya, hesi ꞌabwa mabwaiyana yasanapu, gidemusa bewa tuwa Yehoba ꞌisanapu bwaibwainigauwa. 69e Gidemusa taugu mwalo hene gwama tuwa, ma hesi bewa tuwa yaheloheya pwaiya ta gwagwama ꞌidi gwaeyao ta ꞌidi paihowao ta ꞌidi nuwatuhuwao ꞌoiguwega sigumwala pwaiya. p8Y ta tuta sinaonaoma ꞌoidiya sanapu hauhauna mabwaiyana ꞌilatuma, ma sanapu miyamiyana tanuwanaide. a7; Weyahina bewa tuwa ꞌida sanapu tupwana tuwa, ꞌoinega ꞌida hepwaila tupwana wete, 6  Helau sahena ꞌigumwagumwala, ta hesi taudi Yehoba ꞌina palopitao ꞌabwa ꞌidi hepwailao sigumwala. Wete taudi hali ꞌenana ma hali ꞌenana ꞌoidiyega sigwaegwae, ꞌabwa ꞌenadiyedi sigumwala. Ma tosanapuwao ꞌabwa ꞌidi sanapu sisawala. d5A Ceguma helau ꞌateda ꞌimiyamiya sauga baibaiwana taꞌalamaꞌiꞌitana moisa, eeta tahemisa moisa, maꞌida nuwatuhuyahina ꞌada ꞌabihetena Yehoba ꞌoinega ꞌabwa taloba, ma tuta mabwaiyana tatoholo paꞌala. h4I Ta sahena mumuga galana weyahina tayaliyaliyaya ma hesi mumuga dumwaluna weyahina tayaliyaya. 3 ma hesiyage ꞌiyadao taheꞌasisiyanedi, ma sahena ꞌenuwanuwaha bo hegamwagamwagu bo ꞌaleha ꞌoidega siꞌitaꞌita. ~2u Moisa, helau ginaula madouna, weyahina ꞌeguma helauina ꞌateda ꞌimiyamiya, sawasawahina ma taheꞌalamaꞌiꞌitana ma tomota taꞌate muyamuyaedi, ta sahena taheheꞌipiꞌipiyedi. Ta sahena wete tanuwanuwahane, nuwana tagagagagasa, r1] Ta ꞌeguma ꞌigu tobwatobwa mabwaiyana yaheguyaiye tomota ꞌoidiya ma wahigu wete yatagwale ma sigabu ꞌidi pwaoli weyahina, ta ꞌeguma geya helau ꞌateguwa ꞌimiyamiya, ꞌigu paihowaedi huwaidi geyaꞌabwa yalobaloba. 40a Ta wete ꞌeguma taugu Yehoba ꞌina palopita, ta maꞌigu sanapu ma sawasawahigu yahepwaila ginaula dahwadahwanidi, ma ꞌeguma yahemisa moisa Yehoba ꞌoina ma ꞌoinega yagwae ꞌoya ꞌoidiya, sawasawahina sitau hali tupwa, ta ꞌeguma geya helau ꞌateguwa, taugu tuwa loheya bwagabwaga. x/ k Ceguma ꞌigu gwaeyao bwebweꞌadi, gide tologuguyao ma aneloseyao ꞌidi gwae, ta ꞌeguma helau geya ꞌateguwa ꞌimiyamiya, ꞌigu guguyaedi ginaula bwagabwaga, gide sinaha silahulahusi besobeso, nuwana yoguli simuꞌamuꞌa besobeso. M. Paihowaedi mabwaiyana Yehoba ꞌiheguyaiyeya ꞌoida, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma heguheguyai bwebweꞌadi nuwami ꞌiꞌewa, ma wete ꞌeda ꞌausalana moisa yaheꞌitegomi, beno helau.w-g nuwana toꞌabihe bwebweꞌana, nuwana hali ꞌenana ꞌana togwaeyao, nuwana hali ꞌenanaedi ꞌadi tobui. ,y Weyahina geya sawasawahina ma mabwaiyada paihowa ꞌaigeda tuwa ꞌoina tahetopaihowa Keliso weyahina, nuwana Yesu tetelina ꞌana tohepwailao, nuwana palopitao, nuwana toheꞌitao, nuwana ginaula ꞌebe henainaida ꞌadi toꞌabihelatuwao, +' weyahina ꞌida paihowao hekalesiya ꞌalona hagana ma hagana. Yehoba ꞌiheguyaiyediya ꞌoida, nugeta tauma Keliso ꞌana tohepwailao, ta muliyetega palopitao taudi Yehoba ꞌina nuwatuhuwao sihehepwaile nugete, muliyetega toheꞌitao, ma ginaula ꞌebe henainaida ꞌadi topaihowao, ma toꞌabi hebwebweꞌana, ma toꞌabihetenao, ma tohanugetao, ta taudi hali ꞌenana ꞌadi tohegwaegwaeyao. ;*q Coinega ꞌaigeda ꞌaigeda tauda Keliso yahunao, +)O Weyahina ꞌeguma yahuda ꞌaigeda ꞌimuya, beno wahida mabwaiyana simuya. Wete ꞌeguma wahida ꞌaigeda maꞌina yaliyaya, beno wahida mabwaiyana siyaliyaya. +(O Ma ꞌoinega sahena wataha ꞌilatulatu wahida yahunao ꞌoidiya. Ma hesi mabwaiyadi sihemahemahetena ma mabwaiyadi sihelemalema ꞌidi paihowao ꞌoidiya. 8'i ta geya yahudao mabwaiyadi ꞌadi ꞌitayahina gide. Weyahina Yehoba wahida ꞌihemasaleheya ma ꞌabehega yahunaowedi taudi geya ꞌadi hepwatumo taꞌitayahi bwaibwainidi. {&o Tupwana wete yahudao geya tahepwatuwedi, ma weyahidi tahedeba mwadina, ma hesi taꞌitayahidi ta taꞌahusamudi, ~%u Ta tupwadi wete wahi yahunao ꞌadi ꞌita gide weꞌadi, ma hesi ꞌidi paihowa madouna wahi ꞌana lema weyahina. )$K Geya sawasawahina ma mata nima ꞌoina ꞌigwae, “Genuwagu ꞌowa.” Ma wete geya sawasawahina ma deba ꞌahe ꞌoina ꞌigwae, “Genuwagu ꞌowa.” L# Coinega wahi ꞌaigeda ꞌipaihoweya, ma hesi yahunao baibaiwadi. Q" Weyahina ꞌeguma yahu ꞌaigeda tuwa, beno geya wahi mabwaiyana. a!; ta Yehoba bewa gide ꞌinuwatuhuya ta yahu baibaiwadi ꞌidi paihowa ꞌiꞌebwaediya.    Weyahina ꞌeguma matamo beno geya sawasawahina ma ꞌihesagoha, ma wete ꞌeguma tenamo geya sawasawahina ma mahai ꞌiniso, 1 Wete gide ꞌeguma tena ꞌigwae, “Taugu geya wahi ꞌina boda, weyahina taugu tena, ta geya mata,” tena ꞌina gwaeina geya gwae moisa.  Ceguma ꞌahe ꞌigwae, “Taugu geya wahi ꞌina boda ꞌoina yamiyamiya, weyahina taugu geya nima,” ꞌina gwaeina geya gwae moisa. V% Eeta wahi yahunao geya ꞌaigeda, ma hesi baibaiwadi hagadi ma hagadi. 5 Weyahina mabwaiyada tababitaiso, Yaluyaluwa ꞌaigeda ꞌoinega eeta taheboda ꞌaigeda. Tauma meYudiya ta ꞌomi hali tupwao ꞌoidiyega, ta tomiya mwau ma tomiya bwebweꞌana, ta mabwaiyada taheboda ꞌaigeda pwaiya Yaluyaluwa Tabuina ꞌoinega, tauna ꞌoida ꞌimiyamiya. - Tauda gide wahi ꞌaigeda weyahina tasanapuya ꞌabehega wahi ꞌaigeda, ma yahunao baibaiwadi. Wahiina beno Keliso, ma yahunaowedi tauda. F Heguheguyaiyedi Yaluyaluwa Tabuna tauna ꞌana hesinuwa, ma ꞌiheguheguyai ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoida, ta ꞌiꞌebwaegita ma gide tapaihowa ꞌese. Wahi ꞌaigeda ma yahunao baibaiwadi 0Y ta ꞌaigeda ginaula ꞌebe nuwahenainaida ꞌana paihowa, ma ꞌaigeda Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌana palopisai*, ma ꞌaigeda yaluyaluwao ꞌadi ꞌinana ꞌabehega bwebweꞌana bo galana, ma ꞌaigeda wete hali ꞌenana ꞌoidiyega ꞌihegwaegwae, ta ꞌaigeda wete ꞌenanaedi ꞌana tobui. E ta ꞌaigeda hemisa, ma ꞌaigeda toꞌabi hebwebweꞌana,  ta hesi hagadi, weyahina loheya ꞌaigeda ꞌana heguheguyai nuwatuhu, ma ꞌaigeda sanapu, ginaula dahwadahwaina weyahina, ve Ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina ꞌehele ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoida beno mabwaiyada ꞌada lema weyahina, }s ma lamudi ꞌaigeda tuwamo, beno Yehoba, weyahina tauna ꞌina heguyaiyedi ꞌadi paihowa ꞌiꞌabihe latuwediya. dA Cida Badaina wete ꞌaigeda tuwa, ma hesi ꞌina paihowa tapaipaihowadi hagana ma hagana, eC Yaluyaluwa Tabuina ꞌaigeda tuwamo, ma hesi ꞌina heguyai ꞌoida hagana ma hagana. } Ta bewa tutaina ꞌeguma taiya Yehoba yaluyaluwana ꞌoina ꞌimiyamiya, geya Yesu ꞌida heliyeya, ma hesi ꞌiꞌahwa Badae; weyahina geya ꞌeta taiya sawasawahina ma Yesu ꞌiꞌahwa Badae, ꞌeguma geya Yaluyaluwa Tabuna ꞌoina ꞌimiyamiya. )K Weyahina mwalo tupwa guguyou ꞌoina wamiyamiya ta hali ꞌebe hemisao ꞌoidiya watagwalegomiya, taudi geya sawasawahidi ma sigwae, ma hesi siꞌabowegomiya. c A Ciyagwao, nuwanuwagu ma Yehoba ꞌina heguyai yaluyaluwada weyahidi yalihasi ma wasanapu. ta "Ma ꞌeguma taiya ꞌigomale, ꞌina hada nobwa ꞌiꞌai nugeta, ta ꞌoinega gesowana ꞌiꞌaiꞌai hedade tapwalolo ꞌalona, tabu ma Yehoba ꞌigamwasowalegomi ꞌimi tapwalolo ꞌana ꞌita galana weyahina. Beno tuwa, loinaina weyahina. Ma hesi tupwana ꞌami loina wete simiyamiya. Ceguma tutaina yanaowa loinaedi wete yaꞌabihe dumwaludi ꞌoimiya.\1 !Ciyagwao, ꞌeguma tutaina Bada ꞌina ꞌai waꞌai, ꞌiyamiyao wayamwadi. 3 _ Ma hesi ꞌeguma tuta bewa ꞌoina Yehoba ꞌiloinaegita, beno ꞌiꞌabiꞌabihe dumwaluwegita, ma ꞌabwa bwaꞌomatana ꞌoina mebaleꞌu ꞌiloinaedi ma tauda geya. d A Cilobwainegita ma mumugada tauda taꞌabihe bwebweꞌanedi tabu ta Yehoba ꞌiloinaegita.  3 Bewa lamuna ꞌoinega ꞌami lohala ta ꞌimi weꞌao tupwana baibaiwana silatulatu ꞌoimiya, ma wete tupwana ꞌami boda siꞌamasa pwaiya.  / Weyahina ꞌeguma taiya ꞌiꞌai besobeso nuwana ꞌinuma besobeso, ma geya ꞌinuwatuhu Keliso wahina weyahina, ꞌabwa ꞌana loina ꞌiloba. J   Ceguma nuwanuwada ma Bada ꞌina ꞌai taꞌai, nugeta mumugada weyahina tanuwatuhu, ma wete tada ꞌabihe dumwalugita, ma muliyetega ꞌeꞌahaiina taꞌai, ma wete biyoina ꞌoinega tanuma. lQ Ma hesi ꞌeguma taiya ꞌeꞌahaiina ꞌiꞌai besobeso, nuwana Badaina ꞌina biyoina ꞌoinega ꞌinuma besobeso, loheyaina beno ꞌina pui, weyahina ꞌida Bada wahina ma bweyahina ꞌoidiya ꞌipaihowa besobesoweya. "= Belediina ꞌana ꞌai ma biyoina ꞌana numa ꞌoidiyega Badaina ꞌina ꞌamasa weyahina taheheꞌita tuta mabwaiyana ma ꞌana siga ꞌihilama. oW Siꞌaiya ꞌigumwala, ma biyo wete Yesu ꞌiꞌeweya ta ꞌigwaeya, “Biyo bewa loina ꞌehauna weyahina, ma loinaina hauhauna bweyahiguwega yaꞌabihe latuheyama. Ceguma ꞌabwa to tuta ꞌoidiya wanuma wanuwatuhu yahigau.” A{ ta ꞌiloyauwedowa Yehoba ꞌoina ma ꞌihisiya, ta ꞌigwaeya “Bewa wahigu ꞌomi ꞌami ꞌabihetena weyahina. Coinega bewa gide ꞌagu ꞌebe nuwatuhuyahina wapaihowa ꞌese.” .U Cida Bada Yesu ꞌina ꞌai ꞌana sanapu ꞌiheꞌita pwaigauwa ta taugu yaheꞌitegomi, beno nihuwanaina ꞌoina Yudasa ꞌitebaeya, Yesuina beledi ꞌiꞌeweya, kO Cilobwainegomiya ma waboi ꞌimi hada ꞌoidiya waꞌai ma wanuma ta sahena Yehoba ꞌina tapwalolo waꞌabiꞌabi hegala ma wete taudi wewewewelohedi waꞌabiꞌabihe debamwadinedi. Bewa weyahina gesowana yahehepwatuwegomi. ,Q Weyahina tupwami waboi ꞌamiwa waꞌaiꞌai, ma tupwadi ꞌiyamiyao maꞌadi gomale, ta wete tupwami waꞌaiꞌai ma wanumanuma hedada ꞌoinega waheheyauyaule.  Ma wete ꞌimi ꞌetoꞌauta ꞌoidiya ꞌeguma ꞌida Badaina ꞌina Cai Heꞌasisi waꞌai, ꞌana ꞌita geya bwebweꞌana. { Ta hesi ꞌimi ꞌewatawatahaina ꞌana bwebweꞌana beno ꞌabehega taiyewedi taudi tohekalesiyao moisa taꞌinanadi. 3_ Weyahina tupwana tomota sihegwaegauwa ꞌabehega ꞌimi ꞌetoꞌauta ꞌoidiya wawatawatahigomi hali boda ma hali boda ꞌoidiyega, ma tupwana ꞌidi gwae yahemisaeya. Z~- Caigeda wete mumugami weyahina geya yada yaliyaya, beno geya bwebweꞌana. ?}w Cada loina bewa gide, ma geya ꞌeta wete hali loina tohekalesiyao mabwaiyada ꞌoida, ꞌoinega sahena ꞌeta taiya loinaina weyahina ꞌigwaegwae hila. Bada ꞌina Cai Heꞌasisi m|S ma ꞌeguma wahiwahine debadi dudulena beno ꞌadi ꞌebe hepwatu ma wete ꞌana ꞌebe ꞌahusam. { Mabwaiyada baleꞌuwa tamiyamiya, ꞌeguma loheya taꞌita debana dudulena, ꞌana ꞌita wahine gidemusa, beno ꞌebe debamwadina, !z; Wanuwatuhuyahi, ꞌeguma wahine debadaisinamo ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, togidega ꞌana ꞌita bwebweꞌana bo galana? Galana ꞌawa? y Weyahina wahine loheya ꞌoinega ꞌilatuwa ta loheya wahine ꞌoinega ꞌiliꞌuwa, ta mabwaiyada Yehoba ꞌoinega talatuwa. x3 Ma hesi ꞌeguma Bada ꞌina ꞌeda tamulimuliye geya sawasawahina ma wahine ꞌiboi ꞌiloiloina. Wete gesowana loheya ꞌiboi ꞌiloiloina. 0wY Coinega wahiwahine ꞌilobwainediya ma debadi sisamudi tapwalolo ꞌana tuta ꞌoina, ma wahiwahineyedi ꞌidi hematamatana mwanediyao ꞌoidiya aneloseyao siꞌita. uvc Wete Yehoba loheya ꞌihemasaleheya geya wahine weyahina, ma hesi wahine loheya weyahina ꞌihemasaleheya. vue Ma loheya nugenugetaina geya wahine ꞌoinega ꞌihapwesama, ma hesi wahine loheya ꞌoinega ꞌihapwesama. mtS Tapwalolo ꞌalona loheya geya sawasawahina debana ꞌiꞌahusam, weyahina loheya ꞌana ꞌita Yehoba gidemusa, ta wete ꞌana hepwatu Yehoba ꞌana hepwatu gidemusa. Wahine wete ꞌana hepwatu loheya ꞌana hepwatu gidemusa. Vs% Weyahina ꞌeguma wahine sahena debana ꞌiꞌahuꞌahusam debana waꞌupwa, ma ꞌimwadina debana noꞌinoꞌina weyahina, ꞌoinega ꞌida ꞌahusam ta ꞌana ꞌita ꞌibwebweꞌana tapwalolo ꞌoina. wrg Ma ꞌeguma wahine deba daisinamo tapwalolo ꞌoina ꞌiꞌahwaꞌahwanoi bo ꞌipalopisai, beno ꞌebe debamwadina ꞌina badaina, tauna mwanena, ꞌoina. Moisa tuwa, ꞌana ꞌita galana, gide ꞌeguma debana mabwaiyana sinoꞌi. ,qQ Ceguma loheya debana maꞌana hewanu ꞌiꞌahwaꞌahwanoi bo ꞌipalopisai* Yehoba ꞌina nuwatuhuwega, beno ꞌebe debamwadina ꞌina Bada Keliso ꞌoina. p- Nuwanuwagu ma wasanapu ꞌabehega Keliso loheloheya ꞌida Bada, ma hesi wahiwahine ꞌidi badao beno mwanediyao. Ta Keliso ꞌina Bada Yehoba. wog Yauwedo ꞌiyagwao, weyahina heꞌitaowedi yaꞌebwae pwaigomiya wanuwatuhu yahidiya ma waꞌabiyahidi. "n ? Cilobwainegomiya ma ꞌigu mumuga bewa waheꞌauꞌaunaowe, gide taugu Keliso mumugana yaheheꞌauꞌaunaoweya. Wahiwahine ꞌidi pasa tapwalolo ꞌoina omW !Gidemusa taugu yatohotoho ma ꞌabehega sahena taugu ꞌigu nuwatuhuwega yapaipaihowa, ma hesi toꞌaha tomota ꞌidi nuwatuhu gide tuwa yapaihowa ꞌesa, ma siyaliyaya, ta ꞌoinega ꞌadi lema siloba Yehoba ꞌoinega.l Sahena hali tomota waꞌabiꞌabi henuwagaladi, nuwana meYudiya, bo tomiya ganamuli, bo nuwana Yehoba ꞌina tohekalesiyao. `k9 Taudi ꞌidi gwaeina ꞌadi maisa bewa, ꞌabehega ꞌilobwainegita ma ꞌida paihowa mabwaiyana, ꞌada ꞌeꞌahai, ꞌada numa, bo toꞌaha wete, eema mabwaiyana ꞌoidiyega Yehoba sanina taꞌabi hemadou. j% ta wete sahena taudi silolomugiyegau. Caguina weyahina yaloyawedo pwaiya Yehoba ꞌoina, ta geya ꞌaigeda wete ꞌana galamo ꞌoiguwa.” jiM geya ꞌuboi ꞌino matautega, weyahina ꞌowa geya Tomudulele ꞌuda matauteya, ma hesi tohepwailaina ꞌina matautega. Ta tomota tupwana sigwaeya, “Sahena ꞌagu loina walagulagu taudi toweꞌa ꞌidi nuwatuhu weyahina, ;ho Ma hesi ꞌeguma taiya ꞌihepwaila latu ꞌeꞌahaiina weyahina ma ꞌoimiya ꞌigwae, “Taudi ꞌidi paihowa Tomudulele weyahina ꞌeꞌahai beno ꞌoinega sipaihoweya,” sahena ꞌeꞌahaiina ꞌuꞌaiꞌai, tabu ta tohepwailaina ꞌinuwagala, nuwana ꞌimatauta, ꞌoinega ꞌowa wete ꞌunuwagala, }gs Ta hesi ꞌeguma tomiya ganamuli ꞌaigeda ꞌibwauwego ma ꞌutautauya ꞌina hada ma ꞌau ꞌilagu weyahiu, tuwa ꞌuꞌai, ma sahena ꞌuhesilala toꞌaha mwalo ꞌipaihoweya ꞌeꞌahaiina ꞌoina, ta sahena wanuwanuwagala weyahina. dfA Weyahina baleꞌu mabwaiyana ta ginaula mabwaiyana baleꞌuwa Yehoba ꞌina ꞌebeloinao. Pe Ceguma hebahebai hesiyona hali tomota ꞌoidiyega wagimwane, sahena wahehesilala hesiyoina weyahina ma hesi tuwa waꞌai, ma sahena wanuwanuwagala toꞌaha mwalo ꞌeꞌahaiina ꞌoina sipaihoweya. d{ Cilobwainegita ma paihowaedi tapaihowadi ꞌiyadao ꞌadi lema weyahina ma hesi sahena taboidamo ꞌada lema weyahina. ucc Ginaula mabwaiyadi sawasawahida ma tapaihowadi, ma tupwana ginaula nata geya siꞌabi ꞌabihetegita. Jb  Weyahina ꞌida Badaina ꞌatena waꞌabi hedohedou. Badaina tohewaiwai hedade, ꞌoinega sahena taꞌabiꞌabi hegamwasowali, tabu ta ꞌimutugita. Ceꞌahaiyedi hali ꞌebe hemisao weyahidi Cana ꞌita geya bwebweꞌana ꞌeguma Bada ꞌana biyo ꞌoinega wanumanuma ta ꞌina ꞌebeꞌai ꞌoinega waꞌaiꞌai, ma wete Tomudulele ꞌina paihowa wapaipaihowadi. &`E Ta wete paihowaedi taudi tomiya ganamuli ginaulaedi weyahidi sipaipaihowa, geya Yehoba weyahina sinuwanuwatuhu, ta hesi Tomudulele maꞌiyanao weyahidi. Ma hesi ꞌomi genuwagu ma hali ꞌebe hemisao weyahidi wapaipaihowa, tabu ta Tomudulele ꞌiyanao mahetemiyao waheboda ꞌaigeda. Z_- Moisa, ꞌeꞌahaiyedi taudi tomiya ganamuli siꞌebwaꞌebwaya hali ꞌebe hemisao ꞌoidiya, ma wete ꞌidi ꞌebe hemisaowedi, nuwana ꞌaiwe bo dimwa, tuwa ginaula besobeso, ma geya ꞌidi waiwaimo. ^% Gidemusa tuwa meIsileli baibaiwadi ꞌidi pwaoliyao sihunudi Yehoba weyahina ma siꞌaidi, ꞌoinega Yehoba baꞌidadiu siheboda ꞌaigeda. z]m Belediina ꞌaigeda ꞌoinega mabwaiyada taꞌaiꞌai, ꞌoinega Keliso wahina ꞌoina taheboda ꞌaigeda. $\A Ceguma sakalemeni weyahina taloyauwedo Yehoba ꞌoina ma tanuma, beno Keliso bweyahinega ꞌiꞌabihe bwebweꞌanegita ma Keliso mahetedai taheꞌaigeda. Gide beledi ꞌeguma tahisi ma taꞌai, belediina ꞌoinega Keliso mahetedai taheꞌaigeda, weyahina tauna wahina taꞌaiꞌai. \[1 Comi maꞌimi sanapu, ꞌoinega ꞌigu gwae bewa weyahina wanuwatuhuyahi madouna. PZ Ciyagwao nuwanuwagu madouna ma hali ꞌebe hemisao waguipailedi. SY Weyahina ꞌebe tohowedi ꞌoidiyega Seitani ꞌitohotohogomi, mabwaiyada wete ꞌitohotohogita, ta hesi Yehoba tahemisaeya weyahina ꞌina loina ꞌilaguya ma sahena Seitani ꞌitohotoho hedadegita. Eema ꞌeguma taheꞌalamaꞌiꞌitana nata ꞌeda bwebweꞌana ꞌiheꞌitegita ma ꞌoinega ꞌebe tohowedi tahewaiwai sinedi. X  Ceguma taiya ꞌowa ꞌunuwatuhuya ꞌabehega maꞌino waiwai ꞌutotoholo, ꞌuꞌitayahigo ma sahena ꞌuweꞌaweꞌa. 7Wg Cebeꞌitaedi bewa mabwaiyadi Buki Heꞌasisi ꞌoina silelediya ꞌabehega bewa tuwa mehau tauda hemaisaedi mwaudi tanuwatuhu yahidi ma sahena puiyedi tapaipaihowadi. EV Wete Yehoba silomugiyeya, ta ꞌoinega ꞌaigeda anelose ꞌihesumaneya ma ꞌiꞌabihe galediya ꞌidi lomugiyedi weyahidi. Cebeꞌita bewa ꞌoida ma ꞌabehega sahena talolomugi. &UE Ma wete Yehoba ꞌana wahiꞌwata silaguya ta mwata ꞌoinega ꞌiloheꞌamasidiya. Bewa ꞌiheꞌitegita ꞌabehega sahena tauda gide tapaipaihowa ꞌesa. FT Ta wete silologwali, ꞌoinega sabwelo ꞌaigeda ꞌoina site tuweniti teli tausani ꞌoidiyega Yehoba ꞌiloheꞌamasidiya. Bewa ꞌebeꞌita ꞌoida ta ꞌabehega sahena taganaganawala. S3 Wete sahena taꞌeꞌetuluha hali ꞌebe hemisao ꞌoidiya, gide taudi yoho ꞌawawa ꞌoina sipaihoweya. Buki Heꞌasisi ꞌoina taudi weyahidi ꞌihepwaila ꞌigwaeya,“Tomotaedi simiyatoiya ta siꞌaiꞌai, sinumanuma, muliyetega sitoholo ma siyaliyaya besobeso.” ]R3 Ma taudi ꞌebeꞌita ꞌoida ma ꞌabehega sahena galana weyahina tanuwanuwatuhu. Q5 Ta hesi Yehoba geya ꞌiyaliyaya tubudaowedi weyahidi, ꞌoinega pwatulaina ꞌoina baibaiwadi siꞌamasa. Ma wawanidi nobwa siꞌebesinediya. _P7 Ta wete ꞌadiwa ma ꞌadi weꞌaha mabwaiyana galewega silobeya yaluyaluwadi weyahina, ta ꞌadi weꞌaha siꞌewaꞌewa daꞌule ꞌaigeda ꞌoinega, ma daꞌuleina galewega mahetediu sitautauya, sanina Keliso. O fNE Ma yaloha ta hola ꞌoidiyega ꞌidi babitaiso silobeya ꞌabehega Mosese ꞌana tomuliyao. iM M Ciyagwao, tubudao wanuwatuhu yahidi ꞌabehega nugeta tutaina tupwa yoho ꞌawawa sitautauya ma yaloha ꞌoinega Yehoba ꞌihanugetediya, ta wete hola ꞌalonega ꞌidi ꞌeda ꞌipaihoweya ta ꞌoinega sihabala hali tupwa. L) Coinega wahigu yaloina paꞌale ma ꞌoinega sahena yamumuga besobeso, tabu ta ꞌigu guguya hali tomota ꞌoidiya mulina taugu yabeꞌu.gKG Bewa weyahina yapili waiwai, nuwana yahetapewa waiwai, ma sahena yahehetapewa besobeso. [J/ Ma taudi tohepiliyedi baleꞌuwa sitoho waiwai ma siꞌalamaꞌiꞌitana ꞌidi tohoina ꞌoinega ma ꞌabehega maisa sawasawalina siloba. Ta hesi tauda tatoho waiwai ma maisa miyamiya hatayana galewa taloba. 0IY Wanuwatuhuyahi ꞌeguma hepili ꞌoina mabwaiyadi sihehepili, ma hesi ꞌaigeda tuwa ꞌoidiyega ꞌinugeta, ꞌoinega ꞌilobwainegita ma tatoho waiwai ma tanugeta. H Cigu paihowaina tetela bwebweꞌana weyahina, ma ꞌabehega ꞌomi mahetegwao ꞌabihetena taloba tetelaina ꞌoinega. -GS Ma wete ꞌeguma taudi ꞌidi hemisa weꞌaweꞌana baꞌidagwao ꞌamiyamiya, yamumuga ꞌesa taudi gidemusa ma ꞌabehega yaꞌabihetedi. Coinega tomota mabwaiyadi baꞌidagwao weyahidi yatoho waiwai ma yamanasamwedi, ma ꞌoinega tupwadi ꞌoidiyega ꞌabihetena siloba Keliso ꞌoinega. [F/ Ta wete taudi Mosese ꞌina loinao geya ꞌoidiya ꞌeguma baꞌidagwao ꞌamiyamiya yamumuga ꞌesa taudi gidemusa ma ꞌabehega yalemedi. Ta hesi geyaꞌabwa ꞌagu loina Keliso ꞌoinega yaligeligehi. E- Yamumuga meYudiya ꞌidi mumugega ma ꞌoinega ꞌabehega meYudiya yada ꞌabihetedi, ma taudi Mosese ꞌina loina simulimuliye, ꞌeguma mahetegwao ꞌamiyamiya yamumuga ꞌesa taudi gidemusa, ta ꞌabehega yalemedi. Ma hesi geya sowana loinaina ꞌoina yada tagwalegau. {Do Ta sahena wete tomota ꞌagu loina silagulagu ma hesi tomota mabwaiyadi weyahidi yapaihowa ma yada ꞌabihetedi. C Beno tuwa yayaliyayamo weyahina tetela bwebweꞌana helauwega yaꞌebwaegomi, ma hesi sahena yanuwanuwatuhu maisa weyahina. 0BY Yehoba ꞌagu loinaina bewa ꞌilaguya ꞌigu paihowa weyahina, ta geya taugu ꞌigu nuwatuhuwega, ꞌoinega sahena maisa yada ꞌewaꞌewa paihowaina weyahina. A Cigu paihowa bewa tetela bwebweꞌana ꞌana hepwaila weyahina, ma geya ꞌabehega paihowaina ꞌoinega ꞌagu hepwatu yaloba, weyahina bewa tuwa ꞌigu paihowaina, ta ꞌilobwainegauwa ma yapaihowa. Ma ꞌeguma yaguipaila nata mwau madouna ꞌoiguwa ꞌilatu. y@k Ma hesi geya yahegwaegomi ma waheꞌaigau, ma wete sahena ꞌimi letaedi yaleledi ma ꞌabehega waheꞌaigau. Sahena yagwaegwae ꞌeꞌahai weyahina. Ceguma gomaleyega yaꞌamasa, beno bwebweꞌana, weyahina genuwagu ma ꞌami yaꞌewadi. ? Yehoba ꞌina loina bewa gide ꞌabehega Yesu Keliso tetelina ꞌana tohepwailao ꞌadiwa sida lobadi ꞌidi paihowao ꞌoidiyega. w>g Ta wete Hada Heꞌasisi ꞌana topaihowao wanuwatuhuyahi tomota ꞌidi helauwao ꞌoidiyega ꞌadiwa silobaloba. Topwaoliyedi ꞌadiwa hebahebaiyedi ꞌebepwaoli ꞌoina sihunuhunudi ꞌoidiyega siꞌewaꞌewadi, ma siꞌaiꞌaidi. L= Hali tohepwailao waheꞌaidi, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma wete waheꞌaimai. Tuwa ꞌaꞌalamaꞌiꞌita madouna, weyahina tabu ta ꞌahohopaꞌala ꞌoimiya ma Keliso tetelina walogwahate. <  Tauma wete gide yaluyaluwami ꞌadiwa ꞌadauna pwaiya, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma ꞌwapima ꞌadiwa waꞌebwaemai. ;' ta hesi ꞌigwaegwae ꞌina topaihowao tauda weyahida. Loina bewa ꞌilaguya ma tada hemisa ma ꞌabehega ꞌima paihowa ꞌoidiyega ꞌama ꞌeꞌahai ꞌada loba, gidemusa taudi todauna ta wete toꞌeliꞌeli sihehemisa ma ꞌeꞌahaiyedi ꞌidi tanohega sida ꞌai. p:Y ma Mosese ꞌina loina baꞌidana sihemahemahetena, ꞌigwaeya,“Ceguma bulumakau witi ꞌalona ꞌipaipaihowa ꞌilobwaineya ma witiyedi ꞌoidiyega ꞌida ꞌai.” Yehoba geya ꞌinuwanuwatuhu madouna bulumakau weyahidi, /9Y Cebeꞌita bewa ꞌida gogowega, 89 Caigeda hesilala yahesilalegomi ma wanuwatuhu weyahina. Hesilalaina bewa: Toloꞌalehao taꞌeha ꞌoinega ꞌadi maisa silobalobadi? Gabemani ꞌoidiyega, bo siboidimo tuwa ꞌoidiyega? Wete ꞌaigeda ꞌigu hesilala: Ceguma loheya ꞌeꞌahai ꞌibeguli, ma ꞌeliꞌeli ꞌana tuta, togidega nata ꞌeꞌenina ꞌiꞌai bo geya? Caigeda wete ꞌigu hesilala: Togidega ꞌeguma loheya maꞌina baweyao ꞌiꞌitayahinamo, ma geya ꞌaigeda ꞌida hunuya ꞌina guyai weyahina, toꞌaha ꞌina ꞌitayahina ꞌana bwebweꞌana? 7/ Taugu ma Banaba geya hesi ꞌoima gidemusa wada paihowa ꞌesa. Tauma ꞌaboi ꞌaꞌitaꞌita yahimai, ꞌima paihowa ꞌana maisa ꞌoidiyega. 6 Ma wete taudi tohepwailaedi ta ꞌida Bada Yesu tasinao ta Pita wete, ꞌidi sakowasi ꞌoidiya mwanediyao sitoetoedi ma waꞌitayahidi. Coinega taugu wete ꞌeguma yahai ma mamwanegu ꞌada sakowasi, ꞌilobwaineya ma baꞌidagu waꞌitayahimai. Z5- ꞌabehega taugu gidemusa taudi Keliso ꞌana tohepwaila moisa. Weyahina tohepwailaedi taudi ꞌadiwa ta ꞌadi weꞌaha waꞌebwaꞌebwaedi, ꞌoinega ꞌilobwaineya ma taugu wete gidemusa wada ꞌebwaegau. I4  Ta bewa gide yagwae ꞌesa ꞌagu tolomugiyedi ꞌoidiya, z3m Coinega wasanapugauwa taugu Yesu ꞌana tohepwaila moisa. Ma tupwana tomota silomugiyegauwa ꞌabehega taugu geya Yesu ꞌana tohepwaila. Ma geya! Comi wanuwatuhuyahi taugu ꞌigu lohatotowega ꞌida Badaina ꞌoina ꞌimi hemisa walaguya. s2 a Sahena tomota sitohotoho ma siloinaegau, nuwana silomugiyegau, ma hesi wanuwatuhu ꞌabehega taugu Bada Yesu ꞌina topaihowa ꞌaigeda, ma Badaina yaꞌita pwaiya, ta heꞌoteꞌotetelina wete ꞌoimiya yahepwaileya, ma wahemisaeya. H1  Ma taugu hesi genuwagu ma ꞌaigeda tasida yaꞌabihebeꞌu, ꞌoinega ꞌeꞌahaiyedi yaguipailediya moisa, ma sahena yalolotohodi, tabu ta ꞌoidiyega tasidao yaꞌabihebeꞌudi.^05 Ta ꞌeguma tasimiu weꞌaweꞌana waꞌabihebeꞌu beno ꞌimi pui Keliso ꞌoina. a/; Moisa tuwa, ꞌowa maꞌino sanapu, ma hesi ꞌino sanapu ꞌoinega ꞌabwa tasiuina weꞌaweꞌana ꞌuꞌabihegala. Coinega wanuwatuhuyahi ꞌabehega Keliso ꞌiꞌamasa tasimiu weꞌaweꞌana sabi ꞌabiheteina. F. Weyahina ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌusanasanapu ꞌabehega hali ꞌebe hemisaowedi ginaula besobeso, ma geya ꞌaigeda ꞌidi waiwaimo, ꞌoinega ꞌeguma ꞌadiwa heꞌaheꞌasisiina ꞌuꞌai, ma tasiu ꞌaigeda ꞌina hemisa weꞌaweꞌana ꞌiꞌitago, nata tauna wete ꞌiꞌai, ma hesi maꞌina ꞌateyoho. Z-- Coinega ꞌeꞌahai mabwaiyana sawasawahina taꞌaidi, ma hesi wanuwatuhuyahi ma sahena ꞌami heꞌaheꞌasisiina waꞌaiꞌai tohekalesiyao weꞌaweꞌaidi matadiya, ma ꞌoinega waꞌabiꞌabi hebeꞌudi. ],3Ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega geya ꞌeꞌahai ꞌoinega Yehoba ꞌida ꞌabihe bwebweꞌanegita, weyahina geya ꞌeta ꞌeꞌahai yaluyaluwada ꞌida ꞌabihe bwebweꞌaneya, bo ꞌida ꞌabihegaleya. +7Tauda maꞌida sanapu, ma hesi tupwana tohekalesiyao ꞌidi sanapu weꞌaweꞌaidi, weyahina sihenuwanaluwa ꞌabehega hali ꞌebe hemisao wete ꞌebe hemisa moisa, ꞌoinega ꞌeguma tomotaedi ꞌebe hemisa ꞌaboꞌabowao ꞌadi pwaoli siꞌai nata simatauta ꞌoidiya. G*Ma tauda Yehoba tasanapuya ꞌabehega Tamadaina, ma ꞌiboinamo, ma ginaula mabwaiyadi ꞌipaihowediya, ma wete tauda ꞌipaihowegita, tauna weyahina. Ta wete ꞌida Bada Yesu Keliso tasanapuya ꞌabehega tauna ꞌiboimo, ma Kelisoina Yehoba ꞌilemeya ma ꞌipaihowegita, ma wete ginaula mabwaiyadi ꞌipaihowediya. )Ta tomota baibaiwadi sinuwatuhuya ꞌabehega ꞌebe hemisao bo nuwana yabowahine baibaiwadi galewa ma baleꞌuwa simiyamiya. ~~*}{{z2yxxCwwvauftssrr_rSq pUoornnnmm%lkjj&ihhh!gffOeddLcHbbga``w__]l\\-[[Z]YY(XX WVVSUU TTSSR@Q\PP,OONMLKJJJNIHHGGAF|E{EDCCdBA@@@D???)?=<<+;:99$8\77 6r65@433K2X10//.-L,+*)((['&%%]$$"!!& !UAZgPU@k  oi@RBewa ꞌoinega tahelau hilegita moisa, ma bwaꞌomatana ꞌana sabwelo ꞌoina geyaꞌabwa tamatamatauta, ma hesi tada ꞌatepatu, weyahina tuta bewa baleꞌuwa tamiyamiya tauda Keliso gidemusa. wCoinega Yehoba ꞌina helau ꞌoida tasanapu pwaiya, ta taꞌahwa moisaeya. Yehoba helau huhuna, ꞌoinega ꞌeguma taiya helau ꞌina tupwa ꞌoina ꞌimiyamiya, tauna Yehoba ꞌoina ꞌimiyamiya ma Yehoba wete tauna ꞌoina ꞌimiyamiya. 3Ceguma taiya ꞌowa ꞌuꞌahwa moisa ꞌabehega Yesu tauna Yehoba Natuna, Yehoba ꞌoiuwa ꞌimiyamiya ma ꞌowa tauna ꞌoina ꞌumiyamiya. &EMa tauma matamega Yehoba Natuna ꞌaꞌiteya, ta weyahina ꞌahehepwaila ꞌabehega Tamana ꞌihetuneyama baleꞌuwa ꞌabehega ꞌada Toꞌabihetena. uc Ta wete tasanapuya ꞌabehega tauda ꞌoina ma tauna ꞌoida, weyahina yaluyaluwana ꞌiꞌebwae pwaigita. -S Geya ꞌeta tuta mebaleꞌu Yehoba sida ꞌiteya, ma tauda hesi ꞌeguma tahelau hilegita beno Yehoba mahetedai, ma ꞌina helau moisa ꞌateda ꞌimiyamiya. w Bewa ꞌoinega Yehoba ꞌina helau ꞌimadou hedadeya. Ciyagwao, ꞌilobwainegita ma tauda wete tada helau hilegita. >~u Bewa helau moisa, geya ꞌabehega tauda Yehoba ꞌana tohelauwao, Yehoba hesi ꞌada tohelau, ta Natuna ꞌitagwaleya ma ꞌiboi ꞌipwaoliyeya tauna, ꞌida puiyao weyahidi. >}u ta ꞌina helau ꞌigihe hapweseya ꞌoida Natuna ꞌoinega, weyahina Natunaina ꞌiboimo ꞌihetuneyama, ta baleꞌuwa ꞌitauyama, ma ꞌabehega yawasida moisa ꞌiꞌebwaegita. j|MMa hesi taudi geya tohelau, taudi geya Yehoba ꞌana tosanapuwao, weyahina Yehoba helau huhuna, 7{gCiyagwao, sowasowana mabwaiyada tahelau hilegita, weyahina Yehoba helau huhuna, ꞌoinega tohelauwao taudi Yehoba ꞌihenatunediya, ma taudi Yehoba ꞌana tosanapuwao. |zqMa tauda hesi Yehoba ꞌoinega taliꞌuma, ꞌoinega ꞌeguma taiyawedi Yehoba ꞌana tosanapuwao, ꞌenada sihesagoheya, ma taudi geya Yehoba ꞌana tosanapuwao, ꞌenada geyaꞌabwa sihehesagohe. Coinega tasanapu ꞌabehega yaluyaluwa ꞌaboꞌabo ꞌoidiya ꞌimiyamiya, weyahina ꞌeguma Yaluyaluwa moisa ꞌoidiya beno ꞌenada sihesagohe. Yehoba helau huhuna yMa taudi mebaleꞌu, ta mumuga baleꞌu weyahina sihehegwaegwae, ꞌoinega mebaleꞌu baibaiwadi ꞌenadi sihesagoheya. x}Natugwao, ꞌomi Yehoba ꞌoinega waliꞌuma, ꞌoinega hali yaluyaluwaedi wahewaiwai sinediya, weyahina Yaluyaluwaina ꞌoida ꞌimiyamiya Tohewaiwai moisa, ma hesi yaluyaluwaina mebaleꞌu ꞌoidiya ꞌimiyamiya, ꞌina waiwai geya madouna. w}Ma hesi yaluyaluwaedi ꞌeguma Yesu simwehihiye, taudi geya Yehoba ꞌoinega, ma hesi Keliso ꞌana ꞌaleha yaluyaluwana ꞌoinega, ma Yesu ꞌana ꞌalehaina mwalo wahesagoheya ꞌabehega ꞌitauyama. Ta moisa, bewa tuwa baleꞌuwa ꞌimiyamiya. 9vkMa hesi Yehoba Yaluyaluwana wada sanapu weyahina ꞌeguma Yesu Keliso taꞌahwa moisae ꞌabehega ꞌiheloheya baleꞌuwa, ꞌida gwaeyedi beno Yehoba Yaluyaluwana ꞌoinega. Gu Ciyagwao, sahena yaluyaluwa mabwaiyadi wahemihemisaedi, ma hesi watohodi, bwebweꞌadi bo nuwana galadi. Ceguma taudi bwebweꞌadi tasanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌoinega sitauyama, ma taudi galadi hali tupwega sitauyama, weyahina bewa tuta palopita ꞌaboꞌabowao sihapwehapwesa mayaluyaluwadi geya Yehoba ꞌoinega. htITa ꞌeguma ꞌina loinao tamulimuliyedi, tauda ꞌoina tamiyamiya, ma tauna ꞌoida ꞌimiyamiya. Ma togidega ꞌina miya ꞌoida tasanapu ꞌese? Weyahina yaluyaluwana ꞌiꞌebwaegita, ta ꞌoida ꞌimiyamiya.s-Ma ꞌina loina ꞌeluwaedi ꞌabehega Natuna Yesu Keliso tahemise, ma ꞌiyadao tahelauwedi, gidemusa Kelisoina ꞌada loina ꞌiꞌebwaegita. "r=ma ꞌeguma toꞌaha taꞌahwanoiye ꞌoina ꞌiꞌebwaegita weyahina tauna ꞌina loinao tahematamatanediya, ma ꞌida paihowao weyahidi ꞌiyaliyaya. lqQCiyagwao, ꞌeguma geya ꞌida ꞌebe matautamo, sawasawahina ma taꞌatepatu Yehoba matana, 5pcMa ꞌeguma maꞌida matauta ꞌabehega tauda galada, beno Yehoba matautaedi ꞌigibodi, weyahina paihowa baibaiwana sawasawahina, ma wete sanapu mabwaiyana ꞌisanapuya. o5Ceguma ꞌida paihowega tahelau, bewa ꞌoina tasanapuya ꞌabehega heꞌita moisa ꞌoina tamiyamiya, ma geya sowana tamatauta Yehoba matana. n1Natugwao, geyaꞌabwa ꞌida helau gwaenamo ꞌoinega, ma hesi ꞌida paihowega ma tada helau moisa. Geyaꞌabwa tamatamatauta Yehoba matana ?mwMa hesi ꞌeguma taiya towasawasa ꞌimiyamiya, ma ꞌiyana ꞌaigeda ꞌimiya mwau, ma ꞌeguma geya ꞌaigeda lema ꞌiꞌebwae, togidega Yehoba ꞌina helau ꞌatena? Geya. 4laMa wete helau tasanapuya, beno ꞌabehega Keliso yawasina ꞌitagwaleya ta weyahida ꞌiꞌamasa, ꞌoinega ꞌilobwainegita wete ma yawasida tatagwale tasidao weyahidi. 6keMoisa, ꞌeguma taiya tasina ꞌiloꞌalehe, tauna toloheꞌamasa tuwa, ma wasanapuya ꞌabehega geyaꞌabwa taudi toloheꞌamasaedi yawasidi miyamiya hatayana silobaloba. j)Ma tasanapuya ꞌabehega ꞌamasa ꞌina tupwa taꞌebesine pwaiya, weyahina ꞌatedega ꞌiyadao tahelauwedi, ta yawasida miyamiya hatayana taloba pwaiya, ma ꞌeguma taiyawedi taudi geya helau ꞌatediyega, taudi tuwa ꞌabwa ꞌamasa ꞌina tupwa ꞌoina simiyamiya. Ui# Tasigwao, geyaꞌabwa wahehenainaida ꞌeguma mebaleꞌu siloꞌalehegita. lhQ Ma geyaꞌabwa Keni* gidemusa, weyahina Keniina Tomudulele ꞌina boda, ta tasina ꞌihunuya. Ma ꞌina loheꞌamasaina huhuna tuwa heꞌipiꞌipi, weyahina tasina ꞌina paihowa bwebweꞌana ma Keniina ꞌina paihowa galana. {go Mwalo hemataluwa madouna bewa ꞌagwae nugeta pwaiya ꞌoimiya ꞌabehega ꞌiyadao mabwaiyadi tahelauwedi. $fA Coinega taudi taꞌinanadi ꞌabehega taiyawedi Yehoba natunao, ma taiyawedi Tomudulele natunao, weyahina taudi Tomudulele ꞌina boda geyaꞌabwa sipaipaihowa dumwalu, weyahina geya siliꞌu Yehoba ꞌoinega, ma wete geyaꞌabwa sihelau matasidiyao. Helau ꞌiyadao ꞌoidiya Ge Coinega wete ꞌeguma Yehoba ꞌoinega taliꞌuma gesowana tapui, weyahina mumuga hauhauna ꞌateda ꞌilagu pwaiya, ꞌoinega tauda Yehoba natunao geya sawasawahina ma pui wete tapaihowa. cd?Ta topui beno taudi Tomudulele ꞌina bodao, weyahina tuta mwalo ꞌoinega ta nige, Tomudulele tauna topui. Coinega Yehoba Natuna ꞌihenatuneya baleꞌuwa, ꞌitauyama Tomudulele ꞌina paihowao sabi ꞌahusepaledi. Wc'Natugwao, geyaꞌabwa heꞌita ꞌaboꞌabodi wamulimuliye, ma hesi nuwami ꞌida sabwalena, ꞌabehega ꞌeguma taiyawedi taudi ꞌidi mumuga ꞌausalana, taudi beno tobwebweꞌana, gidemusa Keliso. b7Eeta ꞌeguma tauda Keliso mahetenao tamiyamiya geyaꞌabwa tapuipui, ma hesi taudi topuiyedi geya Keliso sida ꞌiteya, ma geya wete sida sanapuya. aMa wete tasanapuya, ꞌabehega Kelisoina ꞌitauyama ꞌida mumuga galaedi sabi ꞌewayahuledi, ma tauna geya ꞌeta wete ꞌina puimo. ^`5Ma hesi topui mabwaiyadi Yehoba ꞌina loina siligeligehi, beno mumuga galana. h_ICida hemisa nuwatuhu bewa weyahina, ꞌoinega mumugada tagiheꞌehaudi, gidemusa Keliso. y^kCiyagwao, bewa tuwa Yehoba ꞌiꞌahwa natunegita ma muliyega toꞌaha ꞌihapwesa ꞌoida? Beno tuwa tasanapu ꞌabehega ꞌina hilama ꞌoina ꞌabwa ꞌana ꞌita tauna taꞌita, ma tauda ꞌada ꞌita ꞌilagu buidi ma tauna gidemusa. ] Tauda ꞌeguma Yehoba ꞌoinega taliꞌu, tauna ꞌida ꞌahwa natunegita. Bewa ꞌina helau madou hedadena weyahida. Ma hesi mebaleꞌu Yehoba geya sisanapu, ꞌoinega mebaleꞌuwedi geyaꞌabwa siꞌinaꞌinanegita, ꞌabehega tauda Yehoba natunao. \/Tauna mumugana wasanapuya mabwaiyana bwebweꞌana, eeta wasanapuya ꞌabehega tomota tobwebweꞌana, taudi wete Yehoba ꞌoinega siliꞌuma._[7Coinega natugwao, sowasowana ma Keliso ꞌoina wamiya hataya, ꞌoinega ꞌeguma tutaina ꞌihapwesama, geyaꞌabwa maꞌimi matauta, nuwana maꞌimi deba mwadina, ma hesi ꞌina tauyama weyahina wayaliyaya. `Z9Ma sanapuina wasanapu pwaiya, weyahina Yehoba Yaluyaluwana ꞌiꞌebwae pwaigomiya, ta mahetemiu wamiyamiya, ma ꞌiheꞌitegomi. Coinega geya ꞌaigeda wete loheya sawasawahina ma ꞌiheꞌitegomi, ma hesi Yehoba ꞌina ꞌebwaya ꞌoinega sanapu baibaiwana wasanapuya, beno sanapu moisa, weyahina Yehoba Yaluyaluwana geya ꞌiꞌabowegita. Coinega ꞌina heꞌitao wamuliyedi, ma Keliso mahetemiu wamiyamiya, ma geyaꞌabwa waꞌebeꞌebesine. Yehoba natunao weyahidi iYKBewa mabwaiyana yalele pwaiyawa ma ꞌabehega wasanapu taudi ꞌami toꞌabowao weyahidi. bX=Ma yawasidaina ꞌigwae hemiseya ꞌida ꞌebwaegomi, beno yawasida miyamiya hatayaina. WComi mwalo wasadi wahesagoheya, ꞌoinega ꞌeguma wasaina ꞌoimiya ꞌimiyamiya beno tauna ma Tamana mahetemiyao wamiyamiya. 7VgCeguma taiya ꞌowa Yehoba Natuna ꞌulogwahateya geya Yehoba maheteu wamiyamiya. Ma hesi ꞌeguma ꞌutagwalego Natuna ꞌoina, tauna ma Tamana mahetemwao wamiyamiya. ZU-Ma taudi toꞌabowedi Yesu simwehihiyeya, ma sigwae, “Yesu tauna geya Toꞌabihetena.” Ceguma taiyawedi sigwaegwae gidemusa, taudi Keliso ꞌana ꞌalehao, weyahina Keliso ma Tamana silogwahatediya. OTma geya ꞌabehega maꞌimi henainaida ꞌimi leta bewa wahasihasili, weyahina heꞌita dumwadumwaluna wasanapu pwaiya, ma wete wasanapuya ꞌabehega geya ꞌeta wete ꞌabo ꞌoinega ꞌihapwesa. SMa ꞌomi taudi geya gidemusa, weyahina Yaluyaluwa Tabuna ꞌigihesanapu pwaigomiya, ma ꞌoinega sanapu baibaiwana wasanapuya, QRma Keliso ꞌana ꞌalehaowedi ꞌadi ꞌita gide Keliso ꞌana tohemisao, ma geya. Weyahina taudi ꞌeguma ꞌida boda moisa, ꞌabwa mahetedao tamiyamiya. Ma hesi geya! Tuwa siꞌebesine pwaigita. &QENatugwao, tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌitauya pwaima, ma mwalo wahesagoheya ꞌabehega Keliso ꞌana ꞌalehaina ꞌiꞌiuna ꞌihapwesama, sowasowana wanuwatuhuyahi Keliso ꞌana ꞌalehao baibaiwadi baleꞌuwa simiyamiya, ꞌoinega tasanapuya tuta ꞌana ꞌebelosaloha bewa, QPMa baleꞌu bewa ꞌiꞌiunamo ꞌisawala, ma nuwatuhu baleꞌu tobwatobwanao weyahidi ꞌilolagu, ma taudi hesi ꞌeguma Yehoba ꞌina nuwatuhu sipaipaihowa simiya hataya. Keliso ꞌana ꞌalehaina >OuMoisa, baleꞌu ginaulinao mabwaiyana, beno nuwaꞌubuna ma tobwatobwa ꞌana hamwa ma nuwahane, ginaulaedi bewa geya Tamadai ꞌoinega sitauyama, ma hesi baleꞌu ꞌoinega. DNCiyagwao, geyaꞌabwa baleꞌu bewa nuwami ꞌiꞌewaꞌewa, weyahina ꞌeguma baleꞌu tobwatobwanao nuwami ꞌiꞌewa, bewa ꞌoinega Tamadai wanuwanaide, ma geya wada helauweya. jMMMa ꞌomi gwagwama madoumi, gwae bewa yaleleyawa weyahina Tamada wasanapu pwaiya. Babadao yo, gwae bewa yaleleyawa weyahina ꞌomi tauna mwalohene ta bewa tuwa ꞌimiyamiya wasanapu pwaiya. Hewahewaliyao yo, gwae bewa yaleleyawa, weyahina ꞌomi tohewaiwai ta Yehoba ꞌina gwae ꞌimiyamiya ꞌoimiya, ꞌoinega tauna topuiina wahewaiwai sineya. NL Babadao yo, gwae bewa yaleleyawa weyahina ꞌomi tauna mwalohene ta bewa tuwa ꞌimiyamiya wasanapu pwaiya. Hewahewaliyao yo, gwae bewa yaleleyawa, weyahina tauna topuiina wahewaiwai sineya. pKY Gwagwama yo, gwae bewa yaleleyawa weyahina ꞌimi puiyao Yehoba ꞌinuwasamudiya, Yesu saninega. tJa Ma hesi ꞌeguma tasiu ꞌuloꞌalehe, lamuna bewa weyahina ꞌowa ꞌabwa guguyou ꞌina tupwa ꞌoina ꞌumiyamiya, ma wete guguyou ꞌoina ꞌutautauya, ma ꞌeda geyaꞌabwa ꞌuꞌitaꞌita, weyahina matau guguyou ꞌiumabodeya. I! Ma wete ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌiyamwao ꞌuhehelauwedi, ꞌowa ꞌasilala ꞌoina ꞌumiyamiya, ꞌoinega geyaꞌabwa ꞌubeꞌubeꞌu. EH Ceguma taiya tasina ꞌiloꞌalehe ma ꞌigwaegwae ꞌabehega tauna ꞌasilala ꞌoina ꞌimiyamiya, beno ꞌiꞌaboꞌabo, weyahina tauna ꞌabwa tuwa guguyou ꞌoina ꞌimiyamiya. oGWMa hesi loina bewa yalele hileya gide loina hauhauna helau weyahina, weyahina helauina Keliso ꞌana lobwaina, ma ꞌomi ꞌami lobwaina wete. Beno ꞌoinega guguyou ꞌigumwagumwala, ta ꞌasilala moisa ꞌisaehane pwaima. F5Ciyagwao, geyaꞌabwa loina hauhauna yaleleleleyawa, ma hesi loina miyamiyanaina wahesagoha nugeteya, ta wasanapu pwaiya, bewa yalolohileyawa. 0EYEeta ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌugwae, “Taugu Yehoba ꞌiyagu ma mahetegu ꞌamiyamiya,” ꞌilobwainegowa ma ꞌumumuga gidemusa Yesu ꞌina mumuga. Loina hauhauna D/Ma ꞌeguma Yehoba ꞌina gwae tamulimuliye ꞌina helau ꞌoinega ꞌilohemahegita ma tasanasanapu ꞌabehega ꞌiyadaina mahetedai tamiyamiya. BC}Ta ꞌeguma taiya ꞌigwaegwae ma ꞌigwae, “Taugu Yehoba ꞌiyagu.” ma Yehoba ꞌina loinao geya ꞌihematamatanedi, beno ꞌiꞌabowa weyahina ꞌeda dumwaluna ꞌiꞌebesineya. iBKYehobaina tasanapuya ꞌabehega ꞌiyadai moisa, ꞌeguma ꞌina loinao tahematamatanedi. A#ma ꞌida puiyao ꞌinuwasamudi, weyahina Yesu tauna wahina ꞌipwaoliyeya ꞌida puiyao weyahidi, ma wete mebaleꞌu mabwaiyadi weyahidi. ;@ qCae natugwao, ꞌimi leta bewa yaleleyawa ma ꞌoinega geya sowana pui wapaipaihowa. Ma ꞌeguma tapui, Yesu Keliso tauna todumwadumwalu ꞌiꞌahwanoi weyahida, Tamada ꞌoina, ?  Ceguma tagwae, “Geya wete ꞌaigeda tuta yapui,” beno Yehoba taꞌaboꞌabowe, weyahina ꞌina gwae geya tahemihemisae.D>  Ma hesi ꞌeguma tahepwaila moisa ma tagwae “Yapui pwaiya.” beno Yehoba ꞌida pui ꞌinuwasamudi ma ꞌigihe ꞌehau hilegita, weyahina Yehoba mumugana dumwaluna ma maꞌana hemisa. = Moisa, mabwaiyada topui tuwa, ma geyaꞌabwa taꞌeꞌaboꞌabowegita, ma tagwae “Taugu bwebweꞌagu, ma geya ꞌigu puimo.” }< uMa hesi ꞌeguma tupwa ꞌasilala ꞌoina tamiyamiya, gidemusa Yehoba ꞌina tupwa ꞌasilala ꞌoina ꞌimiyamiya, beno taꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu moisa, weyahina Natuna Yesu bweyahinega ꞌigiheꞌehaugita ꞌida puiyao mabwaiyadi ꞌoidiyega. G;  Coinega ꞌeguma tupwa guguyou ꞌoina tamiyamiya, geyaꞌabwa taꞌeꞌaboꞌabo ma tagwae ꞌabehega, “Yehoba mahetedai taꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu.” Beno geya mumuga bwebweꞌana moisa. $: CCoinega wasa bewa sihegwaemaiya, ta ꞌahepwaileya ꞌoimiya ꞌabehega Yehoba ꞌasilala huhuna, ma geya ꞌeta guguyou Yehoba ꞌoina ꞌimiyamiya. 9 Coinega ꞌimi leta bewa ꞌaleleyawa, ꞌitauyawa ma ꞌane wahasili, ma tayaliyaya moisa, ꞌomi ma tauma. Yehoba ꞌasilala huhuna `8 ;Tauna ꞌaꞌiteya ma ꞌahesagoheya ma ꞌoimiya ꞌahepwaila, ꞌoinega ꞌomi mahetemao taheꞌiyaꞌiyagu mahemahetena, ta wete Tamada ma Natuna Yesu Keliso mahetedao taꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu mahemahetena. x7 mMwalo gwaeina yawasida weyahina Tamana baꞌidana simiyamiya, ꞌoinega tauma wete tenamega ꞌahesagoheya, ma wete nimamega loheyaina ꞌaꞌabitohoya, weyahina ꞌihapwesa pwaima ta matamega ꞌaꞌiteya, ma tauna weyahina ꞌahehepwaila ꞌoimiya, beno tauna yawasida miyamiya hatayaina huhuna, ma mwalo tauna tamana baꞌidana simiyamiya ma ꞌoima ꞌihapwesama. 6 k5OTa wete ꞌigu helau Yesu Keliso saninega ꞌinaonaowa mabwaiyami ꞌoimiya.Taugu PauloD4Cida Bada Yesuina ꞌina helau ꞌoimiya ꞌida miyamiya. c3?Ceguma taiya geya Bada ꞌihelauwe nata ꞌimiya mwau. Bada yo, nuwanuwagu ma ꞌunaoma. L2Bewa ꞌigu loyauwedo ꞌoimiya taugu nimaguwega yaleleyawa. g1GTohekalesiyao mabwaiyadi wete ꞌidi helau ꞌoimiya. Ciyamiyao helauwega waꞌatusapwalidi. m0STohekalesiyao mabwaiyadi tupwa Esiya ꞌoinega ꞌidi loyauwedo ꞌinaonaowa ꞌoimiya. Ma wete Akuila ma Pilisila, ta wete tohekalesiyao taudi ꞌidi hada sitapwatapwalolo ꞌida Badaina saninega, ꞌidi helau ꞌoimiya. =/sGidemusa ꞌomi mwalo wete siꞌabihe yaliyayegomiya, ꞌoinega bewa tuwa ꞌada lotohona bwebweꞌana hedada. Loheloheyaedi waheꞌasisiyanedi, ta wete taiyewedi taudi gidemusa. 1.[Tuta bewa yayaliyaya madouna weyahina Sitipana ma Potuneto ma Akeiko sitauya pwaima, ta taudi gide ꞌomi ꞌami miyalaenao, taudi siꞌabiꞌabihe yaliyayegomi. -%ꞌoinega yahenuwa lagugomi ma ꞌidi gwaeyao wamuliyedi, ma taiyawedi wete mahetediyao Keliso weyahina sipaipaihowa taudi wete wamuliyedi. E,Sitipana ꞌina bodao wasanapudiya ꞌabehega taudi Keliso ꞌana tohemisa nugenugetadi tupwa Akaya ꞌoina, ma sitagwala pwaidiya Yehoba ꞌina tomota ꞌadi ꞌabihetena weyahina, J+ ta wete ꞌimi paihowa mabwaiyana ꞌoidiya wahehelau hilegomi. d*A Ciyagwao waꞌitayahigomi, ma maꞌimi hemisa moisa watoholo paꞌala ma wahewaiwai, })s Apolosa wete tauna tasidai ꞌaigeda, ma mwalo Apolosaina yaꞌahwanoiyeya ma ꞌabehega ꞌiyadao mahetenao sinaowa ꞌoimiya, ta ꞌiguipaila, ma ꞌabehega ꞌeguma to tuta ꞌoina bwebweꞌana ꞌitauyawa. Gwae ꞌana ꞌebe losaloha A({ Ma sahena taiya Timotiina ꞌilohesohesoiye, ta tutaina ꞌihilama ꞌoiguwa waꞌabihete ma maꞌina yaliyaya ꞌida hilama, weyahina tauna ma tupwadi wete ꞌiyadao yayamwayamwadi. /'W Ta Timoti wete ꞌeguma ꞌinaowa ꞌoimiya wabwauwe ꞌimi hada ma wahelauwe madouna, weyahina tauna ꞌida Bada weyahina ꞌipaipaihowa, taugu wete gidemusa. & Weyahina ꞌasa bewa ꞌoina sawasawahina ma Yesu ꞌina paihowa madouna yapaihowa, bwagana ꞌagu sahiyao baibaiwadi simiyamiya. u%cBewa tuwa Epeso ꞌoina yamiyamiya ꞌana siga Penitikosi* Guyaina ꞌigumwala, muliyetega yatauyawa. )$KWeyahina genuwagu tuta toꞌutoꞌupana tuwa baꞌidami tamiyamiya, ma hesi ꞌeguma Yehoba ꞌitagwala, ma tuta tupwana dudulena baꞌidami nobwa tamiyamiya. !#;ta nobwa yaꞌaiyawasi ma tupwana yamiya ꞌamana, nuwana ꞌana siga gogai ꞌana tuta ꞌigumwala, ma wahegelugau to tupwa ꞌoina nuwanuwagu yatau. Y"+Bewa tuwa nuwanuwagu ma yatau Masidoniya ma muliyetega yanaowa ꞌoimiya, O!Ceguma nuwanuwami, taugu wete taudi mahetegwao ꞌatauya Yelusalema. L Coinega tutaina yanaowa ꞌoimiya tupwadi ꞌiyamiyao wahesinuwedi ma ꞌimi helauina sitauye Yelusalema ꞌoina, ta wete meYelusalema ꞌidi leta yada lele ma helauina mahetena sitauyedi. zmbeno Sabati ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌimi helau mabwaiyana walagulagu. Ceguma ꞌimi mane madouna, helau madouna, ta ꞌeguma ꞌimi mane ꞌiꞌiuna ꞌimi helau ꞌiꞌiuna wete, ma tutaina yatauyawa, ꞌimi helauina ꞌimiyamiya. Q Ginaula ꞌaigeda wete, helau Yehoba ꞌina tomotaedi Yelusalema ꞌoina ꞌadi lema weyahina. Mwalo meGaletiya ꞌidi helau weyahina yahegwaediya, ꞌoinega ꞌomi wete gidemusa wada paihowa ꞌesa, iK:Ma wete ꞌiyagwao yaloyauwedo madouna ꞌoimiya ta yaguguyegomi ma watoholo paꞌala ma tuta mabwaiyana wada hetapewa Bada ꞌina paihowa ꞌoina, weyahina ꞌabwa Bada ꞌina paihowaina ꞌoinega huwaina taloba. 9Ma hesi ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌiꞌabihetegita ma galanaina ꞌoinega tahewaiwaisine, eeta Yehoba ꞌoina taloyauwedo madouna. 58Camasaina ꞌina waiwai ꞌilatuwa mumuga galana ꞌoinega, eeta mumuga galagala ꞌina waiwai beno Mosese ꞌina loinao ꞌadi ligeha ꞌoidiyega. jM7Weyahina gesowana ꞌamasa ꞌihehewaiwai, ma hesi ꞌamasa ꞌina gala ꞌoida ꞌigumwala.” -S6Ma ꞌabwa tuta nage ꞌoina Buki Heꞌasisi ꞌana ꞌahwa moisa ꞌilatu, beno ꞌigwaeya,“Tauna ꞌabwa ꞌihewaiwai moisa ma ꞌamasa ꞌigumwala. |q5Weyahina Yehoba sawasawahina wahi mwahumwahuludi ma ꞌamaꞌamasidi ꞌibuidi ma siꞌehau ta miyamiya hatayadi. `94Weyahina tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina yoguli ꞌida muꞌa madouna, ma Yehoba wahida ꞌida bui mwayamwayauwedi, ma wete toꞌamasao mawahi hauhaudi sitoholo hila, ta tauda mayawasida wahida wete ꞌibuidi. =s3Ma wete sanapu hauhauna yaheꞌitegomi ꞌabehega gesowana tohekalesiyao mabwaiyada taꞌamaꞌamasa, ma hesi tupwada ꞌabwa mayawasida tamiyamiya ma Yehoba wahida ꞌida buidi. 9k2Ciyagwao wanuwatuhuyahi ꞌabehega wahida baleꞌuwa ꞌimwahumwahulu gesowana ꞌiluhu galewa, weyahina wahi baleꞌuwa mwahuluna, ta wahi galewa geya ꞌida mwahuluwa. A{0Mabwaiyada Adama tubunao baleꞌuwa tamiyamiya, ꞌada ꞌita mebaleꞌu gidemusa, ma wete wahida hauhaudi galewega ꞌabwa taꞌewadi, ꞌadi ꞌita gidemusa Keliso wahina hauhauna. 1xi/Weyahina loheya nugenugetana Yehoba ꞌipaihoweya baleꞌu ꞌoinega, ta loheya heluwena galewega ꞌisuluma. uc.Loheya yaluyaluwana geya ꞌilatu nugeta, ma hesi wahida ꞌihapwesa nugeta ma yaluyaluwa muliyetega. M-Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila wete gidemusa ꞌigwaeya,“Loheya nugenugetaina, Adama wahina mayawasina; ma loheya heluwena yaluyaluwana ꞌoinega sowasowana yawasida ꞌiꞌebwaegita.” ,weyahina wahi baleꞌuwa sigaligalihedi ta wahi galewa sitotoholo hila, weyahina wahi baleꞌu hagana ma wahi galewa hagana. #?+Moisa, wahida ꞌebe debamwadina ma weꞌaweꞌaidi sigaligalihedi ma ꞌiyamo wahida galewa tatotoholo hila, ma wahidaedi maꞌadi hepwatu ta waiwaidi,  '*Cida toholo hila wete gidemusa, wahida mwahumwahuludi sigaligalihedi, ma ꞌabwa ꞌeguma tatoholo hila wahida gesowana simwahumwahulu.  )Ta wete hala ꞌana hepwatu hagana, ma waiꞌena ꞌana hepwatu hagana, ma ꞌipwala wete ꞌadi hepwatu hagana ma hagana. | q(Ta wete megalewa wahidi hagana ma gogo gabulena wahida hagana, wete ꞌadi ꞌebe hepwatu hagana tauda ꞌoidega. ! ;'Ta wete wahi Yehoba ꞌiloinaeya, tomota wahida hagana ma hagana, hebahebai wahidi hagana, bwasumo wahidi hagana, ma silahana wete wahidi hagana. &weyahina toloina tauna Yehoba, ma ꞌaiwe ta pwatula ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌadi ꞌita ꞌina nuwatuhu gidemusa, ta ꞌilagudiya. 0Y%Wasanapuya ꞌabehega ꞌeguma pegapega nuwana ꞌaigeda patu tadauni, ꞌwapina ꞌoinega ꞌibwala, geya patu nugenugetaina ꞌana ꞌita gidemusa, ma hesi hagana, y$Coinega ꞌilobwainegomiya ma wada sanapu ꞌabehega ꞌeguma patu taꞌuma ma ꞌibwala ꞌabwa patuina ꞌimwahulu. !#Ma tupwami geya wanuwanuwa sabwalena toholo hila weyahina, ꞌoinega wagwae. “Toꞌamasaedi to ꞌwapi ꞌoinega sitoholo hila?” )K"Nuwana tupwami Yehoba wahenainaideya. Bewa ꞌebe debamwadina ꞌoimiya, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma wada sanapu, ma mumuga galana walolagu. Wahi hauhauna !Ta hesi gwaeyedi beno ꞌabo tuwa, ꞌoinega sahena ꞌoidiyega siꞌabowegomi, tabu ta mumugadi galana waheꞌauꞌaunaowedi. 'G Ta wete mwalo Epeso ꞌoina loheloheya gamwagamwasowalidi totopwatula gide siloloꞌalehegau, ma hesi loꞌalehaina geya ꞌana bwebweꞌanamo ꞌoiguwa ꞌeguma geya ꞌamasega yatoholo hila! Coinega tupwana tomota sigwae ꞌabehega ꞌilobwainegita ma tuta bewa baleꞌuwa tayaliyaya ꞌida ꞌai ta ꞌida numa ꞌoidiyega, weyahina nata ꞌamasa ꞌana tuta, gesowana ꞌaigeda wete toꞌaha talobaloba. 6eMoisa, sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya gide yaꞌamaꞌamasa, ma hesi maꞌigu yaliyaya ꞌomi ꞌimi toholo paꞌala weyahina, ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌoina. "=Ma wete togidega taugu? Ceguma gesowana ꞌamasega yatoholo hila toꞌaha weyahina ꞌebe hesilae ꞌoina tuta mabwaiyana yapaipaihowa Keliso weyahina? {oTa ꞌeguma toꞌamasa sahena sitohotoholo hila, toꞌaha weyahina tomota sibabitaiso toꞌamasao weyahidi? lQCoinega ꞌabwa tutaina Keliso ginaula mabwaiyadi ꞌiloinaedi, muliyetega tauna ꞌitagwala Tamana ꞌina loina ꞌoina, weyahina Tamana Keliso ꞌina loina mabwaiyana ꞌana toꞌebwaya, ꞌoinega Yehobaina ꞌihane hedade. ~wWeyahina Yehoba loina mabwaiyana Keliso ꞌiꞌebwaeya. Beno tuwa Keliso gesowana Toꞌebwayaina ꞌiloiloinae. P}eeta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌamasa ꞌihewaiwaisine ma ꞌigumwala. | Weyahina Kelisoina nata maꞌina waiwai ꞌiloiloina eema ꞌana siga ꞌana ꞌalehaowedi mabwaiyadi ꞌihewaiwai sinedi, {yMa muliyetega Kelisoina nata toloinao mabwaiyadi ꞌihewaiwai sinedi gide welabana ma hiꞌahiꞌa ma yaluyaluwa galadi mabwaiyadi ꞌihewaiwai sinedi, ma tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina Keliso ꞌina ꞌebeloina ꞌiꞌebwae Tamana ꞌoina. *zMTa yawasi hataya ꞌina tauya bewa gidemusa, nugeta Keliso ꞌitoholo hila, ma ꞌabwa tutaina ꞌihilama tauda taiyawedi ꞌina bodao wete tatoholo hila. y%Tasanapu pwaiya ꞌabehega Adama ꞌina pui ꞌoinega tauda ꞌamasa ꞌoida ꞌilatuwa, ma hesi Keliso ꞌoinega yawasida hataya talobeya. 7xgWeyahina loheya ꞌaigeda tuwa ꞌoinega ꞌamasa ꞌilatuwa baleꞌuwa, beno Adama, ta wete gidemusa loheya ꞌaigeda ꞌina paihowega toholo hila ꞌiꞌabilatuheya. wTa ꞌana dumwalu hesi beno Keliso ꞌamasega ꞌitoholo hila, tauna ꞌihanugeta ma muliyetega toꞌamasao mabwaiyadi. QvTa wete tauda Keliso ꞌana tohepwailao nuwaꞌoleꞌoleda, ꞌeguma Keliso ꞌina ꞌabihetena ꞌoida tuta bewa baleꞌumo weyahina, ta geya tuta ꞌinaonaoma ꞌida ꞌamasa mulina weyahina. ouWMa ꞌiyadaowedi taudi mwalo Keliso sihemisaeya ta siꞌamasa pwaiya, beno taꞌeha simiyamiya? otWTa Kelisoina wete wahemisa bwagabwaga, ma ꞌoinega ꞌimi puiyao tuwa ꞌabwa simiyamiya ꞌoimiya. 7siCoinega Keliso wete gesowana ꞌitoholo hila. Wr'Wete tauma Yehoba ꞌana tohepwailao ꞌaꞌabowegomiya ꞌima gwaeyedi ꞌoidiyega, weyahina ꞌagwaeya, “Yehoba Keliso ꞌamasega ꞌiꞌabi hetoholo hileya,” ta toꞌamasaedi geya sida toholo hila. {qoCoinega ꞌima loguguyaedi tuwa ginaula bwagabwaga, eeta ꞌimi hemisaina Keliso ꞌoina beno hemisa bwagabwaga. |pq Weyahina ꞌeguma tomota sahena ꞌamasega sitotoholo hila, Keliso wete ꞌamasega gesowana ꞌitoholo hila. Xo) Cima guguya ꞌoimiya ꞌahepwaileya ꞌabehega Keliso ꞌamasega ꞌitoholo hila, ta wahemiseya. Ma toꞌaha weyahina tupwami wagwae ꞌabehega tomota geya sawasawahidi ma ꞌamasega sitoholo hilama? n) Coinega tohepwailaedi ꞌoimiya siloguguya pwaiya, ma taugu wete ꞌoimiya yaloguguya pwaiya, ta Keliso wahemiseya. Toholo hila weyahina m Ma hesi Yehoba ꞌiꞌatemuya muyaegauwa ta ꞌilemegauwa. Coinega geya ꞌiꞌabihete daidaisigau, weyahina yahemisa bwaibwaina ma tohepwailao mabwaiyadi ꞌidi paihowa yaꞌebesineya, geya taugu ꞌigu waiwaiyega, ta Yehoba ꞌina helau ꞌoinega. *lM Ta wete taugu loheya galagu. Weyahina Yehoba ꞌana tohemisao yaꞌabihe muyemuyediya, ꞌoinega Keliso ꞌana tohepwailao mabwaiyadi sibwebweꞌana sinegauwa. k'Ta ꞌebe losaloha taugu wete yaꞌiteya, ma hesi taugu ꞌigu tole ꞌebe henainaida, geya gidemusa taudi ꞌidi tuta silobeya ta sitoleya. bj=Yemesa wete ꞌiꞌiteya, ta wete Keliso ꞌana tohepwailao mabwaiyadi siꞌiteya. i/Caigeda tuta ꞌoina ꞌiyadao wete site paibi handeledi siꞌiteya. Bodaedi ꞌoidiyega baibaiwadi bewa tuwa simiyamiya, ma tupwadi siꞌamasa. ehCCitoholo hila ma Pita ꞌiꞌiteya ta wete ꞌana tohepwailao site tuwelo siꞌiteya. xgita galiha silaguya, ma sabwelo hetoina ꞌoina ꞌitoholo hila, gidemusa Buki Heꞌasisi ꞌihepwaila ꞌesa. 0fYTetelaina lamuna yaꞌita lobeya ꞌoinega yahepwaile ꞌoimiya ꞌabehega Keliso ꞌida puiyao weyahidi ꞌiꞌamasa, gidemusa Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila, Fe Ciyagwao, tetelaina yahepwaila pwaiyeya ꞌoimiya, wanuwatuhuyahi ꞌabehega mwalo ꞌatemi watagwaleya tetelaina ꞌoina, ma ꞌiꞌabihe paꞌaligomiya ta ꞌoinega ꞌami ꞌabihetena walobeya, ꞌeguma tetelina waꞌabiyahiya. Ta ꞌeguma geya waꞌabiyahi paꞌalina, ꞌimi hemisaowedi gide ginaula bwagabwaga. dncU(Ma wete ginaula mabwaiyana dumwaludi ta bwebweꞌadi ꞌimi tapwalolo ꞌoidiya wada paihowadi.;bo'Coinega ꞌiyagwao, ꞌilobwainegomiya ma watoho waiwai ma Yehoba ꞌina nuwanuwa wapalopisai, ta hali ꞌenana ꞌadi gwaeyao weyahidi sahena waꞌauꞌausi tapwalolo ꞌoina. ^a5&Ta ꞌeguma taiya gwaeyedi genuwana, tuwa hede maꞌina henainaida ꞌida miyamiya. _`7%Ma wete ꞌeguma taiya ꞌinuwatuhuya ꞌabehega tauna palopita ma Yehoba yaluyaluwana ꞌoina ꞌimiyamiya, nugeta ꞌida sanapu ꞌabehega ꞌigu gwae leta bewa ꞌoina, beno Yehoba ꞌina loina ꞌoimiya. _$Ma geyaꞌabwa wanuwanuwahane ꞌabehega waboi ꞌoimiya Yehoba ꞌina gwae ꞌihapwehapwesa, nuwana waboimo ꞌoimiya ꞌimiyamiya. w^g#Ta ꞌeguma wahiwahine nuwanuwadi ma toꞌaha sisanapu, sowasowahidi siboi ꞌidi hadao ꞌoidiya sihesilala mwanediyao ꞌoidiya, ma taudi siheꞌitadi. Weyahina ꞌeguma wahiwahine sigwae tapwalolo ꞌoina, ꞌebe debamwadina ꞌoida. -]S"Ta wahiwahine ꞌomi, ꞌilobwainegomiya ma ꞌebe tapwalolo baibaiwadi ꞌoidiya waꞌala henono tuwa, ma gwae wahesagohedi. Weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina Mosese ꞌina loina wahiwahine weyahidi bewa gidemusa, ta wete gidemusa tohekalesiyao ꞌadi loina tupwa mabwaiyana ꞌoidiya. a\;!weyahina Yehoba ꞌiloiloina dumwaluwegita, ꞌoinega maꞌida yaliyaya talotapwalolo. J[  Ta palopitaedi sowasowana yaluyaluwadi siboidimo siloiloinaedi, ZyTa mabwaiyami sawasawahimi ma ꞌaigeda ꞌaigeda wapalopisai ma waꞌabihe paꞌaligomi, ma nuwami ꞌibwebweꞌana. BY}Ma ꞌeguma ꞌaigeda tomota tapwalolo ꞌalona ꞌimiyamiya ma lotohona ꞌehauna ꞌiloba, ꞌida toholo ma ginaulaina ꞌida hepwaila hapwese, ta tologuguyaina ꞌida ꞌalahenono. !X;Ta wete palopitao ꞌeluwa nuwana ꞌetoi sida gwae ma ꞌoinega mabwaiyami ꞌidi gwaeyedi wada hesagohedi ta weyahidi wanuwatuhu ma wahesinuwa. \W1Ta ꞌeguma ꞌenanaedi geya ꞌadi tobuimo, sahena ꞌaigeda taiya hali ꞌenana ꞌoinega ꞌigwaegwae latu tapwalolo ꞌana tuta, ma hesi ꞌiboinamo ꞌoina ma wete Yehoba ꞌoina sowasowana ꞌigwae. QVTa ꞌeguma hali ꞌenanao ꞌadi togwaeyao simiyamiya, bwebweꞌana ꞌeguma siteluwa nuwana sitetoimo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega sigwae. Ta wete tobuiyao sida miyamiya ma gwaeyedi sida buidi. 0UYCiyagwao, ꞌeguma tapwalolo weyahina waluhuluhu, ꞌaigeda tomota wali ꞌiꞌahala lagasi, ꞌaigeda ꞌiheꞌita, ꞌaigeda lotohona hauhauna ꞌihepwaila hapwese; ma ꞌaigeda hali ꞌenana ꞌoinega ꞌigwae, ma ꞌaigeda gwaeina ꞌigibui, eeta paihowaedi ꞌoidiyega boda silemedi. TMa ꞌoinega ꞌidi nuwatuhu dahwana weyahina sinuwagala maꞌidi deba mwadina, ma Yehoba matana sibeꞌu talutalubuꞌi ma ꞌoina siꞌetuluha ma siꞌahwa moisae, ma ꞌoinega sigwae, “Moisa, Yehoba baꞌidamiu wamiyamiya.” Lotapwalolo ꞌana ꞌeda DSTa ꞌeguma mabwaiyada Yehoba ꞌina nuwatuhu tapalopisai ma tupwadi taudi geya Yesu ꞌana tohemisao siluhuma, ma taudi ꞌenadiyega sihesagoha, nata sinuwabui ma siꞌahwa moisa. R Coinega tauda tohekalesiyao ꞌeguma tapwalolo weyahina tadeli ꞌautama ma hali ꞌenanao ꞌoidiyega tagwaegwae, ma tupwadi taudi geya Yesu ꞌana tohemisao siluhu ma ꞌenada palipalidi sihesagohedi, nuwana sinuwatuhu ꞌabehega taheyauyauleya, ꞌawa? LC~}}t||C{{.zyty3xxw>vv ufttrcrq6poqo n lkkj7ihKgg*feccboaaq`=_O^]\[[$Z.YYXPXWwVgU^SSQPONN#M|LKKJ/IbHKGG)FYEcDDCBB'Aj@?>:<<;y::9]8L756N5D432f10/..?-,,)++3*I(''&I%$#"! ?+OJ-uh~m 4 " \geL#NMa wete miya mwauna walobeya, gide wete taudi Yesu Keliso ꞌana tohemisao tupwa Yudiya ꞌoina, weyahina tohekalesiyaowedi ꞌidi miyamwau silobeya taudimo ꞌidi tomotaiyao ꞌoidiyega, gide wete ꞌomi ꞌimi miyamwau walobeya waboi ꞌimi tomotaiyao ꞌoidiyega. )KN Ciyamayao tuta mabwaiyana ꞌaloloyauwedo Yehoba ꞌoina, weyahina Yehoba ꞌina gwae boꞌi ꞌaꞌebwaegomiya ta ꞌoina watagwalegomi, geya ꞌabehega tomota ꞌidi gwae, ma hesi Yehoba ꞌoinega. Moisa, gwaeina Yehoba ꞌoinega, ma wahemiseya, ma ꞌana waiwai walotoho pwaiya. QN Ma wete ꞌalohatotowegomiya ma ꞌaꞌabihe waiwaiyegomiya, ta ꞌahegwaegomi ma mumugami ꞌibwebweꞌana, weyahina Yehoba boꞌi ꞌihesinuwegomiya ꞌina ꞌebeloina ꞌasiꞌasilalana weyahina. lQN Weyahina mabwaiyami ꞌaꞌitayahigomiya, gide tuwa loheya natunao ꞌiꞌitaꞌitayahi ꞌesedi. )KN Comi Keliso ꞌana tohemisao, ma tauma mumugama ꞌoimiya wasanapuya, ma Yehoba wete ꞌisanapumaiya ꞌabehega ꞌehauma, ma wete dumwaluma, ma bwebweꞌama. 9N Ciyamayao, wanuwatuhuya mwalo ꞌima paihowa ꞌoimiya, sabwelo ma nihuwana ꞌoidiya ꞌapaipaihowa sinabwana, ta ꞌoinega taumamo ꞌaheheꞌaimai, ma wete Yehoba tetelina ꞌahehepwaila ꞌoimiya, weyahina geya nuwama ꞌami mwau ꞌalagu ꞌama ꞌitayahina weyahina. 1[NMa nuwama waꞌeweya, ꞌoinega maꞌima tagwala ꞌoimiya Yehoba tetelina ꞌahepwaileya, ma wete taumamo ꞌatagwalemaiya, ma ꞌaheꞌiyaꞌiyagu bwaibwainigomiya. ;oNMoisa, tauma Keliso ꞌana tohepwailao, sowasowana ꞌahetoloina ꞌoimiya, ma hesi geya. Mumugama ꞌoimiya maꞌima wahinuha, gide wahine natunao ꞌoidiya maꞌina wahinuha. )NMa wete ginaulaedi ꞌapaipaihowadi matamiya ma hali tomota matadiya geya tauma ꞌama hepwatu weyahina, ma hesi ꞌomi ꞌami lema weyahina. KNMa wasanapuya mwalo ꞌatauyawa ꞌoimiya, geya ꞌima gwae hotohotodi, ma wete Yehoba ꞌisanapuya geya ꞌabehega ꞌagwaegwae ꞌaboꞌabo ma ꞌabehega ꞌimi tobwatobwa ꞌaꞌewadi. 7gNWeyahina ꞌima paihowa bewa Yehoba ꞌitagwala ꞌoima ma tetela bwebweꞌana ꞌahepwaila latuweya, ꞌoinega ꞌima hepwailaedi beno geya toꞌaha tomota nuwanuwadi, ma hesi toꞌaha Yehoba nuwanuwana. Eeta nuwatuhuwedi ꞌatema simiyamiya, bwebweꞌadi bo galadi, Yehoba ꞌiboimo ꞌisanasanapu. ^5Nsahena ꞌabowega, wete sahena gwae galana ꞌoinega, ma hesi gwae moisa ꞌoinega. NWanuwatuhuyahi wete mePilipai mwalo simumuga geyogeyoiyemaiya ta siꞌabihedeba mwadinemaiya, ma tuwa Yehoba tauna ꞌiꞌabiheꞌate patuwemaiya ma tetelina bwebweꞌana ꞌahepwaileya ꞌoimiya, bwagana tomota siloloꞌalehemai, ma ꞌalologuguya ꞌoimiya,  NCiyamayao, wasanapu pwaiya ꞌabehega mwalo ꞌima haboꞌena ꞌoimiya geya ꞌahaboꞌena besobeso, ma hesi huwaina ꞌalobeya. X +N ma Natuna wayamwayamwa ma to tuta ꞌoina ma galewega ꞌisuluma, tauna tuwa Yesuina Yehoba ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileya ma ꞌiꞌabihetegita, ma ꞌane sahena ꞌebe yatala ꞌoina talatulatu.( KN weyahina taudi ꞌoima sihegwaegwaeya, ꞌomi ꞌimi tagwala mwalo ꞌoima weyahina, ꞌabehega ꞌimi ꞌebe hemisaedi miyamiyaidi walogwahatediya, ma Yehoba ꞌiboi ꞌoina watagwalegomiya, weyahina tauna tuwa ꞌiboi Yehoba moisa ma mayawasina, ꞌoinega tauna weyahina wapaipaihowa, ( KNMoisa, ꞌida Bada tetelina boꞌi ꞌoimiyega ꞌidabalala Masidoniya ma Akaya ꞌoidiya, ma wete ꞌomi ꞌimi hemisa Yehoba ꞌoina tetelina boꞌi ꞌidabalala tupwa mabwaiyana ꞌoidiya, ꞌoinega ꞌeguma to tupwa ꞌoina ꞌatauya, geya sowasowahima weyahimi ꞌahegwaegwae,  NCoinega ꞌomi ꞌebeꞌita bwebweꞌana, ma Keliso ꞌana tohemisao tupwa Masidoniya ma Akaya ꞌoidiya siheꞌauꞌaunawegomiya wete. ]  5NCoinega boꞌi waheꞌauꞌaunawemaiya, ma wete ꞌida Badaina waheꞌauꞌaunaweya, ta wamiya mwauwa, ma hesi tetelaina waꞌeweya maꞌimi yaliyaya, ta yaliyayaina Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega ꞌitauyama.  NCoinega tutaina tetela bwebweꞌana yaꞌebwaegomiya, geya ꞌabehega gwae namo, ma hesi Yaluyaluwa Tabuna gwaeina ꞌiꞌabihe paꞌaliya ꞌoimiya, ma ꞌane gwaeina waꞌahwa moisae, ta tauma wete ꞌima paihowa weyahimi waꞌiteya, beno paihowa dumwaluna. ^  7NMoisa tuwa, ꞌiyamayao, Yehoba boꞌi ꞌihelauwegomiya ta ꞌihesinuwegomiya. T  #NCimi hemisa ma ꞌimi paihowa bwebweꞌadi ꞌanuwatuhu yahidi, ma wete ꞌimi paihowao helauwega, maꞌimi ꞌalamaꞌiꞌita, wete maꞌimi hemisa ma ꞌane ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌiꞌabihetegomi. -  UNSauga baibaiwana ꞌaloloyauwedo Yehoba ꞌoina, mumugami bwebweꞌana weyahina, ma wete tuta mabwaiyana Tamada Yehoba ꞌoina ꞌaꞌahwaꞌahwanoi weyahimi.  NTaugu Paulo ma Sailasa ma Timoti baꞌidagwao bewa ꞌimi leta ꞌaleleyawa, ꞌomi tohekalesiyao Tesalonaika ꞌoina, ꞌomi Tamada Yehoba ma Bada Yesu Keliso ꞌadi tohemisao. Taudi ꞌidi helauwega tuwa wamiya daumwala. MeTesalonaika simumuga bwaibwaina 4aCoinega wahelau hilegomi ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina, ma waꞌatusapwali hilegomi helau moisega. Ma ꞌomi Keliso ꞌina tomotaiyao wamiya yaliyaya. Taugu Pita.nU Ma wete tohekalesiyao tupwa bewa Babiloni ꞌoina ꞌidi helau ꞌoimiya. Taudi Yehoba ꞌihesinuwediya gidemusa tuwa ꞌomi ꞌihesinuwegomiya, ꞌidi gwae helau ꞌoimiya. Ma wete natugu Maki ꞌina gwae helau ꞌoimiya. 'G Cimi leta ꞌiꞌiuna bewa Sailasa ꞌilemegauwa eeta yaleleya weyahimi. Tauna Sailasaina tahesaniyeya ꞌabehega tauna ꞌaigeda tasidai maꞌina hemisa. Coinega ꞌimi leta bewa ꞌoina nuwanuwagu ma Yehoba ꞌina helau moisa yahepwaile ꞌoimiya, ma ꞌoina watoholo paꞌala. I  Weyahina tauna Tohewaiwai miyamiya hatayana. Emeni. Gwae helau J  Yehoba tauna ꞌatemuyamuya huhuna ma ꞌibwau pwaigita ma ꞌabehega ꞌina wasawasa miyamiya hatayana ꞌoina tamiyamiya Keliso mahetedai. Ma ꞌimi muya tuta ꞌiꞌiunamo ma sigumwala, ma muliyetega Yehoba ꞌigihe ꞌehaugomi ma ꞌigihepaꞌaligomi ma ꞌigihe waiwaiyegomi ma ꞌabehega wamiya bwebweꞌana. P Ma geyaꞌabwa wamatamatauta, ma hesi ꞌimi hemisa ꞌoina watoholo paꞌala, weyahina wasanapuya ꞌabehega ꞌiyadao taudi Yesu ꞌana tohemisao mwauwedi silobalobadi tupwa mabwaiyana ꞌoidiya. oWCoinega walomata yahigomi bwaibwaini ꞌami ꞌaleha Tomudulele ꞌoinega. Weyahina Tomudulele tauna gidemusa totopwatula, tuta mabwaiyana ꞌisakosakowasi ma ꞌiꞌebeꞌebesa ꞌabehega ꞌana tai ꞌiloba, ma ꞌiꞌai. 9Ceguma wanuwagala, beno ꞌami mwauyao mabwaiyadi Yehoba ꞌoina waꞌebwae ma ꞌiꞌewayahuledi, weyahina Yehobaina ꞌiꞌatemuyamuyaegomiya. 7Coinega wanuwadobi ma watagwalegomi Yehoba Tohewaiwai moisa nimana, ma ꞌoinega muliyetega tauna ꞌina tuta bwebweꞌana ꞌoina ꞌigihanehegomi. 5~cCoinega wete ꞌomi tubu hanehaneyao sowasowana babadao waheꞌasisiyanedi, ma mabwaiyami wanuwadobi ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoimiya wahelemalema hilegomi. Gidemusa tuwa Buki Heꞌasisi ꞌina gwae gide, ꞌigwaeya,“Yehoba tonuwahane ꞌiꞌausidi, ma hesi tonuwadobi ꞌihelauwedi.” } Ma ꞌoinega tutaina Toꞌitayahina madouna ꞌilatuma, tauna ꞌoinega ꞌami maisa bwebweꞌana ma miyamiya hatayana waloba. |Ma geyaꞌabwa watoho ma wahetoloina ꞌoidiya, ma hesi mumuga bwebweꞌana waheꞌitae ꞌoidiya, ma simuliyegomi. X{)Coinega wete yahenuwa lagugomi ꞌabehega ꞌimi bodaowedi waꞌitayahidi, taudi beno Yehoba ꞌina tomotaiyao. Ma waꞌitayahidi ꞌimi ꞌatetagwalega tuwa gidemusa Yehoba ꞌina nuwatuhu, ma geyaꞌabwa maꞌimi logwahata. Ma ꞌimi paihowa wapaihowadi, geya ꞌami maisa madouna weyahina, ma hesi ꞌate tagwalega wapaihowa. Kz Tohekalesiyao ꞌadi babadao ꞌomi, ꞌabehega yagihenuwa yahigomi ꞌimi paihowa weyahina. Weyahina taugu ꞌaigeda wete tohekalesiyao ꞌidi bada, eema taugu mataguwega Keliso ꞌina muya yaꞌiteya, ma ꞌabwa ꞌina wasawasa ꞌasiꞌasilalana ꞌoina yamiyamiya to tuta ꞌeguma ꞌina wasawasaina ꞌigihe hapwese. yCoinega ꞌeguma ꞌomi Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌoinega muya walobalobadi, yawasimi watagwaledi tauna ꞌoina, ma ꞌane ꞌiꞌitayahigomi, weyahina tauna ꞌada Topaihowa bwebweꞌana moisa, ma ꞌomi wete gidemusa wamumuga bwebweꞌana.zxmMa Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila pwaiya, ꞌigwae,“Yehoba ꞌoina mwauna ma ꞌabehega tobwebweꞌadi ꞌiꞌabihetedi, ma hesi togidega togala, taudi Yehoba ꞌana tologwahatao? Taudi beno ꞌadi ꞌabihetena mwau hedada.” |wqMa tuta ꞌilatu pwaima ma ꞌane bwaꞌomatana ꞌihegaina, ma ꞌoinega Yehoba ꞌina tomotaiyao ꞌida bwaꞌomatana nugetedi, eema muliyetega taudi wasana bwebweꞌana geya sihemihemise, ꞌidi galao ꞌana maisa mwau hedada siloba. @vyMa ginaula bwebweꞌana hesi ꞌeguma ꞌomi Keliso ꞌina bodao ma muya waloba. Beno geya ꞌebe debamwadina, ma hesi Yehoba wahepwatuwe, weyahina ꞌomi Keliso ꞌina bodao moisa. uMa hesi geya ginaula bwebweꞌadi weyahimi ꞌeguma waloheꞌamasa bo wayagaha bo wapui bo wapaihowa besobeso ma weyahidi muya waloba. ;toMa ꞌeguma tomota siꞌahwa galagalaegomi ꞌimi hemisa Keliso ꞌoina weyahina, wayaliyaya tuwa, weyahina Yehoba yaluyaluwana ꞌasiꞌasilalaina ꞌoimiya ꞌimiyamiya. Os ma hesi wayaliyaya, ma wete wanuwatuhu ꞌabehega Yesu Keliso muya ꞌilobeya, eeta ꞌomi gidemusa tuwa waloba ꞌese, ma muliyetega tutaina ꞌina wasawasa ꞌihapwesama wayaliyaya madou hedada. $rA Ma tasigwao, geyaꞌabwa maꞌimi henainaida ꞌeguma tutaina ꞌebe tohona mwaudi walobadi. Geyaꞌabwa wanuwanuwatuhu ꞌabehega silatulatu daita, Bq} Ceguma taiyawedi ꞌomi wahetohepwaila, wahetohepwaila tuwa gidemusa Yehoba ꞌina gwae wahepwaileya, ma ꞌeguma taiyawedi ꞌomi walemalema, walema tuwa ꞌimi waiwai mabwaiyanega, gidemusa waiwaiina ꞌiꞌebwaegomiya, ma ꞌoinega paihowa mabwaiyadi ꞌoidiyega tomota Yesu Keliso sisanapu ma Yehoba sihepwatuwe, weyahina tauna wasawasa moisa ma tohewaiwai moisa, tuta mabwaiyana ꞌoidiya. Emeni. Yesu ꞌina tomotaiyao siꞌemuyamuya fpE Ma ꞌaigeda ꞌaigeda Yehoba heguheguyai hagana ma hagana ꞌiꞌebwae pwaigomiya, ꞌoinega heguheguyaiyedi ꞌoidiyega wapaihowa ma ꞌiyamiyao walemedi, ma ꞌoinega ꞌomi Yehoba ꞌina topaihowa bwebweꞌami. joM Coinega ꞌiyamiyao wabwauwedi ꞌimi hada, nuwa bwebweꞌanega, ma geyaꞌabwa walolomugiyedi. nCoinega wahelau hilegomi moisa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoimiya, weyahina helau sawasawahina ma galana baibaiwadi ꞌigibodi. 0mYMuhemuhena ginaula mabwaiyana sigumwala. Coinega waꞌitayahigomi ma ꞌimi nuwatuhuwao wagihepaꞌalidi, ma tuta baibaiwana waꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Il Bewa huhuna ꞌoinega wasa bwebweꞌana ꞌiguguyaeya toꞌamasao ꞌoidiya, ma tuta mayawasidiya ꞌadi loina mwauna silobeya, ma ꞌane yaluyaluwadiyega yawasidi siꞌewa Yehoba ꞌoinega. kMa hesi Yehoba tomota mayawasidi ma ꞌamaꞌamasidi ꞌabwa ꞌibwaꞌomatadi, ma wete taudi tomiya ganamuli ꞌabwa siyatala matana. j+Ma tomiya ganamuliyedi sinuwa henainaida ꞌeguma ꞌomi geya mahetemiyao ginaulaedi galadi wapaipaihowadi, ꞌoinega siꞌahwa galagalaegomi. i'Mwalo ꞌimi mumuga galana gidemusa taudi tomiya ganamuli, ma mumugaedi bewa walogwahatedi, gidemusa sogala ma nuwaꞌubuna ma bwasi waiwaidi ꞌadi numa yauyaule, ma heꞌiyaꞌiyagu paihowa galadi weyahidi, ma wete hemisa ꞌaboꞌabodi hali ginaulao ꞌoidiya. 3h_Coinega ꞌida tuta mabwaiyana baleꞌuwa tamiyamiya tatagwalegita Yehoba ꞌoina ma tauna ꞌiloinaegita ma hesi ꞌida nuwaꞌubuna geyaꞌabwa ꞌiloloinaegita. g Wanuwatuhuyahi ꞌabehega tutaina Yesu ꞌihetomotai muya ꞌilobeya, ma ꞌimi nuwatuhu walagu Yesu gidemusa, ma ꞌoinega waboimo wagihepaꞌaligomi, weyahina ꞌeguma taiyawedi taudi wahidiyega muya silobediya, ꞌidi mumuga galana ꞌigumwala pwaiya. (fItauna ꞌihane pwaiya galewa, eeta bewa tuwa Yehoba ꞌina ꞌebeulega ꞌimiyamiya, ma aneloseyao ma toloinao mabwaiyadi galewa ꞌoina ꞌiloiloinaedi.e%Bwasiina ꞌiheꞌita moisa ꞌoida ꞌabehega bewa tuwa bwasi ꞌebe babitaiso ꞌiꞌabihetegita. Ma babitaisoina geya ꞌabehega wahida ꞌana deulamo, ma hesi ꞌida ꞌahwanoiyega Yehoba ꞌateda ꞌigihe ꞌehaudi, Yesu Keliso ꞌina toholo hila ꞌoinega, QdYaluyaluwaedi tomota yaluyaluwadi, taudi mwalohene Nowa ꞌina tuta Yehoba weyahidi ꞌiheꞌalamaꞌiꞌitana ma ꞌabehega ꞌoina sihemisa, ta geya. Coinega mabwaiyadi yagewa ꞌoinega sidamana, ma tupwadimo bwasiyega ꞌiꞌabihetediya, beno nima ꞌaigeda ma ꞌetoi, ꞌiꞌabihetedi wagaina Nowa ꞌiꞌabiya ꞌoinega. lcQCoinega yaluyaluwana ꞌilatuwa ta ꞌitauya yaluyaluwa paipainidi ꞌoidiya ꞌilohatotowa. bGidemusa tuwa, Keliso maꞌaigeda ꞌiꞌamasa ꞌida galao weyahidi, ma tauna loheya bwebweꞌana, ma tauda galagalaida ma weyahida ꞌiꞌamasa, ta ꞌoinega ꞌitoegita Yehoba ꞌoina. Ma Keliso wahinamo siloheꞌamasiya, ma yaluyaluwana geya. ca?Ceguma Yehoba ꞌinuwatuhuya ꞌabehega muya taloba, ꞌilobwainegita taꞌemuyamuya ꞌida paihowa bwebweꞌana weyahina, ma hesi geya ꞌana ꞌita bwebweꞌana ꞌeguma paihowa galana weyahina taꞌemuyamuya. `Ma toꞌaha wanuwatuhuya bwebweꞌana, tuta mabwaiyana gidemusa wapaipaihowa ꞌesa, ꞌoinega ꞌeguma taiyawedi siꞌahwa galaegomi weyahina ꞌabehega ꞌomi Keliso ꞌana tomuliyao, ꞌabwa sideba mwadina, ꞌeguma ꞌimi mumuga bwebweꞌana waheꞌitedi. _ma hesi ꞌatemiyega ꞌida Bada Keliso waheꞌasisiyane. Ma ꞌeguma taiya ꞌihesilalegomi ma ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌuhemihemisa?” nata ꞌomi wagwaehila maꞌimi hepwaila bwebweꞌana ꞌoidiya, ma maꞌimi mumuga nuhana ꞌoinega wahegwaedi. 5^cMa geyaꞌabwa tomota wamatamatautedi bo nuwana wanuwanuwa mwau ꞌoidiya, ma hesi wayaliyaya, ꞌeguma ginaula bwebweꞌana wapaipaihowa ma siꞌeheꞌehe muyegomi, .]U Moisa tuwa, geya sawasawahina ꞌeta taiya ꞌiꞌehemuyegomi, ꞌeguma ginaula bwebweꞌana nuwami ꞌiꞌewaꞌewa, ma tuta mabwaiyana ꞌoina wapaipaihowa. -\S Weyahina ꞌida Bada tuta mabwaiyana tobwebweꞌanao ꞌilomatayahidi, ma wete ꞌidi ꞌahwanoiyao ꞌihesagoha bwaibwainidi, ma taudi togala ꞌilogwahatedi.” [+ Wete paihowa galadi ꞌilogwahatedi ma ꞌipaihowa bwebweꞌana hali tomota ꞌoidiya, ma wete ꞌihetapewa waiwai nuwadaumwala weyahina. SZ Gidemusa Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila, ꞌigwaeya,“Ceguma taiya tauna nuwanuwana ma ꞌiyaliyaya sabwelo mabwaiyana ꞌoidiya, ꞌilobwaineya ma gwae besobeso ta ꞌabo ꞌilolagu. IY  Ma ꞌeguma tupwadi ꞌoimiya sipaihowa galana, geyaꞌabwa ꞌoidiya wahehemaisa, ma ꞌeguma wete siheliyegomi geyaꞌabwa waheheliyedi. Ma hesi wahemaisedi gwae bwebweꞌana ꞌoidiyega, weyahina Yehoba ꞌigwae hemisa pwaiya ꞌabehega ꞌihelauwegomi, ꞌeguma ꞌomi gwae bwebweꞌanega ꞌoidiya wahemaisa. DXBewa ꞌigu gwae ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoimiya ꞌabehega ꞌimi nuwatuhuwega ma ꞌami lotohonega waheꞌaigeda ma wahelau hilegomi, ma maꞌimi nuwadobi waꞌatemuya muyaegomi. W%Ma ꞌomi wete tohai meloheyami mamwanemiyao wamiyamiya, wanuwatuhuyahi ꞌabehega taudi weꞌaweꞌadi, ꞌoinega waheꞌasisiyanedi ma waꞌitayahidi, weyahina ꞌomi mamwanemiyao mahetemiyao yawasimi Yehoba ꞌiꞌebwaegomiya. Bewa gidemusa wamumuga ꞌesa ma ꞌoinega geyaꞌabwa toꞌaha galana ꞌimi ꞌahwanoiyao ꞌiꞌabiheweꞌadi. Paihowa bwebweꞌana muya ꞌoina ꞌimiyamiya JV Gidemusa wete Sela mwanena Ebalahamo ꞌenana ꞌihematamataneya eeta ꞌiꞌahwa badaeya. Ma ꞌeguma ꞌomi wamumuga bwebweꞌana ma geya ꞌeta toꞌaha wamatamataute, ꞌomi Sela natunao. 9UkGidemusa mwalo taudi wahiwahine totapwalolo Yehoba sihemisaeya eeta ꞌatedi siheꞌahupaseya mumuga nuhana ma nuwadobi ꞌoidiyega eeta mwanediyao siheꞌasisiyanediya. FTma hesi ꞌatemi wahepasadi pasaedi miyamiya hatayadi ꞌoidiyega, taudi gidemusa mumuga nuhana ma nuwadobi ꞌoidiyega, Wanuwatuhuyahi mumugaedi ꞌabehega ginaula madouna Yehoba matana. XS)Ma geyaꞌabwa waheꞌaupasegomi ꞌahupasa hapwehapwesadi ꞌoidiyega, gidemusa debami wapaihowa bwaibwainidi, nuwana ginaula goula ꞌoidiyega wahepasegomi, nuwana ꞌami ꞌwamao ꞌausaladi waꞌotedi, gR IGidemusa ꞌomi wete tohai mewahinemi mwanemiyao waheꞌasisiyanedi, eeta ꞌeguma taudi geya Yehoba ꞌina gwae sihemisae, ꞌomi ꞌimi paihowa bwebweꞌana heꞌasisiyega waheꞌitadi, ma ꞌoinega taudi wete sihemisa. QP/Moisa, ꞌomi gide sipi hehebeꞌuina, eeta sipi ꞌadi toꞌitayahina ꞌitoe hilegomima ꞌoina, tauna yaluyaluwami ꞌana toꞌitayahina.rO]Ma weteyage Keliso tauna wahinega ꞌida galao ꞌiꞌahalidiya kelose ꞌoina, ma nage ꞌoinega ꞌida mumuga galadi sigumwala, ma mumuga dumwaluna ꞌoinega tatauya. Tauna ꞌana badi ꞌoinega ꞌimi bwebweꞌana walobeya. LNMa tutaina siꞌahwa galagalaeya geya wete ꞌoidiya ꞌiheꞌisa, ma wete siꞌehemuyeya, geya wete ꞌigamwasowaledi, ma hesi Yehoba ꞌihemiseya moisa, weyahina tauna Toloina dumwadumwaluna. bM=Weyahina tauna geya ꞌina galamo ma wete geya ꞌeta ꞌabo ꞌahwanega ꞌida latuwa. 9LkMa ꞌeda bewa weyahina Yehoba ꞌibwau pwaigita, weyahina Keliso tauna weyahida ꞌiꞌemuyamuya eeta ꞌebeꞌita ꞌilaguya ꞌoida ma ꞌabehega leleyana tamuliyedi. KMa wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌeguma ꞌida paihowa galana ꞌoinega sigihemuyegita ma taꞌalamaꞌiꞌita, beno geya ginaula madouna. Ma hesi ꞌeguma ꞌida paihowa bwebweꞌana ꞌoinega sigihemuyegita, ma taꞌalamaꞌiꞌitana, Yehoba weyahida ꞌiyaliyaya. IJ Weyahina ꞌeguma geya ꞌaigeda ꞌimi paihowa galana, ma sigihemuya daisigomi ma Yehoba weyahina wanuwanuwatuhu madouna eeta waꞌalamaꞌiꞌitana, beno mumuga bwebweꞌana Yehoba matana. UI#Ma ꞌomi topaihowao ꞌimi babadao waheꞌasisiyanedi ma ꞌoidiya wahematamatana, ma geya ꞌabehega babadao bwebweꞌadimo ꞌoidiya, ma wete taudi ꞌidi loina waiwaidi wete waheꞌasisiyanedi. RHCoinega tomota mabwaiyadi waheꞌasisiyanedi, ma taudi Yesu ꞌana tohemisao wahelauwedi. Yehoba ꞌoina waheꞌasisi madouna, ma wete toloinaina kini waheꞌasisiyane. Keliso weyahida ꞌiꞌehuyala RGMa ꞌomi hesi Yehoba ꞌilihasi pwaigomiya ma ꞌabehega waboi waloinaegomi, ma hesi geyaꞌabwa paihowa galadi ꞌoidiya watautauya, ma wapaihowa tuwa gidemusa ꞌomi Yehoba ꞌina topaihowao. DFMa Yehoba ꞌina nuwatuhu bewa ma ꞌeguma tomataꞌuꞌupao sigwae besobeso weyahimi, ma ꞌiyamo ꞌimi paihowa bwebweꞌana ꞌabwa siꞌita ma gesowana toꞌaha weyahimi sigwaegwae. #E?ma wete gabemaniyao waheꞌasisiyanedi, weyahina kiniina ꞌihesinuwediya ma gabemaniyedi togala siloinaedi, ma tobwebweꞌana siꞌahwa bwebweꞌanedi. KD Comi Badaina ꞌina boda, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma loina mabwaiyana baleꞌuwa waheꞌasisiyanedi, gidemusa kini ꞌina loina ꞌoina watagwalegomi, weyahina tauna toloina madouna, tCa Ma wamumuga bwebweꞌana taudi geya meYudiya ꞌoidiya. Weyahina bewa tuwa ꞌabwa siꞌahwaꞌahwa galagalaegomi, ma tuta muliyetega ꞌimi paihowa bwebweꞌana siꞌita, ma ꞌoinega tutaina Yehoba ꞌilatuma Yehobaina sihepwatuwe. RB Ciyagwao ꞌoimiya yahepwaila ꞌabehega tauda baleꞌu bewa ꞌoina tohetautaumana, ꞌoinega ꞌimi nuwaꞌubunaowedi ꞌatemiya simiyamiya walogwahatedi, weyahina yaluyaluwami siloꞌalehedi. zAm Tuta mwalo ꞌoidiya ꞌomi geya waheboda ꞌaigeda, ma sauga bewa Yehoba ꞌoina waheboda ꞌaigeda pwaiya, ma mwalo wete Yehoba ꞌina ꞌatemuyamuya geya ꞌoimiya ꞌimiyamiya, ma sauga bewa waloba pwaiya. Yehoba ꞌina topaihowao L@ Ma ꞌomi geya gide taudi, ma ꞌomi hesi Yehoba ꞌina boda hesihesinuwaimi, ꞌomi Kiniina ꞌina topwaoli ma ꞌina tomotaiyao ꞌehaumi, weyahina tupwa guguyou ꞌoinega ꞌibwauwegomiya eeta ꞌina ꞌasilala tobwebweꞌana hedada ꞌoina ꞌilagugomiya, ma ꞌabehega ꞌina paihowa bwebweꞌanaina wahepwaile. ^?5Ma wete ꞌigwae,“Logidi bewa tomota ꞌidi ꞌebetupa, ꞌabwa ꞌoina situpa ma sibeꞌu.” Ma situpa ꞌoina weyahina gwae geya sihemisae. Bewa gide Yehobaina ꞌina loina nugenugetana taudi weyahidi. j>MMa ꞌomi taiyawedi logidi bewa wahemisaeya, tauna ꞌoimiya ꞌabehega logidi bwebweꞌana hedade, ma hesi taudi geya ꞌoina sihemisae taudi weyahidi Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaileya, ꞌigwae,“Logidiina mwalo toꞌabi hada silogwahateya, ma bewa tuwa sihetoholo pwaiya ma ꞌihelogidi nugeta, ma logidi mabwaiyadi ꞌiloinaedi.” =Gidemusa wete Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌigwaeya,“Waꞌita logidi bewa bwebweꞌana ma hesihesinuwaina yalagulagu nugete hada ꞌana ꞌabi weyahina ꞌasa Saiyoni ꞌoina. Ceguma taiyawedi sihemisa tauna ꞌoina geyaꞌabwa sideba mwadina.” <Coinega ꞌomi wete gide yowayowana mayawasina, yaluyaluwami watagwaledi, ma ꞌoimiyega Yehoba ꞌina Hada ꞌida ꞌabi, ma nage ꞌoina wahetopwaoli ꞌehaumi, ma Yesu Keliso ꞌilemegomi ma yaluyaluwamiyega wahetopwaoli bwebweꞌana Yehoba ꞌoina. ; ꞌoinega wanaoma ꞌoina, tauna logidi mayawasina, mebaleꞌu silososomaneya, ma hesi Yehoba nuwanuwana eeta ꞌihesinuweya. J: Comi ꞌida Badaina ꞌina ꞌatemuyamuya walotoho pwaiya, .9Uma hesi yaluyaluwami ꞌana susu bwebweꞌana waꞌebese, gidemusa taudi gwagwama hauhaudi susu nuwanuwadi, eeta susuina yaluyaluwami ꞌadi ꞌabihetena weyahina. 8 %Eeta ꞌimi galao ma ꞌimi ꞌeꞌaboꞌabowao gwaeyega bo paihowega ma ꞌimi heꞌipiꞌipiyao ma ꞌimi ꞌahwa galagalao waguipailedi, 7 Ma hesi Bada ꞌina gwae miyamiya hatayana.” Gwaeina bewa ꞌoida ꞌimiyamiya, beno wasaina bwebweꞌanaina wahesagoha pwaiya.r6 _Gidemusa tuwa Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila ꞌigwaeya,“Tomota mabwaiyadi gide modumodu ma ꞌidi wasawasao gide modumoduwedi hoyadiyao. Weyahina modumoduwedi muhemuhena ma siꞌamasa, ꞌoinega hoyadiyao wete siwelai. $5 CComi boꞌi waliꞌu hila pwaiya, geya tamamiyao ꞌamaꞌamasidi ꞌoidiyega, ma hesi Tamamiu mayawasina ma miyamiya hatayana ꞌina gwae ꞌoinega. 4  Coinega ꞌeda dumwadumwaluna wamuliya bwaibwainiya, beno ꞌoinega ꞌimi ꞌehauhila walobeya, ma wete taudi ꞌiyamiyao wahelauwedi ꞌatemi mabwaiyana ꞌoinega, eeta sowasowana ꞌomi wete wahelau hilegomi ꞌaigeda ꞌaigeda, helau moisa ꞌoinega. i3 MEeta tauna Kelisoina ꞌoinega Yehoba wahemisaeya ꞌabehega tauna ꞌamasega ꞌigihetoholo hileya eeta ꞌebemiya wasawasa ꞌoina ꞌilaguya, ꞌoinega ꞌimi hemisa ma ꞌimi nuwatuhu walagu bwaibwainidi Yehoba ꞌoina. I2  Yehoba Kelisoina ꞌihesinuwa nugeteya ꞌina paihowa bewa weyahina, ee muliyetega baleꞌu ꞌipaihoweya, ma tutaina ꞌebe gumwala bewa ꞌoina Kelisoina ꞌihapwesama, tauda weyahida. 91 mma hesi heꞌisaina Yehoba ꞌina lami* bweyahina bwebweꞌana hedada ꞌoinega ꞌiꞌabihetegomiya, tauna Kelisoina bwebweꞌana hedada, geya ꞌeta toꞌaha galana ꞌoina. j0 OMwalo ꞌimi mumuga tubumiyao ꞌoidiyega geya bwebweꞌana, ꞌoinega Yehoba ꞌami heꞌisa ꞌipaihoweya sabi ꞌabihetegomi. Ma heꞌisaina wasanapuya ꞌabehega geya ginaula gumwagumwalidi gidemusa siliba bo goula, 0/ [Cabwa Yehoba ꞌina loina ꞌaigeda dumwadumwaluna ꞌoinega tomota mabwaiyadi ꞌiloinaedi, gide ꞌida paihowa, bwebweꞌana, bo nuwana galana. Tauna Yehobaina wahesaniyeya Tamamiu ꞌimi ꞌahwanoi ꞌoidiya, sowasowana waheꞌasisiyane tuta mabwaiyana baleꞌu bewa ꞌoina wamiyamiya. r. _Weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌigwaeya,“Wagiheꞌehaugomi, gidemusa taugu ꞌehaugu.” - Ma hesi ꞌimi paihowa mabwaiyadi ꞌoidiya wamumuga dumwalu, gidemusa tauna ꞌibwauwegomiya ꞌina mumuga dumwadumwaluna. , Yehoba ꞌoina wahematamatana, ma geyaꞌabwa ꞌimi nuwaꞌubunao siloiloinaegomi gidemusa mwalo ꞌimi tuta hemwagemwage ꞌoina. Y+ - Coinega ginaula bewa weyahina ꞌimi nuwatuhu mabwaiyana wagihepaꞌalidi, ma wete ꞌimi hemisa walagu bwaibwainidi ꞌabehega tutaina Yesu Keliso ꞌihapwesama ꞌebe yaliyaya waloba Yehoba ꞌoinega. @* { Ma Yehoba palopitaowedi ꞌiheꞌitediya ꞌabehega gwae hemisaedi sihepwaila nugetediya geya taudi siboi weyahidi ma ꞌomi hesi weyahimi, ma nuwatuhuwedi mwalo weyahidi sigwae pwaiya bewa wahesagohediya wasa bwebweꞌana ꞌana tohepwailao ꞌoidiyega, beno Yaluyaluwa Tabuna galewega ꞌina waiwaiyega. Ma nuwatuhuwedi sihegwaegomiya, aneloseyao galewa nuwanuwadi ma taudi wete sida sanapu, ma hesi geya siꞌita. Mumuga ꞌehauna a) = Ma Keliso Yaluyaluwana ꞌatediya ꞌiheꞌita nugetediya ꞌina muyao ma ꞌina wasawasa muliyetega weyahidi eeta palopitaowedi sanapu siꞌebeseya to tuta ꞌoina ma togidega ꞌabihetenaina ꞌida hapwesa ꞌesa. ( 1 Bewa ꞌabihetenaina mwalo palopitao sihesilaleya ma sibeseya, eeta ꞌimi ꞌabihetenaina sigwae hemiseya ma ꞌabehega Yehoba ꞌiꞌebwaegomi. h' K Weyahina ꞌimi hemisaina ꞌana masi ꞌoina walatuwa, beno yaluyaluwami ꞌadi ꞌabihetena. 2& _Kelisoina tauna geya waꞌita ma tuwa wahelauweya, ma bewa tuwa wete geya wada ꞌiteya, ma tuwa ꞌoina wahemisa maꞌimi yaliyaya ꞌoina geyaꞌabwa tagwaegwae. ]% 5Bewa ꞌoidiyega ꞌimi hemisaedi Yesu weyahina Yehoba ꞌitohodi. Gidemusa tuwa goula ꞌaiwe ganiganinisega sitohotohodi. Ma hesi ꞌimi hemisaina goula ꞌimadou sineya, weyahina goula ginaula gumwagumwalina. Ma ꞌeguma ꞌimi hemisaina waiwaina, ꞌabwa Yesu Keliso ꞌina hapwesama ꞌoina hepwatu ma wasawasa ma heꞌasisi walobadi. $  Coinega wayaliyaya madouna, mane gide tuta toꞌutoꞌupana tuwa bewa ꞌoina tupwana ꞌebetohonao mwaudi walobalobadi. [# 1Ma ꞌomi helauwedi wada lobadi, ꞌeguma Yehoba wahemisae ꞌabehega ꞌina waiwaiyega ꞌida ꞌitayahigomi, ta tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina ꞌabihetenaina ꞌigibubuya weyahimi ꞌiꞌebwaegomi. " {Nage ꞌoina helauwedi ꞌilagu bwaibwainidi weyahimi, ma geyaꞌabwa silamilamida bo sigalagala bo sitalatala sawala. '! IYehoba tahepwatuwe, tauna ꞌida Bada Yesu Keliso tamana, weyahina ꞌiꞌatemuyamuyaegita madouna ta liꞌu hauhauna ꞌiꞌebwaegita Yesu Keliso ꞌina toholo hila ꞌamasega ꞌoinega. Bewa weyahina tuta mabwaiyana tanuwatuhu ꞌabehega ꞌina helauwao galewa ꞌabwa talobadi. D  Comi mwalo Yehoba ꞌinuwatuhugomiya ma ꞌane ꞌihesinuwegomi ꞌina tomotaiyao, eeta ꞌina Yaluyaluwa Tabuna boꞌi ꞌigiheꞌehau hilegomiya, beno Natuna bweyahinega, ma ꞌabehega Yesu Kelisoina ꞌenana wahematamatane. Sowasowana helau ma nuwadaumwala simadou ꞌoimiya. Hemisa Yesu Keliso ꞌoina weyahina { sTaugu Pita, Yesu Keliso ꞌana tohepwaila, bewa ꞌigu leta ꞌoimiya ꞌomi Yehoba ꞌina tomotaiyao wahetautaumana ma waheꞌasa hali tupwa ꞌoidiya, gide Ponitio ma Galetiya ma Kapadosiya ma Esiya, ma wete Bitiniya ꞌasaidiyao ꞌoidiya. b=Natugwao, waꞌita yahigomi hali ꞌebe hemisao ꞌoidiyega, ma wadena sinedi.'GMa wete tasanapuya ꞌabehega Yehoba Natuna ꞌitauya pwaima, ta ꞌigihenuwa sabwalenigita ma Yehoba tasanapu ꞌabehega tauna Todumwalu, ta ꞌoina tamiyamiya, weyahina tauda Yehoba Natuna Yesu Keliso mahetenao. Yesuina Yehoba moisa, ma yawasida miyamiya hatayana huhuna tauna. %Ma wete tauda tasanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌihenatunegita, ma baleꞌu mumugaina ꞌana topaihowao mabwaiyadi topuiina ꞌina bodao. ^5Ma hesi tasanapuya ꞌabehega ꞌeguma Yehoba ꞌihenatunegita geyaꞌabwa tapuipui, weyahina tauna Yehoba ꞌihenatuna nugeteya ꞌiꞌitaꞌita yahigita, ma geyaꞌabwa topuiina ꞌiꞌabiꞌabi tohogita. H Pui mabwaiyadi galadi, ma tupwadi ꞌadi maisa geya ꞌamasa. 9Tupwana pui ꞌadi maisa ꞌamasa ma tupwadi geya, ꞌoinega ꞌeguma taiya ꞌowa tasiu ꞌuꞌiteya ꞌipuiya, ma puiina ꞌiꞌiuna geya ꞌana maisa ꞌamasa, ꞌoinega ꞌeguma topuiina weyahina ꞌuꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, Yehoba ꞌino ꞌahwanoi nata ꞌihesagohe, ma tasiu yawasina ꞌitagwale. Ma hesi puiyedi ꞌadi maisa ꞌamasa geyaꞌabwa weyahidi waꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Moisa tuwa, ꞌida ꞌahwanoiyao mabwaiyadi ꞌihesagohediya, ꞌoinega tasanapuya ꞌabehega ꞌida ꞌahwanoiyedi nata ꞌihemaisedi. Ema wete matana tayaliyaya weyahina ꞌida ꞌahwanoi ꞌihesagohediya ma ꞌiꞌebwaegita toꞌaha ma toꞌaha weyahidi taꞌahwaꞌahwanoi, ꞌeguma tauna ꞌina nuwatuhu wete gidemusa. "= Cimi leta bewa yalele pwaiyawa ma ꞌane wasanasanapu ꞌabehega ꞌeguma Yehoba Natuna saninega wahemihemisae, yawasimi miyamiya hatayana waloba, B} Ceguma taiya Yehoba Natuna ꞌoina ꞌimiyamiya, loheyaina yawasina bwebweꞌana ꞌiloba pwaiya, ma ꞌeguma taiya geya Yehoba Natuna ꞌoina, tauna geya. Yawasi miya hataya weyahina iK Ma ꞌina hepwailaina ꞌabehega Natuna ꞌoinega yawasida miyamiya hatayana ꞌiꞌebwaegita. Y+ Ceguma tauna tahemisae ꞌateda talotoho ꞌabehega tauna Yehoba Natuna, ma hesi ꞌeguma geya tahemihemisae, bewa ꞌoinega taꞌahwa ꞌaboꞌabowe, weyahina ꞌina hepwaila Natuna weyahina geya tahemise. A{ Ceguma tomota ꞌidi hepwailao tahemisaedi, sawasawahina ma Yehobaina ꞌina hepwaila tahemise, weyahina Yehoba tauna Tohewaiwai, ta Natuna weyahina ꞌihepwaila pwaiya ꞌoida. Pbeno Yaluyaluwa ma bwasi ma bweyaha, ta ꞌidi heꞌita mahemahetena. >wWeyahina Yesu ꞌana tohepwailao ꞌetoi simiyamiya, Natunaina ꞌina tauyama ꞌoida beno bwasiyega ma wete bweyahega, tauna Yesu Keliso, geya bwasimo ꞌoinega, ma hesi bwasi ma bweyaha wete ꞌoidiyega. Bewa weyahina Yehoba Yaluyaluwana ꞌihepwaila moisa, weyahina Yaluyaluwana mumugana dumwadumwaluna. %CWeyahina ꞌeguma Yesu Keliso tahemisae ꞌabehega Yehoba Natuna, bewa ꞌoinega mumuga baleꞌu tahewaiwai sinedi. Yehoba Natuna ꞌana hepwaila weyahina  wCoinega ꞌeguma Yehoba ꞌihenatunegita mumuga baleꞌu tahewaiwaisine, ma ꞌida ꞌebe hewaiwaiina sanina hemisa.  Weyahina Yehoba ꞌana helau ma ꞌina loina ꞌana hematamatana mahemahetena, ma ꞌina loinaedi geya mwaudi, ma hesi meyameyahadi.  Ceguma Yehoba tahelauwe, ma ꞌeguma ꞌina loinao tahematamatanedi, beno tasanapu ꞌabehega Yehoba natunao wete tahelauwedi.  ;Ceguma mabwaiyada Yesu tahemise ꞌabehega tauna Toꞌabihetena, tauda Yehoba natunao. Ma wete ꞌeguma Tamana tahehelauwe, natuna gidemusa tahelauwe. m SMa ꞌada loina Yehoba ꞌoinega ꞌabehega tauna tahelauwe, ta wete tasidao tahelauwedi.Ceguma taiya ꞌigwae, “Yehoba yahelauweya,” ma ꞌeguma loheyaina tasina ꞌiloꞌalehe, tauna toꞌabo, weyahina tasidai taꞌitaꞌita, ma ꞌeguma tasidai geya tahelauwe, geya sawasawahida ma Yehoba tahelauwe, tauna geya tada ꞌiteya. U#Ta ꞌida helauina huhuna bewa, weyahina Yehoba ꞌihelau nugetegita. 9kEeta ꞌida helauina ꞌoinega geyaꞌabwa tamatamatauta, weyahina helau moisa matauta ꞌiꞌewayahuleya. Ma hesi loina ꞌoina tamatauta, ꞌeguma helau moisa geya ꞌoida. .}} |~| {{z yxwvSuuktss\rr pppFoonn~mllMkkj>!=G<|;;J:988^766}55}432A100/.-,,++6*#)((A'&&7%%$j##A"{! |J9{b[-jh* bwl<Q#bWeyahina taudi nuwatuhuwedi ꞌadi tomuliyao ꞌidi hemisa Yesu ꞌoina ꞌiweꞌa.Yehoba ꞌina helau ꞌoiuwa.Taugu Paulo.-PSbTimoti yo, ginaulaedi Yehoba ꞌiꞌebwaegowa ꞌuꞌitayahi bwaibwainidi, ma sanapu ꞌaboꞌabodi ma heꞌahwa panapanawa besobeso sahena ꞌumulimuliyedi. jOMbBewa ꞌoinega ꞌadi maisa bwebweꞌana tuta ꞌinaonaoma ꞌoina siloba, beno yawasidi moisa. N}bMa wete wasawasaedi ꞌuhemataluwedi ma paihowa bwebweꞌadi ta helau ta ꞌebwaya ꞌoidiyega sihewasawasa moisa. &MEbMa baleꞌu ꞌana wasawasao ꞌuhemataluwedi, ma sahena sinuwanuwahane ꞌidi wasawasa weyahidi, ma wete sahena sihehemisa ꞌabehega nata ꞌabwa ꞌebe ꞌabihetena siloba ꞌidi wasawasaedi ꞌoidiyega, weyahina wasawasaedi gumwagumwalidi. Ma hesi tuwa Yehoba ꞌiboi ꞌoina sihemisa, weyahina Yehoba ꞌiboi toꞌebwaya bwebweꞌana, ta ꞌida ꞌebe yaliyaya mabwaiyana tauna ꞌoinega silatulatuma. LbYehoba ꞌiboimo miyamiya hatayana, ma geya ꞌeta taiya gide. Ma ꞌina tupwa geya sawasawahida ma taꞌita, weyahina ꞌasilala hedada, ma geya sawasawahina Yehobaina taꞌita, ta ꞌina wasawasa ta ꞌina waiwai nata geya sigumwagumwala. Emeni. gKGbWeyahina nata ꞌabwa tuta hesihesinuwana ꞌoina, Yehoba Yesu ꞌiꞌabilatuhe. Yehobaina toloina ꞌaigeda tuwa ma ꞌasiꞌasilalana, ma toloinao mabwaiyadi ꞌidi toloina, ma wete babadao mabwaiyadi ꞌidi bada. 5JcbMa ꞌigu loinaina ꞌabehega hemataluwaedi ꞌumuliye bwaibwainidi, ma sahena ꞌeta ꞌoina ꞌuweꞌaweꞌa, ma ꞌana siga ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌabwa ꞌihilama. DIb Cowa Timoti yaloinaego Yehoba matana, tauna ginaula mabwaiyana yawasidi ꞌana toꞌebwaya, ma wete Yesu Keliso matana, tauna mwalo Ponitio Pailato ꞌoina gwae moisega ꞌigwaeya. H{b Ma wete tapwalolo ꞌana paihowa bwebweꞌadi ꞌoidiya ꞌutoho ma ꞌuhewaiwai, ma yawasiu miyamiya hatayana wete ꞌuꞌabiyahi, weyahina mwalo Yehoba ꞌihesinuwegowa, beno tutaina ꞌino hemisa ꞌuhepwaila latuwa tomota mabwaiyadi matadiya. pGYb Timoti, ꞌowa hesi Yehoba ꞌina topaihowa, ꞌoinega bewa mumugaina ꞌoinega ꞌuꞌitayahigo, ma mumuga dumwaluna ꞌumuliye, bewa gide ꞌedaꞌeda bwebweꞌana ma hemisa ma helau ma ꞌalamaꞌiꞌita ma wete hohobiga. fFEb Weyahina wasawasa ꞌana nuwaꞌewa beno puiyao huhudi, ma wete ꞌiyadao tupwadi wasawasa siꞌebesa hedadeya, ꞌoinega tapwalolo moisa siꞌebesineya, ma ꞌebenuwagala mabwaiyana silobeya. Ceda bwebweꞌana weyahina [E/b Ma taudi wasawasa ꞌana tohemisao nata Seitani ꞌina ꞌebetohona ꞌoina sisiꞌwa, ma siboi ꞌidi nuwatuhu besobesowedi ꞌoidiyega siꞌabihegala hiledi, ta ꞌabwa taudi beno hesilae moisa siloba. D{bCoinega ꞌeꞌahai ma ꞌada ꞌaleꞌo weyahidi tayaliyaya, ma ginaula mabwaiyadi weyahidi sahena tanuwanuwa hedada. |CqbWeyahina tauda mwalo manima daisidamo talatuma baleꞌuwa, nata wete manima daisidamo baleꞌu bewa taꞌebesine. ;BobMa hesi tauda ꞌida wasawasa hagana. Yehoba ꞌana heꞌasisi ꞌoinega sawasawahina ꞌiloinaegita, ma hesi wasawasa baleꞌu ꞌana loba sahena weyahina tanuwanuwatuhu. ~AubCoinega ꞌiyadiyao baꞌidadiyao siheꞌahwa panapanawa, ma ꞌidi nuwatuhu galadi weyahina nata heꞌita moisa geya sisanapu, ma hesi ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega Yehoba ꞌana heꞌasisi ꞌoinega ꞌidi wasawasa madouna sida loba baleꞌuwa. ?@wbtauna ꞌina nuwahane ꞌoinega ꞌihenainaida moisa, ma nuwanuwana ꞌiheꞌahwa panapanawa. Taudi nage gide toheꞌipiꞌipi moisa ma tohegamwagamwagu, wete toheliya ma tosiwapa. :?mbMa ꞌeguma taiya ꞌina heꞌita hagana, ma ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina gwae dumwaludi geya ꞌida muliyediya, ma heꞌitaedi mumuga bwebweꞌana weyahina ꞌilogwahatedi, Y>+bWete topaihowaowedi ꞌeguma ꞌidi babadaedi baꞌidadiyao siꞌahwa tasina Keliso ꞌana hemisa ꞌoina, ma ꞌane sahena ꞌidi babadaowedi ꞌadi heꞌasisi silololagu, ma hesi sowasowana sihetapewa waiwai weyahidi, ma ꞌane ꞌidi paihowa bwebweꞌana ꞌihemadou, weyahina ꞌidi babadaedi taudi Keliso ꞌana tohemisao, ꞌoinega ꞌidi helauwega ma sida paihowa ꞌoidiya. Toheꞌita ꞌaboꞌabo weyahidi Loinaedi ꞌuheꞌitaedi tomota ꞌoidiya. r= _bTopaihowao ꞌadi loina ma ꞌidi babadao siheꞌasisiyanedi, ma sihematamatanedi. Ceguma geya, tomota tupwadi ꞌidi heꞌitao siꞌahwa galagalaedi, ma sigwae, “Yehoba ꞌana tohemisao taudi ma hesi geya sipaihowa bwaibwaina.” <+bGide wete paihowa bwebweꞌadi tupwadi simiyamiya latu, ma tupwadi ꞌabwa nata simiya latu, weyahina geya sawasawahina ma simiya dahwana.';GbTomota tupwadi ꞌidi pui ꞌatamanega silatuwa ma weyahidi ꞌadi loina nata siloba. Ma tupwadi dahwadahwaidi ꞌidi pui, ma hesi ꞌabwa simiya latu. :bSahena weꞌahamo ꞌunumanuma, weyahina tuta baibaiwana ꞌuhelolohala ma gamwau ꞌimuyamuya, ma hesi waini tupwana ꞌunuma. 9bTohanugeta ꞌana hesinuwa ꞌoina sahena ꞌulolo mwayamwayau. Nata gide ꞌina pui dahwadahwaidi ma hesinuwa ꞌiloba, ta beno ꞌana ꞌita gide ꞌina puiyao ꞌoidiya ꞌuꞌabiꞌabihete. Ma ꞌowa wete, ꞌuboi mumugau ꞌuꞌitayahi bwaibwaini. 38_bBewa ꞌa hemataluwa ꞌoiguwega Yehoba ma Yesu Keliso matadiya, ma wete aneloseyao hesihesinuwaidi matadiya, ꞌabehega loina bewa ꞌumuliya moisa. Tomota mabwaiyadi ꞌuloinaedi loina ꞌaigeda tuwamo ꞌoinega, ma sahena tupwadimo ꞌoidiya ꞌuloina waiwai, ma tupwadi ꞌoidiyega geya. 7/bMa ꞌeguma tohanugeta ꞌina pui ꞌuꞌitalobeya ꞌuheliye boda matadiya, ma ꞌane taudi wete simatauta ma sahena puiina ꞌoina siluhuluhu. _67bCeguma tomota tupwadi siheꞌewa besobeso ꞌami tohanugetao weyahidi, sahena ꞌuhehesagohe, ma hesi ꞌeguma tomota ꞌeluwa bo ꞌetoi sihegwaego ꞌaigeda tohanugeta ꞌina pui weyahina, beno ꞌuyatala. 5#bBewa weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina Yehoba ꞌina loina, ꞌigwaeya,“Ceguma bulumakau ꞌipaipaihowa witi huwaina ꞌoina, sawasawahina ma tupwana wete ꞌiꞌai.” Ma wete ꞌigwaeya,“Topaihowa ꞌadi ꞌiluwana ꞌilobwainediya ma siꞌai.” :4mbMa ꞌami tohanugetaowedi ꞌeguma silema bwaibwainigomi, ꞌomi waꞌitaꞌitayahi bwaibwainidi, beno ꞌidi guguya ma ꞌidi heꞌita maisana bwebweꞌana waꞌebwaedi. b3=bCeguma to wahine Keliso ꞌana tohemisa ma ꞌina susuwao tupwadi sihiwapeya, ꞌilobwaineya ma ꞌiꞌitayahidi. Ma tapwalolo ꞌana tohanugetao ꞌidi paihowa hiwahiwapeyedi geya ꞌidi susumo siꞌitayahidi. f2EbWeyahina tupwadi hiwahiwape siweꞌa, ꞌoinega Seitani ꞌina ꞌeda ꞌoina simulimuliya. 1/bCoinega yanuwatuhuya hiwahiwapeyedi taudi geya siheꞌaiꞌaihale moisa sawasawahina ma sihai hila, ma sihenatuna ma siꞌitaꞌita yahidi natudiyao ma wete ꞌidi hadao, ma ꞌane sahena ꞌada sahiyao siꞌahwaꞌahwa galagalaegita hiwahiwapeyedi mumugadi weyahina. 07b Ma wahiwahineyedi wete siꞌeꞌelomiya besobeso ma sitauya hali hada ma hali hada ꞌoidiya silolomugi ma hali tomota weyahidi sigwaegwae dadanedi. 8/kb Ma bewa ꞌoinega Yehoba matana sigala pwaiya. s._b Ma hiwahiwapeyedi taudi geya siheꞌaiꞌaihale, sahena siluhuluhu bodaedi ꞌoidiya ma sigwaegwae hemisa Keliso ꞌoina ꞌabehega nata geya sihaihai hila, weyahina taudi nage gide nata ꞌidi gwae hemisaina siligehi ma sihai hila. v-eb ma tomota matadiya mumugadi dumwaluna, weyahina natudiyao ꞌadi ꞌitayahina ꞌoina sipaihowa bwaibwaina ma wete taumanao ta tohekalesiyao ꞌadi ꞌabihetena ꞌoina, wete tomiya mwau silemedi ma siꞌatemuyamuyaedi, beno ꞌilobwainediya ma tohekalesiya ꞌoidiya siluhu, ma tohekalesiyaowedi ꞌoidiyega ꞌadi lema, nana ꞌeꞌahai, bo ꞌaleꞌo siꞌewa. ,{b Hiwahiwapeyedi ꞌadi loina bewa: ꞌeguma ꞌadi bolime sikisiti nana ꞌihane, ta mwanena mwalo ꞌaigeda tuwa, B+}bMa ꞌeguma taiya ꞌina susuwao bo natunao geya ꞌida ꞌitayahidiya, beno tauna Yehoba ꞌina heꞌita ꞌilogwahateya, ma tauna togala hedada ꞌabwa taudi Yehoba ꞌana touhalao. *3bCoinega guguya bewa hiwahiwapeyedi ꞌuꞌebwaedi ma simumuga bwaibwaina ma ꞌane sahena hali tomota hiwahiwapeyedi siꞌahwaꞌahwa galagalaedi. )bMa taudi hesi yaliyaya besobeso weyahina sinuwanuwatuhu, beno taudi wahidi mayawasidi, ma yaluyaluwadi siꞌamasa pwaiya. '(GbMa taudi hiwahiwapeyedi geya ꞌidi susumo ꞌulemedi, ꞌeguma Yehoba taunamo sihemiseya ma ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi sabwelo ma nihuwana ꞌoidiya. Y'+bMa ꞌeguma natudiyao nana tubudiyao simiyamiya, beno taudi ꞌilobwainediya ma siꞌitayahidi, ma ꞌane mwalo masedesedediya ꞌadi ꞌitayahina sihemaise. Lemaedi bewa gide Yehoba ꞌina ꞌebe yaliyaya. B&bHiwahiwapeyedi geya ꞌidi susumo ꞌuꞌabihetedi. 0%Ybma wahiwahine madoudi ꞌoidiya mumugau gide sinamwao, ma gumalaulau ꞌoidiya maꞌino nuwatuhu bwebweꞌana ma mumuga ꞌausalana ꞌoidiyega ꞌuꞌahwa nuhunedi. *$ ObSahena babadao ꞌuheheliyedi, ma hesi hohobigega ꞌulohatotowedi, gide tuwa tamau ꞌoina ꞌuhehegwaegwae, ma wete ꞌa pateyao ꞌuꞌahwaꞌahwa tasinaedi; $#AbTimoti, ꞌuꞌitayahigo, tuta mabwaiyana ꞌuheꞌita moisa, ma ꞌane Yehoba ꞌowa ma ꞌino tohesagohaowedi baꞌidamwao ꞌiꞌabihetegomi./"WbCoinega ꞌunuwatuhuyahi, ma paihowaina ꞌoidiya sahena ꞌulowahiꞌwata, eema tomota ꞌino hetapewa weyahina ꞌane sigwae, “Moisa, Timoti tauna toguibiga.” 2!]bMwalo tapwalolo ꞌana babadao siꞌabidebegowa, ma weyahiu sipalopisaiya ꞌino paihowa Yehoba weyahina, eeta paihowaina weyahina Yehoba ꞌiꞌabihe waiwaiyego. v eb Ma wete tapwalolo ꞌalona Buki Tabu ꞌuhasili, ma ꞌuguguya, ma ꞌuheꞌita ꞌana siga yatauyawa. b Tomota sahena sisinasinaligo weyahina ꞌabehega ꞌowa hewali tuwa, ma hesi ꞌino gwae bwebweꞌana, ma ꞌino paihowa bwebweꞌana, ꞌino helau, ꞌino hemisa, ma mumugau ꞌehauna ꞌoidiyega ꞌowa ꞌebeꞌita taudi Yesu ꞌana tohemisao ꞌoidiya. Sb Nuwatuhuwedi ꞌulohatotowedi, ma ꞌuheꞌitaedi tomota ꞌoidiya.  b Weyahina tuta bewa ꞌoina maꞌida hetapewa ma maꞌida guibiga, Yehoba tahehemise tauna ꞌiboimo miyamiya hatayana, tomota mabwaiyadi ꞌadi Toꞌabihetena, ꞌeguma sihemisae. Eeta ꞌida nuwatuhuyahina ꞌoina talaguya ma ꞌane ꞌiꞌabihetegita. Gb Gwae bewa gwae moisa, sowasowana tatagwalegita ꞌoina. wbEema ginauledi tapaipaihowedi wahida ꞌana ꞌabi weyahina, beno ginaula bwebweꞌana, ma hesi yaluyaluwada ꞌana ꞌabi ginaula bwebweꞌana hedada, ꞌiꞌabihetegita ꞌida tuta baleꞌuwa weyahina, ma wete tuta ꞌinaonaoma weyahina. ,QbMa heꞌoteꞌotetela besobesowedi geya Yehoba ꞌoinega, sahena ꞌuhehesagohedi, ma hesi ꞌutoho waiwai ma tuta mabwaiyana ꞌumumuga ꞌausala Yehoba matana. oWbBewa loinaedi ꞌiyadao ꞌoidiya ꞌuheꞌitaedi, ꞌoinega ꞌowa Yesu Keliso ꞌina topaihowa bwebweꞌana, weyahina heꞌita dumwaluna Yesu ꞌana hemisa weyahina ꞌumulimuliyedi, ma ꞌoinega yaluyaluwau ꞌihewaiwai.  bweyahina Yehoba ꞌina gwaeyega ma tauda ꞌida ꞌahwanoiyega ꞌiꞌabiheꞌehau pwaidiya. Yehoba ꞌina topaihowao mumugadi bGinaula mabwaiyana Yehoba ꞌipaihowediya bwebweꞌadi, ꞌoinega weyahidi taloyauwedo Yehoba ꞌoina, ma taꞌewedi, 0YbCidi ꞌabowedi bewa gide ꞌabehega hai ginaula galana, ma wete ꞌeꞌahai tupwadi ꞌadi ꞌai siꞌausidiya. Ma ꞌomi Keliso ꞌana tohemisao heꞌita moisa wasanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌeꞌahai mabwaiyana ꞌipaihowediya ꞌai weyahina, ma ꞌane maꞌida loyauwedo taꞌaiꞌai. lQbToheꞌitaowedi tomota ꞌeꞌeꞌaboꞌaboidi, ma ꞌidi ꞌabowedi weyahidi geya sida nuwanuwa. Y -bYaluyaluwa Tabuna ꞌihepwaila latuwa ꞌabehega tuta ꞌana ꞌebe gumwala ꞌoina tomota tupwadi nata tapwalolo silogwahate ma yaluyaluwa galadi ma Tomudulele ꞌidi heꞌita ꞌaboꞌabowedi sihesagohedi. ]3bMoisa tuwa, ꞌida tapwalolo ꞌana sanapu dahwadahwaina, ma hesi madouna, beno Keliso weyahina:Tauna ꞌihetomotai masiha,
ma Yaluyaluwana ꞌoinega ꞌihewaiwaiya,
ma aneloseyao siꞌiteya,
ma wasana tupwa mabwaiyadi sihesagoheya,
ma gogo gabulena tomiyanao sihemiseya,
ma ꞌihaneya tupwa wasawasa ꞌoina.zmbma ꞌeguma yaheheboi, leta bewa ꞌoinega ꞌusanapu to mumuga tauda totapwalolo ꞌilobwainegita, beno tauda ꞌida Yehoba mayawasina ꞌina boda ꞌalona, weyahina tauda tohekalesiyao ꞌina heꞌita moisa ꞌana toꞌitaꞌita yahinao. jMbYanuwatuhuya nata muhemuhena ma yatauyawa ꞌoiuwa, ma nugeta ꞌino leta bewa yaleleyawa, b Dikoniyedi ꞌeguma siguibiga, beno nata tomota siꞌahwa bwebweꞌanedi, ma wete Yesu ꞌana hemisa ꞌoina sitoholo paꞌala. a;b Dikoni mwanena ꞌaigeda tuwa, ma natudiyao ma ꞌidi susuwao sihanugete bwaibwainidi. :mb Mwanediyao wete gide maꞌidi nuwatuhu dumwadumwaluna, ma sahena ꞌiyadiyao siꞌahwaꞌahwa galagalaedi, sahena bwasi galana sinumanuma hedade, ma hesi siguibiga moisa. ; ob Ma ꞌeguma taiyawedi loheloheya nuwanuwami wahesinuwedi ma sihedikoni, nugeta waꞌita ꞌidi hematamatana ma ꞌeguma mumugadi ꞌausaladi taudi beno walagudi, ma sihedikoni. h Ib Ma ꞌidi tapwalolo ꞌana sanapu dahwadahwaina siꞌabiyahi, ꞌidi nuwatuhu bwebweꞌanega. 5 cbDikoniyao wete ꞌilobwainediya ma mumugadi ꞌausalana maꞌidi nuwatuhu dumwaludi, ma sahena bwasi galana sinumanuma hedada, ma sahena wasawasa ꞌoina sihehemisa.   bTohanugetaowedi ꞌilobwainediya ꞌadi ꞌahwa bwebweꞌana siloba taudi geya totapwalolo ꞌoidiyega, ma hesi ꞌeguma tomota tohanugetao siꞌahwa galagalaedi mumugadi weyahina, beno gide Seitani ꞌina siꞌwa ꞌoina tohanugetaowedi sisiꞌwa. 8 ibMa sahena tohemisa hauhauna wahehesinuwe ma ꞌihetohanugeta, nata gide ꞌina nuwahane ꞌoinega ꞌibeꞌu, gide mwalo Seitani ꞌina nuwahane ꞌoinega ꞌibeꞌuwa. bCeguma loheya geya natunao ꞌiloina hedumwaludi, tauna geya sawasawahina ma Yehoba ꞌina tohekalesiyao ꞌiloina hedumwaludi, ꞌawa? )bCilobwaineya tauna ꞌina hada ꞌadi tomiyanao ꞌihanugete bwaibwainidi, ma ꞌane natunao ꞌina gwae sihesagohe maꞌidi heꞌasisi. Gbma sahena bwasi galana ꞌinumanuma yauyaule, ma wete sahena ꞌihehegamwagamwagu, ma hesi mumugana nuhana, ma geya ꞌida ꞌahwa panapanawa, wete sahena wasawasa nuwana ꞌiꞌewaꞌewa. V%bma ꞌana loina bewa: mumugana bwebweꞌana, mwanena ꞌaigeda tuwa, totoholo paꞌala maꞌina sanapu ta maꞌina heꞌasisi, ma tauna wete taumanao ꞌadi toꞌitayahi, ma wete toheꞌita bwebweꞌana, m UbMoisa tuwa, ꞌeguma taiya nuwanuwana ma tapwalolo ꞌoina ꞌihanugeta, beno paihowa bwebweꞌana, LbMa bewa tutaina ꞌoina wahiwahine ꞌidi tuta henatuna ꞌoina, Yehoba sawasawahina ꞌiꞌabihetedi, ꞌeguma maꞌidi hemisa, ma wete maꞌidi helau, ma mumugadi ꞌehauna, ta dumwaluna.vebMa wete Seitani ꞌina ꞌabo ꞌoinega Adama geya ꞌiweꞌa, ma wahine hesi ꞌiweꞌa ta ꞌipui nugeta. Gb Weyahina Yehoba Adama ꞌipaihowa nugeteya, ma muliyega Ibe. !b Geya yatagwala ma wahiwahine siheꞌita tapwalolo ꞌoina. Sahena siloiloina loheloheya ꞌoidiya, ma hesi sida miyahenono ma sihesagoha. fEb Ma wete tapwalolo ꞌalona ma ꞌidi nuwatagwala heꞌita sihesagohe, ma sahena sigwaegwae. n~Ub Wahiwahine wete nuwanuwagu siboi sihepasadi mumuga bwebweꞌadi ꞌoidiyega weyahina beno totapwalolo ꞌilobwaineya, ma sahena wahidi sipasa hedadedi ma ꞌoina ꞌidi tuta siuleule, ma sida pasa moisa, ma sahena sigagagagasa. }b I| bNuwanuwagu loheloheya tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya mumugadi sibwebweꞌana, ma nimadi siꞌabilagasi ta siꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ma sahena sihehegamwagamwagu ma siheheꞌahwalasalasa. d{AbCoinega ꞌigu paihowa ꞌiꞌebwaegauwa ma wasaina bewa yahehepwaili ma yaguguguyae ma yaheheꞌita taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya, ma ꞌane sanapu moisa Yehoba ꞌoina sihemisae. Bewa gwae moisa, geya ꞌabo. $zAbWeyahina Keliso ꞌitagwaleya ta ꞌiboi ꞌipwaoliyeya mabwaiyada weyahida, ta wasaina bewa tuta ꞌana lobwaina moisa ꞌoina, Yehoba ꞌiꞌebwaegita. ybYehoba ꞌaigeda tuwamo, ma wete ꞌaigeda tuwa loheya sowasowana ꞌiꞌewegita Yehoba ꞌoina, tauna Yesu Keliso. xbweyahina Yehoba ꞌina nuwatuhuina ꞌabehega tomota mabwaiyadi ꞌidi pui ꞌoidiyega ꞌiꞌabihetedi, ma heꞌita moisa sisanapu. Ww'bCada toꞌabihetenaina Yehoba nuwanuwana bewa gide taꞌahwanoi ꞌesa, #v?bGide kiniyao ma toloinao weyahidi waꞌahwanoi, ma ꞌane ꞌidi loina ꞌidumwalu ma ꞌoinega tamiya daumwala maꞌida mumuga mabwaiyana bwebweꞌana. *u ObBewa ꞌigu loina ꞌimi miya hegogona ꞌoidiya, nugeta watuluha ma waꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, tomota mabwaiyadi weyahidi, maꞌimi loyauwedo Yehoba ꞌoina. ht KbTobeꞌuwedi ꞌaigeda sanina Aimenio, ma wete ꞌaigeda sanina Alekisana. Siteluwaedi boꞌi Seitani ꞌoina yaꞌebwaediya ma ꞌihematasabuwedi ma sisanapu ma ꞌane sahena ꞌida Badaina siꞌahwaꞌahwa galagalae.Ls bma maꞌino hemisa ta maꞌino nuwatuhu bwebweꞌana, tuta mabwaiyana ꞌoidiya. Weyahina ꞌiyadao tupwadi nuwatuhu bwebweꞌadi silogwahatediya, ꞌoinega ꞌidi hemisa siweꞌa ta sibeꞌuwa. Er bNatugu Timoti, ꞌunuwatuhuyahi mwalo Yehoba ꞌina topalopisai ꞌino paihowa ꞌoiuwa sihepwaila nugeteya, ma taugu gidemusa yahegwaego ma ꞌupaihowadi, ma ꞌoinega ꞌuhewaiwai, oq YbCoinega Yehoba taheꞌasisiyane ma tahepwatuwe hataya, weyahina tauna ꞌaigeda tuwa Yehoba moisa, geya sawasawahina ma ꞌana ꞌita taꞌita, geya ꞌida ꞌamasa, ma hesi ꞌina loina ꞌoida nata geya ꞌigumwagumwala. Emeni. p bYehoba ꞌina ꞌatemuyamuya ꞌoiguwa huhuna bewa gide, ꞌabehega Yesu Keliso taugu togala madouna weyahigu ꞌiꞌalamaꞌiꞌita, ma ꞌane togala mabwaiyadi siꞌitegau ma sisanapu taudi wete ꞌeguma Keliso sihemisae yawasidi hataya siloba. Uo %bGwae bewa gwae moisa, ma ꞌilobwaineya ma tahemisae, weyahina Yesu Keliso boꞌi baleꞌuwa ꞌitauyama togalaedi sabi ꞌabihetedi, ma hesi togalaedi mabwaiyadi ꞌoidiyega taugu tuwa gala hedada. pn [bMa ꞌida Badaina ꞌihelauwegauwa madouna ma hemisa ma helau Yesu Keliso ꞌoinega ꞌiꞌebwaegauwa. m b Mwalo geya gide, ma hesi Keliso yaꞌahwa galagalaeya ma ꞌina bodao yalosahiyediya, ma tuwa Yehoba ꞌisanapuya ꞌabehega ginaula galadi taugu yapaihowediya ꞌigu henuwa potapota ꞌoinega, ma wete geya yahemisa, ꞌoinega ꞌiꞌatemuyemuyegauwa. :l ob Ma wete ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌiꞌabihewaiwai yegauwa ꞌigu paihowa bewa weyahina, ꞌoinega yaloyauwedo, weyahina ꞌihemisaegauwa, ma paihowaina ꞌiꞌebwaegauwa. Bk b Heꞌita dumwalunaina Yehoba ꞌoinega, tauna ꞌiboi ꞌasilala ma yaliyaya huhuna, ma ꞌigu paihowa ꞌiꞌebwaegauwa wasana yaguguyae tomota ꞌoidiya. Yehoba ꞌina helau weyahina gj Ib wete toganawala ma loheloheya ꞌidi ꞌeheloheloheyao baꞌidadiyao siganaganawala, ma tomota ꞌadi toyagahao, toꞌeꞌaboꞌabowao, toꞌetaꞌwataꞌwalulu ꞌaboꞌabodi, ma wete heꞌita dumwaluna ꞌana toligehao. ,i Sb Weyahina loinaedi geya Yehoba ꞌilagudi todumwalu weyahidi, ma hesi taudi loina ꞌana toligehao weyahidi ma todeba paꞌala weyahidi, taudi geya Yehoba siheꞌasisiyane, ma togala, ma biꞌibiꞌidi, ma toheliya, ma taudi sinadiyao ma tamadiyao ma hali tomota wete ꞌadi toloheꞌamasao, ah =bLoinaedi tasanapudiya ꞌabehega ꞌebelema bwebweꞌana, ꞌeguma tamuliya moisa. g ybNuwanuwadi ma siheꞌita Yehoba ꞌina loinao, ma hesi ꞌidi gwaeyedi ma ꞌidi lohatotowedi huhudi geya sisanapudi. ]f 5bMa hesi tomota tupwadi hemisa bewa silogwahateya, ta gwae besobesowega siꞌwaniya. e )bBewa ꞌigu loina ma ꞌane nuwami ꞌehaudiyega waboi wahelau hilegomi moisa ma wanuwanuwatuhu bwaibwaini, ma wahemisa moisa Keliso ꞌoina. d bMa wete sahena sigwaegwae ma mwalo babadaedi sanidi siꞌinaꞌinanadi.” Nata gide heꞌahwa panapanawa ꞌilatu ꞌoimiya weyahina heꞌoteꞌotetela balaina, sahena tomota siꞌabihetedi, ma gesowana ꞌidi hemisa Yehoba ꞌoina siꞌabiꞌabi. c  bMwalo ꞌane tutenina yaꞌebesinegowa ma yatauya Masidoniya, ma yahenuwa lagugowa, yagwaeya, “Sahena ꞌutautauya. Cebwa tuwa Epeso ꞌoina ꞌumiyamiya, ma ꞌane tomota tupwadi ꞌuꞌausidi ma sahena heꞌitao hagana ma hagana siheheꞌitadi. Wb )bCowa mwalo Keliso ꞌuhemisaeya, ꞌoinega yaꞌahwa natunegowa moisa. Tamada Yehoba ma ꞌida Bada Yesu Keliso sihelauwego, ma wete siꞌatemuyemuyego, ma ꞌumiya yaliyaya. Lohatoto ꞌaboꞌabo weyahina wa kbYauwedo Timoti, ꞌino leta bewa ꞌoiguwega ꞌitautauyawa. Taugu Paulo, Keliso weyahina yahetohepwaila ꞌada Toꞌabiheteina Yehoba ma Yesu Keliso ꞌidi loinega, weyahina Keliso ꞌoina tahehemisa ꞌida ꞌabihetena ꞌabwa weyahina. R`NCida Bada Yesu Keliso ꞌina helau ꞌoimiya.Taugu Paulo.V_%NTa yaloinaegomi Yehoba saninega leta bewa wahasili ꞌiyadao matadiya. R^NMa wete tohekalesiyao mabwaiyadi helauwega waꞌatusapwala hiledi. ?]yNCiyamayao, waꞌahwanoi weyahima Yehoba ꞌoina. o\WNYehobaina ꞌihesinuwegomiya, tauna maꞌana hemisa, eeta toꞌaha ꞌihegwaegita, nata ꞌipaihowa. Y[+NYehoba tauna daumwala huhuna, ꞌoinega yaluyaluwami ta nuwami ta wahimi ꞌiꞌabiheꞌehau bwaibwainidi ma siꞌasilala, ma ꞌane mumugami bwebweꞌana wamiyamiya ꞌana siga Yesu Keliso ꞌihilama. 9ZmNma ꞌeguma galana beno mabwaiyana walogwahate. IY Nma hesi gwaeina watoho, ma ꞌeguma bwebweꞌana waꞌabiyahi, dXANCoinega ꞌeguma toguguya ꞌeta ꞌipalopisai*, sahena ꞌina gwae nugeta walologwahate, NWNMa sahena Yaluyaluwa Tabuna ꞌina paihowa waꞌetoꞌetobode. bV=NMa wete tuta mabwaiyana waloyauwedo Yehoba ꞌoina, ꞌeguma ꞌimi miya bwebweꞌadi ꞌoidiya ma wete miya galadi ꞌoidiya, ꞌimi yaliyayaina beno Yehoba ꞌina nuwatuhu, tauda Yesu Keliso ꞌina bodao weyahida. @U{NWete gide ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina sahena walololagu. *TONWayaliyaya tuta mabwaiyana. CSNWaꞌitayahigomi, sahena ꞌeta ꞌoimiyega galana ꞌihehemaise galana ꞌoinega, ma hesi tuta mabwaiyana wahelau hilegomi ma waꞌabihetena ma wete tomota hagadi waꞌabihetedi. QRNMa ꞌiyamayao, sowasowana wete tolowahiꞌwatao walohatotodi, wete toꞌateyoho waꞌabihe ꞌatepatuwedi, ma wete toweꞌa waꞌabihetedi, bewa ginaulaedi ꞌalamaꞌiꞌitega wapaipaihowadi. 5QcN Ciyamayao, ꞌima ꞌahwanoi ꞌoimiya sowasowana ꞌimi tohanugetao waheꞌasisiyanedi, ma wahelau bwaibwainidi, weyahina ꞌida Bada ꞌina paihowa sipaipaihowa, beno siꞌitaꞌita yahigomi ma siloguloguguya ꞌoimiya. Ma wete ꞌaigeda, sahena heꞌahwa lasalasa, ma hesi daumwalega wamiyamiya. PN 3O_N Coinega ꞌilobwainegomiya ma waboi waꞌabihepaꞌali hilegomi ma wete wahelemalema hilegomi, beno paihowaedi gide sauga bewa wapaipaihowa ꞌesedi. Cina ꞌebegumwala N9N Coinega Kelisoina weyahida ꞌiꞌamasa, ma nuwana mayawasida bo ꞌamaꞌamasida, ta ꞌeguma ꞌihilama ꞌiꞌewegita ma baꞌidada tamiya hataya. )MKN Weyahina Yehoba geya ꞌabehega ꞌiloinegita ma tatauya ꞌebeyatala ꞌoina, ma hesi nuwanuwana ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina paihowega ꞌiꞌabihetegita. rL]NMa tauda hesi gide ꞌasiꞌasilalada, ꞌoinega taboi taꞌitayahigita, ma yaluyaluwada tahabodebode, Yehoba ꞌana hemisa ma ꞌana helau ꞌoidiyega, ma wete ꞌida nuwatuhuyahi ꞌada ꞌabihetena ꞌabwa taloba ꞌoinega. }KsNMa sahena tauda gide taudi tomataꞌenoꞌeno, ma bwasi galana ꞌana tonumao, taudi guguyou ꞌidi ꞌebepaihowa. JNCoinega sahena taꞌenoꞌeno, gide tomota mabwaiyadi siꞌenoꞌeno ꞌesa, ma hesi Yesu tayamwayamwa ꞌida nuwatuhu dumwalunega. vIeNWeyahina ꞌomi maedana ꞌoina wamiyamiya, ꞌoinega maedanega tatauya, ma sahena guguyou ꞌina ꞌedega. WH'NMa ꞌiyamayao ꞌomi geya tupwa guguyou ꞌoina wamiyamiya, ꞌoinega Bada ꞌabwa ꞌina hilama sahena waꞌateꞌateyoho, ma hesi guguyou ꞌana tomiyanao ꞌiloheꞌateyohodi, gide tuwa toyagaha. zGmNma ꞌeguma tomota sigwae, “Cida miya mabwaiyana bwebweꞌana tuwa,” ma muliyetega hesilae taudi ꞌilohesalutuidi, gide wahine ꞌina ꞌabihelolo ꞌina henatuna ꞌoina. Coinega nage gide hesilaeina, ma geya sowasowahina sidenasine. FNweyahina boꞌi wasanapuya, ꞌabehega geya tasanapu, ma hesi ꞌina tauyama ꞌabwa gide toyagaha ꞌina tauyama gide nihuwanega, yE mNCiyamayao, geya sowasowahina ma ꞌimi leta bewa ꞌoinega ꞌahegwaegomi to tuta ꞌoina Kelisoina ꞌihilama, EDNCoinega tetela bewa ꞌoinega waꞌabihe yaliyayegomi.pCYNta tauda wete mayawasida taudi baꞌidadao tahane galewa, ta ꞌida Badaina baꞌidada tamiya hataya. ~BuNWeyahina Badaina maꞌenana madouna ꞌabwa ꞌilatuma, ma aneloseyao ꞌadi tohanugeta wete ꞌibwau, ma wete yoguli simuꞌa madouna, ma ꞌoinega Badaina galewega ꞌisuluma, ma toꞌamasaowedi mwalo Keliso ꞌana tohemisao sitoholo nugeta, =AsNBewa ꞌida Bada ꞌina gwaeyao ꞌahehepwailediwa ꞌoimiya, ꞌabehega tutaina ꞌihilama taudi ꞌamaꞌamasidi nata Keliso siloba nugeta, ma tauda mayawasida muliyetega. 0@YNMa tauda Yesu tahemiseya tauna ꞌamasega ꞌitoholohila ma gide wete tahemiseya ꞌiyadaowedi boꞌi siꞌamasa ma Yehoba tauna nata ꞌihiledima, Yesu baꞌidanao. D?N Ciyamayao sahena wahehenainaida toꞌamasao weyahidi, ma ꞌoinega ꞌeguma ꞌeta tasidai ꞌiꞌamasa, sahena wanuwanuwagala, gide taudi geya ꞌidi hemisamo toholohila weyahina. 2>]N Bewa ꞌoinega taudi geya Keliso ꞌana tohemisao siheꞌasisiyegomi, ma hesi ꞌomi ꞌami lema weyahina sahena tomota hagadi ꞌoidiya wahehemisa. Bada ꞌina hilama =N ma wete watoho ma wamiya daumwala, ma waboi ꞌimi paihowa wapaihowadi, ta sahena lowahiꞌwata, gide mwalo ꞌahenuwa laguwegomiya. <+N Gide wete tomota mabwaiyadi tupwa Masidoniya ꞌalona wahelauwediya. Coinega ꞌalohatoto ꞌoimiya ma ꞌimi helauwedi ꞌoidiya ꞌisinabwa, ;1N Ma ꞌiyadao ꞌadi helau weyahina nata geya ꞌalelediwa, weyahina Yehoba boꞌi tauna ꞌiheꞌitegomiya ꞌoinega waboi wahelau hilegomi. p:YNMa hesi ꞌeguma taiya loinaina ꞌiligehi, geya ꞌabehega tomota ꞌidi loina, ma hesi Yehoba ꞌina loina ꞌiligeligehi, weyahina Yaluyaluwa Tabuna tauna nuwatuhu ꞌana toꞌabiheꞌehau, beno Yehoba ꞌina ꞌehele ꞌoida. k9ONWeyahina Yehoba ꞌihesinuwegita geya mumuga galana weyahina, ma hesi mumuga ꞌehauna weyahina. ,8QNCoinega wete sahena tomota hagadi mwanediyao wayagayagahidi, nata gide Bada ꞌina gamwasowala waloba. Ginaulaedi bewa weyahidi mwalo ꞌahenuwa lagugomiya. S7Nma sahena nuwadahwana, gide ganamuli* taudi Yehoba ꞌana tohenainaidao. Q6Nma ꞌane ꞌaigeda ꞌaigeda wahai mumuga ꞌausalana ma dumwalunega, I5 NYehoba nuwanuwana ꞌimi miya ꞌausaladi, ma sahena wapuipui, M4NMa wete Bada Yesu ꞌina loinaedi ꞌaꞌebwaegomiya wasanapudiya. #3 ANCiyamayao, nuwatuhu wete ꞌaigeda ꞌida Bada Yesu weyahina ꞌahenuwa lagugomi, ma ꞌaguguyegomi, beno mwalo mumugaedi ꞌaheꞌitegomiya ta wasanapuya ꞌabehega bwebweꞌadi, ta weyahidi Yehoba ꞌiyaliyaya, ma bewa tuta ꞌoidiya wamumuga, sowasowana wapaipaihowa hilahiladi. #2?N Ma ꞌane ꞌabwa tutaina ꞌida Bada Yesu, ma ꞌana tohemisao silatuma, ꞌomi maꞌimi waiwai ta nuwami ꞌehaudi, Tamada Yehoba matana watoholo.(1IN Ta heluwena ꞌabehega Bada helauwega ꞌilohemahegomi ma waboi wahelau hilegomi, ma wete tomota hagadi wahelauwedi moisa, gide tauma ꞌahehelau ꞌesegomi. 0+N Coinega bewa ꞌigu nuwatuhu ꞌeluwa. Nugeta Tamada Yehoba ma ꞌida Bada Yesu ꞌima ꞌeda siloina ma ꞌoinega ꞌatauyawa ꞌoimiya. R/N Coinega nihuwana ma sabwelo ꞌoidiya ꞌaꞌahwaꞌahwanoi madouna ma ꞌabehega ꞌami ꞌoleya ꞌaꞌitahila, ma wete hisa ꞌebeweꞌa ꞌoimiya simiyamiya ꞌoidiyega ꞌaꞌabihe paꞌaligomi. .)N Coinega ꞌima loyauwedo Yehoba ꞌoina geya sowasowahina ꞌalolagu, weyahina Yehoba ꞌoina ꞌima yaliyaya weyahimi ꞌimadou hedada. X-)NCoinega ꞌimi toholo waiwai ꞌida Bada weyahina ꞌamnama ꞌibwebweꞌana. , NCiyamayao, bwagana maꞌama mwau, ta ꞌama muya, ma hesi ꞌimi hemisa tetelina ꞌahesagoheya ta ꞌiꞌabihe yaliyayemaiya. g+GNCoinega Timoti ꞌitauyawa ꞌiꞌitegomiya ma tetelimi ꞌiꞌeweyama, ꞌigwaeya, “Tesalonaikaedi Keliso ꞌoina sihemisa moisa, ma taudi tohelau moisa, ma tuta mabwaiyana ꞌida tauya nugeta ꞌoidiya sinuwanuwa tuhuyahi maꞌidi yaliyaya, ma nuwanuwadi wete siꞌita hilegita.” Tauma gide wete nuwanuwama ma ꞌomi ꞌaꞌita hilegomi. /*WNBewa huhuna ꞌoinega yanuwanuwatuhu hedade, ma Timoti yahewasaeyawa ma ꞌimi hemisa ꞌiꞌita, ma tetelimi ꞌiꞌeweyama, weyahina yaꞌateyohowa Seitani ꞌoina, nata gide ꞌebetoho madouna ꞌiꞌebwaegomi ma waweꞌa, ma nata gide ꞌima paihowa mwalo ꞌoimiya ꞌiꞌabihegala. )-NWeyahina mwalo tauma ꞌamiyamiya baꞌidamiyao, ma ꞌahepwaila nugeta ꞌoimiya, nata miyamwauwedi silatu ꞌoimiya, ta nige bewa silatulatu. (Nma ꞌane sahena ꞌami mwauwao ꞌoidiyega waweꞌaweꞌa. Weyahina miyamwauwedi wasanapudiya ꞌabehega mabwaiyada talobalobadi. p'YNCoinega ꞌiyadaina Timoti yahesumaneyawa, weyahina tauna wete ꞌaigeda ꞌima boda Yehoba ꞌina paihowa Keliso tetelina weyahina, ꞌiyadaina yahesumaneyawa ma ꞌane ꞌiꞌabihe waiwaiyegomi ma Keliso ꞌoina wahemisa moisa, 7& iNTutaina Ateni ꞌoina ꞌamiyamiya ta ꞌaꞌateꞌateyoho weyahimi, ꞌoinega yalohatotowa ma yagwae, “Timoti ꞌutauya Tesalonaika ma ꞌateluwa ꞌebwa ꞌamiyamiya.” 9%mNnata hepwatu ma yaliyaya weyahimi ꞌaloba.p$YNMoisa tuwa ꞌomi weyahimi ꞌanuwatuhu yahiya, ma ꞌane tutaina ꞌida Bada Yesu ꞌina latuhilama, #5NMoisa, taugu Paulo yatohotoho waiwai ma ꞌabehega ꞌatauyawa ma ꞌaboꞌenegomi, ta yatohoꞌasaya, weyahina Seitani ꞌima ꞌeda ꞌigibodeya. B"}NCiyamayao, mwalo ꞌaꞌebesinegomiya ta sauga toꞌutoꞌupanamo geya ꞌada ꞌitahilegomiya, ma hesi geya ꞌanaidegomi, ma ꞌatoho waiwai ma ꞌatauyawa sabi ꞌitahilegomi. D!NEeta hali boda wete siꞌausidi, ta ꞌima hepwaila ꞌomi ꞌasa ganamuli* ꞌoimiya sitohotoho ma siꞌausimai, weyahina geya nuwadi ma Yehoba ꞌiꞌabihetegomi, ꞌoinega Yudiyaedi ꞌidi puiyao sisinabwa hedada, ma ꞌana maisa beno muya madouna Yehoba ꞌiꞌebwaedi. Paulo nuwanuwana ma ꞌiboꞌene hiledi N NWeyahina taudi meYudiya mumugadi bewa gide ꞌida Bada Yesu siloheꞌamasiya, ma wete mwalo hene palopitao siloheꞌamasidiya, ta tauma wete siloꞌalehemaiya, ꞌoinega Yehoba geya nuwana taudi. ~~5}||zzyNx%w~vZuStt/srr)qpp"oon7mdlkkjimi ihAgg%ffe{dacb}a`Y_^Z]],\ZZ&YZXXWVUU.TTSS8RQQPCONMMLuKJJjIHGGEFiEDD]CBBApA!@@%?/>`=h<<$;N:p987665433!22X11 0S/h/..<-O,+i**))%(g'' &G%$#"! ct-a~b': 2 , a 5|,wQ Tauna hewana ma ꞌeꞌahai ꞌadi Toꞌehele ꞌimi ginaulao ꞌiꞌebwaegomi ma simadou bwaibwaina, ma mumugami bwebweꞌana ꞌoinega ꞌetahi madouna waloba, [v/ Caigeda gwae lelelelena Buki Heꞌasisi ꞌoina Yehoba weyahina ꞌigwaeya,“Ceheleyao ꞌisaweyaneya towewelohe hali tupwa ma hali tupwa ꞌoidiya,
tauna mumugana dumwaluna ta miyamiya hatayana.” 5uc Ma Yehobaina sowasowahina ma ꞌehele mabwaiyana ꞌida losiwa ꞌoimiya, eema tuta baibaiwana sowasowahimi, ma wete maꞌana tupwa madouna ꞌimi ꞌehele weyahina. Xt) Coinega ꞌomi ꞌaigeda ꞌaigeda tauna ꞌina nuwatuhu ꞌoinega ꞌiꞌehele, geya ꞌabehega lohesuhesumanega nuwana heꞌiꞌimega, ma hesi ꞌatetagwalega, ta bewa Yehoba ꞌina ꞌebe yaliyaya. s- Cehele ꞌana nuwatuhu gide tanoha. Tauna ꞌidauna ꞌiꞌiuna ꞌiꞌetahi ꞌiꞌiuna, ma tauna ꞌidauna madouna ꞌiꞌetahi madouna. 'rG Coinega yanuwatuhuya ꞌabehega ꞌilobwaineya ma tasidaowedi sida tauyawa nugeta sabi ꞌabihetegomi ꞌimi helauina wagwae hemisaeya ꞌana ꞌatububu weyahina, ma taugu tuta muliyetega wete yatauyawa. Weyahina sahena lohesuhesumana ꞌoinega wahehelau ma hesi ꞌatetagwalega. Tq! Ceguma ꞌabwa tupwana meMasidoniya baꞌidagwao ꞌatauyawa ma siꞌitalobegomi ꞌimi helau geya waꞌatububu, bewa ꞌebedeba mwadina ꞌoiguwa ma wete ꞌoimiya, ꞌigu hepwaila nugetaina weyahina. \p1 Geya nuwagu ma ꞌigu hepwatu weyahimi tomota siꞌahwa ꞌaboꞌabowegau, ꞌoinega tasidaowedi yahesumanediwa sabi ꞌabihetegomi ma ꞌimi helauina waꞌatububu, gide ꞌimi hetapewa yahepwaileya ꞌoidiya. So ma wete yasanapugomiya ꞌabehega ꞌeheleina weyahina wayaliyaya, ꞌoinega ꞌomi yaꞌahwa bwebweꞌanegomiya meMasidoniya ꞌoidiya, yagwaeya, “Tupwa Akaya ꞌoina taudi meKolinita sihetapewa pwaiya ta ꞌidi helau siꞌatububuya bolime ꞌigumwala ꞌoina.” Coinega baibaiwadi ꞌoidiyega wete gide sipaipaihowa ꞌese. un e Sahena leta ꞌoinega yahenuwa laguwegomi ꞌimi ꞌehele tohekalesiyao weyahidi, weyahina wasanapu pwaiya, GmCoinega ꞌilobwainegomiya ma tasidaowedi wahelau bwaibwainidi, ma boda hekalesiya baibaiwadi siꞌahwa moisaegomi, ma wete siꞌahwa moisaemai ꞌima hepwatu ꞌimi helauina weyahina.Hl Taito wasanapuya ꞌabehega baꞌidagu ꞌapaihowa mahemahetena ꞌami lema weyahina, ma tasidaowedi taudi tohekalesiyao weyahidi sipaipaihowa, ta weyahina tomota Keliso sihepwatuweya. 6keTasidai wete ꞌaigeda baꞌidadiu ꞌahesumaneyawa, tauna ꞌasanapuya ꞌabehega tohemisa moisa ꞌina paihowa baibaiwana ꞌoidiyega, ma bewa tuwa ꞌomi ꞌimi mumuga bwebweꞌana ꞌihesagoha pwaiya ta ꞌihemiseya, ꞌoinega nuwanuwana madouna ꞌihaboꞌenegomi sabi ꞌabihetegomi wete. vjeMa hesi nuwanuwama tuta baibaiwana ꞌoidiya ꞌada paihowa dumwalu Yehoba matana, ma wete tomota matadiya. iGeya nuwama ma ꞌeta taiya ꞌilomugiyemai ꞌigwae, “Helau ꞌawawaina madouna ma geya sida ꞌitayahi bwaibwainiya.” ,hQma tohekalesiyao ꞌina paihowa siꞌebwaeya ta tauna baꞌidamai ꞌasakosakowasi ꞌehele weyahina sabi ꞌabihetegomi, ma ꞌoinega tomota Yehoba sihepwatuwe. 1g[Coinega wete tasidai ꞌaigeda Taito baꞌidana ꞌahetunediwa, tauna tologuguya ꞌaigeda wasa bwebweꞌana weyahina, ma sanina madouna tohekalesiyao ꞌoidiya, fCoinega tutaina ꞌahegwaeya ma ꞌihaboꞌenegomi ꞌitagwala bwaibwaineya, weyahina beno tauna ꞌina nuwatuhu madouna. %eCYehoba ꞌoina yaloyauwedo, weyahina Taito ꞌina nuwatuhu madouna ꞌiꞌebwae pwaiya, ma tauna ꞌiꞌabihetegomi, gide tauma wete ꞌima nuwatuhu. d+Gidemusa gwae ꞌimiyamiya Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌigwaeya,“Taudi siheꞌauta madouna ꞌadi ꞌeꞌahai geya ꞌana tupwamo, ma taudi siheꞌauta ꞌiꞌiuna ꞌadi ꞌeꞌahai tuwa sowasowahidi, eeta sihemahemahetena.” Taito maꞌiyanao sitautauya Kolinita c}Ceguma bewa tuwa ꞌimi tobwatobwa baibaiwana, sowasowahina ma hali ꞌasa waꞌabihetedi ꞌidi miyamwau ꞌoidiyega, ma ꞌeguma to tuta taudi ꞌidi tobwatobwa baibaiwana siꞌabihetegomi wete, ꞌeguma wamiya mwau. Coinega wada hemahemahetena. b- Bewa geya ꞌabehega ꞌomi ꞌimi helau ꞌana mwau madouna ma hali ꞌasa ꞌidi helau ꞌana mwau muhemuhena, ma hesiyage mahemahetena tuwa. Ma Sahena wagwaegwae ma wagwae, “Geya ꞌeta ginaula ꞌoima ma ꞌoinega ꞌahelau.” Hesi tuwa wahetapewa ma toꞌaha ꞌoimiya ꞌimiyamiya ꞌoidiyega wahelau, ma Yehoba waꞌabihe yaliyaya. 9`k Coinega sowasowahina ma walosalohi. Mwalo wahetapewa ta wahegaineya, ꞌoinega nata wete ꞌimi ꞌatetagwalega toꞌaha ꞌoimiya simiyamiya ꞌoidiyega helauina walosalohi. _ Coinega nuwatuhu yaꞌebwaegomi. Bolime ꞌigumwala nuwanuwami ma wahelau, ꞌoinega wahelau nugeta, ta hali boda mulimiya. \^1 Comi ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina helau wasanapuya, tauna ꞌina wasawasa madouna ꞌiꞌebesineya ma ꞌiheweweloheya sabi ꞌabihetegomi, ta ꞌabehega ꞌina hewewelohe ꞌoinega ꞌomi wahewasawasa. l]QBewa ꞌigu gwae tuwa ma geya ꞌabehega yaloinegomi, ma yanuwatuhuya tohekalesiyao tupwana sihehetapewa ꞌehele ꞌawawa weyahina, ꞌoinega ꞌebetohona bewa yalaguya ma taꞌita nuwana waꞌehele bwaibwaina, bo geya. _\7Comi wamumuga ꞌausala pwaiya ꞌimi paihowa baibaiwana ꞌoidiyega, beno hemisa ma hepwaila ma sanapu ma hepwatu ma wete ꞌimi helau ꞌoima, ꞌoinega sowasowahimi ma ꞌehele ꞌausalana wete wapaihowa. H[ Coinega Taito ꞌahegwaeya, ꞌagwaeya, “Mwalo ꞌuhegaina ma meKolinita ꞌuꞌabihetediya ꞌidi ꞌehele ꞌana paihowa weyahina, ꞌoinega ꞌuꞌabihetedi wete ma silosalohi.” OZTauma ꞌima nuwatuhu ma sihelau, maꞌiyamo ꞌidi ꞌehele madou hedade, weyahina Bada ꞌoina sitagwala nugetediya, ꞌoinega wete sitagwalediya tauma ꞌoima, gide Yehoba ꞌina nuwatuhu. YMa siꞌahwaꞌahwanoi waiwai ꞌoima ma ꞌeguma sowasowahina sihelau Yelusalema ꞌana tohekalesiyao ꞌadi sagu weyahina. X Yagwaeya moisa, meMasidoniyaedi ꞌatedi sitagwalediya ta ꞌidi ginaulao siꞌehele ꞌawawediya maꞌana loheposeyana. !W;Taudi towewelohe gide tuwa ꞌebetohona silobeya ꞌidi miya ꞌana mwau ꞌoinega, ma hesi tuwa maꞌidi yaliyaya helau bwebweꞌana hedade silaguya. 4V cCiyagwao, nuwanuwama ma tohekalesiyao Masidoniya ꞌalona wasanapudi ꞌabehega Yehoba ꞌiꞌabihetediya ꞌihenuwa laguwediya ta ꞌehele ꞌawawa ꞌausalana silaguya. [U/Ma taugu wete yayaliyaya ꞌimi mumuga mabwaiyana ꞌausalana weyahina.,TQTaito ꞌimi hematamatana mabwaiyana ꞌinuwatuhu yahiya, tutaina tauna ꞌoina watagwalegomiya maꞌimi ꞌateyoho, ꞌoinega nuwana waꞌewa bwaibwainiya. ]S3Mwalo Taito ꞌimiyamiya ta yahepwatuwegomiya, ma Taito matanega ꞌiꞌita pwaiya, ꞌoinega geya wete ꞌebe debamwadina ꞌoiguwa. Ma hesi ꞌigu gwae mabwaiyana ꞌomi weyahimi ꞌana moisa ꞌilatu pwaiya. /RW Coinega yayaliyaya pwaiya madouna. Wete Taito ꞌina yaliyaya tauma ꞌima yaliyaya ꞌilohepoiya, weyahina Taitoina ꞌimi mumuga ꞌausala ꞌoinega ꞌiyaliyaya. sQ_ Cimi leta mwalo yaleleyawa geya ꞌiyamiu topuimo weyahina, ma geya loheyaina ꞌipuiya ꞌoina weyahina, ma hesi ꞌomi mabwaiyami weyahimi, ma ꞌabehega Yehoba matana waheꞌitae ꞌigu gwae ꞌana hematamatana bwebweꞌana. P Waꞌita, ꞌimi nuwagala bewa ꞌoinega Yehoba boꞌi ꞌiꞌabihetegomiya, ma wahetapewa, ta wahewaiwaiya ta ꞌimi mumuga ꞌibwebweꞌana mabwaiyana, ꞌoinega galanaina weyahina wagamwasowala pwaiya, ma wamatauta, ma nuwanuwami yatauyawa ꞌoimiya, ma wahewaiwaiya ma togalaina ꞌana loina waꞌebwaeya. Ginaula mabwaiyana ꞌoidiyega ꞌimi paihowa ꞌausalana waheꞌitaeya. oOW Moisa, nuwagala Yehoba ꞌoinega ginaula ꞌausalana ma ꞌiꞌabihe nuwabuigita, ma ꞌoinega ꞌabihetena taloba. Coinega sahena nuwagalaina talologwahate. Ma hesi hali nuwagala baleꞌu ꞌoinega ꞌabwa ꞌiloheꞌamasigita. N  Coinega taugu yayaliyaya, geya ꞌimi nuwagala weyahina, ma hesi weyahina ꞌimi nuwagala ꞌoinega wanuwabuiya ꞌimi puiyao ꞌoidiyega. Cimi nuwagalaina walotohoya ꞌabehega Yehoba ꞌoinega ꞌinaoma, ma geya ꞌeta wete ꞌoimiya galana yapaihowa. aM;Mwalo ꞌimi leta yaleleya, ta ꞌiꞌabihenuwa mwauwegomiya, ma taugu wete weyahimi yanuwagala, ma tuwa sahena yanuwanuwagala letaina weyahina, weyahina ꞌomi ꞌimi nuwagala tuta toꞌutoꞌupanamo ꞌoina. L'ma wete tetelimi ꞌoinega, weyahina Taito ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “MeKolinitaedi nuwanuwadi ma ꞌutauya ꞌuhaboꞌenedi. Ma ꞌino gwae weyahina sitagwala pwaiyediya, ta ꞌidi pui ꞌoinega sinuwabuiya maꞌidi dou. Bewa yaꞌiteya ta yayaliyaya madouna.” %KCMa Yehoba, tauna tonuwagala ꞌadi toꞌabiheyaliyaya, tauma ꞌiꞌabihe yaliyayemaiya ginaula ꞌeluwa ꞌoidiyega, beno Taito ꞌina tauyama ꞌoinega, BJ}Mwalo ꞌatauyama ꞌebwa Masidoniya, geya ꞌaigeda wete ꞌebeꞌaiyawasi ꞌaloba, ma wete tuwa miyamwau mabwaiyana, beno ꞌaleha, tupwa mabwaiyana ꞌoidiya, ma matauta ꞌatema. /IWYayaliyaya pwaiya weyahimi ma yahehepwatu, ta ꞌigu nuwatuhu ꞌibwebweꞌana pwaiya weyahimi. Bewa tuwa ꞌima miyamwau, ma hesi tuwa weyahimi yayaliyaya madouna. #H?Cigu gwae bewa geya sabi heliyegomi, weyahina nuwama waꞌewa pwaiya, mwalo gide yahegwaegomiya ma ꞌabehega ꞌomi baꞌidagwao tamiya ꞌamaꞌamasa. :GmCiyagwao wahelauwemai, weyahina ꞌima mumuga mabwaiyana ꞌausalana. Geya ꞌaigeda wete nuwami ꞌada ꞌabihe galeya, bo ꞌaꞌabihe ꞌwanigomi, bo ꞌaꞌabowegomi. F {Ciyagwao, Yehoba ꞌina gwae hemisaedi tahesagohediya, ꞌoinega wahida ma yaluyaluwada taꞌabihe ꞌasilaladi ginaula biꞌibiꞌidi ꞌoidiyega, ma taheꞌehau moisa ta maꞌida heꞌasisi Yehoba ꞌoina. Paulo ꞌiyaliyaya meKolinita weyahidi E ma ꞌoiguwa waꞌahwa tamana ma ꞌomi natugwao meloheyami ma mewahinemi.’ Bewa Yehoba Tohewaiwai tauna ꞌina gwae.”/DWCoinega Yehoba wete ꞌigwaeya, ‘Hali boda ꞌoidiyega walatu ma waꞌebesinedi, ma sahena ginaula biꞌibiꞌidi waꞌabiꞌabitohodi, ma yatoegomi ꞌigu tupwa, C3Wete geya sowasowahina hali ꞌebe hemisao talagu luhuwedi Yehoba ꞌina hada ꞌalona. Yehoba tauna mayawasina ta ꞌina hada tauda, ma ꞌigwaeya,“ ‘Taugu taudi ꞌoidiya yaloꞌasa ma ꞌalodiya yayawala dadana ma taugu ꞌidi Yehoba ma taudi ꞌigu tomotao!’ AB{Wete geya sowana Keliso ma Tomudulele* baꞌidana siheꞌiyaꞌiyagu. Ceguma Kelisoina ꞌuhemiseya, geya sowasowahina tomota taudi geya sihemisa baꞌidamwao wapaihowa mahemahetena. iAKSahena watubwetubwegomi taudi geya sihemisa Keliso ꞌoina baꞌidamiyao, weyahina geya sowana mumuga bwebweꞌana ma galana maꞌaigeda wapaihowa. Wete geya sowana ꞌasilala ma guguyou baꞌidana siheꞌiyaꞌiyagu. t@a Coinega natugwao, ꞌilobwaineya ma ꞌatemiyega wahelauwegau. Sahena guguyou tupwaina ꞌoina waluhuluhu L? ta ꞌateguwa yahelauwegomiya, ma hesi geya wayaliyaya ꞌoiguwa. c>? Ciyagwao meKolinita ꞌomi, ꞌagu lotohona mabwaiyana yahepwaila latuwa ꞌoimiya, g=G Tauma maꞌima nuwagala ma hesi ꞌatema ꞌayaliyaliyaya. Tauma gide wewelohe, ma hesi wasawasa ꞌaheheguyai tomota baibaiwadi ꞌoidiya. Geya wete ꞌima tobwatobwamo ma hesiyage ginaula mabwaiyana ꞌoima simiyamiya. 2<] Tomota geya sisanapumai ma hesi Yehoba ꞌisanapumaiya. Tauma gide ꞌamaꞌamasima ma hesi yawasima ꞌausalana. Siꞌabiꞌabi hegalemaiya ma geya siloheꞌamasimai. ;7Tuta tupwana tomota siꞌahwa bwebweꞌanemai ma tuta tupwana siꞌahwa galagalaemai. Wete siꞌahwa ꞌaboꞌabowemai ma hesi geya ꞌaꞌabo. (:Ita ꞌima gwae moisa, ma wete Yehoba ꞌina waiwai ꞌoima, ma ꞌima ꞌebeꞌaleha ꞌebeulaulamega ma ꞌadigeyegeyemega, beno ꞌima mumuga bwebweꞌana. z9mmumuga ꞌasilalana, sanapu, ꞌatemuyamuya, heꞌiyaꞌiyagu, Yaluyaluwa Tabuna ꞌateda, ta wete helau moisa, I8 sapi, ꞌebepai, ꞌaleha, paihowa, ꞌoyatola masala, gomale, H7 ma hesi ꞌima paihowao mabwaiyana bwebweꞌana ꞌaheꞌitaeya ꞌabehega Yehoba ꞌina topaihowao bwebweꞌama. Cima paihowa bewa: ꞌalamaꞌiꞌita madouna, muyamuya, miyamwau, hesilae, 66eCabihetena bewa tomota mabwaiyadi weyahidi, genuwama ma ꞌaigeda taiya ꞌilolomugiyemai ꞌima paihowao weyahidi. Geya ꞌaigeda wete ꞌebeꞌetoboda ꞌalagulagu, \51weyahina ꞌigwaeya,“Tuta bwebweꞌana ꞌoina ꞌenau yahesagoheya, ꞌoinegaꞌabihetena ꞌana tuta ꞌoina yaꞌabihete pwaigowa.” Moisa, bewa tuta bwebweꞌana ma ꞌami ꞌabihetena waloba. 4 Coinega Yehoba baꞌidamai ꞌapaipaihowa, ta ꞌoimiya ꞌaꞌahwanoi ma sahena ꞌina helau waꞌahwa ginaula bwagabwagae, b3=Yehobaina tauda weyahida Keliso ꞌiloineya, tauna geya ꞌeta ꞌina pui, ma hesi Yehoba ꞌitagwaleya ma Kelisoina weyahida ꞌihetogala, ma ꞌane tauna baꞌidadai Yehoba ꞌina mumuga bwebweꞌana taꞌewa.02YTauma Keliso ꞌana tohepwailao ta Yehoba ꞌoimega ꞌilolohatoto ꞌoimiya, ma Keliso weyahina ꞌaꞌahwanoiyegomi ma Yehoba ꞌoina waheꞌiyaꞌiyagu hila. 1%Moisa, Yehoba gide Keliso ꞌalona ꞌimiyamiya, ta mebaleꞌu ꞌitoegita tauna ꞌoina sabi heꞌiyaꞌiyagu hila, ma ꞌida puiyao ꞌinuwasamudiya ma sahena tahehemaisadi, ꞌoinega heꞌiyaꞌiyagu hila tetelina ꞌiꞌebwaegita ma tahehepwaila tomota ꞌoidiya. s0_Cehele bewa Yehoba ꞌoinega, tauna Yehobaina Keliso ꞌina paihowega ꞌitoegita tauna ꞌoina ta baꞌidadai taheꞌiyaꞌiyagu hila, ma wete ꞌida paihowa ꞌiꞌebwaegita ma tomota taꞌewedima heꞌiyaꞌiyaguina ꞌoina. 0/Yma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega taiya Keliso ꞌoina ꞌimiyamiya, tauna ꞌihetomota hauhauna. Cina mumuga miyamiyaina ꞌigumwala pwaiya, ma hauhauna ꞌilatuwa. Z.-Mwalo, ꞌigu nuwatuhu ꞌabehega Keliso loheya galana ma hesi yanuwabui pwaiya, ꞌoinega sahena tahesihesinuwa tomota ꞌoidiya ꞌabehega bwebweꞌadi bo galadi, beno mebaleꞌu ꞌidi nuwatuhu gide, R-Ta ꞌina ꞌamasa mabwaiyada weyahida huhuna, ꞌabehega ꞌabwa mayawasida, geya tauda ꞌida paihowao sabi paihowaidi, ma hesi Keliso weyahina, tauna weyahida ꞌiꞌamasa ta wete ꞌitoholo hila. /,WKeliso ꞌina helauwega ꞌagwaegwae, weyahina tauna tuwa ꞌama toloina. Moisa tuwa, tauna mabwaiyada weyahida ꞌiꞌamasa, ꞌoinega mabwaiyada gide toꞌamasao. + Ceguma ꞌima gwae bewa gide gwae yauyaule beno Yehoba weyahina, ma hesi ꞌeguma ꞌima gwae dumwaluna beno ꞌomi weyahimi. t*a Geya ꞌaꞌahwa bwebweꞌanemai tauma ꞌima gwae bewa ꞌoidiyega, ma hesi taudi sinuwanuwatuhu hewasawasa weyahina, ma geya ꞌatedi weyahina, ꞌeguma wagwae hila ꞌoidiya waheꞌitadi ꞌabehega tauma ꞌima mumuga ꞌausalana. K) Bewa weyahina tauna Badaina ꞌamatauteya ta tomota ꞌoidiya ꞌalohatotowa. Yehoba ꞌima mumuga ꞌisanasanapu ma yanuwatuhu yahiya ꞌomi wete wasanasanapumai ꞌabehega bwebweꞌama. r(] Weyahina ꞌabwa ꞌeguma tutaina Keliso ꞌina wagahata wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoi sabi loinegita, mabwaiyada ꞌada maisa ꞌoinega taloba, nuwana ꞌausalana nuwana galana, gide ꞌida paihowao baleꞌuwa. Tomota hauhaudi {'o Ma ꞌeguma wahida tamiyamiya bo nuwana ꞌeguma taꞌamasa, ꞌida ꞌebemasi tuwa toꞌaha Badaina nuwanuwana. {&oCoinega taꞌateꞌatepatu, ma nuwanuwada taꞌamasa ta wahida taꞌebesinedi, ma Bada ꞌina tupwa talatu. L%weyahina ꞌida hemisa ꞌoinega tatautauya ma geya ꞌebubunega. )$KCoinega tuta mabwaiyana ꞌoidiya taꞌateꞌatepatu, ma tasanapuya ꞌabehega ꞌeguma ꞌida hada baleꞌuwa ꞌoina tamiyamiya beno geya Bada ꞌina tupwa, .#UBewa mabwaiyana Yehoba ꞌiꞌatububuya ma ꞌiꞌebwaegita, ta ꞌilaꞌilala ꞌiꞌebwaegita ma ꞌoinega ꞌana moisa tasanasanapu beno Yaluyaluwa Tabuna. ,"QMoisa, ꞌabwa hada baleꞌuwa ꞌoina tamiyamiya maꞌida muyamuyao, ta ꞌida nuwatuhu baibaiwadi tuwa, ma geya ꞌabehega ꞌada ꞌaleꞌowao tahalolodi, ma hesi ꞌabehega ꞌada ꞌaleꞌo hauhauna taꞌote, ma ꞌoinega wahida talatala sawalidi sibui yawasida hauhauna ꞌoina. [!/gide ꞌada ꞌaleꞌo hauhauna ma ꞌausalana taꞌote, ma sahena talolobugewa. b =Bewa baleꞌuwa maꞌida nuwagala tayamwayamwa, nuwanuwada ꞌida hada galewa taꞌewa, L Wahida gide ꞌida hada baleꞌuwa, tasanapuya ꞌeguma ꞌilotaligeha, ꞌida hada hauhauna taloba galewa, geya tomota nimadiyega sipaipaihowa, ma hesi miyamiya hatayana Yehoba tauna ꞌoinega. SWeyahina ꞌida ꞌebemasi ginaulaedi geya taꞌitaꞌitadi ꞌoidiya. Moisa, ginauledi taꞌitaꞌitadi sawasawalidi tuwa, ma hesi ginaulaedi geya tada ꞌitediya taudi ginaula miyamiya hatayadi.X)Muyamuyaedi bewa meyameyahadi tuwa, ma tuta toꞌutoꞌupanamo ꞌoidiya talobalobadi, ta hesi siꞌabihe waiwaigita ma ꞌabehega ꞌida wasawasa bwebweꞌana hedade ma miyamiya hatayana ꞌabwa taꞌewa. Coinega geya ꞌaweꞌa. Bwagana wahida siweꞌaweꞌa, ma hesi tuwa ꞌaloda taheheꞌehau sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya. iKBewa mabwaiyana ꞌomi weyahimi, ma ꞌoinega Yehoba ꞌina helau ꞌilelelelewana tomota mabwaiyadi ꞌoidiya, taudi baꞌidadao taloyauwedo madouna, ma wete Yehoba ꞌana hepwatu ta ꞌina wasawasa ꞌimadou hedada. W'ma Yehoba ꞌasanapuya ꞌabehega ꞌida Bada Yesu ꞌamasega ꞌiꞌabihe toholo hileya, ma tauma wete Yesu baꞌidamai ꞌiꞌabihe toholo hilemai, ma ꞌomi wete baꞌidamayao ꞌitoegita tauna matana. C Mwalo ꞌaigeda loheya ꞌileleya ꞌigwaeya, “Taugu yahemisaeya, ꞌoinega yagwae latuweya.” Tauma wete ꞌima hemisa tauna gide, ta ꞌoinega ꞌima hemisega ꞌahehepwaila, y Gide tuwa ꞌamasa tauma ꞌaloma ꞌipaipaihowa, ma ꞌoinega ꞌomi yawasi bwebweꞌana ꞌoimiya ꞌipaihowa. P Moisa, mayawasima tuta bewa baleꞌuwa, ma Yesu weyahina tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌama ꞌalehao silolohe ꞌamasimai ma hesi Yesu yawasina ꞌwapima weꞌaweꞌadi ꞌalodi ꞌihehetapewa. /W Tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌana ꞌita gide wahima siꞌamaꞌamasa, gidemusa Yesu ꞌiꞌamasa, ma ꞌoinega tomota siꞌita Yesu yawasina ꞌoima ꞌipaipaihowa. # Cama mwau loheloheya siꞌebwaemaiya, ma tuwa Keliso ꞌabwa baꞌidamai ꞌamiyamiya. Wete sihunuhunumai, ma hesi geya siloheꞌamasimai. 9Tomota ꞌama mwau baibaiwadi siꞌebwaemaiya ta hesi geya sowasowadi ma siꞌabihe galemai, ꞌoinega ꞌima nuwatuhu baibaiwana ta geya ꞌabeꞌu. zmCima wasawasa galewega ꞌwapima weꞌaweꞌadi ꞌoidiya ꞌimiyamiya, gide tobwatobwa wasawasa walata miyamiyana ꞌalona, ꞌoinega tomota sisanapumai ꞌabehega ꞌima waiwai madouna geya tauma ꞌoimega, ma hesi Yehoba ꞌoinega. wgWeyahina Yehobaina ꞌigwaeya, “Guguyou ꞌoina ꞌasilala ꞌida saehane,” ma Yehoba ꞌatema ꞌisaesaehane, ꞌoinega tauna ꞌina ꞌasilala Keliso manina ꞌaꞌitaꞌita. Yehoba ꞌina wasawasa wahida weꞌaweꞌadi ꞌalodiya !Cima lohatoto geya tauma weyahima, ma hesi Yesu Keliso tauna ꞌida Badaina weyahina, ma tauma ꞌimi topaihowao tuwa Yesu weyahina. W'Taudi geya sihemisa, weyahina baleꞌu bewa ꞌina bada ꞌiꞌabihegibu pwaidiya, ma ꞌoinega ꞌasilala sahena siꞌitaꞌita, beno Keliso ꞌina wasawasa tetelina, tauna ꞌana ꞌita Yehoba gidemusa. {oMa ꞌeguma tupwana tomota ꞌima heꞌitao geya sisanapu, siboidimo hesilae ꞌina ꞌeda ꞌoinega sitautauya. %CMumuga galadi ta ꞌaboꞌabowedi ꞌalogwahata pwaidiya, ma wete sahena Yehoba ꞌina gwae ꞌabuibui ꞌabehega heꞌita ꞌaboꞌabo ꞌoinega ꞌaheheꞌita, ma hesi heꞌita moisa ꞌagwaegwae latuwe, ma ꞌomi mabwaiyami tauma ꞌima mumuga ꞌausalana Yehoba matana waꞌita. p  [Cima paihowa bewa Yehoba ꞌina ꞌatemuyemuyega ꞌiꞌebwaemaiya, ꞌoinega sahena ꞌaweꞌaweꞌa.  'Coinega geya ꞌaigeda ꞌahubodaboda manida ꞌimiyamiya, ma Bada ꞌina wasawasa ꞌasiꞌasilalana ꞌoina taꞌeꞌebubuna, ta tupwana ma tupwana ꞌibuibuigita tauna ꞌana ꞌita ꞌasiꞌasilalana gide. Paihowa bewa Badaina ꞌoinega, tauna yaluyaluwa tuwa.M Ma Bada tauna Yaluyaluwa, ma Badaina Yaluyaluwana ꞌada tolihasa.  ma hesi ꞌeguma ꞌaigeda taiya ꞌiꞌitahila ꞌida Badaina ꞌoina ꞌihemisa, beno talaꞌauꞌausina ꞌiꞌewayahule. Moisa, mwalohene ta nige ꞌeguma Mosese ꞌina loinao sihesagohedi, nuwadi sitalaꞌauꞌausidi ma geya sinuwa sabwelenidi, 0YMoisa, meIsileliyedi nuwa potapotadi, mwalohene ta nige, weyahina ꞌabwa tuwa bewa ꞌeguma loina miyamiyana ꞌana hasila sihesagohe, nuwadi sitala ꞌauꞌausidi ꞌidi nuwa potepotega, ma sahena sinuwanuwa sabwalena, ma Keliso ꞌiboimo sowasowahina talaꞌausina ꞌiꞌewa yahuledi. &E ma Mosese geya gide tauda, weyahina Mosese manina ꞌasilalana nata ꞌisawala, ma ꞌiꞌahu ꞌauꞌausiya ta ꞌabehega sahena meIsileli siꞌitaꞌita. ve Tanuwatuhu yahiya ꞌabehega loina hauhauna ꞌoinega tabwebweꞌana hataya, ma weyahina taꞌatepatu, ,Q Loina miyamiyana geya ꞌida miyahataya, ma hesi ꞌasiꞌasilalana, ꞌoinega tasanapuya ꞌabehega loina hauhauna tauna miyamiya hatayana ma ꞌasilala hedade.  Wete loina miyamiyana ꞌina ꞌasilala ꞌana ꞌita gide sawasawalina, ma hesi loina hauhauna ꞌina ꞌasilala bwebweꞌana hedade. H  Loina miyamiyana ꞌoinega tomota yatala siloba ma hesi loina maꞌina wasawasa ꞌasiꞌasilalana. Loina hauhaunaina mumuga dumwaluna ꞌiꞌebwaegita ta ꞌina wasawasa ꞌasilala hedade. wCoinega tasanapuya ꞌabehega loina hauhauna Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega ꞌina wasawasa madou hedade ꞌasilalaina. Y+Ma loina miyamiyana ꞌamasa weyahina, ma dimwa tabatabadi ꞌoidiya silelediya ta Yehoba Mosese ꞌiꞌebwaeya, ꞌasilala madouna ꞌalona, ta Mosese manina ꞌoinega ꞌasilala ꞌisaesae ma tupwana ꞌimiya ꞌamana, ma ꞌoinega wete ꞌisawala, ma tutaina Mosese manina ꞌisaesae meIsileli geya sowasowahina ma siꞌebubu. #?ma sowasowahina ꞌina loina hauhauna weyahina ꞌahehetopaihowa. Loinaina hauhauna geya lelelelena, ma hesi Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, weyahina loina lelelelena ꞌamasa ꞌiꞌebwaegita, ma tuwa loinaina Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega yawasida miyamiya hatayana ꞌiꞌebwaegita. MGeya ꞌabehega tauma weyahima ꞌagwaegwae hanehane ma ꞌagwae, “Tauma ꞌima bwebweꞌana ꞌoinega paihowa ꞌapaipaihowadi,” ma hesiyage Yehoba ꞌiboimo ꞌiꞌabiꞌabi hewaiwaiyemai, Z~-Bewa weyahina Keliso ꞌina ꞌabihetenega ꞌaꞌatepatuwa Yehoba matana. +}Oma nage ꞌoinega waheꞌitadi ꞌabehega ꞌomi tuwa leta Keliso ꞌoinega, Yehoba tauna mayawasina Yaluyaluwanega ꞌileleya, geya ꞌebelele ꞌoinega, nuwana dimwa tabatabadi ꞌoidiya, ma hesi tomota ꞌatena, ma ꞌomi gide leta, ta ꞌaꞌebwayaegomiya tomota mabwaiyadi ꞌoidiya. L|Weyahina ꞌomi tuwa ꞌima letaowedi, ma tomota mabwaiyadi ꞌoimiyega sihasili, ma ꞌoinega ꞌimi mumuga ꞌausalana siꞌita ma ꞌima paihowa ꞌoimiya sida sanapu ꞌabehega ꞌausalana, 5{ eTogidega, ꞌabehega ꞌagwae gagasa mumugama ꞌausalana weyahina? Geyaꞌabwa. Ma hesi tomota tupwadi nuwanuwadi ꞌidi leta ꞌigwaeya,“Leta bewa ꞌana toꞌewaꞌewa mumugana ꞌausalana.” Genuwama ꞌima letaina walele gidemusa, bo nuwana tomota hagadi ꞌima letao sileledi gidemusa. gzGMa tauma geya gide tolohatoto ꞌaboꞌabowao, taudi ꞌidi wasawasa tuwa weyahina silolohatoto, ma hesi tauma maꞌama hemisa, gide Yehoba ꞌiloinemaiya, ꞌoinega tauna matana Keliso tetelina ꞌagwaegwaene moisa.yTaudi tohesilae ꞌoidiya mahainaina ꞌana lotohona tuwa gide toꞌamasa mwahuluna, ma hesi taudi Yehoba ꞌiꞌabihetediya mahainaina ꞌana lotohona tuwa gide yawasi ꞌausalana mahaina gide. Hisa tomota sowasowadi paihowa bewa? Geya baibaiwana. Yx+beno Keliso ꞌina paihowa Yehoba ꞌoina, ta weyahina ꞌalolohatoto gide hoya mahaina ꞌausalana ꞌalelewane taudi Yehoba ꞌiꞌabiꞌabihetedi ꞌoidiya, ta wete taudi nata sihesilae hataya ꞌoidiya. w%Coinega Yehoba ꞌoina yaloyauwedo, weyahina Keliso ꞌina waiwaiyega tuta baibaiwana ꞌiꞌabiꞌabi hewaiwaiyemai ma ꞌima paihowega Keliso ꞌana sanapu tupwa mabwaiyana ꞌoidiya ꞌidabalala gide hoya mahaina ꞌausala hedade ꞌidabalala ma tomota sinisoniso, v ma hesi yanuwatuhuya madouna weyahina tasigu Taito geya yaloba. Coinega meTilowasi yaꞌebesinediya ma yatauya Masidoniya. u Mwalo yatauya Tilowasi, Keliso tetelina sabi lohatotoina, ma Yehoba ꞌeda bwebweꞌana ꞌisoꞌeya, ꞌigu lohatotoina weyahina, t ꞌamuge ma Seitani ꞌihewaiwai ꞌoida, weyahina ꞌina nuwatuhu galana tasanapu pwaiya. Loina hauhauna ꞌana tohepwailao s- Ceguma taiya ꞌina pui wanuwasam taugu wete yanuwasam, ma toꞌaha taugu yanuwasamuya beno ꞌomi ꞌimi bwebweꞌana weyahina, Keliso matana, {ro Bewa weyahina ꞌimi leta yaleleyawa ma ꞌabehega yatohogemi, nuwana loina mabwaiyana wamuliyedi, bo geya. Ma ꞌiyamiu galanaina ꞌiꞌabihenuwa galegauwa tupwana tuwa, ma hesi ꞌomi nuwagala madouna ꞌiꞌebwaegomiya, ma geya nuwagu ma yaheliye, [m/Ma ꞌimi letaina yaleleyawa maꞌigu ꞌatemuya ma maꞌigu nuwagala ma ꞌigu dou, ma ꞌoinega tutaina ꞌeguma yaboꞌenegomi waꞌabihe yaliyayegau, ma sahena yanuwanuwagala, ma hesi mabwaiyami yahemisaegomiya ma yanuwatuhu yahiya ꞌabehega taugu ꞌigu yaliyayega ꞌomi wete wayaliyaya. Coinega ꞌimi letaina yaleleyawa, geya ꞌabehega yaꞌabihe nuwa galegomi ma hesi ꞌigu helau madou hedade ꞌoimiya wasanasanapu. Caigeda loheya ꞌina pui sinuwasam l k Coinega yanuwatuhuya ꞌabehega ꞌeguma ꞌigu gwaeyega yaꞌabihenuwa galegomiya, ꞌoimiyega taiya ꞌiꞌabihe yaliyayegau? Wj )Moisa, tutaina mwalo yanuwatuhuya ꞌabehega sahena yaboꞌeboꞌenegomi ma yaheheliyegomi ta debamwadina yaꞌebwaꞌebwaegomi ꞌiyamiuina ꞌina mumuga galana weyahina. Beno namo ꞌimi leta yaleleyawa. Oi Geya ꞌabehega ꞌahetoloina paꞌalina ꞌoimiya ꞌimi hemisa ta ꞌimi tapwalolo weyahidi, weyahina ꞌimi hemisega watoholo paꞌala pwaiya, ma hesi sabi lemegomi ꞌimi yaliyaya weyahina.Gh  Bewa Yehoba ꞌisanapuya yagwaegwae moisa ꞌabehega mwalo geya yaboꞌenegomi ꞌimi tupwa Kolinita ꞌoina weyahina geya nuwagu ma yaloina paꞌalegomi ꞌimi mumuga galana weyahina. g ma ꞌina ꞌilaꞌilala ꞌoida ꞌilaguya, beno Yaluyaluwana ꞌateda, ma ꞌoinega tasanapugita ꞌabehega tauda ꞌina tomotaiyao. f  Cida miya bwebweꞌana Keliso baꞌidadai Yehoba ꞌiꞌebwaegita, ꞌomi ma tauma, ta tauma ꞌima paihowa ꞌiꞌebwaemaiya, e 1Weyahina Yehoba ꞌina gwae hemisa mabwaiyadi talobaloba Yesu ꞌiboimo ꞌoinega. Coinega Yesuina saninega tatagwalegita, ma Yehoba tahepwatuwe. _d 9Gidemusa Yehoba Natuna Yesu Keliso, tauna weyahina Silibenosi ma Timoti baꞌidagwao ꞌalohatotowa ꞌoimiya, ꞌabehega Yesuina geya ꞌitagwala ꞌaboꞌabo, ma hesi tuta mabwaiyana ꞌitagwala bwaibwaina. c }Gide tuwa Yehoba ꞌina gwae moisa, taugu wete ꞌigu gwae ꞌoimiya gwae moisa, ma sahena yatagwatagwala ꞌaboꞌabo. 4b cSahena wanuwanuwatuhu ꞌabehega ꞌigu gwaeina mwalo weyahina yahenuwa naluwa. Geya. Sahena yatagwatagwala ꞌaboꞌabo gide taudi mumuga baleꞌu ꞌana tomuliyao. ?a yCaigeda ꞌigu ꞌadau Masidoniya weyahina ꞌana sauga, ma heluwena beno Masidoniyega yada hilama ꞌoimiya, ma ꞌoinega ꞌigu ꞌadau weyahina wada lemegau ma yada tauya Yudiya. `  Comi yasanapugomiya ꞌimi hemisa ꞌoima, ꞌoinega mwalo nuwanuwagu yahaboꞌenegomi maluwa ma ꞌane yaliyaya waloba. _ 1gide wasanapu pwaiya tupwana, ma ꞌabwa Bada Yesu ꞌina sabwelo madouna ꞌoina wayaliyaya tauma weyahima, ma tauma wete ꞌayaliyaya weyahimi. ^ } Cimi leta bewa ꞌaleleyawa mabwaiyana sowasowahina wahasilidi ma wasanapudi, ꞌoinega nuwanuwagu ma wanuwa sabwalena, ]  Caigeda nuwatuhu weyahina yayaliyaya madouna, beno yasanapuya moisa ꞌima mumuga ꞌausalana ma dumwaluna tomota ꞌoidiya, geya sanapu baleꞌu ꞌoidiyega, ma hesi Yehoba ꞌina helau ꞌoima ꞌoinega, ma gide ꞌapaihowa madouna ꞌoimiya. \ ; Comi wete ꞌimi ꞌahwanoiyega walememai ma ꞌoinega maisa bwebweꞌana Yehoba ꞌoinega nata ꞌaloba, mabwaiyada ꞌida ꞌahwanoi ꞌoidiyega, ꞌoinega mabwaiyada taloyauwedo ꞌabihetenaina ꞌalobeya weyahina. Paulo nuwanuwana ma ꞌihaboꞌena meKolinita ꞌoidiya #[ A Ma ꞌiꞌabihete pwaimaiya ꞌebe hesilaeina ꞌoinega, ma wete ꞌanuwatuhu yahiya ꞌabehega ꞌabwa ꞌiꞌabihetemai tuta mabwaiyana ꞌoidiya. %Z E Cana ꞌita gide ꞌama ꞌalehaowedi sida loheꞌamasimai, ma hesi Yehoba tuwa sowasowahina ma toꞌamasa ꞌiꞌabihe toholodi, ta miyamwauina ꞌalobeya, ꞌoinega ꞌanuwatuhu yahiya ꞌabehega geya tauma ꞌima waiwai, ma hesi Yehoba ꞌina waiwai ꞌoinega ꞌiꞌabihetemaiya. =Y uCiyagwao, nuwanuwagu ma wasanapu ꞌima muyamuyao weyahidi, tutaina Esiya ꞌoina ꞌamiyamiya, beno ꞌima nuwagala madou hedade ꞌanuwatuhuya ꞌabehega nata ꞌaꞌamasa. !X =Coinega ꞌima hemisa ꞌomi weyahimi ꞌihewaiwai pwaiya, weyahina ꞌasanapugomiya ꞌabehega wamuyamuya tauma gide, ma wete waꞌatepatu gide tauma. \W 3Ma ꞌeguma tauma muya ꞌaloba, beno ꞌomi ꞌami ꞌabi heꞌatepatu ma ꞌami ꞌabihetena weyahidi. Ma wete ꞌeguma ꞌama ꞌebe ꞌabiheꞌatepatu ꞌaloba, beno ꞌomi ꞌimi ꞌatepatu weyahina, ꞌeguma ꞌimi miyamwau gide tauma ꞌima miyamwau, ma wete ꞌeguma ꞌoidiyega waꞌalamaꞌiꞌita nata ꞌomi waꞌatepatu. V Moisa, Keliso ꞌana muyao tauma ꞌalotohodiya, ma ꞌoinega Keliso ꞌina yaliyaya ꞌiꞌebwaemaiya, tauna ꞌina yaliyaya gide. U  ma ꞌima miyamwau ꞌoidiyega ꞌiꞌabihe yaliyayemaiya, ꞌoinega sowasowahima taudi tomiya mwau wete ꞌaꞌabihe yaliyayadi, weyahina ꞌima ꞌebe yaliyayaina Yehoba ꞌoinega ꞌalobeya sowasowahina ꞌalagubale ꞌoidiya ma taudi wete siyaliyaya. T {Yehoba tauna ꞌida Bada Yesu Keliso Tamana ꞌoina taloyauwedo weyahina ꞌiboinamo tauna ꞌatemuyamuya huhuna, S +Tamadai Yehoba ma ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌidi helauwega tuwa wamiya yaliyaya. Paulo ꞌina miyamwau ꞌalona ꞌiloyauwedowa Yehoba ꞌoina +R SYauwedo meKolinita ꞌomi Yehoba ꞌina tohekalesiyao ma ꞌomi wete Yehoba ꞌana tohemisao tupwa Akaya mabwaiyana ꞌalona, ꞌimi leta bewa tasidai Timoti ꞌiꞌabihetegauwa ma ꞌaleleyawa, taugu Paulo ꞌoiguwega, weyahina Yehoba ꞌina hesinuwega yahetohepwaila Yesu Keliso weyahina. u$~}}"|{zzyxx9w=vrv!u_tsrrqpJoonmlkljjfihgff[ee#dcbbaaa`_e^)]\[ZZ2YYLXXWAVUQTTSkRBQ1PONMLKIHHIGGFDCBA@?>>==Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌida Bada ꞌina heꞌalamaꞌiꞌita huhuna ꞌabehega nuwanuwana ma ꞌada ꞌabihetena taloba. Paulo ꞌiyadaina moisa, ma nuwatuhu bewa weyahina Pauloina ꞌoimiya ꞌilele pwaiya maꞌina sanapu Yehoba ꞌoinega ꞌilobeya. 7gCiyagwao, ꞌimi yamwana ꞌana tuta watoho waiwai eeta ꞌeguma ꞌitauyama ꞌilobwainegomiya ma ꞌimi mumuga bwebweꞌana mabwaiyana, ma nuwadaumwalega wamiyamiya. 4a ma tauda tayamwayamwa ma galewa ta baleꞌu hauhaudi taꞌitadi, gidemusa Yehoba mwalo ꞌigwae hemisa pwaiya, ta tupwainaina ꞌoina mumuga bwebweꞌanamo ꞌimiyamiya. X) Ma wayamwayamwa maꞌimi nuwatuhuyahina Badaina ꞌina sabwelo hilama weyahina, ma tutaina ꞌoina Yehoba galewa nugenugetaina ta baleꞌu nugenugetaina ꞌilohesawalidi ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌoinega, ) Ceguma ginaulaedi mabwaiyana ꞌabwa sisawala, ꞌilobwaineya maꞌimi mumuga ꞌehauna ma maꞌimi heꞌasisi Yehoba ꞌoina wapaihowa. J  Ma Bada ꞌina bwaꞌomatana ꞌana sabwelo ꞌabwama ꞌina tauyama gide toyagaha ma ꞌilohesalutuigitamo, ma galewa sisawala maꞌina ꞌalapwasi madouna, ma ginaula mabwaiyadi galewa ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌoinega ꞌiꞌala hesawalidi, ma wete baleꞌu ta ginaula mabwaiyadi ꞌoina ꞌiꞌala hesawalidi. q[ Tupwana tomota ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega Yehoba geyaꞌabwa ꞌipaipaihowadi ginaulaedi mwalo ꞌigwae hemisaedi. Ma ꞌomi geyaꞌabwa wanuwanuwatuhu ꞌeguma Yehoba ꞌina paihowa ꞌoina gide ꞌiheheboi, ma hesi tauna maꞌina ꞌalamaꞌiꞌita ꞌiyamweyamwegomi ma mabwaiyami wanuwabui, ma genuwana ꞌaigeda taiya ꞌiheheꞌwaihi mahemahetena. SCiyagwao, ꞌaigeda wete ginaula wanuwatuhuyahi, ꞌabehega bolime tausani gide sabwelo ꞌaigeda ꞌida Badaina ꞌoina, ma wete bolime tausani tauna ꞌoina gide sabwelo ꞌaigeda mahemahetena. 'Ma Yehoba ꞌina gwaeyega galewa ma baleꞌu siyamwayamwa ma loina ꞌana sabwelo ꞌoina nata ꞌigabu yahuledi ma togala ꞌilohesawalidi. H eeta muliyetega bwasiyega baleꞌu mabwaiyana ꞌigihegaleya. #?Taudi genuwadi sinuwatuhuyahi ꞌabehega mwalo hene Yehoba ꞌina gwaeyega galewa ꞌilatuwa, ma bwasi ꞌalonega baleꞌu ꞌipaihoweya bwasiyega, 2]ma sigwae, “To sauga ꞌimi badaina ꞌihilama? Geyaꞌabwa, bo? Mwalohene baleꞌu ꞌana paihowa hauhauna ꞌoinega ꞌana siga nige geya ꞌeta wete ginaula ꞌida buiya. Mwalo tubudao ꞌamaꞌamasidi ꞌidi saugega ꞌilagama, ginaula mabwaiyana ꞌadi ꞌitaedi tuwa. Geya sida buiya.” m SMa nuwatuhu ꞌaigeda sowasowana wada sanapu nugeta ꞌabehega tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina tupwadi tolotuyeya silatu, ma Bada ꞌina ꞌeda weyahina sigwaegwae besobeso, ma taudi ꞌidi nuwatuhu galadi simuliyedi, S ma Yehoba ꞌina palopitao ꞌidi gwae nugenugetadi wanuwatuhu yahidi, ma wete ꞌida Bada beno ꞌada Toꞌabihetena, ꞌina loina ꞌana tohepwailao loinaedi siꞌebwaegomiya wete wanuwatuhu yahidi.   1Ciyagwao, bewa ꞌigu leta heluwena ꞌoimiya, ma ꞌigu letaedi ꞌeluwa ꞌoidiyega yatohotoho ma yahenuwa laguwegomi ma wanuwatuhu bwaibwaini, l QTa ꞌidi mumugaina gidemusa tuwa gwae hegehegedi ꞌaigeda ꞌigwaeya, “Cedewa tauna maiwaina ꞌiꞌai hila.” Ma wete, “Bawe ꞌwapina tadeuli tagihe ꞌehau ma muliyetega ꞌihila ma ꞌiꞌedobadobaꞌa hila.”  Taudi geya sisanapu mumuga bwebweꞌana ꞌana ꞌeda, ma hesi heꞌita ꞌaboꞌabodi simulimuliyedi, ee nata galana siloba. Ma hesi taudi mumuga bwebweꞌanaina ma Yehoba ꞌina loina ꞌehauna ꞌana tomuliyao, ꞌeguma siꞌebesine sigala moisa. taTaudi mwalo ꞌidi Bada ma ꞌadi Toꞌabihetena Yesu Keliso ꞌoteꞌotetelina sihemisaeya eeta mumuga baleꞌu siꞌebesineya, ma ꞌeguma silohihila mumuga miyamiyaidi ꞌoidiya nata sibeꞌu, ma ꞌoinega taudi sigala moisa. T!Cadi tomuliyao ꞌoidiya sigwae, “Ceda bewa ꞌoina wanaoma, ꞌeda bwebweꞌana, ma geya ꞌeta wete ꞌetoboda ꞌimiyamiya.” Ma geya, taudi ꞌidi mumuga galana ꞌoinega siboimo sipai hilediya. MToheꞌitaowedi ꞌidi mumuga galadi maꞌidi gwae gagasa siheꞌoteꞌoteli, ma wete nuwaꞌubuna galadi ꞌoidiyega tonuwabui hauhau silisidi ma sihila ꞌidi mumuga nugenugetana ꞌoina. kOMa toheꞌita ꞌaboꞌabowedi ꞌidi mumuga gide bwasi gaula geya bwasidimo, ma taudi wete gidemusa yaloha, geya sida miya hohobiga, ꞌoinega Yehoba nata ꞌilagu dobihedi gaula guguyou ꞌoina ma nobwa simiya hataya. Cma hebai ꞌaigeda ꞌase* Balamiina ꞌina mumuga galana ꞌigihe lolaguya, ma hebaiina tomota ꞌenadiyega ꞌigwaeya Balami ꞌoina eeta ꞌina paihowa yauyauleina ꞌiꞌetobodeya. }sCeda dumwadumwaluna siꞌebesine pwaiya eeta sitauya puiya, ꞌoinega Bioli natuna sanina Balami* ꞌina mumuga galana mwalo hene taudi bewa tuwa simuliyeya, weyahina tauna nuwanuwana ma ꞌina paihowa galana ꞌoinega ꞌida hewasawasa, 2]Ma ꞌidi pui ꞌebedeba mwadina ꞌoinega sihemata ganawala, ma ꞌidi pui hilahila weyahina geya taniꞌodi ꞌida towa. Ma toweꞌa sihanuhanugetedi ꞌeda galana ꞌoina, ma tobwatobwa ꞌana nuwaꞌewa ꞌoidiya ꞌimadou hedada. Ma Yehoba ꞌabwa ꞌihemaisa ꞌidi mumuga galana weyahina. ^5 ma ꞌadi maisa ꞌidi pui weyahina ꞌigala moisa. Nuwanuwadi sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda siyaliyaya besobeso. Ma ꞌeguma mahetemiyao waꞌai, ꞌidi mumuga galana ꞌoidiyega ꞌami ꞌeꞌahaina sigihebaili. !; Moisa togalaedi gide hebai. Hebai ꞌadi lotohonamo simulimuliyedi, ma geya sida nuwanuwa bwebweꞌana, ꞌoinega tomota hebaiyedi siꞌabiyahidi ma sihunudi. Togalaedi wete sanapu moisa geya sisanapu ma hesi siꞌahwa galae, ꞌoinega taudi wete sihesilae, hebai gidemusa, &E Ma aneloseyedi maꞌidi waiwai madouna ꞌidi ꞌebemiya Yehoba matana, ma geya ꞌilobwainedi ma siꞌahwa galagala toheꞌita ꞌaboꞌabowedi ꞌoidiya. :~m Moisa, ꞌeguma togalaedi Yehoba ꞌina loina silogwahate, ma ꞌidi nuwaꞌubunao biꞌibiꞌidi simulimuliyedi, beno ꞌadi maisa gala hedadena nata ꞌiꞌebwaedi. Togalaedi wete gagasa huhudi, ma geya ꞌidi heꞌasisimo megalewa ꞌasiꞌasilalaidi ꞌoidiya, ma hesi siꞌahwaꞌahwa galaedi. 8}i Coinega tasanapuya Yehoba sowasowana tobwebweꞌadi ꞌebe tohowao ꞌoidiyega ꞌiꞌabihetedi, ma togalaedi ꞌiloinaedi ee ꞌana siga sabwelo bwaꞌomatana ꞌoina. |)Weyahina Lota togalaedi gamwagamwanidiya ꞌimiyamiya eeta ꞌidi mumuga galana ꞌiꞌitaꞌita ma ꞌihehesagohe eeta ꞌinuwagala madouna. 4{aMa Lota* taunamo ꞌasaedi ꞌoidiyega ꞌina mumuga bwebweꞌana, ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌabiheteya. Moisa Lotaina ꞌinuwagala togalaedi ꞌidi mumuga sogala weyahina. 7zgMa wete ꞌasaedi galadi Sodoma* ma Gomola* ꞌigabudiya eeta sihegawala, ma ꞌoinega ꞌabehega mabwaiyada tada sanapu ma geyaꞌabwa tamumuga galana gidemusa taudi. ry]Ma wete mwalo hene mebaleꞌu mabwaiyadi geya ꞌida ꞌatemuyamuyaediya, ma hesi yagewega togalaedi ꞌimutudiya. Ma Nowamo ma ꞌina bodao site sebeni ꞌiꞌabihetediya, weyahina Nowa tauna mumuga bwebweꞌana ꞌana tologuguya. ;xoWeyahina Yehoba aneloseyao galadi geya ꞌida ꞌatemuyemuyaediya, ma hesi gaula guguyou ꞌoina ꞌiula suluhediya, eema simiyamiya ꞌana siga bwaꞌomatana ꞌana tuta. qw[Ma togalaedi tobwatobwa nuwadi ꞌiꞌeweya, ꞌoinega ꞌidi gwae hotohotowega ꞌabwa siꞌabowegomi ma ꞌimi tobwatobwa siꞌewadi. Mwalo hene ꞌadi maisa Yehoba ꞌilaguya eema ꞌiyamwayamwa namo, ma geya ꞌida buiya. /vWMa tomota baibaiwa hedade ꞌidi paihowa galana gidemusa pui ꞌebe debamwadina siheꞌauꞌaunaowedi, beno Yesu ꞌina ꞌeda moisa ꞌana ꞌebe ꞌahwa galagala. vu gMa hesi mwalo hene tupwana palopita ꞌaboꞌabodi tomota gamwagamwanidiya silatuwa. Gidemusa ꞌabwa toheꞌita ꞌaboꞌabowao ꞌomi gamwagamwanimiya silatulatu, ma ꞌidi heꞌita ꞌaboꞌabo ꞌoinega tomota sigihe galadi ꞌidi heꞌita galana ꞌoinega. Badaina tauna ꞌihegimwaneyegita bweyahinega, ma taudi siuhaleya, ꞌoinega maisa galana nata siloba. @t {weyahina palopitaowedi geya siboidimo ꞌidi nuwatuhuwega sigwaegwaenedi, ma hesi Yehoba ꞌoinega, ma Yaluyaluwa Tabuna palopitao ꞌihenuwa lagudiya eeta gwaeyedi sigwaenediya.s -Ma ginaula bewa wanuwasabwaleni ꞌabehega palopitao ꞌidi gwae Buki Heꞌasisi ꞌalona geya sawasawahina taboimo ꞌadi gibui tasanapu, Br Ma palopitao mwalo ꞌidi gwae ꞌoidiyega Keliso sihepwaila nugeteya, ta tauma wete ꞌaꞌiteya, ꞌoinega ꞌomi ꞌilobwainegomiya ma gwaeyedi wanuwatuhu yahidi, weyahina gwaeyedi gide wodam tupwa guguyou ꞌoina ꞌiꞌasiꞌasilala ma ꞌana siga gona ꞌiꞌasale ma ꞌubwana ꞌatemiya ꞌisaehane. Hq  Ma tutaina mwalo mahetemai ꞌoyai ꞌamiyamiya Yehoba ꞌenana galewega ꞌahesagoheya, ꞌigwaeya, “Bewa Natugu moisa, tauna weyahina yayaliyaya madouna.” Ma ꞌenanaina Tamana ꞌina tupwa ꞌehauna galewega ꞌitauyama eeta ꞌoyaina debana Yehoba hepwatu ta wasawasa ꞌasiꞌasilalaina Natuna ꞌiꞌebwaeya. p lo SMwalo ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina waiwai ma ꞌina tauyama ꞌahepwailediya ꞌoimiya, ma ꞌima hepwailaina geya tosonosonogao ꞌidi ꞌoteꞌotetelao ꞌoidiyega, ma hesi matamega tauna ꞌina wasawasa ꞌaꞌiteya. !n =ꞌoinega yatohotoho waiwai ma ꞌabehega ꞌabwa ꞌigu ꞌwaiha mulina heꞌitaedi geyaꞌabwa wanuwanuwa sinedi. Keliso ꞌina ꞌasilala siꞌiteya mm UWeyahina ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌiheꞌita pwaigauwa ꞌabehega ꞌiꞌiuna ma yaꞌebesinegomi, l   Ma tuta bewa mayawasiguwa yamiyamiya, ꞌilobwainegauwa ma yahenuwa lagugomi ma ꞌomi wahetapewa mumuga bwebweꞌana weyahina. k 3 Coinega nuwanuwagu ma yalohatotogomi ma nuwatuhu bewa wanuwatuhu yahidi, weyahina wasanapu pwaidiya eema sanapu moisa ꞌoimiya ꞌimiyamiya. j 7 ma ꞌoinega muliyetega maꞌimi yaliyaya waluhu ꞌida Bada ma ꞌada Toꞌabihetena Yesu Keliso ꞌina ꞌebeloina ꞌoina ma nobwa wamiya hataya. Ji  Coinega ꞌiyagwao, watoho waiwai ma geyaꞌabwa Yehoba ꞌana hesihesinuwao bodaedi ꞌoidiyega wamiyamiya latu. Ma ꞌeguma ꞌigu gwae bewa wahematamatanedi geyaꞌabwa wabeꞌubeꞌu, 0h [ Ma ꞌeguma ginaulaedi geya ꞌoimiya simiyamiya, ꞌana ꞌita gide mata gibugibuimi, weyahina ꞌami giheꞌehau ꞌimi puiyao mwalo ꞌoidiyega wanuwanaide pwaiya. g 7Ceguma ginaulaedi ꞌoimiya simadomadou moisa, ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌana sanapu ꞌoina wahewaiwai, ma geyaꞌabwa ꞌimi paihowa simudamudali. Df hesikisina ꞌahwaꞌiyaꞌiyana, ma ꞌebelosaloha helau. ce Ahetoina ꞌalamaꞌiꞌitana, ꞌehatana toholopaꞌala, nima ꞌaigeda mumuga ꞌehauna, d Coinega watoho waiwai ma ꞌimi hemisa waloheposeyanedi bewa ginaulaedi ꞌoidiyega, nugeta mumuga bwebweꞌana, heluwena sanapu, 0c [Ma wete ꞌina gwae hemisa bwebweꞌadi ma waiwaidi ꞌoidiyega mumuga baleꞌu ꞌana nuwaꞌubunao galadi wahasinedi, eema Yehoba ꞌina mumuga bwebweꞌana waloba. b 1Yehobaina ꞌina waiwaiyega ꞌilemegita, eema ꞌiꞌebwaegita ginaulaedi baibaiwadi yawasida weyahina ta ꞌida mumuga ꞌehauna weyahina. Weyahina tauna tasanapuya ꞌabehega ꞌihesinuwegita ma ꞌane ꞌina wasawasa ta ꞌina mumuga bwebweꞌana ꞌiꞌebwaegita. oa YYehobaina ma ꞌida Badaina Yesu ꞌadi sanapu ꞌoinega, helau moisa ma yaliyaya ꞌoimiya sihasiwa. %` GTaugu Saimoni Pita ta Yesu Keliso ꞌina topaihowa ꞌaigeda, nuwana ꞌana tohepwaila, ꞌimi leta yaleleyawa. Comi ma taugu ꞌida hemisa mahemahetena, ma weyahina tayaliyaya. Hemisaina talobeya ꞌida Yehoba ma ꞌada Toꞌabihetena Yesu Keliso ꞌidi loina bwebweꞌana ꞌoinega. i_ M Tasiu tauna wete hesihesinuwana Yehoba ꞌoinega, tauna natunao ꞌidi helau ꞌoiuwa.J^  Nuwatuhu baibaiwana simiyamiya eema nuwanuwagu weyahidi yaleleyawa, ma tuwa, weyahina yanuwatuhu yahiya ꞌabehega ꞌabwa yatauyawa ꞌomi mahetegwao tahegwaegwae, eema tayaliyaya moisa. M]  nata gide ꞌina paihowa galana waleme. Gwae ꞌana ꞌebe losaloha \  Ceguma taiya ꞌoimiya ꞌinaowa ma ꞌina heꞌita hagana, geyaꞌabwa wabwaubwauwe ꞌimi hada, ma geyaꞌabwa waloloyauwedowe, X[ + Ma ꞌeguma watauya pui ma Keliso ꞌina heꞌita waꞌebesine, ꞌomi Yehoba waꞌebeꞌebesine, ma hesi ꞌeguma Keliso ꞌina heꞌitao waꞌabiyahi momosidi, Tamadai ma wete Natuna ꞌoimiya simiyamiya. Z Coinega toꞌabowedi ꞌoidiyega waꞌitayahigomi, ma ꞌimi paihowa ꞌana maisa geyaꞌabwa wauleule, ma hesi mabwaiyana waꞌewa. BY Ma toꞌabowao baibaiwadi sihapwesa pwaiya baleꞌuwa ma siuhauhala sigwae, “Yesu Keliso geya ꞌiheloheya.” Ceguma taiya gide ꞌiꞌabo ꞌesa, tauna Keliso ꞌana ꞌaleha. (X KWeyahina ꞌeguma tahelau hilegita, beno Yehoba ꞌina loinao tamulimuliyedi, ma loinaina mwalo wahesagoheya ꞌabehega helau ꞌana ꞌeda ꞌoinega tatauya. 4W cNuhugu yo, yahegwaego wete bewa geya ꞌabehega loina hauhauna yaꞌebwaego, ma hesi loina miyamiyanaina wahesagohe nugeteya, ꞌabehega mabwaiyada tahelau hilegita. V 'Mwalo natumwao tupwadi yaꞌitediya ꞌeda dumwadumwaluna simuliyeya, gide ꞌada loina Tamada ꞌoinega, ꞌoinega yayaliyaya madouna. SU !Coinega Tamada Yehoba ma Natuna Yesu Keliso ꞌidi helau ma ꞌidi ꞌatemuyamuya ꞌoidiyega nata tamiya daumwala, maꞌida gwae moisa, eema wete maꞌida helau. Keliso ꞌoteꞌotetelina waꞌabiyahi PT weyahina sanapu moisa ꞌateda ꞌimiyamiya ma ꞌoida ꞌimiyahataya. RS !Taugu ꞌimi bada, ma ꞌowa wahine Yehoba ꞌihesinuwegowa manatumwao ꞌimi leta bewa yaleleyawa. Moisa tuwa ꞌateguwega yahelauwegomi. Taudi wete gide ꞌeda moisa ꞌana tomuliyao sihelauwegomiya, 1R[ Bada Yesu Keliso mabwaiyami ꞌiꞌatemuyemuyegomi ma Yehoba ꞌihelauwegomi ma Yaluyaluwa Tabuna wete baꞌidamiu waheꞌiyaꞌiyagu moisa.Taugu Paulo.AQ} Keliso ꞌana tohemisao ꞌebwa ꞌidi helau ꞌoimiya. WP' Ciyamiyao baꞌidamiyao waꞌatusapwaligomi lotohona bwebweꞌana ꞌoinega. UO# Ciyagwao kaiyoni. Cigu lohatoto wada hesagohe ma wanuwabui. Wete ꞌimi nuwatuhu ꞌaigeda ꞌoinega wada miya siwaloha, ma Yehoba tauna helau ma nuwadaumwala huhudi baꞌidamiu wada miya yaliyaya. hNI Cimi leta bewa bwagega yalelediwa ma ꞌeguma tutaina yatauyawa sahena yaloiloina paꞌala ꞌoimiya, weyahina loinaina ꞌida Badaina ꞌiꞌebwaegauwa geya sabi ꞌabihegalegomi, ma hesi sabi ꞌabihe waiwaiyegomi. +MO Coinega ꞌima weꞌao ꞌoidiya ꞌayaliyaliyaya ꞌeguma ꞌomi wahewaiwai, ma wete ꞌaꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ma watoholo paꞌala bwaibwaina. L{ Weyahina tauma geya sowasowahima mumuga dumwaludi ꞌaꞌetobodedi, ma hesi ginaula dumwaludi weyahidi ꞌapaipaihowa. }Ks Tauma ꞌaꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ma ꞌabehega sahena wapuipui, geya ꞌabehega waꞌahwa tohepwaila moisemai, ta ꞌeguma tomota geya siꞌahwa tohepwaila moisemai, ꞌada yaliyaya tuwa ꞌomi ꞌimi mumuga dumwaluna weyahina. YJ+ Yahemisa wete ma ꞌeguma watohomai wasanapumai ꞌabehega geya ꞌada weꞌa. VI% Coinega waboi watohogemi, togidega Keliso ꞌana hemisa waꞌabiyahiya, bo geya. Togidega, wasanapuya ꞌabehega Keliso ꞌatemiya ꞌimiyamiya, ma ꞌeguma geya, beno weyahina geya ꞌimi hemisamo. {Ho Moisa siꞌabi hekeloseya gide loheya weꞌaweꞌana, ma hesi Yehoba ꞌina waiwaiyega mayawasina ꞌimiyamiya. Tauma wete wahima weꞌadi tauna wahina gide, ma Keliso yawasina ꞌoinega sowasowahima ꞌaloinegomi, Yehoba ꞌina waiwaiyega. 4Ga Beno ꞌebeꞌita ꞌoimiya ma ꞌoinega wasanapugau ꞌabehega Keliso ꞌoiguwega ꞌigwaegwae. Tauna Kelisoina ꞌina paihowa ꞌoimiya geya weꞌega ma hesi waiwaina. F- Mwalo ꞌigu haboꞌena heluwena ꞌoina ꞌimi topuiyedi ma baibaiwami yalohatotogomiya, gidemusa tuwa bewa bwaga yamiyamiya ma yahenuwa laguwegomi ꞌabehega ꞌeguma yatauya hilawa ꞌoimiya loina mwauna yaꞌebwaedi topuiyedi mwalo ma tupwadi wete baꞌidadiyao. kE Q Nata yahaboꞌenegomi, beno hetoina ꞌigu haboꞌena ꞌoimiya. Ceguma taiyawedi nuwanuwadi ma ꞌiyadaina ꞌaigeda ꞌoina siyatala, ꞌilobwaineya ma tomota ꞌeluwa bo ꞌetoi sihepwaila mahemahetena ꞌina pui weyahina. "D= Cigu ꞌateyohoina ꞌabehega ꞌeguma yatauya hilawa ꞌoimiya ma Yehoba ꞌebedeba mwadina ꞌiꞌebwaegau matamiya, ma taudi mwalo sipuiya, ma ꞌidi mumuga biꞌibiꞌina ta pui ta ganawala ꞌoidiyega geya wanuwabui, taudi siꞌabihenuwa mwauwegau, ma weyahidi yada dou._C7 Moisa, yaꞌateyohowa, ta geya nuwagu yatauyawa ma ꞌimi mumuga yaꞌita lobeya ꞌabehega geya bwebweꞌana, ma ꞌigu tauyawa weyahina wanuwagala, ꞌeguma taumimo waheꞌoheꞌohena ma waheꞌipiꞌipi ma wagamwasowala, nuwana walotobwatobwa hedade, ma ꞌiyamiyao waꞌahwa galagalaedi, ma wanuwahane, nuwana wapaihowa bwagabwaga. bB= Ciyagwao, sahena wanuwanuwatuhu ꞌabehega ꞌigu gwae bewa ꞌoidiyega yaꞌahwa bwebweꞌanegau matamiya. Geya, ma hesi mabwaiyana Yehoba matana Keliso ꞌina gwae yagwaegwaeneyawa sabi ꞌabihe waiwaiyegomi. VA% Mwalo Taito yaloineya ta tasidai ꞌaigeda baꞌidana yahesumanediwa ꞌoimiya. Toꞌaha Taito ꞌina ꞌabo ꞌoimiya? Taito ma taugu ꞌima nuwatuhu ta ꞌima mumuga ꞌoimiya mahemahetena ꞌawa? j@M Geya! Loheloheyaedi yahesumanediwa, ꞌigu loinega togidega siꞌabo ꞌesa? Geya, ꞌawa? ? Ma tupwami wagwae, “Paulo ꞌima tobwatobwa geya ꞌida ꞌewediya, ma hesi ꞌina sanapu madouna ꞌoinega ꞌiꞌabowemaiya.” u>c Yatagwala pwaiya ma ꞌigu tobwatobwa ma ꞌigu tuta mayawasigu wete yada ꞌeheleya yaluyaluwami sabi ꞌabihetedi. Taugu ꞌigu helau ꞌoimiya madouna, ꞌoinega togidega ta ꞌoinega ꞌomi ꞌimi helau ꞌoiguwa ꞌiꞌiuna tuwa? L= Tuta ꞌiꞌiuna ma yatauyawa ꞌoimiya. Mwalo sauga ꞌeluwa yahaboꞌenegomiya, ma bewa nata hetoina yatauya, ma sahena ꞌaigeda wete mwau yalagulagu ꞌoimiya ꞌagu lema weyahina, ma hesi ꞌomi tuwa nuwanuwagu, ma geya nuwagu ꞌimi tobwatobwa. Gwagwama geya lema sida ꞌebwaediya tamadiyao ꞌoidiya, ta tamadiyao hesi siꞌeꞌehele natudiyao ꞌoidiya, ꞌoinega taugu ꞌilobwainegauwa ma ꞌomi natugwao ꞌoimiya yada ꞌeꞌehele. 1<[ Wete ꞌigu paihowa weyahimi tuwa gide ꞌigu paihowa hekalesiyao mabwaiyadi weyahidi, ma ꞌaigedamo ginaula geya ꞌoimiya yapaihowa, ꞌagu lema mane yaꞌewaꞌewa hekalesiyao baibaiwadi ꞌoidiyega, ma ꞌomi ꞌoimiyega geya. Ciyagwao, yaꞌahwanoi ꞌoimiya ma ꞌigu pui bewa wanuwasam. R; Cilaꞌilalaedi matamiya maꞌigu heꞌalamaꞌiꞌita yapaihowediya, beno ginaula ꞌebehenainaida ma paihowa waiwaidi, ma ꞌoidiyega wada sanapugau ꞌabehega taugu Keliso ꞌana tohepwaila moisa. `:9 Moisa, ꞌomi ꞌimi gwae weyahina yahepwaila pwaiya gide yauyauleigu. Cilobwainegomiya waꞌahwa bwebweꞌanegau, ma hesi waꞌahwa galegalegauwa, eeta ꞌimi tohepwailao hauhaudi waꞌahwa bwebweꞌanediya. i9K Coinega Keliso weyahina yatagwatagwala mwau baibaiwana ꞌoidiya, gide weꞌa ꞌahwa galagala, tuta mwau, ꞌaleha, hesilae. Weyahina ꞌeguma yaweꞌa bewa ꞌigu ꞌebehewaiwai! Paulo ꞌina nuwatuhu meKolinita weyahidi R8 Ma ꞌigu ꞌahwanoiina ꞌihemaiseya ꞌigwaeya, “Sahena. Ma hesi ꞌigu helaumo sowasowahiu, ta ꞌino weꞌa ꞌoina ꞌigu waiwai ꞌulotohoya ꞌabehega sowasowahina.” Coinega ꞌigu weꞌao weyahidi yayaliyaliyaya ma yada gwae gagasa, weyahina ꞌigu tuta weꞌa ꞌoidiya Keliso ꞌina waiwai ꞌoiguwa ꞌimiyamiya. S7 Mwauina bewa weyahina matoi Yehoba yaꞌahwanoiyeya ma ꞌiꞌewayahule. 6 Ma Yehoba geya nuwana ma yanuwahane ꞌigu ꞌenoꞌitaꞌita bwebweꞌadi weyahidi. Coinega ginaula ꞌaigeda Seitani ꞌoinega ꞌiꞌebwaegauwa, ta ꞌalogu ꞌana lotohona gide maꞌana ꞌaliliya, ta yanuwanuwagala, ma geya sowasowahigu yanuwahane. %5C Ma hesi ꞌeguma to tuta yagwae gagasa, beno gwae moisa ma geya gwae yauyaule. Ma tuwa sahena yagwaegwae gagasa, weyahina nuwanuwagu ma wanuwanuwatuhu toꞌaha ꞌigu paihowa waꞌitediya, nuwana ꞌigu gwae wahesagohediya, bewa namo weyahidi, ma sahena toꞌaha wete weyahigu. 4 Sanapuina weyahina yagwae gagasa, ma sahena taugu weyahigu yagwaegwae gagasa. Beno namo ꞌigu weꞌao weyahidi yada gwae gagasa. 3 Ma loheyaina megalewa ꞌidi gwae tupwana ꞌihesagohediya, ma geya sowasowahina ma ꞌigwae latuwedi weyahina heꞌaheꞌasisidi. <2q Yasanapuya ꞌabehega Yehoba loheyaina ꞌitoeya ꞌina tupwa bwebweꞌana ta wasawasaina ꞌoina, ma nuwana ꞌwapina bo yaluyaluwanamo, geya yasanapu. Yehobamo ꞌisanasanapu. A1{ Caigeda Keliso ꞌina loheya yasanasanapu, tauna bolime potini sigumwala ꞌoina Yehoba ꞌitoeya galewa, nuwana ꞌwapina bo yaluyaluwanamo, ꞌiyamuge, Yehobamo ꞌisanasanapu. Citoeya ta ꞌihaneya galewa ꞌaigeda ꞌoina, ta ꞌihaneya wete galewa heluwena, ma wete ꞌihaneya galewa hetoina ꞌoina. '0 I Sowasowahigu ma yagwae gagasa, ma gagasa geya wete ꞌeta ꞌina lemamo, ma hesi tuwa yagwae gagasa ꞌigu ꞌenoꞌitaꞌita weyahina ꞌida Bada ꞌoinega. L/ !ma hesi ꞌiyagwao siꞌabihetegauwa, ta ꞌali ꞌana ꞌahwaꞌeda tabwaninega sisoꞌeya, ta ꞌoinega silagu suluhegauwa kodowega baleꞌuwa, ta ꞌagu ꞌalehaowedi ꞌoidiyega yadena..1 Mwalo, kini Alesitasi ꞌina tuta toloina ꞌaigeda ꞌasa Damasiko ꞌoina ꞌitoho waiwai ma ꞌabehega maꞌina toloꞌalehao siꞌabiyahigau, -' Yehoba tauna ꞌida Bada Yesu tamana tada hepwatuwe hataya, ma tauna ꞌisanasanapugau ꞌabehega ꞌigu heꞌoteꞌotetela bewa gwae moisa. J,  Ma waꞌita, ꞌigu gwae gagasa ꞌigu weꞌaomo weyahidi. +# Coinega ꞌeguma taiya ꞌiweꞌa, taugu wete gide yaweꞌa, ma ꞌeguma taiya ꞌebetupa ꞌoina ꞌibeꞌu, beno ꞌigu ꞌebe nuwagala. o*W Ma wete sabwelo mabwaiyana ꞌoidiya yanuwanuwatuhu madouna tohekalesiyao tupwa baibaiwadi weyahimi. q)[ ꞌima paihowa madouna, ma miyamwau ꞌadi tuta ꞌoidiya, nihuwana geya yada ꞌenowa, ma gomale ta taniꞌoyahala, wete tuta tupwana baibaiwana geya ꞌagumo, ta geya ꞌigu hadamo, ma geya ꞌagu ꞌwamamo tuta gogai ꞌoidiya. ;(o Ma wete ꞌigu ꞌadau ꞌoidiyega ꞌebehesilae yalobediya weꞌaha madoudi ma toyagahao ꞌoidiyega, ma ꞌigu bodao meYudiya ꞌoidiyega, ma taudi geya meYudiya ꞌoidiyega, ta ꞌasa madoudi ꞌoidiyega, ta pwatula ꞌoidiya, ta wete niꞌu ꞌawawa, ma wete tasidao ꞌaboꞌaboidi ꞌoidiyega, F' Matoi wete sihunugauwa ꞌaiwe ꞌoidiyega, maꞌaigeda dimwega sihunu dadanegauwa, matoi waga ꞌoinega yadamana niꞌu ꞌawawa, ma sabwelo ꞌaigeda ma nihuwana ꞌaigeda ꞌidoegauwa. & MeYudiya balaeyega sisapigauwa, ꞌana baibaiwa teti naini, ta sapiina bewa gide ma nima ꞌaiꞌaigeda yalobediya. 8%i Ceguma taudi Keliso ꞌina hewahewaliyao bwebweꞌadi, taugu ꞌina hewali bwebweꞌana hedade. Cigu gwae bewa gide yauyauleigu. Cigu guibiga ꞌoinega yanugeta sinediya, ꞌigu luhu deliya baibaiwa hedade, ꞌagu sapiyao wete baibaiwana ta tuta mabwaiyana ꞌoidiyega ꞌabehega tuwa nata yaꞌamasa. $' Ceguma taudi meIbeliu, taugu gide.Ceguma taudi Isileli ꞌina susuwao, taugu gide.Ceguma taudi Ebalahamo tubunao, taugu gide. |#q Ma taugu weꞌaweꞌagu, ꞌoinega geya yada sapigomiya, ta bewa ꞌebedeba mwadina ꞌoiguwa. Ta ꞌeguma ꞌimi tologuguyaedi toꞌaha weyahidi sigwaegwae gagasa, hesi tuwa taugu yahetohe yauyaule ma yagwae gagasa ginaulaedi weyahidi. "! ꞌeguma paihowa mwaudi siꞌebwaegomi, ma ꞌoinega ꞌoimiyega siyagayagaha, ma siꞌabowegomiya, ma maꞌidi nuwahane manimiya sisapi. \!1 Ma ꞌomi hesi sanasanapumi ta tomota yauyauleidi ꞌoidiya waꞌatetagwala,   Weyahina tomota mabwaiyadi sigwaegwae gagasa ginaula baleꞌu weyahidi, ꞌoinega taugu wete yada gwae gagasa taudi gide. _7 Cigu gwae gagasa bewa geya ꞌida Bada ꞌina loinega, ma hesi yauyaulegu tuwa. G Yada hegwaegomi wete sahena waꞌahwaꞌahwa yauyaulegau, ma ꞌeguma waꞌahwa yauyaulegau tuwa, ꞌausala, ma ꞌigu gwae yauyaule wahesagohe, ma ꞌoinega tupwana yada gwae gagasa. y Coinega sahena nuwami ꞌihehenainaida ꞌeguma Seitani ꞌina topaihowao wete ꞌadi ꞌita sibuidi ma topaihowa dumwaludi gide. Ma tuwa, tuta ꞌebelosaloha ꞌoina ꞌidi mumuga galadi weyahidi taudi nata sigala hedade. Paulo ꞌina muyamuyao pY Taudi gide Seitani, mumugana galana, ma hesi ꞌana ꞌita ꞌibuiya gide anelose ꞌasiꞌasilalana. jM Weyahina toꞌabowedi ꞌadi ꞌita gide Keliso ꞌana tohepwailao ma hesi galana sipaipaihowa. G Wete ꞌigu paihowa weyahimi tuwa ꞌabwa yada paipaihowa, ma ꞌoinega yaꞌabihe lolagudi taudi togwae gagasa sigwaeya ꞌabehega ꞌidi paihowa ꞌoimiya gide taugu ꞌigu paihowa. # Ma toꞌaha huhuna? Nuwana ꞌigu gwae bewa weyahina ta yalogwahategomiya? Sahena! Yehoba ꞌisanapu bwaibwainigauwa yahelauwegomiya. 9 Cigu gwae hane bewa gwae moisa Keliso ꞌoinega, ma sahena ꞌaigeda taiya ꞌigu gwae bewa ꞌiꞌetoꞌetobode Akaya tupwanao mabwaiyadi ꞌoidiya. b= Wete tutaina ꞌimi tupwa yamiyamiya ma yagomagomale geya yada ꞌahwanoiya ꞌoimiya, ma hesi tupwana tasidao Masidoniya ꞌoinega sitauyama ta lema siꞌebwaegauwa; weyahina geya nuwagu ma mwau ꞌoimiya yalagu ꞌagu ꞌeꞌahai weyahina. Mwalo geya ꞌaigeda mwau ꞌoimiya yalagu, ma tuta sinaonaoma ꞌoidiya wete sahena yalagulagu.  Cana ꞌita gide yayagayagaha hali hekalesiyao ꞌoidiyega, weyahina mane siꞌebwaegauwa ma ꞌabehega ꞌomi weyahimi yapaihowa. S Mwalo Yehoba wasana ꞌoimiya yalohatotoweya, ma geya ꞌeta maisa weyahina yagwaegwae ꞌoimiya, ꞌoinega wanuwatuhuya yalopuiya weyahina taugu yaꞌabi suluhegauwa ma ꞌabehega ꞌomi wahane.  Ceguma geya yada gwae bwaibwaina, ma hesi yasanapu moisa ma tuta mabwaiyana ꞌigu sanapuina yaheꞌita pwaidiya ꞌoimiya. yk Cimi tologuguyao hauhaudiyedi ꞌomi wanuwatuhuya ꞌabehega sihane sinegauwa, ma hesi geya sowasowahidi. M Coinega ꞌeguma taiya ꞌitautauyawa ma Yesu tetelina ꞌoimiya ꞌilohatotowe ma geya tauma ꞌima lohatoto gide, tauna ꞌoina watagwa tagwalegomi. Comi wasa bwebweꞌana ꞌoina watagwala pwaiyegomiya ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌoimiya walotohoya, ma tuwa hali tetela ma hali yaluyaluwa ꞌoidiya watagwa tagwalegomi. `9 Ma hesi yaꞌateyohowa weyahimi, ꞌamuge ma ꞌimi nuwatuhu siꞌwani ma ꞌimi ꞌatetagwala Keliso ꞌoina waꞌebesine, gide mwalo mwata Ibe ꞌiꞌaboweya ꞌina gwae hotohoto ꞌoinega, ta Ibeina ꞌiweꞌa. dA Weyahina nuwanuwagu ꞌomi, gidemusa Yehoba nuwanuwana tauda, ꞌoinega yagwae hemisaegomiya Keliso ꞌoina, ꞌomi gidemusa gumalaulau ꞌaigeda ꞌina mumuga bwebweꞌana mabwaiyana, ma loheya baꞌidana sihai.   Cigu gwae bewa gide yauyaule yagwaegwae, ma hesi ꞌeguma waꞌalamaꞌiꞌita, ꞌigu nuwatuhu yahepwaila latuwe ꞌoimiya. @y Wete ꞌeguma taiya taunamo ꞌiꞌahwa bwebweꞌane, Yehoba geyaꞌabwa ꞌiyaliyaliyaya weyahina. Ma hesi ꞌeguma Yehoba tomota ꞌiꞌahwa bwebweꞌane, nata ꞌebeyaliyaya.p Y “Ceguma taiya nuwanuwana ma ꞌigwae hanehane, ꞌilobwaineya ma Bada namo weyahina ꞌida gwae,” J   ꞌoinega nuwanuwagu wasa bwebweꞌana yalohatotowe taudi ꞌasa bwagabwaga ꞌoidiya, ma hesi gesowana yagwaehane ꞌeguma yapaihowa tuwa taudi wasa bwebweꞌana sihesagoha pwaiya ꞌoidiya. u c Geya ꞌabehega hali tomota ꞌidi paihowa ꞌoimiya weyahina yagwae hane, taugu tuwa ꞌigu paihowa weyahina, ma yanuwatuhu yahiya ꞌabehega ꞌeguma ꞌimi hemisa ꞌimadou, nata ꞌigu paihowa ꞌoimiya wete ꞌimadou hedade, , Q Coinega sowasowagu ma ꞌoimiya yaloina. Moisa, ꞌomi ꞌigu ꞌebeloina ꞌalona, weyahina taugu wasa bwebweꞌana Keliso weyahina yaꞌewa nugeteya ꞌoimiya. c ? Ma taugu sahena yagwaegwae hane ginaula baibaiwadi weyahidi, beno namo ꞌigu paihowaina Yehoba ꞌiꞌebwaegauwa weyahina yagwae hanehane, ma ꞌigu paihowaina ꞌasa tupwana ꞌoidiya ma ꞌomi wete ꞌoimiya. wg Sahena yahehegwaegomi yagwae, “Taugu Paulo ꞌigu mumuga ꞌausalana,” gide tupwana tomota sigwae, “Tauma ꞌima mumuga bwebweꞌana hedada, ta ꞌiyamayao geya bwebweꞌana.” Cidi gwaeyedi gide tuwa yauyauledi ꞌidi gwae. 8i Coinega togwaeyedi sowasowana sinuwatuhuyahi ꞌabehega toꞌaha bwagega ꞌigu leta ꞌoidiyega yahehegwaegwae nata yapaihowa tuwa, ꞌeguma to tuta yatautauyawa ꞌoimiya. >u gide tupwana tomota sigwae, “Paulo ꞌina leta ꞌoidiyega ꞌiheliyegita ma hesi ꞌeguma matada ꞌigwaegwae, ꞌana ꞌita weꞌana tuwa, ma ꞌina gwae geya bwebweꞌana.” N Sahena leta waiwaidi ꞌoidiyega yaꞌabiꞌabihe matautegomi, G ta loina Yehoba ꞌiꞌebwaemaiya sabi ꞌabihetegomi ma hesi geya sabi ꞌabihegalegomi, ma ꞌeguma yagwaehane hedade ꞌigu loinaina weyahina, sahena wete ꞌebedeba mwadina yalobaloba. xi Comi tomota ꞌadi ꞌitamo ꞌoina waꞌeꞌebubuna, ma toꞌaha ꞌatediyega geya wasanapu. Ceguma taiya ꞌigwae hane ꞌabehega tauna Keliso ꞌina boda, sowasowana ꞌinuwatuhu yahimai ꞌabehega tauma wete Keliso ꞌina bodao, ta Coinega ꞌeguma tutaina wahematamatana bwaibwaina, taudi tologwahataowedi ꞌadi loina ꞌoidega siloba. ~u Cida tobwatobwaedi ꞌoidiyega sowasowahida tahewaiwaisine mumuga galana, heꞌoheꞌohe, ma gwae hane, beno ginaulaedi Yehoba ꞌana hemisa siꞌetobodeya, ma hesi tomota ꞌidi nuwatuhuwao tagibuidi ma Keliso ꞌina gwae sida hematamatanedi. R Wete ꞌida tobwatobwa geya mebaleꞌu ꞌidi tobwatobwa ꞌaleha gidemusa, ma hesi ꞌida tobwatobwa hagana ta ꞌoidiyega Tomudulele ꞌina ꞌebeloinao tahewaiwai sinedi, Yehoba ꞌina waiwaiyega. Z- Moisa, baleꞌuwa tamiyamiya, ma hesi ꞌida paihowa geya mebaleꞌu gide. x~i Coinega yaꞌahwanoi ꞌoimiya ma wamumuga dumwalu, ꞌamuge ma ꞌigu tauyawa ꞌoimiya ꞌoina yaheliyegomi, gidemusa nata yaheliyedi taudi sigwaeya, “Paulo tauna ꞌina nuwatuhu ꞌipaipaihowa gide tuwa mebaleꞌu ꞌidi paihowa.” a} = Taugu Paulo yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoimiya, gide Keliso ꞌina mumuga nuhana ꞌoinega, weyahina ꞌomi wagwaeya, “Paulo ꞌina mumuga nuhana ꞌeguma baꞌidadai tada hegwaegwae, ma hesi bwagega ꞌiheliyegita.” Y|+ Moisa, Yehoba ꞌoina taloyauwedo ꞌina helau madou hedade weyahina.{ ma wete sida ꞌahwaꞌahwanoi maꞌidi nuwaꞌewa weyahimi, Yehoba ꞌina helau madouna ꞌatemiya ꞌilaguya weyahina. nzU Ma toweweloheyedi sida yaliyaya ꞌadi lema weyahina, ma hali boda wete ꞌadi lema ꞌausaladi ꞌoimiyega weyahina, ma ꞌimi hematamatana Keliso wasana ꞌoina weyahina sida ꞌahwa moisa, ma wete Yehoba sida hepwatuwe, y Cimi helau bewa ꞌoinega tohekalesiyao wewelohedi ꞌadi lema silobaloba, ma wete Yehoba ꞌana hepwatu madouna ꞌilatu. Xx) ma ꞌimi wasawasa ꞌoinega sowasowahimi tobwatobwa madouna waheguyaiyedi, ma wete ꞌimi helauina tauma ꞌabwa ꞌaꞌehele tohewewelohe ꞌoidiya, ta ꞌoinega taudi siloyauwedo madouna Yehoba ꞌoina. ~}}|9{zyyxww>vustsrqmpkoo2nmllkjj[i*hhgcfeeAdd2cbaa,`z__v^^c]])\[[[ZY5XWW0VU5TS,RQQPvONNBM}M/LkKJJJIHH!GEFFE9CC BB A)@?>Y==<;;:r958a766 5443Y2P11.0L/y.--9++A*)))''v&}&%$$:##"!x! Z/-4 cS_ B*  E 52<*C Oma Yudasa miyalaena, ma tauna ꞌihetopaihowa ma ꞌihetohepwaila Yesu weyahina, weyahina Yudasa paihowaina ꞌiꞌebesineya ta ꞌitauya tauna ꞌina tupwa.” \B 3Coinega siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, sigwaeya, “Bada yo, ꞌowa tomota mabwaiyama ꞌima nuwatuhu ꞌusanasanapudi, ꞌoinega ꞌino hesinuwa loheloheya ꞌeluwa bewa ꞌoidiyega ꞌuheꞌitae ꞌoima, 0A [Coinega loheya ꞌeluwa sanidiyao siꞌabi lagasidiya, ꞌaigeda Yosepa, tauna sibwauweya Basaba, tauna wete sibwauweya Yusito, ma heluwena loheya sanina Mataya. C@ Yesu ꞌina babitaiso Yoni ꞌoinega ꞌana siga ꞌina hane galewa, ꞌina sakowasi mabwaiyana ꞌoidiya, ma ꞌane loheyaina mahetedai tahehepwaila Yesu ꞌina toholohila weyahina.” ? )Ma Pita wete ꞌigwaeya, “Coinega Yudasa miyalaena tabese, ma ꞌilobwaineya ma loheyaina mwalo mahetedai tamiyamiya sauga mabwaiyana, > y“Tasigwao, mwalo Yaluyaluwa Tabuna Debida* ꞌina gwae ꞌiꞌebwaeya Yudasa weyahina, ma Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌimiyamiya. Yudasaina mwalo mahetedai tahetohepwaila Yesu weyahina, ma hesi ꞌida Bada ꞌitebaeya ta ꞌiꞌebwayaeya Yesu ꞌana ꞌalehao nimadiya. Ta ꞌaigeda wali Buki Heꞌasisi ꞌalona Debida ꞌina gwae Yudasa weyahina, bewa gide ꞌigwaeya,ꞌCina gogo ꞌibisula ma gesowana ꞌeta taiya loheya ꞌoina ꞌimiya.’ Ma wete ꞌigwaeya,ꞌMiyalaena tauna ꞌina paihowa ꞌiꞌewa.’ Coinega ꞌilobwaineya ꞌilatu gide gwae bewa ꞌigwae ꞌese.” Pita ꞌina gwae bewa gide, weyahina Yudasa ꞌiꞌamasa pwaiya. Tauna mwalo ꞌina paihowa galana ꞌana maisa ꞌiꞌeweya ma ꞌaigeda baleꞌu ꞌigimwaneya, ta baleꞌuina ꞌalona ꞌibeꞌu talutalubuꞌiya, ta gamwana ꞌilosabuweya, ma sinaena mabwaiyana ꞌilatuwa ta tetelina meYelusalema mabwaiyadi sihesagoheya, ta ꞌenadiyega baleꞌuina sibwauweya “Akeladama,” ma ꞌana sanapu “Baleꞌu Bweyaha.” = (< KBodaedi ꞌadi baibaiwa gidemusa wani handeledi ma tuweniti, ma ꞌaigeda sabwelo ꞌoina Pita gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae: U; %Mabwaiyadi bewa sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina ꞌidi ꞌatetagwala ꞌoinega siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, wahiwahine mahetediyao, ma Meli tauna Yesu sinana, ma Yesu tasinao wete mahetediyao. 3: a Ta siluhuwa ꞌidi hada ta sihaneya ꞌaigeda tupwa ꞌaliupa ꞌoina, taudi Pita ma Yoni ma Yemesa ma Andulu ma Pilipi ma Tomasi ma Batolomiu ma Madiu ta hali Yemesa (tauna Alipiyo natuna), ma Saimoni (tauna mwalo toꞌohe Isileli* ꞌina miyawasi Loma weyahina), ma Yudasa (tauna Yemesa natuna). 9  Coyaina sanina Olibe* ꞌoinega sihila ta sitauya Yelusalema, beno geya bwaga, gide loheloheya siyawayawala sabwelo Sabati ꞌoina. q8 ] ta sigwae, “MeGalili he, toꞌaha weyahina waꞌeꞌebubuna galewa? Yehoba Yesuina ꞌitoe pwaiya galewa, ma ꞌabwa ꞌisulu hilama, ma ꞌina suluma ꞌana ꞌita ꞌabwa gide ꞌina haneina nige waꞌiteya.” Yudasa miyalaena 7 / Ciꞌebesine pwaidiya, ta ꞌabwa hene siꞌeꞌebubuna galewa, ma loheya ꞌeluwa maꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi deidiya sitoholo, 6 } Cina gwaeyaowedi bewa ꞌilosalohidiya, ta matadiyega Yesu siꞌiteya ꞌihane galewa, ma yaloha ꞌalona ꞌiꞌwaiha. }5 uMa ꞌomi hesi ꞌabwa Yaluyaluwa Tabuna ꞌinaowa ꞌoimiya ma ꞌiꞌabihe waiwaiyegomi, ma taugu weyahigu wahetohepwaila Yelusalema ꞌoina, ma Yudiya ma Sameliya* gogonao mabwaiyadi ꞌoidiya, ta wete gogo gabulena mabwaiyana ꞌoidiya.” 4 Ma Yesu ꞌigwae, “Tamagu tauna ꞌiloiloina, ma geya sowasowahina ma ꞌomi wasanapu to sauga ꞌina loinaedi ꞌipaihowadi. J3 Caigeda sauga Yesu ma ꞌana tomuliyao simiyaꞌauta, ma sihesilala ꞌoina, sigwae, “Bada, sowasowahina ma sauga bewa tauda meIsileli ꞌuhanugetegita ma taboidamo taloina hilegita?” V2 'Wanuwatuhuyahi ꞌabehega Yoni weꞌahega ꞌiꞌabiꞌabihe babitaisowegomi ma sabwelo geya baibaiwana simiyamiya ma ꞌomi ꞌimi babitaiso Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega waloba.” Yesu ꞌina hane galewa R1 Cabwa baꞌidadiu simiyamiya ta ꞌadi loina ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Sahena Yelusalema waꞌebeꞌebesine, ma hesi Tamadai ꞌina gwae hemisaina mwalo yahegwaegomiya weyahina wayamwayamwa. G0  Sabwelo poti ꞌalodiya ꞌilatulatu ꞌoidiya, ta ꞌebeꞌita baibaiwadi ꞌiheꞌitediya, ꞌoinega ꞌina toholohila siꞌahwa moiseya, ma Yehoba ꞌina loina weyahina ꞌiheꞌitediya. / {tutaina ꞌina miya gogo gabulena ꞌana siga Yehoba ꞌitoe haneheya galewa, Yesuina ꞌina ꞌamasa mulina, mayawasina ꞌilatuwa ꞌana tohepwailao hesihesinuwadi ꞌoidiya, ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega ꞌadi loina ꞌiꞌebwaediya. g. KCae Tiyopilo, mwalo bukiina yalele nugeteya ꞌalona Yesu ꞌina paihowao ma ꞌina heꞌitao, !- =Yauwedo ꞌowa. Ciyadao ꞌebwa ꞌidi helau ꞌoiuwa. Ma ꞌiyadao nobwa sanidi ꞌaigeda ꞌaigeda wete ꞌoidiya ꞌigu helau ꞌuhepwaile.k, Qma tuwa, weyahina yanuwatuhu yahiya ꞌabehega ꞌabwa yatauyawa ma ꞌowa mahetegu tahegwaegwae. P+  Nuwatuhu baibaiwadi simiyamiya ma nuwanuwagu yaleleyawa weyahidi, >* w Ma Dimitilo tauna loheya bwebweꞌana. Tomota mabwaiyadi ꞌidi hepwaila gidemusa, weyahina taudi heꞌita moisa ꞌana tomuliyao sihehepwaila ꞌabehega Dimitilo loheya bwebweꞌana, ma taugu wete ꞌigu hepwaila gidemusa, ma ꞌigu hepwaila wasanapuya ꞌabehega gwae moisa. Gwae ꞌana ꞌebelosaloha .) W Ciyagu, geyaꞌabwa mumuga galana ꞌumulimuliye, ma mumuga ꞌausalana hesi. Tobwebweꞌanao taudi Yehoba ꞌina bodao, ma topuiyao geya Yehoba sida sanapuya. (  ma ꞌigwae hesihesinuwegauwa, ma wete ꞌiyadao ꞌilososomanediya, ma ꞌeguma tupwadi ꞌoimiyega nuwanuwadi ma silemedi ꞌiꞌausidi, ma tohekalesiyaowedi ꞌipaꞌipaꞌidi. Coinega ꞌeguma ꞌabwa yalatuwa beno ꞌina mumugaedi yahegwaegwae weyahidi. 9' m Cami hemataluwa yaꞌetoladi pwaiyawa, ꞌomi tohekalesiyao, ma loheyaina sanina Diotilipi nuwanuwana ma taunamo ꞌida loina, ꞌoinega taugu ꞌigu loina ꞌiꞌausiya, & Coinega ꞌilobwainegita ma tauda talemedi, eema taudi mahetedao tahetopaihowa mahemahetena ꞌeda dumwadumwaluna weyahina. %  Taudi Keliso ꞌina paihowa weyahina sisakosakowasi, ma lema geya sida lobeya taudi geya Yehoba ꞌana tohemisao ꞌoidiyega. u$ eMa tasidaowedi ꞌeguma sihilama ꞌino helau ꞌoidiya weyahina sihehepwaila tohekalesiyao ꞌoima. Moisa tuwa, taudi Yehoba ꞌina topaihowao, ꞌoinega ꞌilobwaineya ꞌeguma siꞌebeꞌebesinegomi nimaꞌabiyadi wete waꞌebwaedi. # 'Ciyagu, ꞌino lema eema ꞌino paihowa tasidao ma taumanao ꞌoidiya, tutaina ꞌeguma ꞌino ꞌasa sihapwesawa, weyahina yayaliyaya. 7" iBewa ꞌigu ꞌebe yaliyaya madouna ꞌeguma natugwao wasadi yahesagohe ꞌabehega ꞌeda dumwadumwaluna ꞌoinega sitautauya. Cada tolemao ma ꞌada ꞌalehao weyahidi )! MMwalo tupwadi tasidao sitauyama ꞌebwa, ta ꞌino mumuga dumwaluna tetelina ꞌoinega sigihe yaliyayaegauwa, weyahina ꞌeda dumwaluna ꞌoinega ꞌutautauya. 2  _Ciyagu, ꞌigu ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina wahiu ꞌina miya bwebweꞌana weyahina, yasanapuya weyahina yaluyaluwau ꞌina miya bwebweꞌana, eema maꞌina yaliyaya. r aTaugu ꞌimi bada, leta bewa yaleleyawa ꞌowa ꞌiyagu Geyo ꞌoiuwa. Moisa, ꞌateguwega yahelauwegowa. lCinapwana baꞌidau ma yaluyaluwau ꞌiꞌabihe waiwaiye, ma ꞌowa maꞌino bodao ꞌiꞌabihetegomi.Taugu Paulo.-SlCulomwayamwayauma weyahina muhemuhena ma gogai ꞌana tuta ꞌilatu. Yubulo ma Pudeni ma Lino ma Kalodiya ta wete ꞌiyadao mabwaiyadi ꞌidi helau ꞌoiuwa. nUlIlasito ꞌimiyahila Kolinita, ma Tilopimo ꞌilohala ta ꞌasa Milito ꞌoina yaꞌebesineya. jMlCigu helau Pilisila ma Akuila, ta wete Onesipolo maꞌina susuyao ꞌoidiya, ꞌuhepwaile. )lMwauwedi ꞌoidiyega Cinapwanaina nata ꞌiꞌabihetegau ma ꞌina ꞌebeloina galewa ꞌoina yaluhu, ꞌoinega tada hepwatuwe hataya. Emeni. wglTa ꞌigu yatalaina ꞌoina Yehoba ꞌiꞌabihetegauwa ta waiwai ꞌiꞌebwaegauwa, ma tetelina mabwaiyana yahepwaileya tomiya ganamuli baibaiwadi ꞌoidiya, ma Yehoba ꞌina ꞌabihetena ꞌoinega geya laiyoni* ꞌoidiya siulegau. ,QlCigu yatala nugeta geya ꞌeta taiya ꞌiꞌabihetegau, mabwaiyadi simatauta ta siꞌebesinegauwa, ma yaboimo. Yehoba, ꞌidi pui bewa sahena ꞌuhehemaise. xilAlekisanaina ꞌida heꞌita ꞌiloꞌaleha hedadeya, ꞌoinega ꞌowa tauna ꞌoinega wete ꞌuꞌitayahigo. 1lPwawapwawati ꞌana topaihowa sanina Alekisana mwau madouna ꞌiꞌebwaegauwa, ꞌoinega ꞌana maisa galana ꞌabwa Cinapwana ꞌiꞌebwae. a;l Ceguma ꞌutautauyama ꞌigu tobwatobwa tupwana ꞌuꞌewedima, ꞌagu hewanu mwalo Tilowasi ꞌoina yaꞌebesineya Kalipo ꞌina hada, ma wete ꞌigu bukiyao ma pepa leleleledi, taudi beno nuwanuwagu madouna. Dl Tikiko yahewasa pwaiya ma ꞌoinega ꞌitauya Epeso. tal Luke ꞌiboi ꞌitupwa. Cino tauyama ꞌoina Maki ꞌutoeyama, weyahina tauna ꞌagu tolema bwebweꞌana. ucl Dimasa boꞌi ꞌiꞌebesinegauwa weyahina baleꞌu mumugana nuwana ꞌiꞌeweya, ta ꞌitauya Tesalonaika. Kelesenisi boꞌi ꞌitauya Galetiya, ma Taito wete ꞌitauya Dalimetiya. Taudi ꞌagu tolemaedi mabwaiyadi siꞌebesinegauwa. 6gl Timoti, nuwanuwagu ꞌulomwayamwayauma. eClCoinega ꞌabwa ꞌida Bada ꞌagu maisa, mumuga dumwaluna weyahina, ꞌiꞌebwaegau. Ta maisaina weyahigu ꞌigibubu pwaiya ta ꞌimiyamiya. Badaina ꞌina loina dumwaluna, ma ꞌeguma to sauga ꞌilatuma, tauda ma wete taiyawedi ꞌina hilama weyahina siyamwayamwana, mabwaiyada nata ꞌada maisa ꞌiꞌebwaegita. Gwae ꞌana ꞌebelolagu yklYaloꞌaleha pwaiya Yehoba weyahina, ta ꞌigu hepili yalohe gumwaliya, ta tuta baibaiwana Keliso yahemisaeya. OlTa taugu nata sihunugau gide pwaoli, ma gogo bewa yaꞌebesine. ylMa ꞌowa sahena gide taudi. Sauga mabwaiyana ꞌutoholo paꞌala, ta ꞌino miyamwau ꞌoidiyega ꞌuꞌalamaꞌiꞌita, ma wasa bwebweꞌana ꞌuhehepwaile. Bewa ꞌoinega ma ꞌane ꞌowa topaihowa waiwaina Yehoba ꞌina paihowa ꞌoina. T !lMa heꞌita hagadi ꞌadi muliya ꞌoidiyega heꞌita moisa siꞌebesine. : mlWeyahina tuta sinaonaoma ꞌoidiya tomota heꞌita dumwaluna nata silogwahate, ma heꞌita hagadi ma hagadi ꞌadi hesagoha ꞌabehega bwebweꞌana ꞌoidiya, simuliyedi. 6 elBewa ꞌa loinaina: Tuta mabwaiyana ꞌuhetapewa waiwai ma tetela ꞌuhehepwaile, tuta mwau ma tuta yaliyaya ꞌoidiya, ma tomota ꞌoidiya ꞌuguguya ma sihemisa, ta wete ꞌuꞌabihe dumwaludi, ma ꞌuꞌabihe paꞌalidi, ma bewa nuwatuhuwedi ꞌuheꞌita bwaibwainidi maꞌino ꞌalamaꞌiꞌita. .  WlTimoti, yahenuwa laguwego Yehoba matana, ta Yesu Keliso, tauna toꞌamasao ma mayawasidi ꞌadi toloina matana, tauna nata ꞌilatu hilama ma ꞌihetoloina ꞌoida. Rlta ꞌida waiwai talobalobadi Yehoba ꞌina paihowao weyahidi, weyahina Buki Heꞌasisi ꞌina gwae ꞌoidiyega Yehoba ꞌiꞌatububugita, ta ꞌina paihowao bwebweꞌadi mabwaiyana sawasawahida.4alMa weteyage Buki Heꞌasisi ꞌina gwae mabwaiyana Yehoba Yaluyaluwanega sitauyama, ta gwaeyedi ꞌoidiyega ꞌada heꞌita ma ꞌada lohatoto ma ꞌada gihedumwalu OlMa ꞌowa ꞌuboi wete ꞌino tuta gwamega ma nige bewa Buki Heꞌasisi ꞌina gwae ꞌana tohasila, ta ꞌiheheꞌitego ꞌabehega ꞌida hemisa Yesu Keliso ꞌoina sowasowana ꞌiꞌabihetegita. ^5lTa ꞌowa hesi heꞌitaedi ꞌuhemisa pwaidiya ta ꞌusanapudiya. Heꞌitaedi ꞌuda muliyedi, weyahina tauma ꞌino toheꞌitao boꞌi ꞌusanapumaiya ꞌabehega ꞌima heꞌitaowedi wete ꞌamulimuliyedi. l Ta wete taudi togala, ma tomota ꞌadi toꞌabowao ꞌidi puiyao sihemadou moisa, weyahina Seitani boꞌi ꞌiꞌabowediya. !l Moisa, ꞌeguma Yesu Keliso tahemisae, ma tatagwalegita ꞌina ꞌeda bwebweꞌadi ꞌoina, nata miyamwau tomota ꞌoidiyega taloba. l Ma ꞌasaedi Anitioki ma Ikoniyami ma Lisitila ꞌoidiya yamiyamwauwa ta ꞌagu muyaedi tomota ꞌoidiyega yalobediya wete ꞌusanasanapu, tupwaedi ꞌoidiya yamiyamwauwa moisa, ta mwauwedi mabwaiyadi ꞌoidiyega ꞌida Cinapwana ꞌiꞌabihetegauwa. 4al Ma ꞌowa boꞌi ꞌusanapugauwa, ꞌigu heꞌita, ta mumugagu, ꞌigu ꞌedao, ꞌigu hemisa, ꞌigu ꞌalamaꞌiꞌita, ta ꞌigu helau ta ꞌigu toholo paꞌala. 1[l Ma hesi muhemuhena sibeꞌu, ma tomota baibaiwadi siꞌitadi, mumugadi galadi gide mwalo Yanisi ma Yamilisi mumugadi galana, ta tomota siꞌiteya. Timoti ꞌana loina LlTomotaedi heꞌita moisa siloꞌaleheya, gide taudi mwalo Yanisi ma Yamilisi Mosese siloꞌaleheya, ta ꞌadi ꞌita gide taudi tohemisa ma ꞌatediya ꞌabo ma nuwatuhu galadi simiyamiya. r~]lꞌoinega heꞌita hagana ma hagana ꞌana tohesagohao ta geya sawasawahina ma heꞌita moisa sisanapu. j}MlWeyahina tupwadi ꞌoidiyega hadai siluhuluhu wahiwahine geya ꞌidi nuwatuhu paꞌalidi sabi ꞌabowedi, ma wahiwahineyedi sisanasanapu taudi topui, ꞌoinega ꞌamna hagana ma hagana silolotoho soladiya ta simulimuliyedi, C|lTomotaedi sitapwatapwalolo tuwa ma Yehoba ꞌina waiwai geya sihemisae, ꞌoinega ꞌidi tapwaloloina tuwa ginaula besobeso, ꞌoinega bodaedi taudi sahena ꞌoidiya ꞌuluhuluhu. {3ltoꞌwayama, ma galana ꞌoina sihewaiwai, ma gwae hane hedada, ma geya Yehoba sihelauwe, ta hesi taudimo ꞌidi yaliyaya weyahina sinuwanuwatuhu. PzlMumugadi guguyou ꞌoinega gesowana siꞌatemuyamuya, ma hesi siheꞌahwa panapanawa besobeso, ma toganawala hedade. Ma sigamwasowala besobeso wete, ta wete mumuga bwebweꞌana ꞌana tologwahatao, 9yklWeyahina tutaedi ꞌoidiya nata tomota taudimo weyahidi sinuwanuwatuhu, ma wasawasa ꞌana hamwa nata ꞌimadou ꞌoidiya, ta sinuwa hanehane ta sigagasa ma wete siheliya. Ma sinadiyao ma tamadiyao ꞌenadi nata geya sihematamatana, ta tomota ꞌidi paihowa bwebweꞌadi weyahidi nata geya siloyauwedo. x 3lNuwanuwagu ma nuwau ꞌida sabwalena tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌinaonama weyahina, ꞌabehega tutaedi ꞌoidiya mwau baibaiwana ꞌabwa silatu. w9lta wete Seitani ꞌina siꞌwa ꞌoinega sidena, weyahina taudi mwalo Seitani ꞌisiꞌwediya, ma ꞌoina sihetopaihowa ꞌina nuwatuhu weyahina.EvlMa wete ꞌada ꞌalehao ꞌoidiya mumugada nuhana ꞌoinega taꞌabihe dumwaludi, ma ꞌoinega Yehoba, ꞌeguma sawasawahina ma ꞌiꞌabihetedi ma sinuwabui ta heꞌita moisa simuliye, ulTa heꞌahwa panapanawa Cinapwana ꞌina topaihowao geya ꞌilobwainegita, ma ꞌatemuyamuya ma heꞌita ma ꞌalamaꞌiꞌita hesi. xtilMa wete ꞌahwa panapanawa besobeso ꞌuꞌebesinedi, weyahina ꞌahwa panapanawa ꞌaleha ꞌina ꞌebelatu. Hs lCoinega hewahewali ꞌidi henuhenuwa ꞌulogwahatedi ma mumuga dumwaluna ta hemisa ta helau ta miya daumwala ꞌumuliyedi, taudi Yesu siꞌahwa badaeya maꞌate ꞌehaudi baꞌidamwao. 4ralMa ꞌeguma taiya mumugana galana ꞌoinega ꞌiꞌabiheꞌehau hila, beno ꞌihegaeba bwebweꞌana, ma ꞌina ꞌinapwana ꞌilagu ꞌina paihowa bwebweꞌadi weyahidi. |qqlMoisa tuwa, hada wasawasaedi ꞌalodiya tupwadi gaeba goula ma siliba, ma tupwadi gaeba ꞌaiwe ma baleꞌu ꞌoidiyega sipaihowedi, ta gaebaedi bwebweꞌadi taumanao weyahidi silagudi, ma gaeba galadi silagu wasiyedi mohomoho weyahidi. p!lMa hesi Yehoba ꞌina gwae ꞌana wahuwahu waiwaina ꞌoina, mwalo silelediya ꞌigwae:“Cinapwana ꞌina tomotaiyao ꞌisanapudiya.” Ma wete ꞌigwaeya:“Taudi Cinapwana ꞌoina sitagwala pwaidiya ꞌilobwainediya ma mumugadi galadi silogwahatedi.” \o1lma siteluwaedi heꞌita moisaina siꞌebesineya ma sigwae, “Toꞌamasa ꞌidi toholo hila ꞌana tuta ꞌigumwala,” ꞌoinega ꞌiyadiyao tupwadi ꞌidi ꞌaboina sihesagoheya, ta ꞌidi hemisa ꞌiweꞌa. n}lma gwae besobesowedi ꞌoidiyega mumuga galana madouna ꞌilatu. Togwae besobesowedi siteluwa sanidi Aimenio ma Pileto, xmilTa togwae besobeso bodaidi sahena ꞌoidiya ꞌuluhuluhu, weyahina gwaeyedi ꞌoidiyega mumuga galadi silatu, Yl+lCoinega wete ꞌuhetapewa ma tetela bwebweꞌana ꞌana heꞌita moisa weyahina ꞌuguibiga ma ꞌane ꞌowa Yehoba ꞌina topaihowa bwebweꞌana, wete ꞌabwa ꞌeguma matana ꞌulatu ꞌihepwatuwego. NklCoinega Yehoba matana ꞌino tomotaiyao ꞌulohatotodi ma ꞌuhenuwa lagudi ma gwae bewa sahena sinuwanuwanaide, ma wete sahena gwae tupwadi ꞌadi bui weyahidi siheꞌahwa panapanawa. Weyahina heꞌahwa panapanawa besobeso beno taudi tohesagoha ꞌoidiya nata geya ꞌiꞌabiꞌabihetedi, ma hesi ꞌiꞌabihe galadi. Djl Ceguma geya ꞌida hemisamo Keliso ꞌoina, tauna ꞌina gwae hemisa geya sawasawahina ma ꞌibui, weyahina tauna mumugana tuwa maꞌana hemisa.” Yehoba ꞌina topaihowao bwebweꞌadi *iMl Ceguma Keliso baꞌidada ta ꞌida miyamwau ꞌoidiyega taꞌalamaꞌiꞌita, ꞌabwa baꞌidada tahetoloina. Ceguma Keliso tauhale ꞌabwa wete ꞌiuhalegita. hl Gwae bewa gwae moisa ꞌabehega:“Ceguma Keliso baꞌidada taꞌamasa, ꞌabwa wete baꞌidada yawasida bwebweꞌana taloba. Xg)l Bewa weyahina ꞌigu miya mwauwedi ꞌoidiyega yaꞌalamaꞌiꞌita, ma ꞌabehega Yehoba taudi ꞌihesinuwediya yalemedi, ma ꞌane Yesu Keliso ꞌiꞌabihetedi, ta yaliyaya miyamiya hatayana siloba. Ffl Cigu guguyaina weyahina taugu miyamwau boꞌi yalobeya ꞌoinega deliya sipaigauwa, gide ꞌabwa taugu topui ꞌaigeda. Ma hesi Yehoba ꞌina gwaeina gesowana ꞌeta taiya ꞌiꞌetobode. e7lMa Yesu Keliso ꞌunuwatuhuyahi, tauna Debida ꞌina susu, ta ꞌamasa ꞌoinega ꞌitoholo hila, gide tuwa yahepwaileya ꞌigu guguya ꞌoina. qd[lCigu lohatoto bewa, ꞌunuwatuhuyahi, ma ꞌadi sanapu mabwaiyana Cinapwana tauna ꞌiꞌebwaego. cylGide wete tanoha ꞌana topaihowa, ꞌina paihowa waiwai ꞌoinega nata huwaina ꞌoinega ꞌiꞌaputoho nugete. kbOlGide tuwa tohepili, ꞌeguma pili ꞌana loina geya ꞌimuliya, nata maisa geya ꞌiꞌewa. 6aelCunuwatuhuyahi ꞌeguma toloꞌaleha tauna nuwanuwana ma ꞌina toloina ꞌina nuwatuhumo ꞌipaipaihowa, nata geya ꞌina ꞌasa ꞌana paihowa weyahidi ꞌinuwanuwatuhu. 9`klMabwaiyada Yesu Keliso weyahina miyamwau talobaloba, ꞌoinega ꞌino miyamwauina ꞌoinega ꞌutagwalego, ma ꞌane ꞌowa Yesu Keliso ꞌina toloꞌaleha bwebweꞌana. @_ylwasana ꞌuꞌitayahi, wasaina ꞌoiguwega ꞌuhesagoheya tomota mabwaiyadi matadiya, ꞌoinega taudi maꞌadi hemisa ꞌoidiya ꞌuꞌebwaedi, ma taudi wete hali boda siheꞌitadi. K^ lNatugu Timoti, Yesu Keliso ꞌina ꞌabihetenega ꞌuhewaiwai, ma A] }lCowa ꞌina paihowa madouna weyahigu Epeso ꞌoina ꞌusanasanapu, ꞌoinega nuwanuwagu, ma Cinapwana ꞌina tuta yatala ꞌoina ꞌatemuyamuya ꞌida loba Cinapwanaina ꞌoinega.p\ [lMwalo Onesipoloina ꞌilatuma Loma ꞌoina, ma weyahigu ꞌiꞌebesa waiwaiya eeta ꞌilobegauwa. 2[ _lMa Onesipolo hesi geya weyahigu ꞌideba mwadina ꞌigu miyamiya deliya weyahina, ma tauna tuta mabwaiyana ꞌiꞌabiꞌabihetegau, ꞌoinega ꞌagu lotohona ꞌiꞌabiꞌabihe bwebweꞌani, ꞌoinega Yehoba ꞌoina yaꞌahwaꞌahwanoi ma ꞌane Onesipolo ma ꞌiyanao ꞌiꞌatemuyamuyaedi. Z  lMa ꞌusanapu pwaiya, taudi meEsiya silogwahategauwa ma siꞌebesinegauwa, taudi Paigelio ma wete Elimogini, ma bodaedi. Y lMa Yaluyaluwa Tabuna tauna nuwada ꞌimiyamiya, ta sanapu moisa ꞌiꞌebwae pwaigowa, ꞌoinega sanapuina ꞌunuwatuhuyahi. X l Mwalo guguyaedi bwebweꞌadi yaꞌebwaegowa, Yesu Keliso ꞌana hemisa ma ꞌana helau weyahidi, ee ꞌumuliya bwaibwainidi. W l Bewa weyahina ꞌigu miyamwau yalobeya, ma hesi geya weyahina yadeba mwadina, weyahina ꞌida Cinapwanaina yahemiseya tauna yasanapuya, ma toꞌaha ꞌiꞌebwaegauwa sowasowana ꞌiꞌitayahiya nimanega, eema sabweloina madouna ꞌinaonaoma ꞌoina. V l Ma Yehoba ꞌigu paihowa ꞌiꞌebwaegauwa ma ꞌane tetelina bwebweꞌana yahehepwaila ma yaheheꞌita taudi ꞌasa ganamuli ꞌoidiya. `U ;l Ma bewa tuwa ꞌina helauina ꞌoida ꞌiꞌabilatuheya, ꞌada Toꞌabihetena Yesu Keliso ꞌoinega. Ta Kelisoina ꞌamasa ꞌilohesawaliya, ma tetelina bwebweꞌana ꞌoinega yawasi hataya ꞌiꞌeweyama ꞌoida. !T =l Yehoba tauna ꞌiꞌabihetegita ta ꞌibwauwegita ꞌina paihowa bwebweꞌadi sabi paihowadi. Moisa tuwa tauda geya ꞌida bwebweꞌana weyahina ꞌihesinuwegita, ma hesi mwalo hene tauna ꞌina nuwatuhu ma ꞌina helau weyahina, ta Yesu Keliso ꞌipaihoweya tauda weyahida. gS IlCoinega sahena ꞌida Cinapwana tetelina ꞌana hepwaila weyahina ꞌuhedeba mwadimwadina. Taugu wete ꞌigu luhu deliya Cinapwana ꞌina paihowa weyahina sahena weyahina ꞌudebadeba mwadina. Ma ꞌowa wete ꞌabwa Yesu tetelina weyahina tupwana miyamwau ꞌoiuwa silatu, ma ꞌilobwainegowa Yehoba ꞌina waiwai ꞌoinega ꞌutoholo paꞌala. R lWeyahina Yehoba yaluyaluwana ꞌiꞌebwaegita sahena matauta weyahina, ma hesi waiwai ma helau ma nuwatuhu moisa ꞌiꞌebwaegita. Q -lWete tutaina ꞌoina yaꞌabidebegowa ta Yehoba waiwai ꞌiꞌebwaegowa, waiwaiina ꞌuꞌitayahi ma ꞌane ꞌoiuwega sahena ꞌigumwagumwala. =P ulMa wete ꞌino hemisa moisa Yehoba ꞌoina yanuwatuhu yahiya, gide sinau Yunisi ma tubuu Loise Yehoba sihemisaeya moisa, ma yasanapugowa ꞌowa wete Yehoba ꞌuhemisae moisa. #O AlMwalo ꞌane yaꞌebesinegowa, ꞌino dou yanuwatuhu yahiya, ꞌoinega nuwanuwagu madouna ma to tuta ꞌoina ma yaꞌita hilago, ta ꞌoinega yayaliyaya. fN GlYehoba ꞌoina yaloyauwedo, tauna tubugwao mwalo ꞌidi Yehoba, ma ꞌoina yahetopaihowa ꞌigu nuwatuhu ꞌehaudi ꞌoidiyega, gidemusa taudi. Wete ꞌoina yaꞌahwaꞌahwanoi weyahiu nihuwana ma sabwelo ꞌoidiya. qM _lYauwedo Timoti ꞌowa natugu moisa, ꞌino leta bewa taugu Paulo ꞌoiguwega. Taugu Yesu Keliso ꞌana tohepwaila, Yehoba ꞌina nuwatuhu gide ta yahepwaila yawasida bwebweꞌana weyahina, beno Yesu Keliso ꞌoinega. Tamada Yehoba ma ꞌida Bada Yesu Keliso sihelauwego ta siꞌatemuyamuyaego ma ꞌoinega ꞌumiya daumwala. Timoti ꞌina hemisa Yehoba ꞌoina L l]K3XTa ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina helau mabwaiyami ꞌoimiya.Taugu Paulo.~JuXLeta bewa ꞌina ꞌebe gumwala taugu tuwa nimaguwega yaleleyawa, gide tuwa ꞌigu letao mabwaiyadi ꞌoidiya. %ICXCida Bada tauna nuwadaumwala huhuna ma ꞌiꞌabihenuwa bwebweꞌanigomi, ma ꞌiꞌabihe yaliyayegomi tuta mabwaiyana, ma baꞌidamiu wamiya hataya. HXta watoho, ma sahena waloloꞌalehe, weyahina tauna tuwa ꞌiyadai, ꞌoinega heꞌita tuwa waꞌebwae. Gwae ꞌana ꞌebelosaloha %GCXCeguma taiya heꞌitaedi ꞌimi leta bewa ꞌalonega ꞌisinalidi, loheyaina waꞌebesine, ma ꞌoinega ꞌina paihowaina ꞌoina debana ꞌimwadina, VF%X Ciyamayao, paihowa bwebweꞌadi weyahidi sahena wahewahi weꞌaweꞌa. 6EeX Coinega ꞌiyadaowedi ꞌahenuwa lagudi, ma ꞌida Bada Yesu Keliso saninega ꞌaloinaedi, ma ꞌidi paihowa siboi sipaihowadi, ma simiya hohobiga ma ꞌane ꞌadi siloba. vDeX Tetelimi ꞌahesagoha pwaiya tupwadi ꞌoimiyega silowahiꞌwata ma geya simiya hohobiga ma sipaihowa. CX Ma wete mwalo baꞌidamiyao tamiyamiya, ꞌaloinegomiya ꞌabehega ꞌeguma taiya geya ꞌida paihowa sahena ꞌiꞌaiꞌai. .BUX Ma ꞌiyamo loina ꞌimiyamiya ꞌabehega ꞌomi waheꞌaimai, ma tuwa taumamo ꞌamega ꞌahehetapewa, ma ꞌane ꞌomi ꞌima paihowa waheꞌauꞌaunawemai. 5AcXGide wete tauma ꞌaboi ꞌamega ꞌaheheꞌaimaiya, nihuwana ma sabwelo ꞌoidiya ꞌapaipaihowa. Weyahina geya nuwama ma ꞌami mwau ꞌalagulagu, ꞌeꞌahai weyahina. ?@wXCoinega wasanapu pwaiya ꞌabehega ꞌilobwainegomiya ma tauma waheꞌauꞌaunawemai, weyahina mwalo baꞌidamiyao tamiyamiya, geya ꞌeta tuta paihowa ꞌoinega ꞌalowahiꞌwata. f?EXCiyamayao, wete ꞌahenuwa lagugomi ꞌida Bada Yesu Keliso saninega, ma ꞌane ꞌiyadao tupwadi tolowahiꞌwata waꞌebesinedi, weyahina lowahiꞌwata geya tauma ꞌaheꞌitegomi, ma guibigamo ꞌana ꞌeda hesi. >1Xma ꞌabehega wete ꞌihenuwa lagugomi, tauna ꞌina helau weyahina, ta wete ꞌimi toholo paꞌala Keliso ꞌoina weyahina. Lowahiꞌwata sahena l=QXCoinega Badaina ꞌahemisaeya ma ꞌima heꞌita ꞌoimiya nige ma wete ꞌabwa wahematamatanedi, <1XMa hesi Badaina maꞌana hemisa sowasowahina ꞌiꞌabihe paꞌaligomi, ma ꞌiꞌitayahigomi ma ꞌane sahena Seitani ꞌiꞌabiꞌabi tohogomi. ;yXTa waꞌahwanoi ma ꞌane togala ꞌoidiyega Yehoba ꞌiꞌabihetemai, weyahina Bada ꞌana touhalao baibaiwa hedada. B: XCiyamayao, nuwatuhu ꞌaigeda wete, nuwanuwama ma weyahima waꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ma Bada tetelina ꞌima guguyega ꞌihewaiwai tomota baibaiwadi ꞌoidiya, gide mwalo ꞌoimiya. T9!XYehoba tauna ta ꞌida Bada Yesu Keliso sida ꞌabihe yaliyayegomi, ma sida ꞌabihe waiwaiyegomi, ma ꞌane waguibiga ꞌimi paihowa ꞌoidiya, ta tuta mabwaiyana ꞌimi hegwaegwae sibwebweꞌana.28]XYehoba Tamada ꞌihelau moisa ꞌoida, ꞌoinega tuta mabwaiyana ꞌiꞌabihe yaliyayegita, weyahina tanuwatuhuya ginaulaedi ꞌabwa tauda weyahida ꞌipaihowadi. z7mXCiyamayao watoholo paꞌala, ma ꞌami heꞌitaedi, ꞌima gwaeyega bo ꞌima letao ꞌoidiyega waꞌabiyahidi. 6XTetelina mwalo ꞌaguguyaeya ꞌoimiya ta wahemiseya, ma bewa ꞌoinega ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina ꞌasilala ꞌiꞌebwaegomiya. -5SX Ciyamayao, ꞌida Bada ꞌihelauwegomiya, weyahina tuta nugeta ꞌoina ꞌihesinuwegomiya ma ꞌane Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega ꞌiꞌabihe ꞌehaugomi, ma tetela moisa wahemisae ꞌami ꞌabihetena weyahina, ꞌoinega sowasowana tuta mabwaiyana weyahimi ꞌaloyauwedo Yehoba ꞌoina. 4/X ta mumuga galana nuwadi ꞌiꞌeweya. Ceguma mwalo tetela moisa sihemisae, Yehoba ꞌida ꞌabihetediya, ma hesi geya. Yehoba ꞌana tohesinuwao ~3uX Ma taudi tetela moisa ꞌadi tologwahatao ꞌidi tupwa ꞌasa ꞌalaꞌalatana, Yehoba ꞌitagwaledi ma Seitani ꞌina ꞌeꞌaboꞌabo mabwaiyana sihemisaedi, ma taudi yatala siloba, weyahina geya nuwadi heꞌita moisa, ma hesi silogwahateya, 2X *1MX Ma tutaina loheyaina galanaina ꞌilatu, nata Seitani ꞌina waiwai ꞌoinega ma hedehedede ma ginaula ꞌebehenainaida ꞌoidiyega tomota ꞌiꞌabowedi. x0iXta ꞌoinega topaihowa galanaina ꞌilatuma, muliyetega ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌilatuma, ma loheyaina galanaina ꞌilohegumwali ginaula ꞌeluwa ꞌoidiyega, ꞌaigeda ꞌina waiwai ma heluwenaina ꞌahwanega ꞌaiwe ꞌiganiganinisa. Q/XMoisa, bewa tutaina loheyaina galanaina ꞌina paihowao silatulatu dahwana baleꞌuwa, ma loheya hagana paihowaina galanaina ꞌiꞌetoꞌetobode ma ꞌana siga toꞌetobodaina ꞌitoholo wasi, '.GXTa ꞌomi loheyaina galanaina ꞌina tauyama ꞌiheheboi lamuna wasanapu pwaiya, ꞌabehega ꞌeguma ꞌina tauyama ꞌana tuta ꞌiloba ee nata ꞌilatuma. k-OXWanuwatuhu yahiya taugu mwalo baꞌidamiu tamiyamiya ta ginaulaedi weyahidi yahegwaegomiya. G,XYehoba ꞌana ꞌaleha ma wete ꞌebehemisa mabwaiyadi ꞌadi ꞌaleha, ꞌoinega tauna ꞌiꞌabihanehe ma Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌimiyatoi, ma ꞌihetoloina gide Yehoba. ~+uXsahena wete ꞌidi ꞌabowedi wahehemisaedi, ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega nugeta tomota baibaiwa hedada Yehoba siloꞌalehe ma loheya galana ꞌilatu, ta mulina ꞌabwa Yesu ꞌihilama. Moisa, loheyaina loheya galana ta guguyou loheyaina, (*IXMa ꞌoinega sahena waꞌateꞌateyoho, ta ꞌeguma tomota sigwae, “Bada ꞌina latu hilama ꞌana tuta bewa,” sahena wahehemisa, ma ꞌeguma sigwae ꞌabehega sanapu silobeya ꞌidi nihiyega bo Yehoba ꞌina gwae ꞌoidiya, bo nuwana taugu ꞌidi leta yaleleya ꞌoidiya weyahina, }) uXCiyamayao, nuwanuwama wada sanapu ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina latuhilama ma ꞌida miyaꞌauta ꞌoina weyahina. x( kX Bewa ꞌoinega ma tomota mabwaiyadi ꞌida Bada Yesu sanina sihepwatuwe, ꞌomi ꞌimi paihowa bwebweꞌadi weyahidi. Ma ꞌomi wete hepwatu waloba tauna saninega, ta hepwatuwedi mabwaiyadi Yehoba ma Bada Yesu Keliso ꞌidi helauwega.Z' /X Mwalo Yehoba ꞌihesinuwegomiya ta ꞌibwauwegomiya, ta ꞌoinega wahemiseya. Bewa weyahina tauma tuta mabwaiyana ꞌaꞌahwaꞌahwanoi weyahimi ma ꞌane wamuliya moisa, weyahina ꞌomi nuwanuwami hemisa moisega wamumuga dumwalu, ꞌoinega ꞌima ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ma ꞌiꞌabihe waiwaiyegomi eema paihowaedi wapaihowadi. & 9X Eeta tutaina ꞌitautauyama, ꞌana hepwatu madouna ꞌiloba ꞌina paihowao ꞌebenuwa pwanopwanowao weyahidi, ꞌana tohemisao ꞌoidiyega. Ma ꞌomi mwalo tetelina ꞌaꞌebwaegomiya ta wahemiseya, ꞌoinega ꞌabwa ꞌomi baꞌidamayao Yesu ꞌina latuma ꞌoina tahepwatu. $% CX Coinega nata simiyawasi, ma sisilahe hataya tupwaina ꞌalaꞌalasina ꞌoina, ma Bada manina ta ꞌina waiwai ta ꞌana hepwatu nata geya siꞌitaꞌita. $ {XMa taudi ꞌida Bada Yesu Keliso tetelina silogwahateya, ta Yehoba sihenainaideya, ꞌadi maisa mwauna ꞌiꞌebwaedi. \# 3XYahegwaegomi ꞌomi tomiya mwau, ꞌida Bada Yesu galewega nata ꞌisulu mwayamwayauma, ma ꞌina aneloseyao ta ꞌaiwe ganinisa wete ꞌiꞌeweyama, ma ꞌomi ma tauma ꞌida ꞌaiyawasi ꞌiꞌebwaegita. o" YXMa hesi taudi ꞌami ꞌalehaowedi ꞌadi maisa Yehoba ꞌiꞌatububuya ma ꞌina gamwasowala siloba. P! XBewa ꞌebeꞌita ma ꞌoinega Yehoba ꞌina loina dumwaluna tasanapu, weyahina ꞌami mwauwedi ꞌoidiyega ꞌiꞌabihe paꞌaligomi, ma ꞌane ꞌina ꞌebeloina ꞌana lugu ꞌilobwainegomi.   !XCoinega tohekalesiyao tupwa mabwaiyadi matadiya ꞌahehepwatuwegomi, ꞌagwae, “Moisa taudi Tesalonaika toꞌalamaꞌiꞌita hedade. Bwagana ꞌadi ꞌalehao mwau madouna siꞌebwaedi, ma tuwa maꞌidi ꞌalamaꞌiꞌita ta wete maꞌidi hemisa Yehoba ꞌoina.” " ?XCiyamayao, ꞌilobwainemaiya tuta mabwaiyana ꞌaloyauwedo Yehoba ꞌoina, ꞌimi hemisao ma ꞌimi helauwao waboi ꞌoimiya ꞌadi madou weyahina.  XTamada Yehoba ma ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌidi helauwega tuwa wamiya daumwala. Keliso ꞌabwa ꞌihilama tomota ꞌada loina weyahina D XTaugu Paulo ma Sailasa ma Timoti baꞌidagwao ꞌimi leta bewa ꞌaleleyawa ꞌomi tohekalesiyao Tesalonaika ꞌoimiya, weyahina ꞌomi Tamada Yehoba ma Bada Yesu Keliso ꞌadi tohemisao. fEMa hesi ꞌida Bada, tauna ꞌada Toꞌabihetena Yesu Keliso, ꞌana sanapu ma ꞌina helau ꞌoimiya ꞌimadomadou, ma tauna tahepwatu sauga bewa ta sauga baibaiwana sinaonaoma ꞌoidiya. Emeni. Taugu Saimoni Pita.?wCiyagwao, nuwatuhuwedi ꞌomi wasanapu pwaidiya, ꞌoinega waꞌitayahigomi watoholo paꞌala ma geyaꞌabwa togala siꞌabowegomi, ꞌamuge ta sihanugeta puigomi ma wabeꞌu. NEeta nuwatuhuina weyahina ꞌihepwaila ꞌina lele nugenugetadi mabwaiyadi ꞌoidiya. Ma tupwana nuwatuhuwao ꞌina letao ꞌalodiya ꞌadi sanapu mwauna, ꞌoinega tohenainaidao ma toweꞌao nuwatuhuwedi sigibuidiya, ta Buki Heꞌasisi ꞌina leleyao wete sigibuidiya ma siꞌabo, ꞌoinega siboidimo sigihe galediya. T~}}d||${r{ zzDyZxx0wvvFutt7ss-rqoponnrmm=l[kjj3ihJggfMeWdcc>b|aa\`__^k\\n\[ZZYYoX]WVfUATwSS RQQ5PP$O%NMLKKaJJMII$H~GGNFEE DvC_BBKAb@??>==<;::9-88(7g6Z544X322G11/0o/G..-,,+J*))('&&T%%z$#:""+!r pA b/e L U  /I>ST{poma geya ꞌeta wete baleꞌu ꞌiꞌebwae Ebalahamo ꞌina ꞌebeloina, ma hesi Yehoba ꞌigwae hemisa tuwa ma ꞌabehega tupwaina bewa tauna Ebalahamo maꞌina susuwao ꞌidi baleꞌu siꞌewa, ma tuta nage ꞌoina Ebalahamo geya natunamo. Co“Ta tupwa Kalidiya ꞌihasineya ma ꞌiloꞌasa Helana ꞌoina. Ma Ebalahamo tamana ꞌina ꞌamasa mulina Yehoba ꞌihanugeteya ma ꞌebwa ꞌiꞌasa, ꞌida gogo bewa ꞌoina, n/ma Yehobaina ꞌigwae, ꞌEbalahamo, ꞌino gogo ma ꞌino susu bewa ꞌuꞌebesinedi ma ꞌutauya hali tupwa, tupwaina yaheꞌitago ꞌoina.’ mMa Sitibeni ꞌigwae, “Tasigwao ma tamagwao, ꞌigu gwae bewa wahesagohe. Yehoba tomiya hane hedada mwalohene tubudai Ebalahamo ꞌoina ꞌilatuwa, tutaina Mesopotemi ꞌoina ꞌimiyamiya, ma ꞌabwa geya ꞌiꞌasaꞌasaliya Helana ꞌoina, {l qMa Topwaoli Madouna Sitibeni ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Togidega ꞌidi heꞌewa weyahiu, gwae moisa ꞌawa?” ukcMa todeli hegogonaedi mabwaiyadi Sitibeni manina siꞌeꞌebubuya, ꞌana ꞌita anelose* manina gide.Vj%ta wete ꞌina gwae ꞌahesagoheya ꞌigwae, ꞌYesu tauna gwama Nasaleta ꞌabwa Hada Heꞌasisi bewa ꞌida ligehi yahule ma mumugada Mosese ꞌiꞌebwaegita ꞌida buidi, ma hagadi ꞌilagudi.’ ” 5ic ta toheꞌewa ꞌaboꞌabowedi sibwauwedima, ma taudi sigwae, “Loheya bewa tuta baibaiwana ꞌoidiya Mosese ꞌina loinao ma Hada Heꞌasisi bewa wete ꞌisinasinalidi, bh= Ma wete loheloheya sihenuwa laguwediya ma Sitibeniina siloꞌaleheya, ꞌoinega boda baibaiwadi ma babadao ma wete loina ꞌana toheꞌitao sinaoma ma siꞌabiyahiya, ta sitoeya toloinao ꞌidi delihegogona ꞌoina, \g1 Coinega taudi Sitibeni sitebaeya ma tupwana loheloheya sihegwaediya ma Sitibeni sida heꞌewa, sigwae, “Sitibeniina ꞌina gwae galana ꞌahesagoheya, beno Mosese ma Yehoba ꞌiꞌahwa galagalaediya.” tfa ma geya sowasowahina sihewaiwai, weyahina Sitibeni ꞌina gwae ꞌana sanapu Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega. 'eG Ta tupwana tomota sinaoma ma Sitibeni baꞌidadiu siheꞌoheꞌohe, taudi tupwadi meYudiya ꞌidi tapwalolo sihesaniyeya “Lihalihasina,” ma tupwadi Yudiyaedi ꞌasa Sailini ꞌoinega, ma tupwadi ꞌasa Alekisanidela ꞌoinega, ma tupwadi ꞌasa Silisiya ma Esiya ꞌoidiyega, d9Sitibeniina maꞌina waiwai, ta maꞌina helau madouna, ma paihowa ꞌebe henainaida ma ꞌilaꞌilalao ꞌipaihowediya tomota gamwagamwanidiya. sc_Coinega Yehoba ꞌina gwae ꞌihewaiwai tomota ꞌoidiya, ma tomuliyao ꞌadi boda madou hedada tupwa Yelusalema ꞌoina, ma topwaoliyao tupwana baibaiwana wete gwaeina sihesagoheya, ta Yesu sihemisaeya. Sitibeni siꞌabiyahiya 9bkCoinega loheloheyaedi siꞌabi lagasidiya Yesu ꞌana tohepwailao matadiya, ma siꞌabi debediya ma weyahidi siꞌahwa ꞌahwanoiya Yehoba ꞌoina, ma paihowaina sihegaineya. Xa)Ma boda siyaliyaya ꞌidi loina bewa weyahina, ꞌoinega site sebeni sihesinuwediya, beno Sitibeni, tauna ꞌina hemisa madouna Yesu ꞌoina, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌoina, ma Pilipi ma Pilokolo ma Nikano ma Timoti ma Pamena ma wete Nikola, tauna gwama Anitioki ma meYudiya ꞌidi tapwalolo ꞌoina ꞌiluhu pwaiya. o`WMa tauma ꞌada hetapewa ꞌahwanoi weyahina ta wete Yehoba ꞌina gwae ꞌana heꞌita weyahina.” t_aMa ꞌomi ꞌoimiyega loheloheya sebeni wahesinuwedi, taiyewedi maꞌadi heꞌasisi, ma sanasanapudi, ma wete ꞌeguma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌoidiya, ma paihowa bewa ꞌeꞌahai ꞌana heguyai weyahina, ꞌada ꞌebwaedi. q^[Coinega Yesu ꞌana tohepwailao site tuwelo ꞌidi boda tohemisao mabwaiyadi sibwau heꞌautedima, ma ꞌoidiya sigwaeya, “Geya sowasowahina Yehoba ꞌina gwae ꞌana guguya ꞌalolagu ma ꞌabehega ꞌeꞌahai ꞌaheguyai. g] ITuta nage ꞌoina Yesu ꞌana tohemisao ꞌidi boda ꞌihehemadou, ma ꞌoidiyega toꞌena Gilisi* ꞌidi boda toꞌena Yudiya silolomugiyedi, weyahina sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda, ꞌeguma tutaina ꞌeꞌahai siheheguyaiyedi hiwahiwape ꞌoidiya, taudi toꞌena Gilisi* ꞌidi hiwapeyao ꞌadi ꞌeꞌahai geya sowasowahidi, ꞌoinega sigomagomale. :\m*Ma sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya siheheꞌita ma siguguya Hada Heꞌasisi ꞌalona, ta wete tomota ꞌidi hadao ꞌoidiya, ꞌabehega Yesu tauna Toꞌabihetenaina.'[G)Ma silihasidiya ma sihapwesa, ma sitauya taudi ꞌidi boda ꞌoidiya maꞌidi yaliyaya, weyahina sowasowahidi ma muyaedi silobadi Yesu sanina weyahina. FZ(Coinega Gameliyela ꞌina loina simuliyeya, ma tohepwailao wete sibwau hiledima ꞌoidiya, ma sisapidiya, ta sigwae, “Geya sowana wete Yesu sanina wagwaegwaene tomota ꞌoidiya.” %YC'ma hesi ꞌeguma ꞌadi loina Yehoba ꞌoinega ꞌilatuma, geya sowasowahina ma waꞌabihe lolagudi, weyahina ꞌeguma gidemusa, Yehoba waloloꞌalehe.” MX&“Tuta bewa yahegwaegomi ꞌabehega sahena toꞌaha waloiloinae loheloheya nage weyahidi. Ceguma ꞌadi loina nuwana ꞌidi paihowa bewa tomota ꞌoidiyega ꞌihapwesama, ꞌabwa siweꞌa, Ww%“Ma Tudasi muliyetega, tutaina tomota mabwaiyadi sihasilidiya ꞌoina, ꞌaigeda gwama Galili ꞌihapwesa, sanina Yudasa, ta tupwadi loheloheya ꞌilisidima ma simuliyeya, ta ꞌaleha ꞌoina ꞌiꞌamasa, ta ꞌana tomuliyao sisawaleya. V+$Wanuwatuhuyahi tuta mwalo Tudasi ꞌihapwesa ꞌabehega tauna hali tohanugeta ꞌaigeda, ma loheloheya ꞌadi baibaiwa gide powa handeledi siluhu ꞌina boda ꞌoina, ma hesi gabemani Tudasiina siloheꞌamasiya, ma ꞌana tomuliyao sisawaleya, ta ꞌidi boda ꞌisawala. U+#Ta muliyetega toloinaowedi ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “MeIsileli he, waꞌitayahigomi ma sahena waloiloina paꞌala loheloheya nage weyahidi. T "Ta ꞌaigeda ꞌoidiyega, sanina Gameliyela, tauna Palisi*, ma loina ꞌana toheꞌita, ta maꞌana heꞌasisi tomota baibaiwadi ꞌoidiya, ꞌitoholo ma ꞌiloina ma ꞌabehega Yesu ꞌana tohepwailaowedi sitoe hapwesedi tuta toꞌutoꞌupanamo weyahina. S%!Ta toloinao Yesu ꞌana tohepwailao ꞌidi gwae bewa gidemusa sihesagoheya, ma sigamwasowala moisa, ma nuwanuwadi ma siloheꞌamasidi. ?Rw Coinega tauma ginaulaedi bewa weyahidi ꞌahehepwaila, ma Yaluyaluwa Tabuna tohepwaila wete, tauna Yehoba ꞌiꞌebwaeya ꞌana tohematamatanao ꞌoidiya.” Gameliyela ꞌina gwae MQma ꞌiꞌabilagasiya tauna ꞌina ꞌebeulega ꞌabehega tauna Toꞌabihetena ma Tohanugeta, ma wete tauna Toꞌabihenuwabui meIsileli tauda weyahida, ma ꞌoinega ꞌida puiyao ꞌinuwasamudi. P'Moisa, ꞌomi Yesu ꞌaiwe ꞌoina watutu hepaꞌineya ta ꞌana siga ꞌiꞌamasa, ma tubudao ꞌidi Yehoba Yesu ꞌiꞌabihetoholo hileya, OTa Pita ma tohepwailaowedi sigwaeya, “Cilobwaineya ma Yehoba ꞌina gwae ꞌahematamatane, ma geyaꞌabwa tomota ꞌidi gwae. Nꞌigwae, “Mwalo ꞌoimiya ꞌaloina paꞌala ꞌabehega gesowana Yesu saninega waheheꞌita tomota ꞌoidiya, ma togidega ta ꞌoinega Yelusalema mabwaiyana ꞌalona Tomota waheheꞌita Yesu weyahina, ꞌabehega tauma ꞌima loinega siloheꞌamasiya?” MyCoinega ma wahi bigega siꞌewedima ma toloinaedi matadiya sihetoholodiya. Ma Topwaoli Madouna ꞌihesilalediya, LTa Hada Heꞌasisi ꞌana toꞌitayahi ma ꞌina topaihowao sihapwesa, ma tohepwailaowedi siꞌabiyahidiya ma hohobigega siꞌewedima, weyahina simatauta boda ꞌoidiya, ta geya nuwadi ma boda sigamwasowala ꞌoidiya, tabu ta daꞌuleyega siꞌetutuwedi. FKMa ꞌaigeda loheya ꞌoidiya ꞌinaoma ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Loheloheyaedi deliya walagulagudiya, Hada Heꞌasisi ꞌalona sitotoholo, ma siheheꞌita tomota ꞌoidiya.” 5JcMa Hada Heꞌasisi ꞌana toꞌitayahi madouna, ma topwaoliyao madoudi wasa bewa sihesagoheya ma siꞌateyohowa madouna, toꞌaha ꞌiꞌiunamo ma ꞌilatu weyahina. HI ma sigwae, “Deli guduguduina ma paꞌalina ꞌaꞌiteya, ta ꞌana tolomatayahinao ꞌahwaꞌeda ꞌoidiya sitotoholo wete, ma tutaina ꞌahwaꞌeda ꞌasoꞌeya ꞌalona gaugaulinamo.” @H{Ta sitauya ma deli hagalinamo siꞌiteya, ma sihilama, G!Coinega aneloseina ꞌina gwae sihesagoheya ma gona ꞌiꞌadaleya, ta Hada Heꞌasisi ꞌoina siluhuwa, ma boda siheꞌitediya. Coinega wete Topwaoli Madouna ma ꞌina bodao siꞌeto ꞌautama, ma meIsileli ꞌidi babadao ma ꞌadi toloinao mabwaiyadi sibwauwedima ta ꞌidi hewaliyao tupwadi deliya sihewasaedi ma ꞌabehega Yesu ꞌana tohepwailao siꞌewedima ma sida yatala matadiya. $FAma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Watauya Hada Heꞌasisi ꞌoina, ma nobwa watoholo ma tomota ꞌoidiya gwaeyedi yawasi bwebweꞌana weyahina waguguya.” rE]Ma nihuwanega Bada ꞌina anelose ꞌaigeda deli ꞌana gudu ꞌisoꞌeya, ma ꞌitoe hapwesediya, bD=ꞌoinega sitoholo ma Yesu ꞌana tohepwailaowedi siꞌabiyahidi, ma deliya silagudiya. ~CuMa topwaoliyao ꞌidi bada madouna ma Sadusi* ꞌidi boda baꞌidanao sigamwasowala ma siheꞌipiꞌipiyediya, B'Wete gogowedi Yelusalema deina ꞌadi tomiyao sideli ꞌautama, ma ꞌidi tolohalao ma taiyewedi welabana yaluyaluwadi nuwana hali yaluyaluwa galadi siꞌabihe lohalediya siꞌewedima ta mabwaiyadi siꞌabihe bwebweꞌanediya. Yesu ꞌana tohepwailao deliya silagudiya (AIMa wete tolohalao sitoedima maꞌebeꞌenoidi ma silagudiya Pita ꞌina ꞌebetauyao ꞌoidiya, ma ꞌabehega Pita loguloguna ꞌida ꞌabihe bwebweꞌanedi. w@gma baibaiwa hedada sihemisa, ma ꞌoinega silugu Bada ꞌina bodao ꞌoidiya, meloheyadi ma wete mewahinedi. ?/ Ma boda baibaiwadi ꞌidi matautega geya siluhuluhu tohemisaowedi ꞌoidiya, ma tomota mabwaiyadi tohekalesiyao siheꞌasisiyediya madouna, t>a Ma wete boda gamwagamwanidiya Yesu ꞌana tohepwailaowedi hedehedede ma ginaula ꞌebehenainaida baibaiwadi sipaihowediya. Ma mabwaiyadi ꞌidi ꞌebe deliꞌauta Hada Heꞌasisi papena, tauna sibwauweya Solomoni ꞌina biliupa. =+ Ta tohekalesiyao mabwaiyadi simatauta madouna, ma taiyawedi wasaina sihesagoheya wete siꞌateyohowa. Hedehedede baibaiwana sipaihowediya P< Ma Sapailaina ꞌibeꞌuwa mwayamwayauwa Pita ꞌaena, ma ꞌiꞌamasa wete. Ta hewahewaliyedi siluhuma, ma siꞌiteya ꞌiꞌamasa pwaiya, ta siꞌahala latuheya ma sigaliheya, mwanena deina. ];3 Coinega Pita ꞌigwae, “Togidega ma wateluwa watagwala ma watoho ta ꞌabehega Bada Yaluyaluwana waꞌabowe? Cuhesagohe, mwaneu ꞌana togalihao siluhuluhuma ma ꞌiꞌiunamo siꞌahala latuhego wete.” N:ma Pita ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Sapaila, ꞌimi tanohaina wagimwaneyeya, hisa ꞌana maisaina waꞌeweya? Gide mwaneu ꞌihegwaemaiya ꞌawa?” Ma Sapailaina ꞌigwae, “Cehe, gidemusa.” I9 Ma mwanena geya ꞌisanapu. Eema mulina ꞌiluhuwa hadai, v8eTa tupwadi hewahewali sinaoma ma toꞌamasina ꞌaleꞌowega siwaduya ma siꞌahala latuheya ma sigaliheya. -7SPita ꞌina gwae bewa Ananaiyasi ꞌihesagoheya ma ꞌibeꞌuwa ta ꞌiꞌamasa, ꞌoinega tomota mabwaiyadi tetelina sihesagoheya ma siꞌateyohowa madouna. $6AMwalo geya ꞌuhegimwaneye, tanohaina ꞌowa ꞌino ꞌebeloina, ma wete tutaina ꞌuhegimwaneyeya, maneina ꞌowa ꞌino ꞌebeloina. Ma toꞌaha weyahina ꞌateuwa ꞌunuwanuwatuhu ma maneina weyahina ꞌuꞌabowa? Cino ꞌabo bewa geya tomota ꞌoima, ma hesi Yehoba ꞌoina.” <5qPita ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ananaiyasi toꞌaha weyahina Seitani nuwau ꞌiꞌeweya ma tanoha ꞌana maisa tupwana ꞌudahweya? Beno ꞌino ꞌabo Yaluyaluwa Tabuna ꞌoina. 4}Siteluwaedi sitalamwa ma tupwana mane sidahweya, ta ꞌana tupwamo Ananaiyasi ꞌiꞌeweyama tohepwailaowedi ꞌoidiya. 3 Loheya ꞌaigeda wete mamwanena ꞌidi tanoha sihegimwaneyeya, maneina siꞌeweyama. Loheyaina sanina Ananaiyasi ma mwanena Sapaila. 2%ma tauna ꞌina tanoha ꞌihegimwaneyeya, ta maneina ꞌiꞌeweyama ta ꞌiꞌebwaeya Yesu ꞌana tohepwailao ꞌoidiya.`19$Towasawasa ꞌaigeda ꞌoidiyega, sanina Yosepa, ma sanina hauhauna tohepwailaowedi siꞌebwaeya Banaba, beno ꞌana sanapu “Toꞌabihe ꞌatepatu,” tauna gwama Saipilosi, ma Libai* ꞌina susu ꞌaigeda, 05#ta ꞌadi maisao mabwaiyana siꞌewedima ma siꞌebwaediya Yesu ꞌana tohepwailao ꞌoidiya, ma taudi siheguyaiya taiyewedi simiya mwau ꞌoidiya. /"Ma wete mabwaiyadi maꞌadi, ma maꞌadi ꞌwama, weyahina taudi towasawasao ꞌidi baleꞌu ma ꞌidi hadao sihegimwane pwaidiya, .7!Ta wete Bada Yesu ꞌana tohepwailaowedi sihewaiwai hedada ꞌina toholo hila ꞌana hepwaila weyahina, ma mabwaiyadi sihehelau hiledi mahemahetena. J-  Bodaedi Yesu sihemisaeya, ta ꞌidi nuwatuhu mabwaiyana mahemahetena, ma geya sida ꞌenuwaha, ma hesi ꞌidi tobwatobwa mabwaiyadi sitagwalediya boda mabwaiyadi ꞌidi paihowa weyahidi. , Cidi ꞌahwanoi bewa silosalohiya, ma hadaina ꞌoina simiyamiya ꞌilonihuwa, ma mabwaiyadi Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌoinega siꞌatepatu, ma Yehoba ꞌina gwae sigwae latuheya. Cidi tobwatobwa siheguyaiyediya ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya =+sTa wete ꞌino waiwaiyega tolohalao ꞌuda ꞌabihe bwebweꞌanedi, ma ꞌilaꞌilalao ma hedehedede ꞌuda gihelatuhedi, ꞌino hewali hesihesinuwaina, sanina Yesu ꞌoinega.” ,*QBada yo, ꞌuꞌita ꞌidi heliya tauma ꞌino topaihowao ꞌoima, ma hesi ꞌuda ꞌabi hewaiwaiyemai ma maꞌima ꞌatepatu ꞌino gwae ꞌada hepwaile latuhe. R)ma sipaihoweya toꞌaha gide ꞌowa ꞌino nuwatuhu mwalo ꞌuloinaeya. d(A“Moisa gogo bewa ꞌalona siꞌetoꞌautama ma Yesu siꞌaleha, tauna ꞌino hewali dumwaluna ma hesihesinuwaina, taudi toꞌalehaowedi beno Helodi*, ma Ponitio Pailato, ma meYudiya ma wete taudi geya meYudiya, ''Coinega mebaleꞌu ꞌidi kiniyao ma toloinao sideli ꞌautama ma siꞌatuꞌatububuwa sabi loꞌaleha Yehoba ta ꞌina Keliso ꞌoidiya.’ u&cꞌoinega ꞌino hewali, tauna tubuma Debida, Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌoinega ꞌino gwae ꞌihepwaila latuwa, ꞌigwaeya,ꞌToꞌaha lamuna ꞌebeloina baibaiwadi siloloꞌalehe, ta wete sinuwanuwatuhu bwagabwaga? \%1Ta ꞌiyadiyao sihesagoheya mabwaiyana, ꞌoinega Yehoba ꞌoina sigwae mahemahetena sigwaeya, “Cima Bada yo, ꞌowa galewa ta baleꞌu ta hola ta ginaula mabwaiyadi ꞌalodiya simiyamiya ꞌuhemasalahediya, $ Coinega Pita ma Yoni sihapwesa ma ꞌiyadiyao ꞌoidiya sitauya ma topwaoli madoudi ma babadao ꞌidi gwae sihepwailediya. =#sWeyahina topeuina ꞌana bolime poti ma tupwana, ma siꞌabihe bwebweꞌana pwaiya. Coinega toloinao boda simatautediya, ta geya ꞌeta toꞌaha sipaihowa Pita ma Yoni ꞌoidiya. :"mCoinega siheliyediya ma muliyetega silihasidiya. Geya ꞌidi pui ꞌeta silobaloba ma weyahina maisa mwauna sida ꞌebwaedi, ma hesi boda mabwaiyadi Yehoba sihepwatuweya. ~!uMa tauma hesi geya sowasowahima ma ꞌima gwae ꞌalolagu ginauledi ꞌaꞌitediya ma ꞌahesagohediya weyahidi.” V %Ta Pita ma Yoni ꞌidi loina sihemaiseya, sigwae, “Togidega ꞌilobwaineya ma Yehoba matana tauna ꞌina gwae ꞌamuliya, bo nuwana ꞌomi tuwa ꞌimi gwae ꞌada muliya? Bewa weyahina wanuwanuwa. 'Coinega sibwauwedima ma siluhu hila ꞌoidiya, ma siloinedi ma sahena wete Yesu sanina sigwaegwaene, bo siheheꞌitae tomota ꞌoidiya. RBenomo tada toho ma tetela bewa tada ꞌausi, ma sahena ꞌilelelelewana boda mabwaiyadi ꞌoidiya, ꞌoinega tada loina paꞌala ꞌoidiya ma sahena wete Yesu sanina tomota ꞌoidiya sihehewasae.” eCma sigwaeya, “Togidega tada loina ꞌesa loheloheya ꞌeluwaedi weyahidi, weyahina Yelusalema ꞌana tomiyanao mabwaiyadi sisanapudiya ꞌabehega ꞌilaꞌilala madouna sipaihowa pwaiya, ma geya sowasowahida tauhale. Ta sihewasaediya ma silatuwa ma ꞌabehega siboidimo hadai sida loina, ꞌoinega Pita ma Yoni sihapwesa, ta toloinaowedi siloina, yTa wete topeuina ꞌibwebweꞌana pwaiya siꞌiteya deidiya ꞌitohotoholo, ꞌoinega geya wete ꞌidi ꞌebe gwaemo.  Ma toloinaowedi siꞌiteya Pita ma Yoni ꞌidi ꞌatepatu, ma sisanapuya ꞌabehega taudi tuwa tomiya ꞌasa, ma ꞌebe seꞌulu madouna ꞌoidiya geya siluhuluhu, ꞌoinega nuwadi sihepwanopwanowa ma sinuwatuhuya ꞌabehega mwalo Yesu baꞌidadiu simiyamiya. &E Ta geya ꞌeta taiya wete sowasowahina ma ꞌilemegita. Beno tuwa Yesu. Ma geya ꞌaigeda wete sani baleꞌuwa ꞌimiyamiya ma ꞌoinega lemaina taloba.” + Yesuina gide logidi, ma toꞌabi hada ꞌomi logidiina walogwahateya, ma hesi tuta bewa ꞌihelogidi nugeta ma logidi mabwaiyadi ꞌiloinaedi. ~u Coinega nuwanuwama ꞌomi ma meIsileli mabwaiyami wada sanapu ꞌabehega loheya bewa matamiya ꞌitohotoholo ꞌina bwebweꞌana Yesu Keliso ꞌoinega, tauna gwama Nasaleta, kelose ꞌoina waloheꞌamasiya, ma Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hileya.  nuwana ꞌima yatala bewa lamuna weyahina tolopegoi ꞌaꞌabiheteya, ma ꞌabehega togidega ꞌaꞌabihe bwebweꞌana ꞌeseya? ucMa Pita Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Cima toloinao ma babadao he, 4aCoinega Pita ma Yoni gamwagamwanidiya sihetoholodiya, ma sihesilalediya, sigwae, “Cimi paihowa bewa taiya ꞌina waiwaiyega, nuwana taiya saninega wapaihoweya?” "=ma wete Anasa, tauna Topwaoli Madouna maꞌina susuwao ta maꞌina bodao, beno Kaiyapa ma Yoni ma Alekisana, taudi Yelusalema ꞌoina sideli ꞌautama. fEGona ꞌiꞌadaleya, ta ꞌidi toloinao ta ꞌidi babadao ma loina ꞌana toheꞌitao, <qTa hesi ꞌidi loguguya bodaedi sihesagoha pwaidiya, ma tupwana baibaiwadi sihemisaediya, ꞌoinega tohemisaowedi mabwaiyadi loheloheya ꞌadi hasihasila gidemusa paibi tausani. 'Coinega siꞌabiyahidiya ma deliya silagu luguhediya ma ꞌabehega gona ꞌiꞌadale ma ꞌidi yatala sida paihowa, weyahina ꞌiboi pwaiya. vemaꞌidi gamwasowala weyahina Pita ma Yoni bodao siheꞌitediya ꞌabehega Yesu ꞌamasega ꞌitoholo hila.  Ma ꞌabwa tuwa sigwaegwae boda ꞌoidiya, ma topwaoliyao ma Hada Heꞌasisi ꞌana tuilala madoudi, ma wete Sadusiyao* sinaoma, b =Ma Yehoba ꞌina hewali Yesu ꞌiꞌabihe toholoya, ta ꞌomi meYudiya ꞌoimiya ꞌihetune nugeteyama, ma ꞌina helau ꞌoimiya beno ꞌabehega ꞌimi puiyao ꞌoidiyega wanuwabui, ma hali bodao muliyetega.”  Ma ꞌomi palopitaowedi tubumiyao. Ma wete gwae hemisaina Yehoba tubudai Ebalahamo ꞌiꞌebwaeya, ꞌigwae,ꞌCowa ꞌino susuwega ꞌabwa ꞌebeloinao mabwaiyadi baleꞌuwa ꞌidi ꞌebeyaliyaya.’ Coinega gwae hemisaina bewa ꞌomi wete weyahimi. # ?Ma palopita mabwaiyadi Samuwela ꞌoinega ma taudi simuliyeya ꞌoidiya, ꞌidi gwae hemisa ꞌoidiyega sihepwaila nugeta paihowaedi bewa tuwa weyahidi.  'Ma ꞌeguma taiyawedi palopitaina ꞌina gwae silogwahate Yehoba ꞌiꞌabihegaladi, ma ꞌiꞌewa yahuledi ꞌina tomotaedi ꞌoidiyega.’ { oMwalo Mosese wete ꞌigwae hemisa, ꞌigwaeya,ꞌCabwa ꞌida Bada Yehoba ꞌoimiyega ꞌaigeda loheya ꞌiꞌabilagasi ma ꞌihepalopita weyahimi, gidemusa taugu ꞌiꞌabi lagasigauwa, ma ꞌina hepwaila mabwaiyami nata wahesagohedi. 'GTauna ꞌitauya pwaiya galewa, ma ꞌimiyamiya ꞌana siga ginaula mabwaiyadi ꞌiꞌabihe dumwaludi, gidemusa Yehoba ꞌina palopitao mwalona sihepwaileya. c?ta wete Toꞌabihetenaina tauna ꞌihesinuwa nugeteya, ꞌihewasae ꞌoimiya, beno Yesu.  Coinega ꞌilobwainegomiya wanuwabui ma ꞌimi puiyao ꞌiꞌewayahuledi, ma lotohona bwebweꞌana waloba Bada tauna ꞌoinega, @yMa hesi wada nuwahila ꞌabehega Yehoba ꞌina palopitao ꞌoidiyega ꞌihepwaila nugeta beno Toꞌabihetena ꞌina muyao ꞌilobadi, ꞌoinega gwaeina ꞌana moisa ꞌilatu pwaiya. }“Tasigwao, yasanapugomiya ꞌabehega ꞌimi henuwa potepotega Yesuina waloheꞌamasiya, gidemusa ꞌimi babadao. ECoinega Yesu saninega loheya bewa ꞌibwebweꞌana pwaiya. Loheya bewa waꞌiteya ma wasanapuya, ma Yesu sanina ꞌihemiseya, ꞌoinega matamiya ꞌibwebweꞌana moisa ma ꞌihewaiwaiya. 3Coinega yawasi bwebweꞌana ꞌana toꞌebwaya waloheꞌamasiya, ma Yehoba tauna ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileya, ta mabwaiyama ꞌaꞌiteya. F“Moisa tuwa, Yesu tauna loheya dumwaluna ma bwebweꞌana, ma hesi walogwahateya, ta tomota ꞌadi toloheꞌamasa ꞌaigeda nuwanuwami, ta weyahina Pailato ꞌoina waꞌahwanoiyeya. !; ma hesi Yehoba ꞌina waiwaiyega, tauna Ebalahamo ma Aisake ma Yakobo ꞌidi Yehoba, ta tubudao ꞌidi Yehoba. Yehobaina ꞌina hewali Yesu sanina ꞌiꞌabihaneheya, tauna mwalo Pailato nuwanuwana ma ꞌilihasi, ma ꞌomi wamwehihiyeya, ta waꞌahwa galagalaeya Pailato matana. +O Ma Pita ꞌiꞌitediya, ꞌoinega boda ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi meIsileli, toꞌaha weyahina nuwami ꞌihenainaida ma waꞌeꞌebubumai? Geya ꞌabehega tauma ꞌima waiwaiyega bo nuwana ꞌima mumuga bwebweꞌana ꞌoinega, loheya bewa ꞌaꞌabihe bwebweꞌaneya ta ꞌitautau, D~ Tutaina loheyaina Pita ma Yoni ꞌiꞌabiꞌabi yahidi Hada Heꞌasisi papena, tauna sihesaniyeya Solomoni ꞌina biliupa, ta bodaedi maꞌidi henainaida sipili hegogona ꞌoidiya. } ta siꞌinaneya ꞌabehega topeuina mwalo Hada Heꞌasisi ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌausalana deina ꞌimiyamiya ma ꞌiloloꞌahwaꞌahwanoi ꞌana lema weyahina, ꞌoinega sisalutuwa ma sihenainaida madouna ꞌina bwebweꞌana hila weyahina. Pita ꞌina guguya ^|5 Coinega boda siꞌiteya topeuina ꞌitautauya maꞌina hepwatu Yehoba ꞌoina, 5{cma ꞌiulataheya ma ꞌitoholowa, ma ꞌoinega ꞌitauya ta baꞌidanao siluhuwa Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma loheyaina ꞌiulaula taheya ma ꞌihehepwatu Yehoba ꞌoina. Wz'Ma nima ꞌebeulega ꞌiꞌabihe toholoya, ma ꞌaetubwenao sipaꞌala, Hy Ta Pita ꞌigwaeya, “Geya ꞌigu manemo, ma hesi helauina ꞌoiguwa ꞌimiyamiya yaꞌebwaego, Toꞌabihetena Yesu, tauna gwama Nasaleta, saninega yaloinego ma ꞌutoholo ma ꞌutauya.” ax;Coinega topeuina ꞌiꞌebubudiya maꞌina hemisa ꞌabehega toꞌaha nata siꞌebwae. Xw)Eeta Pita ma Yoni siꞌebubuya, ta Pita ꞌigwaeya, “Cuꞌebubumai.” }vsTa topeuina Pita ma Yoni ꞌiꞌitediya ꞌiꞌiuna ma siluhu, ꞌoinega lema weyahina ꞌiꞌahwanoiya ꞌoidiya. yukMa Hada Heꞌasisiina ꞌana ꞌahwaꞌeda sihesaniyeya Causalana deina topeu ꞌaigeda ꞌimiyamiya, tauna ꞌina tuta liꞌu ꞌoinega maꞌina peu, ꞌoinega ꞌiyanao sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya siꞌeweꞌeweyama ꞌahwaꞌedaina ꞌoina ma ꞌiloꞌahwaꞌahwanoi ꞌina mane bo ꞌina tobwatobwa weyahidi, Hada Heꞌasisi ꞌana toluhuwao ꞌoidiya. t Caigeda tuta lahilahiya, Pita Yoni baꞌidana silagalaga Hada Heꞌasisi ꞌoina sabi ꞌahwanoi, weyahina beno ꞌahwanoi ꞌana tuta. wsg/ma Yehoba sihehepwatuwe. Ta hesi tomota mabwaiyana tohemisaowedi siꞌahwa bwebweꞌanediya. Ma sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya Yehoba tupwana tomota wete ꞌiꞌabiꞌabihetedi, ta tohekalesiyao ꞌadi baibaiwa ꞌimadomadou.7rg.Coinega sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya maꞌidi ꞌatetagwala sitapwatapwalolo Hada Heꞌasisi ꞌoina, ma taudi ꞌidi hada maꞌidi yaliyaya siꞌai hegogona, "q=-Ta ꞌeguma ꞌidi ꞌebeloina ꞌasai simiyamiya sihegimwaneyedi ta ginaulaedi ꞌadi maisega siheguyaiyedi taudi geya ꞌidi tobwatobwaomo ꞌoidiya. p ,Ma tohemisaowedi taudimo sihegogonedima, ta ꞌidi tobwatobwao sitagwalediya ma ꞌabehega tomota mabwaiyadi ꞌidi tobwatobwa. o+Ta mabwaiyadi Yehoba siheꞌasisiyeya, ma tohepwailao ꞌidi paihowao ꞌebehenainaida ma hedehedede baibaiwadi sipaihowediya. >nu*ta sitagwala moisa tohepwailedi ꞌidi heꞌitao ꞌoidiya ma siheꞌiyaꞌiyagu moisa, ma siꞌai mahemahetena, ta wete siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Tohekalesiyao mumugadi m)Coinega sabweloina ꞌoina Pita ꞌina gwae sihesagoheya, ta sibabitaiso, ta ꞌadi baibaiwa gidemusa ꞌetoi tausani, 7lg(Ma Pita ꞌina gwae ta ꞌina loguguya baibaiwana wete ꞌoidiyega ꞌihepwaila, ta ꞌigwaeya, “Ciyagwao, mehau galadi waꞌebesinedi ma ꞌabihetena waꞌebese.” Pk'Weyahina Yehoba ꞌina gwae hemisaina ꞌabehega ꞌomi weyahimi, ma natumiyao wete weyahidi, ma taudi bwaga ꞌana tomiyao weyahidi, taudi mabwaiyadi ꞌida Badaina Yehoba ꞌibwauwedi ꞌoina.” rj]&Coinega Pita ꞌigwaeya, “Cimi paihowa galana ꞌoidiyega wanuwabui, ma mabwaiyami Toꞌabihetena Yesu saninega ꞌada ꞌabihe babitaisogomi, ma wete ꞌimi puiyao ꞌinuwasamudi, ta wete Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌebwaegomi. Mi%Loheloheyaedi Pita ꞌina gwae bewa sihesagoheya ta weyahina sinuwagala moisa, ma Pita maꞌiyanao ꞌoidiya sihesilala, sigwae, “Tasimao ꞌalopuiya. Togidega nata ꞌapaihowa ꞌesa?” =hs$“Bewa weyahina meIsileli mabwaiyami wasanapu bwaibwaini ꞌabehega Yehoba Yesu ꞌiꞌahwa bada pwaiyeya ma tauna Toꞌabihetena, tauna Yesuina waꞌabihekelose pwaiya.” hgI#ma ꞌana siga tutaina ꞌa sahiyao yalagu suluhedi ꞌaheu ꞌadi ꞌebelagu ꞌoina.” ꞌ Pf"Weyahina Debida geya tauna ꞌina hane galewa weyahina ꞌigwae, ma Yesu hesi weyahina ꞌigwaeya, ꞌigwae,ꞌYehoba ꞌigwae pwaiya ꞌigu Bada ꞌoina, “Cigu ꞌebeulega ꞌumiyatoi, e!Coinega Yehoba ꞌiꞌabihaneheya ta tauna ꞌina ꞌebeulega ꞌimiyamiya, ma tauna Yaluyaluwa Tabunaina Yehoba mwalo ꞌigwae hemisaeya, ma bewa tuwa ꞌiꞌebwaya pwaimaiya, ꞌoinega paihowa bewa waꞌitaꞌitadi ma wahehesagohedi, tauna ꞌoinega sitauyama. odW Bewa Yesu ꞌina ꞌamasega Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hila pwaiya, ma tauna mabwaiyama ꞌaꞌiteya. \c1Coinega Toꞌabihetenaina ꞌina toholohila ꞌisanapu nugeteya, ta ꞌihegwaeya ꞌabehega sahena toꞌamasao yaluyaluwadi ꞌidi gogo ꞌoina ꞌimiyamiya hataya, ma wete ꞌwapina gesowana ꞌimwahumwahulu. RbMa Debidaina palopita ꞌaigeda, ma Yehoba ꞌina gwae hemisa waiwaina ꞌoina ꞌinuwatuhu yahiya ꞌabehega ꞌabwa Debida tubuna ꞌaigeda Debidaina ꞌina ꞌebeloina ꞌiꞌewa Yehoba ꞌoinega. ^a5Ma Pita wete ꞌigwaeya, “Tasigwao, gwae bewa geya tubuda Debida weyahina, weyahina Debidaina tasanapuya ꞌabehega mwalohene ꞌiꞌamasa ta sigaliheya, ma bewa tuwa ꞌana galihina ꞌebwa ꞌimiyamiya. ` Ta hesi yawasi bwebweꞌana ꞌina ꞌeda ꞌuheꞌitaeya ꞌoiguwa, ꞌoinega matauwa ꞌuꞌabihe yaliyaya hataegau.’ ” $_ATaugu ꞌino loheya hesihesinuwaigu, eema sahena yaluyaluwagu ꞌulagulagu hataya toꞌamasao ꞌidi gogowa, ma gesowana wete ꞌwapigu ꞌimwahulu. s^_Coinega yayaliyaya madouna ma yahehepwatuwe, ma yahemisaeya ꞌane gesowana ꞌwapigu ꞌigalagala. j]MBewa weyahina mwalo Debida Yesu ꞌina gwae ꞌihepwaila nugeteya ꞌigwae,ꞌBada yaꞌiteya mataguwega ꞌimiya hataya, ma ꞌigu ꞌebeulega ꞌimiyamiya, ta ꞌiꞌabihe waiwaiyegauwa ma sahena yaweꞌaweꞌa. 3\_Ma Yehoba ꞌamasa ꞌina tupwa mwauna ꞌoinega ꞌiꞌabiheteya ta ꞌiꞌabihetoholo hileya, weyahina geya sowasowahina ma ꞌamasa ꞌina tupwa ꞌimiyamiya hataya. ^[5Yehoba mwalo hene Yesuina weyahina ꞌiloina, ma toꞌaha baleꞌuwa Yesu nata ꞌiloba Yehoba ꞌisanapu nugeteya, beno ꞌomi watebaeya, ta ꞌimi loina ꞌoinega tomota galadi kelose ꞌoina siloheꞌamasiya. _Z7Pita wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “MeIsileli ꞌomi gwae bewa wahesagohe, Yesu tauna gwama Nasaleta matamiya Yehoba ꞌiheꞌitaeya ꞌabehega tauna ꞌina topaihowaina, weyahina Yesu ꞌina paihowa waiwaidi ma ꞌebe henainaida Yehoba ꞌina waiwaiyega ꞌipaihowediya, ma wasanasanapudi weyahina gamwagamwanimiya ꞌipaihowediya. XY)Ta ꞌeguma taiyawedi Bada saninega sibwaubwau nata ꞌiꞌabihetedi.’ ” Xta sinala ꞌiguguyou, ta waiꞌena ꞌana ꞌita ꞌihebweyaha, ma muliyetega Bada ꞌina sabwelo ꞌebe matauta ꞌilatu. }WsMa ꞌebeꞌita henainaida yapaihowadi galewa, ta wete baleꞌuwa, gidemusa bweyaha ma ꞌaiwe ganinisa ma ꞌasu, V#Moisa, tuta nage ꞌoina Yaluyaluwagu yalosiwa ꞌigu topaihowa, loheloheya ma wahiwahine ꞌoidiya, ma ꞌigu nuwatuhu sihepwaila nugete. 'UGꞌYehoba ꞌina hepwaila bewa gidemusa ꞌigwae:Cabwa sauga ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina, Yaluyaluwagu yalosiwa tomota mabwaiyadi ꞌoidiya, ma natumiyao loheyadi nuwana natumiyao wahinedi siloguguya, ta ꞌimi hewahewaliyao siꞌeno mataꞌitaꞌita, ta ꞌimi babadao sinihi. HT Ma hesi mwalo palopita Yoeli ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae, Sꞌabehega ꞌima paihowa bewa geya weꞌaha waiwai ꞌoinega, weyahina ꞌabwa gonagona, geya numa yauyaule ꞌana tuta. bR=Ma Pita ꞌiyanao site lebeni mahetenao sitoholo, ma Pita ꞌihegaina ma ꞌoidiya ꞌiloguguya, ꞌigwaeya, “Comi meYudiya ma Yelusalema ꞌana tomiyao mabwaiyami ꞌigu gwae wahesagohe, ma wanuwa sabwalena, yQk Ma hesi ꞌiyadiyao tupwadi sigwae, “Nuwana weꞌaha waiwai ꞌoinega sihebuwa.” Pita ꞌina hepwaila P Coinega mabwaiyadi maꞌidi henuwanainaida siboidimo sigwaegwae, “Toꞌaha lamuna ta ꞌidi paihowa bewa gidemusa?” O/ ma wete meKiliti, ma meAlebiya, ta mabwaiyada tauda ꞌenada hagana ma hagana ꞌoidiyega sigwaegwae Yehoba ꞌina paihowa waiwaidi weyahina.” fNE Piligiya, ma Pamipiliya, ma Itipita, ta Libiya tupwainaowedi Sailini ꞌalona simiyamiya, ta taudi Lomega sitauyama, tupwadi meYudiya, ma tupwadi geya meYudiya ma hesi ꞌida tapwalolo ꞌoina sitagwalediya mahetediyao, M  ꞌenanaedi beno Palitiya, ma Midiya, ma Elama, ma Mesopotemiya ꞌana tomiya, ma Yudiya ma Kapadosiya, ma Ponito, ma Esiya, ma KLMa togidega ta ꞌoinega mabwaiyada tauda ꞌenadega sigwaegwae, OKta sigwae, “Togidega, taudi togwaeyedi mabwaiyadi meGalili ꞌawa? .JUma daguguina sihesagoheya ta siꞌetoꞌautama, ma mabwaiyadi taudi ꞌenadiyega ꞌaigeda ꞌaigeda gwae sihesagoheya ꞌoinega nuwadi ꞌihepwanopwanowa madouna, ISauga nage ꞌoina totapwalolo meYudiya hali tupwega ma hali tupwega sitauya pwaima, ma Yelusalema ꞌoina simiyamiya, 2H]Coinega mabwaiyadi Yaluyaluwa Tabuna ꞌilohemahediya, ta sihegaina ma hali ꞌenana ma hali ꞌenana ꞌoidiyega sigwaegwae, beno Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega. Gta ginaula ꞌaigeda siꞌiteya ꞌana ꞌita gide ꞌaiwe ninininimina, ma ꞌalataedi sitowa ꞌaigeda ꞌaigeda debadiya. F5ma hadai simiyamiya, ma galewega ꞌaigeda dagugu gide wediliya madouna sihesagoheya, ta ꞌidi hada ꞌalona gesowana ma toꞌaha wete sihesagohe, }E uMa muliyetega paihowa sanina Penitikosi* ꞌana sabwelo ꞌoina Yesu ꞌana tohemisao mabwaiyadi siꞌetoꞌautama, kD QCoinega dimwa ꞌeluwa ꞌoidiya sanidi silelediya ma siula hanehedi ma sibeꞌuwa, ta Mataya sanina ꞌinugeta, ꞌoinega tauna ꞌiluhu Yesu ꞌana tohepwailao site lebeniyedi baꞌidanao, ta mahetediyao sipaihowa. v~~1|{zyy@xnwwvv uu)tss-rqqQphooYnmmXllkihh gKfeendba`+_P_^]c][ZZjYYXWVV@UoSS~R`QQLPOONMMFLnKJJIIKH_GGFFEECBA@@t?>==.<<;U;E:v988S7655{54Q3a2210w// .0-,++1*)(''&>%$u#""G! O CJej@kz D  < %/Ev3 Ma ꞌihegwaegau, ꞌigwaeya, ꞌKonilio, Yehoba ꞌino ꞌahwanoi ꞌihesagoha pwaiya ma wete ꞌino lema wewelohe ꞌoidiya ꞌinuwatuhu yahiya. ta Ta Konilio ꞌigwaeya, “Bewa weyahina, sabwelo ꞌetoi sigumwala ꞌoina lahilahiya, gidemusa bewa ꞌana tuta ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ma ꞌaigeda loheya yaꞌiteya mataguwa ꞌitotoholo, maꞌana ꞌaleꞌo ꞌasilalaina. # Coinega tutaina Konilio ꞌibwauwegauma geya yalogwahata, ma hesi yatagwalegau ma yatauya pwaima. Ma toꞌaha weyahina ꞌubwauwegauma?” ' ma ꞌihegwaediya, “Comi geya Yudiya, tauma meYudiya ꞌama loina wasanasanapu ꞌabehega geya ꞌada boꞌenegomi, wete geya baꞌidamao tada heꞌiyaꞌiyagu. Ma hesi Yehoba ꞌenomataꞌiteꞌitega ꞌiꞌitegauwa ma gesowana ꞌaigeda tomota yaꞌahwa galagalae. w Coinega Pita ma Konilio baꞌidana sihehegwaegwae ta siluhuwa hadai, ma Pita boda hada ꞌalona ꞌiꞌitediya, nU Ma Pita Konilio ꞌigihetoholoya ma ꞌigwaeya, “Cutoholo. Taugu loheya tuwa gide ꞌowa.” ve Coinega Pita ꞌilatuma hadai, ma Konilio ꞌihapwesa Pita matana ꞌibeꞌu suluwa ma ꞌiꞌetuluha. !; Sitautauya ma hali sabwelo sihapwesa Sisaliya. Ma nage ꞌoina Konilio ꞌina susuwao ma ꞌiyanao ꞌibwau hegogonedima, ta ꞌina hada siyamwayamwa. \1 Coinega Pita loheloheyaedi ꞌibwauwediya, ma hadaina ꞌoina sihetaumana. Gona ꞌiꞌadaleya ma sitoholowa, ta Pita baꞌidanao sitauya, ma tupwadi ꞌiyadiyao Yopa ꞌoinega baꞌidadiyao wete sitauya. mS Ma sigwaeya, “Konilio ꞌihetunemaiya, tauna toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta, ma loheya dumwadumwaluna ma Yehoba ꞌana toheꞌasisi, ma wete Yudiya mabwaiyadi siꞌahwa loheya bwebweꞌaneya, ta ꞌana hemataluwa ꞌihesagoheya Yehoba ꞌina anelose ꞌoinega ma ꞌabehega ꞌowa ꞌibwauwego tauna ꞌina hada ma ꞌino gwae ꞌida hesagohe.” r] Coinega Pitaina ꞌisuluwa ꞌoidiya ma ꞌigwaeya, “Taugu Pita! Toꞌaha weyahina watauyama?” 5 Coinega ꞌutoholo ma ꞌusulu ꞌoidiya, ma baꞌidamwao watauya, ma geya sowana ꞌuꞌateꞌateyoho, weyahina taugu tomotaiyedi yahetunedima.” H   Ma hadaina tabwanina Pita maꞌina nuwa ꞌedaꞌedadama ꞌimiyamiya ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌoina ꞌigwaeya, “Pita, loheloheya ꞌetoi siꞌebeꞌebesego, ma sitauya pwaima gabula.  ) Coinega silobeya ma hada mata ꞌahwaina sitoholo ma sibwau, “Ciyamayao, Saimoniina sihesaniyeya Pita, beno hadai ꞌimiyamiya, bo geya?”   Ma Pita ꞌinuwanuwa ꞌedaꞌedadama ꞌabehega toꞌaha ꞌenomataꞌitaꞌita bewa ꞌiꞌita pwaiya, ta tomota sitetoiyedi Konilio ꞌihetunedima sihapwesa hadai, weyahina ꞌasai silatu pwaima, ma Saimoni ꞌina hada tomota ꞌoidiya sihesilaleya.   Ginaula bewa matoi Pita ꞌoina ꞌihapwesa ma ꞌenanaina matoi gidemusa ꞌihegwaeya, ma muliyetega ginaulaina ꞌihila galewa.  + Ma ꞌenanaina ꞌigwae hila, ꞌigwae, “Yehoba hebai beno ꞌigihe bwebweꞌana pwaiya, ma gesowana ꞌuꞌahwaꞌahwa galagalaedi.” # Ma Pita ꞌilogwahata, ꞌigwae, “Bada tuwa, weyahina geya ꞌaigeda wete hebai ꞌetoꞌetobodana bewama gidemusa yada ꞌaidi.” y Ta ꞌaigeda ꞌenana Pita ꞌoina ꞌigwaeya, ꞌigwae, “Pita ꞌutoholo ma ꞌa hebai ꞌuhunudi ma ꞌuꞌai.” jM ma ꞌalona hali hebai ma hali hebai ta hebai ꞌawaꞌawalidi ma hali bwasumo ma hali bwasumo. Q ma galewa ꞌiꞌiteya ꞌiꞌegegeya, ma ꞌaigeda ginaula ꞌiꞌiteya ꞌisuluma, ꞌana ꞌita gidemusa ꞌaleꞌo madouna papalina matadiyao powa ꞌoidiyega sihedawedawe suluheyama baleꞌuwa,  Ciꞌahwaꞌahwanoi ta maꞌina gomale madouna. Cabwama hadai ꞌeꞌahai sigibugibubu ma Pita ꞌiꞌeno mataꞌitaꞌita, 1 Mali sabwelo ꞌasudibwalala ꞌabwama sitautauya ma ꞌasa Yopa sihahohoya, ta Pita hadai ꞌimiyamiya ta ꞌihane tabwana sabi ꞌahwanoi.  Sitetoiyedi sitauyama ma anelose ꞌina hepwaila Konilio ꞌiheꞌoteꞌoteteliya ꞌoidiya, ma ꞌihetunedi Yopa ꞌoina, ma sitauya. uc Aneloseina ꞌina gwae ꞌigumwala ma ꞌitauya, ta Konilio ꞌina topaihowao ꞌeluwa ꞌibwauwedima ta ꞌina toloꞌaleha ꞌaigeda, tauna wete Yehoba ꞌana toheꞌasisi madouna. Taudi sitetoiyedi ꞌana tolemao bwebweꞌadi. "= Ma Pitaina ꞌaigeda wete Saimoni ꞌina hada holai ꞌoina ꞌimiyamiya ma Saimoniina ꞌina paihowa hebai ꞌwapidiyega tobwatobwa ꞌipaipaihowa.” ve Coinega ꞌino topaihowao tupwadi ꞌuhetunedi ma sitauya Yopa, ma Saimoni tauna sibwauweya Pita sitoeyama. ~ Ma Konilio aneloseina ꞌiꞌebubuya, ta maꞌina matauta, ma ꞌigwae, “Bada toꞌaha?” Ma anelose ꞌigwaeya, “Yehoba ꞌino ꞌahwanoiyao ma ꞌino ꞌabihetenao taudi wewelohedi ꞌoidiya ꞌisanapudiya, ma weyahidi ꞌinuwatuhugowa. _}7 Ma sabwelo ꞌaigeda ꞌoina ꞌilahilahiya, Konilioina ꞌina ꞌenomataꞌiteꞌitega Yehoba ꞌina anelose ꞌaigeda ꞌitautauyama ꞌoina, ma ꞌiꞌita bwaibwainiya, ma aneloseina ꞌigwaeya, “Konilio!” ,|Q ma tauna loheya bwebweꞌana, ta maꞌina susuwao Yehoba siheꞌasisiyeya, ma tuta baibaiwana wewelohedi ꞌilemelemedi, ma ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. 0{ [ Ma ꞌasa Sisaliya ꞌoina ꞌaigeda loheya sanina Konilio ꞌimiyamiya, tauna meLoma toloꞌalehao ꞌadi baibaiwa handeledi ꞌadi tohanugeta, boda Itali ꞌoinega, 'zG +Ma Pita Yopa ꞌoina ꞌimiya ꞌamana, loheya sanina Saimoni ꞌina hada, tauna ꞌina paihowa hebai ꞌwapidi ꞌoidiyega tobwatobwa ꞌipaipaihowadi.xyi *Ma wasaina ꞌiꞌelelewana tupwa Yopa mabwaiyana ꞌoidiya, ta tomota mabwaiyadi Bada Yesu ꞌoina sihemisa. ;xo )Ta Pita nimana ꞌiꞌabiyahiya ma ꞌiꞌabihe toholoya. Ciꞌabihe toholoya ma hiwahiwape ta tohekalesiyaowedi ꞌibwauwedima, ma Tabita mayawasina ꞌiheꞌitaeya ꞌoidiya. >wu (Ma Pita ꞌiloinaediya ta hadega sihapwesa, ma taunamo ꞌimiyamiya ma ꞌiꞌahetulasa ma ꞌiꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ꞌoinega ꞌiꞌita hila ma wawanina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Tabita ꞌutoholo.” Ta Tabita matana ꞌiyahaliya ma Pita ꞌiꞌiteya, ꞌoinega ꞌenoꞌenowega ꞌimiyatoiya. 3v_ 'Ma Pita ꞌigogona ma baꞌidanao sitauyama Yopa ꞌoina, ta tohekalesiyao Pita sitoeya hadaina ꞌalona. Ma hiwapeyao baibaiwadi Pita sitoholo ꞌwabuꞌwabuya ma sidoudou ta ꞌadi ꞌaleꞌo siheꞌitaeya, weyahina mwalo Dokasa tutaina mayawasina ꞌadi ꞌaleꞌowedi ꞌipaihowediya, ma ꞌiꞌebwaediya, ma sigwae, “Caleꞌowedi bewa tauna Dokasa ꞌana sahisahilao mwalo mayawasina baꞌidamai ꞌamiyamiya.” Eu &Ta ꞌasaina Yopa, Lida ꞌoinega geya bwaga, ma tohekalesiyao sihesagoheya ꞌabehega Pita ꞌasa Lida ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌoinega tomota ꞌeluwa sihewasaediya Lida ꞌoina Pita sabi toeina, ma Lida ꞌoina silatuwa, ma Pita siꞌahwanoiyeya, sigwae, “Bada, ꞌunaoma talomwayamwayau ꞌima ꞌasa.” ztm %Ma ꞌilohala ma ꞌiꞌamasa. Coinega wawaninamo siꞌeweya ma sihehatuiya, ma hada tabwana ꞌalona silaguya. Is  $Ma ꞌasa Yopa ꞌoina, Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda wahine ꞌimiyamiya, sanina Tabita, ta ꞌana bui Dokasa, ꞌana bui hebai sanina diya, ma wahineina ꞌabihetena ta helau huhuna. vre #Ma tomotaedi Lida ma Seloni ꞌadi tomiyanao siꞌiteya, ta sinuwabuiya, ma ꞌoinega Bada Yesu sihemiseya. /qW "Ma Pita ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Iniya, Yesu Keliso ꞌigihe bwebweꞌanego, ꞌoinega ꞌutoholo ma ꞌino sita ꞌuꞌatububudi.” Ta ꞌitoholo mwayamwayauwa. #p? !ta ꞌaigeda loheya topeu ꞌilobeya, sanina Iniya, tauna bolime ꞌeit ꞌina ꞌebeꞌeno ꞌoina ꞌiꞌenoꞌeno ma geya sowasowahina ma ꞌiyawala. ro] Ma Pita ꞌisakosakowasi tohekalesiyao ꞌoidiya ma ꞌidobi ꞌaigeda ꞌasa sanina Lida ꞌoina, %nC Nage ꞌoina tohekalesiyao meYudiya ma meGalili ma meSameliya ꞌasaedi ꞌoidiya simiya daumwala, ma sipaꞌala, maꞌidi heꞌasisi ꞌidi Badaina ꞌoina, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina ꞌitayahina ꞌoinega ꞌadi boda ꞌimadouwa. Pita ꞌina sakowasi Lida ma Yopa ꞌoidiya m Ta ꞌidi loinaina tohekalesiyao sihesagoheya ta Saulo sitauyeya Sisaliya, ma nage ꞌoinega sihewasaeya, ꞌitauya Tasisi. +lO Ma meYudiya taudi toꞌena Gilisi* Saulo baꞌidadiu sihegwaegwae ma siheꞌoheꞌohena, ꞌoinega taudimo siloiloina ma togidega ma siloheꞌamasi ꞌese. qk[ Coinega sitagwala Saulo ꞌoina ta ꞌiluhuwa ꞌadi boda ꞌoina. Ma ꞌidi paihowa mabwaiyana Yelusalema ꞌoina tauna baꞌidanao simiyamiya. Ma Sauloina maꞌina ꞌatepatu ꞌihewaiwai Bada Yesu ꞌana loguguya weyahina. j Ma Banaba ꞌiboimo ꞌilemeya Saulo, ma ꞌitoeya Yesu ꞌana tohemisao ꞌoidiya, ma ꞌiheꞌoteꞌotetela ꞌabehega Saulo ꞌedai ꞌidi Badaina ꞌilobeya ma ꞌenana ꞌihesagoheya, ꞌoinega Damasiko ꞌoina maꞌina ꞌatepatu Yesuina weyahina ꞌiguguya. .iU Ta Sauloina ꞌihila Yelusalema ma ꞌitoho ma ꞌiluhu Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, ma simatauteya, weyahina geya sihemise ꞌabehega ꞌinuwabui pwaiya. @hy Coinega hinuwana Saulo ꞌana tomuliyao kodo madouna ꞌoina sidoꞌoya, ma ꞌasa ꞌana ꞌabwalu tabwanega sihedawedaweya gwahunega, ma ꞌitauya. Saulo ꞌina tauyama Yelusalema 'gG ma Saulo hesi ꞌidi loina dahwana ꞌihesagoheya ꞌabehega ꞌasa ꞌana ꞌahwaꞌedao silomatayahidi ma ꞌane to tuta Saulo ꞌilatu sida loheꞌamasi. af; Saulo Damasiko ꞌoina ꞌimiyamiya, ma meYudiya siloiloina ma sida loheꞌamasi, se_ Ma Saulo ꞌina guguya nage ꞌoina ꞌihewaiwai hedadeya, ma meYudiyaedi Damasiko ꞌoina simiyamiya ꞌiheꞌitediya ꞌabehega Yesu tauna Toꞌabihetenaina, ma geya wete ꞌidi ꞌebe gwaemo. Saulo meYudiya ꞌidena sinediya d3 Ma ꞌana tohesagohao nuwadi ꞌihenainaida madouna ma sigwaeya, “Ciya, ꞌina guguya bewa wada hesagohe? Tauna mwalo Yesu ꞌana tomuliyao Yelusalema ꞌoina ꞌiloloꞌalehedi, ta wete bewa ꞌina tauyama huhuna ꞌabehega Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌebwa simiyamiya ꞌiꞌabiyahidi ma ꞌipaidi ma ꞌihiledi Yelusalema, topwaoli madoudi ꞌoidiya, ma togidega ꞌina nuwabui ꞌiloba ꞌeseya?” c Ma meYudiya ꞌidi hada tapwalolo* ꞌoidiya Sauloina ꞌihegaina ꞌiloguguya ꞌabehega Yesu tauna Yehoba natuna moisa. Db ma wete ꞌeꞌahai ꞌiꞌeweya ta ꞌilohepaꞌala. Saulo ꞌiguguya Damasiko ꞌoina Ma tupwana sabwelo ꞌoidiya Saulo Yesu ꞌana tomuliyao baꞌidanao simiyamiya Damasiko ꞌoina. a Coinega Saulo matanega gide ꞌwenahi sibeꞌuwa mwayamwayauwa ta ꞌiꞌebubuna hila. Ma ꞌitoholoma, ꞌibabitaisowa, G` Coinega Ananaiyasi ꞌitoholowa ma ꞌitauya Yudasa ꞌina hada, ꞌiluhuwa ta Saulo ꞌiꞌabidebeya, ma ꞌigwaeya, “Tasigu Saulo, Badaina Yesu ꞌedai ꞌilatuwa ꞌoiuwa, tauna bewa ꞌihewasegauwa matau ꞌana ꞌabiheꞌasilala weyahina, ma wete ꞌabehega Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega ꞌilohemahego.” b_= Ma ꞌabwa taugu yaheꞌitae muyao madoudi nata ꞌilobadi ꞌagu hepwaila weyahina.” Y^+ Ma Badaina ꞌihegwaeya, “Tuwa, ma ꞌutauya ꞌoina. Weyahina Sauloina yahesinuwa pwaiya ma teteligu ꞌihepwaile tomiya ganamuli ꞌoidiya, ma toloinao madoudi matadiya ma meIsileli wete ꞌoidiya. ]5 ma wete topwaoli madoudi sitagwaleya ma sauga bewa ꞌitauyama ma ꞌa bodao mabwaiyama sabi paimai, ꞌeguma saniuwega ꞌaꞌahwaꞌahwanoiwa.” D\ Ma Ananaiyasiina ꞌigwaeya, “Bada, loheyaina tetelina tomota baibaiwadi sihegwaegauwa ꞌabehega loheya galana, ta ꞌino tohemisao Yelusalema ꞌoina ꞌiloloꞌaleha hedadadi, [  ma ꞌaigeda loheya sanina Ananaiyasi ꞌiꞌiteya ꞌitautauyama sabi ꞌabitohoina ma ꞌoinega matana siꞌasilala hila.” xZi Coinega Yehoba ꞌigwaeya, “Cutoholo, ma ꞌasa gamwagamwanega ꞌutauya ꞌeda sanina Dumwaluna ꞌoinega, ma Yudasa ꞌina hada loheya ꞌaigeda ꞌuhesilala, tauna gwama Tasisi sanina Saulo, ma sauga bewa ꞌiꞌahwaꞌahwanoi, gYG Ma Damasiko ꞌoina, Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda ꞌimiyamiya, sanina Ananaiyasi, ta ꞌina ꞌenomataꞌiteꞌitega Yehoba ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ananaiyasi.” Ma Ananaiyasiina ꞌigwaeya, “Taugu Bada.” sX_ Ta nobwa sabwelo ꞌetoi geya toꞌaha ꞌida ꞌiteya, ma geya ꞌida ꞌaiya ma wete geya ꞌida numa. lWQ Coinega Saulo baleꞌuwega ꞌitoholo hilama ta nuwanuwana ma matana ꞌiyahali, ma hesiyage geya sowasowahina toꞌaha ꞌiꞌita, weyahina matana sihogahoga, ma hesi Saulo siꞌabinimeya ma siluhuweya Damasiko ꞌoina. .VU Ma tomotaiyedi Saulo baꞌidanao sitautauya nuwadi ꞌihepwanopwanowa ta sitoholo henonowa, ma ꞌenanamo sihesagoheya, ma geya ꞌaigeda wete taiya siꞌita. uUc Ma hesi ꞌutoholo ma ꞌuluhu ꞌasai ma nobwa ꞌa hemataluwa ꞌuhesagohe ma ꞌabehega ꞌupaihowa.” Ty Ma Saulo ꞌigwaeya, “Bada taiya hede ꞌowa?” Ma ꞌenanaina ꞌigwaeya, “Taugu Yesu ꞌuloloꞌalehegau. S! ta ꞌibeꞌuwa baleꞌuwa, ma ꞌaigeda ꞌenana ꞌihesagoheya ꞌigwaegwae, “Saulo, Saulo, toꞌaha weyahina ꞌuloloꞌalehegau?” gRG Citautauya ta Damasiko ꞌoina ꞌiꞌiunamo ꞌilatu, ma maedana galewega ꞌiꞌasilalama, NQ nuwanuwana ꞌina letao ꞌileledi ma ꞌitauyedi meYudiya ꞌidi ꞌetoꞌautaina Damasiko ꞌoina, ma letaedi ꞌoidiyega ꞌabehega ꞌeguma Yesu ꞌina ꞌeda ꞌana tomuliyao ꞌilobadi loheloheya ma wahiwahine, ꞌiꞌabiyahidi ma ꞌiꞌewedima Yelusalema, sabi heyatalaedi. Eema letaedi ꞌiꞌewediya ma ꞌitauya. #P A Ma Saulo ꞌabwa tuwa Bada Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ꞌiloloꞌalehedi, nuwanuwana ꞌiloheꞌamasidi. Coinega ꞌitauya Topwaoli Madouna ꞌoina, HO (Ma Pilipi hesi silobeya tupwa Asota ꞌoina, ma ꞌoinega ꞌitautau, ma tetela bwebweꞌana ꞌiloguguyaeya ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ma ꞌana siga ꞌilatu Sisaliya.,NQ'Ma weꞌahega sigayohanema ta Yehoba Yaluyaluwana Pilipi ꞌitoeya, ma loheyaina geya Pilipi ꞌiꞌitaꞌita hila, ta maꞌina yaliyaya ꞌitauya ꞌina ꞌasa. KM&Coinega ꞌina topaihowao ꞌiloinaediya ma waga lisilisi* siꞌabi henonoya, ma siteluwa Pilipi mahetena sisuluwa ta sigayo suluwa weꞌaha, ma Pilipi loheyaina ꞌiꞌabihe babitaisoya. L%(-) -KS$Ta ꞌedaina sitautau ta weꞌaha siꞌita lobeya, ma loheyaina ꞌigwaeya, “Nage weꞌaha! Togidega, sowasowahina ma ꞌuꞌabihe babitaisogau, ꞌawa?” J#Coinega Pilipi ꞌigwaeya, “Yesu weyahina,” ma ꞌihegaina hasilaina ꞌana lihasa weyahina ta Yesu tetelina ꞌiheꞌitaeya. I"Ta gwama Idiopiyaina Pilipi ꞌihegwaeya, “Taiya weyahina palopita bewa ꞌigwaegwaeya? Tauna weyahina bo hali loheya weyahina?” “Tauna gide sipi nata sihunu, nuwana gidemusa lami*, hunuhunuwana ꞌana toꞌupwa matana ꞌitotoholo, geya ꞌaigeda wete ꞌenana ꞌigwae latu. \F1Ta loheyaina ꞌigwaeya, “Geya. Weyahina geya wete ꞌigu toheꞌitamo.” Coinega loheyaina Pilipi ꞌibwauweyama wagai, ma Pilipi ꞌigeluwa ta deina ꞌimiyatoiya, ta Buki Heꞌasisiina ꞌihasiliya, DECoinega Pilipi ꞌipiliya, ma loheyaina ꞌenana ꞌihesagoheya palopita Aiseya ꞌina lele ꞌihasihasili. Ta Pilipi ꞌigwaeya, “Togidega, gwaeyedi ꞌuhasihasili ꞌusanapudiya?” sD_Ma Yaluyaluwa Tabuna Pilipi ꞌihegwaeya, “Culomwayamwayau ma ꞌutauya waga lisilisi ꞌoina.” 2C]ta ꞌina waga lisilisi ꞌihilahila ꞌina ꞌasai, waga lisilisiina ꞌoina ꞌigeluwa ma Buki Heꞌasisi ꞌihasihasila, palopita Aiseya ꞌina lele ꞌihasihasili. [B/Coinega Pilipi ꞌitoholowa ma ꞌitauya, ma gwama Idiopiya ꞌina waga lisilisi* ꞌoinega ꞌitautauya ꞌilobeya, tauna ꞌwawana boꞌi siꞌewa yahuleya, ma sanina madouna, ta ꞌidi kuini Kanidesi weyahina ꞌipaipaihowa, beno ꞌina wasawasa mabwaiyana ꞌiꞌitaꞌitayahidi, ma tauna ꞌitauya pwaima Yelusalema sabi tapwalolo, KAMa Yehoba ꞌina anelose Pilipi ꞌihegwaeya, “Cutoholo ma ꞌasudibwalala ꞌedaina Yelusalemega ma ꞌasa Gasa ꞌoina ꞌutauya.” Cedaina tupwa yoho ꞌawawa ꞌalonega ꞌitautau. 6@eCoinega Pita ma Yoni ꞌidi Bada weyahina sihepwaila latuwa, ma ꞌina gwae siguguyaeya, ma muliyetega sihila Yelusalema ꞌoina, ta ꞌidi tauya ꞌalona tetela bwebweꞌana sihepwaileya Sameliya ꞌasanao ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya. Pilipi gwama Idiopiya ꞌaigeda ꞌiꞌabi hebabitaisoya ? Ma Saimoni ꞌigwaeya, “Waꞌahwanoi Bada ꞌoina ma ginaulaedi galadi wahepwailediya, sahena ꞌoiguwa sinaonaoma.” i>KWeyahina yasanapugowa ꞌateu biꞌibiꞌina, heꞌipiꞌipi ma mumugau galadi ꞌoidiyega.” ,=QCoinega ꞌilobwainegowa ma ꞌino pui bewa ꞌoinega ꞌunuwabui, ma ꞌuꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ma nuwana ꞌino nuwatuhu galadi bewa ꞌinuwasamudi. T<!Cowa geya ꞌima boda, ma hesi ꞌateu ꞌimumuga galagala Yehoba matana. ';GMa Pita Saimoni ꞌiheliyeya ꞌigwae, “Cino mane baꞌidau wahesilae hataya, weyahina ꞌabehega Yehoba ꞌina ꞌehele ꞌino maneyega ꞌugimwane. ):Kta ꞌigwaeya, “Cimi waiwai beno nuwanuwagu waꞌebwaegau, ma ꞌoinega ꞌeguma nimagu yalagu taiyawedi ꞌoidiya, Yaluyaluwa Tabuna ꞌiluhu ꞌoidiya.” h9ITa Saimoni paihowa bewa ꞌiꞌiteya ꞌabehega Yesu ꞌana tohepwailao nimadi silagudiya tomota ꞌoidiya, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌoidiya ꞌiluhuwa, ꞌoinega mane ꞌiꞌeweya ma ꞌabehega Pita ma Yoni ꞌiꞌebwaedi, h8Iꞌoinega Pita ma Yoni nimadi silagudiya ꞌoidiya ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌoidiya ꞌiluhuwa. `79Weyahina ꞌabwa geya ꞌiluhu ꞌoidiya. Beno tuwa Bada Yesu saninega sibabitaisowa, 6/ta siteluwaedi sisuluwa Sameliya ꞌoina, ma tohemisao hauhaudi weyahidi siꞌahwaꞌahwanoi ma ꞌabehega Yaluyaluwa Tabuna ꞌiluhu ꞌoidiya. M5Eeta Yesu ꞌana tohepwailao taudi Yelusalema ꞌoina simiyamiya, tetela sihesagoheya ꞌabehega meSameliya sitagwala pwaiya Yehoba ꞌina gwae ꞌoina, ꞌoinega Pita ma Yoni sihewasedima, a4; Ma Saimoni wete Yehoba ꞌihemiseya, ta ꞌina babitaiso mulina Saimoni Pilipi ꞌiꞌwayabuya ma Saimoniina ꞌiꞌiteya Pilipi ꞌina ꞌilaꞌilalao ma ꞌina paihowa waiwaidi, ta ꞌoinega ꞌihenainaida moisa. T3! Ma muliyetega Pilipi ꞌihapwesama ma tetela bwebweꞌana, Toꞌabihetena Yesu sanina ma Yehoba ꞌina loina weyahidi ꞌiloguguya, ma sihemisaeya, ma sibabitaisowa, loheloheya ma wete wahiwahine. 2  Coinega Saimoni ꞌina gwaeyao sihesagohediya, weyahina ꞌina ꞌobega ꞌiꞌabihenuwa pwanopwanowediya tuta mabwaiyana. 15 ma meSameliya mabwaiyadi sihenainaida Saimoni ꞌina paihowa waiwaidi weyahidi, eema tauna sanina madouna. Coinega tomota mabwaiyadi, nuwana babadao, nuwana bubutumao, Saimoniina sihemisaeya ma sigwaegwae, “Tauna Saimoniina ꞌina waiwai Yehoba ꞌoinega madou hedadena.” 09 Ma toniꞌasa ꞌaigeda, sanina Saimoni, tauna Pilipi ꞌina gwae ꞌihemiseya. Saimoniina tauna mwalo ꞌiꞌobaꞌoba madouna gogoina ꞌoina, ?/yma ꞌoinega ꞌebe yaliyaya madouna gogoina ꞌoina. . Ceguma taiyawedi silohala hiꞌahiꞌa* ꞌoidiyega ꞌiula latuhedi, ma hiꞌahiꞌaedi siwuiwui ma sihapwesa, ma wete topeuyao ma tohasagesageula ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. Coinega bodaedi sitagwatagwala mahemahetena Pilipi ꞌina loguguya ꞌoina, `-9ta mabwaiyadi Pilipi ꞌina gwae sihesagoheya, ma ꞌina paihowa waiwaidi siꞌiteya. ,Coinega Pilipi ꞌisulu ꞌaigeda Sameliya ꞌasaina ꞌoina, ma nobwa Toꞌabihetenaina tetelina ꞌiguguyaeya ꞌoidiya, +Ma tohekalesiyao sisawala, ma ꞌeguma to tupwa ꞌoina sitautauya, tetela bwebweꞌana siloguguyaeya tomota ꞌoidiya. *-Ma Saulo hesi tohekalesiyao ꞌimutumutudi ta weyahidi ꞌiluhuluhu hada ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ma ꞌeguma tohekalesiyao loheloheya ma wete wahiwahine ꞌilobalobadi, tuwa ꞌiꞌabiyahidi, ma deliya ꞌilagu luhuwedi. Pilipi ꞌina guguya tupwa Sameliya ꞌoina t)aMa tupwana tomota, taudi Yehoba ꞌana toheꞌasisiyao, Sitibeniina sigaliheya maꞌidi dou madouna. v( gMa Saulo bodaedi ꞌiꞌahwa bwebweꞌanediya, Sitibeni ꞌana loheꞌamasa weyahina. Saulo tohekalesiyao ꞌiloꞌalehediya Sabwelo nage ꞌoina tohekalesiyao tupwa Yelusalema ꞌoina ꞌadi ꞌalehaowedi sihegaina ma siloꞌalehedi, ꞌoinega sisawala Yudiya ma Sameliya tupwaedi ꞌoidiya, ma Yesu ꞌana tohepwailao site tuwelomo Yelusalema ꞌoina simiyamiya. M'|&q;Eema Sitibeni silolodaꞌuleyeya, ma hesi ꞌibwau haneya ꞌigwae, “Bada Yesu, yaluyaluwagu ꞌuꞌeweyawa.” %:ma ꞌasega siula latuheya, ma daꞌuleyega siꞌahuhe ꞌamasiya. Ma Sitibeni ꞌana toheꞌewa ꞌaboꞌabowao ꞌadi ꞌaleꞌowao silolodiya ta ꞌabehega daꞌuleyega Sitibeni sida hunu. Ma ꞌadi ꞌaleꞌowedi hewali sanina Saulo ꞌiꞌitayahidiya. D$9Ma Sitibeni ꞌana ꞌalehao siwuiwui ꞌenadi madounega, ma tenadi siꞌausidiya ta ꞌabehega Sitibeni ꞌina gwae sahena sihehesagohe, ma mabwaiyadi sipiliya, ta siꞌabiyahiya, #}8ma ꞌigwaeya, “Waꞌita, galewa ꞌiꞌesoꞌeya, ta yaꞌiteya Loheyaina Yehoba ꞌina ꞌebeulega ꞌitotoholo.” :"m7Ma hesi Yaluyaluwa Tabuna Sitibeni ꞌilohemaheya, ma galewa ꞌiꞌeꞌebubuya ta ꞌiꞌiteya Yehoba maꞌina wasawasa maemaedanina, ma Yesu ꞌina ꞌebeulega ꞌitotoholo, !6Sitibeni ꞌina gwae bewa toloinao sihesagoheya ta sigamwasowala madouna, ma sihesalaꞌiꞌita ꞌidi gamwasowala weyahina.  5Ta ꞌomi mwalo aneloseyao Yehoba ꞌina loina siꞌebwaegomiya, ma hesi geya wada muliyeya.” Sitibeni siloheꞌamasiya b=4Ma wete, tubumiyao palopita mabwaiyadi simumuga galagalaediya ma siloheꞌamasidiya, palopitaowedi taudi Todumwalu ꞌina latuma sihepwaila nugeteya, ꞌoinega ꞌomi wete Todumwaluina watebaeya ma waloheꞌamasiya. 5c3Ma Sitibeni ꞌihegwaediya wete ꞌigwae, “Moisa, ꞌomi tonuwa potapota, ꞌoinega Yehoba ꞌina ꞌilaꞌilala ꞌupwa ꞌwapimimo ꞌoina, ma geya ꞌatemiyega ma wete geya tenamiya, ꞌoinega tuta baibaiwana Yaluyaluwa Tabuna ꞌina loina walologwahate, gidemusa tubumiyao silogwahateya. O2Weyahina ginaulaedi
bewa mabwaiyadi taugu yapaihowediya.’ ” 6e1ꞌGalewa ꞌigu wagahata wasawasa, ma baleꞌu ꞌahegu ꞌadiꞌebelagu. Coinega to hada sowasowahimi ma weyahigu
wada ꞌabi, ma hadaina ꞌoina yaꞌaiyawasi? nU0Ma hesi wanuwatuhu ꞌabehega Yehoba tauna tomiya tabwana hedada geyaꞌabwa hada tomota nimadiyega siꞌabiꞌabi ꞌoina ꞌimiyamiya, weyahina palopita ꞌaigeda Yehoba ꞌina gwae mwalo ꞌihepwaila pwaiyeya, ꞌigwae, >w/Ma hesi Debida natuna Solomoni hadaina ꞌiꞌabiya. W'.Ma Debidaina weyahina Yehoba ꞌiyaliyaya, tauna tubudai Yakobo ꞌina Yehoba, ma Debida Yehoba ꞌoina ꞌiꞌahwaꞌahwanoi ma ꞌeguma sowasowahina ꞌabehega Yehoba ꞌina hada hauhauna ꞌida ꞌabi. mS-“Loheloheyaedi siꞌamasa ma mehau hadaina siꞌeweyama, taudi tubudao Yosuwa baꞌidanao. Mwalo hali bodao tupwa bewa ꞌebwa simiyamiya, ma hesi Yehoba Yosuwa* baꞌidanao ꞌilemedi ma sihewaiwaiya bodaedi sipaꞌidiya, sidena, ta Yosuwa baꞌidanao baleꞌu bewa siꞌeweya, ta ꞌebwa hadaina ꞌimiyamiya ma ꞌana siga Debida ꞌihetoloina. ,Sitibeni wete ꞌigwaeya, “Tubudaowedi Yehoba ꞌina hada siꞌabiya ꞌana ꞌita gidemusa Yehoba Mosese ꞌihegwaeya ma ꞌida ꞌabiꞌese. Coinega siꞌabiya, ma mwalo tutaina yoho ꞌawawa sitautauya, Yehoba ꞌina hadaina wete siꞌahaꞌahala dadane. M+Ma hesi hali ꞌebe ꞌetulahaina sanina Moloke ꞌoina wapwaopwaoliyedi ma Molokeina ꞌina hada waꞌahaꞌahali baꞌidamiu, ma wete Lipani ꞌina ꞌwadimaina ꞌoina watulutuluha, ma wete ginaulaedi waꞌabidiya matadiya waꞌahwaꞌahwanoi, ꞌoinega yada paꞌigomi ma watauya hali ꞌasa Babiloni papalina.’ ” fE*“Coinega Yehoba ꞌilogwahatediya ta ꞌabehega siboi ꞌidi nuwatuhu sida paihowa, beno ꞌwadima ꞌoidiya sida ꞌetuluha, gidemusa palopitao ꞌidi buki ꞌalona Yehoba ꞌina gwae ꞌimiyamiya, ꞌigwaeya,ꞌComi meIsileli bolime poti tupwaina yoho ꞌawawa
wamiyamiya, hebahebaiyao wahunudi ma geya ꞌoiguwa wada pwaolidiya. w)Coinega ꞌidi ꞌebe ꞌetuluha tala bulumakau siꞌabiya, ma ꞌoina sipwaopwaoli, ma weyahina siyaliyaya madouna. N(ma tasina Eloni* sihegwaeya, sigwae, ꞌCida ꞌebe ꞌetuluha ꞌupaihowadi ma sihanugetegita, weyahina Mosese tauna mwalo Itipitega ꞌihanugetegitama, geya tasanapu taꞌeha nana ꞌitauya?” '“Ma tubudaowedi Mosese siheꞌidiꞌidiyeya ta ꞌina loina silogwahateya, ma nuwanuwadi ma sihila Itipita ꞌoina, :m&“Ma wete Moseseina yoho ꞌawawa tubudao mabwaiyadi baꞌidanao ꞌoya Sainai ꞌoina simiyamiya, ma anelose Mosese loina bwebweꞌana yawasida weyahina ꞌiꞌebwaeya. 7g%“Bewa Moseseina meIsileli ꞌihegwaediya ꞌigwae, ꞌYehoba ꞌabwa tasimiyao ꞌoidiyega ꞌaigeda palopita ꞌihesinuwe weyahimi, gide mwalo ꞌihesinuwegauwa.’ "=$“Coinega Mosese ꞌilaꞌilala waiwaidi ma paihowa ꞌebe henainaida ꞌipaihowediya, Itipita ꞌoina ma wete hola bwehabwehalina ma tupwaina yoho ꞌawawa ꞌoidiya, tutaina Itipitega ꞌiꞌewa latuhedima ma ꞌihenugetediya tupwaina yoho ꞌawawa bolime poti ꞌoidiya. #?#“Moisa, Moseseina mwalo silogwahateya, sigwaeya, ꞌCowa hene taiya ma ꞌutoho ma ꞌuhetoloina ꞌoima?” Ma hesi tauna Yehoba ꞌihesinuweya ma ꞌabehega ꞌiloinedi, ma wete ꞌilemedi, anelose ꞌina lemega, tutaina ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ꞌoina ꞌilatuwa ꞌoina. p Y"Cigu tomotaiyao Itipita ꞌalona ꞌidi miya galana yasanapuya, ta ꞌidi ꞌahwanoi ꞌatemuyamuya yahesagoha pwaiya, ꞌabehega yasuluma sabi lemedi. Ta ꞌowa ꞌutoholo ma yahewasego Itipita ꞌoina, paihowa bewa weyahina.’ / W!“Ta Badaina ꞌigwaeya, ꞌCaheu ꞌana butu* ꞌuhalolo, weyahina tupwa beno ꞌoina ꞌutotoholo beno baleꞌu heheꞌasisina, ta ꞌigu gwae ꞌuhesagohe.  1 ꞌTaugu tubumwao, taudi Ebalahamo ma Aisake ma Yakobo, ꞌidi Yehoba.’ “Ma Mosese ꞌina matautega ꞌidededela, ma genuwana ꞌiꞌebubuna. ~ uTa Mosese ꞌiꞌiteya, ꞌoinega nuwana ꞌihepwanopwanowa, ma ꞌinaonao deina sabi ꞌita, ma Yehoba ꞌigwaeya, 6 eBolime poti mulina Mosese yoho ꞌawawa, ꞌoya Sainai deina, ꞌiyawayawala, ma anelose ꞌilatuwa ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ma ninininiminega, ꞌaiwe manabaina ꞌalonega. B}“Gwae bewa Mosese ꞌihesagoheya ma ꞌiꞌateyohowa ta ꞌidena, ma ꞌihetaumana tupwa Midiyani ꞌoina, ma nobwa ꞌihaiya ma natunao loheloheyadi ꞌeluwa ꞌihenatunediya. jMTogidega? Nuwanuwau ma ꞌuloheꞌamasigau gidemusa boi gwama Itipitaina ꞌuloheꞌamasiya?” 5“Ma toheꞌupwaowedi ꞌaigeda ꞌoidiyega Mosese ꞌina gwae ꞌihemaiseya, ma ꞌigwae, ꞌTaiya ꞌowa ꞌutoho ma ꞌuhetoloina ꞌoima? eC“Ma hali sabwelo ta Mosese tasinao ꞌeluwa ꞌilobediya siheheꞌupwa, ma nuwanuwana ma ꞌiꞌetoꞌausidi ma silolagu ma ꞌigwae, ꞌCiyagwao, ꞌomi susu ꞌaigeda, ma togidega ma ꞌimi miya wagihegala?” Ta Mosese ꞌinuwatuhuya ꞌabehega tasinaowedi sida sanapu ꞌabehega tauna nimanega Yehoba ꞌida ꞌabihetedi, ma hesi geya sisanapu. FCoinega ꞌina haboꞌenaina ꞌalona gwama Itipita ꞌaigeda ꞌilobeya gwama Isileli ꞌihunu bwagebwageya, ꞌoinega Mosese tasinaina ꞌilemeya ma gwama Itipitaina ꞌiloheꞌamasiya. xi“Ma tutaina ꞌana bolime poti ꞌilobeya, Moseseina nuwanuwana ma tasinao meIsileli ꞌihaboꞌenedi. $A“Ta Mosese meItipita ꞌidi sanapu mabwaiyana siheꞌiteya, ma ꞌisanapudiya, ta ꞌina gwaeyao ta ꞌina paihowao ꞌoidiya ꞌihewaiwai hedada. 'GMa muliyetega ꞌidi hadega silagu latuheya, ta Pelo natuna mewahinena ꞌilobeya, ta ꞌitoeya ꞌina hada ma ꞌabehega tauna natuna, ma ꞌiꞌitayahiya. %CTa gwama Mosese ꞌiliꞌuwa tuta nage ꞌalona, tauna ꞌana ꞌita bwebweꞌana, ma tamana ma sinana ꞌidi hada siꞌitayahi dahweya waiꞌena ꞌetoi. |~qma ꞌiꞌabowediya, weyahina tubudaowedi ꞌiloinaedi ma natudiyao ꞌiꞌiudi siuledi ꞌatamana ma siꞌamasa. b}=eema kini hauhauna ꞌihegaina ma ꞌiloina paꞌaledi, kiniina Yosepa geya ꞌisanapu, &|E“Ma Yosepa ꞌina ꞌamasa mulina Yehoba ꞌina gwae hemisa Ebalahamo ꞌoina ꞌihahoho pwaiya, ma meIsileli Itipita ꞌalona siyada hedada pwaiya, X{)ta wawanidi siꞌewa hiledima gogo Sekemi ꞌoina, ma sigalihediya, galihaina mwalo Ebalahamo ꞌihemaiseya meSekemi, taudi Hemoli natunao, ꞌoidiyega, beno galihaina ꞌana maisa siliba ꞌiꞌebwaediya. KzMa nobwa Yakoboina ꞌiꞌamasa, ma wete tubudaowedi siꞌamasa, y “Ma Yosepa* tamana Yakobo ma ꞌina susuwao ꞌibwauwedima, ꞌadi baibaiwa sebeniti paibi, ma Itipita ꞌoina sinaoma. Nx Ma muliyetega wete sihila Itipita ꞌoina, ma Yosepa tasinao ꞌoidiya ꞌigwae latuwa, ꞌigwae, ‘Taugu tasimiu Yosepa,’ ma Pelo wete ꞌoina ꞌihepwailediya, ꞌigwae, ꞌTasigwao bewa.’ /wW Ta Yakobo tetela ꞌihesagoheya ꞌabehega ꞌeꞌahai Itipita ꞌoina ꞌimiyamiya, ma natunao loheloheyadi ꞌihesumanediya Itipita ꞌoina, ꞌeꞌahai weyahina. *vM “Ma muliyetega gomale madouna ꞌilatuwa Itipita mabwaiyana ma ꞌasa Kenani* ꞌoidiya, ma miya mwauna moisa ꞌihapwesa, ma tubudaowedi geya ꞌadimo. Cu ma Yehoba baꞌidana ta ꞌilemeya ꞌana mwauyao ꞌoidiyega, ta wete sonoga bwebweꞌana ꞌiꞌebwaeya, ma meItipita ꞌidi kini Pelo* sonogaina ꞌiꞌita lobeya, ꞌoinega Pelo Yosepa ꞌihemiya haneheya, ma loina ꞌiꞌebwaeya tupwa Itipita mabwaiyana weyahina, ta wete kiniina tauna ꞌina hada weyahina. It  “Ta ꞌaigeda ꞌoidiyega sanina Yosepa*, ma tasinao site lebeni siheꞌipiꞌipiyeya ma sihegimwaneyeya tomota tupwadi ꞌoidiya, ma taudi Yosepaina sitauyeya ꞌasa Itipita ꞌoina, xsi“Ma Yehoba ꞌina gwaeina ꞌana ꞌilaꞌilala ꞌiꞌebwaeya Ebalahamo ꞌwapina ꞌana ꞌupwa. Coinega Ebalahamo Aisake ꞌihenatuneya, ta ꞌina sabwelo nima ma hetoina ꞌoina ꞌwapina matana ꞌiꞌupweya, ma muliyetega Aisake Yakobo ꞌihenatuneya, ma muliyetega Yakobo natunao loheloheyadi tuwelo ꞌihenatunediya, ma site tuwelowedi tauda tubudao. Ar{Ma hesi Yehoba ꞌigwaeya, ꞌCabwa toniꞌasaowedi loina mwaudi yaꞌebwaedi, ma muliyetega tupwa nage ꞌoinega ꞌigu bodao silatu ma siꞌetuluha ꞌoiguwa tupwa bewa ꞌoina.’ q“Ma wete Yehoba ꞌihepwaila nugeteya ꞌabehega Ebalahamo tubunao sihetaumana hali boda ꞌidi tupwa ꞌoina, ma toniꞌasaedi paihowa mwauna nata siꞌebwae Ebalahamo tubunao ꞌoidiya, ta ꞌidi miya ꞌigala bolime powa handeledi ꞌoidiya. (~}} |{zyxxwvuuoucssOrqqHppqoqnnPmm"lkkiihh3gvfQddc~ba``r_M^]\[[SZYXXTWVUTSRRdQPP3ONMMjL4JIIVHHGeFxEDD>CwBAA&@?>==<8;:=9]88 76554r3c2140//..&-',&+y**a*U)M(''=%%a$#5"O!B  PF+-(Hc@ K R 8 (p5YEeta silatuwa Yelusalema, ma tohekalesiyao ma Yesu ꞌana tohepwailao ma tohanugetao sitoediya ꞌidi hada, ta Paulo ma Banaba siheꞌoteꞌotetela ꞌoidiya toꞌaha ꞌidi paihowaedi Yehoba ꞌina waiwaiyega sipaihowediya. m4STa tohekalesiyao siloyauwedowediya ma sitauya. Sitautauya tupwa Pinisiya ma Sameliya sibui diꞌwaediya, ta sihepwaileya ꞌidi sakowasi mwalo weyahina, beno ꞌasa ganamuli, taudi geya meYudiya ꞌidi nuwabui Yehoba ꞌoina sihepwaileya, ta Yesu ꞌana tohemisao ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya hepwailaina sihesagoheya, ma siyaliyaya madouna. r3]Ma hesi Paulo ma Banaba geya siꞌahwa moisaedi, ꞌoinega mahetediyao siheꞌoheꞌoheya madouna. Ta tohekalesiyao Anitioki ꞌoina Paulo ma Banaba, ma tupwadi wete tomuliya ꞌoidiyega sihesinuwediya ma ꞌabehega sihane Yelusalema, ma nuwatuhu bewa weyahina sigwaegwae, nuwana siloina, Yesu ꞌana tohepwailao site tuwelo ma wete tohanugetao baꞌidadiyao. 2 +Ma tupwadi loheloheya Yudiya ꞌoinega sisuluma, ta siheheꞌita tohekalesiyao meAnitioki ꞌoidiya, sigwaegwae, “Mosese mwalo ꞌiloinaemaiya ꞌwapima ꞌana ꞌupwa weyahina. Ma ꞌeguma ꞌomi ꞌwapi ꞌupwaina geya waꞌewa, nata geya ꞌabihetena walobaloba.” 1Coinega Paulo ma Banaba Yesu ꞌana tohemisao tupwaina Anitioki ꞌoina baꞌidadiyao simiyamiya tuta dudulena.'0GEeta tutaina Anitioki ꞌoina siluhuwa, tohekalesiyao sibwau ꞌautedima, ma ginaula baibaiwadi Yehoba ꞌipaihowediya ꞌidi sakowasiina ꞌalona siheꞌoteꞌotetelediya, beno hemisa ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌisoꞌeya ꞌasa ganamuli taudi geya meYudiya weyahidi, ma siluhuluhu. B/}ma wagega sigeluwa, ta sihila Anitioki tupwaina, mwalo ꞌoinega ꞌidi paihowaina siheꞌaleneya, ma ꞌoina wete mwalo Yehoba ꞌina helau silobeya paihowaina silosalohiya weyahina. K.ta ꞌasa Peliya ꞌoina siloguguya, ꞌoinega sidobiya Atalaya, P-Ta Pisidiya ꞌalonega sitauyama ma Pamipiliya ꞌoina silatuwa, ,%Ma wete ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda Paulo ma Banaba tohekalesiyao ꞌidi tohanugetao siheꞌasediya, ta ꞌadi ꞌabilagata bewa gidemusa, sihudihudi ta ꞌidi Badaina sihemisaeya ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi, ma ꞌane ꞌida gihewaiwaiyedi ꞌidi paihowaina weyahina. *+MTa ꞌidi lohihilaina ꞌoina Yesu ꞌana tohemisao sigihe paꞌalidiya ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ta siguguyediya ma gesowana ꞌidi hemisa ꞌida weꞌaweꞌa, ma sigwaeya, “Moisa ꞌabwa ꞌida muya baibaiwadi ꞌoidiyega taluhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina.” G*Dabi ꞌoina wasa bwebweꞌana siloguguyaeya ma tomota tupwana baibaiwana sihemisaeya, ta simuliyeya, ꞌoinega Paulo ma Banaba sihilahila Lisitila ma Ikoniyami ma Anitioki ꞌoidiya. q)[Ta muliyetega Yesu ꞌana tomuliyao sitauyama, ma Paulo sitoholo sakowasiyeya, ma Pauloina ꞌitoholo ta ꞌiluhuhila ꞌasai. Ta gona ꞌiꞌadaleya, ma Banaba baꞌidana sitauya Dabi. Sihila Anitioki, beno Sisaliya ꞌalona (7Ta meYudiya ꞌasa Anitioki ma Ikoniyami ꞌoidiyega sitauyama, ma siluhu bodaedi Paulo ma Banaba ꞌadi tohesagohao ꞌoidiya, ta silohetu hetunediya ma Paulo daꞌuleyega sihunuya. Cigumwala, ta ꞌasa ꞌalonega silisi latuheya, ta ꞌidi nuwatuhu ꞌiꞌamasa pwaiya. ' Ta Paulo ma Banaba tomotaedi siꞌetoboda ꞌasaediya, eema ꞌebelosaloha ꞌoina sihewaiwai, ma geya ꞌoidiya sipwaoli. S&ma ꞌebe heꞌitao ꞌoidiya simiyamiya, ta ꞌabehega ꞌoidiyega Yehobaina sida sanasanapu. Ma ꞌebe heꞌitaowedi ꞌina helauwedi ꞌoidiya ta ꞌomi ꞌoimiya, beno ꞌwesu galewega ma wete siwaloha bwebweꞌana ma ꞌoidiyega ꞌeliꞌeli bwebweꞌana walobaloba, ta ꞌoinega waꞌaiꞌai ma weyahina wayaliyaliyaya.” %{Yehobaina mwalo tupwa mabwaiyana tomotainao ꞌitagwalediya ma taudimo ꞌidi nuwatuhu ta ꞌidi mumuga sida muliyedi, W$'“Ciyamayao gesowana tauma ꞌoima wapwaopwaoli. Tauma tomota tuwa gidemusa ꞌomi, ma wasa bwebweꞌana ꞌaꞌeweyama ꞌoimiya, ta ꞌabehega ꞌomi ꞌebe hemisa besobeso wada logwahatedi ma wada ꞌitahila Yehoba mayawasina ꞌoina, tauna galewa ma baleꞌu ma niꞌu ta wete ginaula mabwaiyadi ꞌalodiya ꞌadi tohemasaleha. -#STa siteluwaedi topwaoliina ꞌina nuwatuhu sisanapuya ma geya nuwadi. Coinega ꞌadi ꞌaleꞌo siboi sigisabuya ma sipili latuma, boda ꞌoidiya sigwaegwae, P" Ta ꞌidi yehoba Yupita ꞌina topwaoli ꞌasaina ꞌoina ꞌimiyamiya, ta ꞌina hada ꞌebe pwaoli* ꞌasa ꞌatamanina. Ta topwaoliina ꞌabehega bulumakau ma ꞌaiwe didina sulasulana ꞌiꞌewedima ꞌasa ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌoina, ma nuwanuwana ꞌabehega boda baꞌidanao sida pwaoli Paulo ma Banaba ꞌoidiya. )!K Ma bodaedi Banaba sibwauweya Yupita ma Paulo sibwauweya Mekiuli, weyahina tauna ꞌidi togwae. Saniyedi bewa ꞌidi yehobao sanidiyao, beno Yupita ma Mekiuli. + O Ma tomota mabwaiyadi Paulo ꞌina paihowa bewa siꞌiteya, ma Lakeoni ꞌenadiyega sibwaubwau, sigwaeya, “Yehobao sisuluma, ꞌadi ꞌita gide tomota.” 5 Coinega Paulo ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌibwau naowa ꞌoina ꞌigwaeya, “Cutoholo.” Ma tolopegoiina ꞌitoholo mwayamwayauwa ma ꞌiyawala. kO Eeta tolopegoiina ꞌimiyamiyatoiya, ma Paulo ꞌina loguguya ꞌihesagoheya, ꞌoinega Paulo tolopegoiina ꞌiꞌebubuya, ma ꞌisanapuya ꞌabehega maꞌina hemisa Yesu ꞌoina ta sowasowahina ꞌida ꞌabihe bwebweꞌane. c?Lisitila ꞌoina ꞌaigeda tolopegoi silobeya, ꞌina tuta liꞌu ꞌoinega ma ꞌiheloheya madouna, ma ꞌimiyamiyamo tuwa, ta geya ꞌida toholowa ma ꞌida yawala, weyahina maꞌaena lopelopegoina ꞌitoleya. {Ma tetela bwebweꞌana sihepwaila latuheya, ta ꞌasanao deidiya wete. Paulo ma Banaba ꞌidi paihowa Lisitila ꞌoina ykMa hesiyage wasana sihesagoheya, ma sidena sitauya Lakeoni gogonao ꞌoidiya, beno Lisitila ma Dabi ꞌoidiya. -SCoinega taudi ganamuli, geya meYudiya, ta meYudiya wete maꞌidi babadao siloina hegogona ma Paulo ma Banaba sida gihemuyadi, ta daꞌuleyega sida loheꞌamasidi. Ma meIkoniyamiyedi siwataha, ma tupwadi meYudiya siꞌahwa moisaediya, ma tupwadi Yesu ꞌana tohepwailao siꞌahwa moisaediya. =sMa ꞌiyamo tuta dudulena Paulo ma Banaba simiyamiya tupwaina ꞌoina ta maꞌidi ꞌatepatu silologuguya Bada weyahina. Ma Badaina ꞌina waiwaiyega paihowa ꞌebe henainaida ta hedehedede sipaihowediya, ma ꞌoidiyega Badaina ꞌina helau wasana ꞌana moisa tauna ꞌiheꞌitediya tomota ꞌoidiya. ETa tupwadi meYudiya heꞌitaina geya sihemisae, ta sisinaliya, ma siꞌahwa galagalaeya, ta silomugi taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya ma taudi wete Yesu ꞌana tohemisao siloloꞌalehedi. R Paulo ma Banaba silatuwa Ikoniyami ꞌoina, ta ꞌidi paihowa Anitioki ꞌoina wete gidemusa Ikoniyami ꞌoina sipaipaihowa ꞌesa, beno meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina siluhuwa, siheꞌita, ta ꞌidi heꞌita waiwai ꞌoinega boda sinabwana sihemisaediya, bodaedi tupwadi meYudiya ma tupwadi tomiya ganamuli ꞌoidiyega. wg 4Ma hesi Yehoba ꞌana tohemisao siyaliyaya madouna, ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌilohemahediya.:m 3Ma ꞌiꞌiuna ma ꞌasaina siꞌebesine, ꞌahedi nenegwalina silohutuhutu yahuleya ꞌidi tupwa, beno ꞌebeꞌita toni ꞌasaedi ꞌoidiya, ta muliyetega sitauya Ikoniyami. ! 2Ta hesi meYudiya Paulo ma Banaba siloꞌalehedi, ma silolomugiyedi wahiwahine ꞌalawatao taudi totapwalolo ꞌoidiya, ma wete ꞌasa ꞌana babadao ꞌoidiya, ta taudi wete siloloꞌaleha Paulo ma Banaba ꞌoidiya, ta sipaꞌidiya, ma tupwaina siꞌebesineya. I  1Ma Yehoba tetelina silelewaneya tupwaina mabwaiyana ꞌoidiya.   0Eeta taudi tomiya ganamuli Paulo ma Banaba ꞌidi gwae bewa sihesagoheya, ma siyaliyaya madouna, ta Yehoba tetelina siꞌahwa bwebweꞌaneya, ta taudi taiyewedi Yehoba ꞌihesinuwanediya ma yawasi miyamiya hatayana siloba, taudi gwaeina sihemisaeya. b= /“Weyahina Bada ꞌiloinemaiya, ꞌigwae,ꞌCimi paihowa yaꞌebwaya pwaigomiya ma ꞌabehega ꞌomi taudi tomiya ganamuli ꞌidi mayale, ma tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌadi ꞌabihetena watauye.’ ” } .Ta Paulo ma Banaba maꞌidi ꞌatepatu sigwae latuwa meYudiyaedi ꞌoidiya sigwaeya, “Cilobwaineya ma Yehoba ꞌina gwae ꞌahepwaila nugete ꞌoimiya, ma bewa tuwa walogwahateya, nuwana ꞌomi waboi waloinaegomi ꞌabehega geya sowasowahimi ma yawasimi hataya waloba, ꞌoinega ꞌalogwahategomiya, ma tomiya ganamuli ꞌoidiya ꞌaloguguya, taudi geya meYudiya ꞌoidiya. "= -Ma hesi meYudiya, boda madouna siꞌiteya, ꞌoinega siheꞌipiꞌipiyeya, ma Paulo ꞌina guguya siꞌahwa ꞌaboꞌaboweya, ma siꞌahwa galagalaeya.  } ,Ma hali Sabati ꞌoina, ꞌasaina ꞌana tomiyao baibaiwadi siꞌetoꞌautama Yehoba ꞌina gwae sabi hesagoheina. R  +Ta boda hada tapwalolowega sihapwesama, ma tupwadi meYudiya, ma tupwadi Yehoba ꞌana tohemisao hali tupwa ma hali tupwa ꞌoidiyega, Paulo ma Banaba sihemuli tabubudiya, ꞌoinega Paulo ma Banaba ꞌoidiya siloguguya ta ꞌabehega Yehoba ꞌina helau siꞌabiyahi. Paulo ma Banaba siguguya taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya    *Ta Paulo ma Banaba sihapwesa, ta bodaedi siꞌahwanoiyediya ma hali Sabati wete heꞌita bewa ꞌoidiya sihepwaila hila. a ; )ꞌComi tolotuyenao, ꞌigu paihowa bewa waꞌita ma weyahina nuwami ꞌihenainaida, ma muliyetega wahesilae, weyahina ꞌimi tuta ꞌoina ꞌigu paihowaina nata sihepwaila ꞌoimiya, ma hesi geya wahemisa.’ ”  / (“Coinega waꞌita yahigomi ma gwaeina palopitao mwalo weyahina sigwaegwae hemisa, sahena ꞌoimiya ꞌilatulatu. Gwaeina ꞌigwaeya,  &Coinega tasigwao, wasanapu bwaibwaini ꞌabehega loheyaina ꞌoinega ꞌimi puiyao ꞌadi nuwasam waloba. Ma ꞌeguma taiya tauna ꞌoina ꞌihemisa, ꞌina puiyao ꞌoidiyega ꞌilihasi. Ta hesi Mosese ꞌina loina geya sowasowahina ꞌilihasigomi.  'V% %ma hesi loheyaina ꞌamasega Yehoba ꞌiꞌabihe toholoya geya ꞌimwahulu. ;o $“Gwae bewa geya Debida tauna weyahina. Debidaina ꞌina tuta Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌipaihowediya, ma ꞌiꞌamasa ta sigaliheya tubunao mahetediu ma ꞌimwahumwahulu, )K #“Ma wete ꞌaigeda wali Same ꞌoina boꞌi ꞌihepwaila nugeta, ꞌigwaeya,ꞌSahena watagwatagwala ma tauna ꞌuhesinuwaeya ꞌimwahumwahulu.’ }s "“Ma wete ꞌiꞌabihe toholo hileya ma sahena ꞌiꞌamaꞌamasa hila, nuwana ꞌimwahumwahulu, ma bewa weyahina ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae,ꞌGinaulaedi bwebweꞌadi yagwae hemisediya Debida ꞌoina, ꞌabwa yaꞌebwaego.’ {o !ta sauga bewa ꞌiꞌabihe latuya yaso* hauhauda ꞌoida, tutaina Yesu ꞌamasega ꞌiꞌabihe toholoya. Bewa weyahina wali Same heluwena ꞌoina Yehoba ꞌina gwae sihepwaila nugeteya, ꞌigwae, ꞌCowa natugu nige yaꞌahwa natunegowa.’ s_ Ma tauma wete tetela bwebweꞌana bewa ꞌaꞌebwaegomi, mwalo Yehoba ꞌigwae hemisa tubudao ꞌoidiya, `9 ta sabwelo tupwana baibaiwana ꞌilatulatu ꞌana toꞌwayabuwao ꞌoidiya, taudi mwalo mahetenao Galiliyega ma Yelusalema ꞌoina sinaoma. Taudi bewa tuwa Toꞌabihetenaina weyahina sihehepwaila tomota ꞌoidiya. =u Ma Yehoba ꞌamasa ꞌoinega ꞌiꞌabihe toholoya, a~; “Ta gwaeyedi Buki Heꞌasisi ꞌoina sihepwaila nugeteya Toꞌabihetena weyahina, mabwaiyana nage meYudiya sipaihowa pwaidiya, ta ꞌina ꞌamasa mulina ꞌana kelose ꞌoinega silagu suluheya ma sigaliheya. } Ta geya ꞌeta ꞌina puimo sida lobeya, ma ꞌoinega siloheꞌamasi, ma tuwa hesi Pailato siꞌahwanoiyeya ma ꞌiloheꞌamasi. f|E Ta Yelusalema ꞌana tomiyao, ma ꞌidi babadao, Toꞌabihetenaina geya sisanapu, ma wete palopitao ꞌidi hepwailao Sabati ꞌaigeda ꞌaigeda sihasihasili totapwalolo ꞌoidiya, ma hesiyage geya sisanasanapudi, ta hesi Toꞌabihetenaina sitebaeya, ꞌoinega palopitao ꞌidi hepwaila nugetao mwalona hene ꞌadi moisa tuta bewa siꞌabilatuheya. A{{ “Tasigwao, ꞌomi Ebalahamo ꞌina susuwao, ma wete ꞌomi hali tupwega Yehoba ꞌana toheꞌasisiyao wahesagohe ꞌabehega ꞌabihetena tetelina bewa ꞌoida ꞌilatu pwaima. z ma Yoni ꞌina paihowa ꞌana ꞌebe lolagu ꞌoina ꞌigwaeya, ꞌComi wanuwatuhuya ꞌabehega taugu taiya? Taugu geya Toꞌabihetenaina. Ta tauna muliguwega ꞌinaonaoma Tabwana hedada. Ta taugu geya ꞌilobwainegau ma ꞌahena ꞌana butu yalihasidi.’ )yK “Ta mwalo tutaina Yesu geya ꞌilatulatuma, Yoni ꞌiloguguya meIsileli ꞌoidiya ma ꞌidi puiyao ꞌoidiyega sinuwabui ma ꞌiꞌabihe babitaisowedi, x Ta Debida ꞌina susuwega, Yehoba tauda meIsileli ꞌida Toꞌabihetena Yesu ꞌiꞌabilatuheya, gidemusa mwalona ꞌihepwaila nugeteya. sw_ Muliyetega Yehoba Saulo ꞌilososomaneya ta ꞌidi kini hauhauna Debida ꞌilaguya. Tauna Debida weyahina Yehoba ꞌigwaeya, ꞌDesi natuna Debida yalobeya, ma yahemisaeya, weyahina ꞌigu nuwatuhuwao baibaiwadi ꞌipaipaihowadi.’ gvG “Samuwela ꞌilatuwa ta siꞌahwaꞌahwanoi ma Yehoba ꞌidi kini ꞌiꞌebwaedi, ꞌoinega Saulo ꞌiꞌebwaediya, tauna Kisi natuna, ta ꞌina susu Beniyamina ꞌoinega, ma bolime poti ꞌoidiya ꞌiloiloinaedi. ru] Ma muliyetega ꞌidi toloinao ꞌiꞌebwaediya ma siloinediya ꞌana siga palopita Samuwela ꞌilatuwa. [t/ “Ta muliyetega kini site sebeni maꞌidi bodao ꞌimutudiya tupwa Kenani* ꞌalona, ma tupwaina meIsileli ꞌiꞌebwaediya ꞌidi baleꞌu, ma simiyamiya gide bolime powa handeledi ma pipiti ꞌoidiya. nsU Ma bolime poti ꞌoidiya ꞌidi weꞌao ꞌiheꞌalamaꞌiꞌitanediya tupwa yoho ꞌawawa pwatula. \r1 Yehoba mwalona meIsileli tauda tubudao ꞌihesinuwediya, ta ꞌidi boda ꞌiꞌabihe madouya ꞌidi miya taumana Itipita ꞌalona, ta ꞌina waiwai madouna ꞌoinega ꞌihanugetediya ta Itipita siꞌebesineya. @qy Coinega Paulo ꞌitoholowa ma nimana ꞌiꞌabihaneheya, ta ꞌigwae, “Tasigwao, meIsileli, ma ꞌomi hali tupwega Yehoba ꞌana toheꞌasisiyao, ꞌigu gwae bewa wahesagohe. 3p_ Ma tohanugetao Mosese ꞌina loina ꞌana hasila, ma palopitao ꞌidi gwae ꞌana hasila sihasilidiya, ta tohanugetaowedi ꞌaigeda loheya sihewasaeya Paulo ma Banaba ꞌoidiya ma ꞌabehega ꞌihemataluwedi, ꞌigwaeya, “Ceguma guguya bo heꞌita ꞌoimiya beno wahepwaila tomota ꞌoidiya.” Xo) Ma hesi Paulo maꞌina bodao Peliga siꞌebesineya ma hali Anitioki ꞌoina silatuwa, beno tupwa Pisidiya ꞌalona. Eema sabwelo Sabati ꞌoina siluhuwa meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, simiyatoiya. ?nw Ta Paulo maꞌina bodao Pepose ꞌoinega sigeluwa ma siꞌuꞌe hila, ma Peliga ꞌoina siluhuwa, tupwa Pamipiliya ꞌalona. Ta Yoni ꞌiꞌebesinediya ma ꞌihila Yelusalema. Am{ Ta toloinaina Sagiu Paulosi ꞌiꞌiteya Paulo ꞌina paihowaina, ma Bada tetelina weyahina nuwana ꞌihenainaida, ꞌoinega ꞌihemiseya. Sitauya Anitioki tupwaina Pisidiya ꞌalona l1 Coinega bewa tuwa Bada ꞌina waiwai ꞌoinega matau ꞌihoga tuta toꞌutoꞌupanamo weyahina, ma sahena hala ꞌina ꞌasilala ꞌuꞌitaꞌita.” Tuta nage ꞌoina hogahoga gide ꞌoinega toꞌobaina matana ꞌiguguyouwa, ma ꞌibesabesa taiya ꞌileme ma ꞌihanugete. Zk- ma ꞌigwaeya, “Cowa Seitani ꞌina boda ma toꞌabo madouna, ꞌoinega paihowa dumwaluna ꞌuheꞌaleheya, ma Bada ꞌina ꞌeda dumwaluna tuta mabwaiyana ꞌutohotoho ma ꞌabehega ꞌuꞌabihepwayoꞌe. j  Ma hesi Saulo, tauna sanina heluwena sibwauweya Paulo, Yaluyaluwa Tabuna ꞌilohemaheya ma toꞌobaina ꞌiꞌeꞌebubu, i7 ma hesi toꞌoba ꞌiꞌausidiya, weyahina geya nuwana ma toloinaina ꞌihemisa Yesu ꞌoina. Toꞌobaina sanina ꞌana bui Elaimasi, beno tobalahu. Sh Ma Bayesuina ꞌiyana ꞌasa ꞌana tohanugeta, sanina Sagiu Paulosi, loheya sanasanapuina. Eeta Sagiu Paulosiina Banaba ma Saulo ꞌibwauwedima, ta nuwanuwana ma Yehoba ꞌina gwae ꞌihesagohe, Sg Eeta bwanabwanaina mabwaiyana ꞌoidiya sisakowasi hegumwaliya, ma ꞌasa Pepose ꞌoina silatuwa. Ma nobwa ꞌaigeda toꞌoba, sanina Bayesu, gwama Yudiya, tauna palopita ꞌaboꞌabo ꞌaigeda. Cf ma nobwa ꞌasa sanina Salami ꞌoina silaga, ta meYudiya ꞌidi hada tapwalolo* ꞌoina Yehoba ꞌina gwae sihepwaileya. Caigeda ꞌidi hewali baꞌidadiu sisakosakowasi, sanina Yoni. e Yaluyaluwa Tabuna ꞌihetune pwaidiya ta sidobiya Salusiya, ma wagai sigeluwa ma siꞌuꞌe, sihabala bwanabwana Saipilosi ꞌoina, 7dg Ta Yehoba ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi hila magomaledi, ma siꞌabidebediya, ta Banaba ma Saulo sihewasediya ꞌidi paihowaina weyahina. Cidi paihowa tupwa Saipilosi ꞌoina dcA Taudi sitapwatapwalolo maꞌidi hudi* Yehoba ꞌoina, ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Nuwanuwagu Banaba ma Saulo ꞌigu paihowa ꞌaigeda weyahina, ꞌoinega ꞌomi watagwaledi paihowaina ꞌoina.” ib M Casa Anitioki ꞌoina, tohekalesiyao ꞌidi palopitao ma toheꞌitao bewa: Banaba ma Saimoni (tauna sibwauweya Dubaduba) ma Lusiyasi (tauna gwama Sailini) ma Manaeni (tauna kini Helodi ꞌana yaso* ꞌaigeda) ta wete Saulo. 4aa Ta Banaba ma Saulo ꞌidi paihowa Yelusalema ꞌoina silohegumwaliya, ma sisulu hilama Anitioki ꞌoina, ta Yoni sitoeyama baꞌidadiu. Yoniina sanina heluwena Maki.m`S Ta ꞌoinega Yehoba ꞌina gwae ꞌihewaiwai tomota baibaiwadi ma tupwa mabwaiyana ꞌoidiya. E_ Tuta nage ꞌoina Yehoba ꞌina anelose Helodi ꞌihunuya, weyahina Yehoba ꞌana hepwatu ꞌilagu balaheya tauna ꞌiboi ꞌoina, ta yapwayapwa ꞌalona siꞌaiya, ma ꞌiꞌamasa. ^ Cigwaegwae ꞌigumwala, ma bodaedi sibwaubwau, sigwae, “Nage ꞌaigeda Yehoba ꞌenana, ma geya tomota ꞌenana.” f]E Ta Helodi ꞌaigeda sabwelo ꞌiupaeya ma baꞌidanao sida gwaegwae. Ma sabweloina ꞌoina ꞌana ꞌaleꞌo wasawasa ꞌiꞌoteya ta ꞌina wagahata* wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya ma bodaedi ꞌoidiya ꞌigwaeya. g\G Helodiina meTaiya ma meSaidoni mwalo ꞌigamwasowalediya, ta sitoho ma Helodi ꞌina toꞌitayahinaina sanina Bilasito siꞌabihe yaliyaya. Eeta siꞌabihe yaliyayeya, ma muliyetega mabodaidi sitauyama Helodi ꞌoina, ta nuwanuwadi ma baꞌidanao sida heꞌiyaꞌiyagu hila, weyahina taudi ꞌadi ꞌeꞌahai kiniina ꞌina tupwega silobaloba. 2[] Ma Helodi ꞌiloinaediya ma Pitaina siꞌebese. Siꞌebeꞌebeseya ta geya siloba. Coinega tolomatayahinao ꞌidi yatala ꞌipaihoweya, ma ꞌadi loheꞌamasa ꞌiloinaediya. Eeta siloheꞌamasidiya ma Helodiina Yudiya ꞌoinega ꞌisuluwa Sisaliya, ma nobwa ꞌimiyamiya. Helodi ꞌina ꞌamasa Z Gona ꞌiꞌadaleya ma toloꞌalehao nuwadi ꞌihenainaida ma siꞌateyohowa madouna Pita weyahina, togidega ꞌilatu ꞌesa. qY[ Ma Pita nimanega ꞌiꞌetobodediya ma sihenono, ta ꞌiheꞌoteꞌotetela ꞌidi Bada deliyega ꞌitoeyama. Ta ꞌigwae, “Wasa bewa wahepwaila Yemesa maꞌiyanao wete ꞌoidiya.” Ma ꞌiꞌebesinediya ta ꞌitauya hali tupwa. X9 Ma Pita ꞌabwama ꞌatamana, ma ꞌiꞌetunatunaꞌeꞌeya. Eeta ꞌahwaꞌeda sisoꞌeya, ma siꞌiteya tauna, ma nuwadi ꞌihenainaida moisa. W/ Ma sigwae, “Yauyauleiu!” Ta wahine ꞌahwana ꞌipaꞌala ꞌabehega tauna Pitaina. Coinega sigwae, “Nuwana Pita ꞌaluꞌaluwana.” GV ma Pita ꞌina gwae ꞌisanapuya ma ꞌiyaliyaya madouna, ta geya ꞌahwaꞌeda ꞌida soꞌeya, ma ꞌihila mwayamwayau hada ꞌalona ta ꞌigwaeya, “Pita ꞌahwaꞌeda ꞌitotoholo.” U Eeta Pita hada ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌoina ꞌiꞌetunatunaꞌeꞌeya ma topaihowa mewahinena sanina Loda ꞌitauyama, WT' Pitaina nuwana ꞌisabwalena ma ꞌitauya Meli ꞌina hada, tauna Yoni sinana, ta Yoni sanina heluwena Maki, ma hadaina ꞌalona tomota baibaiwadi boꞌi siꞌautama ta siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. jSM Ma Pita ꞌinuwasabwalena ta ꞌigwae, “Yasanapu pwaiya ꞌabehega ꞌida Bada ꞌina anelose ꞌihewasaeyama ma ꞌilemegauwa Helodi ꞌina loina ꞌoinega, ta gesowana meYudiya ꞌidi nuwatuhuwao sida paihowadi.” ,RQ Coinega toꞌitayahina ꞌaigeda siꞌebesineya, ma heluwena wete siꞌebesineya. Cahwaꞌeda madouna pwawatiyega sipaihoweya ꞌoina sitauyama, ma ꞌahwaina ꞌiboimo ꞌiꞌesoꞌeya, ma sihapwesa ꞌasai ma ꞌeda ꞌoinega sitauya ta mwayamwayau aneloseina Pita ꞌiꞌebesineya. Q' Ta ꞌilatuwa ma Pita ꞌimuliyeya ma ꞌinuwatuhuya ꞌabehega ꞌinihinihi, ta geya ꞌisanapu ꞌabehega aneloseina ꞌina paihowa moisa. cP? Ma aneloseina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ca ꞌaleꞌo ꞌuꞌote ma ꞌa butu ꞌuꞌotedi.” Ta gwaeina Pitaina ꞌihematamataneya. Ta aneloseina wete ꞌigwaeya, “Ca hewanuwega ꞌuꞌabobo ma ꞌumuliyegau.” ~Ou Ta Yehoba ꞌina anelose ꞌaigeda mwayamwayau ꞌilatuma ma deliina ꞌalona ꞌiꞌasilala, ma aneloseina Pita lesulesuna ꞌisapiya ta ꞌilohanohanoya ta ꞌigwaeya, “Cutoholo mwayamwayau.” Ta ꞌana ꞌebepai nimanega sibeꞌuwa. JN  Ta Pita tupwana sabwelo ꞌoina deliya ꞌimiyamiya, ma hali sabwelo ꞌoina Helodi Pita ꞌida lagulatuhe yatala weyahina, ma hinuwana Pita toloꞌalehao ꞌeluwa gamwagamwanidiya ꞌiꞌenoꞌeno, ma ꞌana ꞌebepai seni ꞌeluwa ꞌoidiyega sipaiya, ma wete deli mataꞌahwana toloꞌalehao siꞌitaꞌitayahi. M  Coinega deliya siꞌitayahiya ta tohekalesiyao siꞌahwaꞌahwanoi waiwai Yehoba ꞌoina Pita weyahina. Anelose Pita ꞌilemeya L Pitaina siꞌabiyahiya ma deliya silaguya, ma Helodi ꞌina toloꞌalehao sikisitini ꞌiloinaedi silomatayahi bwaibwaini, ma Helodi ꞌinuwanuwatuhu ꞌabehega Hataona Guyaina mulina Pitaina ꞌida lagulatuhe meYudiya ꞌoidiya ta ꞌina yatala sida paihowa. jKM Ma meYudiya siyaliyaya Yemesa ꞌina ꞌamasa weyahina. Ta Helodi ꞌiloina hila ma Pita siꞌabiyahiya. Ta wiki beno meYudiya ꞌidi heꞌasisi ꞌana tuta ma beledi daisina, geya ꞌana ꞌebe gihesesehamo siꞌaiya. iJK Coinega Yemesa, tauna Yoni tasina, Helodi ꞌina loinega sihunuya ꞌelepega, ma ꞌiꞌamasa. I 9 Tuta nage ꞌoina kini Helodi* ꞌina loina paꞌalina ꞌilatuwa, ma ꞌina toloꞌalehao tupwadi tohekalesiya siꞌabiyahidiya sabi ꞌabihegaladi. JH  Coinega siꞌehele nugeta ta mane silobeya, ma tutaina gomale ꞌilatuwa ꞌoina siꞌebwaediya Banaba ma Saulo taudi sitauyeya Yelusalema ꞌoina, tohekelasiyao ꞌidi babadao ꞌoidiya.eGC Ta tutaina Yesu ꞌana tomuliyao Agabu ꞌina hepwailaina sihesagoheya taudimo siloina ma ꞌabehega ꞌaigeda ꞌaigeda sitoho ma siꞌehele ma lema mane sihewasae ꞌiyadiyaowedi tupwa Yudiya ꞌoina simiyamiya. 6Fe ma ꞌaigeda ꞌoidiyega, sanina Agabu, ꞌidi ꞌetoꞌauta ꞌoina ꞌitoholo, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega ꞌihepwaila nugeta ꞌabehega ꞌabwa gomale madouna ꞌihapwesa gogo mabwaiyadi ꞌoidiya, eeta muliyetega Sisa Kalodiu ꞌina tuta hetoloina ꞌoina gomale madouna ꞌihapwesa. cE? Tuta nage ꞌoina tupwadi palopitao Yelusalema ꞌoinega sisuluma Anitioki ꞌoina, !D; ma ꞌilobeya, ta baꞌidana sihila Anitioki ꞌoina. Eeta bolime ꞌaigeda ꞌalona siloguguya tohekalesiyaedi ꞌidi ꞌetoꞌauta ꞌoidiya, ma tomota mabwaiyadi siheheꞌitadi. Casaina Anitioki ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyao tutaina ꞌoina sihesani nugetediya Kelisitiyanao. KC Muliyetega Banaba ꞌitauya Tasisi ma Saulo ꞌiꞌebeseya, `B9 Weyahina Banaba loheya bwebweꞌana, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌilohemaheya, ma maꞌina hemisa madouna. Ta ꞌina loguguya ꞌoinega tomota tupwana baibaiwana sihemisaeya, ma tohekalesiyao ꞌidi boda ꞌihehemadou. A Ta tutaina Banaba ꞌitauyama Anitioki ꞌoina, Yehoba ꞌina helau tohekalesiyaowedi ꞌoidiya ꞌiꞌiteya ma ꞌiyaliyaya madouna, ta ꞌilohatotodiya ma gesowana sihehenuwanaluwa, ma hesi sida toholo paꞌala maꞌidi hemisa ꞌidi Bada ꞌoina. N@ Tupwadi taudi tomiya ganamuli sihemisa Badaina ꞌoina, ꞌoinega wasadi ꞌiꞌelelewana, ta tohekalesiyao Yelusalema ꞌoina sihesagoheya, ꞌoinega Banaba sihewasaeya ma ꞌihaboꞌenedi. ? ma Badaina ꞌiꞌabihe waiwaiyediya ma tomota tupwana baibaiwana ꞌidi gwae sihemisaeya ma sitehinowa Badaina ꞌoina. D> Ma muliyega tupwadi tohekalesiyao taudi meSaipilosi ma meSailini silatuwa ꞌasa Anitioki ꞌoina ma Bada Yesu wasana siloguguyaeya taudi meYudiya ma taudi geya meYudiya wete ꞌoidiya, =y Mwalo tohekalesiyao ꞌadi ꞌalehao Sitibeni siloheꞌamasiya, ma wete sitoho ma tohekalesiyao mabwaiyadi sida mutudi, ꞌoinega tohekalesiyaowedi sidena hali ꞌasa ma hali ꞌasa ꞌoidiya, ma tupwadi silatuwa Pinisiya ma Saipilosi ma Anitioki ꞌoidiya, ma wasa bwebweꞌana sihehepwaila meYudiya ꞌoidiya, ma hesi geya sihepwaila taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya. !<; Pita ꞌina gwae bewa sihesagoheya ma geya ꞌidi ꞌebe gwaemo, ta Yehoba sihepwatuwe, sigwaeya, “Moisa tuwa, Yehoba tauna ꞌitagwatagwala taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya ꞌabehega sinuwabui, ta taudi wete yawasi hataya siloba.” Tohekalesiyao ꞌasa Anitioki ꞌoina 9;k Yehoba ꞌina ꞌebwayaina ꞌoidiya gidemusa tauda ꞌoida tutaina tagimi hemisa Bada Yesu Keliso ꞌoina. Ma taugu geya sosowagu Yehoba ꞌina paihowa bewa yaꞌetobode.” ?:w “Ma Bada mwalo ꞌina gwae yanuwatuhu yahiya ꞌigwaeya, ꞌYoni tomota weꞌahega ꞌiꞌabihe babitaisowediya ma ꞌomi ꞌabwa Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega wababitaiso.’ 9  “Coinega yahegaina ma yahehegwaegwae, ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌoidiya ꞌisuluwa gidemusa mwalo tauda ꞌoida ꞌisuluma. l8Q ma tauna wasaina ꞌabwa ꞌihegwaegomi ma ꞌoinega ꞌomi maꞌimi susuwao helau waloba.” ꞌ 7 “Ma loheyaina ꞌoima ꞌiheꞌoteꞌotetela, ꞌigwaeya, ꞌMwalo ꞌaigeda anelose yaꞌiteya ꞌigu hada ꞌalona ꞌitotoholo ma ꞌigwaeya, “Konilio, ꞌino ꞌaliꞌeyao ꞌuhetunedi Yopa ꞌoina ma Saimoni tauna sihesaniyeya Pita, sitoeyama, t6a “Ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ꞌCutoholo ma sahena ꞌuhehenuwanaluwa, ma tuwa hesi taudi baꞌidamwao watauya.’ Ma ꞌiyadao site sikisi bewa siꞌwayabugauwa, ma ꞌatauya Konilio ꞌina hada ꞌaluhuwa. 5{ Ma nage tutaina ꞌoina loheloheya ꞌetoi silatuma hadaina ꞌoina yamiyamiya, Sisaliya ꞌoinega sitauyama weyahigu. 45 “Ginaulaina matoi ꞌoiguwa ꞌilatuma, ma ꞌenanaina wete matoi ꞌihegwaegauwa, ta muliyega mabwaiyana ꞌihaneya ta ꞌiꞌwaiha galewa. -3S “Ta ꞌenanaina galewega ꞌigwae hila, ꞌigwaeya, ꞌYehoba hebai beno ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya, ꞌoinega gesowana ꞌuꞌahwaꞌahwa galagalae.’ z2m “Ma taugu yagwaeya, ꞌBada tuwa! Weyahina geya ꞌaigeda wete ginaula heheꞌasisina yada ꞌaidiya.’ 1} Ma ꞌaigeda gwae yahesagoheya ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, ꞌPita, ꞌutoholo ma ꞌa hebai ꞌuhunudi ma ꞌuꞌai.’ 0' Ginaulaina ꞌalona yaꞌeꞌebubuya, ma yaꞌiteya hebaiyao, ma hebai bosasa ma mwata ma wete bwasumowao ꞌaleꞌoina ꞌalona simiyamiya. |/q “Mwalo taugu Yopa ꞌoina yamiyamiya ta yaꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ma ꞌenomataꞌiteꞌitega ꞌaigeda ginaula yaꞌiteya gide ꞌaleꞌo madouna ma papalina matadiyao powa ꞌoidiyega galewega sihedawedawe suluheyama ꞌoiguwa. a.; Ta Pita ꞌihegaina ma paihowaina mabwaiyana ꞌihewasa bwaibwainiya, ꞌigwaeya, p-Y sigwae, “Togidega ma ꞌowa ꞌuluhuwa taudi geya meYudiya ꞌidi hadai ma baꞌidamwao waꞌai?” , Coinega tutaina Pita ꞌihane hila Yelusalema ꞌoina, tohekalesiyao taudi Mosese ꞌina loinao ꞌana tomuliyao Pitaina silomugiyeya, 4+ c Ma Yesu ꞌana tohepwailao ma wete tohekalesiyao, taudi Yudiya ꞌana tomiyanao, wasa sihesagoha pwaiya ꞌabehega tupwadi tomiya ganamuli Yehoba ꞌina gwae sihemisaeya. 6*e 0Ta Pitaina ꞌiloina ma Toꞌabihetena Yesu saninega sibabitaiso. Muliyega tomotaedi Pita siꞌahwanoiyeya ma sabwelo hisa wete baꞌidadiu simiyamiya, ta ꞌitagwala.')G /“Ciyagwao, waꞌita Yaluyaluwa Tabuna siꞌewa pwaiya, gidemusa mwalo tauda. Coinega geya sowasowahina ꞌidi babitaiso weꞌahega taꞌetobode ꞌawa?” e(C -ta taudi hali ꞌenana ma hali ꞌenana ꞌoidiyega sigwaegwae ta Yehoba sihehepwatuwe. Ma hesi meYudiya taudi Yesu ꞌana tohemisaedi Pita baꞌidanao Yopa ꞌoinega sitauyama, sinuwa pwanopwanowa weyahina siꞌiteya Yehoba tauna Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌebwaeya tomiya ganamuli*, taudi geya meYudiya ꞌoidiya. Ma Pita ꞌihegwaediya, ꞌigwae, ' .c&? ,Pita ꞌabwa ꞌigwaegwae ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌisuluma taudi sihenono ꞌoidiya, n%U +“Palopitao wete mwalona sihepwaila nugeteya ꞌabehega ꞌeguma taiyawedi Yesu ꞌoina sihemisa, nata ꞌidi puiyao Yehoba ꞌinuwasamudi Yesu tauna saninega.” Yaluyaluwa Tabuna ꞌisuluma taudi geya meYudiya ꞌoidiya y$k *Ma ꞌiloinemaiya ma tomota ꞌoidiya ꞌaloguguya ꞌabehega Yehoba Yesu ꞌihesinuweya ta ꞌabehega tuta ꞌana ꞌebelolagu ꞌoina tauna loina ꞌida paihowa tomota taudi siꞌamasa weyahidi ma wete tauda mayawasida weyahida.” <#q )ma geya tomota mabwaiyadi ꞌoidiya, beno tuwa tauma Yehoba ꞌihesinuwemaiya ꞌana tohepwailao tauma matamega ꞌaꞌiteya, ꞌaꞌaiꞌai ta ꞌanumanuma Yesuina baꞌidamai. ["/ (ma sabwelo hetoina ꞌoina Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hileya ma ꞌigihelatuheya, a!; 'Ma tauma Yesu ꞌana tohepwailao, weyahina ꞌina paihowa ꞌaꞌitediya Yudiya tupwanao mabwaiyadi ꞌoidiya, ma wete Yelusalema ꞌoina, ta ꞌana ꞌebelolagu ꞌaiwe ꞌoina situtu hepaꞌineya ma ꞌiꞌamasa,  7 &Wasaina ꞌabehega Yehoba Yesu gwama Nasaleta ꞌigihe waiwaiyeya Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, ma ꞌisakowasi ma tomota ꞌilemelemedi, ta ꞌeguma taiyawedi Tomudulele* ꞌigihe lohalediya Yesu ꞌiꞌabihe bwebweꞌanedi, weyahina Yehoba ꞌina waiwai ꞌoina ꞌimiyamiya. I  %weyahina Yoni wasaina ꞌihegaineya Galili ꞌoina tutaina ꞌiloguguya, ma tomota ꞌigihe babitaisowediya, ma muliyega Yesu wasaina ꞌiꞌelelewaneya Yudiya tupwanao mabwaiyana ꞌoidiya. S $Ma Toꞌabihetena Yesu tauna mabwaiyada ꞌida Bada, ta Yehoba ꞌina wasa bwebweꞌana ꞌiꞌebwaeya Yesuina ꞌoina, tauma meIsileli ꞌima ꞌebe yaliyaya weyahina. Ma ꞌomi wasaina wasanasanapu, {o #ma hesi hali tupwa ma hali tupwa tomoteninao ꞌeguma siheꞌasisiye ma simumuga dumwalu, ꞌiyaliyaya weyahidi. /W "Ta Pita ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Moisa! Bewa nuwagu ꞌisabwalena ꞌabehega tomota mabwaiyadi Yehoba matana mahemahetena, ma geya meYudiyamo ꞌihelauwedi, 4a !Ma yalomwayamwayau ta ꞌigu hewahewaliyedi yahetunediwa ta sibwauwegoma, ma ꞌutagwalegowa ꞌutauyama, ta yauwedo. Coinega bewa tuwa mabwaiyama Yehoba matana ꞌadeli ꞌautama ma toꞌaha Badaina ꞌiloinegowa ꞌuhegwaemai ma ꞌahesagohe.” Pita ꞌina gwae Konilio maꞌina bodao ꞌoidiya  Coinega ꞌino hewaliyao ꞌuhetunedi Yopa ꞌoina ma Saimoni sibwauweyama, tauna sihesaniyeya Pita, ma hali Saimoni ꞌina hada, Yopa ꞌoina gadowa, ꞌimiyamiya, ma hali Saimoniina ꞌina paihowa hebai ꞌwapidiyega tobwatobwa ꞌipaipaihowadi.’ ~~6}%|O{mzMyxx*wwvuutsrqoo!nSmlljjLiinhhgffWeudccQb\a`__%^a]]\[ZZYWVU*TjS>QQdPP ONMMLKiJjII7HH@GMFfEDC&BRAA@?><;::s987655S4Y3`2 00 //.8,+*))/(U'&%$$z##9"6!z  Sm&p$ $| Q $e^+P  MPL ta ꞌana ꞌamweyahi ꞌana ꞌebe sauwao ta ꞌana ꞌaleꞌowao siꞌewediya ma tolohalao ꞌoidiya siꞌabihe paꞌidiya, ta ꞌadi lohala sigumwagumwala, ma wete hiꞌahiꞌa siula latuhediya. YK+ Ta Yehoba hedehedede hagadi ꞌiꞌabi latuhediya Paulo ꞌina paihowega, WJ' Cina paihowaina bewa gidemusa tuwa ꞌipaipaihowa bolime ꞌeluwa ꞌoidiya, ma tupwa Esiya ꞌana tomiyanao mabwaiyadi, meYudiya ma taudi geya meYudiya, Bada Yesu wasana sihesagoheya. Sikiba natunao QI Ma tupwadi deba paꞌapaꞌalidi ma geya sihemihemisa, ta Yesu ꞌina ꞌedaina siꞌahwa galagalaeya tohegogonaowedi matadiya. Coinega Paulo ꞌitoholowa ta ꞌana tomuliyao baꞌidanao silatuwa, ma siluhuwa Tilano ꞌina hada ꞌebe seꞌulu ꞌoina, ma nobwa sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya Paulo ꞌilologuguya. ZH-Ma waiꞌena ꞌetoi ꞌoidiya meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌalona Paulo ꞌiluhuluhu, ma Yehoba ꞌina hetoloina weyahina maꞌina ꞌatepatu ꞌigwaegwae, ta ꞌiꞌoheꞌohe ꞌiꞌiꞌiꞌimidi. 4GcTa mabwaiyadi ꞌadi baibaiwa gide tuwelo. LFMa Paulo ꞌiꞌabi debediya, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌiluhuwa ꞌoidiya, ta ꞌina waiwaiyega hali ꞌenana ma hali ꞌenana ꞌoinega sigwae latuwa, ma Yehoba ꞌina gwae sipalopisai latuweya. wEgGwae bewa meEpesowedi sihesagoheya ma sinuwa sabwalena moisa, ꞌoinega Bada Yesu saninega sibabitaiso. ?DwTa Paulo ꞌihegwaediya, “Yoni ꞌina babitaiso beno nuwabui mumuga galana weyahina, ma ꞌihemataluwegomiya ta ꞌabehega Yesu wahemisae, tauna ꞌabwa ꞌimulimuliyama.” CwMa Paulo ꞌigwaeya, “To babitaiso hede ꞌoinega wababitaiso?” Ta sigwae, “Yoni ꞌina babitaisowega.” bB=ma ꞌihesilalediya ꞌigwae, “Ciyagwao, tutaina Yesu wahemisaeya Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai walotohoya bo geya?” Ma sihegwaeya sigwae, “Geya. Geya ꞌasanapu ꞌabehega Yaluyaluwa Tabuna ꞌimiyamiya.” OA Apolosa ꞌabwama Kolinita ꞌoina ꞌimiyamiya, ma Paulo ꞌisakowasiya tupwa pwatula ꞌoidiya, ma Epeso gadowa ꞌoina ꞌilatuma. Epeso nage ꞌoina, Yesu ꞌana tomuliyao tupwadi ꞌilobediya, )@Kta ꞌina heꞌita meYudiya ꞌidi heꞌita ꞌihewaiwai sineya, weyahina Buki Tabu ꞌoinega ꞌiheꞌitadi ꞌabehega Toꞌabihetenaina tauna tuwa Yesu.C?Muliyetega Apolosa nuwanuwana ma ꞌihabala Akaya, ta tohekalesiyao silemeya, ta Yesu ꞌana tohemisao Akaya ꞌoina ꞌidi leta sileleya, ma Apolosa siꞌebwaeya ta ꞌeguma to tuta Akaya ꞌoina ꞌilatu ꞌidi leta ꞌiꞌebwaedi ma sitoe ꞌidi hada. Coinega Apolosa ꞌihabala ta ꞌiluhuwa Akaya ꞌoina, ma taudi meAkaya, mwalo Yehoba ꞌina helauwega Yesu sihemisaeya, ma ꞌiyamo Apolosaina ꞌina guguyega ꞌilemedi madouna, '>GTa tutaina Epeso ꞌoina ꞌilatuma, ꞌiluhuwa meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, ta maꞌina waiwai ꞌiloguguya. Ma Akuila ma Pilisila ꞌina guguya sihesagoheya ꞌabehega ꞌina sanapu tupwanamo tuwa, ꞌoinega sitoeya, ta Yehoba ꞌina ꞌeda mabwaiyana siheꞌitaeya. :=mTa wete heꞌitao Yehoba ꞌina ꞌeda weyahina ꞌisanapudiya, ma ꞌihetahetapewa Yesu tetelina ꞌiheheꞌita. Cina heꞌitaina moisa, ta hesi tupwanamo, weyahina toꞌaha Yoni ꞌiguguyaeya ꞌina babitaiso weyahina Apolosaina ꞌisanasanapu, ta Yesu tetelina ꞌana ꞌebe losaloha geya ꞌisanapu. A<{Tutaina ꞌoina, ꞌaigeda gwama Yudiya sanina Apolosa ꞌinaoma Epeso. Tauna ꞌasa Alekisanidela loheyaina, ta tauna guguya ꞌana, ma Buki Heꞌasisi ꞌisanapu bwaibwainiya. ;wAnitioki ꞌoina ꞌimiya ꞌamana, ta muliyetega ꞌitoholo ma Galetiya ma Piligiya ꞌasanao ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌisakosakowasi, ma Yesu ꞌana tohemisao ꞌiꞌabihe paꞌalidi. Apolosa ꞌiguguya Epeso ma Kolinita ꞌoidiya :5ma ꞌitauya Sisaliya ꞌoina ꞌisuluwa, ta ꞌilaga Yelusalema ma tohekalesiyao mahetenao siheꞌiyaꞌiyaguwa, ta muliyetega ꞌitauya Anitioki. 9Cigwaeya, “Cabwa yahilama, ꞌeguma Yehoba ꞌitagwalegau.” Coinega Epesowedi ꞌiloyauwedowediya, ta ꞌigelu hila, \81Coinega siꞌahwanoiyeya ma tuta dudulena mahetediu simiyamiya, ta ꞌilogwahata. 7%Cidi ꞌadauina ꞌoina nugeta siluhuwa Epeso, ma Akuila mamwanena sisuluwa simiyamiya, ta Paulo wete ꞌisuluwa, ꞌiluhuwa meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, ma ꞌitohotoho ma ꞌabehega ꞌilisidima ma Keliso ꞌoina sihemisa, ta mahetenao sihegwaegwae. I6 Loꞌaleha bewa mulina Paulo nobwa ꞌimiyamiya sabwelo hisa ꞌoidiya, ꞌoinega muliyetega tohekalesiyaedi ꞌiloyauwedowediya ta wagai ꞌigeluwa sabi ꞌadau Siliya weyahina. Ma Akuila ta Pilisila wete mahetenao sigeluwa. Ta ꞌaigeda ginaula, beno ꞌabwa ma sigelu, ꞌabwa ꞌasa Kenikiliya ꞌoina simiyamiya, Paulo ꞌina gwae hemisa ꞌipaihoweya Yehoba matana, ta gwae hemisaina ꞌana ꞌilaꞌilala beno Paulo debana siꞌoliya. q5[Ma bodaedi Sositeni siꞌabiyahiya, tauna meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌana toꞌitayahina, ma sihunu dadaneya Galiyo ꞌina ꞌebe yatala matana, ma Galiyoina geya wete weyahidi ꞌida nuwatuhuwa. Paulo ꞌihila Anitioki 44cTa ꞌebe yatala ꞌoinega ꞌipaꞌidiya. 3%ma hesi nuwatuhu bewa, waboi tuwa ꞌimi gwaegwae ma saniyao ma loinao ꞌimi ꞌasega, ꞌoinega waboi tuwa waloina. Taugu yalogwahata.” 2!Ma Paulo ꞌiꞌiuna ma ꞌigwae hila, ta Galiyo hesi ꞌigwae nugeta meYudiya ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “MeYudiya, ꞌomi ꞌigu gwae wahesagohe: Ceguma loheya bewa ꞌimumuga galagala, nuwana pui ꞌipaipaihowadi, ꞌilobwaineya ma ꞌimi heꞌewa yahesagohe, 13 ma sigwae, “Loheyaina bewa tomota ꞌitebatebaedi ta ꞌabehega hali tapwalolo Yehoba ꞌoina sipaihowa, ma bewa ꞌida loina ꞌiligeligehi.” 20] Eeta muliyetega Galiyo ꞌihetoloina madouna tupwaina Akaya ꞌoina, ꞌoinega meYudiyaedi siloina ta Paulo siꞌabiyahiya sitauyeya sabi yatala Galiyoina matana, /w Ta bolime ꞌaigeda ma tupwana ꞌoidiya Kolinita ꞌoina Paulo ꞌimiyamiya, ta Yehoba ꞌina gwae ꞌiheheꞌitae. f.E Ma taugu hesi baꞌidau tamiyamiya, weyahina ꞌasa bewa ꞌoina tomota baibaiwadi ꞌabwa sihemisegau ma ꞌigu bodao taudi, ma sahena ꞌaigeda taiya sowasowahina ꞌiloꞌalehego, nuwana ꞌiꞌabi hegalago. Geya!” W-' Ta hinuwanega Paulo ꞌina ꞌenomataꞌiteꞌitega Bada Yesu ꞌiꞌiteya, ta Yesu ꞌigwaeya, “Paulo, sahena ꞌuꞌateꞌateyoho, ma tuwa hesi tetela ꞌuhepwaila latuwe, ma sahena ꞌulololagu. b,=Ma hada tapwalolo ꞌana tohanugeta, sanina Kalisipo, maꞌina susuwao, Bada Yesu ꞌoina sihemisa, ma meKolinita tupwana baibaiwadi wete Paulo ꞌina guguya sihesagoheya, ta Yesu ꞌoina sihemisa, ma sibabitaisowa. I+ Ma ꞌidi hada tapwalolo ꞌoinega ꞌihapwesa, ta ꞌiluhu Taito Yusito ꞌina hada, tauna Yehoba ꞌana toheꞌasisi ꞌaigeda, ta ꞌina hadaina meYudiya ꞌidi hada tapwalolo deina. *!Taudi hesi siheꞌoheꞌoheya, ta siꞌahwa ꞌaboꞌaboweya, ta ꞌoinega Paulo ꞌana ꞌaleꞌo ꞌilohutuhutuiya matadiya, beno ꞌidi logwahata ꞌana ꞌebeꞌita ꞌipaihoweya, ma ꞌihegwaediya, “Comi ꞌabwa wahesilae ꞌimi logwahata bewa weyahina, ta beno waboi ꞌimi loinega, ta geya taugu ꞌigu loinega. Coinega yaꞌebesinegomi ma tetela yatauye tomiya ganamuli ꞌoidiya.” G)Ta tutaina Sailasa ma Timoti Masidoniyega sihapwesama, Paulo ꞌina loguguya ꞌoina ꞌihetapewa waiwai, ma meYudiya ꞌoidiya ꞌihehepwaila ꞌabehega Toꞌabihetenaina tauna Yesu. s(_Ma Sabati ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina ꞌigwaegwae toluhuwao baꞌidanao, ꞌitotoho nuwanuwana ma sida hemisa, ma tupwadi meYudiya ma tupwadi wete ganamuli, taudi geya meYudiya, sihemisaeya. 8'ima taudi ꞌidi paihowa hebai ꞌwapidi ꞌoidiyega sisahisahila yoheyohe, gidemusa Paulo ꞌina paihowa. Ta ꞌihetaumana ꞌidi hada, ma mabwaiyadi yoheyohe sipaihowediya. &wma gwama Yudiya ꞌilobeya, sanina Akuila, ta ꞌina ꞌasa Ponitio, ma mamwanena Pilisila nige tuwa Italiyega sinaoma, weyahina kini Kolodiya meYudiya mabwaiyadi ꞌiloinaediya ma Lomega sihapwesa. Ma Paulo Akuila mamwanena ꞌihaboꞌenediya, P% Muliyetega Paulo Ateni ꞌiꞌebesineya ta ꞌinaowa Kolinita ꞌoina, j$M"Ma tupwadi tomota Paulo ꞌina gwae sihemiseya ta ꞌina boda ꞌoina siluhuwa, ꞌaigeda loheya sanina Dionisiyo, tauna toloina ꞌaigeda boda Aliyopago* ꞌoidiyega, ma ꞌaigeda wahine sanina Damali, ma tupwadi wete.9#m!Eeta Paulo bodaedi ꞌoidiyega ꞌilatuwa. ^"5 Ma bodaedi toꞌamasa ꞌidi toholo hila wasana sihesagoheya, ma tupwana sihenameya, ta tupwadi sigwaeya, “Nuwanuwama ma ꞌabwama nuwatuhu bewa weyahina ꞌuheꞌoteꞌotetela hila ma ꞌada hesagoha.” %!CWeyahina ꞌida sabwelo bwaꞌomatana ꞌabwama ꞌiupaeya ma mebaleꞌu mabwaiyada ꞌada loina dumwadumwaluna ꞌida ꞌebwaegita loheyaina ꞌihesinuweya ꞌoinega, ma loheyaina ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileya ma ꞌoinega tomota mabwaiyada wasa bewa tada ꞌahwa moisae.” X )“Tutaina mwalo tomota Yehoba sihemwage mwageyeya, ꞌoinega geya ꞌida gamwasowalediya, ma hesi bewa tuwa tauda tomota tupwa mabwaiyana ꞌoidiya ꞌiloinaegita ma ꞌida pui ꞌoidiyega tanuwabui. 4a“Coinega gesowana tanuwatuhu ꞌabehega Tamadaina gidemusa maꞌamaꞌayau, beno tomota ꞌidi nuwatuhuwega ma goula* bo siliba* bo daꞌule ꞌoidiyega sibubuya. V%Weyahina ꞌTauna ꞌoinega yawasida taꞌewaꞌewa ma baꞌidadai tatautauya ma wete tamiyamiya.’ Ma ꞌomi wete ꞌimi wali tobui tupwadi Yehobaina weyahina sigwaeya, ꞌTauda moisa tauna natunao.’ 1Cina nuwatuhu ꞌabehega tauna siꞌebese, ma nuwana ꞌabwama silotoho, bo nuwana siloba. Ta hesi Tohemasalahaina mabwaiyada deida ꞌimiyamiya.  Ta ꞌaigeda loheya sanina Adama ꞌoinega hali tupwa ma hali tupwa tomotenidi Yehobaina ꞌibubugita, ma ꞌabehega tomota siꞌelelewana baleꞌu mabwaiyana ꞌoidiya, ma boda ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌidi sauga ta ꞌidi tupwa Yehoba ꞌiloina pwaidiya. kOMa tomota tauda geya sowasowahida ma ꞌaigeda toꞌaha nimadega tauna Yehobaina taꞌebwae, ꞌeguma tanuwatuhu ꞌabehega nuwanuwana, ta tauna hesi yawasida ma yaluyaluwada ma ꞌida tobwatobwa mabwaiyana ꞌiꞌebwaegita. eC“Tauna baleꞌu mabwaiyana ma ginaula mabwaiyana ꞌoina simiyamiya ꞌadi tohemasaleha, ta galewa ma baleꞌu ꞌadi Bada. Coinega geya hadao tomota nimadiyega siꞌabiꞌabidi ꞌalodiya Yehobaina ꞌida miya. {weyahina ꞌigu yawalao ꞌoidiya ꞌomi ꞌebe tuluha baibaiwadi yaꞌitediya ma ꞌoidiyega ꞌaigeda ꞌebe pwaoli maꞌana lele yaꞌita lobeya, ta ꞌana lele bewa gidemusa ꞌigwaegwae, ‘Yehoba tauna geya tada sanapuya ꞌina ꞌebe pwaoli bewa.’ Ma Yehoba ꞌina ꞌebe pwaoli beno ꞌoina watulutuluha ta geya wada sanapuya, tauna ꞌiboi yahehepwaila ꞌoimiya. DCoinega Paulo hada ꞌetoꞌauta ꞌalona ꞌitoholowa ma ꞌiloguguya ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “MeAteni, ꞌomi yasanapugomi ꞌabehega wahehetapewa ꞌimi tapwalolowao ꞌoidiya, Ta meAteni maꞌadi taumanao mabwaiyadi ꞌidi ꞌebe nuwaꞌewa beno sanapu hauhaudi ꞌadi heꞌita ma ꞌadi hesagohamo. ~uta ꞌoima ꞌana hesagoha ꞌabehega ꞌebe henainaida, ꞌoinega ꞌana sanapu ꞌuda lihasi ma ꞌada sanapu.” wCoinega Pauloina sitoeya hada ꞌetoꞌauta sanina Aliyopago* ꞌoina ma sihegwaeya, “Cino heꞌita bewa hauhauna, Ta tupwadi tosinasinapuwao wete, taudi sihesaniyediya Epikulo*, ma tupwadi Sitoike* wete, Paulo baꞌidadiu sihehegwaegwae ta tupwadi taudimo ꞌoidiya siheꞌoteꞌotetela, sigwaeya, “Ciya! Toheyauyaule toꞌaha ꞌigwaeneya?” Ma tupwadi sigwae, “Nuwana hali Yehoba weyahina ꞌiloguloguguya,” weyahina sihesagoheya Yesu ꞌina toholohila ꞌamasega weyahina ꞌilologuguya. <qCoinega baꞌidanao siheꞌoheꞌohe nuwatuhu bewa weyahina, meYudiya ma tupwadi Yehoba ꞌana tohemisao wete baꞌidadiyao sigwaegwae, meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, ma wete toniꞌasa, ꞌeguma ꞌihalobadi ꞌebe gimwane ꞌoina, baꞌidadiyao sigwaegwae sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya. ucMa Paulo Ateni ꞌoina Sailasa ma Timoti weyahidi ꞌabwa ꞌiyamwayamwana, ta ꞌinuwagala madouna weyahina ꞌiꞌiteya meAteni geya Yehoba ꞌoina sihemihemisa ta hesi ꞌidi ꞌebe hemisa hagana ma hagana, ma baibaiwa hedada. veTa tupwana tohekalesiyao Paulo siꞌwayabuya ta sitauya Ateni, ma ꞌoinega Paulo loina ꞌiꞌebwaedi ta ꞌabehega Sailasa ma Timoti silomwamwayauma Ateni ꞌoina, ta toꞌwayabuwedi sihila Beliya. Paulo ꞌina miyamiya Ateni ꞌoina %CCoinega tohekalesiyao siloina mwamwayau, ma Paulo sihetuneya ma ꞌisuluwa gogo holai ꞌoina, ta Sailasa ma Timoti ꞌebwa baꞌidadiyao simiyamiya. hI Ta meYudiya Tesalonaika ꞌana tomiyanao sihesagoheya ꞌabehega Paulo Yehoba wasana ꞌiloguguya ꞌasa Beliya ꞌoina, ma silomwayamwayau ma bodao sihenuwa lagudiya ta ꞌabehega Paulo ma Sailasa sida loꞌalehedi. ,Q Coinega meYudiya tupwana baibaiwadi sihemisaeya, ma wete taudi geya meYudiya ꞌoidiyega wahiwahine, taudi sanidi madouna, ta wete loheloheya tupwana baibaiwadi.   Mwalo Tesalonaika ꞌoina meYudiya genuwadi wasaina, ma hesi meYudiya Beliya ꞌoina ꞌidi tagwala bwebweꞌana, ma wasaina nuwadi ꞌiꞌeweya, ꞌoinega sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda Buki Heꞌasisi sihasihasili ta ꞌabehega wasa bewa ꞌana moisa sida sanapu. V % Ma hinuwana tohekalesiyao Paulo ma Sailasa sihewasaedi ma sida tauya Beliya, ꞌoinega sitauya, ma tutaina silatuwa Beliya siluhuwa meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, ta Yesu wasana siheꞌita. h I ꞌoinega siloina Yesoni maꞌiyanao ꞌoidiya ma ꞌabehega ꞌidi mane ꞌoinega sida hemaisa, ta wete sida miya daumwala. Ma sihemaiseya ma silihasidiya, ta sitauya. Paulo ma Sailasa ꞌidi paihowa tupwa Beliya ꞌoina [ /Casa ꞌana toloinao ma bodao heꞌewa bewa sihesagoheya ta siꞌateyohowa, 2 ]ma Yesoni ꞌina hadai sihetaumana, ta ꞌidi heꞌita ꞌoinega Sisa ꞌina loina siligehiya, weyahina sigwaegwae ꞌabehega kini hauhauna ꞌilatuma, sanina Yesu.” 3Ma siꞌebesa ꞌasaediya, ta Yesoni ma tupwana tohekalesiyao baꞌidanao siꞌabiyahidiya, ma ꞌoinega sitoedima ꞌasa ꞌana toloinao ꞌoidiya sabi heyatalaedi, ta sibwaubwau sigwae, “Loheloheyaedi taudi tupwa mabwaiyadi ꞌadi toꞌabihegalao sitauya pwaima ꞌebwa, q[Ta meYudiya Paulo ma Sailasa siheꞌipiꞌipiyediya ma siꞌahwa galagalaediya, ma tupwana toyawala besobeso galadi siloinedi ma boda madouna sihegogonediya ta nuwanuwadi siloꞌalehedi. Coinega Yesoni ꞌina hada sihaneiya, ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega Paulo ma Sailasa hadai simiyamiya, ma ꞌabehega sida ꞌabiyahidi, siꞌewa latuwedi boda ꞌoidiya. wgCoinega tupwadi siꞌahwa moisaeya, ma Paulo ma Sailasa ꞌidi boda ꞌoina siluhuwa, ta wete Yehoba ꞌana toheꞌasisiyao taudi tupwa ganamuli ꞌoidiyega ma wahiwahine sanidi madoudi ꞌoidiyega tupwana baibaiwadi wete sihemisa. |qta Pauloina sanapu ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Toꞌabihetenaina ꞌilobwaineya ma muya ꞌiloba ma ꞌiꞌamasa ta wete ꞌamasega ꞌitoholo hila.” Ma wete ꞌigwaeya, “Yesuina yahehepwaile ꞌoimiya tauna tuwa Toꞌabihetenaina.” gGTa Paulo ꞌidi lotapwalolo ꞌoina ꞌiluhuwa, gidemusa tupwa mabwaiyana ꞌoidiya ꞌipaipaihowa ꞌesa, ma nobwa Sabati ꞌetoi ꞌoidiya Buki Heꞌasisi ꞌoinega ꞌiheꞌiheꞌita ma baꞌidanao siheheꞌoheꞌohe,  5Eeta sitauya Amipipoli ma Apoloniya ꞌoidiya, ma Tesalonaika ꞌoina silatuwa, ta Tesalonaika ꞌoina meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌimiyamiya. *M(Ta Paulo ma Sailasa deliyega sitauya Lidiya ꞌina hada, ma tohekalesiyao mahetediyao siheꞌiyaꞌiyagu ma siguguya ꞌoidiya, ma muliyetega sitauya.P'Coinega sinaoma deliya, ma ꞌatemuyemuyega sigwae helauwa Paulo ma Sailasa ꞌoidiya, ma deliyega sitoe hapwesediya, ta siꞌahwanoiya ꞌoidiya, nuwanuwadi ma siꞌebesinedi, sitauya hali ꞌasa. dA&Coinega polisiyedi sihila toloinao ꞌoidiya ma Paulo ꞌina gwae sihepwaileya ꞌoidiya. Ta toloinaowedi sideba mwadina madouna, weyahina hepwaila bewa ꞌoinega sisanapuya ꞌabehega Paulo ma Sailasa sihe Loma. ta%Ma Paulo ꞌilogwahata, ꞌigwaeya, “Sahena ꞌatautau. Weyahina geya ꞌaigeda ꞌima puimo yatala ꞌoina siloba, ma boda matadiya sihunu dadanemaiya, ta deliya silagu luhuwemaiya, ma tauma hesi mwalo ꞌahe Loma. Toꞌaha weyahina ꞌabehega silihasimai ma sitoe latuhemai dahwanega? Ma ꞌilobwainediya hesi taudi tuwa sinaoma ma sitoe hapwesemai.” \~1$Coinega toꞌitayahiina deli ꞌalonega ꞌiluhuwa ma wasaina ꞌihepwaileya Paulo ꞌoina, ꞌigwae, “Toloinao wasa sihewaseyama ꞌabehega yalihasigomi, ꞌoinega wahapwesama ma maꞌimi yaliyaya watau.” c}?#Gona ꞌiꞌadaleya ma toloinao ꞌidi topaihowao, gide polisi, sihewasediya deli ꞌana toꞌitayahi ꞌoina ma siloineya ꞌabehega, “Loheya ꞌeluwaedi deliya ꞌalagu luhuwediya ꞌulihasidi ma sitauya.” o|W"Sibabitaiso ta ꞌitoediya tauna ꞌina hada, ma ꞌoinega ꞌadiwa ꞌiꞌatububuya, ma siꞌaiya. Ta deli ꞌana toꞌitayahinaina maꞌina susuwao siyaliyaya madouna, weyahina ꞌina hemisa hauhauna Yehoba ꞌoina ꞌilobeya. {+!Hinuwana nage ꞌoina ꞌitoe latuhediya ma ꞌadi gane ma bweyaha sapiyega silobeya ꞌibuyodiya, ta tauna maꞌina susuwao sibabitaiso. Wz' Ta Badaina tetelina siheꞌoteꞌoteteliya tauna maꞌina susuwao ꞌoidiya. yMa Paulo ma Sailasa sigwaeya, “Ceguma Bada Yesu ꞌoina ꞌuhemisa, nata ꞌowa maꞌino susuwao wete ꞌabihetena waloba.” x1Ma muliyetega ꞌitoholo ta ꞌitoe latuhedima, ta ꞌigwae, “Babadao, wahegwaegau toꞌaha yapaihowa ma ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌabihetegau?” {woCoinega toꞌitayahinaina ꞌina topaihowao ꞌoidiya ꞌibwauwa ma mayale siꞌeweyama, ta mayale ꞌiꞌeweya, ma ꞌipili ta ꞌiluhuwa maꞌina dedela, weyahina ꞌimatauta, ta ꞌibeꞌu talutalubuꞌiya Paulo ma Sailasa matadiya. v!Ta Paulo ꞌiꞌiteyama, ma ꞌiwuiya, ꞌigwae, “Ciyagu, sahena ꞌuboi ꞌulohelohe ꞌamasigo. Mabwaiyama bewa ꞌamiyamiya.” uTa deli ꞌana toꞌitayahina ꞌenoꞌenowega ꞌisalutuwama, ta ꞌahwaꞌeda soꞌesoꞌedi ꞌiꞌitediya, ta ꞌina nuwatuhu toluhuwedi sidena pwaiya, ꞌoinega ꞌina ꞌelepa ꞌaleha ꞌiꞌeweya ta ꞌabehega ꞌiboi ꞌida loheꞌamasi hile. htIma mwaniꞌiniꞌi madouna ꞌipiliya ta sisalutuwama, ma hada deli ꞌana wahuwahu ꞌinihuwa, ta deliina ꞌana ꞌahwaꞌedao siꞌesoꞌediya, ma ꞌoinega toluhuwedi ꞌahedi ꞌadi paiyao siꞌelihasidiya siboidimo. s#Ma hinuwana Paulo ma Sailasa siꞌahwaꞌahwanoi ta siwaliwali Yehoba ꞌoina, ta ꞌoinega toluhu deliyao mabwaiyadi sihehesagohedi, sr_Coinega toꞌitayahinaina ꞌana loina ꞌihesagoheya, ta ꞌilagu luguhediya deli ꞌalona moisa, ma wete ꞌahedi ꞌiꞌahuyahidiya ꞌaiwe madoudi ꞌoidiyega. Paulo ma Sailasa sihapwesa ma deli ꞌana toꞌitayahi ꞌinuwabuiya qSihunu geyogeyoidiya ꞌigumwala, ma deliya silagu luhuwediya, ma deli ꞌana toꞌitayahina siloinaeya ma ꞌilomatayahi bwaibwaini. FpTa bodaedi wete bewa gidemusa siheꞌewediya, ꞌoinega toloinao siloinaediya, ma Paulo ma Sailasa ꞌadi ꞌaleꞌo ꞌoidiyega silolodiya, ta ꞌaiwe ꞌoidiyega sisapi dadanediya. wogweyahina hali mumuga siheheꞌita, beno tauda meLoma ꞌida ꞌetoboda, ma sahena mumugaina tapaipaihowa.” nta sihegwaediya, sigwae, “Bewa loheloheyaedi taudi meYudiya, ma sitauyama ꞌida ꞌasa ta ꞌada wahiꞌwataꞌwata silagulagu, EmMa gumalaulauina ꞌina babadao sigamwasowalemaiya, weyahina ꞌidi mane madouna ꞌana ꞌebeloba tauna gumalaulauina, ta Paulo ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya. Coinega Paulo ma Sailasa siꞌabiyahidiya ma silisi dadanediya, ta sitauyediya ꞌebehegimwane ꞌoina, ma sitoediya toloinao ꞌoidiya sabi yatalaedi, (lIGumalaulauina bewa gidemusa ꞌiwuiwui sabwelo baibaiwana ꞌoidiya, ꞌoinega Paulo wahina ꞌiloꞌwataꞌwata, ma ꞌiꞌitehinowa, ma yaluyaluwaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Yesu Keliso saninega yaloinego ma gumalaulau beno ꞌoinega ꞌulatu.” Ma nage ꞌoina ꞌihapwesa. Hali sabwelo ꞌoina ꞌatautau tupwaina lotapwaloloina ꞌoina, ma babada tupwadi ꞌidi hewali gumalaulau ꞌalobeya, tauna hiꞌahiꞌa ꞌiluhuwa solana ma ꞌoinega sowasowahina ꞌihepwaila nugeta toꞌaha ꞌabwa ꞌilatu, ta ꞌina paihowa bewa ꞌoinega gumalaulauina ꞌina babadao mane madouna siꞌewaꞌewa tomota ꞌoidiyega. Hi ma tauna maꞌina susuwao ꞌiꞌabihe babitaisowediya. Ta muliyetega ꞌiꞌahwanoiyemaiya, ꞌigwae, “Babadao, wasanapugauwa ꞌabehega Yesu yahemisaeya moisa, ꞌoinega sowasowahina wanaoma ma wahetaumana ꞌigu hada?” Ta ꞌiꞌohenemaiya, ma ꞌoinega ꞌatauya ꞌina hada. Paulo ma Sailasa ꞌadi lagu deli >huMa ꞌaigeda wahine ꞌoidiyega sanina Lidiya, ꞌasa Tayataila wahineina, ma Yehoba ꞌana tohemisa, ta ꞌina paihowa beno ꞌaigeda ꞌaleꞌo wasawasa ꞌana tohegimwane. Ma wahiwahineyedi ꞌima gwae sihehesagohedi, ma Yehoba hemisa Lidiya ꞌatena ꞌilaguya, ma Paulo ꞌina guguya ꞌihemiseya, cg? Ma Sabatiya ꞌasega ꞌalatuwa ꞌatauya ꞌaigeda weꞌaha papalina, tupwaina ꞌanuwatuhuya ꞌebe lotapwalolo, ma ꞌoina ꞌamiyatoiya, ta wahiwahine siꞌetoꞌautama wete baꞌidamayao ꞌahehegwaegwaeya. Sf ma Niyapoli ꞌoinega ꞌatauya Pilipai, tauna ꞌasa madouna tupwa Masidoniya ꞌalona, ma gogoina ꞌalona meLoma taumana baibaiwadi simiyamiya, nage ꞌoina ꞌamiya hila sabwelo tupwana ꞌoidiya. Ae{ Coinega waga ꞌalobeya ma Tilowasi ꞌoinega ꞌaꞌuꞌe, ma dumwaluna Samotilesi, ma nobwa ꞌaꞌenowa. Gona ꞌiꞌadaleya ꞌaꞌuꞌe hila ma Niyapoli ꞌoina ꞌasuluwa, wdg Paulo ꞌina nihiina ꞌoinega ꞌasanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌibwauwemaiya ma tetela bwebweꞌana ꞌaguguyae meMasidoniya ꞌoidiya, ꞌoinega ꞌeda ꞌabesa sabi habala Masidoniya. Wahine sanina Lidiya ꞌihemisa Yesu ꞌoina c Eeta hinuwana siꞌenoꞌeno ma Paulo ꞌinihiya, ta ꞌina nihiina beno loheya ꞌaigeda gwama Masidoniya ꞌiꞌiteya, ꞌitoholowa ma ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Paulo ꞌoina, ꞌigwaegwae, “Cuhabalama Masidoniya ꞌoina ma ꞌuꞌabihetemai.” =buCoinega Misiya siꞌebesineya ma sidobiya Tilowasi. xaiMa sinaoma Misiya ma sitohoya ma ꞌabehega Bitiniya ꞌoina siluhu, ta Yesu yaluyaluwana geya ꞌitagwaledi. @`yCoinega Paulo ma ꞌiyanao tupwa Piligiya ma Galetiya ꞌalodiyega sitautau, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌausidiya ma sahena Yehoba tetelina tupwa Esiya ꞌoina siloguloguguyae. 6_eCoinega tohekalesiyao ꞌidi hemisa ꞌihewaiwaiya, ma sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌadi boda ꞌimadomadou. Paulo ꞌina nihiyega gwama Masidoniya ꞌiꞌiteya m^STa sisakosakowasi ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ma loinaina Yesu ꞌana tohepwailao ma tohanugetao mwalo Yelusalema ꞌoina siloinaeya sihepwaileya ꞌasa mabwaiyadi ꞌoidiya, ma ꞌabehega loinaina simulimuliye. ]7ma Paulo nuwanuwana ma Timoti mahetediu sisakowasi, ꞌoinega ꞌibwauweya ma ꞌwapina ꞌiꞌupweya Mosese ꞌina loina gidemusa, ma ꞌabehega meYudiya Timotiina siheꞌasisiyane, weyahina meYudiya tupwaina Lisitila ꞌoina sisanapuya ꞌabehega Timoti tamana gwama Gilisi. f\EMa tohekalesiyao ꞌasa Lisitila ma Ikoniyami ꞌoidiya, Timotiina siꞌahwa bwebweꞌaneya q[ ]Paulo ma Sailasa ꞌidi sakowasi ꞌoina sitauya Debi ma Lisitila, ma Lisitila ꞌoina Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda silobeya, sanina Timoti, tauna sinana wahine Yudiya. Sinanaina Yesu ꞌana tohemisa, ma tamana hesi gwama Gilisi. Z)ma silohihila Siliya ma Silisiya ꞌasaidiyao ꞌoidiya, ta Paulo tohekalesiyao ꞌiꞌabihetedi, ma ꞌiꞌabihe waiwaiyedi.hYI(Ma Paulo Sailasa ꞌihesinuweya ma ꞌiꞌwayabu ꞌina sakowasiina ꞌoina. Coinega tohekalesiyao Yehoba ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi, nuwanuwadi ma ꞌina helauwega siteluwaedi ꞌida ꞌabihewaiwaiyedi. Ta sitauya, $XA'Coinega Paulo ma Banaba siheꞌoheꞌoheya madouna Maki weyahina, ta Banaba Maki ꞌitoeya ta sigeluwa wagai ma sidobi bwanabwana Saipilosi ꞌoina. ^W5&Ma Paulo ꞌigwae, “Nuwana sahena tauna ꞌiꞌwayaꞌwayabugita, weyahina mwalo Pamipiliya ꞌoina ꞌiꞌebesinegita, ma ꞌihila ꞌasai, ta geya nuwana ma ꞌiꞌwayabugita ꞌida sakowasi ꞌoina.” uVc%Ta Banaba ꞌigwaeya, “Bwebweꞌana, ma Yoni tauna sihesaniyeya Maki tatoe ma mahetedai tatauya.” oUW$Ta sabwelo hisa sigumwala ma Paulo Banaba ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ciyagu, tahila ma gogowedi mwalo ꞌida Bada tetelina ꞌaguguyaeya ꞌoidiya tahaboꞌenedi wete, ma tasidaowedi taꞌitadi, togidega ꞌidi miyamiya.” MT#Ma hesi Paulo ma Banaba Anitioki ꞌoina simiya hila, ma Badaina ꞌina gwae siheheꞌita ta siguguguguya, ma tupwana baibaiwadi wete mahetediyao sipaipaihowa. Paulo ma Banaba sitauya wasiwasiya S"(-) GR!Ma siteluwaedi nobwa simiyamiya, ꞌana siga ꞌidi tuta ꞌilatuwa ma sitau, ta tohekalesiyaedi siloyauwedowediya, ma silokaiyoniyedi, ta sihila taudi ꞌadi tohewasaowedi ꞌoidiya. Q Ta Yudasa ma Sailasa taudi wete palopitao, ta ꞌidi guguya baibaiwana ꞌoidiyega tohekalesiyao siꞌabihe waiwaiyediya. SPEeta letaina sihasiliya, ta ꞌina hepwaila weyahina siyaliyaya madouna. O!Coinega site ꞌehataedi sitoholowa, sisuluwa Anitioki, ma tohekalesiyao nobwa sibwau ꞌautedima, ta ꞌidi letaina siꞌebwaediya. 3N_Cetobodao beno, toꞌaha tomota sipwaopwaoli hali ꞌebe tuluha ꞌoidiya, sahena waꞌaiꞌai, wete hebai mabweyahidi, ma hebai dididimagaidi hesiyodi sahena waꞌaiꞌaidi, ta wete sahena waganaganawala. Ceguma ꞌetobodaedi bewa ꞌoidiyega waꞌitayahigomi, mumugami bwebweꞌana. Yauwedo.” SMCami loinaina Yaluyaluwa Tabuna baꞌidamai ꞌanuwatuhuya ꞌabehega bewa loina bwebweꞌana ma ꞌetobodaedi ꞌehata bewa madoudimo wamuliyedi, ta geya ꞌeta toꞌaha wete weyahina wanuwanuwatuhu. 9Lk“Ta ꞌima loheloheyaedi ꞌahesinuwa pwaidiya, sanidiyao Yudasa ma Sailasa, ma ꞌomi loina siꞌebwaegomi ꞌimi leta ꞌoinega, ma wete taudi ꞌidi gwae ꞌoinega. K9Taudi Banaba ma Paulo siboimo sitagwalediya ma tuta baibaiwana sitautauya ꞌebe hesilae ꞌalodiya, ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina paihowa weyahina. JJ Ma tauma bewa ꞌaꞌetoꞌauta pwaima, ta ꞌima nuwatuhu ꞌaigeda ꞌoinega tupwana ꞌima loheloheyao ꞌahesinuwediya, ta ꞌiyadao Banaba ma Paulo mahetediyao ꞌahewasaediya ꞌoimiya. RIMwalo tetelimi ꞌahesagoheya ꞌabehega tupwadi loheloheya tauma ꞌoimega sinaowa ma hali tetela ꞌoinega siꞌabihe ꞌwanigomiya, beno siboi ꞌidi nuwatuhuwega, ta geya tauma ꞌima hemataluwa. H/ta tohemisaowedi tupwa ganamuli ꞌoidiya ꞌidi leta siꞌeweya, ma ꞌana lele ꞌigwae, “Yauwedo tasimao ꞌomi tohekalesiyao tupwa ganamuliya Anitioki ma Siliya* ma Silisiya ꞌoidiya wamiyamiya. Tauma Yesu ꞌana tohepwailao ma tohanugetao ꞌimi leta ꞌaleleyawa. zGmCoinega Yesu ꞌana tohepwailao site tuwelo ma tohanugetao ma tohekalesiyao mabwaiyadi sinuwanuwatuhu mahemahetena, ta tupwadi ꞌoidiyega sihesinuwanediya ma sihewasediya, ta ꞌabehega Paulo ma Banaba mahetediyao sitauya Anitioki. Ma ꞌeluwa tohekalesiyao ꞌadi tohanugetao ꞌoidiyega sihesinuwediya, beno Yudasa, tauna sihesaniyeya Basaba, ma wete Sailasa, GFWeyahina mwalona hene ꞌana siga nige Mosese ꞌina loina ꞌana tologuguyao ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya simiyamiya, ta wete meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoidiya ꞌetobodaedi bewa sihasihasilidi, ta tomota sihesagohedi Sabati ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya.” Tohemisa taudi geya meYudiya ꞌadi loina Ema hesi ꞌidi leta talele ma ꞌetoboda ꞌehatamo talagudi beno, ꞌeꞌahaiina hali ꞌebe tuluha ꞌoidiya tomota siꞌebwaediya geyaꞌabwa siꞌaiꞌaidi, ta sahena ganawala, ma hebai ꞌaniꞌo didididi hesiyodi ma wete bweyaha geyaꞌabwa siꞌaiꞌaidi. !D;Ta Yemesa wete ꞌigwaeya, “Cigu loina bewa, taudi tomiya ganamuli Yehoba ꞌoina siꞌitaꞌitahila, ꞌabehega sahena ꞌadi mwau talagulagu, \C1Bewa Bada ꞌina gwae, tauna mwalo hene nuwatuhu bewa ꞌiꞌabilatuheya.’ ” BTa ꞌoinega hali bodao Bada siꞌebese, ma ꞌagu hesihesinuwao tomiya ganamuli ꞌoidiyega, taudi wete siꞌebesegau. AꞌMuliyetega yahilama ma Debida ꞌina hada ꞌilotaligeha yaꞌabihila. Bewa tuwa ꞌimiya gala ma hesi yaꞌabihe bwebweꞌane hila. g@GGinaula bewa weyahina mwalo palopitao Yehoba ꞌina gwae sihepwaila nugeteya, ꞌigwae, #??Saimoni ꞌoida boꞌi ꞌihepwaila ꞌabehega Yehoba ꞌihegaina pwaiya, ma taudi geya meYudiya ꞌoidiyega tupwana ꞌina tomotaiyao ꞌihesinuwediya. ~>u Cidi gwae ꞌigumwala ma muliyetega Yemesa ꞌitoholowa, ꞌigwaeya, “Tasigwao, ꞌigu gwae bewa wahesagohe. l=Q Ta mabwaiyadi simiya henonowa, ma Banaba ma Paulo siheꞌoteꞌotetela hedehededeyao ma ꞌebe henainaidao Yehoba ꞌipaihowediya tupwa ganamuli ꞌoidiya siteluwaedi ꞌidi paihowega, beno taudi geya meYudiya ꞌoidiya. .<U Ma hesi ꞌida hemisa ꞌabehega ꞌida Bada Yesu ꞌina helauwega ꞌiꞌabihetegita, ma taudi wete Yesu ꞌihelauwediya, ta ꞌoinega wete ꞌiꞌabihetediya.” ;1 “Sahena Yesu ꞌana tohemisao hauhaudi tupwa ganamuliya ꞌoidiyega ꞌadi ꞌahaꞌahala mwauna waꞌebwaꞌebwaedi, tabu ma Yehoba waꞌabihe gamwasowali, weyahina ꞌahaꞌahalaina tubudao meYudiya geya sowasowahidi ma siꞌahali, ta tauda wete geya sowasowahida. ^:5 ma geya ꞌaigeda wete wataha ꞌiꞌabiꞌabi latuhe, ta ꞌabehega taudi hagahagadi ma tauda hagahagada, ma hesi taudi sihemiseya gide tauda tahemiseya, ma ꞌoinega mabwaiyada ꞌateda ꞌiꞌabihe ꞌehaudi. R9Ta Yehoba toꞌaha ꞌateda simiyamiya ꞌisanasanapudi, ma taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya ꞌitagwala pwaiya, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌebwaediya gidemusa tauda meYudiya ꞌiꞌebwaya ꞌesegita, 8Ta tupwana siheꞌoheꞌoheya dudulena. Cigumwala ma Pita ꞌitoholowa ma ꞌigwaeya, “Tasigwao, wasanasanapu ꞌabehega tuta mwalo Yehoba ꞌoidega taugu ꞌihesinuwegauwa, ma ꞌahwaguwega tomiya ganamuli tetela bwebweꞌana sihesagoheya, ma sihemisaeya. 7Coinega Yesu ꞌana tohemisao site tuwelowedi ma tohanugetao ꞌetoꞌauta sipaihoweya, ma nuwatuhu bewa weyahina sigwaegwae. 56cMa tupwadi Yesu ꞌana tohemisao Palisi bodaedi ꞌoidiyega sitoholowa, ma sigwaeya, “Ceguma ꞌasa ganamuli ꞌadi tomiyao sihemihemisa, ꞌilobwainediya ma ꞌwapi ꞌupwa siꞌewa, ma wete taloinedi ma Mosese ꞌina loinao simuliya nugetedi, ta ꞌoinega sowasowana sihekalesiya moisa.” }}||"{zzYyLxxvutsbrq{qpNontmlUkjjiihggMf4e'dcbFa`__^]]\[[ZYY`XWW VdU`TTpSnRSQQPCO7NN LLnL/KJJ.IZHlGgG-FOEDDCxBBA|A@??>k=<9;;J98k654o322/1@0L//y.-},++3**W)(l'$&k%%5$##G"b! TN :!hp2Y#0 c . y?Hi Ta hewaliina ꞌigwaeya, “MeYudiya siloina ma ꞌabehega siꞌahwanoiyego ꞌabehega gona Paulo ꞌusuluheyawa ꞌidi ꞌetoꞌauta ꞌoina, ma ꞌabehega ꞌina puiyao sibese bwaibwaini. +hOTa toloinaina hewaliina ꞌiꞌabi nimeya ma sihanaowa tupwana, ma siboidimo ma ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Toꞌaha ꞌabehega ꞌoiguwa ꞌuhepwaile?” Wg'Ta ꞌitoeya toloinaina ꞌoina, ta ꞌihegwaeya, “Paulo deliya ꞌimiyamiya ꞌibwauwegauwa ma ꞌihegwaegauwa ꞌabehega hewaliina bewa yatoeyama, ma toꞌaha ꞌina nuwatuhu ꞌihepwaila ꞌoiuwa.” QfTa Paulo toloꞌalehao ꞌidi tohanugeta ꞌaigeda ꞌibwauweyama, ta ꞌihegwaeya. “Hewali bewa ꞌutauye boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌoina ma toꞌaha ꞌina nuwatuhu ꞌihepwaila ꞌoina.” e9Ta Paulo ꞌina hewali, tauna wahana, toloheꞌamasaedi ꞌidi teba tetelina ꞌihesagoheya, ta ꞌiluhuwa hadai, ta Paulo ꞌoina ꞌihepwaila. dCoinega ꞌomi ma babadao mahetemiyao watauya boda ꞌaleha ꞌana toloina waꞌabowe, ma Paulo ꞌitoeyama, ta ꞌina pui taꞌebese bwaibwaini. Ma ꞌoinega tauma ꞌaꞌatububuwa, ma saugaina ꞌeguma ꞌeda ꞌoina sitautauyama ꞌaloheꞌamasi.” Wc'Muliyetega, sitauya topwaoliyao ma babadao ꞌoidiya, sigwaeya, “Tauma bewa ꞌagwae hemisa pwaiya ma ꞌabehega geyaꞌabwa ꞌeta toꞌaha ꞌaꞌapuꞌaputoho ꞌana siga Paulo ꞌaloheꞌamasi. wbg Bodaedi bewa siꞌetoꞌauta ma nuwatuhu bewa gidemusa silaguya, ꞌadi baibaiwa gide poti ꞌiꞌebesineya. @ay Hali sabwelowega meYudiya siꞌetoꞌautama, ꞌidi nuwatuhu siꞌatububudiya, ma wete sigwae hemisa ma geyaꞌabwa siꞌaiꞌai bo sinumanuma ꞌana siga Paulo siloheꞌamasi. X`) Eeta hadai ꞌimiya heboiya, ma nihuwanega ꞌina Bada ꞌilatuma Paulo deina, ꞌitoholowa ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Paulo, sahena ꞌuꞌateꞌateyoho, weyahina Yelusalema ꞌoina ꞌuhepwaila pwaigauwa. Ma Loma ꞌoina wete gidemusa ꞌabwa ꞌuhepwaila ꞌesegau.” Cidi loina dahwana Paulo ꞌana loheꞌamasa weyahina _' Nage ꞌoina siꞌoheꞌohe madouna, ta ꞌaleha ꞌana toloina ꞌimatauta. Cina nuwatuhu ꞌabehega nata Paulo siꞌabiyahi ma ꞌabwa hesi siꞌabi hegala bwaibwaini. Coinega toloꞌalehaedi ꞌiloinaediya ma Paulo bodaedi ꞌoidiyega sitoeya, sitauyeya hadai. 1^[ Nage ꞌoina yatala bahobaho ꞌilatuwa, ꞌoinega Palisiyao ꞌidi loinao ꞌadi toheꞌitao tupwadi sitoholowa ma sigwaeya, “Loheya bewa, geya ꞌeta wete ꞌina pui ꞌoinega ꞌaloba. Ma hesi ꞌina nuwatuhu bewa, nuwana Yehoba ꞌina anelose bo yaluyaluwa ꞌoinega ꞌiꞌeweya.” S]Weyahina Sadusiyao sigwae toꞌamasa geya sowasowahina ma sitoholo hila, ta wete sigwae, ꞌabehega aneloseyao nuwana yaluyaluwao geya ꞌaigeda wete ꞌimiyamiya, ma hesi Palisiyao sihemisa ꞌabehega nata moisa toꞌamasa sitoholo hilama, ma wete sisanapuya ꞌabehega moisa Yehoba ꞌina aneloseyao ma yaluyaluwao simiyamiya. s\_Ta Paulo ꞌina gwae bewa weyahina Palisiyao ma Sadusiyao siheꞌoheꞌohena, ta hegogonaina siwatahiya. b[=Bewa tuwa Paulo ꞌiꞌiteya ꞌabehega toꞌetoꞌautaedi boda ꞌeluwa ꞌoidiyega, ꞌaigeda Sadusiyao, ma ꞌaigeda Palisiyao, ma ꞌoidiya ꞌibwau latuwa, ꞌigwae, “Tasigwao, taugu ꞌaigeda Palisi ꞌidi boda, weyahina tamagu wete Palisi ꞌidi boda, ta ꞌigu yatala bewa lamuna yahemisa ꞌabehega toꞌamasa sitoholo hila.” nZUTa Paulo ꞌigwaeya, “Yauwedo tasigwao! Geya yasanapu ꞌabehega tauna Topwaoli Madouna. Moisa tuwa Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila gidemusa ꞌigwae, ꞌSahena ꞌimi toloina ꞌoina ꞌuꞌahwaꞌahwa paꞌala.’ ” Y'Ta taudi sitotoholo Paulo deina sigwaeya, “Togidega ta Yehoba ꞌina Topwaoli Madouna ꞌoina ꞌuꞌahwaꞌahwa paꞌala, ꞌawa?” 2X]Ta Paulo ꞌihegwae hileya, ꞌigwae, “Yehoba wete ꞌisapigo, weyahina ꞌowa tuwa ꞌa ꞌita bwebweꞌana, ma solauwa gala madouna! Cabehega beno ꞌoina ꞌumiyatoi ma ꞌuloinegau Mosese ꞌina loinega, ta ꞌowa hesi loinaina ꞌuligehiya, weyahina ꞌugwae ꞌabehega sisapigau?” WMa Ananaiyasi, tauna Topwaoli Madouna, ꞌihegwaediya taudi Paulo deina sitotoholo ꞌabehega Paulo ꞌahwana sisapi. VV 'Ta Paulo meYudiya ꞌidi babadaowedi ꞌiꞌeꞌebubudiya, ta ꞌihegwaediya, “Babadao ma tasigwao, mwalona ma nige toꞌaha yanuwatuhuya ꞌabehega Yehoba ꞌina loinao beno yamuliya bwaibwainidiya.” rU]Gona ꞌiꞌadaleya ma boda ꞌaleha ꞌana toloinaina ꞌinuwanuwatuhu ma ꞌabehega wasa moisa siꞌebese, toꞌaha weyahina meYudiya Paulo siheꞌeweya, ꞌoinega Paulo ꞌitoelatuheya ma ꞌiloina ꞌabehega topwaoliyao madoudi ma meYudiya ꞌidi babadao mabwaiyadi sitauyama, ma ꞌoinega toloinaina Paulo ꞌitoeyama ma matadiya ꞌihetoholoya.^T5Ma taudi ꞌabehega sisapi silolaguwa, ta toloinaina ꞌisanapu pwaiya ꞌabehega Paulo gwama Lomaina, ta ꞌimatauta weyahina tauna Paulo nige ꞌipaiya. Paulo ꞌina yatala meLoma ꞌidi toloinao matadiya BS}Ta toloinaina ꞌigwaeya, “Taugu mane madouna ꞌoinega ꞌigu heLoma yahegimwaneya.” Ta Paulo ꞌigwaeya, “Tamagu ꞌiheLoma, ma ꞌoinega taugu yatoleya gwama Lomaigu.” RTa toloinaina ꞌitauyama ta Paulo ꞌihegwaeya, “Cugwae moisa, ꞌowa ꞌuheLoma?” Ta Paulo ꞌigwaeya, “Cehe, gidemusa.” tQaTa tohanugetaina Paulo ꞌina gwae ꞌihesagoheya, ꞌoinega ꞌilomwayamwayau ta ꞌitauya ꞌidi boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌoina, ma ꞌihegwaeya, “Toꞌaha ꞌabehega ꞌuda paihowa? Loheya bewa tauna gwama Lomaina!” 9PkCoinega sitauyeya hadai ta sipaiya sabi sapina, ma toloꞌaleha ꞌidi tohanugeta deina ꞌitoholowa, ꞌoinega Paulo tohanugetaina ꞌihegwaeya, “Taugu yaheLoma pwaiya ma geya ꞌaigeda loina ꞌimiyamiya ma wada sapigau weyahina geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌigu pui walobaloba yatala ꞌoina.” pOYTa boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌina toloꞌalehao ꞌiloinediya, ꞌigwae, “Loheya beno watauye hadai, ma sapi baibaiwana waꞌebwae ma ꞌana laba ꞌihepwaila latu toꞌaha tomota ꞌidi gamwasowala ꞌoina huhuna.” NMa gidemusa sibwaubwau maꞌidi gamwasowala, ta ꞌadi ꞌaleꞌo siulaula hanehedi, ma nenegwala wete siulaula hanehedi. M#Paulo ꞌina gwae mabwaiyana bewa sihesagoha bwaibwainiya ta ꞌana laba taudi ꞌasa ganamuli weyahidi ꞌigwae, ma ꞌoinega silolagata ma gwae madounega sibwaubwau, “Loheya bewa ꞌilobwaineya baleꞌuwega tada ꞌewayahule, ma gesowana ꞌida miyamiya.” bL=“Ta Badaina ꞌihegwaegauwa, ꞌBewa ꞌoinega ꞌulatu, ma nata yahewasaego ma ꞌutauya gogo bwaga ꞌasa ganamuli, taudi geya meYudiya ꞌoidiya.’ ” Paulo ꞌigwae boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌoina :KmTa tutaina ꞌa tohepwaila Sitibeni siloheꞌamasiya, taugu wete deina yatotoholo, ta ꞌana hunu ꞌoina yatagwala, ma wete tohunuwaedi ꞌadi ꞌaleꞌo yaꞌitayahidiya.’ 2J]“Ta yahegwaeya, ꞌBada taudi sisanasanapu ꞌabehega ꞌidi hada tapwalolo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌa tohemisao yahunu dadanediya ma deliya yalagudiya. 6Ieta Badaina yaꞌiteya ꞌigwaegwae ꞌoiguwa, ꞌigwaeya, ꞌCulomwayamwayau ma Yelusalema ꞌuꞌebesine, weyahina nata ꞌino hepwaila weyahigu gesowana sihehesagohe.’ vHe“Ta muliyega yahila Yelusalema ma Hada Heꞌasisi ꞌoina yaꞌahwaꞌahwanoi, ta gidemusa yanihiya, G Ta toꞌaha hede ꞌuyamwayamwa, ꞌutoholo ma saninega ꞌubwauwe ma ꞌubabitaiso ma ꞌabehega ꞌino puiyao ꞌibuyodi.’ Fma tauna weyahina ꞌuda hetohepwaila ta wete toꞌaha ꞌuꞌiteya ma ꞌuhesagoheya weyahina tomota baibaiwadi ꞌuda hegwaedi. 5Ec“Ta ꞌihegwaegauwa, ꞌTubudao ꞌidi Yehoba ꞌihesinuwegowa, ꞌabehega ꞌina nuwatuhu ꞌusanapu ma Tobwebweꞌanaina ꞌuꞌita, ta ꞌina gwae ꞌuhesagohe, AD{ Ta Ananaiyasiina ꞌitauyama ta deiguwa ꞌitoholowa ma ꞌihegwaegauwa, ꞌTasigu Saulo, matau ꞌiꞌasilala.’ Ta nage ꞌoina matagu sibwebweꞌana hila ma loheyaina yaꞌiteya. aC; “Ma Damasiko ꞌoina ꞌaigeda loheya sanina Ananaiyasi ꞌimiyamiya. Tauna Yehoba ꞌana tohemisa moisa, ma Mosese ꞌina loina ꞌana tomuliya, ta meYudiya tupwaina ꞌana tomiyao siꞌahwa bwebweꞌaneya. 1B[ “Ta ꞌasilala ꞌina waiwaiyega matagu ꞌigihegaleya ma geya sosowana ma yaꞌebubuna, ꞌoinega taudi baꞌidagwao siꞌabi nimegauwa ma ꞌatauya Damasiko. .AU “Ta yagwae, ꞌBada, toꞌaha nata yapaihowa?.’ Ma ꞌihegwaegauwa ꞌCutoholo, ma Damasiko ꞌoina ꞌutauya, ma nage ꞌoina ꞌa loina ꞌuhesagohe.’ @ “Ta taudi tuta nage ꞌoina baꞌidagwao ꞌasilalaina siꞌiteya, ma hesi tauna ꞌihegwaegauwa geya sihesagohe. ?“Ma yahesilala, ‘Bada taiya hede ꞌowa?.’ Ma ꞌihegwaegauwa, ꞌTaugu Yesu, gwama Nasaleta, ꞌuloloꞌalehegau.’ #>?“Ta baleꞌuwa yabeꞌuwa, ma ꞌena ꞌaigeda yahesagoheya ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ‘Saulo, Saulo, toꞌaha weyahina ꞌuloloꞌalehegau?.’ 5=c“Ta ꞌasudibwalala ꞌabwa yatautauya ma Damasiko ꞌiꞌiunamo ꞌoina yalatu, ma ꞌasilala madouna galewega ꞌilatu mwayamwayauwa, ta ꞌisae sakowasiyegauwa. D<Topwaoli Madouna ma ꞌimi babadao mabwaiyadi ꞌigu paihowa bewa sisanasanapu, weyahina taudi leta siꞌebwaegauwa tasidiyao Damasiko ꞌoina weyahidi, ma ꞌabehega yada tauya, ma ꞌoidiyega tagwala yada ꞌewa nugete, ma ꞌoinega tohemisao yada ꞌabiyahidi, ma yada tauyedima Yelusalema, ma sida gihemuyedi. ";=“Ma hemisa hauhauna bewa ꞌana tomuliyao yaloꞌalehediya. Ma loheloheya ma wahiwahine deliya yalagu luhuwediya, ta tupwadi yaloheꞌamasidiya. A:{“Taugu gwama Yudiya. Tasisi, Silisiya ꞌasana ꞌoina yatoleya, ma ꞌebwa Yelusalema ꞌoina yaseꞌuluwa. Cigu toheꞌita sanina Gameliyela, ꞌiheꞌitegauwa tubudao ꞌidi loinao ma yasanapu bwaibwainidiya, ma Yehoba ꞌina paihowa ꞌoina yatagwalegauwa moisa, gidemusa bewa tuwa ꞌomi ꞌimi tagwala. u9cMa sihesagoha ꞌena Ibeliuwega* ꞌigwaegwae, ꞌoinega siꞌalahenono bwaibwaina ma ꞌihegwaediya: a8 =“Tasigwao ma tamagwao, wahehenono ma matamiya yada mwehihi heꞌewa bewa weyahina.” @7y(Citagwaleya, ta Paulo teteya ꞌitoholo, ma nimana ꞌiꞌabilagasiya ma silolagu, ta ꞌoinega mabwaiyadi silolaguwa, ta Paulo ꞌena Ibeliuwega* ꞌihegwaediya, ꞌigwae.N6'Ta Paulo ꞌigwaeya, “Geya. Taugu gwama Yudiyaigu, ta ꞌigu ꞌasa Tasisi, tupwa Silisiya ꞌalona, ꞌasaina ꞌasa madouna. Ma sowasowahina ꞌutagwalegau ma tomota ꞌoidiya yagwae?” 05Y&Cigu nuwatuhu ꞌowa gwama Itipitaina, tauna mwalo ꞌinaoma ta toloheꞌamasa powa tausani ꞌihegogonediya ꞌaleha weyahina, ta ꞌihanugetediya yoho ꞌawawa.” ~4u%Ciꞌiunamo ma sitoe hada ꞌalona, ta Paulo boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌiꞌahwanoiyeya, ꞌigwae, “Sowasowahina gwae ꞌaigeda ꞌoiuwa yagwaene?” Ta toloinaina ꞌisalutuwa, ta ꞌigwae, “Ca! Tomada! Cena Gilisi ꞌusanapuya? v3e#Sitauyeya, ta boda sigamwasowala hedada ta simulimuliyedi, ma siwuiwui, “Waloheꞌamasiyamo.” Coinega toloꞌalehao Paulo siꞌahaliya tete ꞌoinega ta hada ꞌalona, tomota ꞌidi ꞌohe weyahina. Paulo ꞌina gwae boda ꞌoidiya 2$>1u"Ta boda siwui, ꞌidi gwaeyao hagadi ma hagadi, ma geya sowasowahina ma ꞌihesagoha bwaibwaini, wui sinabwana weyahina, ta ꞌiloina ꞌabehega toloꞌalehao ꞌidi hada sitauye. p0Y!Coinega boda ꞌaleha ꞌana toloinaina ꞌidobima ma Paulo ꞌiꞌabiyahiya, ta ꞌiloina ma balae seni ꞌeluwa ꞌoidiyega sipaiya, ma ꞌihesilala boda ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Taiya tauna? Ma toꞌaha ꞌipaihoweya?” k/O Ta ꞌilomwayamwayauwa, ma toloꞌalehaowedi ma ꞌadi tohanugetao ꞌiꞌewediya, ma boda ꞌoidiya sipili suluwa. Tutaina boda siꞌitediya toloꞌalehao ma ꞌadi tohanugetao sinaonaoma, ta Paulo ꞌana hunuwa silolaguwa. %.Cta sitohotoho sabi loheꞌamasina. Coinega boda ꞌaleha ꞌana tohanugeta wasa ꞌihesagoheya ꞌabehega meYelusalema mabwaiyadi sihehedagadaga besobeso. K-Bewa weyahina meYelusalema mabwaiyadi sigamwasowala, ma sihedagadaga, sipili hegogonama, ta Paulo siꞌabiyahiya, ma Hada Heꞌasisiyega silisi latuweya, ta ꞌana ꞌahwaꞌeda siguduya, D,Cidi gwae bewa weyahina mwalo gwama Epeso, sanina Tilopimo, Paulo mahetena ꞌasai siꞌiteya, ta sinuwatuhuya ꞌabehega Paulo Tilopimoina ꞌiꞌeweyama Hada Heꞌasisi ꞌalona. +{ta siwuiwui, sigwaegwae, “MeIsileli he, wanaoma ma loheya bewa waꞌita, tauna tomota tupwa mabwaiyana ꞌoidiya ꞌiheꞌita puidiya, ꞌabehega ꞌida boda sisinasinaligita, ta ꞌida loinao ma ꞌida Hada Heꞌasisi sisinalidi, ma wete Hada Heꞌasisi bewa ꞌiꞌabihe ginaula bwagebwageya, weyahina tupwa ganamuliyega, taudi geya meYudiya, ꞌiꞌewedima ꞌalona.” [*/Ta ꞌidi sabwelo sebeni ꞌiꞌiuna ma sigumwala, ꞌoinega meYudiya taudi mwalo tupwa Esiya ꞌoinega sinaoma, Paulo siꞌiteya Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma boda sihenuwa laguwediya, ta siꞌabiyahiya, )!Coinega Paulo ꞌidi gwae ꞌihesagoheya, ta hali sabwelowa site hataedi mahetenao sitauya ma siꞌabihe ꞌehaudiya. Cigumwala ma Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhuwa, ma Pauloina topwaoli ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Tauma ꞌagwae hemisa pwaiya Yehoba ꞌoina ta sabwelo sebeni ꞌima ꞌabiheꞌehau ꞌigumwala, ta ꞌoinega ꞌahilama ma yapwaoli tauma weyahima.” Paulo siꞌabiyahiya O(“Ta Yesu ꞌana tohemisao tupwa ganamuli ꞌoidiya, taudi geya meYudiya, ꞌidi leta ꞌahetune pwaiya ta ꞌabehega toꞌaha gide tomota sipwaopwaoliyedi hali ꞌebe hemisao ꞌoidiya sahena siꞌaiꞌai, ta wete hebai mabweyahidi ma hebai ꞌaniꞌo didididi sahena siꞌaiꞌaidi, ta wete sahena siganaganawala.” ' Coinega ꞌowa mahetediu waꞌabihe ꞌehaugomi ma watauya Hada Heꞌasisi ꞌoina, ꞌabehega debadi siꞌoli ma sipwaoli Yehoba ꞌoina, ta ꞌimi paihowaina ꞌana maisa mabwaiyana ꞌowa ꞌulagu, ma bewa ꞌoinega tomota mabwaiyadi sisanapugo ꞌabehega ꞌowa Mosese ꞌina loina ꞌumulimuliya, ta hesi ꞌahwa galagalaedi weyahiu sihesagohediya, mabwaiyana gwae bwagabwaga. {&o“Cima nuwatuhu bewa gide: Loheloheya site hata ꞌima boda ꞌoinega Yehoba ꞌoina sigwae hemisa pwaiya. n%UNata sihesagohe ꞌabehega ꞌutauya pwaima, ta sigamwasowalego. Coinega toꞌaha tapaihowa ꞌese? D$Ta wasau sihesagoheya ꞌabehega ꞌowa ꞌino heꞌita meYudiya ꞌoidiya, taudi ꞌasa ganamuli ꞌadi tomiyao baꞌidadiyao simiyamiya ꞌabehega ꞌuheheꞌitadi meYudiyaedi ma Mosese ꞌina loina silogwahate, ma sahena natudiyao meloheyadi ꞌwapidi siꞌupwaꞌupwa, ma tubudao mumugadi sahena simulimuliye. f#ETa mabwaiyadi sihesagoheya ma Yehoba sihepwatuweya, ta sihegwaeya, sigwae, “Tasimai, ꞌuꞌita tausani baibaiwana Yesu ꞌoina sihemisa pwaiya, ta baibaiwadi tohemisaedi meYudiya, ma Mosese ꞌina loina simulimuliya. $"AMa Paulo ꞌigwae helauwediya, ta ꞌina guguya ma Yehoba ꞌina paihowa tomiya ganamuli ꞌalodiya weyahina ꞌiheꞌoteꞌotetela bwaibwaina ꞌoidiya. !Ta gona ꞌiꞌadaleya ta Paulo baꞌidamai ꞌatauya Yemesa ꞌina hada, ta nobwa tohekalesiyao ꞌidi tohanugetao ꞌalobediya. l QMa Yelusalema ꞌoina ꞌalatu pwaima, ta totapwalolowao siloyauwedomaiya maꞌidi yaliyaya. ~uTa tupwadi Yesu ꞌana tohemisao Sisaliya ꞌoinega mahetediyao ꞌatauya, ma sitauyemaiya Nesoni gwama Saipilosi ꞌina hada, tauna Yesu ꞌana tohemisa nugenugetaina ꞌaigeda, ta ꞌabehega ꞌoina ꞌamiyamiya. Paulo ma Yemesa sihelobaloba eCSabwelowedi sigumwala, ta ꞌima tobwatobwa ꞌaꞌatububuwa, ma ꞌahane Yelusalema. /Ta ꞌaꞌetobode ꞌasaeya ta ꞌalolaguwa, ma ꞌagwae, “Causala beno, toꞌaha ꞌida Bada ꞌina nuwatuhu gidemusa ꞌida paihowa.” C Ta Paulo ꞌihegwaemaiya, “Sahena wadoudou ma wahehe ꞌateyohogau. Yatagwala pwaigauwa ma silagugau deliya, nuwana silohe ꞌamasigau Yelusalema ꞌoina, Bada Yesu weyahina.”  Tauma ma ꞌasaina ꞌana tomiyao gwae bewa ꞌahesagoheya ma Paulo ꞌaꞌahwanoiyeya, ꞌagwae, “Sahena ꞌuhanehane Yelusalema.”   ta ꞌoima ꞌinaoma, ta Paulo ꞌana gadiwana ꞌiꞌeweya, ta ꞌahena ma nimana ꞌiboi ꞌipaidiya, ta ꞌigwae, “Yaluyaluwa Tabuna ꞌigwae gide: Toni gadiwana bewa meYudiya Yelusalema ꞌoina nata sipai, ma siꞌebwae taudi ganamuli ꞌoidiya.” ta Ta sabwelo tupwana ꞌoidiya ꞌamiyamiya, ta ꞌaigeda palopita, sanina Agabu, Yudiyega ꞌisuluma, 7 Ma Pilipi natunao site hata mewahinedi, ta geya sihai, ma ꞌidi paihowa gide palopita ma Yehoba ꞌina nuwatuhu sihepwaila nugeta tomota ꞌoidiya. ,QTa gona ꞌiꞌadaleya ꞌatauya Sisaliya, ma ꞌaluhuwa Pilipi ꞌina hada, tauna mwalo tologuguya site sebeni ꞌaigeda ꞌoidiyega, ta mahetemai ꞌamiyamiya. Z-Ma Taiya ꞌaꞌebesineya ta ꞌaꞌuꞌe hila, ta Tolimei ꞌoina ꞌasohota, ma ꞌasuluwa, ta ꞌoinega tohekalesiyao ꞌalobediya ma ꞌaloyauwedowediya, ta sabwelo ꞌaigeda mahetemai ꞌamiyamiya. 7ima ꞌageluwa wagai, ta taudi sihila ꞌasai. {Ta ꞌoinega ꞌima sabwelo nobwa sigumwala, ma ꞌagogona ꞌadobiya wagai, ma taudi mamwanediyao ma manatudiyao sidobihemaiya ꞌasa papalina, ta holai ꞌahema ꞌatulaseya ma Yehoba ꞌoina ꞌahwaꞌahwanoi. Coinega ꞌaloyauwedowediya, jMTa tupwana Yesu ꞌana tohemisao ꞌalobediya ta mahetemai ꞌamiyamiya sabwelo sebeni, ma Yaluyaluwa Tabuna sanapu ꞌiyamayaowedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌoinega Paulo sihegwaeya, sigwae, “Sahena ꞌulagalaga Yelusalema.” PTa Saipilosi ꞌalatuwa, ma ꞌoinega ꞌima ꞌebeulega ꞌapili hataya, ta Siliya weyahina ꞌapilipili, ma Taiya ꞌoina ꞌasohota ma ꞌabehega waga ꞌana doꞌodoꞌona tupwana sihegubalidi. {oTa Patala ꞌoina waga ꞌalobeya sabi habala Pinisia, ma wagaina ꞌoina ꞌagelubala ta ꞌapilipili niꞌuwa. ^ 7Ma Paulo mahetemai, ꞌiyamayaowedi ꞌaloyauwedowediya ma ꞌaꞌuꞌe dumwaluna ta Kesa ꞌoina ꞌasohota. Gona ꞌiꞌadaleya ꞌaꞌuꞌe hila ta Lodi ꞌoina ꞌasohota, ta hali sabwelowa ꞌasohota Patala. 3&ta sinuwagala madouna weyahina ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Cabwa gesowana waꞌitaꞌita hilegau.” Coinega sidobiheya wagai, ta sihegeluya.<s%Ta mabwaiyadi sidouwa, ma Paulo siꞌatusapwaliya, } s$Paulo ꞌina gwae bewa ꞌigumwala ta ꞌahena ꞌitulaseya, ma mahetenao siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina.  '#Mumugagu bewa ꞌoidiyega yaheꞌita pwaigomiya ꞌabehega ꞌilobwainegita ma tauda ꞌida paihowega toweꞌa taꞌabihetedi. Gidemusa Bada Yesu ꞌina gwae wanuwatuhuyahi, beno ꞌigwaeya, ꞌCewamo geya yaliyayenamo, ma ꞌebwaya hesi mayaliyayaina madouna.’ ” " ="ma hesi wasanapu pwaigauwa ꞌabehega taugu ꞌigu paihowega ꞌaguwa ta ꞌigu tobwatobwa yalobedi, ta ꞌigu ꞌaliꞌeyao wete yaꞌabiꞌabihetedi.  !“Mwalo taugu baꞌidamiu tamiyamiya, geya nuwanuwagu ꞌimi wasawasao, nuwana mane, nuwana ꞌaleꞌo ꞌausaladi,    “Wete yahenuwa lagugomi tuta sinaonaoma weyahidi, ꞌabehega Yehoba tauna ꞌiꞌita yahigomi, ma wete tauna ꞌina helau tetelina ꞌiꞌabihe paꞌaligomi, ma ꞌoinega ꞌina bodao, taudi ꞌiꞌabihe ꞌehaudiya ꞌoidiya, ꞌomi wete waluhu. PCoinega walomatayahi ta wete ꞌigu guguya wanuwatuhuyahi, ꞌabehega bolime ꞌetoi geya yaꞌaiyawasi, sabwelo ma hinuwana ꞌoidiya, ma hesi mamataneugu yaguguguguya ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina. /Ta wete ꞌomi nata ꞌoimiyega tupwadi sihegaina ma siheꞌita ꞌaboꞌabo ꞌoimiya, ta tupwana tomota silisidi taudi ꞌidi bodao ꞌoidiya. +“Yasanasanapu wete nata ꞌigu tauya mulina toheꞌitao galadi, gide ꞌedewa sasasasaidi, sinaoma ma ꞌimi sipiyao siꞌabihe galadi. '“Coinega tohanugetao ꞌomi waboi waꞌitayahigomi, ta ꞌimi sipiyao wete waꞌitayahidi, weyahina Yaluyaluwa Tabuna ꞌimi paihowaina ꞌiꞌebwaegomiya ma tohekalesiyao walomata yahidi, weyahina ꞌida Bada Yesu tomotaiyedi taudi bweyahinega ꞌigimwanediya. ~u“Coinega bewa tuwa yahepwaila ꞌoimiya ꞌabehega Yehoba ꞌina loinao mabwaiyadi yaꞌebwaya pwaigomiya, ta geya ꞌaigeda yadahwa. Ta ꞌeguma tupwami ꞌoimiyega wahesilae hataya, beno taugu geya ꞌigu puiyega, ta hesi waboi ꞌimi pui. [/“Wanuwatuhuyahi mwalo tuta baibaiwana ꞌoidiya ꞌasakosakowasi ꞌoimiya, ta Yehoba ꞌina hetoloina tetelina weyahina yalologuguya. Ma bewa wahesagohe, ꞌabwa nata geya wete waꞌiteꞌite hilegau. y“Ta geya hene yawasigu weyahina yanuwanuwatuhu ma yanuwahi. Beno tuwa ꞌigu ꞌeda nuwana ꞌigu paihowaina Bada Yesu ꞌiꞌebwaegauwa weyahina yanuwanuwatuhu ta ꞌabehega yalosalohi, beno ꞌada helau Yehoba ꞌoinega ꞌana hepwaila. !;Beno tuwa ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, Yaluyaluwa Tabuna ꞌihehepwaila ꞌoiguwa ꞌabehega ꞌabwa Yelusalema ꞌoina pai ma muya yalobadi. “Ma bewa tuwa Yaluyaluwa Tabuna ꞌina loinega yatautau Yelusalema, ta geya tasanapu toꞌaha nata nobwa ꞌoiguwa ꞌilatu. d~Ata ꞌigu heꞌita ꞌoimiya tuwa mahemahetena, ꞌomi meYudiya, ma ꞌomi hali tupwa tomotaiyao, mabwaiyami yaguguya ꞌoimiya ta ꞌabehega mumugami galadi ꞌoidiyega wanuwabui Yehoba ꞌoina ma Bada Yesu wahemise. Y}+ta hesi geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌida Bada tetelina bwebweꞌana ꞌana hepwaila yanuwahi, ma hesi mabwaiyami yaheꞌitegomiya ꞌimi tapwalolo ꞌoidiya, ta wete ꞌimi hada ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, |{beno ꞌida Bada weyahina yapaipaihowa, hohobigega, ta maꞌigu dou, ma muyao wete yalobediya meYudiya ꞌidi loinega, B{}Ta sitauya pwaima ꞌoina ma Paulo ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi wasanasanapu mumugagu tutaina tamiyamiya baꞌidagwao Esiya ꞌoina, ꞌigu latu hohau ꞌoinega ꞌana siga nige, hzITa Mitilo ꞌoinega ꞌihewasa Epeso hekalesiya ꞌana tohanugetao ꞌoidiya ma sinaoma. Ay{Paulo ꞌihegwae pwaimaiya ta ꞌabehega Epeso ꞌaꞌebesine, ma ꞌabehega sahena wete tuta ꞌiuleule Esiya tupwainao ꞌoidiya, weyahina nuwanuwana ma ꞌilomwayamwayau, ꞌeguma sowasowahina Yelusalema ꞌiloba Penitikosi* Guyaina ꞌana sabwelo ꞌoina. Paulo ꞌina gwae loyauwedo meEpeso ꞌoidiya >xuEeta Mitiline ꞌaꞌebesineya, ta gona ꞌiꞌadaleya Kiyo matana ꞌapilipili. Eeta gona ꞌiꞌadaleya ma Samo ꞌoina ꞌasohota. Ciꞌadaleya wete, Milito ꞌoina ꞌasohota. w Ta Asosi ꞌilatu pwaiya ma ꞌahelobaloba, ꞌoinega ꞌadoꞌoya ta ꞌaꞌuꞌe hila, ma Mitiline ꞌoina ꞌasohota. qv[ Ma tauma wagega ꞌageluwa ma ꞌaꞌuꞌeya Asosi, ta ꞌabehega nage ꞌoina Paulo ꞌadoꞌo, weyahina ꞌihepwaila ꞌoima, ꞌigwaeya, “Wagega watauya, ma taugu ꞌaheguwega yatau Asosi, ma nage ꞌoina wadoꞌogau.” 9uk Ta hewaliina sitoe haneheya mayawasina, ma weyahina siyaliyaya madouna. Coinega Paulo ꞌihane hila ma beledi ꞌiꞌehisihisiya ta siꞌaiya, ma ꞌoinega mahetenao sihehegwaegwae ta ꞌana siga gona ꞌiꞌadaleya, ta ꞌitoholowa ma ꞌiꞌebesinediya. Tilowasi ꞌoinega ꞌaꞌadau Milito weyahina t s' Ta Paulo ꞌisuluwa, ma ꞌoina ꞌituluha ma ꞌiꞌatusapwaliya, ta ꞌigwae, “Sahena waꞌateꞌateyoho. Yawasina ꞌimiyamiya.” Fr Ma hewali ꞌaigeda, sanina Yutiko, ꞌimiya haneya hada papalina ꞌoina ꞌimiyatoiya, ta mataꞌenoꞌenowega ꞌilolosaduduna. Ta Paulo ꞌabwa ꞌigwaegwae, ta Yutikoina ꞌiꞌenosineya, ma papalinaina ꞌoinega ꞌibeꞌuwa baleꞌuwa, ma sisuluwa ta siꞌabilagasiya, ta siꞌiteya ꞌiꞌamasa pwaiya. wqgTa hada ꞌana hane gidemusa hada ꞌetoi, ma hetoina ꞌoina ꞌahaneya, ta mayale baibaiwadi ꞌagabudiya. CpWiki ꞌana sabwelo nugenugetaina ꞌoina mabwaiyama ꞌaꞌetoꞌautama beledi ꞌehisihisi ꞌana ꞌebe nuwatuhuyahina sabi paihowaina, ma Paulo ꞌiguguya, weyahina hali sabwelo ꞌina tuta tauya. Ta ꞌina gwae guguyaina ꞌiloheduduleya ta ꞌana siga hinuwana gamwana, ma tuwa ꞌabwa ꞌiguguguguya. Ao{Ta tauma Pilipai ꞌoina ꞌamiyamiya ꞌana siga pwalawa daisinamo ꞌana guyai ꞌapaihowa. Cigumwala ta tauma wete ꞌageluwa, ma sabwelo nima ꞌaiꞌaigeda ꞌaꞌadaꞌadau, ma ꞌasohota Tilowasi, ma ꞌiyamayaowedi ꞌalobediya, ta sabwelo sebeni wete ꞌamiyamiya. Paulo ꞌina paihowa Tiloasi ꞌoina RnTaudi bewa sitauya nugeta wagega ma Tilowasi ꞌoina siyamwayamwa. m Ma loheloheya tupwana baꞌidanao sitauya, ꞌaigeda gwama Beliya, tauna Pilo natuna sanina Sopeta, ma meTesalonaika siteluwa, taudi Alisitako ma Sikanido, ta gwama Dabi sanina Gayo, ta Timoti wete, ta meEsiya siteluwa, sanidiyao Tikiko ma Tilopimo. l#ta nobwa waiꞌena ꞌetoi ꞌimiyamiya, ta ꞌiꞌiunamo wagega siꞌadau, Siliya weyahina, ta tupwana gwaegwae ꞌihesagohediya meYudiya siloiloina tauna weyahina sabi ꞌabiyahina, ma ꞌoinega ꞌina ꞌeda ꞌibuiya ta ꞌabehega Masidoniya ꞌalonega ꞌihila. -kSMa Masidoniya tupwainao ꞌoidiya ꞌisakowasiya, ꞌiloguguya tohekalesiyao ꞌoidiya, ꞌiꞌabihe paꞌalidiya, ta muliyetega tupwa Gilisi ꞌoina ꞌihapwesa, j /Ma dagadaga ꞌigumwala pwaiya, ta Paulo tohekalesiyao ꞌibwauwedima ta ꞌiguguyediya, ꞌoinega ꞌiloyauwedowediya, ta ꞌitauya Masidoniya. eiC)Cina gwae ꞌilosalohiya, ta bodao ꞌihewasaediya, ma siliya sawala ꞌidi hada.hw(“Ta nige ꞌimi hedagadaga besobeso weyahina ꞌana ꞌita nata loina taloba, weyahina geya ꞌida huhumo.” g'Ma ꞌeguma wete hali nuwatuhu weyahina ꞌabehega wada yatala, delihegogona madouna ꞌoina nuwatuhuina ꞌabwa weyahina taloina. Nf&“Ta ꞌeguma Dimitilo maꞌiyanao nuwanuwadi ma taiya siheyatalae, beno bwebweꞌana. Cebe yatala ma toloinao simiyamiya, ma sosowahidi ꞌimi yatala sihesagohe ma sinuwanuwatuhu weyahimi. 5ec%“Ma waꞌita loheloheyaowedi watoedima, taudi geya ꞌida hada heꞌasisi ꞌoinega sida yagaha, bo nuwana ꞌida Yehoba mewahinena sida ꞌahwa galagalae, ꞌawa? /dW$Ta gesowana wete taiya ꞌisinasinaligita ꞌida tapwalolo bewa weyahina. Coinega ꞌilobwainegomiya ma wahenonomo ta sahena wahehedagadaga besobeso, nige gidemusa. *cM#Coinega ꞌasaina ꞌana tohanugeta ꞌitauyama, ta hedagadaga ꞌigihelolaguya, ta ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “MeEpeso yo, mabwaiyada tasanapuya ꞌabehega Dayana tabwana hedada ꞌina hada tapwalolo ꞌana toꞌitayahina tauda, ma wete ꞌina daꞌule tabu galewega ꞌibeꞌuma. mbS"Ma bodao siꞌinaneya ꞌabehega tauna gwama Yudiya, ꞌoinega sibwauwa madouna, ma ꞌidi hedagadaga tuta dudulena geya silolagu, ma sibwaubwau mahemahetena, sigwaegwae, “Tauda meEpeso ꞌida yehoba Dayana tabwana moisa.” Ma!Ta meYudiya ꞌaigeda loheya sanina Alekisana silohetu hetuneya, ma ꞌida laga ꞌoidiya ma ꞌida gwae. Coinega ꞌitoholowa matadiya ma tupwadi tomota ꞌidi nuwatuhuwedi sibwau latuhediya ꞌoina, ꞌoinega nimanega ꞌihegwaediya ꞌabehega hedagadaga sida lolagu, ma meYudiya ꞌidi gwae ꞌida hepwaila latuhe. ` Ma bodaedi gide sibuwa ma sibwaubwau, ta mabwaiyadi ꞌidi wui hagana, ma hedagadaga huhuna baibaiwadi geya sisanapu. 6_eta tupwadi wete Paulo ꞌiyanao, taudi meEsiya babadao, gwae sihewasaeya ta Paulo siꞌahwanoiyeya ma ꞌabehega gesowana ꞌida luhu hada ꞌebe ꞌetoꞌautaina ꞌoina. p^YMa Paulo nuwanuwana ma tohedagadagaowedi ꞌoidiya ꞌitautauya ma tohekalesiyao siꞌetobodeya, !];Coinega tomota baibaiwadi sipili ꞌautama ma siwuiwui, ma hedagadaga besobeso sipaipaihowa, ta meMasidoniya ꞌeluwa siꞌabiyahidiya, taudi Paulo ꞌina sakowasi ꞌoidiya ꞌana toꞌwayabuwao, sanidi Geyo ma Alisitako, ta sipilihediya hada ꞌebe ꞌetoꞌauta ꞌoina. >\uMa bodaowedi Dimitilo ꞌina gwae sihesagoheya, ta Paulo ꞌina paihowa weyahina sigamwasowala madouna, ta sibwaubwau, “Tauda meEpeso ꞌida yehoba Dayana tabwana moisa.” '[G“Bewa ꞌoinega yamatauta, ꞌabwama nuwana tomota gesowana ꞌida tobwatobwao sigimwanedi, ma ꞌabwa wete ꞌida Yehoba madouna Dayana ꞌana heꞌasisi ta ꞌina hada tapwalolo siheginaula besobesowe. Weyahina meEsiya ma mebaleꞌu mabwaiyada Dayana ꞌana toꞌetuluhao.” TZ!Ma Paulo ꞌina heꞌita ꞌoinega tomota baibaiwadi ꞌiheꞌitediya ꞌigihe nuwabuidiya, ma ꞌina gwaegwae ꞌabehega Yehoba tomota nimadiyega siꞌabidi geya Yehoba moisa. Ta bewa gidemusa geya Epesomo ꞌoina ma hesi tupwa baibaiwadi Esiya ꞌalona. Ta ꞌomi wasanapu pwaiya, ma waꞌiteya Pauloina ꞌina paihowa, ꞌawa? bY=Ma Dimitilo ꞌina topaihowao ꞌibwau ꞌautediya, ma tupwadi wete ꞌidi paihowa tauna gidemusa, ta ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ciyagwao wanuwatuhuyahi ꞌabehega paihowa bewa ꞌoinega ꞌida wasawasa talobaloba. MXLoheya ꞌaigeda sanina Dimitilo, tauna dayagi ꞌana topaihowa siliba ꞌoinega, ma meEpeso ꞌidi yehoba wahinena sanina Dayana ꞌina hada tapwalolo ꞌaluꞌaluwana ꞌiꞌiudi ꞌipaihowediya, ma ꞌihehegimwaneyedi tomota ꞌoidiya. Maꞌina topaihowao ꞌidi wasawasa madouna dayagiyedi ꞌoidiyega silobaloba. WyMa tuta nage ꞌoina heꞌoheꞌohe madouna ꞌilatuwa Yesu ꞌina ꞌeda weyahina, ta bewa gidemusa ꞌilatu ꞌesa. (VITa hesi Pauloina ꞌimiyamiya Esiya tuta toꞌutoꞌupana ꞌoina, ta ꞌana tolemaowedi Timoti ma Elasito ꞌihewasa nugetediya, ma sitauya Masidoniya. U Muliyetega Yaluyaluwa Tabuna Paulo ꞌihenuwa laguweya ꞌabehega Masidoniya ma Akaya ꞌoidiyega ꞌida tauya ma Yelusalema ꞌoina ꞌida latu, ma ꞌigwaeya, “Yanugenugeta Yelusalema, ma ꞌabwa muliyetega yatauya Loma. Gide ꞌigu nuwatuhu.” TyNage ꞌoinega Yehoba ꞌina gwae ꞌidabalala ta ꞌihewaiwai tomota baibaiwadi ꞌoidiya. MeEpeso siloꞌaleha 'SGTa ꞌidi ꞌobao bukidi sihegogonedima, ma boda matadiya sigabu yahulediya, ma bukiyedi ꞌadi maisa sisahwa hegogonediya, ma pipiti tausani kina gidemusa. R%Ma tohemisa hauhaudi baibaiwadi sitauyama ta boda matadiya ꞌidi mumuga guguyou sihepwailediya, ꞌabehega taudi wete siꞌobaꞌoba. +QOMa wasa bewa Epeso ꞌana tomiyanao mabwaiyadi sihesagoheya ta simatauta, taudi meYudiya, ma taudi geya meYudiya, ta Bada Yesu sanina siꞌahwa waiwaiyeya. 7PgCoinega loheyaina ꞌigihebuweya, ꞌisopila ma toꞌobaedi ꞌiloꞌalehediya, ta ꞌadi ꞌaleꞌo ꞌisabu yahulediya, ma ꞌihunudiya, ta ꞌwahi daisidi hadega sidena. kOOMa hiꞌahiꞌaina ꞌihegwaediya, “Yesu ma Paulo yasanasanapudi, ma taiyawedi ꞌomi?” N} Ma tupwadi meYudiya ꞌadi toꞌobao nobwa simiyamiya, ma taudi sisakosakowasi, ma ꞌoba ꞌoinega hiꞌahiꞌa siulaula latuhedi. Ta tupwadi Yudiyaedi Paulo ꞌina paihowa wasana sihesagoheya, taudi Topwaoli Madouna, sanina Sikiba, natunao site sebeni. Ma site sebeniyedi sitoho ꞌabehega Bada Yesu saninega hiꞌahiꞌa tolohalao ꞌoidiyega sida ulalatuhedi, ta ꞌaigeda buwa sihegwaeya sigwae, “Yesuina Paulo ꞌiloguguyaeya, tauna saninega ꞌaloinego ma loheya ꞌuꞌebesine ma ꞌutauya.” ~}||,{{zzByxbwwhwv^u{tgs rqqpcooAnmmNlxl kjiiEhggHfGe)d2cNb=a``@_^^5]\[[0ZCYGWVV>UqTSRRrQQP=ONdM$LQK5JIIBHGGFEE4DCC%BA@@?]>=o=;;?:@9j8857X66X5.44132100_//5. -l,++C))((7''&h&%Q$B##H"n!! ~)G"X]1a# k CQ]V%CꞌCutauya ma tomotaedi ꞌuhegwaedi: Cabwa wahehesagoha, ma sahena nuwami ꞌisabwasabwalena. Ta wete tuwa waꞌeꞌebubuna, ma nata geya waꞌitaꞌita. Weyahina ꞌidi nuwatuhuwao hagana ma hagana, ꞌoinega sisawala. Ta Paulo ꞌina gwae ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae tubumiyao weyahidi gwae moisa, beno palopita Aiseya ꞌahwanega ꞌigwaenediya: 6gTa tupwadi sihemiseya ma tupwadi sipaꞌala. U#Ma sabwelo siupaeya, ma boda madouna siꞌetoꞌautama Paulo ꞌina hada, ma gonegonega ꞌana siga ꞌiboi ꞌoidiya ꞌiguguya, Yehoba ꞌina hetoloina weyahina, ta Mosese ꞌina loina ꞌoinega, ma palopitao ꞌidi gwaeyao ꞌoidiyega, ꞌiheꞌitediya Yesu weyahina, ta ꞌitohoya ma ꞌabehega ꞌiꞌabihe ꞌasilaladi. &ETa hesi nuwanuwama ꞌahesagohamo ꞌoiuwega toꞌaha ꞌino nuwatuhuwedi, weyahina tupwa baibaiwadi tomota ꞌino boda hekalesiya siꞌahwa galegaleya.” 4aTa meYudiyaedi sigwaeya, “Tauma geya ꞌaigeda Yudiyega leta weyahiu ꞌalobaloba, ma wete ꞌiyadao ꞌebwa sinaonaoma geya sihepwailego ꞌabehega ꞌowa galau. nUMa hesi taudi ꞌidi heꞌewa ꞌoiguwa weyahina yabwauwegomiya ma ꞌane tahegwaegwae. Moisa tuwa tauda meIsileli tahehemisa ꞌabehega ꞌada lema Yehoba ꞌoinega ꞌilatuma, ta hemisaina bewa weyahina deliya silagugauwa.” 9 kTa meYudiya siꞌoheya gabana ꞌoina ꞌabehega sahena silihalihasigau. Bewa huhuna yaꞌahwanoiya Sisa ꞌina yatala weyahina, ta geya ꞌabehega ꞌida bodao yaheꞌewadi.  %Ta ꞌigu yatala mulina meLomaedi nuwanuwadi ma silihasigau, weyahina geya ꞌaigeda ꞌigu pui siloba, ma ꞌabehega sida loheꞌamasigau. i KMa sabwelo ꞌetoi sigumwala, ta Paulo meYudiya ꞌidi tohanugetao ꞌibwau ꞌautedima. Sihapwesama ta ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tasigwao, taugu geya ꞌeta toꞌaha galana ꞌida boda ꞌoidiya yapaihowa, nuwana mumugada tubudao ꞌoidiyega yaligeligehi, ma hesi Yelusalema ꞌoina siꞌebwayaegauwa meLoma ꞌoidiya, ta deliya silagugauwa. L Nage ꞌoinega ꞌatauya ta Loma ꞌoina ꞌalatuwa, ta toloꞌalehao Paulo sitagwaleya ma ꞌimiya wasi, ma ꞌana toꞌitayahina toloꞌaleha ꞌaigeda tuwa. Paulo ꞌina paihowa Loma ꞌoina Ma tohekalesiyao Loma ꞌoina tetelima sihesagoheya, ta sitauyama ꞌedai sihesohotemaiya tupwa Cebegimwane, sanina Apio ma Hada Taumana ꞌetoi ꞌoidiya. Ta tutaina Paulo ꞌiyanaowedi ꞌilobediya, Yehoba ꞌoina ꞌiloyauwedowa, ma ꞌiꞌatepatu. =sPutioli ꞌoina tupwana tohekalesiyao ꞌalobediya, ta sitoemaiya ꞌidi hada, ta ꞌoidiya ꞌamiyamiya sabwelo sebeni ꞌoidiya. Ta nage ꞌoinega ꞌatauya Loma weyahina. @y Nage ꞌoina ꞌasakowasiya Legiyami ta ꞌasohota. Ciꞌadaleya, ta yalasi ꞌitowama, ꞌoinega ꞌaꞌuꞌe hila, ta ꞌapilipili, ta sabwelo ꞌeluwa tuwa ma ꞌaluhuwa Putioli. b= Ta ꞌaꞌuꞌe ma Sailakiusa ꞌoina ꞌasohota, ta sabwelo ꞌetoi ꞌamiyamiya. %C Ta waiꞌena ꞌetoi sigumwala ma Melitega ꞌagelu Loma weyahina, ta ꞌima waga Alekisanidela wagana, matana ꞌana tosamala didiluwaluwa loheyadi. Ma wagaina, mwalo waiꞌena gogaiyedi ꞌoidiya bwanabwanaina ꞌoina ꞌiyamwayamwana ꞌana siga yaumai madouna ꞌilolaguwa.   Coinega helau baibaiwana siꞌebwaemaiya, ta ꞌima tuta gelu ꞌoina, ꞌama ꞌalai sowasowahima sidoꞌoya. Melitega ta Loma  Ta bwanabwanaedi mabwaiyadi taudi maꞌadi lohala sinaoma Paulo ꞌoina, ma taudi wete ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. Ma tutaina ꞌoina Pabiliyasi tamana hadai ꞌiꞌenoꞌeno maꞌina lohala, ta ꞌina lohala yahiyahi ma gamwa pilipili. Ta Paulo ꞌiluhuwa ꞌoina, ma weyahina ꞌiꞌahwanoiya Yehoba ꞌoina, ta wahina ꞌiꞌabi tohoya ta ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya. 3_Bwanabwanaina ꞌana bada sanina Pubiliyasi, ta ꞌina ꞌasa tupwaina deina ꞌaluhuwa, ta Pubiliyasiina sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya ꞌiꞌitayahi bwaibwainimaiya. %Ta bwanabwanaedi Paulo siꞌeꞌebubuya ta ꞌidi nuwatuhu nata nimana ꞌiseseha, nuwana ꞌitai ma ꞌiꞌamasa, ma siyamwayamwa, ta Paulo geya wete ꞌaigeda toꞌaha ꞌiꞌewaꞌewa, ꞌoinega ꞌidi nuwatuhu sibuiya, ta sigwae, “Loheyaina ꞌaigeda yehoba.” jMTa Paulo mwataina ꞌilosepaleya ꞌaiwe ninininimina ꞌalona, ma geya muya ꞌilolotoho. ~9Ta bwanabwanaedi siꞌiteya Paulo nimana mwata ꞌisanasanana, ta sihehegwaegwae siboidimo, sigwaeya, “Moisa tuwa, loheya nage toloheꞌamasa, ma geya sowasowahina loinega ꞌiboi ꞌiꞌabihete. Bwagana damanega ꞌidenama ꞌoyaꞌoya, ma waꞌita mwata ꞌinaliya.” (}IMa Paulo ꞌaiwe ꞌidomweyama, ta ꞌaiwe ꞌoina ꞌilagu balediya, ma yahiyahi weyahina ta mwata newanewalina ꞌilatuma, ta Paulo nimana ꞌinaliya. "|=Ma bwanabwanaedi sihelauwemaiya madouna, ta ꞌaiwe siholeya, ma mabwaiyama sibwauwemaiya ta ꞌamwaimwailu, weyahina ꞌiꞌwesuꞌwesu ma gogai wete. { Ta ꞌagayo haneya ꞌoyaꞌoya, ma bwanabwanaina ꞌana tomiyao sihepwaila ꞌoima ꞌabehega bwanabwana sanina Melita. z,ma tupwama wagaina tupwatupwana ꞌoidiyega ꞌatube laga, ta mabwaiyama maꞌima bwebweꞌana ꞌatube haneya ꞌoyaꞌoya.by=+Ta ꞌadi tohanugetaina nuwanuwana ma Paulo ꞌiꞌabihete, ꞌoinega ꞌiꞌausidiya, ꞌabehega sahena silolohe ꞌamasidi. Ma hesi ꞌiloinaedi taudi sowasowahidi ma sitube nugeta ma ꞌoyaꞌoya weyahina sitube, x}*Ta toloꞌalehao sinuwanuwatuhu ꞌabehega paipaidi siloheꞌamasidi tabu ma tupwadi situbehane ꞌoyaꞌoya ma sidena. Fw)Ma ꞌalusa ꞌidoemaiya ta waga ꞌaheduneya namonamo ꞌoina, ta waga ꞌabusuna ꞌiduna ma geya sowasowahina ꞌilonihu, ma gwahuna bagodu ꞌidi lasa hilehilega ta ꞌipisaliya. Rv(Ta loho siꞌupwa yahuleya ma niꞌuwa siꞌabi sinediya, ma wete ꞌeyaisi ꞌana balaeyao silihasidiya ma siꞌeyaisa, ma ꞌoleꞌole ꞌai matana siꞌuꞌeya ma siꞌuꞌe ꞌoyaꞌoya weyahina. _u7'Ta gona ꞌiꞌadale pwaiya ta ꞌoyaꞌoya siꞌiteya, ta geya siꞌinana to ꞌasa, ma ꞌalo namonamoina siꞌita lobeya, ꞌoinega sinuwanuwatuhu ꞌeguma sowasowahina wagaina silagahe ꞌaloina ꞌoina. itK&Eema ꞌamwausuwa, ta pwalawa waga ꞌalonega siuleya holai, ma ꞌabehega waga ꞌimalamalai. ^s5%Ta ꞌama baibaiwa wagaina ꞌoina ꞌageluwa beno tu handeledi ma sebeniti sikisi. Pr$Ta ꞌoinega mabwaiyama nuwama ꞌibwebweꞌana, ta wete ꞌaꞌaiya. 'qG#Ma gwae bewa ꞌigwaeneya ta beledi ꞌiꞌeweya ta weyahina ꞌiloyauwedo Yehoba ꞌoina, mabwaiyama matama, ma ꞌihisiya, ma tauna ꞌiꞌai nugeta. gpG"Coinega ꞌilobwainegita ma talohepaꞌala, weyahina sahena hesi ꞌaigeda ꞌihehesilae.” 0oY!Ta ꞌiꞌiuna ma gona ꞌiꞌadale, ta Paulo ꞌihegwaediya ma siꞌai, ꞌigwae, “Sabwelo potini ꞌateyoho weyahina ta geya wete ꞌeꞌahai wada lotohoya. bn= Ta toloꞌalehaowedi waga ꞌebe talalaga ꞌana balae siꞌupwa yahuleya ta ꞌidoeya. m'Ta Paulo toloꞌalehao ma ꞌadi tohanugetao ꞌihegwaediya, “Ceguma loheloheya nage wagega sidena, nata geyaꞌabwa tabwebwebweꞌana.” 6leTa tupwadi wagaina ꞌana topaihowao nuwanuwadi ma wagega sidena, ta waga ꞌebe talalaga siulasuluheya holai, ta siꞌabowa ꞌabehega loho wete siule waga matanega. k)Ta simatauta tabu ma daꞌule ꞌoina ꞌaduna, ta waga yiuwega loho ꞌehata siulediya, ma siꞌahwaꞌahwanoi gona ꞌadaꞌadale weyahina. Bj}Ma niꞌu siloho tohotohoya ta silobeya ꞌana saliyana gide tuweniti lihe ꞌana saliyana. Ta tupwana ꞌahedoe naowa ta wete siliheya ta silobeya niꞌu saliyana gide pipitini lihe. @iyWiki ꞌeluwa sigumwala, ꞌabwa hene Ediliya niꞌuna ꞌidoedoe dadanemai, ma nihuwana gamwana waga ꞌana topaihowao sinuwatuhuya ꞌabehega ꞌoyaꞌoya deina ꞌalatulatu. EhEema bwanabwana ꞌaigeda ꞌoina taduna.” Waga ꞌiduna gwMa tasigwao, sahena waꞌateꞌateyoho, weyahina Yehoba yahemiseya, ma nata ꞌipaihowa gide tuwa ꞌiheꞌitegauwa. Vf%ta ꞌihegwaegauwa, ꞌPaulo, sahena ꞌuꞌateꞌateyoho; ꞌabwama Sisa matana ꞌutoholo, weyahina ꞌino ꞌahwanoi ꞌoinega waga ꞌana togeluwao mabwaiyadi mahetemwao Yehoba ꞌiꞌabihetegomi.’ re]weyahina hinuwana ꞌigu Yehobaina, tauna yahemiseya, ꞌina anelose ꞌinaoma ma deiguwa ꞌitoholowa, d{Ta bewa yaguguyegomi waꞌatepatu, sahena ꞌaigeda ꞌoimiyega ꞌiꞌamaꞌamasa, ma wagamo hesi ꞌabwa ꞌidamana, cMa sabwelo baibaiwana ꞌoidiya waga ꞌana togeluwao geya siꞌai, ta Paulo gamwagamwanidiya ꞌitoholowa, ma ꞌigwaeya, “Tasigwao, ꞌeguma ꞌigu gwae wada hesagoheya, ma sahena Kilitiyega tada gelugelu, gesowana mwau ma hesilae bewa talobaloba. 1b[Ma sabwelo baibaiwana ꞌoidiya geya hala bo ꞌipwala ꞌada ꞌitediya, ta wediliya madouna ꞌimutumaiya, ꞌoinega ꞌasanapuya ꞌabehega nata ꞌaꞌamasa. _a7Ma sabwelo hetoina ꞌoina waga ꞌana tobwatobwao siꞌewediya ta siula suluhediya. `#Ta wediliya madouna waga ꞌiꞌahuꞌahu buibui hedadeya, ta gona ꞌiꞌadaleya ta waga ꞌana doꞌodoꞌona siꞌeula suluhediya. ._Uta balae siꞌeweya ma waga madouna simomosiya, ma simatauta, nuwana nenegwala sanina Silitisa ꞌoina siduna, ta ꞌoleꞌole siulisiya ma tuwa ꞌaꞌahaꞌahai. ^yta bwanabwana sanina Kiloda gwahunega ꞌaꞌadaꞌadau, ta ꞌahewaiwaiya ta waga ꞌebe talalaga ꞌalisi lagasiya, v]eta waga geya sowasowahina ma ꞌipili, weyahina yaumai matamega ꞌitowatowama, ta tuwa ꞌibibini hilemai, U\#Ta tuta ꞌiꞌiuna ma yaumai madou hedadena sanina Bomatu ꞌitowadobima, >[u Ma yalasi ꞌiꞌiuna ꞌitowama, ta sinuwatuhuya ꞌabehega nata siꞌadau bwaibwaina ma Pinikisa siluhu, ta ꞌidi loho sitabeiya ta Kiliti deinega sipiliya ꞌoyeꞌoyega. uZc Ma ꞌaloinaina ꞌoina simiyamiya geya ꞌilobwaine bolibolime ꞌana tuta, ta baibaiwadi sigwae, “Tuwa tatoho, ma ꞌeguma sowasowahina Pinikisa ꞌoina taluhu, weyahina tauna ꞌalo bwebweꞌana, ma ꞌoina taꞌaiyawasi.” Ta Pinikisa ꞌoina ꞌalo ꞌaigeda, beno bwanabwana Kiliti ꞌoina, ma ꞌebesola yalasi ma yalata ꞌilobediya. Wediliya silobeya 'YG Ma toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌihesagohediya toniwaga ma waga ꞌana toꞌeyaisa ꞌenadi, ta geya Paulo ꞌina gwae weyahina ꞌida nuwatuhuwa. QX ꞌigwae, “Babadao ꞌilobwaineya ma taꞌaiyawasi ꞌalo bewa ꞌoina. Sahena tatohotoho ma taꞌadaꞌadau hila, tabu ta tahesilae, ma tobwatobwa ma waga tamudalidi, ma wete tauda taꞌamasa.” %WC Ma tuta dudulena ꞌauleya, ta hudi* ꞌana tuta ꞌigumwala, ma yaumai ꞌana tuta galana ꞌihegaina pwaiya, ꞌoinega Paulo ꞌihenuwa laguwediya, 0VYTa ꞌoyeꞌoyega ꞌaꞌuꞌeya, ma yaumaiina tuwa ꞌiꞌeweꞌewemai ta tuwa ꞌatauyama ꞌalo ꞌaigeda sanina Calo Daumwala ꞌoina, gogo Lasiya holaina deina. UTa sabwelo baibaiwana ꞌima ꞌadau mwauna, ta Nidasi deina ꞌalatuwa, ta geya sowasowahina ma Nidasi matanega ꞌadumwalu, weyahina yaumai madouna matamega, ꞌoinega ꞌasuluwa Kiliti ma Salimoni gamwagamwanidiyega ꞌasola, ta Kiliti guinega ꞌasakowasiya. /TWNage ꞌoina toloꞌalehao ꞌadi tohanugetaina ꞌilobeya ꞌaigeda Alekisanidela wagana, ꞌiꞌiuna ma ꞌiꞌuꞌe Itali weyahina, ta ꞌoina ꞌagelubala. tSaTa Silisiya ma Pamipiliya ꞌidi bwagabwaga ꞌaꞌebesinediya ta Maila ꞌasohota, tupwa Lisiya ꞌoina. RTa Saidoniyega ꞌaꞌuꞌe hila ta Saipilosi gwahunega ꞌapili sakowasiya, weyahina Saipilosi matanega yaumai ꞌitowa bodemaiya. )QKGona ꞌiꞌadaleya ta Saidoni ꞌoina ꞌasohota, ta Yuliyasi Paulo ꞌiꞌatemuyamuyaeya ta ꞌitagwaleya ma ꞌitauya ꞌiyanao ꞌoidiya, ma siꞌitayahi. _P7Eeta Adilamitio ꞌoina wagega ꞌagelu, tauna wagaina ꞌiꞌiuna ꞌipili Esiya ꞌasaidi gadowaidi ꞌoidiya, ma ꞌaꞌuꞌe, Alisitako baꞌidamai, tauna gwama Masidoniyana, tupwa Tesalonaika ꞌoinega. {O qTa siloina pwaiya ꞌabehega Itali ꞌoina ꞌatauya, ꞌoinega Paulo ma tupwadi paipaidi wete baꞌidanao sitagwalediya Sisa ꞌina toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌoina, sanina Yuliyasi, ma ꞌane ꞌima ꞌadau ꞌoina ꞌiꞌitayahidi. -NS Ta kini Agalipa Pesito ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Loheya bewa ꞌeguma geya Sisa ꞌina yatala weyahina ꞌida ꞌahwanoiya, sowasowahina ma talihasi.”Mta sihehegwaegwae siboidimo, sigwaeya, “Loheya bewa geya ꞌeta toꞌaha ꞌina pui ma weyahina ꞌamasa bo lagudeli ꞌilobwaine.” dLATa kini mamwanena Belinisi ma gabana ma tomiyatoi mabwaiyadi sitoholowa ta silatuwa, &KEMa Paulo ꞌigwae hila, “Nuwana tuta toꞌutoꞌupana, bo nuwana tuta dudulena ꞌoina, ꞌowa ma taudi wete bewa ꞌoiguwa sihehesagoha, ꞌeguma mahetemwao waheꞌwauꞌwau naowegau, beno ꞌebe yaliyaya. Beno tuwa genuwagu ma balae bewa nimaguwa simiyamiya walobalobadi.” JTa Agalipa Paulo ꞌihegwaeya, “Cunuwatuhuya ꞌabehega tuta toꞌutoꞌupana ꞌoina ꞌuꞌabi hekalesiyegau!” uIcTogidega ꞌowa kini Agalipa, palopitao ꞌidi gwaeyao ꞌuhemisaedi, ꞌawa? Yasanapuya ꞌuhemisaeya.” YH+ma nuwatuhuwedi bewa kini Agalipa ꞌisanasanapudi, ta matana bewa yagwaegwae geya maꞌigu debamwadina, ma yasanasanapu ginaula bewa geya ꞌeta wete ꞌiꞌwaiꞌwaiha, weyahina bewa geya paihowa dahwana. GyTa Paulo ꞌigwaeya, “Bada Pesito, geya yabuwa, ma hesi toꞌaha yahehepwailedi, beno gwae moisa ma dumwaluna, -FSMa Paulo bewa gide ꞌiheheꞌoteꞌotetela ta Pesito ꞌitalaꞌasona, ꞌigwaeya, “Ciya, yauyauleiu! nuwana seꞌulu hedada ꞌiꞌabihe yauyaulegowa.” REbeno ꞌabehega Toꞌabihetenaina muya ꞌiloba ma ꞌamasa ꞌoinega ꞌitoholo nugeta, ta ꞌasilala ꞌilelewane meYudiya ta taudi geya meYudiya wete ꞌoidiya.” Pesito Paulo ꞌiꞌahwa buwaeya {DoMa tuta nage ꞌoina ma ꞌana siga nige Yehoba ꞌilemelemegau, ma ꞌane yatoholo ma yahehepwaila, ꞌomi toloinao ma tomota mabwaiyami ꞌoimiya, geya hali nuwatuhu weyahina, ma tuwa tauna ꞌiboi palopitao ma Mosese sihepwaila nugeteya, C“Cigu paihowa bewa weyahina meYudiya siꞌabi yahigauwa Hada Heꞌasisi ꞌoina, ma ꞌabehega silohe ꞌamasigau. LBma hesi Damasiko ꞌoina yahepwaila nugeta, ma muliyetega Yelusalema wete ꞌoina, ma Yudiya ꞌasanao mabwaiyana ꞌoidiya, ma taudi geya meYudiya ꞌasa ganamuli wete ꞌoidiya yahepwaile, ta ꞌabehega mumugadi galana ꞌoidiyega sinuwabui Yehoba ꞌoina, ta mumuga bwebweꞌana ꞌoidiyega ꞌidi nuwabui siheꞌitae. UA#“Kini Agalipa, bewa weyahina heꞌitaina galewega geya yalogwahate, f@EWeyahina taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya ꞌabwa yahewasaego, ma matadi ꞌuꞌabi heꞌasilaladi, ma guguyou ꞌoinega siꞌita hila ꞌasilala ꞌoina, ta wete Tomudulele* ꞌina ꞌebeloina waiwaina ꞌoinega sihapwesama, ma Yehoba ꞌidi puiyao ꞌinuwasamudi, ma siluhu taudi ꞌagu tohemisao ꞌoidiya, beno taudi ꞌoiguwega siꞌehauwa.’ ?yMa ꞌeguma meYudiya bo nuwana taudi tomiya ganamuli sitoho ma siꞌabi hemuyemuyego, nata yaꞌabihetego nimadiyega. '>GMa hesi ꞌutoholoma. Coiuwa yalatu pwaima ma ꞌabehega yaloinaego, ta ꞌigu latu bewa weyahina ma wete ꞌigu latuwedi ꞌabwa weyahidi, ꞌuhepwailegau. t=a“Ma yagwaeya, ꞌBada taiya hede ꞌowa?” Badaina ꞌigwaeya, ꞌTaugu Yesu ꞌuloloꞌalehegau. z<m“Ta mabwaiyama ꞌabeꞌu talutalubuꞌiya baleꞌuwa, ma ꞌenana ꞌaigeda yahesagoheya ꞌena Ibeliuwega* ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, ꞌSaulo, Saulo, toꞌaha weyahina ꞌuloloꞌalehegau? Cana ꞌita gide siꞌwa ꞌusiꞌwa ta ꞌutohotoho ma ꞌuꞌetopele ma ꞌuboi ꞌulihasigo, ma hesi ꞌaheu ꞌimomomosi ma ꞌiꞌabiꞌabi hemuyemuyego hedada.’ P; Ta kini ꞌuꞌita, sabweloina yatautau Damasiko, ꞌasudibwalala ta galewega ꞌasilala madou hedada ꞌisaema, ta geya gidemusa hala maedanina, ta yaꞌiteya baꞌidagwao ꞌisae sakowasiyemaiya. Q: “Ta topwaoli madoudi siloinaegauwa ma Damasiko ꞌoina yatauya. >9u Ta wete hada tapwalolo ꞌoidiya yaꞌabiꞌabi hemuyamuyadi ma yaheꞌoheꞌohenedi ma Yesu silogwahate, ma yagamwasowala moisa ꞌoidiya, ma yamutumutudi hali ꞌasao ꞌoidiya. @8y Bewa weyahina Yelusalema ꞌana tohekalesiyao tupwana baibaiwadi deliya yalagudiya, gidemusa topwaoli madoudi siloinaegauwa, ma ꞌeguma siloheꞌamasidi, taugu wete yatagwatagwala. 7 “Moisa, taugu mwalo ꞌigu nuwatuhu ꞌabehega ꞌeda mabwaiyadi ꞌoidiyega, Yesu gwama Nasaleta sanina yaꞌausi. |6qTa togidega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega geya sowasowahina ma Yehoba toꞌamasa ꞌiꞌabihe toholo hiladi, ꞌawa? m5SGwae hemisaina ꞌima susu site tuwelowedi sinuwatuhu yahiya ma ꞌabehega sida loba, ta maꞌidi hemisa Yehoba ꞌoina sitapwatapwalolo, sabwelo ma hinuwana ꞌoidiya. Ta nuwatuhuyahina bewa weyahina meYudiya siheꞌewegauwa. u4c“Ta bewa ꞌigu yatala huhuna matauwa, beno Yehoba ꞌina gwae hemisa tubumao ꞌoidiya yahemiseya. T3!ma tuta dudulena ꞌoina sisanasanapugau ꞌabehega tauma boda Palisi, ma Palisiyao ꞌima loina waiwaina yamuliyeya moisa, ta ꞌeguma ꞌuhesilaladi, ma nuwanuwadi ma sihemaisa, nata siꞌahwa moisa. !2;“MeYudiya mabwaiyadi sisanasanapugau, mumugagu, ꞌigu tuta sedaseda ꞌoina yahegaineya taugu ꞌigu ꞌasa, ta muliyetega Yelusalema ꞌoina, %1Cweyahina tauma meYudiya mumugama ta ꞌima heꞌoheꞌoheyao ꞌusanasanapudi. Ta yaꞌahwanoiyego, ma ꞌuꞌalamaꞌiꞌita ma ꞌigu gwae ꞌuhesagohe. 07“Kini Agalipa yo, nige yayaliyaya madouna weyahina ꞌowa matauwa yatoholowa, ma ꞌigu uhala meYudiya ꞌidi heꞌewao ꞌoiguwa weyahidi yagwae, 2/ _Ma Agalipa Paulo ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bwebweꞌana Paulo, ꞌuboi weyahiu ꞌugwae.” Ma Paulo nimana ꞌiꞌahala lagasiya, ma ꞌihegwaeya bewa gide, ꞌigwae, .%Weyahina geya ꞌana ꞌita bwebweꞌana ꞌeguma paipaina ꞌaigeda tahewasae, ma geya ꞌaigeda toꞌaha heꞌewa weyahina tagwae.”-)“Ta geya ꞌaigeda ꞌina pui weyahina, ꞌabehega ꞌida bada Sisa ꞌoina yalele. Bewa ꞌoinega yatoeyama matauwa kini Agalipa, ma ꞌomi wete mabwaiyami, ta ꞌoinega ꞌabehega yatala bewa mulina ꞌina pui ꞌaigeda taloba, ma weyahina yalele Sisa ꞌoina. O,Ta geya ꞌeta wete ꞌina pui yalobaloba ma weyahina ꞌida ꞌamasa, ma tauna nuwanuwana ma ꞌida kini madouna Sisa ꞌoina ꞌida yatala, ꞌoinega yaloina pwaiya ma yahewasae Sisaina ꞌoina. <+qTa Pesitoina ꞌigwaeya, “Cowa kini Agalipa, ma ꞌomi waꞌetoꞌautama mabwaiyami, loheya bewa waꞌita. Tauna weyahina meYudiya mabwaiyadi Yelusalema ꞌoinega, ta wete tupwa bewa ꞌoinega, siꞌahwanoiyegauwa ma sigwae waiwai ꞌoiguwa sigwaeya, ‘Loheya beno tuwa ꞌamasa ꞌilobwaineya.’ *)Ta gona ꞌiꞌadaleya, ta Agalipa ma Belinisi sinaoma, maꞌadi ꞌaleꞌo wasawasa, ta hada ꞌebe delihegogona ꞌoina siluhuwa ma boda ꞌaleha ꞌana toloinao ma gogoina ꞌana babadao sihelatudiya maꞌidi heꞌasisi. Ta Pesito ꞌiloina ma Paulo siluhuweya. 9)kTa Agalipa Pesito ꞌihegwaeya, “Taugu wete nuwanuwagu ma loheyaina ꞌina gwae yahesagohe.” Ta Pesito ꞌigwaeya, “Bwebweꞌana, gona yabwauweyama ma ꞌigwae.” D(“Ta Pauloina ꞌilogwahata, ma Sisa ꞌina yatala weyahina ꞌiꞌahwanoiyeya. Ta yatagwaleya ma hesi deliya ꞌimiyamiya, ꞌana siga ꞌeda yaloba ma yahewasae Sisa ꞌoina.” .'UTa taugu yahenuwanaluwa, togidega ma ginaula bewa weyahidi yaloina ꞌesa, ma Pauloina yahesilaleya ꞌeguma sowasowahina ꞌihane Yelusalema ma nobwa siheyatalae. 7&gma taboidimo ꞌidi tapwalolo weyahina sigwaegwae, ta ꞌaigeda loheya ꞌiꞌamasa pwaiya, sanina Yesu, ta Paulo ꞌihehepwaila ꞌabehega Yesuina mayawasina ꞌimiyamiya. %Ta ꞌana toheꞌewaowedi sitoholo, ma yanuwatuhuwa nata toꞌaha ꞌaigeda ꞌina pui weyahina sihepwaila. Ta geya hene, .$U“Ta siꞌetoꞌautama bewa ꞌoina, ta geya yaheboi, ma gona ꞌiꞌadaleya ta yatala ꞌana wagahata ꞌoina yamiyatoiya, ma yagwae ta loheyaina sitoeyama. p#YTa yahegwaediya yagwae, ꞌGeya meLoma mumugama gide ꞌabehega tomota ꞌoimiya ꞌatagwala ꞌimi loinao weyahidi, ma hesi ꞌilobwaineya nugeta yatala tapaihowa ma ꞌimi heꞌewao ma tauna ꞌina uhala wahepwaila latuhedi.’ M"Mwalo Yelusalema ꞌoina yamiyamiya, tauna loheyaina weyahina meYudiya ꞌidi topwaoli madoudi ma babadao ꞌoiguwa sihepwaileya, ma siꞌahwa noiyegauwa ꞌabehega yaloinae ꞌina pui weyahina. I! Cidi miya sabwelo tupwana baibaiwana ꞌoina, Pesitoina kini Agalipa ꞌoina Paulo ꞌana heꞌewao ꞌihepwailediya, ꞌigwaegwae, “Loheya ꞌaigeda nage deliya Pilikesa ꞌiꞌebesineya.  ! Sabwelo hisa sigumwala, ta kini Agalipa mamwanena Belinisi baꞌidana Sisaliya ꞌoina silatuwa, sabi gwae loyauwedo Pesito ꞌoina. ) Ta Pesitoina ꞌiluhuwa ta ꞌina tosanapuwao mahetenao sihehegwaegwae. Sihegwaegwae ꞌigumwala, ta ꞌihilama, ma ꞌigwae, “Bwebweꞌana, nuwanuwau kini ꞌina yatala, ꞌoinega kini Sisa ꞌina yatala ꞌoina yahetunego.” Kini Agalipa mamwanena sihapwesama Q Ceguma gide taugu ꞌabehega toloina ligeha ma ꞌoinega pui bewa weyahina ꞌilobwaineya yaꞌamasa, bwebweꞌana. Camasa geya yamataute. Ta ꞌeguma geya ꞌaigeda ꞌigu pui waloba ꞌidi heꞌewa ꞌoidiyega, geya ꞌilobwaine ma ꞌuꞌebwayaegau ꞌoidiya, ma hesi kini madouna, tauna Sisa*, ꞌina yatala nuwanuwagu.” xi Ta Paulo ꞌigwaeya, “Genuwagu ꞌigu yatala weyahina meYudiya siloinegau. Geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌoidiya yaꞌabi pui, ma bewa ꞌusanapu pwaiya. Ma hesi meLoma ꞌimi ꞌebe yatala ꞌoina yatotoholo, ma bewa ꞌilobwainegau. iK Ta Pesito hesi nuwanuwana ma meYudiya ꞌiꞌabihe yaliyayadi, ꞌoinega Paulo ꞌihegwae hileya, ꞌigwae, “Togidega, nuwanuwau ma Yelusalema ꞌoina ꞌuhane ma ꞌa toheꞌewao bewa weyahidi wayatala mataguwa?” <qTa Paulo ꞌidi gwae ꞌiꞌelagu bodediya, ꞌigwae, “Taugu geya meYudiya ꞌidi loina, nuwana Hada Heꞌasisi ꞌana loina, bo nuwana Sisa ꞌina loina yaligeligehi.” a;Ma Paulo ꞌinaoma ta meYudiyaedi taudi Yelusalemega sisuluma, sitoholo sakowasiyeya, ta ꞌidi heꞌewa Paulo weyahina sihepwailedi, maꞌidi gamwasowala, ma hesi mabwaiyadi ꞌidi hepwailaedi geya ꞌadi moisamo. STa wiki ꞌaigeda ma tupwana ꞌoidiya ꞌimiyamiya, ta ꞌoinega ꞌisuluwa Sisaliya, ta gona ꞌiꞌadaleya, ta yatala ꞌana wagahata ꞌoina ꞌimiyatoiya, ta ꞌiloina ma Paulo siꞌeweyama. ta ꞌeguma nuwanuwami, ꞌimi toloinao mahetegwao ꞌasulu, ma toꞌaha ꞌimi heꞌewa Paulo weyahina nobwa wayatala.” )Ta Pesito ꞌigwae hilediya, ꞌigwae, “Geya, ma hesi Paulo Sisaliya deliya tuwa ꞌimiyamiya, ma ꞌiꞌiunamo taugu yahila Sisaliya, veta Pesito ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi waiwai sigwae, “Sowasowahina ma Paulo ꞌuhewasaeyama Yelusalema, ma ꞌebwa ꞌiyatala?” Ta ꞌidi nuwatuhu moisa beno ꞌabehega Paulo siloheꞌamasi ꞌedai, tutaina ꞌeguma ꞌitautauyama. r]Ta topwaoli madoudi ma meYudiya ꞌidi babadao sinaoma, ta ꞌidi heꞌewa Paulo weyahina sihepwaileya, } uPesitoina ꞌinaoma Sisaliya, ma ꞌihegaineya ꞌina loina, ma sabwelo ꞌetoi sigumwala ta ꞌihaneya Yelusalema. \1ta ꞌana siga bolime ꞌeluwa sigumwala, ta Posiu Pesito Pilikesaina ꞌihemiyalaeneya. Ta Pilikesa nuwanuwana meYudiya tauna siꞌahwa bwebweꞌane, ꞌoinega ꞌiloina ma Paulo deliya tuwa ꞌimiyamiya.+Ta Pilikesaina nuwanuwana mane ꞌiloba Paulo ꞌoinega ꞌana lihasa weyahina, ta nage huhuna ꞌibwaubwau hileyama ma mahetena sihegwaegwae, Ta Pilikesa ꞌatena ꞌiyohowa, tutaina Paulo ꞌina guguya ꞌihesagoheya, mumuga dumwaluna, ma toholopaꞌala, ma bwaꞌomatana ꞌinaonaoma weyahidi, ta Pilikesa ꞌigwaeya, “Tuwa! Ma ꞌuhila, ma to tuta malamalaina ꞌoiguwa ee wete yabwau hilego.” `9Ta sabwelo tupwana sigumwala, ta Pilikesa mwanena Dalusila mahetena sinaoma, ta mwanenaina wahine Yudiya, ma Pilikesaina Paulo ꞌibwauweyama, ta ꞌina guguya sihesagoheya Yesu Keliso ꞌana hemisa weyahina. s_Ta Pilikesa toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌihegwaeya, “Loheya bewa wahile deliya, ma sahena waloiloina paꞌale, ma ꞌeguma ꞌiyanao nuwanuwadi ma sinaoma ꞌana lema siꞌebwae, sahena waꞌauꞌausidi.” Paulo deliya -Ta ꞌedaina weyahina Paulo ꞌigwaegwae Pilikesa wete ꞌisanapu bwaibwainiya, ta ꞌiupahila, ꞌigwaeya, “Tuta ꞌeguma boda ꞌaleha ꞌana toloina Lisiyasi ꞌisuluma, ꞌoinega ꞌimi yatala weyahina yahesinuwa, nuwana Paulo ꞌina gwae dumwaluna bo geya.” } sTa ꞌaigeda tuwa gwae yabwau latuheya, tutaina gamwagamwanidiya yatotoholo, ta weyahina siheꞌewegauwa, beno moisa. Ta ꞌigu gwaeina ꞌabehega ꞌBewa tuwa matamiya yayatala, weyahina yahemisa ꞌabehega toꞌamasao sitoholo hila.’ ” / W“Ma taudi bewa sitauya pwaima matauwa ꞌilobwainediya ma toꞌaha ꞌigu puiyao siꞌita lobeya, tutaina ꞌidi toloinao siyatalegauwa, sihepwaile ꞌoiuwa. 7 gma hesi tupwana loheloheya siꞌitegauwa, taudi Esiya ꞌana tomiyao, ta ꞌilobwaineya taudi matauwa bewa sinaoma, ꞌeguma nuwanuwadi ma siheꞌewegau, ta geya sitauyama. Ma yaꞌabiheꞌehau pwaigauwa, ma pwaoliina yapaipaihowa Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma geya boda mahetegwao, ta geya hedagadaga, ' G“Ta bolime baibaiwana sigumwala pwaiya ꞌoinega yahila Yelusalema, ma helau yaꞌeweyama ꞌigu boda ꞌoidiya, ma wete sabi pwaoli Yehoba weyahina. “Ta tuta mabwaiyana ꞌoidiya yatohotoho waiwai ꞌabehega yamumuga bwebweꞌana, Yehoba matana, ma wete tomota ꞌoidiya. !Ta wete yahemisa ꞌabehega Yehoba toꞌamasao ꞌiꞌabiꞌabi hetoholo hiladi, tobwebweꞌadi ma togala, gide taudi wete ꞌidi hemisa. nU“Ta ꞌidi gwae ꞌaigeda tuwa yaꞌahwa moisaeya, beno ꞌedaina sihesaniyeya Wataha ꞌoinega yalotapwalolo tubumao ꞌidi Yehoba ꞌoina. Ma wete Mosese ꞌina loinao ma palopitao ꞌidi lele mabwaiyadi yahemisaediya. kO Ma paihowaedi nige ꞌoidiyega siheꞌewegauwa geya sowasowahidi ma ꞌoiuwa siꞌahwa moisaedi. R ta geya wete siꞌiteꞌitegau tomota baꞌidagwao ꞌaheꞌoheꞌohe, nuwana boda yaloinaediya ma simuliyegau, Hada Heꞌasisi ꞌoina, bo hada tapwalolo ꞌoidiya, bo Yelusalema ꞌasaina ꞌalona. 'G “Ceguma tomota ꞌuhesilaladi, sihepwaila ꞌoiuwa ꞌabehega sabwelo tuwelomo sigumwala ꞌoidiya, tutaina yahane Yelusalema ꞌoina sabi tapwalolo, } Ta gabana nimanega Paulo ꞌihegwaeya ma ꞌida gwae. Ta Paulo ꞌiꞌapulagata, ꞌigwaeya, “Yasanapuya ꞌowa ꞌebeloina bewa ꞌoina bolime baibaiwana ꞌuloiloina, maꞌigu yaliyaya matauwa yada gwae hila ꞌagu heꞌewa bewa weyahina. ?y Ta meYudiya wete heꞌewaina siꞌahwa moisaeya. 8ita ꞌiloina ꞌabehega ꞌana toheꞌewao tauma ꞌanaoma ꞌoiuwa ma ꞌayatala. Ma ꞌeguma ꞌuboi ꞌuhesilala, ꞌina pui ꞌuda ꞌitaloba, gide nige yahepwaileya.” c?Ma Lisiyasi, tauna boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌinaoma, ta nimamega ꞌiꞌwayemaiya, ~-Tauna wete ꞌitohoya ꞌabehega ꞌima Hada Heꞌasisi ꞌiꞌabihebiꞌiye, ta ꞌaꞌabiyahiya ma ꞌabehega ꞌaloine tauma ꞌima loinega. V}%“Moisa, loheya bewa ꞌaꞌitalobeya ꞌilasi geyogeyoina, ma meYudiya ꞌiheꞌita puidiya tupwa mabwaiyana ꞌoidiya, ꞌoinega siꞌaleꞌaleha, ma tauna boda Nasaleta ꞌidi toꞌahala bihali. N|Ma genuwagu wete ꞌigu gwae ꞌoiuwa yaꞌabiꞌabi hedudule, ma hesi yaꞌahwanoiyego maꞌino helau ꞌuda hesagohegau, ta ꞌima gwae toꞌutoꞌupana tuwa yahepwailedi, loheya bewa weyahina. [{/ta weyahina ꞌayaliyaya madouna tuta baibaiwana, ma tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya. Xz)Ta Paulo sitoe latuweyama, ma Telitulo ꞌitoholo, ma heꞌewa Paulo weyahina ꞌihepwailediya, ꞌigwaegwae, “Yauwedo ꞌowa tohane hedada Pilikesa, ꞌoiuwa ꞌayaliyaya weyahina ꞌowa ꞌino loina bwebweꞌana ꞌoinega mumuga galana ꞌuꞌabihe bwebweꞌanediya ꞌebeloina bewa ꞌalona, ma bewa tuwa ꞌamiya daumwala, y Ma sabwelo nima sigumwala ta Ananaiyasi, tauna Topwaoli Madouna, ma tupwadi meYudiya ꞌidi babadao, ma ꞌaigeda wete loheya, tauna togwaegwae, sanina Telitulo, ta tauna mahetediu sidobima, ta gabana Pilikesa ꞌoina ꞌidi heꞌewa Paulo weyahina siꞌeweyama. _x7#Ta gabana ꞌigwaeya, “Ca toheꞌewao hesi sinaoma ma ꞌoinega ꞌimi yatala yapaihowa.” Ma toloꞌalehao ꞌiloinaediya ma Pauloina silomatayahi hada wasawasaina, mwalo Helodi ꞌina hada, ꞌoina..wU"Ta gabana ꞌina leta ꞌihasili hegumwaliya, ma Paulo ꞌihesilaleya, “Toꞌeha ꞌino ꞌasa?” Ta Paulo ꞌigwaeya, “Cigu ꞌasa Silisiya ꞌalona.” Uv#!ta gabana ꞌina leta siꞌebwaeya, ta wete Paulo sitoeyama gabana matana. |uq Gona ꞌiꞌadaleya, ma tupwadi toloꞌalehaowedi sihila ꞌidi tupwa, ta togelu hosimo Paulo sitauyeya Sisaliya, xtiToloꞌaleha ꞌadi loina gide simulimuliyeya, ma Paulo hinuwanaina ꞌoina sitoeya Anitipatili ꞌoina. (sI“Wasa wete yahesagoha pwaiya ꞌidi loina dahwana Paulo ꞌana loheꞌamasa weyahina, ꞌoinega yalomwayamwayau ma yahewasaeyawa ꞌoiuwa, ma ꞌana toheꞌewao wete yahegwaediya ma sitauyawa ꞌoiuwa, ma nobwa sihepwaila toꞌaha ꞌidi heꞌewa huhuna loheya bewa weyahina.” 0rYma yalobeya ꞌidi heꞌewa huhuna beno sigwaegwae taudi tuwa ꞌidi tapwalolo ꞌana loina weyahina, ta ꞌidi heꞌewa geya loheꞌamasa bo lagu deli ꞌilobwaine. eqCNuwanuwagu ꞌidi heꞌewaina huhuna yada sanapu, ta ꞌidi hegogona ꞌoina yaꞌeweyama, QpLoheya bewa meYudiya siꞌabiyahiya ma ꞌiꞌiuna siloheꞌamasi, ta wasana yahesagoheya ꞌabehega tauna gwama Lomaina, ta toloꞌalehao baꞌidagwao ꞌatauya ꞌoidiya, ma nimadiyega ꞌalemeya. joM“Yauwedo ꞌowa gabana ꞌuhane hedada Pilikesa ꞌoiuwa, taugu Kolodiu Lisiyasi ꞌoiguwega. =nuTa wete leta ꞌileleya bewa gide, ꞌigwaeya, m Ma hesi tupwana hosi wete waꞌewadi ma ꞌoinega Paulo ꞌigelu, ta maꞌina bwebweꞌana watauye gabana Pilikesa ꞌoina.” l7Ta boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌibwauwediya ꞌina toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌeluwa ma ꞌiloinaediya, “Nata hinuwanega toloꞌaleha tu handeledi, ma togelu hosi* sebeniti ma toꞌahala gita tu handeledi wete waheꞌautedima, ma sitauyegomi Sisaliya ꞌoina. ykkTa toloinaina ꞌigwaeya, “Yauwedo ꞌowa, ꞌutauya ma sahena ꞌaigeda taiya ꞌoina ꞌuhehepwaila ꞌabehega ꞌidi nuwatuhu dahwanaina ꞌuhepwaila pwaiya ꞌoiguwa.” Paulo sihewasaeya Sisaliya ꞌoina gabana Pilikesa ꞌona #j?Ta ꞌidi ꞌahwanoi sahena ꞌuhehesagohe, weyahina gide site poti siꞌedahwana ꞌedai Paulo weyahina, ta sigwaehemisa pwaiya ꞌabehega nata geya siꞌaiꞌai bo sinumanuma ꞌana siga Paulo siloheꞌamasa nugete. Ta siyamwayamwamo tagwala ꞌoiuwega siloba Paulo weyahina.” ~~}O|{{Bzz&yxxwvsuttfss~rqq p@oonmlkkjihh"gpff$eddHccbb a\`n__^q]]2\0ZZ8Z,Y5X#WzW VUU:TTTSRQCP\OxNNOM L,KKIJJFIHHGFF E D~DCgBAA@,?'==y=Bewa ꞌoinega gwama mumugana ꞌoidega taꞌebesinedi, weyahina mwalo ꞌida sanapu weꞌaweꞌana ꞌoina heꞌita hagadi ma hadagi siꞌabinihu nihuwegita, beno tupwadi toꞌabowao ꞌidi heꞌitao hotohotodi ma galadi ꞌoidiyega. 7Gg0 ma ꞌane mabwaiyada tahemisa mahemahetena, ta wete Yehoba Natuna tada sanapu, maꞌida mumuga matuhadi, gidemusa Keliso ꞌina mumuga matuhana, ma bwebweꞌana mabwaiyana. F+0 Ma mabwaiyada ꞌida paihowa ꞌaigeda ꞌaigeda beno tohekalesiyao ꞌadi lema ma sihewaiwai, beno Keliso wahina ꞌina sinasinabwa weyahina, HE 0 Ta ꞌina heguheguyai bewa gidemusa, ꞌabehega tomota tupwadi sihetohepwaila, ma tupwadi sihepalopita, ta tupwadi sihetologuguya, ma tupwadi sihetohanugeta, ma tupwadi sihetoheꞌita. D0 Ma tauna tosuluina ꞌihaneya wete ta galewa ꞌihanesineya, ma ꞌoinega tauna tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌimiyamiya. gCG0 Gwae bewa “Cihaneya tabwana.” ꞌana sanapu bewa nugeta ꞌidobi hedada baleꞌu duduna. “Tutaina ꞌihaneya tabwana ꞌana ꞌalehao ꞌihewaiwai sinediya, eema tomota ꞌadi heguheguyai ꞌiꞌebwaedi.” SA0Ma Keliso ꞌina wasawasa ꞌoinega ꞌada heguheguyai ꞌiꞌebwaegita. x@i0Tamada Yehoba ꞌaigeda tuwamo, ma ginaula baibaiwana tabwanidiya ma ꞌoidiya, ma wete ꞌoida ꞌimiyamiya. s?_0Cida Bada wete ꞌaigeda tuwamo, ꞌida hemisa ꞌaigeda tuwamo, ꞌida babitaiso wete ꞌaigeda tuwamo. 9>k0Moisa, wahida ꞌaigeda, Yaluyaluwa Tabuna wete ꞌaigeda tuwamo, ma ꞌibwauwegitama ꞌomi ma tauma, ma tanuwanuwatuhu ꞌada lema ꞌaigeda tuwamo ꞌabwa taloba weyahina. z=m0ma wahetapewa waiwai, ma ꞌoinega Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌuinigomi, ma maꞌimi nuwadaumwala wamiya yaliyaya. (<I0ma maꞌimi nuwadobi, ta maꞌimi ꞌate tagwala, ta maꞌimi ꞌalamaꞌiꞌita, ma mahetemiyao wahelau hilegomi, ma waꞌatemuyamuya ꞌiyamiyao ꞌoidiya, ; 50Coinega yaꞌahwanoi ꞌoimiya ma mumugami waꞌitayahi, bewa tuwa taugu deliya silagugauwa Badaina ꞌina paihowa weyahina, ma ꞌomi Badaina ꞌibwauwegomiya tauna ꞌina paihowa weyahina, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma toꞌaha ꞌina paihowaina ꞌana lobwaina wamuliye, x:i0Coinega tohekalesiyao mabwaiyada Yesu Keliso saninega tahepwatu hatae, sauga mabwaiyana ꞌoidiya. Emeni.J9 0Moisa, ꞌina waiwai solada ꞌipaipaihowa, ma ꞌeguma toꞌaha weyahina taꞌahwaꞌahwanoi maꞌida hemisa, tauna sawasawahina ma ꞌipaihowa, ma ꞌana loheposeyana madouna weyahida. 98k0ꞌoinega tohekalesiyao mabwaiyadi mahetemiyao sawasawahimi Keliso ꞌina helau wada sanapu bwaibwaini, ꞌana tabataba, ꞌana dudula, ꞌana hane, ꞌana sulu, geya ꞌana lihemo, Keliso ꞌina helau madou hedade, ma wete Yehoba tauna Tohewaiwai hedada ꞌina mumugega ꞌida lohemaha bwaibwainigomi. 70o6W0ma ꞌane wete ꞌimi hemisega Keliso ꞌatemiya ꞌida miyamiya, ta mumugami mabwaiyana helau tuwa, #5?0ta yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoina ma ꞌabehega ꞌina wasawasa ma ꞌina waiwai ꞌitagwala ꞌoimiya, ma ꞌane Yaluyaluwana ꞌatemi ꞌigihewaiwaiyedi, <4s0tauna susu mabwaiyadi galewa ma baleꞌuwa lamudi, :3o0Coinega taugu yaꞌahetulasa Tamada matana, W2'0 Coinega ꞌigu ꞌemuyamuyao bewa weyahimi sahena weyahidi ꞌatemi siweꞌaweꞌa, ma hesi wada sanapu ꞌabehega ꞌigu ꞌemuyamuyaowedi ꞌomi ꞌimi bwebweꞌana weyahina. Keliso ꞌina helau madouna 1{0 ma ꞌeguma Kelisoina tahemisae taꞌatepatu, ꞌane sawasawahina taluhu Yehoba tauna matana, ma taꞌahwanoi ꞌoina. 0{0 Bewa Yehoba ꞌina nuwatuhu mwalo hene ta nige, ma bewa sauga ꞌigihelatuheya ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌoinega, /70 ꞌabehega ꞌebeꞌita tauda tohekalesiyao, ma ꞌoidega Yehoba ꞌina sanapu mabwaiyana ꞌiheꞌitae galewa ꞌana yaluyaluwa waiwaidi ꞌoidiya. U.#0 ma wete tomota mabwaiyadi sida sanapu ꞌabehega Yehoba tauna ginaula mabwaiyadi ꞌadi toꞌabihemasalaha, ma tuta dudulena ꞌoidiya ꞌina nuwatuhu ꞌidahweya, ta sauga bewa ꞌigihe hapwesa pwaiya, m-S0Ma taugu gide wewelohe tohekalesiyao ꞌalodiya, ma tuwa ꞌina helauwega paihowa bewa ꞌiꞌebwaegauwa, ꞌomi tomiya ganamuli ꞌoimiya Keliso tetelina yaloguguyae, ma ꞌoinega ꞌina wasawasa madou hedade wada ꞌitaloba, $,A0Ma Yehoba ꞌina waiwaiyega ta ꞌina helauwega paihowa bewa ꞌiꞌebwaegauwa, ta ꞌabehega tetela bwebweꞌana Keliso weyahina yahepwaila latuwe. j+M0ꞌabehega ꞌomi geya meYudiya sawasawahina ma Yehoba ꞌina ꞌabihetena waloba, tauma meYudiya gidemusa. Cina ꞌabihetenaina mwalo ꞌigwae hemisaeya, eeta Yesu Keliso tetelina ꞌoinega talobeya, ta taheboda ꞌaigeda. &*E0Ma sanapuina tomota nugenugetadi geya sisanapu, eeta bewa tuwa Yaluyaluwa Tabuna ꞌigihelatuheya ꞌina tohepwailao hesihesinuwadi ma palopitao ꞌoidiya, t)a0ma ꞌeguma wahasili wada sanapu ꞌabehega sanapuina dahwadahwaina Keliso weyahina beno yasanapu pwaiya. ?(w0Ma ꞌigu paihowa bewa sanapu mwalo dahwadahwaina weyahina, ma hesi ꞌana sanapu Yehoba ꞌiheꞌita pwaigauwa, gidemusa yaleleyawa ꞌimi leta toꞌutoꞌupana bewa ꞌoina, ,'Q0Nuwana mwalo ꞌigu paihowa tetelina wahesagoheya, ta ꞌigu paihowaina Yehoba ꞌiꞌebwaegauwa, ma ꞌabehega tauna ꞌina helauwega ꞌomi ꞌami lema waloba. y& m0Bewa weyahina taugu Paulo yaꞌeꞌetuluha ma yaꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, tauna ꞌigu paihowa ꞌiꞌebwaegauwa ꞌomi tomiya ganamuli ꞌoimiya, ma bewa tuwa Keliso ꞌina paihowa weyahina deliya silagu luhuwegauwa ta yamiyamiya. *%M0ma wete ꞌomi geya meYudiya gide wahe yowayowana, ta ꞌoimiyega hadaina ꞌiꞌabiꞌabi, ma ꞌabehega hadaina ꞌoina Yehoba Yaluyaluwana ꞌiloꞌasa.}$s0ma ꞌoinega tauda mabwaiyada tahehada ꞌana yowayowana, ma Yesu ꞌiꞌabigita ma tahehada madouna ma ꞌehauna, 2#]0Comi wete siꞌabigomiya, ꞌoinega tauda gide tuwa hada, ma Yesu Keliso tauna ꞌida wahuwahu, tauna ꞌoina logidi madoudi beno Yesu ꞌana tohepwailao ma palopitao, -"S0Comi mwalo taumanao wamiyawasiya, ma sauga bewa hesi wahetoniꞌasa pwaiya Yehoba ꞌina bodao mahetemiyao, ta waheboda ꞌaigeda Yehoba ꞌina susu ꞌoina. k!O0Eeta tauna ꞌoinega, ꞌomi ma tauma Yaluyaluwa ꞌaigeda ꞌoinega ꞌitoegita Tamada ꞌoina.  #0Coinega Yesuina ꞌitauyawa ta daumwala ꞌiloguguyaeya ꞌomi tomiya bwagabwaga ꞌoimiya, ma tauma wete deina ꞌamiyamiya ꞌoima.  0ma wete ꞌida wataha ꞌoidiyega ꞌilihasigita ta ꞌitoegitama Yehoba ꞌoina, ma tauna mahetedai taheꞌiyaꞌiyagu hila; ee ꞌina paihowaina, tauna wahina ꞌaigeda tuwamo kelose ꞌoina situtu hepaꞌineya, eeta ꞌoinega loꞌalehaedi sigumwala. |q0Tauna wahina ꞌana loheꞌamasa ꞌoinega Mosese ꞌina ꞌetobodao mabwaiyadi ꞌigibodeya, eeta tauna ꞌihegogonegita ma taheboda ꞌaigeda tauna mahetedai, ta geya gidemusa mwalo boda ꞌeluwa simiyamiya, eema bewa tuwa tamiya daumwala, I 0Tauna weyahida daumwala ꞌipaihoweya, weyahina ꞌaliupa sanina loꞌaleha ꞌihwategita ma Keliso ꞌaliupaina ꞌiligeha yahuleya eeta ꞌina ꞌamasa ꞌoinega taheboda ꞌaigeda pwaiya. xi0 Mwalo wamiya wasiya, ma bewa tuwa Yesu Keliso ꞌoinega, beno Kelisoina bweyahinega ꞌitoegomiya deina. 4a0 Wanuwatuhuyahi ꞌabehega tutaina mwalo Keliso ꞌoinega wamiya wasiya, ma Isileli ꞌina ꞌebeloina ꞌoinega wamiya ganamuliya, ma ginaula bwebweꞌadi Yehoba ꞌigwae hemisaeya Buki Heꞌasisi ꞌalona geya ꞌeta toꞌaha ꞌomi weyahimi ꞌiꞌinana, ꞌoinega geyaꞌabwa ꞌeta toꞌaha bwebweꞌana ꞌabwa walobaloba ma ꞌabehega tauna weyahina wada hemisa, geya wete ꞌimi Yehobamo tutaina baleꞌuwa wamiyamiya. pY0 Comi geya meYudiya ta ꞌasa ganamuli tomotainao, ma meYudiyaedi taudi natudiyao loheloheyadi ꞌwapidi siꞌupwaꞌupwadi, ꞌadi ꞌilaꞌilala sipaipaihowa, ma sisinaligomiya, weyahina geya wahimi ꞌadi ꞌilaꞌilalamo. iK0 Ma hesi Yehoba ꞌiboimo ꞌina paihowa ꞌateda ꞌiꞌatububudiya Yesu Keliso ꞌoinega, ma ꞌabehega tapaipaihowa paihowaedi bwebweꞌadi Yehoba mwalo hene ꞌihesinuwediya weyahida. Keliso ꞌoinega taheboda ꞌaigeda 0 Cida ꞌabiheteina geya hene ꞌida paihowa ꞌoinega taloba, nata gide tanuwahane ꞌabehega tauda tuwa ꞌida waiwaiyega. 0Y0Moisa, ꞌina ꞌeheleina ꞌoinega ꞌiꞌabihetegomiya ꞌimi hemisa weyahina ma geya waboi ꞌimi paihowa ꞌoidiyega, ma hesi Yehoba ꞌina helau ꞌoinega. <q0Bewa ꞌipaihoweya ma ꞌabehega tuta sinaonaoma ꞌoidiya ꞌina ꞌehele madou hedadena ꞌiheꞌitae, beno ꞌina ꞌatemuyamuya ma ꞌina ꞌabihetena Yesu Keliso ꞌoinega. 0ma wete Keliso mahetedai, ꞌigilagasigita, eeta ꞌebemiya galewa Yesu Keliso ꞌoinega ꞌiꞌebwaegita, tauna Yehobaina mahetedai. 0Eema ꞌoinega ꞌida puiyao siloheꞌamasigita, ma hesi Yehoba ꞌina ꞌatemuyamuya tomadou hedada, ta ꞌina helau ꞌoida madouna wete, ma ꞌoinega ꞌigihetoholo hilegita, Keliso mahetedai. Yehoba tauna ꞌina ꞌeheleina ꞌoinega ꞌiꞌabihetegita, 00Mwalo wete tauda gidemusa, ta wahida ꞌina nuwaꞌubuna tamulimuliyedi, ma toꞌaha tauda ꞌida nuwatuhuwega tapaipaihowadi. Coinega ꞌana lobwaina ma Yehoba ꞌigamwasowalegita, weyahina mumugada tauda galagalaina, gidemusa mebaleꞌu mabwaiyadi. {o0Moisa, mwalo mumuga baleꞌu wapaipaihowadi, weyahina yaluyaluwa galadi ma waiwaidi ꞌidi bada, tauna tomiya ꞌatamana ꞌawawa wahematamataneya. Ma tauna yaluyaluwaina taudi loina ꞌana toligehao simulimuliye ma ꞌatediya ꞌimiyamiya. n W0Ma ꞌomi mwalo gide ꞌamaꞌamasimi ꞌimi puiyao ꞌoidiyega ma Yehoba ꞌigihetoholo hilegomiya.  %0weyahina tohekalesiyao tauda gide Keliso wahina yahunao, weyahina Kelisoina ginaula mabwaiyana sawasawahina tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya.+ Q0Weyahina Yehoba Keliso ꞌina ꞌebeloina ꞌiꞌebwaeya ginaula mabwaiyadi ꞌabehega ꞌiloinaedi, ma tohekalesiyao tauda wete mabwaiyada ꞌiloiloina ꞌoida, a  =0ꞌoinega Keliso ꞌina loina, loinao mabwaiyadi ꞌihane sinediya, nuwana aneloseyao ꞌidi loina bo yaluyaluwa biꞌiyao ꞌidi loina, bo taudi sanidi madoudi ꞌidi loinao, bewa tuta ma tuta sinaonaoma ꞌoidiya. 2  _0Cina waiwaiina Keliso ꞌoinega ꞌiheꞌitaeya tutaina ꞌamasega ꞌigihetoholo hileya, ta ꞌina ꞌebemiya galewa ꞌiꞌebwaeya, Yehobaina ꞌina ꞌebeulega, [  10ma wete wada sanapu Yehoba ꞌipaipaihowa waiwai tauda ꞌana tohemisao weyahida. z  o0ma wete ꞌatemiyega ginaulaedi bwebweꞌadi weyahidi ꞌibwauwegomiya wada sanapudi, ma wahemisa ꞌabehega ꞌabwa walobadi, ma wada sanapu wete ꞌina heguyai madouna ꞌina tomotaiyao tauda ꞌoida, beno tauna ꞌina wasawasa ꞌoinega, 4  c0Ma ꞌigu ꞌahwanoi weyahimi ꞌabehega ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina Yehoba, tauna Tamada ta Tohewasawasa madouna, ꞌigihesanapugomi, ma tauna wada sanapu bwaibwaini,  }0Coinega tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌomi weyahimi yaloloyauwedo Yehoba ꞌoina, ma yaꞌahwaꞌahwanoi weyahimi, weyahina tetelimi yahesagoheya ꞌabehega Bada Yesu wahemisaeya, ta wete ꞌana tohemisao mabwaiyadi ꞌatemiyega wahehelau ꞌoidiya.  0I  0gide ꞌilaꞌilala, ma ꞌoinega tasanapuya ꞌabehega ꞌada maisa galewa Yehoba ꞌoinega ꞌabwa taꞌewa, ma weyahina tahepwatuwe, ta wete taꞌahwa bwebweꞌana. Paulo ꞌina ꞌahwanoi \ 30 Ma wete ꞌomi Keliso ꞌoinega tetela moisa ma bwebweꞌana beno ꞌami ꞌabihetena weyahina wahesagoheya eeta tauna wahemisaeya, ma wete Yaluyaluwa Tabuna tauna ꞌigwae hemisaeya ta ꞌiꞌebwaegomiya, U %0 ta tauda ꞌihesinuwegita ta ꞌiloinaegita ꞌabehega Keliso ꞌana tohemisa nugetao, ta sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina ꞌida paihowao weyahidi tomota sida hepwatuwe, ma sida ꞌahwa bwebweꞌane. r _0 Ma Yehobaina tauna ꞌina nuwatuhuwega ꞌiloiloina, ta ꞌina paihowa mabwaiyana ꞌipaipaihowadi, f G0 ta ꞌina loinaina bewa ꞌabehega tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina Keliso ginaula mabwaiyadi ꞌihegogonedi ma siheꞌaigeda, beno ginaula galewa ma wete ginaula baleꞌuwa mabwaiyadi ꞌilagu hegogonedi tauna matana. H  0 Wete sonoga ma sanapu mabwaiyadi ꞌiꞌebwaegita, eeta tauna ꞌina nuwatuhu dahwadahwanidi tasanapudiya weyahina bewa ꞌiloina nugeteya ma ꞌabehega Keliso ꞌoinega ꞌilosalohidi, A }0Eeta Natuna bweyahinega ꞌilihasigita ꞌida puiyao ꞌoidiyega ta Yehoba ꞌinuwasamudiya, beno tauna ꞌina helau madou hedada ꞌiꞌebwaegita. Ta ꞌana madou geya ꞌana lihemo.  0}~ u0ma Yehoba tahepwatuwe bewa helau bwebweꞌana hedada weyahina, tauna Natuna moisaina ꞌiꞌebwae daisiya weyahida. } 0Ma ꞌoinega Yehoba nuwanuwana ta ꞌina helauwega ꞌihesinuwegita ma Yesu Keliso ꞌoinega ꞌiꞌahwa natunegita, Z| /0Weyahina mwalo hene ꞌabwa baleꞌu geya ꞌihemasalehe ma ꞌihesinuwa nugetegita ma ꞌabehega taheboda ꞌaigeda Keliso mahetedai, ta Yehobaina matana mumugada ꞌehauna, ma geya ꞌada ꞌebe heꞌewamo. @{ {0Ciyagwao, taloyauwedo Yehoba ꞌoina, tauna ꞌida Bada Yesu Keliso Tamana, ma Kelisoina ꞌoinega yaluyaluwada ꞌihelauwediya beno wasawasa galewa mabwaiyadi ꞌiꞌebwaegita. }z u0Tamada Yehoba ma Bada Yesu Keliso ꞌidi helau ꞌoimiya, ma ꞌoinega wamiya yaliyaya. Cabihetena Keliso ꞌoinega ;y s0Yauwedo tohekalesiyao ꞌomi Yesu Keliso ꞌana tohemisao, ꞌimi leta bewa taugu Paulo ꞌoiguwega. Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌoinega yahetohepwaila Toꞌabihetena Yesu weyahina. !x;DLoyauwedo bewa taugu nimaguwega yaleleya, wanuwatuhu yahigau ꞌabehega deliya yamiyamiya.Cigu helau madouna ꞌoimiya.Taugu Paulo.wwgDMa Alikipo wahegwae ꞌabehega, “Paihowaina Badaina ꞌiꞌebwaegowa ꞌuhetapewa ma ꞌulosalohi.” NvDBewa ꞌimi leta ꞌomi tohekalesiyao wahasili nugete, ma muliyetega wahewase tohekalesiyao tupwa Leodisiya ꞌoidiya, ta wete Leodisiya ꞌidi leta wete sihewasaeyawa ꞌoimiya ma wahasili. ,uQDCiyadao Leodisiya tupwaina ꞌoina simiyamiya ꞌigu loyauwedo wahepwaila ꞌoidiya, ma wete tohekalesiyaowedi wahineina Nimpa ꞌina hada sitapwalolo ꞌoidiya. [t/DWete ꞌiyadai Luke, tauna toꞌabilohala, ma Dimasa ꞌidi loyauwedo ꞌoimiya. wsgD Moisa, Epapilaina boꞌi ꞌihehetapewa ꞌomi weyahimi, ma wete taudi Leodisiya ta Hiyelapolowedi weyahidi. 0rYD Epapila wete ꞌina loyauwedo ꞌoimiya, tauna ꞌaigeda ꞌimi boda ꞌoimiyega. Ta ꞌipaipaihowa Toꞌabihetena Yesu weyahina, ma wete ꞌina ꞌahwanoi ꞌoidiya ꞌiꞌahwaꞌahwanoi waiwai ma ꞌane watoholo paꞌala, maꞌimi mumuga mabwaiyana bwebweꞌana, gide Yehoba nuwanuwana. q{D Ma wete Yesu, tauna sanina heluwena Yusito, taudi sitetoi ꞌidi loyauwedo ꞌoimiya. Sitetoiyedi meYudiya ꞌebwa baꞌidagwao ꞌapaipaihowa Yehoba ꞌina ꞌebeloina weyahina. Ma taudi ꞌigu miya mwauna ꞌoinega siꞌabiꞌabihe waiwaiyegau. kpOD Alisitako baꞌidagu deliya ꞌamiyamiya, ta ꞌina loyauwedo ꞌoimiya bewa yahepwaileyawa. Ma wete Maki, tauna Banaba nibaina. (Mwalo yahenuwa laguwegomiya Maki weyahina, ꞌeguma ꞌitautauyawa wabwauwe ꞌimi hada.) \o1D Ma tasidai Onesimo Tikiko baꞌidana sitautauyawa, ta Onesimoina tauna tuwa ꞌimi ꞌasa loheyaina, ta loheya bwebweꞌana, maꞌana hemisa. Ma taudi toꞌaha ꞌebwa silatulatuwa sihegwaegwae ꞌoimiya. nDBeno boꞌi yahewaseyawa ꞌoimiya, ma tauma ꞌima miyaina ꞌihepwaile ꞌoimiya ma wete ꞌina gwaeyega ꞌiꞌabihe paꞌaligomi. Tm!DCabwa Tikiko ꞌitauyawa ma ꞌigu paihowa mabwaiyana ꞌihepwailedi ꞌoimiya. Tauna ꞌiyadai bwebweꞌana, ma Yehoba ꞌina topaihowa dumwadumwaluna, ma baꞌidamai mahemahetena ꞌapaipaihowa. l1DCatemuyemuyega sauga mabwaiyana wagwaegwae maꞌimi sanapu moisa, eeta ꞌeguma ꞌiyamiyao sihesilalegomi, wahemaise gwae dumwaluwega. Lokaiyoni tkaDWete taudi geya Keliso ꞌana tohemisao ꞌoidiya wapaihowa dumwalu, ma sahena ꞌimi sauga wamudamudali. j DCoinega waꞌahwanoi weyahigu, ma wasaina ꞌana sanapu yaꞌabilatuhe ma ꞌiꞌasilala, ꞌigu paihowa gide ꞌana lobwaina. ~iuDTauma wete weyahima waꞌahwanoi, ma ꞌoinega Yehoba ꞌima ꞌeda ꞌiꞌabilatuhe ꞌoima, ma ꞌoinega Keliso wasana dahwadahwaina ꞌahepwaila latuhe tomota ꞌoidiya. Tauna wasaina bewa ꞌana hepwaila weyahina silagu luhuwegauwa deliya. )hKDWaꞌitayahigomi ma sahena ꞌimi ꞌahwanoi siweꞌaweꞌa, ma hesi waloyauwedo Yehoba ꞌoina, ma waheꞌalamaꞌiꞌitana ꞌimi ꞌahwanoi ꞌoidiya. Dg DMa ꞌomi babadao waloina dumwalu ꞌimi topaihowao ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, weyahina wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌomi ꞌimi Bada ꞌimiyamiya galewa. Loguguya ꞌahwanoi weyahina f#DMa hesi taudi togalaedi nata ꞌihemaisedi ginaula galadi ꞌoidiyega, weyahina ꞌina loina ꞌaigeda tuwa tomota mabwaiyada ꞌoida.teaDMa muliyetega Badaina ꞌoinega ꞌami maisa waꞌewa, weyahina ꞌida Bada Keliso weyahina tapaipaihowa. zdmDTa ꞌimi paihowa mabwaiyana ꞌoidiyega wagwahubiga, geya ꞌabehega tomota weyahidi, ma hesi Yehoba weyahina. 3c_DComi topaihowao wete ꞌimi babadao baleꞌuwa ꞌidi gwae wahematamatanedi nuwatuhu mabwaiyadi weyahidi. Ma sahena sigwaegwae yahigomi ꞌabwa wapaihowa maꞌimi hohobiga, ma ꞌoinega ꞌabehega waꞌabi heyaliyayadi. Ma hesi sauga baibaiwana maꞌimi tagwala Yehoba ꞌana heꞌasisiyega. xbiDMa ꞌomi hehenatunimi, sahena natumiyao waꞌabiꞌabihe gamwasowalidi, nata gide ꞌadi wahiꞌwata walagu. aDGwagwama ꞌomi wete sauga mabwaiyana tamamiyao ma sinamiyao ꞌenadi wamuliyedi, bewa ꞌida Bada ꞌina ꞌebeyaliyaya. V`%DWete gide ꞌomi loheloheya, mwanemiyao wahelauwedi ta sahena waheheliyedi. _DCida Bada ꞌina tomotaiyao tauda, ta ꞌilobwaineya ma wahiwahine haihainimi mwanemiyao ꞌidi gwae wahematamatanedi. \^1DMa mumugami mabwaiyadi, beno ꞌimi gwaeyao nana ꞌimi paihowao mabwaiyadi ꞌida Bada Yesu saninega wapaihowa maꞌimi loyauwedo Yesu saninega, Tamada Yehoba ꞌoina. Hali boda ma hali boda ꞌadi loina ?]wDWete Kelisoina ꞌina gwae bwebweꞌadi ꞌatemiya sibwala moisa, ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoimiya waheheꞌita ma walolohatoto sanapu moisa ꞌoinega, ta wete ꞌami wali ma Same walinao ꞌoidiyega, wete walibui ꞌoidiyega, Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, maꞌimi loyauwedo Yehoba ꞌoina ꞌatemiyega. )\KDTa wete Keliso ꞌina nuwadaumwala nuwami ꞌiloinaedi. Bewa weyahina Yehoba mabwaiyada ꞌibwauwegita ma taheboda ꞌaigeda, ma weyahina taloyauwedo ꞌoina. y[kDMa ꞌilobwainegomiya mumugami wahehelau hilegomi, weyahina helau ꞌoinega paihowa mabwaiyana sidumwalu. `Z9D Ma waheꞌabi ꞌabihetegomi ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoimiya, ta sahena ꞌiyamiyao waꞌahwaꞌahwa yaliyedi, ma hesi ꞌidi pui wanuwasamudi. Weyahina ꞌida Bada tauna wete ꞌimi pui mabwaiyadi ꞌinuwasamudiya. cY?D Ta ꞌomi Yehoba ꞌina helauwega ꞌihesinuwanegomiya tauna weyahina, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma waꞌatemuyamuya, ma wahehelau hilegomi ma wanuwasulu maꞌimi hohobiga ta wete maꞌimi ꞌalamaꞌiꞌita. .XUD Coinega geya ꞌeta wataha ꞌimiyamiya ma ꞌabehega wagwae “Yudiya boda hagadi ma tauma boda hagama,” bo wagwae, “Taudi meYudiya ꞌadi ꞌilaꞌilala siꞌupweya ꞌwapidiya boda hagana, ma taudi geya siꞌupwa boda hagadi,” nuwana taumanao bo tomiya pwatula boda hagadi, nuwana wete topaihowao ma babadao hali bodao. Ma tuwa Keliso ꞌina boda mabwaiyada. Ma ꞌateda Keliso ꞌiboi ꞌilohegogonegita. .WUD Ta mumuga ꞌehauna walobeya, weyahina ꞌada topaihowaina sauga mabwaiyana ꞌiꞌabihe ꞌehaugita, ma ꞌane tauna wasanasanapu ma mumugana waheꞌauꞌaunaowe. mVSD Ma wete sahena waꞌeꞌaboꞌabo ꞌiyamiyao ꞌoidiya, weyahina baleꞌu mumugana walogwahateya. U%DMa hesi sauga bewa ꞌoina ꞌilobwaineya ma walogwahatedi, beno ꞌaleha ma gamwasowala ma heꞌipiꞌipi, ma sinala, ta ꞌahwa galagala. 7TiDMoisa, mumuga galadiyedi mwalo wapaihowediya. LSDMa nuwatuhuwedi bewa weyahidi ꞌabwa Yehoba ꞌigamwasowalegita. (RIDCoinega gogo gabulena mumugana ꞌoimiya waloheꞌamasidi, beno logwali, pui, ma henuhenuwa galadi ma hewasawasa, beno hali ꞌebehemisao ꞌadi tuluha. =QsDWeyahina yawasida bwebweꞌana Keliso ꞌoinega taꞌeweya, ꞌoinega ꞌabwa tutaina Keliso ꞌilatuma, ꞌomi wete Keliso baꞌidamiu walatu ꞌina ꞌasilala wasawasa ꞌoina. _P7DWeyahina boꞌi waꞌamasa, ma bewa tuwa yawasimi Keliso baꞌidamiu Yehoba ꞌoina. nOUDWete ꞌimi nuwatuhuwao walagudi galewa ginaulaedi ꞌoidiya ma sahena gabula ginaulaedi ꞌoidiya. %N EDYehoba Keliso baꞌidamiu ꞌihetoholo hilegomiya, ꞌoinega galewa ginaulaedi waꞌebesedi, nobwa Kelisoina Yehoba ꞌina ꞌebeulega galewa ꞌimiyamiya. MDMoisa, loinaedi ꞌadi ꞌita gide sanapu moisa, weyahina ꞌadi tomuliyaowedi maꞌidi heꞌasisi ta maꞌidi nuwasulu sipaipaihowa, ta wete wahidi sihemuyedi; ma tuwa geya ꞌeta ꞌidi waiwaimo, ma hesi wahidi ꞌidi nuwatuhu dahwana ꞌiloinaedi.sL_DToꞌaha weyahina tomota ꞌidi heꞌitao ta ꞌidi loinao wahehematamatanedi ꞌabehega gesowana ꞌeꞌahai heheꞌasisina waꞌabiꞌabitohodi bo walolotohodi. Ta ginaulaedi sawasawalidi ma ꞌeguma tahepaihowedi, nata sigumwala. KD?JwDMwalo waꞌamasa Keliso baꞌidamiu, ꞌoinega mumuga gogo gabulena ꞌana loina ꞌoimiya ꞌilolaguwa, ma toꞌaha weyahina ꞌabwa wapaipaihowa gide gogo gabulena mumugana. 1I[DMa hesi Keliso ꞌana nuwatuhu geya ꞌoidiya, tauna debada, ta tauda yahinao gide nimana nana ꞌahena, wahina ꞌaigeda tuwa. Wahinaowedi sipaipaihowa ꞌaigeda wahi ꞌana bwebweꞌana weyahina ma ꞌimadomadou, ta ꞌana madouina Yehoba ꞌina paihowega. Keliso ꞌoinega yawasida ꞌehauna ~HuDCoinega sahena ꞌeta taiya ꞌiꞌahwaꞌahwa galagalaegomi weyahina ꞌomi geya watapwa tapwalolo maꞌimi nuwasulu aneloseyao ꞌoidiya. Weyahina tomotaedi ꞌadi sanapu nihiyega weyahidi sigagasa, ma sinuwahane mumuga baleꞌu ꞌoidiyega. LGDGinaulaedi maꞌamaꞌayau tuwa, ma ꞌadi moisaina Keliso tauna. lFQDCoinega sahena ꞌeta taiya ꞌiꞌahwaꞌahwa galagalaegomi ꞌami bo nuwana ꞌami weꞌaha weyahidi, ꞌeguma ꞌomi ꞌadi bwabwale geya wapaihowadi, nuwana waiꞌena ꞌehauna ꞌana sauga, bo nana Sabati ꞌoidiya. 'EGDMa wete welabanao ma yaluyaluwa galadi gide hiꞌahiꞌa ꞌiꞌabi suluhediya ma ꞌana keloseyega ꞌadi debamwadina ꞌilaguya, ta ꞌihewaiwai sinediya. uDcDEeta ꞌida lowaga ꞌana loina mwauna ꞌiꞌupwa yahuleya, ma ꞌana kelose ꞌoina ꞌitutu hepaꞌiya. VC%D Comi mwalo geya ꞌwapiꞌupwa* waloba, ta ꞌimi puiyao weyahidi gide ꞌamaꞌamasimi, ma hesi Keliso baꞌidadai yawasi bwebweꞌana Yehoba ꞌiꞌebwaegita, beno ꞌida puiyedi ꞌinuwasamudiya. jBMD Coinega Keliso baꞌidamiu babitaiso waꞌeweya gide ꞌamasa, ta wete Keliso baꞌidamiu ꞌimi babitaisowega watoholo hila. Weyahina Yehoba ꞌina waiwai wahemisaeya ꞌabehega Keliso ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileya. +AOD Ma wete Keliso ꞌoinega ꞌami ꞌilaꞌilala walobeya, gide ꞌupwa, geya ꞌwapimi ꞌoina, ma hesi baleꞌu mumugana ꞌatemiyega ꞌiꞌupwa yahuleya. @D Ta Keliso ꞌoinega bwebweꞌana moisa waloba pwaiya, tauna aneloseyao ma hiꞌahiꞌa ꞌihewaiwai sinediya ta ꞌiloina sinediya. g?GD Weyahina Keliso ꞌiboi ꞌoina Yehoba ꞌina waiwai ta ꞌina mumuga mabwaiyana simiyamiya. >'DGesowana teya ꞌiꞌabowegomi tomota ꞌidi sanapuwega, weyahina sanapuwedi ginaula bwagabwaga baleꞌuwega, ma geya Keliso ꞌoinega. "==DWeyahina Kelisoina ꞌimi hemisa huhuna, ta ꞌana ꞌabihemadou, ta ꞌana ꞌabihepaꞌala, gide ꞌaheꞌitegomiya, ma weyahina waloyauwedo madouna. < DBada Yesu Keliso ꞌoina ꞌatemi watagwala pwaidiya, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma tauna ꞌina waiwaiyega watautauya. X;)DSauga bewa wahigu ꞌimiya bwaga ꞌoimiyega, ta ꞌigu nuwatuhu ꞌoimiya ꞌimiyamiya, ꞌoinega yayaliyaliyaya ꞌimi miya bwebweꞌana maꞌimi hemisa waiwai Keliso ꞌoina weyahina. Keliso baꞌidadai p:YDBewa yagwaegwae ma ꞌoinega sahena hali tomota ꞌidi gwae hotohotodiyega siꞌaboꞌabowegomi. e9CDMa Kelisoina ꞌoina sonoga ma sanapu mabwaiyana simiyamiya, beno ꞌida wasawasa madouna. `89DMa ꞌane wete taudi helauwega siheꞌiyaꞌiyagu moisa, maꞌadi lotohona bwebweꞌana ta maꞌidi sanapu moisa, ꞌoinega siyaliyaya madouna, weyahina sinuwa sabwalena sanapuina mwalo dahwadahwaina, beno Keliso. .7 WDNuwanuwagu ma wanuwa sabwalena ꞌabehega taugu yahetahetapewa madouna ꞌomi weyahimi, ma wete Leodisiya weyahidi, ma wete taudi ꞌabwa geya siꞌitegau weyahidi. r6 _DBewa weyahina yahehetapewa, ta yahewaiwai, tauna ꞌina waiwai nuwaguwa ꞌiꞌebwaegauwa ꞌoinega.p5 [DTauna Kelisoina ꞌahehepwaile, maꞌima sanapu moisa ꞌaloguguya ta ꞌaheheꞌita tomota mabwaiyami ꞌoimiya, ma ꞌabehega Keliso ꞌana tohemisao ꞌomi ma ꞌaꞌabilatuhegomi mamumugami mabwaiyana bwebweꞌana ta matuwana. 4 DWeyahina Yehoba nuwanuwana ma sanapu bewa mwalo dahwadahwaina ma bwebweꞌana hedade, ꞌabehega ꞌilagulatuhe ꞌomi ganamuli ꞌoimiya, beno Keliso nuwamiya ꞌimiyamiya, ma tauna ꞌoinega wanuwatuhuyahi ꞌabehega tupwa wasawasa ꞌoina waluhu. z3 oDGwaeina mwalo tubudao ꞌoidiyega ꞌidahweya, ma tuta bewa ꞌilagu latuheyama ꞌina tomotaiyao tauda ꞌoida. 2 'DEeta tohekalesiyao ꞌomi weyahimi taugu wete Yehoba ꞌina loinega yahetopaihowa, ma ꞌoinega Yehoba ꞌina gwae yahehepwaila latuhe. f1 GDCoinega sauga bewa ꞌagu muya yalobaloba ꞌomi weyahimi, ma tuwa maꞌigu yaliyaya. Taugu wahigu ꞌina muya ma Keliso ꞌina muya ꞌilohegogoneya ta ꞌimadouwa, tohekalesiyao weyahidi, beno taudi Keliso wahina. V0 'DBeno ꞌeguma ꞌimi hemisa sahena ꞌiweꞌaweꞌa, ma ꞌeguma watoholo paꞌala wasaina bwebweꞌanaina wahesagoheya ꞌana hemisa ꞌoina, ma sahena waꞌebeꞌebesine. Wasaina ꞌana lohatoto tomota mabwaiyadi baleꞌuwa sihesagoha pwaiya, ma taugu Paulo ꞌana tohepwaila ꞌaigeda. Paulo ꞌina paihowa tohekalesiyao weyahidi ./ WDTa Yesu wahina ꞌina ꞌamasa ꞌoinega ꞌiꞌewegomiya ma ꞌoinega Yehoba baꞌidamiu waheꞌiyaꞌiyagu hila, maꞌimi mumuga bwebweꞌana ma dumwaluna matana. |. sDComi wete mwalo wamiya wasiwasiya, ta ꞌimi nuwatuhuwega Yehoba waloꞌaleheya, ꞌoinega wamumuga galagala. (- KDTa Yesu kelose ꞌoina bweyahina ꞌina dauwega ginaula mabwaiyadi baleꞌuwa ma galewa simiyawasiya ꞌiꞌewedima Yehoba ꞌoina sabi heꞌiyaꞌiyagu hila. s, aDYehoba ꞌina nuwatuhu gide ma ꞌina waiwai ta ꞌina mumuga mabwaiyadi ꞌoidiyega Yesu ꞌilohemaheya. H+  DTauda tohekalesiyao gide tuwa yahunao ma tauna debada, ma tauna ꞌebehegaina, ta tauna wete totoholo hila nugenugetaina ꞌamasega. Ma ꞌoinega ginaula mabwaiyadi ꞌilohane sinediya. /* YDMa tuta nugenugetana ꞌoina mulina ma ginaula mabwaiyadi geya silatu, ma nugeta Natuna ꞌimiyamiya. Ta Natunaina ꞌina waiwaiyega ginaula mabwaiyadi sipaipaihowa. ) !DWeyahina Natunaina ginaula mabwaiyadi galewa ta baleꞌuwa huhudi, ginaulaedi taꞌitaꞌitadi ma ginaulaedi geya tada ꞌitediya, gide aneloseyao bo toloinao waiwaidi bo yaluyaluwao, mabwaiyadi Yehoba ꞌipaihowediya Natuna ꞌina paihowega, ma Natunaina weyahina. $( CDTauda geya sawasawahida ma Yehoba taꞌita, ma hesi ꞌana ꞌita tuwa Natunaina, ma Yehoba ꞌana paipaihowa mabwaiyadi Natunaina ꞌihane sinediya. a' =DWeyahina tauna ꞌoina ꞌetolihasa talobeya, beno ꞌida pui ꞌoidiyega ꞌibuyogita. & {D Moisa, tupwa guguyou ꞌoinega ꞌiꞌetolihasigita ma ꞌilagubuigita Natuna ꞌina ꞌebeloina bwebweꞌana ꞌoina. % !D waloyauwedo Tamadai ꞌoina, weyahina tauna ꞌina tagwalega tupwa ꞌasiꞌasilalaina ꞌoina tamiyamiya, ꞌina tomotaiyao baꞌidadao. E$ D Ma wete tauna ꞌina waiwai madounega ꞌiꞌabihe waiwaiyegomi, ma ꞌimi paihowa mabwaiyadi ꞌoidiya waheꞌalamaꞌiꞌitanegomi, ma watoholo paꞌala, ta wete maꞌimi yaliyaya, )# MD Ta ꞌimi paihowaedi ꞌoidiyega ꞌida Badaina waꞌabihe yaliyaya. Ma wete mumugami bwebweꞌana ꞌihuwahuwa, ta Yehoba ꞌana sanapu ꞌoimiya ꞌihemadou. $" CD Saugaina wasami ꞌahesagoha nugeteya ꞌana siga bewa, ꞌima ꞌahwanoi weyahimi geya ꞌada lolaguwa. Ma hesi Yehoba ꞌoina ꞌaꞌahwaꞌahwanoi ma ꞌoinega Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌabihenuwa sabwalenigomi, ta ꞌane wasanapu bwaibwaini toꞌaha ꞌina nuwatuhu weyahimi. q! ]DEeta Epapilaina Yaluyaluwa Tabuna ꞌana helau ꞌatemiya ꞌihepwaileya ꞌoima. Keliso ꞌina paihowa 5  eDMoisa, ꞌiyada Epapilaina loheya bwebweꞌana, ꞌoinega wasaina ꞌiheꞌita nugetegomiya. Weyahina tauma ꞌihemiyalaemaiya ta ꞌihehetapewa Keliso weyahina ꞌoimiya. R DWasaina wahesagoheya ta sauga bewa tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌihehemadou ma ꞌihuwahuwa, ꞌomi gide saugaina Yehoba ꞌina helau wahesagoha nugeteya Epapila ꞌoinega, ma waꞌahwa moisaeya.  DWeyahina wanuwatuhu yahiya ꞌabehega ꞌimi ꞌebe yaliyaya ꞌabwa waloba galewa, gide wasaina moisa mwalo wahesagoheya. x kDWeyahina wasami ꞌahesagoheya, ꞌabehega Yesu Keliso wahemisaeya, ma tohekalesiyao mabwaiyadi wahelauwediya.  5DSauga mabwaiyana ꞌima ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, tauna ꞌida Bada Yesu Keliso Tamana, ma ꞌanuwanuwa tuhugomi ta weyahimi ꞌaloloyauwedo. 1 ]Dꞌomi meKolose, Yehoba ꞌina bodao, ma Keliso ꞌana tohemisao, ꞌoimiya. Tamada Yehoba ꞌina helauwega tuwa wamiya daumwala. Paulo meKolose weyahidi ꞌiloyauwedo $ EDTaugu Paulo, ma Yehoba ꞌina hesinuwega yahetohepwaila Yesu Keliso weyahina, ta tasidai Timoti ꞌiꞌabihetegauwa, ꞌoinega ꞌimi leta bewa yaleleyawa, ,Qta Yehoba ꞌina loina weyahina ꞌiguguguyae ma ꞌiheheꞌitae Bada Yesu Keliso weyahina, ta geya ꞌaigeda taiya ꞌitoho ma ꞌina guguyaina ꞌiꞌausi.<qTa Paulo ꞌina hada nage ꞌihehemaisa eeta ꞌoina ꞌimiyamiya bolime ꞌeluwa ꞌoidiya, ta tomota baibaiwadi ꞌina hadaina siluhuluhu ma mahetenao siheꞌiyaꞌiyagu, (-) nUTa Paulo ꞌina gwaeina wete ꞌiloheposeyaneya, ꞌigwae, “Wasanapu Yehoba ꞌina hepwaila ꞌada ꞌabihetena weyahina ꞌabehega ꞌihewaseya taudi ꞌasa ganamuli geya meYudiya ꞌoidiya, ma taudi hesi sihesagohe.” kOWeyahina tomota bewa sinuwapota, ma tenadi siꞌelotuiya, ta matadi siꞌelogibuwa, tabu ta matadiyega siꞌita ma tenadiyega sihesagohe, ma sinuwa sabwalena, ma ꞌoiguwa siꞌita hila, ma yaꞌabihe bwebweꞌanedi.’ ” \~~F}}}||{{zyxx*wvvsutt+rrBqqCpppoo;nZmmillJkk jj iahggifeeddQcc;baa`__^f]\a\[qZYYuYXrWVV5UOU>SSvRQQ%POONMLtKJJxII(H|HGEFFEECDDhCCZBA @?<>=NMa hesi tauda geya paipaida, eeta ꞌida ꞌasa Yelusalema galewa, gide sinadai ꞌihenatunegita Yehoba ꞌina gwae hemisa ꞌoinega. Ov&ta ꞌidi ꞌasa Alebiya ꞌalona, ꞌoya ꞌaigeda, sanina Sainai, ta Sainai ꞌana sanapu ꞌabehega gide taudi meYelusalema sauga bewa, weyahina taudi paipaidi Mosese ꞌina loinao ꞌoidiyega. {uo&Ta wahiwahineyedi tetelidi ꞌoinega ꞌebeꞌita taloba bewa: Hega natunao ꞌihenatunediya topaihowa paipaidi, ltQ&Cina ꞌaliꞌeina sanina Hega, ta mwanena Sela, ma Hega ꞌina gamwa mumuga baleꞌu ꞌoinega, ta Sela ꞌina gamwa Yehoba ꞌina gwae hemisa ꞌoinega, eeta Selaina natuna sanina Aisake. Ma hesi Hega natuna sanina Isimeli. 2s]&Wanuwatuhuyahi Ebalahamo tetelina leleleleina, beno natunao meloheyadi ꞌeluwa, ꞌaigeda ꞌina ꞌaliꞌe mewahinena ꞌoinega, ma heluwena mwanena moisa ꞌoinega. xri&Comi nuwanuwami ma Mosese ꞌina loinao wamuliyedi, ma hesi soladiya ꞌadi nuwasabwalena geya wasanapu. 6qe&Ceguma ꞌomi mahetegwao tamiya, ma ꞌoinega wanuwabui ma ꞌagu lotohona ꞌibwebweꞌana, ma hesi yanuwanuwatuhu madouna ꞌimi pui weyahina. Hega ma Sela tetelidi bp=&Natugwao, tuta mabwaiyana ꞌimi ꞌitalohihila weyahidi ꞌategu ꞌimuyamuya, eema ꞌana siga Keliso ꞌoimiya ꞌilatu hila, ma ꞌatemiya ꞌida miya, ma ꞌoinega ꞌagu lotohona ꞌida bwebweꞌana hila. Lo&Cigu loina bewa ꞌeguma taugu mahetemiu tamiyamiya, bo ꞌeguma bwaga yamiya ꞌoimiyega, loinaina ꞌaigeda tuwa, beno ꞌilobwainegomiya ma wahetapewa waiwai paihowa ꞌausala weyahina. Rn&Cimi nuwabui lamuna ꞌimi toheꞌitao hauhaudi boꞌi sipaipaihowa waiwai weyahimi, ma hesi siꞌaboꞌabowegomi. Taudi nuwanuwadi ma ꞌigu loina walogwahatedi ta ꞌidi loina nuwami siꞌewa. Wm'&Cana ꞌita waloꞌaleha pwaigauwa weyahina hepwaila moisa yaꞌebwaegomiya. Yl+&Eeta waꞌahwa ꞌiyaguwegauwa moisa, ma ꞌeguma sawasawahina matamiyega wada ꞌiwayahuledi ma waꞌebwaegau, matagu hogahogadi ꞌadi miyalae. Ma bewa tuwa togidega ꞌida ꞌahwa ꞌiyaꞌiyaguina? 6ke&Ma geya walososomanegauwa wahigu ꞌina weꞌa weyahina, ma hesi watagwalegomiya ꞌoiguwa ma watoegauwa gidemusa Yehoba ꞌina anelose ꞌaigeda, nuwana gide Yesu Keliso. j& Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega mwalo yatauya nugetawa ꞌoimiya maꞌigu lohala, ma tuwa tetela bwebweꞌana yaloguguyaeya ꞌoimiya. 2i]& Tasigwao, ꞌami boda ꞌoina yaluhu pwaiya eeta taugu gidemusa ꞌomi, ꞌoinega ꞌilobwainegomiya ma wamumuga gide taugu. Geya ꞌeta gala ꞌoiguwa wapaihowa. hhI& Bewa weyahina yaꞌateyohowa, nata gide ꞌigu paihowaedi ꞌoimiya waheginaula besobesowedi. (gI& Coinega wapaipaihowa hemisa miyamiyaina weyahina, tupwana sabwelo bo waiꞌena, bo bolime, bo hali tuta ma hali tuta weyahidi ꞌidi paihowao wapaipaihowadi. ifK& Ma bewa tuwa Yehoba wasanapuya, nuwana tagwae Yehoba ꞌisanapugomiya. Coinega toꞌaha weyahina Yehobaina walogwahateya ma wanuwahila ꞌimi ꞌebe hemisaowedi belubeluidi ꞌoidiya, ta nuwanuwami weyahidi wapaihowa hila. oeW&Comi mwalo Yehoba geya wasanapu, ta ꞌimi ꞌebe hemisao taudi gidemusa Yehoba ꞌaboꞌabodi. ?dw&Moisa, ꞌomi geya ꞌabehega ꞌina topaihowamo, ma hesi natunao, ꞌoinega ꞌabwa ꞌina tobwatobwa ꞌiꞌebwaegomi, gidemusa ꞌina gwae hemisa. MeGaletiyaedi Paulo nuwanuwana cy&Coinega wete Yehoba Natuna Yaluyaluwana ꞌateda ꞌilaguya ma Yehobaina ꞌiꞌahwa tamaneya ꞌigwae, “Tamagu!” 7bg&ma muliyetega Yehoba natuna ꞌina tuta bwebweꞌana ꞌilobeya, eeta natuna ꞌihewaseyama, ta sinana ꞌihenatuneya ta ꞌiheloheya masiha ꞌoima, beno tauma Mosese ꞌina loinao sipaipaimai, ma ꞌoidiyega ꞌilihasimai, ma ꞌomi wete ꞌilihasigomi, ma Yehoba mabwaiyada ꞌiꞌahwa natunegita. a&i`K&Tauda gidemusa, weyahina mwalo ꞌida ꞌebe hemisao nugenugetaidi weyahidi tapaipaihowa, _&ma ꞌoinega toheꞌitao ꞌenadi ꞌida ꞌihematamatana nugetedi, ee ꞌana siga to tuta tamana ꞌitagwale ee natuna ꞌihetoloina. 5^ e&Coinega wanuwatuhuyahi ꞌeguma taiya ꞌina tuta gwama ꞌoina ma tamana ꞌina ꞌebeloina ꞌiꞌebwaeya, gwamaina geyaꞌabwa ꞌihehetoloina, ma hesi ꞌihetopaihowa, <]q&ma mabwaiyada Ebalahamo ꞌina susuwao, weyahina mabwaiyada Keliso ꞌina bodao, ꞌoinega taꞌeweya Yehoba ꞌina gwae hemisa, beno Ebalahamo ꞌoina mwalo ꞌiꞌebwaeya.+\O&Weyahina mabwaiyada Keliso mahetedai, ma geya ꞌeta wete wataha solada ꞌimiyamiya. Coinega meYudiya ma hali bodao mahemahetena, ma babadao ma ꞌidi topaihowao mahemahetena, ma wete meloheyadi ma mewahinedi mahemahetena, weyahina mabwaiyada Yesu Keliso ꞌoina taheboda ꞌaigeda, h[I&Weyahina taiyawedi ꞌomi wababitaiso Yesu Keliso saninega Kelisoina mahetemiu wamiya pwaiya. cZ?&ma hesi ꞌida hemisega Yehoba mabwaiyada ꞌiꞌahwa natunegita, Yesu Keliso mahetedai. eYC&Bewa tuwa Keliso ꞌinao pwaima, ꞌoinega loinaina ꞌana ꞌitayahi ꞌoida ꞌigumwala, *XM&Cana ꞌita gide loinaina ꞌiꞌitayahigita ta ꞌana siga Keliso ꞌilatuwa, eeta ꞌeguma tahemisa Keliso ꞌoina, nata Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita. +WO&Mwalo tutaina ꞌoina hemisa geya tasanapu, tauda Mosese ꞌina loina ꞌipaigita eeta tamiyamwauwa, ma ꞌana siga Yehoba hemisa ꞌigihelatuheya ꞌoida. V&Ma hesi Buki Heꞌasisi mabwaiyada ꞌiꞌahwa galaegita, ꞌoinega Yesu Keliso ꞌana tohemisaomo Yehoba ꞌina gwae hemisa siloba. ~Uu&Geyaꞌabwa wanuwanuwatuhu ꞌabehega Mosese ꞌina loina ꞌiloꞌaleheya Yehoba ꞌina gwae hemisa. Geya. Weyahina geya ꞌeta wete loina sawasawahina ma yawasida ꞌiꞌebwaegita, bo ꞌida mumugao ꞌida ꞌabihe bwebweꞌanedi. Geya. 3T_&Ta Yehoba ꞌina gwae hemisaina ꞌina ꞌebwaya hagana, weyahina Yehoba tauna ꞌiꞌebwaeya dumwaluweya Ebalahamo ꞌoina. Cida hemisega Yehoba ꞌiꞌahwa natunegita DS&Ma toꞌaha weyahina loina ꞌilatuwa? Loinaina ꞌiꞌabilatuheya ꞌoida ꞌida puiyao weyahidi, ma ꞌoida ꞌimiyamiya ꞌana siga Ebalahamo ꞌina susu tauna Yehoba ꞌigwae hemisaeya ꞌilatuma. Ma loinaina aneloseyao ꞌoidiyega Yehoba Mosese ꞌiꞌebwaeya, ta Mosese ꞌiꞌebwaeya tomota ꞌoidiya. UR#&Wanuwatuhuyahi ꞌeguma ꞌida ꞌebe yaliyaya taloba Mosese ꞌina loinega, beno ꞌabehega geya Yehoba ꞌina gwae hemisa ꞌoinega. Geya! Weyahina mwalo Yehoba ꞌigwae hemisa Ebalahamo ꞌoina. EQ&Cana sanapu bewa Yehoba ꞌina gwae hemisa ꞌilagu nugeteya Ebalahamo ꞌoina, ꞌoinega bolime powa handeledi ma teti muliyetega Mosese ꞌina loina ꞌilatuwa. Ma geya sawasawahina ma gwae hemisaina ꞌiligehi bo nuwana ꞌibui loinaina ꞌoinega, ma hesi gwae hemisaina ꞌina waiwai ꞌabwa ꞌimiyamiya. bP=&Gidemusa wete Yehoba ꞌina gwae Ebalahamo ma ꞌina susu ꞌiꞌebwaediya ꞌimiya hataya. Geya ꞌabehega Buki Heꞌasisi ꞌigwaeya “Susuwao ꞌoidiya,” ma hesi ꞌina susu ꞌaigeda tuwamo, beno Keliso. "O=&Ciyagwao, ꞌaigeda ꞌebeꞌita ꞌida mumuga ꞌoinega yaꞌebwaegomi, bewa gidemusa: Ceguma loheya ꞌiꞌiunamo ꞌiꞌamasa, ta ꞌina tobwatobwa nuwana ꞌina ꞌebeloina ꞌiꞌebwae wahana ꞌoina, ꞌina gwaeyedi geya sowasowana ꞌeta taiya wete weyahina ꞌigwae. *NM&Ma Yesu Keliso ꞌoinega taudi hali boda ꞌasa ganamuli tomotaedi yaliyaya siloba, gidemusa yaliyayaina Yehoba ꞌigwae hemisaeya Ebalahamo ꞌoina, ꞌabehega mabwaiyada ꞌida hemisega toꞌaha Yehoba ꞌigwae hemisaeya ꞌiꞌebwaegita, beno Yaluyaluwa Tabuna. Bobolohe weyahina BM}& Ta geya sawasawahina loina mabwaiyana tahematamatanedi, ꞌoinega Kelisoina ꞌihemiyalaenegita ta ꞌiꞌabihetegita loina ꞌana mwau ꞌoinega. Loina ꞌana mwau bewa, ꞌeguma geya tada hematamatanediya taꞌamasa, ꞌoinega Keliso tauda weyahida ꞌiꞌamasa gidemusa taudi togala madoudi ꞌadi loheꞌamasa kelose ꞌoidiya. Buki Heꞌasisi mwalo ꞌina gwae bewa weyahina ꞌigwaeya,“Ceguma taiyawedi kelose ꞌoidiya silagudi ma siꞌamasa, toꞌamasaedi ꞌahwa galagala siloba Yehoba ꞌoinega.” Eeta Keliso tauda weyahida mwauina ꞌilobeya. L & Ma hesi Mosese ꞌina loina ꞌana ꞌeda hagana, ta hemisa ꞌana ꞌeda hagana. Loina ꞌana ꞌeda Buki Heꞌasisi ꞌoina bewa gide sileleya, ꞌigwaeya,“Ceguma taiya loina mabwaiyana ꞌihematamatanedi yawasina bwebweꞌana ꞌiloba.” [K/& Moisa, geya sawasawahina ma Yehoba tomota ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita ꞌeguma Mosese ꞌina loinamo tahematamatane. Weyahina ꞌina gwae ꞌigwaeya,“Todumwalu ꞌidi hemisega yawasidi siloba.” DJ& Ma hesi ꞌeguma taiyawedi sinuwatuhuya ꞌabehega Mosese ꞌina loina ꞌana hematamatana ꞌoinega sibwebweꞌana, ꞌahwa galagalamo nata siloba, weyahina Buki Heꞌasisi ꞌigwaeya,“Loina mabwaiyadi buki bewa ꞌalona ꞌeguma taiya geya ꞌimuliya bwaibwainidi, nata ꞌahwa galagala ꞌiloba.” I& Coinega tasanapuya tohemisao mabwaiyadi ꞌabehega tohemisaina Ebalahamo baꞌidadiyao ꞌidi ꞌebe yaliyaya siloba. OH&Mwalo hene Yehoba Ebalahamo ꞌihegwaeya, ꞌigwae,“Cowa ꞌoiguwega ꞌabwa taudi hali ꞌasa tomotaedi ꞌidi ꞌebe yaliyaya siloba.” Ma Yehoba ꞌina gwae bewa Buki Heꞌasisi ꞌalona ꞌihepwaila nugeteya, ꞌasa ganamuli baibaiwadi ꞌadi ꞌabihebwebweꞌana weyahina, ꞌeguma Yehoba ꞌoina sihemisa. ]G3&eeta wasanapu Yehoba ꞌana tohemisao ꞌabehega taudi gidemusa Ebalahamo natunao. |Fq&Wanuwatuhuyahi Ebalahamo ꞌabehega tauna Yehoba ꞌihemisaeya, ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌaneya, "E=&Caigeda wete hesilala: Yehoba tauna Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌebwaꞌebwaya ꞌoimiya ta ꞌina waiwaiyega ꞌimi paihowa waiwaidi wapaipaihowadi. Togidega ꞌina ꞌebwayaedi ꞌoimiya Mosese ꞌina loinao ꞌadi paihowa ꞌoinega bo Keliso tetelina ꞌana hemisa ꞌoinega? xDi&Nata togidega ginaula mabwaiyana waloba ꞌasaediya, eeta Keliso ꞌana hemisa ꞌoina waꞌaipate ꞌasaeya? MC&Yauyauleimi! Cimi tapwalolo ꞌina hegaina wasanapuya ꞌabehega Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, ꞌoinega geyaꞌabwa watohotoho ma ꞌimi tapwalolo wada losalohi waboi ꞌimi paihowamo ꞌoinega! LB&Coinega ꞌaigeda hesilala yahesilalegomi, “To ꞌeda ꞌoinega Yaluyaluwa Tabuna waꞌeweya? Mosese ꞌina loina ꞌana paihowao ꞌoinega? bo Keliso tetelina wahesagoheya ta wahemisaeya?” AA }&Comi meGaletiya yauyauleimi! Taiya hede ꞌobega ꞌiꞌabihe ꞌwanigemiya? Mwalo ꞌaheꞌitegomiya ta nuwami ꞌisabwalena moisa Yesu Keliso weyahina, ꞌabehega keloseya ꞌiꞌamasa, ma ꞌiyamo wanuwanaideya! Coinega wanuwanuwatuhu ꞌabehega Mosese ꞌina loina ꞌana hematamatanega ꞌabihetena waloba? @ &Coinega geyaꞌabwa Yehoba ꞌina helauina yalologwahate. Geyaꞌabwa tanuwanuwatuhu ꞌabehega Mosese ꞌina loinao ꞌadi hematamatana ꞌoinega Yehoba ꞌida ꞌahwa bwebweꞌanegita. Beno gide Keliso ꞌina ꞌamasaina ꞌiheginaula besobeso.M?&Moisa, Keliso mahetegu siꞌabihe kelose pwaimaiya, ꞌoinega ꞌamaꞌamasigu, ma geya taugu yawasiguwega ma hesi Keliso yawasina ꞌoiguwa ꞌimiyamiya. Beno tuwa yamiyamiya, yawasiguina lamuna beno ꞌigu hemisa Yehoba Natuna ꞌoina. Weyahina Yesuina ꞌina helauwega tauna ꞌitagwaleya ta weyahigu ꞌiꞌamasa. ->S&Weyahina Mosese ꞌina loina ꞌiloheꞌamasi pwaigauwa, eeta muliyetega ꞌina waiwai ꞌoiguwega ꞌigumwala, ma ꞌabehega yawasi moisa yaloba Yehoba weyahina. n=U&Taugu ꞌeguma yalohihila ta ꞌigu hemisa Mosese ꞌina loinao ꞌoidiya yalagu, beno yagala. \<1&Mabwaiyada meYudiya nuwanuwada ma Keliso ꞌina paihowa ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita. Ma ꞌeguma ꞌeta tuta taweꞌa bo tapui, togidega bewa, nuwana Keliso ꞌiꞌabihe puiyegita? Geya! };s&eeta tasanapuya ꞌabehega Yehoba sowasowana mabwaiyada ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita geya Mosese ꞌina loina ꞌana hematamatana ꞌoinega, ma hesi Yesu Keliso ꞌana hemisa ꞌoinega. Weyahina tauda ꞌida hemisa Yesu Keliso ꞌoina talaguya ma ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita. Ma hesi ꞌida hemisa geya Mosese ꞌina loina ꞌana hematamatana ꞌoina talagulagu, weyahina Yehoba geya ꞌeta tomota ꞌiꞌahwaꞌahwa bwebweꞌane Mosese ꞌina loina ꞌana hematamatana ꞌoinega. b:=&Taudi geya meYudiya ꞌasa ganamuli ꞌoidiya togala tuwa, ma hesi tauda meYudiya, Z9-&Coinega taugu yasanapuya ꞌabehega Pita ma bodaedi Keliso tetelina geya simuliya moisa, eeta mabwaiyadi matadiya Pita yahesilaleya, yagwaeya, “Ciyagu, ꞌowa Yudiya gwamaina ma tupwana tuta meYudiya ꞌidi mumuga waꞌebeꞌebesine, ma ꞌasa ganamuli mumugadi ꞌumulimuliyedi, ꞌoinega togidega ma taudi hali ꞌasa tomotaedi ꞌugilohihili ꞌesedi ꞌabehega Yudiya mumugaina simuliye?” Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita ꞌidi hemisamo ꞌoinega N8& Coinega meYudiya baibaiwadi wete siꞌabowa, ta Banaba wete ꞌidi ꞌaboina ꞌimuliyeya, beno ꞌabehega tohekalesiyao taudi ꞌasa ganamuli ꞌoidiyega geyaꞌabwa sida ꞌaiꞌai mahetediyao. +7O& Moisa, ꞌina tauya nugetama ꞌoina ꞌina mumuga bwebweꞌana, eeta tohekalesiyao taudi ꞌasa ganamuli tomotaedi ꞌiꞌahwa ꞌiyaꞌiyaguwediya ma baꞌidanao siꞌaiꞌai, ma hesi muliyetega tupwadi Yemesa ꞌina bodao meYudiya sinaoma, ta Pita meYudiyaedi ꞌimatautediya, eeta ꞌoinega ꞌina ꞌaiꞌai taudi ꞌasa ganamuli tomotaedi mahetenao ꞌilogwahateya, ta ꞌiꞌebesinediya. Beno Pita ꞌina pui. (6I& Ta muliyetega tutaina Pita ꞌitauyama Anitioki ꞌoina, ma nobwa ꞌina mumuga geya ꞌidumwalu, ꞌoinega yagwae debeya ꞌina mumuga galana weyahina. p5Y& Ta ꞌaigeda nuwatuhu weyahina sihenuwatuhu yahimaiya, beno wewelohe ꞌadi lema, ma toꞌaha ꞌoinega sitoꞌutoꞌupa ꞌaꞌebwaedi. Nuwatuhu bewa ꞌibwebweꞌana hedadeya eeta tuta mabwaiyana yahetahetapewa waiwai weyahina. 4& Coinega tohanugetaedi, Yemesa ma Pita ma Yoni, taudi Yehoba ꞌina helau ꞌoiguwa siꞌita lobeya, eeta sitagwala Banaba ma taugu ꞌoima, ta mahetemayao ꞌanimaꞌabiya. Ee, sitetoiyedi tohekalesiyao siꞌahwa tonugetaediya, sitetoiyedi sitagwala ꞌoima ma ꞌabehega taugu ma Banaba ꞌatauya tomiya ganamuli* ꞌoidiya, ma taudi hesi sitauya meYudiya dimo ꞌoidiya. *3M&Weyahina Yehoba Pita waiwai ꞌiꞌebwaeya ꞌina paihowa meYudiya weyahidi, ma taugu wete gidemusa waiwai ꞌiꞌebwaegauwa ꞌigu paihowa toguguyou weyahidi. ^25&Moisa, tohanugetaedi Yehoba ꞌina heguheguyai ꞌoima siꞌita lobeya ꞌabehega taugu tetela bwebweꞌana yalologuguyae taudi toguguyou ꞌoidiya, ma Pita hesi meYudiya daisidimo ꞌoidiya ꞌilologuguya. A1{&Ma wete taudi tohekalesiyao sihesaniyediya ꞌabehega ꞌidi tohanugetao, taudi geya ꞌeta wete loheposeyana silagulagu ꞌigu guguya ꞌoina. Ma taugu ꞌigu nuwatuhu ꞌabehega geya ginaula madouna ꞌeguma taudi sihesaniyediya tohanugetao bo toꞌaha, weyahina tomota mabwaiyada mahemahetena Yehoba matana. %0C&Coinega ꞌidi loina mabwaiyana ꞌalogwahatediya, ma geya ꞌeta toꞌaha ꞌoina ꞌatagwala. Geyaꞌabwa ꞌida tetelaina moisa weyahimi silagulagubui. R/&Ma ꞌiyadao tupwadi ꞌaboꞌabodi silugu pwaima, nuwanuwadi siꞌita ꞌida miya bwebweꞌana Yesu Keliso mahetemai, ta taudi geya tohemisa moisa, weyahina nuwanuwadi ma loina mwauna siꞌebwaemai. w.g&Ma Taito ꞌiꞌwayabumaiya ta ꞌahaneya Yelusalema, tauna gwama Gilisi* ꞌaigeda, geya gwama Yudiya, ma hesi tohanugetaowedi geya Taitoina siloinae ma ꞌabehega ꞌwapina siꞌupwa ꞌana ꞌilaꞌilala gidemusa meYudiya taudi. C-&Ta ꞌigu tauya lamuna weyahina Yehoba ꞌiheꞌitegauwa ꞌabehega ꞌilobwainegauwa ma yahane Yelusalema, ee yahaneya, yatauya tohekalesiyao ꞌidi tohanugetao ꞌoidiya, eeta ꞌaboimamo ꞌahehegwaegwae, ta tetelaina yaloguguyaeya tupwa ganamuli* toguguyou ꞌoidiya yahepwaileya tohanugetaowedi ꞌoidiya, weyahina genuwagu ma ꞌigu guguyaina mwalo gide loguguya besobeso, eeta tohanugetaedi sitagwala ꞌigu loguguyaina ꞌoina. , &Coinega bolime potini sigumwala, Banaba mahetegu ꞌahanehila Yelusalema, ta wete Taito yatoeya, baꞌidamai ꞌahaneya. U+ %&Coinega tohekalesiyaowedi Yehoba sihepwatuweya ꞌigu nuwabui weyahina.2* _&Beno tuwa teteligu sihesagoheya ꞌabehega “Tauna mwalo ꞌigihegihe muyegita, ma ꞌinuwabui pwaiya, ta tetelina mwalo ꞌiꞌetobodeya tuta bewa ꞌiloguguyaeya.” o) Y&Ta tutaedi ꞌoidiya Keliso ꞌina tohekalesiyao Yudiya tupwanao ꞌoidiya manigu geya sida sanapuya. f( G&Coinega Yelusalema yaꞌebesineya ma yatauya Siliya ma Silisiya ꞌidi tupwa ꞌoidiya. N' &Cigu gwae bewa Tamada matana yaleleyawa, geya ꞌaigeda wete ꞌabo. q& ]&Ma Keliso ꞌana tohepwailao baibaiwadi geya yaꞌitadi. Beno tuwa Yemesa, tauna ꞌida Badaina tasina. % &Coinega bolime ꞌetoi mulina yahaneya Yelusalema ta Pita yahaboꞌeneya, eeta nobwa mahetegu sabwelo pipitini ꞌamiyamiya. *$ O&Geya yatauya Yelusalema Keliso ꞌana tohepwaila nugenugetadi ꞌoidiya, ma hesi yatauya Alebiya, eeta nobwa yamiyamiya ꞌana siga yalohihila Damasiko ꞌoina. M# &eeta tauna ꞌina nuwatuhuwega Natuna ꞌoiguwa ꞌiheꞌitaeya, ma yahetohepwaila weyahina tupwa ganamuli* ꞌoidiya. Coinega geya yatautauya tomota ꞌoidiya sabi hesilala tetela bewa weyahina. c" A&Tutaina geya yatole, ma mwalo hene Yehoba ꞌina helauwega ꞌihesinuwa nugetegauwa, (! K&Coinega ꞌiyagwao Yudiya ꞌalona yahewaiwai sinediya, weyahina tubudao ꞌidi mumuga weyahina yahetapewa madouna ta ꞌiyagwao ꞌidi hetapewa tupwana tuwa. :  o& Ta ꞌigu mumuga mwalo, tutaina meYudiya ꞌidi boda ꞌalona yamiyamiya, wahesagoheya, ꞌabehega Yehoba ꞌina tohekalesiyao yaꞌabihemuya hedadediya ta nuwanuwagu yamutudi.  & weyahina geya tomota ꞌidi hepwailao, nuwana ꞌidi heꞌitao ꞌoidiyega, ma hesi Yesu Keliso ꞌina heꞌita ꞌoiguwa ꞌoinega. n W& Ciyagwao, wanuwatuhuyahi ꞌabehega tetela bwebweꞌana yahepwaileyawa geya tomota ꞌoidiyega, [ 1& Togidega, tomota ꞌadi hepwatu weyahina yanuwanuwatuhu, bo Yehoba ꞌana hepwatu? Ta ꞌeguma tomota ꞌidi nuwatuhu yapaipaihowa, geya sawasawahigu ma Keliso weyahina yahetopaihowa. Paulo ꞌina nuwabui ( K& Mwalo ꞌahepwaila pwaiya ꞌoimiya, ma bewa wete yahepwaila hila ꞌabehega ꞌeguma taiya hali tetela ꞌiꞌebwaegomi, nata muya ꞌiloba Yehoba ꞌoinega. - U&Keliso tetelina wahesagohe nugeteya beno moisa, ꞌoinega geyaꞌabwa ꞌaigeda taiya hali tetela ꞌida ꞌebwaꞌebwaegomi. Tauma, bo aneloseyao galewega geyaꞌabwa hali tetela ꞌaꞌebwaꞌebwaegomi. Ma ꞌeguma taiya tetela bwebweꞌana ꞌilagubui nata mwau ꞌiloba Yehoba ꞌoinega. V '&Moisa, Tetela Bwebweꞌana ꞌaigeda tuwa, ma geya wete ꞌeta tetela ꞌimiyamiya, ma hesi tupwana tomota sigiheꞌwanigomiya weyahina nuwanuwadi ma Keliso tetelina sigibuidi ma ꞌoinega siꞌabowegomi. } u&Cebe nuwahenainaida bewa ꞌoiguwa, weyahina mwalo Yehoba ꞌihesinuwegomiya ma ꞌabehega helau Keliso ꞌoinega waloba, ꞌoinega tetelinaina wahemisaeya, ma hesi walomwayamwayauwa bewa tuwa ta walogwahateya, ta hali tetela wahemisaeya. e E&Eeta weyahina Yehoba ꞌoina tada hepwatu hataya. Emeni. Tetela bwebweꞌana ꞌaigeda tuwa T #&Weyahina Tamada Yehoba ꞌina nuwatuhu bewa gidemusa, eeta Yesu tauna ꞌitagwaleya ta ꞌiꞌamasa ꞌida puiyao weyahidi, ma ꞌoinega tuta bewa galana ꞌina waiwaiyega sowasowana ꞌiꞌabihetegita. b ?&Tamada Yehoba ta ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌidi helauwega tuwa wamiya bwebweꞌana. 1 ]&Ma baibaiwadi tasidaowedi mahetegwao ꞌebwa ꞌamiyamiya, ꞌimi leta ꞌahewasaeyawa ꞌomi totapwalolo, boda ꞌaigeda ꞌaigeda tupwa Galetiya ꞌalona, ꞌoimiya. m W&Taugu Paulo Yesu Keliso ꞌana tohepwaila ꞌaigeda, ta ꞌigu hetohepwaila geya tomota ꞌidi hesinuwega ma hesi Yesu ꞌina hesinuwega, ma Tamada Yehoba wete ꞌina hesinuwa. Tauna Yesu Keliso ꞌamasega ꞌigihetoholo hileya. 'G0Ta wete taiyawedi baꞌidamiyao, ꞌeguma ꞌida Bada Yesu Keliso sihelau hataeya, tauna ꞌina ꞌatemuyemuyega ꞌida helauwedi wete.Taugu Paulo.xi0Helau ma hemisa ma yaliyaya Tamada Yehoba ma Bada Yesu Keliso ꞌoidiyega, ꞌomi ꞌiyagwao moisa ꞌoimiya. I 0Tikiko, tauna tasidai bwebweꞌana, ta ꞌihetahetapewa Bada ꞌina paihowa ꞌoina, ma yahewasaeyawa ma ꞌane teteligu mabwaiyana ꞌida heꞌoteꞌoteteli ꞌoimiya, ma ꞌabehega ꞌigu miya ta ꞌigu paihowa weyahidi wasanapudi, ꞌoinega ꞌima miya weyahina ꞌihenuwa lagugomi, ma wete ꞌida gihepaꞌaligomi. 0b=0Tetelaina bewa ꞌana paihowa weyahina deliya silagu luhuwegauwa, ꞌoinega waꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ma ꞌane tetelaina yada gwae latuhe maꞌigu ꞌatepatu, weyahina bewa gidemusa ꞌana lobwaina. Cebe losaloha 0ma taugu wete weyahigu, ma ꞌoinega maꞌigu ꞌatepatu tetela bwebweꞌana ꞌana sanapu ꞌwaiꞌwaihina yahehepwaila.  0Tuta mabwaiyana Yaluyaluwa Tabuna ꞌina lema ꞌoinega ꞌahwanoi baibaiwadi ꞌoidiyega waꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Sahena waweꞌaweꞌa ma hesi maꞌimi toholopaꞌala waꞌitayahigomi ma waꞌahwanoi tohekalesiyao mabwaiyadi weyahidi, & E0Wete ꞌami ꞌabihetena waꞌewa ꞌabehega debami ꞌadi ꞌahubodaboda, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina ꞌelepa ꞌaleha waꞌewa, beno Yehoba ꞌina gwae.  -0Ma wete ꞌimi hemisa gide ꞌimi lobodaboda ꞌoinega waꞌausigomi, beno sawasawahina Tomudulele ꞌina ꞌaliliya waiwaidi ꞌihabodebodedi. b =0ma ꞌami butu waꞌote beno nuwa daumwala tetela bwebweꞌana ꞌoinega walobodabodae. p Y0Coinega watoholo ma heꞌita moisa walogadiwane ma lumalumami waꞌausidi mumuga dumwaluna ꞌoinega, H 0 Bewa weyahina Yehoba ꞌina tobwatobwa ꞌaleha mabwaiyana waꞌotedi, ma ꞌane geyaꞌabwa waweꞌaweꞌa ꞌabwa tuta galana ꞌoina, ma ꞌoinega maꞌimi waiwai watoholo paꞌala. 9k0 Weyahina ꞌida loꞌaleha geya tomota mahetedao, ma hesi toloina galadi baꞌidadao, taudi guguyou bewa tuwa baleꞌuwa ꞌadi toloinao, ma galewa ꞌana yaluyaluwao galadi. (I0 ma Yehoba ꞌina tobwatobwa ꞌaleha mabwaiyana ꞌoidiyega waꞌotena, ma ꞌoinega geyaꞌabwa waweꞌaweꞌa tutaina ꞌeguma Tomudulele ꞌiꞌabowegomi. A}0 Ciyagwao, Bada ꞌina waiwai madounega wahewaiwai, _70 Comi babadao wete wamumuga bwaibwaina ꞌimi topaihowao ꞌoidiya, ma geyaꞌabwa waheheliyedi, ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega mabwaiyami ꞌomi ma taudi ꞌimi Bada galewa ꞌimiyamiya, eeta ꞌina loina ꞌoimiya mahemahetena mabwaiyami weyahimi, geya hagana ma hagana. Caleꞌo ma ꞌaleha tobwatobwaedi Yehoba ꞌina paihowa weyahina 50Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega babadao ma ꞌidi topaihowao mabwaiyadi ꞌidi paihowa bwebweꞌadi ꞌadi maisa Yehoba ꞌoinega siloba mahemahetena. 1[0Comi Keliso ꞌina bodao, ꞌilobwainegomiya ma ꞌimi babadao ꞌoidiya waꞌatetagwala gide Yehoba ꞌoina waꞌateꞌate tagwala, ma weyahidi wapaihowa bwaibwaina. R0Geyaꞌabwa ꞌabehega ꞌeguma tutaina ꞌimi babadao siꞌebubugomi ma ꞌabwa ꞌoidiya wapaihowa bwaibwaina, ma ꞌeta tuta geya, ma hesi Yehoba weyahina ꞌimi guibiga ꞌatemiyega wapaipaihowa. G0Comi topaihowao ꞌimi badao baleꞌuwa waheꞌasisiyanedi, ma ꞌidi gwae wahematamatanedi, gidemusa Keliso ꞌina gwae wahematamatane ꞌeseya, ma geyaꞌabwa wete wahehenuwanaluwa. X)0Comi tama wete geyaꞌabwa natumiyao ꞌadi wahi ꞌwataꞌwata walagulagu, nata gide sigamwasowalegomi; ma hesi ꞌida Bada ꞌina loinao ta ꞌina heꞌitao waloguguyaedi. Bada ma topaihowao ꞌadi loina b~=0bewa gidemusa ꞌigwaeya, “Cebe yaliyaya ꞌuloba ma baleꞌuwa ꞌumiya saliyana.” }0Wete, “Tamau ma sinau ꞌuheꞌasisiyanedi.” Bewa loinaina nugenugetaina maꞌana gwae hemisa ꞌana tohematamatanao weyahidi, )| M0Comi gwagwama ꞌilobwainegomiya ma sinamiyao ma tamamiyao ꞌidi gwae wahematamatanedi, Bada matana, weyahina bewa ꞌoinega ꞌabehega wamumuga bwebweꞌana. {10!Coinega ꞌilobwainegomiya, ma ꞌaigeda ꞌaigeda mwanena ꞌihelauwe ꞌiboi gide, ma wahine haihaiina sowasowana mwanena ꞌiheꞌasisiye.sz_0 Gwae bewa gide gwae hegehegedi ma dahwadahwaina, ma ꞌana sanapu Keliso ma tohekalesiyao weyahida. y0“Bewa weyahina loheya tamana ma sinana ꞌiꞌebesinedi ma mamwanena sida miya ꞌaigeda, gide wahi ꞌaigeda tuwamo.” 3xa0weyahina tauda tauna wahina yahunao. Zw-0Weyahina geya ꞌeta wete loheya taunamo wahina ꞌoina ꞌida loꞌaleha, ma hesi ꞌiꞌitayahi ma ꞌana ꞌiꞌai wahina ꞌana lema weyahina, gidemusa Keliso tohekalesiyao tauda ꞌiꞌitayahigita, -vS0Coinega tauda meloheyada ꞌilobwainegita ma mwanedao tahelauwedi, tauda wahida gide. Weyahina ꞌeguma taiya mwanena ꞌihelauwe beno ꞌiboimo ꞌihelau hileya. Fu0ꞌoinega tohekalesiyao tauda ꞌihetohologita ꞌabehega ꞌina bodao ꞌehauda, ma geya ꞌabehega biꞌi bo toꞌaha galana ꞌoida, ma hesi mabwaiyana tuwa bwebweꞌana, ta ꞌehauna. ntU0ꞌada giheꞌehau weyahina, beno ꞌida pui ꞌana ꞌebe deula weꞌahaina ꞌina gwae ꞌoinega, Haihainimi meloheyami ꞌilobwainegomiya ma mwanemiyao wahelauwedi, gidemusa Keliso ꞌina tohekalesiyao ꞌihelauwegita, eeta tauna ꞌitagwaleya ta weyahida ꞌiꞌamasa, Cr0eeta tohekalesiyao tauda Keliso ꞌina gwae tahematamatanedi, ꞌoinega gide wete wahiwahine ꞌilobwainediya ma mwanediyao ꞌidi gwae ginaula mabwaiyadi weyahidi sida hematamatanedi. (qI0weyahina wahine ꞌana tohanugeta beno mwanena, gidemusa Keliso tauda tohekalesiyao ꞌada Tohanugeta ta ꞌada Toꞌabihetena, ma tauda gide wahina yahunao, {po0Comi wahiwahine haihainimi mwanemiyao ꞌidi gwae wahematamatanedi, gidemusa ꞌimi hematamatana Keliso ꞌoina, {oo0Cimi heꞌasisi Keliso ꞌoina gidemusa wete ꞌomi waboi waheꞌasisi hilegomi, ma loina wahematamatanedi. n30ma tuta mabwaiyana waloyauwedo ginaula mabwaiyadi weyahidi, ꞌida Bada Yesu Keliso saninega, Tamada Yehoba ꞌoina. Taudi haihainidi ꞌadi loina m10wawaliwali maꞌiyamiyao, wali tapwalolo ma Same walinao, ma wete hedale walinao ꞌoidiyega, maꞌimi yaliyaya ꞌatemiyega wawali Bada ꞌoina, l'0Geyaꞌabwa bwasi waiwaina ꞌoinega wanumanuma yauyaule, beno ginaula ꞌebe hesilae, ma hesi Yaluyaluwa Tabuna ꞌida lohemahegomi ma ky0Coinega geyaꞌabwa waheyauyaule, ma hesi nuwami ꞌida sabwalena, toꞌaha Yehoba gidemusa ꞌina nuwanuwa weyahimi. Yj+0ma geyaꞌabwa ꞌimi tuta wamudamudali, weyahina bewa tuwa sauga gala hedada. i0Cilobwainegomiya ma ꞌimi mumuga waꞌitaꞌita bwaibwainidi ma geyaꞌabwa wapaipaihowa besobeso ma hesi wada sanasanapu moisa, ]h30ma ꞌeguma taꞌita pwaiya, tauna hesi ꞌasilalaina. Bewa weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌigwaeya,“Cowa toꞌenoꞌeno ꞌamasega ꞌutoholo ma Keliso ꞌina ꞌasilala ꞌoinega ꞌuꞌasilala.” jgM0 ma ꞌeguma ꞌaigeda paihowa galana ꞌilohapwese ꞌasilala solana, sawasawahina ma taꞌita, lfQ0 Moisa tuwa, ꞌebe debamwadina, ꞌeguma taudi ꞌidi paihowa dahwadahwanidi weyahidi tagwaegwae, jeM0 ma guguyou ꞌana paihowa besobeso ꞌoidiyega wadena, ma hesi waheꞌitaedi ꞌabehega galadi. \d10 Ta wete watohotoho ma toꞌaha Bada nuwanuwana wada sanapudi ma wapaihowadi, ]c30 ma mumugaedi bwebweꞌadi ma dumwaludi ma moisadi silatulatu ꞌasilala ꞌoinega. b90weyahina ꞌomi guguyou mwalo ꞌoinega wahabala pwaima Yehoba ꞌina ꞌasilala ꞌoina, ꞌoinega maꞌimi mumuga ꞌasiꞌasilalaina wapaipaihowa, Xa)0ta wete geyaꞌabwa toligeha loinaedi baꞌidamiyao waꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu, )`K0Mumugaedi bewa weyahidi Yehoba toligeha loina ꞌigamwasowalediya, ꞌoinega geyaꞌabwa ꞌaigeda taiya ꞌina gwae besobesowega ꞌiꞌaboꞌabowegomi, 8_i0Moisa, togalaedi geyaꞌabwa wete silugulugu Keliso ma Yehoba ꞌidi ꞌebeloina ꞌoina taudi gidemusa topuiyao bo tosogala bo tobwatobwa ꞌadi tohamwao, weyahina tobwatobwa ꞌana hamwa ꞌana sanapu ꞌabehega ꞌida hemisa talagu tobwatobwa ꞌoina, ma geya Yehoba ꞌoina. Casilala weyahina *^M0Wete geyaꞌabwa ꞌahwasewa bo ꞌahwa galagala bo gwae besobeso, weyahina gwaeyedi geya ꞌadi lobwaina solamiya, ma hesi ꞌimi gwaeyega Yehoba wahepwatuwe. 5]c0Comi Yehoba ꞌana tohemisao, ꞌoinega ꞌilobwaineya pui ma ganawala ma wasawasa ꞌana hamwa waꞌebesinedi, ma geyaꞌabwa weyahidi toꞌaha ꞌeta wagwaegwaene. ]\30ma wahelau hilegomi gidemusa Keliso ꞌihelau ꞌesegita, ta tauna ꞌitagwaleya ta ꞌiboi ꞌipwaoliyeya Yehoba ꞌoina weyahida, ta ꞌiꞌamasa, gide pwaoli mahaina Yehoba ꞌinisoya ꞌabehega ꞌausalana. k[ Q0Yehoba ꞌina helauwega ꞌiꞌahwa natune pwaigomiya, ꞌoinega tauna ꞌina mumugaina wamuliye, ;Zo0 ma hesi wahelau hilegomi, ꞌatemuyemuyega ꞌiyamiyao ꞌidi pui wanuwasamudi ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina, gidemusa Yehoba ꞌimi puiyao Keliso ꞌoinega ꞌinuwasamudiya.Y0Ma wete galaedi bewa gide walogwahatedi: heꞌipiꞌipi, gamwasowala, ꞌasona, ꞌahwa galagala, ma wete gwae sinala, (XI0Geyaꞌabwa Yaluyaluwa Tabuna nuwana wagihegihegala, weyahina Yaluyaluwa Tabunaina gide ꞌilaꞌilala ꞌoida, ꞌabehega ꞌabwa ꞌada giheꞌehau taloba. W0Sahena wete ꞌeta gwae galana waꞌinaꞌinana, ma hesi gwae bwebweꞌanamo tomota ꞌadi lema weyahina, toꞌaha tuta ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌana lobwaina weyahina wahegwaegwae, ma ꞌoinega taiyawedi taudi sihesagohegomi, ꞌimi gwaeyega nata lema siloba. CV0Toyagaha ꞌilobwainediya ma silolagu, ma hesi paihowa bwebweꞌana nimadiyega sida paihowadi ma paihowaina ꞌana maisa ꞌoinega lema sida ꞌebwaꞌebwaya towewelohe ꞌoidiya. ^U50ma geyaꞌabwa Tomudulele ꞌina tuta waꞌebwaꞌebwae ma ꞌihetoloina ꞌoimiya. qT[0Ma ꞌeguma wagamwasowala, geyaꞌabwa wamumuga galana, ma hesi watoho ma wanuwa daumwala mwayamwayau, S0Coinega ꞌabo walogwahate ma mabwaiyami wagwae moisa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoimiya, weyahina mabwaiyada Keliso wahina yahunao. .RU0ma ꞌoinega mumuga hauhauna waꞌewa Yehoba ꞌina mumuga gide, weyahina tauna ꞌateda mumuga bwebweꞌana ma ꞌehauna ꞌilaguya. Ceda hauhauna ta bwebweꞌana @Q{0ma hesi ꞌimi nuwatuhuwao ma ꞌatemi siꞌehau hila, P 0Coinega mumuga miyamiyana walogwahatedi, beno paihowaedi mwalo wapaipaihowadi tutaina nuwatuhu dahwana sigihe galegomiya, XO)0weyahina mwalo heꞌita moisa Yesu weyahina wahesagoheya Kelisoina ꞌoinega. LN0Ma ꞌomi Keliso mumugana wasanapu pwaiya ꞌabehega hagana, zMm0Coinega sigala moisa, eeta sitagwalediya mumuga sogala weyahina, ma mumuga galadi baibaiwadi nuwadi siꞌeweya. L#0ꞌidi sinasinapu siguguyouwa, ma geya Yehoba yawasina ꞌoidiya ꞌimiyamiya, weyahina ꞌidi debapaꞌala ꞌoinega siheyauyaule pwaiya. K90Bewa wete Bada saninega yaloguguya ꞌoimiya ꞌabehega mumuga tomiya ganamuli gidemusa walolagu, weyahina ꞌidi nuwatuhu besobeso ꞌoidiyega, ~}|{{az|yxxw]v!uu tsrr:q^pponn+mm_lGkk+jjihh gfifeddcc>I=<<0;;:|99d877655*443a100{/.--<,++*C)(Q'' &}%%>$|$ #8"",!! XrB#q-a&q  Rt'@ wgTauna Yesu, ma weyahina Buki Heꞌasisi ꞌigwaeya,“Cowa ꞌuhetopwaoli hataya, gide Melikisedeki.” oWGeya Mosese ꞌina loinega ꞌihetopwaoli, ta hesi yawasina miyamiya hatayana ma waiwaina ꞌoinega. BCoinega ꞌida topwaoli hauhauna gide Melikisedeki. oWta hesi Yuda ꞌina susuwega ꞌinaoma, taudi geya hesinuwa siloba Mosese ꞌoinega ma sihetopwaoli. r] Tasanapuya ꞌabehega Keliso tauna ꞌida topwaoli hauhauna, geya Libai ꞌina susuwega ꞌinaoma, J  Eeta ꞌeguma topwaoli hagana talagu, loina wete hagana talagu. 9k Libai tubunao taudi ꞌidi paihowa beno Yehoba ꞌina loinao meIsileli tauda siheꞌitegita, ta loinaina geya sawasawahina ꞌiꞌabihedumwalu bwaibwainigita, ꞌoinega nuwanuwada ꞌaigeda topwaoli hauhauna ma ꞌiꞌabihe dumwalugita, topwaoliina gide Melikisedeki, ma geya Eloni matubunao gide. 3 weyahina Libai ꞌabwa tubuna Ebalahamo ꞌalona, saugaina Ebalahamo Melikisedeki ꞌedai ꞌilobeya, ta ꞌina tobwatobwa tupwana ꞌiꞌebwaeya. 7g Bewa tuwa ꞌida tobwatobwa tupwana taꞌeꞌehele Libai tubunao ꞌoidiya, ta mwalo ꞌana ꞌita gide Melikisedeki ꞌina tobwatobwa tupwana ꞌiꞌeweya Libai ꞌoinega, :mBewa tuwa Libai ꞌina bodao ꞌida tobwatobwa tupwana siꞌewaꞌewa. Taudi tomota tuwa ꞌamaꞌamasidi, ta hesi Melikisedeki wasana ꞌabehega tauna miyamiya hatayana. ta hesi Melikisedeki Ebalahamo ꞌilohane sineya, weyahina taudi sanidi madouna ꞌidi gwae hemisa siꞌeꞌehele tomota taudi sanidi ꞌiꞌiudi ꞌoidiya, ꞌoinega wanuwatuhuyahi ꞌabehega Melikisedeki ꞌina gwae hemisa ꞌiꞌebwaeya Ebalahamo ꞌoina. 5Melikisedeki hali susu, ta ꞌina miya lohanenamo, ꞌoinega tobwatobwa tupwana ꞌiꞌeweya Ebalahamo ꞌoinega. Coinega wete Melikisedeki ꞌina gwae hemisa Ebalahamo ꞌiꞌebwaeya. Ebalahamoina loheya madouna, weyahina mwalo Yehoba ꞌina gwae hemisa ꞌiꞌebwaeya, |qTa topwaoli taudi Libai ꞌina bodao siꞌewaꞌewa ꞌidi tobwatobwa tupwana tauda Ebalahamo tubunao ꞌoidega. Taudi ma tauda susu ꞌaigeda, ta hesi ꞌadi loina ꞌimiyamiya sowasowana tobwatobwa siꞌewaꞌewa ꞌidi tomota ꞌoidiyega. 3_Moisa, Melikisedekiina ꞌaigeda bada lohanena, ta Ebalahamo ꞌilohane sineya, weyahina Ebalahamo ꞌina tobwatobwa ꞌoinega tupwana ꞌiꞌebwaeya Melikisedeki. \1Melikisedekiina geya tamanamo ta geya sinanamo, ma wete geya ꞌina susumo ta ꞌina liꞌu ma ꞌina ꞌamasa geya ꞌadi tosanapumo, ma hesi gide tuwa Yehoba natuna ꞌihetopwaoli hataya Yehoba ꞌoina. Coinega Ebalahamo ꞌina tobwatobwa ꞌiwatahidiya heꞌune ꞌadi baibaiwa nima luwaluwa, ta heꞌune ꞌaigeda Melikisedeki ꞌiꞌebwaeya ta Ebalahamo tauna naeni ꞌiꞌewediya. Ta Melikisedeki sanina ꞌana gibui “Toloina dumwaluna,” ta ꞌina tupwa sanina Salema, ꞌana bui “Daumwala,” ꞌoinega tasanasanapu ꞌabehega Melikisedeki tauna ꞌina loina daumwalina. O Ma Melikisedekiina* meSalema ꞌidi kini, ta Yehoba Tolohanena moisa ꞌina topwaoli. Mwalo hene Melikisedekiina Ebalahamo ꞌilobeya, tutaina loꞌaleha ꞌoinega ꞌihilama. Ta Ebalahamoina toloinao baibaiwadi ma ꞌadi bodao ꞌipeꞌudiya, ꞌoinega Melikisedeki gwae hemisa bwebweꞌana ꞌiꞌebwaeya Ebalahamo ꞌoina.  +Nage ꞌoina Yesu ꞌiluhu nugeta pwaiya weyahida, ta ꞌihetopwaoli madouna ma miyamiya hatayana weyahida, gide Melikisedeki* mwalo hene. /Cida nuwatuhu yahinaina gide ꞌida loho waiwaina, ta ꞌoinega ꞌaleꞌo biliupa* taluhubwale ma taluhu Yehoba ꞌina ꞌebemiya ꞌoina. u cGinaula waiwaidi ꞌeluwaedi miyamiya hatayadi, beno Yehoba ꞌina gwae hemisa ma ꞌina ꞌetaꞌwataꞌwalulu. Coinega tasanapuya ꞌabehega Yehoba geya ꞌeta tuta ꞌiꞌabo. Weyahina tauda boꞌi Yehoba ꞌoina tadena ta ꞌiꞌabihetegita, ꞌoinega taꞌatepatu ma tanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌina gwae hemisa ꞌoida geyaꞌabwa ꞌiꞌebeꞌebesinegita. H  Yehoba gide nuwanuwana madouna ꞌina gwae moisa tauda ꞌiheꞌitegita ꞌabehega toꞌaha ꞌigwae hemisaeya ꞌoida ꞌabwa taloba, ꞌoinega tauna saninega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwaluluwa.  %Tauda tomota tagwaegwae hane bo taꞌetaꞌwataꞌwatalulu ꞌaigeda sani madouna ꞌoinega, ta ꞌabehega tomota siꞌahwa moisegita. fEMa Ebalahamoina ꞌiꞌalamaꞌiꞌita tuta dudulena, eeta gwaeina huwaina ꞌilobeya. iKTa ꞌina gwae hemisaina bewa:“Yaꞌabihetego tuta baibaiwana, ma tubumwao ꞌiyada.” H  Mwalo hene Yehoba ꞌina gwae hemisa Ebalahamo ꞌiꞌebwaeya, ta Yehoba tauna saninega ꞌigwae hemisa, weyahina geya ꞌaigeda wete sani miyamiya hanena ma ꞌoinega ꞌigwae hemisa. P Sahena walologwahata, ma hesi tomotaedi waheꞌauꞌaunawedi, taudi maꞌidi ꞌalamaꞌiꞌita sihehemisa, ma ꞌoinega ginaulaedi Yehoba ꞌigwae hemisaediya siꞌewadi. Yehoba ꞌina gwae hemisa  Coinega nuwanuwagu ma ꞌomi ꞌaigeda ꞌaigeda wahetapewa ta ꞌabehega ꞌabwa muliyetega ꞌimi hemisa huwaina mabwaiyana waloba. X) Yehoba ꞌina loina ꞌoimiya dumwaluna, ꞌoinega ꞌimi paihowao geyaꞌabwa ꞌinainaidedi, beno ꞌimi helauwao ta ꞌimi lemao Yehoba saninega, tohekalesiyao ꞌoidiya, mwalo ta ꞌana siga nige bewa. .U Ma ꞌiyagwao ꞌigu gwae bewa henuwalagu tuwa, ta yanuwatuhu yahiya helauwega ꞌabehega ꞌomi Keliso ꞌina ꞌabihetena ꞌana toꞌewao wahewaiwai moisa. )Ta hesi ꞌeguma baleꞌuina ꞌoina ꞌawata ma talitali sibwala, baleꞌuina maꞌana heliya Yehoba ꞌoinega, ta tuinenamo ꞌilobwaineya. wTanoha weyahina tanuwatuhu. Ceguma ꞌidohi hilahila, ꞌoinega baleꞌu ꞌiꞌabihegogai, ma hewana maꞌina yaliyaya ꞌibwalabwala, beno tobegula ꞌina ꞌebeyaliyaya, ta ꞌana sanapu ꞌabehega baleꞌuina Yehoba ꞌigwae helauweya. Ema ꞌeguma muliyetega sibeꞌu, geya sawasawahina ma taꞌabihe nuwabui hiladi, weyahina taudi ꞌidi mumugega Yehoba Natuna siꞌabihe kelose hileya ta sanina siheginaula besobesoweya. ~ta wete Yehoba ꞌina gwae silotohoya ꞌabehega ꞌausalana, ta ꞌina waiwai tuta ꞌinaonaoma weyahina wete silotohoya, .}UWeyahina taiyawedi mwalo Yehoba weyahina nuwadi ꞌisabwalena, ta helauina galewega silotohoya, ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌina ꞌabihetena ꞌoidiya silotohoya, y|kCeguma Yehoba ꞌitagwala, sanapu nugenugetadi waꞌabiyahidi ta ꞌadi loheposeyana wete yaheꞌitegomi. A{{babitaiso ꞌana heꞌita, ta wete ꞌada tohanugetao nimadi ꞌadi lagu debada, ma toꞌamasa ꞌidi toholo hila, ma gala ꞌana maisa hesilae hataya. Heꞌitaedi wasanapu pwaidiya. gz IHeꞌita nugenugetana Keliso weyahina wahesagoha pwaidiya ta wasanapudiya, ꞌoinega nuwanuwagu sanapu hauhaudi Keliso weyahina yaheꞌitegomi ta ꞌimi nuwatuhu ꞌoidiya waheloheya. Heꞌitaedi tahesagoha pwaidiya ta tasanapudiya sahena talolohilahiladi. Heꞌitaedi bewa: ꞌida mumuga mwalo galadi ꞌadi logwahata, ꞌida hemisa Yehoba ꞌoina, by=Ta ꞌeguma taiyawedi ꞌidi sanapu ꞌimatuwa, taudi gide ꞌeꞌahai paꞌalina ꞌana toꞌaiyao, weyahina nuwadi ꞌisabwalena pwaiya, ta sawasawahidi sihesinuwa toꞌaha ꞌausalana ma toꞌaha galana.,xQ Coinega ꞌomi gide gwagwama, ꞌeda dumwadumwaluna geya nuwami ꞌisabwalena moisa, eeta ꞌilobwainegomiya ma heꞌita nuhana ꞌoinega ꞌaheꞌaigomi nugeta. w Tuta bewa ꞌilobwainegomiya ma hali tomota ꞌoidiya waheꞌita, ta geya sawasawahimi, weyahina Yehoba wasana huhuna geya wasanapu, ꞌoinega ꞌabwa ꞌaheheꞌitegomi. Comi susumo ꞌilobwainegomiya weyahina ꞌeꞌahai paꞌalina geya ꞌilobwainegomi. v) Nuwatuhu bewa weyahina gwae baibaiwana simiyamiya, nuwanuwagu ma yahepwailedi ꞌoimiya, ta geya sawasawahina, weyahina tenami tuituidi. vue weyahina Yehoba Yesu ꞌihesinuweya ma ꞌihetopwaoli hataya gide Melikisedeki. Sahena Yehoba talologwahate t ta ꞌoinega ꞌina mumuga mabwaiyana dumwaluna. Tauda wete ꞌeguma tahematamatane ꞌabihetena hataya Yesuina ꞌoinega taloba, yskYesuina Yehoba Natuna, ta hesi tuwa muyamuya ꞌilobeya ta ꞌina ꞌalamaꞌiꞌitega ꞌihematamatana moisa, PrMwalo Yesu baleꞌuwa ꞌimiyamiya maꞌina dou ꞌiꞌahwa ꞌahwanoiya Tamana ꞌoina, ta nuwanuwana ꞌamasega ꞌiꞌabihete, ꞌoinega ꞌiꞌabiheteya weyahina Yesu Tamana ꞌiheꞌasisiyeya. mqSTa wete ꞌina gwae heluwena, ꞌigwaeya,“Cowa ꞌuhetopwaoli hataya gide Melikisedeki*.” >puWete gide Keliso geya taunamo ꞌida ꞌabilagasiya ma ꞌihetopwaoli, ta Yehoba ꞌihesinuweya ta ꞌihegwaeya, ꞌigwae,“Cowa natugu. Nige boꞌi yaꞌahwa natunegowa.” ;ooGeya sawasawahina ma ꞌaigeda taiya tauna ꞌina nuwatuhuwega ꞌihetopwaoli, ta Yehoba hesi ꞌina hesinuwega, gide mwalo Yehoba Eloni* ꞌihesinuweya ta ꞌihetopwaoli. }nsCoinega taudi ꞌidi puiyao weyahidi ta wete tomota baibaiwadi ꞌidi puiyao weyahidi sipwaopwaoli Yehoba ꞌoina. m Topwaoliyedi ꞌidi mumuga nuhana tomataꞌuꞌupao ma topuiyao ꞌoidiya, weyahina topwaoliyedi tomota tuwa, maꞌidi weꞌa. l Topwaoliyao madoudi Yehoba ꞌihesinuwediya ta ꞌilagudiya, ma tauna matana sipwaopwaoli tomota ꞌidi mumuga galadi weyahidi. 6keCoinega maꞌida ꞌatepatu tanao ma taꞌahwanoi ꞌada toloinaina ꞌoina, ta ꞌoinega ꞌida miyamwau ꞌoidiya ꞌiꞌatemuyemuyegita, ta wete ꞌiꞌabihetegita.7jgTupwadi topwaoliyao geya sida ꞌatemuyamuyaegita ꞌida weꞌa weyahidi, ta hesi Yesu ꞌida miyamwau ꞌinuwa sabwalenidiya ta ꞌiꞌatemuyemuyegita, weyahina mwalo baleꞌuwa Tomudulele ꞌina ꞌebetoho mabwaiyana ꞌilobediya gide tauda talobaloba ꞌesedi, ta Yesu geya ꞌeta wete ꞌina pui. 3i_Cida Topwaoli Madouna ma ꞌausalana ꞌimiyamiya, tauna Yesu, Yehoba Natuna, weyahida ꞌihane pwaiya galewa, ꞌoinega ꞌida hemisa ꞌoina taꞌabiyahi momosi. Nh Weyahina Yehoba matana geya ꞌeta wete toꞌaha ꞌimiya dahwana, mabwaiyana siloꞌatamanediya, ta tauna ꞌoina ꞌabwa ꞌida paihowa mabwaiyana tahepwailedi. Cida Topwaoli Madouna tauna Yesu Xg) Moisa, Yehoba ꞌina gwae mayawasina ta waiwaina gide ꞌelepa ꞌaleha ꞌina matamatagi matupwa luwaluwana, ta sawasawahina ꞌibadigita ꞌaloda moisa, beno nuwatuhu ta mumuga dahwanedi simiyamiya. Bf} Ma ꞌilobwainegita ma tatoho waiwai ꞌabehega ꞌebe ꞌaiyawasiina taloba, ma sahena ꞌaigeda taiya ꞌilologwahata, ꞌamuge ta ꞌibeꞌu, taudi gide mwalo sibeꞌu ꞌesa. e{ Eeta ꞌeguma taloba, tauda ꞌida paihowega taꞌaiyawasi, gide Yehoba mwalo ꞌina paihowega ꞌiꞌaiyawasi ꞌesa. d Coinega Yehoba ꞌina tomota tauda ꞌida ꞌebe ꞌaiyawasi ꞌimiyamiya, ta ꞌebe ꞌaiyawasiina Sabati ꞌana ꞌaiyawasi gide. qc[Ta ꞌebe ꞌaiyawasiina Yehoba ꞌigwaeneya geya Yosuwa ma ꞌana bodao ꞌidi ꞌebe ꞌaiyawasi, ta hesi hali ꞌebe ꞌaiyawasi, beno tuta ꞌaigeda hauhauna ꞌilaguya ma ꞌabehega tomota ꞌidi ꞌebe ꞌaiyawasiina siloba. |bqEeta Yehoba tuta hauhauna ꞌilaguya ma ꞌoina tomota ꞌebe ꞌaiyawasi siloba, ta ꞌoinega sanapu ꞌiꞌebwaeya Debida ꞌoina ta Debidaina ꞌigwaeya,“Nata hesi ꞌeguma Yehoba ꞌenana wahesagohe, sahena wadebadeba paꞌala.” 4aaMoisa, ꞌebe ꞌaiyawasiina ꞌimiyamiya, ta tupwadimo ꞌabehega siloba, ma hesi taudi wasa sihesagohe nugeteya, ta loina sisinaliya, ꞌoinega sahena silobaloba. p`YCoinega tanuwanuwatuhu gwae bewa weyahina,“Sahena ꞌebeꞌaiyawasi ꞌoiguwega silobaloba.” P_Ta sabweloina ꞌiꞌaiyawasiya, weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila pwaiya, ꞌigwaeya,“Yehoba sabwelo hesebenina ꞌoina ꞌina paihowa mabwaiyana ꞌoinega ꞌiꞌaiyawasiya.” ^/Ma tauda ꞌana tohemisao talobeya, ma hesi taudi mwalohene geya sida lobeya, weyahina geya sihemise, ta Yehoba ꞌadi gwae ꞌigwaeya,“Yagamwasowalediya ꞌoinega yagwae paꞌalediya ta sahena ꞌebe ꞌaiyawasi ꞌoiguwega silobaloba.” Yehoba ꞌina ꞌebe ꞌaiyawasiina ꞌimiyamiya, weyahina tutaina baleꞌu mabwaiyana ꞌihemasalehediya ta ꞌigumwala, ta ꞌoinega ꞌiꞌaiyawasiya. ]/Moisa, wasaina ꞌiꞌebwaegita, taudi wete mwalohene ꞌiꞌebwaediya, ta wasaina geya ꞌilemedi, weyahina sihesagoheya ta geya sihemise. E\ Cina gwae hemisaina ꞌabwa ꞌimiyamiya ꞌabehega ꞌina ꞌebe ꞌaiyawasi tauna ꞌoinega taloba, eeta ꞌilobwainegita ma tamatauta ꞌamuge ta tupwami wabeꞌu ma sahena walobaloba. ^[5Coinega tasanasanapu ꞌabehega taudi geya sida luhuwa, weyahina geya sihemisa.#Z?Weyahina taudi ꞌina gwae geya simuliye, ꞌoinega ꞌadi gwae ꞌigwaeya,“Geyaꞌabwa wete ꞌigu ꞌebeꞌaiyawasi ꞌoina siluhuluhu.” /YWTaudi weteyage bolime poti ꞌoidiya ꞌidi mumuga galadi weyahidi Yehoba ꞌiꞌalaꞌiꞌiwasa, ꞌoinega togalaedi yoho ꞌawawa siꞌamaꞌamasa hegumwala. XTaiyawedi Yehoba ꞌina gwae sihesagoheya ta silogwahateya? Taudi Mosese Itipita ꞌoinega ꞌihanugetediya ta silatuma, ꞌawa? =WsGide Buki Heꞌasisi ꞌina gwae ꞌigwaeya,“Nata ꞌeguma Yehoba ꞌenana wahesagohedi, sahena wadebadeba paꞌala gide tubumiyao mwalohene ꞌigu loina silogwahateya.” VV%Tauda mwalo ꞌida hemisa Keliso ꞌoina talaguya, ma ꞌeguma ꞌida hemisaina taꞌabiyahi bwaibwaini ma ꞌana siga tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina, Keliso baꞌidadai tayaliyaya mahemahetena. -US Ma bewa tuwa waboimimo wahelemalema sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ta ꞌoinega sahena mumuga galana ꞌiꞌabowegomi ta Yehoba ꞌenana walogwahate. T Ciyagwao, waꞌitayahigomi ma sahena wadebadeba paꞌala nuwana walolopui, ꞌamuge ta Yehoba mayawasina wamiyasine. S Coinega yagamwasowalediya ta yaloina paꞌalediya, yagwaeya, ‘Sahena wete ꞌigu ꞌebe ꞌaiyawasi ꞌoina siluhuluhu.’ ” R5 Weyahina bolime poti ꞌoidiya ꞌigu paihowa waiwaidi baibaiwadi siꞌitediya, ta tubumiyaowedi ꞌidi lomugiyega sitohogauwa ta weyahidi yaꞌalaꞌiꞌiwasa, ta yagwaeya, ‘Tuta mabwaiyana taudi ꞌidi nuwatuhuwega sitautauya pui, weyahina ꞌigu ꞌeda geya sisanapu.’ Q P}sahena wadebadeba paꞌala gide tubumiyao mwalo hene yoho ꞌawawa ꞌoina sitohogauwa ta ꞌigu loina silogwahatediya. oOWCoinega Yaluyaluwa Tabuna ꞌihegwaegita ꞌigwaeya,“Nata, ꞌeguma ꞌenana wahesagohe, ~NuMa ꞌiyamo Keliso Yehoba ꞌina hada ꞌihetapewa, geya topaihowa gide, ta hesi tauna natuna moisa. Tauda taboi Yehoba ꞌina hadaina tuwa, ꞌeguma tahemisa hataya maꞌida ꞌatepatu ta maꞌida yaliyaya. Yehoba ꞌana bodao taheꞌaiyawasi !M;Moseseina Yehoba ꞌina hada ꞌihehetapewa, topaihowa gide, ta Yehoba ꞌina gwaeyao ginaulaedi ꞌabwa silatu weyahidi ꞌihepwaila latuhediya. zLmMoisa, hada ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌadi toꞌabi simiyamiya, ta ginaula mabwaiyadi ꞌadi topaihowa Yehoba. oKWCoinega Yesu hepwatu madouna ꞌilobeya, ta Mosese ꞌana hepwatu tupwanamo tuwa, hesi gide tuwa hada bwebweꞌana, geya hene hepwatu madouna ꞌida lobeya, ma hesi ꞌana toꞌabi. Ta Moseseina gide hada, ta Yesu toꞌabi. Jta ꞌihetapeweya ꞌina paihowaina Yehoba ꞌiꞌebwaeya, gide mwalona Mosese* ꞌihehetapewa ꞌesa Yehoba ꞌina hada ꞌoina. LI Ciyagwao, ꞌomi ma taugu Yehoba ꞌihesinuwegita ꞌina tupwa weyahina, ꞌilobwaineya ma Yesu tanuwatuhuyahi, weyahina tauna ꞌida tapwalolo ꞌana tohepwaila ta wete ꞌida topwaoli madouna, aH;Ta wete Yesu baleꞌuwa miyamwau ta ꞌebetohona baibaiwana ꞌilobediya, ꞌoinega ꞌeguma Tomudulele ꞌitohogita Yesu ꞌebetohowedi ꞌisanapu pwaidiya, ta sawasawahina ꞌoidiyega ꞌiꞌabihetegita.xGiCoinega Yesu ꞌiheloheya tauda tasinao gide, ta ꞌihetopwaoli madouna maꞌina ꞌatemuyamuya weyahida, ma Yehoba ꞌina paihowa ꞌoina ꞌihetapewa, ta ꞌipwaoliyeya ꞌida mumuga galadi weyahidi ta ꞌabehega Yehoba ꞌinuwasamudi. ^F5Cabiheteina geya aneloseyao weyahidi ta hesi tauda Ebalahamo tubunao weyahida. uEcTa wete ꞌamasa ꞌana matauta ꞌana pai waiwaina ꞌida tuta mabwaiyana ꞌoidiyega ꞌiꞌabihetegita. 'DGMoisa tuwa, Yesu ꞌina gwagwamao tauda tomota mahesiyoda ma mabweyahida, ꞌoinega Yesu wete ꞌiheloheya ta loheya wahina ꞌiꞌeweya ma ꞌiꞌamasa, ma ꞌabehega ꞌina ꞌamasega Tomudulele* ꞌilohesawali, ma Tomuduleleina ꞌina loina ꞌamasa weyahina ꞌilohesawaliya. 3C_ Ta wete ꞌigwaeya,“Yehoba ꞌoina ꞌigu hemisa yalagu.” Ta wete ꞌigwaeya,“Gwagwamaedi Yehoba ꞌiꞌebwaegauwa baꞌidagwao ꞌebwa ꞌamiyamiya.” B) weyahina ꞌina gwae tamana ꞌoina, ꞌigwaeya,“Saniu nata yahepwaile tasigwao ꞌoidiya, ma ꞌetoꞌauta ꞌalona yahepwatuwego.” YA+ Yesuina ꞌada Toꞌabihetena ma tauda ꞌiꞌabi ꞌehaugita, ta tauna ma tauda Yehoba ꞌoinega tanaoma, ꞌoinega geyaꞌabwa Yesu ꞌihemwadimwadina weyahida, ta hesi ꞌiꞌahwaꞌahwa tasinegita, q@[ Yehoba ginaula mabwaiyadi ꞌihemasalehediya tauna ꞌiboi weyahina, eeta nuwanuwana natunao baibaiwadi ꞌitoedima tauna ꞌina tupwa wasawasa ꞌoina. Cilobwaineya ma Yehobaina ꞌada Toꞌabihetenaina ꞌiꞌabihe ꞌasilale. Bewa lamuna muya madouna ꞌilotohoya, ma hesi tuwa ꞌiꞌalamaꞌiꞌita, ta ꞌoinega mumugana mabwaiyana dumwadumwaluna. P? Ma hesi Yesu taꞌita pwaiya, beno tuta toꞌutoꞌupanamo ꞌoina ꞌimiyasuluwa aneloseyao gabulediya ta muliyetega ꞌana ꞌamayaba ta ꞌana hepwatu madouna ꞌilobediya ꞌina muyamuya ma ꞌina ꞌamasa ꞌoidiyega. Beno Yehoba ꞌina helau ꞌoida, weyahina Yesu ꞌamasa ꞌana muya ꞌilotohoya mabwaiyada weyahida. ^>5Ma waiwai wete ꞌuꞌebwaeya ma ginaula mabwaiyadi ꞌiloinedi.” Ma ꞌina ꞌebeloina ginaula mabwaiyana ꞌoidiya ꞌiloina, ta hesi geya sauga bewa, ꞌabwa hesi ꞌihetoloina ginaula mabwaiyana ꞌoidiya. &=ECoinega tuta toꞌutoꞌupanamo weyahina ꞌulagu suluheya, aneloseyao gabulediya ma muliyetega ꞌana ꞌamayaba ta ꞌana hepwatu madouna ꞌuꞌebwaeya. o<Wma hesi tomota ꞌaigeda ꞌiꞌebwaeya, weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila ꞌigwaeya,“Yehoba yo, to tomota tauna ta ꞌoinega weyahina ꞌunuwanuwatuhu? Ma taiya hede tomota natuna tauna ꞌuꞌitaꞌitayahi? ;%Cahegwae pwaigomiya tupwaina ꞌabwa taloba weyahina, ta Yehoba aneloseyao sahena ꞌidi loina ꞌiꞌebwaꞌebwaedi tupwaina ꞌoina, \:1Ma Yehoba wete ꞌiheꞌita ꞌabehega gwaeina gwae moisa, beno ꞌilaꞌilala ma hedehedede ma paihowa waiwaidi ꞌoidiyega, ta wete Yaluyaluwa Tabuna ꞌina heguyai ꞌoida ꞌoinega. Ma ꞌina ꞌeheleyedi Yehoba ꞌina nuwatuhu gide, ta Yaluyaluwa Tabuna ginaulaedi ꞌoida ꞌiheguyaiyediya. Cada Toꞌabihetena ꞌina muyamuya 9 Tauda wete ꞌeguma ꞌabihetenaina madounaina talogwahate, bwaꞌomatana taloba, ta geya sawasawahina tadenasine. Gwaeina ꞌabihetenaina weyahina ꞌida Bada Yesu ꞌihepwaila nugeteya, eeta ꞌina gwaeyao ꞌana tohesagoha nugetao siꞌebwaegita tauda. :8mMwalo aneloseyao Yehoba ꞌina gwae sihepwaileya tomota ꞌoidiya, ma gwaeina gwae moisa, ꞌeguma tomota geya sida muliyediya, beno ꞌidi pui, ta ꞌana maisa silobeya. j7 OCoinega sawasawahida ma gwaeyedi tahesagohediya tanuwatuhu yahidi, ma sahena tanuwanuwa naidedi. >6 wTa anelose taudi yaluyaluwa tuwa ma tohalewasa, taudi Yehoba ꞌilagudiya ta ꞌabehega siꞌabihetegita tauda taiyawedi ꞌeguma ꞌabihetena weyahina ꞌihesinuwanegita._5 9 Ma hesi, Yehoba geya ꞌaigeda wete anelose ꞌoina ꞌida gwae,“Cigu ꞌebeulega ꞌumiyatoi ma ꞌana siga ꞌa ꞌalehao yalagu dobihedi ꞌaeu gabulena.” Ma bewa gwaeina natunamo ꞌoina ꞌigwaeneya. 4  ma ꞌunupilidi gide ꞌaleꞌo, ta ꞌadi ꞌita ꞌiꞌegibui, ma ꞌowa geyaꞌabwa ꞌugibugibuigo ta hesi ꞌumiya hataya.” w3 i Ginaulaedi ꞌabwa silohesa hesawala ma ꞌowa ꞌumiyamiya, ma ginaula mabwaiyadi sihemiyamiya gide ꞌwama, +2 Q Ma ꞌaigeda wete ꞌina gwae natunaina ꞌoina ꞌigwaeya,“Bada yo, tuta nugeta ꞌoina baleꞌu ꞌuhemasaleheya ma nimauwega galewa ꞌupaihoweya. S1 ! Mumuga bwebweꞌana nuwau ꞌiꞌeweya ma galana ꞌa didiga. Coinega ꞌino Yehoba boꞌi ꞌiheholoigowa yaliyaya moisa ꞌoinega, ta ꞌino yaliyaya ꞌiyamwao ꞌidi yaliyaya ꞌimadou sinediya.” x0 kMa hesi natunaina weyahina ꞌigwaeya,“Cowa Yehoba maꞌino loina dumwaluna nata ꞌuloina hataya. L/ Ma hesi aneloseyao weyahidi ꞌina gwae hagana, ꞌigwaeya,“Yehoba ꞌina aneloseyao ꞌihemasalehediya, ꞌoinega ꞌidi tauya gide yaumai, ma ꞌina topaihowaedi gide ꞌaiwe ninima.” . #Ma tutaina ꞌina tautuwa ꞌihesumaneyama baleꞌuwa, ꞌigwaeya,“Aneloseyao galewa sawasawahidi ma tauna ꞌoina siꞌetuluha.” @- {Weyahina geya ꞌeta tuta Yehoba anelose ꞌeta ꞌoina ꞌida gwae,“Cowa natugu, nige boꞌi yaꞌahwa natunegowa.” Geya wete anelose ꞌeta weyahina ꞌida gwae,“Taugu ꞌoiguwa ꞌida ꞌahwatamana, ma tauna ꞌoina yada ꞌahwanatuna.” Gwaeyedi bewa natunamo weyahina ꞌigwaenediya. z, oTauna aneloseyao ꞌimiyahane sinediya, ma saninaina Yehoba ꞌiꞌebwaeya anelose sanidiyao ꞌimadou sinediya. J+ Ma Yehoba natunaina tamana ꞌina ꞌasilala ꞌiꞌasiꞌasilalae ta tauna Yehoba ꞌana ꞌoleya gide. Ma ꞌina gwae waiwaina ꞌoinega ginaula mabwaiyana galewa ma baleꞌuwa ꞌiꞌabiꞌabi yahidi. Ma ꞌida puiyao ꞌoidiyega ꞌibuyogita ma muliyetega ꞌimiyatoiya Yehoba Tomiyahane hedade ꞌina ꞌebeulanega. *  Ma ꞌebelosaloha tauda ꞌida tuta ꞌina gwaeyao ꞌihepwailediya ꞌoida natuna ꞌoinega. Yehoba natunaina ꞌihesinuweya, ma ꞌabehega ginaula mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌihetoloina, ta mwalohene natunaina baꞌidana ginaula mabwaiyana sihemasalehediya. /) [Mwalohene hali tuta ma hali tuta ꞌoidiya, ta nuwatuhu baibaiwana ꞌoidiyega Yehoba ꞌina gwae palopitao ꞌiꞌebwaediya, ta taudi sihepwaileya tubudao ꞌoidiya. m(S&Tasigwao ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina helau yaluyaluwami ꞌoidiya. Emeni. Taugu Paulo.['/&Bewa tuwa ma tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya geyaꞌabwa wete ꞌeta taiya ꞌigihe ꞌwateꞌwategau, weyahina wahiguwa Yesu ꞌina ꞌilaꞌilala simiyamiya, beno weyaedi yalobediya ꞌina paihowa ꞌoina. 5&c&Ma mabwaiyada ꞌeguma loina bewa tamulimuliye, eema Yaluyaluwa Tabuna ꞌigiheꞌehaugita, tauda Yehoba ꞌina susu meIsileli moisa, ta ꞌina helauwega tamiya daumwala. K%&Moisa, ꞌwapi ꞌupwa geya ginaula madouna, ma ꞌeguma geya taꞌupwa beno wete geya ginaula madouna. Ginaula madouna ꞌaigeda tuwamo, ꞌeguma Yehoba Yaluyaluwana ꞌigiheꞌehaugita. I$ &Ma taugu hesi geyaꞌabwa yagwaegwae hane. Beno tuwa ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌana kelose weyahina yagwaehane, weyahina Keliso ꞌana kelose ꞌoinega mumuga baleꞌu ꞌiloheꞌamasiya ta ꞌina loina ꞌoiguwa ꞌigumwala, ma wete taudi mumuga baleꞌu ꞌana tomuliyao silogwahategauwa, tuwa gide taugu toꞌamasa. !#;& Ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌwapi ꞌupwaina ꞌana toꞌewao ꞌilobwainediya ma Mosese ꞌina loinao mabwaiyana simuliyedi, ma hesi geya sida muliyediya. Beno tuwa nuwanuwadi ꞌwapimi waꞌupwadi ma bewa ꞌidi ꞌebe gagasa ꞌimi luhu ꞌadi boda ꞌalona weyahina. " & MeYudiya ꞌidi ꞌilaꞌilala ꞌwapidiya ꞌana toꞌupwao geya nuwadi ꞌigu loguguyaina bewa: ꞌada ꞌabihebwebweꞌana taloba Keliso ꞌina ꞌamasamo ꞌoinega, ma geya ꞌwapi ꞌupwa ꞌoinega. Coinega siheꞌiꞌimigomiya ma ꞌidi ꞌwapi ꞌupwaina waꞌewa, ta ꞌadi boda ꞌida hemadou, ma wete loꞌaleha Keliso ꞌina ꞌamasa kelose ꞌoina weyahina ꞌigumwala. B!& Lele bewa matana madouna taugu nimaguwega yaleleya.  & Coinega ꞌilobwainegita ma tuta mabwaiyana ꞌoidiya tomota baibaiwadi talemedi, ma hesi Yehoba ꞌana tohemisao talemedi madouna. 2]& Geyaꞌabwa ꞌida paihowa bwebweꞌadi ꞌoidiyega taꞌalaꞌala ꞌiꞌiwasa, weyahina ꞌeguma geyaꞌabwa taweꞌa, ꞌabwa ꞌeliꞌeli bwebweꞌana taloba. H &Ceguma mumuga wahi ꞌoinega ꞌidauna ꞌabwa ꞌeliꞌeli ꞌoina galana ꞌiloba, ma hesi ꞌeguma Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega ꞌidauna, ꞌabwa yawasina miyamiya hatayana ꞌiꞌelidi. "=&Geyaꞌabwa ꞌuboi ꞌuꞌaboꞌabowego, weyahina geya sawasawahida ma Yehoba taꞌabowe. Toꞌaha loheya ꞌibeguliya, muliyetega ꞌida ꞌeli. .U&Tapwalolo ꞌana toheꞌitao, ꞌeguma sinasinapu siheꞌitegita, ꞌilobwainegita ma tobwatobwa taꞌebwaedi, ꞌeguma toꞌaha ꞌoidiya ꞌitoꞌutoꞌupa. P&Ta ꞌada ꞌahaꞌahalao ꞌaigeda ꞌaigeda taboidamo taꞌahalidi. ,Q&Coinega ꞌilobwainegomiya ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌiboi ꞌina paihowa ꞌida toho ma ꞌisanapu mane paihowa bwebweꞌana ma mane galana, ꞌoinega ꞌeguma bwebweꞌana, ꞌana hepwatu ꞌiboi ꞌina nuwatuhu ꞌana lotohona ꞌoinega, ma geya ꞌiyana ꞌaigeda ꞌina gwae ꞌoinega. pY&Ceguma taiya wewelohe, ma ꞌinuwatuhuya ꞌabehega tohewasawasa, ꞌiboinamo ꞌiꞌabo hileya. /&Cami ꞌahaꞌahalao ꞌoidiya wahelemalema maꞌiyamiyao, weyahina bewa gide ꞌada loina Keliso ꞌoinega, eeta ꞌilobwaineya tapaihowa. v g&Ciyagwao, ꞌeguma tasidai ꞌaigeda ꞌina pui ꞌoinega ꞌibeꞌu, ꞌomi yaluyaluwami paꞌalidi watoho ma tasidaina waꞌabihedumwalu hila, ma hesi maꞌimi mumuga nuhana, ma waboimo waꞌitayahigomi nata gide ꞌomi wete wabeꞌu. jM&Ma geyaꞌabwa tanuwanuwahane bo ꞌiyadao talowahiꞌwatedi, bo taheꞌipiꞌipiyedi.}&Ma yawasida bwebweꞌana ꞌiꞌebwaegita Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, ta sowasowana ma Yaluyaluwaina ꞌihanugetegita. &Ta wete ꞌeguma Yesu Keliso ꞌiloinegita, wahida ꞌina mumuga galadi ma nuwaꞌubunao ꞌiloheꞌamasidiya ꞌana kelose ꞌoina. s_&mumuga nuhana, ꞌalamaꞌiꞌitana. Ma geya ꞌeta wete loina ꞌimiyamiya ma ginaulaedi ꞌiꞌausidi. "=&Ma ꞌiyamo Yaluyaluwa Tabuna huwaina bwebweꞌana ꞌateda bewa: helau, yaliyaya, miya daumwala, toholo paꞌala, lema, mumuga dumwaluna, hemisa, !&lohesohesoi, ma wete ꞌebe yaliyaya galana bwasi waiwai ꞌana numa ꞌoinega, ma wete tupwana mumuga galadi. Mumuga bewa mwalo yahemataluwegomiya, ma nige yahemataluwe hilegomi ꞌabehega ꞌadi topaihowao geyaꞌabwa Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina siluhuluhu. ta&ꞌoba, balahu, heꞌahwa panapanawa, loꞌaleha, heꞌipiꞌipi, gamwasowala, ꞌaiduma, wataha, sinala, R&Wahida ꞌina paihowa tasanapudiya, beno pui, ma loyawe, ganawala, mS&Beno tuwa ꞌeguma Yaluyaluwa Tabuna ꞌihanugetegomi, Mosese ꞌina loinao sigumwala ꞌoimiyega. { o&Weyahina nuwaꞌubunao Yaluyaluwa Tabuna siloꞌaleheya, ma ꞌiyamo Yaluyaluwa Tabuna ꞌida nuwaꞌubunao ꞌiloꞌalehediya. Coinega ꞌaloda siloloꞌaleha, eema toꞌaha bwebweꞌana nuwanuwada tapaihowa geya sawasawahina ma tapaihowa. { o&Coinega sowasowana Yaluyaluwa Tabuna ꞌihanugetegomi ma ꞌoinega geyaꞌabwa nuwaꞌubuna siloiloinegomi. " =&Ceguma loina bewa waꞌebesine ma waboi ꞌoimiya waloꞌaleha, ꞌabwa ꞌami boda walohesawali. Yaluyaluwa huwaina hagana ma wahi huwaina hagana  1&Weyahina loina mabwaiyana ꞌadi ꞌuina loina ꞌaigeda bewa ꞌigwaeya,“Ciyamwao ꞌuhelauwedi gidemusa ꞌuboi ꞌuhehelauwego.” X )& Ciyagwao, Yehoba ꞌihesinuwa pwaigomiya ta lihalihasimi. Lihalihasimi ma hesi geyaꞌabwa mumuga baleꞌu wamulimuliyedi. Mumugami hesi helau ꞌina loinega watauya, ma waboimo wahelemalema hilegomi. ve& Moisa, ꞌilobwaineya ma taudi ꞌami toloheꞌwadalele siboimo siꞌeloꞌewa yahuledi ma ꞌewaꞌewaidi. 7& Ciyagwao, geyaꞌabwa wanuwanuwatuhu yaloguguya ꞌabehega ꞌwapimi siꞌupwadi ma ꞌane meYudiya ꞌidi loina wamuliyedi, ma hesi ꞌigu loguguyaina Keliso ꞌina ꞌamasa kelose ꞌoina weyahina. Cigu loguguya bewa weyahina meYudiya sinuwamwauwa ta siloꞌalehegauwa. G& Taugu Bada yahemisaeya ma ꞌigihenuwa sabwalenigomi, ma ꞌigu loinamo wamuliya, ma ꞌeguma loheyaina ꞌami toloheꞌwadalele ꞌana maisa galana ꞌabwa Yehoba ꞌoinega ꞌiloba. hI& Bewa gide ꞌaigeda ginaula muhemuhena, ma hesi galana, ma sawasawahina ꞌigihegala madouna. 9&Cetobodaina geya Yehoba ꞌoinega, weyahina mwalo Yehoba ꞌibwauwegomiya tauna ꞌina ꞌeda ꞌoina, ma hesi ꞌetobodaina hali tomota ꞌoidiyega. nU&Comi mwalo wapili waiwaiya hemisa ꞌina ꞌeda moisa ꞌoinega, ma taiya ꞌilagu bodegomiya? 8i&Moisa, Yesu Keliso ꞌoina meYudiya ꞌadi ꞌilaꞌilala geya ꞌiꞌabihe dumwaluwegita, beno ꞌwapidi siꞌupwaꞌupwa, ma wete ꞌeguma ꞌwapi ꞌupwaina talogwahate geyaꞌabwa ꞌada ꞌahwadumwalu talobaloba. Beno tuwa ꞌeguma Yesu tahemise ma tahelauwe, tauna ꞌada toꞌabihedumwalu. 7g&Weyahina tauda Yehoba tahemisaeya ma ꞌabehega ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita. Bewa ꞌida nuwatuhuyahina Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, eeta tauna weyahina tayamwayamwa. V%&ma ꞌeguma taiya ꞌowa nuwanuwau ma Mosese ꞌina loinao ꞌadi hematamatana ꞌoinega ꞌahwa bwebweꞌana ꞌuloba, beno Keliso ꞌina helau ꞌoiuwa ꞌuhebeꞌu pwaiya, eeta tauna ꞌuꞌebesineya. -&Weyahina ꞌeguma taiya ꞌoimiyega ꞌitagwale ma ꞌwapina siꞌupwa, ꞌilobwaineya Mosese ꞌina loinao mabwaiyadi wete ꞌihematamatanedi, h~I&Taugu Paulo yaloguguya ꞌoimiya, ma ꞌeguma Mosese ꞌina loinao ꞌoidiya watagwalegomi, nuwana ꞌeguma meYudiya ꞌidi ꞌilaꞌilala ꞌwapimiya siꞌupwa, beno Keliso ꞌina lema ꞌoimiya waloheꞌwadaleleya. a} =&Tamiya bwebweꞌana weyahina Keliso ꞌilihasigita ꞌada paiyao ꞌoidiyega, ꞌoinega watoholo paꞌala ma geyaꞌabwa watagwatagwala hilegomi Mosese ꞌina loina paipaina ꞌoina. Keliso ꞌina loina bwebweꞌana |&Tauda geya Isimeli gidemusa, weyahina topaihowa paipaina natuna, ma tauda Aisake gidemusa eeta tamiya bwebweꞌana.p{Y&Ma Buki Heꞌasisi ꞌalona loina leleleleina ꞌigwaeya,“Caliꞌeina manatuna ꞌupaꞌi latuhedi. Geyaꞌabwa ꞌaliꞌe natuna ma natuu moisa siloiloina mahemahetena.Ma hesi Aisakemo ꞌebeloina ꞌiꞌewa.” z &Ta Isimeli Aisake ꞌiloꞌaleheya. Cebeꞌita bewa, tauna mumuga baleꞌu ꞌoinega ꞌitoleya ꞌiloꞌaleheya tauna gwae hemisa ꞌoinega ꞌitoleya. Mwalo taudi siteluwaedi gidemusa, eeta nige wete gidemusa tomota ꞌiyadiyao simumuga ꞌesedi. My&Ciyagwao, tauda Yehoba ꞌina gwae hemisa weyahina ꞌihenatunegita, Aisake gidemusa, weyahina Aisake sinana meꞌagaꞌagalina, ta muliyetega Yehoba ꞌina gwae hemisa weyahina ta ꞌihenatuna. ?xw&Ginaula bewa weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina sileleya ꞌigwaeya:“Wahine ꞌowa ꞌagaꞌagalaiu ꞌuyaliyaya. Mwalo geya ꞌuda gamwa ma nata hesi ꞌuhenatuna, ma wete ꞌuyaliyaya madouna natumwao baibaiwa hedada weyahidi, ma hesi wahineina mamwanena simiyamiya manatudiyao, ta geya baibaiwadi.” c~~ }b||`|{-z8y9xHwwv&u,s6rqOponnmm=lkMk=<;;;:^9B88776z5543I2t1]/.--,m+~*m))[((o'&Q%$$#'"2! @hrBvH  "@Nkc8 ma wete wanaoma tomotaedi Yehoba ꞌiꞌahwa natunediya, ta sanidiyao galewa ꞌilelediya ꞌoidiya, ma wete tauna tauda ta ginaula mabwaiyana ꞌada Toloina, beno Yehoba ꞌoina, ma wete taudi yaluyaluwadi Yehoba ꞌiꞌabihe dumwaludiya ꞌoidiya, _77 Ta ꞌomi hesiyage wanao pwaima Saiyoni ꞌoyana ꞌoina, beno Yehoba tauna mayawasina ꞌina ꞌasa, Yelusalemaina galewa ꞌoina, aneloseyao baibaiwa hedade simiyamiya ta siyaliyaliyaya gide guyai ꞌoina, 6! Moisa, ꞌoyaina ꞌebe matauta madouna, ta Mosese tauna wete ꞌimatauta, ta ꞌihepwaila ꞌigwaeya,“Cigu matautega yadedela.” ~5u weyahina loinaina sihesagoheya ꞌiꞌabihe matautediya ꞌabehega,“Sahena ꞌaigeda toꞌaha ꞌoya bewa ꞌiꞌabiꞌabitoho, ma ꞌabehega ꞌeguma ꞌaigeda hebai ꞌinaoma ꞌoyaina ꞌoina, dimwega silodaꞌule ma ꞌiꞌamasa.” :4m ma yoguli ꞌenana ma wete loheya ꞌenana ꞌoyaina ꞌoina, ꞌoinega meIsileli simatauta madouna, ta siꞌahwaꞌahwanoi ta ꞌabehega sahena ꞌenanaina sihehesagoha hila, ]33 Bewa tuwa wanaoma Yehoba ꞌina tupwa, geya gide mwalo Mosese ma meIsileli baꞌidanao sitauya ta silotohoya ꞌoya Sainai ꞌoina, weyahina ꞌaiwe ganinisa ma guguyou madouna ma hogahoga ta duba madouna, 52c Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega tuta muliyetega Iso gwae hemisaina ꞌinuweya, ta weyahina ꞌidouwa, ta geya sawasawahina ꞌiꞌewahila, weyahina tasina ꞌiꞌewa pwaiya. ^15 Sahena wanuwanuwa ꞌubuna, ta wete sahena Yehoba ꞌina helau walologwahate, gide Iso* mwalo Yehoba ꞌina gwaehemisa tauna weyahina ma ꞌipeleya tasina ꞌoina, ꞌana maisa ꞌeꞌahai ꞌaigeda tuwamo. W0' Waꞌitayahigomi ꞌamuge nata ꞌoimiyega taiya Yehoba ꞌina helau geyaꞌabwa ꞌilobaloba. Ma sahena ꞌaigeda taiya ꞌoimiyega ꞌihegaina ma ꞌimumuga galana, ꞌamuge ta baibaiwadi simuliye. ^/5 Watoho waiwai ma wamiya daumwala tomota baꞌidamiyao, ta wete watoho ma ꞌimi mumuga ꞌibwebweꞌana mabwaiyana, weyahina ꞌeguma taiya geya ꞌina mumuga bwebweꞌana geyaꞌabwa Bada ꞌiꞌitaꞌita. 9.k ta ꞌimi ꞌeda waꞌabihe dumwaludi, ma ꞌeguma tohaꞌauꞌau sitautauya, sahena sibeꞌubeꞌu, ma hesi ꞌidi haꞌauꞌauwedi sibwebweꞌana, ta taudi wete sihewaiwai. @-{ Coinega ꞌimi weꞌa waꞌebesine ma wahewaiwai, n,U Moisa, tutaina ꞌeguma bada ꞌaigeda ꞌisapigita tamuyamuya madouna ta geyaꞌabwa tayaliyaliyaya, ma hesi ꞌeguma ꞌiꞌabihe dumwalugita ꞌabwa huwaina ꞌausalana taloba, beno mumuga bwebweꞌana ma miya daumwala. -+S Weyahina tamadao baleꞌuwa taudimo ꞌidi nuwatuhu ꞌoidiyega sisapisapigita ma siꞌabiꞌabi hedumwalugita tuta toꞌutoꞌupanamo weyahina, ma hesi Yehoba ꞌisapisapigita ꞌada lema weyahina ma ꞌabehega ꞌiꞌabihe ꞌehaugita ma tada mumuga ꞌausalana, tauna ꞌina mumuga gide. a*; Wanuwatuhuyahi ꞌeguma tamadao baleꞌuwa sisapigita ma ꞌoinega taheꞌasisiyanedi, wete ꞌilobwainegita ma yaluyaluwada Tamadiu galewa taheꞌasisiyane, ma ꞌoinega yawasida ꞌausalana ꞌiꞌebwaegita. =)s Coinega Yehoba wete mabwaiyada ꞌisapigita, ma ꞌeguma taiya ꞌowa Yehoba geya ꞌisapigo, beno weyahina ꞌowa geya natuna moisa, ta ꞌabehega ꞌowa ꞌaigeda tamabudabuda. (1 Ta ꞌeguma sapi waloba Yehoba ꞌoinega, tuwa waꞌalamaꞌiꞌita, weyahina tama mabwaiyadi natudiyao sisapisapidi sabi ꞌabihedumwaludi. ,'Q Weyahina ꞌeguma taiya Yehoba ꞌiꞌahwa natune ta ꞌihelauwe, sawasawahina ma sapi ꞌiloba ꞌina puiyao weyahidi, ma ꞌoinega ꞌida bwebweꞌana hila.” p&Y Nuwana guguya wanuwanaideya, guguyaina ꞌoina ꞌiꞌahwa natunegomiya ꞌigwaeya,“Natugu, ꞌeguma tutaina Bada ꞌihemata sabuwego sabi ꞌabihe dumwalugo, bewa weyahina ꞌunuwanuwatuhu ma sahena wete ꞌuweꞌaweꞌa. % Ma ꞌomi tutaina mumuga galana waloꞌaleheya ꞌimi miyamwau ꞌiꞌiuna tuwa, ta geya sida loheꞌamasigomiya Yesu gide. H$  Yesuina wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌiꞌalamaꞌiꞌita madouna togala ꞌidi loꞌaleha ꞌoinega, ta ꞌoinega ꞌomi wete gide ꞌabehega sahena wahesabulolo nuwana waweꞌaweꞌa. ##? Ma wete Yesu ꞌoina taloloꞌitalaga, weyahina Yesuina ꞌida hemisa ꞌana ꞌebehegaina ta ꞌana ꞌebelosaloha. Tutaina Yesu baleꞌuwa ꞌimiyamiya ꞌisanapuya ꞌabehega ꞌabwa ꞌebeyaliyaya madouna ꞌiloba, ꞌoinega kelose ꞌina muyamuya ꞌiꞌalamaꞌiꞌitaneya, mwadina wete geya weyahina ꞌinuwatuhu, ta ꞌebelosaloha ꞌoina ꞌihaneya galewa ta Yehoba ꞌina ꞌebeulega ꞌimiyatoiya. p" [ Ma tohemisao baibaiwadi galewega siꞌeꞌebubugita, ta sawasawahida ginaula mwaudi ꞌoidiyega taꞌaisinedi, ma ꞌoinega tapili waiwai ꞌebepiliina ꞌana ꞌeda ꞌoinega, ta wete mumuga galadiyedi sipaipaigita taꞌaisinedi. ! (ma ꞌiyamo ꞌebe yaliyaya tauda weyahida Yehoba ꞌihepwaila nugeteya, ꞌabehega taudi baꞌidadao ꞌabwa tamiya bwebweꞌana.  'Ta tohemisaowedi wasadi bwebweꞌana tahesagoha pwaiya, ma hesi Yehoba ꞌina gwae hemisa huwaina moisa geya siloba, tuta nage ꞌoina, C &Ma hesi tohemisaowedi mebaleꞌu sibwebweꞌana sinediya, ꞌoinega yoho ꞌawawa ma ꞌoya ꞌoidiya siyawayawala dadana, ta wete gaula ma duluha ꞌoidiya siꞌenoꞌeno dadana. +O %Tupwadi wete dimwa madoudi ꞌoidiyega silodaꞌulediya, ma tupwadi siꞌeꞌupwa luwediya, ma tupwadi ꞌelepa ꞌaleha ꞌoidiyega siloheꞌamasidiya, ma tupwadi sipi ma goti ꞌwapidi ꞌoidiyega siꞌwamaꞌwama ta maꞌidi nuwagala gide wewelohe, weyahina tomota siꞌabihe galediya.  $Tupwadi wete ꞌadi ꞌalehao silotuyanediya, ma gulahega sihunuhunudi, ma wete deliya silagu luhuwediya ta sipaidiya. s_ #Tupwadi wahiwahine wete ꞌidi toꞌwaihao ꞌamasega sitoholo hila. Ta wete tupwadi tohemisao ꞌadi ꞌalehao ꞌoidiyega muya silobeya, weyahina sitohodiya ꞌabehega siꞌewa hiledima, ma hemisa silolagu, ma ꞌiyamo sitoho ꞌasaediya, weyahina ꞌidi hemisa paꞌalina ꞌabehega ꞌabwa ꞌamasega sitoholo hilama, ma yawasidi ꞌausalana siꞌewa.  "ꞌaiwe ganinisa madoudi sigibodiya, ta wete ꞌaleha ꞌoinega siꞌabihetediya, weyahina ꞌidi tuta siweꞌa ꞌoina ma tuwa sihewaiwaiya, ma wete ꞌaleha ꞌoina sihewaiwai hedadeya, ta ꞌadi ꞌalehao baibaiwa hedade sipaꞌipaꞌi lelewanedi. lQ !Taudi ꞌidi hemisega sihewaiwaiya ꞌadi ꞌalehao ꞌoidiyega, ma wete ꞌidi tomotao siloina dumwaluwediya, ma wete Yehoba ꞌina gwae hemisa huwaina silobediya, ma wete laiyoni lolosasaidi siꞌabi hedaumwalidiya, ta wete /W Tohemisao baibaiwadi wete gide Gidiyoni ma Belaki, Samisoni, Yepita, Debida, Samuwela ma palopitao wete, geya sawasawahina ma taheꞌoteꞌotetela hegumwalidi.   ta siluhuwa ma toniꞌasa sihunudiya, weyahina taudi tologwahatao. Ma toganawala sanina Leyabi geya sihunu, weyahina wahineina maꞌina hemisa, weyahina tutaina mwalo Yosuwa ꞌina toloꞌalehao ꞌeluwa ꞌasaina ꞌoina siluhuwa Leyabiina ꞌilemediya. ,Q Ma wete tutaina taudi ꞌasa Yeliko sisakowasiyeya mabwaiyadi sabwelo sebeni ꞌoidiya, ꞌidi hemisa weyahina ꞌasaina ꞌana ꞌali madouna ꞌibeꞌuwa, T! Bodaedi ꞌidi hemisega Hola Bwehabwehalina sihabaleya gide baleꞌu lohulohuna ꞌoinega sitautauya, ma meItipita simuliyama ꞌabehega sihabala wete ta geya sawasawahidi, ta mabwaiyadi sidamana. :m Ta wete ꞌina hemisega Hataona Guyaina ꞌipaihoweya ta bweyahega ꞌidi hadao ꞌilosehulidiya, ꞌabehega tautuwao ꞌadi toloheꞌamasa sahena ꞌiluhuluhu ꞌihunuhunudi. >u Coinega ꞌina hemisega Itipita ꞌiꞌebesineya, ta geya kini Peloina ꞌina gamwasowala ꞌimataute, ma hesi ꞌiꞌatepatuwa ꞌabehega Yehoba ꞌiꞌiteya matana ꞌimiyamiya. >u Weyahina geya nuwana wasawasa baleꞌuwedi Itipita ꞌalona, ma hesi muyamuya Keliso weyahina ꞌihesinuweya, weyahina ꞌisanapuya ꞌabehega ꞌabwa maisa bwebweꞌana ꞌiloba. ,Q Eeta Moseseina geya nuwana tuta toꞌutoꞌupana ꞌoina ꞌiyaliyaya mumuga galana weyahina, ma hesi nuwanuwana Yehoba ꞌina tomotao baꞌidanao sida miyamwau. q[ Mosese wete tutaina ꞌihebada, ꞌina hemisega geya nuwana ma tomota sigwae, “Moseseina Pelo tubuna,” weyahina ꞌina tuta gwama ꞌoina Pelo natuna wahinena Mosese ꞌiꞌeweya, ꞌiꞌitayahiya ta ꞌiꞌahwa natuneya. \1 Mosese tutaina ꞌiliꞌuwa, tamana ma sinana ꞌidi hemisega silagu dahweya waiꞌena ꞌetoi ꞌoidiya, weyahina ꞌana ꞌita gwama gumabwaina, ma wete kini Pelo ꞌina loina paꞌalina geya simataute. =s Yosepa wete ꞌana bolime ꞌebelosaloha ꞌoina ꞌina hemisega meIsileli ꞌidi latu nata Itipitega ꞌihepwaila nugeteya, ta loina ꞌilaguya ꞌana lagu galiha weyahina. wg Yakobo wete tutaina nata ꞌiꞌamasa ma ꞌina digona ꞌiꞌabiheteya ta ꞌitoholowa ma Yehoba ꞌoina ꞌiꞌetuluha, ta ꞌina hemisega Yosepa natunao ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌidi ꞌebe yaliyaya ꞌabwa weyahina ꞌihepwaileya.   Aisake wete ꞌina hemisega natunao Yakobo ma Iso* ꞌigwae hemisaediya ꞌidi ꞌebe yaliyaya tuta ꞌinaonaoma weyahina. - S weyahina Ebalahamo ꞌisanapuya ꞌabehega Yehoba sawasawahina ma toꞌamasao ꞌiꞌabihe toholodi, ꞌoinega ꞌana ꞌita gide natunaina ꞌamasega ꞌihilama. i K Ebalahamo wete maꞌina hemisa tutaina ꞌebetohona ꞌilobeya Yehoba ꞌoinega, ꞌabehega natuna moisa Aisake ꞌipwaoliye Yehoba ꞌoina. Mwalo Yehoba ꞌina gwae hemisao ꞌiꞌebwaeya Ebalahamoina ꞌoina, ta wete ꞌigwaeya,“Cabwa Aisake ꞌoinega ꞌino boda ꞌilatu,” ꞌoinega Ebalahamo natunaina ꞌitagwaleya ma ꞌiloheꞌamasi,   W ' ma hesi geya sihila, weyahina nuwanuwadi ꞌasa bwebweꞌana hedade, beno galewa. Coinega geyaꞌabwa Yehoba ꞌimwadi mwadinedi, ta hesi ꞌabehega tauna ꞌidi Yehoba, ta ꞌidi ꞌasa ꞌihemasaleheya.  Ma babada nugenugetaidi ꞌidi ꞌasa siꞌebesineya, ma ꞌeguma nuwanuwadi sihila, nata ꞌeda siꞌebese ma sihila,  Moisa, ꞌeguma taꞌahwa taumanaegita, beno gide tahepwaila latuwe ꞌabehega ꞌida ꞌasa moisa taꞌebeꞌebese.  Tomota nugenugetadiyedi maꞌidi hemisa, ma hesi siꞌamasa ta gwae hemisaedi huwaidi geya sida lobeya, ta hesi tuwa bwagebwagega siꞌiteya ta siloyauwedowa weyahina, ma wete taudimo siꞌahwa taumanaediya gide taumana tuwa tupwa bewa baleꞌu ꞌoina. kO Moisa, Ebalahamoina ꞌihetautaubada hedadeya, ta ꞌiꞌiunamo ma ꞌiꞌamasa, ta hesi boda madouna ꞌidabalala ꞌoinega, ta ꞌadi baibaiwa tuwa gide galewa ꞌipwalao, ma wete nenegwala holai ꞌadi baibaiwa gide. 9 Sela wete ꞌiheꞌaiꞌaihaleya tuwa ma ꞌina hemisega wahina ꞌihewaiwaiya ta ꞌigamwa, weyahina Yehoba ꞌina gwae hemisaina ꞌihemiseya. *M Ma hesi Ebalahamo ꞌinuwatuhu yahiya ꞌabehega ꞌasaina ꞌana wahuwahu paꞌalina ꞌoina ꞌiluhu, beno Yehoba tauna ꞌina nuwatuhu gide ma ꞌiꞌabiya. -S Ta wete ꞌina hemisega tupwa gwaehemisaina ꞌoina maꞌina susuwao Aisake ma Yakobo simiyamiya, gide taumanao, ma ꞌidi hada hebai ꞌwapidi ꞌoidiyega siꞌabidiya, ꞌasaina Yehoba ꞌigwae hemisaeya ꞌabehega Ebalahamo ꞌoina ꞌiloꞌasa, ma muliyetega tubunao wete ꞌidi ꞌasa. y Ebalahamo wete ꞌina hemisega Yehoba ꞌina bwau ꞌimuliyeya ta ꞌabehega ꞌina ꞌasa ꞌiꞌebesine ma ꞌina ꞌasa ꞌehauna hali tupwa ꞌiloba, ꞌoinega ꞌitoholowa ta ꞌitauya, ta geya ꞌisanapu to tupwa ꞌoina ꞌitautauya. eC Nowa wete Yehoba ꞌiheꞌiteya ꞌabehega toꞌaha ꞌabwa ꞌilatu ꞌoidiya, ꞌoinega Nowaina ꞌimatauta ma ꞌina hemisega ꞌina waga sanina ꞌaki* ꞌigoheya, ꞌitagiya, ta tauna maꞌina susuwao ꞌiꞌabihetediya. Nage ꞌoina ꞌiheꞌitaeya ꞌabehega tomota mabwaiyadi togala, ma tauna loheya dumwaluna ꞌina hemisa weyahina.  Moisa, ꞌeguma sahena tahehemisa Yehoba ꞌoina, geyaꞌabwa weyahida ꞌiyaliyaliyaya. Ceguma nuwanuwada ma Yehoba ꞌoina tatauya, tahemisa nugeta ꞌabehega Yehobaina ꞌimiyamiya, ta ꞌana toꞌebesao ꞌadi tohelau tauna, ma muliyetega tatauya ꞌoina. Q~ Inoke wete ꞌina hemisega geya ꞌiꞌamasa ma hesi wahina mayawasina Yehoba ꞌiꞌeweya galewa, weyahina Yehoba ꞌihepwaila nugeteya ꞌabehega “Inokeina tauna weyahina yayaliyaliyaya.” ?}w Coinega Ebeli* wete maꞌina hemisa ꞌipwaoli Yehoba ꞌoina, ꞌoinega ꞌina pwaoliina Keni* ꞌina pwaoli ꞌibwebweꞌana sineya, ta Yehoba ꞌiyaliyaya Ebeli ꞌina pwaoli weyahina ta ꞌiꞌahwa dumwaluweya. Ebeliina baleꞌu ꞌiꞌebesine pwaiya, ma hesi ꞌina hemisega ꞌoida ꞌiheheꞌita. o|W Tauda wete ꞌida hemisa ꞌoinega tasanapuya ꞌabehega Yehoba tauna ꞌina gwae ꞌoinega baleꞌu mabwaiyana ꞌihemasalahediya, beno ginaulaedi geya tada ꞌitediya ꞌoidiyega ginaulaedi taꞌitaꞌitadi ꞌihemasalahediya. p{Y Tubudao mwalohene tanuwatuhu yahidi taudi ꞌidi hemisa weyahina Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanediya. z  Ceguma toꞌaha tanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌabwa taloba, ma hesi bewa tuwa geyaꞌabwa taꞌitaꞌita, beno hemisa moisa. y 'Ma tauda sahena talolohihila, weyahina beno ꞌebe hesilae. Ma tuwa maꞌida hemisa ma ꞌoinega yaluyaluwada simiya bwebweꞌana.x7 &Coinega taiyawedi todumwalu ꞌidi hemisega yawasidi ꞌausalana siloba, ta ꞌeguma ꞌidi ꞌateyohowega silohihila, Yehoba geya nuwana tomotaedi. hwI %Weyahina tuta ꞌiꞌiunamo tauna Totauyamaina ꞌilatuma, geyaꞌabwa wete ꞌiheheboi. vy $Ma ꞌilobwainegomiya watoholo paꞌala ma Yehoba ꞌina nuwatuhu wapaihowa, ma toꞌaha ꞌigwae hemisaeya waꞌewa. u3 #Coinega ꞌimi hemisaina waꞌabiyahi momosi ma sahena walologwahate, weyahina ꞌabwa ꞌimi hemisaina ꞌana maisa ꞌausala hedade waloba. t) "Ta wete tupwadi deliya silagudiya weyahidi waꞌatemuyamuya, ta waꞌabihetediya. Ta wete tutaina mwalo tomota ꞌimi tobwatobwao siyagahidiya wayaliyaya moisa, weyahina wasanapuya ꞌabehega galewa ꞌimi tobwatobwao ꞌausala hedadedi ma miyamiya hatayadi simiyamiya. $sA !tutaina tupwana tomota siꞌabihedeba mwadinegomiya ma siꞌabihe muyamuyagomiya ta tuta tupwana mwalo ꞌiyamiyao baꞌidamiyao wamuyamuya mahemahetena. r Ciyagwao, mwalo ꞌasilala ꞌina latu nugenugetana ꞌoimiya, wanuwatuhuyahi ꞌimi miyamwau ꞌoidiyega waꞌalamaꞌiꞌita, Mq Sowasowana Yehobaina mayawasina tamataute ꞌamuge ꞌiloinaegita. zpm Ma tasanapu pwaiya taiya ꞌada Toloina madouna tauna ꞌihegwaegita, ꞌigwaeya,“Taugu Toloinaigu, togala yahemaisadi muya ꞌoinega.” Ma wete ꞌigwaeya,“Taugu ꞌimi Bada, ma ꞌomi ꞌigu tomotaiyao nata yaloinegomi.” o Coinega ꞌeguma taiya Yehoba Natuna ꞌilohesohesoiye, ma bweyahina ꞌiꞌabiheꞌehauya ꞌiꞌahwa galagalae, ma wete ꞌiꞌabihe gamwasowali ꞌada toꞌabihetena Yaluyaluwa Tabuna, nata ꞌana maisa muya madou hedade ꞌiloba Yehoba ꞌoinega. Yn+ Mwalohene ꞌeguma ꞌeta taiya Mosese ꞌina loinao ꞌiligehidi, ma tohepwaila ꞌeluwa nuwana ꞌetoi mumugana sihepwaila latuhe, geyaꞌabwa siꞌateꞌate muyamuya ma hesi siloheꞌamasiyamo tuwa. m  ma hesi bwaꞌomatana taloba, beno ꞌaiwe ninima ꞌigabu hegumwaligita. Bewa Yehoba ꞌipaihoweya ꞌana ꞌalehao weyahidi. Al{ Ma ꞌeguma tanuwa sabwaleni toꞌaha Yehoba ꞌana wasa moisa, ma muliyetega tatagwalegita mumuga galana ꞌoina, geya ꞌeta wete pwaoli ꞌimiyamiya sabi ꞌabiheꞌehau hilegita, k Tupwadi ꞌiyadao tapwalolo ꞌana ꞌetoꞌautao sinuwanaideya, ta sahena gide ꞌomi, ma hesi tuta mabwaiyana waꞌabihe paꞌaligomi, ma ꞌeguma to tuta wasanapuya ꞌabehega Yesu ꞌina tuta hilama ꞌihahoho nata waheꞌabi ꞌabihetena hilegomi moisa. j! Cilobwainegita wete ma tauda tada heꞌabiꞌabihetena, ma ꞌane taheꞌiyaꞌiyagu moisa, ma wete paihowa ꞌausaladi tapaihowadi. ^i5 Coinega tatoholo paꞌala ma ꞌida hemisa Yesu ꞌoina taꞌabiꞌabiyahi, ma tahepwaila latuwe tomota ꞌoidiya, weyahina Togwae hemisaina geya ꞌiꞌabo, ta hesi ꞌina gwaeyedi gide ꞌipaipaihowa ꞌesedi. h9 Coinega Yehoba tahahoho maꞌida ꞌatetagwala ta maꞌida hemisa moisa, ma ꞌoinega wahida taꞌabiheꞌehaudi weꞌaha ꞌausalana ꞌoinega, ma wete ꞌida nuwatuhu siꞌehau, weyahina Yesu ꞌina losehusehula ꞌoinega ꞌida nuwatuhu galadi ꞌiꞌabihe ꞌehaudiya. cg? Ma wete ꞌida topwaoliina lohane hedade, ta Yehoba ꞌina hada weyahina ꞌipaipaihowa. [f/ bewa ꞌeda hauhauna yawasida weyahina. Mwalo Yehoba ꞌina Tupwa Heꞌasisi ꞌaleꞌo ꞌoinega sibiliupeya ta Yesu ꞌisoꞌeya tauna wahina ꞌina ꞌamasa ꞌoinega sawasawahina ma taluhu Yehoba ꞌoina. e! Ciyagwao Yesu bweyahina ꞌidau pwaiya weyahida, ꞌoinega maꞌida ꞌatepatu taluhu Yehoba ꞌina Tupwa Heꞌasisi Hedade ꞌoina, d  Beno weyahina geyaꞌabwa tapwaopwaoli mumugada galadi weyahidi, weyahina Yehoba ꞌinuwasam pwaidiya. Tauda tada lemelemegita Sc Ta wete ꞌigwaeya,“Cidi galao ma ꞌidi puiyao yanuwanaidedi.” }bs ꞌigwaeya,“Cabwa loina hauhauna yaꞌebwaedi ma ꞌigu loinao nuwadiya yalagudi ma ꞌatediya yaleledi.” a9 Cabiheꞌehau bewa weyahina Yaluyaluwa Tabuna ta wete Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌiheꞌitegita Bada ꞌina gwae beno mwalohene weyahida ꞌihepwaila, ` Weyahina ꞌina pwaoli ꞌaigedamo, ta sawasawahina tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌiꞌabihe ꞌehaugita ma ꞌiꞌabihe bwebweꞌanegita. f_E ma ꞌiyamwayamwa ta to tuta ꞌana ꞌalehao Yehoba ꞌida lagu suluhedi ꞌaena gabulena. @^y Ta Keliso hesi maꞌaigeda ꞌipwaoliya mumuga galana weyahina, ta ꞌina pwaoliina tuta mabwaiyana sawasawahina, ta ꞌina pwaoliina mulina Yehoba ꞌebeulanega ꞌimiyatoiya, `]9 Ta topwaoliyao mabwaiyadi Hada Heꞌasisi ꞌoina sitotoholo, ma sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌidi pwaoliyedi siꞌeꞌehele Yehoba ꞌoina, ma hesi pwaoliyedi geya sawasawahina ma mumuga galadi siꞌewayahuledi. \ Ta Yehoba ꞌina nuwatuhuina ma Yesu Keliso tauna wahina ꞌipwaoliye sabi ꞌabiheꞌehaugita ꞌina ꞌamasa maꞌaigedamo ꞌoinega. I[  Coinega wete ꞌigwaeya,“Yatagwala pwaiyegauwa ꞌoiuwa ma ꞌane ꞌino nuwatuhu yapaihowa.” Cina gwae bewa ꞌabehega loina nugenugetana ꞌiꞌewayahuleya ta hauhauna ꞌilaguya. Z Cina gwaeina wanuwatuhuyahi, ꞌigwaeya,“Geya nuwau pwaoliyao bo ꞌehele, bo hebaiyedi sigabugabudi, bo nuwana toꞌaha sipwaopwaoliye mumugadi weyahidi, ma geyaꞌabwa ꞌuyaliyaliyaya paihowaedi weyahidi. Pwaoliyedi taudi Mosese weyahidi ꞌiloina.” &YE Coinega yatagwalegauwa ꞌowa Yehoba ꞌoiuwa, ta yatauyama ma ꞌane ꞌino nuwatuhu yapaihowa, gide mwalo weyahigu Buki nupinupilina ꞌoina sileleya.” cX? Wete geya nuwau hebai gabugabudi, ꞌeguma tomota sipwaoliyedi mumugadi galana weyahidi. GW Coinega tutaina Keliso baleꞌuwa ꞌidobima, Kelisoina Yehoba ꞌoina ꞌigwaeya,“Pwaoliyao ma ꞌehele geya nuwau, ꞌoinega wahigu ꞌuꞌebwaegauwa ꞌino paihowa weyahina. \V1 Weyahina bulumakau ma goti bweyahidi geya sawasawahina ma pui ꞌideuli yahuledi. (UI Geya! Ta hesi pwaoliyedi bolime ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌebe nuwahilamo tuwa, mumugadi galadi weyahidi, ꞌoinega ꞌadi lotohona geyaꞌabwa ꞌibwebweꞌana. fTE Weyahina ꞌeguma paihowaina sawasawahina ma ꞌiꞌabiheꞌehaudi, maꞌaigedamo sida paihowa ma ꞌadi lotohona ꞌida bwebweꞌana hataya, ta ꞌoinega sahena bolime ꞌaigeda ꞌaigeda sipaipaihowa hilahila, ꞌawa? 7S i Cabwa ꞌebe yaliyaya moisa ꞌoida ꞌilatuma, ma hesi Mosese ꞌina loina gide maꞌamaꞌayaumo tuwa, ta geya ꞌebe yaliyaya moisa. Mosese ꞌina loinaina ꞌabehega bolime ma bolime hebai sihunuhunudi ta Yehoba ꞌoina sipwaoliyedi, ta paihowaedi geya sawasawahina ma ꞌiꞌabihe bwebweꞌanedi. (RI Wete gide Keliso ꞌina ꞌamasega tauna ꞌipwaoliyeya maꞌaigedamo tuwa, ma baibaiwada mumugada galadi ꞌiꞌewa yahulediya, ma ꞌabwa ꞌihilama, ma geya ꞌabehega mumuga galadi ꞌiꞌewayahule hiladi, ta hesi sabi ꞌabihetegita, ꞌeguma maꞌida nuwaꞌewa tayamwayamwa.uQc Tomota tauda ꞌada loina ꞌimiyamiya ꞌabehega maꞌaigeda taꞌamasa ta muliyetega bwaꞌomatana. &PE Moisa, ꞌeguma Keliso ꞌina paihowa taudi topwaoli madoudi gide, ꞌida ꞌamasa hilahila baleꞌu ꞌana gihehemasalaha ꞌoinega ta tuta nige. Ta hesi maꞌaigedamo tuwa, tuta ꞌana ꞌebelosaloha bewa ꞌoina, wahina tauna ꞌipwaoliyeya, mumuga galadi ꞌadi nuwasam weyahina. O+ Kelisoina sahena sauga baibaiwana tauna wahina ꞌiꞌeꞌeheleye nuwana ꞌipwaopwaoli Yehoba ꞌoina, gide bolime ꞌaigeda ꞌaigeda Tupwa Heꞌasisi Hedadena* ꞌalona Topwaoli Madouna ꞌiluhuluhu ma bweyahega ꞌipwaopwaoli, ta bweyahina geya tauna bweyahina. IN  Ta Keliso geya ꞌiluhu Hada Heꞌasisi ꞌabiꞌabina ꞌoina, beno Hada moisa ꞌana maꞌamaꞌayau tuwa, ta hesi galewa ꞌiluhuwa ta Yehoba matana ꞌimiyamiya ma ꞌilemalema weyahida. \M1 Hada Heꞌasisi ꞌana tobwatobwao galewa simiyamiya, ta ꞌadi maꞌamaꞌayau tuwa baleꞌuwa Mosese ꞌipaihowediya, ta ꞌilobwaineya ma bweyaha ꞌana paihowega ꞌipwaopwaoli Yehoba ꞌoina ma ꞌiꞌabiheꞌehaudi, ma hesi ginauledi galewa ꞌadi ꞌabiheꞌehau pwaoli bwebweꞌana hedade ꞌoinega, beno Keliso bweyahinega. VL% Weyahina Mosese ꞌina loina ꞌoidiya ꞌabehega ginaula mabwaiyadi bweyahega siꞌehau. Ta mumuga galana ꞌana nuwasam wete bweyaha ꞌoinega, ma ꞌeguma geya bweyaha ꞌidau gesowana nuwasam taloba. jKM Gide wete Hada Tapwalolo ma gaebaedi Hada Tapwaloloina ꞌoina bweyahega ꞌilosehu sehulidiya. sJ_ ma Mosese ꞌigwaeya,“Loinaina Yehoba ꞌilaguya weyahimi, ꞌana ꞌilaꞌilala bweyaha bewa.” I{ Weyahina loina mabwaiyadi ꞌihepwailediya tomota ꞌoidiya, ta ꞌoinega bulumakau ꞌiꞌiudi bweyahidi ma goti bweyahidi weꞌaha baꞌidana ꞌihebweliyeya, ta ꞌiꞌeweya, ta sipi hunuhunuwana belabelalana ꞌiꞌeweya, ma ꞌaiwe sanina hisopa* matana ꞌibadiyeya, ta bweyaha ma weꞌaha ꞌalona ꞌihebuteya, ta ꞌoinega buki ma tomota ꞌilosehu sehulidiya, aH; Gide wete loina nugenugetana Mosese ꞌoinega, nugeta tupwadi hebai siloheꞌamasidiya, ta bweyahidiyega buki ma tomota mabwaiyadi Mosese ꞌilosehu sehulidiya, ta ꞌoinega muliyetega loinaina ꞌihewaiwaiya. G Ta ꞌeguma ꞌabwa mayawasina, geyaꞌabwa loinaina simulimuliye. Beno namo ꞌeguma ꞌiꞌamasa, loinaina ꞌihewaiwai ma simuliye. XF) Wasanapuya ꞌeguma taiya toꞌwaiha loina mwalo ꞌilaguya nuwana ꞌileleya, ꞌina tobwatobwa mabwaiyana ꞌadi heguyai weyahidi, ma muliyetega ꞌiꞌamasa, ta loinaina ꞌina susuwao sida muliye. gEG Eeta Kelisoina loina hauhauna ꞌiꞌeweyama ta ꞌoinega tanaoma Yehoba baꞌidadai taheꞌiyaꞌiyagu, weyahina ꞌeguma ꞌihesinuwegita nata yawasida hataya ꞌigwae hemisaeya ꞌiꞌebwaegita. Weyahina tauda loina nugenugetana taligehiya, ꞌoinega ꞌilobwaineya ma taꞌamasa, ta hesi Keliso weyahida ꞌiꞌamasa pwaiya sabi ꞌabihetegita. YD+ Ta hesi Keliso bweyahina ꞌebe ꞌabiheꞌehau bwebweꞌana hedade, weyahina ꞌateda ꞌiꞌabiheꞌehaudi ma ꞌoinega paihowa besobeso talogwahatedi, ta Yehobaina mayawasina ꞌina paihowao tapaihowadi. Weyahina Yaluyaluwa Tabuna miyamiya hatayana Keliso ꞌiꞌabihe waiwaiya, ta tauna maꞌina mumuga mabwaiyana dumwaluna ta geya ꞌaigeda wete galana ꞌoina, ꞌoinega tauna ꞌipwaoliyeya Yehoba ꞌoina, beno ꞌiꞌamasa tauda ꞌada ꞌehau weyahina. C! Ceguma ginaula biꞌibiꞌina taꞌabitoho ma wahida taꞌabihebiꞌi ma goti bweyahina nuwana bulumakau bweyahina ꞌoidiyega talosehuligita, nuwana bulumakau mewahinena tagabu ma ꞌoinega tapwaoli Yehoba ꞌoina, beno ꞌebe ꞌabiheꞌehau wahida weyahina. B  Coinega Yesu Tupwa Heꞌasisi Hedade ꞌoina ꞌiluhuwa maꞌaigeda, ta bweyaha ꞌoinega ꞌipwaoli, ma bweyahina geya hebai goti* bweyahidi bo bulumakau ꞌiꞌiudi bweyahidi, ta hesi tauna bweyahina, ta ꞌoinega ꞌada ꞌabiheꞌehau hataya talobeya. TA! Weyahina ꞌiboi ꞌina pwaoliyega miya bwebweꞌana hedade ꞌiꞌebwaegita, ta hali Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhuwa, ta hadaina madouna ta bwebweꞌana, beno tomota geya siꞌabi baleꞌu ꞌoina. o@W ꞌeguma loinaowedi tomota simulimuliyedi ꞌeꞌahai ma ꞌadi weꞌaha ma hali buyo ma hali buyo weyahidi. Weyahina mwalo loinaina miyamiyaina Yehoba ꞌilaguya ta ꞌimiyamiya ꞌana siga Keliso ꞌilatuma ta loina ꞌibuiya. !?; Bewa ꞌebeꞌita tomota hauhauda ꞌoida, Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, ta ꞌoinega tasanapu ꞌabehega ꞌeguma paihowaina miyamiyaina ꞌabwa tapaipaihowa, geya sawasawahina ma taluhu Tupwa Heꞌasisi Hedade ꞌalona. Eeta helauwao ma hebahebai loina miyamiyaina ꞌoinega sipwaopwaoliyedi Yehoba ꞌoina, ta hesi geya sawasawahidi ma tomotaedi ꞌatedi siꞌabiheꞌehau, ta wahidimo siꞌabiheꞌehau, > ;=o ma hesi Tupwa Heꞌasisi Hedadeina Topwaoli Madounamo ꞌoina ꞌiluhu, ma bolime ꞌaigeda ꞌoina maꞌaigedamo. Ta tutaina ꞌiluhuluhu bweyaha ꞌiꞌewa ta bweyahina ꞌilosehusehule, gide ꞌipwaopwaoli Yehoba ꞌoina ꞌina mumuga galadi weyahidi, ta wete tomota mabwaiyadi ꞌidi puiyao weyahidi. <% Ceguma tobwatobwa mabwaiyadi siꞌatububudi, ꞌoinega topwaoliyao siluhuluhu Hada Heꞌasisi ꞌalona ta ꞌidi paihowa sipaipaihowa; u;c Ma dedewagaina pwatana ꞌeluwa anelose namanamalidi sipaihowediya ta dedewagaina siheloguloguya, beno Yehoba ꞌina ꞌebemiya tomota ꞌidi puiyao ꞌadi nuwasam weyahidi. Ta hesi sahena tanuwanuwatuhu hedade tobwatobwaedi weyahidi. k:O Ma Tupwa Heꞌasisi Hedade ꞌalona ꞌebegabu ꞌimiyamiya gadoꞌa* weyahina, beno goula* ꞌoinega sipaihoweya, ta wete loina ꞌana dedewaga ꞌimiyamiya, beno goula wete ꞌoinega sipaihoweya, ta dedewagaina ꞌalona gaeba goula ꞌimiyamiya, ta gaebaina ꞌalona tubudao ꞌadi ꞌeꞌahai sanina mana*, tupwana ꞌimiyamiya. Ta wete dedewagaina ꞌalona Eloni ꞌina digona, beno mwalo ꞌibwala, ta wete daꞌuleyedi Yehoba ꞌina loinao ꞌoidiya ꞌilelediya simiyamiya. 9 g8G Ta hadaina hebai ꞌwapidiyega sipaihoweya, ta ꞌaleꞌo ꞌoinega sibiliupa* luweya ta biliupa madouna sihesaniyeya Tupwa Heꞌasisi*, ma biliupa ꞌiꞌiuna beno ꞌalona moisa sihesaniyeya Tupwa Heꞌasisi Hedade*. Biliupaina madouna ꞌalona mayale ꞌadi ꞌebelagu ma ꞌaigeda teibele, ma teibeleina ꞌoina beledi silagulagu Yehoba matana. 7 } Loina nugenugetana ꞌalona loina baibaiwana simiyamiya tapwalolo weyahina, ma wete hada tapwalolo baleꞌuwa weyahina. x6i Yehoba loina hauhauna ꞌilaguya weyahina loina miyamiyana ꞌiweꞌa pwaiya, ta nata ꞌilohesahesawala.c5? Eeta yaꞌatemuyamuyaedi, ta ꞌidi mumuga galadi yanuwasamudi ta yanuwanaidedi.’ ” ?4w Coinega geya sawasawahina ma tasidiyao siheꞌitadi, nuwana sigwae, “Yehoba wada sanapu,” weyahina mabwaiyadi sisanapu pwaigauwa, taudi sanidi madoudi ta wete taudi towewelohe. :3m Bada wete ꞌigwaeya, ꞌigwae, ‘Cabwa ꞌigu loina hauhauna meIsileli nuwadiya yalagudi ma ꞌatediya yaleledi, ta ꞌoinega taugu ꞌidi Yehoba ma taudi ꞌigu tomotaiyao. e2C Geya gide loinaina yalaguya tubudiyao weyahidi, tutaina mwalo yahanugetediya ta Itipita ꞌoinega silatuwa ta sitauya taudi ꞌidi tupwa. Weyahina loina yalaguya siligehiya, ꞌoinega nimagu ꞌoidiyega yalisiꞌeweya! C1Mwalohene Yehoba ꞌisanapuya ꞌabehega meIsileli ꞌidi mumuga geya bwebweꞌana, ꞌoinega weyahidi ꞌigwaeya,“Cabwa loina hauhauna yalagu meIsileli ma meYuda weyahidi. 00YCeguma loina miyamiyaina tomota mabwaiyadi ꞌiꞌabihetediya, sahena tanuwanuwatuhu loina hauhauna weyahina. Ma geya ꞌilemedi, ꞌoinega hauhauna nuwanuwada. //WMa bewa tuwa Keliso ꞌina paihowa, paihowa miyamiyaina ꞌibwebweꞌana sinediya, gide wete ꞌina loina, loina nugenugetana ꞌibwebweꞌana sineya, weyahina ꞌina loinaina gwae hemisa hauhauna ꞌoinega ꞌilatuma. Ta gwae hemisaina, gwae hemisa nugenugetana ꞌibwebweꞌana sineya. r.]Ma ꞌidi ꞌebe pwaoliina Hada Heꞌasisi ꞌalona, Yelusalema ꞌoina. Ma Hada Heꞌasisiina ꞌebeꞌita bo maꞌamaꞌayau tuwa, ta hesi Hada Heꞌasisi moisana galewa ꞌimiyamiya. Weyahina mwalohene Mosese geya Hada Heꞌasisi nugenugetana ꞌiꞌabiya ta muliyetega Yehoba ꞌihenuwa laguweya ꞌigwaeya,“Mosese, ꞌunuwatuhuyahi hadaina ꞌana ꞌita mabwaiyana yaheꞌita pwaigowa ꞌoyai, mabwaiyana ꞌuheꞌauꞌaunawe, ta ꞌigu Hada Heꞌasisiina ꞌuꞌabi.” v-eMa tauna ꞌeguma baleꞌuwa ꞌimiyamiya geyaꞌabwa ꞌihehetopwaoli weyahina topwaoli baibaiwadi simiyamiya, ta tuta mabwaiyana sipwaopwaoli, gide Mosese ꞌina loina ꞌigwae ꞌesa ta ꞌabehega ꞌehele siꞌebwae Yehoba ꞌoina. u,cBaleꞌu ꞌana topwaoliyao mabwaiyadi ꞌidi paihowa beno ꞌehele ma pwaoli siꞌebwaꞌebwae Yehoba ꞌoina, ꞌoinega ꞌida topwaoliina hauhaunaina ꞌilobwaineya ma tauna wete ꞌaigeda ꞌehele ꞌiꞌebwae Yehoba ꞌoina. +{Ma tauna ꞌihetopaihowa Yehoba ꞌina hada moisa ꞌoina. Hadaina tomota geya siꞌabi, ta hesi Badaina ꞌiꞌabiya. * ;Cigu gwae mabwaiyana huhuna bewa ꞌabehega ꞌida Topwaoli Madouna, bewa tuwa ꞌimiyamiya galewa Tolohaneina ꞌina wagahata wasawasa ꞌebeulanega. m)STuta nugenugetaidi ꞌoidiya Mosese ꞌina loinega tomota weꞌaweꞌadi sihetopwaoli madouna, ta muliyetega Yehoba ꞌina gwae hemisa ꞌoinega Natuna ꞌihetopwaoli, ma tauna mumugana bwebweꞌana miyamiya hatayana.{(oTa topwaoliyao nugenugetadi sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda Yehoba ꞌoina sipwaopwaoli, taudi ꞌidi puiyao, ma tomota wete ꞌidi puiyao weyahidi. Ta hesi Yesu maꞌaigedamo wahina ꞌitagwaleya ta ꞌipwaoliyeya Yehoba ꞌoina weyahida. q'[Moisa, Yesuina sawasawahina ma ꞌihetopwaoli weyahida, weyahina tauna mumugana mabwaiyana ꞌausalana tuwa, ta geya gide togala tauda, ꞌoinega Yehoba Yesuina ꞌiꞌabilagasiya ta galewa ꞌana tomiyao ꞌilohane sinediya. T&!Yesuina tuta mabwaiyana sawasawahina ꞌiꞌabihetegita ꞌeguma ꞌana hemisega taluhu Yehoba matana, weyahina Yesu miyamiya hatayana, ta tuta baibaiwana weyahida ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. X%)Ta hesi Yesu tauna ꞌida topwaoli hataya, ꞌoinega geya ꞌana miyalaenamo. $}Mwalo topwaoli nugenugetadi baibaiwadi sipaipaihowa ꞌana siga siꞌamasa ta muliyetega hauhaudi sihemiyalaenedi. y#kCoinega Yesu ꞌina loina hauhauna tasanapu bwaibwainiya ꞌabehega loina miyamiyaina ꞌibwebweꞌana sineya. %"CTa Yesumo weyahina ꞌigwaeya,“Bada ꞌigwae hemisa pwaiya ta ꞌowa ꞌuhetopwaoli hataya, ma ꞌina gwae hemisaina geyaꞌabwa ꞌiligeligehi.” Y!+Ta tauda ꞌida hemisa Keliso ꞌoina ꞌimiyamiya. Yehoba mwalo Kelisoina ꞌoina ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu, ta ꞌigwae hemisaeya, ma hesi topwaoliyao nugenugetadi geya gwae hemisa Yehoba ꞌoina siloba.  !Moisa, Mosese ꞌina loinao geya sawasawahidi ma ꞌaigeda toꞌaha siꞌabihe dumwalu bwaibwaini. Coinega loina nugenugetana taꞌebesineya, weyahina weꞌana, ma ꞌoinega hemisa hauhauna ta bwebweꞌana ꞌilatuma, ta hemisaina ꞌoinega Yehoba ꞌoina talohoho. 7}} |e{e{$zz=y9xwxvuuotsrr]qq-ppn|mmkjji[hhxggffeYdd&ccWba`_Z_^^=]|\\[ZZkYYxXwWVUUSSRQQ0PWOO(N&MmLNKpJJ=IHGGYFEDDeCSBBA @>=<;;G:99S77M6654C33100/Z.w.-\,,<+`*)((G''|&&%$$&#"\!!; Yn ;I p`3i?   = ^ "@ca ALoheyainaina mwalona weyahina yahepwaila nugeta, tutaina yagwaeya ꞌabehega loheya ꞌaigeda muliguwega ꞌitautauyama, tauna sanina madou hedadena ꞌabwa taugu. Weyahina tauna tonugeta, ꞌabwa muliyetega yalatuma. z` oCiꞌadaleya, Yoni Yesu ꞌiꞌiteya ꞌitautauyama ꞌoina. Ma Yoni boda ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Loheya nage ꞌitautauyama Yehoba ꞌina lami*, tauna ꞌabwa mebaleꞌu weyahida ꞌiꞌamasa, ma ꞌida puiyao ꞌiꞌewa yahuledi. _ ;Ginaula mabwaiyana bewa Bedani ꞌoina silatuwa, beno Yoni ꞌina ꞌebe hebabitaiso ꞌoina, Yolidani hali tupwega. Yehoba ꞌina lami* weyahina ;^ qTauna tuwa muliguwega ꞌitautauyama, sanina madou hedadena ꞌabwa taugu. Geya sawasawahigu ma ꞌana butu* ꞌahenega yalihasi yahule, weyahina tauna loheya madou hedadena.” >] wMa Yoni ꞌidi hesilalaina ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Taugu tuwa tomota weꞌahega yaꞌabiꞌabi hebabitaisodi. Ma loheyaina geya wasanapu bewa tuwa gamwagamwanimiya ꞌitotoholo. \  Coinega tohalewasaedi taudi Palisiyedi sihewasaedima sihesilaleya sigwae, “Ceguma ꞌowa geya Toꞌabihetenaina, bo ꞌowa geya Ilaitiya, bo ꞌowa geya palopitaina tauna weyahina ꞌayamwayamwana, hede toꞌaha weyahina ꞌuꞌabiꞌabi hebabitaiso?” [ Z yMa Yoni ꞌigwaeya, “Mwalona palopita Aiseya weyahigu ꞌihepwaila pwaiya ꞌigwae,‘Cabwa nata tobwau ꞌaigeda yoho ꞌawawa* ꞌilatu ma ꞌibwaubwau ꞌigwae, “Cinapwana ꞌina ꞌeda wahunae ma waꞌabi heduhedumwalu.” ’ ” fY GCoinega tohesilalaedi wete sigwae hila, sigwae, “Cowa hede to loheya? Mane hana ꞌuda hegwaemai ma ꞌaneyage ꞌalohihila ma ꞌima tohanugetao ꞌahegwae bwaibwainidi toꞌaha gide ꞌino hegwaegwae weyahiu.” NX Coinega taudi wete sihesilala hileya sigwae, “Hede taiya ꞌowa? Bo ꞌabehega ꞌowa Ilaitiya?” Ma Yoni ꞌigwaeya, “Taugu geya Ilaitiya*.” Ma taudi wete sihesilala hileya sigwae, “Bo nuwana ꞌowa ꞌaigeda wete palopita*, palopitainaina tauna ꞌayamwayamwa?” Ma Yoni ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Geya.” [W 1Beno ꞌoina Yoni geya ꞌilowahiꞌwata ꞌidi hesilalaina ꞌoina weyahina, ma hesi ꞌidi hesilalaina ꞌana maisa bwebweꞌana ma maemaedanina ꞌiꞌebwaediya ꞌigwae, “Taugu geya Toꞌabihetenaina.” RV Tuta beno ꞌoidiya, meYudiya ꞌidi tohanugetao topwaoli* tupwadi ma Libai* tupwana ꞌina bodao ꞌoidiyega sihesumanedima Yelusalema ꞌoinega Yoni sabi hesilalaina ꞌabehega tauna to loheya. }U uYehoba ꞌana ꞌita geya ꞌeta taiya ꞌida ꞌiteya, ma hesi natuna moisa ꞌiboi ꞌisanasanapu Tamana ꞌana ꞌita. Weyahina tauna Tamana deina ꞌimiyamiya, ꞌoinega tauna Tamana ꞌana ꞌita ꞌiheꞌitegita.” Yoni tauna to loheya? T Yehoba ꞌina loina Mosese* ꞌoinega silatuwa. Ma hesi helau moisa ma mumuga bwebweꞌadi Yesu Keliso ꞌoinega silatuma. uS e“Tauna tohelau ma toꞌebwaya moisa, weyahina ꞌina helauina ꞌoinega mabwaiyada ꞌilohemahegita. 'R IMwalo Yoni Yesu ꞌihepwaileya ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌigwae, “Loheyainaina bewa tauna weyahina yahehewasa, tutaina yagwaeya, ‘Loheya ꞌaigeda muliguwega ꞌitautauyama, sanina madou hedadena ꞌabwa taugu. Weyahina taugu ꞌabwa geya yaliꞌu ma tauna ꞌimiyamiya.’ &Q GMa Gwae huhuna ꞌiheloheya, ma bewa tuwa mahetedai tamiyamiya. Ma ꞌina wasawasa madou hedadena ꞌiꞌabi hemaedaneya ꞌoima ta ꞌaꞌiteya, ꞌoinega ꞌasanapuya ꞌabehega tauna tuwa Yehoba natuna moisa, ma wete tauna tohelau moisa, wete mumugana mabwaiyana bwebweꞌana. ,P S Bodaedi taudi tagwae siliꞌuhila. Ma liꞌuhilaina geya ꞌabehega loheloheya bweyahidi nuwana ꞌidi nuwatuhu ꞌoinega. Ma hesi liꞌuhilaina Yehoba ꞌoinega. 2O _ Ma hesi boda tupwadimo ꞌina gwae sihesagoheya ta sihemisaeya ꞌabehega tauna tuwa Toꞌabihetenaina. Coinega bodaedi ꞌoidiya ꞌitagwala ꞌabehega Yehoba natunao. aN = Ma saugaina wete ꞌiboi ꞌinaoma ꞌina bodao ꞌoidiya, ma wete taudi silogwahateya. GM   Tauna ꞌitauya pwaima gogo gabulena ꞌoina, ma gogo gabulena ꞌimiyamiya, ma tauna tuwa gogo gabulena ꞌana tohemasalaha, ma gogo gabulena ꞌana tomiyaedi geya sisanapu to loheya. _L 9 Ma ꞌasilalaina ꞌasilala moisa. Gogo gabulena mabwaiyada ꞌoida ꞌiheꞌasilala. bK ?Tauna Yoniina geya ꞌasilalaina, ma hesi ꞌasilalaina ꞌana toꞌetala hepwahepwaila. CJ Tauna tomota ꞌoidiya ꞌinaoma ma ꞌabehega ꞌasilalaina weyahina ꞌida hepwaile ma ꞌoinega ꞌabehega tomota baibaiwadi sihesagohe ma ꞌidi hemisa silagu ꞌasilalaina ꞌoina. HI  Eeta Yehoba loheya ꞌaigeda ꞌihesumaneya, sanina Yoni, H %Ma ꞌoinega ꞌasilalaina guguyou ꞌoina ꞌisae haneya ma guguyouina geya ꞌina waiwaimo. Casilalaina geya wete ꞌina ꞌebe lolagumo. G Gwae huhunaina mayawasina moisa, ꞌoinega ꞌasilala ꞌiꞌeweyama ta ꞌiꞌabi latuheyama tomiya baleꞌu mabwaiyada ꞌoida. 'F IMa Gwae huhunaina tauna ginaula mabwaiyana ꞌipaihowediya ma wete ginaula mabwaiyadi ꞌihemasalahediya Yehoba baꞌidana, ta geya ꞌeta wete tohemasalaha. ]E 5Weyahina ꞌebe hegaina hauhau ꞌoina Gwae huhunaina Yehoba baꞌidana simiyamiya. D )Tuta ꞌebe hegaina hauhau ꞌoina Gwae huhuna ꞌimiyamiya. Huhunaina tuwa Tauna Keliso. Tauna Yehoba baꞌidana, eeta tauna tuwa Yehobaina. uCcnata togalaina yaluyaluwana ꞌuꞌabiheteya ꞌamasega, weyahina ꞌina galaina mabwaiyana sigumwala.6BeMa tasigwao, ꞌeguma ꞌaigeda taiya ꞌoimiyega ꞌeda bwebweꞌana ꞌiꞌebesine, ma ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌiyauina ꞌuꞌewa hila ꞌeda bwebweꞌana ꞌoina, pAYCoinega wete ꞌiꞌahwanoi hila ta galewega dohi ꞌisuluma, ta ꞌeꞌahai mabwaiyadi sibwala hila. n@UBewa ꞌaigeda ꞌebeꞌita ꞌoida, beno Ilaitiya, tauna tomota tuwa tauda gidemusa, ta ꞌiꞌahwanoi nuwana mabwaiyana ꞌoinega ma ꞌabehega sahena ꞌidohidohi bolime ꞌetoi ma tupwana ꞌoidiya, eema geya ꞌidohi. N?Coinega ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoimiya ꞌimi galaowedi wahepwailedi, ma weyahina waꞌahwanoi, ma ꞌoinega ꞌimi bwebweꞌana waloba. Moisa, tobwebweꞌadi ꞌidi ꞌahwanoi waiwai hedade. >/Ta ꞌeguma maꞌidi hemisa siꞌahwanoi, Yehoba ꞌileme tolohalaina ma ꞌibwebweꞌana, ta wete ꞌeguma maꞌina pui, Yehoba ꞌinuwasamudi. >=uTa ꞌeguma ꞌaigeda ꞌoimiyega maꞌina lohala, hekalesiya ꞌana tohanugetao ꞌibwauwedima, ma siꞌahwanoi weyahina, ma wete holowa ꞌoina silagu ꞌida Bada saninega. )<K Ta ꞌeguma taiya ꞌimiyamwau, ꞌilobwaineya ma ꞌiꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Ta ꞌeguma taiya maꞌina yaliyaya, nata waliyega Yehoba ꞌihepwatuwe. 0;Y Ma tasigwao, ꞌaigeda wete ginaula madouna ꞌoida ꞌabehega sahena taꞌetaꞌwataꞌwalulu Tamada saninega, nuwana baleꞌu ginaulao ꞌoidiyega, bo nuwana to ginaula tuwa ꞌoidiyega, ꞌeguma ꞌimi gwaeupaupa ꞌoidiyega. Ta hesi tuwa wagwae, “Cehe,” ꞌeguma ꞌimi nuwatuhu gidemusa, ta ꞌeguma geya, wagwae, “Geya.” Weyahina ꞌeguma gwae madoudi waꞌinanadi, muliyetega Yehoba ꞌiheyatalaegomi. : Ta ꞌeguma taiyawedi taudi gidemusa tahesaniyedi toyaliyaya, weyahina mwauwedi ꞌoidiyega sitoholo paꞌala. Ma bewa wete ꞌaigeda ꞌebeꞌita Yobi ꞌina ꞌalamaꞌiꞌita weyahina wasanapu pwaiya, ꞌabehega Yobiina ꞌina miya mwau ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina ꞌana ꞌabihetena ꞌilobeya ꞌida Bada ꞌoinega, weyahina tauna Badaina helau ta ꞌatemuyamuya lamuna. ^95 Coinega tasigwao, wanuwatuhuyahi palopitaowedi, taudi ꞌida Badaina weyahina sihepwaila. Bewa ꞌebeꞌita bwebweꞌana ꞌoimiya, weyahina palopitaowedi ꞌidi miya mwauwedi ꞌoidiyega sitoholo paꞌala. 8# Tasigwao, sahena waboi walomugi hilegomi, nata gide ꞌida Bada ꞌibwaꞌomategomi, ma tauna Toloinaina ꞌiꞌiunamo ma ꞌilatuma. 7Coinega ꞌomi wete gidemusa waꞌalamaꞌiꞌitana maꞌimi ꞌatepatu weyahina ꞌiꞌiunamo ꞌida Badaina ꞌihilama. *6MCoinega tasigwao, waꞌalamaꞌiꞌita ꞌana siga ꞌida Bada ꞌihilama. Gidemusa tuwa tanoha ꞌana topaihowa maꞌina ꞌalamaꞌiꞌita ꞌiyamwayamwana dohi yaigalugalu ꞌana tuta ma bolimana ꞌana tuta ee ꞌana siga ꞌeliꞌeli ꞌana tuta ꞌoina ma hewana ꞌiꞌelidi. 5)Weyahina taudi todumwalu wabwaꞌomatanedi, nuwana waloloheꞌamasidi, ta geya sawasawahina ma ꞌoimiya sihemaisa. Calamaꞌiꞌita weyahina N4Ma ꞌimi miya baleꞌuwa bwebweꞌana hedade, weyahina tuta mabwaiyana maꞌimi yaliyaya, ꞌoinega maꞌami tole bwebweꞌana, loheꞌamasa ꞌilobwainegomiya, gidemusa tuwa guyai baweidi. *3MMa ꞌimi tanoha ꞌadi topaihowao geya wahemaisa bwaibwainidi, ꞌoinega topaihowaedi ꞌidi lomugi ta ꞌidi dou Yehoba Tohewaiwai tauna ꞌihesagoheya. Z2-Ta wete ꞌimi maneyao wanuwahidiya, ꞌoimiya simiyamiya ma sigala, ta maneina bewa sihepwaila ꞌabehega mane madou hedade wanuwahidiya, ta tuta ꞌebe losaloha ꞌoina ꞌiꞌalasigomi, gide ꞌaiwe. n1UWeyahina ꞌimi wasawasao simwahulu pwaiya, ta wete ꞌami ꞌaleꞌowao ganagana siꞌai pwaidiya. 0 Comi tohewasawasao, hepwaila bewa wahesagohe bwaibwainidi, ma ꞌimi tuta mwau nata weyahina wadou maꞌimi dou gwaegwae. |/qCoinega ꞌeguma taiya paihowa bwebweꞌadi ꞌisanapudiya, ma geya ꞌida paihowediya, beno ꞌina pui.I. Nata bewa wagagasa ma wagwaehane, ma hesi gwae haneina galana. -Ma hesi ꞌilobwaineya ma wagwae, “Ceguma Bada ꞌitagwala, ꞌada miyamiya ma ginaulaedi nuwanuwama ꞌada paihowadi.” /,Wma hesi geya wasanapu yawasimi ꞌina tautauya gona weyahina, weyahina tauda tomota gidemusa hogahoga. Cihapwesa tuta ꞌiꞌiuna tuwa, ta wete ꞌilohesawala hila. v+e Gwae bewa wahesagohe, ꞌeguma taiyawedi ꞌoimiyega wagwae gagasa ma wagwae, “Nata bo gona ꞌatautauya ꞌasa madouna ꞌoina, ta nobwa bolime ꞌaigeda ꞌamiyamiya ma tauma ꞌima paihowa ꞌapaihowadi, ma ꞌahewasawasa,” Y*+ Yehoba ꞌiboimo loina ꞌana toꞌebwaya, ma wete toloina, tauna sawasawahina ꞌiꞌabihete bo ꞌiloheꞌamasa, ꞌoinega ꞌomi sahena ꞌiyamiyao waꞌahwa galagalaedi bo waloiloinaedi. Sahena gwaehane X)) Tasigwao, sahena tasimiyao waꞌahwa galaedi, weyahina ꞌeguma taiya tauna tasina ꞌiꞌahwagalae, nuwana ꞌiloinae, tauna geya Yehoba ꞌina loina ꞌimuliye, ta hesi loinaina ꞌiꞌahwa galaeya. n(U ta wanuwasulu Bada matana, ma ꞌoinega tauna ꞌigilagasigomi. Cahwa galagala hali tomota weyahidi +'O Ta wete ꞌimi mumuga galadi weyahidi wadou gwaegwae maꞌimi nuwagala, eema ꞌimi hedagiyao wagibui ma wadou, ta wete ꞌimi yaliyaya wagibuidi ma wanuwagala, (&ITa wanao Yehoba deina ma ꞌoinega tauna wete ꞌinaowa deimiya. Ta ꞌomi galami ma toꞌabo ꞌilobwaineya ma nimami wadeulidi ma ꞌatemi wagiheꞌehaudi. l%QCoinega Yehoba ꞌoina watagwalegomi, ma Tomudulele walogwahate ma tauna ꞌiꞌebesinegomi. _$7Ma hesi Yehoba ꞌina lema ꞌoida ꞌimadou hedade, weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila ꞌigwaeya,“Yehoba togagasa ꞌiꞌausidi, ma hesi tonuwasulu ꞌoidiya ꞌitagwala ma ꞌilemedi.” 8#iCoinega sahena Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila waꞌahwaꞌahwa muhemuheye tutaina ꞌigwae,“Yaluyaluwaina Yehoba ꞌilaguya ꞌoida nuwanuwana madouna tauda.” F"Comi tohemisa ꞌaboꞌabowao! Ceguma baleꞌu mumugaina wahelauweya, beno Yehoba waloꞌaleheya, weyahina ꞌeguma taiya baleꞌu mumugaina nuwanuwana, tauna Yehoba ꞌana ꞌaleha. 2!]Ma ꞌeguma weyahidi waꞌahwanoi, geya wada lobediya, beno weyahina ꞌimi ꞌahwanoi geya dumwaludi, weyahina ꞌimi ꞌahwanoiyedi waboimo ꞌimi yaliyaya weyahina. j MCeta tuta nuwanuwami ꞌiyamiyao ꞌidi tobwatobwa waꞌewadi, ta geya sawasawahimi, ꞌoinega waloheꞌamasidi. Ta ginaulaedi wanuwatuhu dahwanedi geya sawasawahimi ma waꞌewadi, ꞌoinega ꞌiyamiyao ꞌoidiya waꞌalaꞌala ꞌoheꞌohe ma waheꞌupwa. Ma ginaulaedi geya wada lobediya weyahina geya weyahidi wada ꞌahwanoiya Yehoba ꞌoina. K Toꞌaha weyahina ꞌaleha ma heꞌahupanapanawa silatulatu ꞌoimiya? Nuwana waboi ꞌimi nuwaꞌubuna ꞌoidiyega, weyahina tuta mabwaiyana hali mumuga ma hali mumuga ꞌalomiya sipaipaihowa. mSMa wete taudi topaihowa siwaloha ꞌidi paihowega mumuga bwebweꞌana sigihegihe hapwese.;oTa ꞌeguma taiya ꞌina sinasinapu galewega ꞌitauyama, tauna ꞌina mumuga nugeta ꞌehauna, ta wete nuwadaumwala, ma mumuga nuhanuhana, ma heꞌiyaꞌiyagu ma ꞌatemuyamuya, ta ꞌabehega wete huwaidi bwebweꞌadi silatulatu, ta geya ꞌiyanao ꞌida lososomanediya, nuwana ꞌida ꞌabowediya. #Weyahina ꞌeguma tomota siheꞌipiꞌipi ma taudimo weyahidi sinuwanuwatuhu, nage ꞌoina sideya, ma mumuga galadi wete ꞌoidiya silatu. veMumugami bewa bo ꞌimi sinasinapuwedi bewa geya galewega, ma hesi baleꞌu mumugaidi Tomudulele ꞌoinega. 5cMa ꞌeguma waheꞌipiꞌipi ma wagamwasowala hali tomota ꞌoidiya, ta wete waboi ꞌimi nuwatuhuwao ꞌigihe gagasigomi, nata heꞌita dumwadumwaluna wagihegaladi. #? Ceguma taiya ꞌowa maꞌino sanapu, ꞌupaihowa bwebweꞌana maꞌino nuwadobi, ma tomota ꞌabwa siꞌita ma sisanapu ꞌino mumuga bwebweꞌana. [/ weyahina hola ꞌoinega geya sawasawahina ma weꞌaha ꞌausalana taloba. Tasigwao, gidemusa tuwa ꞌaiweina damaya* ꞌoina geya sawasawahina ma mwawaꞌi* huwaina ꞌilagu. Gidemusa wete geya sawasawahina ma piyoi* ꞌoina damaya huwaina ꞌilagu. Cebe ꞌitaedi bewa gidemusa tuwa ꞌahwa ꞌina paihowao. Sinasinapu Yehoba ꞌoinega 'G Ta tanuwatuhuyahi ꞌabehega bwasi ꞌilupwalupwama ꞌana lotohona geya ꞌida gihedumedumeya ma ꞌabehega ꞌeta tuta ꞌausalana ta ꞌeta tuta memaina,  eeta tasigwao, ꞌabehega ꞌahwa ꞌaigeda gwae bwebweꞌadi ma gwae galadi ꞌoinega silatulatuma, geya ꞌana ꞌita bwebweꞌana. 1[ Weteyage ꞌahwadega Tamada Yehoba tahehepwatuwe, ta wete ꞌahwadega ꞌiyadao taꞌahwa galagalaedi, taudi Yehoba ꞌipaihowediya tauna ꞌana ꞌita gidemusa, 4aTa hesi geya sawasawahina ma ꞌahwada taꞌabihe manasami. Weyahina ꞌahwada ginaula gala hedada ma bonewala simiyamiya, ꞌoinega ꞌana ꞌabihemanasami mwau hedade. 3Tomota tauda sawasawahida ma hebai taꞌabihe manasami, taudi gidemusa totopwatula ma bwasumowao ma hebai ꞌawaꞌawalidi ta wete silahanao. =sTa ꞌahwada gidemusa ꞌaiwe mumugana, weyahina ginaula mabwaiyana galadi ꞌidi ꞌebe heꞌale. Coinega wahida mabwaiyana taꞌabihegaladi ꞌahwaina muhemuhena ꞌoinega. Moisa tuwa, galana mabwaiyana ꞌinaonaoma Tomudulele tauna ꞌoinega, ma ginaula mabwaiyadi ꞌahwadega ꞌiꞌabiꞌabi hegaladi. #Gidemusa tuwa ꞌahwada ginaula muhemuhena, ma sawasawahina ginaula maudoidi ꞌiloinaedi. Bewa wete ꞌaigeda ꞌebeꞌita ꞌabehega ꞌeguma ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina muhemuhena nedu ꞌoina tatui, sawasawahina ma ꞌaiweinaina ꞌoinega nedu ꞌiꞌala hegumwali. 9Cebeꞌita wete bewa ꞌaigeda, ꞌeguma tanuwanuwatuhu waga weyahidi. Bwagana waga madoudi ma yaumai madoudi ꞌipilipilihedi, ta ꞌadi ꞌeyaisa ꞌiꞌiuna tuwa, toꞌeyaisina sawasawahina ma wagaina ꞌiloinae ma toꞌeha nuwanuwana ma ꞌitauya, nata ꞌitauya tuwa. ~uGidemusa tuwa hebai hosi* ꞌadi ꞌebe ꞌeyaisa ꞌahwadiya talagudi ma taꞌabihe manasami, ta ꞌeguma nuwanuwada taꞌeha sitauyegita, ꞌeyaisina ꞌana gulaha taꞌabiyahidi ma ꞌoinega sawasawahina hebaiina wahina mabwaiyana taloinae. `9Moisa tuwa mabwaiyada pui tapaipaihowa. Ta ꞌeguma taiya tauna geya gwae galana ꞌahwanega ꞌida hapwesa, tauna loheya ꞌehauna ta dumwadumwaluna, weyahina sawasawahina ma wahinao mabwaiyana ꞌiloinaedi. !  =Tasigwao, sahena watohotoho ma baibaiwami wahetoheꞌita, ma wasanapu ꞌabehega ꞌeguma taheꞌita ma geya tapaihowa, ꞌabwa Yehoba ꞌihetalaegita. & EGidemusa tuwa ꞌeguma wahida geya yaluyaluwanamo, beno ꞌiꞌamasa pwaiya, ta ꞌeguma hemisa geya paihowa mahetena, hemisaina ꞌamaꞌamasina. Cebeꞌita heluwena bewa: tauna toganawala Leyabi ꞌina paihowa bwebweꞌana ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌaneya, weyahina Yosuwa* ꞌina tohepili wasawasao ꞌeluwa ꞌilemediya, ta hali ꞌeda ꞌiheꞌitediya, ta ꞌoinega ꞌiꞌabihetediya. yCoinega ꞌusanapu ꞌabehega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita ꞌida paihowega ma geya ꞌida hemisamo ꞌoinega. f ECoinega Buki Heꞌasisi ꞌina hepwailaina ꞌilatu moisa ꞌigwaeya, “Ebalahamo Yehoba ꞌihemiseya, ta ꞌina hemisaina weyahina Yehoba Ebalahamo ꞌiꞌahwa bwebweꞌaneya,” ma wete ꞌiꞌahwa ꞌiyaguweya. 2]Bewa ꞌoinega nata ꞌusanapu ꞌabehega Ebalahamo ꞌina hemisa ma ꞌina paihowa sipaihowa mahemahetena, ta ꞌina paihowega ꞌina hemisa moisa ꞌiꞌabilatuheya. LCebeꞌita bewa ꞌaigeda: tubudai Ebalahamo ꞌina paihowega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌaneya. Cina paihowaina beno natuna Aisake ꞌitagwaleya ta ꞌabehega ꞌipwaoliye Yehoba ꞌoina. }Cowa yauyauleiu. Bewa ꞌebeꞌita yaꞌebwaego ꞌabehega ꞌeguma hemisamo, ta geya paihowa, beno ginaula bwagabwaga. FCowa ꞌuhemisa ꞌabehega Yehoba ꞌiboi ꞌaigeda. Beno bwebweꞌana. Ta ꞌunuwatuhuyahi ꞌabehega Tomudulele ma ꞌiyanao taudi ꞌidi hemisa gidemusa, ta wete maꞌidi matauta. !;Ma ꞌeguma tupwadi tomota sigwae, “Cowa maꞌino hemisa ta taugu maꞌigu paihowa,” ta hesiyage taugu ꞌigu gwaehila ꞌabehega, “Ceguma ꞌino hemisaina geya paihowa baꞌidana, togidega ꞌana bwebweꞌana? Ta taugu bewa ꞌigu hemisa yaheꞌitego ꞌigu paihowega.” lQBewa gidemusa ꞌeguma hemisamo, ta geya paihowa baꞌidana hemisaina gide ꞌamaꞌamasina. +Ota ꞌoidiya tagwaehelau, tagwae, “Yauwedo, wamiya bwebweꞌana ma waꞌai bwaibwaina,” ma geya lema taꞌebwaedi, toꞌaha ꞌida gwae ꞌana bwebweꞌana? yMa ꞌeguma tanuwanuwa tasidao ma nuhudao weyahidi, taudi geya ꞌadi ꞌaleꞌomo ta wete geya ꞌadi ꞌeꞌahaimo, Z-Tasigwao, toꞌaha ꞌana bwebweꞌana ꞌeguma ꞌaigeda taiya ꞌigwae, “Taugu maꞌigu hemisa,” ta ꞌina paihowa geya dumwaluna. Sawasawahina ꞌabihetena ꞌiloba ꞌina hemisega? Geya, ꞌawa? / Weyahina ꞌeguma taiya geya ꞌiyanao ꞌiꞌatemuyamuyaedi, Yehoba gidemusa gesowana loheyaina ꞌiꞌatemuyamuyae. Ta ꞌeguma taiya toꞌatemuyamuya geyaꞌabwa Yehoba ꞌina bwaꞌomatana ꞌimatamataute. Ceguma hemisa geya paihowa mahetena hemisaina ginaula besobeso 5~c Coinega ꞌimi gwae ma ꞌimi paihowa waꞌitayahidi, weyahina Yehoba ꞌabwa ꞌihesinuwegita ꞌina loinega, ta ꞌina loinaina beno tomota ꞌada lihasa weyahina. ~}u Weyahina loina mabwaiyadi ꞌadi Toꞌebwaya ꞌaigeda tuwa, tauna ꞌigwaeya ꞌabehega “Sahena logwali,” ma wete ꞌigwaeya “Sahena loheꞌamasa.” Ta ꞌeguma geya walogwali ma hesi waloheꞌamasa, beno ꞌina loina wadiꞌwa pwaiya. }|s Ta ꞌeguma taiya loina ꞌaigedamo ꞌidiꞌwai, beno ꞌabehega loina mabwaiyadi wete ꞌidiꞌwa pwaidiya. +{O Ma ꞌeguma tupwadi tomota waheꞌaheꞌasisiyanedi ma tupwadi tomota geya, beno loinaina wadiꞌwadiꞌwai, ma waboimimo ꞌimi mumuga waꞌabiꞌabi hegaladi. Uz#Ta ꞌida Bada ꞌina loina madouna Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌigwaeya, “Ciyamwao ꞌuhelauwedi gidemusa ꞌowa ꞌuhehelauwego.” Loina bewa ꞌeguma ꞌumuliya bwaibwaini, beno mumuga bwebweꞌana. y#Wanuwatuhuyahi wete ꞌabehega ꞌida Bada sanina ꞌiꞌebwaegita, ma tohewasawasaedi hesiyage saninaina siꞌahwaꞌahwa galagalae. 8xiTa hesi towewelohe geya wada heꞌasisiyanediya, ma hesi taudi tohewasawasao loina paꞌalina siꞌebwa ꞌebwaegomi, ta wete siloloheso hesoiyegomi ꞌebe yatala ꞌoidiya. vweTasigwao, ꞌigu gwae bewa wahesagohe, ꞌabehega Yehoba towewelohe baleꞌuwa ꞌihesinuwediya ma hemisa ꞌoinega sihewasawasa. Weyahina Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌigwae hemisaeya ma ꞌoina silatu, ꞌeguma tauna sihelauweya. {vota ꞌeguma ꞌimi hesinuwa bewa gidemusa, ꞌana ꞌita geya bwebweꞌana, weyahina nuwatuhuina geya dumwaluna. uyꞌoinega ꞌeguma siteluwaedi waꞌitadi nata towasawasaina waꞌamayabe ma ꞌoina wagwae, “Cebemiya bwebweꞌana bewa ꞌoina ꞌumiyatoi,” ta toheweweloheina nata ꞌoina wagwae “Beno nobwa ꞌutoholo,” nuwana “Cumiyatoi sehala,” dtACeguma tomota ꞌeluwa siluhuwa ꞌimi hada tapwalolo ꞌalona, ma ꞌaigeda tohewasawasa maꞌana ꞌaleꞌo bwebweꞌana ta wete ꞌana pasapasa bwebweꞌana, ta heluwena towewelohe ꞌana ꞌaleꞌo biꞌibiꞌina, *s OCae tasigwao, ꞌomi ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌana tohemisao, tauna tobwebweꞌana ꞌiya, ꞌoinega sahena ꞌimi hesinuwa tohewasawasao ꞌoidiya walagulagu. {r qMa hesi tapwalolo ꞌasilalana ma dumwadumwaluna Yehoba Tamada matana bewa ꞌabehega taudi sinasinagehenidi ma hiwahiwapedi ꞌidi miyamwau ꞌoidiyega taꞌabihetedi, ta wete geyaꞌabwa mumuga baleꞌuwega taꞌabiꞌabi hebiꞌigita.]q 5Ma ꞌeguma ꞌaigeda loheya ꞌinuwa hanehane ta ꞌabehega tauna totapwalolo moisa, ma geya ꞌina gwae ꞌida ꞌitayahiya, tauna tuwa ꞌiboimo ꞌiꞌaboweya, nata ꞌina tapwaloloina ginaula besobeso. }p uMa Yehoba ꞌina loina dumwadumwaluna ꞌoinega ꞌida puiyao ꞌoidiyega ꞌilihasigita. Ta ꞌeguma taiya loinaina weyahina ꞌinuwanuwatuhu ma ꞌipaipaihowa, ma geya ꞌida nuwanaideya, tauna loheyaina ꞌina paihowa mabwaiyana yaliyayamo. do Cta muliyetega ꞌitauya, ta tuta ꞌiꞌiuna ꞌoina manina ꞌana ꞌita ꞌinuwanaideya. n  Weyahina ꞌeguma taiya ꞌihesagohamo ma geya ꞌida paihowa, tauna gide loheya ꞌaigeda gelasi ꞌoina manina ꞌiꞌiteya, [m 1Geyaꞌabwa wahesagohamo, beno tuwa waꞌaboꞌabowegomi, ma wapaihowa wete. il MCoinega ꞌimi mumuga biꞌibiꞌidi ta ꞌimi puiyao mabwaiyadi waꞌebesinedi, ma watagwalegomi Yehoba ꞌoina, ta wete gwaeina ꞌatemiya Yehoba ꞌibeguliya wahemisae, ma wahematamatane, ta ꞌoinega ꞌiꞌabihetegomi. ck AWeyahina tomota ꞌidi gamwasowala Yehoba ꞌina ꞌeda dumwadumwaluna geya ꞌilobwaine. j Tasigwao, ꞌilobwainegomiya ma gwae wahesagohe bwaibwaini, ma sahena gwaehila ma gamwasowala ꞌoidiyega wahehewaiwai. Ri Hesi tauna ꞌina nuwatuhuwega, ta wete ꞌina gwae moisa ꞌoinega ꞌipaihowa nugetegita ma ꞌabehega tauda ꞌana paipaihowao ꞌoidiyega tahemadou sinediya. Gwae ꞌana hesagoha ta ꞌana paihowa =h uMa hesi wasanapu moisa helau ꞌausaladi mabwaiyadi galewega silatuma Yehoba ꞌoinega, tauna ꞌasilala ꞌadi topaihowa, ma wete geya ꞌida buiya, gidemusa logulogu sibuibuidi. Ig  Yauwedo tasigwao, sahena ꞌimi nuwatuhu walagulagu puidi. uf eta ꞌida pui dahwanaedi ꞌoinega paihowa galana ꞌihapwesa, ꞌoinega wete muliyetega ꞌamasa ꞌilatu. Ve 'ma hesi taboi ꞌida pui dahwana ꞌoinega nuwatuhu galadi ꞌilisilisigita, Fd  Ma ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌebe tohonedi ꞌulobadi, sahena ꞌunuwagala ma ꞌugwae ꞌabehega, “Yehoba ꞌitohotohogau.” Weyahina tomota geya sawasawahidi ma Yehoba sitoho ma ꞌabehega tauna nuwatuhu galadi ꞌida paihowadi, ta Yehoba wete geya tomota ꞌida tohodiya ma nuwatuhu galadi sida paihowediya, }c u Ceguma taiya ꞌowa ꞌebetohonao ꞌoidiyega ꞌutoholo paꞌala, ꞌuyaliyaya, weyahina ꞌa maisa bwebweꞌana Yehoba ꞌoinega ꞌabwa ꞌuloba, beno yawasi hataya. Bewa Yehoba ꞌina gwaehemisa mabwaiyada ꞌoida, ꞌeguma tahelauwe. zb o Weyahina ꞌeguma sinenuga ꞌihala ꞌoidiya nata ꞌina waiwaiyega didiyaowedi siwelai ma sigubala, wete ꞌadi ꞌita bwebweꞌana sigumwala. Gide tuwa wasawasaowedi ꞌabwa sipaipaihowa ma ꞌidi ꞌamasa ꞌilomwayamwayau. Cebe tohonao 0a [ Ma wete tohekalesiyao tohewasawasao ꞌilobwainediya ma siyaliyaya ꞌeguma Yehoba ꞌilagu suluhedi, weyahina tohewasawasao ꞌabwa sigumwala gide pwatula dididiyao. ]` 5 Ta tohekalesiyao wewelohedi ꞌeguma Yehoba ꞌigihanehedi siyaliyaya madouna. l_ Sweyahina maꞌidi henuwanaluwa ꞌidi paihowa baibaiwadi ꞌoidiya. Tohewasawasao ma toweweloheyao Z^ /Taudi wete geyaꞌabwa sinuwanuwatuhu ꞌabehega toꞌaha siloba Bada ꞌoinega, R] Waꞌahwaꞌahwanoi maꞌimi hemisa moisa ma geyaꞌabwa maꞌimi henuwanaluwa, weyahina taudi maꞌidi henuwanaluwa taudi gidemusa bagodu silasalasa niꞌu ꞌawawa, ꞌeguma yaumai ꞌisihesiheyedi. >\ wTa ꞌeguma taiyawedi ꞌomi Yehoba ꞌana sanapu moisa geya ꞌoimiya, Yehoba ꞌoina waꞌahwanoi, ma ꞌoimiya ꞌiꞌebwaya, weyahina tauna Totagwala ma Toꞌebwaya moisa. x[ kCoinega waꞌita yahigomi ma watoholo paꞌala moisa eema ꞌoinega ꞌimi mumuga mabwaiyana ꞌibwebweꞌana. lZ Sma wasanapu ꞌabehega ꞌebe tohonaedi ꞌimi hemisa weyahina eema ꞌoidiyega watoholo paꞌala. Y Tasigwao, tuta sinaonaoma ꞌoidiya ꞌeguma ꞌebe tohona baibaiwadi ma wete mwaudi walobadi, weyahidi wayaliyaya, iX OYauwedo ꞌomi Yehoba ꞌina tomotaiyao susu tuwelo ꞌoidiyega wamiya lelewana ꞌasa baibaiwadi ꞌoidiya. Bewa ꞌimi leta yaleleyawa, taugu Yehoba ma Bada Yesu Keliso ꞌidi topaihowa, sanigu Yemesa. Hemisa ma sinasinapu DW Yehoba ꞌina helau mabwaiyami ꞌoimiya. Emeni.V) Cima helau yahewaseyawa ꞌami tohanugetao ma tohekalesiyao mabwaiyami ꞌoimiya. Ma meItali wete ꞌidi helau sihesumaneyawa ꞌoimiya. 9Uk Nuwanuwagu wete ꞌiyadaina Timoti wasana wahesagohe, weyahina deliyega silihasa pwaiya, ꞌoinega ꞌeguma ꞌilomwayamwayauma ꞌabwa baꞌidagu ꞌatauyawa ꞌoimiya. T5 Ciyagwao, ꞌimi leta bewa toꞌutoꞌupana tuwa, ma yaꞌahwanoi ꞌoimiya ta maꞌimi ꞌalamaꞌiꞌita ꞌigu lohatoto bewa wada hesagohe. 8Si Ma Yehoba sowasowana ginaula baibaiwadi ꞌausaladi ꞌiꞌebwaegomi ma ꞌoidiyega ꞌina nuwatuhu wamuliye moisa, ma ꞌoinega Yesu Keliso ꞌina paihowega Yehoba ꞌiꞌabihe bwebweꞌanigomi toꞌaha gide ꞌina nuwatuhu, ma weyahimi ꞌiyaliyaya. Coinega Kelisoina tada hepwatu hatae. Emeni. R! Yehoba miya daumwala ꞌana toꞌehele, ma tauna wete ꞌida Bada Yesu ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileya, ta Yesuina ꞌina tohekalesiyao tauda ꞌada Toꞌitayahina moisa, ta tauna bweyahinega ꞌada loina ꞌausalana ta miyamiya hatayana ꞌiꞌebwaegita. Q3 Ta ꞌateguwega yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoimiya ma ꞌimi ꞌahwanoiyega ꞌigu ꞌeda ꞌibwebweꞌana ma ꞌoimiya yahila mwayamwayauwa. Lokaiyoni IP  Nuwanuwama wete tauma weyahima waꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Bewa tuwa ꞌanuwatuhuya ꞌabehega ꞌima mumuga ꞌausalana, ta nuwanuwama mumuga ꞌausalanaina ꞌoina ꞌatoholo hataya. O Cimi tohanugetao ꞌoidiya wahematamatana ma watagwalegomi ꞌidi loinao ꞌoidiya, weyahina yaluyaluwami siꞌitaꞌita yahidi, ma ꞌoinega tuta ꞌinaonaoma ꞌoina ꞌimi mumuga weyahina sihepwaila Yehoba ꞌoina. Coinega ꞌilobwainegomiya watoho ma wasami weyahina maꞌidi yaliyaya Yehoba ꞌoina sihepwailegomi, ma hesi sahena maꞌidi mwadina, ꞌamuge ma loina mwauna waloba. rN] Caigeda pwaoli wete Yehoba nuwanuwana madouna, beno helau tomota weyahidi maꞌida ꞌatemuyamuya. #M? Eeta Yesu ꞌina lema ꞌoinega tuta baibaiwana ꞌoidiya Yehoba tahepwatuwe. Bewa ꞌida pwaoli nonohana, ꞌeguma tauna sanina taꞌahwa madouwe. 9Lk Weyahina ꞌebwa baleꞌuwa geya ꞌaigeda ꞌida ꞌasa miyamiya hatayana, ꞌoinega ꞌilobwainegita ma ꞌasa miyamiya hatayana tuta ꞌinaonaoma weyahina taꞌebese. pKY Tauda wete sowasowana tatauya ꞌasa tuluhana Yesu ꞌoina, ma ꞌebe mwadina taloba tauna gide. J Coinega Yesu wete ꞌasa ꞌana ꞌahwaꞌeda tuluhana muyamuya ꞌilobeya, ma ꞌane bweyahinega ꞌiꞌabihe ꞌehaugita. ~Iu Moisa, ꞌidi Topwaoli Madouna hebai bweyahidi ꞌiꞌeweꞌewedima Tupwa Heꞌasisi Hedade ꞌalona, ta mumuga galana weyahina ꞌipwaopwaoli Yehoba ꞌoina, ta ꞌoinega muliyetega hebaiyedi ꞌwapidi sigabu yahuledi ꞌasa tuluhana ꞌoina. H5 Ma tauda maꞌida ꞌebepwaoli, ma hesi Hada Heꞌasisi baleꞌuwa ꞌana topwaoliyao geya sawasawahina ma siꞌai ꞌida ꞌebe pwaoliina ꞌoina. `G9 Coinega sahena loina hauhaudi ma hagahagadi wahehesagohedi, weyahina ꞌateda ꞌihewaiwai Yehoba ꞌina helaumo ꞌoinega, ma geya ꞌeꞌahai ꞌoidiyega. Loinaedi ꞌeꞌahai weyahina gesowana siꞌabihetegita. |Fq Yesu Keliso ꞌina mumuga mwalohene ta nige, ta tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya, geya ꞌida ꞌabihedumedumeya. LE Cami tohanugetao wanuwatuhu yahidi, weyahina mwalo Yehoba ꞌina gwae siꞌebwaegomiya, ta wete wanuwatuhuyahi ꞌidi hemisa huwaina ꞌabehega bwebweꞌana silobeya, eeta waheꞌauꞌaunawedi. 6De Coinega maꞌida ꞌatepatu moisa tagwae,“Bada tauna ꞌagu Toꞌabihetenaina, ꞌoinega sahena yamatamatauta toꞌaha gide tomota ꞌidi loina galana ꞌoiguwa.” C9 Sahena wasawasa baleꞌuwa nuwami ꞌiꞌewaꞌewa, ta hesi wayaliyaya toꞌaha waloba pwaidiya weyahidi, ma sahena hali ginaula ma hali ginaula weyahidi wahehetapewa, weyahina Yehoba ꞌigwaeya,“Geyaꞌabwa yanuwanuwa naidego. Geyaꞌabwa yaꞌebeꞌebesinego. Geya!” B+ Mabwaiyami hai ꞌana loina waheꞌasisiye ma sahena wanuwanuwa ꞌubuna, weyahina tolopuiyao ta tologwaliyao ꞌabwa Yehoba ꞌiloinedi. Ay Wete ꞌiyamiyao wanuwatuhu yahidi taudi deliya simiyamiya, ma waꞌabihetedi gide tuwa ꞌomi baꞌidamiyao deliya wamiyamiya. Ma wete ꞌiyamiyao taudi simiya mwauwa wanuwatuhu yahidi ma waꞌabihetedi, weyahina ꞌomi tomota tuwa, gide taudi! ,@Q Ta wete taumanao wabwauwedi ꞌoimiya, gide mwalohene tupwana tomota taumanao siꞌitaꞌita yahidiya, ma hesi taumanaedi taudi aneloseyao, ta geya siꞌinanedi. 4? e Coinega wahelau hilegomi taumimo ꞌoimiya. >>w weyahina ꞌida Yehobaina ꞌaiwe ganinisa gide.|=q Bewa ꞌida tupwa hauhauna ꞌoina taluhuluhu, waiwaina ma miyamiya hatayana, ꞌoinega sowasowana Yehoba ꞌoina taloyauwedo, ma talotapwalolo toꞌaha ꞌina nuwatuhu ꞌana lobwaina gide, ta wete tada heꞌasisiyane maꞌida matauta, 7<g Bewa gide ꞌigwae ꞌesa weyahina ginaula hehemasalahadi ꞌida ꞌabinihuwedi, ma ꞌoinega ginaulaedi geya sipaꞌala sida beꞌu, ma ginaula paꞌalidi sitoholo hataya. D; Weyahina ꞌenanaina mwalo baleꞌu ꞌiꞌabi nihuweya, ta bewa tuwa ꞌigwae hemisa pwaiya ꞌabehega,“Cabwa baleꞌu ma galewa wete yaꞌabi nihuwedi maꞌaigeda tuwa.” K: Coinega waꞌita yahigomi ma tauna galewega ꞌigwaegwae ꞌoida sahena ꞌenana walologwahate. Weyahina mwalo tomota tupwadi baleꞌuwa Mosese ꞌina lohatoto ꞌoidiya silogwahateya, ta mwau silobeya. Ma bewa sauga Yehoba galewega ꞌilologuguya ꞌoida, ta ꞌeguma ꞌenana talogwahate mwau madou hedade taloba. E9 ta wete Yesu ꞌoina, tauna loina hauhauna ꞌana toꞌeheleina, ta bweyahina ꞌana losehusehula ꞌoinega ꞌiꞌabihetegita, ma geya gide Ebeli bweyahina, weyahina beno ꞌebehesilae.  ~j}/|]{{Xzzy;xwvuut]sYrqq!onn;mmlkjjfihyg{fee,cbbaW`z__^]d\\*[mZYY&XAWMVVkUTSRR6QPP-O(NMpLKJJ IHGFEE CCVB Ar@@O?>>== <;:99'86654p3w2z21T00 ..-=,+;*V)((%''2&&B%$#""![ T<"9fy`GEz  4 -L{b=“Coinega yahegwae bwaibwainigomi ꞌeguma taiyawedi ꞌomi ꞌigu gwae wahesagohedi ma wete ꞌagu Tohesumaneina wahemisae, nata yawasi miyamiya hatayaina waloba. Ma ꞌoinega heyatala ꞌana tuta ꞌoina ꞌomi geyaꞌabwa loina walobaloba. Weyahina ꞌomi ꞌamasa ꞌina tupwa waꞌebesineya ma wahabala yawasi hauhauna ꞌina tupwa. Mma ꞌoinega mabwaiyami waheꞌasisiyanegau gide Tamagu waheheꞌasisiyana ꞌese. Ma ꞌeguma taiyawedi geya waheꞌasisiyanegau, beno wete Tamagu tauna ꞌihesumanegauma geya waheꞌasisiyane. ]3“Ma wada sanapu ꞌabehega Tamagu geya ꞌeta wete ꞌina loina mwauna ꞌimiyamiya tomota ꞌadi heyatala weyahina, weyahina heyatala ꞌana loina mabwaiyana ꞌiꞌebwae pwaigauwa ma yaboi yapaihowadi, F~Gide Tamagu toꞌamasa ꞌiꞌabiꞌabi hetoholo hiledi ma yawasidi ꞌiꞌebwaꞌebwaedi. Coinega taugu wete gide yawasi hauhauna tomota yaꞌebwaꞌebwaedi taiyawedi taudi yahesinuwedi. k}OMa Tamagu ꞌihelauwegauwa, ꞌoinega ꞌina paihowa mabwaiyana toꞌaha gide ꞌipaipaihowadi ꞌiheꞌitegauwa. Ma wete paihowa madoudi nata ꞌabwa ꞌiheꞌitegau ma yapaihowadi, ꞌoinega mabwaiyami nuwami sihenainaida. |yCoinega Yesu tomotaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taugu geya sowasowahigu ma yaboi ꞌigu nuwatuhu ꞌoinega yapaihowa. Ma hesiyage toꞌaha gide Tamagu yaꞌiteya ꞌipaipaihowadi, taugu wete gide yapaihowa ꞌesa. #{?MeYudiyaedi Yesu ꞌina gwae sihesagoheya, ꞌoinega sitohotoho waiwai ma ꞌabehega togidega ma siloheꞌamasi. Weyahina Sabati ꞌana loina ꞌiligehiya, ma wete ꞌigwaeya ꞌabehega Yehoba Tamana moisa ta ꞌabehega Yehoba mahetena sihemahemahetena. Yehoba natuna ꞌina loina "z=Ma hesi Yesu meYudiyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sabwelo mabwaiyana ꞌoidiya Tamagu ꞌipaipaihowa, ꞌoinega taugu wete gide yapaihowa ꞌesa.” zymBeno huhuna ꞌoinega meYudiyaedi Yesu siheꞌaleheya, weyahina ginaula bewa Sabati ꞌoina ꞌipaihoweya. >xuBeno ꞌoina loheyaina ꞌitauya meYudiya ꞌidi tohanugetao ꞌoidiya ma ꞌana toꞌabi hebwebweꞌanaina ꞌihepwaileya ꞌabehega Yesu tauna ꞌana toꞌabi hebwebweꞌanaina. jwMMuliyetega Yesu loheyaina ꞌilobeya Yehoba ꞌina hada solana, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Bewa tuwa ꞌubwebweꞌana pwaiya, ꞌoinega sahena wete ꞌupuipui hila, nata gide ginaula gala hedadedi ꞌoiuwa silatu.” Iv  Ma hesi loheyaina ꞌana lohala ꞌigumwagumwala ꞌana toꞌabi hebwebweꞌanaina geya ꞌisanapu. Weyahina ꞌasainaina ꞌoina boda madouna simiyamiya ma Yesu soladiyega ꞌitauya pwaiya. au; Coinega sihesilala hileya sigwae, “To loheya beno gidemusa ꞌihegwae ꞌesegowa?” 9tk Loheyaina ꞌidi gwae ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Loheyaina tauna ꞌiꞌabi hebwebweꞌanegauwa ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ‘Cino sita ꞌuꞌewadi ma ꞌutauya.’ ” 7sg ꞌoinega meYudiya ꞌidi tohanugetao loheyaina siꞌiteya ma sihegwaeya sigwae, “Geya ꞌana ꞌita bwebweꞌana Sabati ꞌoina ꞌino sita ꞌuꞌaꞌahala dadanedi.” ~ru Saugaina ꞌoina loheya ꞌibwebweꞌana ma ꞌina sita ꞌiꞌewediya ma ꞌitauya. Sabweloinaina ꞌoina Sabati*, iqKMa Yesu loheyaina ꞌihegwaehileya, “Cutoholo ꞌino sita ꞌuꞌewadi ma ꞌutauya.” GpCoinega loheyaina Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cinapwana, geya ꞌeta taiya weyahigu ma ꞌiꞌahala dobihegau weꞌaha bewa ꞌina tuta nihu ꞌoina. Tuta baibaiwana ꞌoidiya yatohotohona ma ꞌabehega yaboigumo yadobi weꞌahaina bewa ꞌoina, ma hesi geya sawasawahigu. Weyahina taugu ꞌabwa yaheheboi ma ꞌiyagwaowedi silomwayamwayau sidobi nugeta ma ꞌadi lohalaedi ꞌoidiyega sigumwagumwala, ma taugu ꞌagu ꞌitaina.” ~ouTutainaina Yesu ꞌitauyama loheyainaina ꞌiꞌiteya ta wete ꞌisanapuya ꞌabehega ꞌana lohalaina ꞌoina ꞌimiyamiya tuta saliya hedadena ꞌoidiya. Coinega Yesu loheyaina ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nuwanuwau ma ꞌubwebweꞌana?” nwTolohalaedi ꞌoidiyega loheya ꞌaigeda ꞌana lohala ꞌoina ꞌimiyamiya gide bolime teti ꞌeiti (38) sigumwala. m(-) lHadaedi ꞌoidiya tololohala baibaiwadi siꞌenoꞌeno, taudi mata gibugibuidi ma peupeudi ma wete hemwalomwalo howaidi. k#Yelusalema ꞌoina sipi ꞌidi ꞌahwaꞌeda deina, weꞌaha ꞌaigeda niꞌuna ꞌimiyamiya. Weꞌahinaina meYudiya ꞌenadiyega beno Bedeseida. Ma weꞌahinaina papalina hada ꞌebe ꞌaiyawasi maꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌadi baibaiwa nima ꞌaiꞌaigeda simiyamiya. Oj Muliyetega Yesu ꞌihaneya Yelusalema meYudiya ꞌidi guyai weyahina. i'6Bewa Yesu ꞌina paihowa waiwaina heluwena ꞌiꞌabi latuheya, tutaina Yudiya ꞌoinega ꞌitauyama ma Galili ꞌoina ꞌipaihowa.Oh5Nage ꞌoina gwamaina tamana Yesu ꞌina gwae ꞌinuwatuhuya tutaina ꞌoina ꞌigwae, “Natuina ꞌiꞌiunamo ma ꞌibwebweꞌana.” Beno ꞌoina loheyainaina maꞌina susuwao Yesu sihemisaeya. Ig 4Coinega ꞌihesilalediya ꞌigwae, “To sauga gide ꞌoina natugu ꞌiyawesaiya?” Ma taudi sigwae, “Boi ꞌasudiladila ꞌana gamwagamwana ꞌoina ma wahina mabwaiyana ꞌiyawesaiya.” f33Citautauya ta ꞌedai ꞌina topaihowao ꞌeluwa ꞌilobediya, ma wasa siꞌebwaeya sigwae, “Cinapwana, natuina ꞌibwebweꞌana pwaiya.” ae;2Coinega Yesu ꞌigwae, “Natuina ꞌiꞌiuna ma ꞌibwebweꞌana, nata ꞌulohihila natuina ꞌuꞌita bwebweꞌana ꞌimiyamiya.” Eeta loheyaina Yesu ꞌina gwae ꞌihemisaeya ma ꞌilohihila natunaina ꞌoina. d1Ma hesi toloinaina Yesu ꞌihegwaeya, “Cinapwana, ꞌulomwayamwayau ꞌunaoma tatauya, nata gide natugu yawasina ꞌigumwala.” Hc 0Coinega Yesu toloinaina ꞌihegwae hileya, “Geya ꞌeta taiya ꞌida hemisaegauwa, beno tuwa ꞌeguma ꞌigu paihowa waiwaidi yaꞌabi latuhedi waꞌitadi ee ꞌabwa wahemisaegau.” Jb /Toloinaina Yesu wasana ꞌihesagoheya ꞌabehega Yudiya ꞌoinega ꞌitautauyama Galili. Coinega loheyainaina Yesu ꞌoina ꞌitauya ma ꞌiꞌahwanoiya ꞌigwae, “Ceguma sawasawahina ꞌowa mahetegu tatauya Kapaneumi ma natugu ꞌuꞌabi hebwebweꞌane. Weyahina gwamainaina ꞌiꞌiunamo ma yawasina ꞌigumwala.” a!.Muliyetega Yesu ꞌilohihila Kena ꞌoina, beno Galili ꞌina tupwa ꞌoina. Casainaina ꞌoina mwalona Yesu weꞌaha ꞌiꞌabi buiya ma ꞌihemala wainiya. Beno ꞌoina toloina ꞌaigeda madouna natuna ꞌilohala ma ꞌasa Kapaneumi ꞌoina ꞌiꞌenoꞌeno. C`-Ma hesi tutaina Yesu Galili ꞌoina ꞌilatuwa, meGalili siyaliyaya, weyahina bodaedi Yesu ꞌina paihowa waiwaina siꞌiteya tutaina mwalo sitauya Yelusalema Hataona Guyaina* ꞌoina. _ ,Yesuina ꞌiboinamo ꞌigwaeya, “Moisa, palopita geya ꞌadi heꞌasisimo ꞌeguma siboi ꞌidi ꞌasa ꞌoina siguguguya.” i^K+Sabwelo ꞌeluwa sigumwala ma Yesu tupwaina ꞌiꞌebesineya ta Galili ꞌoina ꞌitauya. g]G*Eeta wahineina sihegwaeya sigwae, “Moisa tuwa ꞌino gwaeina geya ꞌuꞌabo. Ta geya ꞌabehega ꞌino gwaemo ꞌoidiyega ma ꞌahemiseya, weyahina tauma ꞌaboi wete ꞌina gwae ꞌahesagohediya ma ꞌasanapuya ꞌabehega moisa tauna tuwa Tolemaina gogo gabulena mabwaiyada weyahida.” Yesu toloina ꞌaigeda natuna ꞌiꞌabi hebwebweꞌaniya N\)Coinega boda baibaiwadi wete sihemisaeya ꞌina gwae weyahina. F[(Saugaina ꞌoina meSameliya sitauya Yesu ꞌoina ma sigwae, “Ceguma sowasowahina ꞌowa mahetemai tada miyamiya.” Coinega ꞌitagwala ma ꞌimiya hila gide sabwelo ꞌeluwa ꞌoidiya. Casa nage ꞌoina meSameliya baibaiwadi Yesu sihemisaeya, weyahina wahineina ꞌoidiya ꞌihepwaila ꞌigwae, “Cigu ꞌedaꞌeda mabwaiyana ꞌoiguwa ꞌihepwailediya.” ?Yw&Coinega bewa tuwa taugu yahehesumanegomi ma tanohinaina ꞌoina geya wadauna ꞌoinega waꞌetahi. Hali tomota mwalo sidauna, ma ꞌidi paihowega ꞌomi ꞌetahi nata wapaihowa.” X%Ta moisa tuwa Yehoba ꞌina buki ꞌoina ꞌihepwaila bwaibwaina ꞌigwaeya ‘Loheya ꞌaigeda todauna ma ꞌaigeda toꞌetahi.’ W5$Ma hesi taiyawedi ꞌeguma ꞌeꞌetahiina ꞌoina siꞌetahi, nata ꞌadi maisa siloba. Tanohinaina ꞌeꞌetahinaina yawasi miyamiya hatayana weyahina. Tanohinaina ꞌana todauna hagadi ma wete ꞌana toꞌetahi hagadi, ma hesi mabwaiyadi nata ꞌidi yaliyaya mahemahetena. V9#Coinega wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Tomadega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega waiꞌena ꞌehata sigumwala ꞌabwa mamasalai. Ma hesi yagwae moisa ꞌoimiya ꞌabehega mamasalai bewa tuwa ꞌilatu pwaiya. Nata hina waꞌita lohihila ma tanoha ꞌadi ꞌita waꞌitadi. =Us"Muliyetega Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwae hilediya, “Bewa tauna ꞌaguina: Tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu yapaihowadi ma ꞌina paihowa mabwaiyana yalosalohidi.” T!Ta tomuliyaedi nuwadi ꞌihenainaida, ma siboi ꞌoidiya sigwae, “Nuwana ꞌeta taiya ꞌana ꞌeꞌahai ꞌitauyeyama.” lSQ Ma hesi ꞌihegwae hilediya, ꞌigwae, “Cagu ꞌeꞌahai ꞌimiyamiya, ꞌomi geya wasanapu.” ~RuBeno ꞌoina tomuliyaedi Yesu sihegwaeya sigwae, “Cinapwana, mane musa ꞌeta toꞌaha ꞌuda ꞌaputoho?” ZQ-Coinega tomotaedi ꞌasa madounaina ꞌoinega silatuwa ma sitauya Yesu ꞌoina. P“Ciyagwao, wanaoma tatauya waꞌita loheyaina tauna mumugagu mabwaiyana ꞌoiguwa ꞌihepwailediya nuwana tauna Toꞌabihetenaina?” zOmMa hesi wahineina ꞌina ꞌebe goi ꞌiꞌebesineya ma ꞌitauya ꞌasai, tomota ꞌihegwaediya ꞌigwae, GNTutaina ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyaedi silohihilama, ta ꞌidi Cinapwana siꞌiteya wahine mahetena sihehegwaegwae. Coinega taudi nuwadi ꞌihenainaida, ma hesiyage geya ꞌeta taiya Yesuina ꞌihesilala ma ꞌigwae, “Toꞌaha nuwanuwau?” Bo ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina wahine maheteu wahehegwaegwae?” fMEMa Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Taugu bewa Toꞌabihetenaina ꞌoiuwa yahehegwaegwae.” aL;Coinega wahineina Yesu ꞌihegwaehileya, “Yasanapuya ꞌabehega ꞌabwa nata Toꞌabihetenaina ꞌitauyama, tauna sibwauweya Keliso. Tauna nata ꞌitauyama ꞌabwa ginaula mabwaiyana ꞌoida ꞌilihasidi.” WK'Weyahina Yehoba tauna tuwa yaluyaluwa, ꞌoinega taiyawedi ꞌeguma ꞌoina sitapwatapwalolo, ꞌilobwainediya ma yaluyaluwadi mabwaiyana ꞌoinega ma wete nuwadi moisa ꞌoidiyega ꞌoina sitapwalolo.” #J?Ma sauga deina ma wete bewa ꞌilatu pwaima, ma taiyawedi taudi Tamada ꞌana totapwalolowao moisa, Tamadai ꞌoina sitapwalolo yaluyaluwadi mabwaiyana ꞌoidiyega ma wete nuwadi moisa ꞌoidiyega. Weyahina totapwalolowedi taudi bewa gide Yehoba nuwanuwana ma ꞌoina sitapwalolo. MIComi meSameliya geya wasanapu taiya ꞌoina watapwatapwalolo. Ma hesiyage tauma meYudiya ꞌasanapuya taiya ꞌoina ꞌatapwatapwalolo, weyahina tauma ꞌoimega Yehoba ꞌina lemaina ꞌilatuwa. XH)Ma Yesu wahineina ꞌihegwae hileya, “Wahine, bewa tuwa ꞌuhemisaegau. Weyahina ꞌabwa tuta sinaonaoma ꞌoidiya, tomota geyaꞌabwa ꞌoya bewa Sameliya ꞌoina bo Yelusalema ꞌoina sitapwatapwalolo. 2G]Bewa tuwa ꞌuhegwaegau to tupwa ꞌoina ꞌilobwaineya ma Yehoba ꞌoina tatapwalolo? Weyahina tauma mwalona tubumayao ꞌoidiyega ma bewa tuwa ꞌitautauya ꞌima ꞌoya bewa Sameliya ꞌoina ꞌatapwatapwalolo. Ma hesi ꞌomi meYudiya wagwaeya ꞌabehega Yelusalema ꞌebe tapwalolo moisa.” wFgCoinega wahineina ꞌigwaeya, “Cinapwana, ꞌabwa hesi yasanapugowa ꞌowa ꞌabe ꞌaigeda palopita. 6EeMa hesi mwanemwao ꞌadi baibaiwa nima ꞌaiꞌaigeda taudi bewa tuwa geya mahetemwao. Ma hesi loheyaina tauna bewa tuwa maheteu wamiyamiya geya mwaneu moisana, ꞌawa?” @DyMa wahineina Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Ciya, taugu geya mwanegumo.” Coinega Yesu wahineina ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Moisa beno ꞌugwaeya ꞌabehega geya mwaneumo. _C7Coinega Yesu wahineina ꞌihegwae hileya, “Cutauya mwaneu ꞌuꞌauliyama.” yBkCoinega wahineina ꞌigwaeya “Cinapwana, weꞌahinaina bewa tuwa ꞌuda ꞌebwaegau, ma ꞌaneyage geyaꞌabwa taniꞌogu ꞌiyahayahala hila bo nuwana geyaꞌabwa wete yahilahilama weꞌaha ꞌeli bewa ꞌoina ma yagoigoi hila.” uAcMa hesi taiya ꞌeguma weꞌahina ꞌoiguwega yaꞌebwae ma ꞌinuma, nata geyaꞌabwa wete taniꞌona ꞌiyahayahala hila. Weyahina weꞌahina ꞌoiguwega yaꞌebwae, nata ꞌatena ꞌihebidala yawasina miyamiya hatayana weyahina.” @ Ma Yesu wahineina ꞌihegwae hileya, “Taiya ꞌeguma weꞌaha bewa ꞌoinega ꞌinuma, nata wete taniꞌona ꞌiyahala hila. ? Cowa nuwana ꞌutohotoho ma ꞌabehega tubudai Yakobo ꞌulagu suluhe? Ma hesiyage ꞌuda sanapu ꞌabehega ꞌama weꞌaha ꞌeli bewa, Yakobo mwalona heneyage ꞌipaihoweya ma weꞌahinaina bewa, manatunao ma wete ꞌidi hebahebaiyao ꞌidi ꞌebe numa.” E> Ma wahineina ꞌigwaeya “Cinapwana, ꞌowa geya ꞌino ꞌebe goimo. Weyahina weꞌaha gaula bewa ꞌisulu hedadeya ma ꞌugwaeya ꞌabehega weꞌaha ꞌuꞌebwaegau yawasigu weyahina. ==s Coinega Yesu Sameliya wahineina ꞌihegwaehileya, “Yehoba ꞌeguma ꞌina helau ꞌoiuwa ꞌusanasanapu, ma wete ꞌeguma ꞌusanapugauwa taiya taugu ꞌoiuwa weꞌaha weyahina yaꞌahwaꞌawanoi, ꞌowa hesi ꞌilobwainegowa ꞌoiguwa ꞌuda ꞌahwanoi ma weꞌaha yawasiu weyahina yaꞌebwaego.” < Coinega Sameliya wahineina Yesu ꞌihegwaeya, “Cuꞌita, ꞌowa Yudiya loheyaina ma taugu Sameliya wahineina. Ma toꞌaha weyahina weꞌaha weyahina ꞌoiguwa ꞌuꞌahwanoiyeya?” Weyahina meYudiya ma meSameliya geya siꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu. ;Tuta beno ꞌoina Yesu ꞌiboinamo ꞌimiyamiya, weyahina ꞌana tomuliyaedi sitauya ꞌasa madouna ꞌoina ꞌadi sigimwagimwane. |:qTuta ꞌiꞌiuna ꞌoina ma Sameliya wahineina ꞌaigeda ꞌilatuwa weꞌahinaina ꞌoina ꞌana weꞌaha sabi goi. Beno ꞌoina Yesu wahineina ꞌiꞌiteya ma ꞌoina ꞌiꞌahwanoiya ꞌigwae. “Wahine, weꞌaha ꞌuꞌebwaegau yanuma.” p9YCasainaina ꞌoina weꞌaha ꞌeli ꞌaigeda ꞌimiyamiya, Yakobo mwalo ꞌana paipaihowa. Yesu tupwainaina ꞌoina ꞌilatuwa ꞌasudiladila gamwana. Wahina ꞌibeluwa, ma weꞌahina papalina ꞌimiyatoiya sabi ꞌaiyawasi. w8gCoinega ꞌitauya Sameliya ꞌana gamwagamwana ꞌoina ꞌilatuwa ma ꞌitautauya ta ꞌasa ꞌaigeda ꞌoina ꞌilatuwa, ꞌasainaina sanina Saika, ꞌoinega geya ꞌeda saliyana mwalona Yakobo baleꞌuina natuna Yosepa ꞌiꞌebwaeya. ]73Cina tauyaina ꞌoina nuwanuwana ma ꞌabehega Sameliya* ꞌoinega ꞌitauya. 61Ma Palisiyao ꞌenadi Yesu ꞌihesagoheya ꞌabehega ꞌina paihowa wasana sisanapuya, ꞌoinega Yudiya ꞌiꞌebe sineya ma ꞌilohihila Galili. k5OYesu moisa geya babitaiso ꞌida paihowediya, ꞌana tomuliyaedi siboi babitaiso sipaipaihowadi. 4 Yesu ꞌina ꞌabi hebabitaiso ꞌoinega ꞌana tomuliyao baibaiwadi ꞌilobediya. Ma hesi Yoni ꞌana tomuliyao geya baibaiwadi. .3U$Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma Yehoba natunaina wahemisae, nata yawasi hataya waloba. Ma hesi taiyawedi ꞌomi ꞌeguma Yehoba natunaina geya wahemisae, nata geyaꞌabwa yawasi hataya walobaloba, ma hesi ꞌomi nata Yehoba ꞌina gamwasowala ꞌoimiya geyaꞌabwa ꞌigumwagumwala.”q2[#Eeta Yehoba natunaina ꞌihelauweya, ꞌoinega ꞌina ꞌebeloina mabwaiyana natuna nimana ꞌilaguya. 1"“Loheyainaina Yehoba ꞌihesumaneyama tauna ꞌina gwae ꞌihehepwailedi, weyahina Yehoba Yaluyaluwana ꞌoinega ꞌilohemaheya. 0 !Ma hesi taiyawedi ꞌeguma ꞌina gwaeyedi siꞌabiꞌabi yahidi, beno taudi sihepwaileya ꞌabehega Yehoba ꞌina gwae moisa. /! Toꞌaha gide ꞌinonodiya ta ꞌiꞌitediya weyahidi ꞌihehegwaegwae. Ma hesi ꞌina gwaeyedi geya ꞌeta taiya ꞌida ꞌabi yahidiya. H. “Loheyainaina tauna galewega ꞌisuluma, tomota mabwaiyadi ꞌimadou sinediya. Weyahina taiya ꞌeguma baleꞌuwega ꞌitauyama, tauna tuwa baleꞌu loheyaina, ma baleꞌu ginaulinao ꞌoidiyega ꞌihehegwaegwae. Ma hesi loheyainaina tauna galewega ꞌisuluma, tauna moisa tomota mabwaiyadi ꞌimadou sinediya. {-oTauna ꞌilobwaineya ma ꞌiheloheya madou, ma hesi taugu tuwa yamuliyeyamo. Loheyaina tauna galewega ꞌisuluma H, Loheyainaina tauna gidemusa haihai meloheyana ma taugu tuwa ꞌana tohayahina. Tuwa gidemusa ꞌeguma haihai loheyana mwanena ꞌiloba ma ꞌoinega ꞌiyana ꞌaigeda haihai loheyainaina ꞌenana ꞌihesagohe ma weyahina ꞌiyaliyaya. Coinega taugu wete gide Yesu wasana yahesagoheya ma weyahina yayaliyaya sinabwana. *+MCoimiya wete yagwae pwaiya ta wasanapuya ꞌabehega taugu geya Toꞌabihetenaina. Taugu tuwa Yehoba ꞌihesumanegauma yanugetama ta loheyainaina ꞌana muliya. -*SMa Yoni ꞌana tomuliyaedi ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Geya ꞌeta taiya sowasowahina ma ꞌiheloheya madou ꞌeguma Yehoba geya ꞌoina ꞌitagwala. Z)-Coinega toheꞌoheꞌoheyedi sitauya Yoni ꞌoina sigwae, “Cinapwana, mwalona loheyaina ꞌoima ꞌugwaegwaeneya tutaina ꞌowa ma tauma Yolidani weꞌahina hali tupwanega tamiyamiya. Tauna bewa tuwa loheyaina ꞌiꞌabiꞌabi hebabitaiso, ma boda mabwaiyadi ꞌina babitaiso nuwadi ꞌiꞌeweya, ꞌoinega siꞌauꞌauta ꞌoina.” m(STa Yoni ꞌana tomuliyao Yudiya loheyaina ꞌaigeda mahetediu siheꞌoheꞌohena babitaiso weyahina. Weyahina geya sisanapu taiya ꞌina babitaiso bwebweꞌana hedadena tauna sawasawahina ma tomota ꞌiꞌabi heꞌehaudi. E'Tutainaina ꞌoina Yoni ꞌabwa geya deliya silagu luhuwe. &Yoni wete ꞌasa ꞌaigeda sanina Ainoni ꞌoina, beno ꞌasa Selimi deina, ꞌiꞌabiꞌabi hebabitaiso. Weyahina tupwainaina ꞌoina weꞌaha madouna ꞌimiyamiya, eeta weꞌahinaina ꞌoina boda sitautauyama, ma Yoni ꞌiꞌabiꞌabi hebabitaisodi. ?%wMuliyetega Yesu maꞌana tomuliyao sitauya Yudiya ꞌina tupwa ꞌoina. Tupwainaina ꞌoina sabwelo tupwadi ꞌoidiya simiyamiya ma Yesu tomota ꞌiꞌabiꞌabi hebabitaisodi. $}Ma hesi taiyawedi mumugadi bwebweꞌadi, nata taudi maꞌidi yaliyaya maedanaina ꞌoina silatu ma maedanaina ꞌidi mumuga bwebweꞌadiyedi ꞌiꞌabi latuhedi ꞌabehega Yehoba ꞌoinega simumuga ꞌesa.” Yoni Yesu weyahina ꞌihepwaila latuwa 8#iCoinega taiyawedi mumugadi galadi maedanaina geya nuwadi. Ma wete geya nuwadi ma maedanaina ꞌoina silatu, nata gidemusa mumugadiyedi galadi maedanaina ꞌiꞌabi latuhedi. G"Loinaedi mwaudiyedi huhuna bewa gidemusa: Maedanaina ꞌisulu pwaima baleꞌuwa, ma hesi tomiya baleꞌu nuwanuwadi guguyou. Coinega maedanaina silogwahateya, weyahina mumugadiyedi galadi. !%“Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma Yehoba natunaina taugu wahemisegau, nata geyaꞌabwa loina mwaudi walobalobadi. Ma hesi taiyawedi ꞌomi geya wahemisegau, ꞌomi loina mwauna ꞌoina waluhu pwaiya, weyahina taugu Yehobaina natunaina moisa geya wahemisaegau.  -Ta Yehobaina natunaina taugu ꞌihesumanegauma baleꞌuwa geya ꞌabehega yaloinaegomi, ma hesi yatauyama ꞌimi pui ꞌoidiyega sabi lemegomi. {Comi tomiya baleꞌu Yehoba ꞌihelauwegomiya sinabwana, ꞌoinega taugu natunaina ꞌaigeda tuwa ꞌitagwalegauwa ꞌoimiya, ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahemisaegau, geyaꞌabwa wahehesilae, ma hesi yawasimi miyamiya hatayana waloba. ]3ma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahemisaegauwa, nata yawasi miyamiya hatayana waloba. “Mwalona gidemusa tubudao ꞌoidiya yoho ꞌawawa sitautauya ma Mosese mwata pwawati ꞌoinega ꞌipaihoweya ma ꞌaiwe ꞌoinega ꞌiꞌabi haneheya ma ꞌoinega tubudaowedi lema silobeya. Coinega taugu ꞌabwa nata wete ꞌaiwe ꞌoina siꞌabi hanehegau,  Coimiyega geya ꞌeta taiya wete galewa ꞌoina ꞌihane tohona, yaboi Loheyaiguina* sowasowagu, weyahina galewega yasulu nugetama. @y Ceguma baleꞌu weyahina ꞌahehepwaila ma geya wada hemisaediya, togidega nata galewa ꞌina ꞌebe loina wasanapu ꞌese tutaina ꞌeguma galewa weyahina ꞌahegwaegwae ꞌoimiya? S Ma yagwae moisa ꞌoiuwa ꞌabehega bewa tuwa ꞌahehegwae bwaibwainigomi toꞌaha gidemusa ꞌasanapudiya ma ꞌaꞌitediya. Ma hesi ꞌima gwaeyedi geya wada hesagohediya ma nuwana wada hemisaediya. 8i Ma Yesu Nikodimo ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cowa ꞌaigeda meIsileli ꞌidi tohanugeta madouna. Ma toꞌaha weyahina ꞌigu gwae bewa ꞌoiuwa geya ꞌusanapu? pY Coinega Nikodimo Yesu ꞌihesilala hileya ꞌigwae, “Toꞌaha ꞌino gwaeina ꞌana sanapu?” gGYaumai ꞌina towa wete gidemusa, ꞌeguma taꞌehega nuwanuwana ma ꞌoinega ꞌitowa, nata tuwa wete ꞌoinega ꞌitowama. Ta yaumai nata moisa ꞌenadi tahesagohedi, ma hesi geya tasanapu taꞌehega yaumai ꞌihahaꞌesama, nuwana toꞌeha ꞌitautauya. Ceda ꞌaigedanaina wete gidemusa ꞌeguma taiyawedi Yehoba Yaluyaluwana ꞌihenatunedi.” nU“Coinega sahena nuwau ꞌihehenainaida weyahina yahegwaegowa ꞌabehega ꞌihenatune hilago. nUTomota natudiyao siliꞌu tomota moisa. Ma Yehoba Yaluyaluwana ꞌoinega yaluyaluwamo ꞌihenatune. pYCoinega Yesu Nikodimo ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoiuwa, ꞌeguma geyaꞌabwa weꞌaha ma Yehoba Yaluyaluwana ꞌoidiyega ꞌuliꞌuliꞌu hila, nata geyaꞌabwa wete Yehoba ꞌina ꞌebe loina ꞌoina ꞌuluhuluhu. a;Ma Nikodimo Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Togidega ma taugu loheya madougu ma ꞌabehega sinagu gamwanega yaliꞌu hila? Ma moisa tuwa, geya sawasawahigu ma sinagu gamwana yaluhu ma ꞌihenatune hilegau.” <qCoinega Yesu Nikodimo ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoiuwa, ꞌeguma geyaꞌabwa ꞌuliꞌu hila, geyaꞌabwa wete Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌuꞌitaꞌita.” Loheyainaina nihuwanega ꞌitauya Yesu ꞌoina ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌasanapuya ꞌowa toheꞌitaina Yehoba ꞌoinega ꞌutauyama. Weyahina geya ꞌeta taiya ꞌina paihowa waiwaina ꞌowa gidemusa ꞌeguma Yehoba geya mahetena.” z oLoheya ꞌaigeda sanina Nikodimo, tauna Palisi* ꞌidi boda ꞌaigeda. Ma wete tauna meYudiya ꞌadi tohanugeta. 9kCoinega geya ꞌeta taiya sawasawahina ma boda weyahidi ꞌihegwaegwae Yesu ꞌoina, weyahina Yesu boda mabwaiyadi ꞌidi nuwatuhu ꞌatediya simiyamiya ꞌisanasanapudi.r]Ma hesiyage bodaedi Yesu geya ꞌihemisaedi. Weyahina ꞌidi nuwatuhu mabwaiyana ꞌisanapu nugetediya. A {Tutaina ꞌoina Yesu Hataona Guyaina* ꞌoina ꞌimiyamiya. Ma boda mabwaiyadi ꞌina paihowa waiwaina siꞌiteya, ꞌoinega sihemisaeya ꞌabehega tauna tuwa Toꞌabihetenaina. 6 eMuliyetega Yesu ꞌamasa ꞌoinega ꞌitoholo hila ee ꞌabwa ꞌana tomuliyaedi ꞌina gwaeina ꞌoidiya sinuwatuhuya, ꞌoinega Yehoba ꞌina hepwailina bukiina ꞌoina ma wete Yesuina ꞌina gwaeyedi ꞌabwa hesi sihemisa bwaibwainidiya. Yesu boda mabwaiyadi ꞌidi nuwatuhu ꞌisanasanapudi v eMa hesi Yesu geya hada moisana weyahina ꞌihehegwaegwae, ma ꞌiboi tuwa wahina weyahina ꞌihegwaegwaeya. C Ma ꞌiyamo taudi sigwaeya, sigwae, “Hada bewa sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya ꞌuhetoholo hila? Ma hesi ꞌuda sanapu ꞌabehega hada bewa bolime poti sikisi ꞌoidiya siꞌabiꞌabi.”  )Coinega Yesu ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Hada bewa ꞌeguma waligehi, nata sawasawahigu sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya yahetoholo hila.” Y+Muliyetega meYudiya ꞌidi tohanugetao sitauya Yesu sihesilaleya sigwae, “To ꞌilaꞌilala nata ꞌoinega ꞌuheꞌitemai ma ꞌoinega ꞌasanapu to loina ꞌoinega ginaula bewa ꞌupaipaihowadi?” =sCana tomuliyao siꞌeꞌebubu ma Yehoba ꞌina buki ꞌina hepwaila sinuwatuhu yahiya beno ꞌigwaeya, “Yehoba yo, ꞌino hada tobwebweꞌana ꞌiya, ma nuwagu ꞌiꞌeweya.” U#Ma wete gabubu ꞌadi tohegimwane ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cimi bwasumowao waꞌahalidi ma hada bewa ꞌoinega walatu, sahena Tamagu ꞌina hada wahehemohomoho ma ꞌabehega ꞌimi ꞌebe gimwane.”  Coinega Yesu balae ꞌiꞌeweya ma ꞌoinega tohegimwaneyedi ma ꞌidi hebahebaiyao Yehoba ꞌina hada ꞌoinega ꞌipaꞌidiya. Mane ꞌadi toheꞌebwaya hilao ꞌidi ꞌebe lagu hatahatala wete ꞌiꞌahu peinediya ma ꞌidi mane ꞌihabiya biyaunediya. )KYehoba ꞌina Hada Heꞌasisi* ꞌoina ꞌiluhuwa ma tohegimwane ꞌiꞌitediya sihehegimwane. Tohegimwaneyedi beno bulumakau ma sipi* ma wete gabubu sihehegimwaneyedi hadainaina ꞌoina. Mane* ꞌadi toheꞌebwaya hila wete ꞌiꞌitediya ꞌidi ꞌebelagu hatahatala deina simiyamiya. kO MeYudiya ꞌidi Hataona Guyaina* ꞌana tuta ꞌiꞌehohoya, ma Yesu ꞌihaneya Yelusalema, nU Hehaiina ꞌigumwala, ma Yesu sinana ma tasinao ma wete ꞌana tomuliyao mahetenao sisuluwa Kapaneumi ꞌoina. Beno ꞌoina simiyamiya tupwana sabwelo ꞌoidiya. Yehoba ꞌina hada ꞌoinega Yesu tohegimwane ꞌipaꞌidiya kO Beno Yesu ꞌina ꞌilaꞌilala waiwaina ꞌihegaine nugeteya ꞌasa Kena ꞌoina, beno Galili tupwaina, ma ꞌiheꞌitaeya tomota ꞌoidiya, ma wetenuge ꞌina waiwai siꞌiteya, ꞌoinega ꞌana tomuliyao sihemisaeya. zm ꞌigwae, “Togidega ta waini bewa bwebweꞌana neꞌabwega tuwa ꞌabwa ꞌulagu latuheyama? Ma hesi ꞌuda sanapu ꞌabehega tauda mumugada beno waini bwebweꞌana taꞌebwae nugetedi tomota ꞌoidiya ꞌabwa muliyetega waini galana.” ]3 Coinega hehaiina toni wagana weꞌahedi ꞌinuma tohodiya, ta ꞌadi ꞌamna bwebweꞌana. Weyahina weꞌahedi ꞌihemala waini pwaiya, tuwa waini moisa. Beno ꞌoina hehaiina toni waganaina geya ꞌisanapu taꞌehega waini bewa siꞌeweya, benomo topaihowaedi sisanapuya. Eema hehaiina toni wagana tohai loheyana ꞌihegwae gahuweya ~ Ma wete ꞌihegwaediya ma weꞌaha patuwedi ꞌoidiyega weꞌaha tupwadi sigoidiya ma sitauyediya haiina toni wagana ꞌoina. }Coinega Yesu topaihowaedi ꞌihegwaediya ma weꞌaha patuwedi gaugaulidimo weꞌahega silohemahediya ta mabwaiyadi simaha. }|sTupwaina ꞌoina weꞌaha ꞌadi weꞌaha patu ꞌadi baibaiwa sikisi sitotoholo, daꞌule ꞌoidiyega sipaihowediya. Taudi sowasowahidi ma weꞌaha madouna ꞌoidiyega silohemahadi, meYudiya mumugadiyega ꞌidi ꞌebe deudeula weyahidi. {+Ma ꞌiyamo Yesuina sinana topaihowao ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yesu ꞌenana wahesagohe, ꞌeguma toꞌaha nuwanuwana tuwa wada paihowa.” zCoinega Yesu sinana ꞌenana ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Cowa sahena ꞌuloiloinegau, weyahina geya ꞌigu paihowa yahegaine.” *yMCidi ꞌaiina solana ꞌadi waini* mabwaiyana ꞌigumwala, ꞌoinega Yesu sinana ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Natugu, waini mabwaiyana ꞌigumwala pwaiya.” nxUTa Yesu wete maꞌana tomuliyao hehaiina ꞌoina sibwauwediya ma siluhuwa ꞌeꞌahaiina siꞌaiya. w 9Sabwelo ꞌeluwa sigumwala ma hehai sipaihowa ꞌasa sanina Kena ꞌoina, beno Galili ꞌina tupwa ꞌoina. Hehaiina solana Yesu sinana ꞌimiyamiya. ev E3Ma Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, ꞌabwa nata galewa huwehuweina ꞌuꞌita, ma wete Yehoba ꞌina aneloseyao ꞌuꞌitadi sihanehane ma sisulusuluma taugu Loheyaiguina* ꞌoiguwa.”Vu '2Coinega Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nataniyela, ꞌabwa hesi ꞌuhemisaegauwa weyahina yahegwaegowa ꞌabehega damaya ꞌoina ꞌumiyamiya ma yaꞌitegowa, ꞌawa? Ma hesi ꞌuda sanapu ꞌabehega bewa tuwa ꞌebeꞌita ꞌiꞌiuna ꞌoiuwa. Ma ꞌabwa nata tuta sinaonaoma ꞌoidiya ꞌabwa ginaula madoudi ꞌuꞌitadi.” t 1Coinega Nataniyela Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌowa moisa Yehoba natuna. Ma wete ꞌowa meIsileli ꞌima kini.” es E0Nataniyela Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Togidega ta ꞌusanapugauwa?” Ma Yesu ꞌigwae, “Nige heneyage yaꞌita nugetegowa ꞌabwa muliyetega Pilipi ꞌibwauwegowa, tutaina ꞌowa damaya* huhuna ꞌumiyamiya.” Sitautauya, ma Yesu Nataniyela ꞌiꞌiteya, ma Nataniyelaina weyahina ꞌihegwaegwaeya ꞌigwae, “Loheya nage gwama Isileli* moisa, ma mumugana ꞌausalana mabwaiyana.” q {.Ma Nataniyela Pilipi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Geya ꞌeta toꞌaha bwebweꞌana Nasaleta ꞌoinega ꞌida latuwa.” Ma hesi Pilipi ꞌigwaeya, “Tuwa hana ꞌunaoma, tatauya ma loheyaina ꞌuꞌita.” Coinega siteluwaedi sitauya Yesu ꞌoina. ;p q-Muliyetega Pilipi Nataniyela ꞌilobeya, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nataniyela, loheyaina sigwaegwaeneya ꞌalobeya. Tauna mwalona Mosese ꞌina buki ꞌoina weyahina ꞌihehegwaegwae. Palopitao ꞌidi lele ꞌoidiya wete weyahina sihegwaegwaeneya. Tauna tuwa Yesu, tamana Yosepa, Nasaleta loheyaina.” So !,Pilipi ꞌina ꞌasa sanina Bedeseida, beno Andulu ma Pita ꞌidi ꞌasa. 0n [+Gona ꞌiꞌadaleya, Yesu nuwanuwana ꞌitauya Galili. Citauya ma Galili ꞌoina Pilipi ꞌilobeya, ꞌibwauweya ꞌigwae, “Pilipi, ꞌunaoma ꞌumuliyegau.” &m G*Eeta Anduluina tasina Saimoni ꞌitoeya ma mahetena sitauya Yesu ꞌoina. Ma Yesu Saimoniina ꞌiꞌebubuya, ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cowa saniu Saimoni, tamau Yoni. Bewa tuwa saniu hauhauna yabwauwe Pita.” (Pita ꞌana bui beno daꞌule.) Pilipi ma Nataniyela Yesu ꞌibwauwediya l  )Anduluina tasinaina Saimoni ꞌinuwatuhuya, ꞌoinega ꞌitauya tasinaina ꞌibesa mwayamwayauweya, ma ꞌilobeya, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Mesaiyaina ꞌalobeya.” (Mesaiya* ꞌana bui Keliso, beno ꞌena Gilisi*. Ma ꞌana sanapu Toꞌabihetena.) ]k 5(Tomuliyaedi siteluwa ꞌoidiyega ꞌaigeda sanina Andulu, Saimoni Pita tasina. Rj 'Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tanaowa ma ꞌigu ꞌebe miya yaheꞌitegomi.” Sitautauya ma Yesu ꞌina ꞌebe miyaina siꞌiteya, beno lahilahi, ꞌoinega nobwa mahetenao simiya heboiya. gi I&Simulimuliyeya, sitautauya ma Yesuina ꞌiꞌita lohihila, ta ꞌiꞌitediya mulinega sitautauyama. Coinega ꞌihesilalediya ꞌigwae, “Toꞌaha nuwanuwami?” Ma taudi sigwae, “Toheꞌita, taꞌehina ꞌumiyamiya?” Yh -%Eema siteluwaedi Yoni ꞌina gwae sihesagoheya, ꞌoinega Yesu simuliyeya. g '$ma Yesu siꞌiteya deidiyega ꞌitautauya. Coinega Yoni ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Loheyaina nage Yehoba ꞌina lami.” hf K#Ciꞌadaleya hali sabwelo ꞌoina, Yoni maꞌana tomuliyao siteluwa mahetenao sitotoholo, Ne "Coinega Yoni boda ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Loheyainaina moisa mataguwega yaꞌiteya, ma bewa tuwa weyahina ꞌoimiya yahehewasa tauna moisa Yehoba natuna.” Yesu ꞌana tomuliyao nugenugetaidi 7d i!Mwalo loheyainaina geya yasanapu toho. Ma hesi Yehoba tauna ꞌihesumanegauma babitaiso weꞌahega yapaipaihowadi, ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ‘Cabwa nata Yaluyaluwagu ꞌuꞌita ꞌisuluma ma loheyaina ꞌoina ꞌitowa, beno tauna ꞌabwa Yaluyaluwagu ꞌoinega boda ꞌiꞌabi hebabitaisodi.’ ” c 3 Yoni ꞌihepwaila latuwa ꞌigwae, “Yehoba Yaluyaluwana yaꞌiteya ꞌana ꞌita gidemusa gabubu galewega ꞌisuluma Yesu ꞌoina ꞌitowa. rb _Loheyainaina taugu geya yasanapu toho. Beno yasanapuya ꞌabehega taugu meIsileli ꞌoimiya yatauyama ma weꞌaha ꞌoinega yaꞌabiꞌabi hebabitaisogemi. Muliyetega ꞌabwa ꞌigu paihowa ꞌoinega loheyainaina ꞌomi wasanapu.” ~~s}}\|{zz yexwvv$uttdssrqqpooo^nnnCmqlkkjihggzfeeuddccba``I_^]] \~\ ZYYyXWWVVQUHT>SRRaQ?POO1NN"MLIKJIIZHGFAEDCCBA@@??*>>=0" $([ab + V_K\t I / ( K@9+kMa Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi gogo gabulena ꞌoinega walatuma, ma taugu hesiyage tabwanega yasuluma. Coinega ꞌomi moisa ꞌimi gogo bewa, taugu geya. * Coinega meYudiyaedi siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Toꞌaha ꞌina gwaeina ꞌana sanapu, weyahina ꞌigwaeya ꞌabehega ꞌasainaina ꞌoina ꞌitautauya, geya sowasowahida ma ꞌoina tatauya? Bo nuwana ꞌiboimo ꞌabehega ꞌiloheꞌamasa hile?” p)YYesu wete ꞌihegwaediya, “Cabwa nata yaꞌebe sinegomi, ma hesi ꞌasainaina ꞌoina yatautauya geya sowasowahimi ma ꞌoina watauyawa. Weyahina nata moisa waꞌebesegau, ma hesi nata ꞌimi pui ꞌoidiyega waꞌamasa.” &(EYesu ꞌina heꞌitaedi bewa, Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiheꞌitaediya, helau ꞌadi ꞌebe doꞌona deidiya. Ma hesi geya ꞌeta taiya Yesu ꞌiꞌabiyahi, weyahina ꞌina tuta ꞌabwa geya ꞌiloba. “Casainaina ꞌoina yatautauya ꞌomi geya sowasowahimi ma ꞌoina watauyawa” x'iCoinega sihesilaleya sigwae, “Tamauina taꞌeha ꞌimiyamiya?” Ma Yesu ꞌenadi ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Geya wasanapugau, ꞌoinega Tamagu wete geya wasanapu. Ma ꞌeguma moisa wada sanapugauwa, Tamagu wete wada sanapuya.” q&[Taugu yaboi weyahigu yahehepwaila, ma Tamagu wete weyahigu ꞌihehepwaila, tauna ꞌihesumanegauma.” %#Mosese ꞌina loinaedi wasanapudiya ꞌabehega ꞌeguma tohepwaila siteluwa ꞌoidiyega ꞌidi hepwaila mahemahetena, beno hepwaila moisa. S$Ma ꞌeguma tomota weyahidi yahesinuwa, nata ꞌigu loina mabwaiyana bwebweꞌana. Weyahina loinaina geya yaboi ꞌigu loina, ma hesi Tamagu tauna ꞌihesumanegauma mahetegu ꞌima loinega yaloiloina. #'Comi, ꞌimi hesinuwa mebaleꞌu ꞌidi hesinuwa gidemusa. Ma hesiyage taugu geya ꞌeta taiya weyahina yada hesinuwa, bo nuwana yada loina. L"Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yaboi moisa weyahigu yahehegwaegwae, ma hesi toꞌaha gide ꞌigu hepwaila, mabwaiyadi hepwaila moisa. Weyahina yasanapuya taꞌehega yatauyama ma wete yasanapuya taꞌeha yatautauya. Ma hesi ꞌomi geya wasanapu taꞌehega yatauyama ma wete geya wasanapu taꞌeha yahahaꞌesa. !  Ma hesi Palisiyedi Yesu sihegwaeya sigwae, “Cowa hene ꞌuboi weyahiu ꞌuhehegwaegwae, ꞌoinega geya wete ꞌahemisamo.”   Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Taugu gogo gabulena ꞌana ꞌasilala. Ma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wamuliyegau, nata taugu ꞌasilalaina yawasimi ꞌoidiya yasae hane, ma ꞌoinega geyaꞌabwa guguyou ꞌoina watautauya.” % Ma wahineina ꞌigwaeya, “Cinapwana, geya ꞌeta taiya.” Coinega Yesu wete ꞌigwaeya, “Bwebweꞌana, taugu nata geyaꞌabwa wete yaheheꞌewago. Coinega bewa tuwa ꞌutauya ma hesi sahena wete ꞌupuipui hila.” Yesu tauna gogo gabulena ꞌana ꞌasilala 8i Muliyetega Yesu ꞌisapaila hila ta wahineina ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Loheloheyaedi taꞌehega sihaꞌesa? Ta geya ꞌeta taiya ꞌimiya hila ma tauna ꞌiheꞌewago?”   Beno ꞌoina Yesu ꞌina gwae sihesagoheya ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌidi pui sinuwatuhudiya ma ꞌoinega silatulatu. Cinapwanaowedi sihapwesa nugeta, ta baibaiwadi simuliya, eeta siteluwaedi Yesu ma wahineina ꞌitotoholo baꞌidana siꞌebesinediya. ^5Coinega ꞌimiya bwasibwasiꞌaꞌa hila ma wete negwanegwala ꞌoina ꞌilelelele. dATaudi ꞌabwa tuwa sihehesilala dada, ꞌoinega Yesu ꞌitoholowa ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ceguma ꞌomi ꞌoimiyega taiya geya ꞌina puimo, bewa tuwa daꞌule ꞌiꞌewa ma wahineina ꞌoina ꞌiula nugeta.” kOGwae bewa siꞌinaneya ma ꞌabehega ꞌoinega Yesu ꞌina ꞌabo siloba ma wete siheyatalae. Ma hesi ꞌidi gwaeina Yesu geya ꞌihemaise, tuwa ꞌimiya bwasibwasiꞌaꞌa ma negwanegwala ꞌoina nimanega ꞌilelelele. Tauda ꞌida loina Mosese ꞌiꞌebwaegita ꞌabehega ꞌeguma taiyawedi tolopui talobadi wahine bewa gidemusa, ꞌabehega ꞌilobwainediya ma daꞌule ꞌoidiyega taꞌahu yamatedi ma siꞌamasa. Ma hesi ꞌowa togidega ꞌino nuwatuhu wahine bewa weyahina?” B“Toheꞌita, wahine bewa ꞌalobeya pui ꞌipaihoweya. pYMuliyetega loina ꞌadi toheꞌitao* ma wete Palisiyao* wahine ꞌaigeda sitoeyama Yesu ꞌoina. Weyahina wahineina siꞌitalobeya pui ꞌipaihoweya, ꞌoinega sihetoholoya tomota gamwagamwanidiya, ma Yesu sihegwaeya sigwae, :mGona ꞌiꞌadaleya ma Yesu wete ꞌilohihila Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma tomota mabwaiyadi wete simiya ꞌwabuꞌwabuya ma tauna wete ꞌimiyatoiya ma ꞌiheꞌitediya. d CMa Yesu ꞌilatuwa, ꞌitauya Olibe* ꞌoyana ꞌoina. Wahine ꞌaigeda silobeya ꞌipuiya K5Muliyetega mabwaiyadi silohihila ꞌidi hada ꞌoidiya.pY4Coinega ꞌinapwanaowedi Nikodimo sihegwae hileya, “Nuwana ꞌowa Galili loheyaina, ꞌawa? Ma hesi ꞌeguma Buki Heꞌasisi ꞌuhasili, nata ꞌusanapu ꞌabehega geya ꞌeta wete palopita Galili ꞌoinega ꞌitauyama.” >u3“Tauda ꞌida loina ꞌabehega geyaꞌabwa taloiloina bwagabwaga, ma hesi loheya tahesilalae ma ꞌina pui tabesa nugete, ꞌabwa muliyetega toꞌaha ꞌana loina taꞌebwae.” ?w2Toloinaedi ꞌoidiyega ꞌaigeda sanina Nikodimo, tauna mwalona nihuwanega Yesu ꞌoina ꞌitauya ma mahetena sihegwaegwaeya. Nikodimoina toloinaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, #?1Boda baibaiwadi hesi sihemisaeya, weyahina taudi Mosese ꞌina loinao geya sisanapudi, ꞌoinega taudi Yehoba ꞌina loina mwau hedadena nata siloba.”  0Ma hesi wada sanapu ꞌabehega geya ꞌeta taiya ꞌinapwanao ꞌoidiyega bo wete tauma Palisiyao ꞌoimega Yesu ꞌihemisae. P/Coinega Palisiyedi sigwae, “Nuwana ꞌihenuwa ꞌewegomiya, ꞌawa? x i.Coinega tuilalaedi sigwae, “Loheya nage ꞌina gwae mabwaiyana bwebweꞌadi. Geya ꞌeta taiya gidemusa.” Y +-Coinega tuilalaedi silohihila topwaoli madoudi ma wete Palisiyao ꞌoidiya, ꞌoinega ꞌinapwanaowedi ꞌidi tuilalaedi sihesilalediya sigwae, “Toꞌaha weyahina geya waꞌabiyahi ma watauyeyama?” 3 _,Tomotaedi tupwadi nuwanuwadi ma Yesu siꞌabiyahi, ma hesi geya ꞌeta taiya ꞌoidiyega Yesu ꞌwapina ꞌiꞌabitoho. MeYudiya ꞌidi ꞌinapwanao Yesu geya sihemisae E +Bewa ꞌoinega, tomota ꞌoidiya miya wasiwasi ꞌilatuwa. v e*Weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila pwaiya ꞌabehega Toꞌabihetenaina nata tubudai Debida* ꞌina susu ꞌoinega ꞌitauyama. Ma wete Debidaina ꞌina ꞌasa Bedeliyema ꞌoina, nata Toꞌabihetenaina ꞌoina ꞌiliꞌu.” I )Ma tupwadi sigwae, “Tauna tuwa Toꞌabihetenaina.” Ma tupwadi wete sigwae, “Moisa wanuwatuhuya ꞌabehega Toꞌabihetenaina Galili ꞌoinega ꞌitauyama? Cana ꞌita geya sowasowahina. -S(Yesu ꞌina hegwaegwae tomota sihesagoheya ꞌoinega tupwana baibaiwadi siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Moisa tuwa, loheya bewa palopitaina sigwaegwaeneya.” G'Yesu ꞌihehegwaegwae Yaluyaluwa Tabuna weyahina, ma muliyetega ꞌabwa ꞌana tohemisaowedi Yaluyaluwa Tabuna ꞌoidiya ꞌiluhu. Tutaina beno ꞌoina, Yaluyaluwa Tabuna ꞌabwa geya tomota ꞌoidiya ꞌiluhu, weyahina Yesu ꞌabwa geya ꞌihane ꞌina ꞌebeloina ꞌoina. Tomota ꞌoidiya miya wasiwasi ꞌilatuwa (I&Weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila ꞌigwae, ‘Taiyawedi ꞌagu tohemisaowedi, ꞌatediyega weꞌaha ꞌidaudau tomota yawasidi weyahina.’ ”  %Ma guyainaina ꞌana ꞌebe losaloha, beno ꞌana sabwelo madouna ꞌoina, Yesu boda gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌenana madounega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma taniꞌomi siyahala, wanaoma ꞌoiguwa ma weꞌaha wanuma. %C$Cina gwaeina togidega ꞌana sanapu? Weyahina ꞌigwaeya ꞌigwae, ‘Nata wabesegau, ma hesi gesowana walobegau’. Ma wete ꞌigwaeya ꞌigwae, ‘Casainaina ꞌoina yamiyamiya ꞌomi geya sowasowahimi ma ꞌoina watauyawa.’ ” Weꞌaha ꞌidaudau loheloheya yawasidi weyahina 4a#Coinega meYudiyaedi siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Toꞌehega ꞌabehega ꞌihaꞌesa ma geyaꞌabwa talobaloba? Bo nuwana ꞌabehega taudi meYudiya siboi ꞌidi ꞌasa ꞌoinega silatuwa ma sitauya tupwa ganamuliyedi ꞌoidiya simiyamiya, ma nobwa tomiya ganamuliyedi ꞌiheꞌitadi, ꞌawa? "Cabwa nata wabesegau ma gesowana walobegau. Casainaina ꞌoina yamiyamiya ꞌomi geya sowasowahimi ꞌoina watauyawa.” (I!Sitauyama ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu tuwa sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina ꞌoimiya yamiyamiya ma wete yalohihila tauna ꞌihesumanegauma ꞌoina. A{ Eeta tomota ꞌidi gwae dahwana meYudiya ꞌidi ꞌinapwanao sisanapuya, ꞌoinega taudi ma topwaoli madoudi ꞌidi tuilalao sihesumanediya sitauya Yesu ꞌabehega siꞌabiyahi. ~-Ma hesi tomota tupwana baibaiwadi sihemisaeya, ꞌoinega sigwae, “Loheya bewa moisa Toꞌabihetena, weyahina geya sowasowahina ma ꞌeta taiya ꞌitauyama ma loheya bewa ꞌina paihowa waiwaina ꞌinugete.” MeYudiya ꞌidi ꞌinapwanao nuwanuwadi ma Yesu siꞌabiyahi @}yBeno ꞌoina loheloheyaedi sitohoya ma ꞌabehega siꞌabiyahi, ma togidega ta geya ꞌeta taiya ꞌwapina ꞌiꞌabi toho. Weyahina ꞌina ꞌamasa ꞌana sauga geya ꞌiloba. i|KYaboi hesi yasanasanapu weyahina tauna ꞌihesumanegauma ma wete tauna ꞌoinega yatauyama.” I{ Tutaina Yesu ꞌabwa Yehoba ꞌina hada ꞌoina ꞌiheheꞌita, ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌihegwaegwaeya ꞌigwae, “Moisa tuwa, wasanapu pwaigauwa to ꞌasa ꞌoinega yatauyama, ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega tauna ꞌihesumanegauma ꞌina loina ꞌoinega yatauyama ꞌasa bewa ꞌoina. Geya yaboi ꞌigu loina ꞌoinega ma ꞌasa bewa ꞌoina yatauyama. Cagu tohesumaneina tauna mumugana bwebweꞌana, ma ꞌomi geya wasanapu tauna. MzMa nuwana geya, weyahina mabwaiyada loheya bewa tasanapuya to ꞌasa ꞌoinega ꞌitauyama. Ma hesi Toꞌabihetenaina ꞌeguma ꞌitauyama, geya ꞌeta taiya ꞌina ꞌebe tauyama ꞌisanapu.” oyWMa hesi waꞌita, boda gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌoidiya ꞌihehegwaegwae ma geya ꞌeta taiya ꞌenana ꞌida hehileya. Togidega ma ꞌida tohanugetao siꞌahwa moisaeya ꞌabehega tauna tuwa Toꞌabihetenaina, ꞌawa? xSaugaina ꞌoina meYelusalema tupwadi sigwaeya sigwae, “Loheya bewa nuwana tauna nuwanuwadi ma ꞌabehega siloheꞌamasi, ꞌawa? MwCoinega sahena ꞌiyamiyao ꞌadi ꞌita ꞌoinega weyahidi wagwaegwae hesihesinuwa. Ma hesi soladiya loina dumwalunega wagwae hesihesinuwa bwaibwaina.” Yesu tauna ꞌabehega Toꞌabihetenaina CvCoinega ꞌedaꞌeda bewa ꞌeguma gide wapaihowa ꞌesedi ma gwagwama loheloheyadi ꞌoidiya gide wapaihowa ꞌesedi Sabati ꞌana sabwelo ꞌoina, beno moisa Mosese ꞌina loina wamulimuliye. Ma toꞌaha hede weyahina ta waloꞌalehegauwa tutaina loheya Sabati ꞌana sabwelo ꞌoina yaꞌabi hebwebweꞌaniya? fuEWeyahina Mosese ꞌina loina ꞌabehega natumiyao loheloheyadi ꞌidi ꞌebe selolo ꞌwapina waꞌupwa yahuledi. (Loinaina bewa geya Mosese ꞌoinega, ma hesi tubumiyao nugenugetadi ꞌoidiyega loina bewa ꞌitauyama.) bt=Coinega Yesu bodaedi wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Wagamwasowalegauwa weyahina loheya yaꞌabi hebwebweꞌaneya Sabati ꞌana sabwelo ꞌoina? Ma ꞌomi togidega ꞌimi paihowa Sabati ꞌina sabwelo ꞌoina? LsCoinega bodaedi Yesu sihegwae hileya, “Yaluyaluwa biꞌi debau ꞌiꞌabi heyauyauleya ꞌoinega beno gide ꞌugwaegwae ꞌesa? Taiya hede nuwanuwana ma ꞌabehega ꞌiloheꞌamasigo?” GrMa togidega? Mosese loinaina ꞌiꞌebwaegomiya wanuwa naideya? Ma geya ꞌeta taiya ꞌoimiyega loinaedi ꞌimuliya bwaibwainidi. Ma bewa watohotohogau ma ꞌabehega waloheꞌamasigau.” qMa hesi wanuwatuhuyahi ꞌeguma taiya ꞌiboimo ꞌina nuwatuhu ꞌiheheꞌita, ꞌiboimo sanina weyahina ꞌipaipaihowa. Ma hesi taugu nuwanuwagu ma tauna ꞌihesumanegauma sanina yaꞌabi hemadou. Weyahina taugu ꞌigu gwaeyao moisa, ma wete geya ꞌigu puimo. 4paTaiyawedi ꞌomi ꞌeguma Yehoba ꞌina nuwatuhu wapaipaihowa, ꞌomi nata wasanapugau ꞌabehega ꞌigu heꞌitaina Yehoba ꞌoinega, ma geya yaboi ꞌigu nuwatuhuwega. 3o_Coinega Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu geya yaboi ꞌigu nuwatuhuwega yaheheꞌita, ma hesi tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu ꞌoinega yaheheꞌita. QnBeno ꞌoina meYudiya nuwadi ꞌihenainaida madouna, sigwae, “Toꞌehega loheya bewa ꞌina sanapu ꞌiloba ꞌeseya? Weyahina tauna geya ꞌeta ꞌebe seꞌulu madouna ꞌoina ꞌiluhu tohona.” omWMa guyai ꞌana gamwagamwana ꞌoina Yesu Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhuwa ma ꞌiheheꞌita. sl_ Ma hesi geya ꞌeta taiya Yesu ꞌihepwaila latuwe, weyahina meYudiya ꞌidi ꞌinapwanao simatautediya. vke Tomota baibaiwadi siboidimo ꞌoidiya siheheꞌahwa henahena Yesu weyahina. Tupwadi tomota sigwae, “Tauna loheya bwebweꞌana.” Ma tupwadi tomota sigwae, “Tauna wete toꞌeꞌaboꞌabo ꞌaigeda, tomota ꞌiꞌwayaꞌwayamidi.” {jo Tutaina ꞌoina meYudiya ꞌidi ꞌinapwanao Yesu sibesebeseya ma sigwaegwae, “Taꞌeha tauna loheyainaina?” Ei Coinega Yesu tasinaowedi siꞌebesineya ma sitauya guyaiina ꞌoina. Muliyetega Yesu wete ꞌitauya dahwana ma ꞌasainaina ꞌoina ꞌilatuwa, ma geya ꞌeta taiya ꞌisanapu toho. h Gwae bewa ꞌiꞌebwaediya ꞌoinega sitauya, ma tauna tuwa Galili ꞌoina ꞌimiyahila. Yesu ꞌina loguguya Yoheyohe Guyaina* ꞌoina gComi nata watauya guyaiina ꞌoina, taugu nata geyaꞌabwa yatautauyawa, weyahina ꞌigu sauga ꞌabwa geya ꞌilatu.” !f;Weyahina ꞌomi nata geyaꞌabwa mebaleꞌu siloloꞌalehegomi, ma taugu hesi siloꞌalehegauwa, weyahina mumugadi galanaina yahepwailediya ꞌoidiya. Be}Coinega Yesu ꞌihegwae hilediya, “Casainaina ꞌoina ꞌigu sauga tauya geya ꞌana tuta ꞌiloba. Ma hesi ꞌomi ꞌami lobwaina to tuta ꞌoina ꞌeguma nuwanuwami, watauya. NdTasinaowedi gwae bewa siꞌinaneya ꞌoina weyahina geya sihemisae. EcMa wete sigwae, “Geya ꞌeta taiya paihowa dahwana ꞌoinega sanina ꞌida hemadouwa. Ceguma nuwanuwau ma tomota mabwaiyadi sisanapugo ꞌowa tuwa ꞌuboi ꞌuheꞌitaego ꞌoidiya.” b7Coinega Yesu tasinao sihegwaeya ꞌoina sigwae, “Casa bewa ꞌuꞌebesine ma ꞌutauya Yudiya, ma ꞌa tomuliyao nobwa ꞌino paihowa siꞌita.” OaSauga beno ꞌoina meYudiya ꞌidi Yoheyohe Guyaina* ꞌiꞌehohoya. d` CMuliyetega Yesu Galili ꞌina ꞌebe loina mabwaiyana ꞌoidiya ꞌitauya, ma hesiyage geya nuwana Yudiya ꞌina ꞌebe loina ꞌoidiya ꞌitauya. Weyahina meYudiya ꞌidi ꞌinapwanaedi nuwanuwadi Yesu siloheꞌamasi. N_GGwae bewa Yesu ꞌigwaeneya Yudasa weyahina, tauna Saimoni Isakaliyota natuna. Yudasaina tauna tuwa ꞌaigeda Yesu ꞌana tomuliya, ma hesi nata Yesu ꞌitebae ꞌana ꞌalehaowedi ꞌoidiya.4^aFCoinega Yesu ꞌihegwae hilediya, ꞌigwae, “Moisa tuwa, ꞌomi wate tuwelo yahesinuwa pwaigomiya, ma hesiyage ꞌoimiyega nata ꞌaigeda Seitani* ꞌina boda.” m]SEMa wete tauma ꞌahemisaegowa ꞌabehega ꞌowa Toꞌabihetenaina Yehoba ꞌoinega ꞌutauyama.” J\ DCoinega Saimoni Pita Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cinapwana, taiya nata ꞌoina ꞌatauya? Weyahina ꞌowa ꞌuboi yawasi miyamiya hatayana ꞌana gwae ꞌoiuwa ꞌimiyamiya. [ CMa site tuwelowedi siboidimo simiya hila, ꞌoinega Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Comi togidega, nuwanuwami wete watauya?” UZ#BBewa weyahina tomuliyaedi taudi Yesu silogwahateya ma siꞌebesineya. CYACoinega wete ꞌigwae, “Nuwatuhu bewa weyahina mwalona yahegwaegomiya ꞌabehega geya ꞌeta taiya sowasowahina ma ꞌitauyama ꞌoiguwa, ꞌeguma Tamagu geya ꞌoina ꞌitagwala.” dXA@Ma hesiyage tupwami geya wahemisegauwa.” Gwae bewa Yesu ꞌiꞌinanediya weyahina ꞌisanapu nugeteya taiyawedi geya sihemisae, ma wete ꞌisanapuya taiya tauna ꞌabwa nata ꞌitebae ꞌana ꞌalehaowedi ꞌoidiya. oWW?Yehoba Yaluyaluwana ꞌiboinamo yawasimi ꞌana toꞌebwaya, ma hesiyage wahimi geya ꞌeta wete ꞌina lema ꞌoimiya. Cigu gwaeyedi yaꞌebwaya pwaigomiya ma ꞌoidiyega yawasimi Yehoba Yaluyaluwana ꞌoinega waꞌewaꞌewadi. tVa>Taugu loheyaiguina moisa ma togidega ꞌeguma waꞌitegau yahane ꞌasainaina mwalona ꞌoinega yasuluma? GU=Ma hesi Yesu nige heneyage ꞌisanapu pwaiya ꞌabehega ꞌana tomuliyaowedi gwae bewa weyahina silolomugi. Coinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Gwae bewa weyahina ma ꞌabehega waguipaila? QT<Ciheheꞌita, ma ꞌana tomuliyao Yesu ꞌina gwaeina sihesagoheya, ꞌoinega tupwana baibaiwadi siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Gwae bewa ꞌana hesagoha mwauna, ꞌoinega tauda geya nuwada.” &SE;Gwae bewa mabwaiyana ꞌihepwaila latuhediya Kapaneumi ꞌoina tutaina hada tapwalolo* ꞌoina ꞌiheheꞌita. Yawasi miyamiya hatayaina hegwaegwaeina R:“Ceꞌahainaina bewa galewega ꞌisuluma geya gide tubumiyaowedi ꞌeꞌahainaina mwalona yoho ꞌawawa siꞌaiya. Weyahina ꞌeꞌahainaina mwalona siꞌaiya ma geya ꞌoinega yawasidi miyamiya hatayana siloba, ma hesi ꞌoinega simiyamiya ꞌana siga siꞌamasaeya. Ma hesi ꞌeꞌahaiina bewa ꞌoiguwega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma waꞌai, nata yawasimi miyamiya hatayana waloba.” iQK9Tamagu tauna moisa miyamiya hatayaina ꞌihesumanegauma, tauna ꞌoinega yawasigu yaꞌewaꞌewa. Coinega taugu wete gide, ꞌeguma taiyawedi ꞌomi hesiyogu waꞌai, ꞌomi nata wete yawasimi ꞌoiguwega waꞌewaꞌewadi. P8Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahigu waꞌewa waꞌai ma bweyahigu wanuma, ꞌomi ꞌoiguwa wamiyamiya ma taugu wete ꞌoimiya yamiyamiya. ]O37Weyahina wahigu bewa tauna ꞌeꞌahai moisa, ma wete bweyahigu ꞌebe numa moisa. oNW6Ma hesi taiyawedi ꞌomi ꞌeguma hesiyogu waꞌai ma bweyahigu wanuma, nata moisa yawasimi miyamiya hatayaina waloba, ma wete taugu ꞌabwa nata ꞌamasa ꞌoinega yaꞌabi hetoholo hilegomi tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina. {Mo5Coinega Yesu ꞌihegwae hilediya, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taugu loheyaiguina moisa, ma ꞌeguma hesiyogu geyaꞌabwa waꞌaiꞌai ma wete ꞌeguma geyaꞌabwa bweyahigu wanumanuma, nata geyaꞌabwa yawasimi miyamiya hatayaina walobaloba. L+4Beno ꞌoina meYudiya siboidimo siheꞌoheꞌohena sigwae, “Togidega ma loheya bewa ꞌabehega hesiyona ꞌiꞌebwaegita ma taꞌai?” 9Kk3Weyahina taugu yawasimi ꞌana ꞌeꞌahai galewega yasuluma, ma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌeꞌahainaina ꞌoiguwega waꞌai, nata yawasimi miyamiya hatayana waloba. Ceꞌahainaina beno taugu hesiyogu yaꞌebwaegomi ma waꞌai, weyahina wahigu yatagwaleya mebaleꞌu mabwaiyami yawasimi weyahina.” J)2“Ma hesi ꞌeꞌahai hauhaunaina galewega ꞌisuluma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma waꞌewa ma waꞌai, nata geyaꞌabwa waꞌamaꞌamasa. WI'1Tubumiyaowedi mwalona yoho ꞌawawa ꞌoina ꞌeꞌahai sanina mana siꞌaiya, ma ꞌiyamo geya manaina ꞌoinega yawasidi miyamiya hatayana siloba, ma hesi ꞌoinega simiyamiya ꞌana siga siꞌamasaeya. 1H]0Taugu tuwa yawasimi ꞌana ꞌeꞌahai. |Gq/Coinega bewa yagwae moisa ꞌoimiya ꞌeguma taiyawedi ꞌomi wahemisaegau, nata yawasi miyamiya hatayana waloba. lFQ.Ma geya ꞌeta taiya Tamadai ꞌiꞌita toho, beno tuwa yaboi, weyahina taugu ꞌoinega yasuluma. E1-“Gwae bewa mwalo heneyage Yehoba ꞌina buki ꞌoina palopitao sileleya sigwae, ‘Tomota mabwaiyadi nata ꞌadi heꞌita Yehoba ꞌoinega siloba.’ Ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi Tamadai ꞌina heꞌita wahesagoheya ma wasanapudiya, ꞌomi nata ꞌoiguwa watauyama. D5,Weyahina Tamagu ꞌihesumanegauma ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi ꞌilisigomi ma wanaoma ꞌoiguwa, ꞌomi nata tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina ꞌamasa ꞌoinega yaꞌabihetoho hilegomi. Ma taiyawedi ꞌeguma geya ꞌilisidima taudi nata geyaꞌabwa ꞌoiguwa sinaonaoma. `C9+Coinega Yesu ꞌihegwae hilediya, “Sahena waboi ꞌoimiya weyahigu walolomugi. HB *Ma siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Loheya bewa Yosepa natuna, sanina Yesu, ꞌawa? Tamana ma sinana wete tasanapu pwaidiya, ma togidega ta ꞌigwaeya ꞌabehega tauna galewega ꞌisuluma?” *AM)Beno ꞌoina meYudiya Yesu ꞌina gwae sihesagoheya ma silomugiyeya ꞌina gwaeina weyahina ꞌigwae, “Taugu bewa ꞌeꞌahainaina galewega yasuluma.” @(Tamagu bewa gide wete ꞌina nuwatuhu ma ꞌabehega taiyawedi ꞌeguma taugu natunaina siꞌitegauwa ma sihemisaegauwa, nata yawasidi miyamiya hatayana siloba. Ma wete tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina ꞌamasa ꞌoinega yaꞌabi hetoholo hiladi.” ?'Cihesumanegauma ma ꞌigu tomotaedi ꞌiꞌebwaegauwa ꞌina nuwatuhu bewa gide ma ꞌabehega geyaꞌabwa ꞌeta taiya ꞌoidiyega yaheꞌwadalele. Ma hesi mabwaiyadi ꞌamasa ꞌoinega yada ꞌabi hetoholo hiladi tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina. >&Weyahina taugu galewega yasuluma geya ꞌigu nuwatuhu sabi paihowaina, ma hesi tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu sabi paihowaina. =+%Tomotaedi taudi Tamagu ꞌiꞌebwaegauwa hesi nata ꞌoiguwa sitauyama, ma ꞌeguma sitauyama ꞌoiguwa, nata geyaꞌabwa yalolohesohesoiyedi. c<?$“Ma yahegwae pwaigomiya ꞌabehega waꞌita pwaigauwa, ma hesi geya wahemisaegau. |;q#Ma Yesu wete ꞌihegwaediya, “Taugu yawasimi ꞌana ꞌeꞌahai, ꞌoinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma watauyama ꞌoiguwa, geyaꞌabwa wagomagomale. Taiyawedi wete ꞌeguma ꞌomi wahemisaegau, nata geyaꞌabwa taniꞌomi siyahayahala. :"Coinega taudi wete Yesu sihegwaeya, sigwae, “Cinapwana, ꞌeꞌahainaina beno sauga mabwaiyana ꞌuꞌebwaꞌebwaemai.” }9s!Ma ꞌeꞌahainaina Yehoba ꞌoinega tauna ꞌilatu pwaima baleꞌuwa ma tomota yawasidi ꞌiꞌebwaꞌebwaedi.” c8? Ma Yesu tomotaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, Mosese ꞌeꞌahainaina beno geya galewega ꞌiꞌebwaegomi, ma hesi Tamagu tauna hene ꞌeꞌahai moisaina galewega ꞌiꞌebwaꞌebwaegomi. %7CMwalona gide tubumayao yoho ꞌawawa ꞌeꞌahainaina siꞌaiya sanina mana*. Yehoba ꞌina buki ꞌoina wete gide ꞌihepwaila ꞌesa ꞌigwae, ‘Ceꞌahainaina galewega ꞌiꞌebwaediya ma siꞌaiya.’ Coinega ꞌowa mane wete ꞌino ꞌilaꞌilala ꞌupaihowa ma ꞌaꞌita.” r6]Ma wete sihegwae hileya, “To ꞌilaꞌilala nata ꞌoima ꞌupaihowa ma ꞌoinega ꞌahemisaego? 5 Ma Yesu ꞌihegwae hilediya, “Yehoba ꞌina paihowaina bewa gide taugu wahemisaegauwa, weyahina tauna ꞌihesumanegauma.” |4qCoinega tomotaedi Yesu sihegwae hileya, “Toꞌaha nata ꞌoidiyega Yehoba ꞌina paihowa ꞌapaihowadi?” N3Coinega bewa tuwa yahegwaegomi, sahena ꞌeꞌahai gumwagumwalidi weyahidi wapaipaihowa, ma hesi ꞌeꞌahai yawasimi miyamiya hatayana weyahidi wapaihowa. Ceꞌahainaina bewa weyahina yahehegwaegwae. Loheyaiguina* taugu nata yaꞌebwaegomi. Weyahina Tamagu ꞌina paihowa bewa weyahina ꞌihesumanegauma ma yapaihowadi.” h2ICoinega Yesu tomotaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, belediyedi ꞌoidiyega yaheꞌaigomiya ma wamwausuwa ꞌoinega bewa wabesebesegau, geya ꞌigu paihowa waiwaidi ꞌadi ꞌilaꞌilalaina weyahina. 1wMuliyetega Galili holaina hali tupwega silobeya, ma sihegwaeya, sigwae, “Cinapwana, tolahisa ꞌuhabalama?” 0%Ma bodaedi Yesu maꞌana tomuliyao sibesa ꞌasaediya, ꞌoinega wagaedi ꞌoidiya sigeluwa, ma sihabala Kapaneumi ꞌoina Yesu sibesebese. C/Ma ꞌiyamo waga tupwadi Taibiliya ꞌoinega sitauyama gadowaina ꞌoina boi Yesu boda beledi ꞌoinega ꞌiheꞌaidiya, tutaina belediyedi ꞌiꞌahwa bwebweꞌanediya Yehoba ꞌoina. /.WGona ꞌiꞌadaleya ma bodaedi taudi Galili holaina hali tupwanega simiyamiya, sisanapuya ꞌabehega boi Yesu maꞌana tomuliyao ꞌidi waga ꞌaigeda tuwa ꞌoinega sigeluwa. Ma hesi ꞌidi lohihila ꞌoina tomuliyaedi siboidimo sigeluwa wagai ta sitauya, ma Yesu geya mahetediu sigelu. /-WCoinega tomuliyaedi Yesu sidoꞌoya wagai, ma tutaina ꞌoina sisohota ꞌasaina silagalaga ꞌoina gadowaina. Yesu tauna ꞌeꞌahai moisa tomota yawasida weyahina \,1Ma ꞌiyamo Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae. “Sahena wamatamatauta, taugu tuwa.” &+ETutaina ꞌoina sihadobiya niꞌu gamwagamwana, ꞌabwa muliyetega Yesu siꞌiteya hola tabwanega ꞌitautauyama ꞌidi waga deina. Beno ꞌoina simatauta. L*Coinega sihahabala ma niꞌuwa yaumai ma bagodu madouna silobeya. ) ma ꞌidi waga ꞌoina sigeluwa ma sihahabala Kapaneumi, ma niꞌu ꞌawawa ꞌiguguyouwa. Eeta Yesu geya ꞌitauya ꞌoidiya. b(=Coinega lahilahiyega ꞌana tomuliyaedi sidobiya Galili holaina gadowaina ꞌoina, R'Eeta Yesu tomotaedi ꞌisanapudiya ꞌabehega nata siꞌabiyahi ma ꞌoidiya ꞌihekini. Ma hesi Yesuina geya nuwana, ꞌoinega ꞌiboinamo ꞌilohihila ꞌoyai. Yesu ꞌina tauya hola tabwanega F&Cigumwala ma bodaedi Yesu ꞌina paihowa waiwaina ꞌana ꞌilaꞌilala siꞌiteya ma sigwae, “Tauna tuwa bewa palopitainaina tauna ꞌabehega gogo gabulena ꞌoina ꞌitauyama.” l%Q Coinega belediyedi mugumugudi sisiwa heꞌautediya ma boha tuwelo ꞌadi baibaiwa silohemahediya. /$W Simwausuwa, ta Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Beledi ꞌana tupwa mabwaiyana wasiwa heꞌautedi, sahena ꞌeta toꞌehina wete wamudamudali.” # Muliyetega Yesu beledi ꞌiꞌewediya ma weyahidi ꞌigwae helauwa Yehoba ꞌoina, ꞌabwa muliyetega tomotaedi simiyatoiya ꞌiheguyaiyediya ma silahanedi wete gide ꞌoidiya ꞌipaihowa ꞌesediya. Coinega mabwaiyadi siꞌaiya ta sowasowahidi, simwausuwa. -"S Muliyetega Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Tomota mabwaiyadi wahegwaedi ma modumoduwa simiya ꞌalatutu.” Weyahina ꞌasainaina ꞌoina modumodu ꞌana ꞌasa, ꞌoinega mabwaiyadi modumodu ꞌoina simiya toiya, loheloheyaedimo ꞌadi baibaiwa gide paibi tausani. D! “Gwama ꞌaigeda yalobeya ꞌana beledi nima ꞌaiꞌaigeda, ma wete ꞌana silahana ꞌeluwa. Ma boda mabwaiyadi geya sowasowahidi.” Tomuliyaina sanina Andulu, Saimoni Pita tasina. R Coinega Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda wete Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, zmMa Pilipi Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Boda bewa madou hedadena, ma ꞌeguma tu handeledi kina ꞌoinega beledi tagimwanedi weyahidi, bwagana nata ꞌiꞌiuna ꞌiꞌiuna siꞌai, ma hesi nata geyaꞌabwa mabwaiyadi sowasowahidi.” q[Hesilala bewa ꞌoinega Pilipi ꞌitohoya, ma hesi Yesu ꞌisanapu nugeteya toꞌaha nata ꞌipaihowa. NYesu ꞌiꞌita lohihila ma boda madouna ꞌiꞌitediya mulinega sitautauyama, ꞌoinega Yesu Pilipi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Taꞌehega nata ꞌeꞌahai tagimwanedi ma boda bewa taheꞌaidi?” W'Tutaina ꞌoina meYudiya ꞌidi Hataona Guyaina* ꞌana tuta ꞌiꞌehohoya. H Coinega Yesu maꞌana tomuliyao sihaneya ꞌoyai simiyatoiya. s_Eeta boda madouna mulinega sitauya, weyahina ꞌina paihowa waiwaina tolohala ꞌoidiya siꞌita pwaiya.  )Coinega Yesu ꞌilohihilama Galili ꞌina tupwa ma ꞌigeluwa ꞌihabala Galili holaina hali tupwanega. Holainaina sanina heluwena Taibiliya. s_/Ma hesi ꞌina hepwailina geya wahemisae, ꞌoinega geya sowasowahimi ma ꞌigu gwae wahemisaedi.”%C.Ma ꞌeguma moisa Mosese wahemisaeya, taugu wete gide wahemisaegau. Weyahina Mosese tauna mwalona Yehoba ꞌina buki ꞌoina weyahigu ꞌihepwaila pwaiya. X)-“Sahena wanuwanuwatuhu ꞌabehega taugu nata Tamagu ꞌoina yaheꞌewegami, loheya ꞌaigeda hesi tauna nata ꞌiheꞌewegami, tauna wanuwatuhuya ꞌabehega ꞌabwa nata ꞌilemegomi, sanina Mosese. c?,Ta moisa tuwa, ꞌomi nuwanuwami ma ꞌami hepwatu waboi ꞌoimiyega wahesagohedi. Ma hesi geya watohona ma ꞌane Yehoba ꞌiboimo ꞌoinega ꞌami hepwatu walobadi. Beno ꞌoinega geya sowasowahimi ma wahemisaegau. 'G+Taugu Tamagu saninega yatauyama ma geya wahemisaegau. Ma hesi ꞌomi ꞌeguma hali loheya tauna saninega ꞌitauyawa ꞌoimiya, nata loheyainaina wahemisae. lQ*Comi weteyage yasanapu pwaigomiya, geya ꞌeta wete Yehoba ꞌana helau ꞌatemiya walagu tohodi. lQ)“Ma hesi wada sanapu ꞌabehega taugu geya tomota ꞌidi hepwatu weyahidi yada nuwatuhuwa. _7(Beno ꞌoinega geya nuwami ma wanaoma ꞌoiguwa yawasimi miyamiya hatayana weyahina. K'Yehoba ꞌina buki wahasihasili. Ma wanuwatuhu ꞌabehega bukiina ꞌoinega yawasimi miyamiya hatayana wada loba. Ma hesi geya wasanapu ꞌabehega bukiina taugu tuwa weyahigu ꞌihehegwaegwae. &ma wete ꞌina gwae ꞌoimiya geya ꞌatemiya walagudi, huhunaina geya wahemisaegau ꞌabehega taugu Yehoba ꞌoinega yatauyama. )%“Tamagu tauna weyahigu ꞌihepwaila pwaiya ma hesi ꞌomi geya ꞌeta tuta ꞌenana wahesagoha toho, bo nuwana manina waꞌita tohoya, 2 ]$Ma Yoni weyahigu ꞌihepwaila, beno geya ginaula madouna. Ma hesi ginaula ꞌaigeda madou hedadena ꞌimiyamiya, beno ꞌebeꞌitaedi Tamagu ꞌoinega bewa tuwa yapaipaihowadi. Coinega paihowaedi weyahidi wanuwatuhu bwaibwaina, ma ꞌoinega wasanapugau ꞌabehega Tamagu tauna ꞌihesumanegauma.  #Yoni tauna gide mayale waiwaina, ꞌoinega ꞌomi nuwanuwami ma ꞌina ꞌasilalaina ꞌoina wayaliyaya tuta ꞌiꞌiunamo. a ;"Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu tomota ꞌidi hepwaila geya weyahina yada nuwatuhuwa. Ma hesi gwae bewa Yoni weyahina yahehepwaila ma ꞌoinega nuwami ꞌiꞌasilala ma ꞌabihetena waloba. " =!Loheyainaina mwalona tohalewasa tupwadi ꞌoina wahesumanediya, sanina Yoni. Ta gwae moisa ꞌiꞌebwaediya ta ꞌoimiya wete sihepwaila bwaibwaina.” # ? Ma hesiyage wada sanapu ꞌabehega hali loheya weyahigu ꞌihepwaila pwaiya, ma yasanapuya toꞌaha gide ꞌina hepwaila weyahigu mabwaiyana gwae moisa. jM“Eeta ꞌeguma yaboi weyahigu yahehepwaila, nata geyaꞌabwa waꞌahwaꞌahwa moisaegau. eC“Taugu wete geya sowasowahigu ma yaboigumo paihowaedi yapaihowadi, weyahina ꞌigu loina heyatala weyahina Yehoba tauna ꞌiheꞌitegauwa, ꞌoinega ꞌigu loina bwebweꞌana. Weyahina taugu geya yatohotoho ma ꞌabehega yaboi ꞌigu nuwatuhu yapaihowadi, ma hesi toꞌaha gide ꞌagu Tohesumaneina ꞌina nuwatuhu gide yapaihowa ꞌesedi. Pma galihega silatuma. Ma ꞌeguma taiyawedi taudi mumugadi bwebweꞌadi, nata yawasi bwebweꞌana siloba. Ma taiyawedi taudi mumugadi geya bwebweꞌadi, loina mwauna siloba. Yesu ꞌana tohepwailao !Coinega sahena nuwami sihehenainaida gwae bewa weyahina. Ma wete tuta ꞌinaonaoma ꞌoina toꞌamasa mabwaiyadi nata ꞌenagu sihesagohe |qma wete heyatalaina ꞌana loina ꞌiꞌebwaegauwa ma taugu heyatala yapaihowadi, taugu tuwa Loheyaiguina* moisa. q[“Tamagu tauna yawasi moisa huhuna, ꞌoinega ꞌoiguwa ꞌitagwala ma taugu wete yawasi huhuna, #“Ma wete yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega tuta bewa tuwa ꞌilatulatuma, bo tagwae tuta ꞌilatu pwaima ma toꞌamasa Yehoba natuna ꞌenana sihesagohe, beno taugu tuwa ꞌenagu. Ma ꞌeguma taiyawedi ꞌomi ꞌenagu wahesagohe, nata yawasi hauhauna waloba. u~}}{{ zyyxwvv|utsrrppCnRmlkjj(iigfeddcqbb&ax`_^^]z\}[rZJYXWWWUT S!R]QPONN$MoLLSKJJSIHGGWF:EWEDxDCBkA@@7? >a=<Nage ꞌoina meYudiyaedi taudi Meli ꞌana tohaboꞌenedi Yesu ꞌina paihowa siꞌiteya ma ꞌoinega sihemisaeya. N ,Nage ꞌoina Lasalo galihega maꞌana wadu ꞌilatuma. Weyahina nimana ma ꞌahena ma wete manina ꞌaleꞌo ꞌoidiyega siwaduhidiya. Ta Yesu boda ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cana waduhedi walihasidi ma ꞌitauya.” MeYudiya nuwanuwadi ma Yesu siloheꞌamasi rM] +Yesu ꞌina ꞌahwanoi mulina ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌibwauwa ꞌigwae, “Lasalo, ꞌulatuma!” pLY *Yasanapuya ꞌowa moisa ꞌenagu ꞌana tohesagoha bwaibwaina, ꞌoinega ꞌigu ꞌahwanoi bewa ꞌoiuwa ꞌuda hesagohe ma ꞌoinega ꞌino waiwai tomotaedi bewa siꞌita ma sihemisa ꞌabehega ꞌowa moisa ꞌuhesumanegauma.” 2K] )Coinega daꞌuleina sibui wasiyeya, ma Yesu ꞌiꞌita haneya galewa, ma ꞌiꞌahwanoiya ꞌigwae, “Tamagu yauwedo, weyahina ꞌowa ꞌenagu ꞌana tohesagoha. J) (Ma Yesu Malida ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Mwalona yahegwae pwaigowa, ꞌeguma moisa ꞌuhemisaegauwa, nata Yehoba ꞌina waiwai ꞌuꞌita.” lIQ 'Ta Yesu boda ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Daꞌuleina nage galihina ꞌoinega waꞌewa yahule.” Coinega Malida tauna tuwa loheyaina yawasina ꞌigumwagumwala nuhuna Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cinapwana, tuta bewa ꞌoina ꞌimwahulu pwaiya. Weyahina ꞌebwalai heneyage ꞌahemiya taona pwaiya ta nige bewa sabwelo hehatana ꞌilobeya.” 8Hi &Beno ꞌoina Yesu tuwa maꞌina nuwagala madouna ma galihina ꞌoina ꞌilatuwa. Galihina duluha, ꞌoinega ꞌahwanaina daꞌule tabatabana ꞌoinega silagu ꞌausiya. G %Ta ꞌoidiyega tupwadi sigwae, “Tauna tuwa Yesuina mwalona tomata gibugibu ꞌiꞌabihe bwebweꞌaniya. Ma toꞌaha weyahina geya ꞌitauyama ma ꞌiyanaina bewa ꞌilemema geyaꞌabwa yawasina ꞌigumwagumwala?” Yesu Lasalo galihega ꞌiꞌabi hetoholo hileya hFI $Coinega meYudiyaedi Yesu siꞌiteya ma sigwaeya, “Ciyanaina moisa ꞌihelauweya madouna.” &EG #Ta Yesu wete ꞌidouwa. D "Ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Mane ꞌoina ꞌana galihina?” Ma taudi sigwae, “Cinapwana, ꞌunaoma tatauya ma ꞌaheꞌitago.” )CK !Yesu nage ꞌoina ꞌiꞌiteya Meli ma meYudiyaedi mahetenao sitauyama sidoudou. Cidi douwega Yesu wete ꞌatena ꞌimuyamuya ma nuwana ꞌigala madouna. zBm Coinega tutaina Meli Yesu ꞌoina ꞌilatuwa ꞌahena ꞌituluha ma ꞌiheꞌasisiyaneya, ma ꞌigwaeya, ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌowa ꞌeguma ꞌebwalai ꞌebwa ꞌuda miyamiya geyaꞌabwa wete nuhuguina yawasina ꞌida gumwagumwala.” `A9 Sauga nage ꞌoina meYudiyaedi taudi Meli mahetediu sihehedoudouwa Meliina ꞌina tauya ꞌoina siꞌiteya, ma ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega ꞌitautauya galiha ꞌidou, ꞌoinega sihemuli tabubuya mahetediu sitauya. @! Ma hesiyage Yesu ꞌabwa geya ꞌasainaina ꞌoina ꞌiluhuma, ꞌabwa tuwa tupwaina Malida ꞌoina ꞌilobeya ꞌoina ꞌitotoholo. ~?u Nage ꞌoina Meli tasina ꞌenana ꞌihesagoheya ꞌoinega ꞌisiwa toholo mwayamwayauwa ma ꞌitauya Yesu ꞌoina. &>E Malida ꞌina gwae mulina ꞌilohihila hadai ma tasinaina Meli ꞌihegwae gahuya ꞌigwae, “Ciyagu, Toheꞌitaina ꞌilatuma ma ꞌihesilalegowa.” ==s Ta Malida ꞌigwae, “Cinapwana, yahemisaegowa ꞌabehega ꞌowa Toꞌabihetenaina, Yehoba natuna, gogo gabulena bewa ꞌoina ꞌutauyama.” Yesu Lasalo weyahina ꞌidouwa 1<[ Ma taiyawedi ꞌeguma mayawasidi ma sihemisaegau, nata geyaꞌabwa yawasidi ꞌigumwagumwala. Coinega togidega ꞌigu gwae bewa ꞌoiuwa, ꞌuhemisaegauwa bo geya?” f;E Coinega Yesu wahineina wete ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Taugu moisa toholo hila huhuna ma wete yawasi moisa. Ma taiyawedi ꞌeguma sihemisaegau, tutaina ꞌeguma yawasidi ꞌigumwala, yawasi miyamiya hatayana siloba. : Coinega wahineina ꞌigwae, “Cehe, yasanapuya nata moisa tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina galihega ꞌitoholo hila.” ^95 Coinega Yesu Malida ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nuhuina nata ꞌitoholo hila.” 87 Ma hesiyage yasanapuya ꞌabehega ꞌeguma toꞌaha weyahina Yehoba ꞌoina ꞌuꞌahwanoi nata tuwa ꞌino ꞌahwanoiina maisana ꞌiꞌebwaego.” -7S Malidaina Yesu ꞌilobeya ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌowa ꞌeguma ꞌebwa ꞌuda miyamiyana, nuhugu geyaꞌabwa yawasina ꞌida gumwagumwala. 66e Sauga nage ꞌoina Malida Yesu wasana ꞌihesagoheya ꞌabehega ꞌitauyama, ꞌoinega ꞌiboinamo ꞌilatuwa ꞌedai Yesu sabi helatuina. Ma Meli beno hadai ꞌimiyamiya. 5} eeta meYudiya baibaiwadi maꞌidi ꞌate muyamuya sitauyama Malida ma Meli ꞌabehega nuwadi siꞌabi hebwebweꞌanidi. 64g Bedani beno geya bwaga Yelusalema ꞌoinega, 3% Coinega tutaina Yesu Bedani deina ꞌilatuwa ma wasa ꞌihesagoheya ꞌabehega sabwelo ꞌehata sigumwala ꞌoidiya Lasalo sigaliheya. ]23 Coinega Tomasi tauna sibwauweya Didiluwaluwa ꞌiyanaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cida toheꞌita tuwa mahetedai tatauya, ꞌeguma ꞌiꞌamasa, tauda wete taꞌamasa.” Yesu tauna toholo hila huhuna \11 Ma hesiyage maꞌigu yaliyaya, weyahina ꞌina ꞌamasaina geya ꞌoina yamiyamiya ma ꞌoinega ꞌigu paihowa waiwaina waꞌita ma wahemisaegau. Ma tuwa wete bwebweꞌana, ma hana tuwa tatauya ma taꞌita.” k0O Coinega Yesu ꞌigwae latu bwaibwaina ꞌoidiya ꞌigwae, “Lasalo yawasina ꞌigumwala pwaiya. U/# Weyahina tomuliyaedi ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega Lasalo moisa ꞌiꞌeno sineya Yesu weyahina ꞌihehegwaegwae. Ma hesi Yesu ꞌina gwae ꞌana sanapu ꞌabehega Lasalo moisa yawasina ꞌigumwala pwaiya. .3 Coinega ꞌana tomuliyaedi sigwae, “Cinapwana, ꞌeguma moisa ꞌiꞌeno sineya, nata moisa ꞌana lohalaina ꞌoinega ꞌibwebweꞌana hila.” - Gwaeyedi ꞌiꞌinanediya ma wete ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Ciyadaina Lasalo ꞌiꞌeno sineya, ꞌoinega yatauya ma yahano.” (,I Ma hesi ꞌeguma ꞌeta loheya nihuwanega ꞌitauya, nata ꞌihetupa deyadeya. Weyahina nihuwana ꞌoina geya ꞌeta wete heꞌala hemaedana ꞌimiyamiya.” -+S Coinega Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sabwelo ꞌana mabwaiyana beno gonagona ꞌoinega ma ꞌitauya ꞌana siga lahilahi. Sabweloina ꞌoina ꞌeguma ꞌeta taiya loheya ꞌitauya, nata geyaꞌabwa ꞌihehetupatupa. Weyahina gogo gabulena ꞌana maedana ꞌimiyamiya. >*u Coinega ꞌana tomuliyaedi sihegwaeya sigwae, “Cinapwana, sahena tatautauya ꞌasainaina ꞌoina. Weyahina ꞌeguma tatauya, nata meYudiya daꞌuleyega siꞌahu heꞌamasigo.” )y Sabwelowedi ꞌeluwa sigumwala ma ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Bewa tuwa talohihila Yudiya.” (w Eeta tutaina Lasalo wasana ꞌihesagoheya ꞌasainaina ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌoina sabwelo ꞌeluwa ꞌimiya hila. R' Yesu Malida matasina ma wete nuhudiuina Lasalo ꞌihelauwediya madouna. *&M Nage ꞌoina Yesu Lasalo wasana ꞌihesagoheya ꞌoinega tomota ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Lohalaina beno ꞌana sanapu nata geyaꞌabwa yawasina ꞌigumwagumwala. Ma hesi lohala nage ꞌoina ꞌilatuwa ma ꞌoinega tomota mabwaiyadi Yehoba sihepwatuwe ma wete natunaina sihepwatuwe.” !%; Coinega tutaina nuhudiuina Lasalo ꞌilohala taudi tuwa nuhunaowedi wasa sitauyeya Yesu ꞌoina sigwae, “Cinapwana, ꞌiyauina Lasalo ꞌilohala.” o$W Meliina tauna ꞌabwa nata Yesu ꞌahena ꞌiheholoi ma wete debanega Yesuina ꞌahena ꞌilogogosi. -# U Loheya ꞌaigeda lolohalaina sanina Lasalo, Bedani loheyaina. Loheyainaina nuhunao siteluwa mahetenao simiyamiya, ꞌaigeda sanina Meli ma ꞌaigeda sanina Malida. E" *Casainaina ꞌoina tomota baibaiwadi Yesu sihemisaeya.! )Nage ꞌoina boda siꞌautama ꞌoina ma siboidimo ꞌoidiya sihegwaegwaeya sigwae, “Yoni moisa geya ꞌeta paihowa waiwaina ꞌipaihowadi, ma hesiyage ꞌina hepwaila loheya bewa weyahina ꞌana moisa ꞌilatu pwaima, ta wete taꞌahwa moisaeya.” " = (Ciꞌebesinediya ma ꞌihabala hila Yolidani weꞌahina ꞌoina, beno Yoni ꞌina ꞌebe hebabitaiso nugenugetana deina, ma ꞌoina nobwa ꞌiloꞌasa. ~u 'Nage ꞌoina meYudiyaedi wete sitohoya ma ꞌabehega siꞌabiyahi, ma hesi nimadiyega ꞌilatuwa ma ꞌitauya. #? &Ma ꞌeguma taugu moisa Tamagu ꞌina paihowa yapaipaihowadi, ma geya wahemisaegau, tuwa hede paihowaedi wahemisaedi, ꞌabwa hesi ꞌigu paihowaedi ꞌoidiyega wasanapu bwaibwainigau ꞌabehega taugu moisa Tamagu ꞌoiguwa ꞌimiyamiya ma wete taugu Tamagu ꞌoina yamiyamiya.” jM %Coinega ꞌeguma taugu geya Tamagu ꞌina paihowa yada paihowediya, sahena wete wahehemisaegau.  $Coinega toꞌaha weyahina ꞌigu gwae wanuwatuhuya ꞌabehega gwae hohopaꞌala tutaina yagwaeya ꞌabehega taugu Yehoba natuna? Ma hesi waꞌita, taugu ꞌihesinuwanegauwa ma ꞌihesumanegauma ma yatauyama baleꞌuwa ma ꞌina paihowa yapaipaihowadi. r] #Ma moisa tuwa Yehoba ꞌina hepwailaina ꞌina Buki Heꞌasisi ꞌoidiya mabwaiyana geya ꞌida ꞌabowa. Ma bukinaina ꞌoina ꞌihepwaila ꞌabehega tomotaedi taudi Yehoba ꞌina gwae ꞌiꞌebwaediya, ma ꞌiꞌahwa yehobaediya. 7g "Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Cima loina ꞌoidiya Buki Heꞌasisi ꞌoina silele pwaiya Yehoba ꞌina gwae ꞌabehega, ‘Comi tuwa yehobaedi.’ + !Coinega meYudiyaedi Yesu ꞌenana sihemaiseya sigwae, “Geya ꞌabehega ꞌino paihowa bwebweꞌadi weyahidi ꞌahunugo, ma hesiyage ꞌino gwae hohopaꞌala weyahidi ꞌahunugo. Weyahina ꞌowa tuwa loheya masiha ma ꞌugwaeya ꞌabehega ꞌowa tuwa Yehobaina.” }s ma Yesuina ꞌiꞌitediya ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Paihowa bwebweꞌadi ma wete baibaiwadi Tamagu ꞌoinega yapaihowediya ꞌoimiya ma waꞌitediya, ma to paihowa hede weyahina nuwanuwami ma ꞌabehega daꞌuleyega waloheꞌamasigau?” fE Coinega meYudiyaedi daꞌule wete siꞌewediya ma ꞌabehega Yesu siꞌahu heꞌamasi, ,S Taugu ma Tamagu ꞌaigeda tuwa.” 4a Sipiyedi Tamagu tauna ꞌiꞌebwaegauwa, ꞌoinega geya ꞌeta taiya sowasowahina ma Tamagu nimanega ꞌiꞌwaya. Weyahina tauna ginaula mabwaiyana ꞌihemadou sinediya. ?w Ma wete ꞌigu sipiyedi yawasidi miyamiya hatayana yaꞌebwaediya ma ꞌoinega geyaꞌabwa sigalagala. Ma wete taudi nata geyaꞌabwa ꞌeta taiya nimaguwega ꞌiꞌwayeꞌwayegau. r] Weyahina taugu ꞌigu sipiyao ꞌenagu sisanasanapu, ma wete taugu yasanasanapudi eema simulimuliyegau. X) ma hesiyage geya wahemisa tohogau, weyahina ꞌomi geya ꞌigu sipiyao moisa. ?w Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Coimiya yahepwaila pwaiya ma geya wahemisaegau. Ma wete paihowaedi Tamagu saninega yapaipaihowadi ta ꞌoidiyega wete sihepwaila pwaigauwa, y Nage ꞌoina meYudiya Yesu sihaꞌwabuꞌwabuya ma sihegwaeya sigwae, “Tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌowa ꞌima nuwatuhu ꞌuhehe lahalahadi. Ma to tuta ꞌoina ꞌabwa ꞌoima ꞌuhepwaila bwaibwaina, ꞌowa moisa Toꞌabihetenaina bo geya?” 5 Guyainaina ꞌoina Yesu Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiyawala dadana ꞌaigeda biliupa ꞌoina. Biliupainaina sibwauweya Kini Solomoni ꞌina biliupa. lQ Gogagogai ꞌana tuta ꞌoina guyai ꞌaigeda Yelusalema ꞌoina sipaihoweya, beno meYudiya ꞌidi ꞌebe nuwatuhuyahina weyahina beno Hada Heꞌasisi siꞌabi hemaedana hileya ma sibwaꞌa heꞌasisiyane Yehoba ꞌoina. o W Ma hesiyage tomota tupwadi sigwae, “Ciya, bewa geya gidemusa hiꞌahiꞌa ꞌina gwae. Weyahina yaluyaluwa biꞌi geya sowasowahina tomata gibugibu bewa gidemusa ꞌiꞌabi hebwebweꞌana ꞌese.” MeYudiya Yesu silogwahateya 5 c Nage ꞌoina tomota baibaiwa hedade sigwae, “Loheya beno hiꞌahiꞌa ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌoinega ꞌiꞌabiꞌabi heyauyaule. Sahena ꞌina gwae wahehesagohedi.”   Yesu ꞌina gwaeyedi weyahidi meYudiya siboidimo siheꞌoheꞌohena madouna, ꞌoinega ꞌoidiya wataha ꞌilatuwa.  ' Cigu ꞌamasaina geya ꞌeta taiya ꞌiloinaegau ma yaꞌamasa, yaboi tuwa yatagwalegauwa ma yaꞌamasa. Sowasowahigu yatagwalegau yaꞌamasa, ma weteyage sowasowahigu yawasigu yaꞌewa hila, weyahina Tamagu bewa gide ꞌina nuwatuhu ta wete ꞌina loina ꞌoiguwa.”   Tamaguina tauna ꞌihelauwegauwa madouna, weyahina yawasigu yatagwaleya ma yaꞌamasa ꞌabwa muliyetega yawasigu yaꞌewahila. )K Cigu sipi tupwadi wete simiyamiya taudi tuta bewa ꞌoina geya ꞌigu ꞌali ꞌalona simiyamiya. Ma hesi yatohotoho ma sipidiyedi yatoedima, ma ꞌoinega ꞌenagu sihesagohe ma ꞌoiguwa sinaoma maꞌiyadiyao siheboda ꞌaigeda, ma wete ꞌaneyage ꞌadi toꞌitayahina ꞌaigeda tuwa.  Gidemusa tuwa, Tamagu ꞌisanasanapugau ma wete taugu Tamagu yasanasanapu. Eema yawasigu yatagwaleya ma ꞌigu sipi weyahidi yaꞌamasa. ;o Coinega wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ma taugu hesi sipi ꞌadi toꞌitayahina bwebweꞌagu, weyahina ꞌigu sipiyao mabwaiyadi yasanasanapudi ma wete taudi sisanasanapugau.  Loheyaina bewa gidemusa nata ꞌidena weyahina tauna tuwa maisamo weyahina ꞌipaipaihowa, tauna geya sipiyedi weyahidi ꞌinuwatuhu.” Q Ma hesiyage taiya ꞌeguma geya sipi ꞌadi toꞌitayahina moisa ma maisamo weyahina ꞌipaipaihowa, tutaina ꞌeguma ꞌedewa sasasasaina ꞌiꞌita ꞌitautauyama, nata sipiyedi ꞌiꞌebesinedi ma ꞌidena. Cabwa hesi ꞌedewaina sasasasaina ꞌinaoma ma sipi tupwadi ꞌiloheꞌamasidi ma mabwaiyadi ꞌipaꞌi lelewanedi. ?w Coinega wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Taugu moisa sipi ꞌadi toꞌitayahina bwebweꞌagu, weyahina yawasigu yatagwaleya ma ꞌabehega ꞌigu sipi weyahidi yaꞌamasa. b= Ma hesi toyagaha ꞌidi paihowa beno nata sitauyama siyagaha ma siloheꞌamasa, ma wete sipi siꞌabi hegaladi. Taugu hesiyage yatauyama ma ꞌoinega ꞌoiguwega tomota yawasidi bwebweꞌana ma mahamahana siloba.” S Coinega wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Taugu tuwa bewa sipiyedi ꞌidi ꞌahwaꞌedaina. Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌoiguwega waluhu, nata bwebweꞌana waloba. Weyahina sauga ꞌaigeda ꞌaigeda nata ꞌoidiya ꞌoiguwega waluhuluhu ma wete ꞌoiguwega walatulatu ma modumodu bwebweꞌana ꞌoidiya waꞌaiꞌai. pY Toꞌitayahinedi mwalona sinugetama taudi toyagaha, ꞌoinega ꞌenadi sipiyedi geya sihesagohedi.” { Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taugu sipi ꞌidi ꞌahwaꞌeda moisa. =~s Yesu gwae hegehegedi bewa ꞌoidiya ꞌiꞌinaneya, ma hesi taudi tuwa geya ꞌoidiya ꞌimaedana tohona toꞌaha weyahina ꞌihehegwaegwae. Yesu tauna sipi ꞌadi toꞌitayahina H}  Sipiyedi geya sowasowahina ma ꞌeta taiya hagahagana sihemuli tabubu, ma hesi nata hali loheya ꞌoidiyega sidena. Weyahina hali loheya ꞌenadi geya sisanapu ma wete geya simanasamedi.” $|A Silatu mabwaiyadi ma ꞌadi toꞌitayahinaina ꞌinugenugeta ma taudi simulimuliyaya. Weyahina ꞌadi toniina ꞌenana sisanasanapu ma wete simanasameya. *{M Weyahina ꞌidi ꞌahwaꞌedaina ꞌana toꞌitayahina ꞌahwaꞌedaina ꞌisoꞌe. Cisoꞌeya ma sipi ꞌadi toꞌitayahinaina ꞌiluhu ma ꞌina sipiyedi ꞌaigeda ꞌaigeda sanidi ꞌoidiyega ꞌibwaubwauwedi. Cibwauwedi ma ꞌenana sihesagohe, ma ꞌinugetedi, silatulatu ꞌatamana. wzg Ma hesi taiya ꞌeguma sipi ꞌidi ꞌahwaꞌeda moisa ꞌoinega ꞌiluhu, tauna sipi ꞌadi toꞌitayahina. Ny  Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taiyawedi ꞌeguma sipi ꞌadi ꞌali ꞌana ꞌahwaꞌeda geya ꞌoinega siluhu, ma sinao hali tupwega siluhu, taudi sanidi toyagaha. dxA )Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Comi ꞌeguma mata gibugibuimi, geyaꞌabwa ꞌimi mumuga galadi. Ma hesi wagwaeya ꞌabehega matami bwebweꞌadi, ꞌoinega ꞌimi mumuga galadiyedi ꞌabwa tuwa simiyamiya.”w' (Ta Palisiyedi Yesu deina sitotoholo ꞌina gwaeina sihesagoheya ma sigwae, “Togidega ma tauma ꞌabehega wete mata gibugibuima, ꞌawa?” vve 'Muliyetega Yesu ꞌigwae, “Taugu yatauya pwaima baleꞌuwa ma yaloinaegomi ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi mata gibugibuimi, matami sibwebweꞌana hila. Ma hesi taudi sigwaeya ꞌabehega matadi bwebweꞌana, nata matadi sigibu.” uuc &Coinega loheyaina ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌabwa hesi yahemisaegowa,” eeta ꞌiꞌetuluha Yesu ꞌoina. t  %Coinega Yesu wete ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Loheyainaina ꞌuꞌita pwaiya ta tauna bewa tuwa maheteu wahehegwaegwae.” Ps $Ma loheyaina ꞌigwae, “Cinapwana, taiya ꞌabehega yahemisaeya?” _r7 #Loheyaina wasana Yesu ꞌihesagoheya ꞌabehega hada tapwalolo ꞌoinega sipaꞌiya, ꞌoinega ꞌitauya loheyainaina ꞌibeseya, ta ꞌilobeya, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Loheyaina moisa ꞌuhemisaeya?” q+ "Ta Palisiyedi loheyaina sihegwaeya sigwae, “Cino liꞌu hauhau ꞌoinega ꞌitauyama ꞌowa ꞌaigeda topui. Ma bewa ꞌabehega ꞌutohotoho ma ꞌuheꞌitemai, ꞌawa? Taiya ꞌowa nigeyage?” Coinega loheyaina hada tapwalolo ꞌoinega sipaꞌiya ma ꞌilatuwa. ~pu !Loheyaina beno ꞌeguma geya Yehoba ꞌoinega, geya sawasawahina ma ꞌilaꞌilala bewa gide ꞌipaihowa ꞌese.” Fo Ma wete tasanasanapu ꞌabehega baleꞌu ꞌana hemasalaha hauhau ꞌoinega ta nige bewa, geya ꞌeta taiya wasana tahesagohe ꞌabehega tomata gibugibu ꞌiꞌabiꞌabi hebwebweꞌanedi. qn[ Ta wete mabwaiyada tasanasanapu ꞌabehega Yehoba geya sowasowahina ma togala ꞌenadi ꞌihesagohedi, beno tuwa ꞌeguma taiya Yehoba ꞌiheꞌasisiyane ma ꞌina nuwatuhu ꞌipaihowadi, nata tauna ꞌenana Yehoba ꞌihesagohedi. 8mi Loheyaina ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cebe nuwa henainaida, weyahina loheyaina matagu ꞌiꞌabi hebwebweꞌaneya, ma hesi geya wasanapu taꞌehega ꞌitauyama. $lA weyahina ꞌasanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌina hepwailao ꞌiꞌebwaeya Mosese ꞌoina. Ma hesi loheyaina beno geya ꞌasanapu taꞌehega ꞌitauyama.” k Ma hesi taudi siheliyeya sigwae, “Cowa tuwa ꞌana tomuliyaina, taiya hedeyage. Ma tauma Mosese ꞌana tomuliyao, Mj Ma tauna wete ꞌihegwaediya, “Nige heneyage yahegwae pwaigomiya ma ꞌenagu geya wahesagohe. Toꞌaha weyahina ꞌabehega wahesagoha hila? Nuwana nuwanuwami ma ꞌabehega wamuliye, ꞌawa?” vie Coinega ꞌoina sihesilala, sigwae, “Toꞌaha matauina ꞌoina ꞌipaihoweya ma ꞌubwebweꞌana?” h7 Ma ꞌigwaeya, “Geya yasanapu nuwana tauna togala, bo nuwana geya. Ma tuwa beno yasanapuya matagu ꞌigibuwa ma ꞌiꞌabihe bwebweꞌanigauwa.” 1g[ Coinega wete tomata gibugibuina sibwau hileya ma sihegwaeya sigwae, “Cuhepwaila bwaibwaina ꞌoima, weyahina loheyaina ꞌasanapu bwaibwainiya tauna togala.” .fU Bewa huhuna ꞌoinega loheyaina tamana ma sinana sigwaeya sigwae, “Mane hana tauna wahesilala ma ꞌiboi weyahina ꞌihegwaegwae, weyahina ꞌihemadou pwaiya.” e  Sinanaina ma tamanaina gwae bewa siꞌinanediya weyahina meYudiya ꞌidi tohanugetao simatautediya. Weyahina meYudiya ꞌidi loina silaguya ꞌabehega taiyawedi ꞌeguma Yesu siꞌahwa Toꞌabihetena, taudi nata hada tapwalolo ꞌoinega sipaꞌidi. d Ma hesi geya ꞌasanapu togidega matana ꞌibwebweꞌana ꞌesa. Ma wete geya ꞌasanapu taiya matana ꞌiꞌabi hebwebweꞌaniya. Ma mane hana tauna wahesilala. Tauna boꞌiyage ꞌihemadou pwaiya, sowasowahina ma ꞌiboi weyahina ꞌihegwaegwae.” 5cc Coinega loheyaina sinana ma tamana Palisiyao ꞌenadi sihemaiseya sigwae, “Tauma bewa moisa natumai, ma wete ꞌasanapuya ꞌabehega mata gibugibuina ꞌiliꞌuwa. 5bc ma sihesilalediya sigwae, “Tauna bewa moisa natumiu? Ma wete wasanapuya ꞌabehega mamata gibugibuina ꞌiliꞌuwa? Ma wete togidega ta matana ꞌibwebweꞌana hila?” @ay Ma hesi meYudiyaedi loheyaina geya sihemisae ꞌabehega tauna moisa mata gibugibuina ma ꞌabehega bewa tuwa matana ꞌibwebweꞌana hila. Coinega sinana ma tamana sibwauwediya g`G Muliyetega Palisiyedi wete tomata gibugibuina sihesilala hileya sigwae, “Cowa togidega ꞌino nuwatuhu matau ꞌana toꞌabi hebwebweꞌanaina weyahina?” Coinega tauna ꞌigwaeya, “Tauna palopita ꞌaigeda.” Q_ Coinega Palisiyedi tupwadi sigwae, “Matauina ꞌana topaihowaina, tauna geya Yehoba ꞌoinega ꞌitauyama. Weyahina Sabati ꞌana loina geya ꞌida muliyediya.” Ma tupwadi wete sigwae, “Togidega, togala ꞌeta sowasowahina ma ꞌilaꞌilala bewa gidemusa ꞌipaihowa ꞌese? Bo geya ꞌeta taiya sowasowahina, ꞌawa?” Bewa ꞌoinega wataha ꞌoidiya ꞌilatuwa. Weyahina boda tupwadi ꞌidi gwae hagadi ma hali boda wete ꞌidi gwae hagadi. ^5 Ma Palisiyedi tomata gibugibuina wete sihesilala hileya sigwae, “Togidega matauina ꞌibwebweꞌana ꞌesa?” Coinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Dobadobaꞌa ꞌipaihoweya ma mataguwa ꞌiꞌeꞌabiꞌabiyeya ma weꞌaha ꞌoina yabuyoya ma mataguina ꞌibwebweꞌana.” &]E Yesu loheyaina matana ꞌiꞌabiꞌabi hebwebweꞌaneya Sabati ꞌana sabwelo ꞌoina. Coinega tomata gibugibuina sitoeya ma sitauyeya Palisiyao ꞌoidiya. \ B[} Ta wete sihesilala hileya sigwae, “Taꞌeha tauna loheyainaina?” Ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cinamuge, geya yasanapu.” Palisiyao nuwanuwadi ma ginaulaedi bewa sisanapudi eZC Ma loheyainaina ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Loheya ꞌaigeda sanina Yesu dobadobaꞌa ꞌipaihoweya ma matagu ꞌoina ꞌiꞌeꞌabiꞌabiyeya, ma ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ‘Cutauya Sailome weꞌahina ꞌoina matauina ꞌubuyo.’ Coinega yatauya weꞌahina ꞌoina mataguina yabuyoya, ꞌoinega nige bewa mataguina ꞌibwebweꞌana.” ZY- Coinega sihesilaleya sigwae, “Togidega matau ꞌibwebweꞌana ꞌesa?” $XA Coinega tupwadi sigwae, “Cehe, tauna tuwa beno loheyainaina.” Ma wete tupwadi sigwae, “Ciya, hagana, ma hesi loheya ꞌaigeda ꞌana ꞌita tauna gidemusa.” Ma ꞌiyamo loheyaina ꞌiboimo ꞌihepwaila hileya ꞌigwae, “Geya, taugu tuwa toloꞌahwa ꞌahwanoiina.” W Muliyetega loheyaina ꞌiyanaowedi ma wete tomotaedi taudi loheyaina sisanapuya ꞌabehega tauna toloꞌahwaꞌahwanoi ta sigwae, “Tauna bewa toloꞌahwaꞌahwanoi hedahedada sauga mabwaiyana ꞌimiyamiya ma ꞌiloloꞌahwaꞌahwanoi, ꞌawa?” yVk ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cutauya Sailome weꞌahina ꞌoina matauina ꞌubuyo.” (Sailome ꞌana bui beno hesumane.) Coinega loheyaina ꞌitauya Sailome weꞌahina ꞌoina, matanaina ꞌibuyoya ma ꞌibwebweꞌana ma wete ꞌihilama. U  Gwae bewa ꞌiꞌinanediya ꞌigumwala, ma baleꞌuwa ꞌiꞌesoha ma ꞌesohanaina ꞌoinega baleꞌu mahetena ꞌihinisiya ta dobadobaꞌa ꞌipaihoweya, ma ꞌoinega loheyaina mata gibugibuinaina matana ꞌoina ꞌiꞌeꞌabiꞌabiyeya. Cigumwala gTG Coinega tutaina taugu baleꞌuwa yamiyamiya, taugu tuwa baleꞌuina ꞌana ꞌasilalaina.” S/ Tauna ꞌihesumanegauma ꞌina paihowa sowasowana tapaihowadi sabwelo ꞌoina, weyahina nihuwana ꞌeguma ꞌilatu, geya sowasowahina tapaihowa. R1 Coinega ꞌenadi Yesu ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Geya tauna ꞌina pui ꞌoinega, bo nuwana sinana ma tamana ꞌidi pui ꞌoinega. Ma hesi tuwa nage gidemusa matana ꞌigibuwa ma ꞌoinega tomota mabwaiyadi Yehoba ꞌina paihowa waiwaina siꞌita, loheyaina ꞌoinega. DQ Ma Yesu ꞌana tomuliyao sihegwae sigwae, “Toheꞌita, taiya ꞌina pui ꞌoinega loheya nage ꞌiliꞌuwa mata gibugibuina? Ciboimo tuwa ꞌina pui bo sinana ma tamana ꞌidi pui?” *P O Hali sabwelo ꞌoina Yesu ꞌitautauya ta ꞌedai loheya ꞌaigeda mata gibugibuina ꞌilobeya, loheyaina ꞌina mata gibugibuina ꞌina sauga liꞌu ꞌoinega. 5Oc;Coinega meYudiyaedi daꞌule siꞌewediya ma ꞌabehega siꞌahu yamate, ma Yesu ꞌoidiyega ꞌihaꞌwaiha ma Hada Heꞌasisi ꞌoinega ꞌilatuwa ma ꞌitauya.N:Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taugu nugeta yamiyamiya, ꞌabwa muliyetega Ebalahamo ꞌiliꞌuwa.” "M=9Coinega meYudiyaedi Yesu sihegwaeya sigwae, “Cowa ꞌabwa geya ꞌino bolime pipiti ꞌuloba ma ꞌugwaeya ꞌabehega Ebalahamo ꞌuꞌiteya.” L78Tamamiuina Ebalahamo maꞌina yaliyaya ma ꞌabehega ꞌigu sabwelo ꞌiꞌita, ꞌoinega ꞌigu sabweloina ꞌiꞌiteya ma ꞌiyaliyaya madouna.” wKg7Ma hesi tauna geya wasanapu toho, yaboi tuwa yasanapuya. Ma ꞌeguma yagwae, ‘Geya yasanapu,’ nata yaꞌabowegomi gidemusa ꞌomi waꞌeꞌaboꞌabo. Ma hesiyage tauna yasanapu bwaibwainiya ꞌoinega ꞌenanaina yagwahugwahu bigadi. kJO6Eema Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu ꞌeguma yaboi moisa yahehepwatu hilegau, ꞌagu hepwatuina ginaula bwagabwaga. Ma hesi Tamagu tauna moisa ꞌagu tohepwatuina, tauna tuwa wagwaeneya ꞌabehega ꞌimi Yehoba. I 5Tamamaina Ebalahamo ꞌiꞌamasa pwaiya, ꞌoinega sahena ꞌutohotoho ma ꞌabehega tamamaina ꞌulagu suluhe ma ꞌuboi ꞌulagu hanehego. Palopitao wete siꞌamasa pwaiya, ꞌoinega sahena wete ꞌutohotoho ma ꞌabehega ꞌulagu suluhedi, ꞌawa?” fHE4Coinega meYudiyaedi wete sihegwaeya sigwae, “Cabwa hesi ꞌasanapu bwaibwainigowa, tomada ꞌabe hiꞌahiꞌa ꞌoiuwa ꞌimiyamiya. Weyahina Ebalahamo ꞌasanapuya ꞌiꞌamasa pwaiya ma wete palopitao ꞌasanapudiya siꞌamasa pwaiya. Ma ꞌugwaeya ꞌabehega taiyawedi ꞌeguma ꞌino gwae sihegwahu bigadi, geyaꞌabwa siꞌamaꞌamasa. G3Coinega yagwae moisa ꞌoimiya taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌigu gwae wagwahu bigadi, ꞌomi nata geyaꞌabwa waꞌamaꞌamasa.” {Fo2Taugu moisa yaboi geya sanigu yada ꞌabi haneheya. Toloina ꞌaigeda tauna hesi sanigu ꞌiꞌabiꞌabi hanehe. E11Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu geya hiꞌahiꞌa ꞌoiguwa, weyahina Tamagu yaheꞌasisiyaneya, ma hesi geya waheꞌasisiyanegau. Dy0MeYudiyaedi ꞌidi ꞌinapwanao Yesu ꞌina gwaeina sihemisaeya, sigwae, “Mwalona ꞌima gwae weyahiu, ꞌana moisa ꞌilatu pwaima. Weyahina ꞌagwaeya ꞌabehega ꞌowa Sameliya loheyaina, ma wete hiꞌahiꞌa* ꞌoiuwa ꞌimiyamiya.” .CU/Weyahina taiya ꞌeguma moisa Yehoba ꞌoinega ꞌitauyama, tauna moisa Yehoba ꞌina gwae ꞌana tohesagoha bwaibwaina. Ma ꞌomi hesi nuwana geya Yehoba ꞌoinega watauyama, ꞌoinega Yehoba ꞌina gwae geya wada hesagohediya.” Yesu ꞌimiyamiya ꞌabwa muliyetega Ebalahamo ꞌiliꞌuwa qB[.“Ma togidega? Sowasowahimi ma ꞌeta taiya ꞌoimiyega ꞌigu ꞌeda galadi ꞌihepwailedi? Nuwana geya sowasowahimi, ꞌawa? Coinega ꞌeguma gwae moisa ꞌoidiyega yahehegwaegwae, toꞌaha weyahina geya wada hemisaegauwa? \A1-Ma hesiyage taugu gwae moisa ꞌoimiya yahehepwailedi, ma geya wada hemisaegauwa. m@S,Comi hesiyage Seitani tamamiu, ꞌoinega nuwanuwami ma tamamiuina ꞌina nuwatuhuwedi wapaihowadi. Weyahina sauga ꞌebe hegaina hauhau ꞌoinega ꞌitauyama, tauna toloheꞌamasa moisa. Geya ꞌeta wete ꞌeda dumwadumwaluna ꞌoinega ꞌida tauya. Weyahina geya ꞌeta wete gwae moisa ꞌoina ꞌida miyana. Tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌeꞌaboꞌabo ꞌoidiyega ꞌihehegwaegwae, weyahina tauna tuwa beno gidemusa mumugana, ma wete tauna toꞌeꞌaboꞌabowao mabwaiyadi tamadiu. ?+Coinega toꞌaha weyahina ꞌigu gwae geya wada sanapudiya? Nuwana ꞌigu hepwailaedi geya wada hesagoha bwaibwainidiya. H> *Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Comi ꞌeguma moisa Yehoba tamamiu, wada helauwegauwa. Weyahina taugu Yehoba ꞌihesumanegauma, ma ꞌasa bewa ꞌoina yatauyama. Ma geya ꞌabehega yaboi ꞌigu nuwatuhuwega yatauyama ꞌasa bewa ꞌoina, ma hesi tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu ꞌoinega yatauyama. C=)Comi hene waboi tamamiu ꞌina paihowa ꞌoinega watautauya.” Coinega Yesu ꞌenana sihemaiseya sigwae, “Tauma geya tama budabudaima, tauma hene tamamaina ꞌaigeda tuwa Yehoba.” }<s(Ma hesi ꞌomi ꞌimi paihowa hagana, weyahina watohotoho ma ꞌabehega taugu gwaeina moisaina ꞌana tohepwailina Yehoba ꞌoinega waloheꞌamasigau. Ma wete paihowaedi bewa gide wapaipaihowa ꞌesedi, geya gidemusa Ebalahamo ꞌina paihowa. V;%'Coinega Yesu ꞌenana sihemaiseya sigwae, “Ciya, tauma heneyage Ebalahamo tamamai.” Ma Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ceguma ꞌomi moisa Ebalahamo natunao, ꞌina paihowega wada paihowa. :&Ma hesiyage taugu toꞌaha gide Tamagu ꞌiheꞌitegauwa, wete gide ꞌoimiya yahehegwaegwaenedi. Comi hesi toꞌaha gidemusa tamamiu ꞌoinega wahesagoheya, wete gide wapaipaihowa ꞌesedi.” Tomotaedi taudi Yesu geya sihemisae taudi Seitani tamadiu 69e%“Yasanapu pwaigomiya ꞌomi Ebalahamo ꞌina bodao, ma hesiyage watohotoho ma ꞌabehega waloheꞌamasigau. Weyahina ꞌigu heꞌitao geya ꞌatemiya wada lagudiya. n8U$Comi wete gidemusa, ꞌeguma toni hada natunaina ꞌilihasigomi ꞌomi nata bewa tuwa lihalihasimi. @7y#Weyahina topaihowa taudi geya lihalihasidi, tuta mabwaiyana geya susu ꞌina boda ꞌoina sida miya hataya. Ma hesi toni hada natuna tauna susu ꞌina boda ꞌona miyamiya hatayana. t6a"Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taiyawedi ꞌeguma ꞌidi paihowa galadi, taudi beno bodaedi geya lihasa ꞌoina simiyamiya. Weyahina ginaula galadi ꞌina waiwai ꞌoinega ꞌipaidiya. a5;!Ma taudi Yesu sihegwaeya sigwae, “Ciya, tauma hene Ebalahamo* ꞌina bodao, geya ꞌeta taiya wete ꞌina loina ꞌoinega ꞌipaimai. Ma toꞌaha weyahina ꞌugwaeya ꞌabehega lihasa ꞌoiuwega ꞌaloba?” U4# Ma ꞌoinega sanapu moisa waloba, ma sanapuina ꞌoinega lihasa waloba.” 3+Coinega meYudiyaedi taudi Yesu sihemisaeya, ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cigu heꞌita ꞌeguma wamuliyedi, ꞌomi moisa ꞌagu tomuliyao. 2+Yesu ꞌina gwaeina bewa tomota tupwana baibaiwadi sihesagoheya, ꞌabwa hesi sihemisae bwaibwainiya. Taiyawedi ꞌilihasidi ma sihapwesa ,1QTauna ꞌihesumanegauma geya ꞌiꞌebesinegau, deiguwa ꞌimiyamiya. Weyahina tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌigu paihowa ꞌoidiyega yaꞌabiꞌabi heyaliyaya.” 20]Ma Yesu wete ꞌigwaeya, “Taugu Loheyaiguina moisa ꞌabwa nata waꞌabi hanehegau ma beno ꞌoina nata wasanapugau taugu taiya, ma wete wasanapu ꞌabehega taugu geya yaboi ꞌigu nuwatuhu ꞌoinega yada paihowa, ma hesi toꞌaha gide Tamagu ꞌiheꞌitegauwa ꞌoidiyega yahehegwaegwae. v/eMa hesi taudi tuwa Yesuina ꞌina gwaeina ꞌoidiya Tamana weyahina geya nuwadi ꞌiꞌasilala tohona. 9.kMa wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Sowasowahigu ma ginaula baibaiwadi weyahidi yahegwaegwae ma wete weyahidi yaloina, ma hesiyage tauna ꞌihesumanegauma mumugana mabwaiyana bwebweꞌana. Toꞌaha gidemusa ꞌoinega yahesagohediya, beno tuwa taudi weyahidi yahehegwaegwae mebaleꞌu ꞌoimiya.” 5-cCoinega taudi wete Yesu sihegwaeya sigwae, “To loheya hede ꞌowa?” Ta tauna wete ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Mwalona yahegwae pwaigomiya taugu taiya.” ,Beno huhuna ꞌoinega yahegwaegomiya ꞌabehega ꞌimi pui nata ꞌoidiyega waꞌamasa, ꞌeguma geya wahemisaegau taugu.” z.~:}y|{]zz;y>xAwmvMutsrr_q p`o{n|n m_lkjj'hgg(fMe|ddcwb-`_^J]V\j[[=ZZZY;WVVcU+TSRRQ>PP!ONgMLKJIHH3GFF7EXDCBBAA@}??9=<;;:<99W87u665433 11:0/O.}--/,J++I*))2('&M%N$(#""^" -I?k>|-Y! ( , z S/5z?jw“Ma wete ꞌeguma mwalo geyaꞌabwa ꞌigu paihowa waiwaidi matadiya yada paipaihowadi, beno geya ꞌidi puimo. Ma hesi paihowaedi yapaihowa pwaidiya ꞌoidiya, paihowaedi geya ꞌeta taiya gide ꞌida paihowa ꞌesediya. Ma paihowaedi siꞌita pwaidiya, ma hesi Tamagu ma taugu tuwa silogwahatemaiya. ^i5Ma taiyawedi ꞌeguma silogwahategau, bodaedi beno taudi wete Tamagu silogwahateya. hMa ꞌeguma mwalona geyaꞌabwa ꞌoidiya yatautauya ma ꞌoidiya yahehepwaila, geyaꞌabwa wete ꞌidi pui ꞌoidiya sida miyamiya. Ma hesi yatauya pwaiya ꞌoidiya ta wete yagwae pwaiya ꞌoidiya. Coinega geya sowasowahidi ma ꞌidi puiyedi weyahidi sigwae hila. g Ginaulaedi galadi bewa nata ꞌoimiya sipaihowadi weyahina ꞌomi ꞌigu bodao, ma wete tauna ꞌihesumanegauma geya sisanapu. ifK“Gwaeyedi yaꞌebwaegomiya wanuwatuhuyahi paꞌalidi, tutaina yagwaeya ꞌabehega geya ꞌeta topaihowa sowasowahina ma ꞌina ꞌinapwana ꞌihanesine. Weyahina taugu mwalona gide siloꞌalehegauwa, ꞌoinega ꞌomi nata wete gide siloꞌalehegemi. Ma ꞌeguma mwalona ꞌigu gwae sida muliyaediya, ꞌomi wete gide ꞌimi gwae nata simuliya. yekMa ꞌeguma mumugami tomiya baleꞌu gidemusa tomiya baleꞌu sihelauwegomi, weyahina sisanapuya ꞌabehega ꞌomi ꞌiyadiyao. Ma ꞌiyamo sauga bewa ꞌoina, ꞌomi yahesinuwane pwaigomiya, ꞌoinega mebaleꞌu ꞌoidiyega yaꞌewa yahulegomiya. Eeta ꞌomi geya wete mebaleꞌu ꞌidi boda ꞌoidiya wamiyamiya. Beno huhuna ꞌoinega mebaleꞌu silogwahategomiya. #d?Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Mebaleꞌu ꞌeguma silogwahategomi, wanuwatuhuyahi ꞌabehega taugu mwalona wete gide siꞌesegauwa. icKMa yalohatotogomi ꞌabehega wahelau hilegomi.” Yesu ꞌina bodao mebaleꞌu silogwahatediya Sb“Comi geya wahesinuwegau ma ꞌoimiya yaheꞌinapwana. Taugu hesiyage yahesinuwanegomiya ma ꞌabehega yahesumanegomi, wapaihowa, ma ꞌimi paihowaedi ꞌoidiyega huwaimi bwebweꞌadi silatu, ma wete ꞌoimiya simiya hataya. Ma ꞌoinega toꞌaha nuwanuwami, ma saniguwega waꞌahwanoi, nata wete Tamagu ꞌiꞌebwaegomi. `a9Sauga bewa ꞌoinega ma ꞌilagalaga geyaꞌabwa wete yaꞌahwaꞌahwa topaihowaegomi. Weyahina topaihowa geya ꞌilobwainedi ma ꞌidi ꞌinapwanao ꞌidi nuwatuhu sisanapudi. Ma hesi ꞌilobwainegomiya bewa tuwa yaꞌahwa ꞌiyaguwegomi, Weyahina toꞌaha gidemusa Tamagu ꞌoinega yahesagohediya, boꞌiyage yahepwaila pwaidiwa ꞌoimiya. N`Comi ꞌeguma ꞌigu loinao wagwahu bigadi ꞌomi moisa ꞌiyagwao. ^_5 Ma taiya ꞌeguma ꞌiyanao weyahidi ꞌiꞌamasa, beno moisa helau madou hedadena. k^O Ma bewa ꞌigu loina ꞌoimiya ma ꞌaigeda ꞌaigeda wahelau hilegomi gidemusa yahehelauwegomi. ]  “Beno tuwa tauna gidemusa yahegwaegomiya, ma ꞌoinega ꞌigu yaliyayega wayaliyaya ma nuwami mabwaiyana sibwebweꞌana. U\# Ma ꞌigu loinao ꞌeguma wete wamuliya bwaibwainidi nata ꞌomi wete ꞌigu helau ꞌoina wamiyamiya. Gide taugu Tamagu ꞌina loinao yamuliya bwaibwainidiya, ꞌoinega ꞌina helau ꞌoina yamiyamiya. [ Tamagu ꞌihelauwegauwa madouna, ꞌoinega taugu wete yahelauwegomiya madouna, ma ꞌoinega ꞌigu helauina ꞌoina wada miyamiya. ZMa ꞌeguma moisa wamuliya bwaibwainigau, nata huwaimi bwebweꞌadi silatu ma ꞌoidiyega tomota siꞌita ma Yehoba sihepwatuwe. 0YYMa hesi ꞌoiguwa ꞌeguma wamiyamiya, ma wete ꞌigu gwae ꞌoimiya simiyamiya, ma toꞌaha ꞌeguma nuwanuwami ma saniguwega waꞌahwanoi, nata tuwa wete walobadi. eXCCoinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma geyaꞌabwa ꞌoiguwa wamiyamiya, nata Tamagu ꞌoiguwega ꞌiꞌewa yahulegomi ma wawelai. Gidemusa ꞌaiwe lagalaganao siwelawelai ma ꞌaiwe ꞌalaꞌalasidi ꞌoidiya sigabugabudi. W“Taugu gide ꞌaiwe ꞌaigeda madouna ma ꞌomi gide lahagwao. Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌoiguwa wamiyamiya nata huwaimi bwebweꞌadi silagulagu. Weyahina taugu ꞌeguma geya, nata geya sowasowahimi ma paihowa bwebweꞌadi wapaihowadi. 5VcComi ꞌoiguwa wamiyamiya ma taugu wete ꞌoimiya yamiyamiya. Comi ꞌeguma geyaꞌabwa ꞌoiguwa wamiyamiya nata geyaꞌabwa huwaimi bwebweꞌadi silagulagu. Ceda ꞌaigedanaina wete gide, ꞌeguma ꞌaiwe madouna laganao ꞌoinega simiyawasi nata laganaowedi geya huwaidi bwebweꞌadi silagulagu. TU!Comi wete gidemusa ꞌigu gwae ꞌoidiyega yaꞌabihe bwebweꞌanegomiya. PTLahagwao ꞌeguma geya sida huwa bwaibwaina nata tauna lahagwaowedi ꞌiꞌupwa yahuledi. Ma hesi lahagwaowedi ꞌeguma huwaidi bwebweꞌadi nata moisa ꞌiꞌabi bwaibwainidi ma sihuwa bwaibwaina. S yCoinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu ꞌaiwe huwahuwa moisa waini weyahina, ma Tamagu tauna topaihowa. IR Ma hesi ꞌagu lohatoto Tamagu ꞌoinega sauga baibaiwana yapaipaihowadi, bewa ꞌoinega ma mebaleꞌu sisanapugau ꞌabehega Tamagu yahelauweya. Tuwa tauna beno. Watoholo ma tatauya.”>QuNata geyaꞌabwa wete sauga saliyana ꞌoimiya yahehegwaegwae, weyahina bewa tuwa mebaleꞌu ꞌidi toloina galana ꞌitautauyama. Tauna geya sawasawahina ma ꞌihewaiwai sinegau. %PC“Sauga bewa ꞌoidiya ginaulaedi yahepwaila pwaidiya ꞌoimiya, ma ꞌeguma sauga sinaonaoma ꞌoidiya ginaulaedi silatu, nata waꞌahwa moisaegau. }Os“Cigu gwae bewa wahesagoha pwaidiya, beno ‘Nata yatauya, ꞌabwa wete yahilama ꞌoimiya.’ Ma hesi ꞌomi ꞌeguma wahelauwegau, ꞌigu tauyaina Tamadaina ꞌoina weyahina wayaliyaya. Weyahina Tamadainaina tauna ꞌihane sinegauwa. N“Ma hesi taugu sauga ꞌiꞌiunamo ma yaꞌebesinegomi, ꞌoinega taugu tuwa ꞌigu nuwadaumwala ꞌoinega nuwadaumwala yaꞌebwaegomi. Nuwadaumwala bewa geya gidemusa mebaleꞌu ꞌoidiyega, ꞌoinega sahena nuwami sihehelahalaha bo ꞌatemi siyohoyoho. |MqMa hesi sauga muliya ꞌoina ꞌabwa hesi tolemaina saniguwega Yehoba ꞌihesumaneyama ꞌoimiya, tauna tuwa Yaluyaluwa Tabuna, nuwatuhu mabwaiyana ꞌiheꞌitegomi ma wete ꞌigu gwaeyedi mabwaiyadi ꞌoimiya ꞌiꞌabi henuwatuhu yahigomi. lLQSauga bewa ꞌoina taugu baꞌidamiu tamiyamiya ꞌoinega ꞌigu gwae bewa yaꞌebwaꞌebwaegomi. PKMa taiyawedi ꞌomi ꞌeguma geya wahelauwegau ꞌomi geya ꞌigu gwae ꞌana topaihowao. Ma hesi gwaeyedi wahesagohediya, taugu geya ꞌoiguwega, ma hesi Tamagu ꞌoinega, tauna ꞌihesumanegauma. JCoinega Yesu loheyaina ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahelauwegau ma ꞌigu gwae wamuliyedi, nata Tamagu wete ꞌihelauwegomi. Ma ꞌoinega tauna baꞌidagu ꞌatauyawa ꞌoimiya ma ꞌomi ma tauma tamiya hegogona. `I9Sauga beno ꞌoina hali Yudasa, geya Isakaliyota natuna, Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, toꞌaha weyahina ꞌabehega tauma ꞌoima ꞌuheꞌitaego ma ꞌabehega mebaleꞌu ꞌoidiya geyaꞌabwa?” lHQMa taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌigu loina wasanapudiya ma wahematamatanedi, ꞌomi moisa wahelauwegauwa. Coinega Tamagu ꞌomi nata wete ꞌihelauwegomi, ma wete taugu nata yahelauwegomi, ma yaboi yaheꞌitaegau ꞌoimiya.” :Gm“Sabwelo nage nata ꞌoina ꞌabwa hesi wasanapugau ꞌabehega taugu Tamagu ꞌoina yamiyamiya, ma ꞌomi wete ꞌoiguwa wamiyamiya, ma taugu wete ꞌoimiya yamiyamiya. F-“Ciꞌiunamo ma yaꞌebesinegomi. Ma hesi mebaleꞌu taudi geya sihemisaegau nata geyaꞌabwa siꞌitaꞌita hilegau. Ma hesiyage ꞌomi nata moisa waꞌita hilegau mayawasigu yamiyamiya. Beno ꞌoinega ꞌomi nata wete yawasi miyamiya hatayana ꞌoiguwega waloba. #E?Ma hesiyage ꞌeguma yaꞌebesinegomi, sahena ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega wahesina sinageheya, weyahina nata yatauya ꞌabwa wete yalohihilama ꞌoimiya. \D1tauna tuwa Yaluyaluwa moisa ma dumwadumwaluna. Ma ꞌoinega tauna ꞌoimiya ꞌimiya hataya. Mebaleꞌu geya sowasowahidi ma Yaluyaluwanaina ꞌoina sitagwaledi, weyahina ꞌana ꞌita geya siꞌita ma geya wete sisanapu. Ma hesiyage ꞌomi Tolemainaina wasanasanapu, weyahina sauga ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌatemiya ꞌimiyamiya. [C/Ma wete Tamagu ꞌoina yaꞌahwanoi ma ꞌami tolema ꞌaigeda ꞌihesumaneyama, B)Coinega Yesu ꞌana tomuliyaedi wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ceguma moisa wahelauwegauwa, ꞌigu loinao mabwaiyadi wahematamatanedi. ACeguma toꞌaha nuwanuwami ma saniguwega waꞌahwanoi, nata taugu yapaihowa.” Yesu ꞌina gwae hemisa Yaluyaluwa Tabuna weyahina @+ Ma ꞌeguma toꞌaha nuwanuwami ma saniguwega waꞌahwanoi, nata yaꞌebwaegomi, ma ꞌoinega Tamagu ꞌana hepwatu ꞌiloba ꞌigu paihowega. "?= Bewa tuwa ꞌoimiya yahepwaila dumwalu, ꞌeguma taiyawedi ꞌomi wahemisaegau nata paihowaedi waiwaidi yapaihowediya, ꞌomi wete gidemusa wapaihowa ꞌesedi. Ma wete tuta muliya ꞌoina ꞌimi paihowa waiwai hedadena waꞌabi latuhedi, weyahina taugu yatautauya Tamagu ꞌoina. {>o Coinega bewa tuwa wahemisaegau ꞌabehega taugu Tamagu ꞌoina yamiyamiya ma wete Tamagu tauna ꞌoiguwa ꞌimiyamiya. Ma ꞌeguma ꞌigu gwaeyedi geya wahehemisaedi, hede ꞌigu paihowaedi waiwaidi wanuwatuhudi ma ꞌoidiyega wahemisaegau. K= Bo nuwana geya wahemisaegau ꞌabehega taugu Tamagu ꞌoiguwa ꞌimiyamiya, ma taugu wete ꞌoina yamiyamiya.” Coinega wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Gwaeyedi yagwaenediya ꞌoimiya, taugu geya ꞌenagu. Ma hesi Tamagu tauna ꞌenana yagwaenediwa, weyahina tauna ꞌoiguwa ꞌimiyamiya ma ꞌoiguwega ꞌipaipaihowa. <5 Ma Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Pilipi, sauga saliya hedadena ꞌoimiya yamiyamiya ma hesi geya ꞌusanapu tohogau. Taiyawedi ꞌomi waꞌita pwaigauwa, ꞌomi Tamagu wete waꞌita pwaiya. Coinega toꞌaha weyahina ꞌugwaeya, ‘Tamauina hede ꞌuheꞌitemai?’ q;[Nage ꞌoina Pilipi Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cinapwana, Tamauina hede ꞌuheꞌitemai.” :#Taugu moisa wasanapu pwaigauwa ma Tamagu wete wasanapuya, ꞌoinega bewa tuwa Tamagu wasanasanapu ma wete ꞌana ꞌita waꞌitaꞌita.” d9ACoinega Yesu Tomasi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Taugu ꞌeda, ma gwae moisa, ma wete yawasimi huhudi. Weyahina geya ꞌeta taiya sowasowahina ma Tamagu ꞌoina ꞌitauya ꞌeguma loheyainaina geya ꞌoiguwega ꞌitauya. 8Ma Tomasi Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cinapwana, to ꞌeda ꞌoinega ꞌutautauya? Togidega ma ꞌedainaina ꞌada sanapu?” E7Cedainaina ꞌoinega yatautauya ꞌomi wasanapu pwaiya.” 56cMa ꞌeguma yatauya ma ꞌimi ꞌebe miya yaꞌatububudi ꞌigumwala, nata yahilama yatoegomi ma tatauya gogoinaina ꞌoina yamiyamiya, ma ꞌomi wete ꞌoina wamiyamiya. a5;Casainaina Tamagu ꞌoina ꞌimiyamiya hada baibaiwadi sitotoholo, ꞌoinega ꞌasainaina ꞌoina yatauya ma ꞌimi ꞌebemiya yaꞌatububudi. Gwae bewa ꞌeguma geya moisa, geyaꞌabwa wete ꞌoimiya yahehepwaile. 4 Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Sahena nuwami sihehelahalaha, ma hesi Yehoba wahemisae ma wete taugu wahemisaegau. C3 &Coinega Yesu ꞌigwae, “Cino gwaeyedi geya yahemisaedi, ma hesi ꞌoiuwa yahepwaila dumwalu nata nihuwanega ꞌumwehihiyegau matoi, ꞌabwa muliyetega ꞌamꞌam ꞌidou.”N2 %Ma Pita Yesu wete ꞌenana ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Cinapwana, toꞌaha weyahina sauga bewa ꞌoina geyaꞌabwa yamulimuliyego? Hesi ꞌuda sanapu yatagwalegauwa ma weyahiu yaꞌamasa.” 81i $Ma Saimoni Pita Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cinapwana, taꞌeha ꞌuhahaꞌesa?” Coinega Yesu Saimoni ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Sauga bewa ꞌoina geya sowasowahiu ma ꞌumuliyegau, ma hesi sauga ꞌinaonaoma ꞌoina ꞌabwa hesi ꞌumuliyegau ꞌasainaina ꞌoina yatautauya.” +0O #Ma ꞌoinega ꞌimi helauina tomota baibaiwadi siꞌita, ma sisanapugomi ꞌabehega ꞌomi moisa ꞌagu tomuliyao.” Pita ꞌina mwehihi Yesu ꞌilagu latuheya 3/_ "“Coinega wete ꞌomi loina hauhauna bewa yaꞌebwaegomi ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌatemiyega wahelau hilegami. Ma wahelau hilegami gidemusa taugu yahehelauwegomi. .' !Natugwao, tuta ꞌiꞌiunamo taugu mahetemiu tamiyamiya. Ma ꞌabwa nata yaꞌebesinegomi ma wabesegau. Ma hesi bewa tuwa yahegwaegomi gide mwalona meYudiya yahegwae ꞌesediya yagwae, ‘Casainaina ꞌoina yatautauya, ꞌomi geya sowasowahimi ma ꞌoina watauyawa.’ - Cabwa nata ꞌoiguwega Yehoba sanina ꞌiꞌabi hanehe, ma wete Yehoba ꞌiboi ꞌoinega taugu sanigu ꞌiꞌabi hanehe mwayamwayauwe. g,G Yudasaina ꞌiꞌebesinediya, ma Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu Loheyaiguina ꞌigu sauga ꞌilatu pwaima, ma ꞌigu wasawasa ꞌilatu, ma wete taugu Yehoba ꞌina wasawasa yaꞌabilatuhe. + Eeta Yudasa belediina ꞌiꞌaiya, ma ꞌilomwayamwayauwa ꞌilatuwa ꞌatamana. Beno nihuwana. Yesu ꞌina loinao hauhaudi w*g Yudasaina tauna ꞌidi mane ꞌana toꞌitayahina, ꞌoinega ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega Yesu Yudasa ꞌihegwaeya ma ꞌitauya guyaina weyahina ginaula ꞌigimwane, bo nuwana ꞌitautauya wewelohe ꞌoidiya ma ꞌidi mane ꞌiꞌebwaedi. )- Ma ꞌiyamo bodaedi, taudi mahetediyao simiyamiya, Yesuina ꞌina gwaeina Yudasa ꞌoina geya sisanapu toꞌaha weyahina ꞌihehegwaegwae. B(} Sauga nage ꞌoina Yudasa beledi ꞌiꞌeweya ma Seitani ꞌoina ꞌiluhuwa. Coinega Yesu Yudasaina ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Culomwayamwayau ma ꞌino paihowaina ꞌupaihowa.” H'  Coinega loheyaina ꞌenana Yesu ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cuꞌitaꞌita nata ꞌeguma beledi yahisi ma ꞌwayahi ꞌoina yahepwasa ma yaꞌebwae, tauna beno loheyainaina.” Coinega Yesu beledi ꞌiꞌiuna ꞌiꞌeweya ꞌwayahi ꞌoina ꞌihepwaseya ma Yudasa ꞌiꞌebwaeya, tauna tuwa Saimoni Isakaliyota natuna. & Ma tomuliyaina tauna Yesu deina ꞌiꞌeno hilahila, Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, taiya weyahina ꞌuhehegwaegwae?” }%s Eeta Saimoni Pita nimanega tomuliyainaina ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cuhesilala taiya weyahina ꞌihehegwaegwae?” b$= Tuwa ꞌana tomuliyaina ꞌaigeda, tauna moisa ꞌiyana, Yesuina deina ꞌimiyana. N# Nage ꞌoina tomuliyaedi mabwaiyadi nuwadi ꞌihenainaida ꞌoinega mabwaiyadi siheꞌebuꞌebubuna hilediya, weyahina geya sisanapu taiya weyahina ꞌidi Cinapwanaina ꞌoidiya ꞌihehegwaegwae. d"A Gwae bewa ꞌigwaenediya ꞌigumwala, ma nuwana ꞌigala madouna, ꞌoinega ꞌana tomuliyaedi ꞌoidiya ꞌihepwaila latuwa ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, nata ꞌoimiyega loheya ꞌaigeda ꞌitebaegau.” d!A Moisa tuwa, ꞌabwa yahewasaegomi tomota ꞌoidiya, ma ꞌeguma taiya ꞌitagwala ꞌoimiya, beno tauna ꞌitagwala pwaiya ꞌoiguwa, ma wete ꞌitagwala ꞌagu tohewasaina ꞌoina.” Yesu ꞌana heꞌebwaya weyahina N  “Ginauledi bewa yahepwaila pwaidiwa ꞌoimiya, ma ꞌoinega ꞌabwa tuta muliya ꞌoina silatuma, ꞌabwa waꞌitadi ma wahemisaegau ꞌabehega taugu tuwa Loheyaiguina bewa yahehegwaegwae.  “Cigu gwae bewa geya ꞌabehega mabwaiyami weyahimi, ma hesiyage taiyawedi taudi yahesinuwana pwaidiya weyahidi yahehegwaegwae. Ma hesi Buki Heꞌasisi ꞌoina hali loheya weyahina ꞌihepwaila, ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina tutaina ꞌigwae,‘Loheyainaina tauna ꞌana yaꞌebwaꞌebwaeya, tauna tuwa loheyainaina nata ꞌimiya lohihila ma ꞌiloꞌalehegau.’ yk Heꞌitaedi mabwaiyadi wasanapudiya, ma ꞌeguma wapaihowadi, nata ꞌomi ꞌebe yaliyaya bwebweꞌana waloba. D Bewa yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega geya ꞌeta taiya topaihowa ꞌina ꞌinapwana ꞌida hanesineya. Tohewasa wete gidemusa, geya sowasowahina ma ꞌana tohesumaneina ꞌihanesine. { Wahetotowanegau ma toꞌaha gide ꞌoimiya yapaihoweya, ꞌomi wete gidemusa ꞌiyamiyao ꞌoidiya wapaihowa ꞌesedi. "= Taugu moisa ꞌimi Toheꞌita ma wete ꞌimi Cinapwana ma ꞌahemi yabuyodiya. Coinega ꞌomi wete ꞌilobwainegomiya ma ꞌiyamiyao ꞌahedi wabuyodi. q[ Comi wabwauwegauwa ꞌabehega taugu Toheꞌita ma wete ꞌimi Cinapwana. Ta beno moisa, geya waꞌabo. T! Cahediyedi ꞌibuyodiya ꞌigumwala ma ꞌana ꞌaleꞌoina ꞌisipwa hileya ma ꞌimiya toiya. Cabwa hesi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Nuwamiya ꞌimaedana toꞌaha yapaihoweya ꞌoimiya, bo geya? "= Yesu gwae bewa ꞌiꞌinaneya weyahina ꞌisanapu nugeteya taiya nata ꞌoidiyega Yesu ꞌitebae, tutaina ꞌigwae, “Geya mabwaiyami bwebweꞌami.” |q Coinega Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahatui pwaiya, ꞌilobwainegomiya ma ꞌahemimo yabuyodi ma ꞌoinega wahimi mabwaiyadi siꞌehau. Yasanapugomiya ꞌomi bwebweꞌami, ma hesi geya mabwaiyami bwebweꞌami.” :m Saimoni Pita Yesu ꞌoina ꞌitagwala ꞌigwae, “Cinapwana, bwebweꞌana. Ta geya ꞌabehega ꞌahegumo, ma hesi nuwanuwagu nimagu wete debagu mabwaiyana ꞌubuyodi.” [/ Coinega Saimoni Pita ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Sahena ꞌeta wete tuta ꞌoina ꞌahegu ꞌubuyobuyodi.” Coinega Yesu wete ꞌigwae, “Ceguma geyaꞌabwa ꞌaheu yabuyobuyodi, ꞌowa geya ꞌiyagu.” /W Ma Yesu Saimoni ꞌenana ꞌihehileya ꞌigwae, “Geya ꞌusanapu toꞌaha bewa tuwa ꞌoiuwa yapaipaihowa, ma hesi tuta muliya ꞌoina ꞌabwa hesi ꞌusanapu.” / Coinega Yesu Saimoni Pita ꞌoina ꞌilatuwa ma Saimoniina Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, sahena ꞌaheguwedi ꞌubuyobuyodi.” &E Muliyetega gaeba ꞌoina weꞌaha ꞌisiweya, ma ꞌana tomuliyaedi ꞌahedi ꞌibuyodiya, ꞌabwa muliyetega taweloina ꞌoinega ꞌahediyedi ꞌisaudiya.  Eeta ꞌidi ꞌebe ꞌaiina ꞌoinega Yesu ꞌitoholowa, ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌewa yahuleya, ma tawelo* ꞌiꞌoteya. w Ma hesi Yesu ꞌisanapu pwaiya ꞌabehega ginaula mabwaiyana Tamana ꞌiꞌebwaya pwaiya ma ꞌiboimo ꞌiloina. Ma wete Yesu ꞌisanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌoinega ꞌitauyama ma ꞌisanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌoina nata wete ꞌilohihila. lQ Sauga nage ꞌoina Yesu ma ꞌana tomuliyao nima bwaubwau ma ꞌeluwa mahetenao siꞌaiꞌai. Ma Yudasa Isakaliyota, tauna Saimoni natuna, Seitani ꞌoina ꞌiluhu pwaiya ꞌihenuwa laguweya ma ꞌabehega Yesu ꞌitebae. C  Hataona guyaina ꞌana sauga ꞌiꞌeꞌehoho, ma Yesu ꞌisanapuya ꞌabehega ꞌina sauga ꞌiloba pwaiya ma baleꞌu bewa ꞌiꞌebesine ma ꞌilohihila Tamana ꞌoina. Yesu ꞌina bodaowedi ꞌihelauwediya madouna, ꞌina tuta ꞌebe hegaina hauhau ꞌoinega ma ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina ꞌihelauwediya. Q  2Cina lohatotowedi mabwaiyadi yasanapudiya yawasi miyamiya hatayana ꞌoidiya simiyamiya. Coinega toꞌaha gidemusa Tamagu ꞌina lohatoto ꞌoiguwa, wete gide bewa ꞌoimiya yahehepwailediwa.”G  1Weyahina gwaeyedi taugu geya ꞌigu nuwatuhu ꞌoidiyega, ma hesi toꞌaha gide tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu ꞌoidiyega ꞌilohatotogauwa, wete gide ꞌoimiya yahehepwailediwa. O  0Weyahina taiyawedi ꞌomi ꞌeguma walogwahategau ma ꞌigu gwae wete walogwahatediya, nata tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina loina waloba. Loinaina beno ꞌigu gwaeyedi ꞌoidiyega nata waloba.  / /Ma wete taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌenagu wahesagohedi, ma geya wapaihowadi, nata geyaꞌabwa ꞌimi pui weyahidi yaloiloinaegomi. Weyahina taugu yatauyama geya ꞌabehega tomota ꞌidi pui sabi heyatalaina, ma hesi yatauyama tomota ꞌidi pui ꞌoidiyega yaꞌabihetedi.  ' .Taugu bewa maedanaina yatauyama baleꞌuwa ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahemisaegau, nata geyaꞌabwa guguyou ꞌoina watautauya. mS -Ma wete taiyawedi ꞌomi ꞌeguma waꞌitegauwa, ꞌomi wete ꞌagu tohesumaneina waꞌita pwaiya. )K ,Eeta Yesu ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahemisaegau, ꞌomi wete tauna ꞌihesumanegauwa wahemisaeya. Z- +Ma wete tomotaedi taudi nuwanuwadi ma ꞌadi ꞌahwa bwebweꞌana tomota ꞌoidiyega siloba, ma hesi geya nuwadi ma Yehoba ꞌoinega ꞌadi ꞌahwa bwebweꞌana siloba. Yesu ꞌina gwae hesihesinuwa weyahina ]3 *Nage ꞌoina meYudiyaedi ꞌidi tohanugetao tupwana baibaiwadi Yesu sihemisaeya, ma hesiyage geya sihepwaila hapwesa. Weyahina Palisiyao simatautediya, nata gide hada tapwalolo ꞌoinega silohesohesoiyedi.  )Aiseya gwae bewa ꞌiꞌinaneya weyahina Yesu ꞌina hewaiwai ꞌisanapu nugeteya ꞌoinega weyahina ꞌihepwaila nugeta. +O (“Yehoba matadi ꞌiꞌabi heguguyou pwaiya, ma wete ꞌidi nuwatuhu ꞌiꞌausiya. Coinega geya sawasawahidi ma matadi ꞌoidiyega siꞌebubuna ma wete geya sawasawahidi ma ꞌidi nuwatuhu ꞌiꞌasilala. Coinega geya sawasawahidi ma sitauyama ꞌoiguwa ma yaꞌabi hebwebweꞌanidi.” ta 'MeYudiyaedi geya sihemisa, weyahina Aiseyaina Buki Heꞌasisi ꞌoina wete ꞌihepwaila, ꞌigwaeya, 4a &Coinega toꞌaha gidemusa mwalona palopita Aiseya ꞌina hepwaila Buki Heꞌasisi ꞌoina, ꞌabwa hesi ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwainama ꞌigwae,“Cinapwana, wasaedi ꞌahepwailediya, taiya hede ꞌihemisaediya? Ma wete Cinapwanaina ꞌina waiwai taiyawedi ꞌoidiya ꞌiheꞌitaediya?” b= %Yesu ꞌilaꞌilala moisa baibaiwadi ꞌiheꞌitediya, ma hesiyage geya sihemisae toho.  $Coinega tuta bewa ꞌoina watoho ma maedanaina ꞌina miyana ꞌoimiya wahemisae ma ꞌoinega ꞌomi maedanaina natunao ma maemaedanimi.” MeYudiya ꞌabwa geya sihemisa Yesu ꞌina gwae bewa ꞌoidiya ꞌigumwala, ma ꞌitauya, eeta ꞌoidiyega ꞌiꞌwaiha. \~1 #Cidi gwaeina Yesu ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Sauga ꞌiꞌiuna ꞌoina maedana ꞌoimiya ꞌimiyamiya, ꞌoinega bewa tuwa maedanaina ꞌoina watauya. Weyahina guguyou ꞌeguma ꞌilatuma, nata geya sowasowahimi ma ꞌeda waꞌita. Weyahina taiya ꞌeguma guguyou ꞌoina ꞌitauya, geya sawasawahina ma ꞌisanapu toꞌeha ꞌitautauya. }/ "Bodaedi Yesu ꞌina gwae sihesagoheya ꞌigumwala ma ꞌenana sihemaiseya sigwae, “Cima Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila ꞌabehega Toꞌabihetena miyamiya hatayana. Ma hesi ꞌowa ꞌugwaeya ꞌabehega Loheyainaina siꞌabi hanehe. Taiya tauna Loheyainaina?” O| !Yesu ꞌina ꞌamasa weyahina bewa gidemusa ꞌiheꞌita ꞌesediya. { Ma hesi taugu ꞌeguma baleꞌuwega siꞌabi hanehegau ꞌaiwe ꞌoina, nata tomota mabwaiyadi yalisidima ma sinaoma ꞌoiguwa.” z9 Eeta tuta ꞌilatu pwaima ma Yehoba gogo gabulena ꞌana tomiyao ꞌiloinaedi, ma wete togala ꞌadi toloina gogo gabulena bewa ꞌoinega ꞌipaꞌi. y Ma Yesu bodaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cenanaina nige wahesagoheya geya taugu weyahigu, ma hesi ꞌomi weyahimi. hxI Tuta nage ꞌoina bodaedi sitotoholowa ꞌenana nage sihesagoheya, ꞌoinega siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Tutu ꞌitutututu.” Ma hesi tupwadi sigwae, “Geya, Yehoba ꞌina anelose* ꞌaigeda ꞌihehegwaegwae.” pwY Ma hesiyage bewa gidemusa yaꞌahwanoi ꞌesa, yagwae, ‘Tamagu, saniu ꞌuꞌabi hanehe.’ ” Nage ꞌoina ꞌenana ꞌaigeda galewega ꞌigwae, “Sanigu yaꞌabi hanehe pwaiya, ma ꞌabwa nata wete yaꞌabi hanehe hila.” Qv Yesu wete ꞌigwaeya, “Tuta nage ꞌoina nuwagu ꞌigala hedadeya ꞌoinega togidega nata Tamagu ꞌoina yaꞌahwanoi ꞌesa? Nuwana bewa gidemusa ꞌoina yaꞌahwanoi ꞌesa ma ꞌabehega mwau bewa ꞌoinega ꞌilemegau. Ma geyaꞌabwa bewa gide yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌesa. Weyahina mwau bewa tauna weyahina yatauyama. Gu Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma nuwanuwami ma ꞌoiguwa wahetopaihowa, ꞌomi wamuliyegau. Ma to ꞌasa ꞌoina yamiyamiya, ꞌomi wete ꞌasainaina ꞌoina wamiyamiya. Ma taiya ꞌeguma wete weyahigu wahetopaihowa, nata ꞌomi Tamagu ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegomi.” Yesu ꞌina ꞌamasa weyahina ꞌihegwaegwaeya ?tw Coinega ꞌeda ꞌaigedanaina wete gide, ꞌeguma taiya baleꞌu ꞌoina yawasina ꞌihelauwe baleꞌu ꞌana miya weyahina, nata yawasina bwebweꞌana geyaꞌabwa ꞌilobaloba. Ma hesi taiya ꞌeguma baleꞌu ꞌoina yawasina ꞌitagwale, nata tauna moisa tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya yawasi hataya ꞌiloba. Fs Coinega bewa tuwa yahegwae bwaibwainigomi, ꞌeguma hewana baleꞌu ꞌoina wadauni, ꞌitalasawala ma solanega nata ꞌisiwa ꞌeꞌenina madouna ma bwebweꞌana taloba. Weyahina hewana ꞌeguma geyaꞌabwa baleꞌu ꞌoina tadaudauni, ma ꞌitalasawala, nata geyaꞌabwa wete ꞌeꞌenina bwebweꞌana talobaloba. r# Coinega meGilisiyedi ꞌenadi Yesu ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Bewa tuwa tuta ꞌilatu pwaima ma taugu Loheyaiguina ꞌagu hepwatu yaloba. &qE Coinega Pilipi ꞌitoholowa ma ꞌitauya Andulu ꞌihegwaeya, ma siteluwaedi sitauya Yesu ꞌoina, ma meGilisiyedi ꞌidi nuwatuhuina sihepwaileya ꞌoina. >pu MeGilisiyedi sitauyama Pilipi ꞌoina, ma sihesilala, sigwaeya, “Cinapwana, nuwanuwama Yesu ꞌaꞌita.” Pilipiina tauna Bedeseida loheyaina, beno Galili ꞌina tupwa ꞌoina. Mo Tuta nage ꞌoina meGilisi* tupwadi bodaedi soladiya simiyamiya. Taudi tuwa totapwalolo ꞌidi ꞌasega siliya hanema Yelusalema ꞌoina sabi tapwalolo, Hataona Guyaina ꞌana tuta ꞌoina. Wn' Beno ꞌoina Palisiyao siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Moisa tuwa, ꞌida waiwai ꞌigumwala. Weyahina tomota mabwaiyadi Yesu ꞌina boda ꞌoina sitautauya.” MeGilisi tupwadi nuwanuwadi ma Yesu siꞌita Om Nage ꞌoina meYudiya baibaiwadi Yesu ꞌina paihowa waiwaina wasana sihesagoheya, ꞌoinega sitauya Yesu ꞌina tauyama ꞌana sauga ꞌoina ma ꞌabehega ꞌina luhu Yelusalema ꞌoina sihelatu. Rl Ma bodaedi taudi matadiya Yesu Lasalo galihega ꞌibwauweya ma ꞌamasega ꞌiꞌabi hetoholo hileya, taudi sitauya ꞌiyadiyao ꞌoidiya ma Lasalo ꞌina toholo hila wasana sihepwaila dadaneya. Rk Sauga nage ꞌoina tomuliyaedi gwae bewa sihesagoheya ma hesi geya ꞌoidiya ꞌimaedana. Yesu ꞌina ꞌamasa ꞌoinega ma ꞌina toholo hila ꞌoina ꞌabwa hesi Yehobaina ꞌina gwaeina Buki Heꞌasisi ꞌoina sinuwatuhu yahiya ma sisanapuya toꞌaha gide tomota ꞌidi paihowa Yesu ꞌoina, gwaeina ꞌana moisa ꞌilatuwa. j “MeSaiyoni, sahena wamatamatauta, bewa tuwa ꞌimi kini ꞌoimiya ꞌiluhuluhuwa. Tauna ꞌase hauhauna ꞌoina ꞌigeluwa.” Ki Yesuina hebai ꞌaigeda sanina ꞌase* ꞌoina ꞌigeluwa ma ꞌiluhuluhu Yelusalema. Tuwa gide toꞌaha Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila, gide wete ꞌilatu ꞌesa, tutaina ꞌigwae, h5 Coinega tomotaedi sadasada lahwaina siꞌewediya ma silatuwa ꞌedai Yesu sabi lobaina. Cedaina ꞌoina sitotoholo ma ꞌenadi madouna ꞌoidiyega sibwaubwau sigwae, “Yauwedo Cinapwana, Yehoba saninega ꞌutauyama, ma ꞌuhetoloina madouna ꞌima ꞌasa Isileli ꞌoina.” 4ga Hali sabwelowa boda madouna taudi sitauyama Yelusalema Hataona Guyaina weyahina Yesu wasana sihesagoheya ꞌabehega ꞌabwa nata Yesu Yelusalema ꞌoina ꞌiluhuma. &fE Weyahina meYudiya baibaiwadi Lasalo siꞌiteya ma ꞌadi tohanugetaowedi ꞌoidiyega sihawahawasi ma Yesu simulimuliye. Yesu ꞌina luhu Yelusalema ꞌoina peY Coinega topwaoliyao ꞌidi ꞌinapwanao Lasalo weyahina sihetala gwaeya ma ꞌabehega siloheꞌamasi. {do Ma meYudiya boda madouna Yesu wasana sihesagoheya ꞌabehega Bedani ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌoinega ꞌasainaina ꞌoina sitauya. Nuwanuwadi Yesu ma Lasalo siꞌitadi, Lasaloina tauna mwalona ꞌamasega Yesu ꞌiꞌabi hetoholo hileya. ac; Ta ꞌowa nige wewelohe weyahidi ꞌuhehegwaegwae, taudi tuta mabwaiyana ꞌoidiya mahetemiyao wamiyamiya. Ma hesi taugu nata geyaꞌabwa tuta saliyana ꞌoimiya yamiyamiya.” Lasalo wete ꞌabehega siloheꞌamasi Ma Yesu Yudasa ꞌihegwaeya, “Tuwa ꞌulolagu, sahena wete toꞌaha ꞌoina ꞌugwaegwaene. Toꞌaha gide ꞌoiguwa ꞌipaihoweya, beno tuwa ꞌagu hemiya taona weyahina. ;ao Yudasa ꞌina gwae geya ꞌabehega moisa wewelohe weyahidi ꞌihehegwaegwae, ma hesi tauna tuwa weyahina ꞌihehegwaegwae. Tauna tuwa toyagaha ꞌaigeda ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌidi mane ꞌana toꞌita yahina tauna. Coinega ꞌidi maneina ꞌiꞌitaꞌita yahi ma maneinaina ꞌoinega ꞌiyagayagaha. `- “Toꞌaha weyahina holowa nage geya ꞌihegimwaneya ma ꞌana maisa gide teli handeledi kina ꞌiꞌewa ma wewelohe ꞌoidiya ꞌiheguyai?” 0_Y Ta ꞌoinega Yudasa Isakaliyota, tauna tuwa Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda ma wete tauna tuwa loheyainaina ꞌabwa nata Yesu ꞌiheꞌebwayae, ꞌilomugiya ꞌigwae, *^M Muliyetega Meli holowa ꞌaigeda bwebweꞌana sanina nadi ma wete ꞌana maisa madouna, ꞌiꞌeweyama Yesu ꞌahena ꞌiheholoiya ma wete Meliina debanega Yesuina ꞌahena ꞌisaudiya. Holowainaina mahaina madou hedadena ꞌoinega mahainega hada ꞌalona mabwaiyana ꞌimiya hegagaleya. ]7 Yesu ꞌitauya ꞌasainaina ꞌoina ma nobwa ꞌana sipaihowa. Malida tauna ꞌadi ꞌipaipaihowa, ma Yesuina maꞌina bodao ma Lasalo siꞌaiꞌai. G\  Sabwelo sikisi simiyamiya ma Hataona Guyaina sipaihowa, ma Yesu ꞌitauya Bedani, beno Lasalo ꞌina ꞌasa ꞌoina. Lasalo tauna mwalona Yesu ꞌamasa ꞌoinega ꞌiꞌabi hetoholo hileya. [1 9Tomota ꞌidi gwae bewa gide, weyahina ꞌidi babadao ꞌidi loina paꞌalina silaguya, beno topwaoliyedi ꞌidi ꞌinapwanao ma wete Palisiyedi siloinaediya ꞌabehega ꞌeguma to tupwa ꞌoina Yesu siloba, mwayamwayau babadaowedi ꞌoidiya sihepwaila ma siꞌabiyahi.PZ 8Nage ꞌoina Yesu siꞌebeseya, ꞌidi ꞌebesaina ꞌoina Hada Heꞌasisi deina sitotoholo ma sihehegwaegwae sigwae, “Togidega, loheyaina nata gesowana ꞌitauyama guyai bewa ꞌoina, ꞌawa?” yYk 7Sauga nage ꞌoina meYudiyaedi ꞌidi Hataona Guyaina* ꞌana sauga ꞌilobeya, ꞌoinega tomota baibaiwadi ꞌidi ꞌasa ꞌoidiyega sihanema Yelusalema ꞌoina sabi ꞌabiꞌehau hiladi ꞌabwa muliyetega ꞌidi Guyaiina sipaihowa. yXk 6Nage ꞌoina Yesu meYudiyaedi geya matadiya ꞌida haꞌataꞌatamana, ꞌoinega ꞌiꞌebesinediya ma ꞌitauya ꞌasa ꞌaigeda madouna ꞌoina sanina Epileimi, yoho ꞌawawa deina, ma nobwa maꞌana tomuliyaedi ꞌoina simiyamiya. aW; 5Sauga nage ꞌoina toloinaedi ꞌidi loina silaguya ma ꞌabehega Yesu siloheꞌamasi. :Vm 4Ma geya ꞌabehega meYudiya siboidimo weyahidi, ma hesi Yehoba ꞌina tomotaiyao mabwaiyadi gogo gabulena ꞌoina simiyamiya, ꞌihemiya ꞌautedi boda ꞌaigeda tuwa ꞌoina. %UC 3Kaiyapaina gwae bewa ꞌiꞌinaneya geya tauna ꞌina nuwatuhuwega, ma hesi bolimeina beno ꞌoina tauna topwaoliyedi mabwaiyadi ꞌidi ꞌinapwana madouna. Coinega tuta beno ꞌoina ꞌipalopisai* ꞌabehega tuta muliya ꞌoina, nata Yesu ꞌiꞌamasa meYudiya mabwaiyadi weyahidi. oTW 2Ma hesi waꞌita! Ceguma loheya ꞌaigeda tuwa ꞌiꞌamasa mabwaiyada weyahida, beno bwebweꞌana. Ma hesi geya ꞌana ꞌita bwebweꞌana ꞌeguma meLoma sitauyama ma ꞌida boda mabwaiyana Yudiya ꞌoina siꞌabi hegaladi.” =Ss 1Coidiyega loheya ꞌaigeda sanina Kaiyapa, tauna bolime nage ꞌoina topwaoli ꞌidi ꞌinapwana madouna. Ciyanaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Comi hede nuwa potapotaimi? pRY 0Ma ꞌeguma geyaꞌabwa toꞌaha ꞌoina tapaipaihowa, nata tomota mabwaiyadi ꞌilisidi, ꞌabwa hesi meLoma ꞌidi loina mwauna ꞌoida ꞌilatu, ma ꞌida Yehoba ꞌina hada ma wete ꞌida boda mabwaiyadi siꞌabi hegaladi.” NQ /Coinega Palisiyaowedi ma wete topwaoli ꞌidi ꞌinapwanao simiya ꞌauta, ma sihegwaegwaeya sigwae, “Toꞌaha loheyaina ꞌoina tapaihowa? Weyahina bewa tuwa ginaula waiwaidi ꞌipaipaihowadi. 8e~~,}||2zyyrx0w^vv9u(ts rqqooBnll kjTiEhgyffecd#cba`__ ^]\\[ZYX/VUTTSS,RR Q=PeONhM(LhKpJJAIoHGGLFoEDCBB2A@?>=<<:9877/615&422410p//.N-p,2*)\(9'g&&'%$#"!! z TE?0G Y 8 } >+"8Tx!(Eeta loheloheyaedi siteluwaedi Yesu wahina siꞌahaliya, ma holoina ꞌoinega wahinaina siheholoiya, ꞌabwa muliyetega ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena ma dudulena siꞌeweya ma ꞌoinega wahina siwaduhiya holoina ꞌana tupwa mahetena siwaduha hegogoya. MeYudiya ꞌidi toꞌamasao ꞌadi hemiya taona gidemusa sipaihowa ꞌeseya. w'Loheya ꞌaigeda wete ꞌitauyama, Yosepaina ꞌilemeya ma Yesu wahina siꞌahaliya. Loheyaina sanina Nikodimo, tauna tuwa mwalona nihuwanega ꞌitauya Yesu ꞌoina ma mahetena sihegwaegwaeya. Loheyainaina holowa ꞌaigeda mahaina bwebweꞌana ma wete madouna ma mwauna ꞌiꞌahaliyama, ꞌana mwauina gide loheya ꞌana mwau. Holowinaina solana, mulo* ma alowesi* mahetena sihebweliya. ovW&Muliyetega loheya ꞌaigeda sanina Yosepa ꞌitauyama Pailato ꞌoina ma Yesu wahina ꞌihetalamuya. Loheyainaina tauna Alimatiya loheyaina, tauna tuwa ꞌaigeda wete Yesu ꞌana tomuliya dahwadahwaina, weyahina meYudiya ꞌimatautediya. Coinega Pailato Yosepa ꞌoina ꞌitagwala, ma Yesu wahina kelose ꞌoinega ꞌiꞌahala suluheya ma ꞌitauyeya. u%Yehoba ꞌina buki ꞌoina wete ꞌihepwaila ꞌigwaeya, “Cana tobadiyedi nata ꞌoina siꞌebubuna.” Yesu ꞌana hemiya taona ct?$Ginaulaedi bewa silatuma ma ꞌoinega Yehobaina ꞌina gwaeina ꞌina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaileya, ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina, tutaina ꞌigwae, “Geyaꞌabwa wete hilihiliyana silasalasadi.” s##Taugu tuwa mataguwega yaꞌiteya, ꞌoinega weyahidi ꞌoimiya yahehewasa, ma ꞌoinega gwaeyedi bewa moisadi wahesagohedi ma wahemisaedi. r"Beno namo toloꞌaleha ꞌaigeda ꞌaliliya ꞌiꞌeweya ma Yesu lisulisuna ꞌibadiya, ma lisulisunega bweyaha ma weꞌaha sidauwa. zqm!Muliyetega Yesu ꞌoina sitauyama, ma siꞌiteya yawasina ꞌigumwala pwaiya, ꞌoinega ꞌahena geya silasadi. upc Coinega toloꞌalehaedi Pailato ꞌoidiya ꞌitagwala ma sitauya keloseyedi ꞌoidiyega loheloheyaedi siteluwa ꞌahedi siꞌahu lasediya. Loheya ꞌaigeda ꞌahena silasediya ꞌigumwala, ma wete hali loheya ꞌahena silasediya. EoMa meYudiyaedi ꞌidi tohanugetao Pailato ꞌoina siꞌahwanoiya, ma ꞌeguma sawasawahina ꞌitagwala ꞌoidiya ma loheloheyaedi kelose ꞌoidiya sisanasanana ꞌahedi silasadi, ma ꞌoinega siꞌamasa mwayamwayau, eeta ꞌadi kelose ꞌoidiyega siꞌahala suluhedi. Weyahina sisanapuya ꞌidi sabwelo madouna ꞌihohoya, ꞌoinega geya nuwadi ma ꞌabehega loheloheyaedi ꞌadi kelose ꞌoidiya sisanasanana ꞌidi Sabatinaina ꞌoina. 7ngCimalaꞌuꞌu ꞌigumwala ma ꞌigwae, “Cigumwala pwaiya.” Tuwa beno ma mwaguna ꞌilotasouwa, ꞌisuluwa ꞌahalana, ma yawasina ꞌigumwala. Yesu lisulisuna sibadiya m3Tupwaina ꞌoina weꞌaha payupayuyuna, sanina waini*, mabiyona silaguya ꞌimiyamiya. Coinega balou siꞌeweya, weꞌahina ꞌoina sihebuteya, ma ꞌaiwe ꞌaigeda sanina hisopa* ꞌoina siꞌatubadiyeya, ma siꞌeyoyowe haneheya Yesu sopana ma ꞌabehega ꞌimalaꞌuꞌu. jlMTuta nage ꞌoina Yesu ꞌisanapuya ꞌabehega ginaula mabwaiyana ꞌilohegumwalidiya, ꞌoinega ꞌigwaeya, “Taniꞌogu ꞌiyahala.” Ma ꞌoinega Yehoba ꞌina buki ꞌina gwaeina ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina. ekCYesu loheyaina wete gidemusa ꞌihegwae ꞌeseya ꞌigwae, “Ciyagu, sinau beno.” Coinega Yesuina ꞌina ꞌamasa mulina, loheyaina Yesu sinana ꞌitoeya ꞌina hada ma ꞌiꞌitayahiya. Yesu yawasina ꞌina gumwala 7jgTa Yesu ꞌiꞌita suluwa sinana ma wete ꞌana tomuliya tauna ꞌihelauweya madouna sitotoholo, ꞌoinega sinanaina ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Sinagu, loheya beno natuu.” .iUMa Yesuina ꞌana kelose deina wahiwahine sitehata sitotoholo, taudi beno Yesu sinana matasina, ma wete hali Meli tauna Kilopa mwanena, ma wete Meli Magidala. NhNuwatuhu bewa gidemusa sipaihowa ꞌeseya, ma ꞌoinega Yehoba ꞌina Buki Heꞌasisi ꞌoina gwaeina ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina, tutaina ꞌigwae,“Cagu ꞌaleꞌo siheguyaiyediya, ma hesi ꞌagu hewanu siꞌeꞌopiꞌopiyediya.” Ma ꞌina gwaeina bewa gidemusa moisa tuwa toloꞌalehaedi sipaihowa ꞌeseya. @gyMuliyetega toloꞌalehaedi taudi Yesu siꞌabi hekeloseyeya sitehataedi Yesuina ꞌana ꞌaleꞌo siꞌewediya ma siboidimo ꞌoidiya siheguyaiyeya. Cana hewanu wete siꞌeweya ma sigwae, “Caleꞌo bewa tabataba hedadena ma wete saliyana, geya ꞌana tubwemo. Coinega nata geyaꞌabwa tahahaigaigali, ma hesiyage ꞌeꞌopiꞌopi ꞌaigeda tapaihowa gidemusa kati. Ma ꞌoinega ꞌeguma taiya ꞌinugeta hewanu bewa ꞌiꞌewa.” f Coinega Pailato babadaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Nata geya wete yalagulagu lohihili, tuwa nage gidemusa ꞌimiyamiya.” e}Coinega topwaoliyao ꞌidi babadao sitauya Pailato sihegwaeya sigwae, “Cinapwana, toꞌaha weyahina ‘MeYudiya ꞌidi kini’ ꞌuleleya? Ma hesiyage ꞌuda lele ꞌugwae, ‘Loheya bewa ꞌigwaeya ꞌabehega tauna meYudiya ꞌidi kini.’ ” dCasainaina ꞌoina Yesu siꞌabi hekeloseyeya geya bwaga Yelusalema ꞌoinega. Coinega meYudiya baibaiwadi gwaeina sihasiliya, weyahina gwaeina sileleya ꞌena ꞌetoi ꞌoidiyega. MeYudiya ꞌenadiyega ma meLoma ꞌenadiyega ma wete meGilisi ꞌenadiyega. c7Yesuina ꞌana kelose debana Pailato gwae ꞌileleya ma ꞌiꞌahu hepaꞌineya ꞌigwae, “Yesu gwama Nasaleta tauna meYudiya ꞌidi kini.” bCasainaina ꞌoina Yesu situtu hepaꞌineya ꞌana kelose ꞌoina. Ma ꞌana keloseina deina loheloheya siteluwa wete situtu hepaꞌinediya ꞌadi kelose ꞌoidiya, loheya ꞌaigeda ꞌina ꞌebeulega ma ꞌaigeda ꞌina ꞌadigeyegeyega, ma Yesu gamwagamwana. OaSitauyeya ma Yesu ꞌiboinamo ꞌana kelose ꞌiꞌahaliya, ma toloꞌalehaedi mahetenao sitauya ꞌasa ꞌaigeda sanina Bulubulu ꞌoina, ma hesiyage sanina meYudiya ꞌenadiyega sigwae Goligota. @`yEeta Pailatoina ꞌitagwala ꞌoidiya ma Yesu Kolose ꞌoina situtu hepaꞌine. Yesu ꞌana tutu hepaꞌina kelose ꞌoina Coinega toloꞌalehaedi Yesu siꞌabi yahiya ma sitauyeya. 9_kMa taudi sigwae, “Geya, watauya kelose ꞌoina watutu hepaꞌine.” Coinega Pailatoina wete ꞌihesilala hilediya ꞌigwae, “Togidega ta ꞌimi kini ma ꞌabehega ꞌaloheꞌamasi?” Coinega topwaoliyao ꞌidi babadao sigwae, “Tauma hene Sisa ꞌiboinamo ꞌima kini, geya ꞌeta wete taiya.” g^GTuta nage ꞌoina ꞌasu diladila gamwana ꞌoina. Cabwa ꞌiꞌadale hali sabwelo ꞌoina Hataona Guyaina siꞌai. Tutaina ꞌoina Pailato meYudiya ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Waꞌita, loheya bewa tauna ꞌimi kini.” }]s Pailato gwae bewa gidemusa ꞌihesagoha ꞌeseya, ꞌoinega Yesu ꞌilatuheya ꞌatamana, ma Pailato ꞌebeloina bwasaina ꞌoina ꞌimiyatoiya. Bwasaina ꞌane daꞌule ꞌoinega sipaihoweya ma sibwauweya Gabata, beno meYudiya ꞌenadi. ,\Q Pailatoina Yesu ꞌina gwae gidemusa ꞌihesagoha ꞌeseya, ꞌoinega nuwanuwana madouna Yesu ꞌilihasi. Ma hesiyage meYudiyaedi geya nuwadi, ꞌoinega mabwaiyadi ꞌenadi madounega sigwaeya, “Yesu ꞌeguma ꞌulihasi, ꞌowa geya Sisa* ꞌiyana. Weyahina loheya beno ꞌiꞌabowa ꞌabehega tauna kini ꞌaigeda, ma hesiyage Sisa ꞌiboinamo kini. Coinega tasanapuya ꞌabehega tauna Sisa ꞌana ꞌaleha.” .[U Ta Yesu Pailato ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Geya ꞌeta wete ꞌino loina ꞌoiguwa ꞌimiyamiya, ꞌeguma Yehoba geya ꞌoiuwa ꞌitagwala. Ma hesiyage ꞌuda sanapu ꞌabehega loheyaina tauna ꞌiheꞌebwayaegauma ꞌino loina ꞌoina, ꞌina pui gala hedadena, ꞌabwa ꞌowa ꞌino pui.” 2Z] Coinega Pailatoina wete ꞌihesilala hileya ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌigu hesilala geya ꞌuhemaisa? Geya ꞌusanapu ꞌabehega taugu sawasawahigu ma yaloinaego? Ceguma yagwae silihasigo, nata wete lihasa ꞌuloba, ma ꞌeguma yagwae siloheꞌamasigo, nata wete tuwa siloheꞌamasigo.” :Ym Coinega Yesu ꞌitoehileya ma siluhuwa ꞌina hada ꞌoina, ma ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cowa taꞌehega ꞌutauyama?” Ma hesiyage Yesuina geya ꞌeta toꞌaha ꞌigwaene. MXCidi gwaeina Pailato ꞌihesagoheya eeta ꞌimatauta madouna. W/Coinega meYudiyaedi sigwae, “Tauma ꞌima loina ꞌabehega bewa tuwa ꞌida ꞌamasa. Weyahina ꞌiꞌabowa ꞌabehega tauna Yehoba natuna.” \V1Nage ꞌoina topwaoliyao ꞌidi ꞌinapwanao ma wete ꞌidi topaihowao Yesu siꞌiteya, ꞌoinega ꞌenadi madounega sibwauwa, sigwae, “Kelose ꞌoina watutu hepaꞌine!” Coinega Pailatoina ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Hede ꞌomi wanaoma watoe watauye ma watutu hepaꞌine, weyahina taugu geya ꞌeta ꞌina pui yaloba toho.” QUCoinega Yesu maꞌana talatala, ma wete maꞌana ꞌaleꞌo wasawasa bwehabwehalina ꞌilatuwa ꞌatamana, ma Pailatoina wete bodaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Bewa tauna loheyainaina waꞌita!” XT)Ma Pailato ꞌilatu hila ma bodaedi ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Loheya bewa yatoeyama ꞌoimiya, ma waboi matamiyega waꞌita ma wasanasanapu ꞌabehega geya ꞌeta wete pui ꞌoinega yaloba toho.” SCoinega sinaowa deina ma sigwae lotuyaneya, sigwae, “MeYudiya ꞌidi kini yo, yauwedo.” Ma wete nimadiyega sisapiya. IR Muliyetega toloꞌalehaedi talitali siꞌeweya, Yesu ꞌana talatala sipaihoweya, ma Yesu debana silaguya. Cabwa wete ꞌaigeda ꞌaleꞌo wasawasa bwehabwehalina siꞌeweya ma siheꞌoteya. pQ [Coinega Pailato Yesu ꞌitoeya ꞌinaowa ꞌina toloꞌalehaedi ꞌiꞌebwaediya ma gulahega sisapiya. NP(Coinega bodaedi mabwaiyadi siꞌapu lagata ma ꞌenadi madounega sigwaeya, “Geya, tauna sahena ꞌulihalihasi, nuwanuwama Balabasa hesi ꞌulihasi weyahima.” (Balabasaina tauna toyagaha.)O7'Ma hesiyage ꞌomi tuta mabwaiyana ꞌoidiya mumugami ma ꞌabehega Hataona Guyaina ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌadi tuta ꞌoidiya, deli ꞌadi tomiya ꞌoidiyega ꞌaigeda loheya yalihasi weyahimi. Coinega togidega ꞌimi nuwatuhu, meYudiya ꞌimi kini bewa ꞌoimiya yalihasi?” ;No&Coinega Pailatoina wete Yesu ꞌoina ꞌihesilala, ꞌigwae, “Toꞌaha sanina sanapu moisa?” Pailato ꞌabwa hesi ꞌitagwala ma Yesu ꞌiꞌamasa Pailato ꞌihesilala ꞌigumwala, ma ꞌilatuwa ꞌatamana, ta meYudiyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Loheya bewa geya ꞌeta wete pui ꞌoinega yaloba. M%Coinega Pailatoina Yesu wete ꞌihesilala hileya ꞌigwae, “Cabehega ꞌowa ꞌaigeda kini?” Ma Yesu ꞌigwae, “Beno tuwa ꞌugwae pwaiya, weyahina yaliꞌuma ta baleꞌu bewa ꞌoina yatauyama ginaula bewa weyahina, ma ꞌoinega sanapu moisa weyahina yahetohepwaila, ma taiyawedi ꞌeguma sanapu moisaina sihemisae ma siꞌabiyahi, taudi beno ꞌenagu ꞌana tohesagohao moisa.” :Lm$Ma Yesu ꞌigwaeya, “Baleꞌu bewa taugu geya ꞌigu ꞌebeloina. Weyahina taugu ꞌeguma moisa baleꞌu bewa ꞌigu ꞌebeloina, ꞌagu tomuliyaedi sawasawahidi ma weyahigu silosabilau ma meYudiya geyaꞌabwa siꞌabiꞌabi yahigau. Ta moisa tuwa, baleꞌu bewa taugu geya ꞌigu ꞌebeloina.” ZK-#Ma Pailato ꞌigwaeya, “Cino nuwatuhu ꞌabehega taugu Yudiya loheyaina? Cowa hene ꞌuboi ꞌino bodao maꞌidi topwaoli ꞌidi babadao sitoegoma, ꞌoinega ꞌuhepwaila bwaibwaina toꞌaha ꞌino pui?” /JW"Coinega Yesuina Pailato ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cino hesilalaina ꞌowa tuwa ꞌuboi ꞌoiuwega bo ꞌeta taiyawedi weyahigu sihegwaegwaeya ꞌoiuwa?” .IU!Coinega Pailato ꞌiluhu hila ꞌina ꞌebe miyaina ꞌoina ma Yesu ꞌibwauweya ꞌiluhuwa ma ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cowa moisa meYudiya ꞌidi kini?” 9Hk Gwae bewa ꞌilatuwa ma ꞌoinega Yesuina ꞌina gwaeina ꞌina ꞌamasa weyahina ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina, beno mwalona ꞌigwaeya togidega nata ꞌiꞌamasa ꞌesa. 'GGMa Pailatoina wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Hede ꞌomi wanaoma watoe ma watauye nobwa waboi ꞌimi loina ꞌoidiyega waheyatalae.” Coinega meYudiyaedi sigwae, “Geya ꞌeta wete ꞌama tagwala ma ꞌeta taiya ꞌina ꞌamasa weyahina ꞌaloina ma ꞌaloheꞌamasi.” F#Coinega meYudiyaedi sihemaiseya sigwae, “Loheya bewa ꞌeguma moisa geya ꞌina puimo, geyaꞌabwa wete ꞌatoetoeyama ꞌoiuwa.” 5EcBeno ꞌoinega Pailato ꞌilatuwa ꞌatamana ma ꞌihesilalediya ꞌigwae, “Togidega ꞌimi nuwatuhu loheya bewa ꞌana heꞌewa weyahina, hana wagwae ma yahesagohe.” D)Coinega Yesu Kaiyapa ꞌina hadega sitoehileya ma sitauyeya toloina madouna tauna Loma loheyaina sanina Pailato ꞌina hada ꞌoina. Silatuwa ma gona ꞌiꞌadaleya. Coinega meYudiyaedi geya sawasawahidi ma toloinaina ꞌina hada ꞌoina siluhu. Weyahina mumugadi ꞌeguma nuwanuwadi ma Hataona Guyaina siꞌai, geyaꞌabwa meLoma ꞌidi hada ꞌoina siluhuluhu, beno taudi ꞌidi heꞌasisi. C+Ta Pitaina wete ꞌimwehihi hila ꞌigwae, “Ciya, geya.” Tuwa beno ma ꞌamꞌam loheyana ꞌidouwa. Yesu ꞌina lauhetala Pailato ꞌoina BCoinega Topwaoli Madouna ꞌina topaihowa ꞌaigeda, tauna mwalo Pita loheyaina ꞌaneyage tenana ꞌiꞌupweꞌupweya ꞌina susu ꞌaigeda, ꞌihegwaeya Pitaina ꞌigwae, “Cowa nuwana mahetena Olibe tanohina ꞌoina yaꞌitegomiya mwalo, ꞌawa?” zAmMa Pitaina ꞌabwa ꞌaiweina ꞌoina ꞌimwaimwailu bodaedi mahetediu ma sihesilaleya sigwae, “Cowa nuwana ꞌaigeda bewa loheyaina ꞌana tomuliya, ꞌawa?” Ma Pitaina wete ꞌimwehihi hila ꞌigwae, “Ciya, taugu hene geya.” @-Coinega Anasa Yesu maꞌana pai ꞌihesumane hileya ma ꞌilohihila Topwaoli Madouna ꞌoina, sanina Kaiyapa. Pita Yesu ꞌimwehihi hileya ?{Coinega Yesu loheyaina ꞌenana ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Ceguma moisa ꞌusanapuya ꞌabehega yagwae puiya, bewa tuwa ꞌigu gwae puiina ꞌugwae latuhe. Ma ꞌeguma ꞌigu gwae bwebweꞌadi, toꞌaha weyahina ꞌuꞌahu nahenahegauwa?” >Yesu ꞌina hemaisao ꞌihepwailediya ꞌigumwala, ꞌoinega ꞌaigeda toloꞌaleha deina ꞌitoholo ma nimana ꞌoinega Yesu ꞌiꞌahu nahenaheya, ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Taiya ꞌowa nige Topwaoli Madouna ꞌoina bewa gidemusa ꞌugwae ꞌesa?” B=}Coinega toꞌaha weyahina taudi geya ꞌoidiya wahesilala? Weyahina ꞌigu gwae mabwaiyadi taudi sihesagoha pwaidiya toꞌaha ꞌigu hegwaegwae ꞌoidiya mabwaiyana sisanasanapudi.” k<OCoinega Yesu Topwaoli Madouna ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Sauga mabwaiyana ꞌoidiya ꞌatamana ta hada tapwalolo* ꞌoidiya ta Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi solana yaheheꞌita. Coinega meYudiya mabwaiyadi ꞌigu heꞌita sihesagohediya ta sisanapudiya. Weyahina ꞌigu heꞌita geya yada dahweya. Tuta mabwaiyana tomota matadiya yaheheꞌita. ;7Nage ꞌoina Topwaoli Madouna Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Taiyawedi taudi ꞌa tomuliyaowedi? Ma wete togidega ꞌuheheꞌita ꞌesedi?” (:IMa sauga nage ꞌoina gogagogai ꞌana tuta, ꞌoinega topaihowa ma toloꞌalehaedi ꞌaiwe sihataliya ma ꞌoina simwaimwailu. Coinega Pitaina ꞌiꞌitediya simwaimwailu, ta wete tauna ꞌiluhuwa ꞌoidiya, ma mahetenao simwaimwailu. Topwaoli Madouna Yesu ꞌibwaꞌa hesilaleya 79gNage ꞌoina wahineina Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cowa nuwana Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda, ꞌawa?” Ta Pitaina ꞌimwehihiya ꞌigwae, “Ciya, taugu hene geya!” P8Pita hesiyage geya ꞌiluhu hadai, ꞌatamana ꞌitotoholo. Muliyetega tomuliyaina tauna tuwa Topwaoli Madouna ꞌiyanaina ꞌilatuwa, ma wahine ꞌaigeda tauna ꞌahwaꞌeda ꞌana toꞌitayahina ꞌihegwaeya ma ꞌabehega Pita ꞌoina ꞌitagwala ma ꞌiluhu hadai. Coinega wahineina Pita ꞌitagwaleya ma ꞌiluhuwa hadai. b7=Coinega Yesu sitoeya ma ꞌana tomuliya ꞌeluwa boda simuliyedi. Taudi Saimoni Pita ma wete ꞌaigeda tomuliya tauna Topwaoli Madouna ꞌiyana. Coinega boda baꞌidadiyao siluhuwa Topwaoli Madouna ꞌina hada. 66eTauna tuwa Kaiyapaina mwalona meYudiya ꞌihegwaediya ꞌabehega ꞌilobwaineya ma loheya ꞌaigeda tuwa ꞌiꞌamasa tomota mabwaiyadi weyahidi. Pita Yesu ꞌimwehihiyeya 5% Nugeta sitauyeya Anasa ꞌina hada. Anasa tauna Kaiyapa bwahiyana. Bolime nage ꞌoina Kaiyapaina tauna topwaoliyao ꞌidi taubada madouna. 4 Nage ꞌoina toloꞌalehaowedi maꞌidi tohanugetao ma wete meYudiya ꞌidi hewahewaliyao Yesu siꞌabi yahiya ma nimana sipaiya. 3 Coinega Yesu Saimoni Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cino ꞌelepa ꞌaleha ꞌana ꞌebe laguwa ꞌulagu hila, sahena ꞌagu muya biyoina ꞌusuꞌwasuꞌwani. Weyahina biyo bewa Tamagu ꞌiꞌebwaegauwa ma ꞌabehega yanuma.” Yesu Anasa matana sihetoholoya Y2+ Ma Saimoni Pita Yesu deina ꞌitotoholo ꞌina ꞌelepa ꞌaleha tolobwanega ꞌilisi ꞌeweya, ma Topwaoli Madouna ꞌina topaihowa tenana ꞌebeulega ꞌiꞌupwa yahuleya. Topaihowaina sanina Maleko. i1K Yesu gwae bewa ꞌiꞌinaneya ma ꞌoinega ꞌina ꞌahwanoiina Tamana ꞌoina ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina, tutaina ꞌigwae, “Tamagu, loheloheyaowedi ꞌuꞌebwaegauwa geya ꞌeta taiya ꞌoidiyega yaheꞌwaihi.” H0 Coinega wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Nige yahegwae pwaigomiya, taugu. Ma ꞌeguma taugu moisa wabesebesegau, hede ꞌagu tomuliyaowedi bewa watagwaledi ma sitauya ꞌidi ꞌasa.” Y/+Muliyetega toloꞌalehaedi baleꞌuwega sitoholo hila, ma Yesuina wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Taiya waꞌebeꞌebese?” Coinega taudi sigwae, “Nasaleta loheyaina ꞌaigeda, sanina Yesu.” .Sauga nage ꞌoina tutaina Yesu ꞌigwaeya, “Taugu,” beno ꞌoina toloꞌalehaedi tupwana sihutu hila ma sibeꞌuwa baleꞌuwa. 7-gMa taudi sigwae, “Caigeda Nasaleta loheyaina, sanina Yesu.” Coinega Yesu ꞌihegwae hilediya, “Taugu!” Ma totebaina toloꞌalehaowedi baꞌidadiu sitohotoholo. R,Ma hesi Yesu ginaula mabwaiyadi ꞌisanapu nugetediya toꞌaha nata ꞌoina ꞌilatu. Coinega Yesu ꞌinaowa toloꞌalehaedi ꞌoidiya ma ꞌihesilalediya ꞌigwae, “Taiya waꞌebeꞌebese?” N+Coinega Yudasa toloꞌalehaowedi baꞌidanao sinao tupwaina ꞌoina, maꞌidi wodam ma mayale, ma wete maꞌidi gwegwe ꞌaleha. Ma toloꞌalehaowedi ꞌadi tohewasao taudi topwaoli ma Palisiyao. *Ma Yudasaina totebaina tupwaina ꞌisanapu bwaibwainiya. Weyahina sauga baibaiwana Yesu maꞌana tomuliyao ꞌoina sitautau. ) ;Yesu ꞌina ꞌahwanoi mulina, maꞌana tomuliyao sitauya papali ꞌaigeda sanina Kidiloni weꞌahina sihabaleya, ma Olibe* tanohina ꞌoina siluhuwa. t(aCoinega mumugau yaheꞌita pwaiyeya ꞌoidiya, ma ꞌabwa nata wete yaheꞌite hiladi, ma ꞌoinega ꞌino helauina ꞌateguwa ꞌimiyamiya taudi ꞌatediya wete gidemusa ꞌida miyamiya, ma taugu wete ꞌoidiya yada miyamiya.”<'q“Tamagu, ꞌowa moisa bwebweꞌau. Ma hesiyage mebaleꞌu geya sisanapugo, yaboi hesi yasanasanapugo. Ma wete tomotaedi sisanapugauwa ꞌabehega ꞌowa ꞌuhesumanegauma. <&q“Tamagu, tomotaedi ꞌuꞌebwaegauwa, nuwanuwagu ma ꞌasainaina ꞌoina yatautauya taudi wete ꞌasainaina ꞌoina mahetegwao ꞌada miyamiya ma ꞌoinega ꞌigu wasawasaina ꞌuꞌebwaegauwa nage ꞌoina siꞌita. Weyahina muliyetega ma baleꞌu bewa ꞌupaihoweya, taugu ꞌuhelauwe nugetegauwa. 5%cTaugu moisa ꞌoidiya yamiyamiya ma ꞌowa wete gide ꞌoiguwa ꞌumiyamiya, ma ꞌoinega sida heboda ꞌaigeda bwaibwaina. Ma ꞌoinega mebaleꞌu siꞌitadi ma sida sanapugau ꞌabehega ꞌowa moisa ꞌuhesumanegauma. Ma wete sisanapugo ꞌabehega moisa ꞌuhelauwediya gidemusa ꞌuhelauwegauwa. @$yMwalona ꞌino wasawasaina bwebweꞌanaina ꞌuꞌebwaegauwa, taudi wete gide yaꞌebwae pwaidiya, ma ꞌoinega mabwaiyadi sida heboda ꞌaigeda. Gidemusa ꞌowa ma taugu ꞌaigeda. T#!Yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoiuwa ma ꞌabehega mabwaiyadi sida heboda ꞌaigeda ꞌoida, gide ꞌowa ma taugu ꞌaigeda tuwa. Ma ꞌoinega mebaleꞌu sihemisaegau ꞌabehega ꞌowa moisa ꞌuhesumanegauma. H" “Tamagu, geya ꞌabehega taudi siboi weyahidi yaꞌahwa ꞌahwanoiwa, ma hesiyage taudi ꞌabwa nata ꞌidi gwae ꞌoidiyega sihemisaegau, taudi wete weyahidi yaꞌahwa ꞌahwanoiwa. !Tomotaedi weyahidi yatagwalegauwa ꞌoiuwa ma ꞌoinega sauga ꞌinaonaoma ꞌoina taudi wete sitagwaledi moisa ꞌoiuwa.  'Tuwa gidemusa ꞌowa ꞌuhesumanegauma baleꞌu bewa ꞌoina ꞌoinega taugu wete gidemusa tomotaedi yahesumanedi tomiya baleꞌu ꞌoidiya. %Taudi weyahidi yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoiuwa ma ꞌino gwae moisanega ꞌuꞌabihe bwebweꞌanidi ma ꞌoinega ꞌino bodao ꞌehaudi taudi. QTaudi geya mebaleꞌu ꞌidi boda ꞌoina simiyamiya, gide wete taugu. *MMa geya ꞌabehega yaꞌahwaꞌahwanoi ma baleꞌuwega ꞌuꞌewa yahuledi, ma hesi nuwanuwagu ma ꞌabehega togalaina ꞌoinega ꞌuꞌahu suꞌwasuꞌwanidi. oWCino gwaeyedi yaꞌebwaya pwaidiya, ma hesiyage mebaleꞌu ꞌino tomotaedi silogwahatediya. Weyahina taudi mebaleꞌu ꞌidi boda geya ꞌoina simiyamiya. Taugu tuwa wete gidemusa mebaleꞌu geya ꞌidi boda ꞌoina yamiyamiya. I  “Ma hesiyage taugu ꞌiꞌiunamo ma yahilawa ꞌoiuwa, ma ꞌigu gwaeyedi yagwaenediya ꞌigu tomotaiyao gogo gabulena ꞌoidiya, ma ꞌoinega ꞌigu yaliyayega sida yaliyaya madouna. #? “Weyahina tutaina taugu mahetediu, ꞌowa ꞌino waiwai ꞌoinega yaꞌitaꞌita yahidi. Waiwaiina ꞌowa ꞌuꞌebwaegauwa ꞌoinega yaꞌitaꞌita yahidi. Ma Tamagu, boꞌiyage ꞌusanapu pwaiya beno tomotaedi ꞌuꞌebwaegauwa, geya ꞌeta taiya ꞌoidiyega yaheꞌwaihi. Beno tuwa loheyaina ꞌino buki ꞌoina lele ꞌimiyamiya ꞌabehega tauna ꞌiꞌwaiha, loheyainaina ꞌiboinamo ꞌihesilae. 7g Sauga ꞌiꞌiunamo ma yalohihilawa ꞌoiuwa, nata geyaꞌabwa baleꞌu bewa wete ꞌoina yamiyamiya. Ma hesiyage tomotaedi taudi ꞌuꞌebwaegauwa nata tuwa baleꞌu bewa ꞌoina simiyamiya. Tamagu, ꞌowa moisa saniu heheꞌasisiyanaina, ꞌoinega bewa tuwa yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoiuwa ma tomotaedi ꞌowa ꞌino waiwai ꞌoinega ꞌuꞌitayahidi ma ꞌoinega siheboda ꞌaigeda, tuwa gide ꞌowa ma taugu huhunida ꞌaigeda. hI Weyahina toꞌaha gidemusa ꞌoiguwa simiyamiya, ꞌowa mabwaiyana ꞌino ꞌebeloinao. Ma wete ꞌowa toꞌaha gidemusa ꞌoiuwa simiyamiya, mabwaiyana taugu ꞌigu ꞌebeloinao, ma ꞌoidiyega sanigu ꞌihemadou pwaiya. D Coinega bewa tuwa weyahidi yaꞌahwa ꞌahwanoiwa ꞌoiuwa. Ta geya ꞌabehega mebaleꞌu weyahidi, ma hesi tomotaedi taudi ꞌuꞌebwaegauwa weyahidi, weyahina taudi ꞌino tomotaiyao. `9Weyahina gwaeyedi ꞌuꞌebwaegauwa yaheꞌita pwaidiya ma wete sihemiseya. Coinega sisanapu bwaibwainigauwa ꞌabehega ꞌowa moisa ꞌoiuwega yatauyama ma wete sihemisaegauwa ꞌabehega ꞌowa ꞌuhesumanegauma. wgGinaulaedi mabwaiyadi ꞌuꞌebwaegauwa sisanapu pwaidiya ꞌabehega mabwaiyadi ꞌowa ꞌoiuwega sitauyama. [/“Tamagu, mumugau mabwaiyana yaheꞌita pwaidiya taudi tomotaedi gogo gabulena ꞌoina ꞌuꞌebwaegauwa ꞌoidiya. Ma wete ꞌenau mabwaiyana siꞌobigaiya, weyahina tomotaedi ꞌowa ꞌuꞌebwaegauwa. -SCoinega Tamagu, bewa tuwa matauwa sanigu ꞌuꞌabi hanehe, gidemusa mwalona tuwa ꞌowa ma taugu ꞌida wasawasaina, muliyetega ꞌabwa gogo gabulena ꞌilatuma. }sGogo gabulena bewa ꞌoina saniu yaꞌabi hanehe pwaiya, weyahina paihowaedi ꞌuꞌebwaegauwa yapaihowa pwaidiya. V%Yawasiina miyamiya hatayana bewa gidemusa ꞌina ꞌeda: Ceguma tomota sisanapugo ꞌabehega ꞌowa moisa Yehoba, ma wete ꞌeguma sisanapugau ꞌabehega taugu Toꞌabiheteguina ꞌowa ꞌuhesumanegauma. 0YWeyahina loina mabwaiyana tomota weyahidi ꞌuꞌebwaya pwaigauwa ma taugu yawasidi miyamiya hatayana baibaiwadi yaꞌebwaedi, tomotaedi ꞌuꞌebwaegauwa ꞌoidiya. ~ wGwae bewa Yesu ꞌigwaenediya ꞌigumwala, ma ꞌiꞌita haneya galewa ma ꞌiꞌahwanoiya, ꞌigwae, “Tamagu, bewa tuwa ꞌigu tuta ꞌilatu pwaima ma taugu tuwa natuina sanigu ꞌuꞌabi hanehe ma ꞌoinega taugu wete saniu yaꞌabi hanehe. uc!Gwae bewa yaꞌinanediwa ꞌoimiya ma ꞌoiguwega wanuwa daumwala. Ma hesiyage ꞌimi miya gogo gabulena ꞌoina nata ꞌigala. Ma hesiyage waꞌatepatu, weyahina taugu gogo gabulena ꞌana loina mabwaiyana yahewaiwai sinediya.” % Ma hesiyage wada sanapu ꞌabehega tuta ꞌinaonaoma ꞌoina, bo nuwana tagwae tuta bewa ꞌilatu pwaima, ma mabwaiyami waliya sawala ꞌimi ꞌasa ꞌoidiya ma yaboigumo ꞌebwa yamiyamiya. Ta geya ꞌabehega moisa yaboigumo, weyahina Tamagu baꞌidagu ꞌamiyamiya. q [Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Bewa tuwa ꞌabwa hesi wahemisaegauwa, ꞌawa? < qCoinega bewa tuwa ꞌasanapu bwaibwainigowa ꞌabehega ꞌowa moisa ginaula mabwaiyana ꞌusanapudiya. Coinega bewa tuwa geyaꞌabwa wete ꞌahehesilala hilago, weyahina ꞌima nuwatuhu mabwaiyadi ꞌusanapu pwaidiya. Beno ꞌoinega ꞌahemisaegowa ꞌabehega ꞌowa moisa Yehoba ꞌoinega ꞌutauyama.” * MCoinega ꞌana tomuliyaedi sihegwaeya sigwae, “Cinapwana, bewa tuwa ꞌoima ꞌugwaelatu bwaibwaina, weyahina geya gwae hegehegedi ꞌoidiyega ꞌugwae. 5 cTa moisa tuwa beno, taugu Tamagu ꞌoinega yatauyama ma baleꞌu bewa ꞌoina yamiyamiya. Coinega bewa tuwa baleꞌu yaꞌebeꞌebesine ma yalolohihila Tamagu ꞌoina.” +Oweyahina Tamagu ꞌihelauwe pwaigomiya. Cina helauina huhuna weyahina ꞌomi wahelauwegauwa, ma wete wahemisaegauwa ꞌabehega taugu Yehoba ꞌoinega yatauyama.  Ma sauga nage ꞌoina nata ꞌomi saniguwega Tamagu ꞌoina waꞌahwanoi, taugu nata geyaꞌabwa weyahimi yaꞌahwaꞌahwanoi, ;oCoinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ginaulaedi gwae hegehegedi ꞌoidiyega yahepwaile pwaidiwa ꞌoimiya. Ma hesi sauga sinaonaoma ꞌoidiya nata geyaꞌabwa wete gwae hegehegedi ꞌoidiyega yahehegwaegomi, ma hesiyage nata Tamagu weyahina ꞌabwa hesi yagwae hapwesa bwaibwaina ꞌoimiya. Comi mwalo ta bewa ꞌoina saniguwega geya ꞌeta toꞌaha weyahina wada ꞌahwanoiya. Coinega bewa tuwa ꞌeguma ꞌeta toꞌaha nuwanuwami, waꞌahwanoi ma ꞌiꞌebwaegomi, ma ꞌoinega wayaliyaya moisa.” Yesu baleꞌu ꞌana loina ꞌihewaiwai sineya =sMa tuta nage ꞌoina geyaꞌabwa ꞌeta toꞌaha weyahidi wahehesilalegau, ma moisa hesi saniguwega Tamagu ꞌoina ginaulinaina weyahina waꞌahwanoi, nata tuwa ꞌiꞌebwaegomi. taCoinega ꞌomi wete gide, sauga bewa ꞌoina maꞌimi nuwagala. Ma tutaina ꞌeguma yahilama ꞌoimiya ma waꞌitegau, nata weyahigu wayaliyaya madouna. Yaliyayaina nata geyaꞌabwa ꞌeta taiya ꞌiꞌewaꞌewa yahuledi ꞌoimiyega. lQTuwa gide ꞌeguma wahine ꞌina tuta henatuna ꞌoina, nata maꞌina nuwagala weyahina muya ꞌiloba. Ma tutaina ꞌeguma ꞌihenatuna, muya mabwaiyana ꞌinuwenaide, ta ꞌiyaliyaya tuwa, weyahina gwama ꞌiꞌahala pwaiya. Ma hesiyage bewa yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega ꞌabwa nata maꞌimi nuwagala weyahigu wadou. Ma tomiya baleꞌu nata ꞌigu tauya weyahina siyaliyaya. Ma hesiyage ꞌimi nuwa galaedi nata sauga sinaonaoma ꞌoidiya ꞌiꞌabibui ma wayaliyaya. 9kEeta Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapuya, ꞌoinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina wahehegwaegwae? Bo nuwana yahegwaegomiya ꞌabehega sauga ꞌiꞌiunamo ma yaꞌebesinegomi ꞌabwa wete sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina waꞌita hilegau weyahina wahehegwaegwae, ꞌawa? )Coinega toꞌaha sauga ꞌiꞌiuna ꞌana sanapu?” Ma tomuliyaedi sigwae, “Cinamuge, geya tasanapu toꞌaha weyahina ꞌihehegwaegwae.” <~qCoinega tomuliyaedi tupwadi sihegwae hilediya sigwae. “Togidega ꞌina gwaeina ꞌana sanapu, weyahina ꞌigwaeya ꞌabehega sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina ma ꞌiꞌebe sinegita ma wete sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina ꞌabwa wete taꞌita hila? Ma wete ꞌigwaeya ꞌabehega ꞌitautauya Tamana ꞌoina. 4}aCoinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sauga ꞌiꞌiunamo ma geyaꞌabwa waꞌiteꞌitegau. Ma sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina ꞌabwa wete waꞌita hilegau.” M|Ma toꞌaha gidemusa Tamagu ꞌina ꞌebe loinao, mabwaiyana taugu ꞌigu ꞌebe loinao. Beno ꞌoinega yagwaeya ꞌabehega ꞌigu sonogega ꞌiheꞌitegomi.” Nuwagala ꞌibui yaliyaya ꞌoina `{9Tauna nata wete ꞌigu sonogega ꞌiheꞌitegomi ma ꞌoinega sanigu waꞌabi hanehe. uzc Ma hesiyage ꞌabwa nata Yaluyaluwa Tabuna ꞌitauyama ꞌabwa hesi tauna ꞌihanugetegomi ginaula mabwaiyana ꞌausaladi ꞌoidiya. Tauna nata geyaꞌabwa ꞌina loina ꞌoinega ꞌiloiloina, ma hesiyage toꞌaha gidemusa Tamagu ꞌoinega ꞌihesagoheya nata ꞌoidiyega ꞌiloina. Ma wete nata ꞌihegwaegomi toꞌaha ꞌabwa sauga sinaonaoma ꞌoidiya silatu. !y; “Heꞌita baibaiwa hedadedi simiyamiya, ma hesi nata geyaꞌabwa yahehepwailediwa sauga bewa ꞌoina, weyahina geya sowasowahimi ma wasanapudi. x Tolemaina tauna nata wete mebaleꞌu bwaꞌomatana ꞌiheꞌitadi ma ꞌoinega mebaleꞌu sisanapu ꞌabehega bwaꞌomatana ꞌitauya pwaima baleꞌuwa. Weyahina baleꞌuina ꞌana toloinaina ꞌina paihowa galadi ꞌoidiyega ꞌana heyatala ꞌiloba pwaiya. w) Ma wete tauna nata mumuga bwebweꞌana ꞌiheꞌitegami, weyahina taugu yatautauya Tamagu ꞌoina ma geyaꞌabwa wete waꞌitaꞌita hilegau. v “Ma tutaina ꞌeguma ꞌiheꞌitadi ma geya sihemisaegau, tomotaiyedi taudi ginaula galadi ꞌadi topaihowao moisa. NuMa tutaina ꞌeguma ꞌitauyama ꞌoimiya, nata ginaula ꞌetoi mebaleꞌu ꞌiheꞌitadi ma sisanapudi. Ginaulaedi beno taudi, paihowa galadi, ma paihowa bwebweꞌadi, ma wete heyatala weyahidi. >tuMa hesiyage bewa yagwae moisa ꞌoimiya ꞌabehega bwebweꞌana ꞌoimiya ꞌeguma yaꞌebesinegomi. Weyahina ꞌeguma geyaꞌabwa yaꞌebeꞌebe sinegomi, nata geyaꞌabwa wete Tolemaina ꞌitautauyama ꞌoimiya. Ma hesi ꞌeguma yaꞌebesinegomi ma yatauya, nata ꞌami Tolemaina yahesumaneyama ꞌoimiya. Ts!“Ma ginaulaedi yagwaenediya ꞌoimiya weyahidi wanuwagala madouna. r)Ma hesi ꞌiꞌiunamo ma yaꞌebesinegomi ma yatauya tauna ꞌihesumanegauma ꞌoina, ꞌoinega ginaulaedi yahehepwailedi ꞌoimiya. Bewa tuwa nata yaꞌebesinegomi ma hesi geya ꞌeta taiya ꞌida hesilalegau nuwana ꞌida gwae, ‘Cinapwana, taꞌeha ꞌutautauya?’ Iq Ginaula bewa yahepwailediwa, ma ꞌeguma sauganaina silatu, nata wanuwatuhu hila ꞌabehega ginaulaedi ꞌoimiya hepwailediya.” Yaluyaluwa Tabuna ꞌina paihowa Coinega wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ginaulaedi bewa mwalona geya yahepwaila nugetedi ꞌoimiya, weyahina sauga baibaiwana ꞌoidiya taugu baꞌidamiu. gpGCidi paihowaedi galadi nata ꞌoimiya sipaihowadi weyahina Tamagu ma taugu geya sisanapumai. ooWWeyahina ꞌabwa nata hada tapwalolo ꞌoidiyega sipaꞌigomi, ma wete tuta sinaonaoma ꞌoidiya taiyawedi siloheꞌamasigomi nata taudi ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega ginaula bwebweꞌana sipaipaihowa Yehoba ꞌina ꞌebe yaliyaya. n -Yesu ꞌana tomuliyaedi wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ginaulaedi yagwaenediya ꞌoimiya ma ꞌoinega geyaꞌabwa ꞌoiguwega wabeꞌubeꞌu. m)Ma wete ꞌomi weyahigu wahetohepwaila. Weyahina ꞌomi ꞌigu paihowa hauhau ꞌebe hegaina eema ꞌana siga bewa, ꞌomi mahetegwao.”l+“Comi nata ꞌami tolema Tamagu ꞌoinega yahesumaneyama. Tauna Yaluyaluwaina, gwae moisa huhuna. Tauna nata ꞌihetohepwaila weyahigu. k'Ma ꞌidi paihowa galadiyedi silatu bwaibwaina weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila ꞌigwae, ‘Silogwahategauwa geya huhunamo.’ F~}}||={zyyxpxwvuu\tsQrpoYnmm7lVkihgPfeeMdhc_baD``_ ]o\\[ZYYX]WUTRQrPwONMLGKJJ7HG)FDCuB/AT@v?O=<;:998897t66V5c4j3n22=1d0//$.~.-,++**)J('?&~%$$ ""h!! P O1h\IDz7eP9Ze }  = x } {Mwf1 fS !PMa ꞌoinega gwamaina ꞌihemadouwa ma yaluyaluwana wete ꞌihewaiwaiya. Ma ꞌitauya yoho ꞌawawa*, ma nobwa ꞌiboinamo ꞌimiyamiya ꞌana siga meIsileli ꞌoidiya ꞌilatuwa ꞌiloguguya.C Oma ꞌoinega taudi wete guguyou ma ꞌamasa ꞌidi tupwa ꞌoina simiyamiya ꞌida ꞌabiheꞌasilaladi, ma ꞌoinega mabwaiyada ꞌihanugetegita miya daumwala ꞌana ꞌeda ꞌoina.”  ;NWeyahina Yehoba ꞌina ꞌatemuyamuya ꞌoida, madou hedadena, ma ꞌabwa ꞌida ꞌabihetena galewega gide ꞌasilala ꞌiꞌabiꞌabilatuhe ꞌoida,  Mbeno ꞌina tomotaiyao ꞌuhenuwalagudi ma ꞌabehega mumuga galadi ꞌadi nuwasam ꞌoidiyega ꞌadi ꞌabihetena siloba.  1LMa ꞌowa natugu, ꞌabwa nata sibwauwego Tohewaiwai moisa ꞌina palopita, weyahina ꞌowa nata ꞌunugeta ma Bada ꞌina ꞌeda ꞌuꞌatububu, l SKma wete sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya maꞌida mumuga bwebweꞌana tadumwalu tauna matana. w iJma ꞌabehega ꞌilihasigita ꞌada ꞌalehao ꞌoidiyega ma ꞌoinega maꞌida ꞌatepatu ꞌoina tapaihowa, I  IGwae hemisaina tubudai Ebalahamo weyahina Yehoba ꞌiꞌebwaeya  -HMa wete mwalo ꞌigwae hemisa ma ꞌabehega tubudao nugenugetaidi ꞌiꞌatemuyamuyaedi ma ꞌina gwae hemisaina geyaꞌabwa ꞌinuwanuwanaide. q ]Gma ꞌabehega ꞌida lemegita ꞌada ꞌalehao ꞌoidiyega ma wete ꞌada tolohesohesoiyao ꞌoidiyega. d CFMwalona Yehoba ꞌina palopitao nugenugetaidi ꞌina gwaeina gidemusa sihepwaila nugeteya, l SECoinega ꞌina hewali Debida ꞌina susuwega ꞌada Toꞌabihetenaina ꞌiꞌabi latuheya ꞌoida. + QD“Bada tahepwatuwe tauna meIsileli ꞌida Yehoba, weyahina tauna ꞌitauya pwaima ꞌoida ma ꞌabehega ꞌiꞌabihetegita ma miyamwau ꞌoinega ꞌilihasigita. | sCEeta tamanaina Sakaliya Yaluyaluwa Tabuna ꞌilohemaheya, ma ꞌipalopisai*, ꞌigwae nugeta ꞌigwaeya, ~  wBMa tomotaedi sihesagoheya ma sinuwatuhu dadana, ma siboidimo ꞌoidiya sihesilala hilediya sigwae, “Gwama bewa nata togidega ꞌabwa ꞌina paihowa?” Weyahina siꞌiteya Yehoba ꞌina waiwai ꞌoina ꞌimiyamiya. Sakaliya ꞌina gwae nugeta    AEeta ꞌiyanaowedi mabwaiyadi simatauta. Muliyetega tetelaina ꞌiꞌedadana Yudiya ꞌoyana ma tupwanao mabwaiyadi ꞌoidiya. l  S@Beno ꞌoina Sakaliya memenana ꞌimeyameyahana hila, ma ꞌigwae hila, ma Yehoba ꞌihepwatuweya. A  }?Ta Sakaliyaina ꞌebelele ꞌiꞌahwanoiyeya, siꞌebwaeya ma gwamaina sanina ꞌoina ꞌileleya ꞌigwae, “Sanina Yoni.” Ma bodaedi saninaina siꞌiteya ma nuwadi ꞌihenainaida. t  c>Coinega nimadiyega henimasusuwega gwamaina tamana sihesilaleya ma ꞌabehega gwamaina to sani silagu. M =Ta ꞌiyanaowedi sigwaeya, “Sani beno ꞌomi geya sanimi!” v gMa gwamaina ꞌina tuta liꞌu mulina ma sabwelo sebeni sigumwala, ꞌoinega ꞌina bodao siꞌautama gwamaina ꞌina ꞌebeselolo ꞌwapina matana sabi ꞌupwa, ma ꞌabehega tamana sanina ꞌoinega sihewaliyese.   :Eeta Elisabeti ꞌina bodao ma ꞌiyanao Yehoba ꞌina helau ꞌoina sihesagoheya, ma mabwaiyadi mahetenao siyaliyaya hegogona. e E9Ma hesi Elisabetiina ꞌimiyamiya ee ꞌana siga ꞌihenatuna, ta gwamaina meloheyana. [ 18Ma Meli ꞌina gwaeina ꞌilosalohidiya, ma ꞌoinega nibainaina mahetena simiyana ꞌana siga waiꞌena ꞌetoi sigumwala, ma muliyetega ꞌilohihila ꞌina ꞌasa. Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌina liꞌu } u7gidemusa ꞌina gwae hemisaina tubudao Ebalahamo ma natunao ꞌoidiya, ꞌabehega ꞌida ꞌatemuyamuya hataedi.”  !6Tauna wete ꞌina gwae hemisaina tubudao ꞌoidiya ꞌinuwatuhu yahiya ꞌoinega tauda meIsileli ꞌiꞌatemuyamuyaegita ma ꞌilemegita, u e5Ma wete togomaleyao ꞌiheheꞌaidiya ta simwausuwa, ma tohewasawasao nimenimedimo ꞌihehesumane hilediya.  -4Ma wete Tauna tohewasawasao ꞌiꞌabiꞌabi dobihedi ꞌidi ꞌebemiya wasawasao ꞌoidiyega, ma hesi toweweloheyao ꞌiꞌabiꞌabi hanehedi. f~ G3Ma hesi taudi togagasaedi ma tonuwa hanehaneyedi nimana ꞌana waiwaiyega ꞌiꞌahupeinedi. f} G2Tauna ꞌana toheꞌasisiyanao mehau yaso* ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌiꞌateꞌate muyamuyaedi. | 1Weyahina Yehoba tauna Tohewaiwai moisa, paihowa waiwaidi ꞌipaihowediya weyahigu, ma wete tauna sanina bwebweꞌana ma heheꞌasisiina. ){ M0Weyahina taugu ꞌina topaihowa wewelohegu, ma hesi ꞌoiguwa ꞌiꞌitaꞌita suluma, ma ꞌabehega tuta sinaonaoma ꞌoidiya mehau mabwaiyadi sihepwatuwegau. jz O/ma wete tuta mabwaiyana ꞌoidiya yaluyaluwagu ꞌiyaliyaliyaya Yehoba ꞌagu tolemaina ꞌoina. Zy /.Ta Meli ꞌigwaeya,“Tuta mabwaiyana ꞌateguwega Bada yahehepwatuwe, x 3-Ma ꞌowa Bada ꞌina gwae ꞌana tohemisa, ꞌoinega maꞌino yaliyaya, weyahina ꞌabwa nata ꞌana moisa ꞌilatu ꞌoiuwa.” Meli ꞌina wali bw ?,Ma hesi ꞌino loyauwedo yahesagoheya ta gwamaina ꞌiyaliyaya ma ꞌimwasala gamwaguwa. \v 3+Ma toꞌaha weyahina ꞌowa ꞌigu Bada sinana ma ꞌunaoma ꞌuboꞌeboꞌenegau? 0u [*ma ꞌenana madounega ꞌiwuiya ꞌigwae, “Nibaya, Yehoba ꞌihelauwegowa, geya ꞌeta wete wahine gidemusa ꞌowa. Ma ꞌabwa natuu ꞌuhenatune gomagoma bwainina. !t =)Beno ꞌoina Elisabeti nibainaina ꞌina helau ꞌihesagoheya ma gamwanega gwamaina ꞌimwasala, ma wete Yaluyaluwa Tabuna Elisabetiina ꞌilohemaheya, ds C(Cilatuwa ma Sakaliya ꞌina hada ꞌoina ꞌiluhuwa ma nibainaina Elisabeti ꞌihelauweya. r 'Ma tuta bewa mulina Meli ꞌitoholowa ma Yudiya ꞌoyadiya ꞌitauya mwayamwayauwa, Elisabeti ꞌina ꞌasa ꞌoina ꞌilatuwa. bq ?&Coinega Meli ꞌigwaeya, “Taugu Yehoba ꞌina topaihowa. Toꞌaha gidemusa ꞌino gwae ꞌoiguwa, tuwa ꞌida latu.” Ma aneloseina Meli ꞌiꞌebesineya ma ꞌitauya. Meli ꞌina haboꞌena Elisabeti ꞌoina Np %Weyahina ginaula mabwaiyana Yehoba sowasowahina ma ꞌipaihowadi.” 8o k$Ma ꞌusanapu ꞌabehega nibaiuina Elisabeti ꞌiheꞌaiꞌaihale pwaiya ma ꞌiꞌagala, ma hesi wahineinaina bewa tuwa ꞌigamwa pwaiya ta bewa ꞌina waiꞌena hesikisina. Wn )#Ta anelose ꞌigwaeya, “Yaluyaluwa Tabuna nata ꞌisuluma ꞌoiuwa, ma Yehoba ꞌiꞌabi hewaiwaiyego, ma natuu bwebweꞌana hedadena ma heꞌasisina ꞌuhenatune. Tauna nata sibwauwe Yehoba Natuna. m "Coinega Meli anelose ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Togidega nata bewa ꞌilatu ꞌesa? Weyahina taugu geya mwanegumo.” wl i!ma ꞌoinega Yakobo ꞌina bodao ꞌiloinaedi, ma hesi ꞌina ꞌebeloinaina geyaꞌabwa ꞌigumwagumwala.” ^k 7 Tauna nata ꞌaigeda tohewaiwai madouna, weyahina ꞌabwa nata tomota siꞌita ma weyahina sigwae ꞌabehega tauna Tomiya Tabwana Natuna, ma Bada Yehoba loina waiwai ꞌiꞌebwae, gide tubuna Debida ꞌina loina, \j 3ma ꞌabwa nata ꞌugamwa ma natuu loheyana ꞌuhenatune ma sanina ꞌulagu, Yesu. i  Ta anelose ꞌigwaeya, “Meli, sahena ꞌumatamatauta. Weyahina Yehoba ꞌina helau madou hedadena ꞌoiuwa ꞌimiyamiya, fh GCoinega Meli nuwana ꞌihenainaida moisa, ma gwaeyedi weyahidi ꞌinuwanuwatuhu dadana. !g =Ma anelose Meli ꞌoina ꞌilatuwa ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Yauwedo Meli. Bada ꞌina helau madou hedadena ꞌoiuwa, ma tauna bewa tuwa maheteu.” 'f Ima wahine ꞌaigeda nuwanuwadeyana sanina Meli ꞌoina ꞌilatuwa. Gumalaulauina ma Yosepa tamadiyao sitagwala ma sihehaiyedi. Yosepaina tauna Debida tubuna. Be Elisabeti ꞌina waiꞌena sikisiina, ma tutaina ꞌoina Yehoba ꞌina anelose sanina Gebeliyela ꞌihesumaneya ma ꞌitauya tupwa Galili ꞌasa ꞌaigeda sanina Nasaleta ꞌoina, Fd Ma ꞌigwaeya, “Bewa taugu ꞌagu lema Yehoba ꞌoinega. Mwalo ꞌagaꞌagaligu, ꞌoinega maꞌigu mwadina, ma tuta bewa ꞌigu debamwadina ꞌigumwala.” Meli ꞌina henatuna tetelina c Ma muliyetega mwanenaina Elisabeti ꞌigamwa, ma waiꞌena paibi ꞌalodiya geya ꞌida yawala ma hesi hadai ꞌimiyamiya. hb KMa Sakaliyaina ꞌina pwaoli* ꞌana sabwelowedi sigumwala ma ꞌilohihila ꞌina ꞌasa. 5a eMuliyetega Sakaliyaina ꞌilatuma ma geya sowasowahina ꞌoidiya ꞌigwae, weyahina memenana ꞌimwauwa. Coinega sisanapuya ꞌabehega Hada Heꞌasisi ꞌalona ꞌilaꞌilala ꞌiꞌita pwaiya. Ma ꞌoinega geya sowasowahina ma ꞌoidiya ꞌigwae, ma hesi tuwa nimanega ꞌilaꞌilala ꞌipaihoweya. .` WMa tomotaedi mabwaiyadi ꞌabwa tuwa ꞌatamana siyamwayamwana, ma sinuwanuwatuhu sigwae, “Toꞌaha weyahina Sakaliya ꞌiheheboi Hada Heꞌasisi ꞌoina?” G_  Ma hesi wasaina bewa ꞌowa geya ꞌuhemisae, ꞌoinega nata memenau ꞌimwau ma geyaꞌabwa ꞌuhehegwaegwae ꞌana siga wasa bewa ꞌana moisa ꞌilatu. Cabwa hesi ꞌuhegwaegwae hila.” q^ ]Coinega aneloseina ꞌigwaeya, “Taugu Gebeliyela, ma tuta mabwaiyana ꞌoidiya Yehoba matana yatotoholo, ꞌoinega tuta bewa ꞌoina tauna ꞌihesumanegauma, yatauyama ꞌoiuwa, ma wasa bwebweꞌana bewa yahepwaile ꞌoiuwa. =] uCoinega Sakaliyaina aneloseina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Gwaeina bewa ꞌana hesagoha palipalina, weyahina taugu yahetaubada, ma mwanegu wete ꞌiheꞌaiꞌaihale pwaiya.” &\ GMa tauna nata maꞌina waiwai ta maꞌina ꞌatepatu ma Yehoba weyahina ꞌida hetohepwaila, ta ꞌina waiwai gidemusa mwalona palopita Ilaitiya ꞌina waiwai. Ma guguya ꞌoinega tama nuwadi ꞌibuidi ma natudiyao sinuwatuhudi. Ma wete loina ꞌadi toligehiyao nuwadi ꞌibuidi ma ꞌeda dumwaluna ꞌoinega sitauya, ma ꞌoinega Bada ꞌina tomota ꞌiꞌatububudi Toꞌabihetenaina ꞌina tauyama weyahina.” ^[ 7Ma ꞌoinega tauna meIsileli baibaiwadi ꞌitoe hiledima ꞌidi Bada Yehoba ꞌoina. AZ }Weyahina natumiuina ꞌabwa sanina madouna Yehoba matana, ma hesi sahena waini ma weꞌaha waiwaidi ꞌinumanumadi, weyahina ꞌina liꞌu ꞌoinega nata ꞌimaha Yaluyaluwa Tabunega. tY cTauna weyahina ꞌabwa ꞌuyaliyaya, ma wete tomota mabwaiyadi siyaliyaya gwamaina ꞌina liꞌu weyahina. X  Coinega aneloseina Sakaliya ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Sakaliya, sahena ꞌumatamatauta ma hesi ꞌuyaliyaya. Weyahina ꞌino ꞌahwanoi Yehoba ꞌihesagoheya, ꞌoinega mwaneu Elisabeti ꞌabwa natumiu loheyana ꞌihenatune ma sanina ꞌulagu Yoni. ^W 7 Sakaliyaina ꞌiꞌiteya ma nuwana ꞌihenainaida, ma wete ꞌimatauta madouna. ,V S Coinega Yehoba ꞌina tohalewasa anelose* ꞌilatuwa Sakaliyaina matana, ma ꞌaiweina masinaina mahaina bwebweꞌana ꞌana ꞌebe gabu ꞌebeulega ꞌitoholowa. vU g Ma masinaina ꞌana tuta gabu ꞌoina boda madouna Hadainaina ꞌatamana siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. tT c Weyahina gidemusa mumugadi, ma ꞌiyanao ꞌoidiyega Sakaliya hesinuwa ꞌilobeya, ꞌoinega Bada ꞌina Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhu ma ꞌabehega ꞌaiwe masina mahaina bwebweꞌana gide gadoꞌa* ꞌigabu ꞌebe pwaoli ꞌoina. mS UCaigeda tuta ꞌoina Sakaliyaina ꞌina boda ꞌidi sabwelo ma pwaoli sipaihowa Yehoba matana. "R ?Ma hesi siteluwaedi geya ꞌeta natudiu, weyahina Elisabeti ꞌagaꞌagalina, wete ꞌiheꞌaiꞌaihale pwaiya, ta mwanena wete ꞌihetautaubada pwaiya. Q Ma siteluwaedi ꞌidi miya ꞌidumwalu hedadeya Yehoba matana, weyahina Yehoba ꞌina loinao mabwaiyana sihematamatana bwaibwainidiya. P +Cigu heꞌoteꞌotetela ꞌana ꞌebehegaina bewa gidemusa: Tutaina Helodi* ꞌina tuta hetoloina Yudiya ꞌoina, topwaoli* ꞌaigeda sanina Sakaliya. Mwanena Elisabeti. Siteluwaedi ꞌidi susu boda topwaoliyao, ma hesi Sakaliya ꞌina boda topaihowa sanina Abaiya. O ma ꞌoinega nuwatuhuwedi ꞌuhesagoha pwaidiya lamuna ꞌuda sanapu ma wete ꞌuꞌahwa moisaedi. Elisabeti ꞌina gamwa weyahina UN %ma hesi, nuwatuhuwedi mabwaiyadi ꞌidi ꞌebehegaina ꞌoinega ꞌitauyama ꞌana siga nige, ta yasanapu bwaibwainidiya, ꞌoinega nuwanuwagu ma mabwaiyadi yada heꞌoteꞌotetela bwaibwainidi ꞌoiuwa, M /Heꞌoteꞌotetelaedi silelediya toꞌaha gide taudi matadiyega siꞌita nugeteya, ꞌoinega gwaeina siloguguya ma siheꞌoteꞌotetela ꞌoima, L Cae, Bada Tiyopilo. Tomota tupwana baibaiwana Yesu heꞌoteꞌotetelina silele pwaidiya toꞌaha gide ꞌina paihowa ꞌoida weyahina. xK kYehoba taunamo ꞌada Toꞌabihetena. Cabihetenaina ꞌipaihoweya ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina paihowega. Coinega tahepwatuwe ꞌina loina dumwadumwaluna ma waiwaina mwalohene ta nige ma tuta sinaonaoma ꞌoidiya. Emeni. Taugu Yude.uJ eYehobaina sawasawahina ꞌilomata yahigomi ma geyaꞌabwa wabeꞌubeꞌu ee ꞌana siga tutaina tauna matana ꞌinaolegomi ꞌina ꞌasa ꞌasiꞌasilalaina ꞌoina, maꞌimi mumuga bwebweꞌana, ma wete maꞌimi yaliyaya madouna. oI YTupwadi wete ꞌasa ꞌalaꞌalata deina simiyamiya, watoho ma waꞌabihetedi. Tupwadi wete togalagala waꞌatemuyamuyaedi ma walemedi, ma ꞌidi mumuga wamataute, eema mumuga baleꞌu ꞌana tobwatobwao walogwahatedi. Gwae helau ^H 7Ma tupwadi ꞌiyadao geya sihemihemisa moisa, watoho ma wagihenuwa sabwalenidi. 9G mma wete helauina Yehoba ꞌoinega waꞌabiyahi, ma wayamwayamwana tolahisa ꞌabwa ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina ꞌatemuyemuyega yawasimi miyamiya hatayana ꞌiꞌebwaegomi. AF }Ciyagwao, ꞌilobwainegomiya ma tapwalolo dumwaluna waꞌabiyahi momosi ma ꞌoinega wagihe paꞌaligomi, ma wete Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega waꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, E Togalaedi mumuga baleꞌu simulimuliye, ꞌoinega tohekalesiyao ꞌadi towatahao, weyahina Yaluyaluwa Tabuna geya ꞌoidiya. D -Ciyagwao, ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌana tohepwailao ꞌidi gwae hemisa wanuwatuhuyahi tutaina mwalo sigwaeya, sigwae,“Tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina tupwadi tomota nata mumuga dumwadumwaluna silotuyane, weyahina taudi ꞌadi lotohona galana ꞌiloiloinedi.” C NB Tomotaedi tolomugi ma tosinala, ma taudi ꞌadi lotohona ꞌoinega sitautauya. Wete togwaehanehane, ma ꞌeguma ꞌiyadiyao ꞌoidiya sigwae helau, beno tobwatobwa weyahina. Waꞌita yahigomi 6A gma ꞌabehega tomota mabwaiyadi ꞌiloinaedi ma ꞌibwaꞌomatadi, ꞌidi mumuga baibaiwadi ma galadi weyahidi, ma wete ꞌidi ꞌahwa galao mabwaiyana ꞌoina weyahina.” X@ +Mwalohene Inoke togalaedi weyahidi ꞌiloguguya, ma Inokeina ꞌeguma yasoyao tahasilidi Adama ꞌoinega ma ꞌitauya yaso sikisi sigumwala, ma yaso hesebenina beno Inoke ꞌina yaso. Eeta Inokeina ꞌina loguguya ꞌoina ꞌigwaeya,“Waꞌita! Bada ꞌina aneloseyao ꞌasiꞌasilalaidi ma mabwaiyadi mahetenao sinaonaoma, V? ' Ma wete ꞌadi ꞌita gide bagodu madoudi ma gwalobusobusodi ꞌidi paihowao ꞌebe deba mwadina. Wete ꞌadi ꞌita gide ꞌipwalao siyawala besobeso galewa, ꞌoinega guguyou ꞌina tupwa simiya hataya. > # Ceguma tapwalolo ꞌoina helau ꞌeꞌahaina wapaipaihowa ma ꞌeguma togalaidi siluguwa, ꞌeꞌahaiina siꞌabihegala, weyahina siꞌai hedahedada ma geya sida deba mwadina. Nuwanuwadi taudimo siyaliyaya, ꞌadi ꞌita gide yaloha dubana yaumai ꞌipeineya ma geya dohi. Wete ꞌadi ꞌita gide ꞌaiwe, ꞌina sauga huwa ma geya huwainamo, ꞌoinega sigoha yahule ma ꞌiꞌamasa moisa. #= A Nuwaꞌoleꞌoledi weyahina Keni* ꞌina ꞌeda galana ꞌoinega sitautauya, ma ꞌoinega ꞌidi wasawasa weyahina simumuga galana, gidemusa wete Balami* mwalo mumugana. Coinega sihesilae, weyahina loina bwebweꞌana silogwahateya, mwalo gidemusa Kola* tauna loina ꞌilogwahateya. Z< / Ma togalaedi, ꞌeguma toꞌaha geya sisanapu, ma tuwa siꞌahwa galagalaedi, weyahina taudi gide hebahebai totopwatula, ta ꞌadi lotohona siloiloinaedi, ma ꞌoinega siboidimo siꞌabiꞌabi hegalaedi. W; ) Ma aneloseyao ꞌidi tohanugeta Maikeli mwalohene ꞌiheꞌahupanapanawa Seitani ꞌoina, Mosese wahina weyahina, ma Maikeliina geya Seitani ꞌiꞌasone, ma hesi tuwa ꞌigwaeya, “Bada ꞌiꞌausigo.” B: Ma togalaedi silugu pwaiya ꞌoimiya, ꞌidi mumuga mahemahetena, weyahina taudi ꞌidi nihiyao ꞌoidiyega siloina galana, eeta ꞌidi galao ꞌetoi sipaipaihowadi, ꞌaigeda wahidi sigihe bailidi, heluwena toloinao bwebweꞌadi silogwahatediya, ma hetoina tomiya galewa bwebweꞌadi siꞌahwa galagalaedi. _9 9Taudi ꞌidi mumuga gidemusa tupwadi ꞌasa mwalohene, beno Sodoma* ma Gomola* ma tupwadi ꞌasa deidiya, weyahina pui ꞌana nuwaꞌewa madouna ꞌoinega sipaipaihowa besobeso ma ꞌidi ꞌeheloheloheyao mahetediyao sipuipui, ꞌoinega Yehoba ꞌigabudi ꞌaiwe ꞌalaꞌalata hatayana ꞌoina. Ta heꞌitaina bewa mabwaiyada weyahida. 48 cAneloseyao wete wanuwatuhu yahidi, weyahina mwalo tupwadi taudimo siꞌabi hanehediya, ma ꞌidi ꞌebemiya siꞌebesinediya, ꞌoinega Yehoba ꞌipai momosidiya eeta tupwa guguyou niꞌuwa ꞌoina ꞌilagudiya, ma nobwa ꞌabwa simiyamiya ꞌana siga bwaꞌomatana ꞌana sabwelo ꞌihapwesa. 7 %Sanapu ꞌaigeda yahegwae hilegomi, weyahina mwalo wanuwa sabwalena, ꞌoinega wada nuwatuhuyahi, beno mwalohene Yehoba ꞌina bodao ꞌiꞌabihetediya eeta sihapwesa tupwa Itipita ꞌoinega, ma muliyetega Yehobaina tupwadi ꞌihunudiya, taudi geya sihemihemisa. l6 SMwauina ꞌihapwesa pwaiya ꞌoimiya, beno tupwadi togala siꞌabowegomiya ma ꞌimi boda ꞌoina siluguwa, ꞌoinega Yehoba ꞌina helau ꞌoida taudi ꞌidi heꞌitega sibuiya ma ganawala, ma wete ꞌida Yehoba ma Bada Yesu Keliso silogwahatediya. Taudi ꞌidi galao weyahidi ꞌadi loina mwauna mwalohene Yehoba ꞌina buki ꞌoina silele pwaiya. 5 /Ciyagwao, nuwanuwagu ma ꞌada ꞌabihetenaina weyahina yaleleyawa, ma hesi geya sawasawahina, weyahina ꞌaigeda mwau ꞌihapwesa pwaiya ꞌoimiya, ꞌoinega ꞌilobwaineya ma leta bewa ꞌoinega yalohatotogomi ma ꞌabehega geyaꞌabwa ꞌida tapwalolo dumwadumwaluna walologwahate, ma hesi wahetapewa weyahina. Weyahina ꞌida tapwaloloina tauda Yehoba ꞌana tohemisao ꞌiꞌebwae pwaigita. ~4 wYehobaina ꞌina ꞌatemuyamuya ta ꞌina yaliyaya ta ꞌina helau ꞌoimiya ꞌihemadou. Toheꞌita ꞌaboꞌabowao U3 'Taugu Yude, Yesu Keliso ꞌina topaihowa, Yemesa tauna tasigu. Bewa ꞌimi leta yaleleyawa, ꞌomi Tamadai Yehoba ꞌana hesihesinuwao, weyahina ꞌihelauwegomiya ma Yesu Keliso ꞌiꞌitaꞌita yahigomi. 22]Yesu ꞌina paihowao baibaiwa hedadedi simiyamiya, ma ꞌeguma ꞌina paihowaedi mabwaiyadi taleledi, yanuwatuhuya nata baleꞌu bewa buki ꞌimaha geyogeyoi.G1Tomuliyainaina beno taugu tuwa ginaula bewa weyahidi yahehepwaila ma yalelediya heꞌoteꞌotetela bewa ꞌoina. Coinega tasanapuya ꞌabehega ꞌigu hepwaila mabwaiyana gwae moisadi. 0Yesu ꞌina gwaeina bewa ꞌana tomuliyaedi sihesagoheya ꞌoinega siboidimo ꞌoidiya sihegwaegwaeya weyahina ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega tomuliyaina geyaꞌabwa ꞌiꞌamaꞌamasa. Ma hesiyage Yesu bewa geya gidemusa ꞌigwae ꞌesa. Ma hesi ꞌina gwaeina ꞌigwae, “Loheyainaina ꞌeguma nuwanuwagu ma ꞌimiyamiya ꞌana siga yahilama, beno geya ꞌeta toꞌaha ꞌoiuwa.” /Coinega Yesu Pita ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Beno geya ꞌeta toꞌaha ꞌoiuwa, ma ꞌeguma nuwanuwagu ma loheyainaina tuwa ꞌimiyamiya ꞌana siga yahilama, nata wete gidemusa ꞌilatu ꞌesa. Ma hesiyage ꞌowa bewa tuwa ꞌumuliyegau.” G.Loheyainaina tauna Pita ꞌiꞌiteya mulinega ꞌitautauya, ꞌoinega Pitaina loheyaina weyahina Yesu ꞌoina ꞌihegwaegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, loheya bewa togidega ꞌana loina?” w-gMa Pita ꞌiꞌita lohihila loheyaina tauna Yesu ꞌiyana moisa ꞌiꞌiteya. Loheyaina tauna mwalona ꞌidi ꞌai solana Yesu deina ꞌimiya toiya ma ꞌaneyage ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, taiya tauna nata ꞌitebaego?” ,Gwae bewa ꞌoinega Pita ꞌina ꞌamasa weyahina Yesu ꞌilihasa, ma ꞌina ꞌamasaina ꞌoinega nata Yehoba sanina ꞌiꞌabi hanehe. Muliyetega Yesu Pita ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Cumuliyegau.” Yesu maꞌana tomuliyao Yoni weyahina sihegwaegwaeya +)Ma wete yagwae moisa ꞌoiuwa ꞌabehega ꞌino tuta gwama ꞌoina, ꞌuboi ꞌa ꞌaleꞌo ꞌuꞌoteꞌote, ma wete to ꞌasa ꞌoina ꞌeguma nuwanuwau, ma ꞌoina ꞌutau. Ma hesiyage tutaina ꞌeguma ꞌuheꞌinaꞌinapwana, nata nimau ꞌuyasidi ma tomota hagadi ꞌa ꞌaleꞌo siheꞌotego, ma wete to ꞌasa ꞌoina geya nuwau ma ꞌoina ꞌutauya, ꞌasainaina nata ꞌoina sitauyego.” :*mCoinega Yesu Saimoni Pita ꞌihesilaleya hetoina ꞌigwae, “Saimoni, Yoni natuna, ꞌuhelauwegauwa?” Ta Saimoni Pita nuwana ꞌigala weyahina Yesu ꞌina hesilala ꞌoina matoi, ꞌoinega Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌowa ginaula mabwaiyana ꞌusanasanapudi, ma ꞌusanapu pwaigauwa ꞌabehega yahelauwegowa.” Coinega Yesu wete Saimoni Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cigu sipi ꞌuꞌita yahidi. ")=Muliyetega Yesu Saimoni wete ꞌihesilala hileya ꞌigwae, “Saimoni, Yoni natuna, moisa ꞌuhelauwegauwa?” Coinega Saimoni wete ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌusanapu pwaigauwa ꞌabehega yahelauwegowa.” Ma Yesu Saimoni ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cigu sipi ꞌuꞌita yahidi.” W('Silohepaꞌala ꞌigumwala, ma Yesu Saimoni Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Saimoni, Yoni natuna, ꞌowa moisa ꞌuhelauwegauwa ꞌabwa bewa taudi?” Coinega Saimoni ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌusanapu pwaigauwa ꞌabehega moisa tuwa yahelauwegowa.” Ma Yesu Saimoni ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cigu lamiyao ꞌuꞌita yahidi.” 9'kTuta bewa ꞌoina Yesu ꞌiboinamo ꞌiheꞌitaeya hetoina ꞌana tomuliyaedi ꞌoidiya tutaina ꞌina ꞌamasa ꞌoinega ꞌitoholo hila. Yesu ma Pita ꞌidi hegwaegwae f&E Coinega Yesu beledi ma silahana ꞌiꞌewediya ma ꞌana tomuliyaedi ꞌiꞌebwaediya. % Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Wanaoma waꞌai.” Beno ꞌoina ꞌabwa hesi sisanapu bwaibwainiya ꞌabehega tauna tuwa ꞌidi Cinapwanaina. Coinega geya ꞌeta toꞌaha wete ꞌoina sigwaene, bo nuwana ꞌihesilala ma ꞌigwae, “Taiya ꞌowa?” $/ Coinega Saimoni Pita wagai ꞌigelu hila, ma gomana ꞌiꞌabi lagaheya ꞌoyaꞌoya. Gomanaina ꞌoina silahana ꞌimaha geyogeyoiya, silahanedi ꞌadi baibaiwa gide wani handeledi pipti teli (153) ma wete madomadoudimo. Ma ꞌiyamo gomanaina geya siꞌenosabu toho. h#I Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ceta wete silahana waꞌewedima ma talagu baledi.” -"S Silaga ꞌoyaꞌoya, siꞌiteya ꞌaiwe ꞌiꞌala ganiyala ꞌiꞌalaꞌalata ma wete ganiyalainaina ꞌoina siꞌiteya beledi ma silahana ꞌibwasabwasadi. !/Muliyetega ꞌiyanaowedi mabwaiyadi wagega gomana masilahaina silisi lagaheya ꞌoyaꞌoya. Weyahina ꞌidi ꞌebe gomanaina ꞌoyaꞌoya deina.  %Coinega loheyaina tauna Yesu ꞌiyana moisa Saimoni Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Ciyagu, nage tauna tuwa ꞌida Cinapwanaina.” Saimoni Pita gwae bewa ꞌihesagoheya, ma ꞌilomwayamwayauwa, ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌote hileya, weyahina tutaina ꞌoina ꞌiꞌelolowa ma ꞌigomagomana. Ee ꞌana ꞌaleꞌoina ꞌiꞌote hileya, ma ꞌiꞌeno hatuiya niꞌuwa, ma ꞌilaga ꞌoyaꞌoya. Ma wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cimi gomanina waꞌabi ma ꞌateyaniyega wayahuwe ma silahana waꞌonadi.” Coinega ꞌidi gomanaina siꞌabiya ma ꞌateyaniyega siyahuweya, ma silahana baibaiwadi siꞌonediya, ma gomana ꞌabina sigagadeya. Coinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ciyagwao, hisa silahana waꞌonediya?” Ta taudi sigwae, “Geya ꞌeta silahana ꞌaꞌonatoho.” %Gona ꞌiꞌadaleya, ma tomuliyaedi Yesu siꞌiteya ꞌoyaꞌoya ꞌitotoholo, ma ꞌiyamo geya siꞌinana toho ꞌabehega tauna Yesu. QMa Saimoni Pita ꞌiyanaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ciyagwao, yatautauya taugu yagomana.” Ma ꞌiyanaowedi sigwae, “Bwebweꞌana, tauma wete ꞌanaonaowa.” Coinega mabwaiyadi ꞌewou ꞌaigeda sigeluya ma siwoseya sitauya. Nihuwanaina beno ꞌoina, sigomana masaliya, ma ꞌiyamo geya ꞌeta silahana siꞌonatoho. B}Tutaina ꞌoina Saimoni Pita, Tomasi tauna sanina Didiluwaluwa, Nataniyela tauna Kena loheyaina Galili tupwanega, ma Sebedi natunao, ma tomuliyao ꞌeluwa wete mahetediyao simiyamiya.  Yesu wete ꞌiboinamo ꞌiheꞌitae hileya ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, tutaina Hola Taibiliya ꞌoina sigomagomana. 14. Cina latuina bewa hetoina ꞌana tomuliyaedi ꞌoidiya tutaina ꞌamasega ꞌitoholo hila. Bewa gidemusa ꞌilatu ꞌesa ꞌoidiya: a;Ma hesiyage hisadimo tuwa bewa yalelediya ma ꞌoinega wahasilidi ma Yesu wasanapu ma wahemisae ꞌabehega tauna moisa Toꞌabihetena Yehoba natuna. Ma ꞌoinega Yesu saninega yawasimi miyamiya hatayana waloba.&EYesu ꞌina ꞌilaꞌilala waiwaidi ꞌana tomuliyao matadiya ꞌipaihowediya, baibaiwa hedada simiyamiya, geya mabwaiyana buki bewa ꞌoina yaleledi. a;Ma Yesu ꞌigwaeya, “Tomasi, ꞌabwa hesi ꞌuꞌitegauwa ma ꞌuhemisaegauwa, ꞌawa? Ma hesiyage taiyawedi taudi ꞌeguma geya siꞌitegau ma sihemisaegau, nata moisa siyaliyaya.” Buki bewa hegwaegwaeina q[Coinega Tomasi ꞌigwae hila, ma ꞌigwaeya, “Cowa moisa ꞌigu Badaina ma wete ꞌigu Yehobaina.” -SEeta Yesu Tomasi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nimagu bewa ꞌuꞌitadi, ma nima ꞌuyamosiu ꞌebwa ꞌulagu ma ꞌagu ꞌilaꞌilala bewa ꞌuꞌabi tohodi. Ma wete nimau ꞌuyasi ꞌebwa ꞌagu badi lisulisuguina ꞌoina ꞌulagu luhuwe, ma ꞌuhemisaegau. Ma sahena ꞌahwa ꞌaboꞌabo.” NCoinega wiki ꞌaigeda ꞌigumwala ma tomuliyaedi wete simiya ꞌautahila, hada ꞌaigeda solana siꞌedagudu hila simiyamiya, ma Yesuina ꞌoidiya ꞌilatu hila. Tuta bewa ꞌoina Tomasi mahetediu. Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌilatuwa ma gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sahena ꞌateyoho.” CCoinega tutaina Tomasi ꞌilohihilama ꞌiyanaowedi sihegwaeya sigwae, “Ciyamai, tauma ꞌida Cinapwanaina ꞌaꞌiteya.” Ma hesi Tomasi ꞌiꞌahwa ꞌaboꞌabowediya, ꞌigwae, “Taugu ꞌeguma yaboi mataguwega ꞌana ꞌilaꞌilalaedi nimanaina ꞌoidiya situtudiya yaꞌitadi ma wete nimaguwega yaꞌabi tohodi, yaꞌahwa moisa. Ma wete ꞌeguma lisulisunaina sibadiya ꞌoina nimagu yalagu luhuwe, ꞌabwa hesi yaꞌahwa moisa.” 8iTutaina beno ꞌoina Tomasi geya mahetediu ma Yesu ꞌilatuwa. Tomasiina tauna tuwa Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda sitetuwelo ꞌoidiyega, sanina heluwena Didiluwaluwa. ]3Ma ꞌoinega ꞌeguma tomota ꞌidi puiyao wanuwasamudi, nata Yehoba wete ꞌinuwasamudi. Ma ꞌeguma taiyawedi ꞌidi puiyao geya wanuwasamudi, nata ꞌoidiya simiya hataya.” Yesu ma Tomasi ꞌidi hegwaegwae  Cina gwaeina mulina, yawasina ꞌimuꞌa baleya ꞌoidiya, ma wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yaluyaluwa Heꞌasisi waꞌewa. SCoinega Yesu wete ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Waꞌate patu, sahena ꞌateyoho. Weyahina Tamagu tauna ꞌihesumanegauma, ꞌoinega taugu wete gidemusa ꞌomi yahesumanegemi.” :mMuliyetega nimana ma lisulisuna ꞌana tomuliyaedi ꞌiheꞌitediya. Beno ꞌoina ꞌana tomuliyaedi siꞌiteya ma siyaliyaya madouna, weyahina ꞌidi Cinapwanaina siꞌiteya.  !Ma wete wiki ꞌana sabwelo nugenugetaina lahilahiyega Yesu ꞌana tomuliyaowedi ꞌoidiya ꞌilatuwa. Tutaina ꞌoina, ꞌana tomuliyaedi hada ꞌaigeda ꞌoina siluhuwa ma siꞌeda gudu suꞌwasuꞌwana ma solana simiyamiya, weyahina meYudiya simatautediya. Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌilatuwa ma gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sahena waꞌateꞌate yoho.”  Coinega Meli Magidala ꞌitauya tomuliyaedi ꞌoidiya ma ꞌoidiya ꞌihepwaila ꞌigwae, “Cinapwana yaꞌiteya ꞌitoholo hila pwaiya.” Meli Yesuina ꞌenanaedi ꞌihepwaila latuhediya tomuliyaedi ꞌoidiya. Yesu ꞌilatuwa ꞌana tomuliyaowedi ꞌoidiya J  Ma Yesu ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Sahena ꞌuꞌabiꞌabi tohogau, weyahina ꞌabwa geya Tamagu ꞌoina yahane. Ma hesiyage ꞌutauya tasigwao ꞌoidiya, ma ꞌuhegwaedi ꞌabehega bewa tuwa taugu yahanehane Tamagu ꞌoina, tauna ꞌomi wete Tamamiu. Tauna taugu ꞌigu Yehoba ma ꞌomi wete ꞌimi Yehoba.” E Muliyetega Yesu Meli sanina ꞌiꞌinaneya ꞌigwae, “Meli.” Meliina ꞌihutu lohihila, ma Yesu ꞌoina ꞌigwaeya, ꞌigwae, “Labonai.” (Labonai ꞌana sanapu ‘Toheꞌita.’) > uTa Yesu Meli ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Taiya weyahina ꞌubesabesa ma ꞌudoudou?” Ma Meliina ꞌina nuwatuhu ꞌabehega tanoha ꞌana topaihowa ꞌaigeda, ꞌoinega ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌeguma ꞌowa moisa ꞌuꞌeweya, bewa tuwa ꞌuhepwaile taꞌeha ꞌulaguya, ma yaꞌewa hila.” Muliyetega Meli ꞌiꞌita lohihila Yesu deina ꞌitotoholo, ma ꞌiyamo geya ꞌisanapu toho ꞌabehega tauna Yesu. N Siteluwaedi Meli sihegwaeya sigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌudoudou?”. Ma Meli ꞌigwaeya, “Cigu Cinapwana galiha bewa ꞌoinega siꞌeweya ma taꞌeha nana silaguya, ma weyahina yadoudou.” M ꞌiꞌita luhuwa Yehoba ꞌina anelose ꞌeluwa simiyamiya Yesu ꞌina ꞌebeꞌenoina ꞌoina, maꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi. Caigeda ꞌaba ꞌununega ma ꞌaigeda ꞌaba ꞌahenega.  Ma hesiyage Meli ꞌabwa tuwa galihina ꞌoina ꞌitotoholo ma ꞌidoudou. Cidoudou ma ꞌiꞌetuluha galihina ꞌoina \1 Coinega siteluwaedi silohihila ꞌidi hada. Yesu Meli Magidala ꞌoina ꞌilatuwa (I Ma hesiyage maꞌiyanaina geya Yehoba ꞌina gwaeina ꞌina buki ꞌoina sinuwatuhuyahi, tutaina ꞌigwaeya ꞌabehega ꞌabwa nata galihega ꞌitoholo hila. :mLoheyaina tauna ꞌilatu nugeta galihina ꞌoina, ꞌiyanaina Pita mulinega wete ꞌiluhuwa galihina ꞌoina, ma ꞌaleꞌodimo wete ꞌiꞌitediya, ma ꞌiꞌahwa moisa. ~uCaleꞌowedi ꞌeluwa ꞌiꞌitediya, ꞌaigeda mwaguna ꞌana samu, ma ꞌaigeda wahina mabwaiyana ꞌana samu. Mwagunaina ꞌana samuina ꞌiꞌiteya tuwa losilosipwana, ma wete ꞌiꞌiteya wahinaina ꞌana samu ꞌoinega ꞌiꞌeno wasiya. =sMuliyetega Saimoni Pita ꞌipili latuwa, ta dumwaluna galihina ꞌoina ꞌiluhuwa, ma wete ꞌiꞌiteya galihinamo, ma hesiyage ꞌaleꞌowedi ꞌiꞌitediya siꞌenoꞌeno. 1ma galihina ꞌoina ꞌiꞌetuluha ꞌiꞌita luhuwa galihinamo, beno ꞌaleꞌodimo siꞌenoꞌeno. Loheyainaina galihina ꞌoina geya ꞌiluhu. y~kCidi tauyaina ꞌoina sipiliyamowa, ma loheyaina tauna Yesu ꞌiyanaina moisa galihina ꞌoina ꞌilatu nugeta F}Coinega siteluwaedi sigogona sitauya galihina ꞌoina. o|WCoinega ꞌipili lohihila Yesu ꞌana tomuliyaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cinapwana galihega siꞌeweya ma taꞌeha nana silaguya, geya tosanapunamo.” Tomuliyaedi beno Saimoni Pita ma loheyaina tauna Yesu ꞌiyana moisa. { 1Wiki ꞌana sabwelo nugenugetaina gona ꞌadaꞌadale ꞌoina Meli Magidala ꞌitauya galiha ꞌiꞌiteya, ꞌana ꞌahusuꞌwana sibui wasiyeya. .zU*Coinega galihinaina ꞌoina Yesu wahina silaguya. Weyahina galihaina deidiya, ma wete sisanapuya ꞌabehega meYudiya ꞌidi Sabati madouna deina silatu pwaiya.6ye)Yesu ꞌina ꞌebe ꞌamasaina deina gogo ꞌaigeda ꞌimiyamiya. Gogoina ꞌoina galiha ꞌaigeda hauhauna ꞌimiyamiya, geya ꞌeta taiya toꞌamasa ꞌoina silagu toho. 2~~{}}I|{{PzzyxxXwwvuuxutKsDrZqqooFn]mmjmllfl jihgff7eedccEbb$a``__,^]p\[ZYYXWLVmUUT[SRQPqOON-M|LKK JIIsHHWGGCFF2EEDCCfBBzAA2@??? >P=T<<2;::&988L66s544'2200 / .--I,,d+*))('&&%$##4"!![ )3"#0ef;5| t 5 {C QGKCoinega Yesu Palisiyao ꞌidi gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Buki Heꞌasisi ꞌoina sileleya Debida weyahina, ma ꞌeguma wahasili wasanapu ꞌabehega tauna maꞌiyanao sigomaleya, sJ_Ma tupwadi Palisiyao siꞌitediya, ta sigwaeya, “Togidega ta Sabati ꞌana loina wadiꞌwadiꞌwai?” 6I gSabati ꞌaigeda ꞌoina Yesu maꞌana tomuliyao tanoha ꞌalonega sitauya, ma ꞌana tomuliyaowedi witi* huwaina siꞌabilolodiya, ma sihosodiya nimadiyega ma siꞌaidiya. )HK'Ma ꞌeguma taiya waini miyamiyana ꞌinuma, nata ꞌigwae ꞌabehega genuwana hauhauna, weyahina ꞌabehega waini miyamiyana hesi bwebweꞌana hedada.”IG &Ma hesi tasiwa ꞌwapi ꞌebesiwa ꞌehau daisinamo ꞌoidiya. CF%Ta wete geya ꞌaigeda taiya weꞌaha waiwaina gidemusa waini ꞌehauna ꞌisiwa ꞌwapi ꞌebesiwa* miyamiyaidi ꞌoidiya, tabu ma silotaigala ma weꞌaha ta ꞌebesiwa ꞌadi mudala. IE $Ma wete ꞌaigeda gwae hegehegedi ꞌiheꞌoteꞌoteteliya ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Geya sowasowahina ꞌaleꞌo ꞌehauna tupwana taꞌewa ma ꞌaleꞌo miyamiyaina tabwabwada. Geya! Ma ꞌeguma gide, hesi ꞌaleꞌo hauhauna tagihegala, ma wete hauhauna tupwatupwanaina ꞌaleꞌo miyamiyana geya ꞌilobwaine. D#Ma ꞌiyamo tuta ꞌinaonaoma ꞌoina ma tohaiina ꞌiꞌebesinedi, ꞌoinega hesi sinuwagala ma sihudi, ma sigomale.” C9"Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Togidega, ꞌilobwaineya ma hai ꞌana toꞌebubuwao sihudi ꞌeguma tohai meloheyana mahetediu siyaliyaya? Geya, ꞌawa? 4Ba!Ma muliyetega tupwadi tomota Yesu sihegwaeya, sigwae, “Yoni ꞌana tomuliyao tuta baibaiwana magomaledi siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, wete gide Palisiyao ꞌadi tomuliyao ꞌidi paihowa, ma togidega ta ꞌowa ꞌa tomuliyao geya sihudi, ma tuwa siꞌaiꞌai ma sinumanuma besobeso.” 6Ae Taugu yanaoma geya ꞌabehega tobwebweꞌadi weyahidi ma hesi topuiyao yaꞌabihetedi, ma ꞌabehega nuwabui ꞌoinega ma sibwebweꞌana.” Yesu ꞌina gwae hudi weyahina @Ma Yesu ꞌidi gwaeina ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Taudi wahidi waiwaidi genuwadi toꞌabihe bwebweꞌana, ma tolohalao hesi. X?)Eeta Palisiyao ta ꞌidi loina ꞌana toheꞌitao silolomugi Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, sigwaeya, “Toꞌaha lamuna ma takesi ꞌana toꞌewao ta wete togala tupwadi mahetemiyao waꞌai hegogona?” N>Coinega Libai ꞌina ꞌai madouna ꞌipaihoweya Yesu weyahina, ma boda madouna sinaoma Libai ꞌina hada ꞌaiina weyahina, ma takesi ꞌana toꞌewao ma tomota baibaiwadi wete mahetediyao. i=KCoinega Libaiina ꞌitoholowa, ta ginaula mabwaiyana ꞌiꞌebesinediya, ma Yesu ꞌimuliyeya. S<Ma muliyetega Yesu ꞌilatuwa, ma ꞌaigeda takesi ꞌana toꞌewa sanina Libai ꞌiꞌiteya ꞌina hada ꞌebe paihowa ꞌoina ꞌimiyamiya, ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Libai ꞌumuliyegau.” A;{Eeta boda mabwaiyadi nuwadi ꞌihenainaida madouna, ta maꞌidi heꞌasisi Yehoba sihepwatuweya, ma sigwae, “Nige ꞌaigeda ꞌebe henainaida taꞌiteya.” Yesu Libai ꞌibwauweya 5:cMa ꞌilomwayamwayauwa ma boda matadiyega ꞌitoholowa ma ꞌina ꞌebeꞌeno ꞌiꞌahaliya ma ꞌitauya ꞌina gogowa, ta maꞌina yaliyaya Yehoba ꞌihepwatuweya. 9}Ma wasanapu taugu Loheyaiguina* maꞌigu loina baleꞌuwa ma tomota ꞌidi puiyao yanuwasamudi.” Coinega topeuina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Taugu bewa yahegwaego, ‘Cutoholo ma ꞌino ꞌebeꞌeno ꞌuꞌahali ma ꞌutau ꞌino gogowa.’ ” 18[Ma toꞌaha wanuwatuhuya sowasowahigu yagwaene loheya bewa ꞌoina ma ꞌabehega yagwae, ‘Cino puiyao yanuwasam pwaidiya,’ bo yagwae, ‘Cutoholo ma ꞌutauya’? 7Cidi nuwatuhu Yesu ꞌisanapu pwaiya, ꞌoinega ꞌihegwaediya, “Toꞌaha weyahina ꞌatemiya beno gide wanuwatuhu ꞌesa? A6{Ma hesi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao Yesu ꞌina gwaeyedi sihesagohediya ta siboidimo ꞌoidiya sihehesilaladi, sigwaeya, “Yesu bewa togidega ta Yehoba ꞌoina ꞌihohopaꞌala? Weyahina geya ꞌaigeda taiya sowasowahina ma tomota ꞌidi puiyao ꞌinuwasamudi, beno tuwa Yehoba sowasowahina.” 53Ma Yesu loheloheyaedi ꞌidi hemisa ꞌisanapuya, ta loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ciyagu, ꞌino puiyao ꞌadi nuwasam ꞌuloba pwaiya.” {4oMa geya sowasowahidi, weyahina boda madou hedada. Coinega topeuina siꞌahala haneheya hada tabwanina ma ꞌana ꞌatoha siꞌewa yahuleya, ma ꞌoinega topeuina mahewaina sihedawe daweyeya bodaedi gamwagamwanidiya, ta Yesu matana silaguya. 3 Coinega boda ꞌaigeda topeu mahewaina siꞌahaliyama, eeta sitohoya ma ꞌabehega siluhuwe hadai ma Yesu matana silagu. ;2oSabwelo ꞌaigeda ꞌoina Yesu boda ꞌiheheꞌitadi. Ma tupwadi Palisiyao ma loina ꞌana toheꞌitao taudi sinaoma Galili ta Yudiya ta Yelusalema tupwainao ꞌoidiyega, ma boda mahetediyao simiyamiya, ma sihenono. Tuta nage ꞌoina Yehoba ꞌina waiwaiyega tolohalao ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. #1?ma hesi tuta baibaiwana boda ꞌoidiyega ꞌitautauya wasiwasi ma ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Yesu ꞌaigeda topeu ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya \01Ma hesi nage ꞌoinega ma Yesu tetelina ꞌimadou bwaibwaina, ma boda mabwaiyadi siꞌetoꞌautama ma ꞌabehega Yesu ꞌina gwae sihesagohe, ma wete ꞌadi lohalao ꞌabehega ꞌiꞌabihe bwebweꞌanedi, h/ICoinega Yesu loheyaina ꞌoina ꞌilohatoto, ꞌigwaeya, “Cutautau ma gesowana ꞌaigeda taiya wete ꞌoina ꞌuhehepwailegau, ma hesi ꞌutau topwaoli ꞌoina ma ꞌiꞌitago, ma ꞌoinega ꞌino pwaoli ꞌuꞌebwae Yehoba ꞌoina, toꞌaha gide ꞌada loina Mosese ꞌoinega, ma ꞌoinega tomota sisanapugo ꞌabehega ꞌubwebweꞌana pwaiya.” &.E Ma Yesu nimanega loheya ꞌwapina ꞌiꞌabi tohoya ma ꞌigwae, “Cehe, bwebweꞌana! Cuꞌehau.” Ma loheyaina ꞌana lepelo ꞌigumwala mwayamwayauwa. Q- Ma hali tuta Yesu wete ꞌaigeda ꞌasa ꞌoina ꞌimiyamiya. Tupwaina ꞌoina ꞌaigeda loheya wahina mabwaiyana lepelo ꞌiꞌeweya. Coinega loheyaina Yesu ꞌiꞌitalobeya ma ꞌibeꞌuwa ꞌahena ma ꞌiꞌahwanoiyeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌeguma ꞌino nuwatuhu gide, sowasowahina ma ꞌuꞌabihe bwebweꞌanegau.” (,I Coinega ꞌidi wagaedi silisidiya dabala, ta ginaula mabwaiyana siꞌebesinediya ma Yesu simuliyeya. Yesu ꞌaigeda tolepelo ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya [+/ ma wete gide Saimoni ꞌiyanaowedi Yemesa ma Yoni, taudi Sebedi natunao. Coinega Yesu Pita ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Sahena ꞌuꞌateꞌateyoho. Ma hesi bewa ꞌoinega ma tomota gide ꞌuꞌona ꞌesedi.” *} Gwae bewa ꞌiꞌinaneya, weyahina ꞌiyanao mahetenao nuwadi ꞌihenainaida madouna silahanaedi siꞌonediya weyahina, 8)iNage ꞌoina Saimoni Pita silahana ꞌana baibaiwa ꞌiꞌitediya, ta Yesu ꞌahena ꞌiꞌetuluha, ma Pita ꞌigwaeya, “Bada, ꞌuꞌebesinegau, weyahina taugu togala.” H( Coinega ꞌiyadiyao hali waga siloꞌuyowediya ta ꞌabehega sinaoma ma siꞌabihetedi. Coinega taudi ꞌidi wagega sinaoma ta waga ꞌeluwaedi silohemahediya, ta ꞌiꞌiunamo ma sidamana. k'OSiyahuweya, ma silahana baibaiwa hedada siꞌonediya, ta gomanaina ꞌabehega ꞌilotasabu. 6&eMa Saimoni ꞌigwae, “Bada, hinuwanega hene ꞌagomana masaliya ma geya ꞌaigeda wete silahana ꞌaꞌonatoho. Ma tuwa ꞌino gwae weyahina, ꞌoinega yayahuwe.” %-Ma ꞌina heꞌita ꞌigumwala ta Saimoni ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Saimoni tupwana ꞌutaladobi niꞌuwa ma ꞌino gomana ꞌuyahuwe.” V$%Coinega Yesu waga ꞌaigeda ꞌoina ꞌigeluwa, beno Saimoni ꞌina waga, ma Saimoni ꞌihegwaeya ma tupwana ꞌitaladobiya niꞌuwa, ma wagaina ꞌoina Yesu ꞌimiyatoiya ma ꞌiheꞌita boda ꞌoidiya. #5Nage ꞌoina togomana ꞌidi waga ꞌeluwa ꞌiꞌitediya deina silisidiya dabala, ma togomanaedi siulasulu pwaiya ma ꞌidi gomanedi sibuyobuyodi. #" ACaigeda tuta Yesu ꞌitoholo hola Genesaleta papalina, ta boda sinaoma ma sitoholo pogiyamowa ma ꞌabehega Yehoba ꞌina gwae Yesu ꞌoinega sihesagohe. !,Eeta ꞌilatuwa ma ꞌitauya Yudiya tupwanao mabwaiyadi ꞌoidiya, ma ꞌidi hada tapwalolo ꞌalodiya ꞌiguguya sakowasiya.6 e+Coinega ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tupwana wete gogo ꞌoidiya yatautau ma Yehoba ꞌina loina tetelina yaguguyae. Bewa tetelaina weyahina ma Yehoba ꞌihewasaegauma.”  *Ma gona ꞌiꞌadale pwaiya, ta Yesu gogoina ꞌiꞌebesineya, ma ꞌiboinamo yoho ꞌawawa ꞌitauya. Ta tomota baibaiwadi sihegaina ma ꞌabehega Yesu sibese, ma tutaina silobeya sihegwaeya, sigwae, “Sahena ꞌutautauya. Cebwa tuwa tamiyamiya.” %C)Ma wete tupwana baibaiwadi ꞌoidiyega hiꞌahiꞌa silatulatu ma siwuiwui, sigwaeya, “Moisa ꞌowa Yehoba Natuna!” Ma Yesu ꞌiꞌausidiya ma sahena gide sigwaegwae ꞌesa, weyahina sisanapu pwaiya ꞌabehega tauna Toꞌabihetenaina Yehoba ꞌoinega. Yesu ꞌiguguya sakowasiya J (Ma hesi sinala ꞌisopu pwaiya, ma tomota ꞌidi tolohalao ꞌadi lohalao hagadi ma hagadi sitoedima Yesu ꞌoina, ta mabwaiyadi ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌiꞌabitohodiya ta sibwebweꞌana. G'Coinega Yesu ꞌiluhuwa, ma ꞌina ꞌebeꞌenoina deina ꞌitoholowa, ta lohalaina ꞌiloineya ma ꞌina lohalaina ꞌisawala, ꞌoinega wahineina ꞌitoholo ta ꞌadiwa ꞌiꞌatububuya. R&Coinega Yesu Hada tapwalolowega ꞌilatuma, ma Saimoni ꞌina hada ꞌiluhuwa. Ma Saimoni lawana wahi yahiyahi ꞌoinega ꞌilohala, ꞌoinega Yesu siꞌahwanoiyeya ma ꞌiꞌabihe bwebweꞌane. }s%Eeta Yesu tetelina silelewaneya Galili tupwainao ꞌoidiya. Yesu tolohala baibaiwadi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya 6e$Coinega mabwaiyadi sisalutuwama, ma siboidimo sihesilalediya, sigwae, “Togidega hede bewa? Ma gwaemo ꞌina waiwai ꞌoinega hiꞌahiꞌa ꞌiloinaediya ta sihapwesa.” #Ma Yesu ꞌiloinaeya ma ꞌigwae, “Culolagu, ma loheya beno ꞌoinega ꞌulatu.” Ta dumwadumwaluna boda matadiya hiꞌahiꞌaina loheya ꞌiulaeya baleꞌuwa ta ꞌoinega hiꞌahiꞌa ꞌihapwesa, ma geya ꞌaigeda hesilae loheyaina ꞌiloba. 8i"“Ya! Yesu ꞌowa gwama Nasaleta, toꞌaha lamuna ta ꞌunaoma ꞌoima? Nuwanuwau ꞌabehega ꞌumutumai, ꞌawa? Ma ꞌowa hesi yasanapugowa, ꞌowa tuwa Yehoba Natuna.” L!Ma hada tapwaloloina ꞌoina ꞌaigeda loheya ꞌimiyamiya, ma loheyaina ꞌoina hiꞌahiꞌa* mwalo ꞌiluhuwa ta ꞌimiyamiya, ꞌoinega loheyaina ꞌenana madounega ꞌibwauwa ꞌigwae, c? Ma tomota mabwaiyadi nuwadi ꞌihenainaida weyahina ꞌina heꞌita mabwaiyana waiwaina. |qMa muliyetega ꞌidobiya Kapaneumi ꞌoina, beno Galili tupwaina, ta nobwa Sabatiya tomota ꞌiheꞌitediya. yMa tauna bodaedi ꞌihaupediya ma ꞌitauya. Yesu ꞌaigeda loheya ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya hiꞌahiꞌa ꞌoinega Nꞌoinega sitoholowa ma Yesu siꞌabiyahiya ma ꞌasega sitoe latuheya ma sitauyeya ꞌidi ꞌasa ꞌoyaina ꞌoina, ma ꞌoyaina debana silaguya ma ꞌabehega sihasepale dobihe ꞌadeꞌadewala. iKYesu ꞌina gwaeyedi bewa ꞌoidiyega taudi totapwalolowedi ꞌiꞌabihe gamwasowalidiya, {oMa palopita Ilaisa* wete ꞌina tuta ꞌoina tolepelo baibaiwadi Isileli ꞌoina simiyamiya, ma geya ꞌaigeda taiya ꞌoidiyega ꞌiꞌabiꞌabi hebwebweꞌane, ma hesi ꞌaigedamo gwama Siliya ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya sanina Nemani.” [/ma hesi ꞌaigeda hiwape Salepati ꞌoinega Yehoba ꞌihesinuwaneya Ilaitiya ꞌana ꞌitayahina weyahina, beno Saidoni tupwaina, ma Yehoba Ilaitiya ꞌihewasaeya hiwapeina ꞌina gogowa, ta ꞌiꞌitayahiya. /Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega mwalo palopita Ilaitiya* ꞌina tuta, hiwahiwape baibaiwadi Isileli ꞌoina simiyamiya, ma Yehoba geya Isileli wahineina ꞌihesinuwe ma Ilaitiya ꞌiꞌitayahi tutaina gomale madouna, weyahina bolime ꞌetoi ma tupwana ꞌoidiya geya ꞌwesu, } sMa yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega geya ꞌaigeda palopita ꞌina bodao ꞌoidiyega ꞌana heꞌasisi ꞌiloba.  /Coinega ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Hesi yasanapugomiya weyahina nata gwae hegehegediyega wahegwaegau ma wagwae, ‘Cowa toꞌabihe bwebweꞌana, ꞌoinega ꞌuboi ꞌuꞌabihe bwebweꞌanigo.’ Ma wete nata ꞌimi gwae ꞌaigeda ꞌoinega wahegwaegau ma wagwae, ‘Paihowaedi waiwaidi gogo Kapaneumi ꞌoina ꞌupaihowediya, gide wete ꞌupaihowa ꞌesedi ꞌebwa ꞌida gogo bewa ꞌoina.’ 7 gMa taudi nuwadi ꞌihenainaida moisa, ꞌoinega ꞌina gwaeyedi bwebweꞌadi weyahidi sihepwatuweya, sigwae, “Loheya bewa Yosepa natuna, ꞌawa? Ma togidega hede?”  5Coinega ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Gwae bewa yahasila pwaiya ta wahesagoheya, mwalo sihepwaila nugeteya, ma bewa tutaina ꞌilatu pwaima.” k OMa Yesu leleyedi ꞌihasili pwaidiya ta ꞌinupilidiya, ꞌoinega buki ꞌana toꞌitayahina ꞌiꞌebwae hileya, ma ꞌimiyatoiya. Ma tohenonowedi mabwaiyadi nuwadi ꞌiꞌeweya, ꞌoinega simiyamiya ta siꞌeꞌebubu. KMa yahepwaila wete bolimeina ꞌabwa Bada ꞌiꞌabihetegomi.” “Bada Yaluyaluwana ꞌoiguwa ꞌimiyamiya. Tauna ꞌihesinuwegauwa ma towewelohe ꞌoidiya tetela bwebweꞌana yaguguyae.Ma paipaidi wete ꞌoidiya ꞌihesumanegauwa ma ꞌadi lihasa weyahina yahepwaila.Ma tomata gibugibu wete matadi ꞌidi ꞌasilala hila weyahina yahepwaila.Ma wete ꞌihesumanegauwa ma tomiya mwau ꞌadi ꞌalehao nimadiyega yaꞌetolihasidi. xiꞌoinega palopita Aiseya ꞌina lele siꞌebwaeya, ta ꞌiyahaliya ma hasilaina ꞌilobeya, ꞌigwaeya, RMa muliyetega Yesu ꞌinaoma Nasaleta ꞌoina, tauna nage ꞌina gogo moisa. Ma Sabati ꞌoina Yesu ꞌiluhuwa hada tapwalolowa, mumugana gidemusa. Coinega ꞌitoholowa ma Buki Heꞌasisi ꞌihasili, weyahina meGaliliyedi ꞌidi hada tapwalolo* ꞌoidiya ꞌiloguloguguya, ma ꞌoinega mabwaiyadi siꞌahwa bwebweꞌaneya. Eeta Yesu Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega ꞌihila Galili. Ma nage ꞌoina tetelina ꞌilelewana Galili tupwainao ꞌoidiya, D Ma ꞌoinega Seitani ꞌina tohona mabwaiyana Yesu ꞌoina ꞌilosalohiya, ta ꞌiꞌebesineya, ma hali tuta ꞌoina ꞌida hilama. Yesu ꞌina paihowa Galili ꞌoina ꞌihegaineya ,Q Ma Yesu gwaeina ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Caigeda wete gwae Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌigwaeya, ‘Sahena ꞌino Bada Yehoba ꞌutohotoho.’ ” + Ma ꞌaigeda ꞌina hepwaila ꞌigwaeya, ‘Cino aneloseyao siꞌahaligo ma ꞌoinega gesowana ꞌaheu sisilasilae daꞌule ꞌoidiya.’ ” { weyahina Buki Heꞌasisi ꞌihepwaila pwaiya, ꞌigwae, ‘Yehoba ꞌina aneloseyao ꞌiloinaedi ma siꞌitayahigo.’ x~i Coinega Seitani Yesu ꞌitoe hileya ma ꞌitauyeya Yelusalema ma Hada Heꞌasisi tabwa sehenina ꞌihaneheya ma ꞌoina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ceguma ꞌowa Yehoba Natuna, bewa ꞌoinega ꞌuulataheya ma gesowana ꞌusilasilahe, 7}gMa Yesu ꞌigwaeya, “Buki Heꞌasisi ꞌalona loina ꞌimiyamiya, ꞌigwae, ‘Cino Bada Yehobamo ꞌoina ꞌuꞌetuluha ma ꞌiboimo ꞌenana ꞌuhematamatanedi.’ ” ^|5“Bewa ꞌebeloina wasawasaedi mabwaiyadi yaꞌebwaego, ꞌeguma ꞌoiguwa ꞌuꞌetuluha. Weyahina mabwaiyanaina tuwa ꞌigu ꞌebeloina. Ma ꞌeguma taiya ꞌoina nuwanuwagu ma yaꞌebwae, tuwa yaꞌebwae.” {z!Coinega Seitani Yesu ꞌitoe haneheya ma baleꞌu ꞌina ꞌebeloinao mabwaiyana ꞌiheꞌiteya tutaina nage ꞌoina, ma ꞌigwaeya, y3Ma Yesu ꞌigwaeya, “Buki Heꞌasisi ꞌalona loina ꞌimiyamiya ꞌabehega ‘Tomota yawasidi geya ꞌeꞌahaimo ꞌoinega sida lobeya.’ ” xMa Seitaniina Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ceguma ꞌowa Yehoba Natuna, daꞌule bewa ꞌuloinaedi ma siheꞌeꞌahai.” 9wkSabwelo poti ꞌoidiya Seitani* ꞌitoho waiwai ma ꞌabehega Yesu ꞌiꞌabihebeꞌu, ma sabwelowedi ꞌoidiya Yesu geya ꞌiꞌai tohona, ma ꞌoinega ꞌigomaleya madouna. {v qCoinega Yaluyaluwa Tabuna Yesu ꞌilohemaheya, ma Yolidaniyega Yesu ꞌitoeya ma ꞌitauyeya tupwa yoho ꞌawawa. kuO&ma Keinana tamana Inosi, ma Inosi tamana Seti, ma Seti tamana Adama, ma Adama tamana Yehoba.t%ma Lemeki tamana Metusela, ma Metusela tamana Inoke, ma Inoke tamana Yeledi, ma Yeledi tamana Malaleli, ma Malaleli tamana Keinana, s$ma Sila tamana Keinana, ma Keinana tamana Apakisadi, ma Apakisadi tamana Semi, ma Semi tamana Nowa, ma Nowa tamana Lemeki, |rq#ma Naoli tamana Seluge, ma Seluge tamana Leu, ma Leu tamana Peligi, ma Peligi tamana Ibeli, ma Ibeli tamana Sila, q"ma Yuda tamana Yakobo, ma Yakobo tamana Aisake, ma Aisake tamana Ebalahamo, ma Ebalahamo tamana Tela, ma Tela tamana Naoli, $pA!ma Nasoni tamana Aminadaba, ma Aminadaba tamana Adamina, ma Adamina tamana Anai, ma Anai tamana Esiloni, ma Esiloni tamana Pelesi, ma Pelesi tamana Yuda, o ma Debida tamana Yese, ma Yese tamana Obedi, ma Obedi tamana Boasa, ma Boasa tamana Salimoni, ma Salimoni tamana Nasoni, nma Ilayakimi tamana Meliya, ma Meliya tamana Mena, ma Mena tamana Matata, ma Matata tamana Nadani, ma Nadani tamana Debida, mma Libai tamana Simioni, ma Simioni tamana Yuda, ma Yuda tamana Yosepa, ma Yosepa tamana Yonami, ma Yonami tamana Ilayakimi, lma Eli tamana Yosuwa, ma Yosuwa tamana Eliyesa, ma Eliyesa tamana Yolima, ma Yolima tamana Madati, ma Madati tamana Libai, k}ma Nili tamana Meliki, ma Meliki tamana Adi, ma Adi tamana Kosami, ma Kosami tamana Elimadami, ma Elimadami tamana Eli, jma Yoda tamana Yoanani, ma Yoanani tamana Lisa, ma Lisa tamana Selubabela, ma Selubabela tamana Siyelitiyeli, ma Salatieli tamana Nili, i ma Nagai tamana Mahati, ma Mahati tamana Matadaya, ma Matadaya tamana Semini, ma Semini tamana Yoseki, ma Yoseki tamana Yoda, hma Yosepa tamana Matadaya, ma Matadaya tamana Emosi, ma Emosi tamana Neumi, ma Neumi tamana Esili, ma Esili tamana Nagai, g{ma Heli tamana Madati, ma Madati tamana Libai, ma Libai tamana Meliki, ma Meliki tamana Yanai, ma Yanai tamana Yosepa, CfMa tutaina Yesu ꞌana bolime gide teti ꞌilobeya, ꞌina paihowa tomota ꞌoidiya ꞌihegaineya. Ma tomota sinuwatuhuya ꞌabehega Tauna tamana Yosepa. Ta Yosepaina tamana Heli, Ye+ma Yaluyaluwa Tabuna, mawahina ꞌana ꞌita gide gabubu, ꞌisuluma Yesu ꞌoina. Coinega ꞌaigeda ꞌenana galewega ꞌigwaema, ꞌigwae, “Cowa natugu moisa, weyahiu yayaliyaya madouna.” Yesu tubunao Hd Ma Yoni boda mabwaiyadi ꞌiꞌabihe babitaisowediya, ma muliyetega Yesu wete ꞌiꞌabihe babitaisoweya, ma ꞌoinega Yesu Yehoba ꞌoina ꞌiꞌahwanoiya, ma galewa ꞌiꞌesoꞌeya, -cSCoinega Helodi ꞌigamwasowala, ta Yoni deliya ꞌilagu luhuweya. Nage ꞌoinega Helodiina ꞌina pui ꞌihemadou bwaibwaina. Yoni Yesu ꞌiꞌabihe babitaisoweya kbOma wete Yoniina toloina sanina Helodi* ꞌiꞌahwa galagalaeya, ꞌigwaeya, “Helodi ꞌupuiya. Helodiyasa tauna tasiu mwanena, ma ꞌuhaiya.” Ma tupwana wete Helodi ꞌino puiyao tauna Helodiina ꞌoina ꞌihepwailediya. naUMa guguya wete baibaiwana ꞌoidiyega tetela bwebweꞌana Yoni ꞌiguguyaeya tomota ꞌoidiya, ``9Ma loheyaina ꞌina hinawega nata witi ꞌitutu ma huwaina sigubala, ma muliyetega huwaina bwebweꞌana ꞌihedodo ꞌina hada ꞌeꞌahaiya, ma mohomohonaowedi ꞌaiwe ꞌalaꞌalata hataya ꞌoina ꞌigabudi.” ^_5Coinega Yoni ꞌigwae latuwa ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Taugu weꞌahega tuwa yaꞌabihe babitaisogemi, ma hesi ꞌaigeda loheya muliguwega ꞌinaonaoma ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, gide ꞌaiwe ninininimaina, ꞌoinega ꞌiꞌabihe babitaisogemi. Tauna ꞌihemadou sinegauwa, ꞌoinega geya ꞌilobwainegau ma ꞌana butu yalihasi. c^?Ma hesi tomota mabwaiyadi maꞌidi hemisa siyamwayamwa Toꞌabihetenaina Keliso ꞌina latuma weyahina, ma Yoni siꞌiteya ma mabwaiyadi sihenuwanaluwa ma sigwaeya, “Nuwana tauna Toꞌabihetenaina, bo geya?” *]MMa tupwadi wete toloꞌalehao sihesilala, sigwaeya, “Ma tauma, togidega ꞌama loina?” Ta Yoni ꞌigwaeya, “Comi ꞌami maisao sowasowahimi ma hesi weyahidi wayaliyaya, ma sahena ꞌami maisa ꞌana lohepoi ꞌabowega ma ꞌabihematautega waꞌewaꞌewa tomota ꞌoidiyega.” p\Y Coinega Yoni ꞌigwaeya, “Takesi ꞌana loinega waꞌewaꞌewa, ma hesi sahena walolohepoi.” 0[Y Ma tupwana wete takesi* ꞌana toꞌewao sinaoma ꞌidi babitaiso weyahina, ma Yoni ꞌoina sihesilala, sigwaeya, “Toheꞌita, tauma togidega ꞌama loina.” lZQ Ma Yoniina ꞌigwaeya, “Ceguma taiyawedi ꞌomi ꞌami ꞌaleꞌo ꞌeluwa ma ꞌiyamiyao geya ꞌadi ꞌaleꞌomo, ꞌaigeda waꞌebwaedi. Ma wete gide ꞌeguma ꞌami madouna, tupwana togomaleyao ꞌoidiya waheguyaiye.” kYO Coinega bodaedi Yoni sihesilaleya, sigwae, “Toꞌaha ꞌilobwainemaiya ma ꞌapaihowa?” [X/ Ma ꞌeguma mumugami geya bwebweꞌadi ꞌabwa Yehoba ꞌibwaꞌomategomi gide ꞌaiwe, ꞌeguma geya huwaina bwebweꞌana, loheloheya sigoha yahule, ma ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ꞌoina siuledi, ma sigabudi.” DWCoinega ꞌilobwainegomiya ma ꞌimi nuwabui moisa waheꞌitae ꞌimi paihowa bwebweꞌadi ꞌoidiyega. Ma sahena wagwaegwae ꞌabehega ꞌomi Ebalahamo tubunao ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌatemuya muyaegomiya. Geya hene! Ma waꞌita Yehoba sowasowahina ma daꞌule bewa ꞌoidiyega Ebalahamo tubunao ꞌihemasalahadi. V{Coinega tomota mabwaiyadi sinaowa Yoni ꞌoina ma ꞌabehega ꞌiꞌabihe babitaisowedi, ma Yoniina ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Toꞌabo ꞌomi, gide mwata! Ma wanuwatuhuya ꞌabehega nata Yehoba ꞌina gamwasowala ꞌoinega wadena, ꞌawa? VU%Ma ꞌoinega tomota mabwaiyadi Yehoba ꞌina ꞌabihetena siꞌita.’ ” OTLoꞌoyaꞌoya mabwaiyadi waꞌeliyahuledi ma sidumwalu, ma saꞌasaꞌala mabwaiyadi wasamudi. Ma wete ꞌeda pwayopwayoꞌedi waꞌabihe dumwaludi ma ꞌeda daꞌudaꞌulena wahesapusapudi. mSSGide Buki Heꞌasisi ꞌoina palopita Aiseya ꞌihepwaila nugeta, ꞌigwaeya,“Tohalewasa ꞌaigeda yoho ꞌawawa ꞌenana madounega ꞌihehepwaila latu, ma ꞌigwaeya, ‘Bada ꞌina ꞌeda wahuna, ma waꞌabihedumwalu. yRkNage ꞌoina Yoni ꞌitoholowa, ma Yolidani tupwainao ꞌoidiya ꞌitauya, ma tomota ꞌoidiya ꞌiguguya, ꞌigwaeya, “Cimi paihowa galadi waguipailedi ma yaꞌabihe babitaisogemi ta ꞌoinega Yehoba ꞌimi puiyao ꞌida nuwasamudi.” 9QkMa Anasa ma Kaiyapa taudi topwaoliyao ꞌadi toloinao. Tutaina nage ꞌoina Yehoba ꞌina gwae ꞌinaoma Sakaliya natuna Yoni ꞌoina, tauna tupwa yoho ꞌawawa ꞌimiyamiya. (P KToloina madouna Sisa*, sanina Taibiliya, tauna ꞌiloiloina bolime pipitini ꞌoidiya, ma gabulena Ponitio Pailato tupwa Yudiya ꞌana toloina, ma Helodi* tupwa Galili ꞌana toloina, ma tasina Pilipi tupwa Ituliya ma Tilakoniti ꞌadi toloina, ma Lisaniya tupwa Abiline ꞌana toloina. O4Ma Yesu ꞌihehemadou ta maꞌina sanapu, ꞌoinega Yehoba ꞌiyaliyaya weyahina, ma tomota wete gide ꞌidi ꞌebe yaliyaya.N33Coinega mahetenao sihila Nasaleta, ma nobwa ꞌidi gwae ꞌihemata matanediya. Ma hesi sinana ginaula bewa weyahidi ꞌinuwanuwatuhu madouna. NM2Tamana ma sinana geya nuwadi ꞌisabwalena ꞌina gwaeina weyahina. L+1Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Toꞌaha weyahina wabesebesegau? Nuwana geya wasanapu ꞌagu lobwaina taugu Tamagu ꞌina Hada yamiyamiya?” sK_0Ta wete tutaina tamana ma sinana siꞌiteya nuwadi ꞌihenainaida, ta sinana ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Natugu, toꞌaha weyahina bewa gidemusa ꞌupaihowa ꞌeseya, ta ꞌoinega maꞌima nuwagala tamau baꞌidagu ꞌabesebesego?” oJW/Ma taudi ꞌina hemaisao bwebweꞌadi ma dumwaludi sihesagoheya ta mabwaiyadi nuwadi ꞌihenainaida. LI.ta geya siloba ꞌana siga sabwelo ꞌetoi sigumwala, ta silobeya Hada Heꞌasisi* ꞌalona, meYudiya ꞌidi toheꞌitao mahetenao simiyamiya, ꞌihehesagohedi ma wete ꞌihehesilala ꞌoidiya. NH-ma geya siloba, ꞌoinega sihila Yelusalema, ma nobwa siꞌebeseya, 'GG,ma ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega tauna boda mahetenao. Coinega sitautauya ma ꞌana siga ꞌiboiya, ma Yesu siꞌebeseya ꞌidi bodao ma ꞌiyadiyao ꞌoidiya, .FU+Coinega tutaina guyai ꞌigumwala ta mabwaiyadi sisawala ꞌidi gogowa, ma gwamaina Yesu tuwa Yelusalema ꞌoina ꞌimiyamiya. Tamana ma sinana geya sisanapu, aE;*Ma tutaina Yesu ꞌina bolime tuwelo ꞌilobeya ta mahetediu sihaneya guyaina ꞌoina. |Dq)Bolime ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya Yesu sinana ma tamana sihanehane Yelusalema, Hataona Guyaina* weyahina. .CU(Ta gwamaina ꞌimadouwa ta maꞌina waiwai, ma wete maꞌina sanapu, weyahina Yehoba gwamaina ꞌihelauweya madouna. Gwamaina Yesu toheꞌitao mahetenao sigwaegwae B'Ma paihowa mabwaiyana silosaloha pwaidiya, toꞌaha gide Yehoba ꞌina loina, ma sihila Galili ꞌoina, weyahina taudi meNasaleta. mAS&Tuta nage ꞌoina wahineina ꞌinaoma ma Yehoba ꞌoina ꞌiloyauwedowa, ma gwamaina weyahina ꞌigwae meYelusalema ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Gwama bewa tauna ꞌada Toꞌabihetena tayamweyamweya.” Cidi hila Nasaleta ꞌoina )@K%Ma mwanena ꞌiꞌamasa ta tauna ꞌihiwapeya, ma ꞌimiyamiya ꞌana siga ꞌana bolime ꞌeitipowa. Ma wahineina tauna Hada Heꞌasisi geya ꞌida ꞌebesineya sabwelo ma hinuwana ꞌoidiya, ma Hada Heꞌasisi ꞌalona Yehoba ꞌiheheꞌasisiye, ma ꞌiꞌahwaꞌahwanoi hegomaleyega. }?s$Nage ꞌoina ꞌaigeda wahine topalopisai ꞌimiyamiya, sanina Ana, tauna Penuwela natuna, ma wete Aseli ꞌina susu ꞌaigeda. Wahineina ꞌiheꞌaiꞌaihale pwaiya weyahina mwalo hene ꞌihai ta mamwanena simiyamiya gide bolime sebeni. >/#ma ꞌoinega ꞌidi nuwatuhu dahwadahwaidi ꞌiꞌabi latuhedi. Ma ꞌowa Meli nata ꞌino nuwagala gide suna ꞌibadibadigo.” Ana ꞌina gwae z=m"Coinega Simioni ꞌigwae helauwediya, ta ꞌigwae Meli ꞌoina, tauna Yesu sinana, ma ꞌigwaeya,“Cuꞌita gwama bewa Yehoba ꞌihesinuweya ma ꞌoinega ꞌabwa meIsileli tupwana baibaiwadi ꞌiꞌabihe beꞌudi, ma tupwana baibaiwadi ꞌiꞌabihe toholodi, ma tauna tuwa ꞌabwa ꞌiheꞌilaꞌilala tomota ꞌoidiya, ma tupwadi siꞌahwa ꞌaboꞌabowe, Z<-!Ma tamana ma sinana nuwadi ꞌihepwanopwanowa ꞌina gwaeyedi natudiu weyahina. t;a ta taudi ganamuli ꞌidi Toꞌabiheꞌasilala, ma tauma ꞌino tomota meIsileli ꞌima ꞌebe hepwatu.” ?:ybewa Tauna ꞌulagu latuheya mabwaiyama ꞌoima, H9 Weyahina mataguwega ꞌino Toꞌabihetenaina yaꞌiteya, 8 “Bada, ꞌino gwae hemisa ꞌoiguwa yaloba pwaiya, ꞌoinega bewa tuwa ꞌutagwalegau ma maꞌigu yaliyaya yaꞌamasa, d7ACoinega Simioni gwamaina ꞌiꞌahaliya ma Yehoba ꞌoina ꞌiloyauwedowa, ꞌigwae, e6CMa Yaluyaluwa Tabuna ꞌihenuwa laguweya, ma Simioniina ꞌiluhuwa Hada Heꞌasisi ꞌoina, ta Yosepa ma Meli gwamaina Yesu siꞌahaliyama Hada Heꞌasisi ꞌoina, ma weyahina sipaihowa gide loina ꞌina hepwaila. 55Ma Yaluyaluwa Tabunaina ꞌiheꞌiteya ma ꞌabehega sahena ꞌiꞌamaꞌamasa ma ꞌana siga Toꞌabihetenaina Yehoba ꞌoinega ꞌiꞌita nugeta. 41Ma nage tutaina ꞌoina Yelusalema ꞌoina ꞌaigeda bada sanina Simioni ꞌimiyamiya. Tauna loheya bwebweꞌana, ma wete Yehoba ꞌiheꞌasisiyaneya madouna, ma ꞌiyamwayamwa meIsileli ꞌadi Toꞌabihetena weyahina. Loheyaina Yaluyaluwa Tabuna ꞌoina ꞌimiyamiya. >3uMa wete taudi ꞌidi pwaoli Yehoba weyahina sitauyedi, gidemusa ꞌina loina ꞌilaguya, ꞌigwae,“Cimi pwaoli* bunetutu ꞌeluwa bo gabubu ꞌeluwa.” Simioni ꞌina gwae 2Yehoba ꞌina loinaina bewa gide sileleya, ꞌigwae,“Gwagwama toliꞌu nugeta meloheyadi watagwaledi Bada ꞌoina.” f1EMa ꞌina tuꞌwau mulina Meli ꞌana ꞌabiheꞌehau ꞌana tuta ꞌilobeya, ta natudiuina sitoeya sihaneya Yelusalema, ma ꞌane gwamaina siꞌebwayae Yehoba ꞌoina gide Mosese ꞌina loina ꞌabehega sipaihowa. 0Ma ꞌina wiki ꞌaigeda ꞌigumwala pwaiya, ma gwamaina ꞌina ꞌebeselolo ꞌwapina siꞌupwa yauleya ma sihesaniyeya Yesu, sanina beno mwalo anelose Meli ꞌiꞌebwaeya tutaina ꞌabwa geya ꞌigamwa. Yesu sitoeya Hada Heꞌasisi* ꞌalona B/}Coinega toꞌitayahi sipiyedi sihila ma maꞌidi hepwatu Yehoba sanina siꞌabilagasiya, weyahina anelose ꞌina hepwaila ꞌoidiya ꞌana moisa sihesagoheya, ma wete siꞌiteya. d.ATa Meli gwaeyedi mabwaiyadi ꞌinuwatuhu yahidiya ma nuwana ꞌihenetediya weyahidi. ~-uMa tupwana tomota wete wasaina sihesagoheya ta nuwadi ꞌihenainaida toꞌitayahi sipiyedi ꞌidi gwaeina weyahina. ,Nage ꞌoina siꞌiteya ma gwamaina tamana ma sinana sihegwaediya toꞌaha gide anelose ꞌina gwae ꞌoidiya gwamaina weyahina. +Coinega silomwayamwayauwa ma sitauya, ma Meli ma Yosepa ta wete gwamaina hebai ꞌidi ꞌebeꞌai ꞌoina ꞌiꞌenoꞌeno silobeya. F*Cigumwala ma aneloseyedi sihila pwaiya galewa, ma sipi ꞌadi toꞌitayahinao siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Bedeliyema ꞌoina tatauya ma ginaulaina Bada ꞌihepwaileya taꞌita.” p)Ysigwaegwae,“Yehoba galewa tahepwatuwe, ma baleꞌuwa taudi ꞌihelauwediya simiya yaliyaya.” i(K Ma tutaina ꞌoina anelose wete baibaiwadi galewega sihuhulaima, ma Yehoba sihehepwatuwe, A'{ Coinega ꞌana ꞌebe loꞌinanaina bewa, ma ꞌeguma gwamaina ꞌaleꞌo ꞌoinega siwaduya ma hebai ꞌidi ꞌebeꞌai ꞌoina ꞌiꞌenoꞌeno waloba, tauna tuwa beno gwamaina.” & Ma wasaina bewa, nige hinuwanaina Debida ꞌina ꞌasa, ꞌami Toꞌabihetenaina ꞌiliꞌuwa, Tauna ꞌida Bada Keliso. S% Coinega aneloseina ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Sahena wamatamatauta, ma hesi wayaliyaya, weyahina wasa bwebweꞌana yaꞌeweyama ꞌoimiya, ma nata tomota mabwaiyadi wete ꞌidi ꞌebe yaliyaya. f$E ma Bada ꞌina anelose ꞌiloheꞌate yohodiya ma ꞌina ꞌasilalega mabwaiyadi simatauta. #Ma tupwaina ꞌoina sipi* ꞌadi toꞌitayahinao hinuwana siꞌoꞌoyatola pwatula, ma ꞌidi sipiyao siꞌitaꞌita yahidi, u"cꞌoinega gwamaina ꞌaleꞌowega ꞌiwaduya ma hebai ꞌidi ꞌebeꞌai ꞌoina ꞌilaguya. Weyahina hada taumana ꞌimaha pwaiya, ta geya ꞌaigeda wete sawasawahina ma ꞌoina siluhu. Sipi ꞌadi toꞌitayahinao Yesu sihaboꞌeneya m!SMa tutaina Bedeliyema ꞌoina simiyamiya ma ꞌina waiꞌena ꞌiloba pwaiya ta ꞌihenatuna, h ICoinega Meli mahetena sitauya ma ꞌabehega nobwa sanidi sileledi, ma Meliina magamwagamwana. CYosepa wete Nasaletega ꞌitoholowa, beno Galili ꞌalonega, ma ꞌitauya Yudiya, Debida ꞌina gogo sanina Bedeliyema ꞌoina, weyahina Yosepa tauna Debida ꞌina susu ꞌaigeda. Z-Coinega tomota mabwaiyadi sitauya ꞌasa tamadiya ma ꞌane sanidiyao sileledi. W'Loinaina ꞌihegaina tutaina Kuwilinio ꞌina tuta hetoloina Siliya ꞌoina. J Yoni ꞌina tuta hesedaseda ꞌoina toloina ꞌaigeda madouna sanina Sisa* Ogusito ꞌimiyamiya, ma ꞌina loina ꞌilaguya ma ꞌabehega gogo ꞌaigeda ꞌaigeda tomotaedi sanidiyao sileledi. ~{}||&{^zyyIxxwyvuutSssrRq ponnRmlkkgjih}g]fedcbb-`\_^]n]\V[YYXWVV~U,TRQQPsOONfMM3LL/KUJIGGEEDECoBBAY@?>>=e<;::9W87755:43322-1e0P/S.--?,+L*))Q(q'`&C%L$_#"!u z#!KIa<n S Mx`h]d 5 Ta Yesu ꞌina topaihowao site tuwelo ꞌibwau ꞌautedima, ꞌadi loina ma waiwai ꞌiꞌebwaediya, sawasawahidi hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega siula latuhedi, ma wete ꞌadi lohalao siꞌabihe bwebweꞌanedi. Fc8Nage ꞌoina tamana ma sinana nuwadi ꞌihenainaida moisa. Ma Yesu wete ꞌihenuwa laguwediya ꞌigwae, “Sahena ꞌaigeda taiya ꞌoina wahehepwaila ꞌigu paihowa bewa weyahina.”#b?7Ta gwama dumwaluna yawasina ꞌihilama ma ꞌitoholowa. Ma Yesu gwamaina sinana ma tamana ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Ceꞌahai waꞌebwae ma ꞌiꞌai.” ra]6Coinega Yesu gwama nimana ꞌiꞌabiyahiya ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Gwamasine, ꞌutoholo.” b`=5Ma mabwaiyadi Yesu simaluweya, weyahina sisanapuya ꞌabehega ꞌiꞌamasa pwaiya. Y_+4Ma boda hadai ꞌabwa tuwa sidoudou ta wete siwuiwui gwamaina weyahina. Coinega Yesu ꞌiꞌausidiya ꞌigwae, “Tuwa! Dou walolagu! Weyahina gwama geya ꞌiꞌamasa, ma hesi tuwa ꞌiꞌenosineya.” _^73Coinega sitauya ma ꞌasai sihapwesa, ma Yesu boda mabwaiyadi ꞌiꞌausidiya ma sahena hadaina ꞌoina siluhuluhu, tuwa beno nuwanuwana Pita ta Yoni ta Yemesa, ma wete gwamaina tamana ta sinana mahetenao siluhu. 3]_2Wasaina bewa Yesu ꞌihesagoheya ma Yailo ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Sahena ꞌuꞌateꞌateyoho. Ma hesi ꞌuhemisaegau ꞌabehega natuu nata ꞌibwebweꞌana.” \!1Yesu ꞌabwa ꞌigwaegwae wahineina ꞌoina, ma tutaina ꞌoina Yailo ꞌina hadega ꞌina topaihowa ꞌaigeda wasa ꞌiꞌeweyama Yailo ꞌoina, ꞌigwaeya, “Taubada, natuu yawasina ꞌigumwala pwaiya, ma sahena toheꞌitaina ꞌina tuta wete ꞌuuleule.” Q[0Ma Yesu wahineina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Natugu, ꞌino hemisa ꞌoinega ꞌubwebweꞌana pwaiya, Cutoholo maꞌino yaliyaya ꞌutauya.” Yailo natuna ꞌamasega Yesu ꞌiꞌabihe toholoya nZU/Ma wahineina ꞌisanapuya ꞌabehega Yesu ꞌisanapu pwaiya ꞌina paihowa, ꞌoinega ꞌinaoma maꞌina ꞌateyoho, ꞌibeꞌu talutalubuꞌiya Yesu ꞌahena, ma boda matadiya ꞌina ꞌabitohona lamuna ꞌihepwaila latuheya, ꞌigwae, “Bada, nuwanuwagu yabwebweꞌana, ꞌoinega ꞌa ꞌaleꞌo yaꞌabitohoya, ma yabwebweꞌana mwayamwayauwa.” ?Yw.Ma Yesu ꞌigwaeya, “Geya! Caigeda taiya ꞌagu ꞌaleꞌo ꞌiꞌabitohoya, weyahina yalotohoya ꞌoiguwega waiwai ꞌihapwesa, ta toꞌabi tohonaina ꞌoina ꞌihabala.” MX-Eeta Yesu ꞌisalutuwama, ꞌigwaeya, “Hei! Taiya ꞌiꞌabi tohogauwa?” Ta mabwaiyadi siuhala, ma hesi Pita ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, bodaedi siheheduidui ta ꞌoiuwa situpa.” W,Wahineina Yesu mulinega ꞌinaoma ma ꞌana ꞌaleꞌo papalina ꞌiꞌabitohoya, ta bweyahina ꞌina dau ꞌiyapasa mwayamwayauwa. V+Ma bodaedi ꞌalodiya ꞌaigeda wahine mahetediu, maꞌana lohala. Lohalaina beno bweyahina ꞌidaudau bolime tuwelo ꞌoidiya, ma tuwa ꞌabwa ꞌidaudau. Tuta baibaiwana toꞌabimuya sitohotoho ma ꞌabehega siꞌabihe bwebweꞌane, ma geya sowasowahidi. U*ma natugu ꞌilohala madouna ꞌuꞌabihe bwebweꞌane. Tauna tuwa natugu ꞌaigeda tuwa, ꞌana bolime tuwelo, hadai ꞌiꞌenoꞌeno, tuta ꞌiꞌiuna ma ꞌiꞌamasa.” Coinega baꞌidana sitauya. Wahine ꞌaigeda Yesu ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌabitohoya MT)Coinega ꞌaigeda loheya ꞌiluhu latuma, sanina Yailo, tauna ꞌidi hada tapwalolo ꞌana toꞌitayahina. Cinaoma ma Yesu ꞌahena ꞌiꞌetuluha, ma ꞌigwaeya, “Bada tatau ꞌigu hada, S(Ma Yesu maꞌana tomuliyao sihabala hila, ma boda madouna maꞌidi yaliyaya sihesohoteya, weyahina tauna tuwa siyamwayamwa. ,RQ'ꞌigwae, “Geya. Ma hesi ꞌuhila ma ꞌutauya ꞌasai, ma toꞌaha gide Yehoba ꞌoiuwa ꞌipaihoweya ꞌuhepwaila dadane.” Eeta loheyaina ꞌitauya gogoina ꞌalonega, ma Yesu ꞌina paihowa waiwaina ꞌiheꞌoteꞌoteteliya tomiyaꞌasa mabwaiyadi ꞌoidiya. Yailo natuna ꞌilohala Q-&Ma loheyaina ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya Yesu ꞌoina ꞌiꞌahwanoiya ꞌigwae, “Sowasowahina yamuliyego?” Coinega Yesu ꞌihegwaeya, .PU%Coinega meGelasine mabwaiyadi simatauta madouna, ma Yesu silohesohesoiyeya ma ꞌabehega ꞌiꞌebesinedi. Coinega Yesu ꞌidobiya wagai ta ꞌigeluwa, ma sitauya. pOY$Ma tohewasaedi tomota ꞌoidiya siheꞌoteꞌotetela togidega loheyaina ꞌibwebweꞌana ꞌesa. 3N_#Coinega tomotaedi sinaoma ma ꞌabehega taudi matadiyega siꞌita toꞌaha ꞌilatuwa. Sinaoma Yesu ꞌoina ma loheyaina siꞌiteya, mwalo hiꞌahiꞌa ꞌalona simiyamiya ꞌibwebweꞌana pwaiya, ma ꞌaleꞌo ꞌiꞌoteya, ma Yesu ꞌahena deina ꞌimiyamiya. Nage ꞌoina mabwaiyadi simatauta. lMQ"Ma bawe ꞌadi toꞌitayahinao baweyedi ꞌidi silahe siꞌiteya ta simatauta, ꞌoinega sidena ta sitauya ꞌasai, ta wasaina toꞌaha gide siꞌiteya sihepwailediya gogo madoudi ta gogo ꞌiꞌiudi tomotaedi ꞌoidiya. =Ls!ta silatuwa loheyaina ꞌoinega ma bawe ꞌoidiya siluhuwa. Nage ꞌoina baweyedi siheyauyauleya, ma mabwaiyadi sipili butubutu ta ꞌadeꞌadewala sibeꞌuwa, ta holai sidamana. lKQ ma hesi ꞌuhesumanemai ma ꞌaluhu bawe bodaidi nage siduladula ꞌoyai.” Coinega ꞌitagwala, JMa yaluyaluwaedi ꞌenadi Yesu ꞌoina siꞌahwanoi waiwai sigwaeya, “Sahena ꞌuulaula suluhemai gaula ꞌebesilahe ꞌoina, RICoinega Yesu loheyaina ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Togidega saniu?” Ma tauna ꞌigwaeya, “Sanigu Baibaiwa Hedada, weyahina hiꞌahiꞌa baibaiwadi siluhu pwaiya ꞌaloguwa ta simiyamiya.” (HIGwae bewa ꞌiꞌinaneya weyahina Yesu ꞌihegwae pwaiya, ꞌigwaeya “Hiꞌahiꞌa, loheyaina beno ꞌoinega ꞌulatu.” Ta wanuwatuhu ꞌabehega loheyaina mwalo tuta baibaiwana hiꞌahiꞌa ꞌiꞌabiꞌabi heyauyaule, ꞌoinega siꞌabiyahiya ma nimana ta ꞌahena sipaidiya gulaha pwawati, beno seni ꞌoidiyega, ma tuwa seniyedi ꞌiupaupadi ta wete hiꞌahiꞌa loheyaina ꞌitautauye tupwa yoho ꞌawawa. %GCCoinega loheyaina Yesu ꞌiꞌiteya ma ꞌibwau ta ꞌibeꞌu ꞌeno talutalubuꞌiya, ma ꞌibwau waiwaiya, ꞌigwae, “Yesu yo, ꞌowa Yehoba Tohewaiwai hedada Natuna, toꞌaha ꞌutohotoho ma ꞌabehega ꞌupaihowa ꞌoiguwa? Tuwa! Sahena ꞌuꞌabiꞌabi hemuyemuyegau.” )FKCoinega Yesu ꞌisuluwa dabala, ma toniꞌasa ꞌaigeda ꞌilatuma. Loheyaina mwalo ꞌalona hiꞌahiꞌa siluhuwa ma ꞌoina simiyamiya. Ma loheyaina tuta dudulena ꞌaleꞌo geya ꞌida ꞌoteya, ma hada ꞌoidiya geya ꞌida miya, ma hesi ꞌina ꞌebemiya galiha duluhina ꞌoidiya. ZE-Ma Galili hali tupwa sihabala pwaiya ta siluhuwa meGelasine ꞌidi gadowa. `D9Ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi togidega, geya wahemihemisaegau, ꞌawa?” Ma taudi sideba mwadina, ta wete nuwadi ꞌihenainaida, ma siboidimo ꞌoidiya sigwae, “To loheya hede bewa? Ta yaumai ma dibana ꞌiloinaediya ma ꞌenana sihesagoheya!” Caigeda loheya ꞌalonega hiꞌahiꞌa baibaiwana silatuwa `C9Coinega loheloheyaedi Yesu silohanohanoya ma sigwae, “Bada ꞌutoholo, ꞌiꞌiunamo tadamana!” Coinega ꞌitoholowa ma yaumai ma bagodu ꞌiheliyediya, ꞌigwae, “Walolagu!” Ta silolaguwa ma ꞌidaumwala. .BUma sipilipili ma Yesu ꞌiꞌenoꞌeno ta ꞌiꞌeno sineya. Eeta wediliya madouna ꞌitowama ma dibana madouna sisiwasiwa taona wagai, ma ꞌiꞌiuna ma sidamana. ACaigeda tuta Yesu ma ꞌana tomuliyao sigeluwa, ma ꞌoidiya ꞌihepwaila, ꞌigwaeya, “Tahabala hali tupwa.” Ta siꞌuꞌeya, \@1Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Geya siboimo, ma hesi ꞌeguma taiyewedi Yehoba ꞌina gwae sihehesagohe ma simulimuliye, beno taudi sinagwao ma tasigwao.” Yesu yaumai ma dibana ꞌiheliyediya ?{Ma gwaemo sihewasaeya, sigwae, “Bada, sinau ma tasimwao waꞌitalatu ꞌatamana sitotoholo, ma nuwanuwadi ꞌowa.” >%Ma muliyetega Yesu sinana ma tasinao sinaoma sabi ꞌitaina, ma boda madou hedada, ꞌoinega geya sowasowahina ma siluhu Yesu ꞌoina. #=?“Coinega wanuwatuhuyahi ma gwae wahesagoha bwaibwaini. Weyahina ꞌeguma taiya ꞌoina Yehoba ꞌina tobwatobwa ꞌimiyamiya, nata tobwatobwaina ꞌilohepoi. Ma taiya ꞌoina geya Yehoba ꞌina tobwatobwa ꞌimiyamiya, ma ꞌiboinamo ꞌinuwatuhuya ꞌabehega Yehoba ꞌina tobwatobwa ꞌoina ꞌimiyamiya, nata Yehoba tobwatobwaedi ꞌoinega ꞌiꞌewayahuledi.” Yesu sinana ma tasinao siꞌebeseya %<CCeguma to ginaula ꞌatemiya wadahwediya, ꞌabwa ꞌasilalaina ꞌiꞌabilatuhe. Ma toꞌaha ꞌulagu dahweya, ꞌabwa ginauledi ꞌilolatuhe ꞌatamana. i;KMa Yesu wete ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Geya ꞌaigeda taiya mayale ꞌalaꞌalasina ꞌilagulagu dahwa walata bo sita ꞌoidiyega, ma hesi ꞌatamana ꞌilagu ma ꞌaneyage hada ꞌana tomiyao ꞌiꞌasilala ꞌoidiya. s:_Ma patuwedi baleꞌu bwebweꞌana ꞌoina sibeꞌuwa, taudi beno ma ꞌidi ꞌatetagwala gwaeina sihesagoheya, ꞌoinega siheꞌalamaꞌiꞌitana, ma Yehoba ꞌina gwae ꞌoidiya ꞌihuwa bwaibwaina.” Mayale ꞌana gwae hegehegedi 9+Ma patuwedi talitali ꞌoidiya sibeꞌuwa, tomotaedi taudi gwaeina sihesagoheya, ma hesi ꞌidi nuwatuhu mabwaiyana ꞌitautauya wasawasao ta baleꞌu yaliyayaina ta wete ginaula baibaiwana ꞌoidiya, ma ꞌoinega Yehoba ꞌina gwae ꞌoidiya geya huwaina ꞌida latuwa. 8 Ma patuwedi sibeꞌuwa baleꞌu lolodaꞌudaꞌulena ꞌoina tomotaedi taudi beno Yehoba ꞌina gwae weyahina siyaliyaya, ma hesi geya lamudi ꞌipaꞌapaꞌala, weyahina ꞌidi hemisa geya madouna, ma ꞌeguma ꞌebe tohona ꞌoidiya ꞌilatu nata sibeꞌu. \71 Ma patuwedi ꞌedai sibeꞌuwa taudi beno tomotaedi gwaemo sihesagoheya, ma Seitani ꞌinaoma ma ꞌatediyega gwaeyedi ꞌiꞌewayahuleya, ꞌoinega gesowana sihemihemise ma ꞌabehega Yehoba ꞌiꞌabihetedi. W6' Ma gwae hegehegedi ꞌana lihasa bewa gide: Patuina beno Yehoba ꞌina gwae. 5+ Ma tauna ꞌigwaeya, “Comi Yehoba ꞌoimiya ꞌitagwala pwaiya ma ꞌina loina ꞌalodi moisa ꞌana tosanapuwao, ma hesi tomota baibaiwadi gwae hegehegedi sihesagoheya, ma ꞌana nuwasabwalena geya, ma wete ꞌana nuwasabwalena sibesebese ma gesowana silobaloba. 4y Ma muliyetega ꞌana tomuliyao Yesu sihesilaleya, sigwae, “Cino gwae hegehegediyedi toꞌaha ꞌadi sanapu?” _37Ma tupwana baleꞌu ꞌausalana ꞌoina sibeꞌuwa ta sibwalama, ma simadouwa ma sihuwa, ta ꞌoidiyega ꞌebayo bwebweꞌana silobeya, weyahina patuwedi ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega handeledi silobediya.” Coinega Yesu boda ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Ceguma matenami gwae bewa wahesagohe.” Patu ꞌana gwae hegehegedi ꞌana lihasa 2Ma tupwadi patu talitali ꞌoidiya sibeꞌuwa, ta sibwala hegogona, ma hesi talitali ꞌihewaiwaiya ta ꞌisahila heꞌamasidiya. 1Ma tupwana patu baleꞌu lodaꞌudaꞌuleina ꞌoina sibeꞌuwa ta sibwala ma muliyetega siwelaiya, weyahina baleꞌuina geya gogaina. Y0+“Totanoha paihowa ꞌaigeda ꞌina tanoha ꞌitauya ta witi patuna ꞌisaweyanediya, ma tupwadi patu ꞌedai sibeꞌuwa ma tomota sibasa hibibiya, ma wete bwasumo siꞌitediya, ta sisuluma ma siꞌaidiya. /5Tomota baibaiwadi gogo mabwaiyana ꞌoidiyega sinaoma ta siꞌauta Yesu ꞌoina, ma Yesu gwae hegehegedi ꞌoinega ꞌiheꞌitediya, ꞌigwae, y.kma wete Yowana, tauna Kusa mwanena, Kusaina Helodi ꞌina topaihowa, ma wete Susana, ma wete tupwadi wahiwahine mahetediyao. Wahiwahineyedi taudi ꞌidi tobwatobwa ꞌoidiyega Yesu maꞌiyanao siꞌitayahidiya. Patu ꞌana gwae hegehegedi -Ma wete tupwana wahiwahine mahetediyao, beno taudi mwalo ꞌoidiyega hiꞌahiꞌa Yesu ꞌiula latuhediya, ma wete ꞌadi lohalao ꞌiꞌabi hebwebweꞌanediya. Wahiwahineyedi beno Meli Magidala, tauna mwalo ꞌoinega hiꞌahiꞌa sebeni Yesu ꞌiula latuhediya, D, Ma muliyetega Yesu ꞌitoholowa ma ꞌitauya gogo madoudi ma ꞌiꞌiudi ꞌoidiya, Yehoba ꞌina loina tetelina bwebweꞌana sabi guguyae, ma ꞌana tomuliyao site tuwelowedi mahetenao. +-2Ma Yesu hesi wahineina ꞌoina ꞌigwaeya, “Cino hemisa ꞌoinega ꞌabihetena ꞌulobeya, ꞌoinega maꞌino yaliyaya ꞌutauya.”B*}1Ma loheloheyaedi taudi mahetenao siꞌaiꞌai, Yesu ꞌina gwae sihesagoheya ta taboidimo ꞌoidiya silolomugi, sigwae, “Taiya hede bewa ta ꞌabehega galana ꞌinuwasamudi?” c)?0Coinega Yesu wahineina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cino galao yanuwasam pwaidiya.” N(/Tauna ꞌina puiyao baibaiwadi yanuwasam pwaidiya, ꞌoinega ꞌihelauwegauwa madouna, ma hesi ꞌeguma taiya ꞌina pui ꞌiꞌiuna ma yanuwasam, beno ꞌina helau ꞌoiguwa wete ꞌiꞌiuna.” n'U.Geya wete debagu holowega ꞌuheheholoigau, ma tauna hesi ꞌina holowega ꞌahegu ꞌiheholoidiya. &-Ma wete ꞌowa haesota ꞌana niso geya ꞌupaihowa ꞌoiguwa, ma tauna hesi ꞌigu latu hauhauwega ꞌahegu ꞌinisonisodi. M%,Coinega ꞌiꞌita lohihila wahineina ꞌoina, ma ꞌigwaeya, “Saimoni, wahine bewa ꞌina paihowa weyahigu ꞌuꞌiteya, geya gide ꞌowa. Weyahina ꞌino hada yaluhuma, ta weꞌaha ꞌahegu ꞌana ꞌebebuyo weyahina geya ꞌuꞌebwaegau, ma hesi wahine bewa mataneunega ꞌahegu ꞌibuyodiya, ta debanega ꞌisaudiya. 4$a+Coinega Saimoni Yesu ꞌina gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Nuwana loheyaina tauna ꞌina buki madouna ꞌiloyauwedoweya.” Ta Yesu ꞌigwaeya, “Cehe, moisa.” W#'*Ma siteluwaedi geya sowasowahidi ma sihemaise, ꞌoinega towasawasaina siteluwaedi ꞌadi bukiina ꞌinuwasamudiya. Coinega yahesilalego, siteluwaedi ꞌoidiyega taiya ꞌidi badaina ꞌiloyauwedoweya?” *"M)Coinega Yesu ꞌigwae, “Caigeda towasawasa ma loheya ꞌeluwa ꞌihebukidiya, ꞌaigeda ꞌana buki gide paibi handeledi kina, ma ꞌaigeda pipiti kina. B!}(Bewa ꞌoinega Yesu ꞌihegwaeya ma ꞌigwae, “Saimoni, nuwanuwagu ma ꞌaigeda ginaula yahepwaile ꞌoiuwa.” Ta Saimoni ꞌigwaeya, “Bada, to ginaula? Cuda hegwaegauma.” C 'Coinega Palisiina ꞌiboinamo ꞌoina ꞌinuwatuhu dahwana ꞌigwaeya, “Loheya bewa, ꞌeguma tauna palopita, ꞌida sanapu wahineina ꞌiꞌabiꞌabitoho ꞌabehega tauna togala.” b=&Yesu deina ꞌitoholowa ma ꞌidoudou, ma mataneunega Yesu ꞌahena ꞌihebuteya, ta debanega ꞌisaudiya, weyahina wahineina debana dudulena, ma wete Yesu ꞌahena ꞌinisoya, ma holowaina ꞌisiweya Yesu ꞌahena. _7%Ma gogo nage ꞌoina ꞌaigeda wahine galana ꞌimiyamiya. Wahineina ꞌisanapuya ꞌabehega Palisi ꞌina hada Yesu ꞌiꞌaiꞌai. Coinega holowa bwebweꞌana ma ꞌana botolo ꞌausala hedadena ꞌiꞌeweyama, 4a$Caigeda tuta Palisi ꞌaigeda sanina Saimoni, Yesu ꞌibwauweya ma mahetena siꞌaiꞌai. Coinega Yesu ꞌiluhuwa Palisiina ꞌina hada ta ꞌimiyatoiya sabi ꞌai. 3#Ma taudi tosanapu moisa ꞌabwa ꞌidi paihowa bwebweꞌadi ꞌoidiyega sanapu moisa ꞌilatulatu.” Togala ꞌaigeda Yesu ꞌahena ꞌiheholoiya uc"Ma hesi taugu Loheyaiguina yanaoma ta yaꞌaiꞌai, yanumanuma, ma wete weyahigu walolomugi, wagwaegwae, ‘Loheya bewa toꞌai ma tonuma hedahedada, ma wete takesi ꞌana toꞌewao ta tupwadi wete topui ꞌiheꞌiyaꞌiyaguwediya.’ dA!Cedaꞌedaedi bewa ꞌana sanapu ꞌabehega Yoni toꞌabihe babitaisoina ꞌinaoma ma beledi sahena ꞌiꞌaiꞌai ma waini geya ꞌida numeya, ma ꞌoinega wagwae ꞌabehega hiꞌahiꞌa Yoni ꞌiꞌabihe yauyauleya?  Nuwana yagwae, ꞌomi gide tuwa gwagwama ꞌebe maketi ꞌalona siꞌeꞌeheyaheyale ta ꞌiyadiyao ꞌoidiya sibwaubwau, sigwaegwae, ‘Ciyamayao, togidega ꞌiya ta ꞌalahulahusa ma geya wada sobuwa, ma wete ꞌadou gwaegwae ma geya wada douwa.’ fECoinega Yesu ꞌigwaeya, “Comi mehau togidega hede yagwae ꞌesaꞌesa mumugami weyahina? $AMa hesi Palisiyao ma loina ꞌana tosanapuwao Yehoba ꞌina nuwatuhu sabi ꞌabihetedi siguipaileya, ꞌoinega genuwadi ma Yoni ꞌiꞌabihe babitaisodi. 5cCoinega bodaedi ma wete takesi ꞌana toꞌewao Yesu ꞌina gwaeyedi sihesagohediya, ta Yehoba sihepwatuweya, weyahina taudi mwalo Yoni ꞌiꞌabihe babitaisowediya. 1[Coinega Yesu wete ꞌigwae, “Yoni tauna mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌihemadou sinediya, ta mabwaiyadi taudi Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona Yoni sihemadou sineya.” RYoniina weyahina mwalo Yehoba ꞌina gwae Buki Heꞌasisi ꞌoina bewa gide ꞌihepwaila nugeteya ꞌigwae, ‘Bewa ꞌigu tohewasa yahewasaeyawa matauwa ꞌitauya, ma ꞌino ꞌeda ꞌihuna.’ ” GMa toꞌaha hede weyahina ta watauya tupwa yoho ꞌawawa? Nuwana wanuwatuhuya ꞌabehega nata palopita ꞌaigeda waꞌita, wa? Moisa tuwa, loheya waꞌiteya palopitao ꞌihemadou sinediya. =sNuwana ꞌaigeda loheya ma ꞌana ꞌaleꞌo wasawasa sabi ꞌitaina? Geya! Weyahina taudi maꞌadi ꞌaleꞌo wasawasa toloina madouna ꞌidi tupwa simiyamiya maꞌidi yaliyaya. B}Yoni ꞌana tomuliyao sihila, ma Yesu ꞌihegaina ma boda ꞌoidiya Yoni weyahina ꞌihepwaila ꞌigwaeya, “Mwalo mabwaiyami tupwa yoho ꞌawawa watauya Yoni sabi hesagohina, ma toꞌaha nuwanuwami ma ꞌabehega waꞌita? Nuwana ꞌabehega ꞌaigeda pwatula madouna yaumai ꞌinihunihuwe wada ꞌita, wa? V%Coinega watauya ma Yoni wahegwae ma sahena weyahigu ꞌihehenuwanaluwa, weyahina ꞌeguma taiya ꞌina hemisa weyahigu sahena ꞌiweꞌaweꞌa tauna ꞌida yaliyaya.” Yesu ꞌina hepwaila Yoni weyahina 8iMa muliyetega siteluwaedi ꞌidi hesilala Yesu ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Wahila ma Yoni ꞌoina waheꞌoteꞌotetela ginaulaedi ꞌoiguwega wahesagoha pwaidiya ma waꞌitediya, beno tomata gibugibu matadi sitayahala, tohaꞌauꞌau sibwebweꞌana pwaiya ta siyawayawala, tolepelo wahidi sibwebweꞌana hila, totenatui gwae sihesagoha pwaidiya, toꞌamasa sitoholo hila, ma wete wewelohedi tetela bwebweꞌana sihesagoha pwaiya. STuta nage ꞌoina Yesu ꞌabwa tuwa tolohalao ꞌadi lohalao ta ꞌadi muyao ma hiꞌahiꞌa ꞌoidiya ꞌiꞌabiꞌabi hebwebweꞌana, ma wete tomata gibugibu matadi ꞌiꞌabihe ꞌasilalediya. M Ma sitauyama Yesu ꞌoina ma sihegwaeya, sigwae, “Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌihewasemaiya ta ꞌanaoma sabi hesilalago, nuwana ꞌowa Toꞌabihetenaina, bo hali loheya wete ꞌayamwa?” V %Coinega ꞌana tomuliyao ꞌeluwa ꞌibwauwediya ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Watauya ma badaina wahesilale, nuwana tauna Toꞌabihetenaina weyahina mwalo yagwaegwaeya, bo hali loheya wete tayamwa?” [ /Ma muliyetega Yoni ꞌana tomuliyao wasa bewa sihepwaileya Yoniina ꞌoina. " =Eeta Yesu tetelina sihewasa dadaneya Yudiya mabwaiyana, ma wete gogowedi deina mabwaiyana ꞌoidiya. Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌina besa Yesu weyahina > uNage ꞌoina tomotaiyao simatauta ma Yehoba sihepwatuweya, sigwae, “Palopita madouna bewa ꞌilatu pwaima. Bewa Yehoba ꞌina haboꞌena tauda ꞌina tomotaiyao ꞌoida.” nUMa hewaliina ꞌitoholowa ta ꞌigwaeya. Coinega Yesu hewaliina ꞌitoeya ta sinana ꞌiꞌebwaeya. 'GCoinega ꞌinaowa ma toꞌamasina ꞌana wadu ꞌiꞌabitohoya, ma toꞌahalaedi sitoholo henonowa. Ma Yesu ꞌigwaeya, “Hewali, yahegwaego ꞌutoholo.” ta Ta Yesu hiwapeina ꞌiꞌiteya, ma ꞌiꞌate muyamuyaeya, ma ꞌihegwaeya, “Sahena ꞌudoudou.” gG Cinaoma ꞌasaina deina, ta toꞌamasa ma ꞌana toꞌahalao ꞌilobediya silatulatuma ꞌasaina ꞌoinega. Toꞌamasaina hiwape natuna, ꞌaigeda tuwa. Coinega hiwapeina boda madouna mahetenao sitautauya sabi lagutaona. / Ma geya tuta dudulena mulina Yesu ꞌinaowa ꞌaigeda ꞌasa ꞌoina, sanina Neini. Ta ꞌana tomuliyao ma wete boda madouna siꞌwayabuya. =s Coinega tohewasaedi sihila toloinaina ꞌina hada ma nobwa hewaliina silobeya, ꞌibwebweꞌana pwaiya. Hiwape ꞌaigeda natuna loheyana ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileya  Bewa gwaeyedi Yesu ꞌihesagohediya ta ꞌiyaliyaya, ma ꞌitoholo lohihila ta bodaedi sihehemuli tabubu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Moisa, yahegwaegomi geya ꞌaigeda taiya wete yalobaloba meIsileli ꞌoimiyega ꞌina hemisa loheya bewa gide.” 9Ma ꞌenana bewa gide ꞌigwaeya, ‘Taugu loina yasanasanapu ta ꞌagu toloinao ꞌidi gwae ꞌana tohematamatana, ma wete ꞌigu toloꞌalehao yaloiloinaedi, ta ꞌeguma ꞌaigeda yahegwae, “Cutauya,” tuwa ꞌitauya; ma ꞌeguma ꞌaigeda wete ꞌoina yagwae, “Cunaoma,” wete ꞌinaoma, ma ꞌeguma ꞌigu topaihowa ꞌaigeda yahegwae ma yagwae, “Bewa ꞌupaihowa,” tuwa ꞌipaihowa.’ ” &EMa wete geya ꞌilobwainego ma tauna maheteu ꞌedai wahelobaloba. Ma hesi nuwanuwana ꞌabehega ꞌugwaemo ma ꞌoinega ꞌina hewaliina ꞌibwebweꞌana. NCoinega Yesu ꞌitagwala ta baꞌidadiu sitauya. Sitautauya ta tupwaina deina sihapwesa, ta toloinaina ꞌiyanao tupwadi wete ꞌihewasediya Yesu sabi ꞌausina. Ta sinaoma Yesu ꞌoina, ta sigwaeya, “Bada ꞌima tohanugetaina ꞌigwaeya ꞌabehega ꞌowa loheya madouna, geya ꞌilobwainego ma ꞌuluhu ꞌina hada. \~1ma mabwaiyada meYudiya ꞌihelauwegita, ta ꞌida hada tapwalolo ꞌiꞌabiya.” b}=Ma babadaowedi sinaoma Yesu ꞌoina ma siꞌahwanoiya, sigwae, “Bada, nuwanuwama ꞌunaoma ma tatauya, ma ꞌiyamai ꞌina hewali ꞌaigeda ꞌilohala ꞌuꞌabihe bwebweꞌane, weyahina tauna loheya bwebweꞌana, ^|5Ma toloinaina Yesu ꞌina naoma wasana ꞌihesagoheya, ta meYudiya ꞌidi babadao tupwadi ꞌihetunediya Yesu ꞌoina siꞌahwanoi ma ꞌabehega Yesu ꞌinaoma ma ꞌina hewaliina ꞌiꞌabihe bwebweꞌane. b{=Gogoina ꞌoina toloꞌalehao taudi meLoma ꞌadi tohanugeta ꞌaigeda maꞌina hewali simiyamiya. Ma ꞌina hewaliina ꞌihelau bwaibwaineya, ma tuta nage ꞌoina ꞌilohala madouna, ma ꞌiꞌiuna ma ꞌiꞌamasa. fz GMa Yesu ꞌina gwae tomota ꞌoidiya ꞌigumwala, ma ꞌilatuwa ꞌitauya Kapaneumi ꞌoina. y 1Ma hesi ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌigu gwae ꞌuhesagoheyamo ma geya ꞌuhematamatane, ꞌowa tuwa gide tohadaꞌabi negwanegwala daisina ꞌoina ꞌiꞌabiya. Ma tutaina ꞌabaita ꞌilatuwa hadaina ꞌihunuya, ta ꞌibuineya ma ꞌiligeha yahuleya.”Px0Ma tohadaꞌabiina nugeta ꞌina wahuwahu paꞌalina ꞌilobeya, daꞌudaꞌule ꞌoina, ma ꞌina hada ꞌoina ꞌiꞌabiya, ꞌoinega tutaina ꞌwesu madouna ꞌisuluwa ta ꞌabaita ꞌidauwa. Ta ꞌina dau ꞌoinega hadaina ꞌihunuya madouna, ma geya ꞌiꞌabihegala, weyahina wahuwahu bwebweꞌana ꞌoina ꞌiꞌabiya. )wK/Ma ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌunaoma ꞌoiguwa ma ꞌigu gwae ꞌuhesagohedi ma ꞌupaihowadi, ꞌowa mumugau gide ꞌaigeda tohadaꞌabi yaheꞌitae ꞌoimiya. hvI.“Ma toꞌaha weyahina waꞌahwaꞌahwa badaegau, ma ꞌigu gwae geya wahematamatanedi. 2u]-Gide loheya mumugana, ꞌeguma loheya ꞌina nuwatuhu ꞌausalana mumugana mabwaiyana bwebweꞌana. Ma ꞌeguma loheyaina ꞌina nuwatuhu galadi mumugana mabwaiyana galadi. Weyahina nuwatuhuwedi toꞌaha gide ꞌatemiya simiyamiya sauga baibaiwana ꞌahwamiyega silatulatu. Tohadaꞌabi ꞌeluwa t,Coinega ꞌaiwe ꞌaigeda ꞌaigeda huwaidi ꞌoidiyega tasanasanapudi ꞌabehega ꞌaiweyedi bwebweꞌadi bo galadi. Geya sowasowahina ma talitali ꞌoidiyega damaya* huwaina taloba. Wete gide geya sowasowahina ma buyubuyuwa* ꞌoinega piyoi* huwaina taloba. "s=+“Caiwe bwebweꞌana geya sowasowahina ma huwaina galana ꞌihuwae. Gide wete ꞌaiwe galana geya sowasowahina ma huwaina bwebweꞌana ꞌihuwae. Mr*Coinega sahena haletau ꞌuhehegwae ma ꞌugwae, ‘Haletagu, ꞌilobwainegau ma ꞌaiwe tupwatupwana matauwega yaꞌewayahule,’ weyahina ꞌowa wete ꞌetupwa madouna matauwa ꞌimiyamiya geya ꞌuꞌita. Moisa ꞌowa ꞌaigeda toꞌabo, ꞌawa? Ma hesi ꞌetupwa matauwa ꞌuꞌewayahule nugeta, ma ꞌoinega ꞌuꞌebubuna bwaibwaina, ma muliyetega haletau matanega ꞌaiwe tupwatupwana ꞌuꞌewayahule. Loheloheya mumugadi gide ꞌaiwe huwaidi ?qw)“Geya ꞌilobwainego ma haletau weyahina ꞌugwae ꞌeguma matana ꞌaiwe tupwatupwana ꞌimiyamiya, weyahina ꞌowa wete matauwa ꞌetupwa ꞌimiyamiya, ma geya ꞌuꞌita. @py(Wete gide ꞌeguma ꞌaigeda tomuliya, geya sowasowahina ma ꞌina toheꞌita ꞌisanapu sine. Ma hesi ꞌeguma ꞌina sanapu ꞌimadou, beno siteluwaedi ꞌidi sanapu mahemahetena. ow'Coinega gwae hegehegedi bewa ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Togidega? Sowasowahina ma ꞌaigeda tomatagibugibu ꞌiyana matagibugibuina ꞌihanugete? Gesowana ꞌawa? Ceguma gide ꞌipaihowa ꞌese, nata siteluwaedi gaula ꞌoina sibeꞌu. ynk&Ma wete maꞌimi nuwatagwala tomota wahelauwedi, ma ꞌoinega Yehoba ꞌihelauwegomi, ma ꞌina helauina madou hedada ꞌoimiya ꞌilosiwa. Weyahina toꞌaha ꞌimi paihowa tomota ꞌoidiya, Yehoba wete gide ꞌipaipaihowa ꞌoimiya. !m;%Ma sahena tomota waꞌahwaꞌahwa galegaledi, tabu ma Yehoba wete ꞌiꞌahwa galegalegomi. Ma wete sahena ꞌiyamiyao waheꞌewadi, ma ꞌoinega ꞌomi sahena heꞌewa walobaloba. Ma hesi ꞌiyamiyao mumugadi wanuwasamudi, ma ꞌoinega Yehoba wete mumugami ꞌinuwasamudi. ly$Coinega ꞌomi wete tuwa wahelau, gide Tamamiu ꞌihehelau ꞌesegomi. Sahena ꞌiyamiyao waꞌahwaꞌahwa galegaledi k1#Ma ꞌomi hesi ꞌami ꞌalehao wahamwadi, ma wahelauwedi, ta waꞌebwaya ꞌoidiya, ma sahena hemaisa weyahina wayamwayamwa. Ma ꞌabwa ꞌami maisa madouna waloba, ma ꞌoinega ꞌomi Tomiya tabwana hedada natunao. Weyahina tauna tohopaꞌalao ma togalao ꞌihehelauwedi. j"Ma ꞌeguma helau waꞌebwaya taboidimo wanuwatuhuya ma ꞌabehega ꞌoimiya sihemaisa hile, toꞌaha paihowaina ꞌana bwebweꞌana ꞌoimiya? Paihowaina gide togala sipaipaihowadi ꞌiyadiyao ꞌoidiya, ma ꞌabehega ꞌidi ꞌebwayaina maisana siloba hila. miS!Ma wete gide ꞌeguma tupwana tomota siꞌabihetegomi ma siboidimo waꞌabihetedi, geya ꞌaigeda wete ꞌana bwebweꞌana ꞌoimiya, weyahina togala wete ꞌiyadiyao siꞌabihetedi. Ma mumugadi tuwa gide wete ꞌomi mumugami. ^h5 Ma ꞌeguma tomota tupwadi sihelauwegomi ma siboidimo wahelauwedi, geya ꞌana bwebweꞌanamo ꞌoimiya, weyahina togala wete ꞌiyadiyao sihehelauwedi, ꞌoinega taudi ma ꞌomi tuwa mumugami mahemahetena. {goMa ꞌeguma toꞌaha nuwanuwami ma tomota ꞌoimiya sipaihowe, ꞌomi wete gide ꞌoidiya wapaihowa ꞌese. _f7Ma wete ꞌeguma taiya ꞌoiuwa ꞌiꞌahwanoi ginaula ꞌaigeda weyahina, ginaulaina ꞌuꞌebwae. Ma ꞌeguma taiya ꞌino tobwatobwa ꞌiꞌeweya ma ꞌoina ꞌimiyamiya, sahena weyahina ꞌugwaegwae hilahila. ]e3Ma ꞌeguma taiya ꞌaseꞌaseu ꞌisapi, sahena ꞌuhehenima hile, ma hesi hali ꞌaseꞌaseu wete ꞌutagwale ma ꞌisapi. Ma ꞌeguma taiya ꞌino sita ꞌiꞌeweya, ꞌa ꞌaleꞌo wete ꞌutagwale ꞌoina. %dCma wete taudi siꞌahwaꞌahwa galegalegomi waꞌahwa bwebweꞌanedi, ma taudi siloloꞌalehegomi weyahidi waꞌahwaꞌahwanoi ma Yehoba ꞌiꞌabihetedi. ~cuMa ꞌigu heꞌita bewa wahesagohe, ma ꞌami ꞌalehao wahelauwedi, ta taudi siguipailegomiya waꞌabihetedi, obWMa tutaedi ꞌoidiya ꞌeguma tomota baibaiwadi siꞌahwa bwebweꞌanegomi, wanuwahila ma wanuwagala, weyahina mwalo taudi tubudiyao wete gidemusa palopita ꞌaboꞌabo siꞌahwa bwebweꞌanediya. Cami ꞌalehao wahelauwedi ;aoMa taiyawedi ꞌomi bewa tuwa wamwausuwa, ꞌabwa wanuwagala weyahina ꞌiꞌiuna gomale madouna waloba. Ma wete ꞌeguma bewa tuwa wahehenama, ꞌabwa maꞌimi nuwagala wadou. `}Ma ꞌeguma hesi ꞌomi wahewasawasa nuwaꞌoleꞌoleimi, weyahina ꞌimi wasawasa waloba pwaiya, ma ꞌabwa geya. C_Tuta nage ꞌoidiya ꞌeguma mwauwedi silatu, weyahidi wayaliyaya, ma watoholo ma wasobu, weyahina ꞌami maisa bwebweꞌana galewa ꞌimiyamiya. Ta wanuwatuhuyahi ꞌabehega toꞌahwa galagalaedi tubudiyao mwalo palopitao siꞌahwa galegalediya, gide wete ꞌomi tuta bewa ꞌoina siꞌahwaꞌahwa galegalegomi. <^qTaugu Loheyaiguina, ma sowasowana wayaliyaya ꞌeguma weyahigu tomota siloloꞌalehegomi, nuwana siguipailegomi, nuwana siꞌahwa yaliyegomi, nuwana siꞌahwa galegalegomi. ]Ma ꞌomi ꞌeguma wagomale wayaliyaya, weyahina ꞌabwa wamwausu. Ma wete ꞌeguma ꞌomi wadou, wayaliyaya weyahina ꞌabwa wahenama. '\GCoinega Yesu ꞌana tomuliyaowedi ꞌiꞌebubudiya ta ꞌihegwaediya, ꞌigwae: Ceguma ꞌomi wewelohemi, wayaliyaya weyahina Yehoba nimana wamiyamiya. /[WBodaedi mabwaiyadi nuwanuwadi ma Yesu siꞌabitoho ma ꞌoinega ꞌadi lohalao sigumwala, weyahina siꞌiteya Yesu ꞌoina waiwai ꞌimiyamiya. Nuwagala ta yaliyaya oZWTaudi sinaoma ꞌabehega Yesu ꞌina gwae sihesagohe, ma wete ꞌabehega ꞌadi lohalao ꞌiꞌabihe bwebweꞌanedi. Ma wete taudi hiꞌahiꞌa siluhuwa ꞌoidiya, nuwanuwadi ma yaluyaluwaedi ꞌoidiyega ꞌida ulalatuhedi. YY+Ma mabwaiyadi baꞌidanao ꞌoyega sisuluma ꞌwabu ꞌoina, sitoholowa. Cwabuina ꞌoina boda madouna simiyamiya, taudi sinaoma Yudiya ta Yelusalema ꞌoidiyega, ma wete Taiya ta Saidoni tupwa holega. X7ma wete Yudasa tauna Yemesa natuna, ma wete Yudasa Isakaliyota, tauna ꞌabwa Yesu ꞌitebae. Yesu tolohala baibaiwadi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya W)ma wete Madiu ma Tomasi ma hali Yemesa, tauna Alipiyo natuna, ma wete hali Saimoni, tauna toꞌalaꞌoheꞌohe ꞌidi miyawasi Loma weyahina, V%Tohepwailaowedi sanidi bewa: Saimoni, tauna wete ꞌihesaniyeya Pita, ma tasina Andulu, ma wete Yemesa ma Yoni ma Pilipi ma Batolomiu, U% Coinega gona ꞌiꞌadaleya ta ꞌana tomuliyao ꞌibwauwediya, ma ꞌoidiyega site tuwelo ꞌihesinuwediya, ma ꞌibwauwediya tohepwailao. }Ts Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌihaneya ꞌoyai, ma nobwa hinuwana mabwaiyana Yehoba ꞌoina ꞌiꞌahwaꞌahwanoi. ES Nage ꞌoina Palisiyao maꞌiyadiyao sigamwasowala bwaibwaina, ta siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Loheya bewa togidega taꞌabihelolagu ꞌese?” Yesu ꞌina tohepwailao ꞌihesinuwediya HR  Eeta mabwaiyadi ꞌiꞌebubu yahiyahidiya, ta ꞌoinega loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Nimau ꞌuyasi hedumwalu.” Ta loheyaina nimana ꞌiyasi hedumwaluya, ta ꞌibwebweꞌana. DQ Coinega Yesu Palisiyao maꞌiyadiyao ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Bewa ꞌigu hesilala ꞌoimiya: To nuwatuhu bwebweꞌana ꞌoida? Sabati ꞌoina tomota talemedi bo taloheꞌamasidi?” +POMa Yesu hesi ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapuya, ꞌoinega loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cutoholo ma ꞌulagama.” Ma loheyaina ꞌitoholowa ta ꞌilaga. `O9Ma wete tupwadi loina ꞌana toheꞌitao ta Palisiyao simiyamiya, ma Yesu silomata yahiya, ma ꞌeguma loheyaina ꞌiꞌabihe bwebweꞌane Sabati ꞌoina, ꞌabwa ꞌaneyage ꞌoinega siheꞌewa toloinao matadiya. >NuMa wete ꞌaigeda Sabati ꞌoina Yesu ꞌiluhu hada tapwalolo ꞌaigeda ꞌoina, ma ꞌiheꞌita. Hadaina ꞌoina ꞌaigeda loheya ꞌimiyamiya nima ꞌebeulanega meyomeyona. M-Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Sabati ꞌana toloina tuwa taugu Loheyaiguina.” Yesu nima meyomeyo ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya cL?ma Yehoba ꞌina Hada ꞌoina ꞌiluhuwa, ta beledi heꞌaheꞌasisina ꞌiꞌeweya, ta siꞌaiya. Belediina maꞌana loina ꞌabehega topwaolimo ꞌadi tagwala ma siꞌai. Ma sigomaleya, ꞌoinega tuwa siꞌaiya.” Un~~+}I|F{Hzyxkwov[u!ssrqponnmSlYkjihhgg fiedgccFbYaa`_^]g\[ZZ@YXgWVVUuTTSS`RRQP5OvNMLLSKK"J|ILHGGpFEDCnBA@@*?><;:988w7p66Y54m33Z2P1=0//].--_,+u**)(A'&&%N$$ #"^!6 W Pv,[x r T a Xlc0xUU|~q 3beno Ebeli* siloheꞌamasiya ma ꞌoinega siloloheꞌamasa ma ꞌana siga Sakaliya ꞌina tuta ꞌoina siloheꞌamasiya Hada Heꞌasisi ma ꞌebepwaoli gamwagamwanidiya. Moisa tuwa loheꞌamasaedi mabwaiyadi ꞌadi maisa mehau ꞌomi waloba. } 2Coinega mehau ꞌomi nata maisa mabwaiyana waloba palopitaowedi baleꞌu ꞌebehagaina ꞌoinega ma nige ꞌadi loheꞌamasa weyahina, E| 1Ginaulaedi weyahidi Yehoba ꞌina sanapu ꞌilaguya, ꞌigwae, ‘Cabwa tupwadi palopitao ma ꞌigu tohepwailao yahesumanediwa, ma tupwadi waloheꞌamasidi ma tupwadi nata wapaꞌidi.’ A{{ 0Ginaula bewa ꞌoinega tubumiyao ꞌidi loina waꞌahwa bwebweꞌaneya, beno taudi palopitao siloheꞌamasidiya, ma ꞌomi galihidi ꞌoidiya ꞌadi ꞌebenuwatuhu yahina waꞌabidi. 4za /“Catemuyamuyaimi, weyahina tubumiyao mwalo palopitao siloheꞌamasidiya, ma ꞌomi palopitaowedi galihidi ꞌoidiya ꞌadi ꞌebenuwatuhu yahina waꞌabiꞌabidi. kyO .Ma Yesu ꞌoina ꞌigwaeya, “Comi wete loina ꞌana tohanugetao ꞌatemuyamuyaimi, weyahina tomota ꞌahaꞌahala mwaudi waꞌebwaꞌebwaedi, ma ꞌomi geya hesi wada tagwala ma ꞌahaꞌahalaedi ꞌoidiyega walemedi. x' -Ma ꞌaigeda loina ꞌana tohanugeta Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌino gwaeyedi bewa ꞌoidiyega ꞌusinalimaiya, ꞌawa?” %wC ,“Ma hesi tuwa ꞌatemuyamuyaimi, weyahina ꞌatemi gide galiha bisubisulidi, tomota ꞌoidiyega sitautau ma geya sisanasanapu ꞌabehega galiha.” v +“Comi Palisiyao ꞌatemuyamuyaimi, weyahina hada tapwalolo ꞌoidiya nuwanuwami ma ꞌabehega ꞌebemiya bwebweꞌana ꞌoidiya wamiyatoi, ma wete nuwanuwami ma ꞌabehega tutaina ꞌeguma watautau ꞌasai tomota mabwaiyadi siheꞌasisiyegomi. huI *“Ma ꞌomi Palisiyao hesi ꞌatemuyamuyaimi! Tuwa ꞌimi helau bwebweꞌana, weyahina helauina ꞌana loina mabwaiyana waꞌitayahi bwaibwainiya, ꞌimi tobwatobwa madoudi ma ꞌiꞌiudi ꞌoidiyega tupwana Yehoba waꞌebwaꞌebwae, gide hali pam ma hali pam ꞌoidiyega. Ma hesi loina tuwa madoudi wanuwanaidediya, beno Yehoba ꞌana helau ta wete loina dumwadumwaluna. Sowasowana ginaula bewa madoudi wapaihowadi, ma wete sahena ginaula ꞌiꞌiudi wanuwanuwa naidedi. t )Ma ꞌilobwainegomiya ma ꞌatemi ꞌeheꞌehele ꞌoinega waꞌabihe ꞌasilaladi, ma ꞌoinega waꞌasilala bwaibwaina. ~su (Waheyauyauleya! Weyahina geya wasanasanapu ꞌabehega tauna ꞌwapimi ꞌipaihowediya, ꞌatemi wete ꞌipaihowedi. orW 'Ma Yesu Palisiina ꞌina nuwatuhuina ꞌisanapu pwaiya, ꞌoinega ꞌoina ꞌigwaeya, “Comi Palisiyao gide tuwa biyo ma gaeba, weyahina gwahumiumo wabuyobuyodi, ma ꞌalomiya ꞌimaha moisa yagaha ma mumuga galadi ꞌoidiyega. oqW &Ma Palisiina nuwana ꞌihenainaida weyahina Yesu ꞌiꞌiteya nimana geya ꞌibuyodi ma ꞌiꞌaiya. (pI %Yesu ꞌina gwae ꞌigumwala pwaiya, ma ꞌaigeda Palisi Yesu ꞌibwauweya ma mahetena siꞌai. Coinega ꞌiluhuwa ma ꞌimiyatoiya ꞌebeꞌai ꞌoina. o} $Ma ꞌeguma wahiu mabwaiyana ꞌasilala ꞌoina ꞌimiyamiya, ma geya ꞌaigeda wete guguyou ꞌoina, mabwaiyana tuwa ꞌasiꞌasilalaina, gide tuwa ꞌasilala madouna ꞌina ꞌasilala.” Palisiyao ma loina ꞌadi tohanugetao Yesu ꞌiheliyediya Mn #Coinega ꞌuꞌitayahigo tabu ma ꞌino ꞌasilalaina ꞌiguguyou. Nm "“Weyahina matau wahiu ꞌana ꞌasilala gide, ma ꞌeguma matau ꞌasiꞌasilalaina wahiu mabwaiyana wete ꞌasiꞌasilalaina. Ma ꞌeguma matau ꞌigala wahiu mabwaiyana wete ꞌiguguyou. =ls !Geya ꞌeta taiya mayale ꞌigabu ma ꞌidahwa gaula, nuwana gaeba gabulena, ma hesi ꞌebelagu tabwanina ꞌilagu ma ꞌoinega taudi hada ꞌana toluhuwao ꞌiꞌasilaladi. Ek Wete gide sabwelo bwaꞌomatana ꞌoina meNinibe ꞌabwa sitoholo ma mehau ꞌomi siheꞌewegomi, weyahina mwalo hene Yona ꞌoidiya ꞌiguguya, ta mumugadi galadiyedi ꞌoidiyega sinuwabuiya, ma ꞌomi bewa tuwa guguya bwebweꞌana hedada wahesagohediya, ma geya wanuwabui hila. Mayale ꞌana gwae hegehegedi !j; Cabwa hesi, sabwelo bwaꞌomatana ꞌoina meSiba ꞌidi kuini ꞌida toholo ma mehau ꞌomi ꞌiheꞌewegomi, weyahina mwalo hene wahineina bwagebwagega ꞌinaoma Solomoni ꞌina gwae sanasanapuna sabi hesagohena, ma bewa tuwa gwae sanasanapu hedada wahesagohediya, ma genuwami. kiO Weyahina Yona ꞌina paihowa ꞌoinega meNinibe sisanapuya ꞌabehega tauna Yehoba ꞌoinega ꞌinaoma. Gide wete taugu Loheyaiguina ꞌigu paihowa ꞌoidiyega mehau ꞌomi wada sanapugau ꞌabehega Yehoba ꞌoinega yanaoma. @hy Ma bodaedi Yesu sitoholo ꞌwabuꞌwabuneya, ma ꞌiꞌahwa lalagata ma ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Mehau ꞌomi galami! Beno lamuna ꞌilaꞌilala waꞌebeꞌebese, ma sahena hesi ꞌilaꞌilalaedi waꞌitaꞌitadi. Ma ꞌiyamo Yona* weyahina ꞌeguma wanuwatuhuyahi, tauna tuwa ꞌilaꞌilalaina weyahimi. Gidemusa Yesu ꞌigwae ꞌesa boda ꞌoidiya, ma ꞌaigeda wahine ꞌoidiyega ꞌenana madounega ꞌiwuiya, ma Yesu ꞌoina ꞌigwaeya, “Bada wahineina tauna gamwanega ꞌihenatunegowa ma wete susunega ꞌususuwa, tauna toyaliyaya moisa.” }es Eeta ꞌitauya ma hiꞌahiꞌa site sebeni galadi moisa wete ꞌitoedima, ma baꞌidanao siluhuwa ꞌebemiyaina ꞌoina, ta nobwa mahetenao simiyamiya, ꞌoinega loheyaina ꞌina ꞌebemiya siꞌabihegala bwaibwainiya, mwalo geya gidemusa.” fdE Coinega ꞌihila ma ꞌebemiyaina ꞌiloba hileya ꞌasiꞌasilalana ma ꞌatuꞌatububuna. Sc “Ma ꞌeguma hiꞌahiꞌa loheya ꞌaigeda ꞌoinega ꞌihapwesa, loheya ꞌida bwebweꞌana ma hiꞌahiꞌaina nata tuwa ꞌatamana ꞌiyawayawala besobeso ma ꞌina ꞌebeꞌaiyawasi ꞌibesabesa ma gesowana ꞌilobaloba. Coinega hiꞌahiꞌaina ꞌiboinamo ꞌigwae, ‘Cana ꞌita yahila ꞌigu ꞌebemiya ꞌoina.’ obW “Ceguma taiyawedi taudi geya ꞌagu toꞌabihetena, taudi ꞌagu ꞌalehao. Ma wete taiyawedi taudi geya baꞌidagwao ꞌada paihowa hegogona, taudi ꞌigu paihowa siꞌabihegaleya. Hiꞌahiꞌa ꞌiluhuwa loheya ꞌalona Va% Ma ꞌeguma ꞌaigeda loheya waiwai hedada ꞌihapwesama, nata loheyaina ꞌipai ma ꞌina ꞌebe ꞌaleha nimanega ꞌiꞌewadi, ma ꞌina tobwatobwa mabwaiyadi ꞌiꞌewadi ma ꞌiyanao ꞌiꞌebwaedi. L` “Seitaniina tauna gide ꞌaigeda loheya waiwaina, ta maꞌina ꞌebe ꞌaleha ꞌina hada madouna ꞌiꞌitaꞌitayahi, ma geya sowana ꞌaigeda taiya ꞌina tobwatobwa ꞌiꞌabihegala. !_; Ma taugu hesi Yehoba ꞌina waiwaiyega hiꞌahiꞌa yaulaula latuhedi, ꞌoinega wada sanapu ꞌabehega Yehoba ꞌina loina ꞌilatu pwaima ꞌoimiya. 9^k ma taiya hede ꞌina waiwaiyega ꞌomi hiꞌahiꞌa waula latuhedi? Tomudulele ꞌoinega bo Yehoba ꞌoinega? Bewa weyahina wanuwanuwatuhu ma wasanapu ꞌabehega taiya taugu. Q] Seitani wete gidemusa ꞌeguma maꞌina bodao siboidimo siloꞌaleha nata ꞌina ꞌebeloinaina ꞌibeꞌu. Ma togidega ma wagwae ꞌabehega Tomudulele ꞌina waiwaiyega hiꞌahiꞌa yaula latuhedi, \' Ma Yesu bodaedi ꞌidi nuwatuhuina ꞌisanapu pwaiya, ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tomudulele tauna ꞌiyanao gesowana ꞌipaꞌipaꞌidi.” Ma wete ꞌigwaeya, “Ceguma ꞌaigeda ꞌebeloina ꞌoina loheloheya siwataha ma siboi siloꞌaleha, nata ꞌebeloinaina ꞌiweꞌa ma ꞌibeꞌu. Ma wete gidemusa ꞌeguma ꞌaigeda susu taudimo siloꞌaleha, nata ꞌabwa ꞌidi miya ꞌigala. 4[a Ma tupwadi wete Yesu sitohoya ma ꞌabehega ꞌilaꞌilala tupwadi ꞌida paihowedi weyahidi, ma sida ꞌahwamoisa ꞌabehega ꞌina waiwai Yehoba ꞌoinega ꞌitauyama. Z  Coinega tupwadi sigwae, “Hiꞌahiꞌa ꞌidi badaina, Tomudulele ꞌina waiwaiyega Yesu hiꞌahiꞌaina ꞌiulalatuheya.” $YA Ma tutaina Yesu loheya ꞌaigeda ꞌilobeya, tauna hiꞌahiꞌa ꞌina paihowega memenana ꞌilidowa ma geya ꞌida gwaeya, ꞌoinega Yesu hiꞌahiꞌaina ꞌiula latuheya, eeta loheyaina ꞌibwebweꞌana ma ꞌigwaeya. Nage ꞌoina tomota siꞌiteya ma nuwadi ꞌihenainaida. ]X3 Moisa, ꞌomi togala ma ꞌimi ꞌebwaya natumiyao ꞌoidiya wasanasanapu ꞌabehega ginaula bwebweꞌana waꞌebwaꞌebwaedi. Gide wete Tamamiu galewa ꞌina ꞌebwaya ꞌoimiya bwebweꞌana hedada, ma ꞌeguma waꞌahwanoi ꞌoina, nata Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌebwaegomi.” Taiya ꞌina waiwaiyega Yesu hiꞌahiꞌa ꞌiula latuhediya KW Nuwana pou weyahina siꞌahwanoi ganihana waꞌebwaedi? Geya bo? }Vs Ma togidega ꞌomi gwagwama tamadiyao, ꞌeguma natumiyao silahana weyahina siꞌahwanoi, mwata waꞌebwaedi? =Us Weyahina ꞌeguma taꞌahwanoi Yehoba ꞌiꞌebwaya ꞌoida, ma wete ꞌeguma taꞌebesa wete nata taloba, ma wete ꞌeguma taꞌetunatuna, ꞌoinega ꞌahwaꞌeda ꞌida soꞌe. =Ts Coinega yahepwaila ꞌoimiya, waꞌahwanoi ma nata Yehoba ꞌiꞌebwaegomi. Wete waꞌebesa ma nata waloba, ma wete waꞌetunatuna ma ꞌoinega ꞌahwaꞌeda ꞌisoꞌe weyahimi. "S= Ma ꞌeguma ꞌihegagala ꞌoiuwa tuwa ꞌuꞌalaꞌoheꞌohe, ma ꞌoinega ꞌida ꞌenotoholo, ma toꞌaha ꞌino ꞌahwanoi gidemusa ꞌiꞌebwaego. }Rs Ma ꞌeguma loheyaina hada ꞌalonega ꞌino gwae ꞌihemaiseyawa ma ꞌigwae, ‘Ciyagu, sahena wahiꞌwataꞌwata ꞌulagulagu weyahina manatugwao ꞌaꞌenoꞌeno, ma wete ꞌahwaꞌeda yaꞌausiya, ꞌoinega geya sowasowahina yalemego.’ Q weyahina ꞌaigeda ꞌiyagu nige ꞌeda dudulenega ꞌitauyama, ma geya ꞌeta toꞌaha ꞌoiguwa ma ꞌida lohepaꞌala.’ +PO Ma Yesu wete ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Cahwanoi ꞌana sanapu bewa gidemusa. Ceguma taiya ꞌowa ꞌaigeda ꞌa taumana hinuwana gamwana ꞌitauyawa ꞌoiuwa, ma geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌoiuwa ma ꞌuꞌebwae ꞌana lohepaꞌala weyahina, ꞌoinega ꞌilobwainegowa ma ꞌiyau ꞌaigeda ꞌoina ꞌutauya ma ꞌuꞌahwanoi, ma ꞌugwae, ‘Ciyagu, sowasowahina ma ꞌulemegau ma beledi ꞌetoi ꞌuꞌebwaegau, O Ta ꞌima mumuga galadi ꞌunuwasamudi weyahina ꞌiyamayao ꞌidi puiyao ꞌoima ꞌanuwasamudi. Ma hesi sahena ꞌutohotohomai.” @N{ Cama sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda nata ꞌuꞌebwaemai. +MO Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Bewa gide waꞌahwanoi ꞌesa, wagwae:Tamama, saniu ꞌaheꞌasisiyane. Caꞌahwanoi ꞌoiuwa ma ꞌane ꞌuloinemai. L  Caigeda tuta Yesu ꞌiboinamo tupwa ꞌaigeda ꞌoina ꞌiꞌahwaꞌahwanoi. Cina ꞌahwanoi mulina ꞌana tomuliya ꞌaigeda ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌahwanoi ꞌuheꞌitemai, gidemusa Yoni ꞌana tomuliyao ꞌahwanoi ꞌiheꞌita ꞌesediya.” XK) *ma hesi ꞌaigedamo ginaula madouna weyahina ꞌunuwatuhu, gidemusa tasiu Meli ꞌina hesinuwa. Meli nuwanuwana ma ꞌigu gwae ꞌida hesagohedi, ꞌoinega geya sowahina ꞌaigeda taiya ꞌiꞌausi.”hJI )Ta Yesu ꞌigwaeya, “Malida, togidega ma ginaula mabwaiyana weyahidi ꞌunuwanuwatuhu, {Io (Ma Malida ꞌiꞌeꞌuleya ta ꞌina paihowa baibaiwana. Coinega Malida ꞌinaoma Yesu ꞌoina ma ꞌigwaeya, “Bada togidega ma tasigu baꞌidau wamiyamiya, ma geya ꞌida lemegauwa? Sowasowahina ꞌuhegwae ma ꞌiꞌabihetegau ꞌawa?” H 'Ma wahineina tasina wete ꞌimiyamiya, sanina Meli, ma Meliina ꞌinaoma ta Yesu deina ꞌimiyatoiya, ma ꞌina gwae sabi hesagohena. G &Ma Yesu maꞌana tomuliyao sitauya ta silatuwa ꞌaigeda tupwa ꞌoina, ma wahine ꞌaigeda, sanina Malida ꞌitoeya ꞌina hada. JF  %Ma loheyaina ꞌigwaeya, “Tauna ꞌana tohelauina.” Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Beno gwae moisa, ꞌutauya ma gidemusa ꞌupaihowa ꞌesa.” Yesu ꞌina haboꞌe Meli ta Malida ꞌoidiya zEm $Coinega Yesu loheyaina ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Taiya tohesilaeina ꞌiyana sitetoiyedi ꞌoidiyega?” D #Gona ꞌiꞌadaleya, ma kina ꞌeluwa ꞌiꞌewediya ma hadaina ꞌana toꞌitayahina ꞌiꞌebwaeya, ta ꞌihegwaeya, ‘Tohesilae bewa ꞌuꞌitayahi weyahigu, ma ꞌeguma ꞌehisa wete mane ꞌulaguya weyahina, taugu yahilama yagihedumwalu ꞌoiuwa.’ ” C "Coinega deina ꞌinaowa, ma holowa ta waini ꞌilagu latuhediya, ma ꞌana hesilaeyedi ꞌoidiya ꞌisiwediya ma ꞌipaidiya, ta muliyega ꞌina hebai ꞌoina ꞌidoꞌoya ma baꞌidana sitauya ꞌaigeda hada taumana ꞌoina ta nobwa ꞌiꞌitayahiya. zBm !Ma muliyetega ꞌaigeda gwama Sameliya* ꞌihapwesama, ma loheyaina ꞌiꞌiteya ta ꞌiꞌatemuyamuyaeya. A Ta wete gide topwaoli ꞌadi tolema ꞌaigeda ꞌitauyama, ta loheyaina ꞌiꞌiteya, ta wete ꞌiꞌeꞌebubuyamo ma ꞌiꞌebesineya. (@I Sitauya, ma loheyaina ꞌiꞌenoꞌeno eeta ꞌaigeda topwaoli ꞌihapwesama, ma tohesilaeina ꞌiꞌiteya, ma ꞌinaowa ma ꞌeda papalinega ꞌitauya. Coinega Yesu gwae hegehegediyega loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Caigeda loheya Yelusalemega ꞌitoholowa ma ꞌitautauya Yeliko, ta ꞌedai toyagaha ꞌilobediya ma siꞌabiyahiya, ꞌana ꞌaleꞌo siꞌigalidiya ta sihunu geyogeyoiya, ꞌiꞌiunamo ꞌiꞌamasa, ma siꞌebesineya ma sitauya. > Ma loheyaina ꞌina nuwatuhu ꞌabehega tauna todumwalu, ꞌoinega Yesu wete ꞌoina ꞌihesilala hila, “Taiya hede ꞌiyagu?” ~=u Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Beno gwae moisa, ꞌoinega gide ꞌuda paihowa ꞌese ma yawasiu hataya ꞌuda loba.” < Ma loheyaina ꞌigwaeya, “Cehe, loina bewa gidemusa, ‘Cino Bada Yehoba ꞌuda helauwe ꞌateu ta yaluyaluwau ta ꞌino waiwai ta ꞌino nuwatuhu mabwaiyadi ꞌoidiyega. Ma wete ꞌiyamwao ꞌuda helauwedi gidemusa ꞌuboi ꞌuhelauwego.’ ” |;q Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Loinaedi Mosese ꞌilelediya Buki Heꞌasisi ꞌoina, ꞌusanapu pwaidiya, ꞌawa?” 3:_ Ma ꞌaigeda loina ꞌana tohanugeta ꞌitauyama ma Yesu ꞌoina ꞌihesilala sabi tohona, ꞌigwaeya, “Bada, toꞌaha yapaihowa ma yawasigu hataya yada loba?” 79g Yagwae moisa ꞌoimiya ꞌabehega mwalo palopitao ta toloinao baibaiwadi nuwanuwadi ma ginaulaedi siꞌitadi, ma hesi geya siꞌitaꞌita, ta wete gwaeyedi wahesagohediya taudi wete nuwanuwadi ma ꞌabehega sihesagohedi, ta geya sida hesagohediya.” Gwae hegehegedi gwama Sameliya ꞌaigeda weyahina 48a Coinega Yesu ꞌiloꞌita lohihila ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi maꞌimi yaliyaya, weyahina ginaulaedi matamiyega waꞌitaꞌita. 7- Nage tutaina ꞌoina wete ꞌigwaeya, “Ginaula mabwaiyadi Tamagu nimaguwa ꞌilagudiya, ma Tamagu ꞌiboimo ꞌisanapugauwa, ma Taugu wete yaboimo Tamagu yasanapuya, ma wete taiyewedi taudi ꞌeguma nuwanuwagu ma Tamagu yaheꞌitae ꞌoidiya, taudi wete sida sanapu.” T6! Tuta nage ꞌoina Yaluyaluwa Tabuna Yesu ꞌiꞌabihe yaliyayaeya, ta ꞌigwaeya, “Yauwedo Tamagu, ꞌowa galewa ta baleꞌu ꞌadi Toloina, nuwasabwalena bewa ꞌudahweya tosonogao ma tonuwasabwalenao ꞌoidiyega, ma hesi gwagwama ꞌiꞌiudi ꞌoidiya ꞌuheꞌitaeya. Moisa Tamagu, ꞌino nuwatuhu bwebweꞌana bewa.” w5g Ta wete ꞌihegwaediya, “Moisa ꞌimi paihowa hiꞌahiꞌa ꞌoidiya waiwaina, ta weyahina wayaliyaya, ma beno geya ginaula madouna, ma hesi ꞌimi ꞌebeyaliyaya madouna ꞌeguma sanimi galewa silele pwaidiya.” Yesu ꞌina yaliyaya 4# Coinega wasanapu ꞌabehega yaꞌabihewaiwai pwaigomiya ma ꞌoinega sowasowahimi wahewaiwai ꞌada ꞌalehaina ꞌina paihowa mabwaiyana ꞌoidiya, ma ꞌeguma mwata bo ganihana wabasa yahidi, sahena wamatamatauta, weyahina gesowana toꞌaha siꞌabihe galegomi.” |3q Ma Yesu ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Tomudulele yaꞌiteya galewega ꞌisulusuluma gide tuwa namala ꞌina pili. i2K Ma ꞌana tomuliyaowedi site sebeniti ꞌidi paihowega sihilama, ta maꞌidi yaliyaya Yesu ꞌoina siheꞌoteꞌotetela, sigwaeya, “Bada, ꞌeguma welabanao bo hiꞌahiꞌa saniuwega ꞌaloinaediya, ta sihapwesa.” :1m Ta ꞌana tomuliyaowedi ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Ceguma taiya ꞌimi gwae ꞌihesagohedi, beno taugu ꞌigu gwae ꞌihesagoheya. Ma ꞌeguma taiya ꞌilogwahategomi taugu wete ꞌilogwahategauwa. Ma wete ꞌagu Tohewasaina ꞌilogwahateya.” Tomuliyaowedi mabwaiyadi ꞌidi paihowega sihila pwaima 0% Ma meKapaneumi ꞌomi togidega, ꞌabehega waꞌabilagasigomi galewa, ꞌawa? Nata geya! Ma hesi nata siulasuluhegomi Bwebweso* ꞌoina.” #/? Ma ꞌomi hesi geya uleulena. Coinega bwaꞌomatana ꞌana sabweloina ꞌoina Yehoba ꞌabwa meTaiya ta meSaidoni ꞌiꞌatemuyamuyaedi, ma ꞌomi geya. Z.- Coinega tupwaedi ꞌana tomiyao ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “MeKolesini ta meBedeseida ꞌatemuyamuyaimi. Weyahina ꞌigu paihowa ꞌebe henainaidaedi yapaihowa pwaidiya matamiya ma hesi geya wanuwabui, ma hesi ꞌeguma meTaiya ta meSaidoni ꞌoidiya yada paihowediya, beno mwalohene sida nuwabui pwaiya, ma sibauwa ꞌadi ꞌaleꞌowega sida ꞌotedi ta giba ꞌoidiyega sida gibediya, ta siheꞌitaedi ꞌabehega mumuga galana ꞌoidiyega sinuwabui pwaiya. \-1 Yagwae moisa ꞌoimiya, ꞌabwa bwaꞌomatana ꞌana tuta ꞌoina taudi gogowedi silogwahategomiya loina madou hedadena siloba, ma geya gide meSodoma* ꞌadi loina.” Gogo tupwana ꞌoidiya Yesu geya sihemise ,+ ‘Waꞌita, ꞌimi gogo nenegwalina ꞌahemega ꞌaꞌalohutuhutu yahule, ma wasanapu ꞌabehega Yehoba ꞌina loina deimiya ꞌimiyamiya!’ +w Ma ꞌeguma to ꞌasa ꞌoina walatu ma silogwahategomi, mulimuliya ꞌeda ꞌoidiya wahahila ma wahegwaedi, wagwae, A*{ Ma wete gogoina ꞌoina wamiyamiya ꞌidi tolohalao waꞌabihe bwebweꞌanedi, ma wete toni ꞌasao wahegwaedi, wagwae, ‘Yehoba ꞌina loina ꞌiꞌiunamo ma ꞌilatu ꞌoimiya.’ ) “Ma ꞌeguma to ꞌasa ꞌoina siꞌahe sohetegomiya ma ꞌoidiya waluhuwa, ma toꞌaha matamiya silagu latuheya, tuwa waꞌai. ,(Q “Ma ꞌeguma hadaina ꞌoina wamiyamiya, ma toꞌaha ꞌami, nuwana ꞌami weꞌaha matamiya silagu tuwa waꞌai, weyahina topaihowao ꞌilobwainediya ma ꞌadi ꞌiluwana siloba. Ma sahena watautau hali hada ꞌoidiya, ma hesi hadaina ꞌoina waluhu nugeta ꞌoina tuwa wamiyamiya. "'= Ma ꞌeguma nuwadaumwala ꞌana topaihowao simiyamiya, ꞌimi helauina ꞌoidiya ꞌida miyamiya. Ma ꞌeguma geya, tuwa helauina ꞌihilawa ꞌoimiya. r&] “Ma ꞌeguma ꞌaigeda hada ꞌoina waluhu, nugeta wahegwaedi, wagwae, ‘Daumwala ꞌoimiya.’ 8%i “Sahena mane waꞌewaꞌewa, sahena ꞌeꞌahai mabohaidi, sahena ꞌami butu waꞌewaꞌewadi. Ma ꞌeguma ꞌedai watautau sahena tomota mahetemiyao wahehegwaegwae. m$S Sauga bewa yahesumanegomi, watauya gide sipi manamanasamina ꞌedewa lolosasaidi gamwagamwanidiya. c#? Ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Celiꞌeli bwebweꞌana ma toꞌeliꞌeli ꞌomi tupwamimo, ꞌoinega toni tanoha ꞌoina waꞌahwaꞌahwanoi ma ꞌane topaihowao wete ꞌihesumanedi ꞌina tanoha sabi ꞌelina. y" m Tuta nage mulina, tupwadi wete ꞌana tomuliyao ꞌihesinuwediya, sebeniti ꞌadi baibaiwa, ma ꞌeluwa ꞌeluwa ꞌihesumane nugetediya gogo baibaiwadi ꞌoidiya, ma ꞌane toniꞌasa siꞌatububudi Yesu ꞌina tauyama ꞌoidiya weyahina. K! >Coinega Yesu wete ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ceguma taiya ꞌowa nuwanuwau ma ꞌupaihowa ta maꞌino henuwanaluwa, geya ꞌa lobwaina ma Yehoba ꞌina ꞌebeloina weyahina ꞌupaihowa.”; o =Ma hetoina wete ꞌinaoma ta ꞌigwaeya, “Bada bwebweꞌana ma yamuliyego, ta ꞌutagwalegau ma nugeta yahila ma ꞌigu susuwao yahelauwedi, ma muliyetega yamuliyego.” I  Coinega heluwena wete ꞌinaoma ma Yesu loheyaina ꞌoina ꞌigwaeya, “Cumuliyegau.” Ma tauna ꞌigwaeya, “Bada, ꞌutagwalegau ma nugeta yahila, ma tamagu yayamwa ꞌina ꞌamasa weyahina, yagalihe, ma muliyetega yamuliyego.” 3_ :Coinega Yesu loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cedewa totopwatula maꞌidi gaula ma wete bwasumo maꞌidi nehwa, ma taugu Loheyaiguina geya ꞌigu ꞌebeꞌenomo.” %C 9Sitautauya, ta ꞌaigeda loheya ꞌinaoma ma Yesu ꞌoina ꞌigwaeya, “Taugu nuwanuwagu ma yamuliyego. To tupwa ꞌoina ꞌutautauya yamuliyego.” fE 8Ma ꞌoinega hali gogowa sitauya. Loheloheya sitetoi nuwanuwadi ma ꞌabehega Yesu simuliye ;q 7Ma Yesu ꞌigwaeya, “Tuwa! Sahena gide.” A{ 6Yemesa ta Yoni gwae bewa sihesagoheya, ta Yesu ꞌoina sigwaeya, “Bada, togidega? Sowasowahina taloina ma ꞌaiwe ꞌalaꞌalata galewega ꞌisuluma ꞌiꞌalahe gumwalidi?” %C 5Ma hesi tomiya ꞌasaedi geya ꞌoidiya sitagwatagwala, weyahina sinuwatuhuya Yesu geya ꞌidi gogo ꞌoina ꞌitautauya, ma hesi ꞌitautauya Yelusalema. 7 4Sitautauya, ma Yesu ꞌana tomuliyao tupwadi ꞌihewasa nugetediya, meSameliya ꞌidi gogowa, ma ꞌabehega ꞌebeꞌaiyawasi weyahina siꞌatububu. >u 3Sabweloina ꞌihahohoyama ta Yesu ꞌihila galewa, ꞌoinega ꞌina nuwatuhu ꞌilaguya ma ꞌabehega ꞌitautau Yelusalema. Coinega ꞌitoholo ma maꞌana tomuliyao sitauya. ;o 2Ma Yesu ꞌigwaeya, “Sahena waꞌauꞌausi! Weyahina ꞌeguma taiya tauna geya ꞌiloloꞌalehegomi tauna ꞌami toꞌabihetena.” MeSameliya tupwadi Yesu silogwahateya J  1Ma Yoni ꞌiꞌapulagata ma ꞌigwaeya, “Bada, ꞌaigeda loheya ꞌaꞌiteya ta saniuwega hiꞌahiꞌa ꞌiulaula hapwesedi. Eeta ꞌaꞌausiya, weyahina loheyaina geya ꞌida boda.” Y+ 0ma ꞌihegwaediya, “Gwama bewa waꞌita. Ceguma taiya ꞌowa gwama bewa weyahigu ꞌuhelauwe, ꞌowa beno ꞌuhelau pwaigauwa, ma wete ꞌagu Tohewasaina ꞌuhelau pwaiyeya. Coinega ꞌeguma taiya ꞌoimiyega sanina geya madouna tauna ꞌihane hedadeya.” Ceguma taiya tauna geya ꞌiloloꞌalehegita tauna ꞌiꞌabiꞌabihetegita yk /Ma Yesu hesi ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapudiya. Coinega gwama ꞌaigeda ꞌitoeyama ta deina ꞌihetoholoya, uc .Ta muliyetega ꞌana tomuliyaowedi siheꞌoheꞌoheya ꞌabehega taiya ꞌoidiyega ꞌadi tohanugeta. } -Nage ꞌoina ꞌiꞌabi heꞌwani bwaibwainidiya, ꞌoinega geya sowasowahina ma ginaula bewa weyahidi nuwadi ꞌisabwalena, ma Yesu ꞌoina geya sihesilala ma ꞌabehega ꞌida heꞌitae ꞌoidiya, weyahina simatauta. Tonugeta taudi tomuliya @y ,ꞌigwaeya, “Cigu gwae bewa nata yahepwaile ꞌoimiya wanuwatuhuyahi bwaibwaini, beno taugu Loheyaiguina ꞌiꞌiunamo ma sitebae ma ꞌagu ꞌalehao ꞌoidiya siꞌebwayaegau.” a; +Tuta nage ꞌoina tomota mabwaiyadi Yehoba ꞌina waiwai siꞌiteya, ꞌoinega nuwadi ꞌihenainaida madouna. Ma tomotaedi ꞌabwa sihehenainaida ꞌina paihowa weyahina, ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaedi, $ A *Ma gwamaina ꞌinaoma Yesu ꞌoina, ta hiꞌahiꞌa gwamaina ꞌiulasuluheya baleꞌuwa ta ꞌitaiya, ꞌoinega Yesu ꞌiloina ma yaluyaluwaina ꞌilatuwa ma gwamaina ꞌibwebweꞌana. Ta muliyetega Yesu gwamaina ꞌitoeya tamana ꞌoina. Yesu ꞌigwaehila ꞌina ꞌamasa weyahina   )Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Mehau ꞌomi hede togidega? Ta debami paꞌala hedada! Nuwana geya wahemisaegau, ꞌawa? Cimi debapaꞌalina ꞌoinega yalowahiꞌwata.” Coinega loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Natuina ꞌuꞌeweyama ꞌoiguwa.” u c (Ma ꞌa tomuliyaedi yaꞌahwanoiyediya ma ꞌabehega hiꞌahiꞌaina siulalatuhe, ma geya sowasowahidi.” s _ 'Ma tuta baibaiwana ꞌeguma hiꞌahiꞌa gwamaina ꞌiꞌabiyahiya, natuguina ꞌiwuiwui madouna ma ꞌihehebwasubwasumo, weyahina ꞌitaitai ma ꞌahwanega gwalabuso silatulatu. Tuta baibaiwana gidemusa ꞌiꞌabiꞌabi hemuyamuya. : m &Ma ꞌaigeda loheya bodaedi ꞌoidiyega Yesu ꞌiꞌiteya ta ꞌiwuiya, ꞌigwae, “Toheꞌita, nuwanuwagu ma natugu ꞌuꞌabihe bwebweꞌane, tauna natugu ꞌaigeda tuwamo.  %Gona ꞌiꞌadaleya ta Yesu maꞌana tomuliyao ꞌoyega sisuluma ꞌasai, ma boda madouna mahetediyao sihelobaloba. iK $Ma ꞌenanaina ꞌigumwala ta Yesu ꞌiboinamo siꞌiteya ꞌitotoholo. Saugaina nage ꞌoina toꞌaha gidemusa matadiya siꞌiteya geya ꞌeta taiya ꞌoina sihepwaile, ma sidahweya. Yesu gwama ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya y #Ma yaloha ꞌoinega ꞌenana sihesagoheya, ꞌigwae, “Bewa Natugu bwebweꞌana hedada, ꞌina gwae wahesagohedi.” + "Pita ꞌina gwae ꞌabwa geya ꞌilosalohi, ta tabwanidiya yalowa ꞌisuluma ta ꞌiꞌahuhe taluhidiya, ꞌoinega sitetoiyedi simatauta. `9 !Nata ma siteluwaedi Yesu siꞌebesine, ma Pita ꞌiꞌapulagata ma ꞌigwae, “Bada, bwebweꞌana ꞌeguma taudi siteluwaedi mahetedai ꞌabwa tamiyamiya, ma ꞌoinega ꞌimi yoheyohe ꞌetoi ꞌaꞌabidi, ꞌaigeda ꞌowa weyahiu, ma ꞌaigeda Mosese weyahina ma wete ꞌaigeda Ilaitiya weyahina.” Beno Pita tuwa ꞌigwaegwae bwagabwaga. - Ta Pita maꞌiyanao siꞌenosinediya, ma ꞌoinega siꞌeno toholowa, ma ꞌasilala madouna siꞌiteya ꞌisae Yesu maꞌiyanao ꞌoidiya. 9 Taudi wete ꞌoidiyega ꞌasilala ꞌiꞌasiꞌasilala, ma Yesu mahetediu sihehegwaegwae Yesuina ꞌina ꞌamasa ꞌabwa Yelusalema ꞌoina weyahina. r] Nage ꞌoina loheya ꞌeluwa silatuwa, ma Yesu mahetediu sihehegwaegwae, taudi beno Mosese ma Ilaitiya.  Ma ꞌabwa tuwa Yesu ꞌiꞌahwaꞌahwanoi, ma manina ꞌana ꞌita ꞌibuiya ta wete ꞌana ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena moisa. C Gwaeyedi bewa sigumwala ma gide wiki ꞌaigeda mulina, Pita ta Yoni ta wete Yemesa Yesu ꞌitoediya, ma mahetenao sihaneya ꞌaigeda ꞌoya ꞌoina sabi ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. 2~] Yagwae moisa ꞌoimiya ꞌabehega tomota tupwami geyaꞌabwa waꞌamaꞌamasa ta ꞌana siga Yehoba ꞌina hetoloina matamiya waꞌita.” Yesu ꞌana ꞌita ꞌibuiya 2}] Taugu Loheyaiguina, ma ꞌeguma taiya ꞌowa weyahigu ꞌudebamwadina ma wete ꞌigu heꞌita weyahina ꞌudebamwadina ma ꞌuuhalegau, ꞌabwa yauhalego tutaina ꞌeguma yahilama maꞌagu hepwatu ta maꞌigu ꞌasilalaina, ta wete Tamagu maꞌina aneloseyao ꞌidi ꞌasilalaina ꞌoiguwa. M| Ceguma ꞌida wasawasao madou hedada talobadi beno ginaula bwagabwaga, ma hesi ginaula madouna beno yawasida bwebweꞌana. Weyahina ꞌeguma yawasida bwebweꞌana taheꞌwaihi, beno mwau hedada. ?{w Ma ꞌeguma taiya yawasina ꞌinuwahi ꞌabwa yawasina ꞌiheꞌwaihi. Ma ꞌeguma taiya yawasina weyahigu ꞌitagwale ma ꞌiꞌamasa, tauna ꞌabwa yawasina ꞌausalana ꞌiloba. vze Muliyetega mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌigwae, “Ceguma taiya ꞌowa nuwanuwau ma ꞌumuliyegau, sahena ꞌuboi weyahiu ꞌunuwanuwatuhu. Ma hesi ꞌuboi ꞌa kelose ꞌuꞌahali sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ma ꞌoinega ꞌumuliyegau. .yU Ta wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Taugu Loheyaiguina ma ꞌabwa muya madouna yaloba. Weyahina babadao ma topwaoli madoudi ma wete loina ꞌana toheꞌitao nata siguipailegau ma siloheꞌamasigau, ma sabwelo hetoina ꞌoina Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hilegau.” Yesu ꞌana muliya weyahina rx] Nage ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyao ꞌiloina paꞌalediya ma sahena sihehepwaile tomota ꞌoidiya. 8wi Coinega wete ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Ma ꞌomi togidega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega taiya taugu?” Ta Pita ꞌigwae, “Cowa Toꞌabihetena, Yehoba ꞌoinega.” {vo Ma taudi sigwaeya, “Tomota tupwadi sigwae ꞌabehega ꞌowa Yoni toꞌabihebabitaiso, ma tupwadi sigwae ꞌabehega ꞌowa Ilaitiya*, ma tupwadi sigwae ꞌabehega ꞌowa ꞌaigeda palopita nugenugetana ꞌamasega ꞌutoholo hilama.” u9 Ta Yesu maꞌana tomuliyao sitauya, ma muliyetega Yesu ꞌiboi ꞌimiyamiya, ma Yehoba ꞌoina ꞌiꞌahwaꞌahwanoi. Ma ꞌina ꞌahwanoi ꞌigumwala ta ꞌana tomuliyao ꞌihesilala ꞌoidiya, ꞌigwae, “Toꞌaha tomota ꞌidi gwae weyahigu, ꞌabehega taiya taugu?” >tu Coinega mabwaiyadi siꞌaiya ta simwausuwa, ma ꞌeꞌahai tupwatupwadi sihegogonediya, ta boha tuwelo silohemahediya. Pita ꞌina hepwaila ꞌabehega Yesu tauna Toꞌabihetenaina |sq Coinega Yesu beledi nima ma wete silahana ꞌeluwa ꞌiꞌewediya, ma galewa ꞌiꞌita haneya, ta ꞌeꞌahaiyedi weyahidi ꞌigwae helauwa. Ma muliyetega ꞌihisidiya ma ꞌana tomuliyao ꞌiꞌebwaediya ma siheguyai tomota ꞌoidiya. _r7 Ma ꞌina loinaina mabwaiyana gide sipaihoweya ta simiyatoiya ꞌidi boda ꞌoidiya. q9 Ma bodaedi ꞌoidiyega loheloheyamo ꞌadi baibaiwa gide paibi tausani. Coinega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tomotaedi wawatahidi ma ꞌidi boda ꞌoidiyega walagudi, gide tomota pipiti boda ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ma gide simiyatoi ꞌesa.” 6pe Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Togidega, ꞌomi nata geya waheheꞌaidi, ꞌawa?” Ma taudi sigwaeya, “Togidega nata ꞌaheꞌai ꞌesedi? Weyahina ꞌama geya baibaiwanamo. Beledi nima ma silahana luwa situpwa. Togidega, nuwanuwau ꞌabehega ꞌatau ma bodaedi ꞌadi ꞌagimwane?” o Simiyamiya ta sinala ꞌisopuwa ma sitetuwelowedi sinaoma ma Yesu sihegwaeya, sigwae, “Bada, boda bewa ꞌuhesumanedi ma sihila gogo deidiya, ma nobwa ꞌeꞌahai ma ꞌebeꞌeno sibesa, ma ꞌoidiya siꞌaiyawasi. Weyahina bewa ꞌebwa yoho ꞌawawa.” xni Ma geya sowasowahidi, weyahina boda wasa sihesagoheya, ma Yesuina simulimuliyeya ta sinaoma ꞌoina. Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌitagwala ma Yehoba ꞌina loina weyahina ꞌiheꞌitediya, ma wete ꞌadi lohalao ꞌiꞌabihe bwebweꞌanedi. !m; Ma Yesu ꞌina topaihowaowedi ꞌidi sakowasiyega sihilama, ta ꞌidi paihowa mabwaiyana siheꞌoteꞌoteteliya Yesu ꞌoina. Ta muliyetega ꞌidi badaina ꞌitoediya, ta baꞌidanao sitauya ꞌaigeda gogo sanina Bedeseida ꞌoina, ma ꞌabehega siboidimo nobwa simiyamiya. olW Ma Helodi hesi ꞌigwaeya, “Yoni taugu ꞌigu loinega ta ꞌaniꞌona siꞌupweya. Ma to loheya hede beno sigwaegwaene.” Nage ꞌoina Helodi ꞌitoho waiwai ma ꞌabehega Yesu ꞌiloba. Yesu tomota baibaiwadi ꞌiheꞌaidiya Ak{ ma tupwadi sigwaeya, “Bo nuwana Ilaitiya ꞌilatuma,” ma wete tupwadi sigwaeya, ꞌabehega “Tauna ꞌaigeda palopita miyamiyaina ꞌiꞌamasa ta tuta bewa ꞌitoholo hilama.” zjm Ma hesi Helodi, tauna Galili ꞌana toloina, ginauledi bewa silatulatu tetelidi ꞌihesagohediya, ta nuwana ꞌihenainaida madouna weyahina tupwadi tomota sigwaeya, “Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌabehega ꞌamasega ꞌitoholo hila,” iw Ma ꞌoinega topaihowaedi sitauya, ta tupwa mabwaiyana ꞌoidiya sisakowasiya ma tetela bwebweꞌana siloguguyae, ma wete tolohalao tupwa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya siꞌabihe bwebweꞌanediya. Helodi nuwana ꞌihenainaida Yesu weyahina ^h5 Ma ꞌeguma to ꞌasa ꞌoina geya sitoegemi ꞌidi hada ꞌoidiya, gogoina namonamoina ꞌahemiyega walohutuhutu yahuledi ma waꞌebesinedi, ma ꞌoinega waheꞌitadi ꞌabehega nata mwau ꞌoidiya ꞌilatu.” g Ma ꞌeguma to hada ꞌoina sibwauwegomi ma waluhuluhu, hadaina ꞌoina wahetaumana ma ꞌana siga tupwaina waꞌebesine. 7fg Ma wete ꞌina guguya ꞌoina ꞌiloinaediya, ꞌigwae, “Sahena ꞌaigeda toꞌaha waꞌewaꞌewa. Sahena guna bo peha bo ꞌeꞌahai bo mane, bo ꞌami ꞌwama ꞌeluwa. e Coinega ꞌihewasediya ma ꞌabehega Yehoba ꞌina hetoloina tomota ꞌoidiya siguguyae, ma wete lohalao siꞌabihe bwebweꞌanedi. ~|~#||M{|zyy#xwEvuutmss$rAqzpp nnmlckj_iiGh ff;eydd>cbYa`__^ ]`\[[TZYXX VVUTSRpQQPjPNN1M-L^KJJ5I%GG+FF&E}==<4;::588^7665Y4321q0u//n.x-,,t+**:((?'0&%$##'", r$ x+YP3l^  X ` ;z>uGwae bewa ꞌihesagoheya ta ꞌigamwasowala madouna, ta genuwana ma hadai ꞌiluhu. “Coinega tamana ꞌilatuma ma natuna tautuwana ꞌihegwaeya ꞌabehega mahetena siluhu hadai. OMa hewaliina ꞌigwaeya, ‘Tasiu ꞌihila pwaima ta tamana bulumakau yauyaubona ta momonana ꞌihunuya, ma mahetemai ꞌayaliyaliyaya, weyahina natunaina maꞌina bwebweꞌana ꞌiloba hileya.’ Coinega ꞌaigeda ꞌidi hewali ꞌibwauweya ma ꞌihesilaleya, ꞌigwae, ‘Toꞌaha lamuna ꞌoinega siyaliyaliyaya?’ )K“Ma hesi natuna tautuwa ꞌabwa tanoha ꞌipaipaihowa. Cina paihowa ꞌigumwala, ma tutaina ꞌasa deina ꞌilatulatu, lahusa ma selo ꞌihesagohediya.  Weyahina natugu bewa mwalo ꞌiꞌamasa, ta nige mayawasina taloba hileya.’ Coinega sihegaina ma siguyai maꞌidi yaliyaya. *Mma muliyetega watauya ma bulumakau yauyaubona ta momonana wahunuyama, ma ꞌeꞌahai madouna tapaihowa, ma ꞌoinega maꞌida yaliyaya tauna mahetedai taꞌai. ucMa hesi tamana ꞌina hewaliyao ꞌibwauwediya ma ꞌoidiya ꞌigwaeya, ‘Walomwayamwayau ma ꞌwama bwebweꞌana waꞌeweyama ma natugu waheꞌote, ma wete ꞌana nipuna waꞌeweyama ma nimana walagu, ma ꞌana butu ꞌahena walagu, =s“Eeta natunaina tamana ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Tamagu, yagala pwaiya Yehoba ꞌoina ma wete ꞌowa ꞌoiuwa, ꞌoinega geya ꞌilobwainegau ma ꞌuꞌahwa natunegau.’  “Bewa gide ꞌinuwanuwatuhu ꞌesa, ta ꞌoinega ꞌitoholowa ma tamana weyahina ꞌitauya, ma bwagebwagega tamana ꞌiꞌiteyama ꞌitautauyama, ꞌoinega maꞌina ꞌatemuyamuya ꞌipili ꞌoina, ma ꞌiꞌatusapwaliya, ta mahetena sihehedoudou. eCTa geya ꞌilobwainegau ma ꞌuꞌahwa natuwegau, ma hesi ꞌuꞌahwa topaihowegau.” ’ wCoinega yatoholo ma yatauya tamagu ꞌoina yagwae, “Tamagu, yagala pwaiya Yehoba ꞌoina, ma wete ꞌowa ꞌoiuwa. B}Tuta nage ꞌoina nuwana ꞌisabwalena, ma ꞌiboinamo ꞌoina ꞌigwaeya, ‘Moisa, tamagu ꞌina topaihowao ꞌadi ꞌeꞌahai madouna, ma taugu ꞌebwa tuwa gomale ꞌihunuhunugau. X)Ta loheyaina nuwanuwana ma bawe ꞌadiyega ꞌiꞌai, weyahina geya ꞌanamo. +Coinega loheyaina ꞌina paihowa ꞌiꞌebesa, ta ꞌaigeda ꞌasa ꞌana bada ꞌilobeya, ta ꞌihewaseya ma ꞌina baweyao ꞌiꞌitayahidi. “Cina mane mabwaiyana ꞌigumwala ta nimenimenamo ꞌimiyamiya, ma tuta nage ꞌoina gomale madouna tupwaina ꞌoina ꞌilatuwa.  Sabwelo tupwana sigumwala, ma ꞌalomauna ꞌina tobwatobwa ꞌihegimwaneyediya, ma ꞌana maisa mane* ꞌiꞌeweya, ma tupwaina ꞌiꞌebesineya, ta tupwa bwaga hedada ꞌoina ꞌitauya, ma nobwa yaliyaya bwagabwaga ꞌoinega ꞌina mane ꞌilohegumwalidiya. S ta ꞌalomauna tamana ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Tamagu, nuwanuwagu ma bewa tuwa ꞌagu heguheguyai ꞌuꞌebwaegau.’ Coinega bada ꞌina tobwatobwa mabwaiyana ꞌiheguyaiyeya natunaowedi ꞌoidiya.  w Ma Yesu wete ꞌigwae hegehegediya, ꞌigwae, “Caigeda bada natunao loheyadi ꞌeluwa baꞌidanao simiyamiya,  5 Gide wete ꞌeguma ꞌaigeda togala ꞌinuwabui, nata Yehoba ꞌina aneloseyao weyahina siyaliyaya madouna.” Caigeda bada natuna ꞌiheꞌwaihiya + O Ma ꞌeguma ꞌiloba, nata ꞌiyanao ꞌibwau ꞌautedima ma ꞌoidiya ꞌigwae, ‘Cigu kinaina yaheꞌwaihiya yaloba pwaiya, ꞌoinega weyahina tayaliyaya?’  #“Gide wete ꞌeguma wahine ꞌina kina ꞌadi baibaiwa nima bwaubwau, ma ꞌaigeda ꞌiheꞌwadaleleya, ꞌoinega toꞌaha ꞌida paihowa ma kinaina ꞌiloba? Nuwana mayale ꞌigabu, ma hada mabwaiyana ꞌiseꞌili ma ꞌibesa bwaibwaina ꞌana siga ꞌiloba. x iCoinega gide wete ꞌeguma ꞌaigeda togala ꞌinuwabui, megalewa aneloseyao weyahina siyaliyaya madouna, ma hesi tobwebweꞌadi site nainti naeniyedi weyahidi ꞌidi yaliyaya ꞌiꞌiuna. Kina ꞌwadaꞌwadalelena ꞌana gwae hegehegedi $Ama ꞌoinega ꞌiyanao ꞌibwau heꞌautedima ma ꞌihegwaedi, ꞌigwae, ‘Sipiina ꞌwadaꞌwadalelena yaloba pwaiya, ꞌoinega weyahina tayaliyaya.’ _7Ma ꞌeguma ꞌiloba nata maꞌina yaliyaya ꞌahalana ꞌilagu ma ꞌihila ꞌasai, xi“Togidega ꞌeguma ꞌaigeda ꞌoimiyega ꞌina sipi ꞌadi baibaiwa handeledi, ma ꞌaigeda ꞌiꞌwadalele, sowasowahina ma nainiti naeniyedi pwatula ꞌiꞌebesinedi ma sipiina ꞌwadaꞌwadalelena ꞌiꞌebese ꞌana siga ꞌiloba. NTa ꞌidi gwaeina Yesu ꞌihemaiseya gwae hegehegediyega, ꞌigwae, )KCoinega Palisiyao ta loina ꞌana toheꞌitao silomugiyeya, sigwae, “Loheya bewa togalao ꞌiꞌahwa ꞌiyaꞌiyaguwediya ma wete mahetenao siꞌaiꞌai.” h KCaigeda tuta takesi ꞌana toꞌewao ma hali togala tupwadi wete sinaoma Yesu sabi hesagohina. -#Geya wete ꞌilobwalobwaine ma baleꞌu ꞌiꞌabihe bwebweꞌane, ma hesi talogwahateyamo.“Ceguma matenami gwae bewa wahesagohe.”|q"“Hola ginaula bwebweꞌana. Ma ꞌeguma ꞌana ꞌamna ꞌigumwala, geya sowasowahina ma ꞌiꞌamna hila. !Coinega Yesu ꞌina hemataluwa ꞌilosalohiya, ma ꞌoidiya ꞌigwae, “Bewa gide wete ꞌagu muliya ꞌana ꞌeda. Ceguma taiya ꞌowa nuwanuwau ma ꞌumuliyegau, nugeta ꞌino ꞌebeloina mabwaiyana ꞌuꞌebesinedi. Hola ginaula bwebweꞌana N Ma ꞌeguma geya, ꞌina tohalewasao ꞌihewasaedi ma sipilibodedi, ꞌeguma hali kiniina maꞌina bodao ꞌabwa bwagabwaga simiyamiya, ma ꞌoinega mahetediyao sihegwaegwae daumwala weyahina.” I~ Ta wete ꞌeguma ꞌaigeda kini maꞌina toloꞌalehao teni tausani sitautauya sabi loꞌaleha wete hali kini maꞌina bodao tuweniti tausani ꞌoidiya, togidega kini nata ꞌinuwatuhu ꞌesa? Nuwana nugeta ꞌimiyatoi ta ꞌinuwatuhu ma ꞌabehega sowasowahidi sihewaiwai ꞌadi ꞌalehaowedi ꞌoidiya, bo geya? w}gMa sigwae, ‘Loheya bewa gide waiwaina ma logidi ꞌihetoholodiya ta geya hadaina mabwaiyana ꞌiꞌabi.’ |tabu ma logidimo ꞌihetoholodi ma geya hada mabwaiyana ꞌilosalohi. Bewa ꞌoinega nata tomota siꞌita ta loheyaina silotuyane. {Gide tuwa ꞌeguma taiya nuwanuwana ma hada madouna ꞌiꞌabi, nugeta ginaula mabwaiyadi ꞌiꞌatububudi hadaina weyahina, zMa ꞌeguma taiya yawasina geya ꞌitagwale ma ꞌiꞌamasa kelose ꞌoina gide taugu, tauna geya sowasowahina ma ꞌimuliyegau. oyW“Taiya ꞌeguma nuwanuwana ma ꞌimuliyegau, nugeta ꞌihamwegau moisa ma tamana ta sinana ta mwanena ta natunao ta tasinao ta nuhunao, ma wete tauna tuwa weyahina ꞌilogwahatedi. Ma ꞌeguma geya, tauna geya ꞌagu tomuliya. rx]Ma boda madouna mahetenao sitautauya, ma ꞌoinega Yesu ꞌiꞌitahila, ta bodaedi ꞌihegwaediya, wTa hesi tomotaedi yatoe nugetediya sahena ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌaguina ꞌilolotoho.’ ” Togidega Yesu ꞌana muliya vTa badaina wete ꞌigwaeya, ‘Ceda mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌutauya, ma tomota ꞌuhegwaedi ma sinaoma, ma ꞌigu hada silohemaha. &uE“Ma hewaliina ꞌipaihoweya gide, ma muliyetega ꞌinaoma ta ꞌigwaeya, ‘Bada yo, tomotaedi yatoedima, ma hesi ꞌino hadaina geya silohemaha.’ t9“Eeta hewaliina ꞌihila ma ꞌina badaina ꞌoina ꞌihepwaila, ꞌigwaeya, ‘Mabwaiyadi genuwadi.’ Ma toni hadaina ꞌigamwasowala, ꞌoinega ꞌina hewaliina ꞌoina ꞌigwaeya, ‘Cutauya mwayamwayau gogo madoudi ꞌadi ꞌedao mabwaiyadi ꞌoidiya, ma ꞌeguma hisa tomota ꞌulobediya, bwagana nanaewana bo belubeluina bo matagibugibuna bo peupeuna, tuwa mabwaiyadi ꞌutoedima siꞌai.’ msSMa wete ꞌaigeda ꞌigwaeya, ‘Taugu hauhauna yahaiya, ꞌoinega nata geyaꞌabwa yanaonaowa.’ FrMa ꞌaigeda wete ꞌigwaeya, ‘Yauwedo madouna, nuwana taugu wete geyaꞌabwa yanaonaowa, weyahina bulumakau nimaluwaluwa ta wete ꞌebegesoha* nimaꞌaiꞌaigeda yagimwane pwaidiya, ꞌoinega yatautauya ma ꞌabehega beno bulumakau ꞌeluwa yahepaihowa tohodi ꞌebegesoha ꞌaigeda silisi bwaibwaini bo geya.’ wqg“Ma mabwaiyadi geya nuwadi, ꞌoinega hali gwae ma hali gwae siꞌebwaeya. Caigeda ꞌigwaeya, ‘Tanoha hauhauna yagimwane pwaiya, ꞌoinega nuwana yatautau ma yahaboꞌene. Ma yauwedo madouna, ma hesi geyaꞌabwa yanaonaowa.’ >puMa ꞌeꞌahaiina ꞌipaihowa pwaiya, ta ꞌina hewali ꞌihewasaeya tomotaedi ꞌoidiya ma ꞌihegwaediya, ‘Ceꞌahai sipaihowa pwaiya, ꞌoinega wanaoma tatauya ma waꞌai.’ $oACoinega Yesu loheyaina ꞌina gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Caigeda loheya ꞌeꞌahai madouna ꞌipaihoweya ma tomota baibaiwadi ꞌibwauwediya. jnMTa baꞌidanao siꞌaiꞌai, ma ꞌaigeda ꞌoidiyega gwae bewa ꞌihesagoheya, ta Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cehe gide! Ceguma taiyewedi siluhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina ma siꞌai, siyaliyaya madouna.” m5ma ꞌoinega ꞌahwa bwebweꞌana moisa ꞌuloba, weyahina bewa taudi geya sowasowahidi ma ꞌino helauina sihemaisa. Ma hesi Yehoba ꞌoinega ꞌa maisa ꞌuloba, tutaina ꞌeguma tobwebweꞌadi ꞌamasega ꞌiꞌabihe toholodi.” Bada ꞌaigeda ꞌai madouna ꞌipaihoweya l Ma hesi ꞌeguma ꞌeꞌahaiina ꞌupaihowa, taudi wewelohedi ta peupeudi ta toheꞌauꞌau ta wete tomatagibugibu ꞌubwauwedi, k Coinega Yesu Palisiina ꞌibwauweya ma ꞌoina ꞌigwaeya, “Ceguma ꞌeꞌahai ꞌupaihoweya, sahena ꞌiyamwao bo tasimwao, bo ꞌino bodao bo towasawasao ꞌubwaubwauwedi ꞌai nina ꞌoina, weyahina taudi ꞌabwa sibwauwego sabi hemaisa ꞌoiuwa. j' Bewa ꞌoinega tasanapu ꞌabehega taiya tauna ꞌiꞌabilagasi, ꞌabwa ꞌisulu; ma ꞌeguma taiya tauna ꞌilagusuluhe, nata ꞌihane.” \i1 Coinega ꞌeguma sibwauwego ma ꞌuluhuluhu ꞌoidiya, ꞌebemiyaina papaliya ꞌuhesinuwane ma ꞌoina ꞌumiyatoi, ma ꞌoinega tutaina ꞌeguma guyai toniwagana ꞌinaoma ma ꞌiꞌitago, nata ꞌoiuwa ꞌigwae, ‘Ciyagu, ꞌumiyalaga gamwagamwana,’ ta ꞌoinega ꞌulaga maꞌino yaliyaya ma wete ꞌa hepwatu loheloheya matadiya. ;ho beno guyai taniwagana ꞌihegwaego ma ꞌutauya papaliya, ma ꞌino ꞌebemiyaina ꞌoina loheya hauhaunaina ꞌimiyatoi. Ma ꞌowa nata maꞌino debamwadina papaliya ꞌuhila. 3g_“Ceguma taiya ꞌina hada ꞌibwauwego hai guyaina weyahina, sahena tohai ꞌina ꞌebeulega ꞌumiyatoi, weyahina ꞌeguma loheya ꞌaigeda sanina madouna ꞌinaoma, @fyCaiina ꞌalona Yesu loheloheya ꞌiꞌitediya, taudi nuwanuwadi ma ꞌebemiya bwebweꞌana ꞌoidiya simiyatoi, ꞌoinega ꞌaigeda gwae hegehegedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, ]e3Ma taudi tuwa geya ꞌidi hemaisamo. Sahena ꞌebemiya bwebweꞌana wahehesinuwedi cd?Coinega ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Ceguma taiyewedi ꞌomi maꞌimi hebaiyao gide ꞌase bo bulumakau, ma ꞌaigeda hebaiina sabwelo Sabatiya ꞌibeꞌu gaula ꞌoina, togidega, ꞌana lobwaina ma walisi hanehe?” 9ckTa ꞌina gwae geya sihemaisa, ma muliyetega Yesu tolohalaina nimana ꞌiꞌabiya, ma ꞌana lohala ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya. Eeta ꞌihewaseya ta ꞌitauya ꞌina ꞌasa. rb]Coinega Yesu tolohalaina weyahina ꞌihesilala loina ꞌana tosanapuwao ta Palisiyao ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Togidega? Wanuweya ꞌabehega bwebweꞌana ꞌeguma tolohala sabwelo Sabati ꞌoina taꞌabihe bwebweꞌane, bo geya?” gaGweyahina tupwaina ꞌoina ꞌaigeda tolohala ꞌimiyamiya, wahina mabwaiyana siꞌeloseseha. ` -Sabati ꞌaigeda ꞌoina Yesu ꞌitauya sabi ꞌai Palisi ꞌidi bada ꞌaigeda ꞌina hada. Hadaina ꞌoina ꞌiluhuwa ma boda siꞌeꞌebubu, x_i #Coinega Yehoba ꞌiꞌiunamo ma ꞌiꞌebesinego, ma yahegwaego ꞌabehega sahena wete ꞌuꞌitaꞌita hilegau ma ꞌana siga ꞌino tomotaedi sitagwala ꞌoiguwa ma sigwae, ‘Tauna Yehoba saninega ꞌinaonaoma tahepwatuwe.’ ”!^; "“Yelusalema he, togidega ma palopitao ꞌulohelohe ꞌamasidi, ma wete Yehoba ꞌina tohalewasao dimwega ꞌuꞌahuꞌahu yamatedi? Tuta mabwaiyana nuwanuwagu ma ꞌino tomotaedi yabwau ꞌautedima gide ꞌamꞌam natunao papenega ꞌiꞌahuyahidiya, ma hesi silogwahategauwa! z]m !“Ma taugu ꞌabwa yatautau Yelusalema, nata ta gona ta hedabaha yalatu, ma nobwa yaꞌamasa, weyahina palopitao mabwaiyama ꞌima ꞌebeꞌamasa Yelusalema.” Coinega Yesu nuwana ꞌigala ta Yelusalema weyahina ꞌidouwa, ꞌigwae, \! Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Watauya ma bosasaina wahegwae ꞌabehega bewa tuwa hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega yaulaula hapwesedi, tolohalao yaꞌabiꞌabi hebwebweꞌanedi, ma wete gona gidemusa, ma ꞌiꞌadale ꞌigu paihowa mabwaiyana yalosalohi. )[K Tuta nage ꞌoina tupwadi Palisiyao sinaoma ma Yesu sihegwaeya, sigwae, “Bewa tuwa ꞌulomwayamwayau ma ꞌudena, tabu ma Helodi ꞌiloheꞌamasigo!” 1Z[ Ma ꞌeguma taiyawedi bewa tuwa sinugenugeta ꞌabwa simuliya, ma taiyawedi taudi bewa tuwa simulimuliya ꞌabwa sinugeta.” Yesu ꞌina nuwagala Yelusalema weyahina Y  Ma tupwa mabwaiyana ꞌoidiyega tomota sinaoma, ma ꞌidi ꞌebemiya bwebweꞌadi siꞌewadi Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina. X Ma ꞌoinega ꞌabwa ꞌeguma Ebalahamo ta Aisake ta Yakobo ma wete palopitao mabwaiyadi mahetediyao waꞌitadi Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina simiyamiya, ma ꞌomi maꞌimi dou ta maꞌimi hesalaꞌiꞌita tutaina ꞌoina, ꞌeguma ꞌatamana wamiyamiya. -WS Ma ꞌoinega nata Badaina ꞌihegwaegomi ma ꞌigwae, ‘Moisa, geya yasanapugomi. Taꞌehega watauyama? Wahila ma sahena waluhuluhuma, weyahina ꞌomi togala.’ V Ma ꞌoinega ꞌomi wahemaisa ma wagwae, ‘Tauma mwalo mahetemwao taꞌaiya, tanumanuma, ma wete ꞌima ꞌasa ꞌuheheꞌita.’ BU} Ma ꞌabwa wete toni hadaina ꞌahwaꞌeda ꞌigudu, ma ꞌomi ꞌatamana watotoholo, ma ꞌahwaꞌedaina ꞌoina waꞌetunatuna, ma waꞌahwanoi, wagwae, ‘Bada, ꞌahwaꞌeda ꞌusoꞌe ma ꞌaluhuwa.’ Ma nata badaina ꞌenami ꞌihemaisa ma ꞌoimiya ꞌigwae, ‘Taꞌehega wanaoma? Geya yasanapugomi.’ *TM “Cehe gide, ma hesi watoho waiwai ma waluhu ꞌahwaꞌedaina ꞌiꞌiuna ꞌoinega. Weyahina baibaiwadi sitoho ma ꞌabehega siluhu, ma siꞌaipate ꞌasaya. "S= Coinega ꞌaigeda loheya Yesu ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Bada, togidega? Nata tomota hisahisadimo ꞌabihetena siloba, ꞌawa?” Ma Yesu ꞌigwaeya, 'RG Tutaina Yesu ꞌitautau Yelusalema, ma ꞌedai tupwana ꞌasa madoudi ta ꞌiꞌiudi ꞌoidiya ꞌilatuwa, ma ꞌoidiya ꞌiheheꞌita ta ꞌiloguguya. XQ) Nuwana bewa gide: Wahine ꞌaigeda pwalawa ꞌana ꞌebeꞌabi heseseha ꞌiꞌiuna tuwa ꞌiꞌeweya, ma pwalawa madouna mahetena ꞌihebweliyeya, ꞌoinega pwalawa ꞌiseseha.” Cahwa ꞌeda ꞌiꞌiuna !P; Coinega wete ꞌihegwae hilediya, ꞌigwae, “To gwae hegehegediyega yaꞌabihe ꞌasilala ꞌese ma ꞌoinega Yehoba ꞌina hetoloina wasanapu? DO Loheya ꞌaigeda seyala* patuna ꞌiꞌeweya, ma ꞌatamana ꞌibeguliya, ma ꞌibwala ta ꞌihemadouwa, ma muliyetega bwasumo sinaoma ma ꞌidi nehwa lahanao ꞌoidiya siꞌabidiya.” EN Coinega bodaedi ꞌoidiya wete ꞌigwaeya, “Togidega Yehoba ꞌina hetoloina yaꞌabiheꞌasilala ꞌese ꞌoimiya. Nuwana bewa gide ꞌaigeda ꞌaiwe ꞌoinega yagwae hegehegedi. mMS Yesu ꞌina gwae bewa ꞌoinega tolomugiyedi ꞌiꞌabihedeba mwadinediya, ma hesi tomota baibaiwa hedada siyaliyaya madouna Yesu ꞌina paihowa waiwaidi weyahidi. Yesu ꞌigwae hegehegedi Yehoba ꞌina hetoloina weyahina L5 Ma togidega wahineina wanuwatuhuya ꞌabehega geya sowasowahina ma ꞌana mwau ꞌoinega yalihasi ma ꞌabihetena ꞌiloba, gidemusa ꞌimi hebahebaiyaowedi. Weyahina wahine bewa Ebalahamo ꞌina boda ꞌaigeda, ma hesi Seitani bolime ꞌeitini ꞌoidiya ꞌiꞌabiyahiya.” K Ma Yesu ꞌihesagoha pwaiya, ta mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Caboꞌaboimiu, weyahina ꞌomi mumugami Sabati ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌimi hebaiyao mabwaiyadi ꞌadi ꞌali ꞌoidiyega walihasidi, ma silatulatu ꞌatamana weꞌaha sabi numa. @Jy Nage ꞌoina hada tapwaloloina ꞌana toꞌitayahina Yesu ꞌina paihowa ꞌiꞌiteya, ta ꞌigamwasowala weyahina Sabatiya lohala ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya, ꞌoinega loheyaina boda ꞌoidiya ꞌihepwaila, ꞌigwaeya, “Cada loina tasanasanapu ꞌabehega sabwelo sikisi ꞌoidiya ꞌida paihowao tapaihowadi. Bewa geya ꞌana ꞌita bwebweꞌana ma Sabatiya tolohalao siꞌewedima ma ꞌadi lohalao taꞌabihe bwebweꞌanedi.” aI; Coinega nimana ꞌilaguya wahineina ꞌoina, ma ꞌisapaila ta Yehoba ꞌihepwatuweya. $HA Ma tutaina Yesu wahineina ꞌiꞌiteya ta ꞌibwauweya, “Wahine ꞌunaoma.” Cinaoma ta ꞌihegwaeya, “Caihale, ꞌa lohala ꞌoinega yalihasigo.” fGE Ta ꞌaigeda wahine ꞌimiyamiya, ma bolime ꞌeitini ꞌalodiya hiꞌahiꞌa ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌoinega ꞌilolohala, ma ꞌina tauya tuwa ꞌihahatulutuluha, ta geya sowasowahina ꞌisapaila ma ꞌitauya dumwalu. [F/ Caigeda Sabati ꞌoina hada tapwalolo ꞌoina ꞌiluhuwa ma ꞌiheheꞌita. #E? ma ꞌeguma ꞌihuwa, tuwa ꞌitotoholo, ta ꞌeguma geya huwainamo, ꞌoinega ꞌugoha yahule.’ ” Sabatiya Yesu wahine ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya BD} Ma toꞌitayahinaina ꞌina bada ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Bada yo, tuwa! Sahena yagohagoha yahule, ma hesi ꞌina gala yaloba ma gawala ꞌoina yalagu, hali bolime ꞌoina taꞌita, 0CY Coinega ꞌina tanohina ꞌana toꞌitayahina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Cusanapu pwaiya ꞌabehega bolime ꞌetoi ꞌoidiya yahilahilama ꞌebwa damayaina huwaina sabi bayoina, ma huwaina geya ꞌaigeda yaloba toho. Bewa tuwa ꞌugoha yahule, weyahina baleꞌu bwebweꞌana ꞌimudamudali.’ B Ma muliyetega ꞌaigeda wete gwae hegehegedi ꞌiꞌebwaediya ꞌigwae, “Caigeda loheya ꞌina tanoha ꞌaiwe ꞌiꞌumeya gide damaya*. Ma tuta baibaiwana ꞌinaonaoma ꞌaiweina ma huwaina sabi bayoina, ta geya ꞌaigeda tuta huwaina ꞌida lobeya. %AC Geya hene! Ma hesi ꞌomi ꞌabwa ꞌeguma mumugami ꞌoidiyega geya wanuwabui, ꞌabwa waꞌamasa site ꞌeitiniyedi gidemusa.” Caiweina geya huwainamo {@o “Ma taudi meSailoma site ꞌeitiniyedi tutaina hada madouna ꞌibeꞌuwa ta ꞌiloheꞌamasidiya, togidega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega taudi mumugadi gala hedadena meYelusalema mabwaiyadi ꞌoidiyega, ta ꞌoinega hesilaeina silobeya? ~?u “Ma ꞌomi wete ꞌabwa waꞌamasa gide tuwa taudi, ꞌeguma mumugami galadiyedi ꞌoidiyega geya wanuwabui. K> Coinega Yesu ꞌihegwaediya, “Ma wanuwatuhu ꞌabehega taudi mumugadi galana ma ꞌiyadiyao geya galadi, ꞌoinega siloheꞌamasidiya, ꞌawa? Geya! MeGalili mabwaiyadi topui tuwa gide. = { Tutaina ꞌoina tupwadi loheloheya sinaoma ma Yesu ꞌoina siheꞌoteꞌotetela meGalili weyahidi, sigwaeya, “Bada, meGalili tupwadi sipwaopwaoli Yehoba ꞌoina, ma Pailato ꞌina toloꞌalehao ꞌiloinaediya ta tomotaedi siloheꞌamasidiya.” z<m ;Ma yahegwaego hesi sahena wete ꞌulatulatu ma ꞌana siga ꞌa buki mabwaiyana ꞌuhemaisa hegumwalidi!”S; :“Ma ꞌeguma ꞌa ꞌaleha ꞌinaoma ma ꞌitoego ꞌabehega ꞌiheyatalaego, ꞌilobwainegowa ma tutaina ꞌedai watautauya ꞌutoho ma galanaina ꞌupaihowa pwaiya ꞌuꞌabihedumwalu, ma ꞌoinega sahena ꞌa toheyatalaina ꞌitoetoego toloina ꞌoina, tabu ma toloinaina toloꞌalehao ꞌiloinaedi ma deliya silagugo. b:= 9“Ma toꞌaha lamuna ta geya wahesinuwa bwaibwaina ma ꞌeda dumwalunega watauya? 19[ 8Moisa ꞌomi baleꞌu ꞌadi ꞌilaꞌilalao wasanapu pwaidiya, ma hesi Yehoba ꞌina ꞌilaꞌilalao geya wasanapudi tuta hauhauna nage weyahina. Beno ꞌimi ꞌabo. 8! 7Ma ꞌeguma tupwa yalasi ꞌoinega yaumai ꞌitowatowama, beno ꞌoinega wasanapu pwaiya ꞌabehega tuta ꞌiꞌiuna ma hala ꞌihapwesa. 57c 6Ma Yesu wete tomotaedi ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Tutaina ꞌeguma waꞌita bolimana yaloha dubadubana sihanehanema, wanuwatuhuya ꞌabehega nata ꞌidohi, beno moisa. x6i 5Ma wete ꞌeguma tama natuna loheyana ꞌoina ꞌiꞌaleha, nata wete natunaina tamana ꞌoina ꞌiloꞌaleha. Gidemusa wete sina ꞌeguma ꞌiloꞌaleha natuna mewahinena ꞌoina, nata wete tauna sinana ꞌiloꞌaleha. Ma wete ꞌeguma wahine ꞌiꞌaleha lawana mewahinena ꞌoina, nata lawanaina ꞌoina ꞌiheꞌupwa hila.” Cilaꞌilala ꞌadi sanapu weyahina a5; 4Tutaina bewa ꞌoidiyega ma tuta sinaonaoma ꞌoidiya nata susu ꞌalodiya wataha silatu. Susuwedi ꞌalodiya ꞌeguma gidemusa tomota ꞌadi baibaiwa nima, nata ꞌalodiyega sitetoi siheꞌupwa siteluwa ꞌoidiya. 54c 3“Ma togidega? Wanuwatuhuya ꞌabehega ꞌigu latuma baleꞌuwa ꞌoinega daumwala waloba? Geya hene. Ma hesi yahegwaegomi nata ꞌaleha ta wataha ꞌoimiya silatu. 3 2Ma hesi tuta ꞌiꞌiuna ma babitaiso galana yaloba, ꞌoinega maꞌigu ꞌateyoho ma ꞌana siga babitaisoina ꞌoiguwa sipaihowa. 2  1“Taugu boi yatauma ma ꞌabehega ꞌaiwe yamuꞌa ꞌebwa baleꞌuwa, ta nuwanuwagu ꞌilomwayamwayau ma ꞌiꞌalata. _17 0Ta ꞌeguma taiya ꞌina bada ꞌina nuwatuhu geya ꞌisanapu, ma ꞌipaihowa pui, nata sapi ꞌiloba, ta geya madouna. Ma ꞌeguma hewali ꞌana heguheguyai madouna, ꞌilobwaineya ma ꞌina bada weyahina ꞌipaihowa madouna; ta ꞌeguma ꞌana heguheguyai madou hedada, sowasowana ꞌipaihowa madou hedada. Yesu weyahina wataha ꞌilatuwa 07 /“Ma ꞌeguma taiya ꞌina bada ꞌina nuwatuhu ꞌisanapu ma tuwa geya ꞌiꞌatububu ta wete geya ꞌipaihowa, ꞌabwa sapi mwauna ꞌiloba. V/% .Ma muliyetega ꞌabwa badaina ꞌilohesalutuyama, ma ꞌina hewali ꞌina paihowa galana ꞌiꞌitaloba, nata hadega ꞌipaꞌi, ma ꞌoinega maisa gala hedadena ꞌiloba, taudi tologwahata ꞌidi tupwa. J.  -Ma hesi ꞌeguma topaihowaina ꞌiboimo ꞌoina ꞌigwae, ‘Cigu bada ꞌabwa ꞌiheheboi, ꞌoinega taugu ꞌigu nuwatuhu yapaihowadi.’ Coinega ꞌiyanaowedi loheloheyadi ma mewahinedi ꞌisapisapidi, ma wete geya ꞌeꞌahai ꞌida ꞌebwaediya, ma ꞌiboinamo ꞌiꞌaiꞌai ma ꞌinumanuma, ma ꞌinuma yauyaule. {-o ,‘Cino paihowa mabwaiyana bwebweꞌana, ꞌoinega ginaula mabwaiyadi ꞌadi loina yaꞌebwaego ma ꞌuloina.’ ,% +ꞌabwa ꞌeguma badaina ꞌihilama ma ꞌina topaihowa ꞌiloba ꞌipaipaihowa bwaibwaina, nata weyahina ꞌiyaliyaya ma ꞌoina ꞌigwae, m+S *Ta Yesu ꞌigwaeya, “Topaihowa bwebweꞌadi ma sanasanapuidi mumugadi bewa gide, ꞌeguma taiya tauna ꞌina bada ꞌihesinuwe ma hada ꞌiꞌitayahi, ma ꞌiyanao ꞌadi ꞌiꞌebwaedi sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ~*u )Coinega Pita ꞌigwaeya, “Bada, beno taumamo weyahima ꞌugwaegwae, bo nuwana tomota mabwaiyadi weyahidi?” ))K (Coinega ꞌomi wete waꞌatububu bwaibwaina ma ꞌigu tuta hilama weyahina wayamwegau, weyahina taugu Loheyaiguina ꞌigu hilama ꞌana tuta geya wasanapu.” o(W '“Ma wete ginaula ꞌaigeda bewa wanuwatuhuyahi, ꞌeguma toni hada ꞌisanapuya to tuta ꞌoina toyagaha ꞌiluhuluhu ꞌina hada, nata ꞌiꞌatububu bwaibwaina ma ꞌiꞌoꞌoyatola ma sahena ꞌina hada ꞌibwalebwale. H'  &Ma wete ꞌeguma ꞌina tuta hilama ꞌoina ꞌiheheboi, ma hinuwana gamwana nuwana gona ꞌadaꞌadale ꞌilatuma, ma tuwa gide ꞌidi miyaina, ma ꞌilobadi, nata wete siyaliyaya madouna. & %Ma ꞌeguma simata paꞌali ma siꞌatuꞌatububudi ma siyamwayamwa ma ꞌilobadi, nata siyaliyaya madouna. Yagwae moisa ꞌoimiya ꞌidi badaina nata ꞌwama ꞌebe paihowa ꞌiꞌote, ma hewaliyaowedi simiyatoi ma tauna weyahidi ꞌida hetopaihowa. o%W $gidemusa hewahewaliyao ꞌidi bada siyamwayamwa ꞌina hilama hai ꞌeꞌahaina ꞌoinega. Ma ꞌeguma to tuta ꞌoina ꞌilatuma ma ꞌahwaꞌeda ꞌoina ꞌiꞌetunatuna, dumwaluna tuwa ꞌahwaꞌedaina sisoꞌe ma ꞌiluhuma. $ #“Coinega waꞌatububu bwaibwaina ma ꞌami ꞌwamao waꞌotedi, ta wete maꞌimi mayale ꞌasiꞌasilaladi ma wayamwayamwa, *#M "Ma ꞌeguma to tupwa ꞌoina ꞌimi wasawasa ꞌimiyamiya beno ꞌoina ꞌimi nuwatuhu sipili. Bada ꞌina hewahewaliyao tupwadi bwebweꞌadi ma tupwadi galadi 3"_ !“Coinega ꞌimi tobwatobwao wahegimwaneyedi ma maneyedi waheguyaiyedi towewelohe ꞌoidiya, ma ꞌoinega galewa ꞌimi wasawasa ꞌimiya hataya. Wasawasaina galewa ꞌimiyamiya geya wete ꞌina ꞌebegumwalamo, weyahina geya ꞌaigeda wete toyagaha tupwaina ꞌoina, ma wete geya sohusohu. "!= Ma ꞌomi moisa Yehoba ꞌina sipiyao, ꞌoinega sahena waꞌateꞌateyoho, weyahina tauna ꞌihesinuwa paigomiya ma ꞌina ꞌebeloina ꞌoina waluhu.   Ma ꞌilobwainegomiya nugeta Yehoba ꞌina loina ꞌoina watagwalegomi, ma ꞌoinega ꞌamiwa ta ꞌami ꞌwama wete ꞌiꞌebwaegomi. >u Tomiya baleꞌu mabwaiyadi ginaulaedi weyahidi sinuwanuwatuhu, ma toꞌaha ꞌimi nuwatuhu Yehoba ꞌisanapu pwaidiya, gidemusa ꞌamiwa ta ꞌami weꞌaha ta wete ꞌami ꞌwama. fE “Ma weteyage sahena wanuwanuwatuhu madouna nuwana waꞌateyoho ꞌeꞌahai weyahidi. c? Coinega wanuwanuwa Yehoba ꞌina ꞌitayahina ꞌoimiya weyahina. Tauna ꞌawata ꞌihepasediya hoyadi bwebweꞌadi ꞌoidiyega, nata sididi ma gona siwelai ma sigabudi, ma ꞌomi ꞌawata wabwebweꞌana sinediya, ꞌoinega sowasowana ꞌami ꞌwamao Yehobaina ꞌiꞌebwaegomi. Ma ꞌiyamo sahena ꞌimi hemisa Yehoba ꞌoina ꞌiweꞌaweꞌa. 8i “Ma ꞌaigeda wete bewa ꞌebeꞌita, hane ꞌidi bwala weyahina wanuwanuwatuhu. Tuta baibaiwana geya sida paihowa, ma wete geya ꞌadi ꞌaleꞌo sida paihowediya. Ma moisa tuwa, Solomoni ꞌana ꞌwamao ma ꞌana pasao ꞌadi ꞌita ꞌausaladi, ma hesi hane ꞌadi ꞌita ꞌausala hedadena. 3 Moisa tuwa, ꞌateyoho geya wete ꞌina lema ꞌoida ginaula ꞌiꞌiuna weyahina, ma toꞌaha lamuna waꞌateꞌateyoho ginaula madouna weyahidi? ta Taiya ꞌoimiyega sowasowana ꞌina nuwatuhuwega ꞌina tuta baleꞌuwa ꞌiꞌabiheduduli? Geya, ꞌawa?  “Bewa ꞌaigeda ꞌebeꞌita yaꞌebwaegomi ꞌaoꞌao weyahidi, tuta baibaiwana geya sida dauna, geya sida ꞌetahiya, ma wete geya ꞌidi hada ꞌeꞌahaimo. Bwasumowedi ginaula ꞌiꞌiudi, ma tuwa Yehoba tuta baibaiwana ꞌadiwa ꞌiꞌebwaꞌebwaedi, ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌomi ginaula madouna Yehoba ꞌoina, ꞌoinega sowasowahina ma ꞌiheꞌaigomi. xi Weyahina yawasida ginaula madouna mabwaiyada ꞌoida, ma tobwatobwaedi ꞌwapi weyahina geya ginaula madouna. 3 Coinega ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Sahena ꞌimi miya weyahina wanuwanuwatuhu madouna, ꞌamiwa ma ꞌami ꞌaleꞌo weyahidi.  Ma Yesu ꞌina gwae ꞌana ꞌebelolagu ꞌoina ꞌigwaeya, “Moisa, ꞌeguma taiya wasawasa weyahina ꞌipaihowa, ma ꞌimiya wasawasa tobwatobwa baleꞌuwa ꞌoidiyega, ma geya galewa ꞌana wasawasa ꞌoidiyega, tauna yauyauleina!” Cateyoho weyahina *M Ma Yehoba loheyaina ꞌoina ꞌigwaeya, ‘Loheya yauyauleiu! Hinuwana bewa yawasiu ꞌilolagu, ma tobwatobwaedi ꞌulagulagudiya, taiya nata weyahina?’ ” D ma muliyetega maꞌigu yaliyaya sowasowahigu ma yagwae, “Caigeda towasawasa taugu. Boꞌi yaꞌatububuwa ta ꞌigu wasawasao mabwaiyana sowasowahigu bolime hisa sinaonaoma weyahidi. Eeta paihowa ꞌoinega yaꞌaiyawasi, ma hesi tuwa yaliyayamo, weyahina ꞌagu ma ꞌagu weꞌaha mabwaiyana sowasowahigu.” ’ <q Nuwana bewa gidemusa, hada ꞌeꞌahai miyamiyadi yaleꞌwa yahuledi, ma hauhaudi ta madoudi yaꞌabidi, ma ꞌoidiya ꞌeꞌahai ta wete ꞌigu tobwatobwao mabwaiyana yahedodo, )K Eeta loheyaina ꞌiboinamo ꞌinuwatuhu dadana, ma ꞌigwaeya, ‘Celiꞌeli madouna ta ꞌigu hada ꞌeꞌahai geya sowasowahina. Coinega toꞌaha yapaihowa? C Coinega ꞌebeꞌita ꞌiꞌebwaediya gwae hegehegediyega, ꞌigwaeya, “Caigeda tohewasawasa ꞌina tanoha madoudi ma baibaiwadi, ta ꞌeliꞌeli madouna ꞌoidiyega ꞌilobeya. _7 Ma wete ꞌina gwaeina ꞌitubweya ma boda mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Waꞌitayahigomi ma sahena wasawasa nuwami ꞌiꞌewaꞌewa. Geya sowasowahina ma wasawasa ꞌoinega yawasimi bwebweꞌana waloba.” ) Ma Yesu loheyaina ꞌenana ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Loheya, taugu geya sowasowahigu ma yahetoloina ꞌami heguheguyaiina weyahina.” )K Ma bodaedi ꞌoidiyega ꞌaigeda tomota ꞌigwaeya, “Toheꞌita, tasigu ꞌuhegwae ma tupwana ꞌebeloina ꞌiꞌebwaegau, mwalo tamamai ꞌilaguya.” & E weyahina ꞌabwa tutaina beno ꞌoina Yaluyaluwa Tabuna baꞌidamiu, ma nata tauna ꞌiheꞌitegomi toꞌaha wagwaene.” Gwae hegehegedi wasawasa weyahina Z - “Ma ꞌeguma tomota sitoegomi hada tapwalolo ꞌoidiya sabi heyatalaegomi babadao ta toloinao matadiya, sahena waꞌateꞌateyoho bo nuwana wanuwanuwatuhu togidega ꞌidi hesilalaina wahemaisa ꞌese, M  Taugu Loheyaiguina, ma ꞌeguma taiya ꞌiꞌahwa galegalegau, Yehoba nata gwaeina ꞌinuwasam. Ma ꞌeguma taiya Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌahwa galegale, nata geyaꞌabwa Yehoba ꞌinuwanuwasam. | q Ma ꞌeguma taiyawedi siuhalegau tomota matadiya, taugu wete ꞌabwa Yehoba ꞌina aneloseyao matadiya yauhaledi. < q “Ma bewa wete wasanapu bwaibwaini: Ceguma taiyawedi weyahigu tomota matadiya sihepwaila, taugu Loheyaiguina nata weyahidi yada hepwaila Tamagu ꞌina aneloseyao matadiya. - Ma ꞌiyamo geya sowasowahina ma deba wahasili mwagu ꞌaigeda ꞌoina, Yehoba ꞌadi baibaiwa ꞌisanasanapudi. Coinega sahena waꞌateꞌateyoho, weyahina ꞌomi Yehoba ꞌina ginaula madouna, ma dinegwa geya ginaula madouna. Yesu ꞌana hemisa ma ꞌana uhala weyahina W' “Hisa gidemusa dinegwa ꞌadi maisa? Geya madouna, gidemusa toea ꞌeluwamo ma bwasumo nima ꞌaiꞌaigeda ꞌadi baibaiwa. Ma tuwa Yehoba geyaꞌabwa wete ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌinuwa nuwanaide. E Ma hesi Yehoba wamataute, weyahina tauna maꞌina loina ma ꞌiloheꞌamasa nugetegomi ma muliyetega ꞌiula suluhegomi ꞌasa ꞌalaꞌalata* ꞌoina. Moisa tuwa, ꞌiboinamo wamataute! 1[ “Ma ꞌiyagwao yahegwaegomi, taudi wahimi siloheꞌamasi, sahena wamatamatautedi, weyahina taudi wahimimo sowasowahina ma siloheꞌamasi, ma yaluyaluwami geya. M Ma wete toꞌaha guguyou ꞌoina wagwaeneya nata sabwelo ꞌoina tomota sihesagohe. Ma toꞌaha weyahina waheꞌahwa henahena hada ꞌalona, nata tomota mabwaiyadi ꞌoidiya sihepwaila latuhedi. ]3 ma ginaulaedi dahwadahwaidi ꞌabwa Yehoba ꞌiꞌabilatuhedi ma siloꞌatamanedi. r _ Boda madou hedada siꞌetoꞌautama ma sihetupa duidui, ma Yesu ꞌigwae nugeta ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Waꞌita yahigomi ma Palisiyao ꞌidi paihowa ꞌaboꞌabo sahena wapaipaihowadi, weyahina ꞌidi paihowa gide tuwa pwalawa ꞌana ꞌebeꞌabi heseseha. Cebeꞌabi hesesehaina ꞌeguma toꞌaha gide ꞌiꞌiuna, nata ꞌiꞌabi hemadou, V% 6ꞌabehega togidega ma ꞌina gwae pui siloba, ma ꞌoinega siheꞌewa.1 5Ma tupwainaina nage Yesu ꞌiꞌebesineya, ma muliyetega loina ꞌana toheꞌitao ta Palisiyao sitohowaiwai hesilala baibaiwadi ꞌoidiyega, `9 4“Comi loina ꞌana tohanugetao ꞌatemuyamuyaimi, weyahina sanapu ꞌana ꞌahwaꞌeda waꞌausiya, ma ꞌomi geya sowasowahimi waluhu, ma taudi wete nuwanuwadi ꞌabehega siluhu ta ꞌomi waꞌausidiya.” ~}}|zyxwvvAtssr*qpoonll&jiiThh gofxexddcba`_^^^]_\[ZZCYXrXW~WVzUUmTTZSRRQ%PP0OOoNeMLLWKoKJQII,IHGGGFED[CC'AAh@?>=Coinega Yesu tomotaedi ꞌigwae hegehegediyediya ꞌigwaeya, “Caigeda loheya ꞌina tanoha gileipa* daisinamo ꞌiꞌumeya, ma ꞌina topaihowao ꞌihegwaediya ma siꞌitaꞌitayahi, ma tauna ꞌitauya hali tupwa, ta nobwa ꞌimiyamiya. WI'Ma Yesu wete ꞌigwaeya, “Taugu wete sahena ꞌoimiya yahehepwaila latuwe ꞌabehega taiya ꞌina loinega ta bewa gide yapaipaihowa ꞌesa.” Bada ꞌina tanoha ꞌana topaihowao gwae hegehegedina nHUCoinega ꞌina hesilalaina geya sihemaise bwaibwaini, ma hesi sigwaeya, “Geya ꞌasanapu.” 9GkMa ꞌeguma tagwae, ‘Tomota ꞌoinega,’ tabu ta boda daꞌuleyega siꞌahu yamategita, weyahina tomota mabwaiyadi Yoni sihemisaeya ꞌabehega tauna ꞌaigeda palopita.” zFmCoinega taudimo ꞌoidiya sinuwanuwatuhu, ta sigwaeya, “Cina gwae togidega tahemaisa ꞌese? Weyahina ꞌeguma tagwae, ‘Yehoba ꞌoinega’ nata ꞌihegwae hilegita ꞌigwae, ‘Ma! Toꞌaha hede weyahina ta Yoni geya wahemise?’ gEGTaiya ꞌina loinega ta Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌipaihowa? Yehoba bo ꞌaigeda tomota?” SDMa Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Nugeta yahesilala ꞌoimiya. YC+sigwae, “Loheya, taiya ꞌina loinega ta bewa gide ꞌupaipaihowa ꞌese?” ^B 7Caigeda tuta ꞌoina Yesu ꞌiheheꞌita Hada Heꞌasisi ꞌoina, beno tetela bwebweꞌana ꞌihehepwaila tomota ꞌoidiya, ma topwaoliyao ma loina ꞌana toheꞌitao ma wete babadao sinaoma ta Yesu sihesilaleya, jAM0ma geya sowasowahidi, weyahina Yesu ꞌina heꞌitao tomota baibaiwadi nuwadi ꞌiꞌeweya.K@/Ma sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda Hada Heꞌasisiina ꞌoina ꞌiheheꞌita, ma topwaoli madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao ma wete tohanugetao sitohotoho ma ꞌabehega Yesu siloheꞌamasi, P?.ꞌigwaeya, “Buki Heꞌasisi ꞌoina Yehoba ꞌina gwae sileleya ꞌigwaeya,‘Cigu hada ꞌabehega hada ꞌebe ꞌahwanoi, ma ꞌomi waꞌabibuiya ta ꞌabehega ꞌimi ꞌebeyagaha.’ ” >-Coinega ꞌitauya ta ꞌiluhuwa Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma tohegimwane ꞌalonega ꞌipaꞌidiya, ma ꞌihegwaediya, =,ma mabwaiyadi siluhu ma tomotaimwao silohegumwalidi, ma wete hada mabwaiyadi sileꞌwa yahuledi. Muyaedi ꞌabwa ꞌoiuwa silatu, weyahina natumwaowedi ꞌadi toꞌabihetenaina geya siꞌinana.” Yesu togimwaneyao Hada Heꞌasisiyega ꞌipaꞌidiya <+Ma hesi tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya ꞌadi ꞌalehao silatu ma simutudi, weyahina nata ꞌino tupwa mabwaiyana siꞌali sakowasiye, ;)*“Yelusalema yo, nata tomotaimwao ꞌatemuyamuyaidi, weyahina tuta bewa ꞌoina ꞌadi ꞌabihetenaina ꞌihapwesama, ma hesi geya sisanapu. :)Yesu ꞌilatu pwaiya Yelusalema deina, ma ꞌasaina madouna ꞌiꞌiteya, nuwana ꞌigala ma ꞌidouwa, ꞌigwaeya, ,9Q(Ma Yesu ꞌigwaeya, “Sahena yaꞌauꞌausidi, weyahina ꞌeguma taudi silolagu daꞌule ꞌenadi ꞌilagu ma sibwau.” Yesu ꞌidouwa Yelusalema weyahina 8'Coinega Palisiyao tupwadi bodaedi ꞌoidiyega Yesu sihegwaeya, sigwaeya, “Bada, ꞌa tomuliyaedi ꞌuhegwaedi ma silolagu.” 7&sigwaegwae, “Yauwedo Bada, Yehoba Saninega ꞌutauyama, ꞌoinega yaliyaya ma hepwatu galewa ꞌoina simadou hedada.” P6%Silatulatu Yelusalema deina, ta sidobidobi Olibe ꞌedana ꞌoina, ta ꞌana tomuliyaowedi mabodaidi maꞌidi yaliyaya Yehoba sihehepwatuwe, weyahina ꞌina paihowa waiwaidi siꞌita pwaidiya, S5$ta ꞌitautauya ma tomota baibaiwadi ꞌadi ꞌwamao ꞌedai siyesodiya. 4 #Ma hebaiina siꞌeweya ta sitauyeya Yesu ꞌoina, ma ꞌadi ꞌwamega gwahuna siloyesoya, ꞌoinega Yesu ꞌigeluhaneya, -3U"Ta sigwaeya, “Bada nuwanuwana.” 2{!Ma tutaina ꞌaseina silihasiya ma toni hebaiyedi sihegwaediya, sigwaeya, “Togidega ta ꞌima hebai walihalihasi?” g1G Coinega taudi sitauya ta ginaula mabwaiyadi silobediya gide Yesu ꞌihegwae ꞌesediya. 0Ma ꞌeguma taiya ꞌigwae, ‘Toꞌaha weyahina beno hebaiina walihalihasi?’ loheyaina wahegwae, wagwae, ‘Bada nuwanuwana.’ ” M/ꞌigwaeya, “Casa nage matamiya ꞌoina watauya, ta nage ꞌoina nata ꞌaigeda hebai waꞌitaloba, beno ꞌase* yauyaubona, tauna geya tomota sida gelu tohoya, hebaiina walihasi waꞌeweyama. W.'ta ꞌidi tauya ꞌoina Bedipegi ma Bedani deidiya silatulatu, beno Olibe ꞌoyana gabulena, ꞌoinega ꞌana tomuliyao ꞌeluwa ꞌihesumane nugetediya tupwaedi ꞌiꞌiudi ꞌoidiya maꞌadi henuwalagu, {-oYesu ꞌina gwae bewa ꞌilosalohiya ma ꞌitoholowa, ta maꞌana tomuliyao sihanehane Yelusalema weyahina, N,Coinega bewa tuwa ꞌagu ꞌalehaowedi, taudi silogwahategauwa ma ꞌabehega geya nuwadi ꞌoidiya yahetoloina, watoedima ma mataguwa waloheꞌamasidi.’ ” Yesu ꞌina luhu Yelusalema ꞌoina +#“Ma badaina wete ꞌoidiya ꞌigwaeya, ‘Tuwa waꞌebwae, weyahina ꞌeguma taiya ꞌana heguheguyai ꞌiloheposeyane, ꞌana loheposeyana wete ꞌiloba, ma ꞌeguma taiya geya ꞌiloheposeyane, toꞌaha ꞌoina ꞌimiyamiya ꞌabwa ꞌoinega siꞌewayahule. *“Ma taudi sigwaeya, ‘Bada, sahena ꞌaꞌebwaꞌebwae, weyahina tauna teni kina ꞌiꞌewediya ta sowasowahina.’ ;)o“Coinega taudi badaina deina sitotoholo ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, ‘Cigu kinaina ꞌoinega waꞌewa, ma loheyaina tauna loheposeyana madouna ꞌilobeya waꞌebwae.’ ( ma toꞌaha huhuna ta ꞌoinega geya ꞌigu maneina banika* ꞌoina ꞌulagu, ma saugaina yahilama maꞌana lohepoi yaloba?’ ' “Ma badaina ꞌigwaeya, ‘Moisa, ꞌowa topaihowa galau. Tuwa ꞌuboi ꞌino gwaeyega ꞌa loina yaꞌebwaego. Weyahina ꞌusanapugauwa ꞌabehega taugu loheya paꞌaligu, ta ꞌigu wasawasa yaꞌewaꞌewa hali tomota ꞌidi paihowa ꞌoidiyega, m&SWeyahina yamatautegowa ꞌamuge ma ꞌiꞌwaiha. Ma moisa, yamatautegowa weyahina ꞌowa loheya paꞌaliu ma ꞌino wasawasa ꞌuꞌewaꞌewa hali tomota ꞌidi paihowa ꞌoidiyega. Coinega ꞌino kina bewa ꞌuꞌewa hila.’ %“Ma hetoina wete ꞌinaoma ma ꞌihegwaeya, ‘Bada, ꞌino kinaina bewa ꞌaleꞌo ꞌoinega yawaduya ta yalagu bwaibwainiya. g$G“Coinega tauna wete ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Casa paibi ꞌoidiya ꞌuhetoloina.’ &#E“Ma loheya heluwena wete ꞌinaoma ta ꞌigwaeya, ‘Bada, ꞌino kinaina ꞌaigeda mwalo ꞌuꞌebwaegauwa bewa ꞌana lohepoi paibi yalobediya.’ X")“Coinega badaina ꞌigwaeya, ‘Causala! Cowa toguibiga moisa, weyahina ginaula ꞌiꞌiuna ma ꞌuhepaihowa bwaibwainiya, ꞌoinega maisau yaꞌebwaego, beno ꞌasa teni ꞌoidiya ꞌuhetoloina.’ Y!+“Ma loheya ꞌaigeda ꞌinugetama ꞌina badaina matana ꞌitoholowa, ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Bada, ꞌino kinaina ꞌaigeda mwalo ꞌuꞌebwaegauwa bewa ꞌana lohepoi wete teni yalobediya.’ S “Ma badaina tuwa ꞌihetoloina. Eeta tutaina ꞌilohihilama ta ꞌina topaihowaedi ꞌibwau heꞌautedima, nuwanuwana ꞌisanapu ꞌadi heguheguyaiyedi ꞌoidiyega hisa loheposeyana silobediya. [/“Ma muliyetega badaina ꞌina tomotaiyao tupwadi silogwahateya, geya nuwadi ma ꞌoidiya ꞌihetoloina, ꞌoinega wasa sihesumaneya, sigwaeya, ‘Loheyaina beno geya nuwama ma ꞌoima ꞌihetoloina.’ ~u Mulina ma ꞌitauya, ꞌina topaihowao teni ꞌibwau heꞌautedima ma ꞌadi heguheguyai kina ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌiꞌebwaediya ma ꞌihegwaediya, ‘Cami heguheguyai bewa wahepaihowadi ma ꞌana lohepoi waloba, ꞌana siga yalohihilama.’ +O ꞌigwaeya, “Caigeda bada ꞌiꞌatububu pwaiya ta ꞌitautauya tupwana bwaga ꞌoina ma ꞌabehega nobwa ꞌihetoloina, ma ꞌabwa muliyetega ꞌilohihilama. 1[ Ma Yelusalema deina nata ma silatu, eeta bodaedi sinuwanuwatuhu ꞌabehega Yehoba ꞌina loina nata ꞌihegaina, ꞌoinega gwae hegehegedi bewa ꞌiꞌebwaediya,  Taugu Loheyaiguina, ta yanaoma ma ꞌane todeya yaꞌebesedi ma yaꞌabihetedi, gide loheya bewa.” Gwae hegehegedi heguyai weyahina 5 Coinega Yesu ꞌihegwaeya, “Bewa tuwa hada bewa ꞌoina ꞌabihetena ꞌilatuma, weyahina loheya bewa tauna ꞌaigeda Ebalahamo ꞌina boda. +OMa Sakiusaina ꞌitoholowa ta Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, bewa ꞌoinega ꞌigu tobwatobwa mabwaiyana yaꞌupwaluwa ma ꞌaigeda tupwa towewelohe yaꞌebwaedi. Ta wete ꞌeguma taiya ꞌoinega mwalo yaꞌewa puiya, yada hemaise maꞌana lohepoi ꞌehata wete yaꞌebwae.” Nage ꞌoina tomotaedi ginaula bewa siꞌiteya, ma silomugiyeya, sigwaeya, “Togidega ta Yesu ꞌiluhuwa togala ꞌina hada?” mSSakiusa ꞌilomwayamwayauwa ta ꞌisuluwa, ma maꞌina yaliyaya Yesu baꞌidana sihelobaloba. eCMa saugaina Yesu ꞌinaoma tupwaina ꞌoina, ꞌiꞌitahaneya ta Sakiusa ꞌiꞌiteya, ꞌoinega ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Sakiusa, ꞌusuluma mwayamwayau, weyahina nata taugu baꞌidau ꞌino hada tamiyamiya.” (ICoinega ꞌipili nugeta ta ꞌaiwe ꞌaigeda ꞌihaneya, sanina sikamole*, ta nage ꞌoinega Yesu ꞌida ꞌita, ꞌeguma saugaina tupwaina ꞌoina ꞌilatu. PMa tutaina Yesu ꞌitautauya, Sakiusa nuwanuwana ma Yesu ꞌida ꞌita ꞌabehega taiya tauna, ma hesi geya sowasowahina ma ꞌiꞌita, weyahina tauna loheya toꞌutoꞌupana, ma wete boda madouna.  Tupwaina ꞌoina ꞌaigeda takesi ꞌadi toꞌewao ꞌadi tohanugeta ꞌimiyamiya, sanina Sakiusa, tauna towasawasa ꞌaigeda. W )Ma Yesu Yeliko ꞌoina ꞌiluhu pwaiya, ma ꞌasaina ꞌalonega ꞌitautauya. *M+Nage ꞌoina matana ꞌiꞌasilala, ta maꞌina loyauwedo Yehoba ꞌoina Yesu ꞌimuliyeya. Ma bodaedi siꞌiteya, ta mabwaiyadi Yehoba sihepwatuweya.|q*Ma Yesu ꞌigwaeya, “Bewa tuwa matau ꞌiꞌasilala, weyahina ꞌino hemisa ꞌoinega ꞌubwebweꞌana.” )“Toꞌaha nuwanuwau ma yapaihowa ꞌoiuwa?” Coinega ꞌigwaeya, “Bada sowasowahina ma matagu ꞌuꞌabihe ꞌasilaladi?”  (Coinega Yesu ꞌitoholowa ta ꞌihegwaediya ma loheyaina sibwauweyama. Ta ꞌinao pwaima ta Yesu ꞌihesilaleya, ꞌigwae, F 'Ma taudi tomotaedi sinugetama loheyaina siꞌausiya, sigwae, “Culolagu! Tuwa wui!” Ma tuwa ꞌibwau ꞌenana madounega ma ꞌigwae, “Debida tubuna yo, ꞌuꞌatemuyemuyegau.”  &Coinega tomatagibugibuina ꞌibwau ꞌenana madounega ma ꞌigwae, “Yesu yo, ꞌowa Debida ꞌina susu, ꞌuꞌatemuyemuyegau!” > w%Ta sigwaeya, “Yesu gwama Nasaleta ꞌitautauya,” m S$Yesu ma ꞌana bodao ꞌenadi ꞌihesagoheya, ta ꞌisalutuwa ma ꞌigwaeya, “Taiyewedi beno?”  3#Ma Yesu Yeliko ꞌoina ꞌilatulatu, ma ꞌaigeda tomatagibugibu ꞌedai ꞌimiyamiya, ꞌiloloꞌahwaꞌahwanoi mane ma tobwatobwa weyahidi. &E"Ma ꞌana tomuliyaedi geya ꞌaigeda ꞌina gwaeina ꞌana nuwasabwalena ꞌoidiya ꞌiluhu. Yesu ꞌaigeda tomatagibugibu ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya uc!ta wete balaeyega sisapigau, ma siloheꞌamasigau, ta sabwelo hetoina ꞌoina ꞌamasega yatoholo hila.”  Nugeta siꞌebwayaegau taudi geya meYudiya ꞌoidiya, ma silotuyanegau ma siꞌabihedeba mwadinegau ma siꞌesohegau, taYesu site tuwelowedi ꞌibwau ꞌautedima ma ꞌitoediya papaliya ta ꞌihegwaediya, “Bewa tuwa tahanehane Yelusalema ma ginaulaina mabwaiyana palopitao mwalona silelediya taugu Loheyaiguina weyahigu nata silatu ma waꞌitadi. tuta bewa ꞌoina maisa madouna waloba, ma wete tuta sinaonaoma ꞌoina yawasimi hataya waꞌewa.” Yesu ꞌina gwae ꞌamasa weyahina {Ta Yesu mabwaiyadi ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Yahepwaila dumwalu ꞌoimiya, ꞌeguma taiyewedi ꞌomi ꞌimi gogo bo mwanemiyao bo tasimiyao bo tamamiyao bo sinamiyao bo natumiyao waꞌebesinediya ma Yehoba ꞌina loina ꞌoina watagwalegemiya, Coinega Pita Yesu ꞌihegwaeya, “Bada, ma tauma togidega? Weyahina ꞌima ꞌasao ꞌaꞌebesine pwaidiya ma ꞌamuliyegowa.” Coinega ꞌigwaeya ꞌoidiya, “Toꞌaha tomota ꞌoidiya geya sowasowahina, Yehoba ꞌoina ginaulaedi meyameyahadi.” 4aBodaedi Yesu mahetenao simiyamiya gwaeina sihesagoheya, ta sihesilaleya, sigwae, “Ceguma bewa gidemusa, taiya hede sowasowahina ma ꞌebe yaliyayaina ꞌiloba?” J Moisa, kameli* tauna hebai madouna, ꞌoinega tupwana mwauna ma nidili* ꞌana ꞌebesula ꞌoinega ꞌiluhu, ma hesi towasawasao ꞌidi luhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina mwau hedade.” N~Cina nuwagalaina Yesu ꞌisanapu pwaiya, ꞌoinega tomota ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Ceguma taiyewedi taudi maꞌidi wasawasa madouna ꞌidi luhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina mwau hedada. }}sGwae bewa loheyaina ꞌihesagoheya, ta ꞌina wasawasa madouna ꞌinuwahiya, ꞌoinega nuwana ꞌigala moisa. O|Cina gwaeina bewa gide Yesu ꞌihesagoheya, ꞌoinega ꞌigwaeya, “Caigeda ginaula tuwa ꞌilosapuligowa, beno ꞌabehega ꞌino tobwatobwa mabwaiyana ꞌuhegimwaneyedi ma ꞌadi maisa towewelohe ꞌoidiya ꞌuheguyaiyedi, ta ꞌoinega ꞌunaoma, ꞌumuliyegau ma ꞌoinega ꞌabwa ꞌino wasawasa galewa ꞌuloba.” o{WTa loheyaina ꞌigwaeya, “Cigu tuta gwamega ta nige loinaedi beno yamuliya bwaibwainidiya.” ^z5Ma Yehoba ꞌina loinao ꞌusanapu pwaidiya, beno ꞌabehega:Sahena logwali,Sahena loheꞌamasa,Sahena yagaha,Sahena hepwaila ꞌaboꞌabo,Ma wete tamau ma sinau ꞌuheꞌasisiyanedi.” y-Ma Yesu loheyaina ꞌihegwaeya, “Togidega ta ꞌoinega ꞌuꞌahwa bwebweꞌanaegauwa? Geya ꞌeta taiya bwebweꞌana, beno tuwa Yehoba. _x7MeYudiya ꞌidi tohanugeta ꞌaigeda ꞌinaoma ma Yesu ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Bada, yasanapuya ꞌabehega ꞌowa toheꞌita bwebweꞌana, ꞌoinega toꞌaha nata yapaihowa ma yawasigu hataya yaloba?” Bw}Yahegwaegomi ꞌeguma taiyewedi taudi gwagwama bewa gide ꞌidi hemisa, sowasowana Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina siluhuluhu, ma hesi ꞌeguma geya, nata geya.” Wasawasa weyahina \v1Ma Yesu ꞌibwau heꞌautediya ma ꞌigwae, “Sahena gwagwama waꞌauꞌausidi ma hesi watagwaledi ma ꞌoiguwa sinaoma. Weyahina gwagwama bewa gide Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌilobwaine bwaibwainidiya. #u?Tupwadi tomota natudiyao ꞌiꞌiudi siꞌewedima ma ꞌabehega Yesu ꞌiꞌabitohodi, ma ꞌana tomuliyao tomotaedi siꞌitediya ta siꞌausidiya. Xt)Ta Yesu wete ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Moisa, loheyaina bewa ꞌina ꞌahwanoiina weyahina ꞌana ꞌahwabwebweꞌana ꞌilobeya Yehoba ꞌoinega, ma hesi Palisiina geya. Weyahina ꞌeguma taiya tauna ꞌiꞌabilagasi nata silagusuluhe, ma ꞌeguma taiya tauna ꞌilagusuluhe siꞌabilagasi.” Gwagwama Yesu ꞌigwae helauwediya s “Ma hesi takesi ꞌana toꞌewaina bwagebwagega ꞌitoholowa, ta maꞌina debamwadina lumalumana ꞌitutuya, ma ꞌituluha ta ꞌiꞌahwanoi, ꞌigwaeya, ‘Yehoba yo, ꞌusanapu pwaigauwa ꞌabehega taugu togala, ꞌoinega ꞌuꞌatemuyemuyegau!’ ” :rm Taugu hesi wiki ꞌaigeda ꞌaigeda sabwelo ꞌeluwa ꞌoidiya ꞌeꞌahai ꞌoinega yahudihudi, ma wete ꞌigu tobwatobwa mabwaiyana ꞌoinega tupwana yaꞌebwaꞌebwaego.’ q Coinega Palisiina ꞌitoholowa ma ꞌiꞌahwanoiya, ꞌigwae, ‘Yehoba yo, yaloyauwedo ꞌoiuwa weyahina taugu geya gide ꞌiyagwao mumugadi, weyahina taudi toyagaha hedade, ma ꞌaboꞌaboidi, ma lologwalidi, ma wete taugu geya gide takesi ꞌana toꞌewa nage. 7pg ꞌigwaeya, “Caigeda tuta ꞌoina loheloheya siteluwa siluhuwa Hada Heꞌasisi ꞌoina sabi ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Caigeda Palisi ma ꞌaigeda takesi ꞌana toꞌewa. o Tomota tupwadi sinuwatuhuya ꞌabehega taudi dumwaludi ma hali tomota geya, ꞌoinega Yesu ꞌigwae hegehegediyediya bewa gide, (nIMoisa tuwa, ꞌina lemaina dumwaluna nata ꞌipaihowa ꞌoidiya. “Ma togidega ꞌomi wanuwatuhu ꞌeseya ꞌeguma saugaina taugu Loheyaiguina yahilama baleꞌu bewa ꞌoina, hisa tomota maꞌidi hemisa yalobadi sitoholo paꞌala?” Palisi ma takesi ꞌana toꞌewa ꞌidi ꞌahwanoi mWete gide Yehoba ꞌina tomotaiyao hehesinuwaidi nata ꞌilemedi, ꞌeguma siꞌahwanoi hilahila ꞌoina, sabwelo ma nihuwana ꞌoidiya. l+Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Toloinaina ꞌina gwae weyahina wanuwatuhu. Tauna loheya galana ma hesi hiwape ꞌilemeya. #k?ma hesi hiwape bewa ꞌina tauya hilahilama ꞌoiguwa weyahina yaꞌabihete ꞌana ꞌaleha ꞌoinega, tabu ma ꞌagu wahiꞌwata ꞌilagu hila.’ ” j#“Tuta ꞌaigeda ꞌaigeda gide ꞌina paihowa, ma toloinaina genuwana ma ꞌileme. Ta ꞌaigeda tuta ꞌoina toloinaina ꞌilowahiꞌwata, ꞌoinega ꞌiboinamo ꞌoina ꞌigwaeya, ‘Tuwa Yehoba geya yamataute ta wete loheloheya geya yada heꞌasisiyanediya, oiWTupwaina ꞌoina wete ꞌaigeda hiwape ꞌimiyamiya, ma tuta baibaiwana hiwapeina ꞌilatulatu toloinaina ꞌoina ta ꞌiꞌahwaꞌahwanoi ꞌoina lema weyahina, ꞌigwae, ‘Bada, ꞌagu ꞌaleha ꞌoinega ꞌuꞌabihetegau.’ :hmBewa gidemusa ꞌigwaeya, “Caigeda ꞌasa ꞌoina toloina ꞌaigeda madouna ꞌimiyamiya, tauna Yehoba geya ꞌida matauteya ta wete loheloheya geya ꞌida heꞌasisiyediya. xg kEema ꞌaigeda gwae hegehegedi Yesu ꞌiꞌebwaediya ma ꞌabehega sahena ꞌahwanoi ꞌoinega siweꞌaweꞌa. Qf%Coinega ꞌana tomuliyaowedi sihesilaleya, sigwae, “Bada, taꞌeha?” Ta Yesu ꞌihegwaediya, “Taꞌeha ꞌoina ꞌwayoha ꞌimiyamiya beno ꞌoina ꞌaoꞌao siꞌetoꞌetoꞌauta.” e$(-) fdE#Wete gide wahiwahine ꞌeluwa siꞌeꞌehalo, ꞌaigeda yatoe ta ꞌaigeda ꞌimiyamiya.” 8ci"“Ma yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega hinuwanaina nage ꞌoina tomota ꞌeluwa ꞌebeꞌeno ꞌaigeda ꞌoina siꞌeno, ma ꞌaigeda yatoe ta ꞌaigeda ꞌimiyamiya. >bu!“Ceguma taiya tauna yawasina weyahina ꞌiꞌaipate, nata yawasinaina ꞌiheꞌwadalele, ma ꞌeguma taiya yawasina ꞌitagwale ma ꞌiheꞌwadalele, ꞌabwa ꞌiloba hila. Ya+ “Ma hesi wanuwatuhuyahi toꞌaha gide ꞌihapwesa Lota mwanena ꞌoina. d`A“Ma sabweloina ꞌoina ꞌeguma taiya wagahata ꞌimiyamiya, sahena wete hada ꞌalona ꞌiluhuluhu ma ꞌabehega ꞌilotobwatobwa. Wete ꞌeguma taiya tanoha ꞌipaipaihowa sahena ꞌasa weyahina ꞌipilipili. _“Ginauledi silatuwa ꞌoidiya, ꞌabwa wete gide tomota ꞌoidiya sida latu ꞌesa, beno tutaina taugu Loheyaiguina yahilama. 4^ata ꞌana siga Lota Sodoma* ꞌiꞌebesineya, ꞌoinega ꞌaiwe ganinisa ma daꞌule yahiyahidi galewega sigubalama gide dohi, ma tomota mabwaiyadi ꞌiloheꞌamasidiya. ?]w“Ma wete Lota* ꞌina tuta gide, saugaina tomota mabwaiyadi siꞌaiꞌai ma sinumanuma, ma wete sigimwagimwane ma sihehegimwane, ta wete sitanohapaihowa ma sihadahadaꞌabi, \Weyahina Nowa ꞌina tuta siꞌaiꞌai ma sinumanuma ma wete loheloheyadi ta wahiwahinedi sihaihai ꞌana siga Nowa ꞌina waga ꞌigeluwa, ta yagewa ꞌilatuwa ta ꞌoinega tomota mabwaiyadi ꞌimutudiya. Ma taugu Loheyaiguina ꞌigu hilama gidemusa. E[“Cigu hilama ꞌana tuta Nowa ꞌina tuta gidemusa. vZe“Ta muliyetega ma ginauledi sihapwesa, nugeta mehau bewa silogwahategau, ma ꞌoidiyega muya yaloba. YWeyahina saugaina ꞌeguma yanaonaoma, galewa ꞌana ꞌita gide ꞌasilala daisinamo, gide namala madouna ꞌana ꞌita. jXMMa ꞌeguma tomota sigwae, ‘Keliso nage’, bo nuwana ‘Bewa’, nata sahena wamulimuliyedi. tWaCoinega ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Cabwa yaꞌebesinegomi, ma muliyetega nuwanuwami madouna ma taugu Loheyaiguina baꞌidamiu tada miyamiya sabwelo ꞌaigeda tuwa weyahina, ma hesi nata geya waꞌiteꞌitegau. V#Ma wete geya sowasowahidi ma sigwae, ‘Waꞌita Bewa’, bo nuwana ‘Nage’, weyahina Yehoba ꞌina loina ꞌoimiya ꞌimiya pwaiya.” UPalisiyao tupwadi sinaoma ma Yesu sihesilaleya to tuta gide ꞌoina Yehoba ꞌina loina ꞌilatuma. Coinega Yesu ꞌidi hesilalaina ꞌihemaiseya bewa gidemusa, ꞌigwaeya, “Geya sowasowahina ma tomota matadiya Yehoba ꞌina loina ꞌinaonaoma siꞌita. TCoinega ꞌino hemisega ꞌabihetena ꞌulobeya. Causala, ꞌutoholo ma ꞌutau.” Yehoba ꞌina loina tuta ꞌinaonaoma weyahina STogidega geya sihilama ma Yehoba ꞌoina siloyauwedo? Ma ꞌowa taumana geya Yudiya ꞌoinega, ma ꞌunaoma sabi loyauwedo. RCoinega Yesu loheyaina ꞌihegwaeya, “Nige wate nima luwaluwa yaꞌabihe bwebweꞌanegomiya, ma taꞌeha site naeniyedi? SQma Yesu ꞌahena ꞌibeꞌu talutalubuꞌiya ma ꞌoina ꞌiloyauwedowa. 3P_ma ꞌaigeda loheya ꞌoidiyega, tauna gwama Sameliya, ꞌiꞌiteya ꞌabehega ꞌibwebweꞌana pwaiya, ꞌoinega ꞌihila ma ꞌenana madounega Yehoba ꞌihepwatuweya, O7Coinega ꞌiloꞌitahila ma ꞌihegwaediya, “Watauya ma topwaoli ꞌoidiya waheꞌitaegomi.” Ma sitautauya ꞌedai ta ꞌadi lepelo ꞌigumwala, ^N5 ma sibwaubwau ꞌenadi madounega, sigwaeya, “Bada Yesu ꞌuꞌatemuyamuyaemai.” My Ta ꞌaigeda ꞌasa ꞌoina ꞌinaoma ma tolepelo nima luwaluwa ꞌilobediya, eema ꞌina ꞌeda ꞌoinega siha hila, mLS Ma Yesu Yelusalema weyahina ꞌitautauya ma Sameliya ta Galili gamwagamwanidiya ꞌilatulatu. 6Ke Ma ꞌomi wete gidemusa, ꞌeguma tutaina ginaula mabwaiyana wapaihowadi, toꞌaha gide yaloinegomiya, wagwae, ‘Cehe, tauma tuwa topaihowa, ꞌoinega toꞌaha gidemusa ꞌama loinaina gide ꞌapaihoweya, beno gide ꞌama lobwaina moisa.’ ” Tolepelo nima luwaluwa ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya J Coinega hewaliina ꞌina paihowa weyahina ꞌana loyauwedo geya ꞌida lobeya ꞌina bada ꞌoinega, weyahina tauna tuwa ꞌina paihowa. Ima hesi ꞌugwae, ‘Cagu ꞌuꞌatububu ma ꞌuꞌitayahigau ma yaꞌai, ma ꞌoinega ꞌowa muliyetega ꞌuꞌai ma ꞌunuma.’ HMa wete ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Ceguma ꞌaigeda taiya ꞌowa ma ꞌino hewali, tauna togesoha bo nuwana hebai ꞌana toꞌitayahina, ma tutaina ꞌeguma hewaliina ꞌina paihowega ꞌilatuma, geya sowasowahina ma ꞌuloina ꞌabehega tauna ꞌiꞌai nugeta, GMa badaina ꞌigwaeya, “Ceguma ꞌimi hemisa ꞌana waiwai gide seyala* patuna, sowasowahina ma ꞌaiwe bewa madouna ꞌoina wagwae, ‘Cudabugo ma niꞌuwa ꞌuboi ꞌuꞌumago,’ nata ꞌimi gwaeina ꞌihematamatane.” Topaihowao ꞌidi paihowa hFIEeta Yesu ꞌana tohepwailaowedi sigwaeya, sigwae, “Cima hemisa ꞌuꞌabihewaiwai.” {EoMa ꞌeguma tasiu ꞌina sabwelo ꞌaigeda ꞌoina ta masebeni ꞌipaihowa galagala ꞌoiuwa, ma tuta ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina ꞌiꞌahwaꞌahwanoi ꞌoiuwa sabi nuwasam, ꞌilobwainegowa ma mabwaiyana ꞌunuwasamudi.” Hemisa weyahina D1“Coinega waꞌitayahigomi, ma ꞌeguma tasiu ꞌoiuwa ꞌipaihowa galagala, ꞌuhegwae ꞌina puiina, ma ꞌeguma ꞌinuwabui ꞌunuwasam. QCMa ꞌeguma taiya toꞌabi hebeꞌuina, ꞌilobwaineya ma daꞌule madouna silosipwa ꞌaniꞌona ma niꞌu dubaduba siulasuluhe, ma ꞌoinega sahena gwagwama siheheꞌauꞌaunaowe. Nuwasam weyahina zB oCoinega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tomota tupwadi nata ꞌebetoho baibaiwana sipaihowadi ꞌoimiya ma ꞌabehega siꞌabi hebeꞌugomi, ma ꞌeguma taiyawedi taudi ꞌebetohowedi sipaihowediya tuwa ꞌatemuyamuyaidi. lAQTa Ebalahamo wete ꞌigwaeya, ‘Ceguma Mosese ma palopitao ꞌidi gwae geya sihemisaedi, geyaꞌabwa wete ꞌaigeda taiya sihehemisae, bwagana ꞌeguma ꞌaigeda toꞌamasa ꞌitoholo hila ma ꞌitauya ꞌoidiya.’ ”I@ Ma hesi towasawasaina ꞌigwaeya, ‘Tamagu, beno geya sowasowahina. Ma ꞌeguma taiya ꞌamasega ꞌitoholohila ma ꞌitauya ꞌoidiya, ma tauna siꞌita, ꞌoinega sinuwabui bwaibwaini.’ ?wCoinega Ebalahamo loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Tasimwaowedi ꞌadi tohenuwalagu simiyamiya, taudi beno Mosese ta palopitao ꞌidi gwaeyedi Buki Heꞌasisi ꞌoina. Gwaeyedi ꞌalona sowasowahina ma tasimwaowedi sihesagoha bwaibwaini.’ s>_ma tasigwao site nima ꞌida hemataluwedi, tabu ma taudi wete sinaoma muya ꞌina tupwa bewa ꞌoina.’ =“Towasawasaina ꞌigwaeya, ‘Ee bwebweꞌana, ma benomo nuwanuwagu ma Lasalo ꞌuhewasae ꞌigu bodao ꞌoidiya, f<EMa wete ꞌuda sanapu ꞌabehega gamwagamwanida saꞌala madouna ꞌimiyamiya, ꞌiwatahigita, ꞌoinega geya sowasowahina ma bewa ꞌoinega ꞌahabalawa ꞌoimiya. Comi wete, geya sowasowahimi ma wahabalama ꞌoima.’ |;q“Ma Ebalahamo ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Natugu, ꞌusanapuya ꞌabehega mwalo yawasiu mabwaiyana yaliyayamo, ma hesi Lasalo geya ꞌaigeda ꞌebeyaliyaya ꞌiloba. Coinega bewa tutaina tauna maꞌina yaliyaya, ma ꞌowa ꞌumuyamuya. s:_Coinega ꞌibwau madouna ma ꞌigwaeya, ‘Tamagu yo! Cuda ꞌatemuyemuyegau ma Lasalo ꞌuhewasaeyama ma weꞌaha gogaina nimanega memenagu ꞌiꞌabihegogai, weyahina tuta bewa yamuyamuya madouna ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ꞌoina.’ 9%ma tauna maꞌina muya madouna toꞌamasa ꞌidi tupwa ꞌoinega ꞌiꞌita haneya, ta Lasalo ꞌiꞌiteya Ebalahamo baꞌidana simiyamiya. 28]Ma tutaina Lasalo ꞌiꞌamasa aneloseyao sitoeya ta Ebalahamo deina silaguya tobwebweꞌana ꞌidi tupwa. Ma muliyetega wete towasawasaina ꞌiꞌamasa ma sigaliheya, 7ma ꞌabehega towasawasaina ꞌana mugumuguna ꞌoinega ꞌida ꞌai. Ma Lasaloina bweꞌanao tuta baibaiwana ꞌedewa siyamoyamosidi. 6}Ma Lasalo wewelohena ma lobweꞌabweꞌaina, ꞌoinega Lasaloina towasawasaina hada ꞌahwaꞌeda ꞌoina ꞌimiyamiya, 5/Ma Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Caigeda tuta ꞌoina towasawasa ꞌaigeda ma Lasalo simiyamiya. Towasawasaina ꞌana ꞌaleꞌowao ꞌausala hedadedi ma wete ꞌanao mabwaiyadi bwebweꞌadi, ꞌoinega sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya maꞌina yaliyaya. )4KMa Yesu wete ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Ceguma taiya loheya mwanena ꞌisaꞌile ma ꞌihaibala hali wahine ꞌoina, tauna ꞌipui pwaiya, ma wete ꞌeguma wahine saꞌisaꞌilina ꞌihaihila hali loheya ꞌoina, loheyaina tauna wete ꞌipui pwaiya.” Towasawasa ꞌaigeda ma Lasalo 3Galewa ma baleꞌu ꞌidi sawala sowasowahina, ma hesi Mosese ꞌina loinao bwagana ꞌiꞌiu sehenina, geyaꞌabwa sigumwagumwala.” G2Moisa tuwa, Mosese ma palopitao ꞌidi loinao ꞌoimiya simiyamiya ꞌana siga Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌinaoma, ma tuta nage ꞌoinega ꞌana siga nige tetela bwebweꞌana Yehoba ꞌina loina weyahina ꞌabwa ꞌahehepwailedi, ma ꞌebeloinaina weyahina tomota baibaiwadi maꞌidi waiwai sitohotoho ma siluhuluhu. 1 Coinega Yesu Palisiyaowedi ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Comi wanuwatuhuya ꞌabehega mumugami bwebweꞌana tomota matadiya, ma hesi galana mabwaiyana ꞌatemiya Yehoba ꞌisanasanapudi, weyahina ginaulaedi tomota nuwadi siꞌeweya, Yehoba ꞌilogwahatediya. u0cSaugaina Palisiyao gwaeina sihesagoheya ta Yesu silotuyaneya, weyahina taudi mane nuwanuwadi madouna. j/M “Coinega topaihowa geya sowasowahina ma ꞌihetopaihowa bada ꞌeluwa ꞌoidiya, ma ꞌaigeda ꞌiguipaile ma hesi ꞌaigedamo weyahina ꞌipaihowa, ma ꞌoinega ꞌaigeda ꞌiꞌahwa bwebweꞌane ma ꞌaigeda ꞌiꞌahwa galagalae. Coinega geya sowasowahina ma Yehoba ꞌina paihowa ma wasawasa baleꞌuwa taꞌabiluwedi.” Palisiyao mumugadi . Ma ꞌeguma ꞌiyamiyao ꞌidi wasawasa weyahidi geya wapaihowa bwaibwaini, gesowana wete Yehoba ꞌimi wasawasaina ꞌiꞌebwaegomi. -- Comi wete, ꞌeguma geya baleꞌu wasawasao weyahidi wapaihowa bwaibwaini, nata Yehoba geyaꞌabwa wete wasawasa moisa ꞌiꞌebwaꞌebwaegomi. a,; “Weyahina ꞌeguma taiya ginaula ꞌiꞌiuna ꞌoina ꞌihematamatana, wete ginaula madoudi ꞌoidiya ꞌihematamatana. Ma ꞌeguma ꞌiꞌiudi ꞌoidiya ꞌiꞌabo wete ginaula madoudi ꞌoidiya ꞌiꞌabo. `+9 Ta Yesu wete ꞌihegwaediya, “Baleꞌu wasawasao galadi, ma ꞌeguma wasawasaedi ꞌoidiyega ꞌiyamiyao wahelauwedi, ꞌabwa taudi sihaesotegomi ꞌebemiya hatayaina ꞌoina, tutaina wasawasaedi sigumwala. *“Coinega ꞌina badaina ꞌina paihowa bewa wasana ꞌihesagoheya, ma ꞌihepwatuweya, weyahina mebaleꞌu sihewaiwai ꞌidi wasawasa ꞌana paihowa ꞌoina, ma hesi Yehoba ꞌina bodao geya sihewaiwai ꞌidi paihowao ꞌasilala weyahina.” C)Ma ꞌaigeda wete ꞌiluhuwa ta ꞌihesilaleya, ꞌigwae, ‘Ma ꞌowa hisa ꞌa buki?’ Ta ꞌigwaeya, ‘Ceꞌahai ꞌadi baibaiwa handeledi yabukidiya.’ Coinega tauna wete ꞌigwaeya, ‘Pepa bewa ꞌoina ꞌa bukiina ꞌulele ma ꞌeitimo ꞌulagu.’ Ma mabwaiyadi gide ꞌadi bukiyedi silagu suluhediya. 4(aMa ꞌigwaeya, ‘Holowa ꞌadi baibaiwa handeledi yabukidiya.’ Coinega topaihowaina ꞌigwaeya, ‘Pepa bewa ꞌoina ꞌa bukiyedi ꞌuleledi ma pipitimo ꞌulagu.’ R'Eeta ꞌina badaina ꞌina tobukiyao ꞌibwauwediya, ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌihesilala. Loheya nugenugetaina ꞌoina ꞌihesilala, ꞌigwaeya, ‘Hisa ꞌa buki ꞌigu badaina ꞌoina?’ E&Cinuwanuwatuhu ma ꞌaigeda ꞌeda ꞌinuwalobeya, ꞌigwaeya, ‘Cehe, bewa gide yapaihowa ꞌese ma ꞌoinega ꞌiyagwao baibaiwadi yalobadi, ꞌeguma paihowa bewa ꞌoinega yalatu.’ "%=“Coinega topaihowaina ꞌinuwatuhuwa ta ꞌigwae, ‘Togidega nata yapaihowa ꞌesa, weyahina ꞌigu badaina ꞌilogwahategauwa? Geya sowasowahina ma yatanoha paihowa, ma wete debamwadina ꞌeguma yatautauya tomota ꞌoidiya, ꞌeꞌahai weyahina yaloꞌahwaꞌahwanoi.’ m$SCoinega, towasawasaina ꞌina topaihowaina ꞌibwauweyama, ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Hepwaila galadi weyahiu yahesagoheya ꞌoinega bewa tuwa ꞌigu tobwatobwa ꞌadi pepao ꞌuꞌebwae hilegau, ma ꞌoiguwega ꞌulatu.” ]# 5Wete Yesu gwae hegehegedi ꞌaigeda ꞌana tomuliyao ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Loheya towasawasa maꞌina topaihowa, tauna ꞌina wasawasa ꞌana toꞌitayahina, ta ꞌaigeda tuta ꞌoina tupwadi loheloheya wasa siꞌeweyama towasawasaina ꞌoina, sigwaeya, ‘Bada, ꞌino topaihowaina ꞌino tobwatobwa ꞌihehepaipaisiyedi.’ ” n"U ma hesi tasiu bewa ꞌiꞌamasa, ta bewa tuwa mayawasina taloba hileya, ꞌoinega ꞌilobwainegita ma mahetedai tayaliyaya.’ ” Tetela bewa ꞌoinega Yesu Palisiyao ma loina ꞌana toheꞌitao ꞌigwae hegehegediyediya.W!'“Ta ꞌoinega badaina natuna ꞌoina ꞌigwaeya, ‘Natugu, ꞌusanapuya ꞌabehega ꞌowa tuta mabwaiyana deiguwa ꞌumiyamiya, ma toꞌaha gide ꞌigu ꞌebeloinao, mabwaiyana nimauwa simiyamiya, 9 kMa natuina bewa ꞌino tobwatobwa mabwaiyana ꞌimudaliya tosogalao ꞌoidiya, ma toꞌaha weyahina ꞌuhelauweya, ma bulumakau yauyaubona ta momonana ꞌuhunuya weyahina?’ b=Ma hesi loheyaina ꞌilogwahata, weyahina ꞌigamwasowala hedada, ma tamana ꞌoina ꞌigwaeya, ‘Tamagu, hisa bolime ꞌoidiya weyahiu yapaipaihowa ma ꞌino heyowana mabwaiyana yapaihowediya, ma geya ꞌaigeda tuta ꞌuda helauwegauwa. Geya ꞌaigeda wete hebai ꞌuꞌebwaegau ma maꞌiyagwao ꞌaꞌai hegogona ma ꞌayaliyaya. Geya hene! ~~E}} |zzxx&wuttzt s:rqq1po7nmmm lkkHj4ioi^hrggffedbb`aaY`f^^Y]_[[ZwYXXRWWkVV`VUUT9SRQYPOONdMM\LLjKJJXIHH{GG2FEEDD~CC@BAA0@??:>z=<Ma togala wete ꞌeluwa sitoediya ta Yesu baꞌidanao siloheꞌamasidi. '|GMoisa, taugu nata yahesilae, ma ꞌomi ꞌabwa wahesilae geyogeyoi. Weyahina taugu gide ꞌaiwe ꞌidahigu, ma ꞌomi tuwa gide ꞌaiwe ꞌamaꞌamasidi.” r{]Weyahina tutaedi ꞌoidiya ꞌabwa tomota ꞌoya ꞌoidiya sigwae, ‘Coya, wabeꞌuma ma wasamumai!’ zweyahina tuta ꞌinaonaoma ꞌoina mwau ꞌilatu ma taiyawedi ꞌomi ꞌagaꞌagalimi, nuwana geya natumimo, nata bwebweꞌana waloba. 7ygMa Yesu ꞌiꞌitahila ta wahiwahineyedi ꞌihegwaediya, “Comi Yelusalema wahiwahinediyao, sahena weyahigu wadoudou, ma ꞌomi waboi weyahimi ma natumiyao weyahidi wadou, x Ma boda madouna Yesu simuliyeya, ma wete wahiwahine baibaiwadi simulimuliya, ma sidoudou maꞌidi nuwagala Yesu weyahina. wYesu sitoe pwaiya ta sitauyeya, ma ꞌedai ꞌaigeda loheya sanina Saimoni silobeya, tauna gwama Sailini, pwatulega ꞌilatuma ta ꞌitautauya ꞌasai. Coinega toloꞌalehaowedi Saimoniina siloineya ta Yesu ꞌana kelose ꞌiꞌahaliya, ta ꞌimuliya. EvMa loheyaina nuwanuwadi ꞌiꞌetolihasi weyahidi, tuwa ꞌiꞌetolihasiya, tauna toloheꞌamasaina deliya silaguya mwalo tutaina tauna meLoma ꞌidi tohanugetao ꞌiloꞌaleha ꞌoidiya. Coinega Pailatoina boda nimadiya Yesu ꞌilaguya, ma ꞌidi nuwatuhuina sida losalohi. Yesu kelose ꞌoina situtu hepaꞌiyeya Ouꞌoinega Pailato ꞌoidiya ꞌitagwala ma Yesu sida ꞌabihekelose. t5Ma hesi bodaedi tuwa ꞌabwa sibwaubwau hedahedade, sigwaegwae, “Kelose ꞌoina tatutu hepaꞌine!” Ta bodaedi ꞌidi gwae ꞌihewaiwaiya, sPailato ꞌina gwae hetoina ꞌoina ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Toꞌaha hede ꞌina pui ta ꞌoinega ꞌabehega ꞌamasa ꞌiloba? Weyahina geya ꞌeta wete galana ꞌoina yalobaloba. Ma hesi sapimo ꞌilobwaineya ma muliyetega yalihasi.” grGma hesi taudi siꞌalamanimanini hedadeya, sigwaeya, “Kelose ꞌoina tatutu hepaꞌine!” eqCMa Pailato nuwanuwana ma Yesu ꞌiꞌetolihasi, ꞌoinega boda wete ꞌihesilalediya, 1p[Balabaina loheꞌamasa weyahina deliya silaguya, weyahina tupwaina ꞌoina mwalo Balaba maꞌiyanao meLoma siloꞌalehediya, ta tupwana loheloheya siloheꞌamasidiya. }osCoinega bodaedi mahemahetena sibwauwa sigwaeya, “Tauna ꞌiꞌamasa, ma hesi Balaba ꞌulihasi weyahima.” n(-) Fmma sapimo ꞌiloba, ma ꞌoinega yatagwala ma ꞌitauya.” lHelodi wete geya ꞌaigeda pui ꞌilobaloba, ta ꞌoida ꞌihesumane hileyama. Coinega geya wete loheꞌamasa ꞌilobwaine, nkUta ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Loheya bewa ꞌoiguwa waꞌeweyama ta wahepwaileya ꞌabehega tomota ꞌiꞌwaniyediya, ta matamiya yaheyatala pwaiyeya ma geya ꞌaigeda ꞌina pui yalobaloba ꞌimi heꞌewaowedi ꞌoidiyega. ijK Coinega Pailato Topwaoli Madoudi ma babada ta tupwana meYudiyaedi ꞌibwau heꞌautedima, i Sabweloina ꞌoina Helodi ma Pailato ꞌidi hegamwagamwagu tuta dudulena ꞌoinega siheꞌiyaꞌiyaguwa. Yesu ꞌina ꞌamasa weyahina 7hg Ma ꞌoinega Helodi maꞌina toloꞌalehao Yesu silolotuyaneya ta siꞌahwa galegaleya. Ma muliyetega kini ꞌana ꞌwama siheꞌoteya ma sihesumane hileya Pailato ꞌoina. wgg Ta topwaoli madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao silaga Helodi ꞌoina, ma Yesu siheheꞌewa tubatubali. ^f5 Coinega Helodi Yesu ꞌihesilala hedadeya, ta geya ꞌaigeda wete ꞌida hemaiseya. zemSitauyeya Helodi ꞌoina, ta tutaina Helodi Yesu ꞌiꞌiteya ꞌiyaliyaya madouna, weyahina tuta dudulena Helodiina nuwanuwana ma Yesu ꞌiꞌita, weyahina wasana ꞌihesagoheya, ta ꞌina paihowa waiwaidi nuwanuwana ma ꞌiꞌitadi. dMa taudi sigwaeya, “Cehe, gide.” Coinega Pailato ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Galili beno Helodi ꞌina ꞌebeloina, ꞌoinega Yesu watauye Helodi ꞌoina ma tauna ꞌiloinae, weyahina bewa tuwa Helodi ꞌebwa Yelusalema ꞌoina ꞌimiyamiya.” ocWCidi gwae bewa Pailato ꞌihesagoheya ta ꞌihegwaediya, “Togidega tauna gwama Galili, wa?” sb_Ma taudi tuwa siheꞌewa yahiya, sigwae, “Ciꞌaboꞌabowego beno, weyahina ꞌaloba pwaiya tomota ꞌiꞌaboꞌabowedi ma ꞌabehega gabemaniyao ꞌoidiyega ꞌiwatahidi. Weyahina Galili ꞌoina ꞌihegaineya ꞌina ꞌaboina, ta Yudiya tupwanao mabwaiyadi ꞌilohegumwalidiya, ma ꞌilatu pwaima tupwa bewa ꞌoina.” Yesu ꞌina yatala Helodi matana aTa muliyetega Pailato topwaoliyedi ta bodao ꞌihegwaediya ꞌigwaeya, “Loheya bewa geya ꞌeta ꞌina pui yaloba.” (`ICoinega Pailato Yesu ꞌihesilaleya, ꞌigwaeya, “Togidega, ꞌowa meYudiya ꞌidi kini, wa?” Ta ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Beno ꞌugwae pwaiya.” ;_oSitauyeya Pailatoina ꞌoina, ta Yesu weyahina sihepwaila ꞌaboꞌabowa, sigwaeya, “Loheya bewa ꞌina heꞌita ꞌahesagohediya ta ꞌabehega tauma meYudiya ꞌihawasiyemai, beno gide ꞌigwaeya, ‘Sahena Kini Sisa ꞌana takesi walagulagu, weyahina taugu kiniina, ta Toꞌabihetenaigu.’ ” {^ qCoinega mabwaiyadi sitoholowa, ta Yesu sitoeya ta sitauyeya toloina madouna sanina Pailato ꞌoina, sabi yatalae. T]!GCoinega taudi sigwaeya, “Boꞌi ꞌina gwae pui taloba pwaiya, ꞌoinega sahena wete ꞌana toheꞌewao weyahidi tanuwanuwatuhu, weyahina ꞌiꞌabo pwaiya ꞌabehega tauna Yehoba natuna.”\/FCoinega mabwaiyadi sigwaeya, “Cawa, tomada! Cowa Yehoba natuna?” Coinega ꞌidi gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Beno wagwae pwaiya.” [EMa wasanapu ꞌabehega tuta bewa ꞌoinega ma muliyetega taugu Loheyaiguina yamiyamiya Yehoba Tohewaiwai hedade ꞌina ꞌebeulega.” OZDweyahina ꞌeguma hesilala yaꞌebwaegomi geyaꞌabwa wahehemaisadi. YY+Cma sihesilaleya sigwaeya, “Cuhepwaila dumwalu ꞌoima, togidega ꞌowa Toꞌabihetenaina bo geya?” Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Geya wahemisaegau, ꞌoinega sahena yahehepwaila ꞌoimiya, ?XwBgona ꞌiꞌadaleya, ma ꞌoinega meYudiya ꞌidi babadao, beno Topwaoli madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao sideli ꞌauta, ma Yesu siꞌeweyama, ta gamwagamwanidiya sihetoholoya, LWATa wete tupwana gwae galadi ꞌoidiyega siheheliye ta ꞌana siga Ta Yesu ꞌana toꞌitayahinao taudi Yesu silolotuyaneya ma sisapisapiya. T >Eema Pita nuwana ꞌigala madouna, ta ꞌilatuwa ꞌatamana, ta ꞌidouwa. Yesu ꞌina yatala meYudiya ꞌidi babadao matadiya gSG=Coinega Yesu ꞌiꞌita hila ta Pita ꞌiꞌiteya, ta nage ꞌoina Pita ꞌinuwatuhu yahiya Badaina ꞌina gwae tutaina ꞌigwaeya, “Nata muliyetega ma ꞌamꞌam ꞌidoudou ma nugeta ꞌowa ꞌuuhalegau matoi.” R'<Ma Pita ꞌigwaeya, “Ciyagu, loheyaina weyahina ꞌugwaegwae geya yasanapu.” Cabwa ꞌigwaegwae ma ꞌamꞌam meloheyana ꞌidouwa. \Q1;Ma tupwana simiya ꞌamana, ma loheya ꞌaigeda wete ꞌenana waiwaina ꞌoinega ꞌiyanao ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Moisa, loheya bewa Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda, weyahina tauna gwama Galili.” 8Pi:Muliyetega ꞌaigeda wete loheya Pita ꞌiꞌeꞌebubuya ta ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cowa ꞌaigeda ꞌana tomuliyaina.” Ta Pita ꞌigwaeya, “Ciya! Taugu geya!” jOM9Ma Pita ꞌiuhala ta ꞌigwaeya, “Wahine, geya yasanapu taiya tauna weyahina ꞌugwaegwae.” N8Coinega topaihowa ꞌaigeda mewahinena Pita ꞌiꞌeꞌebubuya ta ꞌigwaeya, “Loheya bewa mwalo Yesu baꞌidana yaꞌitediya.” M/7Hadaina ꞌana ꞌabwalu ꞌalona topaihowao ꞌaiwe siholeya ta mabwaiyadi simwaimwailu. Pita ꞌiꞌitediya ta ꞌoidiya wete ꞌiluhuwa. zLm6Coinega Yesu siꞌabiyahiya, ta sitoeya Topwaoli Madouna ꞌina hada. Ma Pita bwagebwagega ꞌimuliyedima. /KW5Ma toꞌaha huhuna ta ꞌoinega geya waꞌabiyahigau sabwelowedi mabwaiyadi gamwagamwanimiya yamiyamiya Hada Heꞌasisi ꞌalona yaheheꞌita tomota ꞌoidiya? Ma bewa tuwa ꞌabehega watoho ma waꞌabiyahigau weyahina loina guguyou ꞌina tuta ꞌilatu pwaiya.” Pita matoi Yesu ꞌiuhaleya J)4Yesu ꞌana toꞌabiyahinaowedi, taudi Topwaoli Madoudi ma Hada Heꞌasisi ꞌana toꞌitayahinao ta babadao sinaoma, ta Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Hede taugu toyagaha, ta ꞌoinega maꞌimi ꞌelepa ꞌaleha ta maꞌimi wepasi wanaoma sabi ꞌabiyahigau! I%3Ta Yesu ꞌigwaeya, “Walolagu! Sahena gide!” Ta muliyetega Yesu loheyaina tenana ꞌiꞌabitohoya, ma ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya. $HA2Eeta ꞌaigeda ꞌana tomuliyaina ꞌina ꞌelepa ꞌaleha ꞌiꞌabilagasiya ma Topwaoli Madouna ꞌina topaihowa tena ꞌebeulega ꞌiꞌupwa yahuleya. G1Ma Yesu ꞌana tomuliyaedi sisanapu pwaiya toꞌaha nata ꞌilatu, ꞌoinega sigwaeya, “Bada, togidega, tahunudi?” F30Coinega Yesu Yudasa ꞌihegwaeya, ꞌigwaeya, “Yudasa, geya ꞌumwadina ma ꞌunaoma, ta taugu Loheyaiguina ꞌatusapwalega ꞌutebatebaegau!” WE'/Yesu ꞌabwa ꞌilolohatoto ma boda silatuma, ta Yudasa baꞌidadiu, tauna Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda, ta bodaedi ꞌihanugetedima. Yudasaina ꞌinaowa Yesu deina ta ꞌabehega ꞌiꞌatusapwali. D5.eeta ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Sahena waꞌenoꞌeno! Watoholo ma waꞌahwaꞌahwanoi, sahena Seitani ꞌitohotohogemi.” Yesu siꞌabiyahiya C9-Yesu ꞌina ꞌahwanoi ꞌilosalohiya, ma ꞌitoholowa ta ꞌihila, ꞌana tomuliyao ꞌiꞌitediya ꞌidi nuwamwau ꞌoinega siꞌeno sinediya, B',ma nuwana ꞌimwau hedadeya, ꞌoinega ꞌiꞌahwanoi waiwaiya, ta ꞌana ꞌamweyahi ꞌipesupesu baleꞌuwa, gide tuwa bweyaha ꞌidaudau. TA!+Coinega anelose galewega ꞌilatuwa ta Yesu ꞌiꞌabihe waiwaiyeya, S@*ꞌigwaeya, “Tamagu yo, ꞌeguma nuwanuwau, muyamuya biyoina bewa ꞌoiguwega ꞌuda ꞌewayahule. Ma sahena taugu ꞌigu nuwatuhu ꞌoinega, ma hesi ꞌowa ꞌino nuwatuhu ꞌoinega ꞌupaihowa.” ?!)Ta muliyetega ꞌana tomuliyao ꞌoidiyega ꞌihawasiya, ta taunamo nobwa ꞌahena ꞌitulaseya, ta ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Tamana ꞌoina, $>A(Tupwaina ꞌoina sinaoma, ta Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, “Waꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ma ꞌoinega sahena Seitani ꞌitohotohogemi.” ='Ma Yesu ꞌasa madouna ꞌiꞌebesineya, ta maꞌana tomuliyao sihilama ꞌoya Olibe ꞌoina, beno ꞌidi ꞌebeꞌeno. F<&Ta taudi ꞌina gwae sihemaiseya sigwaeya, “Bada, ꞌima ꞌelepa ꞌalehao bewa ꞌeluwa.” Ma Yesu ꞌigwaeya, “Beno sowasowahina.” Yesu ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ;'%“Weyahina tuta ꞌilatu pwaima, ma ꞌoinega Buki Heꞌasisi ꞌoina mwalo ꞌaigeda gwae weyahigu sileleya, ꞌida latu moisa, ꞌigwaeya,‘Siyatalaeyeya gide tuwa ꞌaigeda loina ꞌana toligeha.’ Ma wete gwae baibaiwana weyahigu sowasowana silatu.” :+$Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya, “Bewa tuwa ꞌimi mane maꞌana ꞌebedoꞌo ma ꞌimi peha wete waꞌewadi. Ma ꞌeguma taiya ꞌoimiyega geya ꞌina ꞌelepa ꞌalehamo, ꞌana ꞌaleꞌo ꞌigimwaneye ma ꞌana maisa ꞌoinega ꞌina ꞌelepa ꞌida gimwane. 91#Ta Yesu mabwaiyadi ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Mwalo yahesumanegomiya ma yahegwaegomiya, ꞌoinega geya ꞌimi mane ꞌana ꞌebedoꞌo bo ꞌimi peha bo ꞌami butu waꞌewaꞌewadi, ma togidega mwau walobeya?” Ta taudi sigwaeya, “Geya ꞌeta wete toꞌaha.” 8#"Ma Yesu ꞌihegwaeya, “Pita, yagwae moisa ꞌoiuwa, nata muliyetega ma ꞌamꞌam ꞌidou, ma nugeta ꞌowa ꞌuuhalaegau matoi.” L7!Coinega Pita ꞌigwaeya, “Bada, yapasima pwaiya weyahiu, ma ꞌeguma deliya silaguluguhego, taugu wete baꞌidau, ma ꞌeguma wete siloheꞌamasigo, taugu wete gide siloheꞌamasigau.” u6c ma sahena ꞌebetohoina ꞌoina ꞌuweꞌaweꞌa, weyahina weyahiu yaꞌahwanoi waiwaiya ꞌino toholo paꞌala weyahina. Coinega ꞌeguma to tuta ma ꞌunuwahilama ꞌeda ꞌausalana ꞌoina, tasimwao wete ꞌuꞌabihe waiwaiyedi.” R5Ma wete Yesu ꞌigwaeya, “Saimoni gwae bewa ꞌuhesagohe, weyahina Seitani tagwala ꞌiꞌewa pwaiya ma mabwaiyami ꞌitohogomi, gide tuwa tobegula ꞌina witiyao ꞌiꞌahu hutuhutu tohodiya, o4Wma ꞌoinega ꞌomi ꞌigu ꞌebeloina ꞌoina baꞌidagwao ꞌabwa taꞌai ma tanuma, ta wete wagahata* wasawasa ꞌoidiya wamiyatoi ma meIsileli ꞌidi susuwao tuwelo waloinaedi.” Pita ꞌina uhala Yesu ꞌihepwaila nugeteya t3aCoinega toꞌaha gide Tamagu ꞌigu ꞌebeloina ꞌiꞌebwaegauwa ꞌomi wete gide yaꞌebwae ꞌesegomi, 2y“Ma ꞌomi ꞌigu tuta mwau ꞌoidiyega boꞌi watoholo paꞌala, ta bewa tuwa ꞌomi baꞌidagwao tamiyamiya. 51c“Ma toꞌaha wanuwatuhuya, ꞌabehega taiya lohanena, ꞌeguma ꞌaigeda ꞌimiyatoi ꞌiꞌaiꞌai ta ꞌaigeda weyahina ꞌihehetapewa? Nuwana tauna toꞌai ꞌawa? Ma taugu tuwa tohetapewaina, weyahina waꞌita taugu gamwagamwanimiya bewa tuwa yahetahetapewa, ta taugu gide ꞌimi hewali. 50cma ꞌomi sahena gide taudi, ma hesi taiya tauna ꞌoimiyega lohanena ꞌida loduduna tauna gide tuwa ꞌimi hewali, ma wete ꞌimi tohanugetao sida hetopaihowa weyahimi. 1/[Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Baleꞌuwa kiniyao ꞌidi tomotao ꞌoidiya siloiloina, ta topaihowaowedi ꞌidi toloinao siꞌahwaꞌahwa bwebweꞌanedi, w.gCoinega taudi ꞌoidiyega heꞌoheꞌohena ꞌilatuwa ꞌabehega taiya lohanena mabwaiyadi ꞌoidiyega. "-=Coinega ꞌana tomuliyaowedi taudi ꞌoidiya sihesilala, sigwaeya, “Taiya hede bewa gide ꞌina paihowa?” Tohanugeta ma ꞌina hewali weyahidi ,Taugu Loheyaiguina ꞌabwa yatauya ꞌedaina mwalo Yehoba ꞌiloineya, ma hesi ꞌagu totebaina hesi ꞌatemuyamuyana!” ^+5ma waꞌita, loheyaina tauna nata ꞌitebaegau tuta bewa baꞌidagu ꞌaꞌaiꞌai. ,*QTa beledi ꞌiꞌeweya, ta weyahina ꞌiloyauwedowa Yehoba ꞌoina ma muliyetega ꞌiꞌabihisiya, ma ꞌoidiya ꞌiheguyaiya, ma ꞌihegwaediya, “Bewa wahigu, )(Ma yahegwaegomi tuta bewa ma muliyetega waini bewa sahena ꞌoinega yanumanuma hila ta ꞌana siga Yehoba ꞌina loina ꞌilatu.” E'Ta waini mabiyona ꞌiꞌeweya, ta weyahina ꞌiloyauwedowa Yehoba ꞌoina, ma muliyetega ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Biyo bewa waꞌewa ma ꞌaigeda ꞌaigeda mabwaiyami wanuma. B&}Ma yahegwaegomi ꞌigu ꞌai bewa ꞌana ꞌebelosaloha, ta geya wete Hataona ꞌaiina yalotolotoho hila ꞌana siga ꞌana sanapu moisa ꞌilatu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina.” <%qma ꞌidi ꞌaiina ꞌalona Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Nuwanuwagu madouna ma ꞌomi baꞌidagwao Hataona ꞌeꞌahaiina taꞌai ma muliyetega ꞌigu muyamuyao yalobadi. $wMa ꞌeꞌahai siꞌatububu pwaiya, ta Yesu maꞌana tohepwailao simiya ꞌautama, ta baꞌidanao siꞌaiꞌai, X#) Coinega ꞌana tomuliyaowedi sitauya ta toꞌaha gide Yesu ꞌigwaeneya ꞌoidiya, ginauledi mabwaiyadi silobediya, ta hadaina ꞌoina Hataona ꞌeꞌahaiina siꞌatububuya weyahidi. Bada ꞌina ꞌai "! Ma ꞌoinega nata tupwa madouna tabwana ta ꞌatuꞌatububuina ꞌiheꞌitegomi, tauna ꞌoina Hataona ꞌaiina waꞌatububu weyahida.” :!m ma tonihada wahegwae, wagwae, ‘Cima toheꞌita bewa gide ꞌigwae ꞌesa ꞌigwaeya, “To tupwa ꞌutagwale ma ꞌoina maꞌagu tomuliyao Hataona ꞌaiina ꞌaꞌai?” ’ u c Coinega ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Watauya Yelusalema ꞌoina walatu, ma ꞌeguma ꞌaigeda loheya maꞌina weꞌaha patu ꞌiꞌahaliya waloba, loheyaina wamuliye, ma ꞌeguma hadai ꞌiluhuluhu ꞌomi wete hadaina ꞌoina waluhu, V% Ta taudi sigwaeya, “Taꞌeha ꞌoina nuwanuwau ma ꞌaꞌatububu?”  Coinega Yesu ꞌana tomuliyao Yoni ma Pita ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Watauya ma Hataona ꞌaiina weyahida waꞌatububu.” ,QCoinega Hataona ꞌana sabwelo ꞌilatuwa, ta pwalawa geya ꞌana ꞌabihesesehamo siꞌai, ma wete lamiyao sihunudi Hataona ꞌana ꞌebenuwatuhu weyahina. B}Ma Yudasa wete ꞌoidiya ꞌitagwala, ꞌoinega tuta bwebweꞌana ꞌiyamweya ta ꞌabehega Yesu ꞌoidiya ꞌitebae ma siꞌabiyahi, ma sahena tomota matadiya. Hataona ꞌeꞌahaiina veYudasa ꞌina gwae sihesagoheya ma siyaliyaya, ta ꞌoina sigwae hemisa ꞌabehega ꞌana maisa siꞌebwae. ECoinega Yudasaina ꞌitauya Topwaoli Madoudi ta Hada Heꞌasisi ꞌana toꞌitayahinao ꞌoidiya, ma baꞌidadiu sihegwaegwaeya ꞌabehega togidega Yesu ꞌitebae ꞌese ma siꞌabiyahi. (INage ꞌoina Seitani Yudasa ꞌoina ꞌiluhuwa, tauna sanina heluwena Isakaliyota, ma wete tauna Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda site tuwelo ꞌoidiyega. DTutaina ꞌoina topwaoliyao madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao sinuwanuwatuhu dadana togidega ma Yesu siꞌabiyahi ma siloheꞌamasi, ta geya sowasowahidi, weyahina boda simatautediya. ~ wMa Hataona Guyaina ꞌana tuta ꞌiꞌehohoya ta ꞌane pwalawa daisinamo geya ꞌana ꞌebe ꞌabisesehamo siꞌai. oW&ma gonagona ꞌaigeda ꞌaigeda tomota sitautauya Hada Heꞌasisi ꞌoina Yesu sabi hesagoheina.!%Tuta bewa ꞌoidiya Yesu Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiheheꞌita, ta lahilahiya ꞌihilahila Olibe ꞌoyana ꞌoina ꞌiꞌenoꞌeno, O$“Coinega waꞌatububu hataya, ma tuta baibaiwana waꞌahwaꞌahwanoi ꞌabehega maꞌimi ꞌatepatu ginaulaedi ꞌoidiyega wahewaiwai, ma sowasowana watoholo taugu Loheyaiguina mataguwa.” q[#Weyahina sabweloina ꞌoina mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌiloheꞌateyohodi ꞌina bwaꞌomatana ꞌoinega. 3"“Ma waꞌitayahigomi ma sahena ꞌeꞌahai ta numa weꞌaha waiwaidi ꞌoidiya watautauya hedade, ma wete sahena ꞌimi miya baleꞌuwa weyahina wanuwanuwatuhu hedade, ꞌamuge ma sabweloina ꞌoina Yehoba ꞌiloheꞌateyohogomi ta gide gomana ꞌoinega siꞌonegomi. zm!Cabwa galewa ta baleꞌu sisawala ma hesi ꞌigu gwaeyao geyaꞌabwa sisawasawala. Waꞌitayahi ma waꞌatububu mS Yagwae moisa ꞌoimiya mehau ꞌomi sahena wagumwagumwala ta ꞌana siga ginaulaedi silatu nugeta. wGide wete ꞌeguma ꞌilaꞌilalaedi waꞌitalobadi, beno wada sanapu ꞌabehega Yehoba ꞌina loina ꞌilatulatuma. c?ta nabaidi ꞌehaudi ꞌigalugalu wasanapuya ꞌabehega losihe ꞌana tuta ꞌilohohoya.  5Coinega Yesu wete ꞌaigeda gwae hegehegediyega ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Caiweina saido* ma wete tupwana ꞌaiweyao ꞌeguma waꞌitadi, , QMa ꞌeguma waꞌita ꞌilaꞌilalaedi bewa sihegaina hohau, beno waꞌatepatu ma waꞌitahane, ꞌami ꞌabihetena ꞌilatulatu.” Saido ꞌana gwae hegehegedi " =“Taugu Loheyaiguina, ta tuta nage ꞌoina mebaleꞌu mabwaiyadi siꞌitegau yalohega yasulusuluma, maꞌigu waiwai ta maꞌigu wasawasa madouna. H  ta ꞌoinega maꞌidi matauta madouna siyamwayamwa ꞌabehega to ginaula wete galana nata baleꞌuwa ꞌida latu, weyahina ginaula mabwaiyana galewa simiyamiya ꞌidi waiwai siꞌeloweꞌa. O “Ma wete muliyetega ꞌebehenainaida silatuma sinala ma waiꞌena ta ꞌipwalao ꞌoidiyega, ma tomiya baleꞌu mabwaiyadi ꞌidi matautega sitaitai weyahina bagodu madoudi sidagugu hanema, a;Nage ꞌoina toloꞌalehaowedi ꞌabwa tupwana tomota siloheꞌamasidi, ma tupwadi siꞌabiyahidi ta hali tupwa ma hali tupwa ꞌoidiya sitauyedi, ma toloꞌalehaowedi taudi tomiya ganamuli ꞌabwa sihewaiwai ma Yelusalema mabwaiyana siloine, ma ꞌoina sisakosakowasi ꞌana siga toloꞌalehaowedi ꞌidi loina ꞌilolagu. Yesu ꞌina hilama U#“Tuta nage ꞌoina togamwagamwa ma tohesusuwao siꞌatemuyamuya, weyahina tuta mwauna mebaleꞌu weyahidi, ta nage ꞌoina nata Yehoba ꞌina gamwasowalega meYudiya ꞌiꞌabihe muyamuyadi moisa. 5Sabwelowedi ꞌoidiya Yehoba ꞌina yatala nata ꞌilatu tomota ꞌoidiya, ta ꞌoinega Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila nugeta mabwaiyana ꞌilatu. T!Coinega Yudiya ꞌana tomiyao sowasowahidi ma ꞌoyai sidena. Ma wete Yelusalema ꞌana tomiyao sowasowahidi ma ꞌasega silatu. Wete gide taudi tanoha sipaipaihowa geyaꞌabwa ꞌasai siluhuluhu hila. #“Ma ꞌeguma to tuta ꞌoina Yelusalema waꞌita toloꞌalehao simiya sakowasiye wasanapuya ꞌabehega nata Yelusalema silohegwatu. lQma ꞌomi watoholo paꞌala eeta ꞌoinega yawasimi hataya waloba. Yelusalema ꞌana ꞌabihegala DMa hesi sahena ꞌaigeda toꞌehimi siꞌabiꞌabihegala, ]3ta tomota mabwaiyadi siloꞌalehegomi weyahina ꞌomi ꞌabehega ꞌagu tohemisao. 'G“Tutaina ꞌoina wete tamamiyao ta sinamiyao ta tasimiyao ta ꞌimi susuwao ta wete ꞌiyamiyao sitebaegomi, ta tupwadi ꞌoimiyega siloheꞌamasidi, weyahina taugu ꞌabwa gwae dumwaludi ta sanapu yaꞌebwaegomi ma ꞌami ꞌalehao gesowana siꞌahwa ꞌaboꞌabowegomi. \~1Ma sahena wanuwanuwatuhu hedade, ꞌeguma tutaina watoho ma ꞌoidiya wagwaegwae, ?}y Cimi yatalaedi ꞌoidiya wasagu wahepwaile ꞌoidiya. | “Ma hesi nugeta ꞌami ꞌalehao siꞌabiyahigomi ma siꞌabihe muyemuyegomi, ma wete hada tapwalolo ꞌoidiya siheyatalaegomi ma deliya silagugomi. Ma wete kiniyao ta toloinao matadiya sitoegomi ma siheyatalaegomi weyahina ꞌomi ꞌabehega ꞌigu bodao. J{  “Ma tutaina ꞌoina mwaniꞌiniꞌi hali tupwa ma hali tupwa ꞌoidiya, ma gomale madouna, ma wete muyamuya madoudi, ma wete nata ꞌebe henainaida ta ꞌebe matauta galewega silatuma. z5 Ma wete ꞌihegwaediya, “Cabwa hali boda hali boda ꞌoidiya siloꞌaleha. Ma wete hali ꞌebeloina hali ꞌebeloina ꞌoidiya siloꞌaleha. 9yk “Ma ꞌeguma wete loꞌaleha ma sahiya wasana wahesagohe, sahena waꞌateꞌateyoho, weyahina ginaulaedi sida latu nugeta ma baleꞌu ꞌana ꞌebelosaloha ꞌabwa.” xTa Yesu ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Waꞌitayahigomi ꞌamuge ta tomota tupwadi siꞌabowegomi, weyahina ꞌabwa tomota tupwana baibaiwana saniguwega sinaoma ma ꞌabehega sinugeta puiyegomi, ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌigwae, ‘Taugu Toꞌabihetena,’ ma tupwadi wete sigwae, ‘Toꞌabihetenaina ꞌina tuta ꞌiꞌehohoyama.’ Ma hesi sahena taudi ꞌenadi wamulimuliyedi. vweCoinega Yesu ꞌoina sihesilala, sigwaeya, “Toheꞌita ꞌuhegwaemai to tuta ꞌoina Hada Heꞌasisiina siligehi, ma to ꞌilaꞌilala ꞌadi ꞌita ꞌoidiyega ꞌada sanapu ꞌabehega ginauledi ꞌugwaenediya nata silatuma?” v+“Hadaina nige waꞌiteya, ma tuta ꞌinaonaoma ꞌoina mabwaiyana sileꞌwa yahuledi, ma sahena wete ꞌaigeda tupwa waꞌitaꞌita hile.” luQMa Yesu ꞌana tomuliyao tupwadi Hada Heꞌasisi ꞌana ꞌita bwebweꞌana siꞌiteya, ta Yesu siheꞌiteya ma sigwaeya, “Bada, Hada Heꞌasisiina ꞌana pasao ꞌadi ꞌita bwebweꞌana hedade, weyahina daꞌule madoudi ꞌoidiyega siꞌabiya, ma wete tomota ꞌidi helauwao bwebweꞌadi ꞌoidiyega sihepaseya.” Ma Yesu ꞌoidiya ꞌigwaeya, otWweyahina mabwaiyadi ꞌidi tupwa madouna ꞌimiyamiya, ma hiwape nage wewelohena ta ꞌina mane mabwaiyana ꞌilaguya. Geya ꞌaigeda wete ꞌina tupwa ꞌimiyamiya ma ꞌoinega ꞌana ꞌilogimwane.” Tuta mwauna nata ꞌilatu |sqCoinega Yesu ꞌigwaeya, “Moisa yahegwaegomi mabwaiyadi ꞌoidiyega hiwape nage ꞌina helau madou hedade, rCiꞌeꞌebubuna ta ꞌaigeda hiwape wewelohena ꞌiꞌiteya, ꞌilaga ta ꞌina helau toea ꞌeluwamo ꞌilagudiya. pq [Yesu ꞌiꞌeꞌebubuna ta towasawasao ꞌidi helau mane helau ꞌana ꞌebelagu ꞌoina silagulagudi. :pm/Ta wete tuta baibaiwana tomota matadiya Yehoba ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi dudulena, ma hesi ꞌidi ꞌahwanoiina geya bwebweꞌana, weyahina ꞌatediya sinuwanuwatuhu togidega nata hiwahiwape siꞌabo ꞌesedi ma ꞌidi tobwatobwao siꞌewadi. Coinega ꞌabwa Yehoba maisa galana ꞌiꞌebwaedi.”o.“Tasigwao, sahena loina ꞌana toheꞌitao ꞌidi mumuga wamulimuliye. Weyahina taudi mumugadi tuwa gide tuta baibaiwana nuwanuwadi ma ꞌadi ꞌaleꞌowao duduledi siꞌotedi ma tomota gamwagamwanidiya sisakosakowasi ma ꞌabehega siheꞌasisiyedi. Ta wete nuwanuwadi ꞌidi ꞌebemiya bwebweꞌadi Hada Tapwalolo ꞌoidiya, ta wete guyai ꞌadi tuta nuwanuwadi ma wagahata simiyatoi. hnI-Coinega boda mabwaiyadi sihehenono, ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, m/,“Debidaina ꞌina Bada Keliso, ma togidega hede Debida ꞌina susuwega muliyetega Keliso ꞌilatuma?” Loina ꞌana toheꞌitao ꞌidi mumuga _l7+ta ꞌana siga ꞌa ꞌalehao yalagu suluhedi ꞌaheu ꞌadi ꞌebelagu gabulena.’ k9*weyahina buki wali Same ꞌoina Debida ꞌina gwae ꞌigwaeya,‘Yehoba ꞌigwaeya ꞌigu Bada ꞌoina ꞌigwaeya: Cigu ꞌebeulega ꞌumiyatoi, ;jo)Coinega Yesu wete ꞌihesilala ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Togidega ta ꞌoinega tomota tupwadi sigwaeya, ꞌabehega Debida ꞌina susuwega Toꞌabihetenaina Keliso ꞌilatu, hiI'Nage ꞌoina loina ꞌana toheꞌitao simatauta ta tupwadi sigwaeya, “Toheꞌita, ꞌino maisa bwebweꞌana hedade,” ꞌoinega geya ꞌaigeda wete hesilala siꞌebwaꞌebwae. Toꞌabihetenaina tauna Debida ꞌina susu h(Ag{&Bewa ꞌana nuwasabwalena ꞌabehega geya toꞌamasa ꞌidi Yehoba, ma hesi taudi mayawasidi ꞌidi Yehoba, weyahina babadaedi Yehoba ꞌina tupwa tuta bewa mayawasidi simiyamiya.” f%“Ma Mosese mwalohene ꞌiheꞌita bwaibwainigita toꞌamasa ꞌidi toholo hila weyahina. Saugaina Mosese pwatula ꞌalona ꞌitautauya ta Yehoba ꞌaiwe sabelulu ꞌoinega ꞌihegwaeya, ꞌigwaeya, “Taugu Ebalahamo ta Aisake ta Yakobo ꞌidi Yehoba.’ !e;$Weyahina nata taudi gide aneloseyao, ta geyaꞌabwa wete siꞌamaꞌamasa hila, ma hesi Yehoba ꞌiꞌahwa natunedi weyahina ꞌamasega sitoholo hila. d#ma hesi tuta ꞌinaonaoma ꞌoina ꞌeguma wahine ma loheya sowasowahidi ma ꞌamasega sitoholo hila nata geyaꞌabwa wete sihaihai. c "Ta Yesu ꞌidi gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwaeya, “Wanuwatuhuyahi ꞌabehega tuta bewa ꞌoina wahine ma loheya sihaihai, 4ba!“Ma toꞌaha ꞌunuwatuhuya tomotaedi weyahidi, to loheya wahineina mwanena moisa, tutaina ꞌeguma ꞌamasega sitoholo hila? Weyahina site sebeniyedi sihaiya.” 1a] ta muliyetega wahine wete ꞌiꞌamasa. >`uCoinega tasina wete deinega hiwapeina ꞌihaiya, ta wete gide geya natunamo, ta ꞌiꞌamasa. Ta gide tuwa tasinao mabwaiyadi hiwapeina sihaihaiya siꞌamasa, ma geya natudiyaomo, z_mCoinega tasina deinega hiwapeina ꞌiꞌeweya ta wete simiyamiyana ta geya natunamo, ta loheyaina ꞌiꞌamasa. W^'Coinega ꞌebeꞌita siꞌebwaeya, sigwaeya, “Caigeda loheya matasinao simiyamiya ꞌadi baibaiwa site sebeni, ta ꞌadi tautuwaina ꞌihaiya ta geya natunamo, ma muliyetega loheyaina ꞌiꞌamasa. ]/“Bada, loina bewa gide Mosese ꞌileleya weyahida, ꞌigwaeya, ‘Ceguma ꞌaigeda loheya ꞌihai ma geya natunamo ma ꞌiꞌamasa, loheyaina tasina hiwapeina baꞌidana sihai ta ꞌoinega ꞌeguma wahineina ꞌihenatuna, natunaina toꞌamasina ꞌana miyalaena.’ ” \+Coinega wete tupwana Sadusiyao, taudi geya sihemisa toꞌamasa ꞌidi toholo hila weyahina, sinaoma ta Yesu ꞌoina sihesilala, sigwaeya, A[{Yesu ꞌina gwae bewa boda matadiya mabwaiyana dumwaluna, ta geya ꞌaigeda wete ꞌina gwae pui siloba, ta ꞌatedi ꞌiyohowa ma simiya henonowa. Toꞌamasa ꞌidi toholo hila #Z?Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Cehe gide! Ceguma Kini ꞌina ginaula waꞌebwaya Kini ꞌoina, ma ꞌeguma Yehoba ꞌina ginaula Yehoba waꞌebwae.” bY=ꞌigwaeya, “Hana maneina waꞌeweyama yaꞌita.” Coinega siꞌebwaeya ta ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Wahegwaegau taiya bewa maꞌamaꞌayauna ma sanina maneina ꞌoina?” Ta taudi sigwaeya, “Kini Sisa.” WX'Ma Yesu boꞌi ꞌidi ꞌaboina ꞌisanapuya, ꞌoinega ꞌihegwaediya, ZW-Coinega togidega, sowasowahina ma Kini Sisa weyahina takesi talagu, bo geya?” V-Ma tomotaiyedi sinaoma ta Yesu sihegwaeya, sigwae, “Bada, moisa ꞌowa ꞌino gwaeyao ta ꞌino heꞌitao mabwaiyana dumwaludi, ma wete ꞌasanapugowa ꞌabehega geya wete ꞌaigeda loheya ꞌuda matauteya, ma hesi Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌana toheꞌita moisa ꞌowa. UEeta tuta baibaiwana Yesu silolomatayahi ma ꞌabehega toꞌaha ꞌina pui siloba, eema ꞌoinega sihepwaile toloina ꞌoina ma ꞌiheyatalae, ꞌoinega tomota tupwadi sihesumanediya Yesu ꞌoina ta hesilalega siꞌabowe ma ꞌabehega ꞌina pui siloba. T1Bewa ꞌoina topwaoliyedi ta loina ꞌana toheꞌitao ꞌedaꞌeda siꞌebeseya ta ꞌabehega Yesu siꞌabiyahi, weyahina sisanapuya ꞌabehega taudi tuwa weyahidi ꞌigwae hegehegediya, ma hesi geya siꞌabiyahi weyahina boda ꞌoidiya simatauta. Takesi Sisa weyahina :Sm“Ceguma taiya ꞌibeꞌu logidi bewa ꞌoina, nata luluna ꞌilasadi, ma logidiina ꞌeguma ꞌibeꞌu ꞌaigeda taiya tabwanina nata wahina ꞌiꞌahu piyapiyeyamo.” R7Ma Yesu ꞌiꞌebubudiya ta wete ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Togidega ꞌana sanapu Buki Heꞌasisi ꞌina hepwailaina, ꞌigwaeya,‘Logidiina mwalo tohadaꞌabi silogwahateya, ta tuta bewa sihetoholo nugeteya hada mataꞌahwanina ma logidi mabwaiyadi ꞌiloinaedi.’ iQKMoisa, badaina ꞌabwa ꞌilatu ma topaihowaedi ꞌiloheꞌamasidi, ma ꞌoinega tanohina hali toꞌitayahinao ꞌiꞌebwaedi.” Babadaedi Yesu ꞌina gwae bewa gide sihesagoheya ta sigwaeya, “Tauda sahena wete gide!” P%“Coinega siꞌabiyahiya ta tanohega siula latuweya mulimuliya, ta nobwa siloheꞌamasiya.” Ma Yesu ꞌina heꞌoteꞌotetela ꞌigumwala pwaiya ta ꞌihesilala ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Toꞌaha nata badaina ꞌina toꞌita yahinaowedi ꞌoidiya ꞌipaihowa? {Oo“Ma saugaina topaihowaedi bada natuna siꞌiteya ꞌinaonaoma siboidimo ꞌoidiya sigwaegwae, ‘Ciyagwao, loheya nage ꞌinaonaoma, tauna badaina natuna ꞌaigeda tuwa, ꞌoinega nata tuwa taloheꞌamasi ma tauda tanoha taloinae.’ >Nu “Coinega toni tanohaina ꞌinuwanuwatuhu, ꞌigwaeya, ‘To ꞌeda wete yapaihowa? Tuwa taugu natuguina yahesumane ma ꞌoinega siꞌamayabe, weyahina tauna tuwa natugu.’ sM_ “Ma wete hetoina ꞌihesumaneya ꞌoidiya, ta wete sihunu heꞌiꞌiwasiya, ma sipaꞌi latuweya. !L; “Coinega badaina ꞌina hewali heluwena wete ꞌihesumaneya ꞌoidiya, ta sihunuya, ta wete siꞌabihedeba mwadineya, ta sihesumaneya ꞌihila. K “Ma hedodona ꞌana tuta badaina ꞌina hewali ꞌaigeda ꞌihesumane hileya ma ꞌabehega gileipa huwaina tanoha ꞌana toꞌitayahinao ꞌoidiyega ꞌiꞌeweyama. Citautauya ta geya siꞌebwae, ma hesi sisapiya ta manimenimenamo sihesumaneya ta ꞌihila. ~}}V||x{{zzyxx}ww vhuutNsrrOqppMoonmm6llLkjj^ihh1ggff)e>l=k<Ma ꞌeguma ꞌaigeda loheya ꞌitoego ma ꞌitauyego sabi heyatalaego, ꞌilobwainegowa ma nugeta puiina ꞌugihedumwalu mwayamwayauwe maꞌiyau. Ma ꞌeguma geya, ꞌa toheꞌewaina ꞌida tauyego toloina ꞌoina ma ꞌa loina ꞌuloba, beno silagugo deliya, C<ꞌilobwainegowa ma ꞌino pwaoli ꞌulagu ꞌebe pwaoli deina, ma ꞌuhila tasiu ꞌoina ma ꞌutoho ma baꞌidau walabina hila, ma muliyetega ꞌuhilama ma Yehoba ꞌoina ꞌupwaoli. K;Coinega ꞌeguma ꞌino pwaoli ꞌuꞌeweꞌeweyama ma ꞌabehega ꞌupwaoli Yehoba ꞌoina, ma ꞌeguma ꞌebwa ꞌunuweya ꞌabehega tasiuina ꞌinuwagala ꞌowa ꞌino mumuga weyahina, .:UMa hesi taugu yaloinegomi ꞌabehega ꞌeguma taiya ꞌowa tasiu ꞌugamwasowale, ꞌabwa loina ꞌuloba. Ma ꞌeguma tasiu ꞌuꞌahwa galagalae loina ꞌuloba, toloinao ꞌoidiyega. Ma wete ꞌeguma tasiu ꞌana gwae mwauna ꞌulagu, ꞌabwa ꞌuluhu ꞌasa ꞌalaꞌalatana* ꞌoina. 93Loina nugenugetana tubudao ꞌoidiya wasanapuya, ꞌigwae,“Sahena loheꞌamasa, ma ꞌeguma taiya ꞌiloheꞌamasa, loina ꞌiloba.” }8sWete yahegwaegomi ꞌabehega ꞌilobwainegomiya ma mumugami taudi Palisiyao ma loina ꞌana toheꞌitao ꞌidi mumuga ꞌida bwebweꞌana sinedi. Ma ꞌeguma geya, sahena Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina waluhuluhu. Gamwasowala weyahina 57cMa ꞌeguma taiya loinaedi ꞌaigeda ꞌoidiyega muhemuhena ꞌilogwahate, ma tomota wete gide ꞌiheꞌitaedi, tauna Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona tauna toloduduna moisa, ma hesi ꞌeguma loinaedi ꞌuhematamatanedi ma ꞌuheꞌitaedi, beno saniu ꞌimadou Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona. %6CMa yahegwaegomi ꞌabehega loinaedi silatu ma geyaꞌabwa ꞌaigeda toꞌaha muhemuhena ꞌoidiyega ꞌisawala ma ꞌana siga galewa ma baleꞌu sisawala. C5Sahena wanuwanuwatuhu ꞌabehega taugu yanaoma ma Mosese ꞌina loinao nuwana palopitao ꞌidi heꞌitao yaꞌewayahuledi. Ma hesi yanaoma ma ꞌabehega loinaedi yaꞌabilatuhedi. J4 Comi wete gide, ꞌilobwainegomiya ma ꞌimi ꞌasilala waꞌabi heꞌasilala tomota ꞌoidiya, ma ꞌoinega ꞌimi paihowa bwebweꞌana siꞌita ma Tamamiu galewa sihepwatuwe. Loina weyahina 39Ma wete ꞌomi gide mayale mebaleꞌu weyahidi. Ceguma mayale tagabu, sahena walata ꞌoinega taꞌahuꞌahu hetaluhi, ma hesi ꞌebe lagu tabwanina talagu, ma hada mabwaiyana ꞌiꞌasilala. Wete gide ꞌeguma ꞌoya pwatana taheꞌasa, geya sawasawahina ma ꞌasaina tadahwa. 2G1 Comi gide hola mebaleꞌu weyahidi. Ma hesi ꞌeguma hola ꞌina waiwai ꞌigumwala, geya sawasawahina ma ꞌibwebweꞌana hila, ꞌoinega talogwahate ma tasiwa yahule ꞌeda ꞌoina. |0q Moisa ꞌilobwainegomiya ma wayaliyaya madouna, weyahina ꞌabwa ꞌami maisa bwebweꞌana galewa waloba. Ma ꞌomi gide Yehoba ꞌina palopitao mwalo. Weyahina taudi wete ꞌidi miya mwau silobeya tomota ꞌoidiyega. Hola ma mayale weyahidi / Ma ꞌeguma weyahigu tomota siloloheliwegomi, siꞌaleꞌalehegomi, ma ꞌidi ꞌabowega siꞌahwa galegalegomi, wayaliyaya tuwa. . Ceguma ꞌomi ꞌimi paihowa bwebweꞌana weyahina tomota siꞌalehegomi, beno wayaliyaya weyahina Yehoba nimana wamiyamiya. `-9 Comi toꞌabi henuwadaumwala wayaliyaya, weyahina Yehoba ꞌiꞌahwa natunegomi. W,'Comi ꞌatemi ꞌausaladi wayaliyaya, weyahina ꞌabwa Yehoba waꞌita. d+AMa ꞌomi toꞌatemuyamuya wayaliyaya, weyahina Yehoba wete ꞌiꞌatemuyamuyaegomi. *Ma ꞌeguma ꞌomi mumuga ꞌausalana nuwanuwami madouna wayaliyaya, beno ꞌabwa mumuga bwebweꞌana ꞌatemiya ꞌimadou. s)_Comi ꞌimi mumuga nuhana, wayaliyaya weyahina ꞌabwa Yehoba baleꞌu mabwaiyana ꞌiꞌebwaegomi. N(Comi todou wete wayaliyaya, ꞌabwa Yehoba ꞌiheyaliyayegomi. U'#Comi maꞌimi nuwadobi wayaliyaya, weyahina Yehoba nimana wamiyamiya. H& Coinega Yesu ꞌihegaina ma ꞌiheꞌita ꞌoidiya, ꞌigwae: % 3Yesu boda madouna ꞌiꞌitediya, ꞌoinega ꞌiꞌebesinediya ma ꞌihaneya ꞌoyai ma ꞌimiyatoiya, ꞌoina, ma ꞌina tomuliyao wete sihanema. $#Bewa weyahina boda madouna Yesu simuliyeya, Galiliyega ma Dikapoliyega ma Yelusalemega ma Yudiyega ma wete Yolidani hali tupwega.L#Coinega Yesu tetelina ꞌisaweyaneya Siliya gogonao mabwaiyadi ꞌoidiya, ꞌoinega tolohalao mabwaiyadi sitautauyedima ꞌoina, taudi silohala madouna ma wahidi simuyamuya, ma taudi hiꞌahiꞌa* siꞌabi hebuwediya, ma taudi ꞌadi lohala hebwasubwasumo ma wete tobelu, ma Yesu ꞌiꞌabi hebwebweꞌanediya mabwaiyadi. "Yesu Galili mabwaiyana ꞌisakowasiyeya, ma ꞌidi hada tapwalolo* ꞌoidiya ꞌilohatotowa, ma tetela bwebweꞌana Yehoba ꞌina loina weyahina ꞌihehepwaila, ma wete tomota ꞌadi lohalao ꞌoidiyega ꞌiꞌabi hebwebweꞌanediya mabwaiyadi. v!ema sitoholowa, ma waga ta tamadiu siꞌebesinediya, ta Yesu simuliyeya. Yesu tomota mabwaiyadi ꞌilemediya [ /Coinega wete ꞌihasahasane, ma togomana sitetoi wagai ꞌidi gomana sigibugibubudi ꞌiꞌita lobediya, taudi Yemesa ma Yoni matamadiu, tauna sanina Sebedi. Eema Yesu Yemesaina ma tasina ꞌibwauwedima, MNage ꞌoina ꞌidi gomana siꞌebesineya ma Yesu simuliyeya. W'Coinega ꞌibwauwediya, ta ꞌigwae, “Wamuliyegau ma tomota waꞌonadi.” [/Coinega ꞌaigeda tuta Yesu Galili holai ꞌihasahasane, ta togomana siteluwa matasina ꞌiꞌitediya ꞌidi gomana siyahuyahuwe, ꞌaigeda Saimoni, tauna wete sihesaniyeya Pita, ma tasina sanina Andulu. U#Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌina lohatoto ꞌihegaina ta ꞌigwae, “Cimi paihowa galadi ꞌoidiyega wanuwabui, weyahina nata ma Yehoba ꞌihetoloina ꞌoida.” Togomana ꞌehata Yesu ꞌibwauwedima ^5Taudi guguyou ꞌina tupwa ꞌoina simiyamiya, ma hesi bewa tuwa maedana madouna siꞌita pwaiya, weyahina mwalo ꞌamasa ꞌina tupwa galana ꞌoina simiyana, ma bewa tuwa ꞌasilala ꞌoidiya ꞌisaehaneya.” “Sebuloni ma Napitalai, ꞌidi gogo beno hola ma weꞌaha Yolidani gamwagamwanidiya, taudi ganamuli ꞌidi tupwa, sanina Galili. }sGinaula bewa weyahina palopita Aiseya mwalohene ꞌihepwaila ta Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌileleya, ꞌigwae, y Coinega Nasaleta ꞌiꞌebesineya ma ꞌiloꞌasa Kapaneumi holai, beno susu Sebuloni ma Napitalai ꞌidi baleꞌuwa.  Ma muliyetega Yesu wasa ꞌihesagoheya ꞌabehega Yoni deliya silaguluhuweya, ꞌoinega ꞌihila ma Galili ꞌoina ꞌitauya. # Ma Seitani Yesu ꞌiꞌebesineya, ma muliyega aneloseyao silatuwa ma silemeya. Yesu ꞌina paihowa ꞌihegaineya tupwa Galili ꞌoina kO Coinega ꞌiheliyeya ꞌigwae, “Seitani ꞌuꞌebesinegau. Buki Heꞌasisi ꞌalona loina ꞌimiyamiya ꞌabehega,‘Cino Bada Yehoba namo ꞌoina ꞌuꞌetuluha ma taunamo ꞌina gwae ꞌuhematamatanedi.’ ” .U ma wete ꞌitohohileya, ꞌigwae, “Tupwa nage mabwaiyadi yada ꞌebwaego, ꞌeguma ꞌubeꞌu sulu ma ꞌoiguwa ꞌutuluha, nata ꞌebe loinaedi yaꞌebwaego.” 5Ma Seitani Yesu ꞌitoeya ꞌoya madouna tabwanina, ta nage ꞌoina ꞌebe loina wasawasa baleꞌuwa mabwaiyana Yesu ꞌoina ꞌiheꞌitediya, &EMa Yesu wete ꞌigwaeya, “Caigeda wete gwae Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌigwaeya,‘Sahena ꞌino Bada Yehoba ꞌutohotoho.’ ” dAma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ceguma ꞌowa Yehoba Natuna, bewa ꞌoinega ꞌulataheya, ma geyaꞌabwa ꞌuhesihesilae. Weyahina Buki Heꞌasisi ꞌigwae pwaiya ꞌigwae,‘Yehoba ꞌina anelose ꞌiloinaedi ma siꞌitayahigo,’ ma wete ꞌigwae,‘Nimadiyega siꞌahaligo, ma ꞌoinega sahena ꞌuhesihesilae dimwa ꞌoidiya.’ ” Coinega Seitani Yesu ꞌitoeya ma ꞌitauyeya Yelusalema, ma Hada Heꞌasisi* tabwana moisa ꞌoina ꞌihetoholoya, QMa Yesu ꞌigwaeya, “Buki Heꞌasisi ꞌalona loina ꞌimiyamiya ꞌabehega,‘Tomota yawasidi geya ꞌeꞌahaimo ꞌoinega, ma hesi Yehoba ꞌina gwaeyao mabwaiyadi ꞌoidiyega.’ ” Ma totohoina ꞌilatuma ma ꞌigwaeya, “Ceguma ꞌowa Yehoba Natuna, dimwa bewa ꞌuloinaedi ma siheꞌeꞌahai.” L Ma sabwelo poti ꞌalona geya ꞌiꞌai, ma ꞌigomaleya madouna.   3Bewa ꞌoinega Yehoba Yaluyaluwana Yesu ꞌitoeya ma ꞌitauyeya tupwa balabala ꞌawawa* ma ꞌabehega ꞌana tohona Seitani* ꞌoinega ꞌiloba.  Ma hesi ꞌaigeda ꞌenana galewega ꞌigwaema ꞌigwae, “Beno natugu moisa. Tauna weyahina yayaliyaya madouna.”p YCoinega Yoni ꞌitagwala ma Yesu ꞌiꞌabihe babitaisoya. Ma ꞌoinega Yesu weꞌahega ꞌigayohanema, ma galewa ꞌiꞌesoꞌeya ma Yesu Yehoba Yaluyaluwana ꞌiꞌiteya ꞌana ꞌita gide gabubu ꞌisuluma ma ꞌoina ꞌitowa. ? wMa Yesu Yoni ꞌina gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Geya. Hesi bewa gide ꞌowa ꞌuꞌabihe babitaisogau. Weyahina bewa ꞌoinega loina mabwaiyadi ꞌausaladi tamuliyedi.” MCoinega Yoni nuwanuwana Yesu baꞌidana sihesaꞌugelasa, ma ꞌigwaeya, “Cilobwaineya ma ꞌowa ꞌuꞌabihe babitaisogau, ma togidega ꞌunaoma ma ꞌabehega taugu yaꞌabihe babitaisogo?” yk Tuta nage ꞌoina Yesu tupwa Galili ꞌiꞌebesineya ma ꞌinaowa Yolidani, Yoni ꞌoina, sabi babitaiso. pY Ma wete ꞌina goliyega witi* ꞌisapidi ma huwaidi sigubala ma muliyetega huwaina ꞌausaladi ꞌihedodo ꞌina hada ꞌeꞌahai, ma mohomohowedi ꞌigabudi ꞌaiwe ninima hatayaina ꞌoina.” Yoni Yesu ꞌiꞌabihe babitaisoya M “Ceguma wanuwabui, taugu weꞌahega yaꞌabihe babitaisowegomi, ma hesi ꞌabwa ꞌaigeda loheya muliguwega ꞌinaonaoma, tauna ꞌimadou sinegauwa, ta geya ꞌilobwainegau ma weyahina ꞌana butu* yalihasi. Ma loheyaina ꞌitauyama, ma Yaluyaluwa Tabuna, gide ꞌaiwe ninima, ꞌoinega nata ꞌiꞌabihe babitaiso. T! Ma ꞌeguma ꞌimi mumuga geya bwebweꞌadi nata Yehoba ꞌiheyatalaegomi, gide ꞌaiwe ꞌeguma geya huwaina bwebweꞌana, tomota sigoha yahuledi ma ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ꞌoina siuledi ma sigabudi. Z- Ma sahena wanuwanuwa hane ꞌabehega ꞌomi Ebalahamo tubunao ma ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌatemuyemuyegomi. Hesi geya! Ma waꞌita Yehoba sawasawahina ma dimwa bewa ꞌoidiyega Ebalahamo tubunao ꞌipaihowadi. taCoinega ꞌilobwainegomiya ma ꞌimi nuwabui moisa waheꞌitaedi ꞌimi paihowa bwebweꞌadi ꞌoidiyega. zmMa Palisiyao* ma Sadusiyao* baibaiwadi wete sinaoma sabi babitaiso, ta Yoni ꞌiꞌitediya ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Toꞌabo ꞌomi gide mwata! Ma wanuwatuhuya ꞌabehega nata Yehoba ꞌina gamwasowala ꞌoinega wadena, ꞌawa? vema ꞌidi mumuga galana sihepwailediya, ma ꞌoinega ꞌiꞌabihe babitaisowedi weꞌaha Yolidani ꞌalona. <qMa Yoniina tupwa balabala ꞌawawa ꞌilolohatoto ta meYelusalema ma Yudiya ꞌana tomiyao ma weꞌaha Yolidani papalina ꞌana tomiyao mabwaiyadi siꞌautama Yoni ꞌoina, ~5Ma Yoni ꞌana ꞌaleꞌo hebai kameli* hunuhunuwana tuwa, ma ꞌana gadiwana kameli ꞌwapina, ma ꞌana ꞌeꞌahai bilolo ma mwagagau tuwa. s}_Palopita* Aiseya mwalohene bewa Yoniina weyahina ꞌigwaeya,“Tobwau ꞌaigeda tupwa balabala ꞌawawa ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌihepwaila latuwa ma ꞌigwae, ‘Badaina ꞌina ꞌeda wahunae ma wagihedumwalu.’ ” f|E“Cimi mumuga galana ꞌoidiyega wanuwabui, weyahina Yehoba nata ꞌoida ꞌihetoloina.” { Tuta nage ꞌoina Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌilatuwa balabala ꞌawawa* tupwa Yudiya ꞌalona ma ꞌilolohatoto ꞌigwaeya, &zEma ꞌiloꞌasa Nasaleta ꞌoina. Bewa ꞌoinega palopitao ꞌidi hepwaila nugeta ꞌilatuwa sigwae,“Tauna ꞌabwa sihesaniye gwama Nasaleta.”+yOSihilama ta Yosepa wasa ꞌihesagoheya ꞌabehega Helodi natuna Alekeleo ꞌihesuwaheyeya ma ꞌihetoloina tupwa Yudiya ꞌoina, ma Yosepa ꞌimatauta ta geya nuwana ꞌitauya Yudiya ꞌoina, ma nihiyega Yehoba sanapu ꞌiꞌebwaeya, ma ꞌisakowasiya ꞌitauya tupwa Galili ꞌoina, Xx)Ma Yosepa ꞌitoholowa, ma gwama masinana ꞌitoediya ma sihila Isileli. w)ꞌigwae, “Yosepa, ꞌutoholo ma gwama masinana ꞌutoedi ma wahila Isileli ꞌoina, weyahina gwama ꞌana ꞌaleha ꞌiꞌamasa pwaiya.” v5Itipita ꞌoina simiyamiya eeta ꞌana siga Helodi ꞌiꞌamasa, ma Yehoba ꞌina anelose ꞌilatuwa Yosepa ꞌoina, ta nihiyega ꞌihegwaeya, su_“Dougwaegwae ꞌasa Lamaꞌa ꞌoinega tahesagohe. Nuwagala ma mataneu sidogwaegwae. Litiyeli maꞌina susuwao sidoudou, ma ꞌidi dou ꞌoinega sahena siyaliyaliyaya, natudiyao ꞌidi ꞌamasa weyahina.” Sihila Nasaleta ꞌoina rt]Coinega tutaina ꞌilatuwa toꞌaha palopita Yelemaiya mwalo ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae, jsMMa tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwasowala madouna, ma ꞌina loina ꞌilaguya ta toloꞌalehao ꞌihewasaediya Bedeliyema ꞌasanao ꞌoidiya, ma ꞌabehega gwagwama loheloheyadi taudi ꞌadi bolime ꞌeluwa ꞌoinega ꞌisuluwa sida loheꞌamasidi. Gwagwamaedi bewa gide ꞌadi loina Helodi ꞌilaguya, weyahina tosonogaedi ꞌidi gwae ꞌoinega ꞌisanapu pwaiya gwamaina ꞌina liꞌu ꞌana tuta. }rsMa Itipita ꞌoina simiyamiya ma ꞌana siga Helodi ꞌiꞌamasa. Cidi miya taumanaina nage ma ꞌabehega Yehoba ꞌina gwae ꞌilatu, gwaeina ꞌaigeda palopita ꞌihepwaila nugeteya ꞌigwae,“Itipita ꞌoinega natugu yabwauweyama.” pqYCoinega nihuwanina ꞌoina Yosepa ꞌitoholowa ma gwama masinana ꞌitoediya ma sitauya Itipita. ppY Sitauya, ma hesi Yosepa ꞌoina anelose ꞌaigeda nihiyega ꞌilatuwa ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Yosepa, ꞌutoholo ma gwama masinana ꞌutoedi ma wadena tupwa Itipita ꞌoina ma nobwa wamiyamiya ma ꞌana siga yahemataluwego, ma walohihilama. Cimi dena bewa huhuna, weyahina Helodi nata beno gwamaina ꞌiꞌebese ma ꞌabehega ꞌiloheꞌamasi.” Uo# Ma muliyetega nihiyega Yehoba ꞌihemataluwediya ma sahena Helodi ꞌoina sihilahila, ꞌoinega sitoholowa ma mali ꞌedega sitauya ꞌidi ꞌasa. Yosepa ma gwamaina masinana sidena Itipita ꞌoina fnE Gwamaina silobeya ma siluhuwa hadai ma gwama sinana Meli baꞌidana siꞌitediya, ma siꞌetuluha gwamaina ꞌoina. Wete helauwedi siꞌewedima ma gwamaina ꞌoina silagudiya, beno goula* ma ꞌinisenisi* ma wete mulo*. ;mq ma ꞌipwalaina weyahina siyaliyaya madou hedada. dlA Nage ꞌoinega silatuwa ma sitauya, ma ꞌipwalaina mwalo tupwa bomatu ꞌoina siꞌeꞌebubuya matadiya ꞌisaehaneya tauna simuliyeya ma tupwaina ꞌipwalaina ꞌisaemasiya ꞌoina sitauya ta gwamaina silobeya, }ksCihesilala ma ꞌidi hemaisa ꞌihesagoheya ma ꞌiloinaediya, ꞌigwae, “Watauya Bedeliyema ꞌoina ma gwamaina waꞌebese bwaibwaini, ma ꞌeguma walobeya wahilama ꞌoiguwa ma wahepwaila, ma taugu wete yatauya ma yaꞌetuluha ꞌoina.” jCoinega Helodi tosanasanapuwedi ꞌibwau gahuwediya, ma ꞌoidiya ꞌihesilaleya tutaina ꞌipwalaina ꞌilatu hohauwa. [i/‘Bedeliyema ꞌalona ꞌigu boda Isileli* ꞌidi toloina ꞌabwa ꞌilatuma, ma ꞌiꞌitayahidi. Bewa weyahina Bedeliyema ꞌasa wasawasa ma sanina madouna Yudiya ꞌasainao mabwaiyana ꞌoidiyega.’ ” hMa sigwae, “Bedeliyema ꞌoina, beno Yudiya ꞌalona, gide palopita ꞌina hepwaila Buki Heꞌasisi ꞌalona ꞌigwaeya, KgMa Helodi meYudiya ꞌidi topwaoli madoudi ma loina ꞌana toheꞌitao* ꞌibwau ꞌautedima ma ꞌoidiya ꞌihesilala ꞌigwaeya, “To tupwa ꞌoina Toꞌabihetenaina ꞌina ꞌebeliꞌu?” f%Cidi gwae bewa toloinaina Helodi ꞌihesagoheya ma ꞌiꞌateyohowa ma wete meYelusalema mabwaiyadi siꞌateyohowa gwae bewa weyahina. We'sigwae, “Toꞌeha meYudiya ꞌidi kini hauhaunaina? Casanapuya ꞌiliꞌu pwaiya, weyahina ꞌina ꞌipwala ꞌaꞌiteya tupwa bomatuwega ꞌisaehaneya, ꞌoinega ꞌatauyama sabi ꞌetuluha ꞌoina.” Pd Tutaina Yesu ꞌiliꞌuwa Bedeliyema ꞌoina, Helodi* tauna ꞌiloiloina Yudiya* ꞌalona. Ma tutaina ꞌoina tupwadi tosanasanapuwao tupwa bomatuwega sitauyama ma meYelusalema ꞌoidiya sihesilala, tc cma geya ꞌwapina ꞌiꞌiabitoho ma ꞌana siga ꞌihenatuna, ma Yosepa gwamaina ꞌihesaniyeya Yesu.wb iMa Yosepa ꞌenoꞌenowega ꞌitoholowa ta aneloseina ꞌina gwae ꞌihematamataneya, ma Meli ꞌihaiya, ,a S“Gumalaulauna geya ꞌilogwali ma ꞌigamwa ma natuna meloheyana ꞌihenatune, ma sanina sida hesaniye Imanuweli.” (Ma saniina ꞌana bui Yehoba baꞌidadai.) ` 9Ginauledi silatulatu weyahina mwalohene palopita* ꞌaigeda ꞌina gwae ꞌihepwaila nugetediya ta Buki Tabu ꞌoina ꞌilelediya ꞌigwae, &_ GMa ꞌabwa natuna meloheyana ꞌihenatune, ma ꞌuhesaniye sanina Yesu, weyahina tauna ꞌina tomotaiyao ꞌidi pui ꞌoidiyega ꞌabwa ꞌiꞌabihetedi.” /^ YMa Yosepa ꞌina nuwatuhu ꞌabwa ꞌipaipaihowa, ta ꞌina tuta ꞌenowa nihiyega Yehoba ꞌina anelose* ꞌaigeda ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Yosepa, ꞌowa Debida tubuna, sahena ꞌunuwanuwagala Meli ꞌina gamwa weyahina, beno Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, tuwa ꞌeguma ꞌutoe mwaneu. 3] aMa Yosepaina ꞌinuwagala Meli ꞌina gamwa weyahina. Tauna loheya bwebweꞌana, ta geya nuwana ma Meli ꞌigihemwadine, ma ꞌinuwatuhu ꞌabehega ꞌilogwahata gahuwe. J\ Bewa gide Toꞌabihetena Yesu ꞌina liꞌu. Yesu sinana Meli silosonaneya Yosepa baꞌidana, ta ꞌabwa geya simiyaluwa ma Meli ꞌigamwa, ma ꞌina gamwaina Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega. [ )Yesu tubunaowedi sanidi ꞌadi baibaiwa potitu. Ceguma Ebalahamo ꞌoinega tahasili ma Debida ꞌoina, beno ꞌadi baibaiwa potini. Ma ꞌeguma Debida ꞌoinega tahasila ee tutaina meBabiloni meYudiya sitauyediya Babiloni ꞌoina, beno ꞌadi baibaiwa potini. Ma ꞌidi tuta Babiloni ꞌoina ꞌoinega ma Yesu ꞌina tuta ꞌoina ꞌadi baibaiwa wete potini. Toꞌabihetena Yesu ꞌina liꞌu xZ kYakobo natuna Yosepa, tauna Meli mwanena, ma Meliina natuna Yesu. Yesu tauna sihesaniyeya Toꞌabihetena. QY Eliyuda natuna Eliyesa, Eliyesa natuna Madani, ma Madani natuna Yakobo. OX Esoli natuna Sadoka, ma Sadoka natuna Ekimi, ma Ekimi natuna Eliyuda. ^W 7 Selubabela natuna Ebiyuda, ma Ebiyuda natuna Ilaiyakimi, ma Ilaiyakimi natuna Esoli. tV c Tutaina Babiloni ꞌoina simiyamiya. Yekonaya natuna Siyalitiyeli, ma Siyalitiyeli natuna Selubabela. U 3 Yosaya natunao Yekonaya matasinao, ma ꞌidi tutaina meBabiloni sinaoma ma meYudiya siꞌabiyahidiya ta sitauyediya ꞌidi tupwa Babiloni ꞌoina. QT  Hesakaya natuna Manasa, ma Manasa natuna Amoni, ma Amoni natuna Yosaya. PS  Usaya natuna Yotama, ma Yotama natuna Eyasi, ma Eyasi natuna Hesakaya. TR #ma Esa natuna Yosepata, ma Yosepata natuna Yolama, ma Yolama natuna Usaya, TQ #Solomoni natuna Lehoboama, ma Lehoboama natuna Ebaya, ma Ebaya natuna Esa, }P uYese natuna Debida* tauna kini, ma Debidaina Ulaiya mwanena ꞌihematabaleya ma ꞌihaiya ta natudiu Solomoni. O ma Salimoni mwanena Leyabi ma natudiu Bwasa, ma Bwasa mwanena Ludi, ma Bwasa ma Ludi natudiu Obedi, ma Obedi natuna Yese. [N 1ma Elama natuna Aminadaba, ma Aminadaba natuna Nasoni, ma Nasoni natuna Salimoni, pM [Yudaina natunao Pelesi ma Dela, sinadiu sanina Temali, Pelesi natuna Esiloni, ma Esiloni natuna Elama, tL cWeyahina bewa gide: Ebalahamoina natuna Aisake, ma Aisake natuna Yakobo, ma Yakobo natunao Yuda matasinao. K Lele bewa Toꞌabihetena Yesu tubunao nugenugetadi weyahidi. Yesu tubuna hauhauna Debida*, ma tubuna nugenugetana Ebalahamo*. WJ'5Sihila ma Hada Heꞌasisi ꞌalona tuta baibaiwana Yehoba sihehepwatuwe. I 4Taudi ꞌina ꞌebehaneina ꞌoina maꞌidi heꞌasisi siꞌetuluha, ma muliyetega maꞌidi yaliyaya madouna sihila Yelusalema. QH3Cina gwae helauina ꞌoina, ꞌaena ꞌiꞌeweya ma ꞌihaneya galewa. )GK2Coinega ꞌina gwae ꞌilosalohiya, ma muliyetega ꞌitoediya ma sitauya Bedani ꞌoina, ta nobwa nimana ꞌiyasidiya ꞌoidiya, ma ꞌigwae helauwediya. SF1Ma hesi taugu nata Tamagu ꞌina gwae hemisaina, beno Yaluyaluwana yahesumaneyama ꞌoimiya ma ꞌiꞌabihe waiwaiyegomi, ꞌoinega Yelusalema ꞌoina wayamwayamwa weyahina.” Yesu ꞌina hane galewa 6Eg0Ginaula bewa ꞌomi tuwa ꞌadi tohepwailao. RD/ma muliyetega saninega tetela bwebweꞌana, nuwabui ma galana ꞌana nuwasam weyahidi siguguyae.’ Cidi guguyaina ꞌida hegaina Yelusalema ꞌoinega, ma ꞌida sakowasi baleꞌu mabwaiyana ꞌoina. BC}.Ma ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Bewa gide silele ꞌesediya ꞌigwae, ‘Toꞌabihetenaina muyamuya ta ꞌamasa ꞌida loba, ma sabwelo hetoina ꞌoina ꞌamasega ꞌida toholo hila, ^B5-Nage ꞌoina nuwadi ꞌiꞌabihe ꞌasilalediya ta Buki Heꞌasisi sisanapuya. 2A],Ma ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Gwaeyedi yatetela pwaidiya ꞌoimiya tutaina taugu baꞌidamiu, mabwaiyana weyahigu sileleya Mosese ꞌina Buki ꞌoina ta palopitao ꞌidi buki ꞌoidiya ma wete buki wali Same ꞌoidiya, ma ꞌoinega ꞌigu hepwailaina ꞌana sanapu moisa ꞌida latu.” "@?+ma matadiya ꞌiꞌaiya. 8?k*Ma silahana tupwana mwesomwesona siꞌebwaeya, />W)Nage ꞌoina siyaliyaya, ma hesi tupwana maꞌidi henuwanaluwa weyahina geya sihemisa moisa. Ma ꞌihegwaediya, “Ceꞌahai hisa, waꞌebwaegau ma yaꞌai?” U=#(Gide ꞌihegwaeya, ma wete nimana ta ꞌahena ꞌiheꞌitaediya ꞌoidiya. <'Ma hesi nimagu ta ꞌahegu waꞌitadi ma waꞌabitohogau, weyahina yaluyaluwa galana geya ꞌwapinamo, ta wete geya lulunamo.” v;e&Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Sahena wamatamatauta! Sahena wete wahehenuwanaluwa. Taugu tuwa. S:%ta siꞌiteya ma simatauta, ꞌidi nuwatuhu ꞌaigeda yaluyaluwa galana. 9/$Cabwa ꞌiyadiyao ꞌoidiya siheꞌoteꞌotetela ma Yesuina ꞌilatuwa ta gamwagamwanidiya ꞌitoholowa, ꞌigwaeya, “Helau ꞌoimiya,” J8 #Ta siteluwaedi wete siheꞌoteꞌotetela toꞌaha gide ꞌedai ꞌilatuwa, ma wete ꞌina ꞌabihisi beledi ꞌoinega siꞌinaneya, siteteliya. Yesu ꞌilatuwa ꞌana tomuliyao ꞌoidiya 7"ma bodaedi Yesu weyahina sigwaegwae, sigwaeya, “Saimoni ꞌida Badaina ꞌiꞌita pwaiya, ꞌamasega ꞌitoholo hila.” "6=!Coinega sitoholo mwayamwayauwa ma sitauya Yelusalema, ta nobwa ꞌiyadiyao site lebeni silobediya, ma tupwadi wete baꞌidadiyao simiya ꞌautama, R5 Ta siteluwaedi taudi ꞌoidiya sigwaegwae, sigwaeya, “Moisa tutenina ꞌedai tanaonaoma, ma ꞌilihalihasa Buki weyahina, ꞌada lotohona hagana gide tuwa ꞌaiwe ꞌateda ꞌisabesabelulu.” b4=Nage ꞌoina nuwadi ꞌisabwalena ta Yesuina siꞌinaneya, ta ꞌoidiyega ꞌiꞌwaiha. 3!Cidi tuta ꞌai ꞌoina, Yesu beledi ꞌiꞌeweya, ta weyahina ꞌigwae helauwa, ma muliyetega ꞌiꞌabihisiya ta ꞌiꞌebwaediya. 2+Ma taudi sigwaeya, “Geya! Sahena ꞌutautauya, ꞌebwa taꞌeno, weyahina ꞌiboi pwaiya.” Coinega ꞌitagwala, ma ꞌiluhuwa ꞌidi hada. 1Ma tupwaina ꞌoina sitautauya deina silatu pwaiya, ta Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Wamiyamiya ma yatautauya.” 0Coinega ꞌihegaina ma ꞌoidiya ꞌilihasa toꞌaha gide Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila Toꞌabihetenaina weyahina. Mosese ta palopitao ꞌidi bukiyao ꞌoidiyega ꞌihegaina, ma Buki Heꞌasisi mabwaiyana ꞌilohegumwalidiya, ta ꞌoinega sanapu sida loba. /}Toꞌabihetenaina ꞌilobwaine bwaibwainiya ma muyamuyaedi ꞌida lobadi ma ꞌoinega muliyetega sanina ꞌihemadou.” .Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Nuwapotapotaimi, weyahina geya palopitao nugenugetadi ꞌidi gwaeyao wada hemisediya. -Wete gide tupwadi ꞌoimega sitauya galihina ꞌoina, ta silobeya gide wahiwahineyedi ꞌidi hepwaila, ta Yesuina geya siꞌitatoho.” *,Mta Yesuina wahina geya siꞌitatoho, ma sihilama, ta toꞌaha gide anelose ꞌidi heꞌita ꞌoidiya beno ꞌoima sihepwaila ꞌabehega ꞌitoholo hila pwaiya. r+]Ma tupwana wahiwahine ꞌoimega nuwama siꞌabiheꞌwaniya weyahina nige ꞌabwa kululu sitauya galiha, *!Ma ꞌahemiseya ꞌabehega ꞌida ꞌabihetemai tauma meIsileli. Siloheꞌamasiya ma sabwelo ꞌeluwa sigumwala, ma nige sabwelo hetoina. +)OMa ꞌima Topwaoli Madoudi ma ꞌima tohanugetao loheyaina siyatalaeya ꞌina ꞌamasa weyahina, ta muliyetega toloꞌalehao situtu hepaꞌiyeya kelose ꞌoina. i(KCoinega Yesu ꞌigwaeya, “Toꞌaha?” Ma taudi sigwaeya, “Nuwatuhuwedi Yesu gwama Nasaleta ꞌoina silatuwa. Loheyaina tauna palopita, ma wete Yehoba ma tomota matadiya ꞌina gwaeyao ta ꞌina paihowao waiwaidi. G'Ma ꞌiyanaina sanina Kaliopasa ꞌigwae hila, ta Yesu ꞌoina ꞌigwaeya, “Ciya, ꞌowa ꞌuboimo Yelusalema ꞌoina geya ꞌusanapu toꞌaha ꞌilatuwa sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya wa?” &Coinega ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “To nuwatuhu weyahina wahegwaegwae liya?” Ma taudi maꞌidi nuwagala sitoholo henonowa. ?%yYesuina siꞌita pwaiya, ma hesi gesowana siꞌinana. e$CSitautauya sigwaegwae liya, ꞌoinega Yesu ꞌoidiya ꞌilatuwa ta baꞌidadiu sitautauya. ]#3Siteluwaedi sitautauya ma sihehegwaegwae ginauledi Yesu ꞌoina silatuwa weyahidi, t"a Sabweloina ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyao ꞌeluwa sitautauya ꞌaigeda ꞌasa ꞌoina sanina Emeusa. Casaina ꞌana dudula Yelusalema ꞌoinega gide ꞌeguma gonegonega tatoholo ma gonagonaina ꞌana gamwagamwana ꞌoina talatu. Q! Ma hesi Pita ꞌitoholowa, ꞌipili gogoina ꞌoina, ꞌiꞌitaluhuwa ꞌaleꞌomo, ꞌoinega ꞌihila maꞌina nuwapwanopwano toꞌaha ꞌilatuwa. Tomota siteluwa ꞌidi helobaloba Yesu baꞌidadiu l Q ma tomotaedi wahiwahine ꞌidi gwae geya sihemisae, ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega tuwa silolotuyena. M Tohepwailaedi taudi Meli Magidala ta Yowana ta hali Meli, tauna Yemesa sinana, ma wete tupwadi wahiwahine baꞌidadiyao, Yesu ꞌina toholo hila weyahina ꞌina topaihowaowedi sihegwaediya, *M ꞌoinega galihina siꞌebesineya sitauya Yesu ꞌina topaihowao site lebeni ma ꞌiyadiyao ꞌoidiya, ta sihepwaila toꞌaha gide gogowa ꞌoidiya ꞌilatuwa. 5eWahiwahineyedi gwae bewa sinuwatuhu yahiya, .U‘Taugu Loheyaiguina nata siheꞌebwayaegau togala ꞌoidiya, kelose ꞌoina situtu hepaꞌiyegau, ma sabwelo hetoina ꞌoina ꞌamasega nata yatoholo hila’.”  Tauna geya ꞌebwa, ta ꞌina gwaeina ꞌoimiya wanuwatuhuyahi mwalo Galili ꞌoina baꞌidamiu wamiyamiya, tutaina ꞌigwaeya, s_Wahiwahine loheyaedi siꞌitediya ta simatauta, ꞌoinega sibeꞌu talutalubuꞌiya baleꞌuwa, ma loheloheyaedi wahiwahine ꞌoidiya sigwaeya, “Toꞌaha weyahina toꞌamasa ꞌidi tupwa ma loheya mayawasina waꞌebeꞌebese? fECoinega gogoina ꞌoina maꞌidi henuwanaluwa simiyamiya ma siꞌeꞌebubuna, ma tuta ꞌiꞌiuna ꞌoina loheya ꞌeluwa, ma ꞌadi ꞌwama waꞌewaꞌeꞌena ta ꞌasiꞌasilalana silatuwa, ta deidiya sitoholowa. PCoinega galihina ꞌalona siluhuwa, ma Yesu wahina geya siꞌitatoho. RSitauyama ma gogo siꞌiteya ꞌana ꞌahuboda dimwa sibui hile pwaiya. & GCoinega wete gona ꞌiꞌadaleya, beno wiki ꞌana sabwelo nugenugetana gonagona, ma wahiwahineyedi holowa siꞌatububuya siꞌeweya, ma sitauyeyama gogowa. 7g8Coinega sihila ꞌasai ta holowa ꞌausalana siꞌatububuya Yesu wahina ꞌana holowa weyahina, ta sabweloina mulina siꞌaiyawasiya, weyahina Sabati gide ꞌana loina.+7Ma wahiwahineyedi mwalo Galiliyega Yesu simuliyeyama taudi sitauya Yesu ꞌana galiha siꞌiteya, ma wete wahina ꞌana ꞌebelagu siꞌiteya. ^56Sabwelo nage ꞌoina meYudiya ꞌidi tuta ꞌatububuna ꞌidi Sabati weyahina. ,Q5Coinega Pailato ꞌitagwala, ta Yosepa maꞌiyanao Yesu wahina kelose ꞌoinega siꞌewa suluheyama, ta siwaduhiya ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena ꞌoinega, ma muliyetega sigaliheya. Gogoina siyalaiya gide tuwa duluha dimwa ꞌalona, ma geya ꞌaigeda tuta toꞌamasa wahina ꞌoina silagu. kO4Loheyaina Pailato ꞌoina ꞌitauya, ta Yesu wahina ꞌiꞌahwanoiyeya ma ꞌabehega ꞌigalihe. Y+2Caigeda loheya sanina Yosepa, Yudiya loheyaina ꞌina ꞌasa ꞌiꞌiuna Alimatiya, tauna loheya bwebweꞌana ta maꞌana hemisa. Loheyaina meYudiya ꞌidi tohanugeta ꞌaigeda, ta ꞌiyamwayamwa ma to tuta Yehoba ꞌihetoloina meYudiya ꞌoidiya. Mwalo tutaina tohanugetao nuwanuwadi ma Yesu siloheꞌamasi, ma Yosepaina geya nuwana. 3(I1Ma Yesu ꞌiyanao ta wete wahiwahineyedi mwalo Galiliyega simuliyeyama, taudi bwaga sitotoholo ma Yesu ꞌina ꞌamasa siꞌeꞌebubu. Yesu ꞌana lagu taona ! ;0Ma wete toꞌebubuna mabwaiyadi tupwaina ꞌoina siꞌetoꞌautama Yesuina ꞌina ꞌamasa siꞌiteya, ta maꞌidi nuwagala sihila ꞌidi ꞌasa. ? w/Nage ꞌoina toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌiꞌiteya Yesu yawasina ꞌigumwala, ꞌoinega Yehoba ꞌihepwatuweya ꞌigwaeya, “Moisa, loheya bewa loheya bwebweꞌana.” ) K.Coinega Yesu ꞌenana madounega ꞌibwauwa, ꞌigwaeya, “Tamagu yo, yaluyaluwagu nimauwa yalagulagu.” Cina gwae bewa ꞌigwaeneya ma yawasina ꞌigumwala. g G-Ma ꞌaleꞌoina ꞌoinega Hada Heꞌasisi sibiliupeya*, tutaina ꞌoina ꞌilotaigala luwa.  !,Casudiladila ma sinala ꞌiguguyouwa, ꞌoinega tupwa mabwaiyana ꞌiguguyouwa ta ꞌana siga lahilahiya ꞌasa ꞌiꞌasilala hila. +Ma Yesu ꞌigwaeya, “Yagwae moisa ꞌoiuwa, ꞌowa ma taugu tupwa ꞌausalana ꞌoina nata tamiyamiya.” Yesu ꞌina ꞌamasa *Coinega loheyaina Yesu ꞌihegwaeya, “Yesu, ꞌabwa ꞌino hetoloina ꞌana tuta, sowasowahina ma ꞌunuwatuhugau?” {o)ma loinaina ꞌowa ma taugu ꞌilobwainegita, weyahina tauda togala, ma loheya bewa geya ꞌeta ꞌina puimo.” 2](Ma togalaina heluwena ꞌiyanaina ꞌiheliyeya, ꞌigwae, “Togidega Yehoba geya ꞌumataute? Ma ꞌuhesagohe tatetoi ꞌada loina ꞌaigeda tuwa siꞌebwaegita, 'G'Keloseyedi ꞌoidiyega ꞌaigeda togalaina Yesu ꞌiheliyeya, ꞌigwaeya, “Toꞌaha weyahina ꞌowa Toꞌabihetenaina, ma geya ꞌuꞌetopelegita?” }s&Ma wete ꞌana kelose pwatana ꞌina ꞌamasa huhuna sileleya, ꞌigwaeya, “Loheya bewa meYudiya ꞌidi kini.” [/%ma sigwaeya, “Ceguma ꞌowa meYudiya ꞌidi kini, ꞌuꞌetopelego ꞌuboi.” lQ$Toloꞌalehaowedi wete Yesu silotuyaneya, ta waini memaina siꞌeweyama ta siꞌabihaneheya, }s#Nage ꞌoina tomota siꞌeꞌebubuna, ta meYudiya ꞌadi tohanugetao Yesu silolotuyaneya, sigwaegwae, “Hali tomota ꞌiꞌabihetediya, ma hana bewa tuwa tauna ꞌida ꞌabihete, ꞌeguma tauna Toꞌabihetena Keliso Yehoba ꞌoinega.” 6e"Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Tamagu yo, ꞌidi pui bewa ꞌunuwasamudi, weyahina geya sisanapu toꞌaha sipaipaihowa.” Ma toloꞌalehaowedi Yesu ꞌana ꞌwama siꞌeweya, ta ꞌoinega siꞌeheyaheyaleya, tuwa gide siulahesinuwa, ma ꞌoinega ꞌeguma taiyawedi sinugeta ꞌwamaedi siꞌewadi. z ~}s|*{^yy@x{wwvDuttIstrr qpuonn8mPkkkihh"gzfflfee:dd bbKa``__ ^F\[Z@YXX+VV+UUTS`RR#QbPONNiMM$LKJJIhHGGtFFaEEDDJCBB1A@@@%??>F<<-;;@:98)7M655(432110e/..--,+*))('&&U& %$W##"!!" 5JQz`-i(#`|{B J } I A3}M=Sg Ma ꞌeguma ꞌaigeda hada ꞌoina waluhu, nugeta waloyauwedo ꞌoidiya. ;fo “Ma ꞌeguma ꞌasa madouna bo ꞌiꞌiuna ꞌoina waluhu waꞌebesa nugeta taiya ꞌina mumuga ꞌausalana, ma ꞌoina wahetaumana ee ꞌana siga tupwaina waꞌebesine. [e/ Sahena wete peha waꞌewaꞌewa, sahena wete ꞌami ꞌaleꞌo ꞌeluwa, sahena ꞌami butu ꞌeluwa, sahena ꞌimi digona ꞌeluwa waꞌewaꞌewadi, ma hesi ꞌabwa ꞌami ꞌiluwana waloba, ꞌabwa waꞌai. odW “Ma ꞌimi sakowasi ꞌoina sahena mane ꞌimi peha ꞌoidiya wadoꞌodoꞌo, haite weyahina. ,cQ Tolohalao waꞌabihe yawesaidi ma toꞌamasa waꞌabihe toholodi ma tolepelowao waꞌabihe bwebweꞌanedi, ma wete hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega waulalatuhedi. Yehoba ꞌina helau ꞌiꞌebwae daisigomi pwaiya, ꞌoinega ꞌomi wete sawasawahimi ma waꞌebwaya ꞌawawa tomota ꞌoidiya. Rb ma ꞌoidiya wahepwaila ꞌabehega Yehoba ꞌina loina ꞌilatu pwaima. ^a5 ma hesi sipi ꞌwaniꞌwanidi ꞌoidiya watauya, taudi beno ꞌida bodao meIsileli, 9`k Yesu site tuwelowedi ꞌiloinediya ma ꞌihesumanediya, ꞌigwae, “Sahena taudi ganamuli* ꞌoidiya watautauya, ma wete sahena Sameliya ꞌasanao ꞌoidiya waluhuluhu, =_s ma wete hali Saimoni, tauna toꞌalaꞌoheꞌohe Isileli ꞌina miyawasi Loma weyahina, ma Yudasa Isakaliyota, tauna ꞌabwa Yesu ꞌitebae. Yesu ꞌana tomuliyao ꞌidi paihowao ^ wete Pilipi ma Batolomiu ma Tomasi ma Madiu, tauna takesi ꞌana toꞌewa, ma wete hali Yemesa tauna Alipiyo natuna, ma Tadiyasi, ]- Cana tomuliyaowedi sanidiyao bewa: Nugeta Saimoni, tauna sihesaniyeya Pita, ma tasina Andulu, wete Yemesa ma tasina Yoni, taudi tamadiu Sebedi, h\ K Yesu ꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌibwauwediya ma loina ma waiwai ꞌiꞌebwaediya ma ꞌoinega sawasawahidi hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega siulalatuhedi ma lohala ma weꞌa ꞌoidiyega tomota siꞌabihe bwebweꞌanedi. {[o &Coinega tanoha taniwagana ꞌoina waꞌahwanoi ma topaihowao wete ꞌihesumanedi, ꞌina tanoha siꞌeli.”pZY %Ma ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, “Mamasalai bwebweꞌana, ma toꞌeliꞌeli ꞌomi hisahisamimo. =Ys $Ma boda ꞌiꞌitediya ma ꞌiꞌatemuyemuyediya, weyahina ꞌadi mwauwao ꞌoidiyega geya ꞌadi toꞌabihetenamo, gide sipi ꞌwaniꞌwanidi, geya ꞌadi toꞌitayahinamo. X #Ta Yesu ꞌasa madoudi ma ꞌiꞌiudi ꞌoidiya ꞌisakowasiya ma ꞌidi hada tapwalolowao ꞌoidiya ꞌiheꞌita ma ꞌiloguguya Yehoba ꞌina loina tetelina weyahina, ma wete lohala baibaiwana ꞌoidiyega tomota ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. AW{ "Ma hesi Palisiyao sigwaeya, “Welabanao ꞌidi bada ꞌina waiwaiyega Yesu welabanao ꞌipaꞌipaꞌidi, ma geya Yehoba ꞌina waiwaiyega.” Yesu tomota ꞌiꞌatemuyemuyediya tVa !Ma ꞌoinega Yesu welabana ꞌipaꞌiya, ma loheyaina ꞌibwebweꞌana ma ꞌihegwaegwae. Ma boda maꞌidi yaliyaya Yesu siꞌahwa bwebweꞌaneya, ma sigwae, “Geya ꞌeta taiya ꞌina paihowa bewa gide taꞌita Isileli ꞌalona.” |Uq Ma Yesu maꞌana tomuliyao sitautauya, ma ꞌaigeda loheya welabana memenana sibuiya sitoeyama Yesu ꞌoina. 6Te Ta hesi sitauya, ma Yesu ꞌina loina siligehiya, ma ꞌina paihowaina sihepwaila dadaneya tupwa mabwaiyana ꞌoidiya. Yesu buwa ꞌaigeda ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya S ma matadi siꞌasilala. Ma Yesu loina paꞌalina ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Sahena taiya ꞌoina wahehepwailegau.” wRg Coinega matadi ꞌiꞌabitohodiya ma ꞌihegwaediya, “Cimi hemisa ꞌoidiyega matami siꞌasilala,” `Q9 Ta hadai ꞌiluhuwa ma tomata gibugibuwedi sinaoma ꞌoina, ma Yesu ꞌihegwaediya, “Togidega wahemisegauwa ꞌabehega sawasawahigu matami yaꞌabi heꞌasilala?” Ma taudi sigwae, “Bada, sawasawahiu.” ?Pw Tupwa nage ꞌoinega Yesu ꞌitautauyama, tomata gibugibu ꞌeluwa simuliyeya, ma sibwaubwau ꞌenadi madouna ꞌoinega, sigwae, “Debida tubuna ee, ꞌuꞌatemuyemuyemai!” O  Muliyetega wasaina bewa ꞌiꞌedadana tupwa mabwaiyana ꞌoidiya. Yesu tomata gibugibu ꞌeluwa ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya uNc Eeta bodaedi silatuwa ma Yesu ꞌiluhuwa ma gwamaina nimana ꞌiꞌabiya, ta mayawasina ꞌitoholowa. M{ Ta Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Walatu. Gwama bewa geya ꞌiꞌamasa, ma hesi ꞌiꞌeno sineya.” Ma simaluweya. 8Li Coinega Yesu ꞌitauya ma toloinaina ꞌina hada ꞌilatuwa ma ꞌiꞌiteya todou sidoudou ma lololi ꞌana tomuꞌao lololi simuꞌamuꞌadi, ta ꞌenadi madou hedada. @Ky Ma Yesu ꞌiloꞌitahila ta wahineina ꞌiꞌiteya, ma ꞌigwae, “Yauwedo natugu, ꞌino hemisega ꞌubwebweꞌana pwaiya.” Ma tuta nage ꞌoina wahineina ꞌibwebweꞌana. J Weyahina ꞌina nuwatuhu ꞌatena ꞌigwaeya, “Ceguma tuwa Yesu ꞌana ꞌaleꞌomo yaꞌabitoho, nata yabwebweꞌana.” %IC ma sitautauya, ma wahine ꞌaigeda bweyahina ꞌidaudau bolime tuwelo ꞌoidiya mulidiyega ꞌinaoma, ma Yesu ꞌana ꞌaleꞌo papalina ꞌiꞌabitohoya. QH Ma Yesu ꞌitoholowa ta maꞌana tomuliyao toloinaina simuliyeya, lGQ Cabwa Yesu ꞌihehegwaegwae ma ꞌaigeda toloina ꞌinaoma ma Yesu matana ꞌiꞌahetulasa, ma ꞌigwae, “Bada, natugu wahinena nige ꞌiꞌamasa, ma nuwanuwagu ꞌunaoma ma wahina ꞌuꞌabitoho ma ꞌitoholo hila.” RF Ma geya wete sawasawahina ma weꞌaha ꞌehauna ma waiwaina tasiwa ꞌwapi ꞌebesiwa* miyamiyana ꞌoina. Ceguma bewa gide tapaipaihowa ꞌese, weꞌaha ꞌina seseha ꞌoinega ꞌwapiina ꞌilotaigala, ma weꞌahaina ꞌilotasiwa, ma ꞌoinega ꞌebesiwaina ꞌigala. Ma ꞌilobwaineya ma weꞌaha ꞌehauna ma waiwaina tasiwa ꞌebesiwa ꞌehauna ꞌalona, ma ꞌoinega mabwaiyana bwebweꞌana.” Yesu wahiwahine ꞌeluwa ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya SE Ma ꞌaigeda wete gwae hegehegedi ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Geya sawasawahina ma ꞌaleꞌo ꞌehauna tupwatupwana ꞌaleꞌo miyamiyana tabwabwada, ꞌamuge gide taigalaina ꞌilotaigalasehe. bD= Coinega Yesu gwae hegehegedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Togidega, sawasawahina hai ꞌana toyoꞌowao sinuwagala ꞌeguma tohai meloheyana maꞌiyadiu siyaliyaliyaya? Nuwana geya, ꞌawa? Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega tuta ꞌinaonaoma ma tohaiina ꞌiꞌebesinedi, ma hesi sinuwagala ma ꞌeꞌahai ꞌoinega siꞌetala heꞌasisi.” XC) Ta Yoni ꞌana tomuliyao sinaoma ma Yesu sihegwaeya, sigwae, “Tauma ma Palisiyao ꞌima tapwalolo weyahina ꞌai ꞌoinega ꞌahudi, ma togidega ma ꞌoinega ꞌowa ꞌa tomuliyao geya sida hudi?” B1 Coinega ꞌilobwainegomiya ma Yehoba ꞌina gwae wanuwa sabwalena Buki Heꞌasisi ꞌoina, ꞌigwaeya,‘Nuwanuwagu ꞌatemuyamuya, ma geya nuwagu pwaoli.’ Bewa yanaoma geya tobwebweꞌana weyahidi, ma hesi topui sabi ꞌabihetedi.” Yesu ꞌina gwae hudi* weyahina A Ma Yesu gwae bewa ꞌihesagoheya ma ꞌihegwaediya, “Taudi wahidi waiwaidi geya nuwadi toꞌabihebwebweꞌana, ma tolohalao hesi. g@G Coinega tupwadi Palisiyao siꞌiteya ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoidiya sihesilala, sigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌimi toheꞌita takesi ꞌana toꞌewao ma wete togala tupwadi baꞌidanao siꞌaiꞌai hegogona?” K? Muliyetega hada ꞌaigeda ꞌoina Yesu ꞌiluhuwa sabi ꞌai ma tolopui gide takesi ꞌana toꞌewao ma tolopui tupwadi wete sinaoma, ma Yesu maꞌana tomuliyao maꞌiyadiyao simiyatoiya. >- Coinega Yesu tupwa bewa ꞌiꞌebesineya ma ꞌitauya, ma loheya ꞌaigeda ꞌiꞌiteya, sanina Madiu, takesi* ꞌana hada ꞌebe paihowa ꞌalona ꞌimiyamiya, ꞌoinega ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Madiu, ꞌumuliyegau.” Ta Madiu ꞌitoholowa ma Yesu ꞌimuliyeya. $=A Ma bodaedi paihowa bewa siꞌiteya ma maꞌidi heꞌasisi Yehoba sihehepwatuwe, weyahina tauna Yesu ꞌana toꞌabihewaiwai. Yesu Madiu ꞌibwauweya L< Coinega topeuina ꞌitoholowa ma ꞌitauya ꞌina gogowa.’ t;a Ma wasanapu ꞌabehega taugu Loheyaiguina baleꞌuwa ma sawesawehigu tomota ꞌidi mumuga galana yanuwasamudi.” Coinega topeuina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cutoholo ma ꞌino ꞌebeꞌeno ꞌuꞌahali ma ꞌutauya ꞌino gogowa.” 1:[ Ma toꞌaha wanuwatuhuya yada gwae loheya bewa ꞌoina ma ꞌabehega yagwae, ‘Cino mumuga galana yanuwasam pwaiya’, nuwana yada gwae, ‘Cutoholo ma ꞌutauya’? 9 Cidi nuwatuhuina Yesu ꞌisanapu pwaiya ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌatemiyega wanuwanuwatuhu galana? )8K Ma tupwadi loina ꞌana toheꞌitao Yesu ꞌina gwae sihesagoheya ma taudimo sihehegwaegwae sigwae, “Yesuina ꞌigwaegwae hopaꞌala Yehoba ꞌoina.” 7{ Ma ꞌaigeda topeu boda siꞌahaliya ꞌina ꞌebeꞌeno ꞌoina ma sinaoleyama Yesu ꞌoina. Bodaedi ꞌidi hemisa Yesu ꞌisanapuya ma topeu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Natugu, ꞌuyaliyaya, ꞌino mumuga galadi ꞌadi nuwasam ꞌuloba pwaiya.” I6  Coinega Yesu wagai ꞌigeluwa ma ꞌihabala hila ꞌina gogowa. 51"Ta tomiya ꞌasaedi mabwaiyadi silatuma Yesu sabi ꞌitaina, ma tutaina silobeya silohesohesoiyeya ma ꞌabehega ꞌidi tupwa ꞌiꞌebesine.d4A!Coinega baweyao ꞌadi toꞌitayahinaowedi simatauta ma sidena sitauya ꞌidi ꞌasa, ma ginauledi siꞌitediya mabwaiyana sihepwailediya tomiya ꞌasaedi ꞌoidiya, toꞌaha gide yauyauledi ꞌoidiya ꞌilatuwa. 3 Ma ꞌihegwaediya, “Walatuma.” Ta loheloheya siteluwaedi ꞌoidiyega hiꞌahiꞌaedi siulalatuwa ta silomwaya mwayauwa, bawe ꞌoidiya siluhuwa, ꞌoinega baweyedi mabwaiyadi sipili butubutu ta ꞌadeꞌadewalega sibeꞌuwa ma holai sidamana. 25Coinega hiꞌahiꞌaedi Yesu ꞌoina siꞌahwanoiya, sigwae, “Ceguma ꞌuula latuhemai, sawasawahina ma baweyedi nage ꞌoidiya ꞌuhetunemai?” f1EMa deidiya bawe baibaiwadi siduladula, ma ꞌadi toꞌitayahinao siꞌitaꞌitayahidi. h0ISiteluwaedi Yesu siꞌiteya ma sitalaꞌasona, sigwae, “Cei! Cowa Yehoba Natuna, toꞌaha ꞌutohotoho ma ꞌabehega ꞌupaihowa ꞌoima? Cabehega tuta bewa ꞌunaoma sabi ꞌabihe muyemuyemai ma muliyetega heyatala?” /Sihabala pwaiya ma siluhuwa meGadala ꞌidi tupwa, ma loheya siteluwa hiꞌahiꞌa ꞌiꞌabihebuwediya ma galiha duluhina ꞌoinega silatuma. Ma mumugadi gala hedade, ꞌoinega geya sawasawahina ma ꞌaigeda taiya ꞌidi tupwaina ꞌoinega ꞌitauya. 3._Coinega tomotaiyedi siꞌiteya nuwadi ꞌihenainaida ma sigwae, “To loheya bewa, ta yaumai ma bagodu ꞌenana simuliyeya?” Yesu hiꞌahiꞌa ꞌiula latuhediya b-=Ma ꞌihegwaediya, “Toꞌaha weyahina wamatauta? Togidega geya ꞌimi hemisamo, ꞌawa?” Coinega ꞌitoholowa ma yaumai ma bagodu ꞌiheliyediya, ꞌigwae, “Walolagu!” Ma niꞌu mabwaiyana ꞌidaumwala. Q,Ta Yesu sihanoya ma sigwae, “Bada, ꞌulememai ꞌamuge tadamana.” <+qma sihabahabala hali tupwa, ma Yesu waga ꞌalona ꞌiꞌeno sineya. Ma muliyetega wediliya madouna ꞌitowa, ma bagodu ꞌisiwasiwa diꞌwa wagai, ma ꞌiꞌiunamo ma sidamana. ?*yCoinega Yesu ma ꞌana tomuliyao sigeluwa wagai, ,)QTa Yesu ꞌihegwaeya, “Tuwa! Nobwa tamau, ma hesi ꞌumuliyegau, ma taudi toꞌamasao ꞌidi toꞌamasa silagu galiha.” Yesu wediliya ꞌiꞌabi hedaumwaliya Q(Ta ꞌaigeda wete tomuliya ꞌinaoma ma Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌutagwalegau ma yahila nugeta ma tamagu yayamwa ꞌina ꞌamasa weyahina, ma yalagu, ma muliyetega yamuliyego.” 1'[Ma Yesu loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cedewa totopwatula maꞌidi gaula, ma wete bwasumo maꞌidi nehwa, ma taugu Loheyaiguina* geya ꞌigu ꞌebe ꞌenomo.” 7&gCoinega ꞌaigeda loina ꞌana toheꞌita ꞌinaoma ma Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Toheꞌita, nuwanuwagu ma yamuliyego. To tupwa ꞌoina ꞌutautau taugu yamuliyego.” -%STuta nage ꞌoina Yesu boda madouna ꞌiꞌitediya sitoholo sakowasiyeya, ꞌoinega ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya ma ꞌabehega wagega sihabala hali tupwa. $Ginauledi bewa silatu pwaiya ma ꞌoinega palopita Aiseya ꞌina hepwaila nugeta ꞌilatuwa, gide Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila ꞌigwae,“Tauna ꞌida muyamuya ma ꞌada lohalao ꞌana toꞌewayahula.” Tomota ꞌabehega Yesu simuliye ma geya x#iCoinega boi hohauwa tomiya ꞌasao tupwadi tomota siꞌewedima, taudi hiꞌahiꞌa* ꞌoidiya simiyamiya, ꞌoinega Yesu hiꞌahiꞌaedi ꞌina gwaeyega ꞌiula latuwediya, ma wete tolohalao mabwaiyadi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. "Eeta ꞌinaowa ma nimana ꞌiꞌabiya, ma ꞌina lohala ꞌisawala, ma ꞌitoholowa ma ꞌeꞌahai ꞌiꞌatububuya Yesu weyahina. z!mCoinega Yesu Pita ꞌina hada ꞌiluhuwa, ma Pita lawana ꞌiꞌiteya ꞌilohala, wahina ꞌiloyahiyahiya.   Eeta Yesu toloꞌaleha ꞌadi tohanugetaina ꞌihegwaeya, “Causala, ꞌuhila. Cino ꞌaliꞌe nata ꞌiyawesai, gide ꞌino hemisa.” Tuta nage ꞌoina ꞌina ꞌaliꞌeina waiwai ꞌilobeya. Tomota baibaiwadi Yesu ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya + ma hesiyage ꞌomi ꞌabehega Yehoba natunao ꞌiula latuwegomi guguyou ꞌalona, ma nobwa wadou ma wahesalaꞌiꞌita, muyamuya ꞌoinega.” X) ma yahepwaila ꞌoimiya ꞌabehega baibaiwa hedade ꞌabwa tupwa mabwaiyana ꞌoidiyega sisawalama ma ꞌane Ebalahamo ma Aisake ma Yakobo maꞌiyadiyao siꞌai hegogona Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona, gG Cina hepwaila bewa ꞌoinega Yesu ꞌiyaliyaya madouna, ta ꞌisakowasiya ma bodaedi simulimuliye ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Moisa, geya ꞌaigeda taiya yaloba meIsileli ꞌoimiyega ꞌina hemisa loheya bewa gide, s_ Weyahina taugu loina yasanasanapu, ma ꞌagu toloinao ꞌidi gwae ꞌana tomuliya, ma wete ꞌigu toloꞌalehao yaloinaedi, ma ꞌeguma ꞌaigeda ꞌoina yagwae, ‘Cutauya’, ꞌitauya tuwa; ma ꞌeguma ꞌaigeda ꞌoina yagwae, ‘Cunaoma’, wete ꞌinaoma; ma ꞌeguma ꞌigu topaihowa ꞌaigeda yahegwae, ‘Bewa ꞌupaihowaꞌ, ꞌipaihowa tuwa.’ ” 1[Ma loheyaina Yesu ꞌina gwae ꞌihemisaeya, ꞌigwae, “Bada, geya ꞌilobwainego ma ꞌigu hada ꞌuluhu, ma hesi ꞌugwaemo ma ꞌigu ꞌaliꞌe ꞌiyawesai. KTa Yesu ꞌigwae, “Nata yanaowa ma yaꞌabihe yawesai.” /ꞌigwae, “Bada, ꞌigu ꞌaliꞌe ꞌaigeda ꞌilohala, ma hadai maꞌana muya madouna ꞌiꞌenoꞌeno, ma geya sawasawahina ma ꞌinihu.” !;Eeta Yesu ꞌinaoma gogo Kapaneumi ꞌoina, ma toloꞌalehao taudi meLoma ꞌadi tohanugeta ꞌaigeda ꞌinaoma ma ꞌiꞌahwanoiya Yesu ꞌoina, pYCoinega Yesu ꞌihegwaeya, “Cutauya ma sahena ꞌeta taiya ꞌoina ꞌuhehepwailegau, ma hesi dumwadumwaluna ꞌutauya topwaoli ꞌoina ma ꞌiꞌitago, ma ꞌoinega ꞌupwaoli Yehoba ꞌoina toꞌaha gide ꞌada loina Mosese ꞌoinega, ma tomota sisanapugo ꞌabehega ꞌubwebweꞌana pwaiya.” Toloꞌaleha ꞌina ꞌaliꞌe ꞌana ꞌabihebwebweꞌana =sTa Yesu nimanega loheya ꞌwapina ꞌiꞌabi tohoya, ma ꞌigwae, “Cehe ꞌausala! Cubwebweꞌana.” Ta loheyaina ꞌana lepelo ꞌigumwala mwayamwayauwa, ta ꞌibwebweꞌana. W'Ma ꞌoidiyega ꞌaigeda loheya ma ꞌana lepelo ꞌinaoma Yesu ꞌoina ꞌiꞌahetulasa, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Bada, ꞌeguma ꞌino nuwatuhu gide, sawasawahina ma ꞌuꞌabihe bwebweꞌanegau.” @ }Coinega ꞌoyega ꞌidobima ma boda madouna simuliyeya. tama sigwae, “Heꞌita bewa waiwaina, ma ꞌida loina ꞌana toheꞌitao ꞌidi heꞌita weꞌana.”]3Tutaina heꞌita bewa Yesu ꞌilosalohidiya ma bodaedi nuwadi ꞌihenainaida, Coinega dohi madouna ꞌidobiya, ma yagewa ꞌidauwa, ma wete yaumai madouna ꞌitowa, ma hadaina ꞌiguliya ma ꞌileꞌwa yahuleya. 3Ma ꞌeguma taiya ꞌigu gwae bewa ꞌihesagohediya ma geya ꞌimuliyedi, tauna gide toheyauyaule ꞌina hada ꞌiꞌabiya nenegwala ꞌoina. 2]ma muliyetega dohi ꞌidobima, ma yagewa ꞌidauma, wete yaumai madouna ꞌitowa, ma ꞌina hadaina geya ꞌiguli, weyahina ꞌina wahuwahu dimwa ꞌoina ꞌiꞌabiya. /WCigu gwae bewa ꞌeguma taiya ꞌihesagohedi ma ꞌihematamatanedi, tauna gide ꞌaigeda tohadaꞌabi sanasanapuna, ꞌina wahuwahu dimwa ꞌoina ꞌiꞌabiya, , QMa hesi ꞌoidiya ꞌabwa yagwae, “Geya yasanapugomi taiyawedi ꞌomi. Wahila ma geyaꞌabwa waluhuluhuma, weyahina ꞌomi togala.” Hada ꞌana wahuwahu v eTuta ꞌinaonaoma ꞌoina tomota baibaiwadi ꞌabwa ꞌoiguwa sigwae, “Bada, ꞌapaihowa weyahiu ma saniuwega ꞌalologuguya ma hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega ꞌaula latuwediya, ma wete paihowa ꞌebe henainaida ꞌapaihowediya.” 0 YBaibaiwadi ꞌoiguwa siꞌahwaꞌahwa bada ma ꞌabwa sahena siluhuluhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina, beno namo taudi Tamagu galewa ꞌana tohematamatanao. f EGide wete tohepwaila ꞌaboꞌabodi ꞌidi paihowega sawasawahina taꞌinanadi. Toꞌabowao f EMa hene ꞌeguma ꞌaiwe geya sida huwa huwaina bwebweꞌana, nata tagoha yahule ma tagabu. &EMa ꞌiyamo ꞌaiwe bwebweꞌadi geya sawasawahina ma huwaidi galadi sihuwaedi. Ta wete ꞌaiwe galadi geya sawasawahidi ma huwaidi bwebweꞌadi sihuwaedi. eCWeyahina ꞌaiwe bwebweꞌadi huwaidi bwebweꞌadi, ma ꞌaiwe galadi huwaidi wete galadi. 9kMa ꞌidi paihowao ꞌoidiyega ꞌabwa wasanapudi, weyahina talitali geya sawasawahina huwaina ꞌihepiyoi*. Buyubuyuwa* wete gide geya sawasawahina ma huwaina ꞌihedamaya*. KTohepwaila ꞌaboꞌabodi ꞌoidiyega waꞌitayahigomi, weyahina tupwadi ꞌabwa sinaoma ꞌoimiya, ꞌadi ꞌita gide sipi manamanasamidi, ma ꞌalodiya hesi gide tuwa ꞌedewa lolosasa. #?Ma yawasi bwebweꞌana ꞌana ꞌeda ꞌana tauya mwauna, ta ꞌana ꞌahwa ꞌiꞌiuna tuwa, ma tomota hisahisadimo ꞌoina siluhuluhu. Caiwe mahuwaina P Cahwa ꞌiꞌiuna ꞌoinega waluhu ma sahena ꞌahwa madouna ꞌoinega, beno ꞌebe hesilae ꞌana ꞌeda. Cedaina madouna ma ꞌana tauya meyameyahana ma tomota mabwaiyadi ꞌoina sitautauya. Q Ma ꞌeguma nuwanuwami toꞌaha ma tomota ꞌoimiya sipaihowa, beno ꞌomi wete gide ꞌoidiya wapaihowa ꞌese, weyahina bewa Mosese ma palopitao ꞌidi loina ꞌana bwagila. Cahwa ꞌiꞌiuna  Moisa ꞌomi togala, ma ꞌimi ꞌehele natumiyao ꞌoidiya wasanapu pwaiya, ꞌabehega ginaula ꞌausaladimo waꞌebwaꞌebwaedi. Gide wete Tamamiu galewa, ꞌeguma waꞌahwanoi ꞌoina, ꞌisanapuya toꞌaha bwebweꞌana ꞌilobwainegomiya ma ꞌiꞌebwaegomi. T! Bo ꞌeguma silahana weyahina siꞌahwanoi mwata waꞌebwaedi? Geya hene!   Ma togidega ꞌomi gwagwama tamadiyao, ꞌeguma natumiyao ꞌeꞌahai weyahina siꞌahwanoi, beno daꞌule waꞌebwaedi? 5~cCeguma taꞌahwanoi, Yehoba ꞌiꞌebwaya ꞌoida, ma ꞌeguma taꞌebeꞌebesa ꞌabwa taloba, ma wete ꞌeguma taꞌeulaulaꞌeꞌe beno ꞌahwaꞌeda ꞌihuwe ꞌoida. }Waꞌahwanoi, ma Yehoba ꞌiꞌebwaegomi. Wete waꞌebesa ma ꞌoinega waloba. Ma waulaꞌeꞌe ma ꞌahwaꞌeda ꞌisoꞌe. r|]Sahena Yehoba ꞌina ginaulao ꞌuꞌeꞌeheleye ꞌedewa ꞌoidiya, tabu ta silogwahatedi ma sinaligo. Geya sawasawahina ma wete ꞌimi bagi* bawe waꞌebwaꞌebwaedi, tabu ma wete siꞌahuhe biꞌibiꞌidi. Cahwanoi weyahina P{Cowa hede ꞌaigeda toꞌabo, ꞌawa? Ma hesi ꞌetupwa matauwega ꞌuꞌewayahule nugete, ma ꞌoinega ꞌuꞌebubuna bwaibwaina ma muliyetega tasiu matanega ꞌaiwe tupwatupwana ꞌuꞌewayahule. z/Geyaꞌabwa tasiu ꞌugwaegwaene ꞌabehega ꞌaiwe tupwatupwana ꞌuꞌewayahule matanega, weyahina ꞌowa wete matauwa ꞌetupwa ꞌimiyamiya. =ysMa geya sawasawahina ma tasiu weyahina ꞌugwae ꞌabehega matana ꞌaiwe tupwatupwana ꞌimiyamiya, weyahina ꞌowa wete matauwa ꞌetupwa ꞌimiyamiya, ma geya ꞌuꞌita. SxWeyahina to ginaula ꞌoidiyega tomota waꞌahwa galagalaedi nata ꞌoidiyega Yehoba ꞌiꞌahwa galagalaegomi, ma wete togidega wamumuga ꞌesa tomota ꞌoidiya Yehoba gide wete ꞌimumuga ꞌoimiya. cw ASahena tomota waꞌahwaꞌahwa galagaladi ꞌamuge wete Yehoba ꞌiꞌahwa galagalaegomi. 8vi"Geyaꞌabwa wanuwanuwatuhu gona weyahina. Beno namo nata tuwa weyahina wanuwanuwatuhu. Ma sabwelo sinaonaoma ꞌadi mwau sahena sabwelo nata ꞌana mwau baꞌidana talagulagu hegogone, ma hesi sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda taudi ꞌadi mwau weyahidi tanuwanuwatuhu ꞌadi sabwelowedi ꞌoidiya.5uc!Cilobwainegomiya ma nugeta Yehoba ꞌina loina ta ꞌina ꞌeda dumwaluna waꞌebese ma wamuliye, eeta ꞌami ꞌeꞌahai ma ꞌami ꞌaleꞌo ꞌiꞌebwaegomi wete. Rt Gwae bewa gide tomiya ganamuli ꞌidi gwae. Ma toꞌaha ꞌimi nuwatuhu Tamamiu galewa ꞌisanapu pwaidiya, gide ꞌami ꞌeꞌahai ta ꞌami weꞌaha ta wete ꞌami ꞌaleꞌo ꞌiꞌebwaegomi tuwa. s9Geyaꞌabwa wanuwanuwatuhu madouna ma wagwaegwae ꞌabehega, “Toꞌaha ꞌaꞌai?” bo “Toꞌaha ꞌanuma?” bo “Toꞌaha ꞌaꞌote?” Xr)Coinega wanuwanuwatuhu Yehoba ꞌina ꞌitayahina ꞌoimiya weyahina. Tauna pwatula ꞌihepasediya hane bwebweꞌadi ꞌoidiyega; nige haneyedi sididiya ma gona siwelai ma sigabudi, ma ꞌomi pwatula wabwebweꞌana sinediya, ma hesi ꞌami ꞌaleꞌowao ꞌiꞌebwaegomi. Coinega sahena ꞌimi hemisa Yehoba ꞌoina ꞌiweꞌaweꞌa. qMa moisa, Solomoni ꞌana ꞌaleꞌowao ma ꞌana pasao ꞌadi ꞌita ꞌausaladi, ma hane ꞌadi ꞌita hesi bwebweꞌana hedada. pCoinega toꞌaha weyahina wanuwanuwatuhu madouna ꞌami ꞌaleꞌo weyahidi? Ma ꞌaigeda wete bewa ꞌebeꞌita, haneyao ꞌidi bwala gogowa weyahidi wanuwatuhu dadani. Tuta baibaiwana geya sipaihowa ma wete geya ꞌadi ꞌaleꞌo sipaihowadi. yokMa taiya ꞌoimiyega sawasawahina ꞌina nuwatuhuwega ꞌina tuta baleꞌuwa ꞌiꞌabiheduduli? Geya, ꞌawa? nBewa ꞌaigeda ꞌebeꞌita yaꞌebwaegomi bwasumo ꞌoidiya, tuta mabwaiyana geya sidauna, geya siꞌeliꞌeli, ma wete geya ꞌidi hada ꞌeꞌahaimo. Bwasumowedi ginaula ꞌiꞌiudi, ma tuwa beno Tamadai galewa tuta baibaiwana ꞌadi ꞌeꞌahai ꞌiꞌebwaꞌebwaedi. Ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌomi madoumi Yehoba ꞌoina, ꞌoinega sawasawahina ma ꞌiheꞌaigomi. mCoinega yahegwaegomi ꞌabehega sahena ꞌimi miya baleꞌuwa weyahina wanuwanuwatuhu madouna, ꞌami ꞌeꞌahai ta ꞌami weꞌaha ta ꞌami ꞌaleꞌo weyahidi. Weyahina yawasida ginaula madouna ꞌoida, ma tobwatobwaedi wahi weyahidi geya ginaula madouna. \l1Topaihowa geya sawasawahina ma ꞌihetopaihowa badao ꞌeluwa ꞌoidiya, ꞌaigeda ꞌilogwahate ma hesi ꞌaigeda tuwamo weyahina ꞌipaihowa, ma ꞌoinega ꞌaigeda ꞌiꞌahwa bwebweꞌane ma ꞌaigeda ꞌiꞌahwa galagala. Coinega geya sawasawahina ma Yehoba ꞌina paihowa ma wasawasa baleꞌu taꞌabiluwedi. Sahena ꞌateyoho Ak{ma ꞌeguma matada sigala, wahida wete mabwaiyana siguguyou, ma ꞌeguma ꞌasilalaina ꞌigibo, ꞌabwa guguyou ꞌubwaꞌubwa ꞌiꞌali sakowasiyegita. Cada toloina ꞌaigeda tuwa jMatada gide wahida ꞌana ꞌasilala. Coinega ꞌeguma matadaina ꞌausalana, wahida mabwaiyana ꞌasiꞌasilalana, }isMa to tupwa ꞌimi wasawasa ꞌimiyamiya, beno tupwaina ꞌoina ꞌimi nuwatuhu ꞌipili. Wahida ꞌana ꞌasilala 0hYma hesi ꞌimi wasawasa galewa weyahina wahehetapewa. Weyahina galewa geya wete sohusohu nuwana mwahulu ma ꞌida tobwatobwa siꞌabihegaladi, ma wete geya toyagaha. Jg Sahena ꞌimi wasawasa baleꞌuwa waheheꞌautedi, weyahina sohusohu ma mwahulu wasawasa baleꞌuwa siꞌabiꞌabi hegaladi ma wete toyagaha siluhuluhu ꞌimi hada ꞌoidiya sabi yagaha, 3f_ꞌoinega tomota ꞌimi hudiina sahena sisanasanapu ma Tamamiumo toꞌaha ꞌatemiya ꞌimiyamiya ꞌisanasanapu ma ꞌana maisa ꞌiꞌebwaegomi. Maisa galewa weyahina jeMMa ꞌomi hesi tutaina ꞌeꞌahai ꞌoinega wahudi tapwalolo weyahina, wamanibuyo ma wasinate, PdWete ꞌeguma tutaina ꞌoina tapwalolo weyahina wahudi, beno geya sowana waꞌai, sahena manimi ꞌilolonohunohu gide tuwa tonuwagala. Ma toꞌabo ꞌidi paihowa gide, weyahina taudi ꞌadi ꞌita siꞌabihegaledi ma ꞌabehega ꞌidi hudi* tomota sisanapu. Taudi ꞌadi hepwatu tuta bewamo silobaloba, ma ꞌabwa geya. %cCMa hesi ꞌeguma ꞌiyamiyao ꞌidi puiyao ꞌoimiya sahena wanuwanuwa samudi, Tamamiu wete ꞌomi ꞌimi puiyao sahena ꞌinuwanuwasamudi. Hudi* weyahina b{Ceguma ꞌomi ꞌiyamiyao ꞌidi puiyao ꞌoimiya wanuwasamudi, Tamamiu galewa wete ꞌimi puiyao ꞌinuwasamudi. Wa' Ma sahena ꞌutohotohomai, ma hesi togalaina ꞌoinega ꞌuꞌabihetemai.” {`o Ma ꞌima mumuga galadi ꞌunuwasamudi, gide wete tauma ꞌiyamayao ꞌidi mumuga galadi ꞌoima ꞌanuwasamudi. W_' Cama ꞌeꞌahai sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina ꞌuꞌebwaꞌebwaemai. [^/ ma ꞌoinega ꞌino nuwatuhuwedi ꞌapaihowadi, gide tuwa megalewa sipaipaihowa. ,]Q Coinega tuta ꞌahwanoi ꞌoidiya bewa gide waꞌahwanoi ꞌesa:“Tamama galewa, saniu ꞌaheꞌasisiye, ma ꞌaꞌahwanoiyego ma ꞌowa ꞌuloinemai, $\ASahena ꞌomi taudi gide, weyahina ꞌomi Tamamiu ꞌimiyamiya, ma tauna ꞌami mwauwao ꞌisanapu nugetediya ma muliyetega weyahina waꞌahwaꞌahwanoi. B[}Ma wete ꞌimi ꞌahwanoi ꞌoidiya sahena walolohilahiladi gwae gide taudi ganamuli siꞌobaꞌoba. Taudi ꞌidi hemisa ma gwae baibaiwadi ꞌoidiyega maisa bwebweꞌana siloba. XZ)Ma ꞌowa ꞌeguma ꞌuꞌahwanoi, ꞌuluhu nugeta ꞌino hada ꞌalona ma ꞌuhadagudu ma ꞌuꞌahwanoi dahwana Tamadaina ꞌoina, ma taunamo ꞌiꞌitago ma muliyetega maisa bwebweꞌana ꞌiꞌebwaego. ?YwCimi ꞌahwanoi wete gide, ꞌeguma waꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, sahena toꞌeꞌaboꞌabo gide waꞌahwaꞌahwanoi, weyahina taudi nuwanuwadi ma tomota matadiya tapwalolo ꞌalona nuwana ꞌasai sitoholo ma siꞌahwaꞌahwanoi. Moisa ꞌadi hepwatu tuta bewa tuwa silobaloba, ma tuta ꞌinaonaoma geya. /XWma ꞌoinega sahena tomota siꞌitaꞌita, ma Tamamiumo ꞌimi ꞌebwaya dahwanaina ꞌiꞌita, ma muliyetega maisa bwebweꞌana ꞌiꞌebwaegomi. Cahwanoi weyahina ?WyMa ꞌomi tutaina wahehelau tuwa waꞌebwaya dahwana, PVMa tutaina wahehelau towewelohe ꞌoidiya, sahena yoguli wamuꞌamuꞌa, gide taudi toꞌeꞌaboꞌabo hada tapwalolo* nuwana ꞌasa ꞌoidiya yoguli simuꞌamuꞌadi ma ꞌabehega tomota ꞌidi helau siꞌitadi ma sihepwatuwedi. Hede ꞌadi maisa tuta bewamo ꞌoina silobaloba ma hesi tuta ꞌinaonaoma geya maisadimo. dU CWete Yesu ꞌigwaeya: Ceguma tutaina nuwanuwami ma wahelau taudi towewelohe ꞌoidiya, sahena tomota matadiya wapaipaihowa. Ceguma gide wapaihowa ꞌese, sahena hepwatu nuwana maisa walobaloba Tamamiu galewa ꞌoinega. iTK0Ma ꞌomi ꞌilobwainegomiya ma mumugami ꞌausalana mabwaiyana, gide Tamamiu galewa.fSE/Wete ꞌeguma tasimiyaomo waheꞌiyaꞌiyaguwedi geya mumugami hali tomota mumugadi ꞌibwebweꞌana sine, weyahina taudi ganamuli ꞌiyadiyaomo sihehelabinidi, ꞌoinega taudi ma ꞌomi tuwa mumugami mahemahetena. cR?.Ma ꞌeguma ꞌiyamiyaomo wahehelauwedi, geya sawasawahina ma maisa Yehoba ꞌoinega waloba, weyahina togalaedi, gide takesi* ꞌana toꞌewao, ꞌidi helau gide ꞌomi ꞌimi helau, ꞌiyadiyaomo sihehelauwedi. Q -Bewa ꞌoinega Tamadai galewa ꞌiꞌahwa natunegomi, weyahina tauna helau huhuna, ma tauna wete ꞌina sinala ꞌihalahala togalagala ma tobwebweꞌana ꞌoidiya, ma wete ꞌina dohi ꞌitagwatagwale tobwebweꞌana ma taudi geya tobwebweꞌana ꞌoidiya. P+,Ma taugu yahegwaegomi ꞌami ꞌalehao wahelauwedi, ma taudi siꞌabi hemuyemuyegomi weyahidi waꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ma ꞌiꞌabihetedi. O+Gwae nugenugetana wasanapu pwaiya ꞌigwae,“Ciyamiyao wahelauwedi, ma hesi ꞌami ꞌalehao waloꞌalehedi.” GN*Ma wete ꞌeguma taiya ꞌiꞌahwaꞌahwanoi ꞌoiuwa ginaula ꞌaigeda weyahina, ginaulaina ꞌuꞌebwae, ma sahena ꞌino tobwatobwa ꞌunuwanuwahi. Helau ꞌada ꞌalehao ꞌoidiya QM)Ma wete ꞌeguma taiya ꞌihegwaego ma ꞌina tobwatobwa ꞌuꞌahala gogo ꞌaigeda ꞌoinega ma gogo ꞌaigeda ꞌoina, ꞌilobwainegowa ma ꞌupasima ma gogo heluwena wete ꞌoina ꞌutauya. oLW(Ma ꞌeguma taiya heyatala ꞌoinega ꞌa ꞌaleꞌo ꞌiꞌewa, ꞌino sita wete ꞌuꞌebwae. _K7'Ma taugu yahegwaegomi ꞌabehega sahena wahenimahila, ma hesi ꞌeguma taiya ꞌaseꞌaseu ꞌebeulanega ꞌisapi, sahena ꞌuhehenima hile, ma hesi ꞌaseꞌase ꞌadigeyageyau wete ꞌutagwale ma ꞌisapi. "J=&Loina nugenugetana wasanapu pwaiya, ꞌigwae,“Mata ꞌaigeda ꞌana henimahila mata ꞌaigeda, ma sala ꞌana henimahila sala ꞌaigeda.” ;Io%Ma hesi ꞌeguma gwae moisa, ꞌugwae, “Moisa.” Ma ꞌeguma geya, ꞌugwae “Geya.” Weyahina ꞌeguma gwae ꞌulohepoi, beno Seitani ꞌoinega. Sahena galana wahehemaise $HA$Wete sahena debau weyahina ꞌuꞌetaꞌwataꞌwalulu, weyahina geya sawasawahiu ma debau ꞌaigeda ꞌuloine ma ꞌiwaꞌeꞌe, nuwana ꞌiduba, ꞌawa? LG#Sahena baleꞌu weyahina waꞌeꞌetaꞌwataꞌwalulu, weyahina ꞌahena ꞌana ꞌebelagu, wete sahena Yelusalema weyahina waꞌeꞌetaꞌwataꞌwalulu, weyahina toloina madouna ꞌina ꞌasa. AF{"Ma hesi taugu ꞌimi gwae hane mabwaiyadi yaꞌausidi. Geyaꞌabwa galewa weyahina wagwaegwae hane nuwana waꞌeꞌetaꞌwataꞌwalulu, weyahina galewa Yehoba ꞌina ꞌebemiya. +EO!Wete loina nugenugetana wasanapuya ꞌigwaeya,“Ceguma wagwaehane, sahena ꞌimi gwaeyedi waleꞌwaleꞌwadi, ma hesi Yehoba weyahina wapaihowedi.” kDO Ma hesi taugu yahegwaegomi ꞌabehega, ꞌeguma loheya mwanena geya ꞌipui ma tuwa ꞌisaꞌila ma ꞌihaibala hali wahine ꞌoina, loheyaina beno mwanena nugenugetana ꞌiꞌabihepuiya, ꞌeguma wahineina ꞌihaibala hali loheya ꞌoina. Ma loheyaina ꞌeguma ꞌihai wahine saꞌisaꞌilina ꞌoina beno loheyaina wete topui. Gwae hane weyahina HC Loina nugenugetana ꞌigwaeya,“Ceguma loheya ꞌaigeda nuwanuwana ma mwanena ꞌisaꞌile ꞌina leta loheyaina ꞌida lele ma mwanena ꞌiꞌebwae ma ꞌoinega ꞌisaꞌila.” EBGide wete ꞌeguma nima ꞌebeulauina ꞌina paihowega ꞌiꞌabihebeꞌugo ꞌilobwaineya ma ꞌuꞌupwa yahule. Muya geya madouna ꞌeguma wahiu ꞌaigeda tuwa ꞌuloyahule, ma hesi muya madouna ꞌeguma nimau weyahina Yehoba wahiu mabwaiyana ꞌiulesuluhe ꞌasa ꞌalaꞌalatana ꞌoina. Saꞌila weyahina A7Ceguma mata ꞌebeulauina ꞌebubunega ꞌiꞌabihebeꞌugo ꞌilobwaineya ꞌubwai yahule. Muya geya madouna ꞌeguma wahiu ꞌaigeda tuwa ꞌuloyahule, ma hesi muya madouna ꞌeguma matau weyahina Yehoba wahiu mabwaiyana ꞌiule suluhe ꞌasa ꞌalaꞌalatana* ꞌoina. @ma hesi taugu yaloinegomi ꞌabehega ꞌeguma to loheya wahine ꞌoina ꞌinuwatuhu dahwana, tauna ꞌatena ꞌipui pwaiya. W?'Loina nugenugetana wasanapu pwaiya, ꞌigwae,“Sahena logwali,” >}ma hesi geyaꞌabwa ꞌulatulatu ma ꞌana laba ꞌa buki mabwaiyana ꞌuhemaisa hegumwalidi. Nuwatuhu dahwana weyahina D~}Z|s{zzHyxwvv_uXtsrqqOppDoonnZm=lkk{jihggjfee cbbaC`u__^^3]W\\ZYXMWV UTThSVRR3QQ>PONNWMMLL6K J4IHHeGyGFEEgDDjCCBE@@8?)>s=}@li7$  o 1Hl STuta nage ꞌoina Helodi*, tauna Galili ꞌana toloina, Yesu ꞌina paihowa wasana ꞌihesagoheya, s_ :Eema Yesu nobwa ꞌina paihowa waiwaidi geya baibaiwadi ꞌipaihowadi, weyahina geya sihemisae.N 9Coinega silogwahateya. Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Palopitao ꞌadi heꞌasisi silobaloba hali ꞌasa ꞌoidiya. Ma taudi ꞌidi ꞌasa, bo ꞌidi hada, geya ꞌadi heꞌasisimo.” f E 8ma wete nuhunao mahetedao tamiyamiya. Ma togidega hede ta loheya bewa ꞌisanapu hedada?”   7Ma wete sigwae, “Nuwana loheya bewa toꞌabiꞌabi hada natuna? Ma sinana Meli, ma tasinao Yemesa ma Yosepa ma Saimoni ma Yudasa, w g 6ma ꞌihila ꞌina ꞌasa, ma ꞌidi Hada tapwalolo ꞌoina ꞌiluhuwa ma ꞌiheꞌitediya, ma tomota nuwadi ꞌihenainaida ta sigwaeya, “Loheya bewa taꞌehega ꞌoinega ꞌina sanapu ma ꞌina paihowa waiwaidi ꞌiꞌewaꞌewadi?” c ? 5Yesu ꞌina gwae hegehegediyedi ꞌilosalohidiya, ma tupwa nage ꞌiꞌebesinediya, < q 4Ma ꞌihegwaediya, “Bewa tuwa wasanapu ꞌabehega loina ꞌana toheꞌitao ꞌeguma Yehoba ꞌina loina simanasama pwaiya, taudi gide tuwa ꞌaigeda hada toniwagana ꞌina tobwatobwa tupwadi miyamiyadi ma tupwadi ꞌehaudi ta mabwaiyadi ꞌalodiya wasawasa ꞌimiyamiya.” MeNasaleta Yesu silogwahateya 0Y 3Coinega Yesu ꞌihesilala ꞌoidiya, ꞌigwae, “Togidega gwae hegehegediyedi mabwaiyadi wasanapudiya?” Ma sihesagoha ma siꞌahwa moisa, sigwae, “Cehe.” (I 2ma siula latuwedi ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌalona, ma ꞌoina sidou ma sihesalaꞌiꞌita muyamuya ꞌoinega.” Tobwatobwa wasawasa hauhaudi ma miyamiyadi }s 1Gide wete, tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina, aneloseyao sinaoma ma togala siwatahidi tobwebweꞌana ꞌoidiyega, N 0ta gomanaina ꞌimaha ꞌapuꞌapuwa ma silisiya ꞌoyaꞌoya, ma simiyatoiya, ma silahana mabwaiyadi siwatahiya, ta silahana ꞌausaladi gaeba ꞌoidiya silagudiya, ma silahana galadi siulediya.   /“Ma wete Yehoba ꞌina loina gide tuwa gomana tomota siyahuweya holai, ma hali silahana ma hali silahana siꞌonediya, )K .Coinega ꞌaigeda mwali ꞌausala hedade ꞌilobeya, ta ꞌoinega tauna ꞌina bagi mabwaiyadi ꞌiulediya ma ꞌabehega mwaliina ꞌausala hedade ꞌiꞌewa. pY -“Ma wete Yehoba ꞌina loina tuwa gide toꞌahwaꞌune ꞌaigeda, mwali* ꞌausala nuwanuwana. D ,“Yehoba ꞌina loina gide tuwa wasawasa goula* ma mane* madouna, mwalo baleꞌu ꞌaigeda ꞌoina sidahweya, ma ꞌaigeda loheya ꞌilobeya, ta ꞌidahwa hileya, ma maꞌina yaliyaya ꞌitauya, ma ꞌina tobwatobwa mabwaiyadi ꞌihegimwaneyediya, ma ꞌadi maisao ꞌiꞌeweya ta baleꞌuina ꞌigimwaneya. ;o +“Ma muliyetega tobwebweꞌadi Tamadiu ꞌina ꞌebeloina ꞌalona siꞌasilala gide sinala. “Ceguma taiya matenana gwae bewa ꞌihesagohe. Gwae hegehegedi ꞌetoi wete   *siula latuhedi, ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌalona. Beno tupwaina ꞌoina tomota sidou ma sihesalaꞌiꞌita muyamuya ꞌoinega. ~/ )“Ma taugu Loheyaiguina ꞌigu aneloseyao yahesumanedi ma pui ꞌana toheꞌitao galadiyedi sihegogonedima ma ꞌigu ꞌebeloina ꞌoinega q}[ (ma tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina togala taudi tuwa gide ꞌawata sihegogonedi ma sigabu yahuledi. | 'ma ꞌawata ꞌana tosaweyana beno tauna Seitani, ma tuta ꞌeliꞌeli beno tuta ꞌana ꞌebelosaloha, ma toꞌeliꞌeli taudi anelose, {' &ma tanoha beno baleꞌu mabwaiyana, ma witi beno taudi Yehoba ꞌina loina ꞌana tomuliyao, ma ꞌawata beno togalanaina ꞌana topaihowao, [z/ %Coinega Yesu ꞌigwae, “Witi patuna ꞌana tosaweyana taugu Loheyaiguina, Sy $Ma Yesu boda ꞌiꞌebesinediya ma ꞌiluhuwa hadai, ma ꞌana tomuliyao sinaoma ta ꞌoina sigwaeya, “Gwae hegehegedi ꞌawata tanoha ꞌoina ꞌana nuwasabwalena ꞌulihasi, ma ꞌasanapu.” #x? #Bewa ꞌoinega palopita ꞌina gwae ꞌilatuwa, beno mwalo hene ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae,“Gwae hegehegediyega yahepwaila, ma yagwaene toꞌaha Yehoba ꞌidahweya baleꞌu ꞌana paihowa hauhau ꞌoinega ma nige.” Tosaweyana ꞌina paihowa ꞌana nuwasabwalena Aw{ "Yesu ꞌina gwaeyedi gwae hegehegedi mabwaiyadi ꞌoidiyega boda ꞌiheꞌitediya, weyahina tauna tuta mabwaiyana gwae hegehegediyega ꞌiheheꞌita tomota mabwaiyadi ꞌoidiya. +vO !Caigeda wete gwae hegehegedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Yehoba ꞌina loina gide tuwa pwalawa ꞌana ꞌebe ꞌabiheseseha*. Wahine ꞌiꞌeweya ꞌiꞌiuna tuwa ta pwalawa madouna baꞌidana ꞌihebweliyeya, ꞌoinega mabwaiyana ꞌiseseha.” Gwae hegehegedi ꞌina latu huhuna /uW Seyala patuna ꞌiꞌiuna tuwa ma ꞌina bwala mulina ꞌimadou gide ꞌaiwe, ma ꞌoinega bwasumowao sinaoma ta lahalahanao ꞌoidiya ꞌidi nehwa siꞌabidiya.” -tS Caigeda wete gwae hegehegedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Yehoba ꞌina loina gide tuwa seyala* patuna ꞌaigeda loheya ꞌiꞌeweya ma tanoha ꞌidauniya. s7 Ma tuta ꞌeliꞌeli hesi ꞌoina topaihowao yahegwaedi ma ꞌawasina sidomwaꞌautedi nugeta ta siꞌuinidi, ta ꞌoinega sigabu yahuledi, ma witi sidomwaꞌautedi ta ꞌigu hada ꞌeꞌahaiya sihedodo.’ ” Patu ꞌiꞌiuna ma ꞌebe ꞌabiheseseha ꞌadi gwae hegehegedi ?rw “Ma badaina ꞌigwaeya, ‘Tuwa! Walaguyawa, ma sibwala mahetena, weyahina ꞌeguma watoho ꞌawasina wadabu yahuledi, nuwana tupwana witi wete mahetenao wadabu ꞌaigededi. Mq “Ma tanoha taniwagana ꞌigwaeya, ‘Nuwana ꞌagu ꞌaleha ꞌaigeda ꞌisaweyaneya.’ Coinega ꞌina topaihowao sigwaeya, ‘Togidega? Sawasawahina ma ꞌawataedi ꞌadabu yahuledi?’ 6pe Ma topaihowaedi sinaoma ta sihegwaeya, ‘Bada, patu ꞌausalana ꞌino tanoha mwalo ꞌusaweyaneya, ma togidega ta ꞌoinega ꞌawata baꞌidanao sibwala mahemahetena?’ loQ Coinega mabwaiyadi sibwala ta sihuwa, ma badaina ꞌina topaihowao ꞌawataedi siꞌita lobediya. >nu Ma nihuwana siꞌeno sinediya, ma ꞌana ꞌaleha ꞌaigeda ꞌinaoma tanoha, ta ꞌawata ꞌana ꞌita gide witi wete ꞌisaweyaneya witi moisa ꞌalona, ma muliyetega ꞌitauya. :mm Gwae hegehegedi ꞌaigeda wete Yesu ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Yehoba ꞌina loina gide tuwa ꞌaigeda loheya witi patuna bwebweꞌadi ꞌina tanoha ꞌisaweyanediya. 1l[ “Ma patuwedi baleꞌu ꞌausalana ꞌoina sibeꞌuwa, taudi tetela bwebweꞌana sihesagoheya, ma ꞌana nuwasabwalena ꞌoidiya ꞌimiyamiya, ta huwaidi ꞌausala silagudiya. Tupwadi huwaidiyao handeledi, ma tupwadi sikisiti, ma tupwana teti.” Gwae hegehegedi witi ma ꞌawata weyahidi k  “Ma patuwedi talitali ꞌoidiya sibeꞌuwa, taudi tetela bwebweꞌana sihesagoheya, ma hesi ꞌidi nuwatuhu baleꞌu weyahina ma wete wasawasa ꞌana nuwatuhuwao, ma nuwatuhuwedi tetela bwebweꞌana siloheꞌamasiya, ta geya sawasawahina ma sihuwa. Zj- ma geya lamudi ꞌipaꞌala, ꞌoinega tuta ꞌiꞌiuna tuwa ꞌoina simiyamiya, ma ꞌeguma to tuta ꞌoina tetela bwebweꞌana ꞌana hemisa weyahina mwau nuwana hegamwagamwagu siloba sibeꞌu mwayamwayau. i1 “Ma wete patuwedi baleꞌu lodaꞌudaꞌuleina ꞌoina sibeꞌuwa, taudi tetela bwebweꞌana sihesagoheya, ma maꞌidi yaliyaya sitagwala, _h7 Ceguma taiya Yehoba ꞌina loina tetelina ꞌihesagoheyamo, ma geya ꞌinuwasabwalena, ꞌabwa togalaina ꞌinaoma ma gwaeyedi loheya ꞌatenega ꞌiꞌewayahuledi. Beno patuwedi sibeꞌuwa ꞌedai ꞌadi sanapu. Ig  “Coinega patu ꞌana saweyana ꞌana sanapu wahesagohe. If  Moisa, ginaula bewa waꞌebubudi ta wahesagohedi mwalo palopitao ma todumwaluwao nuwanuwadi madouna ma siꞌitadi bo sihesagohedi, ta geya silobadi. Patu ꞌana gwae hegehegedi ꞌana lihasa neU “Ma ꞌomi maꞌimi yaliyaya, weyahina matamiyega waꞌitaꞌita ma tenamiyega wahehesagoha. ~du Weyahina tomotaedi ꞌidi nuwatuhuwao siꞌeloꞌwaniya, ma tenadi ꞌituiya, ta wete matadi ꞌigibuwa.Tabu ta matadiyega siꞌita, ma tenadiyega sihesagoha ma sinuwasabwalena, ta ꞌoiguwa siꞌita hila, ma yaꞌabi hebwebweꞌanedi.’ Bc} Tomotaedi weyahidi mwalo Aiseya ꞌihepwaila nugeta, ꞌigwae,‘Cabwa wahehesagoha ma sahena nuwami ꞌisabwasabwalena. Ma wete waꞌeꞌebubuna tuwa ma hesi geya waꞌita. 4ba Bewa huhuna gwae hegehegediyega yaheꞌita ꞌoidiya, weyahina ꞌidi ꞌebubuna ꞌoidiyega geya siꞌita bwaibwaini, ma wete ꞌidi hesagoha ꞌoidiyega geya sisanapu. Ra Ceguma taiyawedi gide maꞌidi sanapu, nata loheposeyana madou hedade siloba, ma hesi ꞌeguma taiyawedi geya ꞌidi sanapumo ma toꞌaha nuwana ꞌoidiya ꞌimiyamiya nata mabwaiyana siloheꞌwaihi. ` Ma Yesu ꞌigwaeya, “Comi Yehoba ꞌoimiya ꞌitagwala pwaiya ma ꞌina loina ꞌalona ꞌana tosanapuwao, ma bodaedi geya. _! Ta ꞌana tomuliyao silatuma ta Yesu sihegwaeya, sigwae, “Toꞌaha weyahina gwae hegehegediyedi bodaedi ꞌoidiya ꞌuheꞌita?” ^^5 “Ceguma matenami gwae bewa wahesagohe.” Gwae hegehegedi ꞌina latu huhuna D] Ma tupwana patu baleꞌu ꞌausalana ꞌoina sibeꞌuwa, ta sibwalama ta simadouwa ma sihuwa, ꞌoinega patu huwadi ꞌadi baibaiwa handeledi, ma tupwana sikisiti, ma wete tupwana teti. \) “Ma tupwana patu talitali ꞌoidiya sibeꞌuwa ma sibwala mahemahetena, ma talitaliyaedi ꞌihewaiwaiya, ta ꞌisahila heꞌamasidiya. e[C ꞌoinega hala ꞌibwahalidiya ta siwelaiya, weyahina lamudi geya baleꞌu gogaina siloba. Z! Ma tupwana patu baleꞌu lodaꞌudaꞌuleina ꞌoina sibeꞌuwa, ma muliyetega sibwala mwayamwayauwa, weyahina baleꞌu ꞌiꞌiuna tuwa, nYU ta tupwana patuwedi sibeꞌuwa ꞌedai, ma ꞌoinega bwasumo siꞌitediya, sisuluwa ta siꞌaidiya. 'XG Ma heꞌita baibaiwana ꞌiꞌebwaediya gwae hegehegediyega, ꞌigwaeya, “Toꞌabitanoha ꞌaigeda ꞌina tanoha ꞌitauya, ma witi patuna ꞌisaweyaneya, W1 Ma boda madouna siꞌautama ꞌoina, ta ꞌaigeda waga ꞌiꞌahaꞌahai ꞌoina ꞌigeluwa, ꞌimiyatoiya, ma boda ꞌoyaꞌoya sitotoholo. eV E Nage sabweloina ꞌoina Yesu hadaina ꞌoinega ꞌilatuwa, ma ꞌidobi holai ꞌimiyatoiya. U 2“Weyahina ꞌeguma taiyawedi Tamagu galewa ꞌina nuwatuhu simulimuliye, taudi tasigwao, nuwana nuhugwao, nuwana sinagwao.”mTS 1Coinega ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ꞌilonimasusuwa ma ꞌigwae, “Bewa taudi sinagu ma tasigwao. qS[ 0Ta Yesu loheyaina ꞌina gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Taiya hede sinagu, ma taiyawedi tasigwao?” GR /Coinega ꞌaigeda loheya wasadi ꞌiꞌeweyama Yesu ꞌoina. %QC .Yesu ꞌabwa boda ꞌoidiya ꞌihehegwaegwae, ma sinana ma tasinao sinaoma, ma ꞌatamana sitotoholo, ma siꞌebeꞌebesa togidega ma ꞌoina sigwae. AP{ -Coinega ꞌitauya ma hiꞌahiꞌa site sebeni wete ꞌitoedima ta baꞌidanao siluhuwa ꞌebemiyaina ꞌoina, ta nobwa baꞌidanao simiyamiya. Eeta loheyaina ꞌina miya siꞌabihegala bwaibwainiya, mwalo geya gide. Mehau ꞌomi wete gide togala ma ꞌimi ꞌebe losaloha gala hedade.” Yesu sinana ma tasinao [O/ ,Coinega hiꞌahiꞌaina ꞌiboinamo ꞌoina ꞌigwae, ‘Nuwana yalohihila ꞌigu ꞌebemiya nugenugetana ꞌoina.’ Eeta ꞌihila ta ꞌebemiyaina ꞌilobeya hadenamo seꞌiseꞌilina ma ꞌatuꞌatububuna. hNI +“Ceguma hiꞌahiꞌa loheya ꞌaigeda ꞌoinega ꞌilatu, loheya ꞌibwebweꞌana, ma hiꞌahiꞌaina nata tuwa ꞌatamana ꞌiyawayawala bwagabwaga ma ꞌina ꞌebe ꞌaiyawasi ꞌiꞌebeꞌebesa ma geya ꞌiloba. M5 *Wete gide kuini mwalo yalasi ꞌoinega ꞌinaoma Solomoni ꞌina gwae sonosonogadi sabi hesagohedi, ma ꞌabwa sabwelo yatala ꞌoina kuiniina ꞌitoholo ma mehau ꞌomi ꞌiheꞌewegomi, weyahina tauna bwagebwagega ꞌinaoma Solomoni ꞌina gwae sonosonogadi sabi hesagohedi, ta sauga bewa gwae sonosonoga hedadedi wahesagohediya ma ꞌomi geya wada nuwabuiya. Hiꞌahiꞌa ꞌilohihila loheya ꞌalona !L; )“Cabwa sabwelo yatala ꞌoina nata meNinibe sitoholo ma mehau ꞌomi siheꞌewegomi, weyahina Yona ꞌoidiya ꞌilohatotowa ma Ninibeyedi ꞌidi mumuga galana ꞌoidiyega sinuwabuiya, ma ꞌomi tuta bewa lohatoto ꞌausala hedade wahesagoha pwaiya ma geya wada nuwabuiya. gKG (Weyahina tauna Yonaina sabwelo ꞌetoi ma nihuwana ꞌetoi ꞌoidiya silahana madouna gamwana ꞌimiyamiya, ꞌabwa taugu Loheyaiguina wete gide sabwelo ꞌetoi ma nihuwana ꞌetoi ꞌoidiya baleꞌu ꞌalona yamiyamiya. eJC 'Ma Yesu ꞌihegwaediya, “Comi tomota ꞌehaumi galami ma ganawala* huhumi, beno huhuna ꞌilaꞌilala waꞌebeꞌebesa ma ꞌabehega ꞌoidiyega wasanapu bwaibwainigau ꞌabehega Yehoba ꞌoinega yanaoma, ma hesi sahena ꞌilaꞌilalaedi waꞌitaꞌita. Beno namo palopita Yona* weyahina wanuwatuhuyahi, tauna tuwa ꞌilaꞌilala weyahimi. /IW &Eeta loina ꞌana toheꞌitao ma tupwadi Palisiyao Yesu sihegwaeya, sigwae, “Toheꞌita, nuwanuwama ma ꞌilaꞌilala ꞌaigeda ꞌupaihowa ma ꞌaꞌita.” H- %“Ma ꞌowa ꞌino gwaeyao tuwa ꞌoidiyega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanego, bo nuwana ꞌiꞌahwa galegalego.” Cilaꞌilala weyahina 3G_ $“Coinega yahegwaegomi ꞌabehega sabwelo yatala ꞌoina ꞌomi ꞌimi gwae bwagabwaga mabwaiyadi weyahidi Yehoba ꞌihesilalegomi, ma huhuna wahepwaile latuwedi. F! #Weyahina loheya ꞌausalana ꞌatenega ginaula ꞌausaladi ꞌipaihowa, ma hesi loheya galana ꞌatenega ginaula galadi ꞌipaipaihowadi. qE[ "“Comi tuwa mwata natunao, ꞌoinega geya sawasawahina ma gwae ꞌausaladi waꞌinanadi, weyahina mabwaiyami togala, ma wete ꞌimi nuwatuhuwao toꞌaha gide ꞌatemiya simiyamiya, tuta mabwaiyana ꞌahwamiyega silatulatuma. D !Yesu wete ꞌihegwaediya, “Caiwe ꞌeguma ꞌausalana, huwaina wete ꞌausalana. Ma ꞌeguma ꞌaiwe galana, huwaina wete galana. Weyahina ꞌaiwe ꞌaigeda ꞌaigeda huwaidi ꞌoidiyega tasanasanapudi ꞌabehega ꞌaiwedi ꞌausaladi bo galadi. C “Ma ꞌeguma taiya ꞌiꞌahwa galegalegau taugu Loheyaiguina, Yehoba nata gwaeina ꞌinuwasam, ma ꞌeguma taiya Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌahwa galegale gesowana Yehoba ꞌinuwanuwasam, tuta bewa ꞌoina, ma tuta sinaonaoma ꞌoidiya.” Caiwe huwaidi kBO “Coinega bewa yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega tomota ꞌidi puiyao ma ꞌidi gwae galadi mabwaiyana Yehoba ꞌinuwasamudi. Beno namo ꞌeguma Yaluyaluwa Tabuna siꞌahwa galegale, geya sowana Yehoba ꞌinuwasamudi. MA “Ceguma taiyawedi taudi geya ꞌagu toꞌabihetenao, taudi ꞌagu ꞌalehao. Ma wete taudi taiyawedi geya baꞌidagwao ꞌada paihowa hegogona, taudi ꞌigu paihowa siꞌabiꞌabi hegala. R@ “Cebeꞌita bewa loheya waiwaina gide Seitani ꞌina hada. Geya sawasawahina ꞌaigeda taiya ꞌiluhu ma ꞌina tobwatobwa ꞌilohetuwe, ma hesi ꞌeguma ꞌaigeda loheya balaeyega tohewaiwaiina nimana ma ꞌahena ꞌipai nugetedi, ma ꞌoinega muliyetega sawasawahina ꞌiluhu ꞌina hada ma tobwatobwaedi ꞌilohetuwe. 2?] “Ma taugu hesi Yehoba Yaluyaluwana ꞌina waiwaiyega hiꞌahiꞌa yaula latuwediya, ꞌoinega wasanapu ꞌabehega Yehoba ꞌina loina ꞌilatu pwaima ꞌoimiya. > Wagwae pwaiya ꞌabehega taugu Tomudulele ꞌina waiwaiyega hiꞌahiꞌa yaula latuwediya, ma taiya hede ꞌina waiwaiyega ꞌomi waulaula latuwedi? Tomudulele ꞌoinega, bo Yehoba ꞌoinega? Bewa weyahina wanuwanuwatuhu ma wasanapu ꞌabehega taiya taugu. |=q “Seitani wete gide, ꞌeguma maꞌina bodao siboidimo siloꞌaleha, nata ꞌina ꞌebeloinaina ꞌibeꞌu. <  Ma Yesu ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapu pwaiya ta ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tomudulele tauna ꞌiyanao geya sowana ꞌiulaula latuwedi.” Ma wete ꞌigwae, “Ceguma ꞌaigeda ꞌebeloina ꞌoina tomota siwataha ma siboidimo siloloꞌaleha, ꞌabwa ꞌebeloinaina ꞌiweꞌa ma ꞌibeꞌu. Casa bo susu wete gide ꞌeguma ꞌalodiya wataha ꞌilatu, ꞌabwa siweꞌa ma sibeꞌu. :;m Ma hesi Palisiyao paihowa bewa wasana sihesagoheya ma sigwae, “Geya, ma hesi welabanao ꞌiyadi sanina Tomudulele* ꞌina waiwaiyega hiꞌahiꞌa ꞌiula latuhediya.” : Coinega tomota mabwaiyadi nuwadi ꞌihenainaida ma sigwae, “Bewa Toꞌabihetenaina, Debida ꞌina susuwega, ꞌawa?” \91 Caigeda loheya, mwalo welabana ꞌidi paihowega matana sigibuwa, ma wete memenana ꞌibuiya, ꞌoinega siꞌeweyama Yesu ꞌoina ta ꞌiꞌabihe bwebweꞌaniya, ma sawasawahina ꞌigwae ma ꞌiꞌebubuna. T8! ma ꞌane tauna saninega tomiya ganamuli sihemise.” Yesu ma Tomudulele* "7= Digona lasalasana sahena ꞌilologwahate. Ma wete wodam butabutana sahena ꞌiuleule, ta ꞌana siga tauna ꞌoinega loina dumwaluna ꞌihewaiwai, r6] Tauna nata geya ꞌiheheꞌoheꞌohe bo ꞌihehebwaubwau bo ꞌasa ꞌalona ꞌigwaegwae ꞌasona. I5  “Waꞌita ꞌigu topaihowa bewa hesihesinuwaina, ma ꞌateguwega yahelauweya maꞌigu yaliyaya. Yaluyaluwagu yalagu ꞌoina ma loina dumwaludi ꞌihepwailedi taudi ganamuli ꞌoidiya. n4U Cina paihowaina bewa mwalo palopita Aiseya Yehoba ꞌina gwae ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae, \31 ma wete ꞌihegwaediya ma ꞌabehega sahena sihehepwaila dadane tomota ꞌoidiya. h2I Taudi ꞌidi loina ꞌwaihina Yesu ꞌisanapu pwaiya, ꞌoinega tupwa nage ꞌiꞌebesineya ma ꞌitauya hali tupwa, ma tomota mabwaiyadi simuliyeya, ta nage ꞌoina tolohala mabwaiyadi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya, 1 Ma hesi Palisiyao maꞌadi gamwasowala silatuwa ma taudimo siloina togidega Yesu siloheꞌamasi ꞌese. Yehoba ꞌina topaihowa $0A Coinega Yesu loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Nimau ꞌuyasi.” Ta loheyaina nimana ꞌiyasiya ma ꞌibwebweꞌana hila, gide wete hali nimana. / Moisa sipi ginaula ꞌiꞌiuna, ma tomota hesi ginaula madouna. Coinega sawasawahina ma paihowa bwebweꞌadi Sabatiya tapaihowadi.” U.# Ma ꞌidi gwae Yesu ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Togidega ꞌomi ꞌeguma ꞌaigeda maꞌina sipi ꞌaigeda tuwamo, ma sabwelo Sabati ꞌoina gaula ꞌalona ꞌibeꞌu, ꞌilobwaineya ma ꞌilisi hanehe? %-C Ta nobwa ꞌaigeda loheya nima meyomeyona, ꞌoinega Palisiyao Yesu ꞌoina sihesilala, sigwaeya, “Bada, togidega, sawasawahina ma Sabati ꞌoina tolohala taꞌabihe bwebweꞌanidi?” Ma ꞌidi hesilalaina weyahina beno ꞌeguma Yesu ꞌigwae pui, eema siheꞌewa toloina matana. [,/ Nage ꞌoinega Yesu ꞌitauya, ma ꞌidi Hada tapwalolo ꞌoina ꞌiluhuwa. + “Weyahina Sabati ꞌana toloina loheyaiguina taugu tuwa.” Yesu loheya nima meyomeyo ꞌiꞌabi hebwebweꞌaneya O* Yehoba ꞌina gwae ꞌabehega, ‘Pwaoli geya nuwagu, ma ꞌatemuyamuya hesi.’ Ceguma gwae bewa ꞌana sanapu wasanapu, sahena ꞌagu tomuliyao waꞌahwaꞌahwa galagalaedi, weyahina geya sipui. f)E “Moisa Hada Heꞌasisi ginaula madouna, ma hesi ꞌaigeda ginaula madou hedade bewa. !(; “Buki Heꞌasisi ꞌalona loina wete ꞌimiyamiya ꞌabehega Hada Heꞌasisi ꞌana topwaoliyao Sabati ꞌana loina siligehi, ma beno geya pui. Z'- ta Yehoba ꞌina hada ꞌiluhuwa ma beledi heheꞌasisina ꞌiꞌeweya ta siꞌaiya. Belediina maꞌana loina, ꞌabehega topwaolimo ꞌadi tagwala ma siꞌai, ma hesi sigomaleya ta ꞌoinega tuwa siꞌaiya. >&u Coinega Yesu ꞌidi gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Buki Heꞌasisi ꞌoina sileleya Debida weyahina, ꞌeguma wahasili wasanapu ꞌabehega Debidaina maꞌiyanao sigomaleya, %5 Ma tutaina Palisiyao siꞌitediya, Yesu sihegwaeya, sigwae, “Bada, togidega ma ꞌoinega ꞌa tomuliyao Sabati ꞌana loina siligeligehi?” $ + Sabatiya Yesu maꞌana tomuliyao tanoha ꞌalonega sitauya, ta tomuliyaowedi sigomaleya, ꞌoinega witi huwaina siꞌabilolodiya ma siꞌaiya. V#% Coinega paihowaedi ma ꞌahaꞌahalaedi yaꞌebwaegomi meyameyahana.”-"S Ma ꞌomi waheꞌauꞌaunawegau ma maꞌiyagwao tapaihowa, ma ꞌoinega yaluyaluwami ꞌidi ꞌaiyawasi siloba, weyahina taugu ꞌigu mumuga nuhana ma tonuwasulu. o!W “Ma ꞌoinega ꞌomi ꞌimi paihowa mwauna, wanaoma ꞌoiguwa, ma yaꞌabihe ꞌaiyawasigomi.   Ma wete ꞌigwaeya, “Ginaula mabwaiyana Tamagu nimaguwa ꞌilagu pwaidiya ma Tamaguina taboinamo ꞌisanapugauwa, ma taugu wete Tamagu taugumo yasanapuya, ma wete ꞌeguma taiyawedi taudi nuwanuwagu ma Tamagu yaheꞌitae ꞌoidiya, taudi wete sisanapu. :o Moisa Tamagu, ꞌino nuwatuhu bewa ꞌausala.” jM Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌigwaeya, “Yauwedo Tamagu, ꞌowa galewa ma baleꞌu ꞌadi toloina, sanapu bewa ꞌudahweya tosonogao ma tonuwasabwalenao ꞌoidiyega, ma hesi gwagwama ꞌiꞌiudi ꞌoidiya ꞌuheꞌitaeya.   Coinega yatala ꞌana sabwelo ꞌoina Yehoba nata meSodoma ꞌiꞌatemuyemuyedi, ma ꞌomi sahena.” Caiyawasi Yesu ꞌoinega # “Ma ꞌomi meKapaneumi togidega? Cabehega taumimo waꞌabilagasigomi galewa, ꞌawa? Geya hene! Ma hesi nata Bwebweso* ꞌalona siula dobihegomi. Weyahina ꞌebe henainaidaedi yapaihowa pwaidiya ꞌoimiya ma hesi geya wanuwabui, ma mwalo ꞌeguma meSodoma ꞌoidiya yada paihoweya, mwalo hene sida nuwabuiya, ma ꞌane Yehoba sahena ꞌimutumutudi, ma nige ꞌidi ꞌasa ꞌida miyamiya.  Ma hesi ꞌomi geya, ꞌoinega yatala ꞌana sabwelo ꞌoina nata Yehoba meTaiya ma meSaidoni ꞌiꞌatemuyemuyedi, ma ꞌomi sahena. / “Comi meKolasini ma meBedeseida ꞌatemuyamuyaimi hesi. Weyahina ꞌebe henainaidaedi yapaihowa pwaidiya ꞌoimiya, ma hesi geya wanuwabui. Ma hesi ꞌeguma meTaiya ma meSaidoni ꞌoidiya yada paihowediya, beno mwalo hene sida nuwabuiya, ma sibasibauwa ꞌadi ꞌaleꞌo sida ꞌotedi ma giba ꞌoidiyega sida gibadi ma sida heꞌitaedi ꞌabehega ꞌidi mumuga galadi ꞌoidiyega sinuwabui pwaiya. / Coinega Yesu ꞌasaedi ꞌina paihowa waiwaidi siꞌiteya, ma geya sinuwabui ꞌidi puiyao ꞌoidiyega, taudi ꞌiheheliyediya, ꞌigwaeya,  Ma taugu Loheyaiguina yanaoma ma yaꞌaiꞌai ma yanumanuma, ma wete weyahigu walolomugi, wagwaegwae, ‘Loheyaina toꞌai ma tonuma hedahedade, ma topui takesi ꞌana toꞌewao ma topui baibaiwadi ꞌiheꞌiyaꞌiyaguwedi.’ “Ma taudi tosanapu moisa ꞌabwa ꞌidi paihowa bwebweꞌadi ꞌoidiyega sanapu moisa ꞌilatulatu.” Tupwadi ꞌasa galadi ꞌabwa yatala siloba. ?w “Gwae hegehegediyedi ꞌana nuwasabwalena ꞌabehega Yoni ꞌinaoma ma geya ꞌiꞌai ma geya ꞌinuma, ma ꞌoinega wagwae ꞌabehega hiꞌahiꞌa Yoni ꞌiꞌabi hebuweya! w ‘Ciyamayao, togidega ꞌiya ta ꞌalahulahusa ma geya wada sobuwa! Ma wete ꞌadou gwaegwae ma geya wada douwa!’ X) “Comi boda ꞌehaumi togidega yagwae hegehegedi ꞌesa weyahimi? Nuwana yagwae ꞌomi gide tuwa gwagwama ꞌebe maketi ꞌalona siꞌeꞌeheyaheyale, ma ꞌiyadiyao ꞌoidiya sibwaubwau sigwae, L “Coinega ꞌeguma taiya matenana gwae bewa ꞌihesagohedi.   Ma ꞌeguma nuwanuwami ma wanuwasabwalena Yoni weyahina, wada sanapu ꞌabehega tauna tuwa Ilaitiyaina weyahina wayamwayamwa. ! Mwalo palopitao mabwaiyadi ꞌidi gwaeyao ma Mosese ꞌina loina ꞌoidiyega gwae hemisa sigwae nugeta eeta ꞌana laba Yoni ꞌitauyama. K “Tuta Yoni ꞌina ꞌabihebabitaiso ꞌoinega ma nige, tomota sitohotoho waiwai ma ꞌabehega Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina siluhu, ma tohewaiwaiyedi taudi ꞌidi waiwaiyega siluhu. J  Ta Yesu wete ꞌigwae, “Moisa, Yoni toꞌabihebabitaiso tauna mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌimadou sinediya, ma hesi mabwaiyadi taudi Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona Yoni simadou sineya. U# Yoniina weyahina mwalo Yehoba ꞌina gwae Buki Heꞌasisi ꞌoina bewa gide ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae, ‘Bewa ꞌigu tohalewasa yahesumane matauwa ꞌitautauya, ma ꞌino ꞌeda ꞌihuna.’ ” L “Ma toꞌaha hede weyahina ta watauya balabala ꞌawawa? Nuwana ꞌabehega wanuwatuhuya nata palopita ꞌaigeda waꞌita ꞌawa? Moisa, loheyaina waꞌiteya palopitao ꞌimadou sinediya. : m “Bo nuwana ꞌaigeda loheya ma ꞌana ꞌaleꞌo wasawasa sabi ꞌitaina? Bo geya, weyahina taudi ma ꞌadi ꞌaleꞌo wasawasa toloina madoudi ꞌidi tupwa simiyamiya. ] 3 Eeta Yoni ꞌana tomuliyaowedi sihila, ma Yesu ꞌiꞌahwa lalagata ma boda ꞌoidiya Yoni weyahina ꞌihepwaila ꞌigwaeya, “Mwalo mabwaiyami tupwa balabala ꞌawawa watauya Yoni sabi hesagohaina, ma toꞌaha nuwanuwami ma ꞌabehega waꞌita? Cemi nuwanuwami ꞌabehega ꞌaigeda pwatula sinabwana yaumai ꞌinihunihuwe waꞌita? ) K Coinega watauya ma Yoni wahegwae ma sahena weyahigu ꞌihehenuwanaluwa, weyahina ꞌeguma taiya ꞌina hemisa weyahigu geya ꞌiweꞌa, tauna ꞌiyaliyaya.”   tomata gibugibu matadi ꞌitayahala pwaiya, toheꞌauꞌau sibwebweꞌana pwaiya ta sitautauya, tolepelo wahidi sibwebweꞌana hila, totenatuitui gwae sihehesagohe, toꞌamasa sitoholo hila, ma wete tohewewelohe tetela bwebweꞌana sihesagohe pwaiya. % C Ta ꞌidi gwae Yesu ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Wahila ma Yoni ꞌoina waheꞌoteꞌotetela ginauledi ꞌoiguwega wahesagoheya, ma wete waꞌitediya, } ma sihesilaleya, sigwae, “Togidega ꞌowa Toꞌabihetenaina weyahiu ꞌayamwayamwa, bo hali loheya ꞌayamwayamwa?” U# Tuta nage ꞌoina Yoni toꞌabihebabitaiso deliya silagu pwaiya, ma Toꞌabihetenaina ꞌina paihowa tetelina ꞌihesagoheya, ma ꞌoinega ꞌana tomuliyao ꞌihesumanediya ta sitauya Yesu ꞌoina,   Yesu ꞌina lohatoto ꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌoidiya ꞌilosalohiya, ma ꞌoinega tupwaina ꞌiꞌebesineya ma ꞌisakowasiya ꞌasaedi ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ꞌiheꞌita ma ꞌilolohatoto. Yoni toꞌabihebabitaiso Yesu tetelina ꞌihesagoheya !; *Ma ꞌeguma ꞌowa weꞌaha gogai ꞌagu tohemisa ꞌehauna ꞌaigeda ꞌoina ꞌuꞌehele, yahegwaego ꞌabwa ꞌa maisa ꞌausalana ꞌuloba.”xi )Ma ꞌeguma ꞌowa palopita ꞌutoe ꞌina hepalopita weyahina, ꞌabwa palopita ꞌana maisa ꞌuloba. Ma ꞌeguma ꞌowa loheya ꞌausalana ꞌutoe ꞌina mumuga bwebweꞌana weyahina, ꞌabwa loheya bwebweꞌana ꞌana maisa ꞌuloba. `9 (“Ma ꞌeguma taiya ꞌitoegomi, taugu ma ꞌagu Tohesumanaina wete ꞌitoemai. K 'Ma ꞌeguma taiya tauna yawasina weyahina ꞌipaipaihowa, ꞌabwa ꞌiꞌwadalele; ma ꞌeguma taiya yawasina ꞌiꞌwadalele weyahigu, ꞌabwa yawasi ꞌausalana ꞌiloba hila. Maisa weyahina  &Ma ꞌeguma taiya yawasina geya ꞌitagwale ma ꞌiꞌamasa kelose ꞌoina, gide taugu, tauna geya sawasawahina ma ꞌimuliyegau. + %“Ma ꞌeguma taiya tamana ma sinana ꞌihelauwedi madouna, ma taugu ꞌiꞌiuna, tauna geya sawasawahina ma ꞌimuliyegau. Ma ꞌeguma taiya wete natuna meloheyana bo mewahinena, ꞌihelauwe madouna, ma taugu ꞌiꞌiuna, tauna geya sawasawahina ma ꞌimuliyegau. -U $ma loheya ꞌina susu siloꞌalehe. ~ #Cigu dobima weyahina loheya tamana ꞌiloꞌalehe, ma wete wahine sinana ꞌiloꞌalehe, ma wahine lawana ꞌiloꞌalehe, }  "“Sahena wanuwanuwatuhu ꞌabehega ꞌigu dobima baleꞌuwa ꞌoinega nuwadaumwala waloba. Geya hene, ma ꞌaleha hesi. "|= !Ma ꞌeguma taiyawedi siuhalegau tomota matadiya, taugu wete ꞌabwa galewa Tamagu matana yauhaledi. Geya heꞌiyaꞌiyagu yatauyeyama ma hesi ꞌaleha { “Ceguma taiyawedi weyahigu sihehepwaila tomota matadiya, ꞌabwa galewa taugu wete weyahidi yahepwaila Tamagu matana. }zs Coinega sahena waꞌateꞌateyoho, weyahina ꞌomi Yehoba ꞌina ginaula madouna, ma dinegwa geya ginaula madouna. y Ma bwagana geya sawasawahina ma hunuhunuwa wahasili deba ꞌaigeda ꞌoina, ma hesi Yehoba ꞌadi baibaiwa ꞌisanasanapu. bx= “Cebeꞌita bewa, ꞌeguma dinegwa ꞌeluwa tagimwanedi, ꞌadi maisa toea ꞌaigeda tuwa, ma hesi Yehoba ꞌiꞌitaꞌitayahidi, ma ꞌeguma ꞌaigeda ꞌiꞌamasa, beno Tamamiuina ꞌina nuwatuhu ꞌoinega. *wM “Ma taudi wahimi siloloheꞌamasi sahena wamatamatautedi, weyahina taudi wahimimo sawasawahina ma siloheꞌamasi, ma yaluyaluwami geyaꞌabwa. Ma hesi Yehoba wamataute, weyahina tauna sawasawahina ma ꞌasa ꞌalaꞌalatana* ꞌoina wahimi ma yaluyaluwami ꞌiloheꞌamasi luwedi. Ov Eeta toꞌaha guguyou ꞌoina yahepwailediya ꞌoimiya, sabwelowa wahepwailedi tomota baibaiwadi ꞌoidiya, ma toꞌaha yaheꞌahwa henahenaeya ꞌoimiya wahepwaila latuwedi ꞌimi talubeꞌuwega. u# “Coinega sahena tomotaedi wamatamatautedi, weyahina ginauledi ꞌwaiꞌwaihidi ꞌabwa Yehoba ꞌiꞌabi latuwedi, ma siꞌasilala. t Ma hesi ꞌausala ꞌeguma ꞌabehega ꞌomi ꞌagu tomuliyao, ma ꞌomi ma taugu tahemahemahetena. Weyahina taugu hada toniwagagu, ma ꞌeguma sihesaniyegau Tomudulele*, ꞌomi ꞌigu bodao ꞌabwa siꞌahwa galagalaegomi madouna. Matauta weyahina s “Tomuliya geya sawasawahina ma ꞌina toheꞌita ꞌimadousine. Gide wete topaihowa geya sawasawahina ma ꞌina bada ꞌiloine. Pr “Ma ꞌeguma ꞌaigeda tupwa ꞌoina sihunuhunugomi, wadena hali ꞌasa ꞌoina. Moisa ꞌabwa, sahena ꞌasa mabwaiyana Isileli ꞌalona wapaipaihowa salohi, ma taugu loheyaiguina yahilama. pqY Ma tomota mabwaiyadi siloꞌalehegomi weyahina ꞌomi ꞌabehega ꞌagu tohemisao. Ma ꞌeguma taiyawedi siꞌalamaꞌiꞌita ma sitoholo paꞌala ma ꞌana siga tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina, ꞌabwa yaliyaya hataya siloba. $pA “Ma wete tuta sinaonaoma ꞌoidiya tomota ꞌidi susu ꞌalona loꞌaleha ꞌilatu weyahigu, beno loheya tasina ꞌitebae ma siloheꞌamasi. Gide wete tamana natuna ꞌitebae ma siloheꞌamasi. Wete gwagwama sinadiyao ma tamadiyao ꞌoidiya siloꞌaleha ma siloheꞌamasidi. ao; ma geya ꞌabehega ꞌomi wagwaegwae, ma Yehoba yaluyaluwana ꞌoimiyega ꞌigwaegwae. )nK “Ma ꞌeguma matadiya sihetohologomi sahena waꞌateꞌateyoho togidega wagwae ꞌesa, weyahina tutaina ꞌabwa Yehoba ꞌimi gwae ꞌida ꞌebwaegomi, ^m5 ma sitoegomi ma sitauyegomi toloinao ma kiniyao matadiya ma siheꞌewegomi, weyahina ꞌomi ꞌabehega ꞌigu bodao, ma wasagu ꞌoidiya wahepwaile, ma wete tupwa ꞌatamana tomotaedi ꞌimi hepwaila sihesagohe. l) “Coinega waꞌitayahigomi, weyahina tomota ꞌabwa sitauyegomi, yatala weyahina, ma hada tapwalolo ꞌoidiya ꞌabwa siꞌetutuwegomi, ck? “Wanuwatuhuyahi ꞌabehega taugu yahesumanegomi gide sipi manamanasamumi watautauya ꞌedewa lolosasa gamwagamwanidiya, ꞌoinega sawasawahina ma wanuwasanapu mwata gide, ma hesi wamumuga hohonuha gide gabubu. =js Moisa, ꞌabwa yatala ꞌana tuta ꞌoina, taudi ꞌasaedi silologwahategemiya loina madou hedada siloba, ma geya gide meSodoma ma meGomola ꞌadi loina. Muyamuya matada weyahina %iC “Ma ꞌeguma geya ꞌaigeda taiya ꞌitoegomi ꞌina hada, nuwana ꞌimi gwae geya ꞌihesagohedi, ꞌasaina ꞌoinega walatu ma ꞌahemiyega gawalina walohutuhutui yahuledi ꞌidi tupwa, beno ꞌebeꞌita ꞌasa taniwagadiyao ꞌoidiya, ma muliyetega ꞌasaina waꞌebesine. 8hi Ceguma susuwedi ꞌidi mumuga ꞌausalana, wahelauwedi ma wagwae helauwedi, ma ꞌeguma ꞌidi mumuga galana sahena ꞌimi helau ma ꞌimi gwae helau ꞌoidiya wamudamudali. 3~`}} |5{zz)yy4xqwvuu{ttsarrj== ;; :9R877!654x433L2m1107/o.--E,^++))(('B&%k$@##;#/"!! +n).f@,Q { " &t3Tz@m ꞌabehega loheloheya tupwana ꞌidi liꞌu hohau ꞌoinega geya sawasawahina ma sihai, ma wete tupwadi loheloheya ꞌwawadi siꞌewediya ma geya sowana sihai, ma tupwadi Yehoba ꞌina loina weyahina siboidimo siꞌausidiya ma sahena sihaihai. Ceguma taiya gwae bewa sawasawahina ma ꞌisanapu, maꞌina sanapu ꞌinuwasabwalena.” Yesu gwagwama ꞌigwae helauwediya *?M Ma Yesu ꞌigwaeya, “Heꞌita bewa geya tomota mabwaiyadi weyahidi, ma hesi ꞌeguma Yehoba sanapu ꞌiꞌebwaeya tupwanamo tomota ꞌoidiya ma sisanapu ~>u Coinega ꞌana tomuliyao sihegwaeya, sigwae, “Ceguma loheya mamwanena ꞌadi loina bewa gide, sahena hai.” ,=Q Ma yahegwaegomi ꞌabehega ꞌeguma loheya ꞌaigeda mwanena geya ꞌipui, ma loheya tuwa ꞌisaꞌila ma ꞌihaibala hali wahine ꞌoina, beno ꞌilogwaliya.” `<9Ma Yesu ꞌigwaeya, “Beno ꞌimi nuwapota weyahina, ꞌoinega Mosese ꞌitagwala ꞌoimiya ma mwanemiyao gide wasaꞌila ꞌesedi, ma hesi tuta nugenugetana geya wete tagwala saꞌila weyahina ꞌimiyamiya. M;Coinega sigwaeya, “Toꞌaha weyahina Mosese ꞌiloina ꞌabehega loheya sawasawahina ma pepa ꞌoina ꞌina logwahata ꞌihepwaile, ma mwanena ꞌiꞌebwae, ma muliyetega ꞌisaꞌila?” : ma tuta bewa siheꞌaigeda pwaiya. Yehoba ꞌihemiyaluwa pwaiyediya, ꞌoinega sahena ꞌeta taiya ꞌihemiya wasiyedi’.” .9Uma ꞌigwaeya,‘Bewa huhuna ꞌoinega loheya tamana ma sinana ꞌiꞌebesinedi ma mwanena baꞌidana simiyaluwa, ma siteluwaedi siheꞌwapina ꞌaigeda tuwa, N8Ta Yesu ꞌigwae, “Buki Heꞌasisi ꞌoina wasanapu pwaiya lelelena ꞌabehega tuta ꞌana ꞌebe hegaina ꞌoina Tohemasalaha tomota ꞌeluwa ꞌihemasalehediya, meloheyana ma mewahinena, ;7oCoinega Palisiyao sinaoma ta nuwanuwadi ma Yesu sitoho, ꞌoinega ꞌoina sihesilala, sigwae, “Bada, sawasawahina ma pui tupwana weyahina loheya mwanena ꞌisaꞌile?” h6IMa boda wete madouna Yesu simuliyeya ta nobwa ꞌidi tolohalao ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. 5 5Yesu ꞌina heꞌitaedi ꞌilosalohidiya ma tupwa Galili ꞌiꞌebesineya, ma Yudiya ꞌina tupwa ꞌiluhuwa, beno weꞌaha Yolidani hali papaliya. H4 #Coinega Yesu ꞌina gwae ꞌilosalohiya, ꞌigwae, “Tamagu galewa wete ꞌoimiya ꞌipaihowa gide, ꞌeguma tasimiyao sahena waꞌatemuyemuyedi, ma ꞌidi puiyao wanuwasamudi.”h3I"“Coinega badaina ꞌigamwasowala moisa, ta deli ꞌana toꞌitayahinao ꞌihegwaediya, ma topaihowaina deliya silaguya ma ꞌabehega nobwa ꞌimiyamiya ꞌana siga ꞌina lowaga mabwaiyana ꞌihemaise hegumwali.” q2[!ꞌoinega ꞌowa wete sawasawahina ma ꞌiyau ꞌuꞌatemuyemuye ma ꞌina lowaga wete ꞌunuwasam.’ D1 Coinega badaina ꞌina topaihowa ꞌibwauweyama ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Cowa topaihowa galau, weyahina ꞌino ꞌahwanoi ꞌatemuyemuyega ꞌino lowaga mabwaiyana yanuwa samudiya, 0%“Ma topaihowaedi ꞌiyadiyao ginaulina siꞌiteya ꞌoinega sinuwagala ma sitauya ꞌidi bada ꞌoina ta siteluwaedi sihepwailediya. /5Ma ꞌiyana ꞌenana geya ꞌihesagohe, ta deliya ꞌilaguya, ma ꞌabehega nobwa ꞌimiyamiya ma ꞌana siga ꞌina lowaga mabwaiyana ꞌihemaise. -.S“Coinega ꞌiyanaina ꞌiꞌetuluha ma ꞌoina ꞌiꞌahwanoiya, ꞌigwae, ‘Tuwa ꞌuꞌatemuyemuyegau, ma ꞌabwa ꞌigu lowaga mabwaiyana yahemaise.’ w-g“Cilatuwa ma ꞌiyana ꞌaigeda ꞌilobeya, ma ꞌiyanaina ꞌina lowaga ꞌoina toea handeledimo, ta ꞌiyanaina taniꞌona ꞌiꞌabiya ma ꞌiꞌabihe matausiya, ꞌigwaeya, ‘Bewa tuwa ꞌino lowaga ꞌoiguwa ꞌuhemaisa!’ , “Coinega bada ꞌiꞌatemuyamuyaeya ma ꞌina lowaga mabwaiyana ꞌinuwasamudiya, ma ꞌoinega topaihowaina ꞌilatuwa. <+q“Ma topaihowaina maꞌina nuwagala ꞌiꞌetuluha, ma ꞌiꞌahwanoiya ꞌoina, ꞌigwae, ‘Bada ꞌuꞌatemuyemuyegau, ma ꞌabwa ꞌigu lowaga mabwaiyana yahemaise.’ m*Sma geya sawasawahina ꞌihemaise, ꞌoinega badaina ꞌiloina ma ꞌabehega loheyaina mwanena ta natudiyao ma ꞌidi tobwatobwao mabwaiyadi sigimwaneyedi, ma ꞌadi maisa toloina ꞌiꞌewa topaihowaina ꞌina lowaga weyahina. `)9Coinega ꞌihegaina ma loheya ꞌaigeda siꞌeweyama ꞌina lowaga teni tausani kina, (Weyahina Yehoba ꞌina loina gide kini ꞌaigeda, tauna nuwanuwana ma ꞌina topaihowao ꞌidi lowaga sihemaise ꞌoina. M'Ma Yesu ꞌigwaeya, “Geya masebenimo, ma hesi mabaibaiwana. `&9Ma Pita ꞌinaoma ma Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌeguma tasigu tuta baibaiwana ꞌoiguwa galana ꞌipaipaihowa, mahisa sawasawahina ma ꞌina puiyedi yanuwasamudi, masebeni, bo nuwana ꞌehisa?” %%CWeyahina ꞌeguma ꞌaigeda tupwa ꞌoina ꞌeluwa bo ꞌetoi tomota saniguwega simiyaꞌauta, taugu wete gamwagamwanidiya yamiyamiya.” Nuwasam weyahina >$u“Bewa tuwa yahegwaegomi ꞌabehega ꞌeguma ꞌoimiyega wateluwa baleꞌuwa ꞌimi nuwatuhu mahemahetena, ma waꞌahwanoi gide Tamagu galewa ꞌoina, nata tuwa ꞌipaihowa. D#Yagwae moisa ꞌoimiya, toꞌaha ꞌeguma baleꞌuwa wapaidi, ginauledi galewa nata wete sipaidi. Ma wete toꞌaha ꞌeguma baleꞌuwa walihasidi, nata ginauledi wete galewa silihasidi. w"gMa ꞌeguma tuwa geya nuwana ma ꞌihesagohegemi, wagwae latu tohekalesiyao mabwaiyadi ꞌoidiya, ma ꞌeguma geya nuwana wete tohekalesiyao ꞌidi gwae ꞌihesagohedi, walogwahate tuwa, ma ꞌimiya ganamuli gide takesi ꞌana toꞌewa. E!Ma ꞌeguma geya nuwana ma ꞌenau ꞌihesagohe, tomota ꞌaigeda, nuwana ꞌeluwa wete, ꞌutoedima baꞌidamiyao tasiu nina ꞌoina wagwae ma ꞌina pui ꞌana moisa ꞌinuwasabwaleni. L “Ma ꞌeguma tasiu ꞌipaihowa galana ꞌoiuwa, ꞌutoho ma wateluwamo ꞌina puiina waꞌabihedumwalu, ma ꞌeguma ꞌenau ꞌihesagohe, ꞌausala, beno waꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu pwaiya. (ICoinega bewa tuwa wasanapu ꞌabehega Tamamiu galewa geya nuwana ma gwagwamaedi ꞌoidiyega ꞌaigeda taiya ꞌihesilae. Tasidai ꞌeguma ꞌina pui weyahina ,Q “Ma ꞌeguma ꞌiloba hila, yagwae moisa nata ꞌina yaliyaya madou hedade. Ma hesi site nainiti nainiyedi bwebweꞌadi geya weyahidi ꞌiyaliyaya hedade. lQ “Ma togidega ꞌeguma loheya ꞌina sipiyao ꞌadi baibaiwa handeledi, ma ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌitauya puiya ma ꞌiꞌwaniya, nata nainiti nainiyedi ꞌoyai ꞌilagudiya ma ꞌwaniꞌwaninaina ꞌiꞌebese, ꞌawa? s_ Moisa, gwagwamaedi ꞌidi aneloseyao tuta mabwaiyana galewa Tamagu matana simiyamiya, ma siꞌeꞌebubu. P “Gwagwama bewa gide sahena ꞌaigeda ꞌoidiyega walososomane. P “Matau wete gide, ꞌeguma ꞌiꞌabi hebeꞌugo, ꞌubwai yahule tuwa, weyahina geya ꞌaigeda wete ꞌana galamo ꞌeguma mamata ꞌaiꞌaigedau ma yawasiu bwebweꞌana ꞌuloba. Ma hesi gala hedade ꞌoiuwa ꞌeguma mamata luwaluwau siula dobihego ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌoina. Gwagwama sahena waheꞌipiꞌipiyedi c?“Ma ꞌeguma nimau bo ꞌaheu ꞌiꞌabihebeꞌugo ꞌilobwaineya ma ꞌuꞌupwa yahuledi. Geya beno ꞌana galamo ꞌeguma manima tomwatomwau nuwana maꞌino haꞌauꞌau ma yawasiu bwebweꞌana ꞌuloba. Ma hesi gala hedade ꞌoiuwa ꞌeguma manima luwaluwau ma maꞌae luwaluwau siula dobihego ꞌaiwe ꞌalaꞌalata hatayana ꞌoina. +“Comi mebaleꞌu ꞌatemuyamuyaimi ꞌiya, weyahina ꞌebe beꞌu baibaiwadi simiyamiya. Moisa tuwa, ꞌilobwaineya ma ꞌebe beꞌuwao baleꞌuwa simiyamiya, ma hesi ꞌeguma loheya ꞌitoho ma ꞌiyanao ꞌiꞌabihebeꞌudi, ꞌabwa loheyaina ꞌihesilae moisa. xiMa hesi ꞌeguma taiya ꞌitoho ma ꞌagu tohemisao gwagwama bewa ꞌoidiyega ꞌaigeda ꞌiꞌabihebeꞌu, loheyaina nuwana wahineina ꞌilobwaineya ma dimwa madouna taniꞌona silosipwa, madimwaina siula dobihe niꞌuwa, ma ꞌidamana. s_“Coinega ꞌeguma ꞌaigeda loheya gwama bewa gide ꞌitoe weyahigu, tauna taugu wete ꞌitoegau.  ma ꞌihegwaediya, “Yagwae moisa, taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌimi nuwadobi gwama bewa gide, ꞌomi sanimi madoudi Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona, ma ꞌeguma geya wanuwabui ma gwagwama ꞌiꞌiudi gide, sahena waluhuluhu ꞌina ꞌebeloina ꞌoina. iKCoinega Yesu gwama ꞌaigeda ꞌibwauweyama, ma gwamaina gamwagamwanidiya ꞌihetoholoya,  %Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyao sinaoma ma sihegwaeya, sigwae, “Bada, taiya sanina madouna Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona?” 'GMa sahena taloguipaila, ꞌamuge ma ꞌoida sinuwagala. Coinega bewa tuwa huku ꞌuꞌewa ma ꞌudobi holai, ma ꞌeguma silahana nugenugetana ꞌuꞌatu, ꞌahwana ꞌusoꞌe ma ꞌalonega mane ꞌuꞌeweyama ma ꞌuꞌebwaedi, beno ꞌowa ma taugu ꞌida takesi sawasawahida.”#?Pita ꞌigwaeya, “Hali tomota ꞌoidiyega.” Ta Yesu wete ꞌigwae hila, ꞌigwaeya, “Moisa! Coinega taudi natudiyao geyaꞌabwa sitaketakesi. ,QMa Pita ꞌigwaeya, “Cehe, nata ꞌina takesi ꞌilagu.” Coinega ꞌihilama hadai, ma Yesu Pita ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Saimoni, toꞌaha ꞌino nuwatuhu toloinao baleꞌuwa weyahidi, taiyawedi ꞌoidiyega takesi siꞌewaꞌewa? natudiyao ꞌoidiyega? bo hali tomota ꞌoidiyega?” X)Muliyetega sitauya Kapaneumi ꞌoina, ma takesi Hada Heꞌasisi weyahina ꞌana toheꞌautao sinaoma ta Pita ꞌoina sigwaeya, “Togidega, sawasawahina ma ꞌino toheꞌitaina ꞌitakesi, bo geya?” ; oma siloheꞌamasigau, ma sabwelo hetoina ꞌoina Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hilegau.” Yesu ꞌina hepwaila bewa weyahina sinuwagala moisa. Cidi takesi Hada Heꞌasisi weyahina 1 [Muliyetega Galili ꞌoina simiyamiya, ma Yesu ꞌihenuwa laguwediya, ꞌigwae, “Cabwa ꞌagu toteba ꞌitebaegau taugu Loheyaiguina ꞌagu ꞌalehao ꞌoidiya, 9 m(-) Yesu ꞌina ꞌamasa weyahina ꞌigwae hila 1 [Ta Yesu ꞌigwaeya, “Weyahina ꞌimi hemisa ꞌiweꞌa. Yagwae moisa ꞌeguma ꞌimi hemisa ꞌana waiwai gide seyala* patuna, ꞌabwa ꞌoya nage ꞌoina wagwae, ‘Bewa ꞌoinega ꞌumiya dobi,’ nata ꞌihematamatana tuwa. Gide wete ginaula mabwaiyadi sawasawahimi ma wapaihowadi.” E Muliyetega Yesu ꞌana tomuliyao tupwadi sinaoma siboidimo Yesu baꞌidanao, ma sihegwaeya, sigwae, “Bada, togidega tauma ta geya sawasawahima ma hiꞌahiꞌaina ꞌaulalatuhe?” Gwamaina sinaoleyama, ma Yesu hiꞌahiꞌa ꞌiloinaeya, ma lomagisubu gwamaina ꞌoinega ꞌilatuwa ta ꞌibwebweꞌana hila. c?Coinega Yesu ꞌihegwaediya, “Hede ꞌomi togidega? Tonuwa potapotami ꞌiya. Nuwana geya wahemisaegau, ꞌawa? Cimi nuwapotapota ꞌoinega yawahi dabalala. Hana gwamaina wanaoleyama ꞌoiguwa, ma yaꞌita.” gGMa ꞌa tomuliyao ꞌoidiya yanaoleyama, ta geya sawasawahina ma siꞌabihe bwebweꞌani.” .Uma ꞌigwaeya “Bada, natugu ꞌuꞌatemuyemuye, ma ꞌuꞌabihe bwebweꞌani, weyahina tuta mabwaiyana ꞌana lomagisubu weyahina ꞌitaitai, ta wahina simuyamuya madouna, ma sauga tupwana ꞌoidiya ꞌaiwe ninininima ꞌoina ꞌibeꞌubeꞌu, ma sauga tupwana weꞌaha ꞌoina ꞌibeꞌu.  Coinega Yesu maꞌana tomuliyao sidobidobi boda ꞌoidiya, ma ꞌaigeda loheya ꞌinaoma, ta ꞌiꞌahetulasa Yesu matana, D Coinega tomuliyaowedi nage ꞌoina sisanapuya ꞌabehega Yesu Yoni toꞌabihebabitaiso weyahina ꞌigwaegwae. Caigeda gwama ꞌana lohala hebwasubwasumo Yesu ꞌiꞌabihe bwebweꞌaniya M Ma hesi Ilaitiyaina ꞌilatu pwaima, ma tomota geya siꞌinana, ta hesi sipaipaihowa galana ꞌoina toꞌaha ꞌidi nuwatuhu gide, nata wete taugu Loheyaiguina gide ꞌoiguwa simumuga ꞌesa.”  Ta Yesu ꞌigwaeya, “Cehe gide, Ilaitiya ꞌabehega ꞌinugetama, ma ꞌoinega ginaula mabwaiyadi ꞌiꞌabihe dumwaludi. R Ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoina sihesilala, sigwae, “Toꞌaha weyahina loina ꞌana toheꞌitao sigwaeya ꞌabehega Ilaitiya ꞌabwa ꞌinugetama, ma muliyetega Toꞌabihetenaina ꞌilatu?” [/ Yesu baꞌidanao ꞌoyega sidobidobima, ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Ginauledi nige waꞌitediya sahena tomota ꞌoidiya wahehepwaila ꞌana siga taugu Loheyaiguina ꞌamasega yatoholo hilama.” I~ Coinega sisapaila ta Yesu ꞌiboinamo ꞌitotoholo siꞌiteya. j}Mma Yesu ꞌinaoma ta ꞌiꞌabihe toholodiya, ꞌigwaeya, “Watoholo. Sahena wamatamatauta.” p|YMa Yesu ꞌana tomuliyaowedi gwaeina sihesagoheya ta maꞌidi matauta sibeꞌu talutalubuꞌiya, "{=Pita ꞌina gwae ꞌabwa geya ꞌilosalohi ma yaloyaloha ꞌasilalana ꞌiꞌahuhe taluhidiya, ma yaloyaloha ꞌoinega ꞌenana ꞌaigeda sihesagoheya, ꞌigwae, “Bewa Natugu bwebweꞌana hedade, tauna weyahina yayaliyaya madouna, ꞌoinega ꞌina gwaeyao wahesagohedi.” 'zGCoinega Pita ꞌiꞌahwalagata ma Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌida miya bewa gide ꞌausalana, ꞌoinega ꞌilobwaineya ma ꞌeguma ꞌutagwala, hadahada ꞌetoi yaꞌabidi, ma ꞌaigeda ꞌowa weyahiu, ma ꞌaigeda Mosese weyahina, ma ꞌaigeda Ilaitiya weyahina.” Uy#Ma wete Mosese ma Ilaitiya silatuma ta Yesuina baꞌidadiu sihehegwaegwae. ExTutaina taudimo simiyamiya ꞌoyai Yesu maninina siꞌiteya ꞌinamanamala gide sinala ꞌana ꞌita, ma ꞌana ꞌaleꞌo ꞌana waꞌewaꞌeꞌeina gide ꞌasilala ꞌisaesaehane. +w QSabwelo sikisi mulina Yesu ꞌana tomuliyao ꞌetoi ꞌitoediya, ta sihaneya ꞌoya ꞌaigeda dudulena ꞌoina. Tomuliyaowedi taudi Pita ma Yemesa matasina Yoni. 5vc“Yagwaeya moisa ꞌoimiya ꞌabehega tomota tupwami sahena waꞌamaꞌamasa ꞌana siga taugu Loheyaiguina yahilama sabi loina, ma ꞌoina waꞌita hilegau.”?uw“Cabwa taugu Loheyaiguina yalohihilama, beno Tamagu ꞌina wasawasa ꞌasiꞌasilalana, ta wete aneloseyao baꞌidagwao, ma tomota ꞌidi paihowao ꞌadi maisa yaꞌebwaedi. t“Ceguma ꞌida wasawasao baleꞌuwa madou hedade talobadi, beno ginaula bwagabwaga, ma hesi ginaula madouna beno yawasida bwebweꞌana. Weyahina ꞌeguma yawasida bwebweꞌana taloheꞌwadalele, geya ꞌaigeda wete ꞌana miyalaena ꞌimiyamiya. Fs“Ma ꞌeguma taiya yawasina ꞌinuwahi, ꞌabwa yawasiina ꞌiloheꞌwadalele. Ma ꞌeguma yawasina weyahigu ꞌitagwale ma ꞌiꞌamasa, tauna nata yawasina bwebweꞌana ꞌiloba. r7Muliyetega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Taiya ꞌeguma nuwanuwana ma ꞌimuliyegau, ꞌilobwaineya ma tauna ꞌina nuwatuhuwao ꞌilogwahatedi, ma tauna ꞌana kelose ꞌiꞌahali, ma ꞌoinega ꞌiꞌamasa, beno gide ꞌagu muliyaina ꞌana ꞌeda. Wq'Ma Yesu ꞌitehinowa, ta Pita ꞌoina ꞌigwae, “Cowa Seitani, bewa tuwa ꞌuꞌebesinegau! Sahena ꞌuꞌauꞌausigau! Cino nuwatuhu tomota ꞌidi nuwatuhu, ma geya Yehoba ꞌina nuwatuhu gide.” pwMa Pita Yesu ꞌitoewasiyeya, ma ꞌiheliyeya, ꞌigwae, “Bada, ginaula bewa sahena ꞌoiuwa ꞌilatulatu!” Yo+Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌihegaina ma ꞌana tomuliyao ꞌiheꞌitediya, ꞌigwae, “Cilobwaineya ma yatauya Yelusalema, ma nobwa muyamuya baibaiwadi yalobadi, babadao ta topwaoli madoudi ma loina ꞌana toheꞌitao ꞌoidiyega, ma nage ꞌoina siloheꞌamasigau, ma sabwelo hetoina ꞌoina Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hilegau.” Xn)Eeta Yesu ꞌana tomuliyao ꞌiloina paꞌalediya, ꞌigwae, “Sahena ꞌaigeda taiya ꞌoina wahehepwailegau ꞌabehega taugu Toꞌabihetenaina.” Yesu ꞌihepwaila ꞌina ꞌamasa ꞌabwa weyahina MmMa wete ꞌebeloina galewa ꞌana ꞌebesoꞌe yaꞌebwaego, ma toꞌaha baleꞌuwa ꞌuꞌausiya, galewa wete siꞌausi, ma wete ꞌeguma toꞌaha baleꞌuwa ꞌusoꞌe galewa wete sisoꞌe.” 3l_Ma wete yahegwaego ꞌabehega saniu Pita, ta ꞌowa dimwa, ma ꞌoiuwa ꞌigu hekalesiya yaꞌabi, ma ꞌoinega sahena ꞌamasa bo nuwana mumuga galana sihewaiwai sine. _k7Ma Yesu Pita ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Saimoni, Yona natuna, ꞌowa moisa toyaliyaya ꞌaigeda, weyahina ꞌino sanapu bewa geya tomota ꞌoidiyega, ma hesi Tamagu galewa ꞌina sanapuwega ꞌiꞌebwaegowa. qj[Coinega Saimoni Pita ꞌihemaiseya ꞌigwae. “Cowa Toꞌabihetena, Yehoba mayawasina Natuna.” tiaTa Yesu ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Ma ꞌomi togidega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega taugu taiya?” xhiTa sigwaeya, “Tupwana tomota sigwae ꞌabehega ꞌowa Yoni toꞌabihebabitaiso, ma tupwana tomota sigwaeya ꞌabehega ꞌowa Ilaitiya*, ma tupwadi sigwaeya ꞌabehega ꞌowa Yelemaiya, bo nuwana ꞌaigeda palopita nugenugetana.” Gg Ma Yesu ꞌinaoma Sisaliya Pilipai ꞌina tupwa ꞌoina, ma ꞌihesilala ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Togidega tomota ꞌidi gwae ꞌabehega taugu Loheyaiguina taiya?” gfG Tuta nage ꞌoina sisanapuwa ꞌabehega geya beledi moisa ꞌana ꞌebe ꞌabiheseseha weyahina ꞌigwaegwae, ma Palisiyao ta Sadusiyao ꞌidi heꞌitao ꞌoidiyega siꞌitayahidi. Pita ꞌina hepwaila Yesu weyahina Ie  Coinega toꞌaha weyahina ta geya wanuwa sabwalena ꞌabehega geya ꞌeꞌahai weyahina yagwaegwae? Ma hesi Palisiyao ma Sadusiyao ꞌidi ꞌebe ꞌabiheseseha ꞌoinega waꞌitayahigomi.” &dE Tomota wete powa tausani beledi sebeni ꞌoidiyega yaheꞌaidiya ma ꞌana tupwa mabwaiyana wadomwa ꞌauteya, ta kodo baibaiwana ꞌoinega walohemahediya? icK “Geya hede wanuwa sabwalena tutaina beledi nima ꞌaiꞌaigeda ꞌoidiyega tomota paibi tausani yaheꞌaidiya, ma ꞌeꞌahai ꞌana tupwa mabwaiyana wadomwa heꞌauteya, ma ꞌoinega kodo baibaiwadi walohemahediya? QbMa Yesu ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapu pwaiya, ꞌoinega ꞌihegwaediya, “Toꞌaha weyahina wagwaegwae ꞌabehega geya ꞌami ꞌulaheyamo? Beno geya weyahina yagwae. Geya wahemisa moisa, ꞌawa? a5Coinega ꞌana tomuliyaowedi siboidimo ꞌoidiya sigwaeya, “Nuwana Yesu ꞌina gwae huhuna bewa weyahina ꞌada ꞌulaheya tanuwanaideya.” `Ma nobwa Yesu ꞌihegwaediya, “Palisiyao ma Sadusiyao ꞌadi beledi ꞌana ꞌebe ꞌabiheseseha* ꞌoinega waꞌita yahigomi.” z_mTa hali tupwa sihabala, ma ꞌana tomuliyaowedi ꞌadi ꞌulaheya geya siꞌewadi, weyahina sinuwanaideya. "^=Mehau ꞌomi galami, ma ganawala huhumi, beno huhuna ꞌilaꞌilala waꞌebeꞌebese ma ꞌoidiyega wasanapu bwaibwainigau ꞌabehega Yehoba ꞌoinega yanaoma. Hesi geyaꞌabwa ꞌilaꞌilalaedi waꞌitaꞌitadi. Beno namo Yona* weyahina wanuwatuhuyahi, tauna tuwa ꞌilaꞌilala weyahimi.” Coinega Yesu ꞌiꞌebesinediya ma ꞌitauya. Palisiyao ma Sadusiyao ꞌidi ꞌebe ꞌabiheseseha* beledi weyahina ] Ma ꞌeguma gonagona galewa belabelalana ma dubadubana waꞌitadi, beno wasanapuya ꞌabehega duba ꞌinaonaoma. Ta beno ꞌilaꞌilalaedi yaloyaloha ꞌoidiya ꞌadi sanapu wasanapu pwaidiya, ma hesi ꞌilaꞌilala bewa tutaedi weyahidi geya wasanapudi. 6\eMa Yesu ꞌigwaeya, “Comi ꞌeguma sinala waꞌita ꞌisopusopu ma galewa tupwa bwauliyega ꞌilobwehabwehali, wasanapuya ꞌabehega gona ꞌisiwaloha bwebweꞌana. }[ uCaigeda tuta ꞌoina tupwadi Palisiyao ma Sadusiyao sinaoma ma Yesu sihesilaleya, sabi tohoina, ma sihegwaeya, “Sawasawahina ma ꞌilaꞌilala ꞌaigeda ꞌupaihowa ma ꞌaꞌahwa moisa ꞌabehega ꞌino waiwai Yehoba ꞌoinega ꞌinaoma?” Z{'Muliyetega boda ꞌihesumanediya ma sihila, ma Yesu wagai ꞌigeluwa, ta Magadani tupwaina ꞌoina ꞌitauya.Y{&Toꞌaiyedi loheloheyamo ꞌadi baibaiwa powa tausani, ma wete wahiwahine ma gwagwama baibaiwadi geya sihasilidi. X%Ma mabwaiyadi siꞌaiya ma simwausuwa ma muliyetega ꞌeꞌahai tupwatupwadi sidomwa ꞌautediya ta kodo sebeni silohemahediya. WW'$Ta beledi sebeni ma silahanaedi ꞌiꞌewediya ma weyahidi ꞌigwae helauwa Yehoba ꞌoina, ma ꞌiꞌehisihisiya, ta ꞌiꞌebwaediya ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, ma taudi siheguyaiyeya bodaedi ꞌoidiya. FV#Coinega boda ꞌihegwaediya ma baleꞌuwa simiyatoiya. U"Ta Yesu ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Hisa ꞌami belediyao?” Ma sigwaeya, “Beledi sebeni ma tupwana silahana ꞌiꞌiudi.” T-!Ma ꞌana tomuliyao sihegwaeya sigwae, “Tupwa bewa balabala ꞌawawa, ma togidega boda madouna bewa ꞌadi ꞌeꞌahai taloba ꞌese?” S# Ta Yesu ꞌana tomuliyao ꞌibwauwedima, ma ꞌihegwaediya, “Boda bewa yaꞌatemuye muyediya, weyahina sabwelo ꞌetoi ꞌebwa mahetegwao ꞌamiyamiya, geya ꞌadimo. Geya nuwagu ma magomaledi yahesumana hiledi, ꞌamuge gide ma ꞌedai sihemwalomwalohana.” ZR-Ma bodaedi siꞌitediya beno naꞌonaꞌowedi sihegwaegwae ma wete sihesagoha bwaibwaini, ma taudi hesilae ꞌoidiyega siweꞌa sibwebweꞌana hila, ma tohaꞌauꞌau sitauya dumwadumwalu, ma tomata gibugibu matadi sitayahala. Coinega bodaedi nuwadi ꞌihenainaida ta meIsileli ꞌidi Yehobaina sihehepwatuwe. Yesu boda ꞌiheꞌaidiya QTa boda madouna sihanema ma ꞌidi tolohalao siꞌewedima, taudi tohaꞌauꞌau ta taudi hesilae ꞌoinega siweꞌa, ta taudi tomata gibugibu, ta taudi naꞌonaꞌo, ma tupwadi tolohalao wete Yesu deina sihalagudiya, ma ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. PyTa Yesu tupwaina ꞌiꞌebesineya ma ꞌihasahasane Galili holai, ta ꞌoyai ꞌihaneya, ma nobwa ꞌimiyatoiya. O1Coinega Yesu wahineina gwaeina ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Wahine, ꞌowa tuwa tohemisa moisa, ꞌoinega bewa tuwa ꞌino hemisaina huwaina ꞌilatuwa.” Ma tutaina nage ꞌoina wahineina natuna ꞌibwebweꞌana hila. Tolohala baibaiwadi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya IN Ma wahineina ꞌigwaeya, “Bada, beno moisa. Ma togidega ꞌeꞌahai mugumuguna, ꞌeguma sigubagubala bada ꞌina ꞌebeꞌai ꞌoinega, sawasawahina ma ꞌina ꞌedewao siꞌaidi?” mMSTa Yesu ꞌigwaeya, “Geya sawasawahina ma gwagwama ꞌadi yaꞌebwae ꞌedewa ꞌoidiya.” xLiMa hesi wahineina ꞌinaoma, ma Yesu matana ꞌiꞌetuluha, ta ꞌigwaeya, “Bada ꞌuꞌabihetegau.” }KsMa Yesu ꞌigwaeya, “Taugu yanaoma sipi ꞌwaniꞌwanidi Isilelimo ꞌina ꞌebeloina ꞌalona weyahidi.” MJMa Yesu wahineina ꞌina bwau geya ꞌihemaise, ꞌoinega ꞌana tomuliyao sinaoma ma Yesu siꞌahwanoiyeya, sigwae, “Wahineina ꞌuhesumane ma ꞌitauya, weyahina ꞌibwau hedahedade.” fIEMa tupwaina ꞌoinega Kenani wahineina ꞌaigeda ꞌilatuwa, ma Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌowa Debida ꞌina susu, ꞌuꞌatemuyemuyegau, weyahina natugu mewahinena hiꞌahiꞌa ꞌiꞌabihebuweya.” cH?Ma Yesu tupwaina ꞌiꞌebesineya ta ꞌitauya Taiya ma Saidoni tupwaidi ꞌoidiya. WG'Ginaulaedi bewa ꞌoidiyega tomota ꞌiꞌabiꞌabi hebiꞌidi, ma ꞌeguma nimada sahena tabuyobuyo tuta ꞌai ꞌoina, beno yaluyaluwada geya ꞌiꞌabihebiꞌidi.” Kenani wahineina ꞌina hemisa {Fobeno nuwatuhu galadi gide loheꞌamasa ta loyawe ta ganawala ta yagaha ta gwae ꞌaboꞌabo ta gwae sinala wete. }EsMa hesi toꞌaha tomota ꞌahwadiyega ꞌilatulatuma, beno ꞌatediyega silatulatuma ma siꞌabiꞌabi hebiꞌidi, DCoinega wasanapu ꞌabehega toꞌaha ꞌahwadega ꞌiluhuluhu gamwada ꞌidobidobi, ma muliyetega ꞌitautauya mohomoho ꞌoina. \C1Ta Yesu ꞌigwaeya, “Nuwana ꞌomi wete ꞌabwa nuwami geya ꞌisabwalena, BwCoinega Pita ꞌiꞌahwalagata ma ꞌigwae, “Gwae hegehegedi bewa ꞌana nuwasabwalena ꞌulihasi ꞌoima.” DAMa tuwa, Palisiyaowedi simiyamiya ꞌana siga sibeꞌu, weyahina taudi tohanugeta matagibugibudi, ma ꞌiyadiyao ꞌeguma matagibugibudi sihanugetedi, nata mabwaiyadi gaula sibeꞌu.” e@C Ma Yesu ꞌigwaeya, “Caiweyedi Tamagu geya ꞌiꞌumadi, ꞌabwa ꞌidabu yahuledi. !?; Ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoina sinaoma ma sihegwaeya, “Bada, ꞌuhesagoheya ꞌabehega Palisiyao ꞌino gwae bewa weyahina sideba mwadina.” 2>] ꞌeꞌahaiyedi ꞌahwadega siluhuluhu geya sawasawahina ma siꞌabihe biꞌigita, ma hesi gwaeyedi ꞌahwadega silatulatuma taudi hesi siꞌabiꞌabi hebiꞌigita.” o=W Coinega tomota ꞌibwauwedima ma ꞌihegwaediya, “Gwae bewa wahesagohe ma wasanapu ꞌabehega <- ma wete ꞌoiguwa sitapwatapwalolo besobeso, weyahina ꞌidi heꞌitao taugu geya ꞌoiguwega, ma hesi tomota tuwa ꞌidi nuwatuhuwega.’ ” R;‘Tomota bewa ꞌahwadiyega sihehe ꞌasisiyegau ma geya ꞌatediyega, :+“Bewa ꞌimi ꞌabo. Mwalo hene Aiseya palopita weyahimi ꞌihepwaila nugeta, tutaina Yehoba ꞌina gwae ꞌihepwaileya, ꞌigwae, \91Tubumiyao ꞌidi loinaina ꞌoinega Yehoba ꞌina loina waheginaula besobesoweya. c8?Ma ꞌomi ꞌimi heꞌita ꞌaboꞌabo, wagwae, ‘Ceguma taiya tamana ma sinana ꞌihegwaedi, ꞌigwae, “Cigu tobwatobwao yatagwala pwaiyediya Yehoba ꞌoina, ꞌoinega geya sawasawahigu ma yaꞌabihetegomi.” ’ Coinega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega loheyaina ꞌina ꞌabihetena nuwana ꞌina heꞌasisi tamana ꞌoina geya ginaula madouna. [7/Yehoba ꞌina loina ꞌeluwa bewa, ꞌaigeda ꞌigwae, ‘Tamau ma sinau ꞌuheꞌasisiyedi.’ Heluwena wete ꞌigwae, ‘Ceguma taiya tamana bo sinana ꞌiꞌahwa galegaledi, sawasawahina waloheꞌamasi.’ 6}Ma ꞌihegwaediya, “Comi wete Yehoba ꞌina loina waligeligehi, weyahina tubumiyao ꞌidi mumuga wamulimuliyedi. 5“Toꞌaha weyahina ꞌa tomuliyao ꞌeguma muliya ꞌabwa ꞌai geya nimadi sida buyoya, beno tubudao ꞌidi loina siligeligehi?” u4 eMuliyetega Palisiyao ma loina ꞌana toheꞌitao Yelusalemega sitauyama Yesu ꞌoina, ma sihegwaeya sigwae, K3$ta siꞌahwanoiyeya, sigwae, “Bada, sawasawahina ma tolohalaowedi ꞌa ꞌaleꞌo papalina siꞌabitoho?” Ta Yesu ꞌitagwala, ma taudi ꞌana ꞌaleꞌo siꞌabitohoya sibwebweꞌana.62e#Sisuluwa ma tupwaina ꞌana tomiyao Yesu siꞌinaneya, ta wasa sihedabalaleya ꞌidi ꞌasa mabwaiyana ꞌoidiya, ma ꞌidi tolohalao mabwaiyadi siꞌewedima Yesu ꞌoina, P1"Eema sihabala tupwa Genesaleta ꞌoina ma sisuluwa ꞌoyaꞌoya. :0m!Ma taudi waga ꞌana tomiyao siꞌetuluha Yesu ꞌoina, ma sigwae, “Moisa tuwa ꞌowa Yehoba Natuna.” Tolohalao ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya tupwa Genesaleta ꞌoina @/{ Coinega siteluwa wagai sigeluwa, ma yaumai ꞌiꞌata. .Ma Yesu ꞌilomwayamwayauwa ma Pita ꞌiꞌabiyahiya, ta ꞌigwae, “Tohemisa ꞌiꞌiuu, toꞌaha weyahina ꞌuhenuwanaluwa?” -Citautauya ma yaumai madouna ꞌiꞌiteya, ma ꞌimatauta, ta holai ꞌidamana, ma ꞌibwauwa, “Bada ꞌuꞌabihetegau!” y,kMa Yesu ꞌigwae, “Cunaoma.” Coinega Pita wagega ꞌisuluwa ma hola pwatanega ꞌitauya Yesu ꞌoina. r+]Ma Pita ꞌigwaeya, “Bada, ꞌeguma ꞌowa, ꞌuhegwaegau ma hola pwatanega yanaowa ꞌoiuwa.” ]*3Ma Yesu ꞌihegwaediya, “Sahena wamatauta. Taugu tuwa, ꞌimi Cinapwana.” *)MCana tomuliyaowedi Yesu siꞌiteya hola pwatanega ꞌinaonaoma, ta simatauta madouna, ꞌoinega siꞌalabwauwa, ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega welabana siꞌiteya. u(cGona ꞌadaꞌadaleya Yesu hola tabwanega ꞌitautauyama, ma ꞌana tomuliyaowedi deidiya ꞌilatuwa. ?'wCimiyamiya ta tomuliyaowedi ꞌidi waga siwoseyeya ta sidobi pwaiya niꞌuwa, ma bagodu madouna silobeya ma ꞌidi waga ꞌilolobuibui, ta wete yaumai matadiyega ꞌinaonaoma. C&Sigeluwa, ma Yesu boda ꞌihewasaediya, ta muliyetega tauna ꞌiboinamo ꞌoyai ꞌihaneya sabi ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ma ꞌiboiya. Ciboi pwaiya, ma Yesu ꞌiboinamo ꞌimiyamiya. =%sCoinega ꞌana tomuliyaowedi ꞌiloinaediya, ma wagai sigeluwa ma ꞌabehega sinugeta hali tupwa, ma tauna ꞌabehega tomota mabwaiyadi ꞌihegwaedi ma sihila ꞌidi ꞌasa. $1Toꞌaiyedi loheloheya daisidimo ꞌadi baibaiwa paibi tausani gide, ta wete wahiwahine ma gwagwama geya sihasilidi. Yesu hola debanega ꞌitauya #{Ma mabwaiyadi siꞌaiya ta simwausuwa, ma ꞌeꞌahai tupwatupwadi sidomwa ꞌautediya, ma kodo tuwelo silohemahediya. G"Coinega boda ꞌiloinaediya ma modumoduwa simiyatoiya, ma beledi nima ꞌaiꞌaigeda ta silahana ꞌeluwa ꞌiꞌewediya, ma ꞌiꞌita haneya galewa, ta ꞌeꞌahaiyedi weyahidi ꞌigwae helauwa, ma muliyetega beledi ꞌigimwahisiya, ta ꞌana tomuliyao ꞌiꞌebwaediya, ma taudi tomota ꞌoidiya siheguyaiya. N!Ta Yesu ꞌigwaeya, “Beledi ma silahanaedi waꞌebwaegau.” { oMa taudi sigwae, “Ya! Cama geya baibaiwana, beno namo beledi nima ꞌaiꞌaigeda ma silahana ꞌeluwa.” pYTa Yesu ꞌigwaeya, “Sahena sitautauya, ma ꞌomi hesi ꞌeꞌahai waꞌebwaedi ma siꞌai.” gGMa lahilahiya ꞌana tomuliyao sinaoma ta Yesu sihegwaeya, sigwae, “Bada, tupwa bewa balabala ꞌawawa, ma nata ꞌiboi. Coinega boda bewa ꞌuhesumanedi ma sihila, ma ꞌadi sigimwane ꞌasa deidiya ꞌoidiya.” "=Ma tutaina Yesu wagega ꞌiulasuluwa ꞌoyaꞌoya boda madouna ꞌiꞌitediya, ta ꞌina ꞌatemuyemuyega tolohalao ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. nU Ta Yesu tetelaina bewa ꞌihesagohediya, ꞌoinega ꞌilatuwa ta wagai ꞌigeluwa, ꞌitauya tupwa yoho ꞌawawa. Ma boda Yesu tetelina sihesagoheya, ta ꞌidi ꞌasa ꞌoidiyega silatuwa, ma ꞌedega sitauya Yesu ꞌoina. ?w Ma Yoni ꞌana tomuliyao sinaoma, ta Yoni wahina siꞌeweya, ta silaguya galiha, ma muliyetega sitauya Yesu ꞌoina, ta ginaula bewa sihepwaileya. Boda madouna Yesu ꞌiheꞌaidiya % ma mwaguna gaeba ꞌoina sidoꞌoya ta siꞌeweyama, ta gumalaulau siꞌebwaeya. Ma gumalaulauina ꞌiꞌeweya, ꞌitauyeya sinana ꞌoina. X) ta ꞌina topaihowao deliya ꞌihesumanediya, ma Yoni taniꞌona siꞌupweya, (I Coinega Helodi ꞌinuwagala madouna, ma hesi ꞌina gwae hemisa ꞌinuwatuhu yahiya, ta boda ꞌina hegwaegwae sihesagoha pwaiya, ꞌoinega ꞌitagwala, FCoinega sinana ꞌigwae gumalaulauina ꞌoina, ma gumalaulauina Helodi ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Nuwanuwagu Yoni toꞌabihebabitaiso mwaguna gaeba ꞌoina ꞌulagu ma ꞌuꞌebwaegau.” Ma Helodi gumalaulauina ꞌoina ꞌigwae helauwa ma ꞌabehega ꞌeguma toꞌaha nuwanuwana ꞌiꞌebwae tuwa, ma wete ꞌigwae hemisa. T!Muliyetega Helodi ꞌina sabwelo liꞌu ꞌana ꞌebe nuwatuhu yahina guyaina ꞌoina boda siꞌautama, ma Helodiyasa natuna wahinena boda matadiya ꞌisobusobu, ma Helodi ꞌiꞌabihe yaliyayeya. /WBeno huhuna Helodi nuwanuwana ma Yoni ꞌiloheꞌamasi, ma hesi tomota mabwaiyadi siꞌahwa palopitaeya, ꞌoinega Helodi ꞌimatauta ma geya Yoni ꞌiloheꞌamasi. 1ma Helodi ꞌiꞌwayeya ta ꞌihaiya, ma Yoni Helodi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nage geya mumuga ꞌausalana, weyahina tasiu mwanena ꞌuhaiya.” OWeyahina mwalo Helodi Yoni ꞌiꞌabiyahiya, ma ꞌipaiya, ma deliya ꞌilaguya. Ma Yoni ꞌana ꞌabiyahina huhuna beno ꞌaigeda wahine sanina Helodiyasa, beno Helodi tasina Pilipi mwanena, I ta ꞌina topaihowao ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Beno loheyaina tauna Yoni toꞌabihebabitaiso, ꞌabehega ꞌamasega ꞌitoholo hila pwaiya, ma ꞌoinega maꞌina waiwai ꞌipaipaihowa.” ?~{}}5|8{{zy^xxwFvuu6srrcqppNonmmHkkxj4ii hJggfeedc~bcah`8__^_]\\][ZZ2YYHXuWW*VUUUTkSjRR POO^NyMKLL=KJqIMHGG^EEcD`CC9BgA.?>i=<<[;::Z997665q44V33100j//.--Q,++*) (( ''0&U%% $#?"""!h ORr;*SqPOtK; f  S %dLn#ma wagwae, ‘Ceguma mwalo hene tamiyamiya tubudao ꞌidi tuta, sahena tubudaowedi talemelemedi palopitao ꞌadi loheꞌamasa weyahina.’ m!“Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuyamuyaimi ta toꞌabowao, weyahina palopitao nugenugetadi ꞌadi galiha ꞌoidiya ꞌadi ꞌebe nuwatuhuyahina waꞌabidiya, ma wete tobwebweꞌana mwalo hene ꞌadi ꞌebe nuwatuhuyahinao waꞌatububudiya, lComi ꞌami ꞌita tomota matadiya ꞌabehega tohanugetao ꞌausalami, ma ꞌalomiya ꞌabo ma gala baibaiwana simiyamiya. k“Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuyamuyaimi weyahina ꞌomi toꞌabo, gide tuwa galiha waꞌewaꞌeꞌedi ma ꞌausaladi, tabwana ꞌadi ꞌita ꞌausala hedade, ma hesi ꞌalodiya tomota hilihiliyadi ma ginaula biꞌibiꞌidi simiyamiya. "j=Comi Palisiyao mata gibugibuimi, ꞌimi biyo ta ꞌimi gaeba ꞌalodi waꞌabi heꞌehau nugetedi, ma ꞌoinega wete ꞌatamanega waꞌabi heꞌehaudi. Zi-“Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuyamuyaimi hesi, weyahina ꞌimi ꞌabowega biyo ma gaeba ꞌatamanega wabuyodiya, ma ꞌalodiya biꞌibiꞌidi, beno yagaha ma mumuga galadi simaha. h-Ma ꞌomi tohanugetao mata gibugibuimi, ꞌami ꞌwayahi ꞌoinega sohusohu waꞌewa yahuledi ma hesi hebai madouna, kameli* gide watonetonedi. qg[“Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuyamuyaimi hesi, weyahina toꞌabo ꞌomi. Moisa ꞌimi helauwedi ꞌausala weyahina ꞌimi helauwedi ꞌimi ginaula mabwaiyadi ꞌoidiyega, tobwatobwa madoudi ma wete ginaula ꞌiꞌiudi, gide hali pam ma hali pam ꞌoidiyega, ma hesi loina ꞌetoi madoudi wanuwanaidediya, beno mumuga dumwaluna ma ꞌatemuyamuya ma hemisa. Sowasowana ma ginaula bewa madoudi wapaihowadi, ma wete sahena ginaula ꞌiꞌiudi wanuwanuwa naidedi. fMa ꞌeguma taiya galewa saninega ꞌiꞌetaꞌwalulu, tauna Yehoba ma wete ꞌina ꞌebemiya saninega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu. $eAMa wete ꞌeguma taiya Hada Heꞌasisi saninega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu, tauna wete Hada Heꞌasisi ꞌana tomiya saninega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu. 1d[“Coinega ꞌeguma taiya ꞌebe pwaoli saninega ꞌiꞌetaꞌwalulu, tauna wete ginaula mabwaiyana ꞌebe pwaoli ꞌoina ꞌoidiyega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu. c“Comi yauyauleimi! Toꞌaha madouna? Pwaoliina, bo ꞌebe pwaoli tauna ꞌoinega pwaoliina ꞌiꞌabihe ꞌasisiyeya? &bE“Ma wete wagwae ꞌabehega ꞌeguma taiya ꞌebe pwaoli saninega ꞌiꞌetaꞌolulu, beno geya ꞌaigeda toꞌaha, ma hesi ꞌeguma ꞌiꞌetaꞌwalulu pwaoliina ꞌebe pwaoli ꞌoina, beno ginaula madouna, ꞌoinega toꞌaha ꞌigwae hemiseya, sawasawahina ma ꞌipaihowa.’ %aCMoisa, ꞌomi yauyauleimi ma mata gibugibumi! Toꞌaha madouna? Hada Heꞌasisi ꞌana goula? bo Hada Heꞌasisi tauna ꞌoinega goula ꞌiheꞌasisiyeya? l`Q“Hesi ꞌatemuyamuyaimi, weyahina ꞌomi tohanugetao mata gibugibumi, wagwae, ‘Ceguma taiya Hada Heꞌasisi saninega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu beno geya ꞌaigeda toꞌaha, ma hesi ꞌeguma taiya goulaedi Hada Heꞌasisi ꞌalona ꞌoidiyega ꞌiꞌetaꞌotaꞌolulu beno ginaula madouna, ꞌoinega ꞌilobwaineya ma ginaulaina ꞌipaihowa.’ a_;“Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuyamuyaimi, weyahina ꞌaigeda wete bewa ꞌimi pui. Tuta baibaiwana waꞌadaꞌadau sakowasi ꞌasa baibaiwadi ꞌoidiya ma ꞌabehega ꞌami tomuliya ꞌaigeda waloba, ma muliyetega tomotaina waheꞌita ma gide ꞌomi wapaipaihowa Tomudulele* ꞌoina, tauna gide ꞌipaihowa hedada. ^(-) %]C “Ma hesi ꞌomi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuyamuyaimi, weyahina ꞌimi ꞌabowega tomota waꞌausidiya ma ꞌoinega Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina sahena siluhuluhu. Comi geyaꞌabwa waluhuluhu, ma tomota wete taiyawedi nuwanuwadi ma siluhu wanuwahidiya. r\] ma ꞌeguma taiya ꞌoimiyega ꞌinuwahane nata ꞌisulu, ma ꞌeguma taiya ꞌinuwadobi nata ꞌihane. c[? Ma ꞌeguma taiya ꞌoimiyega nuwanuwana ꞌihetohanugeta ꞌida heꞌaliꞌe ꞌoimiya, pZY “Sahena wete tomota siꞌahwaꞌahwa badaegomi, weyahina Keliso tauna ꞌiboinamo ꞌimi bada. Y  “Wete sahena ꞌaigeda taiya baleꞌuwa waꞌahwaꞌahwa tamanae, weyahina tamamiu ꞌaigeda tuwamo galewa ꞌimiyamiya. X#Ma ꞌomi hesi sahena tomota siꞌahwaꞌahwa toheꞌitegomi, weyahina ꞌimi toheꞌita ꞌaigeda tuwamo, ma mabwaiyami wahemahemahetena. Wma ꞌeguma ꞌebe maketi ꞌoina sitauya nuwanuwadi ma tomota baibaiwadi siloyauwedowedi nuwana siꞌahwa toheꞌitaedi. Vta guyai ꞌadi tuta nuwanuwadi ma wagahata simiyatoi, ma wete hada tapwalolo ꞌoidiya ꞌebemiya ꞌausaladi nuwanuwadi, {Uo“Cidi paihowao mabwaiyana sipaipaihowadi ma ꞌabehega tomota siꞌitadi ma sihepwatuwedi, beno gwaeyao Buki Heꞌasisi ꞌoinega leleleledi manidiya ma nimadiya siꞌabihe paꞌinediya, ta ꞌadi ꞌaleꞌowao duduledi sisohasohadi, T)“Taudi ꞌahaꞌahala mwaudi tomota siꞌebwaꞌebwaedi, ma hesi taudi geya sitagwala ma ꞌahaꞌahalaedi ꞌoidiyega siꞌabihetedi. :SmCoinega toꞌaha gide siheꞌitegomiya wamuliyedi, ma hesi ꞌidi paihowao sahena waheꞌauꞌaunaowedi, weyahina taudi siheheꞌitamo, ma geya ꞌidi heꞌitaedi sipaihowadi. R“Mwalo hene meIsileli* Mosese ꞌiloiloinaedi, ta nige loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao* gide siloiloina ꞌesegomi. JQ Ta Yesu boda ma ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ꞌigwaeya, ꞌigwae, TP!.Yesu ꞌina hesilala bewa geya ꞌaigeda wete taiya sawasawahina ma ꞌihemaise, ta tuta muliyetega Yesu simatauteya, ꞌoinega geya ꞌaigeda taiya ꞌitoho ma ꞌihesilala hila Yesu ꞌoina.O-“Ceguma Debida ꞌina bada Toꞌabihetenaina, togidega hede ta Debida ꞌina susuwega muliyetega Toꞌabihetena ꞌilatuma?” !N;,‘Yehoba ꞌina gwae ꞌigu bada ꞌoina, ꞌigwaeya: Cigu ꞌebeulega ꞌumiyatoi ma ꞌana siga ꞌa ꞌalehao yalagu dobihedi ꞌaheu gabulena.’ 6Me+Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Togidega ta ꞌoinega mwalo Yaluyaluwa Tabuna Debida ꞌiꞌabihe sanapuya ma Debida Toꞌabihetenaina ꞌiꞌahwa badaeya, ꞌigwae, zLm*ꞌigwae, “Togidega Toꞌabihetenaina Keliso, taiya ꞌina susuwega ꞌilatuma?” Ma sigwaeya, “Debida.” KK)Tutaina Palisiyao siꞌetoꞌautama ta Yesu ꞌihegwaediya, J(“Loina ꞌeluwaedi, loina mabwaiyana ma palopitao ꞌidi gwae mabwaiyadi huhudi.” Toꞌabihetena tauna Debida* ꞌina susu }Is'Ma ꞌaigeda wete loina madouna gide bewa ꞌigwaeya, ‘Ciyamwao ꞌuhelauwedi, gide ꞌuboi ꞌuhelau hilego.’ -HU&Bewa loina nugenugetana ma madouna. G%Ma Yesu ꞌigwaeya, “ ‘Cino Bada Yehoba ꞌuhelauwe ꞌateu ma yaluyaluwau ma ꞌino nuwatuhu mabwaiyadi ꞌoidiyega.’ KF$“Toheꞌita, loina mabwaiyana ꞌoidiyega to loina madouna?” kEO#ta ꞌoidiyega ꞌaigeda loina ꞌana tosanapu Yesu ꞌoina ꞌihesilala sabi tohoina, ꞌigwae, CD"Eeta Palisiyao sihesagoha pwaiya ꞌabehega Yesu Sadusiyao ꞌidi hesilala ꞌihemaiseya ta geya ꞌaigeda wete ꞌidi ꞌebe gwaemo, ꞌoinega Palisiyaowedi Yesu ꞌoina sinaoma, zCm!Yesu ꞌina gwae bewa boda sihesagoheya maꞌidi yaliyaya ꞌina heꞌita waiwaina weyahina. Loina madouna uBc ‘Taugu Ebalahamo ꞌina Yehoba, ma Aisake ꞌina Yehoba, ma Yakobo ꞌina Yehoba.’ Yehoba geya tomota ꞌamaꞌamasidi ꞌidi Yehoba, ma hesi tomota mayawasidi ꞌidi Yehoba, ꞌoinega babadaedi mayawasidi bewa tuwa simiyamiya.” hAIMa Yehoba ꞌina gwae ꞌoimiya toholo hila weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌigwaeya, n@U“Toholo hila ꞌana sauga tomota sahena sihaihai ma hesi ꞌidi miya gide aneloseyao galewa. &?EMa Yesu hesilala bewa ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Bewa ꞌimi pui, weyahina Buki Heꞌasisi geya wasanapu, ma wete Yehoba ꞌina waiwai geya wasanapu. x>iCoinega toholo hila ꞌana sauga wahineina to loheya nata mwanena moisa? Weyahina mabwaiyadi sihai pwaiya.” 1=]ma mulidiyega wahine wete ꞌiꞌamasa. {<oma tasinaina wete ꞌiꞌamasa, ma tauna wete geya natunamo. Ma gide tuwa tasinao mabwaiyadi hiwapeina sihaihai, D;“Caigeda loheya matasinao sikisi baꞌidamao ꞌamiyamiya, ta loheyaina ꞌihaiya ma ꞌiꞌamasa, ma geya natunamo, ma toꞌamasaina tasina deinega hiwapeina baꞌidana sihaiya, :{sigwaeya, “Bada, Mosese ꞌina loina ꞌigwaeya, ‘Ceguma loheya mamwanena ma geya natudimo ma loheyaina ꞌiꞌamasa, loheyaina tasina hiwapeina baꞌidana sihai, ma ꞌoinega ꞌeguma wahine ꞌihenatuna natunao toꞌamasaina hesuwahenao.’ 9/Nage sabweloina ꞌoina tupwana Sadusiyao*, taudi geya sihemisa toꞌamasa ꞌidi toholo hila weyahina, sinaoma ta Yesu ꞌoina sihesilala, &8EYesu ꞌina gwae sanasanapuna hedade sihesagoheya, ta geya ꞌidi ꞌebe gwaemo, ꞌoinega siꞌebesineya ma sihawasiya. Toꞌamasa ꞌidi toholo hila W7'Ma sigwaeya, “Kini Sisa.” Coinega Yesu ꞌihegwaediya, “Cehe, gide. Coinega ꞌeguma kini ꞌina ginaula waꞌebwae kini ꞌoina, ma ꞌeguma Yehoba ꞌina ginaula Yehoba ꞌoina waꞌebwae.” u6cta Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Wahegwaegau, mane* bewa ꞌoina taiya maꞌamaꞌayauna ma sanina?” a5;Ma hana maneina takesi weyahina waheꞌitegau.” Coinega mane ꞌaigeda siꞌebwaeya, 4Ma Yesu ꞌidi nuwatuhu galana ꞌisanapuya, ꞌoinega ꞌigwae, “Comi toꞌabo! Toꞌaha weyahina watohotohogau? t3aCoinega bewa tuwa ꞌuhegwaemai, togidega sawasawahina ma kini Sisa* weyahina takesi* talagu, bo geya?” |2qCoinega loina silobeya, ma ꞌadi tomuliyao ma Helodi* ꞌina bodao baꞌidadiyao sihesumanediya Yesu ꞌoina, ta sigwae, “Bada ꞌasanapu pwaigowa ꞌabehega ꞌowa toheꞌita moisa, ta Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌuheꞌitae moisa, ma wete tomota ꞌidi waiwai weyahina geya ꞌumatauta, ma tuwa gwae moisa ꞌuhehepwaile mahemahetena tomota mabwaiyadi ꞌoidiya. 1Ma Palisiyao* siboidimo siꞌetoꞌautama, ta siloina togidega ma hesilalega siꞌabowe, ma Yesu ꞌina pui siloba. 0“Weyahina tomota mabwaiyadi Yehoba ꞌina henuwalagu silobeya, ma hisahisadimo ꞌihesinuwediya.” Takesi kini Sisa weyahina d/A Coinega kiniina ꞌina topaihowao ꞌihegwaediya, ‘Loheya bewa waꞌabiyahi, ma nimana ma ꞌaena wapaidi, ma waula latuwe tupwa guguyou ꞌoina, ma nage ꞌoina tomota sidou ma sihesalaꞌiꞌita muya ꞌoinega.’ A.{ ꞌoinega ꞌihesilaleya, ꞌigwaeya, ‘Ciyagu, togidega hai ꞌaleꞌoina geya ꞌuꞌote, ma toꞌehega ꞌuluhuma?’ Ma loheyaina geya sawasawahina ma hesilala bewa ꞌihemaise. -# “Tutaina kini ꞌinaoma taumanao sabi ꞌitadi, ta loheya ꞌaigeda ꞌiꞌita lobeya, tauna geya hai ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌote, ),K “Coinega silatuwa ꞌedai ma tomota baibaiwadi siheꞌautedima, tupwadi togala ma tupwadi tobwebweꞌadi, ma ꞌoinega hai ꞌana hadaina silohemaheya. z+m Coinega ꞌeda ꞌoidiya wasakowasi ma ꞌeguma taiyawedi walobediya watoedima ma hai ꞌeꞌahaina siꞌai.’ /*W“Ma kiniina ꞌina topaihowao ꞌoidiya ꞌigwaeya, ‘Hai ꞌeꞌahaina ꞌatuꞌatububuina, ma hesi taudi yahenuwa laguwediya geya sawasawahina ma sinaoma. )7“Coinega kiniina ꞌigamwasowala moisa, ta ꞌina toloꞌalehao ꞌihesumanediya, ta toloheꞌamasaedi simutudiya, ma ꞌidi ꞌasa sigabuya. u(cma tupwadi wete bada ꞌina topaihowao siꞌabiyahidiya, ma siꞌabihe mwadinediya, ta siloheꞌamasidiya. L'“Ta taudi geya sinaoma, ma hesi sipili ꞌwaiha, ta hali tupwa ma hali tupwa ꞌoidiya sitauya. Caigeda loheya ꞌina tanoha ꞌitauya, ꞌaigeda loheya ꞌina paihowa ꞌoina ꞌitauya, e&C“Coinega tupwana wete ꞌina topaihowao ꞌihesumanediya ma taudi ꞌihenuwa laguwediya sihegwaediya wete ꞌabehega, ‘Bada ꞌina ꞌai ꞌigibubu pwaiya. Cina bulumakau madoudi ma ꞌina bulumakau yauyaubodi ꞌihunu pwaidiya ma ꞌeꞌahai mabwaiyana ꞌiꞌatububuya. Wanaoma ma tatauya natunaina ꞌina hai ꞌeꞌahaina waꞌai.’ D%Coinega ꞌina topaihowao ꞌihesumanediya ma taiyawedi taudi ꞌihenuwa laguwediya sitoedima ꞌai ꞌoina, ta sitauya sabi toedima, ma hesi tomotaiyedi kini ꞌina bwau silogwahateya. p$Y“Yehoba ꞌina loina gide kini ꞌaigeda ꞌai ꞌipaihoweya natuna meloheyana ꞌina hai weyahina. G# Caigeda wete gwae hegehegedi Yesu ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, M".Coinega ꞌidi nuwatuhu siꞌebeꞌebese ma ꞌabehega Yesu siꞌabiyahi, ma hesi geya sawasawahina ma siꞌabiyahi, weyahina boda simatautediya, weyahina bodaedi Yesu siꞌahwa palopitaeya.!1-Yesu ꞌina gwae hegehegedi bewa topwaoli madoudi ma Palisiyao sihesagoheya ma sisanapuya ꞌabehega taudi weyahidi ꞌigwaegwae hegehegedi. 0 Y,Ceguma taiya ꞌibeꞌu logidi nage ꞌoina nata luluna ꞌilasadi, ma ꞌeguma logidiina ꞌaigeda taiya ꞌoina ꞌibeꞌu nata wahina ꞌiꞌahu hepwaliliyamo.” =s+“Coinega yahegwaegomi ꞌabehega Yehoba ꞌina loina ꞌoimiyega ꞌiꞌewayahule, ma ꞌiꞌebwaya hali boda ꞌoidiya, ma taudi ꞌoidiyega huwaina ꞌausalana ꞌilatu. }s*Coinega Yesu wete gwae hegehegediyega Buki Heꞌasisi ꞌoinega ꞌihepwaileya, ꞌigwae, “Nuwana Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila geya wanuwatuhuyahi, beno ꞌigwaeya,‘Logidiina mwalo tohadaꞌabi silogwahateya, ma tuta bewa sihetoholo pwaiya ma sihelogidi nugeteya, ma logidi mabwaiyadi ꞌiloinaedi. Beno Bada ꞌina paihowa ꞌebe henainaida ꞌoida.’ O)Ma ꞌigwaeya, “Toloheꞌamasiyedi ꞌabwa ꞌiꞌabihegaladi moisa, ma tanoha ꞌitagwale toꞌitayahinao ꞌausaladi ꞌoidiya, ma taudi tanoha huwaina siꞌebwae tonitanohina ꞌoina.” }s(“Coinega ꞌeguma tutaina tonitanoha ꞌihilama, toꞌaha ꞌina toꞌitayahinedi ꞌoidiya ꞌipaihowa?” fE'“Coinega siꞌabiyahiya, ta tanohega siule latuweya mulimuliya, ma siloheꞌamasiya. uc&“Ma natunaina ꞌilatuwa ꞌoidiya ta toꞌitayahinaowedi siboidimo ꞌoidiya sigwae, ‘Ciyagwao, loheya bewa ꞌinaonaoma, tauna badaina natuna ꞌaigeda tuwamo, ꞌoinega nata bewa taloheꞌamasi, ma tauda tanoha taloina.’ /%“Ma ꞌebelosaloha ꞌoina natuna loheyana ꞌihesumaneya ꞌoidiya, ma ꞌigwaeya, ‘Tauna hede natugu, ma ꞌoinega siheꞌasisiye.’ +$“Muliyetega tobegulaina tupwana wete ꞌina ꞌaliꞌeyao tupwana baibaiwana ꞌihesumanediya, ma taudi wete gide sipaihowa ꞌesediya. ,Q#Ta tutaina sitauya tobegulaedi ꞌaliꞌeyaowedi siꞌabiyahidiya, ta ꞌaigeda sisapiya, ma heluwena siloheꞌamasiya, ma hetoina dimwega siꞌahu bwalebwaleya. =s"“Ma hedodona ꞌana tuta, badaina ꞌina ꞌaliꞌeyao tupwadi ꞌihesumana hilediya ꞌina tanoha gileipa huwaina sabi ꞌewadi tanoha ꞌana toꞌitayahinao ꞌoidiyega. y!Ma Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Caigeda gwae hegehegedi wete wahesagohe tobegula weyahina. Tobegulaina gileipa* daisinamo ꞌibeguliya ꞌina tanoha ma ꞌabwalu ꞌipaihoweya ma gileipa ꞌana ꞌebebibi wete ꞌipaihoweya, ma hada tanohina ꞌalona ꞌiꞌabiya, ꞌoinega ꞌina topaihowao ꞌihegwaediya siꞌitaꞌitayahi, ma tauna ꞌitauya hali tupwa. =s “Weyahina mwalo Yoni ꞌeda dumwaluna ꞌiheꞌitegomiya ma ꞌomi geya wahemisa, ma hesi takesi ꞌana toꞌewao ma toganawalao sihemiseya. Ma matamiyega wete waꞌiteya sinuwabuiya, ma ꞌomi hesi geya wanuwabui bo nuwana wahemise, ꞌawa?” Gwae hegehegedi tanoha ꞌana toꞌitayahinao weyahidi 5cCoinega siteluwaedi ꞌoidiyega taiya tamana ꞌina gwae ꞌihematamataneya?” Ma sigwae, “Tautuwa.” Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Cehe, moisa tuwa, togala taudi takesi ꞌana toꞌewao ma toganawalao wete gide siluhu nugeta Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina, ma ꞌomi mulidiyega. NLoheyaina natuna ꞌalomauna gide wete ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Natugu nata ꞌutauya tanoha ꞌupaihowa,’ ta natunaina ꞌigwaeya ‘Cehe, ꞌausala, nata yatauya’, ma hesi geya ꞌitauya. Rta ꞌilogwahata, ma muliyetega ꞌinuwabuiya ta ꞌitauya ꞌipaihowa. NYesu wete topwaoliyedi ma babadaedi ꞌihegwaediya, “Togidega ꞌeguma loheya natunao meloheyadi ꞌeluwa tamadiu tautuwa ꞌoina ꞌigwae, ‘Natugu, nata ꞌutauya tanoha ꞌupaihowa,’ wCoinega Yesu ꞌina hesilala geya sihemaise bwaibwaini, ma hesi sigwaeya “Geya ꞌasanapu.” Ma Yesu wete ꞌoidiya ꞌigwae, “Taugu sahena wete yahepwaila ꞌoimiya taiya ꞌina loinega ma bewa gide yapaipaihowa.” Loheya natuna ꞌeluwa Ma ꞌeguma tagwae ‘Tomota ꞌoinega’, nata boda sigamwasowalegita weyahina mabwaiyadi Yoni siꞌahwa palopitaeya.” o WCigu hesilala bewa: Taiya ꞌina loinega ta Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌipaipaihowa? Yehoba, bo ꞌaigeda tomota?” Coinega siboidimo ꞌoidiya siheheꞌoheꞌohe, sigwae, “Cina gwae togidega tahemaisa ꞌese? Weyahina ꞌeguma tagwae ‘Yehoba ꞌoinega’, nata ꞌihegwae hilegita ma ꞌigwae, ‘Ma! Toꞌaha hede weyahina ta Yoni geya wahemisae?’  'Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Nugeta yahesilala ꞌoimiya, ma ꞌeguma wahemaise, taugu wete yahegwaegomi ꞌagu loina weyahina. ] 3Coinega Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhu ta ꞌiheꞌiheꞌita, ma topwaoli madoudi ma babadao sinaoma ma Yesu sihesilaleya, sigwaeya, “Loheya, taiya ꞌina loinega ta bewa gide ꞌupaipaihowa ꞌese?” p YMa ꞌeguma maꞌimi hemisa Yehoba ꞌoina waꞌahwanoi ꞌabwa waloba.” Yesu ꞌana loina weyahina 9Ma Yesu ꞌihegwaedi, “Yagwae moisa ꞌoimiya, ꞌeguma maꞌimi hemisa, ma geya maꞌimi henuwanaluwa, ginaula bewa ꞌaiwe ꞌoina yapaihoweya ꞌomi wete gide wapaihowa ꞌese, ma ꞌeguma ꞌoya nage waloine ma wagwae, ‘Cumiya dobi holai,’ nata ꞌipaihowa gide. /Ma Yesu ꞌana tomuliyao siꞌiteya, ta nuwadi ꞌihenainaida, ma sigwaeya, “Togidega ta ꞌoinega ꞌaiweina ꞌiwelai mwayamwayauwa?” )KMa ꞌedai ꞌaiwe ꞌana ꞌita gide tuwa damaya* ꞌiꞌita lobeya, ma ꞌinaowa deina, ta geya ꞌaigeda huwaina ꞌiꞌita loba, weyahina nabainamo. Coinega Yesu ꞌaiweina ꞌiheliyeya, ꞌigwaeya, “Cabwa sahena wete ꞌuhuwahuwa hila.” Ma ꞌaiweina ꞌiwelaiya mwayamwayauwa. b=Gona ꞌiꞌadaleya, ma Yesu ꞌitoholowa, ta ꞌilohihila Yelusalema, magomalena. %CCoinega Yesu ꞌiꞌebesinediya, ta Yelusalemega ꞌilatuwa, ta Bedani ꞌoina ꞌiluhuwa, ta nobwa ꞌiꞌenowa. Yesu ꞌaigeda ꞌaiwe ꞌiheliyeya *MCoinega babadaowedi Yesu sigamwasowaleya ta sigwaeya, “Gwagwamaedi bewa ꞌidi gwae ꞌuhesagoheya?” Ma Yesu ꞌigwae, “Cehe, yahesagoheya. Ma togidega Buki Heꞌasisi ꞌoina wahasihasili, ꞌigwaeya, ‘Gwagwama ꞌiꞌiudi ꞌahwadiyega ꞌa hepwatu moisa ꞌuloba.’ ” a;Ma topwaoli madoudi ma loina ꞌana toheꞌitao Yesu ꞌina paihowa waiwaidi siꞌitediya, ma wete gwagwama sihesagohediya Hada Heꞌasisi ꞌalona sinoꞌonoꞌo, sigwae, “Debida Tubuna yo, ꞌuꞌabihetemai.” !Coinega tomata gibugibu ma tohaꞌauꞌau Yesu ꞌoina sinaoma Hada Heꞌasisi ꞌalona ta mabwaiyadi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. hI ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Buki Heꞌasisi ꞌoina Yehoba ꞌina gwae sileleya, ꞌigwae, ‘Cigu Hada nata sanina sibwauwe hada ꞌebe ꞌahwanoi,’ ma ꞌomi wabui lohihiliya ma ꞌabehega ꞌimi ꞌebe yagaha.” #? Coinega Yesu Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhuwa ta togimwaneyao ma tohegimwaneyao mabwaiyadi ꞌipaꞌi latuwediya, ma mane* ꞌana tohesaꞌugelasao ꞌidi teibele ꞌiꞌahubuinediya, ma gabubu ꞌadi tohegimwaneyao ꞌidi ꞌebemiya wete ꞌiꞌahubuinediya, X) Ma ꞌana ꞌwayabuwao tomotaedi ꞌidi gwae sihemaiseya, sigwae, “Bewa palopita, gwama Nasaleta, sanina Yesu, Galili ꞌina ꞌebeloina ꞌoinega ꞌinaoma.” Hada Heꞌasisi Yesu ꞌiꞌabiheꞌehauya ~{ Coinega Yelusalema ꞌoina siluhuwa, ma tomota mabwaiyadi siꞌateyoho moisa, ma sigwaeya, “Taiya hede nage?” }}s Ma tupwana boda Yesu sinugeteya, ma tupwana boda simulimuliya, ta mabwaiyadi sinoꞌonoꞌo ma sihehepwatu, sigwae, “Yauwedo Debida tubuna yo. Bada saninega ꞌunaoma sabi ꞌabihetemai, ꞌoinega tauna Tomiyahane hedade ꞌahehepwatuwe.” |9Ma boda mabwaiyadi wete ꞌadi ꞌwama ꞌedai siyesodiya, ma tupwadi ꞌaiwe lahanao manabaidi sitalagasidiya, silagudi ꞌeda ꞌana pasa weyahina. ~{uta ꞌase manatuna silobediya ta siꞌewedima, ta ꞌadi ꞌwama ꞌase guidiya siloyesoya, ma Yesu ꞌigeluhaneya. ]z3Coinega Yesu ꞌina gwaeina ꞌana tomuliyaowedi sihematamataneya ma sitauya, Ly“Saiyoni* tomotainao wahegwaedi wagwae, ‘Waꞌita ꞌimi toloina madouna ꞌinaonaoma ꞌoimiya. Tauna tonuwadobi moisa, ta ꞌase ꞌigeluya, ta ꞌaseina meloheyana ma yauyaubona.’ ” gxGGinaula bewa ꞌilatuwa weyahina mwalo palopita ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwaeya, w Ceguma taiya ꞌihesilalegomi ꞌimi paihowaina weyahina, wagwae, ‘Bada nuwanuwana,’ ma ꞌoinega ꞌitagwale ꞌoimiya.” 9vkꞌigwaeya, “Watauya ꞌasa nage matamiya, ma hebai ꞌase* waloba, ꞌaiwe ꞌoina silohoya, ma natuna loheyana mahetena simiyamiya. Walihasidi, ma waꞌewedima ꞌoiguwa. Ou Ma sihanehane Yelusalema weyahina, ta Bedipegi deina silatulatu, beno ꞌoya Olibe* gabulena, ma Yelusalema matadiyega tupwana bwaga. Coinega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌeluwa ꞌihesumane nugetediya, t"Ma Yesu ꞌiꞌatemuyemuyediya, ma matadi ꞌiꞌabitohodiya, ma sibwebweꞌana, ma ꞌoinega Yesu wete simuliyeya.\s1!Ma sigwaeya, “Bada, sawasawahina ma matama ꞌuꞌabihe bwebweꞌanedi?” {ro Coinega Yesu ꞌitoholowa ta ꞌibwauwedima ta ꞌigwaeya, “Toꞌaha nuwanuwami ma weyahimi yapaihowa?” aq;Ta boda siteluwaedi ꞌenadi sihesagoheya, ma siꞌetobodediya, sigwae, “Walolagu! Tuwa bwau.” Ma ꞌoinega siteluwaedi sibwaubwau ꞌoheꞌohe, sigwae, “Bada, Debida tubuna yo, ꞌuꞌatemuyemuyemai.” DpMa loheya tomata gibugibu ꞌeluwa ꞌeda papalina simiyatoiya, Yesu ꞌina sakowasi wasana sihesagoheya, ꞌoinega Yesu ꞌoina sibwauwa, “Debida tubuna yo, ꞌuꞌatemuyemuyemai.” NoCoinega Yeliko siꞌebesineya ma boda madouna Yesu simuliyeya. n%Wete gide taugu Loheyaiguina yasuluma baleꞌuwa, geya ꞌabehega tomota weyahigu sipaihowa, ma hesi sabi paihowa tomota weyahidi, ma wete yatagwalegauwa ma yaꞌamasa tomota mabwaiyami ꞌami lihasa weyahina.” Tomatagibu ꞌeluwa Yesu ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya m“Ma wete ꞌeguma taiya ꞌowa nuwanuwau ma ꞌoimiyega ꞌuhetohanugeta ꞌilobwainegowa ma ꞌiyamwao weyahidi ꞌuhetopaihowa. 7lgma ꞌomi sahena wete gide taudi wapaihowa ꞌese. Ma ꞌeguma taiya ꞌowa nuwanuwau ma ꞌoimiyega ꞌuhetoloina, ꞌilobwainegowa ma ꞌiyamwao weyahidi ꞌuhetopaihowa. (kICoinega Yesu mabwaiyadi ꞌibwau heꞌautediya, ma ꞌihegwaediya, “Comi wasanapuya ꞌabehega babadao baleꞌuwa ꞌidi loheloheyao siloiloina paꞌaledi, ojWMa tomuliyao site teniyedi Yemesa ma Yoni ꞌidi ꞌahwanoi sihesagoheya, ma sigamwasowalediya. ,iQMa Yesu ꞌigwaeya, “Moisa, biyoina ꞌoinega yanuma ꞌomi wete ꞌabwa wanuma, ma hesi geya sawasawahigu ma yahesinuwa taiyawedi ꞌabwa ꞌigu hetoloina ꞌoina ꞌigu ꞌebeulega ma ꞌigu ꞌadigeyegeyega simiyatoi sabi loina, weyahina Tamagu ꞌiboimo ꞌabwa ꞌihesinuwa.” whgCoinega Yesu loheloheyaedi ꞌihegwaediya, “Comi ꞌimi ꞌahwanoi bewa ꞌana nuwasabwalena geya wasanasanapu. Muya biyoina ꞌoinega yanuma, togidega, sawasawahina ꞌomi wete ꞌoinega wanuma?” Ma sigwae, “Sawasawahima.” g'Ta Yesu ꞌigwaeya, “Toꞌaha nuwanuwau?” Ma wahineina ꞌigwaeya, “Nuwanuwagu ma natugwao ꞌoidiya ꞌutagwala ma ꞌeguma tutaina ꞌuhetoloina, sawasawahina ma deiuwa simiyatoi sabi loina, ꞌaigeda ꞌino ꞌebeulega ma ꞌaigeda ꞌino ꞌadigeyegeyega.” f}Muliyetega Sebedi mwanena manatunao sinaoma ta sinadiuina Yesu ꞌoina ꞌiꞌetuluha ma ꞌiꞌahwanoiya ꞌoina. ema muliyetega siꞌebwayegau taudi geya meYudiya ꞌoidiya, ma silotuyanegau, ma balaeyega sisapigau, ma kelose ꞌoina situtu hepatugau, ma sabwelo hetoina ꞌoina Yehoba ꞌiꞌabihe toholo hilegau.” Yemesa ma Yoni sinadiu ꞌina ꞌahwanoi Yesu ꞌoina Odꞌigwae, “Bewa tuwa tahanehane Yelusalema, ma nobwa ꞌagu totebaina taugu Loheyaiguina ꞌitebaegau topwaoli madoudi ma loina ꞌana toheꞌitao ꞌoidiya, ma ꞌigu ꞌamasa weyahina siloina, c'Cabwa Yesu Yelusalema weyahina ꞌihanehane ma ꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌitoediya ꞌeda papalina, ma taudimo, ma ꞌihegwaediya, bCoinega taudi simulimuliya ꞌabwa sinugeta, ma taudi sinugenugeta ꞌabwa simuliya.” Yesu ꞌina ꞌamasa ꞌabwa weyahina ꞌigwaeya aMaisa bewa taugu ꞌigu ꞌebeloina. Sahena ꞌomi waloiloina. Sahena ꞌigu helau tomota ꞌoidiya weyahina waheꞌipiꞌipi.’ `3Cino kina bewa ꞌuꞌewa ma ꞌutauya. Ma taugu ꞌigu loina ꞌabehega tomota hauhaudi sinaoma ꞌadi maisa yaꞌebwaedi ꞌowa gide ꞌa maisa. >_u “Ma badaina ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Ciyagu, geya wete yaꞌabowego, weyahina ꞌida loina nugenugetana ꞌabehega kina ꞌaigeda tuwamo ꞌuꞌewa. M^ ma sigwaeya, ‘Tomota hauhaudi sinaoma ꞌidi paihowa tuta toꞌutoꞌupanamo, ma tauma sabwelo mabwaiyana hala ꞌalona ꞌapaihowa, ma taudi ꞌadi maisa gide tuwa mabwaiyama mahemahetena.’ T]! Coinega ꞌidi kina siꞌewediya ma tanoha toniwagana ꞌoina silomugiya, @\y Muliyetega mabwaiyadi wete topaihowaedi sinaoma ta ꞌadi maisa kina ꞌaigeda ꞌaigeda siꞌeweya. Ma topaihowa nugenugetadi wete, taudi sabwelo mabwaiyana ꞌoina sipaihowa, sinaoma ta ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega nata maisa ꞌana loheposeyana siꞌewa, ta geya, taudi wete kina ꞌaigeda tuwa siloꞌahala. r[] Coinega taudi lahilahimo ꞌoina sipaihowa sinaoma ma ꞌadi maisa kina ꞌaigeda ꞌaigeda siꞌeweya. WZ'“Coinega boi hohau ꞌoina tanoha toniwagana ꞌina paihowa ꞌana toꞌitayahi ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Topaihowao mabwaiyadi ꞌubwauwedima ma ꞌadi maisa ꞌuꞌebwaedi, taudi tonaoma hauhaudi ꞌoidiyega ꞌuhegaina ma ꞌadi maisa ꞌuꞌebwaꞌebwaedi, ma ꞌana siga taudi sabwelo mabwaiyana ꞌoina sipaihoweya.’ )YK“Ma sigwaeya, ‘Weyahina geya ꞌeta taiya ꞌibwauwemai sabi paihowa.’ Ta loheyaina ꞌigwaeya, ‘Comi wete watauya ꞌigu tanoha ma wapaihowa.’ QX“Ma lahilahi moisa wete ꞌilatu hila ta ꞌitauya ꞌasai ma tomota wete tupwadi ꞌilobediya ta ꞌihesilalediya, ꞌigwae, ‘Toꞌaha weyahina sabwelo mabwaiyana wamiyamiya bwagabwaga?’ JW “Coinega ꞌasudiladila ma wete lahilahiya ꞌitauya hila ꞌasaina ꞌoina, ta nobwa tomota tupwadi ꞌilobediya, ta ꞌibwauwediya ta wete ꞌihesumanediya, ta sitauya ꞌina tanoha. 2V]Coinega ꞌibwauwedima ta ꞌigwaeya, ‘Comi wete watauya ꞌigu tanoha wapaihowa, ma ꞌimi paihowa ꞌana maisa dumwaluna yaꞌebwaegomi.’ Coinega sitauya tanoha. U“Ma sinala ꞌisaehanema ta loheyaina ꞌitauya hila ꞌasaina ꞌoina, ta tomota tupwadi ꞌilobediya simiyamiya bwagabwaga. 6TeCoinega loina ꞌilaguya ma ꞌabehega sabwelo ꞌaigeda paihowa ꞌana maisa kina ꞌaigeda, ta sitagwala. Coinega ꞌihesumanediya ta sitauya ꞌina tanoha sabi paihowa. DS “Yehoba ꞌina loina gide tuwa loheya ꞌaigeda maꞌina tanoha, loheyaina ꞌabwakululu ꞌitoholowa ma ꞌitauya ꞌasai ta tupwadi topaihowao ꞌitoediya sabi paihowa ꞌina tanoha. tRa“Ma tuta bewa tohanugetao baibaiwadi ꞌabwa simuliya, ma taudi simulimuliya ꞌabwa sinugeta. Q9“Ma ꞌeguma taiyawedi ꞌomi ꞌimi hadao, bo tasimiyao, bo sinamiyao, bo nuhumiyao, bo tamamiyao, bo natumiyao, bo ꞌimi tanohao waꞌebesinedi, ꞌabwa ginauledi waꞌebesinediya ꞌadi miyalaena ma ꞌadi loheposeyana handeledi walobadi, yawasimi hataya baꞌidana. 4PaMa Yesu ꞌihegwaediya, “Yagwae moisa, ꞌabwa baleꞌu ꞌana ꞌabiheꞌehau ꞌoina taugu Loheyaiguina ꞌigu wagahata* wasawasa ꞌoina yamiyatoi, ma wete ꞌomi ꞌagu tomuliyao wate tuwelo ꞌimi wagahata tuwelo ꞌoidiya wete wamiyatoi, ma meIsileli ꞌidi susuwao tuwelo waloinaedi. $OACoinega Pita ꞌihesilala, ꞌigwaeya, “Bada, tauma togidega? Weyahina ꞌima tobwatobwao mabwaiyadi ꞌaꞌebesine pwaidiya ta ꞌamuliyegowa.” N9Ma Yesu ꞌiꞌebubudiya ma ꞌigwaeya, “Ginaula bewa mwau hedada tomota ꞌoidiya, ma hesi Yehoba ꞌoina ginaula mabwaiyana meyameyahadi.” @MyYesu ꞌana tomuliyao ꞌina gwae bewa sihesagoheya ta nuwadi ꞌihenainaida hedadeya, ma sigwaeya, “Ceguma bewa gide, taiya hede sawasawahina ma ꞌebe yaliyaya ꞌiloba?” KL“Ma wete yahegwaegomi ꞌabehega hebai kameli* ꞌina luhu nidili* ꞌana ꞌebesula ꞌoinega mwauna, ma hesi tohewasawasa ꞌidi luhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina mwau hedada.” K Coinega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, “Moisa, towasawasao ꞌidi luhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina mwauna. 8JiLoheyaina Yesu ꞌina gwae bewa ꞌihesagoheya, ta maꞌina nuwagala ꞌihila. Tauna ꞌana bolime geya baibaiwana, ta ꞌina tobwatobwa baibaiwa hedade ꞌinuwahidiya. 5IcTa Yesu ꞌigwaeya, “Ceguma nuwanuwau ma mumugau mabwaiyana bwebweꞌana, ꞌuhila ꞌino ꞌasa, ma ꞌino tobwatobwa mabwaiyadi ꞌuhegimwaneyedi, ma ꞌadi maisa ꞌuheguyaiye towewelohe ꞌoidiya, ma ꞌoinega ꞌunaoma ma ꞌumuliyegau, ma ꞌoinega ꞌabwa wasawasa galewa ꞌuloba.” xHiTa hewaliina ꞌigwae, “Loinaedi mabwaiyadi yamuliya bwaibwainidiya, ma toꞌaha wete yada paihowa?” pGYma tamau ma sinau ꞌuheꞌasisiyedi; ma wete ꞌiyamwao ꞌuhelauwedi gide ꞌuboi ꞌuhelauwego.” /FWMa loheyaina ꞌihesilala, ꞌigwaeya, “To loina?” Ta Yesu ꞌigwaeya, “Sahena ꞌahuyemate; sahena logwali; sahena yagaha; sahena hepwaila ꞌaboꞌabo; yEkMa Yesu ꞌigwaeya, “Toꞌaha weyahina paihowa bwebweꞌana ꞌuhesilala ꞌoiguwa? Caigeda tuwamo ꞌina mumuga bwebweꞌana. Eeta ꞌeguma nuwanuwau ma yawasiu hataya ꞌuloba, sawasawahina ma tauna ꞌina loinao ꞌumuliyedi.” ;DoMuliyetega ꞌaigeda loheya Yesu ꞌoina ꞌinaoma ta ꞌigwaeya, “Toheꞌita, to paihowa bwebweꞌana yada paihowa ma ꞌoinega yawasigu miyamiya hatayana yada loba?” CCoinega Yesu gwagwamaedi ꞌiꞌabitohodiya, ma muliyetega ꞌiꞌebesinediya. Towasawasa ꞌaigeda Yesu ꞌilogwahateya @ByTa Yesu ꞌigwaeya, “Sahena gwagwama waꞌetoꞌetobodedi, ma hesi watagwaledi ma ꞌoiguwa sinaoma, weyahina gwagwamaedi gide Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌilobwainediya moisa.” =As Ta tomota gwagwama siꞌewedima Yesu ꞌoina ma ꞌabehega ꞌiꞌabitohodi ma weyahidi ꞌiꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Ma hesi ꞌana tomuliyao gwagwamaedi siꞌetobodediya. H~}|y{zzyyxcvvutt ssrrMqq6p_oonn mml-kBjiiyhggfeddWccibbaaD``O__}^]\\H[[8ZZ=YXXX3WW4VVPUTSSS*RQPmONNRMLKJIHH;GvGFTEkDfCCBA@@U??>==<;::99X877n66C5M44I3321100H/!--- ,++Q*t)((_''*&%%P$$A#]""!n Ry*0PS'A;*8 ' c | %bD-| h+ICoinega baleꞌuina sibwauweya, “Bweyaha baleꞌuina”, ma saninaina ꞌabwa ꞌimiyamiya. ,*QCoinega siboidimo siloina ma maneina ꞌoinega ꞌaigeda toꞌabi walata ꞌina baleꞌu ꞌaigeda sihemaiseya, ma ꞌabehega baleꞌuina taumanao ꞌadi galiha. =)sMa topwaoliyedi maneyedi sihegogonediya, ta sigwae, “Geya sawasawahina ma Yehoba ꞌana helau ꞌoina talagulagu, weyahina mane bewa loheya ꞌana loheꞌamasa maisana.” -(SCoinega mane tetiyedi ꞌiula suluhedi Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma ꞌihapwesa ma ꞌitauya, ma balaeyega ꞌaniꞌona ꞌididi heyapasiya, ta ꞌiꞌamasa. <'qta ꞌigwae, “Yalopuiya, weyahina loheya bwebweꞌana ꞌoimiya yatebaeya.” Ma sigwaeya, “Beno geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌoima, ma ꞌowa tuwa weyahiu ꞌunuwanuwatuhu.” ;&oMa Yudasaina ꞌisanapuya ꞌabehega Yesu ꞌiꞌiuna ma siloheꞌamasi, ꞌoinega ꞌinuwabuiya, ta ꞌina mane siliba teti ꞌihilediya topwaoliyao ma babadao ꞌoidiya, %!Coinega Yesu nimana sipaidiya ma sitauyeya toloina madouna Pailato ꞌoina, ma ꞌabehega Pailatoina ꞌida loina. Yudasa ꞌina ꞌamasa $ }Gona ꞌiꞌadaleya, topwaoli madoudi ma babada mabwaiyadi siloina Yesu weyahina, nuwanuwadi ꞌabehega siloheꞌamasi. S#Kma Pitaina ꞌinuwatuhuya Yesu ꞌina gwaeina ꞌabehega “Muliyetega ma ꞌamꞌam ꞌidou ma ꞌowa matoi ꞌumwehihiyegau.” Cinuwatuhuya, maꞌina nuwagala ꞌihapwesa, ta ꞌidouwa madouna.>"uJMa hesi Pitaina maꞌina gwae galana ꞌibwauhaneya, ꞌiꞌetaꞌotaꞌoluluwa, ꞌigwae, “Loheyaina geya yasanapu.” Ma sauga bewa ꞌoina ꞌamꞌam loheyana ꞌidouwa, ?!wISauga ꞌiꞌiuna ma tupwadi toꞌebubunaedi Pita deina sinaoma ma sigwae, “Moisa tuwa, ꞌowa Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda. Cino gwaeina meGalili ꞌidi gwae gidemusa.” { oHMa weteyage Pitaina ꞌiꞌetaꞌotaꞌoluluwa ꞌimwehihiya, ꞌigwae, “Loheyaina geya yada sanapuya.” U#GCoinega Pitaina ꞌihapwesa tupwana, ma ꞌaigeda wete gumalaulau ꞌiꞌiteya, ma ꞌiyanao nobwa ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Bewa loheyaina mwalo Yesu gwama Nasaletaina baꞌidana simiyamiya.” taFMa Pitaina tomotaedi matadiya ꞌimwehihiya, ꞌigwae, “Cino gwaeina huhuna geya yada sanapuya.” KEMa hesi Pitaina ꞌatamana ꞌimiyatoiya ta ꞌiꞌeꞌebubuna, ma gumalaulau topaihowa ꞌitauya ꞌoina ꞌihegwaeya, “Cowa Yesu gwama Galiliina mwalo baꞌidau wamiyamiya, ꞌawa?” 3Dsigwaegwae, “Cabehega ꞌowa Kelisoina, ma sowasowana ꞌuhesumane gide palopita ma ꞌuhegwaemai taiya ꞌisapigowa.” Pita Yesu ꞌimwehihiya ]3CCoinega tupwadi manina siꞌesoheya, ma tupwadi sisapisapiya ta sihehesilala, a;BTogidega ꞌimi nuwatuhu?” Ma mabwaiyadi sigwaeya, “Sowasowana ma ꞌiꞌamasa.” ABewa ꞌoina topwaoli madounaina ꞌihegamwagamwaguwa ma tauna ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌigaliya, ꞌigwaeya, “Yesuina boꞌi Yehoba ꞌisinaliya. Geya sowana toheꞌewa wete sihehegwaegwae, weyahina Yesuina ꞌina gwae gala hedadena tahesagoha pwaiya. nU@Ma Yesu ꞌigwaeya, “Cino gwaeina gidemusa. Ma wete yahegwaegomi beno ꞌabwa taugu Loheyaiguina waꞌitegau Tohewaiwaina ꞌina ꞌebeulega yamiyatoi sabi loina, ma wete ꞌigu hilama waꞌita galewa yaloha debadiya.” D?Ma Yesu tuwa ꞌihehenonomo. Ma topwaoli madouna ꞌihesilala, ꞌigwaeya, “Yehoba miyamiya hatayana matana ꞌuheꞌisa moisa, togidega ꞌowa Keliso, Yehoba Natuna, bo geya.” >Coinega topwaoli madouna ꞌitoholowa, Yesu ꞌihesilala ꞌigwaeya, “Toꞌaha ꞌino heꞌisa ꞌidi heꞌewa bewa weyahiu?” 0Y=sigwaeya, “Yesuina ꞌina gwae ꞌahesagoheya ꞌabehega sowasowana Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi ꞌiligehi yahule ma sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya ꞌiꞌabihila.” #Eeta topwaoli madoudi ma toloinao baibaiwadi nuwanuwadi Yesu ꞌina pui siloba ma ꞌabehega ꞌina ꞌamasa siloine, ꞌoinega siꞌebeꞌebesa toheꞌewao ꞌaboꞌabodi, y:Ma hesi Pita ꞌana muliya tupwana bwaga, ma siluhuwa Topwaoli Madouna ꞌina ꞌasa, ma Pitaina wete ꞌiluhuwa ꞌimiyatoiya Topwaoli Madouna ꞌina topaihowao baꞌidanao. Cina nuwatuhu ꞌabehega Yesu ꞌana loina ꞌihesagohe ma ꞌiꞌita. %C9Toloꞌalehaowedi Yesu siꞌabiyahiya ma sitoeya topwaoli madouna Kaiyapa matana, nage ꞌoina loina ꞌana toheꞌitao ma babadao siꞌetoꞌautama. b=8Ma hesi bewa gide wapaihowa ꞌesa ma ꞌabehega togidega palopitaowedi mwalo weyahigu silelediya ma sauga bewa silatuma.” Eema ꞌana tomuliyao mabwaiyadi siꞌebesineya ma sidena. Yesu sitoeya toloinao ꞌoidiya (I7Nage ꞌoina Yesu bodaedi ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Taugu ꞌabehega toyagaha ꞌawa, ta maꞌimi ꞌebe ꞌaleha ta maꞌimi wepasi walatuma waꞌabiyahigau. Ma togidega ma mwalo Hada Heꞌasisi ꞌoina yamiyamiya, tomota ꞌoidiya yaheheꞌita ta geya wada ꞌabiyahigauwa?  6Ma hesi ginaula bewa mabwaiyana silatulatu ꞌabehega toꞌaha mwalo Buki Heꞌasisi ꞌoina silelediya weyahigu silatuwa.” : m5Ma hesi wada sanapu ꞌabehega sawasawahina yada ꞌahwanoi Tamaguina sauga bewa ma ꞌida ꞌebwaegau ꞌina aneloseyao ꞌidi bodao tausani ma tausaniyao sabi ꞌabihetegau. / W4Ma Yesu ꞌihegwaeya, “Tuwa, ꞌino ꞌebe ꞌaleha ꞌulagu hila ꞌina ꞌebemiya, ꞌeguma taloloꞌaleha, ꞌabwa ꞌelepa ꞌaleha ꞌoinega taꞌamasa. \ 13Siꞌabiꞌabiyahi ma ꞌiyana ꞌaigeda ꞌina ꞌelepa ꞌaleha ꞌilisiloloya ma toloꞌaleha ꞌaigeda ꞌihunuya ma tenana ꞌiꞌupwa yahuleya. Loheyaina topwaoli madouna ꞌina topaihowa ꞌaigeda. u c2Ma Yesu ꞌigwaeya, “Ciyagu, togidega ꞌino naoma?” Cigumwala, ma sitauyama Yesu siꞌabiyahiya. X )1ma ꞌidumwaluwa Yesu ꞌiꞌatusapwaliya, ta ꞌigwaeya, “Yauwedo Bada.” 0ma Yudasaina nige ꞌebeheꞌita ꞌihesumanediya, ꞌigwae, “Waꞌita ꞌeguma taiya yaꞌatusapwali, beno loheyaina waꞌabiyahi,” *M/Cabwa Yesuina ꞌihehegwaegwae, ma Yudasaina ma ꞌina boda baibaiwadi sihapwesama maꞌidi ꞌebe ꞌalehao ma maꞌidi wepasi. Weyahina topwaoli madoudi ma tomota ꞌidi babadao sihewasaedima Yudasa baꞌidanao, ma Yudasaina Yesu ꞌana tomuliya, sitetuwelo ꞌaigeda ꞌoidiyega, _7.Watoholo, tatauya, waꞌita ꞌagu totebaina ꞌilatu pwaima.” Yesu siꞌabiyahiya `9-Cigumwala, ꞌihilama tomuliyaowedi ꞌihegwaediya, “Bwebweꞌana waꞌenoꞌeno, waꞌaiyawasi. Cigu sauga ꞌilatu pwaima, ma ꞌagu totebaina nata taugu Loheyaiguina ꞌitebaegau togalagalaedi ꞌoidiya. ve,Coinega ꞌiꞌebesinediya ꞌebwa, ꞌinaohila ma ꞌiꞌahwanoi matoina, gide nige ꞌiꞌahwanoi ꞌesa. +Eeta ꞌihilama wete ꞌana tomuliyaowedi ꞌilobediya wete siꞌenosinediya, weyahina mataꞌenoꞌeno ꞌiꞌewa pwaidiya. >u*Cigumwala, ꞌihanaowa wete, ꞌiꞌahwanoiya, ꞌigwae, “Tamagu yo, ꞌeguma geya sowana muyamuya biyoina ꞌuꞌewa, ma ꞌeguma ꞌino nuwatuhu gidemusa, tuwa yanuma.” 1)Hede waꞌoꞌoyatola waꞌahwaꞌahwanoi ꞌabehega sahena waluhuluhu ꞌebe tohona ꞌoina. Yaluyaluwami nuwanuwana ma hesi wahimi siweꞌa.” U#(Cigumwala, ma ꞌihilama ꞌana tomuliyao ꞌilobediya siꞌenosinediya, ma Pita ꞌilohanohanoya, ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Geya sowana sauga ꞌiꞌiuna tuwa waꞌoꞌoyatola ma waꞌabihetegau. )'Ma ꞌihanaowa tupwana ta ꞌibeꞌusuluwa, ꞌiꞌahwanoi, ꞌigwaeya, “Tamagu yo, ꞌeguma sawasawahina muyamuya biyoina bewa ꞌoiguwega ꞌuꞌewa ma geyaꞌabwa yanumanuma, ma hesi geyaꞌabwa ꞌigu nuwatuhuwega, ꞌowa tuwa ꞌino nuwatuhu gide ꞌupaihowe.” ~9&ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yanuwagala madouna, gide ꞌabwa yaꞌamasa, ꞌebwa wamiyamiya, waꞌoꞌoyatola ma baꞌidagwao taꞌahwaꞌahwanoi.” }{%ma hesi sitetoiyedi baꞌidanao ꞌitoediya, taudi Pita ma Sebedi natunao, ma ꞌinuwagala madouna, nuwana ꞌisiwapa, B|}$Eeta Yesu ꞌana tomuliyao baꞌidanao sihapwesa tupwa sanina Gedesemani, ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Cebwa wamiyatoi ma yanao nobwa tupwaina yaꞌahwanoi Tamadai ꞌoina,” `{9#Ma Pita ꞌigwaeya, “Bada, sahena hede yauhauhalego! Ceguma siloheꞌamasigo taugu baꞌidau wete siloheꞌamasigita.” Tomuliyao mabwaiyadi wete gide sihehegwaegwae. Gedesemani ꞌoina Yesu ꞌiꞌahwanoi z"Ma Yesu Pita ꞌihegwaeya, “Yagwae moisa, nihuwana nata, muliyetega ꞌabwa ꞌamꞌam ꞌidou, ma ꞌowa matoi ꞌuuhalegau.” vye!Coinega Pita ꞌiꞌapulagata ma ꞌigwaeya, “Nata mabwaiyadi sidena sinego ma taugumo baꞌidau.” ixK Ma taugu ꞌigu toholo hila mulina Galili ꞌoina yatautauya, ta ꞌomi muliguwega wanaowa.” OwMa Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Nata nihuwana mabwaiyami wadena sinegau, gide Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila ꞌigwaeya,‘Toꞌitayahina sipi yaloheꞌamasi ma sipi silelewana.’ v'Coinega wali ꞌaigeda siwaliyeya ta silatuwa, ma sihaneya ꞌoya Olibe ꞌoina. Yesu ꞌihepwaila latuwa ꞌabehega Pita ꞌimwehihiye 0uYMa yahegwaegomi tuta bewa ma mulina waini bewa geyaꞌabwa ꞌoinega yanumanuma hila ta ꞌana siga ꞌomi baꞌidagwao waini hauhauna tanuma Tamagu ꞌina tupwa.” ~tuBewa bweyahigu, loina hauhauna weyahina, ꞌidaudau tomota mabwaiyami ꞌimi puiyao ꞌadi ꞌebe nuwasam weyahina. s/Ma waini* mabiyona wete ꞌiꞌeweya, ma weyahina ꞌiloyauwedowa Yehoba ꞌoina, ma ꞌiꞌebwaediya, ma ꞌigwaeya, “Mabwaiyami wanuma. Hr Siꞌaiꞌai ma Yesu ꞌeꞌahai ꞌiꞌeweya ta weyahina ꞌigwae helauwa, ma ꞌiꞌabihisiya ta ꞌana tomuliyao ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwaeya, “Bewa wahigu waꞌewa ma waꞌai.” &qECoinega ꞌana toteba Yudasa ꞌihegwaeya, “Bada to loheya tauna? Nuwana taugu?” Ta Yesu ꞌigwaeya, “Cugwae pwaiya boꞌi.” Bada ꞌina ꞌai Yp+Taugu Loheyaiguina ꞌabwa yatautauya ꞌedaina mwalo Buki Heꞌasisi ꞌoina sihepwaila nugeteya, ma hesi ꞌagu totebaina ꞌatemuyamuyaina, ma bwebweꞌana ꞌeguma mwalo sahena sinana ꞌihehenatune.” o Ma Yesu ꞌihegwaediya, “Loheyaina tauna baꞌidagu gaeba ꞌaigeda ꞌoinega ꞌaꞌaiꞌai, tauna nata ꞌitebaegau. !n;Ma Yesu ꞌina gwae bewa weyahina sinuwagala moisa, ta ꞌaigeda ꞌaigeda Yesu ꞌoina ꞌihesilala ꞌigwaeya, “Bada taiya tauna? Nuwana taugu?” mMa ꞌidi ꞌaiina ꞌoina Yesu ꞌigwaeya, “Ciyagwao, yagwae moisa ꞌabehega ꞌaigeda ꞌoimiyega nata ꞌitebaegau.” plYCoinega lahilahiya Yesu maꞌana tomuliyao site tuwelowedi siluhuwa ta ꞌeꞌahaiina siꞌaiya. sk_Ta tomuliyaedi Yesu ꞌina gwaeina simuliyeya, ta loheyaina ꞌina hada Hataona ꞌaiina siꞌatububuya. 'jGCoinega Yesu ꞌigwaeya, “Watauya Yelusalema ma ꞌigu ꞌahwanoi ꞌaigeda loheya ꞌoina wahepwaila, wagwae, ‘Cima toheꞌita ꞌina gwae bewa gide, ꞌabehega “Cigu tuta ꞌilatu pwaiya ma nuwanuwagu ma ꞌino hadai Hataona ꞌaiina maꞌagu tomuliyao ꞌaꞌai.” ’ ” #i?Hataona* ꞌaiina beledi daisina, geya ꞌana ꞌabihesesehamo* siꞌaiꞌai. Ta Hataona ꞌaiina ꞌana sabwelo nugeta ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyao tupwadi ꞌoina sinaoma ma sigwaeya, “Bada, taꞌeha ꞌoina nuwanuwau ma Hataona ꞌeꞌahaiina weyahiu ꞌaꞌatububu?” hCoinega Yudasa tuta bwebweꞌana ꞌiyamweya ma ꞌabehega Yesu ꞌoidiya ꞌitebae ma siꞌabiyahi. Hataona ꞌaiina sipaihoweya $gAma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cehisa maisa nata waꞌebwaegau, ꞌeguma Yesu ꞌoimiya yatebaeyawa?” Ta mane siliba ꞌana baibaiwa teti siꞌebwaeya. rf]Ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌaigeda sanina Yudasa Isakaliyota ꞌitauya topwaoli madoudi ꞌoidiya, Ke Yagwae moisa ꞌoimiya, ꞌabwa wasagu tomota siꞌoteteli baleꞌu mabwaiyana ꞌoina, ma wahineina ꞌina paihowa ꞌoiguwa wasana wete siꞌoteteli.” Yudasa ꞌitagwala ma Yesu ꞌitebaei Qd Wahine bewa ꞌiheholowa pwaigauwa wahigu ꞌana lagu galiha weyahina. c Toheweweloheyedi wagwaegwaenedi tuta mabwaiyana simiyamiya deimiya, ma hesi taugu geya tuta dudulena baꞌidamiu tamiyamiya. "b= Ma Yesu ꞌidi gwaeina ꞌisanapuya ta ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Sahena walolomugiye wahine bewa, ꞌina paihowa ꞌoiguwa bwebweꞌana hedade. zam Cilobwaineya ma holowaina ꞌigimwaneye, ma maisa madouna ꞌiꞌewa, ma ꞌiheguyai tohewewelohe ꞌoidiya.” `Ma Yesu ꞌana tomuliyao siꞌiteya, ta wahineina silomugiyeya, sigwaeya, “Toꞌaha weyahina holowa ꞌimudaliya? r_]Coinega ꞌaigeda wahine maꞌina holowa ꞌilatuma, ma holowaina ꞌana maisa madouna, ma botolo bwebweꞌana hedade ꞌoina sisiweya. Yesu ꞌabwa hadai ꞌiꞌaiꞌai, ma wahineina ꞌilatuma ta holowaina Yesu debana ꞌisiweya. n^UTutaina Yesu Bedani ꞌoina ꞌimiyamiya, Saimoni ꞌina hada. Tauna mwalo tolepelo ꞌaigeda. 6]eta sigwaeya, “Sahena guyai ꞌalona Yesu taꞌabiꞌabiyahi, ꞌamuge ta tomota sigamwasowala ma siloꞌaleha ꞌoida.” Wahine Yesu ꞌiheholoiya ꞌasa Bedani ꞌoina g\GTa babadaowedi taudimo siloina ma ꞌabehega ꞌabowega Yesu siꞌabiyahi ma siloheꞌamasi, #[?Coinega topwaoli madoudi ma meIsileli ꞌidi babadao siꞌetoꞌautama Kaiyapa ꞌina hada madouna ꞌoina, tauna topwaoliyedi ꞌidi bada madouna. UZ#ꞌigwaeya, “Wasanapuya sabwelo ꞌeluwa ma Hataona Guyaina tapaihowa, ma ꞌoinega taugu Loheyaiguina ꞌagu toteba ꞌiꞌebwaegau ꞌagu ꞌalehao ꞌoidiya, ma kelose ꞌoina siloheꞌamasigau.” ZY /Yesu ꞌina heꞌitaedi bewa ꞌilosalohiya, ma ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, dXA.Coinega taudi sitauya muya hataya ꞌoina, ma todumwalu hesi yawasi hataya siloba.”W/-“Ma yahegwaedi, ‘Moisa, tutaedi ꞌoidiya ꞌeguma tomota ꞌiꞌiudi bewa ꞌaigeda geya waꞌabihete, beno ꞌoina geya walemegau.’ V,“Muliyetega taudi gwae bewa sihemaise, ma sigwae, ‘Bada, to tuta ꞌaꞌitegowa maꞌa gomale, nuwana taniꞌou ꞌiyahala, nuwana ꞌuhesugalagala, nuwana geya ꞌa ꞌaleꞌomo, nuwana ꞌulohala, nuwana deliya ꞌumiyamiya, ma geya ꞌalemego?’ BU}+ma yahesugalagala ꞌimi ꞌasa ma geya wabwauwegau ꞌimi hada, ma geya ꞌagu ꞌaleꞌomo ma geya waheꞌotegau, wete yalohala ma wete deliya yamiyamiya ma geya wahaboꞌenegau.’ T *Weyahina mwalo maꞌagu gomale ma geya waheꞌaigau, wete taniꞌogu ꞌiyahala ma geya ꞌaigeda wete weꞌaha waꞌebwaegau, XS))“Ma taudi ꞌigu ꞌadigeyageya simiyamiya yahegwaedi, ‘Comi togala waꞌebesinegau, ma watauya ꞌaiwe ninima hatayana ꞌoina, tauna Yehoba ꞌiꞌatububuya Tomudulele* ma ꞌina bodao weyahidi. :Rm(“Coinega yagwae ꞌoidiya, ma yagwae, ‘Moisa, ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌiyagwao ꞌiꞌiudi ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌuꞌabihete, beno taugu wete ꞌuꞌabihetegau.’ SQ'nuwana maꞌa lohala, nuwana deliya ꞌumiyamiya ma ꞌaboꞌenegowa?’ P}&nuwana ꞌuhesugalagala ꞌima ꞌasa ta ꞌabwauwegowa ꞌima hada, nuwana geya ꞌa ꞌaleꞌomo ma ꞌaheꞌotegowa, “Coinega todumwaluwedi ꞌoiguwa sigwae, ‘Bada, to tuta hede ꞌaꞌitegowa ma ꞌa gomale ma ꞌaheꞌaigowa, nuwana taniꞌou ꞌiyahala ma weꞌaha ꞌaꞌebwaegowa, N)$ma wete geya ꞌagu ꞌaleꞌomo ma waheꞌotegauwa, wete yalohala ma waboꞌenegauwa, ma wete deli ꞌoina yamiyamiya ma waboꞌenegauwa.’ 4Ma#Weyahina ꞌomi mwalo yagomaleya ma waheꞌaigauwa, ma wete taniꞌogu ꞌiyahala ma weꞌaha waꞌebwaegauwa, yahesugalagala ꞌimi ꞌasa ma wabwauwegauwa ꞌimi hada, |Lq"Ma ꞌoinega toloina taugu taudi ꞌigu ꞌebeula ꞌoina yahegwaedi ma yagwae, ‘Comi Tamagu ꞌina helauwega wayaliyaya, wanaoma ma ꞌimi ꞌebeloinaina waꞌewa, beno baleꞌu ꞌana hemasalaha hohau ꞌoinega ꞌiꞌatububuya weyahimi. VK%!ma sipi yalagu wasiyedi ꞌigu ꞌebeulega ma goti ꞌigu ꞌadigeyegeyega. "J= ma ꞌebeloina baleꞌuwa mabwaiyadi tomotaedi mataguwa siheꞌautedima, ma yawatahidi gide sipi* ꞌadi toꞌitayahina ꞌiwatahidi goti* ꞌoidiyega, :Im“Cabwa taugu Loheyaiguina, maꞌigu wasawasa ꞌasiꞌasilalaina, ma maꞌigu aneloseyao ꞌalatuma, ma ꞌoinega ꞌigu wagahata wasawasa ꞌoina yamiyatoi sabi loina, H{“Coinega ꞌina ꞌaliꞌeyao ꞌihegwaedi ma topaihowa galanaina siula latuhe ꞌatamana guguyou tupwaina ꞌoina, ma nobwa tomota maꞌidi muyamuya sidoudou ma sihesalaꞌiꞌita baꞌidanao. Yesu baleꞌu mabwaiyadi ꞌabwa ꞌiloinaedi eGCWeyahina ꞌeguma taiya ꞌana heguheguyai ꞌiloheposeyane, ꞌana loheposeyana wete ꞌiloba, ma ꞌimadou; ma ꞌeguma taiya geya ꞌiloheposeyane, toꞌaha ꞌoina ꞌimiyamiya ꞌoinega ꞌabwa siꞌewa yahule.’ *FMTa ꞌina ꞌaliꞌeyao ꞌoidiya ꞌigwaeya, ‘Cigu handeledi kina ꞌoinega waꞌewa, ma loheyaina tauna loheposeyana madouna ꞌilobeya ꞌoina waꞌebwae. qE[ꞌeguma ꞌigu mane banika* ꞌoina ꞌuda laguya, beno tutaina yahilama ma ꞌana lohepoi yaloba!’ AD{“Ma badaina ꞌiheliyeya, ꞌigwae, ‘Topaihowa galau ta tologwahata ꞌowa, ꞌusanapugauwa ꞌabehega ꞌigu wasawasa yaꞌewaꞌewa hali tomota ꞌidi paihowa ꞌoidiyega, tCaꞌoinega yamatautegowa, ta ꞌino handeledi kinaina baleꞌu ꞌalona yadahweya, ta ꞌino mane bewa.’ ^B5“Eeta loheya hetoina maꞌina handeledi kina ꞌinaoma, ma ꞌigwaeya, ‘Bada, yasanapugowa ꞌabehega ꞌowa loheya paꞌaliu, ma ꞌino wasawasa ꞌuꞌewaꞌewa hali tomota ꞌidi paihowa ꞌoidiyega, A“Coinega badaina ꞌigwaeya, ‘Causala, ꞌowa topaihowa bwaibwaina ta dumwaluna, ꞌuhetapewa pwaiya ginaula ꞌiꞌiudi ꞌoidiyega, ꞌoinega ꞌa loina ginaula madoudi weyahidi yaꞌebwaego, ma ꞌowa wete ꞌigu yaliyaya bewa ꞌoina ꞌumiyamiya.’ @“Muliyetega loheya heluwena maꞌina tu handeledi kina ꞌilatuma, ta ꞌana loheposeyana tu handeledi kina wete ꞌiꞌewedima, ma ꞌigwaeya, ‘Bada, tu handeledi kina ꞌuꞌebwaegauwa ta ꞌana loheposeyana tu handeledi kina wete yalobeya, ta bewa.’ ?“Ma badaina ꞌigwaeya, ‘Causala, ꞌowa topaihowa bwaibwaina ta dumwaluna. Cuhetapewa pwaiya ginaula ꞌiꞌiudi ꞌoidiyega, ꞌoinega ꞌa loina ginaula madoudi weyahidi yaꞌebwaego, ma wete ꞌigu yaliyaya bewa ꞌoina ꞌumiyamiya.’ >Ma loheya ꞌina mane paibi handeledi kina ꞌinaoma, ta ꞌana loheposeyana paibi handeledi kina wete ꞌiꞌewedima, ta ꞌigwaeya, ‘Bada, paibi handeledi kina ꞌuꞌebwaegauwa ma ꞌana loheposeyana paibi handeledi kina wete yalobeya, ta bewa.’ |=q“Ta tuta dudulena mulina ꞌidi bada ꞌihilama, ta ꞌihesilalediya ꞌidi paihowa ꞌadi maisa weyahidi. <'Ma loheya hetoina, tauna maꞌina handeledi kina, ꞌiꞌeweya ta baleꞌu ꞌiꞌeliya, ta ꞌina bada ꞌina maneina ꞌidahweya ꞌalona. +;OLoheya heluwena wete gide ꞌina tu handeledi kinaedi ꞌihepaihowediya ta ꞌoidiyega ꞌina bada ꞌina mane ꞌana loheposeyana tu handeledi wete ꞌilobeya. M:“Coinega loheyaina tauna maꞌina paibi handeledi kina ꞌina bada ꞌina maneina ꞌiꞌewediya, ta ꞌoidiyega ꞌihepaihoweya, ta ꞌadi loheposeyana paibi handeledi wete ꞌilobediya. B9}“Ma ꞌaigeda ꞌina mane ꞌina topaihowa ꞌiꞌebwaeya ꞌana baibaiwa paibi handeledi kina, ma loheya heluwena tu handeledi kina, ma loheya hetoina handeledi kina, weyahina ꞌina ꞌebwaya ꞌoidiya taudi ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌidi waiwai gide. Ma muliyetega badaina ꞌiꞌebesinediya ta ꞌitauya. H8 “Yehoba ꞌina loina wete gide ꞌeguma ꞌaigeda bada nata ꞌitauya hali tupwa, ma ꞌina topaihowao ꞌibwauwedima, ma ꞌihegwaediya ma ꞌabehega ꞌina tobwatobwa siꞌitayahi. '7G “Coinega sawasawahimi waꞌitayahi, weyahina sabweloina, nuwana tutaina yalohihilama, geya wasanapu. Bada ꞌina ꞌebwaya ꞌina topaihowa ꞌoidiya [6/ Ma ꞌidi gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, ‘Comi hali boda, geya yasanapugomi.’ p5Y Muliyetega ꞌiyadiyao gimwaneyega sihilama ma sigwaeya, ‘Bada, ꞌeda ꞌusoꞌe ma ꞌaluhuwa.’ 14[ “Coinega sitauya sabi gimwane, ma tohai ꞌilatuma, ta taudi siꞌatububu pwaiya baꞌidanao siluhuwa hai ꞌeꞌahaina weyahina, ma ꞌahwa ꞌeda sigududiya. X3) “Ma sanapudiyedi sigwaeya, ‘Nuwana geya ꞌima weꞌaha sawasawahina ma tupwana ꞌaꞌebwaegomi, ꞌoinega ꞌomi watauya tohegimwaneyao ꞌoidiya ma ꞌimi mayale ꞌadi weꞌaha wagimwanedi.’ @2yCoinega wahiwahineyedi yauyauleidi ꞌiyadiyao ꞌoidiya siꞌahwanoiya, sigwaeya, ‘Ciyamayao, mayale ꞌana weꞌaha tupwana waꞌebwaemai, weyahina ꞌima mayale nata sigibo.’ [1/Coinega wahiwahineyedi mabwaiyadi sitoholowa, ta ꞌidi mayale siꞌatububudiya. 0}Coinega nihuwana gamwana loheya ꞌaigeda ꞌibwauwa, ꞌigwae, ‘Tohaiina bewa ꞌilatu pwaima, watoholo ma tayoꞌo. l/Q“Ma tohai meloheyana ꞌiheboiya, ꞌoinega mabwaiyadi siloloyamwana ta siꞌeno sinediya. .ma hesi taudi tosanapuwedi maꞌidi weꞌaha ꞌana lohepoi ꞌidi botolo* ꞌoidiya siꞌahalidiya ꞌidi mayaleyao baꞌidanao. W-'Toheyauyauleyedi ꞌidi mayale geya ꞌana weꞌaha ꞌana lohepoi siꞌewa, B,Coidiyega site paibi yauyauleidi ma site paibi sanapudi. J+ Ma Yesu ꞌihegwaediya wete, ꞌigwae, “Yehoba ꞌina loina bewa gide: wahiwahine site teni ꞌidi mayale siꞌewediya ma sitauya tohai meloheyana sabi helatuina ꞌina hai guyaina weyahina. *+3nata hadega ꞌipaꞌi ma maisa galana ꞌiꞌebwae toꞌabowao ꞌidi tupwa, nage ꞌoina sidou ma sihesalaꞌiꞌita, muya ꞌoinega”.n)U2ma ꞌoinega ꞌina bada ꞌeguma ꞌiloheꞌateyohoyama ma ꞌina paihowa galana ꞌiꞌitalobadi, (1ma ꞌihegaina ma ꞌiyanao ꞌisapi dadanedi ma ꞌiꞌai hedahedade, nuwana ꞌinuma hedahedade toheyauyaule baꞌidanao, '0“Ma hesi ꞌeguma topaihowa ꞌimumuga galana ma ꞌiboinamo ꞌoina ꞌigwae, ‘Cigu bada ꞌabwa ꞌiheheboi,’ &/‘Cino paihowa ꞌausaladi weyahina yayaliyaya, ꞌoinega ginaula mabwaiyadi ꞌadi loina yaꞌebwaego ma ꞌuloina.’ %%.ꞌabwa ꞌeguma badaina ꞌihilama ma ꞌina topaihowaina ꞌiloba ꞌipaipaihowa dumwalu, nata weyahina ꞌiyaliyaya ma ꞌoina ꞌigwae, n$U-“Topaihowa ꞌausaladi ma sanasanapuidi ꞌidi mumuga bewa gide: Ceguma taiya tauna ꞌina bada ꞌihesinuweya ma hada ꞌiꞌitayahi ma topaihowao ꞌadi ꞌeꞌahai ꞌiꞌebwaedi sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, F#,Coinega ꞌomi wete waꞌatububu bwaibwaina, ma ꞌigu tuta hila weyahina wayamwegau, weyahina taugu Loheyaiguina ꞌigu hilama ꞌana tuta geya wasanapu. Topaihowao ꞌausaladi ma galadi ["/+Ma wanuwatuhuyahi ꞌeguma taiya hada toniwagana ꞌisanapuya ma to tuta nihuwana ꞌalona toyagaha ꞌiluhu ꞌina hada, ꞌiꞌatububu bwaibwaina ma ꞌiꞌoꞌoyatola, ma sahena ꞌina hada ꞌibwalebwale. e!C*“Coinega waꞌitayahi bwaibwaini, weyahina ꞌigu hilama ꞌana tuta geya wasanapu. g G)Wete ꞌeguma wahiwahine siteluwa siꞌeꞌehalo, ꞌaigeda yatoe ma ꞌaigeda ꞌimiyamiya. pY(“Tuta nage ꞌoina ꞌeguma loheya ꞌeluwa tanoha, ꞌaigeda yatoe ma ꞌaigeda ꞌimiyamiya. w'ma yagewa ꞌiloheꞌateyohodiya, ta ꞌoinega tomota mabwaiyadi sidamana, ma taugu Loheyaiguina ꞌigu hilama gide. )K&Weyahina Nowa ꞌina tuta tomota ꞌadi siꞌaiꞌai ma ꞌadi weꞌaha sinumanuma ma sihehehai, ma wete sihaihai, ma ꞌana siga Nowa ꞌina waga ꞌigeluwa, +Q%Tuta nage, Nowa ꞌina tuta gide. @y$“Geya ꞌeta taiya ꞌisanapu to tuta, nuwana to sabwelo ꞌoina yahilama, ma wete aneloseyao galewa geya sisanapu. Taugu wete geya yasanapu. Tamagu ꞌiboinamo ꞌisanapuya. }#Cabwa galewa ma baleꞌu sisawala, ma ꞌigu gwaeyao geyaꞌabwa tuwa sisawasawala. Tuta nage geya ꞌaigeda ꞌisanapu ]3"Moisa, yaso* bewa nata geya wagumwala ma ꞌana siga ginaulaedi mabwaiyadi silatu.  !Ma wete ꞌeguma ꞌilaꞌilalaedi bewa waꞌitaloba pwaidiya wasanasanapu ꞌabehega ꞌigu tuta hilama deina ꞌilatu pwaiya.  “Cebeꞌita saido* ꞌoinega yaheꞌitegomi, beno ꞌeguma saido ꞌigalugalu wasanapuya losihe ꞌana tuta deina. QMa wete yoguli simuꞌa ma ꞌigu aneloseyao yahesumanedi ma ꞌigu boda hesihesinuwaidi siheꞌautedima baleꞌu mabwaiyana ma yaumai mabwaiyana ꞌidi tupwa ꞌoidiyega. Cebeꞌita saido ꞌoinega b=Tuta nage ꞌoina taugu Loheyaiguina ꞌigu ꞌilaꞌilala galewega ꞌilatuma, ma boda mabwaiyadi baleꞌuwa siꞌitegau yaloha pwatanega maꞌigu waiwai ma maꞌigu wasawasa madouna yalatulatuma, ma sidougwaegwae. c?“Ma tuta mwauina ꞌigumwala ma muliyetega sinala ꞌiguguyou, ma wete waiꞌena ꞌina ꞌasilala ꞌigibogibo, ma ꞌipwalao galewega sigubala, ma ginaula baibaiwadi galewa simiyamiya ꞌidi waiwai siweꞌa. wg“Taꞌeha ꞌoina ꞌwayoha ꞌimiyamiya beno ꞌoina ꞌaoꞌao siꞌauꞌautama. Yesu ꞌina hilama “Taugu Loheyaiguina ꞌigu latu hilama ꞌana ꞌita gide tuwa namala madouna yalasiyega ꞌiꞌasilala ta ꞌana siga bwauli. fE“Coinega ꞌeguma sihegwaegomi, sigwae, ‘Keliso tupwa balabala ꞌawawa ꞌimiyamiya,’ sahena pwatula nage ꞌoina watautauya. Ma ꞌeguma sigwae, ‘Keliso hada ꞌalona ꞌimiyamiya,’ sahena wahehemisedi. NMa ꞌomi ginaula bewa weyahina yahepwaila nugeta pwaiya ꞌoimiya. pYWeyahina Keliso ꞌaboꞌabodi ma palopita ꞌaboꞌabodi ꞌabwa silatu ma ꞌilaꞌilala waiwaidi tomota matadiya sipaihowaidi, ma ꞌoidiyega ꞌeguma sawasawahidi Yehoba ꞌina bodao heheꞌasaidi wete sida ꞌabiheꞌwanidi. y“Coinega ꞌeguma taiya ꞌihegwaegomi ma ꞌigwae, ‘Keliso bewa,’ nuwana ‘Nage,’ sahena wahehemisedi. g GMwau nage ꞌana sabwelowao ꞌeguma Yehoba sahena ꞌiꞌabiꞌabi hetoꞌutoꞌupadi, nata tomota mabwaiyadi siꞌamasa, ma hesi Yehoba sabwelowedi ꞌiꞌabihe toꞌutoꞌupadi beno ꞌina boda heheꞌasaidi weyahidi. ` 9“Moisa, tuta nage mwau hedade, weyahina baleꞌu ꞌana hemasalaha hohau ꞌoinega eeta ꞌana siga tuta bewa, geya ꞌaigeda wete mwauina bewa gide, ma muliyetega mwau bewa sahena wete ꞌilatulatu hilama.  1Coinega waꞌahwanoi ma tuta ꞌausalana Yehoba ꞌiꞌebwaegomi ꞌimi tuta dena ꞌoina, ma sahena gogai ꞌana tuta, bo nuwana Sabati ꞌoina. X )“Ma tuta nage ꞌoina togamwagamwao ma tohesusuwao siheꞌatemuyamuya. { oMa ꞌeguma taiya tanoha ꞌipaipaihowa sahena ꞌihilahila ꞌana ꞌaleꞌo hali tupwa ꞌilaguya sabi ꞌewa. Ma ꞌeguma taiya wagahata ꞌimiyamiya ꞌidena mwayamwayau, ma sahena ꞌiluhuluhu hila ꞌina hada ꞌina tobwatobwa sabi ꞌewadi. ]3Tuta nage ꞌoina Yudiya ꞌana tomiyanao sawasawahidi ma ꞌoya ꞌoidiya sidena. \1“Cabwa ꞌilaꞌilalaina palopita Daniyela ꞌihepwaila nugetaeya ꞌilatu, beno ginaula gala hedade ma didiga tupwa heꞌasisi ꞌoina ꞌitoholo. (Ceguma taiya gwae bewa ꞌihasili ꞌinuwasabwalena.) S“Ma Yehoba ꞌina loina tetelina ꞌiꞌedadana nugeta tupwa mabwaiyana ꞌoidiya, ma boda mabwaiyadi ꞌana loguguya sihesagohe, ma muliyetega tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌilatu. Mwau madouna + Ma ꞌeguma taiya ꞌiheꞌalamaꞌiꞌita ma ꞌitoholo paꞌala ma ꞌana siga tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina, yaliyaya hataya ꞌiloba. wg Ma wete mumuga galana ꞌina madou ꞌoinega tomota tupwana baibaiwana ꞌidi helau ꞌatediyega ꞌiweꞌa. P Wete palopita ꞌaboꞌabowao silatuma ma tupwami sihanugete puigomi. q[ ma mwauwedi weyahidi ꞌabwa tupwami waweꞌa ma waboimo ꞌiyamiyao watebaedi, nuwana waloꞌalehedi. G “Comi nata tomota siꞌabiyahigomi ma siꞌabihe muyemuyegomi nuwana siloheꞌamasigomi, ma tupwa mabwaiyadi tomotainao siloꞌalehegomi weyahina ꞌabehega ꞌomi ꞌagu tohemisao, >wMa ginaulaedi tuta mwaudi ꞌadi ꞌebehegaina tuwa. Y~+Weyahina ꞌabwa hali boda ma hali boda ꞌoidiya siloꞌaleha, ma wete hali ꞌebeloina ma hali ꞌebeloina ꞌoidiyega siloꞌaleha, ma gomale madouna ma mwaniꞌiniꞌi silatu tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya. @}yWete wasa ꞌabwa wahesagohedi ꞌalehao deimiya ma bwaga weyahidi, ma sahena waꞌateꞌateyoho. Weyahina ginaula bewa silatu nugeta ma hesi baleꞌu ꞌana ꞌebelosaloha ꞌabwa. <|qWeyahina ꞌabwa baibaiwadi saniguwega sihepwaila ma ꞌabehega sihanugete puigomi ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌigwae, ‘Taugu Toꞌabiheteina,’ ma tomota baibaiwadi simuliyedi. u{cCoinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Waꞌitayahigemi ꞌamuge ma tomota tupwadi siꞌabowegomi. fzEMuliyetega ꞌitauya Olibe ꞌoyana ꞌoina ta ꞌimiyatoiya, ma ꞌana tomuliyao ꞌoina sinaoma ta siboidimo simiyamiya ma ꞌoinega sihesilaleya, sigwaeya, “Bada, ꞌuhegwaemai to tuta ꞌoina Hada Heꞌasisi sileꞌwa, ma ꞌino tuta hilama, ma tuta ꞌana ꞌebelosaloha weyahina ꞌadi ꞌilaꞌilala ꞌuheꞌitemai ma ꞌasanapu.” 8yiMa Yesu ꞌigwaeya, “Hadaedi mabwaiyadi waꞌebubudi, yagwae bwaibwaina ꞌabwa mabwaiyadi sileꞌwa yahuledi ma sahena wete tupwa ꞌiꞌiuna waꞌitaꞌita hila.” x +Coinega Yesu Hada Heꞌasisi saugaina ma ꞌiꞌebesine ma ꞌana tomuliyao sinaoma ta Hada Heꞌasisi ꞌana hadao Yesu ꞌoina siheꞌiteya. Dw'Ta yahegwaego ꞌabehega sahena wete ꞌuꞌitaꞌita hilegau ma ꞌana siga ꞌino tomotaiyao sitagwala ꞌoiguwa ma sigwae, ‘Tahepwatuwe tauna Yehoba saninega ꞌinaoma.’ ”Rv&Coinega Yehoba nata ꞌiꞌebesinego ma maꞌino pui tuwa ꞌumiyamiya. u7%“Yelusalema yo! Togidega ta palopitao ꞌuloheꞌamasidiya ma wete Yehoba ꞌina tohalewasao galewega ꞌulodaꞌulediya. Tuta baibaiwana nuwanuwagu ma ꞌino tomotaiyao yabwau heꞌautedima gide ꞌamꞌam natunao pepenega ꞌiꞌahusamudiya, ma tuwa silogwahategauwa. {to$Moisa, loheꞌamasaidi mabwaiyadi ꞌadi maisa nata ꞌomi mehau bewa waloba. Yesu ꞌidouwa Yelusalema weyahina Cs#“Ma ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina tobwebweꞌana ꞌadi loheꞌamasa ꞌana maisa mabwaiyana ꞌomi waloba. Loheya nugenugetana Ebeli* tauna tobwebweꞌana siloheꞌamasiya, eeta siloloheꞌamasa ꞌana siga Balakaya natuna Sakaliya wete siloheꞌamasiya Hada Heꞌasisi ma ꞌebe pwaoli gamwagamwanidiya. r)"Coinega palopitao ma tosanapuwao ma loina ꞌana toheꞌitao yahesumanediwa ma nata tupwadi waloheꞌamasidi, nuwana kelose ꞌoina watutu hepaꞌinedi, ma tupwadi ꞌimi hada tapwalolo ꞌoidiya balaeyega wahunudi, ma ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega wapaꞌidi. iqK!“Comi mwata natunao, ta geya sawasawahina ma ꞌasa ꞌalaꞌalatana* ꞌoinega wadena. ?py Coinega taudi ꞌidi paihowaedi ꞌabwa walosalohidi. so_Cimi gwae bewa ꞌoinega wahepwaila pwaiya ꞌabehega palopitao ꞌadi toloheꞌamasao tubudiyao ꞌomi. ~~h}||{{.zyyQxZwwvKut,srqqypp9obnn7mlGlkkjiiFhgg^gfIeddIccBbb0a-``_{_(^]].\_[ZaYY3XWWxVV?UTSS~RQQLPONN`MMRLyKK*JYIHGGLFEE:DCCBBA4@@3??X>>=d=T;;::99877S655>444;3c22110f/6..4-,,),**P)h((C':&%$#"!| @?p4@p M 2 n U U_8[|hiIma tupwana patu ꞌedai sibeꞌuwa, ma bwasumo siꞌitediya, ta sitowa dobiya ma siꞌaidiya. ehC“Wahesagoha: Tobegula ꞌaigeda ꞌina tanoha ꞌinaowa ma witi patuna ꞌisaweyanediya, bg=Ma Yesu gwae hegehegedi baibaiwana ꞌoidiyega ꞌiheꞌita ꞌoidiya, ꞌigwaeya, uf eMuliyetega wete Yesu ꞌihila hola Galili papalina sabi heꞌita, ma boda madou hedade siꞌetoꞌautama, ꞌoinega Yesu waga ꞌaigeda ꞌiꞌahaꞌahai holai ꞌoina ꞌigeluwa, ꞌimiyatoiya, ma boda madouna sitoholowa ꞌoyaꞌoya. ~eu#Taiya ꞌowa ꞌeguma Yehoba ꞌina nuwatuhuina ꞌumulimuliya, ꞌowa beno tasigu bo nuhugu, nuwana sinagu.”d}"Ma ꞌana tomuliyaowedi deina simiyatoiya ꞌiꞌeꞌebubudi, ma ꞌigwaeya, “Waꞌita bewa taudi sinagu ma tasigwao. Tc!!Yesu ꞌihegwae hilediya, “Taiya sinagu? Ma taiyawedi tasigwao?” b  Ma tomotaedi Yesu deina simiyatoiya, ma sihegwaeya, “Bada, sinau ma tasimwao waꞌita latu ꞌatamana, nuwanuwadi ꞌowa.” a%Eema Yesu sinana ma tasinao silatuwa ma ꞌatamana sitoholowa, ma gwaemo sihewasaeya Yesu ꞌoina ma ꞌabehega ꞌihapwesa ꞌoidiya. `/Bewa gide Yesu ꞌigwae ꞌesa weyahina sigwaegwae ꞌabehega tauna ꞌoina hiꞌahiꞌa ꞌiluhuwa. Yesu sinana ma tasinao ꞌoina sinaowa ;_oma hesi ꞌaigeda tuwa geya, beno ꞌeguma taiya Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌahwa galagalae, Yehoba nata geya ꞌinuwanuwasam, ma bewa mumuga galanaina ꞌoina ꞌimiya hataya.” ^!“Coinega bewa yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega tomota ꞌidi puiyao ma ꞌidi gwae galagala mabwaiyana Yehoba ꞌida nuwasamudi, e]C“Cebeꞌita ꞌaigeda wete loheya waiwaina, beno Tomudulele ꞌina hada: Geya sowasowahina ꞌaigeda taiya ꞌiluhu tohewaiwaiina ꞌina hada ma ꞌina tobwatobwa ꞌiꞌewadi, ma hesi ꞌeguma ꞌaigeda loheya gulaha ꞌoinega tohewaiwaiina nimana ma ꞌahena ꞌipai nugetedi, ee ꞌabwa ꞌiluhu ꞌina hada, ma tobwatobwa ꞌiꞌewadi. \Tomudulele wete gide, ꞌeguma maꞌiyanao siboi siloloꞌaleha hiladi, ꞌabwa ꞌina ꞌebeloinaina ꞌibeꞌu, ma ꞌigumwala hataya. g[GWete ꞌeguma susu ꞌaigeda ma siwatahi ma siboi siloꞌaleha hiladi, ꞌidi miya ꞌigala. +ZOMa wete ꞌigwaeya, “Ceguma ꞌaigeda ꞌebeloina ꞌoina loheloheya siwatahidi ma siboi siloꞌaleha hiladi, ꞌabwa ꞌebeloinaina ꞌiweꞌa ma ꞌibeꞌu. @YyCoinega Yesu loheloheyaowedi ꞌibwauwedima ma gwae hegehegediyega ꞌiheꞌita ꞌoidiya, ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina Tomudulele ꞌabehega tauna ꞌiyanao ꞌipaꞌidi?” X'Ma loina ꞌana toheꞌitao tupwadi Yelusalemega sidobima, ma Yesu ꞌina paihowa madouna siꞌiteya, ma sigwae, “Loheya bewa ꞌihetopaihowa weyahina welabana ꞌidi bada beno Tomudulele ꞌilemeleme, ma tauna ꞌina waiwaiyega welabanao ꞌipaꞌipaꞌidi.” #W?Ma ꞌina susuwao sihesagoheya ꞌabehega Yesu geya ꞌida ꞌaiyawasiya, ꞌoinega sinaowa ꞌabehega sitoeyama, sigwaegwae, “Ciheyauyaule pwaiya.” VYesu ꞌihila ꞌasai, ma boda madouna siꞌautama, ma geya sowasowahina Yesu maꞌana tomuliyaowedi siꞌaiyawasi eema siꞌai. XU)Ma wete Yudasa Isakaliyota, tauna ꞌabwa Yesu ꞌitebae. Tomudulele weyahina gTGMa wete Andulu ma Pilipi ma Batolomiu ma Madiu ma Tomasi, ma Yemesa ꞌina waliyesa, tauna Alipiyo natuna, ma Tadiyasi ma Saimoni ꞌina waliyesa, tauna toꞌalaꞌoheꞌohe madouna Isileli ꞌina miyawasi Loma weyahina. S5Ma wete Yemesa ma tasina Yoni, taudi Sebedi natunao, ma Yesu ꞌibwauwediya Bowanage (ma Bowanage ꞌana nuwasabwalena ꞌabehega taudi tutu gide). @R{Ma sanidi bewa: Saimoni, tauna ꞌibwauweya Pita. uQcMa ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi wate tuwelo yahesinuwegomiya ma ꞌomi baꞌidagwao tamiyamiya, ma muliyetega yahewasaegomi ꞌasa tupwadi ꞌoidiya, ma waguguya ma waiwai ꞌoinega hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiya waulalatuhedi.” PO Muliyetega ꞌoyai ꞌihaneya, ma tupwadi ꞌana tomuliyaowedi ꞌihesinuwediya ma ꞌibwauwediya, sihanema ꞌoina. 2N] Ma Yesu ꞌiloina paꞌalediya, ꞌigwae, “Sahena wabwaubwau ma wahehepwailegau ꞌabehega Taugu Yehoba Natuna.” Yesu ꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌihesinuwediya =Ms Ma taiyawedi tomota hiꞌahiꞌa ꞌoidiya siluhuwa, ma ꞌeguma Yesuina siꞌita sibeꞌu ma siꞌeno talutalubuꞌi matana ma sibwaubwau, sigwae, “Cowa Yehoba Natuna.” L# Weyahina Yesu tolohalao ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya, eeta tolohalaowedi baibaiwadi siheheduidui, nuwanuwadi siꞌabitoho, ꞌoinega Yesu ꞌana tomuliyaowedi ꞌihegwaediya, “Waga weyahigu waꞌeweyama, ma ꞌeguma tomotaedi siheheduidui hedada, yagelu wagai.” K YJ+Bodaedi bewa Yesu ꞌina paihowao wasana sihesagoheya, ta Galiliyega ma Yudiyaega ma Yelusalemega ma Idumea tupwanega ma Yolidani hali tupwega ma wete ꞌasaedi Taiya ma Saidoni deidiyega siꞌetoꞌautama. sI_Yesu ꞌiꞌebesinediya maꞌana tomuliyaowedi sidobiya Galili holai, ma boda madouna simuliyeyama. &HECoinega Palisiyao maꞌidi gamwasowala silatuwa, ma Helodi ꞌina boda mahetediyao siloiloina togidega Yesu siloheꞌamasi ꞌese. Boda Galili holaina aG;Ma Yesu ꞌiꞌebubu yahiyahidiya maꞌina gamwasowala ma wete maꞌina nuwagala ꞌidi debapaꞌala weyahina, ma loheyaina ꞌihegwaeya, “Nimau ꞌuyasi,” ma nimanaina ꞌiyasi hedumwaluya ma ꞌibwebweꞌana. ?FwCilagama. Yesu babadaedi ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Bewa ꞌigu hesilala ꞌoimiya: To nuwatuhu bwebweꞌana ꞌoida? Sabati ꞌoina tomota talemedi, bo taloheꞌamasidi?” qE[Coinega Yesu loheyaina ꞌihegwaeya, “Cutoholo ꞌulagama,” ma loheyaina ꞌitoholowa ta ꞌilaga. sD_Ma Palisiyao Yesu siꞌeꞌebubu, ma ꞌeguma loheya ꞌiꞌabihe bwebweꞌane Sabatiya nata siheꞌewa. ~C wMuliyetega Yesu ꞌihilama hada tapwalolowa*. Nage ꞌoina ꞌaigeda loheya nima meyomeyona ꞌilobeya ꞌimiyamiya. KBMa hesi Sabati ꞌana toloinaina taugu Loheyaiguina tuwa.”'AGWete Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Yehoba Sabati ꞌiꞌebwaegita ꞌida bwebweꞌana weyahina, geya ꞌabehega ꞌihemasalahegita Sabati weyahina. @%Coinega Yehoba ꞌina hada Debidaina ꞌiluhu ta beledi heꞌaheꞌasisina ꞌiꞌeweya ma siꞌaiya. Belediina ma ꞌana loina ꞌabehega topwaolimo ꞌadi tagwala ma siꞌai. Ma tuwa sigomaleya, ꞌoinega topwaoli madouna, sanina Ebaya, ꞌitagwala ta siꞌaiya.” )?KEeta Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Buki Heꞌasisi ꞌana lele Debida weyahina ꞌeguma wahasili, wasanapu beno tauna maꞌiyanao sigomaleya madouna. >Ma Palisiyao siꞌitediya ta Yesu sihegwaeya, sigwae, “Bada, togidega ta ꞌa tomuliyaowedi Sabati ꞌana loina siligehiya?” )=KSabati ꞌaigeda Yesu maꞌana tomuliyao tanoha ꞌalonega sitautau ma tomuliyaowedi ꞌidi tauya ꞌoina witi* huwaina siꞌabilolodiya ma siꞌaiꞌai. <7Ma wete geya ꞌeta taiya weꞌaha waiwaina ma ꞌehauna ꞌisiwa ꞌwapi ꞌebesiwa* miyamiyaidi ꞌoidiya, tabu ma silotaigala ma weꞌahina wete ꞌitasiwa ma ꞌihepaipaisiye, ma hesi ꞌeguma tasiwa ꞌwapi ꞌebesiwa hauhaudimo ꞌoidiya.” Yesu toloina Sabati weyahina n;UMa ꞌaigeda wete gwae hegehegedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Geya sowasowahina ma ꞌaleꞌo ꞌehauna tupwatupwana ꞌoinega ma ꞌwama miyamiyana tabwabwada, tabu ma taitaigalanaina ꞌiꞌeigala hila ma ꞌihemadou. {:oMa wanuwatuhuyahi ꞌeguma sauga ꞌinaonaoma tohaiina ꞌiꞌebesinedi ee ꞌabwa sihudi, maꞌidi nuwagala.” x9iCoinega Yesu gwae hegehegediyega ꞌihegwaediya, “Togidega, ꞌilobwaineya ma hai ꞌana toyoꞌowao sinuwagala ma sihudi ꞌeguma tohai meloheyana baꞌidadiu simiyamiya? Geya wete. Ceguma tauna baꞌidanao mabwaiyadi siyaliyaya. 83Yoni ꞌana tomuliyao ma wete Palisiyao sihudiya ꞌidi tapwalolo weyahina, ꞌoinega tupwadi loheloheya Yesu ꞌoina sinaoma ma sihesilala, sigwaeya, “Yoni ꞌana tomuliyao ma wete Palisiyao ꞌadi tomuliyao sihudihudi, ma togidega ꞌa tomuliyaowedi geya sihudi?” 7 Ma Yesu Palisiyao ꞌidi gwae ꞌihesagoheya, ta ꞌihegwaediya, “Taudi wahidi waiwaidi genuwadi toꞌabihe bwebweꞌana, ma tolohalao hesi. Taugu yanaoma geya ꞌabehega tobwebweꞌadi weyahidi, ma hesi topui yaꞌabihetedi.” Hudi* ꞌana sanapu 6Simiyamiya ta Palisi ꞌidi loina ꞌana toheꞌitao siꞌitediya, eeta Yesu ꞌana tomuliyaowedi ꞌoidiya sihesilala, sigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌimi toheꞌita takesi ꞌana toꞌewaowedi ma tolopuiyedi wete baꞌidanao siꞌaiꞌai hegogona?” h5IMuliyetega Yesu maꞌana tomuliyao sinaoma Libai ꞌina hada sabi ꞌai, ma boda Yesu simuliyeya, taudi tolopui gide takesi ꞌana toꞌewao ma tolopui tupwadi wete, Yesu maꞌana tomuliyao baꞌidadiyao simiyatoiya. #4?Ciheꞌita ꞌigumwala ma ꞌinaonao. Ma loheya ꞌaigeda takesi* ꞌana toꞌewa ꞌiꞌiteya ꞌina hada ꞌebe paihowa ꞌoina ꞌimiyamiya. Loheyaina Libai, ma tamana Alipiyo. Ma Yesu ꞌihegwaeya, “Libai ꞌumuliyegau.” Coinega Libaiina ꞌitoholowa ma Yesu ꞌimuliyeya. i3K Eema Yesu ꞌihila hola Galili ꞌoina, ma wete boda siꞌautama, ꞌiheꞌita ꞌoidiya. 2 Ma ꞌitoholowa, ꞌina ꞌebeꞌeno ꞌiꞌahaliya, ma boda matadiya ꞌilatuwa. Nage ꞌoina boda mabwaiyadi nuwadi ꞌipwanopwanowa, ma Yehobaina sihehepwatuwe, sigwaeya, “Paihowa bewa maꞌaigeda tuwa taꞌiteya.” Yesu Libai ꞌibwauweya 1) Coinega topeuina ꞌihegwaeya, “Taugu bewa yahegwaego ‘Cutoholo ꞌino ꞌebeꞌeno ꞌuꞌahali ma ꞌutauya ꞌino ꞌasa.’ ” 0 Bewa ꞌoina wasanapugau ꞌabehega taugu Loheyaiguina* maꞌigu loina ma baleꞌuwa tomota ꞌidi puiyao yanuwasamudi.” d/A Ma wanuwatuhuya ꞌabehega to gwae sowasowahina ma topeu bewa ꞌoina yagwaene, sowasowana yagwae, ‘Cino puiyao yanuwasamudiya,’ bo sowasowana yagwae, ‘Cutoholo ma ꞌino ꞌebeꞌeno ꞌuꞌahali ma ꞌutau.’ .Ma hesi Yesu ꞌatena ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapuya, ꞌoinega ꞌihegwaediya, “Toꞌaha weyahina beno gide wanuwanuwatuhu ꞌesa? --SMa tupwana loina ꞌana toheꞌitao deina simiyamiya Yesu ꞌina gwae sihesagoheya ma siboi ꞌatediya sinuwanuwatuhu, sigwae, “Loheya bewa ꞌigwae bwagabwaga ma Yehoba ꞌisinaliya. Geya ꞌeta taiya sowasowahina ma tomota ꞌidi puiyao ꞌinuwasamudi, beno tuwa Yehoba sowasowahina.” ,+Coinega Yesu loheloheyaedi ꞌidi hemisa ꞌisanapuya ma topeuina ꞌihegwaeya, “Natugu, ꞌino puiyao mabwaiyana yanuwasamudiya.” *wMa sitohoya ma topeuina siluhuwe Yesu ꞌoina, ma geya sowasowahidi, weyahina boda ꞌimadou hedada, eeta siꞌahala haneheya hada tabwana, ma ꞌana ꞌatoha sibwaleya, ꞌigumwala eeta topeuina ma hewaina sihedawedaweya, Yesu matana silaguya. p)YMa boda topeu ꞌaigeda ma hewaina siꞌeweyama ma ꞌana toꞌahalaedi sitehata siꞌahaliyama. }(sMa boda madouna hada ꞌalona ma wete ꞌahwaꞌedaina ꞌatamanina siꞌetoꞌauta, ma Yesu ꞌiguguya ꞌoidiya. ' ySabwelo tupwana sigumwala ma Yesu ꞌihila Kapaneumi ꞌoina, ma wasana sihesagoheya ꞌabehega Yesu ꞌihila pwaima. ,& S-Ma loheyaina geya Yesu ꞌina loina ꞌihematamatane, ma hesi tomota ꞌoidiya ꞌihepwaila dadaneya. Eeta Yesu geya sowasowahina ma ꞌiyawala ꞌasaedi ꞌalodiya, ta ꞌoinega ꞌinaowa yoho ꞌawawa ma nobwa ꞌimiyamiya, ma tomota tupwa mabwaiyana ꞌoidiyega sinaoma ꞌoina.T% #+Ma Yesu loheyaina ꞌiloina hepaꞌaleya, ma ꞌigwae, “Cutauya, ma gesowana taiya ꞌeta ꞌoina ꞌuhehepwailegau, ma hesi ꞌudumwalu topwaoli ꞌoina ꞌiꞌitago, ma ꞌino pwaoli ꞌuꞌebwaya Yehoba ꞌoina, toꞌaha gide ꞌada loina Mosese ꞌoinega. Eema tomota sisanapugo ꞌabehega ꞌowa ꞌubwebweꞌana pwaiya.” $ ,?# {*Ta loheyaina ꞌwapina ꞌibwebweꞌana mwayamwayauwa. "  )Coinega Yesu ꞌiꞌate muyemuyeya, ma nimanega loheyaina ꞌwapina ꞌiꞌabi tohoya, ma ꞌigwae, “Cehe gidemusa.” D! (Ma tolepelo ꞌaigeda Yesu ꞌoina ꞌinaoma ꞌiꞌetuluha, ma ꞌiꞌahwanoiyeya, ꞌigwae, “Ceguma ꞌowa ꞌino nuwatuhu gide, sowasowahina ma ꞌuꞌabihe bwebweꞌanegau.” T  #'Coinega Galili mabwaiyana ꞌisakowasiyeya ma ꞌidi hada tapwalolo ꞌoidiya ꞌiguguya, ma wete hiꞌahiꞌa* tomota ꞌoidiyega ꞌiula latuhediya. Yesu tolepelo ꞌaigeda ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya i M&Ma Yesu ꞌigwaeya, “Tatau ꞌasa tupwadi wete ꞌoidiya, yaguguya. Bewa weyahina yanaoma.” P %ta silobeya, ma sihegwaeya, “Tomota mabwaiyadi nuwanuwadi ꞌowa.” A $Saimoni ma ꞌiyanao wete silatuwa ma Yesu siꞌebeseya,  +#Ciꞌiuna ma gona ꞌiꞌadale, Yesu ꞌitoholowa ma hadega ꞌilatuwa, ꞌiboi ꞌinaowa yoho ꞌawawa, ꞌiꞌahwanoiya Tamana ꞌoina.  !"Coinega tolohalao mabwaiyadi ma wete taudi hiꞌahiꞌa ꞌiꞌabi hebuwediya mabwaiyadi Yesu ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. Ma hiꞌahiꞌa ꞌiꞌausidiya, ꞌigwae, “Geyaꞌabwa wahehepwailegau,” weyahina Yesu sisanapuya. Yesu Galili tupwaina ꞌiguguya _ 9!Ma wete ꞌasa ꞌana tomiyao mabwaiyadi sihegogona ma hada mataꞌahwana sitotoholo.  ' Ma ꞌilahilahi, sinala ꞌisopu pwaiya, ma tomota ꞌidi tolohalao ma wete taudi hiꞌahiꞌa ꞌiꞌabi hebuwediya sitoedima Yesu ꞌoina.  7Ta Yesu ꞌiluhuwa ꞌoina ma nimanega ꞌiꞌabihe toholoya, ta ꞌana lohalaina ꞌigumwala. Coinega wahineina ꞌilatuwa ma ꞌadi ꞌipaihoweya.  Ma Saimoni lawana ꞌilohala weyahina wahina ꞌiyahiyahiya. Coinega Yesu sihemataluweya wahineina ꞌana lohala weyahina. z oYesu hada tapwalolo ꞌoinega ꞌilatuwa ta Yemesa ma Yoni mahetenao sinaowa Saimoni ma Andulu ꞌidi hada. | sMa Yesu wasana sihewasa dadaneya Galili tupwana mabwaiyana ꞌoidiya. Yesu tolohalao ꞌiꞌabi hebwebweꞌanediya H  Coinega tomota mabwaiyadi sihenainaida, ma siboi sihehesilala hiledi, sigwae, “Togidega heꞌita hauhauna bewa? Bewa loheyaina ꞌina loinega hiꞌahiꞌa ꞌiloinaedi ma simuliye.” & GCoinega hiꞌahiꞌa loheyaina ꞌiꞌabi hededeliya. Cidededela, ma ꞌiꞌasoꞌasona madouna, ma muliyetega hiꞌahiꞌa loheyaina ꞌalonega ꞌilatuwa. a =Ma Yesu ꞌiloineya, ꞌigwae, “Culolagu, ma loheyaina ꞌoinega ꞌuhapwesa.” c AMa hada tapwaloloina ꞌoina ꞌaigeda loheya ꞌimiyamiya, ma loheyaina ꞌoina hiꞌahiꞌa mwalo ꞌiluhuwa ma ꞌimiyamiya. Coinega loheyainaina Yesu ꞌoina ꞌibwauwa, ma ꞌigwae, “Yesu, gwama Nasaleta, toꞌaha lamuna ꞌunaoma ꞌoima? Nuwanuwau ꞌabehega ꞌuhunumai, ꞌawa? Ma yasanapu bwaibwainigowa ꞌowa tuwa Yehoba Natuna.”  3 aCiheheꞌita ma tomota mabwaiyadi nuwadi ꞌihepwanopwanowa, ta sigwaeya, “Heꞌita bewa waiwaina, ma hesi ꞌida loina ꞌana toheꞌitao ꞌidi heꞌita weꞌana.”  Muliyetega sinaoma ꞌasa madouna sanina Kapaneumi ꞌoina, ma Sabatiya Yesu hada tapwalolo* ꞌoina ꞌiluhuwa, ꞌiheꞌita. (  KTa ꞌibwauwedima ma tamadiu maꞌina topaihowao siꞌebesinediya nobwa wagai ma Yesu simuliyeya. Yesu loheya ꞌaigeda ꞌoinega hiꞌahiꞌa ꞌiulalatuheya    Wete ꞌihanaowa tupwana, ta Yemesa ma Yoni, taudi Sebedi natunao, ꞌiꞌitediya wagai ꞌidi gomana siꞌatuꞌatububu. L  Nage tuwa ꞌoina ꞌidi gomana siꞌebesineya ma Yesu simuliyeya. S  !Ta Yesu ꞌibwauwedima, ꞌigwae, “Wamuliyegau ma tomota waꞌonadi.” '  ISauga ꞌaigeda Yesu holega ꞌihasahasane ta ꞌiꞌitanao togomana siteluwa matasina Galili holai ꞌidi gomana siyahuyahuwe, taudi Saimoni ma Andulu. O Muliyetega Helodi maꞌina topaihowao Yoni deliya silaguluguheya. Yoni ꞌabwa deliya ꞌimiyamiya, ma Yesu ꞌilatuwa Galili, ma wasa bwebweꞌana Yehoba ꞌoinega ꞌiguguyaeya, ꞌigwae, “Sauga ꞌilatu pwaima Yehoba ꞌihetoloina ꞌoida. Coinega ꞌimi puiyao ꞌoidiyega wanuwabui ma wasana bwebweꞌana wahemisae.”  w i ma nobwa sabwelo poti ꞌimiyamiya, ma Seitani* ꞌitohotoho waiwai ꞌabehega Yesu ꞌiꞌabi hebeꞌu. Ma tupwaina ꞌoina hebahebai sasasasaedi simiyamiya, ma hesi aneloseyao Yesu siꞌitayahiya. Togomana site hata Yesu ꞌibwauwediya ] 5 Nage ꞌoina Yehoba Yaluyaluwana Yesu ꞌihesumaneya, ꞌitauya yoho ꞌawawa,  ! Wete ꞌenana ꞌaigeda galewega ꞌigwaema, ꞌigwae, “Cowa natugu ꞌausalana, weyahiu yayaliyaya madouna.” Seitani Yesu ꞌitohoya - U Cibabitaiso, ma Yesu weꞌahega ꞌigayohanema, ma ꞌiꞌita haneya galewa ꞌiꞌeigala luweya ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌana ꞌita gide gabubu ꞌisuluma ꞌoina. / Y Sauga nage ꞌoina Yesu ꞌasa Nasaleta ꞌiꞌebesineya, tupwa Galili ꞌoinega, ma ꞌinaoma weꞌaha Yolidani ꞌoina, ma Yoni Yesu ꞌiꞌabihe babitaisoya. ( KTaugu weꞌahega tuwa yaꞌabihe babitaisogomi, ma tauna loheyainaina Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega ꞌiꞌabihe babitaisogomi.” Yesu ꞌana ꞌabihebabitaiso / YYoni ꞌiguguya ma ꞌigwae, “Tauna muliguwega ꞌinaonaoma ꞌihemadou sinegauwa. Geya ꞌilobwainegau ma ꞌahena ꞌoina yatuluha ma ꞌana butu* yalihasi.  Yoni ꞌana ꞌwama tuwa kameli hunuhunuwana, ma ꞌana gadiwana kameli ꞌwapina, ma ꞌanaedi tuwa bilolo eema mwagagau. |~ sMa tomota mabwaiyadi tupwa Yudiya mabwaiyana ꞌoidiyega ma meYelusalema wete mabwaiyadi sisawalama, Yoni ꞌina guguya sabi hesagohe. Sihesagoheya ma mumugadi galadi sihehepwaile, ma ꞌiꞌabihe babitaisodiya weꞌaha Yolidani ꞌoina. d} CCoinega Yoni toꞌabihe babitaisoina ꞌilatuwa yoho ꞌawawa, ꞌihepwaila tomota ꞌoidiya, ꞌigwae, “Mumugami galadi ꞌoidiyega wanuwabui ma yaꞌabihe babitaisogemi ma Yehoba ꞌimi mumugaedi ꞌinuwasamudi.” | -Ma tupwa yoho ꞌawawa* ꞌoina ꞌenana madounega ꞌihepwaila latu ma ꞌigwaegwae, ‘Bada ꞌina ꞌeda wahunae, waꞌabihedumwalu.’ ” M{ Mwalona hene palopita* Aiseya Yesu wasana ꞌilele nugeteya, beno Yehoba ꞌenana ꞌihepwaileya, ꞌigwae:“Bewa ꞌigu tohalewasa yahewasae ma ꞌinugeta, ma ꞌino ꞌeda ꞌihunae. az ?Toꞌabihetena Yesu, tauna Yehoba natuna, wasana bwebweꞌana ꞌana ꞌebehegaina beno: gyGLoina mabwaiyana yaꞌebwaegomiya ma waheꞌitaedi, ma taudi wete sida muliyedi. Ma moisa, taugu baꞌidamiu tamiyamiya sauga mabwaiyana ꞌoidiya, sauga bewa ma ꞌana siga baleꞌu ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina.”Ux#Coinega watauya ma ꞌasa mabwaiyadi ꞌoidiya waloguguya, ma ꞌoinega tomota sihemisaegau, ma wete waꞌabihe babitaisodi Tamagu saninega ma Natuna Taugu saniguwega ma wete Yaluyaluwa Tabuna saninega. w/Eeta Yesu ꞌinaoma ꞌoidiya ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tamagu loina waiwaina mabwaiyana galewa ma baleꞌuwa ꞌiꞌebwae pwaigauwa. lvQma Yesu siꞌiteya ma ꞌoina siꞌetuluha. Ma tupwadi ꞌoidiyega ꞌabwa maꞌidi henuwanaluwa. |uqCoinega Yesu ꞌana tomuliyao site lebeni sitauya Galili, ma sihaneya ꞌoyaina Yesu ꞌihepwaileya ꞌoina, t Coinega ꞌidi mane siꞌeweya, ma topwaoliyedi ma babadao ꞌidi nuwatuhuina sihematamataneya, ma ꞌidi hepwailaina ꞌilelewana meYudiya ꞌoidiya, ꞌoinega bewa tuwa gide wete sihehegwaegwae. Yesu ꞌana tomuliyao ꞌidi paihowa ꞌiꞌebwaediya .sUEeta sihegwaediya, sigwae, “Ceguma toloina madouna wasa bewa ꞌihesagohe, nata ꞌaꞌabowe ma ꞌoinega geya sawasawahina ma ꞌigamwasowala ꞌoimiya.” )rK ma ꞌane tomota ꞌoidiya sida hepwaila dadane, ma ꞌane sida gwae, “Nihuwana ꞌaꞌenoꞌeno ma Yesu ꞌana tomuliyao sitauyama ta wahina siyagahiya.” ~qu Coinega topwaoliyedi ma babada mahetediyao siꞌetoꞌautama ma siloina, ta mane toꞌitayahinaowedi siꞌebwaediya Kp Wahiwahineyedi ꞌabwa ꞌedai sitautauya, ma galihina ꞌana toꞌitayahinao tupwadi sitauya ꞌasa Yelusalema ꞌoina, ma toꞌaha silatuwa gide sihepwaileya topwaoli madoudi ꞌoidiya. ^o5 Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Sahena waꞌateꞌateyoho, ma hesi watauya ma ꞌiyagwao wahemataluwedi ma sitauya Galili ꞌoina, nage ꞌoina ꞌabwa siꞌitegau.” Toꞌitayahinao ꞌidi hepwaila |nq Ma Yesu ꞌedai ꞌilobediya ma ꞌiloyauwedowediya, ma sinaoma ma ꞌahena sigitohodiya ma siꞌetuluha ꞌoina. Im Coinega wahiwahineyedi maꞌidi matauta, ma wete maꞌidi yaliyaya, galiha siꞌebesineya ma sipili mwayamwayauwa, ꞌabehega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ginaula bewa sida hepwaile. Ul#ma muliyetega watauya mwayamwayau ma ꞌana tomuliyao wahegwaedi ꞌabehega Yesu ꞌamasega ꞌitoholo pwaiya, ma nata ꞌinugeta Galili ꞌoina, ma ꞌomi wamuliye, nage ꞌoina waꞌita. Beno tuwa.” k)Tauna geya ꞌebwa, weyahina ꞌamasega ꞌitoholo pwaiya, gide mwalo ꞌihegwaegomiya. Wanaoma ma ꞌina ꞌebeꞌeno waꞌita gaugaulinamo, !j;Ma aneloseina wahiwahineyedi ꞌihegwaediya ꞌigwaeya, “Sahena waꞌateꞌateyoho. Yasanasanapu ꞌomi Yesu tauna siloheꞌamasiya wabesebese. iMa galiha ꞌana toꞌitayahinao anelose siꞌiteya ma simatauta madouna, ꞌoinega sitaiya ma sibeꞌuwa baleꞌuwa toꞌamasa gide. _h7Aneloseina ꞌana ꞌita gide namala, ma ꞌana ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena moisa. 5gcMa mwaniꞌiniꞌi madouna ꞌipiliya, beno Bada ꞌina anelose ꞌaigeda galewega ꞌisuluma, ta dimwa galiha ꞌahwanega ꞌibuiwasiyeya, ma ꞌoina ꞌimiyatoiya. f 3Sabati mulina gona ꞌiꞌadaleya wiki hauhauna ꞌana sabwelo nugenugetana ꞌoina, Meli Magidala maꞌina waliyesa sinaoma galiha sabi boꞌene. eBCoinega sitauya ma galiha ꞌahwana ꞌana loboda dimwaina wete sibwadeya, ma nobwa toꞌitayahinaedi sihalagudiya.d7AMa Pailato ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Cimi toꞌita yahinaowedi toloꞌalehao simiyamiya, watauyedi ma galiha simiya loyamwa bwaibwaini.” Tc!@Coinega ꞌeguma sawasawahina, ꞌuloina ma galiha ꞌana toꞌitayahinao siꞌitayahi bwaibwaini ma ꞌana siga sabwelo ꞌetoi, tabu ta ꞌana tomuliyao sinaoma ma Yesu wahina siyagahi ma sidene, ma tomota siꞌabowedi ꞌabehega ꞌamasega ꞌitoholo hila, ma ꞌoinega ꞌabo mulimuliyana ꞌabo nugetana ꞌida gala sine.” "b=?ma sigwaeya, “Bada, toꞌaboina mwalo mayawasina ꞌimiyamiya ꞌina gwae ꞌanuwatuhuya ꞌigwae, ‘Sabwelo ꞌetoi ma ꞌamasega yatoholo hila.’ Ka>Ma Yesu siꞌabi hekeloseyeya meYudiya ꞌidi sabwelo ꞌatububu ꞌoina, ꞌoinega gona ꞌiꞌadaleya, beno ꞌidi Sabati, topwaoli madouna ma Palisiyao bodaidi sitauya Pailato ꞌoina, w`g=Ma Meli Magidala maꞌina waliyesa galihina deina simiyatoiya, ma siheheꞌasine. Galiha siꞌitayahiya a_;Citagwala, ma Yosepa maꞌina hewahewaliyao Yesu wahina siꞌeweya, ma ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena ma ꞌehauna ꞌoinega siwaduhiya. P]:Ma Pailato ꞌoina wahina ꞌiꞌahwanoiyeya, ma Pailato ꞌitagwala. \/9Lahilahiya ꞌaigeda Alimatiya loheyaina ꞌinaoma Pailato ꞌoina, tauna towasawasa ma wete Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda, sanina Yosepa. {[o8Caigeda sanina Meli Magidala, ma ꞌina waliyesa tauna Yemesa ma Yosepa sinadiu, ma wete Sebedi natunao sinadiu. Z7Wahiwahine wete tupwana bwagebwagega siꞌeꞌebubuna, taudi mwalo Galiliyega Yesu sihemuli tabubuweyama, ma ꞌana sipaipaihowa. Yw6Ma toloꞌalehaowedi maꞌidi tohanugeta saugenina Yesu kelose ꞌoina siꞌitaꞌitayahiya, mwaniꞌiniꞌi ma ginaula mabwaiyana siꞌitediya, ta simatauta madouna, sigwaeya, “Moisa, loheya bewa Yehoba Natuna.” Yesu ꞌana lagu taona X-5ma Yesu ꞌina toholo mulina taudi wete galihega sihapwesama, ma Yelusalema ꞌoina siluhuwa, ma tomota tupwana baibaiwadi ꞌoidiya sihapwesa. qW[4Ma wete galiha siꞌesoꞌediya ma tohemisao tupwana baibaiwadi mwalo siꞌamasa wahidi sitoholo hila, .VU3Ma ꞌaleꞌoina* Hada Heꞌasisi ꞌana libu ꞌilotaliliya tabwanega ma ꞌisuluwa duduna, ma mwaniꞌiniꞌi ꞌipiliya, ma daꞌule madoudi siꞌemutumutudiya. RU2Ma Yesu ꞌenana madounega ꞌibwau hila, ma yawasina ꞌigumwala. ~Tu1Ma loheyaina ꞌiyanao sigwaeya, “Tuwa tayamwayamwa, nuwana nata Ilaitiya ꞌilatuma ma ꞌiꞌetolihasi.” gSG0Coinega ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌipiliya ma balou ꞌiꞌeweya, ma waini memaina ꞌoina ꞌihepwaseya, ꞌoinega ꞌaigeda ꞌaiꞌaiwe matana ꞌibadiyeya, ma ꞌiheꞌetohaneheya Yesu ꞌahwana, ma ꞌimalaꞌuꞌuya. R/Ma tupwana tomota deina sitotoholo ꞌina bwau sihesagoheya, ma sigwaeya, “Wahesagohe! Loheya bewa Ilaitiya ꞌibwaubwauwe.” GQ.Ma lahilahiya Yesu ꞌenana madounega ꞌibwauwa ma ꞌigwaeya, “Eli, eli, lamasabakitani!” Cana bui beno gide, “Cigu Yehoba, ꞌigu Yehoba, toꞌaha weyahina ꞌuꞌebesinegauwa?” GP-Casudiladila ma lahilahi gogo mabwaiyana ꞌiguguyouwa. O/,Ma toyagahaedi Yesu baꞌidanao siꞌabi hekelosediya, taudi ꞌadi keloseyega sibwaꞌabala ma taudi Yesu siheliyeya. Yesu ꞌina ꞌamasa N1+Tauna ꞌabehega Yehoba ꞌana tohemisa ma ꞌigwaeya, ‘Taugu Yehoba Natuna.’ Ceguma Yehoba nuwanuwana tauna, ꞌida ꞌetolihasi, ꞌawa?” %MC*“Hali tomota ꞌilemediya, ma tauna ꞌida ꞌetopele. Tauna ꞌabehega tupwa Isileli ꞌana toloina. Hana keloseyega ꞌisuluma ma ꞌoinega tahemisae. rL])Wete gidemusa topwaoli madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao ta babada Yesu silotuyaneya, ma sigwae, eKC(sigwae “Ca mudala! Cugwaeya ꞌabehega sawasawahiu ma Hada Heꞌasisi ꞌuligehi ma sabwelo ꞌetoi ꞌoina ꞌuꞌabihila. Hana ꞌuda ꞌetopelego ꞌuboi ma keloseyega ꞌusuluma, ꞌeguma ꞌowa Yehoba Natuna.” `J9'Ma tomota tupwadi ꞌedai Yesu ꞌana kelose ꞌoina silolotuyana ma sihehenama, I&Wete toyagaha ꞌeluwa siꞌabi hekelosediya, ꞌaigeda Yesu ꞌina ꞌebeulega ma ꞌaigeda ꞌina ꞌadigeyegeyega. ~Hu%Ma wete ꞌana kelose tabwanina sileleya, “Yesu tauna meYudiya ꞌadi toloina.” Beno ꞌina ꞌamasaina lamuna. 3Ga$Muliyetega simiyatoiya ma siheheꞌasine. ?Fw#Coinega, kelose baleꞌuwa silaguya ma Yesu ꞌoina situtu hepaꞌiya ma sihetoholoya, ma muliyetega topaihowaedi Yesu ꞌana ꞌaleꞌo siꞌewediya ma siguyaiyeya siboimo ꞌoidiya, ma ꞌidi heguyai ꞌeꞌopiꞌopi sipaihoweya gide kati, ma ꞌeguma taiya ꞌinugeta ꞌana ꞌaleꞌo ꞌida ꞌewa. )EK"Ta waini ma paseꞌuma sihebweliyeya ta siꞌebwaeya, ma ꞌabehega sahena muya madouna ꞌilotolotoho, ma hesi Yesu ꞌilotohoyamowa ta ꞌilogwahateya. Dy!Ma Saimoniina ꞌiꞌahala ta ꞌana siga silatuwa Goligota tupwaina. (Goligota, ꞌana sanapu beno mwagu ꞌasaina.) #C? Yesu sihapweseya ma sitauyeya, ma ꞌedai Sailini loheyaina ꞌaigeda, sanina Saimoni, sihalobeya, ma siloineya ma Yesu ꞌana kelose ꞌiꞌahali. SBTa ꞌidi lotuyana ꞌigumwala, ma ꞌaleꞌo wasawasa ꞌoinega sihaloloya, ta tauna ꞌana ꞌaleꞌowega siheꞌwama hileya, ma sitoeya sabi hekeloseye. Yesu situtu hepaꞌineya kelose ꞌoina YA+Ma wete siꞌesoheya, ta ꞌina guna siꞌeweya, ma ꞌoinega debana sisapiya. `@9ma ꞌana talatala talitali ꞌoidiyega sipaihoweya, ma debana silaguya, ma guna ꞌina ꞌebeula silaguya, ma wete matana siꞌetuluha ma silolotuyane, sigwaeya, “Yauwedo ꞌowa meYudiya ꞌidi kini, ꞌawa?” l?Qma ꞌana ꞌaleꞌowao sihalolodiya, ta ꞌaleꞌo wasawasa ꞌoinega siheꞌoteya sabi lotuyae, />WCoinega toloinaina ꞌina toloꞌalehao Yesu sisapiya, ma siluhuweya ꞌidi hada madouna ꞌalona, ta ꞌidi boda mabwaiyadi sibwau heꞌautedima Yesu ꞌoina, k=OCoinega Pailato ꞌidi gwae ꞌihesagoheya, ta Balaba ꞌilihasiya, ma wete ꞌina toloꞌalehao ꞌiloinaediya ma Yesu balaeyega sisapi, ma muliyetega ꞌabwa situtuhepaꞌi kelose ꞌoina. Toloꞌalehao Yesu siloꞌaleheya <5Ma boda mabwaiyadi sigwaeya, “Bwebweꞌana! Tauma ꞌada loina, ma ꞌana maisa ꞌada loba, tauma, ma mehau sihanehanema ꞌoidiya wete.” T;!Coinega Pailato ꞌisanapuya ꞌabehega geya ꞌina waiwaimo, ma boda siheꞌoheꞌohe ꞌana ꞌoleya ꞌabehega nata sihegaina ma siheꞌupwa. Coinega weꞌahega nimana ꞌibuyoya bodaedi matadiya, ma ꞌigwae, “Sahena wete toꞌaha yaloiloina loheya bewa bwebweꞌana ꞌina ꞌamasa weyahina, ma waboimo wada loina.” C:Ma Pailato ꞌihegwaediya, “Toꞌaha hede ꞌina pui, ma ꞌoinega ꞌabehega ꞌamasa ꞌiloba?” Ma sibwau ꞌasoꞌasona, sigwaeya, “Kelose ꞌoina tada tutuhepaꞌine!” 49aMa Pailato ꞌigwaeya, “Ma togidega yaloina ꞌese Yesu tauna sibwauweya Toꞌabihetena?” Coinega mabwaiyadi sigwaeya, “Kelose ꞌoina tada tutuhepaꞌine!” 83Coinega toloinaina ꞌihesilalediya, ꞌigwaeya, “Siteluwa ꞌoidiyega taiya nuwanuwami ma weyahimi yalihasi.” Coinega sigwaeya, “Balaba.” 27]Ma hesi topwaoli madoudi ta babadao tomota siboꞌa heyaheyabadi ma ꞌabehega siꞌahwanoi Pailato ꞌoina ma Balaba ꞌilihasi ꞌoidiya ta Yesu siloheꞌamasi. s6_Ma wete tutaina ꞌabwa Pailato yatala ꞌipaipaihowa, ma mwanena wasa ꞌihetuneyama ma ꞌigwaeya, “Sahena wete toꞌaha ꞌuloinae loheya beno bwebweꞌana. Weyahina nige yanihiyeya, ta ꞌebe matauta madouna ꞌoiguwa.” j5MWeyahina Pailato ꞌisanapuya ꞌabehega heꞌipiꞌipiyega Yesu sitebaeya sabi loheꞌamasina. V4%Coinega tomota mabwaiyadi siꞌetoꞌautama Pailato ꞌoina, ma Pailato ꞌihesilalediya, ꞌihegwaediya, “To loheya nuwanuwami ma weyahimi yalihasi? Balaba? bo Yesu tauna sibwauweya Toꞌabihetena?” 3Ma tuta nage ꞌoina ꞌaigeda loheya deliya ꞌimiyamiya, sanina Balaba, tomota mabwaiyadi sisanapuya ꞌabehega tauna togala madouna. ?2wBolime ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, Hataona Guyaina ꞌoina toloinaina ꞌina mumuga beno deliyega ꞌaigeda loheya ꞌilihasi ma ꞌilatu, ꞌeguma taiya boda sihesinuweya. 19Ma Yesu geya wete ꞌihemaise, ma tuwa ꞌihehenono, ꞌoinega Pailatoina nuwana ꞌihepwanopwanowa madouna. Pailato ꞌiloina ma Yesu siloheꞌamasi f0E Ma Pailato ꞌigwaeya, “Togidega, hepwaila bewa ꞌa heꞌewa weyahidi ꞌuhesagoheya?” /w Coinega topwaoli madoudi ma babadao Yesu siheꞌeweya Pailato matana, ma Yesu geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌihehemaise. d.A Coinega Yesu Pailato matana sihetoholoya, tauna toloina madouna, ma Pailatoina Yesu ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Cuhepwaila, ꞌowa meYudiya ꞌidi kini, ꞌawa?” Ma Yesu ꞌigwaeya, “Beno ꞌugwae pwaiya.” - Ma ꞌoinega toꞌabi walataina ꞌina baleꞌu sihemaiseya, gidemusa ꞌida Bada ꞌihemataluwegauwa.” Pailato Yesu ꞌihesilaleya ,y Nage ꞌoina toꞌaha palopita Yelemaiya ꞌigwae nugeteya ꞌihapwesa, weyahina mwalo Buki Heꞌasisi ꞌoina sileleya ꞌabehega,“MeIsileli tauna ꞌana maisa sibwauweya, beno dimwa siliba ꞌadi baibaiwa teti, ta maneyedi siꞌewedima. v~U}}!|3|"z^yyPxwvv`uthssAs rHqpooonhmmlykkjjBi}hh9ggJffeXdd_cgbb+aaaB`:_ ^1]]#\n[ZqZ YmXX$WVVUU TPSSRQiPwOO>Z=<;+99'8 7>655W44)32100/.--s-+++4*))y(('&&%I$$#" !! |"0_+ x N PT@#fA"1 Ma Yesu maꞌina nuwagala ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Togidega ma ꞌoinega yaso bewa nuwanuwami ꞌilaꞌilala, ma hesi geya ꞌeta waꞌita.” !+ Eeta Palisiyao sinaoma, ma Yesu ꞌoina siheꞌoheꞌohena, ma sitohoya ma ꞌabehega galewega ꞌilaꞌilala ꞌida heꞌitae ꞌoidiya. 9 Tuta nage ꞌoina ꞌana tomuliyao baꞌidanao ꞌidi waga sigeluwa ma sinaowa Dalimanuta tupwaina. Palisiyao nuwanuwadi ꞌilaꞌilala siꞌita R Ma bodaedi ꞌadi baibaiwa gide powa tausani. Eeta ꞌihewasa hilediya. Coinega mabwaiyadi siꞌaiya ta simwausuwa, ma muliyetega ꞌeꞌahai tupwatupwadi sidomweya ma kodo sebeni silohemahediya. 9kMa wete tupwana silahana ꞌiꞌiudi simiyamiya, weyahidi Yesu ꞌigwae helauwa Yehoba ꞌoina, ma ꞌana tomuliyaowedi ꞌiloinediya, ma siheguyaiyedi tomota ꞌoidiya. +Eeta boda ꞌiloinediya ma baleꞌuwa simiyatoiya. Simiyatoiya ma beledi sebeniyedi ꞌiꞌewediya ma weyahidi ꞌiloyauwedowa Yehoba ꞌoina, ma ꞌiꞌehisihisiya, ꞌiꞌebwaediya ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, ma tomota siꞌebwaediya, eema siheguyai sakowasiyeya. {oCoinega Yesu ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Hisa ꞌami belediyao simiyamiya?” Ma sigwae, “Sebenimo.” Eeta Yesu ꞌana tomuliyaowedi sihegwaeya, sigwae, “Togidega tupwa yoho ꞌawawa ꞌoina tomotaedi bewa ꞌadi taloba ꞌese?” zmCeguma magomaledi yahesumanedi, tabu ma ꞌedai sihemwalomwalohana, weyahina tupwadi bwagebwagega sitauyama.” |q“Tomota bewa yaꞌate muyamuyaediya, weyahina sabwelo ꞌetoi ꞌebwa baꞌidadao tamiyamiya, ma geya ꞌadimo. ! =Sauga nage ꞌoina boda madouna wete sihegogonama Yesu ꞌoina, ma geya ꞌadimo. Coinega ꞌana tomuliyao ꞌibwauwedima, ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, %Tomotaedi sihesagoheya nuwadi ꞌihepwanopwanowa madouna, ma sigwae, “Cina paihowa mabwaiyana bwebweꞌana ma ꞌebenuwa pwanopwano, weyahina totenatui ma guguguguidi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya ta sowasowahina sihegwaegwae, ma sihesagoha.”D$Ma Yesu tomota ꞌiꞌetobodediya ma ꞌabehega geyaꞌabwa taiya ꞌoina sida hehepwaila. Ma ꞌetobodaina geya sihesagohe, ma hesi siheꞌoteꞌotetela dadaneya tomota ꞌoidiya. #Eeta loheyaina tenana silosabwalena, ma wete memenana ꞌibwebweꞌana, ma sawasawahina ꞌigwae ma ꞌihesagoha dumwalu. "ꞌoinega Yesu ꞌiloꞌita hane galewa, ma ꞌatemuyemuyega ꞌigwaeya, “Epapata,” beno ꞌana bui “Culosabwalena.” kO!Ma Yesu loheyaina ꞌitoeya ma boda ꞌoidiyega sihawasiya siboidimo, ma Yesu nima matagigina ꞌoinega loheya tenana ꞌilagu luhuwediya, ma muliyetega ꞌiboi nimana ꞌiꞌesoheya ma loheya memenana ꞌiꞌabitohoya, ,Q Ma ꞌaigeda loheya siꞌeweyama Yesu ꞌoina, tauna tenatuituina ma wete guguguguina, ma Yesu siꞌahwanoiyeya ma ꞌabehega ꞌiꞌabitoho ma ꞌibwebweꞌana. 1Ma Yesu Taiya ꞌiꞌebesineya, ta ꞌitauya Saidoni, ꞌoinega wete ꞌihataona Dikapoli tupwaina ꞌoidiya, ma ꞌihapwesama Galili holai. 8iEeta wahineina ꞌitoholowa ma ꞌitauya ꞌina hada, ma natunaina ꞌilobeya ꞌina ꞌebeꞌeno ꞌoina ꞌibwebweꞌana pwaiya. Yesu totenatui ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya ,QMa Yesu ꞌigwaeya, “Yauwedo! Beno gwae moisa. Coinega ꞌutoholo ma ꞌuhila ꞌino hada. Hiꞌahiꞌa natuu ꞌoinega ꞌilatuwa ma ꞌibwebweꞌana.”  'Ma wahine ꞌigwaeya, “Cehe moisa Bada, ma hesi ꞌedewa ꞌebeꞌai gabulena sedaseda ꞌadiwa mohomohona ꞌoinega siꞌaiꞌai.”  3Ma Yesu ꞌigwaeya, “Cilobwaineya ma sedaseda ꞌadiwa yaꞌebwaya nugetedi, ma geya sawasawahina ma sedaseda ꞌadiwa ꞌedewa yaꞌebwaedi.” [ /weyahina ꞌaigeda wahine Yesu ꞌina latu wasana ꞌihesagoheya. Ma wahineina geya wahine Yudiya ma hesi tauna gwama Pinisiya, tupwa Siliya ꞌalonega, ma natuna mewahinena hiꞌahiꞌa ꞌiꞌabi hegaleya, eeta sinana ꞌinaoma ma Yesu ꞌahena ꞌituluha ma ꞌiꞌahwanoiya ma ꞌabehega hiꞌahiꞌa natuna ꞌoinega ꞌida paꞌi. k ONage ꞌoina Yesu ꞌitoholowa ma ꞌitauya Taiya ma Saidoni tupwaidiina, ma ꞌaigeda hada ꞌoina ꞌiluhuwa, weyahina geya nuwana ma tomota sisanapu ꞌina latu weyahina, ma hesi geya sawasawahina ma ꞌiꞌedahwana, Bewa ginauledi galadi tomota ꞌalodiyega silatulatu ma sigihegihe biꞌidi.” Caigeda wahine ꞌina hemisa Yesu ꞌoina mSlomata tobwatobwa, gamwasowala, ꞌabo, ganawala, heꞌipiꞌipi, sinala, nuwahane, ma heyauyaule. J gidemusa nuwatuhu galana ma logwali, yagaha, loheꞌamasa, pui, xiMa Yesu wete ꞌigwaeya, “Toꞌaha tomota ꞌatediyega silatulatu sawasawahina ma siꞌabihe galegita, zmweyahina geya ꞌateda ꞌiluhu, ma hesi gamwadamo ꞌoina ꞌiluhuwa ma muliyetega ꞌilatu mohomoho ꞌoina.” (Yesu ꞌina heꞌita bewa ꞌana sanapu ꞌabehega geya ꞌeta wete ꞌeꞌahai heheꞌasisina, ma hesi mabwaiyana taꞌai.) ^5Eeta Yesu ꞌihegwaediya, “Nuwana ꞌomi wete nuwami geya ꞌiꞌeloꞌasilala, ꞌawa? Coinega geya wasanapu ꞌabehega toꞌaha taꞌaiꞌai ma ꞌiluhuluhu ꞌaloda geya wete ꞌida ꞌabihebiꞌigita, EEeta Yesu maꞌana tomuliyao boda siꞌebesinediya ma hadai siluhuwa, eema ꞌana tomuliyaowedi sihesilaleya sigwae, “Sawasawahina ꞌino gwae hegehegediina ꞌulihasi ꞌoima?” (-) +Geya ꞌeta toꞌaha taꞌai ma siꞌabiꞌabi hebiꞌigita, ma hesi ginauledi ꞌatedega silatulatu sawasawahidi ma siꞌabihe biꞌigita.”  Coinega boda ꞌibwau hiledima ma ꞌihegwaediya, “Cigu gwae bewa mabwaiyami wahesagohe, ma nuwami ꞌiꞌeloꞌasilala. I~  Tubumiyao ꞌidi loina bewa ꞌoinega, Yehoba ꞌina loina waheginaula bwagebwageya, ma ꞌimi heꞌitao baibaiwadi gide geya Mosese ꞌina loinao Yehoba ꞌoinega.” Tomota ꞌadi gihegala ]}3 Bewa ꞌimi loinaina ꞌoinega loheya tamana ma sinana ꞌadi lema waꞌauꞌausi. }|s Ma ꞌomi ꞌimi heꞌita ꞌaboꞌaboina wagwae, ‘Ceguma ꞌaigeda taiya tamana ma sinana ꞌihegwaedi, ꞌigwae, “Cigu tobwatobwao yatagwala pwaiyeya Yehoba ꞌoina ma heheꞌasisiyaina, ꞌoinega geya sawasawahina ma yalemegomi.” ’ _{7 Mwalo Mosese Yehoba ꞌina loina moisa ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, ‘Tamau ma sinau ꞌuheꞌasisiyanedi.’ Ma wete, ‘Ceguma taiya tamana ma sinana ꞌiꞌahwa galagalaedi ꞌilobwaineya ma waloheꞌamasi.’ 5zc Ma wete ꞌigwaeya, “Cabehega ꞌomi tosanapu moisa, ma hesi geya; weyahina Yehoba ꞌina loinao waguiguipailedi, ma hesi tubumiyao mumugadi waꞌabiꞌabi yahidi. y%Ma Yesu ꞌihegwaediya wete, ꞌigwae, “Mumugami galana! Yehoba ꞌina loina wadahweya ma hesi tubumiyao mumugadi wamulimuliyedi.” x'Ma wete ꞌoiguwa sitapwatapwalolo bwagabwaga, weyahina ꞌidi heꞌitao taugu geya ꞌoiguwega, ma hesi tomota tuwa ꞌidi nuwatuhuwega.” w Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Comi toꞌeꞌaboꞌabo. Mwalona Aiseya palopita weyahimi ꞌigwae nugeta bwaibwaina, Yehoba ꞌina gwae ta sileleya bewa gide:Tomotaedi ꞌahwadiyega siheꞌasisiyanegau,
ma hesi ꞌatediyega geya. bv=Coinega bewa Palisiyao ma loina ꞌana toheꞌitaowedi Yesu ꞌoina sihesilala, sigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌa tomuliyaowedi tubudao ꞌidi loina geya siheꞌasisiyanedi, ma manima biꞌibiꞌidi siꞌai?” Iu Ma ꞌeguma ꞌebe gimwane ꞌoinega sinaoma nimadi sideuli nugete ꞌabwa siꞌai. Ma wete loina baibaiwana tubudiyao ꞌoidiyega gaeba ma biyo ma walata ꞌadi deula weyahina simulimuliye. t!Weyahina Palisiyao ma wete meYudiya mabwaiyadi mumugadi tubudiyaowega tuwa gide, nugeta nimadi sideuli bwaibwainidi ꞌabwa siꞌai. ss_ma tupwadi ꞌana tomuliyao siꞌita lobediya manima biꞌibiꞌidi siꞌaiꞌai, geya nimadi sideulidi. ~r wTa Palisiyao ma loina ꞌana toheꞌitao tupwadi wete baꞌidadiyao Yelusalemega sinaoma ma Yesu ꞌoina sihegogona, 4qa8Ma Yesu ꞌisakowasi tupwa mabwaiyana ꞌoidiya, tupwana ꞌasa madouna ma ꞌasa ꞌiꞌiudi ma tanoha ꞌoidiya. Ma tomota baibaiwadi ꞌidi tolohalao siꞌewedima ꞌebe maketi ꞌoidiya siyamwayamwa, ma siꞌahwanoiyeya, sigwae, “Bada, sawasawahina ꞌima tolohalaowedi ꞌa ꞌaleꞌo papalina siꞌabitoho?” Eeta Yesu ꞌoidiya ꞌitagwala. Coinega taudi ꞌana ꞌaleꞌo siꞌabitohoya ta sibwebweꞌana.Hp 7ma ꞌoinega tomotaedi sihila ꞌasa mabwaiyana ꞌoidiya ma tolohalao siꞌewedima ꞌebeꞌeno ꞌoidiyega, ma Yesu ꞌoina sitauyediya, ꞌeguma sihesagohe to tupwa ꞌoina ꞌimiyamiya. @o{6Ma saugaina sisuluma toni ꞌasaedi Yesu siꞌinaneya, tna5Coinega sihabala tupwa Genesaleta gadowaina ꞌoina, siluhuwa, ma ꞌidi waga nage ꞌoina silohoya. Cm4weyahina Yesu ꞌina waiwai lamuna geya sinuwa sabwalena. Ceguma saugenina tomota baibaiwadi ꞌadi beledi Yesu ꞌiheguyaiya ma lamuna sida sanapuya ma ꞌoinega nuwadi ꞌida sabwalena, ma hesi geya sida sanapuya, weyahina nuwadi ꞌiꞌelopota. Tolohalao ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya tupwa Genesaleta ꞌoina glG3Ma wagai ꞌigeluwa baꞌidanao ma yaumai ꞌigumwala. Ma nuwadi ꞌihepwanopwanowa madouna, k 2ꞌoinega simatauta ma siwuiya. Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Sahena waꞌateꞌateyoho. Taugu tuwa, ꞌimi Badaina.” }js1Eeta ꞌana tomuliyaowedi Yesu siꞌiteya hola debanega ꞌinaonaoma, ma ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega welabana, si_0ꞌiꞌitediya ꞌidi wose ꞌoinega wahidi ꞌisabulolowa, weyahina yaumai matadiyega ꞌitowatowama. Ma sauga ꞌiꞌiuna ma gona ꞌiꞌadale, eeta Yesu hola debanega ꞌitauya ma ꞌabehega deidiyega ꞌinao ma ꞌiꞌebesinedi. xhi/Ciboi pwaiya ma ꞌana tomuliyaowedi niꞌu ꞌawawa siꞌadaꞌadau, ma tauna ꞌiboinamo ꞌoyaꞌoya, ygk.Coinega sigeluwa ma Yesu boda ꞌihetauidiya, ma muliyetega ꞌihaneya ꞌoyai sabi ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. Ff-Cigumwala ma ꞌana tomuliyaowedi ꞌiloinaediya ma wagai sigelu, ꞌigwaeya, “Wagelu ma wanugeta Bedeseida hali tupwa, ma taugu ꞌabwa boda yahetauidi ma sihila ꞌidi ꞌasa.” re],Toꞌaiyedi loheloheyamo sihasilidiya ꞌadi baibaiwa gide paibi tausani. Yesu hola debanega ꞌitautau edC+Ma beledi ma silahana tupwatupwadi sidomwa ꞌautediya ma kodo tuwelo silohemahediya. 5ce*Coinega mabwaiyadi siꞌaiya ma simwausuwa. >bu)Ma beledi nima ma silahana ꞌeluwaedi ꞌiꞌewediya, ma galewa ꞌiloꞌita haneya ma ꞌigwae helau ꞌeꞌahaiyedi weyahidi, ma muliyetega belediyedi ꞌihisidiya ma ꞌana tomuliyaowedi ꞌiꞌebwaediya, eeta siheguyaiyediya. Ma silahana ꞌeluwaedi wete gidemusa ꞌihisidiya ma ꞌiꞌebwaediya. Za-(Ceeta siwatahidiya simiyatoiya, boda tupwadi handeledi, ma boda tupwadi pipiti. b`='Coinega boda ꞌiloinediya ma mabwaiyadi simiyatoiya boda ma boda pwatula ꞌoina. J_ &Ta Yesu ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Hisa beledi ꞌoimiya. Watauya waꞌebesa.” Sitauya ma silobeya, ma Yesu sihegwaeya, sigwae, “Beledi nima ma silahana ꞌeluwa ꞌalobediya.” b^=%Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Ma togidega? Comi geya sowana waheꞌaidi, ꞌawa?” Ma ꞌana tomuliyao sigwaeya, “Bada, geya sawasawahina, weyahina mabwaiyadi ꞌadi ꞌana maisa gide tausani kina.” w]g$ꞌoinega bodaedi bewa ꞌuhesumanedi, ma sitauya, ma ꞌadi sigimwane ꞌasai ma hada deidiya ꞌoidiya.” \#Ma lahilahiya ꞌana tomuliyaowedi sinaoma, ma Yesu ꞌoina sigwaeya, “Bada, tupwa bewa yoho ꞌawawa ma sinala ꞌisopusopu, [!"Cabwa muliyetega waga ꞌiluhuwa ma Yesu ꞌisuluwa dabala, ma boda madouna nenegwala ꞌiꞌitediya ma ꞌiꞌate muyamuyaediya, weyahina taudi gide sipiyao geya ꞌadi toꞌitayahinamo, ꞌoinega ꞌiheꞌaleya ma sanapu baibaiwana ꞌiheꞌitaeya ꞌoidiya. |Zq!Ma bodaedi Yesu maꞌana tomuliyaowedi ꞌidi geluina siꞌiteya, ma sisanapuya tupwaina ꞌoina sitautauya, ꞌoinega taudi ma ꞌasa mabwaiyadi ꞌadi tomiyao wete mahetediyao ꞌedega sipilipili, ma silatu nugeta tupwainaina ꞌoina. eYC Eeta siboidimo wagai sigeluwa, ma sihabala ꞌaigeda tupwaina ꞌoina, beno yoho ꞌawawa. XMa tomota baibaiwadi sinaonaoma ma sihilahila, ta ꞌoinega geya sawasawahina ma Yesu ꞌana tomuliyao siꞌaiyawasi ma siꞌai, ꞌoinega ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tupwa bewa taꞌebesine ma tatauya yoho ꞌawawa, ma nobwa tupwana waꞌaiyawasi.” WMa Yesu ꞌina topaihowao site tuwelo sihilama ma Yesu ꞌoina ꞌidi paihowa ma ꞌidi heꞌita mabwaiyana sihepwailediya. V/Ma Yoni ꞌana tomuliyao ꞌina ꞌamasa wasana sihesagoheya, ma sinaoma ma Yoni wahina siꞌeweya ma sigaliheya. Yesu boda ꞌiheꞌaidiya Uta mwaguna gaeba ꞌidoꞌoya ta ꞌiꞌeweyama gumalaulauina ꞌiꞌebwaeya, ma tauna ꞌiꞌahaliya, ꞌitauyeya sinana ꞌoina. IT eeta deli ꞌana toꞌitayahi ꞌaigeda ꞌiloinaeya ꞌabehega ꞌitauya ma Yoni mwaguna ꞌiꞌupweyama. Ta ꞌoinega toꞌita yahinina deliya ꞌitauya ma Yoni ꞌaniꞌona ꞌiꞌupweya, SHelodi ꞌinuwagala, ma geya sawasawahina ma ꞌiguipaila, weyahina ꞌibwauhaneya tamada taumanaowedi wete matadiya, HR Eeta gumalaulauina ꞌilomwayamwayauwa, ma ꞌihila kina ꞌoina, ꞌigwaeya, “Nuwanuwagu sauga bewa Yoni toꞌabihebabitaiso mwaguna gaeba ꞌoina ꞌudoꞌo, ma ꞌuꞌebwaegau.” Q+Coinega gumalaulauina ꞌihapwesa, ma ꞌitauya sinana ꞌoina, ꞌihesilala, ꞌigwae, “Sinagu toꞌaha ꞌino nuwatuhu ma kini ꞌoina yaꞌahwanoiye?” Ma sinana ꞌigwaeya, “Kini ꞌuhegwae, ꞌugwae, ‘Nuwanuwagu Yoni toꞌabihebabitaiso mwaguna.’ ” MPMa wete ꞌibwauhaneya tamada, ꞌigwaeya, “Moisa tuwa yagwae hemisa, toꞌaha nuwanuwau yaꞌebwaego, ꞌeguma ꞌuꞌahwanoi ꞌigu ꞌebeloina weyahina yawatahi, ma tupwana yaꞌebwaego.” /OWSaugaina Helodiina ma ꞌana taumanao siꞌaiꞌai, Helodiyasa natuna mewahinena ꞌiluhuma matadiya ma selowega ꞌiꞌabihe yaliyayediya. Eeta Helodi gumalaulauina ꞌoina ꞌigwae helauwa ꞌigwae, “Ceguma toꞌaha ꞌino hesinuwa ma ꞌoiguwa ꞌuꞌahwanoi, yatagwala ꞌoiuwa.” NEeta Helodiina ꞌina sauga liꞌu ꞌana sabwelo ꞌilatuwa ma Helodiyasa ꞌedaꞌeda ꞌinuwalobeya Yoni ꞌana loheꞌamasa weyahina. Sabwelo liꞌu ꞌana ꞌebenuwa tuhuyahina ꞌeꞌahaina siꞌatububuya, ma tupwadi taumanao sitoedima ꞌaiina ꞌoina. Taumanaedi gabemani ꞌadi tohanugetao ma toloꞌaleha ꞌadi tohanugetao, ma wete tupwadi Galili ꞌasaina ꞌadi babadao. M weyahina Helodi ꞌinuwahiya ꞌabehega Yoniina tauna loheya dumwadumwaluna Yehoba ꞌina topaihowa ꞌaigeda, ꞌoinega Helodi Yoni ꞌiheꞌasisiyeya, ma sauga baibaiwana Helodi nuwanuwana ma Yoni ꞌina gwae ꞌihesagohe, ma weyahina ꞌiꞌateyohowa. LMa Yoni ꞌina guguyaina weyahina wahineina ꞌinuwagala ma nuwanuwana Yoni ꞌida loheꞌamasi, ma hesi geya sawasawahina, KwEema Yoni Helodi ꞌihegwaeya ꞌabehega, “Nage geya mumuga bwebweꞌana,” weyahina tasina mwanena ma ꞌihaiya. hJIWeyahina mwalo Helodi Yoni ꞌiꞌabiyahiya ma deliya ꞌipaiya, ma Yoni ꞌana ꞌabiyahina lamuna beno wahine ꞌaigeda sanina Helodiyasa, beno Helodi tasina Pilipi mwanena ma Helodi ꞌiꞌeweya, ta baꞌidana sihaiya. I3Helodi wete wasana ꞌihesagoheya ma ꞌigwae, “Nuwana tauna Yoni toꞌabihebabitaiso. Mwalo yaloheꞌamasiya, ma nuwana ꞌitoholohila.” H1Ma tupwadi sigwae ꞌabehega, “Tauna tuwa Ilaitiya.” Ma wete tupwadi sigwae, “Tauna palopita ꞌaigeda gide palopitaowedi nugenugetaidi.” GCoinega Yesu wasana tomota sihewasa dadaneya ꞌasa mabwaiyana ꞌoidiya, ma Kini Helodi ꞌihesagoheya. Weyahina tupwana tomota sigwaegwae ꞌabehega, “Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌamasega ꞌitoholo hila, ma maꞌina waiwai madouna ꞌipaipaihowa.” !F; ta hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega siula latuhedi ta tolohalao mabwaiyadi wete siheholoidi ma sibwebweꞌana. Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌina ꞌamasa E9 Coinega ꞌana tomuliyaowedi sisakowasiya ꞌasa mabwaiyana ꞌoidiya, siguguya ma ꞌabehega tomota mumugadi galana silogwahatedi ma sinuwabui, D Ma hesi ꞌeguma ꞌasa tupwadi ꞌoidiya walatu ma tomotaedi geya sibwauwegomi ma wete geya ꞌimi loguguya sihesagohe, ꞌasaedi ꞌahemi gawalana ꞌoina walohutuhutu yahule ma waꞌebesine, ma ꞌoinega waheꞌitadi ꞌabehega nata mwau ꞌoidiya ꞌilatu.” &CE Ma wete ꞌihegwaediya, “Ceguma to hada ꞌoina sibwauwegomiya ma ꞌoina waluhuluhu, hadaina ꞌoina wahehada ma ꞌana siga tupwaina waꞌebesine. ZB- ma ꞌami butu waꞌotedi, ma hesi sahena ꞌwama ꞌeluwa waꞌoteꞌotedi.” 4Aata ꞌina guguya ꞌoina ꞌiloinaediya, ꞌigwae, “Geyaꞌabwa ꞌeta toꞌaha waꞌewaꞌewa. Sahena ꞌeꞌahai nuwana peha bo mane. Beno tuwa ꞌimi guna nimamiya, |@qMa ꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌibwauwediya, ma ꞌiloinaediya ma ꞌabehega ꞌeluwa ꞌeluwa sisakowasi ꞌasa ꞌoidiya, ma wete loina ma waiwai ꞌiꞌebwaediya ma ꞌoinega sawasawahidi hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega siula latuhedi, ? Coinega Yesu nuwana ꞌihepwanopwanowa weyahina tomotaedi geya sihemise, eeta geya sawasawahina ma paihowa waiwaidi ꞌebwa ꞌipaihowadi. Beno tuwa tolohalao tupwadi ꞌiꞌabi tohodiya ma sibwebweꞌana. Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihetunediya sabi paihowa >P=Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Palopitao siheꞌasisiyanedi hali ꞌasa ꞌoidiya, ma taudi ꞌidi ꞌasa geya. Weyahina tuwa taudi ꞌidi bodao, wete ꞌidi susuwao, silologwahatedi.” K<Ma sigwaeya, “Loheya bewa toꞌabi hada tuwa. Ma sinana Meli, ma tasinao Yemesa ta Yosese ta Yudasa ta Saimoni, ta wete nuhunao baꞌidadao tamiyamiya, ꞌawa?” Coinega Yesu silogwahateya. V;%Ma Sabatiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina ꞌiluhuwa ꞌiheheꞌita, ma tomota sihesagoheya, ta mabwaiyadi nuwadi ꞌihepwanopwanowa ꞌina sanapu ma ꞌina paihowa weyahidi, ma sigwaeya, “Loheya bewa toꞌehega ꞌina sonoga ꞌilobeya? Ma wete paihowaedi waiwaidi nimanega ꞌipaihowediya ma toꞌehega waiwaiina ꞌilobeya?” W: )Yesu maꞌana tomuliyao ꞌasa nage siꞌebesineya ma sihilama ꞌina ꞌasa. ,9Q+Ma Yesu ꞌiꞌausidiya, ꞌigwae, “Sahena taiya ꞌeta ꞌoina wahehepwaila ꞌigu paihowa bewa weyahina, ma hesi gwama ꞌana waꞌebwae ma ꞌiꞌai.” 89*Nage ꞌoina ꞌitoholo mwayamwayauwa ma ꞌiyawala, weyahina ꞌana bolime tuwelo ꞌilobeya. Tamana ma sinana nuwadi ꞌihepwanopwanowa moisa. ~7u)Ma gwamaina nimana Yesu ꞌiꞌabiya ma ꞌigwaeya, “Talita kumi.” Ma ꞌana bui, “Gwamasine ꞌutoholoma.” :6m(Sihehenama, eeta Yesu ꞌipaꞌidiya ta silatuwa ꞌatamana, ma gwama tamana ma sinana maꞌana tomuliyao sitetoiyedi Yesu baꞌidanao siluhuwa gwamaina ꞌina ꞌebeꞌenowa. #5?'Ta Yesu ꞌiluhuwa ma ꞌihegwaediya, “Toꞌaha weyahina wawuiwui ma wadoudou? Gwama bewa geya ꞌiꞌamasa, tuwa ꞌiꞌenoꞌeno.” Ma sihenamaeya. V4%&sinaonao ta Yailo ꞌina hada silatuwa, ma wui ma dou madouna sihesagoheya. $3A%Coinega Yesu boda madouna ꞌiꞌausidiya ma sahena simulimuliye, ma hesi ꞌana tomuliyao sitetoi baꞌidanao, beno Pita ma Yemesa ma tasina tauna Yoni, 2$Ma Yesu wete wasaina ꞌihesagoheya, ta Yailo ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Sahena ꞌuꞌateꞌateyoho, ma hesi ꞌuhemisegau.” n1U#Saugaina ꞌoina Yesu ꞌigwaegwae wahineina ꞌoina, ma tupwadi loheloheya wasa siꞌeweyama Yailo ꞌina hadega, sigwaeya, “Natuu yawasina ꞌigumwala, ma sahena wete toheꞌitaina ꞌina sauga ꞌuꞌabiꞌabiyahi.” &0E"Eeta Yesu ꞌigwaeya, “Natugu, ꞌino hemisega ta ꞌubwebweꞌana. Cutoholo maꞌino yaliyaya ꞌutau. Cino lohalao mabwaiyana sigumwala pwaiya.” /}!Ma wahineina ꞌiboi ꞌilotohoya nage ꞌoina bwebweꞌana ꞌilobeya, ma ꞌinaoma maꞌina dedela ma wete maꞌina ꞌateyoho, eeta ꞌibeꞌuwa ma ꞌiꞌeno talutalubuꞌiya Yesu matana, ꞌihepwaila bwaibwaina ꞌabehega tauna ꞌipaihoweya. l.Q Ma Yesu ꞌiloꞌita dadana ma ꞌabehega ꞌiꞌita taiya ꞌina waiwai ꞌoina ꞌihabala. D-Eeta ꞌana tomuliyaowedi sihegwaeya, “Bada, boꞌi ꞌuꞌita pwaiya boda simiya sakowasiyegowa, ma siheheduidui, ma toꞌaha weyahina ꞌuhesilala taiya ꞌiꞌabi tohogowa?” 8,iTa Yesu ꞌilotohoya ꞌabehega waiwai ꞌoinega ꞌilatuwa, ma ꞌiꞌita lohihila, ma boda ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Taiya ꞌagu ꞌaleꞌo ꞌiꞌabitohoya?” I+ Coinega ꞌinaowa deina ma ꞌana ꞌaleꞌoina ꞌiꞌabitohoya, ma bweyahina ꞌina dau ꞌilolagu mwayamwayauwa, ma ꞌiboi ꞌana ꞌamna ꞌilotohoya ꞌabehega ꞌibwebweꞌana pwaiya. Q*Wahineina Yesu ꞌihemuli tabubuweya weyahina mwalo wasana ꞌihesagoheya, ma ꞌatena ꞌinuwanuwatuhu, ꞌigwaeya, “Ceguma tuwa Yesu ꞌana ꞌaleꞌomo yaꞌabitoho beno nata yabwebweꞌana.” )C(Mwalo toꞌoba baibaiwadi ꞌoidiya ꞌina mane mabwaiyana ꞌilohegumwaliya, ma hesi ꞌidi paihowaina ꞌoina geya ꞌida bwebweꞌana tohona, ma hesi ꞌana lohalaina ꞌimadomadou. '-Bodaedi ꞌalodiya wahine ꞌaigeda baꞌidadiu maꞌana lohala. Lohalaina beno bweyahina ꞌidaudau bolime tuwelo, ta ꞌabwa tuwa ꞌidaudau. h&IEeta Yesu baꞌidana sinaonao, ma boda madouna sihehemulitabubu ma siheheduidui ꞌedai. Z%-ma ꞌiꞌahwanoi waiwai, ꞌigwaeya, “Bada, natugu mewahinena ꞌana lohala ꞌimwau hedada. Tauna gwamasine tuwa. Nuwanuwagu ꞌunaoma ꞌuꞌabitoho ma ꞌibwebweꞌana, ma sahena ꞌiꞌamaꞌamasa.” $)Eema loheya ꞌaigeda sanina Yailo, loheyaina tauna hada tapwalolo ꞌana toꞌitayahina, ꞌinaoma ma Yesu ꞌilobeya, ma matana ꞌituluha, e#CYesu maꞌana tomuliyao sihabala hila, ma boda madouna siꞌautama gadowaina ꞌoina. #"?Coinega loheyaina ꞌitauya ꞌebeloina Dikapoli ꞌasaina nima ꞌeluꞌeluwa ꞌoidiya, ma Yesu ꞌina paihowao waiwaidi weyahidi ꞌiheꞌoteꞌotetela, ma tomota mabwaiyadi sihesagoheya, ta nuwadi ꞌihepwanopwanowa. Yesu wahiwahine ꞌeluwa ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya R!Ma Yesu ꞌigwaeya, “Geya sawasawahina, ma hesi ꞌuhila ma ꞌutau ꞌino susuwao ꞌoidiya ꞌuheꞌoteꞌotetele Yehoba ꞌina ꞌatemuyemuyega ꞌiꞌabihe bwebweꞌanegowa, eema sihesagohe.” 1 [Coinega Yesu wagai ꞌidobidobi sabi gelu, ma loheyaina nige ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya Yesu ꞌoina ꞌiꞌahwanoiya, ꞌigwae, “Bada, sawasawahina yamuliyego?” lQNage ꞌoina toniꞌasa sihegaina ma Yesu silososomane ma ꞌabehega ꞌidi tupwa ꞌiꞌebesine. /Coinega tohalewasaedi tomota ꞌoidiya siheꞌoteꞌoteteleya togidega loheyaina ꞌibwebweꞌana ꞌesa ma bawe togidega sihesilae ꞌesa. W'Coinega Yesu ꞌoina sinaoma, ma loheyaina siꞌiteya, mwalo hiꞌahiꞌa ꞌalona simiyamiya, debana ꞌidumwaluwa ma ꞌaleꞌo ꞌiꞌoteya ta ꞌimiyamiya. Nage ꞌoina mabwaiyadi siꞌateyohowa. *MCoinega bawe ꞌadi toꞌitayahinao ꞌidi matautega sidena ma silatuwa ꞌasai, ma ginauledi siꞌitediya mabwaiyana sihewasaediya ꞌasa madouna ma ꞌasa ꞌiꞌiudi tomotaedi ꞌoidiya. Coinega toniꞌasa sinaoma ma ꞌabehega siboimo matadiyega siꞌita togidega ta ꞌilatuwa.  Yesu ꞌitagwalediya ma hiꞌahiꞌaedi loheyaina ꞌoinega silatuwa ma siluhuwa bawe ꞌoidiya, eeta baweyedi sihebuwa ma mabwaiyadi sipili butubutuwa, ma ꞌadeꞌadewala siꞌeloula holai ma sidamana. Baweyedi ꞌadi baibaiwa gide tutausani. V% Ma hesi ꞌuhewasaemai ma ꞌaluhu bawe bodaidi nage siduladula ꞌoyai.”  y Ma ꞌiꞌahwaꞌahwanoi ꞌoheꞌohe Yesu ꞌoina, ꞌigwaeya, “Sahena ꞌasa bewa ꞌoinega ꞌuulaula latuhemai. -S Ma Yesu wete ꞌihesilala ꞌigwae, “Togidega saniu?” Ma tauna ꞌigwaeya, “Sanigu Baibaiwa Hedada, weyahina mabodaima loheya bewa ꞌalona ꞌamiyamiya.” Gwae bewa ꞌigwaeneya weyahina Yesu ꞌihegwae pwaiya, ꞌigwaeya, “Hiꞌahiꞌa, loheya bewa ꞌoinega ꞌulatu.” taCabwa tuwa ꞌiꞌasoꞌasona ma ꞌigwae, “Yesu yo, ꞌowa Yehoba tohewaiwai hedada Natuna, toꞌaha ꞌabehega ꞌutohotoho ma ꞌupaihowa ꞌoiguwa? Yaꞌahwanoi ꞌoiuwa Yehoba saninega sahena ꞌuꞌabiꞌabi hemuyemuyegau.” nUMa loheyainaina Yesu bwagebwagega ꞌiꞌiteyama, ma ꞌipilima ta Yesu matana ꞌiꞌetuluha. Nihuwana ma sabwelo mabwaiyana ꞌoidiya galiha ma ꞌoyai ꞌiꞌasoꞌasona, ma taunamo daꞌuleyega ꞌihunuhunu hila. Cma duluhaina beno tomota ꞌadi galiha. Ma loheya bewa mwalo tomota sitohoya ma ꞌabehega sipai gulahega (beno seni ꞌoinega), ma geya sowasowahidi, weyahina gulahaedi sauga baibaiwana ꞌiupaupadi nimanega ma ꞌahenega. Geya ꞌeta sawasawahina ma ꞌiꞌabiyahi, eeta ꞌidena sinediya ma ꞌitauya pwatula. /Siluhuwa ma Yesu ꞌisuluwa dabala ma loheya ꞌaigeda ꞌilobeya hiꞌahiꞌa* ꞌoina, ꞌina ꞌebemiyaina beno duluha, ꞌoinega ꞌilatuma, < uEema sihabala ma siluhuwa meGelasine ꞌidi gadowa. ,Q)Ma nuwadi ꞌihepwanopwanowa ma siꞌateyohowa, ma siboidimo ꞌoidiya sigwaeya, “Loheya toꞌatoꞌaha bewa, yaumai ma dibana ꞌenana simuliyeya?” }(Ma ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina waꞌateyohowa? Togidega ta geya ꞌimi hemisamo?” : m'Ma Yesu ꞌitoholowa, ta yaumai ma dibana ꞌiloinaediya, ꞌigwae, “Tuwa! Cuꞌemutugo ma ꞌudaumwala.” Coinega yaumai ꞌilolaguwa ma hola mabwaiyana ꞌidaumwala. A {&Ma Yesu waga gwahuna ꞌana ꞌulide ꞌilaguya ma ꞌiꞌeno sineya, ma ꞌana tomuliyao silohanohanoya ma sigwaeya, “Bada, ꞌutoholo ma ꞌulememai; ꞌiꞌiuna ꞌaꞌamasa.” d A%Ma wediliya madouna silobeya, ta dibana wagai ꞌisiwasiwa taona ma ꞌiꞌiuna sidamana. o W$Eeta sigeluwa ma sihabala ma boda holai siꞌebesinediya, ma tupwadi wete wagaina simulimuliye. #Lahilahiya Yesu ꞌina heꞌita wagai ꞌilosalohiya, ta ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, “Wagelu ma tahabala hali tupwa.” H "Weyahina tauna sauga baibaiwana gwae hegehegediyega ꞌilologuguya boda ꞌoidiya, ma ꞌana tomuliyaomo ꞌoidiya gwae hegehegediyedi ꞌilihalihasidi. Yesu yaumai ma dibana ꞌiloinaediya 9!Yesu ꞌina guguya ꞌoina gwae hegehegedi baibaiwadi wete ꞌoidiyega ꞌiheheꞌita. Ceguma tomota ꞌoidiya ꞌimeyameyahana, ma sida sanapu. N ma ꞌeguma taꞌuma ma ꞌibwala ma ꞌiheꞌaiwe ma lahanao madoudi ꞌilagudi, ma laganaowedi logulogudi ꞌoidiya bwasumowao ꞌidi nehwa siꞌabidi.” Yesu ꞌina gwae hegehegedi baibaiwana veNuwana gide ꞌaigeda ꞌaiwe patuna, ꞌoina yagwaebala, beno seyala,* weyahina seyala patuna ꞌiꞌiuna, )Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Togidega Yehoba ꞌina hetoloina ꞌana gwae hegehegedi yaꞌabi heꞌasilala ꞌese ꞌoimiya? Ma muliyetega ꞌabwa huwaina ꞌimatuha, ꞌoinega toni tanohaina ꞌiheꞌale ꞌetahi.” Gwae hegehegedi patu ꞌiꞌiuna weyahina OWeyahina baleꞌu ꞌiloiloina ꞌidi bwala ma ꞌidi huwa weyahina. *Mma loheyaina ꞌiꞌenowa ma ꞌitoholo sabwelo ma nihuwana, ma hewanaina sibwalabwala ma sipilipili, ma hesi ꞌidi bwalaina ꞌana lamu geya ꞌida sanapuya. }sMa Yesu ꞌigwaeya, “Yehoba ꞌina loina tomota ꞌoidiya gidemusa hewana loheya ꞌina tanoha ꞌidauniya, +~OWeyahina ꞌeguma taiya Yehoba ꞌina tobwatobwa ꞌoina ꞌimiyamiya, tobwatobwaina ꞌiloheposeyane. Ma ꞌeguma taiya geya Yehoba ꞌina tobwatobwa ꞌoina, eema toꞌaha bwebweꞌana ꞌoina ꞌimiyamiya Yehoba ꞌabwa ꞌoinega ꞌiꞌewa yahuledi.” Gwae hegehegedi hewana weyahina =}sMa wete ꞌihegwaediya, “Wanuwatuhuyahi ma gwae wahesagohe bwaibwaini, weyahina toꞌaha ꞌomi ꞌimi ꞌebwaya, wete gide maisa waꞌewa, ma hesi ma ꞌana loheposeyana. 5|eCeguma matenami, gwae bewa wahesagohedi.” r{]ma ꞌoinega toꞌaha ꞌatemiya wadahwediya ꞌabwa ꞌasilalaina ꞌiꞌabihe latuhedi ma taꞌitadi. .zUMa Yesu ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa mayale ꞌasiꞌasilalaina taꞌahusam walata nuwana sita ꞌoidiya, ma hesi ꞌatamana talagu ma ꞌiꞌasilala, Yy+“Ma ꞌane patuwedi baleꞌu bwebweꞌana ꞌoina sibeꞌuwa, ꞌana nuwasabwalena ꞌabehega tomotaedi taudi maꞌidi tagwala moisa Yehoba ꞌina gwae sihesagoheya, ꞌoinega huwaidi bwebweꞌadi ma baibaiwadi ꞌilagudiya. Tupwadi huwaidiyao teti, ma tupwadi sikisiti, ma tupwadi handeledi.” Gwae hegehegedi mayale weyahina x'ma hesi ꞌidi nuwatuhu baleꞌu ma wasawasa weyahidi, ꞌoidiyega Yehoba ꞌina gwae siloheꞌamasiya, ma geya sowasowahina huwaidi silagu. w“Ma patuwedi taudi talitali ꞌoidiya sibeꞌuwa ꞌadi sanapu ꞌabehega tomotaedi taudi Yehoba ꞌina gwae sihesagoheya, lvQma hesi geya walowalodi paꞌalidi ꞌilagudi, ꞌoinega sauga ꞌiꞌiuna tuwa simiyamiya, ma ꞌabwa to sauga ꞌoina Yehoba ꞌina gwae ꞌana hemisa weyahina mwau nuwana ꞌaleha siloba, beno ꞌoina sibeꞌu mwayamwayau. Du“Wete gide patuwedi baleꞌu lodaꞌudaꞌuleina ꞌoidiya sibeꞌuwa, ꞌadi sanapu ꞌabehega ꞌeguma tomotaedi Yehoba ꞌina gwae sihesagoheya ma maꞌidi yaliyaya sitagwala, $tATupwadi patuwedi sibeꞌuwa ꞌedai, gide tomotaedi Yehoba ꞌina gwae sihesagoheya, ma Seitani ꞌinaoma eema gwaeina ꞌoidiyega ꞌiꞌewa yahulediya. BsTobegulaina Yehoba ꞌina gwae gide patu ꞌisaweyaneya. Er Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Togidega, ꞌigu gwae hegehegediyedi ꞌadi sanapu geya ꞌoimiya, ꞌawa? Ma togidega tupwadi gwae hegehegedi bewa gide wada sanapu ꞌesedi? @qy Ma Yesu ꞌigwaeya, “Comi moisa Yehoba ꞌoimiya ꞌitagwala ma ꞌina loina huhuna ꞌana tosanapuwao, ma hesi tomota baibaiwadi nuwadi ꞌiꞌelopota ma gwae hegehegedimo sihehesagohe, ma ꞌana nuwasabwalena ꞌabwa geya sisanapu, ma wete ꞌana sanapu siꞌebeꞌebese ma geyaꞌabwa silobaloba. Coinega wete geyaꞌabwa ꞌidi puiyao ꞌoidiyega sinuwanuwabui ma geyaꞌabwa Yehoba ꞌinuwanuwa samudi.” Tosaweyana ꞌana lihasa p joM Muliyetega boda sisawala ma Yesu ꞌiboinamo, ma tupwadi tomota ma ꞌana tomuliyao site tuwelowedi baꞌidadiyao sinaoma, ma Yesu ꞌoina sihesilala, sigwaeya, “Cino gwae hegehegedi toꞌaha ꞌana nuwasabwalena?” ^n5 “Ceguma matenami, gwae bewa wahesagohe.” Toꞌaha weyahina gwae hegehegedi OmMa hesi tupwana patu baleꞌu bwebweꞌana ꞌoina sibeꞌuwa, ma sibwalama sihemadouwa ma sihuwa, ma tupwana patuwedi huwaidi ꞌadi baibaiwa teti, ma tupwadi sikisiti, ma wete tupwadi handeledi. ;loMa tupwadi patu talitali ꞌoidiya sibeꞌuwa ma sibwala hebwehebweliya, ma geya sowasowahina ma patuwedi sihuwa, weyahina talitali ꞌihewaiwaiya ta ꞌisahila heꞌamasidiya. _k7ꞌoinega hala ꞌiꞌalasidiya ma siwelaiya, weyahina geya baleꞌu gogaina siloba. jMa tupwana patu baleꞌu lodaꞌudaꞌuleina ꞌoina sibeꞌuwa ma sibwala mwayamwayauwa, weyahina baleꞌuina ꞌiꞌiuna, ]~~\}||{mzzy_xaww#vlutss'qpongmwllhk jBi_hhIgngfAedd[cca``q__/^]O\s[ZZ YlXfWPVVU9U(SRR3QPP#ONJMM1L^KjJFJ6HHGGF{EDCCBBGAAK@@a??/>>=*<<::E98726y544 3D2v110/i.-,8++K*)t(''<&%%$"" !J =zuGa%P x o  D 7x\H1 “Coinega wete hetoina ꞌihewasaeya ꞌoidiya ta siloheꞌamasiya. Ma baibaiwadi wete ꞌihetunediya ꞌoidiya, ma tupwadi sisapidiya ta tupwadi silohe ꞌamasidiya, eeta mabwaiyadi siꞌabihe galediya. G “Coinega badaina ꞌina hewali heluwena wete ꞌihewasaeya ꞌoidiya, ma sihunuya debana, ta maꞌina debamwadina ꞌihila. F{ Citautauya ta geya siꞌebwaꞌebwae, ma hesi siꞌabiyahiya ta sisapiya, ꞌoinega nimenimenamo sihewasaeya ꞌihila. 4Ea “Ma hedodona ꞌana tuta, badaina ꞌina hewali ꞌaigeda ꞌihesumaneya ma ꞌabehega gileipa huwaina tanoha ꞌana toꞌitayahinaedi ꞌoidiyega ꞌiꞌeweyama. FD  Coinega Yesu ꞌigwae hegehegediyediya, ꞌigwae, “Caigeda loheya ꞌina tanoha ꞌidauniya gileipa* daisinamo ma ꞌali ꞌipaihoweya, ma gileipa ꞌana ꞌebe bibi ꞌipaihoweya, ma hada tanoha ꞌalona ꞌiꞌabiya, ꞌoinega ꞌina topaihowao ꞌiloinediya ma siꞌitaꞌitayahi, ta tauna ꞌitauya hali tupwa. C !Coinega Yesu ꞌina hesilala geya sihemaisa bwaibwaini, ma hesi sigwae, “Geya ꞌasanapu?” Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Taugu geyaꞌabwa wete ꞌoimiya yahehepwaila latu taiya ꞌina loinega ma bewa gidemusa yapaipaihowa ꞌesa.”B7 Ma ꞌeguma tagwae, ‘Tomota ꞌoidiyega,’ nata boda sigamwasowalegita.” Weyahina tomota baibaiwadi Yoni sihemisaeya ꞌabehega palopita moisa. ~Au Coinega siboidimo ꞌoidiya siheheꞌoheꞌohe, sigwaeya, “Cina gwae togidega tahemaisa ꞌese? Weyahina ꞌeguma tagwae, ‘Yehoba ꞌoinega,’ nata ꞌihegwae hilegita, ma ꞌigwae, ‘Bo! Toꞌaha weyahina ta Yoni geya wahemisae?’ @w Cigu hesilala bewa: Taiya ꞌina loinega ma Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌipaipaihowa? Yehoba? Bo ꞌaigeda loheya?” ?' Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Nugeta yahesilala ꞌoimiya, ma ꞌeguma wahemaise, taugu wete yahegwaegomi ꞌigu loina weyahina. o>W ma Yesu sihesilaleya, sigwae, “Loheya, taiya ꞌina loinega ta bewa gide ꞌupaipaihowa ꞌesa?” #=? Coinega sihila pwaima Yelusalema, ma Yesu Hada Heꞌasisi ꞌalona ꞌiyawayawala, ma topwaoli ta loina ꞌana toheꞌitao ta wete babadao sinaoma, (<K (-) Yesu ꞌina loina weyahina S; Wete ꞌeguma waꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ꞌiyamiyao ꞌidi mumuga wanuwasamudi, ꞌeguma toꞌaha ꞌidi puiyao ꞌoimiya, bewa ꞌoinega Tamamiu galewa ꞌomi wete ꞌimi puiyao ꞌinuwasamudi.” :w Coinega yahegwaegomi toꞌaha waꞌahwanoiye Yehoba ꞌoina, wahemisa tuwa ma ꞌane waloba, ma wete ꞌabwa waloba. 9 Wete yagwae moisa ꞌoimiya, ꞌeguma taiya ꞌomi geya ꞌida henuwanaluwa, ma ꞌeguma maꞌina hemisa ma toꞌaha ꞌigwaene silatu tuwa, ꞌeguma ꞌoya nage ꞌiloine ma ꞌigwae, ‘Cumiya dobi niꞌuwa,’ beno ꞌina gwaeina ꞌihematamatane. 8 Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Ceguma ꞌimi hemisa Yehoba ꞌoina walagu, beno ꞌomi wete paihowa waiwaidi wapaihowadi. 7) Ta Pita Yesu ꞌina heliyaina ꞌinuwatuhu yahiya ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada ꞌuꞌita, ꞌaiweina ꞌuheliyeya ꞌiwelai pwaiya.” %6C Gona ꞌiꞌadaleya ma sitoholowa sabi hila Yelusalema, ma ꞌedai sitautau, ma Yesu ꞌaiweina ꞌiheliyeya siꞌiteya nabaina mabwaiyana siwelaiya. 5 Ma ꞌiboiya, ꞌoinega Yesu maꞌana tomuliyao ꞌasaina siꞌebesineya, sitauya Bedani. Caiweina Yesu ꞌiheliyeya ꞌiwelaiya 43 Ma topwaoli madoudi ma loina ꞌana toheꞌitao Yesu ꞌina paihowa tetelina sihesagoheya, ta sigamwasowaleya ma sinuwanuwatuhu togidega ma siloheꞌamasi, ma hesi geya sowasowahidi, weyahina simatauta, ta wete Yesu ꞌina heꞌitao boda mabwaiyadi nuwadi ꞌiꞌeweya. 3 Ma ꞌiheꞌitediya, ꞌigwae, “Yehoba ꞌina gwae Buki Heꞌasisi ꞌoina sileleya, geya wasanapu, ꞌigwaeya, ‘Cigu hadaina ꞌabwa sibwauwe tomota mabwaiyadi ꞌidi ꞌebe ꞌahwanoi.’ Ma hesi ꞌomi waꞌabi buiya ꞌabehega ꞌimi ꞌebe yagaha.” r2] Ma wete hada ꞌalona ꞌihegagaleya ma sahena loheloheya maꞌidi tobwatobwa sitautau hada ꞌalonega. 51c Coinega Yelusalema ꞌoina sinaoma, ma Hada Heꞌasisi ꞌalona ꞌiluhuwa, ma tohegimwaneyao ma togimwaneyao ꞌalonega ꞌipaꞌi hapwesediya, ma mane* ꞌana tohesaꞌugelasao ꞌidi teibele ꞌiꞌahu sepalediya, ma gabubu ꞌadi tohegimwaneyao ꞌidi ꞌebemiya wete ꞌiꞌahu buinediya. r0] Coinega Yesu ꞌaiweina ꞌiheliyeya, ma ꞌigwae, “Geyaꞌabwa wete ꞌuhuwahuwa hila ma tomota ꞌoinega siꞌaiꞌai.” Ma ꞌina gwaeina ꞌana tomuliyao sihesagoheya. Yesu togimwane ꞌipaꞌidiya Hada Heꞌasisi ꞌalonega j/M eeta bwagebwagega ꞌaiwe ꞌana ꞌita gide damaya manabanabaina ꞌiꞌiteya, ꞌoinega ꞌinaowa deina ma nuwanuwana ꞌabehega huwaina ꞌiꞌai, ma hesi ꞌiꞌiteya nabainamo, ꞌaiwehuwahuwa ꞌabwa geya ꞌana tuta. y.k Gona ꞌiꞌadaleya, sitoholowa ma Bedani ꞌoinega sihilahila Yelusalema weyahina, ta Yesu ꞌigomaleya, 8-i Ma Yesuina Yelusalema ꞌoina ꞌihapwesa, ma Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhuwa, ma ginaula baibaiwana Hada Heꞌasisi ꞌalona ꞌiꞌeꞌebubudiya, eema sinala ꞌisopuwa, ꞌoinega maꞌana tomuliyao site tuwelo mahetenao sihila Bedani ꞌoina, siꞌenowa. Yesu ꞌaiwe ꞌaigeda ꞌiheliyeya z,m Cebeloina tubumai Debida ꞌoinega ꞌilatu hilama. Bewa weyahina Yehoba Tolotabwana hedada ꞌahehepwatuwe.” A+{ Ma tupwana boda Yesu sihanugeteya ma tupwadi boda simuliyeya, ta mabwaiyadi sihehepwatu ma sibwaubwau, sigwae, “Yauwedo Bada, weyahina Yehoba saninega ꞌunaoma sabi ꞌabihetemai. *9 Ma boda mabwaiyadi wete ꞌadi ꞌaleꞌo ꞌedai siyesodiya, ma tupwadi ꞌaiwe lahalahadi ma nabaidi sigulediya ꞌeda ꞌana hepasa weyahina. ) Ma hebahebaiina siꞌeweya sitauyeya Yesu ꞌoina, ta ꞌadi ꞌaleꞌowega gwahuna siyesoya, ꞌoinega Yesu ꞌigeluwa, ta ꞌitauya. (# Ma site luwaedi sigwaeya, “Bada nuwanuwana, ma tuta toꞌutoꞌupana tuwa ꞌabwa ꞌihetune hileyama,” ma ꞌoidiya sitagwaleya. '} Silihalihasi ma tupwadi loheloheya sitotoholo deidiya sigwaeya, “Toꞌaha weyahina beno hebahebaiina walihalihasi?” 3&_ Coinega site luwaedi sitauya ꞌasaina ꞌoina, ma hebahebai ꞌase silobeya hada mata ꞌahwaina ma ꞌaiwe ꞌoina silohoya, ꞌoinega sihegaina ma silihalihasi. k%O Ma ꞌeguma ꞌeta taiya ꞌihesilala ꞌoimiya ma ꞌigwae, ‘Toꞌaha weyahina beno hebahebaiina walihasiya?’ loheyaina wahegwae, ꞌabehega, ‘Bada nuwanuwana ma tuta ꞌiꞌiunamo ꞌabwa ꞌihewasa hileyama.’ ” $w ꞌigwaeya, “Watauya ꞌasa nage matamiya ꞌoina, ma ꞌeguma wahapwesa ꞌasaina matana, hebahebai ꞌaigeda waꞌitaloba ꞌaiwe ꞌoina silohoya, beno ꞌase* hauhauna, tauna geya tomota sida geluya. Hebahebaiina walihasi ma waꞌeweyama. # - Eeta silagalaga Yelusalema weyahina, ma ꞌasa ꞌiꞌiudi Bedani ma Bedipegi deidiya silatulatu, beno ꞌoya Olibe gabulena, ma Yelusalema matadiya tupwana bwaga. Ta Yesu ꞌana tomuliyao ꞌeluwa ꞌihetune nugetediya tupwaedi ꞌiꞌiudi ꞌoidiya maꞌadi hemataluwa, 5"c 4Ta Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bwebweꞌana! Cino hemisa ꞌoinega matau ꞌiꞌasilala.” Nage ꞌoina matana ꞌiꞌasilala, ma ꞌedai Yesu ꞌimuliyeya.?!w 3Cinaoma ma Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Toꞌaha nuwanuwau ma weyahiu yapaihowa?” Ma tomata gibugibuina ꞌigwaeya, “Bada, sawasawahina ma matagu ꞌugiheꞌasilala?” m S 2Coinega ꞌana ꞌabobo ꞌiꞌewayahuleya ma ꞌitoholo mwayamwayauwa, ma Yesu ꞌoina ꞌinaoma. + 1Coinega Yesu ꞌitoholo henonowa, ma ꞌigwae, “Wabwauweyama.” Ma tomota sigwae, “Bwebweꞌana, ꞌutoholo. Yesu ꞌibwauwegowa.” ?w 0Eeta tomota mabwaiyadi Batimiyoina siꞌausiya, sigwae, “Tuwa, ꞌulolagu!” Ma tuwa ꞌiwuiwui ꞌenana madounega, ꞌigwae, “Debida tubuna yo, ꞌuꞌatemuyemuyegau.” F /Ma Batimiyoina ꞌihesagoheya ꞌabehega Yesu gwama Nasaleta ꞌitautau, ꞌoinega Yesu ꞌoina ꞌibwauwa, ꞌigwae, “Yesu yo, ꞌowa Debida ꞌina susu, ꞌuꞌatemuyemuyegau.” ,Q .Eeta sitautauya Yeliko, ma tutaina Yesu maꞌana tomuliyao Yeliko siꞌebesineya boda madouna siꞌwayabudiya, ta tomata gibugibu sanina Batimiyo silobeya, tauna Timiyo natuna, ma tuta baibaiwana ꞌeda papalina ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌiꞌahwaꞌahwanoi mane ta tobwatobwa weyahidi.  -“Taugu Loheyaiguina* wete gide ꞌigu suluma baleꞌuwa geya ꞌabehega tomota weyahigu sipaihowa, ma hesi sabi paihowa tomota weyahidi, ma wete yatagwalegauwa ma yaꞌamasa tomota mabwaiyami ꞌami ꞌebelihasa weyahina.” Batimiyo matana ꞌibwebweꞌana ' ,Ta wete ꞌeguma taiya ꞌowa nuwanuwau ma ꞌoimiyega ꞌuhetohanugeta, ꞌilobwainegowa ma ꞌiyamwao mabwaiyadi weyahidi ꞌuhetopaihowa. D +Ma ꞌomi geyaꞌabwa wete gide taudi wapaipaihowa ꞌesa. Ma hesi taiya ꞌowa ꞌeguma nuwanuwau ma ꞌoimiyega ꞌuhetoloina, ꞌilobwainegowa ma ꞌiyamwao weyahidi ꞌuhetopaihowa. 7g *Eeta Yesu mabwaiyadi ꞌibwau heꞌautediya ma ꞌihegwaediya, “Comi wasanapuya taudi baleꞌuwa sibwauwediya ꞌabehega babadao, ꞌidi tomotaiyao siloiloina paꞌaledi. jM )Ta tomuliyao site teni Yemesa ma Yoni ꞌidi ꞌahwanoi sihesagoheya ma sigamwasowalediya. S (ma hesi geya sawasawahigu ma yahesinuwa taiyewedi ꞌabwa ꞌigu hetoloina ꞌoina ꞌigu ꞌebeulega ma ꞌigu ꞌadigeyegeyega simiyatoi, weyahina Yehoba tauna ꞌina ꞌebeloina ma ꞌihesinuwa.” pY 'Ta sigwaeya, “Sawasawahima.” Ma Yesu ꞌigwaeya, “Moisa, biyoina ꞌabwa ꞌoinega yanuma, ꞌomi wete ꞌoinega wanuma, wete babaitaisoina ꞌoinega ꞌiꞌiunamo ꞌabwa yababitaiso ꞌomi wete ꞌoinega wababitaiso, "= &Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi ꞌimi ꞌahwanoiina lamuna geya wasanapu. Togidega? Muya ꞌana biyoina yanuma, sawasawahina ma ꞌomi wete ꞌoinega wanuma? Ma wete babitaiso mwauna ꞌabwa yaloba, togidega ꞌomi wete gide sawasawahimi ma wababitaiso ꞌesa?” -S %Coinega sigwaeya, “Cabwa ꞌino ꞌebeloina ꞌoina nuwanuwama ma deiuwa ꞌamiyatoi, ꞌaigeda ꞌino ꞌebeulega ma ꞌaigeda ꞌino ꞌadigeyegeyega.” O $Ma Yesu ꞌigwaeya, “Toꞌaha nuwanuwami ma yapaihowa weyahimi?” ' #Coinega Yemesa ma Yoni, taudi Sebedi natunao, Yesu ꞌoina sinaowa, sihegwaeya, sigwae, “Bada, ꞌanaoma sabi ꞌahwanoi ꞌoiuwa.” E "ma taudi meganamuli silotuyanegau ta siꞌesohegau ta gulahega sisapigau ma ꞌoinega siloheꞌamasigau, ma sabwelo ꞌetoi yatoholohila.” Yemesa ma Yoni ꞌidi ꞌahwanoi Yesu ꞌoina   !ꞌigwaeya, “Bewa tuta tahane Yelusalema, ma nobwa ꞌagu totebaina taugu Loheyaiguina ꞌitebaegau topwaoli madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao ꞌoidiya, ma ꞌigu ꞌamasa weyahina siloina, ma muliyetega siheꞌebwaegau taudi geya meYudiya ꞌoidiya, V% Cabwa ꞌedai sihanehane Yelusalema weyahina, ma Yesu ꞌinugenugeta ma ꞌana tomuliyao simulimuliya, ta maꞌidi nuwapwanopwano, ma tupwadi tomota wete maꞌidi ꞌateyoho ꞌedai simulimuliyedi. Eeta ꞌana tomuliyao site tuwelowedi ꞌibwau ꞌautehiledima ma ꞌihemataluwediya toꞌaha ꞌiꞌiunamo ma ꞌilatu ꞌoina,  / Ta bewa tutaina tohanugetao baibaiwadi ꞌabwa simuliya, ma taudi simulimuliya ꞌabwa sinugeta.” Yesu ꞌina ꞌamasa ꞌana hepwaila hetoina 8 i Ma Yesu ꞌigwaeya, “Ee moisa, ꞌeguma taiyawedi ꞌomi ꞌimi hadao ta tasimiyao ta nuhumiyao ta sinamiyao ta tamamiyao ta natumiyao ta ꞌimi baleꞌu wete waꞌebesinediya, ma wete muya waloba weyahigu ta wasa bwebweꞌana ꞌana hepwaila weyahina, ꞌami maisa tuta bewa waloba gide handeledi hadao ta tasimiyao ta nuhumiyao ta sinamiyao ta natumiyao ta ꞌimi baleꞌu wete, ma ꞌabwa galewa yawasimi hataya wete waloba.    3 Ta Pita Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, tauma togidega? Weyahina ꞌima tobwatobwao mabwaiyadi ꞌaꞌebesinediya ma ꞌamuliyegowa.” J   Coinega Yesu ꞌiꞌeꞌebubudi ma ꞌigwaeya, “Ginaula bewa mwau hedada tomota ꞌoidiya, ma hesi geya mwauna Yehoba ꞌoina, weyahina Yehoba ꞌoina ginaula mabwaiyana sowasowana.” C Yesu ꞌina gwaeina ꞌana tomuliyao sihesagoheya ma nuwadi ꞌihepwanopwano hedada, ma sihegwaeya, “Ceguma beno gide, taiya hede sawasawahina ma ꞌebe yaliyayaina ꞌiloba?” X) Ee moisa, kameli* tauna hebahebai madouna, ꞌoinega tupwana mwauna ma nidili* ꞌana bwalena ꞌoinega kameliina ꞌiluhu, ma hesi towasawasao ꞌidi luhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina mwau hedada.” =s Ma ꞌana tomuliyao nuwadi ꞌihepwanopwanowa ꞌina gwaeina weyahina. Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Natugwao, Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌana luhu mwau hedada. M Coinega Yesu ꞌiloꞌita dadana ma ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Ceguma taiyawedi taudi maꞌidi wasawasa madouna, ꞌidi luhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona mwauna.” 5c Gwae bewa loheyaina ꞌihesagoheya, ma ꞌina wasawasa madouna weyahina nuwana ꞌigala moisa, ma maꞌina nuwagala ꞌihila, ta Yesu ꞌina gwaeina geya ꞌimuliye. dA Coinega Yesu maꞌina yaliyaya loheyaina ꞌiꞌebubuya ma ꞌigwae, “Beno tuwa ꞌaigeda ginaula ꞌilosapuligowa. Coinega ꞌuhila ꞌino ꞌasa, ma ꞌino tobwatobwa mabwaiyana ꞌuhegimwaneye, ma ꞌadi maisa ꞌuheguyaiye towewelohe ꞌoidiya, eema ꞌunaoma ꞌumuliyegau, ꞌabwa muliyetega ꞌino wasawasa galewa ꞌuloba hila.” w Ma loheyaina ꞌigwaeya, “Bada, ꞌigu tuta sedasedega ꞌana siga nige, loinaedi yamuliya bwaibwainidiya.” %C Ma Yehobaina ꞌina loinao ꞌusanapu pwaidiya, beno ꞌabehega:Sahena loheꞌamasa.Sahena ganawala.Sahena yagaha.Sahena hepwaila ꞌaboꞌabo.Sahena ꞌabowega tomota ꞌidi tobwatobwa ꞌuꞌewaꞌewadi.Ma wete tamau ma sinau ꞌuheꞌasisiyanedi.” (I Ma Yesu loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Togidega ma ꞌoinega ꞌuꞌahwa bwebweꞌanegauwa? Geya ꞌeta taiya wete bwebweꞌana, beno tuwa Yehoba.  Ma Yesu ꞌitoholo ꞌitautauya, ma ꞌaigeda loheya ꞌipilima, ma ꞌiꞌetuluha Yesu matana, ma ꞌigwaeya, “Bada, yasanapugowa ꞌabehega ꞌowa toheꞌita bwebweꞌau, ꞌoinega toꞌaha yada paihowa ma ꞌane yawasigu miyamiya hatayana yaloba?” ~ Coinega Yesu gwagwamaedi ꞌiꞌahalidiya, ma wete ꞌiꞌabi tohodiya, eema ꞌigwae helauwediya. Wasawasa weyahina }/ Yahegwaegomi ꞌeguma taiyewedi taudi geyaꞌabwa gwagwama bewa gide ꞌidi hemisa, nata sahena Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina siluhuluhu.” f|E Ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌiꞌitediya ma ꞌiheliyediya, ꞌigwae, “Sahena gwagwama waꞌauꞌausidi, ma hesi watagwaledi ma ꞌoiguwa sinaoma, weyahina gwagwama bewa gide Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌilobwainediya. { Ma tomota gwagwama siꞌewedima Yesu ꞌoina ꞌabehega ꞌiꞌabi tohodi. Ma hesi ꞌana tomuliyao gwagwamaedi siꞌausidiya. z Ma wete ꞌeguma wahine mwanena ꞌisaꞌile ma ꞌihaibala, wahineina ꞌiganawala.” Yesu gwagwama ꞌigwae helauwediya 7yg Eeta Yesu ꞌihegwaediya, “Ceguma taiya loheya mwanena ꞌisaꞌile ma ꞌihaibala, loheya bewa mwanena nugenugetaina ꞌoina galana ꞌipaihoweya, weyahina ꞌiganawala. txa Muliyetega Yesu maꞌana tomuliyao sihila hadai, ma tomuliyaowedi sihesilala hila saꞌila weyahina. hwI Yehoba ꞌilagu ꞌaigedediya, ꞌoinega geya sowana tomota sitoho ma silagulagu wasiyedi.” |vq ma siteluwaedi wahidi ꞌaigeda tuwa. Mwalo siteluwaedi simiya wasiwasiya, ma bewa tutaina ꞌoina siloꞌaigeda. luQ Bewa lamuna ꞌoinega loheya tamana ta sinana ꞌiꞌebesinedi, ma mwanena baꞌidana simiyaluwa, t  Ma hesi wanuwatuhuyahi Yehoba ꞌina hemasalaha hauhauna ꞌoinega tomota ꞌeluwa ꞌihemasalahediya, loheyana ma mewahinena. xsi Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Mosese loina beno ꞌiꞌebwaegomiya ꞌimi deba paꞌala weyahina. Or Ma Palisiyao sigwaeya, “Mosese ꞌitagwala ma ꞌeguma loheya nuwanuwana ma ꞌisaꞌila, nugeta pepa ꞌaigeda ꞌoina ꞌina guipaila ꞌihepwaile, ma mwanena ꞌiꞌebwae, ma ꞌisaꞌile.” Vq% Ma Yesu ꞌigwaeya, “Togidega Mosese loina ꞌiꞌebwaya ꞌesegomiya?” Gp Ta Palisiyao sinaoma ma nuwanuwadi Yesuina sitoho, ꞌoinega sihesilala ꞌoina, sigwae, “Bada, togidega ꞌida loina saꞌila weyahina? Sawasawahina loheya mwanena ꞌisaꞌile?” \o 3 Ma Yesu tupwaina ꞌiꞌebesineya ma Yudiya ꞌina tupwa ꞌitauya, ma ꞌihabala weꞌaha Yolidani hali tupwa, eeta boda madouna siꞌetoꞌauta hilama ꞌoina, ma mumuganaina gide wete ꞌiheꞌita ꞌoidiya. ^n5 2Hola ginaula bwebweꞌana, ma ꞌeguma ꞌana ꞌamna ꞌigumwala geya sawasawahina ma ꞌiꞌamna hila. Coinega ꞌilobwainegomiya ma mumugami waboi walotoho, ꞌana lotohona gidemusa wahehelau hilegomi.”m3 1“Coinega tomota mabwaiyadi ꞌabwa ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌiꞌabi hebwebweꞌanedi, gide hola ꞌeꞌahai ꞌiꞌabi hebwebweꞌaneya. rl] 0Casaina ꞌoina mwahulu ꞌoidiya yapwayapwa sisopisopila hataya ma wete ꞌaiweina geya ꞌida gibowa. (kI /“Matau wete gidemusa ꞌeguma ꞌigihebeꞌugo ꞌubwaiyahule wete, weyahina geya ꞌeta ꞌana galamo ꞌeguma mamata ꞌaiꞌaigedau ma Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌuloba. Ma hesi gala hedadena ꞌoiuwa, ꞌeguma mamata luwaluwau siula suluhego ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ꞌoina. j .(-) eiC -“Ma wete ꞌeguma ꞌaheu ꞌigihe beꞌugo, ꞌilobwaineya ma ꞌuꞌupwa yahule. Beno geya ꞌana galamo ꞌeguma ma ꞌino lopego ma yawasiu bwebweꞌana ꞌuloba. Ma hesi gala hedadena ꞌoiuwa, ꞌeguma maꞌahe luwaluwau siula suluhego ꞌaiwe ꞌalaꞌalasinaina ꞌoina. Casaina ꞌoina ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina geya ꞌida gibowa. h ,(-) g9 +Wete ꞌeguma nimau ꞌigihebeꞌugo ꞌilobwaineya ma ꞌuꞌupwa yahule. Beno geya ꞌana galamo ꞌeguma manima ꞌupwaꞌupwau ma yawasi bwebweꞌana ꞌuloba. Ma hesi gala hedadena ꞌoiuwa ꞌeguma manima luwaluwau ma siula suluhego ꞌaiwe ꞌalaꞌalata hataya ꞌoina. pfY *“Ma hesi ꞌagu tohemisao gwagwamaedi ꞌeguma taiya ꞌitohodi, ma ꞌoidiyega ꞌaigeda ꞌiꞌabihebeꞌu, loheyaina bo wahineina ꞌilobwaineya ma daꞌule madouna taniꞌona sisipwa madaꞌulena siula suluhe niꞌuwa. Oe )Ma wete wanuwatuhu ꞌabehega ꞌeguma taniꞌomi ꞌiyahala ma taiya ꞌihenumegomi weyahina ꞌomi Keliso ꞌina bodao, tauna ꞌana maisa bwebweꞌana ꞌabwa ꞌiloba. Toꞌaha ꞌigihe galeya Ud# (Weyahina ꞌeguma taiyawedi geya siloloꞌalehegita, taudi silemelemegita. =cs 'Ma Yesu ꞌigwaeya, “Geya sowana waꞌauꞌausi, weyahina ꞌeguma taiya ꞌeta ginaula waiwaidi taugu saniguwega ꞌipaihowadi, geya sowana wete ꞌeta ꞌisinasinaligau. 9bk &Ma Yoni ꞌigwaeya, “Bada, ꞌaigeda loheya ꞌaꞌiteya saniuwega hiꞌahiꞌa ꞌiulaula latuhedi, ꞌoinega ꞌaꞌetobodeya weyahina loheyaina geya ꞌida boda.” a) %“Ceguma taiya ꞌowa gwama bewa gidemusa ꞌuhelauwe weyahigu, ꞌowa taugu wete ꞌuhelauwegau, ma geya ꞌabehega yaboi ꞌuhelauwegau ma wete ꞌagu Tohetune Yehoba baꞌidagu ꞌuhelauwemaiya.” Ceguma taiya tauna geya ꞌiloloꞌalehegita tauna ꞌilemelemegita {`o $Coinega ꞌaigeda gwama ꞌitoeyama ma gamwagamwanidiya ꞌihetoholoya ma ꞌiꞌatusapwaliya ma ꞌihegwaediya, ~_u #Coinega Yesu ꞌimiyatoiya ma site tuwelo ꞌibwauwediya ma ꞌiheꞌita ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Ceguma taiya ꞌowa nuwanuwau ma ꞌoimiyega ꞌuhebada, ꞌilobwainegowa ma ꞌuboi ꞌugihesuluhego ma ꞌuhetopaihowa ꞌiyamwao weyahidi.” ^ "Ma sideba mwadina, ꞌoinega geya sihemaisa, weyahina ꞌidi heꞌoheꞌohe lamuna beno taiya ꞌoidiyega ꞌidi tohanugeta. :]m !Eeta ꞌasa Kapaneumi ꞌoina sihapwesa ma hadai siluhuwa, ma nobwa Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihesilalediya ꞌigwae, “To ginaula weyahina waheheꞌoheꞌohe ꞌedai?” D\ Eeta sabwelo ꞌetoi mulina ꞌabwa yatoholohila.” Ma ꞌina heꞌita bewa weyahina geya sisanapu, ma hesi geya ꞌoina sihesilala, weyahina simatauta. Tonugeta taudi ꞌabwa simuliya k[O Nage ꞌoinega Yesu ma ꞌana tomuliyao tupwaina siꞌebesineya, ma Yesu geya nuwana ma boda sisanapu toꞌeha ꞌoina sitauya, ꞌoinega Galili ꞌedaina ꞌoina sitautauya, ma ꞌana tomuliyao ꞌiheꞌitediya ꞌina ꞌamasa weyahina, ꞌigwaeya, “Cabwa Loheyaiguina ꞌagu toteba ꞌiꞌebwayaegau ꞌagu ꞌalehao ꞌoidiya ma siloheꞌamasigau. Z FY Ma Yesu ꞌigwaeya, “Geya ꞌeta wete ginaula ꞌoinega ma hiꞌahiꞌa tapaꞌihapwese. Beno tuwa ꞌahwanoiyega Yehoba ꞌoina.” Yesu ꞌina ꞌamasa weyahina ꞌiheꞌoteꞌotetela PX Muliyetega Yesu ma ꞌana tomuliyao siluhu hadai ma nobwa siboi. Eeta tomuliyaowedi Yesu sihegwaeya, sigwae, “Bada, togidega tauma geya sawasawahina hiꞌahiꞌa ꞌapaꞌi ma ꞌihapesa?” vWe Ma Yesu gwama nimana ꞌiꞌabiya ma ꞌiꞌabihe toholoya, ta gwamaina ꞌitoholowa maꞌina bwebweꞌana. V Coinega hiꞌahiꞌaina ꞌiꞌasoꞌasona, ma ꞌana hebwasubwasumo ꞌiginaoya, ma ꞌidedela madouna, ma hiꞌahiꞌaina ꞌihapwesa ꞌitauya, ma boda gwamaina siꞌiteya ꞌana ꞌita gide ꞌiꞌamasa, ma simatauteya ma sigwae, “Beno ꞌiꞌamasa.” U} Ma boda baibaiwadi sipilipilima Yesu ꞌiꞌitediya, ꞌoinega hiꞌahiꞌa ꞌiheliyeya, ꞌigwae, “Cowa hiꞌahiꞌa ꞌino paihowega, gwama ꞌiheyauyauleya, yaloinego ma ꞌuꞌebesine hatae, ma geya sowana wete ꞌuluhuluhu hila ꞌoina.” T3 Nage ꞌoina loheyaina ꞌigwae hedahedada, “Moisa tuwa yahemisa, ma geya yahemisa hedada. Nuwanuwagu ma ꞌigu hemisa ꞌugihewaiwaiye.” OS Ma Yesu loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cugwae pwaiya, ‘Ceguma sowasowana,’ ꞌawa? Ma hesi ꞌunuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌeguma tahemisa, ginaula mabwaiyana sawasawahina ꞌoida.” mRS Ma ꞌeguma ꞌitai, sauga tupwana ꞌibeꞌu ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌoidiya ma sauga tupwana bwasi niꞌuna ꞌoidiya, nata eeta ꞌiloheꞌamasi. Coinega ꞌeguma sowasowana ꞌuda ꞌatemuyamuya ma ꞌuꞌabihetemai.” Q5 Ma tamanaina ꞌoina Yesu ꞌihesilala, ꞌigwae, “To tuta ꞌoina ꞌina lohala ꞌihegaineya?” Ma tamana ꞌigwaeya, “Cina tuta sedasedega. XP) Eeta gwamaina siꞌeweyama Yesu ꞌoina, ma hiꞌahiꞌa ꞌiꞌiteya Yesu, ꞌoinega ꞌiginaoya gwamaina ma ꞌitai ma baleꞌuwa ꞌibeꞌuwa, ꞌidededela ma ꞌahwanega gwala busobuso silatulatu. GO Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi togidega, ta deba paꞌala hedade? Tuta bewa ꞌimi deba paꞌala ꞌoinega yahewahi dabalala. Tuwa gwamaina watauyeyama ma yaꞌita.” N Tuta tupwana hiꞌahiꞌa ꞌina paihowega ꞌitaitai ma ꞌahwanega gwalabusobuso sihapwehapwesa, ma ꞌihesalaꞌiꞌita ma ꞌidededela. Coinega ꞌa tomuliyao yaꞌahwanoiyedi ma ꞌabehega hiꞌahiꞌa gwama ꞌoinega sipaꞌihapwese, ma geya sowasowadi.” =Ms Ma ꞌaigeda loheya bodaedi ꞌoidiyega Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌidi heꞌoheꞌohe lamuna natugu, weyahina ꞌina lohala ꞌoinega geya sawasawahina ma ꞌigwae. ~Lu Sipilima ma Yesu ꞌidi heꞌoheꞌohe weyahina ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina wahehegwaegwae?” wKg Ma tutaina boda Yesu siꞌinaneya nuwadi ꞌipwanopwanowa madouna, ma sipilipili mwayamwayau sabi ꞌitaina. :Jm Eeta ꞌoyega sisuluma ma ꞌana tomuliyao mabwaiyadi siloba hilediya, ma boda baibaiwadi baꞌidadiyao ma wete loina ꞌana toheꞌitao baꞌidadiyao siheꞌoheꞌoheya. VI% Ma Yesu ꞌigwaeya, “Cehe gidemusa. Ilaitiya ꞌabehega ꞌilatu nugetama, ma ꞌoinega ginaula mabwaiyana ꞌiꞌabihe dumwaludi. Ma hesi Ilaitiyaina ꞌilatu pwaima, ma tomota sipaihowa galagala ꞌoina gide ꞌidi nuwatuhu, toꞌaha gide Buki Tabu ꞌihepwaila nugeteya. Ma wete taugu Loheyaiguina toꞌaha weyahina Buki Tabu ꞌihepwaila nugetegauwa ꞌabehega muya baibaiwadi yalobadi, ma wete tomota silogwahategau?” Caigeda gwama ꞌihebwasubwasumo H CG Ma Yesu ꞌoina sihesilala wete, sigwaeya, “Toꞌaha weyahina loina ꞌana toheꞌitao sigwae ꞌabehega Ilaitiya ꞌinugetama, ma gwahunega Toꞌabihetenaina ꞌitautauyama?” F Coinega ginauledi sidahwediya, ma siboi sihehegwaegwae, sigwaeya, “Cina gwaeina toholohila weyahina togidega ꞌana sanapu?” bE= Coinega ꞌoyega sisulusuluma ma Yesu ꞌiloinaediya, ꞌigwae, “Ginauledi nige waꞌita pwaidiya geyaꞌabwa tomota ꞌoidiya wahehepwailedi eema ꞌana siga taugu Loheyaiguina ꞌamasega yatoholo hilama.” nDU Ma silomwayamwayauwa ma siloꞌita dadana, ma Yesu ꞌiboinamo, ma geya ꞌeta wete taiya siꞌita. KC Eeta yaloyaloha wete ꞌisuluwa ma ꞌiꞌahusamudiya. Yaloyalohaina ꞌoinega ꞌaigeda ꞌenana sihesagoheya, ꞌigwae, “Bewa natugu bwebweꞌana hedada, ma ꞌina gwae wahesagohe.” [B/ Beno Pita ꞌigwaegwae bwagabwaga weyahina tauna maꞌiyanao simatauta hedadeya. WA' Coinega Pita Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌida miya bewa bwebweꞌana, ꞌoinega ꞌimi hadahada ꞌetoi ꞌaꞌabidi, ꞌaigeda ꞌowa weyahiu, ꞌaigeda Mosese, ma ꞌaigeda Ilaitiya.” X@) Ma wete Ilaitiya ma Mosese sihapwesama ma Yesuina baꞌidadiu sihehegwaegwae. 7?g ma ꞌana ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena moisa, ma ꞌana ꞌita geya ꞌeta taiya baleꞌuwa sowasowana ma ꞌaleꞌoina ꞌiheꞌehau hila ꞌana waꞌewaꞌeꞌeina gide. _>7 Sabwelo sikisi mulina Yesu ꞌana tomuliyao ꞌetoi ꞌitoediya, taudi Pita ma Yemesa ma Yoni baꞌidanao sihaneya ꞌoya ꞌaigeda dudulena ꞌoina, ma siboi simiyamiya, siꞌiteya Yesu maninina ꞌimaedana G=  Ma wete Yesu ꞌihegwaediya, “Moisa tuwa, tupwami ꞌoimiyega geyaꞌabwa waꞌamaꞌamasa ma ꞌana siga Yehoba ꞌina loina waiwaina ꞌilatuma ma waꞌita.” Yesu ꞌana ꞌita hagana W<'&“Ma ꞌeguma taiya ꞌowa weyahigu ꞌuhedeba mwadimwadina, wete ꞌigu heꞌitao weyahidi ꞌuhedeba mwadimwadina, ma ꞌuuhalegau yaso* bewa galadi ma ganaganawalidi matadiya, ꞌabwa taugu Loheyaiguina* wete yauhalego, tutaina Tamagu ꞌina wasawasa maemaedanaina ꞌoinega yahilama ma aneloseyao wete baꞌidagwao.”q;[%Weyahina ꞌeguma yawasida moisa taheꞌwadalele, beno geya wete ꞌeta ꞌana hemiyalae ꞌimiyamiya. :'$Ma ꞌeguma ꞌida wasawasao baleꞌuwa madou hedadedi talobediya beno ginaula bwagabwaga, ma hesi ginaula madou hedada beno yawasida moisa. l9Q#Ma hesiyage ꞌeguma taiya yawasina ꞌinuwahi, ꞌabwa yawasinaina ꞌiheꞌwadalele. Ma ꞌeguma taiya weyahigu ma wasana bwebweꞌana weyahina yawasina ꞌitagwale ma ꞌiꞌamasa, tauna ꞌabwa yawasi moisa ꞌiloba. m8S"Coinega Yesu boda mabwaiyadi ma wete ꞌana tomuliyao mahetediyao ꞌibwau heꞌautedima, ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Taiya ꞌeguma nuwanuwana ma ꞌimuliyegau, ꞌilobwaineya ma ꞌiboi ꞌina loina ꞌilogwahate, ma ꞌaneyage ꞌiboi ꞌana kelose ꞌiꞌahali ma ꞌiꞌamasa, beno gide ꞌana ꞌedaꞌeda, ꞌeguma taiya ꞌimuliyegau.” 7%!Ma Yesu ꞌihasakowasi ma ꞌana tomuliyao ꞌiꞌeꞌebubudiya, ma ꞌiheliya Pita ꞌoina, ꞌigwaeya, “Cowa Seitani, bewa sauga ꞌuꞌebesinegau! Weyahina ꞌino nuwatuhuwedi nuwatuhu ꞌasa gabulena ꞌana nuwatuhu, ma hesi geya Yehoba ꞌina nuwatuhu gide.” l6Q Yesu ꞌina gwaeina bewa ꞌoinega ꞌilagu hemasalaheya ꞌina ꞌamasa weyahina. Coinega Pita Yesu ꞌitoeya, ma mahetena sinaowa hagana, ma Pitaina ꞌiꞌausiya ma ꞌabehega ginauledi sahena silatulatu Yesu ꞌoina. A5{Ma Yesu ꞌiheꞌale ꞌiheꞌita ꞌoidiya toꞌaha ꞌabwa ꞌoina ꞌilatu, ma ꞌigwaeya, “Taugu Loheyaiguina ꞌabwa muya madouna yaloba. Weyahina babada ta topwaoli madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao ꞌabwa silogwahategau ma siloheꞌamasigau, ma sabwelo ꞌetoi mulina ꞌabwa yatoholo hila.” 14[Ma Yesu ꞌiloina paꞌalediya, ꞌigwae, “Geya sawasawahina ꞌeta taiya ꞌoina wahehepwailegau.” Yesu ꞌihepwaila ꞌina muya ma ꞌina ꞌamasa weyahidi 63eCoinega wete ꞌihesilalediya, “Ma ꞌomi togidega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega taugu taiya?” Eema Pita ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cowa Keliso Toꞌabihetenaina.” l2QMa tomuliyaowedi sigwae, “Tomota tupwadi sigwaeya ꞌabehega ꞌowa Yoni Toꞌabihebabitaiso, ma wete tupwadi sigwae ꞌabehega ꞌowa Ilaitiya*, ma tupwadi sigwae ꞌabehega ꞌowa palopita nugenugetaina ꞌaigeda.” b1=Ta Yesu maꞌana tomuliyao sinaonao Sisaliya Pilipai tupwaidi weyahidi ma ꞌedai ꞌana tomuliyaowedi ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Togidega tomota ꞌidi gwae weyahigu wahesagohediya ꞌabehega taiya taugu?” 30_Coinega Yesu ꞌihewasaeya, ꞌigwae, “Geyaꞌabwa ꞌuhilahila ꞌasa madouna ꞌoina, ma hesi ꞌutauya ꞌuboi ꞌino hada.” Pita ꞌihepwaila Yesu weyahina /7Ma wete Yesu loheyaina matana ꞌiꞌabitoho hilediya, ma ꞌiꞌebubuna, eeta ꞌiꞌasilala bwaibwaina, ma ginaula mabwaiyadi ꞌiꞌitediya. .'Coinega loheyaina ꞌiloꞌita dadana ma ꞌigwaeya, “Tomota yaꞌitediya, ma ꞌadi ꞌita gide tuwa ꞌaiwe siꞌeꞌelo yawala.” z-mCoinega Yesu tomata gibugibuina nimana ꞌoina ꞌiꞌabiya ma ꞌitoeya, ꞌasaina siꞌebesineya. Ma Yesu loheyaina matana ꞌihulasiya, ma nimanega matanaina ꞌiꞌabitohodiya, ma ꞌihegwaeya, “Sawasawahina toꞌaha ꞌuꞌitadi?” .,UEeta Bedeseida ꞌoina sitauyama, ma loheya ꞌaigeda mata gibugibuina sitoeyama Yesu ꞌoina, siꞌahwanoiyeya ꞌabehega ꞌiꞌabitoho ma ꞌibwebweꞌana. + Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Comi togidega ta geya nuwami ꞌida sabwalena.” Yesu tomata gibugibu ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya K*Ma Yesu ꞌihenaida wete ꞌigwaeya, “Ma tutaina beledi sebeni ꞌoinega tomota powa tausani yaheꞌaidiya, ma hisa kodo ꞌulaheya ꞌoidiyega wahegogoneya?” Ma sigwae, “Sebeni.” )'Tutaina beledi nima ꞌoinega tomota paibi tausani yaheꞌaidiya hisa kodo ꞌulaheya ꞌoidiyega wahegogonediya?” Ma sigwae “Tuwelo.” -(SMamatami ma geya waꞌita, ma wete matenami ma geya wada hesagoha, ꞌoinega geyaꞌabwa wanuwanuwa tuhuyahi ꞌigu paihowao boda ꞌadi heꞌai weyahina, ꞌawa? 'Ma Yesu ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapuya, ꞌoinega ꞌihegwaediya, “Toꞌaha weyahina wagwaegwae ꞌabehega geya ꞌami haitemo? Beno geya weyahina taugu yagwaegwae. Togidega ꞌimi nuwatuhu siꞌelopota ma geya sawasawahina ma ꞌigu gwae lamuna wasanapu. &Coinega tomuliyaowedi siboidimo ꞌoidiya sigwaeya, “Yesu ꞌina gwaeina lamuna weyahina ꞌada haiteina tanuwanaideya.” %3Ma Yesu ꞌihemataluwediya, ꞌigwae, “Waꞌita Palisiyao* ma Helodi* ꞌadi beledi ꞌana ꞌebe ꞌabiheseseha ꞌoinega waꞌita yahigomi.” ]$3Ma hesi ꞌadi haite sinuwanaideya, ma beledi ꞌaigeda tuwa wagai ꞌitupwa. #7 Coinega ꞌiꞌebesinediya ma wagai ꞌigeluwa, ma sihabala hali tupwa. Helodi ma Palisiyao ꞌidi heꞌita gide beledi ꞌana ꞌebe ꞌabiheseseha :~i~|{{zYyxwv_u\tsrhqqjpp(onRm`lkujj=i^h&fedcbb7``_^^\\P[RZZYB[B A@F?>=<<=;::9<85665(433y2{11d0/t..h--8,f,+*))((('Z&e%w$z$'#7"! 7mwYYY&P|c' M ` RRTl!Pailato ꞌina toloꞌalehao Yesu sisapiya ma sitoeya ꞌina hada siluhuweya, beno toloꞌaleha ꞌidi tupwa madouna hadaina ꞌalona ma toloꞌalehao ꞌidi bodao mabwaiyadi sibwau heꞌautedima. kCoinega Pailato nuwanuwana ma boda ꞌiꞌabihe yaliyayaedi, ta Balaba ꞌilihasiya ꞌoidiya, ma ꞌina toloꞌalehao ꞌiloinaediya ma Yesu gulahega sisapiya ma muliyetega ꞌabwa situtuhepaꞌine kelose ꞌoina. Toloꞌalehao Yesu silotuyaneya =jsMa Pailato ꞌigwaeya, “Toꞌaha hede ꞌina pui ta ꞌoinega ꞌabehega ꞌamasa ꞌiloba?” Ma siwuiwui ꞌenadi madounega, sigwae, “Kelose ꞌoina tatutuhepaꞌi.” Oi Ma sitalaꞌasona, sigwae, “Kelose ꞌoina tatutuhepaꞌi!” tha Ma Pailato ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Togidega hede yaloina ꞌese tauna wabwauweya ꞌimi kini?” Cg Ma hesi topwaoli madoudi tomota ꞌidi nuwatuhu sihenuwalagu pwaiyeya ꞌoidiya, ꞌoinega Yesu siguipaileya ma Balaba hesi sanina siꞌinaneya, ma ꞌabehega ꞌilihasi weyahidi. mfS Weyahina Pailato ꞌisanapuya ꞌabehega topwaoli madoudi ꞌidi heꞌipiꞌipiyega siꞌwayamiya. vee Ma Pailato ꞌihegwaediya, “Nuwanuwami ꞌabehega meYudiya ꞌimi kini yalihasi weyahimi, ꞌawa?” idKEeta boda siꞌetoꞌautama ma siꞌahwanoiya Pailato ꞌoina, sigwaeya, “Sawasawahina ma ꞌaigeda loheya ꞌulihasi weyahima, gide ꞌima ꞌahwanoi ꞌoiuwa ꞌupaipaihowa bolime ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya?” ScTuta nage ꞌoina tupwadi meLoma ꞌadi ꞌalehao meYudiya deliya simiyamiya. Mwalo meYudiyaedi geya nuwadi meLoma ꞌidi loina, ꞌoinega siloꞌalehediya, ma ꞌaigeda ꞌoidiyega sanina Balaba ꞌalehaina ꞌalona tomota ꞌiloheꞌamasidiya. Coinega meLomaedi Balaba maꞌiyanao siꞌabiyahidiya ma deliya silagu luhuwediya. ;boBolime ꞌaigeda ꞌaigeda Hataona Guyaina ꞌoidiya toloinaina ꞌina mumuga beno deliyega ꞌaigeda loheya ꞌida lihasi ma ꞌilatuma, ꞌeguma taiya boda sihesinuweya. aMa Yesu geya wete toꞌaha ꞌida hemaiseya, ꞌoinega Pailato nuwana ꞌihepwanopwanowa madouna. Siloina ma Yesu ꞌiꞌamasa `Coinega Pailato Yesu ꞌihesilala hileya, ꞌigwae, “Togidega ta geya ꞌuda hemaisa? Hepwaila bewa siheheꞌewago ꞌuhesagoheya?” T_!Eeta topwaoli madoudi ginaula baibaiwana weyahidi Yesu siheꞌeweya. '^GCoinega Pailato Yesu ꞌihesilaleya ma ꞌigwae, “Cuhepwaila, ꞌowa meYudiya ꞌidi kini, ꞌawa?” Ma Yesu ꞌigwaeya, “Beno ꞌugwae pwaiya.” ~] wGona ꞌiꞌadaleya ma topwaoli madoudi ta babadao ta loina ꞌadi toheꞌitao ta wete toloinao mabwaiyadi siꞌetoꞌautama, ma siloina Yesu weyahina, ꞌoinega nimana sipaidiya ma sitauyeya Pailato ꞌoina ma ꞌabehega Pailatoina ꞌiloinae. \HTa tutaina ꞌoina ꞌamꞌam ꞌidouwa maluwa, ma nage ꞌoina Pita ꞌinuwatuhuya Yesu ꞌina gwaeina ꞌabehega “Muliyega ꞌabwa ꞌamꞌam ꞌidou maluwa, beno ꞌowa ꞌuuhalegau matoi.” Ma Pita ꞌina ꞌaboina galana ꞌinuwatuhuya, ma ꞌidouwa.![;GCoinega Pita ꞌiuhala moisa, ma gwae galana ꞌoinega ꞌibwauhaneya, ꞌigwae, “Yesu tauna wagwaegwaene, taugu geya yasanapu toho. Tamada!” hZIFMa Pita ꞌihesagoheya ma ꞌiuhala hila, ꞌigwae, “Taugu geya.” Tuta ꞌiꞌiuna mulina toꞌebubunaowedi Pita sihegwaeya, sigwae, “Moisa tuwa, ꞌuꞌabowa. Cowa Yesu ꞌina boda, weyahina ꞌowa gwama Galili.” YEMa gumalaulauina Pita ꞌihenima susuweya tomiyaedi ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Loheya nage Yesu ꞌina boda ꞌaigeda.” XDMa Pita ꞌiuhala, ꞌigwaeya, “Ginaulaina ꞌugwaegwaene geya yasanapu toho.” Coinega Pita ꞌilatuwa mulimuliya. .WUCta Pita ꞌiꞌiteya ꞌimwaimwailu. Coinega wahineina Pita ꞌiꞌeꞌebubuya, ta ꞌigwaeya, “Yesu gwama Nasaleta ꞌowa mwalo baꞌidau wamiyamiya, ꞌawa?” VyBTa Pita ꞌabwa ꞌatamana ꞌimiyamiya, ma topwaoli madouna ꞌina topaihowa gumalaulauna ꞌaigeda ꞌilatuma, zUmANage ꞌoina tupwadi tomota Yesu siꞌesoheya, ma matana ꞌaleꞌowega siwaduya, ma sihunu dadaneya maꞌidi ꞌehetete, sigwaeya, “Cuhegwaemai taiya ꞌihunugowa?” Ma toꞌita yahinedi Yesu siꞌabiyahiya, sisapiya ta sitauyeya. T?Coinega topwaoli madounaina ꞌigamwasowala moisa, ꞌoinega ꞌiboinamo ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌigaliya, ma ꞌigwaeya, “Cina gwae galana wahesagoheya? Moisa, loheya bewa Yehoba ꞌisinaliya. Tuwa! Geyaꞌabwa wete ꞌana toheꞌewao sigwaegwaene ꞌina puiyao weyahidi. Togidega ꞌimi nuwatuhu Yesu weyahina?” Ma ꞌoinega mabwaiyadi sigwaeya, “Cilobwaineya tuwa ma ꞌiꞌamasa!” S@?Rw>Ma Yesu ꞌigwaeya, “Cehe! Taugu! Ma wete ꞌabwa taugu Loheyaiguina waꞌitegau Tohewaiwai moisa ꞌina ꞌebeulega yamiyamiya, ma wete galewa yaloha debadiyega yanaoma.” :Qm=Ma Yesu tuwa ꞌihehenono ta geya wete ꞌida gwaeya. Eeta topwaoli madouna Yesu ꞌihesilala hileya, ꞌigwae, “Togidega, ꞌowa Yehoba natuna Toꞌabihetenaina, ꞌawa?” BP}<Coinega topwaoli madouna ꞌitoholowa gamwagamwanidiya, ma Yesu ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Geya ꞌuda hemaiseya, ꞌawa? Loheloheya ꞌidi heꞌewa ꞌoiuwa ꞌuhesagoheya?” OO;ma hesi ꞌidi heꞌewa ginaula bewa weyahina geya sihemahemahetena. SN:“Yesu ꞌina gwae ꞌaigeda ꞌahesagoheya ꞌigwae, ‘Hada Heꞌasisi bewa tomota siꞌabiya, ꞌabwa yaligehi yahule, ma sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya yaꞌabihila, ma geya tomota nimadiyega,’ ” YM+9Ma tupwadi ꞌoidiyega sitoholowa ma Yesu siheꞌewa ꞌaboꞌaboweya, sigwae, L8Weyahina toheꞌewao baibaiwadi sihehepwailamo, ma hesi ꞌidi hepwailaedi geya sihemahemahetena. Taudi mabwaiyadi toꞌabo tuwa. 4Ka7Eeta topwaoli madoudi ta babadaedi nuwanuwadi Yesu ꞌana toheꞌewao silobadi ma ꞌidi heꞌewaina ꞌoinega Yesu siloheꞌamasi, ma hesi geya ꞌeta wete siloba. 4Ja6Ma Pita bwagebwagega Yesu ꞌimulimuliye ma ꞌinaoma Topwaoli madouna ꞌina ꞌasa, ma Pitaina toꞌitayahinao baꞌidanao simiyatoiya ta ꞌaiwe ꞌoina simwaimwailu. 1I[5Ma Yesu sitoeyama ma siluhuweya topwaoli madouna ꞌina hada, weyahina hadaina ꞌoina topwaoli madoudi ta babadao ta loina ꞌana toheꞌitao siꞌetoꞌautama. }Hs4ta siꞌabisapuliya ta ꞌana ꞌaleꞌomo siꞌeweya, ma bugebugewanamo ꞌidena. Yesu sitoeya toloinao ꞌoidiya ~Gu3Ma ꞌaigeda hewali maꞌana ꞌaleꞌo ꞌaigeda tuwa Yesu ꞌimuliyeya, ma toloꞌalehao nuwanuwadi siꞌabiyahi, GF2Coinega Yesu ꞌana tomuliyao mabwaiyadi sidena sineya. E-1Ta toꞌaha lamuna ꞌoinega geya waꞌabiyahigau sabwelowedi gamwagamwanimiya yamiyamiya Hada Heꞌasisi ꞌoina ma yaheheꞌita tomota ꞌoidiya? Ma tuwa hesi ginaula bewa silatuma ma ꞌane palopitao ꞌidi gwae nugeta Buki Heꞌasisi ꞌalona sihapwesa bwaibwaina.” #D?0Ma Yesu boda ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Nuwana taugu toyagaha ta ꞌoinega maꞌimi ꞌebeꞌaleha ma maꞌimi wepasi wanaoma sabi ꞌabiyahigau. 5Cc/Ma Yesu ꞌana bodao ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌitotoholo deina, ma ꞌina ꞌelepa ꞌilisiloloya, ma totaꞌona madouna ꞌina topaihowa tenana ꞌiꞌupwa yahuleya. :Bo.Eeta bodaedi silatuma ma Yesuina siꞌabiyahiya. VA%-Coinega ꞌidumwaluwa Yesu ꞌoina ma ꞌihelauweya ma ꞌiꞌatusapwaliya. F@,Ma Yudasa ꞌilaꞌilalaina ꞌiꞌebwaya pwaiya ꞌoidiya, ꞌihepwaileya, ꞌigwae, “Ceguma taiya yaꞌatusapwali, beno tauna Yesu, ma waꞌabiyahi ma walomatayahi ma watauye.” ]?3+Yesu ꞌabwa ꞌigwaegwae ma Yudasa ꞌihapwesama, tauna Yesu ꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌaigeda ꞌoidiyega. Beno weyahina topwaoliyao madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao ta babadao sihewasaedima ꞌidi toꞌalehao Yudasa mahetediu ma ꞌabehega Yesu siꞌabiyahi, ma bodaedi ꞌidi ꞌebe ꞌalehao ta wepasi wete siꞌewediya. f>E*Watoholo ma tatau, weyahina ꞌagu totebaina bewa ꞌinaonaoma.” Yesu ꞌana ꞌabiyahina 2=])Ta Yesu wete ꞌilaga ma ꞌiꞌahwaꞌahwanoi, ma ꞌina hilama hetoina ꞌoina ꞌilobediya siꞌenosinediya, ta ꞌihegwaediya, “Togidega, ꞌabwa waꞌenoꞌeno ma waꞌaiꞌaiyawasi? Ta ꞌigu tuta bewa ꞌilatu pwaima ma taugu Loheyaiguina ꞌiꞌiunamo sitebaegau togala ꞌoidiya. l<Q(Ma wete Yesu ꞌihila ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, ꞌilobediya wete siꞌenosinediya, weyahina mata ꞌenoꞌeno ꞌiꞌewa pwaidiya. Ma ꞌilohanohanodiya, ta sitoholowa maꞌidi debamwadina, ma geya wete ꞌidi gwaemo. P;'Coinega Yesu ꞌilaga hila ma ꞌina ꞌahwanoiina ꞌilohileya. y:k&Ma wete ꞌihegwaediya mabwaiyadi, ꞌigwae, “Cilobwainegomiya ma waꞌoꞌoyatola ma waꞌahwaꞌahwanoi, ma ꞌoinega geyaꞌabwa Seitani ꞌitohotoho hedadegomi. Moisa yaluyaluwami nuwanuwana, ma hesi wahimi siꞌelodabalala.” j9M%Coinega ꞌihila ma sitetoiyedi ꞌilobediya siꞌeno sinediya, ma Pita ꞌilohanohanoya, ꞌigwae, “Saimoni, togidega ta ꞌuꞌenoꞌeno. Geya sowasowahiu ma tuta ꞌiꞌiuna tuwa ꞌoina ꞌuꞌoyatola, ꞌawa?” q8[$ꞌigwaegwae, “Tamagu, paihowa baibaiwana sowasowahiu, ꞌoinega nuwanuwagu ma muya biyoina bewa ꞌoiguwega ꞌuꞌewayahule, ma hesi geya ꞌabehega taugu ꞌigu nuwatuhuwega, ta hesi ꞌowa ꞌino nuwatuhuwega ꞌupaihowa.” )7K#Ma Yesu ꞌihutulaga tupwana ma ꞌibeꞌu talutalubuꞌiya ma ꞌiꞌahwaꞌahwanoi ꞌabehega ꞌeguma sawasawahina muya bewa Yehoba ꞌiꞌewa yahule, "6="ma ꞌihegwaediya, “Cigu nuwagala madouna ma ꞌoinega ꞌabehega yaꞌamasa, ma ꞌomi tuwa ꞌebwa wamiyamiya, waꞌoꞌoyatola ta walomatayahi.” x5i!Ma sitetoi baꞌidanao ꞌitoediya, taudi Pita ma Yemesa ma Yoni, ta Yesu ꞌiꞌateyohowa maꞌina nuwagala, 84i Ma sinaowa ꞌaigeda tupwa sanina Gedesemani ꞌoina, ma ꞌana tomuliyaowedi ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Bewa ꞌoina wamiyamiya, ma taugu yaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina.” 3Ma ꞌoinega Pita ꞌiꞌahwapaꞌala ꞌigwaeya, “Bada, geyaꞌabwa yauhauhalego. Ceguma siloheꞌamasigo, taugu wete baꞌidau siloheꞌamasigita.” Tomuliyao mabwaiyadi wete gide sigwae ꞌesa. Yesu Gedesemani ꞌoina ꞌiꞌahwaꞌahwanoi 29Ta Yesu Pita ꞌihegwaeya, “Yagwae moisa ꞌoiuwa nihuwana nata muliyega ꞌabwa ꞌamꞌam ꞌidou maluwa, beno ꞌowa ꞌuuhalegau matoi.” p1YCoinega Pita ꞌigwaeya, “Nata mabwaiyadi sidenasinego, ma taugu tuwa baꞌidau tamiyamiya.” _07Ma ꞌigu toholohila mulina Galili ꞌoina yatauya, ma ꞌomi muliguwega wanaoma.” N/Ma Yesu ꞌihegwaediya, “Ciꞌiunamo ma mabwaiyami wadena sinegau, gide Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila ꞌigwaeya,‘Toꞌitayahina sipi yaloheꞌamasi ma sipiyedi siꞌelelewana.’ .Coinega wali ꞌaigeda siwaliyeya ma sihapwesa sihaneya ꞌoya Olibe ꞌoina. Yesu ꞌihepwaila latu uhala weyahina %-CMa yahegwaegomi tuta bewa ma mulina waini bewa geyaꞌabwa ꞌoinega yanumanuma hila ma ꞌana siga waini ꞌehauna ꞌabwa yanuma Yehoba ꞌina tupwa.” {,oTa wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Bewa bweyahigu ꞌidaudau tomota mabwaiyami weyahimi, beno loina ꞌehauna. + Ta waini mabiyoina wete ꞌiꞌeweya, ma weyahina ꞌiloyauwedo Yehoba ꞌoina, ma ꞌiꞌebwaediya, ma mabwaiyadi sinuma. %*CCabwa siꞌaiꞌai, ma Yesu beledi ꞌiꞌeweya ma weyahina ꞌigwae helauwa, ta ꞌihisiya ma ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Bewa waꞌai wahigu.” C)Taugu Loheyaiguina ꞌabwa yatauya ꞌedaina mwalo Buki Tabu ꞌoina sihepwaila nugeteya, ma hesi ꞌagu totebaina nuwagalagalaina moisa; ma bwebweꞌana ꞌeguma mwalo sinana geyaꞌabwa ꞌihehenatune, weyahina ꞌina liꞌu ꞌoinega ꞌihenuwa galagala ꞌina paihowa galana weyahina.” Badaina ꞌina ꞌai ({Ma Yesu ꞌigwaeya, “Cagu totebaina ꞌomi wate tuwelowedi ꞌoimiyega, ta tauna baꞌidagu gaeba ꞌoina ꞌaꞌai. 'Ma Yesu ꞌina gwae bewa weyahina sinuwagala, ta ꞌaigeda ꞌaigeda Yesu sihegwaeya, sigwae, “Bada, taiya? Nuwana taugu?” z&mma site tuwelo simiyatoiya sabi lohepaꞌala. Ta ꞌidi ꞌai ꞌalona Yesu ꞌihegwaediya, “Ciyagwao yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega ꞌaigeda loheya bewa baꞌidadai taꞌaiꞌai, ꞌabwa tauna nata ꞌiꞌiunamo ma ꞌitebaegau.” =%uTa lahilahiya Yesu maꞌana tomuliyao sinaoma, ^$5Coinega tomuliyaowedi sitauya ma ꞌasa Yelusalema ꞌoina siluhuwa ma toꞌaha gide Yesu ꞌigwaeneya ꞌoidiya ginauledi mabwaiyadi silobediya, ta hadaina ꞌoina Hataona ꞌeꞌahaina siꞌatububuya weyahidi. # Eema ꞌiheꞌitegomi tupwa madouna tabwana ꞌatuꞌatububuina. Tauna ꞌoina Hataona ꞌeꞌahaina waꞌatububu weyahida.” %"C Coinega ꞌana tomuliyao ꞌeluwa ꞌihewasediya maꞌadi hemataluwa, ꞌigwaeya, “Watau Yelusalema, ma ꞌeguma loheya ꞌaigeda maꞌina ꞌebegoi ꞌiꞌahaliya waloba, loheyaina wamuliye ma baꞌidamiu waluhu hadai, ma tonihada wahegwae bewa gide, wagwae, ‘Bada bewa gide ꞌigwae ꞌesa ꞌigwaeya, “To tupwa ꞌeguma ꞌutagwale ma ꞌoina maꞌagu tomuliyao Hataona ꞌeꞌahaina ꞌaꞌai?” ’ !O  Guyai ꞌana tuta, beledi geya ꞌana ꞌabi hesesehamo siꞌaiꞌai, ma ꞌana sabwelo nugenugetaina ꞌoina lamiyao sihunudi Hataona ꞌana ꞌebe nuwatuhuyahina weyahina, ma sabweloina ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyao sihegwaeya sigwae, “Bada, taꞌeha ꞌoina nuwanuwau ma Hataona Guyaina weyahina ꞌaꞌatububu?”  Yudasa ꞌina gwae sihesagoheya, ma siyaliyaya ma ꞌoina sigwae hemisa ꞌabehega ꞌana maisa siꞌebwae. Coinega Yudasa tuta bwebweꞌana ꞌiloyamweya ma ꞌabehega Yesu ꞌoidiya ꞌitebae ma siꞌabiyahi. Yesu ma ꞌana tomuliyao siꞌaiꞌai @y Coinega Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda site tuwelo ꞌoidiyega, tauna Yudasa Isakaliyota, ꞌitauya topwaoliyao ꞌidi babadao ꞌoidiya ma nuwanuwana Yesu ꞌoidiya ꞌitebae. b= Ma moisa tuwa, ꞌabwa wasagu ꞌana guguya tomota sihesagohe baleꞌu mabwaiyana ꞌoina, ma wahine bewa ꞌina paihowa ꞌoiguwa wete wasana siheꞌoteꞌotetele.” Yudasa ꞌina tagwala Yesu ꞌana teba weyahina 1Ma wahine bewa toꞌaha ꞌoina madouna ꞌipaihoweya ꞌoiguwa, beno wahigu ꞌiheholoi nugeteya sabi ꞌatububuina ꞌagu lagu galiha weyahina. 3_Toweweloheyedi wagwaegwaenedi tuta baibaiwana deimiya simiyamiya, ma ꞌeguma to tuta nuwanuwami tuwa walemedi, ma taugu hesi geya tuta dudulena baꞌidamiu tamiyamiya. %CMa Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tuwa! Walolagu! Geya sowana wahine waꞌabiꞌabi hedohedou, weyahina ꞌina lema ꞌoiguwa bwebweꞌana hedada. 0YCilobwaineya ma holowaina ꞌihegimwaneye ma ꞌana maisa teli handeledi kina gide ꞌiꞌewa ma ꞌiheguyaiye towewelohe ꞌoidiya.” Coinega wahineina siheliyeya. veMa tupwadi tomota siꞌiteya ma wahine silomugiyeya, sigwae, “Toꞌaha weyahina holowa ꞌimudaliya? r]Yesu ꞌabwa Bedani ꞌoina ꞌimiyamiya Saimoni ꞌina hada, tauna mwalo lepelo ꞌaigeda; ma tutaina Yesu ꞌiꞌaiꞌai Saimoni ꞌina hada, wahine ꞌaigeda maꞌina holowa ꞌiluhuma; ma holowaina sanina nadi, maisana madouna, ma ꞌana botolo* ꞌausala hedadena. Ma wahine botoloina ꞌahwana ꞌiꞌahulaseya, ma holowaina Yesu debana ꞌisiweya. 9kma sigwaeya, “Geyaꞌabwa guyaina ꞌalona Yesu taꞌabiꞌabiyahi, tabu ma tomota sigamwasowalegita ma siloꞌalehegita.” Wahine Yesu ꞌiheholoiya ꞌasa Bedani ꞌoina > wHataona Guyaina ꞌana ꞌebe nuwatuhuyahina ꞌabwa ꞌilatu sabwelo ꞌeluwa mulina. Guyaina ꞌalona ꞌadi pwalawa geya ꞌana ꞌebe ꞌabi hesesehamo siꞌai. Ma topwaoli madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao sinuwanuwatuhu togidega ma Yesu siꞌabo ꞌese eema ꞌabehega siꞌabiyahi ma siloheꞌamasi, y %“Cigu hemataluwa bewa ꞌoimiya ma wete tomota mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌabehega walomatayahi bwaibwaini.”L $Geyaꞌabwa yalatulatuma ma ꞌenoꞌenowega ꞌatemi yaloheyoho. _7 #Coinega ꞌilobwainegomiya ma walomatayahi ma wayamweyamwegau, weyahina toni hadaina ꞌina latu ꞌana tuta geya wasanapu, nuwana lahilahiya, nuwana nihuwana gamwana, nuwana gona ꞌadaꞌadale, nuwana gonagona. -S "Cebeꞌita wete Yesu ꞌiꞌebwaediya ꞌigwae, “Ceguma ꞌaigeda bada ꞌabehega ꞌina hada ꞌabwa ꞌipilisine ma ꞌitautau hali tupwa, ꞌina topaihowa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌidi paihowa ꞌiheguyaidi, ma ꞌiloinedi ma ꞌabehega ꞌina hada siꞌitayahi, ma wete hada ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌana toꞌitayahina ꞌihegwae, ꞌigwae, ‘Geyaꞌabwa ꞌuꞌenoꞌeno, ma hesi ꞌulomatayahi bwaibwaini.’ N !Coinega walomatayahi, weyahina ꞌigu tuta hilama geya wasanapu.” M “Ma hesi geya ꞌeta taiya ꞌisanapu to tuta nuwana to sabwelo ꞌoina yahilama, ta wete aneloseyao galewa geya sisanapu. Ma taugu wete geya yasanapu. Ta Tamagu ꞌiboinamo ꞌisanapuya. ! “Cabwa galewa ma baleꞌu sisawala, ma hesi ꞌigu gwae geya sowana ꞌisawasawala. Cina hilama ꞌana tuta geya ꞌana tosanapumo h I Moisa tuwa, yaso bewa geya sowana wagumwagumwala ma ꞌana siga ginaulaedi mabwaiyadi silatu. / W Ma wete ꞌilaꞌilalaowedi ꞌoimiya yahepwailediya, ꞌeguma to tuta ma waꞌita lobadi, beno wasanapuya ꞌabehega ꞌigu tuta hilama ꞌana tuta ꞌiꞌehohoya. / W “Cebeꞌita saido* ꞌoinega yaheꞌitegomi ꞌabehega ꞌeguma saido nabaina hauhaudi ꞌilagulagudi, beno wasanapuya ꞌesihe ꞌana tuta ꞌabwa ꞌilatu. ; o ꞌoinega ꞌigu aneloseyao yahetunedi, ꞌigu bodao hesihesinuwaidi sihegogonedima baleꞌu ta galewa ta yaumai mabwaiyadi ꞌidi tupwa ꞌoidiyega. Cebeꞌita saido ꞌoinega  ! Tuta nage ꞌoina mebaleꞌu taugu Loheyaiguina siꞌitegau yaloha ꞌoidiyega yasulusuluma maꞌigu waiwai ta maꞌigu wasawasa madouna, ta ma ꞌipwala galewa sigubagubala, ma ginaulao galewa mabwaiyadi simiyamiya ꞌidi waiwai siꞌelo weꞌa. |q “Ma tuta mwauwedi ꞌigumwala ma muliyetega sinala ꞌiguguyou, ma wete waiꞌena ꞌina maedana ꞌigibo, nU Coinega waꞌita yahigomi, weyahina ginaulaedi bewa yahepwaila pwaiya ꞌoimiya. Yesu ꞌina hilama hI Weyahina Keliso ꞌaboꞌabodi ma palopita ꞌaboꞌabodi beno silatulatuma ma ꞌilaꞌilala waiwaidi tomota ꞌoidiya siheꞌitaedi, ma ꞌoidiyega ꞌeguma sawasawahidi Yehoba ꞌina bodao hesihesinuwaidi siꞌabowedi.  “Tutaina ꞌoina ꞌeguma taiya ꞌihegwaegomi, ꞌigwae, ‘Keliso bewa’ nuwana ‘Nage,’ sahena wahehemisaedi. nU Mwau nina ꞌana sabwelowao ꞌeguma Yehoba sahena ꞌiꞌabiꞌabi hetotoꞌupe beno tomota mabwaiyadi siꞌamasa, ma hesi Yehoba sabwelowedi ꞌabwa ꞌiꞌabi hetotoꞌupadi, tauna ꞌina tomotaiyao hesihesinuwaidi weyahidi. |q “Moisa tuwa, tuta nage ꞌoina mwau hedada, weyahina tutaina Yehoba baleꞌu ꞌihemasaleheya ꞌoinega ma ꞌana siga nige geya ꞌaigeda wete mwau nage gide ꞌida latuwa, ma ꞌabwa geya sowana wete mwau bewa gide ꞌida latu hila.   Coinega waꞌahwanoi waiwai ma tuta bwebweꞌana Yehoba ꞌiꞌebwaegomi ꞌimi tuta dena ꞌoina, ma sahena gogai ꞌana tuta. T! “Ma tuta nage ꞌoina togamwa ma tohesusuwao sihenuwaꞌoleꞌole.   Ma ꞌeguma taiya wete tanoha ꞌipaipaihowa geyaꞌabwa wete ꞌihilahila ꞌana ꞌaleꞌo hali tupwa ꞌilaguya ꞌiꞌewa. ~- Ma ꞌeguma taiya wagahata ꞌimiyamiya ꞌidena mwayamwayau, ma sahena ꞌiluhuluhu hila ꞌina hada ꞌalona ꞌina tobwatobwa sabi ꞌewadi. }7 “Cabwa ꞌeguma ꞌomi waꞌitadi hali tomota ginaula gala hedadedi ma didigadi sihetoholodi tupwa heꞌaheꞌasisina ꞌoina (Ceguma taiya nage gwaeina ꞌihasili ꞌabwa ꞌisanapu), tuta nage ꞌoina Yudiya ꞌana tomiyao ꞌilobwainediya ma ꞌoya ꞌoidiya sidena. q|[ Ta tomota mabwaiyadi ꞌabwa siloꞌalehegomi weyahina ꞌomi ꞌabehega ꞌagu tohemisao. Ma hesi taiyawedi ꞌomi weyahigu waꞌatepatu ee ꞌana siga tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina, nata ꞌebe yaliyaya waloba. Mwau madouna {9 “Ta wete tuta sinaonaoma ꞌoidiya tomota ꞌidi susu ꞌalodiya ꞌaleha ꞌihapwesa weyahigu, beno loheya tasina ꞌitebae ma siloheꞌamasi. Ma wete gide tamana natuna ꞌitebae ma siloheꞌamasi. Ma wete gwagwama sinadiyao ta tamadiyao sitebaedi ma siloheꞌamasidi. 1z[ “Ma ꞌeguma toloinao matadiya sihetohologomi yatala weyahina, sahena waꞌateꞌateyoho togidega wagwae ꞌesa. Ma hesi maꞌimi ꞌatepatu tuwa wagwae, weyahina geya ꞌabehega ꞌomi ꞌimi gwae wahehepwaile, ma hesi Yaluyaluwa Tabuna nata gwae ꞌiꞌebwaegomi, ma wahepwaila latuhe. y Ma teteligu bwebweꞌana ꞌiꞌelelewana nugeta tupwa mabwaiyana ꞌoidiya, ma muliyetega tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌihapwesa. bx= “Ta ꞌomi hesi waꞌitayahigomi, weyahina tomota ꞌabwa siꞌabiyahigomi ma sitauyegomi yatala weyahina, ta Hada Tapwalolo ꞌoidiya sisapigomi, ta wete ꞌabwa toloinao ma kiniyao matadiya sitoegomi ma watoholo ma siheyatalaegomi, beno weyahina ꞌomi ꞌabehega taugu ꞌigu bodao, ta saugaina ꞌoina teteligu wahepwaile ꞌoidiya. *wM Weyahina ꞌabwa hali boda ma hali boda siꞌaleha hiladi, ma wete hali ꞌebeloina ma hali ꞌebeloina siloꞌaleha hiladi, ma wete mwaniꞌiniꞌi sipilipili hali tupwa ma hali tupwa ꞌoidiya, ma gomale madoudi sihapwehapwesa. Ma ginaulaedi bewa tuta mwauna ꞌana ꞌebehegaina tuwa. rv] Wete wasa ꞌabwa wahesagohedi ꞌalehao deimiya, ma wete bwaga, taudimo siꞌaleꞌaleha hiladi, ma hesi sahena waꞌateꞌateyoho. Ginaula bewa nata silatu nugeta ma hesi baleꞌu ꞌana ꞌebelosaloha ꞌana tuta ꞌabwa hedada. Hu  Weyahina ꞌabwa tomota baibaiwadi saniguwega sinaonaoma ma ꞌabehega sihanugeta puigomi, ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega sigwae, ‘Taugu Kelisoina,’ ma tomota baibaiwadi simuliyedi. t Coinega Yesu ꞌiheꞌale ꞌoidiya ꞌihepwaila ma ꞌigwaeya, “Waꞌita yahigomi tabu ma tomota tupwadi siꞌabowegomi. 7sg “Bada ꞌuhegwaemai to tuta ꞌoina Hada Heꞌasisi siligehi, ma to ꞌilaꞌilala ꞌadi ꞌita ꞌoidiyega ꞌada sanapu ꞌabehega ginauledi ꞌiꞌiunamo silatuma?” zrm Muliyetega Yesu ꞌitauya Olibe ꞌoyana ꞌoina ta ꞌimiyatoiya, ma ꞌoinega Hada Heꞌasisi Yelusalema ꞌoina ꞌiꞌeꞌebubuna, ma Pita ta Yemesa ta Yoni ta Andulu sinaoma ma siboidimo Yesu baꞌidadiu, eema sihegwaeya, sigwae, *qM Ma Yesu ꞌigwae, “Hadaedi madoudi ꞌuꞌitediya ꞌiꞌiunamo ma mabwaiyadi siligeha yahuledi ma geyaꞌabwa wete ꞌeta tupwa waꞌitaꞌita hila.” p  Eeta Yesu maꞌana tomuliyao Hada Heꞌasisi ꞌoinega silatuwa, ma ꞌana tomuliya ꞌaigeda Hada Heꞌasisi ꞌana hadao Yesu ꞌiheꞌitaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌuꞌita hadaedi ꞌadi paihowa bwebweꞌana hedada, daꞌule madoudi ꞌoidiyega siꞌabidiya.” ^o5 ,Weyahina mabwaiyadi ꞌidi tupwa madouna ꞌimiyamiya, ma hesi hiwape nage weweloheina, ma ꞌina mane mabwaiyana ꞌilaguya, ta geya ꞌeta wete ꞌina tupwa ꞌimiyamiya ma ꞌoinega ꞌana ꞌigimwane.”>nu +Yesu ꞌiꞌiteya ma ꞌana tomuliyao ꞌibwau heꞌautedima, ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Moisa tuwa, hiwape nage ꞌina helau mabwaiyadi ꞌidi helau ꞌimadou sinediya. \m1 *ma wete hiwape wewelohena ꞌiꞌiteya ꞌina helau toea ꞌeluwamo ꞌilagudiya. Ql )Yesu Hada Heꞌasisi ꞌoina helau ꞌana ꞌebe lagu deina ꞌimiyatoiya, ma tomota ꞌidi helau mane silagulagu ma Yesu ꞌiꞌeꞌebubuna, ma towasawasao ꞌidi helau madoudi ꞌiꞌitediya, Gk (Ta wete tuta mabwaiyana tomota matadiya siꞌahwaꞌahwanoi dudulena Yehoba ꞌoina, ma hesi ꞌidi ꞌahwanoiina geya bwebweꞌana, weyahina ꞌatediya sinuwanuwatuhu togidega nata hiwahiwape siꞌabo ꞌesedi ma ꞌidi tobwatobwao siꞌewadi. Coinega nata Yehoba maisa galana ꞌiꞌebwaedi.” Hiwape ꞌina helau j 'Ma wete nuwanuwadi ꞌebemiya bwebweꞌana hada tapwalolo ꞌoidiya, ma wete guyai ꞌadi tuta nuwanuwadi ma wagahata simiyatoi. $iA &Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Sahena loina ꞌana toheꞌitao mumugadi wamulimuliye. Weyahina taudi mumugadi tuwa gidemusa tuta baibaiwana nuwanuwadi maꞌadi ꞌaleꞌo duduledi siꞌotedi, ma tomota gamwagamwanidiya sisakosakowasi ma ꞌabehega siheꞌasisiyedi. nhU %Debidaina ꞌina Bada Keliso, ꞌoinega togidega hede ta Debida ꞌina susuwega ꞌabwa Keliso ꞌiliꞌuma?” Ma boda mabwaiyadi Yesu ꞌina heꞌita nuwadi ꞌiꞌeweya. Yesu loina ꞌana toheꞌitao ꞌiꞌahwa galegalediya g $Weyahina Debida mwalo Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌoinega Kelisoina ꞌiꞌahwa badaeya, ꞌigwae:Yehoba ꞌina gwae ꞌigu Bada ꞌoina, ꞌigwaeya, ‘Cigu ꞌebeulega ꞌumiyatoi ma ꞌana siga ꞌa ꞌalehao yalagu suluhedi ꞌaheu gabulena.’ gfG #Ma ꞌoinega Yesu Hada Heꞌasisi ꞌalona ꞌiheheꞌita tomota ꞌoidiya, ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Togidega ma ꞌoinega loina ꞌana toheꞌitao sigwae ꞌabehega Debida ꞌina susuwega Keliso ꞌiliꞌuwa? Ee "Ta Yesu loheyaina ꞌina gwae ꞌihesagoheya ꞌabehega dumwaluna, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Beno gwae moisa, ma ꞌowa Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina ꞌuhahalatulatu.” Tuta nage ꞌoina tomota Yesu simatauteya, ma geya ꞌeta taiya sowasowana ma ꞌihesilala hila. Kelisoina tauna Debida ꞌina susu 4da !Coinega ꞌilobwainegita ma tahelauwe ꞌateda mabwaiyanega ta nuwada mabwaiyanega ta ꞌida waiwai mabwaiyanega, ma wete ꞌiyadao tahelauwedi gidemusa tauda tahehelau ꞌesegita. Loina ꞌeluwaedi madoudi, ma hesi hebai nuwana ꞌeꞌahai tapwaoliye Yehoba ꞌoina, beno geya madouna, ꞌawa?” [c/ Eeta loina ꞌana toheꞌitaina Yesu ꞌina gwae ꞌihesagoheya, ma ꞌigwaeya, “Bada, ꞌino gwae beno gwae moisa, ꞌabehega tauna ꞌiboinamo tuwa Yehoba, ma geya ꞌaigeda wete Yehoba ꞌimiyamiya. $bA Ma ꞌaigeda wete loina madouna bewa: Ciyamwao ꞌuhelauwedi gide ꞌowa ꞌuboi ꞌuhehelauwego. Loina ꞌeluwaedi loina mabwaiyadi simadou sinediya.” a Coinega ꞌino Bada Yehoba ꞌuhelauwe ꞌateu mabwaiyanega ta yaluyaluwau ta nuwau ta wete ꞌino waiwai mabwaiyana ꞌoidiyega. ` Ta Yesu ꞌigwaeya, “Loina madouna bewa: Comi meIsileli ꞌigu gwaeina wahesagohe ꞌabehega Bada Yehoba ꞌiboinamo. \_1 Eeta loina ꞌana toheꞌita ꞌaigeda ꞌinaoma, ma taudi ꞌidi heꞌoheꞌohena Yesu baꞌidadiu ꞌihesagoheya, ma ꞌidi hesilalao ꞌadi maisa Yesu ꞌoinega ꞌihesagohediya wete ꞌabehega ꞌausala hedada, ꞌoinega tauna wete Yesu ꞌoina ꞌihesilala ꞌigwaeya, “Bada, loina mabwaiyadi ꞌoidiyega to loina madouna?” n^U Yehoba geya tomota ꞌamaꞌamasidi ꞌidi Yehoba, ma hesi tomota mayawasidi ꞌidi Yehoba, ꞌoinega tubudaowedi mayawasidi bewa tuwa simiyamiya. Ma ꞌomi ꞌimi heꞌita ginaula bewa weyahina geya dumwaluna.” Loina madoudi Y]+ “Mwalona Yehoba Mosese ꞌihegwaeya toholohila weyahina, ꞌeguma Buki Heꞌasisi wahasili, nata waꞌita loba. Weyahina tutaina Mosese yoho ꞌawawa ꞌitautauya ma Yehoba ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌoinega Moseseina ꞌihegwaeya ꞌigwae, ‘Taugu Ebalahamo ꞌina Yehoba, ma Aisake ꞌina Yehoba, ma Yakobo ꞌina Yehoba.’ v\e Toholohila ꞌana tuta ꞌoina tomota geyaꞌabwa sihaihai, ma hesi ꞌidi miya aneloseyao galewa gidemusa. <[q Ma Yesu ꞌidi hesilalaina ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Bewa ꞌimi heyauyaule, weyahina Buki Heꞌasisi geya wada sanapuya, ma wete Yehoba ꞌina waiwai geya wada sanapuya. Zw Coinega toholohila ꞌana tuta wahineina nata to loheya mwanena moisa? Weyahina mabwaiyadiyedi wahineina sihaiya?” {Yo Ma site hataedi wete gidemusa siꞌamaꞌamasa ma hesi geya natudiyaomo. Ta muliyetega wahine wete ꞌiꞌamasa. }Xs Coinega tasina deinega hiwapeina ꞌiꞌeweya, ma wete simiyamiya ta geya ꞌihenatuna, ma loheyaina ꞌiꞌamasa. Coinega ꞌebeꞌita siꞌebwaeya sigwae, “Caigeda loheya matasinao simiyamiya ꞌadi baibaiwa site sebeni, ma ꞌadi tautuwaina ꞌihaiya ma muliyetega geya ꞌihenatuna ma loheyaina ꞌiꞌamasa. Coinega wete tasina deinega hiwapeina ꞌihaiya, ta wete gidemusa geya ꞌihenatuna ma ꞌiꞌamasa. V# “Bada, ꞌida loina bewa gide Mosese* ꞌileleya, ꞌigwae, ‘Ceguma ꞌaigeda loheya ꞌihai ma geya natunamo ma ꞌiꞌamasa, loheyaina tasina hiwapena baꞌidana sihai, ma ꞌeguma wahine ꞌigamwa beno natunao ꞌihenatunediya toꞌamasaina miyalaenao’ ” U' Coinega wete Sadusiyao* sinaoma ma Yesu ꞌoina sihesilala, taudi geya sihemihemisa toꞌamasa ꞌidi toholohila weyahina, ma sigwaeya, Tw Ta Yesu ꞌihegwaediya, “Ee gide, ꞌeguma Kini ꞌina ginaula waꞌebwae Kini ꞌoina, ma ꞌeguma Yehoba ꞌina ginaula Yehoba waꞌebwae.” Ma Yesu ꞌina gwaeina weyahina nuwadi ꞌihepwanopwano madouna. Toꞌamasa ꞌidi toholohila :Sm Coinega mane daꞌule ꞌaigeda siꞌebwaeya. Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Mane bewa ꞌoina taiya ꞌana maꞌamaꞌayau ma sanina?” Ma sigwae “Kini Sisa.” aR; Sowasowana takesiina tahemaisa Kini ꞌoina, bo sahena?” Ma Yesu ꞌidi ꞌabo ꞌisanapu pwaiya, ꞌoinega ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina watohotohogau? Hana maneina waꞌeweyama, ma yaꞌita.” Q Sitauyama Yesu ꞌoina ma sihegwaeya, sigwae, “Bada, ꞌasanapugowa ꞌabehega ꞌowa toheꞌita moisa, ma tomota ꞌidi waiwai weyahina geya ꞌuda matauta, ma tuwa gwae moisega ꞌuhehepwaila mahemahetena tomota mabwaiyadi ꞌoidiya, beno Yehoba ꞌina ꞌeda ꞌuheheꞌita bwaibwaini. Coinega togidega? Cilobwainegita ma Kini Sisa* ꞌina takesi taꞌebwae, bo sahena? IP  Ma ꞌoinega babadaowedi sihetunediya tupwadi Palisiyao* ma wete Helodi* ꞌina bodao, ma taudi sitauya Yesu ꞌoina ma ꞌabehega hesilalega sida ꞌabowe ma ꞌina hemaisa pui siloba. ,OQ Yesu ꞌina gwae hegehegediyedi topwaoli madoudi ma Palisiyao sihesagoheya, ma sisanapuya ꞌabehega taudi tuwa weyahidi ꞌigwaegwae, ꞌoinega sitohotoho ma siꞌabiyahi, ma hesi geya sawasawahina weyahina simatauta boda ꞌoidiya. Eeta siꞌebesineya ma sitauya. Sisa ꞌina takesi @N{ Beno Bada ꞌina paihowa ꞌebe henainaida ꞌoida.” $MA Wete Yesu gwae hegehegedi Buki Heꞌasisi ꞌoinega ꞌihepwaileya, ꞌigwae, “Wanuwatuhuya Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila bewa gide:Logidiina mwalo tohadaꞌabi siguipaileya,
ta bewa sihetoholo nugeteya hada mata ꞌahwaina ma logidi mabwaiyadi ꞌiloinaedi. L Yesu ꞌina heꞌoteꞌotetela ꞌilosalohiya, ma ꞌihesilala ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Toꞌaha ꞌabwa badaina ꞌipaihowa? Moisa tuwa badaina ꞌabwa ꞌinaoma ma topaihowaedi ꞌiloheꞌamasidi, ma tanohaina toꞌitayahi hagadi wete ꞌiꞌebwaedi.” ^K5 Coinega siꞌabiyahiya ta siloheꞌamasiya, ma tanohega siula latuheya papaliya.” MJ “Ma natunaina ꞌilatuwa ꞌoidiya ma toꞌitayahinaowedi siboidimo ꞌoidiya sigwae, ‘Bada bewa natuna ꞌinaonaoma, ma ꞌeguma taloheꞌamasi nata tanoha bewa mabwaiyana taloinae.’ BI} “Nage ꞌoina ꞌaigeda tuwamo ꞌimiyamiya, tauna natuna moisa. Tauna wete ꞌihewasaeya ꞌoidiya, ꞌina nuwatuhu ꞌigwaeya, ‘Tauna tuwa natugu, nata siheꞌasisiyane.’ x`~~h}||G{zz,yyBy2x8ww)uuttNrrr'qKpoo!mm lukjuihhKgg$fe;dGcybb(aq`__^s]\[ZYXXfXVWaVUUTTS6RR|QQ5POoON3MpLKKaJJvIIHHyGG6FEEDzCCBAAZA@A?>==(<;;g::R877c6544[33s3922A11G0//*.--++**p))J((d'X&%$$$#2"m!! nuxN/y#1g!=|x 6 Lf}x! 3Buki bewa ꞌoina Yesu Keliso ꞌina heꞌita tetelina. Yehoba ꞌiꞌebwaeya ma ꞌabehega Yesu ꞌiheꞌitae ꞌina topaihowao ꞌoidiya, ma sisanapu toꞌaha nata ꞌilatu. Heꞌitaina bewa Yesu Keliso ꞌina anelose ꞌihetuneya, ma ꞌabehega Yoni ꞌoina ꞌihepwaila. g G:Bada Yesu Keliso ꞌina helauwega yaluyaluwami sida miya bwebweꞌana. Taugu Paulo.yk:Ma tohekalesiyao taudi Sisa ꞌina hada sipaipaihowa, ma tohekalesiyao mabwaiyadi wete ꞌidi helau ꞌoimiya. +:Cigu helau Yesu Keliso ꞌina tohekalesiyao mabwaiyadi ꞌoidiya. Wete ꞌiyagwao ꞌebwa mahetegwao ꞌamiyamiya ꞌidi helau ꞌoimiya. I :Coinega ꞌida Yehoba Tamadaiina tada hepwatuwe hataya. Emeni. 1[:Coinega ꞌigu Yehobaina ꞌimi nuwatuhuwao mabwaiyadi nata ꞌiꞌebwaegomi, beno tauna ꞌina wasawasa baibaiwa hedada Yesu Keliso ꞌina paihowao ꞌoidiyega. pY:Ma ꞌimi ꞌeheleina Epapilodito ꞌitauyeyama, mabwaiyana yalobeya ꞌimaha tasitasiwa, gide ꞌane ꞌimi pwaoli bwebweꞌana Yehoba ꞌoina, wagabu pwaiya eeta mahaina bwebweꞌana Yehoba ꞌinisoya, ta weyahina ꞌiyaliyaya. 3_:Cigu gwae bewa geya ꞌabehega nuwanuwagu ꞌehele wada ꞌebwaegau, ma hesi ꞌabehega ꞌimi ꞌehele huwaina ꞌoimiya ꞌida madou, ꞌami lema moisa weyahina. }:Moisa tutaina mwalo Tesalonaika ꞌoina yamiyamiya ꞌagu lema maꞌaigeda ta muliyetega heluwena wete waꞌebwaegauwa. =s:Comi mePilipai wasanapu pwaiya ꞌabehega wasa bwebweꞌana ꞌana hepwaila nugeta ꞌoimiya ꞌoina, tutaina Masidoniya yaꞌebesineya, eeta geya ꞌeta ꞌasa tohekalesiyao ꞌidi ꞌehele ꞌoinega silemelemegau, ꞌadi lema ꞌoiguwega ꞌana maisa weyahina, ma hesi waboimo mePilipai walemegauwa. ~u:Ma ꞌiyamo ꞌigu miya mwau bewa wagihe malamalai pwaiya ꞌimi lemega, ta weyahina yaloyauwedo madouna ꞌoimiya. uc: sawasawahigu miya mabwaiyana ꞌoidiya yada yaliyaya tuwa, weyahina tauna mahetegu ꞌigihe waiwaiyegauwa. ,Q: nuwana miya mwau ꞌoidiya nuwana ꞌebe yaliyaya ꞌoidiya, nuwana tuta ꞌeliꞌeli, nuwana ꞌeguma maꞌagu gomale, nuwana yahewasawasa, nuwana yahewewelohe, 1[: Ta hesi geyaꞌabwa yalolomugi ꞌigu miya mwau mwalo ꞌoidiya weyahidi, weyahina yasanapu pwaiya sawasawahigu miya mabwaiyadi ꞌoidiya maꞌigu yaliyaya tuwa, 4a: Cida Badaina ꞌigihe yaliyaya pwaigauwa, weyahina bewa tuwa waꞌatemuyemuyegauwa. Moisa mwalo nuwanuwami ma walemegau, ma ꞌiyamo geya ꞌeta ꞌeda wada lobeya. r]: Comi wada heꞌauꞌaunawegau, ꞌigu paihowao waꞌitediya, ta ꞌigu gwaeyao ta ꞌigu heꞌitao wahesagohediya ta wasanapudiya. Coinega Yehoba maꞌina nuwadaumwala mahetemiu nata wayaliyaya. MePilipai ꞌidi helau Paulo ꞌoina a;:Ciyagwao, bewa ꞌaigeda wete loguguya ꞌabehega wada nuwatuhu ginaula moisadi maꞌadi heꞌasisi weyahidi, ma ginaula dumwadumwaludi weyahidi, ma ginaula ꞌehaudi weyahidi, ma ginaula ꞌadi ꞌita ꞌausaladi weyahidi, ma ginaula helahelauidi weyahidi, ta ꞌeguma toꞌaha bwebweꞌana ꞌoidiya bo nuwana ꞌebe hepwatu ꞌoidiya. -S:ma Yehoba ꞌina lemao tomadou hedada ꞌoidiyega ꞌabwa ꞌigihe yaliyayegomi, ma ꞌoinega Yesu Keliso mahetemiu ꞌatemi ta ꞌimi nuwatuhuwao sibwebweꞌana. E:Geyaꞌabwa ꞌaigeda toꞌaha weyahina wanuwanuwa, ma hesi maꞌimi loyauwedo ginaula mabwaiyadi weyahidi, Yehoba ꞌoina waꞌetuluha, ta ꞌimi nuwatuhuwao weyahidi waꞌahwanoi, ):Cilobwainegomiya ma tomota mabwaiyadi ꞌimi heꞌalamaꞌiꞌita sida sanasanapu, weyahina ꞌiꞌiunamo ꞌida Badaina ꞌina sauga hilama. ~ u:Tuta baibaiwana ꞌoidiya wada yaliyaya ꞌida Bada weyahina, ta wete yahegwae hilegomi ꞌabehega wayaliyaya. J  :Cowa wete tohanugeta, ꞌowa ꞌiyagu moisa yaꞌahwanoi ꞌoiuwa ma wahiwahineyedi ꞌulemedi, weyahina mwalo taudi mahetegwao ꞌapaihowa mahemahetena, wasa bwebweꞌana ꞌana hepwaila ꞌoina, ta wete Kelemeniti ma tupwadi wete ꞌagu tolemao mahetemayao ꞌapaihowa, taudi sanidi yawasi bukiina ꞌalona leleleina. $ A:Comi wahiwahine sanimi Yuꞌodiya ma Sinitiki yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoimiya ma wada ꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu hila, ꞌida Badaina nuwanuwana gidemusa. m  U:Ciyagwao nuwagu waꞌeweya moisa, ta yahelauwegomiya, ma ꞌabehega ꞌomi ꞌigu ꞌebe yaliyaya moisa, nuwanuwagu ma loguguyaedi wamuliyedi, ma ꞌoidiyega watoholo paꞌala, ꞌida Bada weyahina, ta tauna mahetemiu. Loguguya  :Ma tutaina ꞌihilama wahida ꞌida buidi, nige weꞌaweꞌadi, ma ꞌida buidi gide tauna wahina waiwaina ta ꞌehauna gidemusa, ma ꞌina paihowaina bewa tauna ꞌina waiwaiyega, weyahina tauna sawasawahina ma ginaula mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌihetoloina.+O:Ma tauda hesi ꞌida tupwa galewa, eema nage ꞌoinega ꞌada Toꞌabihetena, tauna ꞌida Bada Yesu Keliso, ꞌabwa ꞌihilama, ta tauna weyahina tayamwayamwa. G:Taudi nata ꞌabwa ꞌebelosaloha ꞌoina sihesilae, weyahina ꞌidi hemisa gamwa seseha weyahina, ma nuwatuhu ꞌebe debamwadinao sihehepwatuwedi, weyahina nuwatuhu baleꞌumo nuwanuwadi. :Ma ꞌiyamo tomota tupwana baibaiwadi ꞌidi mumuga ꞌoinega Keliso siloꞌaleheya, tauna Kelisoina weyahida ꞌiꞌamasa kelose ꞌoina. Toloꞌalehaowedi mwalo yahepwailediya ꞌoimiya, bewa tuwa wete maꞌigu dou yalohila, ma galaedi ꞌoimiya yahepwailedi. ,Q:Ciyagwao mabwaiyami waheꞌauꞌaunawegau, ma taiyawedi taudi ꞌidi mumuga gidemusa taugu, ꞌoidiya waꞌebubuna, ma ꞌomi wete gidemusa wamumuga ꞌesa. R:Ma ꞌiyamo ꞌilobwainegita ma ginaulaedi talobediya taꞌabimomosidi. nU:Coinega mabwaiyada bewa gidemusa tada nuwanuwatuhu mahemahetena, ꞌeguma ꞌida nuwatuhu simatuha pwaiya. Ta wete ꞌeguma toꞌaha weyahina ꞌimi nuwatuhu hagana, ginaulaina lamuna Yehoba wete ꞌabwa ꞌiheꞌita ꞌoimiya. Q:beno ꞌebe masiina, Yehoba ꞌana maisa galewa Yesu Keliso ꞌoinega. F: Ciyagwao, geya yagwaegwae ꞌabehega yaꞌabiyahi pwaiya, ta hesi ꞌigu nuwatuhu ꞌaigeda tuwamo, ꞌoinega nuwatuhu muliguwa yanuwanaidedi, ma toꞌaha mataguwa weyahidi yatoho waiwai, nU: Geya ꞌabehega toholo hila yalobeya, geya wete ꞌigu mumuga mabwaiyana sibwebweꞌana, ta hesi bewa ꞌigu ꞌebe masiina, ma ꞌabehega yaꞌabiyahi, weyahina nuwatuhu bewa weyahina Yesu Keliso ꞌiꞌabiyahi pwaigauwa. S: ma ꞌoinega, ꞌeguma sawasawahina ꞌamasega taugu wete yatoholo hila. 2~]: Nuwanuwagu wete Keliso yada sanapu ma ꞌina toholohila ꞌana waiwai yalotoho, ta ꞌina muya wete tauna gidemusa yada lotohodi, wete gide ꞌigu ꞌamasa gide tauna, }/: ma wete nuwanuwagu Keliso mahetegu ꞌamiya, geya ꞌabehega taugu ꞌigu mumuga dumwadumwalunega, bo Mosese ꞌina loinao ꞌoidiyega, ta hesi hemisa Keliso ꞌoina weyahina, beno ꞌida mumuga dumwadumwaluna Yehoba ꞌiꞌebwaegita ꞌida hemisa Keliso ꞌoina weyahina. &|E:Moisa tuwa, ꞌigu Bada Yesu Keliso ꞌana sanapu bwebweꞌana hedada, eeta wasawasa baleꞌu ꞌibwebweꞌana sinediya, ꞌoinega wasawasaedi yaꞌahwa ginaula besobesowediya, eeta Keliso weyahina ginaula mabwaiyadi yaulediya ta yaꞌahwa galaediya, weyahina nuwanuwagu Keliso namo, q{[:Ma hesi saniguina madouna yaꞌahwa ginaula besobesoweya, weyahina Keliso namo ꞌoina yatagwalegauwa. z:Eeta yahetapewa madouna tohekalesiyao yagihe ꞌamꞌamnediya, ta geya ꞌeta wete Mosese ꞌina loinao yaligeligehi. uyc:weyahina taugu gwama Isileli moisa, ꞌigu susu Beniyamina, eeta sabwelo ꞌeit ꞌigu liꞌu mulina ꞌigu ꞌebeselolo ꞌwapina siꞌupweya, gide meYudiya ꞌima ꞌilaꞌilala, eema wete Palisiyao ꞌidi loinao yamuliyediya moisa. x:Moisa tuwa, sawasawahigu ma wasawasa baleꞌu weyahina yagwae hane, weyahina taugu sanigu tomota baibaiwadi sanidiyao ꞌihane sinediya, Lw:Ma hesi tauda ꞌada ꞌupwa ꞌateda, ta geya ꞌwapida, ꞌeguma Yehoba ꞌoina taꞌetuluha yaluyaluwanega, eema Yesu Keliso namo tahepwatuwe, ma sahena wasawasa baleꞌu ꞌoina tahehemisa. v!:Waꞌitayahigomi galagalaidi ꞌidi mumuga gide tuwa ꞌedewa ꞌoidiyega, taudi ꞌadi ꞌilaꞌilala siꞌupwaꞌupwa ꞌwapidiya. Au }:Ciyagwao, ꞌilobwainegomiya wete ma ꞌida Bada ꞌoina wada yaliyaya. Mwalo ꞌami loina yaleleyawa, ta bewa tuwa wete nuwanuwagu ma yalele hilawa, ma ꞌoinega wamiya bwebweꞌana. ntU:Moisa tuwa, Epapilodito Keliso ꞌina paihowa ꞌoina lohalega ꞌiꞌiunamo ma ꞌiꞌamasa, weyahina ꞌomi geya sawasawahina ma walemegau, ma Epapiloditoina ꞌipasima ta ꞌilemegau, eeta ꞌoinega lohalaina ꞌilobeya.Us#:Eeta ꞌeguma to tuta ꞌilatuwa ꞌoimiya, Bada saninega wabwauwe maꞌimi yaliyaya ꞌoina. Ta tupwadi Bada ꞌina topaihowao, ꞌeguma sitauyawa ꞌoimiya, waheꞌasisiyanedi gidemusa Epapiloditoina. Jr :Bewa weyahina nuwanuwagu madouna ma yahetuneyawa, ma waꞌita hila ꞌabehega maꞌina bwebweꞌana, ma tauna weyahina wayaliyaya, ta wete ꞌabehega taugu ꞌigu ꞌateyoho ꞌigumwala. :qm:Moisa ꞌilohala madouna, ma ꞌiyamo Yehoba ꞌiꞌatemuyemuyeya, ma wete taugu ꞌiꞌatemuyamuyaegauwa, weyahina ꞌeguma Epapiloditoina ꞌiꞌamasa nata yanuwagala moisa. Kp:eeta bewa tuwa nuwanuwana ꞌomi, ma tutaina mwalo ꞌina lohala wasana wahesagoheya, ꞌebwa tauna ꞌinuwanuwatuhu ma ꞌabehega geyaꞌabwa ꞌomi waꞌateꞌateyoho ꞌina lohala weyahina. o :Ta bewa tuwa ꞌigu nuwatuhu ꞌabehega ꞌilobwaineya ma Epapilodito yahetune hileyawa ꞌoimiya, tauna tasigu ta mahetegu ꞌapaipaihowa, tuwa gide ꞌaloloꞌaleha Yesu Keliso weyahina. Epapiloditoina mwalo ꞌagu lema ꞌoimiyega ꞌitauyeyama, tna:Ta wete yahemisa ꞌabehega Bada ꞌina lemega tuta ꞌiꞌiuna ma taugu wete yatauyawa yahaboꞌenegomi. lmQ:Coinega ꞌeguma tutaina ꞌagu loina yahesagohe, nuwanuwagu ma Timotiina yahetuneyawa ꞌoimiya. l:Ta Timoti wasanapuya ꞌabehega loheya bwebweꞌana, ma tuwa gidemusa natugu mahetegu wasa bwebweꞌana weyahina ꞌahehetapewa waiwai. k:ma ꞌiyamo ꞌagu tolemao baibaiwadi taudimo weyahidi sinuwanuwatuhu, ta geya Yesu Keliso ꞌina paihowa weyahina sida nuwanuwa. Lj:Timoti ꞌiboinamo ꞌimi miya weyahina ꞌinuwanuwatuhu madouna, >iu:Yanuwatuhuyahi ꞌabehega Bada Yesu ꞌina lemega sawasawahina tuta ꞌiꞌiuna ꞌoina Timoti yahewaseyawa, ma ꞌane wasami ꞌitauyeyama ꞌoiguwa, ma weyahimi yayaliyaya. Nh:Coinega ꞌilobwainegomiya, ma ꞌomi ma taugu tayaliyaya hegogona. Wete ꞌeguma ꞌagu ꞌalehao ꞌiꞌiunamo siloheꞌamasigau, gide sipwaoliyegau, tuwa yayaliyaya, ma ꞌomi wete wada yaliyaya. Mwalo tutaina Yesu wahemiseya ꞌana ꞌita gidemusa wapwaopwaoli Yehoba ꞌoina, ma ꞌeguma yaꞌamasa, ꞌigu ꞌamasaina ꞌomi ꞌimi pwaoliyedi ꞌiloheposeyanedi. [f/:Ciyagwao, wasa bwebweꞌana waꞌabiyahi momosi ma ꞌoinega yawasimi miyamiya hatayana waloba, ma tutaina Keliso ꞌihilama taugu yayaliyaya weyahimi. Genuwagu ma ꞌigu paihowa ꞌoimiya ꞌadi mudala. =es:ma hesi ꞌabehega ꞌomi Yehoba natunao bwebweꞌami ma ꞌehaumi, ta geya wete ꞌimi galamo ma mebaleꞌu ꞌidi mayale ꞌomi. Weyahina taudi ꞌidi mumuga guguyou ma galadi. udc:Eema ꞌimi paihowa ꞌoidiya maꞌimi tagwala wapaihowa ta geyaꞌabwa maꞌimi lowahiꞌwata walolomugi, c : weyahina Yehobaina ꞌatemiya ꞌihetahetapewa, ta ꞌabehega tauna ꞌina nuwatuhuwega ꞌomi wanuwanuwatuhu ma wapaipaihowa. b: Ciyagwao ꞌomi hematamatana lamuna. Mwalo mataguwa wahematamatana, ta bewa tuwa ꞌoimiyega yamiya bwaga, ma tuwa ꞌabwa wahematamatana moisa. Coinega ꞌilobwainegomiya ma Yehoba wamataute ta wete watoho waiwai ma ꞌina ꞌabihetena waloba, a: ma taꞌahwa moisae ꞌabehega Yesu Keliso tauna Badaina, ta wete Tamada Yehoba tahepwatuwe. Casilala mebaleꞌu weyahidi ~`u: ta ꞌoinega tauna sanina weyahina megalewa ma mebaleꞌu ma wete toꞌamasao eema mabwaiyada taꞌetuluha ꞌoina, v_e: Coinega Yehoba Yesu ꞌiꞌabihaneheya, ma wete sanina ꞌiꞌabihaneheya sani mabwaiyana tabwanidiya, f^E:Ciheloheya ta ꞌinuwasuluwa eeta ꞌitagwaleya ꞌiboinamo ta ꞌiꞌamasa kelose ꞌoina. ]:ta hesi Yehoba ꞌina wasawasa ꞌiꞌebesineya, ma ꞌiliꞌuwa baleꞌuwa eema ꞌiheloheya masiha, hewali ꞌaigeda gidemusa. 7\i:Yesuina Yehoba, ma genuwana ma ꞌihetoloina, \[1:Cilobwainegomiya ma ꞌimi nuwatuhuwao Yesu Keliso ꞌina nuwatuhu gidemusa. Z:Ma geyaꞌabwa waboi ꞌimi paihowa weyahina wanuwanuwa, ta hesi ꞌiyamiyao ꞌidi miya bwebweꞌana weyahina wanuwatuhu. |Yq:Geyaꞌabwa wanuwanuwa hane, nuwana waheheꞌipiꞌipi, ma hesi wanuwasulu ma ꞌiyamiyao sanidiyao wagilagasidi. RX:Ceguma gidemusa, ꞌilobwainegomiya ma wanuwatuhu mahemahetena ma wahelau hilegomi ꞌomi, yaluyaluwami ma ꞌatemi ꞌidi heꞌaigeda ꞌoinega, ta ꞌimi helauina weyahina, ꞌane yayaliyaya moisa. jW O:Togidega, Keliso sawasawahina ꞌigihe ꞌatepatugita, nuwana ꞌina helau ꞌigihe waiwaiyegita? Togidega yaluyaluwa Tabuna sawasawahina ꞌiheꞌiyaꞌiyaguwegita, ma ꞌoinega tahelau hilegita ma taheꞌate muyamuyaegita? AV }:taugu gidemusa ꞌigu loꞌaleha Keliso weyahina ꞌagu muyao waꞌitediya, ta bewa tuta wahesagohediya, ta ꞌomi wete ꞌimi loꞌaleha ma ꞌami muyao gidemusa waloba ꞌesedi.U :Weyahina Yehoba ꞌitagwala pwaiya ꞌoimiya ma Keliso ꞌoina wahemihemisa, ma tauna wete weyahina waꞌemuyamuya, gT I:ma geyaꞌabwa wete wamatamatauta ꞌami ꞌalehao ꞌoidiya. Ma ꞌeguma ꞌami ꞌalehaowedi ꞌimi ꞌatepatu siꞌita, beno taudi sisanapu moisa ꞌabehega sida hesilae, ma ꞌomi ꞌabihetena waloba Yehoba ꞌoinega. zS o:Ta hesi waꞌitayahigomi ma ꞌane ꞌimi paihowao ꞌoidiyega tomota Keliso tetelina siꞌahwa bwebweꞌane, eema ꞌeguma yahaboꞌenegomi, bo nuwana ꞌeguma yamiya hila, tuwa wasami bwebweꞌana yahesagohe ꞌabehega maꞌimi ꞌatetagwala watoholo paꞌala, ta maꞌimi nuwatuhu mahemahetena eema ꞌoinega wahetahetapewa wasa bwebweꞌana ꞌana hemisa weyahina, pR [:Eema ꞌabwa ꞌigu haboꞌena hila ꞌoina, wayaliyaya madouna, beno Yesu Keliso ꞌina lema ꞌoida. Q 7:Coinega yasanapu bwaibwainiya ꞌabehega ꞌomi mahetegwao tamiyamiya, ma yalemelemegomi eema wayaliyaya ꞌimi hemisa Keliso ꞌoina weyahina. bP ?:Ta hesi ꞌilobwainegauwa ma baleꞌuwa yamiyamiya eema ꞌoinega ꞌane yalemelemegomi. :O o:Weyahina ginaula ꞌeluwa ꞌoidiyega ꞌadi hesinuwa ꞌoiguwa mwau hedada. Nuwanuwagu ma baleꞌu bewa yaꞌebesine ma Keliso mahetegu ꞌamiya, beno ꞌebe yaliyaya madouna. N /:Ceguma baleꞌuwa yamiyamiya ꞌigu paihowao bwebweꞌadi silatulatu Keliso weyahina, ꞌoinega geya yasanapu toꞌaha nuwanuwagu ma yahesinuwe. M :Ceguma yamiya baleꞌuwa beno Keliso baꞌidagu, ma hesi ꞌeguma yaꞌamasa beno Keliso ꞌoinega loheposeyana yaloba. -L U:Taugu wete yahehemisa ma wete yanuwatuhu yahiya ꞌabehega geyaꞌabwa yadebadeba mwadina, ta hesi yanuwatuhu yahiya ꞌabehega maꞌigu ꞌatepatu bewa tuwa ma sauga mabwaiyana Keliso sanina yagihemadouwe, nuwana ꞌigu miya mayawasigu baleꞌu ꞌoina, nuwana ꞌigu ꞌamasa ꞌoina. BK :Ma wete yayaliyaya, weyahina yasanapuya ꞌabehega Yesu Keliso yaluyaluwana ꞌina lema ꞌoinega ta ꞌimi ꞌahwanoiyao weyahigu ꞌoidiyega nata lema yaloba miyamwau bewa ꞌoinega. J #:Ma tuwa Kelisoina wasana ꞌana loguguya baibaiwana weyahina yayaliyaya, ꞌeguma ꞌabowega bo nuwana gwae moisega, yayaliyaya tuwa. =I u:ma hesi toheꞌipiꞌipiyedi nuwanuwadi ma nuwagu sigihegaladi bewa tuwa deliya yamiyamiya, ꞌoinega ꞌidi ꞌabowega Keliso tetelina siguguyae taudimo ꞌadi gilagata weyahina. UH %:sisanapugauwa deliya yamiyamiya wasa bwebweꞌana ꞌana heꞌita weyahina, {G q:Tupwadi tologuguyao heꞌipiꞌipiyega silologuguya Keliso weyahina, ma tupwadi wete helauwega silologuguya, +F Q:Ta wete ꞌiyadao mabwaiyadi ꞌigu miya deliya siꞌiteya ma sihetahetapewa Bada ꞌina paihowa ꞌoina, ta Yehoba ꞌina gwae sihehepwaile maꞌidi ꞌatepatu. E #: Coinega tupwa bewa ꞌoina Sisa ꞌina toloꞌalehao ma tomota mabwaiyadi sihesagoha pwaiya ꞌabehega Keliso weyahina silagugauwa deliya. "D ?: Ciyagwao, nuwanuwagu ma wasanapu ꞌabehega mwauwedi yaloba pwaidiya ee ꞌoidiyega wasa bwebweꞌana ꞌiꞌelelewana tomota baibaiwadi ꞌoidiya. 1C ]: maꞌimi paihowa bwebweꞌadi Yesu Keliso ꞌina waiwaiyega, ta weyahidi tomota Yehoba sihepwatuwe ma siꞌahwa bwebweꞌane. Paulo ꞌina ꞌatetagwala Keliso ꞌoina B : ee ꞌoinega nuwatuhu bwebweꞌadi wahesinuwanedi, ma ꞌane Keliso ꞌina sabwelo ꞌabwa ꞌoina mumugami bwebweꞌana ma ꞌehauna, A 3: eeta yaꞌahwaꞌahwanoi weyahimi ta ꞌabehega wahehelau hilegomi ma ꞌoimiya helau ꞌimadou maꞌimi sinasinapu ta wete maꞌimi sanapu moisa, g@ I:Yehoba wete ꞌisanasanapugau ꞌabehega Yesu Keliso ꞌina helauwega nuwanuwagu ꞌomi, ? /:Moisa tuwa, ꞌilobwaineya ma toꞌaha gidemusa weyahimi yalolotoho, eema nuwagu wete waꞌeweya, weyahina ꞌomi mahetegwao Yehoba ꞌilemelemegita bewa tuwa deliya yamiyamiya, ma ꞌilemelemegita wete wasa bwebweꞌana ꞌana heꞌita ma ꞌana ꞌabihewaiwai ꞌoidiya. 7> i:Wete maꞌigu hemisa ꞌabehega Yehoba ꞌina paihowa bwebweꞌana ꞌihegaineya ꞌatemiya, ꞌabwa nata tauna ꞌilosalohi Yesu Keliso ꞌina sabwelo madouna ꞌoina. = :maꞌigu loyauwedo ꞌama lema ꞌoimiyega ꞌalobediya, tetela bwebweꞌana ꞌana hepwaila hauhauwega ta nige, weyahina. E< :maꞌigu yaliyaya weyahimi, ꞌigu ꞌahwanoiyao ꞌoidiya, W; ):Tuta mabwaiyana Yehoba ꞌoina yahelau, ꞌeguma tutaina yanuwatuhugomi, : y:Tamada Yehoba eema Bada Yesu Keliso ꞌidi helauwega tuwa wamiya yaliyaya. Paulo ꞌina ꞌahwanoi mePilipai weyahidi U9 ':Taugu Paulo ma Timoti mahetegu ꞌapaipaihowa Toꞌabihetena Yesu weyahina, ꞌaleleleleyawa ꞌomi mePilipai, Yesu Keliso ꞌina tohekalesiyao, ta wete ꞌimi tohanugetao ta ꞌimi dikoniyao mahetemiyao, n8 WCida Bada Yesu Keliso tuwa yaluyaluwau ꞌihehelauwe ma ꞌumiya bwebweꞌana. Taugu Paulo.w7 iGide wete taudi baꞌidagwao ꞌapaipaihowa: Maki ma Alisitako ma Dimasa ma Luke, ꞌidi helau wete ꞌoiuwa. 6 }Epapila baꞌidagu Yesu Keliso ꞌina paihowa weyahina ta deliya silagumaiya, ma Epapilaina ꞌina helau ꞌoiuwa. p5 [Ginaula ꞌaigeda wete nuwanuwagu, beno ꞌigu ꞌebeꞌeno ꞌino hada, ꞌuꞌatububu, weyahina yanuwatuhuya ꞌabehega ꞌino ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina ꞌoinega ma muhemuhena ma deliyega silihasigau ta yatauyawa ꞌoiuwa. 4 Cigu nuwatuhu bewa yaleleyawa, maꞌigu hemisa ma ꞌabehega ꞌigu gwaeyedi ꞌuhesagohedi, ma ꞌumuliyedi, ma wete ꞌuꞌabihemadou. ?3 yCae tasigu, nuwanuwagu ma Keliso saninega Onesimo ꞌuhelauwe, ma ꞌina pui ꞌunuwasam, beno ꞌabihetena madouna ꞌoiguwa, ma ꞌane ꞌagu lotohona ꞌibwebweꞌana mabwaiyana. X2 +Taugu Paulo bewa nimaguwega yalelelele ꞌabehega mabwaiyana yahemaise hegumwali. Ma hesi sahena ꞌa haga ꞌoiguwa weyahina yagwaegwae, beno mwalo taugu ꞌigu paihowega ta yaluyaluwau ꞌiꞌehau pwaiya. ]1 5Toꞌaha gide mwalo ꞌina pui, nana ꞌana haga ꞌulagu, ꞌabwa taugu yahemaise. 0 !Pilimoni ꞌowa ma taugu taꞌahwa tasineya, ꞌoinega ꞌagu helau ꞌoiuwega, ꞌeguma yahapwesawa, gide wete Onesimo ꞌutoehila. +/ QMwalo tauna ꞌino topaihowa, ma sauga bewa geya ꞌabehega ꞌihetopaihowamo, ma tauna wete taꞌahwa tasine Yesu Keliso ꞌoinega. Tauna boꞌi yaꞌahwa tasineya, ma ꞌowa ꞌilobwainegowa ma ꞌuꞌahwatasina moisa, weyahina tauna ꞌino topaihowa ma wete tasiu ꞌida Bada ꞌoinega. . Nuwana bewa tauna huhuna ta Onesimo ꞌiꞌebesinegowa tuta muhemuhena tuwa, ma ꞌeguma ꞌihilawa nata baꞌidau wamiya hataya. /- YMa nata geya yanuwanuwahi, weyahina ꞌowa ꞌana toloina. Ma wete nuwanuwagu ꞌino tagwala ꞌoiguwa helauwega ꞌupaihowa ma sahena ꞌigu heꞌiꞌima ꞌoinega. m, U weyahina nuwanuwagu yanuwahi ma tauna ꞌihesuwahego ma ꞌiꞌabihetegau ꞌigu miya deli ꞌoina. G+   Coinega Onesimoina yahesumana hileyawa, ta maꞌigu nuwagala, N*  Mwalo loheyaina Onesimo ꞌino paihowa ꞌoiuwa geya bwebweꞌana, ma bewa ꞌinuwabuiya ta ꞌina paihowa ꞌoiguwa bwebweꞌana, ma wete yasanapuya mumugana weyahiu ꞌibwebweꞌana pwaiya. ) ' beno yaꞌahwanoiyego natugu Onesimo weyahina, tauna ꞌima miya deliya ꞌoinega yaꞌahwa natuneya, ꞌina hemisa Keliso ꞌoina weyahina. x( kNuwanuwagu ma helauwega ginaula ꞌaigeda ꞌupaihowa. Taugu Paulo, ꞌino bada, ma deliya yamiyamiya Yesu Keliso weyahina, ꞌoinega sawasawahigu ma Keliso saninega yaloinego ma ginaulaina ꞌupaihowa, ma tuwa hesi, helauwega yahegwaego, '  z& oTasigu, ꞌino helauwega tohekalesiyao ꞌuꞌabihetediya ma ꞌadi lotohona ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya, ma ꞌino helau ta wasau bwebweꞌana yahesagoheya, ta yayaliyaya madouna. Paulo nuwanuwana ma Pilimoni ꞌida tagwale Onesimo ꞌoina 1% ]Nuwanuwagu ma ꞌida heꞌiyaꞌiyagu Keliso ꞌoinega ꞌida ꞌabihewaiwaiyego ma wete ginaula mabwaiyadi bwebweꞌadi Keliso ꞌoinega silatulatuma ꞌuda sanapudi. q$ ]Wasau yahesagoha pwaiya beno ꞌino helau ma ꞌino hemisa ꞌida Bada Yesu ꞌoina, ma ꞌana tomuliyao mabwaiyadi wete ꞌoidiya, ꞌoinega tuta mabwaiyana ꞌigu ꞌahwanoi ꞌoidiyega maꞌigu loyauwedo, Yehoba ꞌoina weyahiu. # v" gCida Bada Yesu Keliso ma Tamada Yehoba ꞌidi helauwega tuwa wamiya yaliyaya. Pilimoni mumugana bwebweꞌana y! mMa ꞌima helau mabwaiyami ꞌoimiya, ꞌowa ma nuhudai Apiya ma tasidai Alikipo, tauna baꞌidada tahehetapewa Yesu Keliso ꞌina paihowa weyahina, ma wete ꞌima helau tohekalesiyao mabwaiyadi taudi ꞌino hada silolotapwalolo ꞌoidiya. q  _Yauwedo tasigu Pilimoni, ꞌowa Yesu Keliso ꞌina topaihowa ꞌaigeda, gide taugu. Ma taugu Paulo deliya boꞌi silagugauwa Yesu Keliso ꞌina paihowa weyahina, ma bewa Timoti ꞌiꞌabihetegau ta bewa ꞌino leta ꞌaleleleleyawa.  Ta ꞌoinega ꞌana tomuliyaowedi sitauya tupwa mabwaiyana ꞌoidiya ma Yesu wasana siguguyaeya, ma hesi Badaina baꞌidadiu sipaipaihowa, ta ꞌina waiwai ꞌoinega paihowaedi ꞌebe henainaida sipaihowediya, ma ꞌoinega tomota wasaina sihemisaeya.!;Cida Bada Yesu ꞌina hemataluwa ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ꞌilosaloha pwaiya ma ꞌihaneya galewa, ma Yehoba ꞌina ꞌebeulega ꞌimiyatoiya. )ma ꞌeguma mwata lolosasadi siꞌabi lagasidi, geyaꞌabwa ꞌidi ꞌenali ꞌoidiyega siꞌamaꞌamasa. Wete weꞌaha newanewalina ꞌeguma sinuma geyaꞌabwa siꞌamaꞌamasa. Ta wete ꞌeguma tolohalao siꞌabitohodi, sibwebweꞌana tuwa.” Yesu ꞌina hane galewa P“Ma ꞌagu tohemisaowedi ꞌilaꞌilala waiwaidi ꞌabwa sipaihowadi, beno saniguwega hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega siulalatuhedi, ma ꞌenana hagana ma hagana ꞌoidiyega sihehe gwaegwae, #?Eema taiyewedi sihemisaegauwa waꞌabihe babitaisowedi ma lema bwebweꞌana siloba, ma ꞌeguma taiyewedi geya sihemisaegau ꞌabwa loina galana siloba. Coinega hemataluwa ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Watauya tupwa mabwaiyana, ma wasagu tomota mabwaiyadi ꞌoidiya waguguyae. %Muliyetega Yesu ꞌana tomuliyao site lebeni siꞌaiꞌai, ma Yesu matadiya ꞌilatuwa, ma ꞌiheliyediya ꞌidi nuwapota weyahina, ꞌigwaeya, “Ciyadao taudi ꞌigu toholohila mulina siꞌitegauwa ta ꞌoimiya sihehepwaila, ma togidega ta geya wahemisaedi?” )K Eeta site luwaedi sigogona sihila Yelusalema, ma ꞌiyadiyao sihemataluwediya, ma hesi geya sihemisaedi. Yesu ꞌana tomuliyao ꞌidi paihowa ꞌiꞌebwaediya 3_ Ma muliyetega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌeluwa Yelusalemega sihapwesama ma hali ꞌasa weyahina sitautauya, ma Yesu ꞌiꞌabilatuheya ꞌiboi hali ꞌita ꞌoinega. ;o Ma Meli hemataluwa ꞌiꞌebwaediya ꞌigwae, “Yesu yaꞌiteya mayawasina.” Ta taudi siꞌahwa ꞌaboꞌaboweya. Yesu ꞌina helobaloba ꞌana tomuliyao site luwa ꞌoidiya  Coinega Meliina ꞌinaoma ma Yesu ꞌina tomota ꞌihemataluwediya, ta taudi tuwa ꞌabwa maꞌidi nuwagala sidoudou Yesu weyahina. J  Wiki ꞌana sabwelo nugenugetaina gonagona, Yesu ꞌina toholohila ꞌoina ꞌilatu nugeta Meli Magidala ꞌoina, tauna ꞌalonega mwalo hiꞌahiꞌa site sebeni Yesu ꞌiula latuhediya. pYCoinega wahiwahineyedi galihega silatu mwayamwayauma ma sidena, weyahina nuwadi ꞌihepwanopwanowa, ma wete sidedededela, maꞌidi ꞌateyoho ta geya ꞌeta taiya ꞌoina sihepwaila. Yesu ꞌina hapwesa Meli Magidala ꞌoina ^5Hesi wahila ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ta wete Pita ꞌoina wahepwaila, wagwae, ‘Yesu nata ꞌinugeta Galili, ma ꞌomi wamuliya, ma nage ꞌoina waꞌita, gide mwalo ꞌina hepwaila ꞌoimiya.’ ” Ma hewaliina ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Sahena waꞌateꞌateyoho. Yesu gwama Nasaleta, tauna sigihe keloseya waꞌebeꞌebese, ma geya tauna ꞌebwa ꞌimiyamiya, weyahina tauna ꞌitoholo hila. Cina ꞌebeꞌeno bewa waꞌiteya galihinamo. 0YCoinega wahiwahineyedi galiha ꞌalona siluhuwa, ma ꞌidi ꞌebeulega hewali maꞌana ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena ꞌimiyamiya siꞌiteya, ma siꞌateyohowa. pYMa siloꞌita naowa, galihaina ꞌana ꞌahuboda daꞌuleina ꞌahwanega ꞌibuihileya, ꞌimiyamiya. !;Ma siboidimo sihehegwaegwae, sigwaeya, “Taiya nata ꞌahubodaina galihina ꞌahwanega ꞌida buihile weyahida?” Weyahina daꞌuleina madou hedada. 9 kGona ꞌiꞌadaleya beno wiki ꞌana sabwelo nugenugetaina ꞌoina, ma sinala ꞌina saehohau ꞌoina wahiwahineyedi maꞌidi holowa sinaonaoma Yesu galihinaina ꞌoina. D  Sabatiina ꞌigumwala, ma Meli Magidala ma ꞌina waliyesa, tauna Yemesa sinana, ma Salome wete baꞌidadiu holowa bwebweꞌana sigimwaneya ma ꞌabehega Yesu wahina ꞌoinega siheholoi.  -/Ma Meli Magidalaina ma ꞌina waliyesa, tauna Yosese sinana maꞌiyana siꞌeꞌebubuna, ta siꞌiteya galihina ꞌoina wahinaina silaguya.^ 5.Ta Yosepa ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena ꞌigimwaneya, ma ꞌiꞌeweyama, ta maꞌina topaihowao Yesu wahina kelose ꞌoinega silagu dobiheya, ma ꞌaleꞌoina ꞌoinega siwaduya, muliyetega sigaliheya. Ma galihinaina yalayalaina gide duluha daꞌule ꞌalona, eema daꞌule madouna ma pwaꞌupwaꞌuwana ꞌoinega galihina siꞌahubodeya.  -Ma loheyaina ꞌigwaeya, “Cehe, ꞌiꞌamasa pwaiya.” Coinega Pailato ꞌitagwala ma ꞌabehega Yosepa Yesu wahina ꞌiꞌewa. pY,Ma ꞌoinega Pailato ꞌisalutuwa, ꞌigwae, “Ciyaa! Yesu ꞌiꞌamasa?” Coinega toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌibwauweyama ma ꞌinaoma, ta Pailato ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Togidega, Yesu ꞌiꞌamasa pwaiya?” 5+Coinega Alimatiya loheyaina sanina Yosepa ꞌinaoma, tauna maꞌana hemisa ma ꞌiyamwayamwa ma to tuta Yehoba baleꞌuwa ꞌida hetoloina. Tauna Yosepaina ꞌinaoma ta maꞌina ꞌatepatu ꞌiluhuwa Pailato matana, ma Yesu wahina ꞌiꞌahwanoiyeya ma ꞌabehega ꞌigalihe. w*Ma ꞌilahilahi pwaiya, beno ꞌatububu ꞌana tuta sabwelo ꞌinaonaoma weyahina, beno meYudiya ꞌidi Sabati. q[)taudi mwalo Yesu simuliyeya ma ꞌana sipaihoweya ꞌina sakowasi Galili ꞌoina, ma tupwadi wahiwahine wete Galili ꞌoinega silagama Yelusalema Yesu baꞌidanao. Ma mabwaiyadi Yesu ꞌina ꞌamasa siꞌeꞌebubu. Yesu sigaliheya /W(Tupwadi wahiwahine wete bwagebwagega siꞌeꞌebubuna, beno Meli Magidala maꞌina waliyesa, tauna Yosepa ma tasina ꞌalomauna Yemesa sinadiu, ma Salome wete, X)'Ma toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta Yesu ꞌana kelose matana ꞌitotoholo, Yesu ꞌina ꞌamasa ꞌana ꞌita bewa gide ꞌiꞌiteya, ꞌoinega ꞌigwaeya, “Moisa tuwa, loheya nage Yehoba Natuna.” xi&Ma ꞌaleꞌoina Hada Heꞌasisi ꞌana biliupa* ꞌiꞌeꞌigala luweya tabwanega ma ꞌisuluwa duduna. P%Eeta Yesu ꞌenana madounega ꞌiwuiya, ma yawasina ꞌigumwala. U#$Coinega ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌipiliya ta balou ꞌiꞌeweya, ma waini memaina ꞌoina ꞌihebuteya, eeta ꞌaiwe ꞌaigeda matana ꞌibadiyeya, ma ꞌiꞌeyoyo haneheya Yesu ꞌahwana, ꞌitonunusiya, ma loheyaina ꞌigwaeya, “Tuwa tayamwayamwa, nuwana ꞌiꞌiunamo Ilaitiya ꞌilatuma ma kelose ꞌoinega ꞌiꞌabihete.” }s#Ma tupwadi deina sitotoholo ꞌina bwauina sihesagoheya ma sigwae, “Wahesagoha, Ilaitiya ꞌibwaubwauwe.” >~u"Lahilahiya Yesu ꞌenana madounega ꞌibwauwa, ꞌigwae, “Eloi, eloi, lama sabakitani,” ma ꞌana bui, “Cigu Yehoba, ꞌigu Yehoba, toꞌaha weyahina ꞌuꞌebesinegauwa?” g}G!Ma ꞌiꞌasudiladila pwaiya, ma tupwa mabwaiyana ꞌiguguyouwa ꞌana siga lahilahiya. +|O Tauna ꞌabehega Toꞌabihetenaina ma tupwa Isileli ꞌana toloina, hana keloseina ꞌoinega ꞌida suluma ma tada ꞌita ma ꞌane tahemisae.” Ma wete toyagahaowedi Yesu baꞌidanao siꞌabihe kelosediya, taudi ꞌadi kelose ꞌoidiyega sibwau baleya eema siheliyeya. Yesu ꞌiꞌamasa ={sMa wete topwaoli madoudi ta loina ꞌana toheꞌitao siboi ꞌoidiya sigwaehaneya, ma Yesu siꞌeheteteyeya, sigwaegwae, “Hali tomota ꞌilemediya, ma hana ꞌiboi ꞌida leme? KzHana ꞌuꞌabihetego ꞌuboi ma kelose ꞌoinega ꞌusuluma.” vyeTomota ꞌedai sitautau ma Yesu kelose ꞌoina siꞌiteya, ma silotuyaneya ma sihenameya, sigwae, “Nuwaꞌoleꞌoleu ꞌiya! Cugwaeya ꞌabehega sawasawahiu Hada Heꞌasisi ꞌuligehi ma sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya ꞌuꞌabihila. x(-) ~wuMa wete toyagaha ꞌeluwa siꞌabihe kelosediya, ꞌaigeda ꞌina ꞌebeulega ma ꞌaigeda ꞌina ꞌadigeyegeyega. fvEMa ꞌana kelose ꞌoina sileleya, “MeYudiya ꞌidi kini.” Beno ꞌina ꞌamasa lamuna. [u/Tutaina Yesu siꞌabihe keloseya beno gonagona ꞌana gamwagamwana ꞌoina. #t?Ma ꞌoinega baleꞌuwa situtu hepaꞌiyeya kelose ꞌoina, ma sihetoholoya. Muliyetega topaihowaowedi Yesu ꞌana ꞌaleꞌo siꞌewediya, eeta siguyaiyeya siboidimo ꞌoidiya. Cidi heguyaina gide kati ꞌoinega, ta ꞌeguma taiya ꞌiwini ꞌana ꞌaleꞌo ꞌaigeda ꞌiꞌewa. sma mulamula siꞌebwaeya, beno waini* ta mulo* baꞌidana, ma ꞌabehega geyaꞌabwa muya madouna ꞌilolotoho, ta Yesu ꞌiguipaileya. hrICoinega sitoeya tupwa Goligota ꞌoina (Ma Goligota ꞌana sanapu beno Mwagu ꞌasaina), aq;Yesu sitoeya, ꞌasa madouna ꞌoinega silatuwa, ma silobeya gwama Sailini pwatulega ꞌitautauyama, ta siloineya ma Yesu ꞌana kelose ꞌiꞌahali. Loheyaina sanina Saimoni, beno Alekisana ma Lupuso tamadiu. MpCidi lotuyana ꞌigumwala, ta ꞌaleꞌo wasawasaedi ꞌoinega sihaloloya, ma ꞌiboi ꞌana ꞌaleꞌowega siheꞌote hileya, ma sitoeya sabi gihekelose. Yesu situtu hepaꞌineya kelose ꞌoina xoiMa wete ꞌaiwe ꞌoinega Yesu debana sisapiya, ma siꞌesoheya, ta lotuyanega Yesu matana siꞌetuluha. znmMa siheꞌaleya lotuyanega siloyauwedoweya, ma sihegwaeya, “Yauwedo, ꞌowa meYudiya ꞌidi kini baa!” m1Coinega wasawasao ꞌadi ꞌaleꞌo bwehabwehalinega Yesu siheꞌwameya, ma debana ꞌana pasa talitali ꞌoinega sipaihoweya ma debana silaguya. MB~}|8{zyxwvvubttdsrqqjp8nmmmlkkLjhgf0e'dbaa`6^m]2\-ZZYLX*WdWW UUZTS R0QPGONuLKfJsIHGwFEE3DCBA@??^>-==< ; 997654322)10/(.-++2*)''q&%%S$F#>"!iDb_P6:EoK ? N"PcM5)cMa ꞌaigeda ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ta dohi ꞌana ꞌita hagana ꞌisuluwa, ꞌana ꞌita ꞌaisi* pwaꞌupwaꞌuwana gide, ta wete ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ma bweyaha baꞌidana sigubagubalama baleꞌuwa, ta ꞌiꞌalasiya. Ceguma baleꞌu mabwaiyana ꞌana wataha ꞌetoi, ꞌaigeda tupwa ꞌiꞌalasi ta ꞌeluwa tupwa geya. Ma tupwaina ꞌiꞌalasiya ꞌoina, ꞌaiwe ma ꞌawata mabwaiyadi ꞌiꞌala hegumwalidiya. Z(-Eeta aneloseyedi sebeni ꞌidi yoguliyedi siꞌabi yahidiya sabi muꞌadi. 1'[Coinega aneloseina gaebaina hagalinamo ꞌiꞌeweya, ma ꞌebe pwaoliina ꞌoinega ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌiꞌeweya, eema gaebaina ꞌilohemaheya, ma ꞌiula suluheya baleꞌuwa, ta nage ꞌoina namala ma gugula ma tupwadi ꞌenana ma wete mwaniꞌiniꞌi silatuwa. Yoguliyedi simuꞌediya 4&aCoinega gaeba ma ginaula mahamahaina ꞌilaguya Yehoba matana, ma ꞌahwanoi ta ginaulaina ꞌasuna baꞌidana sihanehane. Sihanehaneya eeta ꞌiꞌala hegumwaliya. N%Ma wete ꞌaigeda anelose maꞌina gaeba goula ꞌinaoma ta ꞌebe pwaoli deina ꞌitoholowa. Ma ꞌebe pwaoliina beno Yehoba ꞌina wagahata wasawasaina deina. Coinega Yehoba gaeba goulaina ꞌilohemaheya ginaula mahamahaina ꞌoinega, ma aneloseina ꞌiꞌebwaeya, eeta aneloseina ꞌebe pwaoli ꞌoina ꞌilaguya ma ꞌigabu. Cigabuya ta ꞌasuna ma mahaina bwebweꞌana ma wete Yehoba ꞌina tomotai ꞌidi ꞌahwanoiyao mahetenao sihaneya galewa. $Ma yaꞌitanaowa aneloseyedi sebeni Yehoba matana sitotoholo, ma Yehoba ꞌidi yoguli ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌiꞌebwaediya. # -Coinega lamiina losipwa hesebenina ꞌilihasiya, ma geya ꞌeta wete galewega gwae bo ꞌahwahenahena sinaonaoma tuta toꞌutoꞌupana ꞌoina. m"SWeyahina Lamiina, tauna wagahata wasawasa ꞌalona ꞌimiyamiya, tauna ꞌadi toꞌitayahina, ma ꞌoinega ꞌihanugetedi weꞌaha bwebweꞌadi ꞌoidiya, yawasidi weyahina, ma Yehoba tauna mataneudi ꞌiloꞌiꞌilidi.”!3ma geyaꞌabwa wete sigomagomale nuwana taniꞌodi ꞌiyahayahala, ma geyaꞌabwa wete hala nuwana toꞌaha hulahulaina ꞌoinega ꞌihulahulaidi.  Beno huhuna ꞌoinega Yehoba ꞌina wagahata wasawasa matana simiyamiya, ma sabwelo ma nihuwana ꞌoidiya ꞌina paihowao sipaipaihowadi ꞌina Hada Heꞌasisi ꞌalona. Yehobaina ꞌina wagahata wasawasaina ꞌimiyatoiya ꞌoina, tauna nata ꞌiꞌitayahidi, wMa ꞌoina yagwaeya, “Bada ꞌowa ꞌusanasanapudi. Taugu geya.” Ta ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, “Bewa bodaedi baleꞌu ꞌana muyamuyao ꞌoidiyega situpwa, ma ꞌadi ꞌaleꞌowedi Lamiina bweyahinega ꞌideulidiya ta siwaꞌeꞌeya. .U Eeta babadaowedi ꞌoidiyega ꞌaigeda ꞌihesilala ꞌoiguwa, ꞌigwaeya, “Taiyawedi bewa maꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi? Ma toꞌehega sinaoma?” 9 sigwaegwae, “Moisa, ꞌida Yehoba ꞌoina tahepwatu ma taꞌahwa wasawasae ma sanapu ta loyauwedo ta heꞌasisi ta waiwai simiya hataya ꞌoina.” C Ma aneloseyedi wagahata wasawasaina ma wete babadaowedi ma hebaiyedi ꞌehata sitoholo sakowasiyediya, ma mabwaiyadi sibeꞌu talutalubuꞌiya, ta Yehoba ꞌoina siꞌeꞌetuluha, (I ta ꞌenadi madounega sibwaubwau sigwaeya, “Cada lema ꞌida Yehoba ꞌoinega, tauna wagahata wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya, ma wete lamiina ꞌoinega.” -S Muliyetega yaꞌeꞌebubuna ta boda madou hedade yaꞌitediya, geya ꞌaihasila. Bodaedi ꞌebeloina ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega, ta susu ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega, ta boda ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega, ta ꞌenana ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega, mabwaiyadi wagahata wasawasa matana, ma wete Lami matana sitotoholo, ta ꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi, ma sadasada nabaina siꞌabiꞌabi yahidi, wgwete Sebuloni tuwelo tausani, ma Yosepa tuwelo tausani, ma wete Beniyamina tuwelo tausani. Boda madou hedada Y+wete Simioni tuwelo tausani, ma Libai tuwelo tausani, ma Isaka tuwelo tausani, \1wete Aseli tuwelo tausani, ma Napitalai tuwelo tausani, ma Manasa tuwelo tausani, Susu Yuda ꞌoidiyega ꞌilaꞌilalaina tomota tuwelo tausani debadiya silaguya, ma Lubeni tuwelo tausani, ma Gada tuwelo tausani, >uCoinega ꞌilaꞌilalaina silaguya tupwana meIsileli debadiya, ma muliyega meIsileliyedi ꞌadi baibaiwa yahesagohediya, beno 144 tausani mabwaiyana, boda Isileliyedi ꞌoidiyega. 0Yꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa baleꞌu bo hola bo ꞌaiwe wasubasuba hegaladi ee ꞌana siga ꞌida Yehoba ꞌina topaihowao ꞌadi ꞌilaꞌilala ꞌalagu debadiya.” }weyahina Yehoba ꞌina tagwala ma ꞌabehega yaumaiyedi baleꞌu ta hola sisuba hegaladi. Coinega anelose wete ꞌaigeda yaꞌiteya sinala ꞌina ꞌebe saehaneyega ꞌinaonaoma, ma maꞌina ꞌebe lagu ꞌilaꞌilala, gide basilili, ma ꞌabehega Yehoba miyamiya hatayaina ꞌana ꞌilaꞌilalaina ꞌilagu tomota debadiya. Aneloseina ꞌibwau anelose ꞌehataedi ꞌoidiya,  'Ginaula bewa mulina aneloseyao ꞌehata yaꞌitediya sitotoholo baleꞌu tupwanao ꞌadi baibaiwa ꞌehata ꞌoidiya. Aneloseyedi yaumai ꞌadi baibaiwa ꞌehata siꞌabi yahidiya ma ꞌabehega geyaꞌabwa baleꞌuwa, nuwana holai, nuwana ꞌaiwe ꞌoidiya sitowatowa, !Weyahina lamiina ꞌina gamwasowala ꞌana sabwelo madouna ꞌilatu pwaima, ma geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌihewaiwaisine.”eCCoinega siwuiwui dimwa ma ꞌoya ꞌoidiya, sigwaeya, “Wabeꞌuma debama, ma ꞌane tauna wagahata wasawasaina ꞌoina ꞌimiyamiyatoi geyaꞌabwa ꞌiꞌiteꞌitemai, ma wete lamiina geyaꞌabwa ꞌiꞌiteꞌitemai. b=Ma baleꞌu ꞌana babadao, ma toloinao, ma ꞌaleha ꞌadi babadao, ma wasawasao, ma tohewaiwaiyao, ma wete tohanugetao ꞌidi topaihowao, mabwaiyadi sidena ꞌoyai, ta duluha ma dimwa ꞌoidiya siꞌedahwana. $AMa galewa yaꞌiteya gide tuwa pepa ꞌinupiliya ma ꞌisawala, ꞌoinega ꞌoya ꞌaigeda ꞌaigeda ta bwanabwanao simiyabala hali tupwa ꞌoidiya.  } Ma ꞌipwala sibeꞌuma galewega, gide ꞌane ꞌaiwe ꞌihuwa ta yaumai waiwaina ꞌitowama ta huwanaedi sigubagubala. o W Ma wete lamiina losipwa hesikisina ꞌilihasiya ta mwaniꞌiniꞌi madouna ꞌipilipili, ta sinala ꞌiguguyou, ꞌana ꞌita gide tuwa walata siyana, ta wete waiꞌena ꞌana ꞌita mabwaiyana bwehabwehalina, bweyaha gide.   Coinega yaluyaluwaedi ꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi ꞌiꞌebwaediya, ta ꞌihegwaediya ma tuta ꞌiꞌiunamo siꞌaiyawasi, ꞌana siga tupwadi wete ꞌiyadiyao mebaleꞌu siloheꞌamasidi, gide tuwa mwalo taudi siloheꞌamasidiya Yehoba ꞌina paihowa weyahina, ma ꞌeguma ꞌadi hasihasila sawasawahina, ꞌoinega Yehoba mebaleꞌu toloheꞌamasaedi ꞌiloinaedi. ^ 5 Ma yaluyaluwaedi ꞌenadi madounega sibwaubwau, sigwaeya, “Bada tohewaiwai hedade, ꞌowa ꞌausalau ma todumwalu, to tuta ꞌoina eema ꞌama toloheꞌamasao baleꞌuwa ꞌuloinaedi ꞌidi puiyao weyahidi?” ! ; Ma wete lamiina losipwa henimana ꞌilihasiya, ta Yehoba ꞌina ꞌebepwaoli gabulena ꞌana tohepwailao yaluyaluwadi yaꞌitediya, taudi mwalo baleꞌuwa Yehoba ꞌina gwae ꞌana tohepwailao bwebweꞌadi, bewa tauna weyahina tomota siloꞌalehediya ta siloheꞌamasidiya. #Coinega yaꞌeꞌebubuna ma ꞌaigeda hosi ꞌana ꞌita tupwana tuwa waꞌewaꞌeꞌena ꞌilatuma. Ta ꞌana togeluina sanina Camasa, ma wete Bwebweso* ꞌimuliyeya, ma loina silobeya Yehoba ꞌoinega, ta ꞌabehega tomota mabwaiyadi simutudi ꞌalehega ma gomaleyega ma lohalega ma wete totopwatula ꞌoidiyega, ta geya ꞌabehega tomota mabwaiyadi, ma tuwa ꞌeguma baleꞌu mabwaiyana ꞌoina boda tawatahidi ꞌadi baibaiwa ꞌehata, ma ꞌaigeda boda ꞌoidiyega mabwaiyadi simutudi, ta boda ꞌetoimo situpwa.  Coinega lamiina wete losipwa ꞌehatana ꞌilihasiya, ta hebai ꞌehatana ꞌenana yahesagoheya, ꞌigwae, “Cunaoma.” +OMa ꞌaigeda gide tuwa ꞌenana hebaiyedi ꞌehata gamwagamwanidiyega yahesagoheya, ꞌigwae, “Witi ꞌana lihe ꞌaigeda ꞌana maisa ꞌaigeda kina, ma wete baꞌali* ꞌana lihe ꞌetoi ꞌana maisa ꞌaigeda kina, ma hesi olibe holowina ta waini geyaꞌabwa waꞌabiꞌabitohodi.” Ta lamiina wete losipwa hetoina ꞌilihasiya, ma wete hebai hetoina ꞌenana yahesagoheya ꞌigwae, “Cunaoma.” Coinega yaꞌeꞌebubuna, ma ꞌaigeda hosi dubadubana ꞌilatuma, ta ꞌana togeluina maꞌina ꞌebe lihe ꞌeꞌahai weyahina.  Coinega ꞌaigeda hosi bwehabwehalina ꞌilatuma, ta ꞌana togeluina waiwai siꞌebwaeya ma ꞌaleha ꞌiꞌeweyama gogo gabulena, ma ꞌoinega tomota mabwaiyadi siboidimo siheꞌupwa hiledi ta siꞌehunuwa hiledi, ma wete ꞌelepa madouna siꞌebwaeya. yMa lamiina losipwa heluwena ꞌilihasiya, ma wete hebai heluwena ꞌenana yahesagoheya, ꞌigwae, “Cunaoma.” s_Coinega yaꞌeꞌebubuna, ta ꞌaigeda hosi* waꞌewaꞌeꞌena ꞌilatuma, ma ꞌana togeluina maꞌina tupu ꞌaleha eema ꞌaliliya, ma wete debana ꞌana pasa wasawasa siꞌebwaeya. Eeta ꞌitauya ꞌiꞌaleha ta ꞌihewaiwaiya.  9Eeta lamiina yaꞌiteya losipwa ꞌaigeda ꞌilihasiya, ma hebaiyedi ꞌoidiyega ꞌenana ꞌaigeda gide gugula yahesagoheya ꞌigwae, “Cunaoma.” Coinega hebaiyedi site hata sigwaeya, “Moisa,” ma wete babadaedi sibeꞌu talutalubuꞌiya ma siꞌeꞌetuluha.6e Ma wete Yehoba ꞌana paipaihowao ꞌaigeda ꞌaigeda galewa ma baleꞌuwa ta baleꞌu dudunina ma holai, taudi Yehoba ꞌana paipaihowao tupwa mabwaiyadi ꞌoidiyega, yahesagohediya siwaliwali sigwaegwae,“Tauna wagahata wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya,
ma lamiina baꞌidana tahepwatuwedi,
ma taheꞌasisiyedi, ma taꞌahwa wasawasaedi,
ma wete taꞌahwa tohewaiwaiyedi
tuta mabwaiyana ꞌoidiya.” U~# ma wete ꞌenadi madouna yahesagoheya sigwaegwae, sigwaeya, “Tauna lamiina siloheꞌamasiya, sawasawahina ma loina ma wasawasa ma sanapu ma heꞌasisi ma hepwatu ma ꞌahwa bwebweꞌana ꞌilobadi.” }7 Ma wete aneloseyao yaꞌitediya baibaiwa hedada, geya ꞌaihasila, wagahata wasawasaina ma hebaiyedi ma wete babadaedi sitoholo sakowasiyediya, |% Weyahina ꞌowa ꞌuhesinuwediya ma ꞌabehega ꞌino ꞌebeloina ꞌalona sihetopwaoli Yehoba weyahina, ma wete baleꞌuwa sihetoloina.” C{ Ma wali ꞌehauna siwaliyeya sigwae,“Moisa, ꞌowa sawasawahiu ma buki beno ꞌuꞌewa, ma wete ꞌana losipwa sawasawahiu ma ꞌulihasi, weyahina siloheꞌamasigowa ta bweyahiuwega tomota ꞌuhemaisediya Yehoba weyahina, taudi bodaedi, ꞌenanaedi, susuwedi ma ꞌebeloinaedi mabwaiyadi ꞌoidiyega. zPepaina ꞌiꞌeweya ta hebahebaiyedi ma wete babadaowedi lamiina ꞌoina sibeꞌu talutalubuꞌiya, ꞌoina siꞌeꞌetuluha, ta ꞌaigeda ꞌaigeda maꞌidi ꞌebe gihedohedou sihunuhunu, ma wete maꞌidi gaeba goula bwebweꞌadi, ma ginaula ꞌaigeda ꞌalodiya ꞌigabugabu mahaina ꞌausalana, ta ꞌana nuwasabwalena beno Yehoba ꞌina tomotaiyao ꞌidi ꞌahwanoi ꞌihanehane ꞌoina. {yoTa lamiina ꞌinaowa ta pepaina ꞌiꞌeweya tauna wagahata wasawasaina ꞌoina ꞌimiyamiya ꞌina ꞌebeulega. gxGMa wete wagahata wasawasaina deina ꞌaigeda lami* yaꞌiteya hebahebai ꞌehataedi gamwagamwanidiya ꞌitotoholo, ma babadao wete gamwagamwanidiya, ma lamiina ꞌana ꞌita gide tuwa tomota siloheꞌamasiya, donanao sebeni ma matanao sebeni wete, taudi matanaowedi Yehoba Yaluyaluwana, beno taudi ꞌihetunediya baleꞌu mabwaiyana ꞌoidiya. wCoinega babadaowedi ꞌoidiyega ꞌaigeda ꞌoiguwa ꞌigwaeya, “Sahena ꞌudoudou, weyahina laiyoniina Yudiya ꞌoinega, tauna Debida ꞌina susu ꞌihewaiwai pwaiya, ta tauna sawasawahina ma losipwa sebeniyedi ꞌilihasidi ma pepaina ꞌiyahali.” v}Ta yanuwagala moisa ta yadouwa, weyahina geya ꞌeta taiya sawasawahina ma bukiina ꞌiloyahali ma ꞌalona ꞌiꞌita. GuMoisa tuwa, geya ꞌeta taiya ꞌilobaloba galewa nuwana baleꞌuwa nuwana baleꞌu dudunina, ꞌabehega tauna sawasawahina ma losipwaedi ꞌilihasidi, ma bukiina ꞌalona ꞌiꞌita. 6teMa wete ꞌaigeda anelose yaꞌiteya waiwaina, ma ꞌenana madounega ꞌibwaubwau, ꞌigwae, “Taiya sawasawahina ma ꞌebe losipwaina ꞌilihasidi ma pepa ꞌiyahali?” ws iMa yaꞌiteya tauna wagahata wasawasaina ꞌoina ꞌimiyatoiya, ma ꞌina ꞌebeulega pepa sinupiliya gide buki nugenugetana ꞌiꞌabiyahiya, ma leleleleina ꞌalonega ma gwahunega, ma wete pepaina ꞌana losipwa ꞌana baibaiwa sebeni. {ro “Cowa ꞌima Bada ta ꞌima Yehoba, ꞌilobwainemaiya ma ꞌahepwatuwego ma ꞌaheꞌasisiyego, weyahina ꞌino waiwaiyega ginaula mabwaiyana ꞌuꞌabi hemasalehediya. Cuboi ꞌino nuwatuhuwega ꞌupaihowediya, ta nige mayawasidi.”)qK Ma tuta baibaiwana, ꞌeguma hebaiyedi bewa siwaliwali, babadao site tuweniti powaedi sibeꞌu talutalubuꞌi tauna miyamiya hatayana ꞌina wagahata wasawasaina matana, ma siꞌetuluha ꞌoina. Ma debadi ꞌadi pasa goula wagahata wasawasaina matana silagu suluhediya, sigwaegwae, Ap{ Tomiya hatayaina ꞌina wagahata wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoi, ma tuta baibaiwana hebaiyedi bewa siwaliwali hepwatu, ma siꞌahwaꞌahwa wasawasa, ma wete siloloyauwedo ꞌoina. oyMa ꞌaigeda ꞌaigeda pepediyao ꞌadi baibaiwa sikisi, ma pepediyaowedi mabwaiyadi matadi ꞌebe ꞌebubuna baibaiwadi ꞌatamanega ma ꞌalonega. Ma tuta mabwaiyana, sabwelo ma nihuwana ꞌoidiya, siwaliwali, sigwaegwae,“Casilala, ꞌasilala, ꞌasilala,Bada Yehoba Tohewaiwai.Tauna tuta mwalo ta bewa
ta tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya ꞌimiyamiya.” QnHebaiina ꞌaigeda ꞌana ꞌita gide tuwa laiyoni*, ma heluwena gide tuwa bulumakau, ma hetoina manina ꞌana ꞌita gide tuwa loheya, ma ꞌehatana ꞌana ꞌita gide magisubu ꞌitahetaheya. mMa wagahata wasawasaina matana ꞌaigeda ginaula ꞌinamanamala gide daumwala ꞌasilalana hola debana, ꞌana ꞌita gide tuwa gelasi. Ma wete ꞌebemiya wasawasaina deina hebai ꞌehata sitoholo sakowasiyeya, ma ꞌwapidi mabwaiyadi ꞌoidiya matadi simiyamiya. }lsMa wagahata wasawasaina gamwagamwanidiya ꞌoinega tupwana ginaula sihapwehapwesama, namala ma wete tupwana ꞌenana, ma wete gugula. Ma wete wagahata wasawasaina matana mayale sebeni sininininima, taudi beno Yehoba Yaluyaluwanao sebeni. tkaMa wagahata wasawasa wete ꞌadi baibaiwa tuweniti powa simiya sakowasiyeya, ma wagahataedi ꞌoidiya taubadao site tuweniti powa simiyatoiya maꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi, ma wete debadi ꞌadi pasa wasawasa goula debadiya. }jsMa manina yaꞌiteya ꞌinamala hedadeya. Ma wagahata wasawasaina hulele ꞌalaꞌalawana ꞌitoholo sakowasiyeya. 'iGNage ꞌoina Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai yalotohoya, ꞌoinega galewa ꞌaigeda toloina yaꞌiteya ꞌina wagahata* wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya. -h UGinaulaedi bewa sigumwala pwaiya ma yaꞌeꞌebubuna, ꞌoinega ꞌaigeda ꞌahwaꞌeda yaꞌiteya galewega ꞌiꞌesoꞌeya. Ma wete ꞌaigeda ꞌenana gide yoguli, tauna tuwa mwalo yahesagoheya, ꞌoiguwa ꞌilolohatoto ꞌigwaeya, “Cuhanema ma yaheꞌitago toꞌaha ꞌabwa ꞌilatu.” g}“Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae boda hekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe.”|fq“Ma ꞌeguma ꞌoimiyega taiya ꞌihewaiwai, ꞌabwa yatagwala ꞌoina ma baꞌidagu ꞌamiyatoi ꞌigu wagahata* wasawasa ꞌoina, gide tuwa taugu yahewaiwaiya, ta Tamagu ꞌina wagahata wasawasaina ꞌoina baꞌidagu ꞌamiya toiya. e“Ma waꞌita, taugu ꞌimi ꞌahwaꞌeda ꞌoina yatotoholo ma yaulaulaꞌeꞌe. Ma ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌenagu ꞌuhesagohe ma ꞌahwa ꞌusoꞌe, ꞌino hada yaluhu ma ꞌowa ma taugu taheꞌiyaꞌiyagu, ma ꞌowa baꞌidagu taꞌai mahemahetena. ;do“Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega taiyawedi ꞌomi yaꞌatemuya muyaegomi, gwae paꞌalinega ma loinega yagihe dumwaluwegomi. Coinega wahewaiwai ma ꞌimi puiyega wanuwabui. cEeta yahenuwa laguwegomi ma ꞌoiguwega goula moisa wagimwane ma ꞌane wahewasawasa, ma wete ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi wagimwanedi, ma waꞌotedi. Geyaꞌabwa mabubugewami watautauya. Wete mulamula wagimwane ma matamiya walagu, ma matami ꞌilotayahala. Wb'“Ma ꞌomi wagwae, ‘Taugu tohewasawasa ta ginaula mabwaiyadi sawasawahigu,’ ma geya wasanapu ꞌabehega ꞌomi tuwa towewelohe, ma hesi nuwagalagalaimi, ma wete matagibugibuimi ma bugebugewami. ama hesi ꞌomi tuwa gamwagamwana, geya yahiyahi nuwana gogai ꞌidi tupwa wamiyamiya, ma ꞌane ꞌahwaguwega yaꞌesoha latuwegomi. `w“Cimi paihowao yasanapudiya ꞌabehega geya yahiyahi nuwana gogai. Nuwanuwagu tupwa ꞌaigeda ꞌoina wamiya, #_?Aneloseina totapwalolowedi Leodisiya ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi, ꞌina leta ꞌulele meLeodisiya weyahidi, ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama Todumwalu ꞌoinega, tauna Tohepwaila moisa, ma wete tauna Yehoba ꞌina paihowao lamuna ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, ^' “Ceguma ꞌoimiyega taiya matenana Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae boda hekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe.” MeLeodisiya ꞌidi leta. t]a Ma ꞌeguma ꞌoimiyega taiya ꞌihewaiwai, yaloinae ma ꞌihelogidi Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi weyahina, ma geyaꞌabwa wete ꞌiꞌebeꞌebesine, ma ꞌoimiya Yehoba sanina ꞌabwa yalele, ma wete Yehoba ꞌina ꞌasa sanina yalele, beno Yelusalema hauhaunaina, ꞌabwa galewega ꞌisuluma ꞌigu Yehoba ꞌoinega. Ma wete ꞌoimiya sanigu hauhauna yalele. %\C “Cabwa yatauyawa, ma toꞌaha gide ꞌoimiya ꞌimiyamiya, waꞌabiyahi momosidi ma geyaꞌabwa taiya maisaina ꞌoimiyega ꞌiꞌewaꞌewa yahule. W[' “Ma ꞌabwa tuta mwau ꞌilatu baleꞌuwa, ma tomota mabwaiyadi ꞌitohodi, ma hesi ꞌomi mwauina ꞌoina yaꞌitayahigemi, weyahina ꞌigu gwae wahematamataneya, ma weyahigu waꞌalamaꞌiꞌita. oZW “Moisa taudi Tomudulele ꞌina bodao siꞌabowa ta sigwae ꞌabehega taudi meYudiya, ma geya. Cabwa yaloinaedi ma sinaoma matamiya ma siꞌetuluha, ma ꞌane mabwaiyadi sisanapu ꞌabehega ꞌomi yaꞌatemuya muyaegomiya. BY}Tauna bewa ꞌihepwaila ꞌoimiya, ꞌigwaeya, “Cimi paihowao yasanapu pwaidiya, ma wete yasanasanapu ꞌimi waiwai tupwana ꞌimiyamiya, weyahina ꞌigu heꞌitao wamuliyediya, ma wete sanigu geya wauhale. Coinega ꞌahwaꞌeda yasoꞌe pwaiya weyahimi, ta geya ꞌaigeda taiya sawasawahina ma ꞌigudu. EXAneloseina totapwalolowedi Piladelipiya ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele mePiladelipiya weyahidi ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama tauna bwebweꞌana ma dumwaluna ꞌoinega, ma wete tauna nimana kihiina mwalo Debida ꞌina ꞌebesoꞌeina ꞌiꞌabiꞌabiyahi, ma ꞌeguma ꞌahwaꞌeda ꞌisoꞌe, geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌigudu, ma wete ꞌeguma ꞌigudu, geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌisoꞌe. W/“Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana, Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae boda hekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe.” MePiladelipiya ꞌidi leta. /VW“Gidemusa tuwa ꞌomi taiyawedi wahewaiwai, ꞌomi wete ꞌami ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi waꞌotedi, ma geyaꞌabwa sanimi yawasi bukina ꞌoinega yaleꞌwaleꞌwa yahule, ma hesi sanimiyedi ꞌabwa yaꞌinanadi Tamagu ta ꞌina aneloseyao ꞌoidiya, ꞌabehega ꞌomi ꞌigu boda. GU“Ma tupwami meSalidisa ꞌami ꞌaleꞌo geya wabailidi, ꞌabwa ꞌomi baꞌidagwao tatauya mahemahetena maꞌada ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena, weyahina ꞌomi ꞌilobwainegomiya. T-Ma mwalo heꞌitaina siheꞌitegomiya ta wahesagoheya, sowasowana wanuwatuhuyahi ma wanuwahila eema wamuliya bwaibwaini. Ma ꞌeguma geya ꞌenowega wada toholowa, ꞌabwa ꞌoimiya yatauyawa ma yaloheꞌate yohogomi gidemusa toyagaha, ta geya wasanapu tolahisa yalatuwa. XS)“Coinega ꞌenoꞌenowega watoholo ma toꞌaha ꞌiꞌiuna ꞌoimiya ꞌimiyamiya wagihemadou, ma sahena mabwaiyana siꞌamaꞌamasa. Yasanapuya ꞌimi paihowao Yehoba matana tupwana geya dumwaludi. IR Aneloseina totapwalolowedi Salidisa ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi, ꞌina leta ꞌulele meSalidisa weyahidi, ma ꞌugwae: Wasa bewa ꞌitauyama loheyaina ꞌoinega, tauna loheyaina Yehoba Yaluyaluwana sebeni ma wete ꞌipwala sebeni ꞌoina simiyamiya. Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, “Cimi paihowao yasanapu pwaidiya, ta tetelimi yahesagoheya ꞌabehega mayawasimi wamiyamiya, ma geya, weyahina yaluyaluwami boꞌi siꞌamasa. ~Qu“Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana, Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae hekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe.”5PeMa wete ꞌipwala tomodaba* yaꞌebwaegomi. tOa“Ma wete ꞌeguma taiyewedi ꞌomi Seitani wahewaiwai sineya, ta ꞌigu paihowaina tuwa wapaipaihowa ta ꞌana siga ꞌebelosaloha ꞌoina, loina yaꞌebwaegomi ma tupwa mabwaiyadi waloinaedi, gidemusa Tamagu loina ꞌiꞌebwaegauwa. Ma ꞌimi loinaina waiwaina ꞌoinega ꞌabwa waloina tomota ꞌoidiya, tuwa gide pwawatiyega walata taꞌahuꞌahu pisalidi. NFMTuwa maꞌimi hemisa watoholopaꞌala ꞌana siga yahilama. BL}“Ma ꞌomi meTayataila, ꞌeguma mumuga galana bewa geya wamuliyedi, ma Seitani ꞌina nuwatuhu solasola geya wasanapudi, geyaꞌabwa wete ꞌahaꞌahala mwauna yaꞌebwaegomi. K5Ma wete natunao yaloheꞌamasidi, ma ꞌoinega boda hekalesiyao mabwaiyadi sisanapu ꞌabehega taugu tomota mabwaiyadi ꞌidi nuwatuhu ꞌatediya mabwaiyana ꞌana tosanapu, ma wete mabwaiyami ꞌoimiya yahemaisa toꞌaha gide ꞌimi paihowao, nuwana bwebweꞌadi, bo galadi. 8Ji“Coinega ꞌabwa lohala yaꞌebwae, ma ꞌeguma taiyawedi maꞌiyanao silologwali, mwau madouna siloba, ꞌeguma ꞌidi paihowa galadiyedi geya ꞌoidiyega sinuwabui. I9Ma wahineina ꞌina tuta yaꞌebwae pwaiya ma ꞌabehega ꞌina puiyedi ꞌoidiyega ꞌida nuwabui, ma hesi genuwana ma ꞌina logwali ꞌilogwahate. }Hs“Ma hesi bewa ꞌoina ginaula ꞌaigeda weyahina geya yayaliyaya, weyahina Yesibeli ꞌoina watagwala, tauna wahineina ꞌihesaniyeya ꞌabehega tauna ꞌaigeda Yehoba ꞌana tohepwaila; ma geya. Ma hesi wahineina ꞌigu topaihowao ꞌilisidiya logwali ma daꞌule ꞌoidiyega, weyahina daꞌuleina sihemiseya, ta ꞌana siꞌebwaeya, ta toꞌeheleyedi siꞌaiya. G{Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, “Cimi paihowao yasanapu pwaidiya, ꞌimi helau ta ꞌimi hemisa ta ꞌimi paihowa ta ꞌimi ꞌalamaꞌiꞌita, ma yasanasanapugomi tuta bewa ꞌimi paihowa bwebweꞌana hedade, ma mwalo tupwana. 7FgAneloseina totapwalolowedi Tayataila ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele meTayataila weyahidi, ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama Yehoba Natuna ꞌoinega, tauna matana ꞌadi ꞌita gide tuwa ꞌaiwe ꞌininininima, ma wete ꞌahena namanamalidi gide pwawati hauhauna sigabuya. EE“Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana, Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae ꞌihesagohe. Ma ꞌeguma ꞌomi taiyawedi Seitani wahewaiwai sineya ꞌeꞌahai dahwadahwaina yaꞌebwaegomi. Ta wete ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina yaheguyai daꞌule waꞌewaꞌeꞌedi, ta daꞌuleyedi ꞌoidiya sanimiyedi simiyamiya ꞌehaudi, beno geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌisanapudi, beno namo tauna toꞌewaina ꞌisanasanapu.” MeTayataila ꞌidi leta. JD Coinega tuta bewa mumuga galadiyedi ꞌoidiyega wanuwabui. Ma ꞌeguma geya, tuta ꞌiꞌiuna ꞌoina ma yatauyawa, yaloꞌalehegomi ꞌelepa ꞌalehaina ꞌahwaguwega ꞌilatulatu ꞌoinega. yCk“Ma wete ꞌaigeda ginaula geya bwebweꞌana, beno tupwami Nikoleitanio ꞌidi heꞌita wamulimuliyedi. OB“Eema mumugami tupwana weyahina geya yayaliyaya, weyahina tupwami Balami* ꞌina heꞌitao wamulimuliyedi. Ta ꞌina heꞌitaowedi mwalo Balaki ꞌimuliyediya, ta meIsileli mumuga galana ꞌiheꞌitediya, beno dimwa sihemisaeya, ta ꞌana siꞌebwaeya, ta toꞌeheleyedi ꞌeꞌahaiina siꞌaiya, ta wete silogwaliya. 1A[ “Tupwaina ꞌoina wamiyamiya beno yasanapuya, beno Seitani ꞌina ꞌebeloina. Ma hesi wahemisa bwaibwainigau, weyahina geya wada uhalegauwa. Mwalo Seitani ꞌina tupwaina ꞌoina ꞌaigeda ꞌagu tohepwaila moisa siloheꞌamasiya, sanina Anitipasa, ma tuwa waꞌabiyahigauwa paꞌalina. @/ Aneloseina totapwalolowedi Peligamo ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele mePeligamowedi weyahidi, ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama tauna maꞌina ꞌelepa ꞌaleha mamata tupwa luwaluwaina ꞌoinega. Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, ? “Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae tohekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe. Ma wete ꞌomi taiyawedi ꞌeguma Seitani wahewaiwai sineya, geyaꞌabwa ꞌamasa heluwena ꞌigihegihe galegomi.” MePeligamo ꞌidi leta. [>/ “Ta geyaꞌabwa wamatamatauta ꞌeguma to ginaula ꞌoina muya waloba. Wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌabwa Seitani ꞌitohogomi, ma tupwami sipaigomi, ma deliya silagugami, ma hesi ꞌami mwauwedi sabwelo nima luwaluwa weyahidi. “Ma watoholo paꞌala ꞌana siga ꞌamasa, ma ꞌoinega yawasimi miyamiya hatayaina yaꞌebwaegomi. 6=e “Yasanapuya ꞌatemuyamuyaimi beno ꞌomi towewelohe, ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌomi maꞌimi wasawasa ma wete yasanapu pwaiya ꞌabehega tupwadi Seitani ꞌina bodao siꞌahwaꞌahwa galagalaegomi, ma sigwae ꞌabehega taudi meYudiya; ma geya. Taudi hesi tuwa Seitani ꞌina bodao. M<Aneloseina totapwalolowedi Simulina ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele meSimulina weyahidi ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama tauna ꞌebe hegaina ta ꞌebe losaloha ꞌoinega, tauna ꞌiꞌamasa pwaiya ta ꞌitoholo hila ta mayawasina ꞌimiyamiya. Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, .;U“Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana, ꞌihesagohe Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae tohekalesiyao ꞌoidiya. Ma ꞌeguma taiya ꞌoimiyega ꞌihewaiwai, ꞌoina yatagwala ma yawasida ꞌana ꞌaiwe huwaina ꞌiꞌai, ꞌaiweina Yehoba ꞌina tanoha ꞌitotoholo.” MeSimulina ꞌidi leta. :“Ma yasanapuya ꞌabehega ginaula ꞌaigeda bwebweꞌana ꞌoimiya, beno Nikoleitanio mumugadi walogwahateya, taugu wete gide. v9eMwalo bwebweꞌami, ma wanuwatuhu taꞌeha ꞌoinega wabeꞌuwa, ꞌoinega wanuwabui hila ma wapaihowa bwebweꞌana, gide mwalo. Ma ꞌeguma ꞌabwa geya wanuwabui, nata yatauyawa ꞌoimiya ma ꞌimi mayale ꞌoimiyega yaꞌewa yahule. 8“Ma hesi ginaula ꞌaigeda ꞌoimiya yaꞌiteya geya bwebweꞌana, beno mwalo ꞌimi helau bwebweꞌana ꞌoiguwa walolaguwa. ~7uMa wete ꞌalamaꞌiꞌita sanigu weyahina wasanapuya, eeta paihowa mwaudi ta madoudi ꞌoidiyega geya wada weꞌa. 6“Yasanapu pwaiya ꞌabehega ꞌimi paihowa madounega, ma ꞌimi ꞌalamaꞌiꞌita ꞌoidiyega wahewaiwaiya, ta togala geya nuwami, ꞌoinega ꞌagu tohepwaila ꞌaboꞌabowedi watohodiya ta ꞌidi ꞌabowedi walobediya ta waꞌabi latuhediya. =5 uAneloseina totapwalolowedi Epeso ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele meEpesowedi weyahidi, ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama tauna ꞌipwalaedi sebeni nima ꞌebeulanega ꞌiꞌabi yahidiya, ma mayale sebeni gamwagamwanidiya ꞌitautauya. Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya, ꞌigwaeya, .4 WBewa ꞌipwala sebeniyedi nimagu ꞌebeulega, wete mayale sebeniyedi ꞌadi nuwasabwalena dahwadahwanidi ꞌoiuwa, ꞌoinega yaꞌabi heꞌasilala. Cipwala sebeniyedi, beno anelose sebeni, taudi hekalesiyao sebeniyedi weyahidi, wete mayale sebeniyedi beno taudi boda hekalesiya sebeni.”3 Causala. Ginaulaedi bewa ꞌuꞌitediya ꞌuleledi. Cebeꞌita beno tuta bewa weyahina, ma wete tuta ꞌinaonaoma weyahidi. =2 uMayawasigu yamiyamiya. Mwalo yaꞌamasa, ma ꞌuꞌita taugu yamiyamiya ta geyaꞌabwa yagumwagumwala. Eeta nimaguwa ꞌamasa ma Bwebweso* ꞌadi kihi* ma sowasowahigu yasoꞌedi. T1 #Yaꞌiteya ma ꞌahena yabeꞌuwa gide tuwa yaꞌamasa. Coinega nima ꞌebeulanega ꞌoiguwa ꞌiꞌabiya ma ꞌigwaeya, “Sahena ꞌumatamatauta, weyahina taugu ꞌebe hegaina ma ꞌebe losaloha. T0 #ma wete ꞌipwala sebeni ꞌina ꞌebeulega ꞌiꞌabi hanehediya, ma wete ꞌahwanega ꞌelepa ꞌaleha mamata tupwa luwaluwaina ꞌilatulatu, ma manina gide tuwa sinala ꞌina ganinisa ꞌasudiladila. / Ma ꞌahena gide tuwa pwawati ꞌehauna sigabudiya sinamanamala, ma ꞌenana ꞌana hesagoha gide tuwa weꞌaha madoudi sidaudau, l. SMa debana waꞌewaꞌeꞌe hedada, gide ꞌahole ꞌehauna, ma matana gide ꞌaiwe ꞌininininima. -- U Ma gamwagamwanidiya ꞌaigeda yaꞌiteya, ꞌana ꞌita gide tuwa loheya, ꞌana ꞌaleꞌo ꞌahalanega ma ꞌidobi ꞌahena, ta lumalumana ꞌana gadiwana goula. (, K Eeta yatoholo lohihila ma ꞌabehega yaꞌita tauna taiya ꞌoiguwa ꞌigwaegwae. Nage ꞌoina mayale sebeni yaꞌitediya, goula ꞌoinega sipaihowediya. + } ꞌigwaeya, “Ginauledi ꞌabwa ꞌuꞌitadi weyahidi ꞌuleledi buki ꞌoina, ma bukiina ꞌuhetune boda hekalesiya sebeni ꞌoidiya, beno Epeso, ma Simulina, ma Peligamo, ma Tayataila, ma Salidisa, ma Piladelipiya, ma wete Leodisiya ꞌoina.” N*  Bewa ꞌoina ꞌida Badaina ꞌina sabwelo ꞌoina Yaluyaluwa Tabuna yalotohoya ꞌoiguwa, ma ꞌoinega ꞌenana ꞌaigeda madouna gide yoguli yahesagoheya, ꞌigwaegwae gwahuguwa, ꞌilolohatoto, 3) a Taugu tasimiu Yoni. Taheboda ꞌaigeda pwaiya Yesu baꞌidada, ta ꞌina ꞌebeloina ꞌalona ꞌomi ma taugu taheꞌalamaꞌiꞌitanegita, muyamuya ma mwau ꞌoidiya. Taugu mwalo sipaigauwa ma silagugauwa bwanabwana Patimo ꞌoina, weyahina yaguguya Yehoba ꞌina gwae ma Yesu ꞌina tetela. P( Cida Bada ꞌigwae, “Taugu ꞌebe hegaina ma ꞌebe losaloha.” Tauna Yehobaina tohewaiwai moisa, mwalo hene, ta tuta bewa, eema tuta sinaonaoma ꞌoidiya ꞌimiyamiya. Keliso ꞌana ꞌita. g' IMa waꞌita ꞌabwa tauna galewega ꞌisuluma yaloha ꞌoinega, ma tomota mabwaiyadi eema taudi mwalo ꞌana tobadiyao ꞌabwa siꞌita, ma tomiya baleꞌu mabwaiyadi ꞌabwa sinuwagala, ma matana sidou. Gide. Emeni. (& KCoinega ꞌihegogonegita ma ꞌabehega tahetoloina ma tapwaoli Tamana Yehoba ꞌoina. Yesuina tauna ꞌina wasawasa ta ꞌina waiwai miyamiya hatayadi. Emeni. T% #Yesu Keliso tauna tohepwaila moisa, ma wete tauna ꞌamasega ꞌitoholo nugeta, ta baleꞌu ꞌana toloinao ꞌidi kini. Yesu tauna ꞌiꞌatemuyamuyaegita, ꞌida puiyao bweyahinega ꞌideulidiya. $ }Taugu Yoni ꞌimi leta yaleleyawa ꞌomi boda hekalesiya tupwa sebeni Esiya ꞌalona. Helau ma nuwadaumwala ꞌoimiya Yehoba ꞌoinega, wete yaluyaluwa sebeni ꞌoidiyega, wete Yesu Keliso ꞌoinega. Tauna Yehoba mwalo hene, ta tuta bewa, eema tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya ꞌimiyamiya, ma yaluyaluwaedi sebeni taudi Yehoba ꞌina wagahata* wasawasaina matana simiyamiya. )# MWayaliyaya ꞌowa tohasilanaina ma ꞌomi tohesagoha, ꞌeguma gwae bewa wahesagohe ma wamuliye, weyahina ginaulaedi ꞌihepwailediya ꞌabwa nata silatu. :" oYoniina Yesu ꞌina ꞌaliꞌe ꞌaigeda, ma ginaulaedi ꞌiꞌita pwaidiya mabwaiyana, ꞌoinega ꞌilagu latuweya, beno Yehoba ꞌina gwae, ma wete Yesu Keliso ꞌina tetela. ~~C}'|zygxwwSvluutWt sdrqqponmlkk ihgffe(dcWbwa`__1^B]P\g[ZYXX W(V9UTS]RQQ/PPNMkLL6KKII6HaGFFDCBA@@U??>=<`;:m99K8O7)655133d2109/4.h-,+*j*('&%$#"! yJOsP p(8 ~  1AH77gMa wete dohi madoudi ma patupatudi, gide daꞌule madoudi, galewega sigubagubalama tomota ꞌoidiya. Coinega tomotaedi Yehoba siheliyeya dohiina gala hedadena weyahina.i6KMa wete bwanabwanao ma ꞌoya mabwaiyadi sisawala, ta geya wete sawasawahina ma taloba hiladi. T5!Eeta ꞌasa madounaina ꞌiꞌewatahiya, ta ꞌana watahina ꞌetoi silatuwa. Ma tupwa mabwaiyana ꞌoidiya mwaniꞌiniꞌiina ꞌidi ꞌasa ꞌigihegalediya, ma ꞌasa madouna sanina Babiloni ꞌina pui Yehoba ꞌinuwatuhu yahiya ta ꞌina biyo ꞌoinega waini ꞌihenumeya, ma wainiina beno ꞌina gamwasowala madouna wainiina. u4cMa nage ꞌoina namala ta dagugu ta gugula ta wete mwaniꞌiniꞌi madoudi silatuwa. Mwalo hene ta nige, tomota ꞌidi tuta ꞌoina, geya ꞌeta mwaniꞌiniꞌi ꞌana madou nage gide ꞌida latuꞌesa. Ma bewa moisa gala hedade. l3QMa anelose hesebenina ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta galewa ma baleꞌu gamwagamwanidiya ꞌisiweya, ma wagahata wasawasa Hada Heꞌasisi ꞌalonega ꞌaigeda ꞌenana madouna ꞌilatuma, ꞌigwaeya, “Cigumwala pwaiya.” 2%Coinega yaluyaluwaedi kiniyao maꞌidi bodao sihegogonedima tupwa ꞌaigeda, sanina ꞌena Ibeliuwega* sigwae “Amagedoni” ꞌoina. l1Q“Wahesagoha, ꞌabwa ꞌigu hapwesama gide toyagaha ꞌidi hapwesama tuwa, ma ꞌeguma ꞌowa taiya ꞌulomatayahi ma ꞌa ꞌaleꞌo ꞌuꞌotemomosi, ꞌuyaliyaya, ꞌane geyaꞌabwa ꞌumwadina ꞌino bugewa weyahina.” .0UYaluyaluwa ꞌetoiyedi beno Tomudulele ꞌina ꞌaliꞌeyao taudi ꞌebe henainaida sipaihowediya, ta sinaowa kiniyao baleꞌu mabwaiyana ꞌoina ta ꞌabehega ꞌidi bodao sihegogonedima ma taudimo siloꞌaleha hiladi, beno nata Yehoba Tohewaiwai hedada ꞌina sabwelo madouna ꞌoina. T/! Ma yaluyaluwa ꞌetoi galadi yaꞌitediya, ꞌadi ꞌita gide ꞌweꞌwe silatulatuma hebaiina bwehabwehalina ꞌahwanega, ma wete hebaiina holega ma wete ꞌina palopita ꞌaboꞌaboina ꞌahwadiyega. G. Eema anelose hesikisina ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta weꞌaha sanina Yupeletisi ꞌoina ꞌisiweya ta weꞌahina mabwaiyana ꞌiyapasa, ma kini tupwadi sihabalama tupwa bolibolimeyega. - Ma Yehoba galewa siheliyeya, bweꞌaedi muyamuyadi weyahidi, ma hesi geya sida nuwabuiya ꞌidi paihowa puiyedi ꞌoidiyega. [,/ Eema anelose henimana wete ꞌina biyo ꞌisiweya hebaiina bwehabwehalina ꞌina wagahata wasawasa ꞌoina, ta ꞌina ꞌebeloina mabwaiyana ꞌiguguyouwa. Ta tomota muyaina ꞌoinega sihesalaꞌiꞌita. M+ Ma yahiyahiina madouna tomota ꞌiꞌalaꞌalasidi, ꞌoinega Yehoba siheliyeya, weyahina tauna ꞌina loinega ma mwauwedi silatuma. Ma tuwa geya sida nuwabuiya ta ꞌabehega Yehoba sihepwatuwe. /*WEema anelose ꞌehatana ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta sinala ꞌoina ꞌisiweya, ta sinala ꞌina waiwai ꞌilohepoiya, ta sawasawahina ma tomota ꞌiꞌalasidi. 6)eMa ꞌenana ꞌaigeda wete yahesagoheya ꞌebe pwaoli ꞌoinega ꞌigwaeya, “Bada yo, ꞌowa Yehoba Tohewaiwai hedada ꞌino loina bewa ꞌausaladi ma dumwaludi.” _(7ta Yehoba ꞌina topaihowao ma wete ꞌina palopitao sihunudiya, ta bweyahidi siꞌabi hedauya. Coinega ꞌadi maisa ꞌuꞌebwae pwaidiya ma ꞌabehega bweyaha sinuma, ta maisaina beno ꞌilobwainediya moisa.” ' Coinega aneloseina tauna weꞌaha ꞌana toloina ꞌenana yahesagoheya, ꞌigwaeya,“Yehoba yo, ꞌowa tuta mwalo ta bewa ꞌoidiya ꞌumiyamiya, ma wete dumwaluu ma ꞌasiꞌasilalau. Cino loina bewa bwebweꞌana hedade, weyahina tomotaedi galadi, & Ma anelose hetoina wete ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta weꞌaha daudauna ma bidala ꞌoidiya ꞌisiweya, ta wete sihebweyaha. d%AMa anelose heluwena wete ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta holai ꞌisiweya, ta holaina mabwaiyana ꞌihebweyaha, ꞌana ꞌita gide toꞌamasa ꞌaigeda bweyahina. Coinega ginaula mabwaiyadi mayawasidi niꞌuwa siꞌamasa. $Coinega anelose nugenugetana ꞌinaowa ta ꞌina biyo baleꞌuwa ꞌisiweya, ta bweꞌa galadi ta muyadi silatuwa taudi hebai ꞌina dimwa tagitagina ꞌana toꞌetuluha ꞌoidiya, taudi beno hebaiina ꞌana ꞌilaꞌilala ꞌoidiya ꞌimiyamiya. X# +Ma Hada Heꞌasisi ꞌalonega ꞌaigeda ꞌenana madouna yahesagoheya, ꞌigwaegwae aneloseyedi sebeni ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Wanao ma wasulu baleꞌuwa, ma Yehoba ꞌina gamwasowala biyonao wasiwadi.” ""=Nage ꞌoina Hada Heꞌasisi ꞌalona ꞌimaha Yehoba Tohewaiwai hedade ꞌina wasawasa ꞌoinega, ꞌana ꞌita gide ꞌasu ma geya ꞌeta taiya sawasawahina ma Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhu, ꞌana siga aneloseyedi sebeni ꞌidi paihowa muyaedi sebeni silosalohidi.l!QEeta hebaiyedi ꞌehata ꞌoidiyega ꞌaigeda hebai biyo goula sebeni ꞌiꞌewediya, ta anelose sebeniyedi ꞌiꞌebwaediya, ta biyowedi ꞌalodiya Yehoba miyamiya hatayana ꞌina gamwasowala ꞌoinega ꞌilohemahediya. R Ma Hada Heꞌasisiina ꞌoinega anelose sebeni silatuma ta muyamuya sebeni nimadiya. Aneloseyedi ꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi ta ꞌausaladi, ma ꞌadi gadiwana goula lumalumadiya simiyamiya. 3Coinega yaꞌeꞌebubuna ta yaꞌiteya galewa Yehoba ꞌina hada soꞌesoꞌena, hadaina ꞌalona ꞌina gwae hemisa lelelelena ꞌimiyamiya. “Bada yo, tomota mabwaiyadi ꞌabwa siheꞌasisiyego ma siꞌahwa wasawasaego, weyahina ꞌuboimo ꞌasiꞌasilalau, ꞌoinega mebaleꞌu mabwaiyadi sinaoma ma matauwa siꞌetuluha, weyahina tomota mabwaiyadi ꞌino loinao dumwaludi siꞌita pwaidiya.” ,Qta mabwaiyadi Mosese walina siwaliwaliye, tauna Yehoba ꞌina topaihowa. Ma wete lami walina siwaliwaliye, sigwae,“Bada Yehoba Tohewaiwai ꞌino paihowao madoudi ma ꞌebe henainaida, ta ꞌino mumuga mabwaiyana ꞌausaladi ma dumwaludi, ma ꞌebeloina mabwaiyadi ꞌuloinaedi. 7Ma wete yaꞌiteya gide hola ꞌina daumwala ma wete ninininimana, ta holaina papalina boda sitotoholo, taudi sihewaiwai pwaiya hebai galana maꞌina dimwa tagitagina ma wete sanina ꞌana hasihasila ꞌoidiyega. Ma tomotaedi nimadiya ꞌebe gihedohedou Yehoba ꞌoinega, X +Ma ꞌaigeda wete ꞌebe henainaida madouna galewa yaꞌiteya, beno anelose sebeni, maꞌidi muyamuya galadi ꞌadi baibaiwa sebeni. Ta mwauwedi sebeni beno Yehoba ꞌina gamwasowala ꞌana ꞌebe losaloha. 1[Ma gilepaedi mabwaiyadi ꞌihideya ꞌebe hida madouna ꞌoina, beno ꞌasa madouna mulimulina, ma bweyaha ꞌidaudau ꞌebe hidaina ꞌalonega, gide yagewa ꞌana dudula teli handeledi kilomita gide, ta ꞌana niꞌu ꞌina hane gide baleꞌuwega ma hosi ꞌitotoholo ꞌaniꞌona ꞌoina.B}Coinega aneloseina ꞌina naipiyega gileipa huwaidi baleꞌuwa ꞌiꞌupwediya ma gilepaedi ꞌebe hida madouna ꞌalona ꞌiulediya. Cebe hidaina beno Yehoba ꞌina gamwasowala. +OEeta ꞌaigeda wete anelose ꞌebe pwaoli ꞌoinega ꞌinaoma, tauna ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ꞌana toloina, ta ꞌenana madounega ꞌibwauwa aneloseina maꞌina naipi ꞌoina ꞌigwaeya, “Cino naipiyega ꞌugoha ma gileipa* huwainao baleꞌuwa ꞌudomwadi, weyahina sibwehala pwaiya.” Ma ꞌaigeda wete anelose Hada Heꞌasisi galewa ꞌoinega ꞌilatuma, tauna wete naipi matana ꞌaiꞌainina nimana.  Ma ꞌoinega loheyaina yaloha debana ꞌina naipi ꞌigohaeya, ta baleꞌuina ꞌiꞌeliya, ma ꞌeꞌahaiina ꞌihegogonediya. #Ta ꞌaigeda wete anelose Hada Heꞌasisiyega ꞌilatuma, ma wete ꞌibwau haneya Badaina yaloha debana maꞌina naipi ꞌoina, ꞌigwaeya, “Cino naipiyega ꞌuꞌeli, weyahina tuta ꞌeliꞌeli baleꞌuwa ꞌilatu pwaima, ta ꞌeꞌahai ꞌimatuha pwaiya.” c?Ma yaꞌeꞌebubuna ta yaꞌiteya yaloha waꞌewaꞌeꞌena, ma yalohaina ꞌoina gide tuwa loheya ꞌimiyatoiya, ma debana ꞌana pasa wasawasa goula, ma nimana ꞌina naipi matana ꞌaiꞌainina ma yohuyohuna. iK Eeta galewega ꞌenana yahesagoheya ꞌigwaeya, “Bewa ꞌulele ꞌabehega taiyewedi ꞌida Bada ꞌana tohemisao, ꞌeguma ꞌabwa siꞌamasa, sida yaliyaya tuwa.” Ma Yaluyaluwa Tabuna wete ꞌigwaeya, “Moisa tuwa siyaliyaya, weyahina ꞌabwa siꞌaiyawasi ꞌidi paihowa madouna ꞌoinega, ma ꞌana maisa siloba.” Baleꞌu ꞌeliꞌelinaina 5 Gwae bewa ꞌoinega Yehoba ꞌina tomotaiyao ꞌabwa siꞌalamaꞌiꞌita, taudi ꞌina loina ꞌana tohematamatanao ta Yesu ꞌana tohemisao. ' Ma ꞌaiweina ꞌasuna ꞌihanehane hataya, ta geya ꞌina ꞌebe gumwalamo. Ma tomotaedi taudi hebaiina ma ꞌina dimwa tagitagina ꞌadi toꞌetuluhao, ma sanina lelelelena ꞌana toꞌewao, taudi ꞌidi muyamuya geya ꞌida gumwala sabwelo ta nihuwana ꞌoidiya.” ' nata taudi Yehoba ꞌina waini* waiwaina ꞌoinega sinuma, ta wainiina beno Yehoba ꞌina gamwasowala moisa ꞌisiweya gamwasowala biyona ꞌoina. Ma wete ꞌaiwe yahiyahina ma daꞌule yahiyahidi tomotaedi wahidiya silotoho, Yehoba ꞌina aneloseyao ta lami matadiya.  Anelose ꞌeluwaedi mulidiyega ꞌaigeda wete ꞌimulimuliyama, ta aneloseina tauna wete ꞌibwauwa, ꞌigwae,“Ceguma taiyawedi siꞌeꞌetuluha hebaiina ma ꞌina dimwa tagitagina ꞌoidiya, ma ꞌadi ꞌilaꞌilala manidiya bo nimadiya, r]Ma anelose heluwena ꞌimuliyeya ta ꞌibwauwa, ꞌigwae,“Casa madouna Babiloni ꞌibeꞌu pwaiya. Casaina ꞌina mumugega boda mabwaiyadi ꞌihenumediya, mumugaina beno wahi ꞌana henuhenuwa mumuga galana weyahina.” Ta aneloseina ꞌenana madounega ꞌigwaeya,“Yehoba ꞌoina waheꞌasisi, wahepwatu, weyahina ꞌina tuta yatala ꞌilatu pwaima, ꞌoinega tauna galewa ma baleꞌu ma hola ma wete weꞌaha daudaudi ꞌadi tohemasalahaina matana waꞌetuluha.”  )Coinega wete ꞌaigeda anelose yaꞌiteya tabwanega ꞌitahetaheya, ma tetela bwebweꞌana ta miyamiya hatayana ꞌiꞌeweyama, ma ꞌabehega ꞌihepwaila mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌoidiya, beno ꞌebeloinao ma susu ma ꞌenana ma boda ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya. g GTaudi geya ꞌeta ꞌabo ꞌoidiya, ta geya wete ꞌidi puimo. Anelose ꞌetoi ꞌidi tetela  )Ma taudi loheloheyaedi geya sipui wahiwahine mahetediyao ꞌidi tuta sedasedega ma ꞌitautauya, ma hesi lami simuliya bwaibwaini ꞌeguma taꞌeha ꞌitauya. Taudi Yehoba ꞌigimwane nugetediya tomota ꞌoidiyega, beno Yehoba ma lami ꞌidi ꞌetahi nugenugetana. F Ma tomotaedi wagahata wasawasa matana sitoholowa, ma wete hebai ꞌehataedi ma babadaowedi matadiya sitoholowa, ma wali ꞌehauna siwaliyeya. Ta waliina geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌisanapu, beno namo taudi bodaedi 144 tausani sawasawahidi, taudi mebaleꞌu, ma Yehoba ꞌigimwanediya ta ꞌiꞌabihetediya. KCoinega galewega ꞌenana ꞌaigeda yahesagoheya gide weꞌaha ꞌidaudau, ma wete gide gugula ꞌenana. Ma ꞌenanaina yahesagoheya gide ꞌebe gihedohedou sidoudou ꞌadi hesagoha ꞌausala. E Ma yaꞌeꞌebubuna, ta lami yaꞌiteya ꞌoya Saiyoni debana ꞌitotoholo, ma wete tomota 144 tausani maꞌiyanao simiyamiya, taudi beno sanina ma wete Tamana sanina debadiya silelediya. H  Ma bewa ꞌana nuwasabwalena. Ceguma taiya maꞌina nuwasabwalena hebaiina ꞌina namba ꞌida hasili, beno ꞌaigeda loheya ꞌina namba, sikisi handeledi ma sikisti sikisi (666).{ Ma ꞌoidiya loina paꞌalina ꞌilaguya, ma taudi ꞌeguma ꞌilaꞌilalaina geya ꞌoidiya, geyaꞌabwa wete sihegimwane, bo sigimwagimwane, ꞌana siga hebaiina ꞌana ꞌilaꞌilala siꞌewa heꞌi, beno sanina, nuwana saninaina ꞌana namba. ^5 Ma wete mabwaiyadi ꞌiloinediya, ꞌiꞌiudi ma madoudi, towasawasao ma toweweloheyao, ma wete babadao ma topaihowao, ta ꞌabehega nima ꞌebeuladiyega ma debadiya ꞌana ꞌilaꞌilala gide basilili silagudi. yk Eeta sipaihoweya, ta hebaiina hauhauna maꞌina loina, ꞌoinega daꞌule tagitagina yawasina ꞌiꞌebwaeya, ta sawasawahina ꞌigwae, ꞌoinega ꞌiloina ꞌabehega ꞌeguma taiyewedi geya ꞌoina siꞌetuluha nata ꞌamasa siloba. H  Ma tagwala ꞌiloba pwaiya ta ꞌoinega hebaiina holega matana ꞌaniyanaedi ꞌipaihowediya, ma nage ꞌoina mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌiꞌabowediya. Ma ꞌina ꞌabowedi ꞌoidiya ꞌigwae, “Daꞌule ꞌaigeda watagi eema wapaihowa ꞌana ꞌita gide hebaiina ꞌelepega ꞌihesilaheya ta ꞌibwebweꞌana hila.”  Ta wete hebai hauhaunaina ꞌana ꞌaniyana ꞌipaihowediya, gide ꞌaiwe ninima ꞌibeꞌuma galewega gogo gabulena tomota matadiya. 5c Ma hebai holega ꞌina waiwai mabwaiyana hebai hauhauna ꞌiꞌebwaeya ma ꞌabehega tauna ꞌiloina, ta hebai holega ꞌiꞌebubunamo. Coinega hebaiina hauhauna mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌiloiloinedi ma hebai holega ꞌoina siꞌeꞌetuluha, tauna mwalo ꞌihesilaheya ma ꞌibwebweꞌana hila. 8i Ta wete ꞌaigeda hebai hetoina yaꞌiteya baleꞌuwega ꞌilatuma, ma donanao ꞌeluwa gide lami donanao, ma ꞌenana gide hebai nugenugetaina bwehabwehalina ꞌenana. x~i Weyahina“Ceguma taiya siꞌabiyahi, sida ꞌabiyahi tuwa, ma wete taiya ꞌeguma ꞌelepa ꞌaleha ꞌoinega siloheꞌamasi, sida loheꞌamasi tuwa.” Gwae bewa ꞌoinega Yehoba ꞌina tomotaedi maꞌidi hemisa sitoholo paꞌala. =}u Ceguma taiya matenana, gwae bewa ꞌihesagohe. "|= Ma mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌabwa ꞌoina siꞌetuluha, beno taudi ꞌeguma geya sanidi simiyamiya yawasi bukiina ꞌalona, bukina lamiina siloheꞌamasiya ꞌina buki. Buki bewa ꞌalona taudi sanidi mwalo hene ꞌilele nugetediya, eema muliyetega baleꞌu ꞌihemasaleheya. x{i Ta wete tagwala ꞌilobeya ma ꞌabehega Yehoba ꞌina tomotaedi ꞌiloꞌalehadi ma ꞌihewaiwai, ma wete maꞌina loina bodao mabwaiyadi ꞌoidiya, ma susuwao ma ꞌenanao mabwaiyadi ꞌoidiya, ta wete ꞌebeloina mabwaiyadi ꞌoidiya. z Ma hebaiina Yehoba ꞌiꞌahwa galegaleya, sanina ma ꞌina ꞌasa ma wete galewa ꞌana tomiyanao ꞌiꞌahwa galegalediya. y Ma hebaiina tagwala ꞌiloba pwaiya ma ginaula gala hedade ꞌiꞌinanedi, ta wete maꞌina loina waiꞌena potitu (42) ꞌalodiya. x% Ma wete hebai nugenugetana ꞌoina siꞌeꞌetuluha, weyahina loina ꞌiꞌebwae pwaiya hebaiina holega ꞌoina. Ma wete hebaiina holega ꞌoina siꞌeꞌetuluha, ma sigwae, “Geya ꞌeta taiya ꞌina waiwai hebai bewa gide ma ꞌoinega ꞌoina ꞌida loꞌaleha.” Uw# Ma hebaiina holega mwaguna ꞌaigeda ꞌana ꞌita gide hehesilahena, ma ꞌamasega ꞌibwebweꞌana pwaiya. Ta nage ꞌoina tomota mabwaiyadi nuwadi ꞌihenainaida moisa, ta hebaiina holega simuliyeya. Lv Ta hebaiina yaꞌiteya ꞌana ꞌita gide simai, ma hesi madouna ta waiwaina, ma ꞌahenao ꞌadi ꞌita gide beya* ꞌahedi, ma ꞌahwana gide laiyoni ꞌahwadi. Ma hebai nugenugetanaina bwehabwehalina ꞌina waiwai hebaiina holega ꞌiꞌebwaeya, ma wete ꞌina wagahata wasawasa ta ꞌina loina madouna ꞌiꞌebwaeya. u  Citotoholo ta yaꞌeꞌebubuna, ta ꞌaigeda wete hebaiina tauna holega ꞌihanema, donanao ꞌadi baibaiwa nima ꞌeluwa, ma mwagunao ꞌadi baibaiwa sebeni, ma donanaedi mabwaiyadi maꞌadi pasa wasawasa, ta wete mwagunaedi ꞌoidiya sani galadi silelediya. t Coinega hebaiina ꞌigamwasowala hedadeya wahineina ꞌoina, ta ꞌinaowa wahineina ꞌina susuwao ꞌiloꞌalehediya, taudi beno Yehoba ꞌina gwae ꞌana toguibigao ma Yesu ꞌana tohepwailao. Eeta hebaiina bwehabwehalinaina nenegwala holai ꞌitoholo baula. s nrU Ma baleꞌu wahine ꞌilemeya, beno baleꞌuina ꞌiꞌesoꞌeya ta weꞌaha mabwaiyana ꞌitoneya. q Eeta mwataina ꞌahwanega weꞌaha ꞌisiwa latuweya gide yagewa wahineina mulinega, ma ꞌabehega wahineina ꞌidoe. ypk Ma wahineina magisubu madouna papenao Yehoba ꞌiꞌebwaeya ma ꞌoinega ꞌitaheya ꞌina tupwa yoho ꞌawawa, ma beno ꞌoina Yehoba ꞌiꞌitaꞌitayahi bolime ꞌetoi ma tupwana ꞌoidiya, ma geyaꞌabwa mwataina ꞌiꞌabiꞌabiyahi. 3o_ Nage ꞌoina hebaiina bwehabwehalina ꞌinuwasabwalena ꞌabehega baleꞌuwa siula suluheya, ꞌoinega ꞌipaꞌiya wahineina, tauna gwama loheyana ꞌihenatuneya. n3 Ee ꞌoinega tomiya galewa mabwaiyami wayaliyaya, ma hesi ꞌomi baleꞌu ma hola ꞌana tomiyao mwau madouna ꞌoimiya, weyahina Seitani ꞌisulu pwaiya ꞌoimiya ta maꞌina gamwasowala, weyahina ꞌisanasanapu ꞌabehega ꞌina tuta toꞌutoꞌupana tuwa ꞌimiyamiya.” umc “Ma tasidaowedi hesi tuwa yawasidi sitagwaleya ma Keliso weyahina siꞌamasa, ꞌoinega Tomuduleleina maꞌiyadiu siloꞌaleha ta taudi sihewaiwaiya. Ma ꞌidi hewaiwai Lami bweyahinega, ma wete ꞌidi hepwailega Lami weyahina. ilK Muliyetega galewega ꞌenana madouna yahesagoheya, ꞌigwaeya, “Bewa tuwa Yehoba ꞌina waiwaiyega ꞌiloinegita, ma ꞌiꞌabihetegita. Ta wete ꞌada Toꞌabihetenaina ꞌihetoloina ꞌoida. Weyahina tasidao ꞌadi toheꞌewa, tauna mwalo nihuwana ma sabwelowa Yehoba matana ꞌitotoholo ta ꞌiheheꞌewediya, tauna galewega siula latuheya. Kk Hebaiina bwehabwehalina ma madouna, tauna mwata nugenugetaina sanina Seitani, gide Tomudulele, tauna baleꞌu ꞌana toꞌabo. Tauna maꞌina aneloseyao mabwaiyadi baleꞌuwa siula suluhediya. ;jo Ma hebai maꞌina bodao geya sawasawahina ma sihewaiwai Maikeli maꞌina bodao ꞌoidiya, ma ꞌoinega hebaiina maꞌina aneloseyao sipaꞌidiya ta siula suluhediya baleꞌuwa. 6ie Coinega galewa ꞌaleha ꞌilatuwa. Calehaina anelose madouna Maikeli maꞌina aneloseyao ma hebaiina bwehabwehalina maꞌina aneloseyao maꞌiyadiyao siloloꞌaleha. Qh Ma wahineina ꞌidena tupwa yoho ꞌawawa. Nage ꞌoina wahineina ꞌina tupwa Yehoba ꞌiꞌatububuya, ma ꞌoina ꞌiꞌitayahi sabwelo ꞌadi baibaiwa gide wan tausani tuhandeledi sikisti (1260). >gu Eeta wahineina ꞌihenatuna ta gwama loheyana, tauna ꞌabehega tupwa mabwaiyana ꞌadi toloina waiwaina, ta gwamaina Yehoba ꞌitoeya tauna ꞌina wagahata wasawasa ꞌoina. Of Ma subwenega ꞌipwala baibaiwadi ꞌiꞌahusapidiya ta ꞌiulediya baleꞌuwa. Ceguma ꞌipwalaedi mabwaiyadi tawatahidi ꞌetoi tupwa ꞌoidiya, ꞌaigeda tupwa ꞌoina ꞌihunu hegumwalidiya, ta ꞌeluwa situpwa. Ta hebaiina bwehabwehalina wahineina matana ꞌitoholowa, ma ꞌeguma ꞌihenatune, nata gwamaina ꞌiꞌai. geG Wete ꞌaigeda ꞌebe henainaida galewega ꞌilatuma, beno hebai bwehabwehalina ma madouna, ta mwagunao ꞌadi baibaiwa sebeni ma donana ꞌadi baibaiwa nima luwaluwa, ta mwagunao ꞌoidiya pasa wasawasa simiyamiya. tda Ta wahineina gamwagamwaina ꞌoinega gamwana ꞌimuyamuya, ma ꞌibwaubwau weyahina gamwana ꞌilohinowa. :c o Ma galewa ꞌebe henainaida madouna ꞌilatuwa, beno wahine ꞌaigeda, ꞌana ꞌaleꞌo sinala gide, ma waiꞌena ꞌoina ꞌitotoholo, ma debana ꞌana pasa ꞌipwala tuwelo. Pb Eeta Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi galewa ꞌisoꞌeya, ta yaꞌiteya dedewaga heꞌasisi, Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma dedewagaina ꞌalona ꞌina gwaehemisa ꞌana buki ꞌimiyamiya. Coinega namala, ma ꞌenanao, ma gugula ꞌina dagugu, ma mwaniꞌiniꞌi, ma dohi gide ꞌaisi* patupatudi ta paꞌalidi silatuma. a Taudi tomiya ganamuli sigamwasowala moisa, ma hesi ꞌino yatala ꞌana tuta ꞌilatuma ta toꞌamasa sitoholo ma ꞌuloinedi, ma ꞌino palopitao ꞌadi maisa ꞌuꞌebwaedi, ma ꞌino tomotaedi mabwaiyadi ꞌadi maisa ꞌuꞌebwaedi, taudi madoudi ta muhemuhedi ꞌoidiya, weyahina taudi beno ꞌa toheꞌasisiyao. Ma hesi baleꞌu ꞌana toꞌabihegalao ꞌowa ꞌuꞌabihegaladi.” [`/ “Cima Bada Yehoba Tohewaiwai hedade, ꞌowa tuta bewa, ma tuta mwalo ꞌoidiya ꞌumiyamiya, ꞌaloyauwedo ꞌoiuwa, weyahina ꞌino waiwai madouna ꞌuꞌabi helatuweya, ꞌoinega ꞌuhegaina ma ꞌuloina. 3__ Babadaedi site tuweniti powa Yehoba matana simiyatoiya ꞌidi wagahata wasawasa ꞌoidiya, taudi sibeꞌu talutalubuꞌiya ma ꞌoina sihehepwatu, sigwaegwae, ^  Ma anelose hesebenina ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ta galewega ꞌenadi madounega sigwaegwae, “Toꞌabihetena ta Tamana Yehoba sihetoloina pwaiya baleꞌu ꞌina ꞌebeloina mabwaiyana ꞌoidiya, ma geyaꞌabwa ꞌidi loinaina ꞌigumwagumwala.” h]I Muya heluwena ꞌigumwala pwaiya, ta hetoina nata ꞌilatu. Yoguli hesebenina simuꞌeya _\7 Tutaina beno ꞌoina mwaniꞌiniꞌi madouna ꞌilatuwa, ma ꞌasaina madouna ꞌana wataha nima luwaluwa ꞌoidiyega ꞌaigeda tupwa ꞌiligehiya, ma tomota ꞌadi baibaiwa sebeni tausani siꞌamasa mwaniꞌiniꞌiina ꞌoinega. Ta tomota taudi situpwa simatauta moisa, ꞌoinega Yehobaina galewa sihepwatuweya ꞌina waiwai weyahina. B[} Ma palopita ꞌeluwaedi ꞌenana galewega sihesagoheya, ꞌilolohatoto ꞌoidiya ꞌigwae, “Wahanema ꞌebwa.” Coinega yalohega sihanehane, ta ꞌadi ꞌalehaedi siꞌeꞌebubudi. /ZW Ma sabwelo ꞌetoi ma tupwana sigumwala, eeta Yehoba yawasina ꞌoidiya ꞌilaguhileya ta sitoholowa, eema tomota mabwaiyadi siꞌitediya ta simatauta madouna. kYO Ta tomiya baleꞌu siyaliyaya tohepwaila ꞌeluwaedi ꞌidi ꞌamasa weyahina, ta sihebwabwale, eema helau siꞌehele ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina, weyahina palopita ꞌeluwaedi muya madouna siꞌeweyama mebaleꞌu ꞌoidiya. _X7 Tomota baibaiwadi ꞌabwa sinaoma bodao ma susuwao ma ꞌenanao ma ꞌebeloinao ꞌoidiyega, ta wahidiyedi siꞌitaꞌitadi sabwelo ꞌetoi ma tupwana ꞌoidiya. Ma wahidiyedi ꞌadi lagugaliha siꞌetobode. OW Ma wahidi ꞌane siꞌeno besobeso ꞌasa madouna ꞌalona. Casaina mwalo ꞌida Bada ꞌoina sigihe keloseyeya, ma ꞌasaina ꞌana ꞌunuwadawada sihesaniyeya ꞌabehega Sodoma*, nuwana Itipita. vVe Coinega tohepwaila ꞌeluwaedi ꞌidi hepwaila tomota ꞌoidiya ꞌigumwala, ma hebai ꞌaigeda gaulaina madouna ꞌoinega ꞌihapwesama, ma ꞌabehega tohepwailaedi ꞌoidiya ꞌiloꞌaleha ee ꞌihewaiwai, ta ꞌiloheꞌamasidi. !U; Siteluwaedi maꞌadi loina, ma tutaedi Yehoba ꞌina gwae sihehepwaile, dohi galewega siꞌetobodedi. Wete maꞌidi loina bidala ꞌoidiya, ma sihebweyaha. Wete maꞌidi loina mwau ta muya weyahidi, ma ꞌeguma to tuta ꞌoina nuwanuwadi ma mwauwedi silatu, tuwa sida latu. WT' Ma ꞌeguma taiya ꞌitoho ma ꞌiloꞌaleha tohepwailedi ꞌoidiya, nata ꞌaiwe ninima ꞌahwadiyega ꞌilatuma ma ꞌadi ꞌalehaina ꞌisubahegala, ma bewa ꞌoinega ꞌadi ꞌalehao siloheꞌamasidi. S Tohepwaila ꞌeluwaedi gide ꞌaiwe olibe ꞌeluwa, ma wete gide mayale ꞌeluwaedi sitotoholo baleꞌu ꞌana Bada matana. eRC Ma tohepwaila ꞌeluwa ꞌabwa yahewasaedi, ma ꞌadi ꞌaleꞌo gide hiwahiwape ꞌadi ꞌaleꞌo, ta palopitaedi Yehoba ꞌina gwae ꞌabwa sihepwaile sabwelo wan tausani tuhandeledi sikistiyedi (1260) ꞌalodiya.” nQU Ma hesi Hada Heꞌasisi papalina geyaꞌabwa ꞌulihelihe, weyahina mulimuli beno tomiya ganamuli weyahidi, taudi beno geya meYudiya, ta ꞌahediyega Yehoba ꞌina ꞌasaina siꞌabihebiꞌiya, waiꞌena potitu (42) ꞌalodiya. kP Q Muliyetega ꞌaiꞌaiwe ꞌaigeda ꞌiꞌebwaegauwa tuwa gide ꞌebelihe, ma ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, “Cutoholo ma Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi ma ꞌebepwaoli wete ꞌulihedi, ta wete toꞌetuluhaedi ꞌalona ꞌulihedi. )OK Ma ꞌigwaeya ꞌoiguwa, “Cilobwaineya ma ꞌowa Yehoba ꞌina gwaeyedi boda, ma ꞌebeloinao, ma ꞌenanao, ma kiniyao weyahidi ꞌuhepwaila hiledi.”N7 Coinega pepaina yaꞌeweya ta yaꞌaiya, ma ꞌahwaguwa yalotohoya hotona tuwa gide mwagagau, ma yatoneya ta gamwaguwa yalotohoya memai hedada. !M; Coinega yatauya ma aneloseina ꞌoina pepaina yaꞌahwanoiyeya. Eeta pepaina ꞌiꞌebwaegauwa ma ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, “Causala, ꞌuꞌewa ma ꞌuꞌai. Ma ꞌeguma ꞌutone, ꞌabwa ꞌana memai gamwauwa ꞌulotoho, ma hesi ꞌahwauwa ꞌana lotohona gide mwagagau.” ML Ta ꞌenanaina galewega yahesagohe nugeteya wete ꞌoiguwa ꞌilolohatoto, ꞌigwaeya, “Cutauya ma pepaina yahayahalina aneloseina holai ma baleꞌuwa ꞌitotoholo nimanega ꞌuꞌewa.” \K1 Weyahina ꞌeguma anelose hesebenina ꞌina yoguli ꞌimuꞌa, Yehoba ꞌina nuwatuhu dahwadahwaidi mabwaiyadi ꞌilosalohidi, toꞌaha gide ꞌina topaihowao taudi palopitao mwalo ꞌoidiya ꞌihepwaileya.” DJ ta ꞌibwau haneya, Yehoba sanina ꞌiꞌinaneya, tauna miyamiya hatayana, ta ginaula mabwaiyadi ꞌadi togihemasaleha, beno galewa ma ginaula mabwaiyadi ꞌalona, ma wete gogo gabulena ta ginaula mabwaiyana ꞌalona, ma hola wete ta ginaula mabwaiyadi ꞌalona. Ma aneloseina ꞌigwaeya, “Tuta ꞌilatu pwaima. I Cane aneloseina tauna yaꞌiteya hola ma baleꞌu ꞌoidiya ꞌitotoholo, nima ꞌebeulana ꞌiꞌabihaneheya galewa, ZH- Gugulaedi ꞌenadi yahesagohediya ta ꞌabehega yalele, ma galewega ꞌenana yahesagoheya, ꞌoiguwa ꞌigwaeya, “Gugula ꞌenadi site sebeni ꞌuhesagohediya ꞌudahwadi, ma geyaꞌabwa ꞌuleleleledi.” *GM Eeta ꞌenana madounega ꞌibwauwa ꞌana hesagoha gide laiyoni* ꞌibwaubwau. Cibwau pwaiya, ta gugula ꞌadi baibaiwa sebeni ꞌina gwaeina sihemaiseya. WF' Aneloseina nimana pepa gide buki nugenugetana eema muhemuhena ꞌiꞌabiꞌabiyahi, ma loloyahalina, ꞌoinega ꞌisuluma ma ꞌahe ꞌebeulanega holai ꞌibasaeya, ta ꞌahe ꞌadigeyageyaina baleꞌuwa. tE c Ta wete yaꞌiteya anelose waiwaina ꞌaigeda galewega ꞌisuluma, ma yalohega ꞌiꞌwama, ma hulele debana ꞌitoholo sakowasiyeya, ma manina ꞌana ꞌita gide sinala, ta wete ꞌahena sinamanamala tuwa gide ꞌaiwe ꞌininininima. D Ma wete tomotaedi geya sida nuwanuwabuiya loheꞌamasa ma ꞌoba ma logwali ma yagaha ꞌoidiyega. Tuwa debadi ꞌipaꞌala.C{ Ta tomotaedi mabwaiyadi, taudi geya sida ꞌamasa ginaulaedi galadi ꞌoidiyega, geya sinuwabui ma ꞌabehega ꞌidi ꞌebe hemisa ꞌaboꞌabowedi siguipailedi. Ma hesi siꞌabiyahi paꞌalidi ta siꞌeꞌetuluha ꞌoidiya. Ginaulaedi gide Tomudulele ma welabanao, ma wete ginaulaedi siboimo nimadiyega sipaihowediya, gide dimwa leleleleina beno goula ta siliba ta kopa ta dimwa ta ꞌaiwe. Dimwa leleleidiyedi beno geya sawasawahidi ma siꞌebubuna, bo nuwana sihesagoha, nuwana siyawala dadana. #B? Weyahina hosiyedi ꞌidi waiwai ꞌahwadiya ma subwediya simiyamiya, ta subwediyedi gide mwata maꞌahwadi, ma ꞌoidiyega tomota siꞌabi hemuyamuyadi. RA Boda ꞌetoiyedi gogo gabulena ꞌoidiyega, boda ꞌaigeda siloheꞌamasidi, bewa ginaula ꞌetoiyedi ꞌoidiyega, beno ꞌaiwe ninima ta ꞌasu ta dimwa yahiyahidi, ma hesi boda ꞌeluwa simiyamiya. M@ Ta bewa gide nihiguina ꞌoina hosiyedi yaꞌitediya, ma ꞌadi togeluwedi maꞌadi ꞌahusuꞌwasuꞌwana lumalumadiya silagudiya, tupwadi bwehabwehalidi ta tupwadi ꞌalaꞌalawadi ta tupwadi yogeyogedi. Ta hosiyedi mwagudi gide laiyoni* mwaguna, ma ꞌaiwe ninima ta ꞌasu ta dimwa yahiyahidi ꞌahwadiyega silatulatu. "?= Ma toloꞌalehaedi ꞌidi boda ꞌadi hasihasila yahesagoha pwaiya, ꞌabehega ꞌeluwa handeledi miliyoni mabwaiyadi hosi ꞌoidiyega sipilipili. V>% Ma aneloseyedi ꞌehata ꞌilihasidiya ta sitauya, weyahina tutaina ꞌana sabwelo, ta ꞌana waiꞌena ta bolimenaina weyahina siꞌatububuya, ma ꞌabehega tomota baibaiwa hedada siloheꞌamasidi. Beno ꞌeguma tomota mabwaiyana gogo gabulena tawatahidi boda ꞌetoi, ma ꞌaigeda boda siloheꞌamasidi, ta ꞌeluwa boda situpwa. G= Ma ꞌenanaina ꞌigwaeya anelose hesikisina maꞌina yoguli ꞌoina ꞌigwae, “Aneloseyedi site ꞌehata paipaidi weꞌaha madouna sanina Yupeletisi ꞌoina ꞌulihasidi, ma sitauya.” M< Ma anelose hesikisina ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ta ꞌaigeda ꞌenana yahesagoheya ꞌinaoma ꞌebe pwaoli donanao ꞌehata ꞌoidiyega, ꞌebe pwaoli goulaina Yehoba matana ꞌitotoholo. Q; Mwau ꞌaigeda ꞌigumwala pwaiya ta mwau ꞌeluwa ꞌabwa sinaonaoma. g:G Ta wete maꞌidi toloina, tauna aneloseina gaulaina ꞌana toꞌitayahina, sanina Ibeliu* ꞌenadiyega sigwae, “Abadoni,” ma ꞌena Gilisi sigwae “Apaloni,” ma ꞌadi nuwasabwalena beno “Toloheꞌamasa.” 9' Ta wete masubwedi, gide ganihana subwedi, weyahina subwediyega sawasawahina ma tomota sibadidi, ma waiꞌena nima ꞌoidiya simuyamuya. #8? Ta lumalumadi siꞌahubodediya ꞌana ꞌita gide pwawati ꞌoidiyega. Ma papedi ꞌidi dagugu gide waga lisilisi* hosi sipilipilihedi ꞌaleha ꞌoina. I7  Ta wete debadi gide wahiwahine, ma saladi gide laiyoni saladi. '6G Ta mwaiꞌeyedi ꞌadi ꞌita gide hosi siꞌatububu pwaidiya ꞌaleha weyahina, ma debadiya ꞌadi pasa wasawasa silagudiya, ma ꞌadi ꞌita gide tomotai, 5+ Ta waiꞌenaedi ꞌoidiya tomuyamuyaedi ꞌamasa silohenuhenule, ma hesi geyaꞌabwa siꞌamaꞌamasa, weyahina ꞌamasa siꞌebesa ꞌasaeya. I4  Ta mwaiꞌeyedi geya ꞌadi tagwala tomota siloheꞌamasidi, ma hesi tuwa siꞌabiꞌabi hemuyamuyadimo waiꞌena nima ꞌoidiya. Ta muyaedi madoudi, gide tuwa ganihana ꞌina ꞌenali. c3? Ma wete Yehoba ꞌiꞌetoboda ta geyaꞌabwa ꞌawata siꞌabiꞌabi hegaladi, nuwana ꞌaiwe, nuwana tanoha, ma hesi tomotaedi taudi geya Yehoba ꞌana ꞌilaꞌilala gide basilili debadiya, taudi siꞌabi hegaladi. ~2u Ma ꞌasuina ꞌalonega mwaiꞌe sisulusuluma gogo gabulena, ma ꞌidi waiwai silobeya gide ganihana ꞌidi waiwai. E1 ma gaulaina ꞌisoꞌeya, ma ꞌalonega ꞌasu ꞌilatulatuma, tuwa gide duba madouna, ma sinala ꞌiguguyouwa ma wete gogo gabulena mabwaiyana ꞌiguguyouwa gaulaina ꞌasuna ꞌoinega. F0  Ma anelose henimana ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ma yaꞌiteya ꞌipwala ꞌaigeda galewega ꞌibeꞌuma gogo gabulena, ma ꞌipwalaina gaula madouna ꞌana ꞌebesoꞌe kihi* ꞌiꞌeweya, !/; Ma yaꞌeꞌebubuna ta yaꞌiteya magisubu madouna ꞌitahetaheya galewa, ma ꞌenana madouna yahesagoheya, ꞌigwae, “Caioi, nuwagalagalaimi ꞌomi gogo gabulena ꞌana tomiyao, nata ꞌane aneloseyao yoguli ꞌetoi simuꞌadi, ma mwau madouna ꞌilatu ꞌoimiya.”./ Ma anelose ꞌehatana ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya ta sinala tupwa ꞌaigeda ꞌiguguyou ma tupwa ꞌeluwa bwebweꞌadi, ta wete waiꞌena tupwa ꞌaigeda ꞌiguguyou ma tupwa ꞌeluwa bwebweꞌadi, ta wete ꞌipwala ꞌeguma tawatahidi tupwa ꞌetoi ꞌoidiya, tupwa ꞌaigeda ꞌana ꞌipwalao siguguyou, ma tupwa ꞌeluwa siꞌasiꞌasilala. Coinega sabwelo mabwaiyana ꞌana watahao ꞌetoi, ꞌaigeda tuta guguyou, ma ꞌeluwa tuta bwebweꞌadi. Gide wete nihuwana, ꞌaigeda tuta guguyou, ma ꞌeluwa tuta bwebweꞌadi. y-k Cipwalaina sanina Memai, ma tomota ꞌeguma taiyewedi weꞌahaina memainaina ꞌoinega sinuma nata siꞌamasa. ,) Ma anelose hetoina ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ma ꞌipwala madouna ꞌiꞌalaꞌalata ꞌana ꞌita tuwa gide wodam galewega ꞌibeꞌuma, ta baleꞌuina ꞌana wataha ꞌetoi ta ꞌaigeda watahaina ꞌoina ꞌipwala ꞌibeꞌuwa ta weꞌaha mabwaiyadi simemaiya. }+s Ma holaina ꞌihebweyaha pwaiya, eeta silahana mabwaiyana siꞌamasaeya, ma waga mabwaiyadi siꞌelo talitaligeha. 9*kMa anelose heluwena ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ma ꞌaigeda ginaula ꞌana ꞌita tuwa gide ꞌoya madouna ꞌininininima ta holai siuleya, ꞌoinega hola ꞌihebweyaha. Ceguma hola mabwaiyana ꞌana wataha ꞌetoi, ma ꞌaigeda tupwa ꞌoidiyega ꞌihebweyaha, ta ꞌeluwa tupwaidi bwebweꞌadi. @~~ |{{?zpywwvv*uUtsrr"q0p0oonSmDlrkjiih3gqfedcbbaB`_^]\[ZZ!YXfWjVUU.TjSWQPOOsNMML KJVHGFFTE:C9BAA*@B?A==C<;N::H9877,6i54322510/..,,)+v+),('&&-%%E$c#"!! 0GK Nl X 1  fS*I@N Weyahina Yehoba ꞌana heꞌita moisa siguipaileya, ma ꞌeꞌaboꞌabo ꞌoinega sihemiyalaeneya, ta Yehoba ginaulaedi ꞌipaihowediya ꞌoidiya siꞌetala heꞌasisi, ma hesi topaihowaina silogwahateya, tauna ꞌana hepwatu miyamiya hatayana. Emeni. ]M 5Coinega Yehoba ꞌoidiya ꞌitagwala ma ꞌidi nuwatuhu dahwadahwanidi ꞌatediya simiyamiya sipaihowadi, eema nage ꞌoinega mahetediyao wahidiyega siꞌetala biyabiyaunedi ꞌedaꞌeda galana ꞌoidiyega. %L EWeyahina Yehoba miyamiya hatayana siꞌita guipaileya, ma tauna miyalaena beno ꞌidi ꞌebe hemisao ginaula hagadi silagudiya, leleleidi sitagidiya ꞌadi ꞌita gide tomota bo bwasumo bo hebahebai bo hebai ꞌawaꞌawalidi. Ginaulaedi sihemisaediya eeta sitapwatapwalolo ꞌoidiya. CK Cabehega siboi siꞌahwaꞌahwa sonosonogaedi, ta sibuwa. IJ  Ma sisanapuya tauna tuwa Yehoba, ma geya sida heꞌasisineya bo sida loyauwedowa ꞌoina, ma nuwatuhu besobeso ꞌoina sihewaiwai, ꞌoinega ꞌedaꞌeda guguyou ꞌatedi ꞌilohemaheya. I 3Yehoba geya tada ꞌiteya, mwalo hene baleꞌu ꞌipaihoweya ma ꞌana siga nige ꞌina waiwai miyamiya hatayana tasanasanapu, beno ginaulaedi ꞌipaihowediya ꞌoidiyega, ꞌabehega tauna Yehoba. Coinega tutaina mebaleꞌu ꞌiheꞌewadi geya wete ꞌidi ꞌebe gwaehilamo. YH -Ma Yehoba ꞌana nuwatuhu ꞌiꞌabi hemasaleheya ꞌoidiya ta sisanapu pwaiya. ?G yYehoba wetenuge ꞌina gamwasowala ꞌiheꞌitaeyama galewega taudi mumugadi galadi mabwaiyadi ꞌoidiya, weyahina ꞌidi mumuga galana ꞌoinega mumuga dumwaluna sihegagaleya. F Ta moisa tuwa tetela bewa ꞌiheꞌitegita ꞌabehega ꞌida hemisamo tuwa ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita. Weyahina Yehoba ꞌina buki ꞌihepwaila, ꞌigwaeya,“Todumwalu ꞌidi hemisega yawasidi siloba.” Tomota mumugadi galana {E qTetelaina ꞌana loguguya weyahina geya yada debamwadina, weyahina Yehoba ꞌina waiwai ꞌoina ꞌimiyamiya, eeta ꞌeguma taiyawedi sihemisa ꞌiꞌabihetedi, beno tauma meYudiya ꞌoima ma muliyetega ꞌomi tomiya ganamuli ꞌoimiya. gD IEeta ꞌigu nuwatuhu madouna ma meLoma ꞌomi wete ꞌoimiya tetela bwebweꞌana yaloguguyae. GC  Weyahina ꞌilobwainegauwa gide ma boda mabwaiyadi ꞌoidiya yapaihowa, taudi ꞌasa baibaiwadi ꞌadi tomiyao, taudi wete pwatula ꞌadi tomiya, ma tonuwa sonosonogao ma tohemwagemwageyao. KB  Tasigwao, wanuwatuhuyahi tuta baibaiwadi ꞌoidiya yanuwanuwatuhu madouna togidega ma yahaboꞌenegomi, ma geya ꞌida malamalaiya ꞌoiguwa, weyahina nuwanuwagu ma ꞌigu haboꞌena ꞌeꞌenina ꞌida hapwesa. Gide ꞌane ꞌigu haboꞌenaedi taudi hali tupwa ganamuli ꞌoidiya bewa sauga ꞌeꞌenidi silagulagu. $A C Bewa ꞌoinega ꞌomi ma taugu taheꞌabi ꞌabihetena, ꞌaneyage ꞌomi ꞌimi hemisega waꞌabihetegau, ma taugu wete ꞌigu hemisega yaꞌabihetegomi. |@ s Weyahina nuwanuwagu yaꞌitegomi ma yaꞌabihetegomi eema Yaluyaluwa Tabuna ꞌina ꞌebwaya ꞌoinega wahewaiwai. ? 9 Cigu ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina tuta mabwaiyana ꞌeguma togidega ꞌida malamalai, ma yatauyawa yahaboꞌenegomi, ꞌeguma bewa gide ꞌina nuwatuhu. D>  Yehoba ꞌisanapugauwa, tuta mabwaiyana yanuwanuwa tuhugomi ꞌigu ꞌahwanoi ꞌoidiya. Yehobaina ꞌina paihowa ꞌoina yaguibiga hedada, Natuna tetelina ꞌana hepwaila weyahina. %= ENugeta, yaloyauwedo Yehoba ꞌoina Yesu Keliso saninega, weyahina baibaiwami ꞌomi ꞌimi hemisa tetelina ꞌiꞌedadana ꞌasa mabwaiyana ꞌoidiya. < }Tamadai Yehoba ma ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌidi helauwega tuwa wamiya daumwala. Paulo nuwanuwana meLoma ꞌiboꞌenedi ; Ma ꞌomi meLoma Yehoba ꞌihelau pwaigomiya ta ꞌihesinuwegomiya ꞌabehega weteyage Yesu Keliso ꞌina bodaina ꞌoina wamiyamiya. F: Yesu Kelisoina tauna ꞌihelauwegauwa ma ꞌihesinuwegauwa ꞌabehega yahepwaila weyahina ꞌasa ganamuli mabwaiyadi ꞌoidiya, eema ꞌabehega sitagwala ꞌoina ma saninega sihemisa. 09 [ma muliyetega Yehoba yaluyaluwana ꞌina waiwaiyega ꞌamasega ꞌiꞌabi hetoholo hileya ꞌida Badaina, ta ꞌiꞌabi hemasaleheya ꞌabehega Yesuina Yehoba natuna. 8 }Tetelaina beno Yehoba natuna Yesu Keliso heꞌoteꞌotetelina. Tauna ꞌiheloheya masiha Debida ꞌina susu ꞌalonega, 7 }Tetela bwebweꞌana Yehoba mwalo ꞌigwae hemisaeya ꞌina palopitao ꞌoidiya, ma sileleya Yehoba ꞌina Buki ꞌoina. 6 Taugu Paulo, Yesu Keliso weyahina yahetopaihowa. Yehoba ꞌihesinuwegauwa ꞌabehega tetelina bwebweꞌana weyahina yahetohepwaila. r5]Cida Badaina Yesu ꞌina ꞌatemuyamuya ta ꞌina helau baibaiwami ꞌana tohemisao ꞌoimiya.x4iGwae bewa ꞌana tohepwaila ꞌigwaeya, “Moisa! Bewa ma yanaowa.” Gide Bada, ꞌunaoma, ꞌowa Yesu. W3'Ta wete geyaꞌabwa ꞌaigeda gwae buki bewa ꞌoinega waꞌewaꞌewa yahule, ꞌamuge Yehoba wete ꞌami heguheguyai yawasi ꞌaiwena ꞌoinega ꞌiꞌewa yahule, ma wete ꞌimi ꞌebemiya ꞌasaina ꞌasiꞌasilalana ꞌalona, ta ginaula baibaiwadi bwebweꞌadi buki bewa ꞌoina ꞌihepwailediya, ꞌoimiyega ꞌiꞌewa yahuledi. s2_Comi buki bewa ꞌina gwae hemisa ꞌana tohesagohao bewa ꞌami henuwalagu, ꞌabehega geyaꞌabwa ꞌimi gwaeyega waloloheposeyane, ꞌamuge muyamuyaowedi buki bewa ꞌalona ꞌihepwailediya Yehoba ꞌiloheposeyane ꞌoimiya. 21]Yaluyaluwa Tabuna ma tohai mewahinena sigwaeya, “Wanaoma”. Ma taiyawedi ꞌomi gwae bewa wahesagoheya, ꞌomi wete wagwae, “Wanaoma.” Ma taudi taniꞌodi ꞌiyahala sinaoma, ma taiyawedi taudi nuwanuwadi, nata yawasi weꞌahina siꞌewa, ma sinuma. Geya ꞌana maisamo. Cebelosaloha `09“Taugu Yesu, ta ꞌigu anelose yahetune pwaiyawa ꞌoimiya, ta ꞌabehega ginaulaedi bewa ꞌihepwailedi tohekalesiyao ꞌoimiya. Taugu Debida ꞌina susu ꞌaigeda, ma taugu wete tomodaba* ꞌasilalana.” B/}Ma hesi ꞌasa ꞌatamanina ꞌadi tomiyanao, beno ꞌedewao, ma Tomudulele maꞌiyanao, ma tologwaliyao, ma toloheꞌamasao, ma dimwa ꞌadi tohemisao, ta wete toꞌeꞌaboꞌabowao. I. Ta wayaliyaya ꞌeguma taiyawedi ꞌomi ꞌami ꞌaleꞌo wadeulidiya, weyahina ꞌaiweina huwaina yawasida weyahina waꞌai, ta wete ꞌasaina ꞌana ꞌahwaꞌedao ꞌoidiyega waluhu. b-= Weyahina taugu ꞌebenugeta ma ꞌebemuliya, nuwana ꞌebehegaina ma ꞌebelosaloha.” , Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Nata yanaowa ma ꞌami maisa yaꞌewediwa, ma yaheguyai ꞌoimiya, gide ꞌimi paihowa ꞌadi madou. .+U Ma ꞌoinega taudi togala, tuwa galana ꞌoidiya ꞌimiya hataya, ta ꞌeguma taudi mumugadi biꞌibiꞌina, tuwa biꞌi ꞌoidiya ꞌimiya hataya, ta ꞌeguma taudi mumugadi bwebweꞌadi, mumugadi ꞌibwebweꞌana hataya, ma taudi ꞌasiꞌasilaladi, ꞌasilalaina ꞌoina simiya hataya.” * Ma wete ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa gwae nugetaedi buki bewa ꞌalona ꞌudahwadahwadi, weyahina tuta deina tuwa. x)i Coinega tauna ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa gide, weyahina taugu topaihowa tuwa gide ꞌowa, ma tasidao taudi palopitao, ta wete taudi buki bewa ꞌana tohematamatanao. Ma hesi Yehoba ꞌiboi namo ꞌoina ꞌuꞌetuluha.” e(CTaugu Yoni ginaula bewa mabwaiyadi yahesagohediya ta yaꞌitediya. Ma ginaula bewa sigumwala, ma aneloseina ꞌahena yabeꞌu talutalubuꞌiya, tauna ginauledi ꞌana toheꞌita ꞌoiguwa, ta ꞌoina yaꞌetuluha. 'Ma Yesu ꞌigwaeya, “Waꞌita! Bewa ma yanaowa, ma taudi gwae hemisa buki bewa ꞌoina ꞌadi tohematamatanao siyaliyaya.” &Ta aneloseina ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Gwae bewa moisa ma dumwaluna. Bada Yehoba tauna tuwa yaluyaluwa ꞌana toꞌebwaya palopitao ꞌoidiya, ma ꞌina anelose ꞌihetuneyama topaihowao ꞌoidiya ꞌiheꞌita toꞌaha nata ꞌilatuma.” 4%aGeyaꞌabwa wete ꞌida guguyou, ma geya nuwadi sinala ma mayale ꞌasilaladi, weyahina Bada Yehoba tauna tuwa ꞌidi ꞌasilalaina, ma siloina hataya. Yesu ꞌina naoma 9$mMa wete manina siꞌita, tauna sanina manidiya. E#Ta hesi ginaula gala hedadedi ꞌabwa sisawala ꞌasaina ꞌoinega, ma Yehoba ta Lamiina ꞌidi wagahata wasawasa ꞌoina simiyamiya, ma Lamiina ꞌina topaihowao ꞌoina sipaihowa. '"GMa ꞌasaina gamwagamwaninega ꞌidaudaudobi. Ta weꞌahinaina papalidiya yawasida ꞌaiwenao sitotoholo. Caiweyedi huwaidi waiꞌena ꞌaigeda ꞌaigeda hagadi ma hagadi, ꞌoinega bolime ꞌaigeda ꞌalona matuwelo sihuwahuwa, ma nabainao boda mabwaiyadi baleꞌuwa ꞌidi mulamula. ,! SEeta aneloseina yawasida weꞌahina ꞌiheꞌitegauwa, weꞌahinaina matana maemaedanina moisa, Yehoba ma Lami ꞌidi wagahata wasawasaina ꞌoinega ꞌidaudauma. ^ 5Ta geyaꞌabwa ginaula biꞌibiꞌidi ꞌasaina ꞌoina siluhuluhu, nuwana topaihowa galadi bo toꞌeꞌaboꞌabowao. Beno tuwa taudi sanidi silele pwaiya Lamiina ꞌina bukiya, beno yawasida bukina ꞌoina.oWMa ꞌebeloinao mabwaiyana ꞌidi heꞌasisi ma ꞌidi hepwatu siꞌewedima ꞌasaina ꞌalona. s_Ta ꞌasaina ꞌana ꞌahwaꞌedao sabwelowa geya sida gududiya, ma wete geya guguyou, ma geya nihuwana. )Ta ꞌasilalaina ꞌoinega mebaleꞌu ꞌabwa siyawala dadana, ma baleꞌu ꞌana kiniyao ꞌadi hepwatu siꞌeweyama ꞌasaina ꞌoina. <qSinala ma waiꞌena geya sida saehaneya ꞌasaina ꞌoina, weyahina Yehoba ꞌina wasawasega ꞌiꞌatuhe ꞌasilaleya mabwaiyana, ma wete Lami ꞌihemayaleya ꞌasaina ꞌoina. Casaina ꞌoina geya Hada Heꞌasisi yaꞌita, weyahina Bada Yehoba Tohewaiwai hedada ma Lami, taudi tuwa Hada Heꞌasisiyedi. Ta ꞌasaina ꞌana ꞌahwaꞌedao tuwelowedi giniuba tuwelo madoudi tuwelo ꞌoidiyega sipaihowediya, ma ꞌahwaꞌeda ꞌaigeda giniuba ꞌaigeda ꞌoinega sipaihoweya. Ta ꞌasaina ꞌana ꞌeda mabwaiyana goula daisinamo, ꞌinamanamala gide gelasi. _7Wahuwahu ꞌaigeda ꞌana pasa dimwa wasawasa waꞌewaꞌeꞌena, heluwena ꞌana pasa dimwa ꞌana ꞌita niꞌu dubadubana gide, hetoina hebwehebwelina, ꞌehatana ꞌalaꞌalawana, henimana hebwehebwelina, waꞌewaꞌeꞌena ma dubadubana, hesikisina bwehabwehalina, hesebenina yogeyogena, ma heꞌeitina ꞌalaꞌalawana, henaenina wete yogeyogena, nima luwaluwaina ꞌalaꞌalawana, helebenina wete niꞌu dubadubana gide, ma hetuwelona dubadubana, nabuꞌa gide. dACasaina ꞌana wahuwahu dimwanao, dimwa wasawasao ma namanamalidi ꞌoidiyega sihepaseya. /WCasaina ꞌana ꞌali dimwa wasawasa ma namanamalidi ꞌoidiyega siꞌabiya, ta ꞌasa ꞌalona goula ꞌoinega siꞌabiya, ta ꞌinamanamala gide tuwa gelasi. ;oMa ꞌali ꞌana bado nimanega ꞌiliheya, ta ꞌilobeya teti sikisi (36) lihe, beno handeledi poti powa (144) kiubiti. Aneloseina nimana gide loheya nimana ꞌana saliya gide. %Casaina ꞌana saliya ta ꞌana tabataba tupwa ꞌehataedi mahemahetena. Eeta aneloseina ꞌina ꞌebelihe ꞌoinega ꞌasaina ꞌiliheya, ta ꞌana saliya ma ꞌana tabataba ma ꞌana hane mabwaiyana mahemahetena, gide tu tausani powa handeledi (2400) kilomita. 4aMa aneloseina baꞌidagu ꞌagwaegwae, nimana ꞌebelihe goula, ta ꞌabehega ꞌoinega ꞌasaina namanamalina ma ꞌana ꞌahwaꞌedao ma ꞌana ꞌali wete ꞌilihedi. I Casaina madouna siꞌabiya wahuwahu ꞌaigeda bwebweꞌana ꞌoina, beno dimwa tuwelo paꞌalidi tabwadiya, ma dimwaedi ꞌoidiya Lami ꞌana tohepwaila tuwelowedi sanidiyao silelediya. ta Caliina ꞌana tupwaedi ꞌehata. Caigeda tupwa bolimana ꞌoinega, ꞌana ꞌahwaꞌedao ꞌetoi, tupwa bomatu ꞌoinega ꞌahwaꞌeda ꞌetoi, tupwa yalasiyega ꞌahwaꞌeda ꞌetoi, ma tupwa bwauli ꞌoinega ꞌahwaꞌeda ꞌetoi.  Ma ꞌasaina ꞌana ꞌali madouna ma saliyana, ma ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌadi baibaiwa tuwelo, ta ꞌahwaꞌedaedi ꞌadi toꞌitayahinao anelose tuwelo, ta wete ꞌahwaꞌedaedi ꞌoidiya susu tuwelowedi Isileli ꞌoinega sanidiyao silelediya. )K Ma Yehoba ꞌina wasawasa ꞌasilalana ꞌasaina ꞌoina ꞌisaesaehane, ta ꞌasaina ꞌiꞌasilala, gide tuwa dimwa wasawasa, ta ꞌinamanamala gide gelasi. 2] Ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌitoegauwa ꞌoya saliyana tabwanina, ma ꞌasa ꞌausalana ꞌiheꞌitegauwa, sanina Yelusalema, galewega ꞌisulusuluma Yehoba ꞌoinega. E Coinega aneloseyedi sebeni, mwalo muya biyodi sebeni ꞌadi toꞌahalao, ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌinaoma, ma ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Cunaoma ma Lami mwanena yaheꞌitago.” 3 _Ma hesi taudi ꞌateweꞌaweꞌadi, ma taudi geya sihemisa, ma tohemata ganawalao, ma toloheꞌamasao, ma tologwaliyao, ma Tomudulele maꞌiyanao, ma dimwa ꞌadi tohemisao, ma toꞌeꞌaboꞌabowao, taudi bewa ꞌidi tupwa ꞌasa ꞌalaꞌalataina, beno ꞌamasa heluwena.” Yelusalema hauhauna  Ma ꞌeguma taiya ꞌihewaiwai Seitani ꞌoinega, nata yaliyaya yatagwala ꞌoina ma ꞌiꞌahwa tamanegau, ma tauna yaꞌahwa natune. e CTa wete ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Cigumwala pwaiya. Taugu tuwa ꞌebe hegaina ma ꞌebe losaloha, ma ꞌeguma taiyewedi taudi taniꞌodi ꞌiyahala, nata weꞌaha bidalega yaꞌebwae tuwa, yawasidi weyahina. ? wEeta wagahata wasawasa ꞌana tomiyaina ꞌigwaeya, “Ginaula mabwaiyana yagiheꞌehaudi,” ma wete ꞌigwaeya, “Gwae bewa ꞌuleledi, weyahina gwae moisa ma dumwaluna.” 7 gYehobaina mataneudi ꞌiloꞌiꞌilidi, weyahina geyaꞌabwa wete ꞌamasa, nuwana muyamuya, bo dou ꞌoidiya ꞌilatulatu. Weyahina tupwa miyamiyana ꞌigumwala pwaiya.” ucMa wagahata wasawasa ꞌoinega ꞌenana madouna yahesagoheya, ꞌigwaeya, “Cuꞌita, Yehoba maꞌina tomotaiyao baꞌidanao ꞌabwa simiyamiya, weyahina tauna baꞌidadiu, ma taudi ꞌina tomota. Moisa Yehoba tauna baꞌidadiu, KMa ꞌasa ꞌasiꞌasilalana yaꞌiteya tauna Yelusalema hauhauna galewega ꞌisulusuluma Yehoba ꞌoinega, ꞌihepaseya gide tohai mewahinena ꞌipasa ma mwanena baꞌidana sihelobaloba.  %Coinega galewa ma baleꞌu hauhaudi yaꞌitediya silatuwa, ta geya hola, ma hesi galewa nugenugetaina ma baleꞌu nugenugetaina siꞌwaiha. Ma ꞌeguma taiyewedi geya sanidi ꞌilobaloba yawasida bukina ꞌoina ꞌiuledi ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌoina.|qMa ꞌamasa ta Bwebweso ꞌiula dobihediya ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌalona, ta yahiyahiina beno ꞌamasa heluwena. >u Taudi niꞌu ꞌadi toꞌenowao ma Bwebweso* ꞌana tomiyao ta baleꞌu ꞌana toꞌamasao mabwaiyadi sitauyama, ta ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌiloinediya, toꞌaha mumugadi gide. /W Ma toꞌamasa mabwaiyadi yaꞌitediya, madoudi ta ꞌiꞌiudi, ꞌebemiya wasawasaina matana sitotoholo, ta buki ꞌiyahalidiya, ma ꞌaigeda wete buki ꞌiloyahaliya, tauna yawasida ꞌana buki, ta toꞌamasao ꞌiloinediya, toꞌaha gide mumugadi lelelelena bukiyedi ꞌoidiya ꞌimiyamiya. 8i Ma yaꞌiteya wagahata wasawasa waꞌewaꞌeꞌena ma madouna, ma wagahataina ꞌana tomiyaina matanega galewa ta baleꞌu sisawala, ma geya sawasawahina taꞌita hila. >u Coinega ꞌadi toꞌabo Seitaniina siꞌeweya, ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌalona siuleya. Yahiyahiina ꞌalona mwalohene hebaiina ma palopita ꞌaboꞌaboina siula pwaidiya, ma tupwaina ꞌoina sitetoiyedi simuyamuya sabwelo ma nihuwana ꞌoidiya, ta geyaꞌabwa ꞌigumwagumwala. Yatala ꞌana ꞌebe losaloha }s Eema baleꞌu mabwaiyana ꞌoinega sitauyama ta Yehoba ꞌina ꞌasaina madouna ꞌoina silatuwa, ma ꞌasaina Yehoba ꞌina tohemisaowedi ꞌoina sihaꞌwabuꞌwabudiya, ta ꞌaiwe ninima galewega ꞌisuluma ta ꞌiꞌala hegumwalidiya. d~Ama ꞌitauya baleꞌu mabwaiyana ꞌoidiya sabi ꞌabowedi, tupwaina gide Gogi ma Magogi ꞌoidiya. Coinega Seitani taudi mabwaiyadi toloꞌaleha ꞌiheꞌautediya sabi ꞌaleha, tahasila ꞌasae, gide namonamo holai. k}OCoinega bolime tausani ꞌigumwala, ꞌabwa Seitani ꞌebe paiyega silihasi, ma ꞌilatuma, |Ta taudi totoholo nugenugetaedi ꞌasiꞌasilaladi, ꞌoinega maꞌidi yaliyaya, ma ꞌamasa heluwena geyaꞌabwa silobaloba, ta taudi hesi Yehoba ma Keliso ꞌidi topwaoliyao, ta Keliso baꞌidadiu sihetoloina bolime tausani ꞌoidiya. Seitani ꞌina weꞌa {Taudi totoholo nugenugetaidi, ma toꞌamasa mabwaiyadi bolime tausani sigumwala ꞌabwa muliyetega taudi wete sitoholo hila. }zsMa wete tupwana wagahata wasawasa yaꞌitediya, ma ꞌoidiya taudi Yehoba loina ꞌiꞌebwaediya simiyatoiya. Ta wete tomotaedi taniꞌodi siꞌupwediya, weyahina taudi Yesu ꞌana tohepwailao ma Yehoba ꞌina gwae ꞌana tohepwailao, yaluyaluwadi yaꞌitediya, taudi geya hebaiina maꞌina dimwa tagitagina ꞌoidiya sida ꞌetuluha, ta geya ꞌana ꞌilaꞌilala manidiya ma nimadiya silagudi. Taudi bewa ꞌamasega sitoholo pwaiya, ta Keliso baꞌidadiu siloiloina bolime tausani ꞌoidiya. y%Coinega aneloseina hebaiina ꞌiꞌabi haneheya ta ꞌiuleya gaulaina madouna ꞌalona, ta nobwa ꞌigudubodeya, ma ꞌigihepaꞌaliya, ta geyaꞌabwa bodao ꞌiꞌaboꞌabowedi ꞌana siga tausani bolime sigumwala, ma muliyega ꞌilihasi tuta ꞌiꞌiunamo weyahina. #x?ta hebai bwehabwehalina ꞌiꞌabiyahiya, tauna mwata nugenugetana ma Tomuduleleina, beno Seitani, ta ꞌipaiya ta ꞌana siga bolime tausani sigumwala. $w CMa wete ꞌaigeda anelose yaꞌiteya galewega ꞌisulusuluma, ta gaulaina madouna ꞌana ꞌebesoꞌe kihi* ma balae madouna ꞌiꞌewediya, ma ꞌinaoma, vMa ꞌelepaina hosiina ꞌana togelu ꞌahwanega ꞌilatulatuma, ꞌoinega hebaiina maꞌina palopita ꞌaboꞌabo ꞌidi toloꞌalehao ꞌiloheꞌamasidiya. Eeta bwasumo baibaiwadi sinaoma ta toꞌamasaedi wahidi siꞌaidiya, ta gamwadi ꞌiꞌotuwa.u1Nage ꞌoina hebaiina maꞌina palopita ꞌaboꞌabo siꞌabi yahidiya, ta mayawasidi siulediya ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌalona, beno dimwa hulahulaidi ꞌoina. Palopita ꞌaboꞌaboina tauna mwalo ꞌina paihowa waiwaina ꞌipaihowediya hebaiina matana, ma ꞌoinega tomota ꞌiꞌabowediya, taudi hebaiina ꞌana ꞌilaꞌilala ꞌoidiya ꞌimiyamiya, ta ꞌina dimwa tagitagina ꞌana toꞌetuluhao. Ma yaꞌiteya hebaiina holega ꞌinaoma, ta baleꞌu ꞌana babadao maꞌidi toloꞌalehao siꞌauta sabi loꞌaleha hosi ꞌana togeluina maꞌina toloꞌalehao ꞌoidiya. sma waꞌai kiniyao hesiyodi, ma ꞌaleha ꞌana tohanugetao hesiyodi, ta toloꞌalehao hesiyodi, ma wete hosiyao ta ꞌadi togeluwao hesiyodi, ta wete loheloheyao baibaiwadi hesiyodi, taudi babadao ma ꞌidi topaihowao wete, madoudi ta ꞌiꞌiudi.” br=Eeta ꞌaigeda anelose yaꞌiteya sinala ꞌoina ꞌitotoholo ta ꞌibwaubwau bwasumowedi galewa ma baleꞌu gamwagamwanina sitahetaheya ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Wasawalama Yehoba ꞌina guyai madouna ꞌoina, q/Ta ꞌana ꞌaleꞌo ꞌoina ma wete ꞌahena sanina silelediya, sigwae, “Loheya bewa toloinao ꞌidi Toloina, ma wete babadao ꞌidi Bada.” )pKTa ꞌidi tohanugetaina ꞌahwanega ꞌelepa ꞌaleha mamatana ꞌilatulatu, tauna ꞌabwa ꞌelepaina ꞌoinega tupwa baibaiwadi ꞌihewaiwai sinedi ma ꞌoidiya ꞌiloina paꞌala, ma wete waini ꞌebe hida ꞌoina ꞌihidadi, beno Yehoba Tohewaiwai hedade ꞌina gamwasowala madouna. o3Ma galewa ꞌana toloꞌalehao ꞌidi hosi waꞌewaꞌeꞌedi sigeludiya, ta simuliyeya, ꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi ma ꞌausaladi. n Ma ꞌana ꞌaleꞌoina ꞌiꞌoteya bweyaha ꞌoinega ꞌihebuteya, ta sanina silaguya, sigwae, “Yehoba ꞌina gwae.” Rm Ta matana ꞌadi ꞌita gide ꞌaiwe ꞌininininima, eema debana ꞌana pasa wasawasaedi baibaiwadi. Ma wete sanina sileleya geya sawasawahina ma taiya ꞌeta ꞌisanapu. Ciboinamo ꞌisanapuya. ]l3 Ta yaꞌiteya galewa ꞌiꞌesoꞌeya, ma hosi waꞌewaꞌeꞌena ꞌihapwesa, ta ꞌana togeluina sihesaniyeya Toguibiga Dumwaluna. Ma ꞌina loina dumwaluna ꞌoinega ꞌiyatala ta wete ꞌiloloꞌaleha. k9 Ma ꞌahena yabeꞌu talutalubuꞌiya ta yaꞌeꞌetuluha ꞌoina, ma ꞌoinega ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa gide. Taugu tuwa Yesu ꞌina topaihowa ꞌowa gide, ma wete gide tasimwao taudi Yesu ꞌana tohepwailao. Yehoba hesi ꞌoina ꞌuꞌetuluha.” Weyahina Yesu ꞌana tohepwailao ꞌadi lotohona gide palopitao ꞌadi lotohona Yehoba yaluyaluwana ꞌoinega. Hosi waꞌewaꞌeꞌena ꞌana togelu. j Ma aneloseina ꞌoiguwa ꞌigwaeya, “Gwae bewa ꞌulele ꞌabehega, ‘Taiyawedi ꞌomi Yehoba ꞌibwauwegomiya Lamiina ꞌina hai guyaina ꞌoina, wayaliyaya.’ ” Ma wete aneloseina ꞌigwae hila, ta ꞌigwaeya, “Bewa Yehoba ꞌina gwae moisa.” @iyma wahineina ꞌana ꞌaleꞌo bwebweꞌana waꞌewaꞌeꞌena Yehoba ꞌiꞌebwae pwaiya.” Ta ꞌaleꞌoina ꞌana nuwasabwalena beno Yehoba ꞌina tomotaiyao mumugadi dumwaluna. ~huTayaliyaya madouna ma wete tahepwatuwe, Lami ꞌina hai weyahina, ta mwanena ꞌihepasa pwaiya ꞌidi hai weyahina, ngUMa wete yahesagoheya gide boda madouna ꞌenadi, ma wete gide weꞌaha daudauna ꞌenana, ma wete gide gugula ꞌenana sigwaegwae,“Yehoba wahepwatuwe, weyahina tauna ꞌida Bada Tohewaiwai hedade ta ꞌihetoloina pwaiya. EfEeta wagahata wasawasaina ꞌoinega ꞌaigeda ꞌenana ꞌinaoma ꞌigwaeya, “Comi Yehoba ꞌina topaihowao ma ꞌana toheꞌasisiyao ꞌiꞌiumi ma madoumi, wahepwatu ꞌoina.” xeiCoinega babadaowedi site tuweniti powa ma wete hebai site ꞌehataedi sibeꞌu talutalubuꞌiya tauna Yehoba ꞌina wagahata wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya matana, ta ꞌoina sigwaeya, “Gide, ꞌahepwatuwego!” Lami ꞌina hai guyaina d/Ma sibwau, sigwaeya,“Yehoba tahepwatuwe, weyahina ꞌasaina madouna ꞌiꞌalaꞌalasi, ma ꞌasuna tuta mabwaiyana ꞌihanehane.” c)Ma ꞌina loina mabwaiyana dumwaluna ma bwebweꞌana, weyahina tohemata ganawalina ꞌina ganawalega baleꞌu mabwaiyana ꞌiꞌabihegaleya, ta ꞌana maisa ꞌilobeya. Ma wete ꞌasaina ꞌoina Yehoba ꞌina tomota siloheꞌamasidiya, ꞌoinega ꞌiꞌabi hegaleya.” 0b [Ma muliyetega hedagadaga madouna yahesagoheya, gide boda madouna ꞌenadi sihehegwaegwae,“Yehoba tahepwatuwe, tauna Toꞌabihetena ma Towasawasa ma Tohewaiwai. Ha “Ma wete mwalo tomota baibaiwadi gide palopitao ta Yehoba ꞌina topaihowao siloheꞌamasidiya ꞌasaina Babiloni ꞌoina, ma weyahina ꞌana mwau ꞌilobeya Yehoba ꞌoinega.”,`QEeta mayale ꞌidi ꞌasilala ꞌoina geyaꞌabwa silatulatu. Ma wete geyaꞌabwa tohaiyedi ꞌenadi ꞌasaina ꞌoinega sihehesagohe. “Moisa, baleꞌu mabwaiyana ꞌoina bewa ꞌasaina ꞌana towasawasao sihane hedadeya, ta ꞌidi ꞌoba ꞌoidiyega hali tupwa tomotaidi siꞌabowediya. _“Coinega ꞌasaina ꞌina yaliyaya ꞌigumwala, ma geyaꞌabwa ꞌeta ꞌebe gihedohedou ꞌana hunuwa, nuwana yoguli ꞌana muꞌa ꞌilatulatu. “Ma wete paihowa ꞌadi tosanapuwao geyaꞌabwa simiyamiya, ma wete yatu ꞌana hesagoha ꞌigumwala. i^KEeta ꞌaigeda anelose waiwaina dimwa madou hedade ꞌiꞌabi haneheya ta holai ꞌiula suluheya, ꞌigwaeya, “Casaina madouna Babiloni ꞌabwa ꞌibeꞌu daꞌule bewa gide, ma geyaꞌabwa wete taꞌitaꞌita hila. i]KWayaliyaya ꞌomi galewa Yehoba ꞌina loheloheyao, ma wete palopitao, ma ꞌana tohepwailao wayaliyaya, weyahina mwalo ꞌimi muyamuya ꞌasaina ꞌoinega walobeya, ma bewa tuwa Yehoba muya ꞌoinega ꞌihemaisediya. g\GCoinega taudi manidi sigibediya ma sidoudou madouna, sigwaeya, “Caioi, ꞌaioi, ꞌasa nage madouna ꞌoinega toꞌadau ꞌidi wasawasa silobediya, ma tuta ꞌiꞌiunamo ꞌoina wasawasaina mabwaiyana sisawala.” [+ma ꞌasaina ꞌasuna siꞌiteya ta sibwauwa, “Mwalo geya ꞌeta ꞌasa ꞌana ꞌita gide ꞌasa bewa madouna, ta bewa tutaina togidega?” RZꞌane tuta ꞌiꞌiunamo ꞌoina ma ꞌina wasawasaedi sisawala.” Ma wete taudi waga taniwagadi, maꞌidi toꞌadau mabwaiyadi, ta niꞌu ꞌana topaihowao mabwaiyadi, ꞌedasaliyanega sitotoholo, DYsigwae, “Caioi, ꞌaioi, ꞌasa nage madouna mwalo ꞌipasa ꞌaleꞌo wasawasa, ma ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi ma bwehabwehalidi, ma goula, ta dimwa wasawasa ta ꞌepo ꞌoidiyega, aX;Ma toꞌahwaꞌuneyedi, taudi ꞌidi wasawasa madoudi ꞌasaina ꞌoinega silobeya, sitotoholo ꞌedasaliyanega, weyahina ꞌasaina ꞌina muyamuya siꞌiteya, ta simatauta, ta maꞌidi ꞌatemuyamuya sidouwa, cW?Coinega toꞌuneyedi ꞌasaina ꞌoina sigwaeya, “Ginaulaedi mabwaiyadi nuwanuwau boꞌi sigumwala, ta wete ꞌino wasawasa ma ꞌa hepwatu mabwaiyana ꞌigumwala, nata geyaꞌabwa wete ꞌulobaloba hiladi.” vVe ma seyala, ma mwahadi, ma gadoꞌa*, ma holowa, ma ginaula mahamahaina, ma waini, ma holowa ganinibu, ma witi, ma bulumakau, ma sipi, ma hosi, ma waga lisilisi, ta wete tomota mayawasidi sihegimwaneyedi ma ꞌabehega ꞌidi topaihowao. U' Cidi tobwatobwaedi beno gide goula ma siliba, ta dimwa wasawasa ta ꞌepo ta ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi, ma ꞌaleꞌo wasawasa hebwehebwelidi, ma ꞌaiwe mahamahaidi, ma dona madoudi, ma ꞌaiwe bwebweꞌadi gide gahi, ma kopa pwawati, ma dimwa waꞌewaꞌeꞌedi, ,TQ Ma wete baleꞌuwa toꞌahwaꞌuneyao maꞌidi nuwagala ta ꞌasaina weyahina sidouwa, weyahina geya ꞌeta taiya ꞌidi tobwatobwaedi ꞌida gimwaneyediya. >Su Ta maꞌidi matautaina muyamuya weyahina, ꞌoinega ꞌedasaliyana sitoholowa ma sigwae, “Caioi, ꞌaioi, ꞌasa madouna ma waiwaina Babiloni ꞌana loina ꞌiloba mwamwayau.” ]R3 Ma baleꞌu ꞌana kiniyao, taudi wahineina baꞌidadiu silogwaliya ta simiya hemataganawala, taudi wete ꞌasaina weyahina sidou ma sidougwaegwae, ꞌeguma ꞌasa ꞌiꞌalaꞌalasi, ma ꞌasuna siꞌita. cQ?Coinega sabwelo ꞌaigeda ꞌoina mwauwedi ꞌabwa silatu, beno lohala madouna ma gomale, ta wete ꞌaiwe ninima ꞌiꞌalasi. Weyahina Badaina, tauna Yehoba Tohewaiwai hedade, wahineina ꞌana maisa ꞌiꞌebwae.” {PoTa wete ꞌina gwae gagasa ma ꞌina hemataganawala ꞌadi maisa ꞌuꞌebwae, muyamuya ma dou, weyahina ꞌiboinamo ꞌoina ꞌigwaeya, ‘Taugu Kuini, geya wete hiwape ꞌina tupwa ꞌoina yada miya, ma wete geyaꞌabwa dou yalobaloba.’ LOTa wete aneloseina ꞌigwaeya, “Casa nage ꞌuhemaise, gide tuwa toꞌaha ꞌina paihowa, ma ꞌuhemaise maluwa. Ma wete tauna ꞌina waini galana maluwa ꞌuꞌebwae, ma tauna ꞌinuma. $NAWeyahina ꞌina pui ꞌana madou gide tuwa galewa ꞌina hane, ma ꞌina mumuga galadiyedi weyahidi Yehoba ꞌinuwanuwatuhu ma ꞌabehega ꞌihemaise.” NMMa galewega wete ꞌaigeda ꞌenana yahesagoheya, ꞌigwaeya, “Cigu tomotaiyao ꞌasa beno ꞌalonega walatuma, ꞌamuge ꞌina puiina ꞌoimiya ꞌihabala ma ꞌana maisa muyamuya waloba. Lweyahina Babiloni ꞌina wainiyega boda mabwaiyadi ꞌihenumediya, wainiina beno pui galana. Tauna gide toganawala. Coinega baleꞌu ꞌana kiniyao baꞌidadiu sipuiya, ma ꞌina puiyedi ꞌoidiyega toꞌahwaꞌuneyao ꞌidi wasawasa madouna silobaloba.” *KMma ꞌenana madounega ꞌibwauwa, “Casa madounaina Babiloni ꞌibeꞌu pwaiya, ma Tomudulele maꞌina bodao ta wete bwasumo galadi ma didigadi siheꞌasaeya, J /Ma wete ꞌaigeda anelose yaꞌiteya galewega ꞌidobidobima, tauna maꞌina loina madouna, ma wete ꞌina ꞌasilalega baleꞌu ꞌiꞌasilala, I“Ma wahineina ꞌuꞌiteya, beno tauna ꞌasa madouna, ma ꞌiloiloina baleꞌu ꞌana kiniyao mabwaiyadi ꞌoidiya.”|HqWeyahina Yehoba ꞌatediya ꞌihenuwa laguweya ma ꞌina nuwatuhu sipaihowa, beno ꞌidi paihowa mahemahetena, ma ꞌidi waiwai ta ꞌidi loina hebaiina ꞌabwa siꞌebwae, ta tauna ꞌiloina ꞌana siga Yehoba ꞌina gwaeyedi ꞌipaihowadi. nGUMa dona nima ꞌeluwa ta hebaiina ꞌuꞌitediya, taudi ꞌabwa toganawala siloꞌalehe, ta ꞌina tobwatobwao mabwaiyadi siꞌewadi ma nimenimenamo ꞌimiyamiya, ma wete hesiyona siꞌai, ta hilihiliyanao ꞌaiweyega sigabudi. SFCoinega anelose ꞌoiguwa wete ꞌigwaeya, “Weꞌahedi ꞌuꞌita pwaidiya, ꞌoidiya wahine toganawalina ꞌimiyatoiya, ꞌadi nuwasabwalena beno ꞌebeloinao ma bodao ma susuwao ta ꞌenanao. mESMa ꞌabwa Lami ꞌoina siloꞌaleha, ma Lamiina ꞌihewaiwai sinedi, weyahina tauna babadaowedi ꞌidi Bada, ma kiniyao ꞌidi Kini, ma wete taudi ꞌina hesinuwega ꞌibwauwedima, taudi ꞌana tomuliyao moisa baꞌidanao.” D% “Taudi site nima ꞌeluwaedi ꞌidi nuwatuhu mahemahetena, nuwanuwadi ma ꞌidi waiwai ma ꞌidi loina sitagwaledi hebaiina ꞌoina. MC “Ma donaedi nima ꞌeluwa ꞌuꞌitediya, beno kini ꞌadi baibaiwa nima ꞌeluwa, taudi geya sihegaina ma siloina, ta ꞌabwa siloina tuta toꞌutoꞌupana ꞌoina, hebaiina baꞌidadiu. QB “Ta kiniyedi sebeni, ꞌaigeda wete kini maꞌiyadiu, ꞌidi boda ꞌalona, tauna hebaiina mwalo mayawasina ta yawasina ꞌigumwala, ta ꞌabwa ꞌinaonao ma ꞌabehega sigihegala bwaibwaini. !A; ma nima ꞌoidiyega sibeꞌu pwaiya, ma ꞌaigeda ꞌabwa ꞌiloiloina, ma ꞌaigeda ꞌabwa ꞌilatu, ta ꞌina tuta toꞌutoꞌupanamo ꞌimiyamiya. T@! “Ceguma sonoga ꞌoiuwa, ꞌusanapu ꞌabehega mwaguwedi sebeni beno ꞌoya ꞌadi baibaiwa sebeni, ꞌoyaedi ꞌoidiya wahineina ꞌimiyatoiya, ma ꞌana nuwasabwalena wete kiniyao site sebeni, L?Hebaiina ꞌuꞌiteya mwalo mayawasina ma ꞌiꞌamasa pwaiya, ma ꞌabwa ꞌilatuma gaulaina madouna ꞌoinega ma ꞌitauya, ma ꞌoinega sigihegala bwaibwaini. Ta tomota mebaleꞌu, taiyewedi taudi sanidi Yehoba geya ꞌilele yawasi bukina ꞌalona, tutaina baleꞌu ꞌana hemasalaha hauhau ꞌoina, taudi hebaiina ꞌabwa siꞌita ma nuwadi ꞌihenainaida, weyahina mwalo mayawasina, ta tuta bewa ꞌiꞌamasa pwaiya, ma ꞌabwa ꞌilatu hilama. u>cEema aneloseina ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa nuwau ꞌihehenainaida. Yada gihemaedane ꞌoiuwa toꞌaha wahineina ma hebaiina ꞌoina ꞌigeluwa, tauna mwaguna sebeni ma donanao nima ꞌeluwa, ꞌadi nuwasabwalena. K=Ma wahineina yaꞌiteya, Yehoba ꞌina topaihowao ma Yesu ꞌana tohepwailao ꞌidi ꞌamasega bweyahidi ꞌinumediya ma ꞌoinega ꞌihebuwa, ta yahenainaida wahineina ꞌana ꞌita weyahina. <Ma manina sanina sileleya ꞌana ꞌunuwadawada, ꞌigwae,“Babiloni madouna, beno toganawalao ta topui gala hedada sinadiu.” x;iMa wahineina ꞌana ꞌaleꞌoina ꞌana bwehabwehala gide towasawasao ꞌadi ꞌaleꞌo, ma ꞌana pasao goula ta daꞌule ꞌausaladi ma ꞌepo. Ta nimana biyo goula ꞌiꞌabi yahiya, mumuga galana ꞌoinega silohemaheya pui weyahina. 9:kMa Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega yalotohogauwa gide aneloseina ꞌitoegauwa tupwa yoho ꞌawawa, ma wahine ꞌaigeda yaꞌiteya hebai bwehabwehalina ꞌigeluya, ma hebaiina wahina mabwaiyana ꞌoina sani galadi silelediya, ma mwaguna ꞌadi baibaiwa sebeni, ma donanao ꞌadi baibaiwa nima ꞌeluwa. 99Ma baleꞌu ꞌana kiniyao pui ꞌoina sihewaiwai toganawalaina maꞌiyadiu, ma ꞌoinega mebaleꞌu mabwaiyadi pui mumugana sinumeya ta sihebuwa.” L8 Eeta aneloseyedi sebeni maꞌidi biyo sebeni Yehoba ꞌiꞌebwaediya, ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌinaoma ma ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, “Cunaoma ma yaheꞌitago Yehoba ꞌina loina mwauna toganawala moisa wahineina ꞌoina, ma toganawalaina ꞌana nuwasabwalena beno ꞌasa madouna siꞌabiya weꞌaha baibaiwadi papalidiya. (~0}w|{zyy xwvvXutss_rrCqLppo=nFmmlvkkAjHiiggeedecc bak`:_{_j]f\\#[[ZHYYY\Y XWVUU TSRfQPP9P(O+N`MLL;KJIIkI*GGFDCB?Ax?>P<;;::]99[88766#5Y43322-170\/.',l+a)(''8&$%q$$Y#4"!!N FF{jc{6$ b z t% m ma hesi hali loinao taudi wahiguwedi ꞌoidiya siloinaegauwa. Tuta mabwaiyana lotohona galana ꞌateguwa ꞌihehewaiwai hedade ma ꞌigu nuwatuhu bwebweꞌana ꞌiꞌabiꞌabiheweꞌa, ma wahigu ꞌina paihowa galana ꞌoinega pai ma ꞌamasa yalobediya. elCTa yasanapuya ꞌabehega yaluyaluwagu nuwanuwana ma Yehoba ꞌina nuwatuhu yapaihowa, -kSGinaula bewa ꞌoidiyega siheꞌita bwaibwainigauwa ꞌabehega ꞌeguma toꞌaha bwebweꞌana nuwanuwagu ma yapaihowa, nata galanaina mane gide tuwa ma yapaihowa. j-Bewa ꞌoinega tasanapuya ꞌabehega puiina yapaihoweya geya yaboi tuwa ꞌoiguwega, ta hesi lotohona galanaina ꞌateguwa ꞌina paihowa. i+Nuwanuwagu madouna ma mumugagu ꞌibwebweꞌana, ma ꞌiyamo geya gide yada ꞌesa, weyahina galanaina yalolowahiꞌwate ma tuwa yapaipaihowa. h1Yasanapuya ꞌabehega geya ꞌeta mumuga ꞌausalana wahiguwa, weyahina mumuga bwebweꞌana nuwanuwagu, ma hesi geya sowasowahigu yapaihowa. dgAta geya taugu tuwa ꞌigu paihowa, ma hesiyage lotohona galana ꞌateguwa ꞌina paihowa. f}Ta moisa, Mosese ꞌina loinaedi yaꞌahwa moisaediya, weyahina galanaina yapaihoweya geya bwebweꞌana ꞌoiguwa, be=Ma hesi geya yada sanapuya toꞌaha weyahina ginaula galadi yapaipaihowadi, weyahina toꞌaha gide ꞌabehega yaguipailedi beno yapaipaihowadi, ma weteyage ginaulaedi nuwanuwagu yapaihowadi ma geya yada paihowediya. dTasanapuya ꞌabehega Mosese ꞌina loinaina Yehoba ꞌoinega ꞌiꞌeweya, ma taugu mumuga baleꞌu ꞌiloinegauwa eeta yagala. -cS Ma togidega hede ta loinaina ꞌausalanaina ꞌiloheꞌamasigauwa? Ma hesi geya! Geya sowasowahina ginaula bwebweꞌana ꞌiloheꞌamasi daidaisigita, ma hesi toꞌaha galana ꞌateguwa loina ꞌausalana ꞌiheꞌabeyeya, ma ꞌoinega ꞌiloheꞌamasigauwa. Coinega tasanapuya ꞌabehega mumuga galadi ꞌateda simiyamiya, ma loina ꞌoinega tasanasanapu ꞌabehega gala hedadena. Yaluyaluwada ma wahida ꞌidi paihowa -bS Loinaina tasanapuya ꞌabehega ꞌausalana, ma ꞌana lohatotowedi mabwaiyadi wete ꞌausaladi, ma dumwaludi, ta mabwaiyadi bwebweꞌadi, geya ꞌeta galana. Na Weyahina pui ꞌiꞌabowegauwa, eeta loinega ꞌiloheꞌamasigauwa. ` eeta loinaina ꞌiloheꞌamasigauwa. Loinaina bwebweꞌana ma wete yawasi lamuna, ma hesi yaboi tuwa loinaina geya yaguibiga bwaibwaini. $_A Taugu wete gide, mwalo mayawasigu yamiyamiya, geya ꞌeta wete loina ꞌoiguwa, ma tuta loina ꞌoiguwa ꞌilatuwa, ee pui ꞌoiguwa ꞌihewaiwaiya, '^GTa loinaina ꞌoinega ꞌigu pui ꞌiꞌabi hemadouya, ee ꞌabwa hesi yamatalolo ginaula baibaiwadi weyahidi. Ta ꞌeguma loina geya, ꞌigu pui wete geya. Q]Toꞌaha nata tagwaene Mosese ꞌina loinaina weyahina? Cabehega ꞌina loinaedi galadi bo geya? Geya galadi. Ma hesi ꞌeguma geya loinaedi sida latulatu, geya sowana wete pui ꞌilatulatu. Ta nuwana ꞌeguma geya ꞌeta loina ꞌigwae gide, “Sahena matalolo”, beno geya sowasowahina wete tasanapu toꞌaha matalolo. 2\]Ma bewa tuta loinaina ꞌoida ꞌigumwala, weyahina mwalo loinaina ꞌoinega gide ꞌipaigita ma taꞌamasa Keliso mahetedai, ꞌoinega Kelisoina ꞌada paina ꞌoidega ꞌilihasiya, ma bewa tutaina sowasowahida tapaihowa bwaibwaina. Weyahina Yehoba Yaluyaluwana ꞌina waiwai ꞌoida ꞌimiyamiya, ma hesi Mosese ꞌina loina leleleinaina geya ꞌina waiwaimo, geya sowasowahina ꞌiꞌabi hedumwalugita. Cida pui weyahidi t[aWeyahina mwalo tauda mumugada gide gogo gabulena mumugana, bwagana Mosese ꞌina loina tasanapuya, ma nuwatuhu galadiyedi ꞌoida sihewaiwaiya ma yahuda mabwaiyadi simumuga galagala, ta ꞌana maisa ꞌamasa ꞌabwa nata taloba. WZ'Ciyagwao, heꞌita bewa ꞌilobwainegomiya, weyahina Keliso ꞌilihasigomiya Mosese ꞌina loina ꞌoinega. Weyahina Kelisoina wahina mahetemiu waꞌamasa, ta mahetemiu wete watoholo hila ꞌamasega. Ma tauna totoholo hilamaina beno ꞌida Bada ꞌehauna, ma ꞌane mahetedai Yehoba ꞌina paihowa ꞌoina taguibiga bwaibwaina. YMa ꞌeguma wahineina mwanena ꞌimiyamiya ma ꞌihaibala hali loheya ꞌoina, beno pui ꞌipaihoweya. Ma ꞌeguma mwanenaina ꞌiꞌamasa ma hali loheya ꞌoina ꞌihaibala, beno geya pui, weyahina mwanena nugenugetanaina ꞌina loina ꞌoinega ꞌigumwala. XCebeꞌita bewa ꞌaigeda taꞌita hai weyahina. Mosese ꞌina loina ꞌigwaeya gide, ꞌabehega ꞌeguma wahine ꞌihai mamwanena simiyamiya ee ꞌana siga ꞌamasa, ma ꞌeguma mwanenaina ꞌiꞌamasa nata geya ꞌeta wete loina ꞌoinega ꞌilobaloba. +W QCiyagwao, Mosese ꞌina loina wasanapuya loheya yawasina ꞌina tautauya weyahina. Tutaina loheyaina ꞌiꞌamasa loinaina geyaꞌabwa wete ꞌoina ꞌimiyamiya. VWeyahina pui ꞌana maisa ꞌamasa, ma hesi Yehoba ꞌina helau beno yawasida miyamiya hatayana, ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌoinega.dUAEeta bewa tutaina pui ꞌina loina ꞌoimiyega ꞌigumwala, ta ꞌomi bewa tutaina Yehoba ꞌina topaihowao. Coinega maisa bwebweꞌana walobeya, beno mumuga bwebweꞌana ma muliyetega yawasimi miyamiya hatayana. 5Tcee ꞌoinega bewa tutaina ꞌimi puiyedi weyahidi wadeba mwadina. Weyahina geya ꞌeta toꞌaha bwebweꞌana ꞌoidiyega wada lobeya, ma hesiyage ꞌana maisa ꞌamasamo. hSIWeyahina mwalo ꞌomi galana ꞌana topaihowao, ma geya mumuga dumwaluna wada paihoweya, rR]Bewa, baleꞌu nuwatuhuidi ꞌoidiyega yaheꞌitegomiya, weyahina nuwami ꞌabwa potapotadi. Ta mwalo toꞌwehimi watagwalediya ma ꞌabehega simumuga galagala, ma weteyage ꞌabehega ꞌimi paihowa galadi sihemadou bwaibwaina. Coinega tuta bewa sowasowana toꞌwehimi watagwaledi ma sipaihowa dumwalu, ma ꞌimi paihowa wete ꞌibwebweꞌana bwaibwaina. iQKMa ꞌamoꞌisamo tuwa, ꞌomi mwalo mumuga galana ꞌana topaihowao, ma tetela bwebweꞌana wahesagoheya, ta ꞌatemi watagwalediya ꞌoina, ta ꞌimi puiyedi ꞌiꞌewa yahulediya. Ma Yesu ꞌilihasigomiya ma ꞌabehega mumuga bwebweꞌana weyahina wahetopaihowa. Coinega ꞌilobwainegita taloyauwedo madouna Yehoba ꞌoina, yaliyaya bewa weyahina. POMa hesiyage wanuwatuhuyahi ꞌeguma taiya ꞌeta ꞌina loina ꞌoina watagwalegomi, tauna tuwa ꞌenana wahematamatane. Ceguma pui wahematamatane nata ꞌamasa waloba, ma ꞌeguma Yehoba ꞌana hemisa wahematamatane, beno mumuga bwebweꞌana waloba. >NuCoinega togidega tamumuga ꞌesa? Mwalo loinaina taligehiya ma muliyetega Yehoba ꞌida puiyedi ꞌinuwasamudiya, togidega, sowasowahina pui tuwa tapaipaihowa? Caa nata geya! LMCoinega bewa tutaina pui nata geya wete ꞌiloiloinaegomi, weyahina Yehoba ꞌina ꞌatemuyamuya ꞌalona wamiyamiya, ma geya Mosese ꞌina loina ꞌalona. Mumuga bwebweꞌana ꞌana topaihowao ,LQ Geya sowana ꞌeta wete toꞌwehimi, nimami nuwana matami, watagwatagwaledi paihowa galadi weyahidi, ma hesiyage watagwalegomi Yehoba ꞌoina, weyahina ꞌiꞌabihetoholo hilegomiya, ta bewa tuta mayawasimi, ee ꞌoinega wahimi mabwaiyana watagwale Yehoba ꞌina paihowa dumwaluna ꞌoina. Ky Coinega bewa tuta pui geya sowana yahumi ꞌiloiloinaedi, ma geyaꞌabwa ꞌimi nuwatuhu dahwana wamulimuliyedi. QJ Eeta ꞌomi wete gide wasanapu ꞌabehega Yesu Keliso mahetedai taꞌamasa pwaiya, ꞌoinega mumuga galana ꞌoidega ꞌilolaguwa, ma mayawasida Yesu Keliso mahetedai Yehoba ꞌoina tamiyamiya. wIg Kelisoina maꞌaigeda ꞌiꞌamasa ꞌida pui weyahina, ta bewa tuta mayawasina Yehoba ꞌoina ꞌimiyamiya. "H= Weyahina tasanapuya Keliso ꞌamasega ꞌitoholo pwaiya, ma geya sowana wete ꞌiꞌamaꞌamasa hila, weyahina tauna ꞌamasa ꞌihewaiwai sineya. GMa ꞌeguma tasanapuya ꞌabehega taꞌamasa pwaiya Keliso mahetedai, ee tahemisae ma ꞌane mayawasida mahetedai tamiya hataya. jFMweyahina tutaina ꞌoina taꞌamasa, geya sowana wete puiina ꞌina loina ꞌoida ꞌimiyamiya. bE=Ta wanuwatuhuyahi beno mumugada miyamiyaidi ꞌana kelose ꞌoina ꞌiloheꞌamasa pwaiya, ma ꞌane tauda ꞌida loina ꞌigumwala, ma ꞌoinega geyaꞌabwa wete mumuga galana ꞌina loina ꞌalona tamiyamiya, DWeyahina ꞌeguma ꞌina ꞌamasaina tauda gidemusa taꞌamasa, eema ꞌane tatoholo hila gidemusa tauna ꞌamasega ꞌitoholo hila. !C;weyahina ꞌina babitaisoina ꞌoina gide tauda ma Yesu Keliso baꞌidadai taꞌamasa, ma sigalihegita, ma wete tatoholohila baꞌidadai. Kelisoina Tamana ꞌina waiwaiyega ꞌitoholo hilama, ma tauda wete gidemusa ꞌigihetoholo hilegita, ꞌoinega yawasida ꞌehauna talobeya. B/Wanuwatuhuyahi mwalo tutaina tababitaisowa Yesu Keliso saninega, beno Yesu ꞌina ꞌamasa ꞌoina tauna mahetedai tahemahemahetena pwaiya, vAeCaa nata geya! Weyahina mumuga galana ꞌoidega ꞌigumwala pwaiya, ta geya nata wete ꞌoida ꞌimiyamiya. /@ YBo toꞌaha hede nata tagwaene? Cabehega ꞌilobwainegita ꞌida mumuga galadiyedi ꞌoidiya tuwa tamiya hataya, ma ꞌane Yehoba ꞌina lemaina ꞌoida ꞌihemadou? ?Coinega tasanapuya ꞌabehega pui huwaina beno ꞌamasa, ꞌihewaiwaiya tomota ꞌoidiya, ma Yehoba ꞌina helau huwaina ꞌihewaiwai hedadeya, beno ꞌetolihasa ma yawasi miyamiya hatayana ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina paihowa bwebweꞌana ꞌoinega.>Ta tutaina Mosese ꞌina loina ꞌilatuma pui tuwa ꞌihehewaiwai, ma ꞌiyamo Yehoba ꞌina helau ꞌihewaiwai hedadeya. m=SMa wete ꞌaigeda loheya loinaligeha ꞌoinega galanaina ꞌilatuma ta tomota mabwaiyadi sigala, ma wete ꞌaigeda loheya bwebweꞌana ꞌina tagwalega tomota mabwaiyadi ꞌideulidiya, ma Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwediya. </Ma tasanasanapu ꞌabehega loheya ꞌaigeda ꞌina puiyega tomota mabwaiyada ꞌahwagala talobeya. Ta gide weteyage, loheya ꞌaigeda tuwa ꞌina paihowa dumwalunega sowasowana ꞌiꞌetolihasigita, ta Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita ma yawasida ꞌiꞌebwaegita. ;Ta loheya ꞌaigeda tuwamo ꞌina pui ꞌoinega ꞌamasa ꞌilatuma, ta tomota mabwaiyadi ꞌiꞌabi hegalediya. Ma loheya heluwena hesi ꞌina paihowa waiwai hedadena, tauna Yesu Keliso, Yehoba ꞌina helau ꞌiꞌebwaya daisidiya tomota mabwaiyadi weyahidi, eema ꞌane taiyewedi sitagwala siꞌewa helauina ma ꞌiꞌahwa bwebweꞌanedi, ma yawasidi bwebweꞌana ꞌiꞌebwaedi. :Weyahina loheya ꞌaigeda tuwa ꞌina pui ꞌoinega tomota mabwaiyadi sihetogala ma Yehoba ꞌiꞌahwa galagalaediya, ma hesi ꞌina helau bwebweꞌana hedada ꞌoinega tomota mabwaiyadi ꞌidi pui ꞌinuwasamudiya ma ꞌiꞌahwa bwebweꞌanediya. 79gWeyahina mwalo Adama ꞌina puiyao ꞌoinega ꞌamasa ꞌiꞌabi latuheya tomota mabwaiyadi ꞌoidiya, ma muliyetega Yehoba ꞌina ꞌatemuyamuya ꞌoinega ꞌina helau ꞌiꞌabi latuheya tomota mabwaiyadi ꞌoidiya, beno loheya heluwena ꞌoinega, tauna Yesu Keliso. Ma ginaula ꞌeluwaedi geya sihemahemahetena, weyahina galana ꞌamasa ꞌiꞌabi latuheya tomota mabwaiyadi ꞌoidiya, ma hesi helau ꞌihewaiwai sineya. u8cTa moisa Adama ꞌina tutega ma Mosese ꞌina tuta ꞌoina ꞌamasa ꞌihewaiwai hedada tomota mabwaiyadi ꞌoidiya. Adama ꞌipuiya beno Yehoba ꞌina loina ꞌiligehiya, ma hesi tupwadi ꞌidi pui hagadi, geya gide Adama, ma tuwa siꞌeloꞌamasa. Ta Adamaina tauna tuwa ꞌebeꞌita loheyaina mulinega ꞌitautauyama weyahina, loheyainaina sanina Yesu Keliso. 87i Ma mwalo Mosese ꞌina loinao geya baleꞌuwa simiyamiya, ma pui ꞌimiyamiya, ma hesi Yehoba geya tomota ꞌiꞌahwa galagalaedi, weyahina geya ꞌeta wete loina ꞌoidiya. W6' Mwalo heneyage pui baleꞌuwa ꞌilatuma loheya ꞌaigeda ꞌoinega, ta mumuga galana ꞌamasa ꞌitoeyama ee ꞌoinega ꞌamasa ꞌiyada tomota mabwaiyada ꞌoida, weyahina tomota mabwaiyada togala. r5] Ma ginaula ꞌaigeda bwebweꞌana wetenuge beno Yehoba mahetedai tayaliyaliyaya, weyahina ꞌida Bada Yesu Keliso tauna ꞌitoegitama ta Yehoba mahetedai taheꞌiyaꞌiyagu hila. Keliso ma Adama ꞌidi paihowa geya sihemahemahetena A4{ Ta moisa mwalo Yehoba taloꞌaleheya, ma bewa tuta Natuna ꞌina ꞌamasa ꞌoinega mahetedai taꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu, ma ꞌabwa Natunaina yawasinega ꞌiꞌetolemegita moisa. 3 ta bweyahinega ꞌideuligita, ma ꞌiꞌahwa dumwaluwegita, ta sowasowahina ꞌiꞌetolemegita Yehoba ꞌina gamwasowala ꞌoinega. k2OMa Yehoba ꞌina helau ꞌiheꞌitegita tutaina tauda togala, beno Keliso ꞌiꞌamasa weyahida, 71gTauda tomota geya tuta mabwaiyana tatagwalegita ma taꞌamasa ꞌiyadao todumwalu weyahidi, ma tupwadi ꞌabwa sihewaiwai ma ꞌane siꞌamasa tobwebweꞌadi weyahidi. (0IWeyahina Keliso ꞌina tuta ꞌilobeya ma ꞌiꞌamasa, ma tauda ꞌabwaulena taweꞌaweꞌa dadana, ee ꞌoinega Kelisoina ꞌiꞌamasa ꞌida pui weyahidi. F/Nuwatuhuyahina bewa geya ꞌida ꞌabihenuwa galegita, weyahina Yehoba Yaluyaluwana ꞌitagwaleya ꞌoida. Yaluyaluwanaina ꞌina helau madou hedadena ꞌoinega ꞌateda ꞌilohemahediya. }.snata ꞌoidiyega yaluyaluwada sihewaiwai. Nage ꞌoinega tanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌabwa Yehoba ꞌihelauwegita. u-cMa wete tayaliyaya tuta mwau ꞌoidiya, ma ꞌeguma taꞌalamaꞌiꞌitana bewa mwauwedi ꞌoidiyega, d,AWeyahina Yesu ꞌiꞌabihetegita ta Yehoba ꞌina helau ꞌilatuwa ꞌoida, ma ꞌoina tamiya bwebweꞌana. Coinega tanuwatuhuyahi maꞌida yaliyaya Yehoba ꞌina wasawasa weyahina, tuta ꞌinaonaoma ꞌiꞌebwaegita. (+ KCoinega bewa tuta ꞌida hemisega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita ta Yehobaina mahetedai taꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu, beno ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌoinega. (*ITauda tuwa ꞌida pui weyahina Yesu ꞌiꞌamasa, ma Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hileya, ta beno ꞌoinega ꞌideuligita ma ꞌiꞌahwa dumwaluwegita.)ma tauda weteyage weyahida sileleya, ꞌida hemisa Yehoba ꞌoina talaguya, tauna Bada Yesu Keliso ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileya. h(IMa ꞌahwa dumwaluina Yehoba ꞌina Bukiya geya ꞌabehega Ebalahamo ꞌiboimo weyahina, Z'-Bewa ꞌoinega Ebalahamo ꞌina hemisa weyahina Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluweya. _&7Weyahina ꞌisanapuya moisa Yehoba sowasowahina ꞌina gwae hemisaedi ꞌipaihowadi. -%SCina hemisaina geya ꞌiguipaile, ma hesiyage Yehoba ꞌina gwae hemisa ꞌiꞌabiyahi momosiya, ta ꞌina hemisaina ꞌihewaiwaiya ma ꞌihepwatu Yehoba ꞌoina. ($IEbalahamo ꞌiꞌiunamo ma ꞌana bolime handeledi ꞌiloba, ta wahina mabwaiyana siꞌeloweꞌa, ta ꞌihetautaubada seheya, ma mwanenaina Sela wetenuge wahine ꞌagaꞌagalina, ma Ebalahamo bewa geya weyahidi ꞌida nuwatuhuwa, ma ꞌina hemisa beno ꞌina ꞌebetuhila madouna. S#Ma Ebalahamo ꞌinuwatuhu yahiya madouna gwae hemisaina ꞌabehega tauna ꞌasa mabwaiyadi tamadiu, ma ꞌabehega tuta ꞌinaonaoma ꞌabwa ꞌilatu gide, ma bwagana tuta gala hedadena ꞌilobeya tuwa ꞌiꞌalamaꞌiꞌitana, weyahina bewa gide Yehoba ꞌihegwae ꞌeseya,“Cabwa muliyetega tubumwao baibaiwadi silatu.” n"UGidemusa Yehoba ꞌina Buki ꞌoina ꞌigwaeya,“Cowa yahesani pwaigowa ꞌabehega ꞌasa mabwaiyadi tamadiu.” Ta Ebalahamo ꞌina hemisa ꞌilaguya Yehoba ꞌina gwae hemisaina ꞌoina, tauna Yehobaina sowasowahina toꞌamasa ꞌiꞌabihe toholohiladi, ma weteyage toꞌaha geya sida ꞌelomasaleha sowasowahina ꞌigwae ma siꞌelomasaleha. 2!]Bewa ꞌoinega tasanapu ꞌabehega hemisa tuwa ꞌoinega gwae hemisaina ꞌana bwebweꞌana ꞌabwa taloba. Ma bewa Yehobaina ꞌina helau tuwa ma geya ꞌabehega ꞌida paihowa ꞌana maisa. Ta gwaehemisaina Ebalahamo tubunao mabwaiyada talobeya, geya ꞌabehega loina ꞌana toguibigao siboidimo, ma weteyage taiyewedi ꞌidi hemisa gide Ebalahamo ꞌina hemisa ee taloba. Ebalahamoina tauna gide mabwaiyada tamadai. C Ma loina ꞌoinega Yehoba ꞌina gamwasowala ꞌoida ꞌilatuwa, weyahina loinaina taligehiya. Ma hesiyage ꞌeguma Mosese ꞌina loinaedi geya ꞌilagudi, geya sowana taligehidi. fEMoisa tuwa Yehoba ꞌina helau ꞌoida geya ꞌabehega loina ꞌana guibiga ꞌoinega, ma hesi ꞌina gwaehemisa ꞌoida ꞌana hemisa weyahina. Ceguma tagwae ꞌabehega Yehoba ꞌihehelauwegita loina ꞌana guibiga weyahina, beno ꞌana ꞌita gide hemisa taꞌita sinaliya, ma wete Yehoba ꞌina gwaehemisa ꞌoida taheginaula besobesoweya. 7 Ma Yehoba Ebalahamo ꞌigwae hemisaeya ꞌabehega tauna maꞌina susuwao baleꞌu mabwaiyana ꞌabwa siloinae. Ta ꞌina gwae hemisa bewa geya ꞌabehega Ebalahamo ꞌina guibiga loina weyahina, ma hesi ꞌina hemisa weyahina, ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌaneya. 7g Ma tauda wete Ebalahamo tamadai ꞌeguma ꞌilaꞌilalaina taꞌeweya ꞌwapida, ta geya ꞌabehega ꞌilaꞌilala tuwa weyahina. Ma ꞌida hemisa gide tuwa mwalo Ebalahamo ꞌina hemisa, tutaina geya ꞌilaꞌilala siꞌupwa wahina. Ebalahamo ꞌina hemisega gwae hemisa bwebweꞌana ꞌilobeya a; Ma Yehoba Ebalahamo ꞌiꞌahwa dumwaluweya tutaina ꞌabwa Ebalahamoina geya ꞌwapina siꞌupwa. Bewa sanina ꞌilaꞌilala tuwa, ma ꞌiheꞌitegita ꞌabehega Ebalahamo ꞌina hemisega ꞌahwadumwalu ꞌiꞌewa nugeteya Yehoba ꞌoinega, muliyetega ꞌilaꞌilalaina siꞌupweya ꞌwapina. Eeta taiyawedi geya ꞌilaꞌilalaina wahidiya ma tuwa sihemisa, beno ꞌidi hemisaina weyahina nata Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwedi, ma ꞌoinega taudi Ebalahamo natunao moisa.  )K Ta yaliyayaina weyahina Debida ꞌigwae nugeteya, togidega tauda meYudiya ꞌwapida siꞌupweya taudamo weyahida. Geya taudamo. Taudi geya meYudiya mahetedao taꞌewa. Yehoba ꞌina Buki ꞌihepwaila pwaiya beno,“Ebalahamo ꞌina hemisega ꞌahwa bwebweꞌana ꞌilobeya.” >wMa nata geya wete ꞌiꞌahwaꞌahwa galagalaedi.” q[ꞌigwaeya,“Toyaliyaya moisa taudi ꞌeguma ꞌidi puiyao Yehoba ꞌinuwasamudi ma ꞌideulidi. }sMa Debida wete gide ꞌigwaeya mwalo, ꞌabehega taiyewedi Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanediya beno geya ꞌidi paihowa ꞌoinega, ma hesiyage ꞌidi hemisega ꞌiꞌahwa bwebweꞌanediya. Ta wete ꞌidi yaliyaya weyahidi ꞌihepwaileya, PMa ꞌeguma taiya ꞌina pui ꞌadi nuwasam weyahina geya ꞌida paihowa, ma ꞌihemisamo tuwa Yehoba ꞌoina, tauna tohemisaina ꞌana hemisega nata ꞌahwa bwebweꞌana Yehoba ꞌoinega ꞌiloba. Gide tuwa ꞌeguma loheya ꞌipaihowa ma ꞌana maisa ꞌiloba, beno geya helau, ma hesi ꞌina paihowaina huwaina. )KMa Yehoba ꞌina Buki gide ꞌigwaeya, ꞌigwae,“Ebalahamo Yehoba ꞌihemisaeya, bewa weyahina Yehoba ꞌahwa bwebweꞌana Ebalahamo ꞌiꞌebwaeya.” {oEbalahamo ginaula bwebweꞌadi ꞌipaihowediya ta debanega sowasowahina ꞌigwae hanehane, ma geya ꞌida gwae haneya Yehoba matana, ma ꞌina hemisamo weyahina Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌaneya ma geya ꞌina paihowa bwebweꞌadi weyahina. v gCoinega toꞌaha nata tagwaene Ebalahamo weyahina, ꞌiboi tuwa tubudaina mabwaiyada ꞌoinega tamasalehama? GCoinega togidega bewama ꞌana sanapu, loinaina ꞌabehega tabuiyahule ta hemisa tada ꞌabiyahi, ꞌawa? Sahena! Ma hesi sawasawahina loina taheꞌasisiye ma ꞌoida ꞌihemadou.ykBo hedeyage Yehoba tauda meYudiyamo ꞌida Yehoba, ma hali ꞌasa geya? Geya taboi damo! Casa mabwaiyadi mahetedao ꞌida Yehoba ꞌaigeda tuwa. Yehoba nata tauda meYudiya ma tomiya ganamuli wete ꞌiꞌahwa dumwaluwegita ꞌida hemisega. 0YEeta nuwatuhu bewama ꞌana lohegogona ꞌabehega tauda tomota ꞌida hemisega Yehoba nata ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita, ma geya loina ꞌana hematamatana ꞌoinega. H  Ma togidega, sowasowahida bewa ginaulina weyahina tagwae hanehane? Geya! Weyahina ꞌida hemisa tuwa ꞌoinega ꞌiꞌahwaꞌahwa dumwaluwegita, ma geya loina ꞌana hematamatana ꞌoinega. ) KEeta tuta bewa ꞌina mumuga bwebweꞌana ꞌiheꞌitegita ꞌabehega tauna todumwalu, weyahina Yesu ꞌana tohemisao tauda ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita.  Moisa tuwa, Yehoba natuna ꞌitagwaleya ma ꞌabehega ꞌina ꞌamasega ꞌitoehilegita Yehoba ꞌoina, ma mahetedai taheꞌiyaꞌiyagu, beno ꞌeguma Yesu tahemisae. Bewa ꞌoinega Yehoba mumugana bwebweꞌana ꞌiheꞌitegita, weyahina mwalo heneyage mumugada galana geya ꞌida hemaisediya, ma tuwa ꞌiꞌalamaꞌiꞌitana ꞌana siga Yesu Keliso ꞌihewasaeyama, ꞌisuluma ꞌoida. = sMa hesi Yehoba ꞌina ꞌatemuyamuya ma ꞌihelauwa ꞌoida, ta Yesu Keliso ꞌina paihowega ꞌilihasigita ꞌida pui ꞌoidiyega, ma ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwegita. _ 7Weyahina mabwaiyada togala, ma tamiya bwagabwaga Yehoba ꞌina ꞌasilala ꞌoinega. W'ꞌabehega Yehoba mabwaiyada ꞌiꞌahwa dumwaluwegita Yesu Keliso ꞌana hemisa ꞌoinega, ma geya sowana ꞌeta taiya wete wataha ꞌiꞌabiꞌabihelatu tauda meYudiya ma tomiya ganamuli gamwagamwanida. kOCoinega bewa tuta Yehoba ꞌada ꞌahwabwebweꞌana ꞌiꞌabihelatuya, ꞌabehega geya loina ꞌoinega, ma hali ꞌedaꞌeda ꞌoinega hesiyage. Ma ꞌedaꞌedainaina Mosese ꞌina loina ta palopitao sihepwaila pwaiya, ]3Yehoba ꞌina ꞌahwamoisa geya Mosese ꞌina loina ꞌana guibiga ꞌoinega tada lobeya, weyahina loina ꞌina paihowa beno ꞌida pui ꞌihehepwailedi. Ceguma Yesu tahemise Yehoba ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita r]Ma tasanapu pwaiya ꞌabehega Mosese ꞌina loinao beno meYudiya ꞌada loina ꞌoinega geya sowana ꞌeta taiya ꞌigwaegwae hila tutaina Yehoba ꞌina bwaꞌomatana ꞌana tuta ꞌoina, weyahina tomiya baleꞌu mabwaiyada togala. H Ma wete geya Yehoba ꞌana matauta ꞌoidiya ꞌimiyamiya.” MGeya ꞌeta nuwadaumwala bo heꞌahwaꞌiyaꞌiyagu sisanapu. Y+Ma to tupwa ꞌoina sihaꞌesa ꞌidi ꞌabihegala leleyana ꞌimiyamiya. @{Ma heꞌupwa ta loheꞌamasa nuwadi ꞌiꞌeweya. J Ma tuta mabwaiyana heliya galadi ꞌahwadiyega silatulatu. I  Cahwadi gide galiha soꞌesoꞌena, ma ꞌoinega ꞌeꞌaboꞌabowedi galadiyedi silatulatuma, Ma wete ꞌidi gwaeyao galadi gide mwata, nuwanuwadi ꞌoidiyega tomota silohe ꞌamasidi. ~' Moisa tuwa, tomota mabwaiyadi sitauya puiya, ta pui ꞌana ꞌeda ꞌoina silatuwa. Geya ꞌeta wete taiya ꞌina paihowa bwebweꞌana. p}Y Ma geya ꞌeta wete taiya Yehoba ꞌisanapu, bo nuwanuwana ma ꞌida sanapu. Tuwa geya uleulena! s|_ Gide Yehoba ꞌina Buki ꞌihepwaila, ꞌigwaeya,“Geya ꞌeta taiya mumugana dumwadumwaluna. I{  Ma togidega tauda meYudiya ꞌida miya ꞌibwebweꞌana hedadeya, ta taudi tomiya ganamuli ꞌidi miya geya bwebweꞌana? Geya! Weyahina yaheꞌita pwaigita ꞌabehega mabwaiyada topui. zyCoinega tupwadi toꞌeꞌaboꞌabo sigwaegwaenegau, sigwaeya, “Cino loguguya ꞌoina ꞌugwaeya ꞌabehega ꞌigu ꞌabo ꞌoinega Yehoba mumugana dumwadumwaluna ꞌiꞌabihelatuya tomota ꞌoidiya ta Yehoba sihepwatuweya, ta nata Yehoba geya sowana ꞌiꞌahwaꞌahwa galagalaegau. Coinega ꞌilobwainemaiya tauma wete ꞌapaihowa galagala, ma ꞌane ginaula bwebweꞌadi silatu.” Taudi tomotaedi gwaenigu sigwaegwaene ꞌilobwainediya Yehoba ꞌiloinaedi. Geya ꞌeta taiya mumugana bwebweꞌana y;xoMa wanuwatuhuyahi ꞌabehega Yehoba tauna toloina dumwadumwaluna, ꞌoinega bwaꞌomatana ꞌana tuta ꞌoina nata ꞌina loina dumwadumwalunega mabwaiyada ꞌiloinaegita. -wSMa ꞌeguma ꞌida mumuga galana ꞌoinega Yehoba mumugana bwebweꞌana ꞌimasaleha bwaibwaina, toꞌaha nata tagwaene? Bo nata tagwae, “Yehoba yo, ꞌima mumuga galana weyahina sahena ꞌuloiloinaemai.” Moisa bewa yahegwaegwae besobeso tuwa gide tupwadi tomota sigwaegwae ꞌesa. vNata geya! Weyahina bwagana tauda mabwaiyada toꞌeꞌaboꞌabo, ma Yehoba tuwa ꞌiboimo dumwadumwaluna. Yehoba tauna weyahina ꞌina Buki gide ꞌihepwaila ꞌesa, ꞌigwaeyaCabehega ꞌina gwaeyega siꞌahwamoisae, ma ꞌina yatala ꞌoina ꞌihewaiwai. uMa togidega, ꞌeguma tupwadi Yehoba siguipaileya, wanuwatuhuya ꞌabehega Yehoba wete nata ꞌiguipailegita, bo geya? tTa ginaula bwebweꞌadi baibaiwadi ꞌoida simiyamiya. Ma ginaula nugenugetaina beno Yehoba ꞌina gwae ꞌoida ꞌilaguyama. Gs Ceguma gide, toꞌaha hede ꞌana bwebweꞌana tauda sigwaegwaenegita sigwaeya meYudiya? Ma wetenuge toꞌaha Ebalahamo ꞌina ꞌilaꞌilalaina ꞌana bwebweꞌana wahida siꞌupwaꞌupwa? *rMMa gwama Yudiya moisa ꞌana ꞌilaꞌilala geya ꞌabehega ginaula hapwehapwesana wahidiya, ma hesi ginaula dahwadahwanina ꞌatediya Yehoba Yaluyaluwana ꞌoinega ma geya tomota ꞌoidiyega, ta wete ꞌadi ꞌahwabwebweꞌana geya wete tomota ꞌoidiyega, ma hesi Yehoba ꞌoinega.qZp-Coinega ꞌomi meYudiya ꞌabwa tomiya ganamuli sibwaꞌomategomi, weyahina Mosese ꞌina loinaina ta Ebalahamo ꞌina ꞌilaꞌilalaina ꞌwapimiya simiyamiya, ma geya loinaedi wada muliyediya, ma hesi taudi geya meYudiya bwagana Ebalahamo ꞌina ꞌilaꞌilala ꞌwapidiya geya ꞌida miya, ma tuwa hesi loinaedi simulimuliyedi. :omMa taudi tomiya ganamuli Ebalahamo ꞌina ꞌilaꞌilalaina geya wahidiya, ma ꞌeguma loinaedi siheꞌasisiyedi, taudi ꞌadi ꞌita gide ꞌabwa ꞌilaꞌilalaina ꞌoidiya. Ta moisa tuwa ꞌomi meYudiya Ebalahamo ꞌina ꞌilaꞌilala ꞌwapiꞌupwa* wahimiya, ma ꞌeguma Mosese ꞌina loinaedi wamulimuliyedi, ꞌilaꞌilalaina ginaula ꞌausalana ꞌoimiya, ta ꞌeguma loinaedi geya wada muliya bwaibwainidiya, ꞌilaꞌilalaina ꞌwapimiya beno ꞌiheginaula besobeso. mGide Yehoba ꞌina Bukiina ꞌigwaeya,“Comi meYudiya mumugamiyega tomiya ganamuli Yehoba siꞌahwa galegaleya.” =lsComi moisa wagagasa hedadeya ta wagwaeya, “Mosese ꞌina loina ꞌoima”, ma hesi loinaina geya wada muliyeya, ꞌoinega tupwadi tomota Yehoba siꞌahwa ꞌaboꞌaboweya. ukcBo nuwana ꞌuhegwaedi, “Sahena lowahine dadana,” ma ꞌowa ꞌabwa tolowahineina ꞌaigeda. Ta ꞌowa ꞌugwaeya, “Taugu ꞌebehemisa ꞌaboꞌabowedi yaguipailediya”, ma hesiyage ꞌebehemisaedi ꞌidi hadega ꞌuyagayagaha. $jATaiya ꞌowa hali tomota ꞌoidiya ꞌuheheꞌita, ma togidega ꞌowa? Ceguma ꞌoidiya ꞌugwae, “Sahena yagaha”, ma ꞌowa toyagaha ꞌaigeda. i ma toheyauyaule ta gwagwama ꞌoidiya wahetoheꞌita, ꞌabehega ꞌomi Mosese ꞌina loina ꞌoinega sanapu moisa waꞌeweya. h#Ma waboi waꞌahwa tosanapuwegomiya ꞌabehega tomata gibugibu ꞌadi tohanugetao, ma taudi tomiya guguyou waꞌatuhe ꞌasilalediya, gCoinega Yehoba ꞌina nuwatuhu wasanapu pwaiya, weyahina loinaina ꞌiꞌabihe sanapuwegomiya mumuga bwebweꞌana hedada weyahina. "f=Ma ꞌomi togidega? Waboi waꞌabiꞌabi lagasihilegomi ma wagwaeya, “Tauma meYudiya, Yehoba ꞌina loina ꞌiꞌebwaemaiya Mosese ꞌoinega.” se_Gide tuwa tetelaina bwebweꞌana yaloguguyaeya ꞌoimiya, ꞌabehega bwaꞌomatana ꞌana tuta ꞌoina Yehobaina Yesu Keliso nata ꞌiheꞌabeiye ma tauna ꞌida nuwatuhu dahwadahwaidi weyahidi ꞌiloinaegita. MeYudiya weyahidi DdCoinega ꞌidi paihowega tasanapu ꞌabehega ꞌatediya loina bwebweꞌana ꞌimiyamiya. Ma ꞌoinega siboidimo mumugadi sisanapuya, ꞌeta tuta galana, nuwana ꞌeta tuta bwebweꞌana. &cEMa taudi ganamuli Mosese ꞌina loina geya ꞌoidiya, ma tuwa siboi ꞌidi nuwatuhuwega sipaipaihowa toꞌaha bwebweꞌana, beno tuwa siboimo ꞌidi loina. b+ Geya ꞌabehega loinaina ꞌana hesagohamo ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwegita, ma hesiyage ꞌina loina ꞌana paihowa ꞌoinega. sa_ Ma taiyawedi Mosese ꞌina loina geya sisanapu ma sipaipaihowa galagala, ꞌiloinaedi ꞌidi puiyedi weyahidi. Wete gide taudi meYudiyaedi Mosese ꞌina loinaina sisanapuya, ꞌeguma sipuiya, ꞌabwa loinaina ꞌoinega ꞌiloinaedi. B` Yehoba nata mabwaiyada ꞌiloinaegita mahemahetena. S_ Ma taiyawedi mumugadi ta ꞌidi paihowao bwebweꞌadi, Yehoba nata hepwatu ma heꞌasisi ma miya daumwala ꞌiꞌebwaedi, nugeta meYudiya ꞌoidiya ꞌiꞌebwaya, ee ꞌabwa ꞌasa ganamuli ꞌoidiya. ^) Coinega taiyewedi sipaipaihowa galagala, loina mwauna ta muya madouna silobadi, meYudiya nata ꞌihenugetedi ee ꞌabwa ꞌasa ganamuli. G]ma tupwadi tomota siheꞌahwa paꞌipaꞌiꞌi hedada, ta mumuga bwebweꞌana silogwahateya, ta mumuga galana sipaipaihowadi, ee ꞌoinega Yehoba ꞌabwa ꞌigamwasowaledi ma ꞌiloinaedi. '\GMa ꞌeguma tuta mabwaiyana tapaihowa bwebweꞌana maꞌida heꞌalamaꞌiꞌita, ma gide tuwa tapaipaihowa ꞌesa, ma ꞌabehega ꞌahwa bwebweꞌana ma nata yawasi miyamiya hatayana taꞌewa Yehoba ꞌoinega, beno moisa tuwa ꞌabwa yawasida miyamiya hatayana ꞌiꞌebwaegita, d[Aweyahina mabwaiyada ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌihemaisegita toꞌaha gidemusa ꞌida paihowa. Z%Ma tuwa debami sipaꞌala hedada, ꞌoinega ꞌeguma tutaina Yehoba ꞌina loina dumwaluna ꞌiꞌabi hemasalaha, ꞌigamwasowalegomi tuwa, >YuMa geya sowana Yehoba ꞌina helau wasinasinali, weyahina ꞌiꞌatemuya muyaegomiya ta ꞌiꞌalamaꞌiꞌitana ma ꞌabehega ꞌimi pui ꞌoidiyega ꞌiꞌabi lohihilegomi. hXIMa ꞌiyagwao, ꞌomi hali tomota wahehetala piliyedi, ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega nata geya Yehoba ꞌina bwaꞌomatana walobaloba, ma hesiyage nata wete ꞌiloinaegomi, weyahina mumugaedi ꞌomi gide wete wapaipaihowadi. gWGMa tasanapuya ꞌabehega Yehoba tauna ꞌana lobwaina ma topaihowa galagalaedi ꞌiloinaedi. RV Tasigwao, sahena ꞌiyamiyao mumugadi weyahina wahehetalapili, weyahina ꞌeguma ꞌiyamiyao wahehetala piliyedi ma ꞌomi wete mumuga ꞌaigedaina wapaipaihowa, beno waboi tuwa wahehetala piliyegomi. U ) Ma hesi tomotaedi Yehoba ꞌina loina sisanasanapu, ꞌabehega ꞌeguma taiyawedi bewa gide simumuga ꞌesa, ꞌamasamo tuwa ꞌilobwainediya. Ma tuwa mumuga galaedi sipaipaihowedi, ta ꞌeguma ꞌiyadiyao wete siheꞌauꞌaunedi beno siꞌahwa bwebweꞌanedi.!T =Ta moisa geya ꞌiꞌiuna mumugadi ꞌida bwebweꞌana, ꞌoinega geya wete ꞌadi hemisamo, ta geya ꞌeta wete helau nuwana ꞌatemuyamuya ꞌoidiya. S }ma taudi ꞌiyadiyao sigwaegwae galagalaedi, ma taudi Yehoba siloloꞌalehe, ma todebapaꞌala ma tonuwa hanehane ma togagasa ma taudi mumuga galana ꞌana toꞌabi hemadouwao, ta weteyage taudi sinadiyao ta tamadiyao geya sida heꞌasisiyanediya. NR Ta gala mabwaiyana ꞌilohemahediya, gide tobwatobwa ꞌana henuhenuwa, ma mumuga galagala ma heꞌipiꞌipi ma loheꞌamasa ma heꞌalagwaegwae ma ꞌeꞌaboꞌabo ma sosomane ma hetalapili, 5Q eBewa ꞌoinega Yehoba ꞌana nuwatuhu geya nuwadi, eeta Yehoba ꞌitagwalediya ma nuwatuhu galadi ꞌilohemahadi, ma ginaulaedi geya ꞌadi lobwaina tuwa sipaihowadi. tP cLoheloheyaedi wete geya wahiwahine mahetediyao sida puiya, ma loheloheya daisidimo nuwanuwadi madouna, ꞌoinega mahetediyao pui ꞌebe debamwadina sipaihoweya. Coinega ꞌeda galanaina ꞌana maisa galana siboimo wahidiya silobaloba. TO #Bewa ꞌoinega Yehoba ꞌitagwalediya ma ꞌidi nuwatuhu dahwanedi sipaihowadi. Cidi wahiwahineyao sipaihowa galagala, geya pui ꞌana moisega, beno maꞌidi ꞌehewahiwahineyao silogwali hilediya. mm~~ }||4{{z]yyxwvvuu5tqssrrqq1p{onmmNljjSihhFgg&f!eZd~ccaa`__]].\"[lZZX8WWMVUTSRQPOMNNfM_LKKuJLIHH.FF!EDCBA<@`?>>$=<Sawasawahina wete ꞌida takesi taꞌebwaedi, weyahina taudi Yehoba ꞌihesinuwediya ta ꞌina paihowa sipaipaihowa.  } Eeta ꞌilobwaineya ma toloinao taheꞌasisiyanedi, tabu ta loina taloba, beno ꞌeguma mumuga bwebweꞌana nuwanuwada. lQ Weyahina taudi Yehoba ꞌina topaihowao ma ꞌane siꞌabihetegomi. Ma ꞌeguma mumugami galana, nata waꞌateyoho, weyahina taudi toloinao ꞌabwa siloinegomi. Weyahina Yehoba loina ꞌiꞌebwaediya ma topui siloinaedi.   Ta toloinaedi ꞌidi paihowa geya ꞌabehega tobwebweꞌadi siꞌehematautedi, ma topui hesiyage siꞌehematautedi ꞌidi puiyao weyahidi. Ta ꞌeguma geya nuwami toloinaedi wamatautedi, mumugami hedeyage sidumwalu, eema ꞌane siꞌahwa bwebweꞌanegomi. % Eeta ꞌeguma taiya toloinaedi ꞌisinalidiya beno Yehoba ꞌina paihowa ꞌisinaliya, eeta ꞌabwa maisa galana ꞌiloba Yehoba ꞌoinega. \ 3 Mabwaiyada ꞌilobwainegita ma ꞌada toloinao taheꞌasisiyanedi, weyahina ꞌidi paihowaina Yehoba ꞌiꞌebwaediya. Ma ꞌeguma ꞌidi paihowaina geya Yehoba ꞌoinega, geya sawasawahidi sihetoloina ꞌoida.   Eeta sahena pui watagwatagwale ma ꞌoimiya ꞌihewaiwai, ma ꞌomi hesiyage wahewaiwai sine mumuga bwebweꞌana ꞌoinega.I  Ma ꞌeguma ꞌami ꞌalehao sigomale ꞌeꞌahai waꞌebwaedi, bo ꞌeguma taniꞌodi ꞌiyahala weꞌaha waꞌebwaedi, eema ꞌane ꞌidi puiyedi weyahidi sideba mwadina ma sinuwabui. 9k Ma sahena wahehetoloina togala ꞌoidiya ma ꞌabehega ꞌidi pui wahemaisedi, weyahina bewa ginaulaedi Yehoba tauna ꞌana toloinaina, ta Yehoba ꞌina buki ꞌoina gide ꞌihepwaila ꞌesa, ꞌigwaeya,“ ‘Tomotai ꞌidi pui weyahina yaboigumo ꞌabwa yaloinae.’ Yehoba ꞌina gwae gide.” r] Eema wete watoho waiwai ma mumuga bwebweꞌana ꞌoinega tomota mabwaiyadi mahetemiyao wamiya daumwala. F Ma ꞌeguma taiyawedi siloꞌalehegomi, sahena mumuga galana ꞌoinega wahehemaisedi, ma hesi wahemaisedi mumugaedi gide tomotai mabwaiyadi siꞌahwaꞌahwa bwebweꞌane ꞌoidiyega. )K eema ꞌane waboi wahelau hilegomi. Ma sahena wanuwanuwa hanehane, nuwana watohotoho ma wahetoloina, ma hesi taudi geya sanidimo waꞌahwa ꞌiyaꞌiyaguwedi. ~ Ma ꞌeguma toyaliyaya waꞌitadi, mahetemiyao wayaliyaya. Wete gide ꞌeguma tohedoudou waꞌitadi, mahetemiyao wahedoudou, n}U Ma ꞌeguma taiyawedi siguipailegomi geya sowana waheheliyedi, ma hesi wagwae helau ꞌoidiya. | Ma ꞌeguma tasimiyao ꞌeta toꞌaha mwau ꞌilatu ꞌoidiya, beno ꞌimi tobwatobwega waꞌabihetedi, ma wete wabwauwedi ꞌimi hada. d{A Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega tuta ꞌinaonaoma Yehoba ꞌina ꞌabihetena ꞌilatuma, ma weyahina wayaliyaya, ꞌoinega ꞌimi miyamwau ꞌoidiyega waꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, maꞌimi ꞌalamaꞌiꞌita. lzQ ma Yehoba ꞌina paihowa ꞌoina sahena walologuipaila, ma hesi maꞌimi ꞌatetagwala wapaihowa. Fy Ciyamiyao wahelau bwaibwainidi, ma wete waheꞌasisiyanedi, \x1 Wahelau moisa. Pui waguipaile, ma mumuga bwebweꞌana hesiyage waꞌabiyahi. w{ Eema ꞌeguma taiya tuta baibaiwana ꞌiyanao ꞌiꞌabiꞌabi hewaiwaiyedi, ee ꞌipaihowa gidemusa. Ma taiya wete tuta baibaiwana ꞌiꞌeheꞌehele, beno maꞌina ꞌatetagwala ꞌiꞌehele. Ma ꞌeguma taiya ꞌihetohanugeta, ꞌida paihowa bwaibwaina. Ma ꞌeguma taiya maꞌina ꞌatemuyamuya, ee ꞌiyanao ꞌiꞌabiꞌabihetedi maꞌina yaliyaya. Helau ꞌeda moisa. v+ Ma ꞌeguma taiya ꞌabihetena ꞌisanapuya, nata ꞌiyanao ꞌiꞌabihetedi. Ma ꞌeguma taiya heꞌita ꞌisanapuya, ꞌiheꞌita tuwa. u/ Tauda ꞌaigeda ꞌaigeda sanapu ma waiwai Yehoba ꞌiheguyaigita, eeta tupwadi ꞌadi heguheguyai hagana ꞌiyadiyao ꞌoidiyega. Weyahina ꞌeguma taiya maꞌina hemisa, ma Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌigwaehapwese, beno tuwa ꞌana lobwaina ma gidemusa ꞌipaihowa ꞌese. At{ Tauda gidemusa Yesu Keliso yahunao, ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌida paihowao hagana ma hagana, ma hesiyage mabwaiyada Keliso ꞌoina taheboda ꞌaigeda ma taheꞌabi ꞌabihetena. Ts! eeta wahidaina ꞌaigeda tuwa, ma yahudi ꞌidi paihowa hagana ma hagana. r{ Camoꞌisamo tuwa Yehoba ꞌoinega ꞌatemuyamuya yalobeya, ma sawasawahigu wete yaloguguya ꞌoimiya eema sahena wanuwanuwa hane, ma hesi maꞌimi sanapu wanuwatuhu bwaibwaina, weyahina Yehoba ꞌina heguheguyai ꞌoida ꞌida hemisa talobediya, q Sahena baleꞌu mumugana ꞌoina watagwa tagwalegomi, ma hesi wahimi mabwaiyana watagwaledi Yehoba ꞌoina. Coinega ꞌimi nuwatuhuwao Yehoba ꞌiꞌabi hehauhaudi, ma ꞌina nuwatuhu bwebweꞌadi ta yaliyaliyayadi ma dumwadumwaludi wasanapudi. op Y Tasigwao, wanuwatuhuyahi ꞌabehega Yehoba ꞌina ꞌatemuyamuya ꞌoida ꞌimadou hedada, ee ꞌoinega bewa ꞌigu loguguya ꞌoimiya, tuta bewa mayawasimi wamiyamiya wapwaoliyegomi Yehoba ꞌoina, weyahina Yehoba nuwanuwana wahimi mabwaiyadi watagwaledi ꞌina paihowa ꞌoina. Bewa gide paihowa ꞌesaina beno tapwalolo moisa ꞌina ꞌeda Yehoba matana. 6oe $Weyahina tauna ginaula mabwaiyana ꞌadi topaihowa, ma tauna wete ꞌina waiwaiyega ꞌiboi weyahina ꞌipaihowediya. Eeta Yehobaina tauna tahepwatu hatae. Emeni.Un# #nuwana ꞌeta toꞌaha weyahina ꞌana haga talagu ma ꞌihemaisa ꞌoida. m{ "Cina sanapuina ꞌimadou hedada, ta geya sawasawahida tahututao ma ꞌabehega ꞌeta toꞌaha nata ꞌoina taheꞌita, dlA !Ma moisa, Yehoba ꞌina loina ta ꞌina sanapuwao sihemadou hedada, ta geya ꞌeta wete taiya ꞌoidega sawasawahina Yehoba ꞌiꞌepatei ma ꞌina nuwatuhuwao ta ꞌina paihowao ꞌisanapudi, nata tahiyaꞌasae. k Eema tologuipaila mabwaiyada bewa gide Yehoba ꞌimumuga ꞌesegita ma ꞌabehega ꞌina ꞌatemuyamuya ꞌiheꞌitegita. ljQ Wete gide taudi ꞌabwa Yehoba ꞌina ꞌatemuyamuya siloba, gide ꞌomi tuta bewa walobeya. 2i] Ma ꞌomi geya meYudiya hesiyage mwalo geya Yehoba wada muliyeya, ma bewa tutaina Yehoba ꞌina ꞌatemuyamuya walobeya, weyahina meYudiyaedi Yehoba siguipaileya. qh[ Ma geya sawasawahina Yehobaina mumugana, ma ꞌina hesinuwa, nuwana ꞌina helau, ꞌoidiyega ꞌibui. :gm Ma bewa tutaina moisa meYudiyaedi Yehoba siloloꞌalehe, weyahina tetela bwebweꞌana siguipaileya, ꞌoinega ꞌomi tomiya ganamuli ꞌabihetena waꞌeweya, ma hesiyage wanuwatuyahi ꞌabehega meYudiyaedi Yehoba ꞌihelauwediya, weyahina mwalona tubudiyaowedi Yehoba ꞌihesinuwediya ꞌina bodao. mfS Ma tutaina ꞌeguma ꞌidi puiyedi yaꞌewayahuledi, nata gwae hemisa ꞌausalana yaꞌebwaedi.” xei Ma ꞌane meIsileli mabwaiyadi ꞌabihetena ꞌabwa siloba. Weyahina Yehoba ꞌina buki ꞌoina ꞌihepwaila, ꞌigwaeya,“Toꞌabihetenaina, gwama Saiyoni, ꞌabwa ꞌilatuma, ma susu Yakobo ꞌidi puiyedi ꞌiꞌewayahuledi. ,dQ Ciyagwao, nuwanuwagu ginaula ꞌaigeda dahwadahwaina meIsileli weyahidi yahepwaile ꞌoimiya ma ꞌane sahena wanuwanuwa hanehane, ma ginaula bewa wasanapu ꞌabehega nata meIsileliyedi sidebapaꞌala ꞌana siga ꞌomi tomiya ganamuli hesihesinuwami mabwaiyami ꞌabihetena waꞌewa. +cO Ma ꞌomi geya meYudiya wanuwatuhuyahi ꞌabehega mwalo ꞌomi hali ꞌaiwe lahanao, ta geya Yehoba ꞌina ꞌaiwe ꞌoina wada miya, ma ꞌina paihowa ꞌebe henuwanainaida madouna ꞌoimiya ꞌipaihoweya, weyahina ꞌina ꞌaiwe ꞌoina ꞌitubwegomiya, ma meYudiyaedi taudi Yehoba ꞌina ꞌaiwe lahanao moisa sawasawahina wete ꞌilagu hepaꞌihiladi ꞌina ꞌaiweina ꞌoina. MeIsileli ꞌadi ꞌabihetena )bK Ta ꞌeguma meYudiyaedi sinuwabui ma sihemisa hila, nata wete Yehoba ꞌoina ꞌilaguhepaꞌi hiladi, weyahina Yehoba sowasowahina ma gide ꞌipaihowa ꞌesa. a Heꞌita bewama taꞌiteya Yehoba ꞌina helau ta ꞌina loina paꞌala, weyahina tobeꞌu ꞌoidiya ꞌina loina paꞌalina ꞌilagulagu, ma hesi ꞌomi ꞌihelauwegomiya, ma ꞌeguma ꞌina helauina walogwahate, ꞌomi wete ꞌilasa yahulegomi. 0`Y Nata gide lahalahaedi ꞌane Yehoba ꞌina ꞌaiwe moisa ꞌoinega ꞌilasalasa yahulediya, ꞌiꞌewahiladi ma ꞌihemiyalaenegomi, ma ꞌomi ꞌiꞌewa yahulegomi. i_K Beno moisa. Ma hesiyage wanuwatuhuyahi beno lagalagaedi ꞌilasediya weyahina geya sida hemisa, ma ꞌomi ꞌimi hemisega yawasimi bwebweꞌana walobeya. Eeta ꞌami lobwaina Yehoba wamataute ma sahena wanuwanuwa hanehane. ^' Weyahina ꞌeguma wanuwahane, ma wagwae, “Yehoba ꞌina ꞌaiwe lahanao ꞌilasa pwaidiya, eema tauma ꞌoimega ꞌihemiyalaediya.” -]S Ma hesiyage ꞌina helauina sahena weyahina wagwaegwae hanehane, weyahina laha geya sowasowahina lamu ꞌiloinae, ma lamu hesiyage sawasawahina laha ꞌiloinaedi. \\1 Eeta taudi meYudiya gide tuwa Yehoba ꞌina ꞌaiwe lahanao tupwadi silotalasa, ta ꞌomi ꞌoimiyega ꞌihemiyalaenediya, weyahina ꞌomi hali ꞌaiwe lahanao ma ꞌihesinuwegomiya, ta ꞌina ꞌaiweina ꞌoina ꞌilagu hepaꞌigomiya, ma ꞌina ꞌaiweina ꞌoinega ꞌana weꞌahega wanumanuma, beno Yehoba ꞌina helau walobeya. [3 Ma tubudiuina Ebalahamo moisa Yehoba ꞌina loheya, eeta taudi wetenuge Yehoba ꞌina tomotaiyao. Eema ꞌebeꞌita ꞌaigeda bewa yaꞌebwaegomi. Ceguma ꞌwateya maꞌehauna waꞌita ma ꞌausalana, beno wasanapu pwaiya ꞌabehega ꞌeꞌetahi nata bwebweꞌana. Gide wete ꞌeguma ꞌaiwe ꞌeta lamuna waꞌita ma ꞌausalana, beno wete wasanapu pwaiya ꞌabehega lahalahanaowedi bwebweꞌadi. Z Ma Yehoba meYudiya ꞌiguipailediya ma ꞌabehega ꞌomi tomiya ganamuli ꞌiꞌahwa ꞌiyaꞌiyaguwegomi, eeta tolahisa ꞌeguma meYudiyaedi siꞌauta hilama, beno ꞌausala hedade, ma ꞌana ꞌita nata gide ꞌabwa taudi ꞌamasega sitoholo hila. 2Y] ma ꞌomi tomiya ganamuli nata taudi meYudiya siheꞌipiꞌipiyegomi, ma ꞌane ꞌidi heꞌipiꞌipiina weyahina nuwadi sibuidi ma ꞌetolema siloba Yehoba ꞌoinega. ,XQ Cigu hegwaegwae bewa ꞌomi tomiya ganamuli weyahimi. Taugu Yesu Keliso ꞌana tohepwaila mabwaiyami ꞌoimiya, eeta ꞌigu paihowaina weyahina yagwae hane, 7Wg Ta moisa, ꞌomi geya meYudiya ꞌetolemanaina walobeya, weyahina meYudiyaedi siꞌelobeꞌuwa, ma ꞌeguma sitoholo hilama beno ꞌebe yaliyaya madouna mabwaiyada ꞌoida. =Vs Taudi Yudiyaedi situpa eeta togidega ꞌadi loina? Cabehega nage sibeꞌu hataya ma nata geya wete sitohotoholo hila, bo? Nata geya! Cabwa sitoholo hila! Ma hesiyage wanuwatuhuyahi ꞌabehega taudi sipuiya, eeta ꞌomi tomiya ganamuli ꞌetolema walobeya, ma meIsileliyedi nata siheꞌipiꞌipiyegomi. iUK Ta ꞌilobwainediya tuwa simata gibugibu, ma ꞌane geya sowana toꞌaha siꞌitaꞌita, ma wete tuta mabwaiyana ꞌadi ꞌahaꞌahala mwauna ꞌoidiyega tuluhadi silotayohu hataya.” Cetolema taudi geya meYudiya weyahidi VT% Ma Debida wete gide ꞌina hepwaila ꞌigwaeya,“Sawasawahina ꞌidi guyai ꞌoidiyega ꞌadi loina siloba, ma gide siꞌwa ꞌoidiyega sisiꞌwediya, ma wete gide saꞌe ꞌoidiya sibeꞌuwa. bS= Ma Yehoba ꞌina Buki wete gide ꞌihepwaila ꞌesa, ꞌigwaeya,“Nugeta hene ꞌana siga nige bewa Yehoba ꞌidi nuwatuhu ꞌiꞌeꞌabi buidiya, ta matadi ꞌigihegibudiya, ma tenadi ꞌigihetuidiya.” R  Bewa lamuna ꞌoinega meIsileli mabwaiyadi ꞌetolihasaina siꞌebesa ꞌasaeya, ma tauma tupwatupwamamo hesiyage Yehoba ꞌina bodao hesihesinuwama ꞌetolihasaina ꞌalobeya, weyahina meIsileliyedi mabwaiyadi deba paꞌapaꞌalidi eeta geya siloba. 5Qc Cetolihasaina ꞌalobeya, geya ꞌabehega ꞌima paihowa ꞌoidiyega ma hesi Yehoba ꞌina helau ꞌoinega, weyahina ꞌeguma helau maꞌana maisa, beno geya helau moisa. P1 Bewa sauga wete gide Yehoba ꞌina bodao meYudiya, ꞌaiꞌaigedamamo ꞌihesinuwemaiya ꞌina helauwega, eeta tauma bewa ꞌatupwa ꞌamiyamiya. ^O5 Ma Yehoba Ilaitiya ꞌihegwaeya, “Geya ꞌabehega ꞌuboimo ꞌumiyamiya, beno wete ꞌigu bodao site sebeni tausani simiyamiya, taudi Baꞌala* ꞌoinega yahahegagaledi, eeta geya ꞌoina sida tuluha.” ;No “Bada yo, ꞌino palopitao mabwaiyadi siloheꞌamasidiya, ma ꞌino pwaoli bwasaina siꞌabihegaleya, ma yaboigumo yatupwa, ma nuwanuwadi bewa tuta wete siloheꞌamasigau.” $MA Coinega yasanapuya ꞌabehega tauma Yehoba ꞌina tomotaiyao, mwalo hene ꞌihesinuwanemaiya ma ꞌabehega ꞌina bodao, ee ꞌoinega nata geya ꞌilolososomanemai. Ma mwalo heneyage, Ilaitiya meIsileli ꞌilomugiyediya Yehoba ꞌoina, ta ꞌina Bukiya ꞌileleya, ꞌigwaeya, fL G Ta bewa ꞌigu hesilala, togidega Yehoba ꞌina boda meIsileli ꞌiguipailediya, bo geya? Geya! Weyahina taugu ꞌaigeda gwama Isileli, susu Beniyamina ꞌoinega, ma ꞌima susu madouna ꞌima babadega, sanina Ebalahamo. oKW Ma ꞌina gwae wete paꞌalina meIsileli weyahidi ꞌigwaeya,“Tuta mabwaiyana yabwaubwauwedi eema ꞌabehega sitauyama ꞌoiguwa, ma hesi siꞌitaꞌita guipailegau, weyahina taudi tuwa mumugadi gide, toheguipaila.”PJ Ma Aiseya Yehoba ꞌina gwaeina wete ꞌigwae waiwaiya, ꞌigwaeya,“Tomotaiyedi taudi geya siꞌebesegau, nuwana sihesilalegau, ꞌoidiya yalatuwa, ma baꞌidagwao ꞌaheꞌiyaꞌiyaguwa.” VI% Ta gwae bewama togidega weyahina meIsileli sinuwa sabwalena, bo geya? Cehe, sinuwa sabwalena, weyahina Yehoba mwalo Mosese ꞌoina ꞌihepwaila ꞌigwaeya,“Comi meIsileli nata ꞌigu paihowega hali tomota matahwadi waheꞌipiꞌipiyedi, ma nata wete wagamwasowaledi weyahina ꞌabehega taudi geya ꞌigu bodao moisa.” H Ma togidega meYudiyaedi ꞌina gwaeina sihesagoheya, bo geya? Cehe sihesagoheya, ta Yehoba ꞌina Buki ꞌoina ꞌihepwaila pwaiya, ꞌigwaeya,“Cidi loguguyaina ꞌasa mabwaiyadi sihesagoheya, weyahina gogo gabulena mabwaiyana ꞌoidiya ꞌiꞌedadana.” cG? Eeta ꞌeguma Keliso weyahina taloguguya, nata hisahisadimo sihesagoha ma sihemisa. (FI Ma tupwadi geya sihemisa, weyahina Aiseya ꞌihepwaila pwaiya weyahidi, ꞌigwaeya,“Bada yo, ꞌino gwaeina weyahina geya siꞌahwa moisaegau.” QE Ta ꞌeguma Bada tologuguya ꞌihewasaedi sitauya ꞌoidiya, nata Yesu wasana sihesagohe ma sihemisae, eema ꞌeguma saninega siꞌahwanoi nata ꞌiꞌabihetedi, weyahina Yehoba ꞌina Buki ꞌoina gide wete ꞌihepwaila pwaiya, ꞌigwaeya,“Tologuguyaowedi taudi tetela bwebweꞌana siꞌeweyama weyahidi tayaliyaya.” eDC Moisa, tomota geya sowasowahina ma ꞌetolihasa weyahina siꞌahwanoi ꞌoina, ꞌeguma geya sihemisae. Geya sihemisae weyahina geya Badaina sanina sihesagohe. Ma geya sihesagohe weyahina geya ꞌidi tologuguyamo. ^C5 Weyahina ꞌeguma taiya Badaina ꞌoina ꞌiꞌahwanoi, nata ꞌetolihasa ꞌiloba. MB Ta geya ꞌeta wataha ꞌomi tomiya ganamuli ma tauma meYudiya gamwagamwanida, weyahina mabwaiyada tauna ꞌida Bada, ꞌoinega ꞌeguma taꞌahwanoi ꞌoina, nata ꞌihelau bwaibwainigita. A Gide Yehoba ꞌina Bukiya ꞌihepwaila, ꞌigwaeya,“Ceguma taiyawedi sihemisa, nata geyaꞌabwa siweꞌaweꞌa.” @  Weyahina ꞌatedega tahemiseya eeta Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwegita. Ta wete tahetohepwaila weyahina, ma ꞌiꞌetolemegita. U?# ma ꞌabehega Yehoba ꞌiꞌetolemegita ꞌeguma ꞌahwadega tatagwatagwala ma tagwae, “Yesu ꞌowa ꞌigu Bada”, ma ꞌatedega tahemisae ꞌabehega Yehoba Yesu ꞌiꞌabihe toholohileya ꞌamasega. S> Ma heꞌita moisa Yehoba ꞌina Buki ꞌoina bewa gide,“Gwaeina deimiya tuwa ꞌimiyamiya beno ꞌahwamiya ma wete ꞌatemiya.” Gwaeinaina beno hemisa weyahina ꞌalologuguyae ꞌoimiya, X=) “Ta wete geya sowana ꞌeta ꞌoimiyega ꞌigwae, ‘Taiya nata ꞌidobi baleꞌu dudunina?’ ” Gwae bewa ꞌana sanapu ꞌabehega “Taiya nata Keliso ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileyama?” Z<- Ma bewa tutaina tauda ꞌida hemisa ꞌabehega Yehoba tauna ꞌiꞌabi ꞌehaugita, ma tauna weyahina Yehoba ꞌina Buki ꞌoina ꞌihepwaila, ꞌigwaeya, “Geya sowana ꞌeta taiya ꞌoimiyega ꞌinuwatuhu ma ꞌigwae, ‘Taiya nata ꞌihane Galewa?’ ” Bewa gwaeina ꞌana sanapu ꞌabehega, “Taiya nata Keliso ꞌitoeyama.” w;g Bewa gide Mosese ꞌigwae ꞌesa ꞌada ꞌahwadumwalu weyahina ma ꞌilelediya, ꞌigwaeya,“Ceguma taiya loina mabwaiyana ꞌimuliyedi, nata yawasi bwebweꞌana ꞌiloba, bewa tutaina ma wete tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya.” }:s Ma Keliso ꞌina paihowega Mosese ꞌina loina ꞌoidega ꞌigumwala, eeta bewa tutaina tauna ꞌina loina ꞌihegaineya ma ꞌeguma taiya Kelisoina ꞌihemisae, nata Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwe. Yehoba ꞌina ꞌetolema mabwaiyada weyahida. {9o Cedaina sihemata hwadiyeya, ꞌoinega siboidimo ꞌidi nuwatuhu simuliyediya ma ꞌabehega ꞌoidiyega Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwedi, ta siꞌaipate ꞌasaya, weyahina Yehoba ꞌina nuwatuhuina ꞌadi ꞌahwadumwalu weyahina geya sihemise. 8  Ta yasanapu bwaibwainidiya Yehoba weyahina sihematamatana madouna, ma hesiyage geya ꞌana ꞌeda moisa ꞌoinega sida tauya. =7 u Ma ꞌiyagwao, moisa ꞌigu bodaowedi yanuwanuwa tuhuyahidi madouna togidega ma ꞌetolema siloba, ee ꞌoinega tuta mabwaiyana weyahidi yaꞌahwaꞌahwanoi waiwai Yehoba ꞌoina. H6  !Ma Yehoba ꞌina Buki ꞌoina daꞌule ꞌebe tupaina weyahina ꞌihepwaila, ꞌigwaeya,“Waꞌitayahi bwaibwainigomi, weyahina daꞌuleina nata Saiyoni ꞌoina yalagu, ma tomota nata ꞌoina situpa ma sibeꞌu, ma ꞌeguma taiyawedi tauna tuwa daꞌuleinaina sihemisaeya nata geyaꞌabwa siweꞌaweꞌa.”?5w Taudi ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega ꞌidi paihowa weyahina Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwedi, ma geya sihemisa ꞌoina, eeta beno ꞌidi pui gidemusa daꞌule ꞌoina sihetupediya. 4) Ma Isileliyedi hesiyage siꞌaiꞌaipate ma ꞌabehega loina ꞌana muliya ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwedi, ta siꞌaipate ꞌasaya. ;3o Bewa ꞌoinega tasanapu ꞌabehega taudi tomiya ganamuli geya sitohotoho ma Yehoba ꞌiꞌahwa dumwaluwedi, ma hesi ꞌidi hemisa tuwa ꞌoinega ꞌiꞌahwa dumwaluwediya. %2C Ma Aiseya wete gide ꞌina hepwaila ꞌigwaeya,“Yehoba ꞌiboimo Tohewaiwai, ꞌoinega ꞌeguma geya ꞌeta ꞌina boda tupwatupwadi ꞌiꞌatemuyamuyaedi, nata mabwaiyada ꞌilamanigita, gide ꞌaneyage Sodoma* ma Gomola*, mabwaiyadi ꞌimutudiya.” MeIsileli geya sihemisa X1) Weyahina Yehoba nuwanuwana gogo gabulena mabwaiyana ꞌiloina mwamwayauwe.” X0) Aiseya gidemusa wete meIsileli weyahidi ꞌigwaeya,“Cabwa, susu Isileli sihenatuna yadayada gide namonamowedi hola lasalasa, ma ꞌiyamo ꞌoidiyega nata tupwatupwadimo Yehoba ꞌiꞌetolemedi. //W Mwalo Yehoba ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, ‘Comi geya ꞌigu bodao’, nata bewa sibuihila ta sibwauwedi, sigwae, ‘Taudi Yehoba miyamiya hatayana natunao.’ ” . Gidemusa palopita Hoseya ꞌina bukiya ꞌihepwaila, ꞌigwaeya,“Tomotaiyedi taudi geya ꞌigu bodao taudi nata yabwauwedima ꞌigu boda ꞌoina siluhuma, weyahina mwalo taudi geya ꞌigu helau ꞌalona sida miya, ma bewa tuta yahelauwediya. i-K Coinega boda ꞌeluwa ꞌoidiyega ꞌibwauwegita, tauma boda Yudiya ma ꞌomi tomiya ganamuli. x,i Ma nuwanuwana wete ꞌina wasawasaedi mwalo ꞌiꞌatububudiya tauda ꞌihelauwegita weyahida, ꞌiheꞌitae. g+G Ta Yehoba wete gidemusa ꞌina paihowa ꞌiboi ꞌiloinae, weyahina tuta mabwaiyana togala ꞌoidiya ꞌiheꞌalamaꞌiꞌita madouna ꞌabehega ꞌidi pui weyahina sahena ꞌida hemahemaisedi, ma tuwa geya sida hematamataneya, ma ꞌinuwatuhuwa ꞌabehega sowasowana tuwa ꞌiloinaedi, ꞌina gamwasowala ta ꞌina waiwai matadiyega siꞌita. |*q Ta ꞌana dumwalu hesi beno toꞌabiina ꞌiboi ꞌina ꞌabi ꞌiloinae, ꞌeguma nuwanuwana baleꞌu ꞌaigedaina ꞌoinega walata ꞌeluwa ꞌiꞌabidi, ma ꞌaigeda ꞌana ꞌita ꞌausalana, ta ꞌaigedaina geya. Bewa bwebweꞌana! #)? Ciyagwao, tauda geya ꞌilobwainegita ma Yehoba ꞌoina tagwae hila, eema ꞌebeꞌita gide towalataꞌabi, ꞌaigeda tuta loheyainaina walata ꞌiꞌabidiya, ma ꞌaigeda walataina ꞌihegwaeya toꞌabiina, ꞌigwaeya, “Toꞌaha weyahina geya ꞌuꞌabigau gide ꞌiyaguina?” 2(] Nuwana tupwami nuwatuhu bewa weyahina wanuwanuwatuhu ꞌabehega ꞌeguma mabwaiyada mumugadaina Yehoba ꞌina hesinuwega, toꞌaha hede weyahina ꞌiheꞌewegita? l'Q Eeta, ꞌeguma Yehoba nuwanuwana taiya ꞌihelauwe, nata ꞌihelauwe tuwa, ma ꞌeguma nuwanuwana wete taiya ꞌiꞌabihedeba paꞌali, nata tuwa ꞌideba paꞌala sehe. Yehoba ꞌina gamwasowala ma ꞌina ꞌatemuyamuya 6&e Ma bewa wete ꞌaigeda ꞌebeꞌita Pelo* ꞌoinega, weyahina mwalo Yehoba ꞌina gwae Peloina weyahina, ꞌigwaeya,“Cebe loina yaꞌebwae pwaigowa ꞌabehega ꞌuloꞌalehegau, eema ꞌane taugu ꞌigu waiwai ꞌuꞌita, eema ꞌane sanigu ꞌiꞌedadana baleꞌu mabwaiyana ꞌoina.” F% Ma bewa ꞌiheꞌitegita ꞌabehega Yehoba ꞌina helau geya ꞌida latu daitama tauda ꞌida nuwatuhuwao nuwana paihowao ꞌoidiyega, ma hesiyage tauna tuwa ꞌina ꞌatemuyemuyega. @$y Weyahina Mosese ꞌina loina ꞌoina Yehoba ꞌigwaeya,“Ceguma taiya nuwanuwagu yahelauwe nata yahelauwe, ma ꞌeguma taiya wete yaꞌatemuyamuyae, nata wete yaꞌabihete.” s#_ Cabwa toꞌaha hede nata tagwaene Yehoba ꞌina paihowa bewa gidemusa, galana bo geya? Geya galana! r"] Yehoba gide wete ꞌihepwaila ꞌina Bukiya ꞌigwaeya,“Yakobo yahelauweya madouna, geya Iso.” Z!- Ta gide wete tubumai Aisake ꞌiheloheya ma Libeka ꞌihaiya, ta natudiyao didiluwaluwa ꞌiꞌelagatediya, ta ꞌabwa ꞌina tuta ꞌahalaina ma Yehoba Libekaina ꞌihegwaeya, ꞌigwaeya,“Ceguma natumwaowedi ꞌuhenatunedi, ꞌalomau ꞌabwa tolenugetainaina ꞌiloinae.” Eeta bewa Yakobo ma Iso* ꞌoidiyega tasanapu bwaibwainiya ꞌabehega gwagwamaidiyedi geya ꞌidi paihowa bwebweꞌana nuwana galana ꞌoidiyega ꞌihesinuwedi, ma hesi ꞌiboi ꞌina gwae hemisa ꞌoinega. Weyahina Yehoba ꞌihesihesinuwa geya tomota ꞌidi paihowega ma hesi ꞌiboinamo ꞌina nuwatuhuwega.   A{ Weyahina mwalo Yehoba Ebalahamo ꞌoina ꞌigwae hemisa, ꞌigwaeya,“Cabwa tuta yahesinuwaneya matada ꞌoina yahilama ma natuu loheyana yaꞌebwaego mwaneu Sela ꞌoinega.” 2] Gwae bewa ꞌana sanapu ꞌiheꞌita pwaigita moisa, beno Yehoba natunao geya Ebalahamo ꞌina susu ꞌoinega, ma hesiyage taiyawedi taudi Yehoba ꞌigwae hemisaediya.   Ta ꞌana moisa beno Ebalahamo ꞌina susuwao mabwaiyadi Yehoba geya ꞌida ꞌahwa natunedi, weyahina Yehoba Ebalahamo ꞌihegwae pwaiya, ꞌigwaeya,“Cino susuwao beno natuina Aisake natunao,” ma geya wete taiyawedi tasina natunao ꞌoidiyega. K Yehoba ꞌina gwaeyedi bewa geya ꞌehetete, ma hesiyage huwaina ꞌiꞌabihelatuya susu Isileli moisa ꞌoidiya, ta geya wete susu Isileli mabwaiyadi ꞌoidiya, ma tuwa hesihesinuwadimo. `9 Ta moisa ꞌigu bodaedi beno mwalo Yehoba ꞌihesinuwa pwaidiya ta ꞌiꞌahwa natunediya. Cina wasawasa ma ꞌina gwae hemisao eema ꞌina loinao bwebweꞌadi ꞌiꞌebwaediya. Ma wete tapwalolo ta ginaula ꞌausaladi ꞌigwae hemisaeya babada nugenugetadi ꞌoidiya. Taudi gide Ebalahamo ma Aisake ma Yakobo, eeta muliyetega Ebalahamo ꞌina susuina ꞌoinega Keliso ꞌilatuma. Tauna Yehobaina tahepwatuwe tuta mabwaiyana ꞌoidiya, ꞌiboi ꞌihane hedadeya. Emeni.  dA Ma weyahidi yanuwanuwatuhu madouna ꞌeguma togidega ma Yehoba ꞌina helauina ꞌiꞌebwaegauwa, beno Yesu Keliso, ꞌoiguwega ꞌiꞌewa ma ꞌiꞌebwaedi ꞌigu bodaedi, ma taugu ꞌana mwau yaloba, taudi weyahidi.   Ciyagwao, geya yaꞌabo, nuwagu ꞌigala moisa ꞌigu susuwao meIsileli weyahidi, ma tuta mabwaiyana ꞌategu ꞌimuyamuya weyahidi, weyahina Keliso geya sida hemisaeya. Cigu gwae bewa Keliso ma Yaluyaluwana Tabuna sisanasanapu ꞌabehega yagwaegwae moisa.  fE&Moisa yasanapu bwaibwainiya ꞌabehega geya ꞌeta ginaula wete sowasowahina ma Yehoba ꞌina helau ꞌiꞌewayahule ꞌoidega, nuwana mayawasida, nuwana taꞌamasa, nuwana ꞌeta anelose bo ꞌeta Tomudulele ꞌina boda ꞌidi paihowega, bewa tutaina nuwana tuta ꞌinaonaoma ꞌoina, bo toloinao galewa nuwana baleꞌuwa ꞌidi waiwaiyega. Weyahina Yehoba ꞌina helauina, ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌoinega, geya ꞌeta taiya sowasowahina ma ꞌiꞌewayahule ꞌoidega.'%Ma hesi ginaula mabwaiyadi bewa ꞌoidiyega tahewaiwaiya, weyahina Yesu ꞌina helau ma ꞌina ꞌabihetena ꞌoida ꞌimadou hedada. X)$Mwauwedi weyahina Yehoba ꞌina Bukiya ꞌaigeda gwae gide ꞌigwaeya,“Sauga mabwaiyana ꞌebe ꞌamasa ꞌoina ꞌamiyamiya, gide guyai bawedi sabi loheꞌamasimai, beno ꞌino paihowa weyahina.” C#Coinega geya ꞌeta ginaula sowasowahina ma Keliso ꞌina helauina ꞌoidega ꞌiꞌewa yahule, mwauwedi gidemusa muya bo woya bo gomale bo hewewelohe bo hesilae ma wete ꞌamasa. {"Geya wete nata ꞌeta taiya ꞌina gwae paꞌalina ꞌoida ꞌilagulagu, weyahina Yesu Keliso tauna weyahida ꞌiꞌamasa pwaiya ta wete ꞌitoholohila, ꞌoinega bewa tuta Yehoba ꞌina ꞌebeulega ꞌimiyamiya ma weyahida ꞌiꞌahwaꞌahwanoi. !Coinega nata geya wete taiya ꞌiheheꞌewegita, weyahina tauda Yehoba ꞌihesinuwegita ta ꞌiꞌahwa dumwaluwegita.  Weyahina Yehoba natuna moisa geya ꞌida nuwahiya, ma hesiyage ꞌitagwaleya weyahida, ꞌabwa ginaula mabwaiyadi wete ꞌiꞌebwaegita. +OMa moisa Yehoba ꞌina helau ꞌimadou hedadeya. Ta ꞌeguma Yehoba mahetedai, nata ꞌiꞌabihetegita, eeta geya sowana ꞌeta taiya ꞌiloloꞌalehegita. * MTa Yehobaina ꞌihesinuwegita, ta ꞌibwauwegita, ta ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegita, ma weteyage ꞌida ꞌebemiya wasawasa ꞌiꞌebwaegita. Yehoba ꞌina helau , QEeta taiyawedi tauda ꞌibwauwe pwaigita, beno ꞌigwae hemisegita ta tauda natunao, gide tuwa natunaina, eeta tauna ꞌada tautuwa ma tauda ꞌana ꞌalomauwao. % CEeta tasanapuya ꞌeguma Yehoba tahelauwe nata ginaula mabwaiyadi ꞌiꞌabihe dumwaludi weyahida, beno tauna ꞌina nuwatuhu gide ta ꞌibwauwegita.  Yehoba tauna ꞌida nuwatuhu ꞌisanapudiya, ma weteyage ꞌiboi Yaluyaluwana ꞌina nuwatuhu ꞌisanasanapudi, weyahina Yaluyaluwanaina Yehoba ꞌina tomotai weyahida ꞌiꞌahwaꞌahwanoi, weyahina Yehoba Yaluyaluwanaina mahetena ꞌidi nuwatuhu ꞌaigeda. 8 iTa Yehoba Yaluyaluwana ꞌida weꞌa ꞌoidiyega, tauna ꞌiꞌabi ꞌabihetegita, weyahina ꞌida ꞌahwanoi ꞌoidiya geya tasanapu togidega taꞌahwanoi ꞌesa, ma Yehoba Yaluyaluwana hesiyage weyahida ꞌihetahetapewa ta maꞌenana maꞌina welaha ꞌiꞌahwaꞌahwanoi waiwai Yehoba ꞌoina.  Ma ꞌeguma ꞌida hemisaina ꞌeꞌenina geya tada lobeya, tuwa ꞌalamaꞌiꞌitanega tayamwayamwana ee ꞌana siga taloba. hIMa ꞌabihetenaina hemisega talobaloba, weyahina bewa tuta wahida ꞌidi ꞌehau geya tada lobeya, eeta maꞌida hemisa tayamwayamwa ꞌana siga ꞌida hemisaina huwaina taloba, ma ꞌane ꞌida hemisaina ꞌilolagu. "=Ma tauda Yehoba Yaluyaluwana lotohona bwebweꞌana ꞌiꞌiuna ꞌiꞌebwaegita ee ꞌabwa muliyetega miya bwebweꞌanaina taloba moisa. Coinega bewa tuta maꞌada muya tawelawelaha, ma tayamwayamwa tolahisa ꞌabwa wahida ꞌiꞌabiꞌehau hila, ma ꞌiꞌahwa natunegita moisa. Ta moisa, Yehoba ꞌina paihowaedi siwelawelaha tuta mabwaiyana muya ꞌoidiyega, gide wahine ꞌana muya henatuna ꞌoina. 2]weyahina ꞌabwa weteyage Yehoba ꞌiꞌabiꞌehau hiladi, ma geya sowasowahina simwahulu, ma hesiyage ꞌidi miya bwebweꞌana ꞌiꞌebwaedi, gide tauda natunaowedi. Ma Yehoba ꞌina paihowao geya galadi, ma hesiyage ꞌigwaeya ta bewa tuta siheginaula besobesowa, ma hesi maꞌidi hemisa wete, )Kweyahina ginaula mabwaiyana Yehoba ꞌipaihowediya siyamwayamwana, ma nuwanuwadi madouna ꞌabehega tauda natunaowedi ꞌiꞌabihe latuhegita ma siꞌitegita.  Ma muyaedi bewa tuta talobalobadi yasanapuya geya ginaula madouna, weyahina ꞌabwa muliyetega miya bwebweꞌana hedada taloba, a;Eema helauwedi ꞌiꞌatububuya natunaina Yesu Keliso weyahina, nata Yesu mahetedai helauwedi talobadi Yehoba ꞌoinega. Weyahina ꞌeguma Keliso mahetedai muya taꞌahali, nata wete mahetedai wasawasa taloba.  Ma weteyage Yaluyaluwanaina ꞌoinega sanapu ꞌiꞌebwaya yaluyaluwada ꞌoida, ma ꞌabehega tasanapu tauda Yehoba natunao. @~yEeta Yehoba sahena tamatamataute weyahina ꞌiꞌahwa natunegita, ta tauda geya gide ꞌina topaihowao, ma hesi gide natunao ma maꞌida ꞌatepatu tagwaegwae ꞌoina, “Tamagu!” V}%Ma ꞌeguma Yehoba Yaluyaluwana tamuliye, beno nata ꞌiꞌahwa natunegita. |7 Coinega ꞌiyagwao, geya ꞌilobwainegita ma mumuga tomotai tamuliye, nata gide taꞌamasa. Ma hesiyage ꞌeguma mumuga baleꞌuwa talogwahate ma Yehoba Yaluyaluwana tamuliye, beno nata Yaluyaluwanaina ꞌoinega wahida mumugana taloheꞌamasi, ma yawasida bwebweꞌana taloba. { gzG Ma Yehoba Yaluyaluwanega Yesu ꞌamasega ꞌiꞌabi hetoholo hileya, ma ꞌeguma ꞌoimiya ꞌimiyamiya, nata ꞌomi Yehoba Yaluyaluwanaina ꞌoinega yawasi ꞌehauna ꞌiꞌebwaya wahimi ꞌamaꞌamasidi ꞌoidiya. fyE Ta moisa wahidaedi ꞌamaꞌamasidi mumuga galana ꞌina loinega, ma ꞌeguma Keliso ꞌoida beno yaluyaluwada geya sowana siꞌamasa, ma hesi mayawasidi simiya bwebweꞌana, weyahina ꞌiꞌabi hedumwalu pwaigita. lxQ Ma ꞌomi Yehoba Yaluyaluwana ꞌiloiloinegomi, ta ꞌoimiya wete ꞌimiyamiya, eeta waboi ꞌimi nuwatuhu geya ꞌida loinegomiya. Weyahina ꞌeguma taiya Keliso Yaluyaluwana geya ꞌoina, tauna geya Keliso ꞌina boda. :woma geya sowasowahina Yehoba taꞌabihe yaliyaya. v#Ta ꞌeguma baleꞌu mumugana tahematamatane beno Yehoba taloloꞌaleha, eema geya wete sowasowahida ma Yehoba ꞌina loina tamuliye, -uSWeyahina ꞌeguma taiyewedi mumuga baleꞌu simulimuliye, beno siboi weyahidi sinuwanuwatuhu, nata mumugainaina ꞌoinega ꞌamasa siloba, eeta taiyewedi Yehoba Yaluyaluwana sihematamatane, taudi Yehoba ꞌina nuwatuhuina sipaipaihowa, ma ꞌane yawasi bwebweꞌana ta miya daumwala siloba. tsMa bewa tutaina sowasowahida loina bwebweꞌana tamuliye, beno Yehoba Yaluyaluwana ꞌina ꞌabihetenega, ma geya tomota mumugadiyega. DrTa lihasaina Mosese ꞌina loina geya sowasowahina, weyahina tauda tomota mumugada weꞌaweꞌana, ma hesi Yehoba lihasaina ꞌipaihoweya, beno Natuna moisa ꞌitagwaleya, ꞌidobima baleꞌuwa tauda togala wahida ꞌisoheya, ta ꞌida pui weyahina ꞌipwaoliyeya ꞌiboi, ta ꞌida puiyedi ꞌihewaiwai sinediya. q9Yesu Keliso mahetedai, ꞌoinega Yehoba Yaluyaluwanaina ꞌilihasigita pui ma ꞌamasa ꞌidi loina ꞌoidiyega, ma yawasida ꞌehauna talobeya. qp ]Coinega ꞌeguma Yesu Keliso mahetedai, nata geya ꞌeta taiya ꞌina gwae mwauna ꞌoida ꞌilagulagu. Uo#Ma hesiyage yaloyauwedo Yehoba ꞌoina, weyahina ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌilemegauwa. Ta bwagana ꞌateguwa yatagwala moisa Yehoba ꞌina loina ꞌoina, ma ꞌiyamo wahigu nuwanuwana loina galana.nTa moisa, nuwagalagalaigu! Weyahina geya ꞌeta taiya sowasowahina ma wahigu ꞌina paihowa galana ꞌoinega ꞌiꞌabihetegau. ]~k}u|{]zyywxwvutarAqq7poo+nmlk-jiihgff0eIdd*c&b%a:`o_^]v\\K[CYY7XWUVUTT S6S%RKQQPO:N~MMLKK9JIPHGFF|ExEDvCCMBwAA#@m?Z>H=+Cebwa maꞌigu bodao ꞌima helau ꞌoiuwa, ma ꞌiyadao Bada ꞌana tomuliyao baꞌidamwao wamiyamiya taudi wete ꞌima helau ꞌoidiya. Yehoba ꞌina ꞌabihetena mabwaiyami ꞌoimiya.Taugu Paulo.vTa ꞌidi bodao mabwaiyadi ꞌuheꞌitadi ma siguibiga, ta sawasawahidi tomiyamwau siꞌabihetedi, ma sahena simiyamiya daidaita. -Sv Loina ꞌana tosanapu tauna Senasi ma wete Apolosa ꞌuꞌabihetedi, ta manima ꞌabiyadi ꞌuhesumanedi ꞌidi ꞌadau ꞌoina, ma ꞌane maꞌidi yaliyaya. Gv Cabwa Atimasi bo Tikiko yahesumaneyawa ꞌoiuwa, ꞌoinega ꞌeguma ꞌitautauyawa ꞌulomwayamwayauma, weyahina nuwanuwagu gogai ꞌana tuta taugu ꞌasa Nikopoli ꞌoina yamiyamiya. v Weyahina ꞌina nuwatuhu geya sidumwalu, ta tauna ꞌiboi ꞌisanapu ginaulaedi ꞌipaipaihowadi galadi tuwa. Gwae ꞌana ꞌebelosaloha !;v Ceguma taiya nuwanuwana ꞌiꞌahwa lasalasa tomota ꞌoidiya ꞌuhegwae maꞌaigeda bo maluwa ma ꞌilolagu. Ceguma geya ꞌilolagu walogwahate.  1v Ma heꞌahwa lasalasa besobeso loina weyahidi, nana hali yaso* sanidi weyahidi, bewa nata geya siꞌabihetegita, ꞌoinega ꞌuꞌebesinedi.  vGwae bewa mabwaiyana gwae moisa, ꞌoinega ꞌuhewaiwai ꞌadi lohatoto ꞌoidiya, ma ꞌane taudi Yehoba ꞌana tohemisao gwaeyedi sihemisedi ma simuliyedi, ma paihowa bwebweꞌadi sipaihowadi, bewa ginaula bwebweꞌana ta tomota ꞌadi ꞌebelema.  vMa tauna ꞌina helauwega ꞌiꞌahwa dumwaluwegita, ꞌoinega tanuwatuhu yahiya ꞌabehega yawasida miyamiya hatayana taloba. r ]vMa ꞌada Toꞌabihetena Yesu Keliso tauna ꞌoinega Yaluyaluwa Tabuna Yehoba ꞌisiweya ꞌateda. { ovta ꞌiꞌabihetegita, geya ꞌida paihowa dumwaludi weyahidi, ma hesi tauna ꞌina ꞌatemuyemuyega, ꞌoinega ꞌina Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega ꞌida pui ꞌibuyodiya, ta ꞌiꞌabihe ꞌehaugita, ta yawasida ꞌehauna ꞌiꞌebwaegita. zmvTa muliyetega Yehoba tauna ꞌada Toꞌabihetena ꞌina helau ma ꞌina ꞌatemuyamuya ꞌiꞌabilatuheya, 'GvMoisa tauda mwalo yauyauleida ta tologwahata hedada, ꞌoinega henuhenuwa ma yaliyaya besobeso nuwada siꞌewaꞌewa ma ꞌeda bwebweꞌana taꞌebesineya. Ma wete nuwanuwada loꞌaleha ma heꞌipiꞌipi, ꞌoinega tomota tupwadi siloꞌalehegita, ma wete tauda taloꞌalehediya. {ovTa sahena ꞌahwayali ma heꞌahwa panapanawa, ma hesi tomota ꞌoidiya simumuga wahinuhega maꞌidi heꞌasisi.  'vWete ꞌuhenuwa lagudi ma ꞌasa ꞌana toloinao ꞌidi loina ꞌoidiya sitagwaledi, ma sihematamatana, ta paihowa bwebweꞌadi sipaihowadi. +OvHeꞌita bewa ꞌuheꞌitadi tomota ꞌoidiya, ma loina dumwaluna ꞌoinega ꞌulohatotodi ma simumuga bwaibwaina. Ma sahena ꞌeta taiya ꞌigwae sinaligo.tavTauna ꞌitagwaleya weyahida, ta ꞌiꞌamasa sabi ꞌabihetegita ꞌida pui mabwaiyana ꞌoidiyega, ta ꞌiꞌabihe ꞌehaugita, ta ꞌiboi ꞌina boda ꞌoina ꞌilagugita, ta ꞌane ꞌina paihowa bwebweꞌadi ꞌoidiya taguibiga. /Wv Bewa tuta maꞌida yaliyaya ꞌada toꞌabihetena Yesu Keliso tahemisae, tauna ꞌida Yehoba waiwaina ma maꞌina wasawasa, ta ꞌina hapwesa weyahina tayamwayamwa. v ta ꞌiheꞌitaegita ma mumuga besobeso ma nuwatuhu galadi talogwahatedi, ma hesi tamiya mumuga bwebweꞌadi ma dumwaludi ꞌoidiya. [/v Yehoba ꞌina helauina ꞌilatu pwaima tomota ꞌada ꞌabihetena weyahina, 'v ta sahena yagaha. Ma hesi maꞌidi heꞌasisi moisa taudi ꞌada toꞌabihetena Yehoba tetelina siꞌabilatuhe ꞌidi paihowa ꞌausalanega. !~;v Topaihowao wete ꞌuhegwaedi ma ꞌidi babadao ꞌidi loina siheꞌasisiyedi, ta ꞌidi paihowega siꞌabihe yaliyayadi, ma sahena silologwahata, R}vMa ꞌane ꞌino heꞌitao sahena tomota siꞌahwaꞌahwa ꞌaboꞌabowe, ma ꞌino gwae bwebweꞌadi ꞌadi hesagoha ꞌoinega ꞌa ꞌalehao sideba mwadina, ꞌidi ꞌahwayali besobeso ꞌoidiyega. F|vTa ꞌowa mumugau mabwaiyana ꞌoidiyega tomota ꞌuheꞌitadi ma taudi wete simumuga bwebweꞌana. Eeta gwae moisega ꞌuheꞌita, ma ꞌane mumugau ta ꞌino heꞌita ꞌilobwaine. L{vLoheloheya hauhaudi ꞌuguguyadi ma mumugadi siꞌitayahidi. z vMa ꞌane maꞌidi heꞌasisi, ma mumuga bwebweꞌana ꞌoidiyega ꞌidi hada siꞌitayahidi, ma wete mwanediyao sihelauwedi ta ꞌenadi sihematamatana, ma bewa ꞌoinega hali tomota Yehoba ꞌina gwae siheꞌasisiye, ta sahena siꞌahwaꞌahwa galagalae. Ay}vma ꞌane mwanediyao ta natudiyao sihelau bwaibwainidi. |xqvCaiꞌaihaleyao wete ꞌuhegwaedi ma mumugadi maꞌidi heꞌasisi, ta sahena tomota siꞌahwaꞌahwa galagalaedi, ma wete sahena waini sinumanuma hedade, ta ꞌilobwainediya mumuga ꞌausalana siheheꞌita wahiwahine hauhaudi ꞌoidiya, Jw vMa babadaedi ꞌuhegwaedi sahena sinumanuma yauyaule weꞌaha galana, ma sahena wete siyaliyaliyaya besobeso, ma hesi Yehoba sihemisa moisa, ma helau ta ꞌalamaꞌiꞌita ꞌoidiyega simaha. 4v evMa ꞌowa heꞌita dumwaluna ꞌuheꞌitae. Wu )vTaudi sigwae ꞌabehega Yehoba sisanapuya, ta ꞌidi paihowa ꞌoinega Yehoba siuhaleya, weyahina taudi togala ma wete loina ꞌana tosinala, ꞌoinega paihowa bwebweꞌana geya ꞌeta ꞌadi lobwaina.wt ivTaudi mumugadi ꞌehauna ꞌoidiya ginaula mabwaiyana ꞌehauna, ma hesi taudi wasa bwebweꞌana ꞌana tolowahiꞌwata, ma mumugadi galadi, taudi ꞌoidiya geya ꞌeta toꞌaha ꞌehauna, weyahina ꞌidi nuwatuhu galadi mabwaiyadi. 's IvMa ꞌuꞌetobodedi, ma sahena Yudiyaedi ꞌidi heꞌoteꞌotetela sihehesagohedi, ta wete heꞌita moisa ꞌana towahiꞌwataꞌwatao sahena simulimuliyedi. ir Mv Palopitaina ꞌina gwae bewa moisa, ꞌoinega ꞌuheliyedi ma sinuwabui ma sihemisa moisa. nq Wv Bewa ꞌoinega ta palopita ꞌaigeda Kiliti loheyaina ꞌigwaeya,“Kiliti taudi mumugadi toꞌeꞌaboꞌabo ma tologwahata, ma mumugadi gide tuwa hebahebai, weyahina gamwadi ꞌina mwausumo weyahina sinuwanuwatuhu.” =p uv Coinega ꞌidi ꞌahwaꞌaboꞌabo weyahina ꞌuꞌetobodedi, weyahina hali susu ma hali susu siꞌabihepuidi, ta ꞌidi heꞌita ꞌaboꞌaboina ꞌoinega nuwanuwadi mane siloba. o 3v Weyahina toguipaila mabwaiyadi simiyamiya, ta meYudiya ꞌidi loina ꞌana tomuliyao boda hedada sigwaegwae besobeso ma tomota siꞌaboꞌabowedi. Yn -v Ta wete heꞌitaedi moisaedi sihesagohediya sihemisaedi, ma sinuwatuhu yahidi, ma ꞌane tomota tupwadi silemedi heꞌita ꞌoinega, ta ꞌeguma taiyawedi sihegwae ꞌaboꞌabowedi siꞌabihe dumwaludi. Cm vMa hesi ꞌadi lobwaina ma taumanao siꞌitayahidi, ma mumugadi tuwa ꞌausaladi, ta ꞌidi nuwatuhu matuhadi. Ma wete mumugadi dumwaludi, ma ꞌehaudi, ta taudi toꞌalamaꞌiꞌitana. l vWeyahina tohanugetao Yehoba weyahina sipaipaihowa, ꞌilobwainediya ma mumugadi bwebweꞌana, ma sahena sidebadeba paꞌala nana sihehe gamwagamwagu, nuwana bwasi galana sinumanuma yauyaule, nuwana loheya ꞌana toꞌehunuwa, nuwana wasawasa ꞌana tohamwa. k vTa ꞌigu loina bewa tohanugetao ꞌadi hesinuwa weyahina, beno gide, to loheya ꞌeguma ꞌina mumuga ꞌausalana, ma mwanena ꞌaigeda tuwamo, ma natudiyao wasadi ꞌane geya sida puiya, ta geya sida logwahata, ma hesi taudi maꞌidi hemisa Yehoba ꞌoina. jj OvBewa weyahina yaꞌebesinegowa bwanabwana Kiliti ꞌoina ma toꞌaha nobwa hekalesiya ꞌalona geya bwebweꞌana ꞌugihe dumwalu, ma wete ꞌigu loinega tohanugetao ꞌuhesinuwedi, ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya. gi IvTaito, ꞌowa yaꞌahwa natunegowa moisa ꞌida hemisa ꞌaigeda, ꞌoinega Tamada Yehoba ma ꞌada toꞌabihetena Yesu Keliso ꞌidi helauwega siꞌabihetego ma ꞌumiya daumwala. Taito ꞌina paihowa Kiliti ꞌoina Jh vTutaina Yehoba ꞌihesinuweya ꞌoina tauna ꞌina gwaehemisega Yesu ꞌitauyama, ta yawasida moisa ꞌiꞌabilatuheya, ta Yehoba, tauna ꞌada Toꞌabihetena, ꞌiloinaegauwa ta yaguguguguya. g %vWete Yehoba mwalo hene ꞌigwae hemisaediya ta sihemisaeya ꞌabehega yawasidi miyamiya hatayana ꞌiꞌebwaedi. Ta geya sowana ꞌiꞌabo. 7f kvNatugu Taito, ꞌino leta bewa taugu Paulo ꞌoiguwega, taugu Yehoba ꞌina topaihowa ta Yesu Keliso ꞌana tohepwaila. Cigu paihowaina ꞌiꞌebwaegauwa ma taudi Yehoba ꞌana hesihesinuwao yaꞌabihe waiwaiyedi ma sihemisa moisa ma nuwadi ꞌisabwalena, ta ꞌoinega sanapu moisega sipaihowa dumwalu. e)Yehoba taunamo tosanapu moisa, ꞌoinega sawasawahina Yesu Keliso saninega tahepwatuwe tuta mabwaiyana ꞌoidiya. Emeni.Taugu Paulo.qd[ta bewa tutaina ꞌiꞌabi latuheya ꞌoida, palopitao ꞌidi leleyao ꞌoidiyega, ma wete Yehoba miyamiya hatayana ꞌigwaeya ꞌabehega tetela bewa ꞌasa mabwaiyadi ꞌana tomotaiyao sida sanapu, ma ꞌane sihemisa ma simuliye. Jc Coinega tuta bewa Yehoba tahepwatuwe, weyahina tauna sawasawahina ꞌiꞌabihe waiwaiyegomi, ꞌigu loguguyaina ꞌoinega, Yesu Keliso tetelina weyahina. Mwalona tetelaina dahwadahwaina, b(-) a{Ma loheyaina bewa ꞌina hada ꞌamiyamiya, sanina Geyo, ꞌihelauwa ꞌoimiya, hada bewama tohekalesiyao ꞌidi ꞌebe ꞌetoꞌauta. Ma Elasito wete, ꞌasa madouna bewa ꞌana mane ꞌana toꞌitayahina, ta tasidai Kwatasi sihelauwa ꞌoimiya. o`WLeta bewa taugu Talitiyasi yalele, Paulo weyahina, ma yahelauwa ꞌoimiya ꞌida Bada saninega. ._UBewa Timoti ma taugu ꞌima helau ꞌoimiya, Timoti tauna mahetegu ꞌapaipaihowa, ma tupwana wete ꞌiyamayao meYudiya taudi Lukiyo ta Yesoni, ta Sosipateli. ^3Moisa Yehoba tauna daumwala huhuna, ta nata Seitani ꞌiꞌahusepale mwayamwayauwe ꞌoimiyega. Cida Bada Yesu Keliso ꞌina helau ꞌoimiya. x]iMa ꞌomi hesiyage tomota mabwaiyadi sisanapugomi ꞌabehega tetela bwebweꞌana ꞌana tohematamatanao, ta weyahimi yayaliyaya madouna. Eema nuwanuwagu mumuga bwebweꞌana mabwaiyana wasanapu bwaibwainidi ta mumuga galadi walogwahatedi. \+Ceguma taiyawedi ꞌidi paihowa bewa gidemusa taudi geya ꞌida Bada Yesu Keliso weyahina sida paihowa, ma beno siboi tuwa ꞌidi nuwatuhu siꞌeꞌepaihowadi, weyahina ꞌidi gwaeyao hoto hedada, ma tomota weꞌaweꞌadi siꞌeꞌeꞌaboꞌabowedi ma silisilisi hiledi. [Tasigwao bewa ꞌigu ꞌahwanoi madouna ꞌoimiya, beno waꞌitayahigomi towatahao ꞌoidiyega, weyahina heꞌitaedi waꞌewediya taudi ꞌadi wahiꞌwata, ꞌoinega ta siꞌahwaꞌahwa galegale ma weteyage tomota ꞌidi hemisa siꞌabiꞌabi heweꞌadi. ZCaigeda ꞌaigeda ꞌiyamiyaowedi mahetemiyao heꞌiyaꞌiyagu ꞌana moisega waꞌatusapwalidi. Ta wete tohekalesiyao mabwaiyadi tupwa baibaiwana ꞌoidiyega, ꞌidi helau tohekalesiyao tupwa Loma ꞌoimiya. Paulo ꞌina henuwalagu ꞌana ꞌebe losaloha 2Y]Weteyage yahelauwa Pilologo ma Diuliya ꞌoidiya, ta wete Neliusa manuhuna ꞌoidiya. Wete Olimipasi ma Yehoba ꞌina tomotaiyedi mahetediyao ꞌoidiya yahelauwa. X Cigu helau weteyage Asinikilito ma Pilegoni ma Helimi ma Pataloba ma Helimasi, ta tohekalesiyaedi mahetediyao wete ꞌoidiya. DW Ta wete Lupuso ꞌoina yahelauwa, tauna topaihowa bwebweꞌana ꞌida Bada weyahina, ma sinanaina weteyage ꞌoina yahelauwa, tauna ꞌagu tohelau, gide ꞌabwa taugu natuna moisa. RV Cigu helau wete Talipina ma Taliposa, taudi ꞌida Bada ꞌina topaihowao ꞌoidiya. Ta ꞌiyagu Pelisi wete ꞌoina yahelauwa, tauna Bada ꞌina paihowa weyahina ꞌiꞌalaꞌiꞌiwasa madouna. U- Ta Helodiyami weteyage, tauna ꞌigu susu gwama Yudiya ꞌaigeda, eema tohekalesiyaedi taudi Nakiso ma ꞌina susuwao wete ꞌoidiya yahelauwa. T Cigu helau wete Apeli ꞌoina, tauna Keliso ꞌana tohemisa moisa. Ma Alisitobulo maꞌina susuwao ꞌoidiya wete yahelauwa, S Ma wete ꞌigu helau Ulibano ꞌoina, tauna mahetedai Keliso weyahina tapaipaihowa. Ta wete ꞌiyagu Sitakisi ꞌoina yahelauwa. pRYTa wete ꞌiyagu moisa Amipiliya ꞌoina yahelauwa, tauna ꞌida Bada ꞌana tohemisa ꞌaigeda. QyCiyagwao Anidaloniko ma Diuniya wete ꞌoidiya yahelauwa, taudi meYudiya, mwalo mahetegwao deliya ꞌamiyamiya, siteluwaedi maꞌadi ꞌamayaba Yesu ꞌana tohepwailao ꞌoidiyega, weyahina taudi tohekalesiya nugenugetadi ꞌabwa muliyega taugu. [P/Meli wete ꞌoina yahelauwa, tauna weyahimi ꞌiꞌalaꞌiꞌiwasa madouna. fOETa ꞌigu helau wete wahepwaile tohekalesiyaedi siꞌetoꞌetoꞌauta Akuila ꞌina hada. Ma ꞌiyagu Epinito weteyage ꞌoina yahelauwa, tauna Yesu Keliso ꞌana tohemisa nugenugetaina Esiya ꞌina ꞌebeloina ꞌoina. Nwma wete yawasidi sitagwaleya weyahigu saugaina ꞌebe hesilae ꞌoidiya. Ta weyahidi yaloyauwedo madouna, ma geya ꞌabehega taugumo ꞌigu loyauwedo, ma tohekalesiya ꞌasaidi ꞌatamanega wete mahetegwao ꞌima loyauwedo siteluwaedi weyahidi. MCigu helau wete wahepwaile Pilisila ma Akuila ꞌoidiya, taudi mahetegwao mwalo Yesu Keliso weyahina ꞌahetopaihowa, hLIma ꞌeguma to tuta ꞌitauyawa ꞌoimiya nuwanuwagu watoe ꞌimi hada ꞌida Bada saninega, weyahina mumuga bewa gide Yehoba ꞌina topaihowao ꞌilobwainediya, ma wete Pibeina ꞌeguma toꞌaha ꞌoinega ꞌitoꞌutoꞌupa waꞌabihete, weyahina tauna gide ꞌipaipaihowa ꞌesedi tohekalesiyao baibaiwadi ꞌihehelauwedi, taugu gide ꞌlemegauwa. zK oNuwamiya yalagu nuhudai Pibe weyahina, tauna ꞌiꞌabiꞌabihetena ꞌasa Kenikiliya ꞌidi hekalesiya ꞌoina, MJ!Yehoba mahetemiu, tauna nuwadaumwala moisa lamuna. Emeni.I Ta ꞌeguma Yehoba ꞌina nuwatuhu gide, nata maꞌigu yaliyaya yatauyawa ꞌoimiya, ma nobwa tupwana yaꞌaiyawasi. Hwma ꞌane taudi Yesu ꞌana tologwahataedi Yudiya ꞌoina geya sowana siꞌabiꞌabi hegalegau, eema tohekalesiyao wewelohedi Yelusalema ꞌoina wete weyahidi, eema helauina yatauye ꞌoidiya ꞌane siyaliyaya weyahina, ma sahena siguiguipaila. 3G_Ciyagwao, ꞌida Bada Yesu Keliso saninega ma Yehoba Yaluyaluwana ꞌina helauwega yaꞌahwanoi ꞌoimiya, ma ꞌomi mahetegwao Yehoba ꞌoina taꞌahwanoi waiwai, /FWMa yasanapuya ꞌabwa ꞌigu haboꞌenaina ꞌoimiya bwebweꞌana weyahina Keliso ꞌina helau madouna ꞌoiguwa ꞌimiyamiya, eeta ꞌabwa tayaliyaya mahemahetena. 8EiEe ꞌeguma ꞌigu paihowaina yalosalohi, beno helauina mabwaiyana meYelusalema yaꞌebwaedi, ꞌabwa yatauyawa ꞌoimiya, eema ꞌoimiyega yagelu hila yatauya Sipeini. RDWeyahina bewa ꞌidi nuwatuhu madouna. Ta moisa tuwa lemaina sawasawahina meYelusalema siloba meEsiya ꞌoidiyega, weyahina nugeta meYelusalema ꞌoidiyega Esiyaedi Keliso tetelina sihesagoheya, yaluyaluwadi ꞌana lema weyahina, ee ꞌoinega taudi wete baleꞌu tobwatobwaidi ꞌoidiyega siꞌeꞌehele meYelusalema ꞌoidiya. |CqWeyahina meMasidoniya ma meGilisi nuwanuwadi ꞌidi helauina yatauye tohekalesiyao wewelohedi Yelusalema ꞌoina. *BMHesi muliyetega ꞌabwa yatauyawa ꞌoimiya, nuwanuwagu ma yatauya nugeta Yelusalema, ma tohekalesiya ꞌadi lema yaꞌebwaedi, beno meEsiya ꞌidi helau. A ee ꞌoinega bewa tutaina nuwana yaboꞌene nugetegomi ma tupwana tayaliyaya toyawa, ee ꞌabwa wahegelugau ma yatauya Sipeini. V@%Bewa lamuna ꞌoinega geya yada haboꞌenegomiya. Ma moisa bolime baibaiwa hedade ꞌoidiya nuwanuwagu ma yahaboꞌenegomi, ma hesi geya sawasawahigu. Ma ꞌasa bewa ꞌoina ꞌigu paihowao yalosalohiya, ?O>Yehoba gide ꞌina Bukiya ꞌihepwaila ꞌesa, ꞌigwaeya,“Taiyawedi Toꞌabihetenaina tetelina geya sihesagohe, ee ꞌabwa sihesagohe ma sisanapu.” Paulo nuwanuwana meLoma ꞌiboꞌenedi ==sNuwanuwagu tupwa ꞌehaudimo ꞌoidiya yaloguguya nugeta, ꞌasaedi taudi geya Keliso wasana sihesagohe, weyahina geya nuwagu hali tologuguyao ꞌidi paihowa yaloheposeyane. P<Ma wete ꞌigu paihowaedi waiwaidi ma ꞌebenuwa henainaida siꞌitediya, weyahina Yehoba Yaluyaluwana ꞌina waiwaiyega Keliso wasana yaloguguya sakowasiyeya Yelusalemega ta ꞌana siga Ililikomi. 5;cCoinega taugu yaboigumo ꞌigu paihowa weyahidi tuta bewa yahehepwailedi ꞌoimiya, ta geya hali tomota ꞌidi paihowa weyahidi. Ma yahepwaila dumwalu ꞌoimiya, beno ꞌigu loguguya tomiya ganamuli sihesagohediya eeta sihematamatanaediya, weyahina Yesu Keliso ꞌina waiwai ꞌoiguwa ꞌimiyamiya. {:oTa moisa maꞌigu yaliyaya Yehoba ꞌina paihowa yapaipaihowa weyahina Yesu Keliso mahetegu ꞌapaipaihowa. 59cta ꞌabehega Yesu Keliso weyahina yahetohalewasa ꞌomi tomiya ganamuli ꞌoimiya. Cigu paihowa Yehoba ꞌoina gide pwaoli, ma ꞌoinega Yesu wasana wahesagohe, ꞌabwa muliyetega yaꞌebwayaegomi Yehoba ꞌoina, weyahina Yaluyaluwa Tabuna ꞌideuligomiya, ta weyahimi Yehoba ꞌiyaliyaya madouna. %8CMa ꞌimi leta bewa maꞌigu ꞌatepatu yaꞌetoladiyawa ma ꞌane tupwadi ginaula wanuwatuhu yahidi, weyahina ꞌigu paihowaina Yehoba ꞌiꞌebwaegauwa, -7SCiyagwao, yasanapu bwaibwainigomiya ꞌomi tomota bwebweꞌami ma sanasanapumi, sawasawahimi wete ꞌiyamiyao ꞌoidiya ꞌedaꞌeda bwebweꞌana waheꞌita. W6' Ta Yehoba ꞌiboinamo maꞌana hemisa, weyahina ꞌiboi tuwa ꞌoinega lema bwebweꞌadi talobaloba, ꞌoinega nuwanuwagu ma maꞌimi yaliyaya wahemisa eema ꞌane ꞌimi miyamiya sibwebweꞌana, ma wete Yehoba Yaluyaluwanega ꞌiꞌabihe waiwaiyegomi, ma ꞌimi hemisaina ꞌihemadou bwaibwaina. Paulo ꞌina loguguya weyahina 5 Wete gide Aiseya ꞌina Buki ꞌoina ꞌigwaeya,“Ciꞌiunamo Desi ꞌina bodao ꞌoinega loheya ꞌaigeda ꞌitauyama, ma gogo mabwaiyana ꞌiloinaedi, ma taudi tomiya ganamuliyedi nata sihemisa ꞌabehega tauna ꞌadi Toꞌabihetena.” 4 Ma wete ꞌigwae hila, ꞌigwaeya,“Comi geya meYudiya, Badaina wahepwatuwe, ma wete mabwaiyami waꞌahwa bwebweꞌane.” 3 Ma wete ꞌina gwae ꞌaigeda ꞌigwaeneya,“Comi tomiya ganamuli Yehoba ꞌina tomotaiyao mahetemiyao ꞌabwa wayaliyaya.” q2[ ma wete ꞌabehega taudi geya meYudiya gogo mabwaiyana ꞌoidiya simiyamiya, Yehoba sihepwatuwe ꞌina ꞌatemuyamuya ꞌoidiya weyahina. Weyahina Yehoba ꞌina Buki ꞌoina ꞌaigeda lele ꞌimiyamiya, ꞌigwaeya,“Bewa lamuna ꞌoinega tomiya ganamuli mahetegwao nata ꞌahepwatuwego, ma wete Saniu weyahina maꞌima hepwatu ꞌawaliwali ꞌoiuwa.” E1Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega Keliso wete meYudiya ꞌoidiya ꞌihetopaihowa, ꞌabehega Yehoba ꞌina gwae hemisaedi babada nugenugetadi ꞌoidiya ꞌigwaeneya, ꞌadi moisa ꞌida latu, 70gCoinega ꞌiyamiyao wabwauwedi ꞌimi heꞌiyaꞌiyagu ꞌoidiya, gide Yesu Keliso tauda ꞌiꞌahwa ꞌiyaꞌiyaguwegita, ma ꞌane Yehoba ꞌana hepwatu ꞌihemadou. G/Eema ꞌane mabwaiyada nuwatuhu ꞌaigeda ꞌoinega Yehoba tahepwatuwe, tauna ꞌida Yehoba ma wete ꞌida Bada Yesu Keliso Tamana. Bewa tetela bwebweꞌana ꞌomi geya meYudiya ꞌoimiya. g.GCoinega tanuwatuhuyahi ꞌabehega Yehoba ꞌiboi toꞌalamaꞌiꞌita ma toꞌabihepaꞌala, ꞌoinega tauna sawasawahina ꞌiꞌabihe paꞌaligita, ma ꞌida nuwatuhu taloꞌaigede gide Yesu Keliso ꞌina nuwatuhu. }-sMa wete ꞌebeꞌitao baibaiwadi Yehoba ꞌina Buki ꞌoina ꞌihepwailediya Yehoba ꞌina ꞌabihetenaedi weyahidi, ꞌeguma ꞌebeꞌitaedi tahemisaedi, taꞌalamaꞌiꞌitana maꞌida nuwatuhuyahina ꞌane ꞌetolema ꞌabwa taꞌewa. ,yWeyahina Keliso wete gide geya ꞌiboinamo weyahina ꞌinuwatuhu, ma hesi ꞌana mwauwedi Yehoba ꞌina Buki ꞌoina ꞌihepwailediya ꞌigwaeya,“Tomotaiyedi siꞌahwaꞌahwa galegalegowa, beno taugu ꞌoiguwa gwaeina siꞌinaꞌinana.” o+WEeta ꞌaigeda ꞌaigeda sawasawahina ꞌiyadao taꞌabihetedi ma ꞌane ꞌidi hemisa ꞌihewaiwai. )* MTaiyawedi tauda ꞌida hemisa waiwaina sawasawahina ma ꞌiyadao taudi ꞌidi hemisa weꞌaweꞌana taꞌabihetedi. Gesowana taboidamo weyahida tanuwanuwatuhu. c)?Ma ꞌeguma maꞌida henuwanaluwa ꞌeꞌahaiyedi taꞌaidi, beno tapuiya Yehoba matana, weyahina geya tahemisa. Eeta tasanapu pwaiya ꞌabehega ꞌeguma toꞌaha ꞌeta tapaihowa ma geya tahemisa, beno pui.9(kTa moisa ꞌimi paihowaedi wahemisediya ꞌabehega ꞌausaladi Yehoba matana, ma ꞌaigeda tuwa, ꞌeguma sahena ꞌiyamiyao wagihegihe galadi beno ꞌebe yaliyaya ꞌoimiya. T'!Coinega bewa tutaina ꞌilobwainegita ma ginaulaedi ꞌiyadaowedi siheheꞌasisiyanediya, beno ꞌuibai bo nuwana bwasi waiwaina, sahena taꞌabiꞌabi tohodi, ꞌamuge ꞌiyadaowedi tagihegaladi. m&SSahena ꞌeꞌahai ꞌoinega Yehoba ꞌina paihowa waꞌabiꞌabi hegala, weyahina ꞌeꞌahai mabwaiyana ꞌausalana, ma ꞌeguma ꞌeta ꞌeꞌahai ꞌoinega ꞌiyadaina tagihegala, ꞌeꞌahainaina sahena taꞌaiꞌai hila. X%)Eeta tatoho ma tamiya daumwala eema ꞌane taheꞌabi ꞌabihetena mahetedao. &$ETa ꞌeguma mumugaedi ꞌoidiyega Keliso ꞌina paihowa tapaipaihowa nata Yehoba weyahida ꞌiyaliyaya, ma tomota weteyage siꞌahwa bwebweꞌanegita. G#Ma hesi wanuwatuhuyahi beno Yehoba ꞌina ꞌebeloina geya ꞌeꞌahai nuwana weꞌaha weyahidi, ma hesi mumuga bwebweꞌana, ma nuwadaumwala ma yaliyaya, beno Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega. #"?Ta ꞌowa ꞌoiuwa ꞌeꞌahainaina bwebweꞌana, ma hali tomota ꞌoidiya galana, eeta ꞌeguma siꞌitago ꞌuꞌaiꞌai nata siꞌahwa yaliyego. {!oBo nuwana ꞌeguma tupwadi ꞌiyadao sigwaeya ꞌabehega ꞌuibai tupwadi heꞌaheꞌasisidi, ma ꞌeguma ꞌuꞌai nata tomotaedi sinuwagala. Beno geya helau ꞌana ꞌeda. Ma ꞌunuwatuhuyahi hesiyage ꞌabehega tomotaedi weyahidi Keliso ꞌiꞌamasa, ee ꞌoinega sahena ginaulaedi heꞌaheꞌasisinidi matadiya ꞌuꞌaiꞌai, nata gide ꞌuꞌabi heweꞌadi.  Cida Badaina Yesu nuwagu ꞌiꞌabi hemaedaneya moisa, ta yasanapuya ꞌabehega geya ꞌeta ꞌeꞌahai ꞌetoꞌetobodana, ma ꞌeguma ꞌeta loheya ꞌina nuwatuhu ꞌabehega ꞌeꞌahai tupwadi ꞌetoꞌetobodadi, beno ꞌetobodaina tauna tuwa ꞌiboi weyahina. eC Coinega sahena ꞌiyadao taꞌahwaꞌahwa galagalaedi, ma hesiyage taboi mumugada ma ꞌida paihowa taꞌitayahi, ma ꞌane gesowana ꞌiyadai ꞌaigeda taꞌabiꞌabi heweꞌa ꞌina ꞌetala heꞌasisi weyahina. |q Eema ꞌaigeda ꞌaigeda nata taboi mumugada tahepwailedi Yehoba ꞌoina. Sahena ꞌiyadao tagihegihe galadi 6e gide Yehoba ꞌina Bukiya ꞌihepwaila,“Yehoba ꞌigwaeya: Taugu miyamiya hatayagu, eeta ꞌabwa tomota mabwaiyadi siꞌetuluha ꞌoiguwa, ma siꞌahwa Badaegau.” 9k Coinega wanuwatuhuyahi ma sahena wagwaegwae hesinuwa bo tasimiyao walolomugiyedi, weyahina tuta ꞌinaonaoma ꞌabwa mabwaiyada Yehoba matana tatoholo ma ꞌiloinaegita,  Bewa weyahina Keliso ꞌiꞌamasa ma ꞌitoholohila, ta ꞌabehega toꞌamasaedi ma tauda mayawasida mabwaiyada ꞌoida ꞌihetoloina. Ma ꞌida Badaina hesiyage tauna yawasida mabwaiyana ma ꞌida ꞌamasa ꞌiloiloinaedi, weyahina tauda ꞌina bodao. ~uMa geya ꞌeta taiya ꞌoidega sawasawahina ma ꞌiboi ꞌiloinae yawasina bo nuwana ꞌina ꞌamasa weyahina. 1Ma ꞌeguma ꞌeta taiya sabwelo tupwadi ꞌiheꞌasisiyanedi, tauna ꞌipaipaihowa gidemusa Yehoba weyahina. Wete gide ꞌeguma ꞌeta taiya ꞌeꞌahai mabwaiyana ꞌiꞌaiꞌai besobeso, tauna ꞌiboi ꞌina nuwatuhu beno ꞌabehega ꞌina ꞌaiyega Yehoba ꞌiheꞌasisiye, eema ꞌeꞌahaiyedi weyahidi ꞌiloloyauwedo Yehoba ꞌoina. Wete gide ꞌeguma ꞌeta taiya ꞌeꞌahai tupwadi ꞌiꞌetala heꞌasisiyanedi, tauna ꞌiboi ꞌina nuwatuhu ma ꞌabehega Yehoba ꞌida heꞌasisiye, ma weyahina ꞌiloyauwedo ꞌoina. taTupwadi tomotai ꞌidi nuwatuhu wete gide ꞌabehega sabwelo tupwadi maꞌadi heꞌasisi madouna, ma ꞌiyadiyao tupwadi ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega sabwelowedi mabwaiyadi tuwa mahemahetena. Ceguma nuwatuhu bewa gide talobeya, ꞌilobwaineya ma ꞌaigeda ꞌaigeda taunamo ꞌeguma toꞌaha ꞌeta ꞌisanapuya ꞌabehega bwebweꞌana, beno ꞌimuliye tuwa. )ma wete tauna ꞌina topaihowao, eeta tauna tuwa ꞌadi toꞌitayahina, ma ꞌowa geya. Coinega ꞌeguma ꞌiꞌahwa bwebweꞌanedi bo ꞌiꞌahwa galagalaedi ꞌiboi ꞌina ꞌebeloina, weyahina tauna sawasawahina ꞌiꞌabihe waiwaiyedi ma geya sowana siweꞌaweꞌa. ucSahena taudi toꞌeꞌuibai sisinasinala toꞌetala heꞌasisiyedi ꞌoidiya, eema toꞌetala heꞌasisiyedi wete, sahena toꞌeꞌuibaiyedi siꞌahwaꞌahwa galagalaedi, weyahina Yehoba ꞌihesinuwediya ꞌabehega tauna natunao, X)Heꞌoheꞌoheina gide ꞌeguma tupwami wagwae, “Ceꞌahai mabwaiyadi sawasawahina taꞌaidi.” Ma tupwami ꞌimi hemisa weꞌaweꞌana wagwae, “Cuibai taꞌetala heꞌasisiye, sahena taꞌaiꞌai.” ) MTupwadi tomota ꞌidi hemisa weꞌana, sawasawahina tatagwala ma ꞌida boda ꞌoina siluhuma ma taheꞌiyaꞌiyagu, ma hesi sahena mahetedao taheꞌoheꞌohe. }s Sahena baleꞌu mumugana weyahina tanuwanuwatuhu, ma hesiyage ꞌida Bada Yesu Keliso mumuganega tatauya.9k Coinega taꞌita yahigita ma sahena weꞌaha waiwaina tanumanuma ma taheyauyaule, sahena wete talologwali, ma sahena wete taheꞌahwa panapanawa, nuwana taheꞌupwa besobeso. %C Ta moisa tuwa ꞌiꞌiunamo gona ꞌiꞌadale, eema ꞌane nihuwana ꞌana paihowa taꞌebesine, ma taꞌatububugita sabwelo ꞌana paihowa weyahina. ,Q Ee ꞌoinega bewa tutaina sawasawahina tuwa ꞌeguma gide wapaihowa ꞌesa, weyahina ꞌida tuta ꞌiꞌiunamo ma ꞌigumwala. Yesu boꞌi wahemiseya, ee ꞌoinega sahena waꞌenoꞌeno ma hesi waꞌoꞌoyatola, weyahina ꞌida tuta ꞌiꞌiunamo ma ꞌada Toꞌabiheteina ꞌilatuma. dA Ceguma loina bewa ꞌupaihowa, ꞌana gwae gide beno Mosese ꞌina loinao mabwaiyadi ꞌupaipaihowadi, weyahina ꞌeguma taiya ꞌatena helau ꞌimiyamiya, nata geya sowana ꞌiyanao ꞌidi miya ꞌiꞌabihegala. r ] loinaedi ꞌane gide sigwaeya, sahena logwali, sahena loheꞌamasa, sahena yagaha, sahena matalolo, eema tupwadi wete. Ma loinaedi ꞌadi bwagila, bewa gide ꞌigwaeya,“Ciyamwao ꞌuhelauwedi gide ꞌuboi ꞌuhehelauwego.” n U Cami buki wahemaisa hegumwalidi, eema ꞌane buki ꞌaigeda tuwa weyahina wanuwanuwatuhu beno helau, tauna geya sawasawahida tahemaisa hegumwali, weyahina ꞌeguma ꞌiyadao tahelauwedi beno loina mabwaiyadi tapaihowediya,  7 Coinega takesi ꞌadi tuta ꞌewa ꞌoina maꞌida tagwala tatakesi, ma weteyage toloinao ma babada taheꞌasisiyanedi ma weyahidi tayaliyaya. Helau 2v}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi;i0i$ii ihhhhhhhhhhh|hphdhXhLh@h4h(hhhggggggggggggtghg]gQgEg9g-g!gg ffffffffffffyfmfafUfIf=f1f%fffeeeeeeeeeee~erefeZeNeBe6e*eeeddddddddddddwdkd_dSdGd;d/d#dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c(cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````}`q`e`Y`M`A`5`*```____________v_j_^_R_F_:_._"__ ^^^^^^^^^^^^z^n^b^V^J^>^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWEKE?E3E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?6?*???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////}/q/e/Z/N/B/6/*///............v.l.a.V.K.@.5.*... -------------z-o-d-Y-N-C-8---"-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,+++++++++++++u+j+_+T+I+>+3+(+++************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! u i ] Q E 9 - !  ymaUI=1% }qeYMB6*vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymaUI>2&~rfZNB6*v  '(  &'  %&  $%  #$  "#  !"  !                                                                 6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !            ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e   d 8c 7b 6a 5` 4_ 3^ 2] 1\ 0[ /Z .Y -X ,W +V *U )T (S 'R &Q %P $O #N "M !L  K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4 3 2 1 0 / . -  , 2+ 1* 0) /( .' -& ,% +$ *# )" (! ' & % $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                              ~ } { | z y x w  v &u %t $s #r "q !p  o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ]  \  [  Z  Y  X W V U T S R Q  P 4O 3N 2M 1L 0K /J .I -H ,G +F *E )D (C 'B &A %@ $? #> "= !<  ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !        P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !                                    ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p  ,o  +n  *m  )l  (k  'j  &i  %h  $g  #f  "e  !d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E   D  !C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $   #  4"  3!  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !                      ~  }  |  {  z y x w v u t s  r 8q 7p 6o 5n 4m 3l 2k 1j 0i /h .g -f ,e +d *c )b (a '` &_ %^ $] #\ "[ !Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H G  F  E  D  C  B A @ > ? = < ;  : +9 *8 )7 (6 '5 &4 %3 $2 #1 "0 !/  . - , + ) * ( ' & % $ # " !                         ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                           -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                              ~  }  |  {  z y x w v u t s  r  q  p  o  n m l k j i h g  f Be Ad @c ?b >a =` <_ ;^ :] 9\ 8[ 7Z 6Y 5X 4W 3V 2U 1T 0S /R .Q -P ,O +N *M )L (K 'J &I %H $G #F "E !D  C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ K# J" I! H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                ~ } | { z y  x 'w &v %u $t #s "r !q  p o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q .P -O ,N +M *L )K (J 'I &H %G $F #E "D !C  B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0  /  .  -  ,  + * ) ( ' & % $  # ." -! , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                                                ~ } | { z y x  w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ 'Z &Y %X $W #V "U !T  S R Q P O N M L K J I H G F E D C B A  @  ?  >  =  < ; : 9 8 7 6 5  4 $3 #2 "1 !0  / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                *  )  (  '  &  %  $  #~  "}  !|  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]   \  &[  %Z  $Y  #X  "W  !V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7   6 "5 !4  3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                       " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                         ~ } |  { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X   W   V   U   T   S  R  Q  P  O  N  M  L  K -i|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzKz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw5w)wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u2u&uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhf3f(fffeeeeeeeeeeeeexemebeWeLeAe6e+e ee ddddddddddddd{dpdedZdOdDd9d-d!dd ccccccccccccycmcacUcIc=c1c%cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaavaja_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_C_7_+___^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHS@2@&@@@????????????s?g?[?O?C?7?+???>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >===========~=s=h=]=R=G=<=1=&===<<<<<<<<<<<<323&33322222222222~2r2f2Z2N2B262*222111111111111w1k1_1S1G1;1/1#11 000000000000{0o0c0W0K0?030'000////////////t/h/\/P/D/8/,/ //............x.l.`.T.H.<.0.$.. .-----------}-q-e-Y-M-A-5-)---,,,,,,,,,,,,u,i,],Q,E,9,-,!,, ++++++++++++z+n+b+V+J+>+2+&+++***********~*r*f*[*O*C*7*+***))))))))))))w)k)_)S)G);)0)$)) )(((((((((((|(p(d(X(L(@(4(((((''''''''''''t'h'\'P'D'8',' ''&&&&&&&&&&&&y&m&a&U&I&=&1&%&& &%%%%%%%%%%%}%r%f%Z%N%B%6%*%%%$$$$$$$$$$$$v$j$^$R$F$:$.$"$$ ############{#o#c#W#K#?#3#'###""""""""""""s"g"["O"C"7"+"""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2'sg[OC7+xl`TH<0$ }qeYMA5)ui                                                                                             ~ } | { z  y #x "w !v  u t s r q p o n m l k j i h g f e d c  b  a  `  _  ^ ] \ [ Z Y X W  V U T S R Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8 (7 '6 &5 %4 $2 #3 "1 !0  / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                        & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ )Z (Y 'X &W %V $U #T "S !R  Q P O N M L K J I H G F E D C B A @ ?  >  =  <  ;  : 9 8 7 6 5 4 3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ #  "  !                 4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                          ~  }  |   {  +z  *y  )x  (w  'v  &u  %t  $s  #r  "q  !p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q   P (O 'N &M %L $K #J "I !H  G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( <' ;& :% 9$ 8# 7" 6! 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                          ~  }  | { z y x w v u  t /s .r -q ,p +o *n )m (l 'k &j %i $h #g "f !e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R  Q  P  O  N  M L K J I H G F  E  D  C  B  A  @  ?  =  >  <  ;   :   9   8   7   6  5  4  3  2  1  0  /  .                                                                ~ } |  { *z )y (x 'w &v %u $t #s "r !q  p o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q (P 'O &N %M $L #K "J !I  H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6  5  4  3  2  1 0 / . - , + *  ) ( ' & % $ # " !                         !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #~  "}  !|  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]   \  9[  8Z  7Y  6X  5W  4V  3U  2T  1S  0R  /Q  .P  -O  ,N  +M  *L  )K  (J  'I  &H  %G  $F  #E  "D  !C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $   #  *"  )!  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !    ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a   ` G _ F ^ E ] D \ C [ B Z A Y @ X ? W > V = U < T ; S : R 9 Q 8 P 7 O 6 N 5 M 4 L 3 K 2 J 1 I 0 H / G . F - E , D + C * B ) A ( @ ' ? & > % = $ < # ; " : ! 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                 /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $ # " !                                          6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                     ~  }  |  {  z  y  x   w  3 v  2 u  1 t  0 s  / r  . q  - p  , o  + n  * m  ) l  ( k  ' j  & i  % h  $ g  # f  " e  ! d   c   b   a   `   _   ^   ]   [   \   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D 5J 4I 3H 2G 1F 0E /D .C -B ,A +@ *? )> (= '< &; %: $9 #8 "7 !6  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ #  "  !                8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                    ~  }  |  {  z  y x w v u t s r  q /p .o -n ,m +l *k )j (h 'i &g %f $e #d "c !b  a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B 0A /@ .? -> ,= +< *; ): (9 '8 &7 %6 $5 #4 "3 !2  1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                      + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                                    # " !   ~ } | { z y x w v u t s r q p o n m  l  k  j  i  h g f e d c b a  `  #_  "^  !]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >   =  ;<  :;  9:  89  78  67  56  45  34  23  12  01  /0  ./  -.  ,-  +,  *+  )*   I}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|D|9|.|#|| |{{{{{{{{{{{{~{s{h{]{R{G{<{1{&{{{zzzzzzzzzzzzxzlz`zTzHzw2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqqqsqgq[qOqCq7q+qqqppppppppppppwpkp`pTpHpm2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkh5h,h"hhhggggggggggggggxgngdgZgPgFgZ2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGXP2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+OOONNNNNNNNNNNNxNlN`NUNIN=N1N%NN NMMMMMMMMMMM}MqMeMYMMMAM6M*MMMLLLLLLLLLLLLwLkL_LSLGL;L/L#LL KKKKKKKKKKKK|KpKdKXKLK@K4K(KKKJJJJJJJJJJJJtJhJ\JPJDJ8J,J!JJ IIIIIIIIIIIIyImIaIUIII=I1I&IIIHHHHHHHHHHHHuHjH_HTHIH>H3H(HHHGGGGGGGGGGGGGxGlG`GTGHGD2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBxBlB`BTBHB?2?&???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=/=$== =<<<<<<<<<<<|131(111000000000000x0l0`0T0H0<000$00 0///////////}/r/f/Z/N/B/6/*///............w.k._.S.G.;./.#.. ------------{-o-c-W-M-B-7-,-!-- -,,,,,,,,,,,,u,i,],Q,E,9,-,!,, ++++++++++++z+n+b+V+J+>+2+(+++*************x*m*b*W*L*@*4*(***))))))))))))u)i)])Q)E)9)-)!)) ((((((((((((z(n(b(V(J(>(2(&(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&x&l&`&T&H&<&0&$&& &%%%%%%%%%%%%}%r%g%\%Q%F%;%0%$%% %$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############u#i#]#Q#E#9#.#"## """"""""""""z"n"b"V"J">"2"("""!!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWL@4(th\PD8, xmaUI=1%                                  (  '  &  %  $  #  "  !                                                    ~   }   |   {   z  ' y  & x  % w  $ v  # u  " t  ! s  r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a   `  _  ^  ]  \  [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D  C  B  A  @  >   ?   =   <   ;   9   :   8   7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                        8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,   +   *   )   '  (  &  %  #  $  "  !   v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bQ bP bO bN bM bL bK bJ b I b H b G b F b E bD bC bB bA b@ b? b>  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b 0 b / b . b - b , b+ b* b) b( b' b& b%  b$ b# b" b! b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D x D w D v D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k D j D i D h  D g D f D e D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R D Q D P D O  D N D M D K D L D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ; D : D 9 D 8  D 7  D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D   D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  : ~ : } :| :{ :z :y :x :w :v  :u :t :s :r :q :p :o :n :m :l :k :j :i :h :g :f :e :d : c : b : a : ` : _ :^ :] :\ :[ :Z :Y :X  :W  :V  :U  :T  :S  :R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  :H  :G  :F  : E  : D  : C  : B  : A  :@  :?  :>  :=  :<  :;  ::  :9 0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0  0 ~  0 }  0 |  0 {  0 z  0 y & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &  & ~  & } & | & { & z & y & x & w & v & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & a & b & ` & _  & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E & D & C & B  & A & @ & ? & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0 & / & . & -  & ,  & +  & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  !/  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } |  { z y x w  v  u  t  s  r p q o n l m k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f d  e (c 'b &a %` $_ #^ "] !\  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                               ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i  h  g  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 6 5 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                                                               ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p  $o  #n  "m  !l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M   L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8   7  !6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "    !                    ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                   ~  }  |  { y z x w v u t  s q r p o n m l k j i h g f e d c  b  a  `  _  ^ ] \ [ Z Y X W  V   U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C   B   A   @   ?   >  =  <  ;  :  9  8  7  6                                                     , + * ) ( ' & % $ # " !                                            hW}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~S~H~=~2~'~~~}}}}}}}}}}}}}w}l}a}V}K}@}5}*}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zQzEz9z-z!zz yyyyyyyyyyyyyymycyXyMyBy7y,y!yy yxxxxxxxxxxxx|xqxfx[xPxDx8x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwk3k(kkkjjjjjjjjjjjjjyjnjcjXjMjBj7j,j!jj jiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhyhmhahUhIh=h1h%hh hggggggggggg}grgfgZgNgBg6g*gggffffffffffffwfkf_fSfHfa2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+```____________x_l_`_T_H_<_0_$__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  /  .  -  ,  + * ) ( ' & % $  # " !                                                                                                                                                                                                                                                    -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !       _   ^   ]   \   [  Z  Y  X  W  V  U  T  S                                                                                                                                                                                      ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  p  q  o  n  m   l   k   j   i   h  g  f  e  d  c  b  a  `               ~ } | {  z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S Q  R P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !      C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !