SQLite format 3@ ~)+h~)- ~+D~~+ tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) =gP=regionTanzania'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse!languageChividunda)chapter_stringChapter3#WdescriptionIlagano lwa sambi kwa wanhu weng’ha }4lP4~~~~~s~V~?~#~}}}}}}e}N}4#ff7c80UguUgubulo#00ff00YudYuda#00ff003Yo3 Yohana#00ff002Yo2 Yohana#00ff001Yo1 Yohana#00ff002Pe2 Petili#00ff001Pe1 Petili#00ff00YakYakubu##ffff00WaeWaebulaniya#ffff00FlmnFilimeni#ffff00vTitTito!#ffff00l2Ti2 Timoteyi!#ffff00b1Ti1 Timoteyi%#ffff00X2Te2 Tesalonike %#ffff00N1Te1 Tesalonike #ffff00DKolKolosai #ffff00:FilFilipi #ffff000EfeEfeso #ffff00&GalGalatiya#ffff002Ko2 Kolinto#ffff001Ko1 Kolinto#ffff00LomLoma#00ffffMadMadito#ff6600YohYohana#ff6600LukLukasi#ff6600MalMalichi#ff6600MatMatei%"+|vpjd^XRLF@:4.("*)?(r'@&%j$#)";!I ^v+.Hp2Vbl=xR 7 f  @ <q(K Bxy_E-~~~~~}~e~I~.~}}}}}}f}F}*}||||||y|`|D|&| {{{{{{o{V{<{zzzzzz\z8zyyyyyyvyZy@y&y xxB! RevRevelation#ff7c80A JudJude#00ff00@ 3Jn3 John#00ff00? 2Jn2 John#00ff00> 1Jn1 John#00ff00= 2Pet2 Peter#00ff00< 1Pet1 Peter#00ff00; JamJames#00ff00: HebHebrews#ffff009 PhlmPhilemon#ffff008 vTitTitus#ffff007 l2Tim2 Timothy#ffff006 b1Tim1 Timothy#ffff00"5+ X2Ths2 Thessalonians#ffff00"4+ N1Ths1 Thessalonians#ffff003! DColColossians#ffff002# :PhilPhilippians#ffff001 0EphEphesians#ffff000 &GalGalatians#ffff00 /' 2Cor2 Corinthians#ffff00 .' 1Cor1 Corinthians#ffff00- RomRomans#ffff00, ActsActs#00ffff+ JohnJohn#ff6600* LukLuke#ff6600) MarMark#ff6600( MatMatthew#ff6600'MalMalachi#ffff99&ZechZechariah#ffff99%HagHaggai#ffff99$ZephZephaniah#ffff99#HabHabakkuk#ffff99"NahNahum#ffff99!MicMicah#ffff99 JonaJonah#ffff99|ObaObadiah#ffff99rAmAmos#ffff99hJoelJoel#ffff99^HosHosea#ffff99TDanDaniel#ff9fb4JEzekEzekiel#ff9fb4%6LamLamentations#ff9fb4,JerJeremiah#ff9fb4"IsaIsaiah#ff9fb4"+SongSong of Solomon#66ff99%EcclEcclesiastes#66ff99ProvProverbs#66ff99PsPsalms#66ff99JobJob#66ff99EsthEsther#ffcc99NehNehemiah#ffcc99EzrEzra#ffcc99%2Chr2 Chronicles#ffcc99 %1Chr1 Chronicles#ffcc99 x2Kin2 Kings#ffcc99 n1Kin1 Kings#ffcc99 d2Sam2 Samuel#ffcc99 Z1Sam1 Samuel#ffcc99PRuthRuth#ffcc99FJudgJudges#ffcc99ffe#dVcc>baa`<__^^ ]\\3[ZZTYYGXX!WsWVV$UUvU TSSR8QPP&OiNNhMMMLLCK1JJ%IIhHHGFEEDD"CBAA @??W>>?==*j%kKO Ahyo ndangubilima kota munhu yalingugana kulongoza, silingitowa kota munhu yalingitowa na mbeho. XJ) Munhu yoneche yalingugana kuwalongoza wayage walingubilima, tandi kangiwika goya, huditaga ahyo leka wapegwe lutogo lulinguwifigwa. Ila hetwe twangudita ahyo tupegwe chonolo chohambe chihe kwa mazuwa gose. -IS Ndaze, hamvizelele kota wanhu howobilima, weng'ha wangubilima, ila yumwe hela yalinguwalongola wayage, ndo kabochelaga chonolo? Ubilime ahyo, leka upegwe chonolo. hHI Ndangudita aga geng'ha kwa chiwalo cha Mbuli Inojile, leka ndihanze mli faida ya usenga. #G? Kwa hewo wawele ng'hochele, ndidita ng'hochele leka ndiwebate awo wawele ng'hochele. Ndidita chila chinhu kwa weng'ha leka ndiwalohole kuli chila nzila. ZF- Kwa wala hawawele na malajizo ga Musa, nandikala kota ndahela malajizo, leka ndiwebate wala walihela Malajizo ga Musa. Ahi haiwele ngulajila kota ndahela malajizo hali Nguluwi, ila ndina malajizo ga Kilistu. E) Kuli Wayahudi na ndikala kota Myahudi leka ndiwebate Wayahudi, kwa wala walingulongozwa na malajizo ga Musa, nandikala kota ndangulongozwa na malajizo ga Musa, leka ndiwebate hewo walingulongozwa na Malajizo ga Musa, hanga nene baha silingulongozwa na Malajizo ga Musa. (DI Heni nda munhu ndilejehe, siwele mpogozi wa munhu yoneche, ila ndangidita ahyo kuwa mpogozi wa chila munhu, leka ndimpalile Kilistu wanhu wenji ng'hatu. PC Lelo ndangubochela chonolo chachi? Msahala wa heni wowa chinhu chachi, londiwadamlila wanhu Mbuli Inojile, silingugana kupegwa chinhu choneche, nasilanda sendi kuli mijito ya kudamla Mbuli Inojile. ;Bo Wone nandite mijito ayi kwa kugana nene baha, ndahapegwe chonolo, ila wone ndilingukola mijito ayi ne kugana nene baha, ayo yangulajila kota Nguluwi kanipa mijito ayi ndiikole. A Wone ndilingudamla Mbuli Inojile, ayo haiwele mbuli ya kivunila, ayo ndo mijito yomheligwe. Mane nene, wone silingudamla Mbuli Inojile. "@= Ila, heni situmiye ago ne imwe. Na sandiche aga leka mnditile heni aga, yowa goya kwa heni kubagama kuli munhu kubeza kula kitogola kwa heni hela. p?Y Mkulu nakalajiza hiho, wala walinguwadamlila wanhu Mbuli Inojile wapegwe ndiya ya hewo kulawila mumo. 0>Y Ndaze, hamvizelele kota wawele vitumagwa kuli ng'handa ya Nguluwi wopegwa chilyo cha hewo baho, na walingulavya nhambiko hali alitale wopegwa vinhu vya nhambiko ayo? |=q Wone wanhu wanji wana ludali lwa kitumbila ago kulawila kwa hemwe, ndaze, hetwe twahela ludali ng'hatu kusinda hewo? Ila hetwe hatutumiye ludali alo, leka hetwe natwimilila mbuli zeng'ha tuleche kulemeza choneche cha Mbuli Inojile ya Kilistu <- Wone hetwe tunyalile nyhadikwa ya chimuhe hali hemwe, ndaze, chowa chinhu chikulu ng'hatu wone tubete kwa hemwe vinhu vya hetwe vya chila zuwa? =;s Ndaze, vyoyalonjile ahyo, halonjile mbuli za hetwe? Ena, aga na gandichigwa kwa mbuli ya hetwe, mina yula yalingulima na yalingubeta, chila yumwe kana lutogo lwa kitumbila mbeta. +:O Yandichigwa kuli Malajizo ga Musa, “Uleche kulidinya mlomo isenga holipulula nyhule za mpunga na liso.” Ndaze, ndo kulonga Nguluwi kangujihangawila misenga? n9U Ndaze, ndangulonga mbuli zino chiwunhu hela? Ndaze, Malajizo ga Musa nago hagalingulonga hiho? L8 Ndaze, mwamizi wachi yoweza kigulila mgoha yuye? Mlimi wa mgunda wachi yawele hambe yalye mafuza kuli mgunda wa heye wa zabibu? Mdimi wachi yawele hambe yang'hwe itombo kuli misenga joyadimile? a7; Au heni na Banaba ndo tulinguganigwa kukola mijito leka tupegwe vinhu vitudita tikale? 6/ Ndaze, twahela ludali lwa kumhola mdala Mkilistu kuli majendo ga hetwe, kota vila vyowalingudita watumigwa wanji, wang'holoze na Mkulu, na Kefa? \51 Ndaze, hambi hetwe hatuganigwe kulya na kung'hwa kwa chiwalo cha mijito ja hetwe? A4} Ahi ndo vyondichigombela kwa wanhu howondema heni, (3I Hanga wone kwa heni siwele mtumigwa kwa wanhu wanji, ila kwa hemwe heni nda mtumigwa. Hemwe mwa ulajilo wa utumigwa wa heni, kwa kula kilumba hamwe na Mkulu. <2 s Ndaze, heni siwele munhu ndilejehe? Ndaze, heni siwele mtumigwa? Ndaze, heni simuwene Yesu Mkulu wa hetwe? Ndaze, hemwe hamuwele mlawile kwa mijito ya heni kuli kilumba na Mkulu? #1? Ahyo, wone chilyo chondilingulya changumwambuza Mkilistu muyangu yagwe kuli gehile, silya iwunde mazuwa gose, ndeche kumdita heye yagwe kuli gehile.0 Wone mlinguwaditila gehile ahi Wakilistu wayenu, na kulumiza kukunda kwa hewo kudo, namwe mwangumditilla gehile Kilistu. /7 Ahyo, ayo munhu yawele na makundo ng'hochele, mng'holoze Kilistu nayabagame kwa chiwalo cha heye, kokwajilila kwa chila hegwe kwanguchichema luhala. <.q Wone munhu yawele na nhumbula yohaisindamale, yakone hegwe uwele na uwanzi ulya vilyo avyo mng'handa ya jimalukolo, ahyo, hochikangaza hebu kulya vilyo vitambichizwe jimalukolo? -  Ila, milolele, aku kilejeha kwa kukola mijito minji hemwe mleche kuwambuza wawele na makundo ng'hochele wagwe kuli gehile. ,Ila chilyo hachiweza kutuhilika habehi ng'hatu na Nguluwi. Wone tuleche kulya hatwisilwa na chinhu, na wone tulye hatukonjezelwa chinhu. +Ila haiwele chila munhu yawele na uwanzi uno. Mina wabaho wanhu wanji wazowele kutambichiza jimalukolo, wanhu wanji mbaka sambi howolya chilyo acho wangijesa kota vilyo vitambichizwe jimalukolo. Na kwa vila nhumbula za hewo ng'hochele, wangiwona mzilo. g*Gila hetwe tuna Nguluwi yumwe, Mhaza, yalumbile vinhu vyeng'ha, na kwa heye hetwe twangikala. Kahi twanaye Mkulu yumwe hela, Yesu Kilistu, kwa kukolela heye vinhu vyeng'ha vilumbigwa na hetwe twangikala kwa kukolela heye. ) Hanga kuwele na vinhu vilinguchemigwa mimlungu kuli isi ama kilanga, na hanga wanhu wangulonga kuna mimlungu na wakulu wenji, ()Lelo, kuli mbuli ya vilyo vitambichizwe jimalukolo, tuvizela kota jimalukolo haiwele chinhu muisi, tuvizela kota Nguluwi ndo yumwe hela. I' Ila chila munhu yalingumgana Nguluwi, ayo kazeleka na Nguluwi. r&]Munhu yochijesa kota kachizela chinhu, ndangukomya hachizelele ne chinhu kota vyoilingumgana kuchizela. +% QSambi yanguwala vilyo vitambichizwe jimalukolo. Tuvizela kota hetwe tweng'ha twa wawanzi, ila uwanzi awo wanguwadita wanhu wawe wochidaya, ila igano lyanguzenga. $+(Ila, vyondilingona heni, kobweda ng'hatu kota yapone hihyo vyoyali. Ago ndo Majesa gangu, na ndangijesa heni kahi ndanaye Muhe wa Nguluwi.g#G'Mdala yaholeche kanguwohigwa na mlume wa heye mhela weng'ha mlume wa heye hoyowa mkomu. Ila mlume wa heye wone yabagame, mdala ayo kowa yelejehe, na wone yagane koweza kuholeka na munhu yoneche hela yawele Mkilistu. p"Y&Ahyo, yula yokwamula kuhola mhinza kangudita goya, na yula yalingulema kuhola kangudita goya ng'hatu. +!O%Ila wone ayo mlume yagane yuye kwa nhumbula ya heye kuleka kuhola, na wone yoweza kulongoza maya ga chilukuli, ayo kangudita goya kwa kuleka kumhola mhinza ayo. ] 3$Wone munhu kangona kota halingumditila goya mhinza mkasano wa heye, wone yone mhinza ayo kalala kwa vila mihela ja heye ja kuholeka jipuluta, wone koweza kihola na heye, yadite ahyo, wone yamhole hodita gehile. O#Ndanguwalonjelani aga kwa vila ndangugana kuwatanza hemwe, na haiwele kuwalemezeni. Ndangugana hemwe mdite ganojile, na milavye mwemwe baho kuli mijito ja Mkulu, ne kukwejigwa na mbuli zinji. q["na heye kangukwejigwa banzi mbili. Mdala hanaholeka ama hanating'hana na mlume kahangawaga na mbuli ya Mkulu leka yawe yelile lukuli na Muhe. Ila mdala yaholeche, kahangawaga na mbuli za vinhu vya isi leka yamnojeze mlume wa heye. gG!Mlume yaholile kahangawaga na mbuli ya vinhu vya isi, kwa vila kangugana kumnojeza mchewake, y Ndangugana hemwe mleche kuwa na lunhwinhwi. Munhu yalihela mdala kakolaga mijito ja Mkulu, leka yamnojeze Mkulu.  Na hewo wawele na chakukola na vinhu vya isi ino, wawe kota wahela chakukola ng'hatu. Mina isi ayi kota vyotuzelele yangukola. 'Gna wala walingulila wawe kota hawalingulila, na wala walingusechelela wawe kota hawalingusechelela, na wala walingugula wawe kota wahela chinhu chowagulile.  Wang'holozangu, ndangugana kulonga hino, mhela uponile udo. Na kulawila sambi wala waholile wekale kota vila hawanahola, =sIla wone uhole kowa huditile gehile, na mhinza wone yaholeche kowa haditile gehile. Ila wanhu kota awo wogaya ng'hatu kuli ukomu awu, ila heni nangana ago galeche kuwafika hemwe. iKNdaze, mina kuhola? Uleche kugana kumleka mchewako. Ndaze, hegwe hunahola? Leka uleche kuhola. ykLelo, vyondilingona heni, kwa nongwa iwele aha sambi, ndangijesa kota na igana munhu yapone kota vyoyali. T!Lelo, kwa mbuli ya wahinza hawanaholeka na hawanahola, heni ndahela ilajizo kulawa kwa Mkulu, ila ndangulavya gondijesile heni kota kwa isungu lyomheligwe na mkulu ndanguganigwa kuwa wa kitumbila. Wang'holozangu, chila yumwe wa hemwe, yekale kwa kilumba na Nguluwi kota vyoyachemigwe. Mbuli za wang'hali hola na wadala walekwa a;Hemwe mweng'ha mguligwa hela kwa bei ng'hulu, ahyo mleche kahi kuwa wapogozi wa wanhu. ,QMina heye yachemigwe na Mkulu yali mpogozi, ayo kawaga munhu yelejehe wa Mkulu. Na kahi hiho na yula yachemigwe yawele munhu yelejehe, kawaga mpogozi wa Kilistu. s_Ndaze, hegwe wali mpogozi mhela wouchemigwe? Uleche kona vibi, ila wone uwe na mhela wa kilejeha, udite. X)Hino chila yumwe yapone vivila navyoyawele kota mhela ula vyoyachemigwe. ykMina kwinjila ikumbi au hanenjila ikumbi haiwele chinhu, chitanganiche ng'hatu ndo kibata malajizo ga Nguluwi. *MWone munhu yenjile ikumbi kambochela Nguluwi, ayo yaleche kivisa kota kenjila ikumbi, na wone loyachemigwe yali hanenjila ikumbi, leka yaleche kwinjila ikumbi. 9 kAhyo, chila yumwe na yekale kota vyouganigwe na Mkulu, na yekale kota vyoyachemigwe na Nguluwi. Ali ndo ilajizo lyondanguse kuli vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu. K Hegwe mwanamche Mkilistu, kovizela ndaze kota huweza kumlohola mlume wa hegwe? Au hegwe mlume Mkilistu, kovizela ndaze kota huweza kumlohola mdala wa hegwe? Wikale kota vyouchemigwe na Nguluwi L Ahyo, wone yula yohambe yamkunde Kilistu kangugana kumleka muyage yawele Mkilistu, leka yamleche hela. Aho yula mlume Mkilistu au mdala, kowa yelejehe. Mina Nguluwi kawachema hemwe mikale goya. * MKwa vila ayo mng'holozo yohambe yamkunde Kilistu, kobocheligwa kwa Nguluwi kwa kukolela mdala wa heye, na ayo mdala yohambe yamkunde Kilistu kubocheligwa kwa Nguluwi kwa kukolela mlume wa heye. Leka vila, wana wawo na wahawele wehile kota vyoili, ila hambi sambi wabocheligwa na Nguluwi. + O Na wone mdala Mkilistu kana mlume yalihela makundo kwa Kilistu, na ayo mlume kangukunda kulutilila kikala na heye, lelo, mdala ayo yaleche kumwandichila luleko. ^5 Kwa wala wanji ndangulonga, heni, haiwele Mkulu, ndangulonga hino, wone mlume Mkilistu kana mdala yawele hambe yamkunde Kilistu, na ayo mdala kakunda kulutilila kikala na heye, yaleche kumwandichila luleko. *M Ila wone yeleche na heye, na baho yekale ne kuholeka, au hebu, wehanyise wawe hamwe kahi na mlume wa heye. Mlume na heye yaleche kumwandichila luleko mchewake.  Kwa wala weholile ndanguwapa ilajizo ali, na haiwele ya heni, ila ya Mkulu. Mwanamche yaleche kileka na mlume wa heye, nU Ila wone hamuweza kilongoza mwemwe, leka muhole, mina inoga kuhola kuleka kumema maya ga chilukuli. }sKwa wala walume hawanahola na wala wadala hawanaholeka, ndanguwalonjela kota inoga wekale kota heni vyondili. 1Nangana wanhu weng'ha wawe kota heni vyondili, ila chila munhu kanayo ndolendole ya heye yapeligwe na Nguluwi, yumwe kana ino na yunji kana yila. RNdilinguwalonjelani sambi ndo majesa gangu hela, haliwele ilajizo. ;oMleche kiyima chila yumwe, ila kwa kulagana kwa mhela udo hela, leka muwe na mhela wa kulanda. Hamba mihiluchile kahi leka Limazoga lileche kuwajeza kwa vila hamuweza kilemeza. "=Mdala kahela ludali hali lukuli lwa heye, ila mlume wa heye kanawo. Hamba, hiho du mlume kahela ludali hali lukulli lwa haye, ila mdala wa heye kanawo. }sMlume kanguganigwa yadite galinguganigwa kwa mdala wa heye, na heye mdala yadite galinguganigwa kwa mlume wa heye. |~qila kwa vila kuna ung'hondwa ng'hatu, chila mlume yawe na mdala wake yuye na chila mdala yawe na mlume wake yuye. K} Lelo kwa mbuli zila zomwandiche kota, inoga wanhu waleche kuhola, W|'Nakawagula kwa bei ng'hulu. Ahyo mumtogole Nguluwi kwa ng'huli za hemwe.${ANdaze, hamzelele kota ng'huli za hemwe ndo ng'handa ya Muhe Yelile yawele mgati mwa hemwe, yomumbochele kulawila kwa Nguluwi? Hemwe baho, mwa wa Nguluwi. z3Mikale kutali na ung'hondwa. Gehile geng'ha galinguditigwa kunze hagalingulumiza lukuli ila mng'hondwa huditaga gehile mli lukuli lwake heye. DyIla yula yelumbile na Mkulu kawaga hamwe na heye chimuhe. (xIAhyo, hamvizelele, yalingilumba na mhonzolomo kawaga lukuli lumwe na heye? Kota vyoyandichigwe mli Maandiko Matakatifu, “Na hewo weli wowa lukuli lumwe.” w9Ndaze, hamzelele kota ng'huli za hemwe ndo vitomo vya lukuli lwa Kilistu? Lelo nhyole vitomo vya Kilistu ndividite viwe vya uhonzolomo? Ne hado! lvQKwa ludali lwake Nguluwi nakamzilipula Mkulu kuli wabagame, vivila na heye kotuzilipula na hetwe. u Hamba munhu nyunji koweza kulonga, “Ndiya kwa chiwalo cha munda, na munda kwa chiwalo cha ndiya.” Goya, ila Nguluwi koviwifya vyeng'ha vili. Lukuli lwa munhu haluwele kwa ung'hondwa, ila kwa chiwalo cha kumditila Mkulu, na heye Mkulu kanguulolela lukuli. ^t5 Munhu koweza kulonga, “Kwa heni chila chinhu chikundigwa kwa malajizo.” Ila haviwele vyeng'ha vinoga kwa heni. Ndangukunda kota chila chinhu chinoga kwa heni ila ndema chinhu choneche chila chindongoze. Zs- Wamwe wa hemwe mwali hiho, ila namusilwa gehile ga hemwe na mditwa welile na muwa mtanganiche kwa Nguluwi kwa itagwa lya Mkulu Yesu Kilistu na kwa Muhe wa Nguluwi wa hetwe. Ng'huli za hemwe zimtogole Nguluwi r Hawawele wahizi na wabuhu na walingugala na walinguheha na wabokaji na walinguliga hewo weng'ha hawowa na honhu kuli Undewa wa Nguluwi. Lq Ndaze, hamzelele kota wanhu wehile hawowa na honhu kuli Undewa wa Nguluwi? Mleche kibada! Hawawele wanhu wagoni na wang'hondwa na walingufugamila jimalukolo na wala walinguwasa na walume wayao. ipKIla, lelo hemwe ndo mwanguwaditila wihe na kuwaboka kahi, ago mwanguwaditila Wakilistu wayenu! Vo%Ako kilonjeleza mwemwe kwa mwemwe kwangulajila ng'hatu kota mlemwela! Ndaze, yowa mbuli inojile ng'hatu kwa hemwe wanhu kuwaditila wihe? Yowa inojile ng'hatu kwa hemwe kusukulwa lufufu lomuwelenalo. nIla Mkilistu komuhilika Mkilistu muyage kuli mchitala, yomleka yataguswe na watagusa wohambe wakunde na hawamzelele Nguluwi. m Ndangulonga aga kuwabasa soni hemwe! Hambi kuduhu ne yumwe hali hemwe yawele na luhala lwa kijesa nongwa za wang'holoze? lWone muwe mchilewa, ndaze, muwachema wawe watagusa hanji hawazeleche kuli chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wawataguse hemwe? kNdaze, hamzelele kota hetwe towatagusa wahilisi wa kilanga? Ahyo totagusa ng'hatu mbuli ndodo za ukomu awu ziwele muisi. %jCNdaze, hamzelele kota wanhu wa Nguluwi wowatagusa wanhu wa isi ayi? Wone lelo, isi yotagusigwa na hemwe, lekachoni hamlingugana kutagusa kuli mbuli ndodo? i Iwa ndaze yumwe wa hemwe kumlonjeleza mng'holoze hali utaguso wa wanhu hawamzelele Nguluwi yoleka kumlonjeleza hali wanhu wa Nguluwi? h Heye Nguluwi kowatagusa awo wawele kunze. Kota Gandichigwe vyogolonga, “Mumuwinje kutali munhu yehile yawele hali hemwe!”Qg Ndaze, mbuli ya heni kuwatagusa wanhu wawele kunze kwa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu? Awo Nguluwi kowatagusa. Ndaze, hemwe hamganigwe kuwatagusa wala wawele kuli wanhu wa hemwe baho? gfG Chonyandiche ndo chino, mleche kihanza na mng'holozo yawele Mkilistu yawele mng'hondwa na mbuhu na yalingufugamila jimalukolo na yawele na maligo na yalingugala na mhizi. Munhu yawele hino, na kulya mleche kulya na heye. feE Silingulonga kota mleche kihanza na wanhu weng'ha wohawamzelele Nguluwi, wawele wang'hondwa na wabuhu na wahizi na walingufugamila jimalukolo. Mina kwa kileka na hewo weng'ha na iwagana hemwe muche ng'hatu kuli isi ino. Yd+ Nandiwandichila kuli lyandiko liyaje, kota mleche kihanza na wang'hondwa. c9Lelo, tudite mnvina ayo, ilihela usaso ula wa katali, usaso wa wihe na gehile, ila kwa ibumunda haliwichigwe usaso, ndo ibumunda linojile na kukomya. Ib Mihovuje, mkataje kutali usaso wa katali wa gehile. Leka muwe utimbo unyale wohauwichigwe usaso kota vyomlinguganigwa kuwa, mina Kilistu mwanaing'holo lya Pasaka wa hetwe kalavigwa nhambiko. eaCKidaya kwa hemwe hakunojile! Ndaze, hamzelele kota usaso udo wosasiza utimbo weng'ha? `mumuwiche munhu ayo mmoko mwa Limazoga, leka lukuli lwake luwifigwe na muhe wa heye iloholigwe zuwa lila Mkulu hoyowatagusa wanhu. _Muhela homting'hana hamwe kwa itagwa lya Mkulu Yesu, nani ndahamwe na hemwe kwa chimuhe, na ludali lwa Mkulu wa hetwe Yesu lwa baho, i^KNani, kwa ubanzi wa heni, ifanda kwa lukuli ndakutali na hemwe, leka ahyo, kwa muhe ndabaho hamwe na hemwe, hino, kota vila ndabaho, mina ndimtagusa munhu ayo yaditile chinhu acho cha soni kota heni nda aho hamwe na hemwe. {]oIwa ndaze lelo mwangidaya? Nayali goya kwa hemwe kulomboleza, na ayo yaditile chinhu acho yawinjigwe hali hemwe. b\ ?Zabaho mbuli zitanganiche kota kuna ung'hondwa hali hemwe, na awo ung'hondwa wihile ng'hatu mina haunalawila hali wanhu wo hawamzelele Nguluwi. Ndonjelwa kota, kuna yumwe wa hemwe kangikala na mdala wa mhaza wa heye! o[WNdaze, mwangugana chilikohi? Mbuye kwa hemwe na ng'obwa, au mbuye na muhe wa igano na uliholile?JZ Mina Undewa wa Nguluwi hauwele kwa ulonzi hela, ila wa mong'ho. $YAIla, Mkulu wone yagane, ndokuya kwa hemwe himahima, na baho ndokona nene baha, hachiwele chila hela chowolonga, ila na ludali lowalinalo awo walingidaya. cX?Wamwe wa hemwe mina waluka kidaya wochijesa kota sikuya kahi kwa hemwe kuwajendela. WAhyo, ndangumlajiza Timoteyi kwa hemwe. Heye ndo mwanangu ndimganile na yatanganiche kuli kilumba na Mkulu. Ayo kowakumbusani nzila yondilinguwinza kuli kilumba na Yesu Kilistu, nzila yondilingulangusa chila honhu kuli chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. FVAhyo, ndanguwadedeza, mdite kota vyondilingudita heni. ?UwMina na wone muwe na wanhu elufu kumi wa kuwamila kuli kilumba na Yesu Kilistu, mwahela wahaza wenji, hambi kuli kilumba na Kilistu, heni ndo ndiwalelile kwa kudamla Mbuli Inojile. oTWSilingwandika aga geng'ha leka ndiwabase soni, ila ndanguwakanya kota wana wa heni ndiwaganile. 'SG Howotusinjizila, twangwidichila goya. Mbaka sambi hetwe twangoneka kota vinhu vikokomoche vya isi, lelo, hetwe twangoneka kwa chila munhu, kota vinhu vyavu. R  Kahi twangugaya na kukola mijito kwa moko getu. Howotuliga, hetwe twanguwalandila utambichizo, howotugaza hetwe twangwimilila. sQ_ Mbaka sambi, hetwe tuna nzala na ng'halu, twahela chakuvala, twangutowigwa na viganza, twahela hakuwasa. :Pm Hetwe twawapoka kwa mbuli ya Kilistu, ila hemwe mna luhala kwa kilumba hamwe na Kilistu! Hetwe twa ng'hochele, hemwe mna ludali. Hetwe twangubezigwa ila hemwe mwangutogoligwa. CO Ndangijesa Nguluwi katudita hetwe watumigwa tuwe wanhu wa mwiso ng'hatu, kota wanhu watagusigwe kubagama, mina tugaluka mnvina hali isi yeng'ha, hali wahilisi wa kilanga na hali wanhu. N5Ena! Mgabochela geng'ha nagomganile! Muwa na lufufu! Muwa wandewa hetwe tulihaduhu! Ndangugana muwe wandewa, leka tuwe wandewa hamwe na hetwe. (MIYalikohi yokubagula nakukona hegwe kota kunoga kusinda yunji? Kuna chinhu chachi hegwe chohupeligwe? Na wone uwe upegwe, iwa ndaze kwangidaya kota hupeligwe? ELWang'holozangu, ndimtumila Apolo na heni kwa chiwalo cha hemwe, leka kukolela hetwe milanguse ulonzi awu, “Mibatilile gandichigwe.” Mleche kidayila munhu yumwe na kumbeza yunji. pKYLelo, mleche kutagusa mhela loung'hali, mbeteze mbaka Mkulu hoyokuya. Heye kogavumbula gala gali kutitu gavisigwe, na kulajila hazelu gala gawele mnhumbula za wanhu. Nabaho chila yumwe kubochela lutogo lwake kulawila kwa Nguluwi. J1Mgati mwa nhumbula ya heni kuduhu chinhu chinhagusa kwa mbuli yoneche, ila ayo hailingulajila kota ndahela nongwa. Mkulu ndo yalingunhagusa heni. vIeKwa heni haiwele chinhu, wone nhagusigwe na hemwe, ama na utaguso wa chiwunhu, na sichitagusa ndiliyeng'ha. jHMNa chilinguganigwa kwa yoneche yula yapeligwe chinhu cha kukola, lelo imgana yawe wa kitumbila. lG SMunhu nayatone hetwe kota twa vitumagwa wa Kilistu, wotupeligwe udaho wa kudamla uviso wa Nguluwi. >FwHemwe mwa wa Kilistu, na Kilistu ndo wa Nguluwi. EYawe Paoli ama Apolo ama Kefa, isi yeng'ha ama ukomu ama kubagama ama mbuli za sambi ama mbuli za hamba, vyeng'ha ndo vya hemwe. dDALelo, munhu yaleche kidayila chila chowalingudita wanhu. Mina chila chinhu ndo cha hemwe. YC+Na kahi, “Mkulu kavizela kota majesa ga wawele na luhala hagawele chinhu.” +BOHambi, luhala lwa wanhu wa isi ayi ndo upoka hali Nguluwi. Mina Maandiko Matakatifu gangulonga, “Nguluwi kawagwilizaga wawele na luhala kuli usugu wa hewo.” AMleche kibada! Munhu yoneche hali hemwe yochiwona kana luhala lwa chiisi, kabweda yawe mpoka leka yawe na luhala lwa kukomya. @Lelo, wone munhu yawifye ng'handa ya Nguluwi, Nguluwi komuwifya heye, mina ng'handa ya Nguluwi yela, namwe mwa kota ng'handa ya Nguluwi. t?aNdaze, hamvizelele kota hemwe mwa ng'handa ya Nguluwi, na Muhe wa Nguluwi kangikala mgati mwa hemwe? >!Ila wone choyazenjile cholakazwa, leka kokwajiliza choyaganigwe kubochela, ila heye koloholigwa kota yaponele nzagunzagu kulawa mchiluli. w=gWone choyazenjile munhu kuchanya mwa awo msisi hachilakazwa na acho chiluli, munhu ayo kobochela ndolendole. D< Kunoga kwa mijito ya chila yumwe kokoneka mhela wa zuwa lila lya utaguso. Hambi zuwa ayo, acho chiluli cholajila mijito ya chila munhu, chiluli chojeza kona kota mijito ya hewo nainoga. ;1 Mchanya mwa msisi awo munhu koweza kuzenga kwa zahabu, sendi au kwa maganga ga sendi nyinji ng'hatu, koweza kuzenjela migodi, chimundi na midete. i:K Kuduhu munhu yoweza kuwika msisi unji yoleka ula uwichigwe katali, msisi awo ndo Yesu Kilistu. f9E Kwa kitumbila kunoga kwa heye koyamhele Nguluwi, mbika msisi kota yalinguzenga yadahile yawele na luhala, na munhu yunji kanguzenga mchanya mwake, ila chila yumwe yawe msugu yolola vyoyozenga mchanya mwa msisi awu. 8} Mina hetwe twangukola mijito hamwe na Nguluwi, na hemwe mwa kota mgunda wa Nguluwi, hemwe mwa kota ng'handa ya Nguluwi. 7Munhu yanyalile na yaboholele mazi weng'ha wewhana, na Nguluwi komonola chila yumwe kota vyoyekangaze kukola choyalajizwe. 6Yatanganiche hawele yula yanyalile nyhadikwa, ama yula yaboholele mazi, wakitumbila ndo Nguluwi yaiditile nyadikwa yote. c5?Heni na nyala nyhadikwa, Apolo kaboholela mazi, ila yaiditile nyadikwa yote ndo Nguluwi. :4mApolo ndo yalihi? Na Paoli ndo yalihi? Hetwe twa vitumagwa hela wa Nguluwi natuwegalilani hemwe makundo. Chila yumwe wa hetwe kangukola mijito kota vyoyapeligwe na Mkulu. B3}Yumwe wa hemwe hoyolonga, “Heni ndangumuwinza Paoli”, Na yunji kolonga, “Heni ndangumuwinza Apolo”, Ndaze, ayo hailingulajila kota mng'hali ngikala kota wanhu wa isi ino hela? z2mMina hemwe mng'hali wanhu wa chiisi, mwangikala kwa vihendo vya chiisi. Ndaze, silingukomya kota mng'hali na maya na kilewa hemwe kwa hemwe? Mbuli zino zangulajila ng'hatu hemwe mng'hali wanhu wa chiisi, na mwangikala kota wanhu wa chiisi. 1Nandiwapa itombo na haiwele kwa chilyo chikavu, kwa vila namwali hamkundile kuchibochela. Na mbaka sambi baha hamkunda hebu. 30 aWang'holozangu, heni nasijezile kulonga na hemwe kota wanhu wawele na Muhe wa Nguluwi ila nandonga na hemwe kota wanhu wa chiisi, kota wana wadodo kuli kumkunda Kilistu. %/CGandichigwe gangulonga,“Yalikohi yoweza kuvizela majesa ga Mkulu?Yalikohi yoweza kumlangusa Mkulu?” Ila hetwe twanago majesa ga Kilistu.n.UIla munhu yawele na ayo Muhe wa Nguluwi, koweza kugazela geng'ha, na haduhu munhu yoweza kumtagusa. J- Munhu yohawele na Muhe wa Nguluwi, hobochela mbuli za Muhe wa Nguluwi. Kwa heye munhu ayo, mbuli azo ndo upoka yeka, gangupuluta luhala lwake, mina ganguweza kuzeleka hela kwa utanzi wa Muhe. \,1 Lelo, hetwe twangulonga, haiwele kwa ulonzi wotulangusigwe kwa luhala lwa munhu, ila twangulonga kwa ulonzi wotulangusigwe na Muhe wa kukomya, twangulonga mbuli za Muhe kwa wala wawele na Muhe wa Nguluwi. ++ Lelo, hetwe hatubochele muhe wa wanhu wa isi, ila tubochela Muhe yalajizwe na Nguluwi leka yatudite tuvizele gala gotupeligwe hela na Nguluwi. *3 Yalikohi yoweza kuvizela vinhu vya mgati mwa munhu wone haiwele muhe wa heye yuye? Vivyo, kuduhu yavizelele mbuli za Nguluwi, ila Muhe wa Nguluwi. ){ Ila Nguluwi katugubulila hetwe kwa Muhe. Mina Muhe Yelile, kangusakula chila chinhu chiwele mgati ng'hatu mwa Nguluwi. W(' Ila ndo kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga,“Mbuli zohambe zoneche na iziho, ne makutu kuhulika,
mbuli wanhu zohambe wejese mnhumbula,
azo ndo Nguluwi yawawichile wala walingumgana.” 'Kuduhu ne chilongozi yumwe wa isi ino yaluzelele luhala luno. Wone na wawe wavizelele hino, nahawali kumuwamba mumsalaba Mkulu wa ukulu. w&gTwanguwadamlila luhala lwa Nguluwi luvisigwe na luhaguligwe na kihanza ukulu wa heye hala isi hainalumbigwa. (%INdanguwadamlila usenga wa luhala kwa wala wakangale kuli makundo, ila haiwa luhala lwa isi ayi na haiwele kwa vilongozi wa isi ayi ilingwajiliza ludali. v$eleka makundo ga hemwe, hambe getumbile luhala lwa munhu, ila iwe kwa mong'ho wa Nguluwi. Luhala lwa Nguluwi #9Kwa usenga na kudamla kwa heni, hauwele kwa ulonzi uwele na nhyala za kuwadita wanhu wakwejigwe, ila kwa ulajilo winji wa mong'ho wa Muhe wa Nguluwi, V"%Lelo hombuyile kwa hemwe, ndali ng'hochele na ndikakama lukami kwa kudumba. u!cHala hondali na hemwe, nasivizelele choneche, ila nangana ndimzele Yesu Kilistu yula yawambigwe mumsalaba. $  CWang'holozangu, walume na wadala, lombuyile kwa hemwe, siwadamlile uviso wa kukomya kwa Nguluwi, kwa ulonzi ulinguwanojeza wanhu ama kwa luhala lwa wanhu.  Lelo, kota Maandiko Matakatifu vyogallingulonga,“Heye yogana kitogola,
yetogole kwa gala goyakolile Mkulu.”> wIla Nguluwi heye ndo yawalumbile hemwe na Yesu Kilistu. Nguluwi nakamdita Kilistu yawe luhala lwetu. Kukolela heye tuwichigwa goya hamwe na Nguluwi, tuwa wanhu welile na twilejehe. Q Nguluwi nakadita ahi, leka munhu yoneche yaleche kitogola hali Nguluwi.  Na kahi Nguluwi nakagahagula gala gawele gabezigwe na wanhu wa isi, leka kuwifya gala galingoneka na wanhu kota gatanganika. D Ndo kulonga, Nguluwi nakagahagula gala isi naigona gachipoka, leka yawabase soni wawele na luhala, Nguluwi nakagahagula gala isi naigona gang'hochela leka yawabase soni wawele na ludali. A }Wang'holozangu, mkumbuchile mhela lomchemigwe na Nguluwi, wenji wa hemwe nawalihela luhala kwa majesa ga chiwunhu, na hawawele wenji nawawele na ludali ama wanhu wawele na ukulu. 1 ]Mina chilingoneka kota upoka wa Nguluwi, china luhala kusinda usugu wa munhu, na chila chilingoneka kota ng'hochele kwa Nguluwi, china ludali kusinda ludali lwa munhu.  #Ila kwa wala wachemigwe na Nguluwi, Wayahudi na wala wanhu hawawele Wayahudi, Kilistu ndo yawele mong'ho wa Nguluwi na luhala lwa Nguluwi. ! =Ila hetwe, twanguwadamlila mbuli ya Kilistu yawambigwe mumsalaba, mbuli ilingoneka kota kikwang'hwala kwa Wayahudi na upoka kwa wala hawawele Wayahudi. C Wayahudi wangugana ulajilo na Wagilichi wangugana nhyala. D Mina, kwa nhyala za heye Nguluwi, wanhu hawomzela Nguluwi kwa nhyala za hewo. Ila Nguluwi kagana kuwalohola wala walingukunda kukolela usenga ula walingudamla, wanguwona kota upoka. 7 iLelo kakohi yawele na nhyala? Lelo kakohi mlangusa wa malajizo ga Musa? Na kakohi yalingidita kadaha kitwanza mhela awu? Nguluwi kaidita nhyala ya isi ayi iwe upoka ng'hatu!  Mina Gandichigwe galonga,“Ndowifya nhyala za wanhu wawele na nhyala,
na luhala lwa wawanzi ndotaga kutali.” 7 iMina usenga kwa chiwalo cha kubagama kwa Kilistu mumsalaba ndo mbuli ya upoka hela kwa wala walingwajilila, ila kwa hetwe tulinguloholigwa, twangona mong'ho wa Nguluwi. t cKilistu hanhumile heni kuya kubatiza, ila kanhuma heni kuwadamlila wanhu Mbuli Inojile na kudamla ne kitumbila luhala lwa wanhu, leka kubagama kwa Yesu mumsalaba kuleche kwajiliza ludali lwake. Kilistu ndo luhala na ludali lwa Nguluwi ~ wNdangukumbuchila vivila nandimbatiza Stefanasi na ivyazi lyake, ila sikumbuchile hebu kota nandimbatiza munhu yunji. ] 5Ahyo, kuduhu munhu ne yumwe yolonga kota nakabatizigwa leka yawe mlanguswa wa heni. d CNdangulonga malumbo Nguluwi losimbatize munhu ne yumwe wa hemwe ila Kilisipo na Gayo. $  C Ndaze, Kilistu nakagawanuka? Hebu. Ndaze, ndo Paoli nakawambigwa mumsalaba kwa chiwalo cha hemwe? Ndaze, hemwe nambatizigwa leka muwe walanguswa wa Paoli? W  ) Nandonga ahila kwa vila chila munhu kangulonga lya heye, ayu kangulonga, “Heni nda wa Paoli,” Yunji, “Heni nda wa Apolo” Na yunji kolonga, “Heni nda wa Kefa” Na yunji “Heni nda wa Kilistu.”    Wang'holozangu kuli Kilistu, walume na wadala, wanhu wamwe walawile kuli nhanzi ya Kilowe na wandonjela kota mwangilewa. |  s Wang'holozangu kuli Kilistu, walume na wadala, ndanguwadedeza kwa itagwa lya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, mikundize kuli chila mbuli yomlonga, leka mleche kibagula hemwe kwa hemwe. Muwe mihanzile ng'hatu kwa gomjesile na chomgana kudita. ,  S Nguluwi ndo wa kitumbila, heye nakawachema hemwe muwe chinhu chimwe na Mwanage Yesu Kilistu Mkulu wa hetwe. Kibagula kuli chilundo cha wanhu walingumkunda Nguluwi v gNa heye kowemiza hemwe mbaka hoidumila, leka moneche mlihela wihe kuli zuwa lya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. v gAhyo, hamwisilwe na ndolendole yeng'ha ya Muhe Yelile, kota vyomlingumbeteza Mkulu Yesu Kilistu yagubuligwe. M Mina usenga ulingumuwala Kilistu ukangazwa ng'hatu mgati mwa hemwe. n WKwa vila milumba hamwe na Kilistu hemwe mbweda chila chinhu, mbweda kuli kudamla na luhala lweng'ha.   Ndanguta malumbo kwa Nguluwi wa heni, mazuwa gose, kwa chiwalo cha kunoga kwa heye yawapele hemwe kukolela Kilistu Yesu.  Nguluwi Mhaza wa hetwe na Mkulu Yesu Kilistu yawape hemwe kunoga kwa heye na kikala goya. Utambichizo kukolela Yesu K Twanguwandichila hemwe muwele chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu muwele kuli muji wa Kolinto, hemwe mditwa muwe mwelile kuli kilumba na Kilistu Yesu, namchemigwa muwe wanhu wa Nguluwi, hamwe na wanhu weng'ha kweng'ha walingumlanda kwa itagwa lya Mkulu wa hetwe Kilistu Yesu, yawele Mkulu wa hewo na hetwe kahi. v iHeni Paoli, nhyemigwe ndiwe mtumigwa wa Kilistu Yesu, kwa igano lya Nguluwi, hamwe na mng'holozetu Sostenesi. [~~U~}v}|{{OzzNyy[xx6ww/vv"utt>srrrqqpLomnn`mm,llQkk1jniihh|ggrfffeddcc*bb-a7``_F^^"]]<\\\[ZZ_YYXXLWWsWVUTTFSmSRQQ^PPP]OORNMMLLKoJJAIIH GtFFtF6EEDDTCBBDA@@A?> =<(;;#::J99988+7c6655403$2@10/..&--,,+**=))!((/''=&%%|%)$$R##3"P!! >^1opX#@X;Zx<+)uF N % CeQti'/(W Leka ahyo munhu yoneche yaleche kumbeza, ila mumtanze yalutilile na majendo gake goya, leka kahi yahiluche kwa heni, mina heni ndangumbeteza hamwe na wang'holozetu. ') Timoteyi hoyokuya, mlole yaleche kuwa yodumba chinhu cheng'ha chila mhela yowa hamwe na hemwe, mina kangukola mijito ya Mkulu kota heni. ]&3 Lwizi lwamwanzi kwa mbuli ya mijito ya heni aha, hanga walingundema nawo wa wenji. N%Ila ndopona baha kuli muji wa Efeso mbaka zuwa lya Pendekosti. $Silingugana kukola kwa hemwe himahima na kulutilila na majendo. Ndangugana kikala kwa hemwe kwa mhela udo, wone Mkulu yang'undize. &#EMane ndochikala kwa hemwe kwa chipindi chido, ama ndochikala hamwe na hemwe myezi jeng'ha ja mkungu, leka mnhanze kulutilila na majendo kweng'ha kondiluta. ^"5Ndokuya kwa hemwe mbaka honhu ha Makedoniya, kwa vila ndangukolela Makedoniya. ^!5Wone ingana na heni ndute kahi, leka, woluta hamwe na heni. Goyaganile kudita Paoli y kMhela hondikuya kwa hemwe, ndowalajiza wala womuwahagula wahiliche lyandiko na ndolendole za hemwe Yelusalemu. %Chila zuwa lya jumapili, chila yumwe wa hemwe yawiche chasi cha sendi zoyopata, yawiche goya leka mleche kukungajiza sendi mhela hondikuya. 5 eLelo, kwa mbuli ila ya ndolendole ya chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, mdite kota vyondichilajize chilundo cha wanhu welile walingumkunda Kilistu cha ako Galatiya. =s:Lelo, wang'holozangu ndiwaganile, mwime goya na mikangaze. Mlutilile vivila kung'ang'anila kuli mijito ja Mkulu, mvizela kota gomkola kuli mijito ja Mkulu haikwaga hela.W'9Ila tumtogole Nguluwi yatugalile ukulu kukolela Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. y8Kubagama kuwaga na mong'ho wa kulumiza kwa chiwalo cha gehile. Na ludali lwa gehile lwangulawa kuli malajizo ga Musa. a;7“Kubagama, ukulu wa hegwe wa kohi?Kubagama, wakohi mong'ho wako wa kulumiza?” hI6Lelo, lukuli alu lulihambe lole, haluweza kugalusa lula lulingola, na chila chilingola hachigalusa chila chohambe chole kwa mhela ula, baho du houkomya ula ulonzi wandichigwe, “Kubagama kwezuligwa, ukulu wenela!” W'5Mina chila chilingubagama, chigana chigaluswe kota chila chohambe chibagame. C4Muhela wa mhalamhanda ya mwiso, kwa nukuta imwe hela, kudinya na kulola. Mina mhalamhanda ya mwiso hoilila, wabagame wozilipuligwa kuli koneka kota hawobagama kahi, na hetwe togaluswa. nU3Mhulichize, ndanguwalonjelani zivisigwe, hetwe hatubagama tweng'ha, ila tweng'ha togalamligwa. A{2Lelo, wang'holozangu, ndangulonga hino, chila chiditikwa kwa lukuli na danda hachiweza kuhalila Undewa wa Nguluwi, na chilinguweza kola, hachiweza kuhalila chila hachilinguweza kola. a;1Wiwhana kota yula yalumbigwe kwa misanga, hiho du tochiwhana na yula yalawile kilanga. 0Wala wawele wa muisi wafanda kota heye yalumbigwe kwa misanga, wala wawele wa kilanga wafanda kota yula yalawile kilanga. mS/Munhu yaluche Adamu, na kalumbigwa kwa misanga, nakalawa mmisanga, Adamu wa keli nakalawa kilanga. .Ila lulingulongola kwa hegwe, haluwaga lula lukuli lwa chimuhe, ila lula lukuli lwa chiwunhu, hamba lula lukuli lwa chimuhe. 9-Mina Gandichigwe galonga, “Munhu yaluche Adamu, nakalumbigwa na Nguluwi leka yawe na ukomu,” Ila Adamu wa mwiso ndo Muhe yalinguwapa wanhu ukomu. /,Houtiligwa luwaga lukuli lwa chiwunhu, houzilipuligwa luwaga lukuli lwa chimuhe. Wone kuna lukuli lwa chiwunhu na hamba kuna lukuli lwa chimuhe. ta+Hutilagwa kuli soni, wozilipuligwa kuli ukulu, hutilagwa kuli ng'hochele, wozilipuligwa luwele na ludali.  -*Ndo vyoili kuli uzilipuko wa wabagame, kota vila nyhadikwa, lukuli lutilagwa hanyi lwangola, ila holuzilipuligwa lwangoneka kota halolile. w g)Kwabaho kunoga kwa isanya, kunoga kwa nyelezi na kunoga kwa nhondwe, na nhondwe nazo haziwhanile kwa kunoga.  (Zabaho ng'huli za kilanga na za muisi, kunoga kwa ng'huli za kilanga kwa vinji, na kunoga kwa ng'huli za muisi kwa vinji. % C'Ng'huli za vilumbigwe vyeng'ha haziwhanile. Ng'huli za wanhu ziwhana, na za migongolo za vinji, za videje za vinji na ng'huli za somba nazo za vinji. e C&Nguluwi huipaga ayo nyadikwa yoneche vyoyaganile heye, chila nyadikwa iwaga ikoneka uyeka. zm%Chounyala ndo nyadikwa hela, hanji ya ngano, ama nyadikwa inji, na haliwele lizuchila lyeng'ha lilingota hamba. V%$Ako ndo kuuza kwa chipoka! Hounyala nyadikwa, wone haibagame, haikota hebu. c?#Ila munhu koweza kuuza, “Wabagame wozilipuka ndaze? Wowa na lukuli luli ndaze?” ^5"Mleche kuwa na majesa gehile! Mwaluche kikala goya, na mhiluchile ganojile ga hemwe. Wamwe wa hemwe hawamzelele Nguluwi ng'hatu. Ahi ndanguwalonjelani, yowa soni ng'hatu kwa hemwe! Ng'huli za hetwe zozilipuligwa U#!Waleche kuwabada! “Yomiganile yehile kawifyaga nhumbula inojile.” gG Wone igano lyangu lyahawele lya chiwunhu hela, kula kitowa kwa heni na migongolo jing'ang'ale kula Efeso kwahangalile chinhu chachi? Wone wanhu hawalinguzilipuka, lelo, “Tulye na kung'hwa, mina mitondo twangubagama.” -Wang'holozangu, heni twangilola na kubagama chila zuwa! Lutogo londilinalo na mbuli ya hemwe kuli kilumba hamwe na Kilistu Yesu Mkulu wa hetwe. LNa hetwe, ya choni kwinjilila vinhu vilingigala nongwa chila saa? J Wone kuduhu uzilipuko, ndaze wanhu wala wabatizigwe kwa mbuli ya wabagame wangubeteza kupegwa choni? Wone wabagame hawalinguzilipuligwa, ya choni kubatizigwa kwa honhu ha wanhu wabagame? dAIla vinhu vyeng'ha hoviwichigwa hasi hali undewa wa Kilistu, ndo baho na heye Mwana, yochiwika hasi ha Undewa wa Nguluwi, yaviwichile vyeng'ha hali undewa wa heye, leka Nguluwi yalongoze kuchanya kwa vyeng'ha ng'hatu. _~7Mina, gandichigwe gangulonga, “Nguluwi kawika vinhu vyeng'ha hasi hali magulu gake.” Ndo vyoiwa kota Nguluwi halingwinjila hali chilundo acho cha vinhu, mina heye ndo yalinguviwika vinhu avyo hasi ha Kilistu. 2}_Mwihe wa mwiso kukopoligwa ndo kubagama. u|cMina Kilistu imgana yalongoze mbaka Nguluwi howasumya weng'ha wamwihile heye na kuwawika hali magulu gake. {1Kumala kwa ago, mwiso wokuya mhela Kilistu yomhilusila Nguluwi Mhaza undewa, kwa kuwifya chila chilongozi wa vijeni vihile, na ludali na mong'ho. |zqIla chila yumwe kwa chihendo cha heye, kwaluka Kilistu, hamba wala wawele wa heye Kilistu mhela Kilistu hoyokuya. }ysKota vila wanhu weng'ha vyowalingubagama kwa kilumba na Adamu, hihyo weng'ha wozilipuligwa kwa kilumba na Kilistu. x Mina kota vila kubagama vyokigalilwe muisi na munhu yumwe, hiho na kuzilipuka nako kulawila wabagame kwambuzwa na munhu yumwe. w%Ila kukomya kwa hino, Kilistu kazilipuligwa kulawila kowabagame. Nayali wa mwaluko kwa wala wanhu weng'ha kuzilipuligwa kuli wabagame. v'Wone kitumbila kwa hetwe kuli Kilistu kwa ukomu awu hela wa sambi, lelo, twa wanhu wakonelwa isungu ng'hatu hali wanhu wanji weng'ha wa isi. ]u3Konjezeka kwa ago, wala weng'ha wabagame lowali hamwe na Kilistu wajilila ng'hatu. etCVivila, wone Kilistu hazilipuligwe, lelo, makundo genu gaga hela, mng'hali na gehile genu. bs=Mina, wone iwe kukomya kota wabagame hawazilipuligwa, lelo na heye Kilistu hazilipuche. \r1Konjezeka kwa ago, hetwe twahawele walolezi wa udesi hali Nguluwi, mina natulonga kota Nguluwi nakamzilipula Kilistu kulawila kowabagame na hanji heye hamzilipule wone ndo kukomya kota Kilistu nahazilipuligwe. oqWWone Kilistu hazilipuche, hambi kudamla kwa hetwe kwahela chinhu na makundo ga hetwe, gahela chinhu. Sp Wone kuduhu uzilipuko wa wabagame, lelo, na Kilistu na heye hazilipuche. (oI Lelo, hanga usenga wotulingudamla kota Kilistu kazilipuka kulawila kowabagame, ndaze wamwe wa hemwe wangujeza kulonga kota kuduhu uzilipuko wa wabagame? n- Ila, wone iwe hewo ndo walingudamla ama heni ndilingudamla Mbuli Inojile, achi ndo tulingudamla, na achi ndo mlingukunda. Uzilipuko wa wabagame _m7 Ila, kwa utambichizo wa heye Nguluwi, ndiwa kota vyondili, na utambichizo wa heye kwa heni hauwele hela. Heni ng'hola mijito kusinda weng'ha, sali heni, ila ndo Isungu lya Nguluwi ulingudita mijito hamwe na heni. .lU Mina heni nda mdodo ng'hatu hali watumigwa na baho silinguganigwa kuchemigwa mtumigwa, lekachoni nandichigaza chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha Nguluwi. jkMKulawila awo weng'ha, nakandawila na heni, heni yondali munhu yavumbuche mhela wohautanganiche. Hj Hamba nakamlawila Yakubu kahi nakawalawila watumigwa weng'ha. i Hamba nakawalawila wang'holoze mzidi ya mia zihano kamwe, wenji wa hewo wang'hali wakomu na sambi, ila wamwe wabagama katali. PhHino nakamlawila tandi Kefa, na hamba nakawalawila wala kumi na weli. tgaHino nakatiligwa, nakazilipuka zuwa lya kadatu kulawila loyabagame kota Maandiko Matakatifu vyogalonjile. $fAHeni nandiwapa hemwe mbuli zitanganiche ng'hatu zombochele heni, kota Kilistu nakabagama kwa gehile ga hetwe, kota Maandiko Matakatifu vyogalonjile. e5Usenga wondiwadamlile ndo Mbuli Inojile. Na wone mlingigagamiza kwa ulonzi wondiwadamlileni moloholigwa, wone kukunda kwa hemwe hakuwele hihi hela! )d MLelo, wang'holozangu, ndangugana kuwakumbusani yila Mbuli Inojile yondiwadamlile, na hemwe namuibochela iwele ndo msisi wa makundo ga hemwe gemile hagati hake. Bc(Ila geng'ha gakoleche kwa kunoza na kwa kiwika goya.b3'Ahyo, lelo, wang'holozangu, mwanguganigwa kugana kulonga usenga ulawile kwa Nguluwi, ila mleche kumlemeza munhu kulonga luzi halulinguzeleka. Na&Ila munhu havizelele avyo, lelo, munhu yaleche kumng'ula munhu ayo. ,`Q%Wone munhu yoneche kangijesa heye ndo mloli wa Nguluwi au hambi kapegwa ndolendole ya chimuhe, na yavizele kota aga ndikwandichilani hemwe ndo malajizo ga Mkulu. i_K$Ndaze, mwangijesa ulonzi wa Nguluwi ulawa kwa hemwe mwemwe au hambi ukuyilani mliyeng'ha? ^1#Wone na wawele na gakuuza, wawauze walume wa hewo kaye, mina yowa soni kwa wadala kulonga kowating'hane chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. 6]e"wadala wanyamalile tulu kuli nhing'hano za vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu. Hawalingukundizwa kulonga, ila wawe waholile kota vyogalingulonga malajizo ga Wayahudi. \!Mina Nguluwi hawele Nguluwi wa kilewa, ila Nguluwi wa kikala goya. Kota chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu welile, k[O Kudaha kulonga usenga ulawile kwa Nguluwi, iganigwa chilongozwe na ayo muhe yawele na udaho awo. Z Mina mweng'ha mwanguweza kulonga usenga ulawile kwa Nguluwi, yumwe kwa yunji, leka mweng'ha milanguse na kukangazwa mnhumbula. YWone yumwe hoyolonga na yunji yalinguhulichiza kapegwa ugubulo kulawila kwa Nguluwi, lelo yula yalingulonga yanyamalile. X}Kwa mbuli ya wala wadahile kulonga usenga ulawile kwa Nguluwi, walonje weli ama wadatu, na wanji walole ulonzi wa hewo. #W?Ila wone kuduhu yadahile kugazela na kutang'hula, lelo, yalingulonga luzi halulinguzeleka yanyamalile kuli nhing'hano, yalonje yaliyeka heye na Nguluwi. Wang'holozangu, lelo tulonje choni? Homting'hana hamwe kumfugamila Nguluwi, yumwe yembe lwimbo, yunji yalavye ulanguso, yunji yawe na ugubulo ulawile kwa Nguluwi, yunji yalajile kudaha kulonga kwa luzi halulinguzeleka na yunji yatang'hule golonjigwa. Geng'ha gawe kwa mbuli ya kuwazenga chilundo cha wanhu wa Nguluwi. ,TQUviso wa nhumbula ya heye gogubuligwa, na heye kofugama na kumtogola Nguluwi yolonga, “Ndangukomya Nguluwi ka hamwe na hemwe.” Chihendo kuli wanhu wa Nguluwi .SUIla weng'ha howolonga usenga wa Nguluwi, yokuya munhu wa hihi hela au halingukunda, geng'ha goyohulika gomkundiza wihe wa heye yuye, wotaguswa na gala gowahuliche. `R9Lelo, wone kahi chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu howoting'hana hamwe, na weng'ha kwaluka kulonga luzi lujenzi, wone woye wanhu wa hihi hela au walihela makundo, ndaze, hawolonga kota hemwe mnalukwale? Q Ahyo lelo, kudaha kwa kulonga luzi halulinguzeleka ndo ulajilo, haiwele kwa mbuli ya wanhu wawele na makundo, ila kwa wala hawalingukunda, ila kudaha kulonga usenga ulawile kwa Nguluwi kwa mbuli ya wala walingukunda na haiwele kwa wala walihela makundo. hPIYandichigwa kuli Maandiko Matakatifu, Mkulu kangulonga hino,“Kwa nzila ya wali ngulonga luzi halulinguzeleka,
na milomo ja wajenzi,
ndolonga na wanhu wa heni,
ila hanga wanhu wa heni howonhyulichiza.” OWang'holozangu, mleche kuwa kota wana kuli nyhala za hemwe, kwa wihe, muwe kota mwana chali, ila kwa kijesa muwe kota wanhu wakangale. SNIla hali nhing'hano na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, ndangugana ng'hatu kulonga ulonzi luhano lohalulinguzeleka leka ndiwalanguse wanji, kuli kulonga ulonzi elufu kwa luzi halulinguzeleka. lMQNdanguta malumbo Nguluwi hambi heni ndangulonga luzi halulinguzeleka kusinda hemwe mweng'ha. iLKKulanda kwa hegwe kwa malumbo kwa Nguluwi yowa ukomya ng'hatu, ila ayo yunji haimkangaza hebu. DKHoumtogola Nguluwi kwa muhe wa hegwe hela, kujeza ndaze munhu wa hihi hela yawele mnhing'hano kwidichila kulanda kwa hegwe kwa malumbo kwa kulonga, “Ena”, Wone havizelele choulonga? JNdite choni lelo? Ndolanda kwa muhe wa heni, ndolanda kwa luhala lwangu, ndokwimba kwa muhe wa heni, ndokwimba kahi kwa luhala lwangu. vIeMina, hondilanda kwa luzi halulinguzeleka muhe wa heni ndo yalingulanda, ila luhala lwangu lwangupona hela. YH+ Leka ahyo, yalingulonga luzi halulinguzeleka, yalande yawe yodaha kutang'hula. 1G[ Hiho du kwa hemwe, kwa vila mwangugana kupegwa ndolendole ya Muhe, mikangaze ng'hatu kubochela vila vilinguwatanza kuwazenga chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. F Ila wone heni sivizelele luzi loyalingulonga munhu yumwe, heni nda mjenzi kwa munhu ayo na heye naye kowa mjenzi kwa heni. ME Lwabaho luzi lwinji kuli isi, ila kuduhu ne umwe usowile ulanguso. /DW Hiho du na hemwe, wone umyango wa hemwe haulingulonga chinhu chilinguzeleka, yalikohi koweza kuvizela chinhu choulingulonga? Ulonzi wa hemwe wokwajilila kuli mbeho. OCMhalamhanda hoitowigwa vibivibi, yalikohi kochiwika goya kwa kitowa? ZB-Ndo vyoili kwa vinhu vilihela ukomu vilingulavya luzi kota mluli au igombogombo. Ndaze, munhu kangudaha ndaze kuuzela lwimbo lulinguvinigwa kota vinhu avyo havilingulavya luzi luli vinji ng'hatu hovitowigwa? AwAhyo, wang'holozangu, wone mbuye kwa hemwe na kulonga na hemwe kwa luzi halulinguzeleka yowanojeza choni? Haiwanojeza ne chinhu, nhaga hela wone ndowalonjelani ugubulo wa Nguluwi au kudaha kunji ama usenga ulawile kwa Nguluwi ama ulanguso unji. @Lelo, nangana hemwe mweng'ha mlonje kwa luzi halulinguzeleka, nangana ng'hatu mdahe kulonga usenga ulawile kwa Nguluwi, mina munhu yadahile kulonga usenga ulawile kwa Nguluwi ndo yawele wa kitumbila ng'hatu kusinda yula yalingulonga luzi halulinguzeleka, hanga hela, yawe baho munhu yalinguvizela azo mbuli na kutang'hula leka chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wazenjigwe. %?CYalingulonga luzi halulinguzeleka kangizenga yuye. Ila yadahile kulonga usenga ulawile kwa Nguluwi, kanguwazenga chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. >Ila yadahile kudamla usenga ulawile kwa Nguluwi, kangulonga na wanhu kwa mbuli ya kuwazenga, kuwasangalaza na kuwakangaza nhumbula. C=Yawele ngulonga luzi halulinguzeleka, halingulonga na wanhu, ila kangulonga na Nguluwi. Kuduhu munhu yalinguvizela choyalingulonga, heye kangulonga kwa ludali lwa Muhe mbuli zivisigwe. &< GMikangaze kuwa na igano. Vivila mdite aku mng'ang'anila kubochela ndolendole ya Muhe Yelile, na kahi kula kudaha ng'hatu kudamla usenga ulawile kwa Nguluwi. p;Y Lelo gangupona aga gadatu, makundo na utumbilo na igano, ila liwele likulu kwa geng'ha ndo igano.k:O Vyotulingona sambi ndo kota chihanga chififize kuli chilolelo, ila baho hamba tozangona chihanga kwa chihanga. Sambi ndanguvizela kota hayenele hela, ila baho hamba ndogazela geng'ha goya, kota vila Nguluwi loyanzelele heni. *9M Londali mwana mdodo nandali ndilonga chiwana, nandivizela chiwana, nandijesa chiwana. Ila sambi, hanga ndili munhu ng'hangale, mbuli za chiwana ndizileka. U8# Ila hala Nguluwi hovidita vyeng'ha, vila vyeng'ha vyohaviditikwe vyokwaga. i7K Mina kudaha kwa hetwe hakuwele kwimile, na kudamla usenga kulawille kwa Nguluwi ndo ludo hela. <6q Igano lyahela kuduma ng'o. Wone kuwele na usenga ulawile kwa Nguluwi. Vyeng'ha vyokwaga zuwa limwe, kota ludali lwa kulonga luzi lujenzi, vyomala, kota kuna udaho, nawo wokwaga. [5/ Yawele na igano kemililaga vyeng'ha na kukunda vyeng'ha na ketumbilaga vyeng'ha. ;4q Hasechelelaga wihe, ila kasechelelaga ga kukomya. {3o Yawele na igano kangulajila kudumba, hapalaga konjezwa, na hazudilaga himahima, hawikaga vinhu vihile mnhumbula. 2w Yawele na igano kokwimilila, kawaga na isungu, yawele na ligano kahela maya, halingivuna, na hali ngidadambala. (1I Hondilavya lufufu lwangu lweng'ha na kuwegalila wazunwa, na kahi hondilavya lukuli lwangu wausome, wone siwele na igano ayo haindita ndiwe na choneche chila. p0Y Kahi, wone ndiwe na ndolendole ya kudamla usenga ulawile kwa Nguluwi, ndizizele zivisigwe na kuvizela chila chinhu, na wone ndoweza kuwa na makundo geng'ha na kuweza kuhejeza vidunda, ila wone siwele na igano, heni siwele chinhu. / 9 Leka wone ndonje luzi lwa wanhu na ziwe za wahilisi wa kilanga, ila wone siwele na igano, heni ndofanda kota luzi lwa idebe lilihela chinhu au nhogo. . Lelo muwe na maya ga kubochela ndolendole inojile ng'hatu. Na heni sambi ndowalajilani nzila inojile kusinda azi zinji.-' Weng'ha wahela ndolendole ya kusa matamwa. Weng'ha wahela ndolendole ya kulonga luzi lujenzi. Weng'ha hawavizelele kutang'hula luzi lujenzi. , Mweng'ha hamuwele watumigwa. Mweng'ha hamuwele waloli. Mweng'ha hamuwele walangusa. Mweng'ha mwanawo ludali lwa kudita vinduzanduza. + Nguluwi kawika kuli chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, kwaluka watumigwa, keli waloli, kadatu walangusa, hamba kawika wala wawele na ndolendole ya kudita vinduzanduza, konjenza mong'ho na kutanza, ludali lwa kulongoza na wawele ngulonga luzi lujenzi. m*S Lelo, hemwe mweng'ha mwa lukuli lwa Kilistu, chila yumwe mwa hemwe ka chitomo cha awo lukuli. )7 Wone chitomo chimwe chilumila, vitomo vyeng'ha vyolumila hamwe na acho. Chitomo chimwe wone chitogoligwe, vitomo vyeng'ha husechelela hamwe na acho. _(7 Leka kuwe kuduhu ulekano kuli lukuli, ila vitomo vyeng'ha vilolele kwa chila chimwe. *'M ila vitomo vilingoneka kota havilinguganigwa kuwichigwa goya. Nguluwi heye kaviwika hamwe vitomo vya lukuli goya, kachiwika goya chitomo chila chilihela ukulu. ,&Q Kahi, vitomo vila vyotulingijesa kota vyangubasa soni, ndo tulinguviwika goya ng'hatu, vitomo vya lukuli havilingoneka vitanganiche ng'hatu, vyanguwichigwa goya, |%q Ila menji ga ago, yangoneka kota vitomo vila vya lukuli vilingoneka kota vyang'hochele, ndo vitanganiche ng'hatu. $  Lelo, iziho haliweza kuulonjela moko, “Ndikulema hegwe.” Na mutwi hauweza kugalonjela magulu, “Ndiwalema hemwe.” K# Kukomya kwa hino, vitomo vya lukuli vya vinji, ila lukuli lumwe. P" Wone vitomo vyeng'ha vyahawele chitomo chimwe, lukuli lwahawele kohi! ]!3 Ila kota vyoili, Nguluwi nakaviwika goya vitomo avyo kuli lukuli kota vyoyaganile.   Wone lukuli lweng'ha na luwe iziho, munhu yahahuliche ndaze? Na wone lukuli lweng'ha na luwe ikutu, munhu yahanusile ndaze? 7 Wone ikutu na lilonje, “Kwa vila heni siwele iziho, lelo heni siwele wa lukuli,” Ndaze, kwa mbuli ayo lyahadumile kuwa chitomo cha lukuli? Hebu!  Wone mgulu naulonje, “Kwa vila heni siwele moko, lelo heni siwele wa lukuli,” Ndaze, wahadumile kuwa chitomo cha lukuli? Hebu! N Lukuli lwahela chitomo chimwe hela, ila lwanavyo vitomo vinji. U# Mina hetwe, wone tuwele Wayahudi au wanhu hawawele Wayahudi, vitumagwa ama wanhu welejehe, tweng'ha tubatizigwa kwa Muhe Yelile yumwe kuli lukuli alo lumwe, na tweng'ha tupegwa Muhe Yelile yuyo tung'we. !; Kota vila lukuli lumwe luwele na vitomo vinji, na vitomo avyo vyeng'ha hanga viwele vinji, vyanguudita lukuli lumwe, hino ndo vyoili kwa Kilistu. 3 Azo zeng'ha ndo mbuli za Muhe Yelile yuyo yumwe, yalingumpa chila munhu ludali luli vinji, kota vyoyogana heye yuye. Vitomo vinji ila lukuli lumwe ,Q humpaga yumwe ludali lwa kudita vinduzanduza na yunji ludali lwa kuwalonjela wanhu usenga ulawile kwa Nguluwi, yunji ludali lwa kuvizela vila vilingulawa kwa Muhe Yelile, na haviwele vya Muhe Yelile, humpaga yumwe ludali lwa kulonga luzi lohalulinguzeleka, na yunji ludali lwa kutang'hula. T! Muhe yuyo humpaga yumwe makundo na humpaga yunji ludali lwa kusa matamwa, ]3 Muhe humpaga yumwe usenga wa luhala na yunji usenga wa udaho, vyoyogana Muhe yuyo. b= Muhe Yelile kangilajila kwa nzila zili vinji kwa chila munhu, kwa unojenoje wa weng'ha. q[ Kuna mbuli zili vinji za madito, ila Nguluwi ndo yumwe, yalingukola mijito jeng'ha hali wanhu weng'ha. ^5 Kuna mbuli zili vinji za uchitumagwa, ila Mkulu yoditichilwa uchitumagwa ndo yumwe. W' Kuna ndolendole za chimuhe zili vinji, ila Muhe yalingulavya ndo yumwe. ^5 Lelo, mvizele kota munhu yoneche yalingulongozwa na Muhe wa Nguluwi kolemwela kulonga, “Yesu yapanjilwe!” Na hiho, munhu yoneche kolemwela kulonga, “Yesu ndo Mkulu,” Wone hambe yalongozwe na Muhe Yelile. s_ Mvizela kota, lomwali mng'hali kumzela Nguluwi, namlongozwa na kwajilizwa na jimalukolo johambe jilonje.   Wang'holozangu, lelo, ndangugana kulonga mbuli za ndolendole za chimuhe, silingungugana hemwe mleche kuzizela goya mbuli zino. D "Na wone kuli na yoneche yawele na nzala, na yalye hakaye hake, leka kuting'hana kwa hemwe kuleche kwambuza kutaguswa na Nguluwi. Ila, kwa zila mbuli zinji, ndowalonjelani hondikuya.c? !Ahyo, wang'holozangu, homting'hana kulya chilyo cha Mkulu, chila munhu yambeteze muyage. } s Ila homtagusigwa na Mkulu, twangulangusigwa tuwe tudumba, leka tuleche kutagusigwa kwa wihe hamwe na wanhu wa isi. J   Ila wone tuwe twilolile twetwe goya hatwali taguswa na Nguluwi. S  Ndo mina kwa mbuli ayi, wenji wang'hochele na watamwa na wanji wabagama. | q mina munhu yalingulya na kung'hwa ne kijesa mbuli ya lukuli lwa Mkulu, kangulya na kung'hwa utaguso wa heye yuye. d A Lelo, chila munhu tandi yelole yuye, hamba yalye ibumunda alyo na kung'hwa chizombe acho, 1 Ahyo, chila munhu yolya alyo ibumunda au kung'hwa chizombe cha Mkulu kwa nzila yihile, kowa na wihe wa kuuditila gehile lukuli na danda ya Mkulu. y Mina chila homulya ibumunda lino na kung'hwa chizombe chino, mwangudamla kubagama kwa Mkulu mbaka hoyokuya kahi. N Nabaho, loyasindile kulya, kahola chizombe, kalonga, “Achi ndo chizombe cha ilagano lya sambi, lilaganwe kwa danda ya heni. Mdite hino, chila homung'wa chizombe chino, kwa kung'humbuka heni.”  kamtogola Nguluwi, kaumogola mvihande, kalonga, “Awu ndo lukuli lwangu kwa mbuli ya hemwe, mdite hino kwa kung'humbuka.”  Mina heni nambochela kwa Mkulu gala malajizo gondiwalecheleni, kota matinazo yila Mkulu Yesu loyahinduchigwe, nakahola ibumunda, r] Ndaze, hamuweza kulya na kung'hwa muwele hakaye henu? Au ndaze, mwanguchibeza chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha Nguluwi na kuchibasa soni awo walihela chinhu? Ndiwalonjele choni? Ndiwatogole? Hebu! Haiwele kwa mbuli ino. !; Mina homulya chila munhu kangukobanya kulya chilyo cha heye yuye ne kumbeteza muyage, hanga yangoneka kota wamwe wa hemwe wana nzala, na wanji wagala! U# Homting'hana mwangijesa kota mwangulya chilyo cha Mkulu, ila haiwele ahyo! iK Mina igana kulawile kibagula hali hemwe, kulajila yalihi hali hemwe yatanganiche hali Nguluwi. { Kwaluka kwa geng'ha, ndanguhulika kota homting'hana hamwe kulawilaga kilewa hali hemwe. Nani ndangukunda hachefu hela. 6~e Londing'hali ndiwapa malajizo aga, siweza ne hado kuwatogola hemwe kuli agano galinguya, nhing'hano za hemwe kuli kumkunda Nguluwi mwangudita gehile kusinda ganojile. O} Wone munhu yalingugana kitwanza kwa mbuli ayi, lelo, na yavizele kota hetwe twahela chihendo chinji, na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha Nguluwi chahela vihendo viyage. Mnvina ya Mkulu j|M Ila kwa mdala kuwa na mnvili zisoloche ndo ukulu kwa heye, kapegwa mnvili zisoloche zimgubiche. {w Kwa nzila Nguluwi navyoyalumbile isi, yangulajila kota mlume kuwa na mnvili zizuzumche zangubasa soni kwa heye yuye. ]z3 Mwamulile mwemwe, ndaze, imgana mdala kumlanda Nguluwi ne kugubika chinhu kumutwi? xyi Kota vila mdala vyoyalawile kwa mlume, hihyo mlume kalelagwa na mdala, ila chila chinhu kulawila kwa Nguluwi. sx_ Ila, kuli kilumba Mkulu, mdala hawele chinhu kulihela mlume, na heye mlume hawele chinhu kulihela mdala. w Ahyo kwa chiwalo cha wahilisi wa kilanga, mdala kanguganigwa yagubiche mutwi wa heye kwa ulajilo ka hasi ha ludali lwa mlume wa heye. Xv) Mlume halumbigwe kwa mbuli ya mdala, ila mdala kalumbigwa kwa mbuli ya mlume. ?uy Mlume halawile kwa mdala, ila mdala kalawa kwa Mlume. #t? Hainojile kwa mlume kugubika mutwi, kwa vila heye ndo ulajilo wa Nguluwi na chilolelo cha ukulu wa Nguluwi, ila mdala ndo chilolelo cha ukulu kwa Mlume. *sM Mdala yolema kugubika mutwi wa heye, inoga yabeye mnvili za heye. Ila soni kwa mdala kukang'hana au kubeya mnvili za heye, ahyo, inoga yagubiche mutwi wa heye. ?rw Na mdala hoyolanda au kulavya uloli wa Nguluwi ne kugubika mutwi wa heye, kangumbeza mlume wa heye, yalingudita hino kewhana hela na mdala yabeyile mnvili ziwele mli mutwi wa heye. q Lelo, chila mlume yolanda au yalingulavya usenga ulawile kwa Nguluwi, aku yagubiche mutwi wa heye, ayo kangumbeza Kilistu. p Ila ndangugana kahi mvizele kota Kilistu ndo mutwi wa chila mlume, na mlume ndo mutwi wa mdala wa heye, na Nguluwi ndo mutwi wa Kilistu. noU Ndanguwatogolani kwa vila mwangung'humbuka na kwa vila lombatilile gala malanguso gondiwapele. gn I Mnyijize heni kota vyondilingumwijiza Kilistu. Kugubika mutwi kwa chipembelo mhela wa kulanda 1m[ !Mfande kota heni, ndangugana kuwanojeza wanhu kwa geng'ha ndilingugadita. Kwa vila ndema kubweda ndiliyeka, ila ndangugana wanhu weng'ha wabwede leka waloholigwe.|lq Mleche kuwa ngwamo kwa Wayahudi ama kwa wanhu hawawele Wayahudi ama kwa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. k Lelo, choneche chomdita chiwe kulya au kung'hwa, mdite vyeng'ha kwa nzila ikoneka kota ukulu wa Nguluwi wangulajilwa. jy Wone ndanguta malumbo Nguluwi kwa chilyo chondilingulya, lekachoni munhu yunji yandeuze kwa chilyo chondilingulya?” [i/ Ndangulonga, “Kwa chiwalo cha majesa ga nhumbula,” Haiwele nhumbula ya hemwe, ila kwa chiwalo cha nhumbula ya yula yawalonjeleni. Mombuza, “Lekachoni kilejeha kwa heni kitumbile nhumbula ya munhu yunji? 4ha Wone munhu yoneche yawalonjelani, “Chilyo achi chitambichizigwa jimalukolo,” Uleche kulya kwa yula yakulonjele na kwa chiwalo cha kusa majesa kuli nhumbula ya hegwe. Wone munhu hawele hambe yamkunde Kilistu yawalalicheni namwe mwangugana kuluta, mlye choneche choyawawichileni ne kuuzauza kwa chiwalo cha nhumbula za hemwe kuwa na majesa. Vf% Hino gandichigwe gangulonga, “Isi na vyeng'ha vilimumo vya heye Mkulu.” }es Mlye choneche chila chilinguguzigwa kuli soko, ne kuuzauza, kwa chiwalo cha majesa gawele mnhumbula za hemwe. Yd+ Munhu yoneche yaleche kipalila ganojile yuye, ila yepalile ganojile ga muyage. -cS “Vinhu vyeng'ha vikundigwa kuli malajizo,” Ila haviwele vyeng'ha vinojile. “Vinhu vyeng'ha vikundigwa kwa malajizo,” Ila vyeng'ha havilinguwakangaza. b Ndaze, twangugana kumdita Mkulu yawe na maya? Ndaze, twangijesa tuna ludali ng'hatu kusinda heye? Mdite geng'ha kwa kumtogola Nguluwi a1 Hamuweza kuching'wela chizombe cha Mkulu na aku mng'wela chizombe cha milungu, hamuweza kulya hali chisaga cha Mkulu na hali chisaga cha milungu. :`m Ne hado! Chondilonga cha hino, nhambiko walingulavya wanhu wohawamzelele Nguluwi wangulavila milungu, haiwele Nguluwi. Na heni siviganile ng'o hemwe muwe milumbile na milungu. _} Lelo, ndonje choni? Ndaze, chilyo chilavigwe jimalukolo chitanganika kwa chilyo? Ndaze, jimalukolo, ndo chinhu chikulu? ^ Muwalole wanhu wa Izilaeli, wala walingulya nhambiko hali alitale wangilumba na nhambiko azo zilavigwe kwa Nguluwi. ]} Kwa vila ibumunda alyo limwe, hetwe, hambi vyotuli wenji, twa lukuli lumwe, mina weng'ha twangimogolela ibumunda lilyo. \9 Hotutambichiza chizombe cha chilyo cha Mkulu, ndaze, hambe tihanze na danda ya Kilistu? Na hotumogola ibumunda, hatulingihanza na lukuli lwa Kilistu? `[9 Ndangulonga na hemwe, kota wanhu wawele na luhala, mijese mwemwe aga gondilingulonga. JZ  Kwa ahyo, ndiwaganile heni, mleche nhambiko za jimalukolo. TY! Majezo gompegwe, hagawele majenzi kwa munhu. Nguluwi ndo wa kitumbila, na heye howaleka mjezigwe kusinda ludali lwenu, ila homjezigwa, heye kowapa kahi ludali lwa kwimilila na nzila ya kulawa amo goya. MX Ahyo, yula yalingijesa kota kema goya yelolele yaleche kugwa. W7 Lelo, mbuli azo zeng'ha naziwalawila hewo leka kutulangusa hetwe, na gandichigwa kutulemeza hetwe tuwele ngikala kuli mhela wa mwiso ulihabehi. V Tuleche kung'hung'huta kota wamwe wa hewo vyowaliwong'hung'huta, nawakopoligwa na mhilisi wa kubagama yalajizwe na Nguluwi. tUa Tuleche kumjeza Kilistu Mkulu kota wamwe wa hewo vyowamjezile, wamwe nawabagama kwa kudondigwa na mizoka. T Natuleche kudita ugoni kota wamwe wa hewo vyowaditile ung'hondwa, wabagama zuwa imwe wanhu elufu makumi meli na zidatu (23,000). /SW Mleche kuwa kota wafugamila jimalukolo kota wamwe vyowaditile, kota vyogalingulonga gandichigwe, “Wanhu nawekala hasi, kulya na kung'hwa, nawema nakuvina vibi.” }Rs Lelo, aga nagalawila kota kutulangusa hetwe, gangutulonga hetwe tuleche kugana wihe kota hewo navyowauganile. bQ= Leka ahyo, Nguluwi nahanojezwe na wenji wa hewo, na mitufi jawo najitagangwa kugunuche. !P; Nawang'hwa kahi chakung'hwa chichila cha chimuhe. Mina nawang'hwa kulawila kuli lila italawe lya chimuhe liwawinzile, italawe alyo lyali heye Kilistu. 7Oi Weng'ha na walya chilyo chichila cha chimuhe. ZN- Weng'ha nawabatizwa leka wawe wa Musa kuli yila ng'hungugu na kuli yila bahali. %M E Wang'holozangu ndangugana mvizele kota wasekulu wa hetwe weng'ha na wali hasi ha ulolelo wa ila ng'hungugu, na kwa vila weng'ha na waloka goya yila bahali. !L; Ndanguukangaza lukuli lwangu na kuudita uwe kota mpogozi wa heni, ndangudita ahyo leka ndeche kulemigwa hondisinda kuwadamlila usenga wanhu wanji. 8~~}}i||{{6zzzWzyCxww~vvpuuVtt8swrrrqdpp&o_nnemmilkk#jPihhggfeeeddObbCa`` __^]]=\[[.ZYYXXDWzVV.UUTTSRQQOPOOTNeMMMLFKKMJJDIHH><<.;;#:$9977 6U55<33^22e10e/..~.0-L,,++*k)(((0'm'&%$$#"*!y v{O1oIz!8 >  lx(qI Munhu yalingudamla, nayadamle ulonzi wa Nguluwi, yalingukola mijito ja Nguluwi, kanguganigwa kukola mijito kwa ludali loyapegwe na Nguluwi, leka kuli mbuli zeng'ha, Nguluwi yenuligwe kwa kukolela Yesu Kilistu, ahyo, ukulu na ludali ndo vya heye mazuwa gose! Ena. Kugazika kota Mkilistu /pW Chila yumwe kanguganigwa yaditile mijito ndolendole yoyapegwe na Nguluwi. Kwa chiwalo cha wanhu wanji kota chilongozi yalingulola goya ndolendole nyinji za Nguluwi. Bo Mibochele mwemwe kwa mwemwe haluga henu ne kung'ung'uta. hnINa konjezela ago, migane kwa nhumbula ya hemwe yeng'ha, mina igano lyangugubika gehile menji. xmiMwiso wa vinhu vyeng'ha wa habehi. Ahyo, mwanguganigwa muwe na luhala, na kilongoza leka muweze kulanda. nlUNdo mina Mbuli Inojile naidamligwa mbaka kwa hewo wabagame, hanga howosinda kutagusigwa kuli ukomu wa hewo wa chilukuli kota wanji, leka wekale chimuhe kota vila Nguluwi vyoyalingikala. Mtagusa yanojile wa ndolendole za Nguluwi k Ila woganigwa kulonga wawo kwa chiwalo cha mbuli ayo hali Nguluwi yawele yewichile goya kuwatagusa wawele wakomu na wabagame. j3Sambi, wanhu awo wohambe wamzele Nguluwi wangububuwala vyowokona kota hamlingihanza na hewo kuli mbuli ya kumema wihe ng'hatu, ahyo wanguwaligani. xiiMhela upulute mwali na mhela uhejile wa kudita mbuli zihile zowalingudita wanhu hawamzelele Nguluwi. Namikala kwa kubweda, kiganilila na kilewa na mvina ziwele na kugala lukami zilingihanza na ung'hondwa na kufugamila jimalukolo kwihile. h-Kulawila sambi, lelo, ukomu uponile kikala aha hali isi wanguganigwa kulongozwa kota vyoyaganile Nguluwi, haiwele kwa maya gehile ga chilukuli. 5g eLelo, kwa vila Kilistu nakagazika chilukuli, namwe kahi mwanguganigwa kwima nzinzili mli Majesa ago ga heye, mina munhu yagaziche chilukuli, kangileka ng'hatu kuli gehile. f-Yawele yalutile kilanga na sambi kekala nzingo ya kudilo kwa Nguluwi, kangulongoza wahilisi wa kilanga, wakulu na wawele ludali na mong'ho.euwele ulajilo wa kubatizigwa kuli kuwalohola hemwe sambi. Kubatizigwa hakuwele ndo mbuli ya kusa chikwe mlukuli, ila ndo ilagano lya wanhu kwa Nguluwi, chilinguditikwa kuli nhumbula inojile. Ako kubatizigwa ndo kulinguwalohola kukolela uzilipuko wa Yesu Kilistu. d/Hewo ndo wala nawalemile kumhulichiza Nguluwi loyawabeteze kwa kwimilila, mhela Nuhu loyali yogongomanya itumbwi ing'hangala ilinguchemigwa safina. Mgati mwa itumbwi alyo ing'hangala ilinguchemigwa safina, ndo wanhu wachefu hela, mina wanhu nane ndo waloholigwe kuli mazi, Bcna nakaluta kuwadamlila wala muhe nawawele mchinweng'ho. bMina Kilistu yuye nakagazika na nakabagama kwa chiwalo cha gehile ga hemwe, nakabagama kamwe hela naihega, munhu yanojile kwa chiwalo cha wihe, leka yawahiliche hemwe kwa Nguluwi. Nakakopoligwa chilukuli ila nakaditigwa yawe mkomu kwa ludali lwa Muhe Yelile, aMina inoga kugazika kwa chiwalo cha kudita ganojile, wone Nguluwi yagane, kuleka kugazika kwa chiwalo cha kudita gehile. Q`ila mdite ahyo kwa uliholile na kuhulichiza. Muwe mgazelele ganojile na gehile, leka homlijigwa wala walingulonga wihe kwa chiwalo cha madito ga hemwe ganojile kota walingumkunda Kilistu, wone soni. %_CIla mumtogole Kilistu mlinhumbula za hemwe kota Mkulu. Muwe mwelile nzinzili chila zuwa kumwidichila yoneche yowauzani kwa utumbilo uwele mgati mwa hemwe, ^%Ila hanga wone yanguwagana kugazika kwa chiwalo cha kudita ganojile, lelo, mbweda. Mleche kuwadumba wanhu wala, na mleche kuwa na lunwinwi. O] Yalihi yoweza kuwalumiza hemwe wone mibatilila kudita ganojile? \ Mina Mkulu kawalolaga goya, wanhu watanganiche,
na kuhulichiza kulanda kwa hewo,
ila nakadinyaga makutu kwa walingudita wihe.” V[% Yeyuse na wihe, yadite ganojile,
yapale na kibatilila kikala goya. KZ Kota vyogalingulonga Maaandiko Matakatifu,“Yalingugana kubweda,
na kona mazuwa ganojile,
yelemeze umyango wa heye,
uleche kulonga ulonzi wihile na yeyuse kulonga udesi. Y/ Mleche kuwahilusila wanhu lihile kwa lihile, au iligo kwa iligo, ila muwapetele mazi, mina hemwe namchemigwa na Nguluwi leka mpegwe utambichizo. +XOKuduma, ndangulonga ahi, mwanguganigwa muwe na nhumbula imwe na majesa gamwe na mwanguganigwa kigana chilukolo kuwa liholile na kinamizila hemwe kwa hemwe. GWHihyo du namwe walume, kuli kikala na wadala wa hemwe mwanguganigwa kuvizela kota hewo wahela mong'ho kota hemwe, ahyo mikale goya na hemwe, mina na hewo kahi wobochela hamwe na hemwe ndolendole ya ukomu yalinguwapa Nguluwi. Aho kulanda kwa hemwe hakuwichilwa chilemezi. Kugazika kwa chiwalo cha kudita ganojile V5Kwa ulajilo Sala nakamhulichiza Ibulahimu na kumchema Mkulu. Hemwe sambi muwa wahinza wa heye wone mdite ganojile ne kudumba chinhu choneche chila. xUiNdo vyowenolije aho katali wadala nawawele welile womtumbila Nguluwi, nawawahulichiza ng'hatu walume wa hewo. YT+Ila kinoliga kwa hemwe, kwanguganigwa kuwe mgati mwa nhumbula za hemwe, ila kinoliga kuli vinhu vyohambe viwifigwe, kota vila, muhe wa uliholile na kusindamala, uwele na katogo ng'hulu ng'hatu hali Nguluwi. S9Kuli kinoliga kwa hemwe, kuleche kuwa kinoliga kwa kunze, kota vila mbuli ya kudalanga mnvili kwa vinji na kuvala vinhu vya zahabu na nguwo zinojile. UR#kwa vila wokona madito ga hemwe logawele gelile na gamkuhulichiza Nguluwi. EQ Hemwe wadala, muwahulichize walume wa hemwe, leka wone wawe baho walume wawele hambe wakunde ulonzi wa Nguluwi, wakunde kwa kulola madito ga hemwe. Haiwa lupichi kwa hemwe kulonga ulonzi, sP_Hemwe namwali kota ming'holo jajijlile, ila sambi mumhiluchila Mdimi na Mwamizi wa kikala kwa hemwe.OOHeye yuye nakapika gehile ga hetwe kuli lukuli lwake mchanya mwa msalaba, leka tubagame kwa chiwalo cha gehile na kikala kwa chiwalo cha kutanganika. Kwa kulumizwa kwa heye, hemwe musilwa matamwa. 'NGNaloyalijigwe, heye hedichile kwa maligo na loyagazigwe heye nahadumbize, leka nakawika utumbilo wa heye kwa Nguluwi, mtagusa yalingutagusa kwa kutanganika. MMHeye nahaditile gehile, na wala halonjile ulonzi woneche wa uhadi. LAgo ndo gomchemelwe, mina Kilistu yuye nakagazigwa kwa chiwalo cha hemwe, kawalechelani ulajilo leka muwinze nzila ya heye. >KuMina mopegwa chonolo chachi, homkwimilila kutowigwa kwa chiwalo cha nongwa ya hemwe? Ila wone mlingwimilila magazo hanga mditile ganojile, Nguluwi kowatambichiza kwa chiwalo acho. JMina wone mwangwimilila magazo gohamganigwe, ila kwa vila mvizela kota Nguluwi kangugana ahyo, lelo Nguluwi kowatambichiza. IHemwe vitumagwa, muwahulichize ng'hatu wakulu wa hemwe, haiwele hela kwa wawele na isungu na ganojile, ila na wala wang'ang'ale. &HEMuwahulichize wanhu weng'ha, muwagane wang'holozenu walingumkunda Kilistu na mumhulichize Nguluwi na kahi mumhulichize mndewa. Kiwhana na magazo ga Kilistu GwMikale kota wanhu welejehe, ila mleche kuwa kilejeha kwa hemwe kuwe kuvisila wihe. Mikale kota vitumagwa wa Nguluwi. FMina Nguluwi kangugana muwadite wanyamalile ulonzi wa chipoka wa wanhu wawele hela luhala kwa madito ganojile gomlingudita. nEUMuwahulichize wasenga wawele wahaguligwe na heye kuwagaza wawifile na kuwatogola waditile ganojile. D  Lelo, muwahulichize vilongozi wa wanhu hano muisi kwa chiwalo cha Mkulu, kahi mumhulichize mndewa yawele chilongozi mkulu. gCG Vyomlingikala hali wanhu wohambe wamzele Nguluwi, mwanguganigwa muwe mnojile ng'hatu, leka howokuvilizilani kota mwangudita gehile, waweze kugona madito ga hemwe ganojile na ahyo wamtogole Nguluwi zuwa lya kuya kwa heye. B Moloko, ndanguwadedeza hemwe kota wajenzi na mlingupwiyanga aha muisi, mleche maya ga chilukuli zilingitwanza na muhe. -AS Katali hemwe nahamuwele wanhu wa Nguluwi, ila sambi hemwe ndo wanhu wa heye, katali nahampegwe isungu lya Nguluwi, ila sambi mbochela isungu. Watumigwa wa Nguluwi q@[ Ila hemwe ndo lukolo luhaguligwe, Watambika wa Mndewa, nhanzi yelile na wanhu wa heye Nguluwi, womhaguligwe kudamla madito makulu ga Nguluwi goyawachemelani kulawila kuli jiza, na kuwenjizani kuli lumuli lwake lwa kububuwaza. _?7Kahi Maandiko gangulonga,“Iganga alyo ndo iganga lya kikwang'wala,
na italawe lya kuwagwisa wanhu.” Wanhu wangikwang'wala kwa vila hawalingukunda ula usenga na ahyo nawawichilwa ahyo kulawila katali. <>qKwa hemwe womlingukunda,
iganga alyo lina katogo ng'hatu, ila kwa wala wawele hambe wakunde,“Iganga lyowalilemile walinguzenga, sambi liwa iganga likulu lya msisi.” r=]Ila wala wohambe wakunde, Maandiko Matakatifu gangulonga,“Mwela yoo! Ndanguwika iganga ako Sayuni,
iganga lya msisi lya kuli nzingo, lihaguligwe na liwele na katogo ng'hatu.Munhu yomkunda ayo hobasigwa soni hebu.” I< Namwe kota maganga gawele makomu, mzengwa muwe ng'handa ya chimuhe, amo mowa mdita mijito kota watambika welile, kulavya nhambiko za chimuhe zilingumnojeza Nguluwi kwa kukolela Yesu Kilistu. ;Lelo, mumlutile Mkulu! Heye ndo iganga likomu nalilemigwe na wanhu, ila alyo lihaguligwa na Nguluwi na katogo ng'hatu. [:/Maandiko Matakatifu vyogalingulonga, “Lelo, mvizela kota Mkulu kana isungu.” ?9wkota vila vyali viwele na ng'halu ya itombo, namwe kahi mwanguganigwa muwe na ng'halu ya itombo liwele ndo ulonzi wa Nguluwi, leka kwa ludali lwake muweze kikala kuli kugomboligwa. P8 Lelo, mleche wihe weng'ha na udesi na kidita kunoga na fihi na maligo, r7 _Ila ulonzi wa Mkulu wangikala mazuwa gose.” Ulonzi awo ndo Mbuli Inojile yila idamligwe kwa hemwe.56 eKota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga,“Chila munhu ndo kota misolo,
na ukulu wa heye weng'ha ndo kota uluwa.Misolo jikalaga na uluwa wake wangugwa. 65 gMina mpondigwa lwa keli kwa kukolela ulonzi wa Nguluwi uwele ukomu mazuwa gose, nahaiwele kulawila kuli nyhadikwa ilingubagama, ila kulawila kuli nyhadikwa yohambe ibagame. 4 +Lelo, kwa kuhulichiza kukomya, hemwe mweliza muhe wa hemwe na kuwagana wayenu ne kuwa hela udesi, ila migane kwa nhumbula yeng'ha yelile. 3 Kwa kukolela heye, mwangumkunda Nguluwi yamzilipule na kumha ukulu, ahyo kwa makundo na utumbilo wa hemwe wa ga kwa Nguluwi. 2 Heye nayali yahaguligwe na Nguluwi mhela isi naing'hali lumbigwa, nakagubuligwa mazuwa aga ga mwiso kwa chiwalo cha hemwe. p1 [ila kwa danda ya Kilistu iwele inojile ng'hatu, yawele kota mwanaing'holo nayawele hela wihe na idowa. <0 sMina mwanguvizela kota hemwe namgomboligwa kuli madito ga hemwe gehile kulawila kwa wasekulu wa hemwe. Ila nahamgomboligwe kulawila kwa vinhu vilinguwifigwa, kwa sendi au zahabu, `/ ;Homumlanda Nguluwi mwangumchema Mhaza, lelo, mvizele kota heye komtagusa chila yumwe kwa kuwinza madito ga heye, ne kubagula. Ahyo mtumiye mhela wa hemwe uponile aha hali ujenzi kuli kwa kumdumba heye Nguluwi. K. Maandiko gangulonga, “Muwe mwelile kwa vila heni nda yelile.” v- gIla mwanguganigwa kuwa mwelile kuli madito ga hemwe geng'ha, kota vila Nguluwi yawachemeni vyoyawele Yelile. !, =Hemwe wana wa Nguluwi wawele nakinamiza, mleche kukunda ng'o kuwinza kahi maya gehile gomuwele nago mhela lomuwele hamvizelele kukomya kumlapa Nguluwi. E+  Ahyo, lelo, mwime goya ng'hatu na kikala meho kudita chinhu choneche. Muwiche majesa na kitumbila kwa hemwe kwesa kuli isungu lya Nguluwi lila wompegwa mhela Yesu Kilistu hoyokoneka. Q*  Nguluwi nakawagubulila kota mbuli azo nahaziwele za hewo wawo, ila nawagaditila mijito mbuli zao kwa chiwalo cha hetwe, gawele sambi gadamligwa kwa hemwe kulawa kwa wala wasenga wowadamlilani Mbuli Inojile kwa ludali lwa Muhe Yelile yalajizwe kulawila kilanga. Mbuli azo na wahilisi wa kilanga wangugana kuzizela. Kikala welile ') I Nawajeza kuvizela mhela wachi na hanili, mhela woyaulajile muhe wa Kilistu loyawele mgati mwa hewo, yalonjile mbuli ya magazo gomfika Kilistu na ukulu ukuya. (  Waloli wa Nguluwi nawasakula sakula na kulolalola ng'hatu, na hewo nawalavya uloli wa isungu lya Nguluwi nauwele wompegwa hemwe. c' A Kwa vila mwangubochela chonolo cha makundo ga hemwe, uwele ndo ulohozi wa ukomu wa hemwe. & /Hemwe mwangumgana, hanga hamnamona na mwangumkunda hanga hamlingumona sambi. Ahyo, mwangusangalala ng'hatu kwa usangalalo ukulu haulingusimilwa. <% sMajezo gawele chiwalo cha heye kukundiza makundo ga hemwe. Na zahabu yiyo ilingujezigwa kwa chiluli, nayo yanguwifigwa, kahi na makundo ga hemwe, gawele ganojile kusinda zahabu, igana gajezigwe, leka iwe yimile nzinzili. Aho mwiso kuwe na lutogo na ukulu na kudumbigwa zuwa lila Yesu Kilistu hoyogubuligwa. $ Msangalale kwa chiwalo cha mbuli ayo, hanga sambi, kwa hado hela, yowagana kisinza kwa chiwalo cha majezo gali vinji. # Hemwe muwele kwa makundo mwangwamilwa goya kwa mong'ho wa Nguluwi kwa chiwalo cha kubochela ulohozi ulinguya mbaka mwiso mwa mhela. 0" [na ahyo, twangubeteza kupegwa mbuli zila zinojile ziwele Nguluwi nakawawichila wanhu wa heye. Ako kilanga, kuwele mbuli azo hazikola hebu, ne kuwifigwa au kubilabila. S! !Yatogoligwe Nguluwi na Mhaza wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu! Kwa isungu lya heye likulu natupegwa ukomu unyale, leka tupegwe utumbilo uwele na ukomu, kwa kukolela kuzilipuka kwa heye Yesu Kilistu, 1  ]Kulawila katali Nguluwi Mhaza nakawazela na nakawahagula hemwe kota navyoyaganile heye yuye na mditwa wanhu mwelile kukolela mijito ya Muhe Yelile, muwe mumhulichiza Yesu Kilistu na kwelizwa na danda ya heye. Ndanguwalandilani kunoga kwa Nguluwi na kikala goya kwinji. Kitumbila kwimile nzinzili C Heni Petili mbele mtumigwa wa Yesu Kilistu, ndanguwandichila hemwe mhaguligwe na Nguluwi, muwele ngikala kota wajenzi msambaluche ako Ponto na Galatiya na Kapadokia na Asiya na Bisuniya. EHemwe wanangu, miyuse kuli kufugamila jimalukolo!{oTuvizela kahi kota Mwana wa Nguluwi koya, nakatugalila uwanzi leka tumzele Nguluwi wa kukomya, tikale mgati mwa Nguluwi wa kukomya kuli kilumba na Mwanage, Yesu Kilistu. Ayu ndo Nguluwi wa kukomya, na ayu ndo ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. fETuvizela kota hetwe twa wana wa heye Nguluwi hanga isi yeng'ha yangulongozwa na yula Mwihe. 5Tuvizela kota chila yawele mwana wa Nguluwi halingudita gehile, kwa vila Mwana wa Nguluwi, kangwamilwa na heye na yula Mwihe hodaha kumdoliza. ~uChila munhu yalingudita gohambe gamnojeze Nguluwi ndo gehile, ila hana gehile hambe gamhiliche munhu kuli kubagama. jMMunhu hoyomona mng'holoze kadita wihe wohambe wumhiliche kuli kubagama, kanguganigwa kumlandila kwa Nguluwi, na heye Nguluwi komha ukomu. Ndangulonga mbuli ayi kwa chiwalo cha wala waditile gehile, hagawele ga kubagama. Ila wabaho wihe ulingumhilika munhu kuli kubagama. Nani silonga kota mwanguganigwa kumlanda Nguluwi kwa chiwalo cha mbuli ayo. %CHeye katuhulichizaga chila hotumlanda na kwa vila tuvizela ng'hatu kota katuhulichizaga chila hotumlanda kahi tuvizela kota kotupa chila chotulingumlanda. wNatwe hatulingudumba hali Nguluwi, kwa vila twangukunda kota hotumlanda choneche kota vyoyogana heye, kotuhulichiza.  Ndanguwandichila leka muwe mvizela kota mwanawo ukomu wa mazuwa gose ne kuduma hemwe mlingukunda mli itagwa lya Mwana wa Nguluwi.  Yoneche yawelengumkunda Mwana wa Nguluwi kanawo ukomu awo, na yohambe yamkunde Mwana wa Nguluwi, kahela ukomu. Ukomu wa mazuwa gose ta Na ulolezi wuwo ndo awu, Nguluwi nakatupa Ukomu wa mazuwa gose ne kuduma na ukomu awo ndo wa mli mwanage. N Yalingumkunda mwana wa Nguluwi kanawo ulolezi awo mgati mwa heye ila yawele yohambe yamkunde Nguluwi kangumdita heye yawe mdesi, mina haukundile ulolezi yaulavile Nguluwi kwa chiwalo cha mwanage.  Twangukunda ulolezi wa wanhu, ila ulolezi wa Nguluwi una mong'ho ng'hatu na awu ndo ulolezi yaulavile Nguluwi kwa chiwalo cha mwanage. EMuhe wa Nguluwi na mazi na danda. Awa wadatu wangikundiza. 'ILelo, wabaho walolezi wadatu, \1Yesu Kilistu ndo yezile kwa mazi ga ubatizo wa heye na kwa danda ya kubagama kwa heye. Hezile kwa mazi hela, ila kwa mazi na kwa danda. Na heye Muhe kangutawiza kota ndo kukomya kwa vila Muhe ndo kukomya. Yalikohi lelo yodaha kuisumya isi? Ndo yula yalingukunda kota Yesu ndo Mwana wa Nguluwi. Ulolezi kwa chiwalo cha Kilistu n Umina chila yawele mwana wa Nguluwi kodaha kusumya isi. Natwe twanguisumya isi kwa makundo ga hetwe. X )mina kumgana Nguluwi ndo kuwinza mzilo wa heye, mzilo wa heye hauwele itunyo, | qAhi ndo vyotulinguvizela kota twanguwagana wana wa Nguluwi, ndo kwa kumgana Nguluwi na kuhulichiza mzilo wa heye,   Chila munhu yokunda kota Yesu ndo Kilistu Mlohozi, ayo ndo mwana wa Nguluwi. Chila yomgana mhaza kangumgana na mwanage kahi. q [Lelo, awu ndo mzilo woyatupele Kilistu, yalingumgana Nguluwi kanguganigwa kahi kumgana mng'holoze.B}Munhu wone yalonje kangumgana Nguluwi aku yomzudila mng'holoze, ayo munhu ka mdesi. Mina wone munhu yohambe yamgane mng'holoze yalingumona, kodaha ndaze kumgana Nguluwi yohalingumona. FHetwe twanalo igano kwa vila Nguluwi nakatugana tandi. :mHawele na igano hahela kudumba, ena, igano lya kukomya lyanguwinga kudumba kweng'ha. Lelo, munhu yalingudumba kahela igano lya kukomya, wanhu wangudumba kwa vila kuna utaguso.  Leka tikale kota Kilistu, na kikala kuli isi ayi, hamba towa na igano lyenele na towa na utumbilo kuli zuwa lila lya utaguso. SLelo, hetwe tuvizela na twangukunda igano lyoyawele nalyo Nguluwi kwa hetwe. Nguluwi ndo igano na chila munhu yalingugana wayage, kangikala kuli kilumba na Nguluwi na Nguluwi kangikala mgati mwa heye. !;Chila munhu yalingulonga kwa mlomo wa heye kota Yesu ndo mwana wa Nguluwi, Nguluwi kangikala mgati mwa munhu ayo, na heye kangikala mgati mwa Nguluwi. gGHetwe tona na kuwalonjela wanji kota Mhaza nakamlajiza Mwanage yawe Mlohozi wa wanhu wa isi. / Twanguvizela kota twangikala kuli kilumba na heye, na Nguluwi kangikala mwa hetwe, kwa vila heye nakatupa Muhe yalingikala mgati mwa hetwe. ) Kuduhu munhu mina yawele yamonile Nguluwi ng'o, ila wone tigane, Nguluwi kangikala mgati mwa hetwe na igano lya heye lyenela mgati mwa hetwe. Z- Wang'holozangu, wone Nguluwi nakatugana ahyo, lelo, natwe twanguganigwa kigana. 8~i Igano lya kukomya ndo ali, haiwele kota hetwe natwali tumganile Nguluwi, ila heye nakatugana na nakamlajiza Mwanage yawe nhambiko ya uhanyisi kwa kutulavila gehile ga hetwe. z}m Nguluwi nakalajila igano lya heye kwa kumlajiza Mwanage wa udewele muisi, leka tuwe na ukomu kwa kukolela heye. M|Munhu yalihela igano halingumzela Nguluwi, mina Nguluwi ndo igano. {Wang'holozangu, tigane, mina igano lyangulawa kwa Nguluwi. Chila munhu yawele na igano ndo mwana wa Nguluwi na kangumzela Nguluwi. kzOIla hetwe twa wanhu wa Nguluwi. Munhu yalingumzela Nguluwi kangutuhulichiza, munhu hawele wa Nguluwi hotuhulichiza ng'o. Lelo, kwa nzila ayo toweza kuvizela vili vinji hali Muhe wa kukomya na muhe wa udesi. Nguluwi ndo igano ry]Hewo waloli wa udesi wangulonga mbuli za isi, nayo isi yanguwahulichiza kwa vila hewo ndo wanhu wa isi. 8xiIla hemwe wana wa heni, hemwe ndo wana wa Nguluwi na muwasumya awo waloli wa udesi, mina Muhe Yelile yawele mgati mwa hemwe kana ludali kusinda Limazoga liwele lya isi. FwIla munhu yoneche yohambe yamkunde Yesu ahyo, kahela ayo Muhe wa Nguluwi. Munhu ayo kana muhe yawele ndo mng'honyo wa Kilistu, namwe namina muhulika kota kanguya na sambi mina koya muisi. $vAAyi ndo nzila ya kuvizela kota munhu yawele na Muhe wa Nguluwi. Chila yalingukunda kota Yesu Kilistu nakoya kawa munhu, munhu ayo kanaye Muhe wa Nguluwi. Hu Wang'holozangu, mleche kukunda chila munhu yalingulonga kana Muhe wa Nguluwi, ila mumjeze kota munhu ayo kangulongozwa na Muhe wa Nguluwi ama hebu, mina waloli wenji wa udesi walawila muisi. ktOYalinguhulichiza mzilo wa Nguluwi kangikala kuli kilumba na Nguluwi na Nguluwi kangikala kuli kilumba na heye. Kwa kukolela Muhe Yelile Nguluwi yatigalile, hetwe twanguvizela kota Nguluwi kangikala kuli kilumba na hetwe.dsAMnzilo wa heye ndo awu, kumkunda Mwanage Yesu Kilistu na kigana kota vyoyatulajize hetwe. r{na kubochela kwa heye choneche chotulingulanda, mina twanguhulichiza mzilo wa heye na kudita gala galingumnojeza heye. qq[Wang'holozangu, wone nhumbula za hetwe zahela nongwa kwa hetwe, twahela cha kudumba hali Nguluwi, +pOIla hanga wone nhumbula za hetwe zangututagusa kwa wihe, tuvizela kota Nguluwi ndo mng'hangala kusinda nhumbula za hetwe na kahi heye kanguchizela chila chinhu. joMAhyo ndo vyotudaha kukomya kota hetwe twamumo kuli kukomya na hatuwa tudumba hali Nguluwi. nWanangu, igano lya hetwe lileche kuwa ulonzi hela, ila liwe lya kukomya na kulajilwa kwa madito. Kutanganika kwa hetwe hali Nguluwi 6meLelo, munhu wone yawe na lufufu lwa aha muisi, hamba yamone mng'holoze yawele na nongwa, ila heye yawe na nhumbula igagadale, koweza ndaze kulonga kota kangumgana Nguluwi? FlHetwe tuya kuvizela igano ndo choni, kwa vila Kilistu nakaulavya ukomu wa heye kwa chiwalo cha hetwe. Natwe vivila twanguganigwa kulavya ukomu wa hetwe kwa chiwalo cha wang'holozetu. !k;Chila munhu yalingumzudila mng'holoze ndo mkopolaji, namwe mwanguvizela kota mkopolaji yoneche yula kahela ukomu wa mazuwa gose ne kuduma mgati mwake. CjHetwe tuvizela kota mina tukola kulawila kuli kubagama na kwinjila kuli ukomu kwa vila twanguwagana wang'holozetu. Munhu yalihela igano kangupona yebatililwe kulii ludali lwa kubagama. Ki Lelo, wang'holozangu, mleche kububuwala aho isi hoiwalema hemwe. Th! Tuleche kuwa kota Kaini nayawele kwa kulongozwa na yula Mwihe, nakamkopola mng'holoze Abeli. Na lekachoni nakamkopola? Kwa vila madito ga heye nagali gehile, ila gala ga mng'holoze nagali gatanganiche! Ug# Na awu ndo usenga womuhuliche kulawila mwaluko, twanguganigwa kigana! =fs Ila munhu yoneche halingudita mbuli zitanganiche, ama halingumgana mng'holoze, ayo hawele mwana wa Nguluwi. Ahi ndo vyotudaha kuvizela wana wa Nguluwi na wana wa Limazoga. Migane #e? Chila yawele mwana wa Nguluwi holutilila kudita gehile, mina ukomu unyale wa Nguluwi wa mgati mwa heye, hodita gehile kwa vila heye ka mwana wa Nguluwi. #d?Kwa vila yalingudita gehile ndo wa Limazoga, mina Limazoga lidita gehile kulawila mwaluko. Ila Mwana wa Nguluwi nakoya muisi kuwifya mijito ja Limazoga. 8ciLelo, wanangu, mleche kukunda kuhadigwa na munhu yoneche. Munhu yalingudita ganojile, kangoneka kangudita galingumnojeza Nguluwi kota heye Kilistu vyoyawele ngumnojeza heye. b+Lelo, chila yalingikala kuli kilumba na Kilistu halingudita gehile, ila chila munhu yalingudita gehile na hamuwene ne hado na kumzela Kilistu. jaMMwanguvizela kota Kilistu nakoya kusa gehile ga hetwe, na mgati mwa heye kuduhu gehile goneche. `{Chila munhu yalingudita gehile, kangubena ilajizo lya Nguluwi, mina kudita gehile ndo kubena malajizo ga Nguluwi. _wChila munhu yawele na utumbilo awu kuli Kilistu, kochihovuga yawe yelile kota heye Kilistu vyoyawele yelile ng'hatu. V^%Wang'holozangu wondiwaganile, hetwe twa wana wa Nguluwi sambi, ila ing'hali hainakoneka goya ndaze vyotuwa. Ila tuvizela kota mhela Kilistu hoyokuya kahi, tochiwhana na heye kwa vila tomona vila vyoyali. 8] kMlole lelo, Mhaza navyoyatuganile lukami mbaka twanguchemigwa wana wa Nguluwi! Twangukomya ndo vyotuli. Ndo mina wanhu wa isi hawatuzelele hetwe, kwa vila haumzelele Nguluwi. \7Mvizela kota Kilistu kangumnojeza Nguluwi ng'hatu, lelo, mwanguganigwa kuvizela kahi kota chila munhu yalingudita ganojile ndo mwana wa Nguluwi.$[AEna, mowana, lelo mikale mgati mwake leka mhela hoyolawila tuwe tikale ne kudumba ne kuwa na chinhu cha kivisa kwa soni zuwa lya kuya kwa heye kahi. `Z9Ila, kwa ubanzi wa hemwe, Kilistu nakawajidila mafuta kwa Muhe wa heye. Na wone Muhe Yelile yalutilile kikala mgati mwenu, hamlingugana kulanguswa na munhu yoneche. Mina heye kanguwalangusani chila chinhu, na malanguso ga heye ndo ga kukomya hagawele ga udesi. Lelo, mibatilile malanguso ga ayo Muhe Yelile na kupona kuli kilumba na Kilistu. ZY-Ndiwandichila aga kwa chiwalo cha wala wanhu walingugana kuwajiliza hemwe. QXAchi ndo Kilistu choyalagane na hetwe, ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. XW)Lelo, usenga ula womuhuliche kulawila mwaluko na wikale mnhumbula mwenu. Wone usenga awo womuhuliche kulawila mwaluko uchikala mgati mwenu, lelo, mochikala mazuwa gose kuli kilumba kwa Mwana na Mhaza. VMina munhu yoneche yalingumbeza Mwana kangumbela kahi Mhaza, na munhu yoneche yalingumkunda Mwana, kangumkunda Mhaza kahi. 4UaMdesi ndo yalikohi? Ndo yula yalingulema kota Yesu hawele Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi. Munhu wa hino ndo mng'honyo wa Kilistu, kangumbeza Mhaza na Mwana. T/Lelo, ndanguwandichila, haiwele kwa vila hamuuzelele kukomya, ila kwa vila mvizela, na kahi mvizela kota udesi woneche haulingulawa mli kukomya. ^S5Ila hemwe, namjidilwa Muhe Yelile na Kilistu, na ahyo muizela kukomya ng'hatu. ^R5Wanhu awo woka kulawila kwa hetwe, kwa vila kwa kukomya nahawawele wa hetwe na ndo mina nawatuleka. Wone nawawe wa hetwe, wahaponile hamwe na hetwe, ila kuka kwa hewo, kwangulajila kota nahawawele wa hetwe ng'o. 3Q_Mowana, kuduma kwa habehi! Mina mhulika kota mng'honyo wa Kilistu kanguya, na sambi wang'honyo wenji wa Kilistu mina woya, na ahyo tuvizela kota kuduma kwa habehi. P%Isi hamwe na vinhu vyeng'ha vilinguganigwa vyangukola, ila munhu yalingudita vyoyogana Nguluwi, kangikala mazuwa gose. Mng'honyo wa Kilistu OOVinhu vyeng'ha vya isi, maya gehile ga lukuli na vinhu vyeng'ha walinguvyona wanhu nakuvigana na kidaya kulinguya kwa kuwa na lufufu, vyeng'ha avyo havilingulawa kwa Mhaza, ila vyangulawa kwa isi. wNgMleche kuigana isi na vinhu vyoneche vya isi ino. Munhu yalinguigana isi, howeza kumgana Nguluwi Mhaza. M)Ndanguwandichilani hemwe wana kwa vila mumzela Mhaza. Ndanguwandichilani hemwe wahaza kwa vila mumzele heye nayawele baha kulawila mwaluko. Ndanguwandichilani hemwe wasongolo na wahinza kwa vila mna mong'ho, ulonzi wa Nguluwi wa mgati mwenu na mumsumya yula mwihe. ,LQ Ndanguwandichilani hemwe wahaza kwa vila mumzela heye nayawele baha kulawila mwaluko. Ndanguwandichilani hemwe wasongolo na wahinza kwa vila mumsumya yula mwihe. pKY Ndanguwandichila hemwe wana kwa vila gehile ga hemwe gosigwa kwa gala gaditigwe na Yesu Kilistu. J Ila yalingumzudila mng'holoze kamjiza, kangujenda mjiza, na havizelele kohi koyoluta, mina jiza limdita yawe hambe yalole. I{ Munhu yoneche yalingumgana mng'holoze kamlumuli, na kuduhu choneche mgati mwa heye chimdita munhu yunji kudita gehile. rH] Munhu yoneche yolonga kota kamumo mlumuli, ila kangumzudila mng'holoze, munhu ayo yang'hali mjiza. CGLelo ahyo, mzilo awu, wondinguwandichilani ndo unyale, na wangukomya vyoulingoneka mgati mwa Kilistu na mgati mwenu kahi. Mina jiza lyanguka, na lumuli lwa kukomya lwaluka kubunguzuka. 8FiWang'holozangu, mzilo awu wondilinguwandichilani hauwele unyale ndo wuwula wa katali nawomwali nawo kulawila mwaluko. Mnzilo awo wa katali ndo ula usenga nawomuhuliche. Ewmunhu yoneche yolonga kota kelumba na Nguluwi, heye kanguganigwa kikala kota navyoyekale Yesu Kilistu. Mnzilo unyale 3D_Ila munhu yoneche yalingibatilila ulonzi wa Nguluwi, ayo ndo yawele na ligano ng'hatu lya Nguluwi mgati mwake. Hino ndo vyotudaha kuwa tukomya kota twangilumba na heye, C Munhu hoyolonga kota kangumzela, ila halinguhulichiza malajizo ga heye, munhu ayo ndo mdesi, na kahela cha kukomya mgati mwake. MBHotuhulichiza malajizo ga Nguluwi, towa tukomya kota tumzela. {AoKilistu ndo nhambiko ilingulavya gehile ga hetwe, hagawele gehile ga hetwe hela, ila kahi gehile ga isi yeng'ha. =@ uWanangu, ndanguwandichilani mbuli azi, leka mleche kudita gehile. Ila wone ilawile munhu yadite wihe, twanaye yumwe yalingutulandila kwa Mhaza, ndo heye Yesu Kilistu yatanganiche. t? c Hotulonga kota hatuditile gehile, towa tumditile Nguluwi mdesi, na ulonzi wa heye hauwele mgati mwetu.#> A Ila hotukunda kota tudita wihe, lelo, Nguluwi ndo wa kitumbila yalingudita ganojile, heye kotusila gehile ga hetwe na kutuhovuga wihe weng'ha wotuditile. j= OHotukunda kota hatulingudita wihe, twangibada twetwe baha, na kukomya hakuwele mgati mwetu. )< MIla hotuchikala kuli lumuli, kota na heye vyoyali kuli lumuli, lelo, towa hamwe twetwe baha na danda ya heye Yesu Kilistu, Mwanage yangutuhovuga wihe wa hetwe. p; [Hotulonga kota twahamwe na heye na baho twangikala mjiza, hatuwa tulonga tukomya kwa ulonzi na madito. : )Lelo, mbuli yotuihuliche kulawila kwa heye Yesu na yotulinguwadamlilani ndo ayi, Nguluwi ndo lumuli na kuduhu jiza lyoneche mgati mwake. d9 CTwanguwandichila hemwe mbuli azi leka tumemezwe na kusangalala ng'hatu. Nguluwi ndo lumuli #8 ALotuchiwene na kuhulika ndo tuliwanguwadamlila hemwe kahi, leka namwe muwe hamwe na hetwe kuli kikala hamwe tuwele nako na Mhaza na Mwanage Yesu Kilistu. 37 aUkomu awo loulawile, hetwe natuwona na sambi twangulonga mbuli zake na kuwalonjelani mbuli ya ukomu awo wa mazuwa gose ne kuduma uwele kwa Mhaza na lowilajile kwa hemwe. ?6 {Twanguwandichilani hemwe, mbuli ya ulonzi ulingigala ukomu, nayawele kulawila mwaluko. Hetwe tumhulika na kumona kwa meho ga hetwe baha, natumlola na kumibata kwa moko ga hetwe baha. N5Igano lyangu liwe kwa hemwe kuli kilumba hamwe na Kilistu Yesu.=4uKunoga kwa heye Mkulu Yesu uwe hamwe na hemwe. J3 Yoneche halingumgana Mkulu, na yapanjilwe. Mkulu wa hetwe, uye! O2Heni, Paoli, ndanguwalamseni hondikwandika kwa moko gangu heni. b1=Wang'holozenu weng'ha aha wanguwalamsani. Namwe milamse kwa kulajila igano lya Kilistu. `09Chilundo cha wanhu weng'ha wa Nguluwi wa Asiya wanguwalamsani, Akula na Pilisika hamwe na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu weng'ha wawele hakaye hawo wanguwalamseni ng'hatu kwa kilumba hamwe na Mkulu. c/?Wasindamiza muhe wa heni na wa hemwe kahi, leka hino inoga muwe muwazela wanhu kota awa. .yNdangusangalala ng'hatu hambi Stefanasi na Fotunato na Akaiko woya, wadinya hala hali hagazi kwa kuka kwa hemwe. l-Qmuwakunde wanhu kota awo, na ulongozi wa chila munhu yalingudita mijito na kitanza hamwe na hewo. L,Wang'holozangu, muizela nhanzi ya Stefanasi, hewo na wanhu waluche ng'hatu kukunda Ukilistu hala Akaya, na welavya kuwa vitumagwa kwa wanhu wa Nguluwi. Ndanguwadedeza hemwe wang'holozangu, 4+cChila chomdita chiwe chididikwa kwa igano. V*% Miwiche goya, mwimilile kuli kukunda, muwe wasugu na muwele na ludali. D) Kwa mbuli ya mng'holozetu Apolo, ndimdedeza ng'hatu yoye kwa hemwe hamwe na wang'holozetu wanji, Ila halingugana kuya ng'hatu sambi leka kokuya hala howa na mhumhu. Ulonzi wa mwiso n~~2}||{Uzyxxkxvvvv-uutsrrqponnmllckjjihhkgTffUedd cSbb%`__k^u]]$\]\ [ZZBYXWWrWVrUU,TSRRR5QQrPP`OO,NMM#LKKJLIIbHHGGFF.EDDxCCBBuAA@@@C@???\>S>==j<<<&;K:99'88H76~544!3V221*0q//).--,,b++{**&)N(((''u&&%$$J##"X!!M 'kP  h%l<Sx) d , <== k<ObHihyo na madito ganojile gangoneka hazelu, na gala hagali ngoneka hazelu hogoweza kuvisigwa.;!bGehile ga wanhu wanji gangoneka hazelu lowang'hali hilikwa kuli utaguso. Ila gehile ga wanji gokoneka hala howohilikwa kuli utaguso. :!bKulawila sambi, uleche kung'hwa mazi hela, ila ung'we divai nyindo kwa chiwalo cha munda wa hegwe, kwa vila kwangugula baho na baho. 69ebUleche kumdita munhu yawe chilongozi himahima kwa chiwalo cha kuwa chitumagwa wa mkulu. Uleche kihanza kuli gehile ga wanhu wanji, ila wikale welile kwa kumnojeza Nguluwi. n8UbNdangukulajiza hali Nguluwi, hali Kilistu Yesu na hali wahilisi wa kilanga welile, mibatilile malajizo aga ne kuleka ne limwe, kahi uleche kumzudila munhu na uleche kumganilila munhu yoneche kwa chila chinhu choulingudita. Q7bWala wawele ngudita gehile wang'hanuchilwe hazelu, leka wanji wadumbe. 6bUleche kukunda kubochela nongwa ya sekulu yalingulongoza chilundo cha walingukunda, wone hayalavigwe ulolezi wa wanhu weli au wadatu. 15[bNa kahi Maandiko Matakatifu gangulonga, “Uleche kudinya mlomo wa isenga houdita mijito ya kupulula nhyule za uhemba.” Na kahi mkola mijito kangulapigwa kulipigwa. 24]bVilongozi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, wanguganigwa wapegwe vinhu keli ng'hatu, nawo ndo wala wawele ngikangaza ng'hatu kuli kudamla na kulangusa. K3bIla wone mamo yalingukunda yalinawo wang'holoze wafililwe na walume, kangulapigwa kuwatanza, leka yaleche kuchilechela chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, kudita mijito ayo, leka chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu chidite mijito ya kuwatanza wala wadala wanji wafililwe na walume walihela utanzi woneche ula. ^25bMina wadala wahinza wafililwe na walume wawo, wanji wagaluka na kuliwinza Limazoga. =1sbAhyo nangana wadala wahinza wafililwe na walume waholeche, wawe na wana na kulolela ng'handa za hewo leka yehile yaleche kuwa na mhumhu ya kulonga mbuli yihile ya kutulapa hetwe. 01b Wadala wafililwe na walume wangilangusa kufanda kota wagata, hewo wangwaluka kwajiliza mhela wa hewo kwa kubemela ng'handa mbaka ng'handa, kahi chihile ng'hatu wangwaluka kuwaheha wanhu, na kiyinjiza kuli mbuli za wanhu wanji, kuno wolonga mbuli zila zohawalapigwe kulonga. \/1b na hewo wokoneka wahela makundo kwa chiwalo cha ilagano lya hewo lya aho mwaluko. .3b Uleche kuwandichiza wadala wahinza wafililwe na walume, hanji wone maya ga hewo ga lukuli gowa wogana waholeche kahi, wogaluka na womleka Kilistu, |-qb na yawe munhu yawele ngulonjigwa goya na wanhu kwa madito ganojile, yawalelile wana wa heye goya, yawabochele wajenzi haluga hake na yawahovuje magulu wanhu wa Nguluwi na yawatanze wanhu nawawele na magazo na yekangaze kudita mbuli zinojile. ,b Uleche kumwandika mchitabu mdala yafililwe na mlume, yoneche yawele na ukulu wa mihela makumi sita. Kahi yawe yaholeche kamwe hela, A+{bWone munhu hambe yawalole goya wanhu wa nhanzi ya heye, ng'hatu wala wanhu wa haluga hake, lelo, munhu ayo kabela makundo, na ndo keha ng'hatu kusinda munhu yohambe yamkunde Kilistu. L*bUwalonjele wanhu awa wadite ago, leka waleche koneka wana nongwa. ) bIla mdala yafililwe na mlume wa heye, yalingugana kikala kuli ukomu wa unojenoje, ayo ndo kota kabagama, hanga yang'hali mkomu. &(EbMdala yafililwe na mlume ng'hatu, yalihela munhu wa kumtanza, kamwichila Nguluwi utumbilo wa heye na kulutilila kulanda Nguluwi yamtanze nechilo na nemisi. ?'wbIla mdala yafililwe na mlume na yawele na wana au wazukulu, awo yanguwalapa kilangusa na kukola gala galinguwalapa hewo welanguse kudita gala galingumnojeza Nguluwi kwa lukolo lwa hewo na kuwahilulila ganojile wahaza wa hewo na wasekulu wa hewo gowawaditile aho mwaluko, ahyo ndo mbuli ilingumnojeza Nguluwi. ]&3bMuwahulichize wadala wafililwe na walume wa hewo, wawele hela utanzi woneche. m%Sbna hewo wadala wawele wakulu kota maiwako na wahinza kota walumbuzo, wiyamile kuli kwela kweng'ha. v$ gbUleche kumng'hanuchila sekulu, ila ulonje na heye kota mhaza wa hegwe. Uwaditile wasongolo kota wang'holozo, -#SbWilolele ng'hatu mbuli za hegwe na malanguso ga hegwe. Ulutilile kudita ago, mina houdita ahyo, kochilohola gwegwe baho na kuwalohola wala walingukuhulichiza.|"qbWijese ng'hatu kwa mbuli azo zeng'ha, na wikangaze kuli kugadita leka kwinuka kwa hegwe koneche na wanhu weng'ha. 5!cbUleche kubeza yila ndolendole ya chimuhe iwele mgati mwa hegwe, kwa kukolela usenga wa waloli hala nhing'hano ya wasekulu ya wanhu walingumkunda Kilistu lowakutambichize. l Qb Mazuwa gose ulutilile kuwasomela wanhu Maandiko Matakatifu, kudamla na kulangusa mbaka hondikuya. Pb Uleche munhu yoneche yakubeze kwa vila hegwe kwa msongolo, ila wikangaze uwe wakwijizwa kwa walingukunda, kuli ulonzi wa hegwe na madito ga hegwe na igano na makundo na ukomu ulingumnojeza Nguluwi. I b Ulanguse mbuli azo na uwahimilize wanhu wadite mbuli azo. H b Hetwe twangikangaza na kukola mijito kwa kupajila, kwa vila tumuwichila utumbilo wa hetwe Nguluwi yawele mkomu na yawele ndo mlohozi wa wanhu weng'ha, na ng'hatu wala walingumkunda Kilistu. J b Ulonzi awo ndo wa kuvumilwa ng'hatu na wanguganigwa kukundigwa. EbKigololagolola vitomo vya lukuli vyangututanza lukami, ila kizoweza kikala kwa kumnojeza Nguluwi kwa chila chinhu kunoga lukami, mina kwangilagana ukomu wa sambi na ukomu ulinguya hamba. bIla hegwe Timoteyi, uleme ndano zila zohaziwele za Nguluwi na za chipoka. Wizoweze kikala kuli ukomu ulingumnojeza Nguluwi. =sbWone uwapa malajizo ago wang'holozo, kowa chitumagwa yanojile wa Kilistu Yesu, ulutilila kukula chimuhe kwa ulonzi wa makundo na malanguso gakukomya, gala hegwe goulanguswe. .Ubkwa vila ulonzi wa Nguluwi na kulanda kwanguchidita chinhu achi chikundigwe hali Nguluwi na makundo ga kukomya goulingugawinza. Chitumagwa yanojile wa Yesu Kilistu wbChila chinhu choyachiumbile Nguluwi chinoga, kuduhuli chiwele kulemigwa, wone vibocheligwe kwa kuta malumbo Nguluwi, s_bWanhu awo wangulangusa kota vibi kihola na wanguwalemeza wanhu kulya vilyo vinji. Ila Nguluwi nakalumba vilyo vila leka wanhu wawele wamkundile na kuvizela kota wangukomya walye chila chinhu choyachilumbile kwa kuta malumbo Nguluwi. (IbMalanguso ago gangwenezwa na wanhu wawele wahadi na wadesi, ludali lwa hewo lwa kuhagula ganojile na gehile ubagama kota vila usomigwa kwa chiluli cha lyuma.  #bMuhe Yelile kangulonga ne kuvisa kota, mhela wa mwiso wanji wochibagula na makundo, wohulichiza muhe yalinguhada na malanguso ga Limazoga. DbKuduhuli kuuzauza kuli uviso wa kukunda kwa hetwe.Heye nakalawila yewhanile na munhu,
nakoneka na Muhe Yelile nakamlajila kota kakundigwa hali nguluwi.Nakoneka na wahilisi wa kilanga.Nakadamligwa hagati ha isi yeng'ha.Nakakundigwa honeche hali isi,
nakaholigwa kilanga kwa Nguluwi.ObIla wone wang'hawize, lyandiko ali lyokuzelesa ndaze vyotuting'hana twetwe baha hali wanhu walingumkunda Kilistu, wawele ndo wanhu wa Nguluwi yawele mkomu na yawele ndo izengo na msisi wa kukomya. jMbLondikwandichila lyandiko ali ndangitumbila kota ndokuya kukona hegwe mhela wuwu wa sambi. U#b Mina walingudita utanzi wa hewo goya, wanguwadita wanhu wanji wawahulichize na woweza kwima nzinzili ne kudumba kuli makundo ga hewo kwa kilumba na Kilistu Yesu. Kukomya kugubuligwe kwa makundo ga hetwe s_b Mtanzi kanguganigwa yawe mlume wa mdala yumwe na yalingulola goya lukolo lwa heye na kulola goya wanage. 5cb Hiho, wadala nawo yanguganigwa wawe na madito ganojile ng'hatu na walingutogoligwa na wanhu na waleche kuwa wahesi na walingidima ila wawele kukundigwa kuli chila chinhu. j Mb Leka tandi wajezigwe na hamba wone woneche walihela wihe kwa hewo, lelo hewo wadite mijito ayo. O b Wanguganigwa wawe webatilile ng'hatu kukomya kuli mgati mwa makundo. 5 cbWatanzi, vivila wanguganigwa wawe wanhu walinguhulichiza ng'hatu, waleche kuwa wadesi, wawe wanhu wawele hambe wagale ama wabuhu wa sendi zipaligwe kwa nzila yihile. C bKanguganigwa kahi yawe munhu yalinguhulichizwa na wanhu weng'ha wa Nguluwi, yaleche kugwa kuli kubaswa soni na kugwila kuli idiwa lya Limazoga. Watanzi kuli wanhu walingumkunda Kilistu bHeye halinguganigwa yawe munhu yamkundile Kilistu mhela wuwu, yaleche kidaya na kutagusigwa kota vila Limazoga navyolitagusigwe. )bMina wone munhu hambe yaweze kulongoza goya ng'handa ya heye, koweza ndaze kuchilongoza chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha Nguluwi? +ObYanguganigwa yawe munhu yawele nguweza kulongoza goya ivyazi lya heye, na yawadite wanage wekale kwa kusindamala na wawele na madito ganojile kwa wanhu weng'ha. bYaleche kuwa yogala na yotowa wanhu, ila yawe yaholondale, yawele ngugana kikala goya na yaleche kuwa munhu wa kugana sendi. bIla, chilongozi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, kanguganigwa yawe munhu yalihela nongwa yoneche na kanguganigwa yawe na mdala yumwe hela na yalingidima yuye na yalingikala goya na wanhu na luhala na yaleche kuwa mbuhu na yodaha kulangusa. l SbUlonzi awu wa kukomya, munhu yawele ngugana kuwa vilongozi wa chilundo cha walingukunda wakilistu. ucbIla mdala koloholigwa kwa kuponda wana, wone yekale kuli makundo na igano na kwela na madito ganojile.]3bNa haiwele Adamu yahadigwe, ila mdala ndo yahadigwe, nakenjila kuli kudita gehile. 7ib Mina Adamu na kalumbigwa mwaluko, hamba Hawa. ucb Heni hambe ndimkundize mdala yamlanguse ama yamkalile kumutwi mlume, kanguganigwa yekale yenyamalile tulu. ^5b Wadala wanguganigwa wekale wanyamalile tulu na wawe wohulichiza mhela wa kilangusa. c~?b ila kwa madito ganojile kota vyoiwele nguganigwa kwa wadala wawele ngumfugamila Nguluwi. T}!b Vivyo du, wadala wavale mivalo jilingukundigwa hali wanhu, hamwe na madito ganojile na haiwele kwa kinoliga kwa kudalanga mnvili na kinoliga kwa zahabu na lulu na nguwo zilinguguligwa kwa sendi nyinji, |%bLelo, ndangugana homting'hana walume wawele na nhumbula zelile, ndo wenule moko howolanda kwa Nguluwi, ne kuzudila na walihela ibamba. 7{gbKwa chiwalo acho, heni nandajizigwa ndiwe chitumagwa na mdamla wa wanhu hawawele Wayahudi, ndiudamle usenga wa makundo na kukomya. Ndangulonga ndikomya, hambe ndonje udesi! ezCbyangoneka kota ulolezi kwa mhela utanganiche, Nguluwi kangugana kuwagombola wanhu wa heye. |yqbMina kakuko Nguluwi yumwe, na kahi kakuko yumwe yawele nguwahanyisa wanhu na Nguluwi, munhu ayo ndo Yesu Kilistu, Hx byawele ngugana wanhu weng'ha waloholigwe na kuvizela kukomya. PwbMbuli ayi inoga na lyangukundigwa na Nguluwi yawele Mlohozi wa hetwe, 1v[bna muwalandile Wandewa kwa Nguluwi na weng'ha wawele mli ulongozi, leka tuwe twikale mli ukomu uholile na kikala goya hamwe na kumdumba Nguluwi na vyoulingikala goya. Iu bUng'hali kudita chinhu choneche chila, mumlande Nguluwi kwa gala gomlingugana na kumfugamila Nguluwi na kuwalandila wanji na kuta malumbo, zilavigwe kwa Nguluwi kwa chiwalo cha wanhu weng'ha, #t AbHali hewo ndo Humenayo na Alekizanda wondiwagazila kwa kuwalechela weting'hane na ludali lwa Limazoga, mbuli ayi yowalangusa waleche kumliga Nguluwi. s bna ibate makundo ga hegwe na kudita ganojile. Wanhu wanji hawahulichize kutanganika kwa hewo na ahyo nawagawifya makundo ga hewo. 5r ebMwanangu Timoteyi, ndangukupa ilajizo alino kwa mbuli ya uloli woulonjigwe katali kwa chiwalo cha hegwe. Uhole ulonzi awo viwe vinhu vya hegwe vya kitowela vita goya, 5q ebKwa heye yawele Mndewa wa mazuwa gose, yawele hambe yabagame na hambe yoneche na yawele Nguluwi yaliyeng'ha, kwa heye viwe lutogo na ukulu mazuwa gose na mazuwa gose! Ena. ap =bila Nguluwi na kambonela isungu, leka, Kilistu Yesu yalajile kwimilila kwa heye kweng'ha kwa heni mbele na gehile kusinda weng'ha, kota kiwhana kwa wala weng'ha wowa hamba womkunda na kubochela ukomu wa mazuwa gose. Jo bUlonzi awu ndo wa kukomya na kukundigwa, na kahi wanguganigwa kukundigwa ng'hatu, Kilistu Yesu nakoya muisi kuwalohola wawele na gehile. Na heni nani ndina gehile ng'hatu kusinda hewo weng'ha, vn gbIla Mkulu wa hetwe nakamha isungu lya heye kwa winji, nakhama makundo na igano kuli kilumba na Kilistu Yesu. Gm  b Aho katali heni nandimliga na kumgaza na kumditila mbuli zihile ne kona isungu. Ila Nguluwi nakambonela isungu, kwa vila nandali hela makundo, ahyo, nandita ago nekuvizela chondali ndikola. Ml b Ndanguta malumbo Mkulu wa hetwe Kilistu Yesu mlohozi yamhele ludali kwa chiwalo cha mijito ja heni. Ndanguta malumbo kwa kumbona heni kota nhanganiche, nakanhyagula ndiwe chitumagwa wa heye. "k ?b Kwa wanhu malanguso ago gangoneka kuli Mbuli Inojile ya ukulu wa Nguluwi yalingutambichiza na iwele heni mhegwa ndiidamle. Lutogo lwa isungu lya Nguluwi bj ?b Malajizo gawichigwa kwa chiwalo cha wahozolomo na walinguwasa na walume wayao na wawele nguwaguza wanhu na wadesi na wawele ngulavya ulolezi wa udesi ama wawele ngudita choneche chiwele vinji na malanguso ga kukomya. ii Mb Ila twanguvizela kota malajizo ga Musa hambe gawichigwe kwa chiwalo cha wanhu wanojile, ila kwa chiwalo cha wanhu wehile na wanhu hambe wamkunde Nguluwi na wanhu hambe wamfugamile Nguluwi na wanhu wawele na gehile na wala hawelile na wanhu hawamzelele Nguluwi na wanhu wawele nguwakopola wahaza wa hewo na wamai zao, ama wawele ngukopola woneche wala. Zh /bTuvizela kota malajizo ndo ganoga, vyoilingukundigwa kota vyoilinguganigwa. g  bWangugana wawe walangusa wa Malajizo ga Musa, ila hambe wavizele ulonzi wa hewo wawo wowalingulonga au mbuli yowawele ngukunda. Of bWanhu wanji wahadigwa na kuhinduchila ndonga zohaziwele zitanganiche. e bChiwalo cha mzilo awu ndo kigala igano liwele ngulawila kuli nhumbula ilihela nongwa na kugana kudita ganojile na makundo ga kukomya. Md bWalonjele weleche na zila ndano zowawele ngulonga na mbuli zilikuduhu za lung'hongola lwa wasekulu, luwele ngigala hela ibamba, hazilinguwazenga wanhu kuli mijito ya Nguluwi izeleche kwa makundo. Ndangugana wikale ako Efeso, walonjele kota vyondikulandile vyonandali ndiluta Makedoniya. Wakuko wanhu wamwe ako wawele ngulangusa malanguso ga udesi. Muwalemeze wanhu awo. Wb )bndangukwandichila hegwe Timoteyi mwanangu ng'hatu kuli makundo. Ndangukulandila kwa Nguluwi Mhaza na Kilistu Yesu Mkulu wa hetwe yakupe utambichizo na isungu na kikala goya. Makanyo kuli malanguso ga udesi a {bHeni nda Paoli, chitumagwa wa Kilistu Yesu kwa ilajizo lya Nguluwi mlohozi wa hetwe na Kilistu Yesu tuwele ngitumbila, I` NIsungu lya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu liwe na hemwe.s__NNdanguwalajizani kwa itagwa lya Mkulu, muwasomele lyandiko ali wanhu weng'ha walingumkunda Kilistu. O^NMuwalamuse wang'holozenu weng'ha kwa igano na kwa kiyamba moko. E]NWang'holozangu, mtulandile kwa Nguluwi na hetwe kahi. L\NHeye yalinguwachema hemwe kodita ahyo, kwa vila ndo wakukundigwa. [NHeye Nguluwi yalingutudita tikale goya, yawahovuje ng'hatu kwa chila nzila na kwamila ukomu wa hemwe weng'ha, uwele ndo muhe na nhumbula na lukuli lwa hemwe, leka moneche mlihela nongwa yoneche mhela wa kuya kwa heye Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. 3ZaNna mikale kutali na chila chinhu chihile. BYNIla mjeze chila chinhu na mgakunde gala gawele ganojile, 6XgNmleche kubeza usenga ulingulawa kwa Nguluwi. 0W[NMleche kulemeza mijito ya Muhe Yelile, zVmNna tute malumbo kuli chila mbuli. Ago ndo yalingugana Nguluwi kuli ukomu wa hemwe kuli kilumba na Kilistu Yesu. &UGNmumlande Nguluwi chila zuwa, &TGNMsangalale mazuwa gose, .SUNMloleleni munhu yoneche yaleche kumhilusila muyage wihe kwa wanhu wawaditile wihe, ila majesa ga hemwe gawe kiditila ganojile na kuwaditila wanhu weng'ha ganojile. -RSNWang'holozangu, twanguwalandani muwakanye wagata, muwakangaze nhumbula wanhu wawele wazunwa na muwatanze wanhu wawele ng'hochele na muwemilile wanhu weng'ha. wQgN Muwe mtanganiche ng'hatu na kuwalajila igano kwa mbuli ya mijito yowalingukola. Muwe mikala goya hali hemwe. P#N Wang'holozangu, twangukulandani muwahulichize vilongozi wa hemwe, wala walinguwalongoza na kuwakanya kuli ukomu kwa kilumba na Mkulu. sO_N Ahyo mikangaze nhumbula hemwe kwa hemwe na kitanza kota vyomlingudita sambi. Makanyo ga kuduma na ulamso wNgN yula nayabagame kwa chiwalo cha hetwe, leka tikale hamwe na heye, tuwele wakomu au tubagame hala hoyohiluka. M{N Mina Nguluwi hatuhagule leka tusumigwe na kuzudila kwa heye, ila tupegwe ulohozi kukolela Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, ]L3NIla hetwe twa wanhu wa nemisi na twanguganigwa tuwe tuchilongoza twetwe baha hado. Twanguganigwa kuvala makundo na igano kota nguwo ya kigubika mmambaga, na kitumbila kwa hetwe kwa ulohozi kota kofiya ya lyuma. MKNWalinguwasa, wanguwasa nechilo, na walingugala, wangugala nechilo. _J7NLelo, tuleche kuwasa kota wanji, twanguganigwa kikala meho na kilongoza twetwe baha. INHemwe mweng'ha mwa wanhu muwele ngikala kuli lumuli, wanhu wa nemisi. Hetwe hatuwele wanhu wa nechilo ne wala wa kutitu. H NIla hemwe, wang'holozangu hamuwele kutitu, na zuwa alyo hailinguganigwa kukuyilani hemwe baho du kota vila muhizi vyoyalinguya. `G9NWanhu vyowoza ngulonga, “Hekala goya na chila chinhu cha goya.” Ndo kuwifya vyokuwagwililani baho du! Mbuli azo zolawila baho du kota usungu ulingumuyila mdala yalingulela mwana, wala wanhu hawodaha kuibilima. kFONMina mwemwe baho mvizela kota zuwa lya Mkulu hoyohiluka baho du kota mhizi vyoyalinguya nechilo. hE KNWang'holozangu, silinguganigwa kuwandichilani kwa hemwe, mhela na mihela mbuli azi hozilawila. @D{NLelo, migane na mikangaze nhumbula kwa ulonzi awu.#C?NHamba hetwe tuwele wakomu, tuponile, mhela awo tokungajizwa hamwe na hewo kuli ng'hungugu kumting'aniza Mkulu kulanga. Ahyo towa hamwe ng'hatu na Mkulu. KBNMina holavigwa ilajizo, lizi lya mhilisi mkulu na lizi lya mhalamhanda ya Nguluwi, na heye Mkulu kodulika hasi kulawilla kilanga. Ndo wala wabagame wawele womkunda Kilistu wozilipuligwa tandi. 1A[NAli lotulinguwalonjelani ndo ulonzi wa Mkulu, hetwe tulingikala sambi, lotowa tuponile wakomu mhela Mkulu hoyokuya, ndangukomya hatuwalongola wala mina wabagame. .@UNHetwe twangukunda kota Yesu nakabagama na kazilipuka, ahyo hetwe twangukunda kota Nguluwi kowegala hamwe na Yesu hoyohiluka, wala weng'ha wabagame wawele womkunda. ?3N Wang'holozangu, twangugana mvizele kukomya kwa chiwalo cha wala wabagame, leka mleche kisinza kota wanhu wanji walihela chinhu cha kitumbila. 1>[N Kwa mbuli ayo, mopegwa lutogo kulawila kwa wala hawawele ngumkunda Kilistu na hamuwa na mbuli ya kugana kitumbila wanji kwa gala gomlingugana. Kuhiluka kahi kwa Mkulu ,=QN Mikangaze kikala goya ng'hatu ne kubilima aku na aku, chila yogaila mbuli za heye yuye na yakole mijito kwa moko ga heye yuye kota navyotuwalajize hala hamwande. <9N Namwali muwaditila ahyo wang'holozenu weng'ha chila honhu kuli Makedoniya. Lelo, wang'holozangu, twangukulandani mdite vinojile ng'hatu kupuluta ago. ';GN Kuduhu mbuli ya kuwandichilani chiwalo cha kuwagana wang'holozenu walingumkunda Kilistu. Mwemwe baho mlanguswa na Nguluwi vila vyomlinguganigwa kigana. :NKwa ahyo lelo, yawele ngubeza malanguso ago hambe yambeze munhu, ila kangumbeza Nguluwi yuye yawele nguwapani Muhe Yelile. T9!NNguluwi hatuchemile tikale kuli uhonzolomo, ila tikale kota wanhu welile. 78gNLelo, wang'holozangu, munhu yoneche yaleche kumditila vibi au kumhada muyage kwa mbuli ayi. Namina tuwalonjela ago na kuwafundani kota Mkulu kowagaza walingudita mbuli azo. O7Nna haiwele kwa maya gehile kota wanhu wanji wohambe wamzele Nguluwi. n6UNChila yumwe wa hemwe, kanguganigwa kuvizela kikala goya na mdala wa heye kuli kwela na kutanganika, X5)NNguluwi kangugana hemwe muwe welile na miyuse ng'hatu na mbuli ya ung'hondwa. U4#NMina mvizela gala malanguso gotuwapele natuwapa kwa ludali lwa Mkulu Yesu. p3 [NAhyo, wang'holozangu, milangusa kulawa kwa hetwe vila vyomlinguganigwa kikala leka kumnojeza Nguluwi. Na mkomya, namwali mchikala ahyo. Sambi twangukulandani na kuwalonjelani kwa itagwa lya Mkulu Yesu mdite vinojile kupuluta avyo. >2uN Ahyo komha ludali mnhumbula za hemwe, namwe mowa mlihela nongwa na mwelile hali Nguluwi na Mhaza wa hetwe mhela wa Mkulu wa hetwe Yesu hoyokuya hamwe na wanhu wa heye weng'ha. 1 N Mkulu yawadahize hemwe igano lyenu wonjezeche ng'hatu na kuwagana wanhu weng'ha lukami, kota vila hetwe vyotulinguwagana hemwe. x0iN Twangumlanda Nguluwi, Mhaza wa hetwe, na Mkulu wa hetwe Yesu, yatuchumulile nzila ya kuya ako kwa hemwe. G/N Twangulutilila kumlanda Nguluwi nechilo na nemisi kwa nhumbula ya hetwe yeng'ha leka tuwe na mhumu ya kuwonani hemwe meho kwa meho leka tujeze kuwika goya gapunguche kuli makundo ga hemwe. .1N Sambi toweza kuta malumbo Nguluwi wa hetwe kwa chiwalo cha hemwe. Twanguta malumbo kwa kusangalala kotuwele nako hali heye kwa chiwalo cha hemwe. ]-3Nmina sambi twangikala ng'hatu wone hemwe mwangwima nzinzili kuli kilumba na Mkulu. ,{NLelo, wang'holozangu, kwa mbuli ya makundo ga hemwe gatukangaza nhumbula heko, kuli nongwa na magazo ga hetwe geng'ha, +yNSambi Timoteyi mina kahiluka, na heye katulonjela mbuli zinojile kwa chiwalo cha makundo na igano lye hemwe. Katulonjela kota mwangutujesela ganojile mazuwa gose, na kota mwangugana kutona hetwe kota hetwe vyotuwele kugana ng'hatu kuwonani. S*NAhyo, na ndemwa kwamilila kahi, ndo mina nandimlajiza Timoteyi kwa hemwe, ndivizele mbuli za makundo ga hemwe. Ileche kuwa hanji mwihe nakawajeza na mijito yeng'ha yotuditile hali hemwe yajilile hela! m)SNMina nalotuwele hamwe na hemwe, natuwalonjela kota togazigwa, na kota mvizelele, ndo navyoilawile. (Nleka makundo ga munhu yoneche hali hemwe galeche kutigasika kwa chiwalo cha magazo ago. Hemwe mvizela kota twanguganigwa kupegwa magazo. b'=Nna kumlajiza kwa hemwe mng'holozetu Timoteyi, yawele ndo mkola mijito muyetu kwa chiwalo cha Nguluwi kuli kudamla Mbuli Inojile ya Kilistu. Natumlajiza leka yawakangaze nhumbula na kuwakangaza kuli makundo ga hemwe, ^& 7NMwiso hatuwezile kwimilila ng'hatu. Lelo, natwamula kupona tuliyeng'ha kukula Asene, :%oNEna, hemwe ndo ukulu na usangalalo wa hetwe!C$NNdaze, hotukwima hali Mkulu Yesu mhela hoyokuya, chipembelo cha kulajila kusumya kwa hetwe chowa choni? Yowa ndo hemwe mwemwe, muwele ndo utumbilo wa hetwe na usangalalo wa hetwe. #NAhyo, natugana kuwajendela kahi. Na heni Paoli, nanjeza kuya kwa hemwe mala nyinji ila Limazoga nalitudita tulemwele kuya. D"NWang'holozangu, kileka kwa hemwe na hetwe, kwali kwa mhela udo hela, kahi kileka ako kwali kwa lukuli hela na haiwele chimuhe. Mhela udo hamba, natwali tugana kiwona na hemwe kahi. r!]NMbaka nawajeza kutulemeza kuwadamlila wanhu hawawele Wayahudi usenga uzanguwagalila ulohozi, ahyo ndo vyowamemezwe gehile gowaditile mazuwa gose. Ila sambi kuzudila kwa Nguluwi kuwagwila. Kugana kuwajendela kahi wanhu wa Tesalonike Nnawamkopole Mkulu Yesu na waloli, na watugaza na hetwe natwe. Wanhu awo wangumzudiza Nguluwi, kahi ndo wang'honyo wa chila munhu! r]NWang'holozangu, hemwe namting'hana na mbuli zizila zowating'hane nazo wanhu wa Nguluwi kula Yudeya na vilundo vya wanhu walingumkunda Yesu Kilistu. Hemwe na mgazigwa na wanhu wayenu kota vila hewo navyowagazigwe na wayawo Wayahudi, 0YN Kahi twanayo mbuli inji ya kuta malumbo Nguluwi, vyotuwagalile usenga wa Nguluwi, hemwe namuuhulika na muubochela. Haiwele kota vila usenga wa munhu, ila kota usenga wa Nguluwi, ndangukomya ndo vyouwele. Mina ulonzi wa Nguluwi ndo ulingukola mijito chila zuwa mgati mwa hemwe mlingukunda. 0YN Hetwe natuwakanya na tuwakangaza nhumbula na kuwadedeza ng'hatu, leka mikale kota vyoyalingugana Nguluwi yawele nguwachemani muwe hamwe kuli undewa na ukulu wa heye. wgN Mvizela kota hetwe natumditila chila yumwe wa hemwe kota hila mhaza vyoyawele nguwaditila wana wa heye yuye. 6eN Hemwe mwanguweza kuwa walolezi, na Nguluwi kahi ka mlolezi, kota madito ga hetwe hali hemwe mlingukunda Kilistu nagali ganojile, galingumnojeza Nguluwi na galihela nongwa. RN Wang'holozetu, mwangukumbuka vila vyotukolile mijito na kitunya. Hala hotuwadamlile Mbuli Inojile ya Nguluwi, tukola mijito nemisi na nechilo leka tuleche kumha munhu yoneche mijito ya kutulela. ?wNNa tuwagana hemwe ng'hatu natona inoga kuwegalila Mbuli Inojile yotupegwe na Nguluwi, haiwele ahyo hela, ila kahi na ukomu wa hetwe. Kwa vila hemwe ndo wanhu tulinguwagana ng'hatu. +ONHetwe tuwele watumigwa wa Kilistu, twahajezile kulanda vinhu vinji kwa hemwe, ila hetwe twali waliholile hali hemwe kota vyoyawele mamo vyoyalinguwalela wanage. `9NHatupalile kutogoligwa na wanhu, hanji kulawa kwa hemwe ama kulawa kwa munhu yoneche. )NNguluwi ndo mlolezi, kota vyomvizelele, hetwe hatulonjile kwa kuwadedeza leka kuvisa maya ga hetwe gehile ga kugana kupegwa lufufu kwa uviso, NIla, mazuwa gose hetwe twangulonga kota vila Nguluwi vyoyalingugana kwa vila nakatona kota toweza na katupa kudamla ayi Mbuli Inojile. Hatulingugana kuwanojeza wanhu ne hado, ila twangugana kumnojeza Nguluwi yawele yavizelele nhumbula za hetwe vyozili mbaka mgati. NMbuli yotulingukangaza kwa hemwe haiwele mbuli ilingitumbila udesi au majesa gehile na hatuviganile kumhada munhu yoneche. MNMvizela kota vyotugazigwe na kulijigwa kula Filipi lotung'hali fika kwa hemwe Tesalonike. Hanga kwali na kitwanza kwinji, Nguluwi wa hetwe nakatudita tuleche kudumba kuwadamlilani Mbuli Inojile. U %NWang'holozangu, mwemwe baho mvizela kota kuwajendela hemwe kwa hela chinhu. 0 [N Na kahi wangutulonjela, mwangumbeteza Mwanage kulawa kilanga, heye Yesu, yawele yazilipuligwe na Nguluwi na yawele yatulohole kuli kuzudila kwa Nguluwi kulinguya.E N kwa vila wanhu awo wangusima vila navyomtubochela hala hotuwajendelani, vila navyomlechile kufugamila jimalukolo na kumgalamchila na kumkolela mijito Nguluwi yawele ngikala na wa kukomya. E NMina, kwa kikangaza kwa hemwe usenga wa Mkulu uhulikwa haiwele ako Makedoniya na Akaya hela, ila makundo ga hemwe kwa Nguluwi genela kweng'ha. Kahi hambe tugane konjeza choneche kwa alyo, q ]NLelo, hemwe mwangudita vinojile, na wanhu wamkundile Kilistu wa Makedoniya na Akaya wanguwawinza hemwe. 2  _NHemwe mwangutuwinza kota vyotulingudita hetwe, kahi navyoyalingudita Mkulu. Hanga namgazigwa ng'hatu, namuubochela usenga awo kwa usangalalo ulingulawa kwa Muhe Yelile. y  mNmina mhela wotudamle yila Mbuli Inojile na haiwele kwa mlomo hela, ila kahi kwa mong'ho na kwa Muhe Yelile, tuwele tuvizelele ng'hatu kota usenga awo nawali wa kukomya. Mvizela vila navyotikale hamwe na hemwe, natikala kwa kuwatanza hemwe. _  9NWang'holozangu, tuvizela kota Nguluwi kanguwaganani na kuwahagula muwe wanhu wa heye,   NWala hatulinguleka kukumbuka hali Nguluwi Mhaza wa hetwe, vila vyomlingulajila makundo ga hemwe kwa madito, navyomlinguyila mijito kwa chiwalo cha igano lya hemwe, na twangukumbuka utumbilo wa hemwe vyowimile nzinzili kuli Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu.    NTwanguta malumbo Nguluwi mazuwa gose kwa chiwalo cha hemwe mweng'ha na kuwakumbukani mazuwa gose kuli kulanda kwa hetwe.  5NHeni Paoli hamwe na Silivani na Timoteyi, twanguwandichilani hemwe chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Tesalonike, muwele ndo wanhu wa heye Nguluwi Mhaza, na wa Mkulu Yesu Kilistu. Twangukuganilani kunoga kwa Nguluwi na kikala goya. Kikala na Makundo ga Watesalonike s_Milamse kwa ulajilo wa igano lya Kilistu. Ndanguwaganilani kikala goya hemwe muwele wa heye Kilistu. Chilundo cha wayenu, wahaguligwe na Nguluwi ahano hondilinguhachema Babiloni wanguwalamsani. Vivila mwanangu Malichi kanguwalamsani.   Ndiwandichilani baluwa ayi iwele na ulonzi uchefu, kwa utanzi wa Silivani, mng'holozetu yondimzelele na kumkunda. Ndangugana kuwakangazani nhumbula na kulavya ulolezi kota mbuli ayi ndo isungu lya Nguluwi kwa kukomya. Mwime nzinzili kuli isungu alyo. K Ludali luwe kwa heye mazuwa gose! Ena. Ulamso wa kugwisa chilasi % Ila homsinda kugazika mhela udo hela, Nguluwi yawele chaluchizo cha isungu lyeng'ha, na yawele yowachemani muwe hamwe kuli ukulu wa heye wa mazuwa gose kuli kilumba na Kilistu, heye yuye kowagomanjizilani na kuwadita mwime nzinzili na ludali na msisi wimile nzinzili. |q Mwime nzinzili kuli makundo na kumlema, mvizela kota wang'holozenu kuli isi yeng'ha wangufichigwa na magazo gago. Milolele, mikale meho! Mng'honyo wa hemwe Limazoga lyangusanzalima kota isimba lilingubuma lipala munhu wa kumulya nengaga. FMumuwichile nongwa za hemwe zeng'ha, mina heye kanguwamila. hILelo, muwe liholile hasi ha moko wa Nguluwi uwele na mong'ho, leka yawakwinize mhela wa heye. ~1Hiho du namwe wasongolo mleche kitwanza kuli ulongozi wa wasekulu. Hemwe mweng'ha mwanguganigwa kinamiza leka muwe miditila mijito kwa chila yumwe, mina Maandiko Matakatifu, galonga, “Nguluwi kanguwalema wawele kidaya, ila kanguwapa isungu lya heye walinginamiza.” g}GNa mhela Mdimi Mkulu hoyokuya kahi, hemwe mobochela chipembelo cha ukulu hachilingubilabila! v|eMleche kuwalongoza kwa lupichi wanhu awo wawichigwe hali wamizi wa hemwe, ila muwe ulajilo kwa alyo ilundo. _{7Mdime alila ilundo lyompegwe na Nguluwi, mlilolele haiwele kwa lupichi ila kwa kugana mwemwe baho, kota vyoyalingugana Nguluwi. Mkole mijito ayo haiwele kwa maya ga sendi, ila mdite kwa nhumbula ya hemwe yeng'ha. Nz Heni nda sekulu chilongozi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, mbele ndigawene magazo ga Kilistu na ndochilumba kuli ukulu wougubuligwa, ndanguwadedezani hemwe wasekulu vilongozi wayangu. 8yiAhyo, wala walingugazigwa kwa kuwinza vyoyaganile Nguluwi, wanguganigwa, kwa madito ga hewo ganojile, kiwika hasi ha Yawalumbile hewo nayawele ndo wa kukundigwa ng'hatu.“Yowa nongwa kwa wanhu walingumdumba Nguluwi kuloholigwa,
yowa ndaze lelo kwa wala wanhu watanganiche na wawele na gehile?” _w7Mhela wa utaguso uya na utaguso awo wangwaluka na wanhu wa heye Nguluwi yuye. Wone utaguso awo wangwaluchila kwa hetwe twetwe, lelo, kuduma kwake kowa ndaze kwa wala wohambe wakunde Mbuli Inojile ya Nguluwi? 4vaIla wone munhu yagaziche kwa vila ndo munhu yalingumkunda Kilistu, lelo, yaleche kona soni ila yamtogole Nguluwi kwa vila munhu ayo kanguchemigwa kwa itagwa lya Kilistu. uwHaleche kuwa na munhu hali hemwe yawele nguganigwa kugazigwa kwa vila heye ndo mkopolaji au mhizi au mwihe au mhesi. 0tYMbweda hemwe wone mwangulijigwa kwa chiwalo cha kumkunda Kilistu, msangalale kwa vila mbuli ayo yangulajila kota Muhe wa Nguluwi yawele na ukulu, kangikala na hemwe. s Leka msangalale kota mwangilumba kuli magazo ga Kilistu, muwe na usangalalo winji mhela hoyohiluka kahi na ukulu wa heye. r Wang'holozangu, mleche kububuwala kwa chiwalo cha majezo gang'ang'ale galinguwagaza, kota chinhu chijenzi chillinguwalawilani. L}}8|{{8zzsyxxwDvv0utssrqq4ponnYmllHkjjMiVhdggHff5e`dd)c~cbyaa(``u_^^ ]]H\\[[`ZZ>YXX7WVVbUnUTSR7QQYPPbP OkNN3MMLLDKVJJ%IHHGGJFF4EE DuCCBAA@@@?;>>8===<.;`:99e877y6615|44,3m22C11100/n..8-,,\+**9)((`''&u&% $Z#^"!x *z~!c$sT wm;N ' i r Q#d <gF Mina vinhu vyotulingitumbila kuli ngondo za hetwe haviwele vinhu vya muisi, ila ndo ludali lwa Nguluwi luli nguwifya lugagala lweng'ha lwa watwihilwe. Twanguwifya ndonga zeng'ha za udesi, dA Ndangukomya twangikala muisi, ila hatulingitowa vita kota wanhu wa chiisi vyowalingitowa. >~u Ndanguwalandani mleche kunyambuza ndiwe ng'anuche lukami mhela hondikuya, mina ndangukomya ndoweza kuwa ng'anuche kwa weng'ha wala walingutujesa kota twangikala kota wanhu wa isi. (} K Heni Paoli nene baha ndilingoneka kota ndina soni hondiwa hamwe na hemwe, ila ndangung'anuka londili kutali na hemwe, ndanguwadedeza kwa isungu lyake Kilistu. L| Tumtogole Nguluwi kwa ila ndolendole ya heye ipulute ng'hatu.{w Kwa ahyo, wowalandileni hemwe kwa igano lya nhumbula kwa chiwalo cha utambichizo uwele wauyeka yawagalileni Nguluwi. sz_ Kulawila kwa ulajilo ulingulajilwa kwa mijito ayi ya hetwe, wanhu womtogola Nguluwi kwa chiwalo cha kukunda kwa hemwe, kwa Mbuli Inojile ya Kilistu yomlingumfugamila na kahi kwa chiwalo cha isungu lomlinguwapa hewo na wanhu weng'ha. )yK Mina mijito ayi yelile yomlingukola haiwele kota yowatanza gala gowalingugana wanhu wa Nguluwi hela, ila kahi yowambuza wanhu wenji wamtogole Nguluwi ng'hatu. /xW Heye kuwadita hemwe muwe na lufufu kulutilila kwa chila chinhu, leka wanhu wagane kumtogola Nguluwi kwa mbuli ya ndolendole za hemwe zowalingubochela kwa moko getu. ;wo Na Nguluwi yalingumpa mlimi nyadikwa na ibumunda kwa chilyo, kowapa hemwe kahi nyadikwa zomlingugana, na kozidita zote, zikule na kuwapa mbena nyinji kwa kutanganika kwa hemwe. zvm Kota vyogandichigwe,“Heye kalavyaga kutanganika kwa wazunwa,
isungu lyake liwaga lya mazuwa gose.” -uS Nguluwi koweza kuwapa hemwe utambichizo weng'ha umemile, leka muwe chila zuwa na chila chinhu chomlingugana, na hihyo mlutilile kutanza kuli chila mijito inojile. 4ta Chila yumwe, lelo, na yalavye kota vyoyalingugana, kwa nhumbula na haiwele kwa masinzo ama kwa kukolwa lupichi, mina Nguluwi kaganaga yula yawele kulavya kwa usangalalo. fsE Mkumbuchile, “Yalingunyala tudo kabetaga tudo, yalingunyala menji kabetaga menji.” sr_ Kwa ahyo, mbona inoga kuwalanda awa wang'holozangu wamlongole heye kuya kwa hemwe, wawiche goya ndolendole ya hemwe ng'hulu yomilahile. Nayo ilajile kukomya kota ndo ndolendole ilavilwe hela kwa kugana na haiwele kwa kukola lupichi. :qm Ndo mina wone wanhu wa Makedoniya wanguya hamwe na heni na hatuwafichile mwimile nzinzili, hetwe tobaswa soni ng'hatu kwa vila navyotwitumbile hemwe, namwe vivila mokona soni. 6pe Lelo, ndiwalajiza wang'holozetu awo, leka lutogo lwetu kuli hemwe yoneche kota hauwele ulonzi hela, na kota mwima nzinzili ng'hatu na kututanza kwa hemwe kota vyomlonjile. o Ndivizela vyomuwele na nhumbula ya kutanza, na ndangitumbila hemwe kwa chiwalo acho, hali wanhu wa Makedoniya. Nandiwalonjela, “Wang'holozetu wa Akaya wema nzinzili kulawila mhela upulute.” Ahyo, kikangaza kwa hemwe kuwahimiliza wanhu wenji lukami. _n 9 Haiganile kwandika ng'hatu kuli mijito ayo ya hemwe kwa chiwalo cha wanhu wa Nguluwi. 4maAhyo, mulajile hali chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu kota twangukomya ng'hatu. Kota mwanguwagana na kuwazelesa kota natuganigwa kidaya kwa chiwalo cha hemwe.Yl+Tito ndo muyangu, twangukola mijito hamwe kwa chiwalo cha hemwe, ila kwa awa wang'holozetu wanji walinguya kilumba na hewo, awo ndo wasenga wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, wangumtogola Kilistu. okWLelo, hamwe na wang'holozetu awo, tumlajiza mng'holozetu yunji yawele mala nyinji tumpele majezo menji, natumona kota kangugana ng'hatu kututanza, na sambi kangikangaza ng'hatu kwa vila kana makundo ga heye lukami na hemwe. bj=Vyotulingugana hetwe ndo kudita ganojile, haiwele hali Mkulu hela, ila kahi hali wanhu. iTwangugana kilega na nongwa lozikuya kulawila, kwa mbuli ya ndolendole ayi ya sendi nyinji zotulinguziditila mijito. vheMenji ga ago, heye kahaguligwa na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu yawe muyetu kuli majendo mhela hotuhilika mijito ayi ya kudondola, mijito yotulingukola kwa chiwalo cha ukulu wa Mkulu na kuzeleka kwa igano lya hetwe linojile. ,gQHamwe na heye, twangumlajiza mng'holozetu yumwe yawele na katogo kwa mbuli ya kudamla Mbuli Inojile yenela kuli chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wang'ha. f}Haiwele hela kota nakakunda lotulandile, ila kahi nayali yogana ng'hatu kuwatanza, leka nakagana heye yuye kuya komuli. eyNdanguta malumbo Nguluwi, yawichile mgati mwa nhumbula ya Tito, ako kugana kondilinako heni kwa kuwatanza hemwe. dKota vyogandichigwe,“Nayakungajize kwa winji na hawele na chonjezeche,
na yula yakungajize tudo nahesilwe.” Tito na wayage 2c]Chila chomlinacho sambi chonjezeche chiwatanze wala walingugana, leka na hewo lowowa na chonjezeche, wawatanze hemwe kuli vila vyomlingugana, na ahyo, kuwe na kiwhana. b Chondilingugana haiwele kota mwanguganigwa kiyinjiza kuli magazo kwa chiwalo cha kuwatanza wanhu wanji, ila igana kuwe na kiwhana. a} Mina wone munhu yawele ngugana kutanza, Nguluwi kabochelaga chila choyoweza kulavya, halingulola vinhu vila vyomlihela. `# Lelo, mgongomanye mijito ayo ya kulavya, na wone vila navyomganile aho mwaluko kutanza, lelo, mikangaze hihyo kudita avyo vyomuwele navyo. -_S Kwa chiwalo chino, lelo, ndanguwalonjelani hino, igana kwa hemwe kukola sambi gala gomwaluche mhela upulute. Hemwe mwali mwaluche kukola na mwamulile kukola ahyo. B^} Mina, hemwe mkuzela kunoga kwa heye Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, heye, hanga nayali na lufufu, nakedita mzunwa kwa chiwalo cha hemwe, leka kwa uzunwa wa heye, yawadite muwe na lufufu. ]-Siwapa hemwe ilajizo, ila ndangugana hela kulajila ndaze wanji vyowalingikanganza kuwatanza, leka mvizele igano lyenu vyolili lya kukomya. W\'Mwemwe muwa na vinji kwa chila chinhu, makundo na kudaha kulonga na uwanzi na kikangaza kweng'ha kwa kudita ganojile, na ligano lyenu kwa hetwe. Ahyo, twangulolela muwe mnojile kuli mijito aji ja kulavya. [Kwa mbuli ayo, natumdededeza Tito yaluche mijito ajo yawatanze kahi walutilile kusinda mijito aji ja kulavya kwa isungu hali hemwe. #Z?Ayo nayali mbuli yotwalingitumbila ng'hatu! Mwaluko nawelavya hewo wawo kwa Mkulu, hamba welavya wawo kwa hetwe kahi, kwakuwinza vyoyalingugana Nguluwi. Y{nawatulanda kwa kutudedeza ng'hatu wapegwe mhumhu ya kihanza kuli mijito ayi ya kuwatanza wanhu wa Nguluwi ako Yudeya. %XCNdoweza kulavya ulolezi kota nawalavya ne kukolwa lupichi, na isungu ng'hatu kota vyoluwele mong'ho wao na kupuluta ng'hatu. Kota navyowaganile hewo wawo, 0WYWala wanhu wa ako Makedoniya, nawajezigwa ng'hatu kwa kugaya, ila kusangalala kwa hewo kwali kukulu, leka wali wolavya kwa moko meli, hanga nawawele wazunwa ng'hatu. V )Wang'holozangu, twangugana kuwegalilani mbuli za utambichizo wa Nguluwi, yawapele chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wa ako Makedoniya. ^U5Ndangusangalala ng'hatu kota ndanguweza kitumbila hemwe lukami kwa chila mbuli.,TQAhyo igano lya heye lya nhumbula kwa hemwe lyangonjezeka ng'hatu yokumbuchila hemwe vyomlingukunda, na vyomubochele kwa kudumba na kukakama kulajila kuhulichiza. 6SeHeni ndiwatogola lukami hali heye, na kwa mbuli ayo nasibasigwe soni hebu. Tuwalonjelani tukomya ng'hatu, na kula kuwatogola hemwe hali Tito yali mbuli ya kukomya ng'hatu. 9Rk Na ndo mina hetwe na tusangalala ng'hatu. Haiwele na tusangalala hela, ila kahi Tito nakatudita tusangalale kwa kula kusangalala koyalinako kuli muhe wa heye navyoisangalale. SQ Ahyo, hanga nanyandika lila lyandiko, haiwele kwa chiwalo cha yula yawifile, ama kwa chiwalo cha yula yaditilwe wihe. Nanyandika leka yoneche hazelu hali Nguluwi vyompajile kwa chiwalo cha hetwe. #P? Lelo, moweza kugona galawile kwa kona masinzo vyoyaganile Nguluwi, hemwe mpegwa sambi kuwa wanhu walingikangaza na wawele na liwuzo. Mwangutinuka na kudumba, mwangikangaza na mwa goya kona vinhu vikoleka goya. Hemwe yoneka ng'hatu kwa chila nzila kota muwe mwelile kuli mbuli ino. ;Oo Kuwa na masinzo vyoyaganile Nguluwi kigalaga kugaluka kwa nhumbula, kugaluka kuli ngigala ulohozi, hino kuduhu mbuli ya kung'ung'uta. Ila masinzo ga chiisi, gangigala kubagama. xNi Sambi ndangusangalala, haiwele vyondili na masinzo, ila kwa vila masinzo ga hemwe gawadita mgalula gomlapile na kumgalamchila Nguluwi ng'hatu. Mditwe misinze kota navyoyaganile Nguluwi, kwa chiwalo acho, hatuwalumize hemwe vyoneche hila. +MOMina, leka kwa lila lyandiko lya heni ndiwapa majesa, silingona mbuli ya kung'ung'uta. Ena, ndangona kota lyandiko alyo na liwadita misinze, ila hado hela. yLkNatwe hatusangalale kwa kuya kwa heye, ila vivila kwa mbuli yila yomtusangalaze. Tito nakatulonjela vila vyomuwele kugana kumbona. Vila vyomulingisinza na vyomulingilavya kwa chiwalo cha gala galawile. Ahyo, sambi ndangusangalala ng'hatu. lKQIla Nguluwi, yalinguwasangalaza wazunwa, katukangaza nhumnbula hetwe kahi kwa kuya kwa heye Tito. JNa hotufichile Makedoniya hatwesele. Chila nzingo kwali na kugaya, kunze kilewa, mgati mwa nhumbula za hewo mwali na majesa. 2I]Ndivizela kota mwima nzinzili ng'hatu hondilonga na hemwe, ndangona lutogo lukami kwa hemwe! Kuli kugaya kwa hetwe, mhegwa chihembulizo chikulu na kusangalala ng'hatu. !H;Silingulonga mbuli zino kwa chiwalo cha kumtagusa kwa wihe munhu, mina, kota vyondonjile, hemwe mwa mnhumbula za hetwe, tubagame hamwe, twikale hamwe. GyMtulechele mhumhu hali nhumbula za hemwe! Hatumzudize ne munhu yoneche, hatumlumize na kumhada ne munhu yoneche. JF Lelo, wotiganile, hotupegwa ilagano ali lyeng'ha, na twihovuje na choneche chilingutigula lukuli na muhe wa hetwe, tuwe twelile ng'hatu na kikala kwa kumfugamila Nguluwi. Kusangalala kwa Paoli EHeni ndowa Mhaza wa hemwe,
na hemwe mowa wana wa heni, walume kwa wadala,
kalonga Mkulu yawele na ludali.”#D?Ahyo, Mkulu kangulonga kahi,“Mlawe howali hewo,
mkekale hafungo na hewo,
mleche kudoliza chinhu chikokomoche,
nani ndowabochela. CNg'handa ya Nguluwi yangiwhana ndaze na jimalukolo ja udesi? Mina hetwe ndo Ng'handa ya Nguluwi yawele mkomu. Kota heye Nguluwi vyoyalonjile,“Ndochikala mgati mwa hewo,
na kikala hali hewo,
ndowa Nguluwi wa hewo,
na hewo wowa wanhu wa heni.” dBANdaze, Kilistu kochihanyisa na Limazoga? Ndaze, yalingukunda kangihanza na hambe yakunde? A!Mleche kibanda hamwe na wanhu hawalingukunda. Ndaze, kutanganika na wihe vyochihanza hamwe? Ndaze, lumuli na jiza vyochihanza hamwe? 3@_ Sambi ndangulonga na hemwe kota vila vyondilonga na wana wa heni, mgubule nhumbula za hemwe kota hetwe vyotuditile. Lilemezwe kuli vihendo vya wanhu hawamzelele Nguluwi ?  Wone mwangona kota kuna chinhu choneche chila chilinguwalemeza, chinhu acho cha kuko kwa hemwe, na haiwele kwa banzi ya hetwe. w>g Wang'holozangu Wakolinto, tulongasa menji na hemwe kwa ugazi ng'hatu, natuwagubulila nhumbula ya hetwe. 8=i Twanguditigwa tisinze, ila twangusangalala mazuwa geng'ha. Twangoneka kota twa wazunwa ila twanguwadita wenji wawe na lufufu, twahela chinhu, ila twanguwa na vinhu vyeng'ha. $<A kota wanhu hawalinguzeleka, hanga twanguzeleka goya, kota walingubagama kota vyomlingona, hetwe twa twawakomu ng'hatu. Twangugazigwa ila hatulingudumigwa ;}Twangutogoligwa na kubezigwa, twangulijigwa na kutogoligwa. Twangoneka kota twawadesi, hanga hetwe twangulonga tukomya, :Kwa usenga ulingukomya na kwa mong'ho wa Nguluwi. Kutanganika ndo chinhu chotulingitumbila kuli kumvaba munhu na kilolela twetwe baha. 9Twangilajila twa vitumagwa wa Nguluwi kwa kunoga nhumbula, luhala, kwimilila na isungu, kwa Muhe Yelile, na kwa igano lilihela udesi. {8oTutowigwa, tuwichigwa mchinweng'ho na kuzonoligwa hazelu, tukola mijito na tutoka, twikala meho ne kulya chinhu. 7Hanji, twangilajila kota tukomya vitumagwa wa Nguluwi kwa chila chinhu, kwa kwimilila kwinji mhela wa kugazigwa, kuhangawa na kugaya. 6Hino tuleche kuwa na nongwa yoneche kuli uchitumagwa wa hetwe, hatulingugana kumuwichila munhu yoneche chinhu choneche chimlemeza. ;5oNguluwi kangulonga hino,“Muhela ukundigwe,
nandikuhulichiza,
muhela wa ulohozi,
nandikutanza.” Lelo, sambi ndo mhela ukundigwe, sambi ndo zuwa lya ulohozi! 4 #Lelo, hotuwa wakola mijito hamwe na Nguluwi, twanguwadedeza mleche kukunda kula kunoga kwa heye mkubochele kulawila kwa Nguluwi waje hela! 43aKilistu yali hela gehile, ila Nguluwi nakamdita yawe na gehile kwa mbuli za hetwe, leka hetwe kwa kuwa hamwe naheye, tuwe twihanzile kuli utanganiko wa heye Nguluwi.12[Lelo, hetwe twahano kwa chiwalo cha Kilistu, na heye Nguluwi kangutulajiza hetwe kuwadedeza hemwe. Twanguwalandeni kwa chiwalo cha Kilistu, mihanyise na Nguluwi. 41aNdo kulonga, Nguluwi, yali yoihanyisa isi na heye kukolela Kilistu, ne kuwika kumutwi gehile ga hewo wanhu. Heye katupa usenga kwa chiwalo cha kuwahanyisa wanhu na heye. 0Geng'ha ndo mijito ja Nguluwi yalingutuhanyisa hetwe na heye kukolela Kilistu, nakhama hetwe mijito ja kuwahanyisa wanhu na heye. v/eMunhu yoneche yowa hamwe na Kilistu kawaga chilumbigwe chinyale, mbuli za katali zikola, mbuli inyale yuya. *.MLelo, kulawila sambi, hetwe hatulingumlola munhu kota munhu hela. Na iwe kwa mhela umwe natumjeza Kilistu kwa majesa ga chiwunhu, sambi haiwele ahyo kahi. A-{Nakabagama kwa chiwalo cha wanhu weng'ha, leka walingikala waleche kuwa wakomu kahi, kwa chiwalo cha hewo wawo, ila kwa mbuli ya heye yabagame, na kuzilipuligwa kwa chiwalo cha hewo. ,!Igano lya Kilistu lyangutwimila hetwe tuli nguwazela kota munhu yumwe hela ndo yabagame kwa mbuli ya weng'ha, na ahyo weng'ha nawabagama. +  Wone twangoneka tuwele na luweje, ahyo ndo kwa mbuli ya Nguluwi, na wone tuwele na nyhala ng'hatu, ahyo ndo kwa mbuli ya hemwe. Q* Haiwele kota kahi twangujeza kidedeza kwa hemwe, ila twangugana kuwapa hemwe mbuli za hetwe za kona lutogo kwa hemwe. Leka muwedichile wala walingitumbila vyowali kwa kunze kuleka vyowali mnhumbula. J)  Lelo, hetwe tuvizela kota choni mbuli ya kumdumba Mkulu, na baho twangujeza kuwakwega wanhu. Nguluwi katuzela goya ng'hatu, na heni ndangitumbila kota na hemwe kahi mtuzela goya ng'hatu. j(M Mina tweng'ha itugana twime kumwando hali chigoda cha utaguso cha Kilistu, leka chila yumwe yabochele gaganigwe kwa mbuli zoyaditile mhela loyali ngikala muisi kwa ganojile ama gehile. Kuhanyiswa na Nguluwi kukolela Kilistu c'? Ahyo, mbuli itanganiche ng'hatu, ndo kumnojeza heye, tuwe tuchikala baha muisi ama kuko. h&IIla twima nzinzili na twahaganile kuka hali lukuli awu lotulingikala na kuhamilila kwa Mkulu. H% Mina twangikala kwa makundo, na haiwele kwa gala tulingugona. $}Twima goya mazuwa gose. Tuvizela kota kikala kuli lukuli alu hela ndo kikala kutali na ng'handa ya hetwe na Mkulu. z#mNguluwi heye na katuwichila kugaluka ako, na heye katupa Muhe wa heye yawe yochibatilila geng'ha goyatuwichile. "{Lotung'ali kuli chibumuli achi cha isi, twangulila na kupapizwa itunyo, haiwele kota twangugana kuuvula awu lukuli lwa chiisi, ila twangugana tuvalizwe ula wohambe ubagame, leka ula ulingubagama, wangugaluswa kuwa lukuli lwa ukomu wa mazuwa gose. P!Kwa vila hotupegwa alo lukuli lwa kilanga, hatukoneka kota twa mwazi. { oMina kuli chibumuli achi twangugugumila, tulolela kwa kugana ng'hatu, kupegwa lukuli lwa hetwe luli ako kilanga. U %Mina tuvizela kota chibumuli achi tulingikala sambi aha muisi ndo alu lukuli lwetu, houwifigwa, Nguluwi kotupa honhu hanji ha kikala kilanga, chibumuli cha mazuwa gose chohachizenjigwe kwa moko ga wanhu. 9Ahyo tuleche kuvilola vilingoneka, leka tulole vyohambe vyoneche. Ndo mina vilingoneka vya mhela udo hela, ila havilingoneka ndo vya mazuwa gose.Mina kugaya kwa hetwe ndo kudo, kahi kwa hado hela, ila yotugalila ukulu ulingupuluta ubetezo weng'ha, ukulu wa mazuwa gose. 1Kwa chiwalo acho hatulingugozola. Hanga vyoulumbigwe kwa kunze twangulala, ila kwa mgati nhumbula za hetwe zanguditigwa ubewe zuwa kwa zuwa. 8iGeng'ha aga ndo kwa kuwanojeza hemwe, na utambichizo wa Nguluwi louwafichila wanhu wenji ng'hatu, na malumbo nago gonjezeche ng'hatu, kumpa ukulu Nguluwi. Kikala kwa makundo !Tuvizela kota Nguluwi yula yamzilipule Mkulu Yesu, kotuzilipula na hetwe kahi hamwe na Yesu na kutuwika kumwando kwa heye hamwe na hemwe. $A Yandichigwa, “Nang'hunda ndo mina nandonga.” Na hetwe kahi, wone tuwe na muhe yuyo wa makundo, twangukunda, na kwa chiwalo acho ndo twangulonga. |q Ayi ndo ilingunamana kota mgati mwa hetwe kubagama kwangukola mijito, ila mgati mwa hemwe ukomu wangukola mijito. ! Ena, mhela weng'ha twangikala kuli nongwa ya kubagama, kwa chiwalo cha Yesu, leka ukomu wa heye Yesu woneche mlukuli mwetu lulingubagama. {o Muhela weng'ha twali tuhola mlukuli lwetu kubagama kwa Yesu, leka ukomu wa heye Yesu kahi woneche mlukuli lwetu. dA Twangugazigwa, ila hatulingulechigwa ne kutanzwa, na hanga tugwisigwa hanyi, hatudumigwe. c?Chila zuwa twangugaya, ila hatulingusindamizwa, twanguwa na majesa, ila hatulingugozola, 'GLelo, hetwe tuwele na ng'hano ayi twa kota vinhu vya ilongo, leka yoneche hazelu kota ludali alo lukulu lwangulawa kwa Nguluwi hauwele kwa twetwe baha. X)Nguluwi heye yalonjile, “Lumuli na lumwemwese kulawa kutitu,” Ndo yawele kulangaza nhumbula ya hetwe, na kutugalila lumuli lwa kudaha kwa ukulu wa Nguluwi ulingumwemwesa kuli chihanga cha Yesu Kilistu. Mina hatulingudamla twetwe baha, ila Yesu Kilistu yawele Mkulu, hetwe baha tuli vitumagwa wa hemwe kwa chiwalo cha Yesu. GAwo hawalingukunda kwa vila lila Limazoga nguluwi wa isi ino, liziwika jiza nhyala za hewo waleche kuwona hazelu lumuli lwa Mbuli Inojile ya ukulu wa Kilistu, yewhanile ng'hatu na Nguluwi. c?Mina, wone Mbuli Inojile yotulingudamla ivisigwa, ivisigwa hela kwa wala walingwajilila. jMIla tugalema ng'hatu geng'ha ga soni na ga chinyele. Hatulingikala kahi kwa kubadwa ama kwa kwanzanya ulonzi wa Nguluwi, ila kwa kulajila kukomya twangilajila kota tutanganika, majesa ga wanhu gotulajila hetwe hali Nguluwi. X  +Lelo, Nguluwi kwa isungu lyake, katulechela mijito ayi na aho hatugozola hebu. a ;Lelo, hetwe weng'ha wotuwele na vihanga vyohavigubikwe, twangona kota kuli chilolelo, kulajila ukulu wa Mkulu, twangubadiliswa twiwhane ng'hatu kulawila ukulu mbaka ukulu. Ahyo ndo mijito ya Muhe wa Mkulu.\ 1Lelo, “Mkulu” Ndo Muhe, na hala hoyali Muhe wa Mkulu, ndo hawele na kilejeha. M Ila, mhela munhu yomgalamchila Mkulu, chibende acho changulavigwa. yEna, mbaka lehano baha chila hohalingusomigwa Malajizo ga Musa, nhumbula za hewo ziwaga zigubikwe kwa chila chibende. 0YIla luhala lwao lububuwala. Mbaka lehano lilingusomigwa ilagano lya Katali, chigubiko acho ching'ali. Chigubiko acho cholavigwa hala du, munhu hochilumba na Kilistu. 3 Hetwe hatulingukola kota Musa nayagubiche chihanga kwa chibende leka wanhu wa Izilaeli waleche kuwona ula mwiso wa kung'hala kula kulingubilabila. S Kwa vila vyotuwele na utumbilo awu, twangulonga ne kudumba ng'hatu. # Mina wone iwe chila chilingubilabila chali na ukulu, na kulihela majesa chila chiwele cha mazuwa gose, chowa na ukulu mng'hangala ng'hatu. [/ Ahyo, kwali na ukulu nawajilize ukulu kwa chiwalo cha ukulu mng'hangala ng'hatu. + Lelo, wone mijito ilingigala utaguso kwa wihe kwa wanhu yina ukulu, yowa kota mijito ilingigala kutanganika yowa na ukulu mng'hangala ng'hatu. >wlelo, mijito ja Muhe yina ukulu mng'hangala ng'hatu. taMalajizo nagawichigwa kwa kwandichigwa kuchanya mwa vihande vya maganga. Hanga vyoiwele mwiso wa heye uwa kubagama, ukulu wa heye wali ukulu ng'hatu leka wana wa Izilaeli waleche kuulola chihanga cha Musa kwa mbuli ya kung'ala kwa heye. Kahi kung'ala ako kwali hado hela. Lelo, wone kukoleka kwa chila chambuze kubagama na ikoleka kwa ukulu winji kota awo, c?Mina heye ndo yatuditile titumbile tuwe vitumagwa wa ilagano lya sambi lohaliwele ilagano lya malajizo lyandichigwe, ila ilagano lya Muhe Yelile. Mina malajizo gandichigwe gegalaga kubagama, ila Muhe kangigala ukomu. yHaiwele kota hetwe twanguweza kudita choneche kwa ludali lwetu, ila ludali lwa hetwe lweng'ha lwangulawa kwa Nguluwi. Q~Twangulonga hino kwa vila twangitumbila Nguluwi kukolela Kilistu. p}YIzeleka kota hemwe ndo lyandiko lya Kilistu yaihiliche kwa moko ga hetwe. Lyandiko alyo halyandikwe kwa wino, ila kwa Muhe wa Nguluwi yawele mkomu, na hayandikwe mchanya mwa chihande cha iganga, ila mchanya mwa nhumbula za wanhu. |Hemwe mwemwe ndo lyandiko lya hetwe, lyandiko lyandichigwe mnhumbula ya hetwe, lyanguzeleka na kusomigwa na wanhu weng'ha. { Ndaze, twangwaluka kahi kitogola twetwe baha? Ndaze, twangugana lyandiko lya ulajilo kwa hemwe, ama kulawa kwa hemwe, kota wanhu wanji? 3z_Hetwe hatuwele kota wanji wawele nguguza ulonzi wa Nguluwi, ila hetwe twangudamla kwa kugoloka hali Nguluwi, kota wanhu tulajizwe na Nguluwi, tuli hamwe na Kilistu.8yiKwa wala walingwajilila, kunhunyilila ako ndo kubagama, ila kwa wala walinguloholigwa, kunhunyilila ako ndo ukomu. Yalikohi lelo, yalinguweza kwimilila kuli mijito kota ayo? x Mina hetwe ndo kota unhunyililo wa Kilistu, yila Kilistu yamlavile Nguluwi, kuli wala walinguloholigwa na hewo walingwajilila. :wmIla, malumbo kwa Nguluwi yalingutulongoza chila mhela kuli majendo ga kusumya kwa Kilistu. Heye katuditaga tweneze kukomya kwa Kilistu kota kunhunyilila goya chila honhu. v9 Ila nandisinza ng'hatu kwa vila simfichile mng'holozangu Tito. Ndo mina nandiwalaga weng'ha hala nakuluta Makedoniya. Kusumya kwa kutanzwa na Kilistu {uo Lofichile Tiloa kudamla Mbuli Inojile ya Kilistu, ndifika lwizi lwa mwanzi kwa chiwalo cha mijito ya Mkulu. st_ leka tuleche kumdita Limazoga yatubade, mina tuvizela usugu wa heye vyouli. Lunwinwi lwa Paoli ako Toloa +sO Wone mumlechela munhu, na heni ndowalechela. Mina hondiwalechela, kota ndangukomya ndanacho cha kuwalechela, ndanguwalechela hali Kilistu kwa chiwalo cha hemwe, tra Longanile heni kwandika lila lyandiko lyali kugana kuvizela kota mwima nzinzili kukunda kuli chila mbuli. Iq Ahyo, ndanguwadedeza, mumlajile kota kahi mwangumgana ng'hatu. }psIponile chiba kwa hemwe kumhoza nhumbula munhu ayo na kumwimiza nhumbula leka yaleche kisinza na kugozola ng'hatu. >owKugaya koyagayile kulawa kwa wenji wa hemwe imkwila. 3n_Wone kuna munhu yalingumdita yunji yawe na masinzo, hambe yandite heni ndisinze, leka kawadita hemwe mweng'ha muwe na masinzo, na siganile ndiwe ng'ang'ale lukami. cm?Londiwandichile aho katali kuli kisinza na kung'ung'uta mnhumbula na kwa mahozi menji, haiwele kwa chiwalo cha kuwegalila masinzo hemwe, ila kwa chiwalo cha kuwalajilani kota ndanguwagana ng'hatu. Dedede kwa yawifile Jl Ndo mina ndiwandichile, nasiganile kuya kwa hemwe na kisinza na hemwe mlingitumbila ng'hatu kusangalala kwa heni. Ndangukomya ng'hatu kota wone heni sangalale, hemwe mweng'ha mwangusangalala. mkSMina wone hemwe muwe misinzile, lelo, yalikohi yowahembuliza, leka wowa wawala muwegalile masinzo? @j }Lelo, ndita ndeche kuwajendela kahi kuwegalila masinzo. :i oHatulingugana kuwakola lupichi kwa kukunda kwa hemwe, hemwe mwa goya kuli kukunda kwa hemwe. Chomlinguganigwa ndo kukola mijito hamwe kwa chiwalo cha kusangalala kwa hemwe.h Nguluwi ndo yawele mlolezi wa heni, heye kaizela nhumbula ya heni! Heni suyile kahi Kolinto kwa mbuli ya kuwaditani mone usungu. g #Ndo haye yatuwichile ulajilo wa kuwa wanhu wa heye na kutugalila Muhe mnhumbula ya hetwe kota vyoyemilile kwa mbuli zeng'ha zoyatuwichile. jf ONguluwi heye ndo yawele kutwimiza hetwe na hemwe kahi kuli Kilistu, na ndo heye yuye yatuhagule, 'e IKwa vila malagano geng'ha ga Nguluwi gawa “Ena”. Lelo, kwa mbuli ino, “Ena” Ya hetwe yangulonjigwa kukolela Kilistu kwa chiwalo cha ukulu wa Nguluwi. :d oMina Kilistu Yesu, mwana wa Nguluwi, yula, heni na Silivani na Timoteyi, tumdamlile kwa hemwe, nahawele munhu wa “Ena” Na “Hebu,” Ila heye yali wa “Ena” Ya Nguluwi. vc gNguluwi ndo wa kitumbila ng'hatu, lelo, chila chotuwalonjele hemwe haiwele mbuli ya “Ena” Na “Hebu”. Qb Ndaze, mwangijesa vyombichile hino ndiwa kota munhu yalihela lwimo? Ndaze, mwangijesa kota ndangukola vyombonile kwa majesa ga chiwunhu na kota ndangulonga “Ena, ena” Na “Hebu, hebu” Baho du? ,a SNangana kukolela kwa hemwe ndilimmajendo kuluta mkowa wa Makedoniya na mhela wa kuhiluka kahi, leka mbochele kutanzwa kwa hemwe kwa majendo ga heni kuluta Yudeya. `` ;Londiwa na utumbilo awo, nangana kuya kwa hemwe leka mpegwe utambichizo lwa keli. #_ Ahanga mbaka sambi mnzela hado hela. Tuvizela kota kuli zuwa lila lya Mkulu Yesu moweza kutonela hetwe lutogo kota na hetwe vyotuliwangunela hemwe lutogo. r^ _ Twanguwandichila hemwe mbuli zomlinguweza kuzisoma na kuzizela. Ndanguvijesa kota movizela goya ng'hatu, n] W Hetwe twangidayila chinhu chimwe, luhala lwetu lwangutulajila kota kwa welo na uzelu wa nhumbula, ulingulawa kwa Nguluwi, hauwele kwa luhala lwa lukuli, ila kwa kunoga kwa heye Nguluwi, tikala hano muisi, hali hemwe mwemwe. s\ a Hemwe wone mwangutulumba moko kwa kutulandila. Ahyo, utambichizo wotupegwa kwa chiwalo cha kulanda kwa wanhu wenji ahyo, viwe vimbusambusa vya wanhu wenji ng'hatu kumtogola Nguluwi kwa chiwalo cha hetwe. Kugaluka kwa majendo ga Paoli [  Heye nayatulohole kuli nongwa ng'hulu ya kubagama, na kangulutilila kutulohola, hetwe tumuwichila utumbilo kota kotulohola kahi. .Z W Mgati mwa nhumbula za hetwe, natona kota tutagusigwa kubagama, avi navilawila leka tuleche kitumbila twetwe baha. Ila twitumbile Nguluwi yalinguwazilipula wabagame. 7Y iWang'holozangu, twangugana mvizele vila vyotugayile kula mkowa wa Asiya, natugaya ng'hatu kupuluta mong'ho wetu wa kwimilila, mbaka natwajiliza utumbilo wa kuwa wakomu. )X MKahi, kitumbila kotulinako kwa mbuli ya hemwe yima nzinzili, kwa vila tuvizela kota hommilumba kuli kugaya kwa hetwe, mochihanza kahi na kusangalala kwa hetwe. ZW /Wone tulingugaya ng'hatu, leka kwa mbuli ya kusangalala na ulohozi wa hemwe. Hotusangalala ndo kwa mbuli ya kuwadita hemwe msangalale na kiwika hamwe muwe na ludali lwa kwimilila kugaya kukula kotugaya hetwe. V Kota vila magazo ga Kilistu vyogalingonjezeka kwa hetwe, hihyo du ndo usangalalo wa hetwe wangonjezeka kukolela Kilistu. U ;Heye katutanza hetwe kuli magazo ga hetwe, leka natwe tuwasangalaze wanji kuli chila magazo kwa usangalalo wuwo wotulingubochela kulawila kwa Nguluwi. T Yatambichizwe yawele Mhaza na Nguluwi wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, Mhaza wa isungu, Nguluwi wa usangalalo weng'ha. S Twanguwaganilani utambichizo na kikala goya kulawila kwa Nguluwi Mhaza wa hetwe na Mkulu Yesu Kilistu. Paoli kanguta malumbo Nguluwi R /Heni Paoli, mtumigwa wa Kilistu Yesu. Nguluwi ndo yanhyagule ndiwe mtumigwa. Twa hamwe na mng'holozangu Timoteyi twanguwalamsani. Twanguwandichilani hemwe chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu muwele ako Kolinto, hamwe na wanhu weng'ha welile wa chila honhu kuli Akaya. QbMina wanhu wanji wedaya kota wana awo uwanzi na chilawile aho, wajiliza makundo. Ndanguwaganilani weng'ha Isungu lya Nguluwi!:PmbGwaa Timoteyi, uwiche goya geng'ha gala goupegwe. Wiyuse na ulonzi haulingumnojeza Nguluwi na ibamba lya chipoka kwa chila chowalingichema wanhu wanji, wanguchema uwanzi. O!bKwa mbuli ayo, wawo wochiwichila ng'hano iwele ndo msisi wimile kwa mhela ulinguya. Aho woweza kiholela ukomu uwele ndo ukomu wa kukomya. +NObUwalajize wadite madito ganojile, wadite mijito nyinji zinojile na wawe wonyenyetela na wawe wemile nzinzili kuwapa kwa kunyenyetela wanhu wanji vinhu vya hewo. ~MubUwalajize wanhu wawele na lufufu kuli mbuli za isi ya sambi, waleche kidaya na waleche kuwika utumbilo wa hewo kuli lufufu lohaluwele lwa kitumbila, ila wetumbile Nguluwi, yawele wa kunyenyetela kangutigalila vinhu vyeng'ha vitusangalaze. AL{bHeye yaliyeka kangikala mazuwa gose kuli lumuli luwele hambe luhejelelwe na munhu. Kuduhu munhu mina yamonile au yogana kumona. Kwa heye iwe lutogo na kulongoza kwa mazuwa gose! Ena. K1bKuya kwa heye kahi, koditikwa mhela utanganiche uwichigwe na Nguluwi yatogoligwe na Chilongozi yaliyeng'ha, Mndewa wa wandewa na Mkulu wa wakulu. sJ_buhulichize ilajizo alyo na kudita kwa makundo mbaka zuwa lya kuhiluka kahi, Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. I-b Ndangukulajiza hali Nguluwi yalinguvipa vinhu vyeng'ha ukomu na hali Yesu Kilistu yalavile ulolezi na kuulonga heye kukomya hali Pontio Pilato, WH'b Ubilime kota vyoudaha kwa kikangaza kugasumya majezo kuli makundo, ukapegwe chonolo cha ukomu wa mazuwa gose louchemigwe na Nguluwi, mhela loukundile gwegwe baho, ago makundo ga hegwe hali walolezi wenji. 6Geb Ila hegwe, munhu wa Nguluwi, wiyuse na mbuli azo. Wibatilile koneka yawele na isungu hali Nguluwi na kudita gala ganojile na makundo na igano na kubeteza na kubudala. MFb Mina kugana lukami sendi ndo kwaluka kwa wihe weng'ha. Wanhu wangugana ng'hatu kiyipa sendi mbaka wangulubaluba kutali na makundo, na nhumbula za hewo zimema masinzo menji. Malajizo kwa Timoteyi EEb Ila wala walingugana kuwa na lufufu wangugwa kuli kujezigwa na kugwila kuli idiwa lya maya menji gehile ga chipoka na zakigala magazo, gawele kuwakwega mbaka kuli kuwifyigwa na kubagama. ]D3bKwa ahyo lelo, wone tuwele na chilyo na nguwo kwanguganigwa kukundizwa navyo. bC=bMina hatigale chinhu choneche aha muisi na hatuhola chinhu choneche hotukuka amu muisi. B!bNdangukomya, kumditila Nguluwi, koweza kumdita munhu yawe na lufufu ng'hatu, wone kanguganigwa kukundizwa kwa vinhu vyoyawele navyo. 7Agbna ibamba lilihela mwiso kulawila kwa wanhu wawele na nhy'ala ziwifigwe, kahi wahela cha kukomya ng'hatu. Walingijesa kota kumditila Nguluwi ndo nzila ya kumigalila lufufu. )@Kbayo kamema kidaya na havizelele choneche. Ndo munhu wa kugana ibamba na ivuche muli ulonzi yeka, na ayo yangwambuza maya na kilewa na maligo na Majesa gehile, "?=bMunhu yoneche yalingulangusa malanguso ga udesi, na yalingulema ulonzi wa kukomya wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu na kikala kota vyoyalingugana Nguluwi, j>MbWapogozi ama wakulu wa hewo walingumkunda Kilistu, waleche kuwabeza kwa vila wanguwalola kota wa Wakilistu wayao hela. Ila hewo wangulapigwa kuwafugamila goya ng'hatu, mina wala wakulu awo, walingubweda ng'hatu kwa madito ga wapogozi, kahi ndo wanhu walingumkunda Nguluwi walinguwagana. Malanguso ga udesi Kwangulapigwa kulangusa na kudamla mbuli azi. 0= [bWapogozi weng'ha wangulapigwa kuwahulichiza wakulu wa hewo kuli chila mbuli, leka kuleche kuwa na chiwalo cha wanhu kuliliga itagwa lya Nguluwi na malanguso ga hetwe. e~~}N||{Kzyy[xxww4vv:uwtxtssrFqNppWoo$nmmFllql!kjjhhgfeeQdduccybbaa``J_^^M]B\[[Z>Y@XWWVUTTSnRRQPWPOUNNMLLL\KKJIIYHH GJFFEEEDsD1CMBAA@@?t>>r==*<<;;:V9x877_655X43211|00/S..,++<*))6('' &i%%6$##"!!9 Fu,B%Gos/ 6 C  ']fPm@SXHemwe baho mvizela kota mwanguganigwa kiwhana na hetwe. Hetwe nalotwali na hemwe nahatwali wagata, I? XWang'holozangu, twanguwalajiza kwa itagwa lya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, mibagule na wanhu weng'ha walingumkunda Kilistu wawele wagata na wawele hambe wawinze malanguso gotuwalanguse. >)XMkulu yalongoze nhumbula za hemwe kuli kulizela igano lya Nguluwi na kuli kwimilila tulingupegwa na Kilistu. Mwanguganigwa kukola mijito _=7XMkulu katugalila utumbilo kota mwangudita na molutilila kudita gala gotuwalonjelani. g<GXIla Mkulu ndo wakitumbila, heye kowadita mwime nzinzili na kuwamila goya na yula Mwihe. ;yXMlande kahi leka Nguluwi yatulohole na wanhu wasowile isungu na wehile, mina haiwele weng'ha walingukunda usenga awu. : XHamba, wang'holozetu, mtulandile leka usenga wa Mkulu ulutilile kwenela himahima na kubocheligwa goya kota vila vyouwele hali hemwe. r9]Xkanguzikangaza nhumbula za hemwe na kuwadita muwe na ludali kuli kudita na kulonga gawele ganojile.m8SXTwangumlanda Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu yuye na Nguluwi Mhaza wa hetwe nayawele yatuganile na yatupele isungu lya heye, nakatudita tukole mbuli zinojile na kutukangaza mazuwa gose ne kuduma na kutupa utumbilo wa kukomya, 7XLelo, wang'holozangu, mleche kutigasika na kibatilila gala malanguso gotuwalanguseni kwa kudamla kwa hetwe na gala gotuwandichile. $6AXNguluwi nakawachemelani mbuli ayi kukolela Mbuli Inojile yotuwadamlileni, nakawachema leka namwe muwe na honhu kuli ukulu wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. 55X Twanguganigwa kumtogola Nguluwi mazuwa gose kwa chiwalo cha hemwe wang'holozetu, hemwe mlinguganigwa na Mkulu, mina Nguluwi kawahagula kulawila mwaluko leka mloholigwe, kwa ludali lwa Muhe Yelile muwe wanhu wa heye welile kwa chiwalo cha hemwe kukunda ulonzi wa kukomya. w4gX Ahyo wanhu weng'ha hambe wakunde kukomya, ila wangusechelela gehile, wotagusigwa. Mhaguligwa leka mloholigwe k3OX Kwa chiwalo acho, Nguluwi kawawika walongozwe na ludali lwa kuhadigwa na wakunde mbuli za udesi. 2X na kudita uhadi kwa chila nzila kwa wala walingwajilila. Awo wokwajilila kwa vila hawaubochele na kugana kula kukomya leka waloholigwe. 1-X Ayo munhu yalinguchemigwa mwihe kokuya yawele na ludali lwa Limazoga na kudita vinduzanduza vya chila mbuli na ulajilo na kububuwaza kwa udesi, (0IXAho ndo munhu yula yalinguchemigwa mwihe hoyolawila, ila Mkulu Yesu hoyolawila komkopola kwa muhe wa mlomo wa heye na kumdumya kwa lumweka lwa kuya kwa heye. 7/gXLelo, munhu yula yalinguchemigwa mwihe, na ahyo, ludali lwihile lwa yula mwihe mina zaluka kukola mijito sambi kwa uviso, ila hokoneka mbaka yula yawele ngumlemeza yosigwe. . XIla kuna chinhu chiwele ngumlemeza sambi, namwe mchizela chinhu acho. Lelo, munhu ayo mwihe kokoneka mhela wa heye uwichigwe. i-KXNdaze, hambe mkumbuche kota nandiwalonjelani aga geng'ha mhela vyonandali hamwe na hemwe? l,QXHeye kovilema vinhu vyeng'ha vila wanhu walinguvichema mlungu, au chinhu walinguchifugamila, na kochikwiniza mchanya mwa chila chinhu, hanji kokwinjila na kikalisa mli Ng'handa ya Nguluwi yochidita kota heye yuye ndo Nguluwi. x+iXMleche kukunda kubadigwa na munhu yoneche kwa mbuli yoneche yila. Mina zuwa ayo haikuya mbaka tandi zuwa lya wanhu Kumlema Nguluwi kukulu kulawile na munhu yula yalinguchemigwa mwihe yoneche, yawele mwiso wa heye ndo kubagamizwa ng'hatu. * Xtwanguwalandani, mleche kisinza mli muhe za hemwe himahima, na kahi mleche kutinuka kwa mbuli ilingulonga kota zuwa lya Mkulu mina yuya. Hanji, yangujesigwa mbuli ayo lilawila kwa ulaguzi woneche, kudamla au lyandiko ilingulonjigwa kota ilawa kwa hetwe. t) cXLelo wang'holozetu, kwa chiwalo cha kuya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, na kukungajizwa kwa hetwe hali heye, E( X Twangulanda ahyo, leka itagwa lya Mkulu wa hetwe Yesu lipegwe ukulu kulawila kwa hemwe, namwe mopegwa ukulu kulawila kwa heye kwa isungu lya Nguluwi wa hetwe na ya Mkulu Yesu Kilistu.' X Ndo mina twanguwalandilani mazuwa gose. Twangumlanda Nguluwi wa hetwe yawadahize kukundigwa kikala vila vyoyawachemile mikale. Twangumlanda, kwa mong'ho wake, yeneze geng'ha ganojile mlingugana kudita na kahi yeneze mijito ja hemwe ja makundo. C& X Zuwa hoyokuya leka yapegwe lutogo kulawa kwa wanhu wa heye na kutanganika kulawa kwa welile weng'ha walingukunda. Namwe kahi mowa hali hewo, kwa vila namuukunda ula usenga loyawagalile. % X Utaguso wa hewo wowa kubagamizwa mazuwa gose ne kuduma na kubaguligwa kutali na meho ga Mkulu na ukulu wa ludali lwa heye. $ XNa kuwagaza wala wawele ngumlema Nguluwi kwa ilapi lya chiluli na kahi wala hambe waikunde Mbuli Inojile ya Mkulu wa hetwe Yesu. 2# _Xna koweseleza hemwe womlingugazigwa, na hetwe natwe. Kodita mbuli alyo mhela Mkulu Yesu hoyolawila kulawa kilanga hamwe na wahilisi wa kilanga wa heye wawele na ludali. U" %XNguluwi kodita mbuli inojile, kowahilulila magazo wala walinguwagaza hemwe, ! ;XAgo geng'ha gangulajila kota utaguso wa Nguluwi unoga mazuwa gose, nayo yangigala mkundigwe kuli undewa wa heye Nguluwi uwele hemwe mwangigayila. T  #XNdo mina hetwe twangidayila hemwe hali vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu, vya Nguluwi. Twangidaya kwa vila mwangulutilila kuli makundo na kwimilila kuli nongwa na magazo geng'ha gomuwele ngupegwa. Z /XWang'holozetu, twanguganigwa kuta malumbo Nguluwi mazuwa gose kwa chiwalo cha hemwe. Igana kwa hetwe kudita ahyo kwa vila makundo ga hemwe gangukula lukami na kigana hemwe kwa hemwe kwangonjezeka lukami. $ CXTwanguwalandilani kwa Nguluwi mhaza wa hetwe na kwa Mkulu Yesu Kilistu, yawape isungu lya heye na kikala goya. Utaguso mhela wa kuya kwa heye Kilistu E XHeni Paoli hamwe na Silivani na Timoteyi, twanguwandichilani hemwe chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Tesalonike, wawele wanhu wa Nguluwi Mhaza wa hetwe na wa Mkulu Yesu Kilistu. (IIla mlutilile kukula kuli kunoga kwa Nguluwi na kuli kumzela Mkulu wa hetwe na mlohozi Yesu Kilistu. Ukulu uwe kwa heye, sambi na mbaka mazuwa gose! Ena.-SIla hemwe, wang'holozangu, mvizela mbuli ayi. Lelo, muwe milolela mleche kugaluswa na nongwa za wanhu wehile na kugwa kulawila kuli kwima nzinzili kwa hemwe. 5cAgo ndo yalingulonga kuli baluwa za heye zeng'ha hoyosimila mbuli ayo. Zabaho mbuli zinji kuli baluwa za heye zohaziwele ubewe kuzizela, mbuli iwele wanhu wapoka, wohawemile nzinzili, wagagalulaga kota vyowalingugagalusa honhu hanji ha Maandiko Matakatifu. Ahyo wangigalila kudumigwa kwa hewo wawo. EMwanguganigwa kona kwimilila kwa Mkulu kuwa ndo mhumhu walingupegwa wanhu leka waloholigwe, kota Paoli mng'holozetu yotumganile navyoyawandichile kwa luhala kota navyoyapegwe na Nguluwi. !Ahyo wang'holozangu, homuwa muibeteza zuwa lila, mikangaze kuwa mnojile ng'hatu ne wihe hali Nguluwi, na muwe mchikala goya na heye.   Ila hetwe twangikala, kwa kulola kula kulagana kwa heye, twangubeteza kilanga kunyale na isi inyale, iwele imemile kutanganika. ,Q homuibeteza zuwa lila lya Nguluwi na kuidita yuye himahima zuwa iwele kilanga kulakazwa nimwa na kuwifigwa na vinhu vyake vya kilanga vyosungumuligwa kwa ivuche. &E Lelo, kwa vila chila chinhu chowifigwa kota ahyo, ndaze, hemwe mwanguganigwa kuwa wanhu wa nhanzi yachi? Mwanguganigwa kikala mwelile na kumnojeza Nguluwi, M Zuwa lya mkulu yokuya kota mhizi. Zuwa alyo, ulanga wokuka kwa lizi ng'hulu luu! Vinhu vyake vya kilanga vyokwaga havikoneka kahi, nayo isi yokuka hamwe na chila chinhu chiwele mgati mwake. oW Mkulu halingukawa kuditila gala goyalagane kota wanhu wanji vyowalingijesa kota kokawila. Ila heye kangwimilila kwa chiwalo cha hemwe, mina, halingugana ne yumwe wa hemwe yajilile, ila kanguwakwega weng'ha wamgalamchile Nguluwi. Ila, wang'holozangu, mleche kusemwa chinhu chimwe! Kwa Mkulu zuwa imwe ya kota mihela elufu, na mihela elufu ya kota zuwa imwe. `9Ila kilanga na isi za sambi zanguwichigwa kwa ulonzi wuwula wa Nguluwi kwa chiwalo cha kuwifigwa kwa chiluli. Ziwichigwa kwa chiwalo cha zuwa lila iwele wanhu wohambe wamhulichize Nguluwi wotagusigwa na kudumigwa. ]3Na kwa mazi ago, gala mazi nagamemile tendema gaiditile isi ya mhela ula idumigwe. 3_Wanhu awo, kwa kugana kwa hewo hela wangusemwa kota katali Nguluwi nakalonga, nako kilanga na isi nazilumbigwa. Isi nailumbigwa kulawila kuli mazi, naiditikwa kwa mazi. H na kulonga, “Nakalagana na hetwe kota kokuya! Ndaze, sambi kakohi? Mbuli ndo zizila kulawila wasekulu wa hetwe nalowabagame, vinhu ndo vivila kota naviwele mwaluko wa isi vyoilumbigwe!”  7Tandi ndangugana mvizele kota mazuwa ga kuduma gokuya, wanhu wawele madito ga hewo gangulongozwa na maya ga hewo gehile. Wowaseka kota wanhu wapoka,  Ndangugana mkumbuche ulonzi ulonjigwe na waloli welile na wula mzilo wa Mkulu na Mlohozi wompegwe na watumigwa wa hemwe. (  KWang'holozangu, ayi sambi ndo baluwa ya keli yondiwandichile. Kuli baluwa azo mbili njeza kulilimla majesa ganojile mluhala lwenu kwa kuwakumbusani mbuli azi. 3 _Yabaho nhelo ilingulonga, Libwa lihiluchilaga goyadechile yuye, na yinji ilingulonga, igubi mina lihovujigwe ligalawataga kahi mli nhope! Ndo vyoili sambi kwa hewo. 9Nayahawele kuba kwa hewo wone nahawavizelele ng'o nzila ayo ya kutanganika, kusinda kuizela na hamba kuileka na kwajiliza mzilo welile nawowabochele. NWanhu wasulupuche kuli kwajilila kwa isi kwa kumzela Mkulu na Mlohozi wa hetwe Yesu Kilistu, hamba nawakunda kugwilizwa na kulongozwa kahi na kwajilila ako, wowa vibi ng'hatu kusinda aho mwaluko. 1Wangulagana na wanhu wanji kota wowa welejehe, aku wawo baho ndo wapogozi wa wajililo, mina munhu ndo mpogozi wa choneche chila chilingumlongoza. >uWangulonga ulonzi wa kidaya na hauwele utanganiche na kwa maya ga hewo gehile ga chilukuli kuwahada wala wawele ngwaluka kukunda hihi behi kulawa kwa wanhu walingikala kuli uhadi. ,QWalangusa awo wa udesi ndo kota nzasa zikalile, na kota ng'hungugu ilingukundujizwa na chimbunga, honhu howawichilwe kikala ndo honhu hawele na jiza totolo! nakang'hanuchilwa kwa chiwalo cha wihe wa heye. Idogowi halilingulonga, nalilonga kwa lizi ya munhu, nalidumya lukwale kwa ayo mloli. Waileka nzila igoloche, wajilila na kuwinza nzila yoyawinzile Balaamu, mwana wa Baoli yawele yaganile kupegwa lufufu kwa kudita uhadi, xiMeho ga hewo gamema maya ga ung'hondwa na ludali lwao lwa kudita gehile halulinguduma. Wanguwalongoza wanhu wawele ng'hochele mbaka kuli midiwa ja gehile. Nhumbula za hewo zizowela kuwa na maya ga lufufu. Wanhu awo wapanjilwa na Nguluwi. /W na wohilusilwa magazo kwa magazo gowambuze. Wangusangalala kugutiza maya ga hewo ga chilukuli na kugala, kahi iwele misi ng'hatu. Awo wanguwadita hemwe mbezigwe na mbaswe soni kuli chilundo cha hemwe mhela howochihanza na hemwe kuli mnvina za hemwe, aku wosangalala kwa nzila za hewo za wihe. A{ Wanhu awo walinguliga choneche chila chohambe wachizele, iwhana na migongolo jisowile nhyala jilinguleligwa na hamba jangibatigwa na kuchinjigwa. Wodumigwa kwa kuwifya kwa hewo wawo,   Ila na awo wahilisi wa kilanga wawele na ludali na mong'ho kusinda walangusa wa udesi, hawowatagusa ne kuwaliga awo hali Mkulu. G~ ndo wala walinguwinza maya gehile ga lukuli na kubeza ulongozi. Walangusa awo wa udesi ndo wajuvi na wawele kidaya, wanguviliga na hawalinguvidumba vilumbigwe vya kuchanya viwele na ukulu. ;}o Ahyo, lelo, Mkulu kavizela vila vyoyowalohola kuli majezo wanhu walingumnojeza Nguluwi na vyoyowawika wanhu wohambe wamhulichize Nguluwi kuli magazo mbaka zuwa yila ya utaguso, |/Lutu nakekala hali wanhu awo na kwa mazuwa menji nhumbula ya heye inojile, nayali igazika ng'hatu naloyahuliche na kugona madito ga hewo gehile. |{qNakamlohola Loti, munhu yatanganiche, yawele yang'ung'ute ng'hatu kwa madito gehile ga wanhu awo waditile gehile. 7zgNguluwi nakajitagusa kwa wihe miji ja Sodoma na Gomola, nakajilakaza kwa chiluli mbaka nhimwa, nakajidita jiwe ulajilo wa mbuli ziwafika wanhu wohambe wamhulichize Nguluwi. y1Nguluwi nahaiyonele isungu isi ya aho katali, ila nakegala nhonya ng'hulu ng'hatu, naimemeze mazi tendema mchanya mwa isi yila ya wanhu nawawele wohambe wamhulichize Nguluwi, ila Nuhu nayawadamlile wanhu mbuli za kudita ganojile, heye nakamlohola hamwe na wanhu wanji saba. /xWWone wahilisi wa kilanga nalowaditile gehile, Nguluwi nahawonele isungu, nakawawika kuli magazo kuwele na jiza totolo, wawohigwe wobeteza zuwa yila ya utaguso. KwKwa maya ga hewo gehile wowaholela sendi za hemwe kwa kuwalonjelani usenga wa udesi. Ila kwa mhela ulutilile sambi utaguso wa hewo na mina ulavigwa katali, na munhu yalinguwadumya hewo kameho! ~vuKahi wanhu wenji woziwinza azo nzila za hewo za kubasa soni na kwa chiwalo cha hewo wanji woibeza nzila ya kukomya. uu eNahalawila waloli wa udesi hali wanhu, na hihyo du walangusa wa udesi wolawila hali hemwe. Wanhu awo wokwinjiza kwa uviso malanguso ga kwajiliza na hambi kumbela Mkulu yawagombole na kwa nzila ayo wokwambuza baho du kudumigwa kwa hewo. t  Mina kuduhu usenga wa chiuloli ulingulawa kwa kugana munhu, ila hamba wanhu nawalavya uloli navyowalongozwe na Muhe Yelile.s Menji ga ago, ila, mvizele kota kuduhu munhu yoneche yoweza kutang'hula kota vyoyalingugana yuye uloli uwele kuli Maandiko Matakatifu. }r uKahi, usenga wa waloli wangweneza mbuli ayo, namwe mwangudita goya homibatilila, mina ndo kota lumuli lulingulangaza honhu heng'ha hawele na jiza mbaka zuwa lila hoibwemwenzuka na lumuli lwa nhondwe ya lufuku holangaza mnhumbula za hemwe. q {Kahi hetwe baha natuhulika lizi ayo kulawila kilanga mhela lotuwele hamwe na heye kuchanya mwa chila chidunda Chelile. Zp /Hetwe natwali baho mhela loyapegwe lutogo na ukulu kulawila kwa Nguluwi Mhaza, mhela lizi naloimuyile kulawila kwa heye yawele ukulu mkulu, ilonga, “Ayu ndo Mwana wa heni ndimganile na yanojezwe na heye.” Bo Mhela lotuwalanguseni mbuli ya ukulu wa kuya kwa heye Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, nahatutumbile ndano zisimilwe hela na wanhu. Hetwe natona ukulu wa heye kwa meho ga twetwe baha. vn gLelo, ndochikangaza leka hala hondibagama heni muweze kugakumbuka aga chila mhela. Natuwona unoje wa Kilistu ~m wNdivizela kota ndahabehi kubagama na kuleka lukuli alu lulingubagama kota Mkulu Yesu Kilistu navyoyandonjele hazelu. l  Ndangijesa ndo mbuli inojile kwa heni, mhela weng'ha hondikala aha muisi, kuwakangazani nhumbula na kuwakumbusani mbuli azi. k  Ahyo, ndolutilila kuwakumbusani mazuwa geng'ha mbuli azi, hanga mina mgazela na mwima nzinzili kuli kukomya kumbochela. j } Mina kwa kudita ahyo, mokundizwa ng'hatu kwinjila kuli undewa wa mazuwa gose wa Mkulu na Mlohozi wa hetwe Yesu Kilistu. ?i y Ahyo, wang'holozangu, mtatamale ng'hatu kuidita ayo nhyemo ya hemwe yomchemigwe na Nguluwi iwe mbuli ya kukomya kuli ukomu wa hemwe na wone mikale ahyo, hamgwa ng'o mli gehile. h  Ila munhu yasowile mbuli azo kawa hambe yalole na howeza kona goya na kasemwa kota nakahovugwa gehile ga heye ga katali. yg mHomuwa na mbuli azo kwa winji, hamuwa wagata ila mowa mnojile ng'hatu kuli kumzela Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. f +kuli mbuli za kudita galingumnojeza Nguluwi, wonjeze igano kwa wayago walingumkunda Kilistu, na menji ga ago, wonjeze igano kwa wanhu weng'ha. e uwanzi wa hemwe kwa kilongoza gwegwe na kwa kilongoza wonjeze kwimilila na kwimilila kwa hemwe kwa kudita galingumnojeza Nguluwi, ud eKwa chiwalo acho, mikangaze kwa konjeza makundo ga hemwe kwa kunoga ng'hatu na kunoga kwa hemwe kwa uwanzi, Ec Kwa mbuli ayo, katugalila ndolendole ng'hulu na za katogo nazoyalagane, leka kwa ndolendole azo, miyuse ng'hatu na maya gawelenguwifya amu muisi na kuwa na honhu kuli uchinguluwi wa heye. Cb Kwa ludali lwa Nguluwi, katigalila mbuli yeng'ha tulingugana leka tikale kuli ukomu wa kumnojeza heye na kwa kumzela heye yatuchemile tuwe hamwe kuli ukulu na kunoga kwa heye yuye. "a ?Ndanguwaganilani mpegwe kunoga kwa Nguluwi na kikala goya metemete kuli kumzela Nguluwi na Yesu Mkulu wa hetwe. Mchemigwa na kuhaguligwa na Nguluwi `` =Heni Simoni Petili mbele chitumagwa na mtumigwa wa Yesu Kilistu, ndanguwandichila hemwe mpegwe makundo ganojile ng'hatu kota gotupegwe hetwe kwa kukolela kwa kunoga kwa heye Nguluwi na Mlohozi wa hetwe Yesu Kilistu. ?_ { Wanhu walingumkunda Kilistu wa ahano wangukulamsa.N^  Kwa vila ndanazo mbuli nyinji za kuwalonjelani, na sambi siviganile kudita ahyo kwa kwandika, ila ndangitumbila kuwajendelani na kulonga na hemwe tuchilola leka kusangalala kwa hetwe kwenele. `] ; Mina yalingumlamsa na munhu ayo, kangihanza na heye kuli madito ga heye gehile. Kuduma t\ c Lelo, wone munhu yoye kwa hemwe ne kuwegalileni malanguso ago, mleche kumbochela hakaye henu, ne kumlamsa. .[ W Munhu yoneche yawele hambe yebatilile kuli malanguso ga Kilistu, ila yalingubelenuka, kahela Nguluwi. Ila yalingikala kuli malanguso ago kanaye Mhaza na Mwana. vZ gLelo, milolele hemwe leka mleche kwajiliza chila chomchiditile mijito, ila mpegwe chonolo cha hemwe chenele. =Y uWahadi wenji wenela kuli isi yeng'ha, wanhu wawele hambe wakunde kota Yesu Kilistu koya kwa hetwe, yawele na lukuli lwa munhu. Munhu yalingulonga ago ka mng'honyo wa Kilistu. X /Na ali ndo igano, kikala kwa kuhulichiza mzilo wa Nguluwi. Mnzilo womuhuliche kulawila katali ndo awu, mwanguganigwa mweng'ha kikala kuli igano. ,W SLelo, ndangukwandichila hegwe Mamo, tweng'ha tulingumkunda Kilistu tigane. Kulanda aku hakuwele mzilo unyale, ila ndo mzilo wuwula wotuwele nawo kulawila mwaluko. }V uNasangalala ng'hatu kona kota wamwe wa wana wa hegwe, wangikala kuli kukomya kota Nguluwi Mhaza vyoyatulajize. IU  Ndanguwalandila kunoga kwa Nguluwi na isungu na kikala goya zilingulawa kwa Nguluwi Mhaza na kwa Yesu Kilistu, Mwana wa Mhaza, ziwe hamwe na hetwe kuli kukomya na igano. Kukomya na igano ZT /kwa vila kukomya kwangikala mgati mwa hetwe na wolutilila kuwa baho mazuwa gose. `S =Heni sekulu, ndangukwandichila hegwe mamo, uhaguligwe na Nguluwi hamwe na wana wa hegwe ndilinguwagana kuli kukomya. Haiwele heni ndiliyeng'ha ndilinguwagana, ila wala weng'ha walinguuzela kula kukomya, wanguwagana, rR] Utambichizo wa Mkulu Yesu Kilistu na igano lya Nguluwi na Muhe Yelile, viwe na hemwe mweng'ha.>Qw Wanhu weng'ha wa Nguluwi wawele kuno wanguwalamsani. BP Milamse chila yumwe kwa kulajila igano lya Kilistu. XO) Wang'holozangu, sambi ndaguwalagani! Mjeze kuwa mwenele na kusangalala, mibatilile geng'ha gondiwalonjele, muwe chinhu chimwe, mikale goya. Na heye Nguluwi wa igano na kikala goya kowa hamwe na hemwe. BN} Lelo, ndangwandika lyandiko ali mbele kutali, leka londifika kwa hemwe ndeche kuwang'hanuchila hemwe kwa lula ludali loyamhele Mkulu, ena, ludali lwa kuzenga na hauwele lwa kuwawifya. oMW Twangusangalala kota hetwe twa ng'hochele, ila hemwe mna ludali, ahyo twangulanda muwe wanhu wenele. \L1 Mina tolemwela kubela kukomya, ila ludali lotulinawo ndo lwa kweneza ako kukomya. .KU Twangumlanda Nguluwi mleche kudita wihe woneche, ila tuleche koneka kota wanhu wamalile kuhola, ila muwe mdita ganojile, leka wone hetwe twangoneka tuwa tulemwele. MJ Ila ndangitumbila kota hemwe baho, mvizela kota hetwe hatulemwele. >Iu Milole hemwe mwemwe mvizele kota mwangukomya mwanago makundo. Milole mwemwe baho. Ndaze, hamvizelele kota Yesu Kilistu kamumo mgati mwa hemwe? Wone hebu, lelo hemwe mlemwela. wHg Mina leka wone yagazigwe kwa kuwambigwa mumsalaba kwa chiwalo cha ung'hochele, ila sambi kangikala kwa ludali lwa Nguluwi. Hetwe kahi twa ng'hochele kwa kilumba na heye ila tochikala na heye kwa mong'ho wa Nguluwi kwa chiwalo cha hemwe. G! Mokona mwemwe kota Kilistu kangulonga mgati mwa heni. Kwa hemwe Kilistu hawele ng'hochele, ila ludali lwake lwangukola mijito hali hemwe. >Fu Naminandonga, nakota vyoyali majendo ga keli, sambi ndangulonga kahi mbele kutali, wala weng'ha waditile wihe ne kulema kudedeza, na kahi wala wanji, londikuya, ndowa hela isungu. E  Ayi ndo mala ya heni ya kadatu kuya kwa hemwe. “Chila nongwa yotagusigwa kwa ulolezi wa wanhu weli ama wadatu,” Kota vyoyandichigwe. uDc Ndangudumba hanji aho hondikuya kahi hali Nguluwi wa heni kondita ndiwe liholile hali hemwe, na heni ndolomboleza kwa chiwalo cha wenji wa wala waditile gehile ila hawamgalamchile Nguluwi na maya ga hewo na ung'hondwa lowauditile.fCE Ndangudumba, hanji hondikuya kwa hemwe ndowafika hila vyosiviganile, naheni yongana ndiwe vyohamviganile. Ndangudumba hanji howa na kitowa na maya na kilema na ibamba na uhesi na kupwepwa na kidaya na ivuche hali hemwe. jBM Hanji mwangijesa kota mbaka sambi tuwa tuchigombela twetwe hali hemwe! Ila, twangulonga mbuli zino hali Nguluwi, tuwele tilumbile na Kilistu. Mbuli azo zeng'ha, waganigwe na heni, ndo kwa chiwalo cha kuwakangaza hemwe. FA Heni nandimlanda Tito, nandimlajiza kwa hemwe na mng'holozetu yunji. Ndaze, Tito nakawabunzani? Ndaze, hamvizelele kota hetwe tuwa tulongozwa na muhe yuyula, na chihendo cha hetwe chimwe? Z@- Ndaze, heni nandiwabunzani kukolela msenga yoneche yula nandimlajize kwa hemwe? ? Lelo, mokunda kota siwele itunyo kwa hemwe. Ila hanji munhu yunji kolonga, “Kwa vila Paoli ka msugu, kawahadeni.” 7>g Heni ndangukunda ng'hatu kulavya chondilinacho, na kilavya heni baha ng'hatu, kwa chiwalo cha kuwatanza hemwe. Ndaze, mongana hado kwa vila heni ndanguwagana hemwe ng'hatu? z=m Sambi nda goya ng'hatu kuya kwa hemwe mala ya kadatu, na siwagazani. Mina chondilingupala hachiwele lufufu lwa hemwe, ila ndo mwemwe baho. Nakatali iwaga goya wahaza kuwawichila wana ng'hano, na haiwele kwa wana kuwawichila wahaza wa hewo. V<% Ndaze, nampunguchilwa na choni ng'hatu kusinda vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu vinji, hanga hela kota heni kwa ubanzi wa heni siwagazeni kutanzwa na hemwe? Ndiwalechela kwa chiwalo cha mbuli ayo! ;{ Vinduzanduza na kububuwaza kulingulajilwa hazelu kota heni nda mtumigwa, nagakoleka hali hemwe kwa kwimilila kweng'ha. _:7 Ndiwa kota mpoka, ila hemwe mng'ola lupichi ndiwe ahyo. Hemwe ndo namganigwe kunhogola. Mina, hanga heni siwele chinhu, kwa vyoneche, heni siwele mdodo kusinda hewo wala walingichema, “watumigwa wakulu.” >9u Ahyo, ndangukunda ng'hatu ung'hochele na kubeza na nongwa na wihe na magazo, kwa chiwalo cha Kilistu. Mina hondiwa ng'hochele, ndo hondiwa na ludali. Majesa ga Paoli kwa Wakolinto 8 Ila nakandonjela, “Kunoga kwa heni wangukukwila kwa chiwalo cha hegwe, mina ludali lwangu lwanguwa lukulu ng'hatu mhela hegwe houwa ng'hochele,” Lelo, ng'hunda ng'hatu, kidayaila ung'hochele wa heni, leka ludali lwa Kilistu wikale mchanya mwa heni. >7w Nandimdedeza Mkulu mala zidatu kwa mbuli ino indawe. y6k Ila, leka ndeche kidaya ng'hatu kwa chiwalo cha kubochela ugubulo wa kububuwaza, nambikwa kuli lukuli lwa heni chinhu chilingundumiza kota miwa. Chinhu chila ndo kota msenga wa Limazoga kwa kunhowa na kundemeza ndeche kidaya ng'hatu. ;5o Wone nangane kidaya, nasalinguwa mpoka ne hado, mina nandahalonjile ga kukomya yeng'ha. Ila sichidaya, siviganile munhu yanjese ng'hatu kwa vila yalingona na kuhulika kwa heni. x4i Lelo, ndochidayila munhu wa kota ayo, na haiwele kwa heni ndiliyeka, ila kwa chiwalo cha ung'hochele wa heni. T3! Ako Paladiso, nakahulika mbuli za uviso, munhu zohalingukundigwa kulonga. '2G Ndanguhiluchila, ndivizela kota munhu ayo nakanyasuligwa mbaka kulubehelo kilanga. Ila sivizelele kota yali ako kwa lukuli ama kwa muhe, Nguluwi nakavizela. 51c Ndimzela munhu yumwe Mkilistu, mihela kumi na jine jilutile nakanyasuligwa mbaka ulanga wa kadatu. Nasivizelele kota nayali ako kwa lukuli ama kwa muhe, Nguluwi kavizela. n0 W Ndangidaya lelo, hanga hainojile! Ila sambi ndolonga kuli mbuli ya uloli na ugubulo woyamhele Mkulu. / !Ila, mgati mwa chiseje ching'hangala, nanduliswa kunze kukolela ugazi naluwele kulukanzi, namhulusuka mmoko mwa heye.y.k Londali Damasiko, mkulu wa mkowa, yawele hasi ha mndewa Aleta, nayali yokwamila muji wa Damasiko leka yembate. }-s Nguluwi yawele Mhaza wa Mkulu Yesu, itagwa lyake litambichizwe mazuwa gose, heye Kavizela kota silingulonga udesi. K, Wone indape kidaya, lelo, ndochidayila ung'hochele wa heni. +  Wone munhu yoneche ka ng'hochele. Na heni kahi mbaga ng'hochele na munhu wone yoneche yakwimize, naheni kahi mbaga na lunwinwi. y*k Kuleka ganji menji, chila zuwa ndaguganigwa kudita mijito ja chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu weng'ha. J)  Ndita mijito na kugaya, mbasa meho ne kuwa hela usinjizi mala nyinji, ndiwa na nzala na ng'halu, mala nyinji ndiswa na nzala na kwesela kulya chinhu na kikala ndikakama kwa mbeho ndili mwazi. (7 Chila mala kuli majendo ndali nditing'hana na kumema kwa mazi mlwanda na nongwa za migongolo na nongwa kulawa kwa Wayahudi wayangu na kulawa kwa wanhu hawawele Wayahudi na nongwa za kuli muji na nongwa za kisolo na nongwa za mbahali na nongwa kulawa kwa wang'holozangu wadesi. H'  Na nzapigwa ng'hobwa mala zidatu, na nhowigwa na maganga mala imwe, nambenechelwa na meli mbahali mala zidatu, na mumo mbasa meho nechilo yeng'ha na kusinda nemisi yeng'ha ndikwelela mmazi. S& Mala zihano na nzapigwa zila ng'hobwa makumi gadatu na tisa za Wayahudi. *%M Ndaze, hewo ndo vitumagwa wa Kilistu? Na heni, ndangulonga ago chilukwale, nda chitumagwa wa Kilistu kusinda hewo. Heni nandita mijito iwele itunyo ng'hatu, nandikala kuchinweng'ho mala nyinji ng'hatu na nhowigwa kwa ng'obwa mala nyinji ng'hatu na nyejelela kubagama mala nyinji ng'hatu. 5$c Ndaze, hewo ndo Waebulaniya? Na heni nda Muebulaniya. Ndaze, hewo ndo Waizilaeli? Na heni nda Muizilaeli. Hewo ndo lulelo lwa Ibulahimu? Na heni nda lulelo lwa Ibulahimu. C# Kwa soni ndangukunda kota hetwe twali ng'hochele. Na iwe vyoiwele, ila wone hana munhu yoneche yalingujeza kidayila chinhu, ndangulonga kota munhu mpoka, heni nandangujeza kahi kidaya. " Mwangumwimilila munhu yalinguwadita hemwe wapogozi, munhu yalinguwambuza na yali nguwakadiliza na yali nguwabeza na kuwatowa kumeho! M! Hemwe ndo muwele na luhala, leka mina hemwe mwanguwemilila wapoka! N  Kwa vila wenji wangidaya kota wanhu wa isi, naheni kahi ndochidaya. y Chondilonga sambi hachiwele chila choyandajize Mkulu, kwa chiwalo achi cha kidaya, ndangulonga hela kota munhu mpoka. )K Kahi ndangulonga, munhu yaleche kunjesa kota ndampoka. Ila wone mlingijesa ahyo, lelo, mmbone kota ndampoka leka na heni ndiwe na cha kidayila hado hela. I  Kwa ahyo, haiwa mbuli njenzi, na hewo watumigwa wa Limazoga wangivilizila kota watumigwa watanganiche. Mwiso hewo wopegwa chila chowaganigwe kwa madito ga hewo. Magazo ga Paoli kota mtumigwa a; Hanji, haiwa chinhu chijenzi, mina Limazoga nalyo livilizilaga kota mhilisi wa lumuli. kO Mina, hewo ndo watumigwa wa udesi, wakola mijito wa udesi walingidita kota watumigwa wa Kilistu. A{ Ndolutilila kudita kota vyondilingudita sambi wala “Watumigwa wakulu”. Leka ndeche kuwapa honhu wala walingupala honhu, honhu ha kidaya kota eti wangudita mijito kota hetwe. dA Hambi ndangulonga ahyo kwa vila eti siwaganile hemwe? Nguluwi kavizela kota ndanguwagana!  Ndangilaha kwa kula kukomya kwa Kilistu kuli mgati mwa heni, kota kuduhu chindemeza kidayila mbuli ayo honeche kuli isi ya Akaya. ta Londali na hemwe simgazile ne munhu yoneche longanile sendi, wang'holozangu walawile Makedoniya nawengalila chila chinhu chonganile. Ndali meho ng'hatu ndeche kuwagaza kwa kunhanza kwa vinhu vyeng'ha vila, na ndolutilila kudita hiho. =s Londitile mijito hali hemwe, gondalindigana na gaguligwa na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wanji. Ndali kota vila nandiwaboka hewo zowalinazo leka ndiwatumichile hemwe.  Heni nandamla kwa hemwe Mbuli Inojile ya Nguluwi ne kulanda sendi, ndalindidedeza leka ndiwakwinize hemwe. Ndaze, nandita vibi? xi Hanji sidahile kulonga, ila kudaha ndanako, mbuli ayi tuilajila hazelu kwa hemwe, chila honhu na chila mhela. `9 Silingijesa kota heni nda mdodo kuli awo walinguchemigwa “Watumigwa wakulu.” {o Mina munhu yoneche yokuya na kumdamla Yesu yali vinji na yula tumdamle, hemwe mwangumbochela kwa moko meli, ama mwangumkunda muhe kuli yula Muhe Yelile yomumbochele ama Mbuli Inojile ilivinji ng'hatu na yila yomuibochele kulawila kwa hetwe. ?w Ila ndangudumba kota vila lila izoka kwa uhadi wa heye wa udesi, nakamhada Hawa, majesa ga hemwe goweza kugaluswa muwe mwelile, mkaleche kukunda kwa hemwe kulingukomya kwa Kilistu. $A Ndangonelani maya ila ndo maya ga Nguluwi, mina hemwe ndo kota mhinza yohanating'hana na mlume ndimholile kulawa kwa mlume yumwe hela ndo yawele Kilistu. O  Namnyimilile hado tandi, na wone heni ndampoka! Ena, mnyimilile hado. b= Yalingukundigwa hawaga yula yalingitogola yuye, ila yula yalingutogoligwa na Mkulu.j M Ila kota vyogandichigwe, “Yula yalingona lutogo na yone lutogo kwa choyaditile Mkulu.”   Aho toweza kuidamla Mbuli Inojile kuli isi zinji, kutali na hemwe, na haiwa inojile kidayila mijito yowaditile wanhu wanji honhu hanji. ; o Lelo, hatuchidayila mijito yowaditile wanji kupuluta chipimilo chotupegwe, leka twangitumbila kota makundo ga hemwe gokonjezeka hali hemwe kwa chipimilo choyatuwichile Nguluwi.   Hatulochile mbaka yotuwichilwe mhela lotuyile kwa hemwe. Hetwe twali wa mwaluko kuya kwa hemwe tuwagalilani Mbuli Inojile ya Kilistu.  Ila hetwe hambe tidaye ng'hatu, kidaya ako kupona kuli yila mijito yoyatupele Nguluwi, mijito yoitudita kuya kahi mbaka kwa hemwe. G Kwa vyeng'ha vila hatwalijeza kiwika ama kiwahana na wala wanhu walingitogola hewo. Wanhu walingidita hewo ndo chipimo cha kipimila, na wanhu walingiwhaniza hewo kwa hewo, ndo wapoka. 1[ Munhu yalingulonga ahyo chiba yakumbuche kota kuduhu vinji kwa gala tulingwandika kuli lyandiko mhela lotuwele kutali, na gala gotugadita mhela hotuwa hamwe na hemwe. r] Munhu koweza kulonga, “Baluwa za Paoli ndo zing'anuka lukami na ziwele na ulonzi ufandile kota itunyo, ila heye yuye hoyowa hamwe na hetwe ndo munhu yalihela mong'ho, na hala hoyolonga ulonzi wa heye uwaga kota hauwele chinhu.” U# Silingugana mijese kota ndangugana kuwakabusa hemwe kwa lyandiko lya heni. 0Y Leka wone ndingonjezela kuli kidaya kwa heni kwa mbuli ya lula ludali loyatupele Mkulu, ludali lwa kuwazenga na hauwele wa kuwabomola, leka ahyo silingijesa ne hado. W' Hemwe mwangulola mbuli kwa kunze hela. Ndaze, kabaha munhu yoneche yalingijesa kota heye ndo wa Kilistu? Ena! Lelo, yejese vivila kota hetwe kahi twangitumbila Kilistu kota heye vyoyawele wa Kilistu.  Lomuwa mwimile nzinzili kuli kufugamila, hetwe tokwima nzinzili kugaza chila chihendo cha kuleka kufugamila chila chinhu. ' na kubomola chila chilemezi cha kidaya chiwichigwe kumlemela kudaha wa Nguluwi. Twangugahola majesa geng'ha na kugadita gamfugamile Kilistu. *H~~e}} ||.{{zqzyjxww8vuuhtYsArorq-pponnnmllkkSkjj"ixhh9ggf2edd`cbbaA``I__&^^A]O\\[ZZOYY XQWWVV;UTSSSRQQsPP%ONNYMMEML|KKJJ IZI HGGGFEEbDDCBB;@@E?e?>>I==Malagano gala Nguluwi goyalavile kwa kukolela waloli ndo kahi kwa mbuli ya hemwe, na mwangilumba kuli ilagano Nguluwi lyoyaditile na wasekulu wa hemwe, kota voyamlonjele Ibulahimu, ‘Kwa kukolela walelwa wa hegwe na ivyazi lyeng'ha lyako muisi lyotambichizwa.’ veWaloli weng'ha, kwaluchila Samweli na wala wamuwinzile, nawadamla mbuli azi zila zali zikoleka mazuwa gaga. b =Yoneche homuhulichiza Mloli ayo kobaguligwa kutali na wanhu wa Nguluwi na kudumigwa.’ 1 [Kwa vila Musa mina nakalonga, ‘Mkulu Nguluwi wa hemwe kokugalilani hali wang'holozenu mloli wa Nguluwi kota heni. Mumhulichize heye kwa mbuli zeng'ha zoyowalonjela. & EIlapa yapone kuko kilanga mbaka houfika mhela wa kugongomanya vinhu vyeng'ha, kota Nguluwi vyoyalonjile kwa kukolela waloli wa heye welile kulawila katali. k OMdite ahyo leka Mkulu yawape mhela wa kwesela na kuwagalila yula Kilistu Mlohozi, yula ndo Yesu. K Lelo, mumgalamchile Nguluwi, leka heye yawosele gehile ga hemwe. Lelo Nguluwi ndo vyoyaditile gala goyadamle aho katali kwa kukolela waloli weng'ha, mina naimlapa Kilistu Mlohozi wa heye yagaziche. gG“Lelo wang'holozangu, hemwe na wakulu wa hemwe namdita mbuli azo kwa kuleka kuvizela. 0YItagwa lya Yesu na makundo mli itagwa alyo ndo vimpele ludali munhu ayu mlingumona nakumzela. Makundo kwa Yesu ndo gamusile ng'hatu munhu ayu kota vyommona mweng'ha. {oLelo, mumkopola yula nayaditile mwaluko wa ukomu. Ila Nguluwi nakamzilipula, na hetwe twa walolezi wa mbuli ayo. kOYali yelile na yanojile, ila hemwe namumlema, namumgana munhu yunji yawele mkopolaji yalechelwe. X) Nguluwi wa Ibulahimu na Isaka na Yakubu, Nguluwi wa wasekulu wa hetwe yamtogole chitumagwa wa heye Yesu. Heye ndo yuyula mmuwichile mmoko ga wakulu na kumlema hali Pilato, hanga Pilato yaganile kumlechela. r] Lelo Petili yawawene wanhu awo nakawalonjela, “Wanhu wa Izilaeli, lekachoni mwangububuwala kwa mbuli ayi? Lekachoni mwangutunogolela meho kota ndo kwa mong'ho wa hetwe au kwela kwa hetwe twetwe ndo kumditile munhu ayu yajende?” ?w Wanhu weng'ha, wang'hali wabubuwale ng'hatu, nawaluka kubilimila honhu hali nguchemigwa “Chipepela cha Solomoni,” Hala yula munhu yali yang'hali yawebate Petili na Yohani. 3_ Lowavizelele kuta ndo yula yaliyolanda behi na chila Chihindilo Chinojile cha Ng'handa ya Nguluwi, nawabubuwala lukami na kulemwela kuvizela gamlawile. Usenga wa Petili J  Wanhu weng'ha wawele aho nawamona yojenda na kumtogola Nguluwi. ~ Kanyozoka, kema kaluka kujenda. Hamba kenjila na hewo Ng'handa ya Nguluwi, yojenda na kunyozoka nyozoka kuno yomtogola Nguluwi. j}MKahi, nakamibata moko wa kudilo, kamwinula. Baho magulu na mafugamilo ga heye nagali na ludali. |5Hamba Petili nakamlonjela, “Ndahela sendi ne zahabu, ila chila chondilinacho ndokupa. Kwa itagwa lya Yesu Kilistu wa Nazaleti, wime na ujende!” V{%Heye nakawagalamchila, yochitumbila hanji kopegwa chinhu choneche kwa hewo. Uz#Petili na Yohani wamnogolela meho, heye Petili nakamlonjela, “Tulole!” by=Loyawawene Petili na Yohani wokwinjila Ng'handa ya Nguluwi, nakawalanda wampe choneche. x Mhela awo wanhu wali wompika munhu yumwe chete kulawila loyaleleche. Wanhu awo wali womuwika ayo munhu chila zuwa muli chihindilo cha Ng'handa ya Nguluwi ulinguchemigwa Chihindilo Chinojile, leka yalande choneche kwa wala wokwinjila Ng'handa ya Nguluwi. sw aZuwa limwe, saa tisa nemisi, Petili na Yohani wali woluta Ng'handa ya Nguluwi, mhela wa kumlanda Nguluwi. $vA/Nawamtogola Nguluwi, nakuganigwa na wanhu weng'ha. Chila zuwa Mkulu nakawonjezela wanhu kuli lng'hongola lwa lwawo lwa wala wanhu nawali woloholigwa.Nu.Nawalutilila kiting'hana hamwe chila zuwa kuli Ng'handa ya Nguluwi. Ila mhela wa kumogola mibumunda, naweting'hana mli ng'handa za hewo walya hamwe ndiya ayo kwa usangalalo na nhumbula igonzoche. jtM-Wali woguza lufufu lwawo na vinhu vya hewo hamba nawegawila sendi kota chila munhu vyoyalapile. isK,Wanhu weng'ha wawelengumkunda Nguluwi wazanguwa chinhu chimwe na vinhu vya hewo wazangigawila. mrS+Vinduzanduza vinji na kububuwaza navilajilwa kwa kukolela watumigwa na chila munhu nakadumba. ;qo*Awa weng'ha walutilila kilangusa kwa watumigwa. Hamba nawalutilila kikala hamwe chilukolo na kumogola ibumunda na kumlanda Nguluwi. Vyonawekale chila zuwa wala wanhu wa Nguluwi zpm)Wenji nawaukunda ulonzi wa heye, wabatizigwa. Wanhu wawele elfu zidatu wonjezeka kuli chila chilundo zuwa alyo. ow(Kwa ulonzi unji winji, Petili nakalajiliza na kuwahimiliza wanhu yolonga, “Milohole na lulelo alu lwihile.” Bn}'Mina, ilagano lila lyomuwichilwe hemwe, na lyomuwichilwe na wana wa hemwe, na kwa wanhu weng'ha walingikala kutali na kwa chila munhu yula mkulu Nguluwi wa hetwe komchema kwa heye.” Dm&Petili nakedichila, “Mumgalamchile Nguluwi na chila yumwe wa hemwe yabatizigwe kwa itagwa lya Yesu Kilistu, leka musilwe gehile ga hemwe na kubochela ndolendole ndo iwele Muhe Yelile. l%Lelo, wanhu lowahuliche ahyo, wahomwa nhumbula, nawamuuza Petili na watumigwa wayage, “Wang'holozetu tudite ndaze?” k7$“Wanhu weng'ha wa Izilaeli wangulapigwa kuvizela kuta ayo Yesu yomumgazile, ndo yuye yula Nguluwi yamditile yawe Mkulu na Kilistu Mlohozi!” ]j3#mbaka ndiwadite wang'honyo wa hegwe wawe chigoda cha kuwichila magulu ga hegwe’. i/"Mina heye Daudi, hakwinile mbaka kilanga, ila heye nakalonga.‘Mkulu nakamlonjela Mkulu wa heni,
kalise nzingo ya heni ya kudilo, Oh!Heye loyakwinizwe na kuwichigwa na Nguluwi nzingo ya heye ya kudilo, nakabochela kwa heye mhaza yula Muhe Yelile nayalagane na hetwe, nakatujidila ayo Muhe. Acho ndo mlinguchona sambi na kuhulika. \g1 Lelo, Nguluwi nakamzilipula ayu Yesu na hetwe tweng'ha twa walolezi wa mbuli ayi. RfDaudi nakona kung'hali mbuli zoyodita Nguluwi na ahyo nakalonga gala ga uzilipuko wa Kilistu mlohozi hala hoyalonjile,‘Halechigwe kuli isi ya wabagame, lukuli lwa heye halolile mli chilaga.’ e+Ila kwa vila Daudi yali mloli wa Nguluwi, nakavizela kuta Nguluwi kamlahila kuta komhaliza yumwe wa lulelo lwa heye yawe mndewa wa honhu hake. Sd“Wang'holozangu, ndangugana kuwalonjela ndikangaze mbuli zimfichile Daudi, sekulu wa hetwe yatanganiche. Heye nakabagama na katiligwa, kahi chilaga cha heye cha bahano hakaye hetu mbaka lehano. Tc!Kundajila nzila za ukomu,
kumemeza usangalalo kwa kuwa baho hegwe!’ bkwa vila hegwe Nguluwi, huileka nhumbula ya heni kuli isi ya wabagame,
ne humkundiza yelile wa hegwe yole mchilaga. !a;Ahyo, nhumbula ya heni yangusangalala,
na lumyango lwangu nalutowa luchenze lwa kusangalala.Na lukuli lwa heni lochikala muli kitumbila, 2`]Mina Daudi nakalonga mbuli za Mkulu kota ahi,‘Nandimonaga Mkulu kumwando kwa heni mazuwa gose,
kahamwe nzingo ya heni ya kudilo, nani hambe nhigasiche. u_cIla Nguluwi nakamzilipula, kamlohola kuli usungu wa kubagama mina na haiganigwe ng'hatu kubagama kumuwohe. 0^YKota navyoyaganile heye kulawa mwaluko, Nguluwi nakalamula kuta Yesu yawichigwe mmoko mwa hemwe, na hemwe mumkopola kwa kuwalechela wanhu wehile wamuwambe mumsalaba. m]S“Wanhu wa Izilaeli, mhulichize ulonzi awu! Yesu wa Nazaleti yali munhu yula Nguluwi kamlajila kwa ludali lwa ulajilo na vinduzanduza na kububuwaza na vila Nguluwi vyoyaditile hali hemwe kukolela heye, kota vyomvizelele. @\{Aho yoneche yomchema Mkulu kwa utanzi, koloholigwa.’ [isanya lyoditilwa jiza,
na isaye lyowa lidung'hu kota danda,
hala hainalawila zuwa lila likulu na iwele na ukulu wa Mkulu. Z{Ndodita vinduzanduza mchanya kilanga,
na ulajilo hasi muisi,
kowa na danda na chiluli na miyosi jizidahe, YEna, na vitumagwa wa heni wachilume na wachidala,
ndowajidila Muhe wa heni mazuwa gala, na hewo
wolavya uloli. lXQ‘Mli mazuwa gala ga mwiso, nakalonga Nguluwi,
ndowajidila wanhu weng'ha Muhe wa heni.Wana wa hemwe wa chilume na wachidala wolavya uloli.Wasongolo wa hemwe wokona ulotezi,
na wasekulu wa hemwe wolota. _W7Kukomya ndo kota mbuli ayi ndo ila yoyalonjile Yoeli nayawele mloli wa Nguluwi, UV#Wanhu awa hawagalile kota vyomlinguvizela, sambi ya saa tatu hela mitondo? SUIla Petili nakema hamwe na wala kumi na yumwe kaluka kuwadamlila wanhu kwa lizi likulu, “Wang'holozangu Wayahudi na hemwe mweng'ha mlingikala hano Yelusalemu, mhulichize goya ulonzi wondilonga. kTO Ila wamwe wawabeza wolonga, “Wanhu awa wagala divai inyale ya lehano!” Usenga wa Petili SS Weng'ha nawabubuwala kuno wochiuza, “Ayi mina yangutulangusa choni?” kRO na Wayahudi na wanhu wahinduchile na kwinjila kuli nzila ya kumfugamila Nguluwi ya Chiyahudi, wamwenga walawa Kilete na Alabiya. Hetwe tweng'ha twanguwahulika wolonga kwa ulonzi wotuvumbuche nawo mbuli ng'hulu za Nguluwi.” yQk na Fulugiya na Pamfiliya na Misili na honhu ha Libiya behi na Kulene, wayetu wamwenga ndo wajenzi kulawa Loma, P% Wayetu wamwenga Wapalisi na Wamedi na Waelami na wamwenga ndo wenyeng'haye wa Mesopotamia na Yudeya na Kapadokia na Ponto na mkowa wa Asiya aO;Iwa ndaze lelo, kuta chila munhu kanguwahulika wolonga kwa ulonzi wohawavumbuche nawo? N{Wabubuwala na kulunduwala walonga, “Lelo awa weng'ha tulinguwahulika wolonga ahi, hawawele wenyeng'haye wa Galilaya? KMLowahuliche lizi alyo, chilundo chikulu cha wanhu nachikungajiza. Weng'ha watinuka lukami kwa vila chila yumwe wa hewo nakawahulika awo wanhu wa Nguluwi wolonga kwa ulonzi wohawavumbuche nawo. LNa ako Yelusalemu wali kuko Wayahudi, wanhu walingumkunda Nguluwi, walawile chila nhanzi ya isi yeng'ha na kilanga. mKSWeng'ha wamemezwa Muhe Yelile, nawaluka kulonga ulonzi winji kota hila Muhe vyoyawadahize kulonga. pJYHamba navilawila vinhu vyoneche kota milapi ja chiluli, visambalula na kugwa kwa chila yumwe wa hewo. IyBahala lizi lihulikwa kulawa kilanga, iputa ifandile kota mbeho ng'hali, uimemeza ng'handa ila yeng'ha yowali wekale. PH Zuwa lya Pendekosti lolifichile, wanhu weng'ha wali wekungajize hamwe. lG SNawatowa simbi, simbi imgwila Matiya, na heye konjezwa mli wala watumigwa wanji kumi na yumwe.iF Mleka yahole honhu hano ha mijito ja uchitumagwa woyalechile Yudasi nakaluta honhu hake yuye.” E Hamba nawamlanda Nguluwi, “Mkulu hegwe kwanguzizela nhumbula za wanhu weng'ha. Ahyo, utulajilile hali awa weli yalikohi youmhagule, yD mAho nawachema matagwa ga wanhu weli, wa mwaluko Yusufu yachemigwe Balisaba au kahi Yusto na wakeli Matiya. tC cAhyo kangulapigwa yawe yumwe wa wala welongoze na hetwe kulawila Yohani loyali yobatiza mbaka zuwa lila Yesu loyaholigwe kulawa kwa hetwe kuluta kilanga. Ayo kochilumba hamwe na hetwe kukola na kulavya ulolezi wa uzilipuko wa Yesu.” B 'Lelo munhu yumwe mli wala welongoze na hetwe mhela weng'ha Mkulu Yesu loyali yokwinula majendo hamwe na hetwe, yahaguligwe kilumba na hetwe. NA “Lelo, yandichigwa muli chitabu cha zabuli,‘Mng'handa mwa heye mopona mahame,
munhu yoneche yaleche kikala mgati amo.’ Kahi yandichigwa,‘Munhu yunji yahole mijito ya heye.’ +@ QWanhu weng'ha walingikala Yelusalemu nawahulika mbuli ayo ikoleche, na ahyo kwa ulonzi wa hewo, wauchema ula mgunda Hakeli Dama, Izeleche, “Mgunda wa danda,” ? Heye nakagula mgunda kwa zila sendi zoyazipalile kwa madito ga heye gehile, nakagwa hasi nakutulika lida, utumbu wa heye ubohoka kunze. h> KYudasi yali yumwe wa chilundo cha hetwe, mina nakahaguligwa tuwe hamwe mli mijito ya hetwe.” F= nakalonga, “Wang'holozangu, yali ilapa honhu ha Maandiko Matakatifu gakoleche, honhu hala Muhe Yelile, kwa ulonzi wa Daudi, nakolonga mbuli za Yudasi yula yawalongoze kuza kumibata Yesu. < Zuwa limwe, Petili nakema hali wala wanhu wawele womkunda wala wali wekungajize, hamwe wanhu weng'ha wali mia imwe na makumi meli, z; oAwa weng'ha nawekungajiza hamwe kumlanda Nguluwi, hamwe na wadala wamwenga na Maliya mayake Yesu na wang'holoze. : { Lowafichile mujini nawenjila mli chihengo chiwele kuchanya mula mowali wochikala, na hewo wali Petili na Yohani na Yakubu na Andeleya na Filipo na Tomasi na Batolomeo na Matei na Yakubu mwana wa Alufayo na Simoni Zelote na Yudasi mwana wa Yakubu. 9 1 Hamba watumigwa wahiluka Yelusalemu kulawa kuli chila chidunda chilinguchemigwa chidunda cha Mizeituni, chiwele kilomita imwe kulawa mujini. e8 E nawalonga, “Hemwe wanhu wa Galilaya, yandaze mwimile mlola kilanga? Yesu ayu yaholigwe kulawa kwa hemwe kuluta kilanga, kokuya kahi kota hiho vyomumuwene yoluta kilanga.” Matiya kanguhaguligwa yebate honhu ha Yudasi 7  Lowali wang'hali wolola kilanga, yawele yoluta, baho wanhu weli wawele wavalile nguwo nzelu pee, wema behi na hewo, h6 K Loyalonjile ago, weng'ha wawele womlola, kaholigwa kilanga, ng'hungugu imvisa hawamuwene kahi. 15 ]Ila mhela Muhe Yelile loyowadulichilani, mobochela mong'ho na mowa walolezi wa heni kuli Yelusalemu na kuli mkowa wa Yudeya na Samaliya, mbaka mwiso wa isi yeng'ha.” 4 Ila Yesu nakawalonjela, “Mhela na mbuli azo vya hasi ha ludali lwa Mhaza wa heni, kahi hambe iwalape hemwe kuvizela yowa nili. 3 Ahyo watumigwa loweting'hane hamwe na Yesu, nawamuuza, “Lelo Mkulu mhela awu ndo houwahilusila Waizilaeli undewa wa hewo?” {2 qYohani nakabatiza kwa mazi, logokuya mazuwa mado, hemwe mobatizigwa kwa Muhe Yelile.” Yesu kanguholigwa kilanga #1 AMhela loyeting'hane hamwe na hewo nakawalonjela ahi, “Mleche kuka Yelusalemu, ila mbeteze ilagano lyoyawalonjele Mhaza, ila yomina namhuliche ndilonga. &0 GKwa mhela wa mazuwa makumi gane hala hoyabagame yali yowalawila lawila na kilajila kota nayali mkomu. Nawamona, na heye nakalonga gala ga Undewa wa Nguluwi. / 'mbaka zuwa lila loyaholigwe kilanga. Hala naloyang'hali kuholigwa kilanga nakawalajiza kwa ludali lwa Muhe Yelile wala watumigwa yawahagule. . Mkulu Teofili kuli chitabu cha heni cha mwaluko nanyandika mbuli zila Yesu zoyaditile na kulangusa kulawila mwaluko wa mijito ja heye, k- QNdangukuganila wikale goya. Wang'holozo wangukulamsa. Walamse wang'holozetu chila yumwe.I,  Ndangutumbila kukona mazuwa mado hela, na baho todogola goloko. _+ 9 Ndanazo mbuli nyinji za kukulonjela, ila silinguvigana kwandika kuli baluwa ayi. \* 3 Chila munhu kangumtogola Demetiliyo, ena, kukomya kuko kwangutawiza mbuli ya heye. Natwe kahi twangulavya ulolezi wa hetwe kwa heye nagwe kwanguvizela kota chotulonga twangukomya. Ulamso wa kugwisa chilasi $) C Mng'holozangu, uleche kuwinza ulajilo wihile, ila unojile. Chila yalingudita ganojile ka wa Nguluwi, ila yalingudita mbuli zihile, hanamzela Nguluwi. J(  Lelo, hondikuya ndoziwika hazelu mbuli zeng'ha zoyalingudita, na ulonzi wihile woyalingutulavila na udesi woyalingulonga kwa hetwe. Na heye kangulema kuwabochela awo wang'holoze wawele mmajendo na kahi kanguwalemeza wanhu wanji walingugana kuwabochela na kangujeza kuwawinga mli chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. -' U Nanyandika baluwa nyindo kwa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, ila Diotelefe yawele yogana kuwa chilongozi wa hewo, halingugana ng'hatu kunyhulichiza. & /Lelo, hetwe twanguganigwa kuwatanza wanhu awa, leka natwe tudahe kilumba kuli mijito ja hewo yakudita kukomya kuzeleche. Deotelefe na Demetiliyo % Mina wangwaluka majendo ga hewo kuli uchitumagwa wa Kilistu ne kubochela utanzi woneche kulawila kwa wanhu wohambe wamkunde Kilistu. @$ {Wang'holozetu awo wachilonjela chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu aha kwa mbuli ya igano lya hegwe. Dedede, uwatanze vila ilingumnojeza Nguluwi leka walutilile na majendo gawo. # yMng'holozangu ndikuganile, hegwe ndo wakukundigwa kuli chila mijito youkola kwa wang'holozo, hanga wawe wajenzi. s" aKuduhu chinhu chilingusangalaza ng'hatu kota kuhulika wana wa heni wangikala mli kukomya. Kuwatanza wanji '! INasangalala lukami, wang'holozangu wamwe lowafichile ahano, nakundonjela heni vila hegwe vyoulinguhulichiza kukomya na vyoulingulutilila kikala kuli kukomya.  Mng'holozangu, ndangukuganila chila mbuli inojile na ndangukuganila uwe mkomu mlukuli kota vyouwele ukomu wa hegwe wa chimuhe. i OHeni nda sekulu, ndangukwandichila hegwe mng'holozangu Gayo, yondikuganile ng'hatu kuli kukomya. fElMkulu yawe na hegwe kuli muhe wa hegwe. Kunoga kwa Nguluwi kuwe na hemwe mweng'ha.5lUdite himahima kuya mhela wa mbeho loung'hali kuya. Ebulo na Pude na Lino na Klaudia, vivila na wanhu weng'ha walingumkunda Kilistu wangukulamsani. wlElasito nakapona ako kuli isi ya Kolinto, na heye Tilofimo nandimleka ako kuli isi ya Mileto kwa vila nayali mtamwa. J lUwalamse Pilisika na Akula, hamwe na lukolo lwa Onesifolo. +OlMkulu kondohola na mbuli zeng'ha zihile na kunyhola aku yonyamila goya mbaka kuli undewa wa heye wa kilanga. Ukulu uwe wa heye mazuwa gose! Ena. Ulamso wa mwiso fElIla Mkulu nakekala hamwe na heni, nakamha ludali, mbaka nambeza kuudamla usenga weng'ha, leka wanhu hawawele Wayahudi wauhuliche, na ahyo nandoholigwa kuli utaguso wa kubagama kota vila kuloholigwa kuli mlomo wa isimba. &ElMhela londali ndichigombela hala mwaluko, kuduhu munhu nayemile ubanzi wa heni, weng'ha nawandeka. Ndangumlanda Nguluwi yawosele nongwa kwa mbuli ayo. Z-lHegwe nagwe vivila wilolele na heye kwa vila nakaulema ng'hatu usenga wa hetwe. wlYula mponzi yalinguchemigwa Alekizanda kanditila mbuli ya wihe winji, Mkulu komlipizila kwa ago madito ga heye. l Houkuya ndingalile ikoti lyangu nandililechile kwa Kalipo kula Tiloa, ndingalile kahi na vila vitabu, ng'hatu vila viditikwe kwa ngozi. 0[l Nandimlajiza Tukiko yalute kula Efeso. l Lukasi yaliyeka ndo yawele aha hamwe na heni. Umuhole Malichi uye na heye, kwa vila koweza kunhanza kuli mijito ja heni.  l Mina Dema nakagana ng'hatu mbuli za isi ayi nakandeka kaza Tesalonike. Kilesike nakaluta Galatiya na Tito nakaluta Dalimatiya. 1]l Wikangaze kuya kwa heni behi yiyi. 9lNa sambi ipona hela kupegwa chonolo chila cha kudita ganojile hali meho ga Nguluwi na chonolo acho ndopegwa zuwa lila na Mkulu yawele mtagusa yalingutagusa goya na haiwele heni hela, ila hamwe na wala weng'ha walingubeteza kwa igano koneka kwa heye. Paoli kangumlajiza Timoteyi q[lNdikangaza kuli kubilima, ndita goya kota munhu yalingitwanza kuli kubilima na makundo ndigawika goya. +lMina mhela wa heni wa kubagama wabehi, na danda ya heni yojidigwa kota vila watambika walingujida nhambiko ya divai hali meho ga Nguluwi. - SlIla, hegwe uwe wilolela kuli chila mbuli na wimilile magazo na ukole mijito ya munhu yalingudamla Mbuli Inojile na wime nzinzili kuli mijito ya hegwe kwa Nguluwi. D lWolema kuuhulichiza kukomya, wogalamchila ndano za udesi. C lMina, wokuya mhela uwele wanhu hawohulichiza ulanguso wa kukomya, ila wosangalaza maya gawo wawo na kikungajizila walangusa bwelele wowalonjela mbuli zila hela walingugana kuhulichiza. N lndangukulajiza udamle awo usenga wa Nguluwi, ung'ang'anile kudamla kuli mhela unojile ama mhela haunojile na ung'anuche na kukanya na kuwakangaza nhumbula wanhu houwalangusa kwa wimililo weng'ha. (  KlNdangukulajiza hali meho ga Nguluwi na hali meho ga Kilistu Yesu yowatagusa wanhu wawele wakomu na wabagame, na kwa vila kanguya kulongoza na heye ndo Mndewa, %lleka munhu yalingumditila Nguluwi, yawe na chila chinhu choyalingugana kuli mijito ayo na ahyo yaweze goya kudita chila mijito inojile.hIlMaandiko Matakatifu gandichigwa kwa kuwichigwa Muhe wa Nguluwi na ganoga kwa kulangusa kukomya na kukanya wanhu kuli wihe wa hewo na kuwika goya wihe wowaditile na kuwalongoza wanhu wekale kuli ukomu wa kumnojeza Nguluwi, 2]lkwangukumbuka kota kulawila vyouwele mwana, kugazela Maandiko Matakatifu gawele goweza ngukupa luhala lulingigala ulohozi kwa kukolela makundo gawele kwa Kilistu Yesu. ylIla hegwe ulutilile kikala kuli kukomya kula ulanguswe naukundile ng'hatu. Kwa vila kuwazela goya wala nawakulanguse, [/l Wanhu wehile na wahadi wowa wehile ng'hatu, wowahada wanji, nawo wawo wohadigwa. r]l Chila munhu yalingugana kikala kuli ukomu wa kumnojeza Nguluwi kuli kilumba na Kilistu Yesu, kogazigwa. ;ol kugaya kwa heni na magazo gangu. Kugazela geng'ha gandawile ako Antiokiya na Ikonio na Lustila. Nanyimilila magazo vikulu ng'hatu! Ila Mkulu nakandohola kuli mbuli azo zeng'ha. 7gl Hegwe, kuwinza ulanguso wa heni na vyondikale heni na mbuli ya heni kuli ukomu na Majesa ga heni na makundo na wimililo wa heni na igano lya heni na kubetezo kwa heni, #?l Wanhu awo, hawoweza kulutilila ng'hatu, mina upoka wa hewo wokoneka hazelu kwa weng'ha. Ndo vyoili kwa hewo Yane na Yambule. Malajizo ga kugwisa chilasi )lWanhu awo wangulema kukomya kota vila Yane na Yambule navyowambelile Musa. Wanhu awo luhala lwawo lwajilila na makundo ga hewo gajilila hela. _~7lwadala awo wawele ngujeza kilangusa mazuwa gose, ila hawoweza ng'o kuvizela kukomya. ^}5lWanhu awo walutaga kuli ng'handa za wanhu na kuwahada wadala wafililwe na walume wa hewo leka wawahulichize hewo. Wadala awo ndo wala wapoka wamemile mitunyo ja gehile na walingulongozwa kwa maya ga chila mbuli, ||qlKwa kuwalola, wokoneka kota wanhu walingumfugamila Nguluwi, ila wolema mong'ho wake. Wiyuse ng'hatu na wanhu awo. {lWowa wowahinduka wayao na wawele na walingudita chinhu ne kijesa na wamemile ibamba na wogana kiheweza ng'hatu ne kumgana Nguluwi. (zIlWanhu wohambe wagane kuhanyiswa na walihela isungu na wasonjelezi na walingulemwa kilongoza na wang'hanuche na walingugana kilewa choneche chiwele chinojile. nyUlWanhu wowa wochigana yeng'ha, wawele ngugana ng'hatu sendi na wawele ngidaya na wawele ngilola na walingumliga Nguluwi na wawele hambe wawahulichize wahaza wa hewo na wohambe walonje malumbo na wohambe walingumfugamile Nguluwi. Ix lUkumbuchile kota, kuli mazuwa ga mwiso kowa na mhela wa magazo. w#lAhyo, nhyala za hewo zowahiluchila kahi, nakuwadita wasulupuche kuli idiwa lya Limazoga yawagwilize na kuwadita wawinze goyalingugana.v%lKanguganigwa yawakanye mholemhole wala walingumbela heye, kwa vila hanji Nguluwi kowapa mhumu ya kumgalamchila heye, leka wakuzele kukomya. ulChitumagwa wa Mkulu halinguganigwa kilewa. Imgana yawe liholile kwa wanhu weng'ha, yavizelele kulangusa na yalingwimilila. It lWiyuse kitwanza kwa chipoka, uvizela kota ago gegalaga kilewa. (sIlWiyuse na maya ga chisongolo, udite gatanganiche na makundo na igano na kikala goya hamwe na wanhu weng'ha wawele womlanda Mkulu kwa nhumbula ilihela nongwa. Tr!lLelo, wone munhu yewiche yawe yelile kwa kibagula kutali na mbuli zihile, kowa chinhu cha mijito ya uyeng'ha, kwa vila kahaguligwa na kangumnojeza Mkulu wa heye na kewika goya kwa chila mijito inojile. [q/lKuli ng'handa ng'hulu kuna visaye na vinhu vya chila mbuli, vinji viditikwa kwa sendi na zahabu, zangutumiligwa chiuyeng'ha na vinji viditikwa kwa migodi na ilongo zangutumiligwa kwa mbuli za chila zuwa. Tp!lIla kukomya kwa Nguluwi kwima nzinzili kota iganga lya msisi na mchanya mwake wandichigwa ulonzi awu, “Mkulu kanguwazela wala wawele wa heye,” Na chila yalingulonga hewo ndo wa Mkulu, waleche wihe. olAwa wajilila ng'hatu kutali na mbuli ya kukomya na wangukopola makundo ga wanhu kwa kulonga uzilipuko tulingubeteza mina ukoleka. n%lUlanguso awo ufanda kota chilonda chilingukula himahima na chilingudakula lukuli. Wanhu wamwe walanguse chinhu acho ndo Humenayo na Fileto. mlWiyuse na nhelo za chipoka na hazilingumnojeza Nguluwi, kwa vila azo zangonjeza kuwadita wanhu wekale kutali na Nguluwi. -lSlWikangaze kudita galingumnojeza Nguluwi uwe chitumagwa hambe yone soni kuli mijito ya heye na yawele kulangusa ulonzi wa kukomya wa Nguluwi kota vyoilinguganigwa. ^k5lLelo, uwalonjele wanhu wa hegwe waleche kusemwa mbuli azi na kuwafunda hali Nguluwi waleche kitwanza kwa mbuli ya ulonzi. Kitwanza ako hakunojile, mina kwangigala hela kuwifya kukulu kwa wala walinguhulika. )jKl Lotuwa wanhu hatuwele wa kukundigwa,
heye kangupona wakukundigwa mazuwa gose,
mina heye howeza kibela yuye.” Chitumagwa yalingukundigwa hali Nguluwi uicl Lotulutilila kwimilila,
kahi tolongoza hamwe na heye.Hotumbela, kahi na heye kotubela hetwe. uhcl Ulonzi awu ndo wa kukomya,“Wone natubagama hamwe na Kilistu,
kahi tochikala hamwe na heye. Cgl Ahyo, ndangwimilila chila chinhu kwa chiwalo cha wala wahaguligwe na Nguluwi, leka hewo kahi wapegwe na ulohozi ulinguya kwa kukolela Yesu Kilistu, ula ulingigala ukulu wa mazuwa gose. &fEl Na yila kwa chiwalo cha heye, heni ndangugazika na mbopigwa minyololo kota munhu yawele ngudita wihe, ila ulonzi wa Nguluwi hauweza kuwopigwa na minyololo. elMkumbuchile Yesu Kilistu yazilipuligwe, yali wa lukolo lwa Daudi, kota vyoilingulonga Mbuli Inojile yondilingudamla. Ud#lWijese aga gondilingukulonjela, mina Mkulu kokutanza uvizele chila chinhu. NclMlimi yalimile ng'hatu, kangulapigwa yawe wa mwaluko kupegwa mbena. b!lVivila munhu yalingitwanza na wayage kuli kubilima, howeza kusumya na kupegwa chonolo cha kusumya, mbaka yagomanjize malajizo gawichigwe. +aOlMwamizi yawele kuli ngondo, kangiwika kutali na mijito ya kikala kwa chila zuwa, ila kangudita mijito ya kuli ngondo leka yaweze kumnojeza chilongozi wa wamizi. a`;lNagwe wimilile kuli magazo hamwe na hetwe kota mkola mijito yanojile kwa Kilistu Yesu. _1lUhole gala malanguso gouhuliche ndidamla hali walolezi wenji, ukawalanguse gago wanhu walingukundigwa, wala wawele woweza kuwalangusa wanji kahi. m^ UlLelo, hegwe mwanangu, uwe na ludali kuli kunoga kwa Nguluwi kotupegwe kuli kilumba na Kilistu Yesu. ] lMkulu yamonele isungu kwa zuwa lila lya utaguso! Nagwe kuvizela goya ng'hatu mbuli zila zeng'ha, Onesifolo loyanditile kula Efeso.V\ 'lila hala du loyafichile muji wa Loma, nakaluka kumhala lukami mbaka kambona. [ +lMkulu yayonele isungu lukolo lwa Onesifolo, kwa vila nakang'hangaza nhumbula chila mhela, kahi nahambonele soni kwa vila nandali mchinweng'ho, }Z ulKota vyouvizelele, wanhu weng'ha walingikala kuli mkoa wa Asiya wandeka, hamwe na hewo wamumo Fugelo na Helimogene. hY KlVinhu vila vinojile vyoupegwe uvyamile kwa ludali lwa Muhe Yelile yalingikala mgati mwa hetwe. 'X Il Wibatilile goya ula ulanguso wa kukomya wondikulanguse gawe ulajilo kwa hegwe na kupona kuli makundo na igano lyako liwele kuli kilumba na Kilistu Yesu. TW #l kwa chiwalo acho, ndo mina ndangugazika kota ahi. Silingona soni kwa chiwalo acho, kwa vila ndimzela yula yondimkundile. Ndangukomya kota koweza kwamila chila choyamhele mbaka zuwa lila hoyohiluka kahi. gV Il Heni nhyaguligwa na Nguluwi ndiwe mtumigwa na mlangusa kwa chiwalo cha kudamla Mbuli Inojile, NU l Ila isungu lya Nguluwi, ligubuligwa kwa hetwe sambi kwa kuya kwa heye mlohozi wa hetwe, Kilistu Yesu. Heye kadumya ludali lwa kubagama na kukolela Mbuli Inojile nakaugubula ukomu ulihela kubagama. T #l Heye nakatulohola, nakatuchema tuwe wanhu welile wa heye yuye, haiwele kwa chiwalo cha madito ga hetwe ganojile gotugaditile, ila kwa chiwalo cha majesa ga heye na isungu lya heye. Nakatugalila isungu alyo kukolela Kilistu Yesu kulawa katali isi loing'hali lumbigwa. S lLelo, uleche kona soni kulavya ulolezi kwa chiwalo cha Mkulu wa hetwe, na kahi uleche kona soni kwa chiwalo cha heni mbele mnweng'hwa kwa chiwalo cha heye. Ila wimilile kilumba kuli magazo kwa chiwalo cha Mbuli Inojile, kota hila ludali loupegwe na Nguluwi. R lMina Muhe wotupegwe na Nguluwi hauwele wa kutudita tuwe tudumba, ila ndo yalingutugalila mong'ho na igano na kilongoza twetwe. Q #lNdo mina ndangukukumbusa uidite iwe ipwituche yila ndolendole iwele mgati mwa hegwe, youpegwe na Nguluwi hala hondikuwichile moko wa heni. #P AlNdangukumbuchila makundo ga hegwe ga kukomya, makundo nayawele nago papa wa hegwe Loisi na kahi mayako Eunike. Ndangukunda kahi kota hegwe nagwe kwanago. eO ElNdangukumbuchila mahozi ga hegwe na ndangugana ng'hatu kukona, leka memezwe na kusangalala. ]N 5lNdanguta malumbo Nguluwi yula yombele kumkolela mijito kwa nhumbula ilihela nongwa kota vyowaditile wasekulu wa heni. Ndanguta malumbo Nguluwi chila hondikumbuchila kuli kulanda kwa heni, nechilo na nemisi. eM ElNdangukwandichila hegwe mwanangu yondikuganile Timoteyi. Ndangukuganila kunoga kwa Nguluwi na isungu na kikala goya kulawila kwa Nguluwi Mhaza na Kilistu Yesu Mkulu wa hetwe. Malumbo na ulonzi wa kukangaza nhumbula (L MlHeni Paoli, mbele mtumigwa wa Yesu Kilistu kota vyoyaganile Nguluwi, Nguluwi nakandajiza ndiidamle mbuli yila ya ukomu yoyalagane kuli kilumba na Kilistu Yesu. XK)XIsungu lya mkulu wa hetwe Yesu Kilistu liwe hamwe na hemwe mweng'ha.(JIXHeni Paoli, ndanguwalamsani kwa kuwandichila lyandiko ali kwa moko wa nene baha na ahi ndo vyondilinguwika ulajilo kuli chila lyandiko lyondiwandichile. IXMkulu yuye yalingigala kikala goya, kowapani hemwe kikala goya mazuwa gose na kwa chila nzila. Mkulu yawe na hemwe mweng'ha. ~HuXIla mleche kumona munhu ayo kota mng'honyo wa hemwe, ila mumlonje kota vila mng'holozenu. Ulamso wa kugwisa chilasi GXWone munhu yoneche hambe yahulichize usenga awu wotuwegalileni, lelo, mumzele munhu ayo, na mumuwiche hazelu munhu ayo leka yone soni. GFX Ila hemwe wang'holozetu, mleche kutoka kudita ganojile. ,EQX Kwa litagwa lya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu twanguwalajiza na kuwakanya wanhu awo wekale vyoilinguganigwa na wakole mijito leka wawe na vinhu vya kuwatanza hewo. $DAX Twangulonga mbuli ayo kwa vila tuhulika kota wabaho wamwe wa hemwe wagata na hawalingudita choneche, ila wanguwa videlenya kwa mbuli za wanhu wanji. }CsX Vyonatwali hamwe na hemwe twali tuwalonjelani, “Munhu yoneche yohaganile kukola mijito, yaleche kulya chilyo.” `B9X Natwahalandile kutanzwa na hemwe, ila natudita ahyo kwa vila natugana mtwijize hetwe. 4AaXhatudile chilyo kwa munhu yoneche ne kumha chinhu. Na tukola mijito kwa kikangaza na magazo misi na mihe leka tuleche kumha munhu yoneche hali hemwe, mijito ya kutulela. s~~o}}j|{{fzyyy x6wwvv?uutssrqq:pp0odnmmmKllAkkVjii^ihhgBffeaddccbbZaas`O__)^^]P\\4[[LZYY~XX"WTT SRIQjPPQONMMsLwKK~JJBII.HHGFF!ElDCC%B_AA@@ ??&>>5=='<Anania kaluta, nakenjila mli ayo ng'handa loyawele Saulo na kumuwichila moko kumutwi. Nakalonga, “Mng'holozangu Saulo, Mkulu Yesu yuye yakulawile louwele kunzila kuya kuno. Nakandajiza heni leka uwe ulola kahi na kumemezwa Muhe Yelile.” Kb Heni ndomlajila geng'ha gomlapa kugazika kwa itagwa lya heni.” Ga Ila Mkulu nakamlonjela, “Hegwe lute, mina ndimhagula heye yawe chitumagwa wa heni, yalidamle itagwa lya heni kwa wanhu hawawele Wayahudi na wandewa wa hewo na kwa wanhu wa Izilaeli. ` Koya hano Damasiko, yawele na ludali kulawa kwa watambika wakulu kuwebata wanhu weng'ha walingitumbila na kukufugamila hegwe.” +_O Ila Anania nakedichila, “Mkulu, nhyulika mbuli za munhu ayu kulawa kwa wanhu wenji na gala gehile goyalinguwaditila wanhu wa hegwe welile ako Yelusalemu. y^k Mli uloli kona munhu yalinguchemigwa Anania yokwinjila mng'handa na kumuwichila moko leka yazengulola kahi.” N] Heye Mkulu nakamlonjela, “Wiwiche goya ulute kuli nzila ilinguchemigwa, igoloche, na kuli ng'handa ya Yudasi umlande munhu yumwe yalawile Talso yalinguchemigwa Saulo. Sambi kangumlanda Nguluwi. '\G Lelo ako Damasiko kwali na mlanguswa yumwe yalinguchemigwa Anania. Mkulu nakamlonjela mli uloli, “Anania!” Anania nakedichila, “Ndahano Mkulu.” c[? Saulo nakekala mazuwa gadatu ne kulola, na mhela awo hadile na hanhwele chinhu choneche. Z' Saulo nakenuka kulawa mmisanga, ila loyagubule meho ga heye kona halingona ne chinhu. Leka wanhu wamlongoza kwa kumbata moko mbaka Damasiko. zYm Wala wanhu wali woheluka na Saulo na wema bahala, ne kulonga chinhu, nawahulika lizi ila hawamuwene munhu. RX Ila wime lelo, winjile mjini na ako kolonjelwa ulinguganigwa kudita.” pWY Na heye Saulo nakauza, “Kwa whaani hegwe, Mkulu?” Nakedichila, “Heni nda Yesu ulingumgaza. ^V5 Kagwa hasi na kuhulika lizi limlonjela, “Saulo, Saulo! Leka choni ulingungaza?” pUY Ila loyali mnzila behi kufika Damasiko, bahala lumuli lulawile kilanga lumwesela nzingo zeng'ha. 8Ti kalanda yapegwe lyandiko lya uzeleso kwa ng'handa za kusalila kula Damasiko, leka wone yafiche ako walume ama wadala walinguwinza nzila ayo, yawebate na kuwegala Yelusalemu. qS ] Mhela awo Saulo yali yakangaze kuwakabusa na kuwakopola walanguswa wa Mkulu. Kaluta kwa mtambika mkulu, uRc(Filipo kefika yawele Azoto, kakola mli miji jeng'ha yodamla Mbuli Inojile mbaka hoyafichile Kaisaliya.&QE'Lowalawile mmazi Muhe wa Mkulu nakamdita Filipo yajilile. Heye mkulu chitumagwa hamuwene kahi, ila heye nakalutilila na majendo ga heye yawele yasangalale. P&Lelo, ayo mkulu nakalajiza aila mutuka yime, weng'ha weli Filipo na yula mkulu chitumagwa wedulika hasi mmazi. Heye Filipo nakambatiza. 8Oi%Filipo nakamlonjela, “Wone ulingukunda kwa nhumbula ya hegwe yeng'ha kwanguweza kubatizigwa.” Na heye nakalonga, “Ena ndangukunda Yesu Kilistu ndo Mwana wa Nguluwi.” 9Nk$Lowali wang'hali wolutilila na majendo, nawafika honhu hawele na mazi, na ayo mkulu nakalonga, “Honhu aha hana mazi, lelo hana chinhu choneche cha kundemeza kubatizigwa?” sM_#Lelo, Filipo yokwaluchila na honhu ha ago Maandiko Matakatifu, nakamlonjela Mbuli Inojile imlapile Yesu. -LS"Ahyo Mwisiopia mkulu, nakamlanda Filipo, “Ndonjele, ayo mloli wa Nguluwi kangulonga chinhu chachi? Kangulonga mbuli azi kumlapa yuye ama ga munhu yunji?” K!Nakabasigwa soni na kwimigwa hachi.Haduhu munhu yoweza kuvizela gala ga ulelo wa heye,
mina ukomu wa heye wusigwa muisi.” XJ) Na, honhu ha Maandiko Matakatifu hoyali yosoma yali ahi,“Yali kota ing'holo lyali lichigaligwa kuchinjigwa,
tulu kota hila mwanaing'holo litupuligwa milaika,
heye halavile lizi ne hado. IAyo munhu nakedichila, “Ndovizela ndaze ne munhu kundongoza?” Aho nakamchema Filipo yakwine kuchanya, yekalise hamwe na heye. H+Filipo na kaibilimila ila mutuka, nakamhulika ayo munhu yosoma chitabu cha mloli Isaya. Aho Filipo nakamuuza, “Ago goulingusoma kugazela?” ZG-Ahyo, Muhe Yelile nakamlonjela Filipo, “Lute behi na mutuka ayo milongoze.” fFELoyali yoheluka yawele mumtuka, yali yochisomela chitabu cha Isaya yawele mloli wa Nguluwi. E{Lelo, Filipo nakewika goya, kaluka kwinula majendo. Mhela wuwo kwali na munhu yumwe nayawele mkulu kuli isi ya Isiopiya, yula yali yoheluka kuza kaye. Ayo munhu yali mlolela ng'hano ya Kandake, navyowali wochemigwa Wandewa wa chidala wa Isiopiya. Munhu ayo nayali yalutile ako Yelusalemu kumlanda Nguluwi na mhela awo yali yohiluka yakwinile mtuka ya kukwejigwa na midogowi. .DUMhilisi wa Mkulu nakamlonjela Filipo, “Wiwiche goya ulute kusini kwa kukolela nzila ilingulawila Yelusalemu kuluta Gaza.” Nzila ayo yangukolela kugunuche. _C7Petili na Yohani lowalavile ulolezi wa hewo na kudamla usenga wa Mkulu, nawahiluka Yelusalemu. Lowali wohiluka nawadamla Mbuli Inojile mli vijiji vinji vya Samalia. Filipo kangumbatiza mkulu yumwe wa Isiopia fBESimoni kamlonjela, “Mndandile kwa Mkulu lileche kunhyuila lyoneche kwa ago gomlonjile.” JA Kwangoneka kwa heni kwangumbonela maya na kuwopigwa na wihe.” ^@5Lelo umgalamchile Nguluwi na umlande Mkulu na heye koweza kukusila majesa kota awo. ?+Kwahela honhu honeche kahi kwahela kudita galingumnojeza Nguluwi kuli mijito ajo kwa vila nhumbula ya hegwe haiwele goya hali meho ga Nguluwi. >Ila Petili nakedichila, “Mwajilile kutali hegwe na sendi za hegwe, kwa vila kwangijesa kogula ludali lwa Chinguluwi kwa sendi! c=?“Mumhe na heni ludali alo, leka yoneche yondimuwichila moko, yabochele Muhe Yelile.” <Aho Simoni nakavizela kota kwa kuwichilwa moko ga watumigwa, nawapegwa Muhe Yelile. Ahyo nakagana kuwapa Petili na Yohani sendi yolonga, ];3Lelo, Petili na Yohani wawawichila moko awo wanhu, na hewo wambochela Muhe Yelile. : Mina mhela awo Muhe Yelile nayang'hali kumdulichila munhu ne yumwe kwa hewo, nawali wabatizigwe hela kwa itagwa lya Mkulu Yesu. Y9+Lowafichile ako nawawalandila awo wanhu wamkundile Yesu wabochele Muhe Yelile. 18[Wala watumigwa wa Nguluwi lowali kula Yelusalemu lowalonjelwe kota wenyeng'haye wa Samalia na hewo wabochela luzi lwa Nguluwi, nawawalajiza ako Petili na Yohani. #7? Na ayo Simoni nakakunda, naloyasindile kubatizigwa na yali yochilongoza na Filipo, nakabubuwala kwa ulajilo wa vinduzanduza na kububuwaza kulingukoleka. 6! Ila lowaukundile usenga wa Filipo gala ga Mbuli Inojile ya Undewa wa Nguluwi na itagwa lya Yesu Kilistu, nawabatizigwa, wadala na walume. ]53 Nawamuwinza lukami kwa vila yali yowabubuwaliza kwa uhawi wa heye kulawila katali. 4 Wanhu weng'ha, wadodo na wakulu, nawamhulichiza wolonga, “Simoni ndo ludali lwa Chinguluwi lulinguchemigwa, ‘Ludali Lukulu.’ ” @3y Lelo, kwali na munhu yumwe yalinguchemigwa Simoni yula mina yali yadidiche uhawi wa heye honhu aho na kuwabubuwaza wanhu wa Samalia, na kiwona kota heye ka munhu mkulu ng'hatu. 32aKwali na usangalalo ukulu honhu aho hesa. 1+Mina vijeni vihile naviwakwinile wanhu wenji naviwalawa kuno vitowa iyowe, na kahi wanhu wanji wawele waziliche vitomo na vyete nawaloholigwa. s0_Wanhu nawaluta kuhulichiza goya ula usenga wa Filipo na kulola ulajilo wa vila vinduzanduza vyoyaditile. r/]Filipo nakenjila mli muji wa Samaliya na kwaluka kumdamla kota Kilistu Mlohozi kwa wenyeng'haye wa aho. c.?Wala wanhu wesambaluche, chila honhu howabilimile waluta wodamla ila Mbuli Inojile. -Mhela wuwo Saulo yali yowagaza wanhu wa Nguluwi. Nakaluta chila ng'handa kachilavya kunze chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, walume na wadala, kawajela mchinweng'ho. Chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu chingudamla Mbuli Inojile ako Samalia X,)Wanhu walingumnojeza Nguluwi nawamtila Stefani na kumditila ulombolizi ukulu. e+ ESaulo na heye nakachona acho chikoleche cha kukopola kota chinoga. Chilundo cha wanhu walimgumkunda Kilistu chingugazigwa Zuwa alyo wanhu wa Nguluwi ako Yelusalemu nawaluka kugazigwa lukami. Chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cheng'ha, ila wala yeng'ha watumigwa, nawalapigwa kusambaluka wamwenga kuli honhu ha migunda ja Yudeya na Samaliya. ~*ur)];Nawalutilila kumtowa Stefani na maganga, aku yomlanda Nguluwi, “Mkulu Yesu, ubochele Muhe wa heni!” (:wamlavya hanze ha muji ula, wamtowa maganga. Wala walolezi nawawika mikoti ja hewo hali wamizi wa msongolo yumwe itagwa lya heye Saulo. '9Aho, wanhu weng'ha wawele hala mchitala, nawatowa iyowe na kudinya makutu ga hewo kwa moko gawo. Hamba wamdavila weng'ha hamwe, u&c8Nakalonga, “Mlole! Ndangona kilanga kugubuligwe na Mwana wa Munhu yemile ubanzi wa kudilo wa Nguluwi.” %7Ila Stefani yawele yamemile Muhe Yelile, nakalola kuchanya kilanga, kawona ukulu wa Nguluwi na Yesu yemile ubanzi wa kudilo wa Nguluwi. l$Q6Wala wasekulu wa chitala lowahuliche ago, wazudila ng'hatu, wamjejedela mizino kwa kuzudila. #5Hemwe na mbochela lilajizo lya Nguluwi, lila ligaligwe kuli hemwe na mhilisi wa kilanga, ila hamulikundile.” Stefani kangukopoligwa <"q4Lelo, kakuko mloli wa Nguluwi yoneche yula wasekulu wa hetwe hawamgazile? Nawawakopola awo Nguluwi yawalajize wadamle kuya kwa heye yatanganiche. Na hemwe mumhinduka, mumkopola. \!13Hamba Stefani nakalonga, “Hemwe mna ibamba ng'hatu! Nhumbula na makutu ga hemwe ndo kota wanhu wa isi wohambe wamzelele Nguluwi. Hemwe ndo kota wasekulu wa hemwe. Mazuwa geng'ha mwangumlema Muhe Yelile.  2Lelo, ng'handa ilindaze yomuweza kunzenjela,
na honhu hachi hondikwesela?Nene baha ndo ndividitile vinhu avi vyeng'ha?’ ” 1‘Mkulu kangulonga,
kilanga ndo chigoda cha heni cha undewa,
na isi yeng'ha ndo chigoda cha heni cha kuwichila magulu. }0“Ahyo, Nguluwi Mkulu hambe yekale muli ng'handa zizenjigwe na wanhu, kota mloli wa Nguluwi vyoyalingulonga, 9m/Ila Solomoni ndo nayamzenjele Nguluwi ng'handa.  .Daudi nakaganigwa lukami na Nguluwi, nakamlanda Nguluwi yamkundize heye yamzenjele honhu helile heye yawele Nguluwi wa Yakubu. ]3-Hamba wasekulu wa hetwe wazangibochela hewo kwa hewo lila Ihema lya Nguluwi, mbaka mhela wa Yoshuwa. Lowaiholile ila isi kwa zila isi Nguluwi nayaziwinjile hali meho ga hewo. Ahyo nalikala mbaka mhela wa Daudi. 1[,“Kula kugunuche wahaza wa hetwe wali na lila Ihema lya Nguluwi. Naligongomanywa kota Nguluwi navyoyamlonjele Musa yadite, hihila kota voyalajilwe chila chinhu. iK+Hemwe na mchihola chibumuli cha Nguluwi Moloki,
na limalukolo lya nhondwe ya mlungu wa hemwe Lefani.Jimalukolo jomditile ndo jomulingufugamila.Ahyo ndowahilika hemwe muwe wapogozi kutali kupuluta Babiloni!’ *Ila Nguluwi nakoka hagati ha hewo, kawaleka wafugamile nhondwe za kilanga, kota voyandichigwe mli chitabu cha waloli wa Nguluwi,‘Hemwe wanhu wa Izilaeli!Siwele heni, mndavile nhambiko na ndolendole
kwa miyaka makumi gane kula kugunuche! )Aho ndo howegongomanyile jimalukolo ja isenga ilogota, wachitambichila na kiditila mvina chinhu chiditigwe na moko ga hewo wawo. /(Nawamlonjela Aluni, ‘Tugongomanyile milungu jojitulongoza mnzila. Mina hatuvizelele gamfichile ayo Musa yatulongoze kulawila isi ya Misili.’ '“Ila heye ndo yula wasekulu wa hetwe nawalemile kumuhulichiza, wamkundujiza hafungo. Wazangugana kuhiluka Misili. &Chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu lochikungajize hamwe kula kugunuche, Musa ndo yali ako kota msenga hali awo wasekulu wa hetwe na ayo mhilisi wa kilanga yalonjile na heye kuli chidunda cha Sinai. Ndo heye yapeligwe ula ulonzi wa ukomu yatigalile hetwe. $A%Musa ndo yula yawalonjele wanhu wa Izilaeli, ‘Nguluwi kokuhagulilani hemwe mloli, kota vyoyanhumile heni, na heye kolawa mli lukolo lwa mwemwe baho.’ 5c$Ndo yula yawalongoze wala wanhu walawe Misili kwa kulajila vinduzanduza na kububuwaza mli isi ya Misili, mli bahali ya Shamu na kugunuche, kwa mhela wa myaka makumi gane. %C#“Ayu Musa ndo yula wanhu wa Izilaeli nawamlemile lowalonjile, ‘Whaani yakuwichile hegwe uwe chilongozi na mlewezi wa hetwe?’ Kukolela yula mhilisi wa kilanga yamlawila kuli chila chisosolo nachiwele ngwaka chiluli, Nguluwi nakamlajiza ayo Musa yawe chilongozi na mlohozi. &E"Ndigona ng'hatu, gehile gowalinguditilwa wanhu wa heni kula Misili. Nhyulika chililo cha hewo, na heni mbuya kuwagombola. Ahyo lelo, ndokulajiza Misili.’ c?!Mkulu nakamlonjela, ‘Vule makwamba ga hegwe, mina aha honhu houkwima ndo honhu Helile. ,Q ‘Heni nda Nguluwi wa sekulu wa hegwe Nguluwi wa Ibulahimu na Nguluwi wa Isaka na Nguluwi wa Yakubu.’ Musa kaza kukakama yodumba hajezile kahi kulola ng'hatu. u cMusa nakabubuwala ng'hatu kona alyo lilawile mbaka kahejela behi yasunjilile, ila kahulika lizi lya Mkulu, " =“Mihela makumi gane logafichile, mhilisi wa Mkulu nakamlawila Musa kuli chisosolo chilingwaka chiluli kula kugunuche behi na chidunda cha Sinai. c ?Loyahuliche ago, Musa nakadwina, kazakikala kuli isi ya Midiani na ako kalela wana weli. N ‘Kwangugana kung'hopola kota vyoumkopole yula Mmisili mitondo?’  Yula yali yomtowa myage nakamkundujiza Musa hafungo yolonga, ‘Whaani yakuwichile hegwe uwe chilongozi na mlewezi wa hetwe?’ Mitondo yake, nakawona Waizilaeli weli wochitowa, kajeza kuwahanyisa yolonga, ‘Mwalukolo, lekachoni kilumiza mwemwe yeng'ha?’ }sMusa nakejesa kota Waizilaeli wayage nawavizela kota Nguluwi yahetumbile heye kuwalohola, ila nahawavizelele ahyo. |qAko nakamona myao yumwe yoditilwa vibi na Mmisili, nakaluta kumgombola, na kuwalipiza hewo, kamkopola yula munhu. gG“Loyali na ukulu wa miyaka makumi gane nakalapa kuza kuwalola wang'holoze Waizilaeli. eCMusa nakalanguswa luhala lweng'ha lwa Wamisili kawa na ludali lwa kulonga na kudita vinhu. iKNa loyalavigwe kunze yabagame, mhiza wa Falao, Mndewa nakamhola, na heye kamlela kota mwanage. veMusa nakaleligwa mhela awo. Yali mwana yanojile ng'hatu. Nakaleligwa mng'handa ya Nguluwi kwa miezi jidatu. Nakaiditila nhanzi ya hetwe wihe, kawaditila wasekulu wa hetwe na kuwakola lupichi wawawiche hanze wana wawele vyali leka wabagame.” U#Hamba, yula mndewa yumwe nahamzelele Yusufu nakaluka kulongoza ako Misili. #“Mhela lowali habehi Nguluwi yagongomanye ilagano loyampele Ibulahimu, wanhu kula Misili wali mina wonjezeche nakuwa wenji ng'hatu. ~)Mitufi ja hewo najigaligwa mbaka Shekemu, jiwichigwa mli vilaga vila Ibulahimu yali yagulile kwa nhanzi ya Hamoli kwa chasi chimwe cha sendi. G}Ahyo, Yakubu nakaluta Misili kula heye na wanage nawabagama. z|mYusufu nakawalajiza wasenga wamcheme Yakubu na nhanzi yeng'ha, weng'ha wanhu makumi saba na wahano woye Misili. {{ Mli majendo ga hewo ga keli, Yusufu nakelajila kwa wang'holoze, na Falao Mndewa wa Misili, nakaizela nhanzi ya Yusufu. 0zY Hamba Yakubu loyahuliche mbuli kuta ako Misili kwali na chilyo, nakawalajiza wanage, wawele ndo wasekulu wa hetwe, waluche kuluta ako Misili kuli majendo ga mwaluko. y+ Hamba nakulawila nzala ng'hulu kuli isi yeng'ha ya Misili na Kanani, nayambuza kugaya kukulu. Wasekulu wa hetwe hawawele nachoneche cha kulya. Bx} nakamlohola kuli magayo ga heye gesa. Nguluwi nakamganila isungu na luhala hali Falao, Mndewa wa Misili, na heye Falao nakamuwika yawe mng'hangala wa ila isi na ng'handa ya chiundewa. |wq “Wala wana wa Yakubu, nawamonela maya Yusufu, nawamuguza muupogozi Misili. Ila Nguluwi yali hamwe na heye, 9vkHamba Nguluwi nakadita na heye ilagano liwele kwinjila ikumbi ndo liwa ulajilo wa ilagano lya heye. Ahyo, Ibulahimu nakamwinjiza ikumbi mwanage Isaka zuwa lya nane hala hoyaleleche. Na Isaka, hihyo, nakamwinjiza Yakubu. Na heye Yakubu nakawenjiza wala wana kumi na weli wawele ndo wasekulu wa hemwe.” uIla heni ndoitagusa ayo isi iwadita hemwe wapogozi. Hamba ndowalavya kuli isi ayo woye wafugamile heni Nguluwi honhu aha.’ 1t[Nguluwi nakamlonjela ahi, ‘Lulelo lwa hegwe loza kikala isi ilingulongozwa na wanhu wanji, ako woditigwa wapogozi na kuditigwa vibi kwa mhela wa miyaka mia na jine. ?swNguluwi nahampele ne honhu hamwe hadodo ha isi ayi iwe ya heye, leka ahyo, nakalagana na heye kota komha isi ayi iwe ya heye na ya walelwa wa heye, hanga mhela awu hawele na mwana. )rKAhyo Ibulahimu nakoka muisi ya Kalidayo na kuza kikala Halani. Nakoka ako mhaza wa heye lonayabagame, Nguluwi nakamusa mbaka isi ayi yomlingikala hemwe sambi. oqWNguluwi nakamlonjela, ‘Uche muisi ya hegwe, uwaleche wang'holozo, ulute kuli isi yondikulajila.’ CpStefani nakedichila, “Wang'holozangu na wahaza wa heni, mnyhulichize! Nguluwi wa ukulu nakamlawila Mhaza wa hetwe Ibulahimu loyali yochikala Mesopotamia, naloyang'hali kikala Halani, ao =Lelo, mtambika mkulu nakamuuza Stefani, “Ndaze! Mbuli azi kwangukomya ndo vyozili?” xniWeng'ha wawele mli chitala wamnogolela meho Stefani, wona kumeho kwa heye kuwele kota mhilisi wa kilanga.m#Mina natumhulika yolonga ayo Yesu wa Nazaleti kowifya ng'hatu ng'handa ya Nguluwi na kuchigalamla chihendo chila chotubochele kwa Musa.” l! Wawegala mchitala walolezi wa udesi wala nawalonga, “Munhu ayu hambe yaleche kulonga ulonzi wa kuliga honhu helile na malajizo ga Musa. k9 Kwa chiwalo acho, nawawasonjeleza wanhu na wasekulu na walangusa wa malajizo ga Musa. Lelo, wamuyila Stefani, wamibata wamigala hali chitala chikulu. ~ju Ahyo nawawasonjeleza wanhu wamwe walonje, “Tumhulika Stefano yolonga mbuli za kumliga Musa na kumliga Nguluwi.” uic Ila nawalemwa kitwanza na heye kwa mbuli ya luhala lwake na yula Muhe Yelile yamlongoze mhela loyalonjile. xhi Ila wanhu wamwenga nawalawila wetwanjize na Stefani. Wanhu awo wamwenga wali wa ng'handa imwe ya kusalila ilinguchemigwa, ng'handa ya wanhu welejehe, na hewo nawalawa Kulene na Alekizandilia, wamwenga nawalawa Kilikiya na mkowa wa Asiya. vgeStefani nakabochela kunoga kwinji kwa Nguluwi, ludali lwinji na kazangulajila vinduzanduza hali wanhu. 7fgLuzi lwa Nguluwi luza kwenela na wanhu wa Nguluwi ako Yelusalemu wonjezeka ng'hatu, na chilundo chikulu cha watambika nawabochela makundo ga Yesu. Stefani kangibatigwa Xe)Nawawawika kumwando kwa watumigwa, na hewo nawawalandila na kuwawichila moko. KdMbuli ayo iwanojeza nhanzi ya wanhu weng'ha wa Nguluwi. Wamhagula Stefani, munhu nayali na makundo makulu na yamemile Muhe Yelile nawamhagula kahi Filipo na Pilokolo na Nikanoli na Timona na Pamena na Nikolao wa Antiokiya yula mhela umwe yali yahinduchile na kwinjila kuli nzila ya Chiyahudi ya kumfugamila Nguluwi. `c9Twetwe baha, tochinweg'ha kumlanda Nguluwi na mijito ya kudamla ulonzi wa Nguluwi.” 2b]Ahyo wang'holozetu, mhagule hali hemwe wanhu saba watanganiche, wamemile Muhe na luhala lwa kumuhulichiza Nguluwi, na hetwe towapa hemwe ludali alo lwa kigawila vinhu. [a/Ahyo, watumigwa kumi na weli nawaichema nhanzi yeng'ha ya walanguswa, nawalonga, “Hainojile hetwe tuleche kudamla luzi lwa Nguluwi hamba tuzengigayila kigawila vinhu vyotulingugana kwa malapo ya chila zuwa. 6` gHamba, lung'hongola lwa walanguswa vyolwali luvila ng'hatu, nakulawila kung'hung'huta hali wanhu walingukunda walingulonga Chigilichi na wala walingulonga Chiebulaniya. Wala walingulonga Chigilichi waliwong'hung'uta kota walekwa wa hewo wali wosemwigwa kuli kugawilwa vinhu vyowali wolapa chila zuwa. _+*Chila zuwa wazangulangusa na kudamla mli Ng'handa ya Nguluwi na ng'handa za wanhu Mbuli Inojile kota Yesu ndo Kilistu Mlohozi yahaguligwe.y^k)Ahyo watumigwa nawalawa hala mchitala wawele wasangalale, mina nawalapigwa kubasigwa soni kwa itagwa lya Yesu. ]5(Ahyo wawachema wala watumigwa, hamba nawawalonjela watowigwe ng'hobwa na kuwalemeza waleche kulangusa kwa itagwa lya Yesu, hamba nawawaleka walute. \'Ila wone yaluchizwe na Nguluwi, haiwele hela kota molemwa kuwasumya, ila mochifika mumlema Nguluwi!” Hamba, wekundiza na heye. ([I&Na kahi heni sambi ndangukulonjelani, mleche kuwaditila wanhu awa chinhu choneche chila, mina wone mbuli ayi ya hewo yaluchizwe na wanhu, yokwaga iliyeng'ha. ?Zw%Kahi, heni hamba, mhela ula wa kuwazigwa wanhu, nakalawila Yudasi wa Galilaya. Na heye ayu nakawakwega wanhu wamuwinza, ila na heye nakakopoligwa na wala waliwomuwinza wasambaluka. bY=$Katali hado, nakalawila munhu yumwe itagwa lya heye Seuda, kazangidita kota kamunhu yatanganiche na wanhu wafichile mia zine welongoza na heye. Ila nakakopoligwa, na chilundo cheng'ha cha heye chisambaluka na kwaga. X#Hamba nakawalonjela wala wanhu wa kutagusa, “Wanhu wa Izilaeli, mijese hala hamnakola chila chomlingugana kuwakolela wanhu awa! HW "Ila Mfalisayo yumwe yali nguchemigwa Gamalieli yula yali mlangusa wa malajizo ga Musa nayatanganiche ng'hatu hali wanhu weng'ha, nakema mchitala, kagana wala watumigwa walavigwe kunze hado. oVW!Wanhu weng'ha wawele hala mchitala lowahuliche ahyo wazudila, wazangugana kuwakopola watumigwa. U' Na hetwe twanguvumila mbuli ayo, na heye Muhe Yelile yula Nguluwi yawapele wala walingumuhulichiza, kangulavya ulolezi kwa mbuli ilawile.” =TsAyu ndo yula yakwinizwe na Nguluwi mbaka nzingo ya heye ya kudilo. Kawa chilongozi na mlohozi, leka yawadahize wanhu wa Izilaeli wamgalamchile Nguluwi, na kusilwa gehile ga hewo. fSENguluwi wa hetwe nakamzilipula Yesu kulawila hala hemwe homumkopole na kumuwamba mumsalaba. |RqAho Petili, yawele hamwe na wala watumigwa wanji, nakedichila, “Igana kumuhulichiza Nguluwi kusinda wanhu. =Qs“Natuwalemeza ng'hatu kulangusa kwa itagwa lya munhu ayu, lelo mvumiza malanguso ga munhu ayu kwesa Yelusalemu, lelo mwangugana kutuwichila nongwa ya kubagama kwa munhu ayu.” XP)Hamba wawegala, wawemiza kumwando hali chitala. Mtambika mkulu nakawalonjela, :OmAho mkulu wa wamizi wa ng'handa ya Nguluwi hamwe na wanhu wa heye nawaluta ng'handa ya Nguluwi, kuwegala. Ila hawawebate kwa lupichi, mina nawadumba wanhu wowatowa na maganga. NKeza munhu yumwe, nakawalonjela, “Wala wanhu womuhindile mchinhweng'ho, ahi sambi wa Ng'handa ya Nguluwi, wangulangusa wanhu.” MMkulu wa wamizi wa ng'handa ya Nguluwi na watambika wakulu lowahuliche mbuli ayo wazangudumba, waleche kuvizela gawapatile. $LAwolonga, “Natufika honhu howahindilwe hahindigwe chila nzingo na wamizi wololela mchihindilo. Ila lotuchumule mla mg'handa hatumuwene munhu yoneche.” {KoIla wala vitumagwa lowafichile ako hawawafichile mla mowawahindile. Ahyo nawahiluka, wazalonga luzi mnhing'hano, J9Watumigwe nawakunda, nawenjila mli Ng'hada ya Nguluwi kung'hali lufuku, nawaluka kulangusa. Mtambika mkulu na wayage lowafichile nawachema nhing'hano ng'hulu na wakulu weng'ha wa utaguso na vilongozii wa Wayahudi, wawalajiza wanhu kuchinhweng'ho leka wakawegale wala watumigwa. rI]“Mlute na mwime mng'handa hali Ng'handa ya Nguluwi mkawalonjele wanhu ulonzi weng'ha wa ukomu awu.” oHWIla hamihe mhilisi wa Mkulu na kachumula chihindilo cha chinweng'ho, kawalavya kunze, nakawalonjela, =GuHamba, wawebata watumigwa wawahindila mchinweng'ho. uFcHamba mtambika mkulu na wayage wali wa chilundo cha Masadukayo wa honhu aho, wawonela maya watumigwa. 8EiWanhu wenji nawoya wolawila honhu hafungofungo ha Yelusalemu, wowegala watamwa wa hewo na wala wali na chijeni chihile, na hewo weng'ha wosilwa utamwa. Watumigwe wangugazika 3D_Na wanhu wali wowagala watamwa wa hewo mnzila na kuwawasiliza mchanya mli vinhanda na mmicheka Petili wone yakole, wogana chibehelo cha heye chiwadolize wanhu wamwenga. ^C5Wanhu wenji walume na wadala nawamkundile Mkulu, nawonjezeka mli chilundo cha hewo. xBi Munhu yunji hela yali yodumba kilongoza na hewo. Ahyo wanhu wenji wala hawawele wa makundo ago, nawawatogola. !A; Watumigwe nawalajila vinduzanduza na kububuwaza kwinji hali wanhu. Wanhu wa wamkundile Yesu wali wochiting'hana hamwe mli chipepela cha Solomoni. @ Chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu na wanhu wanji wahuliche mbuli ayo nawadumba lukami. Vinduzanduza na kububuwaza 1?[ Bahala Safila nakagwa mli magulu ga Petili nakabagama. Wala wasongolo lowenjile, wamfika mina yabagame, ahyo nawamlavya kunze, wamtila mchilaga behi na mlume wa heye. N> Yolawa Petili nakamlonjela, “Lekachoni lomilanguse kumhada Muhe wa Mkulu? Hulichize! Wala wanhu walutile kumtila mchilaga mlume wa hegwe, sambi wa mchihilindilo na hegwe nagwe wokuhola kahi.” ={Petili nakamlonjela, “Ndonjele! Azi sendi ndo zompatile kwa kuguza ula mgunda?” Heye nakamlonjela? “Ena zizo.” i<KLogamalile masaa gadatu hino, mchewake yawele hanavizela galawile, kenjila mla mng'handa. V;%Wasongolo weza, nawagubika mtufi wa heye waulavya kunze nawautila mchilaga. u:cAnania loyahuliche ahyo kagwa hasi nakabagama. Wanhu weng'ha wahuliche mbuli ayo ilawile nawadumba lukami. G9Hala hunaliguza lyali lyako, na louliguzile, azo sendi zali za hegwe ukolele chougana. Lelo lekachoni uganile kudita mbuli ili ahi mnhumbula ya hegwe? Humuhadile munhu, kumhada Nguluwi!” 18[Hamba, Petili nakamuuza, “Anania, lekachoni Limazoga yenjile mnhumbula ya hegwe na kukudita umuhade Muhe Yelile kwa kiwichila sendi zoupatile kwa kuguza ula mgunda? 7yIla mdala wa heye yawele yavizelele, Anania nakewichila chasi cha sendi zoyapatile na chasi chiyage kawapa watumigwa. d6 CMunhu yumwe yalinguchemigwa Anania na mdala wa heye Safila nawaguza mgunda wa hewo vivila. [5/%Heye naye yali na mgunda nakauguza nakahola zila sendi kawegalila watumigwa.(4I$Kwali na Mlawi yumwe yaleleche Kupulo, itagwa lya heye Yusufu, yula watumigwa nawamchema Banaba, izeleche “Munhu yawelenguwakangaza nhumbula wanhu.” Q3#na kuwapa watumigwa azo sendi, na kigawila chila munhu vyoyalingulapa. ]23"Haduhu ne munhu nayesilwe chinhu, mina wawele na migunda au ng'handa waliwoziguza, }1s!Watumigwe nawalavya ulolezi kwa ludali lwinji kuzilipuka kwa Mkulu Yesu, na Nguluwi kawapa kunoga kwa heye kwinji. a0; Nhanzi yeng'ha ya chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wali na nhumbula na Muhe yumwe. Haduhu ne yumwe yali na chinhu choneche yachiwiche chiwe cha heye yaliyeng'ha, ila nawewigawila vyeng'ha vyowalinavyo. H/ Lowasindile kumlanda Nguluwi, hala honhu howali weting'hane hatigaswa, na weng'ha wamema Muhe Yelile. Weng'ha walutilila kudamla luzi lwa Nguluwi ne kudumba. Newekala kota ivyazi limwe .Golose moko wa hegwe leka uwalohole wanhu. Dite ulajilo na vinduzanduza kwa itagwa lya Yesu chitumagwa wa hegwe Yelile.” ~-uIla lelo, hegwe Mkulu, ulole kukabusa kwa hewo ututanze hetwe vitumagwa wa hegwe kudamla luzi lwa hegwe ne kudumba. ,wEna, naweting'hana wogana wadite mbuli zila zouganile na kuwika goya kulawila mwaluko kwa ludali na igano lya hegwe. Q+Mina, hino ndo vyoili Helodi na Pontio Pilato na wanhu wa Izilaeli na wanhu wa isi zinji, vyowating'hane baha mujini, kumlemela Yesu chitumagwa wa hegwe Yelile yula youmhagule yawe Kiliistu Mlohozi. *Wandewa wa isi mina nawewika goya,
na vilongozi wa isi naweting'hana hamwe,
kumlema Mkulu na Kilistu Mlohozi.’ ;)oNdo umditile chitumagwa wa hegwe, mhaza wa hetwe Daudi, yalonje kwa ludali lwa Muhe Yelile,‘Lekachoni wanhu wa isi zeng'ha wazudila?Mbona wanhu wangijesa wihe? ((INa hewo lowahuliche mbuli azo welumba hamwe na wayao kumlanda Nguluwi wakangaze wolonga, “Mkulu, hegwe ulumbile ulanga na isi, bahali na vyeng'ha vilimumo! ' Bahala lowalechelwe, Petili na Yohani wahiluka kwa wayao, wawalonjela gala gowalonjelwe na watambika wakulu na wasekulu. p&YAyo munhu yoselwe utamwa yali na ukulu upulute miyaka makumi gane. Wanhu wangumlanda Nguluwi yawemize 9%kLelo awo wasekulu wa kutagusa wawadeuza kwa kuwang'hang'halila ng'hatu, hamba wawalechela. Hawawagazile kwa vila wanhu weng'ha nawali womtogola Nguluwi kwa mbuli ayo ilawile. M$Hetwe hatuleka ng'oo kulonga mbuli zila zotuziwene na kuhulika.” # Ila Petili na Yohani nawawedichila, “Mwamule mwemwe wone inoga hali Nguluwi kuwahulichiza hemwe kuleka kumhulichiza Nguluwi. "Ahyo wawachema kahi mung'handa, waleche kuwalonjela wanhu honhu honeche kahi waleche kulangusa kwa itagwa lya Yesu. !Ila wone tugana mbuli ayi ileche kwenela ng'hatu kuli wanhu wesa, tuwadeuze waleche kulonga na munhu yoneche kwa itagwa lya Yesu.” Q Wakulu wa utaguso wazangiuza, “Tudite choni na wanhu awa? Chila munhu yalingikala Yelusalemu kanguvizela kuta ulajilo wa chinduzanduza achi na kububuwaza aku kukoleka, na hetwe hatubela mbuli ayi. s_Ahyo nawawalonjela walawe kunze kuli chitala, na hewo nawapona mng'handa waliyeng'ha wolongasa chinyele. ]3Ila lowamuwene yula munhu yosilwe utamwa yemile hamwe na hewo, hawalonjile chinhu. `9 Awo wakulu wa kutagusa, wawele wavizelele kuta Petili na Yohani wali wanhu hawasomile ne kuwa na uwanzi woneche ila na wabubuwala vyonawadahile kulonga ne kudumba. Wali wavizelele kuta wali welumbile na Yesu. 3 Haduhu ulohozi hambe upegwe kwa munhu yunji yoneche, mina hasi mwa ulanga, kuduhu itagwa linji Nguluwi yatupele hetwe toweza kuloholigwa nalyo.”  Ayu ndo yula Maandiko Matakatifu gangulonga,‘Iganga lyowalilemile walinguzenga,
lelo liwa iganga likulu lya msisi.’ r] lelo, hemwe na wanhu weng'ha wa Izilaeli mwangulapigwa kuvizela kuta munhu ayu kema kumwando kwa hemwe lelo hano, mkomu ng'hatu, kwa itagwa lya Yesu Kilistu wa Nazaleti yula hemwe namumuwambile mumsalaba, ila Nguluwi nakamzilipula. |q Wone mwangutuuza lelo hano chila chidito chinojile choyaditilwe yula munhu yali chete na vyoyaditigwe yawe mkomu, gGAho Petili yawele yamemile Muhe Yelile, nakawalonjela, “Vilongozi na wakulu wa wanhu! 'Lowawemize Petili na Yohani kumwando kuli hewo, nawawauza, “Hemwe mwangudita mbuli azi kwa mong'ho wachi au kwa itagwa lya munhu yachi?” Neweting'hana hamwe na Anasi mtambika mkulu na Kayafa na Yohani na Alekizanda na wanji wali wa lukolo lwa mtambika mkulu. ykMitondo wakulu wa Wayahudi, wasekulu na walangusa wa malajizo ga Musa naweting'hana hamwe ako Yelusalemu.  Ila wenji nawahuliche awo ulonzi nawakunda, na chilundo cha wanhu chizangonjezeka kwa kuwaza iwa ifichile walume elufu zihano. 3~d~}{|| {%zzGyxxlwwVvvuttsMrrlqqQpoonn>mmhllSkkhkjj)ii4hh>ggrfZeeddKcbbxaa$`__Y^^H]\\^\[[ZYYbXXPWWBVV+UU|TTSS4RRrQQNPP9OOCNMLLHKKoJJ]J I,HHGFFpF2EDDDCnBaAA?>>O==Wala wanhu nawawalaga, na hewo lowali wokolela Foinike na Samaliya nawawalonjela wanhu hawawele Wayahudi vyowamgalamchile Nguluwi. Mbuli azo ziwasangalaza ng'hatu chila chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cheng'ha. l6QMbuli ayi nayambuza kitwanza ng'hatu, Paoli na Banaba lowalongase na hewo, yamulilwa Paoli na Banaba hamwe na vilongozi wa ng'handa ya Nguluwi ya Antiokiya walute Yelusalemu kuwona wala watumigwa na wasekulu kulapa mbuli ayo. =5 uWanhu wanji nawafika Antiokiya wolawila Yudeya nawaluka kuwalangusa wala wanhu wa lukolo lumwe wolonga, “Wone hamwinjile ikumbi kota mabochelo vyoyalajize Musa, hamloholigwa.” <4sNawekala na wala walanguswa kwa mhela uhejile.o3WLowafichile ako Antiokiya nawadita nhing'hano na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha hala, nawawalonjela geng'ha Nguluwi nagoyaditile hamwe na hewo, na vyoyawachumulile wanhu hawawele Wayahudi kwinjila mli makundo. (2IKulawa ako nawaheluka kwa itumbwi nawahiluka Antiokiya kula aho hamwaluko wali wawichilwe mli wamizi wa Isungu lya Nguluwi kwa mijito ila sambi mina ikoleka. :1oLowadamle ula usenga ako Pega, nawaluta Ataliya. B0Lowakolile mli isi ya Pisidiya, nawafika Pamfiliya. U/#Nawawahagula wasekulu mli chila chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu kwa mbuli ya wanhu wa Nguluwi, hamba kwa kumlanda Nguluwi na kwesela kulya, nawawawika hali wamizi wa Mkulu yula wawele womkunda. D.Nawawakangaza wanhu walingumkunda Kilistu na kuwahimiliza wapone muli makundo. Nawawalonjela, “Itugana hetwe tweng'ha kukolela mli magayo menji leka twinjile mli Undewa wa Nguluwi.” -1Paoli na Banaba lowadamle Mbuli Inojile ako Delibe na wanhu wenji kuwawinza, nawenula majendo kuza Antiokiya kwa kukolela Lustila na Ikonio. C,Ila walanguswa lowekungajize na kumzunguluta, nakenuka na kuhiluka kuli muji. Mitondo yake, heye hamwe na Banaba nawaluta Delibe. Paoli na Banaba wanguhiluka mjini Antiokiya ako Siliya O+Ila Wayahudi wamwe nawoya kulawila Ikonio na Antiokiya mu isi ya Pisidiya, wawadita wanhu welongoze na heye, wamtowa maganga Paoli na kumbulunha mbaka hanze ha muji wochijesa mina nakabagama. Y*+Hanga nawalonga ahyo na haiwele ubewe kuwalemeza wanhu waleche kuwatambichila. ])3Ahyo Nguluwi halechile kilajila kwa mbuli zinojile zoyalinguwaditila, kanguwatowela nhonya kulawa kilanga, kanguwagalila mbeta mhela wa mbeta, kanguwagalila chilyo na kuzimemeza nhumbula za hemwe usangalalo.” H( Katali Nguluwi nakawaleka wanhu wadite kota vila vyowaganile. '“Wang'holozangu, lekachoni muli ngudita mbuli azi? Na hetwe twayenu twa wanhu kota mwemwe. Twahano kuwadamlila Mbuli Inojile, mjileche aji jimalukolo, mumgalamchile Nguluwi yawele mkomu, Nguluwi yalumbile ulanga na isi, bahali na vinhu vyeng'ha vili mumo. &Banaba na Paoli lowahuliche ago, nawavula na kudeganga mivalo ja hewo na kubilimila kuli wala wanhu, wolonga kwa lizi likulu, X%) Na heye mtambika wa ng'handa ya milungu ja Zeu yali hanze ha muji kegala isenga ibuguma na nganda za uluwa hali chihindilo chikulu cha muji, heye na wala wanhu weng'ha wazangugana kuwatambichila watumigwa. a$; Banaba nakachemigwa Zeu, na Paoli nakachemigwa Helime, kwa vila heye ndo yali yolonga. #  Wanhu wenji lowawene choyaditile Paoli, nawaluka kuyoweleza kwa ulonzi wa Chilukonia, “Milungu jituyila kwa meho ga wanhu!” y"k nakayowa, “Winuche wime kwa magulu gako!” Ayo munhu yali chete wa magulu, baho nakenuka, nakaluka kujenda. ! Munhu ayo yali yomhulichiza Paoli loyali yodamla. Paoli kazangumlola goya, na loyawene yawele na makundo ga kusilwa utamwa, h IKwali na munhu yumwe ako Lustila yali chete kulawila loyavumbuche yali hanajenda nehado. PWazangudamla Mbuli Inojile ako. Paoli na Banaba ako Lustila na Delibe xiWatumigwa lowavizelele mbuli ayo, nawabilimila Lustila na Delibe, Miji ja Lukaonia, na honhu hanji ha habehi. )Hamba, wanhu hawawele Wayahudi na Wayahudi, wochitanza na wakulu wa hewo, nawagana kuwaditila vibi awo watumigwa na kuwatowa na maganga. nUWanhu wa isi ayo nawesambaluka, wanji nawawalumba moko Wayahudi, na wamwe wali ubanzi wa watumigwa. @yPaoli na Banaba nawekala ako mhela uhejile. Nawadaha kulonga ga Mkulu, na Mkulu katawiza ng'hatu luzi loyaulavile kwa mbuli ya kunoga kwa heye, na kudita vinduzanduza na kububuwaza. .UIla Wayahudi wanji walemile kuwa wanhu wa Nguluwi nawawatumajiza na kiviluchila muli nhumbula ya wanhu hawawele Wayahudi leka wawalemele awo wanhu wa lukolo lumwe. Y -Kula Ikonio, mbuli zali kota vyozali kula Antiokiya, Paoli na Banaba nawaluta kuli ng'handa ya kusalila ya Wayahudi nakudamla goya na wala wawele Wayahudi wenji na Wagilichi wawa wanhu walingumkunda Kilistu. L 4Ila awo walanguswa nawali wamemile usangalalo na Muhe Yelile.r] 3Lelo, watumigwa wakung'huna nhimbwisi ing'hang'hanile mmagulu gao kota upanjilo, hamba nawaluta Ikonio. lQ 2Vilongozi wa Wayahudi nawawasonjeleza wadala wa nhanzi ya mchanya mwa isi zohawawele Wayahudi wala wali womkunda Nguluwi, na walume wanji watanganiche wa mji ula. Nawaluka kuwagaza Paoli na Banaba, wawawinga walawe honhu hao. J  1Luzi lwa Mkulu Nguluwi lwenela chila luga kuli honhu hala. b= 0Wanhu hawawele Wayahudi lowahuliche mbuli azo nawasangalala, watogola wolonga usenga wa Mkulu Nguluwi unoga ng'hatu, na wala wawele wahaguligwe kubochela ukomu wa mazuwa gose ne kuduma, wawa wamkundile Nguluwi. )K /Mina Mkulu Nguluwi nakatulajiza ahi,‘Ndikuwika hegwe uwe lumuli lwa wanhu hawawele Wayahudi,
leka uwegalile wanhu ulohozi kwa wanhu wa isi.’ ” % .Ahyo, Paoli na Banaba nawalonga kwa kudaha ng'hatu, walonga, “Lyali liganigwa lizi lya Nguluwi liwafichile hemwe tandi, ila kwa vila namlema na kiwona hambe mganigwe kupegwa ukomu wa mazuwa gose ne kuduma, lelo twangukulekani twanguwalutila wanhu hawawele Wayahudi. pY -Ila Wayahudi lowaliwene alyo ilundo lya wanhu nawona maya, nawalema choyali yolonga Paoli na kumliga. iK ,Zuwa lya kwesela loyuyile, behi chila munhu honhu hala nakoya kuhulichiza luzi lwa Mkulu.  +Nhing'hano ayo loimalile, Wayahudi wenji na wanhu hawawele Wayahudi wali wenjile nzila ya Chiyahudi yakumuwinza Nguluwi, nawawawinza Paoli na Banaba. Aho awo watumigwa nawadawala na hewo, wawakangaza nhumbula walutilile wetumbila isungu lya Nguluwi. #? *Paoli na Banaba lowali wolawa muli ila ng'handa ya kusalila, wala wanhu nawawalanda woye kahi zuwa lya kwesela ilingwiza, walongase goya mbuli azo. 6 e )‘Mhulichize hemwe mlingubeza,
mpubuse mwajilile!Mina chinhu chondilingudita sambi, mhela wa hemwe,
ndo chinhu cho hamkunda hala munhu yakulonjeleni!’ ” Z - (Milolele lelo, mleche kiting'hana na gala galonjigwe na waloli wa Nguluwi,  w 'Na chila munhu yalingumkunda Yesu kangusilwa gehile geng'ha. Chinhu nachali hambe chikundizwe kuli malajizo ga Musa. v e &Ahyo mvizele wang'holozangu, kukolela munhu ayo, usenga ulingulapa kusilwa gehile, wangudamligwa kwa hemwe. < s %Ila yula Yesu Nguluwi nayamzilipule naholile hebu. !; $Ila nahawele Daudi, nayakolile gala goyalingugana Nguluwi mhela wa heye, hamba kabagama na kuza tiligwa behi na wahaza wa heye, na mtufi wa heye lola. r] #Ena na muli honhu hanji ha lwimbo lwa Zabuli kangulonga,‘Nguluwi homleka Yelile wa heye yole.’ .U "Na gala ga kumzilipula. Yaleche kuhiluka ako nakola, Nguluwi nakalonga ahi,‘Ndokupa utambichizo welile na mbuli za kukomya,
zila zotulagane na Daudi.’ yk !Gakoleka lelo kwa chiwalo cha kutulapa hetwe wazukulu wa hewo kwa kumzilipula Yesu. Kota vyoyandichigwe muli Zabuli ya keli.‘Hegwe kwa mwanangu,
heni lehano ndangulonga, weng'ha wavizele kota heni nda Nguluwi mhaza wa hegwe.’ pY Na hetwe tuya hano kuwagalila Mbuli Inojile, mbuli yiyila yoyalagane na wasekulu wa hetwe kowegalila, %C Heye kwa mazuwa menji, nakawalawila wala welongoze hamwe kulawila Galilaya mbaka Yelusalemu. Awo ndo wawele sambi walolezi wa heye kuli wanhu wa Izilaeli. 'I Ila na Nguluwi nakamzilipula. pY Hala howakwete geng'ha gali gandichigwe kumlapa heye, wamdulisa kulawila mumsalaba, wamtila mchilaga. b= Hanga, hawawene chinhu chilingumwambuza yabagame, nawamlanda Pilato yamtaguse yabagame. { Mina wenyeng'haye wa Yelusalemu na wakulu wa hewo nahawamzelele Yesu kota mlohozi, kahi hawavizelele luzi lwa waloli wa Nguluwi gali ngusomigwa chila zuwa lya kwesela. Ahyo, nawadita luzi lwa waloli wa Nguluwi lukomye kwa kumtagusa heye yabagame. ~ “Wang'holozangu, lukolo lwa Ibulahimu, na wanhu wanji weng'ha muli ngumfugamila Nguluwi! Usenga awu wa ulohozi migalilwa hemwe. } Yohani loyali yosinda kulonga luzi lwa heye nakawalonjela wanhu, Mwanguvizela heni nda whaani, mlohozi? Heni Siwele yula muli ngumbeteza. Ayo yalinguya kunyhalila heni, kamng'hangala kusinda heni, sijeza ne kudohola ng'hweso za makwamba ga heye.” $|A Yesu lonayang'hali kwaluka kudita mijito, Yohani nakamlongola yowadamlila wanhu weng'ha wa Izilaeli kota yanguwalapa wamgalamchile Nguluwi nakubatizigwa. y{k Kulawila muli lukolo lwa Daudi, Nguluwi, kota vyoyalagane, kawagalila wanhu wa Izilaeli Mlohozi, ayu ndo Yesu. }zs Loyamusile Sauli, Nguluwi nakamhagula Daudi, yawe mndewa wa hewo. Nguluwi nalalonga ahi kwa mbuli ya Daudi, yolonga, ‘Ndimona Daudi mwana Jese, ndo munhu yalinguinojeza nhumbula ya heni, munhu yula yodita geng'ha gondilingugana kugadita.’ y/ Aho nawagana wawe na mndewa, na Nguluwi kawapa Saulo, mwana wa Kishi wa nhanzi ya Benjamini, yawe mndewa wa hewo kwa mhela wa myaka makumi gane. x Myaka miya nane na makumi gahano najipuluta. “Hamba kawapa watagusa wawalongoze mbaka mhela wa Samweli loyali mloli wa Nguluwi. fwE Nakazidumya nhanzi zeng'ha za isi ya Kanani nakawapa awo wanhu wa heye ila isi iwe ya hewo. :vo Nakemilila kwa myaka makumi gane kula kugunuche. ?uw Nguluwi wa wanhu awa wa Izilaeli nakawahagula wasekulu wa hetwe, nakawadita awa wawe nhanzi ya wanhu lowali wajenzi kula Misili. Nguluwi nakawalavya ako kwa ludali lwa heye lukulu. t) Paoli nakema kalavya ulajilo kwa moko, nakaluka kulonga, “Wanhu wa Izilaeli na wanhu wanji weng'ha mlingumngumfugamila Nguluwi, mhulichize! s Lowasindile kusoma mchitabu cha malajizo ga Musa na gandichigwe ga waloli wa Nguluwi, wala vilongozi wa ng'handa ya kusalila nawawahilichila luzi wolonga, “Wang'holozangu, wone muwele na mbuli ya kuwalonjela wanhu chinhu cha kuwahimiliza, namuwalonjele.” r) Ila hewo nawalutilila na majendo kulawa Pega mbaka Antiokiya muisi ya Pisidia. Zuwa lya kwesela nawenjila mli ng'handa ya kusalila, wekalisa. q Kulawila Pafo, Paoli na wayage nawakwina itumbwi waluta mbaka Pega ako Pamfiliya, ila Yohani nakawaleka, kahiluka Yelusalemu. Ep Yula mkulu wa chihilwa loyawene ago, nakawa munhu yalingumkunda Kilistu Nguluwi nakabubuwala ng'hatu malanguso goyahuliche gamlapile Mkulu. Banaba na Sauli kuli muji wa Antiokiya Pisidia uoc Lelo moko wa Mkulu wokudita vibi, meho hagolola na kolemwela kulona lumuli lwa isanya kwa mhela udo. Baho du chila chinhu chiwa kota ng'hungugu na jiza kwa heye, nakaluka kuluta kuno na aku yopala munhu wa kumibata moko yamlongoze.” @ny nakalonga, “Kwa mdesi na kwa mhadi ng'hatu hegwe! Hegwe kwa mwana wa Limazoga hegwe! Hegwe kwa mwihe wa choneche chinojile, hambe uleche ne hado kuzihada nzila za Mkulu zigoloche. bm= Lelo, Saulo yochemigwa Paoli yawele yamemile Muhe Yelile, nakamnogolela meho ayo mhawi, *lM Ila yula mhawi Elima kota vyoyali yochemigwa kwa Chigiliki, nakajeza kuwalemela leka yamlemeze ayo mkulu wa chihilwa yaleche kugalamchila makundo ga Kikilistu. 0kY Ayo munhu yalihamwe na Seligio Paoli, mkulu wa chila chihilwa, yawele na luhala ng'hatu. Seligio Paoli nakawachema Banaba na Saulo leka yahulichize luzi lwa Nguluwi. j Nawajenda nzingo zeng'ha za chihilwa mbaka Pafo. Ako nawamfika mhawi yumwe Myahudi yochemigwa Baali Yesu yochidita kota mloli. {io Lowafichile Salami nawadamla luzi lwa Nguluwi mng'handa za kusalila za Wayahudi. Wali hamwe na Yohani yowatanza. h5 Lelo, Banaba na Saulo lowatumigwe na Muhe Yelile, nawadulika mbaka Seleukia, na kulawila ako, nawakwina mli itumbwi mbaka chihilwa cha Kupulo. g Lelo, lowalandile kwa Nguluwi na kwesela kulya ng'hatu, nawawawichila moko, wawaleka walute. Watumigwe wangudamla ako Kuplo f# Lowali wodita nhambiko zawo kwa Mkulu na kwesela kulya, Muhe Yelile nakalonga, “Mmbagulile Banaba na Saulo kwa mijito yondiwachemele.” e  Kuli chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Antiokiya kwali na wanhu wamwe nawali waloli wa Nguluwi na walangusa. Wamwenga wa hewo wali Banaba na Simoni yachemigwe Mtitu na Lukio wa Kilene na Manaeni yonayakulase hamwe na mndewa Helodi hamwe na Saulo. d} Banaba na Saulo lowasindile mijito ya hewo, nawoka kahi Yelusalemu, nawamuhola Yohani yalinguchemigwa Malichi.9cm Luzi lwa Nguluwi nalonjezeka kwenela na kukula. ybk Baho du mhilisi wa Mkulu kamgwisa Helodi hanyi kwa vila nahamtogole Nguluwi. Kadakulwa na ichango, nakabagama. maS Wala wanhu nawatowa iyowe kwa kusangalala wolonga, “Ali lizi lya milungu, haliwele lya munhu.” `  Zuwa limwe ihaguligwe lolifichile, Helodi yavalile ivalo lya chiundewa yekalise mchigoda cha undewa nakawadamlila wanhu. >_u Helodi nakezudizwa ng'hatu na wanhu wa Tilo na Sidoni. Ila hewo nawamhilichila wasenga. Nawampala Blasto tandi yawe banzi ya hewo. Blasto yali chilongozi wa wamizi wa mijito mng'handa ya mndewa. Hamba nawaluta kwa Helodi wamlande kuwe na kikala goya, kwa vila isi yaliitumbila isi ya undewa kwa chilyo. M^ Helodi nakalajiza wampale ila nahawamuwene ng'o. Lelo nakalajiza wala wamizi wauzigwe, kalavya ilajizo wakopoligwe. Hamba nakalawa ako Yudeya kaluta Kaisaliya ako nakoyekale. Kubagama kwa Helodi d]A Lokuchele, nakulawila lunwhinwhi ng'hatu kwa wala wamizi kwa gala gamfichile Petili. A\{ Petili nakawagololela moko wenyamalile mye, kawasimila Mkulu vyoyamlavile mchinweng'ho. Hamba nakawalonjela wakalonje kwa Yakubu na wala wang'holoze, hamba nakoka kaluta honhu hanji. w[g Mhela awo Petili nakalutilila kuhodisa. Hamba nawachumula chihindilo wamwona Petili, wekala wabubuwale. Z5 Nawamlonjela yula mhinza, “Kuna lukwale!” Ila heye nakemilila kota yali yokomya. Na hewo nawamlonjela, “Ayo ka mhilisi wa kilanga wa heye.” ,YQ Ayo mhinza nakalizela lizi lya Petili nakasangalala ng'hatu, lelo honhu ha kuchumula, kabilimila mng'handa na kuwalonjela kota Petili kema kunze hali chihindilo. Xy Petili nakahodiza mchihindilo cha kunze na chitumagwa yumwe mhinza yochemigwa Loda nakaluta mchihindilo kumwidichila. W7 Loyavizelele ayo nakaluta lumwe mbaka haluga ha Maliya mayake Yohani yochemigwa Malichi. Amo mng'handa wanhu wali wekungajize womlanda Nguluwi. }Vs Aho ndo Petili hoyavizelele galawile, nakalonga, “Lelo ndo ndivizela kakomya ng'hatu kota Mkulu nakamlajiza mhilisi wa kilanga wa heye kandohola kulawa mmoko ga Helodi na kulawa kuli mbuli zila zose wanhu wa Izilaeli waliwozibeteza.” &UE Nawapuluta chihindilo cha mwaluko cha wamizi na cha keli, hamba nawafika mchihindilo cha chuma cha kulawila kunze kuluta kuli muji. Acho chihindilo nachichumuka chiliyeka, na hewo walawa kunze. Nawali wojenda mnzila imwe na baho du yula mhilisi wa kilanga nakamleka Petili yali yeka. T Petili nakamuwinza kunze ila nahavizelele kota ago gaditigwe na ayo mhilisi wa kilanga gali ga kukomya, nakejesa kota yali yolota. /SW Mhilisi wa kilanga nakamlonjela, “Wiwohe isali lyako, uvale makwamba gako.” Heye kadita hihyo. Hamba mhilisi ayo nakamlonjela, “Uvale ikoti lyako, umbinze.” R  Baho du, mhilisi wa Mkulu nakema habehi na heye na lumuli nalumulichila chila chihengo cha chinweng'ho. Mhilisi nakamdoliza Petili mulubavu kamlilimla yolonga, “Uche himahima!” Bahala du jila minyololo najoyawohigwe mmoko najidumka na kulagala hanyi. RQ Nechilo, Petili loyalikuza lavigwa na Helodi hazelu, Petili nayali yawasile hagati ha wamizi weli. Yali yawohigwe na minyololo mili, na wamizi wali wokwamila mchihindilo chikulu cha chinweng'ho. -PS Lelo, Petili loyali mchinweng'ho, chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu chali chomlandila kwa Nguluwi vihejile ng'hatu. Mhilisi kangumlavya Petili mchinweng'ho &OE Loyabatigwe, Petili nakawohigwa mchinweng'ho, nakawichigwa mmoko mwa vilundo vine vya wamizi wane. Helodi nakalapa kumlavya hazelu loimala mvina ya Pasaka. N Loyawene madito aga ganguwanojeza Wayahudi, nakalutilila, kamibata Petili. Ayo naikoleka mhela wa mvina za mibumunda jilihela usaso. ;Mq Nakamkopola kwa ipanga Yakubu, mng'holoze Yohani. sL a Habehi na mhela wuwo, mndewa Helodi nakaluka kuchigaza chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wamwenga. K5 Nawadita ahyo na kumha Banaba na Saulo azo sendi zikungajizwe na kuhilikwa wazigale wawo kwa wasekulu vilongozi wa wanhu walingumkunda Kilistu.J Wala walanguswa nawamula chila munhu kwa chila choyalinacho yegale chiwatanze wala wanhu wa lukolo lumwe walingikala Yudeya. :Im Lelo myao yumwe yalinguchemigwa Agabo nakema, na kwa ludali lwa Muhe Yelile kalagula kowa na nzala ng'hulu kuli isi yeng'ha. Nzala ayo nailawila mhela wa ulongozi wa Klaudiyo. XH) Mhela wuwo waloli wa Nguluwi wenji nawoya Antiokiya kulawila Yelusalemu. pGY Loyamuwene kamigala Antiokiya. Na hewo weng'ha weli nawekala na chila chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu kwa mhela umwe wolangusa chilundo chikulu cha wanhu. Ako Antiokiya, ndo kwa mwaluko walanguswa nawachemigwa Wakilistu. :Fo Hamba, Banaba nakaluta Talso kumpala Saulo. E Banaba yali munhu yawele yanojile na yamemile Muhe Yelile na makundo. Chilundo chikulu cha wanhu nachikwejigwa kwa Mkulu. D Loyafichile ako nakona isungu lya Nguluwi kwa wala wanhu, nakasangalala na kuwahimiliza weng'ha wekale kwa kitumbila Mkulu. C Mbuli ayo naihulikwa na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Yelusalemu. Ahyo nawamlajiza Banaba yalute Antiokiya. MB Mkulu nakawatanza na wanhu wenji nawakunda na kumgalamchila Mkulu. A% Ila wayao wamwenga walawile Kupulo na Kulene, nawaluta Antiokiya waudamla awo usenga kwa Wagilichi wowadamlila Mbuli Inojile ya Mkulu Yesu. J@  Kwa kugazigwa konakulawile mhela Stefani loyakopoligwe, wanhu walingumkunda Kulistu nawesambalula. Wamwe nawaluta mbaka Foinike, Kupulo na Antiokiya wodamla ula usenga kwa Wayahudi yeka. Z?- Lowahuliche ahyo, nawaleka kitwanza, nawamtogola Nguluwi wolonga, “Nguluwi kawapa wanhu hawawele Wayahudi mhumhu ya kumgalamchila Nguluwi leka wapegwe ukomu!” Chilundo cha walingukunda ako Antiokiya 1>[ Lelo wone Nguluwi yawapele wanhu hawawele Wayahudi ndolendole yiyila yotupegwe twetwe lotumkundile Mkulu Yesu Kilistu, lelo heni nda whaani mbaka ndimbeze Nguluwi?” ={ Aho ng'humbuchila ula ulonzi Mkulu woyalonjile, ‘Yohani nakabatiza kwa mazi, ila hemwe mobatizwa kwa Muhe Yelile.’ n<U Honyaluche hela kulonga, Muhe Yelile nakawadulichila kota hila vyoyatudulichile hetwe hala mwaluko. L; Heye kokulonjela gala hegwe na lukolo lwa hegwe vyomloholigwa.’ B:} Heye nakatulonjela vyoyamuwene mhilisi wa kilanga yemile mng'handa ya heye na kumlonjela, ‘Mlajize munhu Yopa yakamcheme munhu yumwe yalinguchemigwa Simoni, kwa itagwa linji Petili. )9K Muhe nakandonjela ndute hamwe na hewo ndeche kujesa. Awa wanhu sita wa lukolo lumwe nawelongoza na heni kuza Kaisalia na ako natwinjila mng'handa ya Kolineli. t8a Baho du, wanhu wadatu wali watumigwa kwa heni kulawila Kaisaliya, nawafika hali ng'handa yondali ndikala. L7 Mbuli ayo naikoleka mala zidatu hamba vyeng'ha vihiluswa kilanga. p6Y Lila lizi lihulikwa kahi kulawa kilanga, ‘Uleche kuvichema vikokomoche vinhu Nguluwi yavihovuje.’ z5m Ila heni nandonga, ‘Hebu Mkulu, mina choneche chikokomoche kwa heni hachinajeza kwinjila kumlomo kwa heni.’ O4 Hamba nhyulika lizi lindonjela, ‘Petili winuche, uchinje, ulye.’ 33 Nasunjilila goya mgati mwa lila igolole nambona migongolo jiwele na magulu gane na migongolo ja kisolo na jiwele ngutambala na videje vya kilanga. T2! “Zuwa limwe londali ndimlanda Nguluwi ako Yopa, nambona ulotezi, nambona chinhu kota igolole likulu lidulika hasi kulawa kilanga liwele libatigwe mhembo zeng'ha zine, liwichigwa hafungo ha heni. Y1+ Aho Petili nakaluka kulonga na hewo ne kuvisa gala gaditigwe kulawila mwaluko. P0 “Hegwe kuluta kikala na wanhu hawenjile ikumbi na kulya na hewo!” / Lelo Petili loyahiluche Yelusalemu, wala Wayahudi wakundile nawaganile wanhu hawawele Wayahudi wenjile ikumbi, nawejesa wolonga, .  Watumigwe na wanhu wamkundile Kilistu kula Yudeya nawahulika kota wanhu hawawele Wayahudi wali wabochele luzi lwa Nguluwi. |-q 0Hamba, nakalajiza wabatizigwe kwa itagwa lya Yesu Kilistu. Baho nawamlanda Petili yekale na hewo mazuwa mado. , /“Wanhu awa wambochela Muhe Yelile kota hetwe vyotumbochele. Lelo, ka baho yoneche yowadinyila waleche kubatizigwa kwa mazi?” c+? .Mina nawawahulika wolonga kwa ulonzi vinjivinji womtogola Nguluwi. Aho Petili nakalonga, (*I -Wala Wayahudi wamkundile Kilistu woyile hamwe na Petili yalawile Yopa nawabubuwala kona Nguluwi kawajidila ndolendole ya Muhe Yelile wanhu hawawele Wayahudi. )} ,Mhela Petili loyali yang'hali yolonga ulonzi awo, Muhe Yelile nakawadulichila weng'ha wali wohulichiza usenga awo. C( +Waloli wa Nguluwi weng'ha, nawalonga mbuli za heye kota chila munhu yomkunda kokusigwa gehile ga heye geng'ha kwa itagwa lya heye.” Kolineli na ivyazi lyake wangumbochela Muhe Yelile ('I *Nakatulajiza kuidamla Mbuli Inojile kwa wanhu weng'ha na kulavya ulolezi kota heye ndo Yesu yahaguligwe na Nguluwi yawe mtagusa wa wawele wakomu na wabagame. "&= )haiwele kwa wanhu weng'ha, leka kwa wala Nguluwi mina yawahagule wawe walolezi wa heye, tuta hetwe tudile na kung'hwa hamwe na heye hala hoyazilipuche. Z%- (ila Nguluwi nakamzilipula zuwa lya kadatu kulawila loyabagame, kamdita yoneche, $ 'Hetwe twa walolezi wa gala geng'ha goyagakolile mli isi ya Yudeya na Yelusalemu. Nawamkopola kwa kumuwamba na kumniniza mumsalaba, U## &Mumzela Yesu wa Nazaleti na Nguluwi vyoyamhagule na kumjidila Muhe Yelile na mong'ho. Nguluwi yali hamwe na heye, heye nakaluta ako na ako yodita ganojile kuwalohola weng'ha walingulongozwa na Limazoga. }"s %Hemwe mvizela mbuli ilawile mli isi yeng'ha ya Wayahudi kwaluchila Galilaya kupuluta ula ubatizo woyadamle Yohani. (!I $Awu ndo usenga wa Nguluwi yawagalile wanhu wa Izilaeli, yodamla Mbuli Inojile ilingigala kikala goya kukolela Yesu Kilistu ndo yawele Mkulu wa wanhu weng'ha. b = #Munhu wa isi yoneche yalingumuwinza Nguluwi na kudita ganojile kangubocheligwa na heye. gG "Aho Petili nakaluka kulonga, “Lelo ndivizela ndangukomya kota Nguluwi hambe yabagule. 9k !Ahyo nandikugalila usenga ne kukawila, na hegwe kunoza kuya. Lelo hetwe twa hamwando ha Nguluwi, kuhulichiza choneche chila Mkulu choyakuganile kulonga.” Kudamla kwa Petili 9 Mlajize munhu yumwe Yopa yakamcheme munhu yalinguchemigwa Simoni, kwa itagwa linji Petili, kamng'handa ya Simoni mgongomanya ngozi behi na bahali.’ nU nakalonga, ‘Kolineli! Kumlanda Nguluwi na ndolendole za hegwe kwa wazunwa, zikundigwa na Nguluwi. _7 Kolineli nakalonga, “Mazuwa gadatu logapulute mhela kota awu, iwele nemisi, ndali ndimlanda Nguluwi mng'handa kuchihengo cha heni. Baho du! Munhu yawele yavalile ivalo lizelu pee! Nakema kumwando kwa heni, hI Lelo kwa mbuli ayo, lomnyemile mbuya ne kusujila. Lelo ndangukuuzani, lekachoni mnyhemile?” jM Petili nakawalonjela, “Hemwe mvizela kota Myahudi yoneche kalemezwa na malajizo ga nzila ya kumfugamila Nguluwi kitanza na wanhu wa isi zinji. Ila Nguluwi nakandajiza ndeche kumjesa munhu yoneche kuta mwavu au kakokomoka. wg Petili nakalutilila kulongasa na Kolineli, lowawele wokwinjila mng'handa mowawafichile wanhu wenji wamemile. W' Ila Petili nakamwinula, kamlonjela, “Winuche, mina heni nda munhu hela.” ta Petili loyali yokwinjila, Kolineli nakalawa kunze kumbochela, nakafugama hoyali na kinamiza hasi ng'hatu. } Zuwa lya keli nawafika Kaisaliya na ako Kolineli yali yowabeta hamwe na ivyazi na wanhu walingikala habehi yawalaliche. 4a Petili nakawachema mng'handa kawapa honhu ha kuwasa mihe yila. Mitondo yake Petili nakenula majendo hamwe na hewo, na wamwe wa wang'holoze wa ako Yopa nawali hamwe nawo. ! Hewo nawamlonjela, “Mkulu wa wamizi Kolineli yula yawele munhu yanojile, yalingumuwinza Nguluwi na munhu yatanganiche hali Wayahudi weng'ha, nakatulajiza. Nakalonjelwa na mhilisi wa kilanga yakucheme kaye kwa heye yahulichize choneche cho ulinacho cha kulonga.” lQ Petili nakadulika hasi, kawalonjela awo wanhu, “Heni ndo yula mlingumpala. Lekachoni muyile?” Z- Duliche himahima na uleche kudumba kuluta na hewo mina nene ndo ndiwalajize.”  Petili yali yang'hali yogana kugazela gala yalotile, na baho Muhe nakamlonjela, “Hulichize! Hana wanhu wadatu hano wangukupala. ^5 nawachema kwa lizi, “Hambi hano hana mjenzi amu yalinguchemigwa Simoni Petili?” 3 Petili loyali yang'hali yabubuwale kwa gala goyagawene, wala wanhu watumigwa na Kolineli, lowaiwene ng'handa ya Simoni, nawafika mchihindilo, Q  Mbuli ayi naikoleka mala zidatu, hamba lila igolole lihiluswa kilanga. x i Ila lizi naihulikwa kahi naimlonjela, “Uleche kuvichema vikokomoka vinhu vila Nguluwi vyoyavyelize!” s _ Petili nakedichila, “Hebu, Mkulu, sinajeza hebu chinhu chila chiwele chikokomoche au chiwele mzilo.” K  Nakahulika lizi limlonjela, “Petili, winuche uchinje, ulye!” r ] Mgati mwa alyo igolole mwali chila nhanzi ya migongolo, migongolo jilingutambala na videje vya kilanga. s_ Nakona ulanga ugubuligwe na chinhu kota igolole likulu liduliswa hasi liwele libatigwe mhembo zake zine. `9 Nakona nzala lukami, kazangugana yalye chilyo. Chilyo lyochali chigogomanywa, kalota. .U Mitondo, awo wanhu wadatu wang'hali mli majendo, ila behi na Yopa, Petili nakakwina mchiswiswili cha ng'handa. Yali iwele hagati nemisi leka yamlande Nguluwi. :o Nakawalonjela geng'ha galawile, kawalajiza Yopa. # Ayo mhilisi wa kilanga yalonjile ago loyochile, Kolineli nakawachema vitumagwa weli wa ng'handa na yumwe wa wamizi yali yomuwinza Nguluwi, c? Heye kamng'handa ya Simoni mgongomanya ngozi yula ng'handa ya heye ya behi na Bahali.” kO Lelo walajize wanhu Yopa wakamcheme munhu yumwe yalinguchemigwa Simoni, kwa itagwa linji Petili. c? Kolineli nakamnogelela meho ayo mhilisi kuno yodumba, kamlonjela, “Kuna choni mng'hangala?” Ayo mhilisi nakamlonjela, “Nguluwi nakabochela kulanda kwa hegwe na ndolendole za hegwe kwa wazunwa na hozisemwa hebu.  Yali ifichile saa tisa nemisi, mli ulotezi nakona, mhilisi wa kilanga wa Nguluwi yokwinjila mng'handa na kumlonjela, “Kolineli!” A{ Yali munhu yanojile, heye hamwe na ivyazi lyake lyeng'ha, wali womfugamila Nguluwi, yali yoditika vinhu vinji kwa kuwatanza wazunwa wa Chiyahudi na yali yomlanda Nguluwi mazuwa gose. ~ ' Kwali na munhu yumwe ako Kaisaliya yalinguchemigwa Kolineli, mkulu wa wamizi wa chilundo chimwe chilinguchemigwa, “Chilundo cha Italia.” ~}u +Petili nekekala mazuwa mado ako Yopa, yochikala kwa munhu yumwe yalingugongomanya ngozi yalinguchemigwa Simoni.]|3 *Mbuli ayo ikoleche nayenela chila honhu ako Yopa, na wanhu wenji nawamkunda Mkulu. ~{u )Petili nakamtanza kwima, hamba nakawachema wala wanhu wa welile na wala walekwa, nakamigala kuli hewo yawele mkomu. Bz} (Petili kawalavya kunze weng'ha kafugama kamlanda Nguluwi. Hamba kagalamchila ula mtufi. Nakalonga, “Tabita, winuche.” Baho nakagubula meho ga heye, na loyamuwene Petili, kekalisa. Zy- 'Baho du, Petili nakaluta hamwe na hewo. Loyafichile kegaligwa kuli chila chihengo. Ako walekwa wanji na wamzunguluta Petili wolila na kumlajila mikoti na mivalo Dolikasi yali yogongomanya mhela loyali mkomu. 3x_ &Yopa haiwele kutali ng'hatu na Luda, ahyo walanguswa lowahuliche kota Petili yali Luda, wawalajiza wanhu weli kwa heye na usenga, “Uye kwa hetwe himahima vyouhega.” jwM %Mhela awo nakogula, kabagama. Wanhu wauhovuga mtufi wa heye, wauwika mli chihengo cha kuchanya. Gv $Kwali na mlanguswa yumwe mdala mjini Yopa yalinguchemigwa Tabita kwa Chigilichi ndo Dolikasi, izeleche, “Chifuno.” Ayo mdala yali yodita ganojile na kuwatanza wazunwa mazuwa gose. su_ #Wanhu weng'ha wa Luda na Shaloni nawamona Ainea, na weng'ha wamgalamchila Mkulu. Dolikasi kanguloholigwa t "Lelo Petili nakamlonjela, “Ainea, Yesu Kilistu kangukulohola. Winuche utandiche chinhanda cha hegwe.” Ainea baho du nakenuka. s} !Ako nakamfika munhu yumwe yalinguchemigwa Ainea yula kwa miyaka nane yali yawasile muchinhanda kwa vila yali yaziliche. irK Petili loyali yoheluka chila honhu nakafika kahi kuli wanhu welile wawele wochikala Luda. wqg Mhela awo chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu chali chochikala goya hose hala Yudeya na Galilaya na Samaliya. Wanhu wenji nawekangazwa nhumbula na Muhe Yelile na konjezeka na kikala kwa kumhulichiza Mkulu. Ainea kanguloholigwa qp[ Wala wayage lowalizelile lila, wamhola Saulo, wamigala kuli muji wa Kaisaliya, nawamleka yalute Talso. hoI Kahi nakadawala na kitwanza na Wayahudi wali wolonga Chigilichi, ila hewo nawajeza kumkopola. pnY Ahyo Saulo nakekala hamwe na hewo, nakaijendela Yelusalemu yeng'ha yodamla mbuli ya Mkulu ne kudumba. cm? Aho, Banaba nakoya kamhola Saulo, kamigala kuli watumigwa na kuwalonjela Saulo vyoyamuwene Mkulu mnzila na hila Mkulu vyoyalonjile na heye. Nakawalonjela Saulo vyoyadamle ne kudumba kula Damasiko kwa itagwa lya Yesu. !l; Saulo loyafichile Yelusalemu nakajeza kilumba na wala walanguswa. Ila weng'ha nawamdumba hawakundile kuta heye yuye kawa mlanguswa hamwe na hewo. Fk Ila mhela wa hamihe walanguswa nawali hamwe na heye nawamhola, wamdulisa hasi yawele mizandu ikulu kwa kukolela kuli ugazi nauwele mulukanzi uzunguluche muji. Saulo kanguhiluka Yelusalemu j} ila Saulo nakahulika chilinguganigwa kukoleka. Hamihe na nemisi nawalolela vihindilo vya kwinjila mjini leka wamkopole. `i9 Logapulute mazuwa menji, Wayahudi newekungajiza na kudita mnvinvi ya kumkopola Saulo, 1h[ Saulo nakonjezeka kuwa na ludali kuli kudamla, na kwa vila nakakunda kota Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi, Wayahudi wa ako Damasiko nawahangaluka ng'hatu. cg? Wanhu weng'ha wamhuliche nawabubuwala, walonga, “Munhu ayu ndo yuyula yawakopole wala wali wolanda kwa itagwa lili kula Yelusalemu! Kahi nakoya hano kwa mbuli ya kuwebata wanhu awo kuwegala kwa watambika wakulu!” QB~s~}C||={{@zz1yy*x|x wwvCuqtSsrr@qqq(pOooQnnCnmollgkkZjjTiiPhgg===<;; :988?766q655 4k33211:00}//3.--I,m++[**H))G(('&&%%$##F""! U\x'Rk L p f p ^R]v1xDQ }Ahyo muwe meho, mkumbuchile kwa myaka jidatu, hamihe na nemisi, sitochile kumdeuza munhu yoneche hali hemwe kwa mahozi. j MKulawa mli hemwe wolawila wanhu wozangulonga udesi na kuwahada walanguswa wawinze wawo yeng'ha. s _Ndivizela goya ng'hatu heni londikuka michewe jing'hang'hale jowabateni na hajiwa na chilundo cha hemwe. :mMilolele mwemwe, mchilolele chila chilundo cha Muhe Yelile kawawika hemwe muwe walolezi wa Nguluwi. Mudime chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu yawegale kwa danda ya heye. QKwa vila nasigozole ne hado kuwadamlila geng'ha goyali yogana Nguluwi. b=Lelo ndanguwalonjelani ndikomya wone kulawile munhu yumwe kajilila heni ndahela nongwa.  “Ng'hola muli hemwe mweng'ha ndidamla mbuli ya Undewa wa Nguluwi. Lelo ndivizela haduhu ne yumwe wa hemwe yombona kahi. 4aIla hambe ndiwone ukomu wa heni kuta chinhu ng'hatu ila fola sinde ula utanzi Mkulu wa heni Yesu yamhele ndiukole, iwele ndo kudamla Mbuli Inojile ya isungu lya Nguluwi. r]Chondivizelele ndo kota Muhe Yelile komvumila chila honhu chinweng'ho cha kugazigwa ndo chilingubeteza. oWLelo, muhulichize! Heni ndiwele ngumhulichiza Muhe ndanguluta Yelusalemu ne kuvizela chindawila ako. wgNandiwakanya weng'ha Wayahudi, kahila na Wagilichi, wamgalamchile Nguluwi kahi kumkunda Mkulu wa hetwe Yesu. xiMvizela sisujile ne hado kuwadamlila hazelu na mng'handa za hemwe na kuwalangusa choneche chila chiwatanzeni. Mvizela hila vyonandimkolela mijito Mkulu kwa uliholile weng'ha, kwa mahozi na ugayo woufichile heni na igayo lya mnvimnvi za Wayahudi. s~_Lowafichile nakawalonjela, “Mvizela vyonandikale na hemwe kulawila zuwa lila lofichile muisi ya Asiya. }Kulawa Mileto Paoli nakalajiza wasekulu wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wa ako Efeso weting'hane na heye. m|SPaoli yali yogana kulutilila na majendo kwa meli kwa kukolela Efeso leka yaleche kukawila ng'hatu ako Asiya. Yali yogana yafiche himahima Yelusalemu kwa mnvina ya Pentekosti wone naiganiche. Paoli kanguwalaga wasekulu wa Efeso {!Kulawa ako natuheluka tufika Kio mitondo yake. Zuwa lya keli, tujela lyuma lya kwimiza meli mmazi ako Samo na mitondo yake tufika Mileto. NzNakatufika kula Aso, tumukwiniza muli meli tuluta na heye Mitulene. !y; Hetwe natukwina meli tulongola kuza Aso kula twaamholile na Paoli. Ndo navyoyewichile goya, mina nakagana kufika ako kwa kukolela isi ya kigongo. x Wala wanhu wamhola yula msongolo kuluga yawele mkomu ng'hatu, wawa na chihembulizo chikulu. Majendo kulawa Tiloa kuza Mileto |wq Hamba Paoli kanenuka kahi kakwinha kudali, kamogola ibumunda, kalya. Kalutilila kudamla mbaka lufuku, hamba koka. v Ila Paoli nakedulika hasi, kenamiza, kumkumbatiza na kulonga, “Mleche kudumba mina hana ukomu ung'hali mgati mwa heye.” uy Msongolo yumwe yalinguchemigwa Eutuko yali yekalise midilisa hasi mhela Paoli loyali yowadamlila wanhu. Eutuko nakaluka kusinzila hadohado na hamba usinjizi umibata, nakagwa hasi kulawa kuchanya kuli dali ya keli. Wamlokota mina yabagame katali. KtMuli, chihengo chotwali mchanya, mwali na vyenje vinji vilupila. 2s]Zuwa lya kwesela matinazo, natiting'hana kubena mibumunda. Kwa vila Paoli mina nakagana kuka mitondo yake, nakawadamlila wanhu na kulongasa na hewo mbaka nechilo. KrHetwe, hala mnvina ya mibumunda hajisasile loimalile, natukwina meli kulawa Filipi na mazuwa gahano logapulute tufika Tiloa. Ako natikala kwa juma imwe. Kuting'hana na wanhu wa Tiloa lwa mwiso 5qeAwo nawatulongola na kutubeteza kula Tiloa. 7pgSapatulo, mwana wa Pilo, kulawa Belea, nakelongoza na heye, kahi Alistako na Sekundo kulawa Tesalonike, Gayo kulawa Delibe, Timoteyi na Tukiko na Tilofimo wa mkoa wa Asiya. #o?Kula nayekale myezi jidatu. Loyali yochiwika goya kuza Siliya, nakavizela Wayahudi wangugana kumditila chinhu chihile, kahiluka kwa kukolela Makedoniya. mnSNakakolela honhu ha zila isi yowakangaza wanhu nhumbula kwa ulonzi winji. Hamba nakafika Ugilichi. tm cLila ivuche lolimalile Paoli nakawachema hamwe wala walanguswa. Hamba nakawalaga kaheluka kaza Makedoniya. ;lq)Loyasindile kulonga ago, nakabena nhing'hano.k(Twahatagusigwe kwa kwambuza ivuche kwa galawile lehano. Ivuche ali halitanganiche na kutudita kulavya chila cha kunojeza ivuche alyo.” Nj'Wone muwele na nongwa zinji mzihiliche kuli nhing'hano itanganiche. i7&Lelo, wone Demetiliyo na wakola mijito wayage wana ga kutagusa ga kuwalapa wanhu awa, ha kuko mchitala, na wakulu wa mikoa, woweza kutagusigwa kuko. sh_%Muwachema wanhu awa aha hanga hawaibezile ng'handa ya mlungu, kahi nekumliga mlungu wa hetwe wa chidala. egC$Haduhu munhu yobela mbuli ayo. Lelo, mnyamalile, mleche kudita choneche chila ne kilolela. efC#Hamba mwandisi wa muji kawadita wanyamalile nakawalonjela, “Wanhu wa Efeso, chila munhu kavizela kota muji awu wa Efeso ndo mwamizi wa ng'handa ya mlungu Alitemi na mwamizi wa limalukolo lilagale kulawa kilanga. e9"Ila lowavizele kuta heye Myahudi, weng'ha kwa lizi limwe wayowa nakulonga, “Mkulu ndo Alitemi wa Efeso!” Walutilila kubumuka hiho kwa masaa meli. Rd!Kwa vila Wayahudi nawamdita Alekizanda yoye kumwando, wanhu wamwe muli chila chilundo nawejesa kota ndo heye. Alekizanda nakawagololela wala wanhu moko yogana kigombela hali chila chilundo cha wanhu. c9 Mhela awo chila munhu yali yobumuka, wamwe ali na wanji lila, mbaka ila nhing'hano itizika. Wenji nahawavizelele choni chambuze kuting'hana kwa hewo. 'bGVilongozi wanji wa awo mkoa wa Asiya, wali weganile ng'hatu na heye, nawazangumlonjela Paoli womdedeza yaleche kiyambuza kwa kuluta mchifelebe cha kuvinila. QaPaoli nakagana kitima muli awo wanhu, ila wala walanguswa nawamlemeza. /`WMuji weng'ha umema ivuche. Wamibata Gayo na Alistako, wenyeng'haye wa Makedoniya, wala wawele woyile hamwe na Paoli, wabilima na hewo mbaka mchifelebe cha kuvinila. \_1Lowahuliche ahyo, wazudila, waluka kuyowa, “Mkulu ndo Alitemi wa Efeso!” ^ Ahyo yiha kota vila vinhu vyotulinguguza vyowa na itagwa lihile ng'hatu. Haiwele ahyo yeng'ha, kahi mbuli ayo yoidita ng'handa ya mlungu wa chidala Alitemi si chinhu cha kutanganika. Hamba lutogo lwa ayo Asiya na isi yeng'ha iwele ngumfugamila zomala!” a];Lelo mochiwonela mwemwe mbuli Paoli zoyalingudita, haiwele baha yeng'ha Efeso, ila Asiya yeng'ha. Heye kanguwatumajiza na kuwagalamula wanhu wakunde kota jila milungu jigongomanywe na wanhu haiwele Nguluwi ne hado. 5\cDemetiliyo nakawakungajiza awo wakola mijito hamwe na wanji wawele na mijito kota ajo, kawalonjela, “Hemwe wanhu, mvizela kota lufufu lwetu lwangulawa na kuguzigwa aku. y[kKwali na mponzi wa migwala yumwe itagwa lya heye Demetiliyo, yula yawele na mijito ya kugongomanya jimalukolo ja ng'handa ya mlungu wa chidala yalinguchemigwa Alitemi. Madito ago nagawagalila wawanzi wa heye kuwa na lufufu lwinji ng'hatu. `Z9Mhela awo ndo nakulawile ivuche ikulu ako Efeso chambuzwe na ayo nzila ya Mkulu. Y'Ahyo nakawalajiza wanhu weli watanzi wa heye. Timoteyi na Elasito, walongole kuza Makedoniya, na heye kapona kwa mazuwa mado hela ako Asiya. X-Ago logakoleche, Paoli nakahagula kuluta Yelusalemu kwa kukolela Makedoniya na Akaya. Nakalonga, “Londifika ako, yondapa kuyona Loma.” hWIKwa mbuli ayo, ulonzi wa Mkulu naulutilila kwenela nakuwa na ludali ng'hatu. Ivuche ako Efeso dVAWamwenga wali wakolile mbuli za uhawi aho katali, wakungajiza maandiko ga hewo, wagasoma mchiluli hali hewo weng'ha. Nawejesa winji wa sendi kwa maandiko ago, wona yangufichila sendi za kuhega msahala wa myezi jihano. ]U3Wanhu wenji walingumkunda Kilistu nawelavya hazelu wavumila mbuli zowali waditile. TChila munhu ako Efeso, Myahudi na hawele Mgilichi, nakahulika alyo lilawile. Weng'ha wazangudumba, walitogola itagwa lya Mkulu Yesu. 'SGHamba yula munhu yawele na chijeni kawanyozochela weng'ha kawasumya ludali. Na awo wana wa Sikewa wabilima muli ila ng'handa wawele mwazi wawele na vilonda. hRIIla vijeni vihile naviwalonjela, “Tumzela Yesu kahi tumzela Paoli, ila hemwe mwa whaani?” aQ;Wana saba wa Sikewa, mtambika mkulu wa Wayahudi, wali hamwe na awo wawele wodita ahyo. jPM Wayahudi wamwe wali wowinga vijeni vihile nawaluta aku na ako wojeza kwa itagwa lya Mkulu Yesu kwa wala wawele wakwinigwe na vijeni vihile. Wali wolonga, “Ndanguwalonjela kwa itagwa lya Yesu yula Paoli yawele yomdamla.” ?Ow Wanhu wali wohola vibende na mivalo jinji joyali yokolela mijito Paoli wazigala kwa watamwa, na hewo wosigwa matamwa ga hewo, na hewo wali na vijeni vihile na avyo vijeni viwalawa. ON Nguluwi nakadita vinduzanduza vya kububuwaza kwa moko ga Paoli. +MO Kawa yodita hiho mbaka mihela mili mbaka wanhu weng'ha wa Asiya, Wayahudi na Wagilichi, wahulika ulonzi wa Mkulu. Wana wa Sikewa wangujeza kuwinga vijeni vihile L  Ila wamwe wali wajuvi, walema kukunda, waluka kulonga vibi gala ga ayo nzila ya Mkulu hali nhing'hano ya wanhu. Aho Paoli nakalekana na hewo, kawahola hafungo wala walanguswa wa heye, kaza kulongasa na hewo chila zuwa muli ng'handa ya kusomela ya Tulano. +KOKwa mhela wa myezi jidatu, Paoli yali yoluta muli ng'handa za kusalila za Wayahudi, kawa yolongasa na hewo gakuwanojeza ng'hatu mbuli ya Undewa wa Nguluwi. :JoWeng'ha hamwe wali wanhu wafichile kumi na weli. IBaho, Paoli kawawichila moko, na Muhe Yelile kawadulichila, waluka kulonga ulonzi unjiunji na kudamla usenga wa Nguluwi. AH}Lowahuliche ago, wabatizigwa kwa itagwa lya Mkulu Yesu. 9GkHeye Paoli nakalonga, “Ubatizo wa Yohani wali wa kota wanhu wamgalamchila Nguluwi. Yohani nakawalonjela wanhu wamkunde yula yalinguya kuhalila honhu hake, heye ndo Yesu.” gFGHeye nakalonga, “Lelo nambochela ubatizo uli ndaze?” Wedichila, “Ubatizo wa Yohani.” %ECNakawauza, “Lelo, lomuwele wanhu walingumkunda Kilistu nambochela Muhe Yelile?” Wedichila, “Hebu! Ne kuhulika kuta kuna Muhe Yelile hatunahulika.” ~D wMhela Apolo loyali Kolinto, Paoli yali yojenda honhu ha bala, nakafika Efeso nakawafika walanguswa wa Yesu wamwenga. Cmina nakalutililila kwa udaho nakawa sumya Wayahudi hazelu yowavumizila kwa Maandiko Matakatifu kota Yesu ndo Kilistu Mlohozi.XB)Apolo loyaganile kuluta Akaya, awo wanhu nawamkangaza nhumbula kwa kuwandichila walanguswa kula Akaya wambochele. Loyafichile ako, nakawatanza ng'hatu wala wanhu wawele ngukunda kwa utambichizo wa Nguluwi, %ACPilisika na Akula lowahuliche yolonga kwa udaho mli ng'handa ya kusalila ya Wayahudi, wamhola kwa hewo wamlangusa ayo nzila ya Nguluwi kwa kudaha ng'hatu. @Yali yalanguswe gala ga nzila ya Mkulu, na yawele pwiyapwiya, nakalonga mbuli za Yesu nakalangusa kwa kuvizela ubatizo wa Yohani. -?SMyahudi yumwe yalinguchemigwa Apolo, mlelwa wa Alekizandilia, nakafika Efeso. Yali munhu yawele na luhala lwa kulonga na uwanzi ukulu wa Maandiko Matakatifu. +>ONakekala ako mhela udo, hamba kalutilila na majendo kwa kukolela Galatiya na Fulugiya yowakangaza nhumbula walanguswa weng'ha. Apolo kangudamla Efeso na Kolinto ='Meli nayima Kaisaliya, na heye Paoli nakaluta Yelusalemu kuchilamsa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, hamba nakaluta Antiokiya. q<[Ila loyali yokuka, nakalonga, “Nguluwi wone yagane ndokuya kwa hemwe kahi.” Nakoka Efeso kwa meli. F;Nawamlanda yekale na hewo mazuwa menji ila heye nahaganile. :Nawafika Efeso na aho Paoli nakawaleka Pilisika na Akula, nakaluta ng'handa ya kusalila ya Wayahudi, kalongasa na Wayahudi. 9wPaoli nekekala na awo wanhu walingumkunda Kilistu ako Kolinto kwa Mazuwa menji. Hamba nakawalaga, kakwina meli kaluta Siliya hamwe na Pilisika na Akula. Ako Kenkilea, nakabeya mvili ziwele kumutwi kwa heye kwa chila chilaho nachoyawichile. O8Na hewo weng'ha wamibata Sostene yula nayawele chilongozi wa ng'handa ya kusalila, wamtowa bahala honhu ha kutagusila. Ila Galio nahadumbulile chinhu acho ne hado. Paoli kanguhiluka kahi Antiokiya <7sBaho, nakawawinga kulawa hali honhu ha kutagusila. 6Ila wone iwele lya kitwanza kulapa ulonzi na matagwa na malajizo ga hemwe, mwamule mwemwe. Heni ndema kuwa mtagusa wa mbuli azo!” 55Hala Paoli loyang'hali kulonga, Galio nakawalonjela Wayahudi, “Mhulichize hemwe Wayahudi! Wone mbuli ayi naiwe ya wihe na ng'hunda kuwahulichiza. 4  Nawalonga, “Twangumlonjeleza munhu ayu kwa kuwatumajiza wanhu wamfugamile Nguluwi hila vyohaiganigwe na malajizo ga Musa.” w3g Ila mhela Galio loyali mkulu wa mkoa wa Akaya, Wayahudi nawamvada Paoli hamwe na kumigala kuli utaguso. Z2- Paoli nekekala ako yolangusa luzi lwa Nguluwi kuli hewo kwa mhela umwe na nusu. 1  mina heni nda hamwe na hegwe. Haduhu munhu yumwe yojeza kukulumiza mina hano mujini hana wanhu wenji wawele ubanzi wa heni.” 0  Zuwa limwe hamihe, Mkulu nakamlonjela Paoli muli ulotezi, “Uleche kudumba, ulutilile kudamla Mbuli Inojile ne kugozola, 0/YKilisipo, chilongozi wa ng'handa ya kusalila ayo, nakamkunda heye Mkulu hamwe na wan'hu weng'ha. Wakolinto wenji nawauhulichiza usenga awo, nawakunda na kubatizigwa. 0.YNakalawa aho kaluta kikala kuli ng'handa ya munhu yumwe yalingumfugamila Nguluwi yalinguchemigwa Tito Yusto, yula ng'handa ya heye yali behi na ng'handa ya kusalila. [-/Lowamlemele na kwaluka kumliga, nakakung'huna nguwo za heye hali hewo yolonga, “Wone mwajilile mane mwemwe heni ndahela nongwa yoneche ya mbuli ayo. Na kulawila sambi ndowalutila wanhu hawawele Wayahudi.” ,,QSila na Timoteyi lowafichile kulawa Makedoniya, Paoli nakaluka kuditila mhela wa heye weng'ha kudamla na kuwalonjela Wayahudi kuta Yesu ndo Kilistu Mlohozi. +Chila zuwa lya kwesela nakadita nhing'hano ya kulongasa mli ng'handa ya kusalila yojeza kuwakwega Wagilichi na Wayahudi. *1kwa vila wali wawanzi wa kuhona mahema kota heye, Paoli kekala na yokola mijito na hewo kwa vila yaliyochikala kwa kugongomanya mihema kota hewo. )%Ako Kolinto, nakamfika Myahudi yumwe yalinguchemigwa Akula mlelwa wa Ponto. Akula hamwe na mdala wa heye yalinguchemigwa Pilisika, wali wahiluche mazuwa gagala kulawa Italiya kwa vila Kaisali Klaudiyo yali yalonjile Wayahudi weng'ha woche Loma. Paoli nakaluta kuwona, >( yLogapulute ago, Paoli nakoka Asene, nakuluta Kolinto. 2']"Ila wanhu wamwe nawelongoza na heye, wawa wanhu walingumkunda Kilistu. Wamwe wa awo wali Dionisio wa Aleopago na mdala yumwe yalinguchemigwa Damali na wanhu wanji.7&i!Ahyo, Paoli nakawaleka, kalawa hala mchitala. %9 Lowamhuliche Paoli yolonga mbuli ya kuzilipuka kwa wabagame, wayao wamwe waseka, ila wamwe nawalonga, “Wangugana kukuhulika kahi mbuli ayi.” N$“Mina nakawika zuwa lila yowatagusa wanhu wa isi yeng'ha walingudita ganojile kwa kukolela munhu yumwe yamhagule. Nguluwi kawawichila hazelu weng'ha mbuli ayi kwa kumzilipula munhu ayo!” ##?Nguluwi nakadita kota halolile mihela jila wanhu lowali wapoka. Ila sambi, nakalajiza wanhu weng'ha wamgalamchile Nguluwi kulawila nzila za hewo zihile. ")“Wone lelo, hetwe twa wana wa Nguluwi, hailinguganigwa kumjesa Nguluwi iwe kota zahabu, sendi au iganga lihongoligwe na kunoligwa na wanhu. F!Kota vyoyalonjile munhu yumwe,‘Mgati mwa heye hetwe twangikala.Twangibatilila, na twa baha.’ Na kota wadekulizi wa hemwe vyowalonjile,‘Hetwe twa wana wa heye.’ ”  Nakadita ahyo, leka wanhu awo wampale, na hanji wampale heye kota vyowalingumzela. Ahyo Nguluwi hawele kutali na chila yumwe wa hetwe. *MKwa kukolela munhu yumwe nakalumba nhanzi zeng'ha muisi na kuzidita zikale kuli isi yeng'ha. Nakawika goya ng'hatu mhela unojile na kohi wanhu awo woza kikala. /WKahi hambe yaditichilwe kwa moko ga wanhu kota vila kangugana chinhu choneche chila, mina heye yula ndo yalinguwapa wanhu ukomu na ndo na kuwapa wanhu chila chinhu. 5“Nguluwi yalumbile isi yeng'ha na vyeng'ha vili mumo, ndo Mkulu wa kilanga na isi, heye hambe yekale mli ng'handa za Nguluwi zizenjigwe na wanhu. eCmina londali ndikola aku na ako ndilola chinhu chomlingufugamila hemwe, nambona honhu hamwe helile handikwe, ‘Kwa Nguluwi yohazeleche.’ Lelo ayo yomuwele ngumfugamila hamvizelele, ndo yondilingumdamla kwa hemwe.” +OPaoli nakema hali chalanza cha Aleopago, nakalonga, “Wanhu wa Asene! Ndangona hemwe, mwangoneka ndo wanhu muizelele ng'hatu nzila ya kumfugamila Nguluwi, {oWanhu wa Asene na wanhu wanji wa ako wali wotumiya mihela ja hewo jeng'ha kisimila na kuhulichiza mbuli zinyale.  Vinhu vimwe vyotuhuliche kwa makutu ga hetwe gangoneka kota vyakububuwaza kwa hetwe. Twangugana kuvizela mbuli azi zandaze.” s_Ahyo nawamhola Paoli, wamigala Aleopago, walonga, “Twangugana kuvizela ayi mbuli inyale yowali ulonga. Wanji nawali wowawinza Epikulo na Stoiki wetwanza na heye. Wamwe walonga, “Kangugana kulonga choni ayu munhu?” Kwa vila Paoli yali yodamla gala ga Yesu na gala ga kuzilipuka, wamwe walonga, “Yangoneka kangudamla gala ga milungu ja chijenzi.” #Nakalongasa na Wayahudi na wanhu wamwe wali womkunda Nguluwi mli ng'handa ya kusalila ya Wayahudi, hali luga hamwe na weng'ha wala woyile. Paoli loyali yowabeta Sila na Timoteyi ako Asene, nhumbula ya heye naizudila lukami loyawene honhu aho vyohamemile jimalukolo. QWala wanhu wamhiliche Paoli nawaluta hamwe na heye mbaka Asene. Hamba wahiluka hamwe na ilajizo kulawa kwa Paoli kota Sila na Timoteyi wamuwinze himahima vyoiwa. Paoli kangulongasa na wanhu wa Asene c?Wala wanhu nawamhilika himahima Paoli yalute mhwani ila Sila na Timoteyi nawapona Belea. .U Ila Wayahudi wa Tesalonike lowahuliche kota Paoli yali yodamla luzi lwa Nguluwi ako Belea, nawaluta ako, waluka kigala ivuche na kutumajiza vilundo vya wanhu. `9 Wayao wamwe nawakundile na kahi wadala wa Chigiliki wala wang'hangala na walume kahi. kO Wanhu wa ako wali wohulika ng'hatu kusinda wanhu wa Tesalonike. Nawaubochela lula luzi kwa igano likulu, wawa wolola goya Maandiko Matakatifu chila zuwa, leka kujeza kulola kota gala gowalonjile Paoli na Sila gali gakukomya. )K Hamihe wala wanhu walingumkunda Kilistu wawahimiliza Paoli na Sila walute Belea. Baho du lowafichile ako, nawaluta kuli ng'handa ya kusalila ya Wayahudi. V% Wambuza Yasoni na wayage walavye sendi, hamba wawalechela walute. Ako Belea R Kwa kulonga ahyo wawenjiza majesa wakulu wa muji na chilundo cha wanhu.  /Yasoni nakawavisa hakaye hake. Weng'ha wangudita vinji na ilajizo lya Kaisali wolonga hino, ‘Kakuko mndewa yunji yalinguchemigwa Yesu.’ ” @ yIla nahawawawene, ahyo nawambuluna Yasoni na wanhu walingumkunda Kilistu wanji mbaka kwa wakulu wa Muji, wayowa, “Wanhu awa wali woihazanya isi yeng'ha na sambi wa baha hali muji. v eIla Wayahudi nawona maya, wawakungajiza wanhu wehile kulawa kuli honhu ha kuguzila vinhu, wadita chilundo na kwaluchiza ivuche mujini kweng'ha. Waikumbila ng'handa ya Yasoni wochijesa wowafika amo Paoli na Sila wawegale mchalanza. ) KWayao wamwe nawakunda welongoza na Paoli na Sila. Kahi, wanhu wenji Wagilichi walingumfugamila Nguluwi hamwe na wadala wenji wang'hangala nawelongoza na hewo. /Yaliyowalonjela kota imgana Kilistu Mlohozi kugazigwa na kuzilipuka. Kawalonjela, “Yesu yula yondilikumdamla kwa hemwe ndo Kilistu Mlohozi.” Paoli nakelongoza na hewo kota vyoyazowele, kalutilila kulongasa na hewo mazuwa gadatu ga Kwesela, yowalangusa Maandiko Matakatifu. y mKwa kukolela Ampifoli na Apoloniya, nawaheluka mbaka Tesalonike kula kwali na ng'handa ya kusalila ya Wayahudi. #(Paoli na Sila nawalawa muli chinweng'ho, waluta kuluga kwa Luda. Ako newewona na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, hamba woka.dA'Ahyo waluta kulanda dedede na hamba wawalavya mchinweng'ho wawalanda walawe mli muji ula. ve&Awo wakulu wawalonjela awo watagusa mbuli ayo, lowahuliche kuta Paoli na Sila wali wanhu wa Loma nawadumba. %Ila Paoli nakamlonjela, “Ndaze? Kwa vila hatuwifile chinhu, wotutowa na ng'hobwa na hawavizelele hetwe twa wenyeng'haye wa Loma. Kahi, nawatuhindila mchinweng'ho na sambi wangugana kutuchumulila kwa uviso! Ne hado! Twangulapa wawo woye hano watuchumulile.” |q$Yula mwamizi wa chihindilo nakamlonjela Paoli, “Watagusa watumiliza luzi mchumulilwe. Lelo mlawe mlute goya.” mS#Mitondo yake lufuku, watagusa wawalajiza wakulu wa hewo wolonga, “Wadoholeni wala wanhu.” '"Hamba nakawahola Paoli na Sila kaye kwa heye, nakawapa chilyo. Heye na ivyazi lya heye lyeng'ha wadita mvina kwa vila wali womkunda Nguluwi. ~!Yula mwamizi kawahola hamihe yiyila kawahovuga vilonda vya hewo, hamba heye na ivyazi lya heye lyeng'ha nawabatizigwa baho. J}  Baho, wamdamlila luzi lwa Mkulu heye na nhanzi ya heye yeng'ha. d|AHewo nawamlonjela, “Mkunde mkulu Yesu na hegwe koloholigwa na lukolo lwako lweng'ha.” \{1Hamba nakawalongoza kunze, kawauza, “Wakulu, ndite ndaze ndiwe ndoloholigwe?” "z=Lowamchemile munhu yegale lumuli, ayo mwamizi wa chinweng'ho nakabilimila mng'handa, ketoza hali magulu ga Paoli na Sila kuno yokakama na kudumba. `y9Ila Paoli nakamchema kwa lizi likulu, “Uleche kikopola, hetwe tweng'ha twa baha.” :xmMwamizi wa chinhweng'ho loyalilimche nakona vihindilo vya chinweng'ho vichumuche, na kejesa kota wahindilwe weng'ha wabilima, ahyo kasomola ipanga lyake, kazangugana kikopola. $wABaho kulawila limachinyhina likulu litigasa msisi wa chinhweng'ho. Vihindilo vyeng'ha vichumuka na ng'weso za uswawi zowawopigwe awo wahindilwe zilekana. v1Behi na chilo ng'hatu, Paoli na Sila wali womlanda Nguluwi na kwimba nzimbo za kumtogola Nguluwi, kuno wayao wanji mchinweng'ho wohulichiza. u Kwa kulajizwa ahyo, ayo mwamizi kawawika kuli chihengo cha kugati ng'hatu mwa chinweng'ho na kuwoha magulu ga hewo kwa ngwamo. {toLowatowigwe lukami wawichigwa mchinweng'ho, na mwamizi wa ng'handa nakalonjelwa yawawiche hasi hali udimo ukulu. s Ilundo lya wanhu welongoza na kuwavumuchila, na wala watagusa wawavula mivalo ja hewo kwa lupichi, walonga watowigwe ng'hobwa. ar;Wangulangusa uzowelo ula hetwe wanhu wa Loma hambe tukundizwe kukunda na kuziwinza.” qq[Nawawalonjeleza kwa mtagusa wolonga, “Wanhu awa ndo Wayahudi na wangudita ivuche kuli muji wa hetwe. QpWala wakulu wa wapogozi wapeligwe lufufu na yula mdala kota kitumbila kwa hewo kwa kupegwa lufufu kumala, wawebata Paoli na Sila, wawabulunha mbaka kuli luga lwa kuguzila vinhu howawele wakulu. `o9Kazangudita ahyo yohiluchila chila zuwa, mbaka zuwa limwe Paoli nakazudila, kamgalamchila na kuchilonjela acho chijeni, “Ndangukulonjela kwa itagwa lya Yesu Kilistu, mlawe ayu!” Baho du, acho chijeni chimlawa. n1Ayo mhinza nakamuwinza Paoli na hetwe, kayoweleza na kulonga, “Awa wanhu wa vitumagwa wa Nguluwi Mkulu. Wangukudamlilani vila vyomloholigwa.” imKZuwa limwe lotwali tuluta honhu hamwe ha kulanda Nguluwi, mhinza chitumagwa yumwe yawele na chijeni chihile, nayawele na ludali lwa kulagula naketing'hana na hetwe. Mhinza ayo yali yawapele wakulu kwa ulaguzi wa heye. QlHamba ayo mamo hamwe na wayage lowabatizigwe, nakatuchema yolonga, “Wone ng'hatu mlingona kota heni ndangumkunda Mkulu, muye hakaye hangu mikale.” Katuhimiliza tulute. Paoli na Sila wangibatigwa k Yumwe wa wanhu wowali wotuhulichiza yali mdala yumwe yalingumfugamila Nguluwi yalinguchemigwa Luda mwenyeng'haye wa Suatila, heye ayo yali mguza mivalo ja sendi nyinji. Mkulu nakamgubula nhumbula ya heye mbaka kaubochela ula ulonzi woyali yolonga Paoli. 'jG Zuwa lya kwesela, natulawa hanze ha muji, tuluta hafungo ha lwanda natuta ndo honhu ha kumlanda Nguluwi. Tikalisa, tudawala na wadala wekungajize honhu aho. -iS Natulawa ako natuluta mbaka Filipi, muji wa wilaya ya mwaluko ya Makedoniya, na kahi ako nako ndo kwali na isi yali ilongozwa na Waloma. Natikala ako mazuwa mado. nhU Natulawa Tiloa, natuheluka kwa meli ne kwima mbaka Samotilake, na mitondo yake tufika Neapoli. 3g_ Baho Paoli loyonile ulotezi awo tiwika goya kuza Makedoniya, ne kukawila, tuwele tuvizelele kota Nguluwi katuchema tuwadamlile Mbuli Inojile ya Mkulu. Kulohoka kwa Luda f Hamihe yiyo, Paoli nakona ulotezi nakamona munhu yumwe wa Makedoniya yemile hala na kumlanda, “Uloche, uye Makedoniya ututanze!” 6egWakolela Musia, waluta ne kwima mbaka Tiloa. ldQLowafichile mli mbaka ya Musia, nawajeza kwinjila mkoa wa Bisuniya, ila Muhe wa Yesu hawakundize. uccNawakolela honhu ha Fulugiya na Galatiya leka Muhe Yelile hawakundize kudamla alo luzi mkoa wa Asiya. (bIAhyo chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu waza ngikala mli makundo na wanhu wa Nguluwi wazangonjezeka chila zuwa. Uloli wa Paoli kwa munhu kula Makedonia aLoyali yokola chila honhu nakawalonjela wanhu malajizo gala galonjigwe na watumigwa na wasekulu kula Yelusalemu, nakawalonjela wagebate. M`Paoli nakagana Timoteyi yelongoze na heye mli majendo, ahyo nakamwinjiza ikumbi. Nakadita ahyo kwa vila Wayahudi weng'ha wali wochikala honhu aho nawavizela kuta mhaza wa Timoteyi yali Mgilichi. O_Timoteyi yali na lutogo lukulu hali wala wanhu wa Lustila na Ikonio. .^ WPaoli nakafika Delibe na Lustila, kula nayekale mlanguswa yumwe yalinguchemigwa Timoteyi. Mayake na heye yali mhinza, yali Myahudi, ila mhaza wa heye yali Mgilichi. ])Paoli na myage Sila nawaluta ako Siliya na Kilikiya, wokangaza nhumbula za chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu.|\q(Ila Paoli nakamhagula Sila, hala wanhu wa honhu aho howamuwichile hasi hali udimo wa kunoga kwa heye Mkulu, koka. {[o'Lelo, nakulawila kitwanza wawo yeng'ha, nawalekana. Banaba nakamhola Yohani Malichi, nawakwina meli kuza Kupulo. Z&Ila Paoli nahaganile wamhole Yohani Malichi, ayula ako hamwaluko nakawaleka kula Pamfiliya na kulema kitanza mli mijito ja hewo. EY%Banaba nakagana wamhole na Yohani yalinguchemigwa Malichi. Mazuwa mado logapulute, Paoli nakamlonjela Banaba, “Tuhiluche tukawajendele wala wanhu chila muji hala hotudamle ulonzi wa Mkulu, tikalolele twetwe vyowalingulutilila.” )WK#Paoli na Banaba nawapona ako Antiokiya mhela uhejile, wolangusa na kudamla mbuli ulonzi wa Mkulu, hamwe na wanhu wanji wenji. Paoli na Banaba wangibagula $VC"Ila Sila nakapona kumbele. yUk!Lowekale ako hado hela, wanhu wa Antiokiya nawawalaga wowaganila kikala goya, hamba nawahiluka kwa wawatumile. T Yudasi na Sila, wala na hewo wali waloli wa Nguluwi, nawalongasa na awo wanhu kwa mhela uhejile wowasindamiza nhumbula na kuwemiza. hSILowasomile ago gandichigwe, ulonzi wandikwe nauwapa nhumbula ikangale, nawasangalala ng'hatu. RLowawalajile, awo wasenga nawaluta Antiokiya kula nawachema nhing'hano ya wanhu walingumkunda Kilistu, nawawapa alila lyandiko. UQ#mleche kulya vilyo vitambichilwe na jimalukolo, mleche kung'hwa danda, mleche kulya miwunde ja migongolo jipobosolwe, na miyuse na ung'hondwa. Mowa mditile goya wone mleche kudita mbuli azo. Malumbo!” ]P3Muhe Yelile na hetwe tukunda tuleche kuwadwika mhomolo zinji ila azi zitanganiche, aO;Ahyo twanguwalajiza Yudasi na Sila kwa hemwe, hewo wokulonjelani wawo aga gotwandiche. QNwala wambuze ukomu wa hewo kwa itagwa lya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. MAhyo tweng'ha hamwe tugana kuwahagula wanhu wamwe na kuwalajiza kwa hemwe, hamwe na wala tuwaganile hetwe Banaba na Paoli, SLNatuhulika kota wanhu wanji walawile aku kwa hetwe wakuwifyani kwa ulonzi wa hewo, nawazidita nhumbula za hemwe ziwe na lunhwinhwi. Ila nawadita ahyo ne kukundizwa na munhu yoneche kulawila kwa hetwe. /KWWawapa lyandiko ali, “Hetwe watumigwa na wasekulu, wang'holozenu, twanguwalamsani hemwe muwele wanhu hawawele Wayahudi muwele ako Antiokiya na Siliya na Kilikiya. J-Watumigwa na wasekulu, hamwe na weng'ha wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, nachigana kuwahagula wanhu wamwenga mli hewo na kuwalajiza Antiokiya hamwe na Paoli na Banaba. Wamhagula Yudasi yalinguchemigwa Balisaba na Sila, wala nawazeleche ng'hatu hali hewo. NIMina kwa Mhela uhejile, ulonzi wa Musa lwali ludamligwa kuli chila honhu na kusomigwa muli ng'handa za kusalila zeng'ha za Wayahudi chila zuwa lya kwesela.” Lyandiko kwa wanhu hawawele Wayahudi VH%ila tuwahilichile lyandiko kuwalonjela waleche kulya vilyo vikokomoche kwa kutambichilwa vimalukolo vya milungu, miyuse na ung'hondwa, waleche kulya miwunde joneche jipobosolwe na waleche kung'hwa danda. GYakubu nakalutilila kulonga, “Ahyo, kwamula kwa heni ndo aku, tuleche kuwagaza wanhu wali ngumgalamchila Nguluwi, cF?Ahyo ndo vyoyalingulonga Mkulu, yaditile chinhu achi chizeleche kulawila katali.’ ” oEWAho wanhu wanji weng'ha,
wanhu wa isi yeng'ha ndiwachemile wawe wa heni,
wompala Mkulu. *DM‘Mkulu nakalonga, lozimala mbuli azi ndohiluka,
na kuzenga kahi chibumuli cha Daudi chigwile,
ndogongomanya kahi mahame ga heye na kuzenga kahi. rC]Mbuli ayi ihwana ng'hatu na ulonzi wa waloli wa Nguluwi, kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga, BSimoni nakalonga hila Nguluwi aho mwaluko vyoyali yowahangawila wanhu hawawele Wayahudi, nakahagula wanhu wamwe wawe wanhu wa heye. VA% Lowasindile kulonga, Yakubu nakaluka kulonga, “Wang'holozangu mhulichize! 2@] Chilundo cheng'ha nachikala tulu, nachiwahulichiza Banaba na Paoli wolonga ulajilo wa vinduzanduza na kububuwaza Nguluwi vyoyaditile hali wanhu hawawele Wayahudi. }?s Ileche kuwa ahyo, leka hetwe twangukunda kota, hetwe kota hila hewo, toloholigwa kukolela igano lya Mkulu Yesu.” z>m Lelo, lekachoni kumjeza Nguluwi kwa kuwadwika awo walanguswa mhomholo ne wasekulu, ne hetwe natulemwela kupapa? v=e Haditile ubagulo woneche mli hetwe na hewo, nakadita nhumbula za hewo ziwe zelile kwa vila nawamkunda Yesu. < Na heye Nguluwi yazizelele nhumbula za wanhu, nakatawiza kota kawakunda kwa kuwapa na hewo Muhe Yelile kota vyoyatupele hetwe. W;'Lowataguse lukami, Petili nakema, kalonga, “Wang'holozangu, hemwe mvizela kota aho ha mwaluko Nguluwi nakanyhagula heni hali hemwe ndamle Mbuli Inojile kwa wanhu hawawele Wayahudi, wahuliche na kukunda. R:Lelo, watumigwa na wasekulu wadita nhing'hano ya kulola mbuli ayo. K9Ila wanhu wamwe walingumkunda Kilistu wali wa chilundo cha Mafalisayo nawema, walonga, “Iwagana wanhu hawawele Wayahudi wenjile ikumbi na kulanguswa kota malajizo ga Musa vyogalingulonga.” :8mLowafichile Yelusalemu nawabocheligwa na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, watumigwa na wasekulu, na hewo nawawalonjela gala geng'ha Nguluwi vyoyaditile hamwe na hewo. 29~~x}}F||{{zz!ycyxwwcvv uttYsrrlqqZpoo\nmlkjii h:gffjeecdd5ccb_ba`v_^^ ]] \\[ZZCYY+X{X W{VV+UUTTSCRR+QPONNMM3LuKIJIIH*GiFFEE$DD CBBBAR@??N?>>=<<';;0::@98777 6n6"55 433P22D1T000 /f..<-,++@*i))!((8''Y&&%$$#7"&!e! g)=Sl6! ?d z m R AU2>R wLowaganile tuheluche mbaka Italiya, nawamuwika Paoli hamwe na wanweng'ha wanji hasi ha udimi wa Yulio yula yawele chilongozi wa chilundo chilinguchemigwa “Chilundo cha wamizi.” .QU Na heye mndewa Agilipa nakamlonjela Festo, “Munhu ayu twahamchumulile wone nahalechile kulanda nongwa ya heye ihulichizwe na Kaisali mndewa mkulu wa Loma.”tPaLowochile, walongasa, “Munhu ayu haditile choneche chilingumlapa igayo lya kubagama ama chinweng'ho.” iOKAho mndewa Agilipa nakema hamwe na mkulu wa mkoa na Belinike na wala weng'ha wawele hala. HN Paoli kedichila, “Ndangumlanda Nguluwi kuta, kwa mhela udo au uhejile, haiwele gwegwe yeng'ha ila wala weng'ha walinguhulika lehano wawe kota heni, ila ndiwele hambe nhyopigwe ng'weso.” eMCMndewa Agilipa nakamlonjela Paoli “Hachefu hela kondita munhu ndilingumkunda Kilistu!” ]L3Mndewa Agilipa, lelo, kuna makundo na waloli wa Nguluwi? Ndivizela kwangukunda.” Paoli yafichile hano kwa kigombela kwa heye, Festo nakachemelela, “Paoli! Kuna lukwale! Kusoma lukami kwa hegwe kwangukudita uwe na lukwale!” WH'Nawalonga imlapa Kilistu Mlohozi kugazigwa na yawe wa mwaluko kuzilipuka kwa wanhu wabagame, yadamle kota lumuli lwa ulohozi wanguwamwesela lelo wanhu weng'ha, Wayahudi kahi na wanhu hawawele Wayahudi.” BG}Ila Nguluwi nakanhanza, na ndo mbaka zuwa lya lelo nyima nzinzili kulavya ulolezi kwa weng'ha, wakulu na wadodo. Gondilingulonga ndo gala waloli wa Nguluwi na Musa nawalonga golawila. `F9Kwa chiwalo acho, Wayahudi newembata ndiwele mng'handa ya Nguluwi wajeza kung'hopola. |EqIla mwaluko nanyaluka kudamla kwa wanhu wa Damasiko, hamba kwa wala wa Yelusalemu na isi yeng'ha ya Yudeya, kahi na wanhu hawawele Wayahudi. Nandiwadamlila waleche gehile na kumgalamchila Nguluwi na kulajila kwa madito kuli nhumbula za hewo. eDC“Mndewa Agilipa, nasiwele na lyakubeza kwa ula ulotezi wondiuwene kulawila kilanga. C'Kowagubula nhyala zawo na kuwadita walawe muli jiza na kwinjila muli lumuli, walawe muli ludali lwa Limazoga wangalamchile Nguluwi, leka kwa kukunda, woselwe gehile na kuhola honhu ha hewo hali wala wanhu wahaguligwe na heye Nguluwi.’ Paoli kangulonga mijito ya heye yBkNdowalohola kwa wanhu wa Izilaeli na ndowalohola kahi kwa wanhu hawawele Wayahudi kula kondikulajiza kwa hewo. AWinuche lelo, wime. Ndilawila leka ndikuwiche chitumagwa na mlolezi wa heni. Kumbona heni lehano, na vinhu vyondikuvumisila hamba. u@cHeni mbuza, ‘Kwa whaani hegwe Mkulu?’ Heye Mkulu nakedichila, ‘Heni nda Yesu yula hegwe ulingumgaza. P?Hetwe tweng'ha natugwa hasi, na heni nhyulika lizi lindonjela kwa Chieblaniya, ‘Saulo, Saulo! Leka choni ulingungaza? Kwangilumiza hela kota isenga lilingutowa teche ng'hweku ya mkulu wa heye.’ ;>o Mndewa, mhela londali mnzila, isanya liliminosi, nambona lumuli lukulu kusinda lwa isanya lumwesa kulawila kilanga, unzunguluta heni na wala wayangu wotuwele hamwe mli majendo. = “Hiho ndiwele nding'hali mmijito jijo, nanduta Damasiko mhela umwe, ndiwele na ludali na mzilo womheligwe na watambika wakulu. b<= Hamba nandiwadita watowigwe muli ng'handa za kusalila zeng'ha za Wayahudi ndiwatumajiza wakovule makundo ga hewo. Kuzudila kwa heni kwali kukulu mbaka ndiwagaza wanhu wa miji ja kutali. Paoli kangulonga vyoyalohoche c;? Mbuli azo ndo zonditile Yelusalemu. Heni nene, ndiwele mheligwe ukulu kulawila kwa watambika wakulu, nambeza kuwenjiza mchinweng'ho wanhu wenji walingumkunda Kilistu. Nawo lowatagusigwe kubagama nang'hunda mbuli ayo. {:o “Vyondilingona heni nene nang'hunda kuta ingana kudita mbuli nyinji kulibeza itagwa lya Yesu wa Nazaleti. 9 Hemwe mweng'ha muli hano, lekachoni hemwe wanhu mwangona kota ndo mbuli yohambe ikundigwe, kota Nguluwi kawazilipula wabagame? Q8Ako kilagana, ndo kukula kuli ngitumbilwa na nhanzi kumi na mbili za isi ya hetwe. Womfugamila Nguluwi kwa igano nemisi na hamihe. Mng'hangala mndewa, Wayahudi wangumbichila nongwa kwa kukunda ahyo! v7eNa sambi nda hano lekachoni nhagusigwe ndangitumbila lila ilagano Nguluwi lyowelagane na wasekulu wa hetwe. F6Wanzela kwa mhela uhejile, na wotawiza, wone wagane, kota kulawila mwaluko nandikala kota yumwe wa chilundo cha Mafalisayo nawawele womfugamila Nguluwi vitanganiche ng'hatu kusinda wanji. 5“Wayahudi wavizela mbuli za heni kulawila uwana, na hila vyondikale kulawila mwaluko hali isi ya heni mbaka ako Yelusalemu. 4Kwa vila hegwe ndo kuvizela gala ga Wayahudi na vinhu vyowalingitwanza kwa hewo, ndangulanda unhyulichize kwa kwimilila. 3“Mndewa Agilipa, ndangiwona nhambichizwa kigombela hali hegwe kwa kulapa ila nongwa yeng'ha Wayahudi wali wolonga gala ga heni. 2 }Hamba mndewa Agilipa nakamlonjela Paoli, “Kwangukundizwa kigombela.” Aho Paoli kagolola moko wa heye kegombela ahi, g1GKwa mina yowa chinhu cha kusecheza kumgala mnweng'hwa ne kulonga nongwa ilingumuwala.”j0MKwa heni ndahela mbuli yenele ila ndoweza kumwandichila Kaisali mndewa mkulu wa Loma gala ga kulapa heye. Ndo mina ndimigale hano hali hemwe na hali hegwe mndewa Agilipa, ila londimlolile, ndoweza kuwa na lya kukwandichila. m/SHeni nasiwene kuta yali yaditile choneche chihile mbaka yalapigwe kutagusigwa na kugazigwa mbaka kubagama. Ila kwa vila Paoli heye mina nakalanda nongwa ya heye kuhulichizwa na Kaisali mndewa mkulu wa Loma ngana kumigala hano. i.KHamba Festo kalonga, “Mndewa Agilipa na weng'ha muwele hano hamwe na hetwe! Aha kumwando kwa hemwe hana munhu yumwe yula nhanzi yeng'ha ya Wayahudi hano na kula Yelusalemu nawatowa iyowe kuta hambe yaganigwe yekale kahi. c-?Mitondo yake, mndewa Agilipa na Belinike nawafika kwa mnvina muli chalanza cha nhing'hano wawele welongoze na wakulu wa wamizi na vilongozi wa muji. Festo nakalajiza Paoli yegaligwe kuli chalanza cha nhing'hano. 1,[Hamba mndewa Agilipa kamlonjela Festo, “Nangana kumuhulika ayo munhu nene baha.” Festo kamlonjela, “Komuhulika mitondo.” Paoli hali mndewa Agilipa na Belinike n+UIla Paoli nakalema, nakalanda yalechigwe mchinweng'ho mbaka lwamulilo lwa nongwa ayo uditikwe na Kaisali mndewa mkulu wa Loma. Ahyo nangana yekale mchinweng'ho mbaka aho hondigana kumuhilika kwa Kaisali mndewa mkulu wa Loma.” #*?Nasivizelele lya kudita kwa nongwa ayo. Hamba nandimuuza Paoli wone yaganile kuluta kutagusigwa kuli chitala kula Yelusalemu kwa chiwalo cha nongwa ayo. ))Ila wali na kilewa kudo na heye hamwe na heye kulapa kufugamila kwa kumlapa munhu yumwe Yesu yula nayabagame, Paoli kangibatilila kuta mkomu. a(;Wawele na nongwa na heye nawema, ila hawalavile nongwa yihile kota vyondali ndivijesa. 'Lelo, lowafichile aha sikawile, ila nandita nhing'hano hali honhu ha kutagusila mitondo yake, ndonga munhu ayo yegaligwe. <&qIla heni nandiwalonjela kuta hatuzowele Waloma kumlavya munhu yatowigwe hala yawele na nongwa hana ting'hana na wamlavile nongwa na kupegwa honhu ha kigombela kulapa ayo nongwa. {%oLondutile Yelusalemu watambika wakulu na wasekulu wa Wayahudi nawalavya nongwa na kundanda ndimtaguse yagazigwe. $'Wali ako mazuwa mado na heye Festo nakamlonjela mndewa nongwa ya gala ga Paoli, “Hana munhu yumwe hano yula Felisi nakamleka mchinweng'ho. `#9 Mazuwa mado hamba, mndewa Agilipa na Belinike nawafika Kaisaliya kumlamsa Festo. ="s Lelo, Festo loyalongane na wakulu wa heye, nakamlonjela Paoli, “Kulanda lufani, lelo koluta kwa Kaisali mndewa mkulu wa Loma.” Festo kangumlonjela Agilipa mbuli za Paoli ! Lelo, wone fichigwe wihe ulingundapa ngazigwe mbaka kubagama, hambe ndande kusilwa wihe awo. Ila wone kuduhu yalingukomya muli nongwa woyalavile wanhu awa, haduhu munhu yombika kwa hewo. Ndangugana nongwa ya heni ihilikwe kwa Kaisali mndewa mkulu wa Loma!” U # Paoli nakedichila, “Ndangwima hali chigoda cha utaguso wa Kaisali mndewa mkulu wa Loma, na ahano bahano ndo hondilinguganigwa kupegwa utaguso. Kota vyouvizelele goya, siwaditile Wayahudi wihe woneche. +O Festo nakagana kiganiza kwa Wayahudi ahyo nakamuuza Paoli, “Ndaze kwangugana kuluta Yelusalemu na ako ukataguswe hali heni kwa chiwalo cha nongwa ayi?” <qKwa kigombela, Paoli nakalonga, “Heni siditile lihile lyoneche lya kulapa malajizo ga Wayahudi, kahi si kwa ng'handa ya Nguluwi, ne ga kumlapa Kaisali mndewa mkulu wa Loma.” )Mhela Paoli loyafichile, Wayahudi wala wali walawile Yelusalemu nawamzunguluta waluka kulavya nongwa nyinji ng'hulu zila hawawezile kutawiza. 0YFesto nekekala na hewo kwa mhela wa mazuwa nane ama kumi hino, hamba nakahiluka Kaisaliya. Mitondo yake nakaluta muutaguso, nakalonga Paoli yegaligwe mng'handa. Walecheni vilongozi wa hemwe walute ako hamwe na heni wakalavye nongwa ya hewo kuli heye wone yaditile choneche chihile.” lQIla Festo nakalonga, “Paoli kosigala mchinweng'ho kula Kaisaliya na heni ndoluta ako behi yiyi. mSYawaditile igano kwa kumigala Paoli Yelusalemu, wali wataguse chiuviso wamkopole wang'hali mnzila. Watambika wakulu hamwe na vilongozi wa Wayahudi nawamlonjela gala ga kulapa nongwa yali imuwala Paoli. Nawamdedeza Festo. ^ 7Mazuwa gadatu lowafichile kuli mkowa, Festo nakalawa Kaisaliya, nakaluta Yelusalemu. 9kLojimalile myaka mili, Polikio Festo nakahola honhu ha Felisi, kawa chilongozi wa mkoa. Kwa vila nakagana kiganiza kwa Wayahudi, Felisi nakamleka Paoli mchinweng'ho.Mhela wuwo yali yochitumbila kuta Paoli komhonga sendi. Kwa chiwalo achi nakamchema Paoli lundogondogo na kulongasa na heye. SIla mhela Paoli loyaluche kulonga gala gatanganiche, kilemela kudita chinhu na zuwa Nguluwi yoitagusa isi, Felisi nakadumba, nakalonga, “Kwa sambi koweza kuluta, ndokuchema kahi hondiwa na mumhu.” 5cLogamalile mazuwa mado, Felisi nakoya hamwe na mdala wa heye Dulusila yula yali Myahudi. Kalonga Paoli yegaligwe, kamhulichiza yolonga gala ga kumkunda Yesu Kilistu. <qHamba nakamlonjela yula mwamizi yamuwiche Paoli mchinweng'ho, ila waze kumlechela lechela na wang'holoze waleche kulemezwa kumgalila gala goyolapa. Paoli hali Felisi na Dulusila lQAho, Felisi, heye yali yavizelele nzila ya wanhu awo, nakaiwika zuwa linji ya kulutilila kuhulichizwa nongwa ayo. Kawalonjela, “Ndolavya utaguso wa nongwa ayo mhela Lusia, mkulu wa chilundo cha wamizi, loyokuya aha.” ila wowa ulonzi wondonjile honyimile hali hewo, ‘Mwangunhagusa lelo hano kwa vila ndangibatilila kota wabagame wozilipuka!’ ” s_Ama, waleche awa wali aha, walonje wihe wauwene kwa heni, mhela wonyimile hali chitala cha hewo chikulu, 0YIla kwali na Wayahudi wanji walawile muji wa Asiya, awo ndo nawalapigwe wawe aha hali hegwe na kulavya nongwa ya hewo wone wana chinhu choneche cha kulonga kwa heni. # ?Mhela londali ndidita ago, ndo lowafichile ng'handa ya Nguluwi, londali mina ng'holile yila nhambiko ya kihovuga. Hakwali na ilundo lya wanhu ne ivuche.  “Londikale kutali kwa myaka mido, nanyiluka Yelusalemu leka ndiwegalile wanhu wayangu utanzo wa kulavya nhambiko. M Ahyo ndangupajila ng'hatu na igano linojile hali Nguluwi na wanhu. m SHeni ndangitumbila Nguluwi, na hewo wangitumbila lilyo, kota wanhu wanojile na wehile, wozilipuka. l QChondili ngukunda hali hegwe ndo achi, heni ndangumfugamila Nguluwi wa hetwe ndichikala kwa kuwinza nzila ila hewo wanguichema chilundo cha kwaluchiza. Ndangukunda mbuli zeng'ha zandichigwe muli malajizo ga waloli wa Nguluwi. <s Kahi hawodaha kutawiza nongwa yowalavile kwa heni. I  Wayahudi hawafichile ndilongasa na munhu yoneche. Hawafichile nditumajiza wanhu ng'handa ya Nguluwi, kahi ne mli ng'handa za kusalila za Wayahudi, kahi honhu hanji honeche muli muji woneche. ve Kwanguweza kuvizela gapulute mazuwa kumi na meli hela kulawila ndutile kumfugamila Nguluwi kula Yelusalemu. C Hamba chilongozi Felisi wa mkoa kamchemeleza Paoli yalonje, na heye Paoli kalonga, “Ndangusangalala kigombela hali hegwe ndivizela kuta hegwe mtagusa wa isi ayi kwa myaka minji. wg Na hewo Wayahudi watawiza nongwa ahyo wolonga kuta ago geng'ha gali gakukomya. Paoli kangigombela kwa Felisi 7Hamba nakawalonjela wawele na nongwa na heye woye kumwando kwa hegwe. Gwegwe baho kwa kumuuzauza, koizela mbuli ya nongwa yotumigalile kwa hegwe.” r]Ila Lusia, mkulu wa chilundo cha wamizi, kenjilila hagati, kamhola kwa ludali kulawila mmoko mwa hetwe. I Kahi nakajeza kukovula ng'handa ya Nguluwi, na hetwe tumibata. )Tuvizela munhu yuno nakeha lukami. Heye kaluchizaga ivuche muli Wayahudi chila honhu muisi na kahi ndo chilongozi wa chilundo cha Wanazaleti. yIla ne kwajiliza mihela ja hegwe ng'hatu, twangulanda kwa isungu lya hegwe lyeng'ha, uhulichize aga machefu gotigale. g~GNatubochela mbuli ayi kwa usangalalo ng'hatu na kulavya malumbo menji kwa hegwe chila honhu. E}Paoli nakachemigwa, na Telutilo kachumula nongwa ahi, “Mkulu Felisi, ulongozi wa hegwe unojile wigala kikala goya na ugalamlo wa kung'hang'haniza wangukoleka kwa kunojeza isi ya hetwe. P| Mazuwa gahano logapulute, mtambika mkulu Anania nakoya Kaisaliya hamwe na wasekulu wamwe na wakili yumwe yalinguchemigwa Telutilo. Nawamlutila yula mkulu wa mkoa wamlonjela nongwa ya hewo kwa Paoli. '{G#kalonga, “Ndohulichiza nongwa ya hegwe wone wawele na nongwa wafiche.” Hamba nakalonga Paoli yawichigwe hasi ha udimi mng'handa ya undewa wa Helodi.zzm"Felisi loyasomile ago maandiko nakamuuza kulawila mkoa wachi? Loyalonjelwe kuta yali yalawile mkoa wa Kilikiya, pyY!Lowafichile Kaisaliya nawampa mkulu wa mkoa gala maandiko na kumuwika Paoli hasi ha ulongozi wa heye. x  Mitondo wamizi wa magulu wahiluka kuli ngome, wawaleka wala wamizi wakwina falasi walutilile na majendo ga hewo hamwe na Paoli. fwEAwo wamizi nawamhola Paoli kota vyowalonjelwe, wamgala hamihe yiyila mbaka Antipatili. %vCLondonjelwe kuta Wayahudi wali waditile chiuviso kumkopola, nangana kumgala kwa hegwe, ndiwalonjela wataguswa wa heye wegale utaguso wa hewo kwa hegwe.” ?uwNandivizela kuta kutagusa ako kwali gali gala ga kuwala honhu hamwe ha malajizo ga hewo na ahyo sonile kuta kadita choneche chilingumwambuza yakopoligwe ama yawohigwe mchinweng'ho. ptYNandimhilika kumwando kwa watagusa wa hewo wakulu ndilapa ndivizele chila chimuwalile hewo wamtaguse. s-Wayahudi nawamibata munhu yumwe hachefu tele wamkopole. Wone nandeche kulonga kuta heye munhu wa Loma. Ahyo nanduta hamwe na wamizi ndimlohola. tra“Heni Klaudiyo Lusia ndangukwandichila hegwe mkulu Felisi, chilongozi wa mkoa. Ulamche chilongozi! 0q[Hamba ayo mkulu wa mkoa nakandika ahi, ^p5Muwiche falasi wamwe awo kwa Paoli, mhiliche goya kwa Felisi chilongozi wa mkoa.” moSMkulu wa wamizi nakawachema wamizi weli kawalonjela, “Wicheni wamizi miya mbili na wakwina falasi makumi saba na wamizi miya mbili wa migoha, walute Kaisaliya. Migongomanye kuka hala hainafika saa tatu lelo hano hamihe. .nUMkulu wa wamizi kamlonjela, “Uleche kumlonjela munhu yoneche kuta hegwe kungalila mbuli azo.” Hamba nakamleka yalute. Paoli kangigaligwa kwa chilongozi wa mkoa Im Ila hegwe uleche kukunda mina hana wanhu makumi gane wekale goya kumvada. Welaha kuleka kulya ne kung'hwa chinhu mbaka howowa wamkopole. Sambi mina wa goya, wangubeteza ukundizo wa hegwe.” #l?Heye nakalonga, “Wayahudi wahadana wakulande umgale Paoli muutaguso wochivilizila kuta watagusa wangugana kuvizela mbuli zitanganiche ng'hatu za heye. ykkMkulu wa wamizi kambata ayo msongolo moko, kamgala honhu ha uyeka, nakamuuza, “Kuna choni cha kundonjela?” DjMwamizi nakamhola ayo msongolo, kaluta naye kwa mkulu wa wamizi, kalonga, “Yula mnweng'hwa Paoli kanhyema kandanda ndimgale ayu msongolo kwa hegwe mina kana chinhu cha kukulonjela.” iAho Paoli kamchema mwamizi yumwe, kamlonjela, “Mhole ayu msongolo lute na heye kwa mkulu wa wamizi, kana chinhu cha kukulonjela.” h}Ila mwana wa lumbulye Paoli nakahulika ago gowolongasa, ahyo nakaluta mgati mwa ngome, kamlonjela Paoli mbuli ayo. Ig Lelo, hemwe hamwe na watagusa galeni usenga kwa mkulu wa wamizi leka yamigale Paoli kuli hemwe mchivilizila mwangugana kuvizela ng'hatu mbuli za heye. Natukunda kumkopola hanafika habehi.” "f=Hamba nawaluta kwa watambika wakulu na wasekulu, wolonga, “Hetwe tilaha kuta hatujeza choneche kuli mimelo ja hetwe mbaka aho hotuwa tumkopole Paoli. He  Wanhu wahejile makumi gane ndo waganile chiuviso kudita ahyo. d Lokuchele, Wayahudi nawadita nhing'hano ya uyeka. Welaha, “Hatulya na hatung'hwa mbaka hotuwa tumkopole Paoli.” =cs Mihe yizile, mkulu nakema behi na Paoli, nakamlonjela, “Uleche kudumba! Kunhawiza hano Yelusalemu, kodita hihyo na mujini Loma.” Wayahudi wangugongomanya kumkopola Paoli Rb Kilewa nakulutilila mbaka mkulu wa chilundo nakadumba kuta Paoli yasapangwe viundeviunde. Ahyo nakawalonjela wamizi wa heye kwinjila mli lila ilundo, wamlavye Paoli na kumhilusa mgati mwa ngome. xai Ivuche nalyonjezeka na wamwe wa walangusa wa malajizo ga Musa na chilundo cha Mafalisayo nawema na kulavya igayo lya hewo kwa lupichi, “Hambe tone choneche chihile mli munhu ayu, hanji muhe ama mhilisi wa kilanga nakadawala na heye!” 7`gAcho chiwalo chali achi, Masadukayo wangibatilila kuta wabagame hambe wazilipuche, kuduhu wahilisi wa kilanga, na muhe kuduhu. Ila Mafalisayo wangukunda ago geng'ha gadatu. _Loyalonjile ago, ivuche ikali nalyaluka hewo kwa hewo. Mafalisayo na Masadukayo wala wanhu weting'hane wambuza kibagula honhu heli. (^IMhela ula Paoli naloyavizelele kuta honhu hamwe ha watagusa wala wali ndo Masadukayo na yinji Mafalisayo. Hamba nakakwiniza lizi hali watagusa, “Wang'holozangu, heni ndo Mfalisayo, mwana wa Mfalisayo. Heni ndigaligwa muutaguso kwa vila ndangitumbila kuta wabagame wozilipuka.” :]mPaoli nakedichila, “Wang'holozangu, nasivizelele kota heye mtambika mkulu. Mina Maandiko gangulonga ahi, ‘Uleche kulonga vibi gala ga chilongozi wa wanhu wa hegwe.’ ” h\IWanhu wali wemile hala nawamlonjela Paoli, “Hegwe kwangumliga mtambika mkulu wa Nguluwi!” `[9Hamba Paoli nakawalonjela, “Na heye Nguluwi kokuzabula hegwe uwele unojile kwa kunze, mgati umemile wihe! Kodahaze kikala aho unhaguse chiutaguso na kuno hegwe gwegwe kwangubena malajizo kwa kulonga nhowigwe?” dZAAho Anania mtambika mkulu nakawalonjela wala wali wemile behi na Paoli wamzabule mumlomo. !Y =Paoli nakawanogolela meho wala watagusa, hamba nakaluka kulonga, “Wang'holozangu, mbaka lelo hano ndali ndichikala na igano linojile hali Nguluwi.” XMitondo yake, mkulu wa wamizi nakagana kuvizela gatanganiche, gala Wayahudi wali wamuwichile Paoli. Ahyo, kamdohola Paoli ng'weso, kawalonjela watambika wakulu wanhu weng'ha wa utaguso wating'hane. Hamba nakamigala Paoli, nakamwimiza hali watagusa.]W3Wala wanhu wali wewichile goya kumpelemba Paoli baho nawajilila. Yula mkulu wa wamizi nakadumba loyavizelele kuta Paoli ndo munhu wa Loma na yali mina yawohigwe ng'weso. Paoli kanguhilikwa mchitala cha Wayahudi (VIMkulu wa wamizi nakalonga, “Heni nani nda munhu wa Loma ila kwa kulavya vinhu vikulu.” Paoli nakedichila, “Ila heni nda munhu wa Loma kwa kuvumbuka.” U}Mkulu wa wamizi nakamlutila Paoli, kamuuza, “Ndonjele, hegwe kwa munhu wa Loma?” Paoli nakedichila, “Ena.” TYula mkulu wa wamizi loyahuliche ago, nakamlonjela mbuli mkulu wa wamizi yolonga, “Kwangugana kudita choni? Munhu ayu wa Loma!” GSIla lowamuwohile wogana wamtowe ng'hobwa, Paoli kamuuza mkulu wa wamizi yumwe yali yemile aho, “Lelo, malajizo ganguwakundiza hemwe kumtowa ng'hobwa munhu wa Loma yang'hali tagusigwa?” &REMkulu wa wamizi nakawalajiza wanhu wa heye wamgale Paoli mli ngome. Nakawalonjela wamtowe ng'hobwa leka wamuuze na wavizele chambuze Wayahudi kutowa iyowe. ]Q3Wazanguluta wohabuka habuka kuno wotigasa mikoti jawo na kutoza nhimbwisi milanga. (PIMbaka aha, wala wanhu wali womuhulichiza, ila loyalonjile ulonzi awo, nawaluka kubwamuka, “Mkopoleni! Munhu yali ahyo hambe yaganigwe kikala muisi.” dOAHeye Mkulu nakandonjela, ‘Lute, ndokulajiza kutali kwa wanhu hawawele Wayahudi.’ ” N/Na kuta mhela mlolezi wa hegwe Stefani loyakopoligwe, heni aha ndali hala, nang'hunda acho chikoleche na kwamila mikoti ja wala wali womkoma.’ -MSHeni nanyidichila, ‘Mkulu, hewo wavizela kuta heni ndo yula yaliyokola mli ng'handa za kusalila nyinji za Wayahudi na kuwebata na kuwatowa wala wali ngukukunda. LNandimona Mkulu yondonjela, ‘Hima! Uche Yelusalemu himahima mina wanhu wa hano howoukunda ulolezi wa hegwe kwa mbuli ya heni.’ lKQ“Lelo, nanhyiluka Yelusalemu, nalondali ndilanda mli ng'handa ya Nguluwi, nambona ulotezi. ,JQLelo ya choni kukawila ng'hatu? Wime, ubatizigwe na kusilwa gehile ga hegwe kwa kulichema itagwa lya heye.’ Nhyemo ya Paoli kuwadamlila wanhu hawawele Wayahudi \I1Mina konditila ulolezi kwa wanhu weng'ha uwalonjela gala gougawene na kugahulika. 5HcHamba Anania nakalonga, ‘Nguluwi wa wasekulu wa hetwe kakuhagula leka uvizele goyalingugana na kumona yula yatanganiche na kumhulika yuye yolonga kulawila hamlomo hake. G  Heye nakoya kundola, kema behi na heni, nakalonga, ‘Mng'holozangu Saulo! Lole kahi.’ Baho du kahi ndizangulola, nandimlola. “Ako nakwali na munhu yumwe yalinguchemigwa Anania, munhu muwinza Nguluwi, yalinguhulika malajizo ga Musa na yatanganiche ng'hatu hali Wayahudi nawali wochikala Damasiko. E Kwa lumwemwesa lula lukali sali ndilola, ahyo naiwagana wala wayangu waze kundongoza kwa kimbata moko mbaka fika Damasiko. D7 Ndilawa heni mbuza, ‘Ndite ndaze Mkulu?’ Na heye Mkulu nakandonjela, ‘Wime, lute Damasiko na ako kolonjelwa geng'ha gala gouganigwa kudita.’ `C9 Wala wayangu nawalona lula lumuli, ila nahawahuliche lizi lya yula yalonjile na heni. BHeni mbuza, ‘Kwa whaani hegwe, Mkulu?’ Na heye nakandonjela, ‘Heni nda Yesu wa Nazaleti yula hegwe ulingumgaza.’ cA?Aho nanyigwa hasi, nhyulika lizi lindonjela, ‘Saulo, Saulo! Leka choni kwangungaza?’ @!“Lelo, londali mnzila behi kufika Damasiko, yali saa sita nemisi, lumuli lukulu kulawa kilanga lulawila lumwemwesa nzingo zeng'ha. E?Mtambika mkulu na watagusa weng'ha wa wasekulu wanguvumila mbuli ayi. Kulawa kwa hewo nambochela gowandichilwe wala wanhu Wayahudi wali ako Damasiko. Nanduta Damasiko leka ndiwabate awo wanhu walingumkunda Kilistu na kuwagala wawohigwe mbaka Yelusalemu ndilapa watowigwe. Paoli kangulonga gala ga kulohoka kwa heye >Nandiwagaza na kuwakopola wala wanhu wali wowinza nzila ayi. Nandiwabata walume na wadala na kuwahindila mchinweng'ho.” = “Heni nda Myahudi, mlelwa wa Talso ako Kilikiya. Ila nang'hulila hali muji wuwu, hali ulanguso wa Gamalieli, nandanguswa kwa malajizo gatanganiche ga wahaza wa hetwe. Nandilavya kwa nhumbula yeng'ha kwa Nguluwi kota hemwe mwemwe vyomuli ahi lehano. {<oLowahuliche yolonga na hewo kwa Chieblaniya wekala tulu ng'hatu kusinda aho mwaluko. Na heye Paoli kazangulonga, Z; /“Wahaza na wang'holozangu, mnhyulichize ng'hatu londichigombela hali hemwe!” /:W(Yula mkulu wa wamizi nakamkundiza. Paoli nakema mchanya ha chikwinilo, kawapunjila moko wala wanhu na lowekale tulu, nakaluka kulongasa na hewo kwa Chieblaniya.9!'Paoli nakedichila, “Heni nda Myahudi, mlelwa wa Talso ako Kilikiya, mlelwa wa muji utanganiche. Dedede, ng'hundize ndawale na wanhu.” 8&Hambi hegwe huwele yula Mmisili. Aha mazuwa gaga yaluchize ivuche na kuwalongoza wanhu wehile elufu zine mbaka kugunuche?” ?7w%Lowali womwinjiza mgati mwa ngome, Paoli nakamlanda mkulu wa wamizi yolonga, “Ndoweza kukulonjela chinhu?” Yula mkulu wa wamizi nakamlonjela, “Hambi kuchizela Chigiliki? h6I$Kwa vila lung'hongola lwa wanhu lwali lomuwinza wayoweleze, “Mkomeni!” Paoli kangigombela k5O#Paoli naloyafichile mli muukwinilo, wamizi nawalapika kumpapa kwa vila hali na ivuche lya wanhu. 4#"Wamwe mli chila chilundo cha wanhu wali wohabuka chinhu achi na wanji wahabuka chinji. Kawalonjela wanhu wa heye wamgale Paoli muli ngome. 3!Mkulu wa ilundo kamlutila Paoli, kamibata na kulonga yawopigwe minyololo mili. Hamba wauza, “Munhu wachi ayu, na kadita choni?” 52c Baho du, mkulu wa chilundo kawahola wamizi na mkulu wawo, nawabilimila kulichila chilundo cha wanhu. Hewo lowamuwene yula mkulu wa ilundo lya wamizi waleka kumtowa Paoli. 1{Nawagana kumkopola Paoli, ila mbuli na zimfichila mkulu wa wamizi wa Chiloma kuta Yelusalemu yesa yali imemile ivuche. L0Honhu hala hesa hawa na ivuche, wanhu woya kulawila nzingo zeng'ha, wamibata Paoli, wambulunha, wamlavya mng'handa ya Nguluwi, na baho vihindilo vyesa vya ng'handa ya Nguluwi navihindigwa. 0/YChambuzo cha kulonga ahyo waliwamuwene Tilofimo, mwenyeng'haye wa Efeso, yawele hamwe na Paoli mujini, waza nguvuiza kota Paoli yali yamwinjize mng'handa ya Nguluwi. 3._Wayoweleza, “Wanhu wa Izilaeli, mtutanze! Ayu ndo yula munhu yalingulangusa wanhu chila honhu mbuli zila zilingubeza wanhu wa Izilaeli, zilingubeza malajizo ga Musa na honhu aha helile. Sambi nakawenjiza wanhu hawawele Wayahudi mng'handa ya Nguluwi na kuhadita hakokomoche honhu hano helile.” P-Mhela wa mazuwa ago saba logali behi kumala, Wayahudi wali walawile mkoa wa Asiya nawamona Paoli mli ng'handa ya Nguluwi. Wambuza wanhu weng'ha wazudila mli chila chilundo cha wanhu, wamibata. x,iMitondo yake Paoli nakawahola wala wanhu kadita nhambiko ya kihovuga hamwe na hewo. Hamba nakenjila mng'handa ya Nguluwi kalonga mwiso wa zuwa lya kihovuga na ila nhambiko ilavigwa kwa chila munhu. Paoli kangibatigwa mng'handa ya Nguluwi {+oKulapa wala wanhu hawawele Wayahudi natuwandichila natuwalonjela mbuli nazotuganile, waleche kulya choneche chitambichizwe na milungu ja udesi, waleche kung'hwa danda, waleche kulya miwunde ja migongolo jipobosolwe, na weyuse na ung'hondwa. 0*YWilumbe na hewo mli kulanda kwa kihovuga goya hameho ga Nguluwi, ulavye na kodi vyoilingulapigwa, hamba wabeigwe mvili ziwele mmitwi ja hewo. Ahyo, wanhu weng'ha wovizela kota mbuli zila nazowalonjelwe za hegwe hazitanganiche, na hegwe uliyeng'ha ung'hali uchikala kwa kuwinza malajizo ga Musa a);Lelo udite kota vyotulingukulonjela. Wabahano wanhu wane wawichile kilaha kwa Nguluwi. P(Lelo mbuli zowa ndaze? Yangoneka wovizela kota hegwe mina kufika aha. ]'3Lowahuliche mbuli za hegwe kuta wali ulangusa Wayahudi walingikala muli wanhu hawawele Wayahudi kota waleche kujesa Malajizo ga Musa, waleche kuwenjinza wana wa hewo ikumbi na waleche kuwinza mzilo wa Wayahudi. F&Lowahuliche ago, wamtogola Nguluwi. Hamba wamlonjela Paoli lelo kwangona wanhu maelufu menji wawele Wayahudi, sambi wawa wanhu walingumkunda Kilistu na weng'ha wangibata malajizo ga Musa. % Paoli yoyawalamse, nakawalonjela geng'ha Nguluwi goyali yaditile kwa wanhu walingumkunda Kilistu kwa kukolela utanzi wa heye. $}Mitondo yake Paoli nakaluta kumlamsa Yakubu, na wasekulu weng'ha wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wali baho. _#7Lotufichile Yelusalemu, wanhu walingumkunda Kilistu nawatubochela goya ng'hatu. "/Wanhu wamwenga walingumkunda Kilistu wa Kaisaliya nawaluta hamwe na walanguswa. Watugala hakaye ha Mnasoni yula twali kuza kikala na heye kwa mhela udo. Mnasomi yali mwenyeng'haye wa Kupulo na yali yawele ngumkunda Kilistu kwa mazuwa menji. Paoli kanguluta kumlamsa Yakubu i!KLotikale hala kwa mhela udo, natuwoha mhomholo za hetwe, twinula majendo kuza Yelusalemu. c ?Lotulemwelile kumdedeza tunyamalila, tulonga hela. “Lyoyalingugana Mkulu likoleche!” Y+ Ila Paoli nakedichila, “Mwangugana kudita choni? Mwangugana kuigalila nhumbula ya heni ngozolo kwa mahozi? Ng'hunda haiwele kuwichigwa mng'handa kula Yelusalemu, ila kubagama kwa itagwa lya Mkulu Yesu.” nU Lotuhuliche ago, hetwe na wala wanhu wanji wali aho wamdedeza Paoli yaleche kuluta Yelusalemu. fE Katuyila kahola msipi wa Paoli, kewoha mmoko na mmagulu, kalonga, “Muhe Yelile kangulonga ahi, ‘Wayahudi kula Yelusalemu womuwoha hihi munhu yawele na isali awu na kumigala mmoko mwa wanhu hawawele Wayahudi.’ ” iK Lotikale ako mazuwa mado, mloli wa Nguluwi yumwe yalinguchemigwa Agabo nakeza kulawila Yudeya. Y+ Yali na wahinza wane wali na uwanzi wa kubochela usenga wa Nguluwi na kulonga. DMitondo yake tuka tuluta Kaisaliya. Ako natuluta kaye kwa Filipo mdamla Mbuli Inojile. Heye nayali yumwe wa wala saba wahaguligwe kuwa watanzi wa ng'handa ya Nguluwi ya kula Yelusalemu. Natulutilila na majendo kuluta Tilo natufika Tolemaisi, hala natuwalamsa wanhu walingumkunda Kilistu, tikala nawo zuwa limwe. H Hamba tilaga, hetwe tukwina meli, hewo nawahiluka kowalawile. :mIla mhela wa hetwe nawoumalile tuka. Weng'ha hamwe na wadala na wana wa hewo nawatuhilichiza mbaka hanze ha muji ula. Lotufichile mhwani, tweng'ha natufugama tumlanda Nguluwi. LAko tuwafika wanhu walingumkunda Kilistu, tikala na hewo kwa mhela wa juma imwe. Walanguswa awo wa Kilistu wali wodamla kwa ludali lwa Muhe Yelile, nawamlonjela Paoli yaleche kuluta Yelusalemu. ?wHotufichile honhu ha kuweza kuyona Kupulo, natukola nzingo ya kusini tuluta Siliya. Tujela lyuma lya kwimiza meli honhu hali muji wa Tilo, aho meli yali inenula mhomolo yoipichile. DAko, natuifika meli ilinguluta Foinike, tukwina tuheluka.  Lotilajile na hewo, tukwina meli tung'wang'wazala mbaka Kosi. Mitondo yake tufika Lode, na kulawila ako natuluta Patala. wg&Mbuli iwasinzile ng'hatu yali mbuli yoyalonjile kuta howomona kahi. Hamba wamsindichiza mbaka muli meli.H %Weng'ha wali wolila, nalowali womlaga Paoli kwa igano likulu. T!$Loyalonjile ago, Paoli nakafugama hamwe na hewo, nakamlanda Nguluwi. W'#Ndali ndiwalangusani kwa kukola mijito ahyo twangulapa kuwatanza wawele ng'hochele, tukumbuchila ula ulonzi woyalonjile Mkulu wa hetwe Yesu yuye, ‘Kowa na utambichizo houlavya kusinda kubochela.’ ” mS"Mvizela hemwe mwemwe kota nang'hola mijito kwa moko ga nene baha, namhegwa gondilapa na gawayangu. N !Heni siganile ne hado migwala ne zahabu ne mivalo ja munhu yoneche. C  “Na sambi ndanguwawika hemwe hasi ha wamizi wa Nguluwi na luzi lwa isungu lya heye. Heye kana ludali lwa kuwazenga na kuwadahiza isungu lya Nguluwi lyoyawawichile wanhu wa heye. G4~}}}&|*{{zwyxxwwFvuu(tt@sArrLqzqpp o^nnMmmVll5kkk9jjiKhNgg fsfeddcbbVaaS`__^^`]P\[[ZZZYMXWWDVUTTQSSaRRQQPONNCMLL8KK5JJcIHH2GMFF$EDCBAAo@??">==<;;m::99#8=76554_422100:/T..k.-a,,0++1**$)O(''}&&%Q$$$ #""O!!J BJ!i]LB{/J_J} v t N  S$ynUG+O0 Hetwe twa wana wa heye Nguluwi, na kilumba na Kilistu Yesu, nakatulumba kwa chiwalo cha kikala kwa madito ganojile goyawichile tugadite. Kuwa hamwe kuli Kilistu \10 Na hambe lilawile na madito ga hemwe baho, yaleche munhu yoneche kidayila chinhu. 0Mina kwa kunoga kwa Nguluwi, mloholigwa kwa makundo. Makundo ago hagalawile na kigayila kwa hemwe, ila ndo ndolendole za Nguluwi. 0Nakadita aga kulajila mhela ula ukulu wa utambichizo wa heye yoyatupele kwa kunoga kuli kilumba kwa hetwe na Kilistu Yesu. lQ0Kwa kilumba na Kilistu Yesu, Nguluwi na katuzilipula hamwe na heye, tikale hamwe na heye kilanga. )0Lelo, hanga natwali tuwele tubagame kwa chiwalo cha gehile, nakatudita tuwe wakomu hamwe na Kilistu. Kwa kunoga kwa Nguluwi hemwe mloholigwa. ]30Naye Nguluwi yali na isungu ng'hatu. Nakatugana kwa igano lyohambe liwazigwe. }0Na hetwe natwe tweng'ha na twali kota hewo wanji, kikala kwa maya gehile gali mgati mwa hetwe na kudita hela mbuli zila lukuli na luhala lwetu zilingugana. Hetwe natiwhana na hewo, na kota vila vyotuwele natuganigwa kubochela kuzudila kwa Nguluwi. jM0Muhela ula na mikala mli wihe na gehile na kuwinza nzila zihile za isi ayi, kota vila Mkulu wa gehile yawele na ludali lwa muulanga. Mkulu wa gehile ndo Limazoga muhe yawele nguwalongoza sambi wanhu hambe wamuwinze Nguluwi. T #0Katali hemwe namwali kota mbagame kwa chiwalo cha wihe na gehile ga hemwe.  }0Chilundo cha wanhu wa Nguluwi ndo lukuli lwa Kilistu, na kwenela kwa heye, yalingweneza vinhu vyeng'ha chila honhu.& G0Nguluwi kamuwika Yesu hali ludali lwa vinhu vyeng'ha, na kumuwika kuli chilundo cha wanhu wa Nguluwi yawe mutwi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. < s0Ako kilanga, Kilistu kangulongoza hali chila undewa na ludali na ukulu na kolongoza hali chila ukulu ulinguhega na chila itagwa lilinguchemigwa kuli isi ayi na kuli isi ilinguya. r _0Imzilipule Kilistu kuli wabagame, nakamkalichiza nzingo ya kudilo kuwele honhu hake ha ulongozi kilanga. B 0Muweze kuvizela vyoyawele na ludali luwele lukulu ng'hatu kwa chiwalo cha hetwe wotulingukunda. Ludali alo, lwangudita mijito mgati mwa hetwe ndo kiwhana na ludali lula lukulu ng'hatu.   0Ndangumlanda Nguluwi yawadite mvizele goya, ula utumbilo woyachemeleni na ukulu wa heye ula woyawawichile wanhu wa heye.   30leka Nguluwi wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, Mhaza yawele na ukulu, yawape Muhe wa heye yowapa luhala na kuwagubulilani leka mumzele goya Nguluwi. k  Q0Silechile ng'o kuta malumbo Nguluwi kwa chiwalo cha hemwe. Ndanguwakumbuka kuli kulanda kwa heni,   0Kwa chiwalo acho, kulawila hony'uliche mbuli ya makundo ga hemwe kwa Mkulu Yesu, na igano lya hemwe kwa wanhu weng'ha wa Nguluwi.   0Ayo Muhe ndo kotawiza kupegwa geng'ha gala ga Nguluwi yalonjile kuwegalila wanhu wa heye, na mbuli ayi yangutawiza kota Nguluwi kowadita welejehe ng'hatu weng'ha wawele wa heye. Lelo, tumtogole Nguluwi kwa ukulu wa heye! Paoli vyoyawalandile Waefeso  )0 Na hemwe kahi wanhu hamuwele Wayahudi, namuuhulika usenga ukomya kwa Mbuli Inojile iwagalileni ulohozi. Namumkunda Kilistu, na Nguluwi nakawawika ulajilo hemwe kwa kilumba na Kilistu, muwe wanhu wa heye kwa kuwapani yula Muhe Yelile yoyalagane na hetwe kutugalila. m U0 Lelo, hetwe tulongole kitumbila Kilistu twangulapigwa kumtogola Nguluwi kwa mbuli ya ukulu wa heye! 7 i0 Vinhu vyeng'ha navikoleka kota Nguluwi navyoyaganile, na Nguluwi yatuhagule hetwe tuwe wa heye, kukolela Yesu Kilistu kota navyoyaganile, nakagana ahi kulawila mwaluko. > w0 Ago gokoleka mazuwa gala Nguluwi yawichile, mhela wone ufiche ndokungajiza hamwe vilumbigwe vyeng'ha na chila chinhu kilanga na kuli isi, Kilistu kowa mkulu wa vinhu avyo vyeng'ha. | s0 Na Nguluwi katuzelesa gala ga heye gonayavisile, go yaganile na kudita. Nakanojezwa na kugana kudita kuli Kilistu. C 0yatupele bwelele! Kwa luhala na kudaha kwa heye kweng'ha.   0Mina kwa danda ya heye Kilistu hetwe twangilejeha, kuta twangusilwa gehile ga hetwe. Ndo vyouwele ukulu wa kunoga kwa Nguluwi,  0Lelo, tumtogole Nguluwi kwa chiwalo cha utambichizo wa heye uwele na ukulu woyatupele hela, kwa kukolela mwanage yamganile!  0Nguluwi yali yaganile kulawila mwaluko, kutigala kwa heye kota wanage kukolela Yesu Kilistu. Ndo vyoyaganile na chimnojeze. 0 [0Ahyo, isi naloing'hali kulumbigwa, Nguluwi nakatuhagula tuwe wa heye kuli kilumba na Kilistu leka tuwe welile tulihela wihe hali heye. Kwa chiwalo cha igano lya heye, *~ O0Yatogoligwe Nguluwi na Mhaza wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu! Kwa vila kuli kilumba na Kilistu katutambichiza kwa kutuganila utambichizo wa Chimuhe kilanga. } 0Ndanguwaganilani utambichizo na kikala goya kulawila kwa Nguluwi Mhaza wa hetwe na kwa Mkulu Yesu Kilistu. Utambichizo wa Chimuhe 0| ]0Heni Paoli ndili mtumigwa wa Yesu Kilistu kwa ligano lya Nguluwi. Ndanguwandichilani hemwe wanhu wa Nguluwi ako Efeso, muwele mtanganiche kuli kilumba na Yesu Kilistu. {+DNdangwandika aga kwa moko wa nene baha, ulamso kulawa kwa heni Paoli. Mkumbuchile kota nda mchinweng'ho, kunoga kwa Nguluwi kuwe na hemwe.Iz DMlonjeleni Alikipo yadite goya yila mijito yapeligwe na Mkulu. CyDLomsinda kusoma lyandiko ali, mikangaze muwape wayenu wa Laudikeya kuli chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, na lila lyandiko ndiwandichile wanhu wa Laudikeya, wawape hemwe msome. ,xQDUlamso wa hetwe kwa wang'holozetu wa Laudikeya. Mlamseni lumbuliyangu Nimfa hamwe na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu chilinguting'hana hakaye hake. Ww'DLukasi munhu wa hetwe tumganile yaizelele mikwandi, na Dema, wanguwalamsani. v D Ndoweza kuwa mlolezi kota kangudita mijito vinojile lukami kwa mbuli ya hemwe na kwa mbuli ya wanhu wa Laudikeya na Hielapoli. _u7D Epafula, yawele yumwe wa hemwe na chitumagwa wa Kilistu Yesu, kanguwalamsani. Mazuwa gose kanguwalandilani hemwe ne kutoka ng'hatu leka mwime goya mkangaze na kwima nzinzili kwa mbuli yeng'ha yalingugana Nguluwi. [t/D Na heye Yoshuwa yalinguchemigwa Yusto, kanguwalamsani. Mli wala Wayahudi mina wabochele makundo, awa hela waliyeng'ha ndo wakola mijito wayangu kwa mbuli ya Undewa wa Nguluwi, nawo wawa utanzi ukulu kwa heni. >suD Alistako, yawele kuchinweng'ho hamwe na heni, kanguwalamsani, na hihyo Malichi, binamu wa heye Banaba kanguwalamsani, yawele namlonjelwe mbuli za heye, wone yoye, mumbochele. rD Kanguya hamwe na Onesimo, mng'holozetu tumganile na wakukundigwa, ayo ndo muyenu. Wowapani mbuli za vinhu vyeng'ha vilingukoleka hano. tqaDNdo mina ndangumlajiza heye kwa hemwe, leka yawakangaze nhumbula za hemwe kwa kuwalonjela mbuli za hetwe. 4paDMng'holozetu Tukiko tulingumgana ng'hatu, mkola mijito wa kukundigwa na chitumagwa muyetu, tulingukola na heye mijito ya Mkulu, kowalonjelani mbuli za heni zeng'ha. %oCDMazuwa gose, kulonga kwa hemwe kuwe kunojile na kwa kuwatanza wanhu, kahi mwanguganigwa kuvizela vila vyomwidichila chila munhu. Ulamso wa kugwisa chilasi }nsDMuwe na nhyala kuli kikala kwa hemwe na wanhu wohambe wamkunde Kilistu, mdita goya kwa chila mhumu yomlinayo. QmDLelo, mndandile, mbeze kudamla hazelu mbuli ayo kota vyoilinguganigwa. l9DVivila mtulandile natwe kahi leka Nguluwi yatupe mhumu ya kudamla usenga wa mbuli zivisigwe za Kilistu. Na kwa mbuli ayo heni sambi nda mchinweng'ho. dkADMleche kuleka kumlanda Nguluwi, na homlanda muwe milolela, muwe mta malumbo Nguluwi. j 5DNamwe wakulu, muwaditile ganojile wapogozi wa hemwe na vyoyalingugana Nguluwi, mvizela kota namwe kahi mwanaye Mkulu kilanga. Malanguso gakonjezela oiWDYawele ngudita wihe, kohilusilwa wihe wa heye vyouwele, Nguluwi halingutagusa kwa kulola kumeho.hDMvizele kota mobochela chonolo kulawa kwa Mkulu Yesu choyawawichile wanhu wa heye, kwa vila mwangumkolela mijito Mkulu Yesu Kilistu! ygkDChila chomdita, mdite kwa nhumbula yeng'ha, kota vila mwangumditila Mkulu Yesu na haiwele kwa kumditila munhu. hfIDHemwe wapogozi, muwahulichize wakulu wa hemwe wa muisi kuli mbuli zeng'ha, na haiwele mhela howalinguwalola kwa vila mwangugana kinojeza kwa hewo, leka mdite ahyo kwa nhumbula yeng'ha, kwa mbuli ya kumwinamila Mkulu. feEDNamwe wahaza, mleche kuwahangawaila wana wa hemwe, wone haiwele ahyo, wowa na ngozolo. jdMDHemwe wana, muwahulichize wahaza wa hemwe kwa chila chinhu, ahyo mina mwangumnojeza Mkulu. \c1DNa hemwe wakasano, waganeni wadala wa hemwe, na mleche kuwa mng'ang'ale kwa hewo. bb=DHemwe wadala mholigwe, muwahulichize walume wa hemwe, kwa vila ndovyoyogana Mkulu. -aSDNa chila chomdita kwa ulonzi au madito, mdite mweng'ha kwa itagwa lya Mkulu Yesu na kuta malumbo Nguluwi Mhaza kukolela heye. Malanguso kuli ng'handa za Wakilistu W`'DUlonzi wa Kilistu umema ng'hatu mgati mwa hemwe. Milanguse na kikanya kwa nhyala zeng'ha. Mwimbe zabuli na nzimbo za kumtogola na kumfugamila Nguluwi. Aku mmwimbila Nguluwi mta malumbo mnhumbula za hemwe. _1DNako kikala goya kwa Kilistu kulongoze mnhumbula ya hemwe, kwa vila Nguluwi kawachemani muwe mikale goya kuli lukuli alo lumwe. Kahi mte malumbo. m^SDKwa ago geng'ha, mibatilile igano, kwa vila igano liting'hanizaga chila chinhu kuli uhamwe wenele. ]9D Mwimilile mwemwe kwa mwemwe na kilechela, munhu yowa na mbuli yoneche kwa muyage, kanguganigwa kulechela gakoleche kota Mkulu vyoyawalecheleni hemwe. :\mD Hemwe mwa wanhu wa Nguluwi, heye nakawagana na kuwahagula muwe wa heye. Ahyo, lelo, mvale nhumbula ya isungu na nhumbula inojile na uliholile na kuholondala na kwimilila. Q[D Kuli mbuli ino, kuduhu kahi cha Mgilichi ama cha Myahudi, yenjile ikumbi na yula henjile ikumbi, mjenzi au mwenyeng'haye, mpogozi na munhu yelejehe. Kilistu ndo chila chinhu, na kamumo kuli geng'ha. ZD Namvala wunhu unyale. Awu wangulutilila kugaluswa na Nguluwi, yawele mlumba wa heye, kwa kiwhana na heye leka mumzele Nguluwi ng'hatu. uYcD Mleche kilonjela udesi, kwa vila hemwe mina mvula ula wunhu wa katali hamwe na madito gake geng'ha gehile. X9DIla sambi mwanguganigwa kuleka mbuli azi zeng'ha, kuzudila na mnvimnvi na maligo na kwihilwa na kukovula na uhesi galeche kulawila kumlomo kwa hemwe. XW)DMhela umwe hemwe kahi namikala kuli ago, ukomu wa hemwe houwinzile mbuli azo. `V9DKwa chiwalo cha mbuli azo kuzudila kwa Nguluwi kowoyela weng'ha wohambe wamhulichize. JU DLelo, mkopole choneche chiwele mgati mwenu chiwele cha muisi na ung'hondwa na wavu na maya ga kudita ung'hondwa na maya gehile na maya ga kuwa na lufufu lwinji ndo kufugamila jimalukolo. ,TQDUkomu wa hemwe ndo Kilistu, na mhela hoyolawila ndo namwe kahi homlawila na kihanza hamwe na heye kuli ukulu. Ukomu wa katali na wa sambi kuli kilumba na Kilistu WS'DMina hemwe mbagama na ukomu wa hemwe uvisigwa hamwe na Kilistu kuli Nguluwi. UR#DMuwe mchijesa ng'hatu mbuli za ako kilanga, na haiwele mbuli za aha muisi. Q DLelo, hemwe mzilipuche hamwe na Kilistu, mijese ng'hatu mbuli za kilanga, kula Kilistu koyali, kekala nzingo ya kudilo kwa Nguluwi. bP=DNdangukomya, malajizo ago gangoneka kota ga nhyala kwa mbuli ya kufugamila wewichile wawo na kuholondala kwa udesi na kuuditila lukuli kwa kung'ang'ala ila mbuli azo haziweza ng'o kulemeza maya gehile ga lukuli.O}DMbuli azo zeng'ha zangulapa na vinhu vilinguwifigwa baho du hovitumiligwa, ago ndo malajizo na malanguso ga wanhu hela. WN'D“Mleche kibata achi, mleche kujeza chilyo chila, mleche kudoliza chila?” cM?DHemwe mbagama hamwe na Kilistu na kugomboligwa kuli ludali lwa vijeni viwele na ludali lwa isi na kota isi vyoilingugana. Lekachoni, lelo, kikala kahi kota vila namwali wa isi ino? Iwa ndaze kuwichilwa malajizo? vLeDnakebagula na Kilistu yawele mutwi wa awo lukuli. Kwa kulongozwa na Kilistu, lukuli lweng'ha lwanguliswa na kilumbizwa hamwe kwa vitomo vyake na midanha jake, nawo wokula kota vyoyalingugana Nguluwi. Kubagama na kikala hamwe na Kilistu K{DMleche kukunda munhu yoneche yawasukule chila chomuwele nacho, yalingidaya kota heye kaholondala na yalingufugamila wahilisi wa kilanga. Na kiwika kuli uloli wa heye yuye na kidaya hela, munhu kota ayo kabubuwanika kwa luhala lwake lwa chilukuli, \J1DMbuli za kota hino ndo isisila hela lya gala galinguya, kukomya kuko ndo Kilistu. /IWDAhyo, lelo, mleche kukunda kupegwa mzilo na munhu yoneche kwa chiwalo cha vilyo au vyakung'hwa, mazuwa ga mnvina na mnvina ya mwezi uyage ama zuwa lya kwesela. RHDAku kumsalaba Kilistu nakawaboka ludali lwao avyo vijeni vilongozi na wakulu wawo, nakuwabasa soni hali wanhu kwa kuwabuluna kota wanhu walingujenda lung'hongola kulajila majendo ga kusumya kwa heye. GGDnakosela kutali gehile ga hetwe geng'ha, gandichigwe gawele kutulonjeleza, hamwe na malajizo gake nagawele na ung'honyo kwa hetwe, nakosa galeche kuwa hala kahi kwa kugatowelela mumsalaba. XF)D Mhela umwe namwe mwali kota mbagame kwa mbuli ya gehile ga hemwe na kwa vila hemwe namwali wanhu hawawele Wayahudi. Ila Nguluwi nakawapa hemwe ukomu hamwe na Kilistu. Heye katusila gehile ga hetwe geng'ha, *EMD Mhela lombatizigwe na mtiligwa hamwe na Kilistu, na kuli kubatizigwa namzilipuligwa kahi hamwe na heye kwa kukunda kuli mong'ho wa Nguluwi yamzilipule Kilistu. bD=D Kuli kilumba na Kilistu hemwe namwinjila ikumbi, ila haiwele kwa ikumbi lilingukoleka na wanhu mlukuli, ila ikumbi lilinguditikwa na Kilistu yuye, leka kuwadita wanhu wagomboligwe kulawa kuli ludali lwa gehile. C%D Namwe mpegwa ukomu ng'hatu kuli kilumba na heye. Heye ka mutwi wa vilongozi wa vijeni vyeng'ha vilingulongoza na viwele na ludali lweng'ha. NBD Mina mgati mwa lukuli lwa Kilistu, amo mwangikala Unguluwi weng'ha. UA#DMlole, lelo, munhu yaleche kuwadita muwe wapogozi wa heye, kwa malanguso ga heye ga udesi hela, galingulawa mli malanguso ga wanhu na kota isi vyoilingugana, na haiwele yalingulangusa Kilistu yuye. @}DMuwe na mizabi mgati mwake, mizenjele mchanya mwake na kwima goya kuli makundo kota vyomlanguswe. Muwe mmemile malumbo. e?CDKwa vila hemwe mumkunda Yesu Kilistu yawele Mkulu, lelo, mikale kuli kilumba na heye. >DKwa vila wone ndiwe kutali na hemwe, ndanguwajesani lukami, ila mgati mwa muhe wa heni nda hamwe na hemwe, na ndangusangalala kona azo mbuli za hemwe vyozilinguluta goya na vyomlingwima nzinzili kuli makundo kwa Kilistu. Ukomu wa kukomya kuli kilumba na Kilistu =!DLelo, ndanguwalonjelani, mleche kubadigwa na munhu yoneche kwa ulonzi wa udesi na hanji gawe gangoneka kota ndo ga kunojeza ng'hatu. D<DMgati mwake mvisigwa ng'hano zeng'ha za nhyala na luhala. ?;wDNdangudita ahi leka ndiwakangaze nhumbula na kilumbiza mli igano, leka wawe wadahile kuwa na uwanzi ukulu ng'hatu, waweze kuvizela uviso wa Nguluwi, uwele ndo kumzela Kilistu yuye. : !DNdangugana mvizele vyondilingikangaza kwa chiwalo cha hemwe na kwa chiwalo cha wanhu wa Laudikeya na kwa chiwalo cha weng'ha hawanzelele. 9 }DKwa mbuli ayo heni ndangudita mijito na ndikangaza kwa ludali lukulu lwa Kilistu lulingukola mijito mgati mwa heni.X8 +DKwa mbuli ayo twangumdamla Kilistu kwa wanhu weng'ha, twanguwakanya na kuwalangusa weng'ha kwa nhyala yeng'ha, leka tuweze kumigala chila yumwe yawele yakangale kumwando kwa Nguluwi kuli kilumba na Kilistu. h7 KDNguluwi nakagana kuwazelesa awo, vila uviso vyouwele mkulu na ukulu vyowenele kwa wanhu hawawele Wayahudi, nayo ndo ayi, Kilistu ka mgati mwa hemwe, na heye ndo yalingugalila utumbilo kota tochihanza kuli ukulu wa Nguluwi. y6 mDUsenga awo wanhu nawavisigwa waleche kuuzela, kulawila lulelo lwa katali, ila sambi nakawalajila wanhu wa heye. 5 +DNani nditigwa na Nguluwi ndiwe chitumagwa wa chilundo cha wanhu walingukunda Kilistu. Mijito yiyo ndo kudamla ulonzi wa Nguluwi uzeleche goya. 4 {DNa sambi ndangusechelela kugazigwa kwa chiwalo cha hemwe, mina kwa kugazigwa aku aha muisi, ndangutanza kwenela kwa chila chipunguche kuli kugazigwa kwa Kilistu kwa chiwalo cha lukuli lwake, mina ndo chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. ?3 yDMwanguganigwa, ila kulutilila na kibatilila nzila yiyila kuli makundo, namleche kukunda kutigaswa kulawila kuli utumbilo ula wompegwe mhela womhuliche Mbuli Inojile. Heni Paoli ndiwa chitumagwa wa ayo Mbuli Inojile iwele idamligwe kwa chila munhu muisi. Mijito ja Paoli kwa wanhu weng'ha walingumkunda Kilistu A2 }DIla sambi, Nguluwi kawahanyisa hemwe kukolela Mwanage nayawele munhu na kubagama, leka yawawiche hemwe kumwando kwa heye, muwa wanhu wa Nguluwi, walihela nongwa na ne kulonjigwa vibi. 1 DAho mhela umwe hemwe kahi namwali kutali na Nguluwi na mwali wang'honyo wa heye kwa majesa ga hemwe na madito ga hemwe gehile. N0 DKwa nzila ya Mwanage, Nguluwi nakahanyisa vinhu vyeng'ha vilumbigwe vimhiluchile heye,
na kwa danda ya mwanage ibohoche mumsalaba, nakadita kikala goya,
na vinhu vyeng'ha muisi na kilanga. T/ #DKwa vila Nguluwi nakagana Unguluwi wa heye woneche mgati mwa Kilistu. a. =DHeye ndo mutwi wa lukuli lwake, lukuli ndo chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu weng'ha.Heye ndo chaluchizo cha ukomu,
mlelwa wa mwaluko kuzilipuligwa,Leka yawe wa mwaluko kuli vinhu vyeng'ha. - !DHeye nayalibaha kung'hali lumbigwa kwa vinhu vyeng'ha,
kwa kilumba na Kilistu, vinhu vyeng'ha vilutilila kuwa bahala honhu hake. , DMina kwa heye vinhu vyeng'ha navilumbigwa,
chila chinhu muisi na kilanga,
vinhu vilingoneka na havilingoneka,
wone iwe wandewa, vilongozi, wakulu na wawele na mong'ho.Vyeng'ha navilumbigwa kukolela heye na kwa chiwalo cha heye. + DKilistu kangoneka ng'hatu kota kewhana na Nguluwi, yohalingoneka,
heye nayali baha vinhu vyeng'ha naving'hali lumbigwa. i* MDKwa heye twangugomboligwa, mina twangusilwa gehile ga hetwe. Ukulu wa Kilistu na mijito ya heye c) AD Nguluwi nakatulohola kuli ludali lwa jiza, nakutwinjiza kuli undewa wa Mwanage yamganile. ( }D na kuta malumbo Mhaza, yawaditile hemwe mkundigwe kubochela mbuli zila yawawichile wanhu wa heye kuli undewa wa lumuli. {' qD Nguluwi yawapeni ludali kwa udaho wa ukulu wa heye leka muweze kubeteza na kwimilila chila chinhu kwa usangalalo, A& }D Aho moweza kikala kota vyoyalingugana Mkulu na kudita galingumnojeza mazuwa gose. Kwa nzila ayo, moweza kudita mbuli zinjizinji zinojile, namwe molutilila kukula kuli kumzela Nguluwi. k% QD Kwa chiwalo acho, twali tuwalandileni mazuwa gose kulawila mhela lotuhuliche mbuli ya hemwe. Twangumlanda Nguluwi yawadite hemwe mvizele goya gala goyalingugana, hamwe na nhyala zeng'ha na uwanzi wotupegwa na Muhe wa Nguluwi. T$ #DHeye naye, nakatigalila mbuli za igano lyenu lyompegwe na Muhe wa Nguluwi. !# =DNamilangusa isungu lya Nguluwi kulawila kwa Epafula, mtanzi muyetu tulingumgana, yawele ndo mkolamijito wakukundigwa kwa Kilistu kwa chiwalo cha hetwe. d" CDAyi Mbuli Inojile vyoifichile kwa hemwe, naiwadita wanhu wadite ganojile na kwenela muisi yeng'ha kota vila navyoyaditile kwa hemwe kulawila zuwa lila lomhuliche mbuli ya isungu lya Nguluwi na kuizela iwele ya kukomya. B! DMakundo ga hemwe na igano lyenu vyejemela kuli kitumbila gomuwichilwe kilanga. Mina mhulika kwa ako kitumbila hala hamwande mhela lomdamlilwe usenga wa kukomya uwele ndo Mbuli Inojile. u  eDmina tuhulika mbuli ya makundo ga hemwe kuli Kilistu Yesu na kwa mbuli ya igano lyenu kwa wanhu wa Nguluwi. o YDMazuwa gose twanguta malumbo Nguluwi, Mhaza wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, mhela hotuwalandila,  Dtwanguwandichilani hemwe wanhu wa Nguluwi wa ako Kolosai, wang'holozetu muwele ngukundigwa kuli kilumba na Yesu Kilistu. Twanguwaganilani isungu lya Nguluwi hamwe na kikala goya kulawila kwa Mhaza wa hetwe. Paoli kangumlanda Nguluwi na kuta malumbo h MDHeni Paoli, mtumigwa wa Yesu Kilistu kota Nguluwi vyoyaganile, hamwe na mng'holozangu Timoteyi, mSYali yodamla Undewa wa Nguluwi na kulangusa gala ga Mkulu Yesu Kilistu kwa udaho ne chilemezi.Kwa mhela wa myaka mili Paoli nakekala muli ng'handa yoyapanjile yuye, kaza nguwachemela wanhu weng'ha woyile kumlamsa. b=Paoli loyalonjile ago, Wayahudi weyuchila kuno wawele wochitwanza lukami hewo kwa hewo. Hamba Paoli kalonga, “Mvizele lelo, luzi lwa Nguluwi wa ulohozi lwangigaligwa kwa wanhu hawawele Wayahudi. Hewo wohulichiza.” Mina nhyala za wanhu awa zibowala,
wagadinya makutu gawo,
wadinya meho gawo.Hanga, wahalolile kwa meho gawo,
wahahuliche kwa makutu gawo,
wahavizelele kwa nhyala zawo,
na kungaluchila, kangulonga Mkulu,
na heni ndahawalohole.’ ” Yolonga,‘Ulute kwa wanhu awa ukawalonjele,
kuhulika mohulika, ila homvizela,
kulola molola, ila hamkona hebu. 5cHawa na ubagulo hewo kwa hewo. Lowali woluta, Paoli nakalonga mbuli ayi, “Ng'homya gala Muhe Yelile goyawalonjele wasekulu wa hemwe kwa kukolele mloli wa Nguluwi Isaya. EWanhu wamwe nawakunda ulonzi wa heye na wamwe hawakundile. %Hamba walonga na heye zuwa lya kuting'hana, na wenji nawafika ako koyali ngikala. Kulawila lufuka mbaka matinazo Paoli nakawagubulila gala ga Undewa wa Nguluwi, yojeza kuwadita wakunde mbuli ya Yesu kwa kukolele malajizo ga Musa na maandiko ga waloli wa Nguluwi. #?Ila twangijesa igana tuhuliche kwa hegwe mbuli zili kumutwi kwa hegwe. Mina lyotulinguvizela hetwe acho chilundo cha hegwe changulemigwa chila honhu.” FHewo wamlonjela, “Hetwe hatunabochela maandiko goneche galawile Yudeya, kahi haduhu mng'holozetu yoneche yafichile aha na kulavya mbuli zila awu kulonga choneche chihile cha hegwe. Kwa ahyo ndanda kiwona na kudawala na hemwe, mina mbohigwa aji minyololo kwa vila mlohozi wa wanhu wa Izilaeli walingitumbila, koya.” )Kila Wayahudi wamwe nawabela mbuli ayo, na heni ndapigwa kukana lufaa kwa Kaisali mndewa mkulu wa Loma, kwa vila sali na choneche cha kuwatagusa wanhu wayangu. RWaloma lowambuzile na kona ndahela nongwa yoneche, nawagana kundechela, /WLogapulute mazuwa gadatu, Paoli nakawachema hamwe vilongozi wa Chiyahudi wa honhu aho. Lowelundile Paoli kawalonjela, “Wang'holozangu, heni kwa vila siditile chinhu choneche chihile kahi sibezile mizilo ja wasekulu wa hetwe, nandibatigwa kula Yelusalemu na kuwichigwa mmoko mwa Waloma. k OLotufichile Loma Paoli nakakundizwa kikala yaliyeng'ha hamwe na mwamizi yumwe wa kumlolela. Kula Loma wanhu walingumkunda Kilistu, lowalonjelwe mbuli za hetwe, nawoya kututing'haniza kuli Soko lya Apiyo na honhu halinguchemigwa Ng'handa zidatu za kwesela wajenzi na kuwasa. Paoli loyawawene kata malumbo Nguluwi, nakekangaza nhumbula. Paoli ako Loma z mAko natuwafika wanhu walingumkunda Kilistu wamwe watulanda tikale na hewo juma imwe. Ahi ndo vyotufichile Loma. ; o Kulawila ako natiyinula majendo, tuzunguluta na tufika Legio. Logapulute mazuwa gadatu, mbeho nayaluka kuputa kulawila kusini, na mazuwa meli logapulute tufika muji wa Potioli. D  Natufika hali muji wa Silakusa, tikala aho mazuwa gadatu. N Lojipulute myezi jidatu natwaluka kahi majendo kwa meli imwe ya Alekizandiliya iwichigwe ulajilo wa “Milungu Minyambili.” Meli ayo yali iwichile ngwamo mchihilwa mihela jeng'ha ja mbeho. - Wanhu nawatupa ndolendole nyinji na mhela kahi lotwaluche majendo, nawajela mgati mwa meli vinhu navyotulapile. Majendo kulawa Malita kuza Loma T! Kwa mbuli ayo, watamwa weng'ha hali chila chihilwa nawoya kusilwa utamwa. (ILelo mhaza wa Publio yali yawasile mchinhanda yotamika lupanzo. Paoli nakaluta kumlola na lowalandile Nguluwi, kawika moko ga heye kwa mtamwa, kamusa utamwa. +Behi na honhu hala hali na mgunda wa Publio, mkulu wa chila chihilwa. Publio nakatuchemela chilugano, tuwa wajenzi wa heye mazuwa gadatu. W'Wala wanhu wali wovizela kota kotuna au baho yahagwile hasi na kubagama. Lowabeteze kwa mhela uhejile ne kona chinhu choneche chimfichile Paoli, wagalamla luhala lwao, walonga kota, “Heye ndo mlungu.” H Ila Paoli kalimimina lila izoka mchiluli na halumizwe nehado. PWenyeng'haye wa hala wawene lila izoka lininila muli moko wa heye waza ngilonjela, “Ayu mina kakopola munhu, kwa vila kalohoka kuduma mbahali, utaguso wa milungu haumleka kahi yazenguwa mkomu!” 1Paoli kalokota mpelo udodo wa ngodi kaza ngukoleza mchiluli. Ahyo kwa ivuche lya chiluli. Izoka lilawa mngodi limluma na kumnanahila Paoli mmoko.  Wenyeng'haye wa aho wali wanojile kwa hetwe. Nhonya nayaluka kutowa na kahi kwali na mbeho, ahyo wabwina chiluli watuchemela. W~ )Lotufichile goya kigongo, tuvizela kota chila chihilwa changuchemigwa Malita. }%,Na wanji wawinze kwa kibatilila muli mibao au muli viunde vya meli ibeneche. Ndo hetwe tweng'ha vyotufichile wakomu hafungo mwa ilamba.K|+Ila kwa vila yula mkulu wa wamizi nakagana kumlohola Paoli, nakawalemeza waleche kudita ahyo. Nakawalonjela wala wadahile kojelela wanyozoche kulawa mmeli na kojelela mbaka hafungo mwa ilamba. o{W*Wamizi nawagana kuwakoma wanweng'ha weng'ha kwa kudumba kuta wahojelele mbaka mhwani watoloche. yzk)Ila nawafika honhu hamwe mikolola mili ja bahali jilinguting'hana, na meli inanahila. Honhu ha kumwando ha meli hali henjile mmisanga ne kutigasika. Honhu ha kumbele ha meli na haluka kubeneka viundeunde kwa kutowigwa na ludali lwa nhigu. Fy(Ahyo nawadumula ngwamo na kuzileka mbahali, na baho wadumula nzabi zali ziwohile chilongoza meli, hamba nawawoha ibende limwe kumwando kibata mbeho, waluta kuchihilwa hawele na ndidimila. x7'Lokuchele, wanamazi nawalemwa kuizela isi ila, ila nawona chihilwa chimwe chiwele na misanga, walamula kuhilika meli kigongo ako wone idahiche. ~wu&Chila munhu loyadile ndiya ya kumkwila, nawapunguza itunyo lya meli kwa kutaga nhyule muli bahali. Meli yangubeneka Hv %Tweng'ha twali wanhu mia mbili makumi saba na sita muli meli. ?uy$Aho weng'ha nawekangaza nhumbula, hamba, walya ndiya. ltQ#Loyalonjile ago, Paoli kahola ibumunda, kata malumbo Nguluwi hali hewo wose, kabena kaluka kulya. sy"Lelo, ndanguwadedeza mulye ndiya leka mlutilile kikala. Mina nemvili imwe ya hemwe ya mitwi ja hemwe haikwajilila.” r+!Behi na kucha, Paoli nakawadedeza weng'ha walye chilyo, “Kwa mazuwa kumi na gane mwali mdumba ne kulya chilyo, hamdile chinhu choneche. lqQ Aho wala wamizi nawazidohola zila nzabi zali zibatilile lila itumbwi, walileka liholigwe na mazi. pIla Paoli nakamlonjela yula mkulu wa chilundo na wamizi wa hewo, “Wone wanamazi awa hawaponile muli meli, hamlohoka.” o#Wanamazi nawagana watoloche, na wali mina wadulise lila itumbwi mmazi, wochidanganyizila kuta wanguluta kudulisa ngwamo kumwando mwa meli. uncKwa kudumba kunhanhahila muli mitalawe, nawadulisa ngwamo zine kumbele mwa meli, nawalanda kuche himahima. (mIAho nawapala kwinjila kwa bahali kwa kuwoha chinhu chizidahe, wapata winjilo wa mita makumi gane, hamba nawapima kahi nawapata winjilo wa mita makumi gadatu. 3l_Hamihe ha zuwa lya kumi na nne, twali tubulunwa kuno na kuno muli bahali ya Mediteleniani. Behi na hamihe chilo ng'hatu wanamazi newejesa kota wahabehi na kigongo. BkIla yotugana kutajigwa mfungo mwa chihilwa chimwenga.” qj[Ahyo walume wayangu, mikangaze nhumbula! Kwa vila ndangumkunda Nguluwi, yowa hihila kota vyondonjelwe. NiMhilisi ayo nakandonjela, ‘Paoli, uleche kudumba! Yokugana wime hali Kaisali mndewa mkulu wa Loma, na heye Nguluwi kwa isungu lyake, kakukangaza na kuwalohola weng'ha walinguheluka na hegwe.’ ihKKwa vila hamitondo hamihe mhilisi wa kilanga nakandawila. Nguluwi yula heni ndilingumfugamila. gIla sambi ndangukulandani mikangaze nhumbula, haduhu ne yumwe muli hemwe yokwajiza ukomu wa heye, meli iliyeka ndo ikwaga. {foLotikale mazuwa gahejile ne kulya ndiya, Paoli nakema hali hewo, kalonga, “Wang'holozangu, yahawele goya wone na mnhyulichize na kuleka kuheluka kulawa Kilete. Wone na mudite ahyo natwaahejile hali magayo ago na kuwifya aku kweng'ha. yekKwa mazuwa menji hatuliwene isanya ne nhondwe, mbeho ilutilila kuputa ng'hatu, mbaka kitumbila kwesa kutumala. idKZuwa lya kadatu, nawaluka kahi kutoza mmazi vinhu vimwe vya mli itumbwi kwa moko ga hewo wawo. Yc+Mbeho ilutilila kuputa na mitondo yake waluka kutoza kunze mhomholo zilimmeli. b+Wala wanamazi walikwega lila itumbwi mugati, hamba waizungulusila meli izabi na kuiwoha kwa ludali. Nawadumba wonanahila mfungo mwa bahali hawele na Siliti, behi na mhwani ya Afilika. Ahyo nawatelemsa iguwo ligazi lilingukundujiza meli, nawaileka meli ibulunwe na mbeho. !a;Chihilwa chimwe chilinguchemigwa Kauda nachitudinya hado na ayo mbeho, na lotufichile kusini natuweza, ila kwa igayo, twamiliza lila itumbwi lya meli. y`kMbeho naitowa ila meli, na kwa vila natulemwa kisumwa kuluta kotuganile, natuileka meli ibulunwe na ayo mbeho. Q_Ila haupulute mhela, mbeho ng'hali nayaluka kuputa kulawila mchihilwa. H^  Lelo, nailawila mbeho inojile ya kusi nayaluka kuputa, na hewo wavizela wokungajiza gowaliwogana, ahyo nawosa lyuma lizidahe lilingwimiza meli wendesa behi ng'hatu na mhwani ya Kilete. ] Kwa vila bandali ayo hayali honhu hanojile hakikala mhela wa mbeho, wenji nawagana kulutilila na majendo, wone iganiche mbaka Fonekisi. Fonekisi ndo bandali ya Kilete nzingo ayo yali ilemezwa na mbeho. Na ako wekale mhela wa mbeho. Mbeho ng'hulu muli bahali \{ Ila mng'hangala nakakwejezwa na gala goyali yolonga mlongoza meli na yawele na meli kusinda gala goyali yolonga Paoli. [5 “Wang'hangala, ndangijesa kuta majendo aga gowa na ugayo na kwajiliza kwinji haiwa kwa vinhu vili muli meli yeka kahi yowa kwa ukomu wa hetwe.” Z5 Natwesela kulya chinhu kwa mhela uhejile mbaka luhela nalwali lwihile ng'hatu. Lelo, nayiha ng'hatu kuheluka na meli. Lelo, Paoli nakawadeuza, lYQNatukola mfungo mholemhole tufika honhu hali nguchemigwa Bandali Inojile, behi na muji wa Laseya. xXiKwa mihela ja mazuwa menji natuheluka mholemhole, kwa kugaya natufika behi na Nido. Kwa vila mbeho yali ing'hali ituputa, natulutilila kumwando tung'hang'hazala tuluta nzingo ya Kilete behi na lasi Salimoni kula mbeho hayali nyinji. rW]Ayo mkulu wa wamizi nakafika meli imwe ya Alekizandiliya yali iluta Italiya, hamba nakatukwiniza mgati. \V1Natulawa tuloka bahali ya Kilikiya na Pamfiliya, natufika Mula, mgati mwa Lukiya. &UEKulawila ako natulutilila na majendo, ila kwa vila mbeho yali iputa lukami ituyila kwa kumwando, natukola nzingo ya chihilwa Kupulo kula mbeho yali nyindo. TMitondo yake natufika mbandali ya Sidoni. Yulio nakamditila Paoli goya kwa kumkundiza yawone waganwa wa heye na kupegwa goyolapa. HS Natukwina meli ya kulawa Adilameto yali iheluka na kukolela bandali zimwe za mkowa wa Asiya, natwaluka majendo. Alistako mwenyeng'haye wa Makedoniya, kulawa Tesalonike, yali hamwe na hetwe. ~}}4|Z{zz=yyxWww;vv,uuKtss#rqqbbaapa```_w_^^X]]\\4[[LZZY'XXrWWWcWVVvUU9TTTOSSaSRQQjPP+OJNN1MMBLLCKKfK-J}II?HHSGlGFF&EDDD;CBBtAA<@@4??>> =a=Ndonjeleni, hemwe mlingugana kulongozwa na malajizo, ndaze, hambe muhuliche vyogalingulonga malajizo? t&Ndangugana nandiwe na hemwe sambi, mina ndahalonjile mholemhole kwa chiwalo cha hemwe! Ndina majesa ng'hatu na hemwe! Hagali na Sala /sW&Wanangu, kota hila mamo yawele na himila vyoyalingona usungu mhela wa kulela, na heni ndanguwonela usungu kahi mbaka aho Kilistu vyoyowa yalumbigwe mgati mwa hemwe. r!&Lelo, inoga chila zuwa kudita mbuli inojile ng'hatu kuwagayilani wanji kuli mbuli zinojile, na haiwele mhela heni hondiwa hamwe na hemwe. q+&Awo wanhu wanji wangukugayilani hemwe, ila nhumbula za hewo hazinojile. Wangugana kuwabagulani hemwe na heni, leka hemwe muwagayile hewo. Mp&Ndaze lelo ndiwa mwihe wa hemwe kwa vila ndanguwalonjela ndikomya? ow&Na msangalala, lelo kulawila choni? Ndangilaha kuta mhela ula namwahawezile kung'umbula meho ga hemwe na kumha heni. 'nG&Ahyo, mhela ula hambezile ne kundema kwa chiwalo cha utamwa wa heni uwawichile kuli kujezigwa, ila nambochela kota mhilisi wa kilanga ama yuye Yesu Kilistu. cm?& Kota vyomvizelele kula kuwadamlilani kwa mwaluko Mbuli Inojile, kwa vila nandali mtamwa, wlg& Wang'holozangu, ndanguwadedeza mfande kota heni, kwa vila nani nda kota hemwe. Hamnditile wihe woneche. Pk& Ndangudumba kuta mijito jong'holile kwa chiwalo cha hemwe, jaga hela! =ju& Mng'hali muwinza zuwa na myezi na milimo na mihela! Ci& Ila sambi, kwa vila mumzela Nguluwi, ama tulonje mzeleka na Nguluwi, mwanguweza ndaze kahi kuhiluka kwa jila Mimazoga mizunwa na ng'hochele, ahyo mwangugana muwe wapogozi wa hewo kahi? ^h5&Katali lomwali hamumzelele Nguluwi, namwali wapogozi wa jila milungu ja udesi. /gW&Leka, hegwe huwele mpogozi kahi, ila mwana. Na wone mwa wana, ahyo, hemwe mobochela geng'ha Nguluwi goyawawichile wana wa heye. Majesa ga Paoli kwa wanhu wa Galatia f9&Kwa vila hemwe sambi mwa wanage, Nguluwi nakamlajiza Muhe wa Mwanage mnhumbula ya hemwe, Muhe yawelengulila “Aba,” Ilinguzeleka “Mhaza.” ]e3&leka yawagombole wala walingulongozwa na malajizo leka hetwe tuwe wana wa Nguluwi. d &Ila mhela ula utanganiche vyowenele, Nguluwi nakamlajiza Mwanaje yavumbuche na mdala, naye nakekala kwa kulongozwa na malajizo, lcQ&Vyoili na hetwe vyonatwali tung'hali wana, natwali wapogozi wa ludali lulingulongoza isi yeng'ha. b&Mhela awo weng'ha kowa mmoko ga wala wawelengumlela na wala walingumlolela lufufu lwake mbaka mhela ula uwichigwe na mhaza wa heye. a &Leka, ndangulonga ahi, yalinguhalila, wone yawe yang'hali mwana kangiwhana na mpogozi, hanga lufufu lweng'ha ndo lwa heye mhaza. `y&Hanga, hemwe mwa wanhu wa heye Kilistu, lelo, mwa walelwa wa Ibulahimu, na mobochela gala gotulaganwe na Nguluwi.1_[&Ahyo, kuduhuli kahi ubagulo kwa Myahudi na wanhu hawawele Wayahudi, mpogozi na munhu yelejehe, mlume na mdala. Mweng'ha mwa chinhu chimwe kwa kilumba na Yesu Kilistu. O^&Hemwe mweng'ha mbatizigwe milumba na Kilistu muwa kota heye Kilistu. ]]3&Kwa makundo, hemwe mweng'ha muwa wana wa Nguluwi kwa kilumba na Kilistu Yesu. Z\-&Ila kwa vila gala makundo mina gafika, lelo hatulingulongozwa kahi na malajizo. w[g&Lelo, ahyo malajizo nagatulongoza kuza kwa Kilistu, leka kukolela makundo tuditwe watanganiche hali Nguluwi. oZW&Lotung'hali kupegwa makundo, malajizo nagatudita wanweng'hwa, tubeteza makundo ago gagubuligwe. ZY-&Ila hebu, Maandiko Matakatifu mina galonga kota isi yeng'ha ya hasi ha ulongozi wa wihe, na ahyo, wawelengukunda wapegwe lila ilagano yalavile Nguluwi, kwa makundo ga Yesu Kilistu, wopegwa wala walingukunda. >Xu&Ndaze, Malajizo gangitwanza na malagano ga Nguluwi? Ne hado! Mina, wone nakulavigwe Malajizo nagalinguwagalila wanhu ukomu, lelo, twahaditikwe watanganiche kukolela Malajizo. W&Ndangukomya ng'hatu, mhanyisi halinguganigwa wone mbuli ayo yangumlapa munhu yumwe, na Nguluwi ndo yumwe. Galingulapigwa ga Malajizo V &Lelo, malajizo gangukola mbuli yachi? Nagonjezwa aho leka kulajila uhonzolomo ndo chinhu chachi, mbaka hoyogomola yula mlelwa yaleligwe mlli lukolo lwa Ibulahimu, yapeligwe alila ilagano. Malajizo nagagaligwa na wahilisi wa kilanga kwa moko ga mhanyisi. 9Uk&Mina, wone ndolendole ya Nguluwi yangitumbila malajizo, lelo, hambe itumbile kahi ilagano lya Nguluwi. Hambi, kwa vila Nguluwi nakamnojeza Ibulahimu kwa chila nachoyalonjile. XT)&Chondilingugana kulonga ndo achi, Nguluwi nakadita ilagano na Ibulahimu, nakalitawiza, malajizo nagoyile mihela miya zine na makumi gadatu hamba, hagoweza kutang'ula, ama kusa ng'hatu chila nachoyalonjile. eSC&Lelo, Ibulahimu nakapegwa malagano, heye hamwe na mlelwa wa heye. Gandichigwe hambe galonje, “Na walelwa wa heye,” Kulajila wanhu wenji, ila gangulonga, “Na mlelwa wa heye,” Kulajila yumwe, na heye ndo Kilistu. -RS&Wang'holozangu, tandi ndiwalonjele wanhu vyowalingudita chila zuwa, haduhuli munhu yoweza kupunguza ama konjeza chinhu kuli malagano hali hetwe wanhu weli. Malagano wone gamale kukoleka, na kuwichigwa ulajilo kuduhuli munhu yalinguwika hafungo ama konjezela chinhu chila nachowalagane. _Q7&Mbuli ayi naikoleka leka aula utambichizo woyapegwe Ibulahimu uwadulichile wanhu hawawele Wayahudi kukolela Kilistu Yesu. Ahyo nzila ya makundo, tumbochele yula Muhe Nguluwi yalagane na hetwe. Malajizo na ilagano `P9& Kilistu nakatulohola kuli kupanjilwa kwa chiwalo cha malajizo kwa kuhola kupanjilwa ako kwa chiwalo cha hetwe, mina Gandichigwe gangulonga, “Kapanjilwa munhu yoneche yawele lukuli lwake luninizwe migodi.” O1& Ila malajizo hagalingitumbila makundo, ila Gandichigwe gangulonga, “Yalingweneza vinhu vilingulapigwa na malajizo, kochikala kwa vinhu avyo.” -NS& Kangukomya kuta kuduhu munhu yalingoneka yatanganiche kwa Nguluwi kwa kibatilila malajizo, mina Gandichigwe gangulonga, “Yatanganiche kuli makundo kochikala.” M{& Ila wala weng'ha wangitumbila hela kweneza galingulapigwa na malajizo, awo wopanjilwa na Nguluwi. Mina Maandiko Matakatifu gangulonga, “Yoneche hambe yebate na kweneza geng'ha gandichigwe kuli chitabu cha malajizo, kopanjilwa na Nguluwi” ZL-& Lelo, wala walingumkunda Nguluwi wangutambichizwa hamwe na Ibulahimu yakundile. K&Maandiko Matakatifu nagalajila kung'hali kota Nguluwi kowadita wanhu hawawele Wayahudi kuta watanganiche kukolela makundo. Ahyo Maandiko Matakatifu nagalongola kumdamlila Ibulahimu Mbuli Inojile, “Kuli hegwe nhanzi za isi zeng'ha zotambichizwa.” mJS&Lelo, mvizele kota wala weng'ha wawelengumkunda Nguluwi, awo ndo wawele wana ng'hatu wa Ibulahimu. I/&Kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga, “Ibulahimu nakamkunda Nguluwi na kwa makundo ga heye, Nguluwi nakamuwazila kota katanganika.” 8Hi&Ndaze, Nguluwi kawapaga Muhe wa heye na kudita vinduzanduza hali hemwe kwa vila mwangweneza galinguganigwa na malajizo, ama kwa vila mwanguihulika Mbuli Inojile na kuikunda? \G1&Ndaze, magazo geng'ha nagowapatileni hemwe hagawele chinhu? Hebu, hambe iwe ahyo! ,FQ&Ndaze, hemwe mwawapoka kota ahyo? Hemwe namwaluka geng'ha kwa kutanzigwa na Muhe wa Nguluwi, ndaze, mwangugana lelo kusumya kwa ludali lwenu mwemwe lwa chiwunhu? AE{&Ndangugana ndivizele hela chinhu chimwe kulawila kwa hemwe, ndaze, nambochela Muhe wa Nguluwi kwa vila namgana kweneza malajizo ama kwa chiwalo cha kuhulika na kukunda Mbuli Inojile? D #&Hemwe Wagalatiya, muwa wapoka ng'hatu! Whaani yawahawileni? Mbuli ya kugazigwa kwa heye Yesu Kilistu naisimilwa hazelu hali meho ga hegwe. C!&Hambe ndeme Isungu lya Nguluwi. Wone munhu nakaditagwa yawe yatanganiche kukolela kibatilila malajizo, lelo, Kilistu nakabagama hela!fBE&na sambi ndangikala, ila siwele heni kahi, Kilistu kangikala mgati mwa heni. Kikala aku kondilingikala sambi ndangikala kwa makundo, makundo kuli Mwana wa Nguluwi yanganile nakaulavya ukomu wa heye kwa chiwalo cha heni. %AC&Mina, kwa chiwalo cha malajizo, heni mbagama, malajizo gago nagang'hopola, ndiwe ndikala kwa chiwalo cha Nguluwi. Heni mbagama hamwe na Kilistu mumsalaba, j@M&Nambifya nzila ya kitumbila malajizo. Wone lelo ndiizenga kahi, ndangoneka kota heni nda mwihe. ??w&Wone twetwe baha tuditwa tuwe tutanganiche, kwa kilumba na Kilistu twangoneka kuta tuna gehile, ndaze, mbuli ayi yanguzeleka kota Kilistu ka chitumagwa kuli kudita gehile? Ne hado! z>m&Hetwe, tuvizela kwa kukomya kuta munhu howeza kuditikwa yawe yatanganiche hali Nguluwi kwa kuwinza malajizo, ila kwa kumkunda hela Yesu Kilistu. Ahyo na hetwe natwe tumtogola Kilistu leka natwe tuwe tutanganiche kukolela makundo ga hetwe kwa Kilistu, na haiwele kwa kuwinza malajizo, mina kuduhu munhu yoditigwa yatanganiche kwa kudita kota ilinguganigwa na malajizo. z=m&Ndangukomya, hetwe twa Wayahudi kwa kuvumbuka, na hatuwele wanhu hawawele Wayahudi wachemigwe wana gehile. ~<u&Leka, lombone kota kwimizwa kwa hewo kuli kukomya kwa Mbuli Inojile hakugoloche, nandimlonjela Kefa hali wanhu weng'ha, “Hanga hegwe kwa Myahudi, kwangikala kota wanhu hawawele Wayahudi na haiwele kota Myahudi! Kwanguweza ndaze lelo, kujeza kuwakola lupichi wanhu hawawele Wayahudi kikala kota Wayahudi?” Wayahudi na wanhu hawawele Wayahudi wanguloholigwa kwa makundo |;q& Wayahudi wanji nawelumba na Petili kuli chidito achi cha uhadi, na heye Banaba vivila nakafichigwa na uhadi wawo. <:q& Kwa vila, lokung'hali wanhu wamwe wonawali watumigwa na Yakubu kuya aho, Petili nayali yolya hamwe na wanhu hawawele Wayahudi. Ila, lowagomole, nakaluka kiyengula mholemhole na kibagula kulya hamwe na wanhu hawawele Wayahudi, kwa vila nayali yowadumba wala wali wowakolaniza lupichi wanhu kwinjila ikumbi. k9O& Ila Kefa loyafichile muji wa Antiokiya, nandimlemela hazelu hela, kwa vila nayali yawifile. 88i& Weng'ha nawatulanda chinhu chimwe hela, tuwakumbuche na kuwatanza wazunwa wamkundile Kilistu, na heni nanguchidita chinhu acho. Paoli kangumng'hanuchila Petili ako Antiokiya >7u& Lelo, Yakubu na Kefa na Yohani, wawele woneche kuwa vilongozi wang'hangala, nawavizela kuwa Nguluwi nakanipa heni utambichizo awo, nawatubata hetwe moko Banaba na heni, uwe ulajilo wa kuwa hamwe. Hetwe natuganigwa kugongomanya mijito kuli wanhu hawawele Wayahudi, na hewo nawo, wakakole mijito kwa Wayahudi. 6 &Mina, yula yamditile Petili yawe chitumagwa kwa Wayahudi, ndo yanditile heni nani ndiwe chitumagwa kwa wanhu hawawele Wayahudi. 45a&Ila, hewo nawavizela kota Nguluwi nayali yanhumile kudamla Mbuli Inojile kwa wanhu hawawele Wayahudi, kota vila Petili navyoyatumigwe kuwadamlila Wayahudi Mbuli Inojile. \41&Ila wanhu wala walingulonjigwa ndo vilongozi, wone wokomya wali ahyo ama hebu, kwa heni haiwele chinhu, mina Nguluwi hambe yataguse kwa kulola mbuli ya kunze, wanhu awa hawawele na majesa ga kunyonjezela. d3A&Hatikundize na hewo ne hado, leka kukomya kwa Mbuli Inojile, kupone na hemwe mazuwa gose. Z2-&hanga kwali na wang'holozetu wanji wa udesi nawaganile yenjile ikumbi. Wanhu awa naweyinjiza hewo kwa usugu na kupelemba kilejeha kotulinako kuli kilumba na Yesu Kilistu, leka watudite tuwe wapogozi wa hewo. Y1+&Ila, naheye myangu Tito, nayawele Mgilichi, hakoligwe lupichi kwinjila ikumbi, n0U&Nanduta ako kwa vila Nguluwi nakangubulila. Nanhing'hana na vilongozi chinyele, nandiwalonjela awo vilongozi usenga wa Mbuli Inojile yondamle kwa wanhu hawawele Wayahudi. Nandita ahyo, leka mijito ja heni ileche kwajilila hela. q/ ]&Hamba, lojipulute mihela kumi na jine, nanduta kahi Yelusalemu hamwe na Banaba, vivila nandimhola Tito. <. u&Ahyo, nawamtogola Nguluwi kwa chiwalo cha heni.$- C&Chowali wachizelele ndo chila hela chowahuliche, “Munhu yula yonayali yotugaza aho katali, lelo kangudamla makundo gagala gonayali yojeza kugajiliza.” d, C&Mhela awo, heni baha nasizeleche kwa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu kula Yudeya. ;+ s&Hamba nanduta kuli isi za Siliya na Kilikiya. U* %&Nguluwi kavizela kota, aga gondilinguwandichilani, silingulonga udesi. I)  &Ila siwawene watumigwa wanji ila Yakubu, mng'holoze Mkulu Yesu. ( &Hamba, lojipulute mihela jidatu, nanduta Yelusalemu kiwona na Kefa. Kefa kwa Chigiliki Petili, nandikala kwa heye mazuwa kumi na gahano. ' #&na silutile Yelusalemu kwa wala nawawele walongole kuwa watumigwa, nanduta tandi mkowa wa Alabiya, hamba nanyhiluka kuli muji wa Damasiko. 3& a&Bahala navyoyawene yowa goya kungubulila Mwanage mgati mwangu leka ndikadamle Mbuli Inojile ya heye kwa wanhu hawawele Wayahudi, nasibilimile kuza kumuuza munhu yoneche, {% q&Ila Nguluwi, kwa kunoga kwa heye, yali yanhyagule londing'hali vumbuka, nakanhyema ndiwe chitumagwa wa heye. "$ ?&Ena, heni nandiwalongola Wayahudi wayangu wenji wotukulase kuli kibatilila dini ya Chiyahudi, nangaya ng'hatu kibatilila malanguso ga wasekulu wa hetwe. O# & Kwa vila, namuhulika vyonandali ndichikala katali kwa kibatilila dini ya Chiyahudi, navyondichigazile ng'hatu chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha Nguluwi, na kugana kuwadumya ng'hatu. r" _& Na heni sibochele kulawila kwa munhu yoneche, na silanguswe na munhu. Yesu Kilistu yuye ndo yangubulile. k! Q& Wang'holozangu ndangugana mvizele kota ila Mbuli Inojile yondiwadamlile hailawile kwa wanhu. $  C& Hambi ndangugana kumnojeza whaani, wanhu ama Nguluwi? Hebu! Nangane kuwanojeza wanhu, salinguwa chitumagwa wa Kilistu. Paoli kanguchemigwa na Nguluwi ( K& Kota navyondongole kulonga, na sambi ndangulonga kahi, wone munhu yoneche yowadamulilani usenga ulivinji na ula yomina mbochele, na ayo yapanjilwe na Nguluwi! $ C&Ila, wone iwe yumwe wa hetwe ama mhilisi wa kilanga, kowadamlilani usenga unji na ulivinji na ula wotuwadamlileni hetwe, leka ayo nayapanjilwe na Nguluwi! $ C&Ndangukomya, kuduhu Mbuli Inojile yinji. Ila ndangulonga aga kwa vila, wakuko wanhu walinguwawifyanga, na walingugana kuyajiliza Mbuli Inojile ya Kilistu. * O&Mwangumbumbuwaza, lekachoni mwangumleka himahima Nguluwi yawachemile kuli utambichizo wa Kilistu, na mwanguwinza usenga unji ulingoneka kota Mbuli Inojile. O &Nguluwi yatogoligwe, wa mazuwa gose! Ena. Mbuli Inojile ndo imwe hela $ C&Kilistu nakelavya yuye kwa chiwalo cha gehile ga hetwe galawile na igano lya Nguluwi wa hetwe na Mhaza, leka yatugombole kuli isi ayi ihile ya sambi. t c&Twangukuganilani utambichizo na kikala goya kulawile kwa Nguluwi Mhaza wa hetwe na kwa Mkulu Yesu Kilistu.  &heni na wang'holozangu weng'ha wawele hamwe na heni twanguwandichila chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu weng'ha wa ako Galatiya.  &Heni Paoli mbele mtumigwa haiwle kawa ludali lwa wanhu, ila kwa kusaha kwa Yesu Kilistu na Nguluwi Mhaza yamzilipule Yesu kuli wabagame, 0Ndangumlanda Nguluwi yawape utambichizo wanhu weng'ha walingumgana Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu kwa ligano halilingumala.!;0Ndanguwaganilani kikala goya na makundo hemwe wang'holozangu, hamwe na ligano lilingulawa kwa Nguluwi Muhaza na ulingulawa kwa Mkulu Yesu Kilistu `90Ahyo ndangumlajiza kwa hemwe leka yawalonjele mbuli za hetwe na yawakangaze nhumbula. '0Tukiko, mng'holozetu mganwa na chitumagwa yatanganiche kuli mijito ya Mkulu, kowalonjelani mbuli za heni ahyo movizela chondilingudita. +0Mina heni nda msenga wa Mbuli Inojile mbele mchinweng'ho. Mndandile ndamle ne kudumba Mbuli Inojile kota vyondilinguganigwa. Paoli kanguwalaga }s0Vivila mndandile heni, leka Nguluwi yamhe chakulonga, leka ndoje ne kudumba wanhu wavizele uviso wa Mbuli Inojile. J 0Mdite aga geng'ha kwa kulanda, mumlande Nguluwi yawatanze. Mhela weng'ha kota Muhe Yelile vyoyalinguwalongoza. Ahyo mlutilile kulanda ne kugozola, mazuwa geng'ha muwalandile wanhu wa Nguluwi. ve0Na mbochele ulohozi kota kofia ya hemwe ya chuma, na ulonzi wa Nguluwi kota ipanga wompegwe na Muhe Yelile. eC0Mhela weng'ha mibate ngao ya makundo, leka muweze kuputa milapi ja chiluli cha yula mwihe. Y +0na muwadamlile wanhu Mbuli Inojile ya kikala goya kota vyomlinguvala makwamba.   0Ahyo, mikale goya, mvale isali lya kukomya mchuno mwa hemwe, utanganicho uwe kota ivalo lya kidumbiza mmambaga za hemwe,  '0 Ahyo mvale silaha zompegwe na Nguluwi, leka zuwa ihile hoikuya muweze kitowa na mng'honyo na homsinda kitowa na heye, mowa mng'hali mkamale.  !0 Mina hatulingitowa na wanhu, ila twangitowa na ludali lwihile luwele kilanga, vilongozi wakulu na ludali lwihile lwa jiza lwa mazuwa aga. R 0 Mvale silaha zoyawapele Nguluwi yaweze kulema nzila zihile za Limazoga. V%0 Hamba ndangukuganani mikale goya kwa kilumba na Mkulu na ludali lwake. c?0 Namwe wakulu mlinguditilwa mijito, muwaditile gagala wapogozi wa hemwe mleche kuwadumbiza, mina hemwe mvizela hemwe na wapogozi wa hemwe mna Mkulu yumwe yawele kilanga na heye kahela ubagulo. Vita ya chinhumbula pY0Mkumbuche mkulu kowapa ndolendole wanhu weng'ha, wapogozi ama welejehe kwa gala ganojile walingudita. ve0Homdita mijito, mdite kwa usangalalo kota mwangumditila Mkulu, na haiwele kota mwanguwakolela mijito wanhu. *M0Mleche kinojeza mhela mlingudita mijito hali hewo, ila mdite mijito kota vitumagwa wa Kilistu, mdite kwa nhumbula za hemwe zeng'ha kota Nguluwi vyoyalingugana. 0Hemwe wapogozi muwahulichize wakulu wa hemwe wa hano muisi, kwa nhumbula ya hemwe yeng'ha, kota vyomlingumhulichiza Kilistu. ,Q0Hemwe namwe wahaza, mleche kuwazudiza wana wa hemwe, muwalele kwa kuwalangusa na kuwapa malanguso ga Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. Wapogozi na wakulu wa hewo 6g0“Leka wikale mihela minji lukami muisi.” V%0“Muwahulichize Mhaza na maiwako,” Au ndo mzilo wa mwaluko kuli ilagano,  {0Hemwe mowana, muwahulichize wahaza wa hemwe kota vyoyalingugana Mkulu, kwa vila kwa kudita ahyo, ndo chinhu chinojile. t~a0!Ila chila mlume yamgane mchewake kota vyoyalingigana yuye, na chila mdala yamhulichize mlume wa heye.}0 Uviso awu ndo lukulu, ila heni ndangulonga mbuli ya chiwalo cha Kilistu Yesu na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. +|O0Kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga, “Kwa chiwalo acho, mlume komleka mhaza wa heye na maiwake, kowa hamwe na mchewake, na awo weli wowa lukuli lumwe.” ={u0mina hetwe tweng'ha twa vitomo vya lukuli lwa heye. z90Kuduhuli munhu yawele nguulema lukuli lwa heye, ila kangulisa na kuulolela kota Kilistu vyoyalinguchiditila chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, ry]0Vivila walume wawagane wadala wa hewo kota ng'huli za hewo. Mlume yalingumgana mchewake kangigana yuye. ]x30leka, yepatile heye chilundo cha walingukunda wawele welile na wanojile ng'hatu, chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wawele hela chinhu chihile, ama udesi ama wihe unji, ila chiwele chelile chilihela wihe. ewC0Nakadita ahyo leka kwa ulonzi wa heye, yaulavye kwa Nguluwi, hala yoyalihovuje kuli manzi, Sv0Namwe walume, muwagane wadala wa hemwe kota Kilistu vyoyachiganile chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, mbaka kuulavya ukomu wa heye kwa chiwalo cha chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. {uo0Wadala wawahulichize walume wa hewo kota chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu vyochilingumhulichiza Kilistu. Jt 0Mina mlume ndo mutwi wa mchewake kota Kilistu vyoyawele mutwi wa Ng'handa ya Nguluwi, na heye Kilistu Mlohozi yuye kachigombola chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu nawo ndo lukuli lwake. Vs%0Hemwe wadala muwahulichize walume wa hemwe kota vyomulingumhulichiza Mkulu. Or0Chila yumwe yamhulichize muyage kota vyayalingumhulika Kilistu. nqU0Mazuwa geng'ha mumtogole Mhaza Nguluwi kwa itagwa lya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. Wadala na walume zpm0Milonjele ulonzi wa kidekuliza, nzimbo na nhelo za kunhumbula, mmwimbile na mumtogole Mkulu mnhumbula ya hemwe. Ro0Mleche kugala ujimbi, mina awo wowalumiza, ila mmemezwe na Muhe Yelile. Kn0Mleche kuwa wapoka, ila mjeze kuvizela gala goyalingugana Mkulu. Dm0Mtumiye goya mhela muwele nawo, kwa vila mazuwa aga geha. olW0Lelo milolele vyomlingikala. Mleche kikala kota wapoka, ila mikale kota wanhu wawele na luhala. Gk0kwa vila lumuli lwangudita mbuli zeng'ha zoneche. Ndo mina Gandichigwe gangulonga,“Ulilimche hegwe youwasile,
uzilipuche kuli wanhu wabagame,
na heye Kilistu kokumwesela.” Qj0 Na mbuli ila iwele nguditigwa kuli lumuli, kukomya kwa heyo kulajilwa, Gi0 Mbuli iwele nguditigwa kwa kivisa yanguwa soni ne kuisimila. Lh0 Mleche kudita gehile, galingulawa kuli giza, ila mgalavye hazelu. 6gg0 Mjeze kuvizela gala gawele ngumganiza Mkulu. Yf+0 Mina lumuli alu lwanguwegalila wanhu wawe wanojile na watanganiche na kukomya. weg0Katali hemwe namwali kutitu, ila sambi mwa kuli lumuli kwa kilumba na Mkulu ahyo mikale kota wana wa lumuli. &dG0Lelo mleche kitanza na hewo. c 0Mleche kukunda kubadigwa na munhu kwa ulonzi wa upoka, kwa vila kuzudila kwa Nguluwi kowoyela wanhu wala hambe wamkunde. Vb%0Ahyo mvizele ng'hatu kota mng'hondwa ama munhu mdesi ama mhadi ama mwavu, mhadi kangiwhana na munhu yalingufugamila jimalukolo, ama munhu yoneche kota ayo, houhalila hebu undewa wa Kilistu na wa Nguluwi. a0Mleche kulonga ulonzi ulingubasa soni, gaupoka, aga geng'ha haganojile kwa hemwe mwemwe. Inoga mlonje ulonzi wa kumtogola Nguluwi. 6`e0Kwa vila hemwe mwa wana wa Nguluwi, ung'hondwa ama wihe weng'ha ula ama ubuhu, havilinguganigwa kulonjigwa hali hemwe. Mina mbuli azi hazinojile kwa welile wa Nguluwi _+0Mikale kwa kigana, kota Kilistu vyoyatuganile na kuulavya ukomu wa heye kota nhambiko, ilingununyilila goya na nhambiko ilingumnojeza Nguluwi. H^ 0Kwa vila hemwe mwa wana waganigwe na Nguluwi, miwhane na heye. ]w0 Ila miwonele isungu na mitanze, miyuse gehile hemwe kwa hemwe, kota Nguluwi vyoyawosele gehile kukolela Kilistu.W\'0Lelo mleche kizudila, mleche kizudiza, iyowe na maligo. Mleche wihe weng'ha! [%0Mleche kumzudiza Muhe Yelile wa Nguluwi, kwa vila kukolela heye, hemwe muwichigwa ulajilo wa Nguluwi kwa chiwalo cha zuwa lya kugomboligwa. *ZM0Mbuli yihile ileche kulawa muli milomo ja hemwe, ila mlonje ulonzi unojile ulinguwazenga wanhu, leka goumlingulonga, yawatanze wanhu walinguwahulichizani. Y}0Munhu yawele yohiza, yaleche kuhiza kahi, ila yakole mijito kwa moko ga heye ganojile yapate chinhu cha kuwapa wazunwa. 'XI0Mleche kulipa Limazoga mhumu. lWQ0Wone mzudile, mleche kulongozwa na heye kudita gehile na kahi mleche kikala mzudile misi yeng'ha. V%0Kwa ahyo, mleche kulonga udesi. Hemwe mweng'ha mlonje mkomya na wayenu, kwa vila hetwe tweng'ha twa wanhu wa lukuli lumwe lwa Kilistu. kUO0Muuvale wunhu wa sambi uwele ulumbigwe kwa kukomya kiwhana na Nguluwi kuli kutanganika na kwela. 5Te0Muhe wa hemwe na nhyala za hemwe zigaluche. [S/0Namlangusa muuleche awu wunhu wa hemwe wa katali, ulingiwifya kwa maya ga udesi. XR)0Namuhulika goya mbuli za heye, namwe namlangusa goya kukomya uwele kuli Yesu. /QY0Ila hemwe nahamumzelele Kilistu. ^P50Wanhu wajilila na wahela soni, wenjila muli uhadi na mazuwa geng'ha wangudita wihe. O-0na nhyala za hewo za kutitu. Wakutali na ukomu yalingulavya Nguluwi kwa chiwalo cha upoka wa hewo na kwa chiwalo cha luhala lwa hewolutiliwale. N+0Lelo, kwa itagwa lya Mkulu, ndanguwalonjelani, mleche kulutilila kikala kahi kota wanhu wohawamzelele Nguluwi, wawele na Majesa ga upoka, M 0Hali ulongozi wa heye vitomo vyeng'ha vya lukuli vyangibatana hamwe, na lukuli lweng'ha lwangibatililwa hamwe kwa vitomo vyake. Ahyo wone chila chitomo wone chidite mijito ya heye goya, lukuli lweng'ha lwangukula na kizenga kuli igano. Kikala kuli Kilistu L0Ila, wone tibatilile mbuli zilingukomya kwa nhumbula ya igano, towa tukulile mgati mwa heye yawele mutwi, ayo ndo Kilistu. K!0Lelo, hatuwa kahi kota wana wadodo, kutigaswa na nhigu ya mazi na kutigaswa ako na ako kwa mbeho kwa malanguso walingwaluka wanhu wahadi. #J?0 Na ahyo hetwe tweng'ha twilumbe tuwe hamwe kuli makundo na kumzela Mwana wa Nguluwi, tuwe wanhu wawele na makundo gemile ng'hatu kota Kilistu vyoyawele. I 0 Nakadita ahyo leka yawawiche goya wanhu weng'ha wa Nguluwi kwa chiwalo cha mijito ya Kilistu kuli kuwimiza lukuli lwa Kilistu. H10 Ndo yawapele wanhu ndolendole, nakawahagula wanhu wanji wawe watumigwa, wanji waloli, na wanji wadamla Mbuli Inojile na wanji wadimi na ulangusa. TG!0 Ahyo, yula yaduliche hano muisi ndo yaheluche kilanga leka yaimemeze isi. F0 Lelo, vyoiwele ngulojigwa, “Na kakwina mchanya,” Yangulonga ndaze? Yangulonga kuta tandi nakedulika mbaka hasi ng'hatu muisi. &EE0Kota vyogawele ngulonga Gandichigwe,“Vyo yakwinile kwa Nguluwi kuchanya ng'hatu,
nakawahola wanweng'hwa wenji,
nakawapa wanhu ndolendole.” VD%0Na chila yumwe wa hetwe kapegwa ndolendole kota vyoyapegwe na Kilistu. uCc0Kuna Nguluwi yumwe na Mhaza wa weng'ha, yawele Mkulu wa weng'ha, kangudita mijito yeng'ha na kuli geng'ha. :Bo0Kuna Mkulu yumwe, makundo gamwe na ubatizo umwe. nAU0Kuna lukuli lumwe lwa Kilistu na Muhe Yelile yumwe, kota vila utumbilo umwe womchemelwe na Nguluwi. u@c0Mdite ibamba lya kuwika chigota chilingigaligwa na Muhe kwa kukolela kikala goya kulinguwadita muwe hamwe. h?I0Mhela weng'ha msindamale, liholile na muwele na ubetezo, mwimilile hemwe kwa hemwe kwa igano. }> u0Lelo, heni nda mnweng'wa kwa vila ndangumfugamila Mkulu, ndanguwalanda mikale kota Nguluwi vyoyalinguwagana mikale. =0Nguluwi yatogoligwe kukolela chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu na kukolela Yesu na kuli lulelo lweng'ha, mazuwa gose! Ena.<50Tumtogole Nguluwi, kwa mong'ho wake ulingudita mijito mgati mwa hetwe koweza kudita mbuli ng'hulu kusinda gala tulinguweza kulanda ama kijesa, };s0Ena, muwe mvizelele igano lya Kilistu liwele ngupuluta luhala lweng'ha, mmemezwe ng'hatu ukulu weng'ha wa Nguluwi. ~:u0Leka mvizele hamwe na wanhu wa Nguluwi vila igano lya Kilistu vyolilingwenela kwa ugazi na ulefu, kwa pima na fudi. r9]0na heye Kilistu yekale mnhumbula ya hemwe kwa makundo. Ndangumlanda muwe na mizabi na msisi kuli igano. 8-0Ndangumlanda Nguluwi, kota winji wa utambichizo wa heye ukulu, yawapeni kwa ludali lwa Muhe wa heye, ludali lwa kwima nzinzili mgati mwa hemwe, k7O0yawele chaluchizo cha nhanzi zeng'ha muisi na kilanga kangubochela itagwa lya heye litanganiche. 76i0Kwa chiwalo acho, ndangumfugamila Mhaza, 65e0 Ahyo, ndangukulandani mleche kugozola kwa chiwalo cha magazo gondilingugapata kwa chiwalo cha hemwe, mina ndangudita ahyo kwa chiwalo cha ukulu wa hemwe. Igano lya Kilistu o4W0 Lelo, kwa kilumba na Kilistu na kwa makundo kwa heye, hetwe twangujeza kumlutila Nguluwi ne kudumba. g3G0 Nguluwi nakadita ahyo kota vyoyaganile mazuwa gose kwa kukolela Yesu Kilistu Mkulu wa hetwe. 2/0 kwa chiwalo acho, kukolela chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, wakulu na wawele na ukulu wa kilanga wauzele luhala lwa Nguluwi luli vinji. !1;0 na kuwadita wanhu waizele mbuli ya Nguluwi ivisigwe vyoilingukola mijito. Nguluwi yawele mlumba wa vinhu vyeng'ha nakaivisa mbuli ayo kulawila katali, 070Heni nda mdodo kwa wanhu weng'ha wa Nguluwi, ila kamha kunoga kwa heye, leka ndiwadamlile wanhu hawawele Wayahudi lufufu lwa Kilistu hambe uwazigwe, /0Heni nanditigwa chitumagwa wa Mbuli Inojile kwa utambichizo wa uyeng'ha woyamhele Nguluwi, kwa ludali lwa heye lukulu. .y0Mbuli ivisigwe ndo ayi, kukolela Mbuli Inojile wanhu hawawele Wayahudi na Wayahudi wangubochela hachefu kwa gala Nguluwi yawapele wanhu wa heye, weng'ha wanguwa lukuli lumwe na wangubochela hamwe ilagano lilila lya Nguluwi kukolela Kilistu Yesu. -%0Katali wanhu nahawagubulilwe mbuli ayi ivisigwe, ila lelo Nguluwi kawagubulila watumigwa na waloli wa heye welile kwa kukolela Muhe Yelile. l,Q0homsoma goya gala gonyandiche, moweza kuvizela ndaze vyondiizelele mbuli ayo ivisigwe ya Kilistu. o+W0Nguluwi nakangubulila ndiizele mbuli ayi ivisigwe, kota navyondongole kwandika kwa uchefu mbuli ayi, m*S0Ndangukomya mina muhulika kota Nguluwi kwa kunoga kwa heye, nakanipa mijito ayi ndiwakolele hemwe. ) 10Kwa mbuli ayi, heni Paoli nda mchinweng'ho kwa vila nda chitumagwa wa Yesu Kilistu kwa chiwalo cha hemwe hamuwele Wayahudi, ndangumlanda Nguluwi. ( 0Kwa kilumba na heye, vivila hemwe namwe mwanguzenjigwa hamwe na weng'ha wanji, muwe hakikala Nguluwi kukolela Muhe wa heye. ' 0Kukolela heye ng'handa yeng'ha yangibatililwa hamwe na kukula na kuwa Ng'handa yelile ng'hulu ya Nguluwi kwa chiwalo cha Mkulu. (&I0Na hemwe namwe vivila mzenjigwa mchanya mwa msisi uwichigwe na watumigwa na waloli, na heye Kilistu Yesu yuye ndo kota iganga ikulu lilingibatilila ng'handa. !%;0Lelo, hemwe hamuwele wajezi kahi, na hamuwele wanhu wa kunze. Hemwe mwa wanhu wanji hamwe na wanhu wa Nguluwi, na mwa wanhu wa nhanzi ya Nguluwi. $0Ahyo, kwa kukolela Kilistu, hetwe tweng'ha, Wayahudi na wanhu hawawele Wayahudi, twangukundigwa kumlutila Mhaza kwa Muhe Yelile yumwe. 4#a0Leka, Kilistu nakoya nakaidamla Mbuli Inojile ya kikala goya kwa hemwe wanhu wohamuwele Wayahudi muwele kutali na Nguluwi, na kahi kwa Wayahudi wawele habehi na Nguluwi. #"?0Kwa kaudumya lukuli lwa heye mumsalaba, Kilistu nakadumya ung'honyo wa hewo, nakazihanyisa nhanzi azo ziwe kota lukuli lumwe, na kuzihanyisa na Nguluwi. :!m0Nakosa gala Malajizo hamwe na vihendo vyake, leka yawadite Wayahudi na wanhu hawawele Wayahudi wawe chinhu chimwe kwa kilumba na heye, kwa kudita ahyo nakachigala kikala goya. V %0Leka Kilistu yuye katigalila kikala goya kwa kuwadita Wayahudi na wanhu hawawele Wayahudi kuwa nhanzi imwe. Kwa kulavya nhambiko lukuli lwa heye nakosa ung'honyo hali hewo nauwele kota lukanzi uwabagule. -0 Aho katali, namwali kutali kwa kumzela Nguluwi, ila sambi kwa chiwalo cha kilumba na Kilistu Yesu, hemwe migaligwa habehi kwa danda ya Kilistu. !0 Kahi mkumbuche mhela ula, hemwe namwali hamzelele Kilistu, hemwe nambaguligwa na wanhu wa Izilaeli, mwali wajenzi kwa vila mwali hela chinhu choneche cha kudita kuli malagano na Nguluwi. Namwikala kuli isi ayi aku mlihela utumbilo na kota wanhu hawamzelele Nguluwi. 0 Mleche kusemwa aho katali, hemwe mwali hamzelele Nguluwi, namchemigwa “Hawenjile ikumbi” Na Wayahudi wawele ngichema, “Wenjile ikumbi”, Kwa chiwalo cha chikoleche mlukuli lwao, kwa moko ga wanhu kulajila kota ndo ulajilo wa wamwe wa wanhu wa Nguluwi. l }}z||'{{CzzMyy3xx5wwwv4uttwssXr>=F<lq_30=Y Amo mwali na alitale ya zahabu kwa mbuli ya kufunyizila ubani, na isanduku lya Ilagano, lyali liwichigwe zahabu nzingo zeng'ha, na mgati mwake mwali na chiya cha zahabu chiwele na chilyo chizeleche kota mana, ng'hweku ya Aluni iwele ibahule misolo na uluwa, na vila vibao vyandichigwe ilagano. <y Mgati mwa ihema, kwali na vihengo vili vigawanuche kwa igubiko, chihengo cha keli nachichemigwa Honhu Helile ng'hatu. ';G Nahazenjigwa ihema hali chihengo cha mwaluko, nahachemigwa Honhu Helile. Amo mwali na honhu ha kuwichila chenje, chisaga na mibumunda jilavigwe kwa Nguluwi. :  Ilagano lya mwaluko nalyali na vihendo vyake vya kumkolela mijito Nguluwi, nahali na ihema lyelile lyakufugamila hano mu isi. 93 Kwa kulonga mbuli ya ilagano lya sambi, Nguluwi nakalilaliza lila litomile, na cheng'ha chilingulala na kuwa chilalile ng'hatu chahabehi kuka.T8! Ndowalechela kwa gala waditile,
na sikumbuchila kahi wihe wa hewo.” 77g Kuduhu nehado yalingumlangusa mkala muyage,
wala yalingumlonjela mng'holeze,‘Umzele Mkulu’.Kwa vila weng'ha wonzela heni,
wadodo na wang'hangala. w6g Mkulu kangulonga, ali ndo ilagano lyondidita na wanhu wa Izilaeli,
hogakwete mazuwa ago.Ndowika malajizo gangu mluhala lwao,
nakwandika mnhumbula za hewo,
heni ndowa Nguluwi wa hewo,
na hewo wowa wanhu wa heni. N5 Ilagano ali haliwa kota lila londitile na wasekulu wawo
mazuwa gondiwalongoze kwa moko kulawa isi ya Misili.Hawawele wakitumbila kwa ilagano lya heni,
na hiho heni siwang'ulile. 94kIla Nguluwi nakona wanhu wa heye wana nongwa nakalonga,“Mazuwa ganguya, kalonga Mkulu,
aho hondidita ilagano linyale, na wanhu wa Izilaeli na wanhu wa Yudasi. k3OMina kota lila ilagano lya sambi naliwehela nongwa, kwahawele na mbuli ya ilagano lya keli. k2OIla sambi Yesu kabochela mijito ya utambika iwele inojile kusinda ya hewo, kota vila uhanyisi woyawichile hagati ha wanhu na Nguluwi ndo kanoga ng'hatu, kwa vila lina kunoga kwake kuli ilagano lya mbuli zitanganiche ng'hatu. r1]Mijito ja hewo ja chiutambika ndo kiwhana hela kwa gala gali kilanga. Mina Musa loyali behi kuigomanjiza lila ihema, Nguluwi nakamlonjela, “Udite chila chinhu kwa kuwinza kula kiwhana ya lila ihema lyoulajilwe kula kuchidunda.” 03Kota heye Kilistu na yawe wa hano muisi, yahawele ng'o mtambika, kwa vila wabaho watambika wanji wangulavya nhambiko kota malajizo vyogalingugana. +/OChila mtambika mkulu kahaguligwa kumlavila Nguluwi ndolendole na nhambiko, na hino mtambika mkulu wa hetwe imgana heye yawe na chinhu cha kulavya nhambiko. #.?Heye nakakola mijito ya mtambika mkulu na Honhu Helile Ng'hatu, hawele hala mgati mwa lila ihema lya kukomya lizenjigwe na Mkulu, halizenjigwe na munhu. ;- qLelo, mbuli itanganiche kuli aga tulingulonga ndo ali, hetwe twanaye mtambika mkulu wa kota hino, yawele ngikala honhu ha ludali lkuli chigoda cha Undewa cha Nguluwi wa kilanga. N,Malajizo ganguwawika wanhu wawele ng'hochele kuli utambika ukulu, ila ilagano lya Nguluwi yaditile kwa kilaha liwele lyuyile honhu ha malajizo imhagula Mwana, yawele yatanganiche mazuwa gose.+!Heye nayali vinji na watambika wakulu wanji, heye nahaganile kulavya nhambiko chila zuwa, mwaluko kwa chiwalo cha gehile ga heye yuye, hamba kwa chiwalo cha gehile ga wanhu. Heye nakadita ahyo kamwe hela kwa chiwalo cha wanhu weng'ha, loyelavile nhambiko heye yuye. }*sLelo, Yesu ndo kota mtambika mkulu yatanganiche kwa chiwalo cha hetwe na yawele yelile na nayawele hela nongwa na yalihela gehile mgati mwa heye na yeyusile kutali na wanhu wawele na gehile na yenuligwe kuchanya kilanga koyawele Nguluwi. )!Ahyo, heye koweza ng'hatu kuwalohola weng'ha walingumlutila Nguluwi kukolela heye, mina heye kamkomu mazuwa gose kuwalandila kwa Nguluwi. P(Ila kwa vila Yesu kamkomu mazuwa gose, utambika wa heye hauduma hebu. &'EKahi, awo watambika wanji nawali wenji kwa vila chila mhela wa heye kubagama loufichile nakabagama, ahyo nawalemwela kulutilila na mijito ya utambika. g&GLelo, kwa chiwalo cha kilaha aku, Yesu kawa yumwe yadtile ilagano linojile ng'hatu lilawile. 4%aIla Yesu nakaditikwa mtambika kwa kilaha mhela Nguluwi loyamlonjele,“Mkulu kelaha,
na hogalusa kugana kwa heye,‘Hegwe ndo mtambika mazuwa gose.’ ” $Kwa konjezela kwa ago geng'ha, ahano Nguluwi nakelaha. Ila mhela wala wanji lowaditikwe watambika nakwalihela kilaha. -#SMina malajizo ago hagaditile chinhu choneche chila chiwe goya. Ila sambi, honhu ha heye hawichigwa kitumbila ng'hatu, kwa chiwalo acho toweza kumhejelela Nguluwi. "Lelo, ula mzilo wa mwaluko kwa chiwalo cha utambika nawali usigwe kwa vila nawali ng'hochele, na hauwele wa kuhega chinhu. !Mina Maandiko gangulonga, “Hegwe ndo mtambika mazuwa gose, kota vyozilingutawiza mbuli za utambika wa Melikisedeki.”  Heye haditilwe mtambika kwa malajizo ga chiwunhu kwa kulola kangulawila lukolo lwachi, ila kwa mong'ho wa ukomu wa mazuwa gose. oWKahi mbuli ayi yahazelu ng'hatu, kwa vila kalawila mtambika yunji yalingiwhana na Melikisedeki. V%Mina naizeleka kota heye Mkulu, nakalawila kuli nhanzi ya Yudasi, nauwele Musa nahalonjile ulonzi woneche wula kwa chiwalo cha utambika kwa nhanzi ayo. Utambika wunji uwhanile na utambika wa Melikisedeki O Na heye mkulu wa hetwe yawele mbuli azo zeng'ha zangulonjigwa kwa heye, yali wa nhanzi yinji, na kuduhu ne yumwe wa nhanzi ayo ya heye yawahiche kudita mijito kuli alitale mhela loyawele mtambika. T! Mina utambika ula hougaluka, ndo na malajizo nago ganguganigwa gagaluche. .U Kulawa kuli watambika wa Walawi, wanhu wa Izilaeli, kwa chiwalo cha utambika nawabochela malajizo. Lelo, wone wanhu nawahawele watanganiche kwa mijito ya Walawi, nakwahawele kahi na chiwalo cha kulawila utambika unji, vyoulingiwhana na utambika wa Melikisedeki, na hauwele ula wa Aluni. xi kwa vila Lawi nayali mgati mwa lukuli lwa sekulu wa heye Ibulahimu, mhela Melikisedeki loyating'hane na heye. /W Lawi ndo sekulu wa wala weng'ha wawele ngubochela chilundo chimwe cha kumi. Ahyo, ndo tolonga kota, Lawi naye nakalavya chilundo chimwe cha kumi kukolela Ibulahimu, hIKahi, awo watambika walingubochela chilundo chimwe cha kumi, ndo wanhu wahihi hela wawele mwiso wa hewo walingubagama, ila ahano yangutawiza kota yalingubochela chilundo chimwe cha kumi, yani Melikisedeki, hambe yabagame. dAKuduhu mbuli ne hado kota yalingumumtambichiza ndo mkulu kusinda yula yalingutambichilwa. *MIla ayo Melikisedeki hawele wa lukolo lwa Lawi, ila heye nakabochela chilundo cha kumi kulawila kwa Ibulahimu, kahi nakamtambichiza heye nayalagane na Nguluwi. \1Tuvizela kahi kota mgati mwa malajizo yandichigwa, ulelo lwa Lawi wawele watambika, ndo wanguganigwa kuhola chilundo cha kumi kulawa kwa wanhu, wala wawele wang'holozawo, hanga na hewo ndo ulelo lwa Ibulahimu. *MLelo, mwangona munhu ayu vyoyali mkulu. Mbaka Sekulu wa hetwe Ibulahimu nakampa chilundo chimwe cha kumi ya vinhu vyeng'ha vyoyaholile kulawa kuli ngondo. Z-Mhaza wa heye na mayake hawalinguzeleka, na lukolo lwake halulinguzeleka, hailinguzeleka nakavumbuka hanili au nakabagama hanili. Kangiwhana kota Mwana wa Nguluwi, na kangulutilila kuwa mtambika mazuwa gose. yNa heye Ibulahimu nakampa chilundo chimwe cha kumi cha vinhu vyeng'ha vyoyabochile. Mana ya itagwa Melikisedeki ndo “Mndewa yatanganiche,” Kahi kwa vila heye yali mndewa wa Salemu, itagwa lyake lyanguzeleka kota, “Mndewa wa kikala goya.” r _Ayo Melikisedeki nayali mndewa wa Salemu, na mtambika wa mkulu Nguluwi. Ibulahimu loyali yohiluka kulawa kuli ngondo koyawakopole wandewa, na heye Melikisedeki nakaluta kiting'hana na heye, na Melikisedeki nakamtambichiza Ibulahimu. Yesu yuye kalongola kwinjila mumo kwa mbuli ya hetwe na kawa mtambika mkulu mazuwa gose, kota vyouwele utambika wa Melikisedeki.Twanako kitumbila kuwele kota ngwamo yoibatilile ukomu wa hetwe. Na kitumbila ako lyangupuluta muli paziya mbaka honhu helile ng'hatu. #Lelo, kuna vinhu vino vili, chila choyalonjile Nguluwi na kilaha, vyohaviwele galuka na kwa mbuli ya avyo Nguluwi howeza kulonga udesi. Kwa ahyo hetwe totubilimile wamizi wa heye, twangupegwa nhumbula ya kibatilila ng'ang'ani kitumbila kuwichigwe kumwando kwa hetwe.  -Na heye Nguluwi nakawika nzinzili chila choyalonjile kwa kilaha, ahyo nakawalajila hazelu kota wala wobochela chila choyalagane, hogaluka ng'o.  +Wanhu howochilaha, welahaga kwa yumwe yawele mkulu kusinda hewo, na kilaha kwangulajila kukomya kwa chila chilonjigwe na kuusaga ibamba lyesa. j MIbulahimu nakabeteza kwa kwimilila ng'hatu na hino nakabochela chila choyalagane Nguluwi komha. b =Nguluwi nakalonga, “Ndangukomya ng'hatu, ndokutambichiza na ndokupa lulelo lwinji.” 6 e Nguluwi loyamlonjele Ibulahimu komha chila yalagane kumha, nakelaha kwa itagwa lyake heye, mina kuduhu yawele mkulu kusinda Nguluwi yawele kwa yuyo yahawezile kilaha. )K Ahyo mleche kuwa wagata, ila muwe kota wala walingukunda na wali ngwimilila, wabochele gala gawele Nguluwi yalagane na hewo kowapa. Goyalagane Nguluwi gakomya w Natwe twangugana ng'hatu chila yumwe wa hemwe yalajile kikangaza kukula mbaka mwiso, leka gala mlingitumbila genele. gG Nguluwi halingudita ng'o mbuli zohaziganigwe, heye hoisemwa hebu mijito yomkolile na igano lyomlajile kwa chiwalo cha heye kuli utanzi womuwapele wanhu wa heye walimgumkunda Kilistu na womlingulutilila kuwapa sambi baha.   Wang'holozangu hanga tulonjile ahyo, twima nzinzili kota mwa mnzila inojile iwele ndo nzila ilinguwalongoza kuli ulohozi. Ila wone misanga ajo jote migodi ja miwa na misoli, jahela utanzi, behi jopanjilwa na Nguluwi na ako mwiso ndo kusomigwa na chiluli. |qMisanga jiwele kutowelwa nhonya baho na koteza mizuchila ilingigala mbeta kwa mlimi itambichizwa na Nguluwi. +hamba wamgalamchile Nguluwi kahi, yowa nongwa kwa vila hewo kota wangumuwamba kahi mumsalaba Mwana wa Nguluwi lwa keli na kumbasa soni hazelu. J na kujeza usenga unojile wa Nguluwi na mong'ho wa isi ilinguya, 9kYowa nongwa kuwahilusa wanhu waleche gehile kahi, wanhu wawele wavizelele kukomya kwa Nguluwi na wajezile ndolendole za kilanga na welumbile hamwe kubochela Muhe Yelile, 2_Alyo tolidita, wone Nguluwi hoyokundiza. {~ona ulanguso kwa nzila nyinji za ubatizo na kuwichilwa moko na kuzilipuka kwa wabagame na utaguso wa mazuwa gose. } Lelo, tugaleche kulangusa kahi gala malanguso ga mwaluko kwa chiwalo cha Kilistu, tuhejele kumwando kwa gala malanguso gakangale, na haiwele kulutilila kibatilila kuli ulanguso wa kileka na madito hagalingutanza chinhu na ga mwaluko kumkunda Nguluwi, 8|iIla chilyo chibabale ndo kwa chiwalo cha wanhu wakangale, wala wavizelele kubagula ganojile na gehile, kwa chiwalo cha kugazela malanguso na madito ga kumnojeza Nguluwi.z{m Chila munhu yoganigwa kong'ha itombo yang'hali mwana, havizelele kudita gala malanguso ga mbuli za kutanganika. \z1 Kwa mhela awu hemwe mwahaganigwe kuwa walangusa, ila mng'hali mwangugana munhu wa kuwalangusani ulanguso wa mwaluko kuli mbuli ya usenga wa Nguluwi. Mhiluka kuli kong'ha itombo honhu ha kulya chilyo chibabale. y Twanago menji ga kulonga kwa mbuli ino, ila haiwele mbuli ya ubewe kuwalonjela kwa vila hemwe hamlinguvizela himahima. x7 na heye Nguluwi nakalonga, weng'ha wavizele kota, heye ndo mtambika mkulu, kota vyouwele utambika wa Melikisedeki. Makanyo kwa chiwalo cha kugalamka w Naloyasindile kukola mijito yoyapegwe na Nguluwi, ahyo ndo vyoyawalongoze wanhu weng'ha wamhulichize kuli ulohozi wa mazuwa gose, cv?Ila, hanga nayali Mwana wa Nguluwi, nakelangusa kumhulichiza Nguluwi kukolela kugazigwa. FuYesu loyali yochikala hano muisi, nakamlanda Nguluwi kwa chililo na kulavya mahozi, yawele na ludali lwa kumlohola kuli kubagama, na heye nakahulichizwa kwa vila nakamnojeza Nguluwi. 'tGNakamlonela heye kahi honhu hanji, kuli Maandiko Matakatifu,“Hegwe ndo mtambika mkulu mazuwa gose,
kota vyoiwele kwa utambika wa Melikisedeki.” Vs%Hihyo du na heye Kilistu, heye heyenule yuye yawe mtambika mkulu, ila nakahaguligwa na Nguluwi na kumlonjela,“Hegwe ndo mwana wa heni,
heni lehano ndangulonga, heni nda mhaza wa hegwe.” rKuduhu munhu yoweza kiyinula yawe mtambika mkulu. Chila mtambika mkulu kahagulagwa na Nguluwi kota na vyoiwele kwa Aluni. qKwa mbuli ayo kanguganigwa kulavila nhambiko haiwele kwa mbuli ya wanhu hela, ila kahi kwa chiwalo cha gehile ga heye yuye. GpHanga heye yuye kang'hochele kwa kujezigwa kota wanhu wanji kuli nzila nyinji za kudita wihe, koweza kuwaditila kwa isungu wala wanhu wajilile na walingudita nongwa, kwa vila hawavizelele. Ho Chila mtambika mkulu kanguhaguligwa na kuwichigwa na Nguluwi kulawa hali wanhu. Heye kangukola mijito ja Nguluwi kwa chiwalo cha wanhu, kulavya ndolendole na nhambiko kwa chiwalo cha gehile. 4naLelo, natuchihejelele ne kudumba chigoda cha undewa cha Nguluwi yawele yanojile, tubochele isungu lya heye na kunoga kwa Nguluwi, leka vitutanze kuli mhela hotugana.m3Ayu mtambika mkulu wa hetwe yoweza kutonela isungu kwa ung'hochele wa hetwe, heye yuye nakajezigwa kwa chila mbuli kota hetwe ila haditile gehile. ,lQTwanaye mtambika mkulu kusinda weng'ha yenjile mbaka kilanga, Yesu, yawele mwana wa Nguluwi. Lelo, tibatilile ng'hatu kukunda kotudamle kwa milomo ja hetwe. Fk Kuduhu chilumbigwe choneche chivisigwe kumwando ha Nguluwi, chila chinhu chigubuligwa hali meho gake heye hanga kwa heye toganigwa kulonga gala geng'ha gotuditile. Yesu ndo mtambika mkulu 5jc Usenga wa Nguluwi ukomu na una ludali, ndo unoleka kusinda ipanga liwele na kunoleche kwili. Lyangwinjila kota ipanga mbaka mgati hawele wunhu na muhe, lilingudumula mbaka mgati mwa vitomo vya lukuli na mafuta gawele mgati mwa izeje. Ulonzi awo wangupembula kugana majesa ga nhumbula za wanhu. i Lelo, twikangaze kwinjila kuli honhu aho ha kwesela, leka kuwe kuduhu ne yumwe hali hetwe yolema kuhulichiza kota hewo vyowaditile. h% Wone, chila yokwinjila honhu ha kwesela ha Nguluwi, kokwesela kuli mijito ya heye kota vila Nguluwi vyoyalechile mijito ya heye na kwesela. wgg Kwa ahyo, lelo, kung'hali baho kwesela kwa wanhu wa Nguluwi, kota vila Nguluwi vyoyesele kuli zuwa lya saba. fwWone Yoshuwa nayawe yawafichize wanhu awo honhu hala ha kwesela, Nguluwi hayalilonga hamba mbuli ya zuwa iyage. Te!Nguluwi nakawika zuwa linji ilinguchemigwa “Lehano.” Nakalonga hamba kwa nzila ya Daudi ulonzi woumalile kulonjigwa,“Wone muhuliche lizi ya Nguluwi lehano,
mleche kugagadala nhumbula.” d-Ahyo, ipona kwa wanhu wanji kwinjila honhu ha kwesela, ila wala wa mwaluko kuhulika Mbuli Inojile hawenjile ng'o kwa vila nawalema kuhulichiza. Tc!Kahi Maandiko gangulonga, “Hawokwinjila ng'o honhu hangu ha kwesela.” bMina Maandiko gangulonga honhu hanji, mbuli ya zuwa ya saba, “Nguluwi nakesela zuwa lya saba, nakaleka mijito za heye zeng'ha.” a Lelo, hetwe tulingukunda twangupegwa kwesela ako koyatulonjele Nguluwi. Kota vyoyalonjile,“Nanzudila ndilaha,‘Hawokwinjla ng'o honhu hangu hakwesela!’ ” Nguluwi nakalonga ago hanga mijito ya heye nayali imalile kulawila loyalumbile isi. ^`5Mina Mbuli Inojile idamligwa kwa hetwe kota vila vyoidamligwe kwa hewo wanhu wa katali. Ila usenga awo hauwatanzile ne chinhu choneche, mina nawauhulika ila hawelumbile kwa kukunda na wala wauhuliche usenga ula. H_ Lelo, kwa vila ing'hali baho yila mbuli ya kulagana yoyalonjile Nguluwi ya kwinjila hali honhu ha kwesela ha heye, tilolele leka yumwe hali hetwe yaleche kulemwela kwinjila mli lubehelo alo. S^Lelo, twangona kota hawenjile ako kulubehelo kwa vila nahawakundile. ] Nguluwi loyelahile, “Howokwinjila ng'o honhu hangu ha kwesela,” yali yowalonga walikohi? Yali yolonga kwa wala wamhinduche. \Nguluwi nakawazudilila wanhu wachi kwa mihela makumi gane? Nakawazudila wala waditile gehile, nawabagama kula kugunuche. [yNa walikohi wahuliche lizi ya heye nawamhinduche Nguluwi? Ndo wala weng'ha walongozigwe na Musa kulawila Misili. SZMleche kusemwa, Maandiko Matakatifu gangulonga hino,“Wone muhuliche lizi lya Nguluwi lehano,
mleche kudita nhumbula za hemwe ziwe zigagadale,
kota mhela ula wamhinduche Nguluwi.” Y#Kwa vila hetwe tweng'ha hamwe twa wawinza wa Kilistu mlohozi, wone tochibatilila goya mbaka mwiso, kwima nzinzili kotwalinako aho mwaluko. nXU Ila vyomlutilila kuhulika ulonzi awo “Lehano” wangusomigwa kuli Maandiko Matakatifu, mwanguganigwa kikangaza nhumbula, chila zuwa, leka munhu yoneche hali hemwe yaleche kuwa mjuvi kwa chiwalo cha kuhadigwa na kudita gehile. +WO Lelo wang'holozangu, milolele yaleche kuwabaho yoneche hali hemwe yawele na nhumbula yihile hila na yohambe yakunde mbaka kibagula na Nguluwi yawele mkomu. ^V5 Lelo nanzudila nandilaha,‘Hawokwinjila ng'o honhu hangu ha kwesela!’ ”. U# Kwa mbuli ahyo nandiwazudilila wanhu awo nakulonga,
mazuwa geng'ha wanguwinza nzila za hewo,
hawavizelele ng'o nzila za heni. mTS Ako wasekulu wa hemwe nawanjeza,
hanga nawagona geng'ha gonditile kwa mihela makumi gane! S+mleche kuwa na nhumbula zigagadale,
kota mhela ula wasekulu wa hemwe lowamhinduche Nguluwi,
zuwa lila lowamjezile kula kugunuche. R Kwa ahyo lelo, kota vyoyolonga Muhe Yelile kuli Maandiko Matakatifu,“Wone muhuliche lizi lya Nguluwi lehano, QIla Kilistu ndo wa kukundigwa kota mwana yawele na ludali kuli ng'handa ya Nguluwi. Hetwe twetwe ndo ng'handa ya heye wone tulutilile kwima nzinzili kuli kikangaza nhumbula na tulutilile kidayila kuli kitumbila kotuwele nako. Makanyo kwa wanhu wohambe wakunde OJNdo mina naimgana yawe kota wang'holoze heye kwa chila chinhu, leka yawe mtambika mkulu wa hewo yawele wa kitumbila na yawele na isungu kuli kumkolela mijito Nguluwi, leka gehile ga wanhu gosigwe. {IoMina yanguzeleka kota, heye hoyile kwa kuwatanza wahilisi wa kilanga, ila nakoya kuwatanza lulelo lwa Ibulahimu. HYesu nakadita ago, leka yawachumulile welejehe wala wawele kwa kudumba kubagama, wawa wapogozi kuli ukomu wa hewo weng'ha. UG#Kota vila wana vyowawele na lukuli na danda kota wahaza wa hewo, hiho du, kahi na heye Yesu nakoya yafandile kota hewo, leka kwa kubagama kwa heye, yalisumye Limazoga liwele na ludali lwa kubagama. !F; Kahi kangulonga, “Ndomuwichila Nguluwi lyondilingitumbila.” Nakalutilila kulonga, “Heni nda hano hamwe na wanhu yamhele Nguluwi wawe wanangu.” E- Kota vyoyalingulonga kwa Nguluwi,“Ndowasimila wang'holozangu madito ga hegwe,
kuli nhing'hano ya hewo ndokwimba lutogo lwa hegwe.” $DA Heye yalinguwahovuga wanhu wihe wa hewo, hamwe na wala wahovujigwe, weng'ha wanaye Mhaza yumwe. Ndo mina Yesu halingona soni kuwachema hewo, wang'holoze. gCG Yali inojile ng'hatu kwa Nguluwi, yalingulumba na kwimiza vinhu vyeng'ha, nakamdita Yesu yawe yogongomanya kukolela kugazigwa, leka yawegale wana wenji wehanze ukulu wa heye. Mina Yesu yuye du, ndo yalinguwalohola wanhu. 9Bk Ila twangumona Yesu, Nguluwi yamditile kwa mhela udo hela, yawe hasi kusinda wahilisi wa kilanga, leka kwa kunoga kwa Nguluwi koyatulajile hetwe, Yesu nakabagama kwa mbuli ya wanhu weng'ha. Kwa chiwalo cha magazo mbaka kubagama kwa heye, lelo, twangumona kavichigwa chipembelo cha ukulu na kinamizilwa. YA+Nakuwika chila chinhu hasi ha heye.” Na kuli kuviwika vinhu vyengha hali heye, Nguluwi nahalechile chinhu choneche chileche kulongozwa na heye, ila kwa sambi, hatulingona munhu yovilongoza vinhu vyeng'ha. y@kKumdita hado hela yawe hasi kusinda wahilisi wa kilanga,
kumvika chipembelo cha ukulu na kinamizilwa, ?Kahi kuli Maandiko Matakatifu honhu hanji hangulonga,“Munhu ndo choni, leka umjese,
munhu ndo choni leka umlolele? |>qNguluwi hawawichile wahilisi wa kilanga wailongoze isi inyale ilinguya, ila isi yila tulingusima mbuli zake. d=ANguluwi kahi nakonjeza kulajila kukomya ako kwa kudita chila mbuli ya vinduzanduza na chinhu cha kububuwaza, na kwa kuwagawaniza wanhu ndolendole za Muhe Yelile kota vyoyogana yuye baho. Yesu ndo yalingutulohola hetwe :<mLelo, hetwe tosulupuka ndaze utaguso wone tubeza ulohozi ukulu kota uno? Mwaluko, Mkulu yuye nakaudamla ulohozi awu, na wala wamhuliche nawatulonjela ng'hatu, kota wangukomya. ;;oMbuli zila zowapegwe wasekulu wa hetwe kukolela wahilisi wa kilanga na ulajilwa kota ukomya, leka munhu yoneche yali hambe yauwinze na kugalamka nakatagusigwa kota vyoiganigwe. p: [Ahyo tulole goya ng'hatu geng'ha tugahuliche, leka tuleche kuholigwa mholemhole na mbeho na kwajilila. "9 ?Lelo, wahilisi wa kilanga ndo choni? Ila ndo muhe hela wawele vitumagwa wa Nguluwi na wala wawele ngulajizwa kuwatanza wala woubochela ulohozi.F8  Nguluwi nahamlonjele ne yumwe wa wahilisi wa kilanga wa heye,“Wikale nzingo ya heni ya kudilo,
mbaka ndiwadite wang'honyo wa hegwe wawe chigoda cha kuwichila magulu ga hegwe.” 7  Kozibinabina kota lutemvu,
nazo zogaluswa kota igolole lilalile,Ila hegwe ndo yuyula du,
na ukomu wa hegwe hauduma hebu.” T6 # Azo zokwaga, ila hegwe kopona ng'hatu,
zeng'ha zolala kota nguwo. 5 { Na kahi, nakalonga,“Mkulu, aho mwaluko, nakuwika msisi wa isi,
na kilanga ndo mijito ya moko ga hegwe. >4 w Hegwe nakugana gatanganiche na kuzudila wihe,
kwa chiwalo acho, Nguluwi, yawele Nguluwi wa hegwe,
nakakuhagula hegwe,
kawaleka wayago, ahyo, nakakumemeza usangalalo.” 3 7Ila kwa Mwanage, Nguluwi nakalonga,“Undewa wa hegwe, gwaa Nguluwi, wangikala mazuwa gose!Hegwe kwanguwalongoza goya wanhu wa hegwe. '2 IIla kwa mbuli ya wahilisi wa kilanga nakalonga,“Nakawadita wahilisi wa kilanga wa heye wawe mbeho,
na vitumagwa wa heye wawe ilapi lya chiluli.” 1 {Ila Nguluwi loyali yomlajiza Mwanage wa udewele kuli isi nakalonga,“Wahilisi wa kilanga weng'ha wamfugamile.” 0 7Mina Nguluwi hamlonjele hebu ne yumwe wa wala wahilisi wa kilanga,“Hegwe ndo mwana wa heni,
lehano ndangulonga, weng'ha wavizele kota heni nda mhaza wa hegwe.” Na wala hamlonjele mhilisi yoneche,“Heni ndowa Mhaza wa heye,
na heye kowa mwana wa heni.” / Mwana ndo mkulu kuleka mhilisi wa kilanga, kota vila itagwa loyapegwe na Nguluwi lyangulajila kota ndo likulu kusinda itagwa lyao. !. =Heye ndo lung'halo lwa ukulu wa Nguluwi, na kiwhana ng'hatu na vyoyali heye Nguluwi, yoiyegamiza isi kwa ulonzi wake luwele na ludali. Hanga loyasindile kuwahovuga wanhu na wihe wa hewo, nakekala ako kuchanya kilanga, nzingo ya kudilo kwa Nguluwi mkulu. Ukulu wa Mwana wa Nguluwi P- ila mazuwa gano ga mwiso kalonga na hetwe kukolela Mwanage. Heye ndo yawele kukolela Nguluwi nakalumba ulanga na isi na vinhu vyeng'ha vilimumo, nakamhagula na kuvidita vinhu vyeng'ha viwe vya heye. t, eAho katali, Nguluwi nakalonga na wasekulu wa hetwe mala nyinji kwa nzila zinjizinji na kwa kukolela waloli, d+A&Wang'holozangu, kunoga kwa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu kuwe hamwe na hemwe. Ena.*-&Lelo, kulawila sambi munhu yoneche yaleche kungaza, kwa vila ng'hovu zondilinazo mlukuli mwangu zangulajila kuta heni nda mpogozi wa Yesu. ")=&Na weng'ha walinguwinza nzila ayi kwa kikala goya na isungu kwa hewo, makundo na utambichizo wikale na hewo na kwa Waizilaeli, wawele wanhu wa Nguluwi. t(a&Kwinjila ikumbi ama kuleka kwinjila ikumbi haiwele chinhu, chilinguganigwa ndo kuwa chilumbigwe chinyale. >'u&Ila heni silingidayila chinhu choneche, ila msalaba wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu kukolela awo, vinhu vyeng'ha vigazigwa kwa chiwalo cha heni, nani nangazika kwa chiwalo cha isi. &-& Leka wala nawenjile ikumbi hawalingukunda malajizo ga Musa, ila wanguwagana hemwe mwinjile ikumbi leka wedayile chila chikoleche mlukuli lwenu. 0%Y& Wala walingugana koneka wanoga kwa mbuli ya lukuli ndo walingugana kuwakola lupichi hemwe mwinjile ikumbi. Leka waleche kugazigwa kwa chiwalo cha msalaba wa Kilistu. U$#& Mlole navyondiwandichile kwa nyandiko ng'hulu, kwa moko ga heni baha. #& Lelo, chila hotupata mhumhu tuwaditile ganojile wanhu weng'ha ng'hatu wanhu wamkundile Yesu. Kwinjila ikumbi haiwele chinhu l"Q& Lelo, tuleche kutoka kudita ganojile, kwa vila tobeta mbena kuli mhela wuwula wone hatutuguniche. 5!c&Yalingunyala kwa kunojeza maya gehile mgati mwa heye, kobeta kubagama, ila yula yalingunyala kunojeza Muhe wa Nguluwi, kobeta kwa ayo Muhe ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. h I&Mleche kihada, Nguluwi hambe yaditilwe nhelo. Kwa vila chowanyalile wanhu ndo chowobeta. kO&Yalingulanguswa ulonzi wa Nguluwi na yamuhanze mlangusa wa heye kuli gala geng'ha ganojile. <s&Mina chila munhu kochidwika mhomholo ya heye yuye. G&Ila chila yumwe na yelole goya vyoyalingudita heye yuye. Wone uwe unojile, lelo, kanguweza kona lutogo kwa chiwalo cha gala goyaditile ne kuwa hela na chiwalo cha kiwhaniza na munhu yunji. ]3&Munhu wone yewone heye ndo chinhu, na aku hawele chinhu, munhu ayo kangihada yuye. _7&Midwiche mhomholo za hemwe kwa hemwe, kwa kudita ahyo mokweneza malajizo ga Kilistu. 5 e&Wang'holozangu, wone mmone munhu yunji yawifile, lelo, hemwe mlingulongozwa na Muhe Yelile, mumlonjele munhu ayo mholemhole yawe goya, ila milolele mleche namwe kujezigwa. J &Lelo, tuleche kidaya na tuleche kichokoza na kiwonela maya.T!&Muhe Yelile katupa ukomu, lelo, vivila tumleche yalongoze ukomu wa hetwe. xi&Wala wawele na Yesu Kilistu wagagaza majesa gehile na maya ga hewo gehile nagawele mgati mwa ng'huli za hewo. P&uliholile na kilongoza. Kuduhu malajizo galinguweza kulema mbuli azo. G&Munhu yalingulongozwa na Muhe Yelile vinhu avi vyokoneka mgati mwa heye, igano na kusechelela na kikala goya na kwimilila na kunoga na yalingulavya vinhu ne kiwuza na yalingukundigwa, Q&kiwonela chiziho na kugala na kudongoka na vinhu vinji vilingiwhana na avyo. Ndanguwakanyani kahi kota vyondiwakanyile hamwande, wanhu walingudita mbuli kota azo hawokwinjila kuli undewa wa Nguluwi. y&kufugamila jimalukolo na uhawi na ung'honyo na kilewa na maya na kuzudila na ubuhu na kiyowele na kilema na kibagula, }s&Lelo, madito ga wanhu walinguwinza maya ga wihe gawele mgati mwao gazeleka, ung'hondwa na uhonzolomo na wavu, N&Wone mlongozwe na Muhe Yelile, lelo, hamulongozwa kahi na malajizo. )&Kwa vila, maya ga wihe gawele mgati mwetu hambe vikundize na yalingugana Muhe wa Nguluwi na gala galinguganigwa na Muhe hambe vikundize na maya ga wihe. Vinhu avi vili vyangilewa, ahyo, Muhe wa Nguluwi yokulongoza hamdita hela choneche choulingugana kudita gwegwe baho. &Lelo, ndangulonga ahi, ukomu wa hemwe ulongozwe na Muhe wa Nguluwi, na hemwe homuwinza kahi maya ga wihe gawele mgati mwa hemwe. &Ila wone mochiluma na kidakula kota migongolo, milolele mleche kilumiza mwemwe baho! Ukomu ulingulongozwa na Muhe wa Nguluwi  &Mina malajizo geng'ha ga Musa gagwenezwa kuli kibata ulonzi awu umwe, “Mgane muyago kota vyoulingigana gwegwe baho.” R & Hemwe wang'holozangu, namchemigwa muwe wanhu welejehe. Ila kilejeha ako kuleche kuwa chivilizilo cha kulongozwa na maya genu ga wihe, ila mwanguganigwa mikolele mijito hemwe kwa hemwe kwa igano. ] 3& Ndangugana wanhu awo wawele kuwahanzanyani walute kutali na hemwe, wakesaule wawo! J  & Wang'holozangu wone ndilutilila kudamla mbuli ya ikumbi lelo lekachoni ndangugazigwa? Wone na iwe ahyo, kudamla kwa heni kwa chiwalo cha msalaba wa kilistu, hawalingigala chikwang'hwalo.  '& Kwa vila tilumba na Mkulu, ndangukomya nhumbula za hemwe hazigaluka. Ila ayo yowahanzanyani, yawe munhu yoneche yula kotagusigwa na Nguluwi. X)& Kota vyowalonjile, “Usaso udo hela wagadusa chidoto cheng'ha cha utimbo!” :o&Yaditile chinhu acho hawele Nguluwi yawachemile. N&Namwali mdita goya, lelo whaani yawalemeze kibatilila kukomya? )K&Mina wone twilumbile na Kilistu Yesu, kwinjila ikumbi ama kuleka kwinjila ikumbi hakuwele chinhu, ila chinhu chikulu ndo makundo galingukola mijito kwa igano. #?&Ila hetwe, twanawo utumbilo kota Nguluwi kotudita tuwe watanganiche kukolela makundo. Acho ndo chotulingubeteza ng'hatu, kwa ludali lwa Muhe wa Nguluwi. pY&Hemwe mlingugana kuwa mtanganiche kukolela malajizo, mibagula na Kilistu. Muuleka Isungu lya Nguluwi. xi&Ndangulonga kahi ne uviso, chila yalingukunda kwinjila ikumbi yangumlapa yebatilile malajizo ga Musa geng'ha. xi&Muhulichize! Nda heni Paoli ndilingulonga na hemwe! Wone mkunde kwinjila ikumbi, Kilistu howatanza ne chinhu. n W&Kilistu nakatugombola, nakagana tupone tilejehe. Lelo, mwime goya mleche kukunda muwe wapogozi kahi. pY&Ahyo, leka mng'holozangu, hetwe hatuwele wana wa yula mamo mpogozi ila twa wana wa mamo yelejehe.*~M&Ila Maandiko Matakatifu gangulonga ndaze? Gangulonga, “Muwinje mamo mpogozi hamwe na mwanage mina wana wa mpogozi hohalila hamwe na wana wa mamo yelejehe.” !};&Ila wone vila zuwa lila yula mwana yaleleche kukolela lukuli, vyoyamgazile mwana yula yaleleche kwa ludali lwa Muhe wa Nguluwi, hiho ndo vyoili sambi. {|o&Lelo, wang'holozangu, hetwe twa wana, kwa chiwalo cha Nguluwi nachoyalagane na hetwe, kota vyoyawele Isaka. {&kwa vila Maandiko Matakatifu gangulonga,“Usechelele, hegwe uwele mhende yohambe ulele,
utowe luchenze, hegwe ulelile mwana, yohulinguhulika usungu wa kulela mwana,
mina mdala yula yalechigwe kana wana wenji,
kusinda wa yula yawele na mlume.” \z1&Ila Yelusalemu ili kuchanya kilanga ndo muji uwele wilejehe, na hewo ndo maiwetu, y&Hagali kangulajila chidunda cha Sinai chiwele Alabiya, na ndo kiwhana na Yelusalemu iwele sambi, iwele mupogozi hamwe na wanage heye. ~~8}3|{zyy$xkw3v.uu1tssXrr>q|poonmllkkUjjYihgg feeedcccbb a``S__E^^]{\[[[ZYYlXXiWW_VVVTTSLR5QyPP;ONMM}MLTKnKJvJIeHGGJFF0EDD9CC$BzA@@?>>%==<::^:9M88'76685l44q33&2u110w//g.--++z**))u((4'&&z%%$$#;""d!!f!naI[v|AVw/ D  X aR|_+8kAhyo, makundo ga wawo hela ne madito, ibagama. Yotanza choni homumlonjela, “Ulute goya, ukote chiluli upwituche na kiguta,” Ne kumha vinhu vyalingugana kuli ukomu wa heye? QHambi chila zuwa tulonje, kuna mng'holozo yasauche au yalihela chilyo. 5Wang'holozangu, yotanza choni wone munhu yoneche yalonje kota kana makundo, ila halingulajila kwa madito? Ndaze, ago makundo goweza kumlohola? ! Mina Nguluwi homonela isungu hoyomtagusa munhu yalingidaya yasowile isungu. Ila isungu lya Nguluwi lyangusumya utaguso. Makundo na madito a; Lelo mlonje na kudita kota wanhu wokuya kutagusigwa kwa Malajizo galingigala kilejeha. L Mina yuyula yalonjile “Uleche kudita ung'hondwa”, Ndo yalonjile “Uleche kukopola”. Ahyo, wone hegwe hulingudita ung'hondwa ila kwangukopola, hegwe hambe uwinze malajizo gose ga Nguluwi.   Mina munhu yoneche wone yobeza ilajizo limwe hela kuli Malajizo ga Nguluwi, kowa na nongwa ya kaleka kuwinza malajizo geng'ha. ~ Ila wone muwe mganilila wanhu, mwangudita gehile, na malajizo ago ga Nguluwi, gangulajila kota wanhu awo hawalinguwinza malajizo. R}Mowa mdita goya wone mlinguwinza lila ilajizo lya Undewa wa Nguluwi lyandichigwe mli Maandiko Matakatifu, “Umgane muyago mli habehi kota vyoulingigana gwegwe baho.” Mowa mdita mbuli zinojile p|YNdaze, hawawele ndo wawo walinguliga itagwa lila linojile lya Kilistu muwele hemwe ndo wanhu wa heye? {)Ila hemwe mwanguwabeza wanhu wazunwa. Ndaze, wawele na lufufu hawawele ndo wawo walinguwadidimiza hemwe na kuwakwega kuli vigoda vya utaguso? :zmWang'holozangu mnyhulichize, Nguluwi kawahagula wanhu wazunwa walihela lufufu wa isi ayi leka wawe na makundo kwa winji, na kubochela undewa yoyalagane nawo walingumgana. xyiHambi ako hakuwele kuwabagula wanji? Ndaze, na mwemwe baho vyomlingutagusa hamlingulongozwa na majesa gehile? :xmwone umbochele goya yula yavalile goya na kumlonjela, “Wikale hano honhu hawele hanojile.” Ila kwangumlonjela yula mzunwa, “Gwa! Wime ahala”, au “Wikale aha hasi.” >wuWone munhu yumwe yawele na lufufu yavalile pete ya zahabu na nguwo zinojile kangwinjila hali nhing'hano ya hemwe na baho du nakenjila munhu yawele mzunwa yavalile nguwo zidejeche, vv gWang'holozangu, kota vyotulingumkunda Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu Mkulu wa ukulu, mleche kuwaganilila wanhu. tu cKumfugamila Nguluwi Mhaza wa hetwe kunojile na kulihela nongwa hali heye ndo aku, kuwatanza wana walekwa na wadala wafililwe na walume wawo kuli magazo gawo na kilolela gwegwe baho uleche kujeligwa wavu na mbuli zihile za isi ayi.5t eWone munhu yochijesa mnhumbula kota kangumfugamila Nguluwi, ila kangulemwela kuulemeza umyango wa heye, kangihada yuye na kumfugamila kwa heye hakulingumtanza chinhu. gs IIla munhu yalingulola goya malajizo ga kugongomanya, galinguwapa wanhu kilejeha, munhu yalingulutilila kudita ago, na haiwele kuhulika hela, ila kangibatilila, munhu ayo Nguluwi komwinula kuli chila chinhu choyalingudita. Er kochilola yuye, hamba kanguluta na baho kangisemwa vyoyali. q Yoneche yalinguhulichiza ulonzi awo ila halingudita choyalingulonga, kewhana na munhu yalingilola kumeho hali chilolelo, Vp 'Mleche kihada mwemwe yeka kwa kuhulichiza ulonzi hela, ila mgaditile mijito. o )Lelo, mgaleche gehile na wihe womlinawo, mbochele kwa nhumbula iholile ula ulonzi unyalilwe mnhumbula za hemwe, ali lyoweza kuwalohola hemwe. Mn Kwa vila wanhu wawelenguzudila howeza kudita ganojile hali Nguluwi. m Wang'holozangu ndiwaganile, mvizele mbuli ayi! Chila munhu yaleche kukawila kuhulika ila yakawile kulonga na kuzudila. Ql Kwa igano lyake yuye, nakatugalila ukomu unyale kukolela ulonzi wa heye wa kukomya, na katudita tuwe honhu ha mwaluko hali vilumbigwe vya heye vyeng'ha. Kuhulika na kuuditila mijito usenga wa Nguluwi Yk -Chila ndolendole inojile na yenele na haipunguche yangudulika kulawa kilanga kwa Mhaza, mlumba vimulimuli vyeng'ha viwele kuulanga na jiza hambe yagaluche na kahela ulajilo woneche wa kulajila kota kogaluka. ;j sWang'holozangu ndiwaganile, mleche kuhadigwa! bi ?Maya gehile hogokangala, gangigala wihe, nawo wihe houkangala, hamba wangigala kubagama. Th #Chila munhu kangujezigwa hoyokwejigwa na kugwila kuli maya ga heye gehile. "g ? Wone munhu yajezigwe yaleche kulonga, “Ndangujezigwa na Nguluwi.” Mina Nguluwi halingujezigwa kwa wihe, na heye halingumjeza munhu yoneche kwa wihe. f ) Kabweda munhu yalingupona yokundigwa kuli majezo, hoyoleka kwa kusumya, kopegwa chonolo cha ukomu Nguluwi yalagane na hewo walingumgana. Le  Isanya isomozaga na ivuche lyake ling'hang'hale na mizuchila jangukala bee! Na uluwa wangugwa hasi na kunoga kwesa kwangwiha. Hiho, yawele na lufufu kobagamizwa hoyowa mli mijito ya heye. Majezo d  na heye yawele na lufufu kangulapigwa yasangalale mhela Nguluwi hoyomdulisa. Mina yawele na lufufu kokwaga kota uluwa wa kisolo. nc W Mng'holozo yawelengukunda na yawele mzunwa, kangulapigwa yasangalale mhela Nguluwi hoyomwinula, wb iMunhu yawele na majesa meli, kanguyegayega mnzila ya heye kuli vinhu vyeng'ha yalinguvikola. Uzunwa na lufufu Xa +Munhu kota ayo yaleche kijesa kota kobochela chinhu choneche kulawa kwa Mkulu. 3` aIla kanguganigwa kulanda kwa makundo ne kuwa na lunwinwi wa chinhu choneche. Munhu yawele na lunwinwi ndo kota nhigu ya bahali iwele kukundujizwa na kutagangwa na mbeho. _ -Ila wone yumwe wa hemwe kahela luhala, lelo, kanguganigwa yamlande Nguluwi, yalinguwapa wanhu weng'ha kwa winji na kwa isungu, na heye kopegwa. ^ 'Mlole kota kwimilila kwa hemwe kowafichiza mbaka mwiso, kowadita mkangale leka muwe mwenele kwa chila chinhu ne kwisilwa na chinhu choneche. T] #kwa vila mvizela kota kujezigwa kwa makundo ga hemwe kwangigala kwimilila. Q\ Wang'holozangu, msangalale mhela homfichigwa na nongwa zinjizinji, #[ CHeni Yakubu, chitumagwa wa Nguluwi na wa Mkulu Yesu Kilistu, ndanguwalamsani hemwe nhanzi kumi na mbili, zisambaluche kuli isi yeng'ha!. Makundo na luhala Y Muwalamse vilongozi wa hemwe weng'ha welile hamwe na wanhu wa Nguluwi! Wang'holozetu wawele Italiya wanguwalamsani. "X= Ndangugana kuwalonjelani kota mng'holozetu Timoteyi mina kachumulilwa mchinweng'ho. Wone nayafiche hano yawahiche, ndokuya na heye hondikuya kwa hemwe. W Lelo, wang'holozangu, ndanguwadedeza mbochele usenga awu kwa kwimilila. Ali ndo lyandiko lido hela lyondiwandichileni. V Ndangulanda Heye yawegalile hemwe na chila madito ganojile leka mdite kota vyoyalingugana. Kahi kwa kukolela Yesu Kilistu, Heye yadite mgati mwa hemwe gala galingumnojeza Heye. Kwa Yesu Kilistu Ukulu uwe kwa heye, mazuwa gose. Ena. Ulonzi wa kugwisa chilasi IU  Nguluwi yalingutupa kikala goya, yamzilipule Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu kwa chiwalo cha danda ya heye, ilajile kukomya kwa ilagano lya mazuwa gose, yawele ndo mdimi mkulu wa ming'holo. ~Tu Ndanguwadedeza ng'hatu mndandile kwa Nguluwi leka yanyiluse kwa hemwe himahima vyoilinguganigwa. Kulanda kwa kuduma 2S] Mtulandile na hetwe. Tuvizela ng'hatu kota nhumbula za hetwe hazilingutulonjela kota twanawo wihe, kwa vila twangugana kuwa na madito ganojile kuli mbuli zeng'ha. WR' Minamize kwa walinguwalongoza na kibatilila malajizo ga hewo, hewo wanguzilolela nhumbula za hemwe nemisi na nechilo, na woganigwa kumlonjela Nguluwi mbuli ya mijito ya hewo yowaditile. Wone minamize kwa hewo wodita mijito ja hewo kwa kusechelela, waleche kona kota itunyo, leka wozidita kwa masinzo, mina ayo haiwatanza hemwe. cQ? Mleche kusemwa kudita ganojile na kitanza, mina azi ndo nhambiko zilingumnojeza Nguluwi. P Lelo, kukolela Yesu, mazuwa gose tumlavile Nguluwi nhambiko ya kitogola, mina ayo nhambiko ndo ulonzi wa hetwe hotulonga Yesu ndo Mkulu. dOA Mina hano mu isi twahela muji wa kikala mazuwa gose, ila twanguulolela muji ula ulinguya. dNA Lelo, natuleche kudumba, tumlutile kuko kunze koyali, tukalemigwe kota vyoyalemigwe heye. mMS Ndo mina Yesu kahi, leka yawelize wanhu kwa danda ya heye, nakagazigwa na kubagama kunze kwa muji. QL Mtambika mkulu wa Chiyahudi kegalaga danda ya migongolo kuli Honhu Helile ng'hatu na kuilavya nhambiko kwa mbuli ya gehile, ila miunde ja ajo migongolo hulakazagwa nimwa kunze kwa chiluli chilupila. K' Hetwe twanayo alitale iwele wala wang'hali wodita mijito mgati mwa ihema lya Wayahudi wahela ludali lwa kulya vinhu vilavigwe nhambiko. kJO Mleche kuzukwanzwa zukwanzwa aku na kula kwa malanguso ganji gali vinji ga chijenzi. Kunoga kwa Nguluwi ndo unoga kwa kwimiza nhumbula za hetwe na haiwele mizilo kwa mbuli ya chilyo, mizilo ajo hajimtanzile ne munhu yoneche. DI Yesu Kilistu ndo yuyula hamitondo, lehano na mazuwa gose. H# Muwakumbuche vilongozi wa hemwe wawadamlileni usenga wa Nguluwi. Mlole goya vila navyowekale mbaka kubagama. Muwinze makundo ga hewo. zGm Ndo mina twanguweza kulonga,“Mkulu ndo yalingunhanza heni,
sidumba ng'o.Munhu kondita choni?” F- Mleche kuwa wanhu wakugana sendi ng'hatu, mkunde na vila vinhu vyomlinavyo. Heye Nguluwi nakalonga, “Sikuleka ng'o, ne sikutaga ng'o.” E/ Kihola nakudumbigwe ng'hatu na wanhu weng'ha, mlume na mdala waleche kujenda na wanhu wanji. Nguluwi kowatagusa wahonzolomo na wang'hondwa. C@ Hetwe lelo, tute malumbo, kwa vila twangubochela undewa wohautigasika. Tute malumbo na kumnojeza Nguluwi kuli kumfugamila Nguluwi kuli kuhondigwa nhumbula na kumhulichiza ng'hatu, )?K Ulonzi awu, “kwa mala inji kahi” Wangulajila kota vinhu vyeng'ha vya katali vilingutigasigwa vyokusigwa, ila vila vinhu vinyale vyopona hovitigasika hebu. >{ Mhela ula luzi lwake nalutigasa isi, ila sambi nakalagana kahi, “Ndoitigasa haiwele isi hela, ila na ulanga kahi.” = Lelo, milolele, mleche kulema kumuhulichiza ayo yalingulonga na hemwe. Kota wala walemile kumhulichiza yula yawakanyile hano mu isi hawowa wakomu, hetwe tohega ndaze kuwa wakomu wone tulingulema kumhulichiza yula yalingutukanya kulawila kilanga? < Mfika kwa Yesu yawele mhanyisi kuli ilagano lya sambi, na danda ya heye imizigwe yangulonga mbuli zinojile kusinda yila ya Abeli. |;q Mfika kuli nhing'hano ng'hulu ya walelwa wa mwaluko wa Nguluwi, wawele na matagwa gawo gandichigwe kilanga. Mwangwima kumwando kwa Nguluwi yawele mtagusa wa weng'ha, na hawele na muhe za wanhu walingudita ganojile, waditikwe wa kugongomanya. K: Ila hemwe mfika kuli chidunda cha Sayuni, kuli muji wa Nguluwi yawele mkomu. Mfika Yelusalemu, muji wa kilanga, kuwele wating'hane wahilisi wa kilanga wenji kwa maelufu menji wasangalale. o9W Ago geng'ha gangoneka kota gakudumbiza ng'hatu, mbaka Musa nakalonga, “Ndangudumba na kukakama.” 8- ahyo hawawezile kwimilila ilajizo lilavigwe, “Yoneche yodoliza mchidunda achi na yawe munhu au igongolo, kotowigwa maganga mbaka kubagama.” $7A kuhulikwa kwa luzi lulingubuma lwa mhalamhanda na luzi lwa ulonzi. Wala wanhu wa Izilaeli nawahulika luzi alo nawalanda waleche kuhulika kahi luzi lunji, 6 Hemwe hamfichile kuli chidunda cha Sinai, uwele kibatika, hamfichile kuli chiluli chilingwaka, hawele na jiza na chimbunga, C5 Hemwe mvizela kota nahala hoyaganile kuhola kahi ula utambichizo uwele wa heye, nakalemelwa, kwa vila hapegwe kahi mhumhu ya kumgalamchila Nguluwi hanga nayaliyopala kwa kulila mahozi. -4S Milolele leka homuli haleche kuwa na munhu mhonzolomo au munhu yohamzelele Nguluwi kota Esau, yaguzile uhalizi wa heye wa mlelwa wa mwaluko kwa chilyo chido hela. >3u Mikangaze ng'hatu munhu yoneche yaleche kwajiliza isungu lya Nguluwi. Muwe meho leka izabi liliusungu lileche kuzuka hali hemwe na kuwegalila wanhu wenji magazo kwa dunga ya heye. 2 Mikangaze kikala goya na wanhu weng'ha. Mikale mwelile, kwa vila kuduhu munhu yomona Mkulu ne kuwa na ukomu kota awo. 1  Mlutilile kudita nzila igoloche kuli magulu ga hemwe, leka chila yawele na magulu gaziliche yaleche kulumizwa, ila yawe mkomu. k0O Lelo, mikanagaze moko ga hewe katochile na kukangaza mifugamilo ga hemwe gawele ng'hochele. H/  Mhela hotuzapigwa haiwele mbuli inojile ila ya kigala masinzo. Ila wala walanguswe kuwahulichiza, hamba wobeta chonolo cha kikala goya kuli ukomu ulingumnojeza Nguluwi. Malanguso na makanyo /.W Wahazwa wa hetwe hano mu isi nawatuzapa hado, kota hewo vyowawene inoga, ila Nguluwi kangutukanya kwa chiwalo cha kututanza twetwe baha, leka tuwe welile kota heye. N- Menji kwa ago, hetwe twanguwahulichiza wahaza wa hetwe wa hano muisi watulelile na hala howotuzapa. Lelo, twanguganigwa kumhulichiza ng'hatu Mhaza wa hetwe wa chimuhe leka tulutilile kuwa wakomu. g,G Ila wone homzapigwa kota wana wanji, lelo, hemwe hamuwele wana wa heye, ila mwana chilokote. 0+Y Mwimilile kuzapigwa ng'hobwa kwa vila ndo ulanguso, Nguluwi huwaditilaga hemwe kota wanage. Mina ndo mwana wachi hambe yang'hanuchilwe na kuzapigwa na mhaza wa heye? o*W Mina Mkulu komkanya yoneche yalingumgana,
komzapa ng'hobwa chila yalingukunda kota kamwanage.” >)u Ndaze, msemwa wula ulonzi wa kuwakangaza Nguluwi yawachemile hemwe kota wana wa heye?“Mwanangu, uleche kubeza makanyo ga Mkulu,
nauleche kugozola houng'hanuchilwa. L( Mina kuli kitowa na gehile, hemwe hamitowile mbaka mbohole danda. ' Mijese zila mbuli zimfichile Yesu, vyoyemilile kulemigwa kukulu na wanhu wawele na gehile. Lelo, mleche kutweguka na kugozola. (&I Tumlole Yesu yawele ndo yaluchize makundo ga hetwe na ndo heye yogomanjiza. Kwa chiwalo cha kusangalala iwele iwichigwe kumwando kwa heye, nakemilila kubagama mumsalaba, ne kudumba soni ya heye, na sambi kangikala honhu ha ukulu kuli nzingo ya kudilo kwa chigoda cha Undewa wa Nguluwi. a% = Ahyo, hetwe twanacho chilundo chikulu cha walolezi kumwando kwa hete. Lelo tuse chila chingwamo chilingutulemeza, na kahi gehile gala gatunanahile. Tubilime kwa kwimilila kuli kubilima kuwichigwe kumwando kwa hetwe. $ (Mina Nguluwi yali yalongole kutuwichila goya vinhu vinojile ng'hatu kwa hetwe, leka hewo wafichile kuli kugongomanya hamwe na hetwe. #  'Wanhu awa weng'ha nawatogoligwa na Nguluwi kwa chiwalo cha makundo ga hewo. Ila, hawabochele gala nawalaganwe na Nguluwi. " &Isi nahaiganigwe kuwa na wanhu awo. Nawali wojendajenda kugunuche na kuvidunda, wochikala kuli mipalika na minila ja isi. p!Y %Nawatowigwa na maganga mbaka kubagama, nawadaduligwa kwa misumeno viunde, nawakopoligwa kwa ipanga. Nawazunguluta zunguluka wavalile igozi lya ming'holo na igozi lya mhene, wali wanhu wazunwa, wagazigwe na kuditilwa mbuli zihile. o W $Wanji nawazomeligwa na kutowigwa ng'hobwa, na wanji nawawohigwa minyololo na kutozigwa mchinweng'ho. W' #Na wadala wakundile nawahilulilwa wanhu wa hewo wabagame wawele wazilipuligwe. Ila wamwe wa hewo nawalema kuchumulilwa, nawagazigwa mbaka kubagama leka wazilipuligwe nakwinjila kuli ukomu unojile ng'hatu. /W "nawazimya viluli vilupila, nawalohoka kubagama kwa ipanga, wali watuguniche ila nawapegwa mong'ho. Nahawawele wodumba kuli ngondo, nawawabilimisa wamizi wachijenzi. U# !Kwa makundo awa weng'ha nawetowa ngondo na isi yinji nawawasumya wandewa. Nawalongoza kwa nzila iwaditile wanhu wadite ganojile, nawabochela gala Nguluwi yalagane na hewo. Nawajidinya milomo ja misimba, &E Lelo, ndonje choni ng'hatu? Mhela haulinguhega hebu, kulonga mbuli ya Gidioni na Balaki na Samsoni na Yefuta na Daudi na Samweli na waloli wa Nguluwi. 1 Kwa makundo, Lahabu yawele mng'hondwa habagame hamwe na wala wamlemile Nguluwi, kwa vila nakawabochela goya hakaye hake wala wasakuzi Waizilaeli. r] Kwa makundo, Waizilaeli nawazunguluta ngome ya muji wa Yeliko kwa mazuwa saba na ngome ayo naigwa. - Kwa makundo wanhu wa Izilaeli nawaloka bahali ya Shamu kota vila kwali kigongo, ila Wamisili lowajezile kuloka kota wawo nawazibila mmazi. ,Q Kwa makundo, na ndoyaluche Pasaka nakulajiza danda imizigwe mchanya mwa lwizi, leka yula mhilisi yalingukopola yaleche kuwakopola walelwa wa mwaluko wa Izilaeli. %C Kwa makundo Musa nakoka kulawa isi ya Misili ne kudumba ng'halazi ya Mndewa, na hahiluche kumbele, kota vila munhu yamuwene yula Nguluwi halingoneka. 9 Nakavizela kota kugazika kwa mbuli ya Kilistu Mlohozi kunoga ng'hatu kusinda lufufu lweng'ha lwa isi ya Misili, mina yali yololela chonolo cha hamba. s_ Nakona inoga kugazika hamwe na wanhu wa Nguluwi kuleka kusechelela udevelo wa gehile kwa mhela udo hela. uc Kwa makundo Musa loyawele munhu mkulu, nakalema kuchemigwa mwana wa mhinza wa Falao mndewa wa Misili. A{ Kwa makundo wahaza wa Musa nawamvisa ayo mwana kwa myezi jidatu loyaleleche. Kwa vila nawamona kota ka mwana yanojile ng'hatu, nahawalidumbile lila ilajizo lya mndewa wa Misili. Z- Kwa makundo Yusufu loyali habehi kubagama nakalonga mbuli ya kulawa kwa Waizilaeli kuli isi ya Misili, na kahi nakawalechela ilajizo lya mbuli ya chowalinguganigwa kudita kwa chiwalo cha mizeje ja heye. (I Kwa makundo Yakubu loyali habehi kubagama nakawatambichiza chila yumwe wa wana wa Yusufu, aku yomfugamila Nguluwi yawele yegamile yila ng'hweku ya heye. b= Kwa makundo Isaka nakawatambichiza Yakubu na Esau, kuli za ukomu wa hewo wa hamba. 7 Ibulahimu nakakunda kuta Nguluwi koweza kuwazilipula wabagame, na kwa nzila yinji, Ibulahimu ndo kota vila nakampata kahi Isaka yalawile kowabagame. R hanga Nguluwi nayali yamlonjele, “Lulelo lwako lolawila kwa Isaka.” b = Kwa makundo Ibulahimu nakamlavya nhambiko mwanage Isaka mhela Nguluwi hoyamjezile. Ayo Ibulahimu yuye du, hanga nakabochela chila chowelagane na Nguluwi, ila nakakunda kumlavya mwanage wa udewele yawe nhambiko, C  Ila sambi wangugana isi inojile ng'hatu, ndo iwele isi ya kilanga. Ndo mina Nguluwi halingulola aga howomchema heye Nguluwi wa hewo, kwa vila heye yuye mina kasinda kuwagomanyila muji. _ 7 Kwa kukomya wone na wawe wanguijesa isi yowalawile katali, wahawezile kuhiluka kuko. a ; Wanhu walingulonga mbuli kota azo, wangulajila ng'hatu kota wanguipala isi ya kukomya. r ] Wanhu weng'ha awa nawabagama wawele na makundo. Nawabagama lohawanabochela mbuli ziwele Nguluwi zoyali yalagane nawo, ila kwa kutali kota nawagona, wasechelela, na kulonga hazelu kota hewo wali wajenzi na wali mmajendo mu isi. =s Ahyo, kulawila kuli munhu ayo yumwe, Ibulahimu, yawele kota vila munhu yabagame, nawalawila wanhu wenji hawawazigwe kota vila nhondwe za kilanga na kota vila sangalaza za mhwani. 7 Kwa makundo na Sala nayawele mhende nakakunda kota Nguluwi kana mong'ho wa kudita gala yalagane, ahyo, nakaweza kuhola himila hanga nayali yalalile.  Mina Ibulahimu yali yobeteza mji uwele na msisi wouwa baho mazuwa gose, mji uwele Nguluwi yuye nayawele muwanzi na kuuzenga. /W Kwa makundo nakekala kota mjenzi kuli isi yalaganwe na Nguluwi. Nakekala ako kuli ihema kota vyowekale Isaka na Yakubu. Na hewo kahi nawelumba kuli kilagana kukula. 8i Kwa makundo Ibulahimu nakamhulichiza Nguluwi loyachemigwe yalute kuli isi iwele Nguluwi yalonjile khoma iwe ya heye. Ibulahimu nakoka, hanga nahavizelele koyali yoluta.  Kwa makundo Nuhu nakamhulichiza makanyo ga Nguluwi kwa mbuli za hamba zohambe zoneche. Nakazenga ila safina moyaloholigwe heye hamwe na lukolo lwake. Kulawila kwa ago, isi yeng'ha itagusigwe kwa wihe, na heye Nuhu nakoneka nakamnojeza katanganika kwa makundo. C Lelo, wone kwahela makundo yowa nongwa kwa munhu kumnojeza Nguluwi. Kwa vila chila munhu yalingumlutila Nguluwi imgana yakunde kota Nguluwi kabaho, na kuwapa chonolo wala walingumpala. H  Kwa makundo Henoki nakaholigwa na Nguluwi, yaleche kubagama. Honeche kahi kwa vila Nguluwi nakamhola. Loyali hanaholigwa, kota Maandiko Matakatifu gangulonga, heye nakamnojeza Nguluwi. 5 Kwa makundo Abeli nakamlavila Nguluwi nhambiko inojile ng'hatu kusinda ila ya Kaini. Kwa makundo ga heye nakatawizwa na Nguluwi yawe yodita galingumnojeza Nguluwi. Nguluwi yuye nakanojezwa na nhambiko za heye. Kwa makundo ga heye hanga nakabagama, yang'hali yotulonjela.  Kwa makundo hetwe tuvizela kota isi yeng'ha nailumbigwa kwa ulonzi wa Nguluwi, vinhu vilingoneka kulawila kuli vinhu havilingoneka. P~ Mina wasekulu wa katali nawatogoligwa na Nguluwi kwa makundo ga hewo. q} ] Kuwa na makundo ndo kuwa na kukomya kwa mbuli zotungitumbila, kutawiza ng'hatu mbuli zila zohatuziwene. |  'Lelo, hetwe twamduhu hali wala walinguhiluka kumbele na kwajilila, ila hetwe twamumo na wala walingukunda na kuloholigwa.{{o &Ila munhu yalingudita ganojile kochikala kwa makundo,
ila loyohiluka kumbele,
heni sinojezwa na heye.” z %Mina kota vyogalingulonga Maandiko Matakatifu,“Ing'hali hado hela,
na yula yalinguya, kokuya,
na hokawa hebu. pyY $Mwanguganigwa kuwa na wimililo leka mweneze ligano lya Nguluwi na kubochela chila choyalagane kudita. \x1 #Lelo, mleche kwajiliza kitumbila kwa hemwe, mina wowagalilani ndolendole ng'hulu. Bw} "Namilumba kuli kugazigwa kwa wawele mchinweng'ho na lombochigwe lufufu lwenu namwimilila kwa kusangalala, mina namvizela kota mwanawo lufufu lunojile ng'hatu na lwakikala mazuwa gose. nvU !Mala inji namligwa na kubasigwa soni hazelu, mala inji namwima hamwe na wala wagazigwe kota mwemwe. !u; Mkumbuchile logalawile mazuwa gala ga mwaluko lommwemweselwe lumuli lwa Nguluwi. Hanga zuwa zila namfikwa na kugazigwa kwinji, hemwe namwimilila. Mt Ndo mbuli ya kudumba ng'hatu wone Nguluwi yakibate na kutagusigwa. s/ Mina natumzela yula yalonjile, “Heni ndohilusila chibida, heni ndohilusila,” Na heye nayalonjile kahi, “Mkulu kowatagusa wanhu wa heye.” ar; Ndaze, munhu yula yalingumbeza Mwana wa Nguluwi na kuibeza danda ya ilagano lya Nguluwi imditile yawe yahovujigwe, munhu yalingumliga Muhe wa Nguluwi yalingutigalila isungu lya heye, kopegwa utaguso ukulu ulindaze? q Munhu yoneche hambe yahulichize malajizo ga Musa, kobagama ne kumonela isungu kuwele na ulolezi wa wanhu weli au wadatu. p Lilingupona ndo kubeteza hela kwa kukakama utaguso wa Nguluwi na chiluli ching'hang'hale lochiwabagamiza weng'ha walingumlema Nguluwi. *oM Mina, lotulutilila kudita gehile kwa kugana twetwe baha, hala hotuvizelele kukomya, kuduhu nhambiko ilinguweza kulavigwa kahi kwa chiwalo cha kusa gehile. )nK Tuleche kuleka yila mbuli ya kiting'hana hamwe, kota vila vihendo vya wanhu wanji vyowawele hambe wating'hane, kota vyomlingona, zuwa lila lya Mkulu yahabehi. ^m5 Twitanze kiditila kwa mbuli ya kiyonjezela kikangaza kwa kigana na kudita ganojile. l# Tibatilile ng'hatu ne kutigasika kitumbila kwa hetwe kotulonjile kwa mlomo, mina Nguluwi yaditile malagano ga heye ndo yawele wakitumbila. 0kY Kwa ahyo, tumhejelele Nguluwi kwa nhumbula zelile na makundo ga kukomya, kwa nhumbula zelile kulawa kuli majesa gehile, na kwa ng'huli zihovujigwe kwa mazi ganojile. gjG Lelo, twanaye mtambika mkulu yatanganiche yawele na ludali kwa mbuli ya ng'handa ya Nguluwi. i{ Heye katuchumulila nzila inyale, nzila ilikutulongoza kuli ukomu, kukolela lila igubiko, luwele ndo lukuli lwake yuye. |hq Lelo, mng'holozangu, kwa danda ya Yesu twangupegwa nhumbula yohambe idumbe ya kwinjila Honhu Helile Ng'hatu. tga Lelo, hogokusigwa gehile, hakuwa na chiwalo kahi cha kulavya nhambiko ya kusa gehile. Tumhejelele Nguluwi ifK Hamba nakonjezela kalonga, “Sivijesa ng'o kahi gehile ga hewo na wala wihe wowalingudita.” 4ea Kangulonga Mkulu, “Ali ndo ilagano londidita na hewo,
mazuwa galinguya kalonga Mkulu.Ndowika malajizo ga heni mnhumbula mwao,
na kuzandika mnyala zawo.” [d/ Na heye Muhe Yelile kangutawiza ulolezi wa heye. Kangwaluka nakulonga, ucc Lelo, kwa nhambiko ya heye imwe, kawadita wawe wagongomanywe mazuwa gose wala walingusigwa gehile ga hewo. Tb! kulawila mhela awo, kangubeteza wamwihile wawichigwe hasi ha magulu gake. 'aG Ila Kilistu nakalavya nhambiko imwe kwa mbuli ya gehile, nhambiko iwele na ludali mazuwa gose, hamba, nakekala honhu ha ludali nzingo ya kudilo kwa Nguluwi, `/ Chila mtambika Myahudi nakaditaga mijito ya kumfugamila Nguluwi na kulavya nhambiko zizila mala nyinji, nhambiko haziweza ng'o kusa gehile. G_ Kwa vila Yesu Kilistu nakadita kota navyoyaganile Nguluwi, hetwe twanguhovujigwa tuwe welile kwa kulawa mli gehile ga hetwe, kwa yila nhambiko ya lukuli lwa heye loyalavile mala imwe hela. c^? Hamba nakalonga, “Nda hano, Hegwe Nguluwi, nda goya kudita kota vyoulingugana.” Ahino Nguluwi nakosa nhambiko zali zikoleka aho mwaluko, na honhu hake nakawika nhambiko inji imwe, nhambiko iwele ndo Kilistu yuye. ]]3 Mwaluko nakalonga, “Hambe ugane ne kunojezwa na nhambiko na ndolendole na nhambiko za kulakaza na nhambiko za kusa gehile.” Nakalonga ahyo hanga nhambiko azi zeng'ha zilavyagwa kota vyogalingugana malajizo. "\= Aho nandonga,‘Nda hano Hegwe Nguluwi, kudita kota vyouganile
kota vyoyandichigwe mbuli ya heni kuli chitabu cha Maandiko Matakatifu.’ ” N[ Nhambiko za kulakaza nimwa au za kusa gehile hambe zikunojeze. 'ZG Ndo mina Kilistu loyali yokuya kuli isi, nakamlonjela Nguluwi,“Huganile nhambiko ne vinhu vya kumlavila Nguluwi,Ila kumbichila lukuli. MY Mina danda ya isenga ibuguma na mhene haiweza ng'o kulavya gehile. ^X5 Ila nhambiko azo zangukoleka chila mhela kuwakumbusa wanhu wavizele kota wana wihe. #W? Kota awo wanhu walingumfugamila Nguluwi nawahovujigwe ng'hatu gehile ga hewo, nahawalingiwona kahi kota wana gehile, na nhambiko azo zeng'ha zahadumile. V  Kwa vila malajizo ga Musa ndo isisila hela lya mbuli zinojile hozikuya na haiwele kota vyogalingoneka ikomya kwa zila mbuli zinji, nhambiko zizila za malajizo zilingulavilwa mhela na mhela, hazihega ng'o kuwadita wala walingumfugamila wawe wagongomanyizwe. ^U5 hihyo du Kilistu na heye nakelavya nhambiko mala imwe hela kwa mbuli ya kusa gehile ga wenji. Hoyohiluka lwa keli, haiwele kwa chiwalo cha kusa gehile, ila ndo kwa chiwalo cha kuwalohola wala walingumbeteza.oTW Lelo, wone vila chila munhu kobagama mala imwe hela, hamba kokwima kumwando hali utaguso wa Nguluwi, ]S3 Mina naiwe ahyo, Kilistu nayahaganigwe kugazigwa mala nyinji kulawila kulumbigwa kwa isi. Ila kwa kukomya, mhela awu hozihejela mwiso, heye nakalawila mala imwe hela kulavya wihe kwa kilavya heye yuye nhambiko. +RO Mtambika mkulu wa Wayahudi kenjilaga Honhu Helile ng'hatu chila mhela yawele na danda ya igongolo, ila Kilistu henjile amo leka yelavye yaliyeng'ha mala nyinji. YQ+ Mina Kilistu nahenjile Honhu Helile hazenjigwe na wanhu, ilinguwhanizwa hela na chila chinhu chiwele kilanga. Heye nakenjila kilanga kuko du koyawele sambi, kangwima kumwando kwa Nguluwi kwa mbuli ya hetwe. >Pu Vinhu vino vya aha vyanguganigwa kuhovujigwa kwa danda, navyo ndo kiwhana hela na mbuli za kukomya za kilanga. Ila vinhu vya kilanga yangugana nhambiko iwele inojile ng'hatu. (OI Ena, na kuli malajizo behi chila chinhu chohovugwa kwa kuboholigwa danda, na ne kuwa hela danda, haukusigwa gehile. Nhambiko ya Kilistu yangusa wihe wa wanhu kNO Vivila Musa nakamizila danda lila ihema na vinhu vya mijito ja utambika kwa kumfugamila Nguluwi. fME Musa nakalonga, “Ayi ndo danda ilingutawiza ilagano lilajizwe na Nguluwi mlihulichize.” L Chinhu cha mwaluko, Musa kuwadamlila wanhu weng'ha mizilo jeng'ha kota vyoiwele kuli malajizo, hamba nakahola danda ya isenga ilogota hamwe na mazi, na kwa mahamba ga kazuchila ka isopolo na mhamba ndung'hu na kumizila chila chitabu cha malajizo na wanhu weng'ha. WK' Ndo mina nalila ilagano lya mwaluko halyaluche kukola mijito kulihela danda. ~Ju Uhalizi hauweza kuditikwa mbaka kulawile kubagama, kwa vila uhalizi wahela ludali wone yauwandiche yang'hali mkomu. yIk Ulonzi wa ilagano lyangudita mijito hela wone kubagama kwa awo yaulonjile awo uhalizi woneka ndo kukomya. H{ Ahyo heye ndo mhanyisi wa ilagano lya sambi amla wala wachemigwe na Nguluwi woweza kutambichilwa mazuwa gose vyowalaganwe na Nguluwi. Kubagama kwa heye kwanguwagombola wanhu kulawila kwa ula wihe wowaditile mhela wa lila ilagano lya mwaluko. 4Ga Ila, kwa danda ya Kilistu, mbuli ng'hulu ng'hatu ziditagwa! Kwa ludali lwa Muhe wa Nguluwi wa mazuwa gose, Kilistu nakelavya yuye nhambiko igongomanyilwe ng'hatu kwa Nguluwi. Danda ya heye yotudita tuwe twelile kwa gala tulingudita galingigala kubagama, leka tumditile mijito Nguluwi yawele mkomu. 5Fc Wanhu nawawele wavu kuli mbuli za kumfugamila Nguluwi nawaweza kuhovujigwa na kwela mlukuli mwao howamizilwe danda ya mhene na ya ibuguma hamwe na mivu ja isenga ilogota. 3E_ Heye nakenjila Honhu Helile ng'hatu mala imwe hela, haholile danda ya mhene na isenga ilogota, ila danda ya heye yuye, kukolela ayi, katugalila ugombozi wa mazuwa gose. oDW Ila Kilistu mina koya, yawele ndo mtambika mkulu wa mbuli zinojile, gawele gafichile sambi. Heye kenjila kuli ihema likulu ng'hatu liwele ligongomanyilwe ng'hatu, yohaiditikwe na wanhu, nahaiwele honhu ha isi ino ilumbigwe. _C7 Mbuli azi zeng'ha zangukoleka kwa chiwalo cha ndiya na vyakung'hwa na vihendo vinji vya mvina ya kihovuga. Mbuli azo zeng'ha haziwele za chimuhe, na ludali lwake ludumaga mhela Nguluwi hodita goya vinhu vyeng'ha. RB Nhelo ayi yangulajila mbuli vyoiwele mhela wa sambi, iwele ndolendole na nhambiko zangulavigwa kwa Nguluwi, ila haziweza kusa itunyo lya gehile kulawa kuli nhumbula za wanhu walingumfugamila Nguluwi. (AI Kwa nzila ayi, Muhe Yelile kangulajila kota kwa vila lila ihema lya mwaluko nalyali ling'hali limile, nzila ya kwinjila Honhu Helile ng'hatu hainachumuligwa. @{ Ila mtambika mkulu yaliyeka ndo yalingwinjila kuli chila chihengo cha keli, na heye huditaga hiho mala imwe hela kwa mhela, nakaganigwa kigala danda ya kumlavila Nguluwi kwa mbuli ya heye yuye na kwa mbuli ya gehile ga wanhu waditile ne kuvizela. ? Vinhu avyo naviwichigwa goya na hamba iwa chihendo kwa watambika kwinjila chila zuwa kuli ihema lya kunze kudita mbuli za utambika. ->S Mchanya mwa alyo isanduku kwali na vilumbigwe vya vimalukolo viwele na mbawa, vilingulajila kota hala honhu hana ukulu wa Nguluwi na mbawa zawo nazigonzoligwa kugubika chigubiko cha isanduku mchanya mwa honhu halingusigwa gehile. Ila sambi hatuweza kulonga kwa mgati ng'hatu kuli mbuli azo. (~~}Q||{zzByxx>wvuu"tssksrq?pp(onn1mll6kjjiihhggff.eddid ccbbaD``W_X^^T]\[[JZZYXXXWhVVVPVUUiTTT+SS`SRZQPPqPOKNN%MLL*KKDJJ`II+HHGFFJEEEKDCC^BAAA<@@ ?]>>,=<Achi chali chinduzanduza cha keli Yesu yalajile vyoyalawile Yudeya kuluta Galilaya."k=5Baho ayula mkulu nakakumbuchila yali ndo mihela jijila Yesu vyoyamlonjele kota, “Mwanago kowa mkomu.” Baho ivyazi lyake nawakunda goyalonjile Yesu. j{4Heye nakawauza, wali mhela wachi? Nawamlonjela, “Yali ifichile saa saba nemisi, utamwa lowaluche kumlechela.” jiM3Vyoyali yoluta mnzila kuza kaye, kating'hana na vitumagwa wa heye, nawamlonjela, mwanago mkomu. h2Yesu nakamlonjela, “Ulute kaye komfika mwanago yawele mkomu.” Ayula munhu nakakunda goyalonjile Yesu, koka kaluta kaye. ygk1Ayula mkulu wa undewa wa isi nakamlonjela Yesu, “Mkulu, dedede, tulute himahima mwanangu hanabagama.” ifK0Yesu nakamlonjela, “Kuduhu munhu ne yumwe, yokunda mbaka yavyone vinduzanduza na ulajilo.” e-/Lelo, mkulu ayo wa isi loyahuliche Yesu koya yolawila Yudeya mbaka Galilaya, kaluta kumlanda yamlohole mwanage msongolo yawele mtamwa lajilaji. d9.Yesu nakafika kahi ako Kana iwele Galilaya, konayagalule malenga gawa divai. Kwali na mkulu wa wamizi mloma, yali na mwana mtamwa ako Kapanaumu. )cK-Lelo, vyowafichile Galilaya, wanhu ahala wambochela, kwa vila nawo nawaluta kuli mnvina ya Pasaka, nawagona geng'ha gowaditile ako Yelusalemu kuli mnvina ila. Sb,Kwa vila Yesu nakatawiza, “Mloli hatogolagwa hebu kuli isi ya heye.” Da+Lowekale mazuwa meli, Yesu koka aho kaluta Galilaya. ^`5*Wamlonjela ayula mdala, “Hetwe hambe tukunde hela kwa mbuli ya ulonzi wa hegwe, ila hetwe twetwe tumhulika na tuvizela kota ayu ndo Mlohozi wa isi yeng'ha.” Yesu kangumlohola mwana wa mkulu wa wamizi wa Lumi J_ )Wanhu wenji ng'hatu nawakunda kwa mbuli ya usenga wa Yesu. e^C(Wasamalia vyowoyile kwa Yesu, nawamdedeza yekale na hewo. Yesu kekala na hewo mazuwa meli. |]q'Wasamalia kuli muji ula nawamkunda Yesu kota ayula mdala vyoyawalonjele, “Kandonjela geng'ha gonditile.” t\a&Ndiwalajiza hemwe mkabene kuli migunda johamkolile mijito, wanji wochitunya hala na hemwe mohola hela.” E[%Kwa vila ulonzi awu ukomya, yumwe konyala na yumwe kobena. 6Ze$Ayula yokola mijito ya mbena, kowa yopegwa sendi, na kukungajiza chilyo kuli ukomu wa mazuwa gose ne kuduma, yumwe yonyala na yumwe yobena, weng'ha wowa wosechelela hamwe. Y3#Vyomzowele kulonga, ‘Jinghali miyezi jine hela mhela wa mbena.’ Ila ndangukulonjelani mlole goya kuli migunda, vilyo vikangala goya kubenigwa. uXc"Yesu nakawalonjela, “Chilyo cha heni chowa kudita vyoyaganile heye yanhumile na kukola mbuli zoyalajize. bW=!Walanguswa nawaluka kiwuza hewo waliyeka, “Hambi kwali na munhu yamigalile chilyo?” [V/ Ila heye nakawedichila, “Ndina chilyo cha kulya cho hamchizelele hebu.” WU'Mhela wuwo walanguswa wali womdedeza Yesu, “Mlangusa, ulye chilyo.” ;TqBaho wanhu nawoka kuli muji nawaluta koyali Yesu. ^S5Muye mlole, munhu yandonjele heni geng'ha gong'holile, kowa yawele Kilistu Mlohozi? [R/Hamba ayula mdala nakaleka chiya cha malenga, kahiluka kuluga kuwalonjela wanhu, cQ?Baho du, walanguswa nawahiluka, wabubuwala vyowamfichile Yesu yolonga na mdala. Ila kwali kuduhu ne yumwe yamuuzile ayula mdala kota, “Kwangugana choni?” Nakumuuza Yesu, “Ndaze kwangulonga na ayu mdala?” PPYesu nakamwidichila, “Heni ndo nene ndilingulonga na hegwe!” O'Mdala nakamlonjela Yesu hino, “Ndivizela kota Masiha yochemigwa Kilistu Mlohozi kokuya. Hoyokuya, kotulonjela hetwe mbuli zeng'ha.” pNYNguluwi ndo Muhe. Ahyo wanhu walingumtambichiza, wamtambichize kwa kulongozwa kwa Muhe na kukomya.” M}Ila mhela wanguya nawabaha ufika, walingutambichiza wokomya, womtambichiza Mhaza wolongozwa kwa Muhe Yelile na kukomya. L1Hemwe Wasamaliya hamzelele yalikohi wa kumtambichiza, ila hetwe Wayahudi tumzela yalikohi wa kumtambichiza, kwa vila ulohozi wolawa kwa Wayahudi. K3Yesu nakamlonjela yula mdala, “Mdala ukunde gondilonga, mhela wanguya wanhu howomtambichiza Nguluwi kuli chidunda chino au kula Yelusalemu. J/Wasekulu wa hetwe wali wotambichiza Nguluwi kuli chidunda chino, ila hemwe Wayahudi mwangulonga Yelusalemu ndo honhu ha kutambichiza Nguluwi.” TI!Yula mdala nakamlonjela, “Mkulu, ndangukona hegwe kwa mloli wa Nguluwi. sH_Nakuholigwa na walume wahano, na mlume ulingikala naye sambi hawele mlume wa hegwe. Goulonga kukomya.” zGmAyula mdala nakamwidichila, “Ndahela mlume.” Yesu nakedichila, “Nakukomya vyoulonjile kwahela mlume. bF=Yesu nakamlonjela ayula mdala, “Ulute kamcheme mlume wa hegwe uye naye ahano.” EAyula mdala kamlonjela Yesu, “Mkulu, umhe heni ago malenga ndeche kuyona ng'halu iyage na ndoleka kuya ahano kudeha malenga.” #D?ila munhu yong'hwa malenga ga heni hokona ng'halu ne hado. Malenga gowa nzasa imwigalila malenga ga ukomu. Kahi gompa ukomu wa mazuwa gose ne kuduma.” fCE Yesu nakedichila, “Wanhu weng'ha walingung'hwa malenga aga, woza ngona ng'halu kahi, B Hambi hegwe kwa mkulu kusinda mhaza wa hetwe Yakubu yatupele ideho lino, heye kang'hwa malenga gano na wanage na misenga jake?” A# Mdala yula kamuuza, “Mkulu, hegwe kwahela chinhu cha kudehela malenga, na ideho liluta hasi lukami, kogapata kohi malenga ga ukomu? 2@] Yesu nakamwidichila, “Hegwe na uvizele choyokupa Nguluwi, na munhu wachi yalingukulanda malenga, na wahamlandile heye malenga galingigala ukomu nayahakupele.” Yula mdala Msamalia nakalonga, “Hegwe kwa Myahudi na heni nda Msamaliya, iwa ndaze kwangundanda malenga ga kung'hwa?” Kwa vila Wayahudi na wasamaliya hawahangaga vinhu. H> Mhela awo walanguswa wa heye nawaluta kuli muji kugula ndiya. k=OBaho koya mdala wa Samaliya kudeha malenga. Yesu nakamlonjela, “Umhe malenga ning'hwe.” <Honhu aho hali na ideho lya Yakubu. Yesu vyoyali yatochile kujenda, kekalisa hanyi hafungo ha ideho. Yali iluta saa sita nemisi. t;aLelo loyafichile Sukali, muji umwe wa Samaliya, habehi na mgunda wa Yakubu nayampele mwanage Yusufu. ::oLoyali yoluta mnzila naimgana yakolele Samaliya. V9%Yesu vyoyahuliche ago gowaliwolonga wanhu, koka Yudeya nakahiluka Galilaya. U8#Heye Yesu nayali hambe yabatize wanhu, walanguswa ndo wali wobatiza wanhu. l7 SMafalisayo nawahulika kota, Yesu kangikala yowapata na kuwabatiza walanguswa wenji kusinda Yohani. (6I$Yalingumkunda Mwana kanawo ukomu wa mazuwa gose, yohambe yamkunde Mwana howa na ukomu wa mazuwa gose ne kuduma, na heye kopona kuli kuzudila kwa Nguluwi.Q5#Mhaza kangumgana Mwana wa heye na kangumpa vinhu vyeng'ha mmoko mwake. {4o"Yula yatumigwe na Nguluwi kangulonga ulonzi wa Nguluwi, mina Nguluwi kampaga munhu Muhe wa heye kulihela mmbaka. f3E!Ila munhu yoneche yalingukunda usenga wa heye kangukangaza kuta Nguluwi kangukomya ng'hatu. g2G Heye kalongaga gala goyawene na kugahulika, ila kuduhu ne munhu yalingukunda usenga wa heye. 71gMunhu yawele nguya kulawa kilanga ka mkulu kwa weng'ha, yalingulawa kuli isi ndo wa isi, na hulongaga mbuli za isi. Ila yalinguya kulawa kilanga mkulu kusinda weng'ha. ]03Imgana heye yazidi kuwa na ukulu, na heni ndiwe mdodo.” Yalinguya kulawa kilanga $/AMkasano wa heye mzenjele, ila mganwa wa mzenjele, yalingwima na kuhulichiza, kasechelelaga hoyohulika mzenjele yolonga. Ndo usangalalo wa heni vyowenele. .{Na hemwe namwe moweza kulavya ulolezi kota nandonga, ‘Heni siwele Kilistu Mlohozi, ila nhumigwa leka ndimlongole!’ b-=Yohani nakamlonjela, “Munhu howeza kuwa na chinhu wone hapeligwe kulawa kilanga. d,AWalanguswa awo nawamlutila Yohani na kumlonjela, “Mlangusa, yula munhu yawele hamwe na hegwe kumwambu kwa Yolodani, na hegwe ulonjile mbuli za heye, sambi na heye kangubatiza, na wanhu weng'ha wanguluta kwa heye!” +Kitwanza nakulawila hagati kwa wamwe wa walanguswa wa Yohani na Myahudi yumwe kuli chihendo cha kihovuga leka wamlande Nguluwi. =*uMuhela awo Yohani nayang'hali hindilwa mchinwengho. )+Yohani na heye yali yobatiza wanhu ako Ainoni, behi na Salemu, mina ako kwali na malenga menji. Wanhu nawaluta kwa heye, na heye nakawabatiza. (Kumala kwa ago, Yesu nakafika mkoa wa Yudeya hamwe na walanguswa wa heye. Nakekala ako hamwe na hewo hado, yowabatiza wanhu. 3'_Leka munhu yoneche yalingudita ga kukomya galingumnojeza Nguluwi koyaga kuli lumuli, leka madito ga heye goneche gaditigwa kwa kumtogola Nguluwi. Yesu na Yohani Mbatiza y&kChila munhu yalingudita gehile kangulema lumuli, nahokuya kuli lumuli mina halingugana gehile ga heye goneche. %yUtaguso awo ndo uno. Lumuli luya kuli isi yeng'ha ila wanhu nawagana kutitu woleka lumuli, kwa vila madito gawo geha. $/Munhu yoneche yamkundile Yesu kahela utaguso, ila munhu yohomkunda, mina katagusigwa, kwavila kalema kumkunda Mwana yaliyeng'ha wa Nguluwi. ]#3Nguluwi hamwigale Mwanage kuli isi leka yawataguse wanhu, ila kamigala yawalohole. %"CNguluwi nakawagana wanhu wa isi, mbaka kamigala Mwanage yaliyeng'ha leka chila munhu yomkunda yaleche kubagama ila yawe na ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. N!leka munhu yoneche yomkunda yawe na ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. ~ uKota vila Musa vyowenule izoka lya shaba akula kugunuche, hiho yowa kuli Mwana wa Munhu kokwinuligwa kuchanya, ^5 Kuduhu munhu yalutile kilanga ila heye Mwana wa Munhu, yaduliche kulawa kilanga.” pY Wone hamkundile hondiwalonjele mbuli za isi ino, hambi mokunda ndaze hondiwalonjela mbuli za kilanga? 'G Ndangukulonjela ndikomya, twangulonga agala tugazelele na twangulonga ulolezi kwa agala tugawene, ila kuduhu munhu yowakola lupichi kubochela aga tutumigwe. b= Yesu nakedichila, “Hegwe uli mlangusa mkulu ahano Izilaeli ila hugazelele agano? >w Nikodemo nakamuuza, “Mbuli azi zowa ndaze?” CMbeho iputaga kweng'ha kota vyoilingugana, hegwe kohulika lizi vyoidita, ila kowa huvizelele kota kohi koulawila na kohi kouluta. Ahi ndo vyoili kwa munhu yaleligwe kwa Muhe Yelile.” GUleche kijesa vyondikulonjele kota igana mvumbuche lwa keli. _7Munhu kovumbuka chilukuli na Mhaza wa heye na mayake, ila kovumbuka kwa Muhe Yelile. 9Yesu nakamlonjela, “Ndanguwalonjelani ndikomya, kuduhu munhu yokwinjila kuli Undewa wa Nguluwi wone havumbuche kwa malenga na kwa Muhe Yelile. 'Nikodemo nakauza, “Yowa ndaze munhu mkulu yavumbuche lwa keli? Hambi koweza kwinjila kuli munda wa mayake ndo yavumbuche lwa keli!” Yesu nakedichila, “Ndanguwalonjelani ndikomya, kuduhu munhu yowona Undewa wa Nguluwi mbaka yavumbuche lwa keli.” ^5Nechilo imwe nakaluta kwa Yesu na kumuuza, “Mlangusa, tuvizela kota hegwe uli mlangusa yatumigwe na Nguluwi, kwa vila kuduhu munhu yolajila viduzanduza kota vyoudita hegwe wone hawele na ludali lya Nguluwi.” v gKwali na Mkulu yumwe wa Wayahudi, itagwa lyake lyali Nikodemo. Mkulu ayu nayali mli chilundo cha Mafalisayo. |qNahaviganile kulonjelwa choneche kuli mbuli za wanhu kwa vila nakagazela goya galimgati mwa nhumbula za hewo.>wIla Yesu hali yowakunda kwa vila nakawazela weng'ha. Yesu loyalutile Yelusalemu kuli mnvina ya Pasaka, wanhu wenji nawamkunda wawene ulajilo wa vinduzanduza vyoyaditile. B}Loyazilpuche kulawa koyatiligwe, awala walanguswa wakumbuchila nagoyalonjile Yesu. Ahyo nawakunda Maandiko Matakatifu na luzi loyalonjile Yesu. Yesu kazizela nhumbula za wanhu weng'ha @{Ila ng'handa yali yolonga Yesu yali lukuli lwake.  -Wayahudi nawalonga, “Ng'handa ayi ya Nguluwi naizenjigwa kwa mihela makumi gane na sita. Hegwe koizenga ndaze kwa mazuwa gadatu hela?” y kYesu nakawedichila kawalonjela, “Beneni ng'handa ino ya Nguluwi na heni ndoizenga kwa mazuwa gadatu.”  wWayahudi wamwe nawamuuza Yesu, “Kodita chinduza nduza chachi, kutulajila kuta kwanayo hachi ya kudita aga?” ~ uAwala walanguswa wakumbuchila Maandiko Matakatifu gangulonga, “igano lyangu kwa ng'handa ya hegwe kong'hopola.”  Nakawalonjela wala waweleguza ng'hunda kalonga, “Muuse vinhu avi aha. Mleche kugalula ng'handa wa Mhaza wa heni kuta soko!” EBaho kabota ng'hobwa ya isali, kaluka kuwawinga wanhu weng'ha na misenga na ming'holo jawo hanze ha Ng'handa ya Nguluwi. Kagwisa visanya ja awala wavunza sendi na kuboholanga sendi zawo. -SLoyenjille mli Ng'handa ya Nguluwi, nakawafika wanhu woguza misenga na ming'holo na ng'hunda, na kwali wanhu wanji wali wovunza sendi wachikale muli visanya jawo. `9 Mnvina ng'hulu ya Pasaka ya Wayahudi yali habehi. Ahyo Yesu nakaluta Yelusalemu. @y Ago logapulute, Yesu nakadulika hamwe na mamo wa heye, wang'holoze na walanguswa wa heye. Waluta Kapanaumu, kula nawekala kwa mazuwa mado. Yesu kangwijila mung'handa wa Nguluwi  Yesu nakadita ulajilo awu wa mwaluko ako Kana, mli isi ya Galilaya. Ako nakalajila ukulu wa heye, na walanguswa wa heye wamkunda. 7g nakamlonjela, “Chila munhu kagugongomanya Divai inojile ilongole, na wone wanhu wawe wagalile, ndo kangulavya aila ihile. Leka hegwe kuwika ujimbi inojile mbaka sambi!” :m Mkulu wa mnvina nakagajeza ago malenga gagaluche kuwa divai. Heye nahavizelele koilawile, ila wala vitumagwa wadehile gala malenga nawavizela. Mkulu wa mvina kamchema mkasano, NHamba kawalonjela, “Lelo deheni mumgalile mkulu wa mvina aino.” +Yesu nakawalonjela awala wanhu wali wotanza ahala honhu kalonga, “Mjele malenga aji mbiga jimeme.” Wawika malenga mli mibiga mbaka jimema. 0YBaho kwali na mibiga sita ja maganga, ibiga limwe lyali lihega kuwika madebe meli au gadatu. Jali jiwichigwe aho kwa mbuli ya kihendo cha Wayahudi cha kihovuga. i~KMayake Yesu nakawalonjela wakolamijito kalonga, “Choyowalonjela kukola, mkole hihyo.” y}kYesu nakamwidichila mayake kalonga, “Mamo lekachoni ulingundonjela mbuli ino, mhela wa heni hainoya.” X|)Divai vyoimalile, mayake Yesu kamlonjela mwanage kalonga, “Wahela divai.” V{%Heye Yesu yali yalalikwe kuli mnvina ya kuhesa hamwe na walanguswa wa heye. fz GZuwa lya kadatu kwali na mnvina ya munhu yohesa ako Kana Galilaya, na mayake Yesu yali baho. :y o3Yesu nakalutilila kuwalonjela hewo kalonga, “Ndanguwalonjela ndikomya, mokona kilanga kugubuka na wahilisi wa kilanga wa Nguluwi wokwina na kudulika ha Mwana wa Munhu.”x 12Yesu nakamlonjela Natanaeli kalonga, “Kwangukunda kwa vila ndikulonjela nandikona hasi hali igodi lya msada? Kogona makulu kusinda aga.” fw G1Natanaeli kedichila, Mlangusa, hegwe ndo Mwana wa Nguluwi! Kahi uli Mndewa wa Izilaeli. Dv 0Natanaeli kamuuza Yesu kalonga, “Kunzela ndaze heni?” Yesu nakamwidichila, “Nandikona ahala nalowikale hasi hali igodi lya msada, lonaung'hali chemigwa na Filipo nandikona.” ,u S/Yesu vyowamuwene Natanaeli yokuwa kwa heye, kasima mbuli za heye zeng'ha, nakawalonjela, “Mlole, ayu ndo Muizilaeli ng'hatu, kuduhuli udesi mgati mwake.” t }.Natanaeli kamuza Filipo, “Ahi chinhu chinojile choweza kulawa Nazaleti?” Filipo kamwidichila, “Uye ulole.” &s G-Na heye Filipo nakamfika Natanaeli, nakamlonjela, “Natumona munhu Musa yamwandiche mchitabu cha Malajizo, na waloli, Yesu mwana wa Yusufu, wa Nazaleti.” Xr +,Filipo yali mwenyeng'haye wa Betisaida, muji yoyalingikala Andeleya na Petili. eq E+Zuwa liyage Yesu nakalapa yalute Galilaya. Kamfika Filipo nakamlonjela, “Umbinze.” |p s*Hamba kamwigala Simoni kwa Yesu. Na heye Yesu kamlola Simoni, nakamlonjela, “Itagwa lyako ni Simoni mwana Yohani. Ila kulawa sambi kochemigwa Kefa.” Chigiliki itagwa Petili lilinguzeleka kota italawe. Yesu kanguwachema Filipo na Natanaeli \o 3)Andeleya vyoyamfichile mkulugwe, Simoni, kamlonjela, “Tumona Kilistu Mlohozi.” }n u(Andeleya, mng'holoze Simoni Petili, yali yumwe wa awo weli wamhuliche Yohani yolonga ago, ahyo wamuwinza Yesu. -m U'Yesu nakawalonjela, “Muye, na hemwe mohona.” Hewo walanguswa wamuwinza, wahona honhu hoyali ngikala, wawasa na heye zuwa alyo. Yali ifichile saa kumi matinazo. 8l k&Lelo Yesu nakahinduka, na loyawawene awo walanguswa womuwinza heye, kawauza, “Mwangupala choni?” Hewo nawedichila, “Labi, kwangikala kohi?” (Labi mina yake mlangusa). Tk #%Awala walanguswa weli nawamhulika Yohani yolonga ago, wamuwinza Yesu. Zj /$Vyowamuwene Yesu yokola, kalonga, “Mlole! Ayu ndo Mwanaing'holo wa Nguluwi!” Hi  #Hamitondo, Yohani yali yemile na Walanguswa wa heye weli. `h ;"Heni ndimona na kukunda kuta ayu ka Mwana wa Nguluwi.” Walanguswa wa mwaluko wa Yesu Yg -!Heni nasimzelele, ila yula Yanhumile heni ndiwabatize wanhu kwa malenga nakandonjela, ‘Munhu yula youmona Muhe Yelile yomlagalila kulawa kilanga na kikala mchanya hake, ayu ndo yobatiza kwa Muhe Yelile.’ f  Yohani kalavya ulolezi wa heye kalonga, “Nandimona Muhe Yelile yodulika kota ng'hunda kulawa kilanga ikwima kumutwi kwa heye. de CHeni hano nasimzelele, ila mbuya kuwabatiza kwa malenga leka wanhu wa Izilaeli wamzele.” $d CAyu ndo munhu nandonjile mbuli za heye hala hondonjile, ‘Kanguya munhu kumbele kwa heni, yawele mkulu kwa heni, kwa vila nayalibaha heni sinavumbuka!’ c 'Mitondo iyage, Yohani nakamona Yesu yokuya koyali, kata, Mlole, “Mwanaing'holo lya Nguluwi, yalingusa gehile ga wanhu wa isi yeng'ha! b )Geng'ha aga nagalawila akula Besania, kumwambu kwa lwanda lwa Yolodani, Yohani koyali yobatiza wanhu. Yesu ndo Mwana Ing'holo wa Nguluwi sa aKulawa heni kanguya yunji hambele hangu, na heni siganigwa hebu kudohola ng'hweso za makwamba ga heye.” k` QYohani nakedichila, “Heni ndangubatiza kwa mazi, ila hali hemwe kabaho yumwe yo hamzelele. _ #Hamba wamuuza Yohani, “Wone hegwe huli Kilistu Mlohozi na huwele Eliya na huwele mloli wa Nguluwi, lelo Iekachoni kwangubatiza wanhu?” K^ Awo wanhu wali watumigwa na chikundi chichemigwe Mafalisayo. =] uYohani kawedichila, “Heni ndo yula mloli Isaya yalonjile mbuli za heye kuta,‘Lizi lya munhu lyanguhulikwa hagunuche,
mgongomanyileni Mkulu nzila ya heye!’ ” \ Ahyo wamuuza, “Lelo kwa whaani? Kwangulonga ndaze kwa hegwe gwegwe? Tulonjele leka tuwahilusile ko kowutulajize goukwidichila.” [ ;Baho wamuuza, Lelo, hegwe kwa whaani? Hegwe uli Eliya? Kawedichila, Hebu. Heni siwele Eliya! Wamuuza, Lelo hegwe kwa Mloli? Heye kedichila, Hebu! tZ cYohani nahalemile kwidichila goyauzigwe, ila heye kalonga yodamla, “Heni siwele Kilistu Mlohozi.” +Y QNa awu ndo ulolezi Yohani nayaulavile mhela vilongozi wa Wayahudi kula Yelusalemu loyawalajize watambika wa Walawi kwa heye wamuuze, “Hegwe kwa whaani?” 7X iKuduhu munhu yamuwene Nguluwi mhela woneche ula. Mwanage yaliyeka, yewhanile na Nguluwi, yawele hamwe na Mhaza, ayo ndo yatuditile tumzele Nguluwi. Ulolezi ya Yohani Mbatiza hW KNguluwi katupa Malajizo kukolela Musa, ila Yesu Kilistu katugalila kunoga kwa heye na kukomya. SV !Kwa winji wa isungu lyake, hetwe tweng'ha tubochela kunoga kwa heye. iU MYohani nakawalonjela wanhu mbuli ya heye, nayali yochemelela yolonga, “Ayu ndo ndalindilonga hala hondonjile, ‘Kanguya munhu yumwe hambele hangu, yawele mkulu kwa heni, kwa vila nayalibaha heni sinavumbuka.’ ” "T ?Na heye luzi kawa munhu na kikala kwa hetwe. Na hetwe tuwona ukulu wa heye, ukulu wa heye yawele Mwana yaliyeka wa Mhaza, kamema isungu na kukomya. #S A Hawali wana wa Nguluwi kwa nyhala za chiwunhu, kahi kwa ludali lwa lukuli na ligano lya munhu, ila kwa heye yawaditile wana wa Nguluwi kwa danda ya heye. \R 3 Ila wala wanhu wambochele na wamkundile, nakawapa ludali lwa kuwa wana wa Nguluwi. RQ  Nakoya hali isi ya heye yuye, ila wanhu wali hali isi hake hawambochele. sP a Lelo Luzi yali mu isi, na kukolela heye Nguluwi nakalumba isi, ila wanhu wa isi nahawamkundile heye. gO I Alu ndo lumuli lwa kukomya ng'hatu, lumuli lulinguya kuli isi na kuwamulichila wanhu weng'ha. XN +Heye hawele alo lumuli, ila nakoya hela kuwalonjela wanhu mbuli ya alo lumuli. vM gAyo nakoya yawalonjele wanhu weng'ha mbuli za alo lumuli, wanhu weng'ha wahuliche ulonzi wa heye na wakunde. DL Nguluwi nakamlajiza munhu yumwe, itagwa lyake Yohani. NK Na lumuli alo lwangumwesela kutitu, na ako kutitu kulemwela kuusuma. LJ Heye nayali mwaluko wa ukomu, na auno ukomu wali lumuli lwa wanhu. iI MKwa kukolela heye, vinhu vyengha navilumbigwa. Kuduhu chinhu ne chimwe chilumbigwe kuduhu heye. 3H cKulawa mwaluko Luzi yali hamwe na Nguluwi. sG cAho mwaluko kwali na yumwe yochemigwa Luzi, na heye luzi yali hamwe na Nguluwi, na heye Luzi yali Nguluwi. #F?muvizele kota, yula yomhilusa yawele na gehile kulawa kuli nzila ya heye ya kwajilila, komlohola munhu ayo kuli kubagama, na gehile menji gokusigwa.uEcWang'holozangu, wone munhu yumwe yehadigwe na yajilile kutali na kukomya, na munhu yunji yakamhiluse, ODHamba nakalanda kahi, na kilanga kigala nhonya, na isi ilavya vilyo. $CAEliya nayali munhu kota hetwe. Heye nakalanda kwa kukangaza ng'hatu nhonya ileche kutowa, na nhonya nahaitowile hali isi kwa mihela jidatu na miezi sita. B'Lelo, milonjele chila yumwe wihe wa hemwe, na milandile leka musilwe matamwa. Kulanda kwa munhu yalitanganiche kuna mong'ho wa kudita menji. sA_Ahyo, nawo howolanda kwa makundo, mtamwa kowa mkomu, na Mkulu komwinula, na gehile goyaditile gokusigwa. 4@aNdaze, kabaho mtamwa hali hemwe? Kanguganigwa kuwachema wasekulu wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, nawo womlandila kwa itagwa lya Mkulu na kumbakaliza mafuta. #?? Hali hemwe hana munhu yafichilwe na nongwa? Yalande kwa Nguluwi. Ama hana munhu yawele yasangalale? Kanguganigwa kwimba nzimbo za kutogola Nguluwi. >y Kwa konjezela wang'holozangu, lomuwele ngilaha, mleche kilaha kwa kilanga, na kwa isi na kwa chinhu choneche. Mlonje, “Ena” Wone mlingugana kulonga ena. Namwe mlonje, “Hebu” Wone mlingugana kulonga hebu, leka mleche kutaguswa na Nguluwi. A={ Twanguwachema wanhu awo wabweda kwa vila nawemilila. Namuhulika mbuli ya kwimilila kwa Ayubu, na mvizela vila Mkulu navyoyamditile mwiso. Kwa vila Mkulu ka liholile na kamema isungu. <% Wang'holozangu, muwakumbuche waloli wa Nguluwi, nawegale usenga woyalonjile Mkulu, mlole navyowemilile magazo, namwe mfande kota hewo. ; Wang'holozangu, mleche king'ung'utila chila yumwe, leka Nguluwi yaleche kuwatagusa. Milolele, mtagusa kahabehi, kema hali lwizi. r:]Hemwe namwe mkangaze nhumbula za hemwe, na kwimilila nzinzili, mina zuwa lya kuya heye Mkulu lyahabehi. {9oLelo, wang'holozangu, mwimilile mbaka Mkulu hoyokuya. Mlole mlimi vyoyalingubeteza kwa wimililo mizuchila ja heye jilavye mbeta inojile. Heye kangubeteza kwa kwimilila kulawila nhonya ya ng'humbusa walimi na luhela mbaka hala hoyobeta. |8qMuwatagusa kwa wihe na kuwakopola wanhu wawele hela nongwa, na hewo hambe wetwanze na hemwe. Kwimilila na kulanda k7OMikala muisi kwa kisangalaza nhumbula na udevelo. Mineneheza mwagoya zuwa lya kudumuligwa singo. O6Hamuwapele sendi wanhu walimile mli migunda ja hemwe, mhulichize iyowe lya hewo, chililo cha wakolamijito walingubeta migunda ja hemwe, chikwinjila hali makutu ga Mkulu wa wamizi yawele na ludali. 85iZahabu na sendi za hemwe zigwa lungwi na lungwi lwake lowa ulolezi hali hemwe, nalo lodakula ng'huli za hemwe kota dunga. Hemwe mikungajizila lufufu mli mazuwa aga ga mwiso. F4Lufufu lwenu lola na nguwo za hemwe nazidakulwa na nyejesi. 3 Lelo, muhulichize hemwe wanhu muwele na lufufu na mlingulongoza, mlile na kutowa iyowe kwa kukolela nongwa zilinguwoyela hemwe. a2;Lelo, munhu yalinguvizela kudita ganojile, nahalingudita, kwa heye ayo ndo gehile.Y1+Ila sambi mwangidaya na kitogola. Kidaya kwa hemwe kweng'ha kwa hino ndo geha. c0?Hemwe namwahaganigwe kulonga, “Wone Mkulu yagane, tochikala na kudita hino na hino.” 1/[Hemwe hamlinguvizela ukomu wa hemwe woneche vyouwa mitondo. Ukomu wa hemwe ndo choni?. Kwa vila hemwe mwa kota ng'hungugu lilingoneka mhela udo hela, hamba lyangwaga. &.E Munhyulichize lelo, hemwe mlingulonga, “Lehano au mitondo, toluta kuli muji wunji, tochikala kula kwa mhela umwe, toguza vinhu na kupegwa lufufu.” M- Nguluwi yaliyeng'ha ndo yalinguyimiza malajizo na kutagusa. Ndo yuye yaliyeng'ha yalinguweza kulohola na kubagamiza. Lelo, hegwe ulingumtagusa muyago kwa whaani? Kidayila kwa chiwalo cha mitondo x,i Wang'holozangu, chila yumwe yaleche kumlonjela muyage. Yula yalingumlonga vibi mng'holoze na kumtagusa, ayo kanguilonga vibi malajizo na kugatagusa malajizo. Wone utagusa malajizo, ila hegwe hulinguidita malajizo, ila kwanguitagusa. i+K Muwe liholile kumwando kwa Mkulu na heye kowakwiniza. Makanyo kwa chiwalo cha kuwatagusa wanji * Misinze na kulila na kulomboleza. Kuseka kwa hemwe kugaluche kuwa chililo, na kusangalala kwa hemwe kugaluche kuwa masinzo makulu. )#Mhejeleleni Nguluwi, na heye kowahejelela hemwe. Kuhovuga moko ga hemwe mwihile na kuhovuga nhumbula za hemwe, hemwe muwele na majesa meli S(Lelo, mumhulichize Nguluwi. Mulileme Limazoga na heye kowabilimeni. Q'Ila kunoga kwa Nguluwi kotulingupegwa na heye, kuna ludali ng'hatu, kota vyogalingulonga Maandiko, “Nguluwi kangitwanza na wawele na kidaya, ila kanguwapa kunoga kwa heye wanhu wawele liholile.” *&MMleche kijesa kota Maandiko Matakatifu, gangulonga ulonzi wa hihi hela, vyogalingulonga, “Muhe yawele Nguluwi kamuwika mgati mwa hetwe, kana fihi ng'hatu.” H% Hemwe mwa wanhu wohamlingukunda kota wang'hondwa. Ndaze, hamvizelele kuwa mganwa wa isi, kangidita mng'honyo wa Nguluwi? Lelo, heye yogana mbuli za chiisi kangidita yuye kihilwa na Nguluwi. |$qNahomlanda hampegwa hebu kwa vila mwangulanda kwa luso lwihile, mwangumlanda Nguluwi leka mugutize maya ga hemwe. #yMwangugana kuwa na vinhu ila kwa vila hampegwa hebu, mwangugana kukopola, mwangugana ng'hatu kupegwa vinhu, ila hampegwa hebu, ahyo mwangilewa na kitowa. Hamuweza kupegwa chila chinhu chomlingugana kwa vila hamlinguchilanda kulawila kwa Nguluwi. u" eNgondo na kilewa hali hemwe vyangulawila kohi? Vyangulawa kuli maya ga hemwe gawelengilewa mgati mli hemwe. o!WWanhu walingugana kikala goya, wonyala nyhadikwa zinojile, na wobeta mbena za kumnojeza Nguluwi. 'Ila luhala lulingulawa kuchanya kilanga, mwaluko yela, na kahi yangugana kikala goya, yangugana uliholile na kuwahulichiza wanhu wanji. Imema isungu na madito ganojile, yangulela mafuza ga madito ganojile na yahela ubagulo na wala walingidaya wanoga aku wawele wahadi. gGMina honhu hawele na fihi na kigana mwemwe baho, ndo hawele na nongwa na chila mbuli yihile. wgLuhala kota alo halulingudulika kulawa kilanga, ila ndo lwa chiisi, na lwa chiwunhu, kahi ndo lwa Chimazoga. +Ila wone nhumbula za hemwe zimema fihi na usungu, na kigana mwemwe baho, lelo, mleche kujeza kugubika kukomya kwa kidaya kwa luhala lwa hemwe. \1 Yalihi yawele na luhala na nyhala hali hemwe? Lelo, yalajile mbuli yila kwa madito ga heye ganojile kuli majendo ga heye ganojile na kwa madito ga heye ga uliholile galingukoleka kuli uliholile na luhala. dA Wang'holozangu, ikuyu lyoweza kulela mafuza ga masada? Au igodi lya ing'hongo lyoweza kulela mafuza ga ikuyu? Vivila nzasa ilingulavya mazi gawele na mwino haiweza kulavya mazi ganojile. Luhala lulingulawa kwa Nguluwi a; Ndaze, nzasa imwe yoweza kulavya mazi ganojile na mazi gawele usungu kuli ideho limwe?  Mgati mwa mlomo umwe mwangulawa ulonzi wa kutogola na wa kupanjila. Wang'holozangu, mbuli azi hazilinguganigwa kuwa vila. 1 kwa umyango twanguta malumbo Mkulu na Mhaza wa hetwe, na kwa umyango wuwo, twanguwapanjila wanhu, wanhu wawele walumbigwe kwa kiwhana na Nguluwi. Ila kuduhu munhu yawezile kudima umyango, mina umyango ndo chinhu chihile, chilinguyegayega na chimema dunga ilingukopola wanhu, Mina chila nhanzi ya migongolo na videje na vilingutambala na vinhu viwele mbahali, vyangudimigwa navyo mina navifujigwa na wanhu. +Nawo umyango ufanda kota chiluli. Umyango umema wihe wa chila mbuli. Umyango ndo honhu hado ha lukuli lwa hetwe, ila naugalaga wihe kuli lukuli lweng'ha. Umiyango usomaga ukomu wa hetwe kulawa kuvumbuka mbaka kubagama. Kwa vila nawo wangusomigwa na chiluli cha Jehanamu. )KAhi vivila umyango ndo chitomo chidodo ng'hatu cha lukuli, ila wanguweza kidayila mbuli ng'hulu ng'hatu. Mlole chiluli chido choweza kusoma chisosolo chikulu. 8iKahi mlole mitumbwi mikulu, hanga ndo ng'hulu ng'hatu, jangukundujizwa na mbeho ng'hulu, ila jangulongozwa na itela idodo ng'hatu, kweng'ha koyogana kuluta mlongoza itumbwi. 0YMlole, hetwe tweng'ha twanguwoha chipande chido cha chuma kwa ng'wego mmilomo ja falasi leka watuhulichize, na kwa kukolela ayo, toweza kuwalongoza koneche kotugana. 9Mina hetwe tweng'ha twanguwifya kuli mbuli nyinji. Munhu yohambe yekwang'wale kuli ulonzi, ayo ka munhu yatanganiche, koweza kulongoza wunhu wa heye. ( KWang'holozangu, wenji wa hemwe waleche kuwa na maya ga kujeza kuwa walangusa. Kota vyomvizelele, hetwe walangusa, topegwa utaguso ukulu ng'hatu kusinda wanji. kOMina kota vila lukuli luwele hela muhe ubagama, ahi vivila makundo kuli hela madito ibagama.[/Nayali hihi vivila kwa yula mng'hondwa Lahabu. Heye nayali yawazigwe kamnojeza Nguluwi, kwa gala goyaditile hala loyawabochele goya wala wapelembi Waizilaeli na kuwatanza walawe kwa kukolela nzila yinji.  Lelo mwangona kota munhu kanguwazigwa kota kangumnojeza Nguluwi kwa kukolela madito, na haiwele kwa kukolela makundo galiyeka. ) KNa Maandiko Matakatifu aga genela, “Ibulahimu nakamkunda Nguluwi na ahyo nakawazigwa kota katanganika.” Na ahyo, Ibulahimu nakachemigwa mganwa wa Nguluwi.  Lelo kwangona makundo ga heye nagaluta hamwe na madito gake na kahi makundo ga heye nagagongomanyizwa kwa madito ga heye. B }Ahi, sekulu wa hetwe Ibulahimu nakakundigwa ndaze kota kanginojeza hali meho ga Nguluwi? Ndo kwa madito ga heye, hala nayamlavile nhambiko mwana wa heye Isaka kuli alitale ya Nguluwi. k OKwa mpoka hegwe! Ndaze, ahyo kwangugana kulajilwa kota makundo kuli hela madito kwa hela chinhu? Ndaze, hegwe ulingukunda kota kabaho Nguluwi yumwe hela? Goya! Ila na jimazoga jangukunda ago, najo jangukakama kwa kudumba. lQIla munhu yumwe koweza kulonga, “Hegwe kwanago makundo na heni ndina madito.” Heni ndokwidichila, “Undajile munhu yoweza kuwa na makundo ga kulihela madito!” Goya!. Na heni ndokulajila makundo ga heni kwa madito. T~~C}}U|{{{zzyy;xmwww uuAtt3ssPrvqqnqpoo:nnhnmm=lmlkjjjsj#iihh:gggffeedddcbb[aaP``T___^^)]W\\'[[#Z=YYiXXVWW=VV@VUUTsSSGRRFQQ7PPGPOO`NNM_LLyLKJJLII%HH4GGFFPEEnDDQCCCBmB7AA?@@z@??>>-==E<<;;$:: 9D88Y77?6N5544=3322A100+//8..U--h-,,n,++G**o*<))((=''+&&k%%5$$#C""h"! 2[Mfe6u : 5h ` N `  - }P;/>6T^b5 Mafalisayo wamwe nawalonga, “Munhu ayu halawile kwa Nguluwi, mina hambe yebate Malajizo ga zuwa lya kwesela.” Ila wamwe walonga, “Yowa ndaze munhu yawele na gehile kulajila vinduzanduza kota avino?” (aI Hamba Mafalisayo nawamuuza munhu ayo, wata, “Kulola ndaze?” Heye nakawalonjela, “Kambaka nhope mmeho, na heni ndizahovuga mazi, na sambi ndangulola.” Y`+ Zuwa lila Yesu vyoyamditile ayula munhu mitope yalole, lyali zuwa lya kwesela. Z_- Hamba wanhu wamhola ayula munhu yohambe yalole, wamhilika kuli Mafalisayo. ^ Hewo nawamuuza wata, “Kakohi heye?” Nakawedichila, “Heni sivizelele!” Mafalisayo wangumpala yamlohole munhu hambe yalole ]  Heye nakedichila, “Yula munhu yochemigwa Yesu, nakahola nhope, kambakaliza kumeho na kundonjela, ‘Lute kihovuje kuli izimbo lya Siloamu.’ Aho heni nduta, ndizanawa, nakwaluka kulola. Kuhovuga kumeho, baho du mbona meho gangu galuka kulola.” F\ Hewo nawamuuza wata, “Iwa ndaze sambi kwangulola?” [ Wamwe wata, “Ayu ndo heye,” Wanji nawalonga, “Hebu hawele heye, wewhana hela.” Ila heye nakawalonjela, “Nda nene!” )ZK Lelo, yalingikala habehi na heye wala wamzelele kuta aho ha ulongolo yali mzunwa mlandaji, nawalonga, “Ayu hawele yula mzunwa yekalisaga na kulanda?” Y  Nakamlonjela, “Ulute ukahovuge kumeho kuli izimbo lya Siloamu.” Aho ayula munhu kaluta kuhovuga kumeho na kahiluka yolola. fXE Vyoyalonjile ago, Yesu katema lite hasi kadita nhope kambakaliza yula yohambe yalole mmeho, ?Wy Mhela londing'hali muisi, heni nda lumuli lya isi.” Vw Kung'hali nemisi itugana kulutilila kukola mijito ja yula yanhumile, mina chilo changuya munhu howeza kukola mijito. ,UQ Yesu nakedichila, “Mbuli ayi hailawile kwa kudita gehile ga heye, ila na kalela hambe yalole leka ludali lya Nguluwi loneche lukola mijito mgati mwa heye. ~Tu Walanguswa nawamuuza, “Mlangusa! Whaani yaditile gehile, munhu ayu, au wahaza wa heye, yaleleche hambe yalole?” QS  Yesu loyali yokola nakamona munhu yumwe, hambe yalole kulawa yaleleche. [R/;Hamba nawalokota maganga kumtozela Yesu, ila Yesu koka Mng'handa ya Nguluwi.wQg:Yesu nakawedichila, “Ndanguwalonjela ndikomya, Ibulahimu naloyang'hali kuvumbuka, nene ndali baha.” qP[9Wayahudi nawamlonjela Yesu wata, “Ung'hali fika mihela kumi jihano. Kumonela kohi Ibulahimu?” kOO8Mhaza wa hemwe Ibulahimu nakasechelela kalyona zuwa lya kuwa kwa heni, kawona na kasangalala.” N97Hamumzelele heye, ila heni, ndimzela. Wone ndonje simzelele ndowa ndilonga udesi kota hemwe vyomuwele wadesi. Ndimzela na ndangukunda ulonzi wa heye. 'MG6Yesu nakedichila, “Wone na iwe kitogola heni ndiliyeka kwali hela mbuli. Heye yotogola ga heni ndo Mhaza wa heni, ayu yomlonga kowa Nguluwi wa hemwe. L5Hegwe kwangidita kwa mng'hangala kusinda Mhaza wa hetwe Ibulahimu yabagame? Na waloli nawo nawabagama. Hegwe kwangidita kwa whaani?” DK4Hamba Wayahudi wamlonjela wata, “Sambi twangukunda kota hegwe kuna Limazoga! Ibulahimu kabagama, na waloli nawabagama, kahi hegwe kwangulonga munhu yobochela goulangusa hobagama hebu! `J93Ndanguwalonjela ndikomya, munhu yoneche yobochela gondilingulangusa hobagama hebu.” gIG2Heni silingupala ukulu ndiliyeka, ila kuna yumwe yalingupala ukulu awo, na heye ndo mtagusa. lHQ1Yesu nakawedichila, “Ndahela Limazoga, ndangumtogola Mhaza wa heni, ila hemwe mwangumbeza heni. cG?0Wayahudi nawamliga Yesu wamuuza walonga, “Hegwe kwa Msamalia na kuna Limazoga?” F7/Munhu wa Nguluwi kahulikaga ulonzi wa Nguluwi, ila hemwe hamuwele wanhu wa Nguluwi, ndo mina hamlinguhulika.” Yesu yali baha Ibulahimu hanavumbuka E .Yalikohi yumwe mwa hemwe yolavya ulolezi kota heni ndita gehile? Wone ndilingulonga ndikomya, iwa ndaze hamlingukunda ga heni? RD-Ila kwa vila heni ndanguwalonga ndikomya, ndo mina hemwe hamlingukunda. C,Hemwe mwa wana wa mhaza wa hemwe, Limazoga, choyalingugana mhaza wa hemwe, ndo mlingugana kudita. Heye koyaluchile yali yokopola, na hemile kuli kukomya, kwa vila munhu ayu yali mdesi. Wone yalonje udesi, kangulajila kota vyoyali, hambi yali mdesi mhaza wa udesi. aB;+Lekachoni hamlingudaha gondilinguwalonjela? Kwa vila hambe muhulichize usenga wa heni. EA*Yesu kawalonjela, “Wone Nguluwi nayawe Mhaza wa hemwe, mwahanganile heni, kwa vila mbuya kulawa kwa Nguluwi, na sambi nda hano. Suyile kwa ludali lwangu nene, leka heye nakanhuma. @7)Hemwe mwangukola cho yakolile mhaza wa hemwe.” Hewo wamlonjela wata, “Hetwe hatuwele vilokote, twanaye Mhaza yumwe hela, na heye ndo Nguluwi.” ?)(Geng'ha gonditile ndo kuwalonjela ga kukomya gonyhuliche kwa Nguluwi, ila hemwe mwangujeza kung'hopola. Ibulahimu haditile chinhu kota chino! >9'Hewo nawamwidichila, “Mhaza wa hetwe Ibulahimu.” Yesu nakawalonjela, “Wone namuwe ivyazi lya Ibulahimu, mwahaditile kota vyoyaditile heye. ~=u&Ndangulonga agala gondigawene kwa Mhaza wa heni, ila hemwe namwe mwangudita kota vyomlonjelwe na mhaza wa hemwe.” {<o%Ndivizela kota mwa ivyazi lya Ibulahimu. Ila mwangugana mng'hopole kwa vila hamlingubochela gondilinguwalangusa. ?;y$Wone Mwana yawaleche milejehe, mowa milejehe ng'hatu. l:Q#Chitumagwa hawaga yehanzile na lukolo mazuwa gose, ila mwana kawaga wa lukolo lulula mazuwa gose. y9k"Yesu nakawalonjela, “Ndangulonga ndikomya, munhu yoneche yalingudita gehile, kowa chitumagwa wa gehile. &8E!Na hewo wamwidichila wata, “Hetwe twa ivyazi lya Ibulahimu, na hatuwele vitumagwa wa munhu yoneche. Lekachoni kwangulonga, ‘Mowa milejehe?’ ” I7  Ahyo movizela kukomya, nako kukomya kowalekani hemwe milejehe. 6Yesu yali yowalonjela awala Wayahudi waliwomkunda, Ndangukomya wone mkunde gondiwalangusa, mowa walanguswa wa heni ng'hatu. f5EWanhu wenji lowahuliche ago yalonjile nawamkunda. Yesu ndo kukomya kowawikani milejehe {4oNa yula yanhumile heni twahamwe handechile ndiliyeng'ha kwa vila mazuwa gose ndangukola agala galingumnojeza.” F3Hamba Yesu nakalonga na hewo, “Baho hommwinula Mwana wa Munhu, movizela kota, ‘Heni Ndo Yuye’ Hamba movizela kota silingudita kwa ludali lwangu, mina ndangulonga Mhaza goyandanguse. A2}Hawavizelele kota Yesu yaliyolonga mbuli ya Mhaza. /1WNdanago menji ga kulonga na ga kuwatagusa hemwe, ila heye yanhumile kangukomya. Na heni ndanguwalonjela wanhu muisi, mbuli zila hela zonyhuliche kulawa kwa heye.” v0eHewo wamuuza, “Hegwe kwa whaani?” Yesu nakedichila, “Kota agala gondiwalonjeleni kulawa mwaluko! /Ndo mana ndiwalonjeleni, kota mobagama kuli gehile gomditile, na mobagama kwa gehile, wone hamlingukunda kota, ‘Heni ndo yuye.’ ” .Yesu nakawedichila, “Hemwe mwa wanhu wa baha hasi, heni ndawa kuchanya. Hemwe mwa wa isi ino, heni silawile isi ino. -Vilongozi wa Wayahudi nawalonga, “Kanguluta kikopola yaliyeng'ha. Mbona kangulonga, kondiluta hemwe hamfika hebu?” ,Yesu kahiluchila kuwalonjela, “Ndanguka, ila hemwe mowa mmhala na mobagama na gehile genu. Kondiluta heni hemwe hamfika.” y+kYesu nakalonga ago vyoyaliyolangusa kuli Ng'handa ya Nguluwi, kuluhengo kowawichile vinhu vyowalavile mli isanduku lya ndolendole. Na kuduhu munhu yamibate, kwa vila mhela wa heye kibatika wali ung'hali. Kondiluta heni hemwe hamfika. H* Hewo nawamuuza Yesu, “Mhaza wa hegwe kakohi?” Heye nakawedichila, “Hemwe hamnzelele heni wala hamzelele Mhaza wa heni?” “Wone namnzele heni, mwahamzelele na Mhaza wa heni.” t)aNdangilavila ulolezi ndiliyeng'ha kuta nda whaani, na heye Mhaza yanhumile kuli isi, kangulonga hihyo.” b(=Yandichigwa kuli Malajizo ga hemwe kota, wone wanhu weli walavye ulolezi, wowa wokomya. }'sIla wone nhaguse, ndahataguse kwa kukomya kwa vila siwele ndiliyeng'ha kwa alino. Mhaza yanhumile kahamwe na heni. X&)Hemwe mwangutagusa kota wanhu vyowalingutagusa, heni silingumtagusa ne munhu. N%Yesu nakedichila, “Hebu!,” “Wone ndilingilavila ulolezi ndiliyeka, agala gondiwalonjele ndangukomya kwa vila ndivizela kondawile na kondiluta. Hemwe hamvizelele kondawile na kondiluta. $y Mafalisayo nawamlonjela Yesu, “Hegwe kwangulavya ulolezi uliyeka kota kwa lumuli, awo ulolezi hulingukomya.” #) Yesu nakawalonjela Mafalisayo, “Heni nda lumuli lwa isi, munhu yoneche yombinza heni, hojenda kutitu, ila kowa na lumuli lwa ukomu.” 8"i Nakedichila, “Kuduhu ne yumwe, mkulu.” Yesu nakamlonjela, “Goya, na heni sikutagusa kwa wihe hebu, ila ulute uleche kudita kahi gehile.” Yesu ndo lumuli lwa isi w!g Yesu loyenuche, nakamuuza ayula mdala, “Wakohi awala wanhu? Ndaze, haduhu ne yumwe yakutaguse kwa wihe?”   Lowahuliche ago, waaluka kuka yumweyumwe, walongole wakulu kuli mdodo. Yesu nakapona waliyeka na ayula mdala yemile bahala. 3aHamba kenamiza kahi, kaza kwaandika hasi. Lowawele womuuza lukami, kenuka na kuwalonjela, “Yumwe wa hemwe, yawele hela gehile, yamtozele iganga lya mwaluko mdala yuno.” ykNawalonga hino kumjeza Yesu, wogana wapalile honhu ha kumtagusa, ila Yesu kenamiza na kukwada na chidole hasi.  Kuli Malajizo, Musa kalajiza mdala kota ayu kanguganigwa yatowigwe na maganga mbaka yabagame. Lelo hegwe kwangulonga ndaze?” ONawamlonjela Yesu, “Mlangusa, mdala ayu kebatigwa kuli ung'hondwa. Walangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo nawamwigala mng'handa mdala wamwibate wodita ung'hondwa. Hamba wamuwika hagati. Mitondo kung'hali lufuku, Yesu nakaluta kahi kuli Ng'handa ya Nguluwi. Wanhu weng'ha wammemelela, na heye kekalisa na yali yowalangusa. 0 ]Yesu nakaluta kuchidunda cha Mizeituni. 2_5Hamba chila munhu kaluta kaye kwake.74Na hewo wamwidichila, “Ndaze, hegwe nagwe kulawa Galilaya? Lelo, kagakagule Maandiko Matakatifu nagwe kogona kota Galilaya hakulingulawa Mloli.” fE3“Ndaze, mzilo wa hetwe haulingumtagusa munhu ne kumhulika na kuvizela kangudita choni?” kO2Mfalisayo yumwe yali hala, yali Nikodemo na yalutile kwa Yesu katali, heye nakawalonjela wayage, M1Ila awa wanhu hawauzelele mzilo wa Musa, wapanjilwa na Nguluwi!” b=0Ndaze, mina mmona ne chilongozi yumwe wa wanhu, au yumwe wa Mafalisayo yamkundile heye? B/Mafalisayo yawauza, “Ndaze, na hemwe namwe kawabadani? M.Wamizi wawedichila, “Kuduhu munhu yadahile kulonga kota heye!” |q-Hamba wala wamizi nawahiluka kwa watambika wakulu na Mafalisayo, na hewo nawauza, “Lekachoni hammigale?” kO,Wanhu wamwe nawagana kumibata ila kuduhu yajezile kumdoliza. Vilongozi wa Wayahudi hambe wakunde J  +Kwa mbuli ya Yesu nakulawila kibagula hali wanhu wala wamemile.  *Maandiko Matakatifu gangulonga ndaze? Gangulonga, Kilistu Mlohozi kolawa lukolo lwa Daudi, kopondigwa ako Betelehemu, muji wa Daudi!” x i)Wanji nawalonga, “Ayu ndo Kilistu Mlohozi!” Ila wanji nawalonga, “Ndaze, hambi mlohozi kolawa Galilaya! u c(Wanhu wamwe nawamemile hala nawahulika ulonzi awo, nawalonga, “Kakomya munhu ayu ndo yula Mloli!” P 'Nakalonga ago kwa mbuli ya Muhe yawele kwa wala wamkundile heye wombochela. Muhela awo Muhe Yelile yali hanafika kwa vila Yesu yali hanapegwa ukulu na Nguluwi. Kibagula kwa wanhu kuli mbuli ya Yesu -&Kota vyogolonga Maandiko Matakatifu, ‘Munhu yalingung'hunda heni, nzanda za malenga galingigala ukomu gobogoma kuli nhumbula ya heye.’ ” 9%Zuwa lila lya mwiso lya mnvina ahyo yali zuwa itanganiche. Yesu nakema, kachemeleza, “Munhu yoneche yawele na ng'halu, yoye kwa heni yang'hwe. $Kana mana yachi hoyolonga, ‘Momhala ila hambona, na hala hondiwa hemwe hamfika hebu?’ ” Nzanda za malenga ga ukomu 7g#Vilongozi wa Wayahudi nawalonga hewo kwa hewo, “Munhu ayu koluta kohi kotulemwela kumfika? Koluta kwa Wayahudi wasambaluche hali Wagilichi, na kuwalangusa Wagilichi? R"Momhala heni, ila hammbona hebu, na hala hondiwa hemwe hamfika hebu.” a;!Yesu nakalonga, “Nding'hali na hemwe mhela uchefu, hamba ndoluta kwa heye Yanhumile.  Mafalisayo nawawahulika wanhu woheha mbuli azo za Yesu. Lelo hewo hamwe na watambika wakulu wawalajiza wamizi wamibate. 6eWenji kulichila chilundo cha wanhu nawamkunda, nawalonga, “Ndaze, Kilistu Mlohozi loyokuya kodita ulajilo mkulu ng'hatu kusinda ayu?” Wamizi wangutumigwa kumibata Yesu wgLelo, wanhu na wagana kumibata, ila kuduhu munhu yajezile kumibata kwa vila mhela wa heye hainoya hebu. OIla heni ndimzela kwa vila ndawa kwa heye, na heye ndo yanhumile.” m~SLelo, Yesu vyoyali yolangusa kuli ng'handa ya Nguluwi kakwiniza lizi na kulonga, “Hambi mvizela. Na kondawile mvizela! Ahyo, suyile kwa ludali lyangu heni baha, ila heye yanhumile heni ndo wakukomya, na hemwe hamzelele. v}eKilistu Mlohozi hoyokuya kuduhu munhu yovizela honhu yalawile, ila hetwe tuvizela koyalawile munhu yuno.” |3Mlole sambi! Kanguwakanya hazelu, na kuduhu munhu yalingumlonjela ne chinhu. Ndaze, iwa kota vilongozi wa wamzela ng'hatu ayu ndo Kilistu Mlohozi? p{YWamwe wa wanhu wa Yelusalemu nawalonga, “Ndaze, yula munhu walingumpala wamkopole hawele yuyu? uzcMleche kutagusa mbuli kwa kulola kunze hela, lavyeni utaguso utanganiche.” Hambi ayu ndo Kilistu Mlohozi DyHino lelo, munhu kenjizagwa ikumbi kuli zuwa lya kwesela, ila yolema malajizo ga Musa galeche kubezigwa, mbona mwangunzudila kwa vila ndimdita munhu yawe mkomu ng'hatu zuwa lya kwesela? Aho wanhu nawamwidichila, “Kuna chijeni hegwe yalikohi yalingugana yakukopole?” u{Ndaze, Musa hawapele utaguso? Ahyo, kuduhu ne yumwe wa hemwe yalinguwinza mizilo. Iekachoni mwangugana kung'hopola?” &tEHeye yalingilonjela hela yuye kangupala kitogola yuye, ila yalingupala kumtogola yula yamtumile, ayo wa kitumbila, na mgati mwake mwahela wihe woneche ula. s Munhu yalingugana kudita gala goyogana Nguluwi, kovizele kota ulanguso wa heni ulaya kwa Nguluwi, au heni ndangilonjela hela. traAho Yesu nakawedichila, “Ulanguso wondilingulangusa hauwele wa heni, ila ulawa kwa yula yanhumile. nqULelo, Wayahudi na wabubuwala na kulonga, “Munhu ayu kapata kohi elimu na heye halutile kusule?” sp_Mnvina ila loyali ifichile hagati, Yesu naye nakaluta kuli ng'handa ya Nguluwi, nakaluka kulangusa. hoI Ila kwali kuduhu munhu yajezile kulonga mbuli za heye hazelu kwa kudumba wandewa wa Wayahudi. n- Kwali na kuheha kwinji hali wanhu wala. Wamwe wa hewo nawalonga, “Kamunhu yanojile.” Wanji nawalonga, “Hebu! Kanguwajiliza wanhu.” Vm% Wakulu wa Wayahudi wali wompala heye kuli mnvina ila nawauza, “Kakohi?” rl] Wang'holoze lowalutile kuli mnvina, na Yesu naye nakaluta, ila halutile hazelu nakaluta kwa uviso. Qk Nakalonga ago hamba kapona kuko Galilaya. Yesu kuli mnvina ya vibumuli njUHemwe mlute kuli mnvina ayo. Heni siluta hebu ako kuli mnvina, mhela wa heni unojile haufichile.” ~iuIsi yeng'ha haiwazudila hemwe, ila heni yanguzudila kwa vila heni ndangulavya ulolezi wake kuta goyalingudita geha. thaLelo, Yesu nakawalojela, “Muhela wa heni unojile haufichile hebu, ila kwa hemwe chila mhela unoga. 3gaNa wang'holoze Yesu nawo hawamkundile!” fMunhu halingudita vinhu kwa uviso wone walingugana yazeleche kwa wanhu. Kwa vila kwangudita mbuli zino, lelo, wilajile kwa isi yeng'ha eyLelo, wang'holoze Yesu nawamlonjela, “Ulawe ahano, ulute Yudeya leka walanguswa wa hegwe wazone mbuli zoulingudita. 5deMnvina ya Wayahudi ya vibumuli yali habehi. c Logamalile ago, Yesu yali yojenda ako Galilaya. Nahaganile kujenda mkoa wa Yudeya kwa vila wandewa wa Wayahudi wali wogana wamkopole. b)GYaliyolonga agala goyokola Yudasi, mwana wa Simoni Isikalioti. Kwa vila Yudasi ndo yomhinduka, hanga na yali yumwe wa awala kumi na weli.~auFYesu nakedichila, “Ndiwahagula hemwe kumi na weli, siditile hino? Lelo yumwe wa hemwe, kagaluka Limazoga!” ]`3EHetwe twangukunda na kuvizela kota hegwe uli yumwe Yelile yalawile kwa Nguluwi.” _wDSimoni Petili kamwidichila, “Mkulu, toza kwaani? Hegwe kuna ulonzi ulingigala ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. T^!CYesu kawauza na awala kumi na weli, “Na hemwe namwe mwangugana kuka?” l]QBKulawa kwa ago, wenji wa walanguswa wa Yesu nawahiluka kumbele wolema kulutasa na heye kahi. \AWolawa aho kalonga kahi, “Ahi ndo inhumile ndiwalonjele hemwe, kuduhu munhu yokuya kuli heni mbaka yadite goyalajize Mhaza.” [@Kuna yumwe mwa hemwe kowa hambe yakunde.” Yesu nakalonga hino kwa vila nakavizela koya na wanji hawokunda na yumwe komhinduka. Z%?Muhe ndo ulingigala ukomu, ludali lwa munhu luliyeng'ha haludita chinhu. Ulonzi wo ndikulonjelani, ndo Muhe wa Nguluwi na ulingigala ukomu. TY!>Hamba yowa ndaze, wone mmone Mwana wa Munhu yokwina kuza kula koyalawile? X=Yesu nakavizeela halonjelwe na munhu, walanguswa wa heye wali wong'ung'uta, nakawauza, “Mbuli ayi, yanguwadita hemwe mdumbe? W<Walanguswa wenji nawamuwinzile Yesu nawahulika ago, walonga, “Ulanguso uno yowa ngondo kuuzela, yalikohi yoweza kuhulichiza?” V{;Yesu nakalonga agano koyali yolangusa mng'handa ya kusalila ako Kapanaumu. Ulonzi ulingigala ukomu wa mazuwa gose -US:Achi ndo chilyo chiduliche hanyi kulawa kilanga, hachiwhanile kota chilyo chowadile wasekulu wabagame. Ila hewo wolya achi chilyo wowa na ukomu wa mazuwa gose.” Tw9Mhaza yali mkomu kanhuma heni, na ndamkomu kwa mbuli ya heye. Na heye yolya lukuli lwa heni, kowa na ukomu kwa heni. rS]8Yoneche yolya lukuli lyangu na kung'hwa danda ya heni, kochikala mgati mwa heni na heni mgati mwa heye. XR)7Lukuli lwangu ndo chilyo ng'hatu, na danda ya heni, ndo cha kung'hwa ng'hatu. Q6Yula yolya lukuli lwangu na kung'hwa danda ya heni, kanawo ukomu wa mazuwa gose ne kuduma, heni ndomzilipula zuwa lya mwiso. P75Yesu nakawalonjela, “Ndanguwalonjela ndikomya, wone hamdile lukuli lwa Mwana wa Munhu, na kung'hwa danda ya heye, mowa hela ukomu mgati mwa hemwe. O4Baho hewo Wayahudi nawaluka kulonga longa akuno wazudile, wata, “Yowa ndaze ayu munhu yatupe lukuli lwake tulye?” QN3Heni nda chilyo chilingigala ukomu chiduliche kulawa kilanga, wone munhu yalye chilyo chino, kochikala lukami. Na chilyo chondimpa heni, chowa lukuli lwangu ndilulavya kuli ukomu wa wanhu wa isi.” XM)2Achi ndo chilyo chuyile kulawa kilanga, yula yolya chilyo acho hobagama hebu. YL+1Wasekulu wa hemwe na walya chilyo chichemigwe mana akula kugunuche nawabagama. -KU0Heni nda chilyo chilingigala ukomu. aJ;/Ndangukulonjelani ndikomya, heye munhu yokunda kowa na ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. I .Chondilonga ndo achi, kuduhu munhu yoneche wamuwene Mhaza, ila yula yalawile kwa Nguluwi, ayo ndo yuye yeka yamuwene Nguluwi. H-Waloli nawandika wata, ‘Wanhu weng'ha wowa walangusigwe na Nguluwi.’ Heye yohulika ga Mhaza na yelanguse ga heye, kokuya kuli heni. vGe,Kuduhu munhu yokuya kuli heni, wone Mhaza yanhumile hamkwejile kuli heni, heni ndomzilipula zuwa lya mwiso. WF'+Yesu nakedichila kawalonjela, “Mleche kung'ung'uta mwemwe kwa mwemwe. #E?*Hamba nawalonga, “Ayu munhu hawele Yesu mwanage Yusufu siyuyu? Tumzela Mhaza na mayake! Lelo yandaze yolonga heye kedulika kulawa kuchanya kilanga?” D)Lelo, Wayahudi nawaluka kung'ung'uta kwa vila Yesu nakalonga, “Heni nda libumunda lyuyile hasi kulawa kuchanya kilanga.” C)(Choyalingugana Mhaza, ndo achi chila yomona Mwana na kumkunda yawe na ukomu wa mazuwa gose ne kuduma, na heni ndomzilipula zuwa lya mwiso.” B'Goyalingugana yula yanhumile ndo aga, ndeche kumwajiliza ne yumwe kwa wala yowamhele, ila ndiwazilipule hewo weng'ha zuwa lya mwiso. A &kwa vila mbuya hanyi kulawa kuchanya kilanga haiwele kwa kudita kota vyondiviganile, ila kwa gala yalingugana Mhaza yanhumile. m@S%Weng'ha wondipegwa na Mhaza, wokuya kwa heni, na heni simtoza kunze munhu yoneche yokuya kwa heni, :?o$Nandikulonjelani, mmbona heni ila hamlingukunda. ">=#Yesu nakawalonjela, “Heni nda chilyo chilingigala ukomu. Heye yokuwa kwa heni hokona nzala hebu, na hewo wokunda ga heni wowa hela ng'halu ng'o. T=!"Nawamlonjela wata, “Mkulu, tupegwe hetwe mibumunda mazuwa gose.” m<S!Libumunda lya Nguluwi, ndo ayula yodulika hasi kulawa kilanga yochigala ukomu kwa wanhu wa isi.” %;C Yesu nakawalonjela, “Ndanguwalonjelani ndikomya, Musa hawapele mibumunda kulawa kilanga, Mhaza wa heni ndo yawapele hemwe mibumunda kulawa kilanga. :1Wasekulu wa hetwe nawalya tubumunda kula kugunuche, kota gandichigwe vyogalonjile, ‘Na kawalavila hewo chilyo cha kulawa kilanga walye.’ ” p9YAho, nawamlonjela, “Kolajila chinduzanduza chachi tuchone ndo tukukunde? Kodita chinhu chachi? l8QYesu nakawedichila, “Ayi ndo mijito yalingugana Nguluwi mdite, mumkunde yula yamlajize.” b7=Hewo nawamuuza Yesu, “Tudite choni leka tuweze kudita choyalingugana Nguluwi?” b6=Mleche kugayila chilyo chilingola, iponile migayile chilyo chilingikala kwa mbuli ya ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. Achi ndo chilyo choyowapani Mwana wa munhu kwa vila kahaguligwa na kukundigwa na Nguluwi Mhaza.” 5+Yesu nakedichila, “Ndangulonga ndikomya, mwangumhala heni haiwele kwa vila vyomuwene ulajilo, ila kwa vila namulya mibumunda na miguta. d4AWanhu vyowamuwene Yesu kumwambu kwa ilamba, wamuuza, “Mlangusa, kuya nili hano?” 03YWanhu awo lowawene ahala honhu haduhuli Yesu na walanguswa wa heye, weng'ha wakwina mli ajila mitumbwi na waluta Kapanaumu kumpala Yesu. Yesu ndo libumunda lya ukomu y2kMitumbwi jinji kulawa Tibeliya najuya honhu hala wanhu howadile mibumunda Mkulu loyasindile kumtogola Nguluwi. N1Mitondo, chilundo cha awala wanhu wekale hafungo mwa ilamba, na wavizela kota itumbwi limwe hela na lipona ahala honhu. Yesu nahalutile na awala walanguswa, ila walanguswa nawaluta waliyeka. 0Hamba nawagana kumwinula kumwinjiza mgati mli itumbwi, na baho itumbwi nalifika kumwambu hafungo koyali yoluta. Wanhu wangumpala Yesu A/}Ila Yesu nakawalonjela, “Nda heni! Mleche kudumba!” .+Walanguswa lowali walutile utali wa chilometa zihano au sita hino, nawamona Yesu yojenda mchanya mmalenga, yohejelela itumbwi. Nawadumba heko. <-sIlamba lyaluka kutiguka kwa vila mbeho yali iputa. t,aWakwina mli itumbwi leka waloche kuluta Kapanaumu. Nechilo injila, Yesu yali yang'hali kuwahejelela hebu. M+Loyali lufuku, walanguswa wa Yesu wadulika mbaka kuli ilamba. (*IHamba Yesu wavizelele kota wangugana yoye wamkabajize yawe mndewa vyohaviganile, baho nakoka, kaluta kahi kukula kuchidunda. Yesu kangujenda mchanya mmalenga ))Vyowawene ulajilo wa vila vinduzanduza vyoyaditile Yesu, wanhu ahala walonga kota wakomya ayu ndo mloli wa Nguluwi yawele kuya kuli isi. l(Q Walokoteza upumunizo wa mibumunda na somba, vimema vidoto kumi na vili vyowalechelele wala wanhu. x'i Vyowegute, Yesu nakawalonjela walanguswa, “Mlokoteze chilyo chisigale, tuleche kwajiliza chilyo ne hado.” *&M Yesu kahola ajila mibumunda, katambichiza na kawamogolela awala wanhu wekalise, kadita hihila na zila somba. Wanhu weng'ha walya kota vyowaganile mbaka weguta. %! Yesu nakalonga, “Namuwalonjele wanhu wekalise hanyi.” Baho wanhu weng'ha wekalisa hanyi, kwali na walume kota elufu zihano hino. s$_ “Hana msongolo baha, kana mibumunda jihano na somba mbili, na vyokwila choni kwa wanhu weng'ha awa?” `#9Yumwe wa awala walanguswa, Andeleya yawele mkulugwe na Simoni Petili, nakalonga, "Filipo nakedichila, “Itugana tuwe na sendi denali miya mbili nyinji za kugula chilyo cha kulya wanhu weng'ha wano!” V!%Yesu nakalonga ahyo kwa kumjeza Filipo, kwavila nakavizela choni chowodita! ( IYesu nakalola kufungo, nakona lung'hongola lwa wanhu wokuya kuli heye. Ahyo nakamlonjela Filipo, “Kohi kotugula chilyo cha kuwagutiza wanhu weng'ha awa?” 3aMnvina ya Pasaka ya Wayahudi yali habehi. SYesu nakaluta kuchanya kuchidunda, kekalisa hanyi na walanguswa wa heye. r]Chilundo chikulu cha wanhu nachimuwinza Yesu kwa wanhu awo wali wagawene goyalajile kwa kuwosa matamwa. P Ago logapulute, Yesu nakaloka ilamba lya Galilaya, au ilamba Tibeliya. ^5/Wone hamlingukunda gala goyandiche Musa, hambi mokunda ndaze ulonzi wa heni?”r].Wone na muwe mumkundile ng'hatu Musa, mwahang'hundile heni kahi, kwa vila Musa nakandika mbuli za heni. fE-Mleche kijesa kota heni ndoyowalonjeleza kwa Mhaza. Musa yomlingitumbila ndo yowalonjeleza.  ,Mokunda ndaze hanga hemwe mwangugana kutogoligwa hemwe kwa hemwe baho, na hamlingupala kutogoligwa na heye yawele yeka Nguluwi? zm+Heni mbuya kwa ludali lwa Mhaza wa heni, ila hambochele. Ila munhu yunji loyokuya kwa ludali lwake, mombochela. M*Ila nandiwazela hemwe, ndivizela kota hemwe hamlingumgana Nguluwi. 3a)“Silingupala kutogoligwa na munhu. B(Lelo, hemwe mwangulema kuwa kwa heni leka muwe na ukomu. 1['Hemwe mgalolaga goya Maandiko Matakatifu mchijesa kota mgati mwake mopata ukomu wa mazuwa gose ne kuduma, na aku Gandichigwe gago gangulavya ulolezi wa mbuli za heni. [/&Usenga wa hemwe haulingikala mgati mwa hemwe mina mlema kumkunda yula yanhumile. iK%Na heye Mhaza yanhumile kangulavya ulolezi. Hemwe hamnahulika lizi lya heye, ne kumona kumeho. L$Ila heni ndangilavila ulolezi kwa mbuli ya heni loyali mkulu ng'hatu kusinda ula wa Yohani. Kwa vila mbuli zondilingukola, mbuli zoyamhele Mhaza ndite, azo zangulajila kota Mhaza ndo yanhumile. r]#Yohani yali kota chenje chikwaka na kumulika na hemwe namwimilila kusechelela alo lumuli kwa mhela udo. [/"Heni silingitumbila ulolezi wa wanhu, ila ndagulonga mbuli zino leka mloholigwe. U #!Hemwe na mlajiza usenga kwa Yohani na ulolezi wa heni yoyalonjile kakomya. o W Ila kabaho yumwe yolovya ulolezi wa heni, na heni ndivizela kuta geng'ha goyolonga kwa heni kakomya. ] 3“Wone ndichinojeza ndiliyeka, wanhu howokunda ago gondonjile kuta ndikomya. ? w“Heni sidaha kudita cheng'ha chila, ndangutagusa kota vyonyuliche kwa Mhaza, na utaguso wa heni unoga, kwa vila silingudita vyondigana heni, ila vyoyogana heye Yanhumile.” + ONa hewo wozilipuka kulawa kowabagame, na awala waditile ganojile, wozilipuka na kuwa wakomu, na awala waditile gehile wozilipuka na kutagusigwa. Ulolezi wa Yesu gGMleche kuta ndangudeta, mina mhela wanguya weng'ha wabagame woihulika lizi lya heye Nguluwi. U#Nakamwigalila mwanage ludali lwa kutagusa, kwa vila yawele Mwana wa Munhu. mSKota vila Mhaza yawele kwaluka kwa ukomu, hihyo kahi vyoyomtogola mwanage yawele mwaluko wa ukomu. !Ndangulonga ndikomya, mhela wanguya na mina ufika, aho awala wabagame wohulika lizi ya Mwana wa Nguluwi, na hewo woihulika wowa na ukomu. V%“Ndangulonga ndikomya, heye yohulika mbuli ya heni, na kukunda ga heye Yanhumile kowanawo ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. Hotagusigwa hebu, kowa yalochile kulawa kuli kubagama kwinjila kuli ukomu.  leka wanhu weng'ha wamdumbe Mwana, kota vyowalingumdumba Mhaza. Heye wali hambe wamdumbe Mwana halingumdumba Mhaza yamtumile. T!Mhaza homtagusa munhu yoneche, mbuli yeng'ha ya utaguso kamlechela Mwana, wgKota vila Mhaza vyoyowazilipula wabagame na kuwapa ukomu, hihyo na heye Mwana kowapa ukomu wala walingugana. Mhaza kangumgana mwanage na komlajila chila chinhu chowodita Mhaza, kahi komlajila mbuli ng'hulu kusinda ayi, na mweng'ha mobubuwala. 4aYesu nakawedichila, “Ndangulonga ndikomya, Mwana hokola chila chinhu yaliyeka, koweza kudita chila choyodita Mhaza, kwa vila choyodita Mhaza, Mwana kodita hihila. ~Kwa mbuli ya ulonzi awo, wakulu wa Wayahudi walutilila kupala nzila ya kugana kumkopola, hawali kwa vila nakabena mlongo weka wa zuwa lya kwesela, ila akula kulonga Nguluwi wali Mhaza wa heye, na ahyo kedita heye kota Nguluwi. Ludali lwa Mwana wa Nguluwi z}mYesu nakawedichila kawalonjela kata, “Mhaza wa heni kangukola mijito mazuwa gose, na heni ndangudita hiho.” q|[Hamba wakulu wa Wayahudi waluka kumonela fihi Yesu, kwa vila nakadita mbuli ayo kuli zuwa lya kwesela. n{UHamba ayula munhu kaluta kuwalonjela wakulu wa Wayahudi, nakawalonjela Yesu ndo yaditile hino. Jz Hamba Yesu nakamfika ayula munhu yaloholigwe mli Ng'handa ya Nguluwi, na kumlonjela, “Uhulichize sambi kwa mkomu, uleche kudita gehile kahi, uleche kufichigwa na mbuli ihile lukami.” |yq Heye nahamzelele munhu yamlohole, kwa vila Yesu yali yochile honhu hala, na baho kwali na lung'hongola lwa wanhu. bx= Wamuuza heye wata, “Yalikohi yakulonjele hegwe widwiche lutenvu lwako ujende?” twa Munhu yaloholigwe nakawedichila, “Munhu yanditile hino kandonjela nyhole lutenvu lwangu njende.” v Wayahudi wamwenga, wamlonjela yula munhu yaloholigwe, “Lehano ndo zuwa lya kwesela haiwa goya kupika lutenvu lwako.” yuk Baho du, ayula mtamwa kawa mkomu, kahola mcheka wa heye kaluka kujenda. Mbuli ayi na ikoleka zuwa lya kwesela. \t1Yesu nakamwidichila, kamlonjela, “Winuche uhole mcheka wa hegwe ujende.” >suAyula mtamwa nakedichila, “Mkulu, ndahela munhu ahano wa kunyasula wanhumbuchize mchihengo cha izimbo malenga ho gatiguche. One njeze kwinjila, munhu yunji kangulongola.” r'Yesu vyoyamuwene munhu ayula yatambalize baho, kavizeela kota yaliyokugula kulawa katali. Ahyo nakamuuza, “Ndaze, kwangugana uwe mkomu?” Zq-Baho kwali na munhu yumwe mtamwa, yekale yotamika mihela makumi gadatu na nane. pKwa vila mhilisi wa Nguluwi kawaga yokuya na kwinjila mli malenga na kugatigulanga na heye yokwaluka kwinjila, kawaga yaloholigwe. $oANa mumo mvibumuli mwali na watamwa wenji wawasile habehi na hali vibumuli, vipofu na wali chete na waziliche lukuli, wekale wobeteza malenga gatiguligwe. 7ngAko Yelusalemu habehi na chihindilo chikulu luchemigwa Chihindilo cha ming'holo, kwali na izimbo na hafungo hake hali na vibumuli vihano, waebulaniya wali wochema Betizata. Wm )Vyogamalile ago Yesu nakaluta Yelusalemu. Na ako kwali na mnvina ya Wayahudi. 9~~}}(|X|{-zz>yy+xxFwwbwvVuunu tt$srr qqpp(oo+nn0mm\ll kk@jji\hhggQffheee0ddccc1beaa8``B_w_'^^/]]W\\N[[5ZZYY>/=<<<;::Y99<887s76z655,4322S11<00x0?/Q..--,++j**C))c((d''V&%%$$$&##!""! vuQw/ LS>J4 g / e  6`,=~maAV “Heni ndo mzabibu wa kukomya, Mhaza wa heni ndo mlimi. UIla isi yanguganigwa ivizele kota ndangumgana Mhaza, ndovila ndangukola chila chinhu chowalajize Mhaza.” “Mwime, tucheni.”vTeSilonga na hemwe mbuli nyinji, kwa vila Limazoga Mndewa wa isi ino kanguya. Na heye kahela ludali kwa heni. XS)Ndiwalonjelani vinhu avi sambi havinalawila, leka wone vilawile hemwe mkunde. 2R]Muhulika ndiwalonjela hemwe, ‘Ndanguka, ila ndokuya kahi kwa hemwe.’ Wone mlingungana heni, mwahasangalale kwa vila ndanguluta kwa Mhaza, Mhaza ndo mkulu kwa heni. ;Qo“Ndanguwalechelani kikala goya, ndanguwapa kikala goya kwa heni. Silingulapa kota vila isi vyoilingudita. Mleche kuwa na masinzo mnhumbula za hemwe, kahi mleche kudumba. P7Mtanzi ayo Muhe Yelile, Mhaza yomigala kwa itagwa lyangu ayo ndo kowalangusa hemwe chila chinhu na kowadita mkumbuchile gala gose gondiwalonjele.” IO “Ndiwalonjelani vinhu avi vyonding'hali hamwe na hemwe. NMunhu yula yohambe yangane heni, halingukunda ulanguso wa heni. Ulonzi womuhuliche hauwele wa heni, ila wa Mhaza yanhumile heni.” M5Yesu nakamwidichila, “Munhu yula yongana heni, kokunda gondanguse. Mhaza wa heni komgana heye, na heni na Mhaza tokuya kikala hamwe na heye. LYudasi hawele yula Yudasi Isikalioti nakalonga, “Mkulu, yowa ndaze hegwe wilajile kwa heye na haiwele kwa wanhu wa isi?” HK “Munhu yoneche yalingubochela malajizo ga heni na kibata, heye ndo yalingungana heni. Na heye yalingungana heni, Mhaza wa heni komgana, na heni ndomgana nakilajila kwa wanhu wose.” wJgZuwa lila holikuya, movizela kota nda mgati mwa Mhaza, na hemwe mwa mgati mwa heni, na heni mgati mwa hemwe. sI_Ipona hachefu wanhu wa isi hawombona heni kahi, ila hemwe mombona. Na vyondili mkomu, namwe mowa wakomu. >Hw“Siwaleka mliwachiwa, ndokuya kahi kwa hemwe. 9GkHeye ndo Muhe Yelile wa Nguluwi wa kukomya. Wanhu wa isi hoimbochela heye kwa vila hoimona na kumzela heye. Ila hemwe mumzela kwa vila kochikala na heye kowa mgati mwa hemwe. lFQNa heni ndomlanda Mhaza, na heye kowegalila Mtanzi yunji, na heye kochikala na hemwe mazuwa gose. IE “Wone mlingungana heni, mochibatilila malajizo ga heni. bD=Wone mlande chinhu choneche kwa itagwa lyangu, ndowaditilani. Ndowegalilani Muhe Yelile bC= Choneche chomlanda kwa itagwa lyangu ndodita, leka Mhaza yapegwe ukulu mgati mwa Mwana. B Ndangulonga ndikomya, yalingukunda kodita mbuli zondilingudita heni, kodita mbuli ng'hulu ng'hatu, kwavila ndanguluta kwa Mhaza. %AC Chiba Mkunde heni hondilonga, heni ndangikala mgati mwa Mhaza, na Mhaza kangikala mgati mwa heni. Wone hebu, ukunde kwa vila vinduzanduza vyondilingudita. I@  Ndaze, huwele kukunda kota heni nda mgati mwa Mhaza, na heye Mhaza ka mgati mwa heni? Mbuli zondiwalonjele hemwe hambe ndonje kwa ludali lwa heni. Mhaza yali mgati mwa heni kangukola mijito. )?K Yesu nakawedichila, “Nandikala na hemwe mhela weng'ha, nagwe Filipo hunanzela? Heye yambwene heni kamona Mhaza. Iwa ndaze ulonga, ‘Tulajile Mhaza?’ f>EFilipo nakamlonjela, “Mkulu, utulajile ayo Mhaza, acho weng'ha ndochotulingugana.” l=QWone mlingunzela heni, mwangumzela na Mhaza wa heni. Na kulawa sambi mumzela, kahi mina mmona.” <{Yesu nakamwidichila, “Heni ndo nzila na kukomya na ukomu. Kuduhu munhu yoluta kwa Mhaza wone hakolile kwa heni. b;=Tomasi nakamuuza, “Mkulu, hatukuzelele kouluta, lelo toizela ndaze nzila ayo?” 6:gNa muizela nzila ya kuluta ako kondiluta.” t9aWone ndute kuwawichilani goya honhu ha hemwe, ndohiluka kuwahola nene, na mochikala honhu hondikale heni. 8Kaye kwa Mhaza wa heni kuna honhu henji ha kikala, wone hayali ahyo, nandahawalonjeleni. Sambi ndanguluta kuwawichila honhu. k7 QYesu nakawalonjela, “Mleche kusumajila mnhumbula za hemwe. Mumkunde Nguluwi, mng'hunde na heni. /6W &Yesu nakedichila, “Hambi koweza kubagama kwa mbuli ya heni? Ndangukulonjela ndikomya ng'hatu, ne izogolo halineka, kombela kadatu kota hunzelele heni!”5 %Petili nakamuuza, “Mkulu, lekachoni ndeche kukuwinza sambi? Heni ndokwimilila mbaka kubagama kwa mbuli ya hegwe.” 4! $Simoni Petili nakamuuza Yesu, “Kohi kouluta Mkulu?” Yesu nakedichila, “Hujeza kumbinza sambi kondiluta, ila kombinza hamba.” p3Y #Wone migane, chila munhu kovizela kota mwa walanguswa wa heni.” Yesu kangwagula kota Petili kombela Y2+ "Na sambi ndanguwapa ilajizo linyale, migane, migane kota vyondiwaganile hemwe. )1K !Wanangu, nding'hali na hemwe kwa mhela udo hela. Momhala, ila sambi ndanguwalonjelani gala gondiwalonjele vilongozi wa Wayahudi, ‘Hamluta kondiluta heni!’ 0 Na wone ukulu wa Nguluwi ugubuligwa mgati mwa Mwana, lelo, na heye Nguluwi koulajila ukulu wa Mwana mgati mwa heye, kodita ago baho. / Yudasi vyoyochile, Yesu nakalonga, “Sambi ukulu wa Mwana wa Munhu wozangoneka, na Nguluwi kangupegwa ukulu mgati mwa heye. Z.- Yudasi kabochela libumunda, na baho kalawa kunze. Yali nechilo. Ilajizo linyale -7 Kwa vila Yudasi yali muwika sendi, hewo nawejesa kota Yesu kangumlonjela yakagule vinhu vilinguganigwa kuli mnvina ya Pasaka hamba yakawape wazunwa. V,% Ila kwali kuduhu munhu ne yumwe ahala yavizelele iwa ndaze yomlonjela hino. +% Baho Yudasi vyoyabochele ibumunda kulawa kwa Yesu, Limazoga limwinjila. Yesu nakamlonjela Yudasi, “Udite himahima goulingugana kudita.” A*{ Yesu nakedichila, “Yula yondimpa ibumunda lyondilize mchizombe na ndompa, ayu ndo heye.” Baho kamogola ibumunda, kadilizila mchisaye nakampa Yudasi, mwana Simoni Isikalioti. g)G Ayula mlanguswa kaluta habehi ng'hatu na Yesu, kauza, “Mkulu, yalikohi yodita ago?” m(S Simoni Petili nakamlajila moko, kalonga, “Umuuze Mlangusa, kangulonga kwa mbulli ya yalikohi?” J'  Mlanguswa yumwe yaganigwe ng'hatu nayali yekale habehi na Yesu. }&s Walanguswa welola aku wochijesa na kiuza hewo kwa hewo, wata, “Iwa ndaze mbuli ayi? Yalikohi yodita ago?” +%O Vyoyalonjile ago, mli muhe wa Yesu nakaluka kuwa na masinzo kawalonjela ne kuvisa chinhu, “Ndanguwalonjela ndikomya ng'hatu, yumwe wa hemwe kongaluka.” F$ Ndanguwalonjela ndikomya, munhu yalingumbochela yula yondilingumtuma, kangumbochela heni, na heye yalingumbochela heni, kangumbochele heye yanhumile.” Yesu kangulagula kota kohinduligwa j#M Ndiwalonjelani mbuli azo sambi zing'hali lawila, wone zilawile mkunde kota ‘Heni nda Heye.’ ;"o “Silingulonga kwa hemwe mweng'ha. Ndiwazela wondiwahagule. Ila yanguganigwa Maandiko Matakatifu gakomye, kota vyogalonjile, ‘Heye yadilize hamwe na heni, kongaluka.’ Yesu vyoyasindile kuwahovuga migulu walanguswa, kavala igolole, kahiluka koyali yekalise kalonga, “Hambi mvizela vyondalindidita kwa hemwe?” ~u Yesu nakamzela yalikohi yomhinduka, ndo mana yalonjile, “Hemwe weng'ha mwangung'hala ila yumwe hangalile hebu.” 7 Yesu nakalonga, “Munhu yojile haimnojeza kihovuga kahi, ila magulu hela, ila na lukuli lweng'ha. Hemwe mwangung'hala ila haiwele mweng'ha.” ve Simoni Petili nakedichila, “Mkulu, uleche kuhovuga magulu yeka! Uhovuge na moko na mutwi weng'ha!” 'G Petili nakamlonjela Yesu, “Hegwe hunyhovuga heni magulu gangu ng'o!” Yesu nakamlonjela, “Wone hulingugana ndikuhovuge, huwa mlanguswa wa heni.” `9 Yesu nakamwidichila, “Huvizelele chondilingukola sambi, ila kovizela hamba.” xi Vyoyafichile hali Simoni Petili, na heye Petili nakamlonjela, “Mkulu, kwangugana kunyhovuga magulu heni?”  Hamba kawika malenga mchisaye, nakaluka kuwahovuga walanguswa magulu akuno yowabagusa na chila chibende choyawohile mchuno. oW Baho nakenuka hala hoyekale, nakawika hafungo igolole lyake, nakahola chibende, kawoha mchuno mwake.   Yesu nakavizela kota Mhaza kampa chila chinhu mmoko mwake. Na kavizela kota nakalawa kwa Nguluwi, na kanguhiluka kwa Nguluwi. !; Yesu na walanguswa wa heye wali wolya chilyo cha nechilo. Limazoga lyali limwinjile mnhumbula ya Yudasi mwana Simoni Isikalioti yamhinduche Yesu. j O Yali zuwa imwe habehi na mnvina ya Pasaka, Yesu nakavizela kota mhela wa heye wowa ufichile wa kuka muisi ino na kuluta kuli Mhaza wa heye. Nakawagana ng'hatu wanhu wa isi ino wawele wa heye, ligano lya heye lyalihela mwiso. / 2Na heni nandivizela kota ilajizo lya heye lwangigala ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. Ahyo ndangulonga gala hela Mhaza goyanhumile ndonje.”ve 1Kwa vila heni hambendonje kwa ludali lwa heni, ila Mhaza yanhumile kandajiza gala gawele kulapigwa kulonga.  0Munhu yawele ngundema heni, yohakundile mbuli ya heni kanaye yumwe wa kumtagusa, mbuli ayo ndonjile ndo yomtagusa muli zuwa lya mwiso.   /Wone munhu yahuliche mbuli ya Nguluwi na kibata, heni simtagusa hebu. Suyile kutagusa wanhu wa isi, ila mbuya kuilohola. u c .Heni ndo lumuli, nambuya kuli isi leka wanhu weng'ha wawelengung'hunda ga heni waleche kupona kuli kutitu. E  -Munhu yalingumbona heni, kangumona na heye yanhumile heni.  ! ,Hamba Yesu nakalonga kwa kuchemelela, “Munhu yokunda ga heni, halingukunda ga heni ndiliyeka, ila kangukunda na ga heye yanhumile. l Q +Nayali yogana kutogoligwa na wanhu kusinda kutoligwa na Nguluwi. Ulonzi wa Yesu wangutagusa wanhu 4a *Ahyo, vilongozi wenji wa Wayahudi wali womkunda Yesu. Ila kwa kudumba Mafalisayo, nahawali yolonga mbuli ayo hazelu kwa kudumba kuwinjigwa mli ng'handa ya kusalila. V% )Isaya nakalonga aga vyoyauwene Ukulu wa Yesu, nakalonga mbuli za heye. dA (“Nguluwi kawadinya meho gawo,
kahi kahazanya nhyala za hewo,
leka waleche kulola kwa meho gawo,
na waleche kuvizela kwa nhyala za hewo.Leka waleche kunyhinduchila heni,
na heni ndahawalohole.” V% 'Ahyo nawalemwela kukunda, kota vila Mloli Isaya lowalonjile kahi, # &Ahyo ulonzi yalonjile Mloli Isaya ukola,“Mkulu, kakohi yakundile gotuwalonjele?Na ludali lwa Mkulu lulajilwa kwa wali kohi?” fE %Hanga Yesu nakalajila vinduzanduza vyeng'ha vila hali hewo, ila hewo nawalema kukunda. 7 $Kwa vila mlinalo lumuli, mkunde alo lumuli muwe wanhu wali na lumuli.” Wanhu hambe wakunde Yesu vyoyasindile kulonga ago, nakaluta kutali na hewo. $A #Yesu nakedichila, “Lumuli lung'hali na hemwe kwa mhela udo. Mjende muwelenalo lumuli kutitu hakunawafika munhu yojenda kutitu havizelele koyoluta. jM "Lung'hongola lwa wanhu wedichila wata, “Malajizo ga hetwe gatulonjela kota, Kilistu Mlohozi kochikala mazuwa gose. Lelo iwa ndaze kwangulonga Mwana wa Munhu kanguganigwa yenuligwe? Ndo yalikohi ayo Mwana wa Munhu?” 6g !Kwa ulonzi awu, nakalajila vyoyobagama. _~7 Heni hondikwinuligwa kulawa hasi ha isi ino, ndomkwega chila munhu yoye kwa heni.” _}7 Sambi ndo mhela wa utaguso wa isi ino, na Limazoga mndewa wa isi ino woza kumgamula. f|E Yesu nakawedichila, “Luzi alo haluhulikwe kwa mbuli ya heni, ila kwa mbuli ya hemwe. *{M Wanhu wenji nawemile ahala honhu nawahulika lizi alyo, wamwe wata lyali linguluwi, na wanji walonga wata, “Mhilisi wa kilanga nayali yolonga na heye!” uzc Mhaza, litogole itagwa lyako!” Aho lizi ihulikwa kulawa kilanga, “Ndilitogola, na kahi ndolitogola.” Ay{ “Sambi Nhumbula ya heni yangugazika lukami, na ndonje choni? Ahi ndonje, ‘Mhaza, umbusile mhela uno’ Hebu. Nambuya muisi kwa mbuli ya kukolela kuli mhela uno wa kugazigwa. sx_ Munhu yoneche yalingugana yawe chitumagwa wa heni kanguganigwa yambinze, Ieka honhu honeche hondiwa, ndo baho mkolamijito wa heni hoyowa. Na munhu yowa chitumagwa wa heni Mhaza wa heni komtogola.” Yesu kangulonga kubagama kwa heye !w; Munhu yoneche yougana ukomu wa heye kowajiliza, ila munhu yoneche youlema ukomu wa heye muisi ino kouwika kwa mbuli ya ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. v+ Ndanguwalonjela ndikomya, nyhule imwe ya uhemba wone haigwile hali misanga na kola yopona imwe. Ila wone yole, yolela nyhule nyinji za uhemba. Pu Yesu nakawedichila, “Mhela wa Mwana wa Munhu kubochela ukulu ufika! [t/ Filipo nakaluta kumlonjela Andeleya, na hewo weli walutasa kumlonjela Yesu. s Nawamlutila Filipo, mwenyeng'haye wa Betisaida muli muji wa Galilaya, nawamlonjela, “Mkulu, twangugana tumone Yesu.” orW Kwali na Wagilichi wamwe hali wanhu walutile Yelusalemu kutambichiza mhela wa mnvina ya Pasaka. q7 Mafalisayo wangilonjela wata, “Mwangulola! Hotuweza kudita choneche! Mlole isi yeng'ha yangumuwinza heye!” Wagilichi wamwe wangugana wamone Yesu kpO Ahyo wanhu wenji nawaluta kumbochela Yesu kwa vila nawahulika kota kalajila chinduzanduza chino. 4oa Lung'hongola lwa wanhu nawawele hamwe na Yesu hoyali yomchema Lazalo kulawa kuchilaga, na kumzilipula kulawa kwa wabagame nawalutilila kulavya ulolezi wa mbuli ila. 'nG Mhela ula walanguswa nahawavizelele. Hamba Yesu vyoyatogoligwe, baho nawakumbuchila kota ago nagandichigwa kwa mbuli ya heye, na wanhu nawamditila ago. omW “Uleche kudumba biti Sayuni,
ulole Mndewa wa hegwe kanguya,
nakakwina mwana wa idogowi.” glG Yesu nakapegwa idogowi, kakwina ku mung'ho, kota Maandiko Matakatifu vyogalonjile. _k7 Baho wahola miputi ja mgoda wa mitende na waluta kuza kumbochela mnzila aku wotowa luchenze, wolonga,“Mtogoleni Nguluwi, watambichizwe yula yokuya kwa itagwa lya Mkulu.Mtogoleni mndewa wa Izilaeli!” ojW Zuwa iyage, wanhu wenji nawoyile kuli mnvina ya Pasaka nawahulika kota Yesu kanguwa Yelusalemu. i mina kwa chiwalo cha Lazalo Wayahudi wenji nawawalema wandewa wa hewo na kumkunda Yesu. Yesu kangwinjila Yelusalemu kwa luchenze Fh Ahyo wakulu wa watambika nawagana wamkopole Lazalo na heye, Ng Wayahudi wenji nawahulika kota Yesu nayali Besania, ahyo nawaluta kuko. Hewo hawalutile kumlola Yesu hela, ila kahi nawaluta kumlola Lazalo yawele ayula Yesu yamzilipule kulawa kwa wabagame. jfM Wazunwa mwanawo mazuwa geng'ha, ila hamuwa na heni mazuwa geng'ha.” Uhesi wa kumkopola Lazalo e Ila Yesu nakalonga, “Mleche kumgaza ayu mdala. Mumleche yawiche ago mafuta kwa chiwalo cha zuwa lya kutiligwa lukuli lwangu. d# Yudasi nahalonjile ago kwa vila nakawonela isungu wazunwa, ila kwa vila nawali wojenda na muhako wa sendi, na mala inji yali yohiza sendi. c% “Hambi iwa ndaze, Mafuta aga gahaguzigwe kwa sendi denali miya zidatu zilinguhega kwa mwezi umwe ng'hatu na sendi azo wapegwe wazunwa?” bb= Yudasi Isikalioti, yumwe wa walanguswa wa Yesu, ayula yokuya kumhinduka Yesu nakalonga, Za- Maliya nakahola nusu lita ya mafuta galingununyhilila ga nado galinguguzigwa kwa sendi nyinji, nakambakaliza Yesu magulu, hamba kaibagusa na mnvili za heye. Na ng'handa yeng'ha naimema unusi wa kununyhilila. ` Ako nawamwichila Yesu chilyo cha nechilo. Malita yali yoyawichila vilyo, na Lazalo yali yumwe wa awala wekale hali chisanya na Yesu. _  Mazuwa sita vyogaponile kulutila Pasaka, Yesu nakahiluka Besania, konayali kikala Lazalo, yula Yesu yamzilipule kulawa kwa wabagame. z^m 9Mtambika mkulu na Mafalisayo nawalavya ilajizo kota wone munhu yamone Yesu koyali, yoye yalonje wakamibate.] 8Wali wompala Yesu, na vyowamemile mli Ng'handa ya Nguluwi, weuza wata, “Hemwe mwangijesa ndaze? Hino hokuya hebu kuli ino mnvina?” \% 7Mnvina ya Pasaka ya Wayahudi vyoyali habehi, wanhu wenji wali woluta Yelusalemu kulavya nhambiko kihovuga yawe Yelile Pasaka ing'hali. /[W 6Ahyo Yesu nahawele yojenda hazelu hagati mwa Wayahudi, ila kalawa aho, nakaluta honhu habehi na hagunuche, hali muji wa Efulaimu. Kekala kuko na walanguswa wa heye. fZE 5Ahyo kulawa zuwa lila wakulu wa Wayahudi waliwoheha na kupala nzila ya kumkopola Yesu. ]Y3 4Kahi haiwele hela kwa hewo, ila kahi kowegala hamwe wanhu wa Nguluwi wasambaluche. X9 3Kayafa halonjile ago kwa ludali lya heye, ila kwa vila nayali Mtambika Mkulu mhela ula, yaliyolonga kota Yesu kanguzabagama kwa mbuli ya isi ya hewo. sW_ 2Hamvizelele kota yowa goya munhu yumwe yabagame kwa mbuli ya wanhu wenji, kuleka isi yeng'ha igwiswe?” V 1Munhu yumwe wa hewo yali yochemigwa Kayafa yali Mtambika Mkulu mhela ula nakawalonjela, “Hemwe hamchizelele chinhu! U 0Wone tumleche, wanhu weng'ha womkunda heye, hamba wakulu wa Loma wohola isi ya hetwe na kuwifya ng'handa ya Nguluwi ya hetwe!” T /Baho Mafalisayo na wakulu wa watambika wating'hana wata, “Tudite ndaze? Mlole vinduzanduza vyoyalingulajila na kudita munhu ayu! US# .Ila wamwe wa hewo nawahiluka kwa Mafalisayo nawawalonjela goyaditile Yesu. ^R5 -Wayahudi weng'ha wawele ahala kwa Maliya nawagona goyaditile Yesu, nawamkunda. ;Qo ,Lazalo nakalawa kunze, moko na magulu gawopigwe na sanda, na chibende chimgubike chihanga. Yesu nakawalonjela wanhu, “Mumdohole na mumleche yalute.” Uhesi wa kumkopola Yesu [P/ +Vyoyalonjile ago, nakachema kwa lizi ng'hulu kalonga, “Lazalo, ulawe kunze!” O% *Ndivizela kota kwangunyhulika heni mazuwa gose. Ila ndangulonga aga kwa chiwalo cha wanhu awa leka wakunde kota hegwe ndo unhumile heni.” N )Nawosa iganga hali lwizi na baho Yesu kalola kuchanya, nakalonga, “Ndangukutogola Mhaza kwa vila hegwe kwangunyhulichiza. gMG (Yesu nakamlonjela Malita, “Sikulonjele kota wone ukundile kowona ukulu wa Nguluwi?” 2L] 'Yesu nakawalonjela, “Muse iganga hali lwizi.” Malita, lumbulye Lazalo nakalonga, “Mkulu, kaluka kunhung'ha, kwa vila kawichigwa mchilaga lehano zuwa lya kane!” K9 &Yesu vyoyali na isungu ng'hatu mnhumbula mwa heye, nakaluta kuli chilaga. Chilaga acho chali mhalika, kahi liganga likulu naliwichigwa hamlango. :Jm %Baho wanhu wanji nawalonga wata, “Hino hawele yuyu yamgubule meho ayula yohambe yalole? Nakalemwela ndaze kumdita Lazalo yaleche kubagama?” Yesu kangumzilipula Lazalo KI $Wayahudi nawalonga wata, “Mlole navyoyali yamganile lukami!” $HC #Yesu nakalila mahozi. \G1 "Yesu nakawauza, “Mumuwika kohi?” Nawamwidichila wata, “Mkulu, uye ulole.” !F; !Yesu vyowamuwene Maliya yolila, na awala Wayahudi welongozase nawo wolila, nakawa na masinzo ng'hatu mnhumbula mwa heye na kwinjililwa na isungu. !E; Maliya vyoyafichile koyali Yesu na vyoyamuwene, nakafugama mmagulu ga Yesu, nakamlonjela, “Mkulu, na uwe baha, lumbulyangu nahambe yabagame!” 2D] Wayahudi nawekale hamwe na Maliya womhoza vyowamuwene yokwinuka yolawa kunze, nawo nawenuka na kulawa kunze. Nawejesa kota kanguluta ko wamtilile Lazalo yakalile kahi. rC] Yesu nayali yang'hali kwinjila hali chijiji chila, yali yang'hali hahala honhu Malita hoyamting'hanize. QB Maliya vyoyahuliche ago, nakenuka na kubilimila kunze kumbochela Yesu. A9 Malita vyoyalonjile ago, nakahiluka mng'handa na kumchema lumbulye Maliya hafungo yaliyeka. Kamlonjela, “Mlangusa koya, kangukuchema hegwe.” @) Malita nakedichila, “Ena Mkulu! Ndangukunda kota hegwe uli Kilistu Mlohozi, Mwana wa Nguluwi yalinguya muisi.” Yesu kangulila mahozi ]?3 Na munhu yoneche yalingikala na kung'hunda hobagama hebu! Lelo kwangukunda aga?” >w Yesu nakamlonjela, “Heni nda uzilipulo na ukomu. Munhu yoneche yalingung'hunda, kowa mkomu Ila wone yabagame. X=) Malita nakedichila, “Ndivizela kota kozilipuka kuli zuwa lya mwiso.” P< Yesu nakamlonjela Malita, “Lumbulyake heye kozilipuka kahi.” N; Ila ndivizela kota na sambi, Nguluwi kokupa choneche choumlanda!” T:! Malita nakamlonjela Yesu, “Mkulu, na uwe baha, lumbulyangu hali bagama! l9Q Malita vyoyahuliche kota Yesu kanguya, nakaluta kumbochela, ila heye Maliya nakapona hakaye. c8? Wayahudi wenji nawoya kuwahembuliza Malita na Maliya kwa kufiligwa na lumbulyawo Lazalo. M7 Besania kwali kutali kwa kota maili zidatu hino kulawa Yelusalemu. Y6+ Yesu vyoyafichile, nakafika wamtilile Lazalo katali mazuwa gane nagakola. %5C Tomasi yali yochemigwa mnyambili kawalonjela walanguswa wayage kalonga, “Tucheni na hetwe tukabagame hamawe na heye.” Yesu ndo uzilipulo na ukomu Q4 Ndangusangalala kwavila nasali ako ila mkunde. Lelo tucheni koyali.” @3{ Hamba Yesu nakawatubulila kalonga, “Lazalo kabagama. w2g Yesu yali yolonga mbuli ya kubagama kwa Lazalo, ila walanguswa hewo nawavizela kota Lazalo kawasa hela. N1 Walanguswa nawedichila, “Mkulu, wone yawasile kowa mkomu.” k0O Yesu nakalonga ago na konjezela, “Mganwa wa hetwe Lazalo kawasa, heni ndoluta ndikamwinule.” g/G Ila wone munhu yojenda nechilo, kochikwang'hbwala, kwa vila kahela lumuli mgati mwa heye.” .7 Yesu nakawalonjela, “Zuwa limwe lina saa kumi na meli, si ndo vyoili? Lelo heye yojenda kuzelu hochikwang'wala hebu, kwavila kanguwona uzelu. -7 Walanguswa nawamwidichila, “Mlangusa, kusemwa mhela udo hela Wayahudi vyowali wogana kukusubula na maganga, kahi kwangugana uhiluche kuko?” W,' Hamba nakawalonjela walanguswa wa heye, “Tucheni tuhiluche Yudeya.” V+% Vyoyahuliche kota Lazalo mtamwa, kekala bahala hoyawele mazuwa gayage meli. L* Yesu nakamgana heko Malita na lumbulye na mkulu wawo Lazalo. F) Yesu vyoyahuliche ago, nakalonga, “Utamwa awu haumkopola hebu Lazalo, ila ni kwa mbuli ya ukulu wa Nguluwi. Lazalo kotamika leka kwa kukolela ayo Mwana wa Nguluwi yapegwe ukulu.” o(W Awala wadala wahilika usenga kwa Yesu walonga, “Mkulu, mkulugwe ulingumgana Lazalo kangutamika.” ' Maliya ayu ndo yuyula yambakaze Mkulu Yesu mafuta ga kubakaliza na kubagusa kwa mnvili za heye. Lelo Lazalo, lumbulye ndo yali yotamika. & ; Munhu yumwe yali yochemigwa Lazalo yali mtamwa. Munhu ayo yali yochikala hali muji wa Besania. Muji awo ndo kwali hakaye ha Maliya na lumbulye Malita. 1%] *Wanhu wenji wa ako nawamkunda Yesu.$} )Wanhu wenji nawoya walonga, “Yohani nahaditile ulajilo woneche,” “Geng'ha gowalonjile kwa munhu ayu nakakomya.” o#W (Yesu nakaluta kahi mwambu mwa lwanda lwa Yolodani, honhu Yohani nayali yobatiza, nakekala kuko. M" 'Nawalapa kahi wamibate Yesu, ila heye kasulupuka mmoko mwawo. G! &Ila wone ndilingudita, na hemwe mlema kung'hunda heni, yowa goya wone mkunde gondilingudita, aho mowa mvizelele kota, Mhaza kangikala mgati mwa heni, na heni ndangikala mgati mwa Mhaza.” V % %Wone muwene silingudita mijito johaganile Mhaza wa heni, mleche kung'hunda. + $Kota vila Mhaza kanyhagula heni na kunhuma kuli isi yeng'ha, mwangumlonjela, kwangukovula, kwa vila nandonga, ‘Heni nda mwana wa Nguluwi.’  #Nguluwi kawachema milungu wala wapeligwe usenga wa heye, na hetwe tuvizela kota Maandiko Matakatifu gangukomya ng'hatu mazuwa gose. ' "Yesu nakedichila, “Ndaze, hayandichigwe kuli chitabu cha Malajizo ga hemwe kota Nguluwi kalonga, ‘Heni ndonga hemwe mwa milungu?’ H  !Wayahudi nawamwidichila wata, “Hatulingugana tukutowe na maganga kwa agala ganojile gouditile, ila vyoumkovula Nguluwi. Kwa vila hegwe kwa munhu hela, ila kwangidita kota Nguluwi!”  Yesu nakawalonjela, “Ndiwalajilani mbuli nyinji kulawa kwa Mhaza. Ilikohi kuli azo zilinguwadita msubule na maganga?” 9m Wayahudi nawalokota maganga, leka wamtowe. %E Heni na Mhaza twa yumwe.”  Mhaza wa heni ndo yamhele awo, wawele mng'hangala kusinda weng'ha, na hewo hawokwaga mazuwa gose, na kuduhu munhu yomboka mmoko wa heni. yk Ndanguwapa ukomu wa mazuwa gose ne kuduma, na hawobagama hebu, na kuduhu munhu yoweza kuwalavya mmoko wa heni. X) Ming'holo ja heni jihulikaga luzi lwa heni, na heni ndijizela na jangumbinza. A} Ila hemwe hamkunda hebu, vyohamuwele ming'holo ja heni. # Yesu nakawedichila, “Mina ndiwalonjela, ila hemwe hamlingukunda hebu. Vinhu vyondilingudita vifanda kota heye yandajize heni ndite.  Wayahudi vyowamuwene, wammemelela na kumuuza, wata, “Kotuleka mu uviso mbaka nili? Utulonjele kukomya, hegwe ndo Kilistu Mlohozi.” Q Yesu nayali yojenda mchipepela cha Solomoni, kuli Ng'handa ya Nguluwi.  Ako Yelusalemu kwali na mnvina ya kukumbuchila kwela kwa Ng'handa ya Nguluwi kwa Nguluwi. Muhela awo kwali na mbeho. 9k Ila wanhu wanji nawalonga, “Munhu yawele na chijeni, kowa yolonga kota hino! Yowa ndaze Limazoga limlohole munhu yali yohambe yalole?” Yesu kangulemigwa na Wayahudi. fE Wanhu wenji nawalonga, “Kana Limazoga! Kana lukwale! Iwa ndaze mwangumuhulichiza heye?” Z- Kahi kwali na kibagula kwa hewo Wayahudi kwa aula ulonzi woyalonjile Yesu. 7 g Kuduhu munhu yowa na ludali lwa kusa ukomu wa heni. Ndangulavya kota vyonganile heni. Ndoweza kuulavya na kuuhilusa kahi. Ahi ndo Mhaza wa heni vyoyandajize heni kudita.” q [ “Mhaza kangungana heni, kwa vila ndangukunda kulavya ukomu wa heni, leka hamba ndiuhiluse kahi. 1 [ Na ming'holo jinji ndigalilwe heni, hajiwele hamwe na jiyawo, ndojiwinza na kujihanza ha jiyawo, johulika luzi lwa heni na jowa mchilundo chimwe chili na mdimi yumwe.  w Kota vila Mhaza vyoyanzelele, na heni vyondimnzelele Mhaza. Heni ndangulavya ukomu wa heni kwa chiwalo cha mingholo. [ / kkkkHeni nda mdimi nojile. Ndiwazele wali wa heni, na hewo wali wa heni wanzela. jM Munhu yavisigwe kangubilima, kwa vila heye ka munhu wa mijito hela, kahela isungu na ming'holo. K Wone hawele mdimi yanojile, na ming'holo hajiwele ja heye, wone yalyone libwa lya kisolo likuya, kobilima na kuleka ming'holo jiliyeka. Aho libwa lyochibata na kibagulanga nakachene ming'holo. ^5 “Heni nda mdimi nojile, yawele kuya na kukopoligwa kwa kujilohola ming'holo. pY Muhizi koyaga hela kuhiza na kukopola na kuwifya. Heni mbuya hela, ndiwape hemwe ukomu, ukomu wenele.  Heni ndo lwizi lwa kukolela, munhu yoneche yokwinjila kukolela hali heni, kowa yaloholigwe, yokwinjila na kulawa kunze, na kuwona mhale. a; Hewo woyile heni sinoya, awo wowa wahizi na wabokaji, ila ming'holo hajiwahulika hewo. ta Yesu nakahiluchila kulonga, “Ndanguwalonjela ndikomya, heni ndo hali lwizi lwa kukolela ming'holo. } Yesu nakawalonjela nhelo ayi, ila hewo nahawavizelele choni choyaganile kuwalonjela. Yesu ndo yali mdimi yanojile. `9 Ming'holo hajimuwinza munhu mjenzi, ila jombilima, kwa vila hajizelele luzi lwa heye.  Wone wajilavye kunze, heye kowa yalongole kumwando na ming'holo jimuwinza kumbele, kwa vila jowa jihulika luzi lwa mdimi.” ~ Mlolela mibani komchumulila, na ming'holo ja heye johulika mluzi wa mdimi, kowa wojichema ming'holo kwa matagwa, na kujilongoza kunze. \}1 Munhu yalingukolela hali lwizi lwa mibani, ayo ndo kowa mdima ming'holo yanojile. Q|  Yesu nakalonga kata hino, “Ndangulonga ndikomya, wone munhu yogana kwinjila mli mibani ja ming'holo ne kukolela hali lwizi, na kwinjila kwa kukwina kulukanzi mwa mibani, ayo kowa muhizi na mbokaji. 3{_ )Yesu nakedichila, “Wone na muwe hambe mlole, mwahawele hela nongwa, ila lelo hemwe mwangulonga, hetwe twangulola, na ahyo mwangulajila mng'hali na nongwa.” z  (Mafalisayo wamwe wali hamwe na heye nawahulika ulonzi awo, nawamuuza wata, “Ndaze, kwangulonga na hetwe hambe tulole?” y  'Yesu nakalonga, “Heni mbuya muisi kutagusa wanhu, hewo hawalingulola walole, na walingijesa wangulola waleche kulola.” Wx' &Ayula munhu kalonga, “Ndangukunda Mkulu!” Na baho kamwinamila Yesu. _w7 %Yesu nakamlonjela, “Mina kumona, na heye ndo mlingulongasa na hegwe sambi.” Zv- $Ayula munhu nakedichila, “Mkulu, undonjele heye ka whaani, leka ndimkunde.” u #Yesu vyoyahuliche wamuwinga mli Ng'handa yakusalila, kampala ayula munhu, nakumuuza, “Kwangumkunda Mwana wa Munhu?” :tm "Hewo nawamwidichila wata, “Hegwe kuvumbuka na kukulila mli gehile, lelo kwangujeza kutulangusa hetwe?” Wamuwinga kulawa kuli Ng'handa ya kusalila. Kutita kwa Nhumbula Ks !Wone ayu munhu yawe halawile kwa Nguluwi, hali dita choneche.” \r1 Kulawa katali haina hulikwa munhu kamgubula meho ga munhu yaleleche hambe yalole. q{ Tuvizela Nguluwi hawahulichizaga wanhu wali na gehile, ila kamhulichizaga yoneche yalingumhulichiza na magano ga heye. xpi Heye nakawalonjela, “Mbuli ayi ya kububuwaza! Hemwe hamzelele kalawa kohi, ila kangubula meho ga heni! goG Hetwe tuvizela kuta Nguluwi nakalonga na Musa, ila munhu ayu hatuvizelele kangulawa kohi!” gnG Ila hewo wamliga wolonga, “Hegwe kwa mlanguswa wa heye, hetwe twa walanguswa wa Musa. %mC Ayula munhu nakawalonjela, “Ndiwalonjela na hemwe hamunyhulichize, lekachoni mwangugana kuhulika kahi? Namwe mwangugana muwe walanguswa wa heye?” Ul# Nawamuuza, “Kakuditila choni? Na kakugubula ndaze meho ga hegwe?” k Heye nakawedichila, “Wone yali na gehile heni sivizelele. Ila chinhu chimwe ndivizela. Ndali hambe ndole, na sambi ndangulola.” ]j3 Lwa keli kahi, wamchema ayula munhu yaloholigwe na yali hambe yalole wamlonjela wata, “Wilahe kwa Nguluwi yawele na ukulu, kota kotulonjela ukomya, tuvizela kota ayula munhu yakulohole yali na gehile.” Gi Ndo mina wahaza wa heye walonjile, “Heye mkulu mumuuze.” Lh Wahaza wa heye nawalonga ahyo, kwa vila wali wowadumba wakulu wa Wayahudi, hewo wali walongane ku munhu yoneche wovumila kuta Yesu ndo Kilistu Mlohozi kowinjigwa kunze mwa ng'handa ya kusalila. g Lelo kalola ndaze, hatuvizelele, kahi hatuvizelele yula wamgubule meho. Mumuuze yuye, heye ndo munhu mkulu, kochilohola yuye.” af; Wahaza wa heye wedichila, “Tuvizela ayu mdodo wa hetwe, na kalela hambe walole. }es Wolawa, wawauza wahaza wa heye, “Ayu ndo mdodo wa hemwe mwangulonga nakalela hambe walole? Lelo kalola ndaze?” d- Vilongozi wa Wayahudi, nahawakundile kuta munhu ayo yali hambe yalole tangia kalonga na sambi kangulola, mbaka wawachemile wahaza wa heye. Cc Hamba nawamuuza kahi yula munhu yawele yali yohambe yalole, “Vila heye kakugubula meho, kwangulonga ndaze kuli munhu ayo?” Heye nakawedichilla, “Heye ka mloli wa Nguluwi!” 8~s}}%||I{{EzzrzyxxwwYvuucttssrrqr2qqOppoo ncnmm(llkkjiihhKgffGeedd cc8bbcaa `w`_j_^^]]2\\"[YZZY~YXXX?WWKVxVU4TTSfRRQFPP4OOjNNpMMLL>KJJIHH-G?FF=<Yesu nakamwidichila, “Wone ndilingugana yekale mbaka hondikuya, hegwe yangukulapa choni? Hegwe umbinze heni!” V1%Petili vyoyamuwene, nakamuuza Yesu, “Mkulu, yowa ndaze kwa munhu yuno?” J0 Petili nakagalamka, kamona yula mlanguswa yaganigwe na Yesu yowawinza. Mlanguswa ayo ndo ayula nayekale wamwenga vyowali hamwe wolya, na ndo wamuuzile, “Mkulu, yalikohi yokuhinduka?” )/KKwa kulonga ahyo, Yesu yali yolajila nzila Petili vyoyobagame na kumtogola Nguluwi. Hamba nakamlonjela Petili, “Umbinze heni.” Yesu na ula mlanguswa yunji F.Ndangukulonjela ndikomya, vyouwele msongolo, nakuvala vyouganile na kuluta kouganile. Ila vyouwa ulalile, kogolola moko ga hegwe na munhu yunji kokibata na kukuhilika honhu hohuganile.” 8-iLwa kadatu Yesu nakahiluchila kumuuza Petili, “Simoni mwana Yohani, kwangungana heni ng'hatu?” Petili nakesinza Yesu vyowamuzile lwa kadatu, “Kwangungana heni?” Heye nakedichila, “Mkulu, kuvizela vinhu vyeng'ha. Kuvizela kota ndangukugana.” Yesu nakamlonjela, “Ulolele ming'holo ja heni. R,Yesu nakamlonjela kahi, “Simoni mwana Yohani, kwangungana ng'hatu?” Petili nakedichila, “Ena Mkulu, hegwe kuvizela kota ndangukugana.” Yesu nakamlonjela, “Ulolele goya ming'holo ja heni.” +wVyowasindile kulya, Yesu nakamlonjela Simoni Petili, “Simoni mwana Yohani, kwangungana ng'hatu kusinda awa?” Petili nakedichila, “Ena Mkulu, hegwe kuvizela kota ndangukugana.” Yesu nakamlonjela, “Ulolele wanaming'holo ja heni.” v*eAhi kahi yali lwa kadatu Yesu kuwalawila walanguswa, kulawa vyo yazilipuche. Yesu kangulonga na Petili T)! Yesu nakaluta, kalavya ibumunda, kawapa. Kahi kadita hiho kwa zila somba. ( Yesu nakawalonjela, “Muye mulye.” Kuduhu ne mlanguswa yumwe yajezile kumuuza, “Kwa whaani?” Kwa vila nawavizela kota yali Mkulu. T'! Simoni Petili kakwina mli itumbwi, kakwega utandawala umemile somba kufungo, kwali na somba ng'hangala zifichile miya na makumi gahano na zidatu. Hanga na somba zeng'ha azo, utandawala haudejeche. S& Baho Yesu nakawalonjela hewo, “Migale somba nyhefu zo mibate sambi.” j%M Vyowafichile hafungo, wachona chiluli cha makala na mchanya hake hawichigwe somba na mibumunda. $1Ila wala walanguswa wanji nawoya mli itumbwi akuno wokwega utandawala umemile somba. Hawawele kutali na hafungo, kwali utali wa kota magulu miya. P#Baho mlanguswa yaganigwe na Yesu nakamlonjela Simoni Petili, “Ayu ndo Mkulu.” Petili vyoyahuliche kota yali Yesu, kavala nguwo ya heye kwa vila yali hanavala, na baho kenjila kuli malenga. ]"3Yesu nakawalonjela, “Mtoze utandawala kudilo mwa itumbwi mochibata somba.” Hewo wadita kota vyoyawalonjele, watoza utandawala naumema somba, nawali wolemwela kukwega utandawala vyoumemile somba nyinji. i!KHamba Yesu nakawauza, “Wasongolo, hamlowile ne somba?” Nawedichila, “Hebu! Ne chinhu.” v eZuwa vyolyali lilawila, nawamona Yesu yemile hafungo ha ilamba, ila walanguswa hawavizelele kota yali heye. >uSimoni Petili nakawalonjela wayage, “Ndanguluta kulowa somba.” Hewo nawamlonjela, “Toluta hamwe,” Ahyo waluta wali muitumbwi waluta, ila hawebate ne somba nechilo yeng'ha. .USimoni Petili na Tomasi yachemigwe mnyambili na Natanaeli mwenyeng'haye wa Kana isi ya Galilaya na wana Zebedayo weli na walanguswa wa Yesu weli wali wekale hamwe. e EVyogamalile ago, Yesu nakawalawila kahi walanguswa saba kuli ilamba lya Tibeliya, yali ahi, +OIla aga gandichigwa leka kuwadita hemwe mkunde kota Yesu ndo Kilistu Mlohozi, Mwana wa Nguluwi, na kukolela heye, mowa na ukomu kwa ludali lwa itagwa lyake.zmYesu vyoyekale na walanguswa, nakalajila vinduzanduza vinji lukami, vinji nahavyandichigwe mchitabu chino.  Yesu nakamlonjela, “Kwangukunda vyoumbwene? Wabweda wanhu hewo wakundile ne kumbona hebu!” Ulanguso wa chitabu chino X)Tomasi nakamwidichila, “Hegwe Mkulu wa heni! Hegwe Nguluwi wa heni!” 4aHamba Yesu nakamlonjela Tomasi, “Uwiche chidole cha hegwe ahano, na ulole moko gangu. Kahi uwiche moko gako kuli ng'hovu za heni. Uleche kuwa munhu ulihela makundo!” W'Vyoifichile mazuwa nane, walanguswa wali hamwe kahi mla mng'handa. Tomasi na heye nayali hamwe na wayage. Vihindilo vyali vihindigwe, ila Yesu nakenjila na kwima hagati, nakalonga, “Mikale goya!” q[Baho walanguswa wamwenga nawamlonjela Tomasi, “Tumona Mkulu!” Tomasi nakawedichila, “Sikunda hebu mbaka ndizone ng'hovu za misumali na kwinjiza chidole cha heni kuli ng'hovu azo, na kwinjiza moko wa heni mlubavu lwa heye.” r]Tomasi yachemigwe mnyambili, yumwe wa wala walanguswa kumi na weli yali haduhu hala hoyezile Yesu. Wone muwosele wanhu gehile gowaditile, wokusilwa, ila wone mleme kuwosela gehile gowaditile, howokusilwa hebu!” Yesu na Tomasi Y+Loyasindile kulonga ago, nakawaputila na kuwalonjela, “Mbochele Muhe Yelile. zmYesu nakahiluchila kahi kulonga, “Mikale goya. Kota Mhaza vyoyanhumile heni, na heni ndanguwalajiza hemwe.” wgVyoyasindile kulonga hino, kawalajila moko na lubavu lwake. Walanguswa nawasangalala heko vyowamuwene Mkulu. V%Yali Jumapili matinazo, walanguswa wali wekale hamwe wehindile mng'handa kwa vila wali wowadumba wakulu wa Wayahudi. Hamba Yesu nakawalawila na kwima hagati howali, nakawalonjela, “Mikale goya!” #Maliya Madelena nakaluta kuwalonjela walanguswa ndimona Mkulu hamba nakawalonjela gala goyamlonjele. Yesu kanguwalawila walanguswa wa heye veYesu nakamlonjela Maliya, “Uleche kimbata, kwa vila nding'hali hiluka kilanga kwa Mhaza. Ila ulute kwa wang'holozangu uwalonjele, heni ndanguhiluka kilanga kwa Mhaza kahi Mhaza wa hemwe, Nguluwi wa heni kahi Nguluwi wa hemwe.”  Yesu nakamlonjela, “Maliya!” Maliya kamgalamuchila na kulonga kwa Chiebulaniya, “Laboni!” Laboni ili na mina, Mlangusa. ` 9Yesu nakamuuza, “Mamo, kwangulila choni? Yalikohi youlingumpala?” Maliya kejesa kota munhu yula yali mwamizi wa mgunda, aho nakamlonjela, “Mhaza, wone umusile, undonjele kohi koumuwichile ndoluta kumhola.”  wMaliya loyasindile kulonga, kagalamka kumbele, kamona Yesu yemile hafungo, ila nahavizelele kota ndo yali Yesu.  Wahilisi wala nawamuuza, “Mamo, kwangulila choni?” Nakawedichila, “Wamusa Mkulu wa heni, sivizelele kohi kowamuwichile!” ) K Kawona wahilisi wa kilanga wa Nguluwi weli wavalile nguwo nzelu ng'hatu wekalise, yumwe kumutwi na yumwenga kuli magulu ahala na howauwichile lukuli lwa Yesu. y Maliya nakapona yemile habehi na chilaga kunze kuno yolila. Vyoyang'hali yolila, kenamiza yalole mgati mchilaga. T! Hamba wala walanguswa nawahiluka kaye. Yesu kagumlawila maliya Magidalena hI Nawang'hali kuvizela Maandiko Matakatifu vyogalonjile, kota naimgana kuzilipuka kwa wabagame. a;Hamba yula mlanguswa yunji yawahiche kuza kuchilaga kenjila mgati, kavyona na kukunda. 3na chila chibende chonawambumbilize Yesu kumutwi. Chibende acho nahachali hamwe na sanda, ila chali chikungajizwe na kuwichigwa chiliyeka hafungo. q[Hamba Simoni Petili nakoya yomuwinza, nakenjila mgati. Na heye naye nakayona sanda iwele hafungo, KLoyenamize na kusunjilila mgati nakona sanda, ila henjile mgati.  Weng'ha weli nawaluta wobilima, ila yula mlanguswa yunji yali yobilima lukami kusinda Petili, nakalongola kufika kuli chilaga. KPetili hamwe na yula mlanguswa yunji nawaluta kuli chilaga. 1[Baho nakaluta yobilima kwa Simoni Petili na kwa yula mlanguswa yunji yaganigwe na Yesu. Nakawalonjela, “Wamusa Mkulu mchilaga na hatuvizelele kohi kowamuwichile.” &~ GHamitondo zuwa lya Jumapili kung'hali lufuku, Maliya Madelena nakaluta kuli chilaga, nakalyona iganga lyowadinyile hali lwizi lwa chilaga lihejezwe hafungo. {}o*Kwa vila zuwa lya Kiwika goya kwa Wayahudi yali habehi, na chilaga chali habehi, wauwika mtufi wa Yesu mumo.|)Honhu aho howamuwambile Yesu kwali kamgunda, na muli kamgunda ako kwali na chilaga chinyale, hachinawichigwa ne lukuli mgati mwake. %{C(Ahyo wauhola lukuli lwa Yesu na kaubumbiliza kwa sanda inojile ng'hatu hamwe na mafuta ga kunhunyhilila na udi, kota vyowazowele Wayahudi howomtila munhu. z 'Nikodemo, ayula nayalutile kwa Yesu nechilo, nakaluta hamwe na Yusufu yaholile mhanzanyo wa manemane na udi kilo makumi gadatu. y&Hamba Yusufu, mwenyeng'hahye wa Alimataya nakamlanda Pilato yamkundile kuhola lukuli lwa Yesu. Yusufu yali mlanguswa yumwe wa Yesu ila kwa uviso kwa vila nakawadumba wakulu wa Wayahudi. Pilato nakamkundila yahole. Ahyo Yusufu nakaluta kuhola lukuli lwa Yesu. kxO%Kahi Maandiko Matakatifu gangulonga, “Womlola yula yowamtubule.” Yesu kanguwichigwa mchilaga fwE$Mbuli ayo naikoleka galawile Maandiko Matakatifu, “Kuduhu chizeje ne chimwe chowobena.” v%#Na heye yagawene ago, kangundavila ulolezi leka hemwe namwe mkunde. Na ago gondilonga ng'homya, na heye kavizela kota yali yolonga yokomya. bu="Yumwe mwa awala wamizi kamhoma igoha mlubavu lwa Yesu, baho du vilawa danda na malenga. Yt+!Ila vyowafichile kwa Yesu, wona yabagame katali hela, ahyo hawambenile magulu. dsA Baho wamizi waluta kubena magulu ga munhu wa mwaluko na wa keli wawambigwe hamwe na Yesu. r1Yali zuwa lya Kiwika goya na Pasaka, na mitondo yake yali zuwa lya kwesela. Wayahudi nahawaviganile ng'huli zikale mmisalaba kuli zuwa lya kwesela kwavila zuwa alyo lyali likulu. Ahyo nawamlanda Pilato magulu ga wanhu hewo wawambigwe gabenigwe na ng'huli zawo zusigwe. &qEYesu vyoyang'hwele aila divai izazame, nakalonga, “Lelo imala!” Hamba kenamiza mutwi wa heye, muhe nauleka lukuli. Yesu kangutubuligwa na igoha mlubavu pKwali na chisaye ahala chiwele na divai izazame, wadilizila ibofyabofya, wawika mli idenje, wamuwichila Yesu hamlomo yang'hwe. zomYesu nakavizela kota geng'ha gamala, na leka Maandiko Matakatifu galawile kalonga, “Ndangona ng'halu.” $nAKahi baho nakamlonjela ayula mlanguswa, “Sambi ayo ndo mayako.” Kulawa hala, mlanguswa yula kamhola mayake kuza kikala na heye kaye. Yesu kangubagama mYesu vyoyamuwene mayake yemile na mlanguswa wa heye yamganile lukami ahala honhu nakamlonjela, “Mamo, sambi ayo ndo mwanago.” l5Habehi na ahala howamuwambile Yesu mumsalaba, wali wemile Maliya mayake Yesu na lumbu wa mayake na Maliya mdala wa Kileopa na Maliya Madelena. k-Lelo welonjelela waliyeka wata, “Tuleche kuidega ayi, tulitowele simbi tulole yalikohi yohola.” Mbuli ayi naikoleka galawile Maandiko Matakatifu galingulonga,“Wegawila nguwo za heni,
na zila zomvalile wazitowela simbi.” Ahyo ndo vyowaditile awala wamizi. DjWamizi vyowamuwambile Yesu, wahola nguwo zoyavalile, wegawila vilundo vine, chila munhu chilundo chimwe. Wahola na nguwo ya heye yinji itawigwe kwa chibende chimwe chohachihonigwe. OiPilato nakedichila, “Chonyandiche nyandika sigalamla hebu!” h1Mtambika Mkulu nakamlonjela Pilato, “Uleche kwandika ‘Mndewa wa Wayahudi,’ Ila ‘Munhu ayu nakalonga, Heni nda Mndewa wa Wayahudi.’ ” Hg Wayahudi wenji nawali wosoma ibango alyo kwa vila hala howamuwambile Yesu kwali habehi na muji walingikala wanhu. Na ibango alyo lyali lyandichigwe kwa Chiebulaniya na Chilumi na Chigiliki. sf_Pilato nakandika mchibao, kawika kuchanya mumsalaba hali Yesu, “Yesu Mnazaleti, Mndewa wa Wayahudi.” neUWamuwamba Yesu mumsalaba hamwe na wanhu wanji weli, yumwe kumoso na yumwe kudilo, heye yali hagati. dYesu nakalawa kunze yapichile msalaba wa kumuwambila mbaka honhu halihochemigwa izeje lya mutwi, kwa Chiebulaniya Goligota. rc]Pilato nakamlavya Yesu, kawapa hewo mmoko mwao wakamuwambe mumsalaba. Yesu kanguwambigwa mumsalaba ybkIla Wayahudi wayoweleza wata, “Muse! Muse! Muwambe muchitango!” Pilato nakawauza, “Mwangugana heni ndikamuwambe mumsalaba Mndewa wa hemwe?” Watambika wakulu nawamwidichila, “Mndewa tulinaye hetwe ndo Mndewa wa Loma hela!” a Yali zuwa lya kiwika goya na Pasaka, mhela wa saa sita nemisi. Pilato nakawalonjela Wayahudi, “Ayuno hano mndewa wa hemwe!” 6`e Baho Pilato vyowahuliche ulonzi awo, nakamlavya Yesu kunze, kekalisa mchigoda cha mtagusa, honhu halihochemigwa, “Luga lwa mabwe”. Waebulaniya waliwochema Gabasa. e_C Pilato vyowahuliche hino, nakapala nzila ya kumlechela Yesu. Ila Wayahudi wayoweleza wata, “Wone umlechele ayo, huwele goloko wa mndewa wa Lumi. Kwa vila munhu yochidita kota Mndewa kangumbeza Mndewa wa Loma.” ^1 Yesu nakamwidichila, “Wahawele hela ludali kwa heni, wone hupeligwe na Nguluwi. Lelo munhu yandigale kwa hegwe ndo kana gehile ng'hatu.” ] Pilato nakamlonjela Yesu, “Kwangulema kulonga na heni? Huvizelele kota ndina ludali lwa kukulechela au kukuwamba mumsalaba?” \ Nakahiluka mng'handa ya mkulu wa isi ya Yudeya, nakamuuza Yesu, “Hegwe kulawila kohi?” Ila Yesu hamwidichile ne chinhu. 2[_Pilato vyoyahuliche ago, nakadumba heko. Z Wayahudi nawalonga, “Hetwe twanalyo ilajizo, na kwa ilajizo alyo, imgana yabagame kwa vila kedita Mwana wa Nguluwi.” iYKWatambika wakulu na wamizi vyowamuwene Yesu, wayoweleza wata, “Muwambe mumsalaba! Muwambe mumsalaba!” Pilato nakawalonjela, “Mumhole hemwe mkamuwambe mumsalaba. Heni simuwene na chinhu choneche cha kumtagusa.” %XCBaho Yesu nakalawa kunze yavalile ng'hata ya miwa ifandile kota chipembelo na ikanzu lya chiundewa. Pilato nakawalonjela, “Mlole, heye munhu ndo ayu!” (WIPilato kalawa kunze kahi, nakawalonjela, “Mlole, ndangumigala heye kunze kwa hemwe, leka mvizele kota heni sinachona chinhu choneche cha kumtagusa.” RVWoya kwa Yesu wata, “Ulamche, Mndewa wa Wayahudi!” Akuno womsubula. UWamizi wahola miwa, watowa kota ng'hata ya miwa ifandile kota chipembelo, wamvalisa kumutwi wahola ikanzu lya chiundewa wamvalisa. AT Pilato nakawalonjela wamhole Yesu wamsubule na ng'hobwa. tSa(Nawamwidichila heye woyoweleza, “Hebu! Hawele ayu! Tuchumulile Balaba!” Balaba yali mbokaji.R'Ila hemwe mna chihendo cha kumchumulila mnweng'hwa yumwe kuli Pasaka. Lelo mwangugana ndimchumulile Mndewa wa Wayahudi?” UQ#&Pilato nakauza, “Kukomya ndo choni?” Yesu kangutagusigwa yabagame P%Baho Pilato nakamuuza, “Hambi hegwe kwa mndewa?” Yesu nakedichila, “Hegwe kulonga kota heni nda mndewa! Heni navumbuka nakuya kuli isi ino kwa mbuli imwe, kuwalonjela wanhu kukomya. Na chila munhu yalingukunda kukomya konyhulichiza heni.” aO;$Yesu nakalonga, “Undewa wa heni hauwele wa isi ino. Wone Undewa wa heni na uwe wa isi ino. Walanguswa wa heni newekangaze ndeche kibatigwa na wakulu wa Wayahudi, ila sambi undewa wa heni hauwele wa ahano!” N!#Pilato nakedichila, “Kwangijesa heni nda Myahudi? Wanhu wa hegwe, na wakulu wa Watambika wakigale kwa heni. Hambi kudita choni?” iMK"Yesu nakedichila, “Awo ulonzi wa hegwe, au wa munhu yunji kakulonjela mbuli ya heni?” L !Pilato nakahiluka mng'handa ya mkulu wa isi ya Yudeya, kamchema Yesu, nakamuuza, “Hegwe ndo uli mndewa wa Wayahudi?” QK Aga nagalawila wenele ulonzi wa Yesu hoyalonjile yolajila vyoyobagama. /JWPilato nakawalonjela, “Mumhole hemwe mkamtaguse kota malajizo ga hemwe.” Wayahudi nawedichila, “Hetwe hatukundigwe kutagusa munhu yoneche yakopoligwe!” eICNawamwidichila, “Nahatwalimigala kwa hegwe, wone nayawe haditile chinhu chihile.” nHUAhyo Pilato nakalawa kunze, nakawauza, “Munhu ayu kadita choni chihile mbaka mmigale kwa heni?” GVyoiwele lufuku, Yesu nakaholigwa kulawa mng'handa ya Kayafa, wamigala kuli chilongozi mkulu wa isi ya Yudeya. Wakulu wa Wayahudi nahawenjile mng'handa ya mkulu wa isi ya Yudeya, kwa vila hawaganile kubena mzilo leka waweze kulya goya ndiya ya Pasaka. iFKKahi Petili kabela kalonga, “Hebu!” Baho izogolo nalika. Yesu kanguhilikwa kwa Pilato =EsChitumagwa yumwe wa mtambika mkulu, mng'oloze na munhu yatemigwe ikutu na Petili, nakamuuza Petili, “Hambi nasikuwene hegwe hamwe na heye akula kuli kamgunda ka migodi?” VD%Simoni Petili nayang'ali yemile bahala yokota chiwambilo. Ahyo wanhu wanji nawamuuza, “Hegwe nagwe huwele yumwe wa walanguswa wa munhu yula?” Heye Petili kabela kalonga, “Hebu! Siwele heni!” CwHamba Anasi nakamhilika Yesu yawele yawopigwe kwa Mtambika Mkulu yachemigwe Kayafa. Petili kangumbela kahi Yesu BYesu nakamwidichila, “Wone ndonjile vibi, ulajile wihe wa heni, ila wone silonjile vibi, lekachoni kwangunzabula?” AYesu loyali yolonga hino, mwamizi yumwe yali yemile hala kamzabula yolonga, “Ahyo ndo vyoulingumwidichila Mtambika Mkulu?” n@UIwa ndaze kahi kwangumbuza heni? Uwauze wanhu wowahuliche londanguse. Hewo wavizela vyondonjile.” j?MYesu nakedichila, “Ndali ndilonga hazelu na chila munhu. Ulanguso weng'ha ndali ndidita kuli ng'handa ya kusalila na Ng'handa ya Nguluwi, kuko Wayahudi weng'ha nawoya wali hamwe. Silonjile chinhu choneche chila kwa uviso. d>AHamba mtambika mkulu nakamuuza Yesu mbuli za walanguswa wa heye na ulanguso wa heye. m=SVitumagwa na wamizi wa ng'handa nawali wabwinhile chiwambilo kwa vila nakwali na mbeho lukami, nawema wokota chiwambilo acho. Petili na heye yali yemile bahala na hewo wokota chiwambilo. Mkulu wa Watambika kangumuuza Yesu <Ayula mdala nakamuuza Petili, “Hegwe nagwe huli mlanguswa wa munhu yuno?” Petili nakedichila, “Hebu! Siwele heni.” @;yPetili yali yemile kunze, behi na chihindilo. Ayula mlanguswa yunji yali yazeleche na mtambika mkulu nakamlonjela mdala nayali mlola chihindilo, na baho kamwinjiza Petili mng'handa. U:#Simoni Petili na mlanguswa yunji wali wochibandabanda womuwinza Yesu. Ayula mlanguswa yunji nakazeleka na Mtambika Mkulu, ahyo nakenjila mchipepela cha ng'handa ya mkulu wa Watambika hamwe na Yesu. 9Yali yuyu Kayafa nayawalonjele wakulu wa Wayahudi kota yowa goya wone munhu yumwe yabagame kwa wanhu weng'ha. Petili kangumbela Yesu T8! Wamhilika kwa Anasi, mkweye Kayafa. Kayafa yali mtambika mkulu mhela awo. n7U Chilundo cheng'ha cha wamizi na chilongozi wa vitumagwa wa Wayahudi wamibata Yesu na wamuwoha. *6M Baho Yesu nakamlonjela Petili, “Uhiluse ipanga lyako muyala! Ndaze, ndeche kung'hwela chizombe cha kugazigwa choyamhele Mhaza?” Yesu kangigaligwa kwa Anasi 85i Simoni Petili nakasomola ipanga lyoyalinalyo, nakamdumula ikutu lya kudilo lya chitumagwa yumwe wa mtambika mkulu na kulilagaza. Itagwa lya chitumagwa ayo ndo Malikusi. q4[ Yesu nakalonga ago leka galawile gala goyalonjile, “Mhaza, simtajile ne yumwe kuli wala woumhele.” 3}Yesu nakawalonjela, “Mina ndiwalonjela kota heni ndo nene. Wone mlingumhala heni, muwaleche awo wanji walute.” o2WYesu nakahiluchila kuwauza kahi, “Yalikohi mlingumpala?” Nawamwidichila, “Yesu wa Nazaleti.” U1#Yesu vyoyawalonjele, “Heni ndo nene,” Wahiluka kumbele na kugwa hanyi. 01Hewo nawedichila, “Yesu wa Nazaleti!” Yesu nakawedichila, “Heni ndo nene!” Yudasi, yula yamhinduke Yesu nayali yemile hamwe na hewo. o/WYesu nakavizela vyeng'ha vizangulawila, kahejela hamwando, nakawauza, “Mwangumpala munhu yachi?” E.Ahyo Yudasi na chilundo cha wamizi na vitumagwa walawile kwa watambika wakulu na Mafalisayo woya kuli kamgunda kala ka migodi. Nawawele waholile vimwemwesa, vyenje na vinhu vya kutowela. -Yudasi, yula mwana Isikalioti yamhinduche Yesu nakahazela honhu hala kwa vila mala nyinji Yesu na walanguswa nawali woting'hana baho. ?, yYesu vyoyasindile kulonga ago, nakoka na walanguswa wa heye na kuloka nzanda yali ichemigwa Kediloni. Baho kwali na kamgunda ka migodi, na heye nakenjila mumo na walanguswa wa heye. %+CNdiwalajila hewo kota vyouli, na ndolutilila kudita ahyo, leka igano lyouwele nalyo kwa heni likale mgati mwa hewo, na heni ndikale mgati mwa hewo.”w*gMhaza unojile, wanhu wa isi hawakuzelele hegwe, ila heni ndikuzela na hewo wavizela kota hegwe ndo unhumile. ')G“Mhaza, kunipa awo, na heni ndangugana wawe hala hondili leka wawone ukulu woumhele. Awu ndoukulu woumhele kwa vila nakungana heni isi hainalumbigwa. f(EAhi ndo kulonga, heni ndangikala mgati mwa hewo na hewo wangikala mgati mwa heni. Ndangulanda wawe chinhu chimwe ng'hatu, leka wanhu wa isi wavizele kota heni nhumigwa na hegwe, na kwanguwagana kota vyoulingungana heni. W''Ndiwapa ukulu kota woumhele heni, leka wawe yumwe, kota hetwe vyotuli yumwe. O&Ndanguwatambichiza leka hewo wawe yumwe. Mhaza, ndangulanda wawe mgati mwa hetwe, kota vyouwele mgati mwa heni, na heni mgati mwa hegwe. Ndangulanda wawe yumwe isi ikunde kota nanhumigwa na hegwe. u%c“Silinguwatambichiza hewo yeka, ila kwa weng'ha wawelengung'hunda heni kwa usenga wa hewo waudamle. y$kNa kwa mbuli ya hewo ndangiwichila moko kwa hegwe, leka kwa kukomya na hewo nawo wawe wawichilwe moko ng'hatu. M#Kota vila vyounhumile kuli isi, nani ndanguwalajiza hewo kuli isi. O"Uwawichile moko hegwe kwa kula kukomya, ulonzi wa hegwe ndo kukomya. ;!qHewo hawawele wa isi, kota heni vyosiwele wa isi. \ 1Silingulanda uwose kuli isi ino, ila ndangulanda uwamile na lila Limazoga lihile. Heni ndiwapa usenga wa hegwe, na wanhu wa isi naiwehilwa hewo kwa vila hawawele wa isi ayi, kota heni vyosiwele yumwe wa isi ino. xi Na sambi ndanguya kwa hegwe, nandonjile mbuli zino kuli isi leka wameme usangalalo wa heni mnhumbula za hewo. L Vyondali na hewo, nandiwawika goya kwa itagwa lyako lyoumhele. Heni ndali ndiwamila hewo, na kuduhu ne yumwe yajilile, ila yula munhu yahaguligwe kwajilila leka gala Maandiko Matakatifu genele. E Sambi ndanguya kwa hegwe, siwele kahi muisi, ila hewo wa amu muisi. Mhaza Welile, uwawiche goya kwa ludali lwa itagwa lyako, itagwa lyoumhele wawe chinhu chimwe kota hetwe vyotuli yumwe. y Geng'ha gondilinago galawa kwa hegwe, na geng'ha goulinago ga heni! Na ukulu wa heni ulajilwa kukolela hewo woumhele.   “Ndanguwalandila awo. Hambe ndiwalandile wanhu wa isi ayi, ila ndanguwalandila hewo woumhele, mina ndo wanhu wa hegwe. Ndiwalonjela ulonzi woundonjele, na hewo waubochela. Wavizela kota kukomya heni ndawa kwa hegwe, na wangukunda kota hegwe nakunhuma. I Sambi wavizela kota vinhu vyeng'ha vyoumhele vilawa kwa hegwe. 5“Ndikudita hegwe uzeleche kwa hewo woumhele kulawa muisi. Wali wanhu wa hegwe, na hegwe kunipa wawe wa heni, na hewo webata ulonzi wa hegwe. Y+Sambi Mhaza, umhe ukulu houli hegwe, ukulu ula wondali nawo isi hainalumbigwa. X)Heni ndiwalajila ukulu wa hegwe kuli isi, mijito joumhele kukola ngongomanya. #Na ukomu wa mazuwa gose ne kuduma ndo awu, kukuzele hegwe, uwele uliyeng'ha Nguluwi wa kukomya ng'hatu, na wamzele Yesu Kilistu woumigale. q[Mina nakumpa Mwanago ludali kwa wanhu weng'ha leka yawape ukomu wa mazuwa gose ne kuduma awo woumpele.  Yesu loyasindile kulonga ago, nakalola kuchanya kilanga, kalonga, “Mhaza, mhela ufika. Umpe ukulu Mwanago leka na heye yakupe ukulu. (I!Ndanguwalonjelani mbuli azo leka muwe na kikala goya kwa kibanda na heni. Isi yowadita muwe mgaya ng'hatu. Ila msindamale. Heni ndiisinda isi yeng'ha!”(I Mhela wanguya, kahi mina ufika, aho hemwe mweng'ha mosambaluka chila yumwe hakaye hake, na heni mondeka ndiliyeka. Ila siwa yeka hebu, Mhaza kahamwe na heni. 4cYesu nakawauza, “Mwangukunda sambi? -Sambi tuvizela kota kuvizela vinhu vyeng'ha. Twahela kahi chinhu choneche cha kukuuza, ahi yangutudita tukunde hegwe kwangulawa kwa Nguluwi.” l QHamba walanguswa wa heye nawamuuza wata, “Sambi kwangulonjela hazelu ne kulonga kwa nhelo. c ?Heni nandawa kwa Mhaza mbuya muisi, na sambi ndanguileka isi, ndanguhiluka kwa Mhaza.”  kwa heye Mhaza yuye kanguwagana hemwe. Kanguwagana hemwe kwa vila hemwe mwangungana heni, na kung'hunda kota ndawa kwa Nguluwi. y kZuwa alyo momlanda Mhaza kwa itagwa lyangu, heni hambe ndiwalonjele kota ndomlanda Nguluwi kwa mbuli ya hemwe,  '“Ndiwalonjeleni mbuli azo kwa nhelo. Ila mhela wanguya siwandilonga na hemwe kwa nhelo. Ndowa ndiwalonjela ne kuvisa gawele ga Mhaza. Mbaka sambi hamnalanda chinhu kwa itagwa lyangu. Mlande na hemwe mopegwa leka usangalalo wa hemwe wenele. Yesu kana ludali kusinda isi “Zuwa alyo hamndanda ne chinhu. Ndanguwalonjelani ndikomya, choneche chomlanda kwa Mhaza kwa itagwa lyangu, kowapani. .UNa kwa hemwe vyoili, sambi mna masinzo, ila ndokuya kwa hemwe kahi. Hemwe mowa na usangalalo mnhumbula za hemwe, na kuduhu ne yumwe yokusa awo usangalalo wa hemwe. CMdala hoyolela kawaga na masinzo kwa vila mhela wa usungu wa heye ufika. Ila wone yalele, kawaga yasemwile aula usungu woyauwene kwa vila kawaga yasangalale kwa chali chileleche muisi. 3Ndanguwalonjelani ndikomya, hemwe molila na kulomboleza, ila wanhu wa isi wosechelela. Mowa na masinzo, ila masinzo ga hemwe gogaluka kusangalala. $AYesu nakavizela kota wangugana kumuuza, aho kawalonjela, “Mwangiuza gala gondonjile, ‘Ung'hali mhela udo hammbona, na mhela udo mombona kahi?’ Y+“Iwa ndaze vyoyolonga, ‘Ung'hali mhela udo?’ Hatuvizelele choyolonga!” =sWalanguswa wamwe naweuza, “Iwa ndaze yotulonjela, ‘Unghali mhela udo hammbona, na kahi mhela udo mombona?’ Na kahi kangulonga, ‘Kwavila ndanguluta kwa Mhaza.’ ” T!“Mhela udo hela hammbona hebu, na mhela udo hamba mombona kahi.” $AVyeng'ha vyoyalinavyo Mhaza ndo vya heni, ndo vila ndiwalonjeleni kota ayo Muhe Yelile kowalonjela hemwe gala goyapeligwe na heni. Masinzo na kusangalala O~Heni ndotogoligwa na heye kwa vila kowalajilani gowapeligwe na heni. F} Aho, hoyokuya ayo Muhe yalingulajila kukomya kwa Nguluwi, na kuwadita hemwe mvizele kukomya kweng'ha, ayo holonga kwa ludali lwake, ila kolonga goyahuliche, na kuwalonjeleni vinhu vikuya. Y|+ “Ndanazo mbuli nyinji za kuwalonjela, ila hamuweza kwimilila kwa sambi. f{E Kahi wawifwa kuli mbuli ya utaguso kwa vila Limazoga mkulu wa isi ino katagusigwa lumwenga. mzS Hewo wawifwa kwa mbuli ya linojile na lihile kwa vila ndanguluta kwa Mhaza, na hemwe hambona kahi. _y7 Hewo wawifwa kwa mbuli ya kudita lihile na linojile kwa vila walema kukunda ga heni. 9xkHeye hoyokuya, kowalavila ulolezi wanhu wa isi kota majesa ga hewo geha kwa mbuli ya gehile, na kwa mbuli ya linojile na lihile, na kwa mbuli ya utaguso wa Nguluwi kwa wanhu. "w=Ila ndanguwalonjela ndikomya, inoga kwa hemwe heni mbuche, kwa vila wone silutile, Mtanzi hokuya kwa hemwe. Leka wone ndute, ndomlajiza yoye kwa hemwe. OvKwa vila ndiwalonjeleni mbuli azi, nhumbula za hemwe zimema masinzo. juMIla sambi ndanguluta kwa heye yanhumile, na kuduhu ne yumwe yalingumbuza, ‘Kwanguluta kohi’ FtIla ndanguwalonjelani ago leka howokwaluka kudita ago, mkumbuchile kota nandiwalonjelani.” Mijito ja Muhe Yelile “Siwalonjeleni mbuli azo kulawa mwaluko kwa vila ndali hamwe na hemwe. Ts!Wanhu wowaditilani ago kwa vila hawamzelele Mhaza, kahi hawanzelele heni. r Wanhu yowawinga hemwe kuli Misinagogi ja hewo. Kahi mhela wanguya, heye yowakopola hemwe kochijesa kota kangumnojeza Nguluwi. 8oi“Loyokuya ayo mtanzi ndilingumlajiza kwa hemwe kulawa kwa Mhaza, ayo Muhe Yelile yalingulavya kukomya kwa Nguluwi, yalingulawa kwa Mhaza, heye kondavila ulolezi heni. an;Aga nagalawila kota vyogandichigwe kuli Malajizo, ‘Wanzudila heni hela hihi.’ ” -mSWone nasiditile kwa hewo mbuli zohazinakoleka na munhu yunji, nahayali na gehile. Ila sambi wagona gonditile, wanzudila heni kahi wanzudila heni na Mhaza wa heni. Hl Munhu yawele kunzudilila heni, kangumzudila na Mhaza wa heni. vkeWone nandeche kuya kulonga na hewo, nahawali kuwa na gehile. Ila sambi hawoweza kulonga kota wahela gehile. ejCIla ago geng'ha wokuditilani hemwe kwa vila mwa wanhu wa heni, hawamzelele yula yanhumile. ;ioMkumbuchile vyondiwalonjele, ‘Chitumagwa hawaga mkulu kusinda heye.’ Wone wanhu wangazile heni, wowagaza na hemwe kahi. Wone webate mbuli ya heni, wochibata mbuli ya hemwe. KhWone namuwe wanhu wa isi ino, wanhu wa isi nawawaganile hemwe kota wanhu wa heye. Kota vila hemwe lohamuwele wanhu wa isi, ila heni ndiwahagulani hali wanhu wa isi, ndo mina isi yanguwazudila. `g9“Wone wanhu wa isi wawazudile hemwe, mkumbuchile kota nawaluka kunzudila heni. RfAlyo ilajizo lya heni ndo ali, migane.” Wanhu wa isi yowazudila hemwe NeHamuwele hemwe mnhyagule heni, ila heni ndiwahagula hemwe nandiwalajiza mlute mkalele mafuza menji na mafuza gawelengikala lukami. Mhaza wa heni kowapa hemwe choneche chomlanda kwa itagwa lyangu. PdHemwe siwachema hemwe vitumagwa lekachoni, chitumagwa hawaga havizelele mkulu wa heye chowodita. Leka ndanguwachema hemwe goloko wa heni, kwavila ndiwalonjela geng'ha gonyhuliche kwa Mhaza wa heni. KcNa hemwe mwa goloko wa heni wone mkola kota vyondilinguwalajiza. jbM Kuduhu igano ikulu ng'hatu kusinda igano lya munhu kuulavya ukomu wa heye kwa wanhu yawaganile. Ha  Ndanguwalajiza hino, migane. Migane kota vyondiwaganile heni. ` “Ndanguwalonjelani mbuli zino leka kusangalala kwa heni kikale mgati mwenu, na kusangalala kwa hemwe kuwe kwenele. _! Wone mibate malajizo ga heni mopona mli igano lyangu kwa hemwe, kota vila heni vyondibate malajizo ga Mhaza na kupona mli igano lyake.” i^K Heni ndiwagana hemwe kota vila Mhaza vyoyanganile heni. Mikale mvizela kota heni ndanguwagana. ^]5Ukulu wa Mhaza wa heni wokoneka wone mlela mafuza menji na muwe walanguswa wa heni. x\iWone mikale mgati mwa heni na ulonzi wa heni wikale mgati mwa hemwe, mlande chinhu choneche chomlapa mopegwa. [/Munhu yoneche wone yekale mgati mwa heni kowa yatajigwe kunze kota nhagala ikalile. Wanhu woilokota nhagala ayo na kuitoza kuli chiluli ilakale. +ZO“Heni nda mzabibu, na hemwe mwa nhagala. Yalingikala mgati mwa heni, na heni mgati mwa heye, ayo kolela mafuza menji. Hamkola ne chinhu choneche mliyeka. AY{Mikale mgati mwa heni, na heni mgati mwenu. Nhagala hailela mafuza iliyeka, ila wone ibatilile kuli igodi yolela mafuza, na hiho hemwe hamlela mafuza wone hamikale mgati mwa heni.” EXHemwe muwa mwelile kwa mbuli ya ula ulonzi wondiwalonjele. }WsChila nhagala yohambe ilele mafuza ndanguitema, na chila nhagala iwele ngulela ndanguidahulila ilele mafuza menji.  ~}} |{xyywvv(u%tzsrvqpoo:nn#mm&llJkkj#ii7hhg8ff[eeSdddBcc#bbRa_``__^W]]o\\[[ ZZYYXXKWWVV'UUiTTvT3SSCRRRQQVPPuP OOSNNNMMTLLL>7==l=<<;@:o:988z77d666|6544j322T11J000 /|/;..:--,,m,**S)((e(%'b&c%%%($$x##"-!!G 5W;Jc)%R=|V[ N R qS T\`9%Ahyo mbuli za Yesu zenela chila honhu muli isi ila. Yesu kanguwosa utamwa wanhu wenji 1[$Wanhu weng'ha wekala wabubuwale, wazangilonjela “Aku kulangusa kwachi? Munhu yuno kana mong'ho na ludali lwa kuving'hanuchila vijeni vihile, navyo vyangumhulika.” 'G#Yesu kachideuza acho chijeni yolonga, “Nyamalile! Ulawe kuli munhu ayu! Chila chijeni lochimgwisile hanyi yula munhu chilawa chileka kumdita ne chinhu.” !"“Kuna choni na hetwe, hegwe Yesu wa Nazaleti? Nakuya kutudumya? Tuvizela hegwe kwaani, hegwe kwa msenga Yelile yatumigwe na Nguluwi!” [/!Mla mli ng'handa ya kusalila mwali na munhu yali na chijeni chihile kazanguyowa. X) Wabubuwala kwa ulanguso wa heye, kwa vila yali yolangusa kota yali na ludali. ucNa baho Yesu kadulika mbaka Kapanaumu, wilaya ya Galilaya, zuwa lya kwesela kekala yowalangusa wanhu. `9Ila Yesu kakola bahala hagati ya howali, kaluta kaye. Munhu yawele na chijeni chihile hIWema, wamlavya Yesu hanze ya haluga hawo, na kumigala hachanya mchidunda wogana wamtoze hasi. a;Wanhu weng'ha nawekale mli ng'handa ya kusalila lowahuliche ago, wazudila lukami. 6eKahi mhela wa Mloli Elisha kwali na wanhu wenji wawele na uswema kuli isi ya Izilaeli, haduhu munhu yoneche yaloholigwe, ila Naamani yuye mwenyenghaye wa isi ya Siliya.” pYAhyo, Eliya hatumigwe kwa mgane yoneche Izilaeli ila kwa mdala mlekwa wa Salefati kuli isi ya Sidoni. T!Ila mhulichize, ndangukomya kwali na wadala wenji walekwa kuli isi ya Izilaeli mihela ja Eliya. Mihela awo, nhonya haitowile mhela wa myaka jidatu na nusu, ahyo kwali na nzala ng'hulu kuli isi yeng'ha. W'Kalutilila ngulonga, “Ndangulonga ndikomya, Mloli hotogoligwa hakaye hake. +ONa heye nakawalonjela, “Ndivizela mondonjela ulonzi awu, ‘Mganga, wilohole uliyeka.’ Gengha gotuhuliche kudita Kapanaumu, gadite hano haluga hako.”  Weng'ha wakwejigwa na heye, wekala wabubuwale na mbuli zinojile zoyaliyolonga, nawauza “Ambi! Ayu hawele mwana wa Yusufu?” ` 9Na heye kaluka kuwalonjela, “Maandiko Matakatifu, lehano genela mli makutu genu.”  #Na baho kachigubika chila chitabu, kampa chitumagwa, kekalisa hasi. Wanhu weng'ha wekalile mli ng'handa ya kusalila wamnogolela meho. G na kudamla mhela ufika wa Mkulu kuwalohola wanhu wa heye.” z m“Muhe wa Mkulu, kahachanya ha heni,
kwa vila kanyhagula heni
ndiwegalile wazunwa Mbuli Inojile,
kanhuma ndiwadamlile wawele mchinweng'ho wodoholigwa,
wala wohambe walole wozangulola,
na kuwalohola walinguleligwa, s _Kabochela chitabu cha mloli wa Nguluwi wa Nguluwi Isaya. Kagubula na kusoma honhu handichigwe hino! CBaho Yesu nakaluta Nazaleti, honhu hoyakulile, kuli zuwa lya kwesela, kenjila mli ng'handa ya kusalila kota chili chihendo cha heye. Kema leka yasome Maandiko Matakatifu kwa lizi. Na heye kazanguwalangusa wanhu mli ng'handa za kusalila, na kekala yotogoligwa na weng'ha. Yesu kangulemigwa ako Nazaleti Nabaho Yesu kahiluka Galilaya yawele yamemile mong'ho wa Muhe Yelile, mbuli za heye zenela Galilaya na kuli isi zeng'ha zilihabehi.  Limazoga vyolisindile kumjeza chila nzila, hamba kamleka mbaka mhela ukundigwe. Yesu kangwaluka mijito ga heye ako Galilaya gG Hamba Yesu nakamwidichila, “Yandichigwa, ‘Uleche kumjeza Mkulu Nguluwi wa hegwe.’ ” hI Na, ‘Hewo wokuhola mmoko mwawo, leka uleche kikwang'hwala magulu ga hegwe mmiganga.’ ” b= Kwa vila yandichigwa, ‘Nguluwi kowalajiza wahilisi wa kilanga wa heye wakwamilile.’ =s Na baho Limazoga limhola Yesu mbaka Yelusalemu limkwiniza kuli ludandalo lwa Ng'handa ya Nguluwi, limlonjela, “Kota uwele Mwana wa Nguluwi wilagaze kulawa hano mbaka hasi. }sYesu nakamwidichila, “Yandichigwa, ‘Umfugamile Mkulu, Nguluwi wa hegwe na umditile heye yaliyeka.’ ” >wAvi vyengha vyowa vya hegwe, wone ufugamile heni.” *~MNabaho Limazoga limlonjela Yesu, “Ndokupa undewa na ludali lwa vinhu vyeng'ha vino, kwa vila vinhu vyeng'ha vya heni, na ndodaha kumpa yeng'ha yula yondanda. d}AHamba Limazoga limhola mbaka kuchanya ng'hatu na kamlajila undewa weng'ha uli muisi. ^|5Yesu nakamwidichila, “Yandichigwa, ‘Munhu howa mkomu kwa ibumunda hela.’ ” o{WLimazoga limlonjela, “Wone uwele Mwanage Nguluwi, lilonjele iganga lino ligaluke kuwa ibumunda.” z#Ako nakajezigwa na Limazoga mazuwa makumi gane. Mazuwa ago geng'ha hadile chinhu choneche chila, na logamalile mazuwa ago, kaihulika nzala hy KYesu kalawa mlwanda lwa Yolodani yamemile Muhe Yelile, na Muhe ayo kamlongoza mbaka kugunuche. x&Na Kainamu yali mwanage Enoshi na Enoshi yali mwanage Seti na Seti yali mwanage Adamu na Adamu yali mwana wa Nguluwi..wU%Na Lameki yali mwanage Metusela na Metusela yali mwanage Henoki na Henoki yali mwanage Yaledi na Yaledi yali mwanage Mahalaleli na Mahalaleli yali mwanage Kainamu. !v;$na Sala yali mwanage Kainamu, na Kainamu yali mwanage Afakisadi na Afakisadi yali mwanage Shemu na Shemu yali mwanage Nuhu na Noa yali mwanage Lameki, u)#Na Naholi yali mwanage Selugi, na Selugi yali mwanage Leu na Leu yali mwanage Pelagi na Pelegi yali mwanage Ebeli na Ebeli yali mwanage Sala, "t="Na Yudasi yali mwanage Yakubu na Yakubu yali mwanage Isaka na Isaka yali mwanage Ibulahimu, na Ibulahimu yali mwanage Tela na Tela yali mwanage Naholi, +sO!na Nashoni yali mwanage Aminadabu, na Aminadabu yali mwanage Alini na Alini yali mwanage Heziloni na Heziloni yali mwanage Pelezi na Pelezi yali mwanage Yudasi, r3 na Daudi yali mwanage Jese na Jese yali mwanage Obedi na Obedi yali mwanage Boazi na Boazi yali mwanage Salimoni na Salimoni yali mwanage Nashoni, q3na Eliakimu yali mwanage Melea na Melea yali mwanage Mena, na Mena yali mwanage matata na Matata yali mwanage Natani na Natani yali mwanage Daudi, #p?na Lawi yali mwanage Simeoni na Simeoni yali mwanage Yudasi na Yudasi yali mwanage Yusufu na Yusufu yali mwanage Yonamu na Yonamu yali mwanage Eliakimu, o7Eli yula yali mwanage Yoshuwa na Yoshuwa yali mwanage Elieza na Elieza yali mwanage Yolimu na Yolimuyali mwanage Matati na Matati yali mwanage Lawi, nNeli yali mwanage Meliki na Meliki yali mwanage Adi yali mwanage Kosamu na Kosamu yali mwanage Elimadamu na Elimadamu yali mwange Eli, m)Yuda yali mwanage Yoanani na Yohanini yali mwanage Lisa na Lisa yali mwanage Zolobabeli yali mwanage Shatieli na Sheatieli yali mwanage Neli, l3Nagai yali mwanage Maati na Maati yali mwanage Matasia na Matasia yali mwanage Shemeni na Shemeni yali mwanage Yoseki na Yoseki yali mwanage Yuda, k3Yusufu yali mwanage Matasia na Matasia yali mwanage Amosi na Amosi yali mwanage Nahumu na Nahumu yali mwanage Hesili na Hesili yali mwanage Nagai, j)Heli yali mwanage Matati na Matati nayali mwanage Lawi na Lawi yali mwanage Meleki na Meleki yali mwanage Yanai na Yanai yali mwanage Yusufu, iYesu loyaluche kukola mijito, yali na miyaka makumi madatu, wanhu wali wochijesa heye mwana wa Yusufu mwanage Heli. h9Muhe Yelile imlagalila kota ng'hunda na lihulikwa lizi kulawa kilanga ilonga, “Hegwe ndo mwanangu ndikuganile, nojezwa na hegwe.” Lukolo lwa Yesu sg_Wanhu weng'ha lowabatizigwe, Yesu naye nakabatizigwa. Hoyali yomlanda Nguluwi, ulanga naugubuligwa, nfUKahi Helodi nakadita chinhu chinji chihile kwa kumuhindila Yohani mchinweng'ho. Yesu kangubatizigwa e3Ila Yohani nakamdeuza mndewa Helodi, kamuwala, nakamhola Helodiya mdala wa mng'holoze na kumdita mdala wa heye, hamba nakadita ganji menji gehile. \d1Hamwe na luzi lwinji, Yohani nakawahimiliza wanhu yowadamlila Mbuli Inojile. cHeye kana luhelo lwa kuyugulila nyhadikwa, yalunde uhemba kuli ng'hano, na mibadu kojisoma kwa chiluli hambe chizime.” ]b3Baho Yohani kawalonjela weng'ha, “Heni ndanguwabatiza kwa mazi, ila kanguya myangu yali na ludali kusinda heni. Sijeza kudohola ng'hweso za makwamba ga heye. Heye kowa yobatiza kwa Muhe Yelile na kwa chiluli. *aMWeng'ha wali wobeteza chinhu chimwenga, waluka kiuza mnhumbula za hewo zilingumlapa Yohani. Wazanguvizela heye ndo Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi. 8`iWamizi nawo wamuuza, “Hetwe natwe tudite choni? Kawedichila, mleche kuhola chinhu cha munhu kwa ludali kahi ne kumtagusa munhu kwa udesi, chikukwileni chila cho mpegwa.” S_ Heye nakawalonjela, “Mleche konjeza kuhola chila chima chiwichigwe.” W^' Wakongoza sendi nawo woya kubatizigwa, wamuuza, “Mlangusa tudite ndaze?” m]S Nakawedichila, “Yawele na migwanda mili yamgawile yali hela, hihyo yali na ndiya yadite hiho.” >\w Wala wanhu wamemile wamuuza, lelo tudite choni? [ Iwago liwichigwa goya kuli mizabi ja igodi. Chila mgodi wohambe ulele mafuza ganojile, wotemangwa na kutajigwa mchiluli.” {ZoMlajile kwa madito kota mumgalamchila Nguluwi. Mleche kwaluka sambi kota moibilima ng'halazi ya Nguluwi kwa kulonga, mhaza wa hetwe Ibulahimu. Ndanguwalonjelani ng'hatu, Nguluwi kana ludali lwa kugagalula aga maganga gawe wana wa Ibulahimu. ?YwWanhu wenji wali wokuya hala kubatizwa na Yohani na heye kazanguwalonjela, “Hemwe lulelo lwa izoka, yalikohi yowadeteleza kota moibilima ng'halazi ya Nguluwi ilihabehi kuya? =XuNa weng'ha womona Nguluwi yowalohola wanhu!’ ” WHagwile howa hatiligwe,
mla mwinuche mowa muselegwe,
habinuche howa hagoloswe,
nzila zihile zowa zigoloswe. 6VeVyoyandichigwe mchitabu cha mloli Isaya,“Lizi lya munhu lyanguchema hagunuche,‘Mgongomanyileni Mkulu nzila ya heye,
mgolole nzila za heye ya kukola. %UCYohani nakaluta mweng'ha mla mbakane na lwanda lwa Yolodani. Kazangulangusa wanhu, mumgalamchile Nguluwi na kubatizigwa leka Nguluwi yawosele gehile. TAnasi na Kayafa wali watambika wakulu. Mihela ajo luzi lwa Nguluwi nalumuyila Yohani mwanage Zakalia kuli honhu hagunuche. %S EYali miyaka ja kumi na jihano ja undewa wa Kaisali Tibeliyo na Pontio Pilato yali yolongoza honhu ha Yudeya na Helodi yali yolongoza honhu ha Galilaya na mng'holoze Filipo yali yolongoza honhu ha Itulea hamwe na honhu ha Tlakoniti, hamba Lusania yali yolongoza honhu ha Abilene kahi. eRC4Yesu kakula kwa lukuli na kwa luhala na kwakumnojeza Nguluwi na kuwanojeza wanhu kahi.iQK3Yesu kahiluka hamwe mbaka aho Nazaleti, kawahulika. Mayake kawika geng'ha gala mnhumbula. @P{2Wahaza wa heye hawavizelele chila choyali yowalonjela. tOa1Heye kawalonjela, “Lekachoni mnzengumala? Hamvizelele nanganigwa ndikale mng'handa ya Mhaza wa heni?” #N?0Wahaza wake lowamuwene wekala mlomo mwazi. Mayake kamuuza, “Gwa gomwana lekachoni kutuditila ahi? Mhaza wa hegwe na heni twali tukupala kwa isungu.” pMY/Weng'ha wahuliche ulonzi wa heye wekala mlomo mwazi luhala loyali nalo kwa kwidichila gowali womuuza. L .Zuwa lya kadatu nawamfika kuli luga lwa Ng'handa ya Nguluwi hamwe na walangusa wa malajizo yowahulichiza na kuwauza mbuli. >Kw-Lowawene hambe wamone nawahiluka Yelusalemu wompala. J,Nawavizela yali hamwe na chilundo cha wanhu wawele ngilongoza, wajenda misi yeng'ha, hamba waluka kumpala hali wanhu yoyawazowele. {Io+Mnvina loimalile nawaluka kuhiluka kaye kwawo, ila msongolo Yesu nakapona Yelusalemu ne wahaza wa heye kuvizela. WH'*Yesu navyoyali na miyaka kumi na mili weng'ha waluta kuli mnvina vowazowele, bG=)Chila mhela wahaza wa Yesu nawazowela kuluta Yelusalemu wone iwe mnvina ya Pasaka. uFc(Mwana kakula kawa na ludali na luhala lukami, kunoga kwa Nguluwi kwali na heye. Yesu mung'handa ya Nguluwi E'Maliya na Yusufu lowaditile geng'ha gowalonjeligwe na mzilo wa Mkulu Nguluwi, wahiluka kaye kwawo Nazaleti wilaya ya Galilaya. &DE&Mihela jijo kalawa kumwando kamtogola Nguluwi na kudamla mbuli za ayo mwana kwa wanhu weng'ha awala wali wobeteza ugombozi wa Yelusalemu. Kuhiluka Nazaleti GC%Nakekala yali hela mlume mbaka mihela ajo yawele mng'hangala wa miaka makumi nane na gane mihela ajo jeng'ha nekekala hali Ng'handa ya Nguluwi yokwesela kulya na kulanda nemisi na nechilo, B3$Hali na munhu yumwe yatumigwe mdala itagwa lyake Ana mhinza wa Fanueli wa nhanzi ya Asheli. Nekekala na mlume mihela saba kulawa loyaholigwe. mAS#Majeso ga wanhu wenji gozangoneka hazelu usungu uwele ukali kota ipanga woihoma nhumbula ya hegwe. I@ "Simoni kamtambichiza kamlonjela Maliya mayake ayu mwana kahaguligwa na Nguluwi kuwifya na kigala ulohozi, kowalohola wanhu wenji wa Izilaeli. Heye kowa ulajilo wa chinhu chilemigwa na wanhu. n?U!Mhaza wa Yesu na mayake newekala mlomo mwazi kwa ulonzi woyaliyolonga Simeoni kuli yula mwana. a>; alu ndo lumuli louwamwesele wanhu wa isi,
na ukulu kwa wanhu wa hegwe Izilaeli.” 1=]uwichile woneche na wanhu weng'ha, <<sMina kwa meho gangu ndiwona ulohozi wa hegwe, r;]“Lelo Nguluwi Mkulu kudita choulonjile,
mkundize chitumagwa wa hegwe yalute kwa kikala goya. \:1Simoni nakambochela ayo mwana mmoko mwa heye kuno yomtogola Nguluwi yolonga, 39_Yolongozwa na Muhe Yelile, Simoni nakenjila kuli luga lwa Ng'handa ya Nguluwi, wahaza wa Yesu wamgala mwana wa hewo wamditile kota vyoilinguganigwa na malajizo ga Musa, S8Muhe Yelile naimtawiza kota hobagama hebu mbaka yamone Kilistu wa Mkulu. B7}Mihela ajo ako Yelusalemu kwali na munhu yumwe, yali yanojile na yalingumdumba Nguluwi itagwa lyake Simoni, heye yaliyobeteza ulohozi wa Izilaeli. Muhe Yelile yali hamwe na heye. g6GKahi nawaluta wakalavye nhambiko, ng'hunda mbili kota mzilo wa Mkulu Nguluwi vyoulingulonga. l5QMli mzilo wa mkulu yandichigwa. “Chila mwana mlume yalongole kuleligwa, yalavigwe kwa Mkulu.” M4Mazuwa logafichile ga Maliya na Yusufu za kuhovugwa kota voiganigwe na malajizo ga Musa, wakulu awo nawamuhola yula mwana waluta naye Yelusalemu wamuwiche kumwando kuli ng'handa ya Nguluwi. X3)Mazuwa nane logafichile ga kumwinjiza ikumbi ayo mwana, nakapegwa itagwa lilila lya Yesu lyonayapeligwe na mhilisi wa kilanga yang'hali hola nyinda. Yesu kangulavigwa kumwando kuli ng'handa ya Nguluwi (2IWala wadimi wahiluka kaye kowekalaga kuno womtogola Nguluwi kwa geng'ha gowahuliche na kugona, geng'ha gawa hihila kota vowalonjelwe. Mwana kangupegwa itagwa I1 Ila Maliya nakagawika na kijesa aga geng'ha mnhumbula ya heye. U0#Weng'ha wahuliche ago wekala mlomo mwazi mbuli zowalonjelwe na awo wadimi. \/1Awo wadimi lowamuwene ayo mwana wawalonjela wayao mbuli yowahuliche ya ayo mwana. i.KWaluta wobilima, wamfika Maliya na Yusufu na yula mwana yawasilizwe honhu ha kulisila misenga, --SBahala mhilisi wa kilanga nakoka na kuhiluka kilanga, wadimaji wazangilonjela. “Tucheni mbaka Betelehemu tukalilole ali lilawile lyotulonjelwe na Mkulu.” [,/“Tumtogole Nguluwi wa kilanga,
kikala goya muisi kuli wanhu yawaganile!” }+s Baho chilundo chikulu cha wahilisi wa kilanga chilongozwa na ahyo mhilisi, wazangumtogola Nguluwi wolonga.” {*o Achi chokulajilani hemwe mochifika chali chivalizigwe nguwo za chiwana yawasilizwe hali honhu ha kudila misenga. )  Kwa vila, lehano kuli honhu ha Daudi, kaleligwa mlohozi kwa mbuli ya hemwe yuye Kilistu mkulu mlohozi yahaguligwe na Nguluwi. o(W Mhilisi wa kilanga nakawalonjela, “Mleche kudumba ikugalilani Mbuli Inojile iwoyele wanhu weng'ha. i'K Mhilisi wa mkulu kawalawila ne kulonga, na ukulu wa Nguluwi uwamwesela nzingo zeng'ha wadumba. n&UHonhu aho kwali na wadimi wochikala meho hamihe wololela migongolo jowafujile kwa kibochelela. Q%nakalela mwana wa mwaluko wa udewele mlume, kamvika vibende vya chihwana na kumuwasiliza mulibani lya kulisila misenga. Kwa vila nawahusa honhu ha kuwasa kuli ng'handa za wajenzi. Wadimi na Wahilisi ;$qLowali ako zuwa lyake lya kulela Maliya nalifika, W#'Nakaluta kuza wazigwa hamwe na mchewake Maliya heye Maliya nayali na himila. D"Yusufu nakalawa muji wa Nazaleti kuli isi ya Galilaya nakaluta muji wa Betelehemu ya mkoa wa Yudeya koyaleligwe mndewa Daudi. Yusufu nakaluta ako kwa vila yali wa lukolo lwa Daudi. H! Weng'ha nawaluta kuza kuwazigwa, chila munhu kaye koyekalaga. O Kuwazigwa ako kwali kulongole, mhela Kulenio loyali mkulu wa Siliya. ` ;Zuwa lila mndewa wa Loma Agusto nakalajiza, yogana wanhu weng'ha wa isi ila wawazigwe. n WPMwana kakula na ludali mli Muhe. Nekekala kugunuche mbaka loyelajile kwa wanhu wa Izilaeli.q ]ONakuwamwesela weng'ha wekale kutitu kuli kwaga,
na yalongoze migulu ja hetwe mnzila ya kikala goya. j ONNguluwi wa hetwe kana isungu.Kotusomolela lumuli lya ulohozi lituyila kulawa kuchanya. U %Mkowatagusila wanhu kota woloholigwa,
na kusilwa gehile gowaditile.  'LNa hegwe go mwana wa heni, kochemigwa mloli wa Mkulu Nguluwi yali kuchanya ng'hatu,
komlongola Nguluwi mwana komgongomanyila nzila, [ 1KTuwe welile na watanganiche hali heye,
mazuwa geng'ha ga ukomu wa hetwe. R JKutulohola mmoko mwa wanhu watwihilwe,
tuwafugamile ne kudumba, 2 aIKamlahila Ibulahimu sekulu wa hetwe. \ 3HKalonga kowonela isungu wakulu wa hetwe,
na kukumbuchila ilagano lyelile. h KGHino kotulohola mmoko mwa watwihilwe hetwe,
na kulawa mmoko mwa wanhu weng'ha wehile. M FNa katulonjela aho katali kukolela kuli waloli wa heye welile. ^ 7EKatugalila mlohozi mkulu yali na ludali,
lukolo lwa Daudi mtumigwa wa heye. ^ 7DYatogolwe Mkulu Nguluwi wa Izilaeli,
kawoyela na kuwagombola wanhu wa heye. c ACZakalia, mhaza wa Yohani, kamemezwa Muhe Yelile, kazangulonga luzi lwa Nguluwi. * OBWeng'ha wahuliche mbuli ayo, nawejesa mnhumbula zawo wolonga, mwana ayu kowa ndaze? Mana loneka ludali lwa Mkulu Nguluwi lwali hamwe na heye. Lwimbo lwa Zakalia m UAWoga nauwenjila wanhu weng'ha wa hala habehi, na mbuli azo zenela chila honhu mchidunda cha Yudeya. Y -@Bahala umyango na mlomo wa Zakalia ugubuka kazangulonga kahi yomtogola Nguluwi. l  S?Heye kalanda chibao cha kwandika kandika hino, Yohani ndo itagwa lyake, weng'ha wekala wabubuwale. J  >Wamgodeza mhaza wa mwana yalonje, mwanage yapegwe itagwa lyachi. Y  -=Wamlonjela, “Mbona haduhu munhu mlukolo lwenu, yalinguchemigwa itagwa ali?” ;  sHamba mazuwa nane nagafika ga kumwinjiza yula mwana ikumbi, wazangugana kumchemela itagwa lya mhaza wa heye, Zakalia. v g:Wanhu wahabehi na haluga hake nawahulika Mkulu Nguluwi kamonela isungu ng'hatu, nawasangalala hamwe na heye. E 9Mhela wa Elizabeti kulela naufika, kalela mwana mlume. u e8Maliya nakekala na Elizabeti miyezi jidatu, hamba kahiluka kaye kwa heye. Kuleligwa kwa Yohani Mbatiza _ 97Kota vonawalongane na wakulu wa hetwe,Ibulahimu na ulelo wa heye mazuwa gose.” R 6Kambochela Izilaeli chitumagwa wa heye,
yokumbuka isungu lyake. h K5Wali na nzala kawagutiza vinhu vinojile,
wali na lufufu kawaleka walute moko yeng'ha. f G4Kawadulisa wandewa kulawa mvigoda vya hewo vya undewa,
nakawakwiniza wala waholile. u e3Kadita mbuli ng'hulu kwa moko wa heye.Kawasambalula wali na mnvimnvi majesa ga mnhumbula za hewo. ` ;2Kulawa ulelo awu na kulutilila,
kawalajila Isungu weng'ha walingumdumba heye. R 1kwa vinhu vikulu Nguluwi vyoyaditile.Itagwa lya Nguluwi lyela. ~  0Lekachoni kang'humbuka, chitumagwa wa heye yaholile!Kulawa sambi na kulutilila, wanhu weng'ha wonhyema mtambichizwa, S} !/na muhe wa heni wangusangalala kwa Mbuli ya Nguluwi mlohozi wa heni, P| .Maliya kalonga,“Nhumbula ya heni yangumutogola Mkulu, { -Kutambichizwa ng'hatu hegwe kwa kukunda mbuli ya Mkulu, kwa vila yowa ikomya kwa gala Mkulu goyakulonjile hegwe!” Lwimbo lwa maliya. Yz -,Lonhyuliche ulamso wa hegwe, chali mmunda mwa heni chitagasika kwa kusangalala. @y }+Heni nda whaani, leka mamo wa Mkulu wa heni yanjendele? ux e*na heye kalonga kwa lizi likulu, “Kutambichizwa kusinda wadala weng'ha, na mwana youmulela kotambichizwa. xw k)Elizabeti lowahuliche kulamusa kwa Maliya, chali chitigasika mmunda mwa heye. Elizabeti kamemezwa Muhe Yelile, @v }(Ako nakenjila mng'handa ya Zakalia, kamlamsa Elizabeti. xu k'Logakolile mazuwa mado, Maliya nakawoha majendo kuluta himahima mbaka mji umwe, uwele mchidunda cha Yuda. t 3&Maliya kalonga “Heni nda chitumagwa wa Mkulu, iwe kota vyoulonjile.” Hamba yula mhilisi wa kilanga nakoka. Maliya kangumjendela Elizabeti >s y%Mina kwa Nguluwi kuduhuli mbuli iwele ngulemwelwa.” r }$Ulole, Elizabeti mng'holoze heye! Wanhu nawamchemile mhende, leka sambi kana himila ya myezi sita, nakulala koyalalile. :q o#Yula mhilisi wa kilanga nakamlonjela, “Muhe Yelile kokudulichila, na mong'ho wa Nguluwi lokugubika. Kwa mbuli ayo, mwana yelile yoleligwa kochemigwa, Yelile mwana wa Nguluwi. op Y"Maliya nakamlonjela mhilisi wa kilanga, “Heni, sinating'hana na mlume. Lelo ago gowa ndaze?” ]o 5!Kowa mndewa wa lukolo lwa Yakubu kolutilila, na undewa wa heye wowa hela kuduma!” n / Heye kowa mng'hangala na kochemigwa Mwana wa Nguluwi yali kuchanya ng'hatu. Mkulu Nguluwi komdita yawe mndewa kota vyoyali sekulu wa heye Daudi. _m 9Ahino, kowa na himila, hamba kolela mwana wa udewele mlume na komchemela itagwa Yesu. rl _Ila yula mhilisi wa kilanga nakamlonjela, “Maliya, uleche kudumba! Nguluwi kakugalila kunoga kwa heye. tk cMaliya loyahuliche luzi awo, nakesinza lukami, kaza ngijesa mnhumbula ya heye, kulamsa aku kwa ndaze? j  Mhilisi wa kilanga nakaluta kwa heye, kamlamusa, “Kulamka! Mkulu Nguluwi kahamwe na hegwe, naheye kakutambichiza ng'hatu!” i Nakoya kwa mhinza yumwe yalinguchemigwa Maliya, yabanichilwe na munhu yumwe itagwa lyake Yusufu wa lukolo lwa mndewa Daudi. 9h mKuli mwezi wa sita wa himila ya Elizabeti, Nguluwi kamlajiza mhilisi wa kilanga yalinguchemigwa Gabulieli, yalute kuli muji ulinguchemigwa Nazaleti, kuli isi ya Galilaya. g “Mkulu kanditila aga. Sambi kandajila isungu lya heye. Kambusila soni iwele na heni hali wanhu.” Kuleligwa kwa Yesu kwangudamligwa xf kHamba kuli mazuwa mado, mhazwa wa heye Elizabeti kawa na himila, kekala haluga mg'handa miezi jihano. Kalonga, je OMuhela wa heye wa kudita mijito kuli Ng'handa ng'hulu ya Nguluwi lo umalile, kahiluka kaye. =d uVyoyalawile kunze ya Ng'handa ya Nguluwi, nakalemwela kulonga nawo, ahyo nawavizela kona maono mla mng'handa ya Nguluwi. Kwa vila yali yolemwela kulonga, ila yaliyolajila na moko. ~c wMhela awo, wala wanhu wali wombeta Zakalia, wabubuwala vyoyali yokawila kulawa mli Ng'handa ng'hulu ya Nguluwi. b }Ila kwa vila hambe ukunde mbuli ayi yoilawila kwa mihela jake, kolemwela kulonga mbaka ago gondikulonjele, galawile.” 'a IYula mhilisi wa kilanga nakamlonjela, “Heni Gabulieli, ndilingwima hali Nguluwi. Heye ndo yanhumile kuya kulonga na hegwe na kukulonjela mbuli ayi inojile. ` Zakalia nakamuuza ayo mhilisi wa kilanga, “Hino ndovizela ndaze kota mbuli ayi yakukomya? Heni ndala, na mdala wa heni kalala.” o_ YKomlongolela Mkulu, kowa na mong'ho na ludali lwa mloli wa Nguluwi, Eliya, kowadita wahaza na wana wegane. Kowagalamla wanhu wohambe wamkunde Nguluwi wawe na majesa gatanganiche, na kuwakola wanhu wekale goya kumbochela Mkulu.” L^ Kowahilusa wanhu wenji wa Izilaeli wampale Mkulu, Nguluwi wa hewo. ] yKowa mng'hangala hali Mkulu. Hong'hwa divai wala chinhu chigazaga. Komema Muhe Yelile kulawa mmunda mwa mamo wa heye. ^\ 7Hegwe kosangalala na kusechelela ng'hatu, na wanhu wenji wosechelela kuleligwa heye. :[ o Ila mhilisi wa kilanga nakamlonjela, “Zakalia, uleche kudumba! Nguluwi kahulika kulanda kwa hegwe. Mdala wa hegwe Elizabeti kokulelela mwana mlume, hegwe kompa itagwa Yohani. DZ  Zakalia loyamuwene, nakatinuka vibi, yokakama aku yodumba. mY U Hamba mhilisi wa Mkulu Nguluwi kamlawila Zakaliya, kema kudilo kwa alitale ya kufunyiza ubani. WX ) Wanhu wenji wali wamemile kunze wolanda Nguluwi mhela awo wa kufunyiza ubani. sW a Kota vyoili chihendo cha watambika, simbi imgubuchila Zakalia kwinjila Ng'handa ya Mkulu kufunyiza ubani. V Zuwa limwe Zakaliya yali yodita mijito ja kutambika kuli Ng'handa ya Nguluwi, lekachoni yali nzamu ya heye ya kulavya nhambiko. bU ?Nawalihela mwana, lekachoni Elizabeti yali mhende, na weng'ha weli wali walalile lukami. uT eWeng'ha weli watanganiche hali meho ga Nguluwi, wochikala kwa kuwinza vyoyolonga na kulajiza Mkulu Nguluwi. ^S 7Mihela Helodi loyali mndewa wa Yudeya, kwali na mtambika yumwe itagwa lyake Zakalia, heye yali mchilundo cha watambika cha Abiya. Mdala wa heye nakachemigwa Elizabeti, heye yali wa lukolo lwa mtambika Aluni. R }Ndangudita hino leka hegwe nagwe uvizele kukomya kweng'ha kuli vinhu vyoulanguswe. Kuleligwa kwa Yohani kwangudamuligwa Q #Ahyo mkulu Teofili, lekachoni na heni ndola goya vinhu avyo vyeng'ha kulawa kwaluche, nambona hata heni ndikwandichile goya vila vilawile. yP mNawandika vinhu vyotulonjelwe na awala waviwene avyo kwa meho ga hewo kulawa kwaluche na kudamla Mbuli Inojile. mO WMkulu Teofili, Wanhu wenji wadita kota vila vyowadahile kwandika vinhu vila vilawile hagati hahetwe. `N ;Kwa heye yawele yaliyeng'ha Nguluwi, Mlohozi wa hetwe, uwe ukulu na kuzeleka ng'hatu na ludali na mong'ho kukolela Yesu Kilistu Mkulu wa hetwe, kulawila mazuwa gose na sambi na mbaka mazuwa gose galinguya! Ena. M Kwa heye yadahile kuwemilila hemwe mleche kugwa kuli gehile na kuwegala hemwe kwa usangalalo mbaka kumwando kwa ukulu wa heye. .L WMuwalohole kwa kuwanyasula kulawa mchiluli. Kwa wanji muwe na isungu hamwe na kilolela, ila mzudila mbaka na nguwo za hewo za maya gehile. Yuda kangumtogola Nguluwi :K qMuwe na isungu kwa wanhu wawele na lunwinwi. J 1Na kupona kuli igano lya Nguluwi, mumbeteza Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu yawele na isungu lya heye, kowagalalilani ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. I Ila hemwe, ndilinguwaganani heni, mizenje mwemwe kuli makundo ga hemwe gelile ng'hatu. Mlande kwa ludali lwa Muhe Yelile. sH aAwo wanhu wehile ndo wawele nguwambuza hemwe mibagule, wanhu wa maya ga isi, wawele hela Muhe wa Nguluwi. G 1Nawawalonjelani, “Mazuwa ga kuduma, wolawila wanhu walinguwinza maya ga wanhu wohambe wamdumbe Nguluwi, na hewo, wowaseka hemwe kota wapoka.” uF eIla hemwe moloko, mkumbuchile gala gomlonjelwe aho katali na watumigwa wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. 1E ]Wanhu awa ndo wawele ngung'ung'uta mazuwa gose na kupala nongwa za wanji, na kuwatogola wanhu wanji ng'hatu kwa chiwalo cha kupegwa vinhu. Kukanyigwa na malanguso mD Ukuwatagusa wanhu weng'ha, na kuwagaza weng'ha wohambe wamnojeze Nguluwi kwa chiwalo cha madito ga hewo geng'ha gehile gowaditile ne kumdumba Nguluwi na kwa chiwalo cha ulonzi weng'ha wihile ula wanhu wehile nawamlijile nawo!” CC Na heye Henoki, yawele lulelo lwa saba kulawila Adamu, nakalagula ahi kwa wanhu awo, “Mwela yoo! Mkulu kokuya hamwe na wahilisi wa kilanga wa heye welile wenji wohambe wawazigwe, KB  Wanhu awo wafanda kota nhigu ng'hulu ya bahali, na madito ga hewo ga soni gangoneka kota ifulo. Hewo wafanda kota nhondwe ziwele ngulubaluba ziwele ziwichilwa mazuwa gose honhu ha jiza ng'hulu. 3A a Kwa iyowe lyawo lilihela nyhala na kwa kiganilila wawo, wanhu awo ndo walinguwaditila vibi mnvina ya hemwe yomlingudita kwa igano. Wafanda kota ng'hungugu iwele hela nhonya ilingwezuligwa na mbeho. Hewo wafanda kota migodi jilagaze mahamba johambe jilele mafuza, jibagame ng'hatu, jing'humbuligwe. I@   Mane wawo! Wanhu awo wawinza vihendo vivila vya Kaini. Kwa chiwalo cha sendi, weyinjiza kuli nongwa yiyila ya Balaamu. Wabelenuka kota Kola vyoyabelenuche na wasumigwa kota heye vyoyasumigwe. '? I Ila wanhu awa wanguliga choneche chohawachizelele, wosumigwa kwa mbuli zizila zowazizelele kwa vihendo vyao, kota vyojivizelele migongolo jiwele hela luhala. > y Na heye Mikaeli, yumwe wa wahilisi wakulu wa kilanga, nahaditile ahyo. Kwa kula kitwanza hali heye na Limazoga kwa chiwalo cha kijesa lukuli lwa Musa, Mikaeli nahajezile kumtagusa Limazoga kwa maligo, ila nakalonga, “Mkulu yuye nayakudeuze!” := oAhyo ndo vyowawele wanhu awa. Kululuta kwa hewo kwanguwalongoza kuli kujela wavu ng'huli za hewo wawo, nakubeza ludali lwa Nguluwi na kuliga vilumbigwe vikulu vya kilanga. < #Mkumbuche kahi Sodoma na Gomola, na miji ja hafungo hake, wenyeng'haye wa aho nawadita kota wala wahilisi wa kilanga, nawadita ung'hondwa na kiditila mbuli mlukuli zilingulemezwa, nawapegwa utaguso wa chiluli mazuwa gose ne kuduma, leka iwe ikanyo kwa wanhu weng'ha. ; {Mkumbuchile wala wahilisi wa kilanga nawaganile wawe na ukulu kusinda nawowawele nawo, ahyo, nawaleka honhu hawo howaganigwe kikala. Nguluwi nakawawika honhu hawele na jiza na kuwawoha kwa minyololo mazuwa gose leka watagusigwe zuwa yila ng'hulu. h: KLelo ndangugana kuwakumbusani zimwe, hanga aga namina mlonjelwa ng'hatu kamwe, mkumbuche vila Mkulu navyoyawalohole wanhu wa Izilaeli na kuwalavya kuli isi ya Misili, ila hamba nakawadumya wala nawowali hambe wakunde. 9 Mina wanhu wohawamzelele Nguluwi wapegwa kiyinjiza kwa uviso hali hetwe, wanhu wawele, kwa chiwalo cha kupegwa lufufu kulawila kuli ukomu wa hewo wihile, wagalusa usenga wa isungu lya Nguluwi wa hetwe na kumbeza Yesu Kilistu yawele yaliyeng'ha Chilongozi na Mkulu wa hetwe leka wadite ung'hondwa. Ila, Maandiko Matakatifu nagalonga kulawila katali, utaguso ulinguwabeta wanhu awo. 8 Wang'holozangu, nandali na majesa ga kuwandichilani kwa chiwalo cha wula ulohozi wotuwele hamwe, ila mbona ingana ndiwandichilani ndiwahimilizani mlutilile na ibamba kwa chiwalo cha makundo gala Nguluwi yawapele wanhu wa heye kamwe hela kwa mhela weng'ha. }7 uNdangukuganilani isungu na kikala goya na igano kwa winji kulawa kwa Nguluwi viwe na hemwe. Walangusa wa udesi K6 Heni nda Yuda, chitumagwa wa Yesu Kilistu, kahi heni nda mdodowe Yakubu, ndanguwandichilani hemwe mchemigwe na Nguluwi na muwelengikala kuli igano lya Nguluwi Mhaza, na kwamilwa na Yesu Kilistu. :5mYesu nakadita mbuli zinji nyinji. Wone vyeng'ha naviwe vyandichigwe mli vitabu, chimwe kwa chiyage, ndangulonga kota isi yeng'ha haiwa na honhu ha kuwika vitabu avyo.4Ayu ndo mlanguswa yalonjile mbuli zino na kuzandika. Na hetwe tuvizela kota goyalonjile kakomya ng'hatu. Kugongomanya \31Na mbuli ayo nayenela kwa wala walanguswa kota mlanguswa ayu hobagama hebu. Ila Yesu nahalonjile kota hobagama hebu, ila nakalonga, “Wone ndilingugana yekale mbaka hondikuya, hegwe yangukulapa choni?” \~~}O|| {{zyyGxxQww>vv:utthssrqq(p-oo nn3m_ll3kkZjjiihUggVfbee\ddcc!bPaa0`~__^i]]e\\U[[eZZYY@XX'WVV{UUITTZSS\S RkQQTP@OO!N$MMLKKJJ:I]HHGFFVEE3DDSCC BA2@@6?e?>w>=t=Wala watumigwa lowahuliche, wamlonjela Yesu chila chinhu chowaditile. Yesu kawahola waliyeng'ha, kaluta nawo mbaka chijiji chiwelenguchemigwa Betisaida. 4oa Ila mndewa Helodi kalonga, “Yohani ndimdumula mutwi. Hambi! Zino zondihulika mbuli za heye yalihi?” Ahyo kagana yamone Yesu. Yesu kanguwapa chilyo wanhu elufu zihano onW Wamwe walonga Eliya kalawila na wamwe walonga yumwe wa waloli wakatali kazilipuka kulawa kowabagame. 8mi Helodi mndewa wa Galilaya loyahuliche mbuli zeng'ha lozilawile, kadumba ng'hatu kwa vila wanhu wenji na wekala wolonga kota Yohani Mbatiza kazilipuka kulawa koyabagame. l Walanguswa waluka kuluta, na wakola mli vijiji wodamla Mbuli Inojile na kuwosela wanhu matamwa chila honhu. Mndewa Helodi kangudumba k) Na wanhu wone waleme kukubochelani mlawe aho honhu, namwe lomlawa mkung'hune nhimbwisi iwele mmagulu genu iwe ulolezi wa kuwapanjila hewo.” gjG Chila ng'handa yoneche yomkwinjila na kubocheligwa, mikale mumo mbaka lomkuka kuli muji awo. i Kawalonjela, “Lomkuka mleche kuhola chinhu choneche chila, mleche kuhola ng'hweku ne mhako ne ndiya ne sendi ne igwanda lya keli. bh= Na baho kawalajiza walute kudamla mbuli ya Undewa wa Nguluwi na kuwosela wanhu matamwa. g  Yesu nakawachema hamwe walanguswa wa heye kumi na weli na kawapa mong'ho na ludali lwa kulavya vijeni na kuwosela wanhu matamwa. ofW8Wala wahaza wahuliche wabubuwala, ila Yesu kawalonjela waleche kumlonjela ne munhu ago galawile.Ye+7Muhe wa heye imuhiluchila, bahala kalilimka. Yesu kawalonjela mgalileni ndiya. ?dy6Ila Yesu kambata moko kalonga, “Gomwana winuche!” @c{5Hewo wazangumseka mina nawavizela yula mwana kabagama. b{4Wanhu weng'ha wali wowemba na kwimbilila. Ila Yesu kawalonjela, “Mleche kuwemba, yuno mwana habagame kawasa hela!” a73Loyafichile kaye kwa Jailo hamkundize munhu kwinjila mg'handa hamwe na heye, ila Petili yali yeng'ha. Yohani, na Yakubu na wahaza wa ayo mdala. _`72Yesu loyahuliche ago kamlonjela Jailo, “Uleche kudumba ukunde! Heye kowa mkomu.” R_1Yesu loyali yang'hali yodawala, Jailo chilongozi wa ng'handa ya kusalila kegalilwa na chitumagwa nguto kulawa kaye. “Mina mhinza we hegwe nakabagama, lekachoni, uzengumgaza Mlangusa lukami.” _^70Yesu nakamlonjela yula mdala, “Mhinza, makundo ga hegwe gakulohola. Ulute goya.” I] /Yula mdala yawene hodaha kivisa kalawa yokakama kuno yodumba, ketoza mmagulu ga Yesu. Hala kamlonjela Yesu kumwando hali wanhu weng'ha chimwambuze kumdoliza Yesu na vyoyosigwe utamwa bahala. k\O.Ila Yesu kalonga, “Kakuko munhu yandolize, mina nambona mong'ho wa heni wa kulohola undawa.” A[{-Yesu kauza, “Yalikohi yandolize?” Weng'ha walonga haduhuli munhu yakudolize. Wanhu weng'ha walema ila Petili kalonga, “Mkulu wanhu wenji wakuzunguluta na kiminyangaminyanga.” Z,Ayo mdala nakamuwinza Yesu mmbele, nakadoliza lupembo lwa nguwo ya heye. Baho kaloholigwa utamwa wa heye wa kulawa danda. AY{+Aho hali na mdala yumwe hali wala wanhu wamemile, yali na utamwa wa kulawa danda miyaka kumi na mili. Na heye nakalavya sendi nyinji kwa walaguzi yochiteleka, ila haduhuli yamlohole. X+*Mina mwanage mdala yawele na miyaka kumi na mili, yali mtamwa lukami behi na kubagama. Yesu loyali yoluta, wanhu waza kummemelela chila nzingo W)Baho koya munhu yumwe yawele nguchemigwa Jailo, mkulu wa ng'handa ya kusalila, kafugama mmagulu ga Yesu kamlanda yalute kaye kwa heye, gVG(Yesu loyahiluche nzingo iyage ya ilamba, wanhu wenji wambochela kwa mina wali wombeteza GU'“Hiluche kaye kalonje geng'ha Nguluwi goyakuditile.” Yula munhu kaluta yodamla chila honhu hali muji ula gala geng'ha Yesu goyamditile. Muhinza wa Yailo na mdala yadolize nguwo ya Yesu gTG&Yula munhu yalavigwe vijeni kazangumdedeza Yesu walutase. Ila Yesu hakundile, ila kamlonjela Sy%Wenyeng'haye wa isi ya Gelasi, nawadumba heko! Wazangumlonjela Yesu yoche, baho Yesu nakakwina kahi mli itumbwi, koka nRU$Wala wanhu waliwene alyo lilawile wawasimila wayao, vila ayo munhu yawele na chijeni voyaloholigwe. 9Qk#Wanhu woya kulola galawile, wamlutila Yesu Wamona yula munhu yalavigwe chijeni yekalise habehi na Yesu yavalile nguwo yawele na luhala lwake luhiluche, wanhu weng'ha wadumba. Pw"Wala wadimi lowagawene ago geng'ha galawile nawabilima waza kuwalonjela wanhu mbuli azo kuli miji na kumigunda. O!Avyo vijeni vimlawa yula munhu, wazakwinjila kuli migubi, jila migubi jilawa jifiduka jizakwinjila kuli ilamba lya mazi jibagama. Nw Honhu hala hali na migubi minji jidimigwa mchidunda. Ahyo, avyo vijeni vilawe viwenjile. Baho Yesu kawakundiza. ?MyAvyo vijeni vimdedeza uleche kutugala kuli ikulubila. |LqYesu kamuuza, itagwa lyako kwaani? Heye kedichila itagwa lyangu chilundo cha wamizi. Mina mimazoga minji ja mumu. K9Nakalonga ahyo Yesu yaliyochilonjela acho chijeni chihile mlawe munhu ayu. Chijeni acho chihile nachimuyilaga ayo munhu mala nyinji. Wanhu nawamuwohaga na minyololo na kumhindila, ila myao nakadoholaga vyowamuwohile kangubilimiswa na acho chijeni chihile mbaka honhu hagunuche. >JuLoyamuwene Yesu ketoza hanyi hoyali Yesu na kulonga lizi likulu, “Hegwe Yesu Mwana wa Nguluwi Mkulu, yawele kuchanya ng'hatu, kuna choni na heni ndangukulanda uleche kungaza!” 0IYLoyali yodulika mhwani, munhu yumwe yawele na chijeni hala kulawa katali, ayo munhu hali yovala nguwo kahi yali hambe yochikala kaye ila nakekalaga kuwele na vilaga! H Yesu nawalanguswa wa heye nawalutilila na majendo. Wafika mhwani ya isi ya Wagelasi ili kumwambu kwa ilamba lya Galilaya. WG'Yesu kawauza, “Gakohi makundo ga hemwe?” Ila hewo wazangupulisa na kudumba kuno wochilonjela ayu ndo whaani? “Kanguilonjela nhigu na mbeho vyangumuhulika?” Yesu kangumusila munhu yawele na chijeni F9wala walanguswa wamlutila Yesu, wamwinula wolonga, “Mkulu, Mkulu! Tozangumala!” Yesu kenuka kaideuza ila nhigu na mbeho, baho vileka, kuwa tulu!. $EALowali woluta mli itumbwi, Yesu nakebatigwa na usinjizi. Kawasa. Nhigu ya mazi ng'hangala yaluka kuputa, mazi galuka kwinjila mli itumbwi, kwaluka kwiha, D'Izuwa limwe Yesu nakakwina mli itumbwi limwe hamwe na wala walanguswa, kawalonjela, “Tuloche ilamba mbaka kumwambu.” Waluka kuluta. C!“Ila Yesu kawalonjela wanhu, mayangu na wang'holozangu ndo wala walinguhulika luzi lwa Nguluwi na kibata.” Yesu kanguinyamaliza nhigu _B7Munhu yumwe nakamlonjela Yesu, “Mayako na wang'holozo wakunze wangugana wakone.” qA[Aho mamo na wang'holoze Yesu wamuyila, ila na walemwela kumhejelela habehi wanhu nawamema lukami. 7@g“Lelo milolele vyomuwelenguhulika, mina yawele na chinhu kokonjezelwa, ila yula yalihela chinhu, chila choyalingijesa kanacho choholigwa.” Mamo na wang'holoze Yesu s?_“Chila chinhu chivisigwe chogubuligwa na chila chinhu chigubikwe, chozeleka na kuwichigwa hazelu. Q>“Wanhu hawawesaga chenje na kuchigubika chidoto au kuwika mluvungu lwa chinhanda. Ila wawikaga kuli honhu ha kuwichila chenje wogana wanhu lowokwinjila mla mng'handa wazengulola chila chenje. ==sNa zila zigwile mli misanga jinojile, ndo wala wanhu wawelenguhulika ulonzi awo, wangibatilila mnhumbula, awo wangwimilila mbaka wangulela mafuza. Chenje chigubichigwe na chikowe S<Zila zigwile mli igodi liwele na miwa, ndo zangulangusa wala wanhu wawelenguhulika ula ulonzi, hado hela, lowoluta wangubanigwa na kudumba, na vinhu vinojile vya isi, na hambe walele mafuza gakangale. K; Zila zigwile hali italawe ndo wala walinguhulika awo ulonzi wanguubochela wasangalale. Ila kota zila nhyadikwa, ila wala wanhu wahela mizabi wangukunda hado hela, ila howojezigwa, wangugozola. *:M Zila zigwile mnzila zangulajila wala wanhu wawelenguhulika ulonzi wa Nguluwi, hamba lyokuya Limazoga lyanguzusa mnhumbula za hewo, waleche kukunda waloholigwe. R9 “Lelo nhelo ayi yangulonga ahi, nhyadikwa ndo ulonzi wa Nguluwi. 8  Heye kawalonjela, “Hemwe mpegwa kuzizela zila zivisigwe za Undewa wa Nguluwi, ila awo wanji hebu, leka hewo wangulonjelwa kwa kulanguswa, leka, wone wazengulola waleche kugona, na wone wahuliche waleche kuvizela. Yesu kanguwagubulila nhelo ya mnyalaji J7  Walanguswa nawamuuza Yesu, nhelo ayi yangutulangusa choni? I6 Zinji nazigwa hali misanga jinojile zota na zilela veduu!” Loyalonjile ahyo, kachemeleza lizi, kalonga, “Lelo mhuliche, yawele na makutu ga kuhulika nayahuliche!” Iwhanile ulanguso awu q5[Zinji nazigwa hali migodi jiwele na miwa. Jila migodi ja miwa jikula, nyhadikwa lozotile zipilinjilwa. G4Zinji nazigwa hali maganga, lozotile zikala lozisowile mazi. z3m“Mnyalaji nayaliyomiza azo nhyadikwa, zimwe nazigwa mnzila, wakola nzila wazibiga, videje vya kuulanga vilya. 2 Mihela jimwe chilundo cha wanhu chali chimema, na wanhu wali womuyila Yesu kulawa chila honhu. Heye kawalonjela nhelo ayi. M1na Yohana mdala wa Kuza, mkola mijito mng'hangala wa Helodi. Wadala wali hamwe na Yesu ndo achina Susana na wadala wanji. Awo wadala wali wamditila Yesu kwa lufufu lwao hewo. Iwhano lya mnyalaji 05Na wadala wamwe wala Yesu nayawosele chijeni na matamwa, nawelongoza hamwe. Awo wali Maliya yachemigwe Madelena, yula nayosigwe vijeni vihile saba, / Ago logapulute, Yesu nakakola mwesa yowadamlila Mbuli Inojile ya Undewa wa Nguluwi. Wala kumi na weli nawelongoza hamwe. ^.52Heye Yesu kamlonjela yula mdala, “Makundo ga hegwe gakulohola, ulute goya.”v-e1Aho wala wali hamwe mchisanya wazangiuza, “Munhu ayu kandaze kangumusila munhu gehile goyaditile?” V,%0Na baho Yesu kamlonjela yula mdala, “Kusilwa geng'ha gehile gouditile.” +!/Ahyo ndangukulonjela, ayu mdala kangungana ng'hatu, na ndo koselwa gehile ga heye menji. Ila munhu yoselwe gehile mado kangugana mado.” *%.Hegwe hulajile isungu lyako kwa kumbakaliza mafuta ga ngulingunhunhyilila mmutwi, ila ayu myago mdala kadita ahyo kambakaliza magulu gangu. o)W-Hegwe hundamse kwa kunonela, ila ayu myago mdala kulawa nhyinjile hano yali yoganonela magulu gangu. w(g,Hamba kagalamka kwa yula mdala kalonga, “Simoni kwangumona ayu mdala?, Heni honyinjile aha haluga hako humphele mazi ga kuhovujila magulu gangu, ila mdala ayu kanhyovuga magulu gangu na mahozi gake na kumbagusa na mnvili za heye. '}+Simoni nakedichila, “Ndangijesa ndo Yula yalechelwe sendi nyinji zoyawele ngudaigwa.” Yesu nakamlonjela “Goya.” &*Lowalemwelile kumhilulila gowaziche ayo munhu, nahawadaile weng'ha weli, awo weli yalikohi yomgana lukami munhu yula yawaziche?” S%)Yesu kaluka kulonga, “Wanhu weli wamwaziche munhu sendi, yumwe yali yamwaziche sendi zihejile msahala wa mhela umwe na nusu, na yunji sendi denali miya zihano zihejile msahala wa mwezi umwe na nusu. $)(Yesu kamlonjela ayo Mfalisayo, yamchemile, “Simoni ndina chinhu cha kukulonjela.” Heye Simoni nakamlonjela, “Ena mlangusa undonjele.” 4#a'Yula Mfalisayo yamchemile Yesu yawene ahyo, kazangijesa mnhumbula, “Wone munhu ayu na yawe Mloli wa Nguluwi, yahavizelele mdala ayu yamdolize, kandaze, kana gehile!” f"E&Koya kema habehi hali magulu ga Yesu, kalila, na mahozi gake gaza gumlagalila Yesu mmagulu. Ayo mdala kaza kubagusa magulu ga Yesu kwa mnvili zake. Hamba kamnonela magulu na kumbakaliza gala mafuta gawelengunhunhyilila. O!%Kuli ula mji hali mamo yumwe yawele na gehile. Loyahuliche Yesu kamng'handa ya ayo Mfalisayo, nakahola chupa ya alabasta iwelenguguzigwa kwa sendi nyinji imemile mafuta galingunhunhyilila ng'hatu. + O$Mfalisayo yumwe nakamchema Yesu kaye koyekalaga kulya ndiya ya hamihe hamwe na heye. Aho Yesu nakaluta kuli ng'handa ya Mfalisayo, na kekalisa kulya ndiya. s_#Ila luhala lwa Nguluwi loneka lunoga kwa wala weng'ha walinguikunda.” Yesu kuluga kwa Simoni mfalisayo 9"Heye mwana wa munhu koya, kazangulya na kung'hwa, hemwe mlonga, ‘Mloleni, mlya chila chinhu ayu mgalaji, kangigana na wakongoza kodi, na wehile.’ dA!Yohani Mbatiza nakoya kazanguwoha na hang'hwele ujimbi, hemwe mlonga, ‘Kana chijeni!’ 3 Kota wasongolo wawele wekalise kuli soko wochichema na kilonjela, ‘Tuwatowelani mluli ila hamvinile! Twimba nzimbo za chililo, ila hamlilile.’ `9Yesu nakalonga, “Ulelo awu ndiuwhanize na chinhu chachi? Ndo wanhu wali ndaze? Ila Mafalisayo na wala wavizelele goya Malajizo ga Musa, nawalema kumhulichiza Nguluwi, kwa vila nawalema kubatizigwa na Yohani. Wanhu weng'ha, na wakongoza kodi lowahuliche ago, nawatogola kunoga kwa Nguluwi ahyo nawakunda kubatizigwa na Yohani. J Yesu kasinda kwa kulonga, ndangukulonjelani, wanhu weng'ha haduhu yawele mkulu ng'hatu kusinda Yohani Mbatiza. Ahyo, yula yali mdodo ng'hatu kuli Undewa wa Nguluwi, ndo mkulu kusinda heye.” /Nguluwi kangulonga, ayu Yohani ndo yawele ngulonjigwa mli Maandiko Matakatifu, ‘Ulole heni ndangumigala msenga yakugololele nzila ya hegwe.’ .ULelo mndonjele hambi namluta kumlola munhu wachi? Namluta kumlola mloli wa Nguluwi? Ena! Ndanguwalonjelani hemwe, ila nammona mng'hangala kusinda Mloli wa Nguluwi. 2]Lelo, namluta kulola munhu yali ndaze? Namluta kumlola munhu yavalile goya? Hebu! Wanhu wawele nguvala goya na wali na ukomu unojile wangikala mli ng'handa za wandewa! nUAho watumigwa na Yohani lowochile, Yesu kaluka kuwalonjela wanhu wenji wamemile, gala gomlapa Yohani, “Lomlutile kumlola Yohani kugunuche, na mijesa yawele munhu wachi? Hambi na mijesa kowa kota isoli litigaswa na mbeho? MKabweda yula munhu yohambe yandeme heni na gala gondilingudita!” -Yolawa Yesu kawalonjela, “Mlute mkamlonjele Yohani gala gomgahuliche na kugona, wali wohambe walole wangulola, wali na magulu gaziliche wangujenda. Wali na uswema wangwela, wohambe wahuliche wanguhulika, wafile katali wanguzilipuka, wazunwa wangudamlilwa Mbuli Inojile. 5Muhela awo, Yesu yaliyowosela matamwa wanhu wenji walingugazigwa na matamwa, wali na vijeni vihile, na wanhu wenji wohambe walole wazangulola. 8iWala weli yawalanguse lowafichile hali Yesu wamlonjela, “Yohani Mbatiza katulonjela tuye kwa hegwe tukuuze, ‘Hegwe ndo yula yali nguya, au tumbeteze munhu yunji?’ ” \1walute kwa Mkulu wamuuze, “Hegwe ndo yula yalinguya, au tumbete munhu yunji?” &EWala walanguswa wa Yohani wamlonjela mbuli zeng'ha zilonjigwe zilingumlapa Yesu. Heye Yohani nakawachema weli mwa wala walanguswa wa heye kawalonjela, b =Mbuli azo zenela Yudeya kweng'ha na isi ya habehi. Wahilisi watumigwa na Yohani Mbatiza  /Wanhu weng'ha wazangudumba, wazangumtogola Nguluwi wolonga, “Mloli mkulu wa Nguluwi kalawila hotuli. Nguluwi koya kuwalohola wanhu wa heye.” a ;Yula yajile kenuka, kekalisa, kaluka kudamla. Hamba Yesu kamhola kamgala kuli maiwake.  %Hamba kazakuchidoliza chinhanda chili na munhu yabagame, wala wali wamholile wema. Hamba kalonga, “Msongolo! Ndangukulonjela, winuche!” Q  Mkulu loyamuwene ayo kamonela isungu, kamlonjela, “Uleche kulila.” M Hoyali behi na lwizi lukulu lwa kwinjila hali honhu, walawila wanhu wawele wamholile msongolo yumwe yajile, mwana yaganigwe na mamo yumwe yalechelelwe. Wanhu wenji wahala wali hamwe na ayo mamo. yk Hamba Yesu nakaluta honhu hamwe hawele nguchemigwa Naini, na wala walanguswa na wanhu wanji, newelongoza. }s Wala wanhu lowafichile kaye wamfika yula chitumagwa yotamika yawele mkomu. Yesu kangumzilipula mwana wa mamo yumwe ]3 Yesu loyahuliche ago, nakabubuwala, kamtogola yula mkulu. Hamba kawagalamchila wala wali womuwinza, kalonga, “Ndanguwalonjelani, sinamona munhu yawele na makundo kota aga, mli isi yeng'ha ya Izilaeli.”  Mina, na heni nani, nda munhu mbichigwa hali ludali lwa wanji, ndanawo wamizi hasi ha heni. Ndangumlonjela yumwe, ‘Ulute!’ Na heye kanguluta, na yunji, ‘Uye!’ Na heye kanguya, na chitumagwa wa heni, ‘Udite chinhu chino,’ Na heye kangudita.” r]Ndo mina siwene ndanguganigwa mbuye kouli hegwe, ila ulonje ulonzi hela, chitumagwa wa heni kowa mkomu. :mYesu nakaluta hamwe na hewo. Hoyali behi kwinjila kaye ha yula mkulu wa wamizi Mloma, kawalajiza wala weganaga wakamlonjele Yesu, “Mkulu siganigwe winjile mng'handa ya heni. ucMina heye yuye kanguwagana wanhu wa hetwe na isi ya hetwe, na ndo yatuzenjele ila ng'handa ya kusalila.” eCLowafichile kwa Yesu, wamdedeza ng'hatu, wolonga, “Munhu ayu imgana yaditilwe mbuli ayo. Yula mkulu wa wamizi wa Loma loyahuliche mbuli za Yesu kawalonjela wakulu wamwe wayahudi wakamlonjele yoye yamusile utamwa yula mpogozi. ~ Ako kwali na mkulu wa wamizi mloma, yali na chitumagwa yomgana lukami. Yula chitumagwa wa heye yaliyotamika behi ya kubagama. Q} Yesu loyalonjile gala goyaganile wanhu wahulichize, nakaluta Kapanaumu. m|S1Ila munhu yoneche yawelenguhulika aga gondilonga ila hambe yadite chinhu, ayo kehwana na munhu yazenjile ng'handa hali sangalaza, habawile msisi. Lulawa lwanda lumemile, lutowa ng'handa ila, igwa luu! Itugunika yeng'ha.”{#0Ayo kehwana na munhu yazenjile ng'handa, yula yabawile msisi wa heye mchanya hali italawe na kuzenga ng'handa ya heye baho, nhonya ng'hulu na itowa mazi menji na gamema, lukolola lwa mazi luitowa ila ng'handa, ilemwela kutigasika, lekachoni, naizenjigwa goya yimile. Fz/Munhu yoneche yokuya kwa heni na kunyhulichiza na kugadita. ]y3.“Lekachoni mwangunhyema, ‘Mkulu, Mkulu’ Na kuno hambe mdite gondilonga? Yx+-Munhu yanojile kangulavya ganojile, gawichigwe mnhumbula mwa heye, na munhu yehile kangulavya gehile kulawa mnhumbula ya heye, kwa vila munhu kalongaga kulawa gala gamemile mnhumbula ya heye. Wazengaga weli w5,Chila igodi lyozeleka kwa mafuza gake. Yangoneka wanhu hawabawaga masada kuli migodi jili na miwa, kahi hawabawaga ububu kulawa kuli mikwangwasale. lvQ+“Igodi linojile halilelaga mafuza gehile, na hiho igodi lihile halilelaga mafuza ganojile. Du*Kodaha ndaze kumlonjela mng'holozo, ‘Mng'holozangu, Bete ndikuse chibanzi chiwele miziho lyako,’ Na kuno hambe uchone ching'hanzi chiwele miziho lya hegwe? Kwa mdesi hegwe! Tandi use chibanzi chiwele miziho lyako aho kodaha kulavya ching'hanzi chiwele miziho lya mng'holozo. Igodi lyanguzeleka kwa mafuza gake t)“Ila kochona ndaze chibanzi chiwele miziho lya mng'holozo, ila uleka kuchona ching'hanzi chiwele miziho lya hegwe. nsU(Mlanguswa hambe yamsinde mlangusa, ila yalingulanguswa wone yasinde, kanguwa kota mlangusa wa heye. r!'Na baho Yesu kawalonjela nhelo imwe, wone muhnu yohambe yalole komlongoza myage hambe yalole? Weng'ha weli wokwinjila mli ikulubila. yqk&Muwape wanji gowawele ngugana, hemwe namwe mopegwa. Mobochela chipimo chinojile chimemile, chobamandizwa na kusunyunyiza sunyunyiza mbaka kubohoka. Kwa vila chipimilo chichila chomulinguwapimila wanji na heye Nguluwi kopimila chichila.” @py%“Mleche kuwatagusa wanhu wanji, namwe hamtagusigwa na Nguluwi, mleche kuwatagusa kwa wihe wanhu namwe hatagusigwa kwa wihe. Muwalechele wanji kwa gowaditile namwe molechelwa. Xo)$Muwe na isungu kota Nguluwi wa hemwe vyoyawele na isungu. Kuwatagusa wamwenga n#Hebu, ila hemwe muwagane wang'honyo wa hemwe, na muwaditile ganojile, muwaziche mleka kugana kuhilusilwa na baho chila chompegwa chowa chikulu mowa wana wa Nguluwi mkulu yali kuchanya ng'hatu. Kwa vila heye kana isungu na wala wohambe wamtogole na wanhu wehile. m#"Na wone muwaziche wala mlingona wokuhilusilani lelo mopegwa choni? Wehile nawo wawazikaga wali na gehile wayawo wogana wahilusilwe hihila. {lo!Kahi wone mzenguwaditila ganojile wala wali nguwaditila hemwe ganojile mopegwa choni? Wehile nawo waditaga hiho. k3 “Na wone mzenguwagana wala walinguwagana hemwe yeng'ha, mopegwa choni? Haduhu. Kwa vila na wehile nawo wanguwagana wala walinguwagana hewo. MjWaditileni wanhu kota vila vyomlingugana wanhu wawaditileni hemwe. wigChila munhu yokulanda chinhu umhe, na munhu wone yakusukule chinhu cha hegwe uleche kumlonjela yakuhilulile. hyMunhu wone yakutowe izeze limwe mgalamlile na lya keli. Munhu wone yakusukule ikoti mlechele yahole na igwanda lyako. ggGMuwatambichize wala wawelenguwapanjilani, muwalandile kwa Nguluwi wawele nguwaditila gehile. f{“Ila ndangukulonjelani hemwe muwelengunhyulichiza, muwagane wang'honyo wa hemwe, muwadile ganojile wakwihileni. eMogaya ng'hatu kota wanhu weng'ha, wone wanhu wawatogole,
mina wasekulu wawo nawawaditila hiho waloli wa udesi. Kuwagana wakwihilwe d)Mane mwemwe hemwe muwelengiguta sambi,
mina hamba mohulika nzala!Mochona hemwe muwelenguseka sambi,
mina hamba mozangulila! ecCIla mane mwemwe hemwe muwele na lufufu,
mina mhela wa hemwe wa kusechelela umala. -bSMsangalale na kuvina ago hogolawila,
kwa vila chonolo chomuwichilwe kilanga chikulu.Kwa vila wasekulu wa hemwe na wawaditila waloli wa Nguluwi hiho. a“Mbweda hemwe wanhu wokwihilani,
wokubagulani na kuwaliga,
na kuwalonga hemwe mwiha kwa mbuli ya Mwana wa Munhu. `Mbweda hemwe mli na nzala sambi,
kwa vila hamba mogutizwa.Mbweda hemwe muwele kulila sambi,
kwa vila moza sechelela. _Yesu kawalola walanguswa wa heye, kalonga,“Mbweda hemwe wazunwa,
kwa vila Undewa wa Nguluwi wa hemwe. ^Wanhu weng'ha nawagana kumdoliza Yesu, nawona mong'ho wali ulawa mgati mwa heye na weng'ha waloholigwa. Kubweda na nongwa ]Weng'ha nawoya kumhulichiza Yesu na waloholigwa matamwa gawo. Vivila wanhu waliwogazigwa na chijeni chihile na woya na kuloholigwa. \Yesu Loyeduliche hamwe na walanguswa wa heye mchidunda, Yesu nakema honhu hawele na ibindi hamwe na chilundo cha walanguswa wa heye na lung'hongola lwa wanhu walawile nzingo zeng'ha kulawa Yudeya na Yelusalemu na kulawa kumhwani ya Tilo na Sidoni. ~[uYudasi mwana wa Yakubu na Yudasi Isikalioti yula hamba yamhinduche Yesu. Yesu kangulangusa na kuwosela wanhu Utamwa lZQMatei na Tomasi na Yakubu mwana wa Alufayo na Simoni yalinguchemigwa mtowanila isi ya Izilaeli na Y}Awo ndo Simoni yula Yesu yampele itagwa lya Petili na Andeleya mng'holoze na Yakubu na Yohani na Filipo na Batolomeo na X Mitondo lokuchele kawachema wala walanguswa wa heye, kawahagula kumi na weli kulawa mumula mli hewo na kuwachema watumigwa. lWQ Izuwa limwe Yesu nakaluta kuchidunda kulanda, yalimeho kuko hamihe yeng'ha yomlanda Nguluwi. V Ila hewo wazanguzudila ng'hatu wazangilonjela wawo chinhu chachi chihile chowomditila Yesu. Yesu kanguwahagula walanguswa kumi na weli +UO Kawalola wanhu weng'ha wowekalile hala, na baho kamlonjela yula yaziliche moko, “Ugolole moko wa hegwe.” Na heye kadita hiho na moko wa heye uwa mkomu kahi. NT Baho Yesu kamlonjela. “Ndangukuuzani hemwe, kuli Malajizo ga hetwe ikundigwa hemwe kudita choni kuli zuwa lya kwesela? Kudita ganojile au kudita gehile? Kulohola ukomu wa munhu au kwajiliza?” SIla Yesu nakavizela gowalingijesa, kamlonjela yula yali na moko uziliche, “Winuche uye wime hano.” Yula munhu kaluta kema hagati. .RUWalangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo wamwenga nawekala wopala chinhu cha kumlonjeleza Yesu. Ahyo wazangubeteza walole komlohola munhu kuli zuwa lya kwesela. %QCZuwa linji lya zuwa lya kwesela, Yesu nakenjila mng'handa ya kusalila, kuwalangusa mla mng'handa mwali na munhu yumwe yali na moko wakudilo uziliche. tPaAhyo Yesu kuwalonjela, “Mwana wa Munhu ndo Mkulu wa zuwa lya kwesela.” Munhu yawele na moko uziliche. MOHeye nakenjila ng'handa ya Nguluwi, nakahola mibumunda jilavigwe kwa Nguluwi kalya na kuwapa wayage. Malajizo hambe gakundize wanhu wanji kulya mibumunda ajo, ila wakulu wa watambika yeng'ha.” fNEYesu nakawedichila kawalonjela, “Hamsomile vyonayaditile Daudi na wayage lowali na nzala? sM_Mafalisayo wamwenga nawawauza, “Lekachoni mwangudita mbuli hambe ikundigwe kudita zuwa lya kwesela?” 7L iZuwa limwe lya kwesela, Yesu na walanguswa wa heye yali yokola mli migunda ja uhemba. Walanguswa wa heye wazangubena mibeleje ja uhemba, wazangupugusa nhyule na moko, wolya. K3'Kuduhu munhu yalingung'hwa divai ya katali, na baho yogana kung'hwa divai ya lehano. Kwa vila kolonga ‘Divai ya katali inona lukami.’ ”DJ&Divai ya lehano yowichigwa mli vizombe vya igozi vinyale. ;Io%Kahi kuduhu munhu yowika divai ya lehano kuli chizombe cha igozi cha katali. Kwa vila wone yadite hino, divai ya lehano yozatula jila mihako, divai yobohoka na mihako jotulika. pHY$Yesu nakawalonjela nhelo ayi, “Haduhu munhu yalingukanha chibende chinyale na kuhoneleza kuli nguwo ya katali. Wone yadite ahyo, koiwifya ila nguwo inyale, chila chilingulawa kuli nguwo inyale hachiwana na nguwo ya katali. aG;#Ila mhela wokuya hoyokusigwa mkasano yali na mvina hali hewo, baho wokwesela kulya.” F'"Yesu nakawedichila, “Lelo wala walalikwe kuli mnvina ya kuhesa waganigwa kwesela kulya na mkasano yali na mnvina yali hamwe na hewo? Hebu! =Es!Wanhu wanji wamlonjela Yesu, “Walanguswa wa Yohani Mbatiza wali wokwesela kulya na kulanda, na wa Mafalisayo waditaga hiho, ila walanguswa wahegwe wangulya na kung'hwa.” {Do Suyile kuwachema wanhu wala wanojile, ila wala wawele na gehile wamgalamchile Nguluwi.” Mbuli ya kwesela kulya jCMYesu nakawedichila, “Wanhu wawele wakomu hawalingumlapa mteleka mikwandi, ila wawele watamwa. JB Ila Mafalisayo na walangusa wa malajizo ga Musa wamwe, wazangulonga wowalonjela wala walanguswa wa Yesu, walonga, “Lekachoni muwele ngulya na kung'hwa na wakongoza kodi na wadita gehile?” ANa baho Lawi kamditila Yesu mnvina ng'hulu kaye hake. Na chilundo cha wakongoza kodi na wanhu wanji na wekala hamwe na hewo. 9@mNa baho kenuka, kaleka chila chinhu, kamuwinza. ?+Hamba, Yesu kalawa kunze, kamona mkongoza kodi yumwe yali nguchemigwa Lawi, yekalise mchituka cha kodi. Yesu nakamlonjela, “Umbinze!” >#Wanhu weng'ha nawabubuwala ng'hatu! Na kudumba na kumtogola Nguluwi kuno wolonga, “Tuvyona vinduzanduza lehano.” Yesu kangumchema Lawi =Baho yula munhu yoyekale yaziliche kenuka kumwando kwa hewo, kedwika chinhanda cha heye na kaluta kaye, kuno yomtogola Nguluwi. P<Ila ndangugana mvizele kota, Mwana wa Munhu kana ludali lwa kuwosela wanhu gehile ga hewo, mno muisi yeng'ha.” Baho kamlonjela yula yaziliche, “Winuche uhole chinhanda cha hegwe, ulute kaye!” p;YLilikohi liwele ubewe ng'hatu. Kulonga, ‘Kusilwa gehile ga hegwe,’ Au kulonga, ‘Wime ujende?’ d:AYesu nakavizela majesa ga hewo, kawauza, “Lekachoni mwangijesa mnhumbula za hemwe? %9CWalangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo wazangiuza, “Hino ayu yalihi yali yokovula? Haduhuli munhu yolohola gehile ila Nguluwi yali yeng'ha!” t8aYesu voyawene vyowawele na makundo, kamlonjela ayo munhu yaziliche, “Goloko kusilwa gehile ga hegwe.” w7gIla nawalemwela kwinjila mng'handa kwa vila wanhu wenji wali wekale. Ahyo wamkwinhiza ayo yaziliche kuchindwiko, nawatubula kuchindwiko, wamdulisa ayo yaziliche mchinhanda cha heye, wamuwika hagati hali lung'hongola lwa wanhu hali Yesu. y6kWanhu wamwe na woya, wampapile munhu yaziliche kumwe, wojeza kumwinjiza mng'handa wamuwiche kumwando kwa Yesu. h5IZuwa limwe Yesu yali yolangusa. Mafalisayo na walangusa wa Malajizo ga Musa, kulawa chila chijiji cha Galilaya na Yudeya na Yelusalemu, wali wekalise baho. Ludali lwa Mkulu lwali hamwe na heye kwa kuwalohola watamwa. {4oIla heye nakaluta yali yeng'ha honhu hali haduhu wanhu, na kulanda. Yesu kangumusa utamwa munhu yaziliche lukuli s3_Ila Mbuli za Yesu zenela chila honhu, na wanhu wenji na woya kumhulichiza na kuwosela matamwa gawo. `29Yesu nakamlonjela, “Uleche kumlonjela ne munhu. Ila ulute wikelajile kwa mtambika mkulu, ulavye nhambiko kwa kwezigwa kwa hegwe kota vyoyalajize Musa, Ahyo wanhu weng'ha walavye ulolezi kota hegwe kuwa mkomu.” q1[ Yesu nakagolola moko, kamdoliza na kulonga, “Ndangugana wezuligwe!” Bahala ula uswema umlawa. _07 Yali hino, Yesu loyali kuli miji jimwenga ja ako, munhu yumwe yali na uswema lukuli lweng'a kamona. Leka, munhu ayo kagwa chifunama kamlanda Yesu, “Mkulu wone ulingugana kombusila utamwa wondilingugula!” x/i Ahyo, lowajigale jila mitumbwi hafungo mwa ilamba waleka gengha kumuwinza Yesu. Yesu kangumusila munhu uswema '.G Hihyo Yakubu na Yohani, wanage Zebedayo, wala wali walowa hamwe na Simoni. Yesu kamlonjela Simoni, “Uleche kudumba, kulawa sambi kozanguwa mlowa wanhu.” V-% Simoni na wayage weng'ha wabubuwala kwa vila vyowalowile somba nyinji vila. ,Simoni Petili loyawene gala, kafugama hoyali Yesu kalonga, “Mkulu uche habehi na heni! Heni nda munhu ndili na gehile!” +yWawachema wayao wali mli itumbwi liyage woye wawatanze. Woya wamemeza somba mitumbwi jeng'ha mili na behi jahazibile. [*/Lowaditile ahyo wavula somba nyiji, mbaka utandawala wa hewo na waluka kudaduka. )!Simoni nakamwidichila, “Mkulu tujeza kuvula somba hamihe yeng'ha hatupatile ne chinhu ila kwa vila hegwe kulonga ndotoza utandawala.” (%Loyasindile kulangusa, kamlonjela Simoni, Iigale itumbwi mbaka hagati kuli mazi menji na baho mkatoze utandawala wa hemwe mlowe somba. E'Yesu kenjila mli itumbwi limwe lya Simoni, kamlonjela yauhejeze hatali chidogo kulawa hafungo mwa ilamba mbaka mmazi. Na baho kekala mumo mli itumbwi na kulangusa lung'hongola lwa wanhu. m&SKajona mitumbwi mili hafungo mli ilamba, hewo walowa somba wali wochile, wohovuga utandawala wawo. % Zuwa limwe, Yesu yaliyemile hafungo mwa ilamba lya Genezaleti, wanhu wenji wali wamzungulute wochibana, wohulichiza mbuli ya Nguluwi. \$1,Ahyo kalutilila kuwadamlila wanhu kuli ng'handa za kusalila za isi ya Yudeya."#=+Ila heye nakawalonjela, “Nganigwa kudamla Mbuli Inojile ya Undewa wa Nguluwi kuli miji jiyage kahi, kwa vila achi ndo Nguluwi choyanhumile kudita.” "+*Mitondo kung'hali lufuku, Yesu nakoka kaluta honhu ha uyeng'ha kulihela wanhu. Wanhu wazangumpala, na lowamuwene, wamlemeza yaleche kuka. L!)Vijeni viwalawa wanhu wenji, wazanguyowa wolonga, “Hegwe ndo Mwana wa Nguluwi!” Ila Yesu kawadeuza, kawalemeza kulonga, nawavizela kota heye yali Kilistu Mlohozi. Yesu kangudamla ako Yudeya * M(Isanya lolyali lizinga, weng'ha wawele na watamwa wawo nawawegala kwa heye, na heye kawawichila moko gake mchanya chila yumwe na kawosela matamwa weng'ha. 'Yesu koya na kema behi na mdala yula kaudeuza ula utamwa, utamwa umleka na baho mdala yula kenuka na kwaluka kuwawichila chilyo. 9&Yesu kalawa mla mli ng'handa ya kusalila, kaluta kaye kwa Simoni, mamo yumwe, mkweye Simoni yali yotamika lukami, nawamlanda Yesu yamuse utamwa. Z~z}}|{{rzzyLxx+wwvuucttt*ss=rOqq1pooMnndmllakkTjjithhgg*ffeekedZcc8bb+aa ``N__\^^E]]m\\+[/ZZVY:XXEWW'V%UbTTSTRQQQ.PVOOONEMXLKKZJIIIHGGGpFF,EDDKCClBBAA@@7?v>==w= Hamba Yesu nakawalonjela nhelo ayi, “Munhu yumwe yali na igodi wa mafuza ya tini kumgunda wa heye wa zabibu. Ayo munhu kaluta kubawa mafuza, ila kalifika halilelile ifuza ne limwe. D Nehado! Ndanguwalonjelani, wone na hemwe hamumgalamchile Nguluwi, mobagama kota wawo.” Kiwhana na igodi lya mafuza lyo hambe lilele C/ Au mwangijesa wala wanhu kumi na wanane wala nawagwililwe na muhonyo kula Siloamu wabagama, wali wehile kusinda wanhu weng'ha wawele Yelusalemu? `B9 Nehado! Ndanguwalonjelani, wone na hemwe hamumgalamchile Nguluwi, mobagama kota wawo. A Heye Yesu nakawalonjela, “Hino hemwe mwangijesa Wagalilaya awo wali wehile ng'hatu kusinda Wagalilaya wanji kwa vila wechona ahyi? @  Mhela wuwo, wanhu wamwe nawamlonjela Yesu mbuli za wanhu wa Galilaya wala Pilato nayawakopole mihela lowali womlavila Nguluwi nhambiko. z?m ;Hulawa ako kuchinweng'ho, ndangukulonjela, mbaka housinda kulavya sendi ya mwiso ya zila zoulingudaigwa.”r>] :Mina wone munhu yakulonjeleze yakugale kuli ng'handa ya kutagusila, yali goya hegwe mihanyise na heye mung'hali mluta mnzila. Leka yaleche kukugala kuli mtagusa, na heye mtagusa kokugala kwa wamizi, na hewo wokwinjiza mchinweng'ho. L= 9“Lekachoni mwangulemwela kwamula mbuli zinojile za kudita? < 8Hemwe wahadi! Mvizela kumeho kwa isi na ulanga, iwandaze hambe mvizele mina ya mihela aji? Mitambichize na munhu yakwihile c;? 7Na lomkona mbeho ya ilawila kusini, mwangulonga, ‘Kowa na ivuche,’ Na kwanguwa hiho. 3:_ 6Yesu nakawalonjela kahi wala wanhu wamemile, “Lomuyona ng'hungugu ilawila kolizinjilaga izuwa, bahala mwangulonga, ‘Nhonya yotowa,’ Na mwangukomya yangutowa. 9# 5Mhaza kochibagula na wana wa heye wasongolo, na wana wasongolo wochibagula na mhaza wa hewo. Mamo kochibagula na wahinza wa heye na mhinza kochibagula na mamo wa heye. Mkweye mdala kochibagula na mkweye, na mkwe kochibagula na mkweye mdala wa heye.” Kuvizela mhela m8S 4Na tangia sambi, wanhu wa ivyazi lya wanhu wahano wochibagula, wadatu kwa weli na weli kwa wadatu. l7Q 3Hino mwangijesa mbuya kigala kikala goya muisi? Nehado! Siwuyile kigala kikala goya ila kibagula. g6G 2Ndanawo ubatizo wa kugazigwa ndilinguganigwa kuupapa, na heni ndangugaya lukami mbaka imale! Z5- 1“Mbuya kubwinha chiluli isi yeng'ha, na ndangugana ndiwe mbesile katali! w4g 0Ila yula yalingudita galingulapa kutowigwa ne kuvizela, kotowigwa hado. Munhu yapeligwe vinhu vinji, kodaigwa vinhu vinji, na munhu yoneche yapeligwe vinhu vinji ng'hatu, kodaigwa vinhu vinji ng'hatu. Yesu ndo chiwalo cha wanhu kibagula )3K /“Yula chitumagwa yavizelele choyogana mkulu wa heye, ila nahewichile goya kudita choyaganigwe kudita na mkulu wa heye, chitumagwa ayo kotowigwa lukami. 2 .Mkulu wa heye kohiluka zuwa lyohejesile na kuli saa yohaizelele mpogozi. Na heye komgaza na kumuwika hamwe na wala walihela makundo. L1 -Ila ayo chitumagwa wone yazengulonga mnhumbula ya heye, 'Mkulu wa heni hambe yahiluche hima. Hamba kaluka kuwatowa vitumagwa wayage, walume na wadala, na kwaluka kulya na kung'hwa mbaka kugala. `09 ,Ndanguwalonjelani ndikomya, komuwika chitumagwa ayo yalolelaje lufufu lwake lweng'ha. U/# +Kobweda yula chitumagwa wone mkulu wa heye loyohiluka komfika yodita ahyo. G. *Mkulu nakedichila, “Hino yalikohi chitumagwa wa kitumbila na yawele na luhala, yula mkulu wa heye yozangumuwika mchanya mwa vitumagwa wanji, na yawape wanhu chilyo kwa mhela wuwula? o-W )Petili nakamlonjela, “Mkulu, hino nhelo awo wangutulonjela hetwe yeng'ha au wanhu weng'ha?” ,y (Na hemwe hihyo miwiche goya, mina Mwana wa Munhu kokuya saa yohamuizelele.” Chitumagwa wa kitumbila na yawele mdesi +y 'Mvizele hino, wone yawele na ng'handa nayavizele mhela hoyokuya mhizi, nahalileka ng'handa ya heye ibenigwe na mhizi. Y*+ &Wosangalala ng'hatu wone yoye nechilo hagati au kuzangucha kowafika wali meho. O) %Wosangalala ng'hatu wala wahilisi wa kilanga mkulu wa hewo loyohiluka kowafika wobeteza! Ndangukulonjelani ndikomya, ahyo mkulu kochiwopa isali mchuno, wochikalasa hali ndiya na kowakolela mijito. (% $Muwe kota wanhu wali ngubeta mkulu wa hewo yahiluche kulawa kuli mvina ya kuhesa. Loyohiluka na kudumiza lwizi, bahala walute wamchumulile. ]'3 #“Miwiche goya kwa chila chinhu chilawila, na vyenje vya hemwe viwe vikwaka. ]&3 "Kwa vila hala ng'hano ya hegwe hoyili, ndo na nhumbula ya hegwe hoiwa. Mikale meho @%y !Mguze vinhu vyomlinavyo, muwagalile sendi wazunwa. Miditile mihako johambe jilale, na kiwichila ng'hano kilanga, ako hambe imale. Ako wahizi hambe wahize, na mifukuzi hambe jiwifye. $w “Mleche kudumba, hemwe walanguswa wa heni, lekachoni Mhaza wa hemwe wa kilanga kangugana kuwapa hemwe undewa. [#/ Ahyo mijeseni tandi Undewa wa Nguluwi, na vinhu avi mopegwa. Lufufu kuli kilanga " Mina ago geng'ha wanhu hawamzelele Nguluwi wangugagayila. Mhaza wa hemwe wa kilanga, kavizela kota mwangugana vinhu avi. a!; “Ahyo mleche kugayila choni cho mulya na choni cho mung'hwa, na mleche kudumba. D  Nguluwi yalingugana mahamba gawe na mibadu, na misolo lehano jangutitima na mitondo janguvunda na kujisoma mchiluli! Ndaze, howaditilani hemwe mzidi? Hemwe wanhu muwele na makundo mado! F Mlole uluwa vyoulingutitima. Hagalingukola chinhu cha kiditila mibadu. Ndangukulonjelani, na heye Solomoni na lufufu lwake lweng'ha, nahavalile goya kota uluwa umwenga kuli uluwa umwenga. `9 Lelo wone mlemwa kukola mbuli ndodo kota ayo, iwandaze mwangutochela azo mbuli zinji? q[ Ndaze, hagati ha hemwe kuna munhu kwa mbuli ya lunhwinhwi yoweza kuhejeza ne saa imwe ya kikala muisi? G Mjilole ajo mibondwa, havilingunyala nyhadikwa, havilingubeta nyhadikwa kahi jahela ng'hano, leka ahyo Nguluwi Mhaza wa hemwe wa kilanga kanguwahombela. Hemwe mnoga ng'hatu kusinda videje. O Kwa vila ukomu unoga kusinda chilyo, na lukuli lunoga kusinda nguwo. <q Hamba Yesu nakawalonjela walanguswa wa heye, “Na ahyo ndangukulonjelani, mleche kijesa kwa mbuli ya chilyo yomgana leka mikale, na nguwo zomgana mvalize ng'huli za hemwe. +O Kahi Yesu nakasinda kwa kulonga, “Ahyo ndo vyoiwa kwa munhu yawelengilundila lufufu kwa heye, na hambe yewichile lufufu kwa Nguluwi”. Kitumbila Nguluwi  Ila Nguluwi nakamlojela, ‘Mpoka hegwe! Lehano nechilo muhe wa hegwe yoholigwa! Vinhu vyeng'ha vyowilundile vyowa vyaani?’ ” / Hamba ndoilonjela nhumbula ya heni, lelo ndiwichila vinhu vya kulya vinojile mihela na mihela. Ahyo wesele, widile, wing'hwele na usangalale!’ !; Hamba kelonjela, ‘Ndodita ahi, ndobomola ng'hano za heni na kuzenga zinji zili ng'hangala ng'hatu. Mumo hondiwika chilyo na vinhu vya heni vyeng'ha. xi Ayo munhu kazangijesa mnhumbula ya heye, 'Lelo ndodita ndaze? Ndahela honhu ha kuhega kuwika chilyo cha heni. q[ Kahi Yesu nakawalonjela nhelo, “Kwali na munhu yali na lufufu na yali na mgunda ulelile lukami. |q Hamba Yesu nakawalonjela weng'ha, “Milolele na ubuhu, mina ukomu wa munhu hauwele kuli vinhu loyawele navyo!” {o Yesu nakamlonjela, “Hegwe, yalikohi yambichile heni ndiwe ndiwamulila au mgawaniza wa vinhu vya hemwe?” % Munhu yumwe muli wanhu wala wamemile nakamlonjela, “Mlangusa, mlonjele mng'holozangu tiigawile vinhu vyoyalechile mhaza wa hetwe.” jM Mina Muhe Yelile yokulangusani mihela jijo chila chomganigwa kulonga.” Yawele na lufufu mpoka $A “Lowowagala hemwe kuli ng'handa za kusalila na kumwando kwa wakulu na vilongozi, mleche kuwa na lunhwinhwi ndaze vyomchigombela na vyomkwidichila. 3 “Munhu yoneche yawelengulonga luzi lwa kumbeza Mwana wa Munhu kolecheligwa, ila munhu yoneche yalingumkovula Muhe Yelile holecheligwa hebu. y k Ila munhu yoneche yalingundema hali wanhu, Mwana wa Munhu na heye komlema hali wahilisi wa kilanga wa Nguluwi.  1 “Ndangukulonjelani ndikomya, munhu yoneche yalikung'hunda hali wanhu, Mwana wa Munhu na heye komkunda hali wahilisi wa kilanga wa Nguluwi.   Lelo hata mvili za mitwi jenu ziwazigwa zeng'ha. Mleche kudumba, lekachoni hemwe mganigwa kusinda videje! Kumkunda na kumlema Kilistu y k “Ndaze, semembe wahano haviguzwa kwa sendi mbili? Ila kuduhu na chideje nechimwe chisemigwa na Nguluwi. + O Ndokulajilani yula yalinguganigwa kudumbigwa. Mdumbe Nguluwi, wone yakopole munhu, kana ludali lwa kumtaga muli chiluli cha Jehanamu. Ndangulonga, mdumbeni ayo.  “Ndangukulonjelani hemwe tuwele ngigana, mleche kuwadumba wawele ngukopola lukuli, hamba howodaha kudita chinhu chinji chihile. 1[ Ahyo chila chomlonga kutitu, wanhu wochihulika hali lumuli, na chila chomlonga kwa kupwepwa mliyeng'ha mchihengo, chodamlwa mchanya mli ng'handa. Yalikohi wa kumdumba R Chinhu choneche chigubikwe chogubuligwa, na chila chivisigwe chozeleka. 5 e Muhela ula, wanhu wenji lukami nawamema mbaka nawazangibiga. Yesu nakaluka kuwalonjela walanguswa wa heye tandi, “Milolele na ulanguso wihile wa Mafalisayo ulinguwahada. <s 6wogana wamgwilize luzi loyolonga kota kawifya.# 5Yesu loyaliyolawa hala, wala Mafalisayo na walangusa wa malajizo ga Musa nawaluka kumpinga, na wakamchokoza kwa kumuuza mbuli nyinji, 0Y 4“Mochona hemwe walangusa wa malajizo! Mwanguvisa chichumulilo cha lwizi lwa ng'handa ya luhala. Hemwe mwemwe hamkwinjila, na mwanguwalemeza wanji kwingila.” C 3kulawa kukopoligwa kwa Abeli mbaka kukopoligwa kwa Zakalia, yula nawamkopole hagati ha alitale na honhu helile. Ena, ndanguwalonjelani, lulelo alu logazigwa kwa kuwakopola awo weng'ha. eC 2Ahyo wanhu wa lulelo alu lotagusigwa kwa kuwakopola waloli weng'ha kulawa isi loilumbigwe,  1Ahyo kwa mbuli ino, luhala lwa Nguluwi lwangulonga ahi, ‘Ndowegalila waloli na watumigwa, wowakopola wamwe na kuwagaza wamwe.’ ~ 0Na hemwe sambi mwangulavya ulolezi kwa chila chowaditile wasekulu wa hemwe, mina hewo nawawakopola waloli, namwe mwanguzenjela vilaga. }{ /Mochona hemwe! Mwanguzenga vilaga vya waloli wa Nguluwi, na waloli wawo wa Nguluwi nawakopoligwe na wasekulu wa hemwe. 3|_ .Yesu nakamlonjela, “Na hemwe walangusa wa Malajizo mochona! Mwanguwadwika wanhu mhomolo zohambe ziholeche, kuno hemwe mwemwe hambe muwatanze ne kwa chidole hela. {  -Yumwe wa wala wavizelele ng'hatu Malajizo ga Musa nakamwidichila Yesu, “Mlangusa, vyoulonga ayo kwangutuliga hetwe!” tza ,Mochona hemwe kwa vila mfanda kota vilaga vilihela vilajilo, wanhu wangujenda mchanya hake nekuvizela.” "y= +“Mochona hemwe Mafalisayo! Lekachoni mwangugana kikalisa mli vigoda vya kumwando kuli ng'handa za kusalila, na kulamsigwa kwa ukulu kuli masoko. x *“Mochona hemwe Mafalisayo! Lekachoni mwangulavya zaka za vinhu kota vila chizanga na tangawizi, na mboga ziyage zinji za mahamba, ila mwanguleka mbuli zilingutagusa goya na mwanguleka kumgana Nguluwi. Ahi ndo vyomlinguganigwa kudita ne kusemwa zila zinji. twa )Ila muwape wazunwa vinhu mlinavyo, na Nguluwi kosangalala ng'hatu na chila chinhu chomdita chowa chelile. Sv (Mwawapoka hemwe! Hino heye yalumbile kunze si heye yula yalumbile mgati? u 'Mkulu kamlonjela, “Hemwe Mafalisayo mwanguhovuga chizombe na luhelo kwa kunze, ila mgati mwa hemwe mmema ubuhu na ubokaji na wihe. Nt &Mfalisayo ayo kabubuwala loyawene Yesu yolya ndiya nekuhovuga moko. s- %Yesu loyasindile kulonga, Mfalisayo yumwe nakamlanda yalute haluga hake yalye ndiya hamwe na heye. Ahyo Yesu kaluta, kekalisa kulya ndiya. Yr+ $Ahyo wone lukuli lwako lweng'ha luna lumuli, na haduhu honhu hatitile, baho lumuli lowa chila honhu, kota vila chenje lochikumwemwesela lumuli lwake.” Yesu kanguwalonga Mafalisayo na walangusa wa Malajizo Bq #Lelo wilolele, lumuli louwele nalo mgati luleche kutita. Lp "Iziho lyako ndo chenje cha lukuli lwa hegwe. Wone iziho lyako liwe lilola, lukuli lwako lweng'ha lowa na lumuli. Ila liziho lyako wone liwe hambe lilole, na lukuli lwako lweng'ha lowa hatitile. 1o[ !“Haduhu munhu yawelenguwesa chenje na kuvisa awu kugubika na chidoto. Ila chenje chiwikagwa honhu ha kuwichila chenje leka wanhu wokwinjila wazengulola lumuli. knO Wanhu wa Ninawi wolawila mhela wa kutagusigwa kwa wihe, na hewo wochitagusa lulelo alu kota luna wihe. Mina Waninawi nawamgalamchila Nguluwi kwa mbuli ya kudamla kwa Yona, na hano hana chikulu kusinda Yona! Lumuli lwa lukuli xmi Malikiya wa kusini kulawila mhela wanhu awo howotagusigwa kwa wihe, na heye kowatagusa kwa wihe. Mina heye nakajenda kulawa isi ya kutali, nakuya kuhulichiza ulonzi wa luhala wa Solomoni, na hanga hano kuwele na chikulu kusinda Solomoni. }ls Kota vila Yona vyoyali ulajilo kwa wanhu wa Ninawi, ndo hihyo Mwana wa Munhu kowa ulajilo kwa wanhu wa lulelo alu. 8ki Wanhu wenji lowali wommemelela Yesu, heye kalutilila kuwalonjela, “Lulelo alu ndo lulelo lwihile lulingugana ulajilo! Kuduhu munhu yowapa ulajilo ila ulajilo wa Yona. j) Yesu nakedichila, “Wabweda wala weng'ha walinguhulika ulonzi wa Nguluwi na kudita vila vyouwaganile kukola.” Wanhu wangugana kona ulajilo i Yesu loyali yolonga ago, mdala yumwe hala hali wanhu wamemile kalonga kwa lizi likulu, “Kabweda mdala yakulelile na kukonyeza!” =hs choluta kuvihola vijeni vinji saba vihile kusinda heye. Na hevyo vyeng'ha vyoluta na kikala aho. Ahyo ayo munhu kowa yogazigwa ng'hatu kusinda aho hamwande.” Usangalalo ng'hatu Mg Lochihiluka na kuchifika chigoda cha heye chihovugwe na kunoligwa, 1f[ “Chijeni chihile lochiwinjigwa kwa munhu, chibemhelaga honhu hagunuche, chipala honhu ha kwesela. Wone hachipatile, changulonga, ‘Ndohiluka kaye kwa heni.’ e Yoneche yohambe yebande na heni, kangundema, na yoneche hambe yekungajize hamwe na heni, kangusambalula. Kuhiluka kwa chijeni kwa munhu &dE Ila wone munhu yali na ludali lung'hangala ng'hatu yoye kumtowa, komsukula migoha jeng'ha yawele kidaila, na kuhola vinhu vya heye vyeng'ha na kuvitaganga. gcG “Munhu yali na ludali yokwamila ng'handa ya heye kwa migoha, vinhu vya heye vya goya. xbi Ila wone heni ndanguwinga vijeni kwa ludali lwa Nguluwi, mvizele kota Undewa wa Nguluwi mina ukuyilani hemwe. La Wone heni ndilingulavya vijeni kwa ludali lwa Belizebuli, lelo wala wana wa hemwe walavyaga vijeni kwa ludali lwani, lwa Limazoga? Hebu! Ahyo, wana wa hemwe wokunda kuwatagusa hemwe kota mwiha. 0`Y Wone Limazoga lizengugawanuka lilyo, hino undewa wa heye wokwima ndaze? Ndangulonga hino kwavila hemwe mwangulonga heni ndangulavya vijeni kwa ludali lwa Belizebuli. =_s Ila Yesu nakavizela chowochijesa mnhumbula za hewo, kawalonjela, “Undewa weng'ha wula ugawanuche vilundo vilingitwanza, havilutilila ng'hatu. Kahi lukolo lyochitowa lyosumigwa. Z^- Wanhu wamwe nawagana kumjeza Yesu, ahyo yawalajile ulajilo kulawa kilanga. q][ Ila wanhu wamwenga bahala walonga, “Kangulavya vijeni kwa ludali lwa Belizebuli, mkulu wa vijeni.” <\q Zuwa limwe Yesu yali yolavya chijeni chihile chilingumudita munhu yumwe yaleche kulonga. Acho chijeni lochilawile, yula munhu kaza ngulonga. Wanhu wenji wabubuwala ng'hatu. Q[ Wone hemwe hanga muwele wehile, mvizela kuwapa wana wa hemwe vinhu vinojile, ndangukomya Mhaza wa hemwe wa kilanga kodita vikulu ng'hatu, kowapa Muhe Yelile wala walingumlanda?” Yesu na Belizebuli HZ  Au yalikohi wone mwana wa heye yamlande ifinga kompa nhyinje? Yy Hino mhaza yalikohi wone mwana wa heye yamlande somba, heye komupa izoka? Wone yamlande libumunda, heye kompa iganga. bX= Mina yoneche yolanda kopegwa, na yalingupala kachonaga na yohodiza lwizi, kochumulilwa. wWg “Ahyo ndanguwalonjelani, Mlande, namwe mopegwa, na mpale, namwe mochona, mhodize, namwe mochumulilwa. &VE Ndanguwalonjelani, leka wone hoyile kukupa lekachoni ni goloko wa heye, ila kwavila hulingona soni kulutilila kulanda, kokwinuka na kukupa chila choulanda. =Us Na tulonje yula goloko yali mng'handa kangwidichila, ‘Uleche kunganza! Chihindilo mina chihindigwa, na heni na wanangu tuwasa. Hambe nhyinuche ndikupe chinhu choneche chila.’ sT_ lekachoni goloko wa heni kakolela haluga hangu yolawa koyalutile, na heni ndahela ne chilyo cha kumha’ 7Sg Hamba Yesu nakawalonjela walanguswa wa heye, “Tulonje yumwe wa hemwe kanguluta kaye kwa goloko wa heye nechilo na kumlonjela, ‘Goloko, ndangukulanda unyipe chilyo, R Utusile gehile getu,
kota hetwe votulinguwosela hewo weng'ha watuzudize.Uleche kutwinjiza muli kujezigwa.’ ” EQ Utugalile chila zuwa chilyo cha hetwe chotulingugana. P Yesu nakawalonjela, “Lomlanda, mlonje hino,‘Mhaza,
itagwa lya hegwe litogoligwe,
undewa wa hegwe uye. QO  Zuwa limwe Yesu yali honhu hamwe yolanda. Loyasindile kulanda, mlanguswa wa heye yumwe nakamlonjela, “Mkulu, twangukulanda tulanguse kulanda kota Yohani Mbatiza voyawalanguse walanguswa wa heye.” wNg *Ila Changuganigwa chinhu chimwe hano. Maliya kahagula chinhu chinojile, chili kuduhu munhu yomsukula.”^M5 )Mkulu kamwidichila, “Malita, Malita! Kwanguhangawa na kugaya na vinhu vinji, EL (Ila Malita yali yodita mbuli ziyage nyinji, kamlutila Yesu na kumuuza, “Mkulu hambi hulingona mng'holozangu voyandechile mbuli zeng'ha ndidita ndiliyeng'ha?, Mlonjele yoye yanhanze!” K% 'Mdala yula yali kikala na mkulugwe yali nguchemigwa Maliya, ayu nakekalisa habehi na Mkulu. Na heye na kekala yohulichiza ulanguso wa Yesu. J- &Yesu na walanguswa wa heye lowali woluta mnzila, wenjila mli chijiji chimwe. Mdala yumwe yali nguchemigwa Malita nakambochela hakaye hake. 9Ik %Na Yula munhu yavizelele ng'hatu Malajizo ga Musa, kedichila, “Yula yamonele isungu.” Yesu kamlonjela, “Leka nagwe ulute kadite hiho.” Yesu hakaye ha Malita na Maliya H7 $Hamba Yesu kamuuza munhu yula, “Hambi kuli wala wanhu wadatu, yalikohi yalajile kota munhu wa habehi na heye, yula munhu yatowigwe na wabokaji?” iGK #Mitondo Msamaliya yula kalavya sendi denali mbili zihejile msahala wa mazuwa meli kamlechela mlolela ng'handa ya wajenzi kamlonjela, ‘Muguze ayu munhu, choneche chonzezeche kwa chuguzo, ndokuhilusila hondihiluka.’ ” >Fu "Kamhejelela habehi, kambumba vilonda vya heye, na kuvibakaliza mafuta na Divai. Hamba kamkwiniza mchanya mwa idogowi lyake, kamigala mbaka kuli ng'handa ya wajenzi na kumwimilila. |Eq !Ila Msamalia yumwe loyaliyojenda, nakafika hala hoyali yula munhu yatowigwe, na heye loyamuwene, kamonela isungu. eDC Vivila na Mulawi yumwe voyafichile hala na kumona munhu yatowigwe, na heye kakola hafungo. eCC Baho mtambika yumwe kakola kuli nzila ila loyamuwene munhu yula yatowigwe, kakola hafungo. TB! Yesu kamwidichila, “Kwali na munhu yumwe yalawile kulawa Yelusalemu kuza Yeliko. Loyali mnzila, kebatigwa na wahizi wamsukula vyeng'ha vyoyali navyo na kumtowa. Wamleka yawasile bahala kota yabagame. hAI Ila munhu yula yogana kiwona kanoga, aho nakamuuza Yesu, “Yali behi na heni kakohi?” S@ Yesu kamwidichila, “Kwidika goya, udite ahyo nagwe kozanguwa mkomu.” ?  Munhu yula kamwidichila, “ ‘Mgane Mkulu Nguluwi kwa nhumbula ya hegwe yeng'ha na kwa muhe wa hegwe weng'ha na kwa mong'ho wa hegwe weng'ha na kwa luhala lwako lweng'ha’ Na ‘Umgane youlingikalasa habehi kota, kota vyoulingigana gwegwe baho.’ ” T>! Yesu kamwidichila, “Malajizo gangulonga ndaze? Hegwe kugazela ndaze?” *=M Munhu yumwe yagazelele ng'hatu malajizo ga Musa koya kwa Yesu kumjeza, kamuuza, “Mlangusa, hambi ndite ndaze ndiuhole ukomu wa mazuwa gose ne kuduma?” H<  Ndangukulonjelani ndikomya, waloli wenji na wandewa nawagana kugona aga gomlingugona hemwe, ila hawagawene, na kuhulika gala gomhuliche hemwe, hawagahuliche.” Kihwana na Msamalia yanojile ; Hamba kawahinduchila walanguswa wa heye na kulonga nawo chinyele, “Wabweda wanhu wala walinguvyona vinhu vyomlinguvyona hemwe! ?:w Hamba kalonga, “Mhaza wa heni kanipa vinhu vyeng'ha. Kuduhu yamzelele Mwana ila Mhaza, na kuduhu yamzelele Mhaza ila Mwana, na yoneche yula Mwana yogana kumgubulila heye.” ~9u Muhela wuwula, Yesu kasangalala kwa Muhe Yelile ya Nguluwi. Na baho kalonga, “Ndangumtogola, Mhaza, Mkulu wa kilanga na muisi, na kuwavisa wali na luhala na wasomile mbuli azi, kuwagubulila wana wadodo. Ena Mhaza, ahyo ndo vouganile.” 8% Ahyo mleche kusangalala kwa vila lomuwene vijeni viwahuliche, ila msangalale kwa vila matagwa genu gandikwa kilanga.” Yesu kangusangalala 7y Ndiwapa ludali lwa kubiga mizoka na nyinje na mong'ho weng'ha wa kuwasumya wakwihileni, na kuduhu chinhu chiwalumiza. Z6- Yesu kawedichila, “Na ndilyona Limazoga lyolagala kulawa kilanga kota lumuli. 5! Hamba wala mkumi saba na weli nawahiluka wasangalale, wolonga, “Mkulu na vijeni vihile vituhulika lotuchemile itagwa lya hegwe.” 4) Yesu nakawalonjela walanguswa wa heye, “Munhu yoneche yalinguwahulichiza hemwe, kangunyhulichiza heni, na yalingulema kuwabochela hemwe, kangundema heni. Na yula yalingulema kumbochela, kangulema kumbochela yula yanhumile.” Wala makumi saba na weli wanguhiluka s3_ Na hegwe Kapanaumu! Ndaze kogana kiinula mbaka kilanga? Hebu! Kozabiduswa mbaka kuli isi ya wabagame!” `29 Kuli zuwa lya utaguso Nguluwi kowatagusa hemwe vikulu kusinda yila ya Tilo na Sidoni. x1i “Mane gwegwe, muji wa Kolazini! Kozakugaya! Hegwe muji wa Betisaida kozagaya! Kwa vila kota vinduzanduza vikoleke Tilo na Sidoni, wanhu wa hala wahavalile mivalo ja kulomboleza na kubakala mivu kulajila kota wamgalamchila Nguluwi. 0! Ndangulonga ndikomya, kuli zuwa lya utaguso, Nguluwi koutagusa muji ula vikulu kusinda yila ya wanhu wa Sodoma. Mane muji ulemile kukunda &/E ‘Na nhimbwisi za hakaye ha hemwe jeng'ha jing'hang'hanile mmagulu getu twangujikung'huna hali hemwe. Ila mvizele Undewa wa Nguluwi wa habehi na hemwe!’ o.W Ila wone mwinjile kuli muji na wanhu waleme kuwabochela, mlawe namwe lomkola mnzila za hewo, mlonje, c-? Muwosele matamwa wali ku muji awo, na muwalonjele, Undewa wa Nguluwi wa habehi na hemwe. P, Wone mfiche kuli muji na wanhu wawabochelani, mulye chilyo chompegwa. @+y Mikale mli ng'handa yiyo, mulye na mung'hwe cheng'ha chila chowawichilani, kwa vila mkola mijito kangugana yapegwe sendi za heye. Mleche kulabajila kulawa ng'handa imwe kuli nyinji. *} Wone kuwe baho na munhu yalingugana kikala goya, kikala goya kowa hamwe na heye, wone hebu kikala goya kowahiluchilani. i)K Ng'handa yoneche yila yomkwinjila, mlongole na kuwalamsa ahi, ‘Mikale goya mng'handa ino.’ e(C Mleche kuhola sendi ne mhako ne makwamba na mleche kwima na kumlamsa munhu yoneche mnzila. Q' Mluteni, ndanguwalajiza hemwe kota wana ming'holo kuli mibwa ja kisolo & Kawalonjela, “Mbeta nyinji, ila wakola mijito wachefu. Lelo, mumlande Mkulu yalajize wakola mijito wabene mbeta ya heye. % # Hamba, Mkulu nakawahagula wanhu wanji sabini na weli, kawalajiza weliweli, wamlongole chila honhu na chila chijiji hoyaganile heye kuluta. $ >Yesu kamlonjela, “Munhu yoneche yengibata ihuka kulima kumgunda, baho yolola kumbele, hambe yaganigwe kuli Undewa wa Nguluwi.”u#c =Munhu yumwenga kamlonjela, “Ndokuwinza hegwe Mkulu, ila undeche ndikawalaje wang'holozangu kaye.” "{ Hamba Yesu kamlonjela munhu yumwenga, “Umbinze.” Ila munhu ayo kalonga, “Mkulu ung'hundize tandi ndute ndikamtile mhaza wa heni.” & E :Yesu kawalonjela, “Mibwa ja kisolo jina mhalika na videje vya kuulanga vina vimvulila, ila mwana wa munhu kahela honhu ha kuwasiliza mutwi na kwesela.” dA 9Lowali wokola mnzila, munhu yumwe kamlonjela Yesu, “Ndokuwinza koneche kouluta.” iK 8Na baho Yesu na walanguswa wa heye waluta kuli chijiji chiyage. Wogana kuwa walanguswa wa Yesu ,S 7Ila heye kawagalamchila kawadeuza. 1[ 6Walanguswa wa heye, Yohani na Yakubu lowagawene ago, wamuuza Yesu, “Mkulu, hambi kwangugana tuchilonjele chiluli chiwadulichile kulawa kilanga uwalakaze weng'ha?” lQ 5Ila wenyeng'haye wa hala, hawaganile kumbochela, kwa vila nawavizela kota yali yoluta Yelusalemu. }s 4Kawalajiza walanguswa wamlongole, walute kuli chijiji chimwe chili muisi ya Samalia kumuwichila goya chila chinhu. c? 3Mazuwa ga kuholigwa kwa Yesu kilanga louwele habehi, Yesu kagana kuluta Yelusalemu. 5c 2Ila Yesu kamlonjela Yohani na walanguswa wamwe, “Mleche kumlemeza! Kwa vila munhu yula yokulemele hegwe, kahamwe na hegwe.” Wanhu Wasamaliya wangulema kumbochela Yesu 'G 1Yohani nakamlonjela Yesu. “Mkulu tumona munhu yolavya chijeni kwa itagwa lya hegwe. Tumlemeza kudita vila, kwa vila hetwe hatulikilongoza na heye.” "= 0Na baho Kawalonjela, “Munhu yoneche yawele ngumbochela mwana mdodo ayu, kwa itagwa lyangu kangumbochela heni, na munhu yoneche yele ngumbochela heni, kangumbochela yula yanhumile. Kwa vila munhu yali mdodo homuli, ayo mkulu kusinda weng'ha.” Yohambe yawaleme kahamwe na hemwe T! /Yesu kagona majesa ga hewo, kamhola mwana mdodo, kamuwika habehi na hewo. `9 .Wala walanguswa walikiuza hewo kwa hewo, yalihi yawele mkulu ng'hatu hali hetwe. !; -Ila hewo hawauzelele hebu uviso wa ulonzi awo, kwa vila nauvisigwa kwa hewo waleche kuvizela hebu, na hewo wadumba kumuuza Yesu. Yalikohi yawele mkulu eC ,“Mhulichize chino cho ndikulonjelani! Mwana wa Munhu kanguzawichigwa mmoko mwa wanhu.” y +Walanguswa weng'ha wekala wabubuwale kwa ukulu woyawele nawo Nguluwi. Yesu kangulonga kahi mbuli ya kubagama kwa heye 3_ *Msongolo yula loyezile, chila chijeni nachimgwisa hanyi chimzilisa. Yesu nakaching'hanuchila chila chijeni chihile na kumlohola yula, na baho kamhilusila mhaza wa heye. D )Yesu kedichila, “Hambi hemwe ulelo lulihela makundo, wajilile na uli na gehile! Ndochikala na hemwe mbaka nili?” Na baho kamlonjela munhu yula, “Ngalile msongolo wa hegwe hano.” T! (Nandiwalanda walanguswa wa hegwe wamlavye chijeni acho, ila walemwela.”   'Chijeni chimgazaga, na chimditaga yanzenguyowa, chimditaga chinzilisa na ifulo lilawaga kumlomo, chilemaga kumleka na kumzuhulanga.  5 &Mumula mli wanhu wenji kalawila munhu kachemeleza lizi yolonga, “Mlangusa! Ndangukulanda umlole mwana wa heni, ka mwana yaliyeng'ha yonditumbila!   %Mitondo yake, Yesu na wala walanguswa wadatu lowali wodulika kulawa kuchidunda, lung'hongola lwa wanhu wenji naluting'hana na Yesu. ' G $Lizi loihulikwe, Yesu nakoneka yali yeng'ha. Walanguswa wanyamalila na hawamlonjele ne munhu mbuli ayo yowaiwene. Yesu kangumlohola msongolo yali na chijeni k O #Lizi ilonga kulawa mli ila ng'hungugu, “Ayu ndo mwana wa heni ndimhagule, muhulichize heye.” ,Q "Petili loyalutilile kulonga ago, ng'hungugu ilawila iwagubika, na ng'hungugu ila loiwoyele wala walaguswa nawadumba ng'hatu lowagubichwe na ng'hungugu ayo!. jM !Awo wanhu wala lowamlechile Yesu, Petili kamlonjela Yesu. “Mkulu, goya hetwe tikale hano! Leka tuzenje vibumuli vidatu, chimwe cha hegwe na chimwe cha musa na chimwe cha Eliya.” Petili na havizelele hebu choyaliyolonga. ~u Petili na wayage wali wawasile, ila lowalilipuche, wawona ukulu wa Yesu na wanhu weli na wali wemile hamwe na heye. iK nawoneka wana ukulu wa kilanga, na wolonga na Yesu mbuli za heye zizangulawila ako Yelusalemu. S Na baho wanhu weli woneka wolonga na heye. Wanhu awo wali Musa na Eliya, W' Yesu Loyali yolanda, chihanga cha heye chigaluka na livalo liwa izelu chwee!  Mazuwa nane kulawa loyalonjile mbuli azo, Yesu nakawahola Petili na Yohani na Yakubu, kaluta nawo kuchidunda kulanda. zm Ndangukulonjelani ndikomya, wabahano wanhu hawobagama mbaka wawone Undewa wa Nguluwi. Yesu kangugaluka chihanga 2] Wone munhu yambonele soni na gala gondilingulangusa, mwana wa munhu komonela soni ayo munhu mihela joyokuya mu ukulu wa heye na wa Mhaza na wahilisi wa kilanga welile. |q Ndaze, munhu yowa na chila chinhu mu isi yeng'ha, ila yowajiliza ukomu wa heye, munhu ayo kopata choni chinojile? ~ Kwa vila munhu yoneche yogana kuulohola ukomu wa heye kowajiliza, ila munhu yali ngwajiliza ukomu wa heye kwa mbuli ya heni koulohola. ~}u Na baho kawalonjela wanhu weng'ha, munhu yoneche yogana kumbinza heni yeleme yuye, yahole msalaba wa heye yambinze. H|  Hamba kawalonjela, “Mwana wa munhu koganigwa kugazigwa ng'hatu na kulemigwa na walalile na watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa. Kokomigwa, ila zuwa lya kadatu kozilipuka.” R{ Na baho Yesu kawalonjela waleche kumlonjela ne munhu chinhu chino. Cz Na heye kawauza, “Na hemwe mwangulonga heni nda whaani?” Petili kedichila, “Hegwe ndo Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi.” Yesu kangulonga kugazigwa na kukopoligwa kwa heye By} Na Hewo wamwidichila, “Wamwe wangulonga hegwe Yohani Mbatiza, wamwe wangulonga hegwe Eliya, na wamwe wangulonga yumwe wa waloli wa Nguluwi wakatali yazilipuche kulawa kowabagame.” x# Zuwa limwenga Yesu yali yomlanda Nguluwi yaliyeka. Walanguswa wamuyila na heye kawauza, “Hambi Wanhu wangulonga heni nda yalihi?” w Wanhu weng'ha walya, na weguta. Walokoteza usanyangwa uponile vimema vikowe kumi na vili. Petili kangukunda Yesu ndo Kilistu 8vi Baho Yesu kahola jila mibumunda jihano na zila somba mbili, kalola kuchanya kilanga, katambichiza, kamogola mibumunda na somba na kawapa walanguswa wa heye wawagawile wanhu. Gu Wala walanguswa wadita hihila, na wanhu weng'ha wekala hasi. $tA Walume waliyeng'ha wali hala, wali elufu zihano. Yesu kawalonjela wala walanguswa, “Muwalonjele wanhu wekalise hasi chila honhu walume elufu zihano.” Ks Ila Yesu kawedichila, “Muwape hemwe chilyo walye.” Hewo wamwidichila, “Hetwe twanajo mibumunda jihano na somba mbili. Mane twangona tulute twetwe tukawagulile ndiya wanhu weng'ha awa!” \r1 Isanya lolyaluche kuzinga, walanguswa kumi na weli waluta na kumlonjela, “Walonjele wanhu walute kuli vijiji na migunda ja habehi, wekepalile chilyo na honhu ha kuwasa, kwa vila honhu aha twa kisolo.” "q= Ila wanhu lowavizelele koyalutile, nawamuwinza. Yesu kawabochela, kalonga na hewo mbuli za Undewa wa Nguluwi na kawalohola wala waliwogana kuloholigwa. k~~~6}|G{zzyy:xx*wwNvvuttGss.ruqppooInn6mmXll6kjj@ihgg@ff\eedccbvaa``^__`^^.]]!\\#[[$ZZ3YY8XXWVVQUU>TTSS0RvQQPP1OO3NNMM?LKKDJJ)IlHHGGFUEDDCjBBAA3@|???>==h<<;~:99=88R776K55#44322#11e00O///&..n.--N,,Q++L**i*)t((k(,''[&&&&%%t%$##o"""0!! 4Q`M 5{4v  V!1] { 1 l Nl!mP^ k.3‘Heye nakawalonjela,’ ‘Chila yawele na chinhu, kokonjezelwa chiyage, ila yula yawele hela chinhu, chila chidodo choyawele nacho, choholigwa. O-Hewo anwamlonjela, ‘Ila Mkulu heye kanazo zonjezeche mala kumi!’ , “Aho nakawalonjela wala wali hala, ‘Msukuleni alyo igwala limwe, na mumhe yula yawele na zila zonjezeche mala kumi.’ a+;Lekachoni huwichile sendi kuli wanhu walingonjeza londikuya nyhole na zila zonjezeche? 2*]Heye nakamlonjela, ‘Vyoulonjile ahyo ndokutagusa kwa mlomo wa hegwe, hegwe kwa chitumagwa wihile! Nakuvizela heni nda munhu yang'ang'ale, ndangubeta vyosinyalile.’ d)Anandumba hegwe kwa munhu yang'ang'ale, kwangusa chohuwichile, na kubeta cho hunyalile.’ j(M“Chitumagwa yunji koya, kalonga, ‘Mkulu, uhole sendi zako, nandizivisa goya mchibende, D'Heye nakamlonjela, ‘Nagwe kowa mkulu wa miji jihano.’ h&IChitumagwa wa keli koya, nakalonga, ‘Mkulu, nguza zonjezeka mala zihano ya zila zoumhle!’ x%iHeye kamlonjela, ‘Goya,’ Hegwe kwa chitumagwa unojile! Kunoga kuli mbuli ndodo, kowa ulongoza miji kumi!, b$=Yula yalongoligwe kupegwa kalawila kalonga, ‘Mkulu zoumhele, ndizonjeza mala kumi.’ !#;“Aho munhu loyapeligwe undewa nakahiluka, bahala kalonga wala watumagwa wapeligwe sendi wachemigwe. Yogana yavizele chila munhu zilela zilinga. "{Ila wanhu wanji nawamwihilwa na wawalajiza watumagwa walute wakalonje! ‘Tumlema ayu yaleche kuwa mndewa wa hetwe.’ 4!a Yang'hali kuka kawachema wala watumagwa kumi, kampa chila munhu sendi zihejile msahala wa miyezi jidatu na kuwalonjela, ‘Mgulile vinhu mzenguguza mbaka londihiluka.’   Aho nakawalonjela, “Kwali na munhu yumwe yatanganiche na kadita majendo kuluta isi ya kutali yakabochele undewa, hamba yahiluche. 3_ Mhela wanhu lowang'hali wohulichiza ago, Yesu nakawalangusa kwa nhelo yolonga, aho yalibehi na Yelusalemu, na wanhu wavizela mhela wuwu, Undewa wa Nguluwi wokwiza. Y+ Mina Mwana wa Munhu koya kupala na kulohola wajilile.” Kulangusa kwa migwala ve Yesu nakamlonjela, “Lehano ulohozi uya ng'handa ayi, mina ayo na heye mwana wa lukolo lwa Ibulahimu. A{Ila Zakayo kenuka nakamlonjela Yesu, “Hulichize Mkulu! Heni ndowapa wali hela vinhu nusu ya vinhu vya heni na wone ndimlande munhu chinhu, ndomhilusila kota acho mala zine.” kOWanhu weng'ha lowawene ago, waluka kulonga longa, “Kaluta kikala na munhu yawele na gehile.” @{Zakayo kedulika himahima, kambochela yasangalale. #Yesu loyafichile honhu hala, nakalola mchanya kamlonjela, “Zakayo, uduliche hasi himahima, mana lelo hano ndogana nsinde haluga hako.” iKAhyo! Nakabilima kumwando, kakwina mchanya mli ikuyu leka wamone Yesu, mina yali yokolela aho. s_Kagana kulola Yesu munhu wachi, lelo wanhu wali wenji lukami, ila heye yali chifude na kalemwela kumona. Kalawila munhu yumwe, itagwa lyake Zakayo. Ayo nayali chilongozi wa wakongoza sendi na kahila yali munhu yali na lufufu. J Yesu nakenjila mujini Yeliko, loyali yokola mnzila za honhu aho. 3+Bahala yula yawele yohambe yalole kazangulola. Kamuwinza Yesu kuno yomtogola Nguluwi. Wala wanhu weng'ha lowawene ago, wamtogola Nguluwi.L*Yesu nakamlonjela, “Ulole! Makundo ga hegwe gakulohola.” fE)“Kwangugana ndikuditile choni?” Nakedichila, “Mkulu ndangulanda ndizengulola kahi.” pY(Yesu kema kawalonjela wamigale hoyali. Yula munhu yohambe yalole loyoile habehi, Yesu nakamuuza, 2]'Kwangugana ndikuditile ndaze? Wala wanhu walongole wamdeuza wamlonjela nyamalile ila heye hahuliche kaza nguchemeleza lizi, “Mwana wa Daudi, umbonele isungu.” \1&Heye nakachemeleza lizi yolonga, “Yesu Mwana wa Daudi, umbonele isungu!” A}%Wamlonjela, “Yesu wa Nazaleti kangukola hano.” 9 m$Yahuliche wanhu wokola kauza, “Hana choni?” t a#Mhela Yesu loyali habehi kwinjila Yeliko, kwali na munhu yumwe hambe yalole yekalise mnzila yolanda,  -"Ila hewo nahawavizelele mbuli ne imwe, nawavisigwa ulonzi awo, nahawavizelele choni chilingulonjigwa. Yesu kangumlohola munhu hambe yalole ` 9!Womtowa na ng'hobwa, womkopola, ila zuwa lya kadatu kulawa loyabagame, kozilipuka.” i K Mina kowichigwa mmoko mwa wanhu hawawele Wayahudi, na hewo womditila gehile na kummizila mite. :mYesu nakawahola hafungo wala walanguswa, kawalonjela, “Mhulichize! Twanguluta Yelusalemu na ako chila chinhu chandikwe na waloli gomlapa Mwana wa Munhu, gowa gakoligwe. 9Kobochela menji ng'hatu mhela awu wa sambi, na mhela ukuya ukomu wa mazuwa gose ne kuduma.” Yesu kangulonga lwa kadatu vyoyobagama na vyoyozilipuka 7Yesu nakawalomjela, ndangukulonjelani ndikomya, “Munhu yalechile ng'handa ama mdala ama mkulugwe ama wamlelile na wana kwa Undewa wa Nguluwi, X)Heye Petili nakamuuza, “Na hetwe ndaze? Tuleka geng'ha natukuwinza!” \1Yesu kawalonjela, “Gali ngulemweligwa kwa wanhu. Kwa Nguluwi zoditikwa.” PWala wanhu wahuliche ago, nawalonga, “Yalikohi yoloholigwa?” Ahi ndo yowa ubewe kwa Ngamiya lyoweza kukola mlinanga ya chihomo kusinda yali na lufufu kwinjila kuli Undewa wa Nguluwi.” Yesu loyamuwene kangugana ahyo, nakalonga, “Kota voiwa nongwa kwa wali na lufufu, wolemwela kwinjila kuli Undewa wa Nguluwi! ]3Ila ayo munhu loyahuliche ago, yawele na masinzo, kwa vila, yali na lufufu lwinji. /WYesu loyahuche ago kamlonjela, “Kwanguganigwa kudita chinhu chimwe, uguze chila chinhu, wagawile wanzunwa, na hegwe kowa na ng'hano kilanga, hamba uye umbinze.” Q~Heye nakalonga, “Ago geng'ha ndigabata kulawila londali msongolo.” }'Kujizela mizilo, ‘Uleche ung'hondwa, uleche kukopola, uleche kuhiza, uleche kumwimilila munhu udesi, uwahulichize mhaza na mayako.’ ” r|]Yesu nakamuuza, “Lekachoni kwangundonjela noga? Haduhu munhu yanojile ila yumwe, Nguluwi yaliyeng'ha. { Mkulu yumwe wa Wayahudi nakamuuza Yesu, “Mlangusa yanojile, ndite ndaze leka mhegwe ukomu wa mazuwa gose ne kuduma?” !z;Ndanguwalonjelani ndikomya ng'hatu, munhu yohambe youbochele Undewa wa Nguluwi kota mwana mdodo, hokwinjila kuli undewa awo.” Munhu yawele na lufufu !y;Ila Yesu nakawachema hoyali yolonga, “Muwaleche awo wana wadodo woye kwa heni, mleche kuwalemeza, mina Undewa wa Nguluwi wanguwagana wanhu kota awa. kxOWanhu wamigalila Yesu wana wadodo yawawichile moko. Walanguswa wawawene nawawang'hanuchila. mwSNdangukulonjelani,” “Ayu mkongoza sendi kahiluka kaye yawele yakundigwe na Nguluwi kusinda yula Mfalisayo. Mina, chila yalingikwiniza koduliswa, na yoneche yawele liholile, kokwinizwa.” Yesu kanguwatambichiza wana wadodo _v7 “Ila yula mkongoza sendi, yali yemile kwa kutali henule ne meho gake kilanga, ila nakebata chipambaga kuno yesinzile kulajila kana masinzo, kalonga, ‘Gwa Nguluwi mbonele isungu heni ndiwele na gehile!’ bu= Ndangwesela kulya mazuwa meli, ndangulavya imwe ya kumi ya lufufu londiwele kupegwa.’ etC “Ayo mfalisayo kema hafungo na kumlanda Nguluwi mnhumbula, ‘Gwa Nguluwi, malumbo, heni siwele kota wala wawele wadesi, wawele wabuhu na wang'hondwa na walinguboka. Malumbo, heni siwele kota ayu mkongoza sendi. s  “Nakalonga, Wanhu weli nawaluta mluga lwa ng'handa ya Nguluwi kuza kulanda Nguluwi, yumwe Mfalisayo, na yunji mkongoza kodi. zrm Hamba Yesu nakawalonjela kahi nhelo kota hino, wala wanhu nawewonaga watanganika na kuwabeza wayawo wanji. q9Ndangukulonjela kowalewela himahima. Kahi, kowa kuduhu makundo amu muisi mhela Mwana wa Munhu loyokuya?” Chilanguso cha Mfalisayo na mkongoza sendi opWLelo Nguluwi howalewela wala yawahagule, wala wali ngulanda nemisi na nechilo? Koleka kuwahulichiza? QoMkulu nakawalonjela, “Muhulika vyoyalonjile ayo mtagusa yehile. vneIla ayu mdala kanguya yongaza, ndomleweleza wone siditile ahyo kozanguya hano mwiso konhosa lukami.’ ” mMihela minji ayo mtagusa nahaganaga kumlewela ayo mamo, ila mwiso kazangulonga, ‘Wone hambe ndimjese Nguluwi na wanhu, lNa honhu aho, kwali na mamo yumwe yalechelelwe, nakamlutilaga ayo mtagusa yomlanda yamtagusile goya kulawa kwa munhu yali ngumhwihilwa. sk_Nakalonga, “Kuli honhu hamwe kwali na mtagusa yumwe yali yomuwinza Nguluwi, kahi nahamjesaga ne munhu. oj YHamba Yesu nakawasimila walanguswa wa heye nhelo ayi, imgana munhu yaze kumlanda Nguluwi ne kugozola. ci?%Wamuuza kohi Mkulu? Kawalonjela, “Hawele na mtufi, ndo hojimema mikungule.”Ih $Wanhu weli wowa kumgunda, yumwe koholigwa na yunji kolechigwa. Yg+#Wadala weli wowa wotwanga ndiya hamwe. Yumwe koholigwa na yunji kolechigwa.” nfU"Ndangukulonjelani, izuwa alyo wanhu weli wowa wawasile hamihe, yumwe koholigwa na yunji kolechigwa. eeC!Munhu yalingugana kululohola lukuli lwa heye kolwajiliza, na munhu yolwajiliza kolulohola. $dC Mkumbucheni mchewake Loti. &cE“Zuwa alyo, wone munhu yawe mswiswili mli ng'handa, yaleche kudulika yahole vinhu vya heye vili mng'handa yali kumgunda yaleche kuhiluka koyalawile. Hamba kawalonjela walanguswa, “Mazuwa ganguya moza ngugana kulola izuwa limwe lya mwana wa munhu, ila hamyona. bY=Kahi haduhu munhu yolonga, wahano, au wahala. Lelo Undewa wa Nguluwi wa mgati mwenu.” X!Mhela umwe Mafalisayo nawamuuza Yesu, “Undewa wa Nguluwi wokuya nili?” Heye nakawalonjela, “Undewa wa Nguluwi haukuya ukoneka. rW]Yesu nakamlonjela yula munhu, “Winuche, ulute, makundo gako gakulohola.” Kuya kwa Undewa wa Nguluwi TV!Haduhuli yunji yahiluche kumtogola Nguluwi ila ayu mjenzi yaliyeng'ha?” QUAho Yesu nakalonga, “Nandisile matamwa mwali kumi? Wala tisa wakohi? QTKetoza kumwando kuli magulu ga Yesu kuno yomnonela. Ayo yali Msamalia. aS;Myawo yumwe yonile nakoselwa mayamwa, kahiluka kamtogola Nguluwi kwa lizi ing'hangala. pRYLoyawawene nakawalonjela, “Mlute mkelajile kwa watambika.” Lowaliwoluta, nawona kuhovujigwa. GQ Wachemeleza lizi wolonga, “Yesu mlangusa tonele isungu!” iPK Loyali yokwinjila mli chijiji chimwe, naketing'ha na wanhu kumi wali na uswema, wemile kutali. ]O3 Yesu loyali yojenda kuza Yelusalemu nakakola mmbaka mwa Samaliya na Galilaya. 2N] Na hemwe namwe wone mdite gomlonjelwe, mlonje, ‘Hetwe wapogozi wohambe tupegwe chinhu, tukola gala gotulonjelwe tukole hela.’ ” Yesu kanguwalohola watamwa kumi. ?My Homnonela ayo mpogozi kwa vila nakakola goyalonjelwe. yLkHebu! Komlonjela nhelechele ndiya wikale ung'holela mijito mbaka londisinda kulya na kung'hwa, ndo nagwe ulye. DK“Tulonje hemwe munhu yumwe kana chitumagwa yali ngukola mijto ya kumgunda au kangudima ming'holo lelo yohiluka kulawa kumgunda, komlonjela ayo chitumagwa himahima uye ulye ndiya? ]J3Heye mkulu nakawedichila, Wone makundo ga hemwe na gawe mado kota nhyule ndodo ya haladali, mwahajezile kulilonjela ali igodi lya Mfolosadi ng'holeche ukenjile mli lwanda, nawo wawahuliche. Mijito ya chitumagwa KIWala watumigwa nawamlonjela, “Mkulu tonjezele makundo.” HKahila wone yakuzudize mala saba kwa izuwa limwe na yohiluchila kouli yolonga, ‘Ndimgalamchila Nguluwi,’ goya yakundile.” Makundo pGYMilolele! Wone mng'holozo yakuditile gehile mdeuze, wone yakunde kumgalamchila Nguluwi, yamgalachile. FNaigana yafunjigwe iganga likulu lya lwala msingo na kutozigwa mli mlwanda, kuleka heye kumwambuza munhu yumwe wa awa wadodo kuwifya. E Hamba Yesu nakawalonjela wala walanguswa wa heye, “Havileka kulawila vinhu vilingujeza wanhu kudita gehile, ila kochona yula yojeza. 6DeHeye Ibulahimu nakalonga, ‘Wone hambe wagasome Gandichigwe ga Musa na waloli wanji wa Nguluwi, howojesa hebu! Wone yalute yazilipuche kulawa wanhu wabagame!.’ ”CIla heye nakalonga, ‘Hebu mhaza Ibulahimu! Ila wone munhu yazilipuche kulawa wanhu wajile na kuwalutila, womgalamchila Nguluwi.’ 6Be“Ila Ibulahimu nakamlonjela, ‘Wang'holozo wanago Maandiko Matakatifu ga Musa na waloli wanji wa Nguluwi wowalonjela ago, waleche wawahulichize hewo chowolonga.’ aA;Mina ndina wang'holozangu wahano yalute yawakanye waleche kuya kuno kuli kugazigwa.’ @Ayo yali na lufufu nakalonga, ‘Lelo mhaza Ibulahimu ndangukulanda umlajize yalute kaye kuli ng'handa ya mhaza wa heni. y“Ila Ibulahimu nakedichila, ‘Kumbuche mwanangu hegwe na kupegwa ganojile lowali uchikala muisi, na Lazalo nakabochela gehile. Lelo heye kanguhozigwa na hegwe kwangugazigwa. 9=kHamba kachema kwa lizi, ‘Mhaza Ibulahimu, mbonele isungu, mlonjele Lazalo yadolize chidole cha heye mli mazi yahoze umyango wa heni mina ndangugazigwa kuno kuli chiluli.’ <)Na yula yali na lufufu yawele yogazigwa kula kuli isi ya wabagame, kenula meho ga heye, kamona Ibulahimu kwa kutali na Lazalo yekale hafungo. ,;Q“Lelo yula munhu yali hela chinhu kaholigwa na Nguluwi, mhilisi wa kilanga nakamhola, kekala habehi na Ibulahimu na yula yali na lufufu kaga, nakatiligwa. :-Nakaganaga yalye usanyangwa uwele ngulagala kulawa mli mchisanya ya yula yali na lufufu, na ganji, mibwa jali jikuya jimyanga vilonda vya heye! 9Kahi kwali na munhu yumwe yali nguchemigwa Lazalo, yula yali na vilonda lukuli lweng'ha yali womigala mli lwizi lwa yula yali na lufufu. 8'“Kwali na munhu yumwe yali na lufufu, yali yovala mivalo ja sendi nyinji ng'hatu na kitani chinojile na kudita mvina chila yokwinuka. !7;“Yoneche yamleche mchewake na kuhola yunji, mng'hondwa, na yoneche yali kumhola mdala yalechigwe mng'hondwa. Munhu nayawele na lufufu na Lazalo u6cIla isi yeng'ha na kilanga vyokusigwa chimdawalo hela kusinda helufi imwe ya malajizo gandichigwe kusigwa. A5{“Mizilo na gala gandichigwe na waloli gali mbaka mihela ja Yohani Mbatiza. Kulawa aho Mbuli Inojile ya Undewa wa Nguluwi wangutagusigwa, na chila munhu kangwinjila kwa ludali. 34_Aho nakawalojela, “Hemwe mwangilola mnoga hali wanhu, ila Nguluwi kavizela mnhumbula ya hemwe. Mina chila chilingoneka chikulu hali wanhu, Nguluwi kochona acho chiha. i3KIla Mafalisayo lowahuliche ago geng'ha, ila hewo wali wogana lukami lufufu, wambeza Yesu. ]23 “Haduhu chitumagwa yokola mijio kwa wakulu weli, kwa vila ama komzudila yumwe na kumgana yunji, au kochilongozaga na yula yumwe na kumbeza ayo yunji. Homfugamila Nguluwi na lufufu.” Ulonzi unji wa Yesu i1K Na wone hambe mkundigwe kuli lufufu haluwele lwa hemwe, munhu yachi yokupani lufufu luzeleche? {0o Wone hemwe wanhu wohambe wakukundeni kuli lufufu lwihile lwa amu muisi, munhu yachi yokupani lufufu lwa kukomya? 1/[ Munhu yoneche yalinguganigwa muli mbuli ndodo. Kowa yaganigwe muli mbuli ng'hangala. Ila munhu halingukundigwa kuli mbuli ndodo, howeza kukundigwa kuli mbuli ng'hulu. 7.g Heye Yesu kazangulonga, “Heni ndangukulonjelani migane na wanhu kulawa kuli lufufu lwihile lwa isi, lozimala mobocheligwa na hewo, mozangikala mazuwa gose ne kuduma. 8-i“Ila yula mkulu kamtogola ayo yandikaga voyali wakitumbila yali yakolile luhala, mina wanhu wa ayi isi wana luhala na mbuli za hewo zihile kusinda wanhu wa lumuli.” ;,oKahi kamuuza munhu yunji yalingudaigwa, ‘Hegwe kangukudai zilinga?’ Heye nakedichila migunila miya ja uhemba. ‘Hole ayi ilingulajila voulingudaigwa, wandiche samanini.’ @+yHeye nakedichila mibiga ja kutelechela mafuta miya na imwe ga mzeituni. ‘Yula nayandikaga kamlonjela. Hole ai iwele ngulajila voili ngudaigwa, kalise himahima wandiche hamsini.’ !*;“Yolawa kawachema weng'ha walinguganigwa na yula yali yowandichila yumweyumwe, kamlonjela yalongole, ‘Zilinga uli ngudaigwa mkulu wa heni?’ P)Ndivizela lya kudita, aho hoyombinga wanhu waze ngunhyema kowekalaga. &(EYula chitumagwa kejesa, Ayu mkulu kangumbusa kuli kumwandichila, ndodita ndaze kuluta kumgunda siweza, kuluta kulanda kota wali hela chinhu, ndangona soni. -'SYula yali na lufufu kamchema kamlonjela, ‘Mbuli zachi za hegwe zondili nguhilika? Undajile choukolele lufufu lwa heni? Mina hegwe huza nguwa chitumagwa kahi.’ 9& mYesu nakawalangusa wala walanguswa, “Muhu yumwe yali na lufufu, yali na mkola mijito. Wanhu nawamlonjela ayu mkola mijito wa hegwe kangulya chaka vinhu vya yula yamuwichile, %{ Ila itugana tudite mvina kwa vila ayu mng'holozako yali yabagame, lelo kamkomu, yali yajilile lelo koneka.’ ”$Mhaza wa heye nakamwidichila, ‘Gomwana wa heni, mihela jeng'ha wali wikale na heni, na chila chinhu chondali nacho nachali cha hegwe. }#sIla ayu mwanago yawifile vinhu vya hegwe chakachaka na wang'hondwa loyoile kumchinjila isenga ilogota lihatile!’ f"EIla heye nakedichila, ‘Wijese, mihela jeng'ha heni nandikukolela mijito kota chitumagwa, na silemile kuhulichiza ilajizo lya hegwe ne zuwa limwe. Kumha choni? Humhele ne kamhene kamwe kadodo ndite mvina na wotiganaga! !“Ayo msongolo mkulu kazudila ng'hatu, kalema kwinjila mng'handa. Mhaza wa heye kalawa kunze na kumdedeza yenjile mng'handa.  %Yula chitumagwa nakamlonjela, ‘Mng'holozako kahiluka haluga, na mhaza wa hegwe kakoma isenga ilogota lihatile loyamuwene yawele mkomu.’ ?yKamchema chitumagwa yumwe, kamuuza, ‘Hana choni?’ “Mvina voyali ilutilila, yula mkulugwe yali kumgunda. Loyali yohiluka na kuwa behi na haluga, kahulika nzimbo na wanhu wovina. yKwa vila ayu mwana wa heni yali yabagame ila lelo kazilipuka, nakajilila ila lelo koneka’ Ahyo waluka kudita mvina. X)Hamba mkome lila lisenga ilogota lihatile, tulye na tudite mnvina ng'hangala! 7Ila mhaza wa heye nakawalonjela vitumagwa, ‘Himahima! Migale nguwo inojile mumvalize. Mvicheni pete mchidole cha heye na makwamba mmagulu ga heye! 3Yula mwana nakamlonjela, ‘Mhaza, mbifya kilanga na kwa hegwe Nguluwi na ndita gehile kwa hegwe. Hambe nganigwe kuchemigwa nda mwana wa hegwe.’ .UAhyo keyinula kaluta kwa mhaza wa heye. “Ila loyali yang'hali kutali, mhaza wa heye kamona. Kamonela isungu, kambilimila, kamlamsa kwa kumkumbatiza na kumnonela. b=Hambe nganigwe kuchemwa mwana wa hegwe kahi, ndite kota yumwe wa vitumagwa wa hegwe.’  Ndokuka na kuluta kwa mhaza wa heni ndimlonjele, 'Mhaza, ndita gehile kwa hegwe, na ndita gehile kilanga na kwa hegwe Nguluwi. 6eNyhala lozaluche kuhiluka, nakelonjelela, ‘Kula kuluga kwa mhaza wa heni kuna wakola mijito wenji wawele kulya na kulechelela. Iwa ndaze heni hano ndagubagama kwa nzala? SKazangugana kulya chilyo jiwele ngulya migubi, ila haduhu munhu yampele. Ahyo nakaluta kukola mijito kwa munhu yumwe yali mwenyeng'haye wa isi ila, na heye kamuhilika kuli mgunda wa heye yawe yohombela migubi. c?Loyasindile kidila chila chinhu, nailawila nzala ng'hulu isi ila, na heye kaluka kugaya. 7g Logakolile mazuwa mado, yula mdodo munhu kaguza vinhu vyeng'ha vyoyahalizwe na mhaza wa heye, hamba koka na kuluta isi ya kutali. Ako nakawifyanga sendi za heye chakachaka. )K Yula mdodo nakamlonjela mhaza wa heye, ‘Mhaza, nyipe uhalizi wa vinhu vya heni sambi.’ Ahyo mhaza yula kawagawila lufufu lwa heye lweng'ha wala wana weli. c? Yesu nakalutilila kuwalonjela, “Kwali na munhu yumwe yali na wana weli wasongolo. (I Hihyo ndangukulonjelani, wahilisi wa kilanga wa Nguluwi wosangalala kwa yali na gehile yumwe yalingumgalamchila Nguluwi.” Kiwahana na mwana msongolo yajile !; Wone yayone, kanguwachema weganaga na wanhu wa habehi na heye, yolonga, ‘Msangalale hamwe na heni, kwa vila ndilyona ligwala lya heni nalyajilile’ 2 ]“Au mwangona ndaze? Mdala yumwe yali na migwala kumi, wone yajilize imwe, kangudita choni? Kobwinha chenje, kofajila ng'handa na kupala mholemhole mbaka yayone. \ 1Kahi ndangukulonjelani, kowa na kusangalala ng'hatu kilanga kwa mdita gehile yumwe kumgalamchila Nguluwi, kusinda wanhu makumi tisa na tisa watanganiche wohambe wagane woselwe gehile. Nhelo ya igwala lyajilile 9 kna kumuhilika haluga. Hamba kanguwachema wali ngigana na wanhu wa habehi na heye na kuwalonjela, ‘Tusangalale hamwe, kwa vila ndilyona lila ling'holo lyangu nalyajilile.’ ; qNa wone yalyone, kosangalala na kolipika mmayega, C “Wone, munhu yawele na ming'holo miya imwe, wone yone limwe lyajilile, kodita choni? Kojileka jila makumi tisa na tisa mviwala, na kanguluta kupala lila lyajilile mbaka yalyone. 'IYesu nakawalonjela nhelo ayi. !Mafalisayo na walangusa wa malajizo ga Musa wazakung'ung'uta, “Mlole munhu ayu! Kanguwabochela wadita gehile, kahi kangulya na hewo!” d CZuwa limwe wakongoza kodi na wanhu wenji wawelengudita gehile nawaluta kumuhulichiza Yesu. ##Hambe ikole ne chinhu kuwika kuli mgunda wala kuhanza na midohe, wanhu woitaga kunze. Yali na makutu ga kuhulichizila, nayahuliche!”b="“Mwino unona, ila wone uwe haunonile, wonojezwa na choni mbaka uwe unonile kahi? {!Na hemwe namwe hihyo, wone munhu halechile chila chinhu choyali nacho hodaha kuwa mlanguswa wa heni. Mwino wohaunonile  Wone yone hokwimilila, kowalonjela vitumagwa wa heye wakamdedeze yula mndewa yang'hali kutali waleche kitowa wekale goya. F“Au mndewa wachi wone yagane kuza kitowa na mndewa yunji, hochikalisa hasi tandi yejese kokwimilila kwa wamizi wa heye elufu kumi kitowa na mndewa yali na wamizi elufu makumi meli? eCHamba wolonga, ‘Munhu ayu nakaluka kuzenga, ila kalemwela kugomanjiza mijito ya heye!’ ^5Kwa vila wone kokwaluka kubawa msisi, na wone yalemwele kugomanjiza, wanhu womseka. ~+“Mina yalikohi munhu yumwe homuli, wone yagane kuzenga ilingo, holongola kikalisa yalole kana vinhu vikwila kugomanjiza mijito ya heye? e}CMunhu yoneche wone hapapile msalaba wa heye na kumbinza, kolemwela kuwa mlanguswa wa heni. >|u“Munhu yoneche howa mlanguswa wa heni, wone hanganile heni ng'hatu kusinda vyoyalinguwagana mhaza wa heye na mamo wa heye na mdala wa heye na wanage na wang'holoze na walumbuze. Z{-Aho wanhu wenji lowali womuwinza Yesu, Yesu nakawagalamchila, kawalonjela, zMina ndangukulonjelani, haduhu ne yumwe kuli wala walalichigwe yolya chilyo kuli mnvina ya heni!’ ” Kugaya kwa kuwa mlanguswa y1Yula mkulu nakamlonjela chitumagwa wa heye, ‘Lute kuli nzila ng'hulu na mbakane uwakole wanhu lupichi woye wenjile leka ng'handa ya heni imeme. xHamba yula chitumagwa nakalonga, ‘Mkulu, ago goulajize mina gakoligwa, ila na sambi honhu hanji hang'hali hanamema.’ )wK“Ayo chitumagwa kahiluka, nakamlonjela mkulu wa heye ayo mbuli. Na heye loyahuliche ago, kazudila, nakamlonjela yula chitumagwa, ‘Lute himahima nzila ng'hulu na nzila ndodo za miji, ukawalonjele wanhu wali wazunwa, na waziliche lukuli, na wohambe walole, na wali chete woye.’ GvYunji nakalonga, ‘Ndimhola mdala, ahyo ndolemwela kuya.’ uMunhu yunji nakalonga, ‘Ngula misenga kumi ja kulimila kumgunda, lelo ndamnzila ndute ndikajijeze. Ndangulanda undeche.’ 9tkIla weng'ha nawalema, chila munhu yali na mbuli ya kukola. Munhu wa mwaluko nakamlonjela yula chitumagwa, ‘Ngula mgunda, ahyo ndangugana ndikaulole. Ndangulanda undeche.’ ~suMhela wa kulya loufichile, kamlonjela chitumagwa wa heye yakawalonjele walalikwe, ‘Muye, chila chinhu cha goya’ `r9Yesu nakamlonjela, “Munhu yumwe nakadita mvina ng'hulu kawalalika wanhu wenji, q!Yumwe wa wala wanhu wekalise hamwe na Yesu loyahuliche ago, nakamlonjela, “Kabweda munhu yozangulya ndiya mu Undewa wa Nguluwi.” 1p[na hegwe kowa utambichizwe na Nguluwi. Mina wawo wali hela chinhu cha kukuhilusila. Nguluwi kokuhilusila kuli zuwa wanhu wanojile howozilipuligwa.” Mvina ng'hangala poY Ila wone loudita mvina, walaliche wali wazunwa na waziliche lukuli na wali chete na wali hambe walole Hamba Yesu nakamlonjela yula yamlaliche, “Wone kowalalika wanhu kulya chilyo cha nemisi au cha nechilo, uleche kuwalalika womiganaga au wang'holozo au wanhu wa habehi na haluga hako wali na lufufu. Kwa vila wone udite ahyo, hewo nawo wokulalika hakaye hawo, na ahyo wokuhilulila chila chouwaditile. jmM Kwa vila munhu yoneche yochikwiniza, koduliswa, na munhu yoneche yawele liholile kokwinizwa.” jlM Ila wone hegwe uchemigwe honhu, kekale kumbele, leka munhu yula yakulaliche loyokuyila, yakulonjele, 'Goloko, winuche uye wikale kuno kuli na vigoda vya kumwando, baho kotogoligwa hali wanhu weng'ha wekalise hamwe na hegwe. k' na munhu yawalaliche weng'ha kokuwiyila na kukulonjela, ‘Mlechele ayu honhu aha.’ Baho kodeula na kuluta kikala kuli vigoda vya kumbele. j%“Wone munhu yakulaliche kuli mvina ya kuhola, uleche kikalisa kuli vigoda vya kumwando. Leka munhu yunji mkulu kusinda hegwe koweza kuya, iYesu loyawawene wala walalikwe vowali wohagula kikala kuli vigoda vya kumwando, nakawalonjela weng'ha kwa nhelo ayi; Ih Ila hewo walemwela kwidichila chinhu. Uliholile na isungu gHamba kawalonjela, “Yali kohi hemwe mwanage au isenga lya heye wone linjile hali izimbo zuwa lya kwesela halikulilavya bahala?” lfQIla hewo wekala wenyamalile. Yesu kamibata ayo mtamwa, kamusila utamwa, nakamlonjela yalute. e9Yesu nakawauza walangusa wa Malajizo na Mafalisayo, “Hino Malajizo ga hetwe gangutukundiza hetwe kumusila munhu utamwa zuwa lya kwesela au hebu?” 8dkMunhu yumwe yoyali na safula nakamlutila Yesu. c Zuwa limwe lya Kwesela, Yesu nakaluta kulya ndiya ha kaye ha mkulu yumwe wa Mafalisayo. Wanhu wali aho wali womlola kwa kumtegela. 1b[ #Mlole! Mlechelwa ng'handa ya hemwe! Na heni ndangukulonjelani ndikomya, hammbona kahi mbaka homlonga, ‘Yatambichizwe ayo yalinguya kwa itagwa lya Mkulu.’ ”a! "“Yelusalemu! Gwa Yelusalemu! Kwanguwakopola waloli na kuwatowa kwa maganga wala watumigwe kwa hegwe. Lwa kalinga njeza kuwakungajiza wana wa hegwe kwa heni kota vila ng'huku vyoilingukungajiza vinziya vya heye hasi hali mbawa za heye, ila hegwe nahuviganile! ` !Ahyo ingana lehano na mitondo na haucha, ndokwinulila majendo, lekachoni haiwa goya mloli wa Nguluwi yakopoligwe hanze ha Yelusalemu. 5_c Yesu nakawalonjela, “Mlute mkalilonjele alyo libwa lya kisolo ahi, ‘Lehano na mitondo ndanguwinga vijeni na kuwosela wanhu matamwa, haucha ndosinda mijito ja heni.’ ^! Mihela jijo Mafalisayo wamwe nawamlutila Yesu, wamlonjela, “Uche hano ulute honhu hanji, lekachoni Helodi kangugana yakukopole.” ~]u Ena, wala wawele wa mwiso wowa wa mwaluko, na wala wawele wa mwaluko wowa wa mwiso.” Yesu kanguililila Yelusalemu \) Wanhu wokuya kulawa kolilawilaga isanya na kula kolizinjilaga isanya, kulawa kasikazini na kusini, wochikala na kulya hali Undewa wa Nguluwi. &[E Aho ndo homuwa mlila na kujejeda mizino, aho momona Ibulahimu na Isaka na Yakubu, na waloli weng'ha wawele hali Undewa wa Nguluwi, na hemwe mtozigwa kunze! Zw Ila heye kolonga kahi, ‘Sivizelele hemwe mlawa kohi. Muche kumwando kwa heni, hemwe mweng'ha mlingudita gehile!’ mYS Namwe molonga, ‘Tudile na kung'hwa hamwe na hegwe, na hegwe nakulangusaga muli muji wa hetwe.’ KX Mihela jokuya yali na ng'handa kokwima na kuhinda lwizi, namwe mokwima kunze na kudumiza lwizi mlonga, 'Mkulu, tuchumulile lwizi. Ila heye kowalonjela, ‘Siwazelele hemwe na komlawile kohi’ xWi “Mikangaze kukolela kuli lwizi luzisili, mina ndangukulonjelani, wanhu wenji wojeza kwinjila, ila howodaha. ^V5 Munhu yumwe kamuuza, “Mkulu, hambi wanhu woloholigwa wado?” Yesu nakawedichila, U Yesu nakalutilila na majendo kuluta Yelusalemu. Loyali mzila, nakakolela kuli miji na vijiji aku yowalangusa wanhu. T Ufanda kota nungo yaiholile mamo yumwe na kahanza na utimbo vijemo vidatu, mbaka utimbo weng'ha ufuluma.” Lwizi luzisili SS Kahi Yesu nakauza, “Hambi Undewa wa Nguluwi ndiuhwanize na choni? |Rq Lufanda kota nyhadikwa ndodo kusinda zeng'ha ilinguchemigwa haladali, yaiholile munhu na kuinyala mumgunda wa heye. Nyhadikwa ayo yota, hamba liwa igodi ikulu mbaka videje vya kuulanga vizenga vimvulila mli nhagala zake.” Kiwahana na nungo \Q1 Yesu nakauza, “Hambi Undewa wa Nguluwi wa ndaze? Hambi ndiuhwane na choni? 6Pe Yesu loyasindile kulonga ago, wala weng'ha wamwihile wazangona soni, ila wanhu nawasangalala kwa vinduzanduza vyoyaditile Yesu. Kiwhana kwa nyhadikwa ndodo kusinda zeng'ha O- Lelo hano kabaho mhinza wa Ibulahimu, na heye nakawohigwa na Limazoga miyaka kumi na nane. Lelo hainojile kumdoholela kuli zuwa lya kwesela?” GN Ahyo Mkulu nakamwidichila, “Hemwe wahadi! Hino kuna munhu yoneche kuli hemwe hali dohola isenga au idogowi lya heye kulawa mli ng'handa yaligale kung'hwa mazi kuli zuwa lya kwesela? M9 Ila chilongozi wa ng'handa ya kusalila nakazudila lekachoni Yesu kamusa munhu utamwa zuwa lya kwesela. Ahyo kawalonjela wala wanhu wamemile hala, “Mwanago mazuwa sita ga kukola mijito. Kuli mazuwa ago, muye musilwe matamwa genu, ila mleche kuya kuli zuwa lya kwesela.” iLK Hamba Yesu kamuwichila moko yula mamo, na bahala yula mamo kagoloka, kaluka kumtogola Nguluwi. YK+ Yesu loyamuwene, kamchema, kamlonjela, “Mamo, utamwa wouwelenawo wusigwa!” 'JG Na aho hali na mdala yumwe yali na chijeni chihile chimditile yawe mtamwa miyaka kumi na minane. Na heye yali na chiduhi, na yali yolemwela kwima yagoloche. TI! Kuli zuwa lya kwesela, Yesu yali yolangusa mli ng'handa ya kusalila. [h~}}}B|||{zz@yyxxDwvvvu_ttAsss8rr/qqYpoo`onnmll%kjjIii[ihh'ggEffeeJedd@ccNbFaaja``__^]]1\\I[ZZIYYX1WW$VUUUATTPTSSiRRqR QPP OO:NN4MMM!LL KK"JJ!II7HH;HGGFFCEEDD,CCaC BB9Au@@@??F>>:=a= <;;::~99)8u77/66W55O544322211B0//>..P--I,, +|+****&)(((K''=&&<%%C$^##""}"!! |7QW bu-0JC+5}kA = g # )nq0/[P+Yesu nakawauza, “Mbuli zachi?” Na hewo nawamwidichila, “Mbuli zimlawile Yesu wa Nazaleti, heye yali mloli wa Nguluwi, yadahile kulangusa mbuli zeng'ha hali Nguluwi na hali wanhu weng'ha. *Yumwe yalinguchemigwa Kiliopasi, nakamlonjela, “Hegwe kwa mjenzi hano Yelusalemu, hugazelele galawile ako mazuwa gano?” t)aYesu nakawauza, “Mbuli zachi zino zomlonga kuno mjenda?” Wema tulu, wakwisuche kumeho kuno wesinzile. >(wWazakumona na meho ila hawali womzela kota ndo Yesu. P'Lowaliwolonga na kiuza, heye Yesu nakalawila, kaza kilongoza na hewo. ?&yWazangulonga mbuli zila za vinhu vyeng'ha lozilawile. *%M Kuli zuwa lilila, wanhu weli walwele walanguswa wa Yesu wali woluta kuli chijiji chilinguchemigwa Emau, utali wa chilomita kumi na imwe kulawa Yelusalemu. V$% Ila Petili kalawa hala na kubilima mbaka kuli chilaga. Loyafichile, kenamiza na kusunjilila mgati, baho kayona ila sanda. Kahiluka kaye aku yabubuwale kwa gala galawile. Yesu kanguwalawila watumigwa weli J#  Watumigwe na wona mbuli azo kota hazitanganiche, nahawakundile. " Walonjile mbuli azo kwa watumigwa wali, Maliya Madelena na Yohana na Maliya mayake Yakubu na wadala wanji wawele hamwe kuli chilaga. o!W Lowahiluche kulawa kuchilaga, wawalonjela mbuli yila wala walanguswa kumi na yumwe na wanhu weng'ha. F Baho wala wadala wakumbuchila mbuli ila yoyawalonjele. ‘Mwana wa Munhu kolavigwa kulimhoko ga wanhu wehile, hewo womgaza na kumuwamba mumsalaba, ila zuwa lya kadatu kozilipuka.’ ” _7Yesu haduhu hano, nakazilipuka. Mkumbuchile vyonayakulonjeleni loyali kula Galilaya, Wadala wazangudumba ng'hatu na wenamiza hanyi. Ila wala wanhu wawalonjela, “Lekachoni mwangumpala yali mkomu kuli wanhu wabagame? q[Wang'hali wabubuwale na mbuli ayo, bahala wanhu weli wavalile nguwo nzelu chweya! Wema behi na howali. A}Wenjile mgati mchilaga hawauwene lukuli lwa Mkulu Yesu. Z-Walifika lila iganga lowadinyile chilaga, lihejele kutali na lwizi lwa chilaga. v gJumapili kung'hali lufuku ng'hatu, wadala wahola mafuta ga kunhunyhilila gowawichile na waluta kuli chilaga. ;o8Na baho wahiluka kuluga, waza hola mafuta ga kunhunyhilila na Malihamu ga kulukumbika lukuli lwa Yesu. Kuli zuwa lya kwesela, nawesela kota Malajizo ga Musa vyogalingugana.77Wala wadala nawelongoze hamwe na Yesu kulawa Galilaya nawamuwinza Yusufu, wahona hala honhu hali chilaga na wawona lukuli lwa Yesu houwichigwe. S6Zuwa alyo lyali Ijumaa, lya kiwika goya zuwa lya kwesela gali gokwaluka. 5Kaludulisa hasi, kaugubichiza sanda inojile ng'hatu, kauwika mchilaga chihongoligwe mmitalawe na hachinawichigwa ne lukuli mgati. B4Heye kaluta kwa Pilato, kalanda yapegwe lukuli lwa Yesu. 2]3Nakekala yobeteza kuya kwa Undewa wa Nguluwi, ila heye yali munhu wa Alimataya muji umwenga wa Wayahudi, yumwe wa wakulu wa kutagusa, hakundile chila chowadile wayage. =s2Kwali na munhu yumwe itagwa lya heye Yusufu, Mwenyeng'haye wa chijiji chimwe cha Wayahudi chilinguchemigwa Alimataya. Nayali munhu yanojile yodita galinguganigwa na Nguluwi. 1Wala wanhu weng'ha wamzelele Yesu na wala wadala wamuwinzile Galilaya, wema kutali wolola vinhu avyo. Lukuli lwa Yesu lwangutiligwa !0Na wanhu weng'ha wali aho wamemile wololela mbuli ayo, vyowawene ago galawile wahiluka kuluga wotowa vipambaga kwa kulajila masinzo. y/Mkulu wa wamizi wa Loma, loyawene gogalawile, kamtogola Nguluwi yolonga, “Kakomya, ayu yali munhu yanojile.”  .Yesu nakalila kwa kuchemelela, “Mhaza mmoko wa hegwe ndanguwika muhe wa heni.” Na loyalonjile hino, nakatwesemka lwa mwiso. ^ 5-na ipaziya lya honhu helile ng'hatu kuli ng'handa ya Nguluwi lidejeka vibende vili. T !,Yali iwele saa sita nemisi; jiza ligubika isi yeng'ha mbaka saa tisa  )+Yesu nakamlonjela, “Ndangukulonjela ndikomya lelo hano kowa hamwe na heni kuli lubehelo kuchanya kwa Nguluwi.” Yesu kangubagama mumsalaba W '*Hamba kamlonjela Yesu, “Yesu! Ung'humbuche loukwinjila Undewa wa hegwe.” p Y)Hetwe, twangutagusigwa hano kwa mbuli zihile zotuditile. Ila ayu munhu haditile ne chinhu chihile.” !;(Ila yula mbokaji yumwe, kamdeuza myage, yolonga, “Hegwe hambe umdumbe Nguluwi hebu? Hegwe nagwe mbona kwa mumo kuli kutagusigwa kwa wihe hihyo. 1'Yumwe wa wala wabokaji wawambigwe hamwe na Yesu nakamliga Yesu kalonga, “Hambi hegwe hauwele Kilistu Mlohzi!? Wilohole gwegwe na hetwe.” dA&Mchanya ha msalaba wa heye, na wandika mbuli ino, “Yuno ndo Mndewa wa Wayahudi.” Q%Wolonga, “Wilohole uliyeka wone hegwe ndo uli Mndewa wa Wayahudi.” E$Wamizi nawo wazangumbeza, waluta wampa divai izazame. 6e#Wanhu wema wazanguwalola. Wakulu wa Wayahudi wazangubeza wolonga, “Kawalohola wanhu wanji, lelo yelohole yuye wone heye yawele Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi!” "Yesu nakalonga, “Mhaza uwalechele kwa vila hawavizelele hebu chowalingudita.” Wahola nguwo zonayavalaga kwa kuzitowela simbi. 7!Lowafichile honhu hamwe hali nguchemigwa, “Izeje lya mutwi”, Baho wamuwamba Yesu mumsalaba hamwe na wala wabokaji, yumwe kudilo na yumwe kumoso. W' Wanhu wanji weli wehile na wegaligwa bahala, wakopoligwe hamwe na Yesu. fEKwa vila wanhu wangudita vinhu avi kuli igodi idodi, ahyo yowa ndaze kwa igodi likalile?” b~=Baho wanhu wokwaluka kuvilonjela vidunda, ‘Tugwile!’ Na vidunda, ‘Tugubicheni!’ w}gKwa vila mazuwa ganguya mozangulonga, ‘Wabweda wala wali mhende, hewo hawalelile na hambe wonyeze wana!’ |Yesu kagalamka nakawalonjela, “Hemwe wadala wa Yelusalemu! Mleche kundilila heni, ila mililile mwemwe na wana wa hemwe! b{=Lung'hongola lwa wanhu lwali lumuwinza, wali mumo wadala womlilila na kumuwembela. 8ziLowali womgala wating'hana na munhu yumwe yali nguchemigwa Simoni mwenyeng'haye wa Kilene, yali yolawa kumgunda. Wamibata wamdwika ula msalaba yauhole kumbele kwa Yesu. /yWKachumula kamlavya yula walingumgana, yula yawohigwe kwa kwambuza kuhinduka na kukopola wanhu, yolawa kamlavya Yesu wamditile vowogana. Yesu kanguwambigwa mumsalaba 8xkPilato nakalonga iditigwe kota vyowalingugana. w)Ila hewo waza nguchemeleza lukami ng'hatu twangugana Yesu yawambigwe mumsalaba, hamba lizi lyawo lihulikwa hamba wakundizwa chowaganile. +vOPilato nakawalonjela lwa kadatu, “Kadita choni chihile? Hambe ndichone chinhu chimwambuza yabagame, ndolajiza yasubuligwe ng'hobwa, hamba ndomlechela.” Puila hewo wachemeleza, “Muwambeni mumsalaba, muwambeni mumsalaba.” LtPilato nakagana kumlechela Yesu, yolawa kalongana nawo kahi, Us#Balaba yali yahindilwe kwa kwambuza wanhu kuhinduka kuli muji na kukopola. xriIla lung'hongola lweng'ha lwa wanhu wachemeleza hamwe, “Mkopoleni munhu ayo na utuchumulile Balaba!” hqIKwa vila kaganigwa yamlechele munhu yumwe kwa wala wawele mchinweng'ho kuli mnvina ya Pasaka. BpAhyo ndangugana yazapigwe ng'hobwa hamba ndomlechela.” moSSi nene yeng'ha, na heye Helodi hachiwene ne chinhu choyawifile munhu ayu chilingumgana yakomigwe. SnBaho nakawalonjela, “Mmigala munhu ayu kwa heni, mlonga kota yali yowahada wanhu. Lelo mhulichize! Na heni ndizipelemba mbuli za heye, ila sonile ne chinhu choyawifile kuli mbuli azo zomumlonjeleze. Jm  Pilato nakawachema watambika wakulu na vilongozi na wanhu. wlg Helodi na Pilato, wala aho katali wali wehilwe, kulawa zuwa lilila wazangigana. Yesu kangutagusigwa yabagame k Helodi hamwe na wala walingulolela wazangumbasa soni Yesu na kumbeza, wolawa wamvalisa nguwo ya chiundewa, wamhilula kwa Pilato. aj; Watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa, wema wamlonjeleza Yesu kwa lupichi. [i/ Lelo, kamuuza Yesu mbuli nyinji kwa mhela uhejile, ila Yesu hedichile ne chinhu. )hKHelodi loyamuwene Yesu kazangusechelela ng'hatu. Kwa vila nakagana kumona kulawa mazuwa menji. Nakahulika mbuli za heye, na kagana yamone yodita vinduzanduza. sg_Loyavizelele Yesu yali hasi ha ulongozi wa mndewa Helodi, kamgala kwa Helodi, mhela awo yali Yelusalemu. ]f3Pilato loyahuliche ago, nakawauza, “Munhu ayu mwenyeng'haye wa Galilaya?” ae;Ila Hewo wang'ang'anila walonga, “Nakanguwasonjeleza wanhu vibi wetowe na undewa wa Loma kwa ulanguso wa udesi muli isi yeng'ha ya Yudeya, kaluchila Galilaya na sambi ka hano.” Yesu kangigaligwa kwa Helodi ~duPilato nakawalonjela watambika wakulu na wala wanhu wamemile, “Sichiwene chinhu cha kumtagusa munhu yuno.” uccPilato nakamuuza, “Hegwe kwa mndewa wa wayahudi?” Yesu kedichila kamlonjela, “Hegwe kulonga.” ;boWaluka kumlonjeleza wolonga, “Tumfika munhu ayu yowahada wanhu wa hetwe, yowalemeza kulavya kodi kwa mndewa wa Loma na kichema heye Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi.” ?a {Hamba, wanhu weng'ha wenuka, wamigala Yesu kwa Pilato. u`cGWazangulonga, “Hambi topala chinhu chachi kahi? Hetwe baha tuhulika yolonga kwa mlomo wa heye du!”_FWeng'ha nawamuuza, “Hambi hegwe kwa Mwana wa Nguluwi?” Na heye kawedichila, “Hemwe mwangulonga heni nda mwana wa Nguluwi.” v^eEIla kulawa sambi na kulutilila, Mwana wa Munhu kowa yekalise kudilo kwa Nguluwi yali na mong'ho weng'ha.” 1]]Dna wone ndikuuzeni, hamkwidichila hebu. \CNawalonga, “Tulonjele! Hegwe kwa Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi?” Yesu nakawedichila, “Wone ndikulonjeleni hamkunda, [+BLoifichile mitondo, balaza lya wasekulu, watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa nawating'hana hamwe mchitala na kumchema Yesu. VZ%AWazangumlonjela mbuli nyinji za kumliga Yesu. Yesu hali Balaza lya Wayahudi ^Y5@Wamuwoha chibende kumeho, wazangumuuza, “Tulagulile lelo, yalikohi yakutowile?” GX?Wala wanhu wali womlolela Yesu wazangumtowa na kumbeza. OW>Petili kalawa kunze, nakalila lukami. Yesu kangubezigwa na kutowigwa V9=Mkulu kahinduka kamlola Petili. Petili nakakumbuchila gala gonayamlonjele Yesu. “Lehano izogolo halina kwika kombela mala zidatu kota hunzelele.” U <Ila Petili kedichila, “Munhu hegwe, sivizelele ne choulingulonga!” Na baho loyali yang'hali yolonga, izogolo nalika. T+;Baho saa imwe hamwande, munhu yumwe kakangaza yolonga, “Ndangukomya, munhu yuno yali hamwe na Yesu kwa vila heye naye nakalawa Galilaya.!” "S=:Hamba munhu yunji nakamona Petili, kalonga, “Na hegwe nagwe kwa yumwe wa hewo!” Ila Petili kedichila kalonga, “Mkulu, hebu! Siwele heni!”. ^R59Ila Petili nakabela mbuli ila yolonga, “Mdala hegwe, simzelele yuno youmlonga!” Q 8Chitumagwa yumwe mdala loyamuwene Petili yekalise behi na chenje, kazangumlola na kalonga, “Munhu ayu yali hamwe na Yesu.” ^P57Nawawesa chenje hagati hali luga, wekalisa hamwe, Petili na kekalisa hamwe na hewo. Oy6Wambata Yesu na kumhola, waluta naye kuli ng'handa ya mtambika mkulu. Petili kazangumuwinza kumbele yali kutali. KN5Londali hamwe na hemwe chila zuwa na ndikala hamwe na hemwe mli ng'handa ya Nguluwi, hambichile hali ludali lwa hemwe hebu. Ila saa ino ya hemwe, na undewa wa kutitu.” Petili kangumbela Yesu -MS4Hamba Yesu nakawalonjela watambika wakulu na walolezi wa ng'handa ya Nguluwi woyile kumibata. “Muya na mipanga na nyimbati kundibata kota heni nda mbokaji? _L73Baho Yesu nakalonga. “Leka ayi ikwila!” Kalidoliza lila ikutu na kumlohola. mKS2Na myao yumwe kamtowa kwa ipanga chitumagwa yumwe wa mtambika mkulu, nakamdumula ikutu lya kudilo. {Jo1Walanguswa nawekale hamwe na Yesu, lowawene mbuli zila zilawile, nawauza, “Mkulu tuwahenje na mipanga?” ZI-0Ila Yesu nakamlonjela, “Yudasi! Kwangumlavya Mwana wa Munhu kwa kumnonela?” .HU/Yesu loyali yolutilila kulonga, lung'hongola lwa wanhu, welongoze na yula nayachemagwe Yudasi, yumwe wa wala kumi na weli. Yudasi kumlamsa Yesu kwa kumnonela. uGc.Nakawalonjela, “Lekachoni muwasile? Mwinuche mlande mleche kwinjila kuli kujezigwa.” Yesu kangibatigwa ~Fu-Loyasindile kulanda, kawahiluchila walanguswa wa heye, nakawafika wawasile, kwa vila nawali na masinzo lukami. sE_,Yawele mli usungu ukulu, kakobanya kulanda ng'hatu, na chituguti chiwele kota danda, kizangulagala hasi. Na baho kawaleka, kaluta honhu hatali hado ha munhu kutoza iganga, kafugama, kalanda. [A/(Loyafichile ako nakawalonjela, “Mlande leka mleche kwinjila kuli kujezigwa.” w@g'Yesu koka na kuluta kuli chidunda cha Mizeituni kota vyoyazowele, walanguswa wa heye na hewo wamuwinza. ?3&Walanguswa nawalonga, “Mkulu ulole hano hana mipanga mili.” Nakawalonjela, “Ikwila!” Yesu kangumlanda Nguluwi kuchidunda cha mzeituni !>;%Kwa vila Maandiko Matakatifu galonga, ‘Na heye kohanzwa hamwe na wehile,’ Ndanguwalonjelani, geng'ha gandichigwe mbuli ya heni, ganguza kuduma.” 0=Y$Yesu nakawalonjela, “Ila sambi yoneche yula yalihela mhako wa sendi yahole. Na yali na mhako yadite hiho! Na yali hela ipanga, yaguze ikoti lyake yagule umwe. 6<e#Hamba Yesu kawauza walanguswa wa heye. “Hala ndiwalajize mli hela sendi ne mhako ne makwamba, namwisilwa chinhu?” Nawamwidichila, “Hatwisilwe ne chinhu hebu!” ;'"Yesu nakamlonjela, “Ndangukulonjela Petili, lehano izogolo ling'hali kwika, kombela kadatu kota hunzelele heni.” Mhela wa kugazigwa k:O!Petili nakalonga, “Mkulu, heni ng'hunda kuluta na hegwe mchinweng'ho na kuli kubagama.” 9 Ila heni ndokulandila kwa Nguluwi leka makundo ga hegwe galeche kuwa mado. Wone uhiluche kuli heni wasindamize nhumbula wang'holozo.” l8Q“Simoni, Simoni! Hulichize! Limazoga lyangugana kuwabetani hemwe kota munhu yobeta uhemba. .7UMolya na kung'hwa mchisanya ya heni kuli undewa wa heni na kikalisa mvigoda vya undewa na kutagusa nhanzi kumi na mbili za Izilaeli. Yesu kangulonga Petili kombela f6EKota mhaza wa heni voyangalile heni undewa wuwula. Na heni nani, ndangukupani hemwe undewa. R5“Hemwe ndo mponile na heni, mhela weng'ha wa kujezigwa kwa heni. U4#Kwa vila yalikohi yali mkulu? Yula yalingikalisa mchisanya na kulya, au yula yali chitumagwa? Hebu! Yowa yula yalingikala mcchisanya na kulya ndiya! Ahyo, heni nda hano hagati ha hemwe kota mkolamijito. 3Ila hemwe ileche kuwa ahyo, yali mkulu hali hemwe imgana yawe mdodo kusinda weng'ha, na yawele mkulu imagana yawe kota chitumagwa. x2iYesu nakawalonjela, “Vilongozi wa isi walongozaga wanhu kwa lupichi na hewo wochichema ‘Watanza wanhu.’ g1GNakulawila kitwanza hali walanguswa yalikohi yozanguwa mkulu ng'hatu hali hewo weng'ha. \01Aho wazangiuza wawo yeng'ha yalikohi yodita mbuli ayo. Yalikohi yawele Mkulu m/SMwana wa Munhu kanguluta kukopoligwa kota voyaganile Nguluwi, ila mane munhu yula yamuhinduche.” V.%“Ila loleni! Munhu yula yongalamka kabahano kangulya hamwe na heni!. -+Kahi hiho na chizombe, loyadile kalonga, “Chizombe chino cha ilagano lya sambi lilingulajila kwa danda ya heni yoibohoka kwa mbuli ya hemwe. @,yHamba kahola ibumunda, katambichiza na kamogola, kawapa walanguswa wa heye yolonga, “Alu ndo lukuli lwa heni, loulavigwa kwa mbuli ya hemwe. Mdite hino lomng'humbuka heni.” a+;Ndangukulonjelani kulawa sambi sing'hwa divai kahi mbaka undewa wa Nguluwi houkuya.” l*QHamba kahola chizombe cha divai, katambichiza, kalonga, “Mbochele chino mung'hwe mweng'ha. R)Kwa vila ndangukulonjelani, silya kahi mbaka kuli Undewa wa Nguluwi.” g(GNakawalonjela, “Ndangugana kulya hamwe na hemwe mnvina ayi ya pasaka nding'hali kugazigwa! ^'5Mhela loufichile, Yesu kawahola watumigwa wa heye na kikala na hewo mchisanya. v&e Nawaluta wona hihila kota Yesu vyoyawalonjele. Na hewo nawawika goya ndiya ya Pasaka. Chilyo cha Mkulu j%M Na heye kokulajilani chihengo chikulu cha mchanya mina chiwichigwe goya, mgongomanyile mumo.” $  Na mumlonjele yawele na ng'handa, ‘Mlangusa kanguuza, chilikohi chihengo cha wajenzi choyodila Pasaka hamwe na walanguswa?’ #7 Nakawedichila, “Mhulichize! Lomuwa mluta mjini, moting'hana na mlume yawele yedwichile chiya cha mazi. Mumuwinze mbaka ng'handa yoyokwinjila. I"  Hewo nawamuuza, “Kohi kotuluta kugongomanyila ndiya?” p!YYesu nakawalajiza Petili na Yohani kawalonjela, “Mlute mkatugongomanyile mnvina ya Pasaka tulye.” yZuwa lya mnvina ya mibumunda hajisasile wali habehi. Ahyo ndo vyoili mwanaing'holo kolavigwa nhambiko ya Pasaka. zmYudasi nakakunda na kazangupala mhumhu ya kumhinduchila Yesu ne wanhu kuvizela. Wangugongomanya ndiya ya Pasika 5eNa hewo wasechelela nawalagana kumha sendi. yAhyo nakaluta kwa wakulu wa watambika na walolezi wa ng'handa ya Nguluwi, nakalonga nawo vila vyoyomuhinduchila Yesu. ucNa baho Limazoga limwinjila Yudasi yalinguchemigwa Isikalioti, yumwe wa wala walanguswa kumi na weli. %Watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa wazangupala nzila ya kumkopola Yesu, ila nawawadumba wanhu. Yuda kangukunda kumlavya Yesu M Mnvina ya mibumunda hajisasile, ilinguchemigwa Pasaka, yali habehi. eC&Wanhu weng'ha nawalutaga hali Ng'handa ya Nguluwi kung'hali lufuku. Wazengumhulichiza.#%Izuwa alyo, nemisi, Yesu yali yowalangusa wanhu Mng'handa ya Nguluwi ila hamihe nakalutaga kuli chidunda cha Mizeituni na kikala ako.  $Milolele, mze ngulanda leka muwe na ludali lwa kukola mli mbuli azo zeng'ha zilawila, na kwima kumwando kuli Mwana wa Munhu.” X)#Mina chokuyilani kota chinhu chitejigwe, wanhu weng'ha wali ngikala muli isi. 6e"“Muwe meho nhumbula za hemwe zileche kuganilila kuli vinhu vinji vya ukomu awu, kudita kuli mbuli zihile na mijito ja amu muisi. Izuwa alyo lyokuyilani ne kuvizela. Y+!Ulanga na isi zopuluta, ila ulonzi wa heni haupuluta hebu. Yangugana muwe meho dA “Ndanguwalonjelani ndikomya, lulelo alu halubagama gang'hali ago geng'ha kulawila. X)Namwe hihyo, homkona mbuli azo zilawila, mvizele Undewa wa Nguluwi wa habehi. NWone mone galuka kuzuka mahamba, mvizela mhela wa nhonya wa habehi. ^5Hamba nakawalangusa yolonga kwa nhelo, “Mlole ikuyu na migodi jinji jeng'ha. !;Mhela mbuli azo lozikwaluka kulawila, mwinuche na kwinula mitwi jenu mchanya, mina kugomboligwa kwa hemwe kwa habehi.” Kulangusa kwa igodi lya ikuyu ^5Hamba womona Mwana wa Munhu yokuya kuli ng'hungugu. Yali na ludali na ukulu lwinji.  {Wanhu wozilika kwa kudumba, wololela mbuli ziza ngulawila muisi, mina mong'ho ubatilile vinhu avyo vyeng'ha wotigaswa, 9“Kowa na vinhu vyokoneka kuli izuwa na nyelezi na nondwe. Wanhu weng'ha muisi wozangugaya kwa chiwalo cha kudumba mtigasiko wa nigu za bahali. 7 gWamwenga wakopoligwa kwa ipanga, wamwenga wochibatigwa woholigwa mli isi zeng'ha, na muji wa Yelusalemu wobijigwa na isi zinji, mbaka mhela houkuya. Kuya kwa mwana wa munhu  3Mane wawo wala wawele na himila na walingonyeza zuwa azo! Mina muli isi mowa na nongwa ng'hulu ng'hatu na ng'halazi ya Nguluwi yowoyela wanhu awa. N Mazuwa ago ndo mazuwa ga kugazigwa, leka geng'ha gandikwe galawile. Aho wawele Yudeya wabilimile kuchidunda, wala wawele mli muji walawe na wala wawele kumgunda waleche kwinjila kuli muji awo. jM“Lomuuwona muji wa Yelusalemu uzumgulutwe na wamizi, mvizele kuwifigwa kwake kwa habehi. fEKwa kwimilila kwa hemwe, molohola ukomu wa hemwe. Yesu kangulonga kubenangwa kwa Yelusalemu 9mIla nemnvili imwe haikwajilila mmitwi ja hemwe. ?yWanhu weng'ha wokulemani kwa nongwa ya kumbinza heni. ucMolemigwa na wakulu wa hemwe na wang'holozenu na wanhu weng'ha womiganaga. Nawo wowakopola wamwe wa hemwe. veKwa vila nene ndokupani ulonzi wa kulonga na wanhu wakwihileni howoweza kiziganila na hemwe kahi howoibeza. DIla hemwe mleche kuwa na lunhwinhwi ndaze vyomchigombela. 'I leka mlavye ulolezi kwa hewo. R Ila logowa gang'hali kulawila ago geng'ha, wokubatani, wokugazani na kuwagalani mli ng'handa za kusalila na kuwawika mchinweng'ho. Mohilikwa kuli wandewa na vilongozi kwa chiwalo cha itagwa lya heni, ~) Chila honhu howa na jimachinyina mikulu, kowa na nzala na matamwa ga kulecheza. Kowa na vinduzanduza vya kudumbigwa na ulajilo mkulu kilanga. x}i Yesu nakalutilila kulonga, “Isi imwe yochitowa na isi iyage, na undewa umwe wochitowa na undewa uyage. | Lelo, lomhulika mbuli za ngondo na kugazigwa, mleche kutigasigwa, mina ago golongola kulawila, ila kuduma kwa geng'ha kung'hali.” d{AYesu nakawalonjela, “Milolele, mleche kubadigwa, mina wanhu wenji wokuya kwa kukolela itagwa lya heni wolonga, ‘Heni nda Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi, Mhela wa habehi. Ila hemwe mleche kuwawinza!’ z}Wanhu nawamuuza Yesu, “Mlangusa, mbuli azo zolawila nili? Choni chowa ulajilo wa mbuli azo zahabehi kulawila?” &yE“Aga geng'ha go mgona izuwa likuya haduhu iganga nelimwe lya ng'handa lisigala mchanya mwa iganga liyage, chila chinhu chowifigwa.” Nongwa na kugazigwa &xEWalanguswa wamwe wali wolonga mbuli za Ng'handa ya Nguluwi, vyoizenjigwe na maganga ga sendi nyinji, na vinhu vyowalavile kwa Nguluwi. Yesu nakalonga, [w/Mina wanhu wawele na lufufu nawalavya ndolendole kulawa kuli lufufu nalowawele nawo. Ila ayu mamo kwa uzunwa wa heye, kalavya chila chinhu choyawele nacho.” Yesu kangulonga kubenigwa kwa ng'handa ya Nguluwi tvaNakalonga, “Ndangukulonjelani ndikomya, mamo ayu mlekwa nakalavya nyinji ng'hatu kusinda wanhu weng'ha. Sukahi nakamona mamo yumwe mlekwa mzunwa yolavya mumo migwala mili midodo. t Yesu nakalola kweng'ha, kawona wanhu wali na lufufu wojela ndolendole zowegale mli isanduku lya ndolendole kuli ng'handa ya Nguluwi, *sM/Wanguwabunza wadala walekwa na wangihada hewo wanoga kwa kulanda kwa sala zihejile. Izuwa Nguluwi loyowazapa wanhu, wotagusigwa kwa wihe lukami ng'hatu!”lrQ.“Milolele na walangusa wa malajizo ga Musa hewo waganaaga kukola wavalile kanzu, wangana kulamsigwa na wanhu watanganiche kuli masoko. Na kikalisa kumwando mli ng'handa za kusalila na kuhola vigoda vya kumwando hali mnvina. @q{-Yesu nakawalonjela walanguswa hali wanhu weng'ha, p#,Daudi na kamchema ahyo heye, ‘Mkulu’, Yowa ndaze lelo, Kilistu Mlohozi yawe mwana wa Daudi?” Yesu kanguwadeuza walangusa wa malajizo co?+mbaka ndiwawiche wang'honyo wa hegwe, wawe
chigoda cha kuwichila magulu ga hegwe.’ n+*Mina yuye Daudi kangulonga mlichitabu cha heye cha zabuli,‘Mkulu, nakamlonjela Mkulu wa heni,
kalise nzingo ya heni ya kudilo, am;)Yesu nakauza, “Lekachoni wanhu walingulonga Kilistu Mlohozi ndo mwana wa Daudi? Ul#(Mina huganile kumuuza kahi chinhu chinji. Mbuli Ya munhu yabachigwe mafuta `k9'Walangusa wa malajizo ga Musa nawalonga, “Mlangusa kwidichila goya ng'hatu.” vje&Nguluwi wa wanhu wabagame, ila Nguluwi wa wanhu wakomu, mina wala yawachemile kowali, wangikala na heye.” i%Ila kuzilipuka kwa wabagame, Musa kahi nakakunda mbuli azo kuli gandichigwe gelile. Yolajila hala honhu hali chisosolo lochali chikwaka chiluli, kangumchema Mkulu kota Nguluwi wa Ibulahimu na Nguluwi wa Isaka na Nguluwi wa Yakubu. Lelo, heye hawele, h$Awo howobagama kahi, kwa vila, wowa kota wahilisi wa kilanga wa Nguluwi. Na ndo wana wa Nguluwi mina hewo walawa kuli wanhu wabagame. [g/#Ila wala Nguluwi yowawika mbaka mhela wa kuzilipuka, howohesa ne kuhesigwa hebu. \f1"Yesu nakawalonjela, “Walume na wadala wa mihela aji wanguhola na kuholeka, qe[!Lelo zuwa lya wabagame kuzilipuka mdala ayo kowa mdala wa yalikohi? Weng'ha saba na wali wamhesile.” 4dc Logadumile, yula mdala na heye nakabagama. sc_Na wakadatu hiho. Wazanguluta hiho mbaka weng'ha saba nawabagama haduhu yalechile mwana kuli yula mdala. PbMng'holoze wa keli nakamhola yula mdala mlekwa, naye kahi nakabagama. yakLelo mhela umwe kwali na wanhu saba wa lukolo lumwe. Yula yalongole kamhola, hamba nakabagama ne kulela mwana. 2`]“Mlangusa, Musa nakatwandichila, ‘Wone mng'holozo yumwe yaje ne kulela mwana, yogana munhu yumwe wa lukolo lwenu yamhalile ayo mdala, yamlelele wana mng'holoze.’ n_UWala Masadukayo, nawawele walonga kuduhu uzilipuko kwa wabagame, woya hali Yesu, wazangulonga. n^UAho hali wanhu walemwela kumgwiliza, wekala tulu wochijesa vyoyawalonjele. Mbuli ya kuzilipuka {]oYesu nakawalomjela, “Goya, mmigalile Kaisali gawele ga Kaisali na mmigalile Nguluwi gawele ga Nguluwi.” s\_“Mndajile sendi ayo. Ndaze mutwi na itagwa ali ndo lya whaani?” “Mutwi wa Kaisali.” Nawedichila. =[uYesu nakavizela aho wangumjeza, nakawalonjela, ?ZyLelo tulonjele iwa goya kumpa mndewa wa Loma kodi?” (YIWala wapelembi nawamlonjela, “Mlangusa, tuvizela hegwe kwangulangusa na kulonga aku wokomya, tuvizela hambe umbagule munhu, kwangulangusa nzila za Nguluwi. XWazangupala mhela unojile. Wapala wanhu wazengidita wanoga, kumuuza. Aho wali wogana wambate na kumgala kuli ludali lwa chilongozi. -WSWalangusa wa malajizo ga Musa na watambika wakulu nawavizela, yaliyowalangusa kwa nhelo ayo yowalangusa hewo, wazangugana wambate bahala, ila nawadumba wanhu V#Wone munhu yogwa mchanya mwa iganga alyo, kobeneka pasapasa na wone iganga limgwile munhu yoneche, lyomhondanga.” Mbuli ya kulavya kodi. 1U[Ila Yesu kawalola, nakawalonjela gano, “Maandiko Matakatifu gana mana yachi?‘Iganga lilemigwe na walinguzenga,
lelo liwa iganga likulu lya msisi!’ &TE“Kokuya kuwabagamiza awala walingulima, na kowapa walimi wanji awo mgunda wa zabibu.” Wanhu lowahuliche yolonga ahyo, nawalonga, “Hebu haiwa ahyo!” SLelo, Nawamlavya hafungo mwa mgunda wa mizabibu. Wamkopola.?” Yesu nakauza, “Yula yawele na mgunda kowadita ndaze wala walimi?” ~RuWala walingulima lowawene, wazangilonjela, ‘Ayu ndo yohalila. Tumkopole leka kuhalila kwa heye kuwe kwa hetwe.’ }Qs Yula yawele na mgunda nakejesa, ‘Ndodita choni? Ndomgala mwana wa heni ndimganile, yolonga heye womhulichiza.’ DP Kahi kamigala wa kadatu, heye ayo lowamlumize, wamuwinga. O{ Yula munhu nakamigala chitumagwa yunji, ila hewo kahila wamtowa ayo chitumagwa na kumbasa soni na kumhilusa ne chinhu. 5Nc Mhela wa kubeta, ayo munhu kemigala chitumagwa kwa wala walimile yakahole kumgunda gojilelile mizabibu. Ila wala walimile wamsubula ayo chitumagwa na kumhilusa ne chinhu. 7Mg Yesu kazangulangusa wanhu yolonga kwa nhelo ayi, “Munhu yumwe nakalima mgunda wa zabibu, nakawabasila walimi, heye nakaheluka isi ya kutali, kekala ako mihela minji. L Yesu nakawalonjela, “Na heni siwalonjela ndangudita mbuli zino kwa ludali lwachi.” Nhelo ya walimi na mgunda wa zabibu EKNawamlonjela, “Hatuvizelele alo ludali nalulawa kohi.” J%Na wone tulonje nalulawa kwa wanhu, wanhu weng'ha wa hano wotutowa na maganga, mina weng'ha nawakunda kota Yohani yali mloli wa Nguluwi.” lIQIla hewo nawalonga ahi, “Wone tulonje nalulawa kilanga, kotuuza, ‘Mbona hamumkundile?’ XH)ludali lwa Yohani lwa kubatiza nalulawa kilanga kwa Nguluwi ama kwa wanhu?” 9GmYesu nakawalonjela. “Na heni ndowauzani, oFWWalonga, “Tulonjele! Kwangudita mbuli azi kwa ludali lwachi, ama yalikohi yakupele ludali luno?” ,E SZuwa limwe, Yesu yali yawalangusa wanhu honhu ha kusalila na kuwatagusila Mbuli Inojile, watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa na wakulu wamwe nawoya, kDO0Ila hewo hawaliwene lya kudita, mina wanhu weng'ha wali wekale tulu womhulichiza chila luzi.C7/Chila izuwa Yesu kazanguwalangusa ng'handa ya Nguluwi. Watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa na wakulu wa wanhu nawagana kumkopola, B .Nakawalonjela, “Yandichigwa, ‘Ng'handa ya heni yowa ng'handa ya kulandila.’ Ila hemwe muigalula mhalika ya wabokaji!” gAG-Yesu nakenjila mli Ng'handa ya Nguluwi, kaluka kuwawinga kunze wanhu walinguguza vinhu. R@,Wokukopola hegwe na wanhu walingikala amo, howokulechela ne iganga likwima mli iganga liyage, kwa vila, hauzelele ula mhela Nguluwi hoyokuyila kukulohola.” Yesu kangwinjila kuli ng'handa ya Nguluwi s?_+Mina zuwa lyanguya wakwihilwe wokuzungulusila lugagala, wokuzunguluta na kukibata kulawa nzingo zeng'ha. o>W*yolonga, “Yaligoya hegwe nagwe lelo hano mbuli ilingigala makundo! Ila, lelo gavisigwa mmeho gako. U=#)Loyali habehi ng'hatu na kuwona muji wa Yelusalemu, Yesu nakaulilila, <!(Yesu nakawalonjela, “Ndangukulonjelani wone awa wenyamalile, ago maganga gochemeleza lizi.” Yesu kanguulilila muji wa Yelusalemu ;%'Aho Mfalisayo wamwe wala wali hala hali wanhu wamemile, nawamlonjela, “Mlangusa,” “Walonjele walanguswa wa hegwe wanyamalile!” :&Wazangulonga, “Yamtambichize Mndewa yokuya kwa itagwa lya Mkulu. Kikala goya kuchanya kilanga, na ukulu ng'hatu kwa Nguluwi!” H9 %Loyali behi na Yelusalemu, hali mduliko wa chidunda cha Mizeituni, walanguswa wa heye na wanhu wenji wazakwimba na kumtogola Nguluwi kwa lizi ling'hangala kwa mbuli ng'hulu zowaziwene; c8?$Yesu kazanguluta yawele mchanya mli idogowi. Na wanhu nawazanza nguwo za hewo mbalabala. 7'#Wolawa waligala lila idogowi kwa Yesu. Wolawawahola nguwo za hewo watambalika hamgongo mwa idogowi, wamkwiniza Yesu mchanya wa alyo idogowi. :6o"Hewo nawawalonjela, “Mkulu kangumgana.” e5C!Lowali wolidohola lila lidogowi, hewo wawauza, “Lekachoni mlingulidohola ali idogowi?” <4s Wolawa waluta wafika kota Yesu voyawalonjele. \31Wone munhu yawauze, lekachoni mlingulidohola, mlonje ‘Mkulu kangumgana.’ ” 82iNakawalonjela, “Mlute hali chijiji chiwele kumwando kwa hemwe. Lomuwa mukwinjila mchijiji, molifika mwana idogowi liwohigwe halina kwinigwa na munhu, mdohole mligale hano. v1eHoyali habehi na Betifage na Besania, behi na chidunda cha Mizeituni, nakawalajiza walanguswa wa heye weli. P0Yesu nakalonga ago, yolawa nakalongola kumwando kuza Yelusalemu. /!Na sambi, wala wohambe wagane ndiwe mndewa wa hewo, muwagale aha, muwakopole nani ndilola.’ ” Yesu kangwinjila Yelusalemu kwa mnvina _v~~f}}c||[{{FzzVyyGxxwwlw vv>uukuFutXtsrrqq_q pp[oofnnn mm*llglkkjjOiihggf6ee6dd:ccbbaa`>__>^^I]@\[[yZY}Y2XuXWW,VKUU`UT!SSRQQPPRObNNNMM$LuL KKJJJIrHIGGFFF5EEHDDbCC#BuAA>A@*??>=@<<<9;;;;::|:$99G87766=55 43;21180//S..--,+**))((i''n&&&%$$n##""!! CzON9m VTak' T }  S " h ygKO |_ “Ila yoneche yalinguhulika gondilonga ne kugawika mnhumbula, kewhana na munhu mpoka yazenjile ng'handa hali sangalaza. Nhonya itowa na nzanda zimema tendemaa, mbeho iputa, kuigwisa aila ng'handa. Ila ng'handa haigwile kwa vila na izenjigwa mitalawe. “Chila munhu yohulika gondilonga, na kugawika mnhumbula, kewhana na munhu yawele na nhyala yazenjile ng'handa hali italawe. yAho, ndowalonjela, ‘Nasiwazelele hemwe ng'o, muche kumwando kwa heni, hemwe mlingudita gehile.’ Walinguzenga weli :mWenji wondonjela zuwa lila lya utaguso, ‘Mkulu, Mkulu! Kwa itagwa lyako natwali tulangusa usenga wa hegwe na kwa itagwa lyako tulavya vijeni na kukola vinduzanduza vinji.’ #?“Haiwele chila munhu yondonjela, ‘Mkulu, Mkulu’ Kokwinjila kuli Undewa wa Nguluwi, leka yula yokweneza yaganile Mhaza wa heni yawele kilanga. R Kwa hino, mowazela waloli wa udesi kwa madito ga hewo. Siwazelele hemwe U #Chila mgodi haulingulela mafuza ganojile, wotemigwa na kutozigwa mchiluli. ] 3Mgoda unojile haulelaga mafuza gehile, na igodi lihile halilelaga mafuza ganojile. a ;Leka, igodi linojile lilelaga mafuza ganojile, na igodi lihile lilelaga mafuza gehile. u cMowazela kwa madito ga hewo. Ndaze, wanhu hubawaga ububu hali migodi ja miwa na misada kuli mbijili? Hebu! %“Mwilole na Waloli wa udesi, hewo wanguya kwa hemwe wokoneka kota ming'holo kwa kunze, ila kwa mgati mibwa ja kisolo jing'hang'hale. -Ila nzila ilikulongoza kuli ukomu nzisili, na lwizi lwa kwinjilila amo luzisili, wanhu wachefu hela ndo woizela nzila ayo. Igodi na mafuza gake 'G “Mwinjile kukolela lwizi luzisili. Kwa vila nzila ilikulongoza kuli kudumigwa ngazi, na lwizi lwa kwinjilila amo lugazi, walinguluta nzila ayo wenji. "= “Vyeng'ha vyo mlingugana wanhu wawaditile, muwaditile hewo hiho. Ahi ndo vyogalingulonga malajizo ga Musa na malanguso ga waloli. Lwizi luzisili 6e Kota lelo hemwe, hanga lomwihile, mvizela kuwapa wana wa hemwe vinhu vinojile, mina Mhaza wa kilanga, kodita vikulu ng'hatu na kowapa ganojile awala weng'ha walingumlanda. .W Au, wone yalande somba, komha izoka? Y+ Hambi kuna yumwe mwa hemwe, wone mwana wa heye yamlande ibumunda komha iganga? b=Mina yoneche yolanda kopegwa, na yalingupala kachonaga na yohodiza lwizi, kochumulilwa. fE“Mlande namwe mopegwa, na mpale namwe movyona, na mhodize lwizi, namwe mochumulilwa. S“Mleche kutozela mibwa vinhu vilavigwe kwa Nguluwi, waleche kugaluka na kuwapanangula. Na hihyo mleche kutozela migubi vinhu vyenu vyelile, waleche kuvibiganga. Ulande na upale na udumize lwizi ~yKwa mdesi hegwe! Use tandi chibanzi chiwele miziho lyako ndo kodaha kulavya ching'anzi chiwele miziho lya mng'holozo. .}UAu, ndaze umlonjela mng'holozo kota, ‘Mng'holozangu tandi ndikuse chibanzi chiwele miziho lya hegwe,’ Akuno nagwe uwele na ching'anzi chiwele miziho lya hegwe? |yLekachoni, kwanguchona chibanzi chiwele miziho lya mng'holozo, ila uleka kuchona ching'anzi chiwele miziho lya hegwe. {9Kwa vila vyomuwatagusa wanji, na hemwe namwe motaguswa hihyo na Nguluwi, chipimilo chichila cho mpimila kwa wanji, ndo Nguluwi choyopimila kwa hemwe. Nz “Mleche kuwatagusa wanhu wanji, mleche namwe kutaguswa na Nguluwi. y"Leka, mleche kuwa na lunhwinhwi na ga mitondo. Mitondo yowa na nongwa yake. Nongwa ya zuwa imwe yowatosani kwa zuwa ayo.x#!Ahyo mijeseni tandi Undewa wa Nguluwi, na gala gatanganiche kusinda vyeng'ha, na Nguluwi kowapa hemwe vyeng'ha avi, na vinhu vinji viyage. w Avyo vyeng'ha vyangugailwa na wanhu hawamzelele Nguluwi. Mhaza yawele kilanga, kavizela kota mwangugana vinhu vyeng'ha avyo. fvE“Leka mleche kuwa na lunhwinhwi. ‘Tolya choni? Tong'hwa choni? Na tovala choni?’ DuNguluwi yalingugana mahamba gawe na mibadu, na misolo lehano jangutitima na mitondo janguvunda na kujisoma mchiluli! Ndaze, howaditilani hemwe mzidi? Hemwe wanhu muwele na makundo mado! tIla ndanguwalonjelani, na heye Solomoni, na lufufu lwake lweng'ha, nahavalile goya kota uluwa umwenga kuli uluwa umwenga. ~su“Ndaze mwangijesa chomvala? Mlole uluwa wa kisolo vyoulingutitima! Hagalingukola chinhu cha kiditila mibadu. rr]Ndaze, hagati ha hemwe kuna munhu kwa mbuli ya lunhwinhwi yoweza kuhejeza ne saa imwe ya kikala mu isi? 3q_Mvilole videje, havilingunyala nyhadikwa, havilingubeta nyhadikwa, kahi vyahela ng'hano. Leka ahyo Mhaza wa hemwe kilanga kanguwahombela. Lelo, hemwe mnoga kusinda awo. Sp“Ndanguwalonjelani hemwe, mleche kijesa kuli ukomu wa hemwe, molya choni au mong'hwa choni leka muwe na ukomu, au movala choni. Ndaze, ukomu unoga kusinda chilyo na lukuli lunoga kusinda nguwo. Ko“Haduhu munhu yokola mijito kwa wakulu weli, mina komzudila yumwe na kumgana yunji, na kowa yomhulichiza yumwe na kumbeza yunji. Homfugamila Nguluwi na lufufu. Mleche kuwa na lunhwinhwi @nyWone iziho lyako liwe litamwa, lelo lukuli lweng'ha lowa lutitile, na wone lumuli luwele mgati mlukuli lwako, luwe kuli jiza, lelo alyo jiza lya kudumbiza ng'hatu! Nguluwi na lufufu kmO“Iziho ndo lumuli lwa lukuli. Wone iziho lyako liwe likomu, lukuli lweng'ha lowa mlumuli. al;Leka ahala hoiwele ng'hano ya hegwe, ndo na nhumbula ya hegwe hoiwa. Lumuli lwa lukuli xkiMiwichile ng'hano kilanga kuwele kuduhu mifukuzi na ng'angaga wolemwa kuwifya, na wahizi hawokwinjila kuhiza. j“Mleche kiwichila lufufu hano muisi kuwele na mifukuzi na ng'angaga ili nguwifya, na wahizi wokwinjila na kuhiza. 3i_Leka wanhu waleche kuvizela kota kwesela kulya, ila uzeleche hela na Mhaza wa hegwe halingoneka. Na heye Mhaza wa hegwe yalingona gavisigwe, kokutogola. Ng'hano kilanga ]h3Ila hegwe wone wesele kulya, uhovuje kumeho na ubakalize mafuta kumutwi kwa hegwe. Hg “Homukwesela kulya, mleche kudita kota wadesi, hewo wakwisukaga kumeho, wogana wanhu wawalole kota wesela kulya. Ndanguwalonjela ndikomya, kota hewo, mina wabochela chonolo cha hewo. fIla wone mleche kuwosela wanhu wanji gehile gowaditile, na heye Mhaza, howosela hemwe gehile gomditile. Malanguso ga kwesela kulya ey“Mina lomuwosela wanhu gehile gowaditile, Mhaza wa hemwe yawele kilanga, kowosela hemwe gehile gomditile kahi. d9 Uleche kutwinjiza kuli kujezigwa,Ila utulohole na yula mwihe.’[Kwa vila undewa ndo wa hegwe, na ludali, na ukulu mbaka mazuwa gose. Ena.] Zc- Utusile gala gotuwifile,
kota vila hetwe vyo tuwosele wala watuzudize. @b{ Utugalile lehano chilyo cha hetwe chotulingugana. eaC undewa wa hegwe uye,
lyougana likoleche hano mu isi, liwe kota vyoliwele kilanga. }`s Lelo, ahino ndo mlinguganigwa kulanda.‘Mhaza wa hetwe uwele kilanga,
itagwa lya hegwe litogoligwe, __7Mleche kiwhana na hewo, Mhaza wa hemwe kovizela cho mgana hala mng'hali ne kumlanda! @^y“Lomlanda, mleche kuhiluchila hiluchila gamwe gago gali hela mana, kota wanhu hawamzelele Nguluwi. Hewo wangijesa kota Nguluwi kowahulichiza kwa vila wangulonga ulonzi winji. ]7Lelo, hegwe houlanda, winjile mng'handa na uhinde lwizi, hamba umlande Mhaza halingoneka. Na heye Mhaza wa hegwe, yalingugona gavisigwe, kokutogola. W\'“Lomlanda, mleche kudita kota wahadi. Hewo waganaga kwima na kutambichiza mng'handa ya kusalila na mfungo mwa nzila wogana wanhu wawalole. Ndangulonga ndikomya, awo mina wabochela chonolo cha hewo. s[_Ulavye utanzi wa hegwe kwa uviso, Mhaza wa hegwe yalingugona gavisigwe, kokutogola. Malanguso ga kulanda Z}Ila hegwe houmtanza mnzunwa, udite ahyo kota yula yondilingumgana ng'hatu wa habehi na hegwe yaleche kuvizela choudita. VY%“Lelo, loumtanza mnzunwa, uleche kitogola hali wanhu kota wadesi vyowalingudita kuli ng'handa ya kusalila na mnzila, wopala wanhu wawatogole. Ndangulonga ndikomya, wowa wabochele chonolo cha hewo. X “Mwilole, mleche kudita vinhu vinojile hali wanhu mgana moneche na hewo. Lomdita hino, Mhaza wa hemwe yawele kilanga howatogola hebu. XW)0Leka muwe mtanganiche kota Mhaza wa hemwe yawele kilanga vyoyatanganiche.V/Wone mlinguwalamusa wang'holozenu yeka, ndaze, mowa mditile vinhu vya hihi hela?, Na wanhu hawawele Wayahudi waditaga hiho. {Uo.Hambi mopegwa chinhu chachi, kwa kuwagana walinguwagana hemwe? Kuduhu, na wakongoza sendi za kodi waditaga hiho! ,TQ-Leka muwe wana wa Mhaza wa hemwe yawele kilanga. Heye kawaga yowamulichila lumuli awala wehile na watanganiche na kuwatowela nhonya awala wehile na watanganiche. oSW,Leka heni ndanguwalonjela, muwagane na wang'honyo wa hemwe, na kuwalandila walinguwabocheleza hemwe. {Ro+“Muhulika kota vyoilonjigwe. ‘Migane lomlingikala hamwe habehi, na kumwihilwa yali kihilwa na hegwe.’ pQY*Yokulanda umupe, na uleche kumuhinduchizila chigosi yalingugana umwaziche chinhu. Kuwagana wang'honyo lPQ)Munhu yokukola lupichi kidwika momholo ya heye utali wa chilomita imwe, widwiche chilomita mbili. lOQ(Munhu yokuhilika kuli chitala yogana kukuholela igwanda lyako, mleche yahole kahi na ikoti lyako. N 'Ila heni ndanguwalonjelani, uleche kumhilusila munhu mwihe. Munhu yakuzabule izeze lya kudilo, mgalamlile kahi na lya kumoso. WM'&“Muhulika kota nailonjigwa. ‘Iziho kwa iziho na izino kwa izino.’ 9Lk%Houlonga, ‘Ena’ iwe ‘Ena,’ Na houlonga, ‘Hebu,’ Leka ng'hatu iwe ‘Hebu’. Choneche chonjezeche kwa ago kulawa kwa ayula mwihe. Malanguso galinguwala kihilusila qK[$Na uleche kilaha kwa mutwi wa hegwe, kwa vila hujeza hebu kuidita mnvili imwe iwe nzelu, au iwe nhitu. J #Haiwele kwa isi, kwa vila ndo chigoda cha heye cha kuwichila magulu, haiwele kwa Yelusalemu kwa vila ndo honhu ha mndewa mkulu. zIm"Leka heni ndanguwalonjela, mleche kilaha ng'hatu, haiwele kilanga, kwa vila ndo chigoda cha undewa cha Nguluwi. H!“Kahi na muhulika kota wanhu wa katali nawalonjelwa. ‘Uleche kuleka vyowilahe, udite vila vyowilahile kwa Mkulu.’ }Gs Leka heni ndanguwalonjelani, wone mlume yamleche mchewake, kwa mbuli yoneche ila haiwele ya ung'hondwa kanguwifya kwa kumdita mdala yawe mng'hondwa, na munhu yoneche yomhola mdala yalechigwe, kangudita ung'hondwa. Malanguso galinguwala kilaha tFa“Na ilonjigwa nakatali kahi, ‘Yalingumleka mchewake, imgana yamwandichile kalatasi ya luleko.’ @EyWone moko wa hegwe wa kudilo, ukudite uwifye, uteme utaje kutali. Yowa goya uwe ulihela moko umwe, leka lukuli lweng'ha lwinjile kuli chiluli cha Jehanamu. Malanguso kuwala kulekana BD}Lelo, wone iziho lyako lya kudilo likudite uwifye, ling'ondole na kulitaga kutali. Igana ng'hatu kutaga chitomo chimwe mlukuli, kwa lukuli lweng'ha kwinjila kuli chiluli cha Jehanamu. lCQIla heni ndanguwalonjela, Yomlola mdala kwa kumgana, kowa yaditile ung'hondwa mnhumbula mwa heye. UB#“Muhulika kota wanhu na walonjelwa. ‘Mleche kudita ung'hondwa!’ uAcNdangukulonjelani ndikomya, hulawa hebu amo, mbaka ulavye sendi ya mwiso. Malanguso galinguwala ung'hondwa Y@+“Mihanyise na munhu yakulonjeleze hegwe himahima muwele mnzila, wone huditile ayo, homluta honhu ha kutagusa, kokuhilika kwa mtagusa na heye kokuwika mmoko wa wamizi na hewo wokuhindila mchinweng'ho. ?ileche nhambiko yowigale hali alitale, uhiluche wikale na mng'holozo mihanyise gamale, ndo uhiluche kulavya nhambiko kwa Nguluwi. >Leka, wone uhiliche nhambiko ya hegwe hali alitale ya Ng'handa ya Nguluwi na baho ukumbuchila kota kwangilewa na mng'holozo, u=cIla heni ndanguwalonjelani, munhu yoneche yomzudila mng'holoze, yomlapa kutaguswa. Yalingumbeza mng'holoze, kohilikwa kwa walingutagusa. Yalingumchema mng'holoze. ‘Hegwe kwa mpoka,’ Kanguganigwa kwinjila kuli chiluli cha Jehanamu. |<q“Mina muhulika kota wanhu wa katali na walonjelwa. ‘Uleche kukopola. Heye yokopola yomgana yataguswe.’ O;Mina vyondiwalonjelani, ganojile ga hemwe wone hagawele gapulute ng'hatu kusinda gala ga Mafalisayo na walangusa wa malajizo ga Musa, hamkwinjila ng'o kuli undewa wa kilanga. Malanguso ga kuzudila w:gLeka, yoneche yobena mzilo uli udodo kwa weng'ha, na kuwalangusa wanhu wanji wakole kota hihyo, ayo kowa mdodo ng'hatu kuli Undewa wa Nguluwi. Ila yula yobatilila na kuwalangusa wanhu wanji, heye kowa mng'hangala kuli undewa wa kilanga. *9MNdanguwalonjela ndikomya, mbaka baho isi yeng'ha na kilanga hovikola, kuduhu ne honhu hadodo ng'hatu gandichigwe kuli malajizo hokusigwa, mbaka geng'ha genele. 8}“Mleche kijesa kota mbuya kutengula malajizo ga Musa na ulanguso wa waloli. Suyile kutengula, mbuya kugomanjiza. 57cVivila, iwagana wone lumuli lwenu luwe lumulika hali wanhu, leka wagone gala ganojile gomditile, wakamtogole Mhaza wa hemwe yawele kilanga. Malanguso galinguwala malajizo 6Kuduhu wanhu hawawesaga chenje na kugubika na chidoto, ila wawikaga honhu ha kuwichila chenje uwamulichila wanhu wawele mng'handa. h5I“Hemwe mwa lumuli lwa wanhu muisi yeng'ha! Muji uzenjigwe kuchidunda, hauchivisa hebu. %4C “Hemwe mwa mwino wa wanhu muisi, wone mwino uwe ulihela unoni, wonojezwa na choni? Haiwa chinhu ng'hatu, ila yotajigwa kunze na kubijigwa na wanhu. (3I Msangalale na kusechelela, kwa vila chonolo chompegwa chowa chikulu kilanga. Avyo ndo wawabocheleze waloli wawele bahano muisi hemwe hamnoya. Mwino na lumuli r2] “Mbweda hemwe wanhu wowaliga na kuwabocheleza, na kuwasinjizila vinhu vihile, kwa mbuli ya heni. e1C Wobweda kwa wawele kugaya kwa kukola gatanganiche,
mina undewa wa kilanga ndo wa hewo. U0# Wobweda kwa walingigala makundo,
mina wochemigwa wana wa Nguluwi. X/)Wobweda kwa wawele na nhumbula zilihela nongwa,
mina womona Nguluwi. a.;Wobweda kwa wawele na isungu kwa wanji,
mina na heye Nguluwi kowonela isungu. k-OWobweda kwa wawele na nzala na ng'halu ya kukola gatanganiche,
mina Nguluwi kowagutiza. A,}Wobweda kwa hewo waholile,
mina woihalila isi! I+ Wobweda kwa walingisinza,
mina Nguluwi kowasangalaza. b*=“Wobweda kwa wawele ng'hochele mli muhe,
mina undewa wa kilanga ndo wa hewo! ;)qNa heye kaluka kuwalangusa. Usangalalo wa kukomya a( =Yesu nakawona wanhu wenji, kakwina hali chidunda nakikalisa. Walanguswa nawamzenjelela. A'{Chilundo cha wanhu na wali womuwinza heye, kulawila Galilaya na kulawila honhu hawele na mji wa Dekapoli kulawila Yelusalemu na Yudeya na isi ili kumwambu na lwanda lwa Yolodani.w&gMbuli yali yodita Yesu na yenela isi yeng'ha ya Siliya, lelo wanhu wawegala wanhu weng'ha wawele watamwa na chila matamwa, wanhu wawele na chijeni, na wanhu wawele na chinzilisa na wanhu wali chete, ahyo Yesu nakawosela matamwa weng'ha. ,%QYesu nakakola Galilaya yeng'ha yolangusa mli ng'handa za kusalila na yodamla Mbuli Inojile ya Undewa wa Nguluwi. Na kuwosela chila matamwa gowalinago wanhu. w$gBaho du woka wauleka aula mtumbwi hamwe na mhaza wawo, wamuwinza Yesu. Yesu kangulangusa na kulohola watamwa V#%Kaluta kumwando kawona wanhu wanji weli kahi munhu na mng'holoze, wali Yakubu na Yohani wana wa Zebedayo. Awo wali wekale mitumbwi na mhaza wawo Zebedayo wowika goya utandawala wawo. Yesu kawachema. 7"iBaho wauleka utandawala wawo, wamuwinza Yesu. S!Yesu kawalonjela, “Mmbinze, na heni ndowaditani hemwe wavula wanhu.” ] 3Yesu loyali yojendajenda hafungo mwa ilamba lya Galilaya, nakawona wanhu weli munhu na mng'holoze, wali walowa somba. Yumwe Simoni yachemigwe Petili hamwe na mng'holoze Andeleya wolowa somba na utandawala. *MKulawila mhela ula Yesu nakaluka kulangusa yolonga, “Mumgalamchile Nguluwi, kwa vila undewa wa kilanga wa habehi!” Yesu kanguwachema walowa somba wane 5Wanhu walingikala kuli jiza,
walona lumuli lukulu.Na hewo wekale kuli isi ya jiza na chibehelo cha kubagama,
lumuli luwamwemwesela!” +“Isi ya Zabuloni na isi ya Nafutali,
kulutila kuli bahali mwambu ya lwanda lwa Yolodani,Galilaya, isi ya wanhu wa isi zeng'ha! ENa ndo vyowenele ula ulonzi ulonjigwe na Mloli Isaya. - Nakoka Nazaleti, nakaluta kikala Kapanaumu mji uli hafungo na ilamba lya Galilaya, mu mmbaka mwa wilaya za Zabuloni na Nafutali, nakekala kuko. r] Yesu loyahuliche kota Yohani Mbatiza kebatigwa na kuhindilwa mchinweng'ho, nakoka kaluta Galilaya. uc Baho, Limazoga limleka Yesu na wahilisi wa kilanga woya kumtanza. Yesu kangwaluka mijito ako Galilaya 'G Aho, Yesu kamlonjela, “Uche ahano Limazoga! Gandichigwa muli Maandiko Matakatifu. ‘Umfugamile Mkulu Nguluwi wa hegwe, na umditile heye yaliyeka.’ ” c? Limazoga nalimlonjela, “Avino vyeng'ha ndokupa wone ufugamile na kinamiza kwa heni.” wgHamba Limazoga nalimhola Yesu na kumhilika kuli chidunda chikulu na kumlajila undewa weng'ha uli muisi. Yesu kamlonjela, “Yandichigwa kahi muli Maandiko Matakatifu.‘Uleche kumjeza Mkulu, Nguluwi wa hegwe.’ ” %Cnakamlonjela, “Wone uwele Mwana wa Nguluwi, lagale hanyi, mina yandichigwa muli Maandiko Matakatifu.‘Nguluwi kowalajiza wahilisi wa kilanga wa kilanga wa heye kwa mbuli ya hegwe,’Na, ‘Wokuhola mmoko mwawo,
uleche kikwang'hwala magulu ga hegwe mmiganga.’ ” +Hamba Limazoga limuhola Yesu na kumuhilika Yelusalemu Muji Welile, kamuwika kuchanya kinembenembe kuli chindwiko cha ng'handa ya Nguluwi, (IYesu kedichila kalonga, “Yandichigwa kuli Maandiko Matakatifu. ‘Munhu howa mkomu kwa ibumunda hela, leka kwa chila ulonzi woyolonga Nguluwi.’ ” Hamba Limazoga lyuya kwa Yesu nakumlonjela, “Wone ukomya hegwe uli Mwana wa Nguluwi, ugalonjele aga maganga gawe mibumunda.” b=Navyoyesele kulya chinhu mazuwa makumi gane nemisi na nechilo, na mwiso kehulika nzala. Y -Hamba Muhe Yelile kamlongoza Yesu kuluta honhu hagunuche kujezigwa na Limazoga. gGNawahulika lizi kilanga ilonga, “Ayu ndo mwana wa heni ndimganile, nojezwa na heye.”+ OBaho Yesu loyasindile kubatizigwa, vyoyalawile kuzibila mlimazi, nabaho kilanga kugubuka nakona Muhe wa Nguluwi yodulika kota nziwa nakwima mmutwi wa heye.  +Ila Yesu nakamwidichila, “Uleche hela iwe hino kwa sambi, mina ndo vyoilinguganigwa kugadita gala geng'ha ganojile.” Aho Yohani nakakunda.  Ila Yohani nakajeza kumlemeza yolonga, “Ndaze, hegwe kwanguya kwa heni! Heni baha ndo ndilinguganigwa kubatizwa na hegwe!” o W Mhela awo Yesu nakalawa Galilaya nakafika mlwanda lwa Yolodani, nakamlutila Yohani yabatizigwe.  5 Heye kana luhelo lwa kuyugulila nyhadikwa, yalunde uhemba wa heye mli ng'hano, na mibadu kojisoma kwa chiluli hambe chizime.” Yesu kangubatizigwa lQ Heni ndanguwabatiza kwa mazi kuwalajila kota mumgalamchila Nguluwi. Ila heye yokuya kumbele kwa heni, kana ludali kusinda heni, na heni silinguganigwa kupapa makwamba ga heye. Heye kowabatizani kwa Muhe Yelile na kwa chiluli.  Iwago liwichigwa goya kuli mizabi ja igodi. Chila mgodi wohambe ulele mafuza ganojile, wotemangwa na kutajigwa mchiluli. K Mleche kijesa kota sambi moibilima ng'halazi ya Nguluwi kwa kulonga, mhaza wa hetwe Ibulahimu! Ndanguwalonjelani ng'hatu, Nguluwi kana ludali lwa kugagalula aga maganga gawe wana wa Ibulahimu. 8kMlajile kwa madito kota mumgalamchila Nguluwi. H Ila loyawene Mafalisayo na Masadukayo wenji wokuya kwa heye kubatizwa, kawalonjela, “Hemwe lulelo lwa izoka! Yalikohi yowadeteleza kota moibilima ng'halazi ya Nguluwi ilihabehi kuya? Rnawalonga gehile gowaditile na heye kawabatiza mli lwanda lwa Yolodani. Wanhu kulawa Yelusalemu na kulawa nzingo zeng'ha za Yudeya na kulawa isi yeng'ha habehi na lwanda lwa Yolodani nawamlutila, Yohani nakavala nguwo ihonigwe na milaika ja ngamiya, yakowele izabi lya igozi mchuno. Chilyo cha heye chali nzije na hanombwa. _7Ayu Yohani yali ndo yula mloli Isaya vyo yasimile mbuli ya heye loyalonjile.“Munhu yumwe kanguchema honhu hagunuche.‘Mgongomanyileni Mkulu nzila ya heye,
mgolole nzila ya heye ya kukola.’ ” Y+Kawalonjela, “Mumgalamchile Nguluwi, kwa vila undewa wa kilanga wahabehi.” [~ 1Muhela ula Yohani Mbatiza loyoyile honhu hagunuche kuli Yudeya, nakaluka kudamla. } Na kahamila luga lwake luchemigwe Nazaleti. Ndo wenele ulonzi ulonjigwe kukolela Waloli. “Munhu kochemigwa Mnazaleti.”]|3Ila Yusufu vyo yahuliche kota Achelausi mwanage Helodi, kahola chigoda cha mhaza wa heye, kawa mndewa wa Yudeya, na kadumba kuhiluka Betelehemu. Na kalonjelwa menji goyalotile, baho kaluta kikala Galilaya. c{?Leka, Yusufu kenuka, kamhola mwana na mayake nakuhiluka kahi koyalawile isi ya Izilaeli. znakumlonjela, winuche! Umuhole mwana na mayake mhiluche ku isi ya Izilaeli, lekachoni, yaganile kumkopola mwana kabagama. Xy)Helodi loyabagame, mhilisi wa Mkulu kamlawila Yusufu yolota kula Misili, 9xk“Luzi luhulikwa ako Lama,
chililo na kulomboleza kwinji.Laheli kanguwalilila wana wa heye,
nakangulema kunyamalila,
mina weng'ha wabagama.” Kulawa Misili Hw Baho ndo lwenela luzi ulonjigwe kukolela Mloli Yelemiya. 'vGHelodi loyawene awala wajenzi kulawa kolilawilaga isanya hawahiluche wambada, na kazudila heko. Kalajiza kukopoligwa wana weng'ha wasongolo kuli muji wa Betelehemu wawele na ukulu wa myaka mili na hasi wakopoligwe. Nakadita ahyo kota vyoyavizelele kulawa kwa wala walola nhondwe. MuNa kekala kuko mbaka Helodi loyafile. Mbuli ayo naikoleka leka ulonzi woyalonjile Mkulu kukolela Mloli wenele. Nandimchema mwana wa heni kulawa Misili. Helodi kanguwakopola wana wadodo wasongolo \t1Ahyo, Yusufu kenuka kamhola mwana na mayake, woka nechilo wabilimila Misili. dsA Lowochile awala wajenzi, mhilisi wa Mkulu kamlawila Yusufu yolota, kamlonjela, Winuche! Mhole mwana hamwe na mayake, mbilimile Misili. Mikale kuko mbaka hondikulonjela, mina Helodi kangumpala kumkopola ayu mwana. }rs Nguluwi nakawalemeza wolota waleche kuhiluka kwa Helodi, ahyo wahiluka kukolela nzila inji. Kubilimila Misili q Leka, wenjila mng'handa, nawamona yula mwana hamwe na Maliya mayake, wenamiza na wamfugamila. Hamba wachumula vinhu vyowegale vya kumigalila mwana, wampa ndolendole. Zahabu na ubani na mafuta galinguguzigwa kwa migwala minji galinguchemigwa manemane. 4pc Lowaiwene nhondwe ayo, nawasangalala heko. :om Lowamhulichize mndewa, hewo wawanzi wa nhondwe waluta. Baho ila nhondwe lowaiwene kulawa kolilawilaga isanya, na iwalongola na iluta kwima mchanya na hala hoyawele mwana. nyHamba kawalajiza Betelehemu yolonga, Mlute mkampale mwana, na wone mmone, muye mndojele na heni ndute ndikamfugamile. ymkBaho, Helodi nakawachema awala walola nhondwe kwa uviso, na kawauza kota hanili aila nhondwe loiwalawile. @lyEe Betelehemu iwele kuli isi ya Yuda,
hegwe huwele mdodo ng'hatu kuli luga lutanganiche lwa Yuda,
mina kwa hegwe, kolawila mlongozi,
yowalongoza wanhu wa heni, Izilaeli. zkmNa hewo wedichila, Kovumbuka kuli luga lwa Betelehemu luwele Yudeya. Yandichigwe na Mloli wa Nguluwi kuta, jKawachema wakulu weng'ha, watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa na kuwauza, “Ahi kohi koyoleleka Kilistu Mlohozi?” tiaMndewa Helodi vyoyahuliche mbuli ayo na kadeula ng'hatu. Na wanhu weng'ha wali Yelusalemu nawadeula. hnawauza, “Kakohi mwana yaleleche yowa Mndewa wa Wayahudi? Tuyona nhondwe ya heye ilawile kolilawilaga isanya tuya kumfugamila.” g !Yesu nakaleleka Betelehemu mkowa wa Yudeya mhela Helodi loyali Mndewa baho du walola nhondwe kulawa kolilawilaga isanya nawoya Yelusalemu f Ila Yusufu nahamzelele maliya hebu chilukuli mbaka vyoyalelile mwana mlume. Na heye Yusufu nakamchema mwana itagwa Yesu.\e 3Yusufu vyoyenuche kamhola maliya kota mhilisi wa Mkulu vyo yamlonjele yadite. d -“Mdala yohanating'hana na mlume kowa na himila na koponda mwana mlume. Na hewo womchema itagwa Imanueli izeleche Nguluwi kahamwe na hetwe.” ~c wLeka aga geng'ha nagalawila kwenela kwa ula ulonzi wa Mkulu loyalonjile kukolela Mloli wa Nguluwi vyoyalonjile, |b sKolela mwana mlume. Na hegwe kompa itagwa Yesu. Kwa vila heye ndo yowalohola wanhu wa heye kuli gehile ga hewo.” ca AVyoyali yochijesa mbuli ayo. Mhilisi wa Mkulu Nguluwi kamlawila koyawasile kalota yolonjelwa kota, “Yusufu mwana wa Daudi, uleche kudumba kumhola maliya yawe mchewako, na heye kana himila kwa ludali lwa Muhe Yelile. ` )Yusufu mzenjele wa maliya. Kwa vila yali munhu yali yodita ganojile. Nahaganile kumbasa soni hazelu. Ahyo nakagana kubena izenjele kwa uviso. J_ Leka ahi ndo vyoyaleleche Yesu Kilistu, Maliya, Mayake. Nakabanichilwa na Yusufu. Ila lowali wang'hali kihola kota munhu na mdala wa heye. Nakewona kana himila kwa ludali lwa Muhe Yelile. ^ Lelo hamba kwali na lulelo kumi na vine. Kulawa Ibulahimu mbaka Daudi. Na kumi na vine viyage kulawa Daudi mbaka Wayahudi Waholigwe mu upogozi Babiloni. Na kumi na vine viyage kulawa baho mbaka mhela wa Kilistu Mlohozi. Kuvumbuka kwa Yesu Kilistu Y] -Yakubu nakamponda Yusufu. Mlume wa Maliya mayake Yesu. Yalinguchemigwa Kilistu. a\ =Eliudi nakamponda Eliazali. Na Eliazali nakamponda Masani. Na Masani nakamponda Yakubu, Z[ /Azoli nakamponda Zadoki. Na Zadoki nakamponda Akimu. Na Akimu nakamponda Eliudi, dZ C Zolobabeli nakamponda Abiudi. Na Abiudi nakamponda Eliakimu. Na Eliakimu nakamponda Azoli, }Y u Kulawa Wayahudi kuhilikwa mu upogozi Babiloni, Yekoniya nakamponda Sheatieli, Sheatieli nakamponda Zolobabeli, rX _ Yosiya nakamponda Yekoniya na wang'holoze. Awo wali mhela wa Wayahudi wahilikwe mu upogozi ako Babiloni. \W 3 Hezekia nakamponda Manase. Na Manase nakamponda Amoni. Na Amoni nakamponda Yosiya, ZV / Uziya nakamponda Josamu na Josamu nakamponda Ahazi. Na Ahazi nakamponda Hezekia, cU AAsa nakamponda Yohoshafati. Na Yohoshafati nakamponda Yolamu. Na Yolamu nakamponda Uziya, `T ;Solomoni nakamponda Lohoboamu. Na Lohoboamu nakamponda Abiya. Na Abiya nakamponda Asa, yS mNa heye Jese nakamponda mndewa Daudi, na Daudi nakamponda Solomoni na mayake Solomoni yali mdala wa Uliya. zR oSalimoni nakamponda Boazi, mayake Boazi nayali Lahabu, Boazi na Lutu na wamlela Obedi, na Obedi nakamponda Jese. dQ CLami nakamponda Aminadabu na Aminadabu nakamponda Nashoni. Na Nashoni nakamponda Salimoni. vP gYudasi na kamlela Pelezi na Zela mayao yali Tamali. Pelezi na kamlela Heziloni, Na Heziloni na kamlela Lami, pO [Ibulahimu nakamponda Isaka. Na Isaka nakamponda Yakubu. Na Yakubu nakamponda Yudasi na wakulugwe. N {Yesu Kilistu kalawila mlukolo lwa Daudi na Daudi yali wa lukolo lwa Ibulahimu na achi ndo chitabu cha lukolo lwa heye. YM+5Wekala kuli luga lwa ng'handa ya Nguluwi womtogola Nguluwi, mhela weng'ha.OL4Na hewo wamfugamila wahiluka Yelusalemu, wawele wasangalale ng'hatu, SK3Loyawawichile moko na kuatambichiza, kawaleka, kaholigwa kuluta kilanga. wJg2Yolawa kawalongoza hafungo ha muji mbaka Besania, na heye kenula mhoko gake kuchanya na kawatambichiza. )IK1Na Heni baha ndowegalila yula Mhaza nayalagane na hetwe komlajiza, ila mbeteze mbaka homchigalilwa mong'ho kulawa kilanga.” Yesu kanguholigwa kuluta kilanga PH0Na hemwe mokwimilila mbuli azo, na azo ziganigwa mkazilavile ulolezi. :Gm/Na baho iganigwa kwa itagwa lya heye isi zeng'ha kulawa Yelusalemu zidamuligwe mbuli zinojile kota wanhu wanguganigwa kumgalamchila Nguluwi na Nguluwi kowosela gehile ga hewo. gFG.Nakawalonjela, “Yandichigwa hino, Kilistu Mlohozi kogazigwa na zuwa lya kadatu kozilipuka. TE!-Na baho Yesu kawagubulila luhala yogana wavizele Maandiko Matakatifu 9Dk,Hamba nakawalonjela, “Ahino ndokota vonandikulonjeleni londali hamwe na hemwe. Goye geng'ha ga heni, mizilo ja Musa na gandichigwe kuli vitabu vya waloli na zabuli.” .CW+Yesu kahola na kalya weng'ha womona. "B?*Wampa somba ibanichigwe. A)Lowali wekale wabubuwale aku hambe wakunde kwa kusangalala, nakawauza, “Hano mwanacho chinhu cheng'ha chila cha kulya?” F@(Na loyasindile kulonga ago, kawalajila moko na magulu. }?s'Ila Mlole moko na magulu ga heni nda yuye. Mbateni mndole, mina ilaika lyahela lukuli na mizeje kota vyommbona.” _>7&Na heye kawalonjela, “Lekachoni mwangisinza? Na mmemile majesa Mnhumbula za hemwe? I= %Watinuka na wazangudumba na wejesa kota wangulyona ilaika j<M$Bahala lowali wochilonjela ago. Yesu kema hagati howali, nakawalonjela, “Mikale goya.” ";=#Wala watumigwa weli nawawalonjela wayao mbuli zeng'ha zowalawile mnzila, na vyowamzelele Mkulu kwa kumogola ibumunda. Yesu kanguwalawila watumigwa D:"Walonga ng'hatu, “Mkulu kazilipuka kamlawila Simoni.” ~9u!Bahala hihila woka, wahiluka Yelusalemu, kula wawafika wala watumigwa kumi na yumwe, wehanzile na wanhu wanji. &8E Wazangulonga hewo kwa hewo, “Nhumbula za hetwe ha zali zimweka mgati mwa hetwe loyali yolonga na hetwe mnzila na kutudamlila goya Maandiko Matakatifu?” b7=Bahala meho gawo gagubuligwa na wamzela ndo Yesu, ila heye na kajilila hawamuwene kahi. d6ALoyali yekalise hamwe na hewo kulya ndiya, kahola ibumunda, katambichiza kamogola kawapa. 5Ila hewo wamlanda wolonga, “Wikale hamwe na hetwe kwa vila zuwa liswa, chilo changwinjila.” Baho kenjila wekala hamwe. i4KLowali behi na chijiji chowaliwoluta, Yesu kedita kota kangulutilila na majendo kumwando. %3CNa Yesu kawagubulila mbuli zeng'ha zilingumgana heye kuli Maandiko Matakatifu, kwaluchila chitabu cha Musa mbaka gandichigwe na waloli wa Nguluwi weng'ha. n2UHaimganile Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi kugazigwa, na hamba yenjile mli ukulu wa heye?” 1Na baho Yesu nakawalonjela, “Lekachoni mli wapoka ahi na nhumbula za hemwe hambe zikunde geng'ha galonjigwe na waloli wa Nguluwi? 0Wanhu wamwenga kulawa mchilundo cha hetwe, waluta kuli chilaga, na hewo wona kota wadala wala vyowalonjile, ila heye hawamuwene.” n/UIla hawaluwene lutufi lwake. Wahiluka walonga walawilwa na wahilisi wa kilanga walonjelwa ka mkomu. .wVivila wadala wamwenga kulawa mchilundo cha hetwe watinuswa ng'hatu. Mitondo kung'hali lufuku nawaluta kuli chilaga. - Hetwe natukunda kota heye ndo yawagombole Waizilaeli. Lelo kwa ago geng'ha lehano zuwa lya kadatu kulawa lovilawile vinhu avyo. ,Watambika wakulu na wakulu wa hetwe wamigala kwa wakulu wa Loma yatagusigwe kwa wihe kubagama, na hewo wamuwamba mumsalaba. Vp~~~H}}%|{{zzFy:xrww5vyuutt+ss1rqqtq*ppomnmmPm lkk5jjXii%hh4gdg)feeBddc]baa _^^^ ]]\\[[?ZYYY XX&W\VVUU#TTCSS"RRQQPPPOOQNNMmLLXKKcJJTIIMHGGFF"EEmE DzDCCBBLAAxA@c??B>>m>=,<;;?::>9n88l8%77h765433v221[1*0y0//7..-,,6++Q**))2((P''W'&&%%)$$##-"V!! E? u*J)+A>euv$aZu  z e , # E?DKVqv[ Mleche vikule hamwe mbaka mhela wa mbena. Mhela awo ndowalonjela walingubeta, mkungajize tandi misolo mjiwohe chilundochilundo cha kugasoma. Ila uhemba mukungajize mkauwiche kung'hano ya heni.’ ” Chiwhanile na nyhadikwa ndodo euC Na heye kawedichila, ‘Hebu, mleche baho homkungajiza misolo, mong'umbula na uhemba kahi. t Heye nakawedichila, ‘Mwihe ndo yaditile ahyo.’ Lelo, vitumagwa wa heye wamuuza, ‘Ndaze, kwangugana tuche tukajing'umbule?’ s7 Vitumagwa wa yula yawele na mgunda wamlutila, wamlonjela, ‘Mkulu, nahaunyalile nyhadikwa inojile kuli mgunda wa hegwe. Lelo misolo jilawa kohi?’ Ur# Lelo, nyhadikwa loyotile na kwaluka kubahula, misolo najo najaluka koneka. nqU Ila hamihe imwe wanhu lowali wawasile, mwihe wa heye nakoya, kanyala misolo hagati ha uhemba, koka. p Yesu kawalonjela wanhu nhelo yinji, “Undewa wa kilanga uwhana kota hino. Munhu yanyalile nyhadikwa inojile kuli mgunda wa heye. Wo' Aila nyhadikwa ilagale hali misanga jinojile ndo kiwhana na munhu yalinguhulika ulonzi awo na kuuzela, nayo hulela, imwe mala miya, yinji mala makumi sita na yinji mala makumi gadatu.” Kiwhana na misolo Ln Ayila nyhadikwa ilagale hagati ha migodi ja miwa, ndo kiwhana na munhu yalinguhulika awo usenga, ila lunhwinhwi wa isi ino na uvedelo wa lufufu hubananga usenga awo, na heye halingulela mafuza. -mS Ila halilingwinjila mgati mwa hewo, hulutilila kibatilila usenga awo hado hela, na mhela wa kugaya au nongwa hovilawila kwa mbuli ya usenga awo, kangugozola baho. lw Ayila nyhadikwa ilagale hali italawe ndo kiwhana na munhu yahuliche usenga awo na baho kanguubochela kwa usangalalo. Dk Yoneche yalinguhulika ulonzi wa mbuli ya Undewa wa Nguluwi kahulika ila havizelele, ndo kota zila nyhadikwa zigwile mnzila, Mwihe huyaga na kusukula chila chinyaligwe mnhumbula ya heye. >jw “Lelo, hemwe milanguse nhelo ayi ya mnyalaji. Gi Ndanguwalonjelani ndikomya, waloli na wanhu wanji watanganiche nawagana kugona gala gomlingugona, hawagawene, na kuhulika gala gomhuliche hemwe, hawagahuliche. Malanguso gawhanile mnyalaji khO Yesu nakalonga kahi, “Mobweda hemwe, mina meho genu gangulola na makutu genu ganguhulika. g Mina nhyala za wanhu awa zibowala,
wagadinya makutu gawo,
wadinya meho gawo.Hanga, wahalolile kwa meho gawo,
wahahuliche kwa makutu gawo,
wahavizelele kwa nhyala zawo,
na kungaluchila, kangulonga Mkulu,
na heni ndahawalohole.’ ” f  Kwa hewo genela gala yalonjile mloli Isaya,‘Kuhulika mohulika, ila homvizela.Kulola molola, ila hamkona hebu. e Ndo mina ndangulonga na hewo kwa nhelo, kwa vila wangulola ila hawalingona, wanguhulichiza ila hawalinguhulika, ne kuvizela. }ds Mina, munhu yawele na chinhu kopegwa nakonjezelwa, ila munhu yalihela chinhu, na chila choyawele nacho choholigwa. `c9 Yesu kawedichila, “Hemwe mpegwa kuvizela uviso wa undewa wa kilanga, ila hewo hebu. fbE Walanguswa wa heye wamlutila, wamuuza, “Lekachoni kwangulonga na wanhu kwa nhelo?” yak Yesu nakasindila kwa kulonga, “Yawele na makutu ga kuhulika na yahuliche!” Liwalile Yesu kulonga kwa nhelo 6`e Nyadikwa zinji nazigwa hali misanga jinojile, zota, nazilela lukami, nyhadikwa zinji mala miya, nyhadikwa zinji mala makumi sita, na nyhadikwa zinji mala makumi gadatu.” J_  Zinji nazigwa hali migodi ja miwa, miwa jikula nakuzipilinjila. P^ Lusanya lolulawile, zikala kwa vila nzabi zalihela mong'ho, zikoboka. m]S Zinji nazigwa hali maganga hawele hela misanga minji. Zota himahima kwa vila misanga jali michefu. O\ Loyali yomiza nyhadikwa, zinji nazigwa mnzila, videje vyuya nakulya. p[Y na heye Yesu nakawalonjela mbuli nyinji kwa nhelo, “Mhulichize! Mnyalaji nakaluta kumiza nyhadikwa. Z  Chilundo chikulu cha wanhu nachimzunguluta mbaka Yesu kakwina mli itumbwi, kekalisa. Wanhu weng'ha nawema mnhyenje ya ilamba, fY G Zuwa lilila, Yesu nakalawa ila ng'handa, kaluta na kikalisa hafungo mwa ilamba na kulangusa. X 2Mina yoneche yalingudita vyoyogana Mhaza wa heni yali kilanga, ayo ndo mng'holozangu, na lumbulyangu, na mayangu.”pWY 1Hamba kaugolola moko wa heye kwa walanguswa wa heye, nakulonga, “Awa ndo mayangu na wang'holozangu! cV? 0Ila Yesu kamwidichila munhu ayo, “Mayangu yalikohi? Na wang'holozangu ndo walikohi?” lUQ /Lelo, munhu yumwe nakamlonjela, “Mayako na wang'holozo wa kunze, wangugana kulonga na hegwe.” T .Yesu yali yang'hali yolonga na chilundo cha wanhu mhela mayake na wang'holoze lowoyile na kwima hanze, nawagana kulonga na heye. fSE -vilutaga kuvihola vijeni viyage saba, vihile kusinda heye, na weng'ha huyaga kumwinjila ayo munhu. Na munhu ayu huwaga yagaziche lukami kusinda aho hamwande. Ndo vyoiwa kwa lulelo alu lwihile.” Ivyazi ng'hatu lya Yesu Ry ,Ahi chochilonjelela, ‘Ndohiluka kaye kondawile.’ Ila lochihiluka na kuhafika hazelu halihela chinhu na kunoligwa, wQg +“Chijeni chihile lochiwinjigwa kwa munhu, chibemelaga kugunuche chipala honhu ha kwesela, chilemwela. P3 *Malikiya wa kusini kulawila mhela lulelo awu houtagusigwa kwa wihe, na heye kochitagusa kota china wihe. Mina heye nakajenda kulawa isi ya kutali, nakuya kuhulichiza ulonzi wa luhala wa Solomoni, na hanga hano kuwele na chikulu kusinda Solomoni. Kuhiluka kwa chijeni chihile \O1 )Wanhu wa Ninawi wolawila mhela wa kutagusigwa kwa wihe, na hewo wochitagusa chilelo achi kota china wihe. Mina Waninawi nawamgalamchila Nguluwi kwa mbuli ya kudamla kwa Yona, na hano hana chikulu kusinda Yona! 1N[ (Kota vila Yona loyekale mazuwa gadatu kubunguzuka mbaka kuswa mmunda mwa Nyangumi, ndo vyoiwa kwa Mwana wa Munhu yochikala hasi mazuwa gadatu kubunguzuka mbaka liswa. M 'Na heye kawedichila, “Lulelo lwihile lulingulema kumkunda Nguluwi!” Mwangugana ulajilo, hampegwa ulajilo ila ulajilo wa mloli Yona. L &Hamba wamwe wa walangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo nawamlonjela Yesu, “Mlangusa, twangugana kuwona ulajilo kwa hegwe.” K %Mina kwa ulonzi wa hegwe kokundigwa kuwa kutanganika, na kwa ulonzi wa hegwe kotagusigwa kuwa na nongwa.” Kugana ulajilo J} $“Lelo, ndanguwalonjelani, zuwa lya utaguso wanhu woganigwa kwidichila mbuli ya chila ulonzi wihile walingulonga. I# #Munhu yanojile hulavyaga mbuli zinojile kuli ng'hano za heye zinojile, na munhu yehile hulavyaga mbuli zihile kuli ng'hano ya heye yihile. H  "Hemwe ulelo wa izoka! Molonga ndaze mbuli zinojile hanga hemwe mli na wihe? Mina munhu hulongaga kwa gala gamemile mnhumbula. G+ !“Mdite igodi liwe linojile na mafuza gake gowa ganojile, mdite uwe wihile na mafuza gake gowa gehile. Igodi lizelekaga kwa mafuza gake. SF Kahi, yawele ngulonga ulonzi wa kumkovula Mwana wa Munhu kolechigwa, ila yula yawele ngulonga ulonzi wa kumlemela Muhe Yelile, hokusilwa hebu, iwe kuli isi ino, au kuli isi ikuya. Igodi na mafuza gake E Kwa mbuli ayo, ndanguwalonjelani, wanhu wokusilwa gehile na ukovuzi wa hewo weng'ha, ila hawokusilwa wihe wa kumkovula Muhe Yelile. yDk “Yoneche hambe yebande na heni, kangundema, na yoneche hambe yekungajize hamwe na heni, kangusambalula. NC “Au, koweza ndaze munhu kwinjila mng'handa ya munhu yawele na mong'ho na kumsukula vinhu vya heye, ne kwaluka kumuwoha ayo munhu yawele na mong'ho? Aho ndo koweza kumsukula vinhu vya heye. B Ila wone heni ndanguwinga vijeni kwa ludali lwa Muhe wa Nguluwi, lelo mvizele kota Undewa wa Nguluwi mina ukuyilani hemwe. LA Wone heni ndilingulavya vijeni kwa ludali lwa Belizebuli, lelo wala wana wa hemwe walavyaga vijeni kwa ludali lwani, lwa Limazoga? Hebu! Ahyo, wana wa hemwe wokunda kuwatagusa hemwe kota mwiha. g@G Wone Limazoga limuwinga Limazoga, lyangilemela liliyeka. Lelo, undewa wa heye wokwima ndaze? S? Yesu, yawele yavizelele majesa ga hewo, kawalonjela, “Undewa woneche ugawanuche vilundo vilingitwanza, hawikala hebu, na mji woneche au nanzi yoneche igawanuche vilundo vilingilewa, vyosumigwa. z>m Ila Mafalisayo lowahuliche ago, walonga, Munhu ayu kangulavya vijeni kwa ludali lwa Belizebuli mkulu wa vijeni. j=M Wanhu weng'ha wamemile ahala nawabubuwala na kulonga, “Ndaze, yowa ayu ndo Mwana wa Daudi?” 6<e Aho wanhu wamigala munhu yawele yohambe yalole na yawele yolemwela kulonga kwa vila nayali na chijeni. Yesu na kamlohola ayula munhu na baho kaluka kulonga na kulola. U;# Kwa heye isi zeng'ha zochitumbila.” Yesu na mkulu wa limazoga Belizebuli :  Hobena hebu idenje lifinangwe,
na hoputa hebu utambi ulingufung'ha iyosi,
mbaka youdita utaguso unojile ulongoze. Z9- Holema hebu, na hotowa iyowe,
na luzi lwa heye haluhulikwa kuli nzila. C8 “Mlole chitumagwa wa heni yondimhagule,
ndimganile heni yawele ngunojeza mnhumbula.Ndowika muhe wa heni kwa heye,
na heye kodamla utaguso wa henei kuli isi zeng'ha. 87k leka gala goyalonjile Mloli Isaya genele. ?6y nakawalemeza waleche kuwalonjela wanhu mbuli za heye, |5q Ila Yesu loyavizelele mbuli ayo, nakalawa honhu hala. Wanhu wenji nawamuwinza, nakawalohola watamwa weng'ha, w4g Lelo, Mafalisayo na walawa kunze, waluka kupwepwa ndaze vyowomkopola Yesu. Chitumagwa yahaguligwe na Nguluwi z3m Hamba nakamlojela ayula munhu, “Ugolole moko wa hegwe.” Nakaugolola, nawo uwa mkomu ng'hatu kota ula uyage. b2= Ila, munhu kahega kusinda ing'holo! Lelo, iwa goya kudita ganojile zuwa lya kwesela?” 13 Ila Yesu nakawalonjela, “Yalikohi mwa hemwe, yawele na ing'holo lila linjile mlikulubila. Ndaze, homibata na kumlavya amo zuwa lya kwesela? ;0o Kwali na munhu yawele na moko ung'ong'onale. Lelo, wanhu nawamuuza Yesu, “Ndaze, yowa goya kulohola wanhu zuwa lya kwesela?” Na wamuuza hino wagana wamibate ha kumtagusila. J/  Yesu na koka aho, nakenjila mng'handa ya kusalila ya hewo. o.W Mina Mwana wa Munhu ndo Mkulu kana ludali na zuwa lya kwesela”. Munhu yawele na moko ung'ong'onale -  Wone na muwe mvizelele ulonzi uno, ‘Ndangugana isungu haiwele nhambiko,’ Na mwahawataguse kwa wihe wanhu walihela chinhu. V,% Lelo, ndanguwalonjelani kuta hano hana chikulu kusinda Ng'handa ya Nguluwi. %+C Au ndaze, hamsomile kuli chitabu cha malajizo ga Musa kota, zuwa lya kwesela, watambika wawifyaga kuli Ng'handa ya Nguluwi, na hawalingijesa kota wawifya? B*} Heye nakenjila mng'handa ya Nguluwi na kulya jila mibumuda ja nhambiko jiwichigwe helile ha Nguluwi. Heye ne awo wayage hambe wakundigwe kulya mibumunda ajo ila watambika waliyeng'ha. i)K Yesu nakawalonjela, “Ndaze, hamsomile vyoyakolile Daudi loyali na nzala heye na wayage. (+ Mafalisayo vyowagawene ago, na wamlonjela Yesu, “Ulole walanguswa wa hegwe, wangudita vinhu vyo hambe vikundigwe kudita zuwa lya kwesela.” '  Mhela awo, Yesu loyali yokola mmigunda zuwa lya kwesela, walanguswa wali na nzala na waluka kubenanga miso ja uhemba wolya. R& Kwa vila nila ya heni ya lobwalobwa na itunyo lyaheni lya ubewe.”%} Miwohe nila ya heni na milanguse kwa heni, mina heni ndina isungu na nhumbula iholile na nhumbula za hemwe zosindamala. d$A Muye kwa heni hemwe mweng'ha muwele kugaya na kupapa itunyo, na ndowapa honhu ha kwesela. -#S “Mhaza wa heni kamha vinhu vyeng'ha. Kuduhu ne yumwe yamzelele mwana ila Mhaza, kuduhu yamzelele Mhaza ila Mwana, na yoneche yula mwana yogana kumgubulila. ."W Ena, Mhaza, kota vila vyo ikunojeze. 5!c Mhela awo Yesu nakalonga, “Ndangukutogola hegwe Mhaza, Mkulu wa kilanga na wa isi, mina kuwavisa wawele na luhala na nhyala mbuli zino, kuwagubulilila wana wadodo.  } Kowa ukomya ng'hatu, zuwa lya utaguso, Nguluwi kowa na isi ya isungu kwa Sodoma kusinda hegwe.” Muye kwa heni mkesele X) Na kwa hegwe Kapanaumu, kwangugana uguluche uliyeka kilanga? Koduliswa hasi kuli isi ya wabagame, kwajilila, na wone vinduzanduza vyo ulajilwe na viwe vilajilwe Sodoma muji awo wahawele ukomu mbaka lehano. xi Ndangukomya, kwa hemwe, kota zuwa lya utaguso, Nguluwi kowonela isungu wanhu wa Tilo na Sidoni kusinda hemwe. y “Mane gwegwe Kolazini! Mane gwegwe Betisaida! Mina, na iwe vinduzanduza vyo mlajilwe na viwe vikoleche Tilo na Sidoni, wanhu weng'ha na wahawele wavalile migunila na kubakala mivu kumeho, kulajila kota wagaleka gehile na kumgalamchila Nguluwi. ' Hamba Yesu nakaluka kuing'hanuchila miji ila yakolile vinduzanduza vinji, wanhu hawamgalamchile Nguluwi kwa kugaleka gehile gowaditile. ~u Mwana wa munhu, loyezile, yali yolya na kung'hwa, na wanhu na walonga, ‘Mlole munhu ayu, kangulya lukami na kugala, yeganile na wakongoza sendi na wehile,’ Leka luhala lwa Nguluwi na lutanganika kwa madito ga heye.” Miji ilemwele kukunda lQ Leka mina Yohani nakoya, hadile na hang'hwele divai, na hewo nawalonga, ‘Chijeni chimwaluka.’ dA ‘Tuwatowela ngoma ila hamvinile!Twimba lwimbo lwa kulomboleza ila hamlomboleze!’  “Lelo, ndouwhaniza na choni lulelo alu? Ndo kota wasongolo wekale mluga, wawa wochilonjela chilundo chimwe kwa chiyage, (K Yawele na makutu na yahuliche. D Wone moweza kukunda lelo, Yohani ndo Eliya, yawele nguya. fE Malanguso geng'ha ga waloli na malajizo mbaka mhela wa Yohani, wali ulonga mbuli mhela uno. # Kulawa mhela wa Yohani Mbatiza mbaka lehano, undewa wa kilanga wangugazigwa lukami, na wanhu wang'hanuche wangujeza kuusukula kwa lupichi. L Ndanguwalonjelani ndikomya, wamwe mwa wana weng'ha wa wanhu, hanalawila yawele mkulu kusinda Yohani Mbatiza. Leka hino, yula yawele mdodo ng'hatu kuli undewa wa kilanga, ndo mkulu kusinda heye. -S “Ayu ndo yalingulonjigwa kuli Maandiko Matakatifu,‘Ulole, heni ndomigala msenga wa heni yakulongole,
heye yokugololela nzila ya kukola hegwe.’ M Ila mndonjele na mluta kulola choni? Mloli? Ena, gahega kwa mloli. *M Lelo, namluta kulola munhu yalindaze, ndaze, namwali ngijesa momona munhu yavalile goya utabuli? Hebu! Wanhu walinguvala goya wekalaga mli ng'handa za wandewa. eC Walanguswa wa Yohani lowali wokuka, Yesu kadamla ga Yohani kuli wanhu na kulonga, “Lomwali mluta kwa Yohani akula kugunuche, mwali kijesa momona munhu wachi? Ndaze, namgana mlyone idete litigaswa na mbeho? Hebu! S Kusangalala kowa ndaze?, Kwa hewo walihela nongwa na majesa kwa heni.” d A Wawele hambe walole, wangulola, na wali chete, wangujenda, na walingugula chipata wahovujigwa, na hawalinguhulika, wanguhulika, na wabagame wanguzilipuka kuwa wakomu. Na Mbuli Inojile yangudamligwa kwa wawele wazunwa. V % Yesu kedichila, “Mlute mkamlonjele Yohani mbuli zomlinguhulika na kuzona. M  wamuuze, “Ndaze, hegwe ndo yula yalinguya au tumbeteze yunji?”  { Yohani Mbatiza yawele mchinhweng'ho nakahulika mbuli ya madito ga Kilistu. Baho, nakawalajiza walanguswa wa heye, z  o Yesu loyasindile kuwalajiza walanguswa kumi na weli, nakalawa aho, kaluta kulangusa na kudamla kuli miji jiyage. 9 *Ndanguwalonjelani ndikomya, yoneche yompa yumwe wa wadodo awa chizombe cha mazi gazizime kwa vila mlanguswa wa heni, kopegwa chonolo cha heye.”3 )Heye yombochela Mloli kwa vila ka Mloli kangwajiliza Uloli. Na yawele ngumbochela munhu yatanganiche kwa vila kanoga, kokwajiliza kunoga kwa heye. q[ (“Yalinguwabochelani, kangumbochela heni, na yalingumbochela heni, kangumbochela yula yanhumile.  'Yawele ngibatilila ukomu wa heye, kouwajiliza, ila yawele nguwajiliza ukomu wa heye kwa mbuli ya heni, kowanawo. Chonolo J  &Munhu wone hapichile msalaba wa heye na kumbinza, silingumgana.  %“Yawele ngumgana mhaza au mayake kusinda yalikungana heni, silingumgana. Yalingumgana mwana au mhinza kusinda heni, silingumgana. 9m $Na wang'onyo wa munhu ndo wanhu wa haluga hake. iK #Mina mbuya kuwatowaniza hagati ha munhu na mhaza wa heye, mhinza na mayake, mkasano na mkweye. r] "“Mleche kijesa kota mbuya kuwegalilani kikala goya muisi, suyile kigala kikala goya, ila ipanga. wg !Ila yoneche yula yombela heni hali wanhu, na heni ndombela hali Mhaza wa heni yawele kilanga. Kuduhuli ukomu ~ “Chila munhu yalingulonga kwa mlomo wa heye hazelu kota heye wa heni, heni kahi ndomkunda hali Mhaza wa heni yawele kilanga. ^}5 Lelo uleche kudumba, hemwe mhega kusinda semembe wenji. Kumkunda na kumbela Kilistu K| Ila kwa hemwe, na mnvili zeng'ha za kumutwi mwa hemwe ziwazigwa. d{A Kwa silinje imwe yougula semembe, na semembe ne imwe yogwa hasi ne kugana Mhaza wa hemwe. Lz Mleche kuwadumba hewo wawele kukopola lukuli, ila walingulemwela kuikopola nhumbula. Leka hemwe iwagana ng'hatu kumdumba yula yawele kukopola lukuli hamwe na nhumbula kuli chiluli cha Jehanamu. y Londiwalonjelani hemwe kung'hali kutitu, mhiluchile kulonga kuli kuzelu, na mbuli lomhuliche ilonjigwa kuuviso, muilonje hazelu. wxg “Mleche kudumba wanhu, cheng'ha chigubikwe, chowa chigubuligwe, na mbuli ya uviso, yowichigwa hazelu. _w7 Lelo mlanguswa yafande kota mlangusa na chitumagwa yafande kota mkulu wa heye. Wone nawamchema mkulu wa ivyazi Belizebuli, ndaze, hawowachema wanhu wanji wa ivyazi alyo matagwa gehile lukami? Yalikohi wa kumdumba lvQ “Mlanguswa hawaga mkulu kwa mlangusa, na kuduhu chitumagwa kawaga mkulu kwa mkulu wa heye. %uC Wone wawadite vibi, kulawa mluga lwao, mbilimile kuli luga lunji. Ndangukomya kota hamsinda hebu kulangusa miji jeng'ha ja Izilaeli, mwana wa muhu hanoya. [t/ Wowazudileni kwa mbuli ya heni, leka heye yokwimilila, mbaka mwiso, koloholigwa. s “Walume wowahilika wang'holozawo wakopoligwe, na wahaza wodita hihyo kwa wana wawo. Na wana wowagaluchila wawalelile wakopoligwe. urc Ulonzi womlonga, haulawa kwa hemwe, wolawa kwa ludali lwa heye Muhe wa Mhaza yowa yolonga mgati mwa hemwe. ~qu Lelo wone wawebate, mleche kuwa na lunhwinhwi kota molonga choni, na molonga ndaze, baho mopegwa choni cha kulonga. qp[ Mohilikwa kwa vilingozi na wandewa kwa chiwalo cha heni, leka mlavye ulolezi kwa hewo na wanhu wa isi. o Milolele, wokuya wowebata, na kuwahilika kuli ng'handa za kutagusa na wowasubulani na ng'hobwa kuli ng'handa za kusalila. n  “Mlole ndanguwalajiza hemwe kota ming'holo hali mibwa ja kisolo. Muwe wasugu kota izoka, na muwe mholile kota ng'hunda. m9 Ndanguwalonjelani ndikomya, zuwa lya utaguso, heye kolajila isungu ng'hatu kwa wanhu wa Sodoma na Gomola kusinda awo wanhu wa honhu aho! Wihe woukuya l  Na wone munhu yoneche yolema kuwabochela na kuwahulika, muche kuli ng'handa ayo na mkung'hune nhimbwisi iwele mmagulu ga hemwe. .kU Wone wenyeng'haye wa ng'handa wanguganigwa ulamso awo, kikala goya kopona hamwe na hewo. Ila wone hawalinguganigwa, lelo kikala goya kwa hemwe kowahiluchila hemwe. 7ji Homkwinjila mng'handa muwalamse wenyeng'haye. uic “Na wone mfiche muji woneche au chijiji, na wone munhu yowabochela, mikale baho mbaka zuwa homkuka. zhm Mleche kuhola mhako komluta, na igwanda linji na makwamba na ne ng'hweku ila. Wakola mijito wopegwa cho wogana. Bg Mleche kuhola zahabu na sendi zeng'ha zila mmihako jenu. Bf} Muwahovuge matamwa wanhu walingutamika, na muwahilusile ukomu wafile, muwalohole awala walingutamika kizada, na mlavye mimazoga. Mpegwa ne kulavya sendi, namwe mlavye ne kuhola sendi. Ee Mlute mkawalonjele kota ‘Undewa wa kilanga wa habehi.’ Ed Hemwe mlute kwa wanhu wa Izilaeli wajilile kota ming'holo. c Awa kumi na weli nawalajizwa na Yesu kota hino, “Mleche kuluta kuli wanhu wa isi, na mleche kwinjila kuli muji wa Wasamalia. rb] Simoni yalawile Kanani na Yudasi Isikalioti yamhinduche Yesu. Yesu kanguwalajiza walangusa kumi na weli sa_ Na kahi Filipo na Batolomeo na Tomasi na Matei yali mkongoza kodi na Yakubu mwana wa Alufayo na Tadei na '`G Aga hano ndo matagwa ga hewo watumigwa kumi na weli, kwaluka na Simoni yochemigwa Petili na mkulugwe Andeleya na Yakubu na mkulugwe Yohani wana wa Zebedayo. _  Yesu nakawachema walanguswa wa heye kumi na weli, hamwe nakuwapa ludali lwa kuwinga vijeni vihile na kuwosela wanhu matamwa. S^ &Lelo, mumlande Mkulu yalajize wakola mijito wabene mbeta ya heye.”\]1 %Aho nakawalonjela walanguswa wa heye, “Mbeta nyinji, ila wakola mijito wachefu. \ $Lelo, vyoyawene vilundo vya wanhu, nakawonela isungu kwa vila wali watochile na wawele na lunhwinhwi kota ming'holo jilihela mdimi. D[ #Yesu nakajendela miji jeng'ha na vijiji, nakalangusa kuli ng'handa za kusalila za hewo yodamla Mbuli Inojile ya Undewa wa Nguluwi, yolohola matamwa geng'ha na vyeng'ha vilingugaza. }Zs "Ila Mafalisayo wawa wolonga, “Kanguwinga vijeni kwa ludali lwa mkulu wa vijeni.” Yesu kanguwonela isungu wanhu FY !Baho du acho chijeni lochilawile, munhu yula nayawele hambe yalonje kaluka kulonga kahi. Wanhu nawabubuwala na kulonga, “Mbuli kota ino hainalawila nakoneka kuli isi ino ya Izilaeli!” {Xo Wanhu lowali wokuka, wanji nawamigalila Yesu munhu yumwe yawele yohambe yalonje kwa vila nayali na chijeni. fWE Ila hewo woka, weneza mbuli ya Yesu kuli isi ila yeng'ha. Yesu kangumlohola yohambe yalonje Vy Na bahala meho gawo gagubuka nawaluka kulola kahi. Yesu kawalonjela, “Mleche kumlonjela munhu yoneche mbuli ayi.” TU! Aho Yesu kadoliza meho gawo, nakulonga, “Na iwe kota vyomlingukunda.” ?Tw Yesu loyenjile mng'handa awala wohambe walole weli wamlutila, na heye kawauza, “Ndaze, mwangukunda kota ndoweza kuwaditilani mbuli ayo?” Na hewo wamwidichila, “Ena, Mkulu.” S Yesu nakoka ahala honhu, na loyaliyoluta, wohambe walole weli nawamuwinza aku wotowa iyowe, “Mwana wa Daudi utonele isungu!” bR= Mbuli ayo na yenela kweng'ha mu isi ila yeng'ha. Yesu kanguwalohola wohambe walole weli vQe Baho, chilundo cha wanhu lochilawile kunze, Yesu kenjila mng'handa, kamibata ayo mhinza moko, na heye kema. ePC Kawalonjela, “Weng'ha mlawe kunze, mhinza ayu hafile, kawasa hela.” Na hewo nawamseka. O Hamba Yesu na kenjila mng'handa ya yula chilongozi, loyawawene wapemba mluli mchililo na chilundo cha wanhu wolila na kulomboleza, Ny Yesu kahinduka nakamona, kamlojela, “Mhinza wikangaze! Makundo ga hegwe gakulohola.” Mamo ayo kaloholigwa bahala. hMI Nakadita ahyo kwa vila nakejesa mnhumbula. “Londidoliza hela nguwo ya heye, ndowa mkomu.” L1 Mdala yumwe, yali yotamika kulawa danda katali ng'hatu, mihela kumi na mili, nakamuwinza Yesu kumbele, nakadoliza lupembo lwa nguwo ya Yesu. AK} Baho Yesu nakoka hamwe na walanguswa wa heye kamuwinza. JJ  Yesu loyali yolonga ago, chilongozi yumwe Myahudi nakoya, kenamiza nakulonga, “Mhinza wa heni kabagama sambi. Ila, ndangukulanda tuche ukamuwichile moko wa hegwe na heye kowa mkomu.” KI Na kuduhu munhu yowika divai ya lehano, kuli chizombe cha igozi cha katali. Howodita hino, achila chizombe cha igozi na divai yobohoka. Na achila chizombe chowa cha kutaga. Lelo iwaga hino, divai ya lehano, iwikagwa mli chizombe chinyale, na vyeng'ha vili, chizombe na divai vyowichigwa goya.” Mhinza wa ofisa na mdala +HO “Haduhu munhu yahonelezaga chibende chinyale kuli nguwo ya katali. Mina chila chibende chodeganga aila nguwo ya katali, na ahala hahonelezwe howa hagazi. eGC Yesu nakawedichila, “Ndaze, walalikwe kuli mnvina ya kuhesa wanguganigwa kulila kwa kulomboleza mkasano yawele baho hamwe na hewo? Hebu, Ena! Ila mhela wofika aho mkasano kokusigwa hali hewo, aho ndo wokwesela kulya. 6Fe Hamba watumigwa wa Yohani Mbatiza wamuuza, “Hetwe twangwesela kulya na Mafalisayo wangwesela kulya mala nyinji, iwa ndaze walanguswa wa hegwe hambe wesele kulya?” 9Ek Lelo, mkelanguse ulonzi awu, ‘Ndangugana isungu, haiwele nhambiko.’ Heni suyile kuwachema wanhu wala watanganiche, leka wawele na gehile.” Kiwuza mbuli ya kwesela kulya ~Du Yesu nakawahulika, nakalonga, “Wanhu wawele wakomu hawalingugana kwaguligwa hebu, leka awala wawele watamwa. #C? Mafalisayo wamwe na lowagawene ago, wawalonjela walanguswa wa heye, “Lekachoni mlangusa wa hemwe kangulya hamwe na wakongoza kodi na wadita gehile?” B{ Yesu loyali mng'handa yolya chilyo, wakongoza kodi na wawele na gehile nawoya kikala hamwe na walanguswa wa heye. AA{ Yesu nakoka ahala honhu, navyoyali yoluta kamona munhu yumwe itagwa lyake Matei, yekalise mchituka cha kodi. Yesu nakamlonjela, “Umbinze.” Na heye Matei kenuka, nakumuwinza. @+ Wanhu weng'ha wamemile hala lowagawene ago, nawabubuwala na kudumba, na wamtogola Nguluwi kwa ludali alo loyawapele wanhu. Matei kanguchemigwa 8?k Ayula munhu nayaziliche nakenuka, kaluta kaye. L> Lelo, ndangugana mvizele kota Mwana wa Munhu kanao ludali mu isi lwa kuwosela wanhu gehile ga hewo.” Aho kamlonjela yula munhu yaziliche, “Winuche, uhole chinhanda cha hegwe, ulute kaye.” p=Y Lilikohi liwele ubewe ng'hatu. Kulonga, ‘Kusilwa gehile ga hegwe,’ Au kulonga, ‘Wime ujende?’ {<o Yesu nakavizela choni chowochijesa, kawalonjela, “Lekachoni mli na majesa gehile kuli mnhumbula za hemwe? h;I Wamwe wa Walangusa wa malajizo ga Musa nawaluka kijesa, “Munhu ayu kangumkovula Nguluwi!” D: Aho wanhu na wamigalila munhu yaziliche lukuli yawasile mchinhanda. Yesu vyoyawene makundo ga hewo, kamlonjela yula munhu yaziliche, “Mwanangu, wikangaze, kusilwa gehile gouditile.” ^9 7 Yesu nakenjila mitumbwi nakahiluka kuluga kwa heye koyalingikala, kwa kuloka ilamba. y8k"Leka wanhu weng'ha wa ula muji nawalawa, wamlutila Yesu, na lowamuwene, wamlonjela yoche kuli isi ya hewo.7/!Wadimi wa ajo migubi nawabilima, waluta kaye. Ako walavya mbuli zeng'ha loziwalawile na mbuli ziwalawile wala wanhu wawele na vijeni vihile D6 Yesu kajilonjela, “Aya mlute.” Baho vijeni viwalawa wanhu wala, na kwinjila kwa migubi. Chilundo cheng'ha cha migubi jichina mnyenje na kwinjila milamba, na migubi jeng'ha jibagama. l5QLelo, avyo vijeni vimdedeza, “Wone ulingugana kutuwinga, utuleche twinjile kuli jila migubi.” B4Habehi na honhu aho, kwali na migubi minji jidimwa. 3wNa hewo bahala wayowa, “Kwangugana choni na hetwe, hegwe mwana wa Nguluwi?, Ndaze, kuya kutugaza mhela haunoya?” v2eYesu loyoyile kuli isi ya Wagadala, kumwambu na alila ilamba, kating'hana na walume weli walawile kuli mipalika kuwele na vilaga. Wanhu awa wali na chijeni kumutwi, chiwang'ang'aze heko mbaka wanhu wawele wodumba kukola nzila ayo. 13Wanhu weng'ha na wekala wabubuwale, walonga, “Ayu munhu wachi? Nhigu na mbeho vyangumuhulika.” Yesu kanguwalohola wanhu weli wawele na chijeni (0IYesu kawalonjela, “Choni cho mdumba? Mna nhumbula ndodo hemwe,” Hamba kenuka na kuilonjela aila nhigu na mbeho yali iputa, inyamalile na inyamalila tulu. l/QWalanguswa na waluta akula koyawasile, na wamlanda wolonga, “Mkulu yawalohole na aila nhigu.” .5Baho du, nhigu na yaluka kotowa ilamba na itumbwi lyaluka kutigasika na kumema mazi. Yesu naloyali yawasile, na itumbwi lili habehi kuzibila mmazi. G-Yesu nakenjila mli itumbwi na wali hamwe na walanguswa. },sIla Yesu nakamlonjela, “Umbinze heni! Waleche wabagame wawatile wayao wabagame.” Yesu kanguing'hanuchila nhigu +Hamba munhu yunji, yawele mli walanguswa wa heye, kamlonjela, “Mkulu, ung'hundize tandi ndute ndikamtile mhaza wa heni.” )*KYesu kamwidichila, “Mibwa ja kisolo jina mhalika, na videje vya kuulanga vina vimvulila, ila mwana wa munhu, kahela honhu ha kuwasiliza mutwi na kwesela.” v)eMlangusa yumwe wa malajizo ga Musa kamlutila nakumlonjela, “Mlangusa, heni ndokuwinza koneche kouluta.” ~(uYesu vyoyawawene chilundo cha wanhu wamkulumbile, nakawalonjela walanguswa wa heye walute kumwambu kwa ilamba. <'qNa kadita hino kukomya gala goyalonjile Mloli Isaya genele.“Heye yuye kauhola uzunwa wa hetwe,Nakapika matamwa ga hetwe.” Wawele nguganigwa wawe walanguswa wa Yesu *&MVyo ifichile nemisi, wanhu wawegala wanhu wenji wawele na vijeni, na heye kwa ulonzi hela, kawinga vijeni avyo. Na kawosela wanhu weng'ha matamwa ga hewo. b%=Baho, Yesu kamibata moko na bahala utamwa umleka, kenuka na kwaluka kuwawichila chilyo. x$iYesu nakafika kaye kwa Petili, na kamfika mkweye Petili yotamika yawasile mchinhanda, yapwituche lukami. 8#i Yesu na kamlonjela ayula ofisa mloma, “Ulute kaye na go ukundile gowa gakoleche kwa hegwe.” Na ayula chitumagwa wa heye kawa mkomu bahala. Yesu kanguwalohola wanhu wenji z"m Ila hewo wawele kuganigwa kuli undewa awo, wotozigwa kunze kuli kutitu, ako ndo kowolila na kujejeda mizino.” Yesu vyo yahuliche ago, na kabubuwala, na kuwalonjela wanhu wawele womuwinza heye, “Ndanguwalonjelani ndikomya, sinamona munhu yawele na makundo kota aga, kweng'ha hano Izilaeli.   Mina, na heni nani, nda munhu mbele hasi ha ludali lwa wanji, ndanawo wamizi hasi ha heni. Ndangumlonjela yumwe, ‘Ulute!’ Na heye kanguluta, na yunji, ‘Uye!’ Na heye kanguya, na chitumagwa wa heni, ‘Udite chinhu chino,’ Na heye kangudita.” -Ayo mkulu wa wamizi mloma nakamlonjela, “Mkulu, siganigwe winjile mng'handa ya heni. Ila ulonje ulonzi hela na chitumagwa wa heni kowa mkomu. 8kYesu kamlonjela, “Ndokuya kumlohola.” hIyolonga, “Mkulu, chitumagwa wa heni, kawasa kaye, kazilika lukuli na kangutamika lukami.” wgYesu loyaliyokwinjla kuli muji wa Kapanaumu, kating'hana na mkulu wa wamizi mloma kamlutila, kamdedeza, 3Hamba Yesu kamlonjela ayula munhu kata, “Ulole, uleche kumlonjela munhu yoneche, ila ulute kilajila kwa watambika wakulole kota kuwa mkomu, hamba leka wanji walavye ulolezi na hamba ulavye nhambiko kota vyoyalajize Musa.” Yesu kangumlohola chitumagwa wa jemadali wa Loma yYesu kagolola moko, kamdoliza na kulonga, “Ndangugana wezuligwe,” Bahala du munhu yula, kawa mkomu uswema umlawa. /Lelo, nakoya munhu yumwe yawele na uswema, kafugama kumwando kwa heye na kulonga, “Mkulu, wone ulingugana, kombusila utamwa wondilingugula.” N Yesu vyo yeduliche kuchidunda, na kawona wanhu wenji womuwinza heye. U#Hawele kota walangusa wa malajizo ga Musa, ila nakalangusa kwa ludali.|qYesu vyoyasindile kulonga ulonzi awo, wanhu weng'ha na wamemile honhu hala nawabubuwala na ulanguso wa heye. Nhonya itowa na nzanda zimema na mbeho iputa nakuitigasa ng'handa, nayo igwa luu! Kahi kugwa ako kwali kukulu.” Ludali lwa Yesu >m~}}#|Z{{HzzJyy2xx:wYvv[uuVttassrqq=ppWoonnPmmslll2kkKjjZii%hdhggff3ee.dd#cc:bbuaao```__e^^]]`\\.[[ZZZTYYVXXPWWoW2VVUUUKTT:SSERRRQePPONMMEM LL-KKuKJIHH`HGG FXEEdDDClCBBAc@@'?->==Z=<^;;6::99/8e877~66T55Y44k3322c1000//$.h-V,,++J**O))0('&%%$$\##P"!!' |@qn9 (ec].&]f 6 " w cOS:>}^s Lelo, nawoya wala waluche mijito saa kumi na imwe, wabochela chila yumwe sendi denali imwe ya mijito ya zuwa imwe. Y]+“Lokutitile, ahyo yawele na mgunda wa zabibu nakamlonjela mlolela ng'hano wa heye, ‘Wacheme wakola mijito uwape sendi zawo, ukwaluchila wala woyile wa mwiso, na kusindila kwa wala watomile kuya.’ \/Wamwidichila, ‘Kwa vila kuduhu munhu yatupele mjito.’ Na heye nakawalonjela, ‘Mlute namwe mkakole mijito kuli mgunda wa heni wa zabibu.’ 1[[Naloifichile kuli saa kumi na imwe nemisi, kalawa kahi, kawafika wanji wemile hahala hali soko. Baho, kawauza, ‘Ndaze mwimile hano nemisi yeng'ha mlihela mijito?’ aZ;Baho waluta. Ayo yawele na mgunda kalawa kahi kuli saa sita na saa tisa, kadita hihyo. Y Kawalonjela, ‘Mlute na hemwe mkakole mijito kuli mgunda wa zabibu, nani ndowapa sendi ya mijito ya zuwa imwe kota wayenu.’ lXQNakalawa kuli saa zidatu mitondo, kawona wanhu wanji wemile hali soko, walihela mijito ya kukola. }WsKalongasa na hewo kowapa sendi denali imwe ya mijito ya zuwa imwe, hamba kawahilika kuli mgunda wa heye wa zabibu. V “Undewa wa kilanga ufanda kota ahi. Munhu yawele na mgunda wa zabibu, yedawile kuza pala wanhu wa kukola mijito kuli mgunda wa heye. WU'Ila wawele wa mwaluko wowa wa mwiso, na wawele wa mwiso wowa wa mwaluko.JT Na chila munhu yalechile ng'handa ama wang'holoze ama lumbu ama mhaza ama mayake ama wana ama migunda, kwa mbuli ya heni, kobochela mala miya mzidi, na wowa na ukomu wa mazuwa gose ne kuduma. rS]Yesu nakamlonjela, “Ndanguwalonjelani ndikomya, Mwana wa Munhu lohochikala hali chigoda cha undewa cha ukulu wa heye kuli isi inyale, hemwe mumuwinzile mochikala hali vigoda vya undewa muwatagusa nhanzi kumi na mbili za Izilaeli. xRiHamba Petili nakalonga, “Na hetwe ndaze? Tuleka geng'ha natukuwinza hegwe, lelo tokwambulila choni?” xQiYesu kawalola, kalonga, “Kwa munhu mbuli ayi haiditikwa nehado, ila kwa Nguluwi mbuli zeng'ha zoditikwa.” lPQWala walanguswa lowahuliche ahyo wabubuwala ng'hatu, nawamuuza, “Lelo, yalikohi yoloholigwa?” O-Kahi ndanguwalonjelani, yowa ubewe kwa ngamiya kukola kuli itubuli lya chihomo, kuleka kwa yawele na kufufu kwinjila kuli Undewa wa Nguluwi.” N-Aho Yesu nakawalonjela walanguswa wa heye, “Ndanguwalonjelani ndikomya haiwa ubewe kwa yawele na lufufu kwinjila kuli undewa wa kilanga. `M9Ayo msongolo loyahuliche ago, nakaluta yawele na masinzo, mina yali na lufufu lwinji. -LSYesu nakamlonjela, “Wone ulingugana ukangaliche, ulute ukaguze vinhu vya hegwe, uwape wazunwa sendi azo, na hegwe kowa na ng'hano kilanga, hamba uye umbinze.” YK+Ayo msongolo nakamlonjela, “Ago geng'ha ndagudita, ndite choni kahi?” iJKUwahulichize mhaza na mayako, na migane na mlingikalasa halibehi kota vyoulingigana gwegwe.” /IWYula munhu nakamuuza, “Malajizo galikohi?” Yesu nakalonga, “Uleche kukopola, uleche kudita Ung'hondwa, uleche Kuhiza, na uleche kulavya ulolezi wa Udesi, 1H[Yesu nakamlonjela, “Lekachoni kwangumbuza kuli Mbuli Inojile? Kuna yumwe hela yanojile. Wone ugana kwinjila kuli ukomu wa mazuwa gose, ibate malajizo ga Nguluwi.” GMunhu yumwe nakamuyila Yesu, nakumuuza, “Mlangusa, ndite choni chinojile leka ndiuhalile ukomu wa mazuwa gose ne kuduma?” cF?Lelo, kawawichila moko na kuwakumbatiza, hamba koka honhu aho. Msongolo yawele na lufufu E+Yesu nakalonga, “Muwaleche awo wana wadodo woye kwa heni, mleche kuwalemeza, mina undewa wa kilanga ndo wa wanhu wafandile kota wana awa.” D Hamba wanhu nawamigalila Yesu wana wadodo leka yawawichile moko na kuwalandila na kuwakumbatiza, ila walanguswa nawawang'hanuchila. C Mina hana mbuli zinji za kuleka kuhola, wanji kwa vila waleleka hiho, wanji kwa vila waditigwa hino na wanhu, na wanji nawagana waleche kuhola kwa mbuli ya undewa wa kilanga. Yoneche yoweza kubochela ilanguso ali nayabochele.” Yesu kanguwatambichiza wana wadodo |Bq Yesu nakamlonjela, “Haiwele weng'ha walinguweza kuibochela mbuli ayi, ila wala hela wowatambichizwe na Nguluwi. zAm Walanguswa wa heye nawamlonjela, “Wone mbuli za mlume na mdala ndo azo, inoga tuleche ng'hatu kuhola.” @ Lelo ndanguwalonjelani, yoneche yomleka mchewake ila kwa mbuli ya ung'hondwa, nakuhola mdala yunji, kangudita ung'hondwa.” '?GYesu nakawedichila, “Musa nakawakundila kuwaleka wadala wa hemwe kwa vila mwali na nhumbula zigagadale. Ila haiwele hino kulawa mhela Nguluwi loyalumbile. >yIla Mafalisayo nawamuuza, “Lekachoni lelo Musa nakatulajiza mdala yapegwe kalatasi ya luleko na kulechigwa?” q=[Leka ahyo, hewo hawele weli kahi ila yumwe. Lelo, choyalumbanize Nguluwi, munhu yaleche kulekaniza.” <Baho nakalonga, ‘Kwa mbuli ayo, mlume komleka mhaza wa heye na mayake, kochilumba na mchewake, na hewo weli wowa lukuli lumwe.’ ;!Yesu nakawedichila, “Ndaze, hamsomile kuli Maandiko Matakatifu kota Nguluwi yamlumbile munhu kulawila mwaluko nakalumba mlume na mdala? :1Mafalisayo wamwenga nawamuyila, wamuuza wojeza kumgwiliza, “Ndaze, yowa goya mlume kumha luleko mchewake kwa mbuli yoneche yeng'ha ila?” S9Wanhu wenji na wamuwinza ako, na wawele watamwa nakawosela matamwa gawo. q8 ]Yesu loyasindile kulonga mbuli azo, nakalawa Galilaya, kaluta Yudeya, kumwambu mwa lwanda lwa Yolodani. ?7w#Yesu nakasindila kwa kulonga, “Na Mhaza wa heni yawele kilanga kowaditilani hihyo wone chila yumwe wa hemwe yolema kumlechela mng'holoze kwa nhumbula ya heye yeng'ha.”w6g"Lelo, ayo mkulu nakazudila lukami, nakamlavya ayo chitumagwa yagazigwe mbaka baho hoyolipa ideni lyengha.” g5G!Ndaze, haikuganile nagwe kumonela isungu chitumagwa muyago kota heni vyondikonele isungu?’ 45 Aho yula mkulu kamchema ayo chitumagwa, nakumlonjela, ‘Hegwe kwa chitumagwa wihile ng'hatu! Nakundanda nani ndikulechela ideni lya hegwe lyengha. 3“Lelo, vitumagwa wayage vyowawene mbuli ayo wawa na masinzo ng'hatu, nawaluta kumlonjela mkulu wa hewo mbuli ilawile. P2Ila heye haviganile, leka kamuwika mchinweng'ho mbaka hoyolipa ideni. V1%Ayo chitumagwa muyage kamfugamila, kamlanda, ‘Umbeteze nani ndokulipa!’ :0m“Ila ayo chitumagwa nakoka, kamfika yumwe wa vitumagwa wayage yawele na deni lya heye sendi denali miya imwe. Kamibata, kamdinga lumelo yolonga, ‘Ulipe deni lyako!’ R/Yula mkulu na kamonela isungu, kamlechela lila deni, kamlechela yalute. s._Lelo, ayo chitumagwa kafugama kumwando ha heye, nakalonga, “Umbeteze na heni ndolipa deni lyeng'ha.” '-GMunhu ayo yalihela chinhu cha kuhilusa, ahyo mkulu wa heye nakagana yaguzigwe heye na mchewake na wanage na vinhu vyeng'ha vyoyalinavyo, kulipila lila deni. U,#Kukagula lokwaluche, kegalilwa munhu yumwe yawele daigwa sendi elufu kumi. l+QNdo mana undewa wa kilanga ufanda kota mndewa yumwe yaganile kukagula uwazo wa vitumagwa wa heye. ]*3Yesu nakamwidichila, “Silingulonga mala saba hela,” Ila makumi saba mala saba. )Hamba Petili kamlutila Yesu, kamuuza, “Mkulu, ndaze, mng'holozangu wone yanditile vibi, ndimleche lwa kalinga? Mala saba?” &(EKwa vila heng'ha hala walingiting'hana weli au wadatu kwa itagwa lya heni, heni ndabaho hali hewo.” Malanguso ga chitumagwa yalemwelile kumlechela muyage ''GKahi ndanguwalonjelani ndikomya, weli wa hemwe wakundile kuwa hamwe hano muisi kwa mbuli yoneche ya kulanda, Mhaza wa heni wa kilanga kowaditila mbuli yiyo. &“Ndanguwalonjelani ndikomya, chila chomuhinda muisi chohindigwa kilanga, na chila chomchumula muisi chochumuligwa kilanga. z%mWone hambe yawahuliche awo, chilonjele chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. Na wone hambe yahuliche chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, na yawe kwa hegwe kota wanhu wohawamzelele Nguluwi na wakongoza sendi. Kulemeza na kukundiza $'Wone halingukuhulika, mhole munhu yumwe au weli hamwe na hegwe, leka kwa udedezi wa walolezi weli au wadatu, chila nongwa mlolezi yoditikwa. #“Mng'holozo wone yakuditile vibi, ulute ukamlonjele muwele hemwe mliyeka. Wone yakuhuliche kowa umpatile mng'holozo. "wHihyo du, Mhaza wa hemwe wa kilanga halingugana ne yumwe wa awa wadodo yajilile. Lumbu au kalumbu yalingudita gehile !3 Hoyompata, ndanguwalonjelani ndikomya, kosangalala kwa chiwalo cha ayo kusinda vyoyosangalala kwa chiwalo cha wala makumi tisa na tisa hawajilile. ) K Mwangona ndaze? Munhu yali na ming'holo miya, wone yajilize limwe, kodita ndaze? Kowaleka wala makumi tisa na tisa kuchidunda, nakuluta kumpala yula yajilile. >w Mina mwana wa munhu nakoya kuwalohola wala wajilile. #? “Milole! Mleche kumbeza yumwe wa wadodo wano. Ndanguwalonjelani, wahilisi wa kilanga wabaho mazuwa gose kumwando ha Mhaza wa heni yawele kilanga.   Na iziho lyako wone likwambuze kikwang'hwala, wuse na kulitaga kutali na hegwe. Inoga kwa hegwe kwinjila kuli ukomu kuno uwele na iziho limwe, uleka kutajigwa kuli chiluli cha Jehanamu uwele na meho ga hegwe geng'ha meli. Malanguso ga ing'holo lyajilile “Wone moko au mgulu wa hegwe ukwambuze kikwang'hwala, udumule na kuutaga kutali na hegwe. Inoga kwa hegwe kwinjila kuli ukomu kuno ulihela moko au magulu kuwala kutagwa kuli chiluli cha mazuwa gose ne kuduma uwele na moko meli na magulu meli. Yochona isi yeng'ha kwa mbuli ya majezo ga kudita gehile. Majezo ago igana galawile, ila kochona yuye munhu yula yojezigwa. +O“Yoneche yomwambuza kuwifya yumwe wa awa wana wadodo walingung'hunda, yowa inoga yafunjigwe iganga likulu lya lwala na kukabajizwa kuli lwene lwa bahali. mSYoneche yombochela mwana yumwe kota ayu kwa itagwa lyangu, kangumbochela heni. Chambuzo cha gehile \1Yoneche yochinyekeza kota mwana ayu, ayo ndo yawele mkulu kuli undewa wa kilanga. )hamba nakalonga, “Ndanguwalonjelani ndikomya, wone hamgaluche na kuwa kota wana wadodo, hamkwinjila hebu kuli Undewa wa Nguluwi kilanga.” =uYesu nakamchema mwana yumwe, kamwimiza hagati hawo, w iMhela ula walanguswa nawamlutila Yesu, nawamuuza, “Yalikohi yawele mkulu ng'hatu kuli undewa wa kilanga?” U#Ila kwa vila tuleche kuwazudizani, mlute kuli ilamba mkatoze ndoano, uhole somba ya mwaluko kugwila, ugubule kumlomo, na mgati kozifika sendi za zaka. Uhole ukawape kwa mbuli ya heni na ya hegwe.”vePetili nakedichila, “Kulawa kwa wajenzi.” Yesu nakamlonjela, “Hino lelo, hailinguwalapa wanhu wa isi. Petili nakedichila, “Ena, nakalavyaga.” Lelo, Petili loyenjile mgati mwa ng'handa, yang'hali longa luzi, Yesu nakamuuza, “Simoni, hegwe kwangona ndaze? Wandewa wa isi hukongozaga kodi kulawa kwa whaani? Kulawa kwa wanhu wa isi, au kulawa kwa wajenzi?” 8iLowafichile Kapanaumu wanhu wali wokongoza kodi ya nghanda ya Nguluwi nawamlutila Petili, wamuuza, “Ndaze, mlangusa wa hemwe kalavyaga kodi ya Ng'handa ya Nguluwi?” !Womkopola, ila zuwa lya kadatu kulawa kubagama, kozilipuligwa.” Walanguswa nawesinza ng'hatu. Kulavya nhambiko kuli ng'handa ya Nguluwi q[Lowali hamwe ako Galilaya, Yesu nakawalonjela, “Mwana wa Munhu kanguzawichigwa mmoko mwa wanhu. )Vijeni vya nhanzi ino havilavyagwa hihi hela, ila kwa kulanda na kwesela kulya. Yesu kangulonga kahi mbuli ya kubagama na kuzilipuka kwa heye  Yesu nakawedichila, “Kwa vila makundo ga hemwe mado. Ndanguwalonjelani ndikomya, wone hela muwe na makundo mado kota nhyule ndodo ya haladali, moweza kuchilonjela chidunda achi, ‘Ulawe hano ulute hala,’ Nawo woluta. Kuduhu ne chinhu chilemwelwa kwa hemwe.” } sHamba walanguswa nawamlutila Yesu chinyele, nawamuuza, “Lekachoni hetwe tulemwela kulavya chila chijeni?” o WLelo, Yesu nakaching'hanuchila chila chijeni, na heye chimlawa, na yula mwana kawa mkomu mhela wuwo. & EYesu nakedichila, “Hemwe lulelo lulihela makundo, lwajilile! Ndochikala na hemwe mbaka hanili? Ndowemilila hemwe mbaka hanili? Mmigale hano ayo mwana.” J  Nandimigala kwa walanguswa wa hegwe ila walemwela kumlohola.” /nakalonga, “Mkulu, monele isungu mwana wa heni kwa vila kana chinzilisa, kahi kangugazigwa lukami, mala nyinji heye kagugwa mchiluli na mmazi. fELowaufichile kahi lula lung'hongola lwa wanhu, munhu yumwe nakamlutila Yesu, kafugama, { Aho wala walanguswa nawavizela kota yaliyowalonjela mbuli ya Yohani Mbatiza. Yesu kangumlohola mwana yawele na chijeni 3 Ila ndanguwalonjelani, Eliya mina koya na hewo nahawamzelele, ila nawamditila vila vyowaganile. Hihyo du, Mwana wa Munhu kogazigwa mmoko mwawo.” W' Yesu nakawedichila, “Mkomya, Eliya kokuya tandi kuwika goya mbuli zeng'ha. wg Hamba walanguswa nawamuuza, “Le, mbona walangusa wa malajizo ga Musa wangulonga igana tandi Eliya yoye?” ,Q Lelo, lowali wodulika kulawa kuchidunda, Yesu nakawadeuza, “Mleche kumlonjela munhu mbuli yomuwene mbaka Mwana wa Munhu loyozilipuka kulawa kowabagame.” ELowalolile kuchanya hawamuwene munhu, ila Yesu nayaliyeka. NYesu nakawalutila, kawebata, nakalonga, “Mwime mleche kudumba!” KWalanguswa vyowahuliche ahyo wagwa chifugama, nawadumba ng'hatu. F~Loyali yang'hali yolonga ahyo, ng'hungugu nzelu iwagubika, na lizi ihulikwa kulawa kuli ayo ng'hungugu, “Ayu ndo Mwana wa heni ndimganile, ndilingunojezwa na heye. Mhulichizeni.” +}OAho Petili nakamlonjela Yesu, “Mkulu, inoga kwa hetwe kuwa hano! Hougana ndozenga vibumuli vidatu. Chimwe cha hegwe na chimwe cha Musa na chimwe cha Eliya.” =|uMusa na Eliya nawawalawila, wali wolongasa na heye. {Ako, Yesu nakagaluka kumeho hali hewo, kumeho kwa heye nakung'hala kota lusanya na nguwo zoyavalile ziwa nzelu kota lumuli. z Logakwete mazuwa sita, Yesu nakawahola Petili na Yakubu na Yohani mng'holoze, nakaluta nawo waliyeka kuchaya kuchidunda chikulu. yNdanguwalonjelani ndikomya, wowa wanji bahano hawobagama wang'hali kumona Mwana wa Munhu yokuya kuli undewa wa heye.”x-Mana, Mwana wa Munhu kokuya kuli ukulu wa Mhaza wa heye hamwe na wahilisi wa kilanga wa heye, na ahyo ndo chila munhu kopegwa kota vyoyaditile. -wSIla munhu yokwajiliza ukomu wa heye kwa mbuli ya heni, kogapata. Ndaze, munhu kowa na choni chinojile wone koihaliza isi yeng'ha hanga youkwajiliza ukomu wa heye? Hv Mina, munhu yogana kuulohola ukomu wa heye yuye, kouwajiliza. u+Hamba Yesu nakawalonjela walanguswa wa heye, “Munhu yoneche yogana kumbinza heni, imgana yeleme yuye, yahole msalaba wa heye, yambinze. .tUIla Yesu kahinduka, nakamlonjela Petili, “Uche kumwando kwa heni, Limazoga! Hegwe ndo ngwamo kwa heni. Majesa ga hegwe hagawele ga Chinguluwi ila ga chiwunhu.” syAho Petili kamhola Yesu hafungo, nakaluka kumng'hanuchila, “Uleche kulonga hino Mkulu! Mbuli ayi haikufika hebu!” vreKulawa mhela awo Yesu nakaluka kuwalonjela walanguswa wa heye ne kuvisa, “Ndanguluta Yelusalemu, na ako wakulu, watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa, wongaza ng'hatu. Wong'hopola ila zuwa lya kadatu, ndozilipuka.” q3Hamba nakawalemeza walanguswa waleche kumlonjela munhu yoneche kota heye ndo Kilistu Mlohozi. Yesu kangulonga mbuli ya kugaya na kubagama kwa heye p'Ndokupa chichumulilo cha undewa wa kilanga, chila chouhinda muisi, chohindigwa kilanga na chila chouchumula muisi, chochumuligwa kilanga.” 2o]Na heni ndangukulonjela, hegwe ndo Petili, na hali italawe alino ndokwimiza chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha heni, na mong'ho wa kubagama hauweza kuusumya. n'Yesu nakalonga, “Kubweda hegwe Simoni mwana wa Yona,” “Kwa vila hawele munhu yakugubulile mbuli ino, ila Mhaza wa heni yawele kilanga. emCSimoni Petili nakedichila, “Hegwe ndo Kilistu Mlohozi, Mwana wa Nguluwi yawele mkomu.” MlYesu nakawauza, “Na hemwe ndaze, mwangulonga heni nda whaani?” (kINawamwidichila, “Wanji wangulonga hegwe ndo Yohani Mbatiza, wanji wangulonga hegwe ndo Eliya, na wanji wangulonga hegwe ndo Yelemiya au yumwe wa waloli.” j  Yesu loyafichile nzingo ya Kaisalia Filipo, nakawauza walanguswa wa heye, “Wanhu wangulonga Mwana wa Munhu ka whaani?” :im Ahyo walanguswa na wavizela kota nakawalonjela welole haiwele usaso wa mibumunda, ila na malanguso ga Mafalisayo na Masadukayo. Petili kangukunda kota Yesu ka mwana wa Nguluwi {ho Hambi hamlinguvizela kota sali ndilonga kwa mbuli ya mibumunda? Mwilole na usaso wa Mafalisayo na Masadukayo!” sg_ Au, ajila mibumunda saba jowapegwe wala wanhu elufu zine, ndaze, nammemeza vidoto vilinga vya upumunizo. /fW Ndaze, mng'hali kuvizela? Ndaze, hamlingukumbuka londimogole ajila mibumunda jihano kwa mbuli ya wanhu elufu zihano? Ndaze, na mmemeza vidoto vilinga vya upumunizo? eYesu nakagazela majesa gawo, kawalonjela, “Hemwe wanhu muli na makundo mado! Ndaze mwangilonjelela kwa mbuli ya vyomlihela mibumunda? ]d3Ila hewo wawa wochilonjelela, “Kangulonga hino kwa vila hatuholile mibumunda.” \c1Yesu kawalonjela, “Milole na muwe meho na usaso wa Mafalisayo na Masadukayo.” dbAWalanguswa wa heye lowalochile kumwambu mwa ilamba, wefika wasemwa kuhola mibumunda. =asLulelo lwihile lulingulema kumkunda Nguluwi! Lwangugana ulajilo, hachipegwa ulajilo woneche ula, ila ulajilo wa Yona.” Lelo, kawaleka, kaluta. Usaso wa Mafalisayo na Masadukayo u`cNa lufuku mwangulonga, ‘Lehano nhonya yotowa, kwa vila kuulanga kudung'uwala na ng'hungugu igubika.’ Lelo, hemwe mvizela ng'hatu kuwaza luhela kwa kulola kilanga vyokuli, ila kuvizela ulajilo wa luhela loza kuwa ndaze hamvizelele. ~_uIla Yesu nakawedichila, “Hoifika nemisi hemwe mlongaga, ‘Luhela lowa lunojile kwa vila kilanga kudung'uwala.’ p^ [Mafalisayo na Masadukayo nawamlutila Yesu, na kwa kumjeza, wamlanda yawalajile ulajilo kulawa kilanga. k]O'Lelo, Yesu nakawalaga wanhu, nakakwina mli itumbwi, nakaluta honhu kulinguchemigwa Magadani.G\&Awo wadile wali walume elufu zine, ne kuwaza wadala na wana. T[!%Weng'ha walya, weguta. Hamba walokoteza upumunizwa, wamemeza vidoto saba. Z}$Kahola jila mibumunda saba na tula tusomba, kamtogola Nguluwi, kavimogola, kawapa walanguswa, na hewo wawagawila wanhu. 8Yk#Lelo, Yesu nakawalonjela wanhu wekalise hanyi. dXA"Yesu nakawauza, “Mwanajo mibumunda jilinga?” Nawamwidichila, saba na tusomba tuchefu. oWW!Walanguswa nawamlonjela, “Hano twa kisolo, topata kohi chilyo cha kuhega kwa wanhu weng'ha awa?” bV= Lelo, Yesu kawachema walanguswa wa heye, nakalonga, “Ndanguwonela isungu wanhu awa kwa vila wali baha na heni kwa mazuwa gadatu, na sambi wahela chilyo. Siviganile walute ne kulya, waleche kuzilika mnzila.” ULung'hongola lwa wanhu naububuwala ng'hatu louwene wowali wohambe walonje, wangulonga, lowali waziliche lukuli wawa wakomu, lowali chete wangujenda, na wohambe walole, wangulola, wanhu na wamtogola Nguluwi wa Izilaeli. Yesu kanguwapa chilyo wanhu elufu zine bT=Wanhu wenji lukami nawamuyila womigalila waziliche lukuli, wali wohambe walole, wali chete, wali wohambe walonje, na wanji wenji wowawele watamwa, nawawawika hamwando hali magulu, na heye nakawosela matamwa ga hewo. hSIYesu nakalawa aho kaluta hafungo mwa ilamba lya Galilaya, nakakwina mchidunda, kekalisa. /RWYesu nakamwidichila, “Mdala, makundo ga hegwe makulu, lelo, uditilwe kota vyoulingulanda.” Yula mhinza wa heye kawa mkomu bahala. Yesu kanguwalohola wanhu wenji |QqAhyo mdala nakamwidichila, “Ndangukomya, Mkulu, ila na mibwa najo jilyaga usanyangwa ulingulagala kuchisaga.” YP+Yesu nakamwidichila, “Hainojile kuhola chilyo cha wana na kutozela mibwa.” OOAhyo yula mdala nakoya, kamfugamila, nakulonga, “Mkulu unhanze.” bN=Yesu nakamwidichila, “Situmigwe ila kwa wanhu wa Izilaeli wajilile kota ming'holo.” MIla Yesu nahamwidichile. Lelo, walanguswa wa heye wamlutila, wamlonjela, “Mlonjele yoche kwa vila kangutuwinza yotowa iyowe.” 6LeLelo, mdala yumwe yawele Mkanani wa isi ayo kamuyila, kakwiniza lizi kalonga, “Mkulu, Mwana wa Daudi, umbonele isungu! Mhinza wa heni kangugazigwa na chijeni chihile.” TK!Yesu nakoka honhu hala nakaluta kikala kuli honhu ha Tilo na Sidoni. }JsAgo ndo galingumdita munhu wavu. Ila kulya ndiya ne kuhovuga moko hakumdita munhu mwavu.” Makundo ga mdala yumwe IMina mnhumbula mlawaga majesa ga kukopoligwa na ung'hondwa na uhonzolomo na uhizi na ulonzi wa uhadi na kukovula na usonzi. fHEIla mbuli zilingulawa kumlomo hulawaga mnhumbula, na ago ndo galingumdita munhu yawe mwavu. qG[Ndaze, hamvizelele kota chila chilingwinjila hamlomo changuluta kumunda na hamba kulawa kunze kucholo? :FoYesu nakalonga, “Leka na hemwe hamlinguvizela? 8EkPetili nakalonga, “Utugubulile ayo nhelo.” "D=Muwaleche hewo wawo! Hewo hawalingulola, vilongozi wa hawalingulola, na wone halingulola yamlongoze halingulola, weng'ha weli wokwinjila mli ikulubila. yCk Ila heye nakawedichila, “Chila chotile chohachinyaligwe na mhaza wa heni yawele kilanga, wong'humbuligwa.” B Hamba walanguswa wamlutila, wamlonjela, “Ndaze, kuvizela kota Mafalisayo nawazudizwa lowahuliche ulonzi wa hegwe?” A! Chinhu chilingumdita munhu wavu hachiwele chila chilingwinjila mgati, ila chila chilingulawa mgati. Acho ndo chilingumdita munhu wavu.” c@? Yesu nakauchema lula lung'hongola lwa wanhu, nakawalonjela, “Mhulichize, mvizele! ?  Kufugamila kwa hewo kwiha,
mina wangulangusa mbuli za wanhu kota malajizo ga Nguluwi.’ ” Mbuli zilingumdita munhu wavu u>cNguluwi nakalonga, ‘Wanhu awa wangufugamila hamlomo hela,
ila mnhumbula mwao wa kutali na heni. J= Hemwe wahadi! Isaya nakalagula vinojile ng'hatu kwa hemwe. <Lelo, halinguganigwa kahi kumfugamila mhaza wa heye! Ndo vyomlingubeza ulonzi wa Nguluwi kwa kuwinza malanguso ga hemwe. %;CIla hemwe mwangulangusa kota wone munhu yawe na chinhu choyaganile kumtanza mhaza wa heye au mayake, ila nakulonga, ‘Nhambiko ayi ndimlavila Nguluwi,’ :Nguluwi nakalonga, ‘Uwatogole mhaza na mayako,’ kahi ‘Nayalingumliga mhaza wa heye au mayake, imgana yakopoligwe.’ z9mYesu nakawedichila, “Lekachoni namwe hamlingudumba malajizo ga Nguluwi ila mwangugagatila mabochelo ga hemwe? 85“Lekachoni walanguswa wa hegwe hawalingudumba malanguso tubochele kwa wasekulu wa hetwe? Hawalinguhovuga moko goya kota vila vyoilinguganigwa!” l7 SHamba Mafalisayo na walangusa wa malajizo ga Musa woya kulawa Yelusalemu, wamlutila Yesu, wamuuza, t6a$nawamlanda wawakundile wadolize hela lupembo lwa nguwo ya heye. Na hewo weng'ha wadolize waloholigwa.s5_#Wanhu wa ako lowamzelele, weneza mbuli heng'ha kuli honhu hala. Baho, nawamigalila Yesu watamwa weng'ha, ;4q"Nawaloka ilamba, nawafika isi ya Genezaleti. 3#!Weng'ha nawawele mgati mwa itumbwi nawamfugamila, walonga, “Tukomya hegwe ndo Mwana wa Nguluwi.” Yesu kanguwalohola watamwa Genezaleti ;2q Hamba nawakwina mli itumbwi, na mbeho inyamalila. |1qAho, Yesu nakagolola moko wa heye, kamibata na kumlonjela, “Hegwe uli na makundo mado! Lekachoni waliudumba?” y0kIla loyawene ila mbeho, nakadumba, nakaluka kudidimila, nakalila kwa lizi lya kuchanya, “Mkulu, undohole.” /Yesu nakalonga, “Ena uye.” Lelo, Petili nakadulika kulawa kuli lila itumbwi, nakajenda mchanya mmazi, nakamlutila Yesu. k.OPetili nakamlonjela, “Mkulu, wone uli hegwe, undajize njende mchanya mmazi mbuye kwa hegwe.” T-!Baho, Yesu nakalonga na hewo, “Msindamale, nda heni. Mleche kudumba!” ,Walanguswa wa heye lowamuwene yojenda mchanya mmazi nawadumba ng'hatu, nawalonga, “Idimu!” Nawatowa iyowe kwa kudumba. ]+3Nechilo, behi na kubwemwenzuka, Yesu nakawawinza walanguswa yojenda mchanya mmazi. *#na mhela awo lila itumbwi nalyali kutali na misanga nalifika habehi na hagati mwa ilamba, ila nalyali ligaya kwa vila mbeho yali iuhilusa. o)WLoyewelajile wanhu, kakwina kuchidunda yali yeka kulanda. Loiwele nemisi, heye yali ako yaliyeng'ha, ( Baho, Yesu nakawalajiza walanguswa wa heye wakwine mli itumbwi, wamlongole kumwambu mwa ilamba mhela heye yowalaga wanhu. u'cWeng'ha wadile wali walume wafichile elufu zihano, ne kuwaza wadala na wana. Yesu kangujenda mchanya mmazi o&WWanhu weng'ha nawalya, weguta. Hamba walanguswa wakungajiza upumunizo, wamemeza vidoto kumi na vili. [%/Nakawalonjela wanhu wekalise hali misolo. Hamba Yesu kaihola jila mibumunda na somba mbili, kalola kuchanya kilanga, katambichiza. Kahi kamogola ajo mibumunda, kawapa walanguswa wa heye, na hewo wawapa wanhu. 5$eYesu nakawalonjela, “Ndigalileni hano.” U##Ila hewo nawamlonjela, “Twanajo mibumunda jihano na somba mbili hela.” M"Yesu nakawalonjela, “Haiwaganile kuluta, muwape hemwe chilyo.” =!sLoifichile nemisi, walanguswa wa heye wamlutila wamlonjela, “Honhu aha twa kisolo, na saa za nemisi zipuluta. Lelo, uwalaje wanhu walute kuli vijiji wakagombole chilyo.” y kLelo, loyeduliche kumwani, nakona lung'hongola lwa wanhu, nakawonela isungu, kawosela matamwa watamwa wa hewo. 5c Yesu loyahuliche mbuli ayo, nakoka honhu hala kwa itumbwi, nakaluta honhu hanji hawele hela wanhu. Ila wanhu nawahulika mbuli, wamuwinza kwa magulu kulawa kuli muji.   Walanguswa wa Yohani nawoya, wauhola mtufi wa heye, wautila. Hamba wamhilichila nguto Yesu. Yesu kanguwapa chilyo wanhu wenji b= Mutwi wa heye wigaligwa kuli chisaye, nawamha yula mhinza, na heye kamhilichila mayake. O Lelo, Helodi nakamlajiza munhu kuchinweng'ho yamdumule mutwi Yohani.  Mndewa nakesinza, ila kwa mbuli ya kula kilaha koyelahile na kwa mbuli ya wala wajenzi walalikwe, kalajiza yapegwe chila choyalandile. oWNa heye, aku yohajizwa na mayake, nakalanda, “Umhe sambi baha mchisaye mutwi wa Yohani Mbatiza.” =umbaka kelaha kompha ayo mhinza choneche choyolanda. Kuli mnvina ya kukumbuchila kuvumbuka kwa heye Helodi, mhinza wa Helodiya nakavina hamwando ha wajenzi. Helodi nakanojezwa, gGHelodi nakagana yamkopole Yohani, ila nakadumba Wayahudi kwa vila nawamona Yohani ndo mloli. pYChambuzo ndo kota vila Yohani loyali yamlonjele Helodi, “Haiwa goya hebu hegwe kumhola Helodiya!” 7Helodi ndo heye yakundize Yohani yebatigwe na kuwohigwa na ng'weso na kumuwika mchinweng'ho kwa mbuli ya Helodiya, mdala wa Filipo, mng'holoze. 1[Lelo, kawalonjela vitumagwa wa heye, “Munhu ayu ndo Yohani Mbatiza, kazilipuka kulawa kowabagame, ndo mina ludali lwa vinduzanduza lwangukola mijito mgati mwake.” J Muhela awo Helodi mndewa wa Galilaya nakahulika lutogo lwa Yesu. _7 :Leka ahyo, haditile vinduzanduza vinji hala kwa vila lowalemile kukunda ga heye. 9Lelo, wawa namajesa na heye. Ila Yesu kawalonjela, “Mloli halekaga kutogoligwa, ila kuli isi ya heye na hakaye hake!” [/ 8Na walumbuze ndaze, hawawele hamwe na hetwe? Lelo, kagapata kohi aga geng'ha?” ' 7Ndaze, ayu hawele yula mwana wa selemala? Ndaze, mayake hawele nguchemigwa Maliya? Na wakulugwe achina Yakubu na Yusufu na Simoni na Yudasi? ^5 6kaluta kuli chijiji cha hakaye hake. Ako kawa yowalangusa wanhu kuli ng'handa za kusalila za hewo mbaka wabubuwala, walonga, “Ayu kaupata kohi luhala alu na kohi koyapeligwe ludali lwa kudita vinduzanduza avi? E  5Yesu loyasindile kulonga nhelo azo, nakoka honhu aho, x i 4Heye nakawalonjela, “Leka ahyo, chila mlangusa wa malajizo ga Musa yalinguwa mlanguswa wa undewa wa kilanga kangiwhana na yali na ng'handa yalingulavya kuli ng'hano ya heye vinhu vinyale na vya katali.” Yesu kangulemigwa ako Nazaleti ` 9 3Yesu kawauza, “Ndaze, mvizela mbuli azi zeng'ha?” Nawamwidichila, “Ena.” } s 2na kuwataganga awo wehile kuli ivuche lya chiluli. Ako wolila na kujejeda mizino.” Malanguso gasambi na gakatali r ] 1Ndo vyoiwa mwiso wa mhela, wahilisi wa kilanga wolawila, wowabagula wanhu wehile na wanhu watanganiche, } 0Loumemile, wanhu nawaukwega hafungo, wekala, wahagula somba zinojile wawika mgati mli vidoto vyawo, na wehile wawataga. |q /“Tena, undewa wa kilanga uwhana na utandawala utozigwe kuli bahali, wibata somba za nhanzi nyinji ng'hatu. ' .loyapatile lulu imwe ya sendi nyinji ng'hulu, nakaluta, nakaguza geng'ha goyawele nago, nakagombola lulu ila. Kiwhana na utandawala wa somba `9 -“Kahi, undewa wa kilanga uwhana na mguza vinhu yumwe yali yopala lulu inojile, ]3 ,“Undewa wa kilanga uwhana na chinhu chivisigwe kuli mgunda. Munhu yumwe kachivibula, kachivisa kahi. Nakasangalala ng'hatu leka kaluta kuguza geng'ha goyawele nago, nakuzagula mgunda ula. Kiwhana na Lulu - +Hamba, wala watanganiche wong'ala kota lusanya kuli undewa wa Mhaza wa hewo. Yawele na makutu nayahuliche! Kiwhana na ng'hano ivisigwe kumgunda W' *Wahilisi wowatoza kuli ivuche lya chiluli, na ako wolila na kujejeda mizino. 'G )Mwana wa Munhu kowalajiza wahilisi wa kilanga wa heye wawawiche hamwe kuli undewa wa heye wala weng'ha wali ngwambuza gehile, na weng'ha walingudita gehile. jM (Kota vila misolo vyojilingukungajizwa hamwe na kusomigwa mchiluli, ndo vyoiwa kuduma kwa mhela. ta 'Na mwihe yanyalile misolo ndo Limazoga na mbena ndo kuduma kwa ukulu na wabetaji ndo wahilisi wa kilanga. ~ &Mgunda ndo isi, na nyhadikwa inojile ndo wanhu woyile kuli Undewa wa Nguluwi, na misolo ndo wanhu walutile kwa Limazoga. Z}- %Yesu kawalonjela, “Yanyalile zila nyhadikwa zinojile ndo Mwana wa Munhu. 1|[ $Hamba Yesu nakawalaga wala wanhu, nakwinjila mng'handa. Walanguswa wa heye wamhejelela, wamlonjela, “Tutang'hulile nhelo ayi ya misolo yangutulangusa choni?” E{ #Na kadita hino, leka kweneza agala gowalonyile waloli.“Ndolonga na hewo kwa nhelo,
ndogawika hazelu gavisigwe kulawa kulumbigwa kwa isi.” Yesu kangugubula kiwhana kwa misolo z) "Yesu nayali yolangusa wanhu weng'ha na kuwalonjela vinhu vyeng'ha kwa nhelo. Na yali hambe yalonje chinhu kwa hewo ne kulonga kwa nhelo. hyI !Yesu na kalutilila kuwalonjele nhelo yinji, kalonga, “Undewa wa kilanga ufanda kota hino. Mdala yumwe nakahola nungo kahanza na utimbo vijemo vidatu, mbaka utimbo weng'ha ufuluma.” Yesu kangulangusa kwa kiwhaniza >xu Yiyo nyhadikwa ndodo ng'hatu, ila wone yote, iwaga igodi likulu kusinda migodi jeng'ha. Na videje vya kuulanga vyuyaga kuzenga vimvulila mli mitagala jake.” Chiwhanile na nhungo w Yesu nakawalonjela nhelo yinji, “Undewa wa kilanga wangiwhana na munhu yanyalile nyhadikwa ndodo ng'hatu kuli mgunda wa heye. 'j!~W}}M||{zyygxx vv~uunut\ssNrrVrqpp^ooonnQmmlkjjMihhgg>fReddccba``__;^6]>\/[[PZZYYY=XWVV[UU_U0TTVSS$RRgQQQPP&OO&NMM0LLfLKoKJIIPIHHEGGkFFaEEyE9DDBDCCBB`AA0@@I??>>~==Y<“Mkulu wa heye nakamlonjela, ‘Hegwe kwa chitumagwa wihile na mgata! Kuvizela kota heni sibetaga hala hosinyalile, na kukungajiza hala hosanzanze. WF'Nandumba, nandilivisa igwala lya hegwe hasi. Uhole lelo igwala lya hegwe.’ 9Ek“Ila yula yapegwe sendi igwala limwe nakoya, kalonga, ‘Mkulu, ndivizela hegwe kwa munhu yang'ang'ale, hegwe kubetaga hala hounyalile, na kukungajiza hala hosanzanze. GDMkulu wa heye kamlonjela, ‘Goya, chitumagwa unojile na wakitumbila. Kuwa wakitumbila kwa mbuli ndodo, ndokudita uwe ulolela mbuli zitanganiche. Uye usangalale hamwe na mkulu wa hegwe.’ C9“Chitumagwa yapegwe migwala mili ja sendi nakoya, kalonga, ‘Mkulu, nakunipa migwala mili. Uhole migwala mili jiyage zonjezeche zomhatile.’ AB{Mkulu wa heye kamlonjela, ‘Goya, chitumagwa unojile na wakitumbila. Kunoga kuli mbuli ndodo, ndokudita uwe mlolezi wa mbuli zitanganiche. Uye usangalale hamwe na mkulu wa hegwe.’ ?AwChitumagwa yapegwe migwala jihano nakoya yaholile migwala jihano jonjezeche, kamlonjela, ‘Mkulu, nakunipa migwala jihano, hano hana migwala jihano jiyage jonjezeche jomhatile.’ |@q“Mhela loupulute, yula mkulu nakahiluka, nakaluka kukagula hisabu ya zowapatile na kutumiya sendi za heye. h?IIla yula yapegwe mhako umwe, kaluta kabawa hasi, kaivisa ula mhako wa sendi za mkulu wa heye. T>!Vivyo na yula yapegwe mihako mili, kazidita zonjezeka mihako mili jiyage. m=SLelo yula yapegwe sendi mihako jihano kakola mijito nazo kawa na chonjezeche mihako jihano jiyage. $<ANakampa chila yumwe kota mong'ho wa heye vyouwele, yumwe kampa sendi mihako jihano, yunji mihako mili ja sendi na muyage mhako umwe wa sendi, hamba koka. ';G“Mhela awo Undewa wa Nguluwi wowa kota munhu yumwe yalingwinula majendo kuluta honhu hamwambu, nakawachema vitumagwa wa heye, wamlolele lufufu lwake. ~:u Hamba Yesu nakasinda kwa kulonga, “Lelo mikale meho, kwa vila hamzelele zuwa ne saa. Chiwalo cha vitumagwa wadatu W9' Ila heye kawedichila, ‘Ndanguwalonjela ndikomya, siwazelele hemwe.’ ” U8# Hamba wala wahinza wanji nawoya, wachema, ‘Mkulu, mkulu, tuchumulile!’ 27] Lelo, wala wahinza wapoka lowalutile kugula mafuta, mkasano nakafika. Wala wahinza nawawele goya wenjila hamwe na heye mli ng'handa ya mkasano, hamba lwizi luhindigwa. 6 Ila wala nawawele na luhala wawalonjela, ‘Hogotukwila hebu hetwe na hemwe! Igana mlute kowalinguguza mkegulile mwemwe!’ 5Wala wapoka wawalonjela wala wawele na luhala, ‘Mtujidile mafuta mado ga hemwe mina vimwemwesa vya hetwe vyanguzima.’ M4Aho wala wahinza weng'ha walilimka, waviwika goya vimwemwesa vyao. j3MHagati ha nechilo kwali na iyowe, ‘Mwela yoo, mwela yoo! Mkasano kanguya mlute kumbochela.’ W2'Kwa vila mkasano na kakawila kuya, wala wahinza weng'ha nawasinzila, wawasa. ]13Ila wala wawele na luhala nawahola mibuli ja mafuta gawo hamwe na vimwemwesa vyao. V0%Wala wapoka nawahola vimwemwesa vyao, ila hawaholile na mafuta ga kuwesela. E/Wahano wa hewo wali wapoka na wahano wanji wali na luhala. w. i“Mhela awo, undewa wa kilanga ufanda kota wahinza kumi waholile vimwemwesa vyao, waluta kumbochela mkasano. l-Q3Komgaza vibi na kumuwika mchilundo chimwe na wadesi. Ako kowa na chililo na kugwalaza mizino.M,2mkulu wa heye mpogozi kokuya zuwa lohalizelele na saa yohaizelele. g+G1Hamba nakwaluka kuwatowa vitumagwa wayage, nakwaluka kulya na kung'hwa hamwe na walingugala, _*70Ila wone chitumagwa yehile yelonjele mnhumbula, ‘Mkulu wa heni kakawa kuhiluka,’ c)?/Ndanguwalonjelani ndikomya, komuwika chitumagwa ayo yalolelaje lufufu lwa heye lweng'ha. U(#.Kobweda yula chitumagwa wone mkulu wa heye loyohiluka komfika yodita ahyo. >'u-Yesu kalutilila kulonga, “Yalikohi lelo chitumagwa wa kitumbila na yawele na luhala, wone mkulu wa heye yamuwiche hachanya ha wanhu weng'ha, yawape chilyo kwa mhela wuwula? t&a,Leka ahyo, mwime goya, kwa vila Mwana wa Munhu kokuya saa yohamuizelele.” Chitumagwa yanojile na yehile %w+Mvizele hino, wone yawele na ng'handa nayavizele mhizi hoyokuya yahawele meho, nahalileka ng'handa ya heye ibenigwe. X$)*“Lelo, mikale meho, kwa vila hamvizelele zuwa hoyokuya Mkulu wa hemwe. Q#)Wadala weli wowa wolipula sokolo, yumwe koholigwa na yumwe kulechigwa. S"(Mhela awo wanhu weli wowa kumgunda, yumwe koholigwa na yumwe kolechigwa. !'Nahawavizelele kwali na choni mbaka gala mazi tendema logalawile, gawabagamiza weng'ha. Ndo vyoiwa mhela Mwana wa Munhu hoyokuya. $ A&Mina mhela awo, mazi tendema nalogang'hali lawila, wanhu wali wolya na kung'hwa, wohola na kuholeka, mbaka Nuhu loyenjile mgati mwa itumbwi ling'hangala. R%Kota hila vyonaiwele mhela wa Nuhu, ndo vyoiwa kuya kwa Mwana wa Munhu. 9$“Ila, kwa mbuli ya zuwa au saa ayo, kuduhu munhu yavizelele yokuya hanili, ne wahilisi wa kilanga, ne Mwana. Mhaza yaliyeng'ha ndo yavizelele. c?#Ulanga na isi zopuluta, ila ulonzi wa heni haupuluta hebu. Kuduhu yavizelele zuwa na saa ]3"Ndanguwalonjelani ndikomya, lulelo alu halubagama vinhu avi vyeng'ha havinalawila. jM!Hivyo du hemwe homkona mbuli zino zeng'ha ziditikwa, mvizele kota Mwana wa Munhu kahabehi kuya.  “Kwa ikuyu milanguse nhelo ayi, hala nhagala lozikwaluka kutitima na kubahula, mwanguvizela kota mhela wa nhonya wa habehi. ]3Na heye kowalajiza wahilisi wa kilanga wa heye wawele na mhalamhanda ilinguyowa ng'hatu, na hewo wowakungajiza wahaguligwe wa heye kuli nzingo zeng'ha zine, kulawila kilanga kweng'ha. Milanguse kwa kulola ikuyu 9kHamba, ulajilo wa Mwana wa Munhu wokoneka kilanga, na aho nhanzi zeng'ha muisi zodama, womona Mwana wa Munhu yokuya ha ng'hungugu ya kilanga yawele na ludali na ukulu lwinji. 1[“Hala hokumala kugaya ako, isanya lowichigwa jiza na nyelezi halibunguzuka. Nhondwe zolagala kulawa kilanga na mong'ho ubatilile vinhu avyo vyeng'ha wotigaswa. PAhala hohawele mtufi, ndo hojimema mikungule. Kuya kwa Mwana wa Munhu  Mina kota vila lumwemwesa lwa limlungu kulawa kolulawilaga mbaka koluzibilaga isanya, ahyo ndo vyoiwa kuya kwa Mwana wa Munhu. {Lelo, howowalonjelani, ‘Mlole, ka kugunuche,’ Mleche kuluta ako, ama, ‘Mlole, kevisa mng'handa,’ Mleche kunda. :oMhulichize, mina nandiwalonjela mhela haunafika. !Mina wokuya Kilistu wa udesi na waloli wa udesi. Wodita ulajilo mkulu na vinduzanduza leka wojeza kuwajiliza wala wahaguligwe na Nguluwi. w“Lelo, munhu yowalonjelani mazuwa ago, ‘Mlole Kilistu Mlohozi kahano’ Ama ‘Ka ahala,’ mleche kukunda. 7Wone zuwa azo naziwe hazipunguzigwe, kuduhu munhu ne yumwe yahawele yoloholigwa, ila zuwa azo zipunguzigwa na Nguluwi kwa mbuli ya wala wahaguligwe. taMina mhela awo kowa na kugaya ng'hatu kohakunalawila kuli mwaluko wa isi mbaka lehano, na hailawila kahi. eCMumlande Nguluwi leka kubilima kwa hemwe kuleche kuwa mhela wa mbeho ama zuwa lya kwesela! K Wochona wawo wachimai wawele na himila na walingonyeza zuwa azo! I  Yawele kumgunda yaleche kuhiluka kumbele kuhola nguwo ya heye. j MYawele kuchanya mwa chiswiswili cha ng'handa ya heye, yaleche kidulika kuhola chinhu mng'handa. 6 gAho, wawele Yudeya na wabilimile kuchidunda. * M“Lelo, lomkona ‘Izudizo lilinguwifya Ng'handa ya Nguluwi,’ Lilonjigwe na mloli wa Nguluwi Danyeli lima honhu Helile, yalingusoma yavizele vyoili.” wLeka, mwiso haunafika, Mbuli Inojile ya Undewa wa Nguluwi yodamligwa kota ulolezi kwa nhanzi zeng'ha. Kugaya ng'hatu H  Ila munhu yula yokwimilila mbaka kuduma ndo heye yoloholigwa. F Kwa mbuli ya konjezeka kwa wehile, igano lya munhu lyotita. @{ Wolawila waloli wenji wa udesi wowajiliza wanhu wenji. G Kahi, wenji woleka makundo ga hewo, wochibagula na kizudila. wg “Hamba wowalavya leka mgazigwe na kukopoligwa. Isi zeng'ha zowazudilani kwa mbuli ya itagwa lya heni. A}Geng'ha ago ndo kota mwaluko wa usungu wa kulela mwana. yIsi imwe yochitowa na isi iyage, undewa umwe wochitowa na undewa uyage. Ahano na ahala howa na nzala na jimachinyina. {oMohulika mbuli ya ngondo na uhesi wa ngondo, ila mleche kisinza, mina ago gokuya kulawila, ila kuduma kung'hali. wgMina wenji wolawila wolonga chila yumwe kota, ‘Heni ndo Kilistu Mlohozi’ Na hewo wowajiliza wanhu wenji. B~Yesu kawedichila, “Milolele mleche kuhadigwa na munhu. f}EYesu loyali yekale mchanya mwa chidunda cha Mzeituni, walanguswa nawamlutila chinyele hafungo, nawamuuza, “Utulonjele mbuli azi zolawila hanili? Chilajilo chachi chitulajila kuya kwa hegwe na kuduma kwa mhela?” B|}Yesu kawalonjela, “Ena, moweza kugalola aga geng'ha! Ndanguwalonjelani ndikomya, kuduhu ne iganga limwe lipona aho mchanya mwa liyage, chila chinhu chowifigwa.” Kugaya na kugazika { !Yesu nakalawa kuli Ng'handa ya Nguluwi, naloyali yoluta, walanguswa wa heye nawamlutila, wamlajila vyoizenjigwe goya Ng'handa ya Nguluwi. z{'Ndanguwalonjelani, humbona kahi mbaka mhela houlonga, ‘Yatambichizwe ayo yalinguya kwa itagwa lya Mkulu.’ ”8yk&Hambi lelo, ng'handa ya hegwe yolekwa chihame. x!%“Yelusalemu! Gwa Yelusalemu! Kwanguwakopola waloli na kuwatowa kwa maganga wala watumigwe kwa hegwe. Lwa kalinga njeza kuwakungajiza wana wa hegwe kwa heni kota vila ng'huku vyoilingukungajiza vinziya vya heye hasi hali mbawa za heye, ila hegwe nahuviganile! }ws$Ndanguwalonjelani ndikomya, lulelo alu logazigwa kwa mbuli ino ya kukopola. Yesu vyoyawaganile wanhu wa Yelusalemu v9#Hino nongwa yeng'ha yokuyilani kwa mbuli ya danda yeng'ha ya wanhu watanganiche iboholigwe mchanya mwa isi. Ena, kulawa kukopoligwa kwa Abeli yali hela nongwa mbaka kukopoligwa kwa Zakalia, mwana wa Balakia, yula mumkopole kuli Ng'handa ya Nguluwi hala honhu helile na alitale. luQ"Ndo mina heni ndanguwahilichila hemwe waloli, wanhu wawele na luhala na walangusa wa malajizo ga Musa, mowakopola na kuwagaza wamwe wa hewo, na wanji mowasubula ng'hobwa kuli ng'handa za kusalila na kuwapala kuli chila honhu. bt=!Hemwe lulelo lwa mizoka jiwele na dunga! Mouhusa ndaze utaguso wa chiluli cha Jehanamu. Ds Ena, mgongomanye jila mijito jowaluche wasekulu wa hemwe. `r9Hambi mwangulavya ulolezi mwemwe baho kota hemwe mwa wana wa wanhu wawakopole waloli. qMwangulonga, ‘Kota hetwe natwalingikala mhela wa wasekulu wa hetwe twahali kihanza na hewo kuli mbuli ya kuwakopola waloli.’ "p=“Mochona mwemwe walangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo, wahadi! Mwanguzenga vilaga vya waloli na kung'haliza vilaga vya wanhu watanganiche. o'Vivila kahi na hemwe mwangoneka na wanhu kwa kunze kota mtanganika, ila kwa mgati mmemile uhadi na wihe. Yesu kangulagula kugazigwa kwa hewo qn[“Mochona mwemwe walangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo, wahadi! Mfanda kota vilaga. Mwangubakaliza lung'halilo luzelu kwa kunze gangoneka gangung'hala, ila kwa mgati gamemile mizeje ja wabagame na chila chinhu chihile. Zm-Mfalisayo hambe ulole! Uhovuje chizombe mgati tandi na kunze kowa kuzelu hihyo. Dl“Mochona mwemwe walangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo, wahadi! Mwanguhovuga chizombe na chisaye kwa kunze, ila mgati mwanguleka chimemile ubuhu vinhu vihile vya ubochelezi. kVilongozi wohambe mlole! Mwangusa chinhu chidodo kota ng'honzi kuli mang'hwa, ila mwangumela chinhu chikulu kota isenga. qj[Mochona mwemwe walangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo, wahadi! Mwangulavya kwa Nguluwi chinhu chimwe kulawa kuli vinhu kumi na tangawizi kota vila mahamba galingununyilila, binzali na jila na aku mleka vinhu vitanganiche kuli Malajio ga Musa kota vila mbuli zilingutagusa goya na isungu na makundo. Ahi ndo vyomlinguganigwa kudita ne kusemwa zila zinji. iwNa yalingilaha kwa kilanga kelaha kwa chigoda cha undewa cha Nguluwi, na kwa heye Nguluwi yalingikala mchigoda acho. {hoNa yalingilaha kwa Ng'handa ya Nguluwi kelaha kwa ayo Ng'handa ya Nguluwi na kahi kwa yula Nguluwi yekale mgati. wggMunhu yalingilaha kwa hala honhu helile kelaha kwa hala kuli alitale, na choneche chiwichigwe hachanya hake. f!Hemwe mohambe mlole! Chakohi chiwele chitanganiche ng'hatu, aila nhambiko, au hala hali alitale ndo halinguidita ayo nhambiko iwe yelile? 2e]Kahi mwangulonga kuta one munhu yelahe kwa honhu ha kulavila nhambiko haiwele chinhu, ila one yelahe kuli nhambiko iwichigwe hachanya ha alitale, kilaha ako humbataga. dHemwe hambe mlole wapoka! Chakohi chitanganiche ng'hatu? Dhahabu au Ng'handa ya Nguluwi lilinguidita ayo dhahabu iwe yelile? hcI“Mochona mwemwe vilongozi hambe mlole! Hemwe mwangulangusa, ‘Wone munhu yochilaha kwa Ng'handa ya Nguluwi, kilaha ako hakuwele chinhu, ila one yelahe kwa zahabu ya Ng'handa ya Nguluwi, kilaha ako kwangumibata.’ b“Mochona mwemwe walangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo, mwawahadi! Mwanguheluka kuli bahali na isi zinji leka muwe munhu yumwe yawinze chila chomlingukunda hemwe. Homuwa na heye, mwangumdita yalute kuli chiluli cha Jehanamu kusinda hila vyoyawele. uacMochona mwemwe walangusa wa malajizo na Mafalisayo, mwawahadi! Mwanguwabunza na kwa usugu mwanguwasukula walekwa ng'handa za hewo na kisinjizila kota mwa wanhu wanojile kwa kulanda kwa kulutilila. Lelo kwa mbuli ahyo mogazigwa lukami. r`] “Mochona mwemwe walangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo, mwawahadi! Mwanguhinda lwizi lwa undewa wa kilanga hali meho ga wanhu. Hemwe mwemwe hamlingwinjila mng'handa, na mwanguwalemeza wanji walingugana kwinjila wenjile. h_I Yochikwiniza koduliswa, na yoneche yawele liholile kokwinizwa. Yesu kangulonga mbuli ya udesi A^} Yawele mng'hangala hali hemwe yawe chitumagwa wa hemwe. m]S Namleche kuchemigwa, “Vilongozi,” Mina mlongozi wa hemwe ndo yumwe hela, yuye Kilistu Mlohozi. z\m Namleche kumchema munhu yoneche “Mhaza,” Hano hali isi, mina Mhaza wa hemwe ndo yumwe hela, yawele kilanga. [Ila hemwe mleche chemigwa ng'oo “Mlangusa”, mina mlanguswa wa hemwe ndo yumwe hela, hemwe mweng'ha mwa lukolo lumwe. iZKWaganaga kulamsigwa kwa kutogoligwa kuli masoko na wogana kuchemigwa na wanhu, “Mlangusa.” kYOHuganaga kikala honhu hatanganiche kuli mnvina na vigoda vitanganiche kuli ng'handa za kusalila. 3X_Hewo huditaga madito gawo leka wanhu wawone. Mlole ukulu wa vibende vilingulajila Malajizo mchihanga na mmoko na mlole kugonzoka kwa lupembo lwa utabuli wa mikoti jawo. lWQWawohaga itunyo na kuwapapiza wayawo mmayega, ila hewo wawo wangulema kugolola ne chidole wapape. VLelo, mibatilile na kudita choneche chowowalonjelani. Ila mleche kuwinza chowodita, vila hawalingudita gala gowalingudamla kwa wanhu. kUONakawalonjela, Walangusa wa malajizo ga Musa na Mafalisayo wana ludali lwa kutang'hula malajizo. WT )Hamba Yesu kawalonjela wanhu wamemile hamwe na walanguswa wa heye, Nakalonga. S.Kuduhu munhu yoneche yajezile kumwidichila chinhu. Na kulawa zuwa lila kuduhu ne munhu kahi yajezile kumuuza chinhu.]R3-Lelo, wone Daudi kangumchema Kilistu ‘Mkulu,’ iwa ndaze yawe mwana wa heye?” Q-,‘Mkulu nakamlonjela Mkulu wa heni,
wikale nzingo ya kudilo kwa heni,
mbaka ndiwawiche wang'honyo wa hegwe hasi ha magulu ga hegwe.’ P+Yesu kawalojela, “Lelo, iwa ndaze,” “Kota kwa ludali lwa Muhe Yelile Daudi kangumchema heye ‘Mkulu’? Mina nakalonga, tOa*“Hemwe mwangona ndaze mbuli ya Kilistu Mlohozi? Ka mwana wa whaani?” Wamwidichila, “Mwana Daudi.” >Nw)Mafalisayo lowating'hane hamwe, Yesu nakawauza, M}(Malajizo ga Musa gandichigwe na waloli wa Nguluwi gangitumbila mizilo aji mili.” Mbuli ya mlohozi yalingubetezwa kuya gLG'Lya keli iwhana na lilyo, ‘Umgane youlingikalasa habehi kota vyoulingigana gwegwe baho.’ 7Ki&Ali ndo ilajizo liwele likulu na lya mwaluko. $JA%Yesu nakamwidichila, “ ‘Umgane Mkulu Nguluwi wa hegwe kwa nhumbula ya hegwe yeng'ha na kwa muhe wa hegwe weng'ha na kwa luhala lwa hegwe lweng'ha.’ LI$“Mlangusa, malajizo galikohi ndo gawele makulu kuli utaguso?” =Hu#Yumwe wa hewo, mtagusa, nakamuuza Yesu kwa kumjeza, wGg"Masadukayo lowahuliche kota Mafalisayo wahela chinhu chinji cha kumuuza kahi Yesu, nawating'hana hamwe. kFO!Lula lung'hongola lwa wanhu loluhuliche ahyo, lububuwala kwa ulanguso wa heye. Mzilo uwele ukulu E ‘Heni nda Nguluwi wa Ibulahimu na wa Isaka na wa Yakubu!’ Lelo, heye hawele Nguluwi wa wabagame ila ndo Nguluwi wa wawele wakomu.” pDYIla kwa mbuli ya kuzilipuka kwa wabagame, ndaze, hamsomile gala goyawalonjele Nguluwi? Nakawalonjela, `C9Mina wabagame howozilipuka hawohesa ne kuhesigwa hebu, wowa kota wahilisi wa kilanga. tBaYesu nakawedichila, “Hemwe muwifya kwa vila hamgazelele Maandiko Matakatifu ne mong'ho wa Nguluwi. ALelo, zuwa lya wabagame kuzilipuka mdala ayo kowa mdala wa yalikohi kwa wala walume saba? Mina weng'ha saba namhola yuye.” ;@qAwo weng'ha lowabagame, na yula mdala nakabagama. ??yIwa hihyo kwa wakeli na wakadatu, mbaka weng'ha saba. >'Lelo, aha hetu kwali na wanhu saba wa lulelo lumwe. Wa mwaluko nakabagama ne kulela mwana, ayula mdala mlekwa nakaholeka kahi na mng'holoze. <=qLelo, nawamlonjela, “Mlangusa, Musa nakalonga munhu yaholile mdala wone yabagame ne kulela mwana, imgana mng'holoze, yamhole yula mdala mlekwa, leka yamlelele wana mng'holoze. g<GZuwa alyo, wamwe wa Masadukayo nawawele wolonga wabagame hawozilipuka nawamlutila Yesu. W;'Lowahuliche ahyo nawabubuwala wamleka, woka. Ulanguso wa mbuli ya kuzilipuka &:ENawamwidichila, “Ndo cha mndewa wa Loma.” Aho Yesu kawalonjela, “Lelo, ga mndewa wa Loma mmigalile mndewa wa Loma na ga Nguluwi mmigalile Nguluwi.” J9 Lelo, Yesu nakawauza, “Mutwi na itagwa ali ndo lya whaani?” U8#Mndajile sendi yomlingulavila kodi.” Na hewo wamlavila igwala lya sendi. o7WIla Yesu nakavizela wihe wa hewo wowalingijesa nakuwalonjela, “Hemwe wahadi lekachoni mwangunjeza? g6GLelo, tulonjele majesa ga hegwe. Ndaze, iwa goya au hebu kulavya kodi kwa mndewa wa Loma?” #5?Lelo, wawalajiza vitumagwa wa hewo hamwe na walanguswa wa chilundo cha Helodi. Nawamuuza, “Mlangusa, tuvizela kota hegwe kwa munhu utanganiche, na kota kwa kulangusa nzila ya Nguluwi kwa kukomya ng'hatu, hulingumdumba munhu yoneche, mina ukulu wa munhu hauwele chinhu kwa hegwe. b4=Hamba, Mafalisayo waluta, welonjelela nzila ya kumgwiliza Yesu kwa ulonzi wa heye. o3WYesu nakasinda kwa kulonga, “Walalikwa wenji, ila wahaguligwe wachefu.” Kulavya kodi kwa Kaisali 2  Aho mndewa kawalonjela vitumagwa, ‘Muwopeni magulu na moko mkamtaje kunze kuli kutitu, ako kolila na kujejeda mizino.’ ” v1e Mndewa kamuuza, ‘Mng'holozangu, kwinjila ndaze hano houvalile chizenjele?’ Ila heye nakanyamalila tulu. c0? “Mndewa loyenjile kawona wajenzi, kamona munhu yumwe yawele havalile chiuzenjele. / Wala vitumagwa walawa, waluta kunzila wawegala wanhu weng'ha, wehile na wanojile. Ng'handa ya izenjele na imema wajenzi. d.A Lelo, mlute kuli nzila mhanda na woneche wala womuwafika wachemeni woye kuli izenjele.’ q-[Hamba kawalonjela vitumagwa wa heye, ‘Ndiya ya izenjele ya goya ng'hatu, ila walalikwe wachakachaka. s,_Yula mndewa nakazudila, kawalajiza wamizi wa heye wakawabagamize awo wakopolaji na kuwasomela luga lwao. D+na wanji wawebata awala vitumagwa wawaliga na kuwakopola. \*1Ila hewo hawang'ulile, waluta, yumwe kumgunda kwa heye, yunji kuli mbuli za heye, O)Kawalajiza kahi vitumagwa wanji, yolonga, ‘Muwalonjele wala walalikwe, ndiya ya heni ya goya sambi, isenga lya heni na ilogota lihatile wachinjigwa, chila chinhu cha goya, muye kuli izenjele.’ k(OLelo, kawalajiza vitumagwa wawacheme walalikwe woye kuli mnvina, ila wala walalikwe walema kuya. i'K“Undewa wa kilanga wiwhana kota hino, kwali na mndewa yamditichile mwanage mnvina ya kuhesa. ,& UYesu nakalonga nawo kahi kwa nhelo, %.Lelo wali wopala chinhu cha kumibata, ila nawaliwodumba wanhu kwa vila hewo nawavizela heye Yesu yali mloli wa Nguluwi wa Nguluwi.d$A-Watambika wakulu na Mafalisayo lowahuliche azo nhelo za heye wata kanguwalonga hewo. {#o,Yoneche yogwa mchanya mwa iganga alyo kobeneka pasapasa, na wone iganga limgwile munhu yoneche, lyomhondanga.” 1"[+“Yesu nakonjezela kulonga,” Ahyo ndanguwalonjelani, “Undewa wa Nguluwi wokusigwa kwa hemwe na kupegwa wanhu hawawele Wayahudi walingulavya mafuza ganojile. !*Aho Yesu kawalonjela, “Ndaze, hamsomile mbuli ino kuli Maandiko Matakatifu?‘Iganga lya kuzenjela walilemile walinguzenga,
sambi liwa iganga likulu lya msisi.Mkulu ndo yaditile mbuli ayi,
nayo ndo ya kububuwaza ng'hatu kwa hetwe!’  -)Hewo wamwidichila, “Kowabagamiza vibi awo wehile,” “Na ula mgunda wa zabibu kowapa walimi wanji wowa wompa chasi cha mbena mhela wake.” mS(“Yesu nakawauza lelo, ayo yawele na mgunda wa zabibu loyokuya, kowadita ndaze awo wanhu?” K'Aho wamibata, wamlavya kunze ya ula mgunda wa zabibu, wamkopola. }&Ila wala wanhu lowamuwene mwanage walonga hewo kwa hewo, ‘Ayu ndo yohalila, tumkopole leka tuhole uhalizi wa heye!’ Y+%Vyokudumile kamlajiza mwanage aku yochijesa, ‘Womhulichiza mwana wa heni.’ pY$Ayo munhu nakawalajiza vitumagwa wanji, wenji kupuluta wala wa mwaluko. Wala wanhu wawaditila hihila. kO#Wala wanhu wawebata awo vitumagwa, yumwe wamsubula, yunji wamkopola na yunji wamtowa na maganga. nU"Mhela wa kubeta loufichile, nakawalajiza vitumagwa kwa wala wanhu wakahole chasi cha mbena ya heye. !Yesu kalonga, “Hulichizeni nhelo yinji. Munhu yumwe yawele na ng'handa nakalima mgunda wa zabibu, nakazungulusila lugagala, kabawa ideho lya kukamila divai, kazenga mumo chidandalo kahi. Hamba nakawabasila walimi, heye koka nakaheluka isi ya kutali. ta Yohani na koya kwa hemwe kawalajila nzila inojile ya ukomu, na hemwe hamumkundile, ila wakongoza sendi na wahonzolomo nawamkunda. Nahomuwene ago gengha hemwe mlema ne kumfugamila na kumkunda.” Chiwalo cha walimi na mgunda wa zabibu {Ndaze, yalikohi kuli awa weli yaditile kota vyoyaganile mhaza wa heye?” Wamwidichila, “Ayula wa mwaluko.” Lelo, Yesu kawalonjela, “Ndanguwalonjelani ndikomya, wakongoza sendi na wahonzolomo wokwinjila kuli Undewa wa Nguluwi kusinda hemwe. |qYula mhaza kamlonjela mwana wa keli hiho, na heye kedichila, ‘Ena mhaza ndoluta!’ Ila halutile kukola mijito. SYula msongolo nakamlonjela, ‘Ndema!’ Hamba kagalusa kaluta kumgunda. A{“Hemwe mwangijesa ndaze kwa mbuli ayi, kwali na munhu yumwe yali na wana weli. Nakamlonjela yula wa mwaluko, ‘Mwanangu, lehano ulute ukadite mijito kuli mgunda wa zabibu.’ ,QLelo, nawamwidichila, “Hatuvizelele!” Na heye Yesu nakawalonjela, “Na heni kahi siwalonjela ndangudita mbuli zino kwa ludali lwachi. Malanguso ga wana weli Ila hotulonga, ‘Nalulawa kwa wanhu,’ Twangudumba wanhu wamemile mina hewo weng'ha wangukunda kota Yohani ndo mloli wa Nguluwi.” r]Ndanguwauza mndonjele, ndaze, ludali lwa Yohani lwa kubatiza nalulawa kwa whaani? Ndaze, nalulawa kwa Nguluwi ama kwa wanhu?” Ila naweuza hewo kwa hewo hino, “Hotulonga, ‘Naulawa kilanga, kotuuza, Lelo, mbona hamumkundile?’ %Yesu kawedichila, “Na heni ndowauzani chinhu chimwe, lomkwidichila, leka nani ndowalonjelani ndangudita mbuli azi kwa ludali lwachi. V%Yesu nakenjila mli Ng'handa ya Nguluwi, kawa yolangusa. Loyali yolangusa, watambika wakulu na wasekelu wa wanhu wamuuza, “Kwangudita mbuli zino kwa ludali lwachi? Yalikohi yakupele ludali luno?” d ANa muwe na makundo, choneche chomumlanda Nguluwi mopegwa.” Ludali lwa Yesu lwanguuzigwa y kYesu nakawedichila, “Ndanguwalonjelani ndikomya, wone muwe na makundo ne kuwa na majesa, modaha kudita vyonditile kuli lila igodi lya misada, leka nawone mchilonjele chidunda chino, ‘Ung'humbuche ukagwe kuli bahali,’ Yokoleka hihyo. h IWalanguswa lowawene wabubuwala wolonga, “Lekachoni igodi ali lya misada liswina baho du?” h INakalyona igodi limwe lya misada hafungo mwa nzila, kalilutila, ila kalifika lilihela mafuza goneche leka mahamba yeka. Lelo, kalilonjela, “Uleche kulela kahi mafuza mazuwa gose!” Baho alyo igodi lya misada naliswina. W 'Yesu loyali yohiluka kuli muji lokuwele kung'hali lufuku, nakona nzala. veLeka, kawaleka, kalawa kunze ya muji wa Besania, nakuwasa kuko. Yesu kanguupanjila msada wohambe ulele b=Ahyo wamlonjela, “Ndaze, hulinguhulika chowolonga?” Yesu nakawedichile, “Ena, ndanguhulika! Ndaze, hamnasoma gandichigwe aga?‘Kuwalangusa wana wadodo na wali chali
wanguwa na lutogo ng'hatu.’ ” X)Lelo, watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa nawazudila lowawene vinduzanduza vyoyaditile Yesu, na kahi wana lowali wochemelela kuli Ng'handa ya Nguluwi wolonga, “Lutogo kwa Mwana wa Daudi.” wgWawele hambe walole na waziliche ng'huli nawamlutila kuko kuli Ng'handa ya Nguluwi, na heye kawalohola. (I Kawalonjela, “Yandichigwa kuli Maandiko Matakatifu, ‘Ng'handa ya heni yochemigwa nghanda ya kulandila.’ Ila hemwe muigalula iwa mhalika ya wabokaji!” gG Lelo, Yesu nakenjila mli Ng'handa ya Nguluwi, kawawinga wanhu kunze wali woguza kugula vinhu mgati mwa ng'handa ya Nguluwi. Kagudula visaga vya wala wali wovunza sendi, kagudula vigoda vya wala wali woguza ng'hunda. 7 Wanhu kuli wala wamemile walonga, “Ayu ndo Yesu mloli wa Nguluwi, kangulawa Nazaleti isi ya Galilaya.” Yesu kangwinjila kuli Ng'handa ya Nguluwi wg Yesu loyaliyokwinjila Yelusalemu, muji weng'ha naumema luchenze. Wanhu wali wouza, “Ayu ka whaani?” S Lung'hongola lwa wanhu walongole na wala walingumuwinza wakwiniza lizi.“Lutogo kwa Mwana wa Daudi!Nguluwi yamtogole heye yalinguya kwa itagwa lya Mkulu!Lutogo kwa Nguluwi kuchanya!” veLung'hongola lwa wanhu nawazanza nguwo zawo mbalabala, na wanji watema miputi ja migodi wanzanza mbalabala. r~]Waligala lila idogowi na mwanage, watambalika nguwo za hewo mchanya hao na Yesu kekalisa mchanya mwake. G}Ahyo, wala walanguswa nawadita kota Yesu vyoyawalajize. | “Muulonjele muji wa Sayuni,
ulole, Mndewa wa hegwe kanguya!Kaliholile na kakwina idogowi,
mwana wa idogowi.” U{#Mbuli ino na ikoleka leka gala galonjigwe na mloli wa Nguluwi genele, gzGWone munhu yawauze mbuli, mumlonjele ‘Mkulu kanguwagana,’ Na heye kowalechelani baho.” y1nakawalonjela, “Mlute mbaka hali chijiji chiwele kumwando kwa hemwe molifika idogowi na mwana idogowi liwohigwe. Jichumuleni mujigale kwa heni. x -Yesu na walanguswa wa heye lowafichile behi na Yelusalemu wafichile Betifage kuli chidunda cha Mizeituni, nakawalajiza walanguswa wa heye weli, iwK"Lelo, Yesu kawonela isungu, kawadoliza meho gawo, na bahala waluka kulola goya, wamuwinza.Lv!Nawamwidichila, “Mkulu, twangulanda meho ga hetwe gagubuche.” Qu Yesu nakema, kawachema na kuwauza, “Mwangugana ndiwaditile choni?” t9Lula lung'hongola lwa wanhu luwang'anuchila na kuwalonjela wanyamalile. Ila hewo walutilila kuchemelela, “Mkulu, mwana wa Daudi, utonele isungu!” ,sQLelo, kwali na wohambe walole weli wekale hafungo mwa nzila, na lowahuliche kota Yesu yaliyokola aho, nawachemeleza, “Mkulu, mwana wa Daudi, utonele isungu!” [r/Yesu loyali yokuka kuli muji wa Yeliko, lung'hongola lwa wanhu nalumuwinza. 6qeHihyo vyoiwele, Mwana wa Munhu hoyile kukolelwa mijito, ila kuwakolela mijito na kuulavya ukomu wa heni kwa ulohozi wa wanhu wenji.” Yesu kanguwalohola hambe walole weli Up#na yalingugana yawe wa mwaluko hali hemwe, igana yawe chitumagwa wa hemwe. noUIla kwa hemwe ileche kuwa ahyo, leka yalingugana yawe mkulu hali hemwe, yawe chitumagwa wa weng'ha, n/Ahyo Yesu nakawachema, kawalonjela, “Mvizela vilongozi wa isi zinji walongozaga wanhu wawo kwa lupichi, na wakulu awo wawemililaga wanhu wawo. ^m5Wala walanguswa wanji kumi lowahuliche ago, wawazudila awo wang'holozawo weli. &lEYesu kawalonjela, “Mwangukomya mong'hwela chizombe cha kugazigwa chonding'hwela heni, ila kikala kudilo ama kumoso kwa heni haiwele mbuli ya heni kudita, mbuli ayo Mhaza wa heni nakawahagula walinguganigwa kikala honhu hala na kahi nakawagongomanyila honhu kwa chiwalo cha hewo.” !k;Yesu kamlonjela, “Hamvizelele mwangulanda choni! Ndaze, moweza kung'hwela chizombe cha kugazigwa chonding'hwela heni?” Wamwidichila, “Toweza.” 5jcYesu kamuuza, “Kwangugana choni?” Ayo mamo kamlonjela, “Ulonje kota kuli undewa wa hegwe, awa wana wa heni weli wochikala yumwe kudilo kwa hegwe na yumwe kumoso.” }isAho mayawo wana wa Zebedayo nakamuyila Yesu hamwe na wanage, kafugama kumwando kwa hoyali na kumlanda chinhu. ^h5Womuwika kwa wanhu hawawele Wayahudi leka wambeze, yasubuligwe ng'hobwa na kugazigwa na kumkopola kwa kumuwamba mumsalaba, ila zuwa lya kadatu kulawa yabagame kozilipuligwa.” Kulanda kwa mayao Yakubu na Yohani 9gk“Mhulichize!” “Twanguluta Yelusalemu, na ako Mwana wa Munhu kowichigwa mmoko mwa watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa, na hewo womtagusa kwa wihe yabagame. }fsYesu loyali yoluta Yelusalemu, nakawahola wala walanguswa kumi na weli honhu ha uyeka, na mnzila kawalonjela, 5ecYesu nakasinda kwa kulonga, “Ahyo, wawele wa mwiso wowa wa mwaluko na wa mwaluko sambi wowa wa mwiso.” Yesu kangulonga lwa kadatu kubagama na kuzilipuka kwa heye d Ndaze, haiwa goya heni kudita ndiviganile na sendi za heni? Ndaze, kwangona maya kwa vila vyondili na nhumbula inojile?’ ” Yc+Uhole chotulongane ulute. Ndangugana ndimpe na ayu wa mwiso iwhanile na hegwe. *bM “Aho yula mkulu kamwidichila yumwe wa hewo, ‘Wang'holozangu siwabunzile chinhu! Ndaze, hatulongane ndokupani sendi denali imwe ya mijito ya zuwa imwe? Fa Walonga, ‘Wanhu awa woya mwiso wakola mijito kwa saa imwe hela, ndaze kuwaditila twiwhana na hewo hanga hetwe twimilila mijito ng'hangala zuwa yeng'ha na lusanya mitosi lung'ang'ale?’ F` Wabochela sendi zawo, nakwaluka kumng'ung'utila yula mkulu. _ Wala waluche lowoyile, wali wochijesa wopegwa nyinji ng'hatu, ila na hewo wapegwa chila yumwe sendi denali imwe ya mijito ya zuwa imwe. >z~~}}|^{{kzzHyyYxuxwvvWuu}utt@ssFrr;qqkqpooonmm9llzlkk$jNiihhggf"ee|e d\ccRbba``H__^^]]\\8[[(ZZ2YIXXWlWVV U|TSSSSRR,QQ>8==@<s;_Mhela umwe walanguswa wa Yohani na walanguswa wa Mafalisayo wali wokwesela kulya. Wanhu woya, wamuuza Yesu, “Lekachoni walanguswa wa Yohani na wa Mafalisayo wali wokwesela kulya, ila walanguswa wa hegwe hambe wesele kulya?” a:;Yesu vyoyawahuliche kawalonjela, “Wanhu wawele wakomu hawalingumlapa mteleka mikwandi, ila wawele watamwa. Suyile kuwachema wanhu wala watanganiche, ila mbuya kwa wanhu wawele na gehile.” Mbuli ya kwesela kulya U9#Walangusa wa malajizo ga Musa wala nawawele Mafalisayo, lowamuwene Yesu yolya na wanhu wawele na gehile na wakongoza kodi, wawauza walanguswa wa heye, walonga, “Lekachoni kangulya na wadita gehile?” @8yHamba, Yesu yali yolya chilyo mng'handa ya Lawi, wakongoza kodi weng'ha na awala wawele na gehile, waliwolya hamwe na Yesu na walanguswa wa heye, nawali wenji wamuwinzile Yesu. 7Loyali yokola, kamona Lawi mwanage Alufayo, yekalise mchituka cha kodi, Yesu nakamlonjela, “Umbinze!” Lawi kenuka, kamuwinza. 6 Yesu nakahiluka kahi hafungo mwa ilamba lya Galilaya. Lung'hongola lwa wanhu nalumlutila, na heye kaluka kuwalangusa. Y5+ Baho, wanhu weng'ha wawele womlola, ayo mtamwa kenuka, kahola mcheka wa heye kaluta kaye. Wanhu weng'ha nawabubuwala na kumtogola Nguluwi kuno wolonga, “Hatunayona mbuli kota ayi.” Yesu kangumchema Lawi D4 “Ndangukulonjela wime, uhole mcheka wako ulute kaye.” 3 Lelo, ndangugana mvizele kota heni Mwana wa Munhu ndina ludali lwa kuwosela wanhu gehile muisi.” Aho kamlonjela yula munhu yaziliche, 2 Lilikohi liwele ubewe, kumlonjela ayu munhu yaziliche, ‘Kusilwa gehile ga hegwe,’ Au kumlonjela, ‘Winuche! Uhole mcheka ujende?’ o1WYesu nakavizela gala gowali wochijesa, kawalonjela, “Lekachoni mwangijesa ahyo mnhumbula za hemwe? 0-Munhu ayu “Ndo choni kangulonga hino? Kangumkovula Nguluwi! Kuduhu munhu yawele na ludali lwa kumusila munhu gehile, ila Nguluwi yaliyeka.” r/]Wamwenga wa walangusa wa malajizo ga Musa, nawawele ahala honhu, nawenjila majesa mnhumbula mwawo, x.iYesu loyawene vyowawele na makundo, kamlonjela ayo munhu yaziliche. “Mwanangu, kusilwa gehile gouditile.” F-Ila kwa vila wanhu wali wenji, nawalemwela kumgala behi na Yesu. Ahyo, nawatubula kuchanya kuchindwiko honhu hoyawele Yesu. Lowatubule honhu, wamdulisa ayo munhu yawele yawasile mumcheka. L,mhela wanhu wane naweza, wamigale munhu yumwe kwa Yesu yaziliche. |+qWanhu wenji nawoya wamema mluga nakwali hela honhu ha kukola kuluta hali lwizi. Yesu yali yodamla usenga wa heye, b* ?Logakolile mazuwa mado, Yesu nakahiluka Kapanaumu wanhu nawahulika kota kahiluka hakaye. ]) 5-Ila yula munhu kaluta, kavumiza mbuli ayo kweng'ha na kulonga mbuli nyinji. Yesu nakalemwela kwinjila muji woneche yokoneka, imgana kikala kunze, honhu ha uyeng'ha. Ahyo, wanhu nawamlutila kulawila kweng'ha.k( Q,nakalonga, “Ulole uleche kumlonjela munhu yoneche mbuli ayi, ila ulute ukelajile kwa mtambika mkulu kota vyoyalajize Musa, wakukagule na walavye ulolezi kota kuhovugwa. Hamba ulavye nhambiko kwa kulajila kota kuwa mkomu.” C' +Hamba Yesu nakamlonjela yula munhu yoche, kuno yomlajiza, D& *Baho du utamwa wa chipata umleka munhu ayo, nakahovujigwa. l% S)Yesu kamonela isungu, kagolola moko wa heye, kamdoliza na kumlonjela, “Ndangugana uhovujigwe!” $ '(Munhu yumwe yawele na uswema nakamlutila Yesu, kafugama, kamlanda na kumlonjela, “Wone ulingugana kombusila utamwa wondilingugula.” /# Y'Hamba nakoka kaluta yojenda isi yeng'ha ya Galilaya, yodamla mng'handa za kusalila Mbuli Inojile kuno yolavya vijeni vihile. Yesu kangumlohola munhu yawele na uswema " &Yesu nakawalonjela, “Tucheni tulute honhu hanji hali habehi ndikadamle Mbuli Inojile kahi ako nako, mina acho ndo chingale.” ?! {%Lowamuwene, wamlonjela, “Chila munhu kangukupala.” 8  m$Hamba Simoni na wayage nawaluta kumpala koyali. j O#Hamitondo hake, kung'hali lufuku, Yesu nakalawa, kaluta honhu ha uyeng'ha kumlanda Nguluwi. H  "Na heye Yesu kawosela wanhu wenji wali na matamwa menji, na kawinga vijeni vinji, ila havikundize vijeni kulonga chinhu mina vyali vimzelele kota heye kawhaani. Yesu kangudamla kula Galilaya > y!Wanhu wose wa muji ula nawekungajiza kunze kwa lwizi. f G Nemisi, isanya lolizinjile, wamigalila Yesu watamwa weng'ha na munhu yawele na chijeni. i MYesu kamlutila ayo mamo, kamibata moko kamwinula. Baho utamwa umleka kaluka kuwawichila chilyo. w iMamo wa mdala wa Simoni yaliyotamika yawasile muchinhanda. Yesu loyafichile nawamlonjela mbuli ya ayo mtamwa.  +Yesu na walanguswa wa heye, hamwe na Yakubu na Yohani, nawalawa ng'handa ya kusalila, nawaluta mbaka kuli ng'handa ya Simoni na Andeleya. \ 3Mbuli azi za Yesu nazenela kweng'ha kuli isi ya Galilaya. Yesu kanguwalohola wenji E Wanhu wesa wawele ahala honhu, wekala wahame mlomo, naweuza, “Mbuli zachi azi? Aga ndo malanguso majenzi, munhu ayu kana ludali hata lwa kulonjela vijeni vihile, navyo vyangumhulika.” t cHamba chila chijeni chihile chimtigisatigisa ayo munhu, kalila kwa lizi likulu, hamba chimlawa munhu yula. Y -Yesu kachideuza acho chijeni chihile yolonga, Nyamalile! “Mlawe munhu ayu.” % Ekachemeleza lizi, “Kuna choni na hetwe, hegwe Yesu wa Nazaleti? Nakuya kutudumya? Tuvizela hegwe kwaani, hegwe kwa msenga Yelile yatumigwe na Nguluwi!” Y -Baho nakenjila munhu mula mng'handa ya kusalila yawele na chijeni chihile,  /Wanhu weng'ha wekala wabubuwale na gala goyali yolangusa, mina hali yolangusa kota walangusa wa malajizo ga Musa, ila yali yolangusa kwa ludali.  Nawafika muji wa Kapanaumu, naloifichile zuwa lya kwesela, Yesu nakenjila mung'handa ya kusalila, kaluka kulangusa.  /Baho du Yesu kawachema, na hewo wamleka mhaza wa hewo Zebedayo muli itumbwi hamwe na wakola mijito, nawamuwinza. Munhu yawele na chijeni chihile | sLoyalutile hamwando nakawona wanage Zebedayo Yakubu na Yohani. Wali mgati mwa itumbwi wowika goya utandawala wawo. 2 aBaho waleka utandawala wa hewo wamuwinza. S  !Yesu kawalonjela, “Mmbinze nani ndowaditani hemwe muwe wavula wanhu.”   5Yesu loyali yojenda mfungo mwa ilamba lya Galilaya, nakawona wavula somba weli, Simoni na Andeleya mdodowe Simoni, wovula somba na utandawala.   Nakalonga, “Muhela ufika. Undewa wa Nguluwi wa habehi! Mwesa mumgalamchile Nguluwi, muikunde Mbuli Inojile muibochele.” p  [Yohani loyawohigwe mchinweng'ho, Yesu nakaluta isi ya Galilaya, yodamla Mbuli Inojile ya Nguluwi. )  M ako nakekala mazuwa makumi gane yojezigwa na Limazoga. Migongolo ja kisolo jali kuko, na wahilisi wa kilanga waza kumtanza. Yesu kanguwachema walowa somba wane = w Baho du Muhe Yelile nakamdita yalute kugunuche, ` ; Lizi Iihulikwa kulawa kilanga, “Hegwe ndo mwanangu ndikuganile, nojezwa na hegwe.” l S Baho du loyatomoche kulawa mmazi, kona ulanga ugubuche, na Muhe Yelile yomdulichila kota ng'hunda. t c Mhela wuwo Yesu nakafika kulawa Nazaleti muisi ya Galilaya, na Yohani kambatiza mlwanda lwa Yolodani. q ]Heni ndanguwabatiza kwa mazi, ila heye kowabatiza kwa Muhe Yelile.” Kubatizigwa na kujezigwa kwa Yesu  %Nakadamla yolonga, “Munhu yalinguya kumbele kwa heni, kowa mkulu kwa heni, heni sijeza kinamiza na kudohola ng'hweso za makwamba ga heye.  Yohani nakavala nguwo ihonigwe kwa milaika ja ngamiya, yakowele isali lya igozi mchuno. Nayali yolya nzije na hanombwa. ( KWanhu kulawa nzingo zeng'ha za Yudeya na wenyeng'haye weng'ha wa Yelusalemu nawamlutila, nawalonga gehile gowaditile, na heye kawabatiza mlwanda lwa Yolodani.  /Yohani Mbatiza nakalawila kugunuche, yodamla kota, wanhu weng'ha mumgalamchile Nguluwi na kubatizigwa leka Nguluwi yawosele gehile ga hewo. r _Munhu kanguchema kugunuche,
mgongomanyileni Mkulu nzila ya heye, mgolole nzila ya heye ya kukola!” -~ UNayaluka kota vyoyandichigwe mli chitabu cha mloli Isaya,“Nguluwi nakalonga, ndomigala msenga wa heni yakulongole,
yula yokugongomanyila nzila ya hegwe. I} Ayi ndo Mbuli Inojile ya Yesu Kilistu Mlohozi, Mwana wa Nguluwi. |Muwalanguse kibatilila malajizo geng'ha gondiwapele. Na heni nda hamwe na hemwe mazuwa geng'ha, mbaka mwiso wa isi.”{Luteni lelo, mkawadite wanhu wa isi zeng'ha wawe walanguswa wa heni, muwabatiza kwa itagwa lya Mhaza na lya Mwana na lya Muhe Yelile. Xz)Yesu nakoya habehi, kawalonjela, “Mpegwa ludali lweng'ha kilanga na mu isi. >ywLowamuwene, wamfugamila, hanga wanji wali na majesa. gxGWala walanguswa kumi na yumwe nawaluta Galilaya kuli chila chidunda choyawalajize Yesu. *wMWala wamizi nawazihola zila sendi, nawadita kota vyowalanguswe. Mbuli ayo yenela hali Wayahudi weng'ha mbaka lehano. Yesu kanguwalawila walanguswa wa heye ivKNa one mkulu wa mkowa yaizele mbuli ayi, hetwe tolonga na heye leka hemwe mleche kugazigwa.” u{ wolonga, “Hemwe molonga ahi, ‘Walanguswa wa heye nawoya nechilo, wahiza lukuli lwa heye hetwe lotwali tuwasile.’ gtG Lelo, nawating'hana hamwe na wasekulu, lowasindile kudogola, wawapa wala wamizi sendi nyinji s- Wala wadala lowaliwoluta, wamwe wa wamizi wa chilaga nawaluta kuli muji kulonga kwa wakulu wa watambika kwa zila mbuli zeng'ha lozilawile. r+ Hamba Yesu nakawalonjela, “Mleche kudumba! Luteni mkawalonjele wang'holozangu walute Galilaya, na ako wombona.” Nguto ya wamizi wa chilaga q Baho, Yesu nakating'hana na hewo, nakalonga, “Mlamche hemwe.” Hewo wadala wamlutila, webata magulu ga heye na kumfugamila. pWawele wodumba na kusangalala kukulu, awo wadala nawoka himahima hali chilaga, nawabilima kuluta kuwalonjela walanguswa wa heye. =osLelo, mlute himahima mkawalonjele walanguswa wa heye kuta kazilipuka kulawa kowabagame, na sambi kanguwalongola Galilaya, ako momona heye! Mkumbuche ulonzi awu wondiwalonjele.” [n/Haduhu hano mina kazilipuka kota vyonayalonjile. Muye mlole honhu howamuwichile. mIla yula mhilisi wa kilanga nakawalonjela wala wadala, “Hemwe mleche kudumba! Ndivizela kota mwangumpala Yesu yawambigwe mumsalaba. _l7Wamizi wa chila chilaga nawakakama aku wodumba heko, nawazilika kota wanhu wabagame. Jk Nakoneka kota lumwemwesa na nguwo zoyavalile zali nzelu chweya! jBaho du nakulawila limachinyina, mhilisi wa kilanga wa Mkulu nakadulika kulawa kilanga, kalibidusa lila iganga hafungo, nakulikalila. i 'Loimalile zuwa lya kwesela, behi na kubwemwenzuka zuwa ila ya Jumapili, Maliya Madelena na yula Maliya yunji, nawaluta kulola chila chilaga. phYBLelo, waluta walolela chilaga, nawazenjelela mchanya mwa iganga na wawaleka baho wamizi wololela._g7APilato nakawalonjela, “Haya, mwanawo wamizi, mlute mkalolele kota vyomvizelele.” ffE@Lelo, twangugana chilaga chilolelwe na wamizi mbaka zuwa lya kadatu, leka walanguswa wa heye waleche kuya nakumuhiza na kuwalonjela wanhu kota kazilipuka. Udesi awu wa mwiso wowa wihile lukami kusinda ula wa mwaluko.” vee?nawalonga, “Mkulu, tukumbuchila kota yula mhadi loyali mkomu nakalonga ‘Zuwa lya kadatu ndozilipuka.’ hdI>Hamitondo, zuwa iyage ila ya kwesela, watambika wakulu na Mafalisayo nawamlutila Pilato, fcE=Maliya Madelena na yula Maliya yunji wali wekale wolola chilaga. Wamizi wangulolela chilaga bLoifichile matinazo, mina nakoya munhu yawele na lufufu mwenyeng'haye wa Alimataya, itagwa lyake Yusufu. Na heye kahi nayali mlanguswa wa Yesu. x^i8Mumo wali Maliya Madelena, Maliya mayao Yakubu na Yusufu, hamwe na mayao wana wa Zebedayo. Kutiligwa kwa Yesu ]}7Honhu aho hali na wadala wenji wolola kwa kutali. Awo wadala ndo wala wamuwinzile Yesu kulawila Galilaya womtanza. :\m6Lelo, mkulu wa wamizi na wamizi wa Yesu lowawene kutigasika kwa isi na gala galawile, nawadumba heko, nawalonga, “Ena, kwa kukomya munhu ayu nayali Mwana wa Nguluwi.” s[_5na hewo, loyazilipuche heye Yesu, walawa mvilaga, wenjila Yelusalemu muji welile, woneka na wanhu wenji. XZ)4vilaga navigubuka na wanhu wenji wa Nguluwi welile nawabagame, wazilipuligwa, 3Y_3Baho ipaziya ligazi lya kudinya honhu helile ng'hatu ha ng'handa ya Nguluwi lidejeka vihande vili kulawa kuchanya mbaka hasi, isi naitigasika, mitalawe najitulika, OX2Baho, Yesu nakalila kahi kwa lizi likulu, hamba muhe nauleka lukuli. LW1Wanji nawalonga, “Tandi tulole wone Eliya kanguya kumlohola.” zVm0Yumwe wa hewo nakabilima, nakahola ibofyabofya, kadiliza kuli divai izazame, kawika mli idenje, kamha yang'hwe. TU!/Ila wala nawemile hala lowahuliche ahyo walonga, “Kangumchema Eliya.” /TW.Loifichile saa tisa matinazo, Yesu nakalila kwa lizi likulu, “Eloi, Eloi, lema sabakitani?” Ilinguzeleka, “Nguluwi wa heni, Nguluwi wa heni, mbona kundeka?” GS-Kulawila saa tisa matinazo, jiza naigubika isi yeng'ha. nRU,Hihyo na wala wabokaji wawambigwe hamwe na Yesu mumsalaba nawaliwomliga. Yesu kangubagama mumsalaba uQc+Naketumbila Nguluwi na kulonga eti heye ndo Mwana wa Nguluwi, lelo, Nguluwi yamlohole one yalingumgana.” #P?*“Nakawalohola wanji, ila kilohola yuye kangulemwa! Hambi, heye ndo Mndewa wa Izilaeli! Hambi, lelo yeduliche hasi kulawa mumsalaba, na hetwe tomkunda. mOS)Vivyo du na watambika wakulu hamwe na walangusa wa malajizo ga Musa na wasekulu nawambeza wolonga, /NW(“Hegwe! Ndo nakivuna kota kogwisa ng'handa ya Nguluwi na kuizenga kuli mazuwa gadatu? Lelo ilohole gwegwe. Wone hegwe uli Mwana wa Nguluwi, uduliche mumsalaba!” ^M5'Wanhu wawele wokola honhu hala wali womliga na wotigasa mitwi jawo na kulonga, \L1&Wabokaji weli nawawambigwa mumsalaba hamwe na heye, yumwe kudilo na yumwe kumoso. rK]%Hachanya ha mutwi wa heye nawawika utaguso wa heye wandichigwe, “Ayu ndo Yesu, Mndewa wa Wayahudi.” (JK$Nawekala baho, wawa womlolela. \I1#Wamuwamba Yesu mumsalaba, hamba wegawila nguwo za heye kwa kuzitowela simbi. gHG"Wamng'hweza mhanzanyo wa divai na chinhu chiliusungu. Ila Yesu loyajezile nakalema kung'hwa. _G7!Lowafichile honhu halihochemigwa Goligota, hazeleche honhu ha “Izeje lya Mutwi”. F Lowali woluta, nawamfika munhu yumwe itagwa lyake Simoni, mwenyeng'haye wa Kilene, wamizi wamkola lupichi yapiche msalaba wa Yesu. ELowasindile kumbeza, wamvula lila ikanzu, wamvalisa nguwo za heye, hamba wamhilika kumuwamba mumsalaba. Yesu kanguwambigwa EDWamtemela mite, walihola lila idenje, wamsubulila kumutwi. [C/Hamba watowa ng'hata ya miwa ifandile kota chipembelo, wamvalisa kumutwi, wamuwichila kahi idenje kuli moko wa heye wa kudilo. Wamfugamila kumwando kwa heye, wambeza wolonga, “Ulamche Mndewa wa Wayahudi!” 8BkWamvula nguwo, wamvalisa ikanzu lya chiundewa. qA[Hamba wamizi wa Pilato wamwinjiza Yesu mng'handa ya mkulu wa Loma, wamwinamila chilundo cheng'ha. @)Aho Pilato kawachumulila Balaba kulawa mchinweng'ho, na Yesu yazapigwe ng'hobwa hamba nakamlavya yawambigwe mumsalaba. Wamizi wangumbeza Yesu _?7Wanhu weng'ha nawalonga, “Danda ya heye leche ikale kwa hetwe na wana wa hetwe!” s>_Baho, Pilato loyawene kota hawalingukunda chila choyaliyolonga, na kibagula kwali kwaluka, nakahola mazi, kahovuga moko hali wala wanhu wamemile, nakalonga, “Heni ndamduhu kwa mbuli ya kubagama munhu ayu, mane mwemwe baho!” |=qPilato nakauza, “Lekachoni? Nakadita wihe wachi?” Hewo nawalutilila kutowa iyowe, “Yawambigwe mumsalaba!” <Pilato nakawauza, “Lelo, ndite choni na Yesu yalinguchemigwa Kilistu Mlohozi?” Weng'ha nawalonga, “Yawambigwe mumsalaba!” y;kMkulu wa mkowa nakawauza, “Yalikohi kuli awa weli yomlingugana ndimchumulile?” Wamwidichila, “Balaba!” p:YIla watambika wakulu na wasekulu wawakola lupichi wanhu walande Balaba yachumulilwe na Yesu yabagame. l9QPilato loyaliyekale hali chigoda cha heye cha utaguso, mdala wa heye nakamhilichila usenga awu, “Uleche kiinjiza kuli utaguso wa munhu yuno yatanganiche, mina lehano ngazika lukami londali ndilota kwa mbuli ya heye.” g8GNakalonga hino kwa vila nakavizela kota nawamigala kwa heye kwa mbuli ya kumonela maya hela. #7?Ahyo, wanhu lowetinghane hamwe, Pilato nakawauza, “Mwangugana ndimchumulile yalikohi kuli awa weli, Balaba au Yesu yalinguchemigwa Kilistu Mlohozi?” d6AMhela awo kwali na munhu yumwe yawele mchinweng'ho yazeleche lukami, itagwa lyake Balaba. 5 Yali izoweleche mhela wa mnvina ya Pasaka mkulu wa mkowa kuwachumulila Wayahudi munhu yumwe yali mchinweng'ho wamganile. o4WIla Yesu hedichile ne chinhu, ahyo mkulu wa mkowa nakabubuwala ng'hatu. Yesu kangutagusigwa kubagama k3O Ahyo Pilato nakamuuza, “Ndaze, hulinguhulika ulonjelezi awo weng'ha walingulavya kwa hegwe?” R2 Ila watambika wakulu na wasekulu lowaliwomuuza, yali hambe yawedichile. >1u Yesu nawamwimiza kumwando hali mkulu wa mkowa. Lelo, mkulu wa mkowa nakamuuza, “Ndaze, hambi hegwe ndo mndewa wa Wayahudi?” Yesu nakamwidichila, “Ena, hegwe kulonga.” l0Q nawagula kwa zizo sendi mgunda wa ilongo, kota vila mkulu vyoyandajize.” Pilato kangumuuza Yesu / Ahyo ulonzi wa mloli Yelemiya wenela, “Nawahola vihande makumi madatu vya sendi, kuwazigwa kwa yula wanhu wa Izilaeli wamguzile, Q.Ndo mina mbaka lehano mgunda awo wanguchemigwa, “Mgunda wa Danda.” d-ABaho, weuza, wahola zila sendi wazagula mgunda wa ilongo, hawe honhu ha kutilila wajenzi. ,Watambika wakulu wazihola zila sendi, walonga, “Haiwa goya kuziwika kuli ng'hano ya ng'handa ya Nguluwi, kwa vila sendi za danda.” Z+-Na heye kataga zila sendi mng'handa ya Nguluwi, kalawa kunze, kaza kinhweng'ha. $*ANakawalonjela, “Ndita gehile kwa kumlavya munhu yawele hela nongwa yakopoligwe.” Ila hewo walonga, “Yangutuwala choni hetwe? Ayo mbuli ya hegwe.” 4)aAho, Yudasi, yula yamhinduche Yesu, loyawene kota mina wamtagusa kwa wihe Yesu, nakogula lukami, kawahilusila watambika wakulu vila vihande makumi gadatu vya sendi. {(oWamuwoha luzabi, wamuhola, wamuhilika kwa Pilato mkulu wa mkowa yahaguligwe na mndewa wa Loma. Kubagama kwa Yuda r' _Lokubwemwenzuche, watambika wakulu weng'ha na wasekulu wa wanhu nawaheha mbuli ya Yesu wogana wamkopole. )&KKPetili nakakumbuchila ulonzi woyalonjelwe na Yesu, “Izogolo halineka, kombela kadatu kota hunzelele heni.” Lelo, Petili kalawa kunze, nakalila lukami.t%aJAho Petili nakaluka kipanjila na kilaaha yolonga, “Heni simzelele munhu ayo!” Baho du izogolo nalika. >$uIHamba hado hela, wanhu wawele hala wamlutila Petili, wamlonjela, “Twangukomya, hegwe nagwe kwa yumwe wa hewo, mina kuzeleka kwa aila ndonga hela kota hegwe kulawila Galilaya.” I# HPetili nakabela kahi aku yochilaha, “Simzelele munhu ayo.” "GLoyali yolawa mlwizi, chitumagwa yunji mdala nakamona, nakawalonjela wala wawele hala, “Munhu ayu yali hamwe na Yesu wa Nazaleti.” Y!+FPetili nakabela kwa weng'ha wala, nakalonga, “Sivizelele choni choulonga.”  EPetili yaliyekale kunze kunzingo. Lelo, chitumagwa yumwe mdala kamlutila, nakalonga, “Hegwe wali hamwe na Yesu wa Galilaya.” oWDnawalonga, “Hegwe Kilistu Mlohozi, tulagulile lelo, yalikohi yakutowile?” Petili kangumbela Yesu b=CHamba wamtemela mite kumeho, wamzabula kwa viganza. Wanji lowali womzabula kwa viganza, MBHemwe mwangona ndaze?” Hewo wamwidichila, “Imgana yabagame!” -ABaho mtambika mkulu kadega nguwo za heye, kalonga, “Kamkovula Nguluwi! Twangugana choni kahi? Sambi muhulika yomkovula Nguluwi kwa heye. L@Yesu nakamlonjela, “Ena, hegwe kwangulonga! Ila ndanguwalonjelani, kulawa sambi momona Mwana wa Munhu yekale kudilo kwa yula Mkulu yawele na ludali yokuya kuchanya kuli ng'hungugu kilanga.” 7g?Ila Yesu nakanyamalila tulu. Kahi mtambika mkulu nakamlonjela, “Wilahe kwa itagwa lya Nguluwi yawele mkomu, tulonjele kota hegwe ndo Kilistu Mlohozi, mwana wa Nguluwi!”  >Mtambika mkulu nakema kamuuza Yesu, “Ndaze, hulingwidichila ne chinhu? Wanhu awa wangulavya ulolezi wachi kwa hegwe?” y=nawalonga, “Munhu ayu nakalonga, ‘Ndoweza kugwisa Ng'handa ya Nguluwi na kuizenga kahi kwa mazuwa gadatu.’ ” pYLelo, awo wanhu wamibate Yesu nawamhilika hakaye kwa Kayafa, mtambika mkulu, kowekungajize walangusa wa malajizo ga Musa na wasekulu. &E8Ila aga geng'ha gakoleka leka Maandiko Matakatifu ga waloli genele.” Hamba walanguswa weng'ha nawamleka, nawabilima. Yesu hamwando ha balaza lya wayahudi eC7Mhela wuwo Yesu kalulonjela alo lung'hongola lwa wanhu woyile kumibata, “Ndaze, muya kundibata kwa nyimbati na mipanga kota vila heni nda mbokaji? Chila zuwa ndali mng'handa ya Nguluwi ndilangusa, na hamndibate! a;6Ila gokwenela ndaze Maandiko Matakatifu galingulonga kota vyoilinguganigwa ilawile?” 5Ndaze, hamvizelele kota ndahawezile kumlanda Mhaza wa heni na heye yahangalile wamizi vilundo kumi na vili vya wahilisi wa kilanga? zm4Aho Yesu nakamlonjela, “Hiluse ipanga lyako muyala, mina yoneche yalingutowa kwa ipanga, kobagama kwa ipanga. 3Yumwe wa wala wawele hamwe na Yesu nakagolola moko, nakasomola ipanga, kamtowa chitumagwa wa mtambika mkulu, nakamdumula ikutu.  2Yesu nakawalonjela, “Mng'holozangu, udite cho uwinzile kudita.!” Aho wala wanhu woya, wamibata Yesu, wamuwika mmoko. ] 31Baho, Yuda kamhejelela Yesu, kamlonjela, “Ulamche, mlangusa!” Hamba kamnonela. y0Ayo yaganile kumhinduka Yesu, yali yawapele ulajilo yolonga, “Yula munhu yondimnonela mizeze ndo heye, mibateni.” [ //Lelo, Yesu naloyang'hali yolonga na hewo, baho nakoya Yudasi, yumwe wa wala kumi na weli. Hamwe na heye woya na wanhu wenji wawele na mipanga na nyimbati kulawa kwa watambika wakulu na wasekulu wa wanhu. [ /.Mwinuche tucheni. Mlole! Kanguya yula munhu yalingunyinduka.” Yesu kangibatika 3_-Hamba kawalutila wala walanguswa, kawalonjela, “Ndaze, mng'hali muwasile na kwesela? Mlole! Mhela wuya, Mwana wa Munhu kanguwichigwa mmoko mwa wanhu wawele na gehile. L,Baho, kawaleka, nakaluta kulanda lwa kadatu kwa luzi lulula. _7+Nakawalutila kahi, nakawafika wawasile, mina meho gawo nagali gebatigwe na usinjizi. *M*Nakaluta kahi lwa keli kulanda, “Mhaza wa heni, wone hailinguganigwa chizombe cha magazo chikole heni ne kuching'hwela, leka igano lya hegwe lyenele.” )Mikale meho na kulanda mleche kwinjila kuli kujezigwa. Muhe wa munhu wangugana kudita ganojile ila lukuli lwa ng'hochele.” (Nakawalutila wala walanguswa kawafika wawasile. Nakamlonjela Petili, “Ndokulonga mlemwela kikala meho hamwe na heni ne saa imwe? F'Lelo, nakaluta hamwando hado, kagwa nachifugama, kalanda, “Mhaza wa heni, wone vyoiwa, chizombe achi chikole hafungo, ila haiwele vyondilingugana heni, leka kota vyoulingugana hegwe.” s_&Aho nakawalonjela, “Ndina masinzo lukami mnhumbula habehi kubagama. Mikale baha meho hamwe na heni.” _7%Nakawahola Petili na wana weli wa Zebedayo, nakaluka kuwa na masinzo na kugaya. $A$Hamba Yesu kaluta nawo kuli kamgunda ka migodi Getisemane, kawalonjela walanguswa wa heye, “Mikale hano na heni ndute hala hamwando ndikalande.” +~O#Petili nakamlonjela, “Wone iwe inganile kubagama, sikubela ng'o.” Na wala walanguswa wanji weng'ha nawalonga hihyo. Yesu kangulanda kuli kagunda ka Gesemane n}U"Yesu nakamlonjela, “Ndangukulonjela ndikomya, nechilo yiyino izogolo halineka, kombela kadatu.” j|M!Petili kamlonjela Yesu, “Wone hewo wawe na majesa na hegwe nakukuleka, heni sikuleka hebu.” 6{g Ila londizilipuka, ndowalongola Galilaya.” ]z3Hamba Yesu nakawalonjela, “Nechilo ayi ya lehano, hemwe mweng'ha mombilima na kundeka ndiliyeka, mina Maandiko Matakatifu gangulonga,‘Ndomtowa mdimi,
na chilundo cha ming'holo chosambaluka.’ zymLowasindile kwimba lwimbo, woka, nawaluta kuli chidunda cha Mizeituni. Yesu kangulonga kota Petili kombela xNdanguwalonjelani, sing'hwa kahi divai ya zabibu mbaka zuwa lila nding'hwa divai inyale hamwe na hemwe kuli undewa wa Mhaza wa heni.” w5mina ayi ndo danda ya heni ilingweneza ilagano lya Nguluwi na wanhu wa heye, danda ilingubohoka kwa mbuli ya wanhu weng'ha kuwosela gehile ga hewo. Tv!Hamba kahola chizombe, katambichiza, kawapa yolonga, “Mung'hwe weng'ha, u5Nalowali wolya, Yesu kahola ibumunda, kamtogola Nguluwi, kaumogola, kawagawila walanguswa yolonga, “Mhole mulye, alu ndo lukuli lwa heni.” t+Yudasi, ndo yula yaganile kumhinduka, kamuuza, “Mlangusa, ndaze nda heni?” Yesu kamwidichila, “Ena hegwe kulonga.” Ndiya ya Mkulu RsEna, Ndangukomya Mwana wa Munhu kobagama kota Maandiko Matakatifu vyogawele longa mbuli ya heye, ila mane yuye munhu ayo yalingumgalamka Mwana wa Munhu! Nayahawele goya munhu ayo wone nahaleleche.” r Yesu kedichila, “Heye yodiliza nhonje hamwe na heni kuli chisaye ndo heye yonyinduka. Kulya hamwe yali ndo ulajilo wa kigana. _q7Walanguswa na wesinza ng'hatu, waluka kiuza yumweyumwe, “Mkulu, ndaze nda heni?” cp?Lowali wolya, Yesu kalonga, “Ndanguwalonjelani ndikomya, yumwe wa hemwe konyinduka.” eoCLokuwele matinazo, Yesu kekalisa mmchisanya hamwe na walanguswa wa heye kumi na weli. Tn!Walanguswa wadita kota Yesu vyoyawalajize, nawawika goya ndiya ya Pasaka. 9mkHeye nakawedichila, “Luteni kuli muji kwa munhu yumwe, mumlonjele, ‘Mlangusa kangulonga, mhela wa heni ufika, kwa hegwe ndolya Pasaka hamwe na walanguswa wa heni.’ ” .lUZuwa lya mwaluko lya mnvina ya mibumunda johajisasile loing'hali, walanguswa nawamlutila Yesu wamuuza, “Kwangugana kohi tukuwichile goya ndiya ya Pasaka?” ]k3na baho Yudasi yali yopala ndaze vyoyomhinduka Yesu. Yesu kangulya ndiya ya Pasaka yjkkawalonjela, “Mondigalila choni wone ndimlavye Yesu kwa hemwe?” Wamuwazila migwala makumi gadatu ga sendi, diAHamba, Yudasi Isikalioti, yumwe wa wala kumi na weli, nakaluta kwa watambika wakulu, Eh Ndanguwalonjelani ndikomya, koneche kweng'ha muisi Mbuli Inojile hoidamligwa, chinhu chino choyaditile ayu mdala chodamligwa kwa kumkumbuchila heye.” Yuda Isikalioti kangumhinduka Yesu dgA Ayu mdala loyali yonjidila unhunyililo yali yombika goya kwa kutiligwa kwa heni mchilaga. Mf Wazunwa mwanawo mazuwa gengha, ila heni siwa na hemwe mazuwa gose. }es Yesu nakawazela majesa gawo, kawalonjela, “Ndaze mbona mwangumgaza ayu mdala? Heye kanditila mbuli inojile. Md Unhunyililo awu wahaguzigwe kwa sendi nyinji na wahapegwe wazunwa. Zc-Walanguswa wa heye lowawene ago nawazudila walonga, “Ya choni kuwifya aku?” *bMmdala yumwe yawele na libuli lya alabasta iwele na unhunyililo wa sendi nyinji, kamuyila hala mmeza hoyekale kulya chilyo, kamgudulila awo unhunyililo kumutwi. Ia Yesu loyali Besania, hakaye kwa Simoni, yawele na uswema, *`MIla walonga, “Mbuli ayo ileche kukoleka mhela wa mnvina ya Pasaka, kuleche kulawila kilewa na kibagula hali wanhu.” Yesu kangubakalizwa unhunyililo Besania B_Walongasa vyowomibata Yesu kwa chinyele hamba wamkopole. x^iMhela awo watambika wakulu na wasekulu wa wanhu nawating'hana kuli chipepela cha Kayafa, mtambika mkulu. z]m“Mvizela kota mazuwa meli galinguya kowa na mnvina ya Pasaka, na Mwana wa Munhu kolavigwa leka yawambigwe.” O\ Yesu loyasindile kulonga ago geng'ha, kawalonjela walanguswa wa heye, [.Lelo, awa woluta kuli kugazigwa kwa mazuwa gose, ila wala watanganiche woluta kuli ukomu wa mazuwa gose ne kuduma.”Z)-Na heye kowedichila, ‘Ndanguwalonjelani ndikomya, chila lomlemile kumditila mbuli azi yumwe wa wanhu awa wadodo, namlema kunditila heni.’ BY},“Aho na hewo womwidichila, ‘Mkulu, hanili natukona uwele na nzala au ng'halu, uwele mjenzi au ulihela nguwo, na uwele mtamwa au ulimchinweng'ho, hetwe hatukuditile chinhu?’ bX=+Ndali mjenzi hemwe hammbochele, ndali mtamwa na mchinweng'ho hemwe hamuyile kundola.’ TW!*Ndali na nzala hemwe hamhele chilyo, ndali na ng'halu hemwe hamhele mazi. `V9)“Hamba kowalonjela wala wehile wawele nzingo ya kumoso kwa heye, ‘Ucheni kumwando kwa heni hemwe mpanjilwe! Mlute kuli chiluli cha mazuwa gose ne kuduma yawichilwe Limazoga na wahilisi wa kilanga wa heye. U(Mndewa kowedichila, ‘Ndanguwalonjelani ndikomya, chila chinhu chomumditile yumwe wa awa wang'holozangu wadodo, mnditila heni.’ [T/'Hanili natukona uwele mtamwa au uwele mchinweng'ho na hetwe tuya kukujendela?’ oSW&Hanili natukona uwele mjenzi na hetwe tukubochela hakaye hetu, au ulihela nguwo na hetwe tukuvaliza? -RS%Aho, awo wanhu watanganiche womwidichila mndewa ‘Mkulu, hanili natukona uwele na nzala na hetwe tukigalila chilyo, au uwele na ng'halu na hetwe tukigalila mazi? pQY$ndali mwazi, mnvaliza, ndali mtamwa, hemwe muya kundola, ndali mchinweng'ho hemwe muya kunjendela.’ }Ps#Mina ndali na nzala, hemwe mingalila chilyo, ndali na ng'halu, hemwe mingalila mazi, ndali mjenzi hemwe mmbochela, 4Oa"“Hamba Mndewa kowalonjela wala wawele nzingo ya heye kudilo, ‘Muye hemwe mtambichizwe na Mhaza wa heni, bocheleni undewa muwichilwe kulawila kulumbigwa kwa isi. N!Kowawika wanhu walingudita yaviganile Nguluwi nzingo ya kudilo kwa heye na wanhu wehile kowawika nzingo ya kumoso kwa heye. |Mq Isi zeng'ha zoting'hanika kumwando kwa heye, na heye kowabagula kota vila mdimi yalingubagula ming'holo na mhene. ?Lw“Mhela Mwana wa munhu yawele Mndewa loyokuya kuli ukulu wa heye na wahilisi wa kilanga weng'ha hamwe na heye, aho kochikala mchanya mwa chigoda cha heye cha undewa chiukulu. K!Na kwa mbuli ya ayu chitumagwa yawele hatanganiche, mlavyeni kunze kuli jiza! Ako kowa na chililo na kujejeda mizino.’ Utaguso wa mwiso J}Mina, yawele na chinhu kopegwa na konjezelwa. Ila yula yawele hela chinhu, na chila chidodo choyawele nacho choholigwa. L2~~||J{{TzAyy^xxKww v$uttss+rrqpppmoohonn)mNll{lkjj{iihhsh'ggEff)eeedd8cc>bb!a:``__L^^ ]\[[[BZYYY XWWWV5UUTT-SS&RR QQ6PP4OxO NN%MM5LLLAKK JeJII^HH!GzG FkFEE D{DCCBB]AAE@u???>w==!<;;:{99I88k77q7.66+55R4k33_223100/2.--n,,_++g** ))(i''&&0%%V$$j$#"""4!n! =QL Gw$&uK%  ! 3 Ojp'}Lf)EWalanguswa weuza waliyeka walonga, “Kangulonga hino vyo yatuwene hatuholile mibumunda?” b(=Yesu nakawalonjela, “Milole, mwime goya na usaso wa Mafalisayo na usaso wa Helodi.” `'9Walanguswa nawasemwa kigala mibumunda minji mitumbwi lyawo, nawahola limwe hela. {&o Nakawaleka, nakenjila kahi mitumbwi, nakaluka majendo kuluta kumwambu mwa ilamba. Nhungo ya Mafalisayo na Helodi )%K Yesu nakesinza mnhumbula, nakalonga, “Lekachoni lulelo alu lwangugana ulajilo? Hebu! Ndanguwalonjela ndikomya! Lulelo alu halupegwa ulajilo woneche wula.” |$q Mafalisayo nawoya kwa Yesu, waluka kilewa na heye. Nawagana kumjeza Yesu, yawalajile ulajilo kulawa kilanga. # na baho nakakwina mli itumbwi hamwe na walanguswa wa heye, nakaluta kuli wilaya ya Dalimanuta. Mafalisayo wangugana ulajilo B" Na hewo wadile nawali wanhu elufu zine. Yesu nakawalaga, w!gWanhu weng'ha walya, weguta, nawali wanhu wafichile elufu zine. Walokoteza usanyangwa, navimema vidoto saba. t aNakwali na tusomba tuchefu, Yesu kahola kata malumbo Nguluwi, kawapa walanguswa wawamogolele wanhu walye. 0YYesu nakawalonjela wanhu wekalise hanyi, kahola ajila mibumunda saba, kata malumbo Nguluwi, kamogola, kawapa walanguswa wawape wanhu, na walanguswa wadita hiho. X)Yesu kawauza, “Mwanajo mibumunda jilinga?” Hewo wamwidichila, “Saba.” q[Walanguswa wamuuza, “Hahano twa kisolo, topata kohi chilyo cha kuhega kwa wanhu weng'ha awa?” nUWone ndiwalonjele walute kaye ne kulya, wanji wozilika mnzila. Mina wanji walawa kutali ng'hatu.” q[“Ndanguwonela isungu wanhu awa, kwa vila twikala hamwe mazuwa gadatu, nachilyo chowalinacho chimala.  7Mhela awo, ikugusi lya wanhu wenji naliting'hana kahi, chilyo nachowawele nacho nachimala. Lelo, Yesu nakawachema walanguswa wa heye, nakuwalonjela, %C%Wanhu weng'ha nawahuliche nawali wabubuwale, wolonga, “Kangudita geng'ha goya, kanguwagubula meho wohambe walole, na wohambe walonje, wangulonga!”#$Yesu nakawalonjela wanhu waleche kumlonjela munhu. Ila vyoyawalemeze kuwalonjela wanhu hewo ndo kota kawasonza kuwalonjela wanhu goyodita. c?#Baho du makutu ga heye gagubuka na umyango wa heye ugonzoka na kaluka kulonga goya hela. "Hamba Yesu kalola kilanga, yolanda kwa Nguluwi aku yogugumila, nakamlonjela ayula munhu “Efata,” Mina “Ugubuche.” ve!Yesu kamhola kaluta naye kutali na wanhu, kahola chidole kenjiza mu makutu, nakatema mite kamibata umyango. jM Wanhu nawamigala munhu yohambe yalonje na kuhulika, wamlanda Yesu yamuwichile moko gake mtamwa. {oYesu nakoka wilaya ya Tilo, nakakolela Sidoni, nakafika kuli ilamba lya Galilaya, kakolela Mji wa Dekapoli. Lelo, nakaluta kaye, kamfika mwanage yawasile mchinhanda mkomu, chijeni chimlawile. Yesu kangumlohola munhu yohambe yalonje na kuhulika veYesu nakamlonjela ayula mdala, “Kwa mbuli ya ulonzi awo, ulute kaye. Chijeni chimlawa mhinza wa hegwe!” Ila ayula mdala kedichila kalonga, “Kukomya, Mkulu, ila na mibwa wone jikale hasi ha chisaga jiwaga jilya usanyangwa wa wana.” pYYesu nakalonga, “Tandi wana wegute, kwa vila hainojile kuhola chilyo cha wana na kutozela mibwa.” xiMdala nayali Mgiliki yaleleche Silofoinike muisi ya Siliya, nakamlanda Yesu yamlavye mwanage chijeni chihile.  3Mdala yumwe yali na mwana mhinza yawele na chijeni chihile, kahulika mbuli za Yesu. Lelo, nakoya kamfugamila nakitoza kumwando kwa magulu ga Yesu.  Hamba Yesu nakoka aho, nakaluta wilaya ya Tilo. Ako nakenjila hali ng'handa imwe na haganile munhu yavizele, ila nahawezile kivisa. g GAga gesa, gangulawa mgati mwa munhu, ndo galingumdita munhu mwavu.” Makundo ga mdala yumwe P ubuhu na wihe na udesi na upoka na maya na kidaya na uhesi na maligo. j MMina kulawa mgati, mnhumbula ya munhu mwangulawa majesa gehile, ung'hondwa na uhizi, na kuboka, hINakalutilila kulonga, “Chilingulawa mgati mwa munhu ndo vilingumdita munhu yawe mwavu. 5Kwa vila hachilingumwinjila munhu mnhumbula, ila kumunda, na hamba cholavigwa kunze kucholo?” Kwa kulonga hino Yesu nakavikundiza vilyo vyeng'ha. 9Yesu, nakawalonjela, “Ndaze, na hemwe hamvizelele? Ndaze, hamvizelele kota chinhu chilingumwinjila munhu kulawa kunze, hachimdita munhu yawe mwavu. Loyalulechile lula lung'hongola lwa wanhu nakwinjila mng'handa, walanguswa wa heye nawamuuza yawagubulile nhelo ila. 5eNayawele na makutu gakuhulika, nayahuliche! "=Kuduhu chinhu chilingwinjila mgati mwa munhu kulawa kunze chilingumdita munhu mwavu. Ila chilingulawa mgati mwa munhu ndo chilingumdita munhu mwavu.” ucHamba Yesu nakaluchema lula lung'hongola lwa wanhu, kawalonjela, “Mnyhulichize mweng'ha, namvizele. %C Ahi ndo vyomlingubeza ulonzi wa Nguluwi kwa mbuli ya ulanguso womlingibochelela. Kahi mwangudita mbuli nyinji kota zino.” Vinhu vilingumdita munhu mwavu G lelo, hailinguganigwa kahi kumtanza mhaza wa heye au mayake. .U Ila hemwe, mwangulangusa, kota, munhu yawe na chinhu cha kumtanza mhaza wa heye au mayake, ila yolonga kota chinhu acho ndo Kobani izeleche ndolendole kwa Nguluwi, x~i Mina Musa nakalajiza, muwatogole wahaza na mai za hemwe, na yawele ngumliga mhaza au mayake, imgana yabagame. } Yesu nakalutilila kulonga, “Hemwe mna nzila ya usugu kwa kuleka malajizo ga Nguluwi, kwa mbuli ya kuwinza mabochelo ga hemwe! c|?“Hemwe mwanguleka ilajizo lya Nguluwi, na mwangibatilila gomlanguswe na wanhu.” i{KKufugamila kwa hewo kwiha,
mina wangulangusa mbuli za wanhu,
kota Malajizo ga Nguluwi! jzMYesu nakedichila, “Wahadi hemwe! Mloli wa Nguluwi Isaya nakalagula goya mbuli za hemwe vyoyandiche,Nguluwi kangulonga, ‘Wanhu awa, wangufugamila hamlomo hela,Ila mnhumbula mwao, wa kutali na heni.’ ” LyLelo, Mafalisayo na walangusa wa malajizo ga Musa, nawamuuza Yesu, “Lekachoni, walanguswa wa hegwe hawalingwijiza kota ulanguso wotubochele kwa wasekulu, wangulya na moko gakokomoche?” ?xwKahi, hawalyaga chinhu choneche kulawa kuli soko, mbaka wawe wachihovuje tandi. Kahi nawalangusigwa kulawa katali kota vila mbuli ya kuhovuga nego na vizombe na vinhu vya kupulika. w+Mina Mafalisayo na wawele Wayahudi wanji weng'ha, nawebatililaga gowalangusigwe na wasekulu wawo, hawalyaga chinhu ne kuhovuga moko gawo goya. !v;Nawawona kota wamwe wa walanguswa wa heye wali wolya chilyo na moko gakokomoche, ne kuhovuga moko kota vila Mafalisayo navyoiganigwe na Malajizo gawo. tu cMafalisayo wamwe na walangusa wa malajizo ga Musa, nawalawile Yelusalemu, nawating'hana kumwando kwa Yesu. 8ti8Chila honhu Yesu koyalutile, mvijiji, mjini au kumigunda, wanhu nawawawika watamwa mluga, wamlanda wadolize lupembo lwa nguwo ya heye. Na weng'ha wadolize nawaloholigwa.s7Lelo, hima wazunguluta isi ila yeng'ha, waluka kuwahola watamwa wawasile mmicheka jawo, wawegala chila honhu kowahuliche Yesu kakuko. ;rq6Lowalawile mli itumbwi wanhu nawamzela Yesu baho. Nq5Nawaloka ilamba, nawafika isi ya Genezaleti, nawemiza itumbwi. p'4kwa vila nawang'hali kuvizela ulanguso wa jila mibumunda. Luhala lwa hewo nalung'hali lububuwale. Yesu kanguwalohola watamwa kula Genesaleti _o73Hamba kakwina mitumbwi mowali, na mbeho inyamalila. Walanguswa nawabubuwala ng'hatu, }ns2Mina weng'ha lowamuwene nawadumba lukami. Baho Yesu nakalonga na hewo, “Msindamale, nda heni. Mleche kudumba!” Lm1Ila lowamuwene yojenda hali mazi, nawejesa idimu, nawatowa iyowe. Bl}0Lelo, nakawona walanguswa wa heye wohila kutowa mitela ja itumbwi, kwa vila mbeho yali iputa. Behi na kubwemwenzuka, Yesu nakawawinza akuno yojenda mchanya mmazi, nakagana kuwapuluta. pkY/Loifichile matinazo, itumbwi nalyali hagati ha ilamba, na heye Yesu yali yaliyeka hafungo mwa ilamba. Oj.Yesu vyoyawalajile wala wanhu, nakaluta kuchidunda kumlanda Nguluwi. "i=-Baho Yesu nakawalonjela walanguswa wenjile mli itumbwi wamlongole walute Betisaida, mwambu mwa ilamba, mhela heye yolulaga lung'hongola lwa wanhu. ah;,Walume nawadile ajo mibumunda nawali wafichile elufu zihano. Yesu kangujenda hali mazi dgA+Walanguswa wakungajiza chilyo chisigale mibumunda na somba, navimema vidoto kumi na vili. $fC*Wanhu wose nawalya weguta. Ae{)Hamba Yesu nakahola ajila mibumunda jihano na somba mbili, kalola kilanga, katambichiza. Kamogola kawapa walanguswa wa heye wawagawile wanhu. Na zila somba mbili nazo kawapa weng'ha. ^d5(Na hewo wekalisa kuli vilundo vya wanhu miya, miya na vya wanhu makumi gahano hano. vce'Yesu nakawalajiza walanguswa wawalonjele wanhu weng'ha wekalise vilundo honhu hawele na misolo midodi. b&Yesu nakawauza, “Mwanajo mibumunda jilinga? Mlute mkalole.” Vyowalolile, wamlonjela, “Jabaho mibumunda jihano na somba mbili.” Ja %Ila Yesu nakawalonjela, “Muwape hemwe ndiya.” Na hewo wamuuza, “Lelo, tulute tugagule mibumunda kwa sendi denali miya mbili zihejile sendi za kuhega myezi nane, na kuwegalila chilyo?” ^`5$Igana uwalaje wanhu walute kumigunda na kuli vijiji vili habehi, wakagule vilyo.” r_]#Nemisi naipuluta walanguswa wamlutila Yesu, nawamlonjela, “Honhu aha twa kisolo, na sambi lyangutita. "^="Lowaduliche kumwani, Yesu nakona lung'hongola lwa wanhu, kawonela isungu, kwa vila wali kota ming'holo jilihela mdimi. Kaluka kuwalangusa mbuli nyinji. )]K!Ila wanhu wenji nawawona woluta, nawawazela. Lelo, wenji nawalawa chila muji nakubilimila kuko kowalutile Yesu na walanguswa wa heye, wawalongola kufika. M\ Lelo, nawoka waliyeka kwa itumbwi, waluta honhu hawele hela wanhu. d[AYesu nakawalonjela, “Tulute tuliyeka honhu ha uviso tukesele tandi.” Nakalonga ahyo kwa vila kwali na wanhu wenji lukami wali wafika aho nakuka mbaka Yesu na walanguswa wa heye nahawawele na honhu ha kulya chilyo. pZYWatumigwa nawahiluka, nawekungajiza hamwe hali Yesu, wamlonjela geng'ha gowaditile na kulangusa. Y Walanguswa wa Yohani lowahuliche mbuli ayo, nawaluta kuhola mtufi wa Yohani, wazakuutila mchilaga. Yesu kangulisa wanhu wenji iXKnakegala mutwi wa Yohani Mbatiza uwichigwe mchisaye, kamha mhinza na mhinza kamigalila mayake. WLelo, Mndewa Helodi na kawalajiza wamizi wakegale mutwi wa Yohani. Mwamizi nakaluta, nakumdumula mutwi wa Yohani mla mchinweng'ho, {VoMndewa Helodi nakesinza ng'hatu, ila kwa vila nakelaha, hali wala wajenzi wezile mchilyo, nahamlemele hebu. UMhinza ayula nakamhiluchila Mndewa yobilima nakumlonjela, “Ndangulanda ndigalile sambi baha mchisaye mutwi wa Yohani Mbatiza.” TAho yula mhinza kalawa kunze kazangumuuza mayake, “Ndande choni?” Na heye kamwidichila, “Ulande mutwi wa Yohani Mbatiza.” S-Kahi na kwa ulonzi winji wa kilaha, nakamlonjela, “Ndangilaha kota choneche choundanda, ndokupa, chasi chikulu cha nusu ya undewa wa heni.” \R1Mhinza wa Helodiya kenjila mng'handa na kuvina goya, awala wakulu na Helodi na wajenzi wanji na wanojezwa! Mndewa Helodi nakamlonjela ayula mhinza, “Undande chinhu choneche cho ulingugana na heni ndokupa.” QQZuwa imwe Helodiya nakapata mhumu. Zuwa ya kudita kukumbuchila zuwa yo yaleligwe Helodi, kawalajiza wanhu wawele wakulukulu, wakulu wa wamizi, na wakulu weng'ha waliwochikala muisi ya Galilaya. SPHelodi yaliyomdumba Yohani, kwa vila nakavizela Yohani yali Yelile na yatanganiche, na yali yomwamila, waleche kumdita vibi. Helodi nakagana kumhulichiza Yohani, hanga loyamhuliche, nakawa na masinzo. rO]Helodiya nakawika ng'alazi mnhumbula, mbaka yamkopole Yohani, lelo yali yolemwela kokwaluka ndaze! eNCYohani Mbatiza yali yomlonjela Helodi, “Haiwa goya kuhesa mdala wa mng'holozo Filipo.” @MyAho hamwande Helodi heye nakalajiza Yohani yebatigwe, yahindilwe mchinweng'ho, nakadita hino kwa vila nakamhesa Helodiya, na yawele mdala wa Filipo. Filipo nayali mng'holoze Helodi. yLkMndewa Helodi vyoyahuliche, kalonga, “Hambi ndo Yohani Mbatiza! Ndimdumule mutwi, ndaze, kazilipuka!” KWanhu wanji wali wolonga, “Munhu ayu ndo Eliya, na wanji wali wolonga, ayu ndo mloli wa Nguluwi, kota awala waloli wakatali.” cJ?Helodi mndewa wa Galilaya nakahulika goyalingudita Yesu, mina lutogo lwake nalwenela honhu heng'ha. Wanhu wamwe nawali wolonga, “Yohani Mbatiza kazilipuka, ndo vila mong'ho uno wangukola mijito mgati mwake.” iIK Nawalavya vijeni vinji na wawabakaliza mafuta watamwa waloholigwa. Kubagama kwa Yohani Mbatiza jHM Awala walangusa nawoka na kuwadamlila wanhu Mbuli Inojile na kuwalonjela wamgalamchile Nguluwi. G Honhu honeche, wanhu hawawabochele ne kuhulika gomlangusa, muche mkung'hune nhimbwisi mmagulu genu iwe ulolezi wa kuwapanjila hewo.” kFO Kahi nakawalonjela, “Honeche hombocheligwa, mikale hali ng'handa yiyo mbaka homkuka honhu aho. @E{ Mvale makwamba, ila mleche kuhola igwanda lya keli.” |DqKawalajiza kalonga, “Mleche kuhola chinhu komluta, mleche kuhola chilyo na sendi na mhako, mhole ng'hweku yeka. xCiYesu nakawachema awala walanguswa kumi na weli, kawalajiza weliweli, kawapa ludali lwa kuwinga vijeni vihile. lBQYesu nakabubuwala kwa vila wanhu awa nawalema kukunda. Yesu kanguwalajiza walanguswa kumi na weli lAQYesu haditile vinduzanduza hala honhu, ila nakawawichila moko watamwa wachefu, nakuwalohola. @Yesu kawalonjela, “Waloli wa Nguluwi watogolagwa kweng'ha kula, ila hawatogolagwa hakaye hawo na kwa wang'holoze.” $?AAhi ayu hawele selemala, mwana wa Maliya mng'holoze na Yakubu na Yose na Yudasi na Simoni? Ndaze walumbuze hawalingikala baha na hetwe?” Hamba wambeza! >Ifichile zuwa lya Kwesela, kaluka kuwalangusa mng'handa ya kusalila. Kwali na wanhu wenji na wali wohulichiza na wekala wabubuwale, weuza walonga!, “Kagalavya kohi aga gose? Kahi luhala lwachi loyapegwe ayu? Kahi, kangudita ndaze vinduzanduza avi vyoyalingudita? h= KYesu nakalawa koyali, kaluta hakaye hake Nazaleti koyalawile, yelongoze na walanguswa wa heye. <+Yesu nakawalemeza wanhu waleche kumlonjela munhu. Hamba nakawalonjela, “Wamgalile chilyo ayula mhinza yalilimche yalye.”;*Baho mhinza kalilimka, nakaluka kujendajenda, nayali na miyaka kumi na mili, aga logalawile, wanhu weng'ha nawekala wabubuwala lukami. :)Yesu kambata moko, nakamlonjela ayula mhinza yabagame kalonga, “Talita, kumi,” Mina, “Muhinza ndangukulonjela, ulilimche!” A9{(Wanhu nawamseka Yesu, ahyo nakawalavya wose kunze, nakawahola mhaza na mayake mhinza yula, na wala walanguswa wa heye wadatu, nawenjila kuchihengo kowawichile lukuli lwa mhinza. 8 'Yesu nakenjila mng'handa kawalonjela wanhu, “Lekachoni mwangupunganika? Lekachoni mwangulila? Mwana habagame kawasa hela.” 7&Nawafika kaye kwa Jailo chilongozi wa sinagogi, Yesu nakawona wanhu wapunganiche nakahulika kuwemba, chililo na kulomboleza kwinji. d6A%Yesu hamkundize munhu yoneche kulutasa, ila Petili na Yakubu na Yohani mng'holoze Yakobo. u5c$Ila Yesu nekulola chowalonjile kamlomjela Jailo chilongozi wa sinagogi, “Uleche kudumba, ukunde hela.” L4#Yesu vyoyali yang'ali yolonga, wanhu nawoya kulawa hakaye kwa Jailo chilongozi wa ng'handa ya kusalila, wamlonjela kota, “Mina mhinza wa hegwe nakabagama. Uleche kuzakumgaza Mlangusa.” }3s"Yesu nakamlonjela, “Mhinza, makundo ga hegwe gakulohola. Ulute goya, uwe mkomu ulawe ng'hatu utamwa wa hegwe.” 2!!Aho yula mdala yavizelele choni chimlawile, kaluta yokakama kuno yodumba, nakafugamila mmagulu ga Yesu, kamlonjela yokomya gose galawile. >1w Ila Yesu kalutilila kulola yamone ayo yaditile hino. p0YWalanguswa wamwidichila walonga, “Ulole wanhu vyo wamemile, lekachoni kwanguuza whaani yakibate?” w/gYesu nakavizela, nakona mong'ho wa heye uwa udo, kahinduka kauza kalonga, “Whaani yebate nguwo ya heni?” .Kebata nguwo ya Yesu, na danda yali ilawa bahala du kona naileka kulawa. Na heye nakehulika mlukuli lwake kawa mkomu. d-ANakadita ahyo, mina yali yolonga yaliyeka, “Wone ndibate nguwo ya heye, ndowa mkomu.” , Na vyoyahuliche goyodita Yesu, ndo kaluta na ahyo nakafyela lung'hongola lwa wanhu walihamwe na Yesu na kudoliza nguwo ya heye. *+MMdala ayu nakagazika lukami, na kalaguligwa na wateleka mikwandi wenji ne kuloholigwa hebu. Nakataga sendi nyinji ne ulohozi kuduhu, ila nakalutilila kugazika. T*!Kwali na mdala, yali na utamwa kwa kulawa danda mihela kumi na mili. Z)-Yesu nakoka hamwe na Jailo. Wanhu wenji nawamuwinza nakummemelela chila nzingo. (5Yali yolonga yolanda, “Mhinza wa heni mdodo kangutamika behi kubagama. Dedede ndangulanda tuche kaye ukamuwichile moko yaloholigwe yawe mkomu.” j'MAho Jailo yawele chilongozi wa sinagogi nakoya, loyamuwene Yesu nakafugama hali magulu ga Yesu. #&?Yesu nakaloka kahi mwambu iyage ya ilamba kwa itumbwi. Lung'hongola lwa wanhu nalwikungajiza kumwando hake, na heye yali yemile hafungo mwa ilamba. '%GAyula munhu kaluta, kaluka kudamla kuli Mji wa Dekapoli mbuli zeng'ha Yesu zoyamditile, wanhu nawekala wekagahale. Biti Jailo na mdala yebate ivalo lya Yesu $Yesu nakalema, kamlonjela, “Ulute kaye kwako, kawalonjele wang'holozo mbuli zeng'ha Mkulu zo yakuditile na vyoyakonele isungu.” m#SYesu vyoyali yokwinjila mu itumbwi, yula munhu yosigwe vijeni nakamlanda yamkundize kulutasa. 1"]wamlonjela Yesu yoche kuli isi ya hewo. `!9Awala wanhu vyowagawene agala gogalawile kwa munhu yawele na chijeni na ajila migubi, 9Awala wanhu vyo wamlutile Yesu, wamona ayula munhu yawele na chijeni yekale hanyi, Yawele na luhala lwake na yavalile ivalo, na wala wanhu nawadumba. xiWadimi wa ajo migubi nawabilima, wadamla mbuli azo kuli miji na kumigunda. Wanhu nawoya kulola galawile. 9k Yesu kavikundiza, avyo vijeni vihile, vijinjila jila migubi. Lung'hongola lweng'ha lwa migubi jifichile elufu mbili najifiduka mnyenje ya chidunda kwinjila milamba, jibagama. P Ahyo, vila vijeni vimlanda, “Utugale kuli ajo migubi, tujinjile.” P Kwali na lung'hongola lukulu lwa migubi jidimigwa hali chidunda. K Vijeni vimdedeza Yesu yaleche kuviwinga avyo vijeni mli isi ila.   Yesu kamuuza, “Itagwa lyako kwaani?” Na heye kedichila, “Itagwa lyangu chilundo cha wamizi, mina hetwe twa wenji.” _7Nakalonga ahyo kwa vila Yesu yali yamlonjele, “Chijeni chihile mlawe munhu ayu.” 3Kalonga kwa lizi likulu, “Kuna choni na heni, hegwe Yesu Mwana wa Nguluwi yali kuchanya? Kwa itagwa lya Nguluwi ndangukulanda uleche kungaza!” A}Loyamuwene Yesu kwa kutali, kambilimila, kenamiza. kONemisi na nechilo yali yochikala mvilaga mchidunda yotowa iyowe na kitemangatemanga kwa maganga. 8iMala nyinji nawajeza kumkowela minyololo moko na magulu, nakadumulaga na kusa lyuma lyo wamkowele nalyo. Ayu munhu yali na mong'ho ng'hatu na kwali kuduhu munhu wa kumibata. pYYali yochikala mvilaga, kwali kuduhu munhu yojeza kumhejelela yamibate yojeza kumkowela na minyololo. Baho du Yesu vyoyalawile muli itumbwi nakating'hana na munhu yali yochikala kuwele na vilaga. Ayo munhu yali na chijeni chihile. b ?Yesu na walanguswa wa heye nawafika kuli isi ya Wagelasi, mwambu ya ilamba lya Galilaya. nU)Nahewo nawadumba heko walonga, “Ayu munhu wachi lelo, mbaka nhigu na mbeho vyangumuhulika?”s_(Yesu nakawalonjela awala walanguswa wa heye, “Leka choni mwangudumba? Ndaze, mng'hali hela makundo?” 9'Lelo, nakenuka kailonjela ila mbeho “Nyamalile!” Vivila kailonjela nhigu ya ilamba, “Tulu! Nyamalile!” Baho mbeho nainyamalila na kwali tulu. 1&Heye Yesu nakawasa yawichile mutwi mchegamo, awala walanguswa wamwinula wamlonjela, “Mlangusa, ndaze hulingona kota hetwe tobagama kwa mazi?” d A%Baho du nakwali na mbeho, na kutiguka kwa mazi mu ilamba, itumbwi na lyaluka kumema mazi. m S$Lelo, nawawaleka wanhu wamemile, walanguswa nawenjila amo mu itumbwi, kwali na mitumbwi jinji aho. r ]#Lusanya vyo luswele, Yesu kawalonjela awala walanguswa wa heye, “Tuloche kumwambu kwa ilamba.” , Q"Heye Yesu nahayali yolangusa chinhu ne kuwika nhelo, ila wone yawe yeka na walanguswa wa heye, kowa yowagubulila goyalonjile. Yesu kanguilonjela nhigu inyamalile p Y!Yesu nakawadamlila usenga wa heye kwa nhelo nyinji, nakadamla na hewo kota vila vyowaliwovizela. I  Mhela udo hela, yokota na kuwa igodi likulu kusinda migodi jeng'ha kumgunda. Nhagala ziwaga ng'hulu videje vya kuulanga vyuyaga kuzenga vivulila vyawo mlubehelo lwa nhagala za alyo igodi.” {oUfanda kota hino, munhu nakahola nyhadikwa iwele ndodo ng'hatu ya haladali kusinda zeng'ha na kuinyala mmisanga. jMYesu nakawauza, “Tuuwhanize Undewa wa Nguluwi na chinhu chachi? Tudamle kwa nhelo yachi? Aho wone nhyule ipye, munhu ayo kokwaluka kuhola chimaje cha kebenela kwa vila mhela wa mbena ufika.” Nyadikwa iwele ndodo lukami Misanga jangudita mihale kukula na kulela mafuza, mwaluko kuzuka mahamba madeche, hamba liso na mwiso nhyule mgati mwa liso. xiNechilo kanguwasa, na nemisi kangulola na nyhadikwa zangulutilila kukula, ila heye havizelele chilingukoleka. jMYesu nakalonga, “Undewa wa Nguluwi ufanda kota hino, munhu nakanyala nyhadikwa kumgunda. !Yawele na chinhu kopegwa na chinji. Heye yawele hela chinhu, na achila chidodo choyawele nacho choholigwa.” Mfano wa nyhadikwa ilingota 4aNakawalonjela kahi, “Mhulichize goya chomhulika! Chipimilo chichila chomulinguwapimila wanhu wanji ndo chicho Nguluwi kowapimila namwe, kahi mokonjezelwa ng'hatu. :oAhyo, yawele na makutu ga kuhulika yahuliche.” ^~5Chila chinhu chivisigwe chowichigwa hazelu na chila chinhu chigubikwe chogubuligwa. /}WYesu nakalonga kahi, “Ndaze, wanhu hawawesaga chenje na kigala mng'handa na kugubika na chidoto au kuwika mluvungu? Hebu! Huwikaga honhu ha kuwichila chenje. h|IIla wanji ifanda kota zila nyhadikwa zinyalilwe kuli misanga jinojile. Awa wohulika ulonzi awo, woubochela, wolela mafuza, wanji mala makumi gadatu, na wanji mala makumi sita, na wanji mala miya imwe.” Chenje chigubikwe {ila lunhwinhwi lwa isi ino, kunojezwa na lufufu, maya ga chila mbuli kuwenjila na kubananga ulonzi awo, nawo haulela mafuza. zWanhu wanji ndo kota zila nyhadikwa zigwile hali migodi jiwele na miwa. Ahyo ndo kiwhana na wanhu wala wawele hulika awo ulonzi, /yWIla hambe uwenjile na kuwa na mizabi mgati mwa hewo, hulutilila kibatilila hado hela, na mhela wa ugayo au wihe houlawila kwa mbuli ya ulonzi awo, baho wangugozola. xWanhu wanji ifanda kota nyhadikwa inyaligwe hali italawe. Baho du lowouhulika awo ulonzi, hubochela kwa kusangalala ng'hatu. ,wQWanhu wanji ndo kota zila nyhadikwa zinyaligwe mnzila ulonzi hounyaligwe. Ila bahala du loyohulika, Limazoga lyuyaga na kusa ulonzi awo unyaligwe mgati mwa hewo. 0v[Mnyalaji kangunyala ulonzi wa Nguluwi. }us Hamba Yesu kawalonjela, “Ndaze, hemwe hamuizelele nhelo ayi? Modita ndaze lelo, kuizela nhelo yoneche yila? ct? leka,‘Walole ng'hatu, ila waleche kona.Wahuliche ng'hatu, ila waleche kuvizela.Nawadite ahyo, wahamgaluchile Nguluwi,
na heye yahawosele gehile ga hewo.’ ” Yesu kangugubula nhelo wa mnyalaji s Na heye kawalonjela, “Hemwe mpegwa kuuzela uviso wa Undewa wa Nguluwi, ila wanji wala wawele kunze wolonjelwa chila chinhu kwa nhelo, r Yesu vyoyaponile yeka, wamwe wa wala wamhuliche nawamlutila hamwe na wala kumi na weli, wamuuza mbuli ya awu nhelo. eqC Yesu nakawalonjela, “Yawele na makutu ga kuhulika na yahuliche.” Malanguso ga mnyalaji pIla zinji nazigwa hali misanga jinojile, zota zikula zilela imwe mala makumi gadatu, na imwe mala makumi sita na imwe mala miya.” toaZinji nazigwa hali migodi ja miwa, na jila miwa jikula zipilinjila zila nyhadikwa nazo hazilelile nhyule. \n1Lusanya lolulawile, zilakala na kwa vila mizabi jali mchanyamchanya hela, zikala. ~muZinji nazigwa honhu hawele na ng'ongwa, hawele hela misanga minji. Nazota himahima kwa vila misanga najali michefu. Wl'Loyali yonyala nyhadikwa, zinji nazigwa mnzila, videje vyuya vidobola vilya. =ku“Mhulichize, mnyalaji nakaluta kunyala nyhadikwa. Uj#Yali yowalangusa menji kwa nhelo, na kuli malanguso ga heye nakawalonjela, @i {Yesu nakaluka kuwalangusa wanhu hafungo mwa ilamba. Wanhu wenji nawammemelela mbaka naimgana yenjile mitumbwi na kikalisa. Wanhu weng'ha nawali wekale musangalaza hafungo mwa ilamba. tha#Munhu yoneche yawele kudita goyalingugana Nguluwi ayo ndo mng'holozangu na lumbulyangu na mayangu.”hgI"Aho kawalola awala wekale ahala honhu, kalonga, “Loleni! Awa ndo mayangu na wang'holozangu. If !Yesu nakamlonjela, “Mayangu na wang'holozangu ndo whaani?” e{ Wanhu wammemelela heye. Lelo, wanhu nawamlonjela, “Mayako na wang'holozo na walumbuzo wa kunze wangukupala hegwe.” d#Hamba mayake Yesu na wang'holoze nawoya ahala honhu, hoyali yolangusa Yesu, wema kunze, wamlajiza munhu yenjile mng'handa yakamcheme. hcIYesu nakalonga ago, kwa vila wali womlonga “Kana vijeni vihile.” Mamo na wang'holoze Yesu |bqila yalingumkovula Muhe Yelile, ayu hokusilwa gehile ga heye ng'o, kwa vila kawifya, kana wihe wa mazuwa gose.” vae“Ena ndanguwalonjelani ndikomya, Nguluwi kowosela gehile gawo geng'ha na kukovula kwa hewo kweng'ha, E`“Kuduhu munhu kwinjila mng'handa ya munhu yawele na mong'ho kumsukula vinhu vyose mbaka wamuwope ayo yawele na mong'ho na ng'wego hafungo, aho ndo koweza kumsukula vinhu vya heye. Y_+Wone undewa wa Limazoga ugawanuche chilundo, hauchikala, leka wokwaga ng'hatu. _^7Kahi, wone ivyazi ligawanuche keli, lilingitowa, ivyazi alyo halichikala lyosumigwa. []/Wone undewa umwenga ugawanuche vilundo vilingitwanza, undewa awo hauweza kikala. r\]Yesu kawachema kaluka kuwalonjela kwa nhelo, kalonga, “Yowa ndaze Limazoga limuwinje Limazoga muyage? W['Walangusa wa hewo wa malajizo ga Musa walawile Yelusalemu nawalonga, “Kana chijeni chihile chilinguchemigwa Belizebuli! Ayo ndo mkulu wa vijeni, na heye yalingumpa ludali lwa kusa vijeni vihile.” eZCWang'holoze vyo wahuliche ago, nawaluta kumhola kwa vila wanhu nawalonga kota kapunganika. YHamba Yesu nakaluta hakaye hake, kahi wanhu nawamema mbaka Yesu na walanguswa wa heye, nawalemwela ne mhela wa kulya. KXna Yudasi Isikalioti yamhinduche Yesu. Yesu na mkulu wa Limazoga W}Na kahi Andeleya na Filipo na Batolomeo na Matei na Tomasi na Yakubu mwanage Alufayo na Simoni yalawile Kanani na Tadei |Vqna kahi Yakubu na Yohani wanage Zebedayo. Yesu nakawapa awa wana weli itagwa Bonegesi, izeleche “Wanalubumo.” WU'Awa ndo kumi na weli yawahagule, Simoni yula Yesu yampele itagwa lya Petili, 1T]Namowa na ludali lwa kuwinga vijeni.” -SSkawahagula kumi na weli, nakawachema watumigwa. Nakawalonjela, “Ndiwahagulani hemwe muwe hamwe na heni, hamba ndowalajiza mlute kuwadamlila wanhu Mbuli Inojile. `R9 Yesu nakoka kakwina kuchidunda nakawachema wala yawaganile. Na hewo nawamlutila, Q Ila Yesu nakawalonjela kwa kuwang'hanuchila waleche kuwalonjela wanhu kota heye kawhaani. Yesu kanguhagula walanguswa kumi na weli P Na wanhu wali na vijeni vihile lowamuwene, nawetoza kumwando kwa heye na kuchemeleza lizi, “Hegwe kwa Mwana wa Nguluwi!” _O7 Yali yawosile matamwa wanhu wenji, na watamwa weng'ha wali wofyela wogana wamdolize. Nw Yesu kawalonjela walanguswa wa heye wamngongomanyile itumbwi limwe, leka lung'hongola lwa wanhu waleche kummemelela. >Muna miji ja Yelusalemu na Idumea, na mwambu mwa lwanda lwa Yolodani na Tilo na Sidoni. Lung'hongola alo lwa wanhu nawamlutila Yesu kwa vila nawahulika mbuli nyinji zoyali yakolile. 6LeYesu nakoka aho hamwe na walanguswa wa heye, nakaluta hafungo mwa ilamba, na lung'hongola lwa wanhu lumuwinza. Wanhu awo wali walawile kuli isi za Galilaya na Yudeya, K#Baho Mafalisayo walawa kunze, walongasa hamwe na wanhu wa chilundo cha Helodi vila vyo womdumya Yesu. Ikugusi lya wanhu hafungo mwa ilamba bJ=Aho kawalola weng'ha yazudile, kawa na masinzo kwa vila lowawele na nhumbula zihile. Hamba nakamlonjela ayula munhu yaweli na moko uziliche, “Ugolole moko wa hegwe!” Na heye kagolola moko na baho uwa mkomu kahi. bI=Hamba Yesu nakawauza wanhu wala, “Malajizo ga hetwe gangutukundiza ndaze kudita zuwa lya kwesela? Kudita mbuli inojile au kudita mbuli yihile? Kulohola ukomu wa munhu au kukopola?” Ila hewo nahawalonjile chinhu. XH)Yesu kamlonjela ayula munhu yawele na moko uziliche, “Uye hano hamwando.” /GWWanhu wamwe wali wopala chinhu cha kumvilizila Yesu, wali wamlola kodita choni kwa ayula munhu yawele na moko uziliche, komlohola au hebu vyoiwele zuwa lya kwesela. ]F 5Yesu nakenjila kahi mng'handa ya kusalila nakwali na munhu yawele na moko uziliche. lEQAhyo Mwana wa Munhu ndo Mkulu wa zuwa lya kwesela na kana ludali lwa ayo zuwa lya kwesela.”qD[Hamba Yesu kawalonjela, “Zuwa lya kwesela naiwichigwa kwa wanhu, haiwele wanhu kwa zuwa lya kwesela. CHeye na kenjila mng'handa ya Nguluwi, kalya jila mibumunda jiwichigwe kumwando kwa Nguluwi. Mbuli ayi naikoleka mhela Abisali naloyali mtambika mkulu. Na ndo watambika waliyeng'ha nawakundizwe kulya mibumunda ajo. Ila Daudi nakajilya nakahi nakawapa wayage.” rB]Yesu kawalonjela, “Hambi hamsomile Daudi na wayage vyonawaditile mhela lowali na nzala nachowaditile? ~AuMafalisayo walonga, “Ulole, walanguswa wa hegwe wanguwifya wangudita chohachikundigwe kudita zuwa lya kwesela?” @)Yali zuwa lya kwesela Yesu yali yokola mu migunda ja wanhu jiwele na ngano iwhanile na uhemba na walanguswa wa heye wopulula miso wolya. (?IMunhu hambe yajele divai ya lehano kuli chizombe cha igozi cha katali, wone udite ahyo divai aila yotula achila chizombe cha igozi cha katali, divai na chizombe cha igozi chila vyotajigwa. Iwaga hino, uwiche divai mli chizombe cha igozi chinyale?” Nguluwi mahanga wa zuwa lya kwesela >>u“Haduhu munhu yoweza kuhona chibende chinyale kuli nguwo ya katali. Wone yadite ahyo, achila chibende chinyale choswina kulawa kuli yila nguwo ya katali, ileka ugazi ukulu. [=/Mhela wokwiza hala mkasano hoyokusigwa kuli hewo, mhela awo ndo wokwesela kulya. J< Yesu nakawedichila, “Yalalikwe kuli mnvina ya kuhesa, kokwesela kulya ndaze wone yawe hamwe na mkasano yalihela chilyo? Ndita hebu! Mhela weng'ha yowa hamwe na mkasano hokwesela kulya hebu. X~k}}S||2{{#zyyxwvv{uttnssrqq8ppoonn~mmUll-kzjj|j.ihh9ggfleegdYcc{bbVaa3``X__.^]]C\\h[[ Z\ZYCXXWWXVV%UUaTThSSSSS RR6QQ)PiOONN9MM+LDKK>JJIIPHH,G\FEDD+CC[BB$A@@??\?>S=<“Lomkona ‘Izudizo lilinguwifya likwima honhu hohawele hake. Yalingusoma yavizele vyoilinguzeleka, aho wawele Yudeya wabilimile kuchidunda.  Wowazudileni kwa mbuli ya heni, ila munhu yula yokwimilila mbaka kuduma ndo heye yoloholigwa. Chinhu chihile chilinguwifya ~ Walume wowahilika wang'holozawo wakopoligwe, na wahaza wodita hihyo kwa wana wawo. Na wana wowagaluchila wawalelile wakopoligwe. b}= Na hewo howowawikani mmoko na kuwahilikani kuli utaguso, mleche kuwa na lunhwinhwi kwa gala gomlonga, mhela ula houfika, mlonje choneche chompegwa, mina ulonzi womlonga haulawa kwa hemwe, ila wolawa kwa Muhe Yelile. Q| Ila mwiso haunafika, Mbuli Inojile yodamligwa tandi kwa wanhu weng'ha. I{  Ila hemwe milolele. Mina wanhu wowahilikani kuli utaguso, na kuwatowani kuli ng'handa za kusalila. Mohilikwa kwa vilingozi na wandewa kwa chiwalo cha heni, leka mlavye ulolezi kwa hewo. 4za Isi imwe yochitowa na iyage, undewa umwe wochitowa na undewa uyage, chila honhu kowa na jimachinyina na nzala. Mbuli azi ndo kota vila usungu wa mwaluko wa kulela mwana. ry] Lomhulika mbuli ya ngondo na uhesi wa ngondo, mleche kisinza. Mbuli azo zolawila, ila kuduma kung'hali. }xs Mina wenji wokuya wochitumbila itagwa lya heni, chila yumwe yolonga heye ndo heni! Na hewo wowajiliza wanhu wenji. Hw  Yesu nakawalonjela, milolele, mleche kuhadigwa na munhu. {vo Nawamlonjela, “Utulonjele mbuli azi zolawila nili? Chilajilo chachi chitulajila kota mbuli zabehi kulawila?” !u; Yesu loyali yekale mchanya mwa chidunda cha Mzeituni yolola kuli Ng'handa ya Nguluwi, Petili na Yakubu na Yohani na Andeleya nawamuuza kwa uviso. ,tQ Yesu nakamlonjela, “Ndaze, kwanguzona ng'handa azi ng'hulu? Kuduhu iganga ne limwe lipona mchanya mwa liyage, chila chinhu chobomoligwa.” Kugaya na kugazigwa =s u Yesu navyoyaliyolawa mluga lwa Ng'handa ya Nguluwi, yumwe wa walanguswa wa heye nakamlonjela, “Mlangusa, ulole ng'handa vyoizenjigwe goya na maganga aga vyoganojile mlukanzi!” -rS ,Mina wanhu wawele na lufufu nawalavya ndolendole kulawa kuli lufufu nalowawele nawo. Ila ayu mamo kwa uzunwa wa heye, kalavya chila chinhu choyawele nacho.”Kq +Aho Yesu nakawachema walanguswa wa heye, nakuwalonjela, “Ndanguwalonjelani ndikomya, mamo ayu mlekwa mzunwa kajela chasi chinji mli isanduku lya ndolendole kusinda chowajelile wanji weng'ha. Wp' *Aho nakoya mamo yumwe mlekwa mzunwa, nakalavya migwala mili midodo ja sendi. goG )Yesu nakekala habehi na honhu howali wolavila ndolendole. Nakawa yolola wanhu wenji lowali wolavya sendi na kujela mli isanduku lya ndolendole kuli ng'handa ya Nguluwi. Wawele na lufufu wenji nawalavya sendi nyinji. 5nc (Nakuwabunza wadala walekwa ng'handa kwa usugu wawo, aku wochisinjizila kumlanda Nguluwi kwa kulutilila! Wotagusigwa kwa wihe lukami ng'hatu.” Ndolendole ya mdala mlekwa bm= 'na kuhagula honhu hatanganiche mng'handa za kusalila na honhu hatanganiche hali mnvina. }ls &Kuli malanguso ga heye, Yesu nakalonga, “Milolele na walangusa wa Malajizo ga Musa, wawele ngugana kitapula wavalile mikanzu milefu na kulamsigwa na wanhu chiukulu kuli masoko, nakugana kikalisa honhu hatanganiche kuli ng'handa za kusalila, +kO %“Heye Daudi nakamchema Kilistu Mkulu. Lelo, Kilistu Mlohozi kowa ndaze mwanage Daudi?” Yesu kanguwalonjela wanhu mbuli ya walangusa wa Malajizo ga Musa Qj $Heye Daudi yolongozwa na Muhe Yelile nakalonga,‘Mkulu Nguluwi nakamlonjela mkulu wa heni,
wikale hano kudilo kwa heni,
mbaka ndiwawiche wang'honyo wa hegwe hasi ha magulu ga hegwe.’ "i= #Yesu loyali yolangusa mng'handa ya Nguluwi, nakauza, “Lekachoni walangusa wa Malajizo ga Musa wangulonga kota Kilistu Mlohozi ndo mwanage Daudi? Kh "Yesu vyoyawene kota ayu munhu nakamwidichila goya, nakamlonjela, “Hegwe huwele kutali na Undewa wa Nguluwi.” Kulawila aho, kuduhu ne munhu yajezile kumuuza chinhu. Mbuli ya Kilistu Mlohozi g !Na igana munhu kumgana Nguluwi kwa nhumbula yeng'ha na kwa luhala lweng'ha na kwa mong'ho weng'ha na kumgana youlingikalasa habehi kota vyoulingigana gwegwe baho. Mbuli ayi ndo itanganiche ng'hatu kupuluta kulavya nhambiko ya miwunde na nhambiko za kulakaza.” f3 Lelo, yula mlangusa wa malajizo ga Musa nakamlonjela, “Goya Mlangusa! Kulonga kukomya kota Nguluwi ndo yumwe hela na kuduhu yunji ila heye. e Na lya keli ndo ali, mgane youlingikalasa habehi, kota vyoulingigana gwegwe baho. Kuduhu ilajizo linji lilwele likulu kupuluta gano.” !d; Umgane Mkulu Nguluwi wa hegwe kwa nhumbula ya hegwe yeng'ha na kwa muhe wa hegwe weng'ha na kwa luhala lwako lweng'ha na kwa mong'ho wa hegwe weng'ha. rc] Yesu nakamwidichila, Mwaluko ndo ayi, “Hulichize Izilaeli! Mkulu Nguluwi wa hetwe ndo yaliyeka Mkulu. ibK Mlangusa yumwenga wa malajizo ga Musa nakoya, nakahulika kilewa kwa hewo. Loyawene Yesu yawedichile goya masadukayo, kalawila, nakamuuza, “Kuli Malajizo ga hewo ga Nguluwi, ilikohi iwele ng'hulu kupuluta geng'ha?” a Lelo, heye hawele Nguluwi wa wabagame, ila heye ka Nguluwi wa wawele wakomu. Hemwe muwifya ng'hatu.” Ilajizo liwele likulu m`S Ila mbuli ya kuzilipuka kwa wabagame, ndaze, hamsomile chitabu cha Musa kuli honhu ha chila chisosolo lochali chikwaka chiluli? Nguluwi nakamlonjela Musa, heni ndo Nguluwi wa Ibulahimu na Nguluwi wa Isaka na Nguluwi wa Yakubu. `_9 Mina wabagame howozilipuka hawohesa ne kuhesigwa hebu, wowa kota wahilisi wa kilanga. o^W Yesu nakawalonjela, “Hemwe muwifya kwa vila hamgazelele Maandiko Matakatifu ne mong'ho wa Nguluwi. s]_ Lelo, zuwa lya wabagame kuzilipuka, mdala ayo kowa mdala wa yalikohi? Weng'ha saba na wali wamhesile.” `\9 Weng'ha saba nawabagama ne kuleka mwana. Logadumile, na yula mdala mlekwa nakabagama. [  Na mng'holoze wa keli nakamhola yula mdala mlekwa, na heye kahi nakabagama ne kuleka mwana, na mng'holoze wa kadatu iwa hiho. fZE Lelo, kwali na wanhu saba wa lukolo lumwe. Wa mwaluko nakahola, nakabagama ne kulela mwana. 5Yc “Mlangusa, Musa nakatulajiza hino, munhu wone yabagame na kuleka mchewake ne kulela mwana, mng'holoze imgana yamhalile ayo mdala mlekwa, leka yamlelele wana mng'holoze. lXQ Masadukayo, nawawele wolonga kota kuduhu uzilipuko kwa wabagame, nawamlutila Yesu nakumuuza, W! Yesu nakawalonjela, “Ga Kaisali mmigalile Kaisali, na ga Nguluwi mmigalile Nguluwi. Nawabubuwala ng'hatu na heye.” Mbuli ya uzilipuko Vw Wamlajila. Na heye nakawauza, “Mutwi na itagwa ali ndo lya whaani?” Nawamwidichila, “Ndo wa mndewa wa Loma.” vUe Ila Yesu nakavizela uhadi wa hewo, nakawalonjela, “Lekachoni mwangunjeza? Mndajile ayo sendi ndiilole.” HT  Wamlutila, nakumlonela, “Mlangusa, tuvizela kota hegwe ndo munhu utanganiche ulingulonga ukomya, na hulingumdumba munhu yoneche. Na ukulu wa munhu hauwele chinhu kwa hegwe, ila kwangulangusa kukomya kweng'ha kukolela Nguluwi. Ndaze, yowa goya kulavya kodi kwa mndewa wa Loma, au hebu? Tulavye au tuleche kulavya?” S Lelo, Mafalisayo wamwenga na vitumagwa wa chilundo cha Helodi, nawatumigwa leka wamgwilize Yesu kwa ulonzi wa heye. hRI Watambika wakulu, na walangusa wa Malajizo ga Musa na wasekulu nawavizela kota nhelo ayi yali kwa hewo. Lelo, nawajeza kumibata, ila nawadumba ikugusi lya wanhu. Lelo, wamleka, waluta. Kulavya kodi kwa Mndewa wa Loma YQ+ Mkulu ndo yaditile mbuli ayi,
nayo ndo ya kububuwaza ng'hatu kwa hetwe.” P  Ndaze, hamsomile Maandiko Matakatifu aga?Alila iganga lyo walilemile walinguzenga,
liwa iganga likulu lya msisi. -OS Yesu nakawauza, “Yowa ndaze kwa ayula yawele na mgunda wa zabibu? Ndanguwalonjela, kokuya kuwabagamiza wanhu weng'ha na kuwabasila aula mgunda wanhu wanji. \N1 Baho wamibata ayula yatumigwe, wamkopola wamtaga kutali na hali mgunda wa zabibu. M} Ila awala walimi wazakilonjela hewo walonga, “Ayu ndo yohalila, leka tumkopole na mgunda wa zabibu tohalila hetwe!” L' Yaponile kulajizwa yali mwanage mlume yamganile. Hamba kamlajiza kwa yawabasile mgunda, kejesa kata, “Hanji womhulichiza mwana wa heni.” K+ Yula yawele na mgunda nakamlajiza chitumagwa yunji, na heye wamhola wamkopola. Na wamwenga wenji walajizwe nawatowigwa na wanji nawakopoligwa. iJK Nakamlajiza kahi chitumagwa yunji, ayu kahi wamlumiza mutwi na kumdita vinhu kwa kumbasa soni. FI Wala walimi, nawamibata, wamsubula, nawamuhilusa ne chinhu. H Mhela wa kubeta, nakamlajiza chitumagwa wa heye kwa wala walimi, yakamigalile chasi cha mbena cha mgunda wa heye wa zabibu. G { Yesu nakaluka kulonga na hewo kwa nhelo, kwali na munhu yumwe nakalima mgunda wa zabibu. Nakazungulusila lugagala, na hagati nakabawa izimbo lya kukamila divai, nakazenga chidandalo kahi. Nakawabasila mgunda awo walimi, na kaheluka isi ya kutali. "F= !Lelo, nawamwidichila Yesu, “Hetwe hatuvizelele.” Na heye Yesu nakawalonjela, “Na heni siwalonjela ndangudita mbuli zino kwa ludali lwachi.”E) Ila hotulonga, nalulawa kwa wanhu.” Nawadumba lung'hongola lwa wanhu wamemile kwa vila weng'ha nawakunda kota Yohani yali mloli wa Nguluwi. D  Nawaluka kiuza hewo kwa hewo, “Tolonga ndaze? Hotulonga, nagalawa kwa kilanga kotuuza, lelo, mbona hamumkundile Yohani? aC; Ndaze, ludali lwa Yohani lwa kubatiza nalulawa kilanga ama kwa wanhu? Nyidichileni.” B! Ila Yesu nakawalonjela, “Ndowauzani chinhu chimwe, lomkwidichila, nani kahi ndowalonjelani ndangudita mbuli azi kwa ludali lwachi. sA_ nawamuuza, “Kwangudita mbuli zino kwa ludali lwachi? Yalikohi yakupele ludali lwa kukola mbuli azi?” /@W Lelo, nawafika kahi Yelusalemu. Yesu loyali yojenda kuli luga lwa Ng'handa ya Nguluwi, watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa na wasekulu wamlutila, ?% “Ila wone hamlinguwosela wanji, na Mhaza wa hemwe yawele kilanga howowosela hebu hemwe gehile genu gomditile.” Mbuli ya ludali lwa Yesu >% Homumlanda Nguluwi, mumusile chila munhu yawaditileni vibi choneche, leka Mhaza wa hemwe yawele kilanga yawosele hemwe gehile gomditile.” t=a Lelo, ndanguwalonjelani, homumlanda Nguluwi na kumuuza chinhu, mkunde kota mchibochela, na hemwe mopegwa. l<Q Ndanguwalonjeleni ndikomya, munhu yochilonjela chidunda achi, ‘Ung'humbuche ukagwe kuli bahali,’ ne kona majesa mnhumbula ya heye, leka yokunda kota mbuli zeng'ha zoyolonga zokoleka, kuditilwa mbuli ayo Nguluwi komditila. B; Yesu nakawalonjela, “Muwe na makundo kwa Nguluwi. :! Petili nakakumbuchila gala nagakoleche, nakamlonjela Yesu, “Mlangusa, ulole lila igodi lya misada lyoulipanjile, vyolikalile bebeda!” 9 Mitondo kung'hali lufuku, lowali wokola, nawalyona lila igodi lya mafuza nalikala ng'ong'ona lyeng'ha, mbaka mizabi. h8I Loliswele, Yesu na walanguswa wa heye nawoka honhu hala. Malanguso ga mgodi wa mafuza ukalile =7s Watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa lowahuliche ago, nawaluka kupala nzila ya kumkopola, ila nawamdumba kwa vila wanhu wenji nawabubuwala na malanguso ga heye. ]63 Hamba nakawalangusa, “Yandichigwa kuli Maandiko Matakatifu, Nguluwi nakalonga, ‘Ng'handa ya heni yochemigwa ng'handa ya kulandila kwa mbuli ya isi zeng'ha.’ Ila hemwe muigalula iwa mhalika ya wabokaji!” ]53 Nahamkundile munhu yoneche kukolela mluga lwa Ng'handa ya Nguluwi yaholile chinhu. `49 Lelo, nawafika Yelusalemu. Yesu nakaluta mluga lwa Ng'handa ya Nguluwi nakaluka kuwawinga wanhu wawele woguza na kugula vinhu amo. Nakagudusa visanya vya wala wali wovunza sendi, na wala wali woguza ng'hunda. M3 Baho kalilonjela lila igodi, “Kwaluchila lehano na mazuwa gose munhu yoneche yaleche kulya mafuza ga hegwe.” Walanguswa wa heye nawahulika ulonzi awo. Yesu kanguluta kuli ng'handa ya Nguluwi t2a Lelo, nakalyona kwa kutali igodi lya misada liwele na mahamba menji, kalihejelela habehi leka yalole wone liwele na mafuza goneche. Loyaufichile, nakalyona lilihela mafuza, ila mahamba yeng'ha, kwa vila hawali mhela wa kulela mafuza. F1 Hamitondo, nalowali wolawa Besania, Yesu nakona nzala. p0Y Yesu nakenjila Yelusalemu nakaluta yatimilile mbaka kuli luga lwa Ng'handa ya Nguluwi, nakalola lola kona chila chinhu goya. Na kwa vila nayali matinazo, nakaluta Besania hamwe na wala kumi na weli. Yesu kangulipanjila isada n/U Utambichizwe Undewa ulinguya kahi wa mhaza wa hetwe Daudi. Yatogoligwe Nguluwi kuchanya kilanga.” .  Wanhu weng'ha walongole na wawele kumbele wakwiniza lizi wolonga, “Lutogo! Yamtambichizwe ayo yalinguya kwa itagwa lya Mkulu! t-a Wanhu wenji nawazanza nguwo za hewo mbalabala, wanji nawalambalika miputi ja migodi jowatemile kumigunda. s,_ Wamhilichila Yesu alyo wmana idogowi, wamtandichila nguwo za hewo kuli idogowi na Yesu kakwina kekalisa. [+/ Walanguswa wamwidichilla kota vyowalonjelwe na Yesu, nawo wawaleka waluta nalyo. b*= wanhu wamwenga wawele ahala wawauza, “Lekachoni mwangulidohola alyo mwana idogowi?” t)a Baho, nawaluta, nawalifika mwana idogowi limwe mluga likoweligwe hali chihindilo. Lowali wolidohola, l(Q Wone munhu yawauze, lekachoni mwangudita ahyo? Mumlonjele, Mkulu kanguligana kolihilusa hamba.” 2'] nakawalonjela, “Mlute hali chijiji chiwele kumwando kwa hemwe. Lomkwinjila amo, molifika mwana idogowi liwohigwe, ling'hali kwinhigwa na munhu. Mlichumulile mligale. & 7 Yesu loyali habehi nakwinjila Yelusalemu, nawafika Betifage na Besania, habehi na chidunda cha Mizeituni. Yesu nakawalajiza walanguswa wa heye weli, % 4Yesu nakamlonjela, “Ulute. Makundo ga hegwe gakulohola.” Baho yula yohambe yalole kawa yolola, kamuwinza Yesu mnzila.$! 3Yesu nakamuuza, “Kwangugana ndikuditile choni?” Ayula yohambe yalole nakamlonjela, “Mlangusa ndangulanda ndizengulola kahi.” L# 2Na heye katozela hafungo ivalo lyake, kazumilila, kamlutila Yesu. " 1Yesu nakema nakalonga, “Mchemeni.” Baho, nawamchema ayo yohambe yalole, nawamlonjela, “Ikangaze, Wime, kangukuchema.” ! 0Wanhu wenji nawamng'hanuchila leka yanyamalile, ila heye kalutilila kukwiniza lizi, “Mwana wa Daudi, umbonele isungu.”   /Loyahuliche Yesu yalawile Nazaleti kangukola ahala honhu, nakaluka kukwiniza lizi, “Yesu Mwanage Daudi umbonele isungu!” L .Lelo, nawafika Yeliko, Yesu na walanguswa wa heye, wali wolawa na chinyakanye cha wanhu. Yumwe nayawele hambe yalole yalinguchemigwa Batimayo mwana wa Timayo yali yekale hafungo mwa nzila. 9k -Mina Mwana wa Munhu hoyile, kukolelwa mijito, ila kuwakolela mijito na kuulavya ukomu wa heye, kwa mbuli ya ulohozi wa wanhu wenji.” Yesu kangumlohola hambe yalole Batimayo I  ,Yalingugana yawe wa mwaluko, igana yawe chitumagwa wa weng'ha. s_ +Ila kwa hemwe ileche kuwa hino, leka yalingugana yawe mkulu hali hemwe, imgana yawe chitumagwa wa hemwe. 8i *Ahyo, Yesu nakawachema, kawalonjela, “Mvizela kota wala walingujesigwa kota vilongozi wa isi, walongozaga wanhu wa hewo kwa lupichi, na wakulu awo wawemililaga wanhu wawo. dA )Awala walanguswa wanji kumi lowahuliche ago, nawaluka kuzudizwa na Yakubu na Yohani. ' (Ila yalikohi yochikala kudilo ama kumoso kwa heni, haiwele mbuli ya heni kuhagula, ila honhu hala nahagongomanyigwa kwa wala wahaguligwe.”  'Wamwidichila, “Toweza.” Yesu kawalonjela, “Chizombe chonding'hwela, mong'hwela, na mobatizwa kwa nzila ila yondibatizigwa. %C &Yesu nakawalonjela, “Hamvizelele mwangulanda choni! Ndaze, moweza kung'hwela chizombe cha kugazigwa chonding'hwela na kubatizigwa kota vyondibatizwa?”   %Wamwidichila, “Utukundile kikala chigoda cha hegwe cha Undewa, yumwe kudilo kwa hegwe na yumwe kumoso kuli ukulu wa hegwe.” @{ $Yesu nakawauza!, “Mwangugana ndiwaditileni choni?”   #Yakubu na Yohani wana wa Zebedayo, nawamlutila Yesu wamlonjela, “Mlangusa, twangugana utuditile chinhu chotukulanda.” &E "na hewo womseka na womtemela mite, na kumtowa kwa himbati na kumkopola. Ila zuwa lya kadatu kulawa nahoyabagame kozilipuka.” Kulanda kwa Yakubu na Yohani b= !“Hulichizeni! Twanguluta Yelusalemu, na ako Mwana wa Munhu kowichigwa mmoko mwa watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa, na hewo womtagusa kwa wihe yabagame na kumuwika mmoko mwa wanhu hawawele Wayahudi,  Yesu na walanguswa wa heye, lowali mnzila kuluta Yelusalemu na Yesu yawele yawalongole. Walanguswa nawali wodumba, na wanhu wamuwinzile nawadumba. Yesu nakawahola kahi hafungo wala walanguswa kumi na weli, nakaluka kuwalonjela gala gozakumlawila,  Ila wenji wawele wa mwaluko wowa wa mwiso, na wawele wa mwiso, wowa wa mwaluko.” Yesu kangulonga lwa kadatu mbuli ya kubagama kwa heye L kobochela mala miya ya vyonjezeche mhela awu wa sambi, ng'handa ama lumbu ama wang'holoze ama mayako ama wana ama migunda hamwe na kugazigwa, na kuli mhela ukuya kobochela ukomu wa mazuwa gose. F Yesu nakalonga, “Ndanguwalonjelani ndikomya, chila munhu yalechile ng'handa ama wang'holoze ama lumbu ama mayake ama mhaza ama wanage ama migunda kwa mbuli ya heni na kwa Mbuli Inojile, W ' Petili nakamlonjela, “Na hetwe ndaze? Tuleka geng'ha, natukuwinza!” u c Yesu kawalola na kulonga, “Kwa munhu hela haiditikwa nehado, ila kwa Nguluwi mbuli zeng'ha zoditikwa.” S  Walanguswa nawabubuwala ng'hatu weuza, “Lelo, yalikohi yoloholigwa?”   Yowa ubewe kwa igongolo ngamiya kufyela kuli itubuli lya chihomo, kusinda yawele na lufufu kwinjila kuli Undewa wa Nguluwi.”   Walanguswa nawabubuwala na ulonzi wa heye. Yesu nakawalonjela kahi, “Wanangu, yowa ngondo ng'hatu kwinjila kuli Undewa wa Nguluwi! !; Yesu kawalola walanguswa wa heye, kawalonjela walanguswa wa heye, “Mlole vyoiwa ngondo kwa wawele na lufufu kwinjila kuli Undewa wa Nguluwi.” ^5 Loyahuliche ago, kesinza, kaluta yawele na masinzo, kwa vila yali na lufufu lwinji. c? Yesu kamlola, kanojezwa na heye, kamlonjela, “Kwisilwa na chinhu chimwe, ulute kaguze vinhu vyeng'ha vyo uwele navyo, kawegalile awala wawele wazunwa sendi azo, nagwe kowa na ng'hano kilanga, hamba umbinze.” ^5 Heye kamwidichila, “Mlangusa, ago geng'ha ndigabata kulawila londali msongolo.” )K Kugazela Malajizo, ‘Uleche ung'hondwa, uleche kukopola, uleche kuhiza, uleche kulavya ulolezi wa udesi, uleche kuhada, uwahulichize mhaza na mayako.’ ” wg Yesu nakamwidichila, “Lekachoni kwangundonjela noga? Haduhu munhu yanojile ila yumwe, Nguluwi yaliyeng'ha. I  Yesu loyaluche kahi majendo ga heye, munhu yumwe kamuyila yobilima, kafugama kumwando kwa heye, nakamuuza, “Mlangusa unojile, ndite choni ndiuhalile ukomu wa mazuwa gose ne kuduma?” ^5 Hamba kawapagata wana awo, kawawichila moko, kawatambichiza. Munhu yawele na lufufu  Ndanguwalonjelani ndikomya, munhu yoneche yalemwele kubochela Undewa wa Nguluwi kota mwana mdodo, hokwinjila hebu amo.” <q Yesu vyoyawene ahyo, nakazudila, nakawalonjela, “Muwaleche awo wana wadodo woye kwa heni, mleche kuwalemeza, kwa vila Undewa wa Nguluwi ndo kwa wanhu wafandile kota wana wano. n~U Wanhu nawamigalila Yesu wana wadodo, yawawichile moko, ila wala walanguswa nawawang'hanuchila. }) Hihyo du, wone mdala yamleche mlume wa heye, kwa kuholigwa kwa mkasano yunji, na heye kangudita ung'hondwa.” Yesu kanguwapagata wana wadodo ||q Na heye nakawalonjela, “Wone mlume yamleche mchewake, na kuhola mdala yunji, kangudita ung'hondwa kwa mchewake. S{ Lowahiluche kahi mng'handa, walanguswa wa heye nawamuuza mbuli ayo. Ez Lelo, choyalumbanize Nguluwi, munhu yaleche kulekaniza.” By na hewo weli, wowa lukuli lumwe. Hawowa weli, ila yumwe. Fx Ahyo mlume kowaleka mhaza na mayake na kilumba na mchewake, w Ila kulawila mwaluko vila Nguluwi loyalumbile isi, nakalumba mlume na mdala, kota vila Maandiko Matakatifu vyogalonjile. |vq Yesu nakawalonjela, “Musa nakawandichila ilajizo alyo, kwa vila loyawene vyomuwele na nhumbula zigagadale. wug Hewo nawedichila walonga, “Musa nakakundiza munhu yamwandichile kalatasi ya luleko mchewake na kumleka.” At} Yesu nakawedichila, “Musa nakawapa Malajizo gachi?” }ss Lelo, Mafalisayo wamlutila, na kwa kumjeza nawamuuza, “Ndaze, yowa goya kwa munhu kumha luleko mchewake?” 'r I Yesu nakoka ahala nakaluta kuli mkowa wa Yudeya, mbaka kumwambu mwa lwanda lwa Yolodani. Wanhu wenji na wamlutila kahi, na heye kawalangusa kota vyoyaditaga. q 2Mwino unona, ila wone wajilize unoni wake wononezwa na choni? Muwe na mwino mgati mwenu na kikala goya hali hemwe.”hpI 1“Mina chila munhu kokwenguligwa na chiluli kota vila nhambiko ilikwenguligwa na mwino. Uo# 0Amo kuwele na mhiko zillingudakula hambe zife, na chenje hambe chizimiche. Kn /Na iziho lyako wone likwambuze kikwang'hwala, wuse litaje! Inoga kwinjila kuli Undewa wa Nguluwi uli na iziho limwe hela, kuleka kuwa na meho geng'ha meli nakwinjila kuli chiluli cha Jehanamu. Vm% .Amo mhiko zilingudakula hambe zife na chiluli chilungulakaza hambe chizime. ;lo -Na mgulu wa hegwe wone ukwambuze kikwang'hwala, udumule! Inoga kwinjila kuli ukomu ulihela mgulu umwe, kuleka kuwa na migulu jeng'ha mili na kwinjila kuli chiluli cha Jehanamu. Wk' ,Amo mhiko zilinguwadakula hazifaga na chenje chilinguwalakaza hambe chizime. +jO +Moko wa hegwe wone ukwambuze kikwang'hwala, udumule! Inoga kwinjila kuli ukomu uli na moko umwe, kusinda uwe na moko meli na kwinjila kuli chiluli cha Jehanamu. $iA *Yoneche yomwambuza kuwifya yumwe wa awa wadodo walingung'hunda, igana munhu ayo kumkoweleza iganga likulu lya lwala msingo na kutozigwa kuli bahali. 1h[ )Munhu yoneche yowapani chizombe cha mazi ga kung'hwa, kwa vila hemwe ndo wanhu wa Kilistu, ndangukomya holemwa kupegwa ndolendole ya heye. Vilingwambuza kudita gehile 4gc (Munhu yoneche yohambe yatulemele twahamwe. f9 'Ila Yesu nakawalonjela, “Mleche kumlemeza,” Mina kuduhu munhu yalingudita vinduzanduza kwa itagwa lyangu, na baho koweza kulonga gehile kwa heni. )eK &Yohani nakamlonjela, “Mlangusa, tumona munhu yumwe yolavya chijeni kwa itagwa lyako, natwe natujeza kumlemeza kwa vila heye nahawele hamwe na hetwe.” Xd) %“Munhu yoneche yombochela mwana kota ayu kwa mbuli ya heni, kangumbochela heni, na yalingumbochela heni, halingumbochela heni ndiliyeka, ila kangumbochela heye yanhumile.” Yohatulemile kahamwe na hetwe _c7 $Hamba nakamhola mwana mdodo, kamwimiza hagati hawo, kamkumbatiza, hamba kawalonjela, +bO #Yesu nakekalisa hanyi, nakawachema walanguswa kumi na weli, nakawalonjela, “Yalingugana yawe wa mwaluko, igana yawe wa mwiso na yawe chitumagwa wa weng'ha.” xai "Ila hewo nawanyamalila hawamwidichile, mina kunzila wali wochilewa whaani yawele mkulu ng'hatu kwa hewo. z`m !Walanguswa nawoya Kapanaumu. Naloyawele mng'handa, Yesu nakawauza, “Namwali kiwuza choni kula mnzila?” [_/ Walanguswa nahawavizelele mbuli ayo, ila nawadumba kumuuza. Whaani yawele mkulu? '^G Kwa vila yali yowalangusa walanguswa wa heye yolonga “Mwana wa munhu kanguzawichigwa mmoko womkopola, kochikala mchilaga na zuwa lya kadatu kozilipuka.” u]c Yesu na walanguswa nawoka nawaluta kunji kukolela Galilaya. Yesu nahaganile wanhu wavizele kota koya. \ Na heye kawalonjela, “Chijeni kota achi hachilawa mbaka kwa kumlanda Nguluwi hela.” Yesu kanguhiluchila kulonga kota kobagama [ Lelo, Yesu loyenjile mng'handa, walanguswa wa heye nawamuuza kwa chinyele, “Lekachoni hetwe tulemwela kulavya chila chijeni?” =Zu Ila Yesu nakamibata moko nakumwinula, na heye kema. Y- Aho chila chijeni chikwiniza lizi, chimgwisa yula mwana hasi, hamba chimlawa. Mwana nakoneka kota mtufi, wanhu wenji nawalonga, “Kabagama!” X  Yesu loyawene lung'hongola lwa wanhu lukonjezeka himahima kumwando kwa heye, nakaching'hanuchila chila chijeni chihile, “Chijeni ulingumdita ayu mwana yawe yolemwela kulonga na kuhulika, ndangukulajiza, mlawe mwana ayu na uleche kumwinjila kahi.” W Aho, yula mhaza nakayowa kwa lizi, “Ndangukunda! Ila makundo ga heni hagenele, unhanze kwa mbuli ya kulema kukunda.” {Vo Yesu nakamlonjela, “Mbona kwangulonga wone ulinguweza! Mbuli yeng'ha yowa goya kwa munhu yawele na makundo.” U' “Mala nyinji chijeni chiwaga chimgwisa mchiluli na mmazi, leka chimbagamize ng'hatu. Lelo, wone ulinguweza, utonele isungu na ututanze!” T Yesu kamuuza mhaza wa ayo mwana, “Kawa hino kulawila nili?” Na heye kamwidichila, “Kulawila loyawele mwana mdodo.” %SC Wamigala heye kwa Yesu. Baho du, acho chijeni lochimuwene Yesu, chimdita yawe na chinzilisa, na heye mwana kagwa hasi, yogalawata na kulawa ifulo kumlomo. R/ Yesu nakawalonjela, “Hemwe lulelo lulihela makundo! Ndochikala na hewe mbaka nili? Ndowemilila mbaka nili? Ndigalileni heni ayo mwana.” 1Q[ Wone chijeni chimwaluche, chomgwisa na kumdita yalavye ifulo kumlomo, kochijejeda mizino na kukala bee. Ndiwalonjela awa walanguswa wamlavye chijeni ila walemwela.” P3 Aho munhu yumwe kulawa mumula mowali wanhu kamwidichila, “Mlangusa ndimigala mwana wa heni kwa hegwe, kana chijeni chimditile yalemwele kulonga. KO Yesu kawauza walanguswa wa heye, “Mwangilewa choni na hewo?” ^N5 Bahala wanhu lowamuwene Yesu, weng'ha nawabubuwala ng'hatu, wambilimila wakamlamse. M+ Lowawafichile wala walanguswa wanji, nawona lung'hongola lwa wanhu aho. Na wamwe wa walangusa wa malajizo ga Musa wali wochilewa na hewo. /LW Ila ndanguwalonjelani, Eliya mina koya, na wanhu nawamditila vyowaganile, kota vyoyandichigwe kuli Maandiko Matakatifu.” Yesu kangumlohola mwana yawele na chijeni :Km Heye kawedichila, “Ena, Eliya kanguya tandi kuwika goya geng'ha. Ahyo, iwa ndaze lelo yandichigwa kuli Maandiko Matakatifu kota Mwana wa Munhu kogazigwa lukami na kubezigwa? gJG Nawamuuza Yesu, “Mbona walangusa wa malajizo ga Musa wangulonga igana tandi Eliya yoye?” qI[ Lelo, nawebata ilajizo alyo, ila wali walonga hewo kwa hewo ndo choni kuzilipuka kulawa kuli wabagame. 1H[ Lelo, lowali wodulika kulawa kuchidunda, Yesu nakawalemeza waleche kumlonjela munhu yoneche mbuli yowaiwene, mbaka Mwana wa Munhu loyozilipuka kulawa kowabagame. qG[ Baho walanguswa awo nawalola nzingo zeng'ha, ila hawamuwene ne munhu, ila Yesu yaliyeka hamwe na hewo. F/ Hamba nailawila ng'hungugu iwagubika, na lizi ihulikwa kulawa kuli aila ng'hungugu ilonga, “Ayu ndo Mwanangu ndimganile, mumhulichize heye.” DE Heye na wayage nawadumba heko nahawavizelele cha kulonga. 'DG Petili nakamlonjela Yesu, “Mlangusa, inoga heko hetwe twa hano. Lelo, tuzenje vibumuli vidatu, chimwe cha hegwe na chimwe cha Musa na chimwe cha Eliya.” 8Ck Eliya na Musa nawawalawila, wolongasa na Yesu. wBg nguwo yoyavalile naigaluka iwa nzelu chweya, kwali kuduhu munhu yoneche muisi aha yojeza kuidita nzelu vila. A9 Mazuwa sita logapulute, Yesu nakawahola Petili na Yakubu na Yohani, kuchanya kuchidunda chikulu waliyeka. Ako, Yesu nakagaluka kumeho hali hewo, 4@ c Yesu nakalutilila kuwalonjela, “Ndanguwalonjelani ndikomya, wabaha wanji bahano hotuli hawobagama nekuwona Undewa wa Nguluwi ukuya kwa ukulu.” Yesu kangugaluka kumeho ?&Wone munhu yoneche kuli lulelo alu lwihile na hambe lumjese Nguluwi, yalingumbonela soni heni na malanguso ga heni, na heni Mwana wa Munhu komonela soni munhu ayo, mhela hoyokuya muli ukulu wa Mhaza wa heye hamwe na wahilisi wa kilanga welile wa Nguluwi.”N>%Kuduhu ne chinhu munhu choyodita leka yauhiluse ukomu wa heye kahi. r=]$Ndaze, munhu kowa na choni chinojile wone koihaliza isi yeng'ha na kwajiliza ukomu wa heye? Ndita hebu! <#Wone munhu yogana kulohola ukomu wa heye, kowajiliza, ila munhu yalingwajiliza ukomu wa heye, kwa Mbuli Inojile, koulohola. B;}"Hamba nakawachema chilundo cha wanhu hamwe na walanguswa wa heye, nakuwalonjela, “Wone munhu yoneche yogana kumbinza heni, imgana yeleme yuye, yahole msalaba wa heye, yambinze. 9:k!Ila Yesu nakahinduka, kawalola walanguswa wa heye, kamng'hanuchila Petili yolonga, “Uche kwa heni Limazoga! Majesa ga hegwe hagawele ga Chinguluwi leka ga chiwunhu hela.” i9K Yesu nakawalonjela mbuli ayi ne kuvisa. Aho, Petili nakamhola hafungo, kaluka kumng'hanuchila. 8Hamba Yesu nakaluka kuwalangusa walanguswa wa heye, “Mwana wa Munhu koganigwa kugazigwa, nakulemigwa na wakulu na watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa. Kota kokopoligwa, na logopuluta mazuwa gadatu kulawa hoyabagame, kozilipuka.” 7Hamba Yesu nakawalemeza, “Mleche kumlonjela munhu kota, heni nda whaani.” Yesu kangulonga kugazika, kubagama na kuzilipuka kwa heye 6Yesu kawauza!, “Ndaze hemwe, mwangulonga heni nda whaani?” Petili kedichila, “Hegwe ndo Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi.” "5=Wamwidichila, “Wanji wangulonga hegwe kwa, Yohani Mbatiza, wanji wangulonga kwa Eliya na wasigale wangulonga hegwe kwa yumwe wa waloli wa Nguluwi.” ?4wYesu na walanguswa wa heye nawaluta kuli vijiji habehi na Kaisalia Filipo. Lowali mnzila, Yesu nakawauza walanguswa wa heye, “Mndonjele, wanhu wangulonga heni nda whaani?” 3)Yesu kamhilusa kaye akuno yomlonjela, “Uleche kuhiluka kuli chijijini!” Petili kangukunda Yesu ndo Kilistu Mlohozi yahaguligwe na Nguluwi 25Yesu kahiluchila kuwika moko kumeho kwa munhu yula. Sambi nakakupula meho, meho gake gahiluka kulola kota katali. Chila chinhu nayali yochona goya. j1MYula munhu kalola kuchanya nakulonga, “Ena, ndanguwona wanhu wokoneka kota migodi jijenda.” 30_Yesu kamibata moko ayula munhu, kaluta naye kutali na ahala honhu, kamtemela mite kumeho, hamba Yesu nakawika moko kumeho kwa heye kamuuza, “Ndaze, kwangona choni?” g/GNawoya Betisaida, ako wanhu wamigala munhu yohambe yalole kwa Yesu nakumlanda yamibate. p.YLelo, nakawauza hewo, “Namng'hali kuvizela?” Yesu kangumlohola munhu yohambe yalole ako Betisaida !-;Yesu nakawauza, “Na ahala ndiwamogolele mibumunda saba, wadile wanhu elufu zine, namlokoteza vidoto vilinga vya upumunizo?” Wedichila, “Saba.” ,'Mhela hondiwamogolele mibumunda jihano, kwa wanhu elufu zihano, na mlokoteza vidoto vilinga vya upumunizo?” Wedichila, “Kumi na vili.” O+Mna meho, hamlingulola? Mna makutu, hamlinguhulika? Hambe mkumbuche? $*AYesu nakagazela majesa gawo, kawalonjela, “Mwangijesa choni vyo mlihela mibumunda? Ndaze, mng'hali kuvizela? Ndaze, nhumbula za hemwe zilemwa kuvizela? $~~r}}y}||G{|zzz:yy)xx&wwOvv8utctsss rr9qmpp&oUnmmZlltkk|k j,iihh gfffedd0ccfbb6a```_W^^]]\\O[[U[ZZ0YYXX+WW"VVLUTTZSS RR.QQPzPO:NN MMsMLLKKhJJJ!IIDHoGGYGFF.E4DDtCCCNBBAAA@C??(>>==8<<%;; :=99$8(77,66E55Q443122/11B0///6.--,,&+***!)c(''7&&%%L$$(#<""T!!" h( hzmS2u5-] B | 2 y  ?$Mj:Na wone ukomu wa heni wojidigwa uwe kota nhambiko hamwe na mijito ya hemwe ilingukundigwa, iwele nhambiko hali Nguluwi. Heni ndosangalala ng'hatu na kuwahanza hemwe mweng'ha usangalalo awo. ci?:wone mibate ng'hatu usenga ulingigala ukomu. Na aho ndo heni hondiwa na mbuli ya kidayila kwa hemwe kuli zuwa hoyohiluka Kilistu, ileche kuya koneka ng'hatu kota kikangaza kwa heni na mijito ya heni nahavyajile hela. Fh:leka muwe wanhu welile, walihela nongwa, kota wana walingumhulichiza Nguluwi na walingikala kuli isi yihile na wanhu wajilile. Mobunguzuka hali hewo kota nhondwe zilingumwemwesa kuulanga, Gg:Mkole chila chinhu ne kung'ung'uta na kuwa hela ibamba, f/: kwa vila Nguluwi ndoyalingudita mijito ng'hatu mgati mwa hemwe, na kuwapa nhumbula ya kugana na ludali lwa kudita mbuli yoyalingugana heye yuye. tea: Lelo, wang'holozangu, kota hila navyomnhyulichize mazuwa gesa vyonandali hamwe na hemwe, na sambi vyombele kutali na hemwe mlutilile kunyulichiza. Mkole mijito kwa kudumba na kukakama mlajile kwa madito ga hemwe kota mloholigwa, wdg: Na chila lumyango nalulonje, Yesu Kilistu ndo Mkulu,
kwa ukulu wa Nguluwi Mhaza. Kuwa kota lumuli mu isi c!: Leka, kwa kutanganika kwa itagwa lya Yesu,
vilumbigwe vyeng'ha kilanga na mu isi na kuli isi ya wabagame,
vyomfugamila heye, b{: Kwa mbuli ayo, Nguluwi nakamkwiniza kuchanya ng'hatu,
nakapegwa itagwa liwele likulu kusinda matagwa geng'ha. ca?:Nayali liholile na kuhulichiza geng'ha mbaka kabagama,
ena, kabagama mumsalaba. 7`g:Ila kwa kugana kwa heye yuye,
na kagaleka ago geng'ha, nakedita kota vyoyawele chitumagwa,
nakavumbuka kota munhu,
kota vila wanhu wanji vyowalinguvumbuka. _w:Heye vyoyali, nayali Nguluwi ng'hatu,Ila hejesile kota kula kiwhana na Nguluwi, ndo chinhu cha kibatilila. B^:Muwe na majesa gagala kota yawelenago Yesu Kilistu. p]Y:Chila munhu yaleche kupala mbuli zoyalingugana heye yuye hela, ila yalole mbuli zowalingugana wayage. 5\c:Mleche kudita chinhu choneche kwa fihi ama kwa kidaya hela, ila kwa kuholondala na igano hemwe kwa hemwe, na chila yumwe yamone muyage kota katanganika kusinda heye yuye. z[m:Lelo, mndite heni sangalale ng'hatu kwa kuwa na majesa ga uhamwe, igano limwe, nhumbula imwe na mchijesa hamwe. IZ :Ndaze, kikala kwa hemwe kuli kilumba na Yesu Kilistu kwanguwakangaza? Ndaze, igano lya heye lyanguwahembuliza? Ndaze, mwahamwe na Muhe Yelile na muwele na nhumbula inojile na kiwonela isungu? BY :Sambi milumba hamwe na heni kuli kitowa ngondo ya kulewela Mbuli Inojile. Ngondo ayi ndo yila muyonile ndichitowa aho mwaluko na ndo mlinguhulika nding'hali ndichitowa mbaka sambi.X :Mina hemwe mpegwa mhumu na Nguluwi ya kumditila Kilistu, haiwele hela kumkunda ila kahi kwa kugazigwa kwa chiwalo cha heye. W :Mleche kuwadumba wawehilwe hemwe, ila muwe mwimile nzinzili na acho chowalajila kota wosumika, kwa vila Nguluwi ndo yalingudita ago. JV :Lelo, mbuli itanganiche ndo kota vihendo vya hemwe viwhane na vyoilingugana Mbuli Inojile ya Kilistu, leka wone njeze kuya kwa hemwe ama ndemwele, igana nhyuliche hela kota mwangwima nzinzili muwa na nhumbula imwe, kahi kwa nhumbula ayo imwe, mwangitowa ngondo kwa chiwalo cha makundo galingulawa mli Mbuli Inojile. U y:Lelo, vyondiwa hamwe na hemwe kahi, mowa na chiwalo cha kona lutogo kwa heni, kuli kilumba kwa hemwe na Yesu Kilistu. T ':Ndangukomya kuli mbuli ayi, ahyo ndivizela kota ndolutilila kikala hamwe na hemwe mweng'ha, leka ndiwatanze makundo na usangalalo konjezeka. TS #:Ila ndo mbuli itanganiche ng'hatu kwa hemwe wone ndiwe ndilutilila kikala. "R ?:Ndiyenu ndangukwejigwa kuno na kuno kwa azo mbuli mbili. Ndangugana kuleka ukomu awu nakuluta kikala hamwe na Kilistu, kwa vila mbuli ayo inoga ng'hatu. nQ W:Wone kwa kuwa mkomu ndoweza kudita mijito iwele na chonolo ng'hatu, lelo, sivizelele nhyagule choni! KP :Kwa heni kuwa mkomu ndo Kilistu, na kubagama ndo chonolo ng'hatu. nO W:Chondilingugana ng'hatu na kitumbila ndo kota kuduhu chinhu chimbasa soni, leka ndokwima nzinzili mazuwa gose na sambi ng'hatu hondidamla leka kuli ukomu wa heni weng'ha, hondiwa mkomu ama mbagame, ndimdite Kilistu yatanganiche. xN k:Kwa vila ndivizela kota kwa kulanda kwa hemwe na kwa utanzi ulingulawa kwa Muhe wa Yesu Kilistu, ndoloholigwa. (M K:Haiwele chinhu! Heni ndangusangalala wone wanhu wangudamla usenga wa Kilistu kwa chila nzila, iwe kwa fihi ama kwa kukomya. Kahi ndolutilila kusangalala. L :Wala wanji wangumdamla Kilistu kwa kudadambala na haiwele kwa nhumbula inojile, wochijesa kota wonyonjezela magazo ga heni mchinweng'ho. yK m:Awa wangudita ahyo kwa igano, kwa vila wavizela kota Nguluwi kanipa heni mbuli ayi ya kuigombela Mbuli Inojile. !J =:Ndangukomya, wamwe wa hewo wangumdamla Kilistu kwa vila wana fihi na ndo wanhu wawele kilewa, ila wanji wangumdamla Kilistu kwa kugana kuwatanza wanhu. I ):Nakuno heni kuwa mchinweng'ho, kuwadita wang'holozangu wenji wetumbile ng'hatu Mkulu, na kuweza ng'hatu kudamla usenga wa Nguluwi ne kudumba. H -: Kwa ago geng'ha, wamizi weng'ha wa ng'handa ya mndewa hamwe na wanji wavizela kota nda mchinweng'ho kwa vila heni ndangumkolela mijito Kilistu. G }: Wang'holozangu, ndangugana mvizele kota mbuli zeng'ha zindawile zinhanza ng'hatu kulutilila kudamla Mbuli Inojile. ;F q: Hamba, ukomu wa hemwe wowa umemile mbuli zinojile zila zilingumnojeza Nguluwi, zilingulawa kwa Yesu Kilistu kwa mbuli ya ukulu na kumtogola Nguluwi. Kikala kwa kumditila Kilistu E /: leka muweze kuhagula mbuli iwele inojile ng'hatu. Aho ndo homuwa mwelile na mlihela nongwa yoneche yila kuli zuwa lila lya kuhiluka kwa Kilistu. sD a: Ndangumlanda Nguluwi, igano lyenu lyonjezeche ng'hatu, muwe na uwanzi wa kukomya na luhala lweng'ha, C !:Mina Nguluwi ndo mlolezi wa heni, ndangulonga ndikomya, vila vyombele na maya ga kugana kuwonani, kwa igano lilingulawa kwa Yesu Kilistu. jB O:Vivila kota vyondilinguganigwa kuwajeselani hemwe mweng'ha, kwa vila hemwe mwa mnhumbula ya heni. Hemwe mwa hamwe na heni kuli mhumu yoyamhele Nguluwi ya kuigombela Mbuli Inojile, wone ndiwe mchinweng'ho ama ndiwe ndilejehe. A 7:Lelo, ndanguvizela ng'hatu kota Nguluwi nayaluche mijito ayi inojile mgati mwenu, koilutiliza mbaka yasinde kuli zuwa lya kuhiluka kwa Yesu Kilistu. t@ c:kwa vila vyomilumbile hamwe na heni kuli kudamla Mbuli Inojile kulawila mhela ula wa mwaluko mbaka lehano. [? 1:na chila mhela wombele nguwalandilani hemwe mweng'ha, ndangulanda kwa usangalalo, F> :Ndanguta malumbo Nguluwi, chila mhela hondiwakumbukani, = :Twanguwaganilani mbochele kunoga na kikala goya kulawa kwa Nguluwi Mhaza na kwa Mkulu Yesu Kilistu. Paoli kanguwalandila wanhu wa Filipi ]< 7:Heni Paoli na Timoteyi, vitumagwa wa Yesu Kilistu, twanguwandichilani hemwe wanhu wa Nguluwi ako Filipi muwele milumbile na Yesu Kilistu, na kahi, vilongozi na watanzi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. b; ?Ndanguwalandila hemwe isungu lya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu liwe na hemwe mweng'ha.a: =Nawo achina Malichi na Alistako na Dema na Lukasi, wakolamijito wayetu, wangukulamsani. 9 Epafula, mnweng'hwa muyangu, yawele mchinweng'ho hamwe na heni kwa chiwalo cha kumkolela mijito Yesu Kilistu, kangukulamsa. 8 7Hamwe na ago mngongomanyile honhu ha kuwasa, mina ndangitumbila kota kwa kulanda kwa hegwe, Nguluwi konhanza ndikujendele. Ulamso wa kugwisa chilasi 7 Ndangwandika nditumbila kota kodita achi chondilingukulajiza, kahi ndivizela kota kodita mzidi wa aga gondilikukulanda. 6 Ena, mng'holozangu, unditile mbuli ayo kwa chiwalo cha itagwa lya Mkulu, usangalaze nhumbula ya heni kuli kilumba na Yesu Kilistu. 5 7Ndangwandika mbuli ayi kwa moko gangu nene, heni Paoli ndohilusa! Kahi silingugana kukulonjela kota na hegwe nagwe ndangukudai mbaka ukomu wa hegwe. \4 3Wone nayali yakuditile wihe, au nayali yodaigwa na hegwe, lelo heni ndokuhilusila. 3 Ila wone ulingunzela heni kota nda mng'holozo kuli kilumba na Mkulu, mbochele heye kota hila wali umbochela nene baha. h2 KNa heye sambi hawele mpogozi wa hihi hela, ila lelo, ayu kapuluta ng'hatu kuupogozi, heye ka mng'holozetu tumganile. Ndo wa kitumbila ng'hatu kwa heni, na kwa hegwe, kota munhu muyetu na mng'holozetu kuli kilumba na Mkulu. e1 EHanji, Onesimo nakoka kwa hegwe kwa mhela udo hela, leka uwe na heye kahi mazuwa gose. 80 kIla siganile kudita chinhu choneche ne kukulonjela hegwe. Kahi nasiganile ne kukukola lupichi unditile mbuli zinojile, ila nangana udite kota nhumbula ya hegwe vyoilingugana. |/ s Nangana yekale na heni yanhanze honhu ha hegwe mhela awu mbele mchinweng'ho kwa chiwalo cha kudamla Mbuli Inojile. L.  Lelo ndangumhilusa kwa hegwe, na heye ndo ndimganile ng'hatu. t- c Ndo Onesimo yuyula yali hambe yawe na utanzi, ila sambi kana utanzi kwa hetwe weng'ha, heni na hegwe kahi. ", ? Lelo ndangulanda, umtanze mwana wa heni Onesimo, yawele mwana wa heni kuli kilumba na Kilistu, kwa vila nandiwa kota mhaza wa heye londali mchinweng'ho. D+  ila kwa chiwalo cha igano, ndangona yagoya ng'hatu ndikulande. Ndangudita hino hanga heni nda Paoli, ndalile na sambi kahi nda mchinweng'ho kwa chiwalo cha kumkolela mijito Yesu Kilistu. * -Lelo, kwa ahyo, ndahawezile, ne kudumba ng'hatu, londiwa mng'holozo kuli kilumba na Yesu Kilistu, kukulajiza udite choulingulapigwa kudita C) Mng'holozangu, igano lya hegwe lingalila kusangalala kukulu na kung'hangaza nhumbula ng'hatu! Nagwe kukangaza nhumbula za wanhu wa Nguluwi. Paoli kangumlanda Filimeni yambochele Onesimo :( oNdangulanda makundo ago gouwele nguwalonjela wanhu wanji, gawadahize muwe na uwanzi wenele ng'hatu na vinhu vyeng'ha vinojile vyotulingupegwa kuli kilumba kwa hetwe na Kilistu. q' ]kwa vila ndanguhulika mbuli ya makundo ga hegwe kwa Mkulu Yesu na igano lya hegwe kwa wanhu wa Nguluwi. e& EMhela weng'ha heni hondilanda, ndangukukumbuka hegwe Filimeni na kuta malumbo Nguluwi, (% KNdanguwaganilani Nguluwi Mhaza yawapeni isungu na kikala goya kulawila kwa Nguluwi Mhaza wa hetwe na kwa Mkulu Yesu Kilistu. Igano na Makundo ga Filimeni z$ ona lumbulyetu Afiya na mtowa ngondo muyetu Alikipo na wanhu walingumkunda Kilistu, walingiting'hana hakaye hako. G# Heni Paoli nda mchinweng'ho kwa chiwalo cha kumkolela mijito Kilistu Yesu. Heni hamilwe na Timoteyi mng'holozetu kuli Kilistu, ndangukwandichila hegwe Filimeni tukuganile, mkolamijito myetu, "'Walanguswa wa Yesu nawaluta wodamla chila honhu. Mkulu nakadita mijito hamwe nawo na kwimiza usenga awo kwa ulajilo uwele hamwe na hewo.p!YMkulu Yesu loyasindile kulonga nawo, nakaholigwa kilanga, nakekala nzingo ya kudilo kwa Nguluwi. 2 ]Wone webate izoka, au wone wang'hwe chinhu choneche chiwele na dunga, haiwawifya hebu. Wowawichila moko watamwa, nawo wowa wakomu.” Yesu kaguholigwa kuchanya kilanga ~uNa ulajilo awu, wochibanda naula wa wala wawele kunda, kwa itagwa lyangu wolavya vijeni na wolonga kwa ulonzi unji. X)Yalingukunda na kubatizigwa koloholigwa. Yohambeyakunde kotagusigwa kwa wihe. dALelo, nakawalonjela, “Luteni kuli isi zeng'ha mkadamle Mbuli Inojile kwa wanhu weng'ha. [/Hamba Yesu nakawalawila awala walanguswa kumi na yumwe lowali wolya hamwe mchisanya. Nakawang'hanuchila lukami kwa kuwa hela makundo na ibamba lyao, mina nahawawakundile wala wamuwene hala loyazilipuche. hI Na hewo kahi nawaluta, nakuwalonjela wayao. Nabaho hawakundile. Yesu kanguwalajiza walanguswa jM Hamba Yesu nakawalawila walanguswa weli yawele vinji. Awo walanguswa wali woluta kumgunda. }s Ila lowahuliche kota Yesu kamkomu na kota Maliya Madelena kamona, hawamkundile. Yesu kanguwalawila walanguswa weli uc Maliya Madelena nakaluta, nakuwalonjela wala wawele hamwe na Yesu na mhela awo wali wolomboleza na kulila.  Yesu loyazilipuche kung'hali lufuku Jumapili, nakelajila tandi kwa Maliya Madelena, yula yalavigwe vijeni vihile saba. LLelo, nawalawa hala mchilaga wobilima, ena nawakakama kwa kudumba na kububuwala ng'hatu, nahawamlonjele munhu yoneche chinhu, kwa vila nawadumba lukami. Yesu kangumlawila Maliya Magidalena Lelo mlute mkawalonjele walanguswa wa heye hamwe na Petili. Kanguwalongolani kula Galilaya. Ako momona kota vyoyawalonjeleni.” =sIla ayo msongolo nakawalonjela, “Mleche kububuwala na kudumba. Mwangumpala Yesu yalawile Nazaleti yawambigwe mumsalaba. Kazilipuka, haduhu hano. Mlute honhu howamuwichile.  Lowenjile mchilaga, nawamona msongolo yumwe yavalile ikanzu izelu, yekale nzingo ya kudilo, nawabubuwala aku wodumba ng'hatu. eCNalyo lyali ling'hangala lukami ila lowalolile, nawalyona iganga mina lihejezigwe hafungo. Na hewo nawali wochilonjela, “Yalikohi yotuhejezela alila iganga hamlango mwa chilaga?” Nalyo lyali ling'hangala lukami. Y+Lufuku zuwa lya jumapili, nawafika kuli chilaga, lusanya lyolwaluche kulawila.  +Zuwa lya kwesela lolimalile, Maliya Madelena na Salome na Maliya mayake Yakubu, nawagula mafuta ga kunhunyilila wakaubakalize lukuli lwa Yesu. ]3/Nawo Maliya Madelena na Maliya mayake Yose na wahona aho honhu hoyalambalikwe.x i.Aho Yusufu nakagula sanda iwele na utabuli uzelu, kaudulisa hasi lukuli, kahola sanda inojile ng'hatu na kufunjiliza lukuli na kaluta kuuwika kuli chilaga chihongoligwe kuli italawe lili kota mhalika. Kagudusa iganga kadinya mchihindilo.  -Pilato nakalonjelwa na mkulu yula wa wamizi kota Yesu nayali yabagame katali, nakamkundila Yusufu yahole lukuli lwa Yesu. ,Pilato nakabubuwala heko vyoyahuliche kota Yesu kabagama. Lelo, nakamchema mkulu wa wamizi, nakamuza kota Yesu na kabagama hamuwa. H  +Aho nakoya Yusufu mwenyeng'haye wa Alimataya. Yali munhu mkulu kuli Undewa, yali yobeteza kuya kwa Undewa wa Nguluwi. Lelo, nakamlutila Pilato ne kudumba, nakalanda yapegwe lukuli lwa Yesu. w g*Mhela wa matinazo nawali ufichile. Ayo yali zuwa lya kiwika goya, zuwa lilingulongola zuwa lya kwesela. 5)Awa na wamuwinza Yesu loyali Galilaya na kumkolela mijito, kwali na wadala wanji wenji woyile Yelusalemu hamwe na heye! Yesu kanguwichigwa mchilaga (Nawali baho wadala wamwe wolola kwa kutali, yumwe wa awo yali, Maliya Madelena na Salome na Maliya mamo wa Yakubu mdodo na Yose. |q'Mkulu wa wamizi nayawele ahala, vyoyawene Yesu vyoyabagame, nakalonga, “Kakomya ayu nayali Mwana wa Nguluwi.” &Lelo, ipaziya liwele mli ng'handa ya Nguluwi naligawanize honhu helile ng'hatu nalidejeka hagati kulawa kuchanya mbaka hanyi. 5e%Yesu nakatowa iyowe nakatwesemka lwa mwiso! 5c$Munhu yumwe kahola libofyabofya, kadilizila mli divai na chinhu chiliusungu, kawika mli idenje kamha Yesu yang'hwe aku yolonga, “Tulole kota Eliya kokuya kukulohola.” kO#Wanhu wenji nawamemile ahala, lowahuliche ahyo, nawalonga, “Hulichizeni! Kangumchema Eliya.” :m"Loifichile saa tisa matinazo, Yesu nakalila kwa lizi likulu, nakalonga, “Eloi, Eloi, lema sabakitani?” Ilinguzeleka, “Nguluwi wa heni, Nguluwi wa heni, mbona kundeka?” Z-!Kulawa saa sita nemisi, mbaka saa tisa matinazo, isi yeng'ha yali na jiza. O Hambi hegwe ndo Kilistu Mlohozi, Mndewa wa Izilaeli! Yeduliche kulawa mumsalaba leka tone na kukunda.” Na wanhu wala weli wawambigwe mumsalaba hamwe na heye nawamliga. Yesu kangubagama mumsalaba ~Na hewo watambika wakulu na walangusa wa malajizo ga Musa nawambeza walonga, “Heye nakawalohola wanji, ila kangulemwela kilohola yuye. 3}aLelo, uduliche mumsalaba wilohole gwegwe. .|UWanhu nawali wokola honhu aho, wali wombeza na kutigasa mitwi jawo na kulonga, “Nawali ulonga koigwisa ng'handa ya Nguluwi na kuizenga kwa mazuwa gadatu.” [{/Aho genela Maandiko Matakatifu galingulonga, “Nakawichigwa hamwe na wehile.” Xz)Hamwe na Yesu nawawamba wabokaji weli, yumwe kumoso na yumwe kudilo kwa Yesu. nyUNa nongwa ya Yesu na yandichigwa mchibao chiwichigwe mchanya mwa msalaba, “Mndewa wa Wayahudi.” Lowali mnzila, nawating'hana na munhu yumwe yalinguchemigwa Simoni, mwenyeng'haye wa Kilene. Heye yali mhaza wa Alekizanda na Lufo, na mhela awo yali yolawa kumgunda kuya kuli muji. Lelo, nawamkola lupichi yapiche msalaba wa Yesu. sLowamalile kumbeza, wamvula lila ikanzu, wamvalisa nguwo ya heye wamhilika kuza kumuwamba mumsalaba. Yesu kanguwambigwa mumsalaba QrWamtowa na idenje kumutwi, wamtemela mite, wamfugamila na kumwinamila. DqNawaluka kumlamsa wata, “Ulamche Mndewa wa Wayahudi!” pNawamvaliza ikanzu lya chiundewa liwele na lanji ya zambalau, nawatowa ng'hata ya miwa ifandile kota chipembelo, wamuwichila kumutwi. owHamba wamizi nawamhilika Yesu mchipepela, mng'handa ya mkulu wa Loma, wakungajiza chilundo cheng'ha cha wamizi. QnPilato nakagana kulinojeza alila likugusi lya wanhu, nakamchumulila Balaba kulawa mchinweng'ho. Nakalajiza Yesu yazapigwe ng'hobwa, hamba nakamlavya yawambigwe mumsalaba. Wamizi wangumbeza Yesu mIla Pilato nakawauza, “Lekachoni! Kadita choni chihile?” Ila hewo walutilila kutowa iyowe, “Muwambeni mumsalaba!” Rl Wanhu weng'ha watowa iyowe kahi walonga, “Mumuwambe ayo mumsalaba!” ikK Pilato kahiluchila kwa kuuza kalonga, “Ndimchumulile ayu mlingumchema mndewa wa Wayahudi?” `j9 Ila watambika wakulu nawawasonjeleza wanhu wamlande Pilato yawachumulile Balaba. uic Nakalonga ahyo kwa vila nakavizela kota watambika wakulu, nawamigala Yesu kwa heye kwa kumonela maya hela. ^h5 Pilato kawauza kalonga, “Mwangugana ndimchumulile mndewa wa hemwe wa Wayahudi?” OgWanhu wenji nawamlutila Pilato womlanda yawaditile kota vyoyaditaga. xfiLelo na kwali na munhu yaliyochemigwa Balaba, yali yawichigwe mchinweng'ho hamwe na wanhu wanji kwa kukopola. {eoChila mhela wa mvina ya Pasaka, Pilato nakamchumulilaga munhu yumwe yawele mchinweng'ho yaganigwe na wanhu. \d1Ila Yesu halonjile ne luzi, mbaka Pilato kabubuwala. Yesu kangutagusigwa yabagame fcEPilato kamuuza kahi Yesu lwa keli, “Hambe ulonje chinhu? Ulole vyowokulonjeleza menji.” Ab}Watambika wakulu na wamvilizila Yesu mbuli nyinji. a{Pilato kamuuza Yesu kalonga, “Hegwe kwa mndewa wa Wayahudi?” Yesu nakedichila kalonga, “Ena, hegwe nakulonga.” ` Vyoifichile lufuku, watambika wakulu nawawika chitala na wasekulu na walangusa wa Malajizo ga Musa, wamkowela Yesu wamhilichila Pilato. B_}HBaho du, izogolo nalika lwa keli. Lelo, Petili nakakumbuchila vila Yesu navyoyamlonjele, “Izogolo halineka lwa keli, kombela kadatu.” Petili nakagwa chifunama nakalila lukami.w^gGIla Petili nakaluka kipanjila na kilaha yolonga, “Heni simzelele munhu ayu yomlingulonga mbuli za heye.” ]5FPetili nakabela kahi. Hado hela, wanhu nawawele wemile aho nawamlojela Petili, “Twangukomya hegwe kwa yumwe wa hewo, mina hegwe kwa Mgalilaya.” \ EYula chitumagwa loyamuwene kahi Petili, nakaluka kahi kuwalonjela wanhu nawawele wemile aho, “Munhu ayu ndo yumwe wa hewo.” [yDIla Petili nakabela, “Mane, sigazelele goulonga!” Hamba Petili nakoka, nakaluta kunze kuluga. Aho izogolo nalika. vZeCNaloyamuwene Petili yokota chiwambilo, nakamlola, na kumlonjela, “Nahegwe wali hamwe na Yesu Nazaleti.” bY=BPetili loyang'ali hasi kuluga, yumwe wa vitumagwa wadala wa mtambika mkulu nakoya. XX)ALelo, wamwe wa hewo nawaluka kumtemela mite, nawamgubika kumeho, nakumtowa nakumlonjela, “Tulagulile lelo, yalikohi yakutowile!” Na vitumagwa nawamhola, na kumuwamba mizeze. Petili kangumbela Yesu oWW@Mumhulika vyoyalingumkovula Nguluwi! Hemwe mwangona ndaze?” Weng'ha nawamula kota imgana yabagame. V?Aho mtambika mkulu nakadadula ivalo lyake kulajila kota nakazudila ng'hatu, nakulonga, “Twangugana ulolezi wachi kahi? $UA>Yesu nakedichila, “Ena, nda heni. Kahi, momona Mwana wa Munhu yekale kudilo kwa Nguluwi yawele na mong'ho, yalinguya kuli ng'hungugu kulawa kilanga.” ?Tw=Ila heye nakanyamalila tulu! Nahalonjile ne chinhu. Mtambika mkulu nakamuuza kahi Yesu, “Ndaze, hegwe ndo Kilistu Mlohozi yatambichizwe na Nguluwi, Mwana wa Mwenyegawa yelile?” S)<Mtambika mkulu nakema hagati hawo, nakamuuza Yesu, “Ndaze, hulingwidichila ne chinhu? Wanhu awa wangulavya ulolezi wachi kwa hegwe?” 7Ri;Ila leka ahyo, ulolezi wa hewo nahawiwhanile. @Qy:“Natumhulika munhu ayu yolonga, ‘Ndogwisanga Ng'handa ayi ya Nguluwi izenjigwe kwa moko ga wanhu, na kwa mazuwa gadatu ndolizenga linji lohalizenjigwe kwa moko ga wanhu.’ ” BP9Hamba wanji nawema, na kulavya ulolezi wa udesi wolonga, bO=8Wanhu wenji nawalavya ulolezi wa udesi kwa Yesu, ila ulolezi wa hewo hauwiwhanile. tNa7Watambika wakulu na balaza lyeng'ha nawaliwopala ulolezi wa kumtagusa Yesu leka wamkopole, ila hawauwene. M6Petili nakamuwinza Yesu kwa kutali, nakenjila mgati mwa luga lwa mtambika mkulu, nakekala hamwe na wamizi yokota chiwambilo. L-5Lelo, nawamhilika Yesu kwa mtambika mkulu kuwele na watambika wakulu weng'ha, wasekulu na walangusa wa Malajizo ga Musa kowali watig'hane. tKa4Ila heye nakasulupuka, nakauleka ula mgolole, nakubilima mwazi. Yesu kuli balaza lya utaguso lya wasekulu lJQ3Kwali na msongolo yumwe yali yomuwinza Yesu yawele yavalile mgolole. Nawo nawajeza kumibata. Aho walanguswa weng'ha nawamleka, nawabilima. H)1Chila zuwa nandali hamwe na hemwe ndilangusa mluga lwa Ng'handa ya Nguluwi, mbona hamundibate. Ila sambi igana Maandiko Matakatifu genele.” [G/0Yesu nakawalonjela, “Ndaze, muya na mipanga na nyimbati kota heni nda mbokaji? F/Yumwe wa wala wawele wemile aho hamwe na Yesu, nakasomola ipanga, nakamtowa nalyo chitumagwa wa mtambika mkulu, nakamdumula ikutu. :Eo.Lelo, awo wanhu nawamibata Yesu, wamuwika mmoko. dDA-Yuda loyafichile du, nakamlutila Yesu nakumlonjela, “Mlangusa!” Hamba kamnonela. yCk,Yuda yamgalamche nakawapa ulajilo, “Yula munhu yondimnonela ndo heye, mibateni na kumuhilika hali wamizi.” kBO+Yesu naloyang'hali yolonga, Yudasi yumwe wa wala kumi na weli, nakafika hamwe na likugusi lya wanhu wawele na mipanga na nyimbati. Wanhu awo nawalajizwe na watambika wakulu, na walangusa wa Malajizo ga Musa na wasekulu. eAC*Mwinuche, tucheni. Mlole, kanguya yula munhu yalingunyinduka kahabehi.” Yesu kangibatika )@K)Loyoyile lwa kadatu nakawalonjela, “Mng'hali muwasile na kwesela? Lelo itosa! Saa ifika, Mwana wa Munhu kanguwichigwa mmoko mwa wanhu wawele na gehile. ?(Hamba nakahiluka kahi kwa walanguswa, nakawafika wawasile. Meho gawo nagali gebatigwe na usinjizi. Nahawalizelele lya kumwidichila. H> 'Nakaluta kulanda Nguluwi kahi yohiluchila ulonzi wuwula. %=C&Hamba nakawalonjela, “Mikale meho na kulanda leka mleche kwinjila kuli kujezigwa. Muhe wa munhu wangugana kudita ganojile, ila lukuli lwa ng'hochele.” (<I%Hamba nakahiluka kwa walanguswa wala wadatu, nakawafika wawasile. Lelo, nakamuuza Petili, “Simoni, ndaze kuwasa? Kulemwela kikala meho ne saa imwe?” -;S$Nakalonga, “Mhaza wa heni, hegwe kuna ludali lwa vinhu vyeng'ha. Umbusile achi chizombe, ila ileche kuwa kota vyondilingugana heni, leka kota vyougana hegwe.” |:q#Nakaluta hamwando, ketoza hasi, nakalanda kwa Nguluwi, wone ilinguganigwa, yaleche kukolela saa ayo ya kugazigwa. i9K"Nakawalonjela, “Ndina masinzo lukami mnhumbula behi nakubagama. Mikale hano na muwe meho.” [8/!Hamba nakawahola Petili na Yakubu na Yohani, nakaluka kuwa na masinzo na kugaya. 79 Lelo, nawafika kuli kamgunda kalinguchemigwa Getisemane. Yesu nakawalonjela walanguswa wa heye, “Mikale baha, mhela heni ndimlanda Nguluwi.” D6Ila Petili nakamwidichila yekangaze kalonga, “Wone ingane kubagama hamwe na hegwe, sikubela ng'o.” Walanguswa weng'ha nawalonga hiho. Yesu kangumlanda Nguluwi kuli kamgunda Gesemane 5wYesu nakamlonjela Petili, “Ndangukulonjela ndikomya, nechilo yiyino, izogolo halineka lwa keli, kombela kadatu.” o4WPetili nakamlonjela, “Wone hewo weng'ha wawe na majesa na hegwe nakukuleka, heni sikuleka hebu!” 63gIla londizilipuka, ndowalongola Galilaya.” I2 Yesu nakawalonjela walanguswa wa heye, “Hemwe mweng'ha mobilima mondeka ndiliyeka, mina Maandiko Matakatifu gangulonga,‘Ndomtowa mdimi,Na ming'holo jeng'ha josambaluka.’ p1YLowasindile kwimba lwimbo, woka, nawaluta kuli chidunda cha Mizeituni. Yesu kangulonga Petili kombela 0Ndanguwalonjela ndikomya, siwila kung'hwa divai kahi na hemwe, mbaka zuwa honding'hwa divai inji kuli undewa wa Nguluwi.” /Yesu kawalonjela, “Ayi ndo danda ya heni ilingulajila ilagano lya Nguluwi, danda ilingubohoka kwa mbuli ya wanhu wenji. q.[Hamba kahola chizombe, kalonga malumbo kwa Nguluwi, kawapa, weng'ha nawang'hwa weng'ha mchizombe acho. -+Nalowali wolya, Yesu nakahola ibumunda, katambichiza, nakaumogola, kawapa walanguswa wa heye yolonga, “Mhole, alu ndo lukuli lwangu.” \,1Ndangukomya Mwana wa Munhu kobagama kota Maandiko Matakatifu vyogawele longa mbuli ya heye, ila mane yuye munhu ayo yalingumgalamka Mwana wa Munhu! Nayahawele goya munhu ayo wone nahaleleche!” Ndiya ya Mkulu m+SYesu nakawalonjela, “Yumwe wa hemwe kumi na weli, yalingudiliza ibumunda hamwe na heni mchisaye. `*9Aho walanguswa wa heye nawaluka kisinza, nawamuuza yumweyumwe, “Ndaze, nda heni?” )Lowawele wekale mchisanya wolya, Yesu nakalonga, “Ndanguwalonjelani ndikomya, yumwe wa hemwe yalingulya hamwe na heni kongalamka.” U(#Loifichile matinazo, Yesu nakoya hamwe na walanguswa wa heye kumi na weli. ' Walanguswa nawoka, nawaluta kuli muji, nawafika chila chinhu goya kota Yesu vyoyawalonjele. Nawawika goya ndiya ya Pasaka. &%Na heye kuwalajila chihengo chikulu chizenjigwe mchanya ha chiyage chiwichigwe goya na kunoligwa. Tugongomanyileni mumo ndiya ya Pasaka.” 1%[mbaka mng'handa yoyokwinjila, mkamlonjele yali na ng'handa kota, mlangusa kangulonga, chakohi chihengo cha heye choyodila ndiya ya Pasaka hamwe na walanguswa wa heye? ($I Lelo, Yesu nakawalajiza walanguswa wa heye weli yowalonjela, “Mlute kuli muji, na amo moting'hana na munhu yumwe yedwichile chiya cha mazi. Mumuwinze, M# Zuwa lya mwaluko lya mnvina ya mibumunda jilihela usaso, mhela ula mwanaing'holo wa Pasaka hukopoligwa, walanguswa wa heye nawamuuza, “Kwangugana kohi tukuwichile goya ndiya ya Pasaka?” E" Watambika wakulu lowahuliche mbuli ayo, nawasangalala, nawalagana na heye wompa sendi. Lelo, Yuda nakaluka kupala ndaze vyoyomhinduka. Yesu kangulya ndiya ya Pasaka na walanguswa wa heye {!o Hamba Yudasi Isikalioti, yumwe wa awala kumi na weli, nakaluta kwa watambika wakulu, leka yamgalamche Yesu. H   Ndanguwalonjelani ndikomya, koneche kweng'ha muisi Mbuli Inojile hoidamligwa, chinhu chino choyaditile ayu mdala chodamligwa kumkumbuchila heye.” Yuda Iskalioti kangukunda kumgalamka Yesu veHeye kadita vyoyawezile, kalujidila lukuli lwangu mafuta galingununyhilila kuuwika goya kutiligwa mchilaga. U#Wazunwa mwahamwe na hemwe mazuwa gose, ila heni siwa na hemwe mazuwa gose. fEIla Yesu nakawalonjela, “Mumleche, lekachoni mwangumgaza? Nakanditila mbuli inojile.  Gahaguzigwe kwa sendi denali miya zidatu zilinguhega kwa mwezi umwe ng'hatu, nakupegwa wazunwa!” Nawamng'hanuchila ayo mamo. `9Wanhu wamwe nawawele aho nawazudila, welonjelela, “Lekachoni kanguwifya mafuta aga? I Yesu yali Besania hakaye ha Simoni nayawele na uswema. Loyali mchisaga yolya chilyo, mdala yumwe yawele na alyo libuli lya alabasta liwele nguguzigwa kwa sendi nyinji na mafuta galingununyhilila ga nado inojile iwele nguguzigwa kwa sendi nyinji nakoya, nakaichumula ayo chupa, nakumjidila Yesu mafuta ago kumutwi. Ila nawalonga, “Tuleche kumibata mhela wa mnvina ya Pasaka, wanhu wotulemela.” Yesu kangubakalizwa mafuta ako Besania @ {Nagapona mazuwa meli ifiche mnvina ya Pasaka na Mibumunda galihela usaso. Watambika wakulu na walangusa wa Malajizo ga Musa wali wopala nzila ya kumibata Yesu kwa chinyele wamkopole. P %Ndilinguwalonjela hemwe, ndanguwalonjela weng'ha, mikale meho!”O $Milolele leka hoyokuya hemwe ne kuvizela, yaleche kuwafika muwasile. { #Lelo, mikale meho, mina hamvizelele mkulu wa ng'handa kohiluka nili, hanji yowa matinazo au hamihe, lufuku au mitondo. 1[ "Yowa kota munhu yalinguka hakaye na kwinula majendo kuwalechela vitumagwa wa heye ludali, chila yumwe na mijito ya heye, nakamlonjela mwamizi wa chihindilo yawe meho. K !Milolele na kikala meho, mina hamvizelele mhela awo wokuya nili. 9 “Ila, mbuli ya zuwa au saa ayo kuduhu ne yumwe yavizelele kokuya nili, ne wahilisi wa kilanga, ne Mwana, ila Mhaza yaliyeng'ha ndo yavizelele. jM Ulanga na isi zopuluta, ila ulonzi wa heni haupuluta hebu. Kuduhu ne yumwe yovizela zuwa ne saa ]3 Ndanguwalonjelani ndikomya, lulelo alu halubagama vinhu avi vyeng'ha havinalawila. N Hihyo namwe homkona mbuli azo zilawila, mvizele kota kahabehi kuya.  “Kwa ikuyu milanguse nhelo ayi, hala nhagala lozikwaluka kutitima na kubahula, mwanguvizela kota mhela wa nhonya wa habehi. G  Hamba kowalajiza wahilisi wa kilanga wa heye wawakungajize wahaguligwe na Nguluwi kulawa nzingo zeng'ha zine, kulawila isi yeng'ha na kilanga kweng'ha. Mbuli ya ulanguso wa mgoda wa mafuza c ? Aho wanhu wombona heni Mwana wa Munhu yokuya kuli ng'hungugu kwa ludali lwinji na ukulu. ^ 5 Nhondwe zolagala kulawa kilanga na mong'ho ubatilile vinhu avyo vyeng'ha wotigaswa! h I “Lelo, zuwa azo, hokumala kugaya ako, isanya lowichigwa jiza na nyelezi halibunguzuka. i K ila hemwe milolele. Heni ndiwalonjelani mbuli yeng'ha ing'hali lawila. Kuya kwa Mwana wa Munhu   Mina wokuya Kilistu wa udesi na waloli wa udesi. Wodita ulajilo na vinduzanduza wojeza kuwajiliza wala wahaguligwe na Nguluwi, {o “Lelo munhu yowalonjelani, ‘Mlole, Kilistu Mlohozi kahano,’ ama ‘Mlole ka ahala,’ mleche kukunda.  Wone Mkulu nahawapunguzile zuwa azo kuduhu munhu yahawele yoloholigwa. Ila kwa mbuli ya wahaguligwe na Nguluwi, nakapunguza zuwa azo. yk Mina mhela awo kowa na kugaya kohakunalawila kulawila Nguluwi loyalumbile isi mbaka lehano, na hailawila kahi. ~~~~ }}||{zzvyy@xx'w@vutt]sFr^qqUpoonRmmblkkxjii[h=ggffejdccJbbgb``` ^^\]]`\\[[:Z7YX WlVV TToSSR]QQNP|OONMYLHKmJJII?H%GCFDE2D=<<;:99 88!7765e443X210t/{.--_,#+_*>))N(g'z'&*%p$##h"! J~z`Fw=} @ Q i )gb^5Hamba nandimona mhilisi yunji yokwina kulawila kolilawilaga isanya, yawele na muhuli wa Nguluwi yawele mkomu, yowakwinizila lizi ng'hulu wala wahilisi wa kilanga wane, wapeligwe ludali lwa kuwifya isi na bahali. ] 5Logakwete ago nandiwona wahilisi wa kilanga wane wemile kuli nzingo zine za isi, wolemeza mbeho zine za isi leka mbeho zileche kuputa mchanya mwa isi na wala mchanya mwa bahali na wala mchanya mwa mgodi woneche. dAMina, zuwa iwele ng'hulu, ya kutagusigwa kwa hewo. Yalikohi yoweza kwima nzinzili?” 9wavilonjela avyo vidunda na ajo mitalawe, “Mtugwile, mkatuvise kutali na heye yekalise mchigoda cha undewa na kutali na kuzudila kwa Mwanaing'holo! J Na hamba, wandewa wa isi na wakulu walingulongoza na vilongozi wa wamizi na wawele na lufufu na wawele na mong'ho na chila mpogozi na munhu yelejehe, wevisile mhalika na mmitalawe ja vidunda, |qUlanga nausigwa kota mcheka ubinigwe, na chila chidunda na chihilwa nachusigwa kulawila honhu nachiwele hamwande. } na nhondwe za ulanga nazigwa mchanya mwa isi kota mafuza mabowa ga ikuyu gawele ngugwa galingutigaswa na mbeho ng'hali. >u Hamba nambona, mhela Mwanaing'holo vyoyabenile ihota lya sita, nakwali na limachinyina, isanya nalyali ititu kota igunila ititu na nyelezi yeng'ha nayali ndung'hu kota danda, N Nawapegwa chila yumwe ikanzu lilefu izelu, nawalonjelwa walutilile kubeteza mhela udo, mbaka vitumagwa wayawo na wayawo walingumkunda Kilistu, walinguganigwa kukopoligwa kota hewo, howokopoligwa. Y + Nawalila kwa lizi likulu, wolonga, “Hegwe Mkulu uwele ngulongoza, uwele welile na wa kukomya, mbaka nili kowa ubeteza kuwatagusa wala weng'ha walingikala hali isi kwa chiwalo cha kukopoligwa kwa hetwe?” ] 3 Naloyabenile ihota lya kahano, nambona hala mluvungu mwa alitale ya kufunyizila mifunyizi hana muhe wa hewo wakopoligwe kwa chiwalo cha kudamla usenga wa Nguluwi na kulutilila kulonga kukomya kowaukundile.  3Nani nandola, nambona falasi yumwe yawele na lanji ya chivu, na heye yamkwinile itagwa lyake ndo Kubagama na Isi ya Wabagame, nawamuwinza kumbele. Nawo nawapegwa ludali kwa lobo imwe ya isi, wawakopole wanhu kwa ipanga na nzala na utamwa na migongolo jing'ang'ale ja kisolo. Hamba, Mwanaing'holo nakabena ihota lya kane. Na ndimuhulika yula chilumbigwe wa kane yawele na ukomu, yolonga, “Uyee!” d ANanyulika kota lizi hali awo wawele na ukomu wane, ilonga, “Chibaba chimwe cha utimbo wa ngano kwa migwala ja mijito ya zuwa limwe na vibaba vidatu vya uhemba kwa igwala limwe, ila uleche kuwifya mafuta na divai.” kOHamba Mwanaing'holo nakabena ihota lya kadatu, nandimhulika chilumbigwe yula wa kadatu yawele na ukomu yolonga, “Uyee!” Nandola na ulole, nakwali na falasi yumwe mtitu na heye yamkwinile nayali na mzani mmoko mwake. .UNakalawa falasi yumwe yunji, mdung'hu ng'hatu, na heye yamkwinile nakapegwa ludali lwa kusa kikala goya muisi, leka wanhu wekopole, na heye nakapegwa ipanga ikulu. Hamba Mwanaing'holo nakabena ihota lya keli, nandimhulika yula chilumbigwe wa keli yawele na ukomu yolonga, “Uyee!” <qHeni nandola, nambona kwali na falasi mzelu na heye yamkwinile nayali na ipinde, nakapegwa chipembelo, na heye nakalawa yawele yasumile, yawele na ludali lwa kulutilila kusumya. @ {Hamba nambona baho Mwanaing'holo loyabenile imwe ya jila mihota saba, nanyhulika yumwe wa wala vilumbigwe wawele na ukomu wane wolonga, kwa lizi ng'hulu kota ya limlungu, “Uyee!” s_Na wala wawele na ukomu wane nawalonga, “Ena!” Na wala wasekulu wagwa chifunami, nawatambichiza.   Hamba nanyulika vilumbigwe vyeng'ha kilanga na muisi na hasi ha isi na mbahali vilonga,“Kwa heye yekalise kuli chigoda cha undewa, na kwa heye Mwanaing'holo,
kuwe na lutogo na kuhulichizwa na ukulu na ludali,
mazuwa gose na mazuwa gose.” >u walonga kwa lizi ng'hulu,“Mwanaing'holo yakopoligwe, ndo heye yaliyeng'ha wa kubochela
ludali na lufufu na luhala na mong'ho,
na ukulu na lutogo na kuhulichizwa.” N Kahi nandola, nanyulika lizi ya wahilisi wa kilanga wenji ng'hatu, huweza kuwawaza. Kulawila nzingo zeng'ha za wala wawele na ukomu na za wala wasekulu wekale kuzunguluta chigoda cha undewa, uc Kuwadita wawe undewa na watambika wamditile mijito Nguluwi wa hetwe,
na hewo wolongoza isi yeng'ha.” /~W Nawo nawemba lwimbo lunyale wolonga,“Hegwe uliyeng'ha kuna katogo ka kuhola chitabu acho,
na kubena mihota ja mihuli jake,
kwa vila hegwe nakukopoligwa,
na kwa danda ya hegwe kumgulila Nguluwi wa hetwe,
wanhu kulawa chila nhanzi na ndonga na ivyazi na isi yeng'ha. }Naloyachiholile chila chitabu, awo wawele na ukomu wane na wala wasekulu makumi meli na gane nawafunama hali Mwanaing'holo. Chila yumwe wa hewo yawele na igombogombo na chifunyizi cha zahabu chimemile ubani, jiwele ndo kulanda kwa wanhu wa Nguluwi. |Yula Mwanaing'holo, nakaluta nakuchihola chila chitabu kuli moko wa heye wa kudilo wa yula yekale mchanya mwa chila chigoda cha undewa. '{GHamba, nambona hala hagati ha chila chigoda cha undewa Mwanaing'holo nakema, yazungulutwe na wala wawele na ukomu wane, na wala wasekulu. Ayo Mwanaing'holo nakoneka kota yakopoligwe, yawele na mbalati saba na meho saba, ziwele ndo Muhe saba wa Nguluwi zilajizwe kuli isi yeng'ha. kzONa yumwe wa wala wasekulu nakandonjela, “Uleche kulila, ulole, Isimba lya nhanzi ya Yudasi na lulelo lwa Daudi, heye kasumya. Heye kodaha kubena jila mihota saba jiwele na mihuli na kuchigubula chila chitabu chibinigwe.” yykNani nandila ng'hatu kwa vila nahoneche ne yumwe wa kugubula chitabu acho chibinigwe, ama kuilola mgati mwake. xNahakuwele ne yumwe kilanga na muisi na hasi ha isi, yodaha kuchigubula acho chitabu chibinigwe, ama kuilola mgati mwake. Hw Nandimona mhilisi wa kilanga yawele na mong'ho yodamla kwa lizi ng'hulu, “Yalikohi yawele na katogo na yalinguganigwa kubena mihota jiwichigwe mihuli na kuchigubula chitabu chibinigwe?” Mv Hamba nandiyona kalatasi ibinigwe kuli moko wa kudilo wa yula yekalise mchanya mwa chigoda cha undewa, na kalatasi ayo ibinigwe nayali yandichigwe mgati na kunze na kuwohigwa kwa ihota mala saba. [u/ “Mkulu na Nguluwi wa hetwe, ndo gwegwe baho wa kubochela,
ukulu na lutogo na mong'ho,
kwa vila hegwe ndo ulumbile vinhu vyeng'ha,
na kota vyouganile hegwe navyalibaha, navyo navilumbigwa.”rt] Na wala wasekulu makumi meli na gane, wangigwisa hali yula yalingikala mwa chila chigoda cha undewa na kumfugamila heye yawele mkomu mazuwa gose. Nawo wanguwika vipembelo vya hewo hamwando ha chila chigoda cha undewa, wolonga, /sW Chila mhela vilumbigwe avyo vine hovimtogola na kulonga heye ndo mkulu na kuta malumbo ayo yekalise mchanya mwa chigoda cha undewa, na yalingikala mazuwa gose. rVilumbigwe avyo vine, chila chimwe nachali na mbawa sita, navyali vimemile meho mgati na kunze. Navyali hambe vyesele misi na nechilo, vilonga,“Yelile, yelile, yelile, Mkulu Nguluwi yawele na Ludali lweng'ha,
yalibaha na nayawele na yalinguya.” tqaChilumbigwe acho cha mwaluko nachali kota isimba, na chilumbigwe cha keli nachali kota isenga ibuguma na chilumbigwe acho cha kadatu, nachali nakumeho kota kumeho kwa munhu na chilumbigwe cha kane nachali kota ikungule lilinguguluka. ,pQKumwando kwa chila chigoda cha undewa, nakwali na chinhu chiwhanile na bahali ya chilolelo, nachali chwee kota iganga lilingung'hala lukami. Na kuli banzi zeng'ha za chila chigoda, nakuzunguluta, nakwali na vilumbigwe vikomu vine, vilumbigwe avyo navyali vimemile meho kumwando na kumbele. To!Kuli chila chigoda cha undewa, nakwali kulawa lumwemwesa na lizi lya limlungu. Na vimuli saba vya chiluli vyali vikwaka kumwando kwa chila chigoda cha undewa, vimuli avyo saba ndo muhe saba wa Nguluwi. jnMNakwali na vigoda makumi meli na gane, navizunguluta chila chigoda cha undewa na mchanya mwa vila vigoda nambona wasekulu makumi meli na gane, wekale, wavalile nguwo nzelu na vipembelo mmitwi nawali na vipembelo vya zahabu. CmNa yekalise mchigoda chila nayali yong'hala kota alimasi na kota iganga idung'hu linojile, na ipinde lya nhonya liwele ling'halile kota mabwe, nauchizunguluta chila chigoda cha undewa. lBaho du namemezwa na Muhe wa Nguluwi, nambona chigoda cha undewa chiwichigwa kula kilanga, na yumwe yekalise mchigoda chila. hk KKulawila ago, nandali na uloli, nambona lwizi lugubuka kilanga. Na yila lizi ya mwaluko yondiihuliche kota lizi ya mhalamhanda nailonga na heni, “Ukwine mbaka aku, nani ndokulajila mbuli zozilawila aho hogolawila aga.” j“Yawele na makutu, yahuliche ulonzi awu, Muhe wa Nguluwi vyoyalingulonga na vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu!”6ieHeye yasumile ndomdita yekalise hamwe na heni hali chigoda cha undewa, kota vila heni baha vyongongomanye, nandiza kikalisa hamwe na Mhaza wa heni hali chigoda cha undewa. ShGwela yoo! Heni ndangwima hali lwizi na kugong'honda na kuchemeleza. Munhu wone yahuliche luzi lwa heni na kuchumula lwizi, ndokwinjila hakaye hake na kulya hamwe na heye, na heye kolya hamwe na heni. vgeHeni ndo mbele kumng'hanuchila na kumgaza yoneche yondilingumgana. Ayo wikangaze kwa kumgalamchila Nguluwi. ifKNdangukulanda ugule zahabu kwa heni ihovujigwe kwa chiluli leka uwe na lufufu ng'hatu. Kahi inoga ugule kahi nguwo nzelu, uvale na kugubika soni ya kusauka kwa hegwe. Kahi ugule mikwandi ukajele mmeho ga hegwe, leka ulole. ce?Kwa vila kwangulonga, ‘Heni ndina lufufu, ndina chila chinhu’. Silingugana chinhu choneche, aku, hulinguvizela kota hegwe ndo ng'hochele, kwanguganigwa konelwa isungu, mzunwa hegwe na hulingulola na kahi kusauka! [d/Ila kwa vila hegwe kwa ufufunongo, hupwituche na huwele uzizime, behi ndokudeka. cNdizizela mbuli za hegwe zeng'ha! Ndivizela kota hegwe hauwele upwituche ama hauwele uzizime. Na inoga nauwe uzizime ama upwituche. b3“Kwa mhilisi wa kilanga wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha Laudikeya wandiche ahi, “Awu ndo usenga ulingulawa kwa heye yalinguchemigwa Ena, mlolezi yakundigwe na wakukomya, mbele chilongozi wa vilumbigwe vyeng'ha navyoyalumbile Nguluwi, kangulonga ahi. @ay “Yawele na makutu, yagahuliche gala Muhe wa Nguluwi yalinguvilonjela vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu! Usenga kwa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Laodikea 8`i “Heye yasindile ndomdita yawe mgamba kuli ng'handa ya Nguluwi wa heni, na holawa amo ng'o. Kahi nani ndomwandika heye itagwa lya Nguluwi wa heni na itagwa lya muji wa Nguluwi wa heni, ayo Yelusalemu inyale, ulingudulika kulawila kilanga kwa Nguluwi wa heni. Ndomwandika itagwa lya heni linyale. _{ Ndanguya kwa hegwe himahima! Wibatilile goya chouwele nacho, yaleche kuya munhu kukuboka chonolo cha kulajila kusumya. 7^g Kwa vila hegwe kuhulichiza ilajizo lya heni lya kwimilila, heni nani ndokwamila ulawe goya, kuli mhela wa kuwifigwa uwele kuyila isi yeng'ha, kuwajeza walingikala kuli isi. X]) Gwela yoo, ndangukupa wanhu wawele wa chilundo cha Limazoga, walingilonga kota ndo Wayahudi, nawo hebu, ila wangulonga udesi. Ulole, ndowadita woye kufugama hali magulu ga hegwe na kuvizela kota ndikugana. u\cNdizizela mbuli za hegwe zeng'ha! Gwela yoo, ndikupa chihindilo chichumuligwe kumwando kwa hegwe, uwele kuduhu munhu yoweza kuuhinda, ndivizela kota hegwe kuna mong'ho udo, ila kuhulichiza ulonzi wa heni, nahulibelile itagwa lya heni. =[s“Kwa mhilisi wa kilanga wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha Filadelifiya wandiche ahi! “Awu ndo usenga kulawa kwa heye yawele yelile na yawele wa kukomya na yawele na chichumulilo cha Daudi. Heye yalinguchumula kuduhu yodaha kuhinda, na heye yalinguhinda kuduhu munhu yodaha kuchumula. FZ“Yawele na makutu, yagahuliche gala Muhe wa Nguluwi vyoyalinguvilonjela vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu. Usenga kwa vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu ako Filadelifiya UY#Heye yasindile kovalizwa ahyo, kwa nguwo nzelu. Nani sikusa itagwa lyake kulawila kuli chitabu cha ukomu, kahi ndolonga kwa mlomo wa heni, kota ndo wa heni hali Mhaza wa heni na hali mhilisi wa kilanga. 8XiIla wakuko wanhu wachefu ako Salide, wanhu wohawawichile nguwo za hewo wavu. Na hewo woluta hamwe na heni aku wavalile nguwo nzelu, kwa vila woneka wanguganigwa kuvala ahyo. 5Wclelo, ukumbuche vila navyoubochele na vila navyouhuliche, uhulichize ago na umgalamchile Nguluwi. Wone hauwasile meho, ndokuya kota mhizi hegwe ne kuvizela saa hondikuya. V!Uwe munhu wa kikala meho, ukakangaze mbuli ziponile, zilingugana kubagama. Mina, sonile madito ga hegwe kota genela hali Nguluwi wa heni, U 1“Kwa mhilisi wa kilanga wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu cha Salide wandiche ahi, “Awu ndo usenga ulingulawa kwa yula yawele na muhe saba wa Nguluwi na nhondwe saba, ndangulonga ahi, ndizizela mbuli za hegwe zeng'ha, kwanguvizela kota kwa mkomu, aku ubagame! T “Yawele na makutu, yahuliche ulonzi awu, Muhe wa Nguluwi yalinguvilonjela vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu!~SuKopegwa ludali lulula lombochele kulawila kwa Mhaza wa heni. Nani ndompa ludali alo, kahi ndompa nhondwe ya lufuku, Rna heye kowadima kwa ng'hweku ya chuma, na kuwabenanga kota vinhu vya mponzi vibenanjike, nakuwawifya wawe kota vigaye vya chiya. 'QG“Na heye yasindile na yawelenguhulichiza na kulutilila kudita mbuli yombele ngugana mpaka mwiso, ndompa ludali lwa kulongoza wanhu wa nhanzi zeng'ha, =PuMibatilile ng'hatu chomlangusigwe, mbaka hondikuya. [O/“Ila ndanguwalonjela hemwe wanji muwele ako Suatila, woneche weng'ha hawawele na malanguso ago, wohamvizelele chila chilinguchemigwa uviso wa Limazoga, kota vila vyowalingulonga, siwapani itunyo linji. gNGnani ndowakopola walingumuwinza. Na vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu vyeng'ha, izeleche kota heni ndo ndilinguvizela majesa gawo na nhumbula za hewo. Nani ndompa chila yumwe wa hemwe kota vyogawele madito ga heye. VM%Mwela yoo! Sambi ndomgaza kwa kumigalila matamwa, na awo walingudita ung'hondwa hamwe na heye, wofichigwa na magazo makulu wone hawamgalamchile Nguluwi kwa madito ga hewo gehile gowaditile hamwe na heye, ]L3Nani ndimha mhumhu yamgalamchile Nguluwi, ila kangulema kuleka ung'hondwa wa heye. \K1Ila ndina mbuli imwe kwa hegwe ya kukukanya, kwangumwimilila yula mdala Yezebeli yawelengichema mloli. Yawelenguwajiliza na kuwahada vitumagwa wa heni wadite ung'hondwa na kulya vinhu vitambichilwe jimalukolo. )JKNdigazela madito ga hegwe na igano na makundo na vyoulinguwatanza wayago na kwimilila kwa hegwe. Mhela awu hegwe kwangudita goya ng'hatu kusinda hala mwaluko. I“Kwa mhilisi wa kilanga wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Suatila wandiche ahi, “Awu ndo Usenga wa Mwana wa Nguluwi, yawele na meho galingumwemwesa kota ilapi lya chiluli, na magulu ga heye gangung'hala kota shaba ihovujigwe. HHeye yawele na makutu, yahuliche ulonzi awu uwele Muhe yalinguwalonjela vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu! “Yasindile ndompa chila chilyo chivisigwe chilinguchemigwa mana. Ndomha kahi iganga izelu lyandichigwe itagwa lya sambi loliwele, kuduhuli munhu yalizelele itagwa alyo ila wala wawele ngulibochela. Usenga kwa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Tuatila 5GcLelo, umgalamchile Nguluwi, na wone humgalamchile Nguluwi, ndanguya kwa hegwe ne kukawila. Na heni ndodita ngondo kwa hewo kwa alyo ipanga lilingulawa kuli mlomo wa heni. XF)Hihyo du, hegwe nagwe kwanawo wanhu wamwe walingibata malanguso ga Wanikolai. zEmIla ndanawo ulonzi udo kwa chiwalo cha hegwe. Kwa vila kwanawo ako wanhu wamwe walingibata malanguso ga Balaamu, heye yamlanguse Balaki yawawichile ngwamo Waizilaeli, leka walye vinhu vilavigwe nhambiko kwa jimalukolo na kudita ung'hondwa. "D= Ndivizela koulingikala, hegwe kwangikala honhu hala hawele na chigoda cha undewa cha Limazoga! Nagwe ung'hali ubatilila itagwa lya heni, na hulemile makundo ga hegwe kwa heni, hanga mhela ula wa Antipasi mlolezi wa heni, mbele ngitumbila, loyakopoligwe hala halingikala Limazoga. UC# “Kwa mhilisi wa kilanga wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Peligamoni wandiche ahi, “Awu ndo usenga ulingulawa kwa heye yawele na alyo ipanga likali mmoko linoleche kweng'ha kwili. rB] “Yawele na makutu, yahuliche gala Muhe wa Nguluwi yalinguvilonjela vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu! “Heye yasindile holumizwa na kubagama lwa keli. Usenga kwa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Peligamoni A Uleche kudumba ne hado, gala gawele kukulapa kugazigwa. Uhulichize! Mwihe kangugana kuwajeza kwa kuwachema wamwe wa hemwe mchinweng'ho, namwe mowa na magazo kwa mhela wa mazuwa kumi. Muwe wanhu wakukundigwa mbaka kubagama, nani ndowapani chipembelo cha ukomu. {@o Ndivizela kugazigwa kwa hegwe, ndivizela kahi uzunwa wa hegwe, hanga kwa kukomya, hegwe ndo uwele na lufufu! Ndivizela kuliga kowakulijile wala wawelengichema wawo ndo Wayahudi ila hawawele Wayahudi wakukomya, ila ndo chilundo cha Limazoga. ^?5“Kwa mhilisi wa kilanga wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Simulina wandiche ahi, “Awu ndo usenga ulingulawa kwa heye yawele ndo wa mwaluko na wa kuduma, nayawele yabagame na sambi kamkomu. >%“Yawele na makutu, yahuliche gala Muhe wa Nguluwi yalinguwalonjela vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu! “Yasindile ndomkundiza kulya mafuza ga igodi lya ukomu uwele kuli kagunda ka Nguluwi. Usenga kwa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Simulina x=iIla ndangukutogola kwa chinhu chimwe, kota kwangugazudila madito ga Wanikolai, kota nani vyondilingugazudula. P<Lelo, ukumbuche hala nakougwile! Umgalamchile Nguluwi na kudita kota vyouditile hala mwaluko. Ila wone huditile ahyo, ndanguya kwa hegwe na kuchusa chinhu cha hegwe cha zahabu cha kuwichila chenje. f;EIla ndanayo mbuli imwe hela kwa hegwe, sambi baha hegwe hulingungana kahi kota aho mwaluko. s:_kahi hegwe nawali ubeteza na kwimilila magazo kwa chiwalo cha kung'olela mijito heni, na hutochile hebu. W9'Ndigazela madito ga hegwe geng'ha, na kikangaza kwa hegwe na kwimilila kwa hegwe. Ndivizela kota hambe uwemilile wanhu wehile, kahi kuwajeza wala walingichema watumigwa, nawo hebu, nakuvizela kota wadesi, 8 “Kwa mhilisi wa kilanga wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu wa ako Efeso wandiche ahi, “Awu ndo usenga ulawile kwa heye yalingibata zila nhondwe saba kuli moko wa heye wa kudilo na yalingujenda hagati ha vinhu saba vya zahabu vya kuwichila chenje. O7 Uviso wa nhondwe zila saba zouziwene kuli moko wa heni wa kudilo na uviso wa vila vinhu saba vya zahabu vya kuwichila chenje ndo awu, zila nhondwe saba ndo wahilisi wa kilanga wa vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu, na vila vinhu saba vya zahabu vya kuwichila chenje, ndo vilundo saba vya wanhu walingumkunda Kilistu.e6 ELelo, sambi wandiche mbuli ayi youiwene, mbuli iwelengulawila sambi na gala golawila hamba. 5 )Heni ndo yuye yawele mkomu! Nandali mbagame, ila, mwela yoo, sambi ndamkomu mazuwa gose. Ndanalo ludali lwa kubagama na kuli isi ya wabagame. I4  Lelo, vyondimuwene hela, nanyigwa hali magulu ga heye kota mtufi. Ila heye kawika moko wa heye wa kudilo mchanya mwa heni, nakalonga, “Uleche kudumba! Heni ndo wa mwaluko na wa kuduma. N3 Kuli moko wa heye wa kudilo nayali yebate nhondwe saba, na kumlomo kwa heye na kulawa ipanga liwele na ukali unoligwe kweng'ha kwili. Chihanga cha heye naching'hala ng'hatu kota isanya lya nemisi. 2 magulu ga heye nagali ng'halang'hala kota shaba ihovujigwe kuli mfuo wa chiluli, na lizi lya heye lyali kota lizi lya kubogoma kwa mazi. v1 gMutwi wa heye na mnvili za heye zali nzelu chweya kota mhamba, na meho ga heye nagali kota ilapi lya chenje, 40 c na hagati ha vinhu saba vya zahabu vya kuwichila chenje nakwali na yumwe yafandile kota Mwana wa munhu, na heye yali yavalile ikanzu lilefu na isali lya zahabu mmhambaga. s/ a Lelo, nanyinduka ndimone ayo yalonjile na heni, na mbona vinhu saba vya zahabu vya kuwichila chenje, `. ; Ayo lizi nailonga, “Wandiche kuli chitabu gala gouwele ngugona, uchihiliche kuli vilundo saba vya wanhu walingumkunda Kilistu, Efeso na Simulina na Peligamoni na Suatila na Salide na Filadelifiya na Laudikeya.” }- u Lelo, kuli zuwa lya Mkulu, namemezwa na Muhe nanyulika kumbele kwa heni lizi ling'angala kota lizi lya mhalamhanda. , / Heni nda Yohana, mng'holozenu, kwa nzila ya kilumba na Yesu, nda hamwe na hemwe kuli kugazigwa kuli undewa wa heye na kwimilila ng'hatu. Heni nanyilikwa kuli chihilwa chiwelenguchemigwa Patimo kwa vila ndali ndidamla ulonzi wa Nguluwi na kula kukomya koyagubule Yesu. 4+ c“Heni nda mwaluko na kuduma kwa chila chinhu,” Kangulonga Mkulu Nguluwi yawele na ludali, nayawele baho yawele aha na yalinguya. Yumwe yawele kota Mwana wa Munhu #* AMwela yoo! Kanguya na ng'hungugu! Chila munhu komona, na wala wamhomile. Nhanzi zeng'ha muisi zolomboleza kwa chiwalo cha heye. Ahi ndo vyoiwa, Ena. ) 3na katudita hetwe tuwe undewa wa watambika, tumditile mijito Nguluwi, Mhaza wa heye. Kwa heye Yesu Kilistu gawe ukulu na ludali, mazuwa gose! Ena. ( na kulawila kwa Yesu Kilistu, mlolezi wa kukundigwa, wa mwaluko kuzilipuligwa kulawila kuli kubagama, na yawele chilongozi wa wandewa wa isi. Heye kangutugana, na kwa danda ya heye ibohoche mumsalaba, katudita twilejehe kulawila kuli gehile ga hetwe, ' 9Heni Yohana ndanguwandichila vilundo saba vya wanhu walingumkunda Kilistu viwele mkowa wa Asiya. Ndanguwaganilani isungu lya Nguluwi na kikala goya kulawila kwa heye yawele na nayawele baho na yalinguya. Na kulawawila kwa muhe saba wawele hali chigoda cha heye cha undewa, & yKabweda heye munhu yawele ngusoma chitabu achi chiwele na usenga wa chiuloli na wabweda hewo wawelenguhulika na kuhulichiza gandichigwe mchitabu achi, mina mhela wa mbuli ayi wahabehi. Ulamso kwa vilundo saba vya wanhu walingumkunda Yesu Kilistu % }Yohani nakasimila geng'ha goyawene, gawele ndo ulonzi wa Nguluwi na vinhu vyeng'ha Yesu Kilistu vyoyalonjile na kudita. ^$ 9Awu ndo ugubulo yaulavile Yesu Kilistu, yapegwe na Nguluwi leka yawalajile vitumagwa wa heye mbuli ilingulapa kulawila habehi. Kilistu nakamlajiza mhilisi wa kilanga yamlonjele chitumagwa wa heye Yohana mbuli ayo. M#:Ndanguwalandilani isungu lya Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu.l"Q:Wanhu wa Nguluwi wa hano, na ng'hatu wala wawele kuli ng'handa ya mndewa wa Loma, wangukulamsani. !:Ndanguwalamsani wanhu wa Nguluwi weng'ha walingumkunda Kilistu Yesu. Wang'holozangu wawele hamwe na heni hano wangukulamsani. h I:Ukulu uwe kwa Nguluwi wa hetwe na Mhaza wa hetwe, mazuwa gose. Ena. Ulamso wa kugwisa chilasi :Lelo, Nguluwi wa heni, kwa ukulu wa lufufu lwa heye kukolela Yesu Kilistu, kowapani vinhu vya hemwe vyeng'ha vyomlingugana. !;:Lelo, mina mbochela vinhu vyeng'ha vyommhele, kahi ndo vinji ng'hatu kusinda vyonganile. Ndina chila chinhu kwa vila sambi Epafulodito mina kengalila ndolendole za hemwe. Ndolendole azo ndo kota nhambiko iwele ngununyhilila goya, nhambiko iwele ngukundigwa na kumnojeza Nguluwi. ~u:Haiwele hela kota ndangugana kubochela ndolendole, chondilingugana monjezelwe kuli gala geng'ha ganojile gomditile. mS:Aho navyombele ndigana kutanzwa kula Tesalonike namingalila utanzi, kahi nahaiwele mala imwe hela. #:Hemwe Wafilipi mvizela mwemwe baho kota mwaluko wa kudamla Mbuli Inojile, lonandali ndikuka Makedoniya, hemwe mliyeng'ha ndo muwele chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu mnhanzile, hemwe mliyeng'ha ndo muwele hamwe na heni kuli kubochela vinhu na kuwatanza wanji. O:Leka ahyo, hemwe namdita goya kwa kunhanza kuli magazo ga heni. H : Ndoweza kudita chila mbuli kwa vila Kilistu kangunipa ludali. !: Ndivizela kikala na vinhu vinji ama kuwa hela vinhu. Ndilangusa mbuli zeng'ha, ndiwe na nzala ama kiguta, kupegwa vinji ama kuwa na vido. w: Hambe ndonje ahyo sambi kwa vila ndangugana chinhu, mina ndilangusa ndeme kugana vinhu mzidi kwa vila vyondilinavyo. A{: Kuli kilumba kwa heni na Mkulu nasangalala ng'hatu, kwa kona mwangung'humbuka kahi kunhanza. Ndema kulonga kota hamsemwile kunjesa, ila namng'hali hamonile mhumu ya kudita ahyo. U#: Mgadite gala gomilanguse na kubochela kulawila kwa heni, mbuli zomuhuliche na kugona kulawa kwa heni. Na heye Nguluwi yalingutudita tikale goya, kowa hamwe na hemwe. Paoli kanguta malumbo kwa ndolendole /W:Hamba wang'holozangu, mibatilile mbuli zeng'ha za kukomya, goneche galingutogoligwa, galingukundigwa na Nguluwi, goneche gawele gelile, ga kunojeza na gatanganiche. 0Y:Na ako kikala goya kulingulawila kwa Nguluwi iwele ng'hulu kusinda nyhala za wanhu, yokwamila goya nhumbula za hemwe na nhyala za hemwe kuli kilumba na Yesu Kilistu. ,Q:Mleche kuwa na lunwinwhi kwa chinhu choneche chila, ila kwa chila mbuli, mumlande Nguluwi kwa chiwalo cha vinhu vyomlingugana, mumlande kwa kuta malumbo Nguluwi. O:Uliholile wa hemwe uzeleche kwa wanhu weng'ha. Mkulu ka habehi kuya. gG:Lelo, msangalale ng'hatu kuli kilumba kwa hemwe na Mkulu. Ndangulonga kahi, msangalale! -:Nagwe mkola mijito myangu yondilingitumbila, ndangukugana uwatanze wadala awo, kwa vila wangikangaza kuli kukola mijito ja kweneza Mbuli Inojile hamwe na heni, hamwe na Kelemensi na wakola mijito wayangu weng'ha, wawele matagwa ga hewo gandichigwa kuli chitabu cha ukomu. ve:Ndanguwadedezani, hemwe Euwodia na Suntike, mikale kwa kihulichiza kota mwalukolo milumbile kwa Mkulu. N  :Ahyo, wang'holozangu wondilingukuganani, wondilingugana ng'hatu kukonani, hemwe muwele usangalalo wa heni na chipembelo cha kusumya kwa heni, vyomlingulapigwa kwima nzinzili kuli kilumba na Mkulu. N :Heye kogalamla ng'huli za hetwe ziwele ng'hochele, na kuidita iwhane na lukuli lwa heye luwele na ukulu ng'hatu, kwa ludali lulula lulingumdita yaviwiche vinhu vyeng'ha hali ulongozi wa heye. w:Ila hetwe twa wenyeng'haye wa kilanga, na twangumlolela ng'hatu mlohozi wa hetwe Mkulu Yesu Kilistu yoye kulawa ako. ' G:Mwiso wa hewo ndo kuwifyigwa, wangudita kunojeza ng'huli za hewo kota ndo mlungu wa hewo, wangidayila mbuli za hewo za soni na kijesa hela mbuli za isi ayi. 9 k:Nandikulonjelani mbuli ayi mala nyinji, na sambi ndanguwila kahi kwa mahozi, hana wanhu wenji wangikala kota wang'honyo wa usenga wa kubagama kwa Yesu Kilistu hala mumsalaba. :Wang'holozangu, muwinze vyondilingudita heni, milanguse kwa wala walingikala kota ahyo, kota vyotuwalonjelani hemwe. eC:Hamwe na ago geng'ha, tulutilile kumwando kuli nzila yiyo yonatuiwinzile mbaka sambi baha. I :Hetwe tweng'ha tukangale kuli ukomu wa hetwe wa kilumba na Yesu Kilistu, twanguganigwa kijesa mbuli azo. Ila wone wamwe wa hemwe wangijesa vinji, lelo, Nguluwi kowagubulilani mbuli ayo. :m:Lelo, ndangubilima fiche mwiso, leka mbochela yila ndolendole ya ukomu wa mazuwa gose, ndolendole ayo ndo nhyemo ya Nguluwi ya kuluta kilanga kukolela kilumba na Yesu Kilistu. B}: Ndangukomya wang'holozangu, silingulonga kota mina mhegwa ndolendole ayo, ila ndangudita mbuli imwe, ndangusemwa gala gapulute na kikangaza kugebatilila gala gawele kumwando kwa heni. .U: Hambe ndonje kota mina fika ama ndiwa nhanganiche. Ndangulutilila kikangaza kupegwa yila ndolendole, kwa chiwalo cha heye, Yesu Kilistu kembata ndiwe wa heye. [/: Na heni nani, ndangitumbila kota ndozilipuligwa. Ndangubilimila leka fiche mwiso 'G: Chondilingugana hela ndo kumzela Kilistu na kuwona mong'ho wa kuzilipuka kwa heye, kilumba na heye mli magazo ga heye, na kiwhana na kuli kubagama kwa heye. dA: na kilumba na heye ng'hatu. Heni kahi ndema kula koneka ndinojile hali Nguluwi, kulinguya kwa kuwinza malajizo. Ila ndangoneka kota ndinojile hali Nguluwi kwa kumkunda Kilistu, ulingulawa kwa Nguluwi kukolela makundo. :Ena, hagawele ago hela, ila ndangona kota chila chinhu chaga hela, kwa chiwalo cha mbuli ng'hulu ng'hatu, ya kumzela Yesu Kilistu Mkulu wa heni. Kwa chiwalo cha heye ng'hunda kutaga kutali chila chinhu, ndigona ago geng'ha kota midohe, leka ndiwe hamwe na Kilistu, ~:Ila kwa chiwalo cha Kilistu, ago geng'ha vyonandali kijesa kota ndo gamha chonolo, sambi ndangugona kota hagawele na chinhu. F}:nandikangaza ng'hatu mbaka kuvigaza vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu. Na kwa chiwalo cha kudita mbuli zinojile, zilingigaligwa kwa kuwinza malajizo, heni ndali hela nongwa yoneche. s|_:heni nanyinjila ikumbi zuwa lya nane kulawila vyovumbuche, kahi heni nda munhu wa isi ya Izilaeli wa nhanzi ya Benjamini, Muebulaniya ng'hatu. Kwa chiwalo cha kibatilila malajizo ga Musa goyapegwe na Nguluwi, heni nandali Mfalisayo, {:Ila heni ndahawezile kitumbila mbuli azo, na wone kuna munhu yalingijesa kota koweza kitumbila mbuli azo za lukuli, heni nani ndimsumya, cz?:Hetwe ndo wanhu wenjile ikumbi kwa kukomya, haiwele hewo, kwa vila hetwe twangumfugamila Nguluwi kwa kulongozwa na Muhe wa heye, na kidayila kuli kilumba na Yesu Kilistu. Hatulingitumbila vinhu vilingukoleka mlukuli. sy_:Milolele na awo walingudita wihe, awo wafanda kota misochi, wanhu walinguwakola lupichi kwinjila ikumbi. x 9:Konjezela kwa ago, wang'holozangu, msangalale kuli kilumba na Mkulu. Hambe nhoche kuwila gala gomina nyandiche hala hamwande, mina gowatanza ng'hatu. ,wQ:kwa vila heye nayali behi na kubagama kwa chiwalo cha mijito ya Kilistu, nakambuza ukomu wa heye leka yanhanze heni kwa gala hemwe nahamwali kuhega kunhanza.v}:Lelo, mbocheleni kwa usangalalo weng'ha kota mng'holozo kuli Mkulu. Mwanguganigwa kuwahulichiza wanhu wawele kota heye, uuc:Lelo, ndangugana ng'hatu kumlajiza kwa hemwe, leka hommona muwe msangalale kahi, na masinzo ga heni goche. t):Ena, nayali mtamwa habehi nakubagama. Ila Nguluwi nakamonela isungu, na haiwele heye yaliyeka, leka na heni kahi ndeche kuwa na usungu ukulu. vse:Kangugana ng'hatu kuya kuwonani hemwe mweng'ha, nakagaya lukami kota hemwe mhulika luzi kota nayali mtamwa. Nr:Mbona ingana kumlajiza kwa hemwe mng'holozetu Epafulodito, yawele mkola mijito myangu kuli kuigombela Mbuli Inojile ya Kilistu hamwe na heni vivila heye mtumigwa wa hemwe mumlajize yanhanze. Eq:Ndangitumbila Mkulu kota heni nani ndabehi kuya kwa hemwe. ipK:Ahyo, ndangitumbila kumlajiza kwa hemwe behi yiyi hondivizela vila mbuli za heni vyozindutila. o:Kwa vila hemwe mwemwe mvizela katogo ka Timoteyi navyoyakolile mijito hamwe na heni kota vila mwana na mhaza kuli kudamla Mbuli Inojile. [n/:Wanji wanguditika hela mbuli za hewo wawo woleka kuditika mbuli za Yesu Kilistu. Qm:Ndahela munhu yunji kota heye yawele nguwaditila kwa nhumbula yeng'ha. 6le:Ila ndangitumbila kwa Mkulu Yesu yondilingitumbila kota ndoweza kumlajiza Timoteyi kwa hemwe behi yiyi, leka nhumbula ya heni ihembulizwe kwa kuvizela mbuli za hemwe. qk[:Hiho du namwe mwanguganigwa kusangalala na kihanza na heni usangalalo wa hemwe. Timoteyi na Epaflodito Q~}}"|K{Kz3yxx(wvv uttrsrr=qJpoonmmkjj9ii;hnggdffeJddcbb;aa=`_W^]]\$[[ ZQYXX5WDVgUUT9ShRR&QPPOuNNMLKK{JII%GFFEED(CcBAA@?>>=y<9@1Ndimona ayo mdala yagalile danda ya wanhu wa Nguluwi, na danda ya wanhu wabagame kwa chiwalo cha kumdamla Yesu. Vyondimuwene nambubuwala ng'hatu. ?/Nayali yandichigwe mchihanga cha heye itagwa lya nhelo “Babiloni mng'hangala, mamo wa wang'hondwa na wa mbuli zeng'ha zihile ng'hatu muisi.” >{Mdala ayo nayali yavalile nguwo za lanji ya zambalawe na ndunghu, na yali yenolije kwa zahabu, maganga ga sendi nyinji na lulu. Mmoko wa heye nekebata chizombe cha zahabu chonachali chimemile wihe na mbuli zihile zilingulajila ung'hondwa wa heye. 8=iHamba, londali nding'hali ndilongozwa na muhe wa Nguluwi, nandiwona ndiholigwa na mhilisi wa Nguluwi mbaka kuchiwala. Ako ndimona mdala yekalise mchanya mwa igongolo idung'hu ng'hatu. Igongolo alyo nalyali lyandichigwe chila honhu matagwa ga kumliga Nguluwi, yawele na mitwi saba na mbalati kumi. y<kWandewa wa isi wadita ung'hondwa hamwe na heye, na wawele ngikala muisi wagala divai ya ung'hondwa wa heye.” I; Yumwe wa wala wahilisi wa kilanga saba wawele na chisaye nakoya, kandonjela, “Uye, na heni ndokulajila utaguso woyapegwe yula mdala mng'hondwa, ndo muji ula uzenjigwe hafungo ha mazi menji. :wNhonya ya maganga makulu gawele na itunyo wa kota kilo makumi gahano chila limwe, naiwatowela wanhu. Hewo nawamliga Nguluwi kwa chiwalo cha kutowa kwa nhonya ayo ya maganga. Ena, kutowa kwa nhonya ayo ya maganga nalyali ling'angala ng'hatu.E9Vihilwa vyeng'ha navyuka, navyo vidunda nahavyoneche kahi. @8yMuji ula ukulu na utuligwa honhu hadatu, najo miji ja isi yeng'ha najigwa. Babiloni, muji ula ukulu Nguluwi hausemwile, nakaung'hweza chizombe cha divai ya kuzudila kwa heye kukulu. x7iNakulawila kumwemwesa, iyowe na limlungu na limachinyina liwele halinalawila Nguluwi yawalumbile wanhu muisi. 56cHamba, mhilisi wa saba nakabohola chisaye cha heye kulanga. Lizi ling'angala ihulikwa kulawa kuli chigoda cha undewa, kuli ng'handa ya Nguluwi, ilonga, “Yenela!” v5eLelo, vijeni avyo nawawakungajiza awo wandewa honhu hawele nguchemigwa kwa Chiebulaniya ndo Amagedoni. 54c“Mkulu kangulonga! Heni ndanguya kota mhizi! Kabweda yula yalingikala meho na kuvala nguwo za heye leka yaleche kuluta mwanzi aku na kula na kudeula hali wanhu.” O3Awa muhe wadatu wa vijeni viwele ngulajila vinduzanduza. Ndo wanguluta kwa wandewa wa isi yeng'ha na kuwakungajiza hamwe kwa chiwalo cha ngondo ng'hulu kuli zuwa lila lya Nguluwi yawele na ludali. Q2 Hamba, nambona vijeni vihile vidatu viwhanile na mibula, vilawa kuli mlomo wa lila izoka likulu na chimwe nachilawa kuli mlomo wa lila igongolo na chimwe nachilawa kuli mlomo wa yula mloli wa udesi. _17 Hamba, mhilisi wa sita nakabohola chisaye cha heye mchanya mwa lwanda lukulu uwele nguchemigwa Eyufulate. Manzi gake nagakala, ahyo naiwichigwa nzila igongomanywe kwa wandewa walingulawa kolilawilaga isanya. 05 nawamliga Nguluwi wa kilanga kwa chiwalo cha usungu wa hewo na kwa chiwalo cha mipu ja hewo. Ila hawamgalamchile Nguluwi kwa madito ga hewo gehile. Y/+ Hamba, mhilisi wa kahano nakabohola chisaye cha heye mchanya mwa chigoda cha undewa cha lila igongolo. Undewa wa igongolo alyo nauwichigwa jiza, wanhu nawadakula umyango wa hewo kwa chiwalo cha usungu, ./ Wanhu nawalakazwa vibi ng'hatu, nawo nawaliliga itagwa lya Nguluwi yawele na ludali hali nongwa azo. Ila nahawamgalamchile Nguluwi na kumtogola. -+Hamba, mhilisi wa kane nakabohola chisaye cha heye mchanya mwa isanya. Isanya nalipegwa ludali lwa kuwalakaza wanhu kwa chiluli cha heye. ,-Nanyulika ayo lizi ilawile kuli alitale ilonga, “Ena, Mkulu Nguluwi yawele na ludali, hegwe kwangulavya utaguso utanganiche na wa kukomya!” +Kwa vila nawabohola danda ya wanhu wa Nguluwi, na ya waloli, na hegwe kuwapa danda wang'we, kwa vila nawaganigwa ahyo!” 0*YHeni nandimuhulika mhilisi wa kilanga mwamizi wa mazi yolonga, “Hegwe kudita kota navyoiganigwe, kutagusa goya mbuli ayo. Hegwe welile, uwele baha na uwele bahano! t)aMhilisi wa kadatu na kabohola chisaye cha heye kuli nzanda na nzasa za mazi, navyo navigaluka danda. F(Mhilisi wa keli nakabohola chisaye cha heye mbahali. Na ago mazi ga bahali nagagaluka danda kota danda ya munhu yabagame, na vilumbigwe vyeng'ha naviwele na ukomu mbahali navibagama. j'MLelo, mhilisi wa mwaluko nakaluta nakubohola chisaye cha heye mchanya mwa isi. Baho du, mipu jihile na ja kulumiza ng'hatu na jiwafika weng'ha wawele na ndonya ya lila igongolo na wala walifugamile limalukolo lya heye. ?& yHamba, nanyulika lizi ling'angala kulawa kuli ng'handa ya Nguluwi iwalonjela wala wahilisi wa kilanga saba, “Mlute mkabohole vila visaye saba vya kuzudila kwa Nguluwi kuli isi.” ^%5Ng'handa ya Ngulwi naimemezwa iyosi lilingulawila kuli ukulu na ludali lwa Nguluwi. Na hapawele na munhu yadahile kwinjila mng'handa ya Nguluwi, mbaka kuduma kwa nongwa saba za wala wahilisi wa kilanga saba.0$YYumwe wa vila vilumbigwe wane wawele na ukomu nakawapa wala wahilisi wa kilanga saba, visaye saba vya zahabu, vimemile kuzudila kwa Nguluwi, yalingikala mazuwa gose. F#na wala wahilisi wa kilanga saba, wawele na nongwa saba, nawalawa amo mng'handa ya Nguluwi, wavalizwe nguo za kitani zinojile, na zing'alile, wawopigwe mhambaga mwa hewo misali ja zahabu. "Logakwete ago, nambona, ng'handa ya Nguluwi igubuligwe kilanga, namgati mwake nambona ihema lya ulolezi wa kuwa baho Nguluwi, r!]Mkulu yalikohi yohambe yakudumbe hegwe?Yalikohi yohambe yalitogole itagwa lya hegwe?Hegwe uliyeng'ha ndo welile.Wanhu wa isi zeng'ha wokuyila,
na kukutambichila hegwe.Mina madito ga hegwe ganojile goneka.”  /Nawali wokwimba lwimbo lwa Musa chitumagwa wa Nguluwi, na lwimbo lwa Mwanaing'holo, wolonga,“Mkulu Nguluwi yawele na ludali,
madito ga hegwe ndo makulu na ga kububuwaza ng'hatu!Hegwe mndewa wa isi zeng'ha,
nzila za hegwe zitanganika na za kukomya. 5Hamba, nambona chinhu kota ulajilo wa bahali ya chilolelo ihanzigwe hamwe na chiluli. Nambona wala wanhu walisumile lila igongolo na limalukolo na namba ya itagwa lya heye, nawali wemile hafungo ha bahali ya chilolelo, wawele na ving'hweleng'hwele vyowapegwe na Nguluwi. @ {Hamba nambona ulajilo wunji ukulu na wa kububuwaza kilanga, nakwali aho wahilisi wa kilanga saba wawele na nongwa saba za kuduma, kwa nongwa azo saba, kuzudila kwa Nguluwi nakwenela. `9Zabibu zikamigwe mgati mwa alyo ikamilo liwele kunze kwa muji, na danda ilawa kuli ikamilo alyo yanguchililika kota lwanda na kumema mbaka wimo wa meta imwe na nusu na ulefu uwele ngufika kilomita miya zidatu.5cHamba, mhilisi wa kilanga ayu nakataga sengo ya heye muisi, nakakana sanha za izabibu lya isi, nakazinjiza honhu ha kukamila zabibu, honhu hawele na kuzudila kwa Nguluwi. Hamba, mhilisi wa kilanga myage yawele na ludali lwa chiluli, nakalawa kuli alitale, nakamlonjela kwa lizi ling'angala yula mhilisi yawele na sengo ng'ali, “Nagwe ukanole ayo sengo ya hegwe, ukapuje sanha za mizabibu ja isi, mina zabibu za heye zipya!” |qHamba, na heye mhilisi wa kilanga myage kalawa kuli ng'handa ya Nguluwi iwele kilanga yebate sengo iwele ng'hali. zmLelo, yula na yawele yekalise mchanya mwa ng'hungugu na kupujila sengo ya heye muisi, na mbeta ya isi ibetigwa. Hamba, mhilisi wa kilanga yunji nakalawa mli ng'handa ya Nguluwi ya ako kilanga, na kwa lizi ng'hulu, naimlonjela yula yekalise mchanya mwa ng'hungugu, “Dedede, ukolele mijito sengo ya hegwe, ukabete mbeta, mina mhela wa mbeta wuya, mbeta ya isi ya goya.” _7Hamba nandola aku, nakwali na ng'hungugu nzelu aho. Mchanya mwa ng'hungugu ayo nakwali na yumwe yawele kota Mwana wa Munhu. Heye nayali yavalile chipembelo cha zahabu kumutwi, na kibata sengo mmoko mwa heye. <q Hamba, nyhulika lizi lilawa kilanga lilonga, “Wandiche! Kulawila sambi, wabweda wanhu wawele ngubagama welumbile na Mkulu.” Heye Muhe kangulonga, “Ena! Wokwesela kulawa kuli magazo ga hewo, mina wosangalala kwa chiwalo cha mijito ya kitunya kwa hewo.” Wanhu wa isi wangukungajizwa kota zabibu / Ahyo ndo wanhu wa Nguluwi vyowalinguganigwa, mina wala wanhu wawele nguwinza mzilo wa Nguluwi na wawele na makundo kwa Yesu, wawe wemilile. kO Iyosi lya chiluli liwele nguwagaza wangukwina mchanya mazuwa gose. Wanhu awo walingulifugamila alyo igongolo ling'ang'ale na limalukolo lya heye na kuwichigwa ulajilo wa itagwa lya heye, hawowa na mhumu nemisi na nechilo.” uc heye yuye kong'wa divai ya kuzudila kwa Nguluwi ijidigwe mli chizombe cha kuzudila kwa heye, ne kuhanzanywa na mazi. Munhu ayo kogazigwa kuli chiluli na kwa baluti kumwando mwa wahilisi wa kilanga welile na kumwando kwa Mwanaing'holo. V% Mhilisi wa kilanga wa kadatu, nakawinza, yolonga kwa lizi likulu, “Munhu yoneche yolifugamila alyo igongolo, na limalukolo lyake, na kuibochela ndonya kuli chihanga cha heye, au kuli moko wa heye, q[Hamba mhilisi wa kilanga yunji wa keli na kawinza, yolonga, “Ugwa, muji ukulu wa Babiloni ugwa, mina hegwe ndo yawang'hwezile isi zeng'ha divai ya heye ing'hang'hale ilinguwambuza wanhu wawe na maya ga kudita ung'hondwa!” Cyolonga kwa lizi ng'hulu, “Mumdumbe Nguluwi na kuutogola ukulu wa heye, mina mhela wa kuwatagusa wanhu wuya. Mumtambichile heye yaditile kilanga na isi na bahali na nzasa za mazi.” ]3Hamba nambona mhilisi wa kilanga yunji, yoguluka hagati ya kilanga, yawele na Mbuli Inojile ya mazuwa gose ne kuduma, yowadamlila awo walingikala mchanya mwa isi na chila isi na nhanzi na lukolo na ndonga, U#Mli milomo ja hewo, hawoneche udesi. Mina nawalihela wihe. Wahilisi wadatu  Awa ndo nahawawele wakokomoche kwa kuwasa na wadala, kwa vila nahawana wasa na wadala ng'oo. Awa ndo walingumuwinza Mwanaing'holo chila hoyoluta. Awa wagomboligwa kuli wanhu, nawali wa mwaluko kulavigwa kwa Nguluwi na kwa Mwanaing'holo kota mafuza ga kulimbula. l Qna wali wokwimba lwimbo lunyale kumwando kwa chigoda cha undewa, na kumwando kwa wala vilumbigwe wawele na ukomu wane, na wala wasekulu, na kuduhuli munhu yajezile kilangusa lwimbo ula, ila wala wanhu nawagomboligwe kuli isi. m SKahi nanyulika lizi kulawila kilanga, kota lizi ya kubogoma kwa mazi menji, na kota lizi lya limlungu lilingubalanuka. Ayo lizi yonyuliche, nayali kota lizi ya watowa ching'hweleng'hwele, walingutowa ving'hweleng'hwe vya hewo, h  KHamba, nambona Mwanaing'holo yemile mchanya mwa chidunda cha Sayuni, hamwe na wanhu wa heye, mia imwe na makumi gane na elufu zine, wawele na itagwa lya heye na itagwa lya mhaza wa heye, lyandichigwe kuli vihanga vya hewo. : m Aha ndo luhala lulinguganigwa. Heye yawele na nyhala kangutang'ula winji wa igongolo alyo, mina ndo winji wa chiwunhu, na namba yake ndo mia sita makumi sita na sita.&E Kahi nalilemeza munhu yoneche yaleche kugula wala kuguza chinhu, ila yawele na ndonya yila, iwele ndo itagwa lya igongolo lila au namba ya itagwa lya heye. 4a Naliwadita weng'ha, wadodo na wakulu, na wawele na lufufu kwa wazunwa, na welejehe kwa wapogozi, wawichigwe ndonya kuli moko wa hewo wa kudilo, au kuli vihanga vya hewo, A{ Nalipegwa kujela ukomu kuli lila limalukolo lya igongolo lya mwaluko, na lila limalukolo lya igongolo lilonje, na kuwakopola wanhu weng'ha wohambe wafugamile limalukolo lya igongolo.  Nalyo naliwahada wala walingikala muisi kwa vinduzanduza avyo vyoyapegwe kudita hali alyo igongolo lya mwaluko. Igongolo alyo, naliwalonjela walingikala muisi, wagomanjize limalukolo kwa kulitogola lila igongolo naliwele lilumizwe vibi, ila naliwa likomu kahi. %C Lelo, ali igongolo lya keli nalilajila vinduzanduza vikulu, mbaka kudita chiluli kudulika kulawila kilanga uye mchanya mwa isi kumwando kwa wanhu weng'ha. 3 Nalyo nalyali na ludali lweng'ha lwa lila igongolo lya mwaluko. Naliditila mijito ludali alo kumwando kwa alyo igongolo, naliikola lupichi isi yeng'ha na weng'ha wawele mumo, walifugamile lila igongolo lya mwaluko, yawele na ng'hovu ya chila chilonda cha kubagama chiponile. ! Hamba nambona igongolo linji, likwina kulawila kuli isi, nalyo nalyali na mbalati mbili kota za mwanaing'holo, nalilonga kota izoka. J  Yaganigwe kubatigwa kuli ngondo, kobatigwa kuli ngondo.Wa kukopoligwa kwa ipanga, na heye kokopoligwa kwa ipanga.Ayi ndo nhyemo kwa wanhu wa Nguluwi wawe na kwimilila na makundo.” <s “Yawele na makutu ga kuhulika, nayahuliche! >u Wanhu weng'ha wawele ngikala muisi womfugamila, ila wala hela wawele matagwa ga hewo gandichigwa kuli chitabu cha ukomu cha Mwanaing'holo yakopoligwe kulawila mwaluko wa isi. +~O Igongolo ling'ang'gale nalikundizwa kitowa ngondo na kuwasumya wanhu wa Nguluwi, nakapegwa na ludali kwa wanhu wa chila isi na chila nhanzi na lukolo na ndonga. } Lelo, nakaluka kumliga Nguluwi na kuliliga itagwa lya heye, na kuliga honhu halingikala Nguluwi, na wala weng'ha walingikala kilanga. "|= Alila igongolo nalikundigwa kulonga ulonzi wa kidaya na wa kumliga Nguluwi. Nakapegwa ludali lwa kudita mijito ja heye, myezi makumi gane na meli. _{7 Wanhu weng'ha nawalifunamila alila izoka kwa vila nalimpa alila igongolo ludali lwake. Hewo nawalifunamila alila igongolo, wolonga, “Yalikohi yewhanile na igongolo alino? Kahi yalikohi yodaha kitowa na heye?” Gz Mutwi umwe wa alyo igongolo, nawoneka kota nawali ulumizwe vibi lukami behi kubagama, ila chilonda acho nachali chiponile. Wanhu wa isi yeng'ha nawabubuwazwa na igongolo lila na kumuwinza. y Lila igongolo, ndiliwene, nalyali lifandile kota iduma vila, na magulu gake nagali kota magulu ga likatoka na mlomo wa heye nawali kota mlomo wa isimba. Lila izoka, nalimha lila igongolo mong'ho wake na chigoda cha heye cha undewa na ludali lwinji. Fx  Hamba nambona igongolo limwe lilawa kuli bahali, liwele na vitwi saba na mbalati kumi, na chila mbalati nayali na chipembelo, na itagwa lya kumliga Nguluwi nalyandichigwa kuli chila mutwi. 4wc Hamba izoka nalima hafungo mwa bahali.Dv Izoka nalizudizwa na yula mdala, naliluta kudita ngondo kwa lulelo lwa heye luponile lwa ayo mdala, weng'ha walinguhulichiza mzilo woyawichile Nguluwi, kuli kukomya kugubuligwe na Yesu. vue Ila isi naimtanza mdala ayo, naigubuka kota mlomo, nakuumela lwanda lula, ulawile kuli mlomo wa alyo izoka. ztm Lila izoka nalideka mazi kota lwanda luwele na mazi menji kumbele kwa ayo mdala, leka yaholigwe na lwanda lula. s9 Mdala yula nakapegwa mbawa mbili za ikungule, leka yaguluche, yalute kuchiwala mbaka kuli honhu hake, aho hoyololigwa goya kwa mihela jidatu na nusu. r Izoka alyo likulu vyoliwene kota nalitozigwa muisi, nalyaluka kumpelemba mdala yula yapondile mwana mlume ligana kumkopola. Kq Ahyo, msechelele, hemwe kilanga, namwe mlingikala amo. Ila wochona kwa isi na bahali! Kwa vila lila Limazoga lidulika kwa hemwe liwele lizudile ng'hatu, livizelele kota lina mhela udo hela.” 5pc Wang'holozetu nawamsumya kwa danda ya Mwanaing'holo na kulutilila kuwalonjela wanhu wanji ulonzi wa Nguluwi, mina hawadumbile kulavya ukomu wa hewo, nawali goya kubagama. o3 Nanyulika lizi likulu kilanga, ilonga, “Sambi Nguluwi kanguwalohola wanhu wa heye na Nguluwi mndewa wa hetwe kangulajila ludali lwake, na Kilistu Mlohozi wa heye kangulajila ludali lwa heye. Mina yula yalinguwasonjeleza wanhu wa hetwe nemisi na nechilo katozigwa hasi [n/ Lelo, izoka alyo nalitozwa hanyi muisi, izoka alyo ndo lila lya katali, liwele nguchemigwa Chijeni au Limazoga, lliwele nguihada wanhu weng'ha wa isi, ena nalitozigwa muisi hamwe na vitumagwa weng'ha wa heye. \m1 ila izoka na vitumagwa wa heye nahawasumile wala honhu hawo honeche kahi kilanga. Al{ Nakwali na ngondo kilanga, Mikaeli hamwe na wahilisi wa kilanga wayage wa kilanga nawetowa na lila izoka likulu, na lila izoka nalyo nalitowa na hewo hamwe na vitumagwa wa heye, +kO Yula mdala nakabilimila kuchiwala, koyawele na honhu hoyawichigwe na Nguluwi, leka wamhe chilyo ako, kwa mhela wa mazuwa elufu imwe na mia mbili na makumi sita. Aj{ Hamba yula mdala nakalela mwana mlume, heye yowadima wanhu wa isi zeng'ha kwa ng'hweku yiyo ya chuma. Mwana wa heye nakanyasuligwa mbaka kwa Nguluwi kuli chigoda cha heye cha undewa. [i/ Mchila wa alyo izoka likulu naubuluna imwe ya kadatu ya nhondwe za kuulanga, nakuzilagaza muisi. Hamba lila izoka likulu nalima kumwando kwa yula mdala yawele behi na kulela leka hoyolela, limmele yula mwana. h9 Hamba nawoneka ulajilo unji kilanga, na ulole, izoka likulu lidung'hu, lyali na vitwi saba na mbalati kumi na chila mutwi nachali na chipembelo. `g9 Nayali na himila, na heye nakalila kwa usungu uwele kota wula usungu wa kulela mwana. @f { Hamba ulajilo ukulu nawoneka kilanga, nakwali na mdala yavalizwe isanya na isaye nalyali hasi hali magulu ga heye na mmutwi wa heye, nakavalizwa chipembelo cha nhondwe kumi na mbili. meS Hamba, ng'handa ya Nguluwi iwele kilanga naigubuligwa, na Isanduku lya heye lya Ilagano nalyoneka mli ng'handa ya Nguluwi, nakulawila kumwemwesa na lizi na limlungu na limachinyina na nhonya ya maganga ng'hulu lukami.^d5 Wanhu wa isi zeng'ha nawali wazudile,
ila kuzudila kwa hegwe kuya,
ena mhela wa kuwatagusa wabagame.Wuwo ndo mhela wa kuwonola vitumagwa wa hegwe wawele ndo waloli,
na wanhu wa hegwe weng'ha welile walingulitogola itagwa lya hegwe,
wakulu kwa wadodo wewhana.Kahi ndo mhela wa kuwadumya weng'ha walinguidumya isi!. @cy Wone walonje,Twanguta malumbo hegwe Mkulu Nguluwi wa hetwe,
uwele na ludali, wouwele na uwele na ulinguya, mina kwa ludali lwa hegwe lukulu,
kwangwaluka kulongoza. !b; Hamba wala wasekulu makumi meli na gane, wawele ngikalisa kuli vigoda vya undewa, hala hoyawele Nguluwi na nawagwa chifunami, nawamtambichila Nguluwi. iaK Muhilisi wa kilanga wa saba na kapemba mhalamhanda ya heye. Lizi ling'angala naihulikwa kilanga ilonga, “Undewa wa isi sambi uwa undewa wa Mkulu Nguluwi wa hetwe na Kilistu Mlohozi, na heye kolongoza mazuwa gose!” j`M Aku kugaya kwa keli kupuluta, ila kugaya kwa kadatu kwanguya himahima. Mhalamhanda ya saba R_ Mhela wuwo, nakulawila limachinyina likulu lya isi na imwe ya kumi ya muji naigwa. Wanhu elufu saba nawabagama kwa limachinyina lila. Wanhu waponile nawadumba ng'hatu na kumtogola Nguluwi wa kilanga. B^} Hamba, awo waloli weli nawahulika lizi ling'angala kulawa kilanga iwalonjela, “Mkwine mbaka kuno.” Nawo nawakwina kuchanya kilanga kuli ng'hungugu, aku wang'onyo wa hewo wowalola. ]! Logamalile mazuwa gala gadatu na nusu, muhe wa ukomu kulawa kwa Nguluwi naiwenjila, nawo nawema, wanhu weng'ha wawawene nawadumba lukami. .\U Wanhu wawele ngikala muisi wosechelela kubagama kwa hewo weli. Wodita mvina na kihilichila ndolendole, mina waloli awa weli na wali wawagazile lukami wanhu wa isi. #[? Wanhu weng'ha na chila isi na nhanzi na donga na lukolo na lanji wolola mitufi ajo kwa mhela wa zuwa zidatu na nusu, na howokundiza ziwichigwe mchilaga. Z+ Mitufi ja hewo jopona kuli nzila za muji ukulu nawoyagazigwe Mkulu wa hewo. Itagwa lya kupagazwa lya muji awo lyanguchemigwa Sodoma au Misili. Y Ila howosinda kulavya ulolezi awo, igongolo ling'ang'ale lilingulawa mlikulubila, lyochitowa na hewo, na kuwakopola. fXE Vitumagwa wa Nguluwi wana ludali lwa kudinya kilanga, nhonya ileche kutowa mhela wowolavya uloli. Kahi wana ludali lwa kugagalamla mazi gawe danda, na kuitowa isi na chila mbuli za kudumya kwa chila mhela howogana wawo. W5 Ila munhu wone yajeze kuwadumya, chiluli cholawa kumlomo kwa hewo wawo na kuwadumya wehile wa hewo, chila munhu yojeza kudumya, kobagama kota ahyo. V Awo walolezi weli ndo kiwhana na migodi mili ja mizeituni na vinhu vili vya kuwichila chenje viwele ngwima hali Mkulu wa isi. -US Nani ndowalajiza walolezi wa heni weli leka walavye usenga kulawa kwa Nguluwi kwa mhela wa mazuwa elfu moja mia mbili na makumi sita, wawele wavalile migunila.” MT Ila uleche luga luwele kunze kwa ng'handa ya Nguluwi uleche kupima vihengo vya kunze, mina awo wapegwa wanhu hawawele Wayahudi, wawele nguubiga mji welile kwa mhela wa miezi makumi gane na meli. SS ! Hamba, nawapegwa idenje liwele kota ng'hweku ya kupimila, ndonjelwa, “Winuche ukapime ng'handa ya Nguluwi na alitale ya kufunyizila ubani na kuwawaliza wanhu wawele kutambichiza mng'handa ya Nguluwi. R  Hamba, nawandonjela, “Kwanguganigwa kulavya uloli kwa chiwalo cha wanhu wenji wa isi na nhanzi na ndonga na wandewa!”GQ Nandichihola chila chitabu chidodo kuli moko wa yula mhilisi wa kilanga, nandichilya, nacho nachiwa nomwenomwe kota hanombwa mumlomo mwangu, ila lomelile nachali chausungu mmunda mwa heni. YP+ Nandimlutila yula mhilisi wa kilanga nakumlonjela kota umhe chila chitabu chidodo. Nakandonjela, “Chihole, ulye, kuli mlomo wa hegwe chowa nomwenomwe kota hanombwa, ila mmumda wa hegwe chowa chausungu!” mOS Hamba lizi yila yonyuliche kulawila kilanga aho mwaluko, nailonga na heni kahi, ilonga, “Ulute, ukachihole chila chitabu chigubuligwe kuli moko wa yula mhilisi wa kilanga yemile mchanya mwa bahali na mchanya mwa isi.” BN} Ila mhela yula mhilisi wa kilanga wa saba hoyopemba mhalamhanda. Majesa ga uviso ga Nguluwi kwa mbuli zoyaganile zokwenela, kota navyoyawadamlile waloli nawawele vitumagwa wa heye.” 3M_ nakelaha kwa itagwa lya Nguluwi yalingikala mazuwa gose, heye yazilumbile kilanga na isi na bahali na vinhu vyeng'ha viwele mumo, nakalonga, “Mhela wa kubeteza umala. L/ Hamba yula mhilisi wa kilanga yondimuwene, yokwima mchanya mwa bahali na mchanya mwa isi, nakenula moko wa heye wa kudilo kulajila kilanga, 6Ke Ajo mibumo saba lojilavile lizi, nandali ndikale goya kwandika, ila nanhyulika lizi kulawila kilanga ilonga, “Ulonzi wa ajo mibumo saba uwiche uviso, uleche kwandika!” xJi Nakuchema kwa lizi ng'hulu kota isimba lilingubuma. Naloyakwinize lizi, mibumo saba naidichila kota limlungu. I- Mmoko wa heye nekebata chitabu chidodo chigubuligwe. Nakawika mgulu wa heye wa kudilo mchanya mwa bahali, nawo mgulu wa kumoso mchanya mwa isi. tH c Hamba nambona mhilisi wa kilanga yunji yawele na ludali yodulika kulawa kilanga, yavalizwe ng'hungugu na ipinde lya nhonya mchanya mwa mutwi wa heye, na chihanga cha heye nachali kota isanya, na magulu ga heye kota mazengo ga chiluli. eGC Wala wohambe wamgalamchile Nguluwi na kuleka kukopola na uhawi na ung'hondwa na uhizi.;Fo Wanhu wanji waponile, wohawakopoligwe kwa kugazigwa ako, hawamgalamchile Nguluwi na hawalechile kufugamila vinhu wagongomanye kwa moko ga hewo, wala hawalechile kutambichila jimazoga na jimalukolo ja zahabu na ja sendi na shaba na ja maganga na ja migodi, johajidahile kulola na kuhulika na kujenda. E ludali lwa awo falasi nalwali mmilomo jawo na kuli michila jawo. Michila jawo najali kota mizoka najali na mitwi, nawawalumiza wanhu. %DC Kwa mbuli azo za kugaya kwa kadatu, nagakopola imwe ya kadatu ya wanhu muisi, iwele ndo iyosi na baluti ilingwaka naiwele ilawa kuli milomo ja awo falasi, 9Ck Ahyo navyombonile awo falasi na wakwinile falasi kuli ulotezi wa heni, wawele na ngwamo za chuma mhambaga, ziwele kota chiluli, ziwele na lanji ya ndung'hu na buluu na njano na vitwi vya falasi awo ndo kota vitwi vya isimba na kuli milomo jawo mwangulawa milapi ja chiluli na iyosi na baluti ilingwaka, OB Nanyulika awo wamizi walingukwina falasi nawali miliyoni miya mbili. (AI Wala vitumagwa wane wa Limazoga nawachumulilwa, nawawele wawichigwe goya kwa yila saa na zuwa na mwezi na mhela, leka wakopole imwe ya kadatu ya wanhu muisi. '@G lizi ayo naimlonjela yula mhilisi wa sita nayawele na mhalamhanda, “Uwachumule awo wahilisi wa kilanga wawohigwe habehi na lwanda lukulu lwa Eyufulate!” /?W Hamba, mhilisi wa kilanga wa sita nakapemba mhalamhanda ya heye. Nanyulika lizi ilawile kuli zila mbalati zine za alitale ya zahabu iwele kumwando kwa Nguluwi, d>A Kugaya kwa mwaluko mina kupuluta, ila ulole, kung'hali kugaya kwili kulinguya hamba. P= Wanaye mndewa, na heye ndo chitumagwa wa Limazoga lya isi ya wabagame na itagwa lyake kwa Kiebulaniya ndo Abadoni na kwa Kiyunani kanalo itagwa lyake Apoliyoni ilinguzelaka kota, “Yalingugaza.” s<_ Nawo nawali na michila kota ja nyinje na michila ja hewo jali na ludali lwa kuwagaza wanhu myezi jihano. D; Mhambaga za hewo nazali zigubikwe na chinhu kota ngwamo ya chuma. Lizi lya mbawa za hewo nazali kota lizi ya mutuka ilingukwejigwa na falasi wenji walingubilima himahima kuza ku ngondo. }:s Na hewo nawali na mnvili kota mnvili za wadala wawele na mnvili ndefu na mizino jawo najali kota mizino ja isimba. N9 Nakoneka kwa azo nzije, nakwali kota falasi wawichigwe goya kwa ngondo. Mchanya mwa vitwi vya hewo nawali na vinhu vifandile kota chipembelo cha zahabu na kumeho kwa hewo nakwali kota wanhu. v8e Na mazuwa gala, wanhu wopala kubagama, wala howokona ng'o. Nawo wopala nzila ya kubagama ila hawoyona ng'o. 7 Nawapegwa malajizo kota waleche kuwakopola, ila wagazigwe myezi jihano. Na usungu wa magazo nawali kota munhu yalumigwe na nyinje. I6  Nazilonjelwa waleche kuwifya misolo na mahamba ga isi, ne chinhu choneche chiwele chideche, ne igoda lyoneche, ila wawawifye hela wala wanhu wasowile muhuli wa Nguluwi kuli vihanga vya hewo. \51 Nzije nazilawa kuli iyosi alyo, nawenjila muisi, nawapegwa ludali kota wa nyinje. 4/ Nakalichumula ikulubila lyohambe lidume, nakulawa kota iyosi lya itanulu ikulu. Isanya na ulanga naviwichigwa jiza kwa iyosi lya ikulubila alyo. 53 e Mhilisi wa kilanga wa kahano nakapemba mhalamhanda. Nambona nhondwe ilawile kilanga, ilagala mchanya mwa isi, na heye nakapegwa chichumulilo cha kwinjilila kuli ikulubila. |2q Hamba nambona na kuhulika ikungule limwe liguluka mchanya ng'hatu kilanga, lilonga kwa lizi ng'hulu, “Wogaya, wogaya, wogaya wawo, walingikala mchanya mwa isi! Mhela wahilisi wa kilanga wadatu waponile howopemba mhalamhanda za hewo!”17 Hamba, mhilisi wa kilanga wa kane nakapemba mhalamhanda. Isanya na nyelezi na nhondwe navitowigwa na kwajiliza imwe ya kadatu ya kulavya lumuli. Imwe ya kadatu ya nemisi nahaiwele na lumuli lwa isanya. Imwe ya kadatu ya nechilo nahaiwele na lumuli lwa nyelezi na nhondwe. *0M Na itagwa lyake yila nhondwe naichemigwa usungu. Imwe ya kadatu ya gala mazi gawa ga usungu, na wanhu wenji nawabagama kwa mazi ago, kwa vila nagajelwa usungu. B/} Mhilisi wa kilanga wa kadatu, nakapemba mhalamhanda. Nhondwe ng'hulu nailagala kulawila kilanga, ikwaka kota chenje, nakugwila kuli imwe ya kadatu ya nzanda na mli nzasa za mazi. . Imwe ya kadatu ya vilumbigwe vinji naviwele mbahali na viwele na ukomu navibagama, na imwe ya kadatu ya mitumbwi mikulu nachiwifigwa. 4-aMhilisi wa kilanga wa keli nakapemba mhalamhanda. Chinhu chifandile kota chidunda chikulu chilingwaka chiluli, nachitozwa kuli bahali. Imwe ya kadatu hawa na danda. ,Mhilisi wa mwaluko nakapemba mhalamhanda. Nakulawila na nhonya ya maganga na chiluli vibatane na danda, navitozwa mchanya mwa isi. Imwe ya kadatu mwa isi najisomigwa na imwe ya kadatu ya migodi naisomigwa na mahamba madeche geng'ha nagalakala. k+ONa wala wahilisi wa kilanga saba wawele na mhalamhanda saba, nawedita wa goya leka wapembe. o*WNa ayo mhilisi wa kilanga nakahola chifunyizi chichila, nakachimemeza makala ga chiluli kulawa kuli alitale, nakachitoza kuli isi, nakulawila na limlungu na lizi na kumwemwesa na limachinyina. Mhalamanda ya mwaluko mbaka ya kane -)SNa iyosi lya ula ubani naukwina kumwando kwa Nguluwi hamwe na kulanda kwa wanhu wa Nguluwi kulawila mmoko mwa wahilisi wa kilanga walingwima kumwando kwa Nguluwi. ( Na mhilisi wa kilanga yunji nakeza, nakema kumwando mwa alitale yawele na chifunyizi cha zahabu, nakapegwa ubani mwinji, leka yaujele hamwe na kulanda kwa wanhu wa Nguluwi weng'ha mchanya mwa alitale ya zahabu, iwele kumwando kwa chigoda cha undewa. t'aNani nandiwona wahilisi wa kilanga saba walingwima kumwando kwa Nguluwi, nawo nawapegwa mhalamhanda saba. ^& 7Mwanaing'holo loyabenile ihota lya saba, nakwali tulu kilanga kwa mhela wa nusu saa. C%Mina, ayo Mwanaing'holo yawele hagati ya chigoda cha undewa, kowadima. Na kowalongoza kuli nzasa ya mazi gawele na ukomu. Na Nguluwi kogabagusa mahozi geng'ha kuli meho ga hewo.”l$QHowokona nzala kahi wala howokona ng'halu. Wala isanya na wala ivuche ling'hang'ale haliwalakaza. >#uAhyo, wa kumwando kwa chigoda cha undewa cha Nguluwi, nawo wangumkolela Nguluwi mijito, nemisi na nechilo kuli ng'handa ya heye. Heye yalingikala kuli chigoda cha undewa kowamila. M"Nandimwidichila, “Mkulu, kuvizela hegwe!” Nakandonjela, “Awa ndo walingulawa kuli gala magazo makulu, nawo wahovuga nguwo za hewo na kuzidita ziwe nzelu chwee! Kuli danda ya Mwanaing'holo. !  Nakedichila yumwe wa wala wasekulu, yondonjela, ndaze! “Wanhu awa wavalizwe nguwo nzelu ndo whaani? Na walawa kohi?”   wolonga, “Ena! Kutogola na ukulu na luhala na malumbo na mong'ho na kuhulichiza kwa Nguluwi wa hetwe, mazuwa gose, Ena!” a; Na Wahilisi wa kilanga weng'ha wokwima nzingo zeng'ha za chila chigoda cha undewa na za awo wasekulu na wala wawele na ukomu wane, nawo nawagwa wafuname kumwando kwa chila chigoda cha undewa, wamtambichila Nguluwi, ' Nawakwiniza lizi wolonga, “Ulohozi wangulawa kwa Nguluwi wa hetwe yekale kuli chigoda cha undewa na vivila wangulawa kwa Mwanaing'holo.” ! Hogakwete ago ulole nambona likugusi lya wanhu uwele kuduhu munhu yodaha kuwaza, wanhu wa chila isi na chila nhanzi na lukolo na ndonga, wemile kumwando mwa chigoda cha undewa na kumwando kwa Mwanaing'holo, wavalile nguwo nzelu na miputi ja uchindu mmoko mwao. |qWa nhanzi ya Zabuloni, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli na wa nhanzi ya Yusufu, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli na wa nhanzi ya Benjamini, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli. Likugusi lya Wanhu wa chila nhanzi SWa nhanzi ya Simoni, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli na wa nhanzi ya Lawi, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli na wa nhanzi ya Isakali, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli. V%Wa nhanzi ya Asheli, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli na wa nhanzi ya Nafutali, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli na wa nhanzi ya Manase, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli. PWa nhanzi ya Yudasi wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli na wa nhanzi ya Lubeni wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli na wa nhanzi ya Gadi, wanhu kumi na mbili elufu wawichigwe muhuli. ~uNanyulika hisabu ya hewo wajeligwe muhuli kuli nhanzi ya Waizilaeli, wanhu lachi imwe na makumi gane na zine elufu. +OYula mhilisi nakalonga, “Mleche kuwifya isi wala bahali na wala migodi, mbaka hotusinda kuwajela muhuli vitumagwa wa Nguluwi wa hetwe mli vihanga vya hewo.” @}||a{{zyy-xpww6vutsswrqyppoQnmllkjj ihegfeddcNbaa`l__^o]\w[ZZ^YYXWVV TSSYRQP"ONNXMcLKKII?HH@GFFEnDCCoBVA|@@&?(>g=<;;L:9887666 54403+2d21<0)/../-,,C++ *i)('&&Y&%o$$a##8"!!% vTg\Y|IV|  } L  ] 794a& rWone munhu hawele Myahudi, henjile ikumbi, wone yakole kota Malajizo vyogalingugana, Nguluwi homuwaza kota munhu yenjile ikumbi? "q=Kwinjila ikumbi ndo chowa chinhu chinojile wone wibatilile Malajizo, ila wone hulingibatilila Malajizo kwangiwhana na munhu yula hanenjila ikumbi. pKota hila Maandiko Matakatifu vyogalingulonga, “Kwa mbuli ya hemwe Wayahudi, wanhu hawawele Wayahudi waliliga itagwa lya Nguluwi.” poYKwangidaila Malajizo ga Nguluwi, hambi hegwe hulingumbeza Nguluwi kwa kulema kibata Malajizo ga heye? Bn}Hegwe ulinguwalonjela wanhu, mleche ung'hondwa, hambi hegwe hulingudita ung'hondwa? Kwanguzudila jimalukolo ja milungu ja udesi na ndaze hegwe hulinguhiza mli ng'handa azo za milungu? m%Lelo hegwe kwangulangusa wanji, lekachoni hambe wilanguse gwegwe uliyengha? Kwanguwadamlila wayago waleche kuhiza, hambi hegwe hambe uhize? lwone hegwe kwa mlangusa wa wapoka na wala hawanavizela malanguso, kwa vila kwangijesa kuli malajizo kwanako kudaha kweng'ha na kukomya. lkQWone hegwe kwangiwona munhu yalingulongoza wanhu hambe walole, na lumuli lwa wanhu wawele kutitu, |jqWone hegwe kuvizela chila choyalingugana Nguluwi udite na koweza kuhagula ganojile kwa vila Malajizo gakulangusa. |iqLelo hegwe ndaze? Wone kwangichema gwegwe Myahudi, kwangitumbila Malajizo kwangidaila kuta munhu wa Nguluwi. 8hiAga golawila zuwa lya utaguso hala Nguluwi kukolela Yesu Kilistu hoyotagusa mbuli za uviso za wanhu, kota Mbuli Inojile yondamle vyoilingulonga. Wayahudi na Malajizo ga Musa igKMbuli za hewo zowalingudita zangulajila kuta galinguganigwa na Malajizo gandikwa mnhumbula za hewo. Nhumbula za hewo zangulajiza kuta aku ndo kukomya, kwa vila majesa ga hewo gangulajila wone wangudita ganojile ama gehile. OfWanhu hawawele Wayahudi wahela Malajizo ga Musa. Ila wokola chila chilingulawa mnhumbula za hewo kota Malajizo vyogalingugana, wawo hewo wowa na malajizo hali hewo hanga walihela Malajizo ga Musa. &eE Kwa vila hawawele wala walinguhulika Malajizo ndo wala walingukundigwa na Nguluwi, ila wala walingibata Malajizo ndo wowazigwa kota wangunoza hali Nguluwi. 3d_ Wala walingudita gehile aku walihela Malajizo ga Musa, wokwaga walihela Malajizo na wala walingudita gehile aku wawele na Malajizo ga Musa, wotaguswa kwa Malajizo. 5ce Mina Nguluwi hambe yambagule munhu yoneche. b9 Heye Nguluwi kowapa ukulu na koneka kana lutogo na kikala goya kwa wala walingudita ganojile. Mwaluko kwa Wayahudi hamba kwa wanhu hawawele Wayahudi. a  Kugaya na usungu womuyila chila munhu yoneche yalingudita gehile, mwaluko kwa Wayahudi hamba kahi kwa wanhu hawawele Wayahudi. `Ila wala wamwe wali na uyengha, walingulema mbuli zinojile na kuwinza gehile, ndangukomya Nguluwi kowatagusa kwa ng'halazi ya heye. _9Wala wanhu walingulutilila kudita ganojile, aku wopala ukulu na koneka kana lutogo na kuleka kubagama. Wanhu awa Nguluwi kowapa ukomu wa mazuwa gose. I^ Zuwa alyo Nguluwi komlipa chila munhu kwa chila nachoyaditile. R]Ila hegwe uwele na nhumbula igagadale, na ulingubeza wa kuleka gehile, ahyo kwangimemezela gwegwe uliyeng'ha kugazigwa kwa zuwa lila lya kuzudila mhela ula utaguso utanganiche wa Nguluwi loyoulajila. #\?Ama kwangubeza igano lya heye ling'hangala lya Nguluwi, kubeteza kwa heye ne kuvizela, ahyo isungu lya heye lyangugana kukulongoza umgalamchile Nguluwi? [1Ila hegwe uli nguwatagusa wanhu wali ngudita mbuli kota azo, na kahila nagwe kwangukola gago, hambi kwangiijesa kota kobudala utaguso wa Nguluwi? Z!Natwe tuvizela kutagusa kwa Nguluwi kwa wanhu walingukola mbuli kota azo. Natwe tuvizela kota utaguso wa Nguluwi wangukoleka kwa kukomya. hY KAhyo gwa miyangu, wone ulinguwatagusa wanhu wanji kwa wihe, huchigombela hebu hanga hegwe uwe whaani. Kwa vila vyouwatagusa kwa wihe wanhu wanji, aku nagwe ulingudita gala gowalingudita hewo kwangipanjila gwegwe uliyengha. bX ? Wanguvizela kota kuli malajizo gatanganiche ga Nguluwi wanhu walingudita vinhu kota avyo wanguganigwa kubagama. Hawalingulutilila kudita vinhu avyo viliyeng'ha, ila kuno wanguwatogola wanhu walingudita mbuli azo.dW CWahela luhala na hambe webate ilagano na hawalinguwanojeza ne kuwonela isungu wanhu wanji. EV na kulonga vinhu vihile kwa wanhu wanji na wangumzudila Nguluwi na wawele na maligo na wawele na mnvivi na kidaya na walingijesa kudita gehile na walingulema kuwahulichiza wahaza wa hewo. U 3Wanhu awa wamema wihe weng'ha, wihe na maya na kugana kuwifya na kugana vinhu vya wanhu wanji na kukopola na kilewa na uhadi na kuwifya. Wanguheha "T ?Kwa vila wanhu awo nawaleka kumzela Nguluwi kwa luhala lwawo, Nguluwi nakawaleka wawinze luhala lwa hewo lwajilile, wadite gala hawaganigwe kudita. SS !Na walume nawo hiho waleka kuwasa na wadala kota vyowalumbigwe, wangigana hewo kwa hewo. Wangiditila mbuli za soni walume kwa walume, ahyo wangigalila wawo kugazigwa kwa gala gehile ga hewo gowaditile. *R OKwa vila wangudita ahyo, Nguluwi nakawaleka wawinze gala gehile. Na wadala wa hewo, wanguleka kuwasa na walume kota vyowalumbigwe, wangigana hewo kwa hewo. DQ Wangugalamla kukomya kwa Nguluwi kwa udesi, wanguvitogola na wanguvifugamila vinhu vilumbigwe na Nguluwi, ila hawalingumtogola heye yalumbile yalinguganigwa kutogoligwa mazuwa gose! Ena. {P qAhyo Nguluwi nakawaleka wawinze maya gehile ga nhumbula za hewo na kudita mbuli za soni mli ng'huli za hewo. 1O ]Waleka kumtogola Nguluwi yalingikala mazuwa gose, ila wangujifugamila jimalukolo jiwhanile na wanhu walingubagama na videje ama migongolo na vilumbigwe vilingutambala. 1N _Wangidaya wana luhala aku wawele wapoka. %M EHanga lowamzelele Nguluwi, hawalingumtogola kota Nguluwi wa hewo na hambe wate malumbo, lelo, chowalingijesa chali chaupoka na nhumbula za hewo ziwa nhitu. L yKulawila zuwa Nguluwi vyoyalumbile isi, kudaha kwa heye mazuwa gose, na ukulu wa heye, havikoneka hazelu, hanga havilingoneka kwa meho, vyanguzeleka ng'hatu. Wanhu wodaha kugazela kwa vinhu navyoyalumbile Nguluwi. Ahyo wahela chinhu cha kigwala. ~K wGala galingumdita Nguluwi yazeleche kwa hewo ga hazelu ng'hatu, kwa vila heye Nguluwi nakagadita gazeleche kwa hewo. /J YNguluwi kalajila kuzudila kwa heye kulawila kilanga, iwalawile weng'ha walingumbeza Nguluwi na kudita gehile, wala weng'ha walingudita kukomya kuleche kuzeleka. I -Mina Mbuli Inojile yangulajila hazelu Nguluwi vyoyawele nguwadita wanhu watanganiche kwa heye, wanhu wanguwa ahi kwa kukunda, kulawila mwaluko mbaka kuduma. Kota vyogandichigwe mli Maandiko Matakatifu, “Munhu yanojile kwa Nguluwi kochikala kwa kukunda.” Wihe wa wanhu 6H gHambe ndiyonele soni Mbuli Inojile, kwa vila ina mong'ho wa Nguluwi lwa kumlohola chila munhu yalingukunda, mwaluko kwa Wayahudi, na hamba kwa wanhu hawawele Wayahudi. }G uNdo mina heni ndangugana ng'hatu kuwadamlila Mbuli Inojile hemwe kahi mlingikala ako Loma. Ludali lwa Mbuli Inojile jF ONamhegwa mijito ya kuwadamlila wanhu weng'ha, Wagilichi na hawawele Wagilichi, wasugu na wapoka. DE  Hemwe wang'holozangu ndangugana mvizele hino, nangana kukujendelani mbaka sambi ndemezwa. Nangana wanhu wamkunde Nguluwi hali hemwe, kota wanhu nawamkundile hali wanhu hawawele Wayahudi. sD a Gondilingulonga hano, weng'ha heni na hemwe tikangaze, hemwe kwa makundo ga heni na kwa makundo ga hemwe. fC G Mina ndangugana ng'hatu ndikoneni ndiwagawile na hemwe ndolendole za chimuhe za kuwakangaza. xB k chila zuwa hondimlanda Nguluwi. Ndangumlanda Nguluwi, wone yagane yamhalile mhela unojile wa kuya kuwajendela. +A Q Nguluwi yondilingumfugamila kwa nhumbula ya heni yeng'ha chila zuwa kwa kulavya ulolezi wa Mbuli Inojile ya Mwana wa heye, kotawiza kota heni hambe ndikusemweni, 3@ aNding'hali kwaluka geng'ha, ndangumnonela Nguluwi wa heni, kukolela Yesu Kilistu kwa hemwe mweng'ha, kwa vila makundo ga hemwe gangudamligwa na wanhu weng'ha muisi. n? WLelo ndaguwandichila hemwe mweng'ha muli ako Loma mlinguganigwa na Nguluwi, mchemigwe muwe wanhu wa heye welile. Nguluwi mhaza wa hetwe na Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, yawape hemwe utambichizo na kikala goya. Malumbo kwa Nguluwi g> INa hemwe kahi muwele ako Loma, hemwe namchemigwe na Nguluwi, muwe wanhu wa heye Yesu Kilistu. &= GKwa nzila ya heye, tubochela kunoga kwa heye tuwe watumigwa kwa chiwalo cha Kilistu, leka tuwadite wanhu hawawele Wayahudi wenamize kwa chiwalo cha makundo. |< sIla heye nakatawizwa yawe mwana wa Nguluwi kwa ludali lwa Muhe Yelile kwa kumzilipula Yesu Kilistu Mkulu wa hetwe. ; Ayi Mbuli Inojile ya heni yangumdamla Mwana wa Nguluwi, Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, heye kwa lukuli nakavumbuka mlukolo lwa Daudi. z: oAho katali, Nguluwi nakalagana na wanhu kwa Mbuli Inojile kukolela waloli wa heye kuli Maandiko Matakatifu. 9 Heni Paoli, chitumagwa wa Yesu Kilistu. Nguluwi nakanyhema ndiwe mtumigwa na kunyagula ndiwe ndiwadamlila wanhu Mbuli Inojile ya heye. T8!Ndanguwaganilani wanhu weng'ha wa Nguluwi isungu lya Mkulu Yesu. Ena.7-Yesu yalingulavya kukomya kwa heye kuli mbuli ayi kangulonga, “Ndangukomya ndanguya himahima.” Heni Yohana ndangulonga, ena uye Mkulu Yesu! [6/Munhu yoneche yopungula choneche kuli ulonzi wa uloli uwele kuli chitabu achi, Nguluwi komsukula honhu ha heye kuli lila igodi lya ukomu na honhu ha heye kuli muji welile, uwele ulonjeligwe kuli chitabu achi. K5Heni ndanguwakanya weng'ha walinguhulika mbuli za uloli uwele kuli chitabu achi, munhu yoneche yokonjeza choneche kuli mbuli ayo, Nguluwi komonjezela nongwa zandichigwe kuli chitabu achi. n4UMuhe wa Nguluwi na Mdala yalinguhesigwa, wangulonga, “Uye!” Chila munhu yalinguhulika ali, na yalonje, “Uye!” Yawele na ng'halu yoye na yalingugana mazi ga ukomu nayahole ne kulavya sendi. Ulonzi wa kugwisa chilasi N3“Heni Yesu, ndimlajiza mhilisi wa kilanga yawalonjele mbuli ayi kuli vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu. Heni nda lulelo lwa lukolo lwa Daudi. Heni ndo nhondwe ilingupulika lufuku!” 32_Ila wala walingudita vibi kota migongolo, wahawi, wang'hondwa, walingukopola, walingufunamila jimalukolo na weng'ha walingugana kulonga udesi, wochikala kunze kwa muji. 01YWabweda, wala walinguhovuga nguwo za hewo, wadahe kuwa wakundizwe kwa kulya ifuza lya igodi lilingigala ukomu, na ludali lwa kwinjila kuli lwizi migazi ja muji. l0Q Heni ndo Alufa na Omega, wa mwaluko na wa kuduma. Wa kwaluchila na wa kuduma kwa chila chinhu.” / Yesu kangulonga, “Muhulichize! Ndanguya himahima hamwe na igano lyondimpa chila yumwe kulawila kuli madito ga heye. S. Wanhu walingudita wihe na walutilile kudita wihe, na yawele yakokomoche yalutilile kuwa yakokomoche. Yawele ngudita ganojile nayalutilile kudita ganojile, na yawele yelile nayalutilile kuwa yelile.” -  Kahi kandonjela, “Uleche kudita kota uviso mbuli ya uloli iwele muli chitabu achi, mina mhela wa kulawila kwa ago wahabehi. J,  Ila heye nakandonjela, “Leka kudita ahyo! Heni nda chitumagwa hela kota hegwe na wang'holozo waloli na weng'ha wawele nguhulichiza malajizo gawele muli chitabu achi. Mumfugamile Nguluwi!” -+SHeni Yohana, nandigona na kuhulika mbuli ayi. Vyonanyuliche na kona, nanyigwa hali magulu ga ayo mhilisi wa kilanga yandajile mbuli azi, nangana kumfugamila. x*i“Mwela yoo!” “Ndanguya himahima. Wabweda wala webatilile mbuli ya uloli uwele mli chitabu achi.” )Hamba, mhilisi wa kilanga nakandonjela, “Ulonzi awo ndo wa kukomya na wa kitumbila. Mkulu Nguluwi yawelenguwapa waloli walonje usenga wa heye kwa Muhe wa heye, nakamlajiza mhilisi wa heye yawalajile watumigwa wa heye mbuli zozilingulawila sambi baha.” @(yNechilo kowa kuduhuli kahi, na howolapa lumuli lwa chenje ama lwa isanya kahi hebu, mina Mkulu Nguluwi kowamwemwesela, na hewo wolongoza kota wandewa mazuwa gose. Kuya kahi kwa Yesu a';Wochiwona meho kwa meho na heye, na itagwa lya heye lyokwandikwa mli vihanga vya hewo. C&Haduhuli munhu ne chinhu choneche chipanjilwe na Nguluwi chiwa kuli muji awo. Chigoda cha undewa cha Nguluwi na cha Mwanaing'holo chowa kuli muji awo, na vitumagwa wa heye womfugamila. %{Lwanda alo naluloka hagati ha muji. Hafungo ha lwanda alo kwali na igodi lya ukomu lilingulela mafuza mala kumi na mbili kwa mhela, iwele ndo mala imwe chila mwezi, na mahamba ga alyo igodi ndo mikwandi ja kuwegalila mong'ho wanhu wa isi zeng'ha. &$ GHamba, mhilisi nakandajila lwanda lwa mazi galingigala ukomu galingupulika kota chilolelo, gangulawila mchigoda cha undewa cha Nguluwi na cha Mwanaing'holo. s#_Ila kuduhuli chinhu choneche chiwele chihile chikwinjila amo, ne munhu yoneche yodita mbuli ya kuzudiza au ya udesi hokwinjila amo. Ndo wala hela wandichigwe kuli chitabu cha ukomu cha Mwanaing'holo ndo wokwinjila kuli muji awo.L"Wanhu wa isi zeng'ha wougalila muji awo, ukulu na lufufu lwa isi. e!CLwizi migazi ja muji awo jowa jichumuligwe nemisi yeng'ha, kwa vila hakuwa na nechilo amo. ` 9Wanhu wa isi wochikala kuli lumuli lwake na wandewa wa isi wougalila lufufu lwa hewo. Muji awo hambe ulape isanya ne nyelezi kuung'alichila, mina ukulu wa Nguluwi wanguung'alachila na Mwanaing'holo ndo lumuli lwa muji awo. )Siwene Ng'handa ya Nguluwi kuli muji awo, mina Mkulu Nguluwi yawele na ludali na yula Mwanaing'holo ndo ng'handa ya Nguluwi ya muji awo. V%Na jila lwizi migazi kumi na mbili, najali na lulu kumi na mbili na chila lwizi lugongomanywa kwa lulu imwe. Na chila nzila ng'hulu ya muji naigongomanywa kwa zahabu inojile, ilingupulika kota chilolelo. :mlya kahano salidoniki, lya sita akiki, lya saba kilisolito, lya nane zubalajadi, lya tisa topazi, lya kumi kilisopilaso, lya kumi, imwe yasintho na lya kumi na mbili amesisto. nUMaganga ga msisi wa lukanzi awo nagali ganolijigwe kwa chila iganga lya sendi nyinji. Iganga lya mwaluko lya msisi lyali iganga lya sendi nyinji lidung'hu, lya keli lya yakuti samawati, lya kadatu kalikedoni, lya kane zumalidi, 9Lukanzi alo nalwali luzenjigwe kwa maganga madung'hu ga sendi nyinji, na muji wuwo nawali uzenjigwe kwa zahabu inojile, ilingung'hala kota chilolelo. +OHamba, nakapima lukanzi lwake nalo, lwali na ugazi wa mita makumi sita na sita kwa chipimilo cha meho ga chiwunhu, ndo chiwele mhilisi wa kilanga chonayapimile. ~uMuji awo nawali na banzi zine ziwhanile, ung'wemang'wema na ugazi nawiwhana. Lelo, mhilisi nakaupima muji awo kwa ng'hweku ya heye, nawali na ung'wemang'wema wiwhanile na ugazi na wiwhanile kuza kuchanya, kota kilomita elufu mbili na mia zine. /Ila, yula mhilisi yonayali yolonga na heni nayali na ng'hweku ya zahabu leka yaupime muji awo na lwizi lugazi lwa heye na lukanzi lwa heye. GLukanzi lwa muji awo lwali luzenjigwe mchanya mwa maganga ga msisi kumi na meli, na mchanya mwa chila iganga hali handichigwe itagwa limwe lya wala vitumagwa kumi na weli wa Mwanaing'holo. =s Kwali na lwizi migazi midatu, ubanzi wolilawila isanya lwizi migazi midatu, kaskazini lwizi migazi midatu na kusini lwizi migazi midatu na kolizinjila isanya lwizi migazi midatu. zm Nawali na lukanzi lulefu na lukulu luzungulute muji awo, luwele na lwizi migazi kumi na mbili, na chila lumwe na lwimililwa na mhilisi wa kilanga. Mchanya mwa chila lwizi nahandichigwa limwe lya matagwa ga nhanzi kumi na mbili za Izilaeli.  Naupulika kwa ukulu wa Nguluwi. Kupulika kwake nakwali kota iganga lya sendi nyinji kota vila yasipi ilingupulika kota chilolelo. B} Lelo, Muhe umema kwa heni, na heye mhilisi kanyilika mchanya mwa chidunda chikulu ng'hatu chiling'wemang'wema. Kandajila muji welile wa Yelusalemu, udulika kulawa kwa Nguluwi kilanga, V% Hamba, yumwe wa wala wahilisi wa kilanga saba wawele na vila visaye saba navimemile nongwa saba za kuduma, nakoya na kundonjela, “Uye! Na heni ndokulajila mdala yahesigwe mche wa Mwanaing'holo!” #Ila wanhu walingudumba na wohambe wakunde na walihela luhala na wakopolaji na wang'hondwa na wahawi na walingufugamila jimalukolo na wadesi weng'ha honhu ha hewo howa mgati mwa lila ilamba lilingwaka chiluli na baluti, ako ndo kubagama kwa keli.” Yelusalemu inyale kOHeye yoneche yalingusumya aga, kobochela acho, nani ndowa Nguluwi wa heye na heye kowa mwanangu. 7gHamba, nakandonjela, “Genela! Heni ndo Alufa na Omega, mwaluko na kuduma. Yawele na ng'halu ndompa chinhu chakung'hwa kulawa kuli nzasa ya mazi ga ukomu ne kulavya sendi. R Hamba, yula yekalise mchigoda cha undewa nakalonga, “Gwela yoo, ndangudita vyengha viwe vinyale.” Kahi nakandonjela, “Wandiche mbuli ayi, mina ulonzi awu ndo wa kitumbila na wa kukomya!” + OHeye kobagusa mahozi ga hewo geng'ha, mina kubagama kowa kuduhuli ng'hatu na wala usungu na wala chililo na wala kutama, kwa vila vinhu vya mwaluko vipuluta!” Z -Kulawa baho nanyulika lizi likulu kulawa kuli chigoda cha undewa ilonga, “Gwela yoo! Hakaye ha Nguluwi ndo hamwe na wanhu. Kochikala hamwe na hewo, na hewo wowa wanhu wa heye, na heye kowa Nguluwi wa hewo. ( INdiwona muji welile, Yelusalemu inyale, udulika kulawa kwa Nguluwi kilanga. Nawali uwichigwe goya kota mdala yahesigwe yenolije kiting'hana na mlume wa heye.   %Hamba, nambona ulanga unyale na isi inyale. Ulanga ula wa mwaluko na isi ila ya mwaluko navyali vipulute, nayo bahali nayali haduhuli kahi. xiMunhu yoneche itagwa lya heye halyandichigwe kuli chitabu cha ukomu, nakatajigwa kuli ilamba lya chiluli.yHamba, kubagama na isi ya wabagame navitajigwa mli ilamba lya chiluli. Ilamba alyo lya chiluli ndo kubagama kwa keli. :m Bahali yowalavya kunze wabagame wawele mgati mwa heye, kubagama na isi ya wabagame vyowalavya kunze wabagame wawele mgati mwake. Chila yumwe nakatagusigwa kwa gala goyaditile. ' Hamba, nandiwona wanhu wakulu kwa wadodo, nawema hali chigoda cha undewa, na vitabu vigubuligwa. Hamba chitabu chiyage, ndo chiwele chitabu cha ukomu, nacho chogubuligwa kahi. Wabagame wogazigwa kota vyogawele madito ga hewo, kota vyoyandichigwe mgati mwa vitabu avyo. .U Hamba, nambona chigoda cha undewa chikulu chizelu, na yula yawele ngikalisa hali chigoda acho. Isi na kilanga vyajilila hali meho ga heye, na havyoneche kahi. fE Na lila Limazoga nalyali liwajiliza wanhu, lyotajigwa mgati mwa ilamba lilingwaka chiluli cha baluti, amo lyamumo lila igongolo na yula mloli wa udesi, na hewo wogazigwa nemisi na nechilo, mazuwa gose. Utaguso wa kuduma +O Nawasambaluka kuli isi yeng'ha, waizunguluta ng'hambi ya wanhu wa Nguluwi na muji wa Nguluwi yalinguugana. Ila chiluli nachidulika kulawa kilanga, nakuwalakaza. q[Lelo, kolawa kunze, kokwaluka kwajiliza wanhu wa isi zeng'ha wasambaluche chila honhu muisi, wanhu awa wanguchemigwa Gogu na Magogu. Limazoga lyowakungajiza hamwe kwa chiwalo cha ngondo, na hewo wowa wenji kota misanga ja kumwani. [/Mihela ajo elufu imwe hojimala, Limazoga lyodoholelwa kulawa kuchinweng'ho. wgWabweda na kahi ndo welile hewo weng'ha wawele mli uzilipulo awu wa mwaluko. Kubagama kwa keli hakuwa na ludali hali hewo, wowa watambika wa Nguluwi na wa Kilistu, na wolongoza hamwe na heye kwa mazuwa elufu imwe. Kusumigwa kwa Limazoga n~UWala wayage wabagame hawapatile ukomu mbaka mazuwa elufu imwe genele. Awu ndo uzilipulo wa mwaluko. !};Hamba, nambona vigoda vya undewa na wanhu wekalise mchanya, wanhu awo nawapegwa ludali lwa kutagusa. Nambona kahi muhe wa wala wakopoligwe kwa chiwalo cha kukunda kukomya wa Yesu na kweneza ulonzi wa Nguluwi. Awo nahawalifugamile alyo igongolo, au limalukolo lyake, ne kuwichigwa ndonya mvihanga vya hewo au mmoko mwa hewo. Nawapegwa kahi ukomu nawalongoza kahi hamwe na Kilistu kwa mihela elufu imwe. |!Mhilisi nakalitoza kuli ikulubila na kuhinda lwizi lwa kwinjilila ako na kuwika ihota na muhuli, leka lileche kuweza kahi kwajiliza wanhu wa isi zeng'ha mbaka aho mihela elufu imwe hojimala. Ila hojimala mihela ajo, yomgana kudoholigwa kahi, ila kwa mhela udo hela. w{gNakalibata lila izoka lya katali, ndo Vijeni ama Limazoga nakaliwoha na wula mnyololo kwa mihela elufu imwe. z #Hamba, nandimona mhilisi wa kilanga yumwe yodulika kulawa kilanga yawele na chichumulilo cha ikulubila na minyololo mikulu mmoko mwa heye. y3na wamizi wa hewo nawabagama kwa ipanga lilawile kumlomo kwa yula yakwinile falasi. Na mideje jeng'ha jochiguta kwa mitufi ja ng'huli za hewo.sx_Ila alyo igongolo nalibatigwa, hamwe na yula mloli wa udesi, heye yaditile vinduzanduza honhu ha heye, na kwa avyo vinduzanduza, nakawahada wanhu wala waibochele yila ndonya ya alyo igongolo, nawo hewo walifugamile limalukolo lya heye. Alyo igongolo na ayo mloli wa udesi, nawatozwa wawele wakomu kuli lila ilamba lya chiluli lilingwaka kwa maganga galingwaka, Iw Hamba, nandilyona alila igongolo hamwe na mndewa wa isi na mwamizi wa hewo wekungazije hamwe leka wetowe ngondo na yula yonayali yekalise mchanya mwa falasi yula kahi na wamizi wa heye. `v9leka mulye miwunde ja wandewa na wakulu wa wamizi na miwunde ja wanhu wawele na mong'ho na miwunde ja falasi na ja wanhu walingukwina falasi na miwunde ja wanhu weng'ha, welejehe na wapogozi, wadodo kwa wakulu.” Zu-Hamba, nandimona mhilisi wa kilanga yumwe yemile hali isanya. Nakalila kwa lizi ng'hulu, yavilonjela videje vyeng'ha vidodo vilinguguluka kilanga, “Muye mting'hane kwa mnvina ya Nguluwi iwele ng'hulu, ytkNa heye kana itagwa lyandikwa kuli nguwo ya heye na mihaza lyake, “Mndewa wa wandewa, na Mkulu wa wakulu.” RsIpanga linoleche lyangulawa mumlomo mwake leka yawatowe wanhu wa isi zeng'ha. Na heye kowadima kwa ng'hweku ya chuma, na kuikama divai kuli honhu ha kukamila ha kuzudila kwa Nguluwi yawele na ludali. qr[Wamizi wa kilanga nawamuwinza wawele wakwinile falasi wazelu na wavalile nguwo za kitani nzelu chweya. rq] Nayali yavalizwe nguwo nazilwechigwe mli danda, itagwa lya heye lyanguchemigwa “Ulonzi wa Nguluwi”. @py Na meho ga heye nagali kota ilapi lya chiluli na mchanya mwa mutwi wa heye mwali na vipembelo vinji. Na heye kana itagwa lyandichigwe, kuduhu munhu yoneche yavizelele ila heye yuye. \o1 Hamba, nambona kilanga kugubuligwe, na ako nakwali Falasi yumwe mzelu, na heye yamkwinile, nayali yochemigwa Wakitumbila na Yatanganiche. Na heye ndo kangutagusa na kitowa kwa chiwalo cha mbuli zigoloche. 0nY Lelo, heni nanyigwa hali magulu ga heye, nangana ndimfugamile. Ila heye kandonjela, “Leka! Heni nda chitumagwa hela kota hegwe na wang'holozo, tweng'ha twangumdamla Yesu. Ila mtambichile Nguluwi! Mina kukomya kugubuligwe na Yesu ndo ulinguwalangazila waloli.” Falasi mzelu na mkwina Falasi @my Na heye nakandonjela, “Wandiche aga, ‘Wabweda wala walalichigwe kuli mnvina ya kuhesa ya Mwanaing'holo!’ ” Kahi kandonjela, “Awu ndo ulonzi wa kukomya wa Nguluwi.” l/Na heye nakakundizwa, kuvalizwa nguwo ya kitani inojile, ilingung'hala!” Nguwo ayo ya kitani linojile ndo madito ganojile ga wanhu wa Nguluwi. kTusangalale na kutowa luchenze, tumtogole! Kwa vila mhela wa mnvina ya kuhesa kwa Mwanaing'holo uya, na mdala mkasano kewika goya. Ij Nanyhulika lizi kota lizi ya ikugusi likulu lya wanhu na lizi lya mazi menji galingubogoma ng'hatu, ilonga, “Yatogoligwe Nguluwi! Mina Mkulu Nguluwi wa hetwe yawele na ludali kangulongoza! !i;Lizi ilawa kuli chila chigoda cha undewa, ilonga, “Mtogoleni Nguluwi hemwe vitumagwa wa heye weng'ha, hemwe mlingumdumba, wadodo kwa wakulu.” hhINa wala wasekulu makumi meli na wane, na vila vilumbigwe vikomu vine, navifunama, navimtambichila Nguluwi yekalise mchanya mwa chigoda cha undewa, wolonga, “Ena! Yatogoligwe Nguluwi!” Mnvina ya kuhesa ya Mwanaing'holo gyNawalonga lwa keli, “Yatogoligwe Nguluwi! Iyosi lya chiluli chilingulakaza muji awo wokwina kilanga mazuwa gose!” If Mina utaguso wa heye ndo utanganika na wa kukomya. Kamtagusa yula mng'hondwa, mkulu nayawele yayajilize isi kwa ung'hondwa wa heye. Nakamgaza kwa chiwalo cha kuwakopola vitumagwa wa heye!” Ce Logakwete ago, nanyhulika lizi kota lizi ng'hulu ya ikugusi lya wanhu wenji kilanga wolonga, “Yatogoligwe Nguluwi! Ugombozi na ukulu na mong'ho vyeng'ha ndo vya heye Nguluwi wa hetwe! 0dYMuji awo wa Babiloni nautagusigwa, kwa chiwalo cha amo koneka danda ya waloli wa Nguluwi na danda za wanhu wa Nguluwi na za wanhu weng'ha wakopoligwe muisi.qc[Lumuli lwa chenje haukoneka kahi mgati mwa hegwe, lizi lya munhu yalinguhesa na yalinguhesigwa hazihulikwa kahi mgati mwa hegwe. Waguza vinhu wa hegwe nawali wanhu wazeleche muisi, na kwa uhawi wa hegwe isi zeng'ha nazajilizwa!” b{Lizi lya ching'hweleng'hwele na lizi lya wapemba miluli na mhalamhanda hozihulikwa kahi mgati mwa hegwe muji awo. Kuduhuli muwanzi wa mijito yoneche yila, ila yokoneka mwa hegwe kahi, na lizi lya iganga lya lwala holihulikwa kahi mgati mwa hegwe. LaHamba, mhilisi wa kilanga yumwe yawele na mong'ho nakenula iganga liwele likulu lya lwala, kalitaga mbahali yolonga, “Kwa mong'ho awo, ahi ndo Babiloni vyoyotajigwa na kwajilila ng'hatu. N`“Usechelele hegwe kilanga, kwa chiwalo cha kuwifya kwa heye. Msechelele wanhu wa Nguluwi, vitumagwa na waloli! Mina Nguluwi kautagusa muji awo, kwa chiwalo cha mbuli yomuwaditile hemwe!” _-Weboholela nimbwisi mchanya mmutwi mwa hewo wolila kwa lizi na kulombocheza, “Kochona, kochona! Hegwe muji ukulu! Wanhu weng'ha wawele na meli zilinguheluka mbahali nawapata lufufu lwinji kulawila kuli lufufu lwako. Kwa mhela wa saa imwe hela kwajiliza chila chinhu!” ^na vyowaliwene iyosi lya chiluli chila chilakaze, nawalila kwa linzi, “Hainalawila hetwe kuwona muji ukulu kota awu!” 1][Kwa saa imwe hela lufufu lwa hegwe lumala!” Hamba waligwendesa meli weng'ha na walimmajendo wawo na wana mazi weng'ha walingukola mijito mbahali, nawema kwa kutali, >\uwolonga, “Kochona, kochona! Muji awu ukulu. Kuzowela kuvala mivalo ja kitani na nguwo za lanji ya zambalau na ndung'hu na kinoliga kwa zahabu na maganga ga sendi nyinji na lulu! ['Waguza vinhu wawele na lufufu lwinji kulawila na muji awo, wokwima kutali kwa chiwalo cha kudumba kwa magazo ga heye, wolila na kulomboleza, Z Waguza vinhu wamlonjela Babiloni, “Mafufugo gengha goulolelile gajilila, na lufufu na lutogo vimala, huvipata kahi!” gYG na mdalasini na ndugwa na ubani na manemane na udi na divai na mafuta na utimbo ulinimwanimwa wa ngano na ngano na isenga na ing'holo na falasi na mutuka lilingukwejigwa na falasi na wapogozi wa hewo na kikala kwa wanhu. 8Xi kuduhu kahi wakugula zahabu za heye na maganga ga sendi na vinhu vilingupulika na lulu na kitani na nguwo za lanji ya zambalau na halili na ivalo idung'hu na vinhu vya chila mbuli kuli migodi ja chiuyeng'ha na vinhu vya mbalati za nhembo na vya migodi jiwele na sendi nyinji na shaba na chuma na mabwe ~Wu Waguza vinhu wa muisi wolila na kulomboleza kwa wula muji, kwa vila kuduhuli munhu yogula kahi vinhu vya heye, CV Wangwima kutali kwa chiwalo cha kudumba magazo ga heye na kulonga, “Kochona, kochona! Hegwe Babiloni, muji ukulu uwele na mong'ho! Kwa mhela wa saa imwe hela utaguso wa hegwe uya.” U/ Wandewa wa isi waditile ung'hondwa na heye na kikala na heye kwa kubweda wolomboleza na kulila mhela wowokona iyosi lya kulakazwa kwa heye. >TuKwa chiwalo acho nongwa za heye zomfika heye kwa zuwa imwe,
utamwa na masinzo na nzala.Kolakazwa na chiluli,
mina Mkulu Nguluwi yawele kumtagusa heye kana mong'ho.” S/Mumhe magazo na usungu vyoilingumlapa kwa kidaya kwa heye,
kota ukulu na kulawila kikala kwa heye kwa kubweda.Kangilonjela mnhumbula ahi,‘Aha ndangikala heni mndewa wa chidala.Heni siwele munhu yafiligwe na mlume,
siwa kahi na usungu ng'o!’ [R/Mditileni Babiloni kota vyoyawaditileni hemwe,
mumhilusile mala ya keli kwa gala goyawaditileni,
muhanzileni mchizombe cha heye divai ng'hali mala keli.Kota chakung'hwa choyakuwichile hegwe. xQiMina wihe wa heye uwa winji ng'hatu, uchilunda mbaka kilanga,
na Nguluwi hagasemwile gehile ga heye. YP+Hamba, nanyhulika lizi liyage kulawa kilanga ilonga,“Wanhu wa heni, muche kuli muji awo wa Babiloni.Leka mleche kihanza kuli ung'hondwa wa heye,
mleche kihanza kuli gehile ga heye. OKwa vila nhanzi zeng'ha nazigala divai ng'hali ya hegwe iwele na mong'ho ulinguwambuza kudita ung'hondwa, hewo wandewa wa isi wadita ung'hondwa hamwe na hegwe. Hewo nawaguza vinhu vya isi wana lufufu lwinji kulawila kubweda kwinji lukami kwa hegwe ne kuduma.” >NuNakakwiniza lizi kwa iyowe, yolonga, “Kugwa, muji ukulu wa Babiloni kugwa! Lelo kuwa hakaye ha vijeni na jimazoga, kuwa hakaye ha mideje jihile na migongolo ja kuzudiza ng'hatu. M Hamba, nandimona mhilisi wa kilanga yunji yodulika kulawila kilanga. Nayali na ludali lukulu, na isi naimulikwa kwa kung'ala kwake. rL]“Yula mdala yoyamuwene ndo ula muji ukulu uwele ulonjigwe kwa chiwalo cha wandewa wa isi.”AK{Mina Nguluwi kawika mnhumbula za hewo leka wadite vyoyogana heye, wekundize hewo wawo na kumha alyo igongolo ludali lwao lwa kulongoza mbaka aho gala goyalonjile Nguluwi hogokwenela. 9JkMbalati zila kumi zouziwene na lila igongolo womwihilwa ayo mng'hondwa. Wohola chila chinhu choyawele nacho na kumleka mwanzi, wolya miwunde ja heye na kolakazwa kwa chiluli. I1Muhilisi nakandonjela, “Gala mazi ugawene hala hoyekale yula mng'hondwa, ndo ikugusi lya wanhu wa chila isi na nhanzi na lukolo na ndonga. NHWochitowa ngondo na Mwanaing'holo, ila Mwanaing'holo hamwe na wala yawachemile na kuwahagula wawele wakitumbila, kowasumya kwa chiwalo cha heye yawele ndo Mkulu wa wakulu na mndewa wa wandewa.” eGC Chowogana awa kumi ndo chimwe, nawolipa alyo ligongolo mong'ho na ludali lwa hewo weng'ha. -FS “Zila mbalati kumi zouziwene ndo wandewa wawele wang'hali kwaluka kulongoza. Ila wopegwa ludali lwa kulongoza kwa mhela wa saa imwe hamwe na alyo igongolo. %EC Alyo igongolo liwele lyali lichikala aho mwaluko ila sambi hambe lichikale ndo mndewa wa nane. Heye naye kahamwe na awo saba, na kanguluta kuli kudumigwa. D  Hali awo wandewa saba, wahano kota ngamia, yumwe yang'hali yolongoza na yula yunji hanafika, na heye kolongoza kwa mhela udo. @Cy “Aha ndo luhala na nhyala vyanguganigwa kwa kuvizela vinhu avi! Avyo vitwi saba ndo vidunda saba viwele ayo mdala kangikalisa mchanya mwake. Vitwi avyo kahi ndo wandewa saba. BAlyo igongolo lyouliwene, nalyali likomu aho mwaluko ila sambi libagama. Na ahyo, lyahabehi lyokwina kulawa kuli lila ikulubila, ila lyosumigwa. Walingikala muisi wobubuwala, ena wanhu weng'ha wawele matagwa gawo hagandichigwe kuli chitabu cha ukomu kwaluchila mwaluko wa isi, wobubuwala kulyona alyo igongolo liwele aho mwaluko lichikala, hamba nalibagama na sambi lyangulawila kahi! k=<;::U99|9877'66!55.44333c22&1-00P/B.r-- ,u,2+r*))6((5'O&&"%%9$$'#""! 9JGB`AT@,r H R Y ~J PLC ? Kulapa kuwa utanganiche, kwa kuwinza malajizo, Musa nakandika ahi, “Munhu yoneche yalinguhulichiza Malajizo kochikala.” > Mina kwa kuya kwa heye Kilistu, Malajizo nagaduma, leka weng'ha walingukunda wawe watanganiche. Ulohozi kwa wanhu weng'ha 7=g Mina hawavizelele hila Nguluwi vyoyalinguwadita wanhu wawe watanganiche, nawo waluchiza vihendo vya hewo wawo na hawaikundile ayo nzila ya Nguluwi ya kuwadita watanganiche. i<K Mina kutawiza hewo welavya kumgana Nguluwi. Ila nahawavizelele kudita navyoyaliyogana Nguluwi. ~; w Wang'holozangu, kwa nhumbula ya heni yeng'ha ndangugana, ndanguwalandila kwa Nguluwi Waizilaeli wayangu waloholigwe. l:Q !Kota vyogalingulonga Maandiko Matakatifu,“Ulole, mbika iganga ako Sayuni, alyo lyanguwadita wanhu wekwang'wale,
mbika mgamba,
ulinguwadita wanhu wagwe.Ila munhu yoneche yomkunda hobasigwa soni hebu!”9! Lekachoni lelo? Kwa vila nawetumbila madito ga hewo honhu ha kitumbila makundo. Ahyo, nawekwang'wala hali, “Iganga lya kikwang'wala.” f8E ila wanhu wa Izilaeli wala nawapalile malajizo ga kuwadita wawe watanganiche, nahawagawene. 7' Lelo tulonje choni? Wanhu hawawele Wayahudi hawaditile chinhu leka wawe watanganiche, nawaditikwa wawe watanganiche kwa makundo ga hewo 96k Kota Isaya vyoyalongole kulonga, “Kota Mkulu wa wamizi hatulechele wana wamwe wa Izilaeli, twahawele kota Sodoma, twahewhanile na Gomola.” Paoli kanguwalandila Waizilaeli :5o Mkulu hokawila kutagusa himahima isi yeng'ha.” /4W Vivila mloli Isaya, nakalonga kwa usungu kwa chiwalo cha wanhu wa Izilaeli, “Wone wanhu wa Izilaeli ndo wenji kota misanga ja kumwhani, ndo wado hela woloholigwa, ~3u Na hala howawele,‘Hemwe hamuwele wa heni’
aho wochemigwa,‘Wana wa Nguluwi yawele mkomu.’ ” W2' Kota Mkulu navyoyalonjle mli chitabu cha mloli Hoseya,“Wala, ‘nahawawele wanhu wa heni’
ndowachema, ‘Wanhu wa heni!’Na heye sikuganile, kochemigwa,‘Mganigwa wa heni’, 1w Mina hetwe ndo wala nayawachemile, haiwele kulawila kuli Wayahudi yeng'ha ila kulawila kuli wanhu hawawele Wayahudi. :0m Heye yuye nakagana kuulajila winji wa ukulu wa heye, yatujidile hetwe tuganigwe kubochela isungu lya heye, hetwe mina yatuwichile goya kulawila katali tubochela ukulu wa heye. 5/c Ahyo ndo vyoiwele kwa Nguluwi. Nakagana kulajila ng'halazi ya heye, na kulajila ludali lwake. Ila nakawemilila wanhu wala nawaganigwe kudumigwa na ng'halazi ya heye. (.I Mlumba viya kana ludali lwa kugongomanyila ilongo lyoyalingugana, na kuwumba viya vili kwa ilongo lilila, chimwe kwa mbuli ng'hulu na chinji kwa mbuli ndodo. -- Ila hegwe mng'holazangu, lekachoni mbaka umwidichile ahyo Nguluwi? Lelo chiya chojeza kumuuza yachiwumbile, “Lekachoni umbumbile kota ahi?” (,I Hanji kombuza, “Wone mbuli za hino, lekachoni Nguluwi kangugona gehile ga hetwe gotulingudita? Yalikohi yodaha kugabela gala goyalingugana Nguluwi?” !+; Ahyo, Nguluwi kangumonela isungu munhu yoneche yalingugana, na wone yagane kumdita munhu yawe msugu komdita yawe ahyo. Ng'halazi na isungu lya Nguluwi 5*c Mina Maandiko Matakatifu gangulonga ahi kwa Falao, “Nandikudita uwe mndewa kwa mijito ayi, leka ndajile ukulu wa heni, na itagwa lya heni lizeleche kuli isi yeng'ha.” r)] Ahyo, ago geng'ha gangitumbila isungu lya Nguluwi. Na haiwele choyagana munhu ama choyalingudita munhu. ( Mina nakamlonjela Musa, “Ndomonela isungu munhu yula yondigana kumonela isungu, ndochisinza kwa munhu yula yondilingugana ndisinze.” X') Lelo, tulonje choni? Ndaze, Nguluwi halingutagusa vitanganiche? Ne hado! b&= Kota Maandiko Matakatifu vyogali ngulonga, “Ndimgana Yakubu, ila ndimwihilwa Esau.” 6%e loyohagula kanguhagula kota vyoyogana heye, halingulola choyalingukola munhu. Kwa kulajila ago, Nguluwi nakamlonjela Lebeka, “Sekulu kowa chitumagwa wa yula msongolo.” $ Hanga, wala wana lowang'hali kuvumbuka, na lowang'hali kudita linojile ama lihile, leka Nguluwi yoneche kana ludali lwa kuhagula, #y Kahi hagawele ago hela, ila na heye Lebeka nakaponda wanyambili kwa mhaza yumwe heye ndo Isaka, sekulu wa hetwe. o"W Kwa vila Nguluwi choyalagane ndo achi, “Mhela utanganiche ndohiluka, na heye Sala kolela mwana.” !5 Mina, haiwele wala wavumbuche chilukuli ndo wana wa Nguluwi, ila wana wala wavumbuche kwa malagano ga Nguluwi awo ndo wochemigwa wana wa Ibulahimu. 0 Y Kahi hawawele walelwa weng'ha wa Ibulahimu ndo wobochela malagano ga Nguluwi. Ila kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga, “Walelwa wa heye wolawila kwa Isaka.” ve Hambe ndoje Malagano ga Nguluwi gagaluka, mina haiwele wanhu weng'ha wa Izilaeli ndo wanhu wa Nguluwi. <q Hewo ndo wazukulu wa wasekulu wa Waebulaniya, na heye Kilistu, kuli wunhu wa heye, kalawila mli lukolo lwao. Nguluwi yalingulongoza hali geng'ha, nayatogoligwe mazuwa gose! Ena. W' Awo ndo wanhu wa Izilaeli wala Nguluwi nayawahagule wawe wana wa heye, kawating'haniza kuli ukulu wa heye, nakadita ilagano na hewo, nakuwapa malajizo ga heye, na nzila ya kumfugamila na malagano ga heye.   Wone nandite chinhu choneche cha kuwatanza wang'holozangu, ndahajezile kulanda kupanjilwa na Nguluwi na kubaguligwa na Kilistu. b= Ndangugana kulonga ahi, ndina masinzo makulu na usungu wohambe umale mnhumbula ya heni.  3 Ndangulonga ndikomya, heni nda munhu wa Kilistu hambe ndoje udesi. Majeso ga heni aku golongozwa na Muhe Yelile, yangundonjela hambe ndonje udesi. -S'ne gala gawele kuchanya, ne gala gawele hasi ng'hatu, ne choneche chilumbigwe, haduhu chitubagula na igano lya Nguluwi liwele mli Yesu Kilistu Mkulu wa hetwe.^5&Mina ndivizela ng'hatu kota haduhuli chinhu chidaha kutubagula na igano lya heye, ne kubagama ne ukomu ne wahilisi wa kilanga ama wala walingulongoza kilanga ne galingulawila sambi ne golawila hamba, ne ulongozi U#%Hebu, mli mbuli azi zeng'ha, tusumya ng'hatu kwa kukolela heye yatuganile. )K$Kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga,“Kwa mbuli ya hegwe, twangwimilila kubagama misi na chilo,
twanguditilwa kota ing'holo lya kubagamizwa.” 1#Munhu wachi yotubagula na igano lya Kilistu? Ndaze ndo kugaya ama kugazigwa ama magazo ama nzala ama kwisilwa nguwo ama hali nongwa ama kubagama? 6e"Munhu wachi yowatagusa kwa wihe? Kuduhu! Mina Kilistu Yesu ndo yabagame, kahi nakazilipuka kuli wanhu wabagame kangikala kulume kwa Nguluwi heye ndo yuyo yalingutulandila! lQ!Munhu wachi yowalonjeleza wahaguligwe na Nguluwi? Heye Nguluwi yuye nakawakunda kota watanganika! ;o Nguluwi hamlemeze hanga nayawele mwanage wa udewele, ila nakamlavya kuli hetwe tweng'ha! Nakatugalila mwanage, ahyo, ndaze, hotugalila kwa kubweda vinhu vyeng'ha hamwe na heye? xiKwa mbuli azo zeng'ha, tulonje choni lelo? Wone Nguluwi yawele hamwe na hetwe, yalikohi yoza kutulemela? @yLelo wala Nguluwi yawahagule ndo wala yawachemile, na awo yawachemile ndo wala yawaditile watanganiche ndo awo yawahanzanye na ukulu wa heye. Igano lya Nguluwi kukolela Yesu Kilistu Mina awo yawahagule kulawila katali, ndo yawahagule wewhane na Mwanage, leka Mwanage yawe wa mwaluko mli wang'holoze wenji. 3Tuvizela kota, mbuli zeng'ha zangukoleka goya, kwa wanhu weng'ha walingumgana Nguluwi, mina wala yawachemile kwa chiwalo cha kugana kwa heye. 8 iNa heye Nguluwi yalingulola mbaka mgati mwa nhumbula za hetwe, kavizela Majesa ga heye Muhe, kwa vila ayo Muhe kanguwalandila wanhu wa Nguluwi kwa kuwinza vyoyogana Nguluwi. H  Hiho du, na heye Muhe kangututanza muli ung'hochele wa hetwe. Mina hatuvizelele vyotulinguganigwa kulanda, ila Muhe heye kangutulandila kwa Nguluwi, kwa kung'ung'utila hambe kulonjeke. R Wone tulingitumbila chila hatunachona hebu, twangubeteza kwa kwimilila. ( IMina kwa utumbilo awu hetwe tuloholigwa. Ila utumbilo wahela chinhu mina wone tuchone chila lotuchitumbila. Mina kakohi yalingitumbila chila choyalinguchona? t aKahi haiwele hihyo vilumbigwe viliyeng'ha, ila na hetwe tuwele na ayo Muhe, yawele wamwaluko wa ndolendole za Nguluwi, natwe twangulila mgati mwa hetwe, aku tubeteza Nguluwi yatudite tuwe wana wa heye, nhumbula za hetwe zigomboligwe. jMMina tuvizela mbaka sambi baha, vilumbigwe vyeng'ha vyangulila kwa usungu kota wa kulela mwana. vemina avyo navyo vilumbigwe vyogomboligwa kuli upogozi wa kuwifya, na vinjile hali ukulu wa wana wa Nguluwi. #Mina vilumbigwe naviwikwa vyoneche haviwele chinhu, ila haiwele kwakugana hewo, ila kota navyoyaganile Nguluwi. Leka ahyo wabaho utumbilo, _7Vilumbigwe vyeng'ha vyangumbeteza kwa lwao ng'hatu, Nguluwi yawalajile wana wa heye. Ndangona kuta magazo ga mhela awu wa sambi ne hado hauwele chinhu wone tuwhanize na ula ukulu woulajilwa kwa hetwe. GLelo, kwa vila hetwe twa wana wa Nguluwi, ahyo hetwe twa wahalizi wa Nguluwi, twanguhaliza hamwe na Kilistu, wone tugazike na heye, vivila tikale na heye hali ukulu wa heye. Ukulu ulinguya _7Na ayo Muhe wa Nguluwi katawiza na nhumbula za hetwe kota hetwe twa wana wa Nguluwi. b=Mina hambochele Muhe leka yalinguwadita hemwe wapogozi kahi na kuwadumbiza, ila mbochela Muhe yalinguwadita hemwe wana wa Nguluwi, na kwa ludali lwa Muhe, hetwe twangumchema Nguluwi, “Aba,” izeleche “Mhaza!” Y+Mina wala weng'ha walingulongozwa na Muhe wa Nguluwi, awo ndo wana wa Nguluwi. !; Kwa vila wone mikale kwa kuwinza malapo ga ng'huli vyozigana ng'hatu mobagama. Ila wone kwa nzila ya Muhe mogadumya madito ga hemwe gehile, mochikala. ~y Lelo, wang'holozangu, twanayo mbuli, hambe tuganigwe kikala kota ng'huli za hetwe za wihe vyozilingugana kikala. }/ Wone Muhe wa Nguluwi yula yamzilipule Kilistu kuli wanhu wabagame, kangikala mgati mwa hemwe, lelo ayo Nguluwi vivila yamzilipule Yesu kuli wanhu wabagame kozipa ukomu ng'huli za hemwe zilingoneka za kubagama, kodita ahyo kukolela Muhe wa heye yalingikala mgati mwa hemwe. |# Ila wone Kilistu ka mgati mwa hemwe, na hanji ng'huli za hemwe zaga kwa gehile, kwa hemwe Muhe ndo ukomu kwa vila mditwa muwe mtanganiche. <{q Ila hemwe, Muhe wa Nguluwi wone yekale mgati mwa hemwe, hamlongozwa na lukuli, ila mwangulongozwa na Muhe. Wone munhu yoneche kahela Muhe wa Kilistu, ayo hawele wa Kilistu. @z{Wanhu walinguwinza maya ga lukuli howomganiza Nguluwi. yLuhala lulingulongozwa na lukuli ndo vilinguwadita wanhu wamzudile Nguluwi, kwa vila hambe wakunde Malajizo ga Nguluwi, nahawogokunda. x%Kwa vila luhala lulingulongozwa na lukuli luwele na gehile lwangubagama, ila luhala lulingulongozwa na Muhe lwanguwa lukomu na kikala goya. Jw Mina, wala walingikala kwa kuwinza vyolugana lukuli, luhala lwao lwangulongozwa na majesa ga mlukuli. Ila wala walingikala vyoyogana Muhe Yelile, luhala lwao lwangulongozwa na majesa ga Muhe. LvNguluwi nakadita kutanganika ako leka kwenela kwa chila chinhu chilinguganigwa kuli Malajizo chikoleche mgati mwa hetwe, wala tulingikala kwa Muhe Yelile, nahaiwele kwa lukuli luwele na gehile. u Chila chilingulemwa kuditikwa na Malajizo ga Musa, kwa vila lukuli luwele na gehile lwali hela ludali, Nguluwi nakadita ago kwa kumlajiza mwana wa heye nayawele na lukuli kota lwa hetwe tuwele na gehile, ahyo nakatagusa kwa wihe gehile gawele mlukuli alo. tMina malajizo ga Muhe ulingigala ukomu kwa kilumba na Kilistu Yesu gangombola kulawila kuli malajizo ga gehile na kubagama. Ps Ahyo lelo haduhu utaguso kwa wihe wa wala wawele wa heye Kilistu Yesu. urcMalumbo kwa Nguluwi yalingudita ago kwa kukolela kwa mkulu wa hetwe Yesu Kilistu! Ahi ndo vyondili heni ndiliyeng'ha, kwa luhala lwa heni, ndangugakolela mijito malajizo ga Nguluwi, ila chiwunhu, nda mpogozi wa malajizo ga gehile.Yq+Nda mzunwa heni! Yalihi yondohola kuli lukuli alu lulikundigala kuli kubagama? ]p3Ila ndangona mna malajizo ganji galingukola mijito mlukuli lwa heni. Malajizo ago gangilema na malajizo ga luhala lwangu, na yangundita ndiwe mpogozi wa malajizo ga gehile galingudita mijito mlukululi lwa heni. To!Mgati ng'hatu mwa nhumbula ya heni ndangusangalalila malajizo ga Nguluwi. vneLelo nandiuzela mzilo awu, londigana kudita ganojile, ila ndangufika lila lihile ndo ndilingulihagula. m+Wone ndidita chimbele chondigana heni, ayi yangilajila siwele heni ndilingudita ago, ila gala gehile gali mgati mwa heni ndo galingudita ahyo. [l/Mina silingudita gala ganojile gondigana, ila ndangudita lila lihile lyosiganile kNandivizela haduhu linojile lyoneche mgati mwa heni, kota uwunhu wa heni. Kwa vila ndangugana kudita ganojile, ila ndangulemwela. `j9Lelo siwele heni nene ndili ngudita chinhu acho, ila gala gehile gali mgati mwa heni. zimWone ndidita chimbele cha hila vyondigana heni, ayi yangulajila ndangugakunda ng'hatu gala Malajizo ndo ganoga. hSivizelele cho ndilingukola, mina chila cho ndilingulapa hambe ndichikole, ila chila cho ndili kuchizudila chondilikudita. g Natuvizela kota Malajizo gangulawa kwa Muhe Yelile, lelo heni nda munhu yawele na lukuli, nguzwa kota mpogozi wa gehile. f Lelo chila chinojile, chingalila kubagama? Ne hado! Ikoleka hino leka gehile goneche hazelu kota geha, chikoleche chila chinojile na kwambuza kubagama kwa heni. Ahyo gehile, kwa kukolela ula mzilo, naulajila ng'hatu vyowihile lukami. Ngondo mgati mwa munhu Xe) Ahyo lelo, Malajizo gela, na mzilo wela, yangumnojeza Nguluwi, na unoga. \d1 Kwa vila gehile nagapata honhu ha kutumiya malajizo gala, inhyada na kung'hopola. Xc) Nambona mzilo awo ulinguganigwa wigale ukomu, ila kwa heni ungalila kubagama. {bo Katali londali mkomu ne malajizo, ila mzilo wowuyile gehile nagenela mli ukomu wa heni, nani ndali kota mbagame. a}Kwa malajizo ago, gehile nagapata honhu ha kuwa na maya mgati mwa heni. Kwa vila ne malajizo gehile ndo chinhu chifile. g`GTulonje choni lelo, tute malajizo ndo gehile? Ne hado! Ila kukolela Malajizo, salikuvizela gehile ndo choni. Wone Malajizo hagalilonga, “Uleche kugana chinhu cha muyago.” Salikuvizela kota kugana kula ndo kwiha. _ Ila sambi tilejeha kuli Malajizo, kwa vila natubagama, na kahi hatulongozwa kuli mbuli yila ituditile wapogozi. Ahyo lelo twangumfugamila Nguluwi mli nzila ya sambi ya Muhe Yelile na haiwele kwa nzila ya katali ya malajizo gandichigwe. Malajizo na gehile 4^aMina lotwali tuchikala aku tulongozwa na lukuli, maya ya gehile nagenuligwa na Malajizo, na zikola mijito mli ng'huli za hetwe na geng'ha tugaditile gatugalila kubagama. \]1Hiho du, na hemwe wang'holozangu nambagama, hamlingulongozwa kahi na Malajizo kwa vila milumba na lukuli lwa Kilistu, lelo muwa wanhu wa heye wazilipuligwe kuli wanhu wabagame, leka tumditile Nguluwi ganojile. g\GAhyo, ayo mdala wone yekale na mlume yunji mhela mlume wa heye yang'hali mkomu, kochemigwa mng'hondwa, ila wone mlume yabagame, ayo mdala hambe yalongozwe kahi na malajizo, howa mng'hondwa hanga yaholeche na mlume yunji. 3[_Kota hila, mdala yaholeche kanguwohigwa na malajizo mhela weng'ha mlume wa heye yang'hali mkomu, ila wone mlume wa heye yabagame, mdala ayo halingulongozwa na malajizo. #Z AWang'holozangu ndangona mogazela aga gondilingulonga, kwa vila ndangulonga na wanhu wagazelele malajizo. Malajizo gangumlongoza munhu mhela yawele mkomu. Y7Mina chonolo cha gehile ndo kubagama, ila ndolendole yalingulavya Nguluwi ndo ukomu wa mazuwa gose kuli kilumba na Yesu Kilistu, Mkulu wa hetwe.+XOIla lelo mina mgomboligwa kulawa mli upogozi wa gehile namuwa vitumagwa wa Nguluwi, chonjezeche kwa hemwe sambi ndo welo, na chilawila ndo ukomu wa mazuwa gose. vWeLelo, mpata choni zuwa lila kwa mbuli zila mwanguzonela soni sambi? Mina golawa mwa mbuli azi ndo kubagama! TV!Lomwali wapogozi wa gehile mwali milejehe kulawila kuli kutanganika. UAha ndangulonga hano ndangutumiya ulonzi uzeleche wa wanhu, lekachoni kwa ung'hochele wa hemwe mwemwe. Kwa vila mhela umwe vyomilavile vitomo vya ng'huli za mwemwe kuditila wihe na kuwifya, hihyo mlavye vitomo vya ng'huli za hemwe kwa kuwadita muwe mwelile. OTMgomboligwa kulawa muupogozi wa gehile, muwa wapogozi wa utanganizo. SIla malumbo kwa Nguluwi, hanga namwali wapogozi wa gehile, ila lelo mwangibata ng'hatu mnhumbula malanguso geng'ha gala gombochele. R/Ndangukomya ng'hatu, mvizela wone milavye hemwe mwemwe kota wapogozi na kumhulichiza munhu yunji, hemwe mwanguwa wapogozi wa ayo mlingumhulichiza. Homuwa wapogozi wa gehile momalila kuli kubagama, homuwa wapogozi kwa kumhulichiza Nguluwi, mokoneka mtanganiche kwa Nguluwi. Q Lelo, tulonje choni? Tudite gehile kwa vila hatulingulongozwa na malajizo, ila twangulongozwa na kunoga kwa heye? Ne hado! P9Mina, gehile hogowalongoza kahi, kwa vila hemwe hamlingulongozwa na malajizo, ila hemwe mwangulongozwa na kunoga kwa heye. Upogozi wa kudita ganojile O  Kahi mleche kulavya vitomo vya hemwe vya lukuli vilongozwe na gehile kota vinhu vya kuditila wihe. Ila milavye hemwe mwemwe kwa Nguluwi kota wanhu wazilipulwe kulawa wanhu wabagame, mlavye vitomo vya hemwe vidite gala ganojile kota vyoyalingugana Nguluwi. Nw Ahyo, gehile galeche kuwalongoza kahi mli ng'huli za hemwe zilingukubagama, leka mleche kuwinza maya ga lukuli. Mw Ila hemwe kahi miwone mwemwe kota mbagama kwa kulongozwa na gehile, ila mwawakomu kwa Nguluwi kukolela Yesu Kilistu. L Ahyo, kwa vila nakabagama lwa kamwe hela, gehile gahela ludali, na ukomu woyawele ngikala sambi kangulongozwa na Nguluwi. zKm Kwa vila natuvizela Kilistu mina kazilipulwa kuli wanhu wabagame, na hobagama kahi, kubagama hakumlongoza kahi. NJLelo wone tubagame hamwe na Kilistu, twangukunda tochikala na heye. OIKwa vila hotubagama, twangugomboligwa kulawa kuli ludali lwa gehile. FHKwa vila natuvizela wunhu wa hetwe wa katali naubagamizwa hamwe na Kilistu mumsalaba, leka ludali lwa gehile luwele mlukuli lwa hetwe luwifigwe, ahyo tuleche kahi kuwa wapogozi wa gehile. GMina wone hetwe tilumba na heye mli kubagama kota heye, vivila tochilumba na heye kwa kuzilipuligwa kuli wabagame kota heye. NFHamba, lotubatizigwe natutilwa hamwe na heye, nakilumba kuli kubagama kwa heye, leka kota hila Kilistu vyoyazilipuche kuli wanhu wabagame kwa ukulu wa mhaza, hetwe natwe twikale mli ukomu unyale. yEkHambi mvizela lotubatizigwe natilumba na Yesu Kilistu? Hetwe natilumba kuli kubagama kwa heye kwa kubatizigwa. qD[Ne hado! Hetwe natubagama, na hatulongozwa kahi na gehile, lelo tolutilila ndaze kulongozwa na gehile? fC GTulonje choni lelo? Tulutilile kusigala kuli gehile leka kunoga kwa heye Nguluwi konjezeche? BB}Kota hila gehile vyogalongoze kwa kubagama, vivila utambichizo wa Nguluwi wolongoza kwa gatanganiche na kutuhilika kuli ukomu mazuwa gose kwa kukolela Yesu Kilistu Mkulu wa hetwe. AMalajizo nagalawila, gambuza konjezeka kwa gehile, ila hala gehile logonjezeche, kunoga kwa heye Nguluwi nakonjezeka ng'hatu. #@?Kulema kuhulichiza kwa munhu yumwe, wanhu weng'ha nawadita gehile, hiho kwa kufugama kwa munhu yumwe kawadita wenji wawe watanganiche hali heye Nguluwi. R?Lelo kota hila kwa gehile ga munhu yumwe vyogegale utaguso kwa wihe wa wanhu weng'ha, hihyo du chinhu chimwe chinojile kwa Nguluwi, chowagombola wanhu weng'ha na changuwapa kutanganika na ukomu. <>qKwa wihe wa munhu yumwe, kubagama nakulongoza kukolela munhu ayo yumwe. Ila yangoneka hazelu, choyaditile munhu yumwe, yawele ndo Yesu Kilistu, ndo chikulu ng'hatu. Weng'ha walingubochela utambichizo ukulu wa Nguluwi na ndolendole ng'hulu yakuditwa kutanganika, wolongoza kuli ukomu kukolela Yesu Kilistu. V=%Ndolendole ya Nguluwi haiwhanile na wihe wa munhu yumwe. Kwa vila munhu yumwe loyaditile gehile, Nguluwi nakatagusa, ila hala lowawifile wanhu wenji, Nguluwi nakegala ndolendole ya kuwadita watanganiche. <wIla wihe wa Adamu hauwhanile na utambichizo wa Nguluwi. Mina, hanga gehile ga munhu yumwe kwambuza kubagama kwa wanhu weng'ha, kwa isungu lya munhu yumwe, yawele ndo Yesu Kilistu, Nguluwi nakawonjezela weng'ha utambichizo na ndolendole za heye. =;sIla kwaluchila mhela wa Adamu mbaka mhela wa Musa, kubagama nakulongoza na wala hawaditile gehile kota ga Adamu, ga kumhinduka Nguluwi. Adamu nakewhana na Kilistu nayezile hamba. : Gang'hali Malajizo kuwa kuko, gehile galikuko mli isi yeng'ha, ila gehile hambe gawazigwe kota wihe hala hohali haduhu Malajizo. 69e Gehile nagenjila muisi kukolela munhu yumwe, na kubagama nakwinjila kwa kukolela gehile. Ahyo, kubagama nakwenela kwa wanhu weng'ha, kwa vila weng'ha nawadita gehile. 28] Ila haiwele ago yeng'ha, ila weng'ha twangumwemwetela kwa gala yaditile Nguluwi, kukolela kwa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu yula yatuhanyise na Nguluwi. Adamu na Kilistu G7 Lotwali tung'hali wang'honyo wa heye Nguluwi, natuhanyiswa na heye kwa kubagama kwa mwana wa heye. Kwa vila lelo natuhanyiswa na heye, yangulajila ng'hatu toloholigwa kwa ukomu wa Kilistu! 6 Ila kwa vila tuditwa tuwe watanganiche kwa danda ya Kilistu, yangoneka ng'hatu kotulohola kulawa kuli kuzudila kwa Nguluwi. w5gIla Nguluwi nakalajila kangutugana, mina lotwali tung'hali na gehile, Kilistu nakabagama kwa mbuli ya hetwe. 4 Haiwele ubewe kwa munhu kubagama kwa chiwalo cha munhu yatanganiche, ila hanji munhu kobagama kwa chiwalo cha munhu yanojile. n3ULotwali hela ludali, mhela Nguluwi loyauhagule lowuyile, Kilistu nakabagama kwa wihe wa hetwe. 2 Kitumbila hambe kumbase munhu soni, mina Nguluwi nakejidila mnhumbula za hetwe igano lyake kukolela Muhe Yelile yatupele hetwe. O1nawo ubetezo wangigala utanganizo, na utanganizo wangigala utumbilo. n0UEna, haiwele ago hela, kahi twangusangalala mli magayo ga hetwe, tuvizela magayo gangigala ubetezo, /'Kwa kitumbila kwa hetwe, Yesu nakatigala kuli kunoga kwa heye Nguluwi motulingikala sambi, na twangusangalala kwa kubeteza ukulu wa Nguluwi. . Lelo kwa vila tuditwa tuwe watanganiche kwa makundo, lelo twangikala goya na heye Nguluwi kukolela Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. h-IHeye nakalavigwa yabagame kwa gehile ga hetwe, hamba nakazilipuka leka tuwe watanganiche.w,gvivila twangwandichilwa na hetwe tuwazigwe na Nguluwi kota tukunda, yamzilipule Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. W+'Mbuli ayi, “Nakamkunda kota katanganika,” Handichilwe yuye yali yeng'ha, ]*3Ahyo kwa makundo ga heye, “Nguluwi nakalonga Ibulahimu ka munhu yatanganiche.” M)Na kavizela ng'hatu kota Nguluwi kanguweza kukola gala goyalagane. (Ibulahimu nahawele na majesa na ilagano lya Nguluwi, ila nakawa na ludali kwa makundo ga heye, ahyo nakamtogola Nguluwi. @'yIbulahimu yali na ukulu wa mihela behi miya imwe, ila makundo ga heye hagapunguche hanga yavizelele kota lukuli lwake luwa kota lufile, howa na mwana na mche wake Sala, yali mhende. G&Ibulahimu nakakunda na kutumbila hanga nakwali kuduhu chinhu cha kitumbila, ahyo kawa mhaza wa isi nyinji. Kota Maandiko Matakatifu vyogolonga, “Lulelo lwa hegwe lowa lwinji metemete!” c%?Kota Maandiko Matakatifu vyogali ngulonga, “Ndikuhagula uwe mhaza wa isi nyiji.” Ilagano lino lyakukomya hali Nguluwi yakundigwe na Ibulahimu. Nguluwi yalinguwapa ukomu wabagame, na vinhu vilikuduhu vyanguwakuko. 6$eAhyo ilagano lyangitumbila makundo, leka ilagano lila lyoneche kota ndolendole ya Nguluwi kwa nhanzi zeng'ha za Ibulahimu, haiwele kwa wala walingibatilila Malajizo waliyeng'ha, ila vivila kwa wala walingikala kwa makundo kota vyonayekale Ibulahimu, nayawele mhaza wa chimuhe wa hetwe tweng'ha. f#EMalajizo gangwambuza kuzudila kwa Nguluwi, ila wone kuduhu Malajizo nahakwalinguwa na wihe. 5"cKwa vila wone gala goyalagane Nguluwi wangupegwa wanhu wala walingibatilila Malajizo hela, lelo makundo hagowa chinhu na vivila chila choyalonjile Nguluwi hachiwa chinhu. z!m Nguluwi nakalagana na Ibulahimu na nhanzi ya heye kota isi yeng'ha yahawele ya hewo. Woibochela isi yeng'ha haiwele kwa vila Ibulahimu nakadita kota Malajizo vyogalonjile, ila kwa vila nakamkunda Nguluwi nakukundigwa kuta katanganika.   Vivila Ibulahimu ka mhaza wa wanhu wenjile ikumbi, ila haiwele kwa kwinjila ikumbi yeka, leka kwa vila wanguwinza nzila ya makundo ga mhaza wa hetwe Ibulahimu nayoyawele nayo naloyang'hali kwinjila ikumbi. Ilagano lya Nguluwi lyangubocheligwa kwa makundo P Ibulahimu nakenjila ikumbi hamba, na kwinjila kwa heye ikumbi kuwa ulajilo wa kulajila kuta Nguluwi kamkunda kota katanganika kwa chiwalo cha makundo ga heye, hala nayawele hanenjila ikumbi. Ahyo, Ibulahimu kawa mhaza wa wanhu walingumkunda Nguluwi hanga hawenjile ikumbi leka wakundigwe na Nguluwi kota watanganika kwa heye. L Ndaze, Ibulahimu nakawazigwa kuta nakatanganika honayali yang'hali kwinjila ikumbi, ama hoyenjile ikumbi? Nakawazigwa kuta nakatanganika loyang'hali kwinjila ikumbi na haiwele loyenjile ikumbi.   Lelo ndaze, kusangalala aku koyalingulonga Daudi kwa wala wenjile ikumbi yeka ama kwa wala hawenjile ikumbi? Ne hado, vivila na wanhu hawenjile ikumbi, kota vyondongole kulonga, “Ibulahimu nakakunda, na heye Nguluwi nakamkunda kota katanganika.” J Chiba munhu yula wone wihe wa heye Mkulu hambe yakumbuchile!” U#“Chiba wala woselwe gehile gowaditile,Na wihe wa hewo wusigwa.  Daudi nakalonga chinhu chichi, hoyalonjile chiba kwa munhu yula Nguluwi yamkundile kota katanganika, ne kulola madito ga heye. 'GIla wone munhu hambe yetumbile madito ga heye, ila kangumkunda Nguluwi yalinguwosela wehile, lelo, kwa makundo ga hewo, Nguluwi nakamkunda kota katanganika. c?Munhu hoyokola mijito halingupegwa kota ndolendole, ila kangupegwa kota ifungu lya heye. wMina Maandiko Matakatifu gangulonga, “Ibulahimu nakamkunda Nguluwi na heye Nguluwi nakamuwaza kuta katanganika.” Kwa vila, wone Ibulahimu nakawazigwa kota yatanganiche kwa gala goyaditile, yahawele na chinhu cha kidayila, ila haiwele hali Nguluwi. R Lelo tulonje ndaze mbuli za Ibulahimu, mhaza wa hetwe nakabochela choni? jMLelo ndaze, twanguwika malajizo hafungo mwa makundo aga? Ne hado, ila twanguwinza Malajizo.-Nguluwi ndo yumwe, na heye nakawadita wenjile ikumbi wawe watanganiche kwa makundo ga hewo, na wanhu hawenjile ikumbi kahi kwa makundo ga hewo. Hambi Nguluwi ndo Nguluwi wa Wayahudi waliyeka? Hambi na heye hawele Nguluwi wa wanhu wanji? Ena, heye ndo Nguluwi wa wanhu weng'ha. q[Mina Nguluwi kangumkunda munhu yawe yatanganiche kwa kukunda, ila haiwele kwa kibata Malajizo ga Musa. {Lelo toweza kidayila choni? Haduhu! Kwa chinhu chachi? Hambi kwa kibata Malajizo? Hebu! Ila kwa vila twangukunda. $ALelo sambi kanguwinza gehile ga wanhu yawalajile kutanganika kwa heye. Mina heye Nguluwi kanoga na kumdita munhu yoneche yatanganiche yalingumkunda Yesu. !;Nguluwi nakamlavya Yesu Kilistu kwa danda ya heye, yawe nzila ya kuhilula wihe wa wanhu kwa gala gowaditile, kwa kumkunda heye na kadita ahyo leka yalajile heye kuta katanganika. Kwa vila aho katali kuli kubeteza kwa heye, nakaleka kuwagaza wanhu kwa gehile galongole kuditikwa.  Ila kwa ndolendole ya utambichizo wa Nguluwi, wanhu weng'ha wanguditigwa watanganiche kwa kukolela kwa Yesu Kilistu yalinguwagombola. H  Wanhu weng'ha wadita gehile na wamalilwa na ukulu wa Nguluwi. T !Nguluwi kanguwakunda wanhu wawe watanganiche hali heye kwa kumkunda Yesu Kilistu. Nguluwi kangudita ahyo kwa wanhu weng'ha walingumkunda Kilistu, haduhuli kibagula kweng'ha kwa Wayahudi na wanhu wanji. ] 3Ila lelo, Nguluwi kaidita nzila ya heye ya kuwadita wanhu wawe watanganiche hali heye izeleche. Nzila ayi hailingitumbila Malajizo. Vivila vitabu vyandichigwe na Musa na vya waloli, vyangutawiza vinhu avi. D Ahyo haduhu munhu yoneche yalinguwazigwa katanganika ama kanoga hali Nguluwi, kwa kudita vyogalingugana Malajizo, leka Malajizo gangutugana tilolele kudita gehile. Kukundigwa na Nguluwi >uLelo, tuvizela kuta Malajizo ga Musa vyogalingulonga, gangulonga na wanhu wala wawele na Malajizo leka chila munhu yaleche kigombela, na wanhu weng'ha watagusigwe na Nguluwi. $Chambe wamdumbe Nguluwi.” (KHawavizelele kikala goya, =uChila howoluta wangwambuza kubagama na kugaza. 5eMagulu ga hewo gangubilimila kukopola. GMgati mwa milomo ja hewo jilunda upanjilo uwele usungu. !; Mimelo ja hewo kota chilaga chilimwazi,
myango za hewo zangulonga udesi.Mumlomo mwa hewo mwangulawa ulonzi uwele na dunga kota ya izoka.  Weng'ha wamleka Nguluwi, weng'ha hawatanganiche hali Nguluwi,
haduhuli yalingudita ganojile,
haduhuli ne yumwe. ]3 haduhuli munhu ne yumwe yavizelele,
haduhu ne yumwe yalingumpala Nguluwi. hI Kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga!“Kwa Nguluwi haduhuli ne yumwe yanojile, =~s Tulonje choni lelo? Hetwe Wayahudi tutanganika kusinda wanhu wanji? Ne hado! Kota navyondiwalonjele aho katali, kuta Wayahudi na wanhu weng'ha hawawele Wayahudi wana gehile. V}%“Lekachoni hambe tulonje, tuleche kudita gehile leka ganojile goye?” Wanhu wanji nawandiga, nawalonga kota heni ndangulangusa mbuli azo. Wotagusigwa kota vyoilingulapigwa. Haduhuli munhu yatanganiche |“Wone udesi wa heni wangonjeza kukomya kwa Nguluwi na wangonjeza ukulu wa heye, lelo lekachoni ndangutagusigwa ndina gehile?” N{Ne hado! Wone na iwe ahyo, Nguluwi yahawataguse ndaze wanhu wa isi? /zWIla wone gehile ga hetwe gangulajila kota Nguluwi kangudita ganojile, lelo tulonje choni? Tulonje Nguluwi kanguwifya wone yatutaguse? Aha ndangulonga chiwunhu. tyaNe hado! Nguluwi kopona wa kukundigwa mazuwa gose, na chila munhu kokoneka mdesi. Kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga kumlapa Nguluwi,“Chila houlonga, mbuli za hegwe zowa za kukomya,
na houtagusa hegwe kwangusinda.” txaLelo yowa ndaze wone wayawo wamwe hawawele wa kukundigwa? Ndaze, mbuli ayi yokusa kukundigwa kwa Nguluwi? ^w5Ena, kuna vinhu vikulu vinji. Cha mwaluko Nguluwi nakawapa Wayahudi usenga wa heye. qv ]Lelo, Myahudi kana choni ng'hatu kusinda wanhu wanji? Hambi kwinjila ikumbi chiwa chinhu chitanganiche? puYMyahudi ng'hatu ndo yula yawele Myahudi wa mgati, yula yenjile ikumbi mnhumbula. Ayi ndo mijito ya Muhe wa Nguluwi, hachiwele chinhu cha Malajizo gandichigwe. Munhu yawele ahyo kangutogoligwa na Nguluwi, na haiwele kwa wanhu.t/Ndo kulonga, haiwele chila munhu yali ngoneka kwa kunze Myahudi ndo Myahudi ng'hatu na munhu howa Myahudi ng'hatu wone yenjile ikumbi chilukuli. Ys+Wanhu hawawele Wayahudi wala wang'hali kwinjila ikumbi lya chilukuli ila wangibatilila Malajizo, wowatagusa kwa gehile hemwe Wayahudi kwa vila hamlingibatilila Malajizo hanga muwele na Malajizo gandichigwe.  1~~}}|{{zzzyyx=wgvvDuttGssDD6CtCB}AA1@??>>==;<~;;b:9988@776544Z33=2l11X0Z//!.7-,,++F**o)x((y''#&&`%$$#""!!! {WfA5Hi>}i j  % g +jYW] )v tuwele tubeteza zuwa lila lya kusangalala ng'hatu lyotulingitumbila, mhela houlawila ukulu wa Nguluwi mkulu na mlohozi wa hetwe Yesu Kilistu. 1[v Isungu lya Nguluwi lyangutudita tuleme wihe weng'ha na maya ga isi, tuweze kilongoza, tikale kwa kutanganika na kikala kwa kumhulichiza Nguluwi kuli isi ayi ya sambi, [/v Mina isungu lya Nguluwi lilingigala ulohozi kwa wanhu weng'ha, ligubuligwa. X)v au kuhiza vinhu vyawo. Ila wanguganigwa kulajila kota wanoga na wa kukundigwa ng'hatu, leka kwa madito gawo geng'ha, wagadite malanguso ga Nguluwi mlohozi wa hetwe kota gela na ga kunojeza kwa chila nzila. {ov Wapogozi wanguganigwa kuwahulichiza wakulu wawo na kuwanojeza kuli mbuli zeng'ha. Waleche kitwanza na hewo, +vUlonzi wa hegwe uleche kuwa na wihe woneche leka wang'honyo wa hegwe wone soni, lowowa wahela choneche chihile cha kulonga kwa mbuli ya hetwe. !;vKuli mbuli zeng'ha gwegwe baho kwanguganigwa kuwa na lwila lwa madito ganojile. Na kuli malanguso ga hegwe gawe ga kukomya na galeche kuwa ga mdawalo. ?yvHihila, wawahimilize wasongolo waweze kilongoza. <~qvwaweze kilongoza na wawe welile mnhumbula, walole goya ng'handa za hewo, na wawele na madito ganojile na wawahulichize walume wa hewo, leka usenga wa Nguluwi uleche kukovuligwa. Q}vleka kuwakanya wahinza waholigwe kuwagana walume wa hewo na wana wawo, 9|kvHihila kahi walonjele wadala walalile wawe na madito galingumnojeza Nguluwi na waleche kuwa wasonjelezi au wopogozi wa ujimbi, ila wanguganigwa kulangusa mbuli zinojile, ={svUwalonjele wasekulu kota wanguganigwa wawe woweza kilongoza, wawe na luhala na walinguhulichizwa na wanhu weng'ha na wawe wemile nzinzili kuli makundo gawo na igano na kwimilila. 9z ovIla hegwe ikugana kudamla ulanguso wa wakukomya. :y ovWanhu kota awo wangidaya kota wamzela Nguluwi, ila kwa madito gawo wangumbeza. Ndo wanhu wa kuzudiza ng'hatu na wajuvi, hawawele wanojile kuli kudita mbuli yoneche inojile.Rx vChila chinhu chelile, kwa wanhu welile hali meho ga Nguluwi, ila kuduhu chinhu chelile kwa wanhu wehile na wohambe wamkunde Nguluwi, kwa vila ludali lwa hewo lwa kuhagula ganojile au gehile gawifigwa. w vWaleche kulutilila kuhulichiza ndano za udesi hela za chiyahudi na malajizo ga chiwunhu galingulawila kwa wanhu walemile kukomya. xv kv Mbuli ayo ndo ya kukomya, na kwa chiwalo acho, uwang'hanuchile ng'hatu leka wawe wemile nzinzili kuli makundo. 0u [v Na yumwe wa waloli wa hewo, yawele Mkilete, nakalonga, “Wakilete wangulonga udesi mazuwa gose, wafanda kota migongolo jihile, migata na jilingugana kulya lukami!” -t Uv Igana kuwang'hanuchila waleche ulonzi wa hewo, kwa vila wanguwifya lukolo lweng'ha kwa kulangusa mbuli zohaziganigwe kulanguswa, wangudita ahyo leka wapegwe sendi. &s Gv Mina wabaho wanhu wenji wala walawile kuli chilundo cha Chiyahudi wawele ngumkunda Kilistu, wawele ndo wajuvi, na walinguwajiliza wanji kwa upoka wawo. ^r 7v Imgana yebatilile goya usenga ula wa kukomya kota vyoulingulanguswa. Ndo vyoyoweza kuwakangaza nhumbula wanhu wanji kwa ulanguso ulingukomya ng'hatu na kuziwika hazelu nongwa za wala wohambe wakunde ulanguso awo. q yvImgana yawe na nhumbula ya kuwabochela wajenzi na yalingugana mbuli zinojile. Yangumlapa yawe na luhala na yalingudita mbuli kota vyoilinguganigwa na yalingudita galingumnojeza Nguluwi, yelile na yawele na madito ganojile na yalingilongoza yuye. p vMina kwa vila chilongozi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, ndo yalingulola mijito ya Nguluwi, imlapa yawe munhu yawele hela nongwa. Yawe yohambe yedaye na yohambe yazudile himahima na yohambe yagale ujimbi na kitowanga ama maya gehile ga kugana lufufu. ~o wvSekulu chilongozi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, imlapa yawe munhu yawele hela nongwa, yawele na mdala yumwe hela, na wana wa heye wanguganigwa wawe walingumkunda Kilistu hawalinguzeleka kota wajuvi ama wawele wohambe wahulichize. Pn vNandikuleka Kilete leka uwiche goya zila mbuli nalozing'hali kugongomanywa goya, na kuwahagula wasekulu vilongozi wa chilundo cha wanhu walingukunda Kilistu kuli chila muji kota vyondikulajize. Hm  vNdangukwandichila hegwe Tito, mwanangu wa kukomya kuli makundo ga hetwe. Nguluwi Mhaza, na Kilistu Yesu mlohozi wa hetwe, wakupe isungu lyawo na kikala goya. Mijito ya Tito akula Kilete 5l evna mhela utanganiche loufichile. Nakaugubula usenga wa heye kwa kudamla, na heni namhegwa kwa kukundigwa usenga awo ndiudamle kota navyoyalajize Nguluwi, mlohozi wa hetwe. #k Avkukomya ako kwangutigalila utumbilo wa ukomu wa mazuwa gose. Nguluwi yawele hambe yalonje udesi, nayalagane hala isi hainalumbigwa, kotigalila ukomu awo, Wj +vHeni Paoli, mtumigwa wa Nguluwi na msenga wa Yesu Kilistu ndangwandika. Heni nhyaguligwa kutanza kuzenga makundo ga wahaguligwe na Nguluwi, leka kuwalongoza wavizele kukomya na kikala kwa kumnojeza Nguluwi, iKuli ukulu wa heye Nguluwi yali yeka yawele na luhala, yatambichizwe kwa nzila ya kukolela Yesu Kilistu, Mazuwa gose! Ena.=hsIla lelo, uviso awo naugubuligwa kwa kukolela gandichigwe na waloli, na kwa malajizo ga Nguluwi wa mazuwa gose wilajila kwa wanhu weng'ha, leka wanhu wesa wakunde na wahulichize. 5gcLelo, sambi natumtogole Nguluwi, yanguweza kuwadita hemwe mwime nzinzili mli ila Mbuli Inojile ya Yesu Kilistu yondamle, na mli ula uviso ugubuligwe kulawila katali. ofWUtambichizo wa mkulu wa hetwe Yesu Kilistu uwe na hemwe mweng'ha! Ena! Kulanda kwa kumtogola Nguluwi [e/Gayo mwenyeng'haye wa heni na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu weng'ha, walingiting'hana kwa heye, kangukulamsani. Elasito muwika lufufu lwa muji awu, hamwe na mng'holozetu Kwato, wangukulamsani. cd?Na heni Telitio, ndilingwandika lyandiko ali, ndangukulamsani kwa itagwa lya Mkulu. cTimoteyi, mkola mijito muyangu, kangukulamsani. Kahi na Lukio hiho, Yasoni na Sosipetili, wanhu wayangu, wangukulamsani. ,bQNa heye Nguluwi yali chaluko cha kikala goya, hokawila kulifiminda Limazoga hasi hali magulu ga hemwe. Kunoga kwa heye Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu kuwe na hemwe. 6aeMina hemwe mwanguzeleka kwa wanhu weng'ha kwa kuhulika Mbuli Inojile, ahyo sangalala na hemwe. Ndangukuganilani muwe na nhyala mli mbuli zinojile, na mleche kudita gehile. _`7Mina wanhu wali ahyo hambe wamkolele mijito Kilistu Mkulu wa hetwe, ila wangujifugamila mida ja hewo wawo. Kwa ulonzi wa hewo wa usugu na kudamla kwa hewo kwa kuhembuliza kwa wanhu wanojile wawele ubewe kuwahada. ;_oWang'holozangu, ndanguwalanda milolele na wala weng'ha walingwambuza wayao webagule na kuwadita wanhu wanji wagwe, waleche kibata malanguso gombochele, mikale nawo kutali. '^GMilamse hemwe kwa mwemwe kwa kulajila igano lya Kilistu. Mwangulamswa na chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu weng'ha. Malanguso ga kugwisa chilasi w]gMndamsile Filologo na Yulia na Nelea na lumbulye na Olimpa na wanhu weng'ha wa Nguluwi wawele hamwe na hewo. x\iMndamsile Ansikilito na Filegoni na Helime na Patuloba na Helima na wang'holoze weng'ha wawele hamwe na hewo. s[_ Mndamsile Lufo, munhu yadahile ng'hatu mli mijito ja Mkulu, na mayake heye yula nayawele vivila mayangu. !Z; Mndamsile Tulufena na Tuluifosa wali ngukola mijito mli uchitumagwa wa Mkulu, na mganwa wa heni Pelisi yula yaditile menji kwa chiwalo cha Mkulu. |Yq Mndamsile Helodiana, Myahudi muyangu, na kwa nhanzi yesa ya Nalikisi welumbile na wanhu wamkundile Mkulu Kilistu. X Mndamsile Apelesi yula yazeleche kota wa kukomya kwa heye Kilistu. Mndamsile kwa wanhu weng'ha wawele muli ng'handa ya Alistobulo. W Mndamsile Alubano, mkola mijito muyangu mli uchitumagwa wa Kilistu, na vivila mndamsile kahi mganwa wa heni mkulu Staku. JV Mndamsile Ampiliato, mganwa wa heni mkulu mli kilumba na Mkulu. ?UwMndamsile Andolonikasi na Yunia, Wayahudi wayangu, wotuwohigwe mchinweng'ho hamwe na heni, hewo wazeleka goya mli watumigwa, nawo wali walongole kumkunda Kilistu heni londing'hali. RTMndamsile Maliya yula yaditile mijito kwa kukangaza kwa mbuli ya hemwe. DSMndamsileni chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu weng'ha, walingiting'hana haluga hawo. Mndamsileni mganwa wa heni Epaineto yula yawele wa mwalukokumkunda Kilistu kuli isi ya Asiya. MRHewo, hado hela nawagana wakopoligwe kwa chiwalo cha heni. Wangulapigwa kulonjelwa malumbo, haiwele kwa heni yeka ila kahi kulawila kwa vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu hawawele Wayahudi. cQ?Mndamsile Pilisika na Akula, wakola mijito wayangu mli uchitumagwa wa Kilistu Yesu. DPMbocheleni kwa itagwa lya Mkulu kota vyowalingubocheligwa na wanhu wa Nguluwi. Mumtanze choneche choyowalanda kwa hemwe, kwa vila heye nakawatanza wanhu wenji vivila nakanhanza na heni. O 5Ndangugana kumzelesa kwa hemwe lumbuliyetu Foebe yula yawele chitumagwa yanojile mli chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu chiwele ako Kenkilea. ON!Nguluwi yawele chaluko cha kikala goya yawe hamwe na hemwe! Ena!nMU Ahyo, wone Nguluwi yagane, hanji ndokuya kwa hemwe kwa nhumbula isangalale, nyesele hamwe na hemwe. 4LaMndandile ndawe goya muli wala hambe wamkunde Kilistu wawele Uyahudi, mndandile mijito ja heni jiwe goya ako Yelusalemu gakundigwe na wanhu wa Nguluwi wawele ako Yudeya. K-Lelo, wang'holozangu, ndanguwalanda kwa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu na kwa igano lya Muhe Yelile, miyambe moko kwa kundandila kwa Nguluwi. YJ+Ndivizela kuta londikuya kwa hemwe ndokugalilani utambichizo winji wa Kilistu. I7Londisinda kukola mijito ajo na kuwapa Wayahudi chila chikongozigwe na wanhu kwa mbuli ya hewo, ndokujendelani hemwe ndiwele mmajendo kuza Sipaniya. sH_Hewo wawo wagana kudita ahyo, ila nawaganigwa kudita ahyo. Kwa vila wone wanhu hawawele Wayahudi, wangubochela utambichizo wa chimuhe kulawila kwa Wayahudi, na hewo nawo wangulapigwa kuwatanza Wayahudi kuli malapo ga hewo ga chiisi. yGkMina wanhu wa Makedoniya na wanhu wa Akaya wangugana kuwatanza wanhu wa Nguluwi wawele wazunwa ako Yelusalemu. XF)Ila kwa sambi ndanguluta kuwaditila uchitumagwa wanhu welile kula Yelusalemu. 0EYNdangugana kudita ahyo sambi. Ndowajendelani ndiwele mmajendo kuza Sipaniya na ndangugana hemwe kunhanza fiche ako, hondisinda kusangalala kikala na hemwe mhela udo. DKwa vila sambi sinda mijito ja heni kuli isi azi, na kwa vila kwa mihela minji nangana ng'hatu kuya kwa hemwe kuwalolani. HC Kwa chiwalo acho mazuwa menji nandemezwa kuya kwa hemwe. @ByKota vyogalingulonga Maandiko Matakatifu,“Wanhu weng'ha hawalonjelwe mbuli za heye, wokona,
na wala hawanahulika mbuli za heye wovizela.” Paoli kangugana kujendela Loma "A=Chondilingugana heni mazuwa geng'ha, ndamle Mbuli Inojile hali isi zila Kilistu halinguzeleka, leka ndeche kuzenga hali msisi uwichigwe na munhu yunji. f@Ekwa ludali lwa vinduzanduza na lububuwazo na kwa ludali lwa Muhe wa Nguluwi. Lelo, kwa kwinula majendo ga chila honhu, kwaluchila kula Yelusalemu mbaka isi ya Iluliko, nandiwadamlila ng'hangaze Mbuli Inojile ya Kilistu. F?Hambe njeze kulonga chinhu chinji choneche ila chila hela Kilistu Yesu choyaditile kwa kung'holela heni leka wanhu hawawele Wayahudi wamhulichize heye. Nakadita ahyo kwa ulonzi na madito, l>QAhyo ndiwele ndilumbile na Kilistu Yesu, ndoweza kidayila madito ga heni kwa chiwalo cha Nguluwi. z=mleka ndiwe kota chitumagwa wa Yesu Kilistu kwa wanhu hawawele Wayahudi. Ndangiditila kota mtambika kudamla Mbuli Inojile ya Nguluwi leka wanhu hawawele Wayahudi wawe nhambiko ilingukundigwa na Nguluwi, nhambiko ilingwezigwa na Muhe Yelile. <Mli lyandiko ali nandikwandichilani vinhu vinji ne kudumba, ndikukumbusani kahi. Ndita ahyo kwa isungu lyoyamhele Nguluwi, ;Wang'holozangu, heni ndivizela ng'hatu kota hemwe mmema kunoga na kudaha kweng'ha, na modaha kilangusa hemwe kwa hemwe. M: Lelo Nguluwi yali chaluko cha kitumbila, yakumemezeni usangalalo weng'ha na kikala goya kwa makundo ga hemwe, kitumbila kwa hemwe kuze ngonjezeka kwa mong'ho wa Muhe Yelile. Mijito ja Paoli 97 Kahi mloli Isaya kangulonga,“Kuli lukolo lwa Jese kulawila munhu,
na heye kowalongoza wanhu hawawele Wayahudi,
na hewo womtumbila.” w8g Na kahi, gangulonga,“Hemwe hamuwele Wayahudi, mtogoleni Mkulu,
hemwe wanhu weng'ha, mtogoleni.” 7y Kahi Maandiko gangulonga,“Msangalale, hemwe wanhu hamuwele Wayahudi,
msangalale hamwe na wanhu wa heye.” y6k leka na hewo wanhu hawawele Wayahudi, wamzele na kumtogola Nguluwi kwa chiwalo cha isungu lya heye. Kota vyogalingulonga Maandiko Matakatifu,“Ahyo ndokutogola hali wanhu hawawele Wayahudi,
ndokwimba lutogo lwa itwagwa lyako.” >5uMina, ndangukulonjelani Kilistu nayali chitumagwa kwa Wayahudi leka yalajile kukomya kwa Nguluwi, leka gala malagano yawichile Nguluwi kwa wasekulu wa hetwe gakoleche kwa kukomya, f4EAhyo, michemele hemwe kota heye Kilistu vyoyawachemile hemwe leka Nguluwi yatogoligwe. 3+leka hemwe mweng'ha, kwa nhumbula imwe na lizi limwe, mtogoleni Nguluwi, Mhaza wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu. Mbuli Inojile kwa wanhu weng'ha 2+Nguluwi yali mwaluko wa ubetezo na yalinguwapa hemwe lunojenoje lweng'ha. Yakuganileni muwe na chinhu chimwe kota heye Kilistu Yesu navyoyali, 51cMina geng'ha gandichigwe katali nagandichigwa kwa chiwalo cha kutulangusa hetwe kwa ubetezo na kikangaza kotulingupegwa na ago Maandiko Matakatifu, tuwe na lya kitumbila. 0 Mina Kilistu henojeze yaliyeka, ila yali kota vyogalingulonga Maandiko, “Maligo geng'ha kowakulijile hegwe gambuyila heni.” q/[Chila munhu kangulapigwa kumnojeza mng'holoze kwa isungu leka ayo na heye yadahe kizenga muli makundo. . 5Hetwe tuwele na makundo makulu twangulapigwa kuwatanza wala wawele na makundo mado wesumwe na ung'hochele wa hewo. Tuleche kinojeza hetwe tuliyeka. B-}Ila yula munhu yalingujesa chila chilyo choyalingulya, kangutaguswa kwa wihe wone yalye. Mina hadile kwa makundo. Na, choneche wone munhu hambe yadite kwa makundo acho ndo gehile.,)Lelo wibatilile choulingukunda hegwe na Nguluwi wa hegwe. Watambichizwa wala wohambe wetaguse wawo kwa vila vinhu vyowalingijesa kota vinoga. }+sChiba kuleka kulya miwunde na kung'hwa ujimbi ama kudita choneche chila chlingwambuza mng'holozo yagwe mli gehile. 9*kLelo, uleche kuwifya mijito ja Nguluwi kwa kiziganila chilyo. Vilyo vyesa vinoga, Ila haiwele goya munhu kulya chilyo choneche chimwabuza munhu yunji yekwang'hale mli gehile. c)?Ahyo mibatilile mbuli zilingigala kikala goya, na galingutanza kizenga mwemwe baho. v(eMina munhu yoneche yalingumkolela mijito Kilistu kota ahi, kangumnojeza Nguluwi, na kangukundigwa na wanhu. '9Mina Undewa wa Nguluwi hauwele kwa chinhu cha kulya na kung'hwa, ila yangulapa kutanganika, kikala goya na kusangalala kulingigaligwa na Muhe Yelile. X&)Lelo mleche kukunda chomulinguchona chinojile, chilonjigwe kota chikovuligwe. H% Lelo wone umuhezuze mng'holozo kwa chilyo choulingulya, hegwe kwahela igano. Chilyo choulingulya chileche kuwa chambuzo cha kwajilila mng'holozo, yula Kilistu yabagame kwa chiwalo cha heye! =$sHeni mbele kuli Mkulu Yesu, ndivizela ng'hatu kuwa kuduhu chilyo choneche chikokomoche kochaluchile. Ila wone munhu yone chilyo chimwe chikokomoka, acho ndo chokokomoka kwa heye. # Lelo tuleche kitagusa, ila tilolele tuleche kuwa chambuzo cha wang'holozetu kikwang'wala na kuwambuza wagwe mli gehile. "! Ahyo lelo, chila yumwe wa hetwe, kokwidichila kwa chiwalo cha madito ga heye yuye hali Nguluwi. Uleche kumwambuza yumwe wa hetwe yajilile 0!Y Mina Maandiko Matakatifu gangulonga,Mkulu kangulonga, “Kota vyondilingikala,
chila munhu kofugamila,
na chila munhu kovumila kuta heni nda Nguluwi.”  / Lekachoni hegwe, kwangumtagusa mung'holozo? Nagwe lekachoni ulingumbeza mng'holozo? Hetwe tweng'ha tokwima hali chigoda cha utaguso cha Nguluwi. U# Mina Kilistu nakabagama, kazilipuka leka yawe Mkulu wa wakomu na wabagame. >uMina wone tikale twangikala kwa chiwalo cha kumditila mijito Mkulu, wone tubagame twangubagama kwa chiwalo cha Mkulu. Ahyo, wone tuwe wakomu ama tubagame, hetwe twa wa heye Mkulu. 1Mina haduhu munhu yoneche hali hetwe yalingikala kwa chiwalo cha kumditila mijito heye yuye, kahi haduhu yalingubagama kwa chiwalo cha heye yuye. dAYalinguchelekulila zuwa limwenga litanganiche, kanguchelekulila zuwa alyo kwa chiwalo cha Nguluwi, na heye yalingulya ndiya imwenga kangudita ahyo kwa kumtogola Mkulu, mina kanguta malumbo Nguluwi kwa ndiya yoyampele. Hiho na heye yalinguleka kulya ndiya imwenga, ayo kangudita kwa chiwalo cha kumtogola Mkulu, na heye kahi kangumtogola Nguluwi. ?wMunhu kangijesa kota zuwa limwe litanganika kusinda zuwa linji, yunji kangijesa kota mazuwa gose gewhana. Chila munhu yeme nzinzili kuli chila chilingulongoza luhala lwa heye. 1[Hegwe kwa whaani mbaka ujeze kumtagusa chitumagwa wa yunji? Wone yeme ama yagwe alyo ndo ilapo lya Mkulu wa heye. Na kokwima nzinzili, mina Mkulu kanguweza kumwimiza. PMunhu yalingulya chila chinhu yaleche kumbeza yula yali ngulemwela kulya chila chinhu, na yula yalingulya mboga za misolo yeng'ha, yaleche kumtagusa yali ngulya chila chinhu, mina Nguluwi kamkunda. !Wanhu hawewhanile, yumwe makundo ga heye gangumkundiza kulya chila chinhu, ila yunji makundo ga heye mado, kangulya mboga za misolo hela. m UMumbochele mluga henu munhu yawele na makundo mado, ila mleche kitwanza na Majesa ga heye yaliyeka. q[ Lelo, milumbe na Mkulu Yesu Kilistu, hamba mleche kuwinza maya ga ng'huli za hemwe vyozilingugana. Na tikale goya kota wanhu walingikala nemisi, na haiwele kwa kulya lukami na kugala, wavu na ung'hondwa na kilewa na maya. ve Hamihe yangumala na nemisi yahabehi kwinjila. Ahyo, tuleche kudita wihe wa jiza, tudite ganojile ga lumuli. A{ Ganji ya ago, hemwe sambi mvizela kota twa mli mhela wachi, sambi ndo mhela wa kulilimka, kwa vila, ulohozi wa hetwe wahabehi ng'hatu sambi kusinda mhela ula wotwaluche kukunda. fE Yalingumgana mng'holoze hambe yamditile vibi. Ahyo, igano ndo kwenela kwa Malajizo geng'ha. ;o Mina Malajizo aga, “Uleche ung'hondwa na uleche kukopola na uleche kugana” na zinji zoneche, zamumo mli ilajizo ali limwe, “Mgane mng'holozo kota vyoulingigana gwegwe.” y Mleche kudaigwa na munhu yoneche, ila liwe idayo lya kigana yeka. Yalinguwagana wanhu wanji kanguwinza Malajizo. P Milolele, muwape weng'ha chila munhu choyalingulapigwa, munhu wa ushulu, yapegwe ushulu na munhu wa kodi na yapegwe kodi na yalingudumbigwa nayadumbigwe na yalingugana katogo na yatogoligwe. Migane ' Kwa chiwalo chicho hemwe mwangulavya kodi, kwa vila wakulu wa isi wangumkolela mijito Nguluwi, wone waze ngukola gala gawele nguwalapa. & E Ahyo ilapa kuwahulika wakulu wa isi, haiwele kwa chiwalo cha kudumba magazo ga Nguluwi, leka kahi kwa vila nhumbula ya hegwe kovizela choulingugana kudita.   Mina heye ndo chitumagwa wa Nguluwi yalingukola mijito kwa mbuli ya hegwe inojile. Ila wone udite gehile, yokulapa kumdumba, mina heye ng'hatu kana ludali lwa kukugaza. Heye chitumagwa wa Nguluwi, kuwalajila magazo ga heye kwa wala walingudita wihe. O  Mina walingulongozwa hambe wadumbigwe na wanhu wanojile, ila wangudumbigwa na wanhu walingudita gehile. Lelo kwangugana uleche kumdumba munhu yawele na ulongozi? Udite ganojile na heye kokutogola. q [ Yalingubeza ulongozi wa vilongozi kangubeza ilajizo lya Nguluwi, na hewo walingudita ahyo wotagusigwa. H   Chila munhu kangulapigwa kuwahulichiza walingulongoza isi, kwa vila kuduhu munhu yolongoza wone Nguluwi hamlechile yalongoze, Nguluwi yaliyeka ndo yalinguwapa vilongozi ludali lwa kulongoza. [/ Uleche kukunda kusumigwa na wihe, ila usumye wihe kwa kudita mbuli zinojile.y Kupuluta kwa ago, Maandiko gangulonga, “Mng'honyo wa hegwe wone yawe na nzala, mgalile ndiya, wone yawe na ng'halu, mgalile mazi yang'hwe. Mina kwa kudita ahyo komdita yone usungu mnhumbula kota makala ga chiluli mchanya muli mutwi wa heye.” ?w Waganwa wa heni, mleche kuhilulila, ila mlecheleni Nguluwi mbuli ayo, mina Maandiko Matakatifu gangulonga, “Kuhilusa chiwalo yangundapa heni, nani ndohiluchiza, kalonga Mkulu.” a; Kota vyoilingulapigwa kikala goya na wanhu weng'ha na muwe na igano kwa wanhu weng'ha. [/ Mleche kuhilula lihile kwa lihile. Mdite mbuli zinojile hali wanhu weng'ha. ' Mikale hamwe kwa kihanyisa hemwe kwa hemwe. Mleche kidaya, ila mkunde kikala na wanhu wawele wazunwa. Mleche kiwona muwele na luhala lukami. U# Msangalale hamwe na wawele ngusangalala, mlile hamwe na wanhu walingulila. ^5 Muwatambichize wala walinguwagaza hemwe, muwatambichize na mleche kuwapanjila. Y+ Muwatanze wanhu wa Nguluwi mli malapo ga hewo, muwabochele wajenzi kwa isungu.  Kitumbila kwa hemwe kokuwicheni hemwe chila zuwa msangalale, muwe na ubetezo mli kugaya, na kumlanda Nguluwi mhela weng'ha. ~y Mleche kuwa wagata kuli kumkolela mijito Mkulu, ila muwe msangalale mli muhe za hemwe zeng'ha kuli kumfugamila Mkulu. f}E Migane chilukolo, mihulichize hemwe kwa hemwe, chila yumwe yaluche kumjesa miyage chiukulu. k|O Igano lya hemwe liwe hela udesi woneche. Mzudile mbuli yoneche yihile, mibatilile linojile. { Na munhu yawele na ndolendole ya kuwahoza wanji nayadite ahyo. Na munhu yalingumgawila myage choyawelenacho nayadite ahyo kwa isungu. Na munhu yawele chilongozi na yalongoze kwa kwimilila, na munhu yalingudita mbuli ya isungu nayadite ahyo kwa kusangalala. |zq Na munhu yawele na ndolendole ya uchitumagwa na yaudite. Na munhu yawele na ndolendole ya kulangusa na yalanguse. y Ahyo twanao uwanzi winji kota vila kunoga kwa heye kotupeligwe. Yawele na ndolendole ya uloli na yauditile kota makundo ga heye vyogali. xxi Hiho na hetwe hanga twa wenji, twa lukuli lumwe kwa kilumba na Kilistu, na chila yumwe ka chitomo cha muyage. fwE Kwa vila mli lukuli lumwe mna vitomo vinji, na chila chitomo chimwe changukola mijito jake. kvO Kwa utambichizo woyamhele Nguluwi, ndangukulonjelani hemwe mweng'ha, chila munhu yaleche kiwona mkulu kusinda vila vyoyalinguganigwa yawe, ila milolele hemwe mwemwe kota Nguluwi vyoyamgawile chila munhu makundo ga heye. Lu Mleche kwiga chihendo cha isi ayi, leka Nguluwi yadite mgalamko mgati kwa hemwe kwa kugalamla nyhala za hemwe. Aho ndo homvizela kugana kwa Nguluwi na kuvizela inojile ilingunojeza na ikwilile. Mt  Ahyo, wang'holozangu, kwa vila Nguluwi kana isungu lukami, ndangukulandani kwa nhumbula yeng'ha, milavye kwa Nguluwi kota nhambiko iling'homu, yelile na ilingunojeza. Aku ndo kumfugamila Nguluwi. s $Kwa vila vinhu vyesa vyangulawa kwa heye, na vyabaho kukolela heye na kwa chiwalo cha heye. Ukulu uwe na heye mazuwa gose! Ena.[r/ #Yalikohi yalongole kumha chinhu,
na heye Nguluwi yamhilusile chinhu acho?” ^q5 "“Yalikohi yajezile kugazela Majesa ga Mkulu?Yalikohi yolongasa na heye. ;po !Lufufu na luhala na uwanzi wa Nguluwi ndo lukulu lukami. Utaguso wa heye hambe upelembigwe na nzila za heye hazilinguzeleka. Kota vyogalingulonga Maandiko Matakatifu. yok Mina Nguluwi kawawoha wanhu weng'ha mli kubelenhuka kwa hewo leka yawonele isungu weng'ha. Nguluwi yatogoligwe n  Vivila kota hemwe lombochele utambichizo, Wayahudi nawo sambi, wangumleka Nguluwi leka hewo nawo wabochele isungu lya Nguluwi m Aho mwaluko hemwe namleka kumhulichiza Nguluwi ila sambi mpegwa isungu lya heye, na kwa hewo Wayahudi keleka kumhulichiza Nguluwi. llQ Mina Nguluwi wone yawape ndolendole za hewo na kuwahagula, hambe mng'ung'utile chila choyaditile. nkU Kwa vila wanguilema Mbuli Inojile, Wayahudi wawa wehilwe na Nguluwi, ila kwa lutogo lwa hemwe wanhu hawawele Wayahudi. Ila kwa vila nawahaguligwa na Nguluwi, wang'hali woganigwa na Nguluwi kwa chiwalo cha wasekulu wa hewo. Xj) Ali ndo ilagano lyondilingudita na hewo,
mhela hundikusa wihe wa hewo.” 5ic Aho Waizilaeli weng'ha woloholigwa, kota vyogalingulonga Maandiko Matakatifu,“Mlohozi kokuya kulawila Sayuni,
kowusa wihe wa lukolo lwa walelwa wa Yakubu. Ph Wang'holozangu ndangugana mvizele ng'hatu kukomya kuvisigwe mleche kiwona mna luhala lukami. Usugu wa Wayahudi wali wa mhela udo hela mbaka wanhu hawawele Wayahudi lowowa wamhiluchile Nguluwi. g Hemwe wanhu hamuwele Wayahudi kwa chaluchizo mfanda kota nhagala za mzeituni wa kisolo, ila musigwa ako, muwichigwa muli mzeituni mkagunda honhu hala kwa chaluchizo hapawele ha hemwe. Ila Wayahudi kwa chaluchizo ndo kota mzeituni mli kamgunda, na yowa mbuli ya ubewe ng'hatu kwa hewo kuwichigwa na kuwohigwa kahi muli igodi lilyo lya hewo. Nguluwi kanguwonela isungu wanhu weng'ha f Na hewo Wayahudi, hihyo, wone waleche wihe wa hewo wa makundo wohiluswa honhu hala ha mwaluko, kwa vila Nguluwi koweza kudita ahyo. ^e5 Lelo mlole, Nguluwi vyoyawele na isungu na vyoyang'hang'hale. Heye kang'hang'hala kwa wala wagwile, ila kana isungu kwa hemwe wone mlutilila kikala mli igano lya heye, ila wone hebu, vivila namwe motemigwa. vde Wone Nguluwi hawawonele isungu Wayahudi wewhanile na nhagala za chaluchizo, hambi Nguluwi kowalekani hemwe? c Goya! Nagatemigwa kwa chiwalo cha kwanjila makundo, ila hegwe kwangwima kwa kukunda kwa hegwe. Ila uleche kidaya, leka wilolele. Xb) Ila molonga, “Nhagala nazitemigwa leka tuwichigwe hetwe honhu hake.” Ka Ahyo, mleche kuwabeza wala watemigwe kota nhagala! Na wone kuna lya kidayila, hambi mwangidayila choni? Mvizele kuta hamuwele hemwe mlingujimiza ajo mizabi, ila mizabi ndo jilinguwemiza hemwe. `y Ena, nhagala zimwe za mzeituni mkagunda nazitemigwa, na honhu hake hawichigwa na kuwohigwa nhagala za mzeituni wa kisolo. Hemwe wanhu hamuwele Wayahudi mwangiwhana na mzeituni wa kisolo, na sambi mwanguhanzanyika na ukomu wa Chimuhe wa Wayahudi. =_s Wone chiwunde cha mwaluko cha ibumunda nachilavigwa kwa Nguluwi, ibumunda lyeng'ha lyanguwa lya heye, mizabi ja migodi wone jinoje, na nhagala za igodi ziwaga zinojile kahi. ^ Mina kwa kulemigwa kwa hewo nakuwadita wanhu wating'hanizwe na Nguluwi, yowa ndaze mhela lowokundigwa na Nguluwi? Wabagame wozilipuka! j]M Ndangugana ndiwadite wanhu wayangu wakoneleni hemwe maya, leka mbeze kuwalohola wayao wamwenga. \3 Lelo ndanguwalonjelani hemwe wanhu wohamuwele Wayahudi. Kwa vila heni nda mtumigwa kwa wanhu hawawele Wayahudi, ndangidayila vyondilingudita. [# Ila wone wihe wa Wayahudi wambuza kuya utambichizo winji kwa isi yeng'ha, na nongwa za hewo, zigala utambichizo winji kwa wanhu hawawele Wayahudi. Hambi Wayahudi weng'ha wone wamgalamchile Nguluwi, utambichizo haukonjezeka ng'hatu. Ulohozi wa wanhu hawawele Wayahudi -ZS Lelo ndanguuza, hambi Wayahudi wekwang'hwala mbaka wagwa ng'hatu? Ne hado! Ila kwa kuwifya kwa hewo ulohozi uwoyela wanhu wanji, leka Wayahudi wawonele maya. jYM Meho ga hewo gatite
waleche kulola.Mhungo za hewo zibinuche kwa kugaya mazuwa gesa!” nXU Na heye Daudi kangulonga,“Mnvina za hewo ziwe midiwa ja kuwagwiliza,
wagwe na kugazigwa. EW kota vyogalingulonga Maandiko Matakatifu.“Nguluwi kazidita nhumbula za hewo zigagadale,
na mbaka lelo hano hambe walole kwa meho ga hewo,
ne kuhulika na makutu ga hewo.” (VI Lelo ndaze? Wanhu wa Izilaeli hawachiwene chila chowali wochipala, ila weng'ha wahaguligwe nawachona. Wanji nawambuzwa nhumbula za hewo ziwe zigagadale, NU Uhaguzi wa heye wangulawa kwa utambichizo wa Nguluwi, na haiwele kwa mbuli ya madito ga hewo. Mina, wone uhaguzi wa heye nawitumbile madito ga wanhu, utambichizo wa heye hawali nguwa utanganiche. |Tq Lelo ndo vyoiwele mhela awu wa sambi, wa baho wanhu wado wala Nguluwi yawahagule kwa chiwalo cha kunoga kwa heye. S  Lelo, Nguluwi nakamwidichila choni? Nakamlonjela, “Ndiwichila wanhu elufu saba wala hawamfugamile mlungu wa udesi Baali.” R  “Mkulu, wawakopola Waloli wa hegwe na kubomola alitale za hegwe. Heni ndiliyeka ndiponile, na hewo wangugana kung'hopola!” AQ{ Nguluwi hawalemile wanhu wa heye nayawahagule kulawila mwaluko. Mwangukumbuka vyogalingulonga Maandiko Matakatifu gala ga Eliya mhela yamng'hung'hutile Nguluwi kwa mbuli ya Izilaeli, 'P I Lelo ndanguuza ndaze, Nguluwi nakawalema wanhu wa heye? Ne hado! Hawalemile hebu! Heni nda Muizilaeli, mlelwa wa Ibulahimu, nda munhu wa nhanzi ya Benjamini. O' Ila kwa mbuli ya Izilaeli, Nguluwi kangulonga,“Misi yeng'ha nandiwagololela moko ga heni wanhu hawalingunyhulichiza na wajuvi.”N Kahi Isaya hadumbile kulonga,“Wala wanhu hawamhalile wambona,
ndilajila kwa hewo hambe wauze mbuli za heni.” RM Kahi ndanguuza, hambi wanhu wa Izilaeli nahawavizelele? Musa heye nakalongola kulonga,“Ndokuditani muwonele maya
wanhu wa isi inji,
ndokuditani muwang'hang'halile,
wanhu wapoka.” XL) Lelo ndanguuza, ndaze, hawauhuliche awo usenga? Ena nawauhulika, kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga,“Lizi lya hewo lyenela isi yeng'ha,
ulonzi wa hewo uheluka nzigo za isi yeng'ha.” gKG Ahyo lelo, makundo ganguya kwa kuhulika usenga, na awo usenga wanguya kwa ulonzi wa Kilistu. J Ila haiwele wanhu weng'ha waikundile Mbuli Inojile ya Nguluwi. Mina Isaya nakalonga, “Mkulu, yalikohi yokunda usenga wa hetwe?” *IM Na wanhu wodamla ndaze wone hawatumigwe? Kota Maandiko Matakatifu vyogalingulonga, “Ndo mbuli ya kunojeza lukami kuya kwa wala walingudamla Mbuli Inojile!” 3H_ Lelo womlanda ndaze heye yula hambe wamkunde? Hamba womkunda ndaze yula hawanahulika mbuli za heye? Na wohulika ndaze mbuli za heye wone kuduhu munhu yalingudamla? lGQ Mina Maandiko Matakatifu gangulonga, “Chila munhu yolanda kwa itagwa lya Mkulu, koloholigwa.” DF Mbuli ayi kwa weng'ha, mina haduhu yalivinji hali Wayahudi na hawawele Wayahudi, kwa vila Nguluwi ka Mkulu kwa wanhu weng'ha, na heye kana isungu ng'hatu kwa weng'ha walingumchema heye. ZE- Maandiko Matakatifu gangulonga, “Chila yalingumkunda, hobasigwa soni hebu.” oDW Mina munhu kangukunda kwa nhumbula kanguditigwa yatanganiche na kuvumila kwa mlomo leka yaloholigwe. C Houvumila kwa mlomo wa hegwe kuta Yesu ndo Mkulu na kukunda mnhumbula ya hegwe kuta Nguluwi nakamzilipula kuli wanhu wabagame, kolohoka. 2B] Maandiko Matakatifu gangulonga ahi, “Usenga awo wa Nguluwi wa behi na hegwe, wa hamlomo wa hegwe na mnhumbula ya hegwe” Na ayo ndo mbuli ya makundo gotulingudamla. aA; Kahi uleche kulonga, “Yalihi yodulika kwi ikulubila?” Ako ndo kumzilipula Kilistu. K@ Ila kwa mbuli ya kutanganika hali meho ga Nguluwi kwa nzila ya makundo, Maandiko Matakatifu gangulonga hino, “Uleche kulonga mnhumbula mwa hegwe, yalihi yokwina kilanga kumdulisa Kilistu?” uZ~~}||e{z{ zyyxx0wwvdu/vWanhu weng'ha wawele hamwe na heni wanguwalamsani. Uwalamse wang'holozetu kuli makundo. Kunoga kwa heye Nguluwi kuwe na hemwe mweng'ha.3vYanguwalapa wanhu wa hetwe welanguse kudita ganojile mhela weng'ha leka wawe na vinhu vyowalingugana kuli ukomu wa hewo, waleche kikala hihi hela. 5v Wikangaze kumtanza Zena yawele mlangusa wa malajizo na Apolo leka waweze kwaluka majendo ga hewo, na uwalole kota wana chila chinhu chowalingugana. v Londimlajiza kwa hegwe Alitema au Tukiko, wikangaze kuya aku Nikopoli undole, mina nangana kikala ako mhela wa mbeho.  v Kuvizela kota munhu yafandile kota ayo kajilila ng'hatu na gehile ga heye gangutawiza kota kawifya. Ulonzi wa kugwisa chilasi ]3v Munhu yalingwambuza kibagula umng'hanuchile kwa mwaluko na lwa keli, hamba umleme. %Cv Ila wiyuse na kitwanza kwa chipoka na kilewa kwa mbuli ya kuvizela matagwa menji ga lulelo lwa wasekulu. Mbuli azi zahela utanzi woneche ndo ga hihi hela. <qvMbuli ayi ndo ya kukomya. Ndangukugana uzibatilile mbuli azi, leka wala wawele ngumkunda Nguluwi welavye wawo kudita ganojile, mbuli azi zinoga na zina utanzi kwa wanhu weng'ha. vleka kwa kunoga kwa Nguluwi, tukundigwe kuwa tunojile hali meho gake na kuubochela ukomu wa mazuwa gose wotulingitumbila. jMvNguluwi nakatugalila Muhe Yelile kwa winji ng'hatu kwa kukolela Yesu Kilistu, Mlohozi wa hetwe, g Gvnakatulohola hetwe. Haiwele kwa mbuli yoneche inojile yotuditile, ila kwa isungu lyake nakatulohola hetwe, kukolela Muhe Yelile yatuditile tuwe wanage wa kupondigwa lwa keli na kumha ukomu unyale kwa kutuhovuga kwa mazi. Q vIla mhela isungu na igano lyake Nguluwi Mlohozi wa hetwe lougubuligwe, O vMina, aho katali hetwe natwali wapoka na wajuvi na twajilile. Natwali wapogozi wa maya na chila mbuli za kugana kinojeza. Natikala mli ukomu wa wihe na fihi, wanhu nawatuzudila natwe natuwazudila.  vWalonjele waleche kumliga munhu yoneche, ila wekale goya na kihulichiza mazuwa gose, wawe chila mhela waholile kwa chila munhu. |  svMuwakumbuse wanhu kuwahulichiza vilongozi wawele na ludali, kuwahulichiza na wadahe kudita mbuli zeng'ha zinojile. =svLelo, ulanguse mbuli azo zeng'ha na utumiye ludali lwako lweng'ha na kuwahimiliza na kuwalonjela welolele walingukuhulichiza hegwe. Munhu yoneche yaleche kukubeza hegwe."=vHeye nakelavya kwa mbuli ya hetwe leka yatugombole kulawa kuli wihe weng'ha na kutudita tuwe wanhu welile wa heye, wanhu wawelengugana kudita ganojile.