SQLite format 3@ ~+.j~+- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) /oW@/regionGuinea'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalselanguageSosoxi)chapter_stringChapterG#descriptionInyila Isa a nun Isa xa Xɛɛrae xa Sɛbɛli Sɛniyɛnxie }9mQ4~~~~~m~Q~:~~}}}}}}i}R}9#ff7c80WaxWaxayi#00ff00YudYude#00ff003YaYaya III#00ff002YaYaya II#00ff001YaYaya I!#00ff002PiPiyɛri II#00ff001PiPiyɛri I#00ff00YakYaki#ffff00EbuEburu#ffff00FlmnFilemon#ffff00vTitTito#ffff00l2TiTimote II#ffff00b1TiTimote I )#ffff00X2TɛTɛsaloniki II '#ffff00N1TɛTɛsaloniki I #ffff00DKɔlKɔlɔsi #ffff00:FilFilipi #ffff000EfɛEfɛsɛ #ffff00&GalGalati!#ffff002KoKorinti II#ffff001KoKorinti I#ffff00RɔmRɔma#00ffffTarTaruxui#ff6600YayYaya#ff6600LukLuki#ff6600MarMaraki#ff6600MatMatiyu#.*|vpjd^XRLF@:4.)(?'x&7%t$#+"7!L f}4@]2Iy  Dl7Sn   C w AV Bxy_E-~~~~~}~e~I~.~}}}}}}f}F}*}||||||y|`|D|&| {{{{{{o{V{<{zzzzzz\z8zyyyyyyvyZy@y&y xxB! RevRevelation#ff7c80A JudJude#00ff00@ 3Jn3 John#00ff00? 2Jn2 John#00ff00> 1Jn1 John#00ff00= 2Pet2 Peter#00ff00< 1Pet1 Peter#00ff00; JamJames#00ff00: HebHebrews#ffff009 PhlmPhilemon#ffff008 vTitTitus#ffff007 l2Tim2 Timothy#ffff006 b1Tim1 Timothy#ffff00"5+ X2Ths2 Thessalonians#ffff00"4+ N1Ths1 Thessalonians#ffff003! DColColossians#ffff002# :PhilPhilippians#ffff001 0EphEphesians#ffff000 &GalGalatians#ffff00 /' 2Cor2 Corinthians#ffff00 .' 1Cor1 Corinthians#ffff00- RomRomans#ffff00, ActsActs#00ffff+ JohnJohn#ff6600* LukLuke#ff6600) MarMark#ff6600( MatMatthew#ff6600'MalMalachi#ffff99&ZechZechariah#ffff99%HagHaggai#ffff99$ZephZephaniah#ffff99#HabHabakkuk#ffff99"NahNahum#ffff99!MicMicah#ffff99 JonaJonah#ffff99|ObaObadiah#ffff99rAmAmos#ffff99hJoelJoel#ffff99^HosHosea#ffff99TDanDaniel#ff9fb4JEzekEzekiel#ff9fb4%6LamLamentations#ff9fb4,JerJeremiah#ff9fb4"IsaIsaiah#ff9fb4"+SongSong of Solomon#66ff99%EcclEcclesiastes#66ff99ProvProverbs#66ff99PsPsalms#66ff99JobJob#66ff99EsthEsther#ffcc99NehNehemiah#ffcc99EzrEzra#ffcc99%2Chr2 Chronicles#ffcc99 %1Chr1 Chronicles#ffcc99 x2Kin2 Kings#ffcc99 n1Kin1 Kings#ffcc99 d2Sam2 Samuel#ffcc99 Z1Sam1 Samuel#ffcc99PRuthRuth#ffcc99FJudgJudges#ffcc99>!=<<];q;:>99.877]766 544l322^11&0]/.p-- ,Q++N+ *)))0((-'&&C%%E$$*""0!@ /`AGAwYC|C S $ @ A j =57rwUV# Wo naxa wo mawa, alɔ ndee e mawa ki naxɛ e ya ma, sayamalekɛ fa e faxa. YU+ Won naxa Marigi mato alɔ ndee a mato ki naxɛ e ya ma, bɔximasee naxee faxa. T/ Won naxa bira yɛnɛ fɔxɔ ra alɔ ndee a raba ki naxɛ e ya ma. Na kui, mixi wulu mɔxɔɲɛn mixi wulu saxan naxa sɔntɔ lɔxɔɛ keren kui. !S; Wo naxa kuyee batu, alɔ ndee a raba ki naxɛ e tagi. A sɛbɛxi Kitaabui kui, «Ɲama naxa dɔxɔ e dɛgede, e naxa e min, e fa keli yɛnɛ rabade.» R E xa ɲɛrɛ birin findixi misaali nan na won bɛ, alako won naxa bira fe ɲaaxi fɔxɔ ra alɔ e a rabaxi ki naxɛ. wQg Kɔnɔ mixi gbegbe nu na e ya ma, naxee mu nu gɛxi rafande Ala ma, na nan a to e naxa faxa gbengberenyi ma. P E birin naxa minse min, Ala naxan namini fanye ma. Na fanye, Ala xa Mixi Sugandixi nan a ra, naxan nu biraxi e fɔxɔ ra. 6Og E birin naxa donse don naxan fatanxi Ala ra. ZN- E nun Annabi Munsa, e birin naxa fe keren idangi nuxui kui a nun baa igiri kui. ~M w N ngaxakerenyie, n mu wama wo xa nɛɛmu a ma won babae naxan nabaxi. E naxa ɲɛrɛ nuxui bun ma, e naxa baa igiri. zLm N nan n yɛtɛ suxuma nɛ sɛnbɛ ra, alako n tan kawanditi fan naxa fa Ala xa masenyi matandi, n xa lɔɛ.]K3 Na nan a toxi n luma n ɲɛrɛ ki mato ra a fanyi ra, n mu bɔnbɔma fe fufafu ra. $JA Gi mixi naxee gbata rabama, e fe xɔrɔxɔɛ mɔɔli birin nabama, alako e xa geeni, hali na sare mu bu. Won tan nan sare nde sɔtɔma naxan buma abadan. HI  Wo mu a kolon gi mixi naxee gbatama ɲama ya xɔri, mixi keren gbansan nan geenima, a sare sɔtɔ? Wo fan xa ɲɛrɛ a fanyi ra wo xa duniɲɛigiri kui, alako wo xa sare sɔtɔ Ala ra. ^H5 N fe birin nabama alako Ala xa xibaaru fanyi xa kawandi, n fan xa lu na nɛmɛ kui. SG N bara ɲɛrɛ fahaamutareɲa ki ma fahaamutaree ya ma, alako n xa e fan sɔtɔ Ala bɛ. N bara fe mɔɔli birin naba, n bara ɲɛrɛ mixi mɔɔli birin gbe ki ma, alako n xa mixi ndee sɔtɔ Ala bɛ. {Fo Xa n na mixie ya ma naxee mu na Munsa xa sɛriyɛ bun ma, n fan luma e gbe ki nɛ, alako n xa na mixi mɔɔli sɔtɔ Ala bɛ. N nan ɲɛrɛma na ki nɛ hali n tan to na Ala xa sɛriyɛ bun ma. N na a xa Mixi Sugandixi xa yaamari nan bun ma. `E9 N nan ɲɛrɛma Yuwifi ki nan ma Yuwifie ya ma alako n xa e sɔtɔ Ala bɛ. N nan ɲɛrɛma Munsa xa sɛriyɛ ki nan ma, hali n mu na na yaamari bun ma, alako n xa mixie sɔtɔ Ala bɛ naxee na na sɛriyɛ bun ma. ~Du Hali lasiri nan n na, n nan n yɛtɛ findima mixi birin xa konyi nan na alako n xa mixi gbegbe sɔtɔ Ala bɛ. *CM Na kui, n sare findima munse ra? N sare findima na ɲɛlɛxinyi nan na, naxan fatanxi Ala xa xibaaru fanyi kawandife ra sare xanbi n nu nɔma naxan maxɔrinde. $BA Xa n keren nan a ɲanigexi nu, a lanma n xa sare sɔtɔ. Kɔnɔ xa a mu fatanxi n yɛtɛ ɲanige xa ra, n na xɛɛraya nan nabafe tun, naxan taxuxi n na. /AW N mu nɔma n yɛtɛ igbode n ma kawandi wali xa fe ra. Kawandi tife findixi Ala xa yaamari nan na n bɛ. Ɲaxankatɛ na n bɛ, xa n mu Ala xa xibaaru fanyi kawandi. y@k N tan mu na findixi teku ra fefe ma. N man mu yi bataaxɛ sɛbɛxi xɛ alako wo xa n ki. Kawandi tife kɔbiri xanbi a bara findi ɲɛlɛxinyi ra n bɛ. N mu tin mixi yo xa na ɲɛlɛxinyi ba n yi ra, hali na findi faxɛ nan na n bɛ. f?E Na ki Marigi bara yaamari fi a Ala xa xibaaru fanyi kawanditie xa balo e xa kawandi ti kui. L> Wo mu a kolon sɛrɛxɛdubɛe fan baloma sɛrɛxɛe nan na naxee baxi Ala xa hɔrɔmɔbanxi bɛ? Sɛrɛxɛdubɛ naxee sɛrɛxɛ sama sɛrɛxɛbade, e xa baloe minima na sɛrɛxɛe nan kui. q=[ Xa mixi gbɛtɛe na mɔɔli sɔtɔma wo ra, a mu lanma xɛ muxu singe xa na sɔtɔ? Kɔnɔ muxu mu na findixi teku ra wo mabiri. Muxu bara diɲɛ na birin ma, alako Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi kawandife naxa matɔɔrɔ. g<G Xa muxu bara wakili wo bɛ alako wo xa Ala kolon, a mu lanma xɛ muxu xa se sɔtɔ wo yi ra? &;E ka a na fala won tan nan fan ma fe ra? Iyo, a na sɛbɛ won tan nan ma fe ra. Walikɛ walima fe nde nan ma. Mixi maale boronma nɛ alako a xa baloe sɔtɔ. :/ A sɛbɛxi Tawureta Munsa kui, «Ninge nɛ mɛngi luxutama, wo mu lan wo xa a dɛ xiri.» Na kui, Ala wama mɛɛnife ningee nan gbansan ma, Y9+ Adama xaxili gbansan nan na ki? Ala xa sɛriyɛ fan mu na mɔɔli masenma xɛ? 8 Sɔɔri mundun a yɛtɛ rabaloma? Bɔxi rawali mundun mu a xa sansi bogi donma? Xuruse dɛmadonyi mundun mu a xa xuruse xiɲɛ minma? W7' Ka n tan nun Baranabasi gbansan nan lan muxu xa wali muxu xa baloe xa fe ra? 46a A mu daxa muxu xa ginɛ danxaniyaxi dɔxɔ, naxan luma muxu sɛɛti ma muxu xa ɲɛrɛ kui, alɔ xɛɛra booree a rabama ki naxɛ, a nun Marigi ngaxakerenyie nun Kefasi? >5w A mu daxa muxu xa muxu dɛge, muxu xa muxu min? F4 N ma xunmafalɛ nan na ki mixie bɛ naxee wama n makiitife. 3' Tɛmunde booree mu n kolon xɛɛra ra, kɔnɔ wo tan n kolon, barima wo xa danxaniya findixi n ma xɛɛraya tɔnxuma nan na Marigi xa fe ra. 2  Lasiri xa mu na n na? Xɛɛra xa mu na n na? N mu won Marigi Isa toxi xɛ? Marigi mu n xɛɛxi wo yire xɛ, alako wo xa danxaniya? 1% Na nan a toxi, xa donse nde a niyama n ngaxakerenyi xa yunubi tongo, n tan bara diɲɛ na donse ma, alako n naxa n ngaxakerenyi rabira.y0k Na kui, wo bara yunubi raba wo ngaxakerenyi fahaamutaree ra, wo man bara yunubi raba Ala xa Mixi Sugandixi ra. u/c Na kui, fahaamutare, Ala xa Mixi Sugandixi faxa naxan bɛ, a fama lɔɛde i tan nan ma fahaamui saabui ra. ".= Xa fahaamutare nde bara wo tan fahaamui kanyi to, wo dɔxɔxi teebili ra kuyee banxi kui, na nɔma a niyade fahaamutare fan xa kuye sɛrɛxɛ sube don. b-= Wo xa a mato a fanyi ra, alako wo xa xɔrɛya naxa a niya fahaamutare xa yunubi sɔtɔ. b,=Donse mu mixi makɔrɛma Ala ra. Xa won bara a don, xa won bara a lu na, a birin keren. +}Kɔnɔ mixi birin mu gɛxi fahaamui sɔtɔde na fe ma. Mixi naxee nu bara dari kuye fee ra, han yakɔsi e nɛ sɛrɛxɛ sube donma, e tan bɛ a baxi kuye nan bɛ. E xaxili to mu gɛxi fee fahaamude sinden, e yunubi sɔtɔma na sube donfe kui. v*eKɔnɔ won tan bɛ Ala keren peti nan na, Baba Ala naxan se birin daaxi, won findixi naxan gbe ra. Marigi keren peti nan na, naxan findixi Ala xa Mixi Sugandixi Isa ra, se birin daaxi naxan saabui ra, won fan ɲɛngima naxan saabui ra. s)_Duniɲa mixie fe gbegbe findima alae ra koore nun bɔxi ma. E e xilima «alae,» e e xilima «marigie.» %(CN xa fe nde masen wo bɛ sɛrɛxɛ sube donfe ma naxan baxi kuyee bɛ. Won a kolon kuye yo mu na duniɲa naxan findixi Ala ra. Ala keren peti nan na. @'{Kɔnɔ mixi naxan Ala xanuma, Ala bara na kanyi kolon. [&/Mixi naxan ɲɔxɔ a ma a bara gɛ fahaamui sɔtɔde, nde luxi a xa fahaamui ra. )% MWon birin bara fahaamui sɔtɔ sɛrɛxɛ sube xa fe ma naxan baxi kuyee bɛ. Fahaamui nɔma findide yɛtɛ igboɲa ra, kɔnɔ xanunteya nan mixie ralimaniyama. ~$u(Kɔnɔ n tan bɛ, a xa sɛɛwɛ xun masama nɛ xa a sa lu kaaɲɛ kui. N laxi a ra a Ala Xaxili na n bɔɲɛ i.g#G'Ginɛ nun a xa mɔri luma a ra han a xa simaya danyi nɛ. Kɔnɔ xa a xa mɔri faxa, a nɔma dɔxɔde xɛmɛ gbɛtɛ xɔn ma. A nɔma dɔxɔde xɛmɛ xɔn a nu wa naxan yo xɔn, kɔnɔ a xa findi Ala xa mixi nan na. "&Na kui, naxan ginɛdimɛdi fenxi dɔxɔma, na bara fe fanyi raba, kɔnɔ naxan mu a dɔxɔma, na bara fe fanyi raba dangife boore ra. !%Kɔnɔ ginɛfenyi naxan nɔma a yɛtɛ suxude, naxan bara natɛ tongo a yɛtɛ ra a naxa ginɛ dɔxɔ, na kanyi bara fe fanyi raba. l Q$Mixi naxan bara ginɛ fen fɔlɔ, a fa a kolon a mu nɔma a yɛtɛ suxude, a a maɲɔxunxi nɛ a a lanma a xa na ginɛ dɔxɔ, a lanma a xa na raba. A mu findixi yunubi ra. Ginɛfenyie xa futi xiri e nun a xa ginɛ tagi. <q#N yi fe falama wo xa munafanyi nan xa fe ra. N mu a falama yanfanteya xa ma. A xɔli n ma wo xa lu fe fanyi nan kui, wo xa gbaku Marigi ma, kɔntɔfili gbɛtɛ yo naxa lu wo ma. 6e"Na tɛmui a na fe firin nan kui na ki. Ginɛ fan, naxan mu na xɛmɛ taa, a findi ginɛdimɛdi ra, a birama Marigi xa fee nan fɔxɔ ra, alako a fate nun a xaxili xa sɛniyɛn. Kɔnɔ naxan dɔxɔxi xɛmɛ taa, a tan nan birama duniɲa fee nan fɔxɔ ra, alako a xa mɔri xa ɲɛlɛxin a xa wali ra. yk!Kɔnɔ naxan futi xirixi, a tan nan birama duniɲa fee fɔxɔ ra, alako a xa ginɛ xa ɲɛlɛxin a xa wali ra. / A xɔli n ma wo xa kɔntɔfili birin bɛɲin. Naxan mu futi xirixi, a xa bira Ala xa fee nan fɔxɔ ra, alako Marigi xa ɲɛlɛxin a xa wali ra. kONaxan na duniɲa fe rawalife, a xa lu alɔ a tide mu na, barima yi duniɲa na ɲɔnfe nɛ yi ki. Naxan na wafe, a xa lu alɔ a mu wafe. Naxan sɛɛwaxi, a xa lu alɔ a mu sɛɛwaxi. Naxan na se sarafe, a xa lu alɔ se mu a yi. )N ngaxakerenyie, n wama naxan masenfe wo bɛ, waxati gbegbe mu luxi sɔnɔn. Keli yakɔsi ma, ginɛ na naxan yi, a xa lu alɔ ginɛtare. iKXa i ginɛ fenma, na mu findima yunubi ra. Xa ginɛdimɛdi dɔxɔ xɛmɛ taa, na fan mu findima yunubi ra. Kɔnɔ mixi naxee na mɔɔli rabama, e fama tɔɔrɔde yi duniɲɛigiri kui. N wama e ratangafe na tɔɔrɛ nan ma. ^5Xa ginɛ kanyi nan i ra, i naxa a bɛɲin. Xa ginɛtare nan i ra, i naxa ginɛ fen. gGN tan bɛ, a fisa xa ginɛdimɛdi mu dɔxɔ xɛmɛ taa sinden, barima yi waxati a xɔrɔxɔ. #Marigi mu n yamarixi ginɛdimɛdie xa fe ra, kɔnɔ n wama marasi nde fife wo ma, n tan, Ala kinikinixi naxan ma, a naxan matinxinxi. RN ngaxakerenyie, kankan xa lu a kɛɲa, alɔ Ala a xilixi tɛmui naxɛ. RWo xunsaraxi sare xɔrɔxɔɛ nan na. Wo naxa findi adama xa konyie ra. 5cHali i Marigi Ala i xilixi konyiya nan kui, lasiri nan i ra i Marigi Ala mabiri. Hali i Marigi Ala i xilixi lasiriya nan kui, konyi nan i ra Ala xa Mixi Sugandixi mabiri. ucKonyi nan nu na i ra, Ala i xilixi tɛmui naxɛ? I naxa kɔntɔfili. Xa i nɔma xɔrɛya sɔtɔde, na fan. @{Kankan xa lu a kɛɲa, alɔ Ala a xilixi tɛmui naxɛ. [/Sunnafe nun sunnatareya, fefe mu a ra. Ala xa yaamari rabatufe, na nan tide gbo. !;Xa Ala bara mixi sunnaxi xili danxaniya ma, na kanyi xa tin a xa sunnɛ ra. Xa Ala bara sunnatare xili danxaniya ma, na kanyi xa lu a sunnatareya kui. 6 eKankan xa ɲɛrɛ kira xɔn ma Marigi a tixi naxan xɔn. Kankan xa wali raba Marigi bɛ a naxan soxi a yi ra. N na yaamari nan masenma danxaniyatɔɛ ɲama birin bɛ. } sGinɛ, i a kolon xa i nɔma a niyade i xa mɔri xa kisi? Xɛmɛ, i a kolon xa i nɔma a niyade i xa ginɛ xa kisi? a ;Xa danxaniyatare bara mɛɛ a xa ginɛ ra, xa na mu a ra a xa mɔri ra, a xa siga. Xɛmɛ danxaniyatɔɛ, xa na mu a ra ginɛ danxaniyatɔɛ, a mu xirixi mixi danxaniyatare ma. Ala wama nɛ won xa lu bɔɲɛsa kui. S N a falama fe naxan ma, na ginɛ xa mɔri danxaniyatare nɔma sɛniyɛnde a xa ginɛ danxaniyatɔɛ saabui ra, xa na mu a ra na ginɛ danxaniyatare nɔma sɛniyɛnde a xa mɔri danxaniyatɔɛ saabui ra. Xa danxaniyatɔɛ mɛɛma a xa denbaya ra, a xa die mu sɛniyɛnma nu, kɔnɔ xa a lu a xa denbaya xun ma, e sɛniyɛnma nɛ.   Xa na mu a ra, xa a sa li ginɛ bara dɔxɔ xɛmɛ danxaniyatare xɔn, na xɛmɛ fa tin na ginɛ ra, na ginɛ naxa mɛɛ a xa mɔri ra. E Wo tan naxee luxi, n bara wo fan nasi, Marigi xa yaamari mu a ra. Xa a sa li danxaniyatɔɛ bara ginɛ danxaniyatare dɔxɔ, na ginɛ fa tin lude a yi ra, na xɛmɛ naxa mɛɛ a ra. #? Xa a sa li ginɛ naxa mɛɛ a xa mɔri ra, a xa lu xɛmɛtareɲa kui, xa na mu a ra a xa gbilen a xa mɔri xɔn ma. Xɛmɛ fan naxa mɛɛ a xa ginɛ ra.  N bara xɛmɛ nun a xa ginɛ yamari, ginɛ naxa mɛɛ a xa mɔri ra. Na yaamari mu fatanxi n tan na, a fatanxi Marigi nan na. gG Kɔnɔ xa wo mu nɔma wo yɛtɛ suxude, wo xa futi xiri. Futi xirife fisa fate waxɔnfe bɛ. q[N xa a fala xɛmɛe bɛ, naxee mu nu ginɛ dɔxɔ sinden, xa na mu a ra ginɛ naxee mu na xɛmɛ taa sinden, xa na mu a ra kaaɲɛ ginɛe, xa na mu a ra xɛmɛ naxan xa ginɛ laaxirayaxi, e fan xa bira n ma misaali fɔxɔ ra. +OA xɔli n ma mixi birin xa lu alɔ n tan, kɔnɔ Ala mu mixi birin kima kɛɲa keren. A a ragirixi nde xa nɔ fe nde rabade, boore fan xa nɔ fe gbɛtɛ rabade. ;qN xa marasi nde fi wo ma, kɔnɔ yaamari mu a ra. iKWo naxa tondi wo bore bɛ, fo wo firin nalan a ma wo xa Ala maxandi tɛmui naxɛ waxatidi nde bun ma. Na dangi xanbi, wo man xa lu yire keren, xa na mu a ra, xa wo mu fata wo yɛtɛ suxude, Sentanɛ fama nɛ wo ratantande. s_Ginɛ fate luma a xa mɔri xa yaamari nan bun ma, xɛmɛ fan fate luma a xa ginɛ xa yaamari nan bun ma. veXɛmɛ lanma a xa ginɛ waxɔnfe raba futi ki ma. Ginɛ fan lanma a xa a xa mɔri waxɔnfe raba futi ki ma. ~ykɔnɔ yɛnɛ to bara gbo, a lanma xɛmɛ tan, kankan xa a gbe ginɛ sɔtɔ. Ginɛ fan, kankan xa a gbe mɔri sɔtɔ. S} !N wama wo xa sɛbɛli yaabife. A fan xɛmɛ bɛ a lufe a mu ginɛ dɔxɔ, |Ala nan wo xunsaraxi xunsare xɔrɔxɔɛ ra. Na nan a toxi wo xa Ala matɔxɔ wo fate nun wo xaxili ra, naxee findixi Ala gbe ra.){KWo mu a kolon wo fate findixi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa hɔrɔmɔbanxi nan na? Ala bara a Xaxili raso wo bɔɲɛ i. Wo mu findixi wo yɛtɛ gbe xa ra sɔnɔn. zWo wo gi langoeɲa ma. Yunubi gbɛtɛ mu findixi haakɛ ra mixi fate ma, kɔnɔ langoeɲa tan haakɛ sɔtɔma mixi fate nan na. PyKɔnɔ mixi naxan bara fatu Marigi ma, e xaxili findima keren nan na. ;xoAstɔfulahi! Wo mu a kolon mixi naxan nun langoe kafuma, a tan nun na langoe findima fate keren nan na? A sɛbɛxi Kitaabui kui, «Xɛmɛ nun ginɛ findima fate keren nan na.» EwWo mu a kolon wo fatuxi Ala xa Mixi Sugandixi nan ma, alɔ wo fate salonyie fatuxi e bore ra ki naxɛ? Xa mixi fatuxi Ala xa Mixi Sugandixi ma, a mu lan na kanyi nun langoe xa kafu. ivKAla naxan won Marigi rakelixi faxɛ ma, a fama nɛ won tan fan nakelide faxɛ ma a sɛnbɛ ra. iuK Ala nan donse daaxi adama xa baloe ra, a adama daaxi nɛ a xa na donse don, kɔnɔ Ala na birin ɲɔnma nɛ. Ala mu adama fate daaxi a xa yɛnɛ raba. A adama daaxi a Marigi nan bɛ. Marigi man mɛɛnima nɛ adama fate ma. t Fe birin nadaxaxi n bɛ, kɔnɔ a birin xa mu fan n bɛ. Fe birin nadaxaxi n bɛ, kɔnɔ n mu tinma na fe mɔɔli nde xa nɔ n na. Es Ndee na wo ya ma naxee nu na na fe mɔɔli kui, kɔnɔ wo bara rafiixɛ, wo bara rasɛniyɛn, wo bara matinxin, won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi xili ra, a nun Ala Xaxili saabui ra. erC muɲɛti, milante, siisila, konbiti, nun mixi madaxui, e sese mu ariyanna sɔtɔma kɛ ra. Aq{ Wo mu a kolon a mixi ɲaaxi mu ariyanna sɔtɔma kɛ ra? Wo naxa wo yɛtɛ madaxu. Langoe ginɛ yo, kuye batui yo, yɛnɛla yo, langoe xɛmɛ yo, xɛmɛ naxan nun xɛmɛ kafuma, Tp!Kɔnɔ wo tan harige bama wo boore danxaniyatɔɛe yi ra tinxintareya ra. o%Gere to na wo tagi, na bara a masen a wo xun bara rakana. Munfe ra wo mu diɲɛma wo bore haakɛ ma, hali na findixi kasarɛ nan na wo bɛ? NnKɔnɔ danxaniyatɔɛe e boore kalamuma kaafiri xa kiiti banxi kui. lmQWo mu yaagima na ra? Lɔnnila yo mu na wo ya ma naxan nɔma kiiti sade danxaniyatɔɛe tagi? l#Xa yi duniɲa fe nde bara mini wo tagi gere ra, hali wo mixi xuri nde tongo danxaniyatɔɛ ɲama ya ma, na nɔma nɛ na kiiti sade wo bɛ. zkmWo mu a kolon a won fama nɛ malekɛe yati makiitide? Na kui, won fa taganxi yi duniɲa fee makiitide munfe ra? j!Wo mu a kolon sɛniyɛntɔɛe nan fama duniɲa birin makiitide? Xa wo tan nan duniɲa makiitima, wo fa taganxi yi kiiti xunxurie sade di? i 1Fe nde na mini wo tan danxaniyatɔɛe tagi, wo nɔma sigade di na kalamui sade kaafirie xa kiiti banxi kui? Wo mu sigama sɛniyɛntɔɛe xa yire? h Naxee mu na danxaniyatɔɛ ɲama ya ma, Ala nan nee makiitima, kɔnɔ a lanma wo tan xa «mixi ɲaaxi keri wo tagi.»g N tan mu nɔma mixie makiitide naxee mu na danxaniyatɔɛ ɲama ya ma, kɔnɔ a lanma won xa won boore danxaniyatɔɛe nan makiiti. $fA N waxi a sɛbɛfe nɛ wo ma, dɛfanɲa naxa lu wo nun mixi tagi, naxan a yɛtɛ findima wo boore danxaniyatɔɛ ra, kɔnɔ a fa findi yɛnɛla ra, xa na mu a ra milante, kuye batui, konbiti, siisila, xa na mu a ra muɲɛti. Wo nun na mixi mɔɔli, wo naxa wo dɛge yati yire keren. _e7 Kɔnɔ n mu wama a falafe xɛ wo bɛ a wo nun yɛnɛla birin naxee na duniɲa, a nun milantee, muɲɛtie, nun kuye batuie, wo nun nee naxa dɛ masara. Xa a sa na na ki nɛ, a lima na fan fo wo keli duniɲa ma de! _d7 N bara a sɛbɛ wo ma bataaxɛ kui, wo nun yɛnɛlae naxa lu dɛfanbooreya kui. ocWWon xa na sali raba sɛniyɛnyi kui. Won xa fe kobi nun fe ɲaaxi ba won ya ma, alɔ lɛbini fori bama won ma banxie kui ki naxɛ na sali. Nɔndi nun bɔɲɛ fiixɛ xa lu won yi ra. Na kui won misaalima taami lɛbinitare nan na. b{Wo lɛbini fori ba wo ya ma, alako wo xa lu alɔ farin nɛɛnɛ lɛbini mu saxi naxɛ i. A nɔndi ki ma wo na na ki nɛ. Ala xa Mixi Sugandixi bara findi won ma sɛrɛxɛ ra, naxan misaalixi yɛxɛɛ ra naxan kɔn naxabama Sayamalekɛ Dangi Sali. [a/Yɛtɛ igbofe mu fan. Wo mu a kolon lɛbini siyadi farin gbegbe ratema nɛ? `Yi mixi mɔɔli xa so Sentanɛ yi ra, na fe ɲaaxi xun xa rakana yakɔsi, alako na kanyi nii xa kisi Marigi xa lɔxɔɛ. =_uMarigi Isa xili nun a sɛnbɛ ra. N na wo xanbi ra. Z^-Hali n tan mu na wo yire, n xaxili tan na wo tagi. N ɲan bara na kanyi makiiti w]gA nu lan nɛ yi fe xa wo bɔɲɛ tɔɔrɔ, wo fa na kanyi ramini wo tagi, kɔnɔ wo na wo yɛtɛ igbofe tun. \ !N bara a mɛ a fe ɲaaxi mɔɔli nde na wo ya ma, naxan mu toma hali kaafirie ya ma. A xɛmɛ nde luma a baba xa ginɛ kolon na ginɛ ra. j[MWo wama munse xɔn? N xa siga wo xɔnyi luxusinyi ra, ka n xa siga xanunteya nun diɲɛ ra?]Z3Ala xa mangɛya mu findixi wɔyɛnyi gbansan xa ra, a findixi sɛnbɛ yati nan na. Ykɔnɔ, xa Ala tin, a gbe mu luxi n xa wo xɔnyi li. Na tɛmui n fama a kolonde xa na yɛtɛ igboe xa wɔyɛnyi fama findide nɔndi ra. UX#Ndee bara e yɛtɛ igbo wo ya ma. E ɲɔxɔ a ma n mu sigama wo yire, [W/Na na a ra, n bara Timote xɛɛ wo yire, alako a xa wo ratu n naɲɛrɛ ki ma Isa xa fe kui, n danxaniyatɔɛ ɲamae birin xaranma naxan na yire birin. N ma di maxanuxi Timote danxaniyaxi Marigi keren nan ma. LVN ma marasi nan ya wo bɛ: Wo xa bira n ma misaali nan fɔxɔ ra. HU Wo nɔma karamɔxɔ gbegbe sɔtɔde Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra, kɔnɔ n keren peti nan findixi wo baba ra, naxan bara Inyila Isa masen wo bɛ, wo xa danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi ma. [T/N mu wama wo ifufe nɛ, kɔnɔ n wama wo rasife nɛ alɔ n ma di maxanuxie. S' Mixie na muxu xili kana, muxu wɔyɛn fanyi falama nɛ e bɛ. Han ya muxu tide mu na duniɲa mixie bɛ, muxu bara lu e bɛ alɔ mixi fufafu. R Muxu baloxi muxu yɛtɛ xa wali nan na. Mixie na muxu konbi, muxu dubama nɛ e bɛ. Mixie na muxu ɲaxankata, muxu diɲɛma nɛ e ma. Q Han ya muxu tɔɔrɔma kaamɛ nun ye xɔli ma. Dugi mu na muxu yi ra. Mixie muxu bɔnbɔma, e bara muxu findi mixi rabɛɲinxie ra. lPQ A luxi alɔ muxu bara daxu Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra, kɔnɔ wo tan bara findi xaxilimae ra a xa fe ra. Muxu sɛnbɛ bara ɲɔn, kɔnɔ wo tan gbe xun bara masa. Muxu bara mayele sɔtɔ, kɔnɔ wo tan bara binyɛ sɔtɔ. 5Oc A luxi n bɛ alɔ Ala bara a ragiri muxu tan xɛɛrae ma, muxu xa findi xanbiratie ra, alɔ mixie e naxee faxama duniɲa birin ya tode ra, malekɛe nun adamadie ya xɔri. RNA luxi alɔ wo bara wo waxɔnfe birin sɔtɔ muxu xanbi, wo bara banna, wo bara findi mangɛe ra. Xa a sa na na ki nɛ, na birin xa sɔɔnɛya wo bɛ, alako muxu fan xa lu wo sɛɛti ma mangɛya kui. ;MoNde i findixi fisamante ra? Munse na i yi ra, i mu naxan sɔtɔxi Ala saabui ra? Xa wo na sɔtɔxi Ala nan saabui ra, munfe ra wo wo yɛtɛ igboma alɔ a fatanxi wo tan nan na? ]L3N ngaxakerenyie, n bara misaali nde masen wo bɛ n tan nun Apolosi xa fe ra, alako wo xa yi sɛbɛli fahaamu, «Wo naxa yaamari sɛbɛxi matandi.» Na kui, wo naxa wo yɛtɛ igbo lufe ra mixi nde xanbi ra. hKINa kui, wo naxa kiiti yo sa beenun Marigi xa kiiti waxati. A tan nan fe makɛnɛnma naxan nɔxunxi dimi kui. A tan nan ɲanige makɛnɛnma naxan na mixi bɔɲɛ ma. Na waxati, Ala mixie matɔxɔma e xa wali bɛrɛ nan na. JN tan bɛ, n mu fe ɲaaxi yo rabaxi, kɔnɔ n yɛtɛ makiitife tan mu findixi tinxinyi ra n bɛ. N Marigi nan findixi n ma kiitisa ra. ~IuXa wo wama n makiitife, xa na mu a ra kiitisa gbɛtɛ wama n makiitife, fefe mu a ra. N mu n yɛtɛ yati makiitima. KHXa fe nde taxuxi mixi ra, a lanma a xa na rawali a rawali ki ma. }G uNa na a ra, wo xa a kolon muxu tan findixi Ala xa Mixi Sugandixi xa walikɛe nan na, Ala xa gundoe taxuxi naxee ra. aF;Wo tan na Ala xa Mixi Sugandixi nan bɛ, Ala xa Mixi Sugandixi fan na Ala nan bɛ.xEiPɔlu yo, Apolosi yo, Kefasi yo, e birin findixi wo malima nan na. Fe naxan birin na duniɲa, fe naxan birin na wo xa duniɲɛigiri kui, fe naxan birin na na, a nun fe naxan birin sa fama, hali faxɛ, na birin na na wo tan nan malife ra. SDWo naxa wo xaxili ti mixi yo ra, barima e findixi wo malima nan na. _C7A man sɛbɛxi, «Marigi a kolon duniɲa mixie xa lɔnni findixi fe fufafu nan na.» !B;Yi duniɲa mixie xa lɔnni findixi daxuɲa nan na Ala bɛ. A sɛbɛxi Kitaabui kui, «Ala gantanyi tema nɛ lɔnnilae bɛ e yɛtɛ xa lɔnni nan na.» A!Wo naxa wo yɛtɛ madaxu. Xa mixi nde a yɛtɛ findixi lɔnnila ra duniɲa ki ma, a xa a yɛtɛ magoro alako a xa lɔnni yati kolon. @5Xa mixi nde Ala xa hɔrɔmɔbanxi kana, Ala na kanyi fan kanama nɛ, barima a xa hɔrɔmɔbanxi sɛniyɛn. Wo tan nan findixi na hɔrɔmɔbanxi ra. h?IWo mu a kolon wo findixi Ala xa hɔrɔmɔbanxi nan na? Ala Xaxili sabatixi wo bɔɲɛ i. >yKɔnɔ xa a sa li a xa wali naxa gan na tɛ ra, a tɔɔrɔma nɛ. A fama nɛ kiside alɔ mixi naxan natangaxi tɛ ma. M=Xa banxiti xa wali sa na tɛ imini, a fama nɛ wali sare sɔtɔde. z<m Kiiti lɔxɔɛ na wali birin makɛnɛnma nɛ. Na kiiti luma nɛ alɔ tɛ naxan fama kankan xa wali makɛnɛnde. V;% Mixi naxee banxi tima na bunyi fari xɛɛma ra, xa na mu a ra gbeti, xa na mu a ra gɛmɛ tofanyi, xa na mu a ra wuri, xa na mu a ra sɛxɛ fanyi, xa na mu a ra sɛxɛ fori ra. Kankan xa wali matoma nɛ. d:A Mixi yo mu nɔma fe gbɛtɛ findide na banxi bunyi ra, bafe Ala xa Mixi Sugandixi Isa ra. W9' Ala bara a ɲanige a xa hinnɛ kui, n xa wali suxu a bɛ. Na misaalixi banxi ti wali nan na. N bara lu alɔ banxiti. N tan nan banxi kɔɔrinma, boore biriki dɔxɔ. Kɔnɔ kankan xa mɛɛni a wali ki ma. n8U Muxu tan findixi Ala xa walikɛe nan na. Wo tan luxi nɛ alɔ Ala xa xɛ, xa na mu a ra a xa banxi. q7[Naxan sansi xɔri sima, nun naxan ye sama a ma, e birin lan, e birin fama nɛ e xa wali sare sɔtɔde. 6Mixi naxan sansi xɔri sima, a nun mixi naxan ye sama a ma, e tide mu gbo. Ala nan tide gbo, barima a tan nan a niya sansi xa mɔ. n5UN tan bara sansi xɔri si, Apolosi bara ye sa a ma, kɔnɔ Ala nan a niya a xa bula, a xa mɔ. 24]Nde na Apolosi ra? Nde na Pɔlu ra? Muxu findixi Ala xa walikɛe nan tun na Ala naxee xɛɛxi alako wo xa danxaniya. Ala wali naxan soxi muxu yi ra, muxu bara na raba. B3}Mixi nde to a falama wo ya ma, «N biraxi Pɔlu nan fɔxɔ ra,» mixi gbɛtɛ fan a fala, «N tan biraxi Apolosi nan fɔxɔ ra,» na mu a masenma xɛ a wo luxi nɛ alɔ duniɲa mixie? 2Tɔɔnɛ nun lantareya to gbo wo ya ma, na mu a masenma xɛ a duniɲa mixie nan wo ra, naxee na birafe adamadi waxɔnfe fɔxɔ ra? '1GN nu bara wo xaran fe singee ra, alɔ dingɛ xiɲɛ fima a xa diyɔrɛ ma ki naxɛ. N mu wo xaran fe xɔrɔxɔɛ ra, barima wo mu nu nɔma na fahaamude. Dingɛ fan mu sube fima diyɔrɛ ma. Han ya wo mu nɔma xaranyi xɔrɔxɔɛ kolonde, barima wo na birafe duniɲa fee nan fɔxɔ ra. B0 N mu nu nɔma wɔyɛnde wo bɛ alɔ n nu wama a xɔn ma ki naxɛ, barima wo mu luxi alɔ Ala Xaxili kanyie. Wo luxi nɛ alɔ duniɲa mixie, naxee xa danxaniya mu gɛxi kamalide sinden. %/CNa nan a toxi a sɛbɛxi Kitaabui kui, «Nde Marigi Xaxili kolon, a xa marasi nde fi a ma?» Kɔnɔ Ala xa Mixi Sugandixi Xaxili na won tan bɔɲɛ i.|.qAdama naxan Ala Xaxili sɔtɔxi, na kanyi nan nɔma fe birin fahaamude. A booree mu nɔma a makiitide na fee kui. )-KKɔnɔ adama naxan mu Ala Xaxili sɔtɔ, a mu nɔma Ala Xaxili xa fe fahaamude. Na luma nɛ a bɛ alɔ daxuɲa, barima a mu nɔma sode a kui Ala Xaxili xanbi. , Won mu na fe masenma adamadi xa lɔnni ra, won na masenma Ala Xaxili nan ma lɔnni ra. Ala xa fe nan masenma Ala Xaxili saabui ra. + Won mu nɔma Ala xa hinnɛ fahaamude adamadi xaxili saabui ra. Ala, a Xaxili naxan fixi won ma, na nan nɔma na masende won bɛ. * Nde adama xa fe kolon, xa a yɛtɛ xaxili mu a ra? Ala xa fe fan, mixi yo mu a kolon. Ala Xaxili gbansan nan na fe mɔɔli kolon. ) Ala bara na masen won bɛ a yɛtɛ Xaxili saabui ra. Ala Xaxili fe birin kolon, hali Ala yati xa fe tilinxie. A nee birin kolon. 7(g Na fe luxi alɔ Kitaabui a masenxi ki naxɛ,«Ala naxan yailanxi a xanuntenyie bɛ,
adama ya mu a toma,
adama tuli mu a mɛma,
adama xaxili mu a kolonma.» '}To mangɛe mu nu fahaamui sɔtɔ na xa fe ma, xa na mu a ra e mu Marigi Nɔrɛ Kanyi mabanbanma wuri magalanbuxi ma nu. z&mMuxu Ala xa lɔnni nan masenma, Ala lɔnni naxan nɔxunxi kabi duniɲa fɔlɛ, naxan findima won bɛ nɔrɛ ra. %#Muxu lɔnni masenma mixi kamalixie bɛ, kɔnɔ lɔnni naxan mu fatanxi to mixie nun to mangɛe ra. E tan xa fe xun fama nɛ rakanade. j$Malako wo naxa danxaniya adamadi xa lɔnni saabui ra, wo xa danxaniya Ala sɛnbɛ nan saabui ra. #1N ma masenyi nun n ma kawandi mu nu fatanxi adamadi xa lɔnni ra. N mu kawandi tixi wɔyɛnyi xungbee ra. N na ti Ala Xaxili sɛnbɛ nan na, U"#N naxa ti wo ya i sɛnbɛtareya ra. Na tɛmui n nu na sɛrɛnfe gaaxui ra. t!aN nu bara natɛ tongo n xa Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa fe nun a xa faxɛ xa fe gbansan nan masen wo bɛ.   N ngaxakerenyie, n to fa wo yire, n mu Ala xa seedeɲɔxɔya masenxi wo bɛ wɔyɛnyi xungbee xa ra, xa na mu a ra adamadi xa lɔnni ra. . WNa nan na ki, won xa a raba alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ, «Xa mixi wama a yɛtɛ matɔxɔfe fe nde ma, a xa a yɛtɛ matɔxɔ a Marigi xa fe nan na.» 5Ala nan a niyaxi wo xa lu a xa Mixi Sugandixi Isa i. Ala bara Isa findi won ma lɔnni, won ma tinxinyi, won ma marasɛniyɛnyi, nun won xunsare ra. ? {Na kui, mixi yo mu nɔma a yɛtɛ matɔxɔde Ala ya i. # AAla bara mixi sugandi, naxan tide mu gbo duniɲa mixie bɛ, naxee mu xili xungbe sɔtɔ, naxee mu kolonxi sese ra, alako na xa findi yaagi ra booree bɛ. [ 1Kɔnɔ Ala bara duniɲa lɔnnilae rayaagi. A na raba mixie nan saabui ra, e naxee findixi lɔnnitaree ra. Ala bara duniɲa sɛnbɛmae rayaagi. A na raba mixie nan saabui ra, naxee luxi e bɛ alɔ sɛnbɛtaree. * ON ngaxakerenyie, wo xa a mato Ala mixi mɔɔli mundun xilixi wo ya ma. Lɔnnila gbegbe mu na, adamadi ki ma. Sɛnbɛmae fan mu gbo. Bannamixie fan mu wuya. L Adamadie e maɲɔxunxi a Ala xa lɔnni findixi xaxilitareɲa nan na, kɔnɔ a nɔndi ki ma a dangi adamadie xa lɔnni ra. E maɲɔxunxi a Ala sɛnbɛ mu gbo, kɔnɔ a sɛnbɛ dangi e gbe ra pon!  )Kɔnɔ Ala naxee xilixi Yuwifie nun si gbɛtɛe ya ma, e lama nɛ a ra a Ala xa Mixi Sugandixi Ala sɛnbɛ nun Ala xa lɔnni nan masenma nɛ. " ?kɔnɔ muxu tan Ala xa Mixi Sugandixi xa faxɛ nan kawandima. Yuwifie birama nɛ barima e mu lama na ra, si gbɛtɛe fan ɲɔxɔ a ma a daxuɲa na a ra. A Yuwifie wama tɔnxumae tofe, Girɛkikae na lɔnni fenfe, E Duniɲa mixie to mu nɔ Ala xa lɔnni kolonde e yɛtɛ xa lɔnni saabui ra, Ala naxa tin danxaniyatɔɛe rakiside a xa kawandi saabui ra, duniɲa mixie naxan maɲɔxunma xaxilitareɲa ra. v gLɔnnila go? Sɛriyɛ karamɔxɔ go? To xaxilima go? Ala bara yi duniɲa xa lɔnni mafindi xaxilitareɲa ra. q ]A sɛbɛxi Kitaabui kui, «N lɔnnilae xa lɔnni xun nakanama nɛ, n xaxilimae xaxili findi fuyan na.» ) MIsa faxafe wuri magalanbuxi ma, na masenyi findixi xaxilitareɲa nan na mixi lɔɛxie bɛ, kɔnɔ a findixi Ala xa sɛnbɛ nan na muxu tan kisi mixie bɛ. h KAla xa Mixi Sugandixi mu n xɛɛ mixi xunxade ye xɔɔra. A n xɛɛxi nɛ n xa a xa xibaaru fanyi kawandi ti. Na mu rabama adamadi xa lɔnni ra de, xa na mu a ra Ala xa Mixi Sugandixi xa wuri magalanbuxi tide yelebuma nɛ.  N bara Sitefana xa denbaya fan xunxa ye xɔɔra, kɔnɔ na dɔnxɔɛ, n mu laxi a ra xa n bara mixi gbɛtɛ xunxa ye xɔɔra fa. M Na kui, mixi yo mu nɔma a falade a xunxa ye xɔɔra n xili nan na. _ 9N bara Ala tantu n mu mixi yo xunxaxi ye xɔɔra wo ya ma, bafe Kirisipu nun Gayu ra.   Ala xa Mixi Sugandixi keren xa mu a ra? Pɔlu nan banban wuri magalanbuxi ma wo bɛ? Wo wo xunxaxi ye xɔɔra Pɔlu xili nan na?    N bara a mɛ a nde a falama, «N tan biraxi Pɔlu nan fɔxɔ ra,» nde fan a falama, «N tan biraxi Apolosi nan fɔxɔ ra,» nde a falama, «N tan biraxi Kefasi nan fɔxɔ ra,» a nde fan a falama, «N tan biraxi Ala xa Mixi Sugandixi nan fɔxɔ ra.» U  % N ngaxakerenyie, Xolowe xa mixie bara a fala n bɛ, a lantareya na wo tagi. 3  a N ngaxakerenyie, n bara wo rasi won Marigi Isa xili ra, Ala xa Mixi Sugandixi, lanyi xa lu wo tagi. Wo naxa mɛɛ wo bore ra, wo xa lan xaxili nun ɲanige keren ma.    Ala na a xui xanbi ra, a tan naxan wo xilixi alako lanyi xa lu wo nun a xa Di tagi, won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi.   A sɛnbɛ fima nɛ wo ma han duniɲa raɲɔnyi, alako yunubi yo naxa lu wo ma Ala xa Mixi Sugandixi won Marigi Isa fa tɛmui.  }wo bara Ala xa ki birin sɔtɔ, wo hayi mu na fe gbɛtɛ ma sɔnɔn, beemanu won Marigi Isa fa waxati wo naxan mamɛfe. > yAla xa Mixi Sugandixi xa nɔndi to sabatixi wo ya ma, J A bara wo xa fe birin nakamali masenyi nun fahaamui kamalixi ra. k QN Ala tantuma tɛmui birin wo xa fe ra, a to hinnɛ wo ra a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra. t cWon Baba Ala nun a xa Mixi Sugandixi Isa, naxan findixi won Marigi ra, e xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. # AAla xa danxaniyatɔɛ ɲama, naxan na Korinti. Ala xa Mixi Sugandixi Isa bara wo xili wo xa findi Ala gbe ra, wo xa findi sɛniyɛntɔɛe ra. Muxu bara yi sɛbɛ wo ma, a nun mixi birin ma naxee e xaxili tima Ala xa Mixi Sugandixi Isa ra, naxan findixi e tan nun won tan Marigi ra.  %N tan Pɔlu, Ala naxan ɲanigexi a xa findi a xa Mixi Sugandixi Isa xa xɛɛra ra, a nun Sositene, muxu yi bataaxɛ sɛbɛxi wo tan nan ma, .y~ }}||{zziyyCxxdwwvvCuuCtt\ss+rqqspp#ooDnnVmmm.ll9kk jj4iiZhygg.fpeeYdddcc]bb0aa``j`__2^^^\\t[ZZZ4YY9XXXUWWeVUUTTZRR@QQ=PONN[MMMLyL%KK>)=W> ) Xa won na won ti won ma yunubie ra, Ala e xafarima nɛ, a won nasɛniyɛn won ma tinxintareya ma. Ala tinxin, won nɔma won xaxili tide a ra. i= MXa won a fala yunubi yo mu na won ma, won bara won yɛtɛ madaxu, nɔndi yo mu na won bɛ. )< MKɔnɔ, xa won ɲɛrɛma naiyalanyi kui Ala xa kira xɔn, won nun danxaniyatɔɛe nan luma lanyi kui. Ala xa Di Isa wuli nan won nasɛniyɛnma yunubi birin ma. ; Xa won a fala won nun Ala na a ra, kɔnɔ won ɲɛrɛma dimi kui, won bara wule fala, won mu ɲɛrɛfe nɔndi kira xɔn ma. z: oMuxu naxan mɛxi Isa ra, muxu xa na dɛntɛgɛ sa wo bɛ. Ala findixi naiyalanyi nan na. Dimi yo mu na a i. N9 Muxu yi fe sɛbɛfe nɛ wo ma,
alako muxu xa sɛɛwɛ xa kamali. :8 oMuxu naxan toxi,
muxu naxan mɛxi,
muxu wo fan kawandife na nan na,
alako won birin xa lu lanyi kui,
won nun Baba Ala nun a xa Di Isa, a xa Mixi Sugandixi. [7 1Naxan na kisi ra, na bara a yɛtɛ masen.Muxu bara a to,
muxu bara na kisi xa fe kawandi ti,
naxan mu ɲɔnma abadan,
naxan nu na Baba Ala fɛ ma,
beenun a xa a yɛtɛ masen muxu bɛ. +6 SKisi masenyi,
naxan nu na kabi a fɔlɛ,
muxu tuli naxan mɛxi,
muxu ya naxan toxi,
muxu bɛlɛxɛ naxan masuxuxi,
muxu bara na seede ba. G5N bara wo xanu Ala xa Mixi Sugandixi Isa xili ra. Amina.%4EMarigi Isa xa hinnɛ wo ra. O3Ɲaxankatɛ xa lu mixi bɛ naxan mu Marigi xanuma. Won Marigi xa fa. J2 N tan Pɔlu bara yi xɛɛbui sɛbɛ n yɛtɛ bɛlɛxɛ ra. p1YNgaxakerenyi naxee na be, e birin wo xɛɛbu. Wo xa wo bore xɛɛbu danxaniyatɔɛe xa xanunteya kui. 70gDanxaniyatɔɛ ɲama naxee na Asi bɔxi ma e bara wo xɛɛbu. Akila, Pirisila, nun danxaniyatɔɛ ɲama naxan e malanma e xɔnyi, e fan bara wo xɛɛbu Marigi xili ra. @/{E bara limaniya fi won birin ma. Wo xa na kolon e bɛ. m.SN bara ɲɛlɛxin Sitefana, Forotunatu, nun Axayikusu fafe ra, barima e bara n mali wo xanbi. a-;Wo xa lu na mixi mɔɔli xa yaamari bun ma, a nun mixi naxan birin Ala xa wali rabama. +,ON ngaxakerenyie, n xa marasi nde sa na xun ma. Wo a kolon a Sitefana xa denbaya nan singe danxaniya Akayi bɔxi ma. E bara wali sɛniyɛntɔɛe bɛ ki fanyi ra. ++QWo xa fe birin naba xanunteya ra. j*M Wo xa wo yɛtɛ mato, wo xa wo xa danxaniya rasabati, wo xa limaniya, wo xa wo sɛnbɛ so. X)) Wo xa a kolon n bara won ngaxakerenyi Apolosi karaxan a xa siga wo yire a nun danxaniyatɔɛ ndee. A singe a mu nu tinxi, kɔnɔ yakɔsi a bara natɛ tongo a xa siga a na fɛɛrɛ sɔtɔ tɛmui naxɛ. ( Mixi yo naxa yo a ma. Wo xa a mali a xa biyaasi kui alako a xa n li bɔɲɛsa kui. N tan nun n ngaxakerenyie na a mamɛfe. ~'u Xa Timote fa wo yire, wo a rasɛnɛ alako a naxa fa gaaxu wo ya ra, barima a walima Marigi nan bɛ alɔ n tan. K& barima n ma wali na sɔɔnɛyafe, hali n yaxuie to wuyaxi n bɛ. B%Kɔnɔ n xa lu be Efɛsɛ han Xɛ Xabɛ Sali xa ba a ra, ^$5Xa Ala tin, n mu findima dangimixi tun na. A xɔli n ma n xa lu wo yire dondoronti. }#sTɛmunde n saxanyi raba wo xɔnyi, xa na mu a ra n ɲɛmɛ radangi naa, alako wo xa nɔ n malide n ma biyaasi kui. `"9N na dangi Masedon bɔxi ra, alɔ n wama a xɔn ma ki naxɛ, n fama nɛ wo yire. 7!iXa a lanma n fan xa siga, muxu birin na a ra. a ;N na fa, n bataaxɛ soma mixie yi ra wo naxee sugandima kɔbiri xaninfe ra Darisalamu. Kankan xa kɔbiri nde sa a xati ma a harige bɛrɛ ra sande lɔxɔɛ birin, alako kɔbiri xa gɛ malande beenun n fa tɛmui. o YWo xa kɔbiri malan sɛniyɛntɔɛe bɛ, alɔ n Galati bɔxi danxaniyatɔɛ ɲamae yamarixi ki naxɛ. N:Na kui, n ngaxakerenyie, wo xa danxaniya xa sabati. Wo naxa a lu limaniya xa ba wo yi ra. Wo xa wakili Marigi bɛ tɛmui birin, barima wo a kolon a wo naxan nabama a bɛ fe fufafu xa mu a ra._79Ala tantu, naxan bara won xun nakeli won Marigi Isa Ala xa Mixi Sugandixi saabui ra. iK8Yunubi findixi tɔɔrɛ nan na naxan bara mixi faxa. Yaamari findixi yunubi xa sɛnbɛ nan na. K7Faxɛ xa xunnakeli na minden?Faxɛ xa tɔɔrɛ na minden?» 8i6Fate bɔrɔxi na findi fate bɔrɔtare ra, fate faxaxi na findi fate faxatare ra, yi sɛbɛli fama kamalide na tɛmui nɛ:«Wo bara xunnakeli sɔtɔ faxɛ ma. dA5Naxan lan a xa bɔrɔ, na mu bɔrɔma sɔnɔn. Naxan lan a xa faxa, na mu faxama sɔnɔn. 'G4mafuren mafuren sara dɔnxɔɛ xui ma. Na sara na fe, faxamixie kelima nɛ faxɛ ma fate nɛɛnɛe ra e ma naxee mu bɔrɔma sɔnɔn. Won fama nɛ masarade. U#3N xa gundo fala wo bɛ. Won birin mu faxama, kɔnɔ won birin masarama nɛ ]32N ngaxakerenyie, n xa a fala wo bɛ, duniɲa fate mu nɔma Ala xa ariyanna sɔtɔde kɛ ra. Nimasee fate mu nɔma ariyanna sɔtɔde kɛ ra. E fate bɔrɔma nɛ, kɔnɔ fate bɔrɔxi mu nɔma sode ariyanna. q[1Won to maniya won benba Adama ra duniɲa, won man fama maniyade na Adama nan na naxan kelixi koore ma. 30Adamadie maniyaxi won benba Adama nan na, naxan daaxi bɛndɛ ra. Mixi naxee tema koore, e masarama nɛ, e fa lu alɔ na Adama naxan kelixi koore. b=/Adama singe fatanxi duniɲa bɛndɛ fuɲi nan na. Adama firin nde fatanxi koore nan na. ~u.Adama singe findixi duniɲa mixi nan na, koore ma daaxi mu a ra. Koore ma daaxi nan fama duniɲa ma daaxi xanbi ra. -Na nan a toxi a sɛbɛxi, «Adama singe findixi nimase nan na.» Adama dɔnxɔɛ findixi xaxili nan na naxan mixi rakisima. ,Mixi na ragata a fate na duniɲa ki nan ma, kɔnɔ a kelima a laaxira ki nan ma. Duniɲa fate na na, laaxira fate fan na. +Mixi ragataxi gaburi kui tɛmui naxɛ, a bɔrɔma nɛ, a sɛnbɛ ɲɔn, kɔnɔ a kelima faxɛ ma sɛnbɛ nun nɔrɛ nan na. 9*Faxamixi rakelixie luma na ki nɛ. Mixi na duniɲa tɛmui naxɛ, a fate nɔma kanade, kɔnɔ a na keli faxɛ ma, a fate mu nɔma kanade sɔnɔn. ! ;)Soge yanbama ki naxɛ, a nun kike yanbama ki naxɛ, a nun tunbuie yanbama ki naxɛ, e birin keren mu a ra. Hali tunbuie na a ra e mu yanbama ki keren. m S(Se naxee na bɔxi ma, a nun se gbɛtɛ naxee na koore ma, e tagi rasa. E birin daaxi e gbe ki nɛ.  'Nimase fate birin mu luma ki keren. Mixi fate na ki keren. Sube fate na ki gbɛtɛ. Xɔni fate nun yɛxɛ fate fan na e xati ma. y&Ala sansi xɔri birin findima sansi ra alɔ a wama a xɔn ma ki naxɛ. Sansi xɔri mɔɔli birin a soli nan naminima. 7g%Sansi xɔri naxan sima bɔxi, a nun a soli naxan tema, e keren mu a ra. Sansi xɔri tan, a xɔri gbansan na a ra, tɛmunde maale xɛɛta, xa na mu a ra sansi xɔri gbɛtɛ. ^5$Xaxilitaree, wo mu a kolon sansi xɔri mu nɔma findide sansi ra, fo a faxa sinden? r]#Nde nɔma a yɛtɛ maxɔrinde, a naxɛ, «Mixi faxaxie kelima di? Fate mɔɔli mundun luma e ma?» "Wo xa sɔɔbɛ suxu, wo xa yunubi lu na. Ndee wo ya ma e mu Ala kolon. N xa a fala wo bɛ, na bara findi yaagi ra wo bɛ. K!Wo naxa tantan. Ɲɛrɛboore kobie nan yuge fanyi masarama. ?w Munafanyi mundun na n bɛ adama ki ma, xa n bara sube xaaɲɛxie gere Efɛsɛ? Xa faxamixie mu kelima faxɛ ma nu, «won xa won dɛge, won xa won min, barima tina won faxama nɛ.» ucN ngaxakerenyie, n xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, lɔxɔ yo lɔxɔ n na faxɛ nan dɛ ma. N a falama wo tan bɛ, n sɛɛwaxi wo tan naxee xa fe ra, barima wo danxaniyaxi Ala xa Mixi Sugandixi Isa nan ma, naxan findixi won Marigi ra. KMunfe ra muxu tan bara tin lude fe xɔrɔxɔɛ kui tɛmui birin? (IXa marakeli mu na nu, munfe ra ndee fa e xunxama ye xɔɔra faxamixie bɛ? Xa faxamixie mu kelima faxɛ ma nu, munfe ra ndee e xunxama ye xɔɔra e bɛ? GAla xa Mixi Sugandixi na na birin nagbilen Ala ma, a tan fan fama lude Ala xa yaamari nan bun ma, naxan singe nu bara yaamari so a yi ra. Ala fama yaamari rabade na tɛmui fe birin xun ma. L~Ala nan na birin saxi a xa yaamari bun ma. A to a fala a birin saxi a xa yaamari bun ma, a kolonxi a Ala naxan birin saxi a xa Mixi Sugandixi xa yaamari bun ma, Ala tan mu na na yaamari bun ma. I} A yaxui dɔnxɔɛ a naxan ibutuxunma, na findixi faxɛ nan na. Y|+Ala xa Mixi Sugandixi xa ti mangɛ ra, han Ala xa a sanyi ti a yaxui birin ma. {{oA na mangɛya ragbilen Baba Ala ma, a na gɛ nɔde mangɛya nun sɛnbɛ birin na, duniɲa ɲɔnma nɛ na waxati. zKɔnɔ kankan kelima a waxati nɛ. Ala xa Mixi Sugandixi singe nan keli. A na fa tɛmui naxɛ, a xa mixie fan kelima nɛ. yyMixi birin faxama Benba Adama nan xa fe ra. Mixi birin man kelima faxɛ ma Ala xa Mixi Sugandixi nan ma fe saabui ra. Zx-Faxɛ to so duniɲa adama saabui ra, marakeli fan soxi adama nde nan saabui ra. wKɔnɔ n xa a fala wo bɛ, Ala xa Mixi Sugandixi nan kelixi faxɛ ma. A bara findi mixi singe ra naxan kelixi faxamixie ya ma. v3Xa won won xaxili tima Ala xa Mixi Sugandixi ra yi duniɲɛigiri gbansan nan ma fe ra, a lima nu won ma fe bara makinikini dangi adamadi birin na. @u{a nun Isa xa danxaniyatɔɛ laaxiraxie fan bara lɔɛ. tyXa Ala xa Mixi Sugandixi mu kelixi faxɛ ma nu, wo xa danxaniya findixi fe fufafu nan na, wo xa yunubie man na wo ma, Xs)Xa mixie mu kelima faxɛ ma nu, Ala xa Mixi Sugandixi fan mu kelixi faxɛ ma. erCNa kui, muxu bara findi seede wule falɛe ra Ala bɛ, barima muxu bara seedeɲɔxɔya raba a Ala bara a xa Mixi Sugandixi rakeli faxɛ ma. Kɔnɔ xa nɔndi na a ra mixie mu kelima faxɛ ma nu, Ala fan mu a rakelima nu. xqiXa Ala xa Mixi Sugandixi mu kelixi faxɛ ma nu, muxu xa kawandi nun wo xa danxaniya findixi fe fufafu nan na. Wp' Xa mixi mu kelima faxɛ ma nu, Ala xa Mixi Sugandixi fan mu kelixi faxɛ ma. o  Xa kawandi sa tife a Ala xa Mixi Sugandixi bara keli faxɛ ma, munfe ra ndee a falama wo ya ma a mixi mu kelima faxɛ ma? n  Xa n tan nan na kawandi tixi ba, xa e tan nan na kawandi tixi ba, na nan kawandixi wo bɛ. Wo bara gɛ danxaniyade na nan ma. emC Kɔnɔ n bara findi Isa xa xɛɛra ra Ala xa hinnɛ saabui ra. Na hinnɛ mu findixi fe fufafu ra n bɛ. N bara wali dangife xɛɛra birin na, kɔnɔ n tan mu a ra. Ala xa hinnɛ nan walixi n bɛ n ma duniɲɛigiri kui. l N tide mu nu gbo alɔ xɛɛra booree. Xɛɛra xili mu lanma a xa fala n xun, barima n nu bara Ala xa danxaniyatɔɛ ɲama ɲaxankata. wkgA dɔnxɔɛ ra, a naxa mini n fan ma. N mu nu findixi a xa xɛɛra ra, a booree sugandixi tɛmui naxɛ. Vj%Na dangi xanbi, a naxa mini Yaki ma, a man naxa mini a xa xɛɛra birin ma. i#Na dangi xanbi, a naxa mini danxaniyatɔɛ kɛmɛ suuli ma tɛmui keren. Han ya na danxaniyatɔɛ gbegbe baloxi, kɔnɔ ndee bara laaxira. DhA naxa mini Kefasi nun Isa xa xɛɛra fu nun firinyie ma. jgMA naxa ragata gaburi kui, a man naxa keli faxɛ ma a xi saxan nde, alɔ a nu sɛbɛxi ki naxɛ. ,fQN nu bara masenyi hagigɛ ti wo bɛ, n naxan sɔtɔ. A tan nan ya. Ala xa Mixi Sugandixi naxa faxa won ma yunubie xafari fe ra, alɔ a nu sɛbɛxi ki naxɛ. -eSXa wo lu na fɔxɔ ra alɔ n a masenxi wo bɛ ki naxɛ, wo fama nɛ kiside na saabui ra. Xa wo mu lu na fɔxɔ ra, wo xa danxaniya bara findi fe fufafu ra wo bɛ. d N ngaxakerenyie, n bara wo ratu Ala xa xibaaru fanyi ra, n naxan masenxi wo bɛ, wo danxaniyaxi naxan ma, wo biraxi naxan fɔxɔ ra. ~bu'Na kui, n ngaxakerenyie, wɔyɛnfe Ala xili ra a xa rafan wo ma. Wo naxa tɔnyi dɔxɔ xui gbɛtɛe falafe ra, Pa&Xa a mu na kolon nɔndi ra, Ala fan mu na kanyi kolonma a xa mixi ra. `%Xa mixi nde a maɲɔxun a namiɲɔnmɛ na a ra, xa mixi nde a maɲɔxun a Ala bara a ki, a xa n ma sɛbɛli kolon Marigi xa yaamari ra. W_'$Ala xa masenyi fatanxi wo tan nan na? A masenxi wo tan nan gbansan bɛ? t^a#Xa e wama maxɔrinyi tife, e xa e xa mɔri maxɔrin banxi, barima a mu daxa ginɛ xa wɔyɛn malanyi kui. ]y"a ginɛe xa e sabari malanyie kui. E mu lan e xa wɔyɛn, e xa lu magore kui alɔ Ala xa sɛriyɛ a masenxi ki naxɛ. \ !Ala mu wama xurutareɲa xɔn, a wama nɛ fe birin xa raba a raba ki ma bɔɲɛsa kui. Sɛniyɛntɔɛ ɲama birin bara lan a ma, <[s Namiɲɔnmɛ tan, a masenyi tima a ɲanige nan na. fZEKankan nɔma wɔyɛnde Ala xili ra a xa waxati, alako birin xa xaranyi nun limaniya sɔtɔ. Y}Xa Ala masenyi fi mixi nde ma a xili ra, boore na wɔyɛnfe tɛmui naxɛ, naxan na wɔyɛnfe a lanma a xa dundu sinden. XXa mixie wɔyɛnma Ala xili ra, e fan naxa dangi mixi firin na, xa na mu a ra mixi saxan. Booree xa na masenyie mato a fanyi ra. WXa mixi mu na naxan na xui madangima, na kanyi xa a sabari malanyi kui, a xa wɔyɛnyi xa lu a tan nun Ala gbansan tagi. ;VoXa mixie xui gbɛtɛe falama, e naxa dangi mixi firin na, xa na mu a ra mixi saxan. Kankan xa wɔyɛn a wɔyɛn tɛmui, kankan xa mixi sɔtɔ naxan na xui madangima booree bɛ. UN ngaxakerenyie, a lanma won xa munse raba? Wo na wo malan, ndee xa bɛɛti ba, ndee xa mixie xaran, ndee xa laamatunyi masen, ndee xa wɔyɛn xui gbɛtɛ ra, ndee xa na xui gbɛtɛ madangi. Na birin xa raba alako danxaniyatɔɛ ɲama xa sabati. sT_a gundo birin makɛnɛn. Na kui, a a yɛtɛ igoro bɔxi, a Ala batu, a a fala, «Ala yati na wo ya ma.» PSKɔnɔ xa wo birin na wɔyɛnfe Ala xili ra, danxaniyatare nde na so, xa na mu a ra mixi gbɛtɛ naxan wama wo xa fe ramɛfe, a a yɛtɛ kolonma nɛ yunubitɔɛ ra, a wo xa masenyi kolon nɔndi ra, JR Xa a sa li danxaniyatɔɛ ɲama birin na yire keren xui gbɛtɛe falafe ra, danxaniyatare ndee na so, xa na mu a ra mixi gbɛtɛ naxee wama wo xa fe ramɛfe, e mu a falama xɛ a wo bara daxu? cQ?Na nan a toxi, xui gbɛtɛe falafe findixi tɔnxuma ra danxaniyataree nan bɛ, danxaniyatɔɛe xa mu a ra. Kɔnɔ wɔyɛnfe Ala xili ra, na nan findixi tɔnxuma ra danxaniyatɔɛe bɛ, danxaniyataree xa mu a ra. NPA sɛbɛxi Kitaabui kui,«Marigi naxa a masen,‹N fama wɔyɛnde yi ɲama bɛ
xui gbɛtɛ ra naxan fatanxi xɔɲɛe ra,
kɔnɔ hali n wɔyɛn na ki,
e mu n xui suxuma.›» 3O_N ngaxakerenyie, wo naxa wali alɔ dimɛdie, wo xa wali nɛ alɔ kuntigie. Fe ɲaaxi ma, wo xa lu alɔ diyɔrɛ gbeeli. Kɔnɔ xaxili ma, wo xa lu alɔ mixi mɔxi. &NEkɔnɔ mixi wɔyɛn suuli naxan fahaamuma, e tide gbo xaranyi ki ma dangife wɔyɛn wulu ra, naxee falaxi xui gbɛtɛe danxaniyatɔɛ ɲama mu naxee kolon. NMN bara Ala tantu, barima n xui gbɛtɛe falama dangife wo birin na, hLII tantui fanyi rasigama Ala nan ma, kɔnɔ boore xa danxaniya mu nɔma sabatide na saabui ra. K%Xa na mu a ra, i na Ala tantu i bɔɲɛ ra, mixi naxan dɔxɔxi i sɛɛti ma, a mu nɔma «Amina» ratinde, barima a mu i xa xui fahaamuma. J3A lanma n xa munse raba? A lanma n xa sali n bɔɲɛ ra, n man xa sali fahaamui ra. N xa bɛɛti ba n bɔɲɛ ra, n man xa bɛɛti ba fahaamui ra. aI;Xa n salima xui gbɛtɛe ra, n bɔɲɛ salima, kɔnɔ n salima fahaamutareɲa nan kui. iHK Naxan xui gbɛtɛe falama, a xa Ala maxandi alako a man xa fata na xui madangide a booree bɛ. uGc Na kui, wo tan naxee wama Ala xa wo ki, wo xa kata a xa wo ki ki ra naxan danxaniyatɔɛ ɲama rasabatima. mFS Xa mixi wɔyɛn n bɛ xui nde ra n mu naxan kolon, muxu birin bara findi xɔɲɛ ra muxu bore bɛ. OE Xui wuyaxi nan na duniɲa, kɔnɔ e birin masenyi nde nan tima. qD[ Wo tan fan, xa wo xui fala mixie mu naxan kolon, e fa fahaamui sɔtɔma na ma di? Wo wɔyɛnma fufafu. XC)Xa sara xui mu fiixɛ, sɔɔri gali mu nɔma a kolonde gere waxati bara a li. pBYHali xule nun kɔra, se naxee mu ɲɛngima, xa e sigi sa xui mu fiixɛ, mixi mu nɔma a kolonde. rA]Yakɔsi, n ngaxakerenyie, xa a sa li n naxa fa wo yire n xui gbɛtɛe falafe ra wo mu naxee mɛma, na wo malima di? Kɔnɔ xa n fa laamatunyi, kolonyi, Ala xa masenyi, nun xaranyi masende wo bɛ, na nan findima munafanyi ra wo bɛ. @A xɔli n ma wo birin xa xui gbɛtɛe fala, kɔnɔ n wama naxan xɔn dangife na ra, wo xa nɔ wɔyɛnde Ala xili ra. Na nan tide gbo dangife xui gbɛtɛe falafe ra, fo na xui gbɛtɛe xa madangi danxaniyatɔɛ ɲama bɛ, alako e xa danxaniya xa sabati. ?%Kɔnɔ mixi naxan wɔyɛnma xui gbɛtɛe ra, a a yɛtɛ gbansan nan malima. Naxan wɔyɛnma Ala xili ra, a danxaniyatɔɛ ɲama nan malima. >)Mixi naxan wɔyɛnma Ala xili ra, a tan fe nan falama adamadie bɛ naxan nɔma e xa danxaniya rasabatide, a e ralimaniya, a sunnunyi ba e ma. A={Mixi naxan xui gbɛtɛe falama, a mu wɔyɛnfe adama xa bɛ, a wɔyɛnma Ala nan bɛ, barima adamadi mu na xui mɔɔli mɛma. Na xui naxan findima gundo ra, Ala Xaxili na nan falama. < +Xanunteya xa lu wo bɔɲɛ kui. Wo kata wo xa Ala xa kie sɔtɔ a Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. Wɔyɛnfe Ala xili ra, wo xa na nan singe fen. v;e Fe saxan nan buma: danxaniya, xaxili tide, nun xanunteya. Kɔnɔ xanunteya nan dangi nee birin na.U:# To won mu fee igbɛma a fanyi ra. A luxi alɔ won na won yɛtɛ matofe kike ma naxan mu igbɛma a fanyi ra. Kɔnɔ waxati na fafe, won fee igbɛma nɛ a fanyi ra, a luma nɛ alɔ won nun na fee na ti yire keren. To n mu fe birin kolon, kɔnɔ waxati na fafe, n ma fahaamui fama kamalide, n fa fe kolon alɔ Ala n kolonxi ki naxɛ. "9= N dimɛdi tɛmui, n ma wɔyɛnyi yo, n ma maɲɔxunyi yo, n xaxili yo, a birin nu findixi dimɛdiɲa nan na. Kɔnɔ n to mɔ, n bara dimɛdi fee lu na. @8{ kɔnɔ fe kamalixi na a li, fe kamalitare ɲɔnma nɛ. Q7 Won mu fe birin kolon, won mu gɛma namiɲɔnmɛ masenyi birin falade, 6  Xanunteya mu ɲɔnma abadan. Wɔyɛnfe Ala xili ra a ɲɔnma nɛ, xui gbɛtɛe falafe danma nɛ, kolonyi fan ɲɔnma nɛ. 5 Xanunteya na naxan bɛ, a diɲɛma fe birin ma, a mu tɛgɛ fefe, a a xaxili tima fe fanyi ra tɛmui birin, a tunnabɛxi fe birin ma. B4 a mu ɲɛlɛxinma wule ra, a ɲɛlɛxinma nɔndi nan na. y3k a mu xurutareɲa rabama, a mu a yɛtɛ xa geeni fenma, a mu xɔnɔma. Gbɛsɛnxɔnnɛya mu luma a bɔɲɛ kui, 2/ Xanunteya a niyama nɛ mixi xa findi mixi diɲɛxi ra, a findi mixi malima ra. A mu milama, a mu a yɛtɛ matɔxɔma, a mu a yɛtɛ igboma, '1G Hali n nan n harige birin itaxun setaree balofe ra, hali n faxa tɛ xɔɔra Ala xa fe ra, xa xanunteya mu na n bɔɲɛ kui, na mu findima geeni yo ra n bɛ. 0 Hali n masenyi ti Ala xili ra, n gundo birin kolon, n man fe tilinxi birin fahaamu, xa xanunteya mu na n bɔɲɛ kui, mixi fufafu nan n na. Hali n ma danxaniya gbo han n fa nɔ geya tongode a tide, xa xanunteya mu na n bɔɲɛ kui, n tide yo mu na. /  Hali n nɔma adamae nun malekɛe xui falade, xa xanunteya mu na n bɔɲɛ kui, n xui luma nɛ alɔ paani nun tɔlɔnyi bɔnbɔ xui. .w Wo xa fe birin naba alako Ala xa wo ki fee ra naxee dangi fe birin na. Yakɔsi n xa kira fisamante masen wo bɛ.~-u Nee birin fata mixi rayalande? Nee birin nɔma xui gbɛtɛe falade? Nee birin nɔma na xuie madangide e booree bɛ? ,3 Nee birin findixi xɛɛrae nan na? Nee birin findixi namiɲɔnmɛe nan na? Nee birin findixi karamɔxɔe nan na? Nee birin nɔma kaabanako rabade? u+c A fɔlɛ, Ala bara ndee ti Isa xa xɛɛrae ra danxaniyatɔɛ ɲama ya ma. Na dangi xanbi, a bara ndee ti namiɲɔnmɛe ra. A saxan nde, a bara ndee ti karamɔxɔe ra. A man bara a niya ndee xa nɔ kaabanako rabade, ndee xa nɔ mixi rayalande, ndee xa nɔ e booree malide ki gbɛtɛ. A bara ndee ti yareratie ra, a bara ndee ki alako e xa nɔ xui gbɛtɛe falade. * Wo findixi Ala xa Mixi Sugandixi fate nan na. Wo birin bara findi salonsee ra na fate kerenyi ma. Kankan xa wali na na. )7 Xa a sa li salonse keren tɔɔrɔ, salonse booree fan tɔɔrɔma nɛ. Xa a sa li salonse keren bara tide sɔtɔ, salonse birin sɛɛwama nɛ na kui. f(E A mu wama won xa fate salonse nde rafisa a boore bɛ. A wama nɛ won xa mɛɛni e birin ma. :'m Salonse naxee mu suturaxi, e hayi mu na a ma mixi xa mɛnni e ma a gbe ra. Ala naxa mixi fate yailan alako salonse naxee maɲɔxunxi a e tide xurun, e tide xa dangi booree ra. 2&] Won won fate salonse naxee maɲɔxunxi a e tide xurun, won mɛɛnixi nee ma dangi booree ra. Won won fate salonse naxee suturaxi, won mɛɛnixi nee ma dangi booree ra. b%= Na mu nɔma rabade feo! Hali fate salonse naxee sɛnbɛ mu gbo, fate hayi na e ma. $ I ya mu nɔma a falade i bɛlɛxɛ bɛ, «N hayi mu na i ma.» I xunyi mu nɔma a falade i sanyi bɛ, «N hayi mu na i ma.» 9#m Salonsee wuya, kɔnɔ fate gundi keren na a ra. G" Xa na birin findi salonse keren na, fate fa findima a ra di? [!/ Ala bara salonse birin dɔxɔ mixi fate ma, alɔ a wama a xɔn ma ki naxɛ. } s Xa fate birin sa findixi ya nan na, mixi fe mɛma di? Xa fate birin sa findixi tuli nan na, mixi se xiri mɛma di? xi Xa a sa li i tuli a fala, «N mu na i fate ma, barima n mu findixi ya ra,» na mu a niyama a xa ba i fate ma. y Xa a sa li i sanyi a fala, «N mu na i fate ma, barima n mu findixi bɛlɛxɛ ra,» na mu a niyama a xa ba i fate ma. D Fate mu findixi salonse keren gbansan xa ra, e wuya. D Won tan danxaniyatɔɛ birin bara Ala Xaxili kerenyi sɔtɔ. Won birin bara findi fate keren na. Yuwifi yo, Girɛki yo, konyi yo, lasiri yo, won birin baloma Xaxili keren nan saabui ra. )K Mixi salonsee wuya, kɔnɔ e findixi fate gundi keren nan na. E birin nadɔxɔxi e bore ra, e findi keren na. Won nun Ala xa Mixi Sugandixi na na ki nɛ. hI Ala Xaxili keren nan na wali mɔɔli birin nabama. A kankan kima alɔ a a ɲanigexi ki naxɛ. 5 a ndee kima sɛnbɛ ra naxan findima kaabanakoe rabafe ra, a ndee kima masenyi ra e xa wɔyɛn Ala xili ra, a ndee kima kolonyi ra alako e xa fata Ala xa fe nun Sentanɛ xa fe tagi rasade, a ndee kima sɛnbɛ ra e xa nɔ xui gbɛtɛe falade, a ndee kima na xuie madangife ra. |q a ndee kima sɛnbɛ ra naxan fatanxi danxaniya ra, a ndee kima sɛnbɛ ra naxan a niyama e xa nɔ mixi rayalande, Y+ Ala Xaxili ndee kima xaxilimaya masenyi ra, a ndee kima fe kolonyi masenyi ra, S Ala Xaxili a yɛtɛ masenma kankan bɛ ɲama xa munafanyi xa fe ra.  Ala xa fe rabaxi dɔxɔɛ wuya, kɔnɔ a birin fatanxi Ala keren nan na. Ala keren nan a ragirima wo xa nɔ na fee rabade. Q Ala xa wali dɔxɔɛ wuya, kɔnɔ a birin fatanxi Marigi keren nan na. X) Ala xa ki dɔxɔɛ wuya, kɔnɔ a birin fatanxi Ala Xaxili keren nan na. r] Na na a ra, n xa a fala wo bɛ, mixi naxan wɔyɛnma Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, a mu nɔma a falade, «Isa dankaxi.» Mixi yo fan mu nɔma a falade, «Isa findixi Marigi nan na,» xa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui xa mu a ra. ]3 Wo to nu na kaafiriɲa kui, fe nde naxa a niya wo xa bira kuye dunduxie fɔxɔ ra. m U N ngaxakerenyie, a xɔli n ma wo xa fahaamui sɔtɔ fee ra Ala Xaxili Sɛniyɛnxi wo kima naxee ra. /W "Xa kaamɛ na mixi ma, a xa a dɛge a xɔnyi, alako a naxa findi kiiti ɲaaxi ra wo xa malanyi kui. N na fa, n fama na fe gbɛtɛe yailande naxee kanaxi wo tagi.wg !N ngaxakerenyie, na kui, wo xa wo bore mamɛ, wo wo malanma tɛmui naxɛ Marigi xa sɛrɛxɛ tɔnxuma donde. n U Marigi won makiitima nɛ, alako a xa won matinxin, won naxa kiiti ɲaaxi sɔtɔ alɔ duniɲa mixie. M  Xa won luma won yɛtɛ mato ra, won mu fama kiiti ɲaaxi sɔtɔde. ^ 5 Na nan a toxi furemae nun sɛnbɛtaree wuyaxi wo ya ma. Ndee ɲan bara bɛlɛ. t a barima naxan na taami don, a na minse min, a mu a kolon Marigi fate nan a ra, a bara kiiti ɲaaxi sɔtɔ. ` 9 Beenun mixi xa na taami don, beenun mixi xa na minse min, a lanma a xa a yɛtɛ mato,   Na na a ra, mixi yo naxan na taami don, a na minse min binyɛtareɲa kui, a bara yunubi sɔtɔ Marigi fate nun a wuli ra.  Tɛmui yo tɛmui, wo nɛ na taami donma, wo nɛ na minse minma, wo luma Marigi xa faxɛ nan masen na han a gbilen waxati.» :m E to gɛ e dɛgede, Isa man naxa tɔnbili tongo, a a fala, «N wuli nan ya, saatɛ wuli naxan baxi mixi gbegbe bɛ. Wo na a min tɛmui yo tɛmui, wo xa ratu n ma yi saabui ra. E a naxa tantui rasiga Ala ma, a fa taami igira, a a so a fɔxirabirɛe yi ra a falafe ra, «Wo n ko, wo a don. Yi findixi n fate nan na, naxan fixi wo bɛ. Wo xa ratu n ma yi saabui ra.» w Marigi naxan masenxi n bɛ, n bara na dɛntɛgɛ wo bɛ. E Marigi Isa yanfa kɔɛ naxan na, a naxa taami tongo, ]3 Banxie mu na wo yi ra wo wo dɛgema a nun wo wo minma dɛnnaxɛ? Munfe ra wo yoma Ala xa danxaniyatɔɛ ɲama ma, wo fa setaree rayaagi? N xa munse fala wo bɛ? N xa wo matɔxɔ? N mu wo matɔxɔma na xa fe ra. uc barima ndee e dɛgema e booree xanbi. Donse nun minse luma ndee yi ra, kɔnɔ e booree tan luma kaamɛ ra. _7 Wo na wo malan, wo naxan donma a mu findixi Marigi xa sɛrɛxɛ tɔnxuma xa ra, Z- Lantareya na mini wo tagi, na nɔma nɛ a masende nɔndi na naxee bɛ wo ya ma. xi A fɔlɛ, n bara a mɛ a wo mu lanma wo bore ma wo wo malanma tɛmui naxɛ. N laxi a ra nɔndi nde na na kui. $~A Kɔnɔ fe nde na na wo naxan nabama wo xa malanyie kui, n mu nɔma naxan matɔxɔde. Na nde bama wo xa fe fanyi nan na, a findi fe ɲaaxi ra wo bɛ. }{ Xa mixi nde wama na fe matandife, a xa a kolon muxu nun Ala xa danxaniyatɔɛ ɲamae birama na sɛriyɛ nan fɔxɔ ra. | kɔnɔ ginɛ tan xunsɛxɛ na kuya, na findixi a bɛ nɔrɛ nan na. Xunsɛxɛ kuye fixi ginɛ ma a xunyi makotose nan na. j{M Wo daa ki yɛtɛ yati a masenxi wo bɛ a xɛmɛ xunsɛxɛ na kuya a findixi yaagi nan na a bɛ, Tz! Wo xa na kiiti sa wo yɛtɛ ra. A daxa ginɛ xa sali a xunyi mu makotoxi? myS Ginɛ minixi xɛmɛ i ki naxɛ, xɛmɛ fan barima ginɛ nan saabui ra. Na birin kelixi Ala nan ma. ^x5 Kɔnɔ Marigi xa fe kui, ginɛ hayi na xɛmɛ ma, xɛmɛ fan hayi na ginɛ ma. w+ Na nan a toxi ginɛ lanma a xa a xunyi makoto malekɛe xa fe ra. A xunyi makotofe findixi tɔnxuma nan na a a na xɛmɛ xa yaamari nan bun ma. Nv Xɛmɛ xa mu daaxi ginɛ xa fe ra. Ginɛ nan daaxi xɛmɛ xa fe ra. Au} Xɛmɛ xa mu minixi ginɛ i. Ginɛ nan minixi xɛmɛ i. t' Xɛmɛ tan mu lanma a xa a xunyi makoto, barima a findixi Ala misaali nun a nɔrɛ nan na, kɔnɔ ginɛ tan findixi xɛmɛ xa nɔrɛ nan na. ,sQ Ginɛ naxan mu a xunyi makotoma, hali a xunyi bi. Ginɛ xunyi bife to findixi yaagi ra, xa na mu a ra a xunsɛxɛ maxabafe, a lanma nɛ a xa a xunyi makoto. r1 Ginɛ naxan birin salima, xa na mu a ra a wɔyɛnma Ala xili ra, a xunyi mu makotoxi, a bara a xa mangɛ yelebu. A luxi nɛ alɔ a xunyi bara bi. vqe Xɛmɛ naxan birin salima, xa na mu a ra a wɔyɛnma Ala xili ra, a xunyi makotoxi, a bara a Marigi yelebu. Rp A xɔli n ma wo xa a kolon xɛmɛ birin na Ala xa Mixi Sugandixi xa yaamari nan bun ma, ginɛ birin na xɛmɛ xa yaamari nan bun ma, a nun Ala xa Mixi Sugandixi fan na Ala xa yaamari nan bun ma. foE N bara wo matɔxɔ barima wo ratuma n ma fe ma tɛmui birin, wo man n ma yaamarie rabatuma. sn a Wo xa bira n ma misaali fɔxɔ ra, alɔ n fan biraxi Ala xa Mixi Sugandixi xa misaali fɔxɔ ra ki naxɛ. 7mg !N fan ɲɛrɛma na ki nɛ, alako n ma fe birin xa rafan mixi birin ma. N mu na n yɛtɛ xa munafanyi xa fenfe. N na mixi gbegbe xa munafanyi nan fenfe, alako e xa kisi.Ul# Wo naxa mixi yo ratantan, Girɛki yo, Yuwifi yo, Ala xa danxaniyatɔɛ yo. k Na nan na ki, wo naxan yo donma, wo naxan yo minma, wo naxan yo rabama, wo xa na birin naba alako Ala xa matɔxɔɛ sɔtɔ. djA A mu lanma mixi xa fe ɲaaxi maɲɔxun n ma donse xa fe ra, n Ala tantuma naxan ma fe ra. i# Yunubi fe mu a ra i tan bɛ i xaxili ki ma, kɔnɔ a mu lanma i naxan nabama i xa yɛtɛralu kui, i boore xa na maɲɔxun i bɛ yunubi ra. *hM Kɔnɔ xa a sa li mixi nde fa a fala wo bɛ, «Yi donse baxi sɛrɛxɛ nan na,» wo naxa na don na kanyi xa fe ra, barima yunubi nan a ra a bɛ a xaxili ki ma. 6ge Xa danxaniyatare nde wo xili wo xa wo dɛge yire keren, xa wo wama sigafe, wo xa siga, wo xa donse mɔɔli birin don a naxan fima wo ma. Na sese mu findima yunubi ra. Af} barima «Alatala nan gbe na bɔxi nun a ise birin na.» re] Wo nɔma sube mɔɔli birin donde naxan matima makiiti. Hali wo mu gaaxu, na sese mu findixi yunubi ra, ad; Mixi naxa a yɛtɛ kan xa munafanyi gbansan xa fen, a xa a boore xa munafanyi fan fen. xci A birin daxa, kɔnɔ a birin mu fe fanyi raminima. A birin daxa, kɔnɔ a birin mu findima munafanyi ra. ubc Wo wama Marigi raxɔnɔfe nɛ, naxan mu wama a firin nde xɔn? Wo ɲɔxɔ a ma won sɛnbɛ dangi a gbe ra? *aM Wo mu nɔma minse minde Marigi xili ra, wo man xa minse min ɲinnɛe xili fan na. Wo mu nɔma taami donde Marigi xili ra, wo man xa taami don ɲinnɛe xili ra. ` N xa a fala wo bɛ, kuye batuie sɛrɛxɛ bama ɲinnɛe nan bɛ, e mu a bama Ala xa bɛ. N tan mu tinma wo nun ɲinnɛe xa lu fe keren. _} N wama munse masenfe na kui? Sɛrɛxɛ sube naxan fixi kuye ma a tide gbo? Xa na mu a ra na kuye tide gbo? Astɔfulahi. {^o Wo Isirayilakae yati mato. Naxee sɛrɛxɛ sube donma, e mu lama xɛ na wali ra naxan nabama sɛrɛxɛbade? ]+ Taami keren nan a ra. Won fan, hali won wuya, won bara boni won bore ra, won bara findi mixi keren na, barima won birin taami keren nan donma. \\1 Won Ala tantuma minse naxan ma, na minse mu a masenma xɛ won nun Ala xa Mixi Sugandixi wuli na a ra? Won taami naxan itaxunma won bore ma, na taami mu a masenma xɛ won nun Ala xa Mixi Sugandixi fate na a ra? P[ N na wɔyɛnfe xaxilimae nan bɛ, wo xa wo tuli mati n ma masenyi ra. JZ  Na kui, n xanuntenyie, wo xa gbilen kuye batufe fɔxɔ ra. wYg Maratantanyi yo mu wo lixi, adamadi mu nɔma naxan na. Ala na a xui xanbi ra. A mu a luma maratantanyi yo xa wo li, naxan nɔma wo ra. Maratantanyi na wo li, Ala fɛɛrɛ nde fima nɛ wo ma, alako wo xa nɔ minide a kui, wo xa nɔ a ra. [X/ Na kui, naxan laxi a ra a tixi, a xa mɛɛni a yɛtɛ ma alako a naxa bira. W Na fe mɔɔli e lixi nɛ, a xa findi misaali ra won tan mixie bɛ naxee na waxati dɔnxɔɛ. A birin sɛbɛxi na nan ma. &~~7}||7{{!zyxx6wzvvuDtt.sqrrRqqpp4oonFmmfm lwkkcjjihhgglffSeeneddIccb_a`` _^^]]\c\[[,ZZ[YYXhX WQVVGUUtU$TSSSnRQQPPXOOlNNMMWLKKJIHH8GGGEE`DDCBBAc@@@/?C>>@==&G  N Na mixi naxee bara wo xa fe mɛ, e tan nan fama wo xa fe falade, wo muxu rasɛnɛ ki naxɛ, wo man gbilen kuyee fɔxɔ ra ki naxɛ, wo fa bira Ala Ɲiɲɛ fɔxɔ ra naxan findixi nɔndi ra. R NAla xa masenyi bara rayensen yɛ wo saabui ra. A mu rayensenxi Masedon nun Akayi gbansan xa ma. Yire birin bara a kolon wo danxaniyaxi Ala ma ki naxɛ. Na kui, muxu mu sese falama sɔnɔn na xa fe ra. d CNNa kui, wo bara findi misaali ra danxaniyatɔɛ birin bɛ naxee na Masedon nun Akayi. =  uNWo bara findi muxu nun Marigi fɔxi rabae ra. Hali wo to ɲaxankatɛ gbegbe sɔtɔ, wo Ala xa masenyi suxu nɛ ɲɛlɛxinyi ra, ɲɛlɛxinyi naxan fatan Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ra.   'NMuxu to xibaaru fanyi masen wo bɛ, a mu findi muxu dɛ wɔyɛnyi gbansan xa ra. Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa sɛnbɛ fi muxu xa xibaaru fanyi kawandife ma, muxu danxaniyaxi a ma. Wo a kolon yati muxu nu ɲɛrɛma ki naxɛ wo xa fe ra, muxu nu na wo ya ma tɛmui naxɛ. [  1NN ngaxakerenyie, wo tan Ala xanuntenyie, muxu a kolon a Ala bara wo sugandi. j  ONmuxu wo xa fe falama won Baba Ala bɛ. Muxu a tantuma nɛ wo xa wali ma naxan kelixi wo xa danxaniya nun wo xa xanunteya ma. Muxu a tantuma nɛ barima wo wo tunnabɛxixi wo xaxili tife ra Ala xa Mixi Sugandixi Marigi Isa ra. c  ANWaxati birin muxu Ala tantuma wo xa fe ra, muxu man a maxandima wo bɛ. Tɛmui birin _ ;NPɔlu, Silifanu, nun Timote nan yi ki, katarabi Baba Ala nun a xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xa danxaniyatɔɛ ɲama ma naxee na Tɛsaloniki. Ala xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. Ala tantufe Tɛsalonikikae xa fe ra kOWo wo bore xɛɛbu xanunteya sunbui ra. Ala xa wo bɔɲɛ sa, wo tan naxee na Isa fɔxɔ ra.r] Isayanka naxee na Babilɔn, Ala naxee sugandixi alɔ wo tan, nee bara wo xɛɛbu, a nun n ma di Maraki. 6e N bara yi bataaxɛ sɛbɛ wo ma, n ngaxakerenyi duluxɔtɔxi Silasi saabui ra, alako n xa wo ralimaniya, n xa seedeɲɔxɔya ba a wo na Ala xa hinnɛ yati nan bun ma. <s Sɛnbɛ na Ala nan bɛ abadan. Amina. Ɲungui ^5 Wo na gɛ tɔɔrɔde dondoronti, Ala hinnɛnte fama wo xa fe yailande, a wo ralimaniya, a sɛnbɛ so wo yi naxan mu kanama. Ala wo xilixi nɛ a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra wo xa lu a xa nɔrɛ bun ma abadan.  Wo ti a kanke i wo sabatixi ra wo xa danxaniya kui. Wo a kolon a Sentanɛ danxaniyatɔɛ birin tɔɔrɔfe na ki nɛ duniɲa kui. +OWo wo ɲɔxɔ sa wo yɛtɛ xɔn ma. Wo naxa yanfa. Wo yaxui Ibulisa na fe birin nabafe alako a xa wo xa fe kana. A luxi alɔ yɛtɛ naxan mixi fenfe a xa a don. [/Wo xa wo xa kɔntɔfili birin so a yi ra, barima a ɲɛngi sama wo xɔn ma. \1Wo xa wo yɛtɛ magoro Ala sɛnbɛ bun ma, alako a xa wo xa fe ite a waxati. C~Fonikee, wo fan xa wo yɛtɛ magoro forie bɛ. Wo xa wo yɛtɛ magoro wo bore bɛ, barima a sɛbɛxi,«Ala yɛtɛ igboe gerema nɛ,
kɔnɔ a hinnɛma yɛtɛ magoree ra.» Q}Xuruse kantama xungbe na fa, a wo binyama nɔrɛ ra naxan mu masarama. p|YWo naxa danxaniyatɔɛe yamari a xɔrɔxɔɛ ra, naxee bara taxu wo ra. Wo xa findi misaali ra e bɛ. F{Wo xa wo ɲɛngi sa Ala xa ɲama xɔn ma naxan na wo xa kantari bun ma, alɔ xuruse kantɛ mɛɛnima a xa gɔɔrɛ ma ki naxɛ. Wo xa danxaniyatɔɛe danxun wo ɲanige ra alɔ Ala wama a xɔn ma ki naxɛ. Wo naxa na raba alɔ e na wo karaxan. Wo naxa a raba kɔbiri geeni xa fe ra, wo xa a raba wo bɔɲɛ birin na. Kz Danxaniyatɔɛ kuntigie, n bara wo ralimaniya. Kuntigi nan n fan na alɔ wo tan. N seedeɲɔxɔya bama Isa xa tɔɔrɛ xa fe ra. Isa na fa a xa nɔrɛ masende duniɲa bɛ, n fan a sɔtɔma nɛ. y Mixi naxee ɲaxankatama, barima e na Ala waxɔnfe rabafe, e xa e xaxili ti e Daali Mangɛ ra naxan xa lanlanteya mu kanama.Zx-«Xa tinxintɔɛ kisife xɔrɔxɔ, Ala kolontare nun yunubitɔɛ tan luma di?» ~wuƝaxankatɛ waxati bara wa fɔlɔfe Ala xa ɲama ma. Xa a fɔlɔ won tan ma, a raɲɔnma danxaniyataree ma di? vyKɔnɔ xa wo ɲaxankatɛ sɔtɔ barima Isayankae nan wo ra, wo naxa yaagi, wo xa Ala matɔxɔ Isayanka xili xa fe ra. qu[Wo naxa ɲaxankatɛ sɔtɔ nii bafe ma, muɲɛ tife ma, fe kobi rabafe ma, xa na mu a ra naafixiya ma. utcXa e wo konbi Ala xa Mixi Sugandixi xili xa fe ra, hɛɛri na wo bɛ, barima Ala Xaxili nɔrɔxi na wo ma. s- Tɔɔrɔfe alɔ Ala xa Mixi Sugandixi tɔɔrɔ ki naxɛ, na xa findi sɛɛwɛ ra wo bɛ, alako wo man xa ɲɛlɛxin a xa nɔrɛ masen lɔxɔɛ. drA N xanuntenyie, na ɲaxankatɛ naxa wo tɛrɛnna, wo naxan tofe. Fe nɛɛnɛ mu a ra. q} Xa mixi wama masenyi nde tife, a xa Ala xa masenyi ti. Xa mixi wama a boore malife, a xa na raba Ala sɛnbɛ ra, alako Ala xa matɔxɔɛ sɔtɔ a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra. Matɔxɔɛ nun sɛnbɛ na a bɛ abadan. Amina. Isayankae xa tɔɔrɛ p% Ala hinnɛxi wo ra ki naxɛ, wo fan xa hinnɛ wo bore ra na ki nɛ, alako wo xa findi Ala xa walikɛ fanyie ra, naxee a xa hinnɛ itaxunma. Zo- Wo xa wo bore rasɛnɛ bɔɲɛ fanyi ra, hali wo mu a findi wɔyɛn xunxuri ra. cn?A gbengbenyi wo xa wo bore xanu a fanyi ra, barima xanunteya yunubi gbegbe nan makotoma. |mqLɔxɔ dɔnxɔɛ bara makɔrɛ. Wo xa wo xaxili raxara, wo xa wo yɛtɛ suxu, alako wo xa nɔ Ala maxandide. l7Na nan a ra, Ala xa xibaaru fanyi naxa iba faxamixie fan bɛ, alako Ala xa e nii rakisi, hali mixie to bara gɛ e fate tan makiitide. Wo bore malife ekCkɔnɔ e dɛntɛgɛ sama nɛ kiitisa bɛ, naxan fama mixi baloxie nun faxamixie makiitide. j{Duniɲa mixie dɛ bara ixara, barima wo mu birama e fɔxɔ ra sɔnɔn na duniɲa fee rabade. Na kui, e wo xili kanama, Ti!Wo tɛmui naxan nabaxi duniɲa waxɔnfe fɔxɔ ra, na bara wasakɛ. Wo bara bu duniɲa fe kobi kui alɔ yɛnɛ rabafe, siisife, xulunyi ɲaaxi, beere minfe, nun kuye batufe, naxan findixi fe ɲaaxi ra. nhUNa kui, a bara duniɲa waxɔnfe lu na, a xa bira Ala waxɔnfe fɔxɔ ra a xa simaya kui naxan luxi. 3g aIsa xa tɔɔrɛ duniɲa bɛndɛ fuɲi fari, a xa findi misaali ra wo bɛ, naxan a niyama wo xa limaniya. Danxaniyatɔɛ naxan fate ɲaxankatama, na bara yunubi fe lu na. vfeIsa bara te Ala yirefanyi ma ariyanna. Malekɛe, ɲinnɛe, nun sɛnbɛmae birin na a xa yaamari bun ma.wegNa fe bara findi misaali ra danxaniyatɔɛ xunxa fe ra, naxan mixi rakisima yi waxati Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa marakeli saabui ra. Na xunxafe ye xɔɔra, a mu nɔxɔɛ bama mixi fate, kɔnɔ a findima natɛ tongoe nan na Ala mabiri. dwAla nu na e mamɛfe Annabi Nuha nu kunkui banbanma tɛmui naxɛ. Mixi solomasaxan gbansan nan kisi kunkui kui ye ma. c}Ala Xaxili siga nɛ kawandi tide mixie bɛ naxee nu na geeli kui laaxira, naxee singe nu bara tondi Ala xui ratinmɛde. 3b_Isa tinxintɔɛ fan faxa nɛ kerenyi ra tinxintaree xa yunubie xa fe ra, alako a xa wo maso Ala ra. E naxa a fate faxa, kɔnɔ Ala Xaxili naxa a nii ragbilen a ma. maSXa Ala a ragirima, a fisa i xa tɔɔrɔ fe fanyi xa fe ra, dinɛ i xa tɔɔrɔ fe ɲaaxi xa fe ra. 8`ikɔnɔ wo xa na masenyi ti dɔyindɔyin binyɛ kui. Wo xa na raba bɔɲɛ fiixɛ ra alako wo yaxui naxee wo tɔɔɲɛgɛma Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra, e xa lu yaagi kui. _1Kɔnɔ wo xa Ala xa Mixi Sugandixi findi wo Marigi ra wo bɔɲɛ kui. Wo xa fata a xa fe tagi rabade mixie bɛ wo laxi wo xa kisi ra fe naxan ma, ^%Hali wo tɔɔrɔ tinxinyi xa fe ra, wo hɛɛri nan sɔtɔma. Wo naxa gaaxu fe ya ra duniɲa mixie gaaxuma naxan ya ra, wo bɔɲɛ naxa ifu. P] Nde nɔma wo tɔɔrɔde xa fe fanyi rabafe bara wo bɔɲɛ suxu? \3 barima Marigi ya tixi tinxintɔɛe nan na,
a tuli matixi e xa maxandi ra.Kɔnɔ, a a kobe rasoxi nɛ fe kobi rabae tan na.» Kawandi tife {[o A xa gbilen fe ɲaaxi fɔxɔ ra.A ɲɛrɛ ki xa fan.A xa bira bɔɲɛsa fɔxɔ ra tunnabɛxi kui, Z «Naxan wama simaya ɲɔxunmɛ xɔn ma,
hɛɛri gbo naxan kui,
na kanyi naxa fe kobi fala,
wule naxa mini a dɛ kui. PY Wo naxa fe ɲaaxi ɲɔxɔ fe ɲaaxi ra, wo naxa konbi ɲɔxɔ konbi ra. Wo lan nɛ wo xa duba wo bore bɛ, barima wo xilixi na nan ma, alako wo xa dubɛ sɔtɔ kɛ ra. A sɛbɛxi Kitaabui kui, "X=Wo xa lan wo bore ma, wo xa wo bore fahaamu. Ngaxakerenya xanunteya xa lu wo tagi. Wo kinikini wo bore ma, wo man xa wo yɛtɛ magoro wo bore bɛ. SWWo tan fan, xɛmɛe, wo nun wo xa ginɛe, wo xa lu lanyi kui. Wo xa wo bore fahaamu. Xɛmɛ xa a kolon a a sɛnbɛ gbo a xa ginɛ bɛ. Xɛmɛe xa ginɛe binya barima wo birin nan kɛ keren tongoma, naxan findi kisi ra, Ala naxan fima a xa fonisireya kui. Wo xa wo xa ginɛe binya, alako Ala xa wo xa maxandi suxu. Xanunteya 3V_alɔ Sara naxan nu Iburahima xui rabatuma, a nu fa a xili «n marigi». Wo findixi a tan nan bɔnsɔɛ ra, xa wo fe fanyi raba, wo mu tin gaaxui yo xa wo xaxili ya iso. rU]Singe ra ginɛ sɛniyɛnxie nu na ki nɛ. E xaxili nu tixi Ala ra, e e yɛtɛ magoroxi e xa mɔrie bɛ, wTgGinɛe xa tofanyi xa findi bɔɲɛ fanyi nan na. Tofanyi nan na ki naxan mu kanama. Na nan tide gbo Ala bɛ. SGinɛe, wo naxa kata wo yɛtɛ rayabude xunmasee ra, alɔ xun dɛnbɛ, tulirasoe xɛɛma daaxi, xa na mu dugi tofanyie. ?Rye xa wo xa marasɛniyɛnyi nun yaragaaxui gbansan to. ;Q qWo tan ginɛe, wo fan xa wo yɛtɛ magoro wo xa mɔrie bɛ, alako wo xa mɔri danxaniyataree xa nɔ danxaniyade wo tan e xa ginɛe wali ki saabui ra, hali wo mu sese fala e bɛ, P Wo nu luxi nɛ alɔ xuruse rabɛɲinxie, kɔnɔ yakɔsi wo bara gbilen wo kantama ma, naxan a ɲɔxɔ saxi wo nii xɔn ma.O+A naxa faxa wuri magalanbuxi ma won ma yunubie xa fe ra, alako won xa fe ɲaaxi lu na, won xa ɲɛrɛ tinxinyi kui. A xa fie nan wo rayalanxi. NE to a konbi, a mu a gbeɲɔxɔ. E to a tɔɔrɔ, a mu wɔyɛn xɔrɔxɔɛ fala. A naxa kiiti so kiitisa tinxinxi yi ra. /MY«A mu yunubi raba, a mu wule fala.» L{Wo xilixi na nan ma, barima Isa fan tɔɔrɔ nɛ wo bɛ, na fa findi misaali ra wo bɛ wo birama naxan fɔxɔ ra. %KCXa wo tɔɔrɛ nde sɔtɔ wo xa wali kobi xa fe ra, fe fanyi mu a ra. Kɔnɔ xa wo tɔɔrɛ nde sɔtɔ wo xa fe fanyi xa fe ra, Ala na kolonma nɛ wo bɛ. WJ'barima fe fanyi nan a ra tinfe e xa i tɔɔrɔ tinxintareya ra Ala xa fe ra. I9Konyie, wo xa wo yɛtɛ magoro wo marigie bɛ binyɛ kui, hali e findi mixi xa fe maxɔrɔxɔxi ra. Wo naxa mixi fanyie xa gbansan xui ratinmɛ, H Wo xa mixi birin binya. Wo xa wo ngaxakerenyie xanu. Wo xa gaaxu Ala ya ra. Wo xa mangɛ xungbe binya. Isa xa tɔɔrɛ misaali GWo xa ɲɛrɛ alɔ mixi naxee bara xɔrɛya sɔtɔ, kɔnɔ na xɔrɛya naxa a niya wo xa lu fe ɲaaxi kui. Wo xa findi Ala xa konyie ra. OFAla wama nɛ wo xa xaxilitaree dɛ balan wo xa wali fanyi saabui ra. lEQa findi mangɛ xa xɛɛrae ra, alɔ gomina. E fe kobi rabae makiitima, e fe fanyi rabae matɔxɔ. D} Wo wo yɛtɛ magoro duniɲa mangɛ birin bɛ Marigi xa fe ra. Yaamari soxi e tan nan yi, a findi mangɛ xungbe ra, C Wo xa duniɲa mixie xa tɔɔɲɛgɛ xun nakana wo xa wali fanyi saabui ra, alako e fan xa Ala matɔxɔ lɔxɔɛ dɔnxɔɛ ma. Mangasanyi FB N xanuntenyie, wo xa limaniya. Wo naxa bira duniɲa fee fɔxɔ ra, barima nee wo bama Ala xa kira nan xɔn ma. Bekae mu na wo ra. Wo xɔnyi mu na yi duniɲa bɛndɛ fuɲi fari xa ra. )AK Singe wo mu nu findixi si ra, kɔnɔ yakɔsi wo bara findi Ala xa ɲama ra. Singe Ala mu nu kinikinixi wo ma, kɔnɔ yakɔsi a xa kinikini bara kamali wo bɛ. l@Q Kɔnɔ Ala wo bɔnsɔɛ nan sugandixi, a xa findi mangɛ xa sɛrɛxɛdubɛe ra. A wo si rasɛniyɛn, a wo xunsara. A naxa wo ramini dimi kui, wo xa lu a xa nɔrɛ bun ma. A na birin naba nɛ alako wo xa a matɔxɔ duniɲa ma. #??A man masenxi,«Mixie e sanyi radinma na gɛmɛ ra, e fa bira.» E birama nɛ barima e mu tinma Ala xa masenyi ratinmɛde. Ala bara na ragiri e ma. ~>uWo tan naxee danxaniyaxi, naxee lama a ra a na gɛmɛ sugandixi tide gbo, xunnakeli na wo bɛ. Kɔnɔ yi masenyi sɛbɛxi danxaniyataree nan bɛ,«Banxitie mɛɛ gɛmɛ naxan na,
na nan findixi gɛmɛ kɛndɛ ra banxi tuxui ma.» C=A sɛbɛxi Kitaabui kui,«N bara gɛmɛ nde sugandi, naxan tide gbo.N a dɔxɔma Siyoni nɛ, a findi tuxui gɛmɛ nan na.Naxan lama a ra,
na kanyi mu yaagima.» c<?Wo fan misaalixi gɛmɛ kɛndɛe nan na naxee tixi Ala Xaxili xa banxi ra. Wo bara findi sɛrɛxɛdubɛ sɛniyɛnxie ra alako wo xa wo bɔɲɛ ba sɛrɛxɛ ra Ala xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra. Na nan nafan Ala ma. @;yWo wo makɔrɛ Isa ra naxan misaalixi gɛmɛ kɛndɛ ra banxi tima naxan fari. Adamadie bara mɛɛ a ra, kɔnɔ Ala tan na gɛmɛ nan sugandixi barima a rafan a ma ki fanyi ra. -:Ubarima wo bara Ala xa hinnɛ kolon. 9wWo xa bira Ala xa masenyi fɔxɔ ra alɔ diyɔrɛ wama xiɲɛ xɔn ki naxɛ. Na nɔma a niyade wo xa kisi xa sabati, R8 Wo xa fe ɲaaxi, wule, filankafuiɲa, milanteya, nun xili kanɛ bɛɲin. s7 akɔnɔ Marigi xa masenyi tan buma abadan. Na masenyi nan findixi xibaaru fanyi ra naxan ibaxi wo bɛ.u6 eIbunadama misaalixi sansi nan na. A xa nɔrɛ luxi alɔ sansi fugaxi. Sansi tan lisima nɛ, a fuge fa bira, 75 iWo bara bari a nɛɛnɛ ra Ala xa masenyi saabui ra. Na masenyi misaalixi sansi xɔri nan na, naxan mu kanama abadan. A mu kanama alɔ sansi xɔri boore naxan sama bɔxi ma. .4 WWo to bira nɔndi fɔxɔ ra, wo bara sɛniyɛn, xanunteya fiixɛ bara lu wo bɔɲɛ ma wo ngaxakerenyie bɛ. Na na a ra wo xa wo bore xanu wo bɔɲɛ birin na. 3 Wo danxaniyaxi Ala ma a tan nan saabui ra, Ala naxan nakeli faxɛ ma, a fa a xun nakeli. Na kui, wo la Ala ra, wo xa wo xaxili ti a ra. 2 }Ala nu bara a sugandi beenun duniɲa xa daa, kɔnɔ a naxa a masen duniɲa bɛ yi waxati dɔnxɔɛ wo tan nan xa fe ra. 1 }Wo xunsaraxi Ala xa Mixi Sugandixi wuli nan na, naxan baxi sɛrɛxɛ ra, alɔ yɛxɛɛ fanyi lanyuru yo mu na naxan ma. {0 qWo xun mu saraxi se ra naxan kanama alɔ xɛɛma nun gbeti. Ala bara wo ratanga wo babae ɲɛrɛ ki kobi ma. h/ KWo nɛ Ala maxandima, wo a falama a bɛ a wo Baba, Ala naxan mixi birin makiitima a wali ra tinxinyi ra. Na kui, waxati dɔnxɔɛ naxan luxi wo bɛ yi duniɲa bɛndɛ fuɲi fari, wo a masen wo ɲɛrɛ ki ma a wo a binyaxi. O. A sɛbɛxi Kitaabui kui, «Wo xa sɛniyɛn, barima n tan sɛniyɛn.» U- %Wo ɲɛrɛ ki xa sɛniyɛn alɔ Ala naxan wo xilixi a sɛniyɛnxi ki naxɛ. , Wo naxa bira wo waxɔnfe ɲaaxi fɔxɔ ra alɔ wo nu a rabama ki naxɛ beenun wo xa Isa kolon. Wo xa wo Baba Ala xui rabatu. [+ 1 Na nan a ra, a lan wo xa wo xaxili yailan fe ma wo naxan nabama, wo xa wo ɲɔxɔ sa wo yɛtɛ xɔn ma, wo xa wo xaxili birin ti Ala xa hinnɛ ra, a naxan fima wo ma Ala xa Mixi Sugandixi Isa fa lɔxɔɛ. I*   Ala a masen nɛ namiɲɔnmɛe bɛ, a e mu nu na xɛɛra ibafe e xa waxati mixie xa bɛ. E nu na a ibafe wo tan nan bɛ. E xɛɛra naxan ibaxi, mixi gbɛtɛe bara na xibaaru fanyi ti wo bɛ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, naxan kelixi koore ma. Hali malekɛe yati wama na masenyi kolonfe. Danxaniyatɔɛ xa sɛniyɛnyi m) U E nu wama na kisi fa tɛmui nun a fa ki kolonfe Ala xa Mixi Sugandixi Xaxili naxan xa fee masen e bɛ. Na Xaxili naxan nu sabatixi e i, a naxa Ala xa Mixi Sugandixi xa tɔɔrɛ nun a xa xunnakeli masen e bɛ beenun nee xa raba. x( k Namiɲɔnmɛe yati nu katama ki fanyi ra na kisi xa fe kolonfe wo naxan sɔtɔxi Ala xa hinnɛ saabui ra. b' ? barima wo bara kisi sɔtɔ, wo xa danxaniya nu wama naxan xɔn. Namiɲɔnmɛe xa masenyi & /Wo bara Isa xanu, hali wo to mu a toxi. Hali wo to mu a toxi fa, wo lama a ra. Sɛɛwɛ xungbe naxan tagi mu nɔma rabade, a bara gbo yɛ wo yi, E% Na fe xɔrɔxɔɛe a niyama nɛ fe ɲaaxi birin xa ba wo xa danxaniya kui, a xa findi danxaniya sabatixi ra. A maniyaxi xɛɛma nan na naxan gbi bama tɛ ra. Wo xa danxaniya tide gbo xɛɛma bɛ. Ala xa Mixi Sugandixi Isa na fa, a wo matɔxɔma nɛ, a wo xun nakelima nɛ, a wo binyama nɛ wo xa danxaniya xa fe ra. _$ 9Na kui, sɛɛwɛ na wo bɛ, hali wo to na tɔɔrɛ mɔɔli birin kui yi saxanyi. # Wo to danxaniyaxi Ala ma, a wo makantama nɛ a sɛnbɛ ra, alako wo xa kisi sɔtɔ, a fama naxan naminide wo ma waxati dɔnxɔɛ. x" kNa kisi findixi kɛ sɛniyɛnxi nan na naxan mu ɲɔnma, naxan mu kanama, naxan nagataxi won bɛ ariyanna kui. s! aTantui na Ala bɛ, won Marigi Isa Ala xa Mixi Sugandixi Baba. A bara kinikini won ma, a a niya won xa bari a nɛɛnɛ ra Isa xa marakeli saabui ra. A to Isa rakeli faxɛ ma, a naxa a niya won fan xa a kolon kisi na won bɛ yare.    Baba Ala nu bara wo sugandi kabi a rakuya alɔ a nu wama a xɔn ma ki naxɛ. A Xaxili bara wo rasɛniyɛn, alako wo xa Ala xa Mixi Sugandixi Isa xui ratinmɛ, wo man xa sɛniyɛn a wuli saabui ra. Ala xa hinnɛ nun bɔɲɛsa xa gbo wo yi ra. Ala xa kisi a ?N tan Piyɛri, Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa xɛɛra, n bara wo xɛɛbu yi sɛbɛli ra, wo tan mixi sugandixi naxee yensenxi ɲamanɛe ma alɔ Pontu, Galati, Kapadose, Asi, nun Bitiniya, e findi xɔɲɛe ra dɛnnaxɛ. ;qN ma die, wo wo yɛtɛ ratanga kuyee ma. Won man a kolon a Ala xa Di bara fa. A xaxili fanyi nan fixi won ma, alako won xa Ala Nɔndi Kanyi kolon. Won nun Ala Nɔndi Kanyi nan a ra a xa Di Isa saabui ra, a xa Mixi Sugandixi. A tan nan na Ala Nɔndi Kanyi ra, naxan kisi fixi won ma abadan. pYWon a kolon a Ala xa die nan won na, kɔnɔ duniɲa mixi dɔnxɔɛ birin na Sentanɛ sago nan bun ma. Won a kolon mixi naxan findixi Ala xa di ra, a mu luma yunubi raba ra, barima Ala xa Di, a a kantama. Sentanɛ mu nɔma a ra. c?Sɛriyɛ matandife birin findixi yunubi nan na, kɔnɔ yunubi birin xa mu mixi bɔnɔma. -Mixi naxan a boore nde toma yunubi raba ra, yunubi naxan mu mixi bɔnɔma abadan, a xa Ala maxandi a bɛ. Ala a rakisima nɛ xa yunubi na a ra naxan mu mixi bɔnɔma abadan. Yunubi nde na naxan mixi bɔnɔma abadan. N mu a fala wo xa Ala maxandi na mɔɔli xa fe ra. kOWon to a kolon a won ma maxandi birin mɛma, won man a kolon a Ala won ma duba birin suxuma nɛ. {oWon ma lanlanteya na a ma ki naxɛ, won bara a kolon a won ma duba birin suxuma nɛ naxan findixi a waxɔnfe ra. / N bara yi fe birin sɛbɛ wo ma, wo tan naxee danxaniyaxi Ala xa Di ma, alako wo xa a kolon a wo bara kisi sɔtɔ, naxan mu ɲɔnma abadan.   Mixi naxan birama Ala xa Di fɔxɔ ra, na kanyi bara kisi, kɔnɔ mixi naxan mu birama Ala xa Di fɔxɔ ra, na kanyi mu kisima. oW Na seedeɲɔxɔya a masenma a Ala kisi fixi won ma a xa Di nan saabui ra. Na kisi mu ɲɔnma abadan. jM Mixi naxan lama Ala xa seedeɲɔxɔya ra, na kanyi danxaniyama Ala xa Di ma, kɔnɔ mixi naxan mu lama Ala ra, na kanyi bara Ala findi wule falɛ ra, barima a mu laxi Ala xa seedeɲɔxɔya ra, a naxan baxi a xa Di xa fe ra.  Won tinma mixie xa seedeɲɔxɔya ra, kɔnɔ Ala xa seedeɲɔxɔya dangi na birin na. Ala nan seede bama a xa Di xa fe ra. `9Ala Xaxili Sɛniyɛnxi, ye, nun wuli. Na saxanyi birin seedeɲɔxɔya keren nan bama. 5Seede saxan nan na: 8iAla xa Mixi Sugandixi Isa nan fa ye nun wuli ra. A mu faxi ye gbansan xa ra, a faxi ye nun wuli nan na. Ala Xaxili nan na seede baxi, barima Ala Xaxili nɔndi nan a ra. taNde xunnakeli sɔtɔma duniɲa xun na, xa danxaniyatɔɛ mu a ra, naxan lama a ra a Ala xa Di nan Isa ra? M barima Ala xa die nɔma duniɲa birin na e xa danxaniya saabui ra. b =Ala xanufe a niyama won xa a xa yaamarie fan nabatu. Na mu findima kote xɔrɔxɔɛ ra, k OWon na Ala xanu, won fa a xa yaamari birin nabatu, na nan a masenma a won Ala xa die fan xanuma. %  EMixi naxan lama a ra a Isa nan findixi Ala xa Mixi Sugandixi ra, na kanyi bara findi Ala xa di ra. Naxan babɛ nde xanuma, a na babɛ xa di fan xanuma nɛ. ^ 5Ala won yamarixi yi nan na: Naxan Ala xanuxi, a xa nu a boore adamadi fan xanu.KMixi naxan a falama a Ala xanuxi, kɔnɔ a luma mixi xɔn na, na kanyi bara findi wule falɛ ra. Mixi naxan mu fata a boore adamadi xanude a naxan toma, na mu nɔma Ala xanude a mu naxan toxi. EWon nɔma mixi xanude, barima Ala singe nan bara won xanu. 1Gaaxui mu luma xanuntenyie tagi xa e xa xanunteya bara kamali. Mixi gaaxuma ɲaxankatɛ nan xa fe ra, kɔnɔ xanunteya kamalixi kanyi mu gaaxuma. 2]Na kui, xanunteya bara kamali won tagi, alako gaaxui naxa lu won yi ra kiitisa lɔxɔɛ, barima won birama Isa xa misaali fɔxɔ ra yi duniɲa bɛndɛ fuɲi fari. +Won bara Ala xa xanunteya kolon, won bara la a ra. Ala findixi xanunteya nan na. Mixi naxan ɲɛrɛma xanunteya kui, na kanyi nun Ala na a ra. X)Mixi naxan a falama a Isa findixi Ala xa Di nan na, na kanyi nun Ala na a ra. s_Muxu tan bara a to, muxu bara findi seede ra, a Baba Ala a xa Di xɛɛ nɛ duniɲa ma adamadie rakiside. R Won a kolon won nun Ala na a ra, barima a bara a Xaxili fi won ma. |q Mixi yo mu na naxan Ala toxi, kɔnɔ xa won won bore xanu, Ala luma nɛ won i. A xa xanunteya kamalima nɛ won i. `9 N xanuntenyie, Ala to bara won xanu na ki, won fan lan nɛ won xa won bore xanu. /~W Xanunteya yati yati nan ya:Won tan xa mu Ala xanuxi,
a tan nan won xanuxi,
a fa a xa Di kerenyi xɛɛ
a xa findi won ma yunubi xafari sɛrɛxɛ ra. } Ala xa xanunteya kolonma yi nan ma:Ala naxa a xa Di kerenyi xɛɛ duniɲa,
alako won xa kisi a tan saabui ra. t|aMixi naxan mu a boore adamadi xanuma,
na kanyi mu Ala kolon,
barima Ala, xanunteya nan a ra. 1{[N xanuntenyie, won xa won bore xanu,
barima xanunteya fatanxi Ala nan na.Mixi naxan a boore adamadi xanuma,
na bara findi Ala xa di ra, a Ala kolon. Tz!Kɔnɔ won tan, Ala nan gbe won na. Na nan a ra Ala kolonyie won xui suxuma. Ala kolontaree tan mu won xui suxuma. Nɔndi xaxili nun wule xaxili tagi rasama na ki nɛ. Xanunteya fatanma Ala nan na dyAE tan duniɲa nan gbe e ra. Na nan a ra e wɔyɛnma duniɲa ki ma, duniɲa fa e xui suxu. NxN ma die, wo tan, Ala nan gbe wo ra. Wo bara nɔ na namiɲɔnmɛ wule falɛe ra, barima Ala Xaxili naxan na wo fɔxɔ ra, na sɛnbɛ gbo Sentanɛ xaxili bɛ naxan na duniɲa mixie fɔxɔ ra. Vw%Kɔnɔ mixi naxan birin mu laxi Isa ra, na gbe xaxili mu fatanxi Ala ra, a fatanxi Ala xa Mixi Sugandixi yaxui nan na, wo bara naxan ma fe mɛ, a a na fafe duniɲa ma. N xa a fala wo bɛ, a ɲan bara fa. $vAMixi naxan birin laxi a ra a Ala xa Mixi Sugandixi Isa bara fa duniɲa ma a adama ki ma, wo nɔma nɛ a kolonde a na kanyi tan xaxili fatanxi Ala nan na. :u oN xanuntenyie, wo naxa la xaxili birin na. Wo xa a mato a fanyi ra xa na xaxili fatanxi Ala nan na, barima wule falɛe bara gbo duniɲa naxee e yɛtɛ findixi namiɲɔnmɛe ra. tMixi naxan Ala xa sɛriyɛ rabatuma, na kanyi nun Ala na a ra. A a kolonma Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan ma, Ala naxan fixi won ma.s#A xa sɛriyɛ nan ya: Won xa danxaniya a xa Di ma, a xa Mixi Sugandixi Isa. Won man xa won bore xanu, alɔ Ala won yamarixi ki naxɛ. krOAla won ma duba birin suxuma nɛ, barima won birama a xa sɛriyɛe nun a waxɔnfe nan fɔxɔ ra. [q/N xanuntenyie, xa won bɔɲɛ mu won makiiti, won bara xaxilisa sɔtɔ Ala ya i. Vp%Hali won bɔɲɛ sa won makiiti, Ala gbo won bɔɲɛ bɛ, a fe birin kolon. ]o3Na kui, won nɔma a kolonde a nɔndi na won yi, won bɔɲɛ fa sa Ala mabiri. n{N ma die, won ma xanunteya naxa findi wɔyɛnyi tun na, a xa findi maraba nan na, xa na mu a ra nɔndi yo mu na a kui. \m1Se kanyi naxan a bɔɲɛ balanma tɔɔrɔmixi ya ra, a mu Ala xa xanunteya kolon. 6leWon xanunteya kolonma Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa misaali nan saabui ra, naxan tinxi a nii fide won bɛ. Won fan lan nɛ won xa tin na rabade won boore adamadie bɛ. rk]Mixi naxan a boore adamadi xɔnma, na kanyi luxi nɛ alɔ faxɛti. Wo a kolon a kisi mu na faxɛti bɛ. 9jkXanunteya naxan luma won bɔɲɛ kui won boore adamadie bɛ, a a masenma a won bara faxɛ kira lu na, won ti kisi kira xɔn ma. Xanunteyatare tan tixi faxɛ kira nan xɔn ma. ]i3 N ngaxakerenyie, wo naxa wo maɲin duniɲa xa xɔnnanteya xa fe ra wo mabiri. 8hi Won naxa lu alɔ Kabila, naxan fatan Sentanɛ ra, a fa a xunya yati faxa. A na raba munfe ra? A na raba nɛ barima a ɲɛrɛ ki mu nu gɛxi tinxinde alɔ a xunya ɲɛrɛ ki. Rg Masenyi nan ya wo naxan mɛxi kabi a fɔlɛ: Won xa won bore xanu. f7 Ala xa die nun Ibulisa xa die tagi rasama yi ki nɛ: Naxan mu tinxin, Ala xa di mu a ra. Naxan mu a boore adamadie xanuma, a mu Ala kolon. Xanunteya -eS Mixi yo findi Ala xa di ra, a mu luma yunubi raba ra, barima Ala bara wali nde fɔlɔ a bɔɲɛ kui. A mu nɔma lude yunubi kui, barima a fatanxi Ala nan na. d)Yunubitɔɛ tan fatanxi Ibulisa nan na, barima Ibulisa nan yunubi raba kabi duniɲa fɔlɛ. Ala xa Di fa nɛ alako a xa Ibulisa xa wali kana. uccN ma die, mixi yo naxa wo madaxu. Mixi naxan tinxinyi rabama, a tinxin alɔ Marigi tinxinxi ki naxɛ. bMixi naxan sabatixi Isa i, na kanyi mu luma yunubi raba ra sɔnɔn. Naxan luma yunubi raba ra, na kanyi mu Isa toxi, a man mu a kolon. Wa'Wo a kolon a Isa fa won ma yunubi nan xafaride. Yunubi yo mu nu na a tan ma. x`iMixi naxan yunubi rabama, a findixi sɛriyɛ matandila nan na, barima yunubi, sɛriyɛ matandi nan a ra. b_=Mixi naxan a yigi tixi Isa ra, a a yɛtɛ rasɛniyɛnma, alɔ Isa sɛniyɛnxi ki naxɛ. R^N xanuntenyie, yakɔsi Ala xa die nan won na. A mu masenxi sinden won luma ki naxɛ, kɔnɔ won a kolon, a Isa na fa, won masarama nɛ, won fa lu alɔ a tan, barima won a toma nɛ a na ki naxɛ yati. /] YWo xa a kolon, Baba Ala won xanuxi nɛ han a won xili «a xa die». Won findixi a xa die yati yati nan na. Duniɲa mu nɔma won kolonde na ra, barima e mu Ala kolon. b\=Wo to a kolon a tinxin, wo xa a kolon fan a tinxintɔɛ birin fatanxi a tan nan na. [N ma die, wo nun Isa xa lu a ra, alako a na gbilen tɛmui naxɛ yaagi yo naxa won makuya a ra. Won xa la a ra tɛmui birin. HZ Ala bara a Xaxili fi wo ma, a na wo bɔɲɛ i. Wo hayi mu na karamɔxɔ gbɛtɛ ma. Ala Xaxili nan wo matinkanma nɔndi birin na. Wule yo mu na a xa masenyi kui. Wo xa bira a fɔxɔ ra tun. ^Y5N bara yi bataaxɛ sɛbɛ wo ma mixi ndee nan ma fe ra naxee wama wo madaxufe. _X7Ala xa Mixi Sugandixi bara kisi laayidi tongo won bɛ, kisi naxan mu ɲɔnma abadan. W#Wo masenyi naxan mɛ a fɔlɛ, wo xa na ragata wo bɔɲɛ ma. Xa a na na ki nɛ, a lima wo bara sabati Baba Ala xa Di nun Baba Ala i. V}Mixi naxan tondima Ala xa Di ra, a bara tondi Baba Ala fan na. Naxan bara tin Ala xa Di ra, a bara tin Baba Ala fan na. 9UkWule falɛ na nde ra? Naxan a falama a Isa mu findixi Ala xa Mixi Sugandixi ra. Na kanyi bara findi Ala xa Mixi Sugandixi yaxui ra. A bara tondi Baba Ala nun a xa Di ra. TN mu yi bataaxɛ sɛbɛxi wo ma wo xa nɔndi kolontareya xa ma. N a sɛbɛxi wo xa nɔndi kolonyi xa fe nan ma, wule yo mu na naxan kui. |SqAla xa Sɛniyɛntɔɛ bara wo sugandi, a Xaxili Sɛniyɛnxi fi wo ma. Na nan a toxi wo birin nɔndi kolonxi. PRNa mixie kelixi won tan nan xun ma, kɔnɔ won ngaxakerenyi mu nu e ra, xa na mu a ra e mu nu kelima won xun ma nu. Kɔnɔ e to mu tin lude won ya ma, e bara a masen a won ngaxakerenyie mu nu e ra. YQ+N ma die, won na waxati dɔnxɔɛ nɛ yi ki. Wo bara a mɛ, a Ala xa Mixi Sugandixi yaxui nde na fafe. Wo bara a kolon a yaxui gbegbe bara fa. Won a kolon na nan ma a won na waxati dɔnxɔɛ nɛ yi ki. P{Duniɲa nun a waxɔnfe ɲɔnma nɛ, kɔnɔ naxee Ala waxɔnfe rabama, e kisima nɛ abadan. Ala xa Mixi Sugandixi yaxui 8OiNaxan findixi duniɲa fe ra, alɔ ibunadama waxɔnfe kobi, milɛ, nun yɛtɛ igboɲa naxan kelixi see sɔtɔfe ma, na sese mu kelixi Baba Ala ma. A kelixi yi duniɲa nan ma. SNWo naxa duniɲa fe xanu, xa na mu a ra wo mu nɔma Baba Ala xanude. bM=N ma die, n bara na masen wo bɛ yi sɛbɛli ra,
barima wo bara Baba Ala kolon.Forie, n bara na masen wo bɛ yi sɛbɛli ra,
barima wo a kolon naxan na na kabi a fɔlɛ. Fonikee, n bara na masen wo bɛ yi sɛbɛli ra:
barima wo sɛnbɛ gbo.Ala xa masenyi sabatixi wo bɔɲɛ kui.Wo bara nɔɛ sɔtɔ Sentanɛ xun ma. 9Lk Forie, n xa a masen wo bɛ yi sɛbɛli ra:Wo bara a kolon a tan naxan nu na kabi a fɔlɛ.Fonikee, n xa a masen wo bɛ yi sɛbɛli ra: Wo bara nɔ Sentanɛ ra. oKW N ma die, n xa a masen wo bɛ yi sɛbɛli ra:Wo xa yunubie bara xafari Isa xili saabui ra. J5 Kɔnɔ naxan a ngaxakerenyi xɔnma, na kanyi na dimi nan kui. A ɲɛrɛma dimi nan kui, a mu a sigade yati toma, barima dimi bara a ya dɔnxu. qI[ Naxan a ngaxakerenyi xanuma, na kanyi sabatixi Ala xa naiyalanyi nan kui, fefe mu na naxan a rabirama. zHm Naxan a falama a a na Ala xa naiyalanyi kui, kɔnɔ a a ngaxakerenyi xɔnxi, na kanyi man na dimi nan kui. `G9Kɔnɔ i man na mato n yaamari nɛɛnɛ nan sɛbɛfe wo ma. Nɔndi nan a ra naxan makɛnɛnxi Isa ɲɛrɛ ki kui a nun wo tan fan ɲɛrɛ ki kui, barima dimi na ɲɔnfe, Ala xa naiyalanyi laxixɛ bara mini fɔlɔ. F/N xanuntenyie, n yaamari naxan masenma wo bɛ, fe nɛɛnɛ mu a ra. Wo a kolon kabi a fɔlɛ. Yaamari fori nan a ra, wo naxan singe mɛ nu. YE+Naxan yo a falama a nun Ala nan a ra, a lanma a xa a ɲɛrɛ Isa xa kira xɔn. DKɔnɔ mixi naxan Ala xui suxuma, Ala xa xanunteya bara gɛ kamalide na kanyi bɛ. Na kui, won nɔma a kolonde won na Ala fɔxɔ ra. CyXa mixi nde a fala, «N tan Ala kolon», kɔnɔ a mu a xa yaamarie rabatuma, wule falɛ nan a ra, nɔndi mu na a bɛ. SBXa won sa Ala xa yaamarie rabatu, na nan a masenma a won Ala kolon. %h~1}|| {zyxx:wvvKuuLtssrrpptpoxnnkmmlDkkkqkj[iiWhhBgffNeddcNcbb(aa``G_^^a]]R\\C[ZZZZYYY/XX2WWWjW VV1U_TT'SS&RRGQ.PoPOqNNJM{LLKlKJII,HHHGFFREEDDzDd>==8<<";;99!88?7766j554433*22>11!00c//..M-,,#+`+ *n))x(''S&&a%%$$G##r"Z! ?b%s<-i4z4mo [  - 6 " =WiP %EwTantui na Ala bɛ, naxan won xun nakelima a xa Mixi Sugandixi saabui ra. Isa kolonfe fan alɔ labundɛ xiri fanyi. Ala won tan nan xɛɛxi alako yire birin xa rakolon na masenyi ra. v Kɔnɔ n bɔɲɛ mu nu saxi, barima n mu n ngaxakerenyi Tito lixi naa. Na nan a toxi n naxa ɲungu rabira e ma, n fa siga Masedon. u N to siga Tiroyasi Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi kawandide, n naxa a to Marigi nu bara sɔɔnɛya raba n bɛ. Dt alako Sentanɛ naxa nɔ won na. Won bara a wali ki kolon. (sI Xa wo bara diɲɛ mixi nde ma, n fan bara diɲɛ na kanyi ma. Xa fe nde bara lu wo tagi, n bara diɲɛ na birin ma wo xa fe ra Ala xa Mixi Sugandixi ya xɔri jrM N bara na bataaxɛ sɛbɛ wo ma, alako n xa a kolon xa wo tinma n ma yaamari birin suxude. 7qiWo naxan nabama, wo xa xanunteya masen a bɛ. ]p3Wo diɲɛ a ma, wo xa a ralimaniya, alako na tɔɔrɛ naxa gbo yɛ, a fa nɔ a ra. QoMixi gbegbe wo ya ma e ɲan bara na kanyi ɲaxankata. Na bara wasakɛ. -nSN xa a fala wo bɛ, mixi naxan findixi yi tɔɔrɛ saabui ra, a mu n tan xa tɔɔrɔxi. A wo tan nan tɔɔrɔxi, xa na mu a ra a bara ndee tɔɔrɔ wo ya ma. >muN to na bataaxɛ sɛbɛ wo ma, n bɔɲɛ nu n tɔɔrɔxi, n yaye nu minima. N mu na sɛbɛxi xɛ alako n xa wo tɔɔrɔ. N a sɛbɛxi nɛ alako wo xa a kolon n wo xanuxi nɛ yati. plYN nu bara na bataaxɛ sɛbɛ alako wo ɲɛrɛ ki, n naxan lima wo yi ra, a naxa findi sunnunyi ra n bɛ. A lanma wo xa findi sɛɛwɛ nan na n bɛ. N a kolon naxan na findi sɛɛwɛ ra n bɛ, a findima nɛ sɛɛwɛ ra wo fan bɛ. |kqXa n bara wo tan tɔɔrɔ, nde nɔma n nasɛɛwade sɔnɔn? N wo tan naxee rasunnunxi, wo tan nan fa nɔma na ra? Rj Na kui, n nu bara natɛ tongo a mu lanma n xa siga wo yire sunnunyi kui. i Muxu mu wama danxaniyatɔɛe yamarife, kɔnɔ muxu wama kafufe nɛ wo ma alako wo xa sɛɛwa barima wo sabatixi danxaniya kui._h 9Ala na n seede ra. N mu gbilenxi Korinti, alako a naxa findi tɔɔrɛ ra wo bɛ. .g Wa fa a xa tɔnxuma sa won ma, naxan a masenxi a won findixi a gbe nan na. A bara a yɛtɛ Xaxili raso won bɔɲɛ i naxan a masenma a fama nɛ won kide ariyanna ra. ff GAla nan won birin ma danxaniya rasabatixi a xa Mixi Sugandixi saabui ra. A bara won sugandi, e Ala fama a xa laayidi birin nakamalide Isa saabui ra. Na nan a ra won «Amina» ratinma Isa xili ra Ala xa nɔrɛ xa fe ra. Pd Ala xa Mixi Sugandixi Isa, naxan findixi Ala xa Di ra, muxu naxan masenxi wo bɛ, a fan mu a yɛtɛ matandima. N tan, Silasi, nun Timote, muxu naxan kawandixi wo bɛ, na birin findixi nɔndi nan na. Wc )N bara a fala wo bɛ Ala tinxinxi xili ra, n mu wule falama n ma masenyi kui. Zb /Wo ɲɔxɔ a ma natɛ tongoxi na a ra adamadi ki ma, naxan wɔyɛn firin falama? 3a aN naxa wa dangife wo yire n sigama Masedon tɛmui naxɛ, n man xa dangi wo yire n kelima Masedon tɛmui naxɛ. Na ki wo nɔma n malide n ma biyaasi kui sigafe ra Yudaya. U` %N to na kolon, n naxa wa sigafe wo yire alako wo man xa hinnɛ sɔtɔ. "_ ?Wo ɲan bara nde kolon, kɔnɔ wo xa fahaamui fama nɛ kamalide a kolonfe ra a won birin binyɛ sɔtɔma nɛ won Marigi Isa fa tɛmui won bore xa fe ra. ^   Muxu mu sese sɛbɛ wo ma wo mu nɔma naxan tode nun a kolonde a fiixɛ ra. A xɔli n ma wo xa fahaamui xa kamali na xa fe ra. 7] i Muxu sɛɛwaxi yi nan ma. Muxu a kolon muxu bɔɲɛ kui a muxu bara ɲɛrɛ duniɲa kui wo ya ma sɛniyɛnyi nun bɔɲɛ fiixɛ kui, naxan fatanxi Ala ra. Muxu ɲɛrɛxi na ki nɛ wo ya ma dangife yire birin na. Na ɲɛrɛ mɔɔli mu kelixi adamadi xa lɔnni xa ma. A kelixi Ala xa hinnɛ nan ma. 0\ [ Wo fan nɔma muxu malide na kui wo xa Ala maxandi ra. Mixi gbegbe na Ala maxandi muxu bɛ, mixi gbegbe fama nɛ Ala tantude a xa hinnɛ xa fe ra a naxan fima muxu ma. [  A tan nan gbansan muxu ratangaxi na faxɛ ɲaaxi ma. A man fama na rabade muxu bɛ. Muxu bara la a ra a man fama nɛ muxu ratangade. Z ' Na maɲɔxunyi bara lu muxu xunyi alako muxu naxa muxu xaxili ti muxu yɛtɛ ra, muxu xa muxu xaxili ti Ala nan na naxan faxamixie rakelima. "Y ?N ngaxakerenyie, muxu wama wo xa a kolon muxu ɲaxankatɛ naxan sɔtɔ Asi. A nu gbo dangi muxu sɛnbɛ ra, muxu fa a maɲɔxun muxu na faxafe nɛ. wX iMuxu a kolon a fanyi ra wo xa danxaniya sɔɔnɛyama nɛ, barima wo limaniya sɔtɔma wo xa tɔɔrɛ nan kui. LW Muxu na tɔɔrɔfe alako wo tan xa limaniya nun kisi sɔtɔ. Muxu xa limaniya a niyama nɛ wo fan xa limaniya sɔtɔ alako wo fan xa nɔ wo xa tɔɔrɛ ra. Won birin na tɔɔrɔfe ki keren. V Won ma tɔɔrɛ xun masama Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra ki naxɛ, won ma limaniya fan xun masama a saabui ra na ki nɛ. rU _Ala won nalimaniyama won ma tɔɔrɛ kui, alako won fan xa nɔ tɔɔrɔmixi gbɛtɛe ralimaniyade na ki. "T ?Tantui na Ala bɛ, naxan findixi won Marigi Isa Baba ra, a xa Mixi Sugandixi. Baba kinikininte na a ra, naxan mixie ralimaniyama e xa fe birin kui. eS EWon Baba Ala nun won Marigi, Ala xa Mixi Sugandixi Isa, e xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. OR N tan Pɔlu, Ala bara tin naxan xa findi a xa xɛɛra ra, n nun n ngaxakerenyi Timote, muxu bara wo xɛɛbu, wo tan Ala xa danxaniyatɔɛ naxee na Korinti, a nun sɛniyɛntɔɛ birin naxee na Akayi. QbMixi ndee na falama a lɔnni, kɔnɔ lɔnni mu a ra. Na bara a niya e xa e kobe so danxaniya ra. Ala xa hinnɛ wo ra.ePCbTimote, i xa mɛɛni fe ma naxan taxuxi i ra. I xa wɔyɛnyi fufafu nun wule matanga. YO+bNa birin kui e harige sɔtɔma nɛ yare naxan findima kisi yati yati ra e bɛ. N}bE xa fe fanyi raba. E xa kɛwali fanyi nan xa findi e xa bannaya ra. E xa mixi ki e harige ra e xa fonisireya xa fe ra. JM bI xa to bannamixie yamari a e naxa e yɛtɛ igbo, e man naxa e xaxili ti naafuli ra, barima naafuli mu buma. E xa e xaxili ti Ala nan na, naxan won kima se birin na alako won xa sɛɛwa. 7Lgbnaxan keren mu faxɛ kolon,
naxan xɔnyi na naiyalanyi ra,
adamadie mu naxan toxi,
adama mu nɔma naxan tode.Binyɛ nun sɛnbɛ na a bɛ abadan.Amina. =KsbAla nan fama Isa raminide a wama a xɔn ma waxati naxɛ.Tantui Kanyi,Mangɛ Sɛnbɛma,
firin mu kafuxi naxan ma,Mangɛe xa Mangɛ,Marigie Marigi Ala, sJ_bi xa Ala xa sɛriyɛ rabatu tinxinyi sɛniyɛnxi ra han won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi fa tɛmui. .IUb N bara i yamari Ala ya xɔri, naxan nimase birin nabaloma, n bara i yamari Ala xa Mixi Sugandixi Isa ya xɔri, naxan bara seedeɲɔxɔya fanyi ti Ponsi Pilati bɛ, }Hsb Danxaniya gere fanyi so. Kisi suxu, i xilixi naxan ma, i seedeɲɔxɔya tixi naxan ma fe ra seede wuyaxi ya xɔri. 9Gkb Kɔnɔ i tan naxan findixi Ala xa mixi ra, i xa gbilen na fe mɔɔlie fɔxɔ ra. I xa bira tinxinyi, Ala fe, danxaniya, xanunteya, diɲɛ, nun bɔɲɛ bɛxiya fɔxɔ ra. F b Kɔbiri xɔli findixi fe kobi birin sanke nan na. Ndee to mila kɔbiri ma, e naxa danxaniya bɛɲin, e fa tɔɔrɔ a ɲaaxi ra. .EUb Kɔnɔ mixi naxan wama bannafe, na kanyi tantanma nɛ, a suxu gantanyi ra, a fa mila a waxɔnfe ɲaaxie ma. Na waxɔnfe ɲaaxie nan mixie xun nakanama, e fa lɔɛ. BDbXa baloe nun sose na won yi ra, won xa won wasaso na ra. UC#bWon faxi duniɲa ma won bɛlɛxɛe igeli nan na, won man sigama na ki nɛ. NBbDiinɛ nan findima geeni ra mixie bɛ, naxee e wasasoma e sɔtɔse. iAKbtinxintaree xa sɔnxɔ sɔnxɔɛ, nun nɔndi kolontareya. E diinɛ rawalima kɔbiri fe nan na. )@Kbna kanyi bara a yɛtɛ igbo, a mu sese kolon. A xaxili mu fan. A xa wɔyɛnyi gbo, sɔnxɔɛ rafan a ma. Na findima tɔɔnɛ, lantareya, tɔɔɲɛgɛ, siikɛ, -?SbXa a sa li mixi nde xaranyi gbɛtɛ nan tima, a mu bira won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi xa masenyi tinxinxi fɔxɔ ra, nun xaranyi naxan findixi Ala gbe ra, >!bKonyi naxee marigi findixi danxaniyatɔɛe ra, na konyie naxa yo e marigi ma, a falafe ra a e ngaxakerenyie nan e ra. A lanma e xa e xa yaamari rabatu a fanyi ra dangife a singe ra, barima e na walife e ngaxakerenyi xanuxie nan bɛ. I xa mixie xaran yi yaamarie ra. = }bDanxaniyatɔɛ naxee na konyiya kui, e xa e marigie binya, alako binyɛ yo naxa ba Ala xili ra, a nun a xa sɛriyɛ ra. M<bWali fanyi fan makɛnɛnma na ki nɛ, wali ɲaaxi mu nɔxunma.h;IbMixi ndee xa yunubie makɛnɛnxi beenun e xa makiitide li, kɔnɔ boore gbee mu toma fo yare. g:GbI naxa ye gbansan xa min. I xa wɛni nde min seri ra i furi xa fe ra, barima i luma fura ra. 9 bI naxa gbata mixie sugandide, i fa i bɛlɛxɛ sa e ma, xa na mu a ra i fan luma nɛ e xa yunubie kui. I xa lu sɛniyɛnyi kui. 38_bN bara yi yaamarie fi i ma, Ala, a xa Mixi Sugandixi Isa, nun malekɛ sugandixie ya xɔri. I xa yi yaamarie rabatu tinxinyi kui. I naxa mixi yo rafisa a boore bɛ. n7UbNaxee bara yunubi raba, i xa i yaxaseri masa e xa fe ra, birin ya xɔri, alako booree fan xa gaaxu. ~6ubI naxa kalamui ramɛ danxaniyatɔɛ ɲama xa fori nde xa fe ra, xa seede firin, xa na mu a ra saxan, mu na fe toxi. 5bA sɛbɛxi Kitaabui kui, «Ninge nɛ mɛngi turuxunma, wo mu lan wo xa a dɛ xiri.» A man sɛbɛxi, «Walikɛ xa a wali sare sɔtɔ.» 4)bDanxaniyatɔɛ ɲama xa forie, naxee fee raɲɛrɛma a fanyi ra, e xa binyɛ xungbe sɔtɔ, a gbengbenyi naxee kawandi nun xaranyi tima. o3WbXa danxaniyatɔɛ ginɛ bara kaaɲɛ ginɛ ndee sɔtɔ a xa mixie ya ma, a xa a yigiya alako a naxa findi kote ra danxaniyatɔɛ ɲama bɛ. Na kui, danxaniyatɔɛ ɲama nɔma nɛ kaaɲɛ ginɛe malide naxee na e kerenyi ma. @2{bNdee ɲan bara e kobe raso, e bira Sentanɛ fɔxɔ ra. /1WbNa kui, a xɔli n ma kaaɲɛ ginɛ sungbutunyie xa dɔxɔ xɛmɛ taa, e fa die bari, e mɛɛni e xa denbaya ma, alako won yaxuie naxa nɔ fe ɲaaxi falade e xun ma. 0-b Bafe na ra, e man findima tunnaxɔnɛe nan na, e nu fa lu e maɲɛrɛ ra naafixiya rabade, e mixi mafalama, e fe fala naxan mu lanma a xa fala. Q/b na tɛmui e bara yunubi sɔtɔ, barima e bara e xa laayidi singe kana. ?.wb Kɔnɔ kaaɲɛ ginɛ naxee findixi sungbutunyie ra, e xili naxa sɛbɛ, barima xa a sa li e waxɔnfee e ragbilenma nɛ Ala xa Mixi Sugandixi fɔxɔ ra, e fa dɔxɔ xɛmɛ taa, O-b a nun man a kolonxi tinxintɔɛ ra a xa wali fanyie xa fe ra, alɔ di xurufe, xɔɲɛ rasɛnɛfe, sɛniyɛntɔɛe sanyi maxafe, tɔɔrɔmixie malife, a nun birafe fe fanyi mɔɔli birin fɔxɔ ra. B,}b Kaaɲɛ ginɛ naxan xili lanma a xa sɛbɛ kaaɲɛ ginɛe xilie ya ma, a lanma a xa simaya xa dangi ɲɛ tongo senni ra. A xa a li a nu dɔxɔxi xɛmɛ keren gbansan nan xɔn ma, +bMixi naxan mu mɛɛnima a xa mixie ma, a gbengbenyi a xa denbaya ma, na kanyi bara danxaniya bɛɲin. A ɲaaxu dangife kaafiri ra. M*bI xa yi yaamarie masen mixie bɛ, alako e xa lu tinxinyi kui. q)[bKɔnɔ kaaɲɛ ginɛ naxan birama a yɛtɛ waxɔnfe fɔxɔ ra, a tan bara faxa hali a ɲiɲɛ to a ra. (ybKaaɲɛ ginɛ yati yati, naxan luxi a keren, a a xaxili tima Ala nan na. A salima, a Ala maxandima tɛmui birin. J' bXa kaaɲɛ ginɛ xa die na na, xa na mu a ra a xa mamadie, e tan xa Ala waxɔnfe matinkan e xa denbaya bɛ. Die barimixie naxan nabaxi e bɛ, e xa na sare ragbilen e ma. Ala wama na nan xɔn. @&{bI xa kaaɲɛ ginɛe binya, naxee na e kerenyi ma. x%ibI xa ɲɛlɛxɛforie ralimaniya alɔ i nga. I xa fonike ginɛmae ralimaniya alɔ i maaginɛe sɛniyɛnyi kui. $ bI naxa wɔyɛn xɔrɔxɔɛ fala forie bɛ. I xa e ralimaniya alɔ i baba. I xa xɛmɛ fonikee ralimaniya alɔ i xunya xɛmɛmae. #bMɛɛni i yɛtɛ ma, nun na xaranyi ma i naxan tima tunnabɛxi ra. Xa i na raba i kisima nɛ, i tan nun naxee i xui ramɛma.a";bI xa na rabatu sɛnbɛ ra, alako mixi birin xa i ɲɛrɛ ki to i sigama yare ki naxɛ. !bI naxa wali bɛɲin naxan soxi i yi ra, masenyi tixi Ala xili ra i xa fe ra naxan ma, forie to e bɛlɛxɛ sa i xunyi ma. f Eb Han n sa fama tɛmui naxɛ, i xa Kitaabui xaran mixie bɛ, i xa e ralimaniya, i xa e xaran. pYb Mixi yo naxa yo i xa fonikeya ma. I naxan nabama, i xa findi misaali ra danxaniyatɔɛe bɛ a lanma e xa wɔyɛn ki naxɛ, e xa ɲɛrɛ ki naxɛ, e xa e bore xanu ki naxɛ, e xa danxaniya nun e xa sɛniyɛnyi xa lu ki naxɛ. ]3b Na nan na ki, i xa na yaamari birin masen mixie bɛ, i xa e xaran na sɛriyɛe ra. %b Won walima tunnabɛxi nan na, barima won xaxili tixi Ala Ɲiɲɛ ra, naxan findixi adamadi birin Nakisima ra, a gbengbenyi danxaniyatɔɛe. A}b Nɔndi masenyi nan ya won birin lan won xa la naxan na: !;bMixie mɛɛnife e fate ma, na tide mu gbo alɔ e na e xaxili yaka ba. Na xaxili yaka ba nan fama findide mixie bɛ munafanyi ra duniɲa nun aligiyama. c?bI naxa fe fufafu madɔxɔ kiini ra danxaniya mu naxan kui. I xa Ala fe suxu sɔɔbɛ ra. FbXa i na nɔndi masen i ngaxakerenyie bɛ, i bara findi Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa walikɛ fanyi ra, naxan i baloma danxaniya masenyi nun xaranyi fanyi ra, i birama naxan fɔxɔ ra. A}bbarima Ala xa masenyi nun Ala maxandi na rasɛniyɛnma. ^5bAla se naxan birin daaxi, a fan. A mu raharamuxi mixie bɛ naxee a donma tantui ra, bE tɔnyi dɔxɔma futi xirife ra, a nun donse ndee donfe ra, Ala naxee daaxi alako danxaniyatɔɛe nun nɔndi falɛe xa e don tantui ra. H bWule falɛ filankafuie mixie madaxuma. E xaxili balanxi gben. + QbAla Xaxili a masenma nɛ won bɛ a fiixɛ ra, a ndee fama nɛ danxaniya rabolode waxati dɔnxɔɛ kui, e fa bira ɲinnɛ wule falɛe nun e xa xaranyie fɔxɔ ra. 2]bFo won xa a kolon nɛ a Ala ɲɛrɛ ki sɛnbɛ gbo. A gundo makɛnɛnxi nan ya:Ala xa Mixi Sugandixi masenxi adama fate nan na,
a xaxili nan tinxin.A mini nɛ malekɛe ma,
a kawandixi ɲamanɛe nan tagi.Duniɲa danxaniyaxi a tan nan ma,
a texi nɔrɛ nan kui.0YbXa a sa li n naxa dugundi, i xa Ala xa mixie ɲɛrɛ ki fanyi kolon. Ala naxan na na, a xa mixie lanxi a xa danxaniyatɔɛ ɲama nan ma, naxan na nɔndi xa kinki ra. eCbN na yi bataaxɛ sɛbɛfe nɛ i ma, hali n to laxi a ra a gbe mu luxi n xa i yire li. b Mixi naxee danxaniyatɔɛ ɲama malima a fanyi ra, e binyɛ nun limaniya nan sɔtɔma e xa danxaniya kui Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma. ~ub Danxaniyatɔɛ ɲama malie xa ginɛ keren gbansan nan dɔxɔ, e xa e xa die nun e xa fɔxɔɛ raɲɛrɛ a fanyi ra.  b Ginɛe fan xa findi xili fanyi kanyie ra. E naxa findi naafixie ra, e xa findi taxasi mixi ra, e xa tinxin fe birin kui. X )b E xa mato sinden. Xa e tinxin, e nɔma findide danxaniyatɔɛ ɲama malie ra. B b E xa Ala xa danxaniya masenyi ragata e xaxili fanyi kui. G bMixi naxee findixi danxaniyatɔɛ ɲama malie ra, e fan xa findi xili fanyi kanyie nan na. E xa e makuya filankafuiɲa ra, e naxa siisi, e naxa bira kɔbiri fɔxɔ ra yaagitareya kui.  bA man xa findi xili fanyi kanyi nan na danxaniyataree tagi, alako mixie naxa yo a ma, a naxa suxu Ibulisa xa gantanyi ra. bA naxa findi danxaniyatɔɛ nɛɛnɛ ra de, alako a naxa a yɛtɛ igbo, a fa ɲaxankatɛ sɔtɔ alɔ Ibulisa a sɔtɔxi ki naxɛ. tabbarima xa mixi mu fata a yɛtɛ xa denbaya raɲɛrɛde, a fa mɛɛnima Ala xa danxaniyatɔɛ ɲama ma di? c?bA xa fata a yɛtɛ xa denbaya raɲɛrɛde, a xa die xa lu a xa yaamari bun ma xurui kui, 3bA mu lanma a xa findi siisila ra, a mu lanma a xa mawolen. A lanma nɛ a xa findi mixi ra naxan lanyi fenma, naxan bɔɲɛ xinbeli, naxan mu mila. +ObA lanma danxaniyatɔɛ ɲama xunmati xa findi mixi ra mixie mu nɔma fe ɲaaxi nde yo falade naxan xun ma. A xa a li a ginɛ keren gbansan nan dɔxɔxi, a findi taxasi mixi ra, naxan a yɛtɛ xaninma xaxilimaya ra, binyɛ na naxan ma, naxan fata xɔɲɛ masuxude, naxan fata mixi xarande. i MbNɔndi nan ya: Mixi naxan wama findife danxaniyatɔɛ ɲama xunmati ra, a wama wali fanyi xɔn.  bKɔnɔ Ala ginɛ rakisima a xa di bari nan kui, xa a luma danxaniya, xanunteya, nun sɛniyɛnyi kui, alɔ a lanma ki naxɛ.KbAdama xa mu madaxu. Ginɛ nan madaxu, a fa findi yunubitɔɛ ra. ;qb barima Adama nan singe daa, beenun Mahawa xa daa. eCb N mu a luma ginɛe xa xɛmɛe xaran, xa na mu a ra e xa e yamari. Ginɛe xa lu sabari kui, 6gb Ginɛe xa nu fe xaran sabari nun magore kui. p~Yb A lanma e xa e yɛtɛ raxunma kɛwali fanyi nan na, naxan lanma ginɛe ma naxee birama Ala fɔxɔ ra. @}yb N man wama nɛ ginɛe xa dugie nan so naxee e suturama. E naxa e yɛtɛ raxunma xunsɛxɛ dɛnbɛxi ra, xɛɛma ra, gɛmɛ tofanyie ra, xa na mu a ra dugie ra, naxee sare xɔrɔxɔ. |bNa nan a toxi, a xɔli n ma adamadie xa e bɛlɛxɛ sɛniyɛnxie itala Ala maxandi kui yire birin xɔnɛ nun sɔnxɔ mu naxan na. {+bA n tan nan tixi kawandila, xɛɛra, nun karamɔxɔ ra si gbɛtɛe bɛ danxaniya nun nɔndi xa fe ra. N na na nɔndi nan falafe, wule mu a ra. ~zuba fa a yɛtɛ fi xunsare ra mixi birin bɛ. Na nu findixi seedeɲɔxɔya nan na Ala nu wama a xɔn ma tɛmui naxɛ. y/bAla keren na a ra. Xarisa fan keren nan a ra, Ala nun adamadie tagi. Na xarisa findixi Ala xa Mixi Sugandixi Isa nan na, naxan findi adamadi ra, BxbAla wama adamadie birin xa kisi, e xa nɔndi kolon. @w{bNa nan fan, na nan lanxi won Nakisima Ala waxɔnfe ma. 0vYbWo xa na raba mangɛe nun yarerati birin bɛ, alako won xa lu bɔɲɛsa kui, won ma duniɲɛigiri xa raxara, won xa lu Ala xa kira xɔn ma, won xa xili fanyi sɔtɔ. u 5bN ma marasi singe na yi nan na: Wo xa Ala makula, wo xa Ala maxandi, wo xa mixie xa kɔntɔfili masen Ala bɛ, wo xa Ala tantu mixi birin xa fe ra. t bHumeneyo nun Alesandire na na mixie nan ya ma. N nee soxi nɛ Sentanɛ yi ra, alako e xa a tinkan a mu lan e xa Ala rasɔtɔ.Ys -bdanxaniya nun ɲanige tinxinxi ra. Ndee bara na rabolo, e xa danxaniya fa kana. )r MbN ma di Timote, n bara yi marasi fi i ma, naxan lanxi na namiɲɔnmɛ masenyie ma naxee nu falaxi i xa fe ra. I xa na masenyi rakamali, i xa gere fanyi so jq ObMangɛ Ala Kerenyi, naxan mu faxama, naxan mu toma, binyɛ nun nɔrɛ xa lu a bɛ abadan. Amina. qp ]bkɔnɔ Ala naxa kinikini n ma hali n findixi yunubitɔɛ ra naxan dangi birin na, alako Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa diɲɛ gbegbe xa findi misaali ra mixie bɛ naxee danxaniyama a ma alako e xa kisi sɔtɔ naxan mu ɲɔnma abadan. Ko bNɔndi masenyi nan ya won birin lan won xa la naxan na: Ala xa Mixi Sugandixi Isa faxi duniɲa ma yunubitɔɛe nan nakiside. N tan Pɔlu nu findixi yunubitɔɛ nan na naxan dangi mixi birin na, tn cbMarigi xa hinnɛ bara gbo yɛ. A danxaniya nun xanunteya fixi n ma Isa nan saabui ra, a xa Mixi Sugandixi. ,m Sb Singe n nu a rasɔtɔma nɛ, n a tɔɔrɔ, n a konbi. Kɔnɔ a naxa kinikini n ma, barima a a kolon n nu na birin nabama kolontareya nun danxaniyatareɲa nan kui. l b N bara won Marigi Isa tantu, Ala xa Mixi Sugandixi naxan bara sɛnbɛ fi n ma, a bara la n na han a naxa n naso a xa wali kui. jk Ob Ala Xili Xungbe Kanyi xa sɛriyɛ lanxi a xa xibaaru fanyi nɔrɔxi nan ma, a naxan taxuxi n na. ;j qb yɛnɛlae, xɛmɛ naxee nun xɛmɛe kafuma, mixi suxuie, wule falɛe, mixi naxee kali tima wule xun, a nun mixi birin naxee Ala xa sɛriyɛ matandima, a a fixi nee nan ma fe ra. i %b Won man a kolon Ala mu a xa sɛriyɛ fixi tinxintɔɛe xa fe xa ra. A a fixi tinxintaree nan ma fe ra, a nun Ala matandilae. A a fixi kaafirie, yunubitɔɛe, diinɛtaree, Ala maberelae nan ma fe ra. A a fixi mixie nan ma fe ra naxee e baba nun e ngae faxama. Faxatie, Jh bWon a kolon Ala xa sɛriyɛ fan, xa a rawalima a sɛriyɛ ki ma. g bE wama findife sɛriyɛ karamɔxɔe nan na, kɔnɔ e wɔyɛnma fahaamutareɲa nan kui. E mu soxi fee kui e naxee masenma sɛnbɛ ra. _f 9bMixi ndee bara gbilen danxaniya fɔxɔ ra, e fa lɔɛ, na wɔyɛnyi fufafu saabui ra. e 1bN na yaamari fi nɛ alako xanunteya xa gbo, xanunteya naxan fatanxi bɔɲɛ sɛniyɛnxi ra, a nun ɲanige tinxinxi, nun danxaniya fiixɛ ra. %d Ebe naxa kiinie madɔxɔ, e man naxa bu e benbae xilie matɛngɛfe ra. Na fe mɔɔli wɔyɛnyi rawuyama nɛ, a mu Ala xa wali rasigama yare ma danxaniya kui. c bN to keli sigade Masedon, n naxa i rasi i xa lu Efɛsɛ alako i xa mixi ndee yamari e naxa xaranyi gbɛtɛe masen mixie bɛ, Nb bN na yi bataaxɛ sɛbɛfe Timote nan ma, naxan findixi n ma di yati ra a danxaniya ki ma. Baba Ala nun won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi, e xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi i ma, e xa kinikini i ma. |a ubWon Nakisima Ala nun Isa, won xaxili tima naxan na, e n tan Pɔlu tixi Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa xɛɛra nan na. Y`+NAla xa hinnɛ fi wo ma won Marigi Isa saabui ra, a xa Mixi Sugandixi.[_/NN bara wo yamari Marigi xili ra wo xa yi bataaxɛ xaran ngaxakerenyie birin bɛ. B^NWo xa ngaxakerenyie birin xɛɛbu sunbui sɛniyɛnxi ra. 8]kNN ngaxakerenyie, wo Ala maxandi muxu bɛ. E\NNaxan wo xilixi, a na a xui xanbi ra, a fama nɛ a rabade. D[NAla xa wo rasɛniyɛn a ki nun a kɛɲa ma, a tan Ala naxan bɔɲɛsa fima. Ala xa wo xaxili nun wo nii nun wo fate ratanga, marakɔrɔsi yo naxa lu wo ma won Marigi Isa fa tɛmui. 2Z_NXa fefe kobi, wo xa wo makuya na ra pon! [Y/Nkɔnɔ wo xa fe birin mato a fanyi ra.Xa fefe fan, wo xa na suxu gben. GXNWo naxa wo tuli xɔrɔxɔ namiɲɔnmɛe xa masenyie ma, =WuNWo naxa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xɔlɔn nagoro. VNWo xa Ala tantu fe birin kui. Na findixi Ala sago nan na wo bɛ, wo tan naxee danxaniyaxi a xa Mixi Sugandixi Isa ma. .UWNWo xa Ala maxandi waxati birin. *TONWo xa sɛɛwa tɛmui birin. S'NWo xa a mato a fanyi ra mixi yo naxa fe kobi ɲɔxɔ fe kobi ra. Wo xa nu fe fanyi nan tun naba wo bore bɛ, a nun mixi birin bɛ. &RENN ngaxakerenyie, muxu man bara wo maxandi, wo xa tunnaxɔnɛe rasi, wo xa limaniyataree ralimaniya, wo xa sɛnbɛtaree mali, wo diɲɛ mixi birin bɛ. vQeN Wo xa e binya a fanyi ra xanunteya kui e xa wali xa fe ra. Lanyi nan xa lu wo xa danxaniyatɔɛ ɲama tagi. PN N ngaxakerenyie, muxu bara wo mayandi wo xa mixie binya naxee na walife wo tagi, wo rasife nun wo raɲɛrɛfe ra Marigi xa fe kui. ON Na kui, wo xa wo bore ralimaniya, wo xa wo bore sɛnbɛ so alɔ wo darixi a raba ra ki naxɛ. Marasi nun xɛɛbui dɔnxɔɛ N{N naxan faxa won ma fe ra. Na nan a toxi, xa muxu ɲiɲɛ nan a ra, xa muxu faxaxi nan a ra, muxu fama nɛ sabatide a i. MN Ala mu a ragirixi won ma, a xa xɔnɛ xa won li. A a ragirixi nɛ won tan xa kisi nan sɔtɔ Marigi Isa saabui ra, Ala xa Mixi Sugandixi vLeNWon tan naxee findixi yanyi mixie ra, won xa mɛɛni won yɛtɛ ma. Won xa danxaniya nun xanunteya rasabati, won xa won xaxili ti kisi ra. Nee tide luma nɛ won bɛ alɔ kanke makantase nun xun makantase tide luma geresoe bɛ ki naxɛ. RKNNaxee xima, e xima kɔɛ nan na. Naxee siisima, e siisima kɔɛ nan na. YJ+NNa kui, won naxa xi alɔ booree. Won xa fee rasaxa a fanyi ra, won naxa yanfa. ]I3NWo birin findixi naiyalanyi nun yanyi die nan na. Kɔɛ nun dimi die xa mu won na. yHkNKɔnɔ wo tan, ngaxakerenyie, wo mu na dimi xa kui. Na lɔxɔɛ mu lanma a xa wo tɛrɛnna alɔ muɲɛti. %GCNMixie nɛ lanyi nun bɔɲɛsa xa fe falama tɛmui naxɛ, gbaloe dusuma e xun ma na tɛmui nɛ, alɔ furuginɛ difuri na keli a ra. E mu tangama a ma muku. nFUNWo fan yati a kolon a fanyi ra, a Marigi xa lɔxɔɛ fama nɛ alɔ muɲɛti fama kɔɛ ra ki naxɛ. rE _NN ngaxakerenyie, hali n mu sese fala wo bɛ waxati nun lɔxɔɛe xa fe ra yi fee sa rabama tɛmui naxɛ. =DuNNa kui, wo xa wo bore ralimaniya na masenyi ra.?CwNNa dangi xanbi, won tan naxee ɲiɲɛ luxi duniɲa, won fan tema nɛ, won nee li nuxui kui, won birin sa naralan Marigi yire kuye ma. Won luma nɛ Marigi sɛɛti ma sɔnɔn abadan. ZB-NMarigi yɛtɛ yati nan fama gorode keli koore ma. Yaamari fima nɛ xui itexi ra. Malekɛ kuntigi fama nɛ a xui itede. Ala xa sara xui minima nɛ. Isa xa danxaniyatɔɛ naxee bara faxa, nee nan singe kelima. )AKNMarigi xa masenyi nan ya, muxu naxan falama wo bɛ: Won tan naxee ɲiɲɛ a ra, Marigi fa tɛmui naxee lima duniɲa ma, won singe xa mu tema mixi faxaxie bɛ. .@UNWon laxi a ra a Isa bara faxa, a man fa keli faxɛ ma. Na kui, won man laxi a ra a Ala fama faxamixie fan nakelide naxee nu danxaniyaxi Isa ma, a e rate e nun Isa. +?ON N ngaxakerenyie, muxu mu wama wo xa lu fahaamutareɲa kui mixie xa fe ra naxee bara laaxira. A mu lan wo xa sunnun alɔ mixi naxee mu e xaxili tixi Ala ra. $>AN Na kui, wo ɲɛrɛ ki findima a fanyi nan na danxaniyataree tagi, wo man mu wo xa fe kote dɔxɔma mixi gbɛtɛ yo xun ma. Danxaniyatɔɛe xa taa masarɛ =+N Wo xa fe birin naba alako wo xa lu bɔɲɛsa kui. Wo xa mɛɛni wo yɛtɛ ma. Wo xa nu wali wo bɛlɛxɛ ra alɔ muxu a masen wo bɛ ki naxɛ. <7N Wo na nan yati rabafe ngaxakerenyie ra naxee na Masedon bɔxi birin kui. Kɔnɔ muxu a falama nɛ wo bɛ, n ngaxakerenyie, wo man xa nu na xun masa. o;WN Hali muxu mu wo rasi ngaxakerenyie xanufe ma, barima Ala nan bara wo tinkan wo xa wo bore xanu. :NNa kui, mixi naxan tondima yi fee rabatude, a mu tondixi ibunadama xa bɛ, a tondixi Ala nan bɛ naxan a Xaxili Sɛniyɛnxi fixi wo ma. k9ONAla won xilixi nɛ won xa won ɲɛrɛ sɛniyɛnyi kui, won xa gbilen sɛniyɛntareɲa fɔxɔ ra. <8qNMixi yo naxa yunubi raba a ngaxakerenyi ra, a fu a ma na fe kui, barima Marigi na fe mɔɔli birin makiitima nɛ. Muxu bara na fala wo bɛ, muxu man gbilen nɛ a fala ra wo bɛ. S7NWo naxa bira langoeɲa fɔxɔ ra, alɔ Ala kolontaree a rabama ki naxɛ. ?6yNKankan xa a yɛtɛ suxu sɛniyɛnyi nun tinxinyi kui. D5NAla sago na a ra wo xa sɛniyɛn. Wo naxa langoeɲa raba. G4NWo a kolon yati muxu wo xaranxi naxan na Marigi Isa xili ra. R3 NN ngaxakerenyie, muxu bara wo tinkan wo lan wo xa wo ɲɛrɛ ki naxɛ Ala waxɔnyi ma. Han ya wo na na nan xun ma. Yakɔsi, muxu wo maxandima, muxu wo mayandi Marigi Isa xili ra, wo xa nu na xun masa. 72gN Ala xa wo sondonyie sɛnbɛ so alako won Marigi Isa na gbilen lɔxɔ naxɛ a nun a xa sɛniyɛntɔɛe ra, wo xa nɔ tide won Baba Ala ya i sɛniyɛnyi nun tinxinyi kui.1N Xanunteya naxan na wo bɛ wo doro tagi, a nun wo nun mixi birin tagi, Ala xa na xun masa ki fanyi ra, alɔ muxu fan wo xanuxi ki naxɛ. v0eN Ala yɛtɛ yati, won Baba, a nun won Marigi Isa xa kira bɔɔ muxu bɛ alako muxu xa wo yire masɔtɔ. /N Kɔɛ nun yanyi muxu na a maxandife muxu nii birin na, muxu xa nɔ wo tode, alako naxan luxi wo xa danxaniya ra, muxu xa na rakamali. .N Muxu mu a kolon sɔnɔn muxu nɔma Ala tantude ki naxɛ wo xa fe ra. Danyi yo mu na muxu xa sɛɛwɛ ma wo xa fe ra Ala xa fe ra. i-KNYakɔsi muxu bɔɲɛ bara sa sɔnɔn, barima muxu bara a kolon a wo xa danxaniya xanxi Marigi. ,yNNa kui, n ngaxakerenyie, hali muxu to na tɔɔrɛ nun ɲaxankatɛ kui, muxu bara ralimaniya wo xa danxaniya xa fe ra. +NKɔnɔ Timote to baxi gbilende muxu yire keli wo xɔnyi, a bara xibaaru fanyi fala muxu bɛ wo xa danxaniya nun wo xa xanunteya xa fe ra. A naxɛ, a wo ratuxi muxu xa fe ra sɛɛwɛ kui, a muxu to xɔli na wo ma, alɔ wo fan to xɔli to na muxu fan ma. n*UNNa nan a ra, n bɔɲɛ to mu nu saxi sɔnɔn, n naxa Timote xɛɛ naa alako a xa a kolon wo xa danxaniya na ki naxɛ. N nu gaaxuxi nɛ wo bɛ Sentanɛ mixi ratantanyi fa wo ratantanfe, muxu xa wali fa findi wali fufafu ra. )NHali muxu nu na wo ya ma tɛmui naxɛ, muxu nu a falama nɛ wo bɛ, a mixie fama won ɲaxankatade. Wo bara a to fa, na nan fa rabaxi. k(ONalako wo xa ɲaxankatɛ naxa wo hanmɛ. Wo fan yati a kolon, na ɲaxankatɛ nan nagirixi won ma. t'aNmuxu xa won ngaxakerenyi Timote xɛɛ wo ma. Muxu waliboore na a ra Ala xa wali kui naxan findi Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi kawandila ra. Muxu a xɛɛxi nɛ alako a xa wo sɛnbɛ so, a xa wo ralimaniya wo xa danxaniya kui, Z& /NNa kui, muxu bɔɲɛ to mu nɔxi sade, muxu bara a ɲanige muxu tan xa lu Atɛn, Q%NIyo, wo tan nan findixi muxu xa xunnakeli nun muxu xa sɛɛwɛ ra.'$GNMarigi Isa gbilen lɔxɔɛ, muxu ɲɔxɔ tima Ala ra nde xa fe ra? Muxu ɲɛlɛxinma nde xa fe ra? Muxu matɔxɔɛ sɔtɔma nde xa fe ra? Wo tan xa mu a ra? #NMuxu nu bara wa gbilenfe wo yire. N tan Pɔlu wa nɛ n xa wo yire li sanmaya wuyaxi, kɔnɔ Sentanɛ nan muxu matɔɔrɔ. M"NN ngaxakerenyie, muxu bara makuya wo ya tode ra waxati nde bun, kɔnɔ muxu bɔɲɛ tan mu makuyaxi wo ra. Wo xɔli muxu suxuma ki fanyi ra. Muxu bara fe birin naba alako muxu man xa wo to. !NE mu wama muxu xa si gbɛtɛe kawandi alako nee xa kisi. Na kui, e na e xa yunubi nan tun xun masafe. Kɔnɔ Ala xa xɔnɛ bara e suxu. 9 kNE tan Yuwifie nan Marigi Isa nun namiɲɔnmɛe faxa, e muxu fan ɲaxankata. E xa fe mu Ala kɛnɛnxi. E to muxu tɔɔrɔma muxu xa kawandi wali kui, e ɲaaxuma mixi birin na. iKNN ngaxakerenyie, wo bara maniya Ala xa danxaniyatɔɛ ɲamae ra naxee danxaniyaxi a xa Mixi Sugandixi Isa ma Yudaya bɔxi ma. Wo baribooree wo tɔɔrɔ ki naxɛ, Yuwifie fan Yudaya danxaniyatɔɛ ɲamae tɔɔrɔ na ki nɛ. }N Na nan a toxi muxu Ala nuwali sama tɛmui birin barima muxu to wo kawandi Ala xa masenyi ra, wo mu a suxuxi xɛ alɔ mixi wɔyɛn xui. Wo a kolon nɛ a a findixi Ala xa masenyi nan yati ra naxan sɛnbɛ na walife wo tan danxaniyatɔɛe ya ma. A{N Muxu bara wo ralimaniya, muxu bara wo mafuruku, muxu bara wo mayandi alako wo ɲɛrɛ ki xa Ala kɛnɛn, naxan wo xilixi wo xa lu a xa mangɛya niini bun ma, wo xa a xa nɔrɛ kolon. X)N Wo a kolon yati, a muxu na wo birin bɛ, alɔ babɛ nun a xa die na ki naxɛ. N Muxu ɲɛrɛxi sɛniyɛnyi nun tinxinyi nan na wo xa fe ra, marakɔrɔsi yo mu na muxu ma. Wo bara findi na fe seedee ra, wo nun Ala. ^5N N ngaxakerenyie, wo xa wo maɲɔxun muxu xa wali nun muxu xa tɔɔrɛ ma. Muxu wakili nɛ kɔɛ nun yanyi alako muxu xa kɔntɔfili naxa lu wo sese ma, muxu nu Ala xa xibaaru fanyi kawandife wo bɛ tɛmui naxɛ. -SNMuxu wo xanuxi nɛ han muxu naxa muxu yɛtɛ yati fi wo ma safe Ala xa xibaaru fanyi xun ma muxu wo kawandi naxan na. Wo xa fe nu bara xɔrɔxɔ muxu ma ki fanyi. KNAla xa Mixi Sugandixi xa xɛɛrae to na muxu ra, muxu nu nɔma muxu xa fe kote dɔxɔde wo xun ma, kɔnɔ muxu mu tin. Muxu naxa mɛɛni wo ma, alɔ dingɛ mɛɛnima a xa die ma ki naxɛ. eCNMuxu hayi mu na mixie xa matɔxɔɛ ma, a na findi wo tan na, a na findi mixi gbɛtɛe ra. !NWo a kolon yati, Ala fan a kolon, muxu mu dɛiɲɔxunyi wɔyɛnyi yo falaxi wo bɛ. Muxu mu kawandi tixi xɛ alako muxu xa se nde sɔtɔ. ~}}|{zzfyxxw6vvQuujtAss(rqqpp}onncmmlkk6jjQiihggIfgeeedd/ccfcbua``$_`^^]>\\ [VZYYXX?WVVzUU$T]SSMRRRQPP4OONMMCLL6K!JpIHGFFHEpDDD2CC:BBA@@{??>>=<Kɔnɔ n bara gaaxu n wo ɲɛrɛ ki nde life naa naxan mu rafan n ma. Tɛmunde n fan ɲɛrɛ ki mu fama rafande wo ma. N bara gaaxu n na siga wo xɔnyi n yi fee nan lima naa: lantareya, tɔɔnɛ, xɔnnanteya, boore matandi, wɔyɛn ɲaaxi, naafixiya, yɛtɛ igboɲa, nun ɲaxasi. SB N xanuntenyie, kabi tɛmui xɔnnakuye wo ɲɔxɔ a ma muxu na muxu yɛtɛ nan xunmafalafe, kɔnɔ muxu na Ala xa Mixi Sugandixi xa masenyi nan tife wo bɛ Ala ya xɔri alako wo xa danxaniya xa sabati. CA N naxa Tito mayandi a xa siga wo yire. N man naxa n ngaxakerenyi gbɛtɛ xɛɛ naxan a matima. Tito wo rawali nɛ? N nun Tito mu ɲɛrɛ xaxili keren xa fari? A mu n tan xa fɔxi raba? M@ Kɔnɔ n xa wo maxɔrin, n bara wo rawali n ma xɛɛrae saabui ra? ?  Awa yire, kɔnɔ n mu findixi kote ra wo bɛ. Nde a falama a kɔɔta mixi nan n na, a n bara wo masɔtɔ kɔɔta wali ra. >+ N tan bara tin fɛɛrɛ fende wo bɛ. N bara tin n yɛtɛ fide wo bɛ. N to wo xanuxi a gbe ra, wo tan nde bama na xanunteya nan na n tan bɛ? = N rɛdixi n ma biyaasi saxan nde rabafe ra wo xɔnyi. N mu findima kote ra wo bɛ de, barima n mu wama wo harige xɔn ma. N wama wo tan yati nan xɔn ma. A mu lanma die xa fɛɛrɛ fen e barimixie bɛ. A lanma barimixie nan xa fɛɛrɛ fen e xa die bɛ. =<s Fe keren gbansan nan na, n mu naxan nabaxi wo ra alɔ n a raba danxaniyatɔɛ ɲama gbɛtɛe ra ki naxɛ. N mu tin findide kote ra wo tan bɛ. Xa na mu rafan wo ma, wo xa diɲɛ. ;  N bara n ma xɛɛraya fɔxie masen wo bɛ, n to tɔnxumae, fe magaaxuxie, nun kaabanakoe raba wo tagi duluxɔtɔɛ xungbe kui. .:U Wo bara a niya n xa wɔyɛn alɔ daxui. A nu lanma nɛ wo tan yati xa fe fanyi fala n ma fe ra. Hali n ma fe to goroxi, n mu xurun na xɛɛra fisamantee ya i. 9 Na nan a toxi sɛnbɛtareya rafanxi n ma. Hali na findi konbi ra, hali na findi fe xɔrɔxɔɛ ra, hali na findi ɲaxankatɛ nun tɔɔrɛ ra n bɛ Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra, na birin nafan n ma, barima n a kolon n sɛnbɛ sɔtɔma n ma sɛnbɛtareya nan kui. d8A kɔnɔ a naxa a masen n bɛ, «N ma hinnɛ bara i rali. I n ma sɛnbɛ kamalixi kolonma i xa sɛnbɛtareya nan kui.» Na nan a toxi n nan n ma sɛnbɛtareya matɔxɔma, alako Ala xa Mixi Sugandixi sɛnbɛ xa lu n bɛ. E7 N naxa Ala maxandi sanmaya saxan a xa na tɔɔrɛ ba n ma, :6m Na laamatunyie to magaaxu, n naxa dundu. Ala naxa tɔɔrɛ nde dɔxɔ n ma, naxan fatanxi Sentanɛ xa malekɛ ra, alako n naxa n yɛtɛ igbo na laamatunyi magaaxuxie xa fe ra. w5g Kɔnɔ xa n bara wa n yɛtɛ matɔxɔfe, na mu findima xaxilitareɲa ra, barima n naxan birin falama a findixi nɔndi nan na. N mu na birin falama xɛ, alako mixie naxa n ma fe ite dangife e naxan toma a nun e naxan mɛma n xun ma. 4- N bara na xɛmɛ matɔxɔ. N tan nan lanxi na xɛmɛ ma, kɔnɔ n mu wama n yɛtɛ matɔxɔfe. N nan n ma sɛnbɛtareya gbansan nan matɔxɔma. m3S na xɛmɛ xaninxi nɛ ariyanna. Mɛnni a naxa fee mɛ, naxee mu daxa adama xa e masen a boore bɛ. z2m Hali Ala gbansan nan to a kolon, xa a fate yati nan siga, xa na mu a ra a xaxili gbansan, n fe keren nan kolon, 11[ Isayanka nde nu na, naxan xanin koore walaxɛ saxan nde. Na ɲɛ fu nun naani nan yi ki. N mu a kolon xa a fate yati nan siga, xa na mu a xaxili gbansan. Ala a kolon. 0 ! N lanma n xa nde sa na matɔxɔɛ fari? Na yusi mu na, kɔnɔ n man xa laamatunyie nun masenyie xa fe fala wo bɛ Marigi naxee fixi n ma. g/G !kɔnɔ danxaniyatɔɛe naxa n nagoro taa tɛtɛ wundɛri ra debe kui, n fa n ba a yi ra.x.i Damasi gomina, naxan nu na Mangɛ Aretasi xa yaamari bun ma, a naxa taa naadɛe balan alako a xa n suxu, f-E Ala, naxan findixi Marigi Isa baba ra, naxan matɔxɔma abadan, a a kolon n mu wule falama. v,e Iyo, xa a lanma n xa n yɛtɛ matɔxɔ fe nde ra, n nan n yɛtɛ matɔxɔma n ma sɛnbɛtareya nan na. +  Sɛnbɛ na ba mixi nde, a bara ba n fan na. Danxaniyatɔɛ na yunubi fe raba, a n sondonyi tɔɔrɔma nɛ alɔ tɛ na sa a ma. e*C Naxan saxi na birin fari, lɔxɔ yo lɔxɔ n kɔntɔfilima danxaniyatɔɛ ɲamae xa fe ra. )/ N bara tɔɔrɔ wali xɔrɔxɔɛe xa fe ra. Sanmaya wuyaxi n mu xi, n mu baloe sɔtɔ, n mu ye min, n lu kaamɛ ra, n mu sose sɔtɔ ɲɛmɛ ra. (' N ma biyaasi wuyaxi kui, n bara tɔɔrɔ xure igirife ra, n bara tɔɔrɔ muɲɛtie xa fe ra, n yɛtɛ kan bɔnsɔɛ mixie bara n tɔɔrɔ, kaafirie fan nu bara n tɔɔrɔ. N bara tɔɔrɔ taae, gbengberenyi, nun baa ma. Danxaniyatɔɛ wule falɛe fan bara n tɔɔrɔ. R' Sanmaya saxan e n bɔnbɔma gbengbeta ra. Sanmaya keren e bara n magɔnɔ gɛmɛe ra. Sanmaya saxan n ma kunkui dulama baa ma. Sanmaya keren n bara xi keren nun kɔɛ keren nadangi ye xɔɔra baa ma. ^&5 Sanmaya suuli Yuwifie n bɔnbɔma sɛbɛrɛ ya tongo saxan nun solomanaani ra. i%K Ala xa Mixi Sugandixi xa walikɛe nan e ra? Wo wo haakɛ to n bɛ de, n tan dangi e ra. N bara wali dangi e ra, n bara sa geeli dangife e ra, n bara bɔnbɔɛ sɔtɔ dangife e ra, n bara makɔrɛ faxɛ dɛ ra dangife e ra. H$  Eburu mixie nan e ra? N tan fan findixi Eburu mixi nan na. Isirayilakae nan e ra? N tan fan findixi Isirayilaka nan na. Iburahima bɔnsɔɛ nan e ra? N tan fan Iburahima bɔnsɔɛ nan n na. N# N bara a fala wo bɛ yaagi ra, muxu tan mu na sɛnbɛ mɔɔli masenxi wo bɛ. Kɔnɔ e suusaxi e yɛtɛ kan matɔxɔɛ naxan na, fo n fan xa suusa na ra, hali a findi xaxilitareɲa ra n bɛ. "- Wo tan tinma wo xa findi konyie ra, mixie xa wo rawali a ɲaaxi ra, e xa se birin ba wo yi ra, e xa e ya ragoro wo ma, e man xa wo dɛ ragarin. A!} Wo tan xaxilimae, wo tinma xaxilitaree ra tɛmui birin. W ' Mixi gbegbe to so yɛtɛ igboɲa kui adamadi ki ma, n fan xa n kan matɔxɔ. q[ Na kui, n mu wɔyɛnma Marigi waxɔnki ma. N wɔyɛnma daxui ki nan ma naxan wama a yɛtɛ matɔxɔfe. H  Wo xa wo haakɛ to n bɛ, n fan xa n yɛtɛ matɔxɔ dondoronti, kɔnɔ wo naxa a maɲɔxun daxuɲa ra de! Hali wo a maɲɔxun daxui na n na, wo xa diɲɛ alako n xa n gbe fala wo bɛ.   Sentanɛ xa walikɛe fan birama na misaali nan fɔxɔ ra, e fa e yɛtɛ masen walikɛ tinxinxie ra. E fama nɛ e sare sɔtɔde. y Kɔnɔ na mu findima dɛ ixarɛ ra, barima hali Sentanɛ a mixi madaxuma, a a yɛtɛ kan misaali malekɛ nɔrɔxi ra. 8i Na mixie e yɛtɛ findixi wo bɛ xɛɛra fisamantee ra, kɔnɔ wule falɛe nan e ra, naxee mixi madaxuma, a falafe ra e tan nan findixi Ala xa Mixi Sugandixi xa xɛɛrae ra.  N naxan nabaxi, n man gbilenma nɛ na raba ra, alako mixi yo naxa nɔ e misaalide muxu ra. Ndee wama na binyɛ nan xɔn. L Munfe ra? N mu na rabaxi wo tan bɛ xanunteya xa ra? Ala a kolon. =s N xa nɔndi fala wo bɛ Ala xa Mixi Sugandixi xili ra, n walixi wo bɛ sare xanbi ki naxɛ, n man walima na ki nɛ Akayi bɔxi birin ma, barima na findixi xunnakeli nan na n bɛ. + Masedon danxaniyatɔɛe nan fa n malide n ma tɔɔrɛ kui. N na birin naba nɛ alako n naxa findi kote ra wo bɛ. Han ya na xaxili na n yi ra. ) N bara danxaniyatɔɛ ɲama gbɛtɛe makula, alako n xa nɔ walide wo bɛ sare xanbi. N mu n ma kɔntɔfili dɔxɔxi mixi yo xun ma wo ya ma.  N to n yɛtɛ magoro Ala xa xibaaru fanyi masenfe ra wo bɛ sare xanbi, alako wo tan xa fe xa mate, na findixi tantanyi nan na wo bɛ? nU Hali n wɔyɛn ki mu tofan a gbe ra, kɔnɔ n xaxili tan gbo. Muxu bara na masen wo bɛ a fanyi ra. nU Kɔnɔ n a kolon n mu xurun na mixie bɛ, naxee e yɛtɛ findixi wo bɛ xɛɛra fisamantee ra. +O N a falama na fe nan ma, wo wo tuli matima mixi nan na, naxan Isa xa fe masenma wo bɛ ki gbɛtɛ, bafe muxu gbe ki ra. Wo man tinma xaxili gbɛtɛ suxude, bafe Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ra wo naxan sɔtɔxi. Wo masenyi nde rabatuma naxan mu lanxi muxu xa masenyi ma, wo laxi naxan singe ra. mS Kɔnɔ n gaaxuxi nɛ mixi ndee fa wo madaxufe, e fa wo xaxili makuya Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra, wo biraxi naxan fɔxɔ ra bɔɲɛ fiixɛ ra. Na kui, wo luma nɛ alɔ Nɛɛnɛ Mahawa bɔximase naxan madaxu yunubi xa fe ra. +O Wo rafan n ma Ala xa xanunteya ra, naxan mu wama a firin nde xɔn. N wo soxi Ala xa Mixi Sugandixi gbansan nan yi ra, alɔ ginɛ naxan fixi xɛmɛ ma a dimɛdi. i M Wo xa wo haakɛ to n bɛ, alɔ wo ɲan na a rabafe ki naxɛ, n xa n ma daxuɲa nde fala wo bɛ. a; Barima yɛtɛ matɔxɔɛ xa mu rafan Marigi ma, fo Marigi yɛtɛ naxan matɔxɔma.  Xa mixi wa a yɛtɛ matɔxɔfe, Marigi wali naxan nabaxi a xa duniɲɛigiri kui, a xa a yɛtɛ matɔxɔ Marigi xa fe nɛ i.  % Na ki muxu nɔma nɛ Ala xa xibaaru fanyi masende yire gbɛtɛ naxee dangi wo ra. Muxu mu matɔxɔɛ fenma mixi gbɛtɛe xa wali fɔxie ra. H   Muxu mu matɔxɔɛ fenma han a dangi a i mixi gbɛtɛe xa walie xa fe ra, fo wali naxan soxi muxu tan yi ra. Muxu wama naxan xɔn, wo xa danxaniya xun xa masa, muxu xa wali xa gbo wo ya ma. q [ A mu luxi alɔ muxu mu siga wo yire. Muxu singe nan wo lixi Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi ra.   Muxu mu wama muxu yɛtɛ xa fe falafe han pon! Ala yaamari naxan fixi muxu ma mixie bɛ muxu naxee xaranma, muxu na nan falama wo bɛ. D Muxu mu suusama muxu yɛtɛ misaalide yɛtɛ igboe ra. Muxu mu wama muxu yɛtɛ maniyafe e ra. E na e yɛtɛ igbo e yɛtɛ xa maɲɔxunyi ra, e bara gɛ e xa lɔnnitareɲa masende. zm Na kanyie xa a kolon muxu naxan falama muxu xa bataaxɛe kui, muxu fama nɛ na birin nakamalide muxu fa tɛmui.  Ndee a falama, «A xa bataaxɛe sɛnbɛ gbo, e xɔrɔxɔ, kɔnɔ a gundi yati na fa, a sɛnbɛ mu gbo, a xa masenyi yusi yo mu na.» mS N mu findixi mixi xa ra naxan nɔma wo magaaxude n ma sɛbɛli ra, alɔ wo a maɲɔxunxi ki naxɛ. 0Y N mu yaagima wɔyɛnyi xungbe falafe ra wo bɛ Marigi xa yaamari xa fe ra, a naxan fixi n ma alako n xa wo mali sɛnbɛ sɔtɔde. A mu n xɛɛxi wo xun nakanade xɛ.  Wo xa na fe mato a fanyi ra. Xa mixi la a ra a findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan gbe ra, a xa a kolon muxu tan fan na na ki nɛ. a; Wo na wo xa batui rakamali, naxan na tondi na ra, muxu fama nɛ na kanyi ɲaxankatade. { naxan Ala xa fe kolonyi matandima yɛtɛ igboɲa kui. Maɲɔxunyi birin xa lu Ala xa Mixi Sugandixi xa yaamari bun ma. -S Muxu mu gere soma adamadi xa geresosee xa ra. Muxu gere soma Ala xa geresosee nan na naxee nɔma Sentanɛ sɛnbɛe kanade. Muxu maɲɔxunyi birin xun nakanama nɛ M Adamadi nan muxu ra, kɔnɔ muxu mu gere soma adama ki xa ma. E~ N bara wo mayandi, wo naxa a niya n ma wɔyɛnyi xa xɔrɔxɔ n fa tɛmui wo yire. Ndee ɲɔxɔ a ma muxu na ɲɛrɛfe adama ki nan tun ma. N wɔyɛnma a xɔrɔxɔɛ ra na mixie nan bɛ. Y} - N tan Pɔlu, n wama wo rasife Ala xa Mixi Sugandixi xa diɲɛ nun a xa fanyi nan saabui ra. Wo naxɛ a n sɛnbɛ mu gbo n na wo ya ma tɛmui naxɛ, fo n na makuya wo ra, n fa wɔyɛn xɔrɔxɔɛ fala wo bɛ. F| Ala tantu a xa hinnɛ xa fe ra naxan dangi fe birin na.k{O E fama nɛ Ala maxandide wo bɛ xanunteya ra, barima e a kolon Ala bara hinnɛ wo ra a fanyi ra. Qz Mixie na wo xa wali to, e Ala tantuma nɛ, barima wo xa danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi ma, a bara findi batui ra. E Ala tantuma nɛ wo xa mali xa fe ra, wo hinnɛxi e ra naxan na, a nun mixi birin. eyC Wo naxan fima sɛniyɛntɔɛe ma, a e hayi lima nɛ, a man findi tantui gbegbe ra Ala bɛ. 'xG Ala wo kima fɛɛrɛ gbegbe nan na, alako wo fan xa mixie ki a fanyi ra. Mixie fama nɛ Ala tantude wo xa mali xa fe ra, muxu naxan soma e yi ra wo xili ra. w# Ala naxan sansi xɔri fima sansisi ma, a a rabalo taami ra, a man wo tan ma fɛɛrɛ rawuyama nɛ, alako wo xa wali tinxinxie fan xa wuya. `v9 A sɛbɛxi Kitaabui kui, «A bara setaree ki a fanyi ra. A xa tinxinyi buma abadan.» u Ala nɔma barakɛ mɔɔli birin nagorode wo ma. Nee wo hayi lima nɛ, e man dangi a ra, alako wo xa nɔ wali fanyi mɔɔli birin nabade. t Kankan xa mixi ki a yɛtɛ ɲanige ra. Teku mu a ra. A naxa mixi ki nimisɛ kui. Naxan mixi kima sɛɛwɛ kui, na nan nafan Ala ma. )sK Wo xa ratu a ma, a naxan sansi xɔri xuri rawalima, a fan sansi xuri di nan sɔtɔma. Naxan sansi xɔri gbegbe rawalima, a fan sansi gbegbe sɔtɔma nɛ. 6re Na kui, n bara n ngaxakerenyie xɛɛ wo yire sinnanyi ma, alako wo xa laayidi xa kamali. Na ki wo nɔma na rabade wo waxɔnki, alako a naxa findi fe xɔrɔxɔɛ ra wo bɛ. q7 Xa a sa li n nun Masedonkae mu wo xa laayidi tongoxi rakamalixi lima naa, na findima yaagi nan na n bɛ, a findima yaagi belebele nan na wo fan bɛ. Up# Yakɔsi n na n ngaxakerenyie xɛɛfe wo yire, alako n matɔxɔɛ naxan nabaxi wo xa fe ra, a naxa findi wule ra. Wo xa kɔbiri malan sinnanyi ma, alako e xa a li naa alɔ n wo xa fe fala e bɛ ki naxɛ. Ro N ɲan bara wo ɲanige fanyi kolon. N bara wo matɔxɔ Masedonkae bɛ, a falafe ra wo tan Akayikae rɛdixi na kɔbiri malanfe ra kabi yaala. Wo to na natɛ suxu sɛnbɛ ra, e fan bara wa sofe na kui. Jn  Hali n mu bataaxɛ sɛbɛ wo ma sɛniyɛntɔɛe malife xa fe ra. %mCNa kui, wo xa wo xa xanunteya masen yi mixie bɛ alako danxaniyatɔɛ ɲama birin xa a kolon muxu fe fanyi naxee falaxi wo xa fe ra, a nɔndi na a ra.(lIN waliboore Tito findixi n tan nan ma xɛɛra ra wo bɛ. A matimae findixi danxaniyatɔɛ ɲamae nan ma xɛɛrae ra Ala xa Mixi Sugandixi xa binyɛ xa fe ra. Uk#Muxu na won ngaxakerenyi gbɛtɛ fan xɛɛfe booree matide. Muxu bara a to sanya wuyaxi, muxu xa fe na a bɔɲɛ ma sɛnbɛ ra. Yakɔsi, nde bara sa na sɛnbɛ fari, barima a man bara la wo tan na. PjMuxu fe fanyi nan tun fenma na wali kui Marigi nun adamadie ya xɔri. niUMuxu mu wama mixi yo xa fe ɲaaxi to muxu wali ki ma, muxu na kɔbiri ya rafanyi rawalima ki naxɛ. 8hiDanxaniyatɔɛ ɲamae bara a sugandi a xa muxu fan mati na kɔbiri xaninde. Muxu na birin nabama nɛ alako Ala xa matɔxɔɛ sɔtɔ, a nun man muxu xa ɲanige fanyi xa raba. }gsMuxu na muxu ngaxakerenyi nde xɛɛfe a matide, danxaniyatɔɛ ɲama naxan birin matɔxɔma a xa kawandi xa fe ra. nfUA bara muxu xa marasi suxu. A man bara natɛ tongo a yɛtɛ ra ɲɛlɛxinyi kui, a xa siga wo yire. ae;Ala tantu, barima Ala bara a niya wo xa fe xa lu Tito bɔɲɛ kui, alɔ muxu tan. d alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ, «Naxan a gbegbe malanxi, a mu dangi a i. Naxan dondoronti malanxi, a a hayi lixi nɛ.» ;coYi waxati, wo harige fanyi nɔma nɛ e malide e xa setareɲa kui. Waxati gbɛtɛ, e tan fan harige fanyi nɔma nɛ wo fan malide wo xa setareɲa kui. Na kui, wo birin bara lan, [b/ Muxu mu wama wo tan xa tɔɔrɔ alako booree xa se sɔtɔ. Wo birin xa lan. a Xa wo mixie kima ɲanige fanyi ra, wo e mali wo nɔma naxan na, na findima fe fanyi ra. Xa na fɛɛrɛ mu na wo yi ra, fefe mu a ra. c`? Yakɔsi fa, wo xa na raɲɔn, alako wo ɲanige fanyi xa kamali wo xa fɛɛrɛ bɛrɛ ra. _ N bara wo rasi na ma alako a xa findi fe fanyi ra wo bɛ. Yaala wo tan nan singe na natɛ tongo, wo tan nan singe kɔbiri malan fɔlɔ. N^ Wo a kolon won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi, a hinnɛxi won na ki naxɛ. Fe birin nu na a yi ra, kɔnɔ a naxa diɲɛ na birin ma wo tan bɛ, alako wo xa banna a xa setareɲa saabui ra. r]]N mu wo yamarife xɛ. N wama a kolonfe nɛ xa wo xa xanunteya fiixɛ alɔ booree gbe fiixɛxi ki naxɛ. M\Wo bara xunnakeli sɔtɔ fe birin kui, alɔ wo xa danxaniya, wo xa masenyie, wo xa lɔnni, wo xa tunnabɛxi, nun wo xa xanunteya muxu xa fe ra. Wo xa xunnakeli sɔtɔ yi wali fanyi fan xa fe ra. Y[+Muxu bara Tito rasi, a xa na wali fanyi rakamali wo bɛ a naxan fɔlɔxi. $ZANa bara dangi muxu waxɔnfe ra. A singe e naxa e yɛtɛ fi Marigi ma. Na dangi xanbi, e man naxa e yɛtɛ fi muxu ma alɔ Ala nu wama a xɔn ma ki naxɛ. rY]E naxa muxu mayandi e yɛtɛ ɲanige ra, a e fan xa sɛniyɛntɔɛe mali alɔ booree a rabama ki naxɛ. bX=N bara findi e xa seede ra. E bara mixi ki alɔ e nu nɔma naxan na, e man dangi na ra. WHali e to nu na ɲaxankatɛ xɔrɔxɔɛ kui, e xa sɛɛwɛ xungbe nun e xa setareɲa xɔrɔxɔɛ a niyaxi nɛ e xa ki ti a fanyi ra. eV EN ngaxakerenyie, n xa a fala wo bɛ Ala hinnɛxi Masedon danxaniyatɔɛ ɲamae ra ki naxɛ. YU+N bara ɲɛlɛxin na lanlanteya ra naxan na won tagi, a mu kanama fefe ma.wTgWo xa marafanyi a bɛ, a xun bara masa, barima wo to a rasɛnɛ, a bara wo xa batui nun wo xa yaragaaxui to. TS!N nu bara fe fanyi fala a bɛ wo xa fe ra. Wo mu n nayaagixi na kui. Muxu naxan falaxi wo bɛ, a birin findixi nɔndi nan na. Muxu naxan falaxi Tito bɛ wo xa fe ra, na fan birin findixi nɔndi nan na. R Na birin bara muxu ralimaniya. Muxu man bara ɲɛlɛxin Tito xa sɛɛwɛ xa fe ra, wo naxan bɔɲɛ ralimaniyaxi a fanyi ra. fQE N to bataaxɛ sɛbɛ wo ma, n mu a sɛbɛxi na fe ɲaaxi rabae xa fe xa ra, n mu a sɛbɛ na mixi xa fe ra naxan bara fe ɲaaxi sɔtɔ. N a sɛbɛ nɛ alako muxu xa marafanyi naxan na wo bɛ a xa mini kɛnɛ ma Ala bɛ. P Ala bara na sunnunyi rawali wo xa fe ra, alako wo xa wo tunnabɛxi, wo xa wo yɛtɛ xunmafala, wo xa xɔnɔ fe ɲaaxi ma, wo xa gaaxu Ala ya ra, wo xa fe fanyi suxu sɛnbɛ ra, wo xa fe ɲaaxi makiiti. Wo bara a masen wo bɔɲɛ fiixɛ ra fe dangixi kui. -OS Ala mixie rasunnunma nɛ alako e xa tuubi, e fa kisi. Na sunnunyi mɔɔli mu findima mɔnɛ ra, kɔnɔ sunnunyi naxan fatanxi duniɲa ra, na findima faxɛ nan na. lNQ Yakɔsi n bara ɲɛlɛxin na xa fe ra. N mu ɲɛlɛxin wo xa sunnunyi xa ra, kɔnɔ n ɲɛlɛxinxi nɛ barima na sunnunyi bara a niya wo xa tuubi. Na kui, n a kolon na sunnunyi fatanxi Ala nan na, a mu fatanxi muxu tan xa ra. -MSN a kolon n ma bataaxɛ bara wo rasunnun, kɔnɔ a mu ɲaaxu n bɛ. Hali n to mu nu wama n ma bataaxɛ xa wo rasunnun, n a kolon na sunnunyi xɔn mu kuya fa. LA fafe gbansan xa mu a ra. Wo mɛɛnixi a ma ki naxɛ, na fan bara findi limaniya ra muxu bɛ. A bara a fala muxu bɛ n xɔli bara wo suxu, han na bara findi yaye ra wo bɛ. A bara wo xa marafanyi xa fe fala muxu bɛ n tan mabiri. Na bara n nasɛɛwa a fanyi ra. lKQKɔnɔ Ala, naxan mixi limaniyatare ralimaniyama, a bara muxu fan nalimaniya Tito fafe saabui ra. J-Muxu to fa Masedon, muxu mu malabui sɔtɔ, muxu tɔɔrɛ mɔɔli birin nan li naa: Gere na muxu rabilinyi, gaaxui fan na muxu bɔɲɛ ma. ,IQLanlanteya fanyi na won tagi. N bara ɲɛlɛxin wo xa fe ra, na fan bara findi limaniya ra n bɛ. Hali n na tɔɔrɛ kui, wo bara a niya n ma sɛɛwɛ xa kamali. %HCN mu wama kiiti ɲaaxi safe wo ma. N ɲan bara a fala wo bɛ xanunteya na won tagi han muxu bara tin fe birin nabade wo bɛ, hali na findima faxɛ nan na. uGcWo xa tin muxu xa fe ra. Muxu mu fe ɲaaxi yo rabaxi wo ra, muxu mu wo xun nakana, muxu mu wo rawali. &F GN xanuntenyie, Ala to na laayidi mɔɔlie tongo won bɛ, won fate nun won bɔɲɛ xa lu sɛniyɛnyi kui. Won ma sɛniyɛnyi xa kamali Ala xa yaragaaxui kui. sE_Ala Xili Xungbe Kanyi xa masenyi nan ya, «N findima wo baba nan na, wo tan fan findi n ma die ra.»DNa nan a toxi Marigi naxa a fala, «Wo xa mini e ya ma, wo xa lu wo xati ma. Wo naxa din fe sɛniyɛntare ra, alako n xa wo rasɛnɛ.» RCKuye toma Ala xa hɔrɔmɔbanxi kui? Won tan nan findixi Ala Ɲiɲɛ xa hɔrɔmɔbanxi ra. Ala yati a fala nɛ, «N ɲɛrɛma nɛ wo ya ma. Wo Marigi Ala nan n na, wo fan findima nɛ n ma ɲama ra.» qB[Ala xa Mixi Sugandixi nun Sentanɛ lanma fe keren ma? Danxaniyatɔɛ nun danxaniyatare lanma munse ma? ALanyi naxa lu wo nun danxaniyataree tagi. Munse na tinxinyi nun tinxintareya tagi? Naiyalanyi nun dimi nɔma lude yire keren? H@  N ma die, yandi, wo fan xa xanunteya xun xa masa muxu mabiri. Z?- Muxu bɔɲɛ mu balanxi wo ma, kɔnɔ wo tan bara wo bɔɲɛ balan muxu mabiri. U># Muxu mu masenyi yo nɔxunxi wo ma. Wo xa fe bara lu muxu sondonyi ma. 4=a Sunnun mixie nan muxu ra, kɔnɔ sɛɛwɛ na muxu bɔɲɛ kui. Setaree nan muxu ra, kɔnɔ bannaya na muxu yi ra. Misikiinɛe nan muxu ra, kɔnɔ fe birin na muxu yi ra. C< Hali e muxu kolon, e fe rabama muxu ra alɔ e mu mixi naxan kolon. Muxu maniyama mixi ra naxan na saya kira xɔn ma, kɔnɔ muxu mu faxaxi. Muxu bara ɲaxankata, kɔnɔ muxu mu faxaxi. 3;_Muxu walima binyɛ nun yelebui sɔtɔɛ nan kui. Muxu bara xili fanyi nun xili kanɛ sɔtɔ. Ndee bara muxu findi wule falɛe ra, kɔnɔ muxu nɔndi gbansan nan falama. :/Muxu mu ba nɔndi falafe, muxu fe birin nabama Ala sɛnbɛ saabui nan na. Muxu bara Ala xa gere fanyi suxu tinxinyi kui muxu bɛlɛxɛ firin na. {9oMuxu bara muxu tunnabɛxi sɛniyɛnyi, fahaamui, diɲɛ, fe fanyi, xaxili sɛniyɛnxi, nun xanunteya fiixɛ kui. 8'E bara muxu bɔnbɔ, e muxu raso geeli kui, e gali bɔɲɛ rate muxu xili ma. Muxu bara wali xɔrɔxɔɛ raba, muxu mu xi, muxu bara kaamɛ. (7IMuxu bara fe birin naba xili fanyi sɔtɔfe ra Ala xa walikɛ lanma a xa naxan naba. Muxu bara tunnabɛxiya raba ɲaxankatɛ, setareɲa, nun kɔntɔfili kui. q6[Muxu tan mu sese rabama naxan nɔma mixi ratantande, mixie fa a fala a muxu wali kobi nan nabaxi. R5Ala bara a masen Kitaabui kui, «N bara wo xa duba suxu n ma hinnɛ waxati, n bara wo mali wo xa kisi lɔxɔɛ.» Wo xa a kolon Ala xa hinnɛ waxati bara a li. To nan findixi kisi lɔxɔɛ ra wo bɛ. Z4 /Muxu tan, Ala xa walikɛe, muxu bara wo rasi wo naxa Ala xa hinnɛ sɔtɔ fu ra. 33Isa naxan mu yunubi yo rabaxi, Ala bara a findi won ma yunubi sare ra. Na nan a toxi won findixi tinxin mixie ra Ala ya tode ra Isa saabui ra.K2Na kui, won bara findi Ala xa Mixi Sugandixi xa xɛɛrae ra. A luxi nɛ alɔ Ala na kawandi tife won tan nan saabui ra. Muxu bara wo mayandi Ala xa Mixi Sugandixi xili ra, wo xa gbilen Ala ma. 11[Ala bara duniɲa ragbilen a ma a xa Mixi Sugandixi saabui ra, a diɲɛ adamadie xa yunubie ma. A man bara na masenyi so won yi ra naxan a niyama mixie xa gbilen a ma. 09Na birin fatanxi Ala nan na, naxan won nagbilenxi a yɛtɛ ma a xa Mixi Sugandixi saabui ra. A man bara wali taxu won na adamadie ragbilenfe ra a ma. /Mixi nun Ala xa Mixi Sugandixi na lu fe keren kui, a findima mixi nɛɛnɛ nan na. A xa fe fori bara masara fe nɛɛnɛ ra. ].3Na nan a toxi, kelife yakɔsi, won mu mixi toma alɔ duniɲa mixie e toma ki naxɛ. Singe won nu Ala xa Mixi Sugandixi toma nɛ alɔ duniɲa mixie a toxi ki naxɛ, kɔnɔ yakɔsi won mu a kolonxi na ki sɔnɔn. -7A bara faxamixi birin bɛ, alako naxee ɲiɲɛ a ra e xa e yɛtɛ waxɔnfe lu na, e xa wali Isa bɛ naxan faxa e bɛ, naxan man keli faxɛ ma e bɛ. ,-Ala xa Mixi Sugandixi xa xanunteya nan muxu tutunma. Muxu bara a kolon mixi keren bara faxa adama birin bɛ. Na kui, mixi birin bara faxa. @+y Xa muxu bara so fe ndee kui naxan luxi alɔ daxuɲa duniɲa mixie bɛ, muxu na rabaxi Ala nan bɛ. Kɔnɔ xa muxu bara ɲɛrɛ xaxili fanyi bɛrɛ ra, muxu na rabaxi wo tan nan bɛ. P* Muxu mu wama gbilenfe muxu xunmafalafe ra wo bɛ. Muxu wama nɛ tun wo xa ɲɛlɛxin muxu xa fe ra, alako wo xa nɔ mixie yaabide naxee e yɛtɛ igboma fee fufafu ra, naxee mu kelima e bɔɲɛ kui. 2)] Muxu to Marigi xa yaragaaxui kolon, muxu katama mixie nan nafade Ala ma. Ala muxu ɲɛrɛ ki kolon. N wama lafe a ra, wo fan muxu ɲɛrɛ ki kolon wo bɔɲɛ kui. C( Won na rabama nɛ barima Ala xa Mixi Sugandixi fama nɛ won birin makiitide, alako kankan xa a sare sɔtɔ a xa fe fanyie nun a xa fe ɲaaxie ma, a naxee rabaxi a xa duniɲɛigiri kui. ' Na kui, xa won nii na won fate kui, xa na mu a ra won nii bara keli won fate kui, won fe birin nabama Ala sago rakamalife nan na. ^&5Won ma limaniya xa fe ra, won wama kelife yi fate kui, won xa sabati Marigi xɔnyi. Q%Won ma ɲɛrɛ kui won xaxili tixi fe nan na won mu naxan toxi sinden. r$]Na nan a toxi won limaniyaxi. Won a kolon, danmi won nii sabatixi yi fate i, won makuya Marigi ra. #Ala won daaxi na kisi nan ma fe ra. A bara a yɛtɛ Xaxili ragoro won ma naxan a masenma a fama nɛ won kide ariyanna ra. *"MDanmi won na yi bage kui, won wa xui raminima, barima won mu wama donma xa ba won ma. Won wama nɛ donma nɛɛnɛ xa ragoro won ma, alako kisi xa nɔ faxɛ ra. ~!uNa banxi nɛɛnɛ misaalixi donma nan na. Won wama donma nɛɛnɛ ragorofe won ma, alako won naxa lu won mageli ra. ~ uWon wa xui minima yi bage kui, barima won sabatide naxan na koore, na xɔli na won ma, taa fanyi naxan na ariyanna. ^ 7Won a kolon, won fate luxi nɛ alɔ bage, won nii sabatixi dɛnnaxɛ. Na bage na kana, won banxi gbɛtɛ sɔtɔma nɛ ariyanna, won luma dɛnnaxɛ abadan. Ala nan na banxi yailanxi won bɛ, adamadi mu naxan tixi. 1Muxu xaxili mu tixi fe toxi xa ra. Muxu xaxili tixi fe nan na naxan mu toma. Fe toxi mu buma, kɔnɔ fe naxan mu toma na tan buma nɛ abadan.-barima muxu xa tɔɔrɛ xunxuri naxan mu buma, a na xunnakeli xungbe raminife muxu bɛ, xunnakeli naxan maniyɛ mu na, naxan mu ɲɔnma abadan. ykNa kui, limaniya mu bama muxu yi ra. Hali muxu fate to na kanafe, muxu bɔɲɛ na fanfe lɔxɔ yo lɔxɔ, 3Muxu tinxi na tɔɔrɛ birin na wo xa fe ra. Muxu tɔɔrɔma nɛ alako mixi gbegbe xa Ala xa hinnɛ kolon, e fa tantui nun matɔxɔɛ rasiga a ma. )KMuxu na rabaxi nɛ, barima muxu bara a kolon naxan Marigi Isa rakelixi faxɛ ma, a fama nɛ muxu fan nakelide faxɛ ma Isa xa fe ra, a won birin xanin a yire.  A sɛbɛxi Kitaabui kui, «N to danxaniya, na nan a to n naxa wɔyɛn.» Muxu fan to danxaniyaxi, muxu wɔyɛnxi na nan ma. X) Na nan na ki muxu na saya kira nan xɔn ma, alako wo tan xa kisi sɔtɔ.  Muxu na tɔɔrɔfe Isa xa fe nan na muxu xa duniɲɛigiri kui, alako Isa xa xunnakeli fan xa makɛnɛn muxu xa simaya kui. R Muxu xa tɔɔrɛ muxu xa duniɲɛigiri kui, a maniyaxi Isa gbe nan na naxan faxa wuri magalanbuxi ma. Muxu na tɔɔrɛ sɔtɔxi nɛ alako muxu xa Isa xa xunnakeli fan masen muxu xa duniɲɛigiri kui. { Muxu bara ɲaxankatɛ sɔtɔ, kɔnɔ Ala mu muxu raboloxi. Fe xɔrɔxɔɛ bara muxu rabira, kɔnɔ a mu nɔxi muxu ra. Kɔntɔfili bara muxu xɛtɛn, kɔnɔ muxu mu butuxunxi. A bara muxu xaxili ifu, kɔnɔ limaniya mu baxi muxu yi ra. =sKɔnɔ na nɔrɛ hagigɛ saxi muxu bɔɲɛ ma, bɔɲɛ naxan sɛnbɛ xurun alɔ fɛɲɛ, alako mixie xa a kolon na sɛnbɛ xungbe fatanxi Ala nan na, a mu fatanxi muxu tan xa ra. Ala naxan a masenxi, «Naiyalanyi xa yanba dimi kui,» a tan bara a xa nɔrɛ masen muxu bɛ a xa Mixi Sugandixi saabui ra. J Muxu mu muxu yɛtɛ kan xa fe xa kawandima. Muxu xa kawandi a masenma nɛ a Ala xa Mixi Sugandixi Isa nan findixi muxu Marigi ra, a nun muxu fan findixi wo xa konyie nan na Isa xa fe ra. >ubarima e mu danxaniyaxi. Yi waxati mixie marigi bara a ragiri e xaxili naxa fahaamui sɔtɔ xibaaru fanyi ma Ala xa Mixi Sugandixi nɔrɔxi xa fe ra, naxan findixi Ala misaali ra. EMuxu xa xibaaru fanyi fiixɛ mixi birin bɛ, fo kisitaree, ;oMuxu wali ki mu nɔxunxi, yaagi yo mu na a kui. Muxu mu mixi madaxuma, muxu mu Ala xa masenyi mafindima. Muxu nɔndi nan masenma mixi birin bɛ, alako e xa la muxu ra Ala ya i. ^  7Ala to a xa wali soxi muxu yi ra a xa hinnɛ saabui ra, limaniya mu bama muxu yi ra. W 'Xa na mafelenyi baxi won yatagi ma, Marigi xa nɔrɛ naxan yanbama won ma, won fama nɛ na nɔrɛ masende mixi gbɛtɛe bɛ. Won Marigi Xaxili won masarama nɛ a misaali ra, won ma nɔrɛ xun nu masa.e CWon Marigi findixi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan na. Marigi Xaxili nan xɔrɛya fima mixi ma.  Kɔnɔ mixi na a ya rafindi Marigi ma, na luxi nɛ alɔ na mafelenyi bara ba na kanyi yatagi ma, a fa fahaamui sɔtɔ. Han to e luxi alɔ na mafelenyi na e yatagi makotofe, e mu fahaamui sɔtɔ e bɔɲɛ kui, e Tawureta Munsa xaranma tɛmui naxɛ. %CKɔnɔ e xaxili xɔrɔxɔ. Han to e mu fe fahaamuma a fanyi ra, e saatɛ fori xaranma tɛmui naxɛ. A luxi nɛ alɔ na mafelenyi, naxan nu Annabi Munsa yatagi makotoxi, a man na e yatagi ma, e mu fefe igbɛma. Na fahaamutareɲa mu nɔma bade, fo mixi na la Ala xa Mixi Sugandixi ra.  Won mu luxi alɔ Annabi Munsa naxan a yatagi makoto mafelenyi ra alako Isirayilakae naxa e ya ti na nɔrɛ ra, naxan nu luma ba ra. R Won to won xaxili tixi na ra, won bara limaniya sɔtɔ a fanyi ra.  Na fe singe nu nɔrɔxi, kɔnɔ a mu bu. Ala Xaxili naxan nabaxi, na buma nɛ abadan. Na nɔrɛ gbo na nɔrɛ singe bɛ pon! W' Naxan singe nu nɔrɔxi, a xa nɔrɛ bara ɲɔn nɔrɛ fisamante sɛɛti ma. V% Na yaamarie sɛbɛxi gɛmɛ walaxɛe nan ma, naxee nu nɔrɔxi, kɔnɔ e findi faxɛ nan na mixie bɛ. Ala Xaxili naxan nabaxi, naxan a niyama mixie xa tinxinyi sɔtɔ, na nɔrɛ gbo na nɔrɛ singe bɛ. veAla Xaxili naxan nabaxi, na wali nɔrɔma dangife na nɔrɛ singe ra naxan fatanxi na yaamari sɛbɛxie ra. wgAla xa yaamarie to sɛbɛ gɛmɛ walaxɛe ma, Annabi Munsa yatagi naxa nɔrɔ han Isirayilakae mu nɔ e ya tide a ra. Hali na yaamarie to fa findixi faxɛ nan na mixie bɛ, e xa nɔrɛ nu gbo. Kɔnɔ nde nu luma ba ra na nɔrɛ ra. ^5Ala nan a niyaxi won xa nɔ a xa saatɛ nɛɛnɛ kawandide. Na saatɛ mu fatanxi Ala xa yaamarie xa ra naxee sɛbɛxi. A fatanxi Ala Xaxili nan na, naxan mixi rakisima. Ala xa yaamari sɛbɛxie mu mixi rakisima. V%Won mu fata fefe ra won yɛtɛ sɛnbɛ ra. Won ma fatɛ fatanxi Ala nan na. O~Lanlanteya na muxu bɛ Ala ya i, a xa Mixi Sugandixi saabui ra. } Wo tan findixi Ala xa Mixi Sugandixi xa bataaxɛ nan na. Muxu xa wali bara a niya na bataaxɛ xa sɛbɛ wo bɔɲɛ ma. A mu sɛbɛxi dubɛ xa ra, a sɛbɛxi Ala Xaxili nan na, naxan na na. A mu sɛbɛxi gɛmɛ walaxɛ xa ma, a sɛbɛxi wo bɔɲɛ nan ma. a|;Wo naxan nabama wo xa duniɲɛigiri kui a luxi nɛ alɔ bataaxɛ naxan muxu xunmafalama mixi birin bɛ. Na masenyi ragataxi muxu bɔɲɛ kui, alɔ masenyi sɛbɛxi bataaxɛ kui ki naxɛ alako mixi birin xa a kolon. N{ A lanma muxu man xa muxu yɛtɛ xunmafala? Ade. Muxu hayi na bataaxɛe nan ma naxee muxu xunmafalama wo bɛ? Ade. Muxu hayi na wo xa bataaxɛe nan ma naxee muxu xunmafalama mixi gbɛtɛe bɛ? Ade. Tz!Muxu tan mu Ala xa masenyi masenma kɔbiri xa fe ra alɔ kawanditi ndee. Muxu kawandi tima bɔɲɛ fiixɛ nan na Ala ya xɔri naxan muxu xɛɛxi. Muxu na rabama Ala xa Mixi Sugandixi nan saabui ra.hyIWon findixi mixi xiri ɲaaxi nan na kisitaree bɛ naxee na yahannama kira xɔn ma. Won findixi mixi xiri ɲɔxunmɛ nan na kisi mixie bɛ naxee na ariyanna kira xɔn ma. Kɔnɔ adamadi mundun nɔma na wali mɔɔli rabade? dxAWon luxi nɛ alɔ labundɛ xiri fanyi Ala naxan nayensenma kisi mixie nun kisitaree tagi. 3~}}|0{P{ z$yyKxwwVvvuuMttsrrXqq9ppTponmllekkIjii[hhChggf:eeCcccaau``U__6^^ ]{\\[[ZZ-YYXWVUUdTTSeRR*QQ3POO&NkMMtLLdKJJ(IHH[GFFT=== N to n yɛtɛ xunmafala kiiti banxi kui a singe, n malima yo mu nu na. Birin n nabolo nɛ. Ala xa diɲɛ e ma e fe naxan nabaxi. X)lI xa i yɛtɛ ratanga a ma, barima a muxu xa kawandi matandi nɛ a ɲaaxi ra. `9lAlesandire xabui bara fe ɲaaxi gbegbe raba n na. Marigi fama a sare ragbilende a ma. ?wl I nɛ fama, i xa fa na xinbeli donma ra, n naxan luxi Tiroyasi, Karapo xɔnyi, a nun n ma bukie. Na sɛbɛli naxee tixi xuruse kiri ma, e tide gbo dangi birin na, i xa fa e fan na. &Gl N bara Tikike xɛɛ Efɛsɛ. q[l Luki gbansan nan na n sɛɛti ma. I xa fa Maraki ra, barima a nɔma n malide n ma wali kui a fanyi ra. l barima Demasi bara n nabɛɲin duniɲa fe xa fe ra, a siga Tɛsaloniki. Kiresen bara siga Galati, Tito bara siga Dalamatiya. 8kl I xa kata fafe ra n yire mafuren mafuren, @ylXunnakeli sare ragataxi n bɛ, naxan findixi tinxinyi ra Marigi kiitisa tinxinxi naxan fima n ma na lɔxɔɛ. N keren xa mu a ra, a na fima mixi birin nan ma, a fafe rafan naxee ma. [/lN bara n ma gere fanyi so, n bara n ma ɲɛrɛ raɲɔn, n bara lu danxaniya kui. Z -lN tan ɲan bara findi sɛrɛxɛ ra Ala bɛ. A gbe mu luxi n xa taa masara.  -lKɔnɔ i tan, i xa i yɛtɛ mataxasi fe birin kui, i xa i tunnabɛxi tɔɔrɛ kui, i xa Ala xa xibaaru fanyi rayensen, i xa i xa wali rakamali. G lE gbilenma nɛ nɔndi fɔxɔ ra, e fa e tuli mati kiinie ra.  7lWaxati na fafe mixie mu tinma xaranyi tinxinxi ra tɛmui naxɛ. E karamɔxɔ wuyaxi fenma nɛ, naxee masenyi mɔɔli nde tima naxan nafan e tuli ma. 9 kli xa Ala xa masenyi kawandi, i xa wakili tɛmui birin, i xa mixie matinxin, i xa mixie xa yunubie masen e bɛ, i xa e ralimaniya, i xa e xaran. I xa na birin naba diɲɛ kui. 9 mlN bara i yamari Ala ya xɔri, n bara i yamari Ala xa Mixi Sugandixi Isa ya xɔri, naxan fama mixi ɲiɲɛe nun mixi faxaxie makiitide, naxan fama a xa mangɛya niini raminide, ?ylalako Ala xa mixi xa nɔ wali fanyi birin nabade. lKitaabui sɛniyɛnxi birin fatanxi Ala nan na. A fan xaranyi ra, a fan yaabi ra, a fan matinxinse ra, a fan tinxinyi masenfe ra, 7glKabi i dimɛdi tɛmui, i Kitaabui sɛniyɛnxie kolon, naxee nɔma lɔnni fide i ma. Na lɔnni findima kisi nan na mixie bɛ, naxee danxaniyaxi Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma. r]lI xa i xiri sɛriyɛ ra i naxan xaranxi, i danxaniyaxi naxan ma. I a kolon i na sɔtɔxi naxan na. {ol Kɔnɔ mixi ɲaaxie nun filankafuie xa fe kobie xun nan tun luma masa ra, e fa booree madaxu, e e yɛtɛ madaxu. l Nɔndi na a ra a mixi naxan birin wama birafe Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa sɛriyɛ fɔxɔ ra, a na kanyi tɔɔrɛ sɔtɔma nɛ. Gl n ma ɲaxankatɛ, a nun n ma tɔɔrɛ. Tɔɔrɛ mɔɔli mundun na, n mu naxan sɔtɔ Antiyɔki, Ikoniyon, nun Lisitire? Ɲaxankatɛ mundun mu n lixi naa? Marigi bara n nakisi na birin kui. l Kɔnɔ i tan, i bara n ma xaranyi kolon, n ɲɛrɛ ki, n ɲanige, n ma danxaniya, n ma diɲɛ, n ma xanunteya, n ma tunnabɛxi, #l Kɔnɔ e mu sigama yare sɔnɔn, barima mixi birin fama nɛ e xa daxuɲa kolonde, alɔ Yannɛsi nun Yanbɛrɛsi xa fe nu kolonxi ki naxɛ. F~lNa mixi naxee soma denbayae kui, e luma nɛ alɔ Yannɛsi nun Yanbɛrɛsi naxee Annabi Munsa matandi. Na mixie nɔndi fan matandima nɛ, e xaxili bara kana. E xa danxaniya xɔn mu kuyama. Z}-lNa ginɛ mɔɔli xaranma tɛmui birin, kɔnɔ e mu fahaamui sɔtɔma nɔndi ma. |%lE soma denbayae kui, e fa ginɛ sɛnbɛtaree mabɛndun, naxee findixi yunubitɔɛe ra, naxee birama fe ɲaaxi mɔɔli birin fɔxɔ ra. |{qlA luxi nɛ alɔ e diinɛ nan nabatuma, kɔnɔ e bara e kobe raso a sɛnbɛ ra. I xa i makuya na mixi mɔɔlie ra. ezCle mixi yanfama, e bogonma fee ma, e bɔɲɛ gbo, e waxɔnfe rafan e ma dangi Ala xa fe ra. |yqle mu kinikinima, e mu diɲɛma, e mixi mafalama, e xurutareɲa rabama, e e boore tɔɔrɔma, e mixi fanyi xɔnma, \x1lbarima adamadie birama e yɛtɛ waxɔnfe nan fɔxɔ ra, kɔbiri rafanma nɛ e ma, e e yɛtɛ igboma, e lama e yɛtɛ ra, e Ala rasɔtɔma, e e barimae matandima, e finsiriwaliya rabama, e mu Ala xa fe binyama, Ow lI xa a kolon, fe xɔrɔxɔɛe fama nɛ duniɲa lide waxati dɔnxɔɛ, v le xa xaxili sɔtɔ, e xa e ba Ibulisa xa gantanyi ra. Ibulisa bara e suxu gantanyi ra, alako e xa lu a xa yaamari bun ma.wuglA lanma a xa matandilae matinxin wɔyɛnyi ɲɔxunmɛ ra, alako Ala xa a niya e xa tuubi, e xa nɔndi kolon, t lA mu lanma Marigi xa walikɛ xa sɔnxɔ. A lanma a xa findi mixi diɲɛxi ra naxan fata mixi xarande, a man wakili tɔɔrɛ ra. \s1lWɔyɛnyi tidetare fufafu lu na, barima i a kolon na mɔɔli findima gere nan na. r-lFonike waxɔnfe lu na. Wo nun mixi naxee Marigi xilima bɔɲɛ sɛniyɛnxi ra, wo xa nu tinxinyi, danxaniya, xanunteya, nun bɔɲɛsa fen. #q?lMixi naxan a yɛtɛ rasɛniyɛnma, a luma nɛ alɔ wali binyɛ rabama se sase naxan kui. A to sɛniyɛn, a marigi nɔma a rawalide wali fanyi birin kui. Yp+lSe sase mɔɔli gbegbe nan na banxi xungbe kui. Nde fan yailanxi xɛɛma nan na, xa na mu a ra gbeti. Nde yailanxi wuri nan na, xa na mu a ra bɛndɛ. Nde binyɛ wali rabama, nde fan binyɛtare wali rabama. ?owlKɔnɔ Ala xa banxi tixi yi masenyi nan fari: «Ala a kolon, mixi naxan findixi a gbe ra.» A man a masenxi: «Adamadi naxan Marigi xili falama, a xa tinxintareya rabɛɲin.» n lE bara makuya nɔndi ra, e fa a fala mixie ɲan bara keli faxɛ ma. E bara mixi ndee xa danxaniya kana na wɔyɛnyi mɔɔli ra. nmUlE xa wɔyɛnyi gboma nɛ alɔ fure ɲaaxi, naxan mixi faxama. Humeneyo nun Fileto na nee nan ya ma. klOlWɔyɛn ɲaaxi fufafu lu na, barima naxee na mɔɔli falama, e xa kaafiriɲa xun nan tun masama. }kslI xa i yɛtɛ masen Ala bɛ, alɔ mixi naxan wali fɔxi mu mayaagi, a fata nɔndi masende mixie bɛ a masen ki ma. &jElI xa mixi birin natu Ala ya i, a a lanma e xa gere lu na masenyi ndee xa fe ra. Na wɔyɛnyi mɔɔli tide yo mu na. A a ramɛmae nan xun nakanama tun. uicl Xa won mu lu won xui xanbi ra,
a tan luma nɛ a xui xanbi ra,
barima a mu nɔma a yɛtɛ rabolode. |hql Xa won tunnabɛxi,
won luma nɛ Isa xa mangɛya kui.Xa won na a rabolo,
a fan won naboloma nɛ. ngUl Masenyi hagigɛ nan ya:Xa won nun Isa bara faxa,
won nun Isa man kelima nɛ faxɛ ma. $fAl Na nan a ra n tɔɔrɛ mɔɔli birin xaninma, alako mixi sugandixie xa kisi sɔtɔ Ala xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra, e lu a xa nɔrɛ kui abadan. el Na xibaaru fanyi nan ma fe a niyaxi, n na tɔɔrɔfe geeli kui alɔ fe kobi rabama, kɔnɔ Ala xa masenyi tan mu balanxi. 2d]lI xa ratu Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma, naxan kelixi faxɛ ma, naxan fatanxi Dawuda bɔnsɔɛ ra, alɔ Isa xa xibaaru fanyi a masenxi ki naxɛ, n naxan kawandife. \c1lI ɲɔxɔ sa n ma masenyi birin xɔn ma, Marigi fahaamui fima nɛ i ma na fee ma. LblMixi naxan xɛ rawalima, a tan nan lanma a xa bogi singee sɔtɔ. Za-lMixi naxan sigaxi gi gbata rabade, xa a mu a gi a sɛriyɛ ki ma, a mu geenima. t`alSɔɔri naxan na gere kui, a mu birama duniɲa fe fɔxɔ ra, a birama a xa mangɛ waxɔnfe nan fɔxɔ ra. k_OlWon birin xa wakili tɔɔrɛ kui, barima Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa sɔɔri fanyie nan won na. ^ lI naxan mɛxi n na seede gbegbe ya xɔri, i xa na masenyi taxu i dugutɛgɛe ra, naxee fan nɔma mixi gbɛtɛe raxarande na ra. R] lN ma di, i xa i sɛnbɛ so Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa hinnɛ xa fe ra. n\ WlMarigi xa kinikini a ma na kiiti lɔxɔɛ. I a kolon dangi birin na a n malixi ki naxɛ Efɛsɛ.5[ glA to fa Rɔma, a naxa n fen han a naxa n to. }Z ulAla xa kinikini Onesiforo nun a xa denbaya ma, barima a nu luma n nalimaniya ra. A mu yaagi n na n to na geeli kui. PY lI a kolon Asikae birin bara n nabolo, alɔ Figelo nun Heremogene. kX QlAla naxan taxuxi i ra, i xa mɛɛni na ma Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, naxan sabatixi won i. 1W ]l N nɔndi naxan masenxi i bɛ, na xa findi i xa misaali ra, i birama naxan fɔxɔ ra danxaniya nun xanunteya ra, alɔ Ala xa Mixi Sugandixi Isa wama a xɔn ma ki naxɛ. .V Wl N na tɔɔrɔfe na wali nan xa fe ra, kɔnɔ n mu yaagima na ra, barima n a kolon n danxaniyaxi naxan ma. N bara la a ra a nɔma n ma kisi ragatade han na lɔxɔɛ. \U 3l Ala n findixi kawandila, xɛɛra, nun karamɔxɔ nan na na xibaaru fanyi xa fe ra. HT  l Yakɔsi won bara na hinnɛ to won Nakisima Isa xa fa kui, Ala xa Mixi Sugandixi. A bara faxɛ sɛnbɛ kana, a kisi fe ramini a xa xibaaru fanyi saabui ra, alako adama naxa faxa sɔnɔn. cS Al A tan nan won nakisixi, a tan nan won xilixi a xa sɛniyɛnyi ma. A mu na rabaxi won ma kɛwali saabui xa ra, a na ɲanigexi a yɛtɛ nan na. A hinnɛxi won na a xa Mixi Sugandixi Isa xa fe nan na kafi duniɲa fɔlɛ. QR lI naxa yaagi won Marigi xa seedeɲɔxɔya bade. I man naxa yaagi n na, n tan naxan na geeli kui won Marigi xa fe ra. A lanma won birin xa tɔɔrɔ Isa xa xibaaru fanyi xa fe ra Ala sɛnbɛ saabui ra. Q ylAla mu gaaxu xaxili xa soxi won yi ra. A bara xaxili fi won ma naxan findixi sɛnbɛ, xanunteya, nun yɛtɛ suxui ra. uP elNa kui, n bara i ralimaniya i xa Ala sɛnbɛ rawali, a naxan fixi i ma n to n bɛlɛxɛ sa i xunyi ma. /O YlN man n natuxi i xa danxaniya nan ma, filankafuiɲa mu na naxan kui, naxan nu na i mama Lowisi fan yi ra, a nun i nga Ewunise. N a kolon i fan danxaniyaxi na ki nɛ. gN Ilbarima n nan n natuxi i yaye nan ma. N man nu wama i tofe han, alako n xa sɛɛwa a fanyi ra. M lN bara Ala tantu, n naxan batuma ɲanige fiixɛ ra alɔ n benbae a rabaxi ki naxɛ. N Ala maxandima nɛ i bɛ kɔɛ nun yanyi ra, 7L ilN na yi bataaxɛ sɛbɛfe Timote nan ma, naxan findixi n ma di maxanuxi ra. Baba Ala nun won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi, e xa hinnɛ, kinikini, nun bɔɲɛsa fi i ma. 2K alN tan Pɔlu nan yi ki, naxan findixi Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa xɛɛra ra Ala waxɔnki. Laayidi tongoxi won bɛ kisi xa fe ra Ala xa Mixi Sugandixi Isa saabui nan na. ZJ-XWon Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi, a xa hinnɛ xa lu wo birin bɛ.IXN tan Pɔlu nan yi xɛɛbui sɛbɛfe n yɛtɛ bɛlɛxɛ ra. N ma bataaxɛ birin matɔnxumaxi yi ki nɛ. N bɛlɛxɛ fɔxi nan ya. 6HeXN bara Marigi maxandi naxan findixi bɔɲɛsa kanyi ra, a tan yɛtɛ yati xa bɔɲɛsa fi wo ma tɛmui birin nun a mɔɔli birin na. Marigi xa lu wo birin sɛɛti ma. gGGXWo naxa a findi wo yaxui ra de, kɔnɔ wo xa a rasi alɔ wo ngaxakerenyi. Xɛɛbui dɔnxɔɛ )FKXWo a mato a fanyi ra, xa mixi nde mu tin muxu xa masenyi danxunde muxu naxan sɛbɛxi yi bataaxɛ kui, dɛfanyi naxa lu wo nun na kanyi tagi alako a xa yaagi. AE}X N ngaxakerenyie, wo naxa tagan fe fanyi rabafe ma. D'X Muxu bara na mixie yamari, muxu e rasi Ala xa Mixi Sugandixi won Marigi Isa xili ra, e xa wali bɔɲɛsa kui alako e xa nɔ e yɛtɛ balode. }CsX Muxu bara a mɛ a mixi ndee wo ya ma e bara e yɛtɛ findi tunnaxɔnɛe ra. E mu wali yo suxuma bafe naafixiya ra. BX Muxu nu na wo ya ma tɛmui naxɛ, muxu yi yaamari nan fi wo ma: «Naxan yo mu tinma walide, hali wo mu na kanyi ki bande.» A#X Muxu nu nɔma muxu xa kɔntɔfili sade wo ya i, kɔnɔ muxu mu tin na ra alako muxu xa findi misaali ra wo bɛ, wo fan xa muxu fɔxi raba. @/Xmuxu man mu mixi yo xa bande don a fa lu muxu mu a sare fi. Muxu wakili nɛ kɔɛ nun yanyi ra, alako muxu xa fe naxa findi kote ra wo sese bɛ. |?qXWo a kolon yati wo lanma wo xa muxu fɔxi raba ki naxɛ. Muxu to nu na wo ya ma muxu mu findi tunnaxɔnɛe xa ra, g>GXN ngaxakerenyie, muxu bara wo yamari won Marigi Isa Ala xa Mixi Sugandixi xili ra wo xa wo makuya danxaniyatɔɛe ra naxee findixi tunnaxɔnɛe ra. Na kui, e mu ɲɛrɛfe muxu xa masenyi ma muxu fa naxan na wo xɔn. (=IXMarigi xa wo sondonyie xun ti kira fanyi xɔn alako wo xa Ala xanu, wo man xa wo tunnabɛxi alɔ Ala xa Mixi Sugandixi a rabaxi ki naxɛ. Tunnaxɔnɛe rasife <wXMuxu laxi a ra Marigi saabui ra, a muxu yaamari naxee fixi wo ma, wo e rabatuma nɛ alɔ wo ɲan na rabafe ki naxɛ. \;1XKɔnɔ Ala na a xui xanbi ra. A sɛnbɛ fima nɛ wo ma, a wo ratanga Sentanɛ ma. t:aXWo Ala maxandi muxu man xa ba mixi kobie nun mixi ɲaaxie bɛlɛxɛ, barima mixi birin xa mu danxaniyaxi. 19 ]XN ngaxakerenyie, a dɔnxɔɛ ra, wo Ala maxandi muxu bɛ alako Marigi xa masenyi xa yensen yɛ mafuren na, a man xa binya yire birin alɔ a binyaxi wo xɔnyi ki naxɛ. {8oXe xa wo sondonyie ralimaniya. E man xa sɛnbɛ fi wo ma, wo xa wali nun wɔyɛnyi birin xa findi a fanyi ra.I7 XWon Marigi Isa yɛtɛ yati, naxan findixi Ala xa Mixi Sugandixi ra, nun won Baba Ala, naxan bara won xanu, naxan hinnɛma won na alako limaniya nun xaxili tide naxa ba won yi ra abadan, 6%XNa kui, n ngaxakerenyie, wo sanyie xa xan danxaniya kui. Muxu wo xaran naxan na muxu xa kawandi nun bataaxɛ saabui ra, wo xa na suxu gben. 05YXA wo xilixi na nan ma. A wo xilixi muxu xa xibaaru fanyi xa kawandi nan saabui ra alako wo xa xunnakeli sɔtɔ naxan kelima Ala xa Mixi Sugandixi ma, won Marigi Isa. 74gX Kɔnɔ n ngaxakerenyie, fo muxu xa Ala tantu wo xa fe ra tɛmui birin. Marigi wo xanuxi nɛ. Kabi fe fɔlɔ fɔlɛ, Ala bara wo sugandi alako wo xa kisi. A wo rakisima a Xaxili Sɛniyɛnxi xa wali nan saabui ra naxan wo rasɛniyɛnma, a nun wo xa danxaniya saabui ra wo to danxaniyaxi nɔndi ma. 13[X A rabama na ki nɛ alako mixi birin xa gbaloe sɔtɔ naxee mu danxaniyaxi nɔndi ma, tinxintareya rafanxi naxee ma. Ala xa xanunteya nun a xa kisi danxaniyatɔɛe bɛ L2X Na kui, Ala e xaxili ifuma nɛ sɛnbɛ ra, alako e xa la wule ra. 1}X A fama nɛ mixi kisitaree mayendende fe ɲaaxi mɔɔli birin na, barima nɔndi mu rafan nee ma. Na na a ra e mu kisima. 0'X Yi Sɛriyɛtare Xungbe minima Sentanɛ sɛnbɛ nan saabui ra, a fa kaabanakoe, tɔnxumae, nun fe magaaxuxie raba naxee mu findixi nɔndi ra. /3XNa tɛmui, Sɛriyɛtare Xungbe makɛnɛnma nɛ. Marigi na fa tɛmui naxɛ, a yi xɛmɛ halakima nɛ a dɛ foye ra, a xa fa nɔrɛ a sɔntɔma nɛ. y.kXSɛriyɛtareya ɲan na walife nɔxunyi kui. A luma na ki nɛ han naxan a makankanxi a a bama naa tɛmui naxɛ. t-aXYakɔsi wo a kolon naxan makankanxi Sɛriyɛtare Xungbe ma, alako a naxa mini beenun a xa waxati xa a li. R,XN to yi fee fala wo bɛ n nu na wo yire tɛmui naxɛ, wo nɛɛmuxi nɛ? S+XA fama nɛ a yɛtɛ itede dangi adamadie xa batuse birin na. Adamadie sese xili falama «ala», a tan tima nɛ na kanke. Na kui, a fama nɛ dɔxɔde Ala xa hɔrɔmɔbanxi kui, a a yɛtɛ findi ala ra. 3*_XWo naxa a lu mixi yo xa wo madaxu. Na lɔxɔɛ mu a lima fo adamadi gbegbe mɛɛ Ala ra sinden, a nun, Sɛriyɛtare Xungbe, a naxa makɛnɛn, gbaloe ragataxi naxan bɛ. ~)uXXa mixi nde a fala wo bɛ a Marigi xa lɔxɔɛ ɲan bara fa, wo xaxili naxa ifu de! Wo naxa la a ra hali na kanyi wɔyɛn wo bɛ alɔ namiɲɔnmɛ na a ra, xa na mu a kawandi ti wo bɛ, xa na mu a fa bataaxɛ ra alɔ a fatanxi muxu tan nan na. ( 3XN ngaxakerenyie, muxu bara wo mayandi wo bɔɲɛ naxa mini wo to fee mɛma won Marigi Isa fa lɔxɔɛ xa fe ra, a nun won fama a ralande ki naxɛ. J' X Muxu na maxandi tima alako Marigi Isa xa matɔxɔɛ sɔtɔ wo saabui ra, wo fan xa matɔxɔɛ sɔtɔ Isa ra. Yi birin nabama Ala nun a xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xa hinnɛ saabui nan na.& 9X Na kui, muxu Ala maxandima wo bɛ tɛmui birin, alako won Marigi Ala xa wo lu alɔ a mixi naxan xilixi na daxa ki naxɛ. Muxu man a maxandima a xa wo xa ɲanige fanyi birin nakamali a nun wo xa wali fanyi naxee kelima wo xa danxaniya ma. Na rabama a sɛnbɛ nan saabui ra. G%  X a na fa tɛmui naxɛ. Na lɔxɔɛ a xa sɛniyɛntɔɛe nun a mantonyie birin a toma nɛ, e kaaba, e a matɔxɔ. Wo fan luma nɛ nee ya ma, barima wo danxaniya nɛ muxu xa seedeɲɔxɔya ma. $ X Na mixie xa kiiti findima gbaloe nan na dande yo mu naxan ma. Marigi e makuyama nɛ a yɛtɛ ra nun a sɛnbɛ nɔrɔxi ra # XE nun tɛ wolenxi nan goroma. Ala kolontaree, naxee mu won Marigi Isa xa masenyi rabatuma, e sare fima ɲaxankatɛ nan na. " !XWo tan naxee bara ɲaxankata, a malabui fima nɛ won birin ma Marigi Isa a nun a xa malekɛ sɛnbɛmae fama tɛmui naxɛ kelife koore ma. S! !XAla tinxin. Mixi naxee wo ɲaxankatama, a e sare fima ɲaxankatɛ nan na. /  YXNa bara Ala xa kiiti tinxinxi masen, barima wo na naxan iminife, na nan a masenma a wo daxa wo xa lu Ala xa mangɛya niini bun ma, wo tɔɔrɔfe naxan xa fe ra. * OXNa kui, muxu wo matɔxɔma Ala xa danxaniyatɔɛ ɲamae bɛ wo xa tunnabɛxiya nun danxaniya xa fe ra wo naxee masenfe wo xa ɲaxankatɛ nun tɔɔrɛ birin kui. : oXN ngaxakerenyie, muxu lanma muxu xa Ala tantu wo xa fe ra tɛmui birin. Muxu xa tantui lanxi barima wo xa danxaniya xun masafe ki fanyi, a nun wo xa xanunteya wo bore bɛ.   XWon Baba Ala nun a xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. Ala duniɲa birin makiitife tinxinyi kui  3XPɔlu, Silifanu, nun Timote nan yi ki, katarabi won Baba Ala nun Marigi Isa Ala xa Mixi Sugandixi xa danxaniyatɔɛ ɲama ma naxee na Tɛsaloniki. 3Wo xa sɛnbɛ sɔtɔ won Marigi nun won Nakisima Isa xa hinnɛ nun a kolonfe saabui ra. Tantui na Ala xa Mixi Sugandixi Isa bɛ abadan. Amina.)N xanuntenyie, wo to bara na birin kolon, wo xa wo ɲɔxɔ sa wo yɛtɛ xɔn ma, alako kaafirie naxa wo ba wo xa danxaniya sabatixi kui. r]A na nan masenma a xa bataaxɛ birin kui. A xa sɛbɛli ndee fahaamu xɔnɔ. Xaxilitaree, naxee xa danxaniya mu raxaraxi, e na sɛbɛlie mafindima e waxɔnki. E na mɔɔli rabama Kitaabui gbɛtɛe ra, kɔnɔ na fe fama e ralɔɛde. &EWo xa a kolon a won Marigi xa diɲɛ findixi kisi nan na wo bɛ, alɔ won xanuntenyi Pɔlu fan a sɛbɛxi wo ma ki naxɛ. Ala yati nan na lɔnni fixi a ma. N xanuntenyie, wo xa katɛ birin naba na mamɛ ti kui, alako na lɔxɔɛ xa wo li bɔɲɛsa kui, a naxa wo li fe ɲaaxi kui. }s Won koore nɛɛnɛ nun bɔxi nɛɛnɛ nan mamɛfe, tinxinyi sabatima dɛnnaxɛ, alɔ a laayidixi won bɛ ki naxɛ.  Wo mamɛ tima ki naxɛ, a xa a niya na lɔxɔɛ xa fa sinnanyi ma. Na lɔxɔɛ koore nun bɔxi ganma nɛ tɛ ra, e fa xunu. jM Wo to a kolon duniɲa ɲɔnma na ki nɛ, a lanma wo xa ɲɛrɛ Ala waxɔnyi ra sɛniyɛnyi kui. 7g Marigi fa lɔxɔɛ findima tɛrɛnna nan na mixie bɛ. Na lɔxɔɛ koore lɔɛma nɛ xui magaaxuxi ra, duniɲa birin ganma nɛ, adamadie xa wali nan tun luma Ala ya i. G Marigi mu dugundima a xa laayidi rakamalide, alɔ mixi ndee a maɲɔxunma ki naxɛ. A xa diɲɛ gbo wo mabiri, barima a mu wama mixi keren xa lɔɛ. A wama nɛ duniɲa mixi birin xa tuubi. 7gKɔnɔ, n xanuntenyie, wo naxa nɛɛmu fe keren ma: Won Marigi tan bɛ, lɔxɔɛ keren luxi nɛ alɔ ɲɛ wulu keren, ɲɛ wulu keren fan luxi nɛ alɔ lɔxɔɛ keren. Na masenyi kerenyi man fama nɛ a ragiride koore nun bɔxi xa gan kiiti lɔxɔɛ, tinxintaree ɲaxankatama tɛmui naxɛ. W'Ala xa masenyi man naxa a ragiri ye xa din duniɲa ma Annabi Nuha xa waxati. +Na mixie bara nɛɛmu a Ala koore nun bɔxi daaxi a xa masenyi nan na. A fɔlɛ ra, Ala xa masenyi nan a ragiri bɔxi xa maba ye xɔɔra. ) KE a falama nɛ, «Isa bara a xa laayidi kana, barima han ya a mu gbilen duniɲa ma alɔ a a fala ki naxɛ. Kafi won benbae faxa, duniɲa luxi alɔ a fɔlɛ.»  Kɔnɔ a gbengbenyi, wo xa a kolon a mixie fama nɛ duniɲa raɲɔnyi, naxee yoma mixie ma, e bira e yɛtɛ waxɔnfe fɔxɔ ra. ' GN man bara wa wo ratufe namiɲɔnmɛ sɛniyɛnxi singee xa masenyi ma, a nun won Marigi nun won Nakisima xa yaamari ma, a xa xɛɛrae naxan nadangixi wo ma. K  N xanuntenyie, n ma bataaxɛ firin nde nan yi ki, n naxan sɛbɛ wo ma. N bara wa xaxili fanyi fife wo ma yi bataaxɛe saabui ra, naxee wo ratuma na xaranyi ra wo naxan sɔtɔxi tɛmui dangixi.  {Yi taali e xa fe masenma a fanyi ra: «Bare bara a xa bɔxunyi don. Xɔsɛ maxaxi, a man bara a yɛtɛ manɔxɔ.»E lufe e mu tinxinyi kira kolon, na fisa e bɛ, dinɛ e xa na kira kolon, e fa e kobe so sɛriyɛ sɛniyɛnxi ra, naxan nu bara fi e ma. T!Xa mixi bara ba duniɲa fe kobie ya ma Ala xa Mixi Sugandixi Isa kolonfe saabui ra, won Nakisima nun won Marigi, e man gbilen na fee ma, han nee man nɔ e ra, awa e xa tɔɔrɛ dangima a singe ra. E xɔrɛya laayidi mixie bɛ, kɔnɔ e yɛtɛ kan findixi duniɲa xa konyie ra, barima e mu nɔma e yɛtɛ bade e waxɔnfe ɲaaxie yi ra naxee fama e xun nakanade. Mixi naxan birin luma a waxɔnfe ɲaaxi xa nɔɛ bun ma, a bara findi a waxɔnfe ɲaaxi xa konyi ra. 5E wɔyɛn xungbe nan falama naxan tide yo mu na, e e yɛtɛ igboma, e mixie madaxuma fe sɛniyɛntaree ra, mixi naxee baxi bade yunubitɔɛe ya ma. Na mixie luxi nɛ alɔ tigie ye mu na naxee kui. E luxi nɛ alɔ nuxuie, turunnaadɛ naxee tutunma. Dimi nan dɔxɔxi e ya ra. }Ala naxa a xa yunubi masen a bɛ a xa sofale saabui ra naxan wɔyɛn adamadi xui ra, a fa Annabi Balami xa daxuɲa iti. E bara kira tinxinxi bɛɲin, e fa bira Beyori xa di Balami xa kira fɔxɔ ra, naxan nu wama wali tinxintare sare xɔn ma. "=E yɛnɛ rabama tɛmui birin. E mu taganma yunubi rabade. E mixie madaxuma naxee xa danxaniya mu sabatixi. Milanteya na e bɔɲɛ kui. E birin dankaxi. H  E tinxintareya sare nan sɔtɔma. E ɲɛlɛxinma wanduya rabafe ra yanyi xare ra. E luma nɛ wo xa xulunyie ya ma alɔ nɔxɔɛ na sa se sɛniyɛnxi ma. E ɲɛlɛxinma nɛ wo ratantanfe ra. 8i Na xurutaree luxi alɔ wula sube naxee xaxili mu na, naxee suxuma, e faxa. E konbi tima fee ma, e mu naxee kolon. E xa fe raɲɔnma nɛ alɔ na wula sube naxee xaxili mu na. d~A Hali malekɛe, naxee sɛnbɛ gbo e bɛ, nee mu suusa adamadie rasɔtɔde Marigi ya xɔri. 5}c A gbengbenyi, a yi rabama mixie nan na naxee biraxi e waxɔnfe ɲaaxi tun fɔxɔ ra, e fa Marigi xa mangɛya matandi. Nee e yɛtɛ igboma. E suusa ariyannakae rasɔtɔde. !|; Na nan a masenxi, a won Marigi fata mixi fanyi fulunde fe xɔrɔxɔɛ kui, a man fata tinxintaree ragatade han kiiti lɔxɔɛ na fa tɛmui naxɛ. o{WYi mixi tinxinxi nu sabatixi e tagi, a bɔɲɛ raɲaaxuxi a ma tɛmui birin e xa ɲaaxuɲa xa fe ra. z9Kɔnɔ a naxa Loti ratanga na gbaloe ma. Loti findixi tinxintɔɛ nan na, naxan bɔɲɛ nu bara raɲaaxu a ma na mixi ɲaaxie xa wali kobie xa fe ra. fyEAla Sodoma nun Gomora ratɔn nɛ, a e birin gan, e xa findi misaali ra mixi kobie bɛ. 2x]Ala mu diɲɛ duniɲa ma Annabi Nuha xa waxati, a kaafirie sɔntɔ nɛ banbaranyi ra. Kɔnɔ a naxa Nuha rakisi, naxan nu tinxinyi kawandima, a nun a xa mixi solofere. w1Malekɛe to yunubi raba, Ala mu diɲɛ e ma de! A naxa e woli yahannama, a yɔlɔnxɔnyie sa e ma na dimi kui beenun kiiti lɔxɔɛ xa a li. }vsE wo madaxuma wulee ra e xa milanteya xa fe ra, kɔnɔ kiiti dɔxɔxi e ya ra a rakuya. E xa xunnakanɛ mu kanama. luQMixi gbegbe birama nɛ e fɔxɔ ra e xa fe ɲaaxi kui. Ala xa nɔndi maberema nɛ e tan xa fe ra. ,t SMixi ndee nu na Isirayila ɲama ya ma, naxee nu a falama e yɛtɛ bɛ, a namiɲɔnmɛe, kɔnɔ wule falɛe nan nu nee ra. Karamɔxɔ wule falɛe fama lude wo fan ya ma, naxee xa xaranyi mixi ralɔɛma. Na kui, na wule falɛe bara e Marigi rabolo, naxan e xunsaraxi. Na fe bara e xun nakana. s Namiɲɔnmɛ xa masenyi mu fatanxi adamadi ɲanige xa ra, a fatanxi Ala Xaxili yati nan na, naxan na masen namiɲɔnmɛe bɛ.Xr +Wo xa a kolon a fanyi ra a namiɲɔnmɛ yo xa sɛbɛli mu fatanxi a yɛtɛ ra. Aq }Muxu a kolon namiɲɔnmɛe xa masenyie findixi nɔndi yati nan na. Wo lan wo xa wo ɲɔxɔ sa na xɔn ma a fanyi ra, alɔ mixi a ɲɔxɔ sama lanpui xa yanbɛ xɔn ma ki naxɛ kɔɛ ra han subaxɛ. Wo na na masenyi fahaamu wo bɔɲɛ kui, na luma nɛ alɔ looloe xa naiyalanyi naxan makɛnɛnma subaxɛ ma. ep EMuxu na xui mɛ nɛ, naxan keli koore ma, muxu to nu na a sɛɛti ma geya sɛniyɛnxi fari. o Baba Ala Nɔrɛ Xungbe Kanyi bara a binya, a xunnakeli fi a ma yi masenyi ra, «N ma Di xanuxi nan yi ki, n sɛɛwaxi naxan na.» [n 1Muxu to won Marigi Isa sɛnbɛ nun a fa ki masen wo bɛ, a mu findixi kiini madɔxɔxi xa ra. Muxu naxan masen wo bɛ Isa xa nɔrɛ xa fe ra, a findixi nɔndi yati yati nan na, muxu naxan toxi muxu ya ra. {m qKɔnɔ n katɛ birin nabama nɛ, alako n na keli wo xun ma lɔxɔ naxɛ, wo xa nɔ ratude na fee ma tɛmui birin. gl Ibarima won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi bara a masen n bɛ n mu buma duniɲa ma sɔnɔn. ?k { Fanni n na duniɲa, a lanma n xa nu wo ratu na fee ra, hj K N mu taganma wo ratufe ra na fe ma, hali wo to nɔndi kolon, a man sabatixi wo bɔɲɛ i. )i M Na kui, Ala wo rasɛnɛma nɛ a fanyi ra a xa Mixi Sugandixi Isa xa mangɛya niini bun ma, naxan findixi won Marigi nun won Nakisima ra. Ala xa masenyi kolonfe h 5 N ngaxakerenyie, Ala bara wo xili, a bara wo sugandi. Wo katɛ birin naba alako wo xa danxaniya xa sabati. Xa wo na raba, wo mu birama abadan. g 3 Kɔnɔ xa na mu a ra, wo bara nɛɛmu Ala wo xa yunubi dangixie xafarixi ki naxɛ. Na kui, wo bara lu alɔ dɔnxui naxan mu se igbɛma a fanyi ra. )f MXa na fe mɔɔli xun luma masa ra wo bɛ, na a niyama nɛ wo xa nɔ walide Marigi Isa bɛ, Ala xa Mixi Sugandixi, na man a niya wo xa nɔ a kolonde a fanyi ra. le Sngaxakerenya xa sa wo xa Ala yaragaaxui xun ma,
xanunteya fan xa sa wo xa ngaxakerenya xun ma. )d Mwo xa yɛtɛ suxui xa sa Ala kolonfe xun ma,
wo xa tunnabɛxi xa sa wo xa yɛtɛ suxui xun ma,
wo xa Ala yaragaaxui xa sa wo xa tunnabɛxi xun ma, c Na kui, wo xa katɛ birin naba ɲɛrɛ ki fanyi xa sa wo xa danxaniya xun ma,Ala kolonfe xa sa wo ɲɛrɛ ki fanyi xun ma, _b 9Ala xa nɔrɛ nun a xa fanyi bara a niya won xa fe laayidixi sɔtɔ naxan maniyɛ mu na, a falafe ra a won xa won gi fe ɲaaxie ma duniɲa ma, naxee fatanxi mixi waxɔnfe kobi ra, won fa lu Ala xa nɔrɛ kui. 2a _Won to bara Ala kolon, naxan won xilixi a xa nɔrɛ nun a xa fanyi saabui ra, a bara fe birin so won yi a sɛnbɛ ra, won hayi na naxan ma ɲɛrɛfe ra a waxɔnki. t` cAla xa hinnɛ nun bɔɲɛsa gbegbe fi wo ma Ala nun won Marigi Isa kolonfe saabui ra. Isayankae ɲɛrɛ ki _ N tan, Simon Piyɛri, Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa konyi nun a xa xɛɛra, n bara yi bataaxɛ sɛbɛ wo ma. Won tan naxee bara danxaniya Isa ma, won birin bara danxaniya keren sɔtɔ won Marigi Ala nun won Nakisima Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa tinxinyi saabui ra. 6^ i Wo boore danxaniyatɔɛe bara wo xɛɛbu.#] A N wama fe gbegbe falafe wo bɛ, kɔnɔ n mu wama na rabafe sɛbɛli ra, fo won xa lu yire keren, won xa dɛ masara, alako won ma sɛɛwɛ xa kamali. ;\ s xa na mu a ra wo fan bara lu a xa wali ɲaaxi kui. b[ ? Xa karamɔxɔ nde sa fa wo yire yi xaranyi xanbi, wo naxa a rasɛnɛ, wo naxa a xɛɛbu, 6Z g Mixi naxan fe gbɛtɛ suxuma, a mu bira Ala xa Mixi Sugandixi xa xaranyi fɔxɔ ra, na kanyi mu Ala kolon. Naxan birama a fɔxɔ ra, a bara Baba Ala nun a xa Di kolon. oY YWo xa fe birin naba alako wo naxa gan wo xa wali munafanyi ra. Wo xa kata wo xa sare kamalixi sɔtɔ. 5X eMixi gbegbe wama wo madaxufe, a falafe ra a Ala xa Mixi Sugandixi Isa mu faxi duniɲa adama ki ma. Na mixi madaxui mɔɔli findixi Ala xa Mixi Sugandixi yaxui nan na. W Xanunteya nan ya, wo xa bira Ala xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. Wo lan nɛ wo xa Ala xa yaamarie rabatu, alɔ wo a mɛxi ki naxɛ kabi a fɔlɛ. (V KDanxaniyatɔɛ fanyie, n bara wo mayandi, won xa won bore xanu. N na naxan sɛbɛfe yi ki, yaamari nɛɛnɛ mu a ra. Won bara na sɛriyɛ kolon kabi a fɔlɛ. U N bara sɛɛwa ki fanyi, barima ndee na wo ya ma naxee ɲɛrɛfe Baba Ala xa nɔndi kira xɔn ma a xa sɛriyɛ ki ma. T %Baba Ala nun a xa Di Isa, a xa Mixi Sugandixi, e xa hinnɛ won na, e xa kinikini won ma, e xa bɔɲɛsa fi won ma nɔndi nun xanunteya kui. 2S abarima nɔndi luma won bɔɲɛ ma abadan. 9R oN tan wo xa kuntigi bara wo xɛɛbu, wo tan naxee findixi danxaniyatɔɛ ɲama sugandixi ra, a nun wo boore naxee bara nɔndi kolon. Wo rafan n tan nun nɔndi kolonyi birin ma, {Qo Ala xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xa hinnɛ wo ra, Ala xa wo xanu, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa lu wo bɔɲɛ i.]P3 Wo xa wo bore xɛɛbu sunbui sɛniyɛnxi ra. Sɛniyɛntɔɛ birin bara wo xɛɛbu. MO N ngaxakerenyie, a dɔnxɔɛ ra, Ala, xanunteya nun bɔɲɛsa kanyi xa lu wo sɛɛti ma, wo xa sɛɛwa, wo xa kamali, wo xa wo bore ralimaniya, wo xa lan wo bore ma, wo xa lu bɔɲɛsa kui. @Ny N na bataaxɛ sɛbɛfe wo ma yire makuye barima n mu wama fe xɔrɔxɔɛ falafe wo bɛ wo ya xɔri. Marigi bara n xɛɛ a xili ra alako n xa wo mali, wo xun nakanafe mu na naxan na. M Xa muxu sɛnbɛ xurun, kɔnɔ wo gbe naxa gbo, muxu bara ɲɛlɛxin. Muxu Ala maxandima nɛ alako wo xa danxaniya xa kamali. KL Muxu tan mu nɔma nɔndi matandide, fo muxu xa bira a fɔxɔ ra. xKi Muxu Ala maxandima wo bɛ alako wo naxa fe ɲaaxi yo raba. Muxu mu wama wo xa lu tinxinyi kui alako muxu xa xili fanyi sɔtɔ. Muxu wama na nan xɔn wo tan bɛ, alako wo xa lu kira fanyi xɔn, hali mixi nde kiiti ɲaaxi dɔxɔma muxu ma. -JU Wo xa a kolon muxu tan danxaniyaxi. \I1 Wo xa wo yɛtɛ mato a kolonfe ra xa wo danxaniyaxi. Wo xa na mato a fanyi ra. Wo mu a kolon Ala xa Mixi Sugandixi Isa na wo bɔɲɛ i? Kɔnɔ xa wo bara a to wo mu danxaniyaxi, Isa mu na wo bɔɲɛ i de! hHI Mixie naxa a mabanban wuri magalanbuxi ma a xa sɛnbɛtareya kui, kɔnɔ Ala naxa a rakeli faxɛ ma sɛnbɛ ra. Muxu tan fan, muxu sɛnbɛ mu gbo, kɔnɔ muxu fama nɛ lude a sɛɛti ma wo malife ra Ala sɛnbɛ saabui ra. !G; Wo wama a kolonfe xa Ala xa Mixi Sugandixi na wɔyɛnfe n saabui nan na. Wo fama na kolonde, barima a sɛnbɛ mu xurun wo bɛ. A sɛnbɛ gbo wo ya ma. pFY N to n ma biyaasi firin nde raba wo xɔnyi, n naxa a fala wo bɛ, «N na fa, n mu diɲɛma mixi yo ma.» Yakɔsi, hali n na yire makuye, n man bara gbilen na wɔyɛnyi ma mixie bɛ, naxee nu bara yunubi raba, a nun mixi gbɛtɛe. {E q N ma biyaasi saxan nde nan yi ki wo xɔnyi. «Fe birin makiitima seede firin, xa na mu, seede saxan nan xui ma.» ID  Yi biyaasi n bara gaaxu Ala fama nɛ n ma fe ragorode wo saabui ra, n fa nimisa wo xa yunubie xa fe ra, mixi ndee mu gbilen naxee fɔxɔ ra, alɔ sɛniyɛntareɲa, yɛnɛ, nun langoeɲa. W~~~}}||K{{JzzOyfxwwwUvvduutUssirrFqqppoonnmcm l}kkYkNj/iihhKgg|ffsfeeddcc_cbaa]a$`.__^^7]Q\\H[[ZZDYXX_XW5VVrUU%TaSSRRR.QQdQPP ONNmN MLLbKK|JJKIWH}GGFF]EEJDD#ChCBAA*@@??0>>?==Y<;;k::H99|88T77?66955(4o33L22U11G0}//h...--7,++$**b*)O(''&&&%%%$~$L##f"i"!~ bS#?g3r+0x* xT< A p \ Vs&E4rr]Na xanbi a naxa a bɛlɛxɛ ba a ma. Misira mangɛ xa di ginɛ fa a tongo, a naxa a ramɔ alɔ a xa di. lQNa tɛmui Annabi Munsa naxa bari, Ala hinnɛ naxan na. Kike saxan a rabalofe a baba xa banxi kui. Na mangɛ naxa won ma ɲama yanfa. A naxa won benbae ɲaxankata, han a naxa e yaamari e xa e xa diyɔrɛe wɔlɛ, alako e xa faxa. QKɔnɔ na xanbi mangɛ gbɛtɛ naxa ti naxan mu nu Yusufu xa fe kolon. ~«Ala xa laayidi rakamali waxati to makɔrɛ, laayidi naxan tongoxi Iburahima bɛ, won ma ɲama xun naxa masa Misira bɔxi ma. w}gE furee naxa ragbilen Sikemi, e e ragata gaburi nan kui, Iburahima naxan sara kɔbiri ra Xamori xa die ma.» E|Yaxuba naxa goro Misira, a faxa dɛnnaxɛ a nun won babae. { Awa, Yusufu naxa e xɛɛ a baba Yaxuba tongode nun a xa denbaya birin. E kɔnti nu sigaxi han mixi tongo solofere a nun suuli. zy E xa sigɛ firin nde, Yusufu naxa a yɛtɛ masen a fafaxakerenyie bɛ, Misira mangɛ fan naxa Yusufu xabilɛ rakolon. ]y3 Yaxuba naxa a mɛ a mɛngi na Misira bɔxi ma. A naxa won babae xɛɛ naa a singe. ~xu «Kaamɛ xungbe naxa so Misira bɔxi ma a nun Kanaan bɔxi. Won babae mu nu baloe sɔtɔma, tɔɔrɛ naxa gbo. ^w5 Kɔnɔ Ala naxa lu a fɔxɔ ra. A naxa a ramini a xa kɔntɔfili birin kui. A naxa hinnɛ nun xaxilimaya fi a ma, alako a xa rafan Misira mangɛ ma, naxan a findi Misira gomina nun a xa banxi birin xunmati ra.» hvI «Won benbae naxa Yusufu tɔɔnɛ, e naxa a mati, a naxa findi konyi ra Misira bɔxi ma. _u7«Awa, Ala naxa sunna saatɛ fi Iburahima ma. Iburahima to Isiyaga bari, a naxa a sunna a xi solomasaxan nde ma. Isiyaga to Yaxuba bari, a naxa a fan sunna. Yaxuba fan naxa won benba fu nun firinyie sunna.» tAla man naxa a fala, ‹N fama na si makiitide naxan e rasoma konyiya kui. Na dangi xanbi, e kelima nɛ naa, e fa n batu be.›» s7«Ala naxa a fala a bɛ, ‹I bɔnsɔɛ sabatima bɔxi gbɛtɛ nan ma. Mɛnni e findima nɛ konyie ra. E e ɲaxankata ɲɛ kɛmɛ naani bun.› OrA mu lingira yo fi a ma yi bɔxi kui hali santide. Kɔnɔ a naxa laayidi tongo a bɛ, a fama yi bɔxi fide a tan nun a bɔnsɔɛ nan ma, hali a faxa xanbi. Na waxati di yo mu nu na a bɛ sinden.» q-Awa, a naxa mini Kalidi bɔxi ra, a sa sabati Xarani. Mɛnni, a baba faxa xanbi, Ala naxa a radangi yi bɔxi ma wo sabatixi dɛnnaxɛ yi ki to. sp_Ala naxa a fala a bɛ, ‹Keli i xa bɔxi nun i xabilɛ xun, siga bɔxi ma n dɛnnaxɛ masenma i bɛ.› MoEtiyɛn naxa e yaabi, «N ngaxakerenyie nun n babae, wo wo tuli mati n na. Ala dariyɛ kanyi mini nɛ won baba Iburahima ma a nu na Mesopotamiya bɔxi ma tɛmui naxɛ, beenun a xa sabati Xarani. bn ?Sɛrɛxɛdubɛ kuntigi naxa Etiyɛn maxɔrin, «Naxan falaxi i xun ma, nɔndi na a ra?» fmEYuwifi kiitisae birin naxa e ya banban Etiyɛn na, a yatagi naxa lu e bɛ alɔ malekɛ.l!Muxu bara a xui mɛ, a a falama Isa Nasarɛtika fama yi hɔrɔmɔbanxi kanade, a man naamunyie masarama Annabi Munsa naxee fixi won ma.» k E naxa tɔɔɲɛgɛlae ramini, naxee a fala, «Yi xɛmɛ mu bama wɔyɛnyi ɲaaxie falafe hɔrɔmɔbanxi nun Ala xa sɛriyɛ xa fe ra. ~ju E naxa ɲama, forie, nun sɛriyɛ karamɔxɔe kui iso. E naxa bagan a ma, e a suxu, e a xanin Yuwifi kiitisae yire. i Awa, e naxa xɛmɛ ndee sare fi, e xa a fala, «Muxu bara a xui mɛ a wɔyɛnyi falama naxan mu daxa Annabi Munsa nun Ala mabiri.» nhU Kɔnɔ e mu nɔ Etiyɛn xa wɔyɛnyi ra, barima Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan nu xaxilimaya fima a ma. /gW Sirenikae nun Alesandireka naxee nu salima salide kui, naxan xili «xɔrɛya mixi xa salide», a nun Yuwifie naxee kelixi Silisi nun Asi, e naxa sɔnxɔ Etiyɛn ma. wfgAla naxa a xa hinnɛ nun sɛnbɛ fi Etiyɛn ma. A nu tɔnxumae nun kaabanako xungbee rabama ɲama tagi. e9Ala xa masenyi naxa yensen yɛ. Isa fɔxirabirɛe xun nu masama a gbegbe ra Darisalamu. Sɛrɛxɛdubɛ wuyaxi fan nu danxaniyafe. Etiyɛn suxufe pdYE naxa e dɛntɛgɛ xɛɛrae bɛ. Xɛɛrae naxa e bɛlɛxɛ sa e xunyie ma, e naxa Ala maxandi e bɛ. c3Na masenyi naxa rafan birin ma. E naxa Etiyɛn sugandi, xɛmɛ naxan xa danxaniya nu gbo, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi man nu goroxi naxan ma. E man naxa Filipu, Pirokoru, Nikanoro, Timon, nun Paramenasi sugandi, a nun Nikolasi Antiyɔkika naxan soxi Yuwifie xa diinɛ ya ma. Kbalako muxu tan xa nu lu Ala maxandi ra nun Ala xui kawandi ra.» 4aaNa nan a ra, n ngaxakerenyie, wo xɛmɛ solofere sugandi wo ya ma, mixi binyee, xaxilimaya nun Ala Xaxili Sɛniyɛnxi na naxee bɛ. Muxu xa yi donse itaxunfe so e yi ra, `/Xɛɛra fu nun firinyi naxa Isa fɔxirabirɛe malan, e naxa a fala e bɛ, «A mu lan muxu xa Ala xa masenyi kawandife rabolo donse itaxun fe ra. _ Na tɛmui, Isa fɔxirabirɛe kɔnti xun to nu masama, Yuwifie naxee Girɛki xui falama, e naxa e mawa Yuwifie xɔn naxee Eburu xui falama, barima lɔxɔ yo lɔxɔ donse itaxunma tɛmui naxɛ, e nu nɛɛmuma nɛ kaaɲɛ ginɛe ma naxee Girɛki xui falama. /^W*Lɔxɔ yo lɔxɔ, e nu kawandi tima hɔrɔmɔbanxi kui, e man mixie xaranma e xɔnyi. E nu Isa, Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi masenma nɛ tɛmui birin. ] )Xɛɛrae to mini Yuwifi kiitisae tagi, e naxa ɲɛlɛxin barima Ala e tan nan sugandixi, e xa tɔɔrɔ Isa xili xa fe ra. \(E to lan fe keren ma, e naxa xɛɛrae xili, e e bɔnbɔ. E naxa e ratɔn wɔyɛnfe ra Isa xili ra, e fa e rabɛɲin. ['Kɔnɔ, xa a fatanxi Ala nan na, wo mu nɔma a xun nakanade. Wo wo ɲɛrɛ ki mato a fanyi ra, wo nun Ala naxa fa gere.» Z&Yakɔsi n a falama wo bɛ, wo naxa fefe raba yi mixie ra. Wo gbilen e fɔxɔ ra. Xa yi fe birin fatanxi mixie nan na, a mu sɔɔnɛyama. ,YQ%«Na to dangi, Yudasi Galileka naxa mini xili sɛbɛ tɛmui. A naxa mixi wuyaxi bɛndun a ma, kɔnɔ a fan naxa faxa, a fɔxirabirɛe birin naxa yensen yɛ. =Xs$Waxati dangixi xɛmɛ nde naxan xili Tudasi naxa a yɛtɛ igbo. Mixi kɛmɛ naani nan nu biraxi a fɔxɔ ra, kɔnɔ a to faxa e birin naxa yensen yɛ. A xa fe mu findi fefe ra.» iWK#Awa, a naxa a fala kiitisae bɛ, «Isirayilakae, wo mɛɛni fe ma wo naxan nabama yi mixie ra. DV"Kɔnɔ Farisɛni nde naxan xili Gamaliyɛli, sɛriyɛ karamɔxɔ kuntigi naxan nu rafan ɲama birin ma, na naxa keli Yuwifi kiitisae tagi. A naxa yaamari fi e xa xɛɛrae ramini sinden. QU!E to yi masenyi mɛ, e naxa xɔnɔ han e naxa wa xɛɛrae faxafe. Ty Muxu nun Ala Xaxili Sɛniyɛnxi na yi fe seedee ra. Ala Xaxili Sɛniyɛnxi fima mixi nan ma, naxan na a xui rabatu.» SAla bara a rate a yirefanyi ma a xa findi Mangɛ nun Marakisima ra, alako Isirayila xa nɔ tuubide, e xa yunubi xa xafari. XR)Won babae Marigi Ala bara Isa rakeli, wo naxan faxa, wo naxan banban wuri ma. hQIPiyɛri nun xɛɛrae naxa e yaabi, «A lanma muxu xa Ala xui nan nabatu dangife mixie xui ra. AP{«Muxu bara wo ratɔn a xɔrɔxɔɛ ra, wo naxa xaranyi raba yi xɛmɛ xili ra, kɔnɔ wo bara wo xa xaranyi ralantan Darisalamu birin na. Wo wama a xa faxɛ safe muxu tan nan xun!» _O7E to bara e xanin Yuwifi kiitisae yire, sɛrɛxɛdubɛ kuntigi naxa e maxɔrin, )NKAwa, sɔɔri xunmati nun a xa sɔɔrie naxa siga, e sa fa xɛɛrae ra. Kɔnɔ e mu e sɛnbɛ ramini e ma, barima e nu gaaxuxi ɲama fa e magɔnɔfe gɛmɛ ra. ~MuMixi nde naxa fa a fala e bɛ, «Wo fa a mato, wo xɛmɛ naxee sa geeli, e na hɔrɔmɔbanxi kui e mixie xaranfe.» L'Hɔrɔmɔbanxi sɔɔrie xa mangɛ nun sɛrɛxɛdubɛ kuntigie to na fe mɛ, e dɛ naxa ixara. E nu fa e bore maxɔrin, «Munfe yi ra?» KE naxɛ, «Muxu bara geeli li a balanxi a fanyi ra, geeli kantamae tixi naadɛ ra, kɔnɔ muxu to a rabi, muxu mu mixi yo lixi a kui.» RJSɔrie to siga, e mu e li geeli kui. E naxa gbilen, e sa dɛntɛgɛ sa. yIkE to na mɛ, e naxa so hɔrɔmɔbanxi kui subaxɛ ma, e kawandi ti fɔlɔ. Sɛrɛxɛdubɛ kuntigi nun naxee nu na a fɔxɔ ra, e to fa, e naxa Yuwifi kiitisae nun Isirayila fori birin malan. E naxa mixie rasiga xɛɛrae tongode geeli kui. mHS«Wo siga, wo sa ti hɔrɔmɔbanxi kui, wo Ala xa kira nɛɛnɛ xa fe birin tagi raba ɲama bɛ.» sG_Kɔnɔ Marigi xa malekɛ naxa fa kɔɛ ra, a naxa geeli naadɛ rabi, a fa e ramini. A naxa a fala e bɛ, /FYE naxa xɛɛrae suxu, e e woli geeli. ENa tɛmui sɛrɛxɛdubɛ kuntigi, a nun naxee nu na a fɔxɔ ra, naxee findixi Sadusenie ra, e naxa natɛ tongo tɔɔnɛ ma. DƝama nu kelima Darisalamu rabilinyi, e nu fa furemae ra nun ɲinnɛ fure kanyie. E birin naxa yalan. Xɛɛrae makankanfe CNa fee ma, mixie nu fama nɛ furemae ra sade nun dagie ma kira xɔn, alako Piyɛri nɛ dangima tɛmui naxɛ, a niini xa ti e ma. cB?Naxee nu danxaniyaxi Marigi ma, xɛmɛe nun ginɛe, e kɔnti xun nu masama tɛmui birin. \A1 Mixi gbɛtɛ yo mu nu suusama sunbude e ra, kɔnɔ mixie nu e binyama a fanyi ra. @ Kaabanako wuyaxi nun tɔnxumae nu rabama ɲama tagi xɛɛrae saabui ra. Togondiyatɔɛ birin nu e malanma Sulemani xa gbuntunyi ra. u?c Gaaxui xungbe naxa danxaniyatɔɛ ɲama birin suxu, a nun naxee birin yi fe mɛ. Tɔnxumae nun kaabanakoee !>; A naxa bira xɛɛra bun ma keren na, a faxa. Sɛgɛtalae to so, e naxa a li a fan bara faxa. E naxa a xanin, e sa a fan nagata a xa mɔri fɛ ma. -=S Awa, Piyɛri naxa a fala a bɛ, «Munfe ra wo lanxi a ma wo xa Ala Xaxili madaxu? Naxee i xa mɔri ragataxi, e tan nan tixi naadɛ ra yi ki, e i fan xaninma ya.» 1<[Piyɛri naxa a fala a bɛ, «A fala n bɛ, xa wo xɛ matixi yi xasabi nan na, wo naxan dɛntɛgɛxi yi ki?» A naxa a yaabi, «Iyo, muxu a matixi yi kɔbiri nan na.» [;/Waxati saxan to dangi, a xa ginɛ naxa so, a mu nu a kolon fe naxan nabaxi. K:Sɛgɛtalae to keli, e naxa a kasange, e a xanin, e sa a ragata. q9[Ananiyasi to na wɔyɛnyi mɛ, a naxa bira keren na, a faxa. Naxee birin na fe mɛ, e naxa gaaxu. N8Beenun i xa yi xɛ mati, i gbe xa mu nu na xɛ ra? I kɔbiri naxan sɔtɔxi, i gbe xa mu nu na fan na? Munfe ra i yi fe mɔɔli rabaxi? I mu wule falaxi mixie xa bɛ, i wule falaxi Ala nan bɛ.» 71Piyɛri naxa a fala a bɛ, «Ananiyasi, munfe ra Sentanɛ i madaxuxi han i bara wule fala Ala Xaxili Sɛniyɛnxi bɛ yi xɛ sare nde nɔxunfe ra? 63Ananiyasi nun a xa ginɛ naxa lan a ma e xa xɛ sare nde ragata e yɛtɛ bɛ. Ananiyasi naxa kɔbiri dɔnxɔɛ xanin, a a dɛntɛgɛ xɛɛrae bɛ. _5 9Xɛmɛ nde naxan xili Ananiyasi, a nun a xa ginɛ Safira, nee fan naxa e xa xɛ mati. e4C%A naxa xɛ mati naxan nu na a yi, a naxa fa a kɔbiri ra, a a dɛntɛgɛ xɛɛrae bɛ.3/$Mixi nde nu na naxan xili Yusufu, Lewi di naxan barixi Sipiri. Xɛɛrae nu a xili falama nɛ Baranabasi, na nan falaxi «mixi ralimaniya». Y2+#e nu a sare dɛntɛgɛ xɛɛrae bɛ. Nee nu fa a itaxun kankan hayi bɛrɛ ma. i1K"Setare yo mu nu na e ya ma, barima xɛe nun banxie nu na naxee birin yi ra, e nu e matima nɛ, l0Q!Xɛɛrae naxa Marigi Isa xa marakeli masen mixie bɛ sɛnbɛ ra. Ala naxa hinnɛ e ra a fanyi ra. "/= Danxaniyatɔɛ ɲama birin bɔɲɛ ma fe naxa lu keren. Mixi yo mu a falama a keren gbe nan na se nde ra, kɔnɔ se birin naxa findi birin gbe ra. F.E to gɛ Ala maxandide, e nu malanxi dɛnnaxɛ, na naxa sɛrɛn. Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro e birin ma. E naxa so Ala xa wɔyɛnyi masenfe limaniya ra. Togondiyatɔɛe xa lanyi |-qI bɛlɛxɛ itala, alako mixi xa rayalan, kaabanakoee nun tɔnxumae xa raba i xa konyi sɛniyɛnxi Isa xili ra.» ,Yakɔsi, Marigi, i xa a mato e xaaɲɛxi ki naxɛ. Sɛnbɛ fi i xa konyie ma, alako e xa nɔ i xa wɔyɛnyi masende limaniya ra. W+'alako e xa fe birin naba i singe nu bara natɛ tongo a nu lan naxan xa raba. *+«Nɔndi na a ra, Herode, Ponsi Pilati, xɔɲɛe, a nun Isirayila bɔnsɔɛe bara ti i xa konyi sɛniyɛnxi Isa kanke, i naxan sugandixi, i)KDuniɲa mangɛe bara keli,
xunmatie bara ti Marigi
nun a xa Mixi Sugandixi kanke.›» 3(_i tan nan a fala Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, i xa konyi Dawuda dɛ ra, muxu baba, ‹Munfe ra sie bɔɲɛ texi fufafu?Munfe ra ɲamae matandi tife? 5'cE to na mɛ, e birin naxa e xui ite Ala ma ɲanige keren fari. E naxa a maxandi, «Marigi, i tan naxan koore daa, a nun bɔxi, a nun baa, a nun se naxan birin na duniɲa, &)E to e bɛɲin, Piyɛri nun Yaya naxa siga e booree yire. E naxa fe birin yaba e bɛ sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun forie naxan fala e bɛ. r%]Yi xɛmɛ naxan nayalanxi, a xa simaya nu bara dangi ɲɛ tongo naani ra. Togondiyatɔɛe Ala maxandife .$UE man naxa xaaɲɛ e ma, kɔnɔ ɲama birin to nu Ala matɔxɔma fe ma naxan bara raba, e mu nɔ lande a ma a lanma e xa e ɲaxankata ki naxɛ. E naxa e rabɛɲin. Q#Muxu mu nɔma dundude fe ma muxu bara naxan to, muxu bara naxan mɛ.» l"QPiyɛri nun Yaya naxa e yaabi, «Wo a mato, a lanma muxu xa bira wo tan nan fɔxɔ ra ba, ka Ala? "!=E naxa Piyɛri, Yaya, nun na xɛmɛ xili. E naxa wɔyɛn e bɛ a xɔrɔxɔɛ ra, a e naxa masenyi yo ti, e naxa mixi yo xaran Isa xili ra sɔnɔn.  wKɔnɔ alako yi fe naxa yensen yɛ mixie ra, won xa e ratɔn a xɔrɔxɔɛ ra, e naxa wɔyɛn Isa xili ra sɔnɔn.» "=E naxa e bore maxɔrin, «Won xa munse raba yi mixie ra? Darisalamukae birin bara a kolon e kaabanako xungbe nan nabaxi. Won fan mu nɔma na matandide. taE naxa Piyɛri, Yaya, nun na xɛmɛ yaamari e xa mini Yuwifi kiitisae ya ma. E nu fa wɔyɛn e bore tagi. RKɔnɔ xɛmɛ to nu tixi e sɛɛti ma, a yalanxi, e mu nɔ sese falade. )K E naxa kaaba Piyɛri nun Yaya xa limaniya ma, barima xarantaree nan nu e ra. E naxa a kolon e nu bara bira Isa fɔxɔ ra a nu na duniɲa ma tɛmui naxɛ. s_ Kisi mu sɔtɔma ndende ra fo a tan, barima xili gbɛtɛ yo mu na duniɲa, won kisima naxan saabui ra.» { Isa maniyaxi ‹gɛmɛ nan na naxan tide gbo dangi gɛmɛ birin na, kɔnɔ wo tan banxitie bara mɛɛ na gɛmɛ ra.› jM Wo tan nun Isirayilakae birin xa a kolon yi xɛmɛ yalanxi Isa Nasarɛtika, Ala xa Mixi Sugandixi, xili saabui nan na. Wo Isa naxan banban wuri magalanbuxi ma, Ala naxan nakeli faxɛ ma, a tan nan xili yi namatɛ rayalanxi. xi «Isirayila forie nun kuntigie, wo bara muxu maxɔrin yi namatɛ xa fe fanyi sɔtɔɛ ma, a yalanxi ki naxɛ. a;Piyɛri naxa a masen e bɛ muxu a rayalanxi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan saabui ra, wE naxa Piyɛri nun Yaya ti e tagi, e naxa e maxɔrin, «Wo nɔxi yi rayalande di? Wo a rayalanxi saabui mundun na?» a nun Anani sɛrɛxɛdubɛ kuntigi, nun Kayafa, Yaya, Alesandire, a nun naxee birin na sɛrɛxɛdubɛ kuntigi bɔnsɔɛ. gGNa kuye iba, Yuwifi yareratie, forie, nun sɛriyɛ karamɔxɔe naxa e malan Darisalamu, !Kɔnɔ mixi wuyaxi naxee na wɔyɛnyi mɛ, e naxa a suxu. Danxaniyatɔɛe xun naxa masa, han xɛmɛe kɔnti naxa wulu suuli ɲɔndɔn li. PE naxa e suxu, e e sa geeli han na kuye iba, barima kɔɛ nu bara so.  E bɔɲɛ naxa te barima Piyɛri nun Yaya nu ɲama xaranfe, a falafe mixi faxaxie fama nɛ rakelide alɔ Isa rakelixi ki naxɛ. ~ wYaya nun Piyɛri to nu wɔyɛnma mixie bɛ, sɛrɛxɛdubɛe, hɔrɔmɔbanxi sɔɔri yarerati, nun Sadusenie naxa fa. Ala to bara a xa konyi rakeli faxɛ ma, a a xɛɛ wo tan nan singe ma, a xa duba wo bɛ, a xa kankan nagbilen fe kobie fɔxɔ ra.»>uSaatɛ die nun namiɲɔnmɛ die nan na wo ra. Ala bara saatɛ tongo won babae bɛ. A a fala nɛ Iburahima bɛ, ‹Duniɲa birin fama hɛɛri sɔtɔde i bɔnsɔɛ nan saabui ra.› } s«Namiɲɔnmɛ naxee birin bara wɔyɛn kabi Annabi Samuweli xa tɛmui, e birin bara yi lɔxɔɛe xa fe fala. c ?Naxan yo mu na namiɲɔnmɛ xui suxu, na kanyi bama nɛ Ala xa ɲama ya ma, a faxa.›» 7 g«Annabi Munsa naxa a fala, ‹Wo Marigi Ala namiɲɔnmɛ nde xɛɛma nɛ wo ma alɔ n tan. Won ngaxakerenyi nan lanxi a ma. A naxan birin falama wo bɛ, wo xa a suxu. = sKɔnɔ Isa, Ala xa Mixi Sugandixi xa lu koore ma sinden, han beenun fe birin xa yailan, alɔ Ala a masen ki naxɛ a xa namiɲɔnmɛ sɛniyɛnxie kɛrɛ ra kafi a xɔnnakuye ra.» c ?alako Marigi xa fa bɔɲɛsa waxati ra, a man xa Isa xɛɛ, a bara naxan sugandi wo bɛ. J Awa, wo tuubi, wo gbilen Ala ma, alako wo xa yunubie xa xafari, B}Kɔnɔ Ala nan yi birin nagirixi, alako a xa wɔyɛnyi xa rakamali, a nu bara naxan masen waxati dangixi a xa namiɲɔnmɛe dɛ ra, a falafe a a xa Mixi Sugandixi fama nɛ tɔɔrɔde. «Yakɔsi, n ngaxakerenyie, n a kolon wo naxan nabaxi Isa ra, wo bara a raba a kolontareya ma, wo nun wo xa mangɛe. 5cYi xɛmɛ naxan yi ki, wo naxan kolon, wo naxan toxi, a bara sɛnbɛ sɔtɔ danxaniya kui Isa xili saabui ra. A xa danxaniya Isa ma, na nan a yalanxi wo birin ya xɔri.» W'Wo bara Marakisima faxa, Ala naxa a rakeli faxɛ ma. Muxu na na fe seede ra. {Wo bara Ala xa sɛniyɛntɔɛ nun a xa tinxintɔɛ yanfa. Wo man fa maxandi ti Pilati xa faxɛti nde rabɛɲin wo bɛ. V% Annabi Iburahima, Annabi Isiyaga, nun Annabi Yaxuba Marigi Ala, won benbae Marigi Ala, a bara a xa dariyɛ fi a xa konyi Isa ma, wo naxan yanfa, wo fa mɛɛ a ra Pilati ya i, naxan nu wama a rabɛɲinfe. pY Piyɛri to na to, a naxa ɲama maxɔrin, «Wo tan Isirayilakae, munfe ra wo kaabama yi fe ma? Munfe ra wo wo yae banbanxi muxu ra alɔ muxu yi xɛmɛ raɲɛrɛxi muxu yɛtɛ sɛnbɛ nan na, xa na mu a ra muxu xa tinxinyi ra?  A fan naxa bira Piyɛri nun Yaya fɔxɔ ra. Ɲama birin naxa kaaba, e naxa e gi sigafe ra e yire Sulemani xa gbuntunyi ra. $A E naxa a kolon a tan nan nu dɔxɔma hɔrɔmɔbanxi «Naadɛ Tofanyi» dɛ ra kulɛ matide. Birin naxa kaaba, e tɛrɛnna yi fe ra naxan bara raba a bɛ. @~{ Birin naxa a to, a a ɲɛrɛma, a Ala matɔxɔma. }7Na ikɔrɛxi ra, a naxa keli, a naxa so a ɲɛrɛfe. A naxa so Piyɛri nun Yaya fɔxɔ ra hɔrɔmɔbanxi kui. A ɲɛrɛma, a tuganma, a Ala tantuma. v|eA naxa a suxu a yirefanyi bɛlɛxɛ ma, a a rakeli. A sanyie nun a sankɔnyie naxa sɛnbɛ sɔtɔ keren na. Z{-Piyɛri fa a fala a bɛ, «Gbeti mu na n yi, xɛɛma mu na n yi, kɔnɔ naxan na n yi ra, n a fima i ma. N bara i yaamari Isa Nasarɛtika xili ra, naxan findixi Ala xa Mixi Sugandixi ra, keli, i i ɲɛrɛ!» QzXɛmɛ naxa e mato, a ɲɔxɔ naxa lu a ma e na kɔbiri nan fife a ma. ]y3Piyɛri nun Yaya naxa e ya ti a ra. Piyɛri naxa a fala a bɛ, «Muxu mato.» Yx+A to Piyɛri nun Yaya to so ra hɔrɔmɔbanxi kui, a naxa kɔbiri makula e ma. bw=Hɔrɔmɔbanxi naadɛ ra naxan xili «Naadɛ Tofanyi», xɛmɛ nde nu na naxan nu namataxi kabi a bari lɔxɔɛ. E nu a dɔxɔma na lɔxɔɛ birin alako a xa nu kɔbiri makula mixie ma naxee soma hɔrɔmɔbanxi kui. Zv /Lɔxɔ nde Piyɛri nun Yaya nu tefe hɔrɔmɔbanxi kui, sali tɛmui gɛɛsɛgɛ. u}/E nu Ala matɔxɔma. E naxa rafan birin ma. Lɔxɔ yo lɔxɔ Marigi nu nde sama danxaniyatɔɛ ɲama kɔnti xun ma.rt].Lɔxɔ yo lɔxɔ e nu e malanma hɔrɔmɔbanxi kui, e nu donse don e xɔnyi sɛɛwɛ nun bɔɲɛsa kui. Zs--E e xa see matima, e nu e harige itaxun e bore ma, kankan nu a hayi fan na kui. nrU,Danxaniyatɔɛe birin nu malanxi yire keren. Xa mixi keren se sɔtɔ, na bara findi e birin gbe ra. Vq%+Gaaxui naxa e birin suxu. Xɛɛrae naxa kaabanako nun tɔnxuma gbegbe raba. p*E nu e tunnabɛxima xɛɛrae xa xaranyi ma. E naxa lu ngaxakerenya kui. E man naxa e tunnabɛxi taami itaxunfe nun Ala maxandife ma. o)Naxee tin a xa masenyi ra, e naxa e xunxa ye xɔɔra. Na lɔxɔɛ mixi wulu saxan ɲɔndɔn naxa sa Isa fɔxirabirɛe xun ma. n(Piyɛri man naxa e rasi, a naxa e ralimaniya masenyi wuyaxi ra. A naxa e maxandi, «Wo wo mɛɛni yi waxati mixi tinxintaree ma.» {mo'Ala bara yi laayidi tongo wo bɛ, wo xa die bɛ, nun mixi birin bɛ a naxee xilima, hali naxee na yire makuye.» @ly&Piyɛri naxa a fala e bɛ, «Wo xa tuubi, wo birin xa wo xunxa ye xɔɔra Isa xili ra, Ala xa Mixi Sugandixi, alako wo xa yunubie xa xafari, wo man xa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ. %kC%Yi masenyi naxa ɲama bɔɲɛ tɔɔrɔ ki fanyi ra. E naxa a fala Piyɛri nun xɛɛra booree bɛ, «N ngaxakerenyie, a lanma muxu xa munse raba fa?» j9$«Na kui, Isirayilaka birin xa la a ra, Ala bara Isa findi Marigi ra, nun a xa Mixi Sugandixi ra. Kɔnɔ wo bara a banban wuri magalanbuxi ma.» 1i]#han n xa i sanyi ti i yaxuie fari.›» h"«Dawuda mu texi koore ma, kɔnɔ a tan nan a fala,‹Marigi naxa a fala n Marigi bɛ,Dɔxɔ n yirefanyi ma, Ug#!A to rate Ala yirefanyi ma, a naxa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ Baba Ala ra, alɔ Ala laayidi tongoxi ki naxɛ. A man bara Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ragoro won ma. Wo na nan tofe, wo na nan mɛfe yi ki.» Nf Ala nan Isa rakelixi faxɛ ma. Won birin findixi seede ra na fe ma. e!Na kui, Dawuda nu a kolon Ala xa Mixi Sugandixi fama nɛ kelide faxɛ ma. Ala mu nɛɛmuma a ma aligiyama, a fate mu bɔrɔma gaburi kui. d'Namiɲɔnmɛ to nu a ra, a nu a kolon Ala bara laayidi tongo a bɛ. Ala naxa a kali a Dawuda xa mamadi nde dɔxɔma nɛ a xa mangɛ kibanyi. .cUPiyɛri man naxa a fala, «N ngaxakerenyie, wo a lu n xa won benba Dawuda xa fe fala wo bɛ. A faxa nɛ, a naxa ragata, a xa gaburi man na won tagi be han to. Xb)I bara a niya n xa kisi kira kolon.I sɛɛwɛ fima nɛ n ma i yire.›» qa[barima i mu n nii bɛɲinma aligiyama,
i mu i xa sɛniyɛntɔɛ luma gaburi kui, a xa bɔrɔ. `Na nan a toxi n bɔɲɛ na sɛɛwɛ kui,
n dɛ fan a xa fe masenma ɲɛlɛxinyi ra.N fate fan malabuma nɛ bɔɲɛsa kui, _/«Dawuda nu Isa xa fe nan falafe yi masenyi ra.‹N Marigi toma tɛmui birin n ya i.A to na n sɛɛti ma, n mu nɔma birade. o^WKɔnɔ na xanbi, Ala bara a rakeli, a faxɛ luuti ba a ma, barima faxɛ mu nu nɔma kankande a ma.» ]Ala bara a ragiri kaafirie xa kafu wo ma, alako wo xa yi xɛmɛ faxa, wo a banban wuri magalanbuxi ma, alɔ Ala nu a ɲanigexi ki naxɛ. b\=«Isirayilakae, wo wo tuli mati yi masenyi ra. Isa Nasarɛtika Ala xa Mixi Sugandixi nan nu a ra. Ala naxa na masen kaabanakoee, fe magaaxuxie, nun tɔnxumae ra, Isa naxan nabaxi wo tagi. Wo birin na fee kolon. M[Mixi yo naxan Marigi xili maxandima,
na kanyi kisima nɛ.›» ZSoge dimima nɛ,
kike gbeelima nɛ alɔ wuli
beenun Marigi xa lɔxɔɛ xa a li,
na dariyɛ lɔxɔɛ xungbe. YN kaabanakoee rabama nɛ koore ma,
n tɔnxumae masenma nɛ bɔxi fari,
naxee findima wuli, tɛ, nun tuuri ra. XNa waxati,
n fama n Xaxili ragorode n ma konyi xɛmɛe
nun n ma konyi ginɛe ma.E wɔyɛnma nɛ n tan Ala xili ra. rW]‹Ala naxɛ,
n fama n Xaxili taxunde mixi birin na lɔxɔɛ dɔnxɔɛe.Wo xa di xɛmɛe nun wo xa di ginɛe
wɔyɛnma nɛ n tan Ala xili ra.Wo xa sɛgɛtalae to tima nɛ fee ra,
wo xa forie fan xiyee sa. 6Vg«Annabi Yoweli yi masenyi nan ti. iUKyi mixie mu siisixi xɛ de alɔ wo a maɲɔxunxi ki naxɛ, barima gɛɛsɛgɛ na a ra yi ki.» TT!Na xanbi Piyɛri nun yi xɛɛra fu nun kerenyie naxa keli. Piyɛri naxa a masen ɲama bɛ a xui itexi ra, «Yuwifie, a nun wo tan naxan birin na Darisalamu, wo xa wo tuli mati n na. Wo xa a kolon, aS; Kɔnɔ ndee naxa e mayele, e nu fa a fala, «E siisixi nɛ yi ki.» Piyɛri xa kawandi WR' E birin dɛ naxa ixara, e naxa ifu. E nu a fala e bore bɛ, «Munfe yi ki?» {Qo won birin na e xui mɛfe won bari xui yati nan na. E na Ala xa kaabanako fee falafe won ma xuie. Na rabaxi di?» &PE Firigiya, Panfiliya, Misira, Libiya, Sireni bɔxi fɛ ma, a nun naxee keli Rɔma, Yuwifie a nun mixi naxee soxi e xa diinɛ ya ma, Kirɛtikae a nun Arabue, cO? Paratokae, Medekae, Elamakae, naxee sabatixi Mesopotamiya, Yudaya, Kapadose, Pontu, Asi, ,NSWon fa won bari xui mɛfe e ra di? kMOE dɛ naxa ixara, e fa a fala, «Pe, yi mixie naxee wɔyɛnma yi ki, Galilekae xa mu e birin na? LƝama to yi xui mɛ, e naxa fa e gi ra. E naxa kaaba barima kankan nu Isa fɔxirabirɛe xui mɛma e bari xui yati nan na. ^K5Yuwifi diinɛlae kelife ɲamanɛ birin ma, e nu malanxi Darisalamu na saxanyi. JAla Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro fɔxirabirɛe birin ma, e naxa so xui gbɛtɛe falafe Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. IwE naxa se ndee to naxee maniya nɛnyie ra, tɛ na e ma. Na see naxa itaxun, keren keren naxa dɔxɔ kankan xunyi ma. yHkXui nde naxa mini koore ma keren na alɔ foye xungbe xui. A naxa banxi kui birin nafe e nu dɔxɔxi dɛnnaxɛ. PG Xɛ Xabɛ Sali to a li, Isa fɔxirabirɛe birin nu malanxi yire keren. bF ?E naxa Matiyasi sugandi Ala xa mali ra. A naxa sa yi xɛɛra fu nun kerenyie xun ma.kE QNa xa findi Yudasi ɲɔxɔɛ ra xɛɛraya nun wali rabafe ra, barima Yudasi bara siga a sigade.» D Na xanbi e naxa Ala maxandi, «Marigi, i tan naxan birin bɔɲɛ ma fe kolon, a masen muxu bɛ i mixi naxan sugandixi yi firinyie tagi. yC mE naxa mixi firin masen: Yusufu naxan nu xili Barasaba, e man nu naxan xili falama Yusutu, a nun Matiyasi. B 1Awa na kui, a lanma xɛmɛ keren xa sugandi naxan nɔma muxu malide seedeya rabade Isa xa marakeli xa fe ra. A lanma won xa mixi sugandi naxan nu na won ya ma, won nun Marigi Isa to nu a ra, kelife Yaya Isa xunxa ye xɔɔra tɛmui naxɛ, han Isa te koore ma tɛmui naxɛ.» A @ 7«A sɛbɛxi Yabura Dawuda kui, ‹A xa banxi xa balan, mixi yo naxa sabati naa.› A man sɛbɛxi, ‹Xɛɛra gbɛtɛ xa ti a ɲɔxɔɛ ra.› ? yDarisalamukae birin naxa yi fe kolon. E naxa na bɔxi xili fala Akeledama, na nan falaxi e xa xui ‹Wuli Bɔxi›.» > E naxa bɔxi sara yi xɛmɛ xa fe kobi rabaxi sare ra. Yudasi naxa faxa mɛnni, a bira, a furi bula, a furingɛe naxa mini a ra. U= %A nu na muxu tan xɛɛrae nan ya ma. Muxu birin nan nu xɛɛra wali rabama. +< Q«N ngaxakerenyie, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxan masenxi Kitaabui kui Dawuda saabui ra, Yudasi xa fe ra, naxan ti mixie ya ra Isa suxufe ma, na birin bara kamali. ; !Lɔxɔ nde Piyɛri naxa keli, a ti a ngaxakerenyie tagi. Mixi kɛmɛ mixi mɔxɔɲɛn ɲɔndɔn nu malanxi naa. A naxa a fala e bɛ, m: UE birin nu Ala maxandima ɲanige keren na, e nun ginɛe, a nun Mariyama, Isa nga, a nun Isa xunyae. _9 9 E naxa so koore banxi kui, e nu darixi e malan na dɛnnaxɛ. Naxee nu na na: Piyɛri, Yaya, Yaki, Andire, Filipu, Tomasi, Barotolome, Matiyu, Yaki Alifa xa di, Simɔn naxan findi Seloti ra, nun Yudasi, Yaki xa di. 8  Na xanbi e naxa gbilen Darisalamu, kelife geya ma naxan xili Oliwi geya. Kelife na geya ma han Darisalamu, yaamilɛ keren na a ra. [7 1 E naxa a masen Isa fɔxirabirɛe bɛ, «Wo tan Galilekae, munfe ra wo tixi be wo nu fa koore mato? Yi Isa naxan tongoxi wo tagi tefe koore ma, a man fama nɛ alɔ wo a toxi siga ra ki naxɛ.» Yudasi ɲɔxɔɛ c6 A E to nu a matoma a tefe koore ma, xɛmɛ firin naxa mini e ma, sose fiixɛ ragoroxi e ma. m5 U A to gɛ na masenyi tide, Ala naxa a rate koore ma e ya xɔri, nuxui fa a nɔxun e ya tode ra. .4 WKɔnɔ, wo sɛnbɛ sɔtɔma Ala Xaxili Sɛniyɛnxi na fa wo ma tɛmui naxɛ. Wo findima n ma seedee nan na Darisalamu nun Yudaya birin, Samari, han duniɲa dande.» n3 WIsa naxa e yaabi, «Na waxati kolonfe mu na wo tan xa ma. Na natɛ na Baba Ala keren peti nan yi ra. }2 uAwa, xɛɛrae to e malan, e naxa Isa maxɔrin, «Marigi, i Isirayila mangɛya ragbilenma a ra yi tɛmui nɛ?» i1 MYaya wo xunxa ye nan xɔɔra, kɔnɔ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan fama gorode wo ma yi saxanyi.» >0 wA nu e ya ma tɛmui naxɛ, a naxa a fala e bɛ, «Wo naxa wo makuya Darisalamu ra. Wo xa lu be han Baba Ala a xa laayidi rakamalima tɛmui naxɛ, alɔ n na masenxi wo bɛ ki naxɛ. 7/ iA xa ɲaxankatɛ xanbi, a naxa mini e ma xi tongo naani bun ma, a a yɛtɛ masenma e bɛ kiraya wuyaxi a a ɲiɲɛ na a ra. A nu fa Ala xa mangɛya niini fe fala e bɛ. . han a te lɔxɔɛ koore ma. Beenun a xa te koore ma, a naxa yaamari fi a xa xɛɛra sugandixie ma, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. q- _Teyofilo, n bara a masen n ma Kitaabui singe kui Isa naxan birin falaxi nun a naxan nabaxi kabi a fɔlɛ z, oAla xa bɔɲɛsa fi i ma. Muxu booree bara i xɛɛbu. I fan xa won xanuntenyie xɛɛbu muxu bɛ keren keren.:+ qA gbe mu luxi won xa lu yire keren, won xa sumun. U* % N wama fe gbegbe falafe i bɛ, kɔnɔ n mu wama na rabafe sɛbɛli ra. #) A Birin fe fanyi falama Demetiri xa fe ra. Nɔndi yati a yɛtɛ kan seede baxi. Hali muxu tan muxu nɔma a xa fe seede bade. I a kolon muxu mu wule falama. Q(  N xanuntenyi, i fe ɲaaxi naxan toma, i naxa bira na mɔɔli fɔxɔ ra. I fe fanyi naxan toma, i xa bira na nan fɔxɔ ra. Fe fanyi rabae na Ala nan bɛ, kɔnɔ fe ɲaaxi rabae tan mu Ala kolon. e' E N na fa wo yire, n dɛntɛgɛ sama nɛ wo bɛ a xa kɛwali xa fe ra. A muxu xili kanama, a man mu tinma danxaniyatɔɛe yigiyade. Hali naxee wama e yigiyafe, a tɔnyi dɔxɔma nee fan ma, a e keri danxaniyatɔɛe ya ma. &  N bara bataaxɛ nde sɛbɛ danxaniyatɔɛ ɲama ma, kɔnɔ Diyoterefi mu tinxi muxu rasɛnɛde barima a wama findife xunyi ra. g% IWon lan won xa kafu na mixi mɔɔli ma, alako won fan xa won gbe raba Ala xa nɔndi xa fe ra. @$ }E na Ala xa wali nan kui, danxaniyataree tan mu e kima. :# oNdee bara i xa xanunteya xa fe dɛntɛgɛ sa danxaniyatɔɛ ɲama bɛ. Danxaniyatɔɛ naxan yo dangima i xɔnyi, i xa e mali e xa biyaasi kui, alɔ Ala wama a xɔn ma ki naxɛ. ]" 5N xanuntenyi, i mɛɛnima xɔɲɛ danxaniyatɔɛe ma hali wo mu wo bore kolon. c! ASɛɛwɛ yo mu dangima na mɔɔli ra, a kolonfe ra a n ma die na nɔndi kira nan xɔn ma.   Won boore danxaniyatɔɛ ndee to fa n yire, e naxa a fala n bɛ i ɲɛrɛma nɔndi kui. N naxa sɛɛwa ki fanyi ra. x kN xanuntenyi, Ala xa fe birin sɔɔnɛya i bɛ. I fate xa lu yalanyi kui alɔ i xa danxaniya yalanxi ki naxɛ. t eN tan danxaniyatɔɛ ɲama xa kuntigi, n bara i xɛɛbu, n xanuntenyi Gayu, n naxan xanuxi nɔndi xa fe ra. GlMarigi xa sabati i bɔɲɛ i, Ala xa hinnɛ wo birin na.ylI xa kata fafe ra beenun ɲɛmɛ xa so. Ewubulo, Pudɛn, Linosi, Kelodiya, nun won ngaxakerenyi birin bara i xɛɛbu. V%lErasito bara lu Korinti. N bara Tirofimo lu Mileto, barima a mu nu yalanxi. MlPirisila nun Akila xɛɛbu n bɛ, a nun Onesiforo xa denbaya. 4~{}}"||6{{(zz*yy%xQwwvcuuHtssr1qqpphoonn[mmlllBkk9jziihhphggAgfeedd=ccUbbgaaa``___$^O]\\S[[AZYY1XX;WWVV UxTTGSSSRRNQQPP+OONMMLL7KK;JSIIIHGGFF5EDDDCC=BB1As@??)>>>=y<<6;;; ::699W988I77666 55343322f2 1$00///8.~--,,`+p**))A((J''z&&>%%\%6$$ ##P""g"! M{gk:h0}j. m*0& p i  *SfQ 4Tn! Awa yakɔsi, Marigi bara a bɛlɛxɛ sa i ma. I fama nɛ dɔnxude. Waxati nde bun ma, i mu soge toma.» Dimi naxa dusu a xun na keren na. A naxa so milimalafe na ma, a nu mixie fen naxee a yi rasuxuma. m  a naxa a fala a bɛ, «Kalabante nun yanfante nan i ra. Ibulisa xa di, tinxintare, i mu bama Marigi xa kira tinxinxi dalinfe? ilK Awa Sɔlu, naxan man xili Pɔlu, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi to goro a ma, a naxa a ya banban a ra, -kS Kɔnɔ na duure e naxan ma Elimasi, a xili wama a masenfe a duure nan a ra, a naxa e matandi. A nu katafe nɛ alako a xa mangɛ xa ba danxaniya kira xɔn ma. j) A nu na mangɛ Sɛrigu Pɔlu sɛɛti ma, naxan xaxili nu fan. Na tan naxa Baranabasi nun Sɔlu xili, barima a nu wama Ala xa masenyi ramɛfe. i9 E to bara suri igiri han Pafosi, e naxa duure nde li naa, Yuwifi naxan nu a yɛtɛ findixi namiɲɔnmɛ wule falɛ ra, naxan nu xili Bari Yesu xa di. nhU E to so Salamin, e naxa so Ala xa masenyi kawandife Yuwifie xa salide kui. Yaya nan nu e malima ra. g  Ala Xaxili Sɛniyɛnxi to Baranabasi nun Sɔlu xɛɛ, e naxa goro Selusiya, e fa baki kunkui kui sigafe ra Sipiri suri ma. )fK Awa, e to gɛ sunde, nun Ala maxandide, e naxa e bɛlɛxɛ sa Baranabasi nun Sɔlu ma, e xa e taxu Ala ra. Na xanbi, e naxa e bɛɲin, e siga. E sigafe Sipiri .eU E to nu Marigi batufe, e man nu sunfe, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa a fala e bɛ, «Wo Baranabasi nun Sɔlu ti n bɛ e xati ma, wali xa fe ma n e xilixi naxan ma.» Sd ! Namiɲɔnmɛe nun karamɔxɔe nu na Antiyɔki danxaniyatɔɛ ɲama tagi: Baranabasi, Simeyɔn naxan xili sa Nigeri, Lususi Sirenika, Manahɛn, nun Sɔlu. Manahɛn nun mangɛ Herode nan xuru yire keren. c Baranabasi nun Sɔlu to gɛ xɛɛra ibade Darisalamu, e naxa gbilen Yaya xanin na e xun ma, e naxan xili falama Maraki.hbI Na waxati mixi gbegbe naxa Ala xa wɔyɛnyi ramɛ, danxaniyatɔɛe kɔnti xun naxa masa. qa[ Marigi xa malekɛ nde naxa a rafura keren na, barima a mu Ala matɔxɔ. Kulie naxa a don, a naxa faxa. O` Mixie naxa sɔnxɔɛ rate, «Ala xui nan yi ki, adama xui mu a ra.» _y Malan lɔxɔɛ, Herode nu maxirixi a xa mangɛ sosee kui, a naxa masenyi ti ɲama bɛ, a dɔxɔxi mangɛ kibanyi kui. 3^_ Tirekae nun Sidɔnkae nu na lantareya kui e nun Herode ra na tɛmui. E naxa lan e bore ma, e xa siga Herode yire, e xa wɔyɛn. E to bara Bilasitu masɔtɔ, mangɛ xa batula kuntigi, e naxa Herode mayandi lanyi xirife ra e tagi, barima e xa bɔxi xaxili nu tixi Herode xa bɔxi baloe nan na. L] Herode naxa a fen, kɔnɔ a mu a to. A naxa sɔɔrie makiiti, a naxa yaamari fi a e birin xa faxa. Na xanbi, a naxa keli Yudaya, a naxa goro Sesare, a xa saxanyi radangi mɛnni. Herode xa faxɛ n\U Kuye to iba, sɔɔrie naxa lu maimaxɛ xungbe kui, a kolonfe ra Piyɛri xa fe niyaxi ki naxɛ. Y[+ Piyɛri to e masabari a bɛlɛxɛ ra, a naxa a yaba e bɛ Marigi a raminixi geeli kui ki naxɛ. A naxa a fala, «Wo yi fe ragbilen Yaki nun ngaxakerenyie ma.» Na xanbi, a naxa mini, a xa siga yire gbɛtɛ. eZC Na tɛmui birin Piyɛri nu na naadɛ kɔnkɔnfe. E to naadɛ rabi, e naxa kaaba a tofe ma. pYY E naxa a fala a bɛ, «I bara daxu.» Kɔnɔ a to e karaxan, e naxa a fala, «A xa malekɛ na a ra.» X A to Piyɛri xui mɛ, a naxa ɲɛlɛxin han a naxa nɛɛmu naadɛ rabife ma. A naxa a gi a xa sa a fala booree bɛ Piyɛri na naadɛ ra. [W/ A to naadɛ kɔnkɔn, konyi ginɛ nde, naxan xili Roda, a naxa fa naadɛ rabide. V) A to kolon sɔtɔ yi fe ma, a naxa siga Yaya nga Mariyama xɔnyi, Yaya naxan man xili Maraki. Mixi wuyaxi nu malanxi naa, e na Ala maxandife. :Um Piyɛri to xaxili sɔtɔ na fe ma, a naxa a fala, «Yakɔsi, n bara a kolon Marigi nan a xa malekɛ xɛɛxi, a xa n ba Herode yi ra. A bara n natanga Yuwifie bɛlɛxɛ.» UT# E to bara dangi sɔɔrie singe e nun a firin ndee ra, e naxa wure naadɛ li naxan dɛ rabixi taa ma, na naxa rabi a yɛtɛ ra. E naxa mini. E mu nu a ikuyaxi kira xɔn ma, malekɛ naxa keli Piyɛri xun. (SI Piyɛri naxa mini, a bira malekɛ fɔxɔ ra, kɔnɔ a mu a kolon xa na fe findixi nɔndi nan na. A nu bara a maɲɔxun, tɛmunde a findixi laamatunyi nan na. R- Malekɛ naxa a fala a bɛ, «I maxiri, i xa sankirie so.» A to na raba, malekɛ man naxa a fala a bɛ, «Donma felen i ma, bira n fɔxɔ ra.» gQG Marigi xa malekɛ nde naxa mini a ma tɛrɛnna ra. Yanbɛ naxa geeli kui iyalan. Malekɛ naxa Piyɛri sɛɛti mabɔnbɔ, a xa xunu, a fa a fala a bɛ, «Keli, i xulun!» Yɔlɔnxɔnyie naxa yolon a bɛlɛxɛ ra keren na. #P? Kɔɛ ra, beenun Herode xa Piyɛri makiiti, a nu xife sɔɔri firin tagi, yɔlɔnxɔnyi balanxi a ma. Sɔɔri gbɛtɛe fan nu geeli naadɛ kantafe. ZO- Piyɛri nu na geeli kui, kɔnɔ danxaniyatɔɛ ɲama nu na Ala maxandife a bɛ. QN A to a suxu, a naxa a sa geeli kui. A naxa sɔɔri naani naani tongo xundɛ naani kui, a nee yamari, e xa a kanta. Herode nu waxi Piyɛri xa makiiti ɲama ya xɔri Sayamalekɛ Dangi Sali na ba a ra. \M1 A to a to na nu rafan Yuwifie ma, a man naxa Piyɛri suxu Taami Lɛbinitare Sali. 9Lm A naxa Yaki, Yaya taara, faxa santidɛgɛma ra. TK # Na tɛmui mangɛ Herode naxa so danxaniyatɔɛ ɲama mixi ndee tɔɔrɔfe. KJ E naxa a so Baranabasi nun Sɔlu yi ra katarabi kuntigie ma.kIO Isa fɔxirabirɛe naxa lan a ma e xa Yudaya ngaxakerenyie mali harige ra, kankan nɔma naxan na. /HW Naxan nu xili Agabu, na naxa ti, a fa a fala Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, a kaamɛ xungbe fama sinde duniɲa birin ma. Na fe raba mangɛ Kilɔdi xa waxati nɛ. TG! Na tɛmui, namiɲɔnmɛ ndee naxa goro Antiyɔki, kelife Darisalamu. ]F3 A to a to, a naxa fa a ra Antiyɔki. E nun danxaniyatɔɛe nan nu e malanma naa ɲɛ keren birin bun ma. E naxa mixi gbegbe xaran. Isa fɔxirabirɛ naxee nu na Antiyɔki, nee nan singe «Isayanka» xili sɔtɔ. AE} Na xanbi, Baranabasi naxa siga Tarise Sɔlu fende. D  Baranabasi, mixi fanyi nan nu a ra. A nu rafexi danxaniya nun Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ra. Ɲama gbegbe naxa danxaniya Marigi ma. oCW A to so naa, a naxa ɲɛlɛxin Ala xa hinnɛ tofe ra. A naxa e ralimaniya, e xa danxaniya Marigi ma. `B9 Darisalamu danxaniyatɔɛ ɲama to na fe mɛ, e naxa Baranabasi xɛɛ Antiyɔki. YA+ Marigi xɔnyɛ nu na e ma. Mixi gbegbe naxa danxaniya, e naxa tuubi Marigi ma. @ Kɔnɔ Sipirikae nun Sirenikae naxee nu na e ya ma, e to siga Antiyɔki, e naxa Marigi Isa xa xibaaru fanyi masen Girɛkikae fan bɛ. 7?g Isa fɔxirabirɛ naxee yensen Etiyɛn faxa xanbi ɲaxankatɛ saabui ra, e naxa siga han Fenisiya, Sipiri, nun Antiyɔki. E nu Ala xa masenyi kawandima Yuwifie nan bɛ. )>K E to na mɛ, e naxa dundu, e naxa Ala matɔxɔ, «Ala bara tuubi ragiri si gbɛtɛe fan bɛ, alako e fan xa kisi.» Baranabasi nun Sɔlu sigafe Antiyɔki =  Ala to bara e ki alɔ a won kixi ki naxɛ, won tan naxee danxaniyaxi Isa Ala xa Mixi Sugandixi ma, a nu lan n xa Ala matandi?» <} N fa ratu Marigi xa masenyi ma, ‹Yaya bara mixi xunxa ye xɔɔra, kɔnɔ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi fama gorode wo ma.› p;Y «N to so wɔyɛnfe, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro e ma alɔ a goro won ma ki naxɛ a fɔlɛ. \:1 A fama masenyi tide i bɛ, i tan nun i xa mixi birin kisima naxan saabui ra.›» )9K a naxa a yaba muxu bɛ a malekɛ toxi a xa banxi kui ki naxɛ. Malekɛ naxa a masen a bɛ, ‹Mixi xɛɛ Yafa, a xa fa Simɔn na, e naxan xili falama Piyɛri. $8A Ala Xaxili naxa a masen n bɛ a muxu birin xa siga, a hali n mu siikɛ. Yi xɛmɛ senni naxee yi ki, e fan naxa n mati naa. Muxu to so Koroneliyo xɔnyi, q7[ «Na tɛmui mixi saxan, naxee nu xɛɛxi n yire kelife Sesare, e naxa ti muxu xa banxi naadɛ ra. N6 Na naxa raba sanya saxan. Na xanbi, a birin man naxa te koore ma.» n5U Xui naxa wɔyɛn n bɛ a firin nde, ‹Ala bara naxan nasɛniyɛn i naxa a fala a sɛniyɛntare.› u4c Kɔnɔ n naxa a fala, ‹Ade, Marigi. N mu nu se raharamuxi don sinden, xa na mu a ra se sɛniyɛntare.› Q3 Xui nde naxa a fala, ‹Piyɛri, keli, i sube nde faxa, i xa a don.› d2A N naxa a igbɛ a fanyi ra. N naxa xurusee, wula subee, bubusee, nun xɔni birin to a kui. W1' A naxa a masen, «N nu na Yafa taa nan kui. N na Ala maxandife tɛmui naxɛ, n naxa laamatunyi to. Se nde naxan maniyaxi dugi xungbe ra, a xirixi a tunxun naanie ma, na naxa goro keli koore ma han n yire. M0 Awa Piyɛri naxa fe birin tagi raba e bɛ a dangixi ki naxɛ. #/A wo birin bara wo dɛge!» i.K Piyɛri to te Darisalamu, Yuwifi danxaniyatɔɛe naxa a kalamu, «I bara so sunnataree xɔnyi, s- a Xɛɛrae nun ngaxakerenyie naxee nu na Yudaya, e naxa a mɛ a si gbɛtɛe fan bara tin Ala xa masenyi ra. , 0A naxa yaamari fi fa e xa e xunxa ye xɔɔra Isa xili ra. Na xanbi e naxa Piyɛri mayandi a xa lu e xɔnyi na saxanyi./+W /Awa, Piyɛri naxa maxɔrinyi ti, «Mixi nde nɔma tondide yi mixie xa xunxa ye xɔɔra? E fan bara Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ alɔ won fan a sɔtɔxi ki naxɛ.» G* .barima e naxa e xui mɛ e na Ala matɔxɔfe xui gbɛtɛe ra. )} -Danxaniyatɔɛ sunnaxie naxee Piyɛri mati naa, e naxa kaaba yi fe ma, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi gorofe sunnataree fan ma, r(] ,Piyɛri to nu wɔyɛnma, naxee birin nu yi masenyi ramɛfe, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro e ma. 'w +Namiɲɔnmɛ birin nu bara a xa fe fala, naxan na danxaniya a ma na kanyi xa yunubi xafarima nɛ a xili saabui ra.» & *Isa naxa muxu yamari, muxu xa kawandi ti mixie bɛ, e xa a kolon Ala nan Isa tixi kiitisa ra mixi baloxie nun mixi faxaxie xun ma. B%} )A mu tin a makɛnɛnde birin bɛ, kɔnɔ a naxa a yɛtɛ masen muxu bɛ, Ala naxee sugandixi e xa findi seedee ra. Muxu nun Isa bara donse don, muxu bara ye min a keli xanbi faxɛ ma. P$ (Kɔnɔ Ala naxa a rakeli faxɛ ma xi saxan lɔxɔɛ, duniɲa xa a to. #{ '«Yi fe birin seede nan muxu ra a naxan naba Yuwifie xa bɔxi ma nun Darisalamu. E naxa a banban wuri ma, a faxa. l"Q &Na tɛmui Ala naxa Isa Nasarɛtika sugandi, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nun sɛnbɛ naxa goro a ma. Isa naxa siga yire birin, a nu fe fanyi raba, a nu mixi birin nayalan naxee nu na Ibulisa xa konyiya bun. Ala nu na a fɔxɔ ra.» ! %Wo a kolon naxan nabaxi fɔlɔfe Galile bɔxi ma, dɔxɔfe Yudaya birin na. Yaya nu bara kawandi ti mixie xa e xunxa ye xɔɔra.  ) $Ala bara xibaaru fanyi masen Isirayila ɲama bɛ. A bara a masen e bɛ a bɔɲɛsa sɔtɔma duniɲa Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi nan na. X) #A wama mixi birin xɔn, sie birin ya ma, naxee gaaxuma a ya ra, naxee tinxin. ! "Awa, wɔyɛnyi to so Piyɛri yi, a naxa a masen, «Yakɔsi n bara a kolon nɔndi nan yati a ra, Ala mu mixi yo rafisaxi a boore bɛ. 6e !N naxa mixie xɛɛ keren na. Muxu bara ɲɛlɛxin ki fanyi i fafe ra. Awa, yakɔsi muxu birin na Ala ya i. I xa masenyi ti muxu bɛ, Marigi bara i yamari naxan birin na.» ve Awa, mixie xɛɛ Yafa, e xa fa Simɔn Piyɛri ra be. A yigiyaxi Simɔn garange xa banxi kui, baa dɛ ra.› {o A naxa a masen n bɛ, ‹Koroneliyo, Ala bara i xa maxandi suxu. A bara ratu a ma i bara naxan naba setaree bɛ. 1 Koroneliyo naxa a masen a bɛ, «Na xi naani nan yi ki, n nu salife n ma banxi kui nunmare tɛmui. Xɛmɛ nde naxa mini n ma, a xa sosee yanbama. R Na na a ra, wo to n xili, n mu tondi fade. Awa, wo n xilixi munfe ma?» a; A naxa a fala e bɛ, «Wo a kolon tɔnyi dɔxɔxi Yuwifie ma e nun si gbɛtɛ bɔnsɔɛ naxa lu yire keren, xa na mu a ra sofe ra e xɔnyi. Kɔnɔ Ala bara a masen n bɛ a n naxa mixi yo maɲɔxun sɛniyɛntare ra. Z- E naxa so banxi e wɔyɛnma e bore ra. Piyɛri naxa mixi gbegbe malanxi li naa. W' Kɔnɔ Piyɛri naxa a rakeli, a naxa a fala, «Keli, mixi nan na n fan na.» P Piyɛri to so, Koroneliyo naxa a ralan, a naxa a yɛtɛ magoro a bɛ. y Na kuye iba, e naxa so Sesare, Koroneliyo nu e mamɛfe dɛnnaxɛ. A nu bara a xa mixie nun a boore fanyie malan. w Awa, Piyɛri naxa e yigiya. Na kuye iba, a naxa keli, e birin naxa siga. Yafaka danxaniyatɔɛ ndee fan naxa e mati. % E naxa dɛntɛgɛ sa, «Koroneliyo, sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati, nan muxu xɛɛxi. Xɛmɛ tinxinxi na a ra, naxan gaaxuxi Ala ya ra. Yuwifie birin a xili fanyi falama. Ala xa malekɛ sɛniyɛnxi bara a masen a bɛ a xa i rafa a xɔnyi alako a xa i xa masenyi ramɛ.» ve Awa, Piyɛri naxa goro, a naxa a fala na xɛmɛe bɛ, «N tan nan yi ki wo naxan fenfe. Wo faxi munfe ma?» Z- Keli, i xa goro, wo birin xa siga. I naxa siikɛ, barima n tan nan e xɛɛxi.» ~u Piyɛri nu a maɲɔxunfe laamatunyi ma tɛmui naxɛ, Ala Xaxili naxa a masen a bɛ, «Xɛmɛ saxan na i maxɔrinfe. X) E naxa maxɔrinyi ti xa Simɔn yigiyaxi naa nɛ, e naxan xili falama Piyɛri.  7 Piyɛri to nu a maɲɔxunfe na laamatunyi ma, a wama naxan masenfe, Koroneliyo xa xɛɛrae nu bara Simɔn xɔnyi maxɔrin. E naxa ti naadɛ ra. L  Na naxa raba sanya saxan. Na xanbi, na dugi man naxa te koore ma. o W Xui naxa wɔyɛn a bɛ a firin nde, «Ala bara se naxan nasɛniyɛn i naxa a fala a sɛniyɛntare.» z m Kɔnɔ Piyɛri naxa a yaabi, «Ade, Marigi. N mu nu se raharamuxi don sinden, xa na mu a ra se sɛniyɛntare.» O  Xui nde naxa a fala, «Piyɛri, keli, i sube nde faxa, i xa a don.» <s Subee, bubusee, nun xɔni birin nu na na dugi kui. hI A naxa koore to a rabixi, se nde naxa goro bɔxi alɔ dugi, a xirixi a tunxun naanie ma. q[ Na tɛmui kaamɛ naxa a suxu, a nu wama a dɛgefe. Beenun donse xa gɛ yailande, a naxa laamatunyi to. # Na kuye iba yanyi tagi ɲɔndɔn, e nu na kira xɔn ma tɛmui naxɛ, e makɔrɛ taa ra, Piyɛri naxa te koore banxi fari a xa Ala maxandi. ;q A naxa yi fe birin yaba e bɛ, a fa e xɛɛ Yafa.  Malekɛ to gɛ wɔyɛnde, a naxa siga. Koroneliyo naxa konyi firin xili, a nun a xa sɔɔri diinɛla, naxan nu walima a bɛ. 8k A yigiyaxi Simɔn garange xɔnyi baa dɛ ra.» [/ Yakɔsi, i xa mixi ndee xɛɛ Yafa e xa fa Simɔn na, naxan xili falama Piyɛri. ?w Koroneliyo to a to, a naxa gaaxu. A naxa a fala, «Marigi, munse niyaxi?» Malekɛ naxa a fala a bɛ, «Ala bara i xa maxandi suxu. A bara ratu i ma, i bara naxan naba setaree bɛ. }s Nunmare ra, a naxa Ala xa malekɛ nde to laamatunyi ra, a sofe a xɔnyi. Malekɛ naxa a xili, «Koroneliyo.» ~% Diinɛla nan nu a ra. A tan nun a xa mixi birin nu gaaxuxi Ala ya ra. A nu setaree malima a gbegbe ra, a man nu Ala maxandima tɛmui birin. x} k Xɛmɛ nde nu na Sesare naxan nu xili Koroneliyo. Sɔɔri kɛmɛ xunmati nan nu a ra Itali sɔɔri gali ya ma. G| +Piyɛri naxa xi wuyaxi raba Yafa, Simɔn garange xɔnyi.N{ *Yafakae birin naxa na fe mɛ. Mixi wuyaxi naxa danxaniya Marigi ma. z  )Piyɛri naxa a bɛlɛxɛ suxu, a a rakeli. A naxa sɛniyɛntɔɛe nun kaaɲɛ ginɛe xili. A naxa a ɲiɲɛ dɛntɛgɛ e bɛ. Qy (Piyɛri naxa e birin namini tande. A naxa a xinbi sin, a Ala maxandi. Na xanbi, a naxa a mafindi fure mabiri ra. A naxa a fala, «Tabita, keli.» Tabita naxa a ya rabi. A to Piyɛri to, a naxa keli. exC 'Piyɛri naxa keli, e nun na xɛmɛe naxa siga. E to so, e naxa a xanin koore banxi kɔn na. Kaaɲɛ ginɛe naxa a rabilin, e wama. E naxa dugie nun sosee masen a bɛ Dɔrakasi naxee yailan a nu na e ya ma tɛmui naxɛ. :wm &Isa fɔxirabirɛe naxee nu na Yafa, e naxa a mɛ a Piyɛri na Lida. Lida mu makuya Yafa ra. Awa, e naxa xɛmɛ firin xɛɛ Piyɛri ma, e xa a mayandi a xa fa e xɔnyi mafuren. jvM %Na tɛmui, fure naxa a suxu, a naxa faxa. E to a maxa, e naxa a sa koore banxi dɛki firin nde. u/ $Ginɛ nde nu na Yafa Isa fɔxirabirɛe ya ma. A nu xili Tabita, naxan falaxi Dɔrakasi. A nu fe fanyi gbegbe rabama, a nu tɔɔrɔmixie ki. Jt  #Lidakae nun Sarɔnka birin to yi fe to, e naxa tuubi Marigi ma. s  "Piyɛri naxa a fala a bɛ, «Ene, Isa Ala xa Mixi Sugandixi bara i rayalan. Keli, i i xa sade yailan.» A naxa keli keren na. frE !A naxa xɛmɛ namataxi nde li naa, naxan xili Ene, a nu saxi sade ma kabi ɲɛ solomasaxan. Vq% Piyɛri to nu bɔxi iɲɛrɛma, a naxa goro sɛniyɛntɔɛe yire Lida. xpi Danxaniyatɔɛ ɲama naxa lu bɔɲɛsa kui Yudaya, Galile, nun Samari bɔxi birin ma. E nu luma e bore ralimaniya ra, e nu e ɲɛrɛ Marigi xa yaragaaxui kui. E xun nu masama Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. Piyɛri sigafe Lida nun Yafa ^o5 A ngaxakerenyi Isayankae to na fe mɛ, e naxa a xanin Sesare, e fa a rasiga Tarise. ny E nun Yuwifie fan naxa wɔyɛn e nu xɔrɔxɔ, Yuwifi naxee Girɛki xui falama, kɔnɔ nee nu katafe e xa Sɔlu faxa. `m9 E birin naxa dɔxɔ yire keren Darisalamu. Sɔlu nu Marigi xili kawandima sɛnbɛ ra. ^l5 Awa, Baranabasi naxa a xanin xɛɛrae xɔn. A naxa a tagi raba e bɛ Sɔlu Marigi toxi ki naxɛ, a man a xui mɛxi kira ra ki naxɛ. A naxa a masen e bɛ Sɔlu bara kawandi naxan naba Isa xili ra Damasi taa kui. (kI Sɔlu to siga Darisalamu, a naxa wa bonife Isa fɔxirabirɛe ra, kɔnɔ e birin nu gaaxuxi a ya ra. E mu nu laxi a ra xa Isa fɔxirabirɛ nan yati a ra. pjY Kɔnɔ kɔɛ nde ra, Isa fɔxirabirɛe naxa a ragoro tɛtɛ fari ma saga kui. Sɔlu sigafe Darisalamu diA Sɔlu naxa e xa gundo kolon. E nu taa sode dɛ kantama kɔɛ nun yanyi alako e xa a faxa. Kh Tɛmui nde to dangi, Yuwifie naxa lan a ma e xa Sɔlu faxa. ~gu Sɔlu naxa sɛnbɛ sɔtɔ. A xa masenyi naxa Damasi Yuwifie ifu, a falafe a Isa nan lanxi Ala xa Mixi Sugandixi ma. dfA Naxee birin a xui mɛ, e dɛ naxa ixara. E naxa a fala, «Yi xɛmɛ xa mu nu mixie ɲaxankatama Darisalamu, naxee nu maxandi tima Isa xili ra? A mu faxi xɛ be, a xa e xanin e xirixi ra sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xɔn?» ieK A naxa bɔnbɔ kawandi tife ra keren na salidee kui a nu a masen a Ala xa Di nan lanxi Isa ma. d Na xanbi a naxa a dɛge, a fa sɛnbɛ sɔtɔ. Sɔlu kawandi rabafe Damasi Sɔlu naxa saxanyi raba Damasi a nun Isa fɔxirabirɛe. mcS Se nde naxa ba a ya ma keren na alɔ xalee, a ya naxa se to. A naxa keli, a fa a xunxa ye xɔɔra. xbi Ananiyasi naxa siga na banxi. A to so, a naxa a bɛlɛxɛ sa Sɔlu ma. A naxa a fala a bɛ, «N ngaxakerenyi Sɔlu, Marigi Isa naxan mini i ma kira ra, a tan nan n xɛɛxi i ma, alako i xa se to, i man xa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ.» Oa N a masenma nɛ a bɛ, a fama tɔɔrɔde ki naxɛ n xili xa fe ra.» 8`i Kɔnɔ Marigi naxa Ananiyasi yaabi, «Siga, barima n bara yi xɛmɛ sugandi xɛɛra ra, a xa n xili masen si birin bɛ, e xa mangɛe bɛ, a nun Isirayila die birin bɛ. c_? Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie bara nɔɛ so a yi ra, a xa birin suxu naxee i xili maxandima.» ^' Ananiyasi naxa a yaabi, «Marigi, n bara yi xɛmɛ xa fe mɛ mixi wuyaxi ra, a bara fe kobi naxan naba i xa mixi sɛniyɛnxie ra Darisalamu. v]e A bara mixi nde to laamatunyi kui, naxan xili Ananiyasi, a na a bɛlɛxɛ safe a ma alako a man xa se to.» -\S Marigi naxa a fala a bɛ, «Keli, siga kira ra naxan xili ‹Kira Tinxinxi›, i xa xɛmɛ fen Yudasi xa banxi kui, naxan xili Sɔlu Tariseka. A na Ala maxandife. '[G Isa fɔxirabirɛ nde nu na Damasi, naxan xili Ananiyasi. Marigi naxa a xili laamatunyi kui, «Ananiyasi!» Ananiyasi naxa a ratin, «Marigi, n tan nan ya.» NZ A naxa lu xi saxan a mu sese to, a mu sese don, a mu sese min. sY_ Sɔlu naxa keli bɔxi ma, a ya rabixi, kɔnɔ a ya mu se toma. E naxa a bɛlɛxɛ suxu, e a mati Damasi. xXi Xɛmɛe naxee nu a fɔxɔ ra, nee dɛ naxa bobo a ra gaaxui bɛ. E nu xui mɛma, kɔnɔ e mu nu mixi yo toma. MW Keli, so taa kui, e fama a falade i bɛ a lanma i xa naxan naba.» jVM Sɔlu naxa a yaabi, «Marigi, nde i ra?» A naxa a yaabi, «Isa nan n na, i naxan ɲaxankatafe. dUA A naxa bira bɔxi ma, a naxa xui nde mɛ, «Sɔlu, Sɔlu, i na n ɲaxankatafe munfe ra?» WT' A na makɔrɛfe Damasi ra, yanbɛ naxa mini a ma keli koore ma, a a rabilin. /SW kɛɛdi maxɔrinde katarabi Damasi salide yareratie ma, alako xa a naxee li naa, e biraxi Isa xa kira fɔxɔ ra, xɛmɛe nun ginɛe, a xa fa e xirixi ra Darisalamu. {R q Na tɛmui birin, Sɔlu nu kɔnkɔxi Marigi fɔxirabirɛe ma, a xa e faxa. A naxa siga sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xɔn Q(Filipu naxa mini Asotu taa kui. A man naxa siga Sesare. A naxa xibaaru fanyi kawandi ti taa birin kui a nu dangima dɛnnaxɛ.P'E to te ye xɔɔra, Marigi Xaxili naxa Filipu tongo, a a xanin. Na Etiyopika mu fa a to sɔnɔn. A naxa siga sɛɛwɛ kui. mOS&A naxa maɲɛrɛse rati, e firin birin naxa goro ye ma. Filipu naxa na Etiyopika xunxa ye xɔɔra. N3%Filipu naxa a yaabi, «Xa i danxaniya i bɔɲɛ birin na, i nɔma na ra.» Na Etiyopika naxa a yaabi, «N laxi a ra, Ala xa Di nan lanxi Isa ma.» M$E na sigafe kira xɔn, e naxa ye li. Na Etiyopika naxa a fala Filipu bɛ, «Ye nan ya. Nanse a niyama n mu xunxama ye xɔɔra?» ^L5#Awa, Filipu naxa a fɔlɔ na sɛbɛli ma, a naxa a kawandi Isa xa xibaaru fanyi ra. K"Na Etiyopika naxa a fala Filipu bɛ, «Yandi, a masen n bɛ, Annabi Esayi nde xa fe falama yi ki? A yɛtɛ ba, ka mixi gbɛtɛ?» J!A xa marayaagi kui,
e naxa a makiiti sɛriyɛ xanbi.Nde nɔma a xa taruxui falade?A xa simaya bara ɲɔn bɔxi fari.» fIE A nu na yi sɛbɛli nan xaranfe Kitaabui kui:«E a xaninxi tɛmui naxɛ a xa faxa
a naxa lu alɔ yɛxɛɛ naxan xaninma faxade.A mu a xui yo ramini,
alɔ yɛxɛɛ naxan tima a xabe maxabama ya ra. HA naxa a yaabi, «N nɔma na ra di, xa mixi yo mu na naxan a tagi rabama n bɛ?» A naxa a fala Filipu bɛ a xa dɔxɔ a sɛɛti ma. "G=Filipu naxa siga a gi ra. A naxa Etiyopika xui mɛ, a nu Annabi Esayi xa Kitaabui xaranfe. A naxa a maxɔrin, «I naxan xaranfe yi ki, i a fahaamuxi?» iFKAla Xaxili Sɛniyɛnxi naxa a masen Filipu bɛ, «Siga, i i makɔrɛ na maɲɛrɛse ra.» jEMA na gbilenfe a xɔnyi, a dɔxɔxi a xa maɲɛrɛse kui, a na Annabi Esayi xa Kitaabui xaranfe. pDYA naxa keli, a naxa Etiyopika nde li kira ra. Xɛmɛ nan nu a ra naxan mu nu nɔma ginɛ fe rabade. A findixi Kandasi, Etiyopi mangɛ ginɛ xunmati nan na. A tan nan nu a xa naafuli birin kantama. A nu faxi salide nɛ Darisalamu. C'Marigi xa malekɛ naxa a fala Filipu bɛ, «Keli, siga yirefanyi biri ra, gbengberen kira xɔn, naxan goroma Gasa, kelife Darisalamu.» QBE to gɛ seedeɲɔxɔya bade Marigi xa masenyi ra, Piyɛri nun Yaya naxa gbilen Darisalamu. Kira fan na, e naxa xibaaru fanyi kawandi ti Samari taa wuyaxi kui. Etiyopi xunmati nde xunxafe ye xɔɔra vAeSimɔn naxa a yaabi, «Wo yɛtɛ xa Marigi maxandi n bɛ alako wo fe naxee birin falaxi a naxa n li.» ^@5N a toxi nɛ yi ki, i na fe ɲaaxi gbegbe kui. I bara findi Sentanɛ xa konyi ra.» ?Gbilen yi fe ɲaaxi fɔxɔ ra. I man xa Marigi maxandi alako a xa diɲɛ i ma i xa yi maɲɔxunyi xa fe ra, xa a sa tinma. M>I gbe yo mu na yi fe ya ma, barima i sondonyi mu fiixɛxi Ala bɛ. =Piyɛri naxa a yaabi, «I tan nun i xa kɔbiri xun xa rakana, barima i a maɲɔxunxi nɛ Ala xa ki sɔtɔma kɔbiri nan na. r<]«Wo yi sɛnbɛ fi n fan ma, alako n na n bɛlɛxɛe sa naxan ma, a xa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ.» ;Simɔn to a to Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nu sɔtɔma xɛɛrae bɛlɛxɛe nan saabui ra, a naxa kɔbiri masen e bɛ, a fa a fala, `:9Awa, Piyɛri nun Yaya naxa e bɛlɛxɛ sa e ma, e naxa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ. 9barima Ala Xaxili Sɛniyɛnxi mu nu goroxi mixi yo ma e ya ma sinden. E nu xunxaxi ye nan gbansan xɔɔra Isa xili xa fe ra. \81E to so naa, e naxa Ala maxandi alako Samarikae xa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ, 7Xɛɛrae, naxee nu na Darisalamu, e to a mɛ Samarikae bara tin Ala xa masenyi ra, e naxa Piyɛri nun Yaya xɛɛ naa. 6+ Simɔn yati naxa danxaniya, a fan naxa a xunxa ye xɔɔra. A naxa bira Filipu fɔxɔ ra. A naxa kaaba a xa tɔnxumae nun kaabanako xungbee ma. +5O Kɔnɔ e to la Filipu ra, naxan Ala xa mangɛya niini nun Isa Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi kawandi rabama, xɛmɛe nun ginɛe naxa e xunxa ye xɔɔra. `49 E nu bara bira a fɔxɔ ra kabi a xɔnnakuye barima a nu e rakaabama a xa duureya ra. 3' E birin, dimɛdie nun forie, a xui ramɛxi a fanyi ra. E nu a fala, «Yi xɛmɛ Ala sɛnbɛ na a ra, won naxan xili falama Sɛnbɛ Xungbe.» 2  Xɛmɛ nde nu na na taa kui naxan xili Simɔn. A nu duureya rabama naxan Samarikae birin nakaabama, a nu fa a yɛtɛ igbo. )1MNaakae naxa sɛɛwa a fanyi ra. n0UƝinnɛe naxa gbilen furemae fɔxɔ ra, e nu fa gbelegbele. Mabɛnyi nun namatɛ wuyaxi naxa yalan. Q/Ɲama to Filipu xa kaabanakoee to, e naxa e tuli mati a ra a fanyi ra. g.GFilipu to goro Samari taa nde kui, a naxa Ala xa Mixi Sugandixi xa fe masen naakae bɛ. s-_Danxaniyatɔɛ to yensen yɛ, e naxa xibaaru fanyi kawandi ti yire birin. Xibaaru fanyi kawandife Samari ,)Kɔnɔ Sɔlu tan naxa danxaniyatɔɛ ɲama tɔɔrɔ. A nu soma banxie kui, a nu danxaniyatɔɛ xɛmɛe nun ginɛe ramini, a nu fa e sa geeli. I+ Xɛmɛ tinxinxie naxa Etiyɛn nagata. E naxa wa a xa faxɛ ma. (* KNa lɔxɔɛ, ɲaxankatɛ xungbe naxa Darisalamu danxaniyatɔɛ ɲama suxu. E birin naxa yensen Samari nun Yudaya bɔxi ma fo xɛɛrae, nee nan gbansan lu naa. ;)oi(K;E nu na a magɔnɔfe tɛmui naxɛ, Etiyɛn naxa Ala maxandi, «N Marigi Isa, n nii rasɛnɛ.» '+:E naxa mini a bubu ra sigafe ra taa fari ma, e a magɔnɔ han a naxa faxa. Seedee naxa e xa donmae sa sɛgɛtala nde san ma, naxan xili Sɔlu. T&!9Ɲama naxa sɔnxɔɛ rate, e naxa e tuli dɛsɛ. E birin naxa bagan a ma. Y%+8A naxa a masen, «N bara koore rabixi to, Adama xa Di tixi Ala yirefanyi ma.» $$A7Kɔnɔ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro Etiyɛn ma. Etiyɛn to a ya banban koore ma, a naxa Ala xa dariyɛ to, a man naxa Isa to a tixi Ala yirefanyi ma. L#6E to yi masenyi mɛ, e naxa xɔnɔ han e nu e ɲinyie raxin. l"Q5Wo tan naxee bara Ala xa sɛriyɛ sɔtɔ malekɛe saabui ra, wo mu a rabatuxi!» Etiyɛn xa faxɛ !/4Wo benbae namiɲɔnmɛe birin ɲaxankata nɛ. E namiɲɔnmɛe faxa nɛ, naxee nu Ala xa Tinxintɔɛ xa fafe falama. Yakɔsi wo bara na fan faxa.  '3«Wo xaxili nun wo tuli xɔrɔxɔ, wo sondonyi mu fan. Wo Ala Xaxili Sɛniyɛnxi matandima tɛmui birin alɔ wo benbae a raba ki naxɛ. -U2N tan xa mu na birin yailanxi?›» 71‹Wo Marigi naxɛ,
koore, n ma kibanyi,
bɔxi, n santide.Wo banxi mundun tima n bɛ?Wo yire mundun findima n ma malabude ra? nU0Kɔnɔ Ala Xili Xungbe Kanyi mu sabatima adama xa banxi tixi kui. Namiɲɔnmɛ na nan masenxi, 7i/Kɔnɔ Sulemani nan fa na lingira ti Ala bɛ. nU.«Dawuda naxan nafanxi Ala ma, na naxa a maxɔrin a xa lingira ti a tan Yaxuba Marigi Ala bɛ. )K-Won benbae to hɔrɔmɔlingira sɔtɔ, e naxa a xanin bɔxi ma Ala si gbɛtɛe keri dɛnnaxɛ, Yosuwe xa yaamari bun ma. A naxa lu naa han Dawuda xa waxati.» S,«Ala xa hɔrɔmɔlingira, a xa seedeɲɔxɔya sɛbɛli na dɛnnaxɛ, na nu na won benbae tagi gbengberenyi ma. Ala nu bara a misaali masen Annabi Munsa bɛ, a naxa a yaamari a xa a yailan na ki. 4a+Wo bara Mɔlɔkɔ kuye batu,
wo bara Remefan tunbui kuye batu,
wo kuye naxee yailanxi wo bɛlɛxɛ ra.Na nan a toxi n fan wo xaninma Babilɔn xanbi ra.›» {o*«Awa, Ala naxa a kobe so e ra, a naxa e rabolo, e xa tunbuie batu, alɔ a sɛbɛxi namiɲɔnmɛ xa Kitaabui kui ki naxɛ.‹Isirayila bɔnsɔɛ,
wo sɛrɛxɛe ba n tan nan bɛɲɛ tongo naani bun ma gbengberenyi ma? )E naxa kuye yailan ninge misaali ra, e fa sɛrɛxɛ ba a bɛ. E naxa ɲɛlɛxin na ra, e naxan yailanxi e bɛlɛxɛe ra.» )K(E naxa a fala Haruna bɛ, ‹Alae yailan won bɛ, naxee ɲɛrɛma won ya ra, barima yi Munsa naxan won naminixi Misira, won mu a kolon se naxan a sɔtɔxi.› kO'«Kɔnɔ won benbae mu tin a xa yaamari suxude. E naxa a matandi, e e bɔɲɛ ti Misira ra. (I&Won benbae ɲama e to nu malanxi gbengberenyi ma, malekɛ naxa wɔyɛn Annabi Munsa bɛ Sinayi geya fari. A sɛriyɛ naxan mɛxi, a naxa na radangi won ma.»  %Annabi Munsa tan naxa a fala Isirayila bɛ, ‹Ala namiɲɔnmɛ raminima wo ngaxakerenyie nan ya ma naxan luma alɔ n tan.› 2]$«Annabi Munsa nan Isirayilakae ramini Misira bɔxi ra. Ɲɛ tongo naani bun ma, a naxa tɔnxumae nun kaabanakoee raba Misira, Xulunyumi Baa, nun gbengberenyi ma. P#Ala Annabi Munsa xɛɛ nɛ, e a fala naxan bɛ, ‹Nde i tixi mangɛ nun kiitisa ra muxu xun ma.› Malekɛ naxan minixi a ma tɛ xɔɔra a naxa a masen a bɛ a xa findi mangɛ nun marakisima ra.» "N bara n ma ɲama xa tɔɔrɛ to Misira, n bara e kutun xui mɛ. N bara goro n xa xɔrɛya fi e ma. Yakɔsi, n xa i xɛɛ Misira.› oW!Marigi naxa a fala a bɛ, ‹Sankiri ba i sanyi, barima i tixi dɛnnaxɛ, bɔxi sɛniyɛnxi na a ra.   ‹I babae Marigi Ala nan n na, Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba Marigi Ala.› Annabi Munsa naxa sɛrɛn, a naxa gaaxu a igbɛfe ma. i KAnnabi Munsa to na fe to, a naxa kaaba. A to a maso a ra, a xa a igbɛ, a naxa Marigi xui mɛ.  «Ɲɛ tongo naani dangi xanbi, malekɛ naxa mini a ma tɛ xɔɔra naxan nu sansi bili ganfe gbengberenyi ma, Sinayi geya fari. x iAnnabi Munsa to na wɔyɛnyi mɛ, a naxa a gi. A naxa sabati Madiyan bɔxi ma, a naxa di firin bari mɛnni.» G I waxi n faxafe nɛ alɔ i Misiraka faxaxi ki naxɛ xoro?› 5Kɔnɔ naxan nu fe ɲaaxi rabafe a ngaxakerenyi ra, a naxa Annabi Munsa radin yɛ, a a fala a bɛ, ‹Nde i tixi mangɛ nun kiitisa ra muxu xun ma? LNa kuye iba, Annabi Munsa naxa Isirayilaka firin to, e na gerefe. A naxa kata e xa lan e bore ma, a naxa a fala e bɛ, ‹Ngaxakerenmae nan na wo ra. Munfe ra wo fe ɲaaxi niyama wo bore ra?› A naxa a maɲɔxun a a ngaxakerenyie a kolonma nɛ Ala xɔrɛya fima e ma a saabui nan na, kɔnɔ e mu kolon sɔtɔ na ma. A to Misiraka to a fe ɲaaxi niyafe Isirayilaka nde ra, Annabi Munsa naxa a ngaxakerenyi xa gere so, a naxa Misiraka faxa. y«A to ɲɛ tongo naani sɔtɔ, a naxa wa a ngaxakerenyie kolonfe. A naxa siga a boore Isirayilakae yire matode. ucAnnabi Munsa naxa kolon sɔtɔ Misira xa fe birin ma. A wɔyɛn ki nun a ɲɛrɛ ki naxa sɛnbɛ sɔtɔ.» &~~\}}||={{pzyyhy xNwvvv uu>ttsKrrjr qq:pponnomllWkkdjj iihggEffIfe{eddcbbyala`K__-^]]5\\\\ [ZZYY=XSWW VUUjTTrTSFSRvR(QQ2PPEOO NM)LKKKRJJIIGHHaH6GFFoEEFDDCCC BhAAP@@@$?n>>:=<;;:g9888=77Y66j5544*33J32p11d0//o/..-,,+Y**))v((''&%%o$##""5! UHKXi[x-2YGba. { W #  H8&S%Yuwifi nun Girɛkika naxee birin nu sabatixi Efɛsɛ, e naxa na fe kolon. Gaaxui naxa e birin suxu. Marigi Isa xili dariyɛ naxa mate. uRcNa ɲinnɛ kanyi naxa bagan e ma, a naxa e bɔnbɔ han e naxa e gi banxi kui e rageli nun e maxɔnɔxi ra. YQ+Ɲinnɛ naxa e yaabi, «N Isa nun Pɔlu kolon, kɔnɔ n mu wo tan kolon feo!» XP)Seba, Yuwifie sɛrɛxɛdubɛ kuntigi nde, xa di solofere nan nu na fe rabama. GO Yuwifie ndee naxee ɲinnɛ raminima mixie yire birin, e naxa kata Marigi Isa xili rawalide ɲinnɛ kanyie bɛ. E a fala, «N bara wo yaamari Isa xili ra Pɔlu naxan xa fe kawandima.» N  han e nu dugi nun xunxurie sa furemae ma, Pɔlu nu bara din naxee ra. Fure nu ba nɛ e ma, ɲinnɛ nu mini mixie i. Seba xa Die =Mu Ala nu kaabanako xungbee rabama Pɔlu bɛlɛxɛe ra Ly Na naxa siga han ɲɛ firin. Yuwifie nun Girɛkika naxee birin nu sabatixi Asi, e Marigi xa masenyi ramɛ na nan kui. ]K3 Kɔnɔ ndee xaxili nu xɔrɔxɔ, e mu la a ra. E naxa Marigi xa kira bɛxu ɲama ya i. Pɔlu naxa mini e ya ma, a naxa Isa fɔxirabirɛe tongo a xun, alako a xa e xaran lɔxɔ yo lɔxɔ Tiranusi xa xarande kui. EJNa dangi xanbi, Pɔlu naxa so salide kui, a kawandi ti. A nu fe tagi raba e bɛ Ala xa mangɛya niini xa fe ra kike saxan bun ma. A nu kata a xa mixie nɔ naxee tuli nu matixi a ra. ;IqE birin nalanxi, xɛmɛ fu nun firin nan nu e ra. H Pɔlu to a bɛlɛxɛ sa e ma, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa fa e ma. E naxa so xui gbɛtɛe falafe, e man nu Ala xa masenyi fala. FGNa masenyi ma e naxa e xunxa ye xɔɔra Marigi Isa xili ra. AyNa xanbi a to nu wama dangife Akayi, a ngaxakerenyie naxa a ralimaniya. E naxa bataaxɛ sɛbɛ Isa fɔxirabirɛe ma a e xa a rasɛnɛ. A xa sigɛ naxa findi fe fanyi ra danxaniyatɔɛe bɛ Akayi bɔxi ma, naxee danxaniya Ala xa hinnɛ saabui ra. @)A naxa so wɔyɛnfe a rawasaxi ra salide kui. Akila nun Pirisila to a xui mɛ, e naxa kafu a ma alako e xa Ala xa kiraya masen a bɛ a ki ma. ?!A nu xaranxi Marigi xa kiraya ra. A naxa Isa xa fe masen a fanyi ra, kɔnɔ a nu Yaya xa xaranyi nan gbansan kolon xunxa tife ye xɔɔra. z>mApolosi, Yuwifi nde naxan barixi Alesandire, a naxa Efɛsɛ li. A nu fata wɔyɛnde, a Kitaabui fan kolon. =-Pɔlu to bara saxanyi radangi Antiyɔki, a naxa kira tongo, a naxa Galati nun Firigiya bɔxi birin isa, a nu Isa fɔxirabirɛe ralimaniya. !<;Awa, a naxa baki kunkui kui, a keli Efɛsɛ, a siga Sesare. A to gɛ danxaniyatɔɛ ɲama xɛɛbude, a naxa goro Antiyɔki. Pɔlu xa biyaasi saxan nde ; kɔnɔ na mu a xunyi suxu. A naxa a ɲungu e ma. A naxɛ, «Fo n xa sa sali Darisalamu nɛ. Xa Ala tin, n man fama wo xɔnyi.» ':IE naxa a mayandi a xa bu naa, n9UE to so Efɛsɛ, Pɔlu naxa a ɲɛrɛbooree lu naa. A naxa so salide kui, e nun Yuwifie naxa sumun. Y8+Pɔlu to bu Korinti ki fanyi ra, a naxa keli a ngaxakerenyie xun ma. A naxa baki kunkui kui a nun Pirisila nun Akila, e siga Siriya. A naxa a xunyi bi Senxereya, barima a nu bara laayidi tongo Ala bɛ. 7Ɲama naxa salide xunmati Sositene suxu, e a bɔnbɔ kiiti banxi tande ma, kɔnɔ Galiyon mu e hansa. E gbilenfe Antiyɔki 06[Na kui, a naxa e keri kiiti banxi kui. .5Ukɔnɔ xa a sa li boore matandi na a ra wɔyɛnyi ma, xa na mu a ra xilie ma, a nun wo xa sɛriyɛ ma, na na wo tan nan ma. N mu wama findife na fe makiitima ra.» "4=Pɔlu to wɔyɛn fɔlɔ, Galiyon naxa a fala Yuwifie bɛ, «Xa a sa li tinxintareya na a ra, xa na mu a ra wali kobi nde, n n tuli matima nɛ wo ra nu, i3K E naxa a fala, «Yi di nan mixie kui isoma e xa Ala batu ki gbɛtɛ naxan mu sɛriyɛ ki ra.» w2g Galiyon to nu na Akayi mangɛ ra, Yuwifie naxa yanfanteya xiri Pɔlu xun, e naxa a xanin kiitisae yire. \11 Pɔlu naxa lu naa ɲɛ keren kike senni. A nu Korintikae xaran Ala xa masenyi ra. 0 barima n na i fɔxɔ ra. Mixi yo bɛlɛxɛ mu i lima a xa fe ɲaaxi raba i ra, barima mixi gbegbe na n bɛ yi taa kui.» q/[ Marigi naxa a fala Pɔlu bɛ laamatunyi ra kɔɛ kui, «I naxa gaaxu muku! Wɔyɛn! I naxa dundu, =.sNa tɛmui, Kirisipu salide xunmati naxa danxaniya Marigi ma a nun a xa denbaya birin. Korintikae wuyaxi naxee nu Pɔlu xui mɛxi, e fan naxa danxaniya, e naxa e xunxa ye xɔɔra. -A to keli naa, a naxa so mixi nde xɔnyi, a kanyi xili Titi Yusutu, a gaaxu Ala ya ra. A xa banxi nu na salide fɛ ma. _,7Kɔnɔ Yuwifie to na matandi konbi ra, Pɔlu naxa a xa donma ikonkon tɔnxuma ra, a naxa a fala e bɛ, «Xa wo lɔɛ, wo tan nan fɔxi na na ra. N tan bara na kote ba n xun. Yakɔsi n sigama nɛ si gbɛtɛe ma.» +7Silasi nun Timote to so, keli Masedon, Pɔlu naxa a yɛtɛ fi kawandi rabafe gbansan ma. A nu a fala Yuwifie bɛ a Isa nan Ala xa Mixi Sugandixi ra. h*IPɔlu nu wɔyɛnma salide kui malabu lɔxɔɛ birin. A nu Yuwifie nun Girɛkikae radanxaniya. e)Cbarima e nu wali keren nan nabama, kiri banxi rafalafe. A naxa lu e xɔnyi, e nu wali naa. N(A naxa Yuwifi keren li naa, a xili Akila, Pontuka nan a ra. A nu baxi fade keli Itali a nun a xa ginɛ Pirisila, barima Kilɔdi nu bara Yuwifi birin yaamari e xa mini Rɔma. Pɔlu naxa kafu e ma, >' yNa xanbi, Pɔlu naxa keli Atɛn, a naxa siga Korinti. '&G"Ndee naxa lu a mabiri ra, e naxa danxaniya, alɔ Denisiyo, naxan nu na Areyopago mixie ya ma, nun ginɛ nde naxan xili Damarisi, e nun mixi gbɛtɛe ra.'%I!Awa, Pɔlu naxa mini e ya ma. $/ E to yi fe mɛ, fa a fala mixi kelima faxɛ ma, ndee naxa so a mayelefe. Ndee naxa a fala, «Muxu fama muxu tuli matide i ra lɔxɔɛ gbɛtɛ.» C#barima a bara lɔxɔɛ keren sugandi, a fama duniɲa makiitide naxan ma tinxinyi ra, mixi nde saabui ra a bara a ragiri naxan ma. A bara na kanyi matɔnxumaxi rakeli faxamixie ya ma.» z"mAla mu nu na fe kolontareya tɛmui matoxi, kɔnɔ yakɔsi a bara a fala mixi birin bɛ, yire birin, e xa tuubi, +!OAwa xa won kelixi a bɔnsɔɛ nɛ, a mu lanma won xa a maɲɔxun a Ala maniyaxi xɛɛma, gbeti, xa na mu gɛmɛ nan na, mixi bɛlɛxɛ naxan solixi e xaxili ra. ' GWo xa lɔnnilae yati fan bara a fala, ‹Won baloxi a tan nɛ, won fe birin nabama a tan nan saabui ra, nun won minixi a tan nɛ. A bɔnsɔɛ nan won na.› Oalako e xa Ala fen, e xa kata a kolonde, hali a to mu makuya won na. A tan nan a niya mixi birin xa mini benba keren fate. A naxa e rasabati bɔxi birin ma. A man naxa e xa waxati nun e lude naaninyie sa, taA hayi mu na see ma adama naxan xaninma a xɔn ma. A tan nan baloe nun ɲɛngi nun se birin fima mixi ma. 9Ala naxan duniɲa daaxi, a nun se naxan birin na a kui, a tan naxan koore nun bɔxi Marigi ra, a mu sabatixi banxi kui mixi bɛlɛxɛ naxan nafalaxi. B}N bara see to wo naxee batuma. N man bara sɛrɛxɛbade nde to, a sɛbɛxi naxan ma, ‹Ala naxan mu kolonxi!› Wo naxan batuma, a fa lu wo mu a kolon, n na nan ma fe masenfe wo bɛ. s_Pɔlu naxa ti Areyopago tagi, a naxa a fala, «Atɛnkae, n bara a to diinɛlae yati yati nan wo ra. veAtɛnkae nun xɔɲɛe naxee sabatixi Atɛn, e nu darixi e tuli matife ra wɔyɛn nɛɛnɛ ra naxee masenma. V%Barima muxu fe nɛɛnɛ nan mɛfe yi ki, muxu wama na fasari nan kolonfe.» 3Awa, e naxa a tongo, e naxa siga a ra Areyopago malan yire, e naxa a maxɔrin, «Yi lɔnni nɛɛnɛ i naxan masenma, muxu nɔma a kolonde di? Epikuri nun Sitoyisi karamɔxɔe naxa so wɔyɛnfe Pɔlu ra, e nu a fala, «Yi wɔyɛnla munse falafe?» Ndee to Pɔlu xui mɛ a Isa xa xibaaru masenma, a man nu fa marakeli fee falafe, e naxɛ, «A luxi nɛ alɔ a ala gbɛtɛe nan ma fee falama.» <qNa kui, a naxa dɛ masara e nun Yuwifie ra, a nun mixie naxee gaaxuxi Ala ya ra salide kui. A man naxa wɔyɛn mixie ra a naralanma naxee ra malan yire taa kui lɔxɔ yo lɔxɔ. pYPɔlu nu Silasi nun Timote mamɛfe Atɛn. A bɔɲɛ naxa maɲaaxu a ra na taa xa kuyee xa fe ra. 1[Naxee Pɔlu mati, e naxa siga a ra han Atɛn. Na xanbi e naxa gbilen e ɲungui ra Silasi nun Timote xɔn ma, e xa Pɔlu li sinnanyi ma Atɛn. Pɔlu kawandi tife Atɛn Awa, danxaniyatɔɛe naxa Pɔlu tongo keren na, e naxa siga a ra baa fɛ ma, kɔnɔ Silasi nun Timote naxa lu Beere taa.  Kɔnɔ Yuwifie Tɛsalonikikae to a kolon a Pɔlu na Ala xa wɔyɛnyi kawandife Beere taa fan, e naxa fa naa, e fa ɲama ya iso. iK Yuwifi wuyaxi naxa danxaniya e ya ma, nun Girɛkika ginɛ gorobonɛ wuyaxi, nun xɛmɛ wuyaxi. O Na Yuwifie xaxili nu matinse dangi Tɛsalonikikae ra. E ɲan gbata nɛ na masenyi kolonde, e man Kitaabui kui mato lɔxɔ yo lɔxɔ alako e xa a kolon e naxan falama e bɛ xa nɔndi yati nan a ra. } Na kɔɛ ra, e ngaxakerenyie naxa Pɔlu nun Silasi rasiga Beere taa. E to so naa, e naxa so Yuwifie xa salide kui. Y + Beenun e xa Yason nun a booree bɛɲin, fo e to kɔbiri ba. E sigafe Beere taa B E naxa ɲama nun kiitisae bɔɲɛ rate na wɔyɛnyie ra. x iE birin Rɔmaka mangɛ xa wɔyɛnyi nan gbesen bama, e man a falama a mangɛ gbɛtɛ nde na naxan xili Isa.» C E to mu e to, e naxa Yason nun a ngaxakerenyie ndee mabɛndun na taa kiitisae yire. E nu sɔnxɔɛ rate, e naxɛ, «Yi mixie naxee duniɲa ifuma, e bara fa be fan. Yason bara e yigiya. 4 aKɔnɔ Yuwifi tɔɔnɛxi ndee naxa mixi ɲaaxi ndee tongo e xa ɲama ya iso taa kui. E naxa siga Yason xɔnyi Pɔlu nun Silasi fende alako e xa e xanin kiitisae xɔn ma. 0YNdee naxa la a ra e ya ma. E naxa bira Pɔlu nun Silasi fɔxɔ ra. Girɛkika gbegbe fan naxee nu gaaxuxi Ala ya ra, nee fan naxa la a ra, e nun ginɛ hagigɛ gbegbe. NA nu a tagi raba e bɛ a a lanma Ala xa Mixi Sugandixi xa tɔɔrɔ ki naxɛ, a man xa keli faxɛ ma. A naxa a fala, «Isa, n naxan ma fe falafe wo bɛ yi ki, a tan nan Ala xa Mixi Sugandixi ra.» {oPɔlu naxa so naa alɔ a darixi naxan na. Malabu lɔxɔɛ xi saxan bun ma, e nun Pɔlu naxa Kitaabui xa fe fala.  Pɔlu nun Silasi to dangi Anfipoli nun Apoloniya ra, e naxa so Tɛsaloniki taa kui, Yuwifie xa salide nde nu na dɛnnaxɛ. xi(E to mini geeli kui, e naxa so Lidi xɔnyi. E to bara gɛ e ngaxakerenyie ralimaniyade, e naxa siga.T!'E naxa fa e mayandi, e e rabolo. E fan naxa e maxandi a e xa keli na taa. jM&Sɔɔrie naxa yi wɔyɛnyie ragbilen kiitisae ma. E to a mɛ a Rɔmakae nan e ra, e naxa gaaxu. uc%Kɔnɔ Pɔlu naxa a fala sɔɔrie bɛ, «Muxu tan naxee findixi Rɔmakae ra, e bara muxu sa geeli e mu muxu makiiti. E naxa muxu sa geeli, yakɔsi e wama muxu raminife gundo ra? Na mu lanma feo! E yɛtɛ yati nan fama muxu rabolode.» $Kɔsibili naxa a fala Pɔlu bɛ, «Kiitisae bara xɛɛra ti a wo xa rabɛɲin. Awa, yakɔsi wo mini, wo xa siga bɔɲɛsa kui.» lQ#Kuye to iba, kiitisae naxa sɔɔrie xɛɛ e xa sa a fala kɔsibili bɛ a xa na mixie rabolo. ~+"A naxa e yigiya a xa banxi kui, a man fa donse fi e ma. A naxa ɲɛlɛxin a fanyi ra, a nun a xa denbaya birin barima e bara danxaniya Ala ma. }!A naxa e xanin a xun ma keren na kɔɛ kui, a naxa e xa fie yae xa. Na waxati yati a naxa xunxa ye xɔɔra, a tan nun a xa mixi birin. B| E naxa Marigi xa wɔyɛnyi masen a bɛ a nun a xa mixie. {{oPɔlu nun Silasi naxa a yaabi, «I xa danxaniya Marigi Isa ma. Na nan a toma i kisima, i tan nun i xa denbaya.» _z7A naxa e ramini, a e maxɔrin, «Marigie, a lanma n xa munse raba alako n xa kisi?» tyaAwa, kɔsibili to tɛ maxili, a naxa so mafuren. A naxa a xinbi sin Pɔlu nun Silasi bun ma, a sɛrɛnma. rx]Kɔnɔ Pɔlu naxa sɔnxɔ a xui itexi ra, «I naxa fe xɔnɛ niya i yɛtɛ ra, muxu birin na be.» 'wGKɔsibili naxa xunu. A to geeli naadɛe to e rabixi, a naxa a xa santidɛgɛma bɛndun a tɛɛ a xa a yɛtɛ faxa, a ɲɔxɔ a ma a geelimanie nu bara e gi. %vCBɔxi naxa sɛrɛn keren na, geeli sanbunyi naxa a ramaxa. Na tɛmui kerenyi kui, naadɛ birin naxa rabi. Geelimanie birin xa yɔlɔnxɔnyie naxa mabolon. |uqKɔɛ tagi to a li, Pɔlu nun Silasi nu Ala maxandife, e nu Ala matɔxɔfe bɛɛti ra. Geelimanie nu e xui mɛxi. mtSNa kɔsibili to na yaamari sɔtɔ, a naxa Pɔlu nun Silasi sa geeli kui, a yɔlɔnxɔnyie sa e ma. jsME to gɛ e bɔnbɔde, e naxa e woli geeli kui. E naxa kɔsibili yamari a xa e kanta a fanyi ra. traƝama fan naxa keli e ra, nun kiitisae. E naxa e makoyɛn, e naxa yaamari fi e xa e bɔnbɔ luxusinyi ra. cq?Yuwifi nan e ra naxee naamunyie xa fe masenma won mu tinxi naxee ra, won tan Rɔmakae.» Yp+E naxa e dɛntɛgɛ kiitisae bɛ, e naxɛ, «Yi mixie nan won ma taa ya isofe. owNa konyi ginɛ kanyie to a to e xa geeni bara kana, e naxa Pɔlu nun Silasi suxu. E naxa e xanin kiitisae yire. bn=A naxa na raba xi wuyaxi. Pɔlu to xɔnɔ, a naxa a ya rafindi, a naxa a fala ɲinnɛ bɛ, «N bara i yamari Isa xili ra, Ala xa Mixi Sugandixi, gbilen yi ginɛ fɔxɔ ra.» Ɲinnɛ naxa gbilen a fɔxɔ ra keren na. ,mQA naxa so birafe muxu fɔxɔ ra, Pɔlu nun muxu tan. A nu sɔnxɔɛ rate, «Yi mixie Ala Xili Xungbe Kanyi xa konyie nan e ra. E wo tife kisi kira nan xɔn ma.» Bl}Muxu to nu sigama salide, konyi ginɛ nde naxa fa muxu ya ra. Ɲinnɛ kanyi nan nu a ra, ɲinnɛ naxan xili Tinɛ, naxan se matoma. Na ginɛ nu naafuli xungbe rasoma a kanyie ma. Yk+A to a xunxa ye xɔɔra, a nun a xa denbaya, a naxa muxu mayandi, «Xa wo sa laxi a ra n bara danxaniya Marigi ma, wo fa lu n ma banxi kui yi saxanyi.» A naxa muxu karaxan mayandi ra. E na geeli kui Filipi Jj Ginɛ nde nu na e ya ma naxan xili Lidi, garɛ dugi mati. Tiyatireka nan nu a ra. A gaaxu Ala ya ra. A to a tuli mati, Marigi naxa a bɔɲɛ rabi alako Pɔlu naxan falama a xa so a xaxili ma. .iU Malabu lɔxɔɛ, muxu naxa siga taa fari ma xure dɛ ra, muxu dɛnnaxɛ maɲɔxun salide ra. Muxu to dɔxɔ, muxu naxa wɔyɛn ginɛe ra naxee nu malanxi naa. h# Muxu to keli naa, muxu naxa siga Filipi, Masedon taa singe. E nu na Rɔmakae xa mangɛya nan bun ma. Muxu naxa saxanyi radangi na taa kui. g' Muxu to keli Tiroyasi, muxu naxa baki kunkui kui, muxu naxa muxu ya rafindi Samotirasi ma keren na. Na kuye iba, muxu naxa ti Neyapoli. 2f] Pɔlu laamatunyi to xanbi, muxu naxa la a ra a Marigi bara muxu xili xibaaru fanyi kawandife ra naa. Muxu naxa kata sigafe ra Masedon keren na. Lidi xunxafe ye xɔɔra e Kɔɛ ra, Pɔlu naxa laamatunyi to. Masedonka nde naxa keli, a fa a maxandi, «Fa Masedon bɔxi ma, i xa fa muxu mali.» 7diAwa, e naxa Misi igiri, e naxa goro Tiroyasi. hcIE to makɔrɛ Misi bɔxi ra, e naxa wa sofe Bitiniya, kɔnɔ Isa Xaxili mu tin e xa siga naa. vbeAla Xaxili Sɛniyɛnxi to mu tin e xa kawandi ti Asi bɔxi ma, e naxa Firigiya nun Galati bɔxi igiri. a/Danxaniyatɔɛ ɲamae xa danxaniya sɛnbɛ xun nu masama, danxaniyatɔɛ kɔnti fan xun nu masa lɔxɔ yo lɔxɔ. Pɔlu laamatunyi tofe Tiroyasi `7E naxa xɛɛrae nun Isa fɔxirabirɛe kuntigi naxee nu na Darisalamu, e naxa nee xa natɛ masen danxaniyatɔɛe bɛ na taae kui, e xa a rabatu. _Pɔlu to wa a xaninfe a xun, a naxa a sunna Yuwifie xa fe ra naxee nu na mɛnni, barima birin nu a kolon a baba Girɛkika na a ra. F^Lisitire nun Ikoniyon ngaxakerenyie nu a xili fanyi falama. *] OPɔlu naxa siga Deribe nun Lisitire. Isa fɔxirabirɛ nde nu na, a xili Timote. Yuwifi ginɛ danxaniyatɔɛ nde xa di nan nu a ra. A baba Girɛkika nan nu a ra. O\)Siriya nun Silisi bɔxie ma, e danxaniyatɔɛ ɲamae ralimaniya.^[5(E ngaxakerenyie to e taxu Marigi xa hinnɛ ra, Pɔlu naxa Silasi tongo, e naxa siga Z'Na lantareya naxa xɔrɔxɔ han a naxa findi fatanyi ra. Baranabasi naxa Maraki tongo, e naxa baki kunkui kui sigafe ra Sipiri suri ma. Y&Kɔnɔ Pɔlu naxa a fala a mu lan e xa mixi xanin e xun ma naxan keli e xun ma Panfiliya, a mu tin birade e fɔxɔ ra e xa wali kui. AX}%Baranabasi nu wama Yaya fan xaninfe, naxan xili Maraki. UW#$Lɔxɔɛ ndee to dangi, Pɔlu naxa a fala Baranabasi bɛ, «Won xa gbilen taa birin kui won Marigi xa masenyi kawandixi dɛnnaxɛ, won xa a mato won ngaxakerenyie danxaniyatɔɛe na ki naxɛ naa.» &VE#Pɔlu nun Baranabasi naxa lu Antiyɔki, e nun e boore wuyaxi e nu fa mixie xaran, e man nu Marigi xa xibaaru fanyi kawandi ti. Pɔlu nun Baranabasi fatanfe (UK"Kɔnɔ Silasi tan naxa lu naa. dTA!Waxati nde to dangi, e ngaxakerenyie naxa e bɛɲin bɔɲɛsa kui gbilenfe e xɛɛmae ma. |Sq Yudasi nun Silasi, naxee yati nu findixi namiɲɔnmɛe ra, e naxa e kawandi, e nu e ralimaniya wɔyɛn wuyaxi ra. HR Ngaxakerenyie to a xaran, e naxa ɲɛlɛxin, e naxa limaniya. zQmAwa, e to bara e ɲungu ɲama ma, e naxa siga Antiyɔki, e naxa sa bataaxɛ so danxaniyatɔɛ ɲama yi ra. LPA tan nan yi ki: Wo naxa sube don naxan baxi sɛrɛxɛ ra kuyee bɛ, nun sube yufaxie, wo naxa wuli fan min. Wo man naxa yɛnɛ fan naba. Wo lan wo xa gbilen yi fe birin fɔxɔ ra. Wo salamu.» pOYAla Xaxili Sɛniyɛnxi nun muxu tan bara lan a ma muxu naxa kote gbɛtɛ dɔxɔ wo xun fo naxan daxa. RNMuxu bara Yudasi nun Silasi fan xɛɛ, naxee yi fee tagi rabama wo bɛ. TM!naxee bara mɛɛ e nii ra won Marigi Isa xa fe ra, Ala xa Mixi Sugandixi. ~Lu«Na na a ra, muxu bara lan a ma muxu xa xɛɛrae xɛɛ wo ma, sa Pɔlu nun Baranabasi fari, muxu xanuntenyie, &KEMuxu bara a mɛ a mixi ndee naxee kelixi muxu ya ma, muxu mu ɲungui saxi naxee ma, a nee bara wo rakɔntɔfili e xa wɔyɛnyi ra. E bara wo bɔɲɛ ifu.» dJAE naxa bataaxɛ keren so e yi ra naxan sɛbɛxi, «Xɛɛrae nun kuntigie, naxee lanxi wo ngaxakerenyie ma, katarabi won ngaxakerenyie ma si gbɛtɛe ya ma, naxee na Antiyɔki, Siriya, nun Silisi, muxu bara wo xɛɛbu. tIaAwa, xɛɛrae nun kuntigie nun danxaniyatɔɛ ɲama birin naxa lan a ma e xa mixi ndee xɛɛ Antiyɔki, naxee Pɔlu nun Baranabasi matima. E naxa Yudasi naxan xili Barasaba, nun Silasi sugandi, xɛmɛ binyee ngaxakerenyie ya ma. H Barima kabi won benbae xa waxati, mixie na taa birin kui, naxee Annabi Munsa xa sɛriyɛ xaranma salidee kui malabu lɔxɔɛ.» *GMKɔnɔ won xa bataaxɛ sɛbɛ e ma, e naxa see don naxee baxi sɛrɛxɛ ra kuyee bɛ. E man xa ba yɛnɛ ma, a nun e naxa sube yufaxi don, e man naxa wuli min. vFe«Na na a ra, a mu lanma a xa findi fe xɔrɔxɔɛ ra si gbɛtɛe bɛ naxee wama birafe Ala fɔxɔ ra. qE[Marigi xa masenyi nan na ki,
naxan yi fe kolon kabi a fɔlɛ,
naxan yi fe birin nagirima.›» iDKalako mixi naxee luxi e xa nɔ Marigi fende,
si gbɛtɛ naxee birin findima n gbe ra. C‹Na xanbi n fama nɛDawuda xa banxi biraxi rakelide.N na yire kanaxie rafalama nɛ,
n na rakelima nɛ, KBNamiɲɔnmɛe birin xa masenyi lanxi na nan ma. A sɛbɛxi, A «N ngaxakerenyie, wo wo tuli mati n na. Simɔn bara a yaba Ala mixie sugandima ki naxɛ sie ya ma, a xili sama naxee xun ma. A@} E to gɛ wɔyɛnde, Yaki naxa wɔyɛnyi tongo, a naxɛ, P? Ɲama birin naxa dundu, e naxa e tuli mati Pɔlu nun Baranabasi ra. Pɔlu nun Baranabasi naxa a tagi raba booree bɛ Ala kaabanakoe nun tɔnxumae naxee birin naba e saabui ra si gbɛtɛe tagi. U># Wo xa a kolon a won nakisixi Marigi Isa xa hinnɛ nan na alɔ e tan fan.» }=s Yakɔsi, munfe ra wo Ala matoma? Wo na kote dɔxɔfe Isa fɔxirabirɛe xun, won benbae nun won tan mu naxan nɔma. u<c A mu mixi yo rafisa a boore bɛ e tan nun won tan tagi, barima a bara e sondonyi rasɛniyɛn danxaniya ra. w;gAwa, Ala naxan mixi sondonyi kolon, na bara seedeya raba e bɛ, a a Xaxili Sɛniyɛnxi fi e ma alɔ won tan. _:7E to na fe isɔnxɔ sɔnxɔ, Piyɛri naxa keli, a a fala e bɛ, «N ngaxakerenyie, wo a kolon kafi tɛmui xɔnkuye Ala bara n sugandi wo tagi, alako si gbɛtɛ mixie xa xibaaru fanyi mɛ n dɛ ra, e xa danxaniya. B9Xɛɛrae nun kuntigie naxa e malan e xa na fe mato. (8IAwa, Farisɛni nde naxee nu bara danxaniya, e naxa keli, e nu fa a fala, a lanma nɛ si gbɛtɛ mixie xa sunna, e xa bira Annabi Munsa xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. 7'E to so Darisalamu, danxaniyatɔɛ ɲama nun xɛɛrae, nun kuntigie naxa e rasɛnɛ. Ala naxan birin naba e saabui ra, e naxa na yaba e bɛ. f6EDanxaniyatɔɛ ɲama naxa e xɛɛ. E dangixi Fenisiya nun Samari ra tɛmui naxɛ, e naxa a masen mɛnnikae bɛ, mixi naxee kelixi si gbɛtɛe ma, nee danxaniyaxi ki naxɛ. Yi masenyi naxa Isa fɔxirabirɛe raɲɛlɛxin. 85iPɔlu nun Baranabasi naxa wɔyɛnyi xɔrɔxɔɛ fala e bɛ. E naxa natɛ tongo Pɔlu nun Baranabasi nun mixi ndee xa te Darisalamu xɛɛrae nun kuntigie maxɔrinde yi fe ma. 4 %Mixi ndee naxee keli Yudaya, e naxa a fala Isa fɔxirabirɛe bɛ, «Xa wo mu wo sunna Annabi Munsa xa naamunyi ki ma, wo mu nɔma kiside.» 83kE nun Isa fɔxirabirɛe naxa bu e bore ra.22]E to so, e naxa danxaniyatɔɛ ɲama malan. E naxa fe birin dɛntɛgɛ sa e bɛ Ala naxan nabaxi e saabui ra, nun Ala danxaniya naadɛ rabixi si gbɛtɛe bɛ ki naxɛ. 1+E to keli mɛnni, e naxa baki kunkui kui sigafe ra Antiyɔki, e nu taxuxi Ala xa hinnɛ ra dɛnnaxɛ. E nu bara gɛ na wali birin nabade. 90mE naxa kawandi ti Pɛriga, e naxa goro Ataleya. 8/kAwa, e to Pisidiya igiri, e naxa fa Panfiliya. .-E naxa kuntigie sugandi danxaniyatɔɛ ɲama keren keren ma bɛ. E to gɛ salide nun sunde, e naxa e taxu Marigi ra, e nu danxaniyaxi naxan ma. &-EE nu Isa fɔxirabirɛe ralimaniya. E man nu e rasi e xa sabati danxaniya kui. E nu a fala, «Won mu soma Ala xa mangɛya niini bun ma fo won xa tɔɔrɔ.» I, Kuye to iba, Pɔlu nun Baranabasi naxa siga Deribe. E to gɛ kawandi tide taa kui, mixi gbegbe naxa findi Isa fɔxirabirɛe ra. Na xanbi e naxa gbilen Lisitire, Ikoniyon, nun Antiyɔki. ~+uKɔnɔ Isa fɔxirabirɛe to a rabilin, a naxa keli, a man naxa gbilen taa kui. E gbilenfe Antiyɔki Siriya bɔxi ma A*{Awa, Yuwifie naxa fa keli Antiyɔki nun Ikoniyon. E naxa ɲama kui iso han e naxa Pɔlu magɔnɔ a xa faxa. E naxa mini a bubu ra taa fari ma barima e tan bɛ a bara gɛ faxade. V)%Pɔlu nun Baranabasi naxa kata ki fanyi ra alako e naxa sɛrɛxɛ ba e bɛ. B(}Hali na birin kui, a nu fe fanyi rabama naxan findi seede ra a xa fe ra. Tunɛ ye nu fama keli koore ma. Sansie nu fanma a tɛmui alako wo xa balo, wo man xa sɛɛwa wo bɔɲɛ kui.» X')Tɛmui dangixi Ala a lu nɛ si birin xa bira e yɛtɛ kan xa kirae fɔxɔ ra. & E naxa a fala, «Wo tan, munfe ra wo yi fe mɔɔli rabama? Mixi nan muxu ra, alɔ wo tan. Muxu faxi xibaaru fanyi nan na wo bɛ. Muxu wo rasima wo xa ba yi fufafu fee ma alako wo xa bira Ala xa kira fɔxɔ ra, naxan koore nun bɔxi, baa nun se birin daa. r%]Xɛɛrae Baranabasi nun Pɔlu to na kolon, e naxa e xa sosee ibɔɔ, e man fa gbelegbele ɲama ra. ($I Seyusi xa sɛrɛxɛdubɛ, naxan xa salide nu na taa sode dɛ ra, na naxa fa turae nun fugee ra naadɛe biri ra. A tan nun ɲama naxa wa sɛrɛxɛ bafe e bɛ. |#q E naxa xili nde xabu e xun, e Baranabasi xili naxa sa Seyusi, Pɔlu fan Heremɛsi, barima a tan nan nu wɔyɛnma. x"i Ɲama to na to, Pɔlu naxan nabaxi, e naxa a fala Likayoni xui, «Alae bara e falin mixie, e goro won tagi.» i!K A naxa a fala a xui itexi ra, «Keli, i ti i sanyie xun na. A naxa keli keren na, a ɲɛrɛ.» x i A nu a tuli matima Pɔlu xa masenyi nan na. Pɔlu naxa a ya ti a ra. A naxa a to a danxaniyaxi a yalan fe ma. Mixi nde nu dɔxɔxi Lisitire, namatɛ nan nu a ra, a bari na ki nɛ lanyuru kui. A mu nu nɔma a ɲɛrɛde hali keren. @{E naxa xibaaru fanyi kawandi ti naa. E Sigafe Lisitire |qPɔlu nun Baranabasi to na kolon, e naxa e gi, e siga Likayoni taae kui, Lisitire nun Deribe, a nun na rabilinyi. zmGirɛkikae nun Yuwifie nun e xa mangɛe naxa lan e xa fe ɲaaxi dɔxɔ e ma, e man xa e magɔnɔ han e xa faxa. r]Taakae naxa itaxun dɔxɔ firin. Ndee naxa lu Yuwifie xa sɛɛti, ndee fan naxa lu xɛɛrae xa sɛɛti. ^5Pɔlu nun Baranabasi naxa tɛmui xɔnkuye raba Ikoniyon, e nu wɔyɛn lanlanteya kui. Marigi naxa tɔnxumae nun kaabanakoe raba e saabui ra, e tan naxee findixi seede ra Ala xa masenyi bɛ, a xa hinnɛ xa fe ra. ykKɔnɔ Yuwifie naxee mu danxaniya, nee naxa Girɛkikae kui iso, alako e bɔɲɛ xa te danxaniyatɔɛe xili ma.  Pɔlu nun Baranabasi naxa so Yuwifie xa salide kui Ikoniyon. E naxa wɔyɛn a fanyi ra han Yuwifie nun Girɛkika gbegbe naxa danxaniya. Y+ 4Isa fɔxirabirɛe naxa sɛɛwa, e man nu fa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ.{ 3Pɔlu nun Baranabasi naxa e sanyi rakonkon, na xa findi seede ra a lantareya na e tagi. Na xanbi e naxa siga Ikoniyon. R 2Kɔnɔ Yuwifie naxa ginɛ hagigɛe, naxee nu soxi Yuwifie xa diinɛ kui, nun na taa kuntigie, e naxa nee bɔɲɛe rate. E naxa tɔɔrɛ dɔxɔ Pɔlu nun Baranabasi ma han e naxa e keri e xa bɔxi ma. =u 1Marigi xa masenyi naxa yensen bɔxi birin kui. /W 0Mixi naxee mu findixi Yuwifi ra, nee to na mɛ, e naxa sɛɛwa. E naxa e Marigi xa wɔyɛnyi matɔxɔ. Naxee birin nu sugandixi kisi fe ra, nee naxa danxaniya. ) /alɔ Marigi muxu yamarixi ki naxɛ. A naxɛ,‹N bara i ti i xa findi naiyalanyi ra sie bɛ,
kisi xaninfe ra han duniɲa danyi.›» ~u .Pɔlu nun Baranabasi naxa a fala e bɛ ɲama tagi, «A lanma Ala xa masenyi xa masen wo tan nan singe bɛ, kɔnɔ wo bara tondi a ra. Na kui, wo yɛtɛ bara a fala a mu daxa wo xa kisi sɔtɔ. Yakɔsi muxu muxu ya rafindima si gbɛtɛe nan ma, wg -Yuwifie to ɲama to, tɔɔnɛ naxa e suxu. E naxa ti Pɔlu kanke, e nu a xa wɔyɛnyi matandi, e nu a konbi. \1 ,Na malabu lɔxɔɛ xungbilenyi, taakae birin naxa e malan Ala xa masenyi ramɛde. E +Awa, ɲama to yensen, Yuwifi wuyaxi nun mixi naxee nu soxi Yuwifi xa diinɛ kui, nee naxa bira Pɔlu nun Baranabasi fɔxɔ ra. Pɔlu nun Baranabasi naxa e rasi e xa lu Ala xa hinnɛ kui. y *Sɔlu nun Baranabasi to mini, mixie naxa e maxandi e man xa yi masenyi ti malabu lɔxɔɛ naxan man fama kɔrɛ. 1 [ )‹Wo a mato, wo tan mixi mayelee, wo dɛ xa ixara, wo bara lɔɛ, barima n fama kɛwali rabade wo xa lɔxɔɛe nan ma, wo mu lama naxan na hali e a yaba wo bɛ.›» g G (Na kui, wo wo mɛɛni naxan falaxi namiɲɔnmɛe xa Kitaabuie kui, a naxa fa wo li. E naxɛ, s _ 'Naxan yo danxaniya, na kanyi bara kisi yunubie ma, Annabi Munsa xa sɛriyɛ mu nɔ wo rakiside naxee ma. m S &«N ngaxakerenyie, naxan kawandixi wo bɛ, wo xa a kolon yunubi xafarima a tan nan saabui ra. G %Kɔnɔ Ala mixi naxan nakelixi faxɛ ma, na tan mu bɔrɔ.» mS $Dawuda to gɛ Ala sago rabade a xa waxati, a faxa nɛ, a a benbae li gaburi kui, a man bɔrɔ naa. nU #Na na a ra, a man na masenyi falaxi yire gbɛtɛ. A naxɛ, ‹I mu i xanuntenyi luma gaburi kui.› 8i "A bara a rakeli faxɛ ma, alako a naxa bɔrɔ. A na nan masenxi yi ki, ‹Laayidi sɛniyɛnxie, naxee mu kanama, n naxee tongoxi Dawuda bɛ, n nee tongoma nɛ wo fan bɛ.› @y !Ala bara a rakamali won tan bɛ, e xa die. A bara Isa rakeli faxɛ ma alɔ a sɛbɛxi Yabura sora firin nde kui ki naxɛ. A naxɛ, ‹N ma di nan i ra. N bara findi i baba ra to.› pY «Awa, muxu tan fan yi xibaaru fanyi masenma nɛ wo bɛ, Ala laayidi naxan tongo won benbae bɛ. ) Mixi gbegbe naxee Isa mati kelife Galile sigafe Darisalamu, nee naxa a to xi wuyaxi bun ma. Yakɔsi e bara findi a xa seedee ra ɲama tagi.» ,S Kɔnɔ Ala naxa a rakeli faxɛ ma. } Na kui, e naxa fe birin nakamali naxee sɛbɛxi a xun. E man naxa a ragoro wuri magalanbuxi ma, e a fure sa gaburi kui. ^5 Hali e to mu sese to a lanma a xa faxa naxan ma, e naxa Pilati maxandi a xa a faxa. K~ Darisalamukae nun e xunmatie mu tin Isa ra. E mu fahaamui sɔtɔ namiɲɔnmɛe xa masenyi ma, naxan xaranma malabu lɔxɔɛ birin. Kɔnɔ e naxa na masenyi yati rakamali Isa tɔɔɲɛgɛfe ra. } «N ngaxakerenyie, Iburahima bɔnsɔɛ xa die nun wo tan naxee gaaxuma Ala ya ra, yi kisi masenyi rasanbaxi won tan nan ma. 7|g A xa wali raɲɔn tɛmui, a naxa a fala, ‹N mu findixi mixi xa ra, wo naxan maɲɔxunxi. Na kanyi fama n xanbi ra. Na binyɛ mu na n yi ra n xa a xa sankiri mafulun.›» \{1 Beenun Isa xa fa, Yaya nu bara mixie kawandi e xa tuubi, e xa e xunxa ye xɔɔra. z} «Ala Isirayila Rakisima raminixi Dawuda bɔnsɔɛ nan ya ma, naxan lanxi Isa ma, alɔ a laayidi tongoxi ki naxɛ. Ly A to Sɔlu ba mangɛya ra, a naxa Dawuda findi mangɛ ra e xun. A yi seedeya masen na nan ma, ‹N bara Dawuda to, Yisayi xa di, naxan kɛɲa rafan n ma. A tan nan n sago birin nakamalima.›» .xU Awa, e to wa mangɛ belebele xɔn ma, Ala naxa Kisu xa di, Sɔlu, naxan fatan Bunyamin bɔnsɔɛ ra, a naxa na ti e xun ma. A xa mangɛya naxa bu ɲɛ tongo naani. owW Ɲɛ kɛmɛ naani ɲɛ tongo suuli bun ma, a naxa mangɛe ti e xun ma han Annabi Samuweli xa tɛmui. Xv) A to si solofere halaki Kanaan bɔxi ma, a naxa na bɔxie fi Isirayilakae ma. Fu A naxa e rabalo ɲɛ tongo naani ɲɔndɔn gbengberenyi ma. t  Isirayila ɲama Marigi Ala bara won babae sugandi. A naxa e rawuya Misira bɔxi ma. Na xanbi a naxa e ramini naa a sɛnbɛ ra. }ss Pɔlu to keli, a naxa e masabari, a fa a fala, «Isirayilakae nun wo tan naxee gaaxuxi Ala ya ra, wo wo tuli mati. Er Tawureta Munsa nun namiɲɔnmɛe xa Kitaabui xaranyi to ba a ra, salide xunmatie naxa xɛɛra ti e ma, e nu a fala, «Won ngaxakerenyie, xa marasi nde na wo yi ra ɲama bɛ, wo a fala.» q Mɛnni e naxa ti kira xɔn. E naxa so Antiyɔki naxan na Pisidiya bɔxi ma. E to so salide kui malabu lɔxɔɛ, e naxa e magoro. p3 Pɔlu nun a booree to baki kunkui kui Pafosi, e naxa siga Pɛriga naxan na Panfiliya bɔxi ma. Yaya naxa a ba e ma, a naxa gbilen Darisalamu. qo[ Awa, mangɛ Sɛrigu Pɔlu to na to, a naxa danxaniya Marigi xa sɛriyɛ ma. E sigafe Pisidiya bɔxi ma ~~}}p}|v|{Wzz4yyry xnwwIvzv$uueutlssprr qqpgpoFnnJmmSmlYkk>jjSiiOhh`gg ffpeTddwcc[cbaama``__%^c]]/\\-[[QZ8YY>==<< ;-::9m876655&4y3W22_1g0//s/2.--,, ++*)b(~(&'''&& %V$$$>## "h!!q! o^\JCAoa[6Bw k ^ \ }  ].|J^R;7qWo nɔma lade a ra a Ala mixi faxaxie rakelima?» #6?muxu bɔnsɔɛ fu nun firinyi naxan mamɛfe. E Ala batuma tɛmui birin, kɔɛ nun yanyi. N laxi na laayidi nan na. Mangɛ, Yuwifie n kalamuxi na nan ma. b5=Yakɔsi, e n nakiitife barima n laxi Ala xa laayidi ra a naxan tongoxi muxu benbae bɛ, 4wa rakuya. E man a kolon Farisɛni nan nu n na diinɛla tagi naxee xa fe maxɔrɔxɔ. E nɔma na seedeɲɔxɔya bade. g3GKabi n dimɛdi tɛmui, n nu na Darisalamu n bɔnsɔɛ ya ma. Yuwifi birin n ɲɛrɛ ki kolon _27I e xa diinɛ nun e xa sɛriyɛ kolon ki fanyi ra. Awa yandi, i xa i tuli mati n na. a1;«Mangɛ Agiripa, to n ɲɛlɛxinxi n ma fe rafiixɛfe ra Yuwifie n kalamuxi naxan ma. 0 Agiripa naxa a fala Pɔlu bɛ, «I xa i yɛtɛ xun mafala.» Pɔlu to a bɛlɛxɛ ite, a naxa a yɛtɛ rafiixɛ yi masenyi ra. W/'N mu nɔma geelimani rasanbade mangɛ ma, n mu a masen a naxan nabaxi.»[./N mu fe xɔri yo sɔtɔxi naxan sɛbɛma mangɛ xungbe ma a xa fe ra. Na na a ra, n a raminixi wo ya i, a gbengbenyi i tan mangɛ Agiripa, alako won na gɛ a maxɔrinde n xa a kolon a lanma n xa naxan sɛbɛ. #-?N tan bɛ, a mu fefe rabaxi a lan a xa faxa naxan ma, kɔnɔ a tan yati bara mayandi ti sigafe ra mangɛ xungbe xɔnyi Rɔma. Awa, n fan bara tin na ra. .,UFɛsitu naxa a fala, «Mangɛ Agiripa nun wo tan naxee birin na be, wo bara yi xɛmɛ to Yuwifi naxan birin kalamuxi n xɔn Darisalamu nun be. E naxɛ a a xa faxa. +3Awa, na kuye iba, Agiripa nun Berinisi naxa so malan yire e nun taa kuntigie. E nu maxirixi a fanyi ra. Fɛsitu xa yaamari ma, e naxa fa Pɔlu ra. * Agiripa naxa a fala Fɛsitu bɛ, «N fan wama n tuli matife na xɛmɛ ra.» Fɛsitu naxa a yaabi, «Tina, i a xui mɛma.» ")=Kɔnɔ Pɔlu naxa wa a xa fe xaninfe mangɛ xungbe xɔn ma. Na tɛmui n naxa yaamari fi e xa a kanta han n a rasanbama mangɛ xungbe ma tɛmui naxɛ.» w(gAwa, n to mu a kolon a lan n xa naxan naba, n naxa a maxɔrin xa a wama sigafe Darisalamu, a xa makiiti naa. {'oE nu xɔrɔxɔma e xa diinɛ nan ma fe ra, a nun Isa xa fe ra. E naxɛ a bara faxa, kɔnɔ Pɔlu naxɛ a baloxi. ^&5Kalamusae to e dɛntɛgɛ, e mu fe ɲaaxi yo fala a xun ma, n nu naxee maɲɔxunxi. % Na fe nan e rafaxi be. N fan mu dugundi. Na kuye iba, n naxa dɔxɔ n ma kiiti banxi. N naxa yaamari fi e xa fa na xɛmɛ ra. s$_N naxa e yaabi a Rɔmakae xa sɛriyɛ mu mixi faxama, fo a xa a gbe fala kalamusae bɛ kiitisa ya xɔri. }#sN nu na Darisalamu tɛmui naxɛ, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Yuwifie forie naxa a kalamu, e man naxa wa a xa faxa. " E to bara xi wuyaxi radangi naa, Fɛsitu naxa Pɔlu xa fe fala mangɛ Agiripa bɛ. A naxɛ, «Felisi bara geelimani nde lu be. ^!5 Xi nde to dangi, mangɛ Agiripa nun Berinisi naxa so Sesare Fɛsitu xɛɛbude. ' G Fɛsitu to wɔyɛn a rasimae ra, a naxa a fala Pɔlu bɛ, «I bara wa sigafe mangɛ xungbe xɔn. Awa, i sigama nɛ.» Pɔlu masenfe Agiripa nun Berinisi bɛ G Xa n bara fe ɲaaxi raba a lanma n xa faxa naxan ma, n mu tondima n xa faxa, kɔnɔ xa e naxan falama wule na a ra, a mu lan mixi yo xa n so e yi ra. Mangɛ xungbe xa sa n makiiti Rɔma.» .U Pɔlu naxa a yaabi, «N lanma n xa makiiti mangasanyi xa kiiti banxi nan kui, n tixi dɛnnaxɛ yi ki. N mu fe kobi yo rabaxi Yuwifie ra. I fan na kolon a fanyi ra.  Fɛsitu to wa a yɛtɛ mafanfe Yuwifie xɔn, a naxa Pɔlu maxɔrin, «I wama tefe Darisalamu i xa sa makiiti yi fee ma n ya xɔri?» +OPɔlu naxa so a yɛtɛ xunmafalafe, a nu a fala, «N mu fe ɲaaxi yo rabaxi Yuwifie xa sɛriyɛ ra, xa na mu hɔrɔmɔbanxi ra, xa na mu a ra Rɔma mangɛ ra.» A to fa, Yuwifie naxee fa keli Darisalamu, e naxa a rabilin. E naxa tɔɔɲɛgɛ gbegbe sa a xun, e mu nu nɔma naxan masende nɔndi ra. ?wFɛsitu mu se sa xi solomasaxan fari, xa na mu a ra xi fu Darisalamu, a naxa goro Sesare. Na kuye iba, a naxa dɔxɔ a xa kiiti kibanyi ma. A naxa yaamari fi e xa fa Pɔlu ra. c?Wo xa yarerati ndee xa n mati, wo xa Pɔlu kalamu naa xa a bara sa fe ɲaaxi nde raba.» b=Fɛsitu naxa e yaabi, «Pɔlu makantaxi Sesare. A gbegbe mu luxi n tan fan xa siga naa. ]3E naxa Fɛsitu mayandi a xa fa a ra Darisalamu. E nu wama nɛ e xa a faxa kira ra. T!Sɛrɛxɛdubɛ kuntigi nun Yuwifi kuntigie naxa Pɔlu kalamu Fɛsitu bɛ. L Fɛsitu naxa xi saxan naba Sesare. Na xanbi, a naxa te Darisalamu. )Ɲɛ firin to dangi, Felisi masarama naxa fa, Pɔrusu Fɛsitu. Felisi to wa a yɛtɛ mafanfe Yuwifie bɛ, a naxa Pɔlu lu geeli kui.oWA man nu waxi nɛ Pɔlu xa kɔbiri fi a ma. A nu a xilima na nan ma tɛmui birin, e xa sa e bore to. Nkɔnɔ a xa masenyi to nu binyaxi tinxinyi ma, nun yɛtɛ xurufe ma, nun Ala xa kiiti naxan fama, Felisi naxa gaaxu. A naxɛ, «Siga sinden. N na n yɛtɛ masɔtɔ tɛmui naxɛ, n man i xilima.» X)Xi ndee to dangi, Felisi nun a xa ginɛ Dirusila, naxan na Yuwifi ra, e naxa fa. Felisi naxa Pɔlu xili kawandi rabade Isa Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra. Pɔlu naxa danxaniya xa fe fala e bɛ Isa ma, A naxa sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati yamari a xa Pɔlu kanta, a naxa a tɔɔrɔ, a man naxa a xa mixi yo ratɔn fe fanyi rabafe ra a bɛ. Felisi naxan nu Isa xa kira kolon a fanyi ra, a naxa e xa fe sa sinden. A naxɛ, «Mangɛ Lisiya na fa, n wo xa fe matoma.»  N wɔyɛnyi naxan falaxi e tagi na nan ya: ‹Wo n makiitima nɛ to barima n laxi a ra Ala fama nɛ mixi faxaxie rakelide.›» v eXa na mu a ra naxee na be, e xa a masen i bɛ e n toxi fe ɲaaxi naxan xun, n to siga Yuwifi kiitisae yire.   Kɔnɔ Yuwifi nde naxee keli Asi bɔxi ma, e mu tin n ma fe ra. E tan xa e yɛtɛ masen i bɛ, xa fe nde na e bɛ n ma fe ra.  }E n lixi na tɛmui nɛ hɔrɔmɔbanxi kui, n sɛniyɛnxi, gali mu na n fɔxɔ ra, sɔnxɔɛ yo fan mu keli n saabui ra.  N mu nu na be ɲɛ wuyaxi bun ma, kɔnɔ yakɔsi n faxi harige nde ra n bɔnsɔɛ bɛ. N fan faxi sɛrɛxɛ bade Ala bɛ. w gNa nan a toxi n nan n yɛtɛ karaxanma alako n xa n ma simaya radangi bɔɲɛ fiixɛ kui Ala nun mixie tagi. N laxi Ala xa masenyi ra naxan masenxi a tinxintɔɛe nun tinxintare birin fama nɛ kelide faxɛ ma. Yuwifie fan laxi na ra. oWN naxan masenma i bɛ na nan ya. N nan n benbae Marigi Ala nan batuma alɔ Isa xa kira a masenxi ki naxɛ, e a falama kira naxan bɛ a wule kira. Naxan sɛbɛxi Tawureta Munsa nun namiɲɔnmɛe xa Kitaabui kui, n la na birin na. 9m E mu nɔma sese masende, e n kalamuma naxan ma. + E mu nu muxu nun mixi li sɔnxɔ ra hɔrɔmɔbanxi kui, xa na mu a ra salide xunxurie kui. N mu sɔnxɔɛ ratexi taa kui, n mu gali kui isoxi. G Xi fu nun firin mu dangi kabi n naxa siga Darisalamu salide. J  Mangɛ naxa Pɔlu yaamari a fan xa wɔyɛn. Pɔlu naxa a masen a bɛ, «N a kolon, yi bɔxi makiitima nan i ra kabi ɲɛ wuyaxi. Na kui, n nan ma fe xunmafalama nɛ i bɛ lanlanteya kui. L Yuwifie naxa tin na masenyi ra, e fan naxa a fala a na na ki nɛ. wA naxa a kalamulae yaamari e xa fa i xɔn ma. Xa i fan Pɔlu maxɔrin, i fama a kolonde muxu a suxuxi fe naxan ma.» W'kɔnɔ sɔɔri mangɛ Lisiya naxa fa, a naxa a ba muxu yi sɛnbɛ xungbe ra. taA man naxa wa hɔrɔmɔbanxi maberefe. Muxu naxa a suxu. Muxu naxa wa a makiitife muxu xa sɛriyɛ ki ma, ~#Muxu bara a to yi xɛmɛ mixi ɲaaxi na a ra. A Yuwifie tagi isoma naxee na duniɲa birin. A tan nan na Isa Nasarɛtika xa ɲama xunyi ra. f}EN mu wama i rabufe, kɔnɔ n bara i maxandi i xa i tuli mati muxu xa masenyi ra dondoronti. 2|_I bara muxu rasɛɛwa hɛɛri xungbe ra. >{uE to Pɔlu xili, Teritulo naxa so a tɔɔɲɛgɛfe yi masenyi ra. «Felisi mangɛ fanyi, yi bɔxi birin dɔxɔxi bɔɲɛsa kui i xa fe kolonyi nun i xa xaxili fanyi nan saabui ra. 4z cXi suuli dangi xanbi, Ananiyasi, naxan findixi sɛrɛxɛdubɛ kuntigi ra, nun forie naxa fa e nun xunmafalɛ nde, naxan xili Teritulo. E naxa Pɔlu kalamu mangɛ xɔn ma. y#«N fama nɛ i makiitide i tɔɔɲɛgɛlae na fa tɛmui naxɛ.» A naxa yaamari fi e xa Pɔlu xanin geeli banxi Herode naxan tixi.x"Mangɛ to gɛ bataaxɛ xarande, a naxa Pɔlu maxɔrin a keli dɛnnaxɛ. A to bara a mɛ a Silisika na a ra, a naxa a fala, Mw!E to so Sesare, soe ragie naxa bataaxɛ nun Pɔlu so mangɛ yi ra. Wv' Na kuye iba, sɔɔrie naxa gbilen sɔɔri banxi. Soe ragie naxa Pɔlu tongo. kuOSɔɔrie naxa Pɔlu tongo alɔ e yamarixi ki naxɛ. E naxa a xanin kɔɛ ra han Antipatiri. 3t_N to bara a mɛ a Yuwifie bara gali malan a xili ma, n naxa a rasanba i ma keren na. N a kalamumae rakolonma e yɛtɛ kan xa sa a kalamu i xɔn a xa fe ra. Wo salamu.» s-N naxa a li e a kalamuxi e xa sɛriyɛ xa fe nan ma, kɔnɔ a mu fe kobi yo rabaxi a lanma a xa faxa naxan ma, xa na mu a ra a xa sa geeli kui. Vr%N to wa a kolonfe e a suxuxi naxan ma, n naxa siga a ra e xa kiitisae yire. qYi xɛmɛ Yuwifie nan a suxuxi. E naxa wa a faxafe. N to a kolon a Rɔmaka na a ra, n nun sɔɔrie naxa fa, muxu naxa a ba e yi. Qp«N tan Kilɔdi Lisiya, i tan Mangɛ Felisi mafanxi, n bara i xɛɛbu. Sɔɔri mangɛ naxa yi fe sɛbɛ bataaxɛ ra. Un#Wo xa soe nde yailan Pɔlu bɛ, alako a xa mangɛ Felisi li hɛɛri kui.» `m9A naxa sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati firin xili, a naxa a fala e bɛ, «Wo sɔɔri kɛmɛ firin yailan, sɔɔri soe ragie tongo solofere, nun xali woli kɛmɛ firin. Wo xa e yailan sigafe ra Sesare to kɔɛ ra. -lSSɔɔri mangɛ naxa sɛgɛtala rabolo, a naxa tɔnyi dɔxɔ a ma, fa fala, a fe naxan falaxi a bɛ, a naxa na fala mixi yo bɛ. E Pɔlu xɛɛfe Mangɛ Felisi xɔn qk[I naxa i tuli mati e ra, barima mixi tongo naani nun nde bara yanfɛ xiri a xun e ya ma. E bara e kali a e mu sese donma, e mu sese minma a fo e na Pɔlu faxa tɛmui naxɛ. Yakɔsi e bara gɛ e yailande, e fa i sago nan mamɛfe.» jA naxa a yaabi, «Yuwifie bara lan a ma, e xa i maxandi i xa Pɔlu xanin Yuwifi kiitisae yire, alako e man xa maxɔrinyi nde ti a ma. niUSɔɔri mangɛ naxa sɛgɛtala tongo, e naxa e mamini. Mangɛ naxɛ, «I wama munse falafe n bɛ?» [h/Sɔɔri kɛmɛ xunmati naxa sɛgɛtala tongo, a naxa a xanin sɔɔri mangɛ xɔn ma. A naxɛ, «Pɔlu, geelimani nan n xilixi, a naxa n mayandi a n xa fa yi sɛgɛtala ra i xɔn ma, a xa fe nde masen i bɛ.» gPɔlu naxa sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati nde xili, a naxɛ, «Yi sɛgɛtala xanin sɔɔri mangɛ xɔn ma, alako a xa fe nde fala a bɛ.» zfmPɔlu maaginɛ xa di naxa na yanfɛ kolon. A naxa siga sɔɔri banxi kui, a naxa na birin masen Pɔlu bɛ. e1Awa, yakɔsi, wo tan nun Yuwifi kiitisae xa mangɛ mayandi a xa fa a ra alako wo xa a xa fe mato a fanyi ra. Na kui, muxu tan a faxama kira ra.» dE naxa a masen sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun forie bɛ, «Muxu bara muxu kali Ala ra, muxu mu sese donma sinden fo muxu xa Pɔlu faxa. >cw Naxee na lanyi xiri, e nu dangi mixi tongo naani ra. xbi Kuye to iba, Yuwifie naxa lanyi xiri kali ra, e naxa e dɛge, e naxa e min sinden, a fo e xa Pɔlu faxa. Ka Na kɔɛ ra, Marigi naxa mini Pɔlu ma. A naxa a fala a bɛ, «I xa limaniya barima i findima n ma seede nan na Rɔma alɔ i a rabaxi Darisalamu ki naxɛ.» E lanyi xirife Pɔlu faxafe ra &`E Sɔnxɔɛ to nu sigama gbo ra, sɔɔri mangɛ naxa gaaxu e fa Pɔlu faxafe. A naxa sɔɔrie ragoro e xa Pɔlu tongo e tagi, e xa a xanin sɔɔri banxi kui. t_a Sɔnxɔɛ xungbe naxa mini. Sɛriyɛ karamɔxɔ ndee Farisɛnie tagi e naxa wɔyɛn xɔrɔxɔɛ fala. E naxɛ, «Muxu mu fefe ɲaaxi yo rakɔrɔsixi yi xɛmɛ ma. Tɛmunde ɲinnɛ nde, xa na mu a ra malekɛ nde, nan wɔyɛnxi a ra.» ^Sadusenie tan bɛ, mixi mu kelima faxɛ ma. E man mu laxi malekɛe nun ɲinnɛe xa fe ra. Kɔnɔ Farisɛnie tan la nee birin xa fe ra. `]9A to na fala, boore matandi naxa lu Farisɛnie nun Sadusenie tagi. Ɲama naxa itaxun. \5Pɔlu to a kolon Sadusenie nun Farisɛnie nu na Yuwifi kiitisae xa malanyi kui, a naxa a fala a xui itexi ra, «N ngaxakerenyie, Farisɛni nan n na. N baba fan Farisɛni nan nu a ra. To n na kiiti banxi barima n laxi a ra Ala fama won nakelide faxɛ ma kiiti lɔxɔɛ.» )[KPɔlu naxa a fala, «N ngaxakerenyie, n mu nu a kolon xa sɛrɛxɛdubɛ kuntigi na a ra, barima a sɛbɛxi, ‹I naxa wɔyɛn kobi fala ɲama mangɛ bɛ.›» lZQNaxee nu na a fɛ ma, e naxa a fala a bɛ, «I Ala xa sɛrɛxɛdubɛ kuntigi nan konbima yi ki!» tYaAwa, Pɔlu naxa a fala a bɛ, «Ala nan fama i tan bɔnbɔde. I luxi nɛ alɔ banxi naxan fari fiixɛ kɔnɔ a kui nɔxɔxi. I bara wa n makiitife kiiti sɛriyɛ ra, kɔnɔ i to yaamari fixi e xa n bɔnbɔ, i bara sɛriyɛ matandi.» jXMSɛrɛxɛdubɛ kuntigi, Ananiyasi naxa mixie yaamari, naxee nu na a fɛ ma, e xa a dɛ ragarin. W 3Pɔlu naxa a ya ti Yuwifi kiitisae ra. A naxa a masen, «N ngaxakerenyie, n naxan nabaxi han to, n a rabaxi n bɔɲɛ fiixɛ nan na Ala ya xɔri» pVYNa kuye iba, sɔɔri mangɛ to wa a kolonfe a fiixɛ ra Yuwifie Pɔlu kalamuxi fe naxan ma, a naxa a fulun. A naxa yaamari fi, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Yuwifi kiitisae birin xa malan. A naxa Pɔlu ragoro, a ti e tagi.[U/Kabi na raba, naxee nu wama a bɔnbɔfe alako a xa wɔyɛn, e birin naxa e magbilen. Sɔɔri mangɛ yɛtɛ naxa gaaxu a kolonfe ra Pɔlu Rɔmaka na a ra, a naxan xiri yɔlɔnxɔnyi ra. Yuwifie Pɔlu makiitife +TOSɔɔri mangɛ man naxa a fala, «N tan naafuli gbegbe nan baxi, n fa findi Rɔmaka lasiri ra.» Pɔlu naxa a fala a bɛ, «N tan barixi lasiriya nan kui nɛ.» SwSɔɔri mangɛ naxa fa, a naxa Pɔlu maxɔrin, «A fala n bɛ xa Rɔmaka na i ra?» Pɔlu naxa a yaabi, «Iyo xɛ.» RSɔɔri kɛmɛ xunmati to na mɛ, a naxa sa sɔɔri mangɛ rakolon. A naxɛ, «Yi xɛmɛ Rɔmaka lasiri na a ra. Won na ma di?» \Q1E to nu a xirife alako e xa a bɔnbɔ, Pɔlu naxa sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati maxɔrin naxan nu tixi naa, «Sɛriyɛ na wo yi ra naxan a masenxi a wo xa Rɔmaka bɔnbɔ luxusinyi ra hali a mu makiitixi?» P-Sɔɔri mangɛ naxa a fala a e xa Pɔlu raso sɔɔri banxi kui, e man xa a bɔnbɔ luxusinyi ra alako e xa a kolon ɲama sɔnxɔma fe naxan ma. SOE naxa sɔnxɔɛ rate, e nu e xa donmae rate e ma, e nu xube ite kuye i. N3E naxa e tuli mati a xa masenyi birin na, han a yi wɔyɛnyi falaxi tɛmui naxɛ. E fa gbelegbele, «Wo yi xɛmɛ faxa. A mu lan a xa balo.» _M7Awa, Marigi naxa a fala n bɛ, ‹Siga, n i xɛɛma yire makuye si gbɛtɛe ma.›» LE to nu i xa seede Etiyɛn faxama, n tan yati nu na, n nu ɲɛlɛxinxi na ra. N tan nan man nu booree xa dugie suxuxi.› KN naxa a fala, ‹Marigi, e yati a kolon a n nu sigama salidee kui danxaniyatɔɛe fende alako n xa e sa geeli, n man xa e bɔnbɔ. vJeMarigi naxa a fala n bɛ, ‹I xa mini mafuren Darisalamu, barima e mu tinma i xa seedeya ra n ma fe ra.› nIU«N naxa gbilen Darisalamu. N to nu na Ala maxandife hɔrɔmɔbanxi kui, n naxa laamatunyi to. zHmYakɔsi, i munse mamɛfe? Keli, i xa i xunxa ye xɔɔra, i xa yunubi xa ba i ma, i xa Marigi xili maxandi.›» bG=barima i findima a xa seede nan na mixi birin ya i, i fee naxee toxi nun i naxee mɛxi. F!A naxa a fala, ‹Won babae Marigi Ala bara i sugandi i xa a sago kolon, i xa Tinxintɔɛ to, nun i xa a wɔyɛnyi mɛ a tan yati dɛ ra, {Eo a naxa fa n yire. A naxa a fala, ‹N ngaxakerenyi Sɔlu, to ti.› N ya naxa rabi keren na, n naxa se birin to. D «Awa, xɛmɛ nde naxan xili Ananiyasi, mixi tinxinxi na a ra Ala xa sɛriyɛ ki ma, naxan nafanxi Damasi Yuwifie ma, ~Cu N mu nu se toma na yanbɛ xa naiyalanyi saabui ra. Naxee nu na n fɔxɔ ra, e naxa n bɛlɛxɛ rasuxu han Damasi.» B ‹N xa munse raba, Marigi?› Marigi naxa a fala n bɛ, ‹Keli, i siga Damasi. Mɛnni a fama falade i bɛ i lan i xa naxan naba.› yAk Naxee nu na n fɔxɔ ra, e naxa yanbɛ to, kɔnɔ naxan nu wɔyɛnfe, e mu na tan xui mɛ. Awa, n naxa a fala, x@iN naxa a yaabi, ‹Nde i ra, Marigi?› A naxa n yaabi, ‹Isa Nasarɛtika nan n na, i naxan ɲaxankatafe.› t?aN naxa bira bɔxi. N naxa xui mɛ naxan nu a falama n bɛ, ‹Sɔlu, Sɔlu, munfe ra i n ɲaxankatama?› c>?«N to makɔrɛ Damasi ra yanyi tagi, yanbɛ xungbe naxa goro n ma kelife koore ma. `=9Sɛrɛxɛdubɛ kuntigi nun diinɛ forie birin na n seedee ra. E naxa kɛɛdie so n yi ra katarabi e ngaxakerenyie ma Damasi alako n na danxaniyatɔɛe to, n xa e xiri, n xa fa e ra Darisalamu, n xa e ɲaxankata.» <N mixie tɔɔrɔ nɛ han n naxa e faxa, naxee nu biraxi Isa xa kira fɔxɔ ra. N naxa ginɛe nun xɛmɛe suxu, n naxa e sa geeli kui. d;A«Yuwifi nan n na, n barixi Tarise nɛ, Silisi bɔxi ma, kɔnɔ n mɔxi be nɛ. Gamaliyɛli naxa n xaran alako n xa bira won babae xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. Ala xa fe nu n bɔɲɛ suxuma alɔ a wo fan suxuma ki naxɛ to. Y:+E to a mɛ a Eburu xui falama, e naxa dundu dangi singe ra. Pɔlu naxa a fala, ^9 7«N ngaxakerenyie, n babae, wo xa wo tuli mati n na, n xa n yɛtɛ kan xun mafala.» '8G(Sɔɔri mangɛ to a sago sa, Pɔlu tixi banxi tede dɛ ra, a naxa mixie masabari a bɛlɛxɛ ra. Kuye naxa bolon yen! Pɔlu naxa wɔyɛn Eburu xui.7'Pɔlu naxa a yaabi, «Yuwifi nan n na, Tariseka. Na taa xungbe a munafanyi gbo Silisi bɔxi ma. N sago sa n xa wɔyɛn yi gali bɛ.» t6a&I tan xa mu na Misiraka ra, naxan mixie ya iso yi dɔnxɔɛ ra, a naxa suute wulu naani xanin wula kui?» G5%E wama a rasofe sɔɔri banxi kui tɛmui naxɛ, Pɔlu naxa sɔɔri mangɛ maxɔrin, «I nɔma n sago sade n xa fe nde fala i bɛ?» Sɔɔri mangɛ naxa a yaabi, «I Girɛki xui mɛma? 4y$barima mixi gali nan nu biraxi e fɔxɔ ra, e nu fa a fala e xui itexi ra, «A xa faxa!» Pɔlu a yɛtɛ xun mafalafe O3#Pɔlu to ti banxi dɛ ra, sɔɔrie naxa a tongo ɲama xa ɲaaxui ma, 92k"Ɲama sɛɛti nde sɔnxɔma e gbe ki, booree fan sɔnxɔma e gbe ki. A to mu nɔ fe fiixɛ sɔtɔde e ra sɔnxɔɛ xa fe ra, a naxa a fala e xa Pɔlu xanin sɔɔri banxi kui. 1 !Awa, sɔɔri mangɛ naxa yaamari fi e xa a xiri yɔlɔnxɔnyi firin na. A naxa maxɔrinyi ti fa nde a ra, nun a munfe rabaxi. 0 Sɔɔri mangɛ naxa sɔɔrie nun e xa xunmatie tongo, e siga Pɔlu fɔxɔ ra keren na. Ɲama to sɔɔrie to, e naxa ba Pɔlu bɔnbɔfe. ]/3E nu wama Pɔlu faxafe nɛ. Sɔɔri mangɛ naxa a kolon Darisalamu birin ya isoxi. $.ATaa kui birin ya naxa iso. Mixie naxa fa e gi ra keli yire birin. E naxa Pɔlu suxu, e naxa mini a bubu ra tande ma. E naxa naadɛe ragali keren na. -5E na fala nɛ barima e nu bara Pɔlu nun Tirofimo Efɛsɛka to e boore fɔxɔ ra taa kui. E naxa a maɲɔxun a Pɔlu a raso nɛ hɔrɔmɔbanxi kui. 9,kE nu sɔnxɔɛ rate, «Isirayilakae, wo muxu mali! Na xɛmɛ nan yi ki naxan kawandi ɲaaxi rabama yire birin mixi birin bɛ, Yuwifie, nun Annabi Munsa xa sɛriyɛ, nun yi hɔrɔmɔbanxi xa fe ra. A man bara Girɛkikae raso hɔrɔmɔbanxi kui. Na bara yi yire sɛniyɛnxi findi yire sɛniyɛntare ra.» + Na xi solofere raɲɔnyi, Yuwifie Asikae to Pɔlu to hɔrɔmɔbanxi kui, e naxa ɲama birin ya iso, e man naxa Pɔlu suxu. w*gAwa na kuye iba, Pɔlu naxa na mixie tongo, e naxa e yɛtɛ rasɛniyɛn. Na xanbi a naxa so hɔrɔmɔbanxi kui, a xa a masen, marasɛniyɛnyi rakamalima lɔxɔɛ naxan ma, a nun sɛrɛxɛ naxan bama kankan bɛ. Pɔlu safe geeli kui [)/Muxu naxa natɛ tongo, muxu man fa na sɛbɛ. Danxaniyatɔɛe naxee keli si gbɛtɛe ma, e naxa sube don naxan baxi sɛrɛxɛ ra kuyee bɛ, nun sube yufaxie. E naxa wuli fan min. E man naxa yɛnɛ fan naba.» l(QI xa kafu e ma, wo birin xa wo yɛtɛ rasɛniyɛn, i man xa e sare fi, e xa e xunyi bi. Na na a ra birin a kolonma a mixie naxan falaxi i xun ma, wule na a ra. E xa a kolon i fan biraxi Annabi Munsa xa sɛriyɛ nan fɔxɔ ra. w'gNa na a ra, muxu naxan falama i bɛ i xa a raba. Mixi naani na muxu ya ma, naxee bara laayidi tongo Ala bɛ. Q&«Won na ma di? Siikɛ yo mu na, ɲama a kolonma nɛ a i bara fa. S%Mixi ndee bara a fala e bɛ a i Yuwifie xaranma, naxee na si gbɛtɛe ya ma, a e xa gbilen Annabi Munsa xa sɛriyɛe fɔxɔ ra, a e naxa e xa die sunna, a e naxa bira Yuwifie xa naamunyie fɔxɔ ra.» @$yE to na mɛ, e naxa Ala matɔxɔ. E naxɛ, «Muxu ngaxakerenyi, i bara a to Yuwifi wulu wuyaxi bara danxaniya, kɔnɔ e man e tunnabɛxixi birafe Annabi Munsa xa sɛriyɛ fɔxɔ ra. r#]A to gɛ e xɛɛbude, Pɔlu naxa a xa wali dɛntɛgɛ sa Ala naxan nabaxi si gbɛtɛe tagi a saabui ra. r"]Na kuye iba, muxu nun Pɔlu naxa siga Yaki xɔnyi. Danxaniyatɔɛ ɲama kuntigi birin naxa e malan naa. \!1Muxu to so Darisalamu, Isa fɔxirabirɛe naxa muxu rasɛnɛ ɲɛlɛxinyi ra. ; oIsa fɔxirabirɛe ndee Sesarekae naxa muxu mati. E naxa muxu xanin Menason Sipirika xɔnyi, naxan findixi Isa fɔxirabirɛ ra a rakuya. A naxa muxu yigiya. Pɔlu Yaki xɛɛbufe V%Na lɔxɔɛe to dangi, muxu naxa muxu yailan, muxu naxa te Darisalamu. kOA to mu tin muxu xui suxude, muxu mu tin a karaxande. Muxu naxa a fala, «Marigi sago xa raba.» 3 A naxa muxu yaabi, «Munfe ra wo wama n bɔɲɛ maɲaaxufe wo yaye ra? N bara tin e xa n xiri Darisalamu, e xa n faxa, Marigi Isa xili xa fe ra.» X) Muxu to na mɛ, muxu nun naakae naxa Pɔlu maxandi a naxa te Darisalamu. # A naxa Pɔlu xa bɛlɛti tongo, a naxa a yɛtɛ kan sanyie nun a bɛlɛxɛe xiri. A naxa a fala, «Ala Xaxili Sɛniyɛnxi yi nan masenxi. Xɛmɛ naxan gbe yi bɛlɛti ra, Yuwifie a xirima yi mɔɔli nan na Darisalamu, e a so mixie yi ra naxee findi si gbɛtɛe ra.» ta Muxu to bara xi wuyaxi raba naa, Ala xa namiɲɔnmɛ naxan xili Agabu, naxa fa muxu xɔnyi kelife Yudaya. b= A xa di ginɛ naani nu na naxee mu nu dɔxɔ xɛmɛ taa. E nu namiɲɔnmɛ wali rabama. Na kuye iba, muxu naxa siga Sesare, Filipu xibaaru fanyi kawandila xɔnyi, naxan nu na mixi sugandixi solofere ya ma. veMuxu naxa keli Tire sigafe ra Pitolomayi. Muxu naxa ngaxakerenyie xɛɛbu mɛnni, muxu naxa fɛɛɲɛn naa. X)Ɲungui to ɲɔn, muxu naxa baki kunkui kui. Booree tan naxa gbilen e xɔnyi. U#Kɔnɔ xi solofere kamali lɔxɔɛ, muxu naxa kira tongo sigafe ra. E birin naxa muxu mati, a nun e xa ginɛe nun e xa die ra, han taa fari ma. Muxu naxa muxu xinbi sin baa dɛ ra Ala maxandife ra. >uMuxu naxa Isa fɔxirabirɛe ndee li naa. Muxu naxa xi solofere radangi e xɔnyi. Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro Isa fɔxirabirɛe ma, e xa a fala Pɔlu bɛ a naxa te Darisalamu.  Muxu to bara Sipiri suri to, muxu naxa dangi na ra kɔɔla ma, sigafe Siriya biri ra. Muxu naxa ti Tire alako kote xa ragoro. fEMuxu to kunkui to naa, naxan nu baa igirife sigafe Fenisiya biri ra, muxu naxa baki na kui.  Muxu to fatan, muxu naxa siga keren na Kosi kunkui kui. Na kuye iba, muxu naxa siga Rodi. Muxu to keli Rodi, muxu naxa siga Patara. lQ&E sunnun nɛ barima a bara a fala e mu nɔma a tode sɔnɔn. E naxa a mati han kunkui dɛ ra.P%E birin naxa so wafe. E naxa findigilin Pɔlu kɔnyi ma, e a masunbu. Q$A to gɛ wɔyɛnde, a naxa a xinbi sin, e birin naxa Ala maxandi. R #N bara a masen wo bɛ mɔɔli birin na, a won lan nɛ won xa wali alako won xa setaree mali. Wo xa ratu Marigi Isa xa wɔyɛnyi ma, a naxɛ, ‹Ɲɛlɛxinyi na ki nan kui, dangife a sɔtɔfe ra.›» f E"Wo yɛtɛ yati a kolon a n wali yi bɛlɛxɛe nan na alako n xa balo n nun n ɲɛrɛbooree. X )!N mu nu wama wo xa kɔbiri xa xɔn, xa na mu a ra wo xa xɛɛma, wo xa sosee.  «Awa yakɔsi, n wo taxuma Ala ra nun a xa hinnɛ masenyi ra, naxan nɔma sɛnbɛ nun kɛ fanyi fide sɛniyɛntɔɛ birin ma.  Wo xa wo mɛɛni. Wo xa ratu yi ɲɛ saxanyi bun ma n mu wo kawandife iti kɔɛ nun yanyi. N na birin nabaxi yaye nan kui.» dAMixi ndee soma wo tagi, e xa xaranyi ɲaaxi ti alako e xa Isa fɔxirabirɛe bɛndun e ma. s_N na kolon, n na siga, mixi ɲaaxie fama nɛ sode wo tagi, alɔ wula baree soma gɔɔrɛ ya ma ki naxɛ. )Awa, wo xa mɛɛni wo yɛtɛ ma a nun danxaniyatɔɛ birin, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi wo findixi naxee xa xunmati ra, alako wo xa mɛɛni Marigi xa danxaniyatɔɛ ɲama ma, a naxan sɔtɔxi a yɛtɛ wuli ra. Wo xa e kanta alɔ xurusee dɛmadonyi gɔɔrɛ kantama ki naxɛ. Mbarima n bara Ala sago birin masen wo bɛ, n mu sese nɔxun wo ma. GNa na a ra, n a falama wo bɛ to, wo xa kote yo mu na n xun, «Yakɔsi n a kolon wo mu n yatagi toma sɔnɔn, wo tan naxee birin wo tuli matixi n ma kawandi ra, Ala xa mangɛya niini xa fe ra. ;oKɔnɔ n nii tide yo mu na n bɛ. N xa n ma xɛɛraya rakamali, n Marigi Isa naxan taxuxi n na. N xa findi Ala xa hinnɛ seedeɲɔxɔya ba ra, naxan findixi xibaaru fanyi ra.» hITaa birin kui Ala Xaxili Sɛniyɛnxi bara n nakolon a geeli nun tɔɔrɛ fama nɛ n lide naa. y«Yakɔsi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi wama nɛ n xa siga Darisalamu, kɔnɔ n mu a kolon naxan sigama n sɔtɔde naa.  N nu a falama nɛ Yuwifie nun Girɛkikae bɛ e xa togondiya Ala ma, e xa danxaniya won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi ma.» t~aWo a kolon a n mu wo munafan se yo nɔxun wo ma. N bara kawandi ti wo bɛ kɛnɛ ma nun wo xa banxie kui. |}qn Marigi xa wali raba yɛtɛ magoroe nan kui. N yaye bara mini, n bara tɔɔrɔ Yuwifie xa wali ɲaaxi saabui ra. i|KE to fa a yire, a naxa a fala e bɛ, «Wo a kolon n ɲɛrɛxi wo tagi ki naxɛ. Kabi n so Asi, d{APɔlu to Mileto li, a naxa xɛɛra ti a Efɛsɛ danxaniyatɔɛ ɲama kuntigie xa fa. 0zYPɔlu nu bara natɛ tongo a xa dangi Efɛsɛ mabiri alako a naxa bu Asi bɔxi ma. A nu gbataxi a xa so Darisalamu Xɛ Xabɛ Sali lɔxɔɛ xa a sa sɔɔnɛyama a bɛ. 'yGKeli mɛnni, muxu naxa siga baa kira ra. Na fan kuye iba, muxu naxa Kiyo li. Na xanbi, muxu naxa siga han Samosi. Na lɔxɔɛ kuye iba, muxu naxa Mileto li. LxA to muxu li Asosi, muxu naxa a baki kunkui kui sigafe Mitilɛni. w Muxu naxa kunkui bɛla rakeli sigafe ra Asosi Pɔlu ya ra alɔ muxu lanxi a ma ki naxɛ. A naxa wa sigafe a sanyi ra. kvO Danxaniyatɔɛe naxa sɛgɛtala xanin a ɲiɲɛ ra bɔɲɛsa kui. Pɔlu a ɲungufe Efɛsɛkae ma zum Pɔlu to te, a naxa taami igira, a naxa a don. A man naxa wɔyɛn han gɛɛsɛgɛ. Na gɛɛsɛgɛ, a naxa siga. |tq Pɔlu to goro, a naxa a felen a xun. A naxa a tongo, a a fala e bɛ, «Wo naxa kɔntɔfili, barima a mu faxaxi.» Ms Sɛgɛtala nde naxan xili Eyutiki nu dɔxɔxi wundɛri ra. Pɔlu xa kawandi xɔn to kuya, xi xɔli naxa a suxu a fanyi ra, a bira bɔxi ma kelife banxi dɛki saxan nde. E naxa a li, a bara faxa. MrLanpui gbegbe nu na na koore banxi kui, muxu nu malanxi dɛnnaxɛ. q3Sande lɔxɔɛ muxu naxa malan taami igirafe ra. Pɔlu naxa kawandi ti Isa fɔxirabirɛe bɛ han kɔɛ tagi. A lan nɛ a xa siga kuye na iba. Ap{Taami Lɛbinitare Sali lɔxɔɛ dangi xanbi, muxu naxa baki kunkui kui Filipi. Beenun xi suuli, muxu naxa e li Tiroyasi. Muxu naxa lu naa xi solofere. Pɔlu Eyutiki rakelife faxɛ ma :ooNee naxa ti yare, e naxa sa muxu mamɛ Tiroyasi. ,nQNaxee a mati han Asi nee nan yi ki: Sopateri, Beereka Pirusi xa di, Arisitaraki nun Sekondu Tɛsalonikikae, Gayu Deribeka nun Timote, Tikike nun Tirofimo Asikae. 2m]A to lu naa kike saxan, a naxa wa sigafe Siriya kunkui kui, kɔnɔ Yuwifie nu bara yanfanteya yailan a xili ma. Na kui, a naxa natɛ tongo a xa gbilen Masedon kira ra. {loA naxa na bɔxi isa, a nu Isa fɔxirabirɛe rasi marasi wuyaxi ra. Na dangi xanbi, a naxa siga Girɛki bɔxi ma. {k qSɔnxɔɛ to bara ɲɔn, Pɔlu naxa Isa fɔxirabirɛe malan e rasife ma. A to a ɲungu e ma, a naxa siga Masedon. !j;(E nɔma won suxude won ma bɔɲɛte ma naxan dangixi to, barima nɔndi yo mu na won bɛ yi malanyi rabafe ma.» A to gɛ, a naxa malanyi rayensen.Qi'Xa wo wama fe gbɛtɛ nan xɔn, na fan ya ibama won ma malan lɔxɔɛ. khO&Xa Demetiri nun a walibooree wama mixi nde kalamufe, e xa na masen kiitisae bɛ kiiti lɔxɔɛe. Ng%Wo bara fa yi mixie ra be, kɔnɔ e mu Aritemi muɲa, e mu a konbi. Sf$Mixi yo mu na matandima. A lanma wo xa dundu. Wo naxa gbata fefe rabade. Ke#Na xanbi, taa kuntigi nde naxa ɲama masabari, a naxa a fala, «Efɛsɛkae, duniɲa birin a kolon a Efɛsɛ taa nan Aritemi xa salide kantama a nun Aritemi maniyɛ, naxan goroxi keli koore ma. d1"Kɔnɔ, e to a kolon a Yuwifi nan a ra, e birin nalanxi naxa sɔnxɔɛ rate lɛɛri firin bun ma. E naxɛ, «Efɛsɛkae xa ala Aritemi nan gbo.» c{!Awa, Yuwifie naxa Alesandire tutun yare a xa wɔyɛn. A naxa ɲama masabari a bɛlɛxɛ ra alako a xa masenyi ti. b) Ndee nu sɔnxɔma e gbe ki ma. Booree fan sɔnxɔma e gbe ki. Lantareya nu na malanyi ya ma. Mixi wuyaxi mu nu a kolon e malanxi fe naxan ma. eaCA booree Asikae xunmatie fan naxa xɛɛra ti Pɔlu ma, e a mayandi a naxa siga malan yire. E`Pɔlu naxa wa sigafe naa, kɔnɔ Isa fɔxirabirɛe mu tin. w_gTaa birin ya naxa iso. E naxa Gayu nun Arisitaraki, Pɔlu ɲɛrɛboore Masedonkae, xanin malande xungbe kui. o^WA to na fala, e naxa xɔnɔ, e naxa so sɔnxɔɛ ratefe, «Efɛsɛkae xa ala Aritemi nan gbo.» -]SNa kui won ma wali fama nɛ xili ɲaaxi sɔtɔde. Won ma ala Aritemi xa salide fan xun nakanama nɛ. Nde bama nɛ Aritemi xa binyɛ ra Asi bɔxi nun duniɲa ma.» 9\kWo bara a to, wo bara a mɛ, yi Pɔlu bara mixi gbegbe madaxu Asi bɔxi birin ma, Efɛsɛ gbansan xa mu a ra. A naxɛ a alae naxee rafalaxi mixie bɛlɛxɛ ra, a ala mu e ra. _[7A naxa a walibooree malan, a a fala e bɛ, «Wo a kolon, won baloxi yi wali nan kui. "Z=Xabui nde, naxan xili Demetiri, a nu ala Aritemi xa salide misaali lanmadi yailanma gbeti ra. Na xabui mɔɔlie nu kɔbiri gbegbe sɔtɔma na wali kui. QYNa tɛmui sɔnxɔɛ xungbe naxa raba naa Marigi xa kira xa fe ma. dXAA naxa a malima firin xɛɛ Masedon, Timote nun Erasito, kɔnɔ a tan naxa lu Asi sinden. CWYi fee to dangi, Pɔlu naxa natɛ tongo a xa siga Darisalamu. Na biyaasi kui fo a xa Masedon nun Akayi bɔxi ibolon. A naxa a fala, «N na siga Darisalamu, fo n xa Rɔma fan li.» XV)Marigi xa masenyi nu yiriwama na ki nɛ sɛnbɛ ra. Girinbanyi birafe Efɛsɛ UDuuree fan naxa fa e xa bukie ra, e naxa e gan birin ya xɔri. E naxa bukie sare kɔnti, kɔbiri kole wulu tongo suuli nan nu a ra. rT]Danxaniyatɔɛ wuyaxi naxa fa, e naxa e ti e xa yunubie ra, e naxa e xa fe ɲaaxi birin fala kɛnɛ ma. ~x~(}||{{zzBy|y%xGww vv uuOtlssVrrqdppRoo}nnAmm=lkkAjj}jiji hh8g`ffeeeddOccLbbpaaB```*__M^^Q]]A\\|[[cZZ\YY)XX=WWVV7UTT3SRR9QPPxOOKNMLLeLKJJuII=q<<3;::)9998\8766c54443z2u11:0i//--;,,O++D**d))((({('&&%B$$5#o"K!!A @s<#1ng5K8MWi f 0 _ ^ 28i0Na kui, hali faxamixie nan to nu won na won ma fe kobi rabaxie xa fe ra, Ala naxa won nakeli na faxɛ ma, won nun a xa Mixi Sugandixi. Wo kisixi Ala xa hinnɛ nan saabui ra. R0Kɔnɔ Ala xa kinikini gbo. A won xanuxi xanunteya tilinxi nan na. ;o0Singe, won birin nu ɲɛrɛma na mɔɔli nan na, won bira won fate waxɔnfe nun won yɛtɛ xaxili fɔxɔ ra. Na kui, a nu lanma won xa Ala xa xɔnɛ nan tun sɔtɔ alɔ booree. c?0wo nu ɲɛrɛma naxee ma. Wo nu biraxi yi duniɲa fe kobie nan fɔxɔ ra. Wo nu biraxi Sentanɛ nan fɔxɔ ra, ɲinnɛe xa mangɛ naxan na kuye ma. Wo nu biraxi a xaxili nan fɔxɔ ra naxan na walife Ala yaxuie tagi. Y -0Wo fan nu findixi mixi faxaxie nan na wo xa fe kobie nun wo xa yunubie xa fe ra 3 a0Danxaniyatɔɛ ɲama fan luxi nɛ alɔ Ala xa Mixi Sugandixi fate. Naxan fe birin nakamalima a mɔɔli birin na, a xa fe kamalixi birin na danxaniyatɔɛ ɲama tagi.m U0Ala bara fe birin sa a xa yaamari bun, a man fa a findi fe birin xunyi ra danxaniyatɔɛ ɲama bɛ. 0 [0Ala bara mangɛya fi a ma naxan dangi mangɛya, nɔɛ, nun sɛnbɛ birin na. A bara xili fi a ma naxan dangi xili birin na naxan falama yi duniɲa ma a nun aligiyama. f  G0a naxan namini a to a xa Mixi Sugandixi rakeli faxɛ ma, a a magoro a yirefanyi ma ariyanna.   -0alako wo man xa kolon sɔtɔ Ala xa sɛnbɛ xungbe ma naxan na won tan danxaniyatɔɛe bɛ. Yi sɛnbɛ findixi Ala xa sɛnbɛ magaaxuxi nan na, v  g0N a maxandima wo bɔɲɛ xa fe to a fiixɛ ra alako wo xa kolon sɔtɔ a ma a Ala bara wo xili, fe xa lu wo bɛ wo wo xaxili tima naxan na, alako wo xa kolon sɔtɔ Ala xa kɛ makaabaxi ma naxan findixi a xa sɛniyɛntɔɛ birin gbe ra, D  0N ma maxandi sigama Baba Ala Nɔrɛ Kanyi nan ma, won Marigi Isa naxan batuma, a xa a Xaxili ragoro wo ma naxan fahaamui fima, naxan fee makɛnɛnma, alako wo xa Ala kolonyi xun xa masa. O  0danyi yo mu na n ma tantui ma wo xa fe ra n nɛ Ala maxandima wo bɛ. x k0Na kui, kafi n a mɛ wo danxaniyaxi Marigi Isa ma ki naxɛ, wo man sɛniyɛntɔɛe birin xanuxi ki naxɛ, } u0A bara a Xaxili Sɛniyɛnxi fi won ma won kɛ fɔlɛ ra. A fama won kɛ dɔnxɔɛ birin fide won ma a na fa a xa mixie fɔxɔ ra tɛmui naxɛ. Yi birin nabaxi nɛ alako Ala Nɔrɛ Kanyi xa matɔxɔɛ sɔtɔ. Pɔlu xa Ala maxandi Efɛsɛkae bɛ M 0 Wo fan to nɔndi masenyi ramɛ Isa xa fe ra, xibaaru fanyi naxan kisi fi wo ma, wo naxa danxaniya a ma. Isa saabui ra, Ala naxa wo matɔnxuma a Xaxili Sɛniyɛnxi ra alɔ a laayidi ki naxɛ.  #0 Na birin nabaxi nɛ alako won tan naxee findi mixi singee ra naxee e xaxili ti Ala xa Mixi Sugandixi ra, won xa Ala Nɔrɛ Kanyi matɔxɔ.  /0 Won fan findixi kɛtongoe ra a tan nan saabui ra, alɔ Ala a ɲanige tongoxi ki naxɛ, naxan fe birin nagirima a yɛtɛ sagoe nun a xa natɛ ma. & G0 waxati kamali tɛmui. Ala sago findixi yi nan na: A xa se birin malan, naxee na koore a nun naxee na bɔxi, a xa a xa Mixi Sugandixi findi a birin xunyi ra. l S0 A bara a sago gundo makɛnɛn won bɛ, a to wa a xɔn a sago xa raba a xa Mixi Sugandixi saabui ra G  0a bara naxan fi won ma a yiriwaxi ra, lɔnni nun fahaamui ra.  30A tan Isa bara won xunsare fi a yɛtɛ wuli ra. Won ma yunubie xafarixi a tan nan saabui ra. Na birin nabaxi Ala xa hinnɛ makaabaxi nan kui, { q0Na birin nabaxi nɛ alako won xa a xa hinnɛ xungbe matɔxɔ, a naxan masenxi won bɛ a xanuntenyi Isa saabui ra. m~ U0a naxa ɲanige tongo won xa findi a xa die ra a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra, Ala sago fanyi ma. } 50Beenun duniɲa gɛmɛ singe ɲan xa dɔxɔ, Ala nu bara won sugandi Isa saabui ra alako won xa sɛniyɛn, won xa tinxin a ya i. A xa xanunteya kui, ^| 70Tantui nan Ala bɛ, naxan findixi won Marigi Isa Baba ra. Isa saabui ra, a bara barakɛ birin nagoro won ma, naxan mɔɔli mu kelima yi duniɲa ma, naxan mɔɔli mu toma, naxan won malima ariyanna kira xɔn. p{ [0Won Baba Ala nun won Marigi Isa Ala xa Mixi Sugandixi xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. Ala matɔxɔɛ Dz 0N tan Pɔlu nan yi ki, Ala bara a ragiri naxan xa findi a xa Mixi Sugandixi Isa xa xɛɛra ra. N bara wo tan Efɛsɛ sɛniyɛntɔɛe xɛɛbu, Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa danxaniyatɔɛe. $yADXɛɛbui nan yi ki, n tan Pɔlu naxan sɛbɛxi wo ma n yɛtɛ bɛlɛxɛ ra. Wo xa ratu a ma n na geeli nan kui yi ki. Ala xa hinnɛ wo birin na.xxiDWo xa a fala Arikipe bɛ, «Fɛntɛn i xa wali ma, Marigi naxan soxi i yi ra alako i xa na raba a fanyi ra.» 7wgDWo na gɛ yi bataaxɛ xarande wo xɔnyi, wo xa a so Layodiseya danxaniyatɔɛe fan yi ra, e xa a xaran. Wo tan fan, wo xa bataaxɛ xaran n naxan nasanbaxi Layodiseyakae ma. vDWo xa won ngaxakerenyi Layodiseya danxaniyatɔɛe xɛɛbu, nun Nimifa, a nun danxaniyatɔɛ ɲama naxan e malanma a xa banxi kui. @u{DLuki seriba, muxu xanuntenyi wo xɛɛbu, a nun Demasi. }tsD A wali gbegbe rabama wo bɛ, wo tan danxaniyatɔɛ naxee na Kɔlɔsi, Layodiseya, nun Hiyerapoli. N na a seede ra. fsED Epafirasi, naxan findixi wo xɔnyika ra, a wo xɛɛbu. Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa walikɛ nan a ra. A Ala maxandima wo bɛ tɛmui birin alako wo xa danxaniya xa sabati, wo xa Ala waxɔnfe kolon, wo man xa a raba. FrD Yesu, naxan xili falama Yusutu, a fan wo xɛɛbu. Yuwifi danxaniyatɔɛ ɲama birin ya ma, yi mixi saxanyi gbansan nan n malixi Ala xa mangɛya niini wali rabade. E bara limaniya fi n ma. EqD Arisitaraki, muxu nun naxan na geeli, a wo xɛɛbu. Baranabasi dɛɛxɔ Maraki fan wo xɛɛbu. Wo bara marasi sɔtɔ Maraki xa fe ma. Xa a fa wo xɔnyi, wo xa a rasɛnɛ a fanyi ra. p/D N man bara n ngaxakerenyi tinxinxi, n xanuntenyi Onesimo Kɔlɔsika xɛɛ a xa Tikike mati. E firinyi fama n ma fe birin dɛntɛgɛ sade wo bɛ. `o9DN a xɛɛxi nɛ wo ma alako a xa muxu xa fe tagi raba wo bɛ, a man xa wo ralimaniya. n9DN ngaxakerenyi Tikike findixi n xanuntenyi nan na naxan bara n mali a fanyi ra Marigi xa wali xa fe ra. A fama n ma fe birin tagi rabade wo bɛ. ?mwDWo xa masenyi fanyi ti mixie bɛ, naxan fan. Kuri so tɛmui, fɔxɛ sama nɛ bande, alako a xa ɲɔxun. Wo fan xa fata mixi birin yaabide wɔyɛnyi ra naxan fan. Xɛɛbui dɔnxɔɛ rl]DWo xa wo ɲɛrɛ xaxilimaya ra danxaniyataree ya tode ra. Wo xa na raba sinnanyi ma a raba waxati. ukcDWo Ala maxandi n bɛ alako n xa na fala a fanyi ra, a xa fiixɛ fɔɛn, alɔ a lanma n xa a raba ki naxɛ. (jIDWo Ala maxandi muxu fan bɛ. Ala xa sɔɔnɛya raba won ma kawandi kui, alako n xa Ala xa Mixi Sugandixi xa gundo masen birin bɛ. N saxi geeli na fe nan ma. Vi%DWo xa Ala maxandi tɛmui birin. Wo xa wo yɛtɛ mato, wo xa Ala tantu. h DKonyi marigie, wo xa wo xa konyie masuxu tinxinyi ra, barima konyi nan wo fan na. Wo Marigi na koore ma. Marasi dɔnxɔɛ gDNaxan fe kobi rabama, Marigi na fan sare ragbilenma nɛ a ma. Mixi birin a gbe sɔtɔma nɛ, Ala mu mixi yo rafisa a boore bɛ.f7DNa kui, wo xa a kolon Marigi na sare ragbilenma nɛ wo ma, naxan findima wo kɛ ra. Wo na walife Ala xa Mixi Sugandixi nan bɛ, wo Marigi yati yati. eDWo fe naxan birin nabama, wo xa a raba wo bɔɲɛ fiixɛxi nan na, alɔ wo a rabama Marigi bɛ ki naxɛ. Wo mu a rabama mixie xa bɛ. Id DKonyie, wo xa wo marigie xui birin natinmɛ. Wo naxa wali e ya tode xa gbansan na, alako wo xa rafan mixie ma. Wo xa wali e bɛ wo bɔɲɛ fiixɛxi ra, barima wo gaaxuxi wo Marigi Ala ya ra. [c/DBarimixie, wo naxa wo xa die bɔɲɛ raɲaaxu e ma, alako limaniya naxa ba e yi. ]b3DDimɛdie, wo xa wo barimixie xui ratinmɛ fe birin kui, barima na rafan Marigi ma. @a{DXɛmɛe, wo xa wo xa ginɛe xanu, wo naxa ɲaaxu e ra. e`CDGinɛe, wo xa lu wo xa mɔrie xa yaamari bun ma, alɔ Marigi wama a xɔn ma ki naxɛ. _5DWo fe naxan birin falama, wo fe naxan birin nabama, wo xa na birin naba wo Marigi Isa xili ra. Wo xa Baba Ala tantu Isa saabui ra. Denbaya sɛriyɛ ^9DAla xa Mixi Sugandixi xa masenyi fanyi xa lu wo bɔɲɛ kui. Wo xa wo bore xaran, wo man xa marasi nun lɔnni fi wo bore ma. Wo xa na raba suuki nun bɛɛti ra naxan fatanxi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ra. Wo xa Ala tantu na bɛɛtie ra, e xa keli wo bɔɲɛ yati yati nan kui. B]}DAla xa Mixi Sugandixi nu wama lanyi naxan xɔn won bɛ, won bɔɲɛ xa bira na lanyi fɔxɔ ra. Ala bara wo xili wo xa findi fate keren na, lanyi xa lu wo tagi. Wo xa Ala tantu na ma. W\'DNaxan dangi a birin na, wo xa wo bore xanu barima na findima lanyi fanyi ra. /[WD Wo xa wo bore sutura, wo man xa hinnɛ wo bore ra. Xa mixi nde bara fe ɲaaxi raba a bore ra, na kanyi xa diɲɛ alɔ Ala xa Mixi Sugandixi diɲɛxi wo ma ki naxɛ. MZD Ala wo tan nan sugandixi, wo bara findi sɛniyɛntɔɛe ra, Ala xanuntenyie. Wo lan nɛ wo xa kinikini mixi ma, wo bɔɲɛ xa fan, wo xa wo yɛtɛ magoro, wo bɔɲɛ xa bɛxi, wo xa diɲɛ. OYD Na kui, Girɛki nun Yuwifi e birin keren. Mixi sunnaxi nun mixi sunnatare e birin keren. Xununtaree, mixi xununxi, konyi, nun lasiri, e birin keren. Isa nan findixi a birin na, a man na a birin i. GXD alako wo xa ɲɛrɛ ki nɛɛnɛ suxu, naxan lanma Ala ɲɛrɛ ki ma. Na kui, wo fama Ala kolonde a fanyi ra. Na birin luma alɔ mixi naxan dugi fori bama a ma, a dugi nɛɛnɛ ragoro a ma. MWD Wo naxa wule fala wo bore bɛ. Wo bara na ɲɛrɛ ki fori bɛɲin, wVgDKɔnɔ yakɔsi, wo xa yi fe birin bɛɲin: bɔɲɛte, geresofe, fe ɲaaxi, mixi xili kanafe, nun konbi. 6UgDSinge ra nu, wo yati nu ɲɛrɛma na ki nɛ. @T{DAla xɔnɔma nɛ na fe mɔɔli ma, nun naxee e rabama. "S=DNa nan a toxi wo lanma wo xa adamadi xa fe kobi birin nabɛɲin: yɛnɛ fe, langoe fe, fe sɛniyɛntare, korinteɲa naxan maniyaxi kuye batufe ra. TR!DWo Rakisima Ala xa Mixi Sugandixi na fa, wo fan luma a xa nɔrɛ nan kui. mQSDBarima wo bara faxa, wo xa simaya fa nɔxunxi Ala xa Mixi Sugandixi xa fe i Ala xa fonisireya kui. 4PcDWo xa ariyanna fe fen, duniɲa fe mu a ra. %O EDXa nɔndi na a ra, wo nun Ala xa Mixi Sugandixi nan birin nakelixi faxɛ ma, wo xa ariyanna fen, Ala xa Mixi Sugandixi magoroxi Ala yirefanyi ma dɛnnaxɛ. 4NaDNa fe mɔɔli maniya lɔnni ra, barima batui, yɛtɛ magore, nun fate tɔɔrɔfe na a kui, kɔnɔ e tide yo mu na, barima e mu nɔma yunubi fee bade mixi bɔɲɛ ma.PMDNa fe birin fama ɲɔnde. Na sɛriyɛ mɔɔli fatanxi adamadi nan na. nLUDNa yaamari naxɛ, «A mu lan wo xa yi tongo! A mu lan wo xa yi don! Wo man mu lan wo xa a masuxu!» xKiDXa wo bara fatan duniɲa fee ma Isa saabui ra, munfe ra wo wo yɛtɛ luma duniɲa fee xa yaamari bun ma? -JSDE mu fatuxi Isa ma, naxan na xunyi ra. Fate xunyi salonse birin naɲɛrɛma. Kankan xirixi e boore ra, Ala sɛnbɛ fima e birin ma alɔ a wama a xɔn ma ki naxɛ. +IODWo naxa tin mixi yo xa wo xa xunnakeli ba wo yi ra. Mixi ndee katama nɛ na rabade. A luma alɔ e e yɛtɛ nan magoroma, kɔnɔ wule na a ra. A luma alɔ e tan nun malekɛe Ala nan batuma, kɔnɔ na fan wule nan a ra. E birama laamatunyie fɔxɔ ra, kɔnɔ e e yɛtɛ igboma fe fufafu ma. HDNa birin findixi fe fanyi tɔnxuma nan na. A nu wama Ala xa Mixi Sugandixi xa fe nan masenfe won bɛ, naxan findixi nɔndi yati ra. 8GiDAwa, wo naxa tin mixi yo xa kiiti ɲaaxi sa wo ma wo xa donse nun minse xa fe ra, sali xungbee xa fe ra, kike nɛɛnɛ sali xa fe ra, xa na mu malabu lɔxɔɛ xa fe ra. MFDNa kui, Ala bara nɔ mangɛya nun sɛnbɛ mɔɔli birin na duniɲa birin ya xɔri, naxee fatanxi Sentanɛ ra, a naxa xunnakeli sɔtɔ na wuri magalanbuxi saabui ra. Xaranyi naxan findixi wule ra EDKalamui naxan nu sɛbɛxi won xili ma, naxan nu nɔma won ma fe kanade, a bara na ba na a mabanbanfe wuri magalanbuxi ma. /DWD Wo nu luxi nɛ alɔ faxamixie, wo xa yunubie xa fe ra nun wo xa sunnatareya xa fe ra, kɔnɔ Ala bara wo rakisi Isa saabui ra. A bara diɲɛ won ma yunubi birin ma. C{D Wo bara wo xunxa ye xɔɔra. Na bara maniya alɔ wo nun Isa bara ragata gaburi keren kui. Na xanbi wo fan bara keli ye xɔɔra alɔ Isa kelixi gaburi kui ki naxɛ. Na birin nabaxi nɛ barima wo bara la Ala sɛnbɛ ra, naxan Isa rakelixi faxɛ ma. B!D Isa bara wo sunna, kɔnɔ a mu a rabaxi a adama ki xa ma. A mu sese ba wo fate ma. A wo sunna ki naxɛ, a wo sondonyi nan kui ixaxi. {AoD Wo fan bara kamali Isa saabui ra, naxan findixi mangɛ ra. Mangɛya birin nun sɛnbɛ mɔɔli birin na a bun ma. 3@aD Ala xa fe kɛɲa birin na Isa yi ra. O?DWo naxa a lu mixi yo xa wo madaxu wɔyɛnyi ɲɔxunmɛ ra. Na wulee findixi adamadi xa maɲɔxunyi nan na. Na fatanxi duniɲa fe nan na. A mu kelixi Ala xa Mixi Sugandixi xa ma feo! Isa Marakisima F>DIsa xa lu wo bɛ alɔ sanke na sansi bɛ ki naxɛ. A xa lu wo bɛ alɔ fanye, banxi tima naxan fari. Wo xa danxaniya xa sabati alɔ muxu wo xaranxi ki naxɛ. Wo xa Ala tantu tɛmui birin. p=YDWo to bara tin wo Marigi Isa xa fe ra, Ala xa Mixi Sugandixi, wo lan nɛ wo xa bira a fɔxɔ ra. a<;DN makuya wo ra, kɔnɔ n bɔɲɛ na wo sɛɛti ma. N bara ɲɛlɛxin, barima wo na ɲɛrɛfe a fanyi ra wo xa danxaniya kui. Wo mu Ala xa Mixi Sugandixi bɛɲinma fefe ma. Pɔlu Kɔlɔsikae ralimaniyafe a firin nde Z;-DN na falaxi nɛ, alako mixi yo naxa nɔ wo madaxude wɔyɛnyi tofanyie ra. A:}DLɔnni fanyi nun fe kolonyi nɔxunxi Isa nan ma fe kui. Y9+DN na gere maso kui alako wo bɔɲɛ xa limaniya, wo xa boni wo bore ra xanunteya kui, wo man xa xaxili fanyi sɔtɔ. Na kui, wo nɔma nɛ Ala xa gundo kolonde. Na gundo findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan na. 8 'DWo xa a kolon n na gere masofe wo bɛ, n na gere masofe Layodiseyakae nun danxaniyatɔɛ birin bɛ, naxee n kolon kɔnɔ e mu n toxi sinden. S7 !DNa nan a toxi, n na walife Isa sɛnbɛ ra, naxan n malima a fanyi ra.)6 MDMuxu Ala xa Mixi Sugandixi nan ma fe masenma adamadi birin bɛ. Muxu e birin xaranma nɛ lɔnni ra, alako mixi birin xa kamali Ala xa Mixi Sugandixi saabui ra. >5 wDA waxi nɛ na gundo xa masen e bɛ si birin tagi, e xa a xa nɔrɛ tofanyi to. Na gundo nan yi ki, Ala xa Mixi Sugandixi na wo i, a tan nan nɔxi a niyade wo xa a xa nɔrɛ sɔtɔ. 4 )DNa gundo nu nɔxunxi nɛ mixi birin ma, kabi tɛmui xɔnnakuye. Kɔnɔ yakɔsi, Ala bara na masen a fiixɛ ra a xa sɛniyɛntɔɛe birin bɛ. v3 gDN bara findi danxaniyatɔɛe ɲama xa walikɛ ra. Ala bara n xɛɛ n xa a xa masenyi birin tagi raba wo bɛ. A2 }DYakɔsi, n bara ɲɛlɛxin n tɔɔrɔfe ma wo xa fe ra. N yɛtɛ yati fama Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa tɔɔrɛ rakamalide danxaniyatɔɛ ɲama xa fe ra, naxan luxi alɔ a fate. 1 DKɔnɔ a lanma nɛ wo xa danxaniya xa sabati, a xa sɛnbɛ sɔtɔ, alako wo naxa makuya fe fanyi ra naxan nagataxi wo bɛ Ala xa xibaaru fanyi saabui ra. Na xibaaru fanyi wo naxan mɛxi, a masenxi nɛ duniɲa birin bɛ. N tan yati walima na nan ma. Pɔlu xa wali )0 MDKɔnɔ yakɔsi, lanyi bara lu wo tagi Ala xa Di xa faxɛ saabui ra, alako wo xa sɛniyɛn, wo xa ti Ala ya i, tantanyi nun marakɔrɔsi yo mu na wo ma sɔnɔn. / )DSinge ra, wo tan nun Ala, wo tagi nu ikuya. A yaxuie yati yati nan nu na wo ra, barima wo nu fe ɲaaxie maɲɔxunma, wo man nu e rabama. f. GDA man bara tin fe birin masode a ra a xa Di xa faxɛ saabui ra. Bɔɲɛsa xa lu Ala nun duniɲa birin tagi, naxan na koore nun bɔxi ma. Na lanyi bara lu e tagi Ala xa Di wuli saabui ra, naxan banban wuri magalanbuxi ma. C- DA naxa rafan Ala ma a xa Isa rakamali Ala xa fe birin na. A, }DDanxaniyatɔɛ ɲama xunyi na a tan nan na. Na luma nɛ alɔ a fate yati yati. A tan nan na fe birin fɔlɛ ra. A tan nan singe rakeli faxɛ ma, alako a xa findi duniɲa fisamante ra. Q+ DBeenun se keren xa daa, a tan nu na. A birin na na a tan nan saabui ra. O* DA tan nan se birin daa, naxan na koore ma, naxan na bɔxi ma, naxan toma, naxan mu toma, mangɛe, yaamaritɔɛe, nɔlae, sɛnbɛmae. Na birin daaxi a saabui nan na, na birin daaxi a yɛtɛ nan bɛ. d) CDAla mu toma, kɔnɔ a xa Di findixi a misaali nan na. Daali birin fisamante nan a ra. U( %DNa di bara won xunsara, a bara won ma yunubie xafari. Ala xa Mixi Sugandixi ' {D A bara won namini Sentanɛ xa nɔɛ bun ma, naxan findixi dimi ra, a won naso a xa Di xanuxi xa mangɛya niini bun ma. w& iD wo man xa Baba Ala tantu sɛɛwɛ kui. A bara a ragiri wo xa nɔ sɛniyɛntɔɛe kɛ sɔtɔde naiyalanyi kui. m% UD Wo xa sɛnbɛ sɔtɔ a xa sɛnbɛ magaaxuxi saabui ra, alako wo xa wo tunnabɛxi, wo man xa diɲɛ, $ D Wo xa wo ɲɛrɛ alɔ won Marigi wama a xɔn ma ki naxɛ. Wo xa fe fanyi mɔɔli birin naba. Wo xa Ala kolon a fanyi ra. ;# qD Na nan a toxi, muxu fan, kafi muxu naxa na kolon, muxu Ala maxandife nɛ wo bɛ tɛmui birin, a xa fahaamui nun xaxili fanyi fi wo ma alako wo xa Ala sago kolon a fanyi ra. s" aDA bara a masen muxu bɛ a wo mixi xanuma Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. Pɔlu Kɔlɔsikae ralimaniyafe ! !DWon ngaxakerenyi, muxu waliboore Epafirasi nan wo xaranxi na nɔndi ra. A bara findi Ala xa Mixi Sugandixi xa walikɛ tinxinxi ra wo bɛ.   DNa xibaaru fanyi bara findi geeni ra duniɲa birin bɛ. A man bara findi geeni ra wo bɛ wo Ala xa hinnɛ yati kolonxi tɛmui naxɛ. A }DWo xaxili tixi fe ra Ala naxan nagataxi wo ya ra koore ma. Wo xa danxaniya nun wo xa xanunteya kelima na nan ma. Wo bara na birin mɛ Ala xa nɔndi kui naxan findixi xibaaru fanyi ra. z oDMuxu yi nan mɛxi, wo bara danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma, wo man bara Ala xa sɛniyɛntɔɛ birin xanu. ` ;DMuxu bara Ala tantu, won Marigi Isa Baba. Muxu Ala maxandima wo bɛ tɛmui birin. R Dwo tan ma, Kɔlɔsikae sɛniyɛntɔɛe. Wo bara findi n ngaxakerenyi danxaniyatɔɛ ra barima wo laxi Ala xa Mixi Sugandixi ra. Won Baba Ala xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. Pɔlu Kɔlɔsikae tantufe y oDN tan Pɔlu nan yi ki, Ala a ragirixi naxan xa findi Isa xa xɛɛra ra. Muxu nun Timote nan yi bataaxɛ sɛbɛfe %CA nu Ala xa mangɛya niini xa fe nan kawandima a nun Marigi Isa xa fe, Ala xa Mixi Sugandixi. A naxa na birin naba limaniya ra, mixi yo mu a tɔɔrɔ.|qPɔlu naxa lu banxi nde kui ɲɛ firin, a nu a sare fi. Naxee birin nu fama a tode, a nu e birin nasɛnɛma. I A to na fala, Yuwifie naxa siga xɔrɔxɔɛ kui e booree tagi. lQ«Awa, wo xa a kolon a Ala xa kisi bara rasanba si gbɛtɛe ma. E fama e tuli matide a ra.» Barima yi mixie sondonyi bara xɔrɔxɔ.E bara e tulie dɛsɛ.E bara e yae raxi,
alako e naxa a to e yae ra,
e naxa a mɛ e tulie ra,
e naxa a fahaamu e xaxili ra.Xa na mu a ra e e sondonyi mafindima nɛ,
alako Ala xa e rayalan.›» )K‹Siga yi mixie xɔn ma, i xa a fala e bɛ:“Wo a mɛma wo tulie ra, kɔnɔ wo mu a fahaamuma.Wo a toma wo yae ra, kɔnɔ wo mu a igbɛma.” /WE to nu fatanma lantareya kui, Pɔlu naxa yi masenyi sa a fari, «Ala Xaxili Sɛniyɛnxi a fala nɛ wo benbae bɛ nɔndi ki ma Annabi Esayi saabui ra. A naxɛ, 8kNdee naxa la a ra, kɔnɔ booree mu danxaniya. nUPɔlu naxa lɔxɔɛ keren so e yi. Mixi wuyaxi to fa a xɔnyi, Pɔlu naxa Ala xa mangɛya seedeɲɔxɔya ba. A naxa Isa xa fe masen e bɛ Tawureta Munsa nun namiɲɔnmɛe xa Kitaabui saabui ra keli gɛɛsɛgɛ han nunmare. wKɔnɔ, muxu wama a kolonfe nɛ i naxan maɲɔxunxi, barima muxu a kolon e yi diinɛ xa fe ibaxantinma yire birin.» E naxa a yaabi, «Muxu mu bataaxɛ yo sɔtɔxi i xa fe ra keli Yudaya. Won ngaxakerenyi yo mu faxi fe ɲaaxi falade i xa fe ra. (INa na a ra, n naxa wa wo tofe alako n xa wɔyɛn wo ra, barima Isirayilakae xaxili tixi xɛɛra naxan na, na xa fe nan a toxi e yi yɔlɔnxɔnyi saxi n ma.» xiKɔnɔ Yuwifie mu tin. Na ma, n naxa mangɛ xungbe xa kiiti maxandi, kɔnɔ n mu wa n bɔnsɔɛ nan kalamufe. d AE to gɛ n maxɔrinde, e nu wama n nabolofe nɛ, barima e mu sese toxi n faxama naxan ma.  !Xi saxan to dangi, Pɔlu naxa Yuwifi kuntigie xili. E to malan, a naxa yi wɔyɛnyi ti e bɛ, «N ngaxakerenyie, hali n to mu fefe rabaxi won ma mixie ra, nun won benbae xa naamunyie ra, Yuwifie bara n sa geeli kui Darisalamu, na xanbi e man fa n so Rɔmakae yi ra. ( IMuxu to so Rɔma, sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati naxa geelimanie so mangɛ yi ra, kɔnɔ a naxa Pɔlu lu a kerenyi ma, a nun sɔɔri keren naxan a kantama. N Muxu ngaxakerenyi Rɔmakae, naxee muxu xa fe mɛ, e naxa fa muxu ralande, keli Rɔma han Apiyusi malan yire nun taa naxan xili Banxi Saxanyie. Pɔlu to e to a naxa Ala nuwali sa, a naxa limaniya.  }Muxu naxa ngaxakerenyie li naa naxee muxu mayandi xi solofere radangife ra e xɔnyi. Na tɛmui muxu siga nɛ han Rɔma.  Muxu to keli naa, muxu naxa siga Regiyo baa dɛ ra. Foye to keli yirefanyi ma na kuye iba, muxu naxa xi firin ɲɛrɛ raba han Pusoli. @{ Muxu to so kilɔn Sirakusi, muxu naxa lu naa xi saxan. =s Muxu to kike saxan nadangi naa, muxu naxa baki kunkui kui, naxan keli Alesandire. A nu bara ɲɛmɛ radangi suri ma. Tɔnxuma nu a ma naxan findixi kuye masolixi firinyi ra. jM E naxa muxu binya a fanyi ra. Muxu to keli sigade, e naxa fandɛ fi muxu ma. Pɔlu Sigafe Rɔma L Na xanbi, suri furema gbɛtɛe naxa fa, Pɔlu naxa e fan nayalan. +Pubiliyu baba nu saxi, a furaxi, mangafaxɛ nu na a ma. Pɔlu to a makɔrɛ a ra, a naxa a bɛlɛxɛ sa a ma, a Ala maxandi, a naxa a rayalan. oWSuri kuntigi xungbe, naxan xili Pubiliyu, naxa muxu yigiya a fanyi ra a xɔnyi xi saxan bun ma. =sNa mixie nu mamɛ tife nɛ a xinde xa funtu, xa na mu a ra a xa faxa keren na, kɔnɔ sese mu a to. E to mamɛ ti, e naxa e xa maɲɔxunyi masara. E naxa a fala ala nde nan a ra. 9mPɔlu naxa bɔximase ralisan tɛ, sese mu a to. GMalitakae to bɔximase to, a bara a bɛlɛxɛ xin a singanxi a ra, e naxa a fala e bore bɛ, «Nɔndi ra, niba nan yi mixi ra, barima haakɛ mu tinxi a xa balo, hali a to tangaxi baa ma.» r~]Pɔlu to bolee matongo safe tɛ i, bɔximase naxa mini na tɛ wuyenyi xa fe ra, a naxa a bɛlɛxɛ xin. }9Malitakae naxa sɛɛwa muxu ra ki fanyi ra. E naxa muxu birin malan tɛ xungbe fɛ ma, e nu naxan xuruxi, barima tunɛ nu fafe nun xinbeli gbegbe ra. I| Muxu to xare masɔtɔ, muxu naxa a kolon a na suri xili Malita. v{e,Booree xa gbaku xebenyie ra, xa na mu a ra kunkui xuntunyie ra. E birin naxa xare masɔtɔ hɛɛri kui.9zk+Kɔnɔ sɔɔrie kɛmɛ xunmati, naxan nu wama Pɔlu rakisife, a naxa e ratɔn. A naxa yaamari fi e ma a naxee fata ye masade, e singe xa bagan ye ma alako e xa xare masɔtɔ. Py*Sɔɔrie naxa lan geelimanie faxafe ma, alako e naxa ye masa, e e gi. xxi)Kɔnɔ e naxa bɛnki li, kunkui naxa kankan. Kunkui xunyi to kankan, mɔrɔnyi naxa a xɔrɛ kana sɛnbɛ ra. ~wu(E naxa hangae fulun, e xa sin baa ma. E naxa fɛya luutie fan bolon. E naxa yare bɛla rate, e xa e xun sa xare ma. v'Kuye to iba, e mu a kolon e na dɛnnaxɛ, kɔnɔ e naxa bɔxi nde to. E naxa natɛ tongo e xa kata kunkui rasigade naa. Ou&E to wasa donse ra, e naxa farin woli baa ma alako kunkui xa yelebu. Wt'%Muxu mixi kɛmɛ firin mixi tongo solofere a nun senni nan nu na kunkui kui. Fs$Na tɛmui e birin naxa limaniya, e fan naxa so taami donfe. rr]#A to na fala, a naxa taami tongo, a Ala nuwali sa e birin ya xɔri, a taami igira, a naxa a don fɔlɔ. q"N bara wo rasi wo xa donse don, barima na nan fan wo fate bɛ. Mixi yo mu halakima, hali wo xunsɛxɛ keren mu lɔɛma.» "p=!Beenun kuye xa iba, Pɔlu naxa e birin nasi e xa donse don. A naxa a fala e bɛ, «A xi fu nun naani nan to wo mamɛ tife, wo mu tinxi wo dɛgede. Uo# Awa, sɔɔrie naxa kunkui lanma luuti bolon, e naxa a rabɛɲin a xa siga. nyPɔlu naxa a fala sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati nun sɔɔrie bɛ, «Xa yi mixie mu lu kunkui kui, wo mu nɔma kiside.» mKɔnɔ kunkui raɲɛrɛe nu wama kelife kunkui xun. E naxa kunkui lanma ragoro baa ma alɔ e na hangae nan nagorofe kunkui ya ra. plYE to gaaxu garinde fanye nde ra, e naxa hanga naani woli kunkui xanbi ra. E naxa gbata kuye ibafe ra. !k;E to ye tilinyi maniyase ragoro, e naxa kanke ya mɔxɔɲɛn sɔtɔ. E to makuya dondoronti, e man naxa a ragoro, e naxa kanke ya fu nun suuli sɔtɔ. jKɔɛ fu nun naani nde, muxu naxa Adiriyatike baa li. Na kɔɛ tagi kunkui raɲɛrɛ naxa sogi a muxu bara makɔrɛ bɔxi nde ra. #iAWon fama suri nde lide.» FhNa na a ra, wo xa limaniya barima n laxi Ala xa masenyi ra. g A naxa a fala n bɛ, ‹Pɔlu, i naxa gaaxu, fo i xa ti nɛ mangɛ xungbe ya i. Ala bara tin i biyaasiboore birin natangade.› Yf+N Marigi Ala, n walima naxan bɛ, a xa malekɛ nde bara mini n ma yi kɔɛ ra. {eoKɔnɔ yakɔsi, n wo rasima nɛ, wo xa limaniya, barima mixi yo mu faxama wo ya ma, kunkui nan gbansan kasarama. Td!Kabi xi wuyaxi muxu mu nu donse donma. Awa Pɔlu naxa ti mixie tagi, a naxa a fala e bɛ, «N booree, xa wo wo tuli mati n na nu, won mu kelima Kirɛti nu, won mu yi kasarɛ nun lɔsi sɔtɔma nu. c}Xi wuyaxi naxa dangi, soge mu na, tunbuie mu na, foye sɛnbɛ nu gboma nan tui. Muxu mu nu laxi muxu kisife ra sɔnɔn. LbXi saxan to dangi, muxu yati naxa kunkui isee birin nagoro ye ma. Za-Foye naxa muxu bɔnbɔ a fanyi ra. Na kuye iba, muxu naxa kote nde woli baa ma. `+E to gɛ a ratede, e naxa luuti mafilin kunkui ma. E to nu gaaxuxi dɔxɔfe ra Sirite bɛnki ma, e naxa bɛla ragoro, foye nu fa siga muxu ra. s__Muxu naxa dangi suri lanmadi laabe ra, naxan xili Kiloda. Muxu naxa tɔɔrɔ kunkui lanma masɔtɔfe ra. g^GFoye naxa kunkui tutun, han kunkui mu nu nɔma matinxinde. Muxu naxa muxu raxara foye yi ra. W]'Kɔnɔ na tɛmui foye xungbe, naxan xili Yurakilɔn, a naxa fa keli suri ma. \+ Foye di nde naxa mini keli kɔɔla ma. E naxa a maɲɔxun a biyaasi bara fan. E naxa hanga bɛndun, e kunkui radangi Kirɛti suri fɛ ma. `[9 Mixi gbegbe naxa wa Feniki life, barima e nu na wafu dɛnnaxɛ, mɛnni mu nu fan ɲɛmɛ radangide ra. Feniki, Kirɛti suri wafu nan a ra, naxan ya rafindixi sogegorode biri ma. E naxa wa e xa ɲɛmɛ radangi naa. xZi Sɔɔri kɛmɛ xunmati naxa a tuli mati kɛpini nun kunkui kanyi xa wɔyɛnyi ra, a tondi Pɔlu xa marasi ra. Y9 Na na a ra, Pɔlu naxa a fala, «N biyaasibooree, n bara a kolon won ma ɲɛrɛ fama nɛ xɔrɔxɔde. Kotee, kunkui, nun mixie fama nɛ tɔɔrɔde.» ]X3 Muxu naxa bu naa. Ɲɛrɛ man nu xɔrɔxɔ barima sunyi tɛmui nu bara dangi. fWENaa iɲɛrɛfe nu xɔrɔxɔ. Muxu naxa yire nde li, naxan xili Wafu Tofanyi, Laseya fɛ ma. OVXi wuyaxi bun ma kunkui nu tɔɔrɔma ɲɛrɛde. Kata nun kata muxu fa Sinidi li kɔnɔ foye mu tin muxu xa kilɔn naa. Na nan a to muxu naxa dangi Kirɛti suri laabe ra, Salemone sɛɛti ma. {UoMɛnni, sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati naxa kunkui to naxan keli Alesandire, a sigafe Itali. Muxu naxa baki na kui. TT!Muxu to Silisi nun Panfiliya baa igiri, muxu naxa so Mira, Lisi bɔxi ma. ^S5Muxu to keli naa, muxu naxa dangi Sipiri suri ma, barima foye mu nu tinxi muxu bɛ. -RSNa kuye iba, muxu naxa kilɔn Sidɔn. Yuliyusi, naxan nu a ɲɔxɔ saxi Pɔlu xɔn ma a fanyi ra, a naxa a sago sa a xa siga a booree xɔnyi biyaasi fandɛ fende. Q)Muxu nun Arisitaraki, naxan keli Tɛsaloniki Masedon bɔxi ma, naxa baki kunkui kui naxan keli Adiramiti. A nu lan a xa dangi Asi sɛɛti ma. GP E to natɛ tongo muxu xa baki kunkui kui sigafe ra Itali, e naxa Pɔlu nun geelimani ndee so sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati yi ra naxan xili Yuliyusi, naxan na mangɛ xungbe xa sɔɔrie ya ma. O Agiripa naxa a fala Fɛsitu bɛ, «Yi xɛmɛ nu lan a xa bɛɲin, kɔnɔ a bara maxandi ti Mangɛ Xungbe xa a makiiti.»N7E to nu sigama, e naxa a fala e bore bɛ, «Yi xɛmɛ mu fefe rabaxi a lanma a xa faxa naxan ma, xa na mu a ra a lanma a xa sa geeli kui naxan ma.» pMYMangɛ Agiripa, mangɛ Fɛsitu, Berinisi, nun naxee birin nu dɔxɔxi e sɛɛti ma, e naxa keli. _L7Pɔlu naxa a yaabi, «A fa findi yakɔsi ra, xa na mu tɛmui gbɛtɛ, n Marigi maxandima nɛ alako i tan yo, a nun naxan birin n xui ramɛfe be to, wo fan xa lu alɔ n tan, ba yi yɔlɔnxɔnyi ra naxan na n ma.» ^K5Agiripa naxa a fala Pɔlu bɛ, «A gbe mu luxi i xa n fan findi Isayanka ra!» mJSPɔlu naxa a fala Agiripa bɛ, «Mangɛ Agiripa, i laxi namiɲɔnmɛe ra? I la e ra, n na kolon.» IwMangɛ Agiripa tan yi fee kolon. N yi birin falama a tan nan bɛ, barima a ɲan a kolon, a a mu raba gundo xa kui.» dHAPɔlu naxa a yaabi, «Fɛsitu mafanxi, daxui mu na n na. N nɔndi nun lɔnni nan masenfe. G5A to nu wɔyɛnfe a yɛtɛ rafiixɛfe ra, Fɛsitu naxa a fala a xui itexi ra, «Pɔlu, i daxu! I xa fe gbegbe kolonyi bara i findi daxui ra.» F)E naxa a masen Ala xa Mixi Sugandixi tɔɔrɔma nɛ, a singe nan kelima faxamixie ya ma, a nun a Yuwifie nun si gbɛtɛe kawandima kisi ra.» ZE-Kɔnɔ, Ala tantu, n baloxi a tan nan saabui ra han to. N naxa na seedeɲɔxɔya ba dimɛe nun forie birin bɛ. N mu fefe gbɛtɛ falaxi fo namiɲɔnmɛe nun Annabi Munsa nu naxee falama a e fama nɛ rabade. TD!«Yuwifie naxa n suxu hɔrɔmɔbanxi kui, e waxi n faxafe na nan ma. BC}N naxa na kawandi ti Damasi, Darisalamu, Yudaya, nun si gbɛtɛe tagi. N naxa a masen e bɛ e xa tuubi, e xa danxaniya Ala ma, nun e xa wali fanyi raba naxan e xa togondiya masenma.» YB+«Na kui, mangɛ Agiripa, n mu tondi na xɛɛraya ra naxan keli koore ma. nAUe xa mini dimi kui, e xa so naiyalanyi kui. E xa keli Sentanɛ xa nɔɛ bun, e xa so Ala xa mangɛya niini bun ma. Na kui, e xa yunubi xafarima nɛ, e man fama nɛ kɛ sɔtɔde sɛniyɛntɔɛe ya ma naxee danxaniyaxi n ma.›» h@IN i ratangama nɛ Yuwifie ma nun si gbɛtɛe ma, n i xɛɛma naxee ma, alako i xa e yae rabi, ? Keli, ti i sanyie xun na. N minixi nɛ i ma alako n xa i findi walikɛ nun seede ra fee ma i naxee toxi nun i fama naxee tode. n>UN naxa a yaabi, ‹Marigi, nde i ra?› Marigi naxa n yaabi, ‹Isa nan n na, i naxan ɲaxankatafe. %=CMuxu naxa bira bɔxi ma. N naxa xui nde mɛ naxan nu a falama n bɛ Eburu xui, ‹Sɔlu, Sɔlu, munfe ra i n ɲaxankatama? Na fe xɔrɔxɔma nɛ i bɛ.› <} Mangɛ, yanyi tagi n naxa yanbɛ to kira xɔn ma kelife koore, n tan nun n booree rabilinyi. A yanbɛ nu dangi soge ra. M; «Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie naxa tin n xa siga Damasi na fe ma. :7 N nu sigama salide banxie kui alako n xa e tɔɔrɔ, e xa gbilen e xa danxaniya fɔxɔ ra. N ma xɔnɛ kui, n nu e tɔɔrɔ hali taa gbɛtɛe kui.» 9  N na nan naba Darisalamu. Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie naxa tin n xa sɛniyɛntɔɛ wuyaxi sa geeli kui. N man naxa tin e xa faxa. V8% «N tan kata nɛ kira mɔɔli birin na n xa Isa Nasarɛtika xili kana. ~~V}|{zzNyxxIww(vuufttssXrr!q7ppojnnImmNm llJkjjiohhZggffffee(dd`cbb5a!`j_^^I]]|]\\D[[ZZZYaXX^WWhVVUqTTSS:RRR4QQPP=OOO$NMMMLWKKJIIJHHSGGgFFF1EE^DCC:BAA^@@X??_>>Y=<N ngaxakerenyie, n bara wo mayandi, wo lu alɔ n tan, barima n fan luxi nɛ alɔ wo tan. Wo mu fe kobi yo raba n na. Li& N gaaxu nɛ wo naxa n ma xaranyi rabolo, n ma wali xa lu n ma fu. !h;& Wo man bara bira yaamarie fɔxɔ ra, naxee a falama lɔxɔɛ ndee nun kike ndee tide gbo e boore bɛ. Wo waxati ndee nun ɲɛ ndee rafisa e boore bɛ. =gs& Yakɔsi wo bara Ala kolon. Ala bara wo fan kolon. Munse fa a niyaxi sɔnɔn wo man gbilenma na duniɲa fee ma naxee sɛnbɛ nun tide mu gbo? Wo man wama lufe e xa konyiya bun ma? wfg&Singe wo mu nu Ala kolon. Duniɲa fe kobie nan nu findixi wo marigi ra, a fa li nee nun Ala tagi ikuya. e&Na nan a ra wo bara mini konyiya kui, wo bara findi Ala xa die ra. Wo to findixi a xa die ra, Ala man bara wo findi a kɛtongoe ra. pdY&Wo to findi a xa die ra, Ala naxa a xa Di Xaxili raso wo bɔɲɛ i, xaxili naxan xili tima, «n Ba.» c&alako a xa mixie xunsara naxee nu na Ala xa sɛriyɛ xa kiiti bun ma. A naxa won xunsara alako won xa findi Ala xa die ra. wbg&Waxati to kamali, Ala naxa a xa Di xɛɛ duniɲa ma ginɛ nde saabui ra. A naxa bari Ala xa sɛriyɛ bun ma, a&Won tan fan to mu nu Ala xa Mixi Sugandixi Isa kolon, won nu luxi nɛ alɔ dimɛdie. Won nu na duniɲa fe kobie xa konyiya nan bun ma. u`c&A luma yatigie nun karamɔxɔe xa yaamari nan bun ma, han a baba na tin tɛmui naxɛ a xa a yɛtɛ sɔtɔ. _ '&N wama naxan falafe, kɛ tongoma, a dimɛdi tɛmui, hali a baba kɛ to findixi a gbe ra, a luxi alɔ konyi naxan mu gɛxi a yɛtɛ sɔtɔde. ^&Xa wo bara findi Isa Ala xa Mixi Sugandixi gbe ra, wo bara findi Iburahima xa die nun kɛtongoe ra alɔ Ala a laayidixi ki naxɛ.n]U&Yuwifi nun Girɛki, konyi nun xɔrɛ, xɛmɛ nun ginɛ, wo birin keren Ala xa Mixi Sugandixi Isa i. y\k&Wo tan naxee bara wo xunxa ye xɔɔra Ala xa Mixi Sugandixi xili ra, wo nun Ala xa Mixi Sugandixi nan fa a ra. d[A&barima wo birin bara findi Ala xa die ra, wo to danxaniyaxi Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma. SZ&Kɔnɔ danxaniya to bara fa, won mu na sɛriyɛ xa xurui bun ma sɔnɔn, Y}&Na kui, sɛriyɛ bara won xuru han beenun Ala xa Mixi Sugandixi xa fa alako won xa tinxinyi sɔtɔ danxaniya saabui ra. X)&Beenun mixi xa nɔ kisi sɔtɔde danxaniya saabui ra, won nu na katafe Ala xa yaamarie ratinmɛde, alako won xa kisi, kɔnɔ won mu nɔ. zWm&Kɔnɔ Ala xa Kitaabui a masenxi nɛ won bɛ a duniɲa mixi birin Ala xa yaamarie matandima, e findi yunubitɔɛe ra. Na kui, Ala naxan laayidixi mixie bɛ, naxee lama a ra, e fa danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma, e nɔma na sɔtɔde. Ala xa sɛriyɛ nun Ala xa laayidie e boore matandima? Ade de! Xa won nu nɔma kisi sɔtɔde Ala xa yaamarie rabatui nan na nu, na nu nɔma nɛ won findide tinxintɔɛe ra. OU&Saabui tan luma mixi firin nan tagi, kɔnɔ Ala tan, keren nan a ra. aT;&Xa na nan a ra, munfe ra Ala a niya a xa yaamarie xa sɛbɛ Kitaabui kui? A a xa yaamarie sɛbɛ nɛ yunubie xa fe ra, beenun a xa Di laayidixi xa fa. Malekɛe naxa fa na sɛriyɛ ra, e na so saabui nde yi ra. DS&Xa won kisi sɔtɔma kɛ ra, barima won Ala xa yaamarie ratinmɛma, won mu a sɔtɔma sɔnɔn Ala xa laayidi saabui ra. Ala a fi Iburahima ma laayidi nan na a yɛtɛ xa hinnɛ xa fe ra. HR &N wama naxan falafe wo bɛ, a Ala xa sɛriyɛ, naxan sɛbɛxi ɲɛ kɛmɛ naani ɲɛ tongo saxan dangi xanbi Ala xa saatɛtongoe Iburahima bɛ, na sɛriyɛ mu nɔma na laayidi singe kanade. Q3&Ala naxa laayidi ndee tongo Iburahima nun a xa di bɛ. Kitaabui mu a falama «die,» wɔyɛnyi naxan wama a falafe «mixi wuyaxi.» Kitaabui a falama «a nun a xa di.» Wɔyɛnyi na a ra naxan wama a falafe «mixi keren.» Na mixi keren findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan na. SP&N ngaxakerenyie, n xa misaali nde masen wo bɛ. Mixi mu nɔma saatɛ masarade, xa na mu a ra a kanade, saatɛ naxan tongoxi ibunadama xa sɛriyɛ ki ma. Annabi Iburahima xa saatɛ luma na ki nɛ. O&A bara won xunsara alako Ala hɛɛri naxan fixi Iburahima ma, a xa dangi si gbɛtɛe ma Ala xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra. Na kui, won ma danxaniya saabui ra, won nɔma Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔde naxan laayidixi won bɛ. Ala xa saatɛ nun ibunadama xa wali ,NQ& Ala xa Mixi Sugandixi bara won xunsara dankɛ ma, won naxan sɔtɔ barima won mu a xa yaamari birin natinmɛxi. A won xunsara nɛ, a to won ma dankɛ tongo a xa kote ra. A findi mixi dankaxi ra a faxa ki nan ma, barima a sɛbɛxi Kitaabui kui, «Dankɛ na mixi bɛ naxan gbakuma wuri ma.» TM!& A man sɛbɛxi, «Mixi naxan Ala xa yaamarie birin nabatuma, a kisima nee nan saabui ra.» Xaxili firin nan a ra. Naxan a xaxili tima danxaniya ra, a mu nɔma a xaxili tide yaamarie ratinmɛfe ra. 'LG& Mixi yo mu nɔma Ala xa yaamarie birin nabatude, na xa a findi tinxintɔɛ ra. A sɛbɛxi Kitaabui kui, «Tinxintɔɛ kisima a xa danxaniya nan saabui ra.» oKW& Mixi naxan katama Ala xa yaamarie ratinmɛde alako a xa kisi sɔtɔ, na findixi mixi dankaxi nan na, barima a sɛbɛxi Kitaabui kui, «Mixi naxan mu yaamari birin nabama, naxee sɛbɛxi Ala xa sɛriyɛ Kitaabui kui, a dankaxi.» XJ)& Na kui, danxaniyatɔɛ birin duba sɔtɔma nɛ alɔ Iburahima danxaniyatɔɛ. tIa&Kitaabui na nan yati fala beenun a xa raba, a falafe ra Ala fama si gbɛtɛe ratinxinde e xa danxaniya saabui ra. A naxa na masenyi fanyi masen singe nu, a to a fala Iburahima bɛ, «Si birin fama nɛ duba sɔtɔde i tan saabui ra.» WH'&Na nan na ki, mixi naxan danxaniya Ala ma, na bara findi Iburahima xa di ra. eGC&Wo xa Iburahima xa fe mato. A to danxaniya Ala ma, a naxa tinxinyi sɔtɔ Ala mabiri. QF&Ala a Xaxili Sɛniyɛnxi fima wo ma, a man kaabanakoe rabama wo tagi. A wo kima nɛ, barima wo bara a xa sɛriyɛe rabatu, ka a wo kima nɛ barima wo bara danxaniya Ala xa masenyi ma wo naxan mɛxi? }Es&Wo bara tɔɔrɔ Ala Xaxili sɔtɔfe ra, yakɔsi munfe ra wo wama na bɛɲinfe? Na bara findi fe fufafu ra wo bɛ? D&Wo xaxili mu na? Singe wo xaxili nu tixi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan na, kɔnɔ yakɔsi wo laxi wo yɛtɛ kan sɛnbɛ nan na. Munfe ra? SC&Wo a fala n bɛ munse a niyaxi wo xa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ. Wo a sɔtɔxi Ala xa sɛriyɛ ratinmɛfe nan saabui ra, ka wo a sɔtɔxi nɛ barima wo danxaniyaxi Ala xa masenyi ma wo naxan mɛxi? B &Wo tan Galatika xaxilitaree, nde wo madaxuxi? A masenxi nɛ wo bɛ a fiixɛ ra a Ala xa Mixi Sugandixi banban nɛ wuri magalanbuxi ma. HA &N mu tinma Ala xa hinnɛ rabolode. Xa a sa li n nɔma Ala xa yaamarie ratinmɛde han n xa findi tinxintɔɛ ra, a lima Ala xa Mixi Sugandixi xa faxɛ tide yo mu na won ma kisi xa fe ra._@7&Ala xa Mixi Sugandixi faxa ki naxɛ wuri magalanbuxi ma, n waxɔnfe fan bara faxa na ki. Yakɔsi n mu birama n waxɔnfe fɔxɔ ra. Ala xa Mixi Sugandixi nan n ma duniɲɛigiri raɲɛrɛma. N n ma duniɲɛigiri raɲɛrɛma danxaniya nan saabui ra. N bara danxaniya Ala xa Di ma naxan a yɛtɛ baxi sɛrɛxɛ ra n bɛ a xa xanunteya xa fe ra. ?&N to a to n mu nɔma Ala xa sɛriyɛ birin natinmɛde, n naxa na xaxili lu na, alako n ma ɲɛrɛ ki fanyi xa findi tantui ra Ala bɛ. 0>Y&N mu lama a ra sɔnɔn n nɔma Ala xa yaamari birin natinmɛde, han n xa findi tinxintɔɛ ra. Xa a sa li n bara gbilen na xaxili ma, na mu findi Ala xa sɛriyɛ ra. "==&Xa won na tinxinyi fenfe Ala xa Mixi Sugandixi saabui ra, won fa yunubi nde raba, na a masenma yunubi rafan Ala xa Mixi Sugandixi ma? Astɔfulahi. I< &won a kolon mixi yo mu nɔma Ala xa sɛriyɛ birin nabatude, a fa lu a mu tantan na xa a findi tinxintɔɛ ra. A findima tinxintɔɛ ra a to danxaniyaxi Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma. Na kui, won bara danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma, alako won xa tinxin na danxaniya saabui ra. Won mu nɔma Ala xa sɛriyɛ birin natinmɛde, han won xa findi tinxintɔɛe ra. Mixi yo mu nɔma Ala xa sɛriyɛ birin natinmɛde, han a fa findi tinxintɔɛ ra. e;C&Won tan naxee barixi Yuwifiya kui, naxee mu findixi yunubitɔɛe ra si gbɛtɛe tagi, 8:i&N to e xa tinxintareya to, naxan mu lanxi Ala xa nɔndi ma, n naxa a fala Piyɛri bɛ e birin ya xɔri, «Hali i to findixi Yuwifi ra, i na ɲɛrɛfe si gbɛtɛe xa naamunyi ki nan ma, naxan mu findi Yuwifi xa naamunyi ra. Munfe ra i a falama si gbɛtɛe bɛ e xa ɲɛrɛ Yuwifie ɲɛrɛ ki ma?» f9E& Yuwifi gbɛtɛe naxa bira a xa filankafuiɲa fɔxɔ ra, han e naxa Baranabasi fan natantan. 8& Beenun Yaki xa mixi ndee xa siga a yire, a nu a dɛgema a nun si gbɛtɛe. Kɔnɔ e to a xɔnyi li, a naxa gbilen mixie fɔxɔ ra naxee findixi si gbɛtɛe ra. A nu bara gaaxu Yaki xa mixie ya ra, barima e nu laxi a ra a danxaniyatɔɛe lanxi nɛ e xa sunna. S7& Piyɛri to fa Antiyɔki, n naxa a matandi, barima a nu bara tantan. 6& E man naxa muxu mayandi muxu xa setaree mali muxu xa wali kui. Fe nan na ki n nu wama naxan nabafe a fanyi ra. Yuwifie nun si gbɛtɛe 5& Yaki, Piyɛri, nun Yaya naxee findixi kuntigi xungbee ra danxaniyatɔɛe tagi, e naxa n nun Baranabasi rasɛnɛ a ngaxakeren ki ma e to a kolon Ala hinnɛxi n na ki naxɛ. E naxa lan a ma a muxu xa xɛɛraya raba si gbɛtɛe tagi, e tan fan xa a raba Yuwifie tagi. z4m&Ala naxan Piyɛri xɛɛ a xa wali rabade Yuwifie tagi, a tan nan n fan xɛɛ a xa wali rabade si gbɛtɛe tagi. 3&E naxa a to Ala nan na xɛɛraya taxuxi n na, n xa Isa xa xibaaru fanyi iba si gbɛtɛe bɛ, alɔ Piyɛri a rabama Yuwifie bɛ ki naxɛ. 2+&N mu n xaxili tixi mixie ra ɲama biraxi naxee fɔxɔ ra, barima Ala mu mixi yo rafisama a boore bɛ. E tan mu sese sa n ma masenyi fari. `19&Kɔnɔ muxu mu tin na xaxili ra fefe ma, alako wo naxa ba Isa xa nɔndi kira xɔn ma. 0#&Mixi sunnafe nu bara findi ɲɔxɔnsɔsɔɛ ra muxu tagi, barima mixi nde naxee mu findixi danxaniyatɔɛe ra, nee naxa so muxu ya ma gundo kui. E nu wama won ma xɔrɛya nan nabɛnfe, Ala xa Mixi Sugandixi Isa naxan fixi won ma, alako won man xa gbilen konyiya kui. ^/5&Kɔnɔ hali Tito Girɛkika naxan nu na n fɔxɔ ra, e mu a karaxan a xa sunna. n.U&Ala nu bara a masen n bɛ n xa siga naa alako n xa dɛntɛgɛ sa e bɛ n xibaaru fanyi naxan ibama si gbɛtɛe tagi. N mu na dɛntɛgɛ sa e birin xa bɛ, fo danxaniyatɔɛ kuntigie, barima n mu nu wama n ma wali xun xa rakana. - &Ɲɛ fu nun naani to dangi kelife na biyaasi singe ma, n man naxa gbilen Darisalamu. Baranabasi nun Tito nu na n fɔxɔ ra. 4, e&Na kui, e naxa Ala matɔxɔ n ma fe ra.5+ e&kɔnɔ e nu bara a mɛ a mixi naxan nu e tɔɔrɔma, a a bara findi danxaniya kawandila ra. «Singe a nu wama na danxaniya xun nakanafe, kɔnɔ yakɔsi a na a kawandife.» L* &Isayanka ɲamae naxee nu na Yudaya, nee mu nu n kolonxi na tɛmui, N) &Na ɲɛrɛ dangi xanbi, n naxa siga Siriya nun Silisi bɔxi ma. W( )&N xa a fala wo bɛ Ala ya xɔri, n naxan sɛbɛfe wo ma, wule yo mu na a kui. F' &N mu Isa xa xɛɛra gbɛtɛ to na tɛmui, fo Isa xunya Yaki. y& m&Ɲɛ saxan to dangi, n naxa siga Darisalamu, alako n xa Piyɛri kolon. N naxa lu a xɔnyi xi fu nun suuli. +% Q&n mu siga Darisalamu mixie yire naxee singe findi Isa xa xɛɛrae ra n tan bɛ. N naxa siga keren na Arabu bɔxi ma. Na dangi xanbi n naxa gbilen Damasi taa kui. $ &a fa a xa Di masen n bɛ, alako n xa a xa fe kawandi ti si gbɛtɛe tagi. A to n xili na ma, n mu marasi fen mixi yo ra, ]# 5&Kɔnɔ Ala nu bara n sugandi kafi n bari tɛmui. A naxa n xili a xa hinnɛ ra, " !&N xaranyi naxan nabaxi Yuwifie xa diinɛ kui, a dangi n booree xa xaranyi ra. N nu birama n benbae xa naamunyie fɔxɔ ra sɛnbɛ nan na. 6! g& Wo bara a mɛ a singe n nu biraxi Yuwifie xa diinɛ fɔxɔ ra sɛnbɛ ra ki naxɛ. N nu Ala xa danxaniyatɔɛ ɲamae ɲaxankatama nɛ a ɲaaxi ra alako n xa e sɔntɔ. r  _& N mu a sɔtɔ mixi xa ra. Mixi yo mu n xaranxi a ra. Ala xa Mixi Sugandixi Isa yati nan a masenxi n bɛ. l S& N ngaxakerenyie, n xa a fala wo bɛ a n xibaaru fanyi naxan ibama a mu fatanxi adama xaxili xa ra. 5 e& Na kui, n na nde sago rabafe, ibunadama ba ka Ala? Wo ɲɔxɔ a ma a n wama adamadi sago nan nabafe? Xa na na a ra nu, n mu findima Ala xa Mixi Sugandixi xa konyi ra. ? y& N xa gbilen na ma a firin nde. Xa mixi yo fa masenyi nde tide wo bɛ, naxan mu lanxi na masenyi fanyi ma naxan masenxi wo bɛ a singe ra, dankari na na kanyi bɛ. Pɔlu xa xɛɛraya @ {&Kɔnɔ xa a sa li muxu tan, xa na mu a ra Ala xa malekɛ nde naxa masenyi ti wo bɛ, naxan mu lanxi na masenyi fanyi ma naxan masenxi wo bɛ a singe ra, dankari na na kanyi bɛ.  }&naxan mu findixi masenyi fanyi ra. Mixi ndee wama wo xaxili ifufe, e xa Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi mafindi. ; q&N dɛ bara ixara wo to gbilenfe wo xilima fɔxɔ ra yi ikɔrɛxi ra, naxan bara wo xili a xa Mixi Sugandixi xa hinnɛ saabui ra. Wo na birafe masenyi gbɛtɛ nan fɔxɔ ra, S !&Tantui na Ala bɛ abadan. Amina. Galatikae gbilenfe Ala xa kira fɔxɔ ra  -&Isa a yɛtɛ baxi sɛrɛxɛ ra won ma yunubie xafarife nan na, a xa won natanga yi waxati ɲaaxi ma, alɔ won Baba Ala wama a xɔn ma ki naxɛ. e E&Won Baba Ala nun won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi, e xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. X -&N tan Pɔlu nun n ngaxakerenyie, muxu bara danxaniyatɔɛ ɲamae xɛɛbu naxee na Galati bɔxi ma. Mixi yo mu n xɛɛxi. Ala xa Mixi Sugandixi Isa nun Baba Ala naxan a rakelixi faxɛ ma, e tan nan n xɛɛxi.  &[/0Ala xa hinnɛ fi birin ma Marigi Isa xa xanunteya mu ɲɔnma mixi naxee bɛ.wg0Baba Ala nun a xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xa bɔɲɛsa, xanunteya, nun danxaniya fi ngaxakerenyie ma. oW0N a xɛɛxi wo ma na nan ma, alako a xa muxu xa fe tagi raba wo bɛ, a man xa wo bɔɲɛ ralimaniya. &E0Tikike n ma fe nun n ma wali xa fe birin masenma nɛ wo bɛ. Won ngaxakerenyi xanuxi nan a ra danxaniya kui. Tunnabɛxila nan a ra Marigi xa wali kui. R0N findixi Ala xa santigi nan na yɔlɔnxɔnyi bara balan naxan ma na xibaaru fanyi xa fe ra. Wo xa Ala maxandi n bɛ alako n xa a masen limaniya ra alɔ n lan n xa a masen ki naxɛ. Wɔyɛn dɔnxɔɛ 0Wo xa Ala maxandi n fan bɛ, alako n na n dɛ ibi, Ala xa n mali a xa xibaaru fanyi gundo makɛnɛnde birin bɛ limaniya ra. F0Wo xa Ala maxandi tɛmui birin a Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, duba nun maxandi mɔɔli birin na. Na kui, wo naxa yanfa. Wo xa wo tunnabɛxi nɛ Ala maxandife ra sɛniyɛntɔɛ birin bɛ.  %0Wo man xa kisi suxu naxan findixi wo xun makantase ra. Wo Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa santidɛgɛma fan suxu naxan findixi Ala xa masenyi ra.  0Safe na birin xun ma, wo xa danxaniya suxu wo yi ra alɔ wure lefa. Na nan nɔma Sentanɛ xa tanbɛ radɛxɛxie ratide, a e raxuben. p Y0Wakilife xibaaru fanyi masende naxan bɔɲɛsa fima mixi ma, wo xa na findi sankiri ra wo sanyie bɛ. e C0Na kui, wo xa ti nɛ. Wo wo tagi ixiri nɔndi ra. Wo tinxinyi findi wo kanke makantase ra. 0 Na nan a ra, wo xa Ala xa geresose birin tongo alako na lɔxɔɛ kobi na a li, wo xa nɔ tide. Na gere raɲɔnyi xa wo li wo tixi. 30 Barima won mu na ibunadama xa gerefe. Mangɛe, nɔlae, yi duniɲa sɛnbɛma ɲaaxie, ɲinnɛ naxee na kuye ma, gere na won nun nee nan birin tagi. b=0 Wo xa Ala xa geresose birin tongo, alako wo xa nɔ tide Ibulisa xa kɔɔta birin kanke. jM0 A dɔnxɔɛ ra, wo xa wo sɛnbɛ so Marigi saabui ra nun a xa sɛnbɛ magaaxuxi saabui ra. q[0 Konyi marigie, wo fan xa a raba na ki nɛ wo xa konyie bɛ. Wo xa ba xaaɲɛfe e ma, barima wo a kolon Marigi keren nan na wo birin bɛ koore ma, naxan mu mixi yo rafisa a boore bɛ. Ala geresose naxee fima danxaniyatɔɛe ma wg0barima wo a kolon, mixi fe fanyi yo raba, xa a findi konyi ra, xa a findi xɔrɛ ra, Marigi a sare fima nɛ. 0Wo a raba wo tinxi ra. Wo naxa wali e bɛ alɔ wo na walife e tan gbansan nan ma fe ra. Wo xa wali nɛ alɔ wo na walife Marigi nan bɛ, >u0Wo naxa a raba e ya tode gbansan xa ra, alɔ naxee katama e yɛtɛ rafande mixi ma. Wo xa a raba nɛ alɔ Ala xa Mixi Sugandixi xa konyie naxee Ala sago rabama e bɔɲɛ birin na. G0Konyie, wo xa wo marigie sago raba, naxee na wo xun ma yi duniɲa ma. Wo xa e binya, wo gaaxu e ya ra. Wo xa e sago raba wo nii ra, alɔ wo Ala xa Mixi Sugandixi sago rabama ki naxɛ. s_0Babae, wo fan naxa wo xa die raxɔnɔ. Wo xa e xuru, wo e rasi alɔ Marigi wama a xɔn ma ki naxɛ. Z-0alako fee xa sɔɔnɛya i bɛ, i xa simaya sɔtɔ duniɲa bɛndɛ fuɲi fari.» a~;0Yaamari singe nan ya, barakɛ laayidixi naxan xanbi ra: «I xa i nga nun i baba binya, b} ?0Die, wo xa wo nga nun wo baba binya Marigi xa fe ra, barima na nan findi fe tinxinxi ra. j|M0!Kɔnɔ kankan xa a xa ginɛ xanu alɔ a yɛtɛ yati. Ginɛ fan lanma a xa a xa mɔri binya.q{[0 Gundo belebele nan na ki, kɔnɔ n na Ala xa Mixi Sugandixi nun danxaniyatɔɛ ɲama nan ma fe falafe. uzc0«Na kui, xɛmɛ fama nɛ kelide a baba nun a nga xun ma, a a maso a xa ginɛ ra, e findi fate keren na.» 4yc0barima won findixi a fate salonyie nan na. Xɛmɛe, wo xa wo xa ginɛe xanu alɔ Ala xa Mixi Sugandixi danxaniyatɔɛ ɲama xanuxi ki naxɛ. A a yɛtɛ fi danxaniyatɔɛ ɲama xa fe ra #s?0Danxaniyatɔɛ ɲama a yɛtɛ magoroma Ala xa Mixi Sugandixi bɛ ki naxɛ, ginɛe fan lanma e xa e yɛtɛ magoro e xa mɔrie bɛ na ki nɛ fe birin kui. Br}0Xɛmɛ findixi a xa ginɛ xunyi nan na, alɔ Ala xa Mixi Sugandixi findixi danxaniyatɔɛ ɲama xunyi ra ki naxɛ. Danxaniyatɔɛ ɲama fan findixi a fate nan na, a bara naxan nakisi. pqY0Ginɛe, wo xa wo yɛtɛ magoro wo xa mɔrie bɛ, alɔ wo wo yɛtɛ magoroma Marigi bɛ ki naxɛ. [p/0Wo xa wo yɛtɛ magoro wo bore bɛ Ala xa Mixi Sugandixi xa yaragaaxui kui. &oE0Wo xa tantui rasiga Baba Ala ma fe birin xa fe ra, tɛmui birin. Wo xa na raba Ala xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xili saabui ra. Ɲɛrɛfe yɛtɛ magore kui n 0Wo xa wɔyɛn wo bore bɛ suuki nun bɛɛti ra. Wo xa suukie nun bɛɛtie ba Marigi bɛ naxee kelima wo bɔɲɛ yati yati ma. mmS0Wɛni naxa wo rasiisi, barima xaxilitareɲa nan na ki. Wo xa kamali Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan na. hlI0Na na a ra, a mu lan wo xa wo ɲɛrɛ alɔ xaxilitare. Wo xa kolon sɔtɔ Marigi waxɔnfe ma. ;kq0Wo mɛɛni yi tɛmui ma, barima yi tɛmui mu fan. ~ju0Na kui, wo mɛɛni wo ɲɛrɛ ki ma. Wo naxa wo ɲɛrɛ alɔ xaxilitaree. Wo xa wo ɲɛrɛ nɛ alɔ xaxilimae. Ci0Fe naxan birin toma ya ra, a fan bara findi naiyalanyi ra. A falaxi na nan ma,«I tan naxan xife, xunu.Keli faxamixie ya ma,Ala xa Mixi Sugandixi xa yanbɛ xa ti i ma.» Jh 0 Kɔnɔ naiyalanyi fe naxan birin makɛnɛnma, a toma nɛ ya ra. _g70 Barima na mixi mɔɔlie fe naxee rabama nɔxunyi kui, hali a ifalafe yɛtɛ mayaagi. af;0 Wo naxa wo gbe raso dimi xa wali kobi ya ma feo! Wo xa na fe mɔɔli ramini kɛnɛ ma. De0 Wo xa kata wo xa kolon sɔtɔ fee ma naxee Ala kɛnɛnxi. Xd)0 Naiyalanyi xa wali toma fe fanyi birin, tinxinyi birin, nun nɔndi birin kui. ,cQ0Singe, dimi nan nu wo ra, kɔnɔ yakɔsi, wo bara findi naiyalanyi ra Marigi saabui ra. Wo xa wo ɲɛrɛ alɔ a lan naiyalanyi xa die xa e ɲɛrɛ ki naxɛ. %bE0Na kui, wo naxa gbaku e ra. a'0Wo naxa a lu mixi yo xa wo madaxu wɔyɛnyi fufafu ra. Yi yunubi mɔɔlie xa fe ra, Ala xa xɔnɛ goroma nɛ mixie ma naxee mu a xui suxuma. @`y0Wo xa a kolon a fanyi ra, a langoe, sɛniyɛntare, a nun milante (naxan maniya kuye batui ra), e sese mu findixi kɛ tongoma ra Ala nun a xa Mixi Sugandixi xa mangɛya niini bun ma. _+0Wɔyɛnyi masuturatare, daxuɲa wɔyɛnyi, wɔyɛn ɲaaxi, e sese naxa mɛ wo tagi. Na mu lan. Wo xa nu tantu wɔyɛnyi nan fala wo bore tagi. "^=0Kɔnɔ langoeɲa, milɛ, nun sɛniyɛntareɲa mɔɔli yo naxa lu wo yi ra. E xa fe ɲan naxa fala wo tagi, barima na mu lan sɛniyɛntɔɛe ya ma. 0]Y0Wo xa ɲɛrɛ xanunteya kui alɔ Ala xa Mixi Sugandixi won xanuxi ki naxɛ, a a yɛtɛ fi won ma fe ra, a findi won ma sɛrɛxɛ ra naxan labundɛ xiri rafan Ala ma. P\ 0Na kui, wo to bara findi Ala xa di xanuxie ra, wo xa a fɔxi nan naba. [70 Wo xa marafanyi nun bɔɲɛ fanyi masen wo bore bɛ. Wo xa diɲɛ wo bore ma alɔ Ala diɲɛxi wo fan ma ki naxɛ a xa Mixi Sugandixi saabui ra.Z0Wo xa wo yi ba yi fe mɔɔli birin na: xɔnɛ, bɔɲɛte, ɲaaxuɲa, ɲɔxɔnsɔsɔɛ, konbi, a nun fe kobi mɔɔli birin. wYg0Wo naxa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi tɔɔrɔ, Ala wo matɔnxumaxi naxan na han a fama won fɔxɔ ra lɔxɔ naxɛ. ,XQ0Wo naxa a lu wɔyɛn kobi yo xa mini wo dɛ i. Wo xa wɔyɛn fanyi nan fala naxan nɔma mixi malide a hayi ki ma, alako wo xa wɔyɛnyi xa findi hinnɛ ra e bɛ. mWS0Muɲɛti xa muɲɛ lu. A xa wali tinxinyi kui alako a xa munafanyi sɔtɔ a naxan fima setaree ma. /VY0alako wo naxa santide lu Ibulisa bɛ. aU;0Xa wo xɔnɔ, wo naxa yunubi raba. Wo naxa a lu soge xa dula xɔnɛ na wo bɔɲɛ kui, {To0Na kui, won xa wule lu, won xa nɔndi nan fala won bore bɛ, barima won findixi fate keren salonyie nan na. +SO0Wo xa wo lahalɛ fori masara a nɛɛnɛ ra. Wo luma nɛ alɔ wo bara findi mixi nɛɛnɛ ra Ala naxan daaxi a xa ɲɛrɛ a xa tinxinyi nun sɛniyɛnyi yati kui. WR'0Wo bɔɲɛ nun wo xaxili xa mafindi bɔɲɛ nɛɛnɛ nun xaxili nɛɛnɛ ra. rQ]0Wo tinkanxi nɛ wo xa wo yi ba wo ɲɛrɛ ki fori ra, naxan wo xun nakanama wo waxɔnfe kobi saabui ra. fPE0Wo a xa fe mɛxi nɛ, wo man bara xaran a xa fe ra. Wo a kolon yati a nɔndi na Isa nan yi. HO 0Kɔnɔ Ala xa Mixi Sugandixi mu wo tixi na kira xa xɔn! Nw0E mu yaagima fefe ma sɔnɔn. E bara e yɛtɛ rabolo langoeɲa xili ma. E mu wasama fe kobi mɔɔli birin nabafe ra. vMe0E xaxilie ifɔɔrɔxi. E xa fe kolontareya nun e xa sondon xɔrɔxɔya bara a niya e xa gan Ala xa kisi ra. AL{0Na kui, n yi nan falama wo bɛ, n man xa a mabanban Marigi xili ra: Wo naxa ɲɛrɛ sɔnɔn alɔ danxaniyataree ɲɛrɛma ki naxɛ. E xaxilie birama fe fufafu nan tun fɔxɔ ra. _K70Xunyi nan fate salonse birin naɲɛrɛma. Kankan xirixi a boore ra, kankan a xa wali rabama, alako fate birin xa mɔ, a xa sɛnbɛ sɔtɔ xanunteya kui. Ɲɛrɛfe lahalɛ nɛɛnɛ ma, tinxinyi nun sɛniyɛnyi kui 3J_0Won xa nɔndi nan fala xanunteya kui. Fe birin kui, won xa danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi ma, naxan findixi danxaniyatɔɛ ɲama xunyi ra. Won xa mɔ na danxaniya kui. I0Na tɛmui won mu luma sɔnɔn alɔ diyɔrɛe. Won mu lintanma sɔnɔn alɔ wuri naxan saxi ye fari, mɔrɔnyi nun foye naxan tutunma, e a xanin yire birin. Na kui, mixie mu nɔma won natantande sɔnɔn e xa wule kawandi ra, e xa kɔɔta, nun e xa yanfanteya ra. 8Hi0 Won xa bira na fɔxɔ ra han won birin xa lu lanyi kui naxan kelima danxaniya nun Ala xa Di kolonfe ma, han won birin xa kamali alɔ Ala xa Mixi Sugandixi kamalixi ki naxɛ. G0 A won kixi nɛ na birin na alako won xa sɛniyɛntɔɛe mali e xa fata Ala xa Mixi Sugandixi xa danxaniyatɔɛ ɲama raɲɛrɛde yare. VF%0 A adamadie ki naxan na, a findi yi nan na: ndee xa findi xɛɛrae ra, ndee xa findi namiɲɔnmɛe ra, ndee xa findi xibaaru fanyi kawandilae ra, ndee xa findi danxaniyatɔɛe xunmatie nun karamɔxɔe ra. XE)0 Naxan goro, na nan man texi koore birin xun ma, alako a xa fe birin nakamali. jDM0 A to sɛbɛxi, «A bara te,» na nan na ki a bara goro han bɔxi ma sinden, beenun a man xa te. mCS0Na nan a toxi a sɛbɛxi,«A to te koore,
a naxa a yaxuie suxu,
a naxa adamadie ki.» fBE0Kɔnɔ hinnɛ fixi kankan ma won ya ma alɔ Ala xa Mixi Sugandixi a xasabixi ki naxɛ. A0Ala keren nan na won bɛ naxan findixi birin Baba ra, naxan na birin xun ma, naxan walima birin saabui ra, naxan na birin i. I@ 0Marigi keren, danxaniya keren, nun xunxa keren nan na won bɛ. ? 0Won findixi fate keren nan na. Ala Xaxili Sɛniyɛnxi keren nan a ra. Ala wo fan xilixi nɛ wo xa wo xaxili ti fe keren nan na. s>_0Wo xa fe birin naba alako lanyi naxa kana wo tagi, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxan fixi wo ma bɔɲɛsa ra. {=o0Wo xa ɲɛrɛ yɛtɛ magore nun bɔɲɛ bɛxi kui, wo nu diɲɛ wo bore bɛ, wo ti wo bore san na xanunteya kui. < 0Na kui, n tan naxan bara findi geelimani ra Marigi xa fe ra, n bara wo mayandi wo ɲɛrɛ ki xa a masen a Ala nan yati wo xilixi. ;}0Matɔxɔɛ na a tan nan bɛ danxaniyatɔɛ ɲama nun a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra waxati birin, abadan. Amina.&:E0Matɔxɔɛ na Ala bɛ naxan nɔma fe birin na a sɛnbɛ saabui ra a naxan fixi wo ma, naxan nɔma fe birin na, dangi won ma maxandi nun maɲɔxunyi ra 59c0Wo xa kolon sɔtɔ a ma Ala xa Mixi Sugandixi wo xanuxi ki naxɛ, xanunteya naxan mu nɔma fahaamude a gboya xa fe ra, alako Ala xa wo rakamali a xa fe kamalixi birin na. 78g0N a maxandima a xa sɛnbɛ fi wo ma, alako wo nun sɛniyɛntɔɛ birin xa nɔ Ala xa Mixi Sugandixi xa xanunteya gboya, a kuyɛya, a iteya, nun a tilinyi kolonde wo mabiri. 97k0N a maxandima a xa Mixi Sugandixi xa sabati wo bɔɲɛ i danxaniya saabui ra, wo man xa sabati xanunteya kui. Wo xa xanunteya suxu alɔ wuri bili sanke bɔxi suxuxi ki naxɛ. u6c0N a maxandima a xa wo mali a xa nɔrɛ makaabaxi saabui ra, a xa wo bɔɲɛ sɛnbɛ so a Xaxili saabui ra. F50bɔnsɔɛ birin fatanxi naxan na, naxee na koore nun bɔxi. @4{0Na nan a toxi, n nan n xinbi sinma Baba Ala ya i, 30 Na kui, n bara wo maxandi limaniya naxa ba wo yi n ma tɔɔrɛ kui wo xa fe ra, barima a findima wo bɛ xunnakeli nan na. p2Y0 A tan saabui ra, won to danxaniyaxi a ma, won nɔma won makɔrɛde Ala ra limaniya kui, siikɛ xanbi. 10 Yi birin findixi Ala xa natɛ nan na naxan nu na a yi ra abadan. A a birin nakamalixi won Marigi Isa nan saabui ra, a xa Mixi Sugandixi. 00 kɔnɔ yakɔsi, a sago na a ra danxaniyatɔɛ ɲama xa a xa lɔnni birin makɛnɛn mangɛe nun nɔlae bɛ naxee na kuye ma. /!0 n xa Ala gundo makɛnɛn adamadie birin bɛ, naxan nu nɔxunxi Ala Daali Mangɛ yi ra. Kafi fe fɔlɔ fɔlɛ yi gundo nu nɔxunxi Ala yi, E.0Hali n to xurunxi dangi sɛniyɛntɔɛ birin na, Ala bara hinnɛ n na. A xa hinnɛ findixi n bɛ yi nan na: N tan xa si birin kawandi Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi makaabaxi ra, i-K0Ala to hinnɛxi n na a sɛnbɛ birin na, n fan bara findi yi xibaaru fanyi xa walikɛ ra. f,E0A bara makɛnɛn fa, a si gbɛtɛe nun Isirayilakae bara findi ɲama keren na. E bara findi kɛ keren tongomae ra. Ala laayidi keren nan tongoxi e birin nalanxi bɛ, Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa xibaaru fanyi saabui ra. 6+e0Yi gundo mu nu makɛnɛnxi a singe ra nu adamadie bɛ alɔ a fa makɛnɛnxi Ala xa xɛɛra sɛniyɛnxie nun namiɲɔnmɛe bɛ ki naxɛ to Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. z*m0Wo na n ma sɛbɛli xaran, wo nɔma nɛ a kolonde a fahaamui bara fi n ma Ala xa Mixi Sugandixi gundo xa fe ra. `)90N ɲan bara a nde tagi raba, Ala bara a xa gundo masen n bɛ naxan singe nu nɔxunxi. Y(+0N laxi a ra, wo bara a mɛ Ala naxa a xa hinnɛ taxu n na n xa a masen wo bɛ. /' Y0Na nan a toxi, n Ala maxandima wo bɛ, n tan Pɔlu, naxan bara findi geelimani ra Ala xa Mixi Sugandixi Isa bɛ wo xa fe ra, wo tan naxee mu findixi Isirayilakae ra. &)0Isa bara a niya wo fan xa nu malan alɔ banxi biriki dɔxɔma a boore ra ki naxɛ. Ala na wo tife alɔ banxi a Xaxili sabatima dɛnnaxɛ.x%i0Banxi yire birin a boore suxuxi a tan nan saabui ra, a ite, a findi hɔrɔmɔbanxi sɛniyɛnxi ra Marigi bɛ. 1$[0Wo bara lu alɔ banxi tixi naxan bunyi findi xɛɛrae nun namiɲɔnmɛe ra. Ala xa Mixi Sugandixi Isa nan findi na banxi gɛmɛ hagigɛ ra naxan tide gbo a birin bɛ. #0Na kui, wo tan naxee mu nu na Ala xa mixie ya ma, yakɔsi wo fan bara findi sɛniyɛntɔɛe ra, wo bara so Ala xa mixie ya ma. "}0A tan nan naadɛ rabixi won firin birin bɛ, won nun Baba Ala xa lu yire keren, a Xaxili Sɛniyɛnxi kerenyi saabui ra. !'0A to fa, a naxa wo kawandi lanyi nun bɔɲɛsa ra, wo tan naxee nu makuya. Naxee fan nu makɔrɛ, a naxa nee kawandi lanyi nun bɔɲɛsa ra.  -0A xa faxɛ saabui ra wuri magalanbuxi ma, a bara e xa yaxuya kana, a e firin birin findi keren na, a lanyi nun bɔɲɛsa lu e tan nun Ala tagi. =s0A bara Yuwifie xa sɛriyɛ, e xa yaamarie, nun e xa tɔnyie sɛnbɛ kana. A bara na ɲama firin tongo, a lanyi xiri e tagi, a e findi ɲama nɛɛnɛ keren na a xa yaamari bun ma. "=0A tan nan lanyi rasoxi won tagi, ɲama firin xa findi keren na. A to a yɛtɛ fate ba sɛrɛxɛ ra, a bara yaxuya tɛtɛ rabira naxan nu tixi won tagi. *M0 Kɔnɔ yakɔsi, wo tan naxee danxaniyaxi Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma, wo tan naxee nu makuyaxi, Ala bara wo maso a ra a xa Mixi Sugandixi wuli saabui ra. wg0 Wo xa ratu a singe ra wo mu nu Ala xa Mixi Sugandixi xa fe yo kolon. Xɔɲɛe nan nu wo ra Isirayilakae ya ma. Laayidi nun saatɛ yo mu nu xirixi wo nun Ala tagi. Xaxili tide yo mu nu na wo yi ra, Ala kolontaree nan nu wo ra duniɲa ma. \10 Na kui, wo xa ratu a Yuwifie mu wo ra bari kɛɲa ma. Naxee xili falama «sunnamixie», e wo fan xili falama «sunnataree». Wo xa a kolon a sunnɛ findixi adama xa wali nan na, naxan nabama mixi fate ra. +0 Ala xa wali fɔxi nan na won na. Yakɔsi, a bara won daa a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra, alako won xa nu wali fanyie raba, a bara naxee ti won ya i won xa nu ɲɛrɛ e ma. Danxaniyatɔɛ ɲama findife Ala xa mixie nun Ala Xaxili sabatide ra Isa xa sɛrɛxɛ saabui ra _70 A mu kelima mixi xa wali fanyie xa ma. Na kui, mixi yo mu nɔma a yɛtɛ matɔxɔde. 0Wo kisixi Ala xa hinnɛ nan saabui ra, wo xa danxaniya xa fe ra. Kisi mu kelima wo tan xa ma, Ala nan a fima mixi ma. 70A xa fonisireya kui, Ala kisi fixi won ma a xa Mixi Sugandixi Isa nan saabui ra, alako birin xa a xa hinnɛ makaabaxi to waxati birin naxan sa fama. {o0Ala to bara won nakeli faxɛ ma won nun a xa Mixi Sugandixi ra, a bara won naso ariyanna, a won dɔxɔ a fɛ ma. :~~4}}|}{{1zzyxx>ww vuuOtt?ssrrrr8qpp!oo"nnmmll-kkjjCiihh3ggAg ffeCdd*cbbdaaD``d__l^]]v\\E[[ ZZYY{XX-WW?VUU=TSSRQQ=PP>ONNXMM7LLKK0JJJIbHH5GG2FF EE DrCCrCBBA@@??4>M===<;;:_99 8r877*6`544i433.2*10//A/.u--=,,A+**n))((y''j&%%p$##"r! ?P] -_k1o@cC'N > q   e @5#D? Xa si kontonyi nun tura wuli, a nun tɛ xube naxan fatanxi ninge sɛrɛxɛ ra a sa mixi sɛniyɛntaree ma, xa na fe mɔɔli nɔma mixi rasɛniyɛnde nu, VC% Kɔnɔ a mu so si kontonyi nun ninge wuli xa ra, a so na yire sɛniyɛnxi fisamante kui a yɛtɛ wuli nan na. A so nɛ kerenyi ra, barima na nu findixi xunsare nan na adamadi bɛ naxan mu ɲɔnma abadan. \B1 Ala xa Mixi Sugandixi to findi won ma sɛrɛxɛdubɛ kuntigi ra, a bara fa hɛɛri ra, a naxan sɔtɔ won bɛ. A bara so Ala xa hɔrɔmɔlingira fanyi kui, adamadi mu naxan yailanxi yi bɛndɛ fuɲi fari. A% Na yaamari singee, donse, minse, nun sali ye xa fe ra, e nu fixi mixie ma e xa yunubie nan xa fe ra, han waxati nɛɛnɛ fama tɛmui naxɛ. @ Na birin findixi misaali nan na yi waxati mixie bɛ. A a masenma a na sɛrɛxɛ birin mu nɔma batulae xaxili rasɛniyɛnde. 5?c Na kui, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nu wama a masenfe nɛ a yire naxan nu sɛniyɛn dangife yire birin na, a mɛnni mu nu rabixi mixie bɛ na hɔrɔmɔlingira singe xa waxati. f>E Kɔnɔ sɛrɛxɛdubɛ kuntigi nan gbansan nu nɔma sode na yire sɛniyɛnxi firin nde kui. Ɲɛ yo ɲɛ a nu soma naa sanmaya keren, a wuli xanin a xa yunubie nun ɲama xa yunubie xa fe ra e naxan naba a kolontareya ma. = Na yire to gɛ yailande na ki, sɛrɛxɛdubɛe nu luma so ra na yire sɛniyɛnxi singe nan kui, e e xa wali raba naa. "<= Ala xa malekɛ nɔrɔxi masolixi firinyi nu tixi saatɛ kankira fari, e yunubi xafari yire makoto. A mu lanma won xa so na wɔyɛnyi birin kui yakɔsi. ; Surayi ganse xɛɛma daaxi nun saatɛ kankira nu na na yire kui. Xɛɛma nu saxi saatɛ kankira birin ma. Tɔnbili xɛɛma daaxi mana nu ragataxi naxan kui, Haruna xa xuli naxan fuga, a nun walaxɛe, saatɛ sɛbɛxi naxee ma, e birin nu na na saatɛ kankira kui. g:G Yire sɛniyɛnxi firin nde nu na dugi gbakuxi xanbi ra, naxan nu sɛniyɛn dangife boore ra. 9) Na hɔrɔmɔlingira to ti, yire nde nu na naxan nu xili yire sɛniyɛnxi. Lanpui nu na a kui, a nun teebili sɛrɛxɛ taami nu saxi naxan ma. |8 s Saatɛ singe bun ma, yaamari ndee nu na batui xa fe ra, nun Ala xa hɔrɔmɔlingira xa fe ra, naxan nu na duniɲa. 7) A to yi saatɛ xili fala saatɛ nɛɛnɛ, a bara boore findi saatɛ fori ra. Saatɛ fori tan lanma a xa ba na, a tide mu na sɔnɔn.R6 N diɲɛma nɛ e xa tinxintareya ma,
n e xa yunubie xafarima nɛ.» I5  Mixi yo mu a boore matinkanma,
mixi yo mu a falama a ngaxakerenyi bɛ,‹I xa Ala kolon,›
barima na waxati e birin n kolonma nɛ,
kelife mixi xuri ma han mixi xungbe. 4 Saatɛ nan ya n naxan tongoma Isirayila ɲama bɛ,
na waxati dangi xanbi.Marigi xa masenyi nan ya:N nan n ma sɛriyɛ rasoma nɛ e xaxili kui,
n a sɛbɛ e sondonyi ma.N findima e Marigi Ala nan na,
e fan findi n ma ɲama ra. U3# Na mu luma alɔ na saatɛ singe
n naxan tongo e benbae bɛ,
n e ramini Misira bɔxi ra tɛmui naxɛ.E to n ma saatɛ bɛɲin,
n fan naxa e bɛɲin.Marigi xa masenyi nan na ki. 62eAla naxa yi marakɔrɔsi raba ɲama ra,«Marigi xa masenyi nan ya:Waxati na fafe,
n saatɛ nɛɛnɛ tongoma Isirayila nun Yudaya ɲama bɛ tɛmui naxɛ. _17Xa na saatɛ singe nu nɔma a xa wali rabade nu, Ala mu fama a firin nde ra nu. 01Kɔnɔ yakɔsi Ala xa Mixi Sugandixi bara wali sɔtɔ naxan tide gbo boore sɛrɛxɛdubɛe xa wali bɛ tife ra Ala nun adamadie tagi. A tide gbo barima a faxi saatɛ naxan na, na fan saatɛ fori bɛ. A xa saatɛ mabanbanxi laayidie nan na, naxee fan dangi laayidi forie ra. +/ONa mixie Ala batuma hɔrɔmɔlingira nan kui, naxan misaalixi hɔrɔmɔlingira ra naxan na ariyanna. Na nan a toxi Ala naxa Annabi Munsa yamari hɔrɔmɔlingira tife ra, a falafe ra,«A mato a fanyi ra,
i xa hɔrɔmɔlingira ti
alɔ a masenxi i bɛ geya fari ki naxɛ.» *.MXa won ma sɛrɛxɛdubɛ kuntigi nu na duniɲa nu, a mu nu findima sɛrɛxɛdubɛ ra nu, barima Ala xa yaamari ɲan bara mixi gbɛtɛe ti na sɛrɛxɛ wali ra. 1-[Sɛrɛxɛdubɛ kuntigi birin lanma a xa sɛrɛxɛ mɔɔli birin ba Ala bɛ. Na kui a nu lanma se nde xa lu yi sɛrɛxɛdubɛ fan yi ra a naxan bama sɛrɛxɛ ra. w,gA walima Ala xa hɔrɔmɔlingira yati yati nan kui, Marigi naxan tixi, adamadie bɛlɛxɛ fɔxi mu naxan na. + Masenyi xunyi nan ya: Won ma sɛrɛxɛdubɛ kuntigi magoroxi Ala Xili Xungbe Kanyi xa kibanyi yirefanyi ma ariyanna kui. j*MYaamari singe nu mixi sɛnbɛtaree nan tima sɛrɛxɛdubɛ kuntigie ra, kɔnɔ na marakali nɛɛnɛ naxan faxi na yaamari singe dangi xanbi, a bara Ala xa Di ti sɛrɛxɛdubɛ kuntigi ra, naxan bara gɛ kamalide abadan.Q)Isa mu luma alɔ boore sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, naxee lanma e xa sɛrɛxɛ ba lɔxɔ yo lɔxɔ e xa yunubie xa fe ra, a nun ɲama xa yunubie xa fe ra. A tan bara a yɛtɛ ba sɛrɛxɛ ra kerenyi ra. O(Won hayi na na sɛrɛxɛdubɛ kuntigi mɔɔli nan ma naxan sɛniyɛn, yunubi mu na naxan ma, naxan mu fe ɲaaxi yo kolon, naxan mu luma yunubitɔɛe ya ma, naxan xa fe itexi dangife koore ra. "'=Na nan a toxi a nɔma mixi rakiside naxan a makɔrɛma Ala ra a tan saabui ra. A ɲiɲɛ to a ra, a nɔma findide e xa saabui fanyi ra Ala yire abadan. m&SKɔnɔ Isa tan mu faxama, a buma nɛ abadan. A xa sɛrɛxɛdubɛɲa mu radangima mixi gbɛtɛe ma. p%YNa xanbi, sɛrɛxɛdubɛ singee nu wuya, barima e to faxa, mixi gbɛtɛe nu tima e ɲɔxɔɛ ra. T$!Na kui, Ala bara saatɛ tongo won bɛ Isa saabui ra, naxan fan boore bɛ. p#YSɛrɛxɛdubɛ singee bara wali suxu marakali xanbi, kɔnɔ Isa nan findixi sɛrɛxɛdubɛ ra yi marakali ra Ala naxan masenxi,«Marigi bara a kali, a mu a xa natɛ masarama:I tan nan findixi sɛrɛxɛdubɛ ra abadan.» 5"eNa fe nɛɛnɛ mu tixi marakali xanbi. !Na yaamari mu nɔ fefe rakamalide, kɔnɔ fe nɛɛnɛ bara mini won xaxili tima naxan na, naxan nɔma won malide won makɔrɛde Ala ra. e CYaamari singe bara ba na a xa sɛnbɛtareya xa fe ra, a mu nu nɔma a xa wali rabade. veYi seedeɲɔxɔya bara raba a xa fe ra,«I findixi sɛrɛxɛdubɛ nan na abadan, Melekisedeki daaxi.» {naxan mu findixi sɛrɛxɛdubɛ ra a bɔnsɔɛ xa fe ra. Na kanyi findixi sɛrɛxɛdubɛ ra, barima faxɛ mu nɔ a ra. taMuxu naxan masenxi, a fiixɛ, barima sɛrɛxɛdubɛ gbɛtɛ bara mini, naxan maniya Melekisedeki ra, Birin a kolon a won Marigi kelixi Yuda bɔnsɔɛ nɛ. Annabi Munsa mu yaamari yo fi na bɔnsɔɛ mixie ma e xa sɛrɛxɛdubɛ wali raba. yk Yi masenyi birin falaxi mixi naxan ma fe ra, a kelixi bɔnsɔɛ nɛ sɛrɛxɛdubɛ mu na bɔnsɔɛ naxɛ. =u Sɛrɛxɛdubɛɲa na masara, yaamari fan xa masara. oW Xa a sa li fe birin nu nɔma kamalide Lewi bɔnsɔɛ xa sɛrɛxɛdubɛɲa saabui ra nu, ɲama Ala xa sɛriyɛ sɔtɔxi naxan na, e hayi mu nu na Melekisedeki xa sɛrɛxɛdubɛɲa ma nu, naxan mu fatanxi Haruna bɔnsɔɛ ra. hI barima Lewi bɔnsɔɛ nu na a benba Iburahima fate i, a naralan Melekisedeki ra tɛmui naxɛ. y Na kui, a luxi nɛ alɔ Lewi, naxan luma farilɛ rasuxu ra, a nu bara farilɛ fi Melekisedeki ma Iburahima saabui ra, eCLewi xa mixi naxee farilɛ rasuxuma, e faxama nɛ, kɔnɔ Melekisedeki tan mu faxaxi. PBirin a kolon mixi naxan dubama a boore bɛ, a tide gbo na kanyi bɛ. 1[Kɔnɔ Melekisedeki tan, hali a to mu nu na Lewi bɔnsɔɛ xa taruxui kui, Iburahima naxa farilɛ so a yi ra. Melekisedeki naxa duba Iburahima laayidi kanyi bɛ. ?wAla xa sɛriyɛ a falama ɲama xa farilɛ so Lewi bɔnsɔɛ yi ra, naxan findixi sɛrɛxɛdubɛe ra. Na ɲama fan kelixi Iburahima bɔnsɔɛ nɛ, e findi Lewi ngaxakerenyie nan na. Wo a mato Melekisedeki tide nu gboxi ki naxɛ. Hali won baba Iburahima, a naxan sɔtɔ a wasaso se ra, a naxa na farilɛ fi a ma. W'A baba mu kolon, a nga mu kolon, a xa taruxui mu kolon. A xa simaya fɔlɔxi tɛmui naxɛ, a nun a ɲɔn tɛmui, na fan mu kolon. Na kui, a luxi nɛ alɔ Ala xa Di, naxan findixi sɛrɛxɛdubɛ ra abadan. 7gIburahima naxa farilɛ fi a ma. Melekisedeki xili fasarixi yi ki «mangɛ tinxinxi.» A man nu findixi Salamu mangɛ nan na, naxan xili fasarima yi ki «bɔɲɛsa mangɛ.» O Melekisedeki nan nu na Salamu mangɛ ra, a man nu findixi Ala Xili Xungbe Kanyi xa sɛrɛxɛdubɛ nan na. Iburahima to gɛ mangɛ ndee xun nakanade, Melekisedeki naxa sa naralan a ra, a duba a bɛ. s_Isa soxi dɛnnaxɛ won ya ra, a xa findi won ma sɛrɛxɛdubɛ kuntigi ra abadan, alɔ Melekisedeki.6 eMixi xaxili tife Ala ra, a luma nɛ alɔ hanga naxan banbanxi ye bun ma. Won fan won xaxili tima Ala ra na ki nɛ naxan na a xa hɔrɔmɔlingira kui dugi gbakuxi xanbi ra, F Ala naxa na laayidi tongo, a man naxa a rakali, alako won xa nɔ limaniya xungbe sɔtɔde. Wule yo mu na na fe firinyi kui. Won bara fe birin nabolo a xa fe ra, won fa won xaxili ti a ra.  {Na nan a toxi, Ala fan naxa a rakali alako mixie, na laayidi tongoxi naxee bɛ, e xa a kolon Ala xa natɛ mu masarama.  Adama a kalima fe nde ra naxan gbo a bɛ. Na marakali sɛnbɛ fima nɛ a xa wɔyɛnyi ma, alako mixi naxa nɔ na matandide. M Iburahima to gɛ mamɛ tide, Ala naxa a xa laayidi rakamali a bɛ. Ra falafe ra,«N baraka sama nɛ i xa fe. I bɔnsɔɛ wuyama nɛ.»  Ala to laayidi tongo Iburahima bɛ, a mu nɔ a kalide fe nde ra naxan gbo a bɛ. Na na a ra, a naxa a kali a yɛtɛ ra, A{ Wo naxa wo tunnaxɔnɔ. Wo xa bira danxaniyatɔɛe xa misaali fɔxɔ ra, naxee kɛ sɔtɔma Ala naxan laayidixi e bɛ. E na sɔtɔma e xa danxaniya nun e xa tunnabɛxi nan saabui ra. |q Muxu wama nɛ wo xa wo tunnabɛxi na birin kui han a raɲɔnyi, alako wo xa fe sɔtɔ wo wo xaxili tixi naxan na. B} Ala tinxin, a mu nɛɛmuma wo xa wali ma. A wo xa xanunteya kolon, wo naxan masenxi wo xa wali kui a xili ra, a nun wo naxan masenxi sɛniyɛntɔɛe bɛ. Han ya wo na na wali nan kui.   Muxu xanuntenyie, hali muxu xa wɔyɛnyi xɔrɔxɔ, muxu bara la a ra wo na kira fanyi nan xɔn, naxan findi kisi kira ra. }sKɔnɔ bɔxi naxan tunbe nun ɲooge tun naminima, na bɔxi mu fan. A gbe mu luxi a xa danka, a raɲɔnyi a fa gan. ykBɔxi naxan bara tunɛ ye sɔtɔ a fanyi ra, a fa sansi ramini a kanyi bɛ, Ala baraka ragoroma nɛ a ma. 7gxa a sa li na mixi mɔɔli bara danxaniya bɛɲin, a mu nɔma tuubide sɔnɔn. A luxi alɔ a man bara Ala xa Di mabanban wuri magalanbuxi ma, a fa a rayaagi ɲama ya xɔri. zmnaxan bara a kolon a Ala xa masenyi fan, naxan bara Ala sɛnbɛ kolon naxan fama rawalide waxati naxan sa fama, ~ Mixi naxan bara gɛ Ala xa naiyalanyi tode, naxan bara Ala xa ki nɛmunnɛmun, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi bara lu naxan bɛ, =}uXa Ala tin, won xa siga yare ma won ma xaranyi kui. x|idanxaniyafe Ala ma, xunxafe ye xɔɔra, bɛlɛxɛ safe mixie ma, kelife faxɛ ma, nun Ala xa kiiti dɔnxɔɛ. g{ INa nan a toxi won lanma won xa siga yare ma Ala xa Mixi Sugandixi xa xaranyi kui. Won xa dangi na masenyi singee ra, won xa so fe tilinxie kui. Na masenyi singee nan ya: wali ɲaaxi bɛɲinfe naxan mixi xaninma yahannama, Tz!Kɔnɔ mixi naxan mɔxi a xa danxaniya kui, naxan bara gɛ tinxinyi nun tinxintareya tagi raba kolonde, a nɔma nɛ xaranyi tilinxi fan kolonde. A tan luxi alɔ xɛmɔxi naxan baloma sube fanyi ra.'yG Mixi naxan hayi na Ala xa na masenyi singee ma, a mu gɛxi tinxinyi kolonde, a mu mɔxi a xa danxaniya kui. A luxi alɔ diyɔrɛ naxan xiɲɛ gbansan minma. xy A nu lanma wo xa findi karamɔxɔ ra yi waxati, kɔnɔ han yakɔsi wo hayi na karamɔxɔ nde ma naxan wo xaranma Ala xa masenyi singee ra. Wo mu fata fe tilinxi fahaamude sinden, alɔ diyɔrɛ naxan mu fata sube donde, fo a xa xiɲɛ min sinden. w Fe gbegbe na na kui muxu wama naxan masenfe wo bɛ, kɔnɔ na tagi rabafe xɔrɔxɔ, barima wo mu soma fee kui mafurenyi ra. Fv Ala naxa a ti sɛrɛxɛdubɛ kuntigi ra Melekisedeki daaxi. _u7 Isa xa fe to kamali, a naxa findi saabui ra a mantonyie birin xa abadan kisi sɔtɔ. t}Isa findixi Ala xa Di nan na, kɔnɔ na kui a naxa a matinkan fo a xa Ala rabatu hali na findixi tɔɔrɛ nan na a bɛ. uscIsa bara a xui ite Ala maxandi ra a xa duniɲɛigiri kui, a bara a makula, a na wafe. A na raba nɛ barima a a kolon a Ala nan nu nɔma a ratangade faxɛ ma. Ala bara a xa duba suxu, barima a nu bara tin lufe a xa yaamari bun ma. urcA man sɛbɛxi Kitaabui kui,«I bara findi sɛrɛxɛdubɛ ra abadan,Melekisedeki mɔɔli.» FqAla xa Mixi Sugandixi fan mu sɛrɛxɛdubɛ kuntigi binyɛ sɔtɔ a yɛtɛ xa ra. Ala nan a fixi a ma, a falafe ra,«To i bara findi n ma di ra.N tan fan bara findi i Baba ra.» hpIMixi mu nɔma yi binyɛ sɔtɔde a yɛtɛ ra, fo Ala a xili alɔ a Haruna xili ki naxɛ. voeA xa sɛnbɛtareya a niyama nɛ a xa sɛrɛxɛ ba a yɛtɛ xa yunubie bɛ, a nun ɲama xa yunubie xa fe ra. an;A mixie xa fe kolon naxee na dimi kui, e lɔɛxi, barima a fan na e ya ma, a tantanma. *m OSɛrɛxɛdubɛ kuntigi birin tongoxi adamadie nan ya ma, a fa ti Ala xa wali ra adamadie bɛ, alako a xa hadiya nun sɛrɛxɛ mɔɔli birin ba yunubie xa fe ra. l}Na na a ra, won xa won maso a xa hinnɛ kibanyi ra lanlanteya ra, alako won xa kinikini nun hinnɛ sɔtɔ a tɛmui.5kcWon ma sɛrɛxɛdubɛ kuntigi won ma sɛnbɛtareya kolon, a kinikinixi won ma na nan ma. Sentanɛ naxa kata a ratantande mɔɔli birin na alɔ won tan, kɔnɔ a mu a nɔ. ,jQIsa, won ma sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xungbe, Ala xa Mixi Sugandixi, a to so ariyanna kui, won fan xa bira won ma danxaniya fɔxɔ ra won bara naxan makɛnɛn. tia Nimase yo mu nɔma a nɔxunde Ala ma. Ala fe birin toma nɛ, fe birin dɛntɛgɛ fama sade a tan nan bɛ. hy Ala xa masenyi sɛnbɛ gbo, a walima mixi bɔɲɛ ma. A xaaɲɛn dangife santidɛgɛma dɛ firinyi ra. A soma won bɔɲɛ nun won sondonyi nan kui, a so won sɔɔra nun won nadɔxɔdee xɔn. A won sondonyi waxɔnfe nun maɲɔxunyi birin makiiti. g Won xa fe birin naba sofe ra na malabui kui, alako mixi yo naxa bira tantanyi kui alɔ Isirayilakae a rabaxi ki naxɛ. xfi Naxan soma Ala xa malabui kui, a a malabuma nɛ a xa wali birin ma, alɔ Ala malabuxi a xa wali kui ki naxɛ. Ke Han ya malabui luxi Ala xa ɲama bɛ e mu naxan sɔtɔxi sinden. mdSXa a sa li Yosuwe nu bara malabui fi e ma nu, Ala man mu nu lɔxɔɛ gbɛtɛ xa fe falama nu. cc?Na nan a toxi Ala bara lɔxɔɛ gbɛtɛ sugandi naxan findixi to ra. Na fe singe to bara dangi a xɔnnakuye ra, Ala man naxa a masen Dawuda saabui ra,«Xa wo bara a xui ramɛ to,
wo naxa wo kobe raso a ra.» b3Ala nu bara a ɲanige mixi ndee xa so a xa malabude kui, kɔnɔ na mixi singe naxee na xibaaru mɛxi, e mu so e xa danxaniyatareɲa xa fe ra. DaA man sɛbɛxi Kitaabui kui, «E mu soma n ma malabude.» `!barima a sɛbɛxi Kitaabui kui na lɔxɔɛ solofere nde xa fe ra,«Lɔxɔɛ solofere nde Ala xa wali naxa kamali. A naxa a malabu.» a_;Kɔnɔ won tan naxee bara la a ra, won fama nɛ sode na malabude kui. A sɛbɛxi na xa fe ra,«N to xɔnɔ e ma, n naxa n kali,
e mu soma n ma malabude.» Kɔnɔ Ala xa wali bara ɲɔn kabi duniɲa fɔlɛ, ^}Won bara na xibaaru fanyi mɛ alɔ booree a mɛxi ki naxɛ, kɔnɔ a mu sese fanxi e ma e xa danxaniyatareɲa xa fe ra. ] #Ala xa laayidi, a naxan tongo won bɛ sofe a xa malabude, na mu kanaxi. Wo xa fe birin naba alako sofe na malabude kui a naxa kana wo bɛ. U\#Na kui, won bara a fahaamu a e xa danxaniyatareɲa nan a niya e mu so.`[9Ala a kali nde bɛ a e mu soma a xa malabui yire? Mixie xa mu a ra naxee a matandixi? ~ZuAla xɔnɔ nɛ ndee ma ɲɛ tongo naani bun ma? Mixie xa mu a ra naxee yunubi rabaxi, e fa sɔntɔ gbengberenyi ma? |YqNde Ala matandi, e to gɛ a xui ramɛde? Mixie xa mu a ra naxee mini Misira bɔxi ra Annabi Munsa saabui ra? X!A sɛbɛxi Kitaabui kui,«Xa wo bara a xui ramɛ to,
wo naxa wo kobe raso a ra,
alɔ wo a rabaxi ki naxɛ wo to a matandi.» {WoXa won sa won xaxili tima Ala xa Mixi Sugandixi ra alɔ won a fɔlɔxi ki naxɛ, lanyi bara lu won nun Isa tagi. V! Lɔxɔ yo lɔxɔ wo xa wo bore ralimaniya. Wo xa gbilen na ma lɔxɔɛ birin alako yunubi naxa fa wo nɔ, wo bɔɲɛ fa balan Ala mabiri. 0UY N ngaxakerenyie, wo xa mɛɛni wo yɛtɛ ma a fanyi ra alako wo bɔɲɛ naxa lu ɲaaxuɲa nun danxaniyatareɲa kui, wo fa gbilen Ala fɔxɔ ra, Ala naxan na na. [T/ Na na a ra n naxa n kali xɔnɛ kui,‹E mu soma n ma malabui kui feo!›» S! Na kui, n naxa xɔnɔ na waxati mixie ma.N naxa a fala, ‹E bɔɲɛ makuya n na tɛmui birin,
e mu n ma sɛriyɛ kolon.› hRI Mɛnni wo benbae bara kata e xa n mato.E naxa n ma wali to ɲɛ tongo naani bun ma. Q+wo naxa wo kobe raso a ra,
alɔ wo a rabaxi ki naxɛ gbengberenyi ma.Na tɛmui a nu wo matofe nɛ,
kɔnɔ wo naxa a matandi. PNa na a ra, wo xa wo ɲɛngi sa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa masenyi xɔn ma. A sɛbɛxi,«Xa wo bara a xui ramɛ to, dOAKɔnɔ Ala xa Mixi Sugandixi findixi Ala xa Di dugutɛgɛ nan na, naxan Ala xa banxi yamarima. Won tan fan findixi na banxi nan na, xa won lama Isa ra, xa won won xaxili tima a ra, na nan findixi won ma matɔxɔɛ ra. N Annabi Munsa findixi konyi dugutɛgɛ nan na Ala xa banxi kui, alako a xa seedeɲɔxɔya ba masenyi xa fe ra naxan fama tide. WM'Banxi birin tixi mixi nde nan saabui ra, kɔnɔ Ala nan duniɲa birin daaxi. cL?Isa xa binyɛ dangi Munsa gbe ra, alɔ banxiti xa binyɛ dangixi a xa banxi ra ki naxɛ. yKkA tinxin nɛ Ala bɛ, naxan nu bara a ti na wali ra, alɔ Annabi Munsa fan a rabaxi ki naxɛ Ala xa banxi kui. 1J ]Na kui, n ngaxakerenyi sɛniyɛnxie, wo tan naxee xilixi ariyanna ma, wo xaxili xa ti Isa ra, Ala xa xɛɛra nun a xa sɛrɛxɛdubɛ kuntigi, won danxaniyaxi naxan ma. mISIsa fata mixie malide e xa maratantanyi kui, barima a fan maratantanyi nun tɔɔrɛ kolon nɛ.@HyNa nan a toxi a naxa a yɛtɛ maniya a ngaxakerenyie ra, alako a xa nɔ sɛrɛxɛdubɛ kuntigi wali rabade kinikini nun tinxinyi ra Ala bɛ, a fa findi ɲama xa yunubie xafarima ra. ZG-A na birin naba Iburahima bɔnsɔɛ nan malife ra, a mu a raba malekɛe xa bɛ. FIsa naxa a yɛtɛ misaali a ngaxakerenyie ra alako a xa e ratanga faxɛ xa gaaxui ma e xa duniɲɛigiri kui, naxan luxi alɔ konyiya. >EuNa die to findi fate nun fasɛ ra, Isa fan naxa a yɛtɛ misaali e ra, alako a xa nɔ Ibulisa xun nakanade a yɛtɛ xa faxɛ saabui ra. Faxɛ sɛnbɛ nu na Ibulisa nan yi ra. D A man naxa a masen, «N nan n ma lanlanteya sama Ala nan ma.» A man naxa a masen, «N na be, muxu nun die Ala naxee fixi n ma.» gCG A naxa a masen, «N i xili masenma nɛ n ngaxakerenyie bɛ, n i matɔxɔma nɛ ɲama tagi.» B Naxan adamadie rasɛniyɛnma, nun naxee rasɛniyɛnxi, e birin fatanxi Baba keren nan na. Na kui, a mu yaagi e xilide a ngaxakerenyie. 2A] Ala nan se birin daaxi, se birin na a tan nan bɛ. A man wama adamadi gbegbe xa so a xa nɔrɛ kui. Na kui, a nu lanma a xa e Rakisima xa fe rakamali tɔɔrɛ ra. Z@- Won munse toma? Ala naxa Isa ragoro malekɛe bun ma waxati dondoronti kui, kɔnɔ Isa xa faxɛ naxa findi xunnakeli nun binyɛ ra a bɛ. Na kui, Ala naxa hinnɛ won na, a Isa faxa adamadi birin ɲɔxɔɛ ra. 9?ki bara se birin lu a sanyi bun ma.» Na kui, Ala to se birin sa a xa mangɛya bun ma, sese mu na a mu naxan yamarima. Kɔnɔ won mu se birin toma a xa mangɛya bun ma sinden. m>SI bara a ragoro malekɛe bun ma waxati dondoronti kui.I bara dariyɛ nun binyɛ fi a ma, @=yYi seedeɲɔxɔya sɛbɛxi Kitaabui kui:«Munse lanxi adama ma,
i to i maɲɔxunma a xa fe ma?Munse lanxi adama xa di ma,
i to i ɲɛngi sama a xa fe xɔn ma? x<iAla mu mangɛya fima malekɛe ma tina e xa duniɲa yamari, muxu duniɲa naxan xa fe falafe wo bɛ yi ki. #;?Ala bara e xa seedeɲɔxɔya fari isa tɔnxumae ra, fe magaaxuxie, kaabanako mɔɔli birin, nun buɲae ra Xaxili Sɛniyɛnxi naxee fixi e ma a waxɔnki. *:Mwon tan go? Xa won kisi xungbe rabolo, won ma fe fa luma di? Won Marigi yati nan singe a masenxi won bɛ, mixi naxee a xui mɛxi e fan bara findi na seedee ra. )9KAla xa masenyi sɛnbɛ nu gbo, a nu bara naxan so malekɛe yi ra. Adamadi naxee na matandi, e naxa sare xɔrɔxɔɛ sɔtɔ. Xa nee sa sare xɔrɔxɔɛ sɔtɔ, l8 SWon xa won ɲɛngi sa na masenyi xɔn ma a fanyi ra, won naxan mɛxi, alako won naxa kira bɛɲin. |7 sMalekɛe tan findixi Ala xa walikɛe nan na, fate mu na naxee bɛ, a naxee xɛɛma kisi kɛtongoe malide.6  Ala mu a masenxi malekɛ yo bɛ,«I xa dɔxɔ n yirefanyi ma,
han n xa gɛ i yaxuie ragorode i sanyi bun ma.» @5 { I koore nun bɔxi mafindima nɛ
alɔ donma mafindima ki naxɛ.E fama nɛ masarade alɔ sose masarama ki naxɛ.Kɔnɔ i tan mu masarama,
i xa fe mu ɲɔnma abadan.» i4 M Koore nun bɔxi fama kanade,
kɔnɔ i tan buma nɛ abadan.E forima nɛ alɔ dugi. p3 [ A man a masenxi nɛ,«Marigi, i bara duniɲa ti a fɔlɛ ra,
i tan nan koore daaxi. B2  Tinxinyi nan nafan i ma.Ɲaaxuɲa mu rafan i ma fefe ma.Na nan a toxi, Marigi, i Marigi Ala bara i sugandi sɛɛwɛ kui.I findixi fisamante nan na dangife i booree ra.» 1 ;Kɔnɔ a a masenxi nɛ a xa Di xa fe ra,«Ala, i xa mangɛ kibanyi buma nɛ abadan.Tinxinyi nan findixi i xa mangɛya tɔnxuma ra. ~0 wA a masenxi malekɛe xa fe ra,«Ala xa malekɛe luma nɛ alɔ foye,
a xa walikɛe luma nɛ alɔ tɛ.» i/ MAla to a xa Di fisamante ramini duniɲa, a naxa a fala,«Ala xa malekɛe xa a batu.» A. }Ala mu a masenxi malekɛ yo bɛ,«N ma di nan i ra,
to n bara findi i Baba ra.» A mu a masenxi malekɛ yo bɛ,«N tan findima a Baba ra,
a tan findima n ma di ra.» M- Na kui, a tide dangi malekɛe ra, a xili fisamante nan sɔtɔ. a, =Yi Di findixi Ala xa nɔrɛ tofanyi nan na, a findixi Ala misaali yati nan na. A duniɲa bun tima a xa masenyi sɛnbɛma nan na. A to gɛ yunubie xafaride, a naxa a magoro Ala Nɔrɛ Kanyi yirefanyi ma ariyanna kui. =+ uKɔnɔ yakɔsi, naxan findixi waxati dɔnxɔɛ ra, Ala a xa masenyi ti won bɛ a xa Di saabui ra. A bara a xa Di findi duniɲa kɛ tongoma ra, a duniɲa daa a xa Di nan saabui ra. * Tɛmui dangixi Ala naxa masenyi ti won benbae bɛ namiɲɔnmɛe saabui ra. A na raba nɛ sanmaya wuyaxi, a na raba nɛ ki wuyaxi ra. d)A&N ngaxakerenyie, won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi xa hinnɛ wo xaxili ra. Amina.c(?&A dɔnxɔɛ ra, mixi yo naxa n tɔɔrɔ, barima Isa xa tɔɔrɛ fɔxi na n fate ma. w'g&Ala xa bɔɲɛsa nun hinnɛ fi mixi birin ma naxee birama na sɛriyɛ fɔxɔ ra, a nun a xa ɲama Isirayila. ^&5&Sunnɛ nun sunnatareya tide yo mu na na. Findife mixi nɛɛnɛ ra, na nan tide gbo. ;%o&Kɔnɔ n tan, n wama xili fanyi sɔtɔfe won Marigi Isa Ala xa Mixi Sugandixi xa sɛrɛxɛ nan ma fe ra, naxan bara a niya n ɲɛrɛ ki nun duniɲa ɲɛrɛ ki, e tagi xa ikuya. $& Sunnamixie yati mu Ala xa yaamari birin natinmɛma, kɔnɔ e wama wo tan xa sunna, alako e xa xili fanyi sɔtɔ na xa fe ra. N#& Mixi naxee na wo karaxanfe wo xa sunna, e wama nɛ ɲama xa e matɔxɔ. E na na rabafe nɛ alako e naxa ɲaxankatɛ sɔtɔ kawandi xa fe ra, naxan Ala xa Mixi Sugandixi xa sɛrɛxɛ masenma. f"E& Wo yi sɛbɛli mato, a xɔri xungbo, barima n na a sɛbɛfe n yɛtɛ bɛlɛxɛ nan na. )!K& Xa won nɔma fe fanyi nde rabade, won xa a raba mixi birin bɛ. A gbengbenyi won xa a raba won ngaxakerenyi danxaniyatɔɛe bɛ dangife mixi birin na. Ɲungui i K& Won naxa tagan fe fanyi rabafe ra. Xa won mu tagan, won fama nɛ sare fanyi sɔtɔde a waxati. N&Mixi naxan birama a yɛtɛ waxɔnfe ɲaaxi fɔxɔ ra, a fama nɛ sɔntɔde na xaxili kobi xa fe ra. Kɔnɔ mixi naxan birama Ala Xaxili waxɔnfe fɔxɔ ra, a fama kiside Ala Xaxili nan saabui ra. ve&Mixi yo naxa wo madaxu. Adamadi mu nɔma Ala madaxude. Kankan fama a yɛtɛ xa wali sare sɔtɔde nɛ. |q&Mixi naxan xaranyi sɔtɔma Ala xa masenyi xa fe ra, a lanma a xa a karamɔxɔ ki fe fanyi mɔɔli birin na. 1]&alako kankan xa a yɛtɛ xa kote xanin. 1[&Kankan xa a yɛtɛ ɲɛrɛ ki mato, xa a fan, xa a mu fan. A naxa a boore ɲɛrɛ ki mato, a fa a fala, «N fan boore bɛ.» Na kui, a xa a yɛtɛ keren gbansan mato, :o&Xa mixi a yɛtɛ igboma, a na a yɛtɛ madaxufe. kO&Wo wo bore mali wo xa kote xaninde. Na kui, wo Ala xa Mixi Sugandixi xa sɛriyɛ nan natinmɛma. a =&N ngaxakerenyie, xa wo bara mixi nde suxu yunubi kui, wo tan naxee xa danxaniya tilinxi, wo xa a mafuruku alako a xa gbilen Ala ma. Kɔnɔ wo xa wo ɲɛngi sa wo yɛtɛ xɔn ma, alako wo fan naxa bira na yunubi kui. _7&Won naxa won yɛtɛ igbo, won naxa won bore raxɔnɔ, won naxa mila won bore ma.X)&Won to kisi sɔtɔ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, won xa bira a fɔxɔ ra. mS&Ala xa Mixi Sugandixi Isa fɔxirabirɛe bara yunubitɔɛ waxɔnfe rabɛɲin a nun fe ɲaaxi birin. P&bɔɲɛ bɛxiya, nun yɛtɛ suxui. Tɔnyi yo mu na na fe mɔɔlie ma. &Kɔnɔ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa kɛwalie nan ya: xanunteya, sɛɛwɛ, bɔɲɛsa, diɲɛ, yarawasɛ, fanyi, lanlanteya, )&milanteya, siisife, xulunyi ɲaaxie, nun na maniyɛe. N man xa a fala wo bɛ, mixi naxee ɲɛrɛma na ki, e mu ariyanna sɔtɔma kɛ ra muku. &kuye batufe, duureya, xɔnnanteya, lantareya, tɔɔnɛ, bɔɲɛ tefe, geeni fenfe i yɛtɛ bɛ, sɔnxɔfe, boore rafisafe a boore bɛ, U#&Yunubitɔɛ waxɔnfee nan ya: langoeɲa, sɛniyɛntareɲa, sɔn kobi, c?&Xa Ala Xaxili na wo raɲɛrɛfe, wo xaxili mu tima wo xa yaamari ratinmɛxie ra sɔnɔn.  &Adama waxɔnfe ɲaaxi nun Ala Xaxili sɛniyɛnxi, a keren mu a ra. Na firinyi na e bore gerefe, alako wo naxa wo waxɔnfe raba.  &N wama naxan falafe wo bɛ, wo xa a lu Ala Xaxili xa wo raɲɛrɛ. Wo naxa bira wo yɛtɛ waxɔnfe ɲaaxie fɔxɔ ra.  &Xa wo luma wo bore tɔɔrɔ ra, wo nu wo bore ɲaxankata, wo a niya dɔyin, xa na mu a ra wo wo bore xa fe xun nakanama nɛ. k O&Ala xa sɛriyɛ birin na yi yaamari kerenyi nan kui: Wo xa wo boore adamadi xanu alɔ wo yɛtɛ. & N ngaxakerenyie, Ala wama wo xa lu xɔrɛya kui, kɔnɔ wo naxa na xɔrɛya mafindi yunubi ra. Wo wo bore mali xanunteya kui.   & N wama nɛ naxee na wo ya isofe, hali e mu a dan sunnɛ fe gbansan ma. E xa e xɛmɛya birin ba na. Danxaniyatɔɛ ɲɛrɛ ki wg& N ngaxakerenyie, xa a li nu han ya n na kawandi tife mixie xa sunna, munfe ra Yuwifie luma n ɲaxankata ra? Xa a sa li nu n na kawandi mɔɔli tima, Isa xa sɛrɛxɛ wuri magalanbuxi ma, a mu findima wɔyɛn xɔrɔxɔɛ ra mixie bɛ nu. & N bara la wo ra Ala saabui ra, mixi yo fa a xa fa wo ya iso, wo mu tinma na xaxili mɔɔli ra. Na kanyi fama nɛ a sare sɔtɔde. 7i& Lɛbini dondoronti nɔma farin gbegbe ratede. H &Naxan wo bɛndunxi na ki, na mu findixi Ala ra naxan wo xili. T!&Wo nu na ɲɛrɛfe a fanyi ra. Pe, nde a niyaxi wo xa nɔndi rabolo? +O&Xa mixi biraxi Ala xa Mixi Sugandixi Isa fɔxɔ ra, sunnɛ nun sunnatareya tide yo mu na a bɛ. Fe keren nan tide gbo: Mixi xa danxaniya Ala ma, a xa mixi xanu. yk&Won won xaxili tima Ala Xaxili ra won ma danxaniya kui, alako won xa tinxinyi sɔtɔ won xaxili tima naxan na. -&Wo tan naxee wama tinxinyi sɔtɔfe yaamarie ratinmɛfe saabui ra, wo nun Ala xa Mixi Sugandixi tagi bara ikuya. Ala mu hinnɛma wo ra sɔnɔn. oW&N man xa a fala wo bɛ, xɛmɛ naxan tinma e xa a sunna, a lanma a xa Ala xa yaamari birin natinmɛ. &N tan Pɔlu, n xa nɔndi fala wo bɛ, xa wo tin na mixie xa wo sunna, Ala xa Mixi Sugandixi xa wali tide yo mu na wo bɛ sɔnɔn. "~ ?&Ala xa Mixi Sugandixi bara won xunsara, alako won xa xɔrɛya sɔtɔ. Na kui, wo xa ti a fanyi ra. Wo naxa tin konyiya nde yo xa dɔxɔ wo fari sɔnɔn. |}q&N ngaxakerenyie, na nan a ra won mu findixi konyi ginɛ xa die xa ra. Won findixi xɔrɛ ginɛ xa die nan na.|/&Munse sɛbɛxi Kitaabui kui? A sɛbɛxi, «I xa konyi ginɛ nun a xa di keri, barima konyi ginɛ xa di nun xɔrɛ ginɛ xa di mu kɛ itaxunma.» {&Na waxati, di naxan barixi ibunadama ki ma, a naxa di boore tɔɔrɔ, naxan barixi Ala Xaxili sɛnbɛ saabui ra. Han ya a na na ki nɛ. Pz&Wo tan ngaxakerenyie, wo bara findi laayidi die ra alɔ Isiyaga. y)&A sɛbɛxi Kitaabui kui,«I tan naxan mu di barima, i xa ɲɛlɛxin.I tan naxan mu di bari tɔɔrɛ kolon,
i xui ramini, a ite ɲɛlɛxinyi kui,
barima ginɛ naxan xa xɛmɛ bara mɛɛ a ra,
a xa di wuyama nɛ,
dangi xɛmɛ taa idɔxɔɛ ra.» Wx'&Kɔnɔ Darisalamu naxan na ariyanna, xɔrɛ taa nan a ra. Won nga nan na ki. |wq&naxan xirixi Sinayi geya fari Arabu bɔxi ma. A misaalixi Darisalamu fan na, naxan na konyiya kui a nun a xa die. 'vG&Na ginɛ firinyi misaalixi saatɛ firin nan na. Saatɛ naxan xirixi Sinayi geya fari nan a niyama mixi xa lu konyiya kui. Hagara misaalixi na saatɛ nan na, ,uQ&A naxan sɔtɔ konyi ginɛ saabui ra, na barixi nɛ alɔ ibunadama birin barixi ki naxɛ, kɔnɔ a naxan sɔtɔ xɔrɛ ginɛ saabui ra, a barixi laayidi nan kui. t)&A sɛbɛxi Kitaabui kui a di firin nan nu na Iburahima yi ra. Konyi ginɛ naxa keren bari a bɛ, xɔrɛ ginɛ fan naxa di gbɛtɛ bari a bɛ. s{&Wo tan naxee wama kisi sɔtɔfe Ala xa yaamarie ratinmɛfe saabui ra, wo mu a kolon Ala xa sɛriyɛ naxan falaxi? r'&A xɔli n ma won birin xa lu yire keren, alako won xa won bore fahaamu, barima yakɔsi n bara hanmɛ wo xa fe ra. Hagara nun Sara xa misaali q&N ma die, n man na tɔɔrɔfe wo bɛ alɔ ginɛ xa tɔɔrɛ ditinyi ra, han Ala xa Mixi Sugandixi ɲɛrɛ ki sabatima wo i tɛmui naxɛ. rp]&Xa wo gbata fe fanyi rabafe ra, na mu ɲaaxu. Wo xa na mɔɔli raba tɛmui birin, hali n mu na wo yire. o&Na mixie wama wo xa bira e fɔxɔ ra, kɔnɔ na mu findima fe fanyi ra wo bɛ. E wama won tagi isofe, alako wo xa lu e tan mabiri. In &N nɔndi falafe wo bɛ, na bara a niya n xa findi wo yaxui ra? wmg&Wo xa na sɛɛwɛ fori na minden? Singe n ma fe nu rafan wo ma han wo nu nɔma tinde wo yae yati bade n bɛ. _~}}}|{{{==i<<;;:n9`887l766[55G443z22/118000(/.--),,+P**]))) ((]''/&&U%%%5$##""N"! AFSKd_.y%Z!|S G 1  w u'79s_  yWo sɔnxɔma, wo gerema. Na rakelima mun ma? A mu kelima wo waxɔnfe kobie xa ma naxee e boore gerema wo bɔɲɛ kui? Maale bogi minima a garansanma bɛ ki naxɛ, tinxinyi fan minima mixi bɛ na ki nɛ naxan birama lanyi nun bɔɲɛsa fɔxɔ ra.B}Kɔnɔ fahaamui naxan kelixi koore ma, a sɛniyɛn, a mixi bɔɲɛ sama, a diɲɛma, a kinikinima, a kɛwali fanyi raminima, a mu mixi rafisama a boore bɛ, a mu filankafuiɲa rabama. Z-Tɔɔnɛ nun milɛ na dɛnnaxɛ, ya isoe nun fe kobi mɔɔli birin toma na nɛ. hINa xaxili mɔɔli mu kelixi koore xɛ. A kelixi duniɲa nɛ, Ala kolontareya, nun Ibulisa ma. |qXa tɔɔnɛ ɲaaxi nun milɛ na wo bɔɲɛ kui, wo naxa wo yɛtɛ igbo na fee kui, wo naxa nɔndi masara wule ra. 3_ Nde findixi fahaamula nun xaxilima ra wo ya ma? A xa na masen a ɲɛrɛ ki fanyi nun a xa kɛwalie ra, a naxee rabama bɔɲɛ bɛxi kui, naxan fatanxi fahaamui ra. *M N ngaxakerenyie, xɔrɛ bili nɔma tugi bogi raminide? Mangoe bili nɔma xɔrɛ bogi raminide? Fɔxɛ ye minima dulonyi naxan na, ye bɛxi mu minima mɛnni ra. ?y Ye xɔnɛ nun ye bɛxi nɔma minide dulonyi keren na? K N ngaxakerenyie, dubɛ nun dankɛ minife dɛ keren na, a mu fan.  Won won Baba, won Marigi, batuma nɛnyi kerenyi naxan na, won man adamadi dankama a tan nan na, Ala naxan daaxi a yɛtɛ misaali ra. {kɔnɔ mixi yo mu nɔma adamadi nɛnyi xurude. Xɔnɛ na a ra naxan ma lintanyi mu danma, naxan xa kasarɛ mu ɲɔnma. Adamadi nɔma daalise mɔɔli birin xurude. Sube xaaɲɛe, xɔnie, bubusee, nun baa ma yɛxɛe, adamadi bara e birin xuru, q[Tɛ nan na nɛnyi fan na, naxan findixi duniɲa fe kobi ra. Fate birin nɔxɔma fe ɲaaxi ra a xa wali saabui nan na. Mixi nɛnyi nɔma tɛ sode a xa duniɲɛigiri birin na, barima tɛ nan na nɛnyi ra, tɛ naxan kelima yahannama. iKNɛnyi fan xurun, kɔnɔ a fe igboma. Wo a mato, tɛ dondoronti di nɔma wondi belebele gande. 5Kunkui fan na na ki nɛ. Hali kunkui belebele, foye xungbe naxan tutunma, mixi a raɲɛrɛma feya xurudi nan na, a a ragi a na wa sigafe dɛnnaxɛ. q[Mixi na wa soe xa a waxɔnfe raba, a karafoe nan nasoma a dɛ i. Na nan nɔma a fate birin naɲɛrede. 9Won birin tantanma fe wuyaxi ma. Xa mixi nde mu tantanma a xa wɔyɛnyi kui, a mu tantanma dɛdɛ. Na kanyi nɔma a yɛtɛ birin suxude tinxinyi kui. ! =N ngaxakerenyie, a mu lanma mixi wuyaxi xa findi karamɔxɔ ra wo ya ma, barima karamɔxɔe fama makiitide nɛ a xɔrɔxɔɛ ra dangi mixi gbɛtɛe ra. n UMixi nii na siga, a fate faxama nɛ. Na kui, xa kɛwali fanyi mu na, danxaniya fan ɲɔnma nɛ. )Langoe ginɛ Raxabi fan xa kɛwali xa mu findi tinxinyi ra a bɛ, a to xɛɛrae rasɛnɛ a xɔnyi, a kira masen e bɛ e e gima naxan na? m SWo bara a to, adamadi xa kɛwali findima tinxinyi nan na a bɛ, a xa danxaniya gbansan xa mu a ra. = sNa kui, a naxa raba alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ, «Iburahima naxa la Ala ra. Alatala fan naxa na findi tinxinyi ra a bɛ.» Iburahima xili naxa fala «Ala xanuntenyi». e CI bara a to, danxaniya nu walife nɛ a nun a xa kɛwali. Kɛwali nan danxaniya rakamalima. !;Munfe a niya won baba Iburahima naxa findi tinxintɔɛ ra Ala ya i? A mu fatan a xa kɛwalie xa ma, a to a xa di Isiyaga fi Ala ma sɛrɛxɛbade fari? eCI tan xaxilitare, i mu a kolon danxaniya naxan mu kɛwali fanyi raminima, a tide yo mu na? s_I laxi a ra, a Ala keren na a ra. Na fan ki fanyi, kɔnɔ hali ɲinnɛe laxi na ra, e sɛrɛn gaaxui ra. ucKɔnɔ mixi nde nɔma a falade, «I tan, danxaniya kanyi nan i ra, kɔnɔ n tan fe fanyi raba nan n na.» Kata i xa i xa danxaniya masen n bɛ wali fanyi xanbi. N tan n ma danxaniya masenma i bɛ n ma kɛwali fanyi nan saabui ra. _7Danxaniya na na ki nɛ. Xa a mu mixi tutunma wali fanyie rabafe ma, a tide yo mu na. Gmixi nde fa lu wo ya ma a a fala a bɛ, «Siga, i naxa kɔntɔfili, i xa dugi nde ragoro i ma, i xa i dɛge,» kɔnɔ a fa lu a mu a xa kɔntɔfili ba, na kanyi xa wɔyɛnyi tide yo mu na. QXa wo ngaxakerenyi mageli na a ra, lɔxɔɛ keren baloe mu na a yi ra, 1N ngaxakerenyie, a tide yo mu na xa mixi a fala a a danxaniyaxi, kɔnɔ a mu kɛwali fanyi rabama. Yi danxaniya mɔɔli nɔma mixi rakiside?  Kiiti lɔxɔɛ, Ala mu kinikinima mixi ma naxan mu kinikini a boore adama ma. Kinikini sɛnbɛ gbo kiiti bɛ. Danxaniya nun a kɛwali ~u Na kui, wo xa wɔyɛn, wo man xa wo ɲɛrɛ alɔ naxee fama makiitide sɛriyɛ ra naxan xɔrɛya fima mixi ma. ?~w barima naxan a falaxi, «I naxa yɛnɛ raba,» a tan nan man a falaxi, «I naxa faxɛ ti.» Hali i mu yɛnɛ raba, kɔnɔ xa i faxɛ ti, i findixi Ala xa sɛriyɛ matandila nan na. k}O Xa mixi sɛriyɛ birin nabatu kɔnɔ a yire keren matandi, na kanyi bara sɛriyɛ birin matandi, | Kɔnɔ xa wo mixi ndee rafisa e boore bɛ, wo bara yunubi raba. Sɛriyɛ nan wo makiitima, barima wo bara findi sɛriyɛ matandilae ra. B{}Wo xa Mangɛ Alatala xa sɛriyɛ nan nabatu, alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ, «I xa i boore xanu alɔ i yɛtɛ kan gundi.» Xa wo na raba, wo bara bira fe fanyi fɔxɔ ra. 6zgE tan xa mu wo Marigi xili fanyi rasɔtɔma? mySKɔnɔ wo tan, wo bara setaree mabere. Bannamixie xa mu wo tɔɔrɔma, e wo xanin kiitisa xɔn ma? x3N ngaxakerenyi xanuxie, wo wo tuli mati n na. Ala bara mixie sugandi naxee findixi setaree ra duniɲa ki ma, alako e xa findi bannamixie ra danxaniya ki ma. Ala bara e sugandi alako e xa findi kɛtongoe ra a xa mangɛya kui. Na nan laayidixi mixie bɛ naxee Ala xanuxi. aw;wo mu mixi rafisaxi a boore bɛ xɛ na ki? Wo mu ɲɛrɛxi maɲɔxun kobi xa ra na ki? LvXa wo dugi tofanyi kanyi xɛɛbu a fanyi ra, wo fa a fala a bɛ, «I magorode fanyi nan yi ki,» kɔnɔ wo fa a fala setare tan bɛ, «Ti mɛnni,» xa na mu a ra, «Dɔxɔ bɔxi, n bun ma be,» GuWo xa wo maɲɔxun yi ma: Mixi nde naxa fa wo malanxi dɛnnaxɛ, xurundɛ xɛɛma daaxi na a bɛlɛxɛ ra, dugi tofanyi ragoroxi a ma. Setare fan naxa fa, dugi fori toɲaaxi ragoroxi a ma. t N ngaxakerenyie, wo naxa mixie rafisa e boore bɛ, barima wo danxaniyaxi won Marigi Isa Nɔrɛ Kanyi nan ma, Ala xa Mixi Sugandixi. !s =Diinɛ fiixɛ naxan nafan Baba Ala ma, a tan nan ya: won xa mɛɛni kiridie nun kaaɲɛ ginɛe ma e xa tɔɔrɛ kui, duniɲa fe man naxa wo madaxu. r Mixi yo a yɛtɛ maɲɔxun diinɛla ra, kɔnɔ a mu a dɛ nɔxi, na kanyi na a yɛtɛ madaxufe nɛ. A xa diinɛ tide yo mu na. Iq  Kɔnɔ mixi naxan Ala xa sɛriyɛ kamalixi matoma a fanyi ra, a a tunnabɛxi, a mu nɛɛmu sɛriyɛ ma kɔnɔ a a rabatu, na kanyi barakama nɛ. Ala xa sɛriyɛ xɔrɛya fima nɛ adamadie ma. 8p ma fa siga, a nɛɛmu a yatagi ma a na ki naxɛ. }o uXa mixi nde Ala xa masenyi ramɛ, kɔnɔ a mu bira a fɔxɔ ra, a luma nɛ alɔ mixi naxan a yatagi matoma kike ma, pn [Wo xa Ala xa masenyi rabatu. Xa wo a ramɛ gbansan kɔnɔ wo mu a raba, wo bara wo yɛtɛ madaxu. 1m ]Na na a ra, wo xa tondi fe ɲaaxi nun fe kobi mɔɔli birin nabade. Wo xa wo yɛtɛ magoro, wo xa nɔndi suxu naxan bara masen wo bɛ, barima na nan nɔma wo rakiside. Cl barima adamadi xa xɔnɛ mu a tutunma Ala xa tinxinyi ma. k 7N ngaxakerenyi xanuxie, wo xa yi wɔyɛnyi mɛ: Wo birin xa wo tuli mati wo bore ra, wo naxa gbata wɔyɛnyi ra, wo bɔɲɛ naxa te mafuren na, "j ?A yɛtɛ sagoe ma, Ala bara won nakisi a xa nɔndi masenyi saabui ra, a won findi a xa die ra, alako won xa binyɛ sɔtɔ dangife a xa daalise birin na. i Ki hagigɛ birin fatanxi Daali Mangɛ nan na naxan na koore, naxan soge, kike, nun tunbuie daaxi, naxan mu masarama abadan. 9h oN ngaxakerenyi xanuxie, wo naxa la wule ra. ng WAdama waxɔnfe ɲaaxi xa di findixi yunubi nan na. Yunubi fan na raba, a xa di findima faxɛ nan na. ]f 5Adama yɛtɛ waxɔnfe ɲaaxi nan a ratantanma. Na nan a mabɛndunma han a a rabira. !e = Mixi nɛ wama tantanfe, a naxa a fala a Ala nan a ratantanfe, barima Ala mu birama fe ɲaaxi fɔxɔ ra, a man mu adama yo ratantanma fe ɲaaxi ra. >d w Ɲɛlɛxinyi na mixi bɛ naxan a tunnabɛxima tɔɔrɛ kui, barima xa a bara gɛ na tɔɔrɛ raxande, Ala kisi xunnakeli fima nɛ a ma. Ala na nan laayidixi a xanuntenyie bɛ. +c Q Soge xɔnɛ na te, sansi lisima nɛ han a fuge bira, a xa tofanyi ɲɔn. A na na ki nɛ banna fan bɛ. A na a xa walie kui tɛmui naxɛ, a birima na lɛɛri nɛ. ub e Kɔnɔ banna tan xa sɛɛwa Ala to bara a xa fe magoro, barima a xa fe ɲɔnma nɛ alɔ sansi fuge tofanyi. La  Danxaniyatɔɛ setare xa sɛɛwa barima Ala bara a xa fe ite. V` 'barima a xaxili mu tixi Ala gbansan xa ra, a sanyie na kira wuyaxi nan xɔn. >_ yNa kanyi naxa a maɲɔxun a a se nde sɔtɔma Ala ra, ^ %Kɔnɔ fo mixi xa Ala maxandi danxaniya ra, a naxa siikɛ, barima mixi siikɛxi luma nɛ alɔ mɔrɔnyi, foye naxan bɔnbɔma, a a matutun. ] ;Xa fahaamui mu na mixi nde yi ra wo ya ma, a kanyi xa Ala maxandi. A a sɔtɔma nɛ, barima Ala mixi birin kima a yiriwaxi ra a xa fonisireya ma. \ Wo xa duluxɔtɔ han a raɲɔnyi alako wo xa danxaniya xa tilin, wo xa findi mixi kamalixie ra, fefe mu luxi naxee xa fe ra. ^[ 7barima wo a kolon a wo tɔɔrɛ naxan sɔtɔma danxaniya kui, a wo duluxɔtɔma nɛ. IZ  N ngaxakerenyie, wo xa sɛɛwa tɔɔrɛ mɔɔli birin kui, )Y ON tan Yaki nan yi ki, Ala nun a xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xa konyi. N bara wo xɛɛbu, wo tan Isirayila bɔnsɔɛ fu nun firinyi naxee yensenxi ɲamanɛe ma. (XK Ala xa hinnɛ wo birin na.xWi Wo xa wo xa yareratie nun sɛniyɛntɔɛ birin xɛɛbu muxu bɛ. Italikae naxee na be, e fan bara wo xɛɛbu. tVa Wo xa a kolon won ngaxakerenyi Timote bara a yɛtɛ sɔtɔ. Xa a mu bu fade, muxu birin fama nɛ wo yire. yUk N ngaxakerenyie, wo xa wo haakɛ to n bɛ yi masenyi xa fe ra, barima n mu wɔyɛnyi xɔnkuyaxi a gbe ra. ;To Ala xa fɛɛrɛ birin fi wo ma alako wo xa nɔ a sago rabade. Ala xa fe lu won bɔɲɛ ma naxan nafan a ma a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra. Matɔxɔɛ na a bɛ abadan. Amina. 8Si Ala naxan bɔɲɛsa fima mixi ma, Ala naxan won Marigi Isa rakeli faxɛ ma, Isa naxan mɛɛnima a xa mixie ma a xa saatɛ wuli saabui ra, saatɛ naxan mu kanama abadan, [R/ Wo man xa Ala maxandi muxu bɛ, alako n xa nɔ gbilende wo yire mafuren mafuren. Q Wo xa Ala maxandi muxu bɛ, barima muxu a kolon muxu xaxili fiixɛ, muxu wama ɲɛrɛfe fe fanyi mɔɔli birin nan kui. @Py Wo xa wo xa yareratie xui ratinmɛ, wo xa e xa yaamarie suxu, barima e na mɛɛnife wo ma, alako wo naxa gbilen Ala fɔxɔ ra, xa na mu a ra na dɛntɛgɛ sa fama nɛ e tɔɔrɔde. Wo xa fe birin naba alako e xa nɔ na dɛntɛgɛ sade sɛɛwɛ kui bɔɲɛ mawa xanbi, barima na nan findima wo xa munafanyi ra. O! Wo man naxa nɛɛmu fe fanyie rabade mixie bɛ. Wo xa wo booree ki, barima na fe mɔɔlie findima sɛrɛxɛe nan na naxee rafanxi Ala ma. N! Won xa tantui fi Ala ma sɛrɛxɛ ra tɛmui birin Isa saabui ra. Na sɛrɛxɛ findima won ma masenyi nan na naxan a xili matɔxɔma. UM# barima won na taa naxan kui, a mu buma. Won taa nan fenfe naxan fama fade. ?Ly Won fan xa bira a fɔxɔ ra na yaagi kui taa fari ma, sK_ Na nan a toxi, Isa fan to wa ɲama rasɛniyɛnfe a yɛtɛ wuli saabui ra, a naxa ɲaxankata taa fari ma. J/ Sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xuruse wuli bama nɛ sɛrɛxɛ ra hɔrɔmɔlingira kui yunubie xa fe ra, kɔnɔ na xuruse fate tan ganma nɛ taa fari ma. UI# Hɔrɔmɔlingira walikɛe mu nɔma sɛrɛxɛ donde naxan baxi won tan bɛ. +HO Wo naxa bira xaranyi mɔɔli gbɛtɛe fɔxɔ ra. Wo bɔɲɛ xa sɛnbɛ so Ala xa hinnɛ saabui ra. Yaamarie, donse raharamuxie xa fe ra, nee mu nɔma wo malide. G) Ala xa Mixi Sugandixi Isa mu masarama. A nu na ki naxɛ xoro, a man na na ki nɛ to, a man luma na ki nɛ abadan, na birin kɛɲa keren. F# Wo xa ratu wo xa yareratie ma, naxee bara Ala xa masenyi masen wo bɛ. Wo xa e ɲɛrɛ ki mato, e xa danxaniya xa findi misaali ra wo bɛ. E  Na nan a toxi won nɔma a falade limaniya ra, «N Marigi n dɛmɛnma, n mu gaaxuma. Adama tan nɔma munse rabade n na kɔrɛ?» "D= Wo naxa a lu kɔbiri xa fe milɛ xa wo raɲɛrɛ. Naxan na wo yi, wo xa wo wasa so nɛ. Ala yati naxa a masen, «N mu i rabɛɲinma, n mu i raboloma.» C{ Wo birin xa futi binya. Yɛnɛ nun langoeɲa naxa lu wo ya ma, barima Ala fama nɛ na sɛniyɛntareɲa makiitide. B Wo xa ratu geelimanie ma nun mixie ma naxee ɲaxankataxi. Wo xa fe fanyi raba e bɛ alɔ wo birin na fate bɛndɛ keren nan kui. yAk Wo xa xɔɲɛ rasɛnɛ a fanyi ra. Mixi ndee xɔɲɛ yigiyama nɛ, a fa sa li e mu a kolon xa malekɛ na a ra. C@  Wo xa wo tunnabɛxi wo bore maxanufe ra ngaxakerenya kui. L? barima won Marigi Ala luxi nɛ alɔ tɛ naxan se birin ganma.,>Q Won fama lude mangɛya niini naxan bun ma, na tan mu sɛrɛnma, na mu kanama. Na kui, won xa Ala tantu, won xa a batu yaragaaxui nun binyɛ ra a wama naxan xɔn, =+ A to a fala, «n man,» na nu wama a masenfe nɛ a se daaxi birin nasɛrɛnma nɛ, a fa kana. Fe naxan mu rasɛrɛnma, na nan luma, a mu kana. #<? Singe Ala xui naxa bɔxi rasɛrɛn, kɔnɔ yakɔsi a bara laayidi tongo, «N man bɔxi rasɛrɛnma nɛ, kɔnɔ yi biyaasi n koore fan nasɛrɛnma nɛ.» ;  Wo naxa tondi Ala xa masenyi ra. Mixi naxee tixi duniɲa bɛndɛ fuɲi fari, e to tondi na masenyi ra, e naxa ɲaxankatɛ sɔtɔ. Yakɔsi, won munse sɔtɔma sɔnɔn xa a sa li won tondima masenyi ra, naxan fatanxi Ala yati yati ra naxan na koore ma? :5 Isa fan na naa, naxan bara findi saabui ra saatɛ nɛɛnɛ rakamalife ra, naxan wuli bara findi sɛrɛxɛ ra. Na fan dangi Habila gbe sɛrɛxɛ ra. @9y Ala xa ɲama fan na na, naxee xili sɛbɛxi buki kui ariyanna. E findixi Ala xa di singee nan na. Duniɲa Makiitima Ala na mɛnni nɛ, a nun tinxintɔɛ nii naxee xa fe bara kamali. 58c Kɔnɔ wo tan bara wo maso Siyoni geya yire ra, Ala Ɲiɲɛ xa taa naxan na ariyanna, Darisalamu naxan na koore ma, malekɛ wulu wulu malanxi dɛnnaxɛ sɛɛwɛ kui. ^75 Na fe nu magaaxu han Annabi Munsa naxa a fala, «N bara gaaxu han n bara sɛrɛn.» x6i E naxa gaaxu Ala xa yaamari ya ra, «Mixi nun sube yo din yi geya ra, na kanyi fama nɛ magɔnɔde, a faxa.» 5 Wo mu sara xui nun Ala xui magaaxui mɛxi. Isirayilakae to na mɛ, e naxa Munsa mayandi alako e naxa na xui mɛ sɔnɔn. F4 Wo mu wo makɔrɛ na yire ra wo xa wo bɛlɛxɛ din a ra alɔ Isirayilakae fe naxan to gbengberenyi ma. Tɛ nun nuxui fɔɔrɛ nu na geya fari dɛnnaxɛ, foye xungbe nu bɔnbɔ a ra. 35 Wo a kolon a to nu waxi a baba xa duba a bɛ, a xa foriɲa kɛ sɔtɔ, a baba naxa tondi. Esayu naxa a mayandi yaye ra, kɔnɔ a baba mu tin na ra. 2 Wo mɛɛni de! Wo naxa yɛnɛ raba. Wo naxa sɛriyɛ kana alɔ Esayu, naxan a xa foriɲa tide masaraxi bande lenge keren xa fe ra. 1# Wo xa mɛɛni wo bore ma, alako mixi yo naxa mini Ala xa hinnɛ kui. Wo naxa lu xɔnɔ ra wo bore ma, na fa mixi gbegbe tɔɔrɔ wo ya ma. d0A Lanyi xa lu wo nun mixie tagi. Wo xa lu sɛniyɛnyi kui, xa na mu a ra wo mu Marigi toma. \/1 Wo xa wo ɲɛrɛ kira tinxinxi xɔn ma, alako mabɛnyie naxa telexun, e xa yalan. i.K Na na a ra, wo xa wo sɛnbɛ so, wo tan naxee bɛlɛxɛe taganxi, naxee xinbi tɔɔrɔxi. - Na xurui xɔrɔxɔ, a mu mixi rasɛɛwama a fɔlɛ, kɔnɔ a dɔnxɔɛ ra, a fɔxi tinxinxi raminima nɛ yare bɔɲɛsa kui. 1,[ Won babae nu won xuruma waxati di nan bun ma e yɛtɛ xaxili ra, kɔnɔ Ala tan won xuruma won ma munafanyi yati nan ma fe ra, alako won xa lu Ala xa sɛniyɛnyi kui. + Won babae won xuruma duniɲa, won fan e binya. A mu lanma won xa tin a ra, Baba Ala naxan na ariyanna, a xa won xuru alako won xa kisi? * Xa Ala mu wo xuruma, alɔ di birin xuruma ki naxɛ, a luxi nɛ alɔ wo mu findixi a xa die ra, a lima a halalɛ mu wo ra. q)[ Wo xa tin na ra, barima Ala na wo xurufe nɛ alɔ a xa die. Di mundun na, naxan baba mu a xuruma? c(? Marigi a xanuntenyi nan xuruma.A naxee birin kolonxi a xa die ra, a e ɲaxankata.» W'' Wo tan, Ala xa die, wo bara nɛɛmu Ala xa masenyi ma wo ralimaniyaxi naxan na, a falafe ra,«N ma di, i naxa yo Marigi xa marakɔrɔsi ma,
limaniya naxa ba i yi ra, a i xuruma tɛmui naxɛ. :&o Wo mu yunubi gerexi sinden, han wo wuli xa mini. %  Wo xa ratu a xa misaali ma, a tɔɔrɔxi ki naxɛ yunubitɔɛe saabui ra, alako wo naxa tagan, limaniya naxa ba wo yi ra. $/ Won xa won ya ti Isa ra, naxan danxaniya kira rabixi won bɛ, naxan fama won ma danxaniya rakamalide. Isa tin nɛ wuri magalanbuxi xa tɔɔrɛ ra, alako a xa sɛɛwa yare. A mu gaaxu na yaagi ra. Na kui, a xa faxɛ dangi xanbi, a naxa a magoro Ala xa kibanyi yirefanyi ma. #  Na danxaniyatɔɛ gali, naxee bara e xa danxaniya masen duniɲa bɛ, e man xa findi misaali ra won bɛ. Won xa fe birin nun yunubi birin nabolo naxan won tɔɔrɔma won ma ɲɛrɛ kui. Won xa won gi tunnabɛxi ra kira xɔn ma Ala naxan saxi won ya ra. o"W (Ala mu tin e xa fe xa kamali won xanbi. A bara fe fanyi ɲanige won bɛ naxan dangi fe singe ra.t!a 'Na mixi naxan birin xili fanyi sɔtɔ e xa danxaniya saabui ra, e mu fee sɔtɔ naxee nu laayidixi e bɛ. & E &e nu fa lintan gbengberenyi ma, geyae longori ra, fɔnmɛe nun yilie kui. A mu nu lanma duniɲa mixie xa na binyɛ sɔtɔ na danxaniyatɔɛe xa lu e ya ma. L %Mixi ndee naxa magɔnɔ, e naxa tɔɔrɔ, e naxa a ibolon, e naxa faxa santidɛgɛma ra. Ndee naxa lintan, yɛxɛɛ nun si kiri ragoroxi e ma, se birin baxi e yi ra, e ɲaxankataxi, e halakixi, ^5 $Mixi ndee naxa bɔnbɔ, e mayele sɔtɔ, e lu geeli kui, e xirixi yɔlɔnxɔnyi ra. +O #Ginɛ ndee naxa e ngaxakerenyi faxaxie to, naxee rakelixi faxɛ ma. Mixi ndee naxa ɲaxankata, e tondi minide na tɔɔrɛ kui, alako e xa marakeli fanyi sɔtɔ. 3 "e naxa ratanga tɛ xungbe nun santidɛgɛma ma, e xa sɛnbɛtareya naxa findi sɛnbɛ ra, e naxa sɛnbɛ sɔtɔ gere kui, e fa sɔɔri galie keri.  !Danxaniya saabui ra, e naxa nɔ mangataae ra, e naxa ɲɛrɛ tinxinyi kui, e naxa fe laayidixi sɔtɔ, e naxa nɔ yɛtɛ xaaɲɛe ra, - N munse sama na fari sɔnɔn? Waxati mu luma n bɛ n xa Gedeyon, Baraki, Samison, Yefite, Dawuda, Samuweli, nun namiɲɔnmɛe xa fee fala.  Danxaniya saabui ra, langoe ginɛ Raxabi naxa kisi kaafirie ya ma, barima a nu bara Isirayilaka yire rabɛnyie yigiya a fanyi ra. }s Danxaniya saabui ra, Yeriko tɛtɛ naxa bira a yɛtɛ ra, Isirayilakae to gɛ a rabilinde xi solofere bun ma.  Danxaniya saabui ra, Isirayilakae naxa Xulunyumi baa igiri a xaraxi ra. Misirakae to bira e fɔxɔ ra, e naxa madula ye xɔɔra. ' Danxaniya saabui ra, Munsa naxa Sayamalekɛ Dangi Sali raba, a wuli kasan naadɛe ma, alako sayamalekɛ naxa Isirayilakae xa di singee faxa. ,Q Danxaniya saabui ra, Munsa naxa keli Misira bɔxi ma, a mu gaaxu Firawuna xa xɔnɛ ya ra. A naxa a tunnabɛxi, barima a nu gaaxuxi Ala nan ya ra, naxan mu toma.  A bara a kolon Ala xa Mixi Sugandixi xa magore nan fan dangi Misira naafuli ra. A nu sare matoma a fama naxan sɔtɔde yare. w A naxa wa a xɔn ma, a xa tɔɔrɛ sɔtɔ Ala xa ɲama ya ma, dinɛ a xa ɲɛlɛxin yunubi ra waxati dunkedi bun ma. a; Danxaniya saabui ra, Munsa to mɔ, a naxa tondi findide Firawuna xa di ginɛ xa di ra. ) Danxaniya saabui ra, Munsa to bari, a barimae naxa a nɔxun kike saxan bun ma a xa tofanyi xa fe ra, e mu gaaxu mangɛ xa yaamari ya ra. #? Danxaniya saabui ra, Yusufu naxa masenyi ti a xa saya makɔrɛ, a lanma e xa naxan naba a fure ra Isirayilakae minima Misira bɔxi ra tɛmui naxɛ. # Danxaniya saabui ra, Yaxuba naxa duba Yusufu xa die bɛ, a nu luxi dondoronti a xa faxa. A naxa Ala batu, a yi masuxuxi a xa xuli ra. a; Danxaniya saabui ra, Isiyaga naxa duba Yaxuba nun Esayu bɛ e xa simaya xa fe ra. + O Iburahima nu a kolon a Ala sɛnbɛ gbo, hali Isiyaga faxa, a nu nɔma na rakelide faxɛ ma. Fayida na nan naba misaali ra, barima Ala a xa di ragbilen nɛ a ma. w g Ala nu bara a fala naxan ma fe ra,«Isiyaga nan findima i bɔnsɔɛ ra,
i xili luma naxan xun ma.» ; o Danxaniya saabui ra, Iburahima mu tondi Isiyaga bade sɛrɛxɛ ra, Ala nu a matoma tɛmui naxɛ. A mu tondi a xa di kerenyi bade sɛrɛxɛ ra, di naxan nu laayidixi a bɛ, 1 [ Kɔnɔ e nu taa gbɛtɛ fenma naxan fan e kelide bɛ, taa naxan na ariyanna. Na kui, Ala mu yaagixi e ra, e xa a xili e Marigi Ala, barima a nu bara taa yailan e bɛ. H   Xa e kelide xɔli nu bara e suxu nu, e nu nɔma gbilende naa. kO Mixi naxee na fe mɔɔlie falama, e a masenfe nɛ a e na taa gbɛtɛ fenfe e sabatima dɛnnaxɛ. ]3 Yi mixie bara faxa e xa danxaniya kui, e mu fee sɔtɔ naxee nu laayidixi e bɛ. E nu laxi a ra a fanyi ra, a na laayidie mu kanama. E nu a kolon a e findixi «xɔɲɛe nan na duniɲa bɛndɛ fuɲi fari.»   Na nan a to, xɛmɛ keren saabui ra, xɛmɔxi naxan mu nu nɔma di sɔtɔde sɔnɔn, na naxa bɔnsɔɛ xungbe sɔtɔ, «naxan xasabi maniyaxi tunbuie xasabi ra naxee na koore ma, a nun mɛyɛnyi xasabi ra naxan na baa dɛ ra. E kɔnti mu nɔma kolonde.» % Danxaniya saabui ra, Sara dibaritare fan naxa nɔ di baride ɲɛlɛxɛforiɲa kui, barima a nu laxi a ra a Ala mu a xa laayidi kanama. Y+ A nu na a mamɛfe a xa taa sɛnbɛma sɔtɔ, Ala taa naxan kɔɔrinxi, a a ti. O Danxaniya saabui ra, Iburahima naxa sabati na bɔxi ma, Ala nu bara naxan laayidi a bɛ. A naxa lu mɛnni alɔ xɔɲɛ a xa kiri banxie kui, alɔ Isiyaga nun Yaxuba, naxee findixi na kɛtongoe ra.  Danxaniya saabui ra, Iburahima naxa Ala xui ratinmɛ sigafe ra bɔxi ma a mu dɛnnaxan kolon, alako a xa mɛnni sɔtɔ kɛ ra. "= Danxaniya saabui ra, Nuha naxa kunkui banban alako a xa denbaya xa kisi. Ala nu bara banbaranyi xa fe fala a bɛ beenun a xa duniɲa li. Nuha nu gaaxu Ala ya ra. A xa danxaniya a masenma kiiti bara kana duniɲa bɛ. Nuha naxa tinxinyi sɔtɔ kɛ ra a xa danxaniya saabui ra. 6e Mixi mu nɔma rafande Ala ma danxaniya xanbi. Mixi naxan a makɔrɛma Ala ra, a lanma a xa la a ra a Ala na na, a nun a xa la a ra a Ala mixie nan sare fima naxee a fenma. :m Danxaniya saabui ra, Enoki naxa te koore ma, a mu faxa. Mixi yo mu nɔ a tode, barima Ala nu bara a rate koore ma. Beenun a xa te, Ala nu bara a masen a Enoki rafan a ma. ~ Danxaniya saabui ra, Habila naxa sɛrɛxɛ ba Ala bɛ naxan nu fan dangife Kabila gbe ra. Ala naxa na sɛrɛxɛ suxu, a Habila findi tinxintɔɛ ra a xa danxaniya saabui ra. Hali Habila to faxaxi, a naxan nabaxi danxaniya ra na findima nɛ masenyi ra won bɛ. } Danxaniya saabui ra, won a kolon a Ala nan duniɲa daaxi a xa masenyi ra. Se naxan toma naa a fatanxi fe nan na naxan mu toma. 1|] Won benbae xili fanyi sɔtɔ na nan ma. ~{ w Danxaniya kanyi, a a xaxili tima fe nde ra a laxi naxan na. Hali a mu na fe toma a ya ra, a a kolon nɔndi nan a ra. z 'Won mu findixi fe rabɛɲinyie xa ra, naxee xa fe xun nakanama. Won tan findixi danxaniyatɔɛe nan na, naxee kisima.y &N ma tinxintɔɛ kisima nɛ danxaniya saabui ra.Kɔnɔ xa a sa li a man naxa gbilen xanbi,
n mu ɲɛlɛxinma a xa fe ra.» qx[ %A sɛbɛxi,«A gbe mu luxi sɔnɔn.Naxan lanma a xa fa, a fama nɛ,
a mu dugundima. mwS $Wo hayi na tunnabɛxi ma, alako wo xa Ala sago rakamali, wo fa fe sɔtɔ a naxan laayidixi wo bɛ. Ov #Wo naxa fe rabolo, wo xaxili tixi naxan na, barima na sare gbo. 5uc "Wo naxa kinikini geelimanie ma, wo naxa tin a ra sɛɛwɛ kui e xa wo harige ba wo yi ra, barima wo a kolon harige nde na wo bɛ naxan dangi na boore ra pon, a bu abadan. t  !E naxa wo konbi, e naxa wo ɲaxankata ɲama ya xɔri. Wo fan naxa lu mixie sɛɛti ma, naxee bara na tɔɔrɛ mɔɔli sɔtɔ. s Wo xa ratu na lɔxɔɛ singee ma. Wo to naiyalanyi to, wo naxa wo tunnabɛxi gere xɔrɔxɔɛ kui naxan findixi tɔɔrɛ ra wo bɛ. -rU Ala Ɲiɲɛ xa ɲaxankatɛ magaaxu. %qC Won yi masenyi kanyi kolon,«N tan nan mixi gbeɲɔxɔma,
n tan nan e sare fima e ma.» A man sɛbɛxi, «Marigi fama nɛ a xa ɲama makiitide.» @py Kɔnɔ ɲaxankatɛ dangima na tan na mixie bɛ, naxee Ala xa Di maboronma e sanyi ra, e a xa saatɛ wuli rasɔtɔ naxan e rasɛniyɛnxi, e Ala Xaxili rasɔtɔma naxan hinnɛxi e ra. o+ Xa mixi nde Annabi Munsa xa sɛriyɛ matandi, e a faxama nɛ kinikinitareɲa kui, seede firin xa na mu a ra saxan xa seedeɲɔxɔya saabui ra. _n7 fo gaaxui xungbe Ala xa kiiti ya ra, naxan findima tɛ mankanɛ ra a matandilae bɛ. 0mY Xa a sa li, won Ala xa nɔndi kolon, kɔnɔ won man nu fa lu yunubi raba ra won ɲanige ra, sɛrɛxɛ gbɛtɛ mu na sɔnɔn naxan nɔma won ma yunubie xafaride, 0lY Won naxa won ma malanyie rabolo de, alɔ ndee na a rabafe ki naxɛ. A lanma won xa won bore ralimaniya. Won to a kolon Ala xa lɔxɔɛ na fafe, won naxa tagan na ma. okW Won xa mɛɛni won bore ma, alako won xa won bore ralimaniya won xa lu xanunteya nun wali fanyi kui. rj] Won xa won xaxili ti Ala ra tunnabɛxi kui, barima naxan laayidi tongoxi won bɛ, a mu nɔma na kanade. >iu won xa won makɔrɛ Ala ra bɔɲɛ fiixɛ nun danxaniya ra. Na danxaniya won nalimaniyama nɛ, barima won bɔɲɛ rasɛniyɛnxi won ma yunubie ma, won fate fan maxaxi ye tinse ra. Gh Won ma sɛrɛxɛdubɛ kuntigi to tixi Ala xa banxi xunyi ra, g  Isa bara na kisi kira nɛɛnɛ rabi won bɛ, alako won xa dangi na dugi ra naxan gbakuxi hɔrɔmɔlingira kui a fate saabui ra. ~fu N ngaxakerenyie, na kui won bara limaniya sɔtɔ sofe ra na yire sɛniyɛnxi fisamante kui Isa wuli saabui ra. ]e3 Yunubi na gɛ xafaride tɛmui naxɛ, sɛrɛxɛ mu bama na yunubi xa fe ra sɔnɔn. cd? A man naxa a masen,«N mu ratuma e xa yunubie
nun e xa wali kobie ma sɔnɔn.» 1c[ «Saatɛ nan ya n naxan tongoma Isirayila bɔnsɔɛ bɛ:Na waxati na dangi,
n nan n ma sɛriyɛ luma nɛ e bɔɲɛ ma,
n na sɛbɛma nɛ e sondonyi ma.» jbM Ala Xaxili Sɛniyɛnxi na tagi rabama won bɛ yi masenyi ra. A singe, a naxa a masen, kaO barima a bara mixie rakamali kerenyi ra, a naxee rasɛniyɛnxi a xa sɛrɛxɛ kerenyi saabui ra. -`U A na a mamɛfe a xa ti a yaxuie ma, _ Kɔnɔ Isa tan, a to gɛ sɛrɛxɛ keren bade yunubie xa fe ra, a naxa a magoro Ala yirefanyi ma, a luma dɛnnaxɛ abadan. ^y Sɛrɛxɛdubɛ birin e xa wali rabama lɔxɔ yo lɔxɔ. E luma sɛrɛxɛe ba ra naxee mu nɔma yunubie xafaride. ]} Na ɲanige nan a niyaxi won nasɛniyɛnxi Ala xa Mixi Sugandixi Isa fate saabui ra, naxan baxi sɛrɛxɛ ra kerenyi ra. \ Na dangi xanbi, a bara a masen,«Ala, n na be. N bara fa i sago rabade.» Na kui, a naxa fe singe ba na, alako fe firin nde xa ti. '[G Singe a naxa a masen,«I mu wama sɛrɛxɛ yo xɔn ma.E mu rafan i ma.I mu wama hadiya yo xɔn ma.I mu wama sɛrɛxɛ gan daaxi xɔn ma,
i mu wama sɛrɛxɛ yunubi xafari daaxi fan xɔn ma.» A nu bara na fala hali na yaamari to nu toma a xa sɛriyɛ kui. wZg N naxa a masen, ‹N bara fa.A sɛbɛxi n ma fe ra Kitaabui kui,Ala, n na fafe i sago rabade.›» oYW I mu wama sɛrɛxɛ gan daaxi xɔn ma,
i mu wama sɛrɛxɛ yunubi xafari daaxi fan xɔn ma. 9Xk Na nan a toxi, Ala xa Mixi Sugandixi to so duniɲa, a naxa a masen Ala bɛ,«I mu wama sɛrɛxɛ xɔn.I mu wama hadiya xɔn.I bara fate yailan n bɛ. :Wo Tura nun si kontonyi wuli mu nɔma yunubie bade. aV; Kɔnɔ ɲɛ yo ɲɛ na sɛrɛxɛe findima maratuse nan na mixie bɛ a yunubie na e ma. eUC Xa a sa li a nu nɔma e rasɛniyɛnde nu, mixie mu nu luma sɛrɛxɛe ba ra tɛmui birin, barima sɛrɛxɛ keren gbansan nu nɔma e xa yunubi birin xafaride kerenyi ra, na yunubi xa fe maɲɔxunyi yati mu luma e xunyi. xT k Annabi Munsa xa sɛriyɛ misaalixi fe fanyi nan na naxan fama fade. A findixi misaali gbansan nan na. Na nan a toxi a Annabi Munsa xa sɛriyɛ mu nɔma Ala batulae rasɛniyɛnde kerenyi ra, na sɛrɛxɛe saabui ra naxee bama ɲɛ yo ɲɛ. bS= Ala xa Mixi Sugandixi fan bara faxa sanmaya keren, alako a xa yunubi ba mixi gbegbe ma. A man fama nɛ a firin nde, kɔnɔ na waxati a mu fama yunubie xa fe xa ra, a fama mixie nan bɛ naxee xaxili tixi kisi ra.8Rk Adamadie faxama nɛ sanya keren, e fa makiiti. ~Qu Xa a nu na ki nɛ nu, Ala xa Mixi Sugandixi nu lanma nɛ a xa tɔɔrɔ sanmaya wuyaxi kabi duniɲa fɔlɛ ra. Kɔnɔ na mu a ra. Yakɔsi yi waxati dɔnxɔɛ, a naxa mini sanmaya keren, alako a xa yunubi xa fe kana a yɛtɛ sɛrɛxɛ saabui ra. P5 A mu soxi naa sanya wuyaxi, alɔ sɛrɛxɛdubɛ kuntigi naxan soma Ala xa hɔrɔmɔlingira kui ɲɛ yo ɲɛ wuli nde ra, naxan mu findixi a gbe ra. UO# Ala xa Mixi Sugandixi mu soxi hɔrɔmɔlingira xa kui adamadie naxan yailanxi, naxan misaalixi hɔrɔmɔlingira ra naxan na ariyanna. A so ariyanna yati nan kui, alako a xa won ma dɛntɛgɛ sa Ala bɛ. -NS A nu lanma se naxee misaalixi fee ra ariyanna kui, e xa rasɛniyɛn sɛrɛxɛe ra. Ariyanna xa marasɛniyɛnyi rabama sɛrɛxɛe nan na naxee fan booree bɛ. lMQ A sɛriyɛ ki ma, fayida se birin nasɛniyɛnma wuli nan na. Yunubi mu xafarima wuli ifili xanbi. jLM Annabi Munsa man naxa wuli kasan hɔrɔmɔlingira ma, a nun hɔrɔmɔlingira yirabase birin ma. >Kw «Wuli nan ya naxan saatɛ xirima wo nun Ala tagi.» pJY Annabi Munsa to Ala xa sɛriyɛ masen ɲama bɛ, a naxa ningee nun si kontonyie wuli tongo, a nun ye, a fa na kasan Kitaabui nun ɲama ma se nde ra naxan yailanxi hisopi burɛxɛ nun yɛxɛɛ xabe gbeeli ra, a fa a fala, a naxɛ, >Iw Na nan a toxi na saatɛ singe mu tongoma wuli xanbi. mHS Kɛ mu nɔma sɔtɔde beenun saatɛtongoe xa faxa. A mu sɔtɔma saatɛtongoe baloxi tɛmui naxɛ. WG' Saatɛ naxan findi kɛ fe ra, na mu kamalima sinden, fo saatɛ tongoma faxa. ~Fu Na kui, a bara findi saabui ra yi saatɛ nɛɛnɛ xa fe ra, mixi xilixie xa kɛ sɔtɔ naxan buma abadan, alɔ a laayidixi e bɛ ki naxɛ. A faxa na nan ma, a findi xunsare ra yunubie xa fe ra naxee rabaxi na saatɛ fori xa waxati bun ma. E Ala xa Mixi Sugandixi wuli mu dangima xɛ na ra? A naxa a yɛtɛ ba sɛrɛxɛ kamalixi ra Ala bɛ, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa yaamari bun ma, alako a xa won xaxili rasɛniyɛn wali ɲaaxie ma, naxee won faxama. A na raba nɛ won bɛ alako won xa Ala Ɲiɲɛ batu. H~j}}=||-{{4zyxx>===,<~<;::: 988_776655544j432211@000?//..I--n,,y,.+i*i))T((Q'''&t&%%$r##]""X!!M Y J]>P2w}!,% P = kNjEQ1Hw g#Yaya nu luxi nɛ alɔ lanpui radɛxɛxi naxan yanbama. Wo bara sɛɛwa na naiyalanyi ra waxati nde bun ma.» l Q"N hayi mu na adama tan xa seedeɲɔxɔya ma, kɔnɔ n yi fee masenxi nɛ wo bɛ alako wo xa kisi. ` 9!Wo tan yati bara mixie xɛɛ Yaya xɔn, a fan naxa seedeɲɔxɔya ba nɔndi xa fe ra. | q Baba Ala nan seede bama n bɛ. N fan a kolon a tan seedeɲɔxɔya naxan bama n ma fe ra, a findixi nɔndi nan na. ; q«Xa n sa seede ba n yɛtɛ bɛ, a mu lanma. pY«N tan mu nɔma fefe rabade n yɛtɛ ra. N a mɛma Baba Ala ra ki naxɛ, n tan kiiti sama na ki nɛ. Na kui, n ma kiiti tinxin, barima n mu birama n yɛtɛ waxɔnfe xa fɔxɔ ra, n biraxi n Xɛɛma nan waxɔnfe fɔxɔ ra.» 3_e mini e xa gaburie kui. Naxee findi fe fanyi rabae ra, nee na keli, e kisi nan sɔtɔma. Kɔnɔ naxee findi fe kobi rabae ra, nee tan na keli, e gbaloe nan sɔtɔma.» kOWo naxa kaaba yi fe ma, barima waxati fafe a lide, naxee na gaburi kui, e birin a xui mɛma nɛ, Z-A man bara nɔɛ so a yi ra adamadie makiitife ma, barima Adama xa Di nan a ra. Baba Ala to findixi kisi kanyi ra kisi sɔtɔma naxan na, a bara a xa Di fan findi kisi kanyi ra kisi sɔtɔma naxan na. -N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, waxati fafe a lide, a ɲan bara a li, faxamixie Ala xa Di xui mɛma nɛ. Naxee na a xui mɛ, nee kisima nɛ. T!«N xa nɔndi fala wo bɛ, naxan a tuli matima n na, a fa la n Xɛɛma ra, na kanyi bara kisi abadan. Na kanyi mu kiiti xɔrɔxɔɛ sɔtɔma, a bara gɛ ratangade yahannama ma, a bara kisi sɔtɔ. #?alako birin xa Ala xa Di binya alɔ e Baba Ala binyama ki naxɛ. Naxan yo mu Ala xa Di binya, a mu Baba Ala fan binyaxi naxan a xa Di xɛɛxi duniɲa.» Z-Baba Ala ɲan mu mixi yo makiitima, a mixi makiitife birin luxi a xa Di nan ma, r]Baba Ala mixie rakelima faxɛ ma ki naxɛ, a e rakisi, Ala xa Di fan kisi fima a na wa a fife naxee ma. 5~cBarima Baba Ala a xa Di xanuxi nɛ, a man fe naxan birin nabama, a a masenma a xa Di bɛ. A ɲan fama fee masende a bɛ naxee makaaba dangi yee ra, alako wo dɛ xa ixara. C}Na kui, Isa naxa a masen e bɛ, «N xa nɔndi yati fala wo bɛ, Ala xa Di mu nɔma fefe rabade a yɛtɛ ra, fo a na naxan to a Baba Ala ra. Ala xa Di, a Baba Ala nan fɔxi rabama. `|9Na tɛmui, Yuwifie naxa fe birin naba alako e xa a faxa, barima a nu malabu lɔxɔɛ sɛriyɛ kanama, a man nu a falama a Ala nan a Baba ra. Na na a ra e birin tide lanxi. Ala xa Di walima a Baba nan xa yaamari ma O{Isa naxa a fala e bɛ, «Han to n Baba na walife, n fan na walife.» Zz-Isa to na fe raba malabu lɔxɔɛ nɛ, Yuwifi kuntigie naxa so Isa gerefe. SyXɛmɛ naxa siga a sa a fala Yuwifi kuntigie bɛ, a Isa nan a rayalanxi. \x1Na dangi xanbi, Isa man naxa na xɛmɛ li hɔrɔmɔbanxi, a naxa a fala a bɛ, «Yakɔsi i bara yalan, kɔnɔ a lanma i xa gbilen yunubi fɔxɔ ra alako fe gbɛtɛ naxa i sɔtɔ naxan dangi na fure singe ra.» dwA Kɔnɔ xɛmɛ mu nu a kolon naxan a rayalanxi, barima Isa nu bara lɔɛ a ma ɲama ya ma. 5ve E naxa a maxɔrin, «Nde na falaxi i bɛ?» ~uu Kɔnɔ a tan naxa e yaabi, «Xɛmɛ naxan n nayalanxi, na nan a fala n bɛ, ‹I i xa dagi tongo, i i ɲɛrɛ.›» t} Yuwifi kuntigie naxa a fala na xɛmɛ rayalanxi bɛ, «Malabu lɔxɔɛ nan to, a mu lanma i xa i xa dagi xanin i xun.» xsi A naxa yalan keren na. A naxa a xa dagi tongo, a a ɲɛrɛ. Na lɔxɔɛ to nu findixi malabu lɔxɔɛ nan na, KrIsa naxa a fala a bɛ, «Keli, i i xa dagi tongo, i i ɲɛrɛ.» !q;Namatɛ naxa a yaabi, «Marigi, ye na imaxa, mixi yo mu na naxan n nagoroma a xɔɔra. Beenun n tan xa ye yire li, mixi gbɛtɛ bara goro a xɔɔra.» pIsa to nu a kolon a yi xɛmɛ nu bara bu a namataxi ra, a to a saxi to, a naxa a maxɔrin, «I wama a xɔn i xa yalan?» Yo+Xɛmɛ nde nu na naa, naxan nu namataxi kabi ɲɛ tongo saxan nun solomasaxan. pnYFurema wuyaxi nu saxi na leelee bun ma, alɔ dɔnxuie, namatɛe, nun naxee salonyie birin tuuxi a ma. m*lMYe yire nde nu na Darisalamu, naxan xili Beteseda Eburu xui. A nu na taa naadɛ xungbe nan fɛ ma, naxan xili Xurusee Naadɛ. Leele suuli nan nu na na ye yire. Nk Na dangi xanbi, Yuwifie xa sali nde to a li, Isa naxa te Darisalamu. yjk6Na naxa findi Isa xa tɔnxuma makaabaxi firin nde ra. A a raba Galile nɛ, a to gbilen kelife Yudaya.7ig5Na di baba naxa a kolon a xa di yalan fɔlɔ kabi Isa a fala a bɛ tɛmui naxɛ, «I xa di bara kisi.» Na nan a ra, na xɛmɛ nun a xa denbaya birin naxa danxaniya Isa ma. xhi4A fan naxa e maxɔrin, «A fisa mun tɛmui?» E naxa a yaabi, «A fate xinbelixi xoro yanyi tagi ɲɔndɔn.» jgM3A nu na gbilenfe tɛmui naxɛ, a xa konyie naxa a ralan, e a fala a bɛ, «I xa di bara kisi!» lfQ2Isa naxa a yaabi, «Siga, i xa di bara kisi.» Na walikɛ naxa la Isa xa masenyi ra, a naxa siga. ^e51Mangɛ xa walikɛ naxa a mayandi, «Marigi, talu n xɔnyi beenun n ma di xa faxa!» cd?0Isa naxa a fala a bɛ, «Wo tan mu danxaniyama feo, fo wo tɔnxumae nun kaabanakoe to!» c!/A to a mɛ a Isa bara fa Galile kelife Yudaya, a naxa siga a yire, a a maxandi a xa fa a xa di xɛmɛ rayalan naxan nu saxi saya fure ma. ,bQ.Na kui, Isa man naxa so Kaana, Galile bɔxi ma, a ye mafindi wɛni ra dɛnnaxɛ. Mangɛ xa walikɛ xungbe nde nu na naa, naxan xa di nu furaxi Kapɛrɛnamu. "a=-A to so Galile, naakae naxa a rasɛnɛ a fanyi ra, barima e fan nu bara Sayamalekɛ Dangi Sali raba Darisalamu, e a xa kaabanakoe to, a naxee raba naa. V`%,barima a tan yati a a masen nɛ a namiɲɔnmɛ sese yo mu binyama a xɔnyi. J_ +Na xi firin dangi xanbi, Isa naxa keli naa, a siga Galile, t^a*E naxa a fala na ginɛ bɛ, «Singe muxu nu danxaniyaxi i tan nan xa wɔyɛnyi xa fe ra, kɔnɔ yakɔsi muxu tan yɛtɛ bara a xui mɛ. Muxu bara a kolon fa, a yi findixi duniɲa rakisima nan yati ra.» Isa xɛmɛ nde xa di rayalanfe @]{)Mixi gbegbe man naxa danxaniya a xa masenyi saabui ra. k\O(Na kui, Samarikae to fa Isa yire, e naxa a mayandi a xa lu e xɔnyi. Isa naxa xi firin naba naa. L['Samarika naxee nu sabatixi na taa kui, e gbegbe naxa danxaniya Isa ma na ginɛ xa seedeɲɔxɔya xa fe ra, a to a fala, «N bara kɛwali naxan birin naba, a bara a birin tagi raba n bɛ.» Z &N tan wo xɛɛxi xɛ xabade nɛ, wo mu naxan nawalixi. Mixi gbɛtɛe nan walixi, kɔnɔ wo tan nan e xa wali raɲɔnyi toma.» ]Y3%Yi masenyi findixi nɔndi nan na, ‹Mixi nde xɛ garansanma, gbɛtɛ a xabama.› =Xs$Xɛ xabɛ ɲan bara a xa wali sare sɔtɔ fɔlɔ. A xa wali a niyama nɛ mixi xa kisi sɔtɔ abadan. Na kui, naxan xɛ bima nun naxan xɛ xabama, e birin luma sɛɛwɛ keren nɛ. ;Wo#Wo tan mu a falama xɛ, ‹Kike naani nan luxi beenun xɛ xabɛ xa a li›? N xa a fala wo bɛ, wo wo ya rasiga, wo xɛe mato, e ragbeelixi ki naxɛ. Xɛ xaba tɛmui bara a li. V"Isa naxa a masen e bɛ, «N tan ma baloe findixi n Xɛɛma waxɔnfe rabafe nan na, n xa a xa wali rakamali a bara naxan so n yi. aU;!A fɔxirabirɛe naxa e bore maxɔrin, «Pe, mixi nde nan faxi donse ra a xɔn ma ba?» ZT- Kɔnɔ Isa naxa a masen e bɛ, «Baloe na n tan yi ra, wo tan mu naxan kolon.» jSMNa waxati bun ma, Isa fɔxirabirɛe nu wɔyɛnfe a bɛ, e a fala, «Karamɔxɔ, i dɛge.» 6RgNa kui, taakae naxa mini sigafe ra Isa yire. Q «Wo fa. Wo xa xɛmɛ nde mato naxan bara n ma kɛwali birin fala n bɛ, a mu n kolon. Ala xa Mixi Sugandixi na a ra ba, ka?» VP%Ginɛ naxa a xa fɛɲɛ lu naa, a siga taa kui, a sa a fala mixie bɛ, .OUIsa fɔxirabirɛe to Isa li, a na wɔyɛnfe na ginɛ ra, e dɛ naxa ixara, kɔnɔ e mu a maxɔrin, «I wama munse xɔn» xa na mu a ra «Wo na munse falafe?» mNSIsa naxa a fala a bɛ, «N tan nan na ra, n tan Ala xa Mixi Sugandixi nan wɔyɛnfe i bɛ yi ki.» MGinɛ naxa a fala a bɛ, «N a kolon a Al Masiihu fafe, Ala xa Mixi Sugandixi. A tan na fa, a fe birin tagi rabama nɛ won bɛ.» lLQAla findixi Xaxili nan na. A batulae lan nɛ e xa a batu e xaxili fiixɛ nan na a nɔndi ki ma.» "K=Kɔnɔ waxati na fafe, a ɲan bara a li, Baba Ala batulae a batuma a nɔndi ki ma e xaxili fiixɛ nan na. Baba Ala wama na batula mɔɔlie nan xɔn ma. J3Wo tan Samarikae, wo salima, kɔnɔ wo mu Ala kolon. Muxu tan Yuwifie, muxu salima, muxu man Ala kolon, barima Ala xa kisi fatanma Yuwifie nan na. IIsa naxa a fala a bɛ, «N ma di, i xa la n na, waxati na fafe Baba Ala mu batuma yi geya ma, a mu batuma Darisalamu fan. sH_Muxu benbae Ala batu yi geya nan fari, kɔnɔ wo tan Yuwifie a falama a fo Ala xa batu Darisalamu nɛ.» `G9Ginɛ naxa a fala Isa bɛ, «Awa, n bara a kolon fa, a namiɲɔnmɛ nan na i ra. FI bara dɔxɔ xɛmɛ suuli birin xɔn ma, i man nun xɛmɛ naxan a ra yi tɛmui, futi mu wo tagi. Na tan, i nɔndi nan falaxi.» E}Ginɛ naxa a yaabi, «N mu dɔxɔxi xɛmɛ xɔn.» Isa naxa a fala, «I nɔndi nan falaxi, a i mu dɔxɔxi xɛmɛ xɔn. ODIsa naxa a fala a bɛ, «Siga i sa i xa mɔri xili, wo fa be.» sC_Ginɛ naxa a fala a bɛ, «N ba, na ye fi n ma, alako ye xɔli naxa n suxu, n naxa fa ye bade sɔnɔn.» !B;Kɔnɔ naxan ye minma n naxan fima a ma, ye xɔli mu a suxuma sɔnɔn. Na ye findima dulonyi nan na a bɔɲɛ ma, a gbo a i, a findi abadan kisi ra.» [A/ Isa naxa a yaabi, «Naxan yo yi kɔlɔn ye min, ye xɔli man gbilenma a suxu ra. @# Ka i tan dangi muxu benba Yaxuba ra? A tan nan yi kɔlɔnyi fi muxu ma. A tan yɛtɛ bara a ye min, a nun a xa die, a nun a xa gɔɔrɛ.» y?k Ginɛ naxa a maxɔrin, «N ba, ye base yo mu i yi ra, yi kɔlɔnyi fan tilin. I fa na kisi ye sɔtɔma minden? |>q Isa naxa a fala, «Xa i sa a kolon nu, Ala wama i kife naxan na, i tan nan a makulama kisi ye ra nu, a fa na fi i ma. Xa i sa a kolon nu mixi naxan a falafe i bɛ yi ki, ‹n ki ye ra,› i tan fan a makulama nɛ ye ra nu naxan i rakisima.» A={ Ginɛ naxa a fala Isa bɛ, «I tan Yuwifi, n tan Samari ginɛ. I n maxɔrinma ye min daaxi ma munfe ra?» Ginɛ na fala nɛ barima Yuwifie nun Samarikae mu sese masarama e bore tagi. H< A a lixi Isa fɔxirabirɛe nu bara siga donse sarade taa kui. _;7Samari ginɛ nde to fa ye bade, Isa naxa a fala a bɛ, «N ki ye, n xa a min.» :Yaxuba xa kɔlɔnyi na mɛnni nɛ. Isa to nu bara tagan a xa biyaasi kui, a naxa a magoro na kɔlɔn dɛ ra. Yanyi tagi nan nu a ra. 9}A naxa Samari taa nde li naxan xili Sukaru, dɛnnaxɛ makɔrɛ xɛ ra, Yuwifie benba Yaxuba naxan fi a xa di Yusufu ma. R8Na biyaasi kui, a nu lan a xa Samari bɔxi igiri sigafe ra Galile. Q7Isa to rakolon na fe ma, a naxa keli Yudaya, a gbilen Galile bɔxi ma. h6IKɔnɔ a fa li Isa yɛtɛ xa mu nu mixie xunxama ye xɔɔra, a fɔxirabirɛe nan nu a rabama. 5 yIsa naxa a kolon a Farisɛnie bara a mɛ, a fɔxirabirɛe na wuyafe, a man na mixie xunxafe ye xɔɔra dangi Yaya ra. 14[$Naxan na danxaniya Ala xa Di ma, a bara abadan kisi sɔtɔ. Kɔnɔ naxan na Ala xa Di xui matandi, na kanyi tan mu kisima. Ala xa xɔnɛ nan birama a fɔxɔ ra.»A3}#Baba Ala a xa Di xanuxi nɛ, a fe birin sa a bɛlɛxɛ. _27"Ala xa Xɛɛra Ala xa masenyi nan tima, barima a kamalixi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ra. X1)!Mixi naxan lama na seedeɲɔxɔya ra, a bara a kolon a Ala nɔndi nan falama. y0k A tan fe nan seede bama, a bara naxan to, a man bara naxan mɛ, kɔnɔ mixi yo mu lama a xa seedeɲɔxɔya ra. C/«Naxan kelixi koore, a tan dangi birin na. Naxan kelixi duniɲa ma, duniɲa mixi nan a ra naxan wɔyɛnma a duniɲa ki ma, kɔnɔ naxan tan kelixi ariyanna, a tan dangi birin na. 4.cFo Isa xa fe xa ite nɛ, n gbe xa igoro.» I- Xɛmɛ naxan ginɛ fenxi, a tan nan findima ginɛ kanyi ra. A dɛfanboore tan luma a fɛ ma nɛ, a a tuli mati a ra ɲɛlɛxinyi kui. N tan luma na ki nɛ Isa bɛ. N ma sɛɛwɛ bara kamali. ,Wo tan yati bara findi n ma seedee ra, a n a masen nɛ, ‹N tan xa mu findixi Ala xa Mixi Sugandixi ra. N xɛɛxi a ya ra nɛ.› O+Yaya naxa e yaabi, «Mixi mu fefe sɔtɔma, fo Ala na naxan fi a ma. F*E naxa siga Yaya yire, e a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, wo nun xɛmɛ naxan nu a ra Yurudɛn naakiri ma, i bara naxan ma fe seede ba, a na mixie xunxafe ye xɔɔra. Birin na sigafe a yire.» p)YLɔxɔ nde, wɔyɛnyi naxa mini Yaya fɔxirabirɛe nun Yuwifi nde tagi marasɛniyɛnyi xa fe ra. 8(kA a lixi na tɛmui, a mu nu saxi geeli sinden. '-Yaya fan nu mixie xunxama ye xɔɔra Enon nɛ, Salimon fɛ ma, barima ye gbegbe nu na naa. Mixie nu sigama a xɔn, a tan nu e xunxa ye xɔɔra. 2&]Na xanbi, Isa nun a fɔxirabirɛe naxa keli Darisalamu e so Yudaya bɔxi ma. Isa naxa waxati nde raba mɛnni a nun a fɔxirabirɛe, e nu mixie xunxama ye xɔɔra. /%WKɔnɔ naxan yo ɲɛrɛma Ala xa nɔndi ma, a tan minima naiyalanyi ma, alako Ala waxɔnfe e naxan nabafe, na xa sa kɛnɛ ma.» Annabi Yaya seede bafe Isa xa fe ra s$_Naiyalanyi mu rafan fe kobi raba yo ma. E mu minima naiyalanyi ma, e xa wali kobie naxa fa sa kɛnɛ ma. # Kiiti nan ya: Ala xa naiyalanyi bara fa duniɲa, kɔnɔ dimi rafan adamadie ma dangi na naiyalanyi ra, barima e kɛwali mu fan. <"qNaxan yo na danxaniya a ma, kiiti mu kanama na kanyi ra, kɔnɔ naxan yo mu danxaniya a ma, kiiti ɲan bara gɛ kanade na kanyi ra, barima a mu danxaniyaxi Ala xa Di kerenyi ma. Z!-Ala mu a xa Di xɛɛ duniɲa xa ratɔnde, a a xɛɛ nɛ a xa fa duniɲa rakisi.  Ala duniɲa xanu nɛ han a naxa a xa Di kerenyi fi, alako mixi yo naxan na danxaniya a ma, a naxa lɔɛ, a xa kisi nɛ abadan. Z-alako naxan yo danxaniya a ma, na kanyi xa kisi sɔtɔ naxan mu ɲɔnma abadan. 9k«Annabi Munsa to nu na gbengberenyi ma, a naxa bɔximase misaali nde yailan wure gbeeli ra, a a ite wuri kuye ma. Adama xa Di fan lanma a xa ite wuri kɔn na na ki nɛ, M Mixi yo mu nu te ariyanna, fo Adama xa Di naxan kelixi ariyanna.» zm Xa wo mu la n xui ra, n to yi duniɲa fee falafe wo bɛ, xa n sa ariyanna fee nan fala wo bɛ, wo lama a ra di? *M N xa nɔndi yati fala i bɛ, muxu fee nan falama muxu naxee kolon. Muxu man fee nan seede bama muxu naxee toxi, kɔnɔ wo bara tondi muxu xa seedeɲɔxɔya ra. a; Isa naxa a yaabi, «I tan naxan findixi Isirayila karamɔxɔ xungbe ra, i mu na kolon? :o Nikodemu naxa a maxɔrin, «Na rabama di?» NFoye minima a na wa minife dɛdɛ biri ra. I a xui nan mɛma, kɔnɔ i mu a kelide kolon, i mu a sigade fan kolon. Mixi na bari a nɛɛnɛ ra Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, a luma na ki nɛ.» RN to a falaxi i bɛ a fo wo xa bari a nɛɛnɛ ra, na naxa i tɛrɛnna. y«Fate bɛndɛ nan mixi fate bɛndɛ barima. Kɔnɔ mixi xaxili tan barima Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan saabui ra. 7gIsa naxa a yaabi, «A nɔndi i ma n xa a fala i bɛ, xa mixi mu bari a nɛɛnɛ ra, ye nun Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, a mu nɔma sode Ala xa mangɛya niini bun ma.» hINikodemu naxa a maxɔrin, «Mixi mɔxi nɔma gbilende a nga tɛɛgɛ, a man gbilen bari ra?» #Isa naxa a masen a bɛ, «N xa nɔndi yati fala i bɛ, xa mixi mu bari a nɛɛnɛ ra, a mu nɔma sode Ala xa mangɛya niini bun ma.» \1A naxa siga Isa xɔn ma kɔɛ ra, a a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, muxu a kolon karamɔxɔ nan i ra Ala naxan xɛɛxi. I tɔnxuma makaabaxi naxee rabafe, mixi yo mu nɔma e rabade xa a kanyi nun Ala xa mu a ra.» I Yuwifi kuntigi nde nu na Farisɛnie ya ma, naxan xili Nikodemu. r]A hayi yo mu nu a ma, mixi yo xa ibunadama xa fe fala a bɛ, barima a tan nu adamadi bɔɲɛ kolon.GKɔnɔ Isa mu nu lama e ra, barima a nu adamadi birin kolon. 'Isa to nu na Darisalamu, Sayamalekɛ Dangi Sali waxati, mixi gbegbe naxa danxaniya a ma e to tɔnxuma makaabaxie to, a nu naxee rabama.  A to keli faxɛ ma, a fɔxirabirɛe naxa ratu a xa wɔyɛnyi ma. Na kui, e naxa la Kitaabui xui ra, e naxa la Isa xui ra. n UKɔnɔ Isa to hɔrɔmɔbanxi xa fe fala, taali wɔyɛnyi nan nu a ra. A nu a fate nan ma fe falafe.  Yuwifi kuntigie naxa a fala, «Yi hɔrɔmɔbanxi naxan tixi ɲɛ tongo naani nun senni bun ma, i tan na rakelima nɛ xi saxan bun ma?» _ 7Isa naxa e yaabi, «Wo yi hɔrɔmɔbanxi rabira. Xi saxan bun ma n tan a rakelima.»  %Na kui, Yuwifi kuntigie naxa a maxɔrin, «I tɔnxuma makaabaxi mundun nabama naxan a masenma muxu bɛ a a lan i xa yi mɔɔli raba?»  A fɔxirabirɛe naxa ratu na Kitaabui sɛbɛli ma naxan a falama, «Xanunteya bara gbo yɛ n bɔɲɛ kui i xa banxi xa fe ra.» lQA naxa a fala ganbɛ matie fan bɛ, «Wo yee tongo be! Wo ba n Baba xa banxi findife makiti ra!» GIsa naxa luuti ndee yailan luxusinyi ra, a yulɛe birin keri hɔrɔmɔbanxi kui, a nun e xa ningee nun yɛxɛɛe. A naxa kɔbiri masarɛe xa kɔbiri rayensen bɔxi, a e xa teebilie rabira. {oA naxa sa li, ninge, yɛxɛɛ, nun ganbɛ matie nu na hɔrɔmɔbanxi yire, kɔbiri masarɛe fan nu dɔxɔxi naa. V% Yuwifie xa Sayamalekɛ Dangi Sali to makɔrɛ, Isa naxa te Darisalamu. &E Na xanbi, a naxa sa goro Kapɛrɛnamu, a nun a nga, a xunyae, nun a fɔxirabirɛe. E naxa sa xi ndee radangi naa. Isa yulɛe kerife hɔrɔmɔbanxi kui "= Na naxa findi Isa xa tɔnxuma singe ra. A a raba Kaana nɛ, Galile bɔxi ma. Na fe kui, a a xa nɔrɛ nan makɛnɛn, a fɔxirabirɛe naxa la a ra. /W a a fala a bɛ, «Xulun kanyi birin wɛni fanyi nan singe raminima, mixie na siisi, e fa wɛni gbɛtɛ ramini. Kɔnɔ i tan bara wɛni fanyi ragata han yi tɛmui!» 0Y Xulun xunyi to na ye min Isa nu bara naxan mafindi wɛni ra, a mu nu a kelide kolon, kɔnɔ konyi naxee ye baxi, nee tan a kolon. A to a min, a naxa ginɛfenyi xili, q[A man naxa a fala e bɛ, «Yakɔsi, wo a nde ba, wo a xanin xulun xunyi xɔn ma.» E naxa na fan naba. _~7Isa naxa a fala konyie bɛ, «Wo yi fɛɲɛe rafe ye ra.» E naxa e birin nafe tapu. L}Fɛɲɛ senni gɛmɛ daaxi nu na mɛnni, naxee rafema ye ra Yuwifie e yɛtɛ rasɛniyɛnma naxan na. Litiri tongo solomasaxan han litiri kɛmɛ mɔxɔɲɛn nu nɔma sade fɛɲɛ keren kui. X|)A nga naxa a fala banxi konyie bɛ, «A na naxan yo fala wo bɛ, wo a raba.» d{AIsa naxa a maxɔrin, «N nga, i wama munse xɔn ma n na? N ma waxati mu nu a li sinden.» Zz-Wɛni to ɲɔn, Isa nga naxa a fala a bɛ, «Wɛni bara ɲɔn yi mixie yi ra.» 7yiIsa fan nu xilixi naa, a nun a fɔxirabirɛe. x }Na xi saxan nde ma, futixiri xulunyi nde naxa raba Kaana, naxan na Galile bɔxi ma. Isa nga nu na na xulun mixie ya ma. w ;3A man naxa a masen a bɛ, «N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, wo fama nɛ koore tode, a rabixi, Ala xa malekɛe nu te e nu goro Adama xa Di ma.»v +2Isa naxa a fala a bɛ, «N to a falaxi, a n i to nɛ xɔrɛ bili bun ma, i laxi n na na fe nan ma? I fe gbɛtɛe toma nɛ naxee dangi na ra.» xu k1Natanayɛli naxa a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, i tan findixi Ala xa Di yati nan na! Isirayila Mangɛ nan i ra!» t %0Natanayɛli naxa a maxɔrin, «I n kolonxi di?» Isa naxa a yaabi, «Beenun Filipu xa i xili, i to nu xɔrɛ bili bun ma, n tan i to nɛ.» s /Isa to Natanayɛli to fa ra, a naxa a fala a xa fe ra, «Isirayilaka yati nan yi ki, maifuya yo mu na naxan bɔɲɛ ma!» r .Natanayɛli naxa a maxɔrin, «Fe fanyi nde nɔma minide Nasarɛti?» Filipu naxa a yaabi, «Fa, i yɛtɛ yati xa a to.» :q o-Filipu naxa siga Natanayɛli yire, a a fala a bɛ, «Mixi naxan ma fe falaxi Munsa nun namiɲɔnmɛe xa Kitaabuie kui, muxu bara a to. Isa Nasarɛtika nan a ra, Yusufu xa di!» Gp  ,Filipu, Andire, nun Piyɛri birin findi Betesayidakae nan na. }o u+Na kuye iba, Isa naxa natɛ tongo a xa siga Galile. A to Filipu to, a naxa a fala a bɛ, «Bira n fɔxɔ ra.» Pn *Andire naxa Piyɛri xanin Isa yire. Isa to a to, a naxa a fala a bɛ, «Yunusa xa di Simɔn nan i ra, kɔnɔ i xili fama falade Kefasi, na nan na ki ‹Piyɛri,› naxan wama a falafe ‹fanye›.» m )A naxa siga a taara yire keren na, a a fala a bɛ, «Muxu bara Al Masiihu to!» Na nan falaxi e xa xui, «Ala xa Mixi Sugandixi». |l s(Simɔn Piyɛri xunya Andire nu na na mixi firinyie ya ma, naxee Yaya xa masenyi mɛ, e fa bira Isa fɔxɔ ra. k 'A naxa a fala e bɛ, «Won xɛɛ, wo xa sa na kolon.» Nunmare tɛmui nan nu a ra. E naxa siga na yire kolonde, e fa lu Isa fɛ ma. Oj &Isa to a kobe rato, a naxa e to a fɔxɔ ra, a naxa e maxɔrin, «Wo munse fenfe?» E fan naxa a yaabi, «Rabuni, i yigiyaxi minden?» E to a xili «Rabuni», na nan falaxi e xa xui «Karamɔxɔ». Ji %A fɔxirabirɛ firinyie to a xui mɛ, e naxa bira Isa fɔxɔ ra. Rh $Yaya to Isa to dangi ra, a naxa a masen, «Ala xa sɛrɛxɛ nan yi ki!» Pg #Na kuye iba, Yaya man nu na naa, a nun a fɔxirabirɛ mixi firin. `f ;"N tan bara a to. N bara findi seede ra a Ala xa Di nan a ra.» Isa fɔxirabirɛ singee ce A!N tan yati mu nu a kolon, kɔnɔ Ala naxan n xɛɛ mixie xunxade ye xɔɔra, a nu bara a masen n bɛ, ‹I n Xaxili Sɛniyɛnxi toma goro ra naxan ma, a lu a ma, na kanyi nan n Xaxili Sɛniyɛnxi ragoroma mixie ma.› d  Yaya naxa seedeɲɔxɔya ba, a a masen, «N bara Ala Xaxili Sɛniyɛnxi to goro ra kelife koore ma alɔ ganbɛ, a dɔxɔ a ma. c {N tan yati mu nu na kanyi kolon, kɔnɔ n fa mixie xunxade ye xɔɔra nɛ alako a tan xa makɛnɛn Isirayilakae bɛ.» b 9N nu yi nan ma fe masenfe wo bɛ n to a fala, n naxɛ, ‹Xɛmɛ naxan fama n xanbi ra, a tide gbo n bɛ, barima beenun n tan xa daa, a tan nu na.› a Na kuye iba, Yaya naxa Isa to fa ra a yire, a naxa a masen, «Ala xa sɛrɛxɛ nan yi ki, duniɲa xa yunubi xafarima naxan na. ` Na fe birin dangi Betani nɛ, Yurudɛn xure naakiri ma, Yaya nu mixie xunxama ye xɔɔra dɛnnaxɛ. Isa nan na Ala xa sɛrɛxɛ ra i_ MNa nan fama n xanbi ra. Na binyɛ mu na n tan yi ra, n ɲan xa a xa sankiri luuti yati fulun.» t^ cYaya naxa e yaabi, «N tan mixie xunxama ye nan xɔɔra, kɔnɔ mixi keren na wo ya ma, wo mu naxan kolon. :] oe naxa a maxɔrin, «Xa i mu findixi Ala xa Mixi Sugandixi ra, i mu findixi Eliya ra, i mu findixi namiɲɔnmɛ ra muxu naxan mamɛfe, i fa mixie xunxama ye xɔɔra munfe ra?» :\ qFarisɛni nde naxee nu bara xɛɛ Yaya xɔn, A[ }Yaya naxa a masen e bɛ alɔ a sɛbɛxi Annabi Esayi xa Kitaabui kui ki naxɛ, «N tan findixi mixi nan na naxan a xui itema gbengberenyi ma, ‹Wo kira matinxin Marigi bɛ!›» Z +Na kui, e naxa gbilen a maxɔrin na, «Nde i ra? I i yɛtɛ maɲɔxunxi nde ra? A yaba muxu bɛ, muxu xa sa dɛntɛgɛ sa muxu xɛɛmae bɛ.» cY AE man naxa a maxɔrin, «I fa findixi nde ra? Annabi Eliya nan na i ra?» Yaya naxa e yaabi, «Ade, Eliya mu n na.» E naxa a maxɔrin, «Namiɲɔnmɛ nan i ra muxu naxan mamɛfe a xa fa?» Yaya naxa e yaabi, «Ade.» nX WYaya mu tondi e yaabide, a naxa a masen e bɛ a fiixɛ ra, «Ala xa Mixi Sugandixi mu n tan xa ra.» %W EYaya xa seedeɲɔxɔya nan ya. Darisalamu Yuwifi kuntigie naxa sɛrɛxɛdubɛe nun Lewi di ndee xɛɛ Yaya xɔn ma, e xa a maxɔrin, «Nde i tan na?» V 1Adama yo mu na naxan bara Ala to,
kɔnɔ Ala xa Di kerenyi, naxan na a Baba Ala fɛ ma,
a tan bara a masen. Annabi Yaya xa seedeɲɔxɔya U ;Ala sɛriyɛ Kitaabui fi won ma Annabi Munsa nan saabui ra.A xa hinnɛ nun nɔndi tan faxi won ma
a xa Mixi Sugandixi Isa nan saabui ra. `T ;Won birin bara hinnɛ sɔtɔ a saabui ra.A xa hinnɛ bara gbo yɛ won yi ra. VS 'Yaya naxa a xui ite, a seedeɲɔxɔya ba a xa fe ma,«N yi nan ma fe masen wo bɛ, n to a fala,‹Naxan fama n xanbi ra, a tide gbo n bɛ,
barima beenun n tan xa daa, a tan nu na.›» FR Ala Xui naxa findi ibunadama ra,
a sabati muxu ya ma.Muxu bara a xa nɔrɛ to,
a Baba nɔrɛ naxan fixi a xa Di kerenyi ma,
hinnɛnteya nun nɔndi kamalixi naxan yi. ?Q y Na mu keli e bɔnsɔɛ xa ma,
xa na mu fate bɛndɛ waxɔnyi ma,
xa na mu mixi nde waxɔnyi ma.Ala yɛtɛ nan a niya e xa bari a nɛɛnɛ ra, e findi a xa die ra. }P u Kɔnɔ naxan tan birin a rasɛnɛ, e danxaniya a ma,
a naxa nɔɛ fi nee tan ma, e xa findi Ala xa die ra. FO  A fa nɛ a xɔnyi,
kɔnɔ a xa mixie mu a rasɛnɛ. {N q Ala Xui naxa sabati duniɲa ma.Duniɲa daa a tan nan saabui ra,
kɔnɔ duniɲa tondi nɛ a kolonde. |M s Naxan findixi naiyalanyi ra, naiyalanyi yati na a ra,
naxan fama duniɲa ma, a xa adamadie birin iyalan. rL _A tan xa mu findixi na naiyalanyi ra,
kɔnɔ a tan fa nɛ a xa seede ba na naiyalanyi xa fe ra. K {Seede nan nu a ra, naxan fa seedeɲɔxɔya bade na naiyalanyi xa fe ra,
alako birin xa danxaniya a saabui ra. II  Na naiyalanyi yanbama dimi kui,
dimi fan mu tin a ra. aH =Marakisi sɔtɔma a tan nan na,
kisi naxan findixi naiyalanyi ra adamadie bɛ. eG EAla se birin daaxi a tan nan saabui ra,
sese mu na naxan mu daaxi a tan saabui ra. 7F kKabi a fɔlɛ, Ala nun a Xui nan nu a ra. xE mA fɔlɔ fɔlɛ, Ala Xui nu na,Ala Xui nu na e nun Ala,Ala Xui nu findixi Ala yɛtɛ kan nan na. Dwo xa a kolon, mixi naxan yunubitɔɛ bama a xa yunubi fe ma, a bara a niya yunubitɔɛ xa kisi, a xa yunubi birin bara xafari.C{N ngaxakerenyie, xa mixi nde wo ya ma a bara nɔndi kira bɛɲin, kɔnɔ mixi gbɛtɛ fa a ti kira fanyi xɔn ma, ByNa dangi xanbi, Eliya man naxa Ala maxandi tunɛ man xa fa. Koore naxa tunɛ bɛɲin, bɔxi sansie naxa bogie ramini. 4AaEliya nu findixi adamadi nan na alɔ won tan. A to Ala maxandi a bɔɲɛ birin na alako tunɛ naxa fa, Ala naxa a xa dubɛ suxu. Tunɛ mu fa bɔxi ɲɛ saxan kike senni. 2@]Na kui, wo xa wo xa yunubie fala wo bore bɛ, wo xa Ala maxandi wo bore bɛ, alako wo xa yalan. Tinxintɔɛ Ala maxandi naxan tima, na Ala maxandi xa wali sɛnbɛ gbo. ?!Ala maxandi naxan fatanxi danxaniya ra, a furema rayalanma nɛ. Marigi furema rakelima nɛ. Xa a bara yunubi raba, Marigi a xafarima nɛ. >)Mixi na wo ya ma naxan furaxi? A kanyi xa danxaniyatɔɛ ɲama kuntigie xili, e xa Ala maxandi a bɛ, e xa ture nde maso a ma Marigi xili ra. = Mixi na wo ya ma naxan tɔɔrɔxi? A kanyi xa Ala maxandi. Mixi na wo ya ma naxan ɲɛlɛxinxi? A kanyi xa Ala tantu bɛɛti ra. <  N ngaxakerenyie, naxan dangi fe birin na, wo naxa wo kali koore ra, wo naxa wo kali bɔxi ra, wo naxa wo kali sese ra. Wo na «iyo» fala, a xa findi nɔndi ra. Wo na «ade» fala, a xa findi nɔndi ra. Xa na mu a ra kiiti na sa, a mu fanma wo bɛ. i;K Won a kolon barakɛ na mixi bɛ naxan a tunnabɛxima tɔɔrɛ kui. Wo bara a mɛ Ayuba a tunnabɛxi ki naxɛ. Wo man bara a to Marigi naxan nabaxi a bɛ a xa tɔɔrɛ dangi xanbi. Marigi xa xanunteya nun a xa kinikini gbo. t:a N ngaxakerenyie, wo xa lu alɔ namiɲɔnmɛ naxee kawandi ti Marigi xili ra, e e tunnabɛxi tɔɔrɛ kui. 9 N ngaxakerenyie, wo naxa fe kobi fala wo bore xa fe ra, xa na mu a ra kiiti na sa, a mu fanma wo bɛ. A gbe mu luxi kiitisa xa fa. U8#Wo fan xa diɲɛ. Wo xa limaniya, barima Marigi fa lɔxɔɛ bara makɔrɛ. 67eNa kui, n ngaxakerenyie, wo xa diɲɛ han Marigi fa lɔxɔɛ. Wo xa a raba alɔ xɛsa a rabama ki naxɛ. A diɲɛ han tunɛbirɛ, naxan a niyama sansi xa mɔ, a bogi. X6)Wo bara kiiti ɲaaxi sa tinxintɔɛe ma naxee mu nu tixi wo kanke, wo e faxa. *5MWo xa duniɲɛigiri kui, wo mu tɔnyi dɔxɔxi wo waxɔnfe sese ma. Wo wo yɛtɛ nan tun nalugama. Wo fa luxi nɛ alɔ xuruse turaxi a kɔn naxaba lɔxɔɛ ma. 4}Wo wo tuli mati, wo tan naxee tondixi wo xa xɛ xabae sare fide. Wo xa walikɛe wa xui bara Ala, Daali Mangɛ, tuli li. 93kWo xa xɛɛma nun gbeti bara xɔrixɔri. Na findima seede nan na wo xili ma, a a niya wo fate xa gan tɛ ra. Wo bara naafuli malan yi waxati, kɔnɔ waxati dɔnxɔɛ na a ra. A2}Wo xa bannaya xun bara rakana, wo xa dugie bara bɔrɔ. d1 CYakɔsi wo wo tuli mati, wo tan bannae. Wo xa wo wa xui ite, barima gbaloe nan fafe wo ma. 0{Na kui, xa mixi fe fanyi kolon a lanma a xa naxan naba kɔnɔ a mu a rabama, na bara findi na kanyi bɛ yunubi ra.6/gKɔnɔ yɛtɛ igboe nan na wo ra. Na mu fan. b.=A lanma nɛ wo xa yi nan fala, «Xa Ala tin, muxu tina toma nɛ, muxu yi nun yi raba.» 7-gWo na fe mɔɔli falama kɔnɔ wo ɲan mu a kolon naxan fama rabade tina. Wo xa duniɲɛigiri findixi munse ra? Wo luxi nɛ alɔ wuyɛnga naxan toma dondoronti, a fa lɔɛ. ",= Wo wo tuli mati, wo tan naxee a falama, «To, xa na mu tina, muxu sigama nɛ taa nde, muxu ɲɛ keren ti na yulɛya raba kui, muxu geeni sɔtɔ.» O+ Sɛriyɛsa keren peti na a ra, kiitisa fan keren peti na a ra. A tan nan nɔma mixi rakiside, a tan nan nɔma mixi ralɔɛde. Kɔnɔ i tan, nde na i ra, i to i yɛtɛ findixi i boore makiitima ra? <*q N ngaxakerenyie, wo naxa fe kobi fala wo bore xa fe ra. Mixi naxan fe kobi falama a ngaxakerenyi xa fe ra, a a yɛtɛ rafisa a bɛ, na kanyi bara Ala xa sɛriyɛ matandi. A a yɛtɛ rafisaxi Ala xa sɛriyɛ nan bɛ na ki. Xa i bara na raba, i mu na Ala xa sɛriyɛ rabatufe xɛ, i na a matandife nɛ. <)s Wo wo magoro Marigi bɛ, a fan wo xa fe itema nɛ. n(U Wo wa, wo sunnun, wo nimisa. Wo xa yele xa findi wo bɛ wa ra, wo xa sɛɛwɛ xa findi sunnunyi ra. 'Wo wo maso Ala ra, a fan a masoma nɛ wo ra. Yunubitɔɛe, wo wo yɛtɛ rasɛniyɛn. Filankafuie, wo wo bɔɲɛ rafiixɛ. c&?Na kui, wo xa wo yɛtɛ magoro Ala bɛ. Wo tondi Ibulisa bɛ, a fan a gima nɛ wo ya ra. &%EKɔnɔ na birin kui, Ala xa hinnɛ gbo dangi fe birin na. Kitaabui a masenma,«Ala mu tinma yɛtɛ igboe ra,
kɔnɔ a hinnɛma yɛtɛ magore ra.» $ Wo mu Ala xa Kitaabui xa masenyi kolon? Ala wama nɛ won xaxili, a bara naxan fi won ma, a xa bira a tan keren nan fɔxɔ ra. #3Wo tan danxaniyataree, wo mu a kolon naxan duniɲa maxanuma na bara Ala findi a yaxui ra? Duniɲa xanuntenyi findixi mixi nan na naxan Ala xɔnxi. )"KWo na Ala maxandi fan, wo man mu sese sɔtɔma, barima wo xa maxandi mu fan. Wo maxandi tima alako wo na naxan yo sɔtɔ wo xa a rawali wo waxɔnfe kobie kui. e!CWo wama se nde xɔn, kɔnɔ wo mu a sɔtɔma. Wo faxɛ tima, wo mila wo boore xa se ma, kɔnɔ wo mu nɔma wo waxɔnfe sɔtɔde. Wo sɔnxɔma, wo gerema, kɔnɔ na birin, wo mu sese sɔtɔma barima wo mu Ala maxandima. U*~~R}}r}8||d{{Azz~zyyYyxpx wmw"vuuNtt6ssrr9rqtq&pooinnlmllRkkQjjiiBhh:ggqffFee-ddFcc"bbb?aa `}__r_!^^]p\\d[[ZZY}Y XXWW"VyUUU TT3SSERRRQQPP OO.NMMKLLL#KtKJJ:IHHH9GFFF(ERDDC}BB;AA@@@??r?#>>o==|=G=<<#;;I::99a88:7i655544 3c221e00/..--J,,D, +b**w* ))&(u''`&&[%2$$$"##E""!! n[Uxa"r;+Umm # v  i l7TUgG N tan misaalixi xuruse kantɛ fanyi nan na. Xurusee kantɛ nun a xa xurusee, e e bore kolon, 7i Walikɛ mu a ɲɛngi sama xurusee xa fe xɔn. 5c Walikɛ nan a gima wula bare ya ra, barima xurusee mu findixi a gbe ra, a bɔɲɛ mu na e kantafe ra. A xurusee rabɛɲinma nɛ, wula bare ndee faxa, a ndee rayensen yɛ. jM «N misaalixi xuruse kantama fanyi nan na, naxan mu tondima faxade a xa xuruse kantɛ kui. +O Muɲɛti tan mu fama fefe ma bafe muɲɛ tide, faxɛ tide, nun kasarɛ sade. N tan faxi nɛ, alako mixie xa kisi sɔtɔ, e xa duniɲɛigiri xa fan a fanyi ra.» } N tan nan na gɔɔrɛ naadɛ ra. Naxan yo na so n saabui ra, a kanyi kisima nɛ, a nu so, a nu mini, a nu baloe sɔtɔ. fE Naxee singe fa n bɛ, muɲɛtie nun suutee nan na e birin na. Yɛxɛɛe mu e tan xui ramɛ. wg Na kui, Isa man naxa a masen, «N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, n tan nan na yɛxɛɛe xa naadɛ ra. T! Isa naxa na taali wɔyɛnyi fala e bɛ, kɔnɔ e mu a xa masenyi fahaamu. ~  Xa mixi gbɛtɛ na a ra e mu naxan kolon, e mu birama a fɔxɔ ra muku. E e gima nɛ na tan ya ra, barima e mu a xui kolon.» h}I A na a gbe birin namini, a sa tima e ya ra nɛ, e fan bira a fɔxɔ ra, barima e a xui kolon. | Naadɛ kantama nan naadɛ rabima a bɛ. A na wɔyɛn xurusee ra, e birin bira a fɔxɔ ra. A kankan xili a xili ra, e birin mini tande. N{ Naxan soma gɔɔrɛ naadɛ ra, na nan findixi xuruse dɛmadonyi ra. rz _ «N xa nɔndi fala wo bɛ, muɲɛti nun suute mu soma gɔɔrɛ naadɛ ra. E tuganma nɛ sansanyi xun ma. y1 )Isa naxa a masen e bɛ, «Xa dɔnxui nan na wo ra nu, yunubi mu luma wo ma. Kɔnɔ wo to a falama, a wo ya fan, wo xa yunubi bara lu wo ma.»ixK (Farisɛni naxee nu na naa, e naxa a xui mɛ, e a maxɔrin, «Pe, dɔnxui nan na muxu fan na?» ywk 'Isa naxa a masen, «N faxi yi duniɲa ma mixie makiitife nan ma, alako dɔnxui xa se to, ya kanyi xa dɔnxu.» Tv! &A naxa a fala Isa bɛ, «Marigi, n bara danxaniya.» A fa a suyidi a bɛ. \u1 %Isa naxa a fala a bɛ, «I ɲan bara a to. A tan nan man wɔyɛnfe i bɛ yi ki.» _t7 $A naxa a yaabi, «Marigi, a fala n bɛ mixi naxan a ra, alako n xa danxaniya a ma.» vse #Isa to a mɛ, a e bara a keri salide, a naxa sa a fen, a a maxɔrin, «I danxaniyaxi Adama xa Di ma?» yrk "E naxa a yaabi, «I tan naxan barixi yunubi kui, i waxi findife muxu karamɔxɔ ra?» E naxa fa a keri salide. Iq  !Xa yi xɛmɛ mu kelixi Ala xa ma nu, a mu nɔma fefe rabade.» ^p5 Duniɲa birin a kolon mixi mu nɔma dɔnxui ya rabɔɔde naxan barixi dɔnxuya kui. o Won a kolon tan, a Ala mu yunubitɔɛ xa duba tongoma. Naxan gaaxuma a ya ra, a a sago raba, a na nan xa maxandi suxuma. lnQ Xɛmɛ naxa e yaabi, «Fe makaabaxi nan ya! A bara n ya rabɔɔ, kɔnɔ wo tan mu a kelide kolon! tma Muxu a kolon tan, a Ala wɔyɛn nɛ Annabi Munsa bɛ, kɔnɔ yi xɛmɛ Isa tan, muxu mu a kelide kolon.» ly E naxa a konbi, e a fala a bɛ, «I tan nan findixi a fɔxirabirɛ ra! Annabi Munsa fɔxirabirɛe nan na muxu tan na! 3k_ A naxa e yaabi, «N ɲan bara na fala wo bɛ, kɔnɔ wo mu tin n xui ramɛde. Wo man fa wama n xa gbilen a ma munfe ra? Ka wo fan waxi findife a fɔxirabirɛe nan na?» Mj E man naxa a maxɔrin, «A munse raba i ra? A i ya rabɔɔxi di?» i! A naxa e yaabi, «Xa yunubitɔɛ nan a ra, n tan mu a kolon. Kɔnɔ n fe keren tan kolon: N nu dɔnxuxi nɛ, kɔnɔ n ya bara fa se to.» 6he Na kui, Farisɛnie naxa na dɔnxui rayalanxi xili a firin nde, e a fala a bɛ, «I i kali Ala ra, i nɔndi fala. Muxu tan a kolon a yunubitɔɛ nan na na xɛmɛ ra.» `g9 Na nan a niya a barimixie naxa a fala, «Dimɛdi xa mu a ra, wo a tan nan maxɔrin.» Yf+ A xa mixie na yaabi ti nɛ, barima e nu gaaxuxi Yuwifi kuntigie ya ra. Nee nu bara lan a ma a mixi yo naxan na a fala Isa Ala xa Mixi Sugandixi nan a ra, e xa tɔnyi dɔxɔ na kanyi ma a naxa so salide kui. Yuwifi kuntigie nu siikɛxi na dɔnxui xa fe ra. E mu nu a kolon xa dɔnxui yati yati nan nu a ra. Na kui, e naxa a barimixie xili, a! E man naxa dɔnxui rayalanxi maxɔrin, «A to i tan nan ya rabɔɔxi, I tan a xa fe toxi di?» A naxa e yaabi, «Namiɲɔnmɛ nan a ra.» z`m Farisɛni ndee naxa a fala, «Yi xɛmɛ Isa, a mu kelixi Ala xa ma, barima a mu malabu lɔxɔɛ sɛriyɛ rabatuma.» Kɔnɔ gbɛtɛe nu a falama, «Yunubitɔɛ nɔma yi kaabanako mɔɔlie rabade?» Na kui, Farisɛnie mu nu lanxi e bore ma. _+ Na kui, Farisɛnie fan naxa so a maxɔrinfe, a ya rabɔɔxi ki naxɛ. A naxa e yaabi, «A bɛndɛ yogonxi nan sa n ya ma, n e raxa, e se to.» j^M Isa dɛye masunbuxi bɛndɛ ra lɔxɔ naxɛ, a dɔnxui ya rabɔɔ, malabu lɔxɔɛ nan nu a ra. >]w E naxa dɔnxui rayalanxi xanin Farisɛnie yire. [\/ E naxa fa a maxɔrin, «Yi xɛmɛ na minden?» A naxa e yaabi, «N mu a kolon.» K[ A naxa e yaabi, «Xɛmɛ naxan xili falama Isa, na nan bɛndɛ yogon dɛye ra, a a sa n ya ma, a fa a fala n bɛ, ‹Sa i ya raxa Silɔmu ye yire.› Na kui, n to sa n ya raxa, n naxa se to.» >Zw Na kui, e naxa a maxɔrin, «I ya fa rabɔɔxi di?» #Y? Ndee naxɛ, «Iyo, a tan nan a ra.» Gbɛtɛe naxɛ, «Ade, e maniyaxi nɛ.» Kɔnɔ a tan xɛmɛ naxa wɔyɛn e bɛ, a a fala, «N tan nan yati a ra!» X A dɔxɔbooree nun naxee nu darixi a to ra kulɛ matide, e naxa a fala, «Yi xɛmɛ xa mu nu dɔxɔma be, a nu kulɛ mati?» ,WQ a fa a fala a bɛ, «Sa i ya raxa Silɔmu ye yire.» Na Silɔmu xili nan falaxi e xa xui, «Xɛɛra». Na kui, dɔnxui naxa sa a ya raxa, a gbilen, a ya se toma. qV[ A na fala xanbi, Isa naxa dɛye bɔxun bɔxi, a bɛndɛ yogon a ra. A naxa na maso dɔnxui ya ma, JU  N to na duniɲa ma yi ki, n tan nan na duniɲa naiyalanyi ra.» {To Fanni kuye ibaxi, fo won xa n Xɛɛma xa wali raba, barima kɔɛ na fafe. A na so, mixi mu nɔma walide sɔnɔn. S  Isa naxa e yaabi, «A xa yunubi mu a ra, a barimixie fan gbe mu a ra. A rabaxi nɛ alako Ala xa wali xa makɛnɛn a xa fe kui. R A fɔxirabirɛe naxa a maxɔrin, «Karamɔxɔ, nde xa yunubi a niyaxi yi xɛmɛ xa bari a dɔnxuxi, a tan ka a barimixie?» OQ  Isa to nu kira xɔn, a naxa dɔnxui nde to naxan barixi dɔnxuya kui. P;E naxa gɛmɛe tongo keren na, e xa a magɔnɔ na masenyi xa fe ra, kɔnɔ Isa naxa a nɔxun, a mini hɔrɔmɔbanxi kui.mOS:Isa naxa a masen e bɛ, «N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, beenun Iburahima xa bari, n tan na.» N9Yuwifi kuntigie naxa a yaabi, «Hali ɲɛ tongo suuli, i mu nu a sɔtɔ sinden. Munse a niyaxi i xa a fala a i tan bara Iburahima to?» aM;8Wo benba Iburahima sɛɛwa nɛ n fa lɔxɔɛ tofe ra. A a to nɛ yati, a ɲɛlɛxin.» +LO7Wo mu a tan Ala kolon, kɔnɔ n tan a kolon. Xa n a fala, a n mu a kolon, n bara findi wule falɛ ra, alɔ wo tan. N tan Ala kolon, n man a xa masenyi rabatuma. K#6Isa naxa e yaabi, «Xa n tan nan n yɛtɛ matɔxɔma, matɔxɔɛ fufafu nan na ki. N Baba nan n ma fe itexi, wo naxan ma, a wo Marigi Ala! J5Pe, muxu benba Iburahima to fa laaxira nɛ, i tan dangi a ra? Namiɲɔnmɛe fan laaxira nɛ. I tan fa i yɛtɛ findixi nde ra?» fIE4Yuwifie naxa a fala a bɛ, «Muxu bara gɛ a kolonde fa a ɲinnɛ nan na i fɔxɔ ra. Iburahima nun namiɲɔnmɛe birin laaxira nɛ, kɔnɔ i tan naxɛ, ‹Xa naxan yo n xui suxu, a kanyi mu saya kolonma abadan.› hHI3N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, xa naxan yo n xui suxu, na kanyi mu saya kolonma abadan.» WG'2N mu n yɛtɛ igboma. Ala nan n ma fe itema. Kiiti birin na a tan nan yi ra. nFU1Isa naxa e yaabi, «Ɲinnɛ mu n tan fɔxɔ ra. N tan n Baba nan binyama, kɔnɔ wo tan n yelebuma. iEK0Yuwifi kuntigie naxa a fala, «Nɔndi na muxu bɛ. Samarika ɲinnɛ kanyi nan i tan na.» nDU/Mixi naxan kelixi Ala ma, na Ala xui mɛma. Na kui, wo tan mu a mɛma barima wo mu kelixi Ala ma.» \C1.Nde nɔma n kalamude yunubi ma? Xa n nɔndi nan falama, munfe ra wo mu laxi n na? =Bu-Kɔnɔ n tan to nɔndi nan falama, wo mu lama n na. %AC,Wo tan baba findixi Ibulisa nan na, a xɔli man wo ma wo xa a tan nan sago raba. Kabi a fɔlɛ, faxɛti nan a ra. A mu tinma nɔndi ra, barima nɔndi yo mu na a xa fe kui. A to wule falama, a a yɛtɛ xui nan yati falafe, barima wule falɛ nan a ra naxan findixi wule birin baba ra. L@+Munfe ra wo mu n xui fahaamuma? Wo mu nɔxi n ma masenyi ramɛde. 2?]*Isa naxa a masen e bɛ, «Xa Ala nan wo Baba ra nu, wo n xanuma nɛ nu, barima n to na wo ya ma be, n kelixi Ala nan ma. N mu faxi n yɛtɛ xa ra, a tan nan n xɛɛxi. > )Wo na wo baba nan fɔxi rabafe.» E naxa a fala a bɛ, «Yɛnɛ die xa mu na muxu tan na de! Ala keren nan na muxu Baba ra.» =(Kɔnɔ wo tan na katafe n faxade, n tan naxan nɔndi falama wo bɛ n naxan mɛxi Ala ra. Iburahima wali ki mu lanxi na ma. -<S'E naxa a yaabi, «Annabi Iburahima nan na muxu baba ra.» Isa naxa a masen e bɛ, «Xa Iburahima xa die nan yati wo ra nu, wo luma Iburahima fɔxi nan naba ra nu. r;]&N tan bara naxan to Baba Ala ra, n na nan falama. Wo fan bara naxan mɛ wo baba ra, wo na nan nabama.» :{%«N a kolon tan, a Iburahima bɔnsɔɛ nan na wo ra, kɔnɔ wo katafe n faxade nɛ wo to tondixi n ma masenyi ra. T9!$Na kui, xa Ala xa Di wo xɔrɛya, a lima wo xɔrɛya nan yati sɔtɔxi.» o8W#Mixi xa konyi mu luma fɔxɔɛ ra abadan. Kɔnɔ mixi xa di tan, a xɔnyi nan na fɔxɔɛ ra abadan. v7e"Isa naxa a fala e bɛ, «N xa nɔndi fala wo bɛ, mixi naxan yunubi rabama a bara lu yunubi xa konyiya kui. '6G!E naxa a yaabi, «Annabi Iburahima bɔnsɔɛ nan na muxu ra. Han to, muxu tan mu nu findi mixi yo xa konyie ra! Munfe ra i a falaxi a muxu xɔrɛyama nɛ?» 45c Wo na nɔndi kolon, a wo xɔrɛyama nɛ.» 4%Na kui, Isa naxa a masen Yuwifie bɛ naxee nu bara danxaniya a ma, «Xa wo lu n xui rabatu ra, wo findixi n fɔxirabirɛe yati nan na. i3KIsa to nu yi fee masenma, mixi gbegbe naxa danxaniya a ma. Iburahima xa die nun Ibulisa xa die k2ON tan nun n Xɛɛma nan a ra. A mu n nabɛɲinxi, barima n a waxɔnfe nan nabama tɛmui birin.» c1?Na kui, Isa naxa a masen e bɛ, «Wo na Adama xa Di rate wuri kɔn na tɛmui naxɛ, wo a kolonma nɛ, a n tan nan na naxan na abadan, n man mu fefe rabama n yɛtɛ ra, n mu fefe falama fo n Baba na naxan masen n bɛ. I0 E mu a fahaamu a Isa nu wɔyɛnfe e bɛ Baba Ala nan ma fe ra. 6/eMarakɔrɔsi gbegbe nan n yi ra wo tan mabiri, naxan findima kiiti xɔrɔxɔɛ ra wo bɛ. Nɔndi falɛ nan n Xɛɛma ra. N naxan mɛxi a ra, n na nan falama duniɲa bɛ.» j.ME naxa a maxɔrin, «I findixi nde ra?» Isa naxa e yaabi, «Kabi a fɔlɛ, n na falama wo bɛ. *-MN a falaxi wo bɛ na nan ma, a wo lɔɛma nɛ wo xa yunubie xa fe ra. Xa wo mu la a ra, a n tan nan na naxan na abadan, wo faxama nɛ wo xa yunubie na wo ma.» !,;Isa naxa a masen e bɛ, «Duniɲa mixie nan na wo ra. Kɔnɔ n tan kelixi koore nɛ. Wo xɔnyi findixi yi duniɲa nan na, kɔnɔ n tan xɔnyi mu a ra. +1Yuwifi kuntigie naxa a fala e bore tagi, «Pe, a to a falama, a a sigama dɛnnaxɛ, won tan mu nɔma sigade naa, a waxi a yɛtɛ nan faxafe ba?» 0*YIsa man naxa a masen e bɛ, «N fama nɛ sigade. Wo n fenma nɛ, kɔnɔ wo lɔɛma nɛ wo xa yunubie xa fe ra. N sigama dɛnnaxɛ, wo tan mu nɔma sigade naa.» &)EIsa yi masenyi ti hɔrɔmɔbanxi, hadiya sase yire nɛ, kɔnɔ mixi yo mu a suxu, barima a xa waxati mu nu a lixi sinden. Isa findixi Ala xa Xɛɛra nan na $(AE naxa Isa maxɔrin, «I baba na minden?» A naxa e yaabi, «Wo mu n kolon, wo mu n Baba fan kolon. Xa wo n kolon nɛ nu, wo n Baba fan kolonma nɛ nu.» w'gN tan nan na n yɛtɛ seede ra. Baba Ala fan, a tan naxan n xɛɛxi, a fan seedeɲɔxɔya bama n ma fe ra.» ~&uA sɛbɛxi wo xa sɛriyɛ Kitaabui kui, a xa mixi firin xa seedeɲɔxɔya baxi lan e bore ma, na xa suxu nɔndi ra. %-Kɔnɔ xa n sa mixi makiitima, n ma kiiti findima nɔndi nan na, barima n keren xa mu a ra. N tan nun Baba Ala nan a ra, a tan naxan n xɛɛxi. Q$Wo tan mixi makiitima adama xaxili nan na. N tan mu mixi yo makiitima. i#KIsa naxa e yaabi, «Hali n seede ba n yɛtɛ bɛ, n ma seedeɲɔxɔya findixi nɔndi nan na, barima n a kolon n kelixi dɛnnaxɛ, n man a kolon n sigafe dɛnnaxɛ. Kɔnɔ wo tan mu n kelide kolon, wo mu n sigade fan kolon. "y Na kui, Farisɛnie naxa a fala a bɛ, «I na i yɛtɛ kan nan seede bafe. I xa seedeɲɔxɔya mu findixi nɔndi ra.» M! Isa man naxa wɔyɛnyi tongo, a a masen ɲama bɛ, «N tan nan na duniɲa naiyalanyi ra. Naxan na bira n fɔxɔ ra, a mu ɲɛrɛma dimi kui muku. Kisi naiyalanyi nan yanbama na kanyi bɛ.» 4 a Ginɛ naxa a yaabi, «N marigi, mixi yo mu lu.» Isa naxa a fala a bɛ, «Awa, n fan mu i makiitima. Siga, i naxa yunubi raba sɔnɔn.» Isa nan na duniɲa naiyalanyi ra lQ Isa naxa keli, a ginɛ maxɔrin, «Naxee fa i ra, e na minden? Mixi yo mu lu naxan i makiitima?» s_ E to a xa wɔyɛnyi mɛ, e birin naxa siga keren keren, fɔlɔfe forie ma. Ginɛ gbansan to lu Isa ya i, ;qA man naxa a igoro, a nu fa sɛbɛli ti bɔxi ma. zmE to dɔxɔ a ra, a naxa keli, a a fala e bɛ, «Yunubi mu na naxan ma wo ya ma, na singe xa yi ginɛ gɔnɔ.» 3_E nu na gantanyi nan tefe a bɛ na maxɔrinyi ra, a xa fe nde fala, e nɔma a kalamude naxan ma. Isa naxa a igoro, a nu fa sɛbɛli ti bɔxi ma a bɛlɛxɛsole ra. Sɛriyɛ ki ma, Annabi Munsa muxu yamarixi nɛ muxu xa yi ginɛ mɔɔli magɔnɔ gɛmɛ ra han a faxa. I tan a toxi di?» Oe a fala Isa bɛ, «Karamɔxɔ, muxu yi ginɛ suxuxi yɛnɛ nan xun. Sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛnie fan naxa fa ginɛ nde ra, e naxan suxuxi a na yɛnɛ rabafe. E naxa a ti mixi birin ya i, hIKuye to iba, a naxa siga hɔrɔmɔbanxi. Ɲama to fa a yire, a naxa dɔxɔ, a so e kawandife. % GIsa naxa siga Oliwi geya ma. 2_5Na xanbi, kankan naxa siga a xɔnyi.uc4E naxa a yaabi, «Galileka nan na i fan na? A mato Kitaabui kui, namiɲɔnmɛ yo mu kelima Galile bɔxi!» xi3«Won ma sɛriyɛ ki ma, mixi nɛ makiitima, a mu maxɔrinma xɛ alako a xa kolon sinden a fe naxan nabaxi?» a;2Kɔnɔ Nikodemu, naxan nu bara siga Isa yire, a naxa a fala a boore kuntigie bɛ, M1Yi ɲama tan mu sɛriyɛ Kitaabui kolon. Mixi dankaxie nan e ra.» L0Mixi keren na kuntigie xa na mu Farisɛnie ya ma naxan laxi a ra? B/Farisɛnie fan naxa e yaabi, «Pe, a bara wo fan madaxu? X).Kɔsibilie naxa e yaabi, «A xa masenyi dangi adamadie xa masenyi birin na.»  +-Na kui, kɔsibilie naxa gbilen sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Farisɛnie yire. Na kuntigie naxa e maxɔrin, «Munfe ra wo mu faxi a ra be?» 7 i,Ndee nu wama a suxufe, kɔnɔ mixi yo mu nɔ. 1 ]+Na kui, ɲama mu nu lanxi Isa xa fe ma.  {*Kitaabui mu a masenxi xɛ, a Ala xa Mixi Sugandixi kelima Dawuda bɔnsɔɛ nɛ, a keli Bɛtɛlɛɛmu, Dawuda xɔnyi?»  #)Gbɛtɛ fan naxa a fala, «Ala xa Mixi Sugandixi nan na yi ra!» Kɔnɔ ndee fan naxa a fala, «Ala xa Mixi Sugandixi findima Galileka ra? }(Ɲama to a xa masenyi mɛ, ndee naxa a fala, «Muxu nu namiɲɔnmɛ naxan mamɛxi a xa fa, a tan nan yati yi ki!» 8i'A nu na Ala Xaxili nan ma fe masenfe, a xa danxaniyatɔɛe nu fama naxan sɔtɔde. Na waxati, Ala Xaxili mu nu faxi sinden, barima Isa xa xunnakeli mu nu makɛnɛnxi sinden. &Alɔ Kitaabui a masenxi ki naxɛ, naxan yo na danxaniya n ma, kisi ye bulama nɛ a bɔɲɛ kui, alɔ xure naxan susuma.» 3_%Na sali waxati lɔxɔ dɔnxɔɛ ma, naxan tide gbo boore birin bɛ, Isa naxa keli, a a masen a xui itexi ra, «Ye xɔli na naxan yo ma, a xa fa n xɔn, a xa a min. $A to a masenxi a muxu fama a fende kɔnɔ muxu mu a toma, a a sa luma dɛnnaxɛ, muxu mu nɔma naa lide, a waxi munse falafe?» Kisi ye R#Yuwifi kuntigie naxa e bore maxɔrin, «Yi wama sigafe minden, won mu sa nɔma a tode dɛnnaxɛ? Ka a waxi nɛ a xa sa sabati ɲamanɛ gbɛtɛ alɔ muxu xa mixi ndee, alako a xa sa si gbɛtɛe xaran? a;"Wo fama nɛ n fende, kɔnɔ wo mu n toma. N sa luma dɛnnaxɛ, wo mu nɔma naa lide.» Y+!Isa naxa a masen, «N na wo ya ma sinden dondoronti, n fa siga n Xɛɛma yire. *M Farisɛnie to a mɛ, ɲama nu naxan makɔyikɔyife Isa xa fe ra, e tan nun sɛrɛxɛdubɛ kuntigie naxa hɔrɔmɔbanxi kɔsibilie xɛɛ, e xa sa Isa suxu. 7Kɔnɔ ɲama ya ma mixi gbegbe naxa danxaniya Isa ma, e nu a fala, «Ala xa Mixi Sugandixi na fa, a tɔnxuma makaabaxie rabama dangi yi xɛmɛ ra?» f~ENa kui, e naxa kata a suxude, kɔnɔ e mu nɔ, barima a xa waxati mu nu a lixi sinden. O}N tan a kolon, barima n fatanxi a tan nan na. A tan nan n xɛɛxi.» Z|-Na kui, Isa naxa kawandi ti a xui itexi ra hɔrɔmɔbanxi kui, «Wo n kolon, wo n kelide fan kolon? Kɔnɔ n tan mu faxi n yɛtɛ kan ɲanige xa ma. Nɔndi Kanyi nan n xɛɛxi, kɔnɔ wo tan mu a kolon. e{CKɔnɔ won birin Isa baride kolon. Ala xa Mixi Sugandixi tan na fa, a baride mu kolonma.» z A mato, a tan nan wɔyɛnfe kɛnɛ ma yi ki, kɔnɔ e mu sese falama a bɛ! Ka e bara la a ra, a Ala xa Mixi Sugandixi na a ra? Ty!Darisalamuka ndee nu a falafe, «Kuntigie mu na katafe yi xa faxade? RxWo xa fee kui mato a fanyi ra beenun wo xa kiiti sa. Kiiti xa tinxin.» +wOXa xɛmɛ sunnama malabu lɔxɔɛ alako Annabi Munsa xa sɛriyɛ naxa fa kana, wo xɔnɔma n tan ma munfe ra, n to furema fate birin nayalan malabu lɔxɔɛ ma? zvmMunsa a benbae xa sɛriyɛ falaxi nɛ wo bɛ a wo xa wo xa di xɛmɛe sunna. Wo na rabama hali malabu lɔxɔɛ. SuIsa naxa e yaabi, «N kaabanako keren nan naba, a fa wo birin dɛ ixara. RtƝama naxa a fala, «Ɲinnɛ nan na i fɔxɔ ra! Nde katafe i faxade?» wsgAnnabi Munsa yati nan Ala xa sɛriyɛ soxi wo yi ra, kɔnɔ wo mu a ratinmɛxi. Munfe ra wo wama n faxafe?» Hr Mixi naxan wɔyɛnma a yɛtɛ xaxili ma, a matɔxɔɛ fenfe a yɛtɛ nan bɛ. Kɔnɔ naxan matɔxɔɛ fenfe a Xɛɛma bɛ, nɔndi falɛ nan na kanyi ra, tinxintareya yo mu naxan bɔɲɛ ma. q+Mixi naxan wama Ala waxɔnfe rabafe, a nɔma nɛ a kolonde xa yi xaranyi fatanxi Ala nan na. Xa n gbe gbansan na a ra, mixie a kolonma nɛ nu. hpIIsa naxa e yaabi, «N kawandi naxan tima, a mu kelixi n tan xa ma. A kelixi n Xɛɛma nan ma. moSYuwifi kuntigie naxa kaaba, e nu a fala, «Yi xɛmɛ lɔnnixi yi mɔɔli ra di, a to mu xaranxi?» n'Yuwifie nu sali naxan nabafe, lɔxun keren na a ra. Na to nu bara siga han a tagi, Isa naxa te hɔrɔmɔbanxi kui, a kawandi ti fɔlɔ. hmI Kɔnɔ e to nu gaaxuxi Yuwifi kuntigie ya ra, mixi yo mu nu suusama a xa fe falade kɛnɛ ma. l7 Mixie nu wɔyɛn gbegbe makɔyikɔyima e bore tuli Isa xa fe ra. Ndee a falama a mixi fanyi nan a ra, ndee a falama a a na ɲama ratantanfe nan tui. ikK Sali to nu rabafe, Yuwifi kuntigie nu a fenfe Darisalamu, e nu maxɔrinyi ti, «A na minden?» _j7 A xunyae to te sali rabade Darisalamu, Isa fan naxa siga, kɔnɔ a gundo ki ma. Ii  A na fala xanbi, a naxa lu Galile. Isa kawandi tife Darisalamu vheWo tan xa te Darisalamu, wo sa sali raba naa. N tan mu sigama, barima n ma waxati mu gɛxi a lide sinden.» }gsDuniɲa mu nɔma wo tan xɔnde, kɔnɔ e n tan xɔnma, barima n seedeɲɔxɔya bama e xa fe ra, a e xa walie kobi. kfOIsa naxa a masen e bɛ, «N ma waxati mu nu a li sinden, kɔnɔ waxati yo mu na wo tan xa fe ma. ReE na fala nɛ, barima hali e to findixi a xunyae ra, e mu nu laxi a ra. ~duMixi mu a xa wali nɔxunma xa a wama duniɲa xa a kolon. I to yi tɔnxumae rabama, a lanma i xa e raba kɛnɛ ma.» )cKIsa xunyae naxa a fala a bɛ, «A lan nɛ i xa keli yi bɔxi ma, i siga Yudaya, alako i fɔxirabirɛe naxee sa na naa, e fan xa i xa walie to, i naxee rabama. 6bgYuwifie xa Bage Ti Sali to nu bara makɔrɛ, a Na xanbi, Isa naxa Galile bɔxi isa fɔlɔ. A mu nu Yudaya tan iɲɛrɛma, barima Yuwifi kuntigie nu katafe nɛ e xa a faxa. %`CGA nu Simɔn Isikariyoti xa di Yudasi nan ma, naxan nu na a fɔxirabirɛ fu nun firinyie ya ma. A tan nan nu fama a yanfade, a a sa kuntigie bɛlɛxɛ. _FIsa naxa e yaabi, «N tan xa mu wo sugandi, wo tan mixi fu nun firinyie? Kɔnɔ mixi keren na wo ya ma, adama sentanɛ nan a ra.» e^CEMuxu bara la a ra, muxu man bara gɛ a kolonde, a i tan nan na Ala xa Sɛniyɛntɔɛ ra.» ]DSimɔn Piyɛri naxa a yaabi, «Marigi, xa muxu gbilen i fɔxɔ ra, muxu fa sigama nde xɔn ma? Abadan kisi masenyi na i tan nan yi. p\YCNa kui, Isa naxa a fɔxirabirɛ fu nun firinyie maxɔrin, «Wo tan go? Wo fan wama kelife n xun ma?» Z[-BNa xanbi, a fɔxirabirɛ gbegbe naxa ɲanige masara, e gbilen a fɔxɔ ra. ZAA man naxa a masen, «Na nan a ra, n a falaxi nɛ wo bɛ, a mixi yo mu nɔma fade n xɔn ma, xa Baba Ala mu na danxaniya fi a ma.» @Yy@Kɔnɔ mixi ndee na wo ya ma, naxee mu danxaniyaxi.» Isa na fala nɛ barima kabi a fɔlɛ, a nu a kolon naxee mu danxaniyaxi, a nun naxan fama a yanfade, a a sa kuntigie bɛlɛxɛ. 1X[?Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan kisi fima mixi ma. Fate bɛndɛ tan mu nɔma sese ra. N masenyi naxan tixi wo bɛ, a Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nun kisi sɔtɔ ki nan masenma. RW>Xa a sa li go, wo sa Adama xa Di to te ra koore ma, a kelixi dɛnnaxɛ? V=Isa to a kolon a a fɔxirabirɛe na yi wɔyɛnyi falafe e bore tagi, a naxa e maxɔrin, «N ma masenyi bara wo raxɔnɔ? Uy<E to a xa masenyi mɛ, a fɔxirabirɛ wuyaxi naxa a fala, «Yi masenyi tan xɔrɔxɔ de! Nde nɔma tinde a ra?» T;Isa yi masenyi ti nɛ a nu mixie kawandima tɛmui naxɛ Kapɛrɛnamu salide kui. Isa fɔxirabirɛ gbegbe ɲanige masarafe $SA:Taami naxan goroxi keli koore, a na be. A mu luxi alɔ wo benbae taami naxan don. E tan faxa nɛ. Naxan yi taami tan donma, na kanyi kisima nɛ abadan.» !R;9Baba Ala to n xɛɛxi, kisi fatanma naxan na, kisi na n fan yi a tan saabui ra. Na mɔɔli man na, naxan baloma n tan ma, na kanyi kisima n saabui ra. aQ;8Naxan n sube donma, a n wuli min, n bara sabati na kanyi i, a fan bara sabati n fan i. NP7N fate nan findixi baloe yati ra. N wuli nan findixi minse yati ra. tOa6Naxan n sube donma, a n wuli min, na kanyi kisima nɛ abadan, n a rakelima nɛ faxɛ ma lɔxɔ dɔnxɔɛ. N5Isa naxa a masen e bɛ, «N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, xa wo mu Adama xa Di fate sube don, xa wo mu a wuli min, kisi mu wo bɛ. M4Na kui, sɔnxɔɛ naxa mini Yuwifie tagi, e nu a fala, «Pe, yi xɛmɛ nɔma a fate sube sode won yi ra di, won xa a don?» NL3N tan nan na na kisi taami ra naxan goroxi keli koore. Naxan yo na yi taami tan don, a kisima nɛ abadan. Yi taami findixi n fate nan na, n naxan fima sɛrɛxɛ ra alako duniɲa xa kisi sɔtɔ.» ^K52Taami naxan goroxi keli koore, a na be. Naxan yo na yi tan don, na kanyi mu faxama. MJ1Wo benbae taami don nɛ gbengberenyi ma, kɔnɔ e birin naxa faxa. %IE0N tan nan na kisi taami ra. hHI/«N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, naxan na danxaniya n ma, a bara abadan kisi sɔtɔ. tGa.Mixi yo mu na naxan bara Baba Ala to, bafe mixi ra naxan fatanxi Ala ra. Na keren nan bara Baba Ala to.» )FK-A sɛbɛxi namiɲɔnmɛe xa Kitaabui kui, ‹Ala fama nɛ e birin xarande.› Naxan yo na Baba Ala xui ramɛ, a a xa masenyi suxu, na kanyi tan fama nɛ n ma. E%,Mixi yo mu nɔma fade n ma, xa Baba Ala, naxan n xɛɛxi, mu a kanyi mabɛndun n ma. N fan fama a kanyi rakelide faxɛ ma lɔxɔ dɔnxɔɛ. JD +Isa naxa e yaabi, «Wo ba wɔyɛnfe wo bore tagi na mɔɔli ra. C#*E nu a falama nɛ, e naxɛ, «Isa xa mu yi ki, Yusufu xa di? Won mu a nga nun a baba kolon? A fa a falama di, a a goroxi nɛ keli koore?» }Bs)Na kui, Yuwifie naxa so a mafalafe, barima a nu bara a fala, «N tan nan na taami ra naxan goro keli koore.» A9(Na nan findixi n Baba sagoe ra, a naxan yo na danxaniya a xa Di ma, na kanyi xa abadan kisi sɔtɔ, n man xa a rakeli faxɛ ma lɔxɔ dɔnxɔɛ ma.» @'N Xɛɛma wama nɛ n xa a xa mixi birin nakeli faxɛ ma lɔxɔ dɔnxɔɛ. A mixi naxee fixi n ma, hali keren naxa lɔɛ. i?K&barima n kelixi koore ma n Xɛɛma waxɔnfe nan nabade. N mu faxi n yɛtɛ waxɔnfe xa rabade. Z>-%Baba Ala mixi naxan birin fima n ma, a fama nɛ n ma, n mu mɛɛma e ra abadan, Y=+$Kɔnɔ alɔ n a falaxi wo bɛ ki naxɛ, hali wo to bara n to, wo mu laxi n na. (<I#Isa naxa e yaabi, «N tan nan na kisi taami ra. Naxan na fa n tan ma, a mu kaamɛ kolonma abadan. Naxan na danxaniya n tan ma, a mu ye xɔli kolonma sɔnɔn. Z;-"Na kui, e naxa a fala a bɛ, «Marigi, muxu ki na taami ra tɛmui birin.» b:=!Barima taami naxan fatanxi Ala ra, a tan nan goroma keli koore, a kisi fi duniɲa ma.» 9- Isa man naxa a masen e bɛ, «N xa a masen wo bɛ a nɔndi ki ma, Annabi Munsa mu koore taami fi wo ma. N Baba nan koore taami yati fima wo ma. +8OMuxu benbae taami nde don nɛ gbengberenyi ma naxan goro kelife koore ma. A sɛbɛxi Kitaabui kui, ‹Ala naxa taami fi e ma baloe ra, naxan keli koore ma.›» 7E man naxa a maxɔrin, «I tɔnxuma makaabaxi mundun nabama muxu ya xɔri alako muxu xa la i ra? I fa kɛwali mundun nabama? s6_Isa naxa e yaabi, «Ala wama kɛwali naxan xɔn, a findixi yi nan na: Wo xa danxaniya a xa xɛɛra ma.» 5{Na kui, ɲama naxa Isa maxɔrin, «Muxu lanma muxu xa munse raba alako muxu xa nu kɛwalie raba Ala wama naxee xɔn?» j4MWo naxa wali duniɲa baloe xa fe ra, naxan bɔrɔma. Wo xa wali baloe nan ma fe ra naxan buma, a abadan kisi fi wo ma. Adama xa Di nan na baloe fima wo ma, barima Baba Ala bara a tan nan matɔnxuma a xa Mixi Sugandixi ra.» #3?Isa naxa e yaabi, «A nɔndi ki ma n xa a fala wo bɛ, wo mu n fenfe xɛ n to tɔnxuma makaabaxi raba wo ya xɔri. Wo n fenfe nɛ wo to lugaxi taami ra. d2AE to Isa li baa naakiri ma, e naxa a maxɔrin, «Karamɔxɔ, i faxi be mun tɛmui?» 1Mixie to a kolon a Isa mu nu na mɛnni sɔnɔn, a fɔxirabirɛe fan mu na, e fan naxa baki kunkuie kui, e giri Kapɛrɛnamu, Isa fende. 0 Kunkui gbɛtɛ naxee keli Tiberiyasi, nee naxa e li mɛnni, e taami don dɛnnaxɛ, Marigi naxan so e yi a to gɛ Ala tantude. =/sKuye naxa iba ɲama ra baa dɛ, Isa fɔxirabirɛe kunkui tongo dɛnnaxɛ. E nu a kolon a na kunkui kerenyi nan nu na naa, a fa li Isa mu baki a kui, fo a fɔxirabirɛe doro. m.SE to nu wama a xa te kunkui kui, kunkui naxa e sigade li keren na. Kisi taami naxan fatanxi Ala ra K-Kɔnɔ Isa naxa a fala e bɛ, «N tan nan a ra. Wo naxa gaaxu.» , E to laala ba kilo suuli xa na mu senni ɲɔndɔn, e naxa Isa to ɲɛrɛ ra ye fari, a fafe e mabiri kunkui yire. E naxa gaaxu. 4+cFoye belebele naxa mini, baa naxa xaaɲɛ. }*se baki kunkui kui, e xa baa igiri sigafe ra Kapɛrɛnamu. Dimi nu bara sin, kɔnɔ Isa mu nu gbilen e yire sinden. F)Nunmare to so, Isa fɔxirabirɛe naxa goro baa dɛ ra, (%Isa to a kolon a e nu fafe a suxude nɛ e xa a findi mangɛ ra, a naxa keli e xun ma, a sa lu a kerenyi ma geya fari. Isa ɲɛrɛfe ye fari '%Ɲama to Isa xa tɔnxuma makaabaxi to, e naxa a fala, «Muxu bara namiɲɔnmɛ naxan mamɛ a xa fa duniɲa ma, a tan nan yati yi ki!» & Na kui, e naxa mixie xa donse dɔnxɔɛ xuntunyie malan han debe fu nun firin naxa rafe. Na birin fatan mɛngi taami gundi suuli nan na. ~%u Ɲama to luga, Isa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Wo donse dɔnxɔɛ xuntunyie malan, alako sese naxa makana.» -$S Na tɛmui, Isa naxa na taami suuli tongo, a Ala tantu, a e itaxun ɲama magoroxi ma, a a raba na ki nɛ yɛxɛ fan na. Birin naxa a sɔtɔ, han e birin naxa wasa. "#= Isa naxa a masen, «Wo a fala ɲama bɛ e xa e magoro.» Ɲooge xinde gbegbe to nu na naa, mixie naxa dɔxɔ bɔxi, e xɛmɛ mixi wulu suuli ɲɔndɔn. z"m «Mɛngi taami suuli na yi xɛmɛ dimɛdi yi ra, a nun yɛxɛ firin, kɔnɔ na findixi munse ra yi ɲama bɛ?» H! Isa fɔxirabirɛ Andire, Simɔn Piyɛri xunya, a naxa a fala,  1Filipu naxa a yaabi, «Hali won taami sara xi kɛmɛ firin wali sare nan na, na mu a niyama yi ɲama mixi birin xa nɔ taami xuntundi sɔtɔde.» `9A na fala nɛ alako a xa Filipu mato, barima Isa ɲan nu a kolon a fafe naxan nabade. %CIsa to a ya rasiga, a naxa ɲama gbegbe to fa ra a yire, a naxa Filipu maxɔrin, «Won sa nɔma taami sarade minden alako yi mixi birin xa e dɛge?» =uYuwifie xa Sayamalekɛ Dangi Sali nu bara makɔrɛ. H Isa naxa te geya fari, a sa dɔxɔ naa a nun a fɔxirabirɛe. xiƝama gbegbe nu biraxi a fɔxɔ ra, barima e nu a xa tɔnxuma makaabaxie toxi, a nu naxee rabama furemae bɛ. \ 3Na xanbi, Isa naxa giri Galile Baa naakiri ma, e naxan xili falama Tiberiyasi Baa. Z-/Kɔnɔ xa wo mu laxi a xa Kitaabui ra, wo fa lama n tan ma masenyi ra di?»c?.Xa wo sa laxi Munsa ra nu, wo lama nɛ n fan na nu, barima Munsa n tan nan ma fe sɛbɛ.  -«Wo naxa a maɲɔxun de a n tan nan wo kalamuma Baba Ala xɔn. Annabi Munsa, wo xaxili tixi naxan na, na nan wo kalamuma. ,Wo to wama wo xa matɔxɔɛ sɔtɔ wo bore ra, kɔnɔ wo mu matɔxɔɛ fenma naxan fatanxi Ala Kerenyi tan na, wo fa danxaniyama di?» +N faxi n Baba nan xili ra, kɔnɔ wo mu n nasɛnɛxi. Xa mixi gbɛtɛ sa fa a yɛtɛ kan nan xili ra, wo mu tondima na tan nasɛnɛde. <s*N wo kolon. Ala xa xanunteya mu na wo bɔɲɛ kui. 7i)«N mu wama adamadie xa matɔxɔɛ xɔn. :o(kɔnɔ wo tondixi fade n ma wo xa kisi sɔtɔ.» 7'Wo luma Kitaabuie mato ra, barima wo ɲɔxɔ a ma, a wo abadan kisi sɔtɔma e tan nan saabui ra. A fa li, na Kitaabuie yati nan n ma fe seede bama, Y+&a xa masenyi man mu sabatixi wo bɔɲɛ ma, barima wo mu laxi a xa xɛɛra ra. yk%Baba Ala naxan n xɛɛxi, a fan yati bara seede ba n ma fe ra. Wo singe mu nu a xui mɛ, wo mu nu a yatagi to, R$«Kɔnɔ seedeɲɔxɔya nde na n bɛ naxan dangi Yaya gbe ra. N fee naxee rabama, Baba Ala bara naxee so n yi n xa e raba, nee nan findixi seedeɲɔxɔya ra n ma fe ra, a Baba Ala nan n xɛɛxi. ~~e}}k||?{{qzzyyy#xxx/wxvv>>=s<<:;:: 99588c77G65544a33^2211C0//s/'..P-y,,++u**G)|((d'' &^%%e$$$O##K""! zGvCc#a4@Zg2 E - l  J*v$2V;pyY A e rakolonma nɛ kiiti xa fe ra, barima yi duniɲa na nɔla kobi naxan yi ra, a ɲan bara makiiti.» bx= A e rakolonma nɛ tinxinyi xa fe ra, barima n na sigafe Baba Ala yire, wo mu n toma fa. Kw A e rakolonma nɛ yunubi xa fe ra, barima e mu danxaniyaxi n ma. av;A na fa, a mixie rakolonma nɛ yunubi xa fe ra, tinxinyi xa fe ra, nun kiiti xa fe ra. 3u_Kɔnɔ n xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, n ma sigɛ nan munafanyi gbo wo bɛ, barima xa n mu siga, Saabui Fanyi mu fama wo ma. Kɔnɔ xa n siga, n a xɛɛma nɛ wo ma. At}N to yi fee masenxi wo bɛ, na nan wo bɔɲɛ sunnunxi. dsAKɔnɔ yakɔsi, n fa sigafe n Xɛɛma yire, wo mu n maxɔrinma, ‹I na sigafe minden?› ]r3Kɔnɔ n yi fee birin masenxi nɛ wo bɛ, alako e waxati na a li, wo xa ratu, a n e xa fe fala nɛ wo bɛ.» Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa wali «N mu yi fe birin masen wo bɛ a fɔlɛ ra, barima n nu na wo fɛ ma. MqE na fee rabama nɛ, barima e mu Baba Ala kolon, e mu n fan kolon. p-E fama nɛ tɔnyi dɔxɔde wo ma, sofe ra salidee kui. Waxati ɲan fafe, naxan na wo faxa, a na faxɛ maɲɔxunma kɛwali fanyi nan na Ala bɛ. Qo «N yi fe birin masenxi nɛ wo bɛ, alako wo naxa fa bira tantanyi kui. OnWo fan seede bama nɛ, barima wo na n fɔxɔ ra kabi a fɔlɛ.»0mY«N Saabui Fanyi naxan xɛɛma wo ma kelife Baba Ala yire, naxan findixi Baba Ala Xaxili ra, naxan nɔndi makɛnɛnma, a tan na fa, a seede bama nɛ n ma fe ra. xliKɔnɔ naxan sɛbɛxi e xa sɛriyɛ Kitaabui kui, fo a xa kamali, a to a masenxi, ‹E n xɔnxi nɛ tun.›» !k;Xa n mu kaabanakoe raba e tagi nu naxee singe mu nu raba, e mu yunubi sɔtɔma nu. Kɔnɔ yakɔsi, e bara na birin to, e man fa n tan nun n Baba xɔn. 6jgNaxan na n tan xɔn, a bara n Baba fan xɔn. iXa n mu sa fa wɔyɛnde e bɛ nu, e mu yunubi sɔtɔma nu. Kɔnɔ yakɔsi, e mu fa nɔma sese falade naxan kiiti fanma e ra. [h/E yi fe birin niyama nɛ wo ra n tan xili xa fe ra, barima e mu n Xɛɛma kolon. =gsWo xa ratu wɔyɛnyi ma n naxan masen wo bɛ, ‹Konyi mu dangima a marigi ra.› Xa e bara n tan ɲaxankata, e wo fan ɲaxankatama nɛ. Xa e n tan xui suxu, e wo fan gbe suxuma. FfXa wo findi duniɲa mixie nan na nu, wo rafanma nɛ duniɲa ma nu, alɔ a gbe mixie. Kɔnɔ duniɲa mixie mu wo ra, barima n tan bara wo sugandi e ya ma. Na nan a toxi, duniɲa wo xɔnxi. Ke«Xa duniɲa wo xɔn, wo xa a kolon a n tan nan singe xɔn. ddAN wo yamarixi nɛ yi fee ma, alako wo xa wo bore xanu.» Duniɲa Isa fɔxirabirɛe xɔnfe vceWo tan xa mu n sugandi. N tan nan wo sugandi, n wo findi n ma xɛɛrae ra, wo xa sa lu alɔ sansi salonyie naxee bogima, wo sa wali fanyie raba naxee mu kanama. Na kui, wo na fefe maxɔrin Baba Ala ma n tan xili ra, a a soma nɛ wo yi. Zb-N mu fa nɔma a falade wo bɛ ‹konyie›, barima konyi mu a kolon a marigi naxan yo rabafe. N tan bara a fala wo bɛ ‹n xanuntenyie›, barima n naxan birin mɛxi n Baba ra, n bara wo rakolon a birin na. KaWo tan findixi n xanuntenyie nan na, xa wo n ma yaamarie rabatu. ]`3 Xa mixi a nii fi a xanuntenyie xa fe ra, xanunteya yo mu na naxan dangi na tan na. \_1 «N ma yaamari findixi yi nan na: Wo wo bore xanu alɔ n wo xanuxi ki naxɛ. l^Q «N yi fee masenxi nɛ wo bɛ, alako n ma sɛɛwɛ xa lu wo bɛ, wo xa sɛɛwɛ xa kamali.» ] Xa wo n ma yaamarie rabatu, wo luma n ma xanunteya kui, alɔ n fan luxi n Baba xa xanunteya kui ki naxɛ, n to a xa yaamarie rabatuxi.» a\; N Baba Ala n tan xanuxi ki naxɛ, n fan wo xanuxi na ki nɛ. Wo lu n ma xanunteya kui. #[?N Baba matɔxɔɛ sɔtɔma, wo tan na lu alɔ sansi salonyi naxee bogima a fanyi ra, wo a masen na wali fanyie kui, a wo findixi n fɔxirabirɛe nan na. wZgXa wo lu n ma fe, n ma masenyie fan lu wo bɔɲɛ ma, wo na wa fefe xɔn, wo a maxandi. A rabama nɛ wo bɛ. Y1Xa naxan mu lu n ma fe, a luma nɛ alɔ sansi salonyi masɛgɛxi naxan wɔlɛma, a xara. Walikɛe nee malanma nɛ, e e wɔlɛ tɛ xɔɔra, e gan. lXQN tan nan na Ala xa sansi bili ra, wo fan findixi na sansi salonyie nan na. Naxan na lu n ma fe, n fan lu a xa fe, a lu nɛ alɔ sansi salonyi naxan a bogi gbegbe raminima. Xa wo nun n tan xa mu a ra, wo tan mu nɔma fefe ra. 7WgWo lu n ma fe nɛ, alɔ n fan luma wo xa fe ki naxɛ. Sansi salonyi mu nɔma bogide a yɛtɛ ra xa a mu fatuxi sansi bili xa ma. Wo fan luma na ki nɛ, xa wo mu lu n ma fe. `V9Wo tan naxee findixi na salonyie ra, wo ɲan bara rasɛniyɛn n ma masenyi saabui ra. UWuri bili salonyi naxee mu bogi raminima n bɛ, Ala e sɛgɛma nɛ. Salonyi naxee bogima, Ala xa e magbaran, alako e bogi xa gbo. PT «N misaalixi wuri bili nan na, n Baba Ala nan findixi a mɛɛnima ra. Skɔnɔ alako duniɲa xa a kolon a n tan Baba Ala xanuxi nɛ, Baba Ala n yamarixi naxan na, n a rabama nɛ. Wo keli, won xɛɛ.»R«N mu wɔyɛn gbegbe falama wo bɛ sɔnɔn, barima yi duniɲa na nɔla naxan yi, a na fafe. A mu nɔma n tan na a mɔɔli yo ra, \Q1N a falaxi nɛ wo bɛ, beenun a xa raba, alako a na raba, wo xa danxaniya n ma.» %PCWo bara n xui mɛ, ‹N na sigafe, kɔnɔ n man fama wo yire›. Xa wo n xanu, a lanma wo xa sɛɛwa n ma sigɛ ra Baba Ala yire, barima a dangi n tan na. Oy«N bɔɲɛsa fima wo ma naxan fatanxi n tan na, naxan mu kelixi duniɲa ma. Wo naxa kɔntɔfili, wo naxa gaaxu. >Nukɔnɔ Baba Ala fama nɛ Saabui Fanyi xɛɛde wo yire n xili ra. Na saabui lanxi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan ma. Na nan fama wo ratude n ma masenyi birin na, a fa wo xaran na ra.» =Mu«N to wo ya ma, n bara na birin masen wo bɛ, LNaxan mu n xanuxi, a mu n xui suxuma. Wo masenyi naxan mɛfe n na, n gbe xa mu a ra. A fatanxi Baba Ala nan na, naxan n xɛɛxi.» KIsa naxa a yaabi, «Xa naxan yo n xanu, a n xui suxuma nɛ. N Baba a kanyi xanuma nɛ, muxu nun n Baba fa a yire, muxu sabati a i. :JmYudasi, naxan mu findi Isikariyoti ra, a naxa Isa maxɔrin, «Marigi, munfe rabaxi i to fafe i yɛtɛ makɛnɛnde muxu tan bɛ, i mu i yɛtɛ makɛnɛn duniɲa tan bɛ?» 1I[Naxan n ma yaamarie suxuxi, a e rabatu, na kanyi nan n xanuxi. Anun, naxan na n tan xanuxi, n Baba a kanyi xanuma nɛ, n fan a xanu, n nan n yɛtɛ makɛnɛn a bɛ.» {HoWo a kolonma nɛ na lɔxɔɛ, a n tan nun n Baba nan a ra, wo fan nun n tan nan a ra, n fan nun wo tan nan a ra. rG]A gbe mu luxi n xa lɔɛ duniɲa ma, kɔnɔ wo tan fama nɛ n tode. N tan to baloxi, wo fan baloma nɛ. YF+«N mu wo raboloma xɛ de, wo xa lu alɔ kiridie. N man fama nɛ wo yire. :EmNa nan findixi Ala Xaxili ra, naxan nɔndi makɛnɛnma. Duniɲa tan mu nɔma a sɔtɔde, barima e mu a toma, e man mu a kolon. Kɔnɔ wo tan a kolon, barima a sabatima wo i.» rD]N tan fan, n Baba Ala maxandima nɛ a xa Saabui Fanyi gbɛtɛ xɛɛ wo ma, naxan luma wo fɛ ma abadan. =Cu«Xa wo n xanu, wo n ma yaamarie rabatuma nɛ. \B1Xa wo n maxandi fefe naxan ma n xili ra, n a rabama nɛ.» Ala Xaxili Sɛniyɛnxi {Ao Wo naxan birin maxandima n xili ra, n a rabama nɛ wo bɛ alako Baba Ala xa matɔxɔɛ sɔtɔ a xa Di saabui ra. e@C «N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, n tan wali naxee rabama, xa naxan danxaniya n ma, na kanyi fan na wali mɔɔlie rabama nɛ. A ɲan a rabama nɛ naxee dangi n tan gbe ra, barima n tan sigafe Baba Ala nan yire. ?! Wo xa la n na, a Baba Ala nun n tan nan a ra, n fan nun Baba Ala nan a ra. Xa wo siikɛxi na ma, wo xa la a ra n ma walie tan xa fe ra.» >} I mu laxi a ra a Baba Ala nun n tan nan a ra, n fan nun Baba Ala nan a ra? N tan masenyi naxee tima wo bɛ, e mu fatan n tan yɛtɛ xa ra. E fatanma Baba Ala nan na. N tan nun Baba Ala naxan a ra tɛmui birin, a tan nan yɛtɛ na a xa wali rabafe. >=u Isa naxa a fala a bɛ, «Filipu, n bara bu wo tagi ki fanyi, kɔnɔ han ya i mu n kolon? Naxan na n tan to, a bara Baba Ala to. I tan fa a falama di, a n xa Baba Ala masen wo bɛ? h<IFilipu naxa a fala a bɛ, «Marigi, Baba Ala masen muxu bɛ. A lima na bara muxu wasa.» u;cXa wo bara n tan kolon, wo n Baba fan kolonma nɛ. Keli yi waxati ma, wo bara a kolon, wo man bara a to.» : Isa naxa a yaabi, «N tan nan na kira ra, nɔndi ra, nun kisi ra. Mixi yo mu soma Baba Ala xɔnyi xa n tan saabui xa mu a ra. i9KTomasi naxa a fala a bɛ, «Marigi, muxu mu i sigade kolon. Muxu fa na kira kolonma di?» 18]N sigafe dɛnnaxɛ, wo na kira kolon.» s7_Xa n siga, n naxa sa na yailan wo bɛ, n man fama nɛ wo fɔxɔ ra, alako won birin xa sa lu yire keren. y6kLingira gbegbe nan na n Baba xɔnyi, xa na mu a ra n mu a falama wo bɛ nu, a n sigafe yigiya yailande wo bɛ. z5 oIsa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Wo naxa kɔntɔfili. Wo wo xaxili ti Ala ra, wo xa wo xaxili ti n fan na. (4I &Isa naxa a yaabi, «I tinxi i xa faxa n ma fe ra? N xa nɔndi yati nan fala i bɛ, beenun konkore xa a rate, i i yɛtɛ rasanma nɛ n ma sanmaya saxan.»3  %Simɔn Piyɛri man naxa a maxɔrin, «Marigi, munfe ra n mu nɔma birade i fɔxɔ ra yakɔsi? N tinxi n xa faxa i xa fe ra!» J2  $Simɔn Piyɛri naxa a maxɔrin, «Marigi, i sigama minden?» Isa naxa a yaabi, «N sigafe dɛnnaxɛ, i mu nɔma birade n fɔxɔ ra sinden, kɔnɔ i fan fama birade n fɔxɔ ra han naa.» 1 #Duniɲa birin wo kolonma n fɔxirabirɛe ra na fe nan ma, xa wo wo bore xanu.» Isa a falafe Piyɛri bɛ a a yɛtɛ rasanma nɛ a ma 0{ "«N xa yaamari nɛɛnɛ fi wo ma: Wo xa wo bore xanu nɛ. N tan wo xanuxi ki naxɛ, wo fan xa wo bore xanu na ki. G/ !N ma die, a gbe mu luxi n xa keli wo xun ma. Wo n fenma nɛ, kɔnɔ n naxan fala Yuwifi kuntigie bɛ, n fa na nan falama wo fan bɛ, ‹N sigama dɛnnaxɛ, wo tan mu nɔma sigade naa.›» . Ala xa nɔrɛ to makɛnɛnma a saabui ra, Ala yɛtɛ fan Adama xa Di xa xunnakeli makɛnɛnma nɛ. A fafe na nan nabade yakɔsi. -/ Yudasi to mini, Isa naxa a masen, «Waxati bara a li fa, Adama xa Di xa xunnakeli xa makɛnɛn, Ala fan xa nɔrɛ xa makɛnɛn a saabui ra. g,G Yudasi to na taami xuntunyi rasuxu, a naxa mini keren na. Kɔɛ nu bara so. Yaamari nɛɛnɛ +7 Yudasi to findi e xa kɔbiri ragatɛ ra, ndee naxa a maɲɔxun a Isa nu a xɛɛfe sare nde sode sali xa fe ra, xa na mu a ra a xa sa misikiinɛe ki. Z*- Naxee nu magoroxi e dɛgede, e sese mu a kolon Isa na falafe a bɛ fe naxan ma. )% Yudasi to na taami rasuxu, Sentanɛ naxa a bɔɲɛ masara keren na. Isa naxa a fala a bɛ, «I wama naxan nabafe, a raba mafuren mafuren.» S( Isa naxa a yaabi, «N nu taami ragoro bɔrɛ xɔɔra, n a so mixi naxan yi ra, a tan nan na ki.» Isa to gɛ na falade, a naxa taami rasin bɔrɛ xɔɔra, a a so Simɔn Isikariyoti xa di Yudasi yi ra. R' Na fɔxirabirɛ naxa a maso Isa ra, a a maxɔrin, «Marigi, nde a ra?» &w Na kui, Simɔn Piyɛri naxa a bɛlɛxɛ magira na bɛ, a xa Isa maxɔrin a kanyi ma, Isa nu baxi naxan ma fe falade. I%  Isa fɔxirabirɛ, a naxan xanuxi, a nu na a fɛ ma teebili ra. V$% A fɔxirabirɛe naxa e bore mato, e mu a kolon Isa nu mixi yo xa fe falafe. 1#[ A na fala xanbi, Isa bɔɲɛ naxa sunnun, a fa a fala, «N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, mixi keren na wo ya ma, a n yanfama nɛ, a n sa kuntigie bɛlɛxɛ.» >"u N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, naxan yo na n ma xɛɛra rasɛnɛ, a n tan nan nasɛnɛxi. Naxan yo na n fan nasɛnɛ, na kanyi n Xɛɛma nan nasɛnɛxi.» Yudasi xa yanfanteya x!i N na fe falaxi nɛ wo bɛ beenun a xa raba, alako a raba tɛmui wo xa a kolon a n tan nan na naxan na abadan. X ) «N mu wo birin xa ma. N tan naxan wo sugandixi, n wo kolon. Kɔnɔ naxan na Kitaabui kui, fo a xa kamali nɛ, a to sɛbɛxi, ‹Muxu nun naxan bɛlɛxɛ na lenge keren kui, na bara a kobe so n na.› R Wo to bara fahaamui sɔtɔ yi fee ma, hɛɛri na wo bɛ xa wo e raba.» lQ N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, konyi mu dangi a marigi ra, xɛɛra fan mu dangi a xɛɛma ra. nU N naxan nabaxi wo bɛ, a xa findi misaali nan na, alako wo fan xa na mɔɔli nan naba wo bore tagi.  Na kui, n tan naxan findixi wo Marigi nun wo Karamɔxɔ ra, xa n tan bara wo sanyie maxa, wo fan lan nɛ wo xa wo bore sanyie maxa. zm Wo to a falama n bɛ ‹Karamɔxɔ›, xa na mu a ra ‹Marigi›, wo nɔndi nan a ra, barima na nan yati n na. 3_ Isa to gɛ e sanyie maxade, a man naxa a xa donma fari igoroe ragoro a ma, a man a magoro e dɛgede, a a fala e bɛ, «N naxan nabaxi wo bɛ yi ki, wo a fahaamuxi? eC A a fala nɛ a e birin mu sɛniyɛnxi, barima a a fɔxirabirɛ kolon naxan fama a yanfade. +O Isa naxa a yaabi, «Mixi naxan bara a maxa, a hayi mu na a fate maxafe ma bafe a sanyi ra. A ɲan bara sɛniyɛn feo! Wo sɛniyɛnxi, kɔnɔ wo birin mu a ra.» ' Simɔn Piyɛri naxa a fala a bɛ, «N Marigi, xa a na na ki nɛ, i naxa n sanyi gbansan xa maxa. I xa n bɛlɛxɛe nun n xunyi birin maxa.» % Piyɛri naxa a fala a bɛ, «Ade, i tan mu n sanyi maxama feo!» Isa naxa a yaabi, «Xa n mu i sanyie maxa, won mu luma fe keren sɔnɔn.» w Isa naxa a yaabi, «N naxan nabafe yi ki, i mu a fahaamuma yi waxati tan ma, kɔnɔ i fama nɛ a kui kolonde yare.» gG A to Simɔn Piyɛri li, na naxa a fala a bɛ, «Marigi, i waxi nɛ i xa n tan sanyie maxa?» eC A naxa ye sa paani kui, a fa so a fɔxirabirɛe sanyie maxafe, a nu e mafuruku na dugi ra. ^5 a naxa keli e dɛgede, a a xa donma fari igoroe ba a ma, a fa dugi nde xiri a tagi.  Isa to nu a kolon a Baba Ala bara fe birin sa a sagoe, a man to a kolon a a kelixi Ala nan ma, a man gbilenfe a tan nan ma, } Nunmare, e birin nu e dɛgefe. Ibulisa ɲan nu bara so Simɔn Isikariyoti xa di Yudasi xaxili kui, a xa Isa yanfa. s a Beenun Sayamalekɛ Dangi Sali xa a li, Isa naxa a kolon a gbe mu nu luxi a xa keli duniɲa ma gbilenfe ra Baba Ala ma. A fɔxirabirɛe a naxee sɔtɔ duniɲa ma, nee nu rafan a ma. Han a faxa tɛmui naxɛ, e xa xanunteya nu na a bɛ. + 2N a kolon a xa sɛriyɛ findima kisi nan na, naxan mu ɲɔnma abadan. Na nan a ra, n fe masenma wo bɛ alɔ Baba Ala a masenxi ki naxɛ.» ) 1Barima n ma masenyi mu fatanxi n tan xa ra. A fatanxi Baba Ala nan na, naxan n xɛɛxi yaamari ra, a lanma n xa naxan fala, n xa naxan masen.  + 0Naxan na tondi n na, a mu tin n ma masenyi ra, na kanyi makiitima na na. N masenyi naxan tima, na nan findima a makiitima ra lɔxɔ dɔnxɔɛ.  + /Xa naxan yo n xui mɛ, kɔnɔ a mu a rabatu, n tan mu na kanyi makiitima, barima n mu faxi duniɲa makiitide xɛ. N faxi duniɲa rakiside nɛ. w g .N to faxi duniɲa, naiyalanyi nan n na, alako naxan yo na danxaniya n ma, na kanyi naxa lu dimi kui sɔnɔn. 1 ] -Naxan na n tan to, a bara n Xɛɛma to.  ,Isa naxa a xui ite, a a fala, «Naxan na danxaniya n ma, a mu danxaniyaxi n tan xa ma, a danxaniyaxi n Xɛɛma nan ma. {o +Adamadie xa matɔxɔɛ sɔtɔfe nan nu rafan e ma dangi Ala xa matɔxɔɛ ra. Isa xa masenyi dɔnxɔɛ ɲama bɛ V% *Kɔnɔ na birin kui, hali kuntigie ya ma, e gbegbe naxa la Isa ra. Kɔnɔ e mu nu suusama a falade kɛnɛ ma barima e nu gaaxuxi Farisɛnie ya ra, nee naxa fa tɔnyi dɔxɔ e ma, sofe ra salide kui. eC )Annabi Esayi na fala nɛ a to nu bara Isa xa nɔrɛ to. Na kui, a nu Isa xa fe nan falafe. 4a («Ala bara e ya dɔnxu,
a e xaxili balan,
alako e ya naxa fa se igbɛ,
e xaxili naxa fa fe kolon,
e naxa fa e bɔɲɛ rafindi n ma,
n xa e rayalan.» N 'Na kui, e mu nɔ danxaniyade Isa ma, barima Esayi a masen nɛ, -S &Na raba nɛ alako Annabi Esayi xui xa kamali, a to a masen,«Marigi, nde laxi masenyi ra, e bara naxan mɛ muxu ra?Ala sɛnbɛ bara makɛnɛn nde bɛ?» iK %A nu bara tɔnxuma makaabaxi gbegbe raba e ya xɔri, kɔnɔ na birin kui, e mu danxaniya a ma. :m $Naiyalanyi to yanbama wo bɛ yi ki, wo xa la a ra nɛ, alako wo xa findi naiyalanyi xa die nan na.» Ɲama danxaniyatare Isa to gɛ na falade, a naxa siga, a sa a nɔxun e ma. >u #Isa naxa e yaabi, «Ala xa naiyalanyi man luma nɛ wo ya ma dondoronti. Wo xa ɲɛrɛ na naiyalanyi kui, alako dimi naxa wo tɛrɛnna. Naxan ɲɛrɛma dimi kui a mu a sigade toma. W~' "Na kui, ɲama naxa a fala Isa bɛ, «Muxu tan bara a mɛ sɛriyɛ Kitaabui kui, a Ala xa Mixi Sugandixi buma abadan. Munfe ra i tan a falama a fo Adama xa Di xa rate? Nde findixi yi Adama xa Di ra?» (}K !Isa a faxa ki masen na ki nɛ. `|9 Mixie na n nate wuri magalanbuxi kɔn na n faxafe ra, n mixi birin nafama nɛ n ma.» Z{- Yi duniɲa makiiti waxati bara a li. Mangɛya fafe bade yi duniɲa nɔla yi ra. hzI Isa naxa a masen e bɛ, «Na xui mu minixi n tan n ma fe xa ma, a minixi wo tan nan ma fe ma. y# Ɲama naxee nu tixi naa, e to a mɛ, ndee naxa a fala a galanyi nan xui a ra, kɔnɔ gbɛtɛ naxa a fala, «Malekɛ nan wɔyɛnxi a bɛ!» x N Baba Ala, a niya i xili xa ite.» Isa to na fala, xui nde naxa keli koore ma, a a fala, «N bara a ite, n man gbilenma nɛ a ite ra.» Kw «N bɔɲɛ tɔɔrɔxi nɛ yi ki, kɔnɔ n fa munse falama? N xa a fala Baba Ala bɛ a xa n natanga yi ɲaxankatɛ waxati ma? Ade, yi ɲaxankatɛ naxan fafe n lide, n faxi na nan yati ma. 1v[ Xa naxan yo wama n ma wali suxufe, a xa bira n fɔxɔ ra nɛ, n tan na lu dɛdɛ, n ma walikɛ fan na naa. Xa naxan yo n ma wali suxu, Baba Ala a kanyi binyama nɛ.» u) Naxan gbakuma a yɛtɛ xa duniɲa fe ra, a lɔɛma nɛ. Naxan mu kankanma a yɛtɛ xa fe ma yi duniɲɛigiri kui, a abadan kisi nan sɔtɔma. Pt N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, xa maale xɔri mu si, a mu diɲɛ a yɛtɛ ma bɔxi bun, a luma na ki, a keren gbansan. Kɔnɔ xa a sa diɲɛ a yɛtɛ ma bɔxi bun, a a bogi gbegbe nan naminima. Vs% Isa naxa e yaabi, «Waxati bara a li Adama xa Di xa xunnakeli xa makɛnɛn. Yr+ Filipu naxa sa a fala Andire bɛ, e firin birin naxa siga e sa a fala Isa bɛ. wqg E naxa fa Filipu xɔn, naxan keli Betesayida, Galile bɔxi ma, e a fala a bɛ, «N ba, muxu wama Isa tofe.» Zp- Girɛki mixi ndee fan nu bara te sali rabade Darisalamu, e xa sa Ala batu. o7 Na kui, Farisɛnie naxa a fala e bore bɛ, «Wo bara a to, won mu nɔma sese ra. Duniɲa birin bara bira a fɔxɔ ra!» Isa a xa faxɛ xa fe masenfe fnE Na nan a niya, ɲama naxa siga a ralande, barima e nu bara na tɔnxuma makaabaxi xa fe mɛ. Pm Ɲama naxan Lasaru to keli ra faxɛ ma, e naxa seede ba Isa bɛ. !l; Na waxati Isa fɔxirabirɛe mu fahaamui sɔtɔ na fe ma, kɔnɔ Isa to keli faxɛ ma, e naxa ratu Kitaabui sɛbɛli ma naxan nu bara kamali na fe kui. ^k5 «Siyonikae, wo naxa gaaxu.Wo xa mangɛ na fafe,
a dɔxɔxi sofale fari.» ijK Isa naxa sofale lanma nde sɔtɔ, a dɔxɔ a fari, alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ, .iU E naxa tugi fɛnsɛe tongo, e siga a ralande e xui ite ra,«Tantui na won Nakisima bɛ!Baraka na a bɛ naxan fafe Marigi xili ra,Isirayila mangɛ!» }hs Na kuye iba, ɲama gbegbe naxan nu faxi Sayamalekɛ Dangi Sali rabade, e naxa a mɛ a Isa na fafe Darisalamu. ygk barima Yuwifi gbegbe nu gbilenfe e fɔxɔ ra a tan nan ma fe ra, e nu fa danxaniya Isa ma. Isa sofe Darisalamu Qf Na kui, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie naxa natɛ tongo e xa Lasaru fan faxa, -eS E to a mɛ a Isa bara fa Betani, Yuwifie ɲama gbegbe fan naxa siga. E mu siga Isa xa fe gbansan xa ma. E nu wama Lasaru fan tofe, Isa naxan nakeli faxɛ ma. ^d5 Setaree luma nɛ wo ya ma tɛmui birin, kɔnɔ n tan mu luma wo ya ma abadan xɛ.» yck Na kui, Isa naxa a fala, «Gbilen Mariyama fɔxɔ ra. Yi nu ragataxi a yi ra nɛ, n ma maragatɛ nan ma fe ra. b A yi fala nɛ barima a tan nan nu Isa fɔxirabirɛe xa kɔbiri ragatama, a nu fa nde muɲa. Setaree xa fe mu nu na a bɔɲɛ kui feo! \a1 «A nu lanma yi labundɛ xa mati kɔbiri kole kɛmɛ saxan na, a fi setaree ma.» W`' Yudasi Isikariyoti, Isa fɔxirabirɛ naxan nu fama a yanfade, a naxa a fala, i_K Mariyama naxa sa narada labundɛ ture litiri tagi tongo. Narada tinsexi nan nu a ra, naxan sare xɔrɔxɔ ki fanyi. A naxa a maso Isa sanyie ma, a e mafuruku a xunsɛxɛ ra. Labundɛ ture xiri naxa din banxi birin na. *^M E naxa donse fanyi yailan, e fa ɲama xili, e xa e dɛge yire keren Isa xa binyɛ bun ma. Marata nu donse itaxunma mixie ma, Lasaru nun Isa naxa lu teebili ra. ] y Xi senni beenun Sayamalekɛ Dangi Sali xa a li, Isa naxa siga Betani, Lasaru xɔnyi, a nu bara naxan nakeli faxɛ ma. \ 9Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Farisɛnie nu bara yaamari fi, a mixi yo naxan na Isa to, na kanyi xa a fala e bɛ alako e xa a suxu.[  8E nu na Isa fenfe. E naxa e bore maxɔrin hɔrɔmɔbanxi tɛtɛ kui, «Wo xa maɲɔxunyi ma, Isa fama salide, ka a mu fama?» &ZE 7Yuwifie xa Sayamalekɛ Dangi Sali to nu bara makɔrɛ, mixi gbegbe naxa keli daaxae tefe ra Darisalamu, e xa e yɛtɛ rasɛniyɛn beenun sali xa a li. Y 6Na nan a ra Isa mu nɔ minide kɛnɛ ma sɔnɔn. A tan nun a fɔxirabirɛe naxa keli naa, e siga Efirami taa kui gbengberenyi fɛ ma. aX; 5Na kui, kabi na malanyi lɔxɔɛ, Yuwifi kuntigie naxa natɛ tongo Isa faxafe ra. 5Wc 4Kɔnɔ na man mu raba Isirayilakae gbansan xa bɛ. Isa nu fafe faxade nɛ alako Ala xa a xa die fan malan, naxee rayensenxi yire birin, a xa e birin findi ɲama keren na. EV 3Kayafa xa na wɔyɛnyi mu fatan a tan yɛtɛ xa ra. A to nu findixi na waxati sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi ra, Ala nan na masenyi fi a ma, a Isa nu fafe faxade Isirayila ɲama bɛ. rU] 2Ka wo mu a fahaamuxi a mixi keren faxafe ɲama bɛ, na nan fan wo bɛ, dinɛ won si birin xa sɔntɔ?» T 1E xa sɛrɛxɛdubɛ kuntigi Kayafa, naxan nu na e xunyi ra na waxati, a naxa a fala e bɛ, «Wo tan mu sese kolon yi fe kui. S 0Xa won a lu a yɛtɛ yi, birin danxaniyama nɛ a ma, Rɔmakae fan fama won ma hɔrɔmɔbanxi kanade, e won si sɔntɔ!» -RS /Na kui, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Farisɛnie naxa Yuwifie xa kiitisa xungbee malan. E naxa a fala, «Won munse rabama? Yi xɛmɛ na kaabanako gbegbe nan nabafe. QQ .Kɔnɔ ndee naxa sa dɛntɛgɛ sa Farisɛnie bɛ, Isa fe naxan nabaxi. kPO -Yuwifi naxee nu bara fa Mariyama yire, e Isa xa kaabanako to, e gbegbe naxa danxaniya a ma. O ,A tan faxamixi naxa mini a sanyie nun a bɛlɛxɛe maxirixi kasange kui, a yatagi man makunfukunfuxi dugi gbɛtɛ fan na. Isa naxa a fala mixie bɛ, «Wo kasange ba a ma, wo a mafulun, a xa nɔ a ɲɛrɛde.» Yuwifi kuntigie natɛ tongofe Isa faxafe ra VN% +A na fala xanbi, Isa naxa a xui ite sɛnbɛ ra, a a fala, «Lasaru, mini!» M' *N tan ɲan a kolon, i n xui ramɛma tɛmui birin, kɔnɔ n na falaxi ɲama nan ma fe ra naxee tixi be, e xa la a ra a i tan nan n xɛɛxi.» L )Na kui, e naxa gɛmɛ ba fɔnmɛ gaburi dɛ ma. Isa naxa a ya rate koore, a a fala, «N Baba Ala, n bara i tantu i to n xui ramɛxi. pKY (Isa naxa a fala a bɛ, «N mu a fala xɛ i bɛ, a xa i danxaniya, i Ala sɛnbɛ makaabaxi toma nɛ?» 4Ja 'Isa naxa a fala, «Wo gɛmɛ ba naa.» Marata, faxamixi maaginɛ, a naxa a fala, «Marigi, a xa maragatɛ xi naani nan to! A a lima a fure xiri bara mini yi waxati ma.» I  &Isa bɔɲɛ man naxa raɲaaxu a ma. A naxa siga gaburi yire. Fɔnmɛ nde nan nu a ra, gɛmɛ belebele dɔxɔxi na dɛ ra. Hy %Kɔnɔ ndee e ya ma, e naxa a fala, «Pe, yi naxan dɔnxui ya rabɔɔ, a mu nu nɔma Lasaru ratangade faxɛ ma xɛ?» TG! $Na kui, Yuwifie naxa a fala, «A mato, Lasaru nu rafanxi a ma ki naxɛ!» F' #Isa naxa wa. rE] "A naxa maxɔrinyi ti, «Wo a ragataxi minden?» E naxa a yaabi, «Marigi, fa, muxu xa na masen i bɛ.» D !Isa to Mariyama to, a na wafe, Yuwifi naxee nu na a fɔxɔ ra, nee fan wafe, a naxa sunnun, a bɔɲɛ naxa raɲaaxu a ma. C Mariyama to Isa yire li, a fɛfɛ a to, a naxa suyidi a bɛ, a a fala, «Marigi, xa i nu na be nu, n maaxɛmɛ mu faxama nu!» JB  Yuwifi naxee faxi kunfa bade, naxee nu na Mariyama fɛ ma banxi kui, e to a to keli ra mafuren na, e naxa bira a fɔxɔ ra tande. E ɲɔxɔ a ma a a na sigafe gaburi yire nɛ, a xa sa wa naa. _A7 Na tɛmui, Isa mu nu soxi taa kui. Marata a li dɛnnaxɛ, a nu na mɛnni nɛ sinden. G@ Mariyama to a mɛ, a naxa keli keren na, a siga Isa ralande. ? Marata na fala xanbi, a naxa siga a xunya Mariyama fɔxɔ ra, a a fala a bɛ e doro ma, «Karamɔxɔ bara fa, a na i xilife.» >  A naxa a yaabi, «Iyo, Marigi! N laxi a ra a i tan nan na Ala xa Mixi Sugandixi ra, Ala xa Di, naxan lan a xa fa duniɲa ma.» [=/ Naxan yo baloxi, a danxaniyaxi n ma, na kanyi mu lɔɛma abadan. I laxi na ra?» {<o Isa naxa a masen a bɛ, «N tan nan na marakeli nun kisi ra. Naxan na danxaniya n ma, a kisima nɛ, hali a faxa. z;m Marata naxa a yaabi, «N a kolon tan, a kelima nɛ faxɛ ma duniɲa raɲɔnyi, faxamixie kelima tɛmui naxɛ.» A:} Isa naxa a fala a bɛ, «I xunya kelima nɛ faxɛ ma.» ^95 Kɔnɔ hali yakɔsi, n a kolon a i na fefe maxɔrin Ala ma, a a rabama nɛ i bɛ.» \81 Marata naxa a fala Isa bɛ, «Marigi, xa i nu na be nu, n maaxɛmɛ mu faxama nu. a7; Marata to Isa fafe mɛ, a naxa sa a ralan, kɔnɔ Mariyama tan dɔxɔxi naxa lu banxi. _67 Yuwifi gbegbe nu bara fa Marata nun Mariyama xɔnyi, e maaxɛmɛ ɲɔnfe kunfa bade. T5! Kilo saxan ɲɔndɔn nan nu na Betani nun Darisalamu tagi. E to makɔrɛ, U4# Isa to so naa, a naxa a li Lasaru fure bara xi naani raba gaburi kui. 35 Na tɛmui Tomasi, a nu falama naxan bɛ «Guli», a naxa a fala Isa fɔxirabirɛ booree bɛ, «Won birin xɛɛ, won nun karamɔxɔ birin xa faxa!» 2+ kɔnɔ na rabafe n xanbi, a bara findi sɛɛwɛ ra n bɛ, barima a xɔli n ma wo xa danxaniya sɔtɔ yi fe kui. Yakɔsi, won xa siga a yire.» L1 Na kui, Isa naxa wɔyɛn e bɛ a fiixɛ ra, «Lasaru bara laaxira 0} Isa to Lasaru xife fala, a nu a faxafe nan ma, kɔnɔ a fɔxirabirɛe tan ɲɔxɔ a ma, a a nu malabui xi xɔli nan ma. V/% A fɔxirabirɛe naxa a fala a bɛ, «Marigi, xa a na xife, a yalanma nɛ.» u.c A na fala xanbi, Isa man naxa a masen, «Won xanuntenyi Lasaru bara xi, kɔnɔ n sigafe a raxunude.» k-O Kɔnɔ xa naxan yo a ɲɛrɛma kɔɛ ra, a a sanyi radinma nɛ, barima naiyalanyi yo mu a bɛ.» 4,a Isa naxa e yaabi, «Waxati fu nun firin xa mu na fɛɛɲɛn keren kui? Xa naxan yo a ɲɛrɛma yanyi ra, a mu a sanyi radinma barima yi duniɲa naiyalanyi yanbama a bɛ. x+i A fɔxirabirɛe naxa a fala, «Karamɔxɔ, Yuwifie kataxi i faxade dɛnnaxɛ ya, i tan gbilenfe mɛnni nɛ?» Z*- Na xanbi, a naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Won xa gbilen Yudaya bɔxi ma.» P) A to Lasaru furafe mɛ, a mu siga dɛdɛ, a naxa lu naa xi firin man. R( Isa nu Marata nun Mariyama nun e maaxɛmɛ Lasaru xanuxi ki fanyi. -'S Isa to a mɛ, a naxa a masen, «Yi fure mu sa raɲɔnma faxɛ xa ma, a fama Ala xa nɔrɛ nan makɛnɛnde, alako Ala xa Di fan xa matɔxɔɛ sɔtɔ a saabui ra.» u&c Na kui, Lasaru maaginɛe naxa xɛɛra xɛɛ Isa ma, a xa sa a fala a bɛ, «Marigi, i xanuntenyi furaxi.» % Mariyama nan labundɛ ture sa Marigi sanyie ma, a fa e mafuruku a xunsɛxɛ ra. A tan nan maaxɛmɛ findi Lasaru ra, naxan nu furaxi. n$ W Xɛmɛ nde nu furaxi Betani naxan xili Lasaru. A maaginɛe fan nu sabatixi naa, Mariyama nun Marata. 4#c *Mɛnnika gbegbe naxa danxaniya Isa ma.A"{ )Mixi gbegbe naxa siga a yire, e nu a fala e bore bɛ, «Annabi Yaya tan mu tɔnxuma makaabaxi yo raba, kɔnɔ a naxan birin masen yi xɛmɛ xa fe ra, a birin findixi nɔndi nan na.» o!W (Isa naxa gbilen Yurudɛn naakiri ma, a lu mɛnni, Yaya mixie xunxa ye xɔɔra fɔlɔ dɛnnaxɛ. X ) 'Isa to na fala, mixie man naxa kata a suxude, kɔnɔ a naxa mini e bɛlɛxɛ. 9 &Kɔnɔ xa n a raba, wo xa la na wali ra, hali wo mu la n tan na. Wo xa la n ma wali ra, alako wo xa a kolon a Baba Ala na n i, n fan na Baba Ala i.» =u %Xa n mu n Baba xa walie xa rabama, wo naxa la n na. / $N bara a fala Ala xa Di nan n na, kɔnɔ a mu lanma wo xa a fala n bara Ala rasɔtɔ, barima Baba Ala n tan nan sugandixi, a n xɛɛ duniɲa ma. dA #Kitaabui xui tan mu kanama. A xa masenyi faxi naxee ma, Ala bara e xili fala, ‹alae›.  "Isa naxa e yaabi, «A mu sɛbɛxi xɛ wo xa sɛriyɛ Kitaabui kui, a Ala a masen nɛ, ‹N tan Ala bara a fala, alae nan wo ra›? 'G !E naxa a yaabi, «Muxu mu i magɔnɔfe xɛ i xa wali fanyi nde xa ma. Muxu i magɔnɔma i to Ala rasɔtɔfe. I tan ibunadama waxi i yɛtɛ findife Ala ra!» 3_ kɔnɔ a naxa a fala e bɛ, «N bara wali fanyi gbegbe raba wo ya xɔri, naxee fatanxi Baba Ala ma. Wo a fala n bɛ ba, wo fa waxi n faxafe n ma wali fanyi mundun ma?» Q Yuwifie man naxa gɛmɛe tongo, e xa Isa magɔnɔ a faxa xili ma, 1] N tan nun Baba Ala, muxu birin keren.» iK N Baba, a tan naxan e so n yi ra, a dangi birin na. Sese mu nɔma e bade a tan Baba Ala yi ra. \1 N tan abadan kisi nan fima e ma. E mu lɔɛma abadan, sese man mu e bama n yi ra. L N gbe yɛxɛɛe tan n xui mɛma, n e kolon, e birama n fɔxɔ ra. G Kɔnɔ wo mu danxaniyaxi, barima n ma yɛxɛɛe xa mu wo ra. !; Isa naxa e yaabi, «N ɲan bara a fala wo bɛ, kɔnɔ wo mu laxi n na. N fe naxee rabama n Baba xili ra, nee nan findixi seedeɲɔxɔya ra n ma fe ra. -S Yuwifie naxa Isa rabilin mɛnni, e a fala a bɛ, «I siikɛ bama muxu ma mun tɛmui? Xa i tan nan findixi Ala xa Mixi Sugandixi ra, a fala muxu bɛ a fiixɛ ra.» eC Isa nu ɲɛrɛfe hɔrɔmɔbanxi yire nde, dɛnnaxɛ xili «Mangɛ Sulemani xa gbuntunyi.» c? Xinbeli tɛmui to nu a ra, Darisalamukae nu na Hɔrɔmɔbanxi Rabi Sali nan nabafe. /W Kɔnɔ booree nu e yaabima, «Ɲinnɛ na mixi naxan fɔxɔ ra, a mu wɔyɛnma yi mɔɔli ra de! Ka ɲinnɛ nɔma dɔnxui ya rabɔɔde?» Yuwifie xa danxaniyatareɲa v e Mixi gbegbe nu a falafe nɛ, «Ɲinnɛ nan na yi fɔxɔ ra. A bara daxu. Wo wo tuli matima a ra munfe ra?» F  Yuwifie man mu nu lanxi e bore ma na masenyi xa fe ra. - S Mixi xa mu n tan nii bama de, n tan yɛtɛ yati a fima. Nɔɛ na n bɛ, n xa n nii fi. Nɔɛ man na n bɛ, n xa gbilen a rasuxu ra. N Baba n yamarixi na nan na.» ] 3 Na nan a toxi Baba Ala n xanuxi, barima n nan n nii fima, alako n man xa a rasuxu. G  «Yɛxɛɛ gbɛtɛe fan na n bɛ naxee mu na yi gɔɔrɛ kui. Fo n xa fa nɛ nee fan na. E fan n xui ramɛma nɛ, yɛxɛɛe birin findi gɔɔrɛ keren na, xuruse dɛmadonyi keren bɛ. mS alɔ n tan nun Baba Ala muxu muxu bore kolonxi ki naxɛ. N fan bara tin faxade n ma xurusee bɛ.» G~~`}}|0{zzyPxxwfvv+uu,ttssMrqqXppgooco nyn!mlkkTjjIiii]hhgffEeue dcccpbb8aa3``S__R^^]](\8[ZZZY/XX"WW6VoUUZTkSSRR~R QQPAOCNMM~M+LLQKJIIRIHGG^FjEE*D.CC BjAA5@u@%?v>Z==E<<;i;99q98777 6*5543342g211'005//8..`--.,++1*=)((2''G&&B%8$P##v""`!! O/#\+ 2 K fzG0I ]Wo xa kinikini mixie ma naxee siikɛxi, zH oWo xa lu Ala xa xanunteya bun ma, alako wo Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi, xa kinikini wo ma, a xa wo rakisi. G Kɔnɔ wo tan, n xanuntenyie, wo xa wo xa danxaniya sɛniyɛnxi rasabati. Wo xa Ala maxandi a Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. F Na mixi mɔɔlie na wo tagi. E wo xa lanyi kanama nɛ. E birama e yɛtɛ xaxili nan fɔxɔ ra. Ala Xaxili Sɛniyɛnxi mu na e bɔɲɛ i. }E uE nu bara a fala wo bɛ, «Waxati dɔnxɔɛ, mixie fama nɛ yode Ala ma, e bira e waxɔnfe tinxintaree fɔxɔ ra.» bD ?Kɔnɔ wo tan, n xanuntenyie, wo xa ratu won Marigi Isa xa xɛɛrae xa masenyie ma. :C oNa mixi mɔɔlie luma nɛ sɔnxɔ ra, e mu ɲɛlɛxinma, e birama e yɛtɛ waxɔnfe nan tun fɔxɔ ra, e dɛ igbo, e mixi madaxuma wɔyɛnyi ɲɔxunmɛ ra alako e xa se sɔtɔ. $B Calako a xa adamadi birin makiiti. Kaafirie xa makiiti e xa fe ɲaaxi rabaxie ma. Kaafirie xa makiiti e xa konbie xa fe ra, e naxan falama Marigi xun ma.» A )Enoki, Adama tolobitɛ solofere nde, naxa yi masenyi fala Ala xili ra e xa fe ra, «Marigi na fafe, a nun a xa sɛniyɛntɔɛ wulu wulu, 7@ i E luxi alɔ baa mɔrɔnyie naxee xunfɛ raminima. Na xunfɛ misaalixi na mixie xa fe ɲaaxie nan na. E luxi alɔ tunbui naxee ragataxi koore ma, e nu lintan dimi kui abadan. 0? [ Na mixie bara wo xa ngaxakerenya malanyie manɔxɔ. E e dɛgema wo ya ma, e mɛɛnima e yɛtɛ nan gbansan ma, e mu yaagima. E luxi alɔ nuxuie, foye naxee raɲɛrɛma, kɔnɔ e mu fama tunɛ ra. E luxi alɔ sansi naxee mu bogi raminima e bogi tɛmui. E to tala, e bara faxa sanmaya firin. -> U Ɲaxankatɛ na e bɛ. E bara bira Kabila xa misaali fɔxɔ ra. E bara bira kɔbiri fɔxɔ ra alɔ Balami, e fa lɔɛ. E bara matandi ti alɔ Kora, e xun fa rakana. &= G Kɔnɔ na mixie konbi tima fe nde xa fe ra, e mu naxan kolon. E naxan kolon e yɛtɛ ra, a wula sube xaxilitaree daaxi, na fan mu findi sese ra fo e kanase. ;< q Malekɛ mangɛ Minkayilu to wɔyɛn Ibulisa bɛ Annabi Munsa fure xa fe ra, Minkayilu mu suusa Ibulisa xa wɔyɛnyi yaabide konbi ra. A a fala nɛ gbansan, «Ala xa i makiiti.» #; AKɔnɔ na mixi naxee bara so wo tagi, e laamatunyi ndee toma naxee a niya e xa sɛniyɛntareɲa raba, e Marigi xa yaamari matandi, e malekɛe konbi. _: 9Sodoma nun Gomora, a nun e rabilinyi, e to e yɛtɛ rafi fe ɲaaxie ma, e nun e boore nu kafu mɔɔli nde ra naxan mu lanma adamadie tagi, Ala naxa e findi misaali ra, a e raso tɛ xɔɔra naxan mu xubenma abadan. 9 /Malekɛ ndee fan to e yɛtɛ lu binyɛtareɲa kui, e e xɔnyi bɛɲin, Ala naxa e raso geeli kui, e xa lu dimi kui han kiiti xungbe sa lɔxɔɛ. +8 QHali wo a kolon, n wama wo ratufe fe dangixi ndee nan ma. Marigi to gɛ Isirayila ɲama raminide Misira bɔxi ma, a naxa Isirayilaka danxaniyataree sɔntɔ. 7 Mixi ndee bara so wo tagi, naxee xa ɲaxankatɛ ɲan bara sɛbɛ a rakuya. Kaafirie nan e ra, naxee won Marigi Ala xa hinnɛ mafindima, alako e xa lu fe ɲaaxie kui, e xa e kobe raso won Karamɔxɔ kerenyi ra, won Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi. h6 KN xanuntenyie, n bara wa bataaxɛ sɛbɛfe wo ma won ma kisi xa fe ra. N bara wa na rabafe alako n xa wo ralimaniya, wo xa gere so won ma danxaniya xa fe ra, naxan ɲan bara gɛ masende kerenyi ra sɛniyɛntɔɛe bɛ. =5 wAla xa kinikini, bɔɲɛsa, nun xanunteya gbo wo yi. W4 +N tan Yude nan yi ki, Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa konyi, nun Yaki ngaxakerenma. N na yi bataaxɛ sɛbɛfe mixie nan ma, Baba Ala naxee xilixi, a naxee xanuxi, nun Ala xa Mixi Sugandixi Isa naxee makantaxi. )3KIsa fe gbegbe raba nɛ naxee mu sɛbɛxi yi Kitaabui kui. Xa na birin sɛbɛ nɛ nu, n laxi a ra a na Kitaabuie birin sade mu sɔtɔma duniɲa ma nu. 2Na fɔxirabirɛ yati nan yi fe birin sɛbɛ, a findi seede fanyi ra. Muxu a kolon a xa seedeɲɔxɔya findixi nɔndi nan na. b1=Na kui, danxaniyatɔɛ ndee ɲɔxɔ naxa lu a ma a na fɔxirabirɛ tan mu faxama, kɔnɔ Isa mu na fala. A a fala nɛ, «Xa n wama a xa simaya xa bu han n gbilen tɛmui, na munse fanma i tan ma?» Sɛbɛli dɔnxɔɛ 0Isa naxa a yaabi, «Xa n wama a xa simaya xa bu han n gbilen tɛmui, na munse fanma i tan ma? I tan xa bira n fɔxɔ ra.» G/Piyɛri to a to, a naxa Isa maxɔrin, «Marigi, na tan go?» T.!Piyɛri to a kobe rato, a naxa Isa fɔxirabirɛ to e fɔxɔ ra, Isa nu naxan maxanuxi. Sayamalekɛ Dangi Sali, a tan nan a maso Isa ra e dɛge tɛmui, a a maxɔrin, «Marigi, nde fama i yanfade?» O-Isa na fala nɛ alako a xa Piyɛri faxa ki nan masen, Piyɛri fama Ala matɔxɔde naxan saabui ra. A na fala xanbi, a naxa a fala Piyɛri bɛ, «Bira n fɔxɔ ra.» Isa nun a fɔxirabirɛ maxanuxi p,YN xa nɔndi yati nan fala i bɛ, i fonike tɛmui, i tan nan nu i yɛtɛ tagi ixirima, i wa sigafe dɛdɛ, i siga. Kɔnɔ i na fori, i i bɛlɛxɛ italama nɛ, mixi gbɛtɛ i tagi xiri, a i xanin yire i mu wama sigafe dɛnnaxɛ.» -+SA man naxa gbilen a maxɔrin na a saxan nde, «Simɔn, Yaya xa di, i n xanuxi?» Piyɛri naxa sunnun Isa to a maxɔrin sanmaya saxan nde, «I n xanuxi?» A naxa a yaabi, «Marigi, i tan fe birin kolon. I tan a kolon n i xanuxi ki naxɛ.» Isa naxa a fala a bɛ, «Mɛɛni n ma yɛxɛɛe ma. U*#A man naxa gbilen a maxɔrin na a firin nde, «Simɔn, Yaya xa di, i n xanuxi?» A naxa a yaabi, «Iyo, Marigi. I tan a kolon n i xanuxi ki naxɛ.» Isa naxa a fala a bɛ, «Mɛɛni n ma yɛxɛɛe ma.» )wE to gɛ e dɛ ibade, Isa naxa Simɔn Piyɛri maxɔrin, «Simɔn, Yaya xa di, i n xanuxi dangi yee birin na?» A naxa a yaabi, «Iyo, Marigi. I tan a kolon n i xanuxi ki naxɛ.» Isa naxa a fala a bɛ, «Mɛɛni n ma yɛxɛɛ yɔrɛe ma.» t(aA saxan nde nan nu na ki, Isa a yɛtɛ masenma a fɔxirabirɛe bɛ, kabi a keli faxɛ ma. Isa nun Piyɛri R' Isa naxa fa taami tongo, a a itaxun e ma, a man naxa yɛxɛ so e yi ra. & Isa naxa a fala e bɛ, «Wo fa wo dɛge.» A fɔxirabirɛe mu suusa a maxɔrinde nde a ra, barima birin nu a kolon Marigi nan a ra. Z%- Na kui Simɔn Piyɛri naxa te kunkui kui, a yɛlɛ bɛndun xare ma. A nu rafexi yɛxɛ xungbee nan na, a gundi kɛmɛ tongo suuli nun saxan. Kɔnɔ hali yɛxɛ to nu gboxi yɛlɛ kui na ki, yɛlɛ mu ibɔɔ. O$ Isa naxa a fala e bɛ, «Wo fa yɛxɛ nde ra wo baxi naxan suxude.» f#E E to te xare dɛ ra, e naxa tɛ xuruxi to, yɛxɛ saxi a tɛ wole ra, taami fan na na. "7Booree fan naxa a li kunkui kui, yɛlɛ naxan nafexi yɛxɛe ra, a xirixi kunkui ra. E mu nu makuya xare dɛ ra, fo nɔngɔn kɛmɛ firin ɲɔndɔn. =!sNa kui, Isa fɔxirabirɛ, a naxan xanuxi, a naxa a fala Piyɛri bɛ, «Won Marigi na a ra.» Simɔn Piyɛri to na mɛ, a naxa donma ragoro a ma, a bagan ye ma sigafe ra Isa yire. ! ;A naxa a fala e bɛ, «Wo yɛlɛ woli kunkui yirefanyi ma, wo a nde sɔtɔma nɛ.» E to a woli, e mu nu nɔma yɛlɛ ratede, barima yɛxɛ gbo a kui. veIsa naxa e maxɔrin, «N ma die, wo bara yɛxɛ nde sɔtɔ?» E naxa a yaabi, «Ade, muxu mu sese suxuxi.» pYKuye to nu ibafe, Isa nu tixi baa dɛ ra, kɔnɔ a fɔxirabirɛe mu nu a kolon a a tan nan a ra. J Simɔn Piyɛri naxa a fala e bɛ, «N tan sigafe yɛxɛ suxude.» E naxa a fala a bɛ, «Won birin na a ra.» Na kui, e naxa mini, e baki kunkui kui, kɔnɔ na kɔɛ birin na, e mu sese suxu. <qSimɔn Piyɛri, Tomasi e naxan xilima «guli,» Natanayɛli naxan keli Kaana taa Galile bɔxi ma, Sebede xa die, nun Isa fɔxirabirɛ firin gbɛtɛe, nee birin nu na yire keren.  yNa fee dangi xanbi, Isa man naxa mini a fɔxirabirɛe ma Tiberiyasi baa dɛ ra. A a yɛtɛ makɛnɛn e bɛ yi ki nɛ. KKɔnɔ naxee xa fe tan sɛbɛxi yi ki, e sɛbɛxi nɛ alako wo xa la a ra, a Isa nan na Ala xa Mixi Sugandixi ra, Ala xa Di. Na kui, wo na danxaniya a ma, wo kisi sɔtɔma nɛ a saabui ra.jMIsa kaabanako gbegbe raba nɛ a fɔxirabirɛe ya xɔri, naxee mu sɛbɛxi yi Kitaabui kui. %CIsa naxa a masen a bɛ, «I danxaniyaxi nɛ, i to bara n to? Hɛɛri na mixie bɛ naxee bara danxaniya, hali e mu n toxi.» Yi Kitaabui sɛbɛ fe naxan ma 5eTomasi naxa a fala a bɛ, «N Marigi Ala!» 5Na tɛmui, Isa naxa a fala a bɛ, «N bɛlɛxɛ mato. I xa i bɛlɛxɛsole sa n sɛɛti ma e dɛnnaxɛ sɔxɔ. I naxa tɛgɛ n i. I xa danxaniya.» dAXi solomasaxan dangi xanbi, Isa fɔxirabirɛe man to nu malanxi banxi kui, Tomasi nu na e ya ma. Hali naadɛ birin to nu mabalanxi, Isa naxa mini e ma mɛnni, a ti e tagi, a e xɛɛbu, «Bɔɲɛsa xa lu wo bɛ.» Na kui, booree naxa a fala a bɛ, «Muxu bara Marigi to!» Kɔnɔ a tan naxa e yaabi, «Xa n tan mu lantuma fɔxi to a bɛlɛxɛ kui, n nan n bɛlɛxɛsole raso naa, xa n man mu n bɛlɛxɛ sa a sɛɛti ma e dɛnnaxɛ sɔxɔ, n tan mu lama a ra feo!» }Isa mini a xa xɛɛra fu nun firinyie ma tɛmui naxɛ, Tomasi, e naxan xilima «guli», a mu nu na e ya ma mɛnni. |qXa wo diɲɛ mixi haakɛ ma, na haakɛ bara ɲɔn, kɔnɔ xa wo mu diɲɛ, na haakɛ luma a ma.» Tomasi Isa tofe q[A to gɛ na falade, a naxa foye felun e ma, a a fala, «Wo xa lu Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa goro wo ma. taIsa man naxa a masen e bɛ, «Bɔɲɛsa xa lu wo bɛ. N bara wo xɛɛ alɔ Baba Ala n xɛɛxi ki naxɛ.» lQA to na fala e bɛ, a naxa a bɛlɛxɛe nun a sɛɛti masen e bɛ. E naxa sɛɛwa Marigi tofe ra. [/Na sande lɔxɔɛ kerenyi, Isa fɔxirabirɛe nu malanxi banxi kui nunmare ra, naadɛ birin mabalanxi Yuwifi kuntigie xa yaragaaxui ma. Isa naxa mini e ma, a ti e tagi, a a fala, «Ala xa wo bɔɲɛ sa.» 9 kMariyama Magidalaka naxa siga xibaaru ra Isa fɔxirabirɛe yire, a a fala e bɛ, «N bara Marigi to!» A man naxa Isa xa xɛɛra iba e bɛ. Isa minife a fɔxirabirɛe ma p YIsa naxa a fala a bɛ, «I naxa i bɛlɛxɛ din n na, barima n mu nu te Baba Ala yire sinden. Siga n ngaxakerenyie yire, i a fala e bɛ, a n fafe tede n Baba xɔnyi, n Marigi Ala naxan findixi wo fan Baba ra, wo fan Marigi Ala.» Isa naxa a fala a bɛ, «Mariyama.» Mariyama to a mafindi, a naxa a ratin, «Rabuni!» Na nan falaxi Eburu xui, «Karamɔxɔ». u cIsa naxa a maxɔrin, «N ma di, i wama munfe ra? I na nde fenfe?» Mariyama ɲɔxɔ a ma, sansi mɛɛnima nan nu a ra. Na kui, a naxa a yaabi, «N ba, xa i tan nan na fure tongoxi, i xa na yire masen n bɛ alako n xa siga a tongode.» r ]A to gɛ na falade, a naxa a kobe rato, a fa mixi nde to, a tixi naa. A mu a kolon a Isa nan a ra.  E naxa Mariyama maxɔrin, «N ma di, i wafe munfe ma?» A naxa e yaabi, «E bara n Marigi fure tongo, n mu a kolon e a saxi dɛdɛ.» - a naxa malekɛ firin to. E maxirixi dugi fiixɛ ra, e dɔxɔxi Isa fure nu saxi dɛnnaxɛ. Keren nu na a xunsade ra, boore nu na a sanlaabe ra. hI Mariyama to nu tixi gaburi sode dɛ ra, a nu na wafe. A to a felen a xa gaburi kui mato, jM Na dangi xanbi na fɔxirabirɛ firinyie naxa gbilen e xɔnyi. Isa minife Mariyama Magidalaka ma xi E mu nu fahaamui sɔtɔxi Kitaabui xa masenyi ma sinden, fa fala a fo Ala xa Mixi Sugandixi xa keli faxɛ ma. wNa tɛmui, Isa fɔxirabirɛ boore, naxan singe gaburi yire li, a fan naxa so na kui. A naxa a birin to, a danxaniya. taa nun dugi naxan nu makunfukunfuxi Isa yatagi ma. Na dugi nu saxi a xati ma, a sa ki yailanxi a fanyi ra. xiSimɔn Piyɛri to mɛnni li, a naxa so fɔnmɛ kui keren na, a fa dugi bentenyi to naxan nu saxi Isa fure ma, c?A to a felen alako a xa gaburi kui mato, a naxa kasange dugie to, kɔnɔ a mu so na kui. wgE firinyi naxa siga e gi ra, kɔnɔ Isa fɔxirabirɛ maxanuxi naxa gaburi li beenun Piyɛri singe xa naa li. ]~3Na kui, Piyɛri nun Isa na fɔxirabirɛ boore fan naxa mini sigafe ra gaburi yire. I} Na kui, a naxa siga a gi ra Simɔn Piyɛri nun Isa fɔxirabirɛ boore yire, Isa nu naxan xanuxi, a a fala e bɛ, «E bara Marigi fure tongo gaburi kui, muxu fan mu a kolon e a saxi dɛdɛ.» ,| SSande lɔxɔɛ Mariyama Magidalaka naxa siga gaburi yire subaxɛ ma beenun kuye xa mayalan. A to mɛnni li, a naxa a to na gɛmɛ xungbe nu bara ba gaburi dɛ ma. 4{a*E naxa Isa ragata na yire makɔrɛxi, barima e gbataxi Sayamalekɛ Dangi Sali xa fe ra. A nu lan nɛ Yuwifie xa gɛ fe birin yailande beenun kɔɛ xa so na lɔxɔɛ.~zu)Bɔxi nde nu makɔrɛ Isa faxade ra, gaburi nɛɛnɛ nu bara yailan dɛnnaxɛ. Fure yo mu nu ragataxi a kui sinden. cy?(E naxa Isa fure mafilin dugie ra, e labundɛ sa a ma, alɔ Yuwifie darixi a ra ki naxɛ. #x?'Nikodemu, naxan nu bara siga Isa yire gundo kui kɔɛ ra tɛmui dangixi, na fan naxa labundɛ kilo tongo saxan miri nun alowe daaxi xanin Isa fure yire. rw]&Na fe birin xanbi, Yusufu Arimateka naxa sa Isa fure maxandi Pilati ma. Isa fɔxirabirɛ nde nan nu a ra, kɔnɔ a mu nu a masenma kɛnɛ ma, a to nu gaaxuxi Yuwifi kuntigie ya ra. Pilati to tin, Yusufu naxa sa Isa fure tongo. jvM%A man sɛbɛxi yire gbɛtɛ, «E e ya tima nɛ mixi ra, e bara naxan sɔxɔ.» Isa xa maragatɛ muS$Na fee raba nɛ alako Kitaabui xa masenyi xa kamali, naxan a masenxi, «A xɔri keren mu girama.» 0tY#Naxan na fe toxi, a bara na fe seede ba. A xa seedeɲɔxɔya findixi nɔndi nan na. A tan yɛtɛ a kolon, a a na nɔndi nan falafe wo bɛ, alako wo fan xa danxaniya. ^s5"kɔnɔ sɔɔri nde naxa a sɛɛti sɔxɔ tanbɛ ra, ye nun wuli naxa mini keren na. \r1!Kɔnɔ e to Isa li, e naxa a to a ɲan bara faxa. Na kui, e mu a tan sanyie gira, vqe Sɔɔrie naxa fa, e fa na mixi firinyi sanyie gira, naxee nu banbanxi Isa yirefanyi ma, a nun a kɔɔla ma. p)Na lɔxɔɛ Yuwifie nu see rafalama Sayamalekɛ Dangi Sali xa fe ra. E mu tin furee xa lu wuri magalanbuxi ma na malabu lɔxɔɛ, barima sali xungbe nan nu a ra. Na kui, e naxa Pilati mayandi a xa na mixi banbanxie sanyie gira, alako e xa faxa mafuren, e xa ba na. `o9A to nde min, a naxa a fala, «A birin bara kamali!» A naxa a xun sin, a fa laaxira. n/Se sase nde nu na mɛnni, naxan nu rafexi wɛni muluxunxi ra. E naxa se nde rasin na wɛni i, e a xiri hisopi wuri kuye ra, e a maso Isa dɛ ra. m/Na xanbi, Isa to nu a kolon a fe birin bara kamali, a naxa a fala, «Ye xɔli na n ma.» A na fala nɛ alako Kitaabui xa masenyi xa kamali. l-A naxa fa a fala a fɔxirabirɛ fan bɛ, «A mato, i nga nan ya.» Keli na waxati ma, na fɔxirabirɛ naxa Isa nga xanin a xɔnyi. Isa xa faxɛ xkiIsa to a nga to a fɔxirabirɛ maxanuxi fɛ ma, a naxa a fala a nga bɛ, «N nga, yi bara findi i xa di ra.» j%Isa nga fan nu na a xa wuri magalanbuxi fɛ ma, a nun a nga xunya. Kolopa xa ginɛ Mariyama, nun Mariyama Magidalaka fan nu na mɛnni. i)e naxa a fala e bore bɛ, «Won naxa a ibɔɔ. Won xa a tongoma sugandi bere nde ra.» Na birin naba nɛ, alako naxan sɛbɛxi Kitaabui kui, na xa rakamali:«E bara n ma dugie itaxun e bore ma,
e n ma donma tongoma sugandi bere ra.» Sɔɔrie a raba na ki nɛ. +hOSɔɔrie to gɛ Isa banbande, e naxa a xa dugie tongo, e e itaxun na sɔɔri naani ma. E naxa a xa donma fari igoroe fan tongo. Na donma to mu nu dɛgɛxi, MgPilati naxa e yaabi, «N naxan sɛbɛxi, n bara gɛ na sɛbɛde.» Pilati to na mɛ, a naxa so katafe a xa Isa rabɛɲin, kɔnɔ Yuwifie naxa sɔnxɔ, «Xa i yi xɛmɛ bɛɲin, i bara gere giri Rɔma mangɛ xungbe ma. Naxan yo a yɛtɛ findi mangɛ ra, a bara ti Rɔma mangɛ xungbe kanke.» \! Isa naxa a yaabi, «Nɔɛ yo mu i bɛ n tan xun ma fo Ala naxan fixi i ma. Na nan a ra, naxan n saxi i bɛlɛxɛ, na nan xa yunubi gbo.» /[W Pilati naxa fa a fala a bɛ, «I tondixi n tan nan yaabide? I mu a kolon a nɔɛ naxan na n tan bɛ, n nɔma i rabolode, n man nɔma i faxade wuri magalanbuxi ma?» iZK A man naxa so a xɔnyi, a Isa maxɔrin, «I tan, i kelixi minden?» Kɔnɔ Isa mu yaabi yo fi. :YoPilati to na mɛ, a naxa gaaxu ki fanyi ra. XYuwifie naxa a yaabi, «Sɛriyɛ na muxu fan yi. Na sɛriyɛ ki ma, a lan a xa faxa, barima a bara a yɛtɛ findi Ala xa Di ra.» WSɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun hɔrɔmɔbanxi kɔsibilie to a to, e naxa sɔnxɔ, «A faxa! A banban wuri magalanbuxi ma!» Pilati naxa a fala e bɛ, «Wo a tongo, wo tan nan xa sa a banban wuri magalanbuxi ma, barima n tan mu fefe toxi a lan a xa faxa naxan ma.» 'VGNa kui, sɔɔrie naxa Isa ramini tande, na tunbe mangɛ katanyi saxi a xun ma, burumusi gbeeli ragoroxi a ma. Pilati naxa a fala e bɛ, «A tan nan yi ki!» ,UQPilati man naxa mini tande, a a fala Yuwifi ɲama bɛ, «N bara yi xɛmɛ masen wo bɛ, alako wo xa a kolon a n mu fefe toxi a ma a ɲaxankatama naxan ma.» \T1E nu e masoma a ra, e nu a fala, «I kɛna, Yuwifie xa mangɛ,» e nu fa a madin. xSiSɔɔrie naxa mangɛ katanyi maniyɛ yailan tunbee ra, e a sa a xun ma, e fa mangɛ donma gbeeli ragoro a ma. PR Na tɛmui Pilati naxa yaamari fi a sɔɔrie xa Isa bulan sɛbɛrɛ ra. lQQ(E naxa sɔnxɔɛ rate, «Ade, na mu a ra! Barabasi nan xa rabolo.» Suute nan nu Barabasi ra.P'Wo to darixi a ra n xa geelimani keren bɛɲin wo bɛ Sayamalekɛ Dangi Sali lɔxɔɛ, wo wama n xa Yuwifie xa mangɛ bɛɲin wo bɛ?» Pilati man naxa so a xɔnyi, a Isa xili, a a maxɔrin, «I tan nan findixi Yuwifie xa mangɛ ra?» ^I5 Na kui, Isa xa wɔyɛnyi nan nu fafe kamalide, a to nu bara a yɛtɛ faxa ki masen. 0HYPilati naxa a fala e bɛ, «Wo a xanin, wo xa sa a makiiti wo xa sɛriyɛ ki ma.» Yuwifie naxa a fala, «Wo xa sɛriyɛ mu tinma muxu xa mixi faxa muxu yɛtɛ ra.» hGIE naxa a yaabi, «Xa yi xɛmɛ mu findi fe kobi raba xa ra, muxu mu fama a ra i xɔn ma nu.» jFMNa kui, gomina Pilati naxa mini e yire tande, a e maxɔrin, «Wo yi xɛmɛ kalamufe munse ma?» kEONa tɛmui, e naxa Isa tongo Kayafa xɔnyi, e a xanin gomina xɔnyi. Kuye nu baxi ibade. Yuwifi kuntigie tan mu tin sode gomina xɔnyi, alako e xa sɛniyɛnyi naxa fa kana, e mu fa nɔ Sayamalekɛ Dangi Sali donyi donde. eDCPiyɛri man naxa na matandi, konkore fan naxa a rate keren na. Isa tife gomina Pilati ya i )CKSɛrɛxɛdubɛ kuntigi xa konyi nde nu na naa, Piyɛri nu bara naxan barenyi tuli bolon. A naxa Piyɛri maxɔrin, «N mu i to xɛ na sansi yire, wo nun Isa?» CBSimɔn Piyɛri nu dɔxɔxi tɛ ra, a na a maxarafe. Na tɛmui e naxa a maxɔrin, «Isa fɔxirabirɛ xa mu i fan na?» Piyɛri naxa e yaabi, «Ade, a fɔxirabirɛ mu na n tan na.» [A/Na tɛmui, Anani naxa a xirixi rasanba Kayafa ma, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi. @ Isa naxa a yaabi, «Xa n wɔyɛn kobi nan falaxi, a masen. Kɔnɔ xa n mu wɔyɛn kobi xa falaxi, i n dɛ ragarinxi munfe ra?» ?Isa to na fala, kɔsibili nde naxan nu tixi naa, a naxa a dɛ ragarin, a a fala, «Pe, I sɛrɛxɛdubɛ kuntigi yaabima na ki nɛ?» w>gI n tan maxɔrinma munfe ra? Naxee n xui ramɛ, nee nan maxɔrin. E tan nan a kolon n bara fee naxee fala.» c=?Isa naxa a yaabi, «N tan masenyie tixi kɛnɛ nan ma, duniɲa birin bɛ. N nan n ma kawandi birin tixi salidee nan kui, xa na mu hɔrɔmɔbanxi kui, Yuwifie birin e luma malan na dɛnnaxɛ. N mu sese fala dunxui ra. g<GSɛrɛxɛdubɛ kuntigi naxa Isa maxɔrin a fɔxirabirɛe xa fe ma, a nun a xa kawandie. q;[Xinbeli to mini, konyie nun kɔsibilie naxa tɛ xuru, e fa lu na fɛ ma. Piyɛri fan naxa a maso e ra. #:?Konyi ginɛ naxan nu naadɛ kantafe, a naxa Piyɛri maxɔrin, «Na xɛmɛ Isa fɔxirabirɛ nde xa mu i fan na?» A naxa a yaabi, «Ade, n tan mu a ra!» 9+Piyɛri naxa lu tande naadɛ dɛ ra, han a boore, sɛrɛxɛdubɛ kuntigi kolonma, a naxa wɔyɛn naadɛ kantama ra a xa tin Piyɛri fan xa so. l8QSimɔn Piyɛri naxa bira Isa fɔxɔ ra, a nun Isa fɔxirabirɛ gbɛtɛ nde. Na fɔxirabirɛ to nu findixi sɛrɛxɛdubɛ kuntigi kolon mixi ra, a naxa nɔ sode sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xa tɛtɛ kui, e Isa xanin dɛnnaxɛ. d7AKayafa nan nu bara Yuwifi kuntigie rasi, a a fan e bɛ, mixi keren nan xa faxa ɲama bɛ. 6  e a xanin Anani xɔn ma. Anani xa di ginɛ nan dɔxɔ Kayafa xɔn. Kayafa nu bara findi sɛrɛxɛdubɛ kuntigi ra na ɲɛ ra. j5M Rɔma sɔɔri mangɛ nun a xa sɔɔrie, a nun Yuwifie xa sɔɔrie naxa Isa suxu, e a xiri, F4 Isa naxa a fala Simɔn Piyɛri bɛ, «Santidɛgɛma raso a tɛɛ i. Fo n xa tin tɔɔrɛ ra Baba Ala naxan nagiri n ma.» Isa xaninfe Anani nun Kayafa yire Piyɛri a yɛtɛ rasanfe Isa ma }3s Simɔn Piyɛri naxa a xa santidɛgɛma ramini, a sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xa konyi Maliku yirefanyi tuli bolon. ~2u Na kui, Isa xa masenyi nan nu fafe kamalide, a to nu bara a fala, «I mixi naxee fi n ma, keren mu lɔɛ e ya ma.» |1qIsa naxa e yaabi, «N bara a fala wo bɛ, n tan nan a ra. Xa wo n tan nan fenfe, wo a lu yi booree tan xa siga.» ^05Isa man naxa e maxɔrin, «Wo nde fenfe?» E man naxa a yaabi, «Isa Nasarɛtika.» Y/+Isa to a fala e bɛ, «N tan nan na a ra», e naxa gbilen xanbi, e bira bɔxi. %.CE naxa a yaabi, «Muxu Isa Nasarɛtika nan fenfe.» Isa naxa a fala, «N tan nan na a ra.» Yudasi, naxan findi a yanfama ra, a fan nu tixi na gali ya ma. i-KIsa to nu fe birin kolon naxan nu fafe a lide, a naxa e ralan, a e maxɔrin, «Wo nde fenfe?» H, Yudasi naxa Rɔmakae, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, nun Farisɛnie xa sɔɔri gali xanin naa, lanpuie nun geresosee na e yi ra. E man naxa sɛxɛ maxiri wuri ma, e a radɛxɛ alako e xa kira to. +{Yudasi, naxan findi Isa yanfama ra, a fan nu na kolon, barima Isa nun a fɔxirabirɛe nu darixi e malan na mɛnni nɛ. k* QIsa to gɛ Ala maxandide, a tan nun a fɔxirabirɛe naxa siga Sediron xure naakiri ma sansi yire. $)AN bara e rakolon i xa fe ra, n man nde sama nɛ a fari, alako xanunteya xa lu e bɔɲɛ ma i n xanuxi naxan na, alɔ n fan na e bɔɲɛ i ki naxɛ.»g(GN Baba, i tinxin. N i kolon. Duniɲa tan mu i kolon, kɔnɔ e a kolon a i tan nan n xɛɛxi. L'«N Baba Ala, beenun duniɲa xa daa, i nu bara nɔrɛ fi n ma i xa xanunteya xa fe ra. A xɔli n ma n ma mixie, i naxee fixi n ma, nee fan xa lu n sɛɛti ma ariyanna, e xa n ma nɔrɛ to. /&WN tan na e i, i fan na n i, alako e xa kerenɲa xa kamali. Na kui, duniɲa a kolonma nɛ a i tan nan n xɛɛxi, a i man e tan xanuxi alɔ i n fan xanuxi ki naxɛ.» %I bara xunnakeli naxan fi n ma, n fan bara a fi e ma, alako e fan xa findi keren na, alɔ won tan findixi keren na ki naxɛ. $wN dubama nɛ e bɛ alako e xa findi keren na, alɔ n nun i tan n Baba Ala findixi keren na ki naxɛ. N man dubama e bɛ alako e xa findi keren na won fɔxɔ ra, won birin xa findi keren na. Na kui, duniɲa nɔma a kolonde a i tan nan n xɛɛxi. v#e«N mu dubama na mixie gbansan xa bɛ. N man dubama mixie bɛ naxee fama danxaniyade n ma e saabui ra. ["/N bara n yɛtɛ sa i sagoe e bɛ, alako e tan fan, e xa sa i sagoe nɔndi kui.» >!wN bara e xɛɛ duniɲa, alɔ i fan n xɛɛ ki naxɛ. P I xa e sa i yɛtɛ nan sagoe nɔndi kui. I xui nan findixi nɔndi ra. U#E mu birama duniɲa fe fɔxɔ ra, alɔ n fan to mu luma na fe mɔɔli kui. fEN mu i maxandima xɛ i xa e tongo duniɲa ma. N i maxandife nɛ i xa e ratanga Sentanɛ ma. 5N to i xa masenyi fala e bɛ, duniɲa bara e xɔn, barima e tondixi birade duniɲa fe fɔxɔ ra alɔ n fan to mu tinxi birade duniɲa fe fɔxɔ ra.  Kɔnɔ n to fafe i yire nɛ yi ki, n yi fee falama duniɲa ma, alako n ma sɛɛwɛ xa lu e bɛ, a xa lu e bɔɲɛ ma a kamalixi ra. C N to nu e ya ma, n bara e kanta i xili sɛnbɛ ra, i naxan fixi n ma. N to e makanta, mixi keren mu lɔɛ e ya ma fo gbaloe ragataxi naxan keren bɛ, alako Kitaabui sɛbɛli xa kamali. eC N mu fa luma duniɲa sɔnɔn. N fafe i yire nɛ yi ki, kɔnɔ e tan luma be nɛ. N Baba Sɛniyɛnxi, e makanta i xili sɛnbɛ ra, i naxan fixi n ma, alako e fan xa findi keren na alɔ won tan findixi keren na ki naxɛ.  Naxee birin findixi n gbe ra, i gbe na e ra. Naxee birin findixi i gbe ra, n gbe na e ra. N ma fe itema nɛ e tan saabui ra. U# N mu dubama duniɲa bɛ. N dubama i xa mixie nan bɛ, i naxee taxuxi n na. barima n bara i xui radangi e ma, e fan bara la a ra. E bara a kolon yati, a n kelixi i tan nan ma, e la a ra, a i tan nan n xɛɛxi. SE bara a kolon fa, a i naxan birin soxi n yi ra, a fatanxi i tan nan na, «N bara i xa fe masen mixie bɛ, i naxee fixi n ma duniɲa. I xa mixie nan e ra i naxee taxuxi n na. E bara i xui ratinmɛ. q[N Baba Ala, yakɔsi, n nɔrɔ i fɛ ma, alɔ n nu nɔrɔxi i fɛ ma ki naxɛ, beenun duniɲa xa daa.» RN bara i xa nɔrɛ makɛnɛn duniɲa ma, n gɛ wali ra i n ti naxan na. )Abadan kisi findixi yi nan na: E xa i kolon, i tan keren naxan findixi Ala yɛtɛ ra, e man xa i xa Mixi Sugandixi Isa kolon i xa xɛɛra ra. zmI bara mangɛya fi a ma duniɲa mixie birin xun na, alako a xa abadan kisi fi mixi birin ma, i naxee fixi a ma. 6 gIsa to gɛ na fee falade, a naxa a ya rate koore, a a fala, «N Baba Ala, waxati bara a li. I xa i xa Di xa xunnakeli makɛnɛn, alako i xa Di fan xa i xa nɔrɛ makɛnɛn. :m!N yi fe birin masenxi nɛ wo bɛ, alako bɔɲɛsa xa lu wo yi ra n saabui ra. Wo mantɔɔrɔli sɔtɔma nɛ duniɲa ma, kɔnɔ wo xa limaniya, n tan bara nɔ duniɲa ra.»   Waxati na fafe, a ɲan bara a li, wo yensenma nɛ, wo fa n nabolo. Kɔnɔ Baba Ala tan mu n naboloma. A luma nɛ n sɛɛti ma. 8 kIsa naxa e yaabi, «Wo bara danxaniya yakɔsi? yMuxu bara a kolon fa, a i fe birin kolon, hali mixi yo mu i maxɔrin. Na kui, muxu laxi a ra a i kelixi Ala nan ma.»  Isa fɔxirabirɛe naxa a fala a bɛ, «A mato, i mu wɔyɛnfe taali wɔyɛnyi xa ra sɔnɔn, i fa na wɔyɛnfe a fiixɛ nan na! p YN kelixi Baba Ala nan ma, n fa duniɲa ma. N man fa kelife nɛ duniɲa ma, sigafe ra Baba Ala yire.»   barima Baba Ala yɛtɛ yati wo xanuxi nɛ. A wo xanuxi nɛ n to rafan wo ma, wo man to laxi a ra a n kelixi a tan Ala nan ma. zmNa waxati ma, wo Baba Ala maxandima n xili nan na. N mu a falafe xɛ de, a n tan nan Baba Ala maxandima wo bɛ, :m«N yi fe birin masenxi wo bɛ taali wɔyɛnyi nan na, kɔnɔ waxati na fafe, n mu wɔyɛnma wo bɛ taali wɔyɛnyi ra sɔnɔn, n Baba Ala xa fe masen wo bɛ a fiixɛ ra. (IHan ya, wo singe mu nu Ala maxandi fefe ma n tan xili ra. Wo maxandi ti. Wo a sɔtɔma nɛ, alako wo xa sɛɛwa a kamalixi ra.» Isa xa xunnakeli makɛnɛnfe $ANa lɔxɔɛ na a li, wo mu n maxɔrinma sese ma sɔnɔn. N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, wo na Baba Ala maxandi fefe ma n xili ra, a a soma nɛ wo yi. Na kui, wo fan na sunnunyi nan kui yi waxati ma. Kɔnɔ n gbilenma nɛ wo to ra, wo bɔɲɛ sɛɛwa, mixi yo mu na sɛɛwɛ bama wo yi. CGinɛ naxan na ditinyi ra, a tɔɔrɔma nɛ ki fanyi a xa waxati to bara a li. Kɔnɔ xa a gɛ di baride, a ɲan mu ratuma na tɔɔrɛ ma, a to sɛɛwaxi di nɛɛnɛ barife ra duniɲa. 9kN xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, wo wama nɛ, wo gbelegbele, kɔnɔ duniɲa tan ɲɛlɛxinma nɛ. Wo sunnunma nɛ na fe ma, kɔnɔ wo xa sunnunyi fama masarade sɛɛwɛ ra. dAIsa to a kolon a e nu wama a maxɔrinfe, a naxa a masen e bɛ, «N to a falaxi, ‹Waxati di nan luxi beenun n xa lɔɛ wo ma, kɔnɔ waxati di man na dangi, wo man n toma nɛ,› wo wo bore maxɔrinfe na nan ma? q[E man nu e bore maxɔrinfe, «A munse ma, a ‹waxati di›? Won tan mu a kolon a sese falafe yi ki.» b=A fɔxirabirɛe naxa e bore maxɔrin, «Isa wama munse falafe yi ki, ‹A gbe mu luxi n xa lɔɛ wo ma dondoronti, kɔnɔ wo man fama n tode.› A xa wɔyɛnyi na di a to a falaxi, ‹N na sigafe Baba Ala yire?›» ~Isa man naxa a fala e bɛ, «Waxati di nan luxi beenun n xa lɔɛ wo ma, kɔnɔ waxati di man na dangi, wo man n toma nɛ.» 6}eNaxan birin na Baba Ala yi, a findixi n fan gbe nan na. N a fala na nan ma, ‹A naxan sɔtɔma n tan na, a na nan kawandima wo bɛ.›» Sunnunyi masarama nɛ sɛɛwɛ ra j|MA fama n ma xunnakeli makɛnɛnde, barima a naxan sɔtɔma n tan na, a na nan kawandima wo bɛ. T{! Ala Xaxili na fa wo ma, a na nɔndi birin ya mabɔɔma wo bɛ. A xa masenyi mu fatanxi a yɛtɛ kan na. A naxan mɛma n Baba ra, a na nan masenma wo bɛ. Fe naxee fama rabade, a nee nan masenma wo bɛ. Xz) «Masenyi gbɛtɛe man na, kɔnɔ wo mu nɔma e birin fahaamude yakɔsi. K~}}~||={zztzyxxxWxwgvvDvttkss/rrqq:ppoVnntnmm>llmkjjiii_hhMhgg8fffee_e ddUccc'bb_aaaD```B__/^^W]]] \\\&[[ZZ7YYXXKXW*VV_UUQTT7SSYRRoQQ1PPyPOqNNMMLaKKSJJJRJIIDH?GFEE&DCCC BpAAA @???P>>w=W<<;g::988577P6655Q4633/225100R/{.-,,+B*m)('&&%?$_##V""I!!} X~#vx\ZHY VWm}}  K   { I4CZb2=Kɔnɔ Isa fan nu luma siga ra yire madunduxie, a sa Ala maxandi. Isa Namatɛ rayalanfe 1)Kɔnɔ Isa xa fe xibaaru ɲan naxa yensen yɛ dangi a singe ra. Ɲama gbegbe nu e malanma e xa a xui ramɛ, a man xa e rayalan e xa furee ma. n0UNa xanbi, Isa naxa a yamari, «I naxa yi fe fala mixi yo bɛ. Siga i sa i dɛntɛgɛ sɛrɛxɛdubɛ bɛ, i sɛrɛxɛ ba i xa sɛniyɛnyi xa fe ra, alɔ Annabi Munsa a yamarixi ki naxɛ. Na findima seedeɲɔxɔya nan na e bɛ.» /+ Isa naxa a bɛlɛxɛ itala, a a sa kunɛ kanyi ma, a a fala a bɛ, «N tinxi. Findi mixi sɛniyɛnxi ra.» Kunɛ fure naxa a bɛɲin keren na. M. Isa to nu na taa nde kui, a naxa xɛmɛ nde li naa, kunɛ dinxi a fate birin na. A to Isa to, a naxa a yatagi rafelen bɔxi ma, a a mayandi, «N Marigi, xa i tin, i nɔma n nasɛniyɛnde.» h-I E to kunkui rate xare ma, e naxa se birin lu naa, e bira Isa fɔxɔ ra. Kunɛ kanyi rayalanfe e,C Simɔn walibooree, Sebede xa di firinyie Yaki nun Yaya, e fan nu bara kaaba. Na kui, Isa naxa a fala Simɔn bɛ, «I naxa gaaxu. I darixi yɛxɛ nan suxu ra, kɔnɔ keli yi waxati ma, i fama mixie nan sɔtɔde n bɛ.» `+9 A na fala nɛ barima a tan nun a boore birin nu bara gɛ kaabade na yɛxɛ suxufe ra, * Simɔn Piyɛri to na fe to, a naxa bira Isa bun ma, a a fala, «Marigi, i xa i makuya n na, barima yunubitɔɛ nan n na!» 1)[E naxa e bɛlɛxɛ magira booree bɛ naxee nu na kunkui boore kui, e xa fa e mali. E to fa, e naxa na kunkui firinyie rafe yɛxɛ ra han e firin birin naxa wa dulafe. ](3E to na raba, e naxa yɛxɛ gbegbe suxu yɛlɛ kui, yɛlɛ naxa bɔɔ fɔlɔ. )'KSimɔn naxa a yaabi, «Karamɔxɔ, muxu kɔɛ birin nan nadangixi yakotomɔɛ nan na, muxu mu sese suxu. Kɔnɔ i tan nan to a falaxi, n man sa yɛlɛ sama.» &{Isa to gɛ masenyi tide, a naxa a fala Simɔn bɛ, «Won xɛɛ dula ma. Wo yɛlɛ sa naa, wo xa sa yɛxɛ suxu.» %3Isa naxa baki Simɔn xa kunkui kui, a a maxɔrin a xa kunkui ndedi mamini xare dɛ ra. Na xanbi, Isa naxa dɔxɔ kunkui kui, a so ɲama kawandife. j$MIsa naxa kunkui firin to baa dɛ ra. Yɛxɛsuxuie nu bara goro e kui, e nu e xa yɛlɛe raxafe. w# iIsa nu na Genesareti baa dɛ ra. Ɲama fan nu e bore xɛtɛnma alako e xa a xui mɛ Ala xa masenyi kawandide. E",Na kui, a nu kawandi tima salidee kui Yudaya bɔxi ma.!+Kɔnɔ a naxa a masen e bɛ, «Fo n xa taa gbɛtɛe fan kawandi Ala xa mangɛya niini xa xibaaru fanyi ra, barima n xɛɛxi na nan ma.»  +*Na kuye iba, a naxa mini, a siga yire madunduxi nde. Ɲama naxa a fen han e a to. E nu katafe nɛ e xa kankan a ma, a naxa fa keli e xun. zm)A naxa ɲinnɛe fan keri mixi wuyaxi fɔxɔ ra. Ɲinnɛe nu furemae bɛɲinma, e nu gbelegbele e nu a fala, «Ala xa Di nan na i ra!» Kɔnɔ Isa naxa e yamari, a e ratɔn wɔyɛnfe ra, barima e nu a kolon a Ala xa Mixi Sugandixi nan a ra. (Soge to dula, e naxa fa furema mɔɔli birin na Isa xɔn ma. A naxa a bɛlɛxɛ sa e ma keren keren, a fa e rayalan. uc'Isa to ti a xun ma, a naxa wɔyɛn na fure ma, fure naxa a bɛɲin. A naxa keli keren na, a kuri so e bɛ. %&Isa to mini salide kui, a naxa siga Simɔn xɔnyi. Simɔn bitanyi mu nu yalanxi. A fate nu ganxi a ma. E naxa Isa maxandi a xa a mali. S%Na kui, Isa xa fe xibaaru naxa yensen yɛ na bɔxi rabilinyi yire birin. 9$Birin dɛ naxa ixara, e nu fa e bore maxɔrin, «Masenyi mɔɔli mundun yi ki? A ɲinnɛe yamarima nɔɛ nun sɛnbɛ ra, nee gbilen mixi fɔxɔ ra!» M#Isa naxa wɔyɛn a ma a xɔrɔxɔɛ ra, a a yamari, «I sabari. Gbilen yi xɛmɛ fɔxɔ ra.» Ɲinnɛ naxa xɛmɛ rabira bɔxi ɲama tagi, a fa gbilen a fɔxɔ ra. Xɛmɛ mu maxɔnɔ hali keren. $A"«Ee! Isa Nasarɛtika, i waxi munse xɔn ma muxu bɛ? I faxi muxu sɔntɔde nɛ? N na a kolon mixi naxan lanxi i ma. Ala xa Sɛniyɛntɔɛ nan na i ra.» r]!Na salide kui, xɛmɛ nde nu na ɲinnɛ nu naxan fɔxɔ ra. A naxa sɔnxɔɛ rate fɔlɔ, a gbelegbele, U# e naxa kaaba a xa xaranyi ma, barima a nu wɔyɛnma mangɛ sɛnbɛ nan na. mSIsa naxa goro Kapɛrɛnamu, Galile bɔxi taa nde. A to nu na mixie kawandife malabu lɔxɔɛ, SKɔnɔ Isa naxa mini e tagi, a a xa kira suxu. Isa mixi gbegbe rayalanfe {E naxa keli, e a ramini taa fari ma. E xa taa to nu tixi geya ra, e naxa a xanin yire nde e xa a radin yɛ gelenyi ra. b=E to yi fee mɛ, mixi birin naxee nu na salide kui, e bɔɲɛ naxa te Isa xili ma. "=Kunɛ kanyi wuyaxi fan nu na Isirayila bɔxi ma Annabi Elise xa waxati, kɔnɔ a mu e tan sese rayalan, fo Naaman Siriyaka gbansan, a na nan nayalan.» %CKɔnɔ Ala mu Annabi Eliya xɛɛ e tan Isirayilaka ginɛe sese ma, fo a to a xɛɛ kaaɲɛ ginɛ nde nan gbansan ma naxan nu na Sarepeta, Sidɔn bɔxi ma. 0YWo man xa wo tuli ti nɔndi ra. Kaaɲɛ ginɛ wuyaxi nu na Isirayila bɔxi ma Annabi Eliya xa waxati, kaamɛ to sin bɔxi ma, tunɛ ye mu bira ɲɛ saxan kike senni. LN xa nɔndi fala wo bɛ, namiɲɔnmɛ yo mu binyama a xɔnyi tan. k OIsa naxa a fala e bɛ, «N na a kolon wo yi taali sama nɛ n bɛ, ‹Seriba, i yɛtɛ dandan.› Wo man a falama nɛ n bɛ, ‹Muxu bara fe naxan birin mɛ i naxan nabaxi Kapɛrɛnamu, i man xa a mɔɔli raba i xɔnyi be.› " =Birin nu a xa fe fanyi falama, e nu kaaba wɔyɛn fanyie ma naxee nu minima a kɛrɛ i. E naxa so e bore maxɔrinfe, «Yusufu xa di xa mu yi ki?» i KA naxa masenyi ti fɔlɔ e bɛ, «To, yi sɛbɛli naxan xaranxi wo bɛ yi ki, a bara kamali.» n UA naxa fa Kitaabui makuntan, a a so taalibi yi, a dɔxɔ. Birin e ya banbanxi a ra salide kui. L n xa xɛɛra iba mixie bɛ,Ala xa hinnɛ waxati bara a li.» >u«Marigi Xaxili na n xun ma,
barima a bara n sugandi, a a ragoro n ma,
n xa setaree kawandi xibaaru fanyi ra.A n xɛɛxi nɛ
n xa xɛɛra iba mixi suxuxie bɛ, e xɔrɛyama nɛ,
n xa xɛɛra iba dɔnxuie bɛ, e ya se toma nɛ,
n xa tɔɔrɔmixie xɔrɛya naxee na nɔɛ bun ma, kOE naxa Annabi Esayi xa Kitaabui so a yi. A to a itala, a naxa yire to a sɛbɛxi dɛnnaxɛ, *MIsa naxa siga Nasarɛti, a xuruxi dɛnnaxɛ. Malabu lɔxɔɛ ma, a naxa so salide kui alɔ a nu darixi a ra ki naxɛ, a ti, a xa Kitaabui xaran mixie bɛ. gGIsa nu mixie xaranma e xa salidee kui, birin nu a matɔxɔ. Nasarɛtikae tondife lade Isa ra Isa naxa gbilen Galile bɔxi ma. Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa sɛnbɛ nu na a ma. A xa fe xibaaru naxa siga rayensen na yire birin. )K Ibulisa to gɛ katɛ birin nabade a xa Isa ratantan, a naxa keli a xun ma, han beenun a xa waxati gbɛtɛ xa a li. Isa a xa wali fɔlɔfe Galile bɔxi ma X) Isa naxa a yaabi, «Kitaabui man a masenxi, ‹I naxa i Marigi Ala mato.›» q[ A man sɛbɛxi, ‹E e bɛlɛxɛe rasoma nɛ i bun ma, e i rate alako i sanyi naxa din gɛmɛ ra.›» c? barima a sɛbɛxi, ‹Ala yaamari fima nɛ a xa malekɛe ma i xa fe ra, e xa i kanta.› $A Ibulisa man naxa a xanin Darisalamu, a a ti Ala xa hɔrɔmɔbanxi fari, yire itexi. A naxa a fala a bɛ, «Xa Ala xa Di nan lanxi i ma, tugan be ra, ~yIsa naxa a yaabi, «A sɛbɛxi Kitaabui kui, ‹I xa i Marigi Ala gbansan nan batu, i xa suyidi a keren nan bɛ.›» R}Na kui, xa i i felen n bɛ, i n batu, n a birin findima nɛ i gbe ra.» |9A naxa a fala a bɛ, «N yi mangɛya birin fima nɛ i ma a nun a dariyɛ, barima a soxi n tan nan yi. N fan nɔma a fide, n na wa a fife naxan yo ma. c{?Ibulisa naxa fa a xanin geya fari, a duniɲa mangɛya birin masen a bɛ kerenyi ra. cz?Isa naxa a yaabi, «A sɛbɛxi Kitaabui kui, ‹Mixi mu baloma taami gbansan xa ra.›» hyIIbulisa naxa a fala a bɛ, «Xa Ala xa Di nan i ra, yaamari fi yi gɛmɛ xa findi taami ra.» x5Xi tongo naani bun ma, a nu na naa, Ibulisa nu katafe a ratantande. Isa mu sese don na waxati birin bun. Na xi kɔnti to kamali, kaamɛ nu na a ma. dw CIsa to keli Yurudɛn, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nu goroxi a ma, a Isa xun ti gbengberenyi ra. v5&Kenan findixi Enosi xa di nan na,Enosi findixi Seti xa di nan na,Seti findixi Adama xa di nan na,Adama findixi Ala xa di nan na.\u1%Lemeki findixi Metusela xa di nan na,Metusela findixi Enoki xa di nan na,Enoki findixi Yeredi xa di nan na,Yeredi findixi Mahalaleli xa di nan na,Mahalaleli findixi Kenan xa di nan na, St$Selaha findixi Kayinan xa di nan na,Kayinan findixi Arafaxadi xa di nan na,Arafaxadi findixi Semi xa di nan na,Semi findixi Nuha xa di nan na,Nuha findixi Lemeki xa di nan na, Ms#Naxori findixi Serugu xa di nan na,Serugu findixi Rewu xa di nan na,Rewu findixi Pelegi xa di nan na,Pelegi findixi Eberi xa di nan na,Eberi findixi Selaha xa di nan na, Ur#"Yuda findixi Yaxuba xa di nan na,Yaxuba findixi Isiyaga xa di nan na,Isiyaga findixi Iburahima xa di nan na,Iburahima findixi Tera xa di nan na,Tera findixi Naxori xa di nan na, qy!Naxason findixi Aminadabo xa di nan na,Aminadabo findixi Adimin xa di nan na,Adimin findixi Arini xa di nan na,Arini findixi Xesiron xa di nan na,Xesiron findixi Peresi xa di nan na,Peresi findixi Yuda xa di nan na, Rp Dawuda findixi Yisayi xa di nan na,Yisayi findixi Obedo xa di nan na,Obedo findixi Boosu xa di nan na,Boosu findixi Salimon xa di nan na,Salimon findixi Naxason xa di nan na, OoEliyakin findixi Meleya xa di nan na,Meleya findixi Mena xa di nan na,Mena findixi Matata xa di nan na,Matata findixi Natan xa di nan na,Natan findixi Dawuda xa di nan na, QnLewi findixi Simeyɔn xa di nan na,Simeyɔn findixi Yuda xa di nan na,Yuda findixi Yusufu xa di nan na,Yusufu findixi Yonan xa di nan na,Yonan findixi Eliyakin xa di nan na, Xm)Eru findixi Yosuwe xa di nan na,Yosuwe findixi Eliyeseri xa di nan na,Eliyeseri findixi Yorimi xa di nan na,Yorimi findixi Matahati xa di nan na,Matahati findixi Lewi xa di nan na, Jl Neri findixi Meliki xa di nan na,Meliki findixi Adi xa di nan na,Adi findixi Kosan xa di nan na,Kosan findixi Elemadan xa di nan na,Elemadan findixi Eru xa di nan na, [k/Yoda findixi Yohana xa di nan na,Yohana findixi Resa xa di nan na,Resa findixi Sorobabeli xa di nan na,Sorobabeli findixi Salatiyeli xa di nan na,Salatiyeli findixi Neri xa di nan na, Uj#Nagayi findixi Maati xa di nan na,Maati findixi Matahisa xa di nan na,Matahisa findixi Semeyin xa di nan na,Semeyin findixi Yoseke xa di nan na,Yoseke findixi Yoda xa di nan na, SiYusufu findixi Matahisa xa di nan na,Matahisa findixi Amosi xa di nan na,Amosi findixi Naxumu xa di nan na,Naxumu findixi Esili xa di nan na,Esili findixi Nagayi xa di nan na, ShHeli findixi Matahati xa di nan na,Matahati findixi Lewi xa di nan na,Lewi findixi Meliki xa di nan na,Meliki findixi Yannayi xa di nan na,Yannayi findixi Yusufu xa di nan na, (gIIsa to ɲɛ tongo saxan ɲɔndɔn sɔtɔ, a naxa a xa wali fɔlɔ. Mixie nu laxi a ra Yusufu xa di nan a ra. Yusufu findixi Heli xa di nan na, ,fQAla Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro a ma alɔ ganbɛ. Xui nde naxa keli koore ma, a a masen, «N ma Di maxanuxi nan na i ra. I n kɛnɛnxi ki fanyi ra.» Isa benbae eƝama birin to nu bara e xunxa ye xɔɔra, Isa fan naxa a xunxa ye xɔɔra. A to nu Ala maxandife, koore naxa rabi, idKHerode man naxa yi fe kobi keren sa na birin xun: A naxa Yaya sa geeli. Isa xunxafe ye xɔɔra c Kɔnɔ Yaya to wɔyɛn mangɛ Herode ma, a taara xa ginɛ Herodiyasi xa fe ra, a nun a nu bara fe ɲaaxi naxan birin naba, Yb+Yaya man nu mixie rasima a mɔɔli wuyaxi ra, a nu e kawandi xibaaru fanyi ra. 'aGA xa segere suxuxi a yi ra, a maale nun a lagi yegetima naxan na lɔnyi ma. A maale rasoma a xa bili kui, kɔnɔ a lagi tan ganma tɛ ra naxan mu xubenma.» `'Yaya naxa a fala e birin bɛ, «N tan wo xunxama ye nan xɔɔra, kɔnɔ naxan fama n xanbi ra, na sɛnbɛ gbo n tan bɛ. Na binyɛ mu na n tan yi ra, n ɲan xa a xa sankiri luuti yati fulun. A tan nan Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ragoroma wo ma, a tan nan wo xunxama tɛ ra. k_OMixie naxa e xaxili ti Yaya ra, e nu e maɲɔxun, a tɛmunde Ala xa Mixi Sugandixi na a ra. L^Sɔɔri ndee fan naxa a maxɔrin, «Muxu tan go? A lanma muxu fan xa munse raba?» A naxa e yaabi, «Wo naxa mixi yo muɲa, wo naxa mixi yo tɔɔɲɛgɛ. Wo xa wo wasa so wo wali sare nan na.» G] A naxa e yaabi, «Wo naxa duuti xun masa dangi yaamari ra.» t\a Duuti maxilie fan naxa fa e xunxade ye xɔɔra, e a maxɔrin, «Karamɔxɔ, a lanma muxu xa munse raba?» [5 A naxa e yaabi, «Donma firin na naxan yi ra, a kanyi xa keren fi boore ma, se mu na naxan yi. Donse na naxan yi ra, a kanyi fan xa a raba na ki.» @Z{ Ɲama naxa a maxɔrin, «Muxu xa munse raba fa?» Y{ Beera ɲan na wurie sankee ra a xa e bilie sɛgɛ. Wuri naxan yo mu bogi fanyi raminima, a fɔnma nɛ, a woli tɛ i.» XWo kɛɲa xa wali fanyi ramini alɔ wuri bili fanyi bogi fanyi raminima ki naxɛ, bogi naxan a masenma a wo bara tuubi. Wo naxa a fala wo yɛtɛ ma, ‹Iburahima nan na muxu benba ra,› barima fɛɛrɛ na Ala yi a xa yi gɛmɛe mafindi Iburahima xa die ra. @WyNa kui, ɲama to nu sigama Yaya xɔn ma a xa e xunxa ye xɔɔra, a naxa a fala e bɛ, «Wo tan bɔximase bɔnsɔɛ! Nde wo rakolonxi wo xa wo gi Ala xa xɔnɛ ma naxan na fafe? 7ViAdamadi birin fama nɛ Ala xa kisi tode.›» U/Fole birin nafema nɛ.Geya xungbe nun a lanma,
a birin igoroma nɛ.Kira madalinxi tinxinma nɛ,
kira ɲaaxi yailanma nɛ. (TIA sɛbɛxi Annabi Esayi xa Kitaabui kui,«Mixi nde a xui itema gbengberenyi ma,‹Wo kira yailan Marigi bɛ,
wo sankirae matinxin a ya ra. +SONa kui, a naxa siga kawandi rabade Yurudɛn xure longori birin. A nu kawandi tima mixie bɛ, e xa e xunxa ye xɔɔra tuubi ra, alako Ala xa e xa yunubie xafari. RAnani nun Kayafa nan nu findixi sɛrɛxɛdubɛ kuntigie ra. Na waxati, Ala xa masenyi naxa fa Sakari xa di Yaya ma, a to nu na wula i. Q 3Rɔma mangɛ xungbe Tiberiyo nu na a xa mangɛya ɲɛ fu nun suuli nde kui. Ponsi Pilati nan nu findixi Yudaya gomina ra. Herode nan nu findixi Galile mangɛ ra, a taara Filipu fan nu findixi Itureya nun Tirakoniti bɔxie mangɛ ra. Lisaniya nan nu findixi Abilen mangɛ ra. PP4Isa naxa mɔ lɔnni nun hinnɛ ra. A naxa rafan Ala nun mixie ma.O}3Na tɛmui, Isa naxa bira e fɔxɔ ra gorofe ra Nasarɛti, a nu e sago raba. A nga naxa yi fe birin nagata a bɔɲɛ ma. 8Nk2Kɔnɔ e mu fahaamui sɔtɔ a xa wɔyɛnyi ma. cM?1A naxa a fala e bɛ, «Wo n fenma munfe ra? Wo mu a kolon fo n xa n Baba xa wali raba?» 5Lc0A barimae to a to, e fan naxa kaaba. A nga naxa a fala a bɛ, «N ma di, i yi fe mɔɔli rabaxi muxu ra munfe ra? N tan nun i baba kɔntɔfilixi nan i fenxi yi ki.» ^K5/Naxan birin nu na Isa xui mɛfe, e nu kaabama a xa xaxili fanyi nun a xa yaabie ma. J.Xi saxan dangi xanbi, e naxa fa a to hɔrɔmɔbanxi kui karamɔxɔe ya ma, a a tuli matife e ra, a nu maxɔrinyi tife e ma. @I{-Kɔnɔ e to mu a to, e naxa gbilen Darisalamu a fende. H!,E nu bara a maɲɔxun a a na e biyaasibooree ya ma. E to gɛ fɛɛɲɛn keren ɲɛrɛ rabade, e nu a fenfe e barenyie nun e booree ya ma. G#+Sali lɔxɔɛe birin to dangi, Isa barimae naxa biyaasi fɔlɔ gbilenfe e xɔnyi, kɔnɔ e xa di Isa naxa lu Darisalamu, e tan mu a kolon. zFm*Isa ɲɛ fu nun firin sɔtɔ ɲɛ naxan na, e birin naxa te sali rabade Darisalamu alɔ e darixi a ra ki naxɛ. ]E3)Ɲɛ yo ɲɛ, Isa barimae nu sigama Sayamalekɛ Dangi Sali rabade Darisalamu. D/(Di naxa mɔ, a nu sɛnbɛ sɔtɔ, a xa lɔnni xun nu siga masa ra ki fanyi. Ala xa hinnɛ nu na a xun ma. Isa sigafe Darisalamu a dimɛdi tɛmui C3'Yusufu nun Mariyama to gɛ fe birin nakamalide alɔ Marigi xa sɛriyɛ a masenxi ki naxɛ, e naxa gbilen Nasarɛti, e xɔnyi Galile bɔxi ma. :Bm&Na waxati kerenyi, Anna naxa fa naralan Isa nun a xa mixie ra. A naxa so Ala matɔxɔfe, a nu fa yi di xa fe fala birin bɛ, naxee nu e ya tixi Ala ra Darisalamu xunsarafe ra. JA %Kabi na tɛmui, a nu bara lu kaaɲɛ kui han a xa simaya nu bara ɲɛ tongo solomasaxan nun naani li. A mu nu kelima hɔrɔmɔbanxi kui, a nu Ala batu naa, kɔɛ nun yanyi, sunyi nun sali ra. @$Namiɲɔnmɛ ginɛ fori fan nu na, naxan xili Anna. A xa simaya nu bara masiga ki fanyi. Fanuweli xa di nan nu a ra kelife Aseri bɔnsɔɛ. A nu bara dɔxɔ xɛmɛ taa a ginɛdimɛdi ra, kɔnɔ ɲɛ solofere dangi xanbi, a xa mɔri naxa laaxira. ?y#Na kui, mixi gbegbe bɔɲɛ ma fee fama makɛnɛnde. I tan fan, sunnunyi fama i bɔɲɛ tunbade alɔ santidɛgɛma.» >{"Simeyɔn to duba e bɛ, a naxa a fala Isa nga Mariyama bɛ, «Ala bara ɲanige tongo yi di xa fe ra. Isirayilakae xa fe gbegbe magoroma nɛ a saabui ra, ndee fan xa fe itema nɛ. A findima tɔnxuma nan na, kɔnɔ mixi wuyaxi fama nɛ a matandide. S=!Isa baba nun a nga to a mɛ naxan masenxi a xa fe ra, e naxa kaaba. {<o Naiyalanyi nan a ra
naxan Ala makɛnɛnma si gbɛtɛe bɛ,
a findi nɔrɛ ra i xa Isirayila ɲama bɛ.» 7;ii naxan xɛɛxi adamadie birin ya xɔri. -:Ubarima n ya bara i xa kisi to, o9W«Marigi, i bara fa i xa laayidi rakamali n bɛ to,
i xa konyi xa taa masara bɔɲɛsa kui, \81Simeyɔn naxa Isa rasuxu, a a sa a kanke ma. A naxa Ala matɔxɔ, a a masen, 77Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa a niya a xa siga hɔrɔmɔbanxi kui. Isa barimae fan to so naa e xa di ra, alako e xa Ala xa sɛriyɛ rabatu a xa fe ra, h6IAla Xaxili Sɛniyɛnxi nu bara a masen a bɛ, a a mu faxama fo a Marigi xa Mixi Sugandixi to. ,5QXɛmɛ nde nu na Darisalamu, naxan xili Simeyɔn. Diinɛla tinxinxi nan nu a ra, naxan nu Isirayila Rakisima mamɛfe. Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nu na a xun ma. 4%E man siga nɛ e xa sa sɛrɛxɛ ba alɔ a sɛbɛxi Marigi xa sɛriyɛ kui ki naxɛ, «ganbɛ firin, xa na mu a ra kolokonde lanma firin.» k3Oalɔ a sɛbɛxi ki naxɛ Marigi xa sɛriyɛ kui, «Wo di xɛmɛ singe birin fima n tan nan ma.» 2%Marasɛniyɛnyi waxati to kamali Annabi Munsa xa sɛriyɛ ki ma, Yusufu nun Mariyama naxa Isa xanin Darisalamu, a xa masen Marigi bɛ, :1mXi solomasaxan to kamali, diyɔrɛ naxa sunna. A xili naxa sa Isa, malekɛ nu bara xili naxan masen a nga bɛ beenun a xa tɛɛgɛ a ma. Isa sigafe Darisalamu a yɔrɛ ra *0MXuruse dɛmadonyie naxa gbilen Ala matɔxɔ ra, e nu a tantu fe birin ma e bara naxee mɛ, e man bara naxee to. E a birin lixi nɛ alɔ a masen e bɛ ki naxɛ. W/'Mariyama fan naxa yi fe birin nagata a bɔɲɛ ma, a nu a ɲɔxɔ sa a xɔn. W.'Mixi naxee xuruse dɛmadonyie xui mɛ, e birin naxa kaaba e xa wɔyɛnyi ma. [-/E to na to, e naxa fe birin tagi raba, malekɛ naxan masen e bɛ na di xa fe ra. l,QE naxa siga e xulun na, e Mariyama nun Yusufu li, e nun diyɔrɛ, a saxi xuruse dɛgede kui. K+Malekɛe to keli e xun ma tefe ra koore ma, xuruse dɛmadonyie naxa a fala e bore bɛ, «Won xɛɛ Bɛtɛlɛɛmu, won xa sa yi fe mato naxan nabaxi naa, Marigi bara naxan masen won bɛ.» m*S«Matɔxɔɛ na Ala bɛ han koore ma! Bɔɲɛsa na adamadie bɛ duniɲa ma, a hinnɛxi naxee ra!» w)g Malekɛ gɛ wɔyɛnde tan mu a ra, malekɛ gali naxa fa boore fɛ ma. E nu Ala matɔxɔfe, e nu a fala, s(_ Wo a kolonma yi tɔnxuma nan na, wo diyɔrɛ lima a mafilinxi dugi kui, a man saxi xuruse dɛgede kui.» e'C To, wo Rakisima, Ala xa Mixi Sugandixi, a bara bari Dawuda xa taa kui. Wo Marigi nan a ra. &) Malekɛ naxa a masen e bɛ, «Wo naxa gaaxu barima n faxi xibaaru fanyi nan masende wo bɛ, naxan findima sɛɛwɛ xungbe ra ɲama birin bɛ. {%o Marigi xa malekɛ nde naxa mini e ma, e naxa Marigi xa nɔrɛ to yanba ra e rabilinyi. E naxa gaaxu ki fanyi ra. U$#Mɛnni xuruse dɛmadonyi ndee nu na wula i, xurusee kantade kɔɛ ra. 2#]a fa a xa di singe bari, di xɛmɛ. A naxa a mafilin dugi kui, a a sa xuruse dɛgede kui, barima yigiya fanyi mu nu na e bɛ. Malekɛ xa masenyi xuruse dɛmadonyie bɛ L"E nu na mɛnni tɛmui naxɛ, Mariyama di sɔtɔ tɛmui naxa a li, y!ka siga a xa sa a xili sɛbɛ, e nun Mariyama, a nu bara naxan xa kote dɔxɔ. Mariyama tɛɛgɛxi nan nu a ra. e CYusufu fan naxa keli Nasarɛti, taa naxan na Galile bɔxi ma, sigafe ra Bɛtɛlɛɛmu, mangɛ Dawuda baride naxan na Yudaya bɔxi ma. Yusufu siga naa nɛ, barima a nu kelixi Dawuda bɔnsɔɛ nun a xabilɛ nan kui, 5eBirin naxa siga a bari taa a xili sɛbɛde. ]3Yi xili sɛbɛ singe raba tɛmui naxɛ, Kirinyusi nan nu findixi Siriya gomina ra. c ANa tɛmui, Rɔma mangɛ xungbe Ogusutu naxa yaamari fi duniɲa birin xa xili sɛbɛ raba.  PNa kui, di naxa mɔ, a nu sɛnbɛ nun xaxili sɔtɔ. A naxa sabati wula i han a a yɛtɛ masen Isirayila bɛ lɔxɔ naxɛ. Oalako a xa yanba mixie bɛ naxee na dimi kui,
naxee dɔxɔxi faxɛ xa dimi kui,
alako a xa won naɲɛrɛ bɔɲɛsa kira xɔn.» v gNNa kisi kelima won Marigi Ala xa kinikini xungbe nan ma.A naiyalanyi xɛɛma won ma keli ariyanna, ` ;Malako Marigi xa mixie xa kisi kolon,
e naxan sɔtɔma e xa yunubie na xafari.  'LI tan, n ma di,
i xili falama nɛ Ala Xili Xungbe Kanyi xa Namiɲɔnmɛ,
barima i sigama nɛ Marigi ya ra kirae yailande a bɛ, v gKwon xa nɔ ɲɛrɛde sɛniyɛnyi nun tinxinyi kui,
won ɲɛrɛ a ya i won ma simaya lɔxɔɛ birin. ^ 7Ja a won bama won yaxuie bɛlɛxɛ,
alako won xa nɔ a batude bɔɲɛsa kui, : qIA laayidi nan tongo won benba Iburahima bɛ, Y -HA bara kinikini won benbae ma,
a bara ratu a xa saatɛ sɛniyɛnxi ma. j OGA a masen nɛ, a a won nakisima won yaxuie yi ra,
a won ba won xɔnmae birin bɛlɛxɛ. l SFalɔ a nu a masenxi ki naxɛ tɛmui dangixi,
a xa namiɲɔnmɛ sɛniyɛntɔɛe saabui ra. X +EA bara Marakisima Sɛnbɛma rakeli
a xa konyi Dawuda bɔnsɔɛ ya ma, j OD«Tantui na Ala bɛ, Isirayila Marigi Ala!A bara fa a xa mixie xunmatode, a e xunsara. h KCAla Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro a baba Sakari ma, a naxa yi masenyi ti Ala xili ra, ! =BE to a mɛ, birin nu e ɲɔxɔ saxi yi fee xɔn ma, e nu a fala, «Yi di findima nde ra?» E a kolon Marigi bɛlɛxɛ nu na a xun ma. Sakari xa masenyi k  QAE dɔxɔboore birin naxa gaaxu na fe ma. Yudaya geya bɔxi birin ma, mixie nu na fee nan ifalama. I   @Keren na, Sakari nɛnyi naxa keli, a wɔyɛn, a so Ala tantufe. [  1?Sakari to walaxɛ maxɔrin, a naxa a sɛbɛ, «A xili Yaya.» E birin naxa kaaba. U  %>E naxa tɔnxuma raba di baba bɛ e xa a kolon a wama a xili xa sa ki naxɛ. [  1=E naxa wɔyɛn a bɛ, «Mixi yo mu na i xa mixie ya ma yi xili na naxan xun ma.» A A xi solomasaxan lɔxɔɛ, mixie naxa fa diyɔrɛ sunnade. E nu waxi di xili safe a baba Sakari xun ma, u e:A dɔxɔbooree nun a barenyie to a mɛ a Marigi bara kinikini a ma ki fanyi, e nun Elisabɛti naxa sɛɛwa. M 9Elisabɛti xa di bari tɛmui to a li, a naxa di xɛmɛ sɔtɔ. h K8Mariyama naxa lu Elisabɛti yire kike saxan ɲɔndɔn, a fa gbilen a xɔnyi. Yaya bari ki i M7A kinikinima nɛ Iburahima nun a xa die ma abadan,
alɔ a a fala won benbae bɛ ki naxɛ.» T #6A bara a xa konyi Isirayila mali,
a mu nɛɛmuxi kinikinide a ma. ] 55A bara kaamɛtɔɛe rawasa se fanyi ra,
a bannamixie rasiga e yi igeli ra. S !4A bara mangɛe ba e xa kibanyie kui,
a mixi magoroxie xa fe ite. Q 3A xa walie bara a sɛnbɛ masen.A bara yɛtɛ igboe rayensen. M~ 2A kinikinima waxati birin mixie ma,
naxee gaaxuma a ya ra. U} %1barima Sɛnbɛ Kanyi bara fe xungbee raba n bɛ.A xili sɛniyɛn. | 90a to a ya ragoroxi a xa konyi magoroxi ma.Keli yi waxati ma han waxati naxan birin sa fama,
mixie n xili falama nɛ ‹sɛɛwatɔɛ›, 6{ i/N xaxili bara sɛɛwa Ala n Nakisima ra, Rz .Mariyama naxa fa a masen,«N nii birin Marigi matɔxɔma! ky Q-Sɛɛwɛ na i bɛ, i tan naxan laxi a ra a Marigi xa masenyi kamalima nɛ, a naxan masen i bɛ.» ]x 5,A mato, n to i xa xɛɛbui mɛ, n ma diyɔrɛ bara a ramaxa n tɛɛgɛ sɛɛwɛ ra. Dw +N tan yi hɛɛri sɔtɔxi di, n Marigi nga xa fa n xɔnyi? v  *A naxa a fala a xui itexi ra, «Ala bara baraka sa i ma dangi ginɛ birin na, a bara baraka sa i xa di ma naxan na i tɛɛgɛ. u )Elisabɛti to Mariyama xa xɛɛbui mɛ, diyɔrɛ naxa a ramaxa a tɛɛgɛ, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi fa goro Elisabɛti ma. :t q(A to so Sakari xɔnyi, a naxa Elisabɛti xɛɛbu. Ms 'Na tɛmui Mariyama naxa siga mafuren taa nde Yudaya geya yire. Nr &Mariyama naxa a yaabi, «Marigi xa konyi nan n na. A xa raba n bɛ alɔ i a falaxi ki naxɛ.» Na xanbi, malekɛ naxa keli a xun ma. Mariyama sigafe Elisabɛti xɔnyi, nun Mariyama xa masenyi 0q ]%Sese mu na Ala mu nɔma naxan nabade.» p 9$A mato, i barenyi Elisabɛti fan bara tɛɛgɛ di xɛmɛ ma a xa foriɲa kui. E nu a xili falama dibaritare, kɔnɔ a furi kike senni nan a ra yi ki. Uo %#Malekɛ naxa a yaabi, «Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan fama i ma, Ala Xili Xungbe Kanyi sɛnbɛ fa i xun ma. Na nan a toxi, i fama yi di naxan baride, a findima sɛniyɛntɔɛ ra, a xili fala Ala xa Di. in M"Mariyama naxa malekɛ maxɔrin, «Yi fe nɔma rabade di, n to fa findixi ginɛdimɛdi nan na?» bm ?!A findima nɛ Yaxuba bɔnsɔɛ xa mangɛ ra abadan, danyi yo mu luma a xa mangɛya ma.» l y A binyɛ sɔtɔma, a xili fala Ala Xili Xungbe Kanyi xa Di. Marigi Ala fama nɛ a benba Dawuda xa mangɛya fide a ma. Rk A mato, i fama tɛɛgɛde di xɛmɛ ma. I na a bari, i xa a xili sa Isa. \j 3Malekɛ naxa a masen a bɛ, «Mariyama, i naxa gaaxu, barima Ala bara hinnɛ i ra. di CMariyama naxa ifu na wɔyɛnyi ma. A mu nu a kolon yi findixi xɛɛbui mɔɔli yo ra. xh kMalekɛ to siga a xɔn, a naxa a masen a bɛ, «I kɛna, i tan Marigi hinnɛxi naxan na. Marigi na i fɛ ma!» 6g gA a xɛɛ ginɛdimɛdi nde nan xɔn ma, xɛmɛ nu bara naxan xa kote dɔxɔ. Na xɛmɛ nu fatanxi Dawuda bɔnsɔɛ nɛ, a nu xili Yusufu. Ginɛdimɛdi fan nu xili Mariyama. f Elisabɛti xa tɛɛgɛ to kike senni li, Ala naxa malekɛ Yibirila xɛɛ Galile bɔxi taa nde ma, naxan xili «Nasarɛti». e +«Marigi yi nan nabaxi n bɛ, a to a ya ragoroxi n ma a xa fonisireya kui! A bara yaagi ba n ma, mixie tagi.» Malekɛ xa masenyi Isa xa fe ra d  Na waxati dangi xanbi, Sakari xa ginɛ Elisabɛti naxa tɛɛgɛ. A naxa a ya manɔxun mixie ma kike suuli. A naxa a fala, Oc Sakari to gɛ a xa sɛrɛxɛdubɛ wali ra, a naxa siga a xɔnyi. 'b IA to mini a mu nɔ wɔyɛnde e bɛ, e naxa a kolon a a laamatunyi nan toxi hɔrɔmɔbanxi kui. A boboxi ra a nu katafe a xa masenyi ti e bɛ a bɛlɛxɛe ra. ia MƝama to nu na Sakari mamɛfe tande, e naxa kɔntɔfili Sakari bufe ma hɔrɔmɔbanxi kui. ` ;Na kui, a mato, i boboma nɛ, i mu nɔ wɔyɛnde han yi fee sa rabama lɔxɔ naxan ma, barima i mu laxi n ma masenyi ra, naxan sa kamalima a waxati.» _ #Malekɛ naxa a yaabi, «Yibirila nan n tan na, naxan tima Ala ya i a xa yaamari rabafe ra. A n xɛɛxi nɛ yi xibaaru fanyi masende i bɛ. n^ WNa kui, Sakari naxa malekɛ maxɔrin, «N yi fe kolonma di? N tan bara fori a nun n ma ginɛ.» #] ASɛnbɛ nun Ala Xaxili Sɛniyɛnxi fima nɛ a ma alɔ a fi Annabi Eliya ma ki naxɛ. Marigi a xɛɛma nɛ a ya ra, a xa babae bɔɲɛ rafindi e xa die ma, a yunubitɔɛe ya rafindi tinxintɔɛe xa fahaamui ma. A sigama nɛ ɲama xɔn ma Marigi ya ra alako a xa e ya rafindi a ma.» >\ yA Isirayila di gbegbe ragbilenma nɛ e Marigi Ala ma. 2[ _barima a binyɛ sɔtɔma nɛ Ala ya i. A mu wɛni nun sese gbɛtɛ minma naxan mixi siisima. Ala Xaxili Sɛniyɛnxi luma nɛ a ma kabi a na a nga tɛɛgɛ tɛmui naxɛ. jZ ONa findima sɛɛwɛ nun ɲɛlɛxinyi nan na i bɛ, mixi gbegbe fan ɲɛlɛxinma nɛ a barife ra, .Y W Kɔnɔ malekɛ naxa a masen a bɛ, «Sakari, i naxa gaaxu, barima Ala bara i xa duba suxu. I xa ginɛ Elisabɛti fama di xɛmɛ sɔtɔde i bɛ. I xa a xili sa Yaya. ;X s Na naxa Sakari tɛrɛnna, a naxa a gaaxu ki fanyi. fW G Na tɛmui, Marigi xa malekɛ nde naxa mini Sakari ma surayi sɛrɛxɛbade yirefanyi ma. ;V s Surayi gan tɛmui, ɲama birin nu na salife tande. !U = Alɔ sɛrɛxɛdubɛe nu darixi a ra ki naxɛ, Sakari booree nu bara a sugandi Ala xa mali ra, a tan nan xa so hɔrɔmɔbanxi kui surayi gande Ala ya i. bT ?Sakari xa lanxundɛ wali tɛmui to a li, a naxa sɛrɛxɛdubɛ walie suxu Ala ya i. iS MDi yo mu nu na e yi ra barima Elisabɛti mu nu nɔma di baride, e firin birin man nu bara fori. pR [E firin birin nu tinxin Ala ya i. E nu ɲɛrɛma Ala xa sɛriyɛ nun yaamari birin ma sɛniyɛnyi kui. DQ Yudaya mangɛ Herode xa waxati, sɛrɛxɛdubɛ nde nu na naxan xili Sakari. A nu na Abiya xa sɛrɛxɛdubɛ lanxundɛ nan kui. A xa ginɛ Elisabɛti fan kelixi Haruna bɔnsɔɛ nɛ. P N yi rabaxi nɛ, alako i xa a kolon, a i xaranxi naxan na, a findixi nɔndi nan yati ra. Malekɛ xa masenyi Annabi Yaya xa fe ra O 9Na kui, n fan to bara na fe birin mato ki fanyi naxee rabaxi kabi a fɔlɛ, n bara a maɲɔxun fe fanyi ra, n xa a birin sɛbɛ i bɛ, n ba Teyofilo. N /E a sɛbɛxi nɛ alɔ muxu fan a mɛxi mixie ra ki naxɛ, naxee a birin to kabi a fɔlɛ, e man fa findi xibaaru fanyi xa masenyi kawandilae ra. QM Mixi wuyaxi bara kata e xa dɛntɛgɛ sa fee ma naxee dangixi muxu tagi. bL ?Ala tantu, naxan firin nde mu na, naxan bara won nakisi a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra. Nɔrɛ, xunnakeli, sɛnbɛ, nun nɔɛ na a bɛ beenun duniɲa xa fɔlɔ, yakɔsi, nun waxati naxan sa fama abadan. Amina.K Ala tantu, naxan nɔma won nakiside won ma yunubi birin ma, naxan nɔma won masende sɛniyɛnyi nun sɛɛwɛ ra a xa nɔrɛ kui. 1J ]wo xa e ratanga tɛ ma. Wo man xa kinikini booree fan ma gaaxui kui, kɔnɔ wo xa mɛɛni wo yɛtɛ ma e ya ma, alako wo fan naxa fa wo yɛtɛ findi sɛniyɛntaree ra. $~}}|||^{{8zyyWyxmwwsvv_uujtsss1r{rqppooWnnmwllXkksk jiiAhhgZffeddcc.bb aa`_^^S]H\3[[ZYMXXjWwWVUTTVSS/RRbQsQOONMM9LLDKKCJJIIHGGqFFAEEXDD,CCRB}B A]@@??>=<<-;::o:9D8887J655\44:322p1u1 0O/s.-,,++o+*))q('''&%$$##N""G!i U}EQ.S4GVKD9EzEN t  @ ?ok+! Xi xɔli nu bara nɔ Piyɛri nun a booree ra, kɔnɔ e to xunu, e naxa Isa xa nɔrɛ to, a nun na xɛmɛ firin naxee nu na a fɛ ma. wg E mini nɔrɛ xungbe nan kui, e nu wɔyɛnfe Isa bɛ a xa faxɛ xa fe ma, naxan nu fafe kamalide Darisalamu. [/ Na tɛmui, Annabi Munsa nun Annabi Eliya naxa mini e ma, e nun Isa naxa wɔyɛn. eC Isa to nu Ala maxandife, a yatagi naxa masara. A xa dugie fan naxa fiixɛ alɔ naiyalanyi. y Yi masenyi dangi xanbi xi solomasaxan ɲɔndɔn, Isa naxa Piyɛri, Yaya, nun Yaki xanin geya fari Ala maxandide. }s N xa nɔndi fala wo bɛ, mixi ndee tixi wo ya ma be, naxee mu faxama fo e Ala xa mangɛya niini to.» Isa nɔrɔfe L~ Naxan yo yaagima n tan nun n ma wɔyɛnyi xa fe ra, n tan Adama xa Di fama a nɔrɛ kui tɛmui naxɛ nun a Baba Ala nun a xa malekɛ sɛniyɛnxie xa nɔrɛ, n fan yaagima nɛ na kanyi xa fe ra. M} Duniɲa birin sɔtɔɛ munse fanma mixi ma, xa a sigama yahannama? |{ Mixi naxan wama a yɛtɛ rakisife, na kanyi lɔɛma nɛ. Naxan a yɛtɛ ralɔɛma n tan ma fe ra, na kanyi kisima nɛ. '{G Isa naxa a masen birin bɛ, «Xa mixi wa birafe n fɔxɔ ra, a xa tondi a yɛtɛ ma, a xa tin tɔɔrɛ nun faxɛ ra lɔxɔɛ birin, a bira n fɔxɔ ra. gzG A man naxa a masen e bɛ, «Fo Adama xa Di xa tɔɔrɛ gbegbe sɔtɔ. Yuwifie xa forie, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, nun sɛriyɛ karamɔxɔe mu fama lade a ra, e a faxama nɛ, kɔnɔ a man xa keli faxɛ ma a xi saxan nde.» Vy% Isa naxa a matintin e ra, a e yamari, e naxa a xa fe fala mixi yo bɛ. x Isa man naxa e maxɔrin, «Kɔnɔ wo tan naxɛ di? Nde n na?» Piyɛri naxa a yaabi, «Ala xa Mixi Sugandixi nan na i ra.» /wW E naxa a yaabi, «Ndee a falama, Annabi Yaya Xunxa. Ndee a falama, Annabi Eliya. Ndee a falama, namiɲɔnmɛ gbɛtɛ naxan faxa waxati dangixi, na nan man kelixi.» +vO Lɔxɔ nde Isa nu na Ala maxandife a xati ma. A fɔxirabirɛe fan nu na naa. A naxa e maxɔrin, a naxɛ, «Mixie munse falama n ma fe ra? Nde lanxi n ma?» Mu Ɲama birin naxa e dɛge han e wasa. Donse dɔnxɔɛ xuntunyie to matongo, debe fu nun firin nan nafe. Piyɛri Isa kolonfe Ala xa Mixi Sugandixi ra, nun Isa a xa faxɛ nun marakeli xa fe masenfe ;to Isa naxa na taami suuli nun na yɛxɛ firin tongo, a a ya rate koore ma, a fa Ala nuwali sa. A naxa taamie igira, a fa e so a fɔxirabirɛe yi ra, alako e xa e itaxun ɲama ma. 9sm E fan naxa a raba na ki, e mixi birin nadɔxɔ. 5rc Mixie naxee nu na naa, xɛmɛe kɔnti naxa siga han wulu suuli ɲɔndɔn. Isa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Wo a fala mixie bɛ e xa dɔxɔ e tongo suuli suuli ma.» Vq% Isa naxa a fala e bɛ, «Wo tan nan xa donse fi e ma.» A fɔxirabirɛe naxa a yaabi, «Sese mu na muxu yi bafe taami suuli nun yɛxɛ firin na. Ka muxu tan nan xa siga donse sarade yi ɲama birin bɛ?» sp_ Nunmare to so fɔlɔ, Isa fɔxirabirɛ fu nun firinyie naxa e maso a ra, e a fala a bɛ, «Ɲama rayensen alako e xa sa so taae nun daaxae naxee na be rabilinyi, e xa sa yigiyadee nun donsee fen, barima won na wula nɛ yi ki.» o# Kɔnɔ ɲama to a kolon, e naxa bira Isa fɔxɔ ra. A fan naxa e ralan, a wɔyɛn e bɛ Ala xa mangɛya niini xa fe ra, a furemae rayalan. n) Xɛɛrae to gbilen, e fe naxee rabaxi, e naxa a birin dɛntɛgɛ sa Isa bɛ. A fan naxa e xanin Betesayida e xa lu e xati ma yire keren. Gm Herode naxa a fala, «Yaya tan, n bara na xunyi bolon a dɛ i. Kɔnɔ nde fa yi tan na, n naxan xa fe mɛma yi ki?» Na kui, a naxa so katafe a xa Isa to. Isa donse fife mixi wulu suuli ma l ndee a fala a Annabi Eliya nan gbilenxi, ndee a fala a namiɲɔnmɛ gbɛtɛ naxan nu na duniɲɛ tɛmui dangixi, na nan man kelixi. &kE Galile mangɛ Herode to fe birin mɛ naxee nu rabafe a xa bɔxi ma, a naxa ifu Isa xa fe ra, barima ndee nu a falama a Yaya Xunxa nan kelixi faxɛ ma, 4ja Na kui, Isa fɔxirabirɛe naxa siga, e sa taae birin isa. E nu mixie kawandima Ala xa xibaaru fanyi ra, e nu furemae rayalan yire birin. Mangɛ Herode ifuxi Isa xa fe ra i3 Xa na taakae mu wo rasɛnɛ, wo xa keli naa. Wo xa mɛnni bɛndɛ rakɔnkɔn wo sanyie ra, a xa findi seedeɲɔxɔya ra e bɛ, wo bara e rabolo.» ghG Wo na so banxi naxan kui, wo xa yigiya mɛnni nɛ han wo sa sigama taa gbɛtɛ tɛmui naxɛ. g) A naxa a masen e bɛ, «Wo nɛ biyaasima, wo naxa sese xanin wo xun ma, alɔ xuli, gbɔnfɔɛ, taami, kɔbiri, xa na mu a ra donma firin nde. hfI A naxa e xɛɛ mixie kawandide Ala xa mangɛya niini xa masenyi ra, e man xa furemae rayalan. 4e c Isa to a fɔxirabirɛ fu nun firinyie malan, a naxa sɛnbɛ nun nɔɛ fi e ma alako e xa nɔ ɲinnɛe keride mixie fɔxɔ ra, e man xa nɔ furema mɔɔli birin nayalande. d 8Tɛmɛdi barimae dɛ nu ixaraxi, kɔnɔ Isa naxa a matintin e ra fa a fala, a fe naxan nabaxi, e naxa a fala mixi yo bɛ.\c17A nii naxa gbilen a i, a keli keren na. Isa naxa a fala e bɛ e xa donse fi a ma. ebC6Kɔnɔ Isa naxa tɛmɛdi bɛlɛxɛ suxu, a a fala a bɛ a xui itexi ra, «N ma di, keli!» Va%5Ɲama naxa yo Isa ma, e a mayele, barima e nu a kolon a tɛmɛdi bara faxa. `!4Isa to a to birin nu wafe di ginɛ xa fe ra sunnunyi kui, a naxa a masen e bɛ, «Wo naxa wa. Yi di ginɛ mu faxaxi xɛ, a na xife nɛ.» z_m3Isa to Yayiru xɔnyi li, a mu tin mixi yo xa so banxi kui fo Piyɛri, Yaya, Yaki, di ginɛ baba nun a nga. m^S2Isa to a mɛ, a naxa a masen Yayiru bɛ, «I naxa gaaxu. I xa danxaniya tun. I xa di kisima nɛ.» 0]Y1Isa to nu wɔyɛnfe, mixi nde naxa fa kelife salide yarerati xɔnyi, a a fala a tan Yayiru bɛ, «I xa di ginɛ bara faxa. I naxa karamɔxɔ tɔɔrɔ sɔnɔn.» h\I0Isa naxa a masen a bɛ, «N ma di ginɛ, i xa danxaniya bara i rayalan. Siga bɔɲɛsa kui.» W['/Ginɛ to a kolon a a mu nu nɔma a nɔxunde, a naxa fa a sɛrɛnma, a suyidi Isa bɛ. A a bɛlɛxɛ dinxi a ra fe naxan ma, a man yalanxi a ikɔrɛxi ra ki naxɛ, a naxa na birin tagi raba ɲama ya xɔri. nZU.Kɔnɔ Isa naxa a masen, «Mixi nde bara din n na, barima n a kolon sɛnbɛ nde bara mini n fate.» .YU-Isa naxa maxɔrinyi ti, «Nde dinxi n na?» Birin to a fala a e tan mu a ra, Piyɛri naxa a fala Isa bɛ, «Karamɔxɔ, ɲama i rabilinxi, birin nan i xɛtɛnfe!» vXe,Na ginɛ naxa fa Isa xanbi ra, a a bɛlɛxɛ din a xa donma sanbunyi ra. Keren na, a xa kike wali naxa dan. xWi+Ginɛ nde nu na e ya ma naxan xa kike wali mu nu a itima ɲɛ fu nun firin bun ma, mixi yo mu nɔ a dandande. 2V]*barima a xa di ginɛ kerenyi nu fa na faxafe nɛ. A ɲɛ kɔnti nu bara ɲɛ fu nun firin ɲɔndɔn li. Isa to nu sigafe Yayiru xɔnyi, ɲama gbegbe nu na a xɛtɛnfe. Uw)Salide yarerati nde naxa fa a xɔn naxan nu xili Yayiru. A naxa fa a suyidi Isa bɛ, a a mayandi a xa siga a xɔnyi, ST(Isa to gbilen naakiri ma, ɲama birin nu a mamɛfe. E naxa a ralan. sS_'«Gbilen i xɔnyi. Ala fe naxan birin nabaxi i bɛ, sa na dɛntɛgɛ sa.» Xɛmɛ naxa siga, a sa na taa birin isa. Isa naxan nabaxi a bɛ, a naxa sa na tagi raba birin bɛ. Di ginɛ nde rakelife faxɛ ma nun ginɛ gbɛtɛ rayalanfe R&Ɲinnɛ kerixi xɛmɛ naxan fɔxɔ ra, a naxa Isa mayandi a e birin xa lu a ra. Kɔnɔ Isa naxa a ragbilen, a a masen a bɛ, %QC%Na tɛmui, Gadarakae birin naxa Isa mayandi a xa keli e xɔnyi, barima gaaxui nu bara e suxu ki fanyi. Na kui, Isa naxa baki kunkui kui, a xa gbilen. hPI$Naxee nu bara a to Isa ɲinnɛe keri xɛmɛ fɔxɔ ra ki naxɛ, e naxa a tagi raba birin bɛ. ZO-#mixie fan naxa siga e xa sa a mato naxan nabaxi. E to Isa yire li, e naxa xɛmɛ fan li naa, ɲinnɛe nu bara keri naxan fɔxɔ ra, a dɔxɔxi Isa bun ma, sose ragoroxi a ma, a bara yalan. Na naxa e ragaaxu. iNK"Xɔsɛ dɛmadonyie to na fe to, e naxa siga e gi ra, e sa a fala taakae nun daaxakae bɛ, M'!ɲinnɛe naxa gbilen na xɛmɛ fɔxɔ ra, e sa so xɔsɛe. Xɔsɛe naxa goro e gi ra tentenyi ra, e sin baa ma. E birin naxa madula, e faxa. L{ Xɔsɛ gali nu na e dɛmadonfe geya nde ma. Ɲinnɛe naxa Isa mayandi a xa tin e xa sa so na xɔsɛe. Isa to tin, FKƝinnɛe naxa Isa mayandi alako a naxa e rasanba yahannama. JIsa naxa a maxɔrin, «I xili di?» A naxa a yaabi, «N xili nɛ Gali.» A na fala nɛ barima ɲinnɛ gbegbe nan nu a fɔxɔ ra. IA na fala nɛ, barima Isa nu bara ɲinnɛ yamari a xa gbilen na xɛmɛ fɔxɔ ra. Sanmaya wuyaxi, mixie nu bara yɔlɔnxɔnyi sa a sanyie nun a bɛlɛxɛe ma, alako a naxa a maxɔnɔ, kɔnɔ ɲinnɛ nu luma yɔlɔnxɔnyie bolon na, a fa a rakonkon wula ra. FHA to Isa to, a naxa gbelegbele, a sa bira a bun ma, a a fala a xui itexi ra, «Isa, i tan Ala Xili Xungbe Kanyi xa Di, i wama munse xɔn ma n bɛ? N bara i mayandi, i naxa n ɲaxankata.» G-Isa to goro xare ma, a naxa ɲinnɛe kanyi li naa. Singe a nu sabatixi taa kui, kɔnɔ kabi tɛmui xɔnkuye a sabatixi gaburi yire a mageli ra. ^F5Isa nun a fɔxirabirɛe to so Gadara bɔxi ma, dɛnnaxɛ na Galile naakiri ma, xEiIsa naxa fa a fɔxirabirɛe maxɔrin, «Wo xa danxaniya na minden?» E fan naxa gaaxu, e kaaba, e nu a fala e bore bɛ, «Nde lanxi yi ma? Hali foye nun baa, a e yamarima, e a xui rabatu.» Isa ɲinnɛe kerife Gadara xɛmɛ nde fɔxɔ ra iDKNa kui, a fɔxirabirɛe naxa fa Isa raxunu e a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, karamɔxɔ, won faxafe nɛ yi ki!» Isa to xunu, a naxa wɔyɛn foye nun mɔrɔnyie ma, a e yaamari. Foye nun mɔrɔnyie naxa a iti, baa naxa raxara. CNa ɲɛrɛ kui, Isa naxa xi. Foye belebele naxa keli baa ma, kunkui naxa rafe fɔlɔ ye ra. Gbaloe nu bara makɔrɛ e ra. BLɔxɔ nde, Isa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Won xɛɛ baa naakiri ma.» E birin naxa baki kunkui kui, e siga. AKɔnɔ Isa naxa a yaabi, «Mixi naxee Ala xa masenyi ramɛma, e a rabatu, nee nan findixi n nga nun n xunyae ra.» Isa foye raxarafe X@)Mixi nde naxa a fala Isa bɛ, «I nga nun i xunyae na tande, e wama i tofe.» t?aIsa nga nun a xunya xɛmɛmae naxa siga a yire, kɔnɔ e mu nu nɔma makɔrɛde a ra ɲama xa fe ra. J> Na na a ra, wo lan wo xa wo tuli mati a fanyi ra. Fahaamui kanyi xa fahaamui xun masama, kɔnɔ fahaamutare, hali a naxan di maɲɔxunxi a gbe ra, na fama bade a yi ra.» Isa nga nun a xunyae G=Fe nɔxunxi birin fama kolonde. Gundo birin makɛnɛnma nɛ. G<«Mixi yo mu lanpui radɛxɛma, a man fa fɛɲɛ felen a xun na, xa na mu a ra a a raso sade bunyi. A a dɔxɔma lanpui dɔxɔse nan fari alako naxee soma banxi, e xa a tɛ dɛxɛ to. V;%Sansi xɔri naxee bira bɛndɛ fanyi tan ma, nee misaalixi mixie nan na naxee Ala xa masenyi mɛma, e a ragata e bɔɲɛ fanyi ma tinxinyi kui, e e bogi ramini Ala bɛ tunnabɛxiya kui.» Lanpui xa taali L:Sansi xɔri naxee bira tunbe kunsie tagi, nee misaalixi mixie nan na naxee Ala xa masenyi mɛma, kɔnɔ kɔntɔfili, bannaya, nun yɛtɛ rafan fee nan a niyama e mu gɛ e bogi raminide Ala bɛ. X9) Sansi xɔri naxee bira gɛmɛ yire, nee misaalixi mixi nan na naxee Ala xa masenyi mɛma, e a suxu sɛɛwɛ ra. Kɔnɔ sanke to mu na e bɛ, e xa danxaniya mu buma. Maratantanyi waxati na a li, e mu xanma. :8m Sansi xɔri naxee bira kira xɔn, nee misaalixi mixie nan na naxee bara Ala xa masenyi mɛ, kɔnɔ Ibulisa nan fama fa, a a ba e bɔɲɛ ma, alako e naxa fa danxaniya, e kisi. e7C «Na taali wɔyɛnyi ya ibama yi ki nɛ. Sansi xɔri misaalixi Ala xa masenyi nan na. w6g a naxa e yaabi, «Ala bara fahaamui fi wo ma wo xa a xa mangɛya niini gundo kolon, kɔnɔ mixi gbɛtɛe tan a mɛma taali wɔyɛnyie nan na, alako‹E xa fe to, kɔnɔ e naxa a igbɛ.E xa fe mɛ, kɔnɔ e naxa a fahaamu.›» K5 Isa fɔxirabirɛe to a maxɔrin a xa na taali ya iba e bɛ, 4Sansi xɔri nde fan naxa bira bɛndɛ fanyi ma. Na xɔri keren keren birin sansie to te, e naxa e tɔnsɔɛ ramini, xɔri kɛmɛ kɛmɛ.» Isa to gɛ na wɔyɛnyi ra, a naxa a xui ite, a a fala, «Xa wo tuli fe mɛma, wo wo tuli mati yi masenyi ra.» p3YSansi xɔri ndee fan naxa bira tunbe kunsie tagi. Tunbe kunsie naxa gbo, e sansie ixɛtɛn, e e kana. g2GSansi xɔri nde fan naxa bira gɛmɛ yire. A to bula, a naxa ragan barima ye mu nu na a bɛ. 41a«Xɛ rawali nde nan mini sansi xɔri garansande. A to nu sansi xɔri garansanma, a xɔri ndee naxa bira sankira xɔn, mixie naxa nee maboron, xɔnie man fa e don gbiki. h0IƝama gbegbe to malan Isa yire kelife taa wuyaxi, a naxa yi taali wɔyɛnyi masen e bɛ, E/a nun Yohanna, naxan nu dɔxɔxi Herode xa walikɛe xunyi Kusa xɔn, a nun Susanna, a nun mixi gbɛtɛ wuyaxi. E nu Isa nun a fɔxirabirɛe malima e yɛtɛ harige ra. Xɛ rawali xa taali 6.ea nun ginɛ nde naxee nu bara rayalan ɲinnɛe nun fure gbɛtɛe ma. E xilie nan ya: Mariyama, a nu falama naxan bɛ Magidalaka, Isa ɲinnɛ solofere keri naxan fɔxɔ ra, L- Na dangi xanbi, Isa naxa siga taa birin isa ra, a xungbe nun a xuri, a nu mixie xaran, a nu e kawandi Ala xa mangɛya niini xa xibaaru fanyi ra. A fɔxirabirɛ fu nun firinyie nu na a fɔxɔ ra, d,A2Isa man naxa a masen ginɛ bɛ, «I xa danxaniya bara i rakisi. Siga bɔɲɛsa kui.»q+[1Naxee nu magoroxi e dɛgede, nee fan naxa so a falafe e yɛtɛ ma, «Nde yi ra a to yunubi xafarima?» L*0Isa naxa fa a masen ginɛ bɛ, «I xa yunubie bara xafari.» H) /Na na a ra, n xa a fala i bɛ, a xa yunubie naxee gboxi na ki, e bara xafari a bɛ, barima a xa xanunteya fan gbo. Kɔnɔ naxan xa yunubi xafarixie xurun, na kanyi xa xanunteya fan xurun.» \(1.I tan mu ture maso n xunyi ma, kɔnɔ a tan labundɛ ture nan masoxi n sanyie ma. ^'5-I tan mu n sunbu, kɔnɔ a tan, kabi n soxi i xɔnyi, a mu baxi n sanyie masunbufe. a&;,Na tɛmui a naxa a ya rafindi ginɛ ma, a fa a masen Simɔn bɛ, «I yi ginɛ to? N so nɛ i xɔnyi, i mu ye fi n ma n xa n sanyie maxa, kɔnɔ a tan n sanyie maxaxi a yaye nan na, a e mafuruku a xunsɛxɛ ra. u%c+Simɔn naxa a yaabi, «N laxi a ra, naxan xa doni nu gbo boore bɛ.» Isa naxa a fala a bɛ, «I nɔndi.» &$E*Fɛɛrɛ to mu nu na e sese yi ra, kɔbiri kanyi naxa diɲɛ e firin birin xa doni ma. Na mixi firinyi tagi, kɔbiri kanyi rafanma nde ma dangi boore ra?» @#y)Isa naxa yi taali sa a bɛ, «Kɔbiri kanyi nde nu bara mixi firin doni. A singe xa doni findixi gbeti kɔbiri kole kɛmɛ suuli nan na, a firin nde, gbeti kɔbiri kole tongo suuli. v"e(Isa naxa a fala a bɛ, «Simɔn, n xa fe nde masen i bɛ.» Na naxa a yaabi, «Karamɔxɔ, a masen n bɛ.» o!W'Farisɛni naxan Isa xili a dɛgede a xɔnyi, a to na fe to, a naxa a fala a yɛtɛ ma, «Xa yi xɛmɛ findixi namiɲɔnmɛ nan na nu, a yi ginɛ xa fe kolonma nɛ nu, a a kolonma nɛ nu a yunubitɔɛ nan dinfe a ra yi ki.» 5 c&A to so naa, a naxa ti Isa xanbi ra a sanyi yire. A to wa fɔlɔ, a naxa Isa sanyie bunda a yaye ra. A naxa e mafuruku a xunsɛxɛ ra, a e sunbu, a fa labundɛ maso e ma. R%Ginɛ yunubitɔɛ nde nu na taa kui, a naxa a mɛ a Isa a dɛgɛfe na Farisɛni xɔnyi. Na kui, a naxa labundɛ ture suxu a yi ra, na saxi a bitirɛ tofanyi kui naxan nu rafalaxi alabatira gɛmɛ ra. _7$Farisɛni nde naxa Isa xili e xa e dɛge a xɔnyi. Isa naxa so naa, a a magoro. b=#Kɔnɔ xaxilimaya kolonma a kɛwali nan ma.» Ginɛ yunubitɔɛ nde xa yunubie xafarife (I"Adama xa Di to fa, a tan mu tondi sigade xulunyi yire. Na kui, wo bara a fala, ‹Furi ɲaaxi siisila mato! E nun duuti maxilie nun yunubitɔɛe nan a ra!› q[!«Yaya Xunxa to bara fa, a mu taami don, a mu wɛni min. Wo bara a fala, ‹Ɲinnɛ na a fɔxɔ ra.› Q E maniyaxi dimɛdie nan na naxee dɔxɔxi taa kui, e nu a fala e booree bɛ,‹Muxu bara xule fe wo bɛ,
kɔnɔ wo mu fare boronxi.Muxu bara ɲɔn bɛɛti ba,
kɔnɔ wo mu wa.›» I «N nɔma to mixie misaalide munse ra? E maniyaxi nde ra?  Kɔnɔ Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe tan tondi nɛ Ala waxɔnfe ra e bɛ barima e tondi nɛ Yaya xa e xunxa ye xɔɔra.» lQ«Ɲama nun duuti maxilie to a xui mɛ, e la nɛ Ala ra, e fa lu Yaya xa e xunxa ye xɔɔra. 9kN xa a fala wo bɛ, ginɛ yo mu di bari naxan dangi Yaya ra. Kɔnɔ n man xa a fala wo bɛ, mixi naxan na Ala xa mangɛya niini bun ma, a xurun kiyoki, a fan dangi Yaya ra.» {oA tan nan xa fe sɛbɛxi Kitaabui kui, ‹N fama n ma xɛɛra rasanbade i ya ra alako a xa kira yailan i bɛ.› hIWo fa siga munse matode? Namiɲɔnmɛ? Iyo, n xa a fala wo bɛ, a ɲan dangi namiɲɔnmɛ ra. 7Xa na mu a ra, wo siga munse matode? Dugi tofanyi kanyi? Naxee maxirixi a fanyi ra, e xa duniɲɛ igiri bannaya kui, nee toma mangɛ banxie nan kui.  Yaya xa xɛɛrae to siga, Isa naxa ɲama maxɔrin Yaya xa fe ma, «Wo siga munse matode wula i? Foye kale naxan namaxama? >wSɛɛwɛ na mixi bɛ naxan mu siikɛma n ma fe ra.»  Na kui, a naxa Yaya xa xɛɛrae yaabi, «Wo fe naxan mɛxi nun wo fe naxan toxi, wo sa na dɛntɛgɛ Yaya bɛ. Dɔnxuie se toma, namatɛe ɲɛrɛma, kunɛ kanyie yalanma, tulixɔrie wɔyɛnyi mɛma, faxamixie kelima, fuxarilae kawandima xibaaru fanyi ra. X)Na tɛmui yati, Isa nu furemae, ɲinnɛ kanyie, nun dɔnxui gbegbe rayalanfe. ;oE to Isa yire li e naxa a maxɔrin, «Yaya Xunxa nan muxu xɛɛxi i maxɔrinde. I findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan na naxan lanma a xa fa, ka muxu xa mixi gbɛtɛ nan mamɛ?» + OA fan naxa mixi firin xili e ya ma, a e xɛɛ Isa maxɔrinde, «I findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan na naxan lanma a xa fa, ka muxu xa mixi gbɛtɛ nan mamɛ?» A }Yaya fɔxirabirɛe naxa yi fe birin fala Yaya bɛ. t aIsa xa xibaaru naxa siga rayensen na Yudaya bɔxi birin ma a nun naa rabilinyi. Annabi Yaya xa maxɔrinyi . UGaaxui naxa e birin suxu, e nu Ala matɔxɔ, e nu a fala, «Ala namiɲɔnmɛ xungbe nan nakelixi won tagi!» E man nu a fala, «Ala bara fa a xa mixie xunmatode!» L Faxamixi naxa keli, a so wɔyɛnfe. Isa naxa a ragbilen a nga ma. A naxa a maso fure ra, a a bɛlɛxɛ sa a xaninse fari, a xaninmae naxa ti. Isa naxa a masen, «I tan sɛgɛtala, n naxɛ i bɛ, keli!» [/ Marigi to kaaɲɛ ginɛ to, a naxa kinikini a ma, a a fala a bɛ, «I naxa wa.» B} A to makɔrɛ taa sode dɛ ra, Isa naxa a to mixie minife xɛmɛ nde fure ra. Kaaɲɛ ginɛ nde xa di kerenyi nan nu faxaxi, na taa ɲama gbegbe fan nu ɲɛrɛfe kaaɲɛ ginɛ fɛ ma. y Na dangi xanbi, Isa naxa siga taa nde, dɛnnaxɛ xili Nayin, a fɔxirabirɛe nun ɲama gbegbe nu na a fɔxɔ ra. {o Xɛɛrae to gbilen sɔɔri xunmati xɔnyi, e naxa konyi li, a yalanxi. Isa kaaɲɛ ginɛ xa di rakelife faxɛ ma ^5 Isa to a xa wɔyɛnyi mɛ, a naxa kaaba a xa fe ma. A naxa a ya rafindi ɲama ma naxan nu biraxi a fɔxɔ ra, a a masen e bɛ, «N xa a fala wo bɛ, n mu yi danxaniya mɔɔli toxi hali Isirayila bɔxi ma.» +N a kolon barima n fan na mangɛ ndee xa yaamari bun ma, sɔɔri ndee man na n yi, naxee na n fan ma yaamari bun ma. N na a fala sɔɔri nde bɛ, ‹Siga,› a sigama nɛ. N na a fala, ‹Fa,› a fama nɛ. N na n ma konyi nde yamari, ‹Yi fe raba,› a a rabama nɛ.» pYNa nan a niya, n ɲan mu tin n yɛtɛ xa fa i xɔn. I xa yaamari gbansan nan fi, n ma konyi xa yalan. kOIsa naxa bira e fɔxɔ ra. A to makɔrɛ banxi ra, na sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati naxa a boore ndee xɛɛ e xa a fala a bɛ, «Marigi, i naxa i yɛtɛ tɔɔrɔ, barima na binyɛ mu na n yi ra i tan xa so n ma banxi kui. Fbarima won si rafan a ma. A tan nan salide tixi muxu bɛ.» ~yYuwifi kuntigie to Isa yire li, e naxa a mayandi ki fanyi, e a fala, «Mixi na a ra, a lan nɛ i xa yi fe raba a bɛ, s}_Sɔɔri xunmati to Isa xa fe mɛ, a naxa Yuwifi kuntigi ndee xɛɛ Isa xɔn, a xa fa a xa konyi rayalan. -|SSɔɔri mixi kɛmɛ xunmati nde nu na naa, naxan ma konyi xɛmɛ nde nu furaxi, a gbe mu nu luxi a xa faxa. Konyi nan nu a ra naxan nu rafan a marigi ma ki fanyi. O{ Isa to gɛ a xa masenyi birin tide ɲama bɛ, a naxa so Kapɛrɛnamu. zzm1Kɔnɔ mixi yo naxan n ma masenyi ramɛ, a fa li a mu a rabatu, na kanyi tan maniyaxi xɛmɛ nan na naxan banxi ti bɔxi fari ma, bili mu a bɛ. Xure to banbaran, a din banxi ma, a naxa a rabira keren na, banxi naxa kana a ɲaaxi ra.»dyA0A maniyaxi banxiti nan na, naxan bɔxi ge han a sa fanye li, a fa a xa banxi bili ti na fanye fari. Lɔxɔ nde, xure naxa banbaran yɛ han a din banxi ma, kɔnɔ a mu nɔ sese niyade a ra, barima a nu tixi a fanyi ra. x/Mixi yo fa n ma, a n ma masenyi ramɛ, a fa a rabatu, wo wo tuli mati n xa a masen wo bɛ na kanyi maniyaxi mixi naxan na. ]w3.«Munfe ra wo n xilima ‹N Marigi, n Marigi,› kɔnɔ wo mu n xui rabatuma? ovW-Fe fanyi to ragataxi mixi fanyi bɔɲɛ kui, a fe fanyi nan naminima. Fe kobi to ragataxi mixi kobi bɔɲɛ kui, a fe kobi nan naminima. Naxan na gbo mixi bɔɲɛ kui, na nan dɔnxɔɛ minima a dɛ i.» Banxiti firinyie xa taali puY,Sansi birin kolonma a bogi nan ma. Xɔrɛ mu bama tunbe bili ra, kusu fan mu bama baagi bili kɔn na. mtS+«Sansi fanyi mu na naxan bogi kobi raminima, sansi kobi fan mu na naxan bogi fanyi raminima. Ls*I nɔma a falade i ngaxakerenyi bɛ di, ‹A lu n xa na wuri fuɲi ba i yɛtɛ ya ma,› a fa li i tan mu xebenyi toxi naxan na i tan ya ma? I tan filankafui, xebenyi nan singe ba i ya ma! Na ba xanbi, i nɔma nɛ se igbɛde a fanyi ra, alako i xa wuri fuɲi ba i ngaxakerenyi fan ya ma.» Wuri bili kolonma a bogi nan ma yrk)«Munfe ra i wuri fuɲi toma i ngaxakerenyi ya ma, a fa li i mu xebenyi toxi naxan na i tan yɛtɛ ya ma? ~qu(Taalibi mu dangima a karamɔxɔ ra, kɔnɔ taalibi naxan birin nu gɛ a matinkande, a luma nɛ alɔ a karamɔxɔ.» p#'Isa man naxa yi taali wɔyɛnyi fala e bɛ, «Dɔnxui nɔma xuli suxude dɔnxui bɛ yire? A di, e firin birin mu birama xɛ yili kui? o&Wo mixi ki, alako Ala fan xa wo ki. Wo kima ki naxɛ, a luma nɛ alɔ maale na maniya, a maniyase rafe a fanyi ra, maale madɛtɛn, a xɛyɛ xɛyɛ, nde man fa sa a xun han a fili a ma. Na kui, wo maniyase naxan nawalima booree bɛ, na nan nawalima wo fan bɛ.» n%«Wo naxa wo yɛtɛ findi wo boore adama kɛwalie makiitima ra, alako kiiti naxa fa kana wo fan na Ala yi. Wo naxa mixi makiiti kiiti xɔrɔxɔɛ ra, alako wo fan naxa makiiti kiiti xɔrɔxɔɛ ra. Wo diɲɛ mixi ma, alako Ala xa diɲɛ wo fan ma. mmS$Wo fan xa kinikini mixi ma, alɔ wo Baba Ala kinikinima mixi ma ki naxɛ.» Wuri fuɲi nun xebenyi tla#Kɔnɔ wo tan xa wo yaxuie xanu. Wo xa fe fanyi nan naba. Wo xa doni ti, hali wo mu laxi a fife ra. Na kui, wo baraayi gboma nɛ, wo findi Ala Xili Xungbe Kanyi xa die ra, barima a tan fe fanyi rabama finsiriwalie nun mixi kobie bɛ. @ky"Xa wo sa doni tima mixi nan bɛ, wo laxi naxan na a wo xa doni fima, wo baraayi mundun sɔtɔma na kui? Hali yunubitɔɛe, e doni tima e boore bɛ, alako e man xa doni birin sɔtɔ. j%!Xa wo sa fe fanyi rabama mixie bɛ, naxee fe fanyi rabama wo fan bɛ, wo baraayi mundun sɔtɔma na kui? Na tan, hali yunubitɔɛ a rabama. )iK «Xa wo sa mixi gbansan nan xanuma, naxee wo fan xanuxi, wo baraayi mundun sɔtɔma na kui? Hali yunubitɔɛe, e mixie nan xanuma naxee e tan fan xanuxi. Wh'Wo wama mixie xa naxan birin naba wo bɛ,
wo fan xa na nan naba e bɛ.» mgSNaxan yo na i makula, i xa a ki.Naxan na see ba i yi, i naxa a maxɔrin a xa a ragbilen. f-Xa mixi i xɛrɛ garin,
i xa boore sɛɛti fan ti a bɛ.Xa mixi i xa donma tongo,
i naxa tondi a xa i xa mafelenyi fan tongo. Ve%wo Ala maxandi wo dankamae bɛ,
wo Ala maxandi wo tɔɔrɔmae bɛ. d«N xa a fala wo bɛ, wo tan naxee na wo tuli matife n na,
wo xa wo yaxuie xanu,
wo fe fanyi nan naba wo xɔnmae bɛ, Hc Gbaloe na wo bɛ, mixi birin na wo xili fanyi fala tɛmui naxɛ,
barima e benbae nu wule falɛe fan xunmafalama na ki nɛ
naxee nu e yɛtɛ findixi namiɲɔnmɛe ra.» Yaxuie xanufe FbGbaloe na wo bɛ, wo tan naxee wasaxi yakɔsi,
barima kaamɛ fama nɛ wo suxude.Gbaloe na wo bɛ, wo tan naxee yelema yakɔsi,
barima sunnunyi nun wa fama nɛ wo suxude. haI«Kɔnɔ gbaloe na wo bɛ, wo tan bannae,
barima wo ɲan bara wo xa fe fanyi sɔtɔ. )`KWo xa sɛɛwa na lɔxɔɛ, wo tugan ɲɛlɛxinyi ra,
barima wo baraayi gboma nɛ ariyanna.E benbae nu namiɲɔnmɛe fan tɔɔrɔma na ki nɛ.» _Sɛɛwɛ na wo bɛ, mixie na wo xɔn tɛmui naxɛ,
e na wo keri, e na wo konbi, e na wo xili kana Adama xa Di xa fe ra. 3^_Sɛɛwɛ na wo bɛ, wo tan naxee kaamɛxi yakɔsi,
barima wo fama nɛ wasade.Sɛɛwɛ na wo bɛ, wo tan naxee wama yakɔsi,
barima wo fama nɛ yelede. 2]]Na tɛmui Isa naxa a ya ti a fɔxirabirɛe ra, a a masen e bɛ,«Sɛɛwɛ na wo bɛ, wo tan setaree,
barima wo ɲan na Ala xa mangɛya niini bun ma. w\gƝama birin nu katafe e xa din a ra, barima sɛnbɛ nu minife a i, a nu e birin nayalan. Sɛɛwɛ nun Gbaloe |[qE birin nu faxi Isa xui ramɛde, a man xa e rayalan e xa furee ma. Ɲinnɛ nu naxee tɔɔrɔma, a nu e rayalanma. XZ)Isa nun na mixi fu nun firinyie to goro, a naxa ti kɛnɛ nde ma. A fɔxirabirɛe gali nu na naa, a nun ɲama gbegbe naxee nu kelixi Yudaya nun Darisalamu, a nun baa dɛ ra, Tire nun Sidɔn nabilinyi. YyYaki xa di Yudasi, nun Yudasi Isikariyoti naxan findi yanfante ra, a Isa sa mixi kobie bɛlɛxɛ. Isa ɲama kawandife PXMatiyu, Tomasi, Alifa xa di Yaki, Simɔn naxan xili nu falama Seloti, cW?Simɔn, Isa naxan xili sa Piyɛri, Piyɛri xunya Andire, Yaki, Yaya, Filipu, Barotolome, |Vq Kuye to iba a naxa a fɔxirabirɛe xili. A naxa fu nun firin sugandi e ya ma, a e xili sa xɛɛrae. E tan nan ya: kUO Na waxati ma, Isa naxa siga geya fari Ala maxandide, a kɔɛ birin nadangi a Ala maxandima. -TS Kɔnɔ Farisɛnie tan naxa xɔnɔ ki fanyi. E naxa so wɔyɛnfe e bore bɛ, e xa lan fe ma, e nɔma naxan niyade Isa ra. Isa a xa xɛɛra fu nun firinyi sugandife S# A to gɛ a ya raɲɛrɛde mixi birin kanke ma, a naxa a fala na xɛmɛ bɛ, «I bɛlɛxɛ itala.» A naxa a itala, a bɛlɛxɛ naxa yalan. #R? Isa naxa a masen e bɛ, «N xa wo maxɔrin. A daxa fe fanyi nan xa raba malabu lɔxɔɛ ma, ka fe ɲaaxi? Nii rakisife nan daxa ka nii sɔntɔfe?» Q1Kɔnɔ Isa to nu e xa maɲɔxunyi kolon, a naxa a fala xɛmɛ bɛ naxan bɛlɛxɛ tuuxi a ma, «Keli, i fa ti be ɲama tagi.» A naxa keli, a ti. P/Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe nu e ya tixi Isa ra e xa a mato xa a mixi rayalanma malabu lɔxɔɛ ma, alako e xa nɔ a kalamude fe nde ma. O'Malabu lɔxɔɛ gbɛtɛ ma, Isa man naxa so salide kui, a mixie kawandi. A naxa xɛmɛ nde li naa, naxan yire fan bɛlɛxɛ tuuxi a ma. cN?Isa man naxa a fala e bɛ, «Adama xa Di nan findixi marigi ra malabu lɔxɔɛ xun ma.» &MEA so nɛ Ala xa banxi kui, a taami don naxan fixi Ala ma, a nde so a fɔxirabirɛe fan yi ra, hali a to mu nu daxa mixi yo xa na don, fo sɛrɛxɛdubɛe.» vLeIsa naxa e yaabi, «Wo mu nu a xaran Dawuda naxan naba kaamɛ to a suxu, a tan nun naxee nu na a fɔxɔ ra? ^K5Farisɛni ndee naxa wɔyɛn, «Munfe ra wo na malabu lɔxɔɛ sɛriyɛ matandife?» 2J _Malabu lɔxɔ nde, Isa nun a fɔxirabirɛe nu ɲɛrɛfe sankira ra xɛe tagi. Isa fɔxirabirɛe naxa mɛngi tɔnsɔɛ ndee ba, e e tuxutuxu e bɛlɛxɛ, e a xɔrie don. I'Mixi yo man mu wama wɛni nɛɛnɛ xɔn xa a bara wɛni fori min, barima a a falama nɛ, ‹Wɛni fori nan fan.›»AH}&A lan nɛ wɛni nɛɛnɛ xa sa lɛbɛ nɛɛnɛ nan kui. G3%Mixi yo man mu wɛni nɛɛnɛ sama lɛbɛ fori kui, xa na mu a ra wɛni nɛɛnɛ na funtu, na lɛbɛ fori bulama nɛ, wɛni fili, a sase fan kana. IF $Isa man naxa taali nde sa e bɛ, «Mixi yo mu dugi xuntunyi bama dugi nɛɛnɛ ra a xa dugi fori lonpo a ra. Xa na raba, dugi nɛɛnɛ kanama nɛ, na xuntunyi fan mu lanma dugi fori ma. bE=#Waxati fama, ginɛfenyi bama e yi ra tɛmui naxɛ. Na waxati tan, e sunyi suxuma nɛ.» D"Isa naxa e yaabi, «Xa futixiri xulunyi a li, wo nɔma a falade ginɛfenyi booree bɛ e xa sunyi suxu a na e fɛ ma tɛmui naxɛ? C/!Mixi ndee naxa fa a fala Isa bɛ, «Annabi Yaya nun Farisɛnie fɔxirabirɛe sunyi nun salie rabama han, kɔnɔ i gbee tan e dɛgema tun.» rB] N mu faxi tinxintɔɛe xa xilide. N faxi yunubitɔɛe nan xilide, e xa tuubi.» Isa maxɔrinfe sunyi ma ZA-Isa naxa e yaabi, «Mixi yalanxi hayi mu na seriba ma. Furema nan hayi na a ma. @+Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe naxa Isa fɔxirabirɛe maxɔrin, «Munfe ra wo nun duuti maxilie nun yunubitɔɛe wo dɛgema yire keren?» #??Na tɛmui, Lewi naxa xulunyi belebele ti a xɔnyi Isa bɛ. E birin nu na e dɛgefe yire keren, duuti maxili wuyaxi nun mixi gbɛtɛe fan nu na naa. @>{Lewi naxa keli, a fe birin nabolo, a bira a fɔxɔ ra. =3Na dangi xanbi, Isa naxa mini, a duuti maxili nde to naxan xili Lewi, a dɔxɔxi duuti maxilide. Isa naxa a fala a bɛ, «Bira n fɔxɔ ra.» 6<eƝama birin dɛ naxa ixara ki fanyi, e nu Ala matɔxɔ. Ala xa yaragaaxui fan naxa lu e bɔɲɛ ma, e a fala, «To, muxu bara kaabanako fee to.» Lewi birafe Isa fɔxɔ ra ;}Namatɛ naxa keli mixie ya xɔri keren na. A naxa se tongo a nu saxi naxan ma, a fa siga a xɔnyi Ala matɔxɔ ra. ,:QN xa a masen wo bɛ a Adama xa Di nɔma yunubi xafaride duniɲa ma.» A naxa fa a fala namatɛ bɛ, «N naxɛ i bɛ, keli, i xa sade tongo, i xa siga i xɔnyi.» s9_Wɔyɛnyi mundun sɔɔnɛya, a falafe ‹I xa yunubie bara xafari,› ka a falafe ‹Keli, i ɲɛrɛ›? u8cIsa to e xa maɲɔxunyi kolon, a naxa e maxɔrin, «Munfe ra yi maɲɔxunyi mɔɔli na wo bɔɲɛ ma? "7=Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe naxa so e maɲɔxunfe, «Pe, nde yi ra, a to Ala rasɔtɔma yi ki? Nde nɔma yunubie xafaride, bafe Ala keren na?» l6QIsa to e xa danxaniya to, a naxa a fala namatɛ bɛ, «N boore, i xa yunubie bara xafari i bɛ.» E5kɔnɔ ɲama xa fe naxa a niya e mu nɔ sode a ra. Na kui, e naxa te banxi fari, e a fari yire nde maba, e fa namatɛ ragoro mɛnni ra, a saxi a xa sade fari, a goro ɲama tagi Isa ya i. m4SNa tɛmui, mixi ndee naxa fa namatɛ nde ra, a saxi sade ma. E nu katafe nɛ e xa fa a sa Isa bun, X3)Lɔxɔ nde, Isa nu kawandi tife. Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe nu bara fa dɔxɔ, naxee kelixi Darisalamu, a nun Galile nun Yudaya taa birin. Marigi xa sɛnbɛ nu na Isa ma furemae rayalanfe ra. ~~y~}>||2{~{zhyyOxxRwwvjuutt3ssMrrrFqqproo@ndmmhll_kjjj"ihhcgMffeHdd.cbaa+`_^^]]p\\ [zZZ_YXX1WW-VUUlTT/SS5RQQpPPOdNN`NMILL,KK5JJ$IILHGG,FEEqDD.CBAA@u@?>>==_<;;5::-9Y88*77"655>5 4332|11.0//.--y,,++n**>)((''A&&K%% $v$%##("!!9 ["UR!m-XG|? [ X + Pdk8:C] A naxa e yaabi, «Wo siga, wo sa a fala na xulumase kɔɔtaxi bɛ, n na ɲinnɛe kerife mixie fɔxɔ ra, n na mixie rayalanfe, to a nun tina. Xi saxan nde ma, n gɛma nɛ n ma wali ra. \ Na waxati ma, Farisɛni ndee naxa fa Isa xɔn, e a fala a bɛ, «I xa keli be. Siga yire gbɛtɛ, barima Herode wama i faxafe.» }[s Na kui, xanbiratie findima nɛ yareratie ra, yareratie fan findi xanbiratie ra.» Isa sunnunfe Darisalamu xa fe ra {Zo Mixie kelima sogetede nun sogegorode, e keli kɔɔla nun yirefanyi biri, e e dɛge Ala xa mangɛya niini bun ma. #Y? Iburahima, Isiyaga, Yaxuba, nun namiɲɔnmɛ birin, wo e toma nɛ Ala xɔnyi ariyanna, kɔnɔ wo tan naminima tande, wa nun ɲinyi raxinyi na dɛnnaxɛ. X  Kɔnɔ a wo yaabima nɛ, ‹N xa a fala wo bɛ, n mu wo kolon, n mu wo kelide kolon. Wo keli n ya i, wo tan fe kobi rabae!› ~Wu Wo man a falama nɛ a bɛ, ‹I mixie xaranxi muxu xɔnyi nɛ, won birin nan won dɛgexi, won birin nan won min.› mVS A waxati a lima banxi kanyi kelima nɛ a naadɛ balan. Wo tan fama nɛ tide tande wo nu naadɛ kɔnkɔn na, wo a fala, ‹Marigi, naadɛ rabi muxu bɛ.› Na tɛmui, a wo yaabima nɛ, ‹N mu wo kolon, n mu wo kelide kolon.› U «Wo kata wo xa so naadɛ ixutuxi nan na, barima n xa a fala wo bɛ, mixi wuyaxi katama nɛ sode naa, kɔnɔ e mu nɔma. jTM Mixi nde naxa a maxɔrin, «Marigi, nɔndi nan a ra, a mixi gbegbe mu kisima?» A naxa a yaabi, |Sq Isa nu sigama kawandi ti ra taae birin kui, a xungbe nun a xuri. Na birin, a nu na Darisalamu kira nan xɔn. uRc A luxi nɛ alɔ lɛbini, ginɛ naxan sa farin busali tagi xun ma, na fa farin birin nate.» Naadɛ ixutuxi LQ A man naxa a masen, «N xa Ala xa mangɛya misaali munse ra? P A luxi nɛ alɔ konde xɔri xurudi xɛmɛ naxan si a xa bɔxi ma. A naxa te, a findi wuri bili ra, xɔnie fa e tɛɛ sa a kɔn na.» ~Ou Isa man naxa a masen e bɛ, «Ala xa mangɛya maniyaxi munse ra? N nɔma a misaalide tali wɔyɛnyi mundun na? N A to na fala, a yaxui birin naxa yaagi, kɔnɔ ɲama tan naxa sɛɛwa a xa kaabanako fe birin na. Konde xɔri nun lɛbini xa taalie M' Iburahima xa di nan yi ginɛ ra, kɔnɔ Sentanɛ bara a xiri kabi ɲɛ fu nun solomasaxan. A mu lanma n xa a fan fulun malabu lɔxɔɛ ma?» "L= Marigi naxa a yaabi, «Wo tan filankafuie! Malabu lɔxɔɛ ma, wo birin mu wo xa ninge xa na mu wo xa sofale fulunma xɛ a xiride, wo a xanin ye minde? }Ks Kɔnɔ Isa to a rayalanxi malabu lɔxɔɛ nɛ, salide xunmati naxa xɔnɔ a ma, a a fala ɲama bɛ, «Xi senni nan na a daxa mixi xa wali naxan kui. Wo xa fa marayalanyi fende na lɔxɔɛe nɛ, kɔnɔ wo naxa fa malabu lɔxɔɛ tan ma.» YJ+ Isa to a bɛlɛxɛ sa a ma, ginɛ naxa a rakeli keren na, a so Ala matɔxɔfe. ]I3 Isa to a to, a naxa a xili, a a fala a bɛ, «N nga, i bara fulun yi fure ma to.» Hy A naxa ginɛ nde li naa ɲinnɛ nu bara naxan kuntin a ra. Kabi ɲɛ fu nun solomasaxan a mu nu nɔma a rakelide feo! LG Malabu lɔxɔ nde ma, Isa nu na kawandi tife salide nde kui. kFO Xa a bogi tamuna, awa. Xa a mu bogi, i a sɛgɛ.›» Isa ginɛ nde rayalanfe malabu lɔxɔɛ ma }Es Walikɛ naxa a yaabi, ‹Marigi, i man xa diɲɛ toofare xa dangi, alako n xa a rabilinyi buxa, n ɲaɲɛ sa a ma. GD Na kui, a naxa a fala a xa walikɛ bɛ, ‹A mato, a ɲɛ saxan nan yi ki n fama xɔrɛ bogi fende yi xɔrɛ bili kɔn na, n mu se to. A side bara findi bɔxi makanaxi nan na! A sɛgɛ!› !C; Isa man naxa yi taali masen e bɛ. «Xɔrɛ bili to nu sixi xɛmɛ nde xa bɔxi ma, a naxa siga a xa sa a bogi ba, kɔnɔ a mu sese to a kɔn na. iBK N xa a fala wo bɛ na mu a ra feo! Kɔnɔ xa wo mu tuubi, wo birin sɔntɔma nɛ alɔ e tan.» ;Ao Na Darisalamuka fu nun solomasaxanyi go, Silɔmu koore banxi bira naxee ma? Wo ɲɔxɔ a ma a na tɔɔrɛ e lixi nɛ yunubitɔɛe nan to e ra dangi Darisalamuka boore birin na? f@E N xa a fala wo bɛ na mu a ra feo! Kɔnɔ xa wo mu tuubi, wo birin halakima nɛ alɔ e tan. ?y Isa naxa e yaabi, «Wo a maɲɔxunxi nɛ a na mixie tɔɔrɔxi nɛ na ki barima e xa yunubi dangi Galileka booree ra? >  Na tɛmui, mixi ndee naxa dɛntɛgɛ sa Isa bɛ a mangɛ Pilati bara Galileka ndee faxa, a e wuli masunbu e xa sɛrɛxɛ ra. c=? ;N xa a fala i bɛ, i mu minima mɛnni fo i kɔbiri birin fi han batanka dɔnxɔɛ.»E< :Xa wo nun i kalamu mixi na sigafe kiitisa yire, kata wo xa lanyi xiri kira xɔn, xa na mu a ra a i bɛndunma nɛ han kiitisa xɔn, kiitisa fan i so kɔsibili yi ra, kɔsibili i sa geeli. _;7 9«Munfe ra wo tan yɛtɛ mu fe matoma, wo xa a kolon naxan findixi tinxinyi ra? :7 8Wo tan filankafuie! Wo fata bɔxi nun koore ɲingi kui kolonde, kɔnɔ munfe ra wo mu fata yi waxati fee tan tagi rabade?» Lanyi xirife sinnanyi ma h9I 7Foye na keli kɔɔla ma, wo a falama, ‹Kuye ifurama nɛ,› a fa li na nan man yati rabama. $8A 6Isa man naxa a fala ɲama bɛ, «Wo na nuxui to a malan na sogegorode, wo a falama keren na, ‹Tunɛ nan kelixi,› a fa li na nan man yati rabama. P7 5Baba a xa di xɛmɛ gerema nɛ, di xɛmɛ fan a baba gere. Nga a xa di ginɛ gerema nɛ, di ginɛ fan a nga gere. Mama a xa mamadi gerema nɛ, mamadi fan a mama gere.» Waxati tɔnxumae kui kolonfe e6C 4Keli yi waxati ma, xa mixi suuli na denbaya kui, gere luma mixi saxan nun mixi firin tagi. Y5+ 3Wo ɲɔxɔ a ma a n faxi bɔɲɛsa nan na duniɲa? Ade, n faxi fatanyi nan na. Y4+ 2Fo n xa tɔɔrɛ belebele sɔtɔ. N bɔɲɛ mu sama fo na kamali tɛmui naxɛ. U3# 1«N faxi tɛ nan sade bɔxi ma. A rafanma n ma xa a ɲan bara dɛxɛ! -2S 0Kɔnɔ naxan mu a marigi sago kolon, xa a bara fe raba a lanma a xa bɔnbɔ naxan ma, a mu bɔnbɔɛ gbegbe sɔtɔma. A gbegbe bara so naxan yi, a gbegbe man maxɔrinma nɛ a ma. A gbegbe bara taxu naxan na, na gbegbe man maxɔrinma nɛ a ma, nde man fa sa na xun.» Isa faxi fatanyi nan na 1  /«Konyi naxan a marigi sago kolon, kɔnɔ a mu a tagi ixiri, a man mu a sago raba, a fama nɛ bɔnbɔɛ gbegbe sɔtɔde. B0} .Lɔxɔ nde fama, a tan konyi mu naxan kolon, a ɲɔxɔ mu saxi naxan ma, a marigi gbilenma nɛ. A na fa, a na konyi ɲaxankatama nɛ a ɲaaxi ra, konyi gbaloe sɔtɔ e nun kaafirie.» -/S -Kɔnɔ xa a sa li go, na konyi a fala a yɛtɛ bɛ, ‹N marigi buma nɛ fafe ra›, a fa marigi xa konyi xɛmɛe nun konyi ginɛe bɔnbɔ, a xulunyi ti, a siisi? T.! ,N xa nɔndi fala wo bɛ, na marigi a harige birin taxuma nɛ na konyi ra. H-  +Ɲɛlɛxinyi na na konyi bɛ, naxan marigi a lima na wali ra. 7,g *Marigi naxa a yaabi, «Nde luma alɔ walikɛ xunmati naxan findixi xaxilima dugutɛgɛ ra? A marigi a tima a xa banxi walikɛe birin xun ma, a xa donse taxun e ra a waxati. d+A )Piyɛri naxa a maxɔrin, «Marigi, i yi taali saxi muxu tan nan bɛ, ka birin bɛ?» v*e (Wo fan, wo xa wo tagi ixiri, wo naxa yanfa, barima Adama xa Di fama waxati nan ma wo ɲɔxɔ mu naxan ma.» ) '«Wo xa a fahaamu a fanyi ra, xa banxi kanyi a kolon nɛ nu muɲɛti fama tɛmui naxɛ, a mu a luma muɲɛti xa so a xɔnyi. x(i &Sɛɛwɛ na e bɛ, marigi naxee lima e mu xixi, hali a gbilen kɔɛ tagi, xa na mu a ra a ɲan dangi na ra.» :'m %Sɛɛwɛ na konyie bɛ, marigi naxee lima e mu xixi a fa tɛmui. N xa nɔndi fala wo bɛ, marigi yati fama a tagi ixiride, a fa magorode fen a xa na konyie bɛ, a fa e bun ti. & $Wo xa lu nɛ alɔ mixi naxee e marigi mamɛfe kelife futixiri xulunyi. A na fa, a naadɛ kɔnkɔn, e a rabima nɛ a bɛ keren na. K% #«Wo tagi ixirixi nan xa lu a ra, wo xa lanpuie radɛxɛxi. ]$3 "Wo harige na dɛnnaxɛ, wo bɔɲɛ fan luma mɛnni nɛ.» Wali suxufe Marigi ya ra t#a !Se naxan na wo yi ra, wo xa sa a mati, wo a kɔbiri fi setaree ma. Wo xa kɔbiri bɔɔtɔ sɔtɔ naxan mu kanama, wo harige sɔtɔ naxan mu ɲɔnma, naxan na ariyanna, muɲɛti mu dɛnnaxɛ lima, nimasee fan mu kanari sama dɛnnaxɛ. " «Wo naxa gaaxu, wo tan naxee luxi alɔ n ma xuruse gɔɔrɛ lanma, barima a bara wo Baba Ala kɛnɛn a xa mangɛya niini fi wo ma. !w Wo xa Ala xa mangɛya niini singe fen. Wo hayi na naxan birin ma, a na fan fima nɛ wo ma.» Harige malanfe ariyanna x i Kaafiri birin birama na fe mɔɔli nan tun fɔxɔ ra. Kɔnɔ wo tan Baba Ala a kolon, a wo hayi na na see ma. N Wo naxa wo xaxili birin ti donse nun minse ra. Wo naxa kɔntɔfili.  Xa Ala wula sansi mɛɛnima yi ki nɛ, naxan na na to, tina a gan, a mɛɛnima nɛ wo tan ma dangi na ra pon! Wo xa danxaniya xurun. c? «Wo wula sansi fuge tofanyie mato e minima ki naxɛ. E mu walima, e mu woligɛsɛ yailanma, kɔnɔ n xa a fala wo bɛ, hali mangɛ Sulemani xa dariyɛ birin kui, a xa sosee mu nu tofan alɔ na sansi fuge keren. X) Xa wo mu nɔma na fe lanma ra, wo fa kɔntɔfilima fe gbɛtɛe ra munfe ra?» U# Nde nɔma hali xi keren sade a xa simaya xun a xa kɔntɔfilife saabui ra? - Wo wo maɲɔxun xaaxae ma. E mu sansi sima, e mu xɛ xabama. Saga nun bili sese mu e yi, kɔnɔ Ala e rabaloma. Wo tan tide gbo xɔnie bɛ pon! N Wo xa duniɲɛigiri tide gbo donse bɛ, wo fate tide gbo dugie bɛ. r] Na dangi xanbi Isa naxa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, «Na nan a toxi, n xa a fala wo bɛ, wo naxa kɔntɔfili baloe xa fe ra wo hayi na naxan ma yi duniɲɛigiri kui, xa na mu a ra, dugie xa fe ra wo naxee ragoroma wo fate ma. s_ A na na ki nɛ mixi bɛ naxan se malanma a yɛtɛ bɛ, kɔnɔ a mu bannaxi Ala bɛ.» Xaxili tife Ala ra ! Kɔnɔ Ala naxa a masen a bɛ, ‹I tan xaxilitare! To kɔɛ yati ra, i nii bama nɛ i fate. I naxan birin malanxi, a fa luma nde bɛ?› $A Na tɛmui n na a falama nɛ n yɛtɛ bɛ, N bara se gbegbe ragata naxan buma ɲɛ wuyaxi. N xa n malabu fa, n xa n dɛge, n xa n min, n xa ɲɛlɛxin.› &E A naxa natɛ tongo, ‹N yi nan nabama. N na n ma bilie rabirama nɛ, n gbɛtɛe ti naxee gbo e bɛ. N na n ma donse nun n ma se birin malanma nee nan kui. } A naxa a maɲɔxun a yɛtɛ ma, ‹N munse rabama, barima yire mu n bɛ n nɔma n ma donse birin nagatade dɛnnaxɛ?› dA Na xanbi, Isa naxa yi taali sa e bɛ, «Xɛmɛ bannaxi nde xa xɛ naxa fan ki fanyi. 2] A man naxa a masen e bɛ, «Wo a i ki fanyi, wo wo yɛtɛ ratanga xɔyife se mɔɔli birin ma, barima i banna kiyoki, duniɲɛigiri tide mu kelima se sɔtɔɛ xa ma.» eC Isa naxa a yaabi, «Nde n findixi kiitisa ra wo xun ma, xa na mu a ra wo kɛ taxunma ra?» } Mixi nde naxa a fala Isa bɛ ɲama tagi, «Karamɔxɔ, a fala n taara bɛ a xa muxu kɛ itaxun, a n gbe so n yi.» y barima Ala Xaxili Sɛniyɛnxi wo rakolonma nɛ na waxati yati ma, a lan wo xa naxan fala.» Banna xaxilitare xa taali % C «E na wo xanin salide kiitisae yire, xa na mu a ra mangasanyi xɔn, wo naxa kɔntɔfili wo e yaabima ki naxɛ, xa na mu a ra wo naxan masenma e bɛ, \ 1 «Mixi naxan birin wɔyɛn kobi falama Adama xa Di xa fe ra, na yunubi nɔma nɛ xafaride na kanyi bɛ, kɔnɔ mixi naxan Ala Xaxili Sɛniyɛnxi rasɔtɔma, na yunubi tan mu nɔma xafaride na kanyi bɛ.» t a Kɔnɔ naxan na tondi n kolonde adamadie ya i, n fan tondima nɛ na kanyi kolonde Ala xa malekɛe ya i.»  - «N xa a fala wo bɛ, mixi yo naxan n kolonma a Marigi ra adamadie ya ma, n tan Adama xa Di fan na kanyi kolonma nɛ Ala xa malekɛe ya i.   Hali xunsɛxɛ naxan na wo xunyi ma, Ala a birin kɔnti kolon. Wo naxa gaaxu, barima wo munafanyi gbo dangi turunna xɔni gali ra.» eC «Turunna suuli xa mu sarama batanka firin na? Kɔnɔ Ala tan mu nɛɛmuma e sese ma. b= N xa a masen wo bɛ, a lan wo xa gaaxu naxan ya ra. Wo xa gaaxu Ala nan ya ra, barima a tan nan mixi faxama, a tan nan man nɔma mixi wolide yahannama. Iyo, n xa a fala wo bɛ, a lanma wo xa gaaxu a tan nan ya ra.» % «N booree, n xa a fala wo bɛ, wo naxa gaaxu mixie ya ra naxee nɔma mixi fate bɛndɛ faxade, kɔnɔ e mu nɔma fefe ra na xanbi ra. % Na kui, wo naxan yo falama kɔɛ ra, a mɛma nɛ yanyi ra. Wo fefe makɔyikɔyima banxi kui, duniɲa birin fama rakolonde a ra kɛnɛ ma.» _7 Fefe nɔxunxi mu na naxan mu fama makɛnɛnde, gundo yo mu na naxan mu fama kolonde. t c Yi fee nu dangife tɛmui naxɛ, mixi wulu wulu nan nu bara e malan, han e nu e bore maboronfe. Isa wɔyɛn fɔlɔ a fɔxirabirɛe nan singe bɛ, a naxɛ, «Wo wo yɛtɛ ratanga Farisɛnie xa lɛbini ma, naxan findixi filankafuiɲa ra. 1] 6alako e xa a suxu tantanyi nde kui. 5Isa to keli naa, Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe naxa ti fɔlɔ a kanke a xɔnɛ ra. E naxa maxɔrinyi mɔɔli birin ti a ma, 0Y 4Gbaloe na wo bɛ sɛriyɛ karamɔxɔe, barima wo bara saabi tongo naxan lan a xa lɔnni naadɛ rabi. Kɔnɔ wo mu soma, wo man mu tinma mixi gbɛtɛ fan xa so naa.» ' 3kelife Habila wuli ma han Sakari, naxan faxa sɛrɛxɛbade nun hɔrɔmɔbanxi tagi. Iyo, n xa a fala wo bɛ, to mixie nan a birin sare fima. n~U 2Na kui, namiɲɔnmɛe birin wuli naxan filixi kabi duniɲa fɔlɛ, yi waxati mixie nan a sare fima, } 1Na nan a ra, Ala xa lɔnni fan a masenxi nɛ, ‹N namiɲɔnmɛe nun xɛɛrae rasanbama nɛ e ma, e tan ndee faxa, e ndee ɲaxankata.› :|m 0Na kui, wo bara findi wo benbae xa kɛwalie seede ra, e xa na kɛwalie man bara wo kɛnɛn, barima e tan bara namiɲɔnmɛe faxa, wo fan na namiɲɔnmɛe xa gaburie raxunmama. n{U /Gbaloe na wo bɛ, barima wo gaburi fanyie yailanma namiɲɔnmɛe bɛ, a fa li wo benbae nan e faxa! Pz .Isa naxa a yaabi, «Gbaloe na wo fan bɛ, wo tan sɛriyɛ lɔnnilae! Barima wo kote dɔxɔma mixi xun ma naxan xanin xɔnɔ ki fanyi, kɔnɔ wo tan mu tinma e malide hali wo bɛlɛxɛsole keren na. yy -Sɛriyɛ lɔnnila nde naxa a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, i to yi fee falama yi ki, i na muxu fan nasɔtɔfe nɛ.» xy ,Gbaloe na wo bɛ, barima wo maniyaxi gaburie nan na naxee mu matɔnxumaxi, mixie ɲɛrɛma naxan fari e mu a kolon!» *wM +Gbaloe na wo bɛ, wo tan Farisɛnie! Barima a rafanxi wo ma, wo xa dɔxɔ binyɛ yire salide banxi kui, mixie man xa nu wo xɛɛbu taa kui binyɛ xɛɛbuie ra. v *«Gbaloe na wo bɛ, wo tan Farisɛnie! Wo sansi xunxurie birin farilɛ bama, alɔ salaxui nun gbɛngbɛ, kɔnɔ wo gbilenxi tinxinyi nun Ala xanufe fɔxɔ ra. A lanma nɛ nu wo xa na sɛriyɛ hagigɛe rabatu, wo man mu nɛɛmu boore sɛriyɛ xunxurie fan ma. cu? )Xa wo setare ki baloe ra naxan na wo xa piletie kui, wo xa fe birin nasɛniyɛnma nɛ.» ct? (Wo tan xaxilitaree! Wo mu a kolon Ala naxan se fari daa, a tan nan mixi bɔɲɛ fan daa? Isa to gɛ wɔyɛnde, Farisɛni nde naxa Isa maxɔrin e xa sa e dɛge. Isa to so Farisɛni xɔnyi, a naxa a magoro. p $Xa i fate birin iyalanxi, dɛdɛ mu fa na dimi kui, a birin luma nɛ naiyalanyi kui alɔ lanpui dɛxɛ na ti i ma.» Diinɛla kobie `o9 #Na kui, i maɲɔxun ki fanyi xa naiyalanyi naxan na i bɔɲɛ kui mu findixi dimi ra. n "«I ya nan na i fate xa lanpui ra. Xa i ya fan, i fate birin iyalanma nɛ, kɔnɔ xa i ya mu fan, i fate luma dimi nan kui. Bm} !«Mixi yo mu lanpui radɛxɛma a man fa a nɔxun yire nde, xa na mu a ra a debe felen a xun. A a dɔxɔma lanpui dɔxɔse nan fari alako naxee soma banxi, e xa a tɛ dɛxɛ to.» jlM Kiiti sa lɔxɔɛ, Ninewekae fan kiiti tinxinxi sama nɛ yi waxati mixie ma, barima Ninewekae tuubi Yunusa xa kawandi nan saabui ra, kɔnɔ yakɔsi mixi nde na be naxan xa fe gbo Annabi Yunusa bɛ.» Danxaniya xa naiyalanyi ikK Kiiti lɔxɔɛ, Seeba mangɛ ginɛ fan tima nɛ e nun to mixie, a seedeɲɔxɔya ba wo xili ma, barima a tan fa nɛ kelife yire makuye Sulemani xa lɔnni ramɛde, a fa li naxan na wo yire yi ki be, a tide gbo Sulemani bɛ. j Annabi Yunusa findi tɔnxuma ra Ninewekae bɛ ki naxɛ, Adama xa Di fan findima tɔnxuma ra na ki nɛ yi waxati mixie bɛ. 6ie Ɲama to nu Isa xɛtɛnfe, Isa naxa a masen e bɛ, «To mixie kobi. E wama tɔnxuma makaabaxi tofe, kɔnɔ tɔnxuma yo mu fima e ma bafe Annabi Yunusa xa tɔnxuma ra. h Kɔnɔ Isa naxa a yaabi, «Sɛɛwɛ na mixie nan bɛ naxee Ala xa masenyi ramɛma, e a rabatu.» Annabi Yunusa xa tɔnxuma g Isa to nu yi fee falafe, ginɛ nde naxa a xui ite ɲama tagi, «Sɛɛwɛ na ginɛ bɛ naxan i bari, a xiɲɛ fi i ma!» Tf! Na tɛmui, a sigama nɛ a sa fa ɲinnɛ solofere gbɛtɛe ra naxee ɲaaxu a bɛ, e birin so na banxi kui, e sabati naa. Na kui, na mixi xa fe ɲaaxuma nɛ dangife singe ra.» Sɛɛwɛ na mixi naxee bɛ Ue# A na gbilen mɛnni, a a lima nɛ na banxi makɔxi, a raxunmaxi a fanyi ra. Kd «Ɲinnɛ na gbilen mixi fɔxɔ ra, a sigama yire maxare lingira gbɛtɛ fende, kɔnɔ a mu a toma. Na tɛmui a a falama a yɛtɛ bɛ, ‹N xa gbilen n ma banxi kui n kelixi dɛnnaxɛ.› c7 «Mixi naxan mu n fɔxɔ ra, a tixi n kanke nɛ. Naxan mu n malima mixi sɔtɔde, a na mixie rayensenfe nɛ.» Ɲinnɛ gbilenfe a sabatide fori *bM Kɔnɔ xɛmɛ gbɛtɛ na fa naxan sɛnbɛ gbo a bɛ, a nɔma nɛ a ra, a a xa geresosee ba a yi a nu laxi naxee ra, a a harige birin itaxun mixi gbɛtɛe ra.» aa; «Xa sɛnbɛma a xa banxi kantama geresose ra, a harige birin na kantari nan kui. q`[ Kɔnɔ xa n tan ɲinnɛ kerima Ala sɛnbɛ nan saabui ra, Ala xa mangɛya niini yati nan bara wo li.» _ Xa n tan ɲinnɛe kerima Bɛlɛsɛbulu nan saabui ra, wo tan xa mixie fa e kerima nde saabui ra? Na kui, e tan nan yati wo makiitima. z^m Sentanɛ xa mangɛya nɔma bude xa lantareya na a kui? Wo naxɛ a n ɲinnɛ kerima Bɛlɛsɛbulu saabui nan na. ]' Isa to e xa maɲɔxunyi birin kolon, a naxa a masen e bɛ, «Lantareya na mangɛya naxan kui, a mu buma. Denbaya lantaree fan, e kanama nɛ. Y\+ Mixi gbɛtɛe naxa gantanyi sa a ya ra a maxɔrinfe ra Ala xa tɔnxuma nde ma. x[i Kɔnɔ mixi ndee nu na e ya ma, nee a fala, «A ɲinnɛe kerima ɲinnɛ mangɛ Bɛlɛsɛbulu nan saabui ra.» Z5 Isa naxa ɲinnɛ nde keri xɛmɛ fɔxɔ ra naxan nu bara a kanyi findi boboe ra. Isa to na ɲinnɛ keri, boboe naxa wɔyɛn, ɲama naxa kaaba. DY Xa wo tan mixi kobie fata se fanyie fide wo xa die ma, Baba Ala naxan na ariyanna, a dangi wo ra pon! A a Xaxili Sɛniyɛnxi fima nɛ a maxandimae ma.» Ala Xaxili Sɛniyɛnxi matandife LX Xa a sa tɔxɛlɛ nan maxɔrin wo ma, wo nɔma tali sode a yi ra? cW? «Baba mundun na wo ya ma naxan xa di yɛxɛ maxɔrinma a ma, a sa bɔximase so a yi ra? V- Mixi naxan birin maxandi tima, a a sɔtɔma nɛ.Mixi naxan se fenma, a a toma nɛ.Mixi naxan naadɛ kɔnkɔnma, a rabima nɛ a bɛ.» U3 «N xa a fala wo bɛ,
wo maxandi ti, wo a sɔtɔma nɛ.Wo fenyi ti, wo a toma nɛ.Wo naadɛ kɔnkɔn, a rabima nɛ wo bɛ. ?Tw N xa a fala wo bɛ, banxi kanyi mu kelima a xa a boore mali e xa dɔxɔbooreya ma. Kɔnɔ a boore xa lixirinyi tan, na nan a niyama banxi kanyi xa keli, a a boore hayi birin fan.» $SA «Xa a sa li go, banxi kanyi a yaabi, ‹Ba n tɔɔrɔfe! Naadɛ balanxi, n tan nun n ma die birin saxi. N mu nɔma kelide fa n xa taami so i yi!› iRK barima xɔɲɛ nde nan faxi n bɛ keli biyaasi, a fa li donse yo mu na n naxan soma a yi.›» &QE Isa man naxa a masen e bɛ, «Xa a sa li, wo ya ma mixi nde naxa siga a boore nde xɔn kɔɛ tagi, a a fala a bɛ, ‹N boore, taami saxan doni n bɛ, +PO Diɲɛ muxu xa yunubie ma,
barima muxu fan diɲɛma mixie haakɛ ma,
naxan yo bara fe kobi niya muxu ra.I naxa muxu ti maratantanyi kira xɔn.›» KO Baloe fi muxu ma lɔxɔɛ birin,
muxu hayi na naxan ma. (NI Isa naxa a masen e bɛ, «Wo nɛ Ala maxandima, wo xa a fala,‹Baba Ala, duniɲa birin xa i xili sɛniyɛnxi kolon.I xa mangɛya niini xa fa. :M o Lɔxɔ nde, Isa nu na Ala maxandife yire nde. A to gɛ, a fɔxirabirɛ nde naxa a fala a bɛ, «Marigi, muxu tinkan Ala maxandide alɔ Yaya a fɔxirabirɛe tinkanxi ki naxɛ.» |Lq *kɔnɔ i hayi na fe keren peti nan ma. Mariyama tan, a tan nan fe fanyi sugandixi. Na man mu bama a yi feo!»dKA )Marigi naxa a yaabi, «Marata, Marata, i kɔntɔfilixi, i man ya koto mɔxi fe gbegbe ma, RJ (kɔnɔ Marata tan ya koto nu mɔxi a xa xɔɲɛe bun tife ra. Na kui, Marata naxa sa a fala Isa bɛ, «Marigi, i mu n xunya toxi? A bara wali birin lu n tan keren ma. Wɔyɛn a bɛ, a xa fa n mali.» Iy 'A xunya ginɛma fan nu na naxan nu xili Mariyama. Na naxa sa dɔxɔ Marigi sɛɛti ma, a a tuli mati a xa masenyi ra, eHC &Isa nun a fɔxirabirɛe to so taa nde kui, ginɛ nde naxa e yigiya naxan xili Marata. G) %Sɛriyɛ lɔnnila naxa a yaabi, «Naxan kinikini a ma.» Isa naxa a masen a bɛ, «I fan xa na mɔɔli nan naba.» Marata nun Mariyama xɔnyi F% $Isa naxa fa sɛriyɛ lɔnnila maxɔrin, «Yi mixi saxanyi ya ma, nde findixi ngaxakerenyi ra na xɛmɛ bɛ muɲɛtie dutun naxan ma?» `E9 #Na kuye iba, a naxa gbeti kɔbiri kole firin so na yigiya banxi kanyi yi ra, a a fala a bɛ, ‹Mɛɛni yi xɛmɛ ma. Xa i kɔbiri ba a xa fe ra dangi yi ra, n man nɛ dangima be n na kɔbiri ragbilenma i ma.›» ,DQ "A to a maso a ra, a naxa ture nun wɛni sa a xa fie ma, a e maxiri. A naxa a tongo, a a sa a xa sofale fari. A naxa a xanin yigiya banxi nde kui, a mɛɛni a ma. Cy !«Kɔnɔ Samarika nde fan naxa fa a xa biyaasi kui, a na xɛmɛ li kira ra. A to a to, a naxa kinikini ki fanyi. B Na mɔɔli man na, Lewi di nde fan naxa fa kira xɔn ma. A to na li, a xɛmɛ to saxi kira ra, a fan naxa dangi kira sɛɛti boore ra.» A A naxa a li, sɛrɛxɛdubɛ nde nan nu fafe na kira xɔn ma. A to na xɛmɛ to saxi kira ra, a naxa dangi kira sɛɛti boore ra. J@  Isa naxa wɔyɛnyi tongo, a a yaabi, «Xɛmɛ nde nu na kira xɔn kelife Darisalamu gorofe ra Yeriko. Muɲɛtie naxa dutun a ma, e a xa dugie birin ba a ma, e a bɔnbɔ, e a lu alɔ faxamixi. ?# Kɔnɔ sɛriyɛ lɔnnila to nu wama a tan xa kolon tinxintɔɛ ra, a man naxa Isa maxɔrin, «Kɔnɔ nde findixi n ngaxakerenyi ra?» Q> Isa naxa a fala a bɛ, «I xa yaabi fan. Xa i na raba, i kisima nɛ.» K= Sɛriyɛ lɔnnila naxa a yaabi, «I xa Ala xanu i bɔɲɛ birin na, i nii birin na, i sɛnbɛ birin na, a nun i xaxili birin na. I man xa i ngaxakerenyi xanu alɔ i i yɛtɛ xanuxi ki naxɛ.» _<7 Isa fan naxa a maxɔrin, «Munse sɛbɛxi Munsa xa sɛriyɛ kui? I a fahaamuxi di?» *;M Lɔxɔ nde, sɛriyɛ lɔnnila nde to nu wama Isa matofe, a naxa ti, a a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, a lanma n xa munse raba alako n xa abadan kisi sɔtɔ?» }:s N xa a fala wo bɛ, namiɲɔnmɛ nun mangɛ wuyaxi bara wa e xa fee to wo na naxee tofe, kɔnɔ e mu a to. E bara wa e xa fee mɛ wo na naxee mɛfe, kɔnɔ e mu a mɛ.» Yaamari naxan tide gbo a birin bɛ, nun Samarika mixi fanyi nde xa taali 9 A naxa a ya rafindi fɔxirabirɛe ma, a a fala e bɛ e xati ma, «Sɛɛwɛ na mixi bɛ, naxan fee toma wo ya naxan toxi! 18[ «N Baba bara fe birin taxu n na. Mixi yo mu Ala xa Di kolon, fo Baba Ala. Mixi yo mu Baba Ala kolon, fo Ala xa Di, a nun Ala xa Di nu tin a masende naxan bɛ.» 7 Na waxati, Isa naxa sɛɛwa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, a a fala, «Baba Ala, koore nun bɔxi Marigi, n bara i tantu i to yi fee nɔxunxi lɔnnilae nun xaxilimae ma, i e masen dimɛdie bɛ. Iyo, n Baba, n bara i tantu barima i kɛnɛn fe nan ya.» 6 Kɔnɔ wo naxa sɛɛwa xɛ ɲinnɛe to wo xui rabatuma. Wo xa sɛɛwa nɛ barima wo xili sɛbɛxi ariyanna.» Isa sɛɛwafe Ala sagoe ra "5= A mato, n bara nɔɛ fi wo ma wo xa ɲɛrɛ bɔximase nun tali ma, n nɔɛ fi wo ma yaxui Sentanɛ xa sɛnbɛ birin xun. Na birin kui, sese mu wo toma. `49 Isa naxa a masen e bɛ, «N bara Sentanɛ to bira ra keli koore ma alɔ seyamakɔnyi. 33_ Isa fɔxirabirɛ tongo solofere a nun firin naxa gbilen sɛɛwɛ kui, e a fala a bɛ, «Marigi, muxu na yaamari fi i xili ra, hali ɲinnɛe, e muxu xui rabatuma.» 92k Isa man naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Naxan na a tuli mati wo ra, a kanyi a tuli matixi n tan nan na. Naxan na tondi lade wo ra, na kanyi tondixi lade n tan nan na. Naxan na tondi lade n tan na, na kanyi tondixi lade n xɛɛma nan na.» Isa fɔxirabirɛ tongo solofere a nun firinyie gbilenfe p1Y I tan Kapɛrɛnamu go, i ɲɔxɔ a ma a i tema han ariyanna kui? Ade, i ragoroma nɛ han yahannama.» R0 Kiiti sa lɔxɔɛ xɔrɔxɔma wo tan ma dangi Tirekae nun Sidɔnkae ra. / «Gbaloe na wo bɛ, Korasinkae! Gbaloe na wo fan bɛ, Betesayidakae! Kaabanako naxee raba wo tagi, xa nee sa raba Tire nun Sidɔn nɛ nu, a a lima e tan bara tuubi nu a rakuya, e dɔxɔ sunnun donma ragoroxi e ma, e tɛ xube maso e ma e xa tuubi tɔnxuma ra. z.m N xa a fala wo bɛ, kiiti sa lɔxɔɛ, kiiti fanma Sodoma bɛ dangife na taa ra.» Taa danxaniyataree xa gbaloe O- ‹Hali wo xa taa xube naxan kankanxi muxu sanyie ra, muxu bara a rakɔnkɔn a xa findi seedeɲɔxɔya ra naxan baxi wo xili ma. Kɔnɔ wo xa a kolon nɛ, a Ala xa mangɛya niini bara makɔrɛ.› l,Q Kɔnɔ wo nu so taa naxan yo kui e mu wo rasɛnɛ, wo xa siga taa tagi nɛ, wo a masen mixie bɛ, l+Q Wo xa na furemae rayalan, wo a masen naakae bɛ, ‹Ala xa mangɛya niini bara makɔrɛ wo ra.› e*C «Wo nu so taa naxan yo kui e naxa wo rasɛnɛ, e na naxan so wo yi ra, wo xa na don. E) Wo xa lu na banxi kerenyi nan kui. E se naxan soma wo yi ra, wo xa a don, wo xa a min, barima a lanma walikɛ xa a sare sɔtɔ. Wo naxa keli na banxi kui wo xa sa yigiya banxi gbɛtɛ.» (+ Xa bɔɲɛsa mixi nde sabatixi naa, Ala wo xa duba suxuma nɛ a bɛ, kɔnɔ xa na mixi mɔɔli mu na, Ala wo xa duba ragbilenma wo tan nan ma. '  «Wo nu so banxi naxan kui, beenun wo xa se gbɛtɛ fala wo xa a masen sinden, ‹Ala xa bɔɲɛsa fi yi fɔxɔɛ ma.› z&m Wo naxa kɔbiri, gbɔnfɔɛ, xa na mu a ra sankiri xanin wo xun ma. Wo naxa bu mixie xɛɛbu ra kira xɔn ma.» W%' Wo siga. N na wo xɛɛfe nɛ alɔ yɛxɛɛyɔrɛ naxee soma wula baree tagi. $5 A naxa a masen e bɛ, «Xɛ xaba wali belebele nan na, kɔnɔ walikɛe tan xurun. Wo xɛ kanyi maxandi alako a xa walikɛe rasanba a xa xɛ xabade. X# + Yi fee dangi xanbi, Marigi naxa mixi gbɛtɛe sugandi, mixi tongo solofere a nun firin. A naxa e xɛɛ firin firin na, e xa siga a ya ra taa birin kui a nun yire birin a tan yɛtɛ nu fafe sigade dɛnnaxɛ. "% >Kɔnɔ Isa naxa a yaabi, «Mixi yo naxan saari suxuma a nu fa a xanbi mato, a kanyi mu daxa a xa wali suxu Ala xa mangɛya niini bɛ.»!! =Mixi gbɛtɛ fan naxa a fala a bɛ, «Marigi, n birama nɛ i fɔxɔ ra, kɔnɔ a lu n xa siga n xɔnyi, n xa sa n ɲungu n ma mixie ma.»  «Xulumase xima yili kui.Xɔni xima a tɛɛ kui.Kɔnɔ dɛdɛ mu na Adama xa Di bɛ a a xunyi sama dɛnnaxɛ.» mS 9E to nu kira xɔn ma, xɛmɛ nde naxa fa a fala Isa bɛ, «I siga dɛdɛ, n na i fɔxɔ ra.» B 8Na tɛmui, e naxa siga taa gbɛtɛ. Birafe Isa fɔxɔ ra O 7Kɔnɔ Isa naxa a ya rafindi e ma, a wɔyɛn xɔrɔxɔɛ fala e bɛ.  6A fɔxirabirɛe Yaya nun Yaki to na fe to, e naxa a fala a bɛ, «Marigi, muxu xa yaamari fi tɛ xa goro keli koore, a xa e ratɔn?» O 5Kɔnɔ naakae mu tin a rasɛnɛde barima a nu sigafe Darisalamu nɛ. lQ 4A naxa mixi ndee xɛɛ a ya ra. E to siga, e naxa so Samari taa nde e xa sa yigiya nde fen a bɛ. iK 3Waxati to nu bara makɔrɛ Isa xa te koore, a naxa natɛ tongo a xa Darisalamu kira suxu. ) 2Isa naxa e yamari, «Wo naxa a ratɔn, barima xa naxan mu kelixi wo xili ma, na tan na wo tan na bɛ.» Samari taa nde tondife Isa rasɛnɛde <q 1Yaya naxa a yaabi, «Karamɔxɔ, muxu bara xɛmɛ nde to a ɲinnɛ kerima mixi fɔxɔ ra i xili saabui ra. Muxu bara kata a xa ba na ma, barima a mu biraxi won fɔxɔ ra.» $A 0A naxa a masen e bɛ, «Mixi yo naxan yi dimɛdi mɔɔli rasɛnɛma n xili ra, na kanyi bara n tan yɛtɛ yati rasɛnɛ. Mixi yo naxan n tan nasɛnɛ, na kanyi bara n xɛɛma fan nasɛnɛ. Naxan findixi mixi xuri ra wo birin ya ma, a tan nan tide gbo.» Findife Isa fɔxirabirɛ ra ]3 /Kɔnɔ Isa to nu e bɔɲɛ ma fe kolon, a naxa dimɛdi nde tongo, a a ti a fɛ ma. ]3 .Isa fɔxirabirɛe naxa so wɔyɛnyi kui, e xa a kolon naxan tide gbo e ya ma. ' -Kɔnɔ e mu na wɔyɛnyi fahaamu, barima a nu bara nɔxun e ma alako e naxa a kolon. E man mu suusa Isa maxɔrinde a ma. Mixi naxan tide gbo _7 ,«Wo tan xa yi masenyi nan namɛ a fanyi ra: Adama xa Di sama nɛ mixie bɛlɛxɛ.» eC +Ɲama birin naxa kaaba Ala xa sɛnbɛ ma. Isa a xa faxɛ xa fe masenfe a sanmaya firin nde -S *A ɲan mu nu Isa yire li sinden, ɲinnɛ naxa di rabira bɔxi ma, a a raketun a ra. Kɔnɔ Isa to ɲinnɛ yamari, di naxa yalan, Isa fa a ragbilen a baba ma. / W )Isa naxa e yaabi, «Wo tan bɔnsɔɛ danxaniyatare, wo kobi. N xa lu wo sɛɛti ma han mun tɛmui? N xa ti wo bun ma han mun lɔxɔɛ? Wo fa na di ra n xɔn.» ` 9 (N bara i fɔxirabirɛe mayandi e xa yi ɲinnɛ keri a fɔxɔ ra, kɔnɔ e mu nɔxi.» 0 Y 'A mato, ɲinnɛ nan na a fɔxɔ ra. A na keli a ra, a sɔnxɔma nɛ, a a raketun a ra, n ma di dɛxunfɛ nu fa mini. A mu a bɛɲinma mafuren, fo a gɛ a rahalakide.  1 &Na tɛmui, xɛmɛ nde naxa a xui ite ɲama tagi Isa mayandife ra, «Karamɔxɔ, yandi, fa n ma di xɛmɛ mato, barima yi di kerenyi nan na n bɛ! i K %Na kuye iba, Isa nun a fɔxirabirɛe naxa goro geya fari, ɲama gbegbe naxa fa a ralande. C $Na xui to gɛ wɔyɛnde, e naxa Isa to a keren. A fɔxirabirɛe fe naxan toxi e ya ra, e naxa dundu a fe ma, e mu a fala mixi yo bɛ na waxati. Isa ɲinnɛ kerife dimɛdi nde fɔxɔ ra q[ #Xui nde naxa mini nuxui kui, a a masen, «N ma Di nan ya, n ma Mixi Sugandixi. Wo wo tuli mati a ra.» uc "A to nu na wɔyɛnfe, nuxui naxa goro e ma. Piyɛri nun a booree naxa gaaxu e to a to nuxui bara din e ma.  !Na xɛmɛ firinyie to nu kelife Isa xun, Piyɛri naxa a fala a bɛ, «Marigi, fe fanyi na a ra muxu to na be yi ki. Muxu xa lingira saxan yailan, keren i gbe, keren Annabi Munsa gbe, keren Annabi Eliya gbe.» Piyɛri mu nu a kolonxi a nu sese naxan falafe. _~}}l}2||>{{IzzXyxx8wWvuuNtt-ssGYFF1EE5DCCpBBlAA@??V?>Y===R<Isa to so hɔrɔmɔbanxi kui, a naxa sarematie keri fɔlɔ, |>q,E fama i tan Darisalamu rabirade, e i xa die sɔntɔ. I xa banxie tixi gɛmɛe naxee ra, keren mu luma a boore fari. Yi birin fama i tan Darisalamu lide barima Ala to faxi kisi ra i xɔn, i mu a kolonxi.» Sarematie kerife hɔrɔmɔbanxi kui =+Tɛmui fama a lide, wo yaxuie bɛndɛ malanma nɛ taa tɛtɛ fari ma alako e xa nɔ sode taa kui. E fama wo rabilinde maraxɛtɛnyi ra. <{*a a masen, «I tan Darisalamu, to tan, hali i fan a kolon nɛ nu fee naxee bɔɲɛsa fima! Kɔnɔ na bara nɔxun i ma. _;7)Isa to makɔrɛ Darisalamu ra, a naxa na taa to, a naxa wa fɔlɔ naa xa fe ra, m:S(Isa naxa e yaabi, «N xa a fala wo bɛ, xa e tan e sabari, gɛmɛe yati fama nɛ e xui raminide.» y9k'Farisɛni nde naxee nu na ɲama tagi, e naxa a fala Isa bɛ, «Karamɔxɔ, wɔyɛn i fɔxirabirɛe bɛ!» 8)&E nu a falafe nɛ,«Baraka na Mangɛ bɛ naxan fafe Marigi xili ra!Bɔɲɛsa na ariyanna,
matɔxɔɛ na Ala bɛ han koore ma!» A7{%A to nu makɔrɛfe Darisalamu ra, a gorofe Oliwi geya ra, a fɔxirabirɛ gali birin naxa sɛɛwa, e so Ala matɔxɔfe e xui itexi ra kaabanako birin xa fe ra e nu bara naxee to. U6#$A to nu sigama, mixie nu e xa donmae italama kira xɔn ma, Isa binyafe ra. f5E#E to sofale xanin Isa xɔn, e naxa e xa donmae sa a fari, e fa Isa mali a xa a magoro a ma. 64g"E naxa a masen, «Marigi nan hayi na a ma.» r3]!E nu na sofale lanma fulunfe tɛmui naxɛ, a kanyie naxa e maxɔrin, «Wo yi sofale fulunfe munfe ra?» ^25 E to siga xɛɛraya rabade, e naxa fe birin li alɔ Isa a fala e bɛ ki naxɛ. r1]Xa mixi nde fa wo maxɔrin, ‹Wo a fulunfe munfe ra› wo xa a yaabi, ‹Marigi nan hayi na a ma.›» -0Sa a fala e bɛ, «Wo xa so taa kui naxan na yare. Wo nɛfɛ so naa, wo sofale lanma lima a xirixi naa, mixi mu nu dɔxɔ naxan fari. Wo xa a fulun, wo fa a ra be. q/[A to makɔrɛ Betifage nun Betani taae ra, Oliwi geya fɛ ma, a naxa a fɔxirabirɛe mixi firin xɛɛ, Q.Isa to gɛ na masenyi ra, a naxa siga yare, sigafe ra Darisalamu. -Kɔnɔ n yaxuie tan, naxee mu nu wama n xa findi mangɛ ra e xun ma, wo fa e ra be, wo e faxa n ya xɔri.›» Isa sofe Darisalamu ),KA naxa e yaabi, ‹N xa a fala wo bɛ, a na naxan yo yi ra, a gbe xun masama nɛ. Kɔnɔ a mu na naxan yi ra, hali naxan di na a yi, na yati bama nɛ a yi ra. ^+5E naxa a fala mangɛ bɛ, ‹Marigi, gbeti kɔbiri kole wulu keren ɲan na a yi!› &*EA naxa a fala mixie bɛ naxee nu tixi na, ‹Wo na gbeti kɔbiri kole kɛmɛ rasuxu a yi, wo a so boore yi naxan gbeti kɔbiri kole wulu keren sɔtɔxi.› w)gMunfe a to i mu n ma kɔbiri so kɔbiri rawalie yi ra, alako n na fa, i a ragbilen n ma geeni saxi a xun?› e(CMangɛ naxa a yaabi, ‹I tan konyi kobi, n i makiitima i yɛtɛ kan xui nan yati ma! A di, i mu a fala a i nu a kolon a n ma fe maxɔrɔxɔ? I naxɛ, a n se tongoma n gbe mu naxan na, n xɛ xabama n mu naxan garansan. 'barima n gaaxu nɛ i ya ra. Xɛmɛ nan i ra, i xa fe maxɔrɔxɔ. I se tongoma i gbe mu naxan na. I xɛ xabama i mu naxan garansan.› !&;«Konyi gbɛtɛ fan naxa fa, a dɛntɛgɛ sa, a naxɛ, ‹N marigi, a mato, i xa gbeti kɔbiri kole kɛmɛ nan ya. N sa a ragata dunkobi nan kui, _%7Mangɛ naxa a fala na fan bɛ, ‹N bara mangɛya so i fan yi taa suuli xun ma!›» 9$k«Konyi firin nde naxa fa, a dɛntɛgɛ sa, a naxɛ, ‹N Marigi, i i xa gbeti kɔbiri kole kɛmɛ naxan so nɛ n yi, a ɲɔxɔɛ dɔxɔ suuli bara sa a xun geeni ra.› #)Mangɛ naxa a fala a bɛ, ‹I nuwali! Konyi fanyi nan i ra! I to mu lanlanteya kana fe xuri kui, n bara mangɛya so i yi taa fu xun ma.›» +"OKonyi singe naxa fa, a dɛntɛgɛ sa, a naxɛ, ‹N marigi, i i xa gbeti kɔbiri kole kɛmɛ naxan so nɛ n yi, a ɲɔxɔɛ dɔxɔ fu bara sa a xun geeni ra.› B!}«Na xɛmɛ to mangɛya sɔtɔ, a naxa gbilen a xɔnyi. A naxa yaamari fi na konyie xa xili, a nu bara kɔbiri so naxee yi, alako a xa a kolon e geeni naxan sɔtɔxi yulɛya kui. A {«Kɔnɔ a to mu nu rafanxi a xɔnyi mixi ndee ma, e fan naxa xɛɛrae xɛɛ mangɛ xungbe ma, e xa a fala, ‹Muxu mu wama a xɔn yi xɛmɛ xa findi mangɛ ra muxu xun ma.›» 7g Beenun a xa siga, a naxa a xa konyi mixi fu xili, a gbeti kɔbiri kole kɛmɛ so e birin yi ra, a fa a fala e bɛ, ‹Wo yulɛya raba yi kɔbiri ra beenun n fa tɛmui.›» &E «Kuntigi nde naxa sa biyaasi yire makuye, alako mangɛ xungbe naxan nu sabatixi naa, a xa a tan kuntigi xɔnyi mangɛya so a yi, a man xa gbilen a xɔnyi. P Isa to nu bara makɔrɛ Darisalamu ra, ɲama ɲɔxɔ nu a ma, a Ala xa mangɛya niini fafe makɛnɛnde nɛ keren na. Na kui, mixie to nu Isa xui ramɛfe, a naxa yi taali wɔyɛnyi masen e bɛ. iK Adama xa Di bara fa a xa mixi lɔɛxie fen, a xa e rakisi.» Mangɛ xa kɔbiri taxuxi xa taali ~u Isa fan naxa a masen a xa fe ra, «Yi fɔxɔɛ bara kisi sɔtɔ to, barima Iburahima xa di nan na yi xɛmɛ fan na. Z-Kɔnɔ Sakɛyɛ naxa ti, a a fala Isa bɛ, «Marigi, n bara natɛ tongo, n xa n sɔtɔse tagi fima nɛ fuxarilae ma. Xa a sa li n bara se ba naxan yi funmaya ra, n a ragbilenma nɛ a kanyi ma dɔxɔ naani.» nUMixie to na to, e birin naxa so Isa mafalafe, e nu a fala, «A bara sa yigiya yunubitɔɛ xɔnyi.» I Sakɛyɛ naxa a xulun gorode, a Isa rasɛnɛ ɲɛlɛxinyi kui. Isa to a yire li, a naxa a ya rate, a a fala a bɛ, «Sakɛyɛ, goro mafuren, barima n sa yigiyama i xɔnyi nɛ to.» Z-Na kui, a naxa a gi yare, a sa te wuri bili kɔn na alako a xa Isa to dangi ra. ucA nu katafe nɛ a xa Isa kolon, kɔnɔ a mu nu nɔma a tode ɲama xa fe ra, barima mixi dunke nan nu a ra. a;Xɛmɛ nde nu na naxan nu xili Sakɛyɛ. Duuti maxilie kuntigi nan nu a ra, a bannaxi. / [Isa to so Yeriko, a nu taa iɲɛrɛfe. y+A ya naxa se to keren na, a fa bira Isa fɔxɔ ra Ala matɔxɔ ra. Ɲama birin to na to, e fan naxa Ala matɔxɔ.L*Isa naxa a masen a bɛ, «Se to. I xa danxaniya bara i rayalan.» ^5)«I wama n xa munse raba i bɛ?» A naxa a yaabi, «Marigi, n wama n ya xa se to.» wg(Isa naxa ti, a a fala mixie bɛ e xa fa dɔnxui ra a xɔn. Dɔnxui to a maso a ra, Isa naxa a maxɔrin, )'Mixi naxee nu yare, e naxa wɔyɛn a ma a a xa sabari, kɔnɔ a tan ɲan naxa so a xui itefe dangi singe ra, «Dawuda xa Di, kinikini n ma!» K &Na kui, a naxa gbelegbele, «Isa, Dawuda xa Di, kinikini n ma!» ? y%E naxa a fala a bɛ, «Isa Nasarɛtika nan dangife.» N $A to ɲama xui mɛ kira ra, a naxa maxɔrinyi ti, «Munse rabaxi?» \ 1#Isa to makɔrɛ Yeriko ra, dɔnxui nde nu dɔxɔxi kira dɛ ra kulɛ matide.  3"Kɔnɔ Isa fɔxirabirɛe mu na sese fahaamu. Na masenyi bara findi wɔyɛnyi nɔxunxi ra e bɛ, e mu naxan kui kolon. Isa Yeriko dɔnxui rayalanfe zm!E na gɛ a bɔnbɔde sɛbɛrɛ ra, e a faxama nɛ, kɔnɔ a xa faxɛ xi saxan nde, a man kelima nɛ faxɛ ma.» U# A sama nɛ kaafirie bɛlɛxɛ, e a mayele, e a konbi, e dɛye bɔxun a ma. RIsa naxa a xa xɛɛra fu nun firinyie xun lan, a a fala e bɛ, «Wo a mato, won na tefe Darisalamu nɛ yi ki. Namiɲɔnmɛe fe naxee sɛbɛxi Adama xa Di xa fe ra, a birin fama nɛ kamalide naa. 'Gna kanyi a ɲɔxɔɛ wuyaxi sɔtɔma nɛ yi duniɲa ma, a man fa abadan kisi sɔtɔ aligiyama.» Isa a xa faxɛ nun marakeli xa fe masenfe sanmaya saxan nde KIsa naxa a masen e bɛ, «N xa nɔndi fala wo bɛ, mixi yo naxan na keli a xa se nde xun ma Ala xa mangɛya niini xa fe ra, a findi banxi ra ba, ginɛ ba, ngaxakerenyie ba, barimae ba, die ba, wgPiyɛri naxa a fala Isa bɛ, «A mato, muxu bara keli muxu xa se birin xun ma, muxu bira i fɔxɔ ra.» NIsa naxa e yaabi, «Mixie mu nɔma naxan na, Ala tan nɔma na ra.» LMixi naxee a xui mɛ, e naxa a maxɔrin, «Nde fa nɔma kiside?» iKƝɔxɔmɛ so ɲɔxun sɛnbɛ yale ra, dinɛ bannamixi sofe ra Ala xa mangɛya niini bun ma.» Isa to a sunnunxi to, a naxa a masen a bɛ, «Sofe Ala xa mangɛya niini bun ma, a xɔrɔxɔ naafuli kanyie bɛ ki fanyi! P~Kɔnɔ a to na mɛ, a naxa sunnun, barima a nu bannaxi ki fanyi. g}GIsa to na mɛ, a naxa a fala a bɛ, «Fe keren nan fa luxi i xa fe. Siga, se naxan birin na i yi ra, sa a mati, i a kɔbiri fi setaree ma. Na kui, i fama bannaya sɔtɔde ariyanna. I na na raba, fa, i bira n fɔxɔ ra.» X|)Mangɛ naxa Isa yaabi, «N bara na birin nabatu kafi n dimɛdi tɛmui.» {I sɛriyɛ kolon: ‹I naxa yɛnɛ raba. I naxa faxɛ ti. I naxa muɲɛ ti. I naxa mixi tɔɔɲɛgɛ. I baba nun i nga binya.›» rz]Isa naxa a masen a bɛ, «Munfe ra i n xilima karamɔxɔ fanyi? Mixi yo mu fan. Ala keren peti nan fan. ywMangɛ nde naxa Isa maxɔrin, «Karamɔxɔ fanyi, a lan n xa munse raba alako n xa abadan kisi sɔtɔ kɛ ra?» &xEN xa nɔndi fala wo bɛ, mixi naxan mu tinma Ala xa mangɛya niini ra alɔ dimɛdi, na kanyi mu soma Ala xa mangɛya niini bun ma feo!» Sɛgɛtala bannaxi 9wkKɔnɔ Isa naxa e xili, a a masen e bɛ, «Wo a lu dimɛdie xa fa n yire. Wo naxa tɔnyi dɔxɔ e ma, barima naxee maniyaxi e ra, e tan nan soma Ala xa mangɛya niini bun ma. v Mixie nu fafe dimɛdie ra Isa xɔn, alako a xa a bɛlɛxɛ sa e ma. A fɔxirabirɛe to na to, e naxa wɔyɛn na mixie ma. tua«N xa a fala wo bɛ, yi mixi firin to gbilen e xɔnyi, na duuti maxili nan nu tinxinxi Ala ya i, barima mixi yo a yɛtɛ igbo, a kanyi fama nɛ igorode. Kɔnɔ mixi naxan a yɛtɛ magoroma, a xa fe itema nɛ.» Isa nun dimɛdie Ot Kɔnɔ duuti maxili tan naxa ti a xati ma. A ɲan mu nu suusama a xa a ya rate koore ma. A nu a bɛlɛxɛ saxi a kanke ma, a nu a fala, ‹Ee, Ala! Kinikini n ma, barima yunubitɔɛ nan n na!›» `s9 N sunma sanmaya firin lɔxun keren bun ma, n man farilɛ fima n sɔtɔse birin na.› orW Farisɛni naxa ti, a Ala maxandi a bɔɲɛ ma, a nu a i, ‹Ala, n bara i tantu barima n mu luxi alɔ mixi gbɛtɛe, naxee findixi muɲɛtie, fe kobi rabae, nun yɛnɛlae ra. N bara i tantu barima n mu luxi alɔ yi duuti maxili. q A naxa a masen, «Xɛmɛ firin naxa siga Ala maxandide hɔrɔmɔbanxi kui. Keren nu findixi Farisɛni nan na, boore, duuti maxili. p5 Isa man naxa yi taali wɔyɛnyi masen mixi ndee bɛ naxee nu laxi e yɛtɛ ra, a tinxintɔɛe nan na e tan na dangi booree ra e yoxi naxee ma. &oEN xa a fala wo bɛ, a kiiti tinxinxi soma e yi ra mafuren. Kɔnɔ Adama xa Di na fa, a danxaniya lima nɛ duniɲa ma?» Farisɛni nun duuti maxili xa taali |nqAla mu kiiti tinxinxi soma xɛ a xa mixi sugandixie yi ra, naxee a maxandima kɔɛ nun yanyi? A buma e malife ra? LmNa kui, Marigi naxa a masen, «Wo yi kiitisa kobi xui ramɛ. l-Kɔnɔ yi kaaɲɛ ginɛ tan na n bɔɲɛ raɲaaxufe n ma. N xa kiiti tinxinxi so a yi ra, alako a xa ba fafe n xɔn, a naxa fa n tɔɔrɔ.›» 0kYA naxa bu na ki, kiitisa mu tin a bɛ, kɔnɔ lɔxɔ nde a naxa a fala a yɛtɛ bɛ, ‹Nɔndi na a ra, n tan mu gaaxuma Ala ya ra, n gbe fe man mu mixi yo xa fe ma. jKaaɲɛ ginɛ nde fan nu na na taa kui, naxan nu luma fa ra kiitisa xɔn, a nu a fala, ‹Kiiti tinxinxi sa n tan nun n yaxui tagi.› iwA naxa a masen, «Kiitisa nde nu na taa nde kui, naxan mu nu gaaxuma Ala ya ra, a gbe fe man mu nu mixi yo xa fe ma. h }Na dangi xanbi, Isa naxa yi taali wɔyɛnyi masen e bɛ e xa a kolon a fo e xa Ala maxandi tɛmui birin tunnabɛxi kui. g %E naxa a maxɔrin, «Marigi, na rabama minden?» A naxa e yaabi, «Binbi na lu dɛnnaxɛ, yubɛe sa e malanma mɛnni nɛ.»[f/#Xa ginɛ firin na se dinfe mulunyi keren kui, keren tongoma nɛ, boore lu naa.» e$}ds"N xa a fala wo bɛ, na tɛmui ma, xa mixi firin saxi sade keren ma kɔɛ ra, mixi keren tongoma nɛ, boore lu naa. ~cu!Mixi yo katafe a yɛtɛ ratangade, na kanyi lɔɛma nɛ, kɔnɔ mixi yo a yɛtɛ ralɔɛma, na kanyi ratangama nɛ. *bO Wo xa ratu nɛ Loti xa ginɛ ma. a{«Na lɔxɔɛ, naxan na tande, a naxa so a harige tongode banxi kui. Naxan na xɛ ma, a fan naxa gbilen a xɔnyi. M`A man sa rabama na ki nɛ Adama xa Di na makɛnɛn lɔxɔ naxɛ.» _wKɔnɔ Loti keli Sodoma lɔxɔ naxɛ, tɛ nun sooda ye nu goroma nɛ kelife koore ma alɔ tunɛ, birin naxa sɔntɔ. ^{Na nan man naba Loti xa waxati. Mixie nu e dɛgema, e nu e minma, e nu sare matima, e nu sansi sima, e nu banxie tima. H] Mixie nu e dɛgema, e nu e minma, e nu ginɛe dɔxɔma, e nu e xa die fima xɛmɛe ma, han Annabi Nuha so kunkui kui lɔxɔ naxɛ. Banbaranyi belebele to din bɔxi ma, e birin naxa sɔntɔ. G\Adama xa Di fa lɔxɔɛ luma nɛ alɔ Annabi Nuha xa waxati. d[AKɔnɔ beenun na lɔxɔɛ xa a li, fo a xa tɔɔrɛ gbegbe sɔtɔ. To mixie mu lama a ra. `Z9A fa lɔxɔɛ, Adama xa Di luma nɛ alɔ seyamakɔnyi naxan minima, kuye birin yanba. "Y=Mixie a falama nɛ wo bɛ, ‹A mato, a tan nan sa na ki,› xa na mu a ra, ‹A tan nan yi ki!› Wo naxa wo gi na matode, wo naxa bira nee fɔxɔ ra. 4XaNa tɛmui, Isa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Waxati fama nɛ, Adama xa Di to xɔli wo suxuma nɛ, a xa lu wo ya ma hali lɔxɔ keren peti, kɔnɔ wo mu a toma. W+Mixie mu a falama xɛ de, ‹A mato, a tan nan ya,› xa na mu a ra, ‹A tan nan sa na ki›, barima Ala xa mangɛya niini na wo ya ma nɛ.» V'Farisɛnie to Isa maxɔrin, a Ala xa mangɛya niini fama mun tɛmui, a naxa e yaabi, «Mixi mu Ala xa mangɛya niini fa tɛmui kolonma. {UoIsa naxa a fala a bɛ, «Keli, i siga. I xa danxaniya bara i rakisi.» Ala xa mangɛya niini nun Isa xa gbilenyi 9TmMixi yo mu gbilen Ala tantude fo yi Samarika?» RSIsa naxa a fala a bɛ, «Mixi fu xa mu rayalan? Na solomanaanie tan go? AR}A naxa suyidi Isa bɛ, a a tantu. Samarika nan nu a ra. lQQNa tɛmui, mixi keren e ya ma, a to a to a yalanxi, a naxa gbilen Ala matɔxɔ ra a xui itexi ra. PA to e to, a naxa a fala e bɛ, «Wo siga, wo sa wo yɛtɛ masen sɛrɛxɛdubɛe bɛ.» Na kui, e nu sigafe tɛmui naxɛ, e naxa yalan. BO e e xui ite a bɛ, «Karamɔxɔ Isa, kinikini muxu ma!» bN= A to so taa nde kui, kunɛ kanyi fu naxa fa a xɔn. E naxa sa ti e ndedi makuyaxi a ra, ZM- Isa to nu Darisalamu kira xɔn, a naxa dangi Samari nun Galile bɔxi tagi. =Ls Wo tan fan, wo na gɛ fe birin nabade wo yamarixi naxan na, wo xa a fala nɛ, ‹Konyi nan tun na muxu ra. Muxu muxu xa wali gbansan nan nabaxi.›» Isa kunɛ kanyi fu rayalanfe 9Km Mixi mu a xa konyi tantuma yaamari rabatufe ma. J5Ade, wo a falama a bɛ, ‹N ma donse rafala. I xa i xa donma masara alako i xa fa donse nun ye ra n bɛ. I na gɛ na ra, i fan nɔma i dɛgede.› ?Iw«Xa a sa li konyi na mixi nde yi wo tagi, na konyi na keli yire buxade xa na mu xurusee dɛmadonde, a kanyi nɔma a falade a bɛ keren na, ‹Fa, i fa i magoro, i i dɛge›? @HyMarigi naxa e yaabi, «Xa danxaniya na wo bɛ nu, hali a xurun alɔ yɛntɛn xɔri, wo nɔma nɛ a falade yi konde bili bɛ, ‹Tala be, i sa sin baa ma,› a wo xui rabatuma nɛ.» PGXɛɛrae naxa a fala Marigi bɛ, «Muxu xa danxaniya xun masa!» F%Xa a haakɛ sɔtɔ i mabiri sanmaya solofere lɔxɔɛ keren bun, a tuubixi man gbilen i madiɲɛde sanmaya solofere, fo i xa diɲɛ a ma.» E}Wo mɛɛni wo yɛtɛ ma de!» «Xa i ngaxakerenyi bara haakɛ sɔtɔ i ra, wɔyɛn a bɛ. Xa a tuubi, i xa diɲɛ a ma. {DoA fisa na kanyi bɛ gɛmɛ binye xa xiri a kɔnyi ra, a rasin baa ma, beemanun a xa yi mixi xuri keren natantan. C Isa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Maratantanyi fafe mu kanama, kɔnɔ ɲaxankatɛ na mixi bɛ naxan findima na saabui ra. B7Kɔnɔ Annabi Iburahima naxa a masen a bɛ, ‹Xa e mu Annabi Munsa nun namiɲɔnmɛe xui ramɛma, hali mixi keli faxɛ ma, e mu lama a ra.›»ABanna naxa a fala, ‹N baba Iburahima, na mu sɔɔnɛyama, kɔnɔ xa mixi nde keli faxamixie ya ma sigafe ra e xɔn, e tuubima nɛ.› @Kɔnɔ Annabi Iburahima naxa a yaabi, ‹Annabi Munsa nun namiɲɔnmɛe xa Kitaabuie na e yi. E xa e tuli mati nee xa masenyie ra.› e?Cbarima xunya suuli nan na n bɛ. A xa sa e rasi, alako e naxa fa be, yi ɲaxankatɛ ma.› t>a«Na kui, banna naxa a fala a bɛ, ‹Awa n baba, n bara i mayandi, i xa Lasaru xɛɛ n baba xɔnyi, -=SSa na birin xun, gulunba belebele nan saxi won tagi, alako mixi naxa nɔ kelide be sigafe ra i yire, mixi man naxa nɔ kelide mɛnni girife ra muxu fan yire.›» a<;«Kɔnɔ Annabi Iburahima naxa a yaabi, ‹N ma di, i xa i ratu, i tan bara fe fanyi sɔtɔ i xa duniɲɛigiri kui, kɔnɔ Lasaru tan tɔɔrɛ nan sɔtɔ. Yakɔsi, a tan bara madundu be, i tan na ɲaxankatafe. a;;A naxa a xui ramini, ‹N baba Iburahima, kinikini n ma! Yandi, Lasaru xɛɛ n yire, a xa a bɛlɛxɛsole rasin ye xɔɔra, a n nɛnyi maxinbeli, barima n na yi tɛ naxan xɔɔra, a n ɲaxankatafe a ɲaaxi ra!›» ~:ua siga yahannama. A xa ɲaxankatɛ kui mɛnni, a naxa a ya rate a sa Annabi Iburahima to yire makuye, e nun Lasaru. 9«Lɔxɔ nde misikiinɛ naxa laaxira, malekɛe naxa sa a xanin Annabi Iburahima yire. Na banna xɛmɛ fan naxa faxa, a ragata, $8AA nu wama donse xuntunyi ndee nan sɔtɔfe naxee nu birama na banna xa teebili ra. A to nu saxi naa, baree nan nu fama a yire, e nu a xa suurie makɔn.» u7cMisikiinɛ nde nu saxi yi banna xa tɛtɛ sode dɛ ra, naxan nu xili Lasaru. Suurie nu na a fate birin ma. <6q«Xɛmɛ bannaxi nde nu na, naxan nu luma a maxiri ra dugi sare xɔrɔxɔɛe ra. Tɛmui birin, a nu xulunyi nan tife. Lɔxɔ yo lɔxɔ, a nu lugama donse ɲɔxunmɛ nan na. L5«Xɛmɛ yo mɛɛ a xa ginɛ ra, a sa gbɛtɛ dɔxɔ, a kanyi bara yɛnɛ raba. Naxan na ginɛ dɔxɔ xɛmɛ bara mɛɛ naxan na, a fan bara yɛnɛ raba.» Banna xɛmɛ nun Lasaru xa taali W4'Koore nun bɔxi lɔɛma nɛ beenun sigirɛ keren xa ba Ala xa sɛriyɛ ra.» |3q«Annabi Munsa xa sɛriyɛ nun namiɲɔnmɛe xa Kitaabuie nan kawandi han Yaya xa waxati. Keli na tɛmui ma, Ala xa mangɛya niini xa xibaaru fanyi nan kawandima fa, mixie fe birin nan nabafe, alako e xa so Ala xa mangɛya niini bun ma. /2WIsa naxa a masen e bɛ, «Wo wama wo yɛtɛ masenfe tinxintɔɛe nan na adamadie ya i, kɔnɔ Ala wo bɔɲɛ ma fe kolon. Naxan tide gbo mixie bɛ, Ala na xɔnxi.» p1YFarisɛnie, kɔbiri nu rafanxi naxee ma, e fan naxa e tuli mati na fe birin na, e nu Isa mayele. ^05 «Konyi yo mu nɔma lude marigi firin xa yaamari bun ma, barima a fama marigi keren xɔnde, a boore maxanu. A xirima nɛ keren na, a boore rabolo. Wo mu nɔma Ala nun naafuli rabatude.» Isa xa masenyi ndee V/% Xa wo bara lanlanteya kana se taxuxi xa fe kui, nde fa wo gbe soma wo yi?» .} Xa wo bara lanlanteya kana yi duniɲa tinxintare xa naafuli fe kui, nde fa lama wo ra a xa ariyanna bannaya taxu wo ra? %-C «Naxan mu lanlanteya kanama fe xurudi kui, a mu lanlanteya kanama fe xungbe fan kui. Naxan mu tinxin fe xurudi kui, a mu tinxinma fe xungbe fan kui. +,O N xa a fala wo bɛ, wo xa dɛfanɲa fen yi duniɲa tinxintare xa naafuli saabui ra. Na naafuli na ɲɔn, wo fama rasɛnɛde banxie kui naxee mu kanama abadan.» Z+-Na kui, na walikɛ xunmati tinxintare xa mangɛ naxa a matɔxɔ, a to kɔɔta rabaxi.» «Yi duniɲa mixi naxee ɲɛrɛma dimi kui, e kɔɔta e booree mabiri, dangife mixie ra naxee ɲɛrɛma naiyalanyi kui. R*Na xanbi, a naxa a fala gbɛtɛ bɛ, ‹I tan go? Yeri na i ma?› Na naxa a yaabi, ‹Maale busali wulu keren.› A naxa a fala a bɛ, ‹I fan xa kɛɛdi tongo, i xa a sɛbɛ kɛmɛ solomasaxan.› ()INa naxa a yaabi, ‹Oliwi ture sunbui ya kɛmɛ.› Walikɛ xunmati naxa a fala a bɛ, ‹I xa i xa kɛɛdi tongo mafuren, dɔxɔ, i a sɛbɛ tongo suuli.› («A naxa a marigi xa donitie birin xili keren keren yi ra. Naxan singe fa, a naxa a maxɔrin, ‹N marigi xa yeri na i ma?› n'UN bara fa a kolon n naxan nabama, alako n ma wali na ba n yi, mixie xa nu n nasɛnɛ e xɔnyi.›» 3&_Walikɛ xunmati naxa a fala a yɛtɛ bɛ, ‹N munse rabama fa? N ma mangɛ bara n namini walide. Sɛnbɛ mu n yi n xa siga yire buxade, n man yaagima nɛ kulɛ matide. %A naxa a xili, a a maxɔrin, ‹N nanse mɛxi i xa fe ra? I xa i xa wali dɛntɛgɛ sa n bɛ, barima n bara xunmati wali ba i yi ra.› U$ %Isa man naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Xɛmɛ bannaxi nde nu bara a xa fe birin taxu a xa walikɛ xunmati ra, a xa a raɲɛrɛ. Lɔxɔ nde, a naxa a mɛ, a na walikɛ xunmati nu na a harige makanafe. >#u Kɔnɔ a lan nɛ won xa sɛɛwa, won xulunyi ti, barima i xunya nu bara lu alɔ a nu faxaxi nɛ, kɔnɔ a nii man bara gbilen a i. A nu lɔɛxi nɛ, kɔnɔ a man bara to.›»"«A baba naxa a fala a bɛ, ‹N ma di, i tan na n fɛ ma tɛmui birin. Se naxan birin na n yi, i tan nan gbe a ra. !Kɔnɔ i xa di tan to faxi, naxan i harige birin makanaxi e nun langoe ginɛe ra, i ninge turaxi nan faxaxi a tan bɛ!›» k Okɔnɔ a xa di naxa a fala a bɛ, ‹A mato, kabi ɲɛ wuyaxi n tan walima i bɛ alɔ i xa konyi, n mu i xa yaamari matandi hali keren. Kɔnɔ na birin kui, hali si lanma, i mu nu a fi n ma, muxu nun n booree xa xulun di ti. X)Di singe naxa xɔnɔ, a tondi sode banxi. A baba naxa mini, a so a mayandife, yNa naxa a yaabi, ‹I xunya nan faxi. I baba bara ninge turaxi faxa, barima a man bara a xa di masɔtɔ a yalanxi.› I A naxa konyi nde xili, a a maxɔrin, ‹Munse rabaxi yi ki?› pY«Na waxati, di singe nu na xɛ ma. A to nu sofe, a a makɔrɛ banxi ra, a naxa xulunyi xui mɛ. -Sbarima n ma yi di nu bara lu alɔ a nu faxaxi nɛ, kɔnɔ a nii man bara gbilen a i. A nu bara lɔɛ, kɔnɔ a man bara to.› Na kui, e naxa xulunyi ti fɔlɔ.» QWo fa ninge turaxi ra, wo a faxa. Won xa won dɛge, won xa xulunyi ti, /W«Kɔnɔ a baba naxa a fala a xa konyie bɛ, ‹Wo wo xulun, wo fa guba fanyi ra, wo a ragoro a ma. Wo bɛlɛxɛrasoe so a bɛlɛxɛ ra, wo sankiri so a sanyi. #Di naxa a fala a bɛ, ‹N baba, n bara yunubi sɔtɔ Ala ra, n bara haakɛ sɔtɔ i fan na. A mu daxa sɔnɔn n xa findi i xa di ra.›» CA naxa keli, a siga a baba xɔn.» «Beenun a xa naa li, a baba naxa sa a to fa ra, a makuyaxi a ra sinden. A baba naxa kinikini ki fanyi. A naxa a gi, a sa a xa di ralan, a a masunbu. X)A mu daxa sɔnɔn n xa findi i xa di ra. I xa n findi i xa walikɛ nan na.› wFo n xa gbilen n baba xɔnyi, n xa a fala a bɛ, N baba, n bara yunubi sɔtɔ Ala ra, n bara haakɛ sɔtɔ i fan na. 7g«Na kui, a naxa xaxili sɔtɔ fa, a a fala a yɛtɛ bɛ, ‹N baba xa walikɛ birin lugama a fanyi ra, e donse dɔnxɔɛ lu, a fa li n tan na faxafe kaamɛ nan na be! q[Wuri bogi naxan nu soma xɔsɛe yi, a tan nu wama na nan donfe, kɔnɔ mixi yo mu tin a kide nde ra.» SA to siga wali fende naaka nde xɔn, na naxa a xɛɛ xɔsɛe dɛmadonde. iKA birin to ɲɔn, kaamɛ fan naxa sin na ɲamanɛ ma a xɔrɔxɔɛ ra, sese mu lu na di yi ra.  «A mu bu di firin nde naxa a xa se birin malan, a fa biyaasi ɲamanɛ makuye. A naxa a harige makana mɛnni, fuyanteya kui. F A xa di firin nde naxa a fala a baba bɛ, ‹Won ma denbaya harige sɛɛti so n yi ra, naxan lanma a xa findi n gbe ra.› Na kui, babɛ naxa a harige itaxun a xa di xɛmɛ firinyie ma.» Y+ Isa man naxa a masen, «Xɛmɛ nde nu na, di xɛmɛ firin nu naxan yi ra.   Na kui, n xa a fala wo bɛ, sɛɛwɛ na Ala xa malekɛe xɔnyi yunubitɔɛ keren gbansan tuubife ma.» Di lɔɛxi xa taali : m A na a to, a a xanuntenyie nun a dɔxɔbooree xilima nɛ, a a fala e bɛ, ‹Wo fa, won birin xa sɛɛwa, barima n bara n ma gbeti kɔbiri kole to naxan nu bara lɔɛ n ma!› ( I«Xa a sa li gbeti kɔbiri kole fu na ginɛ nde yi ra, keren fa lɔɛ a yi, a mu lanpui radɛxɛma xɛ, a banxi makɔ, a na kɔbiri kole fen han a a to? ] 3Na kui, n xa a fala wo bɛ, sɛɛwɛ gboma nɛ ariyanna yunubitɔɛ tuubixi keren xa fe ra, dangife tinxintɔɛ tongo solomanaani nun solomanaani ra naxee hayi mu tuubi ma.» Gbeti kɔbiri kole lɔɛxi xa taali 3 _A na so a xɔnyi, a a xanuntenyie nun a dɔxɔbooree xilima nɛ, a a fala e bɛ, ‹Wo fa, won birin xa sɛɛwa, barima n bara n ma yɛxɛɛ to, naxan nu bara lɔɛ!› FA na a to, a ɲɛlɛxinma nɛ ki fanyi, a a sa a tunkie ma. F«Xa mixi nde na wo ya ma, yɛxɛɛ kɛmɛ na naxan yi ra, keren fa lɔɛ e tagi, a mu yɛxɛɛ tongo solomanaani nun solomanaani luma e dɛmadonde, a siga na kerenyi fende han a sa a to? ?yNa kui, Isa naxa yi taali wɔyɛnyi masen e bɛ, Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe naxa so a mafalafe, e nu a fala, «Yi xɛmɛ yunubitɔɛe rasɛnɛma, a man a dɛgema e xɔnyi.» h KLɔxɔ nde, duuti maxilie nun yunubitɔɛe birin nu e makɔrɛfe Isa ra e xa e tuli mati a ra. #A mu fan xɛ bɛ, a mu fan ɲaɲɛ ra. A wɔlɛma nɛ tun. Xa naxan tuli fe mɛma, a xa a tuli mati yi masenyi ra.»`9"«Fɔxɛ fan, kɔnɔ xa fɔxɛ mɛxɛmɛxɛnyi bara ba, a fa mɛxɛmɛxɛnma di?  !Na kui, xa mixi yo na wo ya ma naxan mu nɔma mɛɛde fe birin na n tan ma fe ra, a kanyi mu nɔma findide n fɔxirabirɛ ra.» / Xa a bara a kolon a e mu nɔma, beemanun mangɛ boore nun a xa sɔɔrie xa makɔrɛ, a xɛɛra nan nasigama a ma alako lanyi nan xa xiri e tagi. M«Xa mangɛ nde wa minife e nun mangɛ gbɛtɛ xa gere, fo a xa dɔxɔ nɛ sinden, a a maɲɔxun xa a xa sɔɔri mixi wulu fu nɔma tide mangɛ boore xa sɔɔri mixi wulu mɔxɔɲɛn kanke. [~/e a fala, ‹Yi xɛmɛ bara banxi ti fɔlɔ, kɔnɔ a mu nɔxi a raɲɔnde.›» n}UXa na mu a ra, a kanyi na banxi kɔɔrin a mu fa nɔ a raɲɔnde, mixie nu na to, e a mayelema nɛ, P|«Xa mixi nde sa wa koore banxi xungbe tife wo ya ma, fo a xa dɔxɔ nɛ sinden, a a mato kɔbiri xasabi naxan nɔma na banxi tide, alako a xa a kolon xa a xa fɛɛrɛ nɔma na wali raɲɔnde. m{SXa mixi mu a yɛtɛ waxɔnfe gere, a fa tin n waxɔnfe ra, a mu nɔma findide n fɔxirabirɛ ra.» bz=«Xa mixi wa birafe n fɔxɔ ra, fo a xa n xanu nɛ dangi a baba ra, a nga ra, a taara ra, a xunya ra, a xa ginɛ ra, a xa die ra, nun a yɛtɛ yati fan na. Xa na mu a ra, a kanyi mu nɔma findide n fɔxirabirɛ ra. nyUIsa man to nu kira ra, ɲama gbegbe nu a fɔxɔ ra. A naxa a ya rafindi e ma, a a masen e bɛ, vxeN xa a fala i bɛ, mixi naxee singe xilixi, e tan sese mu e dɛgema n xɔnyi feo!›» Birafe Isa fɔxɔ ra w%Banxi kanyi naxa a fala a xa konyi bɛ, ‹I man xa mini, i sa taa fari yire birin isa. I xa fe birin naba mixie xa fa, n ma banxi xa rafe. v «Konyi man to gbilen a naxa a fala, ‹Marigi, n bara i xa yaamari raba, kɔnɔ han ya dɔxɔde luxi i xa banxi kui.› u«Konyi to gbilen a marigi xɔnyi, a naxa na fee dɛntɛgɛ sa a bɛ. Na kui, banxi kanyi naxa xɔnɔ, a a fala a xa konyi bɛ, ‹Siga mafuren, i sa setaree, mabɛnyie, dɔnxuie, nun namatɛe xili naxee na taa kui yire birin. I xa fa e ra n xɔnyi be.›» QtGbɛtɛ fan naxɛ, ‹N baxi ginɛ nan dɔxɔde. N mu nɔma fade.›» nsUBoore fan naxɛ, ‹N baxi ninge firin dɔxɔ suuli nan sarade, fo n xa sa e mato. Diɲɛ n bɛ.› }rsKɔnɔ e birin naxa e yɛtɛ maxandi. A singe naxɛ, ‹N baxi xɛ nan sarade, fo n xa sa a mato. Diɲɛ n bɛ.› q9A tɛmui to a li, a naxa a xa konyi xɛɛ mixie xilide, yi fe binyɛ nu bara ragbilen naxee ma, a xa a fala, ‹Wo fa, fe birin bara gɛ yailande.› zpmIsa fan naxa a masen a bɛ, «Xɛmɛ nde naxa mixi gbegbe rakolon, a e xa fa a xɔnyi, e xa e dɛge a fanyi ra. o5Xɛmɛ nde Isa nun naxan nu a dɛgefe, a to na fe mɛ, a naxa a fala a bɛ, «Sɛɛwɛ na mixi bɛ naxan fama a dɛgede Ala xɔnyi ariyanna!» cn?Na kui, i findima sɛɛwatɔɛ nan na, barima fɛɛrɛ mu e tan bɛ e xa i xa na fe fanyi ragbilen i ma, kɔnɔ i fama nɛ a sare sɔtɔde mixi tinxinxie rakelima faxɛ ma lɔxɔ naxɛ.» Donyi xungbe maxili xa taali }ms Donse fanyie na rafala i xɔnyi, a lanma i xa setaree, mabɛnyie, namatɛe, nun dɔnxuie nan xili e xa fa e dɛge. ]l3 Isa naxa a fala xulunyi kanyi bɛ, «Xa a li i xulunyi tima, i naxa i booree, i baribooree, i barenyie, nun i dɔxɔboore bannaxie gbansan xa xili, barima e nɔma nɛ i xa wali fanyi birin nagbilende i ma. kkO Naxan yo na a yɛtɛ igbo, a fama nɛ igorode. Naxan yo na a yɛtɛ magoro, a xa fe itema nɛ.» j} Kɔnɔ mixi na i xili a xa xulunyi, i xa magorode binyɛtare nan tongo. Na kui, xa i yatigi bara fa, a a falama nɛ i bɛ, ‹N boore, sa magorode fanyi nan tongo yare.› Na findima binyɛ nan na i bɛ mixie birin ya ma wo nun naxee dɔxɔxi naa. (iI i yatigi a falama nɛ i bɛ, ‹I xa dɔxɔse so na mixi binye yi ra.› Na kui, i kelima nɛ yaagi ra sigafe dɔxɔse gbɛtɛ fende, binyɛ mu na dɛnnaxɛ. lhQ«Mixi na i xili a xa xulunyi, i naxa magorode fanyi fen, barima xa mixi fa naxan tide gbo i bɛ, gwIsa to a rakɔrɔsi xɔɲɛe nu magorode fanyie nan tongoma e yɛtɛ bɛ, a naxa yi taali wɔyɛnyi fala e bɛ, DfE mu nɔ na yaabi yo fide. Yɛtɛ magore nun yɛtɛ igboe *eMNa xanbi, Isa man naxa e maxɔrin, «Xa a sa li go, wo xa di, xa na mu wo xa ninge bara bira gulunba ra malabu lɔxɔɛ ma, wo mu a ratema xɛ keren na?» hdIKɔnɔ e mu sese fala. Isa naxa a bɛlɛxɛ sa furema ma, a a rayalan, a a ragbilen a xɔnyi. cNa kui, Isa naxa Farisɛnie nun sɛriyɛ lɔnnilae maxɔrin, «A daxa ka a mu daxa furema xa rayalan malabu lɔxɔɛ ma?» 7biXɛmɛ nde nu na naa naxan fate nu mafuntuxi. na WMalabu lɔxɔ nde ma, Isa to nu a dɛgefe Farisɛni kuntigi nde xɔnyi, e birin nu Isa rabɛnfe nɛ. 3`_ #Na kui, Ala bara keli wo xa banxi xun ma. N xa a fala wo bɛ, wo mu n toma sɔnɔn, han wo a falama tɛmui naxɛ, ‹Baraka na a bɛ naxan fafe Marigi xili ra!›»n_U "«Darisalamu, Darisalamu, taa naxan namiɲɔnmɛe faxama, naxan Ala xa xɛɛrae magɔnɔma. Sanmaya wuyaxi n bara wa i xa die malanfe n yire, alɔ tɔxɔɛ a xa die rasoma a gabutenyi bun ma ki naxɛ, kɔnɔ wo naxa tondi! w^g !Kɔnɔ fo n xa n ɲɛrɛ to, tina nun tina bora, barima a mu lanma tan namiɲɔnmɛ xa faxa fo Darisalamu.» <~~}}]} |}{{{zeyyxxww%vuu_t|srrr\qqpp^oonn7nmmlekjjvjii@hhjggffee;dd#cfbb2a:``'_^^{^A]](\\\q[[bZZPYhXXOWWW0VV@UUuTTQSS.RRiQQCPPaOOkNNxMM/LLKJJJ IHHGG1FFOEE DMCCBB;AA9@??'>F==.<<};;;.::A9y9#88A766544w43z22h11300w0A/...o--J,, ++*x*)g((P''D&&}%%4%($$o###8"W!! D9, 8E*4C%.[<Le  e  c  ,( tq4[E birin to dɔxɔ e dɛgede, Isa naxa taami tongo, a tantui rasiga Ala ma, a a igira, a a itaxun e ma. 35kɔnɔ e naxa a mayandi, e a fala a bɛ, «Lu muxu xɔnyi nɛ. Nunmare na a ra yi ki, kɔɛ ɲan bara so.» Na kui, a naxa so e xɔnyi a xa lu naa. l2QE to makɔrɛ na taa lanma ra e nu sigafe dɛnnaxɛ, Isa naxa lu alɔ a nu wama dangife nɛ, 1'A naxa fa a fɔlɔ Annabi Munsa ma, dɔxɔ namiɲɔnmɛ birin na, a Kitaabuie yire birin fasari e bɛ, a tan yɛtɛ xa fe masenxi dɛnnaxɛ. e0CWo mu a kolon a fo Ala xa Mixi Sugandixi xa na tɔɔrɛ sɔtɔ, a fa so a xa nɔrɛ kui?» /Na kui, Isa naxa a masen e bɛ, «Ee, wo xaxili xɔrɔxɔ! Namiɲɔnmɛe naxan birin masenxi, wo bɔɲɛ mu lama a ra mafuren! . Mixi gbɛtɛe muxu ya ma, e fan naxa siga gaburi yire, e a birin li alɔ ginɛe a masenxi ki naxɛ, kɔnɔ e mu a tan Isa to.» }-se mu a fure li naa. E naxa fa a fala muxu bɛ, a malekɛ ndee nan mini e ma, e a fala e bɛ a Isa ɲiɲɛ na a ra. s,_kɔnɔ ginɛ ndee na muxu ya ma, e bara muxu rakaaba e xa dɛntɛgɛ ra. E to kurun siga ra gaburi yire, + Kɔnɔ muxu tan nan nu laxi a ra, a a tan nan nu fama Isirayila xɔrɛyade. Sa na birin xun ma, a xa faxɛ xi saxan nde nan to, *Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun muxu xa mangɛe bara a sa mixie bɛlɛxɛ, e xa a makiiti faxɛ kiiti ra, e a banban wuri magalanbuxi ma. \)1Isa naxa a maxɔrin, «Munse niyaxi?» E naxa dɛntɛgɛ sa a bɛ fe naxan Isa Nasarɛtika lixi. E naxa a fala a bɛ, «Namiɲɔnmɛ xungbe nan nu a ra a kɛwali ki ma nun a xa masenyi ki ma Ala nun ɲama bɛ. c(?Kelopa naxa a yaabi, «I keren nan mu a kolonxi fe naxan dangixi yi waxati Darisalamu?» z'mIsa naxa e maxɔrin, «Wo nu na munse falafe kira xɔn?» Na maxɔrinyi ma, e naxa ti kira ra, e sunnunxi. -&Ukɔnɔ e mu a kolon a Isa nan a ra. `%9E nu wɔyɛnfe tɛmui naxɛ, Isa naxa a maso e ra, e birin naxa siga kira keren xɔn, J$ E nu na wɔyɛnfe e bore bɛ yi fe birin ma naxee nu bara raba. ,#Q Na lɔxɔɛ kerenyi, Isa fɔxirabirɛ mixi firin ndee nu na kira ra sigafe Emayusi, taa lanma naxan makuya Darisalamu ra kilomɛtiri fu nun keren ɲɔndɔn. u"c Kɔnɔ Piyɛri tan naxa keli, a a gi han gaburi yire. A naxa a felen na kui matofe ra, kɔnɔ a mu sese to fo kasange, a saxi a kui igeli. A naxa gbilen a xɔnyi, a kaabaxi na fe ma naxan bara raba. Isa nun a fɔxirabirɛ firinyi ndee V!% Kɔnɔ nee mu la e ra, barima na masenyi naxa lu e bɛ alɔ daxu wɔyɛnyi.  + Mariyama Magidalaka, Yohanna, Yaki nga Mariyama, a nun ginɛ gbɛtɛe naxee nu na e fɔxɔ ra, e tan nan na fe birin fala Isa xa xɛɛrae bɛ.  E to gbilen kelife gaburi yire, e naxa na fe birin masen Isa fɔxirabirɛ fu nu kerenyie bɛ, a nun a fɔxirabirɛ boore birin bɛ. 3aNa kui, e naxa ratu Isa xa wɔyɛnyie ma. A a masen nɛ, a fo Adama xa Di xa sa yunubitɔɛe bɛlɛxɛ, a banban wuri magalanbuxi ma, a man fa keli faxɛ ma a xi saxan nde ma.» [/Isa mu na be, a bara keli faxɛ ma. Wo xa wo ratu a naxan masenxi wo bɛ Galile. Ginɛe naxa gaaxu, e e xun sin bɔxi. Na xɛmɛ firin naxa a fala e bɛ, «Munfe ra wo mixi ɲiɲɛ fenma faxamixie ya ma? Y+E kɔntɔfilixi to nu tixi, xɛmɛ firin naxa mini e ma, e xa sosee mayilenma. 6gE to so gaburi kui, e mu Marigi Isa fure to. X)Kɔnɔ e naxa a li, gɛmɛ naxan nu dɔxɔxi gaburi dɛ ma, a nu bara ba naa. z oSande lɔxɔɛ subaxɛ ma, ginɛe naxa kurun siga ra gaburi yire, e labundɛ ture xanin, e nu bara naxan nafala. 58Na dangi xanbi, e naxa gbilen se xiri ɲɔxunmɛ nun labundɛ rafalade. Malabu lɔxɔɛ e naxa e malabu, alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ.#7Ginɛ naxee nu bara bira Isa fɔxɔ ra keli Galile, e naxa siga Yusufu xanbi ra, e sa gaburi to, e man a to Isa fure ragata ki naxɛ. 7i6Yi fe birin nabaxi malabu lɔxɔɛ nan ya ra. #?5Na tɛmui, a to Isa fure ragoro wuri magalanbuxi kɔn na, a naxa a kasange, a a bɛlɛ gaburi, naxan nu gexi gɛmɛ kui, fure yo mu nu ragata dɛnnaxɛ. M4A tan yi xɛmɛ naxa siga Pilati yire, a sa Isa fure maxandi a ma. *M3kɔnɔ a tan mu tin a boore kiitisae xa natɛ kobi ra, e fe naxan niya Isa ra. A nu kelixi Arimate nɛ, Yudaya bɔxi ma. A nu na Ala xa mangɛya niini mamɛfe. mS2Xɛmɛ fanyi tinxintɔɛ nde nu na, naxan nu xili Yusufu. Yuwifie xa kiitisa nde nan nu a ra, $A1Kɔnɔ Isa kolonmae birin nun ginɛ naxee bira a fɔxɔ ra keli Galile, e tan nu tixi, e na fe birin matoma, e ndedi nu makuyaxi naa ra. Isa xa maragatɛ #0Ɲama naxan birin nu malanxi na faxɛ matode, e fan to fe birin to naxee rabaxi, e nu gbilenfe sunnunyi nan kui, e bɛlɛxɛ saxi e xunyi. , Q/Sɔɔri kɛmɛ xunmati naxan nu na naa, a to a to naxan nabaxi, a naxa Ala matɔxɔ yi masenyi ra, «Nɔndi na a ra yati, tinxintɔɛ nan nu yi xɛmɛ ra!»  .Na tɛmui Isa man naxa a xui rate sɛnbɛ ra, a a fala, «N Baba, n bara n nii sa i bɛlɛxɛ.» A to na fala, a naxa laaxira. f E-Soge naxa ifɔɔrɔ. Dugi xungbe naxan singanxi hɔrɔmɔbanxi kui, a naxa ibɔɔ firin na. a ;,Yanyi tagi ɲɔndɔn to a li, dimi naxa sin bɔxi birin ma, lɛɛri saxan bun ma. o W+Isa naxa a yaabi, «N xa nɔndi fala i bɛ, to yati, i soma nɛ n fɔxɔ ra ariyanna.» Isa xa faxɛ y*A to gɛ na falade a boore bɛ, a naxa a fala Isa bɛ, «Isa, i xa ratu n ma i soma i xa mangɛya kui tɛmui naxɛ.»  )A lanxi tan won firin xa yi fe sɔtɔ, barima a findixi won ma kɛwali kobie sare nan na. Kɔnɔ yi tan mu fefe kobi rabaxi.» }(Kɔnɔ a boore suute naxa wɔyɛn a ma, a a maxɔrin, «Won birin to gbaloe nan sɔtɔxi yi ki, i mu gaaxuma Ala ya ra? *M'Suute keren naxan nu banbanxi a fɛ ma, a nu Isa makonbife, a nu a fala, «I mu findixi Ala xa Mixi Sugandixi xa ra? I yɛtɛ rakisi, i muxu fan nakisi!» M&Yi sɛbɛli nan nu gbakuxi a xun ma, «Yuwifie xa mangɛ nan ya.» P%e a fala, «Xa i findixi Yuwifie xa mangɛ nan na, i yɛtɛ rakisi!» M$Sɔɔrie fan naxa a mayele, e fa, e wɛni muluxunxi ti a bɛ, N#Ɲama naxa ti naa, e nu e ya ti na fe birin na. Kuntigie fan nu na Isa mayelefe, e nu a fala, «A bara mixi gbɛtɛe rakisi. A xa a yɛtɛ fan nakisi, xa a findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan na!» :m"Isa naxa a masen, «N Baba, diɲɛ yi mixie ma, barima e mu a kolon e fefe naxan nabafe.» E naxa kanda bun a xa dugie xa fe ra, alako e xa a kolon kankan naxan sɔtɔma. C!E to yire nde li, dɛnnaxɛ xili xunkonkota yire, e naxa Isa banban wuri magalanbuxi ma. E naxa na geelimani firin fan mabanban, e keren ti Isa yirefanyi ma, e boore ti Isa kɔɔla ma. D~ E naxa suute firin fan xanin, e xa e faxa e nun Isa. S}«Xa yi fe mɔɔli nan nabama wuri xinde ra, wuri xare tan fa luma di?» | «E man fama nɛ a falade geyae bɛ, ‹Wo bira muxu ma!›E a fala tentenyie bɛ, ‹Wo muxu makoto, muxu xa ragata!›» |{qbarima waxati fafe, mixie a falama nɛ, ‹Sɛɛwɛ na dibaritaree bɛ, naxee mu xiɲɛ fi diyɔrɛ ma.›» z%Isa naxa a ya rafindi e ma, a a masen e bɛ, «Darisalamu di ginɛe, wo naxa wa n tan ma fe ra. Wo wa wo yɛtɛ nun wo xa die nan ma fe ra, nyUƝama gbegbe nu biraxi Isa fɔxɔ ra. Ginɛ ndee fan nu na e ya ma, naxee nu wafe a gbegbe ra. ,xQE to nu Isa xaninfe, e naxa Simɔn Sirenika li, a sofe taa kui keli daaxa. E naxa a suxu, e wuri magalanbuxi sa a fari, a tan xa a xanin Isa bɛ a xanbi ra. wA naxa Barabasi rabɛɲin, naxan nu na geeli kui gere sofe nun faxɛ tife ma, a fa Isa sa ɲama sagoe. Isa banbanfe wuri magalanbuxi ma 6vgPilati naxa natɛ tongo, e waxɔnfe xa raba. uKɔnɔ ɲama nu sɔnxɔɛ ratefe nan tui, e Pilati karaxan, Isa xa banban wuri magalanbuxi ma. Na kui, e xui naxa nɔ mangɛ ra. ]t3Pilati man naxa wɔyɛn e bɛ a sanmaya saxan nde, «Munfe ma? A fe ɲaaxi mundun nabaxi? N mu sese rakɔrɔsixi a xa fe, a lanma a xa faxa naxan ma. Na kui, n yaamari fima nɛ a xa bɔnbɔ, n fa a rabɛɲin.» Us#kɔnɔ e nu sɔnxɔfe nan tui, «A banban! A banban wuri magalanbuxi ma!» PrPilati to nu wama Isa rabɛɲinfe, a man naxa wɔyɛn ɲama bɛ, q Geresoe nde nan nu Barabasi ra naxan nu bara sa geeli a to keli mangasanyi xili ma. Ɲaxasi to bira taa kui, a naxa faxɛ ti. lpQKɔnɔ birin naxa sɔnxɔɛ rate, e a fala, «Yi xɛmɛ faxa! Barabasi rabɛɲin muxu bɛ.» GoNa kui, n yaamari fima nɛ a xa bɔnbɔ, n fa a rabɛɲin.» nmwHerode fan mu se toxi, barima a bara a ragbilen won ma. A mato, yi xɛmɛ mu fefe rabaxi a lanma a xa faxa naxan ma. Cla a masen e bɛ, «Wo bara fa yi xɛmɛ ra n xɔn a kalamufe ra a a na mixie bɔɲɛ ratefe. Muxu bara dɛ masara wo ya xɔri, kɔnɔ n mu fe kobi yo toxi a ra, wo a kalamuxi naxan ma. Nk Pilati naxa sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, mangɛe, nun ɲama malan, sj_ Singe, Pilati nun Herode dɛ mu nu fan, kɔnɔ na lɔxɔɛ booreɲa naxa lu e tagi. Isa tife Pilati ya i i9 Herode nun a xa sɔɔrie fan naxa a konbi a mayaagixi ra, e nu a mayele. E to guba tofanyi ragoro a ma mayelese ra, Herode naxa a ragbilen Pilati ma. ehC Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun sɛriyɛ karamɔxɔe nu tixi naa, e nu Isa kalamu a ɲaaxi ra. Yg+ Na kui, Herode naxa maxɔrinyi gbegbe ti Isa ma, kɔnɔ Isa mu yaabi keren fi. 7fgHerode naxa sɛɛwa Isa tofe ra, barima kafi tɛmui xɔnkuye a nu wama a tofe. A to nu bara a xa fe mɛ, a xɔli nu a ma Isa xa tɔnxuma makaabaxi nde raba a ya xɔri. 1e[A to a kolon a Isa nu na Galile mangɛ Herode xa yaamari nan bun ma, a naxa a rasanba Herode ma, naxan fan nu na Darisalamu taa kui na waxati. Isa xaninfe Herode xɔn Yd+Pilati to Galile xili mɛ, a naxa maxɔrinyi ti xa Isa Galileka nan a ra. c)Kɔnɔ ɲama man naxa a karaxan, e nu a fala, «A bara mixie kui iso a xa xaranyi ra Yudaya bɔxi birin ma, kelife Galile bɔxi ma, han be.» qb[Pilati naxa fa a fala sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun ɲama bɛ, «N mu fe kobi yo toxi yi xɛmɛ xa fe.» awPilati naxa Isa maxɔrin, «I tan nan findixi Yuwifie xa mangɛ ra?» Isa naxa a yaabi, «I tan nan a falaxi.» o`WE naxa so a kalamufe, e nu a fala, «Muxu bara yi xɛmɛ li a na muxu xa ɲama ramurutafe. A bara a fala e bɛ a e naxa duuti fi Rɔma mangɛ xungbe ma. A man naxɛ, a a tan yɛtɛ findixi mangɛ nan na, Ala xa Mixi Sugandixi.» J_ Na tɛmui ɲama birin naxa keli, e Isa xanin mangɛ Pilati xɔn. ~^uGE fan naxa a fala, «Won hayi mundun na seede gbɛtɛ ma sɔnɔn? Won bara a tan yɛtɛ yati wɔyɛn xui mɛ.» ]9FE birin naxa fa a maxɔrin, «Na kui, i findixi Ala xa Di nan na?» A naxa e yaabi, «Wo tan nan yati a falaxi na ki, a n findixi Ala xa Di nan na.» [\/EKɔnɔ keli yi waxati ma, Adama xa Di dɔxɔma Ala Sɛnbɛ Kanyi yirefanyi ma.» .[WDXa n maxɔrinyi ti, wo mu n yaabima. Z1Ce naxa a maxɔrin, «Xa i findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan na, a fala muxu bɛ.» Isa naxa a masen e bɛ, «N na a fala wo bɛ, wo mu lama a ra. Y7BKuye to iba, Yuwifie xa forie, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, nun sɛriyɛ karamɔxɔe naxa Sanederɛn malanyi raba Isa makiitife ra. E to fa Isa ra, 3XaAE man naxa konbi mɔɔli birin sa a fari. fWE@E naxa a ya maxiri, e nu fa a fala, «Namiɲɔnmɛɲa raba! A fala ba, naxan i bɔnbɔxi!» PV?Xɛmɛ naxee nu Isa suxuxi, e naxa a rasɔtɔ, e naxa a bɔnbɔ. `U9>Piyɛri naxa mini, a wa a xɔrɔxɔɛ ra sunnunyi kui. Isa tife Yuwifi kiitisae ya ra NT=Na tɛmui, Marigi naxa a mafindi, a a ya ti Piyɛri ra. Piyɛri fan naxa ratu Marigi xa masenyi ma, a to a fala a bɛ, «Beemanun konkore xa a rate to, i i yɛtɛ rasanma nɛ n ma dɔxɔ saxan.» SA mu bu, mixi gbɛtɛ fan naxa Piyɛri to, a a fala a bɛ, «I fan findixi a xa mixi nde nan na.» Piyɛri naxa a yaabi, «Ade, n tan mu na ki!» UP#9Kɔnɔ Piyɛri naxa a matandi, a a fala, «N tan mu na xɛmɛ kolon feo!» yOk8Konyi ginɛ nde to Piyɛri to tɛ fɛ ma, a naxa a ya ti a ra, a fa a fala, «Isa nun yi xɛmɛ nan nu a ra.» N 7E to so, e naxa tɛ xuru tande, e birin dɔxɔ mɛnni, sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xa tɛtɛ kui. Piyɛri fan nu dɔxɔxi e ya ma. M16E to Isa suxu, e naxa a xanin sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi xɔnyi. Piyɛri fan naxa bira e fɔxɔ ra, kɔnɔ a mu nu a makɔrɛma a gbe ra. 5Lc5Lɔxɔ yo lɔxɔ n nu na wo ya ma hɔrɔmɔbanxi kui, wo mu n suxu. Kɔnɔ yi waxati tan findixi wo gbe nun dimi nɔɛ kanyi gbe nan na.» Piyɛri a yɛtɛ rasanfe Isa ma zKm4Na tɛmui, Isa naxa wɔyɛn sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, hɔrɔmɔlingira kɔsibili mangɛe, nun forie bɛ naxee nu faxi a xili ma. A naxa a fala e bɛ, «Wo to minixi n xili ma santidɛgɛma nun gbengbeta suxuxi wo yi ra, suute nan n na? hJI3Kɔnɔ Isa naxa a fala, «Wo a lu!» A naxa fa a bɛlɛxɛ sa na xɛmɛ tuli ma, a a rayalan. XI)2A fɔxirabirɛ nde naxa sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xa konyi yirefanyi tuli bolon. H1Naxee nu na Isa fɔxɔ ra, e to a to naxan fafe rabade, e naxa a maxɔrin, «Marigi, muxu xa gere so santidɛgɛma ra?» SG0Isa naxa a masen a bɛ, «Yudasi, i Adama xa Di yanfama sunbui nan na?» DF/Isa ɲan mu nu gɛxi wɔyɛnde, mixi gali naxa a yire li. Yudasi, naxan nu na Isa fɔxirabirɛ fu nun firinyie ya ma, a tan nan nu tixi e ya ra. A naxa a maso Isa ra, a xa a sunbu. xEi.A naxa e maxɔrin, «Wo xife munfe ra? Wo keli, wo Ala maxandi, alako wo naxa bira tantanyi kui.» Isa suxufe oDW-A to keli Ala maxandide, a naxa gbilen a fɔxirabirɛe yire, a naxa e li e na xife nimisɛ xa fe ra. Cw,Isa bɔɲɛ to nu ɲaxankatafe, a naxa a xa Ala maxandife sɛnbɛ xun masa. A yilenfure naxa silɔn bɔxi alɔ wuli. KB+Na tɛmui malekɛ nde naxa mini a ma keli koore, a a sɛnbɛ so. |Aq*«N Baba, xa i sago na a ra, i xa n natanga yi ɲaxankatɛ ma. Kɔnɔ n sago naxa raba, i tan nan sago xa raba.» D@)A naxa a ndedi masiga e ra, a a xinbi sin, a Ala maxandi, g?G(E to mɛnni li, Isa naxa a fala e bɛ, «Wo Ala maxandi nɛ, wo naxa fa bira tantanyi kui.» w>g'Isa to mini, a naxa siga Oliwi geya ma alɔ a nu darixi a ra ki naxɛ, a fɔxirabirɛe fan naxa a mati. =-&A fɔxirabirɛe naxa a masen, «Marigi, a mato, santidɛgɛma firin nan ya.» A naxa e yaabi, «Na bara wasakɛ.» Isa Ala maxandife Getesemani ]<3%barima n xa a fala wo bɛ, yi masenyi naxan sɛbɛxi Kitaabui kui, fo a xa n li, ‹A ɲaxankatɛ nan sɔtɔma fe kobi rabae ya ma.› Naxan nagirixi n ma, na n lima nɛ. Naxan sɛbɛxi, na fama nɛ kamalide.» G;$A man naxa a masen e bɛ, «Kɔnɔ yakɔsi tan, xa kɔbiri nun gbɔnfɔɛ na naxan yi, a xa e tongo. Xa santidɛgɛma mu na naxan yi ra, a xa a xa xinbeli donma mati, a santidɛgɛma sara, !:;#Isa man naxa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, «N to wo xɛɛ kɔbiri, gbɔnfɔɛ, nun sankiri mu wo xun, wo tɔɔrɔ nɛ?» E naxa a yaabi, «Ade.» 95"Isa naxa a masen, «Piyɛri, n xa a fala i bɛ, beenun konkore xa a rate, i a falama nɛ dɔxɔ saxan, a i mu n kolon.» Isa a fɔxirabirɛe rasife w8g!Piyɛri naxa a fala a bɛ, «Xa won birin nan a ra, n tinxi, hali a findi geeli ra, hali a findi faxɛ ra!» 7 Kɔnɔ n bara Ala maxandi i bɛ, alako danxaniya naxa gɛ bade i yi. I na gbilen n ma, i xa i ngaxakerenyie ralimaniya.» 6«Simɔn, Simɔn, a kolon Sentanɛ bara Ala maxɔrin wo tan xa sa a bɛlɛxɛ, a xa wo ife alɔ maale ifema ki naxɛ. P5Na kui, won birin won dɛgema nɛ n xɔnyi n ma mangɛya kui, wo man wo magoroma nɛ kibanyie ma, wo Isirayila bɔnsɔɛ fu nun firin makiiti.» Isa a falafe Piyɛri bɛ a a yɛtɛ rasanma nɛ a ma N4N fan bara mangɛya fi wo ma, alɔ n Baba Ala a fixi n ma ki naxɛ. a3;«Wo tan nan findixi n fɔxirabirɛe ra naxee mu nu keli n xun n ma tɔɔrɛ kui. ;2oNde tide gbo, naxan a magoroxi a xa a dɛge, ka naxan donyi radangima a ma? Naxan magoroxi a dɛgede, na nan tide gbo, kɔnɔ n tan na wo ya ma alɔ mixi naxan walima wo bɛ.» 1Kɔnɔ wo tan naxa lu na ki. Naxan tide gbo wo ya ma, a xa lu alɔ wo birin xunya. Yarerati man xa lu alɔ birin ma walikɛ. 40aIsa naxa a masen e bɛ, «Ɲamanɛ mangɛe mixie yamarima a xɔrɔxɔɛ ra. E tan naxee e sɛnbɛ raminima mixie ma, e ‹fe fanyi rabae› xili nan natema e yɛtɛ xun. _/7Wɔyɛnyi naxa mini Isa fɔxirabirɛe tagi e xa a kolon naxan tide gbo e ya ma. }.sE fan naxa so e bore maxɔrinfe, «Nde nɔma na mɔɔli rabade won ya ma?» Naxan tide gbo Isa fɔxirabirɛe ya ma t-aAdama xa Di sigama alɔ Ala a ragirixi ki naxɛ, kɔnɔ gbaloe na xɛmɛ bɛ naxan Adama xa Di yanfama.» f,EKɔnɔ n xa a fala wo bɛ, yanfante naxan n sama mixie bɛlɛxɛ, a magoroxi yi teebili ra. +/Na mɔɔli man na, e to gɛ e dɛgede, Isa naxa tɔnbili fan tongo, a a masen, «N wuli nan ya, saatɛ nɛɛnɛ wuli naxan baxi mixi gbegbe bɛ. u*cNa dangi xanbi Isa naxa taami tongo. A to tantui rasiga Ala ma, a naxa taami igira, a a so a fɔxirabirɛe yi ra a falafe ra, «Wo n ko, wo a don. Yi findixi n fate nan na, naxan fixi wo bɛ. Wo xa ratu n ma fe ma yi saabui ra.» a);N xa a fala wo bɛ, n mu yi wɛni minma fo Ala xa mangɛya niini na fa tɛmui naxɛ.» |(qA to tɔnbili nde tongo, a naxa tantui rasiga Ala ma, a fa a masen, «Wo xa yi tɔnbili tongo, wo birin xa a min. j'MBarima n xa a fala wo bɛ, yi na dangi, n mu a donma sɔnɔn fo a kamali Ala xɔnyi ariyanna.» #&?A naxa a masen e bɛ, «Kabi tɛmui dangixi, a xɔli n ma ki fanyi won xa yi Sayamalekɛ Dangi Sali donyi don yire keren beenun n xa ɲaxankatɛ sɔtɔ. b%=Waxati to a li, Isa naxa a magoro a xa a dɛge e nun a xa xɛɛra fu nun firinyie. $ E naxa siga, e sa fe birin li alɔ Isa a masen e bɛ ki naxɛ. E naxa Sayamalekɛ Dangi Sali donyi rafala. Marigi xa sɛrɛxɛ tɔnxuma # A fama banxi kui xungbe masende wo bɛ koore ra, na se birin yailanxi a fanyi ra. Wo xa Sayamalekɛ Dangi Sali donyi rafala mɛnni.» "1 Wo xa a fala na banxi kanyi bɛ, ‹Karamɔxɔ wama a kolonfe a nɔma Sayamalekɛ Dangi Sali donyi donde dɛnnaxɛ, a tan nun a fɔxirabirɛe.› %!C A naxa a masen e bɛ, «Wo nu so taa kui, wo nun xɛmɛ nde naralanma, ye fɛɲɛ dɔxɔxi a xun ma. Wo xa bira a fɔxɔ ra han a sa soma banxi naxan kui. D  E naxa a maxɔrin, «I wama muxu xa sa a rafala minden?» (IIsa naxa Piyɛri nun Yaya yamari a falafe ra, «Wo xa siga Sayamalekɛ Dangi Sali yire rafala won bɛ, alako won birin xa Sayamalekɛ Dangi Sali donyi don.» ucTaami Lɛbinitare Sali naxa a li, yɛxɛɛ lanma faxama lɔxɔ naxɛ Sayamalekɛ Dangi Sali xa fe ra. {oYudasi naxa tin na ra, a so waxati fenfe a Isa sama e bɛlɛxɛ tɛmui naxɛ ɲama xanbi. Sayamalekɛ Dangi Sali LE fan naxa ɲɛlɛxin ki fanyi ra, e kɔbiri laayidi tongo a bɛ. A tan Yudasi naxa siga sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun kɔsibili mangɛe xɔn, e naxa wɔyɛn, a sa nɔma Isa sade e bɛlɛxɛ ki naxɛ. Na tɛmui Sentanɛ naxa bira Isa fɔxirabirɛ Yudasi Isikariyoti fɔxɔ ra, naxan nu na Isa xa xɛɛra fu nun firinyie ya ma. Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun sɛriyɛ karamɔxɔe nu na fɛɛrɛ fenfe e xa Isa suxu, e xa a faxa, kɔnɔ e nu gaaxuxi ɲama nan ya ra. ] 5Taami Lɛbinitare Sali naxa makɔrɛ, naxan man xili falama Sayamalekɛ Dangi Sali. b=&Ɲama birin nu kurunma sigafe ra a xɔn ma, e xa sa a xui ramɛ hɔrɔmɔbanxi kui.jM%Isa nu mixie kawandima hɔrɔmɔbanxi kui yanyi ra, a nu sa kɔɛ radangi Oliwi geya fari. 2]$Wo naxa yanfa! Wo xa Ala maxandi nɛ tɛmui birin alako wo xa sɛnbɛ sɔtɔ, wo xa nɔ ratangade fe birin ma naxee fama a lide, wo man xa nɔ tide Adama xa Di ya i.» dA#alɔ gantanyi xɔni suxuma ki naxɛ. Barima na lɔxɔɛ tan fama duniɲa mixi birin lide. 9k"«Kɔnɔ wo mɛɛni wo yɛtɛ ma! Wo naxa yanfa xurutareɲa nun siisife ma, wo man naxa yanfa yi duniɲɛigiri xa kɔntɔfili ma, alako na lɔxɔɛ naxa fa wo tɛrɛnna, yk!Koore nun bɔxi dangima nɛ, kɔnɔ n ma masenyi tan mu dangima abadan, a mu kanama muku.» «Wo naxa yanfa!» L N xa nɔndi fala wo bɛ, to mixie mu dangima fo na fe birin naba. yAdama xa Di fafe fan na na ki nɛ. Wo na yi fe birin to raba ra, wo xa a kolon a Ala xa mangɛya niini bara makɔrɛ. iKWo na a to, e bara e burɛxɛ nɛɛnɛ ramini, wo a kolonma ɲɛmɛ tɛmui ɲan bara makɔrɛ. gGIsa naxa taali wɔyɛnyi masen e bɛ, «Wo xɔrɛ bili mato, a tan nun wuri bili birin. ] 3Na fee na raba fɔlɔ, wo ti, wo wo xun nakeli, barima wo xa kisi bara makɔrɛ.» R Na tɛmui, Adama xa Di toma nɛ fa ra nuxui kui, sɛnbɛ nun nɔrɛ ra. x iMixie na a kolon fe naxan fama rabade bɔxi ma, e birama nɛ gaaxui saabui ra, barima koore fama nɛ imaxade.  -«Na tɛmui, tɔnxumae minima nɛ soge, kike, nun tunbuie ma. Si birin gaaxuma nɛ, e kɔntɔfili baa wundu xui nun a mɔrɔnyie xa fe ra. d ANdee faxama nɛ santidɛgɛma ra, ndee xaninma nɛ, e sa findi konyie ra ɲamanɛ birin kui. Si gbɛtɛe fama nɛ Darisalamu maboronde, han e xa waxati kamalima tɛmui naxɛ.» Isa xa gbilenyi nun xɔrɛ bili xa taali %Na waxati findima gbaloe nan na furuginɛe nun dingɛe bɛ! Barima tɔɔrɛ gboma nɛ bɔxi ma, Ala xa xɔnɛ makɛnɛnma yi ɲama xili ma. ucbarima na lɔxɔɛe findima gbeɲɔxɔ waxati nan na, alako naxan sɛbɛxi Kitaabui kui a birin xa kamali. #Na tɛmui, mixi naxee na Yudaya, e xa e gi geyae fari. Naxee na Darisalamu taa kui, e xa keli naa. Naxee fan na daaxae, e naxa so taa kui, s_«Wo na Darisalamu to, sɔɔri gali bara a rabilin, wo xa a kolon nɛ a a xa kasarɛ bara makɔrɛ. 2_Wo xa tunnabɛxiya kui, wo kisima nɛ.» J kɔnɔ wo ratangama nɛ. Hali wo xunsɛxɛ keren, a mu lɔɛma. 2_Birin fama nɛ wo xɔnde n tan ma fe ra, #?Wo barimae, wo ngaxakerenmae, wo baribooree, nun wo dɛfanbooree, e fama nɛ wo yanfade, e wo sa mixie bɛlɛxɛ. Nee tan mixi ndee faxama nɛ wo ya ma. oWbarima n masenyi nun xaxilimaya fima wo ma, alako wo yaxuie naxa nɔ wo ra, e naxa nɔ wo matandide. 7iWo naxa kɔntɔfili wo yɛtɛ xunmafalafe ra, =~u Kɔnɔ na birin kui, wo findima n ma seedee nan na. V}% «Kɔnɔ beemanun na birin xa raba, e fama nɛ wo suxude, e wo ɲaxankata. E wo sama nɛ salide kuntigie bɛlɛxɛ, e man wo sama nɛ geeli. E wo xaninma nɛ mangɛ nun gominae yire n xili xa fe ra. | Bɔxi fama nɛ sɛrɛnde a xungbe ra, kaamɛ nun fure sin yire wuyaxi. Fe magaaxuxie nun tɔnxuma makaabaxie fama minide kuye ma.» i{K Na xanbi, a naxa a masen e bɛ, «Sie kelima nɛ e boore xili ma, ɲamanɛe e boore gere. #z? Wo na geree nun ɲaxasie xa fe mɛ, wo naxa gaaxu, barima fo na fe mɔɔlie xa raba sinden. Kɔnɔ na waxati ma, duniɲa raɲɔnyi mu a lima keren na.» tyaIsa naxa yi yaabi ti, «Wo wo yɛtɛ ratanga alako mixi yo naxa fa wo ratantan. Mixi wuyaxi fama n xili falade e yɛtɛ xun ma, a falafe ra, ‹N tan nan na Ala xa Mixi Sugandixi ra. Waxati bara makɔrɛ.› Wo naxa bira e fɔxɔ ra. xE naxa a maxɔrin, «Karamɔxɔ, na fe sa rabama mun tɛmui? A man sa kolonma tɔnxuma mundun ma a a fafe rabade?» )wK«Wo yi se naxee birin toxi yi ki, lɔxɔɛ fama a lide, gɛmɛ keren mu luma a boore fari be, a birin nabirama nɛ.» Maratantanyi, tɔɔrɛ, nun ɲaxankatɛ 9vkMixi ndee nu wɔyɛnfe hɔrɔmɔbanxi xa fe ra, a to nu ratofanxi gɛmɛ sare xɔrɔxɔɛe ra, a nun se gbɛtɛe, mixi naxee baxi sɛrɛxɛ ra. Na kui, Isa naxa a masen, u#barima e tan xa hadiya kelima e xa naafuli nan kui, kɔnɔ yi kaaɲɛ ginɛ xa hadiya kelima a xa baloe nan kui.» Hɔrɔmɔbanxi xa kanɛ |tqA naxa a masen, «N xa nɔndi fala wo bɛ, yi kaaɲɛ ginɛ misikiinɛ xa hadiya gbo dangi na boore birin gbe ra, uscA naxa kaaɲɛ ginɛ misikiinɛ nde fan to, naxan a gbe hadiya sa, wure gbeeli kɔbiri kole firin gbansan. Yr -Isa to a ya rasiga, a naxa bannamixie to, e e xa hadiya sama hadiya a sase kui. q/E kaaɲɛ ginɛe harige bama e yi. E salima a xɔnnakuye ra, alako mixie xa e to. Gbaloe naxan nagataxi e tan bɛ, a gbo ki fanyi.»ipK.«Wo wo yɛtɛ ratanga sɛriyɛ karamɔxɔe ma. A rafan e ma e xa e maɲɛrɛ guba xungbe ragoroxi e ma, mixi xa nu e xɛɛbu taa kui binyɛ xɛɛbui ra. E wama dɔxɔfe salide safɛ singee, e man xa binyɛ sɔtɔ xulunyi. Yo+-Ɲama birin to nu e tuli tixi a ra, Isa naxa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, xni,«Xa Dawuda a xili ‹N Marigi›, Dawuda fa nɔma findide a baba ra di?» Yɛtɛ ratangafe diinɛla kobie ma Hm +han beemanun n xa i yaxuie findi i sanyi kilɔnse ra.”›» l*Dawuda yɛtɛ a masen nɛ Yabura Kitaabui kui,‹Marigi bara a masen n Marigi bɛ,“I magoro n yirefanyi ma, okW)Isa naxa e maxɔrin, «Munfe ra e a falama a Ala xa Mixi Sugandixi findixi Dawuda xa di nan na? fjE(barima Sadusenie mu suusa maxɔrinyi yo tide a ma sɔnɔn. Dawuda nun Ala xa Mixi Sugandixi Xi)'Sɛriyɛ karamɔxɔ ndee naxa a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, i xa masenyi fan,» rh]&Faxamixie xa mu Ala batuma, fo a mixi ɲiɲɛ. Mixi yo findi Ala batui ra, na kanyi ɲiɲɛ nan a ra.» {go%«Kɔnɔ a falafe tan, a faxamixie kelima faxɛ ma, Annabi Munsa yati na masen nɛ Kitaabui kui wuri bili xa fe falaxi dɛnnaxɛ, a to Marigi xili fala, ‹N tan nan na Marigi Alatala ra, Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba naxan batuma.› xfi$E mu faxama sɔnɔn, barima e luma nɛ alɔ malekɛe. E to bara keli faxɛ ma, e findima Ala xa die nan na.» ,eQ#Kɔnɔ mixi naxee binyɛ sɔtɔma e xa keli faxɛ ma, e xa sa so waxati kui naxan sa fama, e tan xɛmɛe mu ginɛe dɔxɔma, ginɛe fan mu dɔxɔma xɛmɛe xɔn. vde"Isa naxa a masen e bɛ, «Yi duniɲɛigiri kui, xɛmɛ ginɛ dɔxɔma, ginɛ fan dɔxɔma xɛmɛ xɔn. ucc!Na kui, marakeli lɔxɔɛ, na ginɛ to dɔxɔxi yi mixi solofere birin xɔn ma, a sa findima nde gbe ra?» .bW A dɔnxɔɛ ra, ginɛ fan naxa faxa. zamNa nan man naba na fan xanbiratoe ra, a nun na di solofere birin na. E birin naxa faxa, e sese mu bɔnsɔɛ lu. L`A xanbiratoe naxa na kaaɲɛ ginɛ tongo, kɔnɔ a fan naxa faxa. |_qNa kui, xɛmɛ nde naxa di xɛmɛ solofere sɔtɔ. A xa di singe naxa ginɛ dɔxɔ, a faxa, a mu bɔnsɔɛ yo lu. X^)«Karamɔxɔ, Annabi Munsa yi nan sɛbɛxi muxu bɛ Kitaabui kui, ‹Xa xɛmɛ nde taara faxa, a naxa a xa ginɛ lu a mu di yo bari, a na xunya nan na ginɛ dɔxɔma, alako a xa bɔnsɔɛ fi a taara ma.› q][Sadusenie, naxee a falama a faxamixie mu kelima faxɛ ma, e naxa fa yi maxɔrinyi ra Isa xɔn ma, )\KNee fan mu nɔ a masɔtɔde a xa wɔyɛnyi kui, ɲama birin ya xɔri. Fo e to kaaba a xa yaabi ma, e sabari. Sadusenie Isa maxɔrinfe faxamixie xa marakeli ma f[EA naxa a masen e bɛ, «Wo mangɛ gbe ragbilen mangɛ ma, wo Ala fan gbe ragbilen Ala ma.» qZ[«Wo gbeti kɔbiri kole masen n bɛ. Nde xili nun misaali na a ma?» E naxa a yaabi, «Rɔma Mangɛ.» DYKɔnɔ Isa to nu e xa kɔɔta kolon, a naxa e yaabi, DXA lanma ka a mu lanma muxu xa duuti fi Rɔma mangɛ ma?» ,WQNa kui, e naxa Isa maxɔrin yi masenyi ma, «Karamɔxɔ, muxu a kolon i xa masenyi tinxin. I mu mixi e rafisama e bore bɛ, i Ala xa kira masenma a nɔndi ki ma. ^V5E nu wama nɛ e xa a sa gomina bɛlɛxɛ, a xa lu a tan nan xa nɔɛ bun ma. Na kui, e naxa Isa rabɛn, e mixi ndee xɛɛ a yire e xa e yɛtɛ findi tinxintɔɛe ra, e xa sa Isa masɔtɔ a xa wɔyɛnyi kui. _U7Sɛriyɛ karamɔxɔe nun sɛrɛxɛdubɛ kuntigie naxa a kolon a Isa yi taali wɔyɛnyi masenxi e tan nan bɛ. E naxa kata e xa a suxu keren na, kɔnɔ e gaaxu ɲama nan ya ra. Gantanyi tefe Isa bɛ duuti xa fe ra iTK«Naxan birama na gɛmɛ ma, a igirama nɛ. Na gɛmɛ birama naxan ma, na fan butuxunma nɛ.» @SyKɔnɔ Isa naxa a ya ti e ra, a e maxɔrin, «Yi naxan sɛbɛxi Kitaabui kui, a fa fasarima di?‹Banxitie mɛɛ gɛmɛ naxan na,
a bara findi tuxui gɛmɛ hagigɛ ra.›» RA sigama nɛ naa, a na bɔxi rawalie faxa, a a xa bɔxi so mixi gbɛtɛe yi.» Ɲama to na masenyi mɛ, e naxa a fala, «Astɔfulahi!» aQ;Bɔxi rawalie naxa a ramini bɔxi ra, e sa a faxa.» «Na bɔxi kanyi munse rabama fa? PKɔnɔ bɔxi rawalie to a to, e naxa a fala e bore bɛ, ‹Yi nan na kɛ tongoma ra. Won na a faxa alako kɛ xa findi won gbe ra.› O «Na kui, bɔxi kanyi naxa a fala, ‹N munse rabama fa? N xa n ma di maxanuxi nan xɛɛ. Tɛmunde, e fama na tan binyade.› VN% Bɔxi kanyi naxa a saxan nde man xɛɛ. E naxa na fan maxɔnɔ, e a keri.» M  Bɔxi kanyi man naxa konyi gbɛtɛ xɛɛ. E naxa na fan bɔnbɔ, e a konbi a mayaagixi ra, e a ragbilen a bɛlɛxɛ igeli ra. OL Wɛni bogi ba tɛmui to a li, bɔxi kanyi naxa konyi nde xɛɛ bɔxi rawalie xɔn ma, e xa wɛni bogi nde so a yi ra. Kɔnɔ bɔxi rawalie naxa na konyi bɔnbɔ, e a ragbilen a bɛlɛxɛ igeli ra. -KS Na xanbi, Isa naxa so yi taali wɔyɛnyi masenfe ɲama bɛ. «Xɛmɛ nde naxa wɛni bilie si. A naxa na hɛri bɔxi rawalie ma, a fa biyaasi xɔnkuye ramini. J}Isa naxa a masen e bɛ, «N fan mu a falama wo bɛ n yi fee rabama naxan ma yaamari ma.» Bɔxi rawali ɲaaxie xa taali GINa kui, e naxa a yaabi a e mu a kolon naxan yo Yaya xɛɛxi. HKɔnɔ xa won na a yaabi, ‹Adama,› ɲama birin won magɔnɔma nɛ e xa won faxa, barima e laxi a ra a namiɲɔnmɛ nan nu Yaya ra.» G E fan naxa so wɔyɛnfe e bore tagi, «Xa won na a yaabi, ‹Ala,› a a falama nɛ won bɛ, ‹Munfe ra wo mu fa la a ra?› QFYaya to nu mixie xunxama ye xɔɔra, Ala nan a xɛɛxi ba, ka adama?» OEA naxa e yaabi, «N fan xa wo maxɔrin fe keren ma. Wo a fala n bɛ, jDMe a maxɔrin, «A fala muxu bɛ, i yi fee rabama nde xa yaamari ma? Nde yi sɛnbɛ fixi i ma?» @C {Lɔxɔ nde, Isa to nu mixie kawandife hɔrɔmɔbanxi kui, a nu Ala xa xibaaru fanyi masenfe e bɛ, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, sɛriyɛ karamɔxɔe, nun Yuwifie xa forie naxa fa a yire, YB+0Kɔnɔ e mu nu fɛɛrɛ yo kolon barima ɲama birin nu a tuli matixi a ra.@Ay/Lɔxɔ yo lɔxɔ Isa nu mixie kawandima hɔrɔmɔbanxi kui. Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, sɛriyɛ karamɔxɔe, nun ɲama yareratie nu na fɛɛrɛ fenfe e nɔma Isa faxade ki naxɛ. ~~S}}E||f|{IzzrzGzxxxwwevv|v.uuu%ttssGrrKqqnqpp-ooNnnMllkjYiiKhh[ggLff;ee=d.ccbCb a%`_w_,^n][]\9[[7ZZYY-XXWWVUUTT{SpRRAQQPPOOZNN=MLLdKKJJcJIIAHGGOFEEE DCBB-AAA@@T??T>>r==i<;;y::999 7765q44I3322*100o/=..D--@,,++)**Y))((=''6&%%$$-#i""_!!j!  8K} X^TJ@CCy| < V 5 )2>uveIsa man naxa a masen a bɛ, «I naxa yi fe fala mixi yo bɛ. Siga i sa i yɛtɛ dɛntɛgɛ sɛrɛxɛdubɛ bɛ, i sɛrɛxɛ ba alɔ Annabi Munsa a yamarixi ki naxɛ. Na findima seedeɲɔxɔya nan na e bɛ.» Sɔɔri xunmati xa danxaniya 'Isa naxa a bɛlɛxɛ itala, a a sa kunɛ kanyi ma, a a fala a bɛ, «N tinxi. Findi mixi sɛniyɛnxi ra.» Kunɛ fure naxa ba a ma keren na. wKunɛ kanyi nde naxa a maso Isa ra, a suyidi a bɛ, a a fala a bɛ, «N Marigi, xa i tin, i nɔma n nasɛniyɛnde.» D Isa to goro geya fari, ɲama gbegbe naxa bira a fɔxɔ ra. lQbarima a mu nu luxi alɔ e xa sɛriyɛ karamɔxɔe. A tan nu wɔyɛnma mangɛ sɛnbɛ nan na.QIsa to gɛ yi fe birin masende, ɲama naxa kaaba a xa xaranyi ma, }Tunɛ naxa fa, xuree naxa banbaran yɛ, foye naxa mini a nu banxi mabɔnbɔ, banxi fan naxa bira, a kana a ɲaaxi ra.»  Kɔnɔ mixi naxan n ma masenyi ramɛ, a mu a rabatu, na kanyi maniya mixi xaxilitare ra naxan a xa banxi tixi mɛyɛnyi fari. Tunɛ naxa fa, xuree naxa banbaran yɛ, foye naxa mini a nu banxi mabɔnbɔ, kɔnɔ banxi mu bira, barima a nu tixi fanye nan fari.  «Na kui, mixi naxan na n ma masenyi ramɛ, a fa a rabatu, na kanyi maniya xaxilima ra naxan a xa banxi bili ti fanye ma. wNa tɛmui n nee yaabima nɛ, ‹N mu wo kolon feo! Wo tan fe kobi rabae, wo keli n ya i.›» Banxiti firin xa taali G Na lɔxɔɛ mixi gbegbe a falama nɛ n bɛ, ‹Muxu Marigi, muxu Marigi, muxu mu wɔyɛn xɛ i xili ra? Muxu mu ɲinnɛe keri xɛ i xili ra? Muxu mu kaabanako gbegbe raba xɛ i xili ra?› & E«Mixi naxee a falama n bɛ, ‹N Marigi, n Marigi,› e birin xa mu soma Ala xa mangɛya niini bun ma, fo naxee n Baba sago rabama naxan na ariyanna. W 'Na kui, wo na mixie kolonma e xa kɛwali nan ma.» Naxee mu Ala sagoe rabama L Sansi naxan mu bogi fanyi raminima, a sɛgɛma nɛ, a woli tɛ i. ` 9Sansi fanyi mu nɔma bogi kobi raminide, sansi kobi fan mu nɔma bogi fanyi raminide. V%Sansi fanyi bogi fanyi nan naminima, sansi kobi fan bogi kobi nan naminima. eCWo e kolonma e xa kɛwali nan ma. Kusu bama baagi bili kɔn na? Xɔrɛ bama tunbe bili ma? !;«Wo wo yɛtɛ ratanga wule falɛe ma naxee e yɛtɛ findixi namiɲɔnmɛe ra. E fama wɔyɛnyi ɲɔxunmɛ ra wo ma, kɔnɔ e ɲanige mu fan feo! 7gKɔnɔ naadɛ ixutuxi rabima kisi nan ma. Kira naxan mixi xaninma kisi ma, a ɲɛrɛ xɔnɔ. Mixi mu gbo naxee na naadɛ nun na kira toma.» Wuri bili kolonma a bogi nan ma b= «Wo xa so naadɛ ixutuxi nan na, barima naadɛ igbe mixi rasigama gbaloe nan ma. Kira naxan mixi xaninma gbaloe ma, a ɲɛrɛ mu xɔnɔ. Mixi gbegbe soma naadɛ igbe nan na, mixi gbegbe gbaloe kira nan suxuma. ;o «Wo wama mixie xa naxan birin naba wo bɛ, wo fan xa na nan naba e bɛ. Tawureta Munsa nun namiɲɔnmɛe xa Kitaabuie birin nalanxi nan na ki.» Naadɛ ixutuxi nun a igbe H  Xa wo tan mixi kobie fata se fanyie fide wo xa die ma, wo Baba Ala naxan na ariyanna, a dangi wo ra pon! A fe fanyie fima nɛ a maxandimae ma.» Mixi lanma a xa naxan naba a boore adama bɛ O Xa na mu a ra, a bɔximase so a yi, a xa di na a maxɔrin yɛxɛ ma? `9 «Babɛ mundun na wo ya ma naxan xa di taami maxɔrinma a ma, a sa gɛmɛ so a yi ra? 1Mixi naxan birin maxandi tima, a a sɔtɔma nɛ.Mixi naxan fenyi tima, a a toma nɛ.Mixi naxan naadɛ kɔnkɔnma, a rabima nɛ a bɛ.» ~y«Wo maxandi ti, wo a sɔtɔma nɛ.Wo fenyi ti, wo a toma nɛ.Wo naadɛ kɔnkɔn, a rabima nɛ wo bɛ. U}#«Wo naxa se sɛniyɛnxi so baree yi ra, xa na mu a ra e e ya rafindima nɛ wo ma, e wo maxin. Wo naxa gɛmɛ tofanyie woli xɔsɛe bun ma, xa na mu a ra e e maboronma nan tui.» Baba Ala maxandife F|I tan filankafui, xebenyi nan singe ba i yɛtɛ ya ma. Na ba xanbi, i nɔma nɛ se igbɛde a fanyi ra, alako i xa wuri fuɲi ba i ngaxakerenyi fan ya ma.» Se sɛniyɛnxi sofe baree yi ra {I nɔma a falade i ngaxakerenyi bɛ di, ‹A lu n xa wuri fuɲi ba i ya ma,› xa a sa li xebenyi nan na i tan yɛtɛ ya ma? rz]Munfe ra i wuri fuɲi toma i ngaxakerenyi ya ma, a fa li i mu xebenyi toxi naxan na i tan yɛtɛ ya ma? yWo mixi makiitima ki naxɛ, wo fan makiitima na ki nɛ. Wo maniyase naxan nawalima booree bɛ, na nan nawalima wo fan bɛ. qx ]«Wo naxa wo yɛtɛ findi wo boore adama kɛwalie makiitima ra, alako kiiti naxa kana wo fan na Ala yi. w "Wo naxa kɔntɔfili tina xa fe ra, barima tina a ɲɔxɔ sama a yɛtɛ xɔn. Lɔxɔɛ birin nun a xa tɔɔrɛ nan a ra.»{vo!Na kui, wo xa Ala xa mangɛya niini nun a xa tinxinyi nan singe fen, a na se dɔnxɔɛ birin fan fima nɛ wo ma. u{ Kaafirie birama na fe mɔɔli nan tun fɔxɔ ra. Anun, wo Baba naxan na ariyanna, a a kolon wo hayi na na se birin ma. t{«Na kui, wo naxa kɔntɔfili a falafe ra, ‹Muxu munse donma? Muxu munse minma? Muxu munse ragoroma muxu ma?› s{Xa Ala sansi mɛɛnima yi ki nɛ, sansi naxan na na to, tina a gan, a mu mɛɛnima wo fan ma? Wo xa danxaniya xurun!» r{kɔnɔ n xa a fala wo bɛ, hali mangɛ Sulemani xa dariyɛ birin kui, a xa sosee mu nu tofan alɔ na sansi fuge keren. q9Munfe ra wo kɔntɔfilima wo xa sosee xa fe ra? Wo sansi fuge tofanyie mato, e minima wula sansie ma ki naxɛ. E mu walima, e mu woligɛsɛ yailanma, SpNde nɔma hali xi keren sade a xa simaya xun a xa kɔntɔfili saabui ra? 0oYWo xɔnie mato koore ma. E mu sansi sima, e mu xɛ xabama, e mu donse ragatama bilie kui, kɔnɔ wo Baba naxan na ariyanna, a e baloma. Wo tan mu dangi na xɔnie ra? n«Na nan a toxi, n xa a fala wo bɛ, wo naxa kɔntɔfili baloe xa fe ra wo hayi na naxan ma yi duniɲɛigiri kui, xa na mu a ra, dugie xa fe ra wo naxee ragoroma wo fate ma. Wo xa duniɲɛigiri tide mu gbo donse bɛ? Wo fate tide mu gbo dugie bɛ? \m1«Mixi yo mu nɔma lude marigi firin xa yaamari bun ma, barima a fama marigi keren xɔnde, a boore maxanu. A xirima keren na, a boore rabolo. Wo mu nɔma Ala nun naafuli batude tɛmui keren.» Kɔntɔfili l}kɔnɔ xa i ya mu fan, i fate luma dimi nan kui. Na kui, xa i xa naiyalanyi bara findi dimi ra, na dimi ifɔɔrɔ de!» Vk%«Ya nan na fate xa lanpui ra. Xa i ya fan, i fate birin iyalanma nɛ, @j{Wo harige na dɛnnaxɛ, wo bɔɲɛ fan luma naa nɛ.» iWo xa wo harige malan ariyanna nɛ, nimasee nun xɔrixɔri mu kanari sama dɛnnaxɛ, muɲɛtie fan mu muɲɛ tima dɛnnaxɛ. #h?«Wo naxa wo harige malan duniɲa ma, nimasee nun xɔrixɔri a xun nakanama dɛnnaxɛ, xa na mu a ra muɲɛtie nɔma a muɲade banxi kui dɛnnaxɛ. galako mixie naxa a kolon a i na sunyi. Na kui, i Baba Ala naxan mu toma, naxan man gundo fe birin toxi, a fama nɛ i sare fide.» Harige SfKɔnɔ i tan nɛ sunyi suxuma, i xa ture sa i xunyi ma, i i yatagi maxa, Pe«Wo nɛ sunyi suxuma, wo naxa wo yatagi ixɔnɔ alɔ filankafuie e yatagi ixɔnɔma ki naxɛ, mixie xa a kolon a e na sunyi. N xa nɔndi fala wo bɛ, e bara gɛ e xa wali sare birin sɔtɔde. ydkkɔnɔ xa wo mu diɲɛ mixie ma, wo Baba naxan na ariyanna, a fan mu diɲɛma wo xa yunubie ma.» Sunyi suxufe ecC«Xa wo diɲɛ mixie haakɛe ma, wo Baba naxan na ariyanna, a fan diɲɛma nɛ wo ma, "b= I naxa muxu ti maratantanyi kira xɔn,
i xa muxu ratanga Sentanɛ ma.I tan nan gbe na mangɛya, sɛnbɛ, nun binyɛ ra abadan.Amina.›» a Diɲɛ muxu xa yunubie ma,
alɔ muxu fan diɲɛxi mixie haakɛe ma ki naxɛ,
naxee bara fe kobi niya muxu ra. H`  Baloe fi muxu ma to lɔxɔɛ,
muxu hayi na naxan ma. h_I I xa mangɛya xa fa.I sago xa raba duniɲa ma,
alɔ a rabama ariyanna ki naxɛ. ^ «Wo lan wo xa sali yi ki nɛ:‹Muxu Baba naxan na ariyanna,
duniɲa birin xa i xili sɛniyɛnxi kolon. \]1Wo naxa lu alɔ e tan, barima wo Baba Ala wo hayi kolon beenun wo xa a maxandi.» '\G«Wo nɛ Ala maxandima, wo naxa wo xa wɔyɛnyi rawuya fufafu, alɔ kaafiri naxee laxi a ra a e xa duba suxuma e xa wɔyɛnyi radiganxie nan saabui ra. @[yKɔnɔ i tan nɛ salima, siga i xa banxi yire nde nɔxunyi kui, i naadɛ ragali, i Ala maxandi naxan mu toma. Na kui, i Baba Ala naxan gundo fe birin toxi, a fama nɛ i sare fide.» EZ«Wo nɛ salima, wo naxa lu alɔ filankafuie naxee salima, e tixi salidee kui nun kira dɛ ra alako mixie xa e to. N xa nɔndi fala wo bɛ, e bara gɛ e xa wali sare birin sɔtɔde. YI xa mixi ki suturɛ nan na. Na kui, i Baba Ala naxan gundo birin kolon, a fama nɛ na sare ragbilende i ma.» Ala maxandife ?XyI nɛ mixi kima i yirefanyi ra, kɔɔla naxa a kolon. ZW-Na kui, i nɛ mixi kima, i naxa a sigi sa duniɲa birin bɛ alɔ filankafuie a rabama ki naxɛ salide nun taa ma, alako mixie xa e matɔxɔ. N xa nɔndi fala wo bɛ, e bara gɛ e xa wali sare birin sɔtɔde. V «Wo naxa fe fanyi raba mixie ya tode ra e xa wo xa tinxinyi to, xa na mu a ra wo mu baraayi yo sɔtɔma wo Baba ra, naxan na ariyanna. qU[0Na kui, wo xa tinxinyi nun marafanyi xa kamali, alɔ wo naxan toxi wo Baba ra naxan na ariyanna.»T/Xa wo sa wo ngaxakerenyie gbansan nan xɛɛbuma, wo munfe rabafe naxan findi fe nɛɛnɛ ra na kui? Hali kaafirie na mɔɔli rabama. S.Xa wo sa mixie gbansan nan xanuma, naxee wo fan xanuxi, wo baraayi mundun sɔtɔma na kui? Hali duuti maxili kobie na mɔɔli rabama. *RM-Na kui, wo findima wo Baba xa die ra naxan na ariyanna, naxan kuye ibama tinxintɔɛe nun tinxintaree bɛ, naxan tunɛ ragoroma mixi fanyie nun mixi kobie bɛ. rQ],Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, wo xa wo yaxuie xanu, wo xa Ala maxandi mixie bɛ naxee wo ɲaxankatama. bP=+«Wo a kolon wo yamarixi naxan na, ‹Wo xa wo boore xanu, wo xa wo yaxui xɔn.› kOO*Naxan na i makula, i xa a ki. Naxan wama se nde yofufe i ma, i naxa tondi a bɛ.» Yaxuie xanufe _N7)Xa mixi nde wo karaxan wo xa a mati ɲɛrɛ kui kilo keren, wo xa a mati kilo firin. oMW(Xa mixi nde wama wo xaninfe kiiti banxi, alako a xa donma ba wo yi ra, wo xa wo xa guba fan lu a yi. Ly'Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, wo naxa mixi kobi gere. Xa mixi nde wo xɛrɛ garin, wo xa boore sɛɛti fan ti a bɛ. nKU&«Wo a kolon wo yamari naxan na, ‹Wo xa ya ɲɔxɔ ya ra, wo xa ɲinyi ɲɔxɔ ɲinyi ra.› ,JQ%Wo xa nɔndi fala. Xa iyo nan a ra, wo xa a fala ‹iyo›. Xa ade nan a ra, wo xa a fala ‹ade›. Sese sa na xun ma, a fatanxi Sentanɛ nan ma.» Gbeɲɔxɔɛ uIc$Wo naxa wo kali wo yɛtɛ xunyi ra, barima wo mu nɔma xunsɛxɛ keren nafugade, wo mu nɔma a fɔɔrɔde. H #Wo naxa wo kali bɔxi ra, barima Ala sanyi tide na a ra. Wo naxa wo kali Darisalamu ra, barima Mangɛ Xungbe xa taa nan a ra. xGi"Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, wo naxa wo kali feo! Wo naxa wo kali koore ra, barima Ala xa kibanyi nan a ra. {Fo!«Wo a kolon wo benbae yamari naxan na, ‹Wo naxa wo xa marakali kana, wo xa a rakamali nɛ Marigi bɛ.› .EU Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, naxan yo mɛɛ a xa ginɛ ra, xa a xa ginɛ mu yɛnɛ xa rabaxi, na kanyi bara a niya na ginɛ xa findi yɛnɛla ra a na dɔxɔ xɛmɛ gbɛtɛ xɔn ma tɛmui naxɛ. Xɛmɛ naxan fan na ginɛ dɔxɔma e mɛɛxi naxan na, a fan bara findi yɛnɛla ra.» Marakali kDO«A man masenxi nɛ, ‹Naxan wama mɛɛfe a xa ginɛ ra, a xa fatan kɛɛdi so a yi ra.› 5CcXa i yirefan bɛlɛxɛ findima i ratantanse ra, a bolon, a wɔlɛ. Fate salonse nde bolonfe, na fisa dinɛ i fate gundi birin wolife yahannama.» Xɛmɛ nun ginɛ fatanfe BXa i yirefan ya findima i ratantanse ra, a ba na, a wɔlɛ. Fate yire nde bafe na, na fisa dinɛ i fate gundi birin wolife yahannama. A{Kɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, naxan yo a ya ti ginɛ nde ra milɛ kui, na kanyi bara gɛ yɛnɛ rabade a bɔɲɛ kui. R@«Wo a kolon wo benbae yamari naxan na, ‹Wo naxa yɛnɛ raba.› ?wN xa nɔndi fala i bɛ, i mu minima mɛnni fo i kɔbiri birin fi han batanka dɔnxɔɛ.» Yɛnɛ nun mixi ratantanse ?>w«I xa kata wo nun i kalamuma xa lan sinnanyi ma, wo na kira xɔn ma tɛmui naxɛ. Xa na mu a ra a i xaninma kiitisa yire, kiitisa fan i so kɔsibili yi ra, na fan i sa geeli. 1=[wo xa wo xa sɛrɛxɛ lu sɛrɛxɛbade fɛ ma sinden, wo siga wo ngaxakerenyi yire. Wo xa lanyi xiri wo nun wo ngaxakerenyi tagi, wo fa gbilen wo xa sɛrɛxɛ bade.» p<Y«Na kui, xa wo bara siga sɛrɛxɛ bade, wo fa ratu a wo ngaxakerenyi xɔnɔxi wo ma fe nde ma, 0;YKɔnɔ n tan xa a fala wo bɛ, naxan yo bɔɲɛ na te a ngaxakerenyi xili ma, na kanyi makiitima nɛ. Naxan na a fala ngaxakerenyi bɛ, ‹I tan dugula›, na kanyi makiitima nɛ kiitisa xungbee ya i. Naxan na a fala a bɛ, ‹I tan xaxilitare!›, na kanyi wolima nɛ yahannama tɛ xɔɔra.» f:E«Wo a kolon wo benbae yamari naxan na, ‹Wo naxa faxɛ ti. Faxɛti makiitima nɛ.› 59cN xa a fala wo bɛ, xa wo xa tinxinyi mu dangi sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛnie gbe ra, wo mu soma Ala xa mangɛya niini bun ma abadan.» Faxɛ tife, xɔnɛ, nun lanyi @8yNa kui, mixi yo Ala xa yaamari keren matandi, na yaamari xurun kiyoki, a man fa mixi gbɛtɛe ratantan na kui, a kanyi fan xili xurunma nɛ birin bɛ Ala xa mangɛya niini bun ma. Kɔnɔ mixi yo Ala xa sɛriyɛ rabatu, a mixi gbɛtɛe xaran na ra, na kanyi xunnakeli nan sɔtɔma Ala xa mangɛya niini bun ma. 7}N xa nɔndi fala wo bɛ, danmi koore nun bɔxi na na, hali sigirɛ keren mu bama Ala xa sɛriyɛ ra, fo a birin kamali. $6A«Wo naxa a maɲɔxun a n faxi nɛ n xa Tawureta Munsa nun namiɲɔnmɛe xa sɛriyɛ ba a i. N mu faxi e bade xɛ, n faxi nɛ alako n xa e rakamali. 55cWo xa naiyalanyi fan xa yanba na ki adamadie ya ma, alako e xa wo xa kɛwali fanyie to, e wo Baba matɔxɔ naxan na ariyanna.» Annabi Munsa nun namiɲɔnmɛe xa sɛriyɛ 4Lanpui mu radɛxɛma a xa dɔxɔ debe bun ma. A dɔxɔma lanpui dɔxɔse nan fari alako a xa banxi kui iyalan birin bɛ. w3gWo maniyaxi naiyalanyi nan na yi duniɲa adamadie ya ma. Taa naxan dɔxɔxi geya fari, na mu nɔma nɔxunde. H2  «Wo maniyaxi fɔxɛ nan na yi duniɲa adamadie ya ma, kɔnɔ xa fɔxɛ mɛxɛmɛxɛnyi bara ba, a fa mɛxɛmɛxɛnma di? A tide yo mu na kɔrɛ, fo a woli tande, mixie ɲɛrɛ a fari. &1E Wo xa ɲɛlɛxin, wo xa sɛɛwa, barima wo baraayi gboma nɛ ariyanna. Beenun wo xa bari, e namiɲɔnmɛe fan ɲaxankata na ki nɛ.» Fɔxɛ nun naiyalanyi 0 «Sɛɛwɛ na wo bɛ e na wo konbi, e na wo ɲaxankata, e na wule nun fe kobi mɔɔli birin fala wo xun ma n ma fe ra. |/q Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee ɲaxankataxi tinxinyi xa fe ra,
barima e soma nɛ Ala xa mangɛya niini bun ma.» r.] Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee lanyi fenma e nun mixie tagi,
barima e xili falama nɛ Ala xa die. j-MSɛɛwɛ na mixie bɛ naxee bɔɲɛ fiixɛ,
barima e Ala toma nɛ a xa fonisireya kui. k,OSɛɛwɛ na mixie bɛ naxee kinikinima e booree ma,
barima Ala kinikinima nɛ e fan ma. +Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee wama tinxinyi xɔn,
alɔ kaamɛtɔɛ wama donse xɔn ma ki naxɛ,
barima e a sɔtɔma nɛ. Y*+Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee diɲɛma,
bɔxi findima e tan nan kɛ ra. R)Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee wama,
barima e fama nɛ madundude. y(k«Sɛɛwɛ na mixie bɛ naxee e yɛtɛ magoroma,
barima e fama nɛ sode Ala xa mangɛya niini bun ma. E'A naxa masenyi ti fɔlɔ e bɛ. Ala sɛɛwɛ fima naxee ma a& =Isa to ɲama to, a naxa te geya fari, a a magoro. A fɔxirabirɛe naxa e makɔrɛ a ra. %Ɲama gbegbe naxa bira a fɔxɔ ra kelife Galile bɔxi ma, Taa Fu bɔxi, Darisalamu, Yudaya, nun bɔxi naxan na Yurudɛn naakiri ma.x$iA xili naxa te Siriya bɔxi birin ma. Mixie naxa fa furema mɔɔli birin na a xɔn ma. E nu fama mixie ra naxee nu na tɔɔrɔfe a ɲaaxi ra, ɲinnɛ nu naxee fɔxɔ ra, bira fure nu na naxee ma, a nun namatɛe. Isa nu e birin nayalanma. N#Na xanbi Isa naxa Galile bɔxi birin isa fɔlɔ. A nu mixie xaranma e xa salidee kui, a nu e kawandi Ala xa mangɛya niini xa xibaaru fanyi ra, a nu furema mɔɔli birin nayalan ɲama ya ma. w"ge fan naxa kunkui nun e baba lu na keren na, e bira Isa fɔxɔ ra. Isa mixie kawandife nun furemae rayalanfe &!EE to siga, e naxa xɛmɛ firin gbɛtɛ to, Sebede xa di Yaki nun a xunya Yaya. E nu na yɛlɛe madɛgɛfe kunkui kui e baba Sebede fɛ ma. Isa naxa e xili, D E naxa e xa yɛlɛe lu na keren na, e bira Isa fɔxɔ ra. 3Isa naxa a fala e bɛ, «Wo bira n fɔxɔ ra. Tɛmui dangixi wo nu yɛxɛ nan suxuma, kɔnɔ yakɔsi n a niyama wo xa nu mixie nan sɔtɔ n bɛ.» -SIsa to nu ɲɛrɛfe Galile baa dɛ ra, a naxa xɛmɛ firin to e na yɛlɛ wolife. Yɛxɛsuxuie nan nu e ra, Simɔn, naxan xili Piyɛri, a nun a xunya Andire. &EKeli na tɛmui ma, Isa naxa kawandi ti fɔlɔ, a nu a fala, «Wo tuubi, barima Ala xa mangɛya niini bara makɔrɛ.» Isa a fɔxirabirɛ singee xilife 'Ɲamanɛ naxan dɔxɔxi dimi kui,
e bara naiyalanyi belebele to.Naxee dɔxɔxi faxɛ xa dimi kui,
naiyalanyi bara mini e bɛ.» )K«Sabulon nun Nafatali bɔxi,
naxee na kira ra sigafe baa dɛ ra Yurudɛn naakiri,
wo findixi Galile bɔxi nan na naxan na si gbɛtɛe bɛlɛxɛ. ENa naxa raba alako Annabi Esayi xa masenyi xa kamali, } A naxa keli Nasarɛti taa kui, a sa sabati Kapɛrɛnamu, taa nde naxan nu na baa dɛ ra, Sabulon nun Nafatali bɔxi ma. Q Isa to a mɛ a Yaya bara sa geeli, a naxa gbilen Galile bɔxi ma.  Na wɔyɛnyi dangi xanbi, Ibulisa naxa keli a xun. Malekɛe naxa e maso Isa ra, e a sɛnbɛ so. Isa a xa wali fɔlɔfe Galile bɔxi ma  Isa naxa a yaabi, «Sentanɛ, keli be! A sɛbɛxi Kitaabui kui, ‹I xa i Marigi Ala gbansan nan batu, i xa suyidi a keren nan bɛ.›» Y+ A naxa a fala a bɛ, «N yi birin fima nɛ i ma xa i suyidi n bɛ, i n batu.» veIbulisa man naxa a xanin geya itexi fari, a fa duniɲa mangɛya birin masen a bɛ, e nun e xa dariyɛ. iKIsa naxa a yaabi, «Iyo, kɔnɔ a man sɛbɛxi Kitaabui kui, ‹I naxa i Marigi Ala mato.›» veA naxa a fala a bɛ, «Xa Ala xa Di nan lanxi i ma, tugan, barima a sɛbɛxi,‹Ala yaamari fima nɛ a xa malekɛe ma i xa fe ra,›‹e e bɛlɛxɛe rasoma nɛ i bun ma,
e i ralaxun alako i sanyi naxa din gɛmɛ ra.›» pYIbulisa naxa a xanin Darisalamu, taa sɛniyɛnxi, a a ti Ala xa hɔrɔmɔbanxi fari, yire itexi. )Isa naxa a yaabi, «A sɛbɛxi Kitaabui kui, ‹Mixi mu baloma taami gbansan xa ra. Ala xa masenyi birin findixi baloe nan na adama bɛ.›» ~uMaratantanma to maso a ra, a naxa a fala a bɛ, «Xa Ala xa Di nan i ra, yaamari fi yi gɛmɛe xa findi taami ra.» QIsa to nu bara sun xi tongo naani, kɔɛ nun yanyi, kaamɛ nu na a ma. ^  7Ala Xaxili naxa Isa xun ti gbengberenyi ma alako Ibulisa xa sa kata a xa a ratantan. w gXui nde naxa mɛ keli koore ma, a a masen, «N ma Di maxanuxi nan yi ki naxan n kɛnɛnxi ki fanyi ra.»{ oIsa xun to xa, a naxa te ye xɔɔra, koore naxa rabi, a naxa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi to goro ra a ma alɔ ganbɛ. Isa naxa a yaabi, «Yakɔsi, a xa raba yi ki, barima a lanma won xa fe birin naba a sɛriyɛ ki ma.» Na kui, Yaya naxa tin a ra. & EKɔnɔ Yaya mu nu tinxi na fe ra. A naxa a fala, «N tan nan hayi a ma i tan xa n xunxa ye xɔɔra, kɔnɔ i tan nan fa faxi n tan xa i xunxa ye xɔɔra?» r] Na tɛmui Isa naxa keli Galile, fafe ra Yaya yire Yurudɛn xure, alako Yaya xa a xunxa ye xɔɔra. 6e A xa segerenyi suxuxi a yi ra, a maale nun a lagi yegetima naxan na lɔnyi ma. A maale rasoma a xa bili kui, kɔnɔ a lagi tan ganma tɛ ra naxan mu xubenma.» Isa xunxafe  N tan wo xunxama ye nan xɔɔra wo xa tuubi xa fe ra, kɔnɔ naxan fama fade n xanbi ra, na sɛnbɛ gbo n tan bɛ. Na binyɛ mu na n tan yi ra hali a xa sankiri maxaninfe ra. A tan nan Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ragoroma wo ma, a tan nan wo xunxama tɛ ra. y Beera ɲan na wurie sanke ma a xa e bilie sɛgɛ. Wuri naxan yo mu bogi fanyi raminima, a sɛgɛma nɛ, a woli tɛ i.   Wo naxa a fala wo yɛtɛ ma, ‹Iburahima nan na muxu benba ra,› barima Ala nɔma yi gɛmɛe mafindide Iburahima xa die ra. BWo xa fe fanyi nan naba naxan a masenma a wo bara tuubi. W'Kɔnɔ Annabi Yaya to Farisɛnie nun Saduseni gbegbe to fa ra e xa e xunxa ye xɔɔra, a naxa a masen e bɛ, «Wo tan bɔximase bɔnsɔɛ! Nde wo rakolonxi wo xa wo gi Ala xa xɔnɛ ma naxan na fafe? iKE nu e xa yunubie masenma kɛnɛ ma, Yaya fan nu e xunxama Yurudɛn xure xɔɔra Ala xa fe ra. r]Darisalamukae, Yudayakae, nun mixi naxee birin nu sabatixi Yurudɛn xure rabilinyi, e nu sigama a yire. Ɲɔxɔmɛ xabe donma nan nu ragoroxi Yaya ma, bɛlɛti kiri daaxi nu xirixi a tagi. A nu baloma katoe nun wula kumi nan na. 8~iAnnabi Esayi nu Annabi Yaya nan ma fe falafe, a to a masen,«Mixi nde a xui itema gbengberen yire,‹Wo kira yailan Marigi bɛ,
wo kirae matinxin a ya ra.›» R}A nu a masen, «Wo tuubi, barima Ala xa mangɛya niini bara makɔrɛ.» T| #Na waxati Annabi Yaya Xunxa naxa kawandi ti fɔlɔ Yudaya gbengberen yire. {%a sa sabati Nasarɛti. Na raba nɛ alako namiɲɔnmɛe xa masenyi xa kamali, naxan a masenxi, «A xili falama nɛ, ‹Nasarɛtika.›»8ziKɔnɔ Yusufu to a mɛ a Araxelusi nan findixi Yudaya mangɛ ra a baba Herode ɲɔxɔɛ ra, a naxa gaaxu sode naa. Ala to wɔyɛn a ra xiye kui, a naxa siga Galile bɔxi ma, Zy-Yusufu naxa keli, a naxa diyɔrɛ nun a nga tongo, e gbilen Isirayila bɔxi ma. x1A naxa a masen a bɛ, «Keli, diyɔrɛ nun a nga tongo, i xa gbilen e ra Isirayila bɔxi ma, barima naxee nu waxi diyɔrɛ faxafe, e bara faxa.» _w7Herode to faxa, Marigi xa malekɛ naxa mini Yusufu ma xiye kui Misira bɔxi ma. _v7«Xui nde bara mɛ Rama,
wa xui nun sunnunyi gbegbe na a ra.Raxele wama a xa die nan ma fe ra,
a mu tinxi mixi yo xa a madundu
barima die mu a bɛ sɔnɔn duniɲɛ.» Isa nun a barimixie gbilenfe tHerode to a kolon a karamɔxɔe bara a madaxu, a bɔɲɛ naxa te a ɲaaxi ra. A naxa yaamari fi, di xɛmɛ birin xa faxa Bɛtɛlɛɛmu nun a rabilinyi birin, naxee mu nu ɲɛ saxan sɔtɔ sinden. A na natɛ tongo na karamɔxɔe xa tunbui to tɛmui nan ma. :smE naxa lu mɛnni han Herode naxa faxa, alako Marigi naxan masen namiɲɔnmɛ saabui ra, a xa kamali,«N bara n ma di xili,
a xa keli Misira.» Herode diyɔrɛe faxafe Hr Yusufu naxa keli kɔɛ ra, a diyɔrɛ nun a nga xanin Misira. q Karamɔxɔe siga xanbi, Marigi xa malekɛ naxa mini Yusufu ma xiye kui, a a masen a bɛ, «Keli. Diyɔrɛ nun a nga xanin Misira bɔxi ma. Wo xa lu mɛnni han n wɔyɛnma i bɛ tɛmui naxɛ, barima Herode diyɔrɛ fenma nɛ alako a xa a faxa.» "p= Na dangi xanbi, Ala to nu bara e rakolon xiye kui a a mu lanma e xa gbilen Herode yire, e naxa gbilen e xa bɔxi ma kira gbɛtɛ ra. Isa xaninfe Misira bo= E naxa so banxi kui, e naxa diyɔrɛ to a nga Mariyama yi ra. E naxa e magoro bɔxi, e suyidi diyɔrɛ bɛ. Na tɛmui, e naxa sanbasee ramini e xa kote kui, e xɛɛma, surayi fanyi, nun miri labundɛ fi diyɔrɛ ma. 5ne E to tunbui to, e naxa sɛɛwa ki fanyi ra. 9mk Karamɔxɔe to gɛ mangɛ xui ramɛde, e naxa siga. E man naxa tunbui to, e sa naxan to sogetede biri ra. Tunbui naxa ɲɛrɛ e ya ra han a naxa ti diyɔrɛ yire xun ma. :lmNa dangi xanbi, a naxa e xɛɛ Bɛtɛlɛɛmu yi xɛɛraya ra, «Wo siga, wo xa sa wakili yi diyɔrɛ fenfe ra. Wo na a to, wo xa fa n nakolon alako n fan xa sa suyidi a bɛ.» mkSNa kui, Herode naxa na karamɔxɔe xili gundo ra, a e maxɔrin tunbui minixi waxati naxan ma. j‹I tan Bɛtɛlɛɛmu, naxan na Yudaya bɔxi ma,
i tide mu xurun Yudaya taa xungbee ya ma,
barima mangɛ fama kelide i tan Bɛtɛlɛɛmu nɛ,
naxan n ma Isirayila ɲama raɲɛrɛma,
alɔ xuruse dɛmadonyi xurusee raɲɛrɛma ki naxɛ.›» vieE naxa a yaabi, «A barima Bɛtɛlɛɛmu taa nan kui, Yudaya bɔxi ma, barima namiɲɔnmɛ a sɛbɛxi, h{A naxa sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun sɛriyɛ karamɔxɔe malan, a xa e maxɔrin Ala xa Mixi Sugandixi barima dɛnnaxɛ. Ug#Mangɛ Herode to na fe mɛ, a tan nun Darisalamuka birin naxa kɔntɔfili. 5fce naxa maxɔrinyi ti, e naxɛ, «Yuwifie xa mangɛ naxan baxi baride, a na minden? Muxu faxi nɛ muxu xa fa suyidi a bɛ, barima muxu bara a xa tunbui to sogetede biri.» e 7Isa bari Bɛtɛlɛɛmu taa nan kui, Yudaya bɔxi ma, mangɛ Herode xa ɲamanɛ. Na waxati, karamɔxɔ ndee naxa fa Darisalamu keli sogetede biri ra, jd OKɔnɔ a mu a kolon ginɛ ra han Mariyama xa di xɛmɛ bari xanbi. A naxa na di xili sa Isa.ec EYusufu to xunu, a naxa Marigi xa malekɛ xa yaamari rabatu, a a xa ginɛ xa futi xiri. b «Ginɛdimɛdi tɛɛgɛma nɛ, a di xɛmɛ bari.E a xili falama nɛ Emanuwɛli.» Na nan na ki, «Ala na won ya ma.» a  Na birin naba nɛ alako Marigi naxan masen namiɲɔnmɛ saabui ra, a xa kamali alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ, ~` wMariyama fama di xɛmɛ nan baride. I xa a xili sa Isa, barima a tan nan fama a xa ɲama rakiside e xa yunubie ma.» %_ EA nu a maɲɔxunma na fe ma tɛmui naxɛ, Marigi xa malekɛ nde naxa mini a ma xiye kui, a a masen a bɛ, «Yusufu, i tan naxan kelixi Dawuda bɔnsɔɛ, i naxa gaaxu i xa ginɛ Mariyama futife ra, barima a tɛɛgɛxi di naxan ma, a fatanxi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa kaabanako nan na. ^ A xa mɔri Yusufu to findixi tinxintɔɛ ra, a mu nu waxi Mariyama xili kanafe. A naxa natɛ tongo e xa fatan gundoɲɔxɔɲa kui. O] Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa bari raba yi ki nɛ: Yusufu nu bara Isa nga Mariyama xa kote dɔxɔ, kɔnɔ beenun e xa kafu, Mariyama naxa tɛɛgɛ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa kaabanako saabui ra. d\ CA birin nalanxi benba dɔxɔ fu nun naani, keli Iburahima ma sa dɔxɔ Dawuda ra. A birin nalanxi benba dɔxɔ fu nun naani, keli Dawuda ma, han Isirayilakae siga tɛmui naxɛ Babilɔn. A birin nalanxi benba dɔxɔ fu nun naani, keli Isirayilakae siga tɛmui ma Babilɔn, han a sa dɔxɔ Ala xa Mixi Sugandixi xa waxati ra. Isa bari ki naxɛ [ Yaxuba naxa Yusufu sɔtɔ.Yusufu naxa Mariyama dɔxɔ.Mariyama nan findi Isa nga ra,
naxan xili Ala xa Mixi Sugandixi. lZ SEliyudi naxa Eleyasari sɔtɔ.Eleyasari naxa Matan sɔtɔ.Matan naxa Yaxuba sɔtɔ. gY IAsoro naxa Sadɔki sɔtɔ.Sadɔki naxa Aximi sɔtɔ.Aximi naxa Eliyudi sɔtɔ. rX _ Sorobabeli naxa Abiyudi sɔtɔ.Abiyudi naxa Eliyakimi sɔtɔ.Eliyakimi naxa Asoro sɔtɔ. jW O E to siga Babilɔn, Yekoniya naxa Salatiyeli sɔtɔ.Salatiyeli naxa Sorobabeli sɔtɔ. iV M Yosiya naxa Yekoniya nun a xunyae sɔtɔ,Isirayilakae xaninxi Babilɔn tɛmui naxɛ. eU E Xesekiya naxa Manasi sɔtɔ.Manasi naxa Amon sɔtɔ.Amon naxa Yosiya sɔtɔ. gT I Yusiya naxa Yotami sɔtɔ.Yotami naxa Axasi sɔtɔ.Axasi naxa Xesekiya sɔtɔ. pS [Asa naxa Yehosafati sɔtɔ.Yehosafati naxa Yehorami sɔtɔ.Yehorami naxa Yusiya sɔtɔ. hR KSulemani naxa Robowami sɔtɔ.Robowami naxa Abiya sɔtɔ.Abiya naxa Asa sɔtɔ. Q Obedo naxa Yisayi sɔtɔ.Yisayi naxa Dawuda sɔtɔ. Mangɛ Dawuda naxa Sulemani sɔtɔUriya xa ginɛ saabui ra. `P ;Salimon naxa Boosu sɔtɔ, Raxabi xa di.Boosu naxa Obedo sɔtɔ, Ruti xa di. oO YArami naxa Aminadabo sɔtɔ.Aminadabo naxa Naxason sɔtɔ.Naxason naxa Salimon sɔtɔ. ~N wYuda naxa Peresi nun Sera sɔtɔ, Tamari xa die.Peresi naxa Xesiron sɔtɔ.Xesiron naxa Arami sɔtɔ. M Iburahima naxa Isiyaga sɔtɔ.Isiyaga naxa Yaxuba sɔtɔ.Yaxuba naxa Yuda nun a taarae nun a xunyae sɔtɔ. qL _Isa, Ala xa Mixi Sugandixi naxan fatan Dawuda nun Iburahima bɔnsɔɛ ra, a benbae xilie nan yi ki: BK5E nu na hɔrɔmɔbanxi kui tɛmui birin Ala tantude.MJ4E to gɛ a suyidide, e naxa gbilen Darisalamu sɛɛwɛ xungbe kui. KI3A nu dubama e bɛ tɛmui naxɛ, a naxa keli e xun, a rate koore. dHA2Na xanbi, Isa naxa e xanin han Betani biri ra. A naxa a bɛlɛxɛ ite, a duba e bɛ. Gw1N Baba naxan laayidixi, n na rasanbama nɛ wo ma. Wo tan xa lu be taa kui, han sɛnbɛ xa keli koore gorofe wo ma.» -FU0Wo tan bara findi yi fee seedee ra. mES/A tan xili ra, fo si birin xa kawandi nɛ tuubi fe nun yunubi xafarife ra, fɔlɔfe Darisalamu ma. D.A naxa a masen e bɛ, «A sɛbɛxi nɛ, a fo Ala xa Mixi Sugandixi xa tɔɔrɔ, fo a man xa keli faxɛ ma a xi saxan nde. HC -Na tɛmui, a naxa e xaxili rabi alako e xa Kitaabuie fahaamu. ,BQ,Na tɛmui, a naxa a masen e bɛ, «N nu na wo tagi tɛmui naxɛ, n yi fe birin masen nɛ wo bɛ. N a masen nɛ wo bɛ, fa fala naxan birin sɛbɛxi n tan ma fe ra Annabi Munsa xa sɛriyɛ kui, a nun namiɲɔnmɛe xa Kitaabuie kui, a nun Yabura Dawuda kui, fo na birin xa kamali nɛ.» (A to na fala e bɛ, a naxa a bɛlɛxɛe nun a sanyie masen e bɛ, 7=g'Wo n bɛlɛxɛe nun n sanyie mato, wo xa a kolon n tan nan yati a ra. Wo xa n masuxu, wo xa n mato, barima sube nun xɔri mu na tubari bɛ, alɔ wo naxan toma n ma yi ki.» _<7&Kɔnɔ Isa naxa a masen e bɛ, «Munfe ra wo kɔntɔfilixi, wo bɔɲɛ man siikɛxi? Q;%E bɔɲɛ naxa mini, e gaaxu, barima e nu a maɲɔxunxi tubari nan na. :$E to nu wɔyɛnfe na fe birin ma, Isa yɛtɛ naxa mini e ma, a tixi e tagi. A naxa e xɛɛbu, «Ala xa wo bɔɲɛ sa.» +9O#E fan naxa dɛntɛgɛ sa nee bɛ fe birin ma naxee dangixi kira xɔn, a nun Isa makɛnɛn e bɛ ki naxɛ a to taami igira. Isa nun a fɔxirabirɛ fu nun kerenyi \81"Nee naxa a fala e bɛ, «Marigi bara keli faxɛ ma yati! A bara mini Simɔn ma!» $7A!E naxa keli keren na, e gbilen Darisalamu. E naxa sa Isa fɔxirabirɛ fu nun kerenyie li, a nun naxee nu na e fɔxɔ ra, e birin malanxi yire keren. 6 E naxa a fala e bore bɛ, «A to nu Kitaabui kui fasarima won bɛ kira xɔn, a mu nu luxi xɛ alɔ a tɛ nan xuruxi won bɔɲɛ kui?» m5SA naxa makɛnɛn e xaxili bɛ keren na, e a kolon a Isa na a ra, kɔnɔ a man naxa lɔɛ e ma yen! 3@~~P}/|y{{kzzyyxdxwvv|uuuBttMsrr^r'qqp]oonntmm~lllkfjj!ihh>gyfeddrccWbb>aa`a`__w_^^]]\P[[7ZZ7YY9XX%WWVVV UU\TT SRRPQQPPONNMM'LKKGKJJMIIHHuGGAFF EMDCC~BBAAA!@@@?>>> ==H<<2;::N9F877665544r33[22Q11d000M//..$--:,,, ++** ))I(m(''&V%%#$J## "v!!s bv25N}LTl+x^l ; ; 9HSz3}1 'Yaxui naxan ɲooge xɔri garansan, a misaalixi Ibulisa nan na. Xɛ xabɛ misaalixi duniɲa raɲɔnyi nan na. Xɛ xabae misaalixi malekɛe nan na. #|? &Xɛ misaalixi duniɲa nan na. Sansi fanyi misaalixi mixie nan na, naxee na Ala xa mangɛya niini bun ma. Ɲooge ɲaaxi misaalixi Sentanɛ xa die nan na. [{/ %A naxa e yaabi, «Naxan sansi fanyi garansanma, na misaalixi Adama xa Di nan na. 'zG $Na tɛmui, Isa naxa keli ɲama xun ma, a so banxi. A fɔxirabirɛe naxa e makɔrɛ a ra, e a fala a bɛ, «Ɲooge ɲaaxi xa taali tagi raba muxu bɛ.» Ly #Na kui, namiɲɔnmɛ xa masenyi naxa kamali,«Taali wɔyɛnyie nan minima n dɛ i.N fee masenma nɛ naxee nu nɔxunxi kabi duniɲa daa tɛmui.» Isa ɲooge ɲaaxi xa taali tagi rabafe {xo "Isa naxa na fe birin masen ɲama bɛ taalie ra. A ɲan mu nu masenyi yo tima e bɛ a mu a fala taali daaxi. :wm !Isa naxa taali gbɛtɛ masen e bɛ, «Ala xa mangɛya maniyaxi lɛbini nan na, ginɛ naxan sa farin busali tagi xun ma, na fa farin birin nate.» Isa nun taali wɔyɛnyie 5vc A xɔri xurun sansi xɔri birin bɛ, kɔnɔ a na mɔ, a bili xungbo bɔxi sansi birin bɛ. A findima wuri bili nan na, xɔnie fama e tɛɛe sade naxan salonyie kɔn na.» |uq Isa naxa taali gbɛtɛ masen e bɛ, «Ala xa mangɛya maniyaxi konde xɔri nan na, mixi naxan si a xa daaxa. t  Wo xa a lu e birin xa mɔ han xɛ xaba lɔxɔɛ. Na tɛmui n a falama nɛ xɛ xabae bɛ, wo ɲooge ɲaaxi nan singe tala, wo a raxiri alako a xa gan. Kɔnɔ wo sansi fanyi tan xaba, wo a xɔri ragata n ma bili kui.›» Konde xɔri nun lɛbini xa taalie cs? A naxa a fala, ‹Ade, xa na mu a ra sansi fanyi fan talama nɛ ɲooge ɲaaxi fɔxɔ ra. urc A naxa e yaabi, ‹N yaxui nde nan na rabaxi.› Walikɛe naxa a maxɔrin, ‹I wama muxu xa sa a tala?› q E naxa xɛ kanyi maxɔrin, ‹Marigi, i mu sansi xɔri fanyi xa garansan i xa xɛ ma? Na ɲooge ɲaaxi fa kelixi minden?› vpe Sansie to bula, e te han e dendenyi bara mini fɔlɔ, walikɛe naxa ɲooge ɲaaxi fan to sansie longori ra. o Kɔnɔ mixie nu xife tɛmui naxɛ, a yaxui naxa fa, a ɲooge ɲaaxi xɔri garansan sansi fanyi xɔri longori ra, a siga. n  Isa naxa taali gbɛtɛ masen e bɛ, «Ala xa mangɛya luxi nɛ alɔ xɛmɛ naxan a xa xɛ garansan sansi xɔri fanyi ra. m Sansi xɔri naxan bira bɛndɛ fanyi tan ma, na misaalixi mixi nan na naxan Ala xa masenyi mɛma, a a fahaamu, a a bɔɲɛ masara. Na sansi xɔri a bogi raminima nɛ, nde xɔri kɛmɛ ramini, nde tongo senni, nde tongo saxan.» Ɲooge ɲaaxi xa taali rl] Sansi xɔri naxan bira tunbe kunsie tagi, na misaalixi mixi nan na naxan Ala xa masenyi mɛma, kɔnɔ yi duniɲa kɔntɔfili nun naafuli xɔli a suxu han a Ala xa masenyi bɛɲin. Na kui, Ala xa masenyi mu nɔma a bɔɲɛ masarade. "k= Kɔnɔ sanke to mu na a bɛ, a xa danxaniya mu buma. Tɔɔrɛ nun ɲaxankatɛ na a li Ala xa masenyi xa fe ra, a gbilenma Ala xa fe fɔxɔ ra keren na. j} Sansi xɔri naxee bira gɛmɛ yire, nee misaalixi mixi nan na naxan Ala xa masenyi mɛma, a a suxu mafuren sɛɛwɛ ra. 9ik Mixi na Ala xa mangɛya niini xa masenyi mɛ, a mu a fahaamu, Sentanɛ fama nɛ na masenyi bade a bɔɲɛ ma. Na kanyi misaalixi sansi xɔri nan na naxan biraxi kira xɔn ma. Kh «Wo wo tuli mati, wo xa fahaamui sɔtɔ xɛsa xa taali ma. 8gi N xa nɔndi fala wo bɛ, namiɲɔnmɛ nun tinxintɔɛ gbegbe bara wa e xa fee to wo naxee tofe, kɔnɔ e mu e to. E bara wa e xa fee mɛ wo naxee mɛfe, kɔnɔ e mu e mɛ.» af; «Kɔnɔ ɲɛlɛxinyi na wo tan bɛ, barima wo yae se igbɛma, wo tulie fe mɛma. eeC Yi ɲama bɔɲɛ bara xɔrɔxɔ.E bara e tuli dɛsɛ, e bara e ya raxi,
alako e ya naxa fa fe igbɛ, e tuli naxa fa fe mɛ,
e bɔɲɛe naxa fa fe kolon,
e naxa fa e ya rafindi n ma n xa e rayalan.›» 8di Na kui, Annabi Esayi xa masenyi bara rakamali e xa fe ra, naxan a masenxi,‹Wo fe mɛma,
kɔnɔ wo mu a fahaamuma.Wo fe toma,
kɔnɔ wo mu a igbɛma. c) Na nan a toxi n wɔyɛnma mixie bɛ taali wɔyɛnyi ra, barima e ya se toma, kɔnɔ e mu a igbɛma, e tuli fe mɛma, kɔnɔ e mu a fahaamuma. b{ Mixi fahaamuxi xa fahaamui xun masama, kɔnɔ mixi fahaamutare, hali a naxan maɲɔxun a gbe ra, na fama bade a yi ra. a Isa naxa e yaabi, «Ala bara fahaamui fi wo ma wo xa a xa mangɛya niini gundo kolon, kɔnɔ na fahaamui mu fixi mixi gbɛtɛe tan ma. n`U Isa fɔxirabirɛe naxa e maso a ra, e a maxɔrin, «Munfe ra i wɔyɛnma ɲama bɛ taali ra?» ?_y Xa wo tuli fe mɛma, wo wo tuli mati yi masenyi ra.» J^  Sansi xɔri ndee fan naxa bira bɛndɛ fanyi ma. Na xɔrie tan, e keren keren birin naxa sansi tɔnsɔɛ ramini, ndee naxa xɔri kɛmɛ ramini, ndee xɔri tongo senni, ndee xɔri tongo saxan. p]Y Sansi xɔri ndee fan naxa bira tunbe kunsie tagi. Tunbe kunsie naxa gbo, e sansie ixɛtɛn, e e kana. a\; Kɔnɔ soge to xɔnɔ, na sansie naxa ragan, e xara gben, barima sanke mu nu na e bɛ. [y Xɔri ndee fan naxa bira gɛmɛ yire, bɛndɛ mu gbo dɛnnaxɛ. Nee naxa bula mafuren na, barima na bɛndɛ mu tilin. lZQ A to nu sansi xɔri garansanma, xɔri ndee naxa bira sankira xɔn, xɔnie naxa fa, e e don gbiki. Y A naxa fe wuyaxi masen e bɛ taalie ra. A naxa a masen, «Wo wo tuli mati. Xɛ rawali nde nan mini sansi xɔri garansande. _X7 Ɲama gbegbe to malan a yire, a naxa sa dɔxɔ kunkui kui, ɲama naxa lu baa dɛ ra. CW  Na lɔxɔɛ, Isa naxa mini banxi, a sa dɔxɔ baa dɛ ra. V 2Mixi yo naxan n Baba sago rabama naxan na ariyanna, na kanyi nan findixi n xunya xɛmɛma, n maaginɛ, nun n nga ra.»pUY 1Na tɛmui Isa naxa a bɛlɛxɛ ti a fɔxirabirɛe ma, a a masen, «A mato, n nga nun n xunyae nan ya. [T/ 0Kɔnɔ Isa naxa na kanyi yaabi, «Nde findixi nga ra? Nde findixi n xunyae ra?» `S9 /Mixi nde naxa a fala a bɛ, «I nga nun i xunyae na tande, e wama wo xa dɛ masara.» Ry .Beenun Isa xa gɛ wɔyɛnde ɲama bɛ, a nga nun a xunya xɛmɛmae naxa fa, e ti tande, e nun Isa xa dɛ masara. yQk -Na tɛmui, a sigama nɛ a sa fa ɲinnɛ solofere gbɛtɛe ra naxee ɲaaxu a bɛ, e birin so na banxi kui, e sabati naa. Na kui, na mixi xa fe ɲaaxuma nɛ dangife a singe ra. Na nan mɔɔli rabama to mixi kobie bɛ.» Isa nga nun a xunyae FP ,Na tɛmui a a falama a yɛtɛ bɛ, ‹N xa gbilen n ma banxi kui n kelixi dɛnnaxɛ.› A na gbilen mɛnni a a lima nɛ na banxi makɔxi, a raxunmaxi a fanyi ra, ɲinnɛ gbɛtɛ yo mu na. wOg +«Ɲinnɛ na gbilen mixi fɔxɔ ra, a sigama yire maxare nɛ lingira gbɛtɛ fende, kɔnɔ a mu a toma. N *Kiiti lɔxɔɛ, Seeba mangɛ ginɛ fan tima nɛ e nun to mixie, a seedeɲɔxɔya ba wo xili ma, barima a tan fa nɛ kelife yire makuye Sulemani xa lɔnni ramɛde, a fa li naxan na wo yire yi ki be, a tide gbo Sulemani bɛ.» Ɲinnɛ gbilenfe a lingira fori YM+ )Kiiti lɔxɔɛ, Ninewekae tima nɛ e nun to mixie, e seedeɲɔxɔya ba wo xili ma, barima e tan tuubi nɛ Annabi Yunusa xa kawandi saabui ra, a fa li naxan na wo yire yi ki be, a tide gbo Annabi Yunusa bɛ. L7 (Annabi Yunusa xi saxan, kɔɛ saxan nadangi yɛxɛ xungbe furi kui ki naxɛ, Adama xa Di fan xi saxan, kɔɛ saxan nadangima na ki nɛ bɔxi bun ma. -KS 'Isa naxa e yaabi, «To mixie kobi, e bara gbilen Ala fɔxɔ ra. E wama tɔnxuma makaabaxi tofe, kɔnɔ tɔnxuma yo mu fima e ma bafe Annabi Yunusa xa tɔnxuma ra. 9Jk &Na xanbi, sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛnie naxa wɔyɛnyi tongo, e a fala Isa bɛ, «Karamɔxɔ, muxu wama i xa kaabanako nde tofe, a xa findi tɔnxuma ra muxu bɛ.» I %I wɔyɛnyi naxan falama duniɲɛigiri kui, na nan kiiti fanma i ra, na nan kiiti kanama i ra.» Annabi Yunusa xa tɔnxuma wHg $N xa a fala wo bɛ, kiitisa lɔxɔɛ, adamadie dɛntɛgɛ sama nɛ wɔyɛn kobi birin ma naxee mini e dɛ i. G #Fe fanyi to ragataxi mixi fanyi bɔɲɛ kui, a fe fanyi nan naminima. Fe kobi to ragataxi mixi kobi bɔɲɛ kui, a fe kobi nan naminima. F# "Wo tan bɔximase bɔnsɔɛ, wo mu nɔma wɔyɛn fanyi falade, barima wo bɔɲɛ kobi. Mixi bɔɲɛ rafexi naxan na, na nan minima a dɛ i. E9 !«Xa sansi findi a fanyi nan na, a bogi fanyi nan naminima. Xa sansi findi a kobi nan na, a bogi kobi nan naminima. Sansi kolonma a bogi nan ma. UD# Mixi na Adama xa Di rasɔtɔ, na yunubi nɔma nɛ xafaride a kanyi bɛ. Kɔnɔ mixi na Ala Xaxili Sɛniyɛnxi rasɔtɔ, na yunubi mu nɔma xafaride na kanyi bɛ duniɲa, a mu nɔma xafaride aligiyama.» )CK Na nan a toxi, n xa a fala wo bɛ, adamadie xa yunubie nun marasɔtɔɛe birin nɔma nɛ xafaride, kɔnɔ Ala Xaxili rasɔtɔfe tan mu xafarima mixi bɛ muku. B} «Mixi naxan mu birama n fɔxɔ ra, a tixi n kanke nɛ. Naxan mu n malima mixi malande, a na mixie rayensenfe nɛ. 'AG Mixi nɔma sode sɛnbɛma xa banxi kui, a a harige ba a yi ra, xa a mu a xiri sinden? Kɔnɔ xa mixi banxi kanyi xiri, a nɔma nɛ a harige birin muɲade.» |@q Kɔnɔ xa n tan ɲinnɛe kerima Ala Xaxili nan saabui ra, na nan na ki Ala xa mangɛya niini yati nan bara wo li. ? Xa n tan ɲinnɛe kerima Bɛlɛsɛbulu nan saabui ra, wo tan xa mixie e kerima nde saabui ra? Na kui e tan nan yati wo makiitima. Z>- Xa Sentanɛ Sentanɛ keri, a na a yɛtɛ nan gerefe. A xa mangɛya fa xanma di? X=) Isa to e xaxili ma fe kolon, a naxa a masen e bɛ, «Ɲamanɛ yo a yɛtɛ gere lantareya kui, na ɲamanɛ xun nakanama nɛ feo! Taa fan, xa na mu a ra denbaya, xa e e yɛtɛ gere lantareya kui, e mu xanma. {<o Farisɛnie to e xui mɛ, e naxa a fala, «Yi xɛmɛ ɲinnɛ kerima ɲinnɛ mangɛ Bɛlɛsɛbulu nan saabui ra.» V;% Ɲama birin naxa kaaba, e nu e bore maxɔrin, «Dawuda xa Di xa mu yi ra?» ":= Mixi nde naxa fa xɛmɛ nde ra Isa xɔn ɲinnɛ nu bara naxan findi dɔnxui nun boboe ra. Isa naxa a rayalan, a ya naxa se to, a tuli naxa fe mɛ. O9 Si birin e xaxili tima nɛ a xili ra.» Xaxili Sɛniyɛnxi matandife 8 A mu kale kɔnkɔrɔnxi girama,
a mu lanpui dɛxɛ xuri raxubenma,
han a tinxinyi xunnakelima tɛmui naxɛ. g7G A mu sɔnxɔɛ ratema,
a mu gbelegbelema,
mixi yo mu a xui itexi mɛma taa kui. %6C «N ma walikɛ sugandixi nan ya,
n xanuntenyi naxan nafanxi n bɔɲɛ ma.N nan n Xaxili ragoroma nɛ a ma,
a fan tinxinyi masen sie bɛ. J5  Na kui, Annabi Esayi xa masenyi naxa kamali, a to a masen, 84k a naxa e ratɔn e naxa a xa fe fala mixie bɛ. q3[ Isa to na kolon, a naxa keli naa. Mixi gbegbe naxa bira a fɔxɔ ra. A naxa furema birin nayalan, s2_ Kɔnɔ Farisɛnie to mini, e naxa e malan, e xa sa kira fen Isa faxafe ma. Isa, Ala xa walikɛ sugandixi 1 Na kui, a naxa a fala bɛlɛxɛ tuuxi kanyi bɛ, «I bɛlɛxɛ itala.» A naxa a itala, a naxa yalan alɔ a bɛlɛxɛ boore. h0I Adama tide gbo dangi yɛxɛɛ ra pon! Na nan a ra, fe fanyi rabafe daxa malabu lɔxɔɛ ma.» }/s Isa naxa e yaabi, «Xa wo xa yɛxɛɛ nde sin yili kui malabu lɔxɔɛ ma, nde na wo ya ma naxan tondima a ratede? /.W A naxa xɛmɛ nde li naa, naxan bɛlɛxɛ tuuxi a ma. E naxa Isa maxɔrin, «A daxa mixi xa furema rayalan malabu lɔxɔɛ?» E nu katafe nɛ e xa nɔ Isa kalamude. =-u Isa to keli mɛnni, a naxa so e xa salide kui. 9,m Adama xa Di nan na malabu lɔxɔɛ marigi ra.» +' Xa wo fahaamui sɔtɔxi sɛbɛli ma nu, naxan a masenxi, ‹Hinnɛ rafan n ma dangife sɛrɛxɛ ra,› wo mu tinxintɔɛe tɔɔɲɛgɛma nu. R* N xa a fala wo bɛ, naxan na wo yire be, a tide gbo hɔrɔmɔbanxi bɛ. )! Wo man mu nu a xaran Tawureta Munsa kui, a sɛrɛxɛdubɛe walima malabu lɔxɔɛ hɔrɔmɔbanxi kui, kɔnɔ e mu yunubi sɔtɔma na kui? ( A so nɛ Ala xa banxi kui, a taami don naxan fixi Ala ma, hali a to mu daxa a tan nun a fɔxirabirɛe xa na don, fo sɛrɛxɛdubɛe. t'a A naxa e yaabi, «Wo mu nu a xaran Dawuda naxan naba kaamɛ to a suxu, a tan nun naxee nu na a fɔxɔ ra? z&m Farisɛnie to na to, e naxa wɔyɛn Isa bɛ, «A mato, i fɔxirabirɛe na malabu lɔxɔɛ sɛriyɛ matandife.» % ' Na waxati, malabu lɔxɔɛ ma, Isa nu ɲɛrɛfe xɛe tagi. Kaamɛ to nu a fɔxirabirɛe suxuxi, e naxa mɛngi tɔnsɔɛ ndee ba, e xa e don. s$_ barima n karafoe naxan nagoroma wo kɔn, a mu xɔrɔxɔ, n kote naxan dɔxɔma wo xun, a mu binya.» #9 Wo xa n ma karafoe nan nagoro wo kɔn ma, wo xa findi n ma taalibie ra, barima n bɔɲɛ bɛɛxi, a mu tema. Na kui, wo bɔɲɛ malabui sɔtɔma nɛ, Y"+ Wo fa n ma, wo tan naxee taganxi, kote binye naxee xun, n xa malabui fi wo ma. (!I «N Baba bara fe birin taxu n na. Mixi yo mu Ala xa Di kolon, fo Baba Ala. Mixi yo mu Baba Ala kolon, fo Ala xa Di, a nun Di nu tin a masende naxan bɛ. D  Iyo, n Baba, n bara i tantu barima i kɛnɛn fe nan ya.» &E Na tɛmui Isa naxa a fala, «Baba Ala, koore nun bɔxi Marigi, n bara i tantu i to yi fee nɔxunxi lɔnnilae nun xaxilimae ma, i e masen dimɛdie bɛ. ta Na nan a ra, n xa a fala wo bɛ, kiitisa lɔxɔɛ xɔrɔxɔma wo tan ma dangi Sodomakae ra.» Fafe Isa ma Q I tan Kapɛrɛnamu go, i ɲɔxɔ a ma a i tema han ariyanna kui? Ade, i ragoroma nɛ han yahannama, barima kaabanako naxee raba i tagi, xa nee sa raba Sodoma nɛ nu, a a lima na taa mu sɔntɔma nu. r] Na nan a ra n xa a fala wo bɛ, kiiti sa lɔxɔɛ xɔrɔxɔma wo tan ma dangi Tirekae nun Sidɔnkae ra.  «Gbaloe na wo bɛ, Korasinkae! Gbaloe na wo fan bɛ, Betesayidakae! Kaabanako naxee raba wo tagi, xa nee sa raba Tire nun Sidɔn nɛ nu, a a lima e tan bara tuubi nu a rakuya, e sunnun donma ragoro e ma, e tɛ xube maso e ma e xa tuubi tɔnxuma ra.  Na tɛmui Isa naxa xɔnɔ mixie ma naxee nu sabatixi taae kui a kaabanako gbegbe rabaxi dɛnnaxɛ, barima e mu tuubi. r] Adama xa Di to fa, a tan mu tondi sigade xulunyi yire. Na kui, e bara a fala, ‹Furi ɲaaxi siisila mato! E nun duuti maxilie nun yunubitɔɛe nan a ra!› Kɔnɔ xaxilimaya kolonma a kɛwali nan ma.» Taa danxaniyataree xa gbaloe b= «Annabi Yaya to nu sunma, e naxa a fala a xa fe ra, ‹Ɲinnɛ na a fɔxɔ ra.›  ‹Muxu bara xule fe wo bɛ,
kɔnɔ wo mu fare boronxi.Muxu bara ɲɔn bɛɛti ba,
kɔnɔ wo mu sunnunxi.›»   «N nɔma to mixie misaalide munse ra? E maniyaxi dimɛdie nan na naxee dɔxɔxi taa kui, e nu a fala e booree bɛ, B Xa wo tuli fe mɛma, wo xa wo tuli mati yi masenyi ra.» }s Xa wo tinma nɔndi ra, wo xa a kolon Kitaabui to a fala a Annabi Eliya gbilenma fa ra, a nu Yaya nan ma fe falafe. oW Namiɲɔnmɛe birin nun Tawureta Munsa bara Ala xa mangɛya niini xa fe fala han Annabi Yaya waxati. zm Kabi Yaya Xunxa xa waxati han to, Ala xa mangɛya sɛnbɛ nan tun sɔtɔma. Sɛnbɛmae nan luma a niini bun ma. B} N xa nɔndi fala wo bɛ, ginɛ yo mu di bari naxan dangi Yaya Xunxa ra. Kɔnɔ n man xa a fala wo bɛ, mixi naxan na Ala xa mangɛya niini bun ma, a xurun kiyoki, a fan dangi Yaya ra. {o A tan nan xa fe sɛbɛxi Kitaabui kui, ‹N fama n ma xɛɛra rasanbade i ya ra alako a xa kira yailan i bɛ.› hI Wo fa siga munse matode? Namiɲɔnmɛ? Iyo, n xa a fala wo bɛ, a ɲan dangi namiɲɔnmɛ ra. s_ Xa na mu a ra, wo siga munse matode? Dugi tofanyi kanyi? Dugi tofanyi kanyie toma mangɛ banxie nan kui.   Annabi Yaya fɔxirabirɛe to siga, Isa naxa ɲama maxɔrin Yaya xa fe ma, «Wo siga munse matode wula i? Kale, foye naxan namaxama? > w Sɛɛwɛ na mixi bɛ naxan mu siikɛma n ma fe ra.»   Dɔnxuie se toma, namatɛe ɲɛrɛma, kunɛ kanyie yalanma, tulixɔrie fe mɛma, faxamixie kelima, fuxarilae kawandima xibaaru fanyi ra. g G Isa naxa e yaabi, «Wo fe naxan mɛxi nun wo fe naxan toxi, wo sa na dɛntɛgɛ sa Yaya bɛ. y E naxa a maxɔrin, «I findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan na naxan lanma a xa fa, ka muxu xa mixi gbɛtɛ nan mamɛ?» ve Annabi Yaya to Isa Ala xa Mixi Sugandixi xa fe mɛ geeli kui, a naxa a fɔxirabirɛ ndee xɛɛ Isa ma.  + Isa to gɛ yi yaamarie fide a fɔxirabirɛ fu nun firinyie ma, a naxa keli mɛnni, a siga Yuwifie xa taae alako a xa mixie xaran, a e kawandi. 6e *Mixi naxan na hali ye xinbeli pɔɔti ya keren fi yi mixi xuri keren ma a to findixi n fɔxirabirɛ ra, n xa nɔndi fala wo bɛ, na kanyi mu ganma a baraayi ra muku.»O )Mixi naxan na namiɲɔnmɛ rasɛnɛ a xa namiɲɔnmɛɲa ma, a baraayi sɔtɔma nɛ alɔ namiɲɔnmɛ. Mixi naxan na tinxintɔɛ rasɛnɛ a xa tinxinyi ma, a baraayi sɔtɔma nɛ alɔ tinxintɔɛ. zm («Mixi naxan na wo rasɛnɛ, a n tan nan nasɛnɛxi. Mixi naxan na n nasɛnɛ, a n xɛɛma nan nasɛnɛxi. 9 'Mixi naxan wama a yɛtɛ rakisife, na kanyi lɔɛma nɛ. Naxan a yɛtɛ ralɔɛma n tan ma fe ra, na kanyi kisima nɛ.» Isa fɔxirabirɛe rasɛnɛfe ta &Xa mixi naxan mu tin tɔɔrɛ nun faxɛ ra, a mu bira n fɔxɔ ra, na kanyi mu daxa a xa lu n sɛɛti ma. 9k %Mixi naxan a baba nun a nga xanuma dangife n tan na, na kanyi mu daxa a xa lu n sɛɛti ma. Mixi naxan a xa di xanuma dangife n tan na, na kanyi mu daxa a xa lu n sɛɛti ma. 5e $Mixi ngaxakerenyie nan findima a yaxuie ra. lQ #N faxi fatanyi nan na di xɛmɛ nun a baba tagi, di ginɛ nun a nga tagi, mamadi nun a mama tagi. ~y "«Wo naxa a maɲɔxun a n faxi bɔɲɛsa nan na duniɲa. N mu faxi bɔɲɛsa xa ra, n faxi santidɛgɛma nan na. )}K !Kɔnɔ naxan na tondi n kolonde a Marigi ra adamadie ya ma, n fan tondima nɛ na kanyi rakolonde n Baba ra naxan na ariyanna.» Isa fɔxirabirɛe nun tɔɔrɛ y|k «Mixi yo naxan n kolonma a Marigi ra adamadie ya xɔri, n fan na kanyi kolonma n Baba ya xɔri ariyanna. S{ Na kui, wo naxa gaaxu, barima wo tide gbo dangi turunna xɔni gali ra.» %zE Wo xunsɛxɛ yati kɔntixi. y} Turunna firin xa mu sarama batanka keren na? Kɔnɔ hali xɔni di keren mu birama bɔxi ma xa wo Baba Ala sago mu a ra. Mx Wo naxa gaaxu mixie ya ra naxee nɔma mixi fate bɛndɛ nan tun faxade, a fa li e mu nɔma wo nii tan masɔtɔde. Wo xa gaaxu Ala nan ya ra, naxan nɔma fate bɛndɛ nun nii sɔntɔde yahannama. w N naxan falama wo bɛ kɔɛ ra, wo xa na masen yanyi ra. Wo naxan mɛma makɔyikɔyi ra, wo xa duniɲa birin nakolon a ra. v  «Wo naxa gaaxu mixie ya ra, barima fefe nɔxunxi mu na naxan mu fama makɛnɛnde, gundo yo mu na naxan mu fama kolonde. Zu- A lanma taalibi xa lu alɔ a karamɔxɔ, konyi fan xa lu alɔ a marigi. Xa fɔxɔɛ xunyi xili fala ɲinnɛ Bɛlɛsɛbulu, e naxan falama a xa fɔxɔɛ mixie xun ma, a ɲan dangima na ra.» Gaaxufe Ala ya ra Wt' «Taalibi mu dangima a karamɔxɔ ra, konyi fan mu dangima a marigi ra. *sM Xa e wo ɲaxankata yire nde, wo xa wo gi, wo siga taa gbɛtɛ. N xa nɔndi fala wo bɛ, wo mu gɛma Isirayila taa birin iɲɛrɛde a fa lu Adama xa Di mu fa.» rr] Mixi birin fama wo xɔnde n xili xa fe ra, kɔnɔ naxan na wakili han a raɲɔnyi, na kanyi kisima nɛ. 3q_ «Mixi fama a ngaxakerenyi yanfade, a a sa mixie bɛlɛxɛ, e xa a faxa. Babɛ fan na mɔɔli niyama a xa di ra, die fan kelima nɛ e barimae xili ma, e xa e faxa. Sp Wo tan xa mu wɔyɛnma, wo Baba Ala Xaxili nan wɔyɛnma wo saabui ra.» %oC E na wo so nee yi ra, wo naxa kɔntɔfili wo xa masenyi xa fe ra, wo naxan falama nun wo a falama ki naxɛ, barima na birin fima nɛ wo ma na waxati yati. n  e wo xaninma nɛ gominae nun mangɛe yire n ma fe ra. Na kui, wo findima nɛ n ma seedee ra e tan bɛ, a nun si gbɛtɛe bɛ. m Wo xa wo yɛtɛ matanga mixie ma, barima e wo soma nɛ kiitisae yi ra, e wo bɔnbɔma nɛ sɛbɛrɛ ra e xa salidee kui, $lA «Wo wo tuli mati, n na wo xɛɛfe nɛ alɔ yɛxɛɛ naxee soma wula baree tagi. Na kui, wo xa kɔɔta alɔ yere, wo yuge xa fan alɔ turunna xɔni. k3 N xa nɔndi fala wo bɛ, kiiti sa lɔxɔɛ, kiiti fanma Sodoma nun Gomora taakae ra dangife na taa mixie ra.» Isa fɔxirabirɛe fama ɲaxankatade >ju Xa mixie mu tin wo rasɛnɛde, xa na mu a ra e tondi e tuli matide wo xa masenyi ra, wo nɛ kelima na banxi xa na mu a ra na taa kui, wo xa mɛnni bɛndɛ rakɔnkɔn wo sanyie ra. wig Xa na fɔxɔɛ mixie fan, Ala xa wo xa duba suxu e xa fe ra. Kɔnɔ xa naakae mu fan, Ala naxa na duba suxu. 1h] Wo na so mixie xɔnyi, wo xa e xɛɛbu. xgi «Wo na so taa naxan kui, wo xa mixi fanyi nde fen naxan wo yigiyama, wo lu naa han wo siga taa gbɛtɛ. f} Wo man naxa gbɔnfɔɛ, donma firin nde, sankiri, xa na mu a ra xuli xanin wo xun ma. A lanma baloe xa fi walikɛ ma.» Ie  Wo naxa xɛɛma, gbeti, xa na mu a ra kɔbiri xanin wo xun ma. #d? Wo xa furemae rayalan, wo xa faxamixie rakeli, wo xa kunɛ kanyie rasɛniyɛn, wo xa ɲinnɛe keri. Wo kixi nɛ, wo mu sese fi. Wo fan xa mixi ki na ki. Lc Wo xa kawandi ti kira xɔn a Ala xa mangɛya niini bara makɔrɛ. Ob Wo xa siga Isirayilakae nan xɔn, naxee luxi alɔ yɛxɛɛ lɔɛxie. a) Isa naxa yi xɛmɛ fu nun firinyie xɛɛ yi yaamari ra: «Wo naxa siga mixie yire Yuwifie mu naxee ra, wo naxa so Samarikae xa taae kui. u`c Simɔn naxan xili Seloti, nun Yudasi Isikariyoti naxan Isa yanfa. Isa a xa xɛɛra fu nun firinyie xɛɛfe ^_5 Filipu nun Barotolome, Tomasi nun Matiyu duuti maxili, Alifa xa di Yaki nun Tadayo, ^+ Na xɛɛra fu nun firinyi xilie nan ya: a singe, Simɔn, naxan man xili Piyɛri, nun a xunya Andire, Sebede xa di Yaki, nun a xunya Yaya, '] I Isa naxa a fɔxirabirɛ fu nun firinyie xili, a nɔɛ so e yi ra alako e xa nɔ ɲinnɛe keride mixie fɔxɔ ra, e man xa nɔ furema mɔɔli birin nayalande. R\ &Wo xɛ kanyi maxandi alako a xa walikɛe rasanba a xa xɛ xabade.»q[[ %Na kui, a naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Xɛ xaba wali belebele nan na, kɔnɔ walikɛe tan xurun. !Z; $A nu ɲama toma tɛmui naxɛ, a nu kinikinima e ma, barima sɛnbɛ nun limaniya birin nu baxi e yi. E nu luxi nɛ alɔ yɛxɛɛ naxee makantama mu na. >Yu #Isa naxa taae birin iɲɛrɛ, a xungbe nun a xuri. A nu mixie xaranma e xa salidee kui, a nu e kawandi Ala xa mangɛya xa xibaaru fanyi ra, a nu furema mɔɔli birin nayalan. yXk "Kɔnɔ Farisɛnie tan naxa a fala, «A ɲinnɛe kerima ɲinnɛ mangɛ nan saabui ra.» Isa kinikinife ɲama ma W !Isa to na ɲinnɛ keri, boboe naxa wɔyɛn. Ɲama naxa kaaba, e a fala, «Yi fe mɔɔli singe mu nu to Isirayila bɔxi ma.» V  Isa nun a fɔxirabirɛe to nu kelife naa, mixi nde naxa fa xɛmɛ nde ra a xɔn ma ɲinnɛ nu bara naxan findi boboe ra. _U7 Kɔnɔ e to mini, e naxa siga Isa xa fe fala ra na bɔxi yire birin. Boboe rayalanfe mTS E yae naxa rabi keren na. Isa naxa a matintin e ra a xɔrɔxɔɛ ra, «Mixi yo naxa yi fe kolon.» wSg Isa naxa a bɛlɛxɛe sa e ya ma, a a fala e bɛ, «Wo waxɔnfe xa raba wo bɛ alɔ wo laxi a ra ki naxɛ.» R Isa to so banxi, dɔnxuie naxa e maso a ra. A naxa e maxɔrin, «Wo laxi a ra a n nɔma wo rayalande?» E naxa a yaabi, «Iyo, Marigi.» Q} Isa to keli mɛnni, dɔnxui firin naxa bira a fɔxɔ ra, e nu e xui ite a bɛ, «Dawuda xa Di, kinikini muxu ma!» OP Na xibaaru naxa yensen na yire birin na. Isa dɔnxui firin nayalanfe tOa A to ɲama ramini tande, a naxa so banxi kui. A naxa ginɛdimɛdi bɛlɛxɛ suxu, ginɛdimɛdi naxa keli. dNA «Wo siga, barima yi ginɛdimɛdi mu faxaxi. A na xife nɛ.» E naxa yo a ma, e a mayele. M} Isa to so mangɛ xɔnyi, a naxa ɲama li naa, e sɔnxɔfe, xule femae fan bara fa ɲɔn yire. A naxa a fala e bɛ, L Isa to a mafindi, a ginɛ to, a naxa a fala a bɛ, «N ma di, limaniya, i xa danxaniya bara i rayalan.» Keren na, ginɛ naxa yalan. sK_ barima a nu a falafe a yɛtɛ ma, «Xa n nɔ n bɛlɛxɛ dinde Isa xa donma gbansan na, n yalanma nɛ.» !J; Na tɛmui, ginɛ nde naxan xa kike wali mu nu a itima ɲɛ fu nun firin bun ma, a naxa fa Isa xanbi ra, a a bɛlɛxɛ din a xa donma sanbunyi ra, NI Isa naxa keli, e nun a fɔxirabirɛe naxa bira na mangɛ fɔxɔ ra. JH  Isa to nu na na fee masenfe e bɛ, mangɛ nde naxa fa, a suyidi Isa bɛ, a a fala a bɛ, «N ma di ginɛ baxi faxade ya, kɔnɔ xa i siga, i naxa i bɛlɛxɛ sa a ma, a man kelima nɛ.» GG Mixi man mu wɛni nɛɛnɛ sama lɛbɛ fori kui, xa na mu a ra na wɛni nɛɛnɛ na funtu, wɛni lɛbɛ fori bulama nɛ, wɛni fili, a sase fan kana. Wɛni nɛɛnɛ sama lɛbɛ nɛɛnɛ nan kui, alako wɛni yo, wɛni sase yo, e birin xa ragata a fanyi ra.» Ginɛdimɛdi rakelife faxɛ ma nun ginɛ gbɛtɛ rayalanfe F+ Mixi yo mu dugi fori lonpoma dugi nɛɛnɛ ra, xa na mu a ra na dugi nɛɛnɛ xuntunyi nan dugi fori ibɛndunma, dugi ibɔɔ dangi a singe ra. AE{ Isa naxa e yaabi, «Ginɛfenyi xa futixiri xulunyi, a booree nɔma sunnunde a na e fɛ ma tɛmui naxɛ? Lɔxɔɛ fama, ginɛfenyi bama nɛ e yi ra. Na waxati tan, e sunyi suxuma nɛ. +DO Na tɛmui Annabi Yaya fɔxirabirɛe naxa fa Isa yire, e a maxɔrin, «Munfe ra muxu tan nun Farisɛnie sunyi suxuma, kɔnɔ i fɔxirabirɛe tan mu sunma?» BC} Wo siga, wo sa fahaamui sɔtɔ yi masenyi ma, ‹Hinnɛ rafan n ma dangife sɛrɛxɛ ra.› N mu faxi tinxintɔɛe xa xilide. N faxi yunubitɔɛe nan xilide.» Isa maxɔrinfe sunyi ma kBO Isa to na mɛ, a naxa a fala, «Mixi yalanxi hayi mu na seriba ma. Furema nan hayi na seriba ma. A% Farisɛnie to na to, e naxa Isa fɔxirabirɛe maxɔrin, «Munfe ra wo karamɔxɔ nun duuti maxilie nun yunubitɔɛe e dɛgema yire keren?» '@G Lɔxɔ nde Isa nun a fɔxirabirɛe nu na e dɛgefe Matiyu xɔnyi. Duuti maxilie nun yunubitɔɛ gbegbe naxa fa, e birin naxa e dɛge fɔlɔ yire keren. 5?c Isa to keli na, a naxa xɛmɛ nde to naxan xili Matiyu, a dɔxɔxi duuti maxilide. Isa naxa a fala a bɛ, «Bira n fɔxɔ ra.» Matiyu naxa keli, a bira a fɔxɔ ra. > Ɲama to na to, e naxa gaaxu, e nu fa Ala matɔxɔ, naxan na sɛnbɛ mɔɔli fixi adamadie ma. Matiyu birafe Isa fɔxɔ ra -=U Namatɛ naxa keli, a siga a xɔnyi. "<= N xa a masen wo bɛ a Adama xa Di nɔma yunubi xafaride duniɲa ma.» Isa naxa a masen namatɛ bɛ, «Keli, i xa i xa dagi tongo, i xa siga i xɔnyi.» x;i Wɔyɛnyi mundun sɔɔnɛya, a falafe ‹I xa yunubie bara xafari,› ka a falafe ‹Keli, i xa i ɲɛrɛ›? x:i Kɔnɔ Isa to nu e xa maɲɔxunyi kolon, a naxa a masen e bɛ, «Munfe ra maɲɔxunyi kobie na wo bɔɲɛ ma? p9Y Na kui, sɛriyɛ karamɔxɔ ndee naxa a fala e bɔɲɛ ma, «Yi xɛmɛ na Ala rasɔtɔfe nɛ yi ki.» 48a Mixi ndee naxa fa namatɛ nde ra Isa xɔn ma, a saxi dagi ma. Isa to e xa danxaniya to, a naxa a fala namatɛ bɛ, «N ma di, limaniya tongo, i xa yunubie bara xafari.» J7  Isa to baki kunkui kui, a naxa baa igiri, a so a xɔnyi taa kui. n6U"Na tɛmui taa birin naxa mini Isa ralande. E to a to, e naxa a mayandi a xa keli e xa bɔxi ma.<5q!Naxee nu na xɔsɛe dɛmadonfe, e naxa e gi. E to so taa kui, e naxa dɛntɛgɛ sa fe ma naxan dangixi, e a fala taakae bɛ ɲinnɛe gbilenxi na xɛmɛ firin fɔxɔ ra ki naxɛ. -4S Isa naxa a fala e bɛ, «Wo siga.» E naxa mini na xɛmɛ firinyie, e so na xɔsɛe i. Xɔsɛ gali birin naxa goro e gi ra tentenyi ra, e sa sin baa ma, e madula. V3%Ɲinnɛe naxa Isa mayandi, «Xa i sa muxu keri, muxu raso yi xɔsɛ gali.» 42cXɔsɛ gali nu na e dɛmadonfe na longori. 1E naxa sɔnxɔ, «Ala xa Di, i waxi munse xɔn ma muxu bɛ? I faxi be muxu ɲaxankatade nɛ beenun a lɔxɔɛ xa a li?» E0E to naakiri li Gadara bɔxi ma, mixi firin naxa mini gaburi longori ra ɲinnɛe nu naxee fɔxɔ ra, e sa Isa ralan. E nu magaaxu ki fanyi, mixi yo ɲan mu nu nɔma dangide na biri. //A fɔxirabirɛe naxa kaaba, e e bore maxɔrin, «Mixi mɔɔli mundun lanxi yi ma? Hali foye nun baa, e a xui rabatuma.» Ɲinnɛ kanyi rayalanfe .A naxa e yaabi, «Wo gaaxuxi munfe ra? Wo xa danxaniya xurun!» A naxa keli, a foye nun baa yamari, baa naxa xinbeli yen! j-MA fɔxirabirɛe naxa fa a raxunu, e a fala a bɛ, «Marigi, won nakisi, won faxafe nɛ yi ki!» d,AFoye belebele naxa keli baa ma, mɔrɔnyi nu fa sa kunkui kui. Kɔnɔ Isa tan nu na xife. P+Isa naxa baki kunkui kui, a fɔxirabirɛe naxa bira a fɔxɔ ra. }*sKɔnɔ Isa naxa a yaabi, «Bira n fɔxɔ ra. A lu faxamixie xa e xa faxamixie ragata.» Isa foye belebele raxarafe g)GA fɔxirabirɛ nde fan naxa a fala a bɛ, «Marigi, a lu n xa siga n baba ragatade sinden.» (1Isa naxa a yaabi,«Xulumase xima a yili kui.Xɔni xima a tɛɛ kui.Kɔnɔ dɛdɛ mu na Adama xa Di bɛ a a xunyi sama dɛnnaxɛ.» w'gSɛriyɛ karamɔxɔ nde naxa a maso Isa ra, a a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, i siga dɛdɛ, n na i fɔxɔ ra.» a&;Isa to ɲama gbegbe to a rabilinyi, a naxa a fɔxirabirɛe yamari e xa baa igiri. '%GNa kui, Annabi Esayi xa masenyi naxa kamali, naxan sɛbɛxi,«A naxa won ma tɔɔrɛ ba won ma,
a won ma furee dɔxɔ a xun.» Birafe Isa fɔxɔ ra !$;Nunmare tɛmui, e naxa fa mixi gbegbe ra Isa xɔn ma ɲinnɛ nu naxee fɔxɔ ra. A naxa ɲinnɛe keri a xa wɔyɛnyi ra, a furemae birin nayalan. b#=Isa to a bɛlɛxɛ suxu, fure naxa a bɛɲin keren na. A naxa keli, a fa kuri so e bɛ. "{Na dangi xanbi, Isa naxa siga Piyɛri xɔnyi. A naxa Piyɛri bitanyi ginɛma to, a saxi, a fate wolenxi ki fanyi. I!  Na tɛmui Isa naxa a fala sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati bɛ, «Siga, a xa raba i bɛ alɔ i laxi a ra ki naxɛ.» Na waxati kerenyi yati, sɔɔri xa konyi naxa yalan. Isa mixi gbegbe rayalanfe d A Kɔnɔ mangɛ xa die tan wolima nɛ tande dimi kui, wa nun ɲinyi raxinyi na dɛnnaxɛ.» #? N xa a fala wo bɛ, mixi gbegbe fama nɛ keli sogetede nun sogegorode biri, e e dɛge e nun Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba Ala xa mangɛya niini bun ma. 2] Isa to na sɔɔri xa masenyi mɛ, a naxa kaaba, a fa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «N xa nɔndi fala wo bɛ, n mu yi danxaniya mɔɔli toxi Isirayila bɔxi dɛdɛ. 3 N a kolon barima n fan na mangɛ ndee nan xa yaamari bun ma, sɔɔri ndee man na n fan yi, naxee na n ma yaamari bun ma. N na a fala sɔɔri nde bɛ, ‹Siga,› a sigama nɛ. N na a fala, ‹Fa,› a fama nɛ. N na n ma konyi nde yamari, ‹Yi fe raba,› a a rabama nɛ.» 'GSɔɔri mixi kɛmɛ xunmati naxa a yaabi, «Marigi, na binyɛ mu na n yi ra i tan xa so n ma banxi kui. I xa yaamari gbansan nan fi, n ma konyi yalanma nɛ. BIsa naxa a fala a bɛ, «N xa siga, n xa sa a rayalan.» Z-«Marigi, n ma walikɛ saxi banxi, a bara namata, a ɲaxankataxi ki fanyi ra.» `9Isa to so Kapɛrɛnamu, sɔɔri mixi kɛmɛ xunmati naxa fa a yire, a a maxandi, ~~}(||Z{{Xzz|zy&xxwwIvv]uutttss7rr7qq}pp>oonnUnm&ll7kk"jjkii|ihh+ggofffeedtdcjbb]baa ``__!^^F^]]\[[ZZOYYY+XWWoVVUTT$SSIRRR)QyQPIOO3NNTMM+LLK=JJ II_HGGF[EJDCC BAAo@@v??|>===$<Isa nun a xɛɛra fu nun firinyie to nu tefe Darisalamu, Isa naxa e xun lan, a fa a masen e doro bɛ kira xɔn ma, c+Na kui, xanbiratie fama findide yareratie ra, yareratie fan findi xanbiratie ra.» Isa a xa faxɛ nun marakeli xa fe masenfe sanmaya saxan nde zbmN mu nɔma n waxɔnfe rabade n ma kɔbiri ra? Ka i tɔɔnɛxi nɛ n to fe fanyi rabaxi mixi gbɛtɛ nde bɛ?› haII gbe tongo, i siga. N tan nan waxi a xɔn yi walikɛ dɔnxɔɛ xa wali sare xa lan i gbe ma. ~`u A naxa mixi keren yaabi e ya ma, ‹N boore, n mu fefe kobi niyaxi i ra. Won mu lan gbeti kɔbiri kole keren xa ma? E_ e a fala, ‹Yi walikɛ dɔnxɔɛe, e waxati keren gbansan nan walixi, kɔnɔ i bara wali sare fi e ma naxan nun muxu gbe lan. Anun, muxu tan nan fɛɛɲɛnxi wali ra soge xɔnɛ bun!› 5^e E to a rasuxu, e naxa wɔyɛn xɛ kanyi ma, ]9 Na kui, walikɛe naxee singe tongo, nee to fa e ɲɔxɔ a ma a e kɔbiri sɔtɔma dangi booree ra, kɔnɔ e fan naxa gbeti kɔbiri kole keren sɔtɔ. k\O Naxee wali fɔlɔxi lɛɛri ndee beenu kɔɛ xa so, kankan naxa gbeti kɔbiri kole keren sɔtɔ. &[E«Nunmare to so, xɛ kanyi naxa a fala a xa walikɛ xunyi bɛ, ‹Walikɛe xili, i xa e sare fi. A fɔlɔ dɔnxɔɛ rasoe ma, a raɲɔn a singe ma.› ZE naxa a yaabi, ‹Mixi yo nan mu muxu tongoxi walide.› Xɛ kanyi naxa a fala e bɛ, ‹Wo fan xa siga walide n ma xɛ yire.›» /YWA dɔnxɔɛ ra, lɛɛri ndee beenu kɔɛ xa so, a naxa mini, a walikɛ gbɛtɛe li, e tixi. A naxa e maxɔrin, ‹Fɛɛɲɛn, wo tixi be, wo mu walife. Munfe ra?› XE fan naxa siga. Xɛ kanyi man naxa mini yanyi tagi, a walikɛ gbɛtɛe man tongo. Nunmare, a man naxa mixi gbɛtɛe sɔtɔ. mWSA naxa a fala e bɛ, ‹Wo fan xa siga walide n ma xɛ ma. N wali sare tinxinxi fima nɛ wo ma.› xViA man to mini gɛɛsɛgɛ, soge to nu bara mate, a naxa walikɛ gbɛtɛe li, e tixi taa kui, wali yo mu e yi. U E to lan a ma fɛɛɲɛn keren xa wali sare xa findi gbeti kɔbiri kole keren na, xɛ kanyi naxa walikɛe xɛɛ a xa xɛ yire. {T q«Ala xa mangɛya misaalixi xɛ kanyi nan na, naxan mini subaxɛ ma alako a xa walikɛe tongo a xa xɛ walife ra. ^S5Yarerati wuyaxi fama findide xanbiratie ra, xanbirati fan findi yareratie ra.»`R9Mixi yo naxan na sa keli a xa se nde xun ma n tan ma fe ra, a findi banxie ra ba, xunyae ba, taarae ba, baba ba, nga ba, bɔxie ba, na kanyi nee ɲɔxɔ kɛmɛ kɛmɛ nan sɔtɔma, a man abadan kisi sɔtɔ kɛ ra. QIsa naxa e yaabi, «N xa nɔndi fala wo bɛ, duniɲa fe birin na masara a nɛɛnɛ ra, Adama xa Di naxa magoro a xa nɔrɛ kibanyi kui, wo tan n fɔxirabirɛe fan magoroma nɛ kibanyi fu nun firin kui, wo fa Isirayila bɔnsɔɛ fu nun firin makiiti. PNa kui, Piyɛri naxa a fala a bɛ, «A mato, muxu bara keli se birin xun ma, muxu bira i fɔxɔ ra. Munse fa luma muxu bɛ?» qO[Isa naxa e mato, a fa a masen, «Adama mu nɔma a yɛtɛ rakiside, kɔnɔ Ala tan nɔma fe birin na.» pNYE to na mɛ, Isa fɔxirabirɛe dɛ naxa ixara ki fanyi ra, e maxɔrinyi ti, «Nde, fa nɔma kiside?» ~MuN man xa a fala wo bɛ, ɲɔxɔmɛ so ɲɔxun sɛnbɛ yale ra, dinɛ bannamixi sofe Ala xa mangɛya niini bun ma.» LIsa naxa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, «N xa nɔndi fala wo bɛ, naafuli kanyi sofe Ala xa mangɛya niini bun ma a xɔrɔxɔ. ^K5Sɛgɛtala to na mɛ, a naxa siga sunnunyi kui, barima harige gbegbe nu na a yi ra. `J9Isa naxa a masen a bɛ, «Xa i wama i xa gɛ kamalide i xa kɛwalie kui, siga, sa i sɔtɔse birin mati, i a kɔbiri fi setaree ma. Na kui, i fama bannaya sɔtɔde ariyanna. I na na raba, fa, i bira n fɔxɔ ra.» UI#Sɛgɛtala naxa Isa yaabi, «N bara na birin nabatu. Munse fa luxi?» QHI baba nun i nga binya. I xa i ngaxakerenyi xanu alɔ i yɛtɛ yati.» oGWIsa naxa a yaabi, «I naxa faxɛ ti. I naxa yɛnɛ raba. I naxa muɲɛ ti. I naxa mixi tɔɔɲɛgɛ. IF Isa fan naxa a maxɔrin, «I n maxɔrinma fe fanyi ma munfe ra? Ala keren peti nan fan. Xa i wama i xa kisi, Ala xa sɛriyɛ nan nabatu.» Xɛmɛ naxa a maxɔrin, «Ala xa sɛriyɛ mundue?» ESɛgɛtala nde naxa fa Isa xɔn, a a maxɔrin, «Karamɔxɔ, a lan n xa fe fanyi mundun naba alako n xa abadan kisi sɔtɔ?» ^D5A naxa a bɛlɛxɛ sa e ma, a duba e bɛ. Na xanbi, a naxa siga. Sɛgɛtala bannaxi (CINa kui, Isa naxa a masen, «Wo a lu dimɛdie xa fa n yire. Wo naxa tɔnyi dɔxɔ e ma, barima naxee maniyaxi e ra, nee nan na Ala xa mangɛya niini bun ma.» B1 Na tɛmui mixie naxa fa dimɛdie ra Isa xɔn, alako a xa a bɛlɛxɛ sa e ma, a duba e bɛ. Kɔnɔ a fɔxirabirɛe naxa wɔyɛn na mixie ma. A Wo a kolon, xɛmɛ ndee bari ki nan a niyaxi e mu nɔma ginɛ dɔxɔde. Ndee na na e e banaxi nɛ. Ndee fan na, e natɛ nan tongoxi e naxa ginɛ dɔxɔ Ala xa wali xa fe ra. Mixi naxan nɔma yi masenyi suxude, a xa a suxu.» Isa nun dimɛdi xunxurie h@I Isa naxa a masen e bɛ, «Birin xa mu nɔma yi masenyi suxude, fo Ala a fɛɛrɛ fi naxan ma. ? Isa fɔxirabirɛe naxa a fala a bɛ, «Xa a na na ki nɛ xɛmɛ bɛ a xa ginɛ mabiri ra, hali a mu ginɛ dɔxɔ.» >) N xa a fala wo bɛ, naxan yo mɛɛ a xa ginɛ ra, xa a xa ginɛ mu yɛnɛ xa rabaxi, a fa ginɛ gbɛtɛ dɔxɔ, na xɛmɛ bara yɛnɛ raba.» :=mIsa naxa e yaabi, «Wo bɔɲɛe nan xɔrɔxɔ, na nan a niyaxi Annabi Munsa naxa fɛɛrɛ fi wo ma, wo xa nɔ mɛɛde wo xa ginɛe ra, kɔnɔ a mu nu na na ki xɛ a fɔlɛ ra. -<SE man naxa Isa maxɔrin, «Munfe ra fa Annabi Munsa a yamarixi, xɛmɛ naxan wama mɛɛfe a xa ginɛ ra, a lan a xa fatan kɛɛdi so a yi ra, a mɛɛ a ra?» ;Na nan a toxi, mixi firin xa mu e ra sɔnɔn, e firin bara findi keren na. Ala bara naxee xiri e boore ra, adama naxa nee rafatan.» :ya fa a masen, ‹Na kui, xɛmɛ kelima a baba nun a nga xun ma, a a xa ginɛ xa futi xiri, e firin findi keren na.› 9Isa naxa e yaabi, «Kitaabui naxan masenxi wo mu nu a xaran? Fe fɔlɔ fɔlɛ ra, Daali Mangɛ naxa xɛmɛ nun ginɛ daa, 8Farisɛnie naxa fa a yire alako e xa gantanyi te a bɛ. E naxa a maxɔrin, «A daxa xɛmɛ xa mɛɛ a xa ginɛ ra fe birin ma?» N7Ɲama gbegbe naxa bira a fɔxɔ ra naa, a fan naxa furemae rayalan. 6 Isa to gɛ yi fe birin masende, a naxa keli Galile bɔxi ma, a siga Yudaya bɔxi nde ma naxan nu na Yurudɛn naakiri ma. 5#«N Baba naxan na ariyanna, a na nan niyama wo fan na, xa wo mu diɲɛ wo ngaxakerenyi ma wo bɔɲɛ birin na.»4"A xa mangɛ to xɔnɔ a ma, a naxa a so kɔsibilie yi, e xa a sa geeli, e xa a ɲaxankata han a xa gɛ doni birin fide.» h3I!A di, a mu lanma xɛ nu i fan xa kinikini i boore ma, alɔ n kinikinixi i tan ma ki naxɛ?› 2 Na kui, mangɛ naxa na walikɛ singe xili, a a fala a bɛ, ‹I tan walikɛ kobi! I to n mayandi, n tan diɲɛ nɛ i xa doni birin ma. 1w«A boore walikɛe to na to, e naxa kinikini. E naxa na birin dɛntɛgɛ sa mangɛ bɛ naxan nu e birin xun ma. a0;Kɔnɔ a naxa tondi. A naxa a raso geeli kui, a xa lu mɛnni han a xa gɛ doni fide.» ^/5A boore naxa suyidi a bɛ, a a maxandi, ‹Yandi, diɲɛ n ma. N i xa doni fima.› @.y«Kɔnɔ a tan walikɛ to mini, a naxa a boore walikɛ nde to a xa gbeti kilo tagi doni nu na naxan ma. A naxa bagan a ma, a a kɔnyi dekun, a sɔnxɔ a ra, ‹N ma doni fi!› o-WNa kui, mangɛ naxa kinikini a xa walikɛ ma, a diɲɛ na doni birin ma, a a xa walikɛ rabɛɲin.» ,}Na walikɛ naxa a igoro bɔxi, a suyidi mangɛ bɛ, a a maxandi, ‹Yandi, diɲɛ n ma. N fama i xa doni birin fide.› $+AKonyi to mu nu nɔma a xa doni fide, a xa mangɛ naxa yaamari fi, a tan yo, a xa ginɛ yo, a xa die yo, e nun a harige birin xa mati alako na doni xa fi. *A to a fɔlɔ, e naxa fa a xa walikɛ nde ra a xɔn, mangɛ xa doni nu naxan ma han gbeti kilo wulu kɛmɛ saxan, kilo wulu tongo naani. )}«Ala xa mangɛya maniyaxi mangɛ nde nan na, naxan nu wama a xa kɔbiri fe ya ibafe a tan nun a xa walikɛe tagi. z(m«N xa a fala i bɛ, sanmaya solofere xa mu a ra de! I xa diɲɛ a ma sanmaya solofere dɔxɔ tongo solofere.» :'mNa tɛmui, Piyɛri naxa a maso Isa ra, a a fala a bɛ, «N Marigi, n lanma n xa diɲɛ n ngaxakerenyi xa haakɛ ma sanmaya yeri? Han sanmaya solofere?» Isa naxa a yaabi, &Mixi firin, xa na mu a ra mixi saxan nu malan n xili ra dɛdɛ, n na e ya ma.» Diɲɛfe ngaxakerenyi ma nun diɲɛtareɲa xa taali %'N man xa a fala wo bɛ, xa mixi firin lan fefe ma wo ya ma yi duniɲa ma, e Ala maxandi, n Baba naxan na ariyanna, a na fe rabama nɛ e bɛ. $+N xa a fala wo bɛ a nɔndi ki ma, wo na naxan xiri duniɲa, a xirima nɛ koore fan ma. Wo na naxan fulun duniɲa, a fulunma nɛ koore fan ma. 7#gXa a tondi nee fan xui mɛde, na fe masen danxaniyatɔɛ ɲama bɛ. Xa a tondi danxaniyatɔɛ ɲama xui fan mɛde, a xa lu wo bɛ alɔ kaafiri, xa na mu a ra, duuti maxili. &"EKɔnɔ xa a tondi i xui mɛde, i xa mixi keren xa na mu mixi firin fen, wo birin xa siga a yire alako kiiti xa sa seede firin, xa na mu seede saxan xui ma. >!u«Xa i ngaxakerenyi bara haakɛ sɔtɔ i ra, siga, wo firin xa sa lu yire keren, i xa a masen a bɛ a tantanxi ki naxɛ. Xa a sa i xui mɛ, i ngaxakerenyi bara ragbilen i ma. n UA na na ki nɛ fan, wo Baba naxan na ariyanna, a mu tinma yi mixi xuri sese xa lɔɛ.» Haakɛ bafe /W N xa nɔndi fala wo bɛ, xa a sa a to, a ɲɛlɛxinma nɛ na yɛxɛɛ kerenyi xa fe ra, dangife yɛxɛɛ tongo solomanaani nun solomanaani boore ra, naxee mu lɔɛ. =s «Wo a toxi di? Xa yɛxɛɛ kɛmɛ na mixi nde yi ra, keren fa lɔɛ e ya ma, a mu na yɛxɛɛ tongo solomanaani nun solomanaani luma xɛ geya fari, a siga na kerenyi fende?  «Wo naxa yo yi mixi xuri sese ma, barima n xa a fala wo bɛ, e xa malekɛe n Baba yatagi toma tɛmui birin, naxan na ariyanna.»  <q Xa i ya findi i ratantanse ra, a ba na, i a wɔlɛ. I sofe ariyanna i ya keren kanaxi, na fisa i bɛ dinɛ i ya firin lu na, kɔnɔ i woli yahannama.» Yɛxɛɛ lɔɛxi xa taali }Xa i bɛlɛxɛ, xa na mu i sanyi findi i ratantanse ra, a bolon, i a wɔlɛ. I sofe ariyanna i bɛlɛxɛ, xa na mu i sanyi bolonxi, na fisa i bɛ dinɛ i bɛlɛxɛ firin nun i sanyi firin luxi na, kɔnɔ i woli yahannama, tɛ mu xubenma dɛnnaxɛ. 'GGbaloe na duniɲa mixie bɛ e xa maratantanyi xa fe ra. A fɛɛrɛ mu na tan, fo maratantanyi xa mini, kɔnɔ gbaloe na mixi bɛ naxan findima na saabui ra. «Mixi yo yi mixi xuri keren natantan, naxan danxaniyaxi n ma, a fisa na kanyi bɛ gɛmɛ binye xa xiri a kɔn ma, a rasin baa ma. }Mixi yo naxan yi dimɛdi mɔɔli rasɛnɛma n xili ra, na kanyi bara n tan yɛtɛ yati rasɛnɛ.» Mixi ratantan saabui Na kui, mixi yo naxan a yɛtɛ magoroma alɔ dimɛdi, na nan findixi mixi xungbe ra dangi birin na Ala xa mangɛya niini bun ma. a a masen e bɛ, «N xa nɔndi fala wo bɛ, xa wo mu wo yɛtɛ magoro, wo lu alɔ dimɛdie, wo mu soma Ala xa mangɛya niini bun ma. 3aIsa naxa dimɛdi nde xili, a a ti e tagi,  Na tɛmui Isa fɔxirabirɛe naxa e maso Isa ra, e a maxɔrin, «Nde binyaxi dangi birin na Ala xa mangɛya niini bun ma?» wgKɔnɔ alako won naxa yi mixie raxɔnɔ, i xa siga baa dɛ ra, i kɔnyi woli. I na yɛxɛ naxan singe suxu, a rate, i a dɛ rabi. I kɔbiri kole toma nɛ a dɛ kui. I xa na so duuti maxilie yi ra, a xa findi won firin ma duuti ra.»taPiyɛri naxa a yaabi, «Mixi gbɛtɛe.» Isa fan naxa a masen, «Na kui, mangɛ xa die tan mu duuti fima. A{Piyɛri naxa e yaabi, «Iyo, a a fima.» Piyɛri to so banxi, Isa nan singe wɔyɛn a bɛ, «Piyɛri, i a toxi di? Duniɲa mangɛe duuti maxilima nde ma, e xa die ka mixi gbɛtɛe?» "=Isa nun a fɔxirabirɛe to so Kapɛrɛnamu, hɔrɔmɔbanxi duuti maxilie naxa Piyɛri maxɔrin, «Pe, i karamɔxɔ mu hɔrɔmɔbanxi duuti fima?» ,Qe a faxa. A xa faxɛ xi saxan nde ma, a man kelima nɛ faxɛ ma.» A xa wɔyɛnyi naxa a fɔxirabirɛe nimisa ki fanyi. Isa nun Piyɛri hɔrɔmɔbanxi duuti fife q [Isa fɔxirabirɛe to malan Galile, Isa naxa a fala e bɛ, «Adama xa Di sama nɛ mixie bɛlɛxɛ,  !Kɔnɔ yi ɲinnɛ mɔɔli tan mu kerima fo Ala maxandi nun sunyi saabui ra.» Isa a xa faxɛ nun marakeli xa fe masenfe sanmaya firin nde z mIsa naxa e yaabi, «Wo xa danxaniya nan xurun. N xa nɔndi fala wo bɛ, xa danxaniya na wo bɛ, hali a xurun alɔ konde xɔri, wo na a fala yi geya bɛ, ‹Keli be, i i masiga mɛnni,› a masigama nɛ. Fefe mu na wo mu nɔma naxan nabade. } sIsa fɔxirabirɛe naxa e maso Isa ra, e a maxɔrin e doro ma, «Munfe ra muxu tan mu nɔ na ɲinnɛ keride?» g GIsa naxa ɲinnɛ yamari, ɲinnɛ naxa gbilen dimɛdi fɔxɔ ra, dimɛdi naxa yalan keren na. *MIsa naxa e yaabi, «Wo tan bɔnsɔɛ danxaniyatare, wo kobi! N xa lu wo sɛɛti ma han mun tɛmui? N xa ti wo bun ma han mun lɔxɔɛ? Wo fa na di ra n xɔn.» PN bara fa a ra i fɔxirabirɛe xɔn, kɔnɔ e mu nɔxi a rayalande.» 'a a fala, «Marigi, kinikini n ma di ma, xaxili fure a ɲaxankataxi ki fanyi. A luma bira ra tɛ xɔɔra, a nun ye xɔɔra. A na rabama han. X)E to ɲama yire li, xɛmɛ nde naxa fa Isa xɔn, a a xinbi sin a bun ma,   Na kui, Isa fɔxirabirɛe naxa a kolon a a nu na Yaya Xunxa nan ma fe falafe e bɛ. Ɲinnɛ kerife naxan nu dimɛdi fɔxɔ ra )K Kɔnɔ n xa a fala wo bɛ, Annabi Eliya ɲan bara fa, kɔnɔ e mu a kolonxi, e bara e waxɔnfe birin niya a ra. E man fafe Adama xa Di tɔɔrɔde na ki nɛ.» b= A naxa e yaabi, «Nɔndi nan a ra. Annabi Eliya nan singe fama yati, a fe birin yailan. {o Isa fɔxirabirɛe naxa a maxɔrin, «Munfe ra sɛriyɛ karamɔxɔe a falama a fo Annabi Eliya nan singe xa fa?» #? E to nu na gorofe geya fari, Isa naxa a matintin e ra, «Wo fe naxan toxi, wo naxa a fala mixi yo bɛ, han beemanun Adama xa Di xa keli faxɛ ma.» 3aE to e ya rakeli, e mu mixi yo to fo Isa. d~AKɔnɔ Isa naxa a maso e ra, a a bɛlɛxɛ sa e ma, a a fala, «Wo keli. Wo naxa gaaxu.» [}/Fɔxirabirɛe to na xui mɛ, e naxa gaaxu ki fanyi, e e yatagi rafelen bɔxi ma. I| A nu wɔyɛnfe tɛmui naxɛ, nuxui yanbaxi naxa goro e xun na, xui nde fan naxa mini nuxui kui, a a masen, «N ma Di maxanuxi nan yi ki naxan n kɛnɛnxi ki fanyi ra. Wo wo tuli mati a ra.» B{}Piyɛri naxa a fala Isa bɛ, «Marigi, fe fanyi nan a ra muxu to na be yi ki. Xa i wa, n lingira saxan yailanma be, keren i gbe, keren Annabi Munsa gbe, keren Annabi Eliya gbe.» vzeNa tɛmui, Annabi Eliya nun Annabi Munsa naxa mini fɔxirabirɛe ya xɔri, e naxa e to e nun Isa wɔyɛnfe. ~yuMɛnni Isa naxa masara, a nɔrɔ e ya xɔri. A yatagi naxa yanba alɔ soge, a xa sosee naxa fiixɛ alɔ naiyalanyi. px [Xi senni dangi xanbi, Isa naxa Piyɛri, Yaki, nun Yaki xunya Yaya xanin e doro ma geya itexi nde fari. w}N xa nɔndi fala wo bɛ, mixi ndee tixi wo ya ma be, naxee mu faxama fo e Adama xa Di to fa ra a xa mangɛya kui.»vAdama xa Di fama fade a Baba xa nɔrɛ kui, e nun a xa malekɛe. Na tɛmui a mixi birin sare fima nɛ, kankan nun a kɛwali. uDuniɲa birin sɔtɔɛ munse fanma mixi ma, xa a sigama yahannama? Fe mundun na, mixi nɔma a xa ariyanna masarade naxan na? t{Mixi naxan wama a yɛtɛ rakisife, na kanyi lɔɛma nɛ. Naxan a yɛtɛ ralɔɛma n tan ma fe ra, na kanyi kisima nɛ. FsNa tɛmui Isa naxa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, «Xa mixi wa birafe n fɔxɔ ra, a xa a yɛtɛ waxɔnfe gere, a xa tondi a yɛtɛ ma, a tin tɔɔrɛ nun faxɛ ra, a bira n fɔxɔ ra. Jr Isa naxa a ya rafindi Piyɛri ma, a a fala, «Keli n ya i, i tan Sentanɛ! I katafe nɛ i xa n natantan, barima i xaxili mu tixi Ala fee xa ra, a tixi adama fee nan na.» Birafe Isa fɔxɔ ra $qAPiyɛri to a bɛndun, e sa ti e xati ma, a naxa so wɔyɛnfe Isa ra, a a fala a bɛ, «Ala xa i tanga na ma, n Marigi! Na fe mɔɔli mu i sɔtɔma feo!» pKeli na tɛmui ma, Isa naxa a tagi raba fɔlɔ a fɔxirabirɛe bɛ, a fo a xa siga Darisalamu, a xa tɔɔrɛ gbegbe sɔtɔ Yuwifie xa forie, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, nun sɛriyɛ karamɔxɔe ra, e a faxa, kɔnɔ a man xa keli faxɛ ma a xi saxan nde ma. /oWNa tɛmui a naxa a matintin a fɔxirabirɛe ra, a e naxa a fala mixi yo bɛ, a a tan nan findixi Ala xa Mixi Sugandixi ra. Isa a xa faxɛ nun marakeli xa fe masenfe hnIN Ala xa mangɛya saabi soma nɛ i yi ra. I na tɔnyi dɔxɔ fe naxan ma duniɲa, Ala naxan na ariyanna, a fan tɔnyi dɔxɔma nɛ na fe ra. I na tin fe naxan na duniɲa, Ala naxan na ariyanna, a fan tinma nɛ na fe ra.» 1m[N xa a fala i bɛ, i findixi Piyɛri nan na, naxan falaxi ‹gɛmɛ.› N nan n ma danxaniyatɔɛ ɲama tima na gɛmɛ nan fari. Hali faxɛ, a mu nɔma n ma ɲama ra. ,lQIsa naxa a fala a bɛ, «Sɛɛwɛ na i bɛ, i tan Yunusa xa di Simɔn, barima ibunadama xa mu na masenxi i bɛ. N Baba naxan na ariyanna, na nan a masenxi i bɛ. _k7Simon Piyɛri naxa a yaabi, «Ala xa Mixi Sugandixi nan na i ra, Abadan Ala xa Di.» GjIsa naxa e maxɔrin, «Kɔnɔ wo tan naxɛ a di? Nde n na?» i1E naxa a yaabi, «Ndee a falama Annabi Yaya Xunxa. Ndee a falama Annabi Eliya. Ndee a falama Annabi Yeremi, xa na mu a ra namiɲɔnmɛ gbɛtɛ.» h Isa to Sesareya Filipi bɔxi li, a naxa a fɔxirabirɛe maxɔrin, «Mixie munse falama Adama xa Di xa fe ra? Nde lanxi a ma?» Sg Na kui, e naxa a fahaamu a Isa mu a falaxi xɛ e bɛ a e xa e yɛtɛ ratanga taami lɛbini daaxi ma. A nu a falafe nɛ e xa e yɛtɛ ratanga Farisɛnie nun Sadusenie xa xaranyi ma. Isa findixi nde ra? f  Munse a toxi wo mu a kolon a n mu taami fe xa falafe wo bɛ? Wo xa wo yɛtɛ ratanga Farisɛnie nun Sadusenie xa lɛbini ma.» e Ka wo man nɛɛmuxi nɛ taami gundi solofere to xɛmɛ wulu naani wasa? Wo to na fan dɔnxɔɛ matongo, wo debee yeri rafe? d3 Han ya wo mu xaxili sɔtɔ? Ka wo nɛɛmuxi nɛ taami gundi suuli to xɛmɛ wulu suuli wasa? Wo to na taami dɔnxɔɛ matongo, wo debee yeri rafe? cIsa to nu e xa maɲɔxunyi kolon, a naxa a masen e bɛ, «Wo taami fe falama wo bore bɛ munfe ra? Wo xa danxaniya xurun. vbeIsa fɔxirabirɛe naxa na fe mato, e fa a fala e bore bɛ, «A na falaxi nɛ barima won mu faxi taami ra.» ca?Isa naxa a masen e bɛ, «Wo wo yɛtɛ ratanga Farisɛnie nun Sadusenie xa lɛbini ma.» K`Isa fɔxirabirɛe naxa giri naakiri ma, e nɛɛmu taami ma. D_To mixie kobi, e bara gbilen Ala fɔxɔ ra. E wama tɔnxuma makaabaxi tofe, kɔnɔ tɔnxuma yo mu fima e ma bafe Annabi Yunusa xa tɔnxuma ra.» Na xanbi Isa naxa keli e xun ma, a siga. B^}Kuye nɛ iba wo naxɛ, ‹Tunɛ nun foye minima nɛ to, barima koore igbeelixi, nuxuie ifɔɔrɔ.› Wo fata koore ɲingi tagi rabade, kɔnɔ wo mu fata yi waxati fee tan tagi rabade. g]GIsa naxa e yaabi, «Nunmare na a li wo naxɛ, ‹Kuye fanma tina, barima koore igbeelixi.› ,\ SFarisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe naxa fa Isa yire. E to nu wama gantanyi safe a bɛ, e naxa a maxɔrin a xa tɔnxuma makaabaxi nde masen e bɛ kelife koore ma. a[;'Isa to gɛ ɲama ragbilende, a naxa baki kunkui kui, a siga Magadan bɔxi ma.IZ &Xɛmɛ mixi wulu naani nan e dɛge, bafe ginɛe nun dimɛe ra. mYS%Ɲama birin naxa e dɛge han e wasa. Donse dɔnxɔɛ fan naxa matongo han debe solofere naxa rafe. X+$A naxa na taami gundi solofere nun na yɛxɛe tongo, a Ala nuwali sa. A to e igira, a naxa e so a fɔxirabirɛe yi ra, e xa e itaxun ɲama ma. ;Wq#Isa naxa a fala ɲama bɛ e xa dɔxɔ bɔxi. sV_"Isa naxa e yaabi, «Taami gundi yeri na wo yi?» E naxa a fala, «Solofere, a nun yɛxɛ xunxuri ndee.» uUc!A fɔxirabirɛe naxa a maxɔrin, «Won donse sɔtɔma yi ɲama gbegbe bɛ minden? Won na wula nɛ yi ki.» T  Isa naxa a fɔxirabirɛe xili, a a masen e bɛ, «N bara kinikini yi ɲama ma, barima xi saxan nan yi ki, e na n yire be, kɔnɔ donse mu na e naxan donma. N mu wama e xa gbilen e xɔnyi kaamɛ ra e ma, xa na mu a ra e tɔɔrɔma nɛ kira xɔn ma.» S%Ɲama to a to boboe wɔyɛnma, mabɛnyie yalanma, namatɛe ɲɛrɛma, dɔnxuie se toma, e naxa kaaba. E naxa Isirayila Marigi Ala matɔxɔ. 2R]Ɲama gbegbe naxa fa a yire naa, e fa namatɛe ra, a nun dɔnxuie, mabɛnyie, boboe, nun furema gbɛtɛe gbegbe ra. E naxa furemae sa Isa bun ma, a fan naxa e rayalan. wQgIsa to keli mɛnni, a naxa ɲɛrɛ Galile baa dɛ ra han a naxa geya li. A naxa te geya fari, a dɔxɔ. 2P]Na kui, Isa naxa a masen a bɛ, «Ginɛ, i xa danxaniya gbo! I waxɔnfe bara raba i bɛ.» A xa di ginɛ naxa yalan keren na. Isa nɛmɛ fife xɛmɛ mixi wulu naani ma O Ginɛ naxa a fala, «Marigi, i nɔndi, kɔnɔ hali baree, e donse xuntunyi nde sɔtɔma naxan birama e kanyi xa teebili ra.» XN)Isa naxa a yaabi, «A mu lan taami xa ba dimɛdie yi ra, a sa baree bun ma.» RMKɔnɔ ginɛ naxa fa a suyidi a bɛ, a a fala, «Marigi, i xa n mali!» qL[Isa naxa a masen, «N xɛɛxi Isirayila bɔnsɔɛ gbansan nan ma, naxee luxi alɔ yɛxɛɛ lɔɛxie.» KKɔnɔ Isa mu sese fala a bɛ. A fɔxirabirɛe naxa e maso Isa ra, e a fala a bɛ, «Yi ginɛ keri, a na gbelegbelefe won fɔxɔ ra.» (JIKanaan ginɛ nde naxan kelixi na longori, a naxa fa Isa yire a a xui ite, «Marigi, Dawuda xa Di, kinikini n ma. Ɲinnɛ bara n ma di ginɛ ɲaxankata feo!» FIIsa naxa keli mɛnni, a siga Tire nun Sidɔn bɔxi ma. +HONee nan mixi findima mixi sɛniyɛntare ra, kɔnɔ mixi a dɛgefe a bɛlɛxɛ raxatare ra, na xa mu a findima mixi sɛniyɛntare ra.» Kanaan ginɛ xa danxaniya GBarima maɲɔxun kobie, faxɛ tife, yɛnɛ, langoeɲa, muɲɛ, tɔɔɲɛgɛ, mixi xili kanafe, nee birin fatanma mixi bɔɲɛ nan na. }FsKɔnɔ masenyi naxan minima mixi dɛ kui, a kelima a bɔɲɛ nan ma. Na nan nɔma a findide mixi sɛniyɛntare ra. eECWo mu a kolon a se naxan birin soma mixi dɛ kui, a goroma furi nan kui, a fa mini fate i? ?DyIsa naxa a yaabi, «Han ya wo fan mu fahaamui sɔtɔ? KCPiyɛri naxa a fala a bɛ, «Yi taali tagi raba muxu bɛ.» B Wo e lu na. Dɔnxui nan na e ra naxee dɔnxuie raɲɛrɛma. Xa dɔnxui dɔnxui raɲɛrɛ, e firin birin birama nɛ yili kui.» fAE Isa naxa e yaabi, «N Baba naxan na ariyanna, a sansi birin talama nɛ a tan mu naxan sixi. @ Na tɛmui Isa fɔxirabirɛe naxa e maso a ra, e a fala a bɛ, «I mu a kolon i xa masenyi bara Farisɛnie raxɔnɔ?» ? Se naxan soma mixi dɛ kui, na xa mu a findima mixi sɛniyɛntare ra. Naxan minima a dɛ kui, na nan a findima mixi sɛniyɛntare ra.» _>7 Isa naxa ɲama xili, a a masen e bɛ, «Wo wo tuli mati, wo xa fahaamui sɔtɔ. =7 E xa sali fufafu nan a ra,
barima e mixi xaranma adamadie xa maɲɔxunyie nan na
alɔ na maɲɔxunyie findixi n tan ma sɛriyɛ nan na.›» V<%‹Yi ɲama n binyama e dɛ nɛ,
kɔnɔ e bɔɲɛ makuya n na pon! S;Wo tan filankafuie! Annabi Esayi nɔndi yati nan masen wo xa fe ra, p:Yhali na kanyi mu fefe raba a baba bɛ. Na kui, wo Ala xa sɛriyɛ matandima wo xa naamunyi saabui ra. 9%Kɔnɔ wo tan naxɛ, xa mixi nde a fala a baba xa na mu a nga bɛ, ‹I nu lanma i xa naxan sɔtɔ n na i malise ra, n bara a fi Ala ma,› !8;Ala bara a masen, ‹Wo xa wo baba nun wo nga binya.› A man bara a masen, ‹Mixi yo naxan na a baba nun a nga konbi, a lan nɛ na kanyi xa faxa.› b7=Isa naxa e yaabi, «Munfe ra wo tan Ala xa sɛriyɛ matandima wo xa naamunyie xa fe ra? #6?«Munfe ra i fɔxirabirɛe luma forie xa naamunyie matandi ra? E mu e bɛlɛxɛ raxama beenun e xa e dɛge alɔ forie xa naamunyie a masenxi ki naxɛ.» g5 IFarisɛni nun sɛriyɛ karamɔxɔ ndee naxa fa Isa yire kelife Darisalamu. E naxa a maxɔrin, 4 $E nu a mayandima furemae xa e bɛlɛxɛ din a xa donma sanbunyi gbansan na. Furema birin naxee na raba, e birin naxa yalan.{3o#Naakae to a kolon Isa nan a ra, e naxa na rabilinyi mixi birin nakolon. Mixie naxa fa furemae birin na Isa xɔn. :2o"E to gɛ baa igiride, e naxa so Genesareti. 13!Isa fɔxirabirɛ naxee nu na kunkui kui, e naxa suyidi Isa bɛ, e a fala, «Ala xa Di yati nan lanxi i ma.» Isa Genesareti furema birin nayalanfe 10] E to baki kunkui kui, foye naxa raxara. /Isa naxa a bɛlɛxɛ itala keren na, a Piyɛri suxu. A naxa a masen a bɛ, «I xa danxaniya xurun. I siikɛxi munfe ra?» t.aKɔnɔ a to foye belebele mato, a naxa gaaxu, a madula fɔlɔ. A naxa gbelegbele, «N Marigi, n nakisi!» p-YIsa naxa a fala a bɛ, «Fa.» Piyɛri to goro kunkui kui, a naxa ɲɛrɛ ye fari sigafe ra Isa yire. d,APiyɛri naxa a yaabi, «Marigi, xa i tan nan a ra, yaamari fi n xa siga i yire ye fari.» j+MKɔnɔ Isa naxa a masen e bɛ keren na, «Wo naxa kɔntɔfili, n tan nan a ra. Wo naxa gaaxu.» *wA fɔxirabirɛe to a to ɲɛrɛ ra ye fari, e naxa gaaxu ki fanyi. E naxa gbelegbele, e a fala, «Tubari nan a ra!» 2)_Subaxɛ ma, Isa ɲɛrɛfe baa fari. (wA a lixi kunkui nu bara makuya xare ra, mɔrɔnyie nu na a mabɔnbɔfe ki fanyi ra barima foye ya nu rafindixi a ma. 'wIsa to gɛ ɲama ragbilende, a naxa te geya fari a kerenyi ma, alako a xa Ala maxandi. Kɔɛ naxa a li naa, a keren. &Na xanbi Isa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, a e xa baki kunkui kui, e xa siga a ya ra naakiri ma, a tan xa nu ɲama ragbilen. x%iMixi naxee e dɛge, xɛmɛ wulu suuli ɲɔndɔn nan nu e ra, bafe ginɛe nun dimɛe ra. Isa ɲɛrɛfe ye fari q$[Ɲama birin naxa e dɛge han e wasa. Donse dɔnxɔɛ xuntunyie to matongo, debe fu nun firin nan nafe. k#OIsa naxa ɲama yamari e xa e magoro na ɲooge xinde ma. A naxa na taami suuli nun na yɛxɛ firin tongo, a a ya rate koore ma, a fa Ala nuwali sa. A naxa taamie igira, a fa e so a fɔxirabirɛe yi ra, e xa e itaxun ɲama ma. ="uA naxa a fala e bɛ, «Wo fa nee ra n xɔn ma be.» h!IKɔnɔ e naxa a fala a bɛ, «Taami gundi suuli nun yɛxɛ firin gbansan nan na muxu yi ra.» M Isa naxa e yaabi, «Hali e mu siga. Wo tan nan xa donse fi e ma.» ;oNunmare to so fɔlɔ, Isa fɔxirabirɛe naxa e maso a ra, e a fala a bɛ, «Won na wula nɛ yi ki, kɔɛ fan bara so. Ɲama rayensen alako e xa siga donse sara taae kui.» lQIsa to goro kunkui kui, a naxa ɲama gbegbe to naa. A naxa kinikini e ma, a e xa furemae rayalan. (I Isa to na fe mɛ, a naxa keli mɛnni kunkui kui, a siga a kerenyi ma wula i. Ɲama to a kolon, e fan naxa keli e xa taae, e siga a fɔxɔ ra e sanyi ra.  Yaya fɔxirabirɛe naxa sa a fure tongo, e sa a ragata, e naxa sa na dɛntɛgɛ sa Isa bɛ. Isa donse fife xɛmɛ mixi wulu suuli ma r] E naxa fa a xunyi ra pileti ma, e a so ginɛdimɛdi yi ra. Ginɛdimɛdi fan naxa a xanin a nga xɔn ma. B A naxa mixie xɛɛ geeli, e xa Yaya xunyi bolon a dɛ i.  Mangɛ naxa nimisa, kɔnɔ a xa marakali nun a xa xɔɲɛe xa fe ra, a naxa yaamari fi e xa Yaya xunyi so na ginɛdimɛdi yi ra. nUHerodiyasi xa marasi ma, a xa di naxa a fala Herode bɛ, «Yaya Xunxa xunyi so n yi ra pileti ma.» J han a naxa a kali a a na sese maxɔrin a ma, a a fima nɛ a ma. %Na tɛmui, e to nu Herode bari ɲɛ xungbilenyi xulunyi tife, Herodiyasi xa di ginɛ naxa fare boron mixie bɛ. A naxa rafan Herode ma yHerode nu wama Yaya faxafe nɛ, kɔnɔ a nu gaaxuxi ɲama ya ra, barima e nu laxi a ra a namiɲɔnmɛ nan nu Yaya ra. J Yaya nu a falama Herode bɛ, «A mu daxa i xa yi ginɛ tongo.» )KA na fala nɛ, barima a tan Herode nu bara yaamari fi Yaya xa suxu, yɔlɔnxɔnyi xa sa a ma, a xa sa geeli Herodiyasi xa fe ra, a taara Filipu xa ginɛ. `9«Yaya Xunxa nan kelixi faxɛ ma. Na nan a toxi nɔɛ na a yi a xa kaabanakoe raba.» [ 1Na waxati, Galile mangɛ Herode naxa Isa xa fe mɛ. A naxa a fala a xa mixie bɛ, M :A mu kaabanako gbegbe raba naa e xa danxaniyatareɲa xa fe ra.) 9Na kui, e naxa xɔnɔ a ma, e tondi lade a ra. Isa naxa a masen e bɛ, «Namiɲɔnmɛ binyaxi yire birin fo a xɔnyi, a ngaxakerenyie tagi.» T! 8A xunya ginɛmae fan mu na won ya ma be? A fa yi birin sɔtɔxi minden?» z m 7Kamudɛri xa di xa mu yi ki? A nga xa mu xili Mariyama? A xunyae xa mu findi Yaki, Yusufu, Yuda, nun Simɔn na? I   6a sa so a xɔnyi, a mɔxi dɛnnaxɛ. A to na mixie xaran e xa salide kui, e dɛ naxa ixara. E naxa e bore maxɔrin, «Yi xɛmɛ yi lɔnni sɔtɔxi minden? A nɔxi yi kaabanako fee rabade di? 9 m 5Isa to gɛ na taalie masende, a naxa siga, t a 4A naxa a masen e bɛ, «Na nan a toxi, sɛriyɛ karamɔxɔ naxan bara fahaamui sɔtɔ Ala xa mangɛya niini xa fe ma, a luxi alɔ banxi kanyi naxan se nɛɛnɛe nun se forie raminima a harige ya ma.» Nasarɛtikae tondife lade Isa ra [ / 3Isa naxa e maxɔrin, «Wo bara na birin fahaamu?» E naxa a yaabi, «Iyo.» r] 2e mixi kobie woli tɛ mankanɛ xɔɔra, wa nun ɲin maxinyie na dɛnnaxɛ.» Lɔnni fori nun a nɛɛnɛ dA 1Duniɲa raɲɔnyi luma na ki nɛ. Malekɛe fama mixi kobie nun mixi tinxinxie mayegetide,  0Yɛlɛ to rafe, mixie naxa a mabɛndun baa dɛ ra. E naxa dɔxɔ, e yɛxɛe mayegeti, e a fanyie sa paanie kui, e a ɲaaxie wɔlɛ. mS /«Ala xa mangɛya man luxi nɛ alɔ yɛlɛ naxan bara sa baa ma, a yɛxɛ mɔɔli birin suxu. r] .A to diyaman hagigɛ keren to, a naxa sa a sɔtɔse birin mati, a fa na diyaman sara.» Yɛlɛ xa taali V% -«Ala xa mangɛya man luxi nɛ alɔ yulɛ naxan diyaman tofanyi fenfe. X) ,«Ala xa mangɛya man luxi nɛ alɔ naafuli xungbe naxan nu nɔxunxi xɛ ma. Mixi nde to mini a ma, a naxa gbilen a nɔxun na, a siga ɲɛlɛxinyi kui. A naxa a sɔtɔse birin mati a fa na xɛ sara.» *M +Na tɛmui tinxintɔɛe tan yanbama nɛ alɔ soge e Baba xa mangɛya niini bun ma. Xa wo tuli fe mɛma, wo wo tuli mati yi masenyi ra.» Harige xungbe xa taalie Q *E e wolima nɛ tɛ mankanɛ xɔɔra, wa nun ɲin maxinyi na dɛnnaxɛ.  )Adama xa Di fama a xa malekɛe xɛɛde, e mixi ratantanyie nun mixi kobie ba mixi gbɛtɛe ya ma, naxee na Ala xa mangɛya niini bun ma. `~9 (Na ɲooge ɲaaxi talama ki naxɛ, a woli tɛ i, duniɲa raɲɔnyi fan luma na ki nɛ. h~}}+||{{GzqzyxxxTwwMvv)uu&ttosrrdqq0pp>ocnn1mmlkk#jEihh4gfffe#dGc\bb]aa9``P__O^n]]K\\?[[oZZYYNXXWVVuUUNTTZSPRRpRQQ%PPOZNMMMGLL/KK+JJ[IIIHHYGGGFgEEXDDDMCCFB`AAf@@G??|? >=<;;d::990872655w443c22j2610//n.|.F-,,/+=**G))((I''';&&D%%C%$$o$#""M!_! cx xV|~BE {0bR'k/8q+  x ~  Y fQ6hLL!A yɛxɛɛe tima nɛ a yirefanyi ma, a sie fan ti a kɔɔla ma.» |Kq Si birin malanma nɛ a ya ra. A mixi mayegetima nɛ alɔ xuruse dɛmadonyi yɛxɛɛe nun sie mayegetima ki naxɛ. uJc«Adama xa Di na fa a xa nɔrɛ kui, a nun a xa malekɛe, a a magoroma nɛ a xa kibanyi nɔrɔxi kui. iIKWo yi konyi fufafu woli tande dimi kui, wa nun ɲin maxinyi na dɛnnaxɛ.›» Kiiti dɔnxɔɛ H+barima a na naxan yo yi ra, a gbe xun masama nɛ, a gbo ki fanyi. Kɔnɔ a mu na naxan yi ra, hali naxan di na a yi, na yati bama nɛ a yi ra. aG;Na kui, wo xɛɛma kilo rasuxu a yi, wo a so konyi yi ra, xɛɛma kilo fu na naxan yi, FA lan nɛ nu i n ma kɔbiri so kɔbiri rawalie yi ra, alako n na fa i yire tɛmui naxɛ, i n harige ragbilen n ma, geeni saxi a xun ma. E1A marigi naxa a yaabi, ‹I tan konyi kobi tunnaxɔnɛ! I nu a kolon a n sansi xabama, n mu naxan garansan, n man sansi bogi bama, n mu naxan si? DyN gaaxu nɛ. N naxa sa i xa xɛɛma kilo keren nɔxun yili kui. A mato, a tan nan yi ki. I harige sese mu lɔɛxi.› UC#«A dɔnxɔɛ ra, xɛɛma kilo keren taxu konyi naxan na, a fan naxa fa, a a fala, ‹N marigi, n a kolon i xa fe maxɔrɔxɔ. I sansi xabama, i mu naxan garansan. I sansi bogi bama, i mu naxan si. oBWA marigi naxa a fala a bɛ, ‹I nuwali. Konyi dugutɛgɛ nan i ra, walikɛ fanyi. N to harige dondoronti taxu i ra, i mu lanlanteya kana, n fa harige gbegbe nan taxuma i ra. Fa n xɔnyi, wo nun i marigi xa lu sɛɛwɛ kui.›» AA{«Na xanbi, xɛɛma kilo firin taxu konyi naxan na, a fan naxa fa, a a fala, ‹N marigi, i xɛɛma kilo firin nan taxu n na. A mato, n bara kilo firin man sa a xun geeni ra.› o@WA marigi naxa a fala a bɛ, ‹I nuwali. Konyi dugutɛgɛ nan i ra, walikɛ fanyi. N to harige dondoronti taxu i ra, i mu lanlanteya kana, n fa harige gbegbe nan taxuma i ra. Fa n xɔnyi, wo nun i marigi xa lu sɛɛwɛ kui.›» ??wXɛɛma kilo suuli taxu konyi naxan na, a naxa fa a marigi harige ra, a a fala, ‹N marigi, i xɛɛma kilo suuli nan taxu n na. A mato, n bara kilo suuli man sa a xun geeni ra.› _>7«A to bu han, konyie marigi naxa gbilen e yire alako e xa dɛntɛgɛ sa a bɛ. w=gKɔnɔ xɛɛma kilo keren taxu konyi naxan na, a tan naxa sa yili ge, a a marigi xa kɔbiri nɔxun na kui.» }<sXɛɛma kilo firin taxu konyi naxan na, a fan naxa na harige rawali, a xɛɛma kilo firin gbɛtɛ sɔtɔ geeni ra. ;1«Xɛɛma kilo suuli taxu konyi naxan na, a naxa siga keren na, a xa sa na harige rawali. A naxa xɛɛma kilo suuli gbɛtɛ sɔtɔ geeni ra. :)A naxa xɛɛma kilo suuli so konyi keren yi, a firin so boore yi, a keren so a saxan nde yi ra. A to kankan bɛrɛ so a yi, a naxa biyaasi.» t9a«A luma nɛ alɔ xɛmɛ nde naxan nu fafe biyaaside. A naxa a xa konyie xili, a a harige taxu e ra. o8W «Na kui, wo naxa yanfa, barima wo mu na lɔxɔɛ nun na waxati kolon.» Harige taxuxi xa taali Q7 Kɔnɔ a naxa e yaabi, ‹N xa nɔndi fala wo bɛ, n mu wo kolon.›» }6s «Na dangi xanbi, ginɛdimɛdi xaxilitaree fan naxa fa, e a fala, ‹Marigi, marigi, naadɛ rabi muxu bɛ.› C5 Nee to siga ture sarade, ginɛdɔxɔɛ naxa fa. Ginɛdimɛdi naxee nu bara ture sa e xa lanpuie kui, nee tan naxa bira a fɔxɔ ra, e so futixiri xulunyi, naadɛ fa balan e xanbi ra.» y4k Kɔnɔ xaxilimae naxa e yaabi, ‹Ade, a mu won birin nalima. Wo siga ture matie xɔn wo xa sa wo gbe sara.› x3iXaxilitaree naxa a fala xaxilimae bɛ, ‹Wo muxu ki wo xa ture nde ra, barima muxu xa lanpuie na xubenfe.› 92mGinɛdimɛdie naxa keli, e e xa lanpuie yailan. [1/Kɔɛ tagi, sɔnxɔɛ xui naxa mini, ‹Ginɛdɔxɔɛ bara fa! Wo sa a ralan!› [0/«Ginɛdɔxɔɛ to bu fafe ra, xi xɔli naxa ginɛdimɛdie suxu, e naxa xi. d/ANaxee tan findi xaxilimae ra, kankan naxa ture bitirɛ xanin a xun, a nun e xa lanpuie.» v.eNaxee findi xaxilitaree ra, e naxa e xa lanpuie xanin, kɔnɔ e mu ture xanin e xun naxan sama lanpuie kui. H- Na ginɛdimɛdie ya ma, suuli, xaxilitaree, suuli, xaxilimae. #, A«Na waxati, Ala xa mangɛya luma nɛ alɔ ginɛdimɛdi mixi fu, naxee e xa lanpuie tongo sigafe ra ginɛdɔxɔɛ ralande, e xa sa lan a xa futi xiri ma. +3A na fa, a na konyi ɲaxankatama nɛ a ɲaaxi ra, konyi gbaloe sɔtɔ e nun filankafuie, a woli wa nun ɲin maxinyi na dɛnnaxɛ.»r*]2Lɔxɔ nde fama, a tan konyi mu naxan kolon, a ɲɔxɔ man mu lɔxɔɛ naxan ma, a marigi gbilenma nɛ. [)/1a fa a boore konyie bɔnbɔ fɔlɔ, a nu lu a dɛge ra, a a min, e nun siisilae. r(]0«Kɔnɔ xa na konyi findi a kobi ra, a a falama nɛ a yɛtɛ ma, ‹N marigi buma nɛ fafe ra,› V'%/N xa nɔndi fala wo bɛ, na marigi a harige birin taxuma nɛ na konyi ra.» H& .Ɲɛlɛxinyi na na konyi bɛ, naxan marigi a lima na wali ra. !%;-«Nde luma alɔ konyi naxan findixi xaxilima dugutɛgɛ ra? A marigi bara a ti a xa banxi walikɛe birin xun ma, a xa donsee taxun e ra a waxati. $w,Na nan a ra, wo fan xa wo tagi ixiri, wo naxa yanfa, barima Adama xa Di fama waxati nan ma wo ɲɔxɔ mu naxan ma.» #7+Wo xa a fahaamu a fanyi ra, xa banxi kanyi a kolon nɛ nu muɲɛti fama tɛmui naxɛ kɔɛ kui, a mu xima nu, alako muɲɛti naxa nɔ sode a xɔnyi. K"*Na kui, wo naxa yanfa, barima wo mu wo Marigi fa lɔxɔɛ kolon. Y!+)Xa ginɛ firin na se dinfe mulunyi keren kui, keren tongoma nɛ, boore lu naa. P (Xa xɛmɛ firin na xɛ ma na waxati, keren tongoma nɛ, boore lu naa. {o'E mu nu kɔntɔfilixi fefe ra, han banbaranyi naxa e li, a e birin xanin. Adama xa Di fafe fan nabama na ki nɛ. :m&Beenun na banbaranyi belebele xa duniɲa li, mixie nu e dɛgema, e nu e minma, e nu ginɛe dɔxɔma, e nu e xa die fima xɛmɛe ma, han Annabi Nuha so kunkui kui lɔxɔ naxɛ. G%Adama xa Di fa lɔxɔɛ luma nɛ alɔ Annabi Nuha xa waxati. 0Y$«Mixi yo mu a kolon yi fee sa rabama lɔxɔɛ nun waxati yo ma. Hali malekɛ naxee na ariyanna, e mu a kolon, Ala xa Di fan mu a kolon, fo Baba Ala keren peti. #Koore nun bɔxi dangima nɛ, kɔnɔ n ma masenyi tan mu dangima abadan, a mu kanama muku.» Duniɲa raɲɔnyi waxati kolonfe L"N xa nɔndi fala wo bɛ, to mixie mu dangima fo na fe birin naba. {o!Adama xa Di fafe fan na na ki nɛ. Wo na yi fe birin to, wo xa a kolon a a bara makɔrɛ, a ɲan tixi naadɛ ra. 9 «Wo xɔrɛ bili mato misaali ra, wo xa xaxili sɔtɔ. A salonyi na ɲingi, a burɛxɛ nɛɛnɛ mini, wo a kolonma ɲɛmɛ tɛmui bara makɔrɛ. A a xa malekɛe xɛɛma nɛ han duniɲa dande, e xa sa a xa mixi sugandixie malan sara xui ra keli duniɲa tunxun naani birin ma.» (I«Na tɛmui, Adama xa Di xa tɔnxuma minima nɛ koore ma. Duniɲa bɔnsɔɛ birin sunnunma nɛ. E Adama xa Di toma nɛ fa ra nuxui kui sɛnbɛ nun nɔrɛ ra. >u«Na ɲaxankatɛ waxati dangi xanbi,‹soge ifɔɔrɔma nɛ,
kike yanbɛ bama nɛ,
tunbuie birama nɛ bɔxi,
se naxan birin na koore ma e sɛrɛnma nɛ.›» ta‹Binbi na lu dɛnnaxɛ, yubɛe sa e malanma mɛnni nɛ.›» Isa xa gbilenyi nun xɔrɛ bili xa misaali q[Adama xa Di na fa, a luma nɛ alɔ seyamakɔnyi naxan yanbama koore ma kelife sogetede han sogegorode. +O«Na kui, xa e sa a fala wo bɛ, ‹A mato, a sa na wula i›, wo naxa siga de! Xa e sa a fala wo bɛ, ‹A mato, a na banxi kui be›, wo naxa la a ra de! J Wo wo tuli ti, n bara a masen wo bɛ beenun a waxati xa a li.» jMBarima wule falɛe fama Ala xa Mixi Sugandixi xili falade e yɛtɛ xun, xa na mu e e yɛtɛ findi namiɲɔnmɛe ra. E fama tɔnxuma makaabaxie nun kaabanakoe rabade alako e xa Ala xa mixi sugandixie ratantan, xa e sa nɔma. ,Q«Na waxati, xa mixi nde sa a fala wo bɛ, ‹A mato, Ala xa Mixi Sugandixi na be›, xa na mu a ra, ‹Ala xa Mixi Sugandixi na mɛnni›, wo naxa la a ra. #Xa Marigi mu a ragirixi nu nde xa ba na xi kɔnti ra, adama yo mu kisima nu. Kɔnɔ a nde bama a kɔnti ra mixi sugandixie nan ma fe ra.» } sBarima tɔɔrɛ a lima na waxati ma naxan maniyɛ singe mu nu to kabi duniɲa daa, a man mu gbilenma to ra abadan. V %Wo Ala maxandi na naxa wo li ɲɛmɛ tɛmui, xa na mu a ra malabu lɔxɔɛ. F Na waxati findima gbaloe nan na furuginɛe nun dingɛe bɛ! E Naxan na xɛ ma, a naxa gbilen a xa xinbeli donma tongode. @ {Naxan na tande, a naxa so sese tongode a xa banxi kui. Bwo tan naxee na Yudaya, wo lanma wo xa wo gi geyae fari. 8i«Wo tan naxee na yi xaranfe, wo wo tuli mati de! Wo na se haramuxi ɲaaxi to kasarɛ na naxan xanbi ra, a tixi yire sɛniyɛnxi kui, Annabi Daniyɛli naxan ma fe fala, #?Ala xa mangɛya niini xibaaru fanyi kawandima nɛ duniɲa birin kui, a findi seedeɲɔxɔya ra sie birin bɛ. Na xanbi, duniɲa raɲɔnyi fama a lide.» M kɔnɔ naxan na a tunnabɛxi han a raɲɔnyi, na kanyi kisima nɛ. A} Kobiɲa gboma nɛ han mixi gbegbe xa xanunteya xinbeli, _7 Wule falɛ gbegbe fan e yɛtɛ findima nɛ namiɲɔnmɛe ra, e mixi gbegbe ratantan. eC Danxaniyatɔɛ gbegbe birama nɛ tantanyi kui na waxati, e e booree yanfa xɔnnanteya kui.  «Na tɛmui, mixie wo soma nɛ mangasanyi yi, e xa wo ɲaxankata, e wo faxa. Sie birin wo xɔnma nɛ n xili xa fe ra. =uNa fe birin findima mantɔɔrɔlie fɔlɛ nan na.» Sie kelima nɛ e boore xili ma, ɲamanɛe e boore gere. Kaamɛ sinma nɛ bɔxi wuyaxi ma, bɔxi fan sɛrɛn yire gbegbe. *~M«Wo gere fe mɛma nɛ, wo gere ndee xili mɛ, kɔnɔ wo naxa kɔntɔfili, barima fo na fe mɔɔlie xa raba. Na xa mu findima duniɲa raɲɔnyi ra sinden. }1Mixi wuyaxi fama n xili falade e yɛtɛ xun ma a falafe ra, ‹N tan nan na Ala xa Mixi Sugandixi ra.› Na kui, e fama mixi gbegbe ratantande.» S|Isa naxa e yaabi, «Wo mɛnni wo yɛtɛ ma, mixi yo naxa fa wo ratantan. n{UIsa nu magoroxi Oliwi geya fari tɛmui naxɛ, a fɔxirabirɛe naxa siga a yire, e a maxɔrin e doro ma, «Na fe sa rabama mun tɛmui? A man sa kolonma tɔnxuma mundun ma a i fa waxati nun duniɲa raɲɔnyi bara makɔrɛ?» 8ziKɔnɔ Isa naxa a masen e bɛ, «Wo yi birin toxi? N xa nɔndi fala wo bɛ, yi gɛmɛ keren mu fama lude a boore fari be, a birin nabirama nɛ.» Duniɲa raɲɔnyi tɔnxumae Gy Isa naxa mini hɔrɔmɔbanxi kui. A nu sigafe tɛmui naxɛ, a fɔxirabirɛe naxa e maso a ra, e wɔyɛn a bɛ a xa hɔrɔmɔbanxi mato a nun banxie naxee na a rabilinyi, e ti ki to tofanxi. x'N xa a fala wo bɛ, wo mu n toma sɔnɔn, han wo a falama tɛmui naxɛ, ‹Baraka na mixi bɛ naxan fafe Marigi xili ra!›»3wa&Na kui, Ala bara keli wo xa banxi xun ma. nvU%«Darisalamu, Darisalamu, taa naxan namiɲɔnmɛe faxama, naxan Ala xa xɛɛrae magɔnɔma. Sanmaya wuyaxi n bara wa i xa die malanfe n yire, alɔ tɔxɔɛ a xa die rasoma a gabutenyi bun ma ki naxɛ, kɔnɔ wo naxa tondi! wug$N xa nɔndi fala wo bɛ, yi ɲaxankatɛ birin fama nɛ to mixie sɔtɔde.» Isa sunnunfe Darisalamu xa fe ra Gt#Na nan a ra, tinxintɔɛe xa wuli naxan ifilixi duniɲɛ, a birin luma wo tan nan ma, kelife Habila ma dɔxɔ Berekiya xa di Sakari ra, wo naxan faxa hɔrɔmɔbanxi nun sɛrɛxɛbade tagi. 6se"«Na kui, n xa a fala wo bɛ, n fafe namiɲɔnmɛe, lɔnnilae, nun karamɔxɔe xɛɛde wo yire, kɔnɔ wo ndee faxama nɛ, wo ɲan nee ndee mabanbanma nɛ wuri magalanbuxie ma. Wo ndee bɔnbɔma nɛ sɛbɛrɛ ra wo xa salidee kui, e man siga taa yo kui, wo birama e fɔxɔ ra e ɲaxankatafe ra. Fr!Wo tan bɔximase bɔnsɔɛ, wo ratangama yahannama ma di?» 1q] Wo wo benbae xa kɛwalie rakamali yire! {poNa kui, wo bara seedeɲɔxɔya ba wo yɛtɛ xili ma, a falafe ra a wo findixi namiɲɔnmɛ faxɛe xa die nan na. xoiwo a fala, ‹Xa muxu nu na duniɲa ma muxu benbae waxati, muxu mu kafuma e ma nu namiɲɔnmɛe faxafe ra.› -nS«Gbaloe na wo bɛ, wo tan sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛni filankafuie! Wo gaburi fanyie yailanma namiɲɔnmɛe bɛ, wo tinxintɔɛe xa gaburie raxunmama, mWo fan, mixi na wo to, e wo maɲɔxunma tinxintɔɛe nan na, kɔnɔ wo bɔɲɛ kui rafexi filankafuiɲa nun kobiɲa ra.» Wl'«Gbaloe na wo bɛ, wo tan sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛni filankafuie! Wo maniyaxi gaburie nan na, naxee fari ratofanxi, kɔnɔ e kui rafexi faxamixi xɔrie nun sɛniyɛntareɲa mɔɔli birin na. vkeI tan farisɛni dɔnxui! Pɔɔti nun pileti kui rasɛniyɛn sinden, na tɛmui a fari fan sɛniyɛnma nɛ.» Vj%«Gbaloe na wo bɛ, wo tan sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛnie filankafuie! Wo pɔɔti nun pileti fari maxama, kɔnɔ e kui rafexi balose naxan na, wo a sɔtɔxi muɲɛ nun wasatareya nan saabui ra. eiCYarerati dɔnxuie! Wo minse rasɛnsɛnma kuli di xa fe ra, wo fa ɲɔxɔmɛ gundi gerun!» h «Gbaloe na wo bɛ, wo tan sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛni filankafuie! Wo sansi xunxurie farilɛ bama, alɔ salaxui, suloɲi, nun digiyanyi, kɔnɔ fe naxee findixi a hagigɛe ra Ala xa sɛriyɛ kui, alɔ tinxinyi, kinikini, nun danxaniya, wo gbilenxi nee nan fɔxɔ ra. A lanma nɛ nu wo xa na sɛriyɛ hagigɛe rabatu, wo man mu nɛɛmu na sɛriyɛ xunxurie dɔnxɔɛe ma. mgSNaxan yo na a kali ariyanna ra, a bara a kali Ala xa kibanyi ra, a nun naxan fan magoroxi a kui.» efCNaxan yo na a kali hɔrɔmɔbanxi ra, a bara a kali na ra, a nun naxan fan sabatixi a kui. yekNa kui, naxan yo na a kali sɛrɛxɛbade ra, a bara a kali na ra, a nun sɛrɛxɛ fan naxan birin saxi a fari. sd_Wo tan dɔnxuie! Mundun tide gbo, sɛrɛxɛ, ka sɛrɛxɛbade naxan sɛrɛxɛ findixi se sɛniyɛnxi ra? Vc%Wo man a falama, ‹Xa mixi nde a kali sɛrɛxɛbade ra, fefe mu a ra hali a kanyi mu a xui rakamali. Kɔnɔ xa mixi a kali sɛrɛxɛ ra naxan na sɛrɛxɛbade fari, fo a kanyi xa a xui rakamali teku.› {boWo tan dɔnxui xaxilitaree! Mundun tide gbo, xɛɛma, ka hɔrɔmɔbanxi naxan xɛɛma findixi se sɛniyɛnxi ra? a{«Gbaloe na wo bɛ, wo tan yarerati dɔnxuie! Wo a falama, ‹Xa mixi a kali hɔrɔmɔbanxi ra, fefe mu a ra, hali a kanyi mu a xui rakamali. Kɔnɔ xa mixi a kali xɛɛma ra naxan na hɔrɔmɔbanxi kui, fo a kanyi xa a xui rakamali teku.› }`s«Gbaloe na wo bɛ, wo tan sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛni filankafuie! Wo baa igirima, wo bɔxi birin isa alako wo xa mixi keren naso wo xa dinɛ, kɔnɔ a na so, wo a findima yahannama di nan na, naxan kobi dɔxɔ firin wo tan na.» _ «Kɔnɔ gbaloe na wo bɛ, wo tan sɛriyɛ karamɔxɔe nun Farisɛni filankafuie, barima wo naadɛ balanma mixie ya ra alako e naxa so Ala xa mangɛya niini bun ma. Na kui, wo tan yɛtɛ mu soma, wo man mu tinma mixi gbɛtɛe fan xa so naa naxee waxi sofe.» ^o]W Naxan na a yɛtɛ igbo, a xa fe fama nɛ igorode. Naxan a yɛtɛ magoroma, a xa fe fama nɛ itede.» M\ Naxan na mixi xungbe ra wo ya ma, a xa findi wo xa walikɛ nan na. x[i Mixie man naxa a fala wo tan bɛ ‹Mangɛ,› barima Mangɛ keren peti nan na wo bɛ, Ala xa Mixi Sugandixi. zZm Wo naxa yi duniɲa adamadi xili ‹N Baba,› barima Babɛ keren peti nan na wo bɛ, wo Baba naxan na ariyanna. Y5«Kɔnɔ mixie naxa a fala wo tan bɛ ‹Karamɔxɔ,› barima karamɔxɔ keren peti nan na wo bɛ, wo fan birin findixi ngaxakerenmae nan na. oXWE na siga taa kui, a rafan e ma mixie xa e xɛɛbu binyɛ ra, e na a fala e bɛ, ‹Karamɔxɔ.›» WE na siga e dɛgede mixi xɔnyi malanyi na dɛnnaxɛ, xa na mu e na so salide banxi, binyɛ dɔxɔde rafan e ma ki fanyi. bV=E e xa kɛwalie birin nabama alako mixie xa e to. E e xa sɛbɛe rabelebelema e naxee xirima e tigi nun e bɛlɛxɛ ra. Luuti dɛnbɛxie naxee singanma donma sanbunyi ra Ala xa fe ma, e nee rakuyama han a dangi a i. sU_E kote binyee raxirima, e e sa mixie fari, kɔnɔ e tan mu tinma e malide hali e bɛlɛxɛsole keren na. TNa kui, wo xa nu e xui rabatu, wo ɲɛrɛ a ma. Kɔnɔ wo naxa e wali fɔxi tan naba de, barima e naxan falama, e mu na xa rabama. VS%«Sɛbɛlitie nun Farisɛnie mixie xaranma Annabi Munsa xa sɛriyɛ nan na. 8R mIsa naxa a masen ɲama nun a fɔxirabirɛe bɛ, tQa.Mixi yo mu nɔ yaabi yo fide. Fɔlɔ na lɔxɔɛ ma, mixi yo mu suusa maxɔrinyi tide Isa ma sɔnɔn.~Pu-«Xa Dawuda yɛtɛ yati naxɛ a bɛ ‹N Marigi›, a tan Ala xa Mixi Sugandixi nɔma findide Dawuda xa di ra di?» O ,‹Marigi bara a masen n Marigi bɛ,“I magoro n yirefanyi ma,
han beemanun n xa i yaxuie ragoro i sanyi bun.”›» ,NQ+Isa fa e maxɔrin, «Munfe ra fa, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, Dawuda yɛtɛ naxa Ala xa Mixi Sugandixi xili ‹N Marigi›? A tan Dawuda naxa a masen, qM[*«Wo Ala xa Mixi Sugandixi xa fe toxi di? Nde xa di a ra?» E naxa a yaabi, «Dawuda nan xa di a ra.» FL)Farisɛnie to nu malanxi naa, Isa naxa e fan maxɔrin, K{(Tawureta Munsa nun namiɲɔnmɛe xa sɛriyɛ birin gbakuxi yi yaamari firin nan na.» Dawuda nun Ala xa Mixi Sugandixi jJM'A firin nde maniya na singe ra, ‹I xa i ngaxakerenyi xanu alɔ i i yɛtɛ xanuxi ki naxɛ.› UI#&Na nan tide gbo, a findi yaamari singe nan na Ala xa sɛriyɛ birin ya ma. xHi%Isa naxa a yaabi, «‹I xa i Marigi Ala xanu i bɔɲɛ birin na, i nii birin na, a nun i xaxili birin na.› RG$«Karamɔxɔ, yaamari mundun tide gbo a birin bɛ Tawureta Munsa kui?» jFM#Ala xa sɛriyɛ lɔnnila nde nu na e ya ma. Na naxa kata Isa masɔtɔde maxɔrinyi ra, a naxɛ, eEC"Farisɛnie to a mɛ a Isa nu bara Sadusenie dɛ balan yaabi fanyi ra, e naxa e malan. eDC!Ɲama to Isa xa yaabi mɛ, e naxa kaaba a xa fasari ma. Yaamari naxan tide gbo a birin bɛ C/ A a masen nɛ, ‹N tan nan na Marigi Alatala ra, Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba naxan batuma.› Faxamixie xa mu Ala batuma, fo mixi ɲiɲɛ.» bB=A falafe tan, a faxamixie mu kelima faxɛ ma, Ala naxan masen wo bɛ, wo mu nu a xaran? A9Mixie na keli faxɛ ma marakeli lɔxɔɛ, xɛmɛ mu ginɛ dɔxɔma, ginɛ fan mu dɔxɔma xɛmɛ xɔn. E luma nɛ alɔ malekɛe na ariyanna ki naxɛ. q@[Isa naxa e yaabi, «Wo na tantanyi kui, barima wo mu Kitaabui kolon, wo mu Ala sɛnbɛ fan kolon. r?]Na kui, marakeli lɔxɔɛ, na ginɛ to dɔxɔxi yi mixi solofere birin xɔn ma, a findima nde gbe ra?» .>WA dɔnxɔɛ ra, ginɛ fan naxa faxa. /=Wkɔnɔ na fan naxa faxa, a mu bɔnsɔɛ yo lu. Na nan man naba na fan xanbiratoe ra, a nun na mixi naani dɔnxɔɛ birin. E birin naxa faxa, e sese mu bɔnsɔɛ lu. 6<eNa kui, xɛmɛ nde naxa di xɛmɛ solofere sɔtɔ muxu ya ma be. A xa di singe naxa ginɛ dɔxɔ, a faxa, a mu bɔnsɔɛ yo lu. A xanbiratoe naxa a xa kaaɲɛ ginɛ tongo, >;u«Karamɔxɔ, Annabi Munsa a masen nɛ, ‹Xa xɛmɛ nde taara faxa, a naxa a xa ginɛ lu a mu di yo bari, a na xunya nan na ginɛ dɔxɔma, alako a xa bɔnsɔɛ fi a taara ma.› : Na lɔxɔɛ kerenyi, Sadusenie naxa fa Isa xɔn. E tan nan a falama a faxamixie mu kelima faxɛ ma. E naxa Isa maxɔrin, z9mE to a xa yaabi mɛ, e naxa kaaba. E naxa keli a xun, e siga. Sadusenie Isa maxɔrinfe faxamixie xa marakeli ma 8E naxa a yaabi, «Rɔma Mangɛ.» A fan naxa a fala e bɛ, «Wo mangɛ gbe ragbilen mangɛ ma, wo Ala fan gbe ragbilen Ala ma.» Y7+Isa naxa e maxɔrin, «Nde xili nun nde misaali na yi kɔbiri kole ma yi ki?» ]63Wo kɔbiri kole masen n bɛ duuti fima naxan na.» E naxa gbeti kole ramini a bɛ. p5YIsa to nu e xaxili kobi kolon, a naxa e yaabi, «Wo tan filankafuie, wo katafe n masɔtɔde munfe ra? j4MNa kui, a fala muxu bɛ, i a toxi di? A lanma ka a mu lanma muxu xa duuti fi Rɔma mangɛ ma?» 3E naxa e fɔxirabirɛe nun Herode xa mixi ndee xɛɛ Isa xɔn. Nee naxa a fala Isa bɛ, «Karamɔxɔ, muxu a kolon nɔndi falɛ nan i ra. I mixie xaranma Ala xa kira ra a nɔndi ki ma. I mu gaaxuma mixi yo xɔn, barima i mu mixi rafisama e booree bɛ. 2Na tɛmui, Farisɛnie naxa sa e malan, e natɛ tongo e gantanyi tema Isa bɛ ki naxɛ, e xa a masɔtɔ wɔyɛnyi kui. h1IMixi gbegbe maxilixi, kɔnɔ naxee sugandixi, e xurun.» Gantanyi tefe Isa bɛ duuti xa fe ra 03 Na kui, mangɛ naxa a fala a xa walikɛe bɛ, ‹Wo a sanyie nun a bɛlɛxɛe xiri, wo a woli tande dimi kui, wa nun ɲin maxinyi na dɛnnaxɛ.› /} A naxa a fala a bɛ, ‹N ma di, i soxi be di, i to mu maxirixi a xulunyi ki ma?› Kɔnɔ xɛmɛ mu nɔ yaabi yo fide. s._ «Mangɛ to so na mixi maxilixie ya ma, a naxa xɛmɛ nde to xulunyi donma mu nu ragoroxi naxan ma. (-I Konyie naxa mini kirae ma, e naxa mixi birin xili e xa fa. Mixi fanyi yo, mixi kobi yo, e birin naxa fa futixiri xulunyi, mangɛ xɔnyi naxa rafe ɲama ra.» u,c Na kui, wo xa siga taa kui, wo sa mixie xili wo naxee yo toma naa, e xa fa n ma di xa futixiri xulunyi.› N+Na dangi xanbi, a naxa a fala a xa konyie bɛ, ‹N ma di xa futixiri xulunyi xa fe birin bara gɛ yailande. Donsee birin nafalaxi, kɔnɔ mixi naxee nu maxilixi, a mu daxa e xa na binyɛ sɔtɔ. j*M«Mangɛ naxa xɔnɔ, a a xa sɔɔrie xɛɛ, a e xa na faxatie birin faxa, e e xa taa gan. N)Naxee lu, e naxa mangɛ xa konyie suxu, e e ɲaxankata, e e faxa.» m(SKɔnɔ e mu xɛɛrae danxun. Ndee naxa siga e xa xɛ yire, ndee fan naxa siga e xa yulɛya rabade. `'9Mangɛ man naxa konyi gbɛtɛe xɛɛ, e xa a fala na mixi maxilixie bɛ, ‹Wo ya ti, donse bara gɛ rafalade, n bara n ma ninge bɔrɔgɛxie faxa, fe birin bara gɛ yailande. Wo fa n ma di xa futixiri xulunyi.› y&kA naxa a xa konyie xɛɛ e xa mixie xili, yi fe binyɛ nu bara ragbilen naxee ma, kɔnɔ na mixie mu tin fade. %«Ala xa mangɛya misaalixi mangɛ nan na, naxan xulunyi ti a xa di xa futi xirife ma, donse fanyi gbegbe donma dɛnnaxɛ. D$ Isa man naxa so wɔyɛnfe e bɛ taalie ra. A naxa a masen, #{.E nu katafe e xa a suxu, kɔnɔ e nu gaaxuxi ɲama ya ra, barima ɲama nu laxi a ra, a namiɲɔnmɛ nan na Isa ra."-Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Farisɛnie to a xa taalie mɛ, e naxa a kolon a Isa nu na wɔyɛnfe e tan nan ma fe ra. !w,Naxan na bira yi gɛmɛ ma, a kanyi magirama nɛ gbɛsɛxu. Yi gɛmɛ na bira naxan fan ma, a kanyi butuxunma nɛ.»  3+«Na nan a toxi, n xa a fala wo bɛ, wo bama nɛ Ala xa mangɛya niini bun ma, si gbɛtɛ fa raso naa naxan birama Ala xa yaamarie fɔxɔ ra. ]3*Isa naxa e yaabi, «Wo mu nu yi masenyi xaran Kitaabui kui?‹Banxitie mɛɛ gɛmɛ naxan na,
a bara findi tuxui gɛmɛ hagigɛ ra.Marigi fɔxi nan a ra.Fe makaabaxi nan ya won bɛ.›» 7)E naxa Isa yaabi, «A na bɔxi hɛrie sɔntɔma nɛ a ɲaaxi ra, a a xa bɔxi so bɔxi hɛri gbɛtɛe yi, naxee a mabiri soma a yi ra a waxati ma.» [/(«Na kui, bɔxi kanyi na siga e yire, a munse rabama na bɔxi rawalie ra?» F'E to a suxu, e naxa sa a xanin tɛtɛ xanbi ra, e a faxa.» 1&Kɔnɔ e to bɔxi kanyi xa di to, e naxa a fala e bore bɛ, ‹Yi nan na kɛ tongoma ra. Wo fa, won xa a faxa alako a kɛ xa findi won gbe ra.› '%A dɔnxɔɛ ra, bɔxi kanyi naxa a maɲɔxun, a a fala, ‹E n ma di tan binyama nɛ.› Na kui, a naxa a xa di xɛɛ bɔxi rawalie xɔn ma. $Bɔxi kanyi man naxa konyi gbɛtɛe xɛɛ dangi a singe ra. Bɔxi rawalie naxan naba booree ra, e naxa na raba nee fan na. uc#Kɔnɔ bɔxi rawalie naxa na konyie suxu. E naxa keren bɔnbɔ, e boore faxa, e boore magɔnɔ gɛmɛe ra. "Wɛni bogi ba tɛmui to a li, bɔxi kanyi naxa konyi ndee xɛɛ bɔxi rawalie xɔn ma, e xa a gbe wɛni bogi so a yi ra. gG!«Wo wo tuli mati taali gbɛtɛ fan na. Xɛ kanyi nde naxa wɛni bilie si. A naxa tɛtɛ rabilin bɔxi ra, a baye ti, a yili ge wɛni bogi bunduma dɛnnaxɛ. Na xanbi, a naxa na hɛri bɔxi rawalie ma, a fa biyaasi. X) Annabi Yaya fa nɛ kira tinxinxi masende wo bɛ, wo mu fa la a ra. Kɔnɔ duuti maxilie nun langoee tan la nɛ a ra. Hali wo to na to, wo mu tin natɛ masarade, wo xa la a ra.» Bɔxi rawali kobie xa taali ^5Yi mixi firinyie ya ma, nde a baba sago rabaxi?» E naxa a yaabi, «Na di singe.» Isa man naxa a masen e bɛ, «N xa nɔndi fala wo bɛ, duuti maxilie nun langoee singe soma wo bɛ Ala xa mangɛya niini bun ma. zmBabɛ to na yaamari fi a xa di firin nde fan ma, a naxa a yaabi, ‹N Baba, awa, n sigafe.› Kɔnɔ a mu siga. fEDi naxa a yaabi, ‹N tondi.› Kɔnɔ na dangi xanbi, a xaxili naxa masara, a siga walide. «Wo yi taali toxi di? Di xɛmɛ firin nu na xɛmɛ nde yi. A naxa a fala di singe bɛ, ‹N ma di, siga i sa wali xɛ ma to.› 1[Na kui, e naxa Isa yaabi, «Muxu mu a kolon.» A fan naxa a masen e bɛ, «N fan mu a falama wo bɛ n yi fee rabama naxan ma yaamari ma.» Di xɛmɛ firinyie xa taali Kɔnɔ xa won na a yaabi, won naxɛ, ‹Adama,› won gaaxuma nɛ ɲama ya ra, barima birin Yaya maɲɔxunxi namiɲɔnmɛ nan na.» mSYaya nu mixie xunxama ye xɔɔra nde xa yaamari ma? Ala nan a xɛɛxi ba, ka adama?» Na kui, e naxa so wɔyɛnfe e bore tagi, «Xa won na a yaabi, won naxɛ, ‹Ala,› a a falama nɛ won bɛ, ‹Munfe ra wo mu fa la a ra?›  Isa naxa e yaabi, «N fan xa wo maxɔrin fe keren ma. Xa wo n yaabi, n a falama nɛ wo bɛ n yi fee rabama naxan ma yaamari ma. Z -Isa man naxa so hɔrɔmɔbanxi kui. A to nu na mixie xaranfe, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, nun Yuwifie xa forie naxa fa a yire, e a maxɔrin, «I yi fee rabama nde xa yaamari ma? Nde yi sɛnbɛ fixi i ma?» z mNa nan a ra, xa danxaniya na wo bɛ, wo fefe maxandi Ala ma, wo a sɔtɔma nɛ.» Isa walima nde xa yaamari ma? z mIsa naxa e yaabi, «N xa nɔndi fala wo bɛ, xa danxaniya na wo bɛ, wo mu siikɛ, wo nɔma nɛ yi fe mɔɔli nabade n naxan nabaxi xɔrɛ bili ra. Kɔnɔ dangi na ra, xa wo a fala yi geya bɛ, ‹Keli be, i sa sin baa ma,› a rabama nɛ. o WIsa fɔxirabirɛe to na to, e naxa kaaba, e a maxɔrin, «Yi xɔrɛ bili xaraxi a ikɔrɛxi ra di?» NA to xɔrɛ bili nde to kira ra, a naxa a maso a ra kɔnɔ a mu bogi yo to a kɔn na, fo a burɛxɛe. Isa naxa a fala xɔrɛ bili bɛ, «I tan mu bogima sɔnɔn!» Xɔrɛ bili naxa xara keren na. LNa kuye iba, Isa to nu gbilenfe taa kui, kaamɛ naxa a suxu. nUNa tɛmui, Isa naxa keli e xun taa kui, a siga Betani, a kɔɛ radangi naa. Isa xɔrɛ bili dankafe =sE naxa a fala Isa bɛ, «I mu e xui mɛxi?» Isa naxa e yaabi, «Iyo. Wo fan mu nu a xaran Kitaabui kui a to sɛbɛxi, ‹I bara a niya dimɛdie nun diyɔrɛe xa i matɔxɔ?›» W'Kɔnɔ sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun sɛriyɛ karamɔxɔe tan naxa xɔnɔ ki fanyi e to Isa xa kaabanakoe to, e man to dimɛe to e xui itema hɔrɔmɔbanxi kui, «Tantui na won Nakisima bɛ, Dawuda xa Di!» ^5Dɔnxuie nun namatɛe naxa fa Isa xɔn hɔrɔmɔbanxi kui, a naxa nee rayalan.  a a masen e bɛ, «A sɛbɛxi, ‹N ma banxi xili falama nɛ, salide banxi,› kɔnɔ wo tan bara a findi muɲɛtie dɔxɔde ra.» .U Isa naxa so hɔrɔmɔbanxi kui, a sarematie nun saresoe birin keri naxee nu na na. A naxa kɔbiri masarɛe xa teebilie a nun ganbɛ matie xa dɔxɔsee rabira, w Ɲama naxa e yaabi, «Annabi Isa nan yi ki, naxan kelixi Nasarɛti, Galile bɔxi ma.» Isa sigafe hɔrɔmɔbanxi kui a; Isa to so Darisalamu, taakae birin naxa kaaba, e nu maxɔrinyi ti, «Nde yi ki?» ~  Ɲama naxee nu ɲɛrɛfe Isa ya ra, a nun naxee nu ɲɛrɛfe a xanbi ra, e birin nu e xui itefe, e a fala,«Tantui na won Nakisima bɛ, Dawuda xa Di!Baraka na a bɛ naxan fafe Marigi xili ra!Tantui na won Nakisima bɛ naxan na koore ma!» }'Ɲama gbegbe naxan nu na, e fan naxa e xa donmae itala kira xɔn ma, ndee fan naxa fɛnsɛ sɛgɛ, e nee fan sa kira xɔn ma Isa binyafe ra. i|KE to fa sofale nun sofale xa di ra, e naxa e xa donmae sa e fari, Isa fa a magoro sofale fari. H{ Isa fɔxirabirɛe naxa siga, e sa Isa xa xɛɛraya raba. z9«Wo a fala Siyoni di ginɛ bɛ,‹A mato, i xa mangɛ na fafe i ma.A fama yɛtɛ magore kui,
a dɔxɔxi sofale nun a yɔrɛ fari.›» \y1Na rabaxi nɛ, alako namiɲɔnmɛ xa masenyi xa kamali, naxan a falama, nxUXa mixi nde fa wo maxɔrin, wo xa a fala a bɛ, ‹Marigi nan hayi na e ma. A e ragbilenma ya.›» /wWa a fala e bɛ, «Wo xa so taa kui naxan na yare. Wo nɛfɛ so naa, wo sofale ginɛ nde lima a xirixi naa, a xa di na a fɛ ma. Wo xa e fulun, wo fa e ra n xɔn ma. v Isa nun a fɔxirabirɛe to makɔrɛ Darisalamu ra, e naxa Betifage li, Oliwi geya mabiri. Isa naxa a fɔxirabirɛ firin xɛɛ, xui"Isa naxa kinikini e ma, a a bɛlɛxɛ sa e yae ma. Keren na, e yae naxa se to, e naxa bira Isa fɔxɔ ra.Bt!E naxa a yaabi, «Marigi, muxu wama muxu yae xa se to.» Ss Isa naxa ti, a e xili, a e maxɔrin, «Wo wama n xa munse raba wo bɛ?» rƝama naxa wɔyɛn e ma, e xa e sabari, kɔnɔ e ɲan naxa e xui ite dangi a singe ra, «Marigi, Dawuda xa Di, kinikini muxu ma!» qDɔnxui firin nu dɔxɔxi kira dɛ ra. E to a mɛ a Isa na dangife, e naxa e xui ramini, «Marigi, Dawuda xa Di, kinikini muxu ma!» [p/Isa nun a fɔxirabirɛe to mini Yeriko, ɲama gbegbe naxa bira a fɔxɔ ra. RoWo xa lu nɛ alɔ Adama xa Di. A tan mu faxi xɛ mixie xa wali a tan bɛ. A faxi nɛ alako a tan nan xa wali mixie bɛ, a xa mixi gbegbe xunsara a xa faxɛ saabui ra.» Dɔnxui firin nayalanfe Yeriko Tn!Mixi naxan wama findife wo xa yarerati ra, a xa findi wo xa konyi nan na. umcKɔnɔ a naxa lu na ki wo tan tagi. Mixi naxan wama a tide xa gbo wo ya ma, a xa findi wo xa konyi nan na. *lMKɔnɔ Isa naxa e xili a yire, a a masen e bɛ, «Ɲamanɛ mangɛe mixie yamarima a xɔrɔxɔɛ ra, e e sɛnbɛ raminima mixie ma alako e xa mangɛya xa kolon. dkAIsa fɔxirabirɛ fu dɔnxɔɛe to na fe mɛ, e naxa xɔnɔ na ngaxakerenyi firin ma. NjIsa naxa a masen e bɛ, «Wo fan yati fama ɲaxankatɛ sɔtɔde alɔ n tan, kɔnɔ dɔxɔfe n yirefanyi nun n kɔɔla ma, na mu fatanma n tan xa ra. Na na mixie nan bɛ, n Baba naxee sugandixi.» ,iQIsa naxa a masen di firinyie bɛ, «Wo mu a kolon wo fe naxan maxɔrinfe. N fafe tɔɔrɛ naxan tode, wo tinma na ra?» E naxa a yaabi, «Iyo, muxu tinma a ra.» PhIsa naxa ginɛ maxɔrin, «I wama munse xɔn?» A naxa a fala Isa bɛ, «I xa tin, i na i xa mangɛya sɔtɔ, n ma yi di firinyie xa dɔxɔ i sɛɛti ma, keren i yirefanyi ma, boore i kɔɔla ma.» |gqNa tɛmui Sebede xa die nga naxa fa Isa yire, a nun a xa die. A naxa suyidi a bɛ, a xa a maxandi fe nde ma. U3~~}o}|| {6zz2y=xx.ww>==Lɔxɔ nde Isa nun a fɔxirabirɛe nu na e dɛgefe Lewi xɔnyi. Duuti maxilie nun yunubitɔɛ gbegbe fan nu na, e birin nu e dɛgefe yire keren, barima na mixi mɔɔli wuyaxi nu bara bira Isa fɔxɔ ra. !5;A to nu dangife, a naxa Alifa xa di Lewi to, a dɔxɔxi duuti maxilide. A naxa a fala a bɛ, «Bira n fɔxɔ ra.» Lewi naxa keli, a bira a fɔxɔ ra. Y4+ Isa man naxa goro baa dɛ ra. Ɲama birin naxa fa a yire, a nu e kawandi. C3 A naxa keli keren na, a a xa sade tongo, a mini birin ya xɔri. Ɲama birin dɛ naxa ixara, e nu fa Ala matɔxɔ, «Han to muxu singe mu nu yi ɲɔndɔn to.» Lewi birafe Isa fɔxɔ ra G2 «N naxɛ i bɛ, keli, i i xa sade tongo, i siga i xɔnyi.» n1U N xa a masen wo bɛ a Adama xa Di nɔma yunubi xafaride duniɲa ma.» Isa naxa a masen namatɛ bɛ, 0/ Wɔyɛnyi mundun sɔɔnɛya, a falafe yi namatɛ bɛ, ‹I xa yunubie bara xafari,› ka a falafe a bɛ, ‹Keli, i xa sade tongo, i ɲɛrɛ›? / Isa naxa e xa maɲɔxunyi kolon a xaxili ma keren na. A naxa a fala e bɛ, «Munfe ra yi maɲɔxunyi mɔɔli na wo bɔɲɛ ma? .{«Yi wɔyɛnma yi mɔɔli ra munfe ra? A na Ala rasɔtɔfe nɛ yi ki! Nde nɔma yunubie xafaride, bafe Ala keren na?» O-Sɛriyɛ karamɔxɔ ndee nu dɔxɔxi naa, e naxa e xaxili raɲɛrɛ, f,EIsa to e xa danxaniya to, a naxa a fala namatɛ bɛ, «N ma di, i xa yunubie bara xafari.» ++OKɔnɔ ɲama to nu gbo, e mu nu nɔma e makɔrɛde Isa ra. Na kui, e naxa banxi fari yire nde maba Isa yailanyi. E naxa namatɛ ragoro mɛnni ra a xa sade fari. P*Mixi ndee naxa fa namatɛ ra Isa xɔn. Xɛmɛ naani nan nu a xaninfe. )}Ɲama gbegbe naxa fa a yire, banxi kui naxa rafe, tide naxa ɲɔn tande birin ma. Isa naxa e kawandi Ala xa masenyi ra. Z( /Xi ndee to dangi, Isa man naxa gbilen Kapɛrɛnamu, mixie fa a mɛ a a na banxi. ' -Kɔnɔ xɛmɛ to siga, a naxa so yi fe tagi rabafe birin bɛ, a nu a xibaaru rayensen yɛ. Na naxa a niya Isa mu nɔ sode taa kui sɔnɔn kɛnɛ ma. Fo a to nu sa luma taa fari ma mixi yo mu sabatixi dɛnnaxɛ. Mixie fan nu kelima yire birin fafe ra a yire.f& G,yi masenyi ra, «I naxa yi fe fala mixi yo bɛ. Siga i sa i yɛtɛ dɛntɛgɛ sɛrɛxɛdubɛ bɛ, i sɛrɛxɛ ba i xa sɛniyɛnyi xa fe ra, alɔ Annabi Munsa a yamarixi ki naxɛ. Na findima seedeɲɔxɔya nan na e bɛ.» 2% a+Isa to a ragbilen, a naxa a matintin a ra A$ *Kunɛ fure naxa ba xɛmɛ ma keren na, a naxa sɛniyɛn. # y)Isa naxa kinikini a ma. A naxa a bɛlɛxɛ itala, a a sa kunɛ kanyi ma, a a fala a bɛ, «N tinxi. I xa sɛniyɛn.» |" s(Kunɛ kanyi nde naxa fa Isa yire, a a xinbi sin a bun ma, a a mayandi, «Xa i tin, i nɔma n nasɛniyɛnde.» ! 'A naxa siga Galile bɔxi birin ma, a nu kawandi ti e xa salide banxie kui, a nu ɲinnɛe fan keri mixie fɔxɔ ra. Kunɛ kanyi rayalanfe   &Isa naxa e yaabi, «Won xɛɛ taa gbɛtɛe naxee na be rabilinyi alako n xa kawandi raba mɛnni fan, barima n faxi na nan ma.» > y%E to a to, e naxa a fala a bɛ, «Birin na i fenfe.» 8 m$Simɔn nun a booree ya koto naxa mɔ Isa fende. K #Subaxɛ ma, Isa naxa keli, a naxa mini wula i Ala maxandide. S !"A naxa furema gbegbe rayalan, fure mɔɔli wuyaxi nu naxee ma. A naxa ɲinnɛ gbegbe fan keri mixie fɔxɔ ra, kɔnɔ a mu tin ɲinnɛe xa wɔyɛn, barima e nu a kolon. Isa kawandi tife Galile bɔxi ma * Q!Taa birin naxa e malan naadɛ ra. { q Nunmare to so, soge naxa dula, mixie naxa fa furemae birin na a xɔn, a nun ɲinnɛe biraxi naxee fɔxɔ ra. p [Isa naxa a maso ginɛ ra, a a bɛlɛxɛ suxu, a a rakeli. Fure naxa a bɛɲin, a naxa e bun ti fɔlɔ. _ 9Simɔn bitanyi ginɛma nu saxi, a fate wolenxi. E naxa a xa fe fala Isa bɛ keren na. ^ 7E to mini salide kui, Isa nun Yaki nun Yaya naxa siga Simɔn nun Andire xɔnyi. m UA mu bu, a xili naxa din Galile bɔxi yire birin na. Isa Simɔn bitanyi nun furema gbegbe rayalanfe  'Birin dɛ naxa ixara, e nu fa e bore maxɔrin, «Munse yi ki? Xaranyi nɛɛnɛ a nun sɛnbɛ! Hali ɲinnɛe, a e yamarima, e a xui rabatu.» O Ɲinnɛ naxa xɛmɛ raketun a ra, a sɔnxɔ, a fa gbilen a fɔxɔ ra. [ 1Isa naxa wɔyɛn a ma a xɔrɔxɔɛ ra, «I sabari. Gbilen yi xɛmɛ fɔxɔ ra.»  3«Isa Nasarɛtika, i waxi munse xɔn ma muxu bɛ? I faxi muxu sɔntɔde nɛ? N a kolon mixi naxan lanxi i ma. Ala xa Sɛniyɛntɔɛ nan na i ra.» t cNa waxati yati, xɛmɛ nde ɲinnɛ nu naxan fɔxɔ ra, a naxa sɔnxɔɛ rate fɔlɔ e xa salide banxi kui,   Mixie naxa kaaba a xa xaranyi ma, barima a mu nu luxi alɔ e xa sɛriyɛ karamɔxɔe. A tan nu wɔyɛnma mangɛ sɛnbɛ nan na. } uIsa nun a fɔxirabirɛe naxa so Kapɛrɛnamu. Malabu lɔxɔɛ ma, Isa naxa so salide kui, a kawandi ti fɔlɔ.  }Isa naxa e xili keren na, e fan naxa e baba Sebede nun walikɛe lu kunkui kui, e bira Isa fɔxɔ ra. Isa ɲinnɛ kerife  {E to dangi na ra dondoronti, a naxa Sebede xa di Yaki nun a xunya Yaya to, e nu na yɛlɛe madɛgɛfe e xa kunkui kui. C  E naxa e xa yɛlɛe lu na keren na, e bira Isa fɔxɔ ra.   9Isa naxa a fala e bɛ, «Wo bira n fɔxɔ ra. Tɛmui dangixi, wo nu yɛxɛ nan sɔtɔma, kɔnɔ yakɔsi n a niyama wo xa nu mixie nan sɔtɔ n bɛ.»    A to nu dangife Galile baa dɛ ra, a naxa Simɔn nun a xunya Andire to, e yɛlɛ wolife, barima yɛxɛsuxuie nan nu e ra.    A nu a masenma, «Waxati sugandixi bara a li, Ala xa mangɛya niini bara makɔrɛ. Wo tuubi, wo la Ala xa xibaaru fanyi ra.» b ?Yaya sa xanbi geeli, Isa naxa siga Galile bɔxi ma Ala xa xibaaru fanyi kawandi ra. 5 e Xi tongo naani bun ma, a nu na gbengberen yire, Sentanɛ nu katafe a ratantande. Wula subee nu na naa. Malekɛe naxa a bun ti. Isa xa wali fɔlɛ nun a fɔxirabirɛ singee A  Na xanbi Ala Xaxili naxa Isa xanin gbengberenyi ma.  ! Xui nde naxa mɛ keli koore ma, a a masen, «N ma Di maxanuxi nan na i ra. I n kɛnɛnxi ki fanyi ra.» Sentanɛ katafe a xa Isa ratantan z o A fɛfɛ te ye xɔɔra tɛmui naxɛ, a naxa koore to rabi ra, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa goro a ma alɔ ganbɛ. r _ Na waxati ma, Isa naxa fa keli Nasarɛti, Galile bɔxi ma, Yaya naxa a xunxa Yurudɛn xure xɔɔra. o YN tan bara wo xunxa ye xɔɔra, kɔnɔ a tan Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan nagoroma wo ma.» Isa xunxafe 1 ]A nu kawandi tima, a nu a fala, «Naxan fama fade n xanbi ra, na sɛnbɛ gbo n tan bɛ. Na binyɛ mu na n tan yi ra, n ɲan xa n felen a xa sankiri luuti yati fulunde.  Ɲɔxɔmɛ xabe donma nan nu ragoroxi Yaya ma, bɛlɛti kiri daaxi nu xirixi a tagi. A nu baloma katoe nun wula kumi nan na.  Yudayakae nun Darisalamuka birin nu sigama a yire. E nu e xa yunubie masenma kɛnɛ ma, Yaya fan nu e xunxama Yurudɛn xure xɔɔra. ~ 'Na kui, Yaya Xunxa naxa to gbengberenyi ma. A nu kawandi tima mixie bɛ, e xa e xunxa ye xɔɔra tuubi ra, alako Ala xa e xa yunubie xafari. q} ]A a xui itema gbengberen yire,‹Wo kira yailan Marigi bɛ,
wo sankirae matinxin a ya ra.›» | }A sɛbɛxi Annabi Esayi xa Kitaabui kui,«N fama n ma xɛɛra rasanbade i ya ra,
a xa kira rabɔɔ i bɛ. m{ WInyila Isa fɔlɛ nan ya, naxan Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa fe masenma, naxan findixi Ala xa Di ra. {zoWo xa e tinkan n ma yaamari birin nabatude. Wo a mato, n na wo fɛ ma tɛmui birin, han duniɲa raɲɔnyi.»y#Na kui, wo xa siga, wo sa si birin findi n fɔxirabirɛe ra. Wo xa e xunxa ye xɔɔra Baba Ala, a xa Di, nun a Xaxili Sɛniyɛnxi xili ra. gxGIsa naxa a maso e ra, a a masen e bɛ, «Sɛnbɛ birin bara so n yi ra koore nun duniɲa ma. DwE to a to, e naxa suyidi a bɛ, kɔnɔ e man nu siikɛxi. uvcIsa fɔxirabirɛ fu nun kerenyie naxa siga Galile bɔxi ma, e te geya fari Isa dɛnnaxan masen e bɛ. Au{Na kui, sɔɔrie naxa kɔbiri rasuxu, e fe birin naba alɔ a falaxi e bɛ ki naxɛ. Na masenyi naxa yensen yɛ Yuwifie tagi. Han to na fe mɛma. Isa xɛɛraya fife a fɔxirabirɛe ma ]t3Xa a sa li gomina naxa yi fe mɛ, muxu sa wɔyɛnma a bɛ alako sese naxa wo to.» s yi yaamari ra, «Wo xa yi nan fala, ‹Isa fɔxirabirɛe nan fa kɔɛ ra, e a fure muɲa muxu nu na xife tɛmui naxɛ.› grG Nee nun forie fan to e malan yire keren, e naxa natɛ tongo, e kɔbiri gbegbe fi sɔɔrie ma /qW Ginɛe nu sigafe tɛmui naxɛ, sɔɔri nde naxee nu gaburi kantafe, e naxa so taa kui. Fe naxan birin naba, e naxa sa a dɛntɛgɛ sɛrɛxɛdubɛ kuntigie bɛ. &pE Isa naxa a masen e bɛ, «Wo naxa gaaxu. Wo sa a fala n ngaxakerenyie bɛ e xa siga Galile. E n toma mɛnni nɛ.» Sɔɔrie nun Yuwifi kuntigie wule xabufe uoc Kɔnɔ Isa naxa e ralan, a e xɛɛbu, «Wo mama.» E to e maso a ra, e naxa suyidi a bɛ, e a sanyie suxu. nGinɛe naxa e xulun, e keli gaburi yire, gaaxui nun sɛɛwɛ gbegbe ra, e siga e gi ra na xibaaru masende Isa fɔxirabirɛe bɛ. @myWo man xa siga mafuren, wo sa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, ‹A bara keli faxɛ ma. A na sigafe wo ya ra Galile. Wo a toma mɛnni nɛ.› A tan nan na ki, n bara a ragbilen wo ma.» glGA mu be, a bara keli faxɛ ma, alɔ a a fala ki naxɛ. Wo fa, wo a mato a nu saxi dɛnnaxɛ. kKɔnɔ malekɛ naxa a masen ginɛe bɛ, «Wo naxa gaaxu, barima n a kolon wo na Isa nan fenfe, e naxan banban wuri magalanbuxi ma. Xj)Sɔɔri naxee nu na kantafe, e naxa gaaxu han e sɛrɛn, e lu alɔ faxamixie. MiMalekɛ nu yanbama alɔ seyamakɔnyi, a xa sosee nu fiixɛ fɔɛn. ,hQNa tɛmui, bɔxi naxa sɛrɛn sɛnbɛ ra, barima Marigi xa malekɛ nde nu bara goro keli koore, a gɛmɛ maɲindigilin, a a ba gaburi dɛ ma, a fa dɔxɔ a fari. g }Malabu lɔxɔɛ kuye iba, sande lɔxɔɛ subaxɛ ma, Mariyama Magidalaka nun boore Mariyama, e naxa siga gaburi matode. #f?BE naxa siga, e sa tɔnxuma sa gɛmɛ ma naxan nu na gaburi dɛ ma, alako xa gaburi fa sa rabi, a kolonma nɛ. E naxa sɔɔrie lu naa, na kantafe ra.xeiAPilati naxa e yaabi, «Awa, n bara sɔɔrie so wo yi. Wo sa gaburi makanta alɔ wo wama a xɔn ma ki naxɛ.» gdG@Na kui, i xa yaamari fi a xa gaburi xa makanta han a xi saxan nde, alako a fɔxirabirɛe naxa fa a fure muɲa, e fa a fala ɲama bɛ, ‹A bara keli faxɛ ma.› Xa na sa raba, wule dɔnxɔɛ dangima nɛ wule singe ra.» c3?E naxa a masen a bɛ, «Mangɛ, muxu ratuxi a ma yi wule falɛ, beenun a xa faxa, a a fala nɛ, ‹Xi saxan dangi xanbi, n kelima nɛ faxɛ ma.› {bo>Malabu lɔxɔɛ see rafala lɔxɔɛ kuye iba, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Farisɛnie naxa siga Pilati yire. yak=Mariyama Magidalaka nun boore Mariyama nu na naa, e dɔxɔxi gaburi ya ra. Sɔɔrie tife Isa xa gaburi kantade `5Nunmare to so, Arimateka bannamixi nde naxa fa naxan nu xili Yusufu. Isa fɔxirabirɛ nde nan nu a fan na. {\o8Mariyama Magidalaka nu na e ya ma, a nun Mariyama Yaki nun Yusufu nga, a nun Sebede xa die nga. Isa xa maragatɛ ![;7Ginɛ wuyaxi fan nu na naa, e ndedi makuyaxi Isa yire ra, e yi fe birin matoma. E nu bara bira Isa fɔxɔ ra kelife Galile bɔxi ma, e nu a mali. \Z16Sɔɔri mangɛ nun a boore sɔɔrie naxee nu Isa kantafe, e to bɔxi xa sɛrɛnyi to, a nun naxan naba Isa faxa tɛmui, e naxa gaaxu ki fanyi, e a fala, «Nɔndi nan a ra yati, Ala xa Di nan nu yi xɛmɛ ra!» xYi5e mini gaburie kui. Isa to keli faxɛ ma, e so nɛ Darisalamu, taa sɛniyɛnxi kui, e fa mini mixi wuyaxi ma. UX#4gaburie fan naxa rabi. Sɛniyɛntɔɛ laaxiraxi gbegbe naxa keli faxɛ ma, #W?3Na waxati, dugi xungbe naxan singanxi hɔrɔmɔbanxi kui, a naxa ibɔɔ firin na, keli a fuge han a laabe. Bɔxi naxa sɛrɛn, gɛmɛe naxa ibɔɔ, :Vo2Isa man naxa a xui ite sɛnbɛ ra, a fa laaxira. aU;1Kɔnɔ booree naxa a fala, «Wo a lu, won xa a mato xa Annabi Eliya fama a rakiside.» ~Tu0Mixi nde naxa a gi, a sa dunkobi rasin wɛni xɔnɛ xɔɔra, a a so wuri dɛ i, a fa a ti Isa bɛ alako a xa a min. aS;/Mixi naxee nu na naa, e to a xui mɛ, e naxa a fala, «A na Annabi Eliya nan xilife!» .RU.Na waxati ma, Isa naxa gbelegbele sɛnbɛ ra, «Eloyi, Eloyi, lɛma sabaxatani?» Na nan falaxi e xa xui, «N Marigi Ala, n Marigi Ala, i n nabɛɲinxi munfe ra?» NQ-Yanyi tagi, dimi naxa sin bɔxi birin ma lɛɛri saxan bun ma. YP+,Suute naxee nu banbanxi a fɛ ma, e fan nu Isa konbife na ki nɛ. Isa xa faxɛ O+A bara a xaxili ti Ala ra, a man fa a fala, ‹N findixi Ala xa Di nan na.› Yakɔsi, xa a rafanxi Ala ma, a xa a rakisi!» $NA*«A bara mixi gbɛtɛe rakisi, kɔnɔ a mu nɔma a yɛtɛ tan nakiside. Isirayila mangɛ xa mu a ra? A xa goro wuri kɔn na be ya, alako muxu xa la a ra. nMU)Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, sɛriyɛ karamɔxɔe, nun Yuwifie xa forie fan nu a mayelefe, e nu a fala, L'(e a fala, «I tan naxan hɔrɔmɔbanxi rabirama, i man fa a ti xi saxan bun ma, i yɛtɛ rakisi! Xa Ala xa Di nan i ra, goro wuri kɔn na!» HK 'Mixie nu dangima Isa konbi ra, e nu e xunyi lintan a ma, J&Na tɛmui, e naxa suute mixi firin fan banban wuri magalanbuxie ma Isa fɛ ma, keren a yirefanyi ma, boore a kɔɔla ma. I%E to nu wama birin xa a kolon e a banbanxi fe naxan ma, e yi sɛbɛli nan gbaku a xun ma, «Isa nan ya, Yuwifie xa mangɛ.» 2H_$Na dangi xanbi, e naxa dɔxɔ a kantade. ~Gu#E to gɛ a mabanbande wuri ma, e naxa kanda bun a xa dugie xa fe ra, alako e xa a kolon kankan naxan sɔtɔma. cF?"e naxa wɛni so a yi, seri saxi naxan xun, kɔnɔ a to a nɛmunnɛmun, a mu tin a minde. YE+!E to yire li naxan xili Gologota, na nan falaxi e xa xui, «xunkonkota yire,» D- E to nu minife taa ra, e naxa Sirenika xɛmɛ nde to naxan nu xili Simɔn. Sɔɔrie naxa a yamari, a tan xa Isa xa wuri magalanbuxi xanin. .CUE to gɛ Isa mayelede, e naxa mangɛ guba rate a ma, e a gbe dugi ragoro a ma, e fa a ramini e xa sa a banban wuri magalanbuxi ma. Isa banbanfe wuri magalanbuxi ma RBE naxa dɛye bɔxun a ma, e na wuri ba a yi, e nu a xunyi bɔnbɔ a ra. XA)E naxa tunbee mafilin, e e yailan mangɛ katanyi maniyɛ ra, e a sa a xun ma. E naxa wuri raso a yirefanyi bɛlɛxɛ kui, e a mayele, e nu e xinbi sin a bun ma, e nu a fala, «I kɛna, Yuwifie xa mangɛ.» H@ E naxa Isa xa sose ba a ma, e mangɛ guba gbeeli ragoro a ma. z?mRɔma sɔɔrie to Isa xanin gomina xɔnyi, e naxa e boore sɔɔrie birin xili, e gali naxa ti a rabilinyi. I> Na kui, Pilati naxa Barabasi rabɛɲin e bɛ. A naxa yaamari fi sɔɔrie xa Isa bɔnbɔ sɛbɛrɛ ra. Na xanbi, a naxa Isa so e yi e xa sa a banban wuri magalanbuxi ma. Sɔɔrie Isa mayelefe [=/Ɲama birin naxa a yaabi, «A xa faxɛ wuli xa lu muxu nun muxu xa die xun ma!» Q<Pilati to a to a a mu nɔxi fefe ra, ɲama fan nu waxi kelife a ra, a naxa ye tongo, a a bɛlɛxɛ raxa e ya xɔri, a a fala e bɛ, «Yi xɛmɛ faxafe mu na n tan ma de! A luma wo tan nan ma.» ; A man naxa e maxɔrin, «Munfe ma? A fe ɲaaxi mundun nabaxi?» Kɔnɔ e tan sɔnxɔɛ nan tun xun masa, «A banban wuri ma!» ':GPilati fan naxa e maxɔrin, «N xa munse raba Isa ra, naxan xili falama Ala xa Mixi Sugandixi?» Ɲama birin naxa a yaabi, «A banban wuri magalanbuxi ma!» 9Gomina man naxa e maxɔrin, «Yi mixi firin ya ma, wo wama n xa mundun nabɛɲin wo bɛ?» E naxa a yaabi, «Barabasi!» 8 Kɔnɔ sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Yuwifie xa forie naxa ɲama kui iso e xa Barabasi maxɔrin Pilati ma, Isa tan xa faxa. `79Ba na ra, a to nu dɔxɔxi kiiti sade, a xa ginɛ naxa xɛɛra rasiga a ma, a a fala a bɛ, «I naxa so yi tinxintɔɛ xa fe kui fefe ma, barima n bara xiye sa a xa fe ra, xiye naxan bara n tɔɔrɔ to ki fanyi.» _67Pilati nu a kolon a sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nu Isa saxi a bɛlɛxɛ tɔɔnɛ nan ma. 5'Ɲama to malan, Pilati naxa e maxɔrin, «Wo wama n xa nde rabɛɲin wo bɛ, Barabasi ba, ka Isa, naxan xili falama Ala xa Mixi Sugandixi?» f4ENa waxati, geelimani nde nu na, birin nu naxan kolon a xa ɲaaxuɲa ma. A nu xili Barabasi. 3Ɲɛ yo ɲɛ, sali tɛmui, gomina darife nan nu a ra, a xa geelimani keren nabɛɲin ɲama bɛ, e na wa naxan yo xɔn. P2Kɔnɔ Isa mu e xa wɔyɛnyi yo yaabi. Na naxa gomina kaaba ki fanyi. e1C Na tɛmui Pilati naxa a maxɔrin, «I mu yi fee mɛxi e naxan birin safe i xun ma yi ki?» i0K Kɔnɔ sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun forie nu a tɔɔɲɛgɛma tɛmui naxɛ, Isa mu yaabi yo fi. // Isa to ti gomina Pilati ya i, gomina naxa a maxɔrin, «I tan nan findixi Yuwifie xa mangɛ ra?» Isa naxa a yaabi, «I tan nan a falaxi.» n.U e fɛɲɛ yailanyi xa xɛ sara na kɔbiri ra, alɔ Marigi n yamari ki naxɛ.» Isa tife Pilati ya i -% Na kui, Annabi Yeremi xa masenyi naxa kamali, a to a masen, «E naxa gbeti kole tongo saxan tongo, Isirayilakae ndee sare naxan saxi a xun, B,Na nan a toxi, han to na xɛ xili falama «Wuli Bɔxi.» y+kE to wɔyɛn, e naxa fɛɲɛ yailanyi xa xɛ yire sara na kɔbiri ra, na xa findi gaburi yire ra xɔɲɛe bɛ. -*SSɛrɛxɛdubɛ kuntigie to gbeti kolee matongo, e naxa a fala, «A mu daxa muxu xa yi gbeti kolee sa hɔrɔmɔbanxi xa kɔbiri xun ma, barima nii sare nan a ra.» d)AA to gbeti kolee woli hɔrɔmɔbanxi kui, Yudasi naxa siga a yɛtɛ gbakude wuri kɔn na. =(sa a fala, «N bara yunubi raba! Xɛmɛ naxan faxama yi ki, sɛniyɛntɔɛ nan a ra, a fa li n tan nan a yanfaxi!» E naxa a yaabi, «Na mu muxu tan matoxi. Na i tan nan matoxi.» J' Yudasi, Isa yanfama, a to a to e bara Isa makiiti a lan a xa faxa, a naxa nimisa a xa yanfanteya xa fe ra. A naxa na gbeti kole tongo saxan nagbilen sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun forie ma, L&E to Isa xiri, e naxa a xanin gomina Pilati xɔn. Yudasi xa faxɛ z% oKuye to iba, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie birin nun Yuwifie xa forie to nu malanxi, e naxa natɛ tongo e xa Isa faxa. %$CKPiyɛri naxa ratu fa Isa xa wɔyɛnyi ma, «Beemanun konkore xa a rate, i i yɛtɛ rasanma nɛ n ma sanmaya saxan.» Na kui, a naxa mini, a sa wa han.#JPiyɛri naxa so a kalife, a a fala «Ala xa n danka! N tan mu na xɛmɛ kolon feo!» Na fala xanbi, konkore naxa a rate. %"CIA mu bu, naxee nu tixi naa, e naxa e maso Piyɛri ra, e a fala a bɛ, «Nɔndi nan a ra, a tan mixi nde nan yati i ra, barima i wɔyɛnma alɔ Galileka.» J! HPiyɛri man naxa a matandi, a a kali, «N mu na xɛmɛ kolon!» 8 iGPiyɛri to mini fɔlɔ tɛtɛ naadɛ ra, konyi ginɛ gbɛtɛ nde naxa a to, a a fala mixie bɛ naxee nu na naa, «Yi xɛmɛ naxan yi ki, e nun Isa Nasarɛtika nan nu a ra.» eCFKɔnɔ Piyɛri naxa a matandi birin ya xɔri, a a fala, «N mu a kolon i na fefe falafe!» 2]EPiyɛri nu dɔxɔxi tande, sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xa tɛtɛ kui. Konyi ginɛ nde naxa a makɔrɛ a ra, a a fala, «I tan, wo nun Isa Galileka birin nan nu a ra.» yD«I tan, Ala xa Mixi Sugandixi, namiɲɔnmɛɲa raba! A fala ba, naxan i bɔnbɔxi!» Piyɛri a yɛtɛ rasanfe Isa ma mSCNa tɛmui, e naxa dɛye bɔxun Isa yatagi, e kamui sin a ma. Ndee naxa a dɛ ragarin, e nu a fala, I BWo kiiti toxi di?» E naxa a yaabi, «A lanma a xa faxa nɛ.» MANa kui, sɛrɛxɛdubɛ kuntigi naxa a yɛtɛ xa donma suxu, a ibɔɔ xɔnɛ ra, a a fala, «A bara Ala rasɔtɔ! Won hayi na seede gbɛtɛe ma yire? Wo bara a mɛ a Ala rasɔtɔxi ki naxɛ. <q@Isa naxa a yaabi, «I tan nan a falaxi. N man xa a fala wo bɛ, keli yi waxati ma, wo fama Adama xa Di tode, a dɔxɔxi Ala Sɛnbɛma yirefanyi ma, wo a toma fa ra nuxuie kui.» L?Kɔnɔ Isa mu sese fala. Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi naxa a fala a bɛ, «N bara i yamari i xa i kali Ala Ɲiɲɛ ra, i a fala muxu bɛ xa i findixi Ala xa Mixi Sugandixi nan na, Ala xa Di.» y>Sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xunyi naxa keli, a Isa maxɔrin, «Pe, i mu e yaabima? Yi xɛmɛe munse safe i xun ma yi ki?» }s=e a fala, «Yi xɛmɛ a fala nɛ, ‹N tan nɔma Ala xa hɔrɔmɔbanxi kanade, n man fa a ti xi saxan bun ma.›» eCSɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Yuwifie xa kiitisa dɔnxɔɛ birin, e nu wule seede nde nan fenfe naxan bama Isa xili ma, e sa nɔma a faxade naxan ma. {:Piyɛri fan, a nu biraxi Isa fɔxɔ ra, kɔnɔ a ndedi nu makuyaxi ɲama ra. A naxa bira a fɔxɔ ra han a so sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi xa tɛtɛ kui. A naxa dɔxɔ hɔrɔmɔbanxi kantamae fɛ ma, alako a xa a mato Isa xa fe dangima ki naxɛ. 9Mixi naxee Isa suxu, e naxa a xanin sɛrɛxɛdubɛ kuntigi Kayafa xɔnyi, sɛriyɛ karamɔxɔe nun forie nu malanxi dɛnnaxɛ. 9k8Kɔnɔ yi birin nabaxi nɛ alako namiɲɔnmɛe naxan sɛbɛxi Kitaabui kui, a xa kamali.» Na xanbi, Isa fɔxirabirɛe birin naxa e gi a xun ma. Isa tife Yuwifi kuntigie ya i \17Na xanbi, Isa naxa a fala ɲama bɛ, «Wo to minixi n xili ma santidɛgɛma nun gbengbeta suxuxi wo yi ra, suute nan na n na? Lɔxɔ yo lɔxɔ, n dɔxɔxi hɔrɔmɔbanxi kui, n kawandi tima, wo mu n suxu. ve6Kɔnɔ xa na raba, Kitaabuie xa masenyie fa kamalima di? Barima e a masenxi nɛ a fo a xa raba yi ki nɛ.» 5Ka i ɲɔxɔ a ma a n mu nɔma n Baba xilide, a malekɛe rasanba n ma keren na, naxee dangi malekɛ gali fu nun firin na?  %4Isa naxa a fala a bɛ, «Santidɛgɛma raso a tɛɛ i. Naxan yo na findi a xa geresose ra, na kanyi fan faxama santidɛgɛma nan saabui ra. m S3Isa fɔxirabirɛ nde naxa a xa santidɛgɛma ramini, a sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xa konyi tuli bolon. ~ u2Isa naxa a masen a bɛ, «N boore, i faxi naxan nabade, a raba.» Na tɛmui, na mixie naxa e maso Isa ra, e a suxu. h I1Na kui, Yudasi naxa a maso Isa ra keren na, a a fala, «Karamɔxɔ, i nuwali,» a fa a sunbu. " =0Isa yanfama nun na ɲama nu bara lan a ma, a a xa Isa matɔnxuma e bɛ. A nu bara a fala e bɛ, «N na mixi naxan sunbu, a tan nan na ki. Wo na suxu.» ta/Isa ɲan mu nu gɛxi wɔyɛnde, Yudasi, naxan nu na a fɔxirabirɛ fu nun firinyie ya ma, a naxa fa e nun ɲama gbegbe, santidɛgɛmae nun gbengbetae suxuxi e yi ra. Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Yuwifie xa forie nan nu e xɛɛxi. I .Wo keli, won xɛɛ. Wo a mato, n yanfama bara fa.» Isa suxufe >u-Na tɛmui, a naxa gbilen a fɔxirabirɛe yire, a a masen e bɛ, «Wo xife nɛ? Wo na wo malabufe han ya? Wo a mato, waxati bara a li. Adama xa Di fafe sade yunubitɔɛe bɛlɛxɛ. ]3,A naxa e lu naa, a siga sanmaya saxan nde, a sa Ala maxandi na maxandi kerenyi ra. fE+A to gbilen a fɔxirabirɛe yire, a man naxa e li e xife, barima xi xɔli nu bara nɔ e ra. "=*Isa man to a masiga e ra, a naxa gbilen Ala maxandi ra, «N Baba, xa yi ɲaxankatɛ mu nɔma bade n yi ra, fo n xa tin a ra, i sago nan xa raba.» )Wo naxa xi. Wo Ala maxandi nɛ alako wo naxa bira tantanyi kui. Maɲɔxun fanyi na adama bɛ, kɔnɔ a fate bɛndɛ tan sɛnbɛ mu na.» !(A to gbilen a fɔxirabirɛe yire, a naxa e li e na xife. A naxa a fala Piyɛri bɛ, «I mu nɔxi waxati keren xi xɔli kanade n ma fe ra? N'Isa naxa a masiga dondoronti, a a yatagi rafelen bɔxi ma, a Ala maxandi, «N Baba, xa a sa nɔma rabade, i xa n natanga yi ɲaxankatɛ ma. Kɔnɔ n sago naxa raba, i tan nan sago xa raba.» r]&a naxa a masen e bɛ, «Sunnunyi bara nɔ n bɔɲɛ ra alɔ a xa n faxa. Wo lu be, kɔnɔ wo naxa xi.» q~[%A naxa Piyɛri nun Sebede xa di firinyie xanin a xun ma. Sunnunyi nun kɔntɔfili to Isa bɔɲɛ suxu, 2}]$Na dangi xanbi Isa nun a fɔxirabirɛe naxa siga yire nde, dɛnnaxɛ xili Getesemani. Isa naxa a fala e bɛ, «Wo dɔxɔ be. N tan xa siga mɛnni Ala maxandide.» 2|]#Piyɛri man naxa a yaabi, «Hali won birin nan sa faxama, n mu n yɛtɛ rasanma i ma!» Isa fɔxirabirɛ birin naxa na wɔyɛn keren fala. Isa Ala maxandife Getesemani {"Isa naxa Piyɛri yaabi, «N xa nɔndi fala i bɛ, to kɔɛ yati, beenun konkore xa a rate, i i yɛtɛ rasanma nɛ n ma sanmaya saxan.» gzG!Piyɛri naxa a fala a bɛ, «Hali birin gbilen i fɔxɔ ra, n tan mu gbilenma i fɔxɔ ra.» @y{ Kɔnɔ n na keli faxɛ ma, n sigama wo ya ra Galile.» FxNa tɛmui Isa naxa a masen e bɛ, «Wo birin gbilenma nɛ n fɔxɔ ra to kɔɛ ra, wo mɛɛ n ma fe ra, barima a sɛbɛxi, ‹N xuruse dɛmadonyi faxama nɛ, yɛxɛɛe fan yensen.› vweE to gɛ bɛɛti bade, e naxa te Oliwi geya fari. Isa a falafe Piyɛri bɛ a a yɛtɛ rasanma nɛ a ma vN xa a fala wo bɛ, n to yi wɛni minma, n mu yi minma sɔnɔn, han won birin man sa a minma lɔxɔ naxɛ n Baba xɔnyi ariyanna.» euCYi findixi n wuli nan na, saatɛ wuli naxan baxi mixi gbegbe bɛ e xa yunubie xafarife ra. t'Na dangi xanbi, Isa naxa tɔnbili fan tongo. A man to tantui rasiga Ala ma, a naxa tɔnbili so e yi ra, a a fala e bɛ, «Wo birin xa a min. PsE to nu e dɛgefe, Isa naxa taami tongo. A to tantui rasiga Ala ma, a naxa taami igira, a a so a fɔxirabirɛe yi ra, a a masen e bɛ, a naxɛ, «Wo n ko, wo a don. Yi findixi n fate nan na.» ,rQYudasi naxan nu fafe a yanfade, a naxa Isa maxɔrin, «Karamɔxɔ, n tan mu a ra de, ka?» Isa naxa a yaabi, «I tan nan a falaxi.» Marigi xa sɛrɛxɛ tɔnxuma q)Adama xa Di sigama nɛ alɔ a xa fe sɛbɛxi ki naxɛ, kɔnɔ gbaloe nan na Adama xa Di yanfama bɛ. A fisa na kanyi bɛ hali a mu bari nu.» gpGA naxa e yaabi, «N nun naxan bara bɛlɛxɛ ragoro paani keren kui, na kanyi nan n yanfama. hoINa naxa e sunnun ki fanyi, kankan naxa a maxɔrin, «Kɔnɔ n Marigi, n tan mu a ra de, ka?» n{E nu e dɛgefe tɛmui naxɛ, a naxa a masen, «N xa nɔndi fala wo bɛ, mixi keren na wo ya ma naxan fama n yanfade.» Wm'Nunmare to so, Isa nun a fɔxirabirɛ fu nun firinyie nu na teebili ra. klOIsa fɔxirabirɛe naxa a raba alɔ Isa e yamari ki naxɛ, e Sayamalekɛ Dangi Sali donyi rafala. Jk A naxa e yaabi, «Wo siga taa kui xɛmɛ nde xɔn, wo a fala a bɛ, ‹Karamɔxɔ naxɛ a a xa waxati bara makɔrɛ. A wama Sayamalekɛ Dangi Sali rabafe i xɔnyi, a nun a fɔxirabirɛe.›» /jWTaami Lɛbinitare Sali to a li, a lɔxɔɛ singe ma, Isa fɔxirabirɛe naxa sa a maxɔrin, «I wama muxu xa Sayamalekɛ Dangi Sali donyi rafala i bɛ minden?» ri]Keli na tɛmui ma, a naxa so waxati fenfe a nɔma Isa sode e yi ra tɛmui naxɛ. Sayamalekɛ Dangi Sali thaa e maxɔrin, «Wo munse soma n yi n xa Isa sa wo bɛlɛxɛ?» E fan naxa gbeti kole tongo saxan so a yi. gNa tɛmui, Yudasi Isikariyoti, naxan nu na Isa fɔxirabirɛ fu nun firinyie ya ma, a naxa siga sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xɔn ma, Isa to nu a kolon e naxan falafe e bore bɛ, a naxa a masen e bɛ, «Wo na yi ginɛ tɔɔrɔfe munfe ra? Kɛwali fanyi nan yi ki, a naxan nabaxi n bɛ. sb_ Xa yi labundɛ ture sa mati nu, kɔbiri gbegbe nan sɔtɔma nu a xa fe ra, na fan nɔ fide setaree ma.» ]a3Isa fɔxirabirɛe to na to, e naxa xɔnɔ, e a fala, «Yi birin makanaxi munfe ra? `yginɛ nde naxa fa a yire. Labundɛ ture nu na a yi ra, naxan sare xɔrɔxɔ ki fanyi. A nu saxi a bitirɛ tofanyi kui naxan nu rafalaxi alabatira gɛmɛ ra. Isa nu na teebili ra tɛmui naxɛ, ginɛ naxa fa, a na labundɛ ture ifili Isa xunyi ma. >_wIsa to nu na Betani, Simɔn kunɛ kanyi xɔnyi, ^Kɔnɔ e naxa a fala, «Won naxa a suxu sali lɔxɔɛ, xa na mu a ra ɲama a xunyi ikelima nɛ.» Ginɛ nde fe fanyi rabafe Isa bɛ K]E naxa lan a ma e xa Isa suxu yanfanteya saabui ra, e xa a faxa. \yNa waxati, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Yuwifie xa forie nu malanxi Kayafa xɔnyi, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi. [7«Wo a kolon, xi firin nan luxi Sayamalekɛ Dangi Sali xa a li. Na tɛmui, Adama xa Di sama nɛ mixie bɛlɛxɛ e xa a banban wuri magalanbuxi ma.» LZ Isa to gɛ yi fe birin masende, a naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, pYY.Ɲaxankatɛ nan nagataxi na mixie bɛ abadan, kɔnɔ tinxintɔɛe tan abadan kisi nan sɔtɔma.»X)-Mangɛ e yaabima nɛ, ‹N xa nɔndi fala wo bɛ, wo mu naxan yo raba n ngaxakerenyi mixi xuri nde bɛ, wo tondixi a rabade n tan nan bɛ.› qW[,«Na tɛmui, e fan a maxɔrinma nɛ, ‹Marigi, muxu i to mun tɛmui kaamɛ na i ma, xa na mu ye xɔli, xa na mu i findixi xɔɲɛ ra, xa na mu i mageli ra, xa na mu i furaxi, xa na mu i saxi geeli, muxu fa tondi i malide?› #V?+Xɔɲɛ to nu n na, wo mu n yigiya. N mageli to nu a ra, wo mu dugie fi n ma. N furaxi to nu a ra, n man to nu saxi geeli, wo mu fa mɛɛnide n ma.›» ZU-*Barima kaamɛ to nu n ma, wo mu n ki donse. Ye xɔli to nu n ma, wo mu n ki ye. ST)«Na xanbi, a a falama nɛ mixie bɛ naxee na a kɔɔla ma, ‹Wo wo makuya n na, wo tan mixi dankaxie, wo sa so tɛ xɔɔra naxan yailanxi Ibulisa nun a xa malekɛe bɛ, naxan mu xubenma abadan. S(Mangɛ e yaabima nɛ, ‹N xa nɔndi fala wo bɛ, wo naxan yo raba n ngaxakerenyi mixi xuri nde bɛ, wo a rabaxi n tan nan bɛ.›» ]R3'Muxu i furaxi to mun tɛmui, xa na mu i saxi geeli, muxu fa siga i yire matode?› lQQ&Muxu i to xɔɲɛya ra mun tɛmui, muxu fa i yigiya, xa na mu i mageli ra, muxu fa dugie fi i ma? "P=%«Na tɛmui, tinxintɔɛe a maxɔrinma nɛ, ‹Marigi, muxu i to kaamɛ kui mun tɛmui, muxu fa i ki donse, xa na mu ye xɔli ra, muxu fa i ki ye? O$N mageli to nu a ra, wo naxa dugie fi n ma. N to nu furaxi, wo naxa fa mɛɛni n ma. N to nu saxi geeli, wo naxa fa n yire matode.›» N#Barima kaamɛ to nu n ma, wo naxa n ki donse. Ye xɔli to nu n ma, wo naxa n ki ye. Xɔɲɛ to nu n na, wo naxa n yigiya. IM "«Na tɛmui, mangɛ a falama nɛ mixie bɛ naxee na a yirefanyi ma, ‹Wo fa, n Baba naxee barakaxi. Wo fa mangɛya sɔtɔ wo kɛ ra, mangɛya naxan yailanxi wo bɛ kabi duniɲa fɔlɛ. 9~h}}c|{{zz#y>=<<;;::#99Y8877>6m55b44J32100m//O..T--c,,++*V))a((''N&f&5%%$$$G#t#"~"!!H! ACo>XQy pdanT Z  - = &N=$ +«N man to taami gundi solofere itaxun xɛmɛ wulu naani ma, wo debe yeri rafe taami dɔnxɔɛ ra?» E naxa a yaabi, «Solofere.» *N taami gundi suuli itaxun mixi wulu suuli ma dɛnnaxɛ, wo debe yeri rafe taami dɔnxɔɛ ra?» E naxa a yaabi, «Fu nun firin.» g)GYa na wo bɛ, kɔnɔ wo mu se toma. Tuli na wo bɛ, kɔnɔ wo mu fe mɛma. Wo nɛɛmuxi nɛ? +(OIsa to e xa wɔyɛnyi kolon, a naxa a masen e bɛ, «Wo taami fe falama wo bore bɛ munfe ra? Han ya wo mu xaxili sɔtɔ, wo mu fe fahaamu? Wo xaxili mu rabixi? a';E naxa so wɔyɛnfe e bore bɛ na fe ma, a a na falaxi nɛ barima taami mu na e yi ra. c&?Isa naxa yi matintin e ra, «Wo wo yɛtɛ ratanga Farisɛnie nun Herode xa lɛbini ma.» }%sA fɔxirabirɛe nu bara nɛɛmu fade taami nde ra e xun. Taami gundi keren peti nan nu na e yi ra kunkui kui. U$# Na xanbi a naxa keli e xun ma, a man baki kunkui kui girife ra naakiri ma. C# Na naxa Isa bɔɲɛ tɔɔrɔ ki fanyi. A naxa a masen, «Munfe ra yi waxati mixie n maxɔrinma tɔnxuma makaabaxi ma? N xa nɔndi fala wo bɛ, tɔnxuma yo mu fima yi waxati mixie ma.» $"A Farisɛnie naxa fa, e nun Isa naxa wɔyɛn fɔlɔ. E to nu wama a matofe, e naxa a maxɔrin a xa tɔnxuma makaabaxi nde masen e bɛ kelife koore ma. ! a naxa te kunkui kui keren na, e nun a fɔxirabirɛe naxa siga Dalamanuta bɔxi ma. Farisɛnie nun Sadusenie xa danxaniyatareɲa F  Mixi wulu naani ɲɔndɔn nan nu na naa. Isa to e ragbilen, gGƝama naxa a dɛge han e wasa. Donse dɔnxɔɛ fan naxa matongo han debe solofere naxa rafe. r]Yɛxɛ lanma ndee fan nu na e yi ra. Isa to Ala nuwali sa e xa fe ra, a naxa a fala, a e fan xa itaxun. U#Isa naxa a fala ɲama bɛ e xa dɔxɔ bɔxi. A naxa na taami gundi solofere tongo, a Ala nuwali sa. A to e igira, a naxa e so a fɔxirabirɛe yi ra, e xa e itaxun ɲama ma. E fan naxa a raba na ki. \1Isa naxa e maxɔrin, «Taami gundi yeri na wo yi?» E naxa a yaabi, «Solofere.» c?Isa fɔxirabirɛe naxa a yaabi, «Taami sɔtɔma di yi wula kui naxan yi ɲama wasama?» N na a fala ya, e xa siga e xɔnyi kaamɛ ra e ma, e tɔɔrɔma nɛ kira xɔn ki fanyi. Ndee na e ya ma, e kelide makuya.» lQ«N bara kinikini yi ɲama ma, barima a xi saxan nan yi ki, e na n yire. Donse yo mu e bɛ yi ki.  yNa saxanyi, ɲama gbegbe man nu bara e malan. Donse to mu nu e yi ra, Isa naxa a fɔxirabirɛe xili, a a masen e bɛ, %E nu bara kaaba ki fanyi, e nu a fala, «A fe fanyi mɔɔli birin nabama! A a niyama tulixɔri xa fe mɛ, boboe fan xa wɔyɛn!»$A$Isa naxa e yamari, a e naxa yi fe fala mixi yo bɛ. Kɔnɔ hali Isa to nu tɔnyi dɔxɔma e ma kiyoki, e tan nu sigama a xa xibaaru fala ra nan tui. b=#A tulie naxa fe mɛ keren na, a nɛnyi fan naxa keli, a naxa wɔyɛn fɔlɔ a fanyi ra. "A naxa a ya rate koore, a a ɲɛngi rate a belebele ra. A fa a fala tulixɔri bɛ, «Efafata!» Na nan falaxi e xa xui, «I xa rabi!» /!Isa naxa tulixɔri tongo ɲama yire, e sa ti e xati ma. Isa naxa a bɛlɛxɛsolee raso tulixɔri tulie kui, a a yɛtɛ kan dɛye sa a nɛnyi ma. xi E naxa fa tulixɔri nde ra a xɔn ma, wɔyɛnfe xɔrɔxɔxi naxan ma, e Isa mayandi a xa a bɛlɛxɛ sa a ma. fEIsa naxa keli Tire bɔxi, a dangi Sidɔn, a gbilen Galile baa mabiri, Taa Fu bɔxi ma. Ginɛ to gbilen a xɔnyi, a naxa a xa di li a saxi sade ma, ɲinnɛ bara gbilen a fɔxɔ ra. Isa tulixɔri boboxi rayalanfe mSIsa naxa a fala a bɛ, «I xa yaabi xa fe ra, siga, ɲinnɛ bara gbilen i xa di ginɛ fɔxɔ ra.» Ginɛ fan naxa a yaabi, «Marigi, i nɔndi, kɔnɔ baredi naxee na teebili bun ma, e fan dimɛe xa donse donma naxan birama bɔxi.» ~ uIsa naxa a yaabi, «A lu dimɛe nan singe xa e dɛge, barima a mu lan taami xa ba dimɛdie yi ra, a sa baree bun.»  Yuwifi xa mu nu yi ginɛ ra, a nu barixi Siriya Fenisiya nɛ. A naxa Isa mayandi, a xa ɲinnɛ keri a xa di ginɛ fɔxɔ ra. y kGinɛ nde nu na, ɲinnɛ nu naxan xa di ginɛ fɔxɔ ra. A to Isa xa fe mɛ, a naxa fa a yire, a suyidi a bɛ.  Isa naxa keli mɛnni, a siga Tire bɔxi ma. A naxa so a yigiyade. A mu nu wama mixi yo xa a yire kolon, kɔnɔ a mu nɔ a nɔxunde.  Na fe kobie birin kelima mixi bɔɲɛ nan ma, e a kanyi findi mixi sɛniyɛntare ra.» Siriya Fenisiya ginɛ xa danxaniya kOyɛnɛ, wasatareya, ɲaaxui, yanfanteya, ɲɛngɛya, tɔɔnɛ, konbi, yɛtɛ igboe, nun daxuɲa. ^5Barima xaxili kobi fatanma mixi bɔɲɛ nan na, alɔ langoeɲa, muɲɛ, faxɛ tife, taA man naxa a masen, «Fe kobi naxan kelima mixi bɔɲɛ ma, na nan a kanyi findima mixi sɛniyɛntare ra.  Barima na mu soma bɔɲɛ xa kui, a goroma furi nɛ, a fa mini mixi fate i.» Na kui, Isa a masen nɛ, a donse birin sɛniyɛn. 1[A naxa a masen e bɛ, «Yaxa wo fan mu fahaamui sɔtɔ? Wo mu a kolon, a donse yo keli a fari ma, a so mixi fate i, na mu nɔma a kanyi findide mixi sɛniyɛntare ra? nUIsa to bara keli ɲama xun, a so banxi, a fɔxirabirɛe naxa a maxɔrin yi taali wɔyɛnyi ma. ODonse naxan keli a fari ma, a so mixi fate i, a sese mu na naxan nɔma a kanyi findide mixi sɛniyɛntare ra. Fe kobi naxee kelima mixi bɔɲɛ ma, nee nan a kanyi findima mixi sɛniyɛntare ra.» q[Isa man naxa ɲama xili, a a masen e bɛ, «Wo birin xa wo tuli mati n na, wo xa fahaamui sɔtɔ. %C Na kui, wo Ala xa sɛriyɛ matandima wo xa naamunyie saabui ra, wo man fa nee nan masenma wo xa die bɛ. Wo na fe mɔɔli gbegbe nan nabama, bafe yi ra.» :~o hali na kanyi mu fefe raba a baba nun a nga bɛ. }% Kɔnɔ wo tan naxɛ, xa mixi nde a fala a baba xa na mu a nga bɛ, ‹I nu lanma i xa naxan sɔtɔ n na i malise ra, n bara a fi Ala ma,› '|G Annabi Munsa bara a masen, ‹Wo xa wo baba nun wo nga binya.› A man bara a masen, ‹Mixi yo naxan a baba nun a nga konbi, a lan nɛ na kanyi xa faxa.› { Isa man naxa a masen e bɛ, «Wo fataxi de! Wo gbilenxi Ala xa sɛriyɛ nan fɔxɔ ra alako wo xa bira wo gbe naamunyi fɔxɔ ra! Tz!«Wo bara Ala xa sɛriyɛ bɛɲin, wo bira mixie xa naamunyi fɔxɔ ra.» y7E xa sali fufafu na a ra,
barima e mixi xaranma adamadie xa maɲɔxunyie nan na
alɔ na naamunyie nan findixi n tan ma sɛriyɛ nan na.›» DxIsa naxa e yaabi, «Wo tan filankafuie, Annabi Esayi nɔndi yati nan masen wo xa fe ra a xa Kitaabui kui,‹Yi ɲama n binyama e dɛ nɛ,
kɔnɔ e bɔɲɛ makuya n na pon! ?wwNa kui, Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe naxa Isa maxɔrin, «Munfe ra i fɔxirabirɛe mu biraxi forie xa naamunyie fɔxɔ ra, e nu e dɛge e bɛlɛxɛ sɛniyɛntaree ra?» "v=Xa e keli ɲama yire, e mu e dɛgema sinden, fo e gɛ e maxade a diinɛ ki ma. Naamunyi wuyaxi man na e yi ra, alɔ tɔnbili, tunde, nun paani maxa ki. uFarisɛnie nun Yuwifi birin nɛ e dɛgema fo e e bɛlɛxɛ raxa sinden e xa naamunyi ki ma naxan fatanxi e benbae ra. rt]E naxa a to, a fɔxirabirɛ ndee e dɛgema e bɛlɛxɛ sɛniyɛntaree ra, e mu e raxaxi naamunyi ki ma. ns WFarisɛnie naxa e malan Isa yire, e nun sɛriyɛ karamɔxɔ ndee naxee nu bara fa kelife Darisalamu. Rr8Isa nu soma daaxa nun taa yo kui, mixie nu furemae sama a ya ra yire makɛnɛnxie, e a mayandi e xa e bɛlɛxɛ din a xa donma sanbunyi gbansan na. Furema birin naxee na raba, e birin naxa yalan.|qq7e naxa na bɔxi birin isa. E nu Isa xili mɛma dɛdɛ, e nu fama e gi ra furemae ra a xɔn, e saxi e xa sadee ma. >pw6E to goro kunkui kui, mixie naxa Isa kolon keren na, To!5E to gɛ baa igiride, e naxa so Genesareti bɔxi, e kunkui xiri naa. ynk4E mu nu taamie xa kaabanako fe fahaamuxi, barima e xaxili mu nu rabixi. Isa furema gbegbe rayalanfe Genesareti `m93Isa naxa te e xa kunkui kui, foye fan naxa a raxara. E birin naxa kaaba, e dɛ ixara. l'2barima e birin nu Isa toxi, e birin gaaxuxi. Kɔnɔ Isa naxa a masen e bɛ keren na, «Wo naxa kɔntɔfili, n tan nan a ra. Wo naxa gaaxu.» Xk)1e fa a to ɲɛrɛ ra ye fari. E naxa a maɲɔxun tubari ra, e sɔnxɔɛ rate, Oj0A naxa a fɔxirabirɛe to e na tɔɔrɔfe a ɲaaxi ra laala bade, barima foye ya nu rafindixi e ma. Subaxɛ, Isa naxa fa a fɔxirabirɛe ma, a ɲɛrɛfe baa fari. A gbe mu nu luxi a xa dangi e ra, Pi/Kɔɛ to so, kunkui nu na baa tagi. Isa keren nan nu na xare ma. Kh.A to gɛ a ɲungude ɲama ma, a naxa te Ala maxandide geya fari. !g;-Na xanbi, Isa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, e xa baki kunkui kui, e giri naakiri ma. E xa siga a ya ra Betesayida, a tan xa nu ɲama ragbilen. Uf#,Mixi naxee taami don, xɛmɛ wulu suuli nan nu e ra. Isa ɲɛrɛfe ye fari Me+Taami nun yɛxɛ dɔnxɔɛ to matongo, debe fu nun firin nan nafe. .dW*Ɲama birin naxa e dɛge han e wasa. dcA)Isa naxa na taami suuli nun na yɛxɛ firin tongo, a a ya rate koore ma, a fa Ala nuwali sa. A naxa taamie igira, a fa a so a fɔxirabirɛe yi ra, e xa e itaxun ɲama ma. A naxa na yɛxɛ firinyie fan itaxun birin ma. Xb)(Na kui, mixie naxa siga dɔxɔ ra e kɛmɛ kɛmɛ nun e tongo suuli suuli ma. daA'A naxa yaamari fi mixi birin ma, e xa e magoro e xundɛ xundɛ ma ɲooge xinde fari. ` &A naxa e maxɔrin, «Taami yeri na wo yi ra? Wo sa na mato.» E to a mato, e naxa a yaabi, «Taami suuli, a nun yɛxɛ firin.» ?_w%Kɔnɔ Isa naxa e yaabi, «Wo tan xa donse so e yi.» E tan naxa a fala a bɛ, «Xa muxu sa taami sara yi ɲama birin bɛ, na kɔbiri sigama han walikɛ xa kike solomasaxan sare!» g^G$Ɲama rayensen alako e xa siga taae nun daaxae naxee na be rabilinyi, e xa sa donsee sara.» ]#Nunmare to so fɔlɔ, Isa fɔxirabirɛe naxa e maso Isa ra, e a fala a bɛ, «Won na wula nɛ yi ki, kɔɛ fan bara so. 4\a"Isa to goro kunkui kui, a naxa ɲama gbegbe to naa. A naxa kinikini e ma, barima e nu luxi nɛ alɔ yɛxɛɛ naxee makantama mu na. A naxa e kawandi fɔlɔ fe gbegbe ra. /[W!Mixi wuyaxi naxa e to siga ra, e naxa e kolon. E gbegbe naxa keli na taae, e e gi e sanyi ra han e tan singe sa so Isa nun a fɔxirabirɛe nu sigafe dɛnnaxɛ. @Z{ Na kui, e naxa baki kunkui kui, e doro xa siga wula i. \Y1Isa naxa a fala e bɛ, «Won xɛɛ yire madunduxi alako won doro xa lu yire keren, wo xa wo malabu.» A na fala nɛ, barima mixie xa fa nun sigɛ gbo e yire. E ɲan mu nu nɔma e yɛtɛ sɔtɔde, e xa e dɛge. |XqXɛɛrae man naxa naralan Isa yire. E fe naxee raba, e kawandi naxee ti, e naxa a birin dɛntɛgɛ sa a bɛ. xWiYaya fɔxirabirɛe to yi fe mɛ, e naxa sa a fure tongo, e a ragata. Isa donse fife xɛmɛ mixi wulu suuli ma sV_A naxa fa a xunyi ra pileti ma, a na so ginɛdimɛdi yi ra. Ginɛdimɛdi fan naxa a xanin a nga xɔn ma. UwA naxa sɔɔri xɛɛ keren na, a xa sa fa Yaya xunyi ra. Sɔɔri naxa siga geeli kui, a sa Yaya xunyi bolon a dɛ i. vTeMangɛ naxa nimisa na ma ki fanyi, kɔnɔ a xa marakali nun a xa xɔɲɛe xa fe ra, a mu nɔ tondide a bɛ. S+Ginɛdimɛdi naxa a xulun mafuren sigafe mangɛ yire, a a fala a bɛ, «N wama a xɔn ma nɛ, i xa Yaya xunyi so n yi ra pileti ma keren na.» ~RuGinɛdimɛdi naxa mini a sa a nga maxɔrin, «A lan n xa munse maxɔrin a ma?» A nga naxa a yaabi, «Yaya xunyi.» Q A naxa a kali, a a fala a bɛ, «I na naxan yo maxɔrin n ma, n na soma nɛ i yi ra, hali a findi n ma mangɛya sɛɛti ra.» PPHerodiyasi xa di ginɛ to so mɛnni, a fare boron mixie bɛ, a naxa rafan Herode nun a xa xɔɲɛe ma. Mangɛ naxa a fala yi ginɛdimɛdi bɛ, «I wama naxan yo xɔn, a fala n bɛ n xa a fi i ma.» eOCLɔxɔ nde, Herodiyasi naxa fɛɛrɛ sɔtɔ Yaya faxafe ma. Herode naxa ɲɛlɛxin xulunyi ti a bari lɔxɔɛ igbilenyi xa fe ra. A naxa mixi binyee xili, a xa sɔɔrie xa mangɛe, a nun Galile bɔxi mixi xungbee. Nbarima Herode mu nu suusama Yaya ra. A nu a kolon mixi na a ra, naxan tinxin, a man sɛniyɛn. Na na a toxi, a nu a makantama. Herode nu a tuli tima Yaya ra tɛmui naxɛ, a nu kɔntɔfilima a xa wɔyɛnyi ra, kɔnɔ a man nu rafan a ma a xa nu a tuli mati a ra. }MsNa naxa a niya Yaya naxa raɲaaxu Herodiyasi ma, a naxa wa a xa faxɛ xɔn. Kɔnɔ a faxa fɛɛrɛ mu nu na a bɛ, RLYaya nu a falama Herode bɛ, «A mu daxa i xa i taara xa ginɛ tongo.» ?KwA na fala nɛ, barima a tan Herode yati nan mixie xɛɛ Yaya suxude, yɔlɔnxɔnyi xa sa a ma, a xa sa geeli Herodiyasi xa fe ra, a taara Filipu xa ginɛ, Herode naxan dɔxɔ. oJWKɔnɔ Herode to Isa xa fe mɛ, a naxa a fala, «N Yaya naxan xunyi bolon, na nan kelixi faxɛ ma.» I#Gbɛtɛe fan nu a falama, «Annabi Eliya na a ra.» Ndee fan nu a falama, «Namiɲɔnmɛ nan a ra naxan luxi alɔ namiɲɔnmɛ dangixie.» MHGalile mangɛ Herode naxa yi fe mɛ, barima Isa xili nu bara te, a din yire birin na. Ndee nu a falama, «Yaya Xunxa nan kelixi faxɛ ma. Na nan a toxi nɔɛ na a yi a xa kaabanakoe raba.» yGk E naxa ɲinnɛe keri mixi gbegbe fɔxɔ ra. E naxa ture sa furema gbegbe ma, e e rayalan. Annabi Yaya xa faxɛ \F1 Na kui, Isa fɔxirabirɛe naxa siga kawandi tide mixie bɛ alako e xa tuubi. =Es Xa mixi ndee tondi wo rasɛnɛde, e mu e tuli mati wo ra, wo nɛ kelima naa, wo xa mɛnni bɛndɛ rakɔnkɔn wo sanyie ra, a xa findi seedeɲɔxɔya ra e bɛ, wo bara e rabolo.» |Dq A naxa a fala e bɛ, «Wo na so banxi naxan kui, wo xa yigiya mɛnni nɛ han wo sigama yire gbɛtɛ tɛmui naxɛ. EC Wo sankirie so, kɔnɔ wo naxa donma firin xanin wo xun.» BwA naxa a fala e bɛ, «Wo naxa sese xanin wo xun ma, hali taami, gbɔnfɔɛ, nun kɔbiri. Wo xuli gbansan nan xanin. A%Isa naxa a fɔxirabirɛ fu nun firinyie xili, a e xɛɛ firin firin na. A naxa nɔɛ fi e ma e xa nɔ ɲinnɛe keride mixie fɔxɔ ra. ^@5Isa naxa kaaba e xa danxaniyatareɲa ma. Isa a fɔxirabirɛ fu nun firinyie xɛɛfe i?KIsa mu nɔ kaabanako yo rabade naa, fo a to a bɛlɛxɛ sa furema keren keren ma, a e rayalan. >Isa fan naxa a masen e bɛ, «Namiɲɔnmɛ binyaxi yire birin, fo a xɔnyi, a baribooree, nun a ngaxakerenyie tagi.» 1=[Kamudɛri xa mu a ra, Mariyama xa di? Yaki, Yusufu, Yuda, nun Simɔn taara xa mu a ra? A xunya ginɛmae fan mu na won ya ma be?» Na kui, e mu la a ra, e xɔnɔ a ma. a<;Malabu lɔxɔɛ, a naxa mixie kawandi fɔlɔ salide kui. Mixi gbegbe naxa a xui mɛ. E dɛ naxa ixara, e e bore maxɔrin, «Nde yi masenxi yi bɛ? A lɔnni mundun sɔtɔxi yi ki? A nɔxi yi kaabanako fee rabade di? j; OIsa naxa keli mɛnni, a siga a xɔnyi, a mɔxi dɛnnaxɛ. A fɔxirabirɛe naxa bira a fɔxɔ ra. }:s+Isa naxa a matintin e ra, a e naxa yi fe tagi raba mixi yo bɛ. A naxa a fala e bɛ e xa donse fi tɛmɛdi ma.9#*Ginɛdimɛdi naxa keli keren na, a a ɲɛrɛ. A ɲɛ fu nun firin nan nu a ra. Naxee nu na, e naxa kaaba ki fanyi, e birin dɛ naxa ixara. 8 )Isa naxa a suxu a bɛlɛxɛ ma, a a fala a bɛ, «Talita kumi». Na nan falaxi e xa xui, «Ginɛdimɛdi, n naxɛ i bɛ, keli!» 7+(Kɔnɔ e tan naxa so a mayelefe. Isa to e birin namini, a naxa so dimɛdi saxi dɛnnaxɛ, a tan nun a fɔxirabirɛe, a nun di baba, nun a nga. 6'A to so banxi kui, a naxa e maxɔrin, «Wo wafe munfe ra? Wo gbelegbelema mun ma? Yi dimɛdi mu faxaxi. A na xife nɛ.» U5#&E to salide yarerati xɔnyi li, Isa naxa mixie li, e wafe, e gbelegbelefe. Z4-%Isa mu tin mixi yo xa bira a fɔxɔ ra, fo Piyɛri, Yaki, nun Yaya, Yaki xunya. s3_$Kɔnɔ Isa mu e xui danxun. A naxa a fala salide yarerati bɛ, «I naxa gaaxu. I tan xa la Ala ra tun.» )2K#Isa to nu wɔyɛnfe, mixi ndee naxa fa kelife salide yarerati xɔnyi, e a fala a bɛ, «I xa di ginɛ bara faxa. Hali i mu karamɔxɔ tɔɔrɔ sɔnɔn.» 1{"Isa naxa a fala ginɛ bɛ, «N ma di, i xa danxaniya bara i rayalan. Siga bɔɲɛsa kui, i xa tɔɔrɛ bara ba i ma.» 0!Ginɛ to a kolon fe naxan a sɔtɔxi, a naxa gaaxu han a sɛrɛn. A naxa suyidi Isa bɛ, a nɔndi birin fala a bɛ. 7/i Kɔnɔ Isa naxa a ya rage a xa a kanyi kolon. . A fɔxirabirɛe naxa a fala a bɛ, «I mu ɲama toxi e i xɛtɛnfe ki naxɛ? I man nu fa maxɔrinyi ti, ‹Nde dinxi n na?›» 3-_Isa naxa a kolon keren na a sɛnbɛ nde bara mini a fate yi kaabanako rabafe ra. A naxa a ya rafindi ɲama ma, a maxɔrinyi ti, «Nde a bɛlɛxɛ dinxi n ma donma ra?» U,#A xa kike wali naxa dan keren na, a naxa a kolon a fate ma a a bara yalan. w+gBarima a nu bara a fala a yɛtɛ bɛ, «Xa n nɔ n bɛlɛxɛ dinde Isa xa donma ra gbansan, n yalanma nɛ.» p*YA to nu bara Isa xa fe mɛ, a naxa so ɲama tagi, a fa Isa xanbi ra, a a bɛlɛxɛ din a xa donma ra. )wA nu bara tɔɔrɔ seriba wuyaxi yi, a a harige birin so e yi ra, kɔnɔ a mu fisa. A xa fure xun nu masama nan tui. b(=Ginɛ nde nu na e ya ma naxan xa kike wali mu nu a itima ɲɛ fu nun firin bun ma. b'=Isa naxa siga a fɔxɔ ra. Ɲama gbegbe fan naxa bira Isa fɔxɔ ra, e nu fa a xɛtɛn. & A naxa a mayandi ki fanyi, «N ma di ginɛ na a nii magagafe! Yandi, fa i fa i bɛlɛxɛ sa a ma alako a xa yalan, a xa kisi.» b%=Salide yarerati nde naxa fa a xɔn naxan xili Yayiru. A to Isa to, a naxa suyidi a bɛ. c$?Isa man to giri naakiri ma kunkui kui, ɲama gbegbe naxa e malan a yire baa dɛ ra. S#Xɛmɛ naxa siga, a sa na bɔxi isa fɔlɔ, naxan xili Taa Fu. Isa naxan birin nabaxi a bɛ, a naxa a tagi raba naakae bɛ, birin naxa kaaba. Ginɛdimɛdi rakelife faxɛ ma nun ginɛ gbɛtɛ rayalanfe 1"[Kɔnɔ Isa mu tin, a a fala a bɛ, «Gbilen i xɔnyi, i xa mixie yire. Sa dɛntɛgɛ sa e bɛ, Marigi fe naxan birin nabaxi i bɛ, a nun a kinikinixi i ma ki naxɛ.» y!kIsa to nu bakife kunkui kui, ɲinnɛe nu xɛmɛ naxan fɔxɔ ra, a naxa Isa mayandi a e birin xa lu a ra. P Na xanbi, naakae naxa so Isa mayandife alako a xa keli e xa bɔxi ma.  Naxee nu bara a to Isa ɲinnɛe kerixi xɛmɛ fɔxɔ ra ki naxɛ, a nun naxan naba xɔsɛe ra, e naxa a tagi raba e birin bɛ. )E to Isa yire li, e naxa na xɛmɛ to ɲinnɛ gali nu naxan fɔxɔ ra, a dɔxɔxi, sose ragoroxi a ma, a bara xaxili sɔtɔ. Na naxa e gaaxu. Naxee nu na xɔsɛe dɛmadonfe, e naxa e gi. E naxa sa na fe fala taakae nun daaxakae bɛ, mixie fan naxa siga na fe matode. <q Isa naxa tin. Ɲinnɛe naxa gbilen na xɛmɛ fɔxɔ ra, e so xɔsɛe. Xɔsɛe naxa goro e gi ra tentenyi ra, e sin baa ma. E wulu firin nan nu a ra. E birin naxa madula, e faxa. W' Ɲinnɛe naxa Isa mayandi, «Muxu raso yi xɔsɛe alako muxu xa lu e fate.» :o Xɔsɛ gali nu na e dɛmadonfe geya nde ma. D A naxa Isa mayandi ki fanyi, a a naxa e keri na bɔxi ma. r] Isa man naxa a maxɔrin, «I xili di?» A naxa a yaabi, «N xili nɛ Gali, barima muxu gali nan a ra.» OIsa nu bara a yamari, «I tan ɲinnɛ, gbilen yi xɛmɛ fɔxɔ ra.» +A naxa gbelegbele, «Isa, i tan Ala Xili Xungbe Kanyi xa Di, i wama munse xɔn ma n bɛ? N bara i mayandi Ala xa fe ra, i naxa n ɲaxankata.» MA to Isa to keli yire makuye, a naxa a gi, a sa suyidi a bɛ. {oKɔɛ nun yanyi a nu na gaburie yire nɛ, a nun geyae fari. A nu gbelegbelema, a nu a yɛtɛ maxɔnɔ gɛmɛ ra. MSanya wuyaxi, e nu bara wure balan a sanyie ma, e yɔlɔnxɔnyi balan a bɛlɛxɛe fan ma. Kɔnɔ a nu yɔlɔnxɔnyie bolonma nɛ, a wuree fan birin igira. Mixi yo mu nu na naa naxan nɔma a ra. hIbarima a nu sabatixi mɛnni nɛ. Mixi yo mu nu nɔma a xiride sɔnɔn, hali yɔlɔnxɔnyi ra. veIsa to goro kunkui kui, xɛmɛ nde naxa fa a ralande, ɲinnɛ nu naxan fɔxɔ ra. A nu kelixi gaburie yire, F Isa nun a fɔxirabirɛe naxa fa naakiri ma, Gadara bɔxi ma. {o)E fan naxa gaaxu ki fanyi, e nu a fala e bore bɛ, «Nde lanxi yi ma? Hali foye nun baa, e a xui rabatuma.»U#(Isa fa e maxɔrin, «Wo gaaxuxi munfe ra? Han ya danxaniya mu na wo bɛ?» y k'Isa to xunu, a naxa xaaɲɛ foye ma, a fa baa yamari, «Dundu! I raxara!» Foye naxa iti, baa naxa raxara yen! 3 _&Kɔnɔ Isa tan nu na xife kunkui xɔrɛ ra, a xunyi saxi xunsase ma. A fɔxirabirɛe naxa fa a raxunu, e a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, i mu kɔntɔfilixi won faxafe ra?» I  %Foye belebele naxa keli baa ma, mɔrɔnyi nu fa sa kunkui kui. x i$A fɔxirabirɛe naxa keli ɲama xun, e Isa xanin kunkui kui a nu naxan kui. E naxa kunkui gbɛtɛe fan xanin. q [#Nunmare to so na lɔxɔɛ kerenyi, Isa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, «Won xɛɛ naakiri ma.» 8i"A ɲan mu nu masenyi yo tima e bɛ xa taali daaxi xa ma ra. Kɔnɔ xa e nun a fɔxirabirɛe doro bara lu a ra, a nu a birin tagi rabama nɛ e bɛ. Isa foye belebele raxarafe a;!A nu mixie kawandima yi taali wɔyɛnyi mɔɔli gbegbe nan na e xaxili bɛrɛ ra. % kɔnɔ xa a bara bula, a findi a ra, a bili nun a salonyie gboma dangife sansi birin na, xɔnie nu fa e tɛɛ sa a kɔn na, niini bun ma.» mSA maniyaxi konde xɔri nan na. A nɛ sima bɔxi tɛmui naxɛ, a xɔri xurun bɔxi sansi birin bɛ,  Isa man naxa a masen, «Won nɔma Ala xa mangɛya misaalide munse ra? Won nɔma a xa fe masende taali wɔyɛnyi mundun na? eCA nɛfɛ mɔ, a kanyi a xabama nɛ, barima a xaba tɛmui bara a li.» Konde xɔri xa taali mSBɔxi nan sansi ramɔma a yɛtɛ ma. A bulama nɛ sinden, a te, a tɔnsɔɛ mini, a xɔri fa rafe. veXa a xife, xa a mu xife, kɔɛ nun yanyi, sansi bulama nɛ, a te, kɔnɔ a tan mu a kolon na rabama kiyoki. s_Isa man naxa a masen, «Ala xa mangɛya maniyaxi xɛmɛ nan na naxan sansi xɔri garansanma xɛ ma. )Fahaamui kanyi xa fahaamui xun masama, kɔnɔ fahaamutare, hali a naxan di maɲɔxunxi a gbe ra, na fama bade a yi ra.» Sansi xɔri xa taali *~MIsa man naxa a masen e bɛ, «Wo wo ɲɔxɔ sa n ma masenyi xɔn. Wo maniyase naxan nawalima booree bɛ, na nan nawalima wo fan bɛ, Ala man nde sa a xun. ?}yXa wo tuli fe mɛma, wo wo tuli mati yi masenyi ra.» |yBarima se naxan birin nɔxunxi, fo a birin xa makɛnɛn. Se naxan birin findixi gundo ra, fo a birin xa sa kɛnɛ ma. {Isa man naxa a masen e bɛ, «Lanpui nɔma dɔxɔde debe bun ma, xa na mu sade bun ma? A mu dɔxɔma lanpui dɔxɔse xa fari? zzmSansi xɔri naxee bira bɛndɛ fanyi tan ma, nee misaalixi mixie nan na naxee Ala xa masenyi mɛma, e man a suxu, a e bɔɲɛ masara. Xɔri keren bogi tongo saxan naminima, ndee bogi tongo senni, gbɛtɛe fan bogi kɛmɛ.» Lanpui xa taali 1y[kɔnɔ yi duniɲa kɔntɔfili, nun naafuli xɔli, nun fe gbɛtɛe xɔli nan e suxuma han e Ala xa masenyi bɛɲin. Na kui, Ala xa masenyi mu nɔma e bɔɲɛ masarade. kxOSansi xɔri naxee bira tunbe kunsie tagi, nee misaalixi mixie nan na naxee Ala xa masenyi mɛma, &wEKɔnɔ sanke to mu na e bɛ, e xa danxaniya mu buma. Tɔɔrɛ nun ɲaxankatɛ na e li Ala xa masenyi xa fe ra, e gbilenma nɛ Ala xa fe fɔxɔ ra keren na. vSansi xɔri naxee bira gɛmɛ yire, nee misaalixi mixie nan na naxee Ala xa masenyi mɛma, e a suxu mafuren sɛɛwɛ ra. ~uuMixi ndee maniyaxi na sansi xɔrie ra naxee bira kira xɔn. E nɛfɛ Ala xa masenyi mɛ, Sentanɛ a ba e xaxili ma. dtAXɛ rawali naxan sansi xɔri garansanma, a maniya mixi ra naxan Ala xa masenyi kawandima. dsA A naxa e maxɔrin, «Wo to mu fa yi taali kui kolonxi, wo taali gbɛtɛe kolonma di? Jr  alako‹E xa fe to a fanyi ra, kɔnɔ e naxa a igbɛ.E xa fe mɛ a fanyi ra, kɔnɔ e naxa a fahaamu.Na rabaxi nɛ alako e naxa fa e ya rafindi Ala ma, Ala fa diɲɛ e ma.›» %qC A naxa a masen e bɛ, «Ala bara fahaamui fi wo ma wo xa a xa mangɛya niini gundo kolon, kɔnɔ mixi gbɛtɛe tan fe birin mɛma taali wɔyɛnyie nan na, p Isa to lu a xati ma, a fɔxirabirɛ fu nun firinyie a nun naxee nu na a rabilinyi, e naxa a maxɔrin a xa taalie ma. \o1 Na xanbi, a naxa a masen, «Xa wo tuli fe mɛma, wo wo tuli mati yi masenyi ra.» MnSansi xɔri ndee fan naxa bira bɛndɛ fanyi ma. Na xɔrie tan, e keren keren birin sansie naxa tɔnsɔɛ ramini, ndee naxa xɔri tongo saxan namini, ndee xɔri tongo senni, ndee xɔri kɛmɛ.» mSansi xɔri ndee fan naxa bira tunbe kunsie tagi. Tunbe kunsie naxa gbo, e sansie ixɛtɛn, e e kana, e mu bogi yo ramini. al;Kɔnɔ soge to xɔnɔ, na sansie naxa ragan, e xara gben, barima sanke mu nu na e bɛ. kyXɔri ndee fan naxa bira gɛmɛ yire, bɛndɛ mu gbo dɛnnaxɛ. Nee naxa bula mafuren na, barima na bɛndɛ mu tilin. ljQA to nu sansi xɔri garansanma, xɔri ndee naxa bira sankira xɔn, xɔnie naxa fa, e e don gbiki. Mi«Wo wo tuli mati. Xɛ rawali nde nan mini sansi xɔri garansande. Zh-A naxa fe wuyaxi masen e bɛ taalie ra. A xa kawandi kui, a naxa a masen e bɛ, g Isa man naxa kawandi ti fɔlɔ baa dɛ ra. Ɲama gbegbe to e malan, a naxa sa dɔxɔ kunkui kui, ɲama naxa lu baa dɛ ra. tfa#Mixi yo naxan Ala waxɔnfe rabama, na kanyi nan findixi n xunya xɛmɛma, n maaginɛ, nun n nga ra.»xei"A naxa a ya rage mixie tagi naxee nu dɔxɔxi a rabilinyi, a fa a masen, «A mato, n nga nun n xunyae nan ya. Bd!Isa naxa e yaabi, «Nde findixi n nga nun n xunyae ra?» zcm Ɲama nu dɔxɔxi Isa rabilinyi. E naxa a fala a bɛ, «I nga nun i xunyae na tande, e wama wo xa dɛ masara.» [b/Isa nga nun a xunya xɛmɛmae naxa fa, e ti tande, e mixi xɛɛ Isa xilide. oaWIsa yi fe birin masen nɛ e bɛ, barima e nu a falafe nɛ, «Ɲinnɛ kanyi na a ra.» Isa xa denbaya v`ekɔnɔ mixi naxan Ala Xaxili Sɛniyɛnxi rasɔtɔma, na yunubi tan mu nɔma xafaride na kanyi bɛ abadan.» i_K«N xa nɔndi fala wo bɛ, Ala diɲɛma nɛ adamadie xa yunubi nun marasɔtɔɛ birin ma, &^EWo xa a kolon, mixi yo mu nɔma sode sɛnbɛma xa banxi kui, a a harige ba a yi ra, xa a mu a xiri sinden. Na tɛmui, a nɔma nɛ a harige birin muɲade.» e]CSentanɛ fan, xa a a yɛtɛ gere lantareya kui, a xa fe bara ɲɔn, a a yɛtɛ kanama nɛ. K\Xa denbaya fan a yɛtɛ gere lantareya kui, na denbaya mu xanma. I[ Xa ɲamanɛ a yɛtɛ gere lantareya kui, na ɲamanɛ mu xanma. OZIsa naxa e xili, a taali sa e bɛ, «Sentanɛ nɔma Sentanɛ keride? YSɛriyɛ karamɔxɔ naxee keli Darisalamu, nee fan nu a falafe, «A ɲinnɛe kerima ɲinnɛ mangɛ Bɛlɛsɛbulu nan saabui ra.» aX;Isa xa mixie to a mɛ, e naxa siga a fɔxɔ ra, barima e nu a falafe, «A bara daxu.» mWSNa xanbi, e naxa gbilen banxi, kɔnɔ ɲama man naxa e malan e yire. E ɲan mu nɔ e dɛgede. mVSnun Yudasi Isikariyoti naxan Isa yanfa, a a sa mixi kobie bɛlɛxɛ. Xaxili Sɛniyɛnxi rasɔtɔfe aU;Andire, Filipu, Barotolome, Matiyu, Tomasi, Alifa xa di Yaki, Tadayo, Simɔn Kanaanka, TYaki, Sebede xa di, nun Yaya, Yaki xunya, (a naxa yi firinyie fan xili sa Bowanerige, na nan falaxi «sesarinyi xa die»), LSA mixi fu nun firin nan sugandi: Simɔn, a naxan xili sa Piyɛri, FRa man xa sɛnbɛ fi e ma ɲinnɛ kerife ra mixie fɔxɔ ra. qQ[A naxa fɔxirabirɛ fu nun firin sugandi, alako e xa lu a sɛɛti ma, a man xa e xɛɛ kawandi rabade, mPS Na xanbi, Isa naxa te geya fari. A naxa mixie xili a waxi naxee xɔn, e fan naxa fa a fɛ ma. vOe Kɔnɔ Isa naxa tɔnyi dɔxɔ e ma e naxa mixie rakolon a xa fe ma. Isa fɔxirabirɛ fu nun firin sugandife dNA Ɲinnɛe nɛfɛ Isa to, e nu birama a bun ma, e nu gbelegbele, «Ala xa Di nan na i ra.» fME Barima a to nu bara mixi gbegbe rayalan, furemae birin nu katama e xa e bɛlɛxɛ din a ra. uLc Isa naxa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, e xa kunkui nde xiri a bɛ baa dɛ ra, alako ɲama naxa fa a xɛtɛn. (KIDarisalamu, Idumeya, Yurudɛn naakiri, a nun Tire nun Sidɔn nabilinyie. Ɲama nu bara a mɛ Isa nu na fee naxee rabafe. Na nan a to e gbegbe naxa fa a yire. J Isa naxa keli naa e nun a fɔxirabirɛe, e naxa siga baa dɛ ra. Ɲama gbegbe naxa bira e fɔxɔ ra kelife Galile, Yudaya, 'IGFarisɛnie naxa mini keren na, e tan nun Herode fɔxirabirɛe naxa sa malanyi raba Isa xili ma. E naxa kira fen fɔlɔ Isa faxafe ma. Ɲama malanfe Isa yire WH'Isa xɔnɔxi naxa e mato, a bɔɲɛ tɔɔrɔxi ki fanyi barima kinikinitare nan nu e ra. A naxa a fala xɛmɛ bɛ naxan bɛlɛxɛ tuuxi a ma, «I bɛlɛxɛ itala.» A naxa a itala, a bɛlɛxɛ naxa yalan. G7A naxa e maxɔrin, «A daxa fe fanyi nan xa raba malabu lɔxɔɛ, ka fe ɲaaxi? Nii rakisife nan daxa ka nii sɔntɔfe?» Kɔnɔ mixi yo mu a yaabi. cF?Isa naxa a fala xɛmɛ bɛ naxan bɛlɛxɛ tuuxi a ma, «Keli, i fa ti be, ɲama tagi.» EwFarisɛnie nu e ya tixi Isa ra e xa a mato xa a a rayalanma malabu lɔxɔɛ ma, alako e xa nɔ a kalamude fe nde ma. [D 1Isa man naxa so salide kui. A naxa xɛmɛ nde li naa, naxan bɛlɛxɛ tuuxi a ma. WC'Na kui, Adama xa Di findixi Marigi nan na hali malabu lɔxɔɛ xun ma.»oBWIsa man naxa a masen e bɛ, «Malabu lɔxɔɛ na mixi nan bɛ, mixi xa mu daaxi malabu lɔxɔɛ bɛ. cA?A so nɛ Ala xa banxi kui, Abiyatari nu findixi sɛrɛxɛdubɛ kuntigi ra tɛmui naxɛ, a taami don naxan fixi Ala ma, a nde so a fɔxirabirɛe fan yi ra, hali a to mu nu daxa mixi yo xa na don, fo sɛrɛxɛdubɛe.» v@eIsa naxa e yaabi, «Wo mu nu a xaran Dawuda naxan naba kaamɛ to a suxu, a tan nun naxee nu na a fɔxɔ ra? i?KNa kui, Farisɛnie naxa wɔyɛn Isa bɛ, «Munfe ra e na malabu lɔxɔɛ sɛriyɛ matandife?» #>?Malabu lɔxɔ nde, Isa nun a fɔxirabirɛe nu ɲɛrɛfe sankira ma xɛe tagi. E to nu dangife, a fɔxirabirɛe naxa mɛngi tɔnsɔɛ nde ba fɔlɔ. ='Mixi yo man mu wɛni nɛɛnɛ sama lɛbɛ fori kui, xa na mu a ra na wɛni nɛɛnɛ na funtu, wɛni lɛbɛ fori bulama nɛ. Na kui, wɛni yo, lɛbɛ yo, a kanyi ganma nɛ e birin na. A lan nɛ wɛni nɛɛnɛ xa sa lɛbɛ nɛɛnɛ nan kui.» Malabu lɔxɔɛ xa sɛriyɛ <#Mixi yo mu dugi fori lonpoma dugi nɛɛnɛ ra, xa na mu a ra na dugi nɛɛnɛ xuntunyi dugi fori ibɛndunma, dugi ibɔɔ dangi a singe ra. Y;+Lɔxɔɛ fama, ginɛfenyi bama nɛ e ya ma. Na waxati tan, e sunyi suxuma nɛ. %:CIsa naxa e yaabi, «Ginɛfenyi xa futixiri xulunyi, a booree nɔma sunyi suxude a na e fɛ ma tɛmui naxɛ? Xa e nun ginɛfenyi na a ra, e mu nɔma sunde. M9Annabi Yaya fɔxirabirɛe nun Farisɛnie to nu na sunyi, mixie naxa fa Isa maxɔrinde, «Munfe ra Yaya fɔxirabirɛe nun Farisɛnie fɔxirabirɛe sunyi suxuma, kɔnɔ i gbee tan mu sunma?» C8Isa to na mɛ, a naxa e yaabi, «Mixi yalanxi hayi mu na seriba ma. Furema nan hayi na a ma. N mu faxi tinxintɔɛe xa xilide. N faxi yunubitɔɛe nan xilide.» Isa maxɔrinfe sunyi ma  ;~~,}}|O{{@zyy9xwwvvuttMssrrOqqbppAoo nWmmgmlwkjjiiiYhhPgfff ebed@ccQbba`__9^^<]]\\\&[[T[ZQYYXX6WWyWVVhVUU#TSS0RQQPPvOtO NhMMXLLqKKJ8IHGFF/EEiDCCtCBLAAv@??Y>>A==^<«Xa mixi nde sa a fala wo bɛ, ‹A mato, Ala xa Mixi Sugandixi na be›, xa na mu a ra, ‹Ala xa Mixi Sugandixi na mɛnni,› wo naxa la a ra. # Xa Marigi mu a ragirixi nu nde xa ba na xi kɔnti ra, adama yo mu kisima nu. Kɔnɔ a nde baxi a kɔnti ra mixi sugandixie nan xa fe ra.»  Barima tɔɔrɛ a lima na waxati ma, naxan maniyɛ singe mu nu to kabi Ala naxa duniɲa daa, a man mu gbilenma to ra abadan. 6g Wo Ala maxandi na naxa wo li ɲɛmɛ tɛmui! F Na waxati findima gbaloe nan na furuginɛe nun dingɛe bɛ! E Naxan na xɛ ma, a naxa gbilen a xa xinbeli donma tongode. @{ Naxan na tande, a naxa so sese tongode a xa banxi kui. Z~- «Wo tan naxee na yi xaranfe, wo wo tuli mati de! Wo na se haramuxi ɲaaxi to kasarɛ na naxan xanbi ra, a tixi yire a mu lan a xa ti dɛnnaxɛ, wo tan naxee na Yudaya na tɛmui, wo xa wo gi geyae fari. } Mixi birin fama wo xɔnde n tan ma fe ra, kɔnɔ naxan na a tunnabɛxi han a raɲɔnyi, na kanyi kisima nɛ.» Se haramuxi ɲaaxi 3|_ «Mixi fama a ngaxakerenyi yanfade, a a sa mixie bɛlɛxɛ, e xa a faxa. Babɛ fan na mɔɔli niyama a xa di ra, die fan kelima nɛ e barimae xili ma, e xa e faxa. {{ E na wo xanin wo makiitide tɛmui naxɛ, wo naxa kɔntɔfili wo xa masenyi xa fe ra beenun wo xa a ti. Ala na wɔyɛnyi naxan yo fi wo ma na waxati ma, wo xa na nan fala, barima wo tan xa mu wɔyɛnma, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan fama wɔyɛnde.» :zo Fo xibaaru fanyi xa kawandi si birin bɛ sinden. Py «Wo xa mɛɛni wo yɛtɛ ma, barima e wo soma nɛ kiitisae yi ra, e wo bɔnbɔ salide banxie kui. Wo tima nɛ gominae nun mangɛe ya i n tan ma fe ra, wo findima nɛ n ma seedee ra e tan bɛ. 1x[ Sie kelima nɛ e boore xili ma, ɲamanɛe e boore gere. Bɔxi fama nɛ sɛrɛnde yire wuyaxi, kaamɛ fan sin bɔxi ma. Na birin findima mantɔɔrɔli fɔlɛ nan na.» w/ Wo na gere fe mɛ, wo na gere nde xili mɛ, wo naxa kɔntɔfili, barima fo na fe mɔɔlie xa raba. Na xa mu findima duniɲa raɲɔnyi ra sinden. v5 Mixi wuyaxi fama n tan xili falade e yɛtɛ xun ma a falafe ra, ‹N tan nan na Ala xa Mixi Sugandixi ra!› Na kui, e fama mixi gbegbe ratantande. Isa naxa so wɔyɛnfe e bɛ, «Wo wo mɛɛni. _t7 «Na fe sa rabama mun tɛmui? A man sa kolonma tɔnxuma mundun ma a a fafe rabade?» s Isa to nu magoroxi Oliwi geya fari, a ya rafindixi hɔrɔmɔbanxi ma, Piyɛri, Yaki, Yaya, nun Andire naxa a maxɔrin e doro ma, "r= Isa naxa a yaabi, «I yi banxi belebelee toxi? Yi gɛmɛ keren mu luma a boore fari be, a birin nabirama nɛ.» Maratantanyi, tɔɔrɛ, nun ɲaxankatɛ *q O Isa to mini hɔrɔmɔbanxi, a fɔxirabirɛ keren naxa a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, yi banxie mato, e tixi gɛmɛ xungbe naxee ra, e ti ki man tofanxi ki naxɛ!» ~pu ,E tan xa hadiya kelixi e xa naafuli nan kui, kɔnɔ yi kaaɲɛ ginɛ tan xa hadiya kelixi a xa baloe nan kui.»Co +Na kui, Isa naxa a fɔxirabirɛe xili, a a masen e bɛ, «N xa nɔndi fala wo bɛ, yi kaaɲɛ ginɛ misikiinɛ xa kɔbiri saxi gbo dangi birin gbe ra naxee bara kɔbiri sa kankira kui. bn= *Kaaɲɛ ginɛ misikiinɛ fan to fa, a tan naxa kɔbiri kole firin sa naxee yusi mu gbo. &mE )Isa naxa dɔxɔ salide kui, a ya rafindixi kɔbiri kankira ma, a nu mixie mato e kɔbiri sama a kui ki naxɛ. Bannamixi wuyaxi nu kɔbiri gbegbe safe. l7 (E kaaɲɛ ginɛe harige muɲama. E salima a xɔnkuye ra, alako mixie xa e to. Gbaloe naxan nagataxi e bɛ, a gbo ki fanyi.» Kaaɲɛ ginɛ xa hadiya Ok 'E wama dɔxɔfe salide safɛ singee, e man xa binyɛ sɔtɔ xulunyi. Tj! &Isa naxa a masen e bɛ a xa kawandi kui, «Wo wo yɛtɛ ratanga sɛriyɛ karamɔxɔe ma. A rafan e ma e xa e maɲɛrɛ guba xungbe ragoroxi e ma, mixie xa nu e xɛɛbu taa kui binyɛ xɛɛbuie ra. 6ie %«Dawuda yɛtɛ yati a falama a bɛ, ‹N Marigi›. Dawuda fa nɔma findide a baba ra di?» Ɲama gbegbe nu e tuli matima a ra, a xa kawandi nu rafan e ma. Diinɛla kobie Kh $Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, Dawuda yɛtɛ a masen nɛ,‹Marigi bara a masen n Marigi bɛ,“I magoro n yirefanyi ma,
han beemanun n xa i yaxuie ragoro i sanyi bun.”›» g3 #Isa naxa kawandi ti fɔlɔ hɔrɔmɔbanxi kui. «Munfe ra sɛriyɛ karamɔxɔe a falama, a Ala xa Mixi Sugandixi findixi Dawuda xa di nan na? Wf' "Isa to a to, a a bara xaxilimaya yaabi fi, a naxa a masen a bɛ, «A gbe mu luxi i xa so Ala xa mangɛya niini bun ma.» Na xanbi, mixi yo mu suusa Isa maxɔrinde sɔnɔn. Dawuda nun Ala xa Mixi Sugandixi \e1 !Mixi xa a xanu a bɔɲɛ birin na, a xaxili birin na, a nun a sɛnbɛ birin na. Mixi man xa a ngaxakerenyi xanu alɔ a a yɛtɛ xanuxi ki naxɛ. Nee rabatufe dangi sɛrɛxɛ gan daaxi nun sɛrɛxɛ birin na.» d- Sɛriyɛ karamɔxɔ naxa a fala Isa bɛ, «I nɔndi, karamɔxɔ. I bara nɔndi masen a Ala keren peti nan a ra, a boore mu na, fo a keren. c A firin nde nan yi ki, ‹I xa i ngaxakerenyi xanu alɔ i i yɛtɛ xanuxi ki naxɛ.› Sɛriyɛ gbɛtɛ yo mu na naxan dangi nee ra.» ubc I xa i Marigi Ala xanu i bɔɲɛ birin na, i nii birin na, i xaxili birin na, a nun i sɛnbɛ birin na.› wag Isa naxa a yaabi, «A singe nan yi ki, ‹Isirayila, i tuli mati, won Marigi Ala, Marigi keren peti na a ra. E` Sɛriyɛ karamɔxɔ nde naxa a maso e ra, a a tuli mati e xa wɔyɛnyi ra. A to a to a Isa bara yaabi fanyi fi, a naxa a maxɔrin, «Sɛriyɛ mundun tide gbo sɛriyɛ birin ya ma?» _ Faxamixie xa mu Ala batuma, fo naxee baloxi. Na tan findixi wo bɛ tantanyi nan na.» Yaamari naxan tide gbo a birin bɛ m^S A falafe tan, a faxamixie mu kelima faxɛ ma, wo mu nu Annabi Munsa xa Kitaabui xaran, wuri bili xa fe falaxi dɛnnaxɛ? Ala a masen nɛ a bɛ, ‹N tan nan na Marigi Alatala ra, Iburahima, Isiyaga, nun Yaxuba naxan batuma.› ]9 Mixie na keli faxɛ ma marakeli lɔxɔɛ, xɛmɛ mu ginɛ dɔxɔma, ginɛ fan mu dɔxɔma xɛmɛ xɔn. E luma nɛ alɔ malekɛe na ariyanna ki naxɛ. \ Isa naxa a masen e bɛ, «Wo mu Ala xa Kitaabui kolon, wo mu Ala sɛnbɛ fan kolon. Wo xa tantanyi kelide xa mu na ki? u[c Na kui, marakeli lɔxɔɛ, na ginɛ to dɔxɔxi yi mixi solofere birin xɔn ma, a sa findima nde gbe ra?» _Z7 Yi mixi solofere birin, e sese mu bɔnsɔɛ lu. A dɔnxɔɛ ra, ginɛ fan naxa faxa. Y  A xanbiratoe naxa na kaaɲɛ ginɛ tongo, kɔnɔ a fan naxa faxa, a mu bɔnsɔɛ yo lu. Na nan man naba na fan xanbiratoe ra. |Xq Na kui, xɛmɛ nde naxa di xɛmɛ solofere sɔtɔ. A xa di singe naxa ginɛ dɔxɔ, a faxa, a mu bɔnsɔɛ yo lu. VW% «Karamɔxɔ, Annabi Munsa yi nan sɛbɛ muxu bɛ Kitaabui kui, ‹Xa xɛmɛ nde taara faxa, a naxa a xa ginɛ lu a mu di yo bari, a na xunya nan na ginɛ dɔxɔma, alako a xa bɔnsɔɛ fi a taara ma.› qV[ Sadusenie, naxee a falama a faxamixie mu kelima faxɛ ma, e naxa fa yi maxɔrinyi ra Isa xɔn ma, 8Ui Isa naxa a fala e bɛ, «Wo mangɛ gbe ragbilen mangɛ ma, wo Ala fan gbe ragbilen Ala ma.» E fan naxa kaaba Isa xa fe ma. Sadusenie Isa maxɔrinfe faxamixie xa marakeli ma T E to fa keren na, a naxa e maxɔrin, «Nde xili nun misaali na yi kɔbiri kole ma yi ki?» E naxa a yaabi, «Rɔma Mangɛ gbe.» S7 Isa to e xa filankafuiɲa kolon, a naxa e yaabi, «Wo katafe n masɔtɔde munfe ra? Wo fa gbeti kɔbiri kole keren na n xɔn ma, n xa a mato.» 4Ra E to siga a yire, e naxa a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, muxu a kolon nɔndi falɛ nan i ra. I mu gaaxuma mixi yo xɔn, barima i mu mixi rafisama e booree bɛ. I mixie xaranma Ala xa kira nan na a nɔndi ki ma. A lanma ka a mu lanma muxu xa duuti fi Rɔma mangɛ ma? Muxu xa a fi, ka muxu naxa a fi?» Q  E naxa Farisɛni nun Herode fɔxirabirɛ ndee xɛɛ Isa xɔn alako e xa gantanyi te a bɛ, e xa a masɔtɔ wɔyɛnyi kui. nPU A nu wɔyɛnfe naxee bɛ, e naxa a kolon a Isa yi taali wɔyɛnyi masenxi e tan nan bɛ. E nu katafe e xa a suxu, kɔnɔ e nu gaaxuxi ɲama nan ya ra. Na kui, e naxa keli a xun, e siga. Gantanyi tefe Isa bɛ duuti xa fe ra GO Marigi fɔxi nan a ra.Fe makaabaxi nan ya won bɛ.›» N  Wo mu nu yi masenyi xaran Kitaabui kui?‹Banxitie mɛɛ gɛmɛ naxan na,
a bara findi tuxui gɛmɛ hagigɛ ra. My «Na kui, bɔxi kanyi munse rabama fa? A sigama nɛ naa, a bɔxi rawalie faxa, a a xa bɔxi so mixi gbɛtɛe yi. AL} E naxa a suxu, e a faxa, e fa a woli tɛtɛ xanbi ra.» K Kɔnɔ yi bɔxi rawalie naxa a fala e bore bɛ, ‹Yi nan na kɛ tongoma ra, wo fa, won xa a faxa alako kɛ xa findi won gbe ra.› 'JG «Bɔxi kanyi xa di xanuxi kerenyi nan nu fa luxi. A dɔnxɔɛ ra, a naxa na xɛɛ e xɔn ma, barima a nu bara a fala, ‹E n ma di tan binyama nɛ.› %IC Bɔxi kanyi man to mixi gbɛtɛ xɛɛ, e naxa na tan faxa. Bɔxi kanyi mixi wuyaxi gbɛtɛe xɛɛ nɛ e xɔn ma na ki. E naxa ndee bɔnbɔ, e ndee faxa.» H{ «Bɔxi kanyi man naxa konyi gbɛtɛ xɛɛ e xɔn ma. E naxa na fan bɔnbɔ a xunyi ma, e a konbi a mayaagixi ra. fGE Kɔnɔ, bɔxi rawalie naxa na konyi suxu, e a bɔnbɔ, e a ragbilen a bɛlɛxɛ igeli ra.» F «Wɛni bogi ba tɛmui to a li, bɔxi kanyi naxa konyi nde xɛɛ bɔxi rawalie xɔn ma, e xa wɛni bogi nde so a yi ra. tE c Isa man naxa so taali wɔyɛnyie falafe e bɛ, a a masen, «Xɛmɛ nde naxa wɛni bilie si. A naxa tɛtɛ rabilin bɔxi ra, a baye ti, a yili ge wɛni bogi bunduma dɛnnaxɛ. Na xanbi, a naxa na hɛri bɔxi rawalie ma, a fa biyaasi.» D/ !Na kui, e naxa Isa yaabi, «Muxu mu a kolon.» Isa fan naxa a masen e bɛ, «N fan mu a falama wo bɛ n yi fee rabama naxan ma yaamari ma.»(CI Kɔnɔ won na a yaabi, ‹Adama,› na fan findima fe nan na won bɛ.» E nu gaaxuxi ɲama nan ya ra, barima birin Yaya maɲɔxunxi namiɲɔnmɛ yati nan na. B/ Na kui e naxa so wɔyɛnfe e bore tagi, «Xa won na a yaabi, won naxɛ, ‹Ala,› a a falama nɛ won bɛ, ‹Munfe ra wo mu fa la a ra?› ]A3 Yaya to nu mixie xunxama ye xɔɔra, Ala nan a xɛɛxi ba, ka adama? Wo n yaabi.» @  Isa naxa e yaabi, «N fan xa wo maxɔrin fe keren ma. Xa wo n yaabi, n a falama nɛ wo bɛ n yi fee rabama naxan ma yaamari ma. k?O e a maxɔrin, «I yi fee rabama nde xa yaamari ma? Nde yi sɛnbɛ fixi i ma, i xa yi fee raba?» '>G E man naxa so Darisalamu. Isa to nu a ɲɛrɛfe hɔrɔmɔbanxi kui, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, sɛriyɛ karamɔxɔe, nun Yuwifie xa forie naxa fa a yire, H=  Wo na ti Ala maxandide tɛmui naxɛ, xa fe nde na wo nun mixi nde tagi, wo xa diɲɛ a ma, alako wo Baba naxan na ariyanna, a fan xa diɲɛ wo xa yunubie ma.» Isa walima nde xa yaamari ma? < {;o Na nan a ra, n xa a fala wo bɛ, wo na Ala maxandi fefe ra, xa wo la a ra a wo bara a sɔtɔ, wo a sɔtɔma nɛ. H:  N xa nɔndi fala wo bɛ, xa wo a fala yi geya bɛ, ‹Keli be, i sa sin baa ma,› xa na kanyi mu siikɛ a bɔɲɛ ma, a la a ra, a naxan falaxi a rabama nɛ, na fe rabama nɛ na kanyi bɛ. @9{ Isa naxa a masen e bɛ, «Wo xa danxaniya Ala ma. w8g Piyɛri to ratu, a naxa a fala Isa bɛ, «Karamɔxɔ, a mato, i xɔrɛ bili naxan danka, a bara xara gben.» j7M Na kuye iba, e to nu dangife, a fɔxirabirɛe naxa xɔrɛ bili to a bara xara han a sanke. k6O Nunmare to so, Isa nun a fɔxirabirɛe man naxa keli taa kui. Xɔrɛ bili xare nun Ala maxandife L5 Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun sɛriyɛ karamɔxɔe to yi fe mɛ, e naxa fɛɛrɛ fen fɔlɔ e nɔma Isa faxade ki naxɛ. E nu gaaxuxi a ya ra, barima a nu ɲama birin dɛ ixarama a xa kawandi ra. ,4Q A naxa e kawandi, a a masen, «A mu sɛbɛxi xɛ, ‹N ma banxi xili falama nɛ, si birin ma salide banxi›? Kɔnɔ wo tan bara a findi muɲɛtie dɔxɔde ra.» k3O A man mu tin mixi yo xa dangi hɔrɔmɔbanxi sansanyi kui, e na findi e xa kote maxanin kira ra. E2 E to siga Darisalamu, Isa naxa so hɔrɔmɔbanxi kui, a sarematie nun saresoe keri fɔlɔ, naxee nu na naa. A naxa kɔbiri masarɛe xa teebilie nun ganbɛ matie xa dɔxɔsee rabira. 19 Isa naxa a fala xɔrɛ bili bɛ, «Mixi yo naxa i tan bogi don sɔnɔn!» A fɔxirabirɛe fan naxa a xui mɛ. Isa sarematie kerife hɔrɔmɔbanxi kui {0o A to xɔrɛ bili nde to, a ndedi makuyaxi e ra, a burɛxɛ na a kɔn na, a naxa sa na mato, xa a nɔma a bogi nde masɔtɔde. Kɔnɔ a to makɔrɛ xɔrɛ bili ra, a mu sese li a kɔn na fo a burɛxɛ, barima xɔrɛ bogi tɛmui mu nu a lixi. I/  Na kuye iba, e to nu kelife Betani, kaamɛ naxa Isa suxu. W.' Isa to so Darisalamu, a naxa siga hɔrɔmɔbanxi kui. A to gɛ naa rabilinyi birin matode, e nun a fɔxirabirɛ mixi fu nun firinyie naxa siga Betani, barima kɔɛ nu bara so. Isa xɔrɛ bili dankafe w-g Baraka na won Baba Dawuda xa mangɛya bɛ naxan na fafe!Tantui na won Nakisima bɛ naxan na koore ma!» K, Ɲama naxee nu ɲɛrɛfe Isa ya ra, a nun naxee nu ɲɛrɛfe a xanbi ra, e birin nu e xui itefe, e a fala,«Tantui na won Nakisima bɛ!Baraka na a bɛ naxan fafe Marigi xili ra! +  Mixi gbegbe naxa e xa donmae itala kira xɔn ma, ndee fan naxa fɛnsɛ sɛgɛ, e nee fan sa kira xɔn ma Isa binyafe ra. `*9 E to fa sofale lanma ra Isa xɔn, e naxa e xa donmae sa a fari, Isa fa a magoro a ma. W)' E naxa e yaabi alɔ Isa a masen e bɛ ki naxɛ. Nee fan naxa e lu e xa siga. i(K mixi naxee nu tixi naa, e naxa e maxɔrin, «Wo munse rabafe, wo to yi sofale lanma fulunxi?» k'O E to siga, e naxa a li sofale lanma xirixi naadɛ nde sɛɛti ma kira dɛ ra. E to a fulun, &  Xa mixi nde fa sa wo maxɔrin, ‹Wo a fulunfe munfe ra,› wo xa a yaabi, ‹Marigi nan hayi na a ma. A a ragbilenma ya.›» 9%k a a fala e bɛ, «Wo xa so taa kui naxan na yare. Wo nɛfɛ so naa, wo sofale lanma lima a xirixi na, mixi singe mu nu dɔxɔ naxan fari. Wo xa a fulun, wo fa a ra n xɔn ma. $  E to makɔrɛ Darisalamu ra, e na Betifage nun Betani yire li, Oliwi geya mabiri, Isa naxa a fɔxirabirɛ mixi firin xɛɛ, # 4Isa naxa a masen a bɛ, «Siga, i xa danxaniya bara i rakisi.» A ya naxa se to keren na, a fa bira Isa fɔxɔ ra kira xɔn."{ 3Isa naxa a maxɔrin, «I wama n xa munse raba i bɛ?» Dɔnxui naxa a yaabi, «Karamɔxɔ, n wama nɛ n ya xa se to.» [!/ 2Dɔnxui naxa a xa donma binye wɔlɛ keren na, a keli, a tugan, a siga Isa yire. z m 1Isa naxa ti, a a fala, «Wo a xili.» E naxa dɔnxui xili, e a fala a bɛ, «Limaniya! Keli, Isa na i xilife!» ' 0Ɲama naxa wɔyɛn dɔnxui ma a a xa a sabari, kɔnɔ a ɲan naxa a xui ite dangi a singe ra, a nu xili ti, «Dawuda xa Di, kinikini n ma.»  /A to a mɛ a Isa Nasarɛtika nan nu dangife naa, a naxa so a xilife a xui itexi ra, «Isa, Dawuda xa Di, kinikini n ma.» =s .E naxa so Yeriko. Isa nun a fɔxirabirɛe man to nu kelife naa, e nun ɲama gbegbe, Timeyo xa di xɛmɛ Baritimeyo nu dɔxɔxi kira dɛ ra kulɛ matide. Dɔnxui nan nu a ra. P -Hali Adama xa Di a faxi na nan ma. A mu faxi xɛ mixie xa wali a tan bɛ. A faxi nɛ alako a tan nan xa wali mixie bɛ, a xa mixi gbegbe xunsara a xa faxɛ saabui ra.» Isa Yeriko dɔnxui rayalanfe ]3 ,Mixi naxan wama findife wo xa yarerati ra, a kanyi xa findi birin xa konyi nan na. s_ +Kɔnɔ a naxa lu na ki wo tan tagi. Mixi naxan wama a tide xa gbo wo ya ma, a xa findi wo malima nan na. ?w *Isa naxa e xili a yire, a a masen e bɛ, «Wo a kolon, naxee kolonxi ɲamanɛ mangɛe ra, e mixie yamarima a xɔrɔxɔɛ ra, e e sɛnbɛ raminima e ma alako e xa mangɛya xa kolon. b= )Fɔxirabirɛ fu dɔnxɔɛ to na fe mɛ, e bɔɲɛ naxa te fɔlɔ Yaki nun Yaya ma. y (Kɔnɔ dɔxɔfe n yirefanyi nun n kɔɔla ma, na mu fatanma n tan xa ra. Na na mixie nan bɛ, a ragataxi naxee bɛ.» 2] 'E naxa a yaabi, «Muxu nɔma.» Isa fan naxa a fala e bɛ, «Wo fan yati fama ɲaxankatɛ sɔtɔde alɔ n tan. Wo fan fama tide n ma tɔɔrɛ bun ma naxan fafe n lide. 7g &Isa naxa a masen e bɛ, «Wo mu a kolon wo fe naxan maxɔrinfe. Wo nɔma tinde tɔɔrɛ ra, alɔ n tan tinma a ra ki naxɛ? Wo nɔma tide tɔɔrɛ ya i naxan fafe n lide?» ~u %E naxa a yaabi, «Tin muxu bɛ, keren xa dɔxɔ i yirefanyi ma, boore fan xa dɔxɔ i kɔɔla ma i xa nɔrɛ kui.» B $Isa naxa e maxɔrin, «Wo wama n xa munse raba wo bɛ?» @y #Na xanbi, Sebede xa die, Yaki nun Yaya, e naxa e maso Isa ra, e a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, muxu wama a xɔn ma nɛ, muxu na fe naxan yo maxɔrin i ma, i xa na raba muxu bɛ.» =s "E a mayelema nɛ, e dɛye bɔxun a ma, e a bɔnbɔ sɛbɛrɛ ra, e man fa a faxa. Kɔnɔ a xa faxɛ xi saxan dangi xanbi, a man kelima nɛ faxɛ ma.» Sebede xa die xa maxɔrinyi N !A naxa a masen, «Wo a mato, won na tefe Darisalamu nɛ yi ki. Adama xa Di sama nɛ sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, nun sɛriyɛ karamɔxɔe bɛlɛxɛ, e a makiiti faxɛ kiiti ra, e a so kaafirie yi ra.  Isa nun a fɔxirabirɛe naxa kira suxu tefe Darisalamu, Isa tixi e ya ra. A fɔxirabirɛe nu kɔntɔfilixi, naxee fan nu biraxi e fɔxɔ ra, nee fan nu gaaxuxi. Isa man naxa a fɔxirabirɛ fu nun firin xun lan, a so fe tagi rabafe e bɛ naxan fama a tan lide. ' Yarerati wuyaxi fama findide xanbiratie ra, xanbiratie fan findi yareratie ra.» Isa a xa faxɛ nun marakeli xa fe masenfe sanmaya saxan nde a ; na kanyi fama na birin ɲɔxɔɛ kɛmɛ kɛmɛ nan sɔtɔde. Fɔxɔɛe yo, xunyae yo, taarae yo, babae yo, ngae yo, bɔxie yo, a e sɔtɔma yi duniɲa ma a nun ɲaxankatɛ ra, a man fa abadan kisi sɔtɔ aligiyama. V % Isa naxa a masen, «N xa nɔndi fala wo bɛ, mixi yo naxan na keli a xa se nde xun ma n tan nun n ma xibaaru fanyi xa fe ra, a findi banxi ra ba, xunyae ba, taarae ba, baba ba, nga ba, die ba, bɔxie ba, w g Piyɛri naxa wɔyɛn fɔlɔ Isa bɛ, «A mato, muxu bara keli se birin xun ma, muxu bira i fɔxɔ ra.» w g Isa naxa e mato, a fa a masen e bɛ, «Adama mu nɔma a yɛtɛ rakiside, kɔnɔ Ala tan nɔma fe birin na.» j M Isa fɔxirabirɛe dɛ naxa ixara ki fanyi ra, e nu e bore maxɔrin, «Nde fa nɔma kiside fa?» iK Ɲɔxɔmɛ so ɲɔxun sɛnbɛ yale ra, dinɛ bannamixi sofe ra Ala xa mangɛya niini bun ma.» 9 A fɔxirabirɛe naxa kaaba a xa wɔyɛnyi ma, kɔnɔ Isa man naxa a masen e bɛ, «N ma die, sofe Ala xa mangɛya niini bun ma, a xɔrɔxɔ ki fanyi! !; Isa naxa a ya rage a rabilinyi, a fa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, «Sofe Ala xa mangɛya niini bun ma, a xɔrɔxɔ naafuli kanyie bɛ ki fanyi!» dA Xɛmɛ to na wɔyɛnyi mɛ, a naxa siga sunnunyi kui, barima harige gbegbe nu na a yi ra. ~u Isa naxa xɛmɛ mato, a naxa a xanu. A naxa a masen a bɛ, «Fe keren nan fa luxi i bɛ. Siga, se naxan birin na i yi ra, i sa a mati, i a kɔbiri fi setaree ma. Na kui, i fama bannaya sɔtɔde ariyanna. I na na raba, fa, i bira n fɔxɔ ra.» dA Xɛmɛ naxa Isa yaabi, «Karamɔxɔ, n bara na birin nabatu kafi n dimɛdi tɛmui.» 9 I sɛriyɛ kolon: ‹I naxa faxɛ ti. I naxa yɛnɛ raba. I naxa muɲɛ ti. I naxa mixi tɔɔɲɛgɛ. I naxa fu mixi ma. I baba nun i nga binya.›» r] Isa naxa a masen a bɛ, «Munfe ra i n xilima karamɔxɔ fanyi? Mixi yo mu fan. Ala keren peti nan fan. P Isa to nu bara kira suxu, xɛmɛ nde naxa fa a gi ra a fɔxɔ ra, a a xinbi sin a bun ma. A naxa Isa maxɔrin, «Karamɔxɔ fanyi, a lan n xa munse raba alako n xa abadan kisi sɔtɔ kɛ ra?» c? A naxa dimɛdie dɔxɔ a san ma, a a bɛlɛxɛ sa e ma, a duba e bɛ. Sɛgɛtala bannaxi ~ N xa nɔndi fala wo bɛ, mixi naxan mu tinma Ala xa mangɛya niini ra alɔ dimɛdi, na kanyi mu soma Ala xa mangɛya niini bun ma feo!» P} Isa to na fe to, a naxa xɔnɔ, a fa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, «Wo a lu dimɛdie xa fa n yire. Wo naxa tɔnyi dɔxɔ e ma, barima naxee maniyaxi e ra, nee nan soma Ala xa mangɛya niini bun ma. | Mixie nu fafe dimɛdie ra Isa xɔn, alako a xa a bɛlɛxɛ sa e ma, kɔnɔ a fɔxirabirɛe naxa wɔyɛn na mixie ma. y{k Xa ginɛ fan mɛɛ a xa xɛmɛ ra, a sa dɔxɔ xɛmɛ gbɛtɛ xɔn, a fan bara yɛnɛ raba.» Isa nun dimɛdie pzY Isa naxa a masen e bɛ, «Mixi yo mɛɛ a xa ginɛ ra, a sa gbɛtɛ dɔxɔ, a kanyi bara yɛnɛ raba. Sy E to so banxi, Isa fɔxirabirɛe man naxa a maxɔrin na masenyi ma. Ax} Ala bara naxee xiri e boore ra, adama naxa e rafatan.» pwY e firin findi keren na.› Na nan a toxi, mixi firin xa mu e ra sɔnɔn, e firin bara findi keren na. Wv' ‹Na kui, xɛmɛ kelima a baba nun a nga xun ma, a a xa ginɛ xa futi xiri, Ju  Kɔnɔ duniɲa fɔlɔ fɔlɛ ra, Ala naxa xɛmɛ nun ginɛ daa. mtS Isa naxa a masen e bɛ, «Annabi Munsa yi yaamari sɛbɛxi nɛ wo bɛ wo xaxili to xɔrɔxɔ. s# E fan naxa a yaabi, «Annabi Munsa a fala nɛ, a xa xɛmɛ wa mɛɛfe a xa ginɛ ra, a xa fatan kɛɛdi nan nafala, a fa mɛɛ ginɛ ra.» @r{ Isa naxa e yaabi, «Annabi Munsa wo yamari munse ra?» q Farisɛnie naxa fa Isa yire alako e xa gantanyi te a bɛ. E naxa a maxɔrin, «A daxa xɛmɛ xa mɛɛ a xa ginɛ ra?» 1p ] Isa naxa keli mɛnni, a siga Yudaya bɔxi a nun Yurudɛn naakiri ma. Ɲama gbegbe man naxa e malan a yire, a fan naxa e kawandi fɔlɔ, alɔ a nu darixi a ra ki naxɛ. +oO 2Fɔxɛ findixi fe fanyi nan na, kɔnɔ xa fɔxɛ mɛxɛmɛxɛnyi bara ba, a fa mɛxɛmɛxɛnma di? Fɔxɛ xa lu wo i, wo xa lu bɔɲɛsa kui wo bore tagi.»Qn 1«Tɛ sama nɛ mixi birin ma, alɔ fɔxɛ sama donse ma ki naxɛ. 9mm 0kuli mu faxama dɛnnaxɛ, tɛ fan mu xubenma.» l /Xa i ya findi i ratantanse ra, a ba na. I sofe ariyanna i ya keren kanaxi, na fisa i bɛ dinɛ i ya firin luxi na, i fa woli yahannama, k1 -Xa i sanyi findi i ratantanse ra, a bolon. I sofe ariyanna i sanyi keren bolonxi, na fisa i bɛ dinɛ i sanyi firin luxi na, i fa woli yahannama. j .Bi} +Xa i bɛlɛxɛ findi i ratantanse ra, a bolon. I sofe ariyanna i bɛlɛxɛ keren bolonxi, na fisa i bɛ dinɛ i bɛlɛxɛ firin luxi na, i fa siga yahannama, tɛ mu xubenma dɛnnaxɛ. h ,g! *«Mixi yo yi mixi xuri keren natantan, naxan danxaniyaxi n ma, a fisa na kanyi bɛ gɛmɛ binye xa xiri a kɔnyi ra, a rasin baa ma. 'fG )Mixi yo wo ki ye n xili ra wo to biraxi Ala xa Mixi Sugandixi fɔxɔ ra, n xa nɔndi fala wo bɛ, na kanyi mu ganma a baraayi ra muku.» Maratantanyi saabui Oe (Na kui, mixi naxan mu a ikelixi won xili ma, a kanyi na won bɛ nɛ. d' 'Isa naxa a masen, «Wo naxa a ratɔn, barima mixi yo kaabanako raba n xili saabui ra, na kanyi mu nɔma fe ɲaaxi falade n ma fe ra mafuren. Ac{ &Yaya naxa a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, muxu bara xɛmɛ nde to a ɲinnɛ kerima mixi fɔxɔ ra i xili saabui ra. Muxu bara kata a xa ba na ma, barima a mu biraxi won fɔxɔ ra.» gbG %«Mixi yo naxan yi dimɛdi mɔɔli rasɛnɛma n xili ra, na kanyi bara n tan yɛtɛ yati rasɛnɛ. Mixi yo n nasɛnɛ, na kanyi mu n tan gbansan xa rasɛnɛxi. A bara n xɛɛma fan nasɛnɛ.» Findife Isa fɔxirabirɛ ra |aq $Isa naxa dimɛdi nde tongo, a a ti e tagi. A naxa dimɛdi dɔxɔ a san ma, a fa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, F` #Na kui, Isa to a magoro, a naxa yi mixi fu nun firin xili, a a masen e bɛ, «Xa mixi yo wa findife yarerati ra, fo na kanyi xa findi birin xa xanbirati ra, a findi birin hayi fanma ra.» _y "Kɔnɔ e mu sese fala, barima e to nu wɔyɛnma e bore bɛ kira xɔn, e nu wama a kolonfe nɛ naxan tide gbo e ya ma. |^q !E naxa so Kapɛrɛnamu. E man to so banxi kui, Isa naxa e maxɔrin, «Wo nu na wɔyɛnyi mundun kira xɔn?» m]S Kɔnɔ a fɔxirabirɛe mu a xa wɔyɛnyi fahaamu, e man mu suusa a maxɔrinde. Mixi naxan tide gbo <\q barima a nu na a fɔxirabirɛe xaranfe nɛ. A naxa a masen e bɛ, «Adama xa Di sama nɛ mixie bɛlɛxɛ, e a faxa. A xa faxɛ xi saxan dangi xanbi, a man kelima nɛ faxɛ ma.» _[7 E naxa keli mɛnni, e Galile bɔxi igiri. Isa mu nu wama mixie xa a yire kolon, 'ZG Isa naxa a masen e bɛ, «Yi ɲinnɛ mɔɔli tan kerima mixi fɔxɔ ra Ala maxandi nan tun na.» Isa a xa faxɛ nun marakeli xa fe masenfe sanmaya firin nde {Yo Isa to so banxi, a fɔxirabirɛe naxa a maxɔrin e doro ma, «Munfe ra muxu tan mu nɔ na ɲinnɛ keride?» MX Kɔnɔ Isa naxa a suxu a bɛlɛxɛ ma, a a rakeli, di fan naxa ti. W9 Ɲinnɛ naxa sɔnxɔ, a di raketun a ra a ɲaaxi ra, a fa gbilen a fɔxɔ ra. Di naxa lu alɔ a faxaxi nɛ. Mixi gbegbe naxa a fala, «A bara faxa.» MV Isa to ɲama to, e fafe e gi ra, a naxa wɔyɛn ɲinnɛ ra, «I tan ɲinnɛ naxan bara yi di dɛ bobo, i a tuli xɔri, n bara i yaamari, gbilen a fɔxɔ ra, i man naxa a tɔɔrɔ sɔnɔn!» U Di baba fan naxa a xui ite keren na Isa mayandife ra, «Danxaniya na n bɛ, kɔnɔ n mali n ma danxaniyatareɲa xa fe ra!» |Tq Isa naxa a masen a bɛ, «I naxɛ, xa n nɔma. Fefe mu na naxan mu nɔma rabade mixi bɛ xa danxaniya na a bɛ.» S) Sanmaya wuyaxi yi ɲinnɛ a rabirama tɛ xɔɔra, xa na mu ye, alako a xa a faxa. Kɔnɔ xa i nɔma fe nde ra, muxu mali. Kinikini muxu ma!» qR[ Isa naxa a baba maxɔrin, «Yi rabama a ra kabi mun tɛmui?» A naxa a yaabi, «Kabi a dimɛdi tɛmui. Q E naxa fa a ra a xɔn. Ɲinnɛ to Isa to, a naxa di rabira keren na, a nu fa a maɲindigilin bɔxi, a dɛ xunfɛ nu mini. &PE Isa naxa e yaabi, «Wo tan danxaniyatare bɔnsɔɛ, n xa lu wo sɛɛti ma han mun tɛmui? N xa ti wo bun ma han mun lɔxɔɛ? Wo fa na di ra n xɔn.» XO) A na keli a ra dɛdɛ, a a rabirama nɛ bɔxi, a dɛ xunfɛ nu fa mini, a nu a ɲinyi raxin, a fate birin xɔrɔxɔ a ra. N bara i fɔxirabirɛe mayandi e xa yi ɲinnɛ keri a fɔxɔ ra, kɔnɔ e mu nɔ.» N% Xɛmɛ nde naxa a yaabi ɲama tagi, «Karamɔxɔ, n faxi n ma di xɛmɛ nan na i xɔn, barima ɲinnɛ na a fɔxɔ ra naxan bara a dɛ bobo. SM Isa naxa e maxɔrin, «Wo nun yee na wɔyɛnfe yi mɔɔli ra munfe ma?» HL  Ɲama fɛfɛ Isa to, e naxa kaaba, e e gi, e xa sa a xɛɛbu. !K; Na xanbi, e naxa sa fɔxirabirɛ booree li, e nun sɛriyɛ karamɔxɔe nu na xɔrɔxɔfe e xa wɔyɛnyie kui, ɲama gbegbe fan nu na e rabilinyi. 1J[ Kɔnɔ n xa a fala wo bɛ, Annabi Eliya ɲan bara fa, kɔnɔ e bara e waxɔnfe birin niya a ra, alɔ a xa fe sɛbɛxi ki naxɛ.» Isa ɲinnɛ kerife dimɛdi fɔxɔ ra E naxa Isa maxɔrin, «Munfe ra sɛriyɛ karamɔxɔe a falama a fo Annabi Eliya nan singe xa fa?» uGc E naxa na ragata e xaxili ma, e nu e bore maxɔrin, «A to a fala a a kelima faxɛ ma, na munse masenxi?» %FC E to nu na gorofe geya fari, Isa naxa a matintin e ra, e fe naxan toxi e ya ra, e naxa a fala mixi yo bɛ, han beemanun Adama xa Di xa keli faxɛ ma. ZE- Na ikɔrɔxi ra, Isa fɔxirabirɛe to e ya rage, e mu mixi yo to e yire fo Isa. D Na xanbi, nuxui naxa goro e xun ma, xui nde naxa mini nuxui kui, a a masen, «N ma Di maxanuxi nan yi ki. Wo wo tuli mati a ra.» yCk Piyɛri na fala nɛ a to mu nu sese kolon a naxan falama, barima a tan nun a booree nu bara gaaxu ki fanyi ra. =Bs Piyɛri naxa a fala Isa bɛ, «Karamɔxɔ, fe fanyi na a ra muxu to na be yi ki. Muxu xa lingira saxan yailan, keren i gbe, keren Annabi Munsa gbe, keren Annabi Eliya gbe.» oAW Annabi Eliya nun Annabi Munsa naxa mini fɔxirabirɛe ya xɔri, e naxa e to naa e nun Isa wɔyɛnfe. L@ A xa sosee naxa fiixɛ a mɔɔli nde ra naxan mu toma duniɲa ma. ?) Xi senni dangi xanbi, Isa naxa Piyɛri, Yaki, nun Yaya xanin e doro ma geya itexi nde fari. Mɛnni Isa naxa masara, a nɔrɔ e ya xɔri. ,> S Isa man naxa a masen e bɛ, «N xa nɔndi fala wo bɛ, mixi ndee tixi wo ya ma be, naxee mu faxama fo e Ala xa mangɛya niini to fa ra sɛnbɛ kui.» Isa nɔrɔfe i=K&Naxan yo yaagima n tan nun n ma wɔyɛnyi xa fe ra yi waxati mixi kobie nun yunubitɔɛe tagi, n tan Adama xa Di fama n Baba xa nɔrɛ kui tɛmui naxɛ n nun malekɛ sɛniyɛnxie, n fan yaagima nɛ na kanyi xa fe ra.»D<%Fe mundun na, mixi nɔma a xa ariyanna masarade naxan na? M;$Duniɲa birin sɔtɔɛ munse fanma mixi ma, xa a sigama yahannama? #:?#Mixi naxan wama a yɛtɛ rakisife, na kanyi lɔɛma nɛ. Naxan a yɛtɛ ralɔɛma n tan ma fe ra a nun n ma xibaaru fanyi xa fe ra, na kanyi kisima nɛ. ?9w"Na xanbi, Isa naxa ɲama xili a nun a fɔxirabirɛe, a a masen e bɛ, «Xa mixi wa birafe n fɔxɔ ra, a xa tondi a yɛtɛ ma, a tin tɔɔrɛ nun faxɛ ra, a bira n fɔxɔ ra. .8U!Kɔnɔ Isa naxa a ya rafindi a fɔxirabirɛe ma, a fa a fala Piyɛri bɛ, «Keli n ya i, i tan Sentanɛ! I xaxili mu tixi Ala fee xa ra, a tixi adama fee nan na.» 73 A naxa yi wɔyɛnyi birin masen e bɛ a fiixɛ ra. Piyɛri to a bɛndun, e sa ti e xati ma, a naxa so wɔyɛnfe Isa ma, a xa ba na mɔɔli falafe. n6UIsa naxa a masen fɔlɔ e bɛ, a fo Adama xa Di xa tɔɔrɛ gbegbe sɔtɔ. Yuwifie xa forie, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, nun sɛriyɛ karamɔxɔe mu lama a ra, e a faxa, kɔnɔ xi saxan dangi xanbi, a man kelima nɛ faxɛ ma. q5[Isa naxa a matintin e ra, a e naxa a xa fe fala mixi yo bɛ. Isa a xa faxɛ nun marakeli xa fe masenfe 4Isa man naxa e maxɔrin, «Kɔnɔ wo tan naxɛ di? Nde n na?» Piyɛri naxa a yaabi, «Ala xa Mixi Sugandixi nan na i ra.» 3{E naxa a yaabi, «Ndee a falama, Annabi Yaya Xunxa. Ndee a falama, Annabi Eliya, xa na mu a ra namiɲɔnmɛ gbɛtɛ.» H2 Isa nun a fɔxirabirɛe man naxa mini sigafe ra taa naxee na Sesareya Filipi rabilinyi. Kira xɔn, Isa naxa a fɔxirabirɛe maxɔrin, «Mixie munse falama n ma fe ra? Nde lanxi n ma?» 1Na tɛmui, Isa naxa a fala a bɛ, «Gbilen i xɔnyi keren na, hali i mu so taa kui.» Piyɛri Isa kolonfe Ala xa Mixi Sugandixi ra }0sIsa man naxa a bɛlɛxɛ sa a ya ma. Dɔnxui to a ya rabi sɔnɔn, a nu bara yalan, a se birin igbɛma a fanyi ra. n/UDɔnxui naxa a ya rabi, a fa a fala, «N bara mixie to ɲɛrɛ ra, kɔnɔ e luxi alɔ wuri bilie.» .-Isa naxa dɔnxui bɛlɛxɛ suxu, a mini a ra taa fari ma. A naxa a dɛye sa a ya ma, a a bɛlɛxɛ sa a ma, a fa a maxɔrin, «I se nde toma?» p-YE to so Betesayida, mixie naxa fa dɔnxui nde ra Isa xɔn, e a mayandi a xa a bɛlɛxɛ sa a ma. O,A fa e maxɔrin, «Han ya wo mu fahaamui sɔtɔ?» Dɔnxui rayalanfe 1~~<}}||@{{zIyyZyxwvRuu.ttsrrqTpuoonmmlllkKjiihhrgggfqedddcbb@aaO`__^]]]V\\`[[[ ZZY$XX3WW2VV>UUTnSSRRQQPmOO N=MMoMLL$KuK JJQII^IHgGvGFFJEE7DDCC@BByBhAARA@m??6>>=H=<;;C::=99 877d666,55&4k33 2z111/0//^..=--5,++**X))(p''I&&b&%y$$##>""1!!H R I 87,C."k+[pEE3nM H 6 @ I o"Q~dEUt#:Wo xa a rasɛnɛ Marigi xili ra sɛɛwɛ kui. Wo xa yi mixi mɔɔli binya, rs]:Na na a ra n bara gbata a xɛɛfe ra wo ma alako wo xa ɲɛlɛxin a tofe ra, n fan bɔɲɛ ndedi xa sa. &rE:A fura nɛ a ɲaaxi ra. A gbe mu nu luxi a xa faxa, kɔnɔ Ala naxa kinikini a ma. Ala naxa kinikini n fan ma, alako na sunnunyi naxa sa n ma tɔɔrɛ xun. `q9:Wo to xɔli bara a suxu ki fanyi. A bara kɔntɔfili barima wo bara a xa fure fe mɛ. 3p_:Kɔnɔ n ma maɲɔxunyi ma, fo n xa n ngaxakerenyi Epaforodite xɛɛ wo yire. A bara n mali ki fanyi ra Ala xa fe geremaso kui, alɔ wo a xɛɛxi n ma fe naxan ma. Do:N a kolon a gbe mu luxi, Ala xa a ragiri n xa fa wo yire. Wn':Na kui, a xɔli n ma n xa a xɛɛ wo yire, n ma fe makɛnɛnma tɛmui naxɛ. >mu:Wo a kolon Timote bara a tunnabɛxi tɔɔrɛ kui Ala xa Xibaaru Fanyi xa fe ra. Kabi a naxa wali fɔlɔ n sɛɛti ma tɛmui naxɛ, a bara lu alɔ di naxan birama a baba fɔxɔ ra. mlS:Birin wama e yɛtɛ kan xa geeni nan xɔn ma, e mu na Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa geeni xa fenfe. Ek:Mixi yo mu na n yi ra, wo xa fe rafan naxan ma alɔ a tan. j:N bara n xaxili ti Marigi Isa ra a xa n mali alako n xa Timote xɛɛ wo ma, alako a xa n nalimaniya wo xa xibaaru ra. Ji :Wo fan xa sɛɛwa, won birin xa sɛɛwa. Timote nun Epaforodite h+:Hali n faxa wo bɛ, n ma duniɲɛigiri fama findide wo bɛ sɛrɛxɛ nan na naxan sama wo xa danxaniya sɛrɛxɛ xun ma. Na n nasɛɛwama nɛ. &gE:wo nɛ kisi masenyi tima tɛmui naxɛ. Na kui, n matɔxɔɛ sɔtɔma Ala xa Mixi Sugandixi fa lɔxɔɛ, barima n mu duniɲa igirixi tɔɔrɛ kui fufafu ra. f:alako nɔndi nun sɛniyɛnyi xa lu wo bɛ, wo tan Ala xa die naxee yanbama alɔ tɛ dɛxɛ yi duniɲa mixi ɲaaxi tinxintaree ya ma, He :Wo nɛ fefe rabama wo naxa wo yaxaseri masa, wo naxa sɔnxɔ, ]d3: Ala nan fe ragirima wo ma alako wo ɲanige xa lan a gbe ma, wo xa a waxɔnfe raba. Nc: N xanuntenyie, wo bara n xui suxu n nu na wo tagi tɛmui naxɛ. Yakɔsi fan, wo xa Ala xa yaamarie rabatu n xanbi dangife a singe ra. Wo xa gaaxu Ala ya ra, wo xa wakili wo xa kisi xa fe ra. wbg: e xa a fala,«Ala xa Mixi Sugandixi Isa nan na Marigi ra.»Na xa findi matɔxɔɛ ra Baba Ala bɛ. a-: alako naxee na koore,
naxee na bɔxi,
naxee na bɔxi bun ma,
e na Isa xili mɛ tɛmui naxɛ,
e birin xa e xinbi sin a bun, U`#: Na nan a toxi Ala naxa a binya,
a a xili gbo dangi xili birin na, p_Y:A naxa a yɛtɛ magoro,
a xa Ala sago raba,
han a naxa tin faxɛ ra wuri magalanbuxi ma. ^/:A naxa diɲɛ a yɛtɛ birin ma,
a tin lude konyi kɛɲa ma,
a bari duniɲa ma alɔ adamadi,
mixie fan naxa a kolon adamadi ra. j]M:Kabi abadan, a nu na Ala kɛɲa nɛ,
kɔnɔ a mu tin a xa a yɛtɛ tide sa Ala ilanyi. A\}:Wo yuge xa lu alɔ Ala xa Mixi Sugandixi Isa. Q[:Wo naxa wo yɛtɛ xa munafanyi fen. Wo wo booree nan ma munafanyi fen. Z#:Wo naxa fefe raba tɔɔnɛ kui. Wo naxa wo yɛtɛ rafisa wo booree bɛ. Wo nde ba wo xa fe ra, wo a sa wo boore gbe xun yɛtɛ magore kui. Y:wo xa n ma ɲɛlɛxinyi rakamali. Wo lu lanyi kui. Xaxili keren, xanunteya keren, nun ɲɛrɛ ki keren nan xa lu wo tagi. AX }:Ala xa Mixi Sugandixi to madundui nde fima wo ma, a xa xanunteya to limaniya nde fima wo ma, lanyi to na wo nun Ala Xaxili Sɛniyɛnxi tagi, xanunteya nun kinikini nde to na wo yi ra, vW g:alɔ wo n fan to tɔɔrɔ ra ki naxɛ. Alɔ wo man bara a mɛ ki naxɛ, han ya n na na tɔɔrɛ nan kui.V %:Na kisi kelixi Ala nan ma, barima a bara hinnɛ wo ra dɔxɔ firin: Wo danxaniyafe Ala xa Mixi Sugandixi ma, a nun wo man tɔɔrɔfe a bɛ, U :Wo naxa gaaxu wo gerefae ya ra. Wo xa limaniya findixi tɔnxuma nan na e bɛ e lɔɛfe ra, wo fan xa a kolon wo kisima nɛ. T :Wo ɲɛrɛ ki xa lan Ala xa Mixi Sugandixi xa Xibaaru Fanyi ma tun, alako xa n na wo ya ma ba, xa n mu na ba, n nɔma a kolonde xaxili keren nan na wo bɛ, wo birin walife danxaniya keren nan na, danxaniya naxan fatanxi Ala xa Xibaaru Fanyi ra. mS U:N na gbilen wo yire, wo xa matɔxɔɛ Ala xa Mixi Sugandixi Isa bɛ, na xun fama masade n ma fe ra. dR C:N bara a kolon n luma nɛ wo ya ma alako wo xa siga yare, wo man xa sɛɛwa danxaniya kui. 8Q m:Kɔnɔ a lanma n xa lu duniɲa wo tan ma fe ra. P :Na fe na n bɛndunfe yire firin. A xɔli n ma n xa keli be, n xa siga Ala xa Mixi Sugandixi yire. Na fan dangi fe birin na. lO S:kɔnɔ xa n lu duniɲa, n nɔma nɛ wali gbegbe rabade Ala bɛ. Awa, n munse rabama? N mu a kolon. yN m:N ma duniɲɛigiri kui, n birama nɛ Ala xa Mixi Sugandixi fɔxɔ ra. N ma faxɛ findima fe fanyi nan na n bɛ, LM :N a kolon n fe birin nabama alako n naxa yaagi fefe ra. N xa limaniya yakɔsi alɔ tɛmui dangixi alako Ala xa Mixi Sugandixi xa matɔxɔɛ sɔtɔ n ma simaya xa na mu n ma faxɛ saabui ra. L 3:barima n a kolon fe naxee bara n li, e findima kisi nan na n bɛ wo xa Ala maxandi saabui ra nun a xa Mixi Sugandixi Isa Xaxili xa mali saabui ra. K 3:Fefe mu a ra. Xa e bɔɲɛ fiixɛ, xa e bɔɲɛ mu fiixɛ, e na Ala xa Mixi Sugandixi xa fe masenfe. Yi findima sɛɛwɛ nan na n bɛ to nun tina, 3J a:Booree Ala xa Mixi Sugandixi xa fe kawandima e xa yɛtɛ igboɲa nan na. E bɔɲɛ mu fiixɛ. E ɲɔxɔ a ma a e nɔma n ma geeli ɲaxankatɛ xun masade e xa kawandi ra. gI I:Nee a rabafe xanunteya nan na, barima e a kolon a n findixi Xibaaru Fanyi xunmagereso nan na. H 7:Nɔndi nan a ra, ndee na Ala xa Mixi Sugandixi xa fe kawandife milɛ nun tɔɔnɛ nan ma, kɔnɔ ndee fan na kawandi tife bɔɲɛ fanyi nan na. G 1:N ngaxakerenyie bara limaniya Marigi xa fe ma n ma ɲaxankatɛ saabui ra. Yakɔsi e mu gaaxuma fefe ya ra, e Ala xa masenyi kawandima sɛnbɛ ra. sF a: barima mangɛ xa sɔɔrie nun mixie birin bara a kolon n na geeli kui Ala xa Mixi Sugandixi xa fe nan ma. sE a: N ngaxakerenyie, wo xa a kolon, tɔɔrɛ naxan n lixi, na bara Inyila Isa masenyi wali rasɔɔnɛya, pD [: Na lɔxɔɛ Isa fama nɛ wo matinxinde alako Ala xa matɔxɔ, a sɛnbɛ xa kolon. Pɔlu nun kawanditie C %: alako wo xa nɔ a kolonde fe naxan tide gbo. Na kui, wo bɔɲɛ xa fiixɛ, marakɔrɔsi yo naxa lu wo ma Ala xa Mixi Sugandixi fa lɔxɔɛ. oB Y: N Ala maxandima nɛ wo bɛ alako wo xa xanunteya xun xa masa fe kolonyi nun fahaamui tilinxi ra, RA :Ala a kolon n wo xanuxi alɔ a xa Mixi Sugandixi Isa wo xanuxi ki naxɛ. (@ K:A lan nɛ yi xaxili xa lu n bɛ barima wo rafan n ma. Xa n na geeli kui, xa n na Ala xa xibaaru fanyi xunmageresofe kawandi ra, Ala hinnɛma nɛ won birin na. y? m:N a kolon, Ala, naxan wali fanyi fɔlɔxi wo tagi, a fama nɛ a rakamalide a xa Mixi Sugandixi Isa fa lɔxɔɛ. V> ':barima wo bara n mali Ala xa masenyi kawandife ra kabi a fɔlɛ han yakɔsi. 9= o:N Ala maxandima wo bɛ sɛɛwɛ ra tɛmui birin, >< y:Tɛmui birin n na ratu wo ma, n Ala tantuma nɛ. [; 1:Won Baba Ala nun a xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. K: :N tan Pɔlu nun Timote, naxee findixi Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa konyie ra, muxu bara wo xɛɛbu, Ala xa Mixi Sugandixi xa sɛniyɛntɔɛ naxee na Filipi, a nun wo xa yareratie nun wo malimae. G9  Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi, xa hinnɛ wo birin na.N8 N walibooree Maraki, Arisitaraki, Demasi, nun Luki, e fan i xɛɛbu. j7 OEpafirasi i xɛɛbu, muxu nun naxan bara findi geelimani ra Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra. 6 Fe keren luxi: I xa nu n yigiyade yailan, barima n laxi a ra, n fama nɛ gbilende wo yire wo xa Ala maxandi saabui ra. `5 ;N to yi sɛbɛfe, n a kolon i mu tondima n waxɔnfe rabade, i ɲan nde sama nɛ a xun. 4 N ngaxakerenyi, i fan xa yi fe raba n bɛ Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra. I fan xa n bɔɲɛ rasɛɛwa, Marigi xa fe ra. $3 CN tan Pɔlu nan yi sɛbɛfe n yɛtɛ bɛlɛxɛ ra, i xa a kolon n a birin nagbilenma nɛ i ma. Kɔnɔ hali n mu i ratu, i danxaniyaxi n tan nan saabui ra. b2 ?Xa a fefe ɲaaxi niyaxi i ra, xa i xa doni yo a ma, na kote birin xa findi n tan gbe ra. m1 UNa kui, xa i n kolonxi i ngaxakerenyi ra, i xa a fan nasɛnɛ alɔ n tan yɛtɛ nan faxi i ma. V0 'I tan bɛ yakɔsi, a tide bara dangi konyi ra. A bara findi i ngaxakerenyi yɛtɛ yati ra. N tan bara a xanu ki fanyi, kɔnɔ a lan i tan nan xa a xanu dangi n na a xa mixiɲa nun a xa danxaniya xa fe ra. a/ =Tɛmunde, Onesimo bara ba i yi ra waxati nde bun ma, alako a man xa gbilen i ma abadan. .  Kɔnɔ n mu waxi fefe rabafe n mu i maxɔrin. Na kui, i xa fe fanyi raba kelima nɛ i ɲanige nan ma, beenun n tan xa i yamari. - - N bara wa a xɔn a xa lu n yi ra, alako a xa n mali i tan ɲɔxɔɛ ra n ma geelimaniya kui, n bara naxan sɔtɔ Ala xa xibaaru fanyi xa fe ra. I,   Hali a to rafan n ma alɔ n ya firinyi, n na a ragbilenfe i ma. {+ q Singe, a tide yo mu nu na i bɛ, kɔnɔ yakɔsi, a tide bara gbo i bɛ ki fanyi, alɔ a gboxi n fan bɛ ki naxɛ. f* G N i mayandife n ma di Onesimo nan ma fe ra, n bara findi naxan baba ra n ma geelimaniya kui. ) - N i mayandima won ma xanunteya nan ma fe ra. N tan Pɔlu nan wɔyɛnfe i bɛ yi ki, xɛmɔxi naxan na geeli Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa fe ra. ( Na kui, hali n to nɔma i yamaride Ala xa Mixi Sugandixi xili ra, i xa fe raba i lanma i xa naxan naba, n mu na rabama. %' EN ngaxakerenyi Filemon, i xa xanunteya bara n nasɛɛwa ki fanyi, a man bara limaniya fi n ma, barima sɛniyɛntɔɛe bɔɲɛ fan bara sɛɛwa i saabui ra. H&  N Ala maxandife i bɛ alako ngaxakerenya naxan kelima i xa danxaniya ma, a xa a niya i xa fahaamui xa gbo, i xa nɔ fe fanyi birin kolonde naxan na won yi ra Ala xa Mixi Sugandixi saabui ra. p% [barima n bara a mɛ i danxaniyaxi Marigi Isa ma ki naxɛ, i man sɛniyɛntɔɛe birin xanuxi ki naxɛ. \$ 3Tɛmui birin, n nɛ n Marigi Ala maxandima i bɛ, n a tantuma nɛ i xa fe ra, `# ;Won Baba Ala nun a xa Mixi Sugandixi, won Marigi Isa xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. " 1a nun Apiya muxu maaginɛ, a nun Arikipe muxu gereso boore Ala xa gere xa fe ra, a nun danxaniyatɔɛ ɲama naxan e malanma i tan Filemon xɔnyi. K! N tan Pɔlu nan yi ki, naxan bara findi geelimani ra Ala xa Mixi Sugandixi bɛ. Muxu nun won ngaxakerenyi Timote nan yi bataaxɛ sɛbɛfe, katarabi Filemon ma muxu xanuntenyi nun muxu waliboore, ) KE tan naxa siga kawandi tide yire birin, e nun Marigi naxa wali. Marigi naxa fɛɛrɛ fi e ma, e xa tɔnxuma makaabaxie raba, mixie xa la e xa kawandi ra.s_Na kui, Marigi Isa to gɛ wɔyɛnde e bɛ, a naxa te koore ma. A naxa sa a magoro Ala yirefanyi ma. e bɔximasee suxuma nɛ e bɛlɛxɛ ra e mu e xin, e sefi minma nɛ se mu e to, e e bɛlɛxɛ sama nɛ furemae ma, furemae yalan.» Naxee na danxaniya n ma e yi kaabanako fee rabama nɛ n xili ra. E fama nɛ ɲinnɛe keride mixie fɔxɔ ra, e xui nɛɛnɛe falama nɛ, Naxan na danxaniya n ma, a xunxa ye xɔɔra, na kanyi kisima nɛ. Kɔnɔ xa naxan mu danxaniya n ma, na kanyi bɔnɔma nɛ. mSIsa naxa a masen e bɛ, «Wo siga duniɲa birin kui, wo daali birin kawandi xibaaru fanyi ra. ~uNa xanbi, Isa naxa mini a fɔxirabirɛ fu nun keren ma, e nu e dɛgefe teebili ra tɛmui naxɛ. Isa naxa wɔyɛn e ma e xa danxaniyatareɲa nun xaxili xɔrɔxɔya xa fe ra, barima e mu nu laxi mixie ra naxee Isa to, a to nu bara keli faxɛ ma. \1 Nee fan naxa gbilen yi fe tagi raba ra booree bɛ, kɔnɔ e mu la nee fan xui ra. { Na fee dangi xanbi, Isa naxa mini kɛɲa gbɛtɛ ra a fɔxirabirɛ mixi firin ma, e to nu na daaxa nde kira xɔn. :o E to a mɛ a a Isa ɲiɲɛ to nɛ, e mu la a ra.  Mariyama naxa siga Isa xibaaru falade mixie bɛ e nun naxee nu a ra. E birin nu sunnunxi, e man nu wafe Isa xa ɲɔnfe ma.  Isa to keli faxɛ ma sande lɔxɔɛ kuye iba, a mini Mariyama Magidalaka nan singe ma, a ɲinnɛ solofere keri naxan fɔxɔ ra. 3_Ginɛe naxa mini gaburi kui, e siga e gi ra, e kaabaxi fo e sɛrɛnma. E mu sese fala mixi yo bɛ, barima e nu bara gɛ gaaxude. Isa minife mixie ma a nun a xa te koore #?Kɔnɔ wo siga, wo sa a fala a fɔxirabirɛe bɛ, a nun Piyɛri, a Isa na sigafe wo ya ra Galile. Wo a toma mɛnni nɛ alɔ a a masen wo bɛ ki naxɛ.» 7gA naxa a fala e bɛ, «Wo naxa gaaxu. Wo na Isa Nasarɛtika nan fenfe, e naxan banban wuri magalanbuxi ma. A mu be, a bara keli faxɛ ma. Wo a mato, e nu a saxi mɛnni nɛ. ykE to so gaburi kui, e naxa sɛgɛtala nde to a dɔxɔxi yirefanyi ma, guba fiixɛ ragoroxi a ma. E naxa gaaxu. Gɛmɛ naxan nu dɔxɔxi gaburi dɛ ma, a nu xungbo ki fanyi. Kɔnɔ e to e ya rasiga, e naxa a to gɛmɛ bara ba naa. V%Kira ra, e naxa e bore maxɔrin, «Nde gɛmɛ bama won bɛ gaburi dɛ ma?» H Sande lɔxɔɛ, kuye baxi ibade, e naxa kurun gaburi yire ra.   Malabu lɔxɔɛ to ba a ra, Mariyama Magidalaka, Mariyama Yaki nga, nun Salome, e naxa labundɛ ture sara alako e xa a sa Isa fure ma. a ;/Mariyama Magidalaka nun Mariyama Yusufu nga, e naxa a to e Isa ragatafe dɛnnaxɛ.Y +.Yusufu to kasange sara, a naxa Isa fure ragoro wuri magalanbuxi kɔn, a a kasange, a fa a bɛlɛ gaburi kui, naxan nu gexi gɛmɛ kui. Na xanbi, a naxa gɛmɛ xungbe maɲindigilin, a a dɔxɔ gaburi dɛ ma. a ;-Sɔɔri mangɛ fan to a rakolon a Isa bara faxa, Pilati naxa Isa fure so Yusufu yi ra. v e,Pilati naxa tɛrɛnna a kolonfe ra a Isa ɲan bara faxa. A naxa sɔɔri mangɛ xili, a a maxɔrin na fe ma. 7g+Yusufu Arimateka naxa siga Pilati xɔn. Yuwifie xa kiitisa binye nde nan nu a ra naxan nu Ala xa mangɛya niini mamɛfe. Limaniya kui, a naxa sa Pilati maxandi Isa fure ma. ?y*Nunmare to so, beenun malabu lɔxɔɛ xa fɔlɔ, @y)Isa nu na Galile tɛmui naxɛ, yi ginɛe nan nu birama a fɔxɔ ra, e nu walie raba a bɛ. Ginɛ gbɛtɛ gbegbe fan nu na naa naxee nu bara Isa mati han Darisalamu. Isa xa maragatɛ 6e(Ginɛ ndee fan nu na naa, e ndedi makuyaxi Isa yire ra, e yi fe birin matoma. Mariyama Magidalaka nu na e ya ma, a nun Salome, a nun Mariyama, Yaki lanmadi nun Yusufu nga. 'Sɔɔri mangɛ naxan nu tixi Isa ya i, a to Isa laaxira ki to, a naxa a fala, «Nɔndi nan a ra yati, Ala xa Di nan nu yi xɛmɛ ra!» zm&Na waxati, dugi xungbe naxan singanxi hɔrɔmɔbanxi kui, a naxa ibɔɔ firin na, keli a fuge han a laabe. 6g%Isa naxa a xui ite sɛnbɛ ra, a fa laaxira. I $Mixi nde naxa a gi, a sa dunkobi rasin wɛni xɔnɛ xɔɔra, a a so wuri dɛ i, a fa a ti Isa bɛ alako a xa a min. A naxa a fala, «Wo a lu, won xa a mato xa Annabi Eliya fama a ragorode.» lQ#Mixi naxee nu na naa, e to a xui mɛ, e naxa a fala, «Wo a mato, a na Annabi Eliya nan xilife!» .U"Na waxati ma, Isa naxa gbelegbele sɛnbɛ ra, «Eloyi, Eloyi, lɛma sabaxatani?» Na nan falaxi e xa xui, «N Marigi Ala, n Marigi Ala, i n nabɛɲinxi munfe ra?» e~C!Yanyi tagi to a li, yanyi xare ra, dimi naxa sin bɔxi birin ma lɛɛri saxan bun ma. K} Isirayila mangɛ xa mu a ra, Ala xa Mixi Sugandixi? A xa goro wuri magalanbuxi kɔn be ya, muxu xa a to, muxu xa la a ra.» Naxee nu banbanxi a fɛ ma, nee fan nu Isa konbife nɛ. Isa xa faxɛ #|?Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun sɛriyɛ karamɔxɔe fan nu a mayelefe, e nu a fala, «A bara mixi gbɛtɛe rakisi, kɔnɔ a mu nɔma a yɛtɛ tan nakiside. ;{qi yɛtɛ rakisi! Goro wuri magalanbuxi kɔn na!» z'Mixie nu dangima Isa konbi ra, e nu e xunyi lintan a ma, e a fala, «Ee, i tan naxan hɔrɔmɔbanxi rabirama, i man fa a ti xi saxan bun ma, xyiE naxa suute mixi firin fan banban wuri magalanbuxie ma Isa fɛ ma, keren a yirefanyi ma, boore a kɔɔla ma. x{woE to nu wama birin xa a kolon e a banbanxi fe naxan ma, e yi sɛbɛli nan gbaku a xun ma, «Yuwifie xa mangɛ.» FvE nu a banbanfe tɛmui naxɛ, gɛɛsɛgɛ tagi nan nu a ra. |uqE naxa a mabanban wuri magalanbuxi ma, e kanda bun a xa dugie xa fe ra, alako e xa a kolon kankan naxan sɔtɔma. OtE naxa wɛni so a yi, miri seri saxi a xun, kɔnɔ a mu tin a minde. msSE naxa Isa xanin yire dɛnnaxan xili falama Gologota, na nan falaxi e xa xui, «xunkonkota yire». 2r]Sirenika xɛmɛ nde nu na dangife kira ra, a kelixi daaxa. A nu xili Simɔn, Alesandire nun Rufu baba. Sɔɔrie naxa a yamari, a xa Isa xa wuri magalanbuxi xanin. .qUE to gɛ Isa mayelede, e naxa mangɛ guba rate a ma, e a gbe dugi ragoro a ma, e fa a ramini e xa sa a banban wuri magalanbuxi ma. Isa banbanfe wuri magalanbuxi ma ^p5E nu a xunyi bɔnbɔma wuri ra, e dɛye bɔxun a ma, e e xinbi sin, e suyidi a bɛ. 9ome nu a xɛɛbu, «I kɛna, Yuwifie xa mangɛ.» nE naxa mangɛ guba gbeeli ragoro Isa ma, e fa tunbee mafilin, e e yailan mangɛ katanyi maniyɛ ra. E naxa na sa a xun ma, dmASɔɔrie naxa Isa xanin gomina xɔnyi, na tɛtɛ kui, e e boore sɔɔrie birin xili. mlSNa kui, Pilati to wa ɲama bɔɲɛ rafanfe e ma, a naxa Barabasi rabɛɲin e bɛ. A naxa yaamari fi sɔɔrie xa Isa bɔnbɔ sɛbɛrɛ ra. Na xanbi, a naxa Isa so e yi e xa sa a banban wuri magalanbuxi ma. Sɔɔrie Isa mayelefe ,kQKɔnɔ Pilati naxa e maxɔrin, «Munfe ma? A fe ɲaaxi mundun nabaxi?» Kɔnɔ e tan sɔnxɔɛ nan tun xun masama, e nu a fala, «A banban wuri magalanbuxi ma!» Dj Ɲama man naxa sɔnxɔ, «A banban wuri magalanbuxi ma!» iw Pilati man naxa e maxɔrin, «Wo fa wama a xɔn ma n xa munse raba yi xɛmɛ ra, wo naxan ma, a Yuwifie xa mangɛ?» nhU Kɔnɔ sɛrɛxɛdubɛ kuntigie naxa ɲama kui iso, alako Pilati xa Barabasi nan bɛɲin e bɛ. _g7 Pilati nu a kolon a sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nu Isa saxi a bɛlɛxɛ tɔɔnɛ nan ma. Uf# Pilati naxa e maxɔrin, «Wo wama n xa Yuwifie xa mangɛ bɛɲin wo bɛ?» geGAwa ɲama naxa fa Pilati xɔn, e a maxɔrin, a xa a raba e bɛ, alɔ a darixi a ra ki naxɛ. +dONa waxati, geresoe ndee nu na geeli naxee nu bara keli mangasanyi xili ma. Ɲaxasi to bira, e nu bara faxɛ ti. Xɛmɛ nde nu na e ya ma naxan nu xili Barabasi. c Ɲɛ yo ɲɛ, sali na a li, Pilati dari fe nan nu a ra, a xa geelimani keren nabɛɲin ɲama bɛ, e na wa naxan yo xɔn. RbKɔnɔ Isa mu yaabi gbɛtɛ yo fi sɔnɔn. Pilati fan naxa kaaba na ma. gaGPilati man naxa a maxɔrin, «I mu e yaabima? I mu a mɛxi e fe naxan birin safe i xun ma?» I` Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie naxa fa Isa tɔɔɲɛgɛ fe gbegbe ma. _wPilati naxa Isa maxɔrin, «I tan nan findixi Yuwifie xa mangɛ ra?» Isa naxa a yaabi, «I tan nan a falaxi.» I^ Kuye to iba, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, Yuwifie xa forie, sɛriyɛ karamɔxɔe, nun Yuwifie xa kiitisa dɔnxɔɛ birin, e to nu bara gɛ e xa malanyi ra, e naxa Isa xiri, e a xanin Pilati xɔn. ]]3HKonkore naxa a rate keren na a dɛya firin nde. Piyɛri naxa ratu fa Isa xa wɔyɛnyi ma a bɛ, «Beemanun konkore xa a rate dɛya firin, i i yɛtɛ rasanma nɛ n ma sanmaya saxan.» Na kui, a naxa so wafe.\wGKɔnɔ Piyɛri naxa so a kalife, a a fala «Ala xa n danka! Wo yi xɛmɛ naxan ma fe falafe, n tan mu a kolon feo!» +[OFPiyɛri man naxa a matandi. A mu bu, naxee nu na naa, e man naxa a fala Piyɛri bɛ, «Nɔndi na a ra, a tan mixi nde nan yati i ra, barima Galileka nan i ra.» yZkEKɔnɔ konyi ginɛ man to a to, a man naxa wɔyɛn fɔlɔ mixie bɛ naxee nu na naa, «A xa mixi nde nan ya.» gYGDPiyɛri naxa a matandi, a a fala, «N mu a kolon i na fefe falafe!» A naxa mini tɛtɛ kui. XwCA to Piyɛri to, a a maxarafe tɛ ra, a naxa a igbɛ, a a fala, «I tan, wo nun Isa Nasarɛtika birin nan nu a ra.» {WoBPiyɛri nu na tɛtɛ kui tɛmui naxɛ lanbanyi, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi xa konyi ginɛ keren naxa fa. tVaANdee naxa dɛye bɔxun fɔlɔ a ma. E naxa a ya maxiri, e nu a madin, e nu fa a fala a bɛ, «Namiɲɔnmɛɲa raba! A fala ba, naxan i bɔnbɔxi!» A to sa kɔsibilie bɛlɛxɛ, nee fan naxa a bɔnbɔ. Piyɛri a yɛtɛ rasanfe Isa ma qU[@Wo bara a mɛ a Ala mabɛxuxi ki naxɛ! Wo kiiti toxi di?» E birin naxa a fala a lanma a xa faxa nɛ. T?Na kui, sɛrɛxɛdubɛ kuntigi naxa a yɛtɛ xa donma suxu, a ibɔɔ xɔnɛ ra, a a fala, «Won hayi na seede gbɛtɛe ma yire? S>Isa naxa a masen, «N tan nan na a ra. Wo fama Adama xa Di tode, a dɔxɔxi Ala Sɛnbɛma yirefanyi ma, wo a to fafe ra nuxuie kui.» %RC=Kɔnɔ Isa mu yaabi yo fi, a mu sese fala. Sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xunyi man naxa a maxɔrin, «I tan nan na Ala xa Mixi Sugandixi ra, Batu Mangɛ xa Di?» Q+<Na kui, sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi naxa keli ɲama tagi, a Isa maxɔrin, «Pe, i mu e yaabima? Yi xɛmɛe munse safe i xun ma yi ki?» TP!;Kɔnɔ hali na wɔyɛnyi kui, e xa seedeɲɔxɔya mu nu lanxi a boore ma. 4Oa:«Muxu a xui mɛxi nɛ, a a falama, ‹N yi hɔrɔmɔbanxi rabirama nɛ, adama bɛlɛxɛ naxan tixi, n gbɛtɛ ti xi saxan bun ma, naxan mu tixi adama bɛlɛxɛ ra.›» FN9Mixi ndee to keli wule seede bade a xili ma, e naxa a fala, \M18Mixi gbegbe naxa fa Isa tɔɔɲɛgɛde, kɔnɔ e xa wulee mu nu lanma e boore ma. L7Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun Yuwifie xa kiitisa dɔnxɔɛ birin, e nu seede fenfe Isa xili ma, alako e xa a faxa, kɔnɔ e mu se to. fKE6Piyɛri nu bara bira Isa fɔxɔ ra, kɔnɔ a mu nu a makɔrɛma a gbe ra. A naxa bira a fɔxɔ ra han a so sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi xa tɛtɛ kui. E nun hɔrɔmɔbanxi kantamae naxa dɔxɔ tɛ ra, e nu fa e maxara. J55E naxa Isa xanin sɛrɛxɛdubɛ kuntigie xunyi xɔn. Sɛrɛxɛdubɛe kuntigie, Yuwifie xa forie, nun sɛriyɛ karamɔxɔ birin nu malanxi naa. VI%4kɔnɔ a naxa mini a xa dugi kui, a a gi a mageli ra. Yuwifie Isa makiitife xHi3Sɛgɛtala nde fan nu na naxan nu biraxi Isa fɔxɔ ra, dugi nan gbansan nu felenxi a ma. E naxa a suxu, ?Gy2Na xanbi, Isa fɔxirabirɛe birin naxa e gi a xun ma. F%1Lɔxɔ yo lɔxɔ, n nu na wo ya ma, n nu kawandi ti hɔrɔmɔbanxi kui, wo mu n suxu. Kɔnɔ naxan sɛbɛxi Kitaabui kui, fo a xa kamali.» {Eo0Isa naxa a masen e bɛ, «Wo to minixi n xili ma santidɛgɛma nun gbengbeta suxuxi wo yi ra, suute nan na n na? uDc/Mixi nde nu tixi naa, a naxa a xa santidɛgɛma ramini, a sɛrɛxɛdubɛ kuntigi xa konyi tuli bolon. &CG.Na kui, ɲama naxa Isa suxu. `B9-Yudasi fɛfɛ fa, a naxa a maso Isa ra, a a fala a bɛ, «Karamɔxɔ,» a fa a sunbu. 7Ag,Isa yanfama nun na ɲama nu bara lan a ma, a xa Isa matɔnxuma e bɛ. A nu bara a fala e bɛ, «N na mixi naxan sunbu, a tan nan na ki. Wo a suxu, wo a xanin, wo a kanta.» @+Isa ɲan mu nu gɛxi wɔyɛnde, Yudasi, naxan nu na a fɔxirabirɛ fu nun firinyie ya ma, a naxa fa keren na e nun ɲama, santidɛgɛma nun gbengbeta suxuxi e yi ra. Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie, sɛriyɛ karamɔxɔe, nun Yuwifie xa forie nan nu e xɛɛxi. I? *Wo keli, won xɛɛ. Wo a mato, n yanfama bara fa.» Isa suxufe L>)Isa man to gbilen e yire a sanmaya saxan nde, a naxa a fala e bɛ, «Wo xife nɛ? Wo na wo malabufe han ya? A tan nan na ki, waxati bara a li. Adama xa Di fafe sade yunubitɔɛe bɛlɛxɛ. =(A to gbilen a fɔxirabirɛe yire, a man naxa e li e xife, barima xi xɔli nu bara nɔ e ra. Yaabi yo mu nu e yi Isa bɛ. W<''Isa man to a masiga e ra, a man naxa Ala maxandi na maxandi kerenyi ra. ;&Wo naxa xi. Wo Ala maxandi nɛ alako wo naxa bira tantanyi kui. Maɲɔxun fanyi na adama bɛ, kɔnɔ a fate bɛndɛ tan sɛnbɛ mu na.» .:U%A to gbilen a fɔxirabirɛe yire, a naxa e li e na xife. A naxa a fala Piyɛri bɛ, «Simɔn, i xife nɛ yi ki? I mu nɔxi waxati keren xi xɔli kanade n ma fe ra? 9$A naxa Ala maxandi, «N Baba, i nɔma fe birin na. I xa n natanga yi ɲaxankatɛ ma. Kɔnɔ n sago naxa raba, i tan nan sago xa raba.» 8 #Isa naxa a masiga dondoronti, a a yatagi rafelen bɔxi ma, a Ala maxandi na waxati xa makuya a ra, xa na sa nɔma rabade. r7]"A naxa a masen e bɛ, «Sunnunyi bara nɔ n bɔɲɛ ra alɔ a xa n faxa. Wo lu be, kɔnɔ wo naxa xi.» l6Q!A naxa Piyɛri, Yaki, nun Yaya xanin a xun ma. Ɲaxankatɛ nun kɔntɔfili naxa Isa bɔɲɛ suxu. '5G Na dangi xanbi Isa nun a fɔxirabirɛe naxa siga yire nde, dɛnnaxɛ xili Getesemani. Isa naxa a fala e bɛ, «Wo dɔxɔ be. N tan xa sa Ala maxandi.» I4 Kɔnɔ Piyɛri naxa a fala sɛnbɛ ra, «Hali won birin nan sa faxama, n mu n yɛtɛ rasanma i ma!» Isa fɔxirabirɛ birin naxa gbilen na wɔyɛn keren fala ra. Isa Ala maxandife Getesemani 35Isa naxa Piyɛri yaabi, «N xa nɔndi fala i bɛ, to kɔɛ yati, beenun konkore xa a rate dɛya firin, i i yɛtɛ rasanma nɛ n ma sanmaya saxan.» l2QPiyɛri naxa a fala a bɛ, «Hali birin gbilen i fɔxɔ ra, n tan mu gbilenma i fɔxɔ ra!» @1{Kɔnɔ n na keli faxɛ ma, n sigama wo ya ra Galile.» )0KIsa naxa a masen a fɔxirabirɛe bɛ, «Wo birin gbilenma nɛ n fɔxɔ ra, barima a sɛbɛxi, ‹N xuruse dɛmadonyi faxama nɛ, yɛxɛɛe fan yensen.› v/eE to gɛ bɛɛti bade, e naxa te Oliwi geya fari. Isa a falafe Piyɛri bɛ a a yɛtɛ rasanma nɛ a ma .7N xa nɔndi fala wo bɛ, n to yi wɛni minfe yi ki, n mu yi minma sɔnɔn, han won birin man sa a minma lɔxɔ naxɛ Ala xa mangɛya niini bun ma.» f-EIsa naxa a masen e bɛ, «Yi findixi n wuli nan na, saatɛ wuli naxan baxi mixi gbegbe bɛ. ,Na dangi xanbi, Isa naxa tɔnbili fan tongo. A man to tantui rasiga Ala ma, a naxa tɔnbili so e yi ra, e birin naxa a min. F+E to nu e dɛgefe, Isa naxa taami tongo. A to tantui rasiga Ala ma, a naxa taami igira, a a so a fɔxirabirɛe yi ra, a a fala e bɛ, «Wo n ko, wo a don. Yi findixi n fate nan na.» 5*cAdama xa Di sigama nɛ alɔ a xa fe sɛbɛxi ki naxɛ, kɔnɔ gbaloe nan na Adama xa Di yanfama bɛ. A fisa na kanyi bɛ hali a mu bari nu.» Marigi xa sɛrɛxɛ tɔnxuma |)qIsa naxa e yaabi, «A kanyi na wo tan mixi fu nun firinyie ya ma, n nun naxan bɛlɛxɛ ragoroma paani keren kui. \(1A fɔxirabirɛe naxa sunnun fɔlɔ, kankan nu fa Isa maxɔrin, «N tan mu a ra?» <'qE nu na e dɛgefe teebili ra tɛmui naxɛ, Isa naxa a masen, «N xa nɔndi fala wo bɛ, wo tan naxee na wo dɛgefe n fɛ ma yi ki, mixi keren na wo ya ma naxan fafe n yanfade.» N&Nunmare to so, Isa nun a fɔxirabirɛ fu nun firinyie naxa fa. %A fɔxirabirɛe naxa siga, e so taa kui, e fe birin li alɔ Isa a masen e bɛ ki naxɛ. E naxa Sayamalekɛ Dangi Sali donyi rafala. $A fama banxi kui xungbe masende wo bɛ koore ra, se birin yailanxi naa a fanyi ra. Wo xa Sayamalekɛ Dangi Sali donyi rafala mɛnni.» /#WA na so dɛnnaxɛ, wo xa a fala na banxi kanyi bɛ, ‹Karamɔxɔ wama a kolonfe a nɔma Sayamalekɛ Dangi Sali donyi donde dɛnnaxɛ, a tan nun a fɔxirabirɛe.› $"A A naxa a fɔxirabirɛ mixi firin xɛɛ, a a fala e bɛ, «Wo siga taa kui. Wo naralanma xɛmɛ nde ra, ye fɛɲɛ dɔxɔxi a xun. Wo xa bira a fɔxɔ ra. [!/ Taami Lɛbinitare Sali to a li, a lɔxɔɛ singe, yɛxɛɛyɔrɛ bama sɛrɛxɛ ra lɔxɔ naxɛ, Isa fɔxirabirɛe naxa a maxɔrin, «I wama muxu xa sa Sayamalekɛ Dangi Sali donyi rafala i bɛ minden?» : m E to a mɛ, e naxa ɲɛlɛxin ki fanyi ra, e kɔbiri laayidi tongo a bɛ. Na kui, Yudasi naxa so waxati fenfe a nɔma Isa sade e bɛlɛxɛ tɛmui naxɛ. Sayamalekɛ Dangi Sali 8i Na tɛmui, Yudasi Isikariyoti, naxan nu na Isa fɔxirabirɛ fu nun firinyie ya ma, a naxa siga sɛrɛxɛdubɛ kuntigie yire, e xa wɔyɛn alako a xa Isa sa e bɛlɛxɛ. <q N xa nɔndi fala wo bɛ, Ala xa xibaaru fanyi sa kawandima dɛdɛ duniɲa birin kui, yi ginɛ xa kɛwali xa fe fan falama nɛ, mixie xa e ratu a xa fe ma.» Yudasi xa yanfanteya oWYi ginɛ nɔxi naxan na, a na nan nabaxi. A labundɛ saxi n ma n ma maragatɛ lɔxɔɛ nan ma fe ra. 3Setaree luma nɛ wo ya ma tɛmui birin. Wo na wa a xɔn ma tɛmui yo, wo nɔma fe fanyi rabade e bɛ, kɔnɔ n tan mu luma wo yi ra be abadan xɛ.  Kɔnɔ Isa naxa a masen, «Wo yi ginɛ lu na. Wo na a tɔɔrɔfe munfe ra? Kɛwali fanyi nan yi ki, a naxan nabaxi n bɛ. 7Xa a sa mati nɛ nu, a sare nɔma dangide walikɛ xa ɲɛ keren wali sare ra, na kɔbiri fan nɔ fide setaree ma.» E bɔɲɛ naxa te ginɛ xili ma. ~uKɔnɔ mixi ndee nu na naa, e naxa xɔnɔ, e a fala e bore bɛ, «Yi labundɛ ture makanaxi yi mɔɔli ra munfe ra? 2]Isa to nu na Betani, Simɔn kunɛ kanyi xɔnyi, a a dɛgefe teebili ra, ginɛ nde naxa fa. Narada labundɛ ture nu na a yi ra, naxan sare xɔrɔxɔ ki fanyi. A nu saxi a bitirɛ tofanyi kui naxan nu rafalaxi alabatira gɛmɛ ra. Ginɛ to bitirɛ dɛ rabi, a naxa labundɛ ture sa Isa xunyi.  E naxa lan a ma, «Won naxa a suxu sali lɔxɔɛ, xa na mu a ra ɲama a xunyi kelima nɛ.» Ginɛ nde labundɛ ture safe Isa ma j OXi firin nan nu luxi beenun Sayamalekɛ Dangi Sali xa a li, naxan man xili falama Taami Lɛbinitare Sali. Sɛrɛxɛdubɛ kuntigie nun sɛriyɛ karamɔxɔe nu na fɛɛrɛ fenfe e xa Isa suxu yanfanteya saabui ra, e xa a faxa. S %N naxan falama wo bɛ, n na nan a falama birin bɛ: Wo naxa yanfa!»7i $Xa a fa wo tɛrɛnna, a naxa a li de wo xife! 1[ #Na kui, wo naxa yanfa. Xa fɔxɔɛ kanyi gbilenma nunmare nan na ba, xa na mu kɔɛ tagi, xa na mu konkore dɛya singe, xa na mu gɛɛsɛgɛ, wo mu a waxati yo kolon. N "«A maniyaxi xɛmɛ nan na, naxan na sigafe biyaasi. A na keli a xa fɔxɔɛ xun, a na birin taxuma a xa konyie ra, a kankan ti a xa wali dɛ, a man a fala naadɛ kantɛ bɛ, a a naxa yanfa. nU !Wo mɛɛni wo yɛtɛ ma, wo naxa yanfa, barima wo fan mu a kolon yi fee sa kamalima tɛmui naxɛ.» 0Y «Mixi yo mu a kolon yi fee sa rabama lɔxɔɛ nun waxati yo ma. Hali malekɛ naxee na ariyanna, e mu a kolon, Ala xa Di fan mu a kolon, fo Baba Ala keren peti. uc Koore nun bɔxi dangima nɛ, kɔnɔ n ma masenyi tan mu dangima abadan.» Duniɲa raɲɔnyi waxati kolonfe L N xa nɔndi fala wo bɛ, to mixie mu dangima fo na fe birin naba.  Adama xa Di fafe fan na na ki nɛ. Wo na yi fe birin to raba ra, wo xa a kolon Adama xa Di bara makɔrɛ, a ɲan tixi naadɛ ra. " = «Wo xɔrɛ bili mato misaali ra, wo xa xaxili sɔtɔ. A salonyi na ɲingi, a burɛxɛ nɛɛnɛ naxa mini, wo a kolonma nɛ ɲɛmɛ bara makɔrɛ.  / A a xa malekɛe xɛɛma nɛ duniɲa tunxun naani birin na, e xa sa a xa mixi sugandixie malan keli sɛɛti han sɛɛti.» Xɔrɛ bili xa misaali S  «Na tɛmui Adama xa Di toma nɛ fa ra nuxui kui, sɛnbɛ nun nɔrɛ ra. Y + tunbuie birama nɛ bɔxi,
se naxan birin na koore ma a sɛrɛnma nɛ.›» pY «Na ɲaxankatɛ waxati dangi xanbi,‹soge ifɔɔrɔma nɛ,
kike yanbɛ bama nɛ, ]~~8}i||/{zz!yxPx&wxvvXuu[ttsxrrHqzq&p_poo@nmtllLkkjjviizihaggSgffPeddCc1b7a``._C^]]k\\p\[xZZ2YXXW VVUBTSS.RIQ2PONMMM&LKUJII0HHGaGFF7EEPDQCBBA|A @ ?O>s==_<*;::`:9Q8'77<66+5@44a33210{// .V--4,,C+*^)('&&X%$$4#""z!!( J3s| eaO/G842 r k E Kx87/ Na tugumie maniyaxi soe nan na, naxee rawalima gere kui. Mangɛ katanyi xɛɛma daaxi nu dusuxi e xun na, e yatagie nu luxi nɛ alɔ mixie. !6; Na lɔxɔɛe, mixie faxɛ xɔli mawama nɛ na tɔɔrɛ xa fe ra, kɔnɔ e mu nɔma faxade. Faxɛ xɔli e suxuma nɛ, kɔnɔ faxɛ a makuyama nɛ e ra. 5 E nu bara yaamari sɔtɔ a falafe ra e naxa adamadie faxa, e xa e tɔɔrɔ tun kike suuli bun ma. E nu mixi bunma nɛ alɔ tali. E4 E nu bara yaamari sɔtɔ a falafe ra e naxa din bɔxi ɲooge ra, nun se xinde, a nun wuri bili yo ra. A nu lanma e xa adamadie gbansan nan tɔɔrɔ Ala xa tɔnxuma mu saxi naxee tigi ma. _37 Tugumie naxa mini tuuri kui, e fa goro bɔxi ma. E nu bara sɛnbɛ sɔtɔ alɔ tali. 2} A naxa na yili naadɛ rabi, tuuri gbegbe naxa mini a kui alɔ tɛ belebele tuuri han soge naxa makoto, kuye naxa idimi. 1  Malekɛ suuli nde to sara fe, n naxa tunbui to bira ra bɔxi kelife koore ma. E naxa yili tilinxi naadɛ saabi so a yi ra. L0 Na tɛmui n naxa xaruma nde xui mɛ koore ma, a naxa a fala a xui itexi ra, «Ɲaxankatɛ na duniɲa mixie bɛ, ɲaxankatɛ na e bɛ sara fe tɛmui, malekɛ saxanyie fama naxee fede.»//W Malekɛ naani nde to sara fe, soge, kike, nun tunbui itaxunxi saxan na, na dɔxɔde saxan nde naxa findi dimi ra. Nde naxa ba yanyi nun kɔɛ xa naiyalanyi ra. . Na tunbui xili nɛ «Xɔnɛ.» Duniɲa ye itaxunxi saxan na, na dɔxɔde saxan nde to findi xɔnɛ ra, adamadi gbegbe naxa faxa na ma. !-; Malekɛ saxan nde to sara fe, tunbui dɛxɛxi belebele naxa bira. Xuree itaxunxi saxan na, na tunbui naxa bira na saxan nde ma a nun dulonyie ma. ,  Baa nimasee itaxunxi saxan na, na dɔxɔde saxan nde naxa faxa. Kunkuie itaxunxi saxan na, na dɔxɔde saxan nde fan naxa kana. +/Malekɛ firin nde to sara fe, geya xungbe, tɛ naxan ganfe, a naxa sin baa ma. Baa itaxunxi saxan na, na dɔxɔde keren naxa findi wuli ra. |*qMalekɛ singe to a xa sara fe, balabalanyi nun tɛ naxa goro duniɲa ma, e masunbuxi wuli ra. Bɔxi itaxunxi saxan na, na dɔxɔde saxan nde naxa gan. Wuri bilie itaxunxi saxan na, na dɔxɔde saxan nde naxa gan. Ɲooge xinde birin naxa gan. X))Malekɛ solofere, sarae nu na naxee yi ra, nee naxa keli, e xa sarae fe. 6(eMalekɛ naxa surayi ganse tongo, a naxa sɛrɛxɛbade tɛ sa a kui, a fa a woli duniɲa ma. Galanyie naxa bula, xuie naxa mɛ, seyamakɔnyie naxa mini, bɔxi naxa sɛrɛn. i'KSurayi tuuri naxa te Ala ya i, a nun sɛniyɛntɔɛ xa Ala maxandie, kelife malekɛ bɛlɛxɛ. &Malekɛ gbɛtɛ naxa fa, a ti sɛrɛxɛbade fari, surayi sase xɛɛma daaxi nu na a yi ra. E naxa surayi gbegbe so a yi ra, a nun sɛniyɛntɔɛ birin xa Ala maxandie ra. A naxa na surayi gan sɛrɛxɛbade xɛɛma daaxi ma Ala xa kibanyi ya i. ]%3N naxa malekɛ solofere to, naxee nu tixi Ala ya i, sara solofere naxa so e yi ra. ]$ 5A to buki balanse solofere nde rabi, kuye naxa lu yen waxati tagi ɲɔndɔn bun ma. #1barima Yɛxɛɛyɔrɛ naxan na kibanyi sɛɛti ma, na nan fama e dɛgede, a e xun ti kisi ye yire ra. Ala fama nɛ e yaye birin nafurukude.»_"7Kaamɛ nun ye xɔli mu e suxuma sɔnɔn, soge nun kuye fure mu e tɔɔrɔma sɔnɔn, !!;Na nan a toxi e tixi Ala xa kibanyi ya i, e fa a batu kɔɛ nun yanyi a xa hɔrɔmɔlingira kui. E na Ala xa niini bun ma, naxan magoroxi kibanyi kui. ] 3N naxa a yaabi, «N Marigi, i tan nan a kolon.» A naxa a masen n bɛ, «Mixie nan e ra, naxee kelixi na ɲaxankatɛ xungbe kui. E bara e xa donmae xa Yɛxɛɛyɔrɛ wuli ra, na nan a toxi e xa donmae fiixɛxi. {o Na tɛmui fori nde naxa n maxɔrin, «Nde na na mixie ra donma fiixɛ ragoroxi naxee ma? E kelixi minden?» ! yi fe falɛ ra, «Amina. Matɔxɔɛ, nɔrɛ, lɔnni, tantui, binyɛ, nɔɛ fanyi, nun sɛnbɛ na muxu Marigi Ala nan bɛ abadan. Amina.» ta Malekɛe nu tixi kibanyi, forie nun nimase naanie rabilinyi, e naxa e yatagi rafelen bɔxi ma, e Ala batu }s E naxa a masen e xui itexi ra, «Kisi na muxu Marigi Ala bɛ naxan magoroxi kibanyi kui, nun Yɛxɛɛyɔrɛ bɛ.» y Na dangi xanbi, n naxa ɲama gbegbe to, naxan mu nu nɔma kɔntide, kelife si birin, bɔnsɔɛ birin, xabilɛ birin, nun xui birin. E nu tixi Ala xa kibanyi nun Yɛxɛɛyɔrɛ ya i, donma kuye fiixɛ ragoroxi e ma, tugi fɛnsɛ suxuxi e yi. 7gmixi wulu fu nun firin Sabulon bɔnsɔɛ ya ma,
mixi wulu fu nun firin Yusufu bɔnsɔɛ ya ma,
mixi wulu fu nun firin Bunyamin bɔnsɔɛ ya ma naxee matɔnxumaxi.» %Cmixi wulu fu nun firin Simeyɔn bɔnsɔɛ ya ma,
mixi wulu fu nun firin Lewi bɔnsɔɛ ya ma,
mixi wulu fu nun firin Isakari bɔnsɔɛ ya ma, %Cmixi wulu fu nun firin Aseri bɔnsɔɛ ya ma,
mixi wulu fu nun firin Nafatali bɔnsɔɛ ya ma,
mixi wulu fu nun firin Manasi bɔnsɔɛ ya ma, 2]Mixi wulu fu nun firin Yuda bɔnsɔɛ ya ma naxee matɔnxumaxi,
mixi wulu fu nun firin Ruben bɔnsɔɛ ya ma,
mixi wulu fu nun firin Gadi bɔnsɔɛ ya ma, =sN naxa na walikɛe kɔnti xasabi mɛ, Ala xa tɔnxuma saxi naxee ma. E findi mixi wulu kɛmɛ wulu tongo naani nun wulu naani nan na, kelife Isirayila bɔnsɔɛ birin ya ma. «Wo naxa wo bɛlɛxɛ din bɔxi nun baa nun wuri bilie ra sinden, han muxu xa gɛ tɔxunma sade Ala xa walikɛe tigi ma. U#N naxa malekɛ gbɛtɛ fan to a kelife sogetede mabiri, Ala Ɲiɲɛ xa tɔnxuma suxuxi a yi ra. A naxa a masen a xui itexi ra, na malekɛ naanie bɛ, naxee nu yamarixi fe xɔnɛ rabade bɔxi nun baa ra, - UNa dangi xanbi, n naxa malekɛ naani to, e tixi duniɲa tunxui naani ra. E nu duniɲa foye naani ratima, alako foye naxa mini bɔxi ma, baa ma, xa na mu sansie ma. Y+E xa xɔnɛ lɔxɔɛ xungbe bara a li. Nde nɔma a yɛtɛ ratangade na ma?$AE nu fa a fala geyae nun fanyee bɛ, «Wo bira muxu ma, wo xa muxu nɔxun Ala ma, naxan magoroxi mangɛ kibanyi kui, a nun Yɛxɛɛyɔrɛ xa xɔnɛ ma.» 9Duniɲa mangɛe, kuntigie, sɔɔri yareratie, bannae, sɛnbɛmae, konyie, nun lasirie, e birin naxa e nɔxun yilie kui a nun geya gɛmɛe longori ra. pYKoore naxa ba na, alɔ kɛɛdi makuntanma ki naxɛ a xa ragata. Geyae nun surie fan naxa keli e yire. X) tunbuie naxa bira bɔxi ma, alɔ foye belebele xɔrɛ bogi rabirama ki naxɛ.  ) A to buki balanse senni nde rabi, bɔxi naxa sɛrɛn sɛnbɛ ra, soge naxa ifɔɔrɔ alɔ sunnun donma fɔɔrɛ, kike naxa lu alɔ wuli, < q Donma kuye fiixɛ naxa so e birin yi ra. Mixi nde naxa a fala e bɛ e xa mamɛ ti sinden, han e walibooree nun e ngaxakerenyie xasabi xa kamali naxee lanma e xa faxa alɔ e tan. ; o E naxa a fala e xui itexi ra, «Marigi sɛniyɛnxi nɔndi falɛ, i buma han tɛmui mundun fafe ra kiiti sade, alako muxu gbe xa ɲɔxɔ duniɲa mixie ma naxee bara muxu faxa?» C  A to buki balanse suuli nde rabi, n naxa mixie nii to sɛrɛxɛbade bun ma, mixi naxee kɔn nu bara raxaba barima e nu birama Ala xa masenyi nan fɔxɔ ra, e findi a xa seedee ra.  5N naxa soe burɛxɛ xinde daaxi to. A ragima xili nɛ «Faxɛ,» laaxira nu biraxi a fɔxɔ ra. Nɔɛ naxa so e yi ra duniɲa sɛɛti keren xun ma a sɛɛti naani ya ma, alako e xa mixie faxa santidɛgɛma ra, kaamɛ ra, wuganyi ra, a nun sube xaaɲɛxie ra, naxee na wula i. lQA to buki balanse naani nde rabi, n naxa na nimase naani nde xui mɛ. A naxa a fala, «Fa.» Z-N naxa xui nde mɛ na nimase naani tagi, «Mɛngi kilo keren sare lanma lɔxɔɛ keren wali sare nan ma. Fundenyi maniyɛ kilo saxan lanma lɔxɔɛ keren wali sare nan ma. I naxa ture nun wɛni xun nakana.» #?A to buki balanse saxan nde rabi, n naxa nimase saxan nde xui mɛ. A naxa a fala, «Fa.» N naxa soe fɔɔrɛ to. Sikeeli nu suxuxi a ragima yi ra. 'GSoe gbeeli naxa mini. E naxa a ragima yamari a xa bɔɲɛsa ba duniɲa kui, alako adamadie xa nu e bore kɔn naxaba. Santidɛgɛma belebele naxa so a yi ra. iKA to buki balanse firin nde rabi, n naxa nimase firin nde xui mɛ. A naxa a fala, «Fa.» 'Na dangi xanbi, n naxa soe fiixɛ nde to, xali suxuxi a ragima yi, mangɛ katanyi saxi a xun ma, a fa siga xunnakeli kui, a man xa sa geeni. / YN naxa Yɛxɛɛyɔrɛ to buki balanse singe rabi ra. N naxa nimase nde xui mɛ kelife na nimase naani tagi. A xui sɛnbɛ nu gbo alɔ galanyi. A naxa a fala, «Fa.» s_Na nimase naani naxa a ratin, «Amina.» Forie naxa e felen bɔxi ma, e Ala nun Yɛxɛɛyɔrɛ batu.~u Nimase naxan birin na koore ma, bɔxi fari, bɔxi bun ma, baa ma, a nun daalise birin, n nee birin xui mɛ nɛ, e nu fa a fala, «Matɔxɔɛ, binyɛ, tantui, nun sɛnbɛ na Ala bɛ naxan magoroxi kibanyi kui, a nun Yɛxɛɛyɔrɛ bɛ abadan.» (I E naxa a fala e xui itexi ra, «Yɛxɛɛyɔrɛ naxan baxi sɛrɛxɛ ra, a daxa a xa sɛnbɛ, bannaya, lɔnni, nɔɛ, binyɛ, matɔxɔɛ, nun tantui sɔtɔ.» ~} Na tɛmui n naxa malekɛ wulu wulu wuyaxi to, n naxa e xui mɛ Ala xa kibanyi, na forie, nun na nimasee rabilinyi. "}= I bara na adamadie findi sɛrɛxɛdubɛe ra
muxu Marigi Ala bɛ.I bara e raso Ala xa mangɛya niini bun ma.E fama nɛ duniɲa yamaride.» \|1 E naxa bɛɛti nɛɛnɛ nde ba, e nu a fala,«I tan nan daxa yi buki tongode,
i tan nan daxa a balansee rabide,
barima i bara i yɛtɛ ba sɛrɛxɛ ra,
i bara adamadie xunsara Ala bɛ i wuli saabui ra,
adamadi naxee kelixi bɔnsɔɛ birin,
naxee xui birin falama,
naxee fatanxi ɲamanɛ nun si birin na. {wA to buki masɔtɔ, na nimase naani nun na fori mɔxɔɲɛn nun naani, e naxa suyidi Yɛxɛɛyɔrɛ bɛ. Kɔra nu na e birin yi ra, a nun surayi sase xɛɛma daaxi naxee rafexi surayi ra, naxan misaalixi sɛniyɛntɔɛe xa Ala maxandie ra. tzaYɛxɛɛyɔrɛ naxa a maso Ala ra, naxan nu magoroxi kibanyi kui, a fa buki rasuxu Ala yirefanyi xɔnyɛ. &yENa tɛmui n naxa Yɛxɛɛyɔrɛ to a tixi kibanyi nun na nimase naani nun na forie tagi. Na Yɛxɛɛyɔrɛ nu luxi nɛ alɔ a kɔn naxabaxi. Feri solofere nun ya solofere nu na a bɛ, naxee misaalixi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi kamalixi ra, naxan nu bara xɛɛ duniɲa yire birin ma. 7xgFori nde naxa a fala n bɛ, «I naxa wa, Yuda bɔnsɔɛ xa yɛtɛ, naxan findixi Dawuda bɔnsɔɛ ra, a bara geeni. A tan nan nɔma na buki nun a balanse solofere rabide.» qw[Na kui, n naxa wa a gbegbe ra, barima nimase yo mu nu na, naxan nu nɔma na buki rabide, a a kui mato. zvmNimase yo mu nu na koore ma, bɔxi ma, xa na mu a ra bɔxi bun ma, naxan nu nɔma na buki rabide, a a kui mato. uN naxa malekɛ sɛnbɛma nde to, a a falama a xui itexi ra, «Nde nɔma yi buki rabide, nde nɔma a balansee bade a ma?» t 'Na dangi xanbi, n naxa Ala to a xa kibanyi kui, buki nde nu na a xɔnyɛ, sɛbɛli tixi a kui nun a fari, a mabalanxi a balanse solofere ra. 1s[ «Muxu Marigi Ala, matɔxɔɛ, binyɛ, nun sɛnbɛ na i tan nan bɛ, barima i tan nan se birin daaxi, i tan nan na birin ɲanigexi, i tan nan na birin nagirixi.»\r1 na fori mɔxɔɲɛn nun naani, e felenma bɔxi ma Mangɛ ya i, naxan magoroxi kibanyi kui, e fa a batu naxan ɲiɲɛ a ra abadan. E nu e xa mangɛ katanyi ba e xun na, e nu e sa kibanyi san na, e nu fa a fala, q Na nimase naani nu fa Mangɛ matɔxɔ, e mangɛ binya naxan magoroxi kibanyi kui, e mangɛ tantu, naxan ɲiɲɛ a ra abadan, 8piNa nimase naani birin, gabutenyi senni nu na e ma. Yae fan nu na e bɛ yire birin, e gabutenyie fari nun e bun ma. Kɔɛ nun yanyi e nu luma a fala ra,«Marigi Ala sɛniyɛn,Marigi Ala sɛniyɛn,Marigi Ala sɛniyɛn.A findixi Sɛnbɛ Kanyi nan na
naxan na xoro, to, nun tina.» GoNimase singe nu maniyaxi yɛtɛ nan na, a firin nde nu maniyaxi ningeyɔrɛ nan na, a saxan nde nu maniyaxi adamadi nan na, a naani nde nu maniyaxi xaruma nan na, naxan ɲɛrɛma koore ma. {noBaa tinse fan nu na kibanyi ya i. Nimase naani nu na Ala xa kibanyi rabilinyi, yae nu na e yatagi nun e kobe ma. mSeyamakɔnyi nun galanyi xuie nu minima kibanyi kui. Lanpui solofere nu dɛxɛma kibanyi ya i. Nee misaalixi Ala Xaxili kamalixi nan na. FlKibanyi mɔxɔɲɛn nun naani nu na Ala xa kibanyi rabilinyi, fori mɔxɔɲɛn nun naani magoroxi e kui. Donma fiixɛ nu ragoroxi e ma, mangɛ katanyi xɛɛma daaxi nu saxi e xun na. kkOA nɔrɛ nu yanbama alɔ gɛmɛ tofanyi mayilenxie, senkui tofanyi nu na a xa kibanyi rabilinyi. njUAla Xaxili Sɛniyɛnxi naxa n suxu keren na. N naxa kibanyi nde to ariyanna, mangɛ magoroxi a kui. gi INa birin to dangi, n naxa ariyanna naadɛ rabixi to koore ma. N man naxa xui nde mɛ, n nu bara naxan singe mɛ. A sɛnbɛ nu gbo alɔ sara. A naxa a masen n bɛ, «I xa te bebiri, n xa fe masen i bɛ naxan fama rabade.» thaTuli na naxan bɛ, a xa a tuli mati Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa masenyi ra danxaniyatɔɛ ɲamae bɛ.»g%«Naxan na geeni, a luma n sɛɛti ma n ma kibanyi kui, alɔ n tan fan to geeni, n fa n magoro n Baba Ala sɛɛti ma a xa kibanyi kui. fN tixi naadɛ ra, n na a kɔnkɔnfe. Xa mixi nde n xui mɛ, a naadɛ rabi n bɛ, n soma nɛ a xɔnyi, muxu fa muxu dɛge yire keren.» SeN nan n xanuntenyie nan xuruma, n e matinxin. Wo xa wakili, wo xa tuubi. &dEN marasi naxan fima wo ma, wo xa xɛɛma fanyi sara n ma, xɛɛma naxan gbi baxi tɛ ra, alako wo xa findi bannamixie yati ra. Wo xa donma fiixɛ sara n ma, wo xa na ragoro wo ma, alako wo xa ba tixi wo mageli ra, yaagi xa ba wo ma. Wo man xa ya seri sara n ma, alako wo xa fe igbɛ. 9ckWo bara a fala, ‹Bannamixie nan muxu ra, muxu hayi mu na fefe ma.› Wo mu a kolon a wo findixi tɔɔrɔmixie nan na, a nun misikiinɛe, setaree, dɔnxuie, nun mixi mageli. ObWo to fa luxi a tagi, wo mu wolen, wo mu xinbeli, n wo raboloma nɛ. a«N wo xa wali kolon. Wo mu xinbeli, wo mu wolen. A xɔli n ma wo xa natɛ tongo, wo xa xinbeli, xa na mu a ra wo xa wolen. I` A sɛbɛ Layodiseya danxaniyatɔɛ ɲama xa malekɛ ma, masenyi nan ya naxan fatanxi Isa ra, naxan findixi Ala sago rakamali ra, a xa seede laxixɛ, Ala xa daalie daaxi naxan saabui ra: p_Y Tuli na naxan bɛ, a xa a tuli mati Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa masenyi ra danxaniyatɔɛ ɲamae bɛ.» 1^[ «Naxan na geeni, n a findima n Marigi Ala xa hɔrɔmɔbanxi kinki ra, a xa lu mɛnni abadan. N nan n Marigi Ala xili nun n Marigi Ala xa taa xili sɛbɛma nɛ a ma. Na taa findixi Darisalamu nɛɛnɛ nan na, Ala naxan nagoroma kelife koore ma. N nan n xili nɛɛnɛ fan sɛbɛma nɛ a ma. r]] A gbe mu luxi n xa fa. Wo naxa wo xa danxaniya bɛɲin, alako mixi yo naxa wo sare fanyi ba wo yi ra.» \/ Wo to n ma masenyi rabatu tunnabɛxi kui, n fan wo ratangama nɛ na waxati xɔrɔxɔɛ ma naxan fama duniɲa lide, a fa duniɲa mixi birin mato. X[) N fama nɛ mixie sade wo bɛlɛxɛ naxee a falama e yɛtɛ bɛ a Yuwifie, kɔnɔ e findixi Sentanɛ xa ɲama nan na. E na wule nan falafe. N fama nɛ e ra, e xa e magoro wo bɛ, e xa a kolon wo rafan n ma. 6Ze«N wo xa wali kolon. N a kolon wo sɛnbɛ mu gbo, kɔnɔ wo bara n ma masenyi rabatu, wo mu n yanfa. Na kui, n bara naadɛ nde rabi wo ya ra, mixi mu nɔma naxan balande. |YqA sɛbɛ Filadelifiya danxaniyatɔɛ ɲama xa malekɛ ma, masenyi nan ya naxan fatanxi Sɛniyɛntɔɛ nɔndi falɛ ra, Dawuda xa saabi na naxan yi ra, naxan naadɛ rabima mixi mu nɔ a balande, naxan naadɛ balanma mixi mu nɔ a rabide: pXYTuli na naxan bɛ, a xa a tuli mati Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa masenyi ra danxaniyatɔɛ ɲamae bɛ.» W/«Naxan na geeni, donma fiixɛ ragoroma a ma. N mu a xili bama simaya buki kui, n a xa fe falama nɛ n Baba Ala bɛ a xa malekɛe ya xɔri. 3V_Kɔnɔ mixi ndee na Saradesi naxee mu nɔxɔxi fe ɲaaxi ra. Nee fama nɛ ɲɛrɛde n sɛɛti ma, donma fiixɛ ragoroxi e ma, barima na nan findixi e xa wali sare ra.» {UoWo xa ratu na masenyi ma, wo naxan masɔtɔxi, wo naxan mɛxi. Wo xa a ragata wo bɔɲɛ kui, wo xa tuubi. Xa wo mu wo ɲɛngi sa yi xɔn, n fama nɛ waxati nde kui wo mu naxan kolon, na fa findi tɛrɛnna ra wo bɛ alɔ muɲɛti fa tɛmui. }TsWo naxa yanfa, wo xa wo bore ralimaniya, naxee na faxɛ kira xɔn, barima nde luxi wo xa wali ra n Marigi Ala bɛ. {S qA sɛbɛ Saradesi danxaniyatɔɛ ɲama xa malekɛ ma, masenyi nan ya naxan fatanxi Isa ra, naxan Xaxili solofere yamarima, tunbui solofere suxuxi naxan yi ra: «N wo xa wali kolon. Mixi ɲɔxɔ a ma a wo ɲiɲɛ na a ra, kɔnɔ wo bara faxa. {Ro«Tuli na naxan bɛ, a xa a tuli mati Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa masenyi ra danxaniyatɔɛ ɲamae bɛ.»fQEalɔ n sɛnbɛ sɔtɔxi ki naxɛ n Baba Ala ra. N man subaxa looloe fima nɛ na kanyi ma.» fPE‹A e yamarima sawuri wure daaxi nan na, a e kanama nɛ alɔ fɛɲɛ ibɔɔma ki naxɛ›, tOaNaxan na geeni, naxan n ma wali suxuma han a raɲɔnyi, n mangɛya fima na kanyi nan ma, a xa sie yamari. GNWo naxan sɔtɔxi, wo na suxu gben, han n fama tɛmui naxɛ. #M?«Kɔnɔ wo tan, Tiyatireka mixi dɔnxɔɛ naxee mu na yi fe kui, naxee mu soxi Sentanɛ xa gundo kui, n mu kote gbɛtɛ dɔxɔma wo xun ma kɔrɛ. «Kɔnɔ fe keren na na naxan mu rafanxi n ma wo xa fe ra. Wo bara a lu Yesabela, ginɛ naxan a yɛtɛ findixi namiɲɔnmɛ ra, a xa xaranyi ti naxan n ma konyie ratantanma, alako e xa fe kobi raba, e xa subee don naxee baxi sɛrɛxɛ ra kuyee bɛ. >Hu«N wo xa fe rabaxi kolon, wo xa xanunteya, wo xa danxaniya, wo xa wali fanyi, wo xa tunnabɛxi, a nun wo naxan birin nabaxi a dɔnxɔɛ ra naxan gbo dangi wo xa wali singee ra.» 5GcA sɛbɛ Tiyatire danxaniyatɔɛ ɲama xa malekɛ ma, masenyi nan ya naxan fatanxi Ala xa Di ra, naxan yae yanbama alɔ tɛ, a sanyie luxi alɔ wure gbeeli raxunuxi: F!«Tuli na naxan bɛ, a xa a tuli mati Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa masenyi ra danxaniyatɔɛ ɲamae bɛ. N ‹mana› donse nɔxunxi fima nɛ geeni mixi ma, a nun gɛmɛ fiixɛ, xili nɛɛnɛ sɛbɛxi naxan ma. Mixi yo mu na xili kolon, bafe na gɛmɛ kanyi ra.» zEmNa kui, wo xa tuubi, xa na mu a ra n fama nɛ gere tide na mixie bɛ n ma santidɛgɛma ra, naxan na n dɛ i.» MDWo xa mixi ndee fan biraxi Nikolasi xa ɲama xa xaranyi fɔxɔ ra. C«Kɔnɔ fe ndee na na naxee mu rafanxi n ma wo xa fe ra. Wo xa mixi ndee birama Balami xa misaali nan fɔxɔ ra, naxan nu bara Balaki rasi a xa gantanyi te Isirayilakae bɛ, e xa subee don naxee baxi sɛrɛxɛ ra kuyee bɛ, e xa yɛnɛ fan naba. pBY «N a kolon wo xa taa findixi Sentanɛ sɛnbɛ yire nan na, kɔnɔ wo xirixi n xili ra, wo mu danxaniya raboloxi. Hali waxati ma, n dugutɛgɛ seede Antipasi faxa tɛmui naxɛ wo xɔnyi Sentanɛ yire, wo mu n ma kira rabɛɲin.» A! A sɛbɛ Peregamo danxaniyatɔɛ ɲama xa malekɛ ma, masenyi nan ya naxan fatanxi Isa ra, santidɛgɛma dɛ firin xɛɲɛnxi kanyi: %@C «Tuli na naxan bɛ, a xa a tuli mati Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa masenyi ra danxaniyatɔɛ ɲamae bɛ. Naxan na geeni, a mu faxɛ firin nde kolonma.» ? Wo naxa gaaxu ɲaxankatɛ ya ra, wo fama naxan sɔtɔde. Ibulisa a niyama nɛ wo xa mixi ndee xa sa geeli, alako a xa wo mato. Wo fama nɛ ɲaxankatade xi fu bun ma. Kɔnɔ wo xa lu danxaniya kui han wo faxɛ lɔxɔɛ. Na tɛmui n kisi fima nɛ wo ma wo sare ra.» a>; «N wo xa ɲaxankatɛ nun setareɲa kolon, hali bannaya nde to na wo yi ra. N Yuwifie xa tɔɔɲɛgɛ kolon wo mabiri. E a falama e yɛtɛ bɛ a Yuwifie, a fa li Yuwifie mu e ra. E findixi Sentanɛ xa mixie nan na. <=qA sɛbɛ Simirina danxaniyatɔɛ ɲama xa malekɛ ma, masenyi nan ya naxan fatanxi Isa ra, Isa naxan na a fɔlɛ nun a raɲɔnyi ra, naxan nu faxaxi a man fa keli faxɛ ma: P<«Tuli na naxan bɛ, a xa a tuli mati Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa masenyi ra danxaniyatɔɛ ɲamae bɛ. Naxan na geeni, n na nan luma a xa simaya wuri bogi don, naxan tixi Ala xa ariyanna kui.» };s«Kɔnɔ wo bara fe nde raba naxan fan. Wo bara Nikolasi xa ɲama xa fe xɔn, alɔ n fan a xɔnxi ki naxɛ.» Y:+Wo xa wo ratu a ma, wo nu na ki naxɛ beenun wo xa wo san nadin. Wo xa tuubi, wo man xa wali suxu alɔ wo nu a rabama singe ra ki naxɛ. Xa wo mu tuubi n fama nɛ wo xɔnyi, n fa wo xa lanpui bade a yire.» 9«Kɔnɔ fe keren na na naxan mu rafanxi n ma wo xa fe ra. Wo mu n xanuxi a fanyi ra yakɔsi alɔ wo nu n xanuxi ki naxɛ singe ra. g8GWo bara wo tunnabɛxi, wo bara tɔɔrɔ n xili xa fe ra, kɔnɔ limaniya mu baxi wo yi ra.» k7O«N wo xa fe rabaxi kolon, n wo xa wali kolon, n wo xa tunnabɛxi kolon. N a kolon mixi ɲaaxie mu rafan wo ma. N a kolon wo bara mixie makiiti naxee e yɛtɛ findixi Ala xa xɛɛrae ra, han wo fan fa e kolon wule falɛe ra. L6 A sɛbɛ Efɛsɛ danxaniyatɔɛ ɲama xa malekɛ ma, masenyi nan ya naxan fatanxi Isa ra tunbui solofere suxuxi naxan yirefanyi bɛlɛxɛ kui, naxan ɲɛrɛma lanpui xɛɛma daaxi solofere tagi: x5 kYi tunbui solofere i naxee toxi n yirefanyi bɛlɛxɛ kui, e misaalixi Isa xa danxaniyatɔɛ ɲama dɔxɔ solofere xa malekɛe nan na. Yi lanpui xɛɛma daaxi solofere, e misaalixi Isa xa danxaniyatɔɛ ɲama dɔxɔ solofere nan na.»T4 #I xa fe nan sɛbɛ i naxan toxi, naxan na rabafe, a nun naxan fama rabade. 3 N ɲiɲɛ na a ra. N nu bara faxa, kɔnɔ yakɔsi n ɲiɲɛ na a ra abadan. Faxɛ nun aligiyama saabi kanyi na n tan nan na. 82 kN to a to n naxa bira a bun ma, n fa lu alɔ mixi faxaxi. A naxa a yirefanyi bɛlɛxɛ sa n ma, a fa a fala, «Hali i mu gaaxu. N tan nan na a fɔlɛ nun a raɲɔnyi ra. 1 !Tunbui solofere nu na a yirefanyi bɛlɛxɛ, santidɛgɛma dɛ firin daaxi xɛɲɛnxi nu na a dɛ i, a yatagi mayanbama alɔ soge xɔnɛ. ^0 7A sanyie nu gbeelixi alɔ wure gbeeli raxunuxi, a xui nu gbo alɔ baa mɔrɔnyi xui. |/ sA xunyi nun a xunsɛxɛ nu fiixɛ alɔ yɛxɛɛ xabe fiixɛ, xa na mu a ra balabalanyi. A yae nu yanbama alɔ tɛ. y. m N naxa adamadi maniyɛ to na lanpuie tagi, donma kuye ragoroxi a ma, bɛlɛti xɛɛma daaxi balanxi a kanke ra. ~- w N naxa n mafindi alako n xa a to naxan wɔyɛnxi n na. N to n mafindi, n naxa lanpui xɛɛma daaxi solofere to. X, + A naxa a masen n bɛ, «I naxan toxi, a sɛbɛ Kitaabui kui, i xa a rasanba danxaniyatɔɛ ɲama dɔxɔ solofere ma, naxee na Efɛsɛ, Simirina, Peregamo, Tiyatire, Saradesi, Filadelifiya, nun Layodiseya.» x+ k Ala xa lɔxɔɛ, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi to n suxu, n naxa xui nde mɛ n xanbi ra. A sɛnbɛ gbo alɔ sara xui. g* I N tan Yaya, wo ngaxakerenyi, won birin na tɔɔrɔfe, won birin na Ala xa mangɛya niini nan bun ma, won birin tunnabɛxixi Isa xa fe i. N nu na Patimosi suri nan ma Ala xa masenyi nun Isa xa seedeɲɔxɔya xa fe ra. ) 9Marigi Ala xa masenyi nan ya: «N tan nan na a fɔlɛ ra, n tan nan na a raɲɔnyi ra, n tan naxan na xoro, to, nun tina, Sɛnbɛ Birin Kanyi.» C( Wo wo ya rate koore ma,
a na fafe nuxuie kui.Adamadi birin a toma nɛ,
hali naxee a masɔxɔ.Duniɲa si birin fama sunnunde a xa fe ra.Iyo, a na na ki nɛ. Amina! ' 1A bara won naso Ala xa mangɛya niini bun ma, a bara won findi sɛrɛxɛdubɛe ra a Baba Ala bɛ. Nɔrɛ nun sɛnbɛ na a bɛ abadan! Amina. v& ga nun Ala xa Mixi Sugandixi Isa, naxan findixi seede tinxinxi ra, naxan singe keli mixi faxaxie tagi, naxan dangi bɔxi mangɛ birin na. Matɔxɔɛ na Isa nan bɛ, naxan won xanuxi, naxan won nakisixi won ma yunubie ma a wuli saabui ra. % N tan Yaya, n bara yi sɛbɛli ti Isa xa danxaniyatɔɛ ɲama dɔxɔ solofere ma, naxee na Asi bɔxi ma. Ala xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma, Ala naxan na xoro, to, a nun tina. Xaxili solofere naxee na a xa mangɛ kibanyi ya i, nee fan bara hinnɛ wo ra, "$ ?Hɛɛri na a xaran mixi bɛ, a nun naxee e tuli matima yi masenyi ra naxan tixi Ala xili ra, e man fa yi sɛbɛli ratinmɛ, barima waxati bara makɔrɛ. # /Yaya findixi seede nan na Ala xa masenyi xa fe ra a nun Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa seedeɲɔxɔya xa fe ra. A naxan to, a naxa na birin masen. E" Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa laamatunyi nan ya, Ala naxan fixi a ma. A xa malekɛ naxa na rasanba a xa konyi Yaya ma, alako Ala xa konyi di birin xa a kolon fe naxan fama rabade yi waxati. H! :Marigi Isa, Ala xa Mixi Sugandixi, xa hinnɛ wo birin na.y k:Sɛniyɛntɔɛ birin naxee na n sɛɛti ma, a gbengbenyi naxee walife Mangɛ Sesare xɔnyi, e bara wo xɛɛbu. 9m:Wo xa Isa xa sɛniyɛntɔɛ birin xɛɛbu. fE:Ala tantu, Ala tantu. Ala naxan findi won Baba ra, won a tantuma nɛ han duniɲa raɲɔnyi. !;:N Marigi Ala fama fe birin fide wo ma wo hayi na naxan ma. Fɛɛrɛ birin na a tan nan yi ra, a na birin nabama a xa Mixi Sugandixi Isa nan saabui ra. 5c:N hayi na naxan birin ma, n bara a sɔtɔ. Wo naxan nasanbaxi n ma Epaforodite saabui ra, a bara n wasa han a bara dangi a i. Na sɛrɛxɛ bara rafan Ala ma, a a kɛnɛn. ]3:N mu na sese fenfe n yɛtɛ bɛ. A xɔli n ma wo tan nan xa fe fanyi sɔtɔ a kui. ]3:Wo tan nan na rabaxi. Wo naxa n mali sanya firin n nu na Tɛsaloniki tɛmui naxɛ. ):Filipikae, wo a kolon, kabi n naxa keli Masedon bɔxi Inyila Isa kawandi tife ra, danxaniyatɔɛ ɲama yo mu n mali fe nde ra fo wo tan. Q:Kɔnɔ wo fan fe fanyi nan nabaxi n bɛ n malife ra n ma tɔɔrɛ kui. K: N nɔma fe birin na n Marigi saabui ra, naxan sɛnbɛ fima n ma. =s: Xa sese yo mu na n yi ra, xa se gbegbe na n yi ra, a birin fan. Xa kaamɛ n suxuxi, xa n lugaxi, n bara wasa a birin na. Xa n bannaxi, xa n tɔɔrɔxi, n bara sɛɛwa a birin na. pY: N mu yi falaxi xɛ barima n hayi to na se nde ma. N bara n matinkan n xa wasa so se naxan na n yi ra. : N bara Marigi tantu wo xa fe ra barima wo man bara wo ɲɔxɔ sa n xɔn. Singe wo nu bara wa n malife, kɔnɔ Ala mu a ragiri. : N naxan masenxi wo bɛ, wo naxan toxi n ma misaali kui, wo bira na fɔxɔ ra. Na kui, Bɔɲɛsa Mangɛ luma nɛ wo sɛɛti ma. Xɛɛbui .U:Dɔnxɔɛ ra, wo xa wo xaxili dɔxɔ yi fee nan xɔn ma: fe naxan yo findi nɔndi ra, naxan yo findi sɔɔbɛ ra, naxan yo tinxin, naxan yo sɛniyɛn, naxan yo fan, naxan yo findi sɛriyɛ ra, naxan yo rafan Ala ma. Wo xa wo xaxili dɔxɔ yi fee nan xɔn binyɛ nun tantui na naxee kui. %:Na kui, Ala bɔɲɛsa nun xaxilisa fima nɛ wo ma naxan mɔɔli mu toma yi duniɲa fari. A na rabama a xa Mixi Sugandixi Isa nan saabui ra. gG:Wo naxa kɔntɔfili fefe ra, wo xa Ala maxandi fe birin kui, wo xa a mayandi, wo xa a tantu. V%:Wo xa bɔɲɛ bɛxi xa makɛnɛn birin bɛ. Marigi mu buma fafe ra sɔnɔn. Y+:Wo sɛɛwa Marigi ra tɛmui birin. N man xa a fala wo bɛ, wo xa sɛɛwa. C :N malima fanyi, n bara i maxandi, i xa e mali, barima e fan bara n mali n ma kawandi tife geremaso kui. Kilementi fan bara n mali, alɔ n walibooree naxee xilie sɛbɛxi kisi buki kui. Q :Ewodiye nun Sintike, yandi wo xa lan wo bore ma Marigi xa fe kui. J  :N ngaxakerenyie, a xɔli n ma n xa siga wo xɛɛbude. N bara ɲɛlɛxin wo xa fe ra, naxan bara a niya n xa binyɛ sɔtɔ. N xanuntenyie, wo bira Marigi fɔxɔ ra alɔ wo darixi a ra ki naxɛ.  3:A fama nɛ won fate makinikinixie masarade, e xa lu nɔrɛ kui alɔ a gbe. A na rabama a sɛnbɛ nan na, naxan dangi sɛnbɛ birin nalanxi ra. :Kɔnɔ won tan xɔnyi na ariyanna nan na, won nakisima Marigi Isa kelima dɛnnaxɛ fafe ra won fɔxɔ ra. Won na na nan mamɛfe. !:E bara lɔɛ. E yɛtɛ waxɔnfe bara findi e xa ala ra. E naxan itema, na nan fama e ragorode. E birama yi duniɲa gbansan nan fɔxɔ ra. A{:Ala xa Mixi Sugandixi yaxuie bara wuya, naxee mu lama a xa sɛrɛxɛ ra wuri magalanbuxi ma. N ɲan bara na fala wo bɛ sanya wuyaxi, kɔnɔ yakɔsi n a masenma nɛ wo bɛ n yaye ra. }:N ngaxakerenyie, wo xa n fɔxi raba. Mixi naxee ɲɛrɛ ki luxi alɔ muxu gbe, nee nan xa findi misaali ra wo bɛ. 9m:Won xa siga yare alɔ won darixi a ra ki naxɛ. =s:Won tan naxee xa danxaniya bara tilin, a lanma na maɲɔxunyi nan xa lu won birin yi ra. Kɔnɔ xa a sa li mixi nde mu lanxi na fe ma, Ala fama na fan fiixɛde na kanyi bɛ. :N birama nɛ n ma wali fɔxɔ ra, alako n xa sare sɔtɔ Koore Mangɛ Ala won xilixi naxan ma a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra. : N ngaxakerenyie, n a kolon n mu gɛxi a suxude sinden, kɔnɔ n fe keren nan nabama: N mu n kobe ratoma, n sigama yare nan tun ma. *M: N a kolon n mu nu gɛ na birin sɔtɔde sinden, n ma fe mu gɛxi kamalide. Kɔnɔ n xa siga yare alako Isa n sugandixi fe naxan ma, n fan xa a xa fe suxu. 'I: alako n fan xa keli faxɛ ma. <q: Na kui, n wama naxan xɔn, n xa Isa kolon. N xa a xa marakeli sɛnbɛ kolon, n man xa tɔɔrɔ alɔ a tɔɔrɔxi ki naxɛ. N wama lufe nɛ alɔ Isa nu na ki naxɛ a faxa tɛmui, ~: N xa lu a tan nan ma fe, barima n yɛtɛ sɛnbɛ mu nɔma n findide mixi tinxinxi ra. N mu nɔma Ala xa sɛriyɛ birin nabatude. Kɔnɔ xa n bara danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi ma, Ala tan nɔma nɛ n matinxinde. Ala nan mixi matinxinma danxaniya saabui ra. S}:Marigi Isa kolonfe nan tide gbo nee birin bɛ. Ala xa Mixi Sugandixi sɔtɔfe dangi na fe birin na, n bara naxee lu a xa fe ra. Na fee bara lu n bɛ alɔ fee fufafu alako n xa Isa xa munafanyi sɔtɔ. |-:Kɔnɔ yakɔsi, n to bara danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi ma, n nu se naxan birin maɲɔxunxi fe fanyie ra, e tide yo mu na n bɛ sɔnɔn. {#:N nu biraxi Ala xa sɛriyɛ fɔxɔ ra a Farisɛni ki nɛ, n nu fa Isa xa danxaniyatɔɛe ɲaxankata. Marakɔrɔsi ɲaaxi yo mu nu na n ma. z':N sunnaxi a xi solomasaxan lɔxɔɛ nɛ, Isirayilaka nan n na, naxan kelixi Bunyamin bɔnsɔɛ, Eburu yati yati nan lanxi n ma n bari ki ma. y/:Xa n wa, n fan nɔma n xaxili tide n yɛtɛ ra. Xa mixi nde a maɲɔxunxi nɛ a a nɔma a xaxili tide a yɛtɛ ra, n dangi na kanyi ra pon! Kx:Won tan nan na mixi sunnaxie ra a nɔndi ki ma, won tan naxee Ala batuma a Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, naxee sɛɛwama Isa Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra, naxee mu e xaxili tima e yɛtɛ ra. rw]:Wo xa wo yɛtɛ ratanga mixi ɲaaxie ma, wali kobi rabae naxee wama finɛ rawalife tun mixi sunnafe ma. ,v S:Yakɔsi, n ngaxakerenyie, wo xa sɛɛwa wo Marigi ra. N mu taganma gbilende fee tagi rabade wo bɛ, n naxee sɛbɛxi wo ma tɛmui dangixi, alako na xa wo ratanga. u7:barima a mu tondi fefe yo ra Ala xa Mixi Sugandixi xa wali kui, hali a findi a bɛ faxɛ ra. A bara n mali wo tan mu nu nɔma n malide naxee ra. ,~~}}8|{{zzyxjww3vvKuu+tssrHqppKoo nmmlpkkAjii[hh-gPff"ddcYbb)ad``__^L] \U[bZZYYPXXbWVVNUTThSS>=, v Soe fiixɛ ragima naxa na sube ɲaaxi suxu, a nun na namiɲɔnmɛ wule falɛ, naxan nu bara mixie madaxu tɔnxumae ra, sube xa tɔnxuma nu saxi mixi naxee ma, a nun naxee nu bara na sube xa kuye batu. Na firinyie birin naxa woli tɛ nun soda xɔɔra. u-N naxa na sube to, a nun duniɲa mangɛe nun e xa sɔɔrie. E birin nu malanxi alako e xa na soe fiixɛ ragima nun a xa sɔɔri gali gere. t/wo xa mangɛe sube don, a nun sɔɔri mangɛe sube, sɛnbɛmae sube, soee sube, soe ragie sube, lasiri nun konyie sube, dimɛe nun forie sube.» s%N naxa malekɛ to, a tixi soge fari. A naxa a fala a xui itexi ra xɔni birin bɛ naxee nu na koore ma, «Wo fa Ala xa xunnakeli yire, br=A sɛbɛxi a xa dugi xungbe ma, a nun a tabe ma, «Mangɛe xa Mangɛ, marigie Marigi.» q/Santidɛgɛma xɛɲɛnxi nu minixi a dɛ i, alako a xa ɲamanɛe gere, a xa e yamari sawuri sɛnbɛma ra, Ala Sɛnbɛ Kanyi xa xɔnɛ xa kamali. rp]Koore sɔɔri gali nu biraxi a fɔxɔ ra e xa soe fiixɛe fari, dugi fiixɛ tofanyie fan nagoroxi e ma. ?oy A xa dugi bundaxi wuli ra. A xili nɛ Ala xa Masenyi. +nO A yae nu luxi nɛ alɔ tɛ, mangɛ katanyi naxan yailanxi gɛmɛ tofanyi ra nu dusuxi a xun na. A xili sɛbɛxi a ma, xili mixi yo mu naxan kolon bafe a tan na. ,mQ Na dangi xanbi n naxa koore to rabi ra, soe fiixɛ tixi na, a ragima xili Dugutɛgɛ nun Nɔndi falɛ. A gere soma tinxinyi nan na, a kiiti sa tinxinyi kui. 'lG N naxa n xinbi sin a bun ma n xa a batu, kɔnɔ a naxa a fala n bɛ, «Ade, i naxa na raba. N fan findixi Ala xa konyi nan na alɔ i tan nun i ngaxakerenyi naxee bara la Isa xa seedeɲɔxɔya ra. I xa Ala nan batu. Isa xa seedeɲɔxɔya findixi namiɲɔnmɛ xa masenyi xɔri nan na.» Ck Malekɛ naxa a fala n bɛ, «I xa a sɛbɛ, ‹Ɲɛlɛxinyi na mixie bɛ naxee maxilixi Yɛxɛɛyɔrɛ xa futi xiri malanyi.›» A naxa a fala n bɛ, «Ala xa nɔndi nan na ki.» ~juA naxan dɔxɔma a bara dugi fiixɛ tofanyi ragoro a ma, naxan misaalixi sɛniyɛntɔɛe xa kɛwali tinxinxie ra.» "i=Won xa sɛɛwa, won xa ɲɛlɛxin, won xa a binya, barima Yɛxɛɛyɔrɛ xa futi xiri tɛmui bara a li. A naxan dɔxɔma, a bara gɛ a yɛtɛ yailande. MhN naxa ɲama xungbe xui mɛ naxan sɛnbɛ gbo alɔ xure wundu xui, xa na mu a ra galanyi xui. E naxa a fala, «Ala tantu, barima Ala Sɛnbɛ Kanyi, won Marigi Ala bara so a xa mangɛya kui. g5Xui nde naxa mini kibanyi, a falafe ra, «Ala xa konyie, wo xa won Marigi Ala matɔxɔ, wo tan naxee gaaxu a ya ra, wo tan dimɛe nun forie.» #f?Na fori mɔxɔɲɛn nun naani, nun na nimase naani naxa e felen bɔxi, e Ala batu naxan nu magoroxi kibanyi kui, a falafe ra, «Amina, Ala tantu.» ae;Ɲama man naxa a fala a firin nde, «Ala tantu. Babilɔn tuuri tema nɛ abadan.» :dmbarima a xa kiiti tinxin, a findixi nɔndi nan na. A bara langoe ginɛ makiiti, naxan nu bara duniɲa ratantan a xa fe ɲaaxie ra. Ala bara a xa konyie wuli gbeɲɔxɔ a ma.» c Na to dangi, n naxa ɲama xungbe xui mɛ koore ma a fala ra, «Ala tantu. Kisi, xunnakeli, nun sɛnbɛ na muxu Marigi Ala bɛ, rb]Namiɲɔnmɛe nun sɛniyɛntɔɛe wuli bara mini i xɔnyi, a nun naxee kɔn bara raxaba bɔxi ma.»aa;Lanpui xa naiyalanyi mu toma i xɔnyi sɔnɔn. Futi xirimae xa ɲɛlɛxin xui mu mɛma i xɔnyi sɔnɔn, barima i xa yulɛe nu bara findi mixi xungbee ra duniɲa, i bara si birin natantan i xa fe ɲaaxie saabui ra. (`I«I xa sigie mu mɛma sɔnɔn, naxee sama kɔra, xule, nun sara xui ra. Wali xui mu minima i xɔnyi sɔnɔn, maale din xui fan mu luma i xɔnyi sɔnɔn. \_1Na tɛmui malekɛ sɛnbɛma nde naxa gɛmɛ xungbe tongo naxan nu luxi alɔ se luxutase, a naxa a woli baa ma a falafe ra, «Babilɔn taa xungbe birama nɛ a ɲaaxi ra alɔ yi gɛmɛ. Mixi mu a toma sɔnɔn.» >^u«Naxee na koore, wo xa ɲɛlɛxin na taa xa ɲaxankatɛ xa fe ra. Sɛniyɛntɔɛe, Ala xa xɛɛrae, nun namiɲɔnmɛe, wo tan xa ɲɛlɛxin, barima Ala bara wo gbeɲɔxɔ.» j]ME fama nɛ xube masode e xunyi ma, e wa, e lu sunnunyi kui, e a fala, «Ɲaxankatɛ na na taa xungbe bɛ, ɲaxankatɛ na na taa bɛ kunkui kanyie bannaxi dɛnnaxɛ. Na taa bara findi gbengberenyi ra na waxati kerenyi kui.» ]\3e fa a fala e xui itexi ra na taa xungbe ganxi ya ra, «Yi taa, a maniyɛ mu na.» [-A xa naafuli birin bara kana na waxati kerenyi kui. Kunkui raɲɛrɛe nun mixi naxan birin kunkui wali nde rabama, e luma nɛ yire makuye, Z5E nu a fala, «Ɲaxankatɛ na na taa xungbe bɛ, ɲaxankatɛ na a bɛ, naxan nu wama dugi fiixɛ, dugi gbeeli, xɛɛma, nun gɛmɛ tofanyie xɔn.» YYulɛ naxee bannaxi a saabui ra, e fan luma nɛ yire makuye, barima e gaaxuxi a xa tɔɔrɛ ya ra. E wama nɛ, e lu sunnunyi kui. jXM«I waxɔnfe birin bara makuya i ra, na se fanyie bara lɔɛ i ma. I mu nee sɔtɔma sɔnɔn.» W donse ɲɔxunmɛ, surayi mɔɔli birin, labundɛ, wɛni, ture, farin fanyi, ningee, yɛxɛɛe, soee, sɔɔri ragisee, nun konyie. :Vm kote naxan findixi xɛɛma ra, gbeti, gɛmɛ tofanyie, dugi gɛsɛ daaxi, dugi gbeeli, wuri fanyi, sili ɲinyi masolixi, wuri fanyi masolixi, yɔxui, wure, gɛmɛ xɔrɔxɔɛ, vUe Duniɲa yulɛe wama nɛ a xa fe ra, e sunnunma nɛ, barima mixi mu na naxan e xa kotee sarama sɔnɔn, CT E lu yire makuye barima e gaaxuxi a xa tɔɔrɛ ya ra. E nu fa a fala, «Ɲaxankatɛ na Babilɔn bɛ. Ɲaxankatɛ na na taa xungbe sɛnbɛma bɛ. A bara makiiti lɛɛri keren bun ma.» S3 Duniɲa mangɛ birin naxee bara bira a xa fe ɲaaxie nun a waxɔnfee fɔxɔ ra, e fama nɛ wade. E na a to a xa taa na ganfe, e sunnunma nɛ. %RCNa masenyi xa fe ra, a fama yi gbaloe tode lɔxɔɛ keren: faxɛ, sunnunyi, nun kaamɛ. A ganma nɛ tɛ ra, barima Marigi Ala Sɛnbɛma nan a makiitixi.» bQ=A waxɔnfe xun to nu masaxi tɛmui birin, wo fan xa a xa tɔɔrɛ xun masa na ki, a xa sunnun, barima a a fala nɛ a bɔɲɛ kui, ‹Mangɛ ginɛ nan n na. Kaaɲɛ ginɛ mu na n na, n mu luma sunnunyi kui abadan.› zPmWo xa a xa wali sare ragbilen a ma dɔxɔ firin. A naxan nabaxi wo ra, wo xa na raba a tan fan na dɔxɔ firin. WO'A xa yunubie bara gbo a gbegbe ra. Ala bara ratu a xa tinxintareya birin ma. *NMN naxa xui gbɛtɛ mɛ keli koore ma a falafe ra, «N ma ɲama, wo xa mini a ya ma, alako wo fan naxa lu a xa yunubie kui, wo xa a xa tɔɔrɛ fan sɔtɔ. [M/A kanaxi nɛ barima si birin bara bira a xa fe ɲaaxie fɔxɔ ra. Duniɲa mangɛe bara lu a sɛɛti ma a xa wali kobi kui. Duniɲa yulɛe fan bara banna a waxɔnfe saabui ra. E birin luxi nɛ alɔ siisilae.» 7LgA naxa a fala a xui itexi ra, «Babilɔn xungbe bara bira. Babilɔn bara bira, a bara findi ɲinnɛe xɔnyi ra, ɲinnɛ sɛniyɛntaree nun xɔni raharamuxie luma dɛnnaxɛ. K Na dangi xanbi, n naxa malekɛ gbɛtɛ to goro ra keli koore ma. Nɔɛ xungbe nu na a yi, a xa nɔrɛ naxa duniɲa iyalan. ^J5Na ginɛ i naxan toxi, a misaalixi duniɲa mangɛe xa mangataa xungbe nan na.» Ibarima Ala nan a ragirixi e xa a waxɔnfe raba. E xa e xa mangɛya ragbilen na sube ma, han Ala xa masenyi kamalima tɛmui naxɛ. 5HcNa feri fu nun na sube, i naxee toxi, e na langoe ginɛ xɔnma nɛ. E fama nɛ se birin bade a yi ra, e fa a ti a mageli ra, e a sube don, e a dɔnxɔɛ woli tɛ xɔɔra, G3A naxa a fala n bɛ, «Na xuree i naxee toxi, na langoe ginɛ dɔxɔxi xure naxee dɛ ra, e misaalixi ɲamanɛe, bɔnsɔɛe, sie, nun xuie nan na. EFE Yɛxɛɛyɔrɛ gerema nɛ, kɔnɔ Yɛxɛɛyɔrɛ nan geenima, barima a tan nan findixi marigie Marigi ra, mangɛe xa Mangɛ. A xa mixi sugandixie, a xa danxaniyatɔɛe na a sɛɛti ma. \E1 E waxɔnfe birin lan. E e xa sɛnbɛ nun e xa mangɛya ragbilenma nɛ na sube ma. 9Dk Na feri fu i naxee toxi, nee fan misaalixi mangɛ fu nan na, naxee mu nu mangɛya sɔtɔ sinden. E tan nun na sube, e fama mangɛ nɔɛ nan sɔtɔde waxati keren bun ma. !C; Sube naxan nu na na, kɔnɔ a mu na yakɔsi, na misaalixi mangɛ solomasaxan nde nan na. A fan na na na mangɛ solofere nan ya ma naxan fama bɔnɔde. B  Nee man misaalixi mangɛ solofere nan na. Suuli bara bira, keren na na, boore mu nu fa sinden. A na fa, a buma nɛ dondoronti. yAk Xaxilima nɔma yi fahaamude: Na xunyi solofere misaalixi geya solofere nan na, ginɛ dɔxɔxi naxee fari. )@KI sube naxan to, a nu na na, kɔnɔ a mu na yakɔsi. A fama nɛ tede yili tilinxi kui, a fa bɔnɔ. Adamadi naxee xili mu sɛbɛxi kisi buki kui, kabi duniɲa fɔlɛ, e kaabama nɛ yi sube xa fe ra, barima singe a nu na, yakɔsi a mu na, kɔnɔ tɛmui naxan sa fama, a man minima nɛ.» M?Na malekɛ naxa a fala n bɛ, «Munfe ra i dɛ ixaraxi? N fama nɛ yi gundo tagi rabade i bɛ, yi ginɛ xa fe ra nun yi sube xunyi solofere nun feri fu kanyi xa fe ra a dɔxɔxi naxan fari. > N naxa na ginɛ to, a siisixi sɛniyɛntɔɛe wuli ra, naxee nu findixi Isa xa seedee ra. N to a to, n dɛ naxa ixara ki fanyi. f=EXili nde sɛbɛxi a tigi ma gundo daaxi: «Babilɔn xungbe, yɛnɛlae nun fe ɲaaxie nga.» <1Na ginɛ nu maxirixi donma gbeeli tofanyi nan na, kɔnmagore, bɛlɛxɛrasoe, nun xurundɛ tofanyie nu na a yi ra naxee yailanxi xɛɛma nun gɛmɛ tofanyie ra. Pɔɔti xɛɛma daaxi suxuxi a yi ra, fe xɔnxi sɛniyɛntaree nu na a kui, naxee misaalixi a xa wali ɲaaxi ra. V;%Na malekɛ naxa laamatunyi nde masen n bɛ. N naxa ginɛ nde to gbengberenyi ma, a dɔxɔxi sube gbeeli fari, marasɔtɔ xilie nu sɛbɛxi naxan ma. Xunyi solofere nu na a ma, feri fu tixi a xun ma. :Duniɲa mangɛe nun na langoe ginɛ naxa fe kobi raba. E xa mixie fan naxa bira fe ɲaaxie fɔxɔ ra han e naxa lu alɔ siisilae. Z9 /Na dangi xanbi, malekɛ keren naxan nu na na malekɛ tɔnbili kanyi solofere ya ma, a naxa a fala n bɛ, «Fa be, alako n xa langoe xungbe xa kiiti masen i bɛ, na langoe naxan dɔxɔxi xure xungbee dɛ ra.» ]83Balabalanyi belebelee naxa keli koore ma, e bira mixie ma. A xɔri keren binya kilo tongo saxan nun naani ɲɔndɔn. Mixie naxa Ala xili rasɔtɔ na balabalanyi xa fe ra, barima na tɔɔrɛ nu gbo a gbe ra.%7ESurie nun geyae naxa lɔɛ. @6yNa taa xungbe naxa kana alɔ se naxan giraxi dɔxɔ saxan. Duniɲa taae birin naxa bira. Ala naxa ratu Babilɔn taa gbe ma, a wɛni tɔnbili fi a ma a xa Ala xa xɔnɛ mankanɛ min. 5Galanyi naxa bula, xuie naxa mini, seyamakɔnyie naxa mini, bɔxi naxa sɛrɛn, naxan maniyɛ mu nu raba sinden kafi duniɲa fɔlɛ. (4IMalekɛ solofere nde naxa a xa tɔnbili ifili kuye ma. Xui xungbe nde naxa mini hɔrɔmɔlingira kui Ala xa kibanyi mabiri, a a masen, «A bara ɲɔn.» f3EƝinnɛe naxa duniɲa mangɛe malan yire nde naxan xili falama Eburu xui ra «Aramagedon.» N2«Wo bara a to, n fama tɛrɛnna nan na, alɔ muɲɛti a gbe wali rabama ki naxɛ. Sɛɛwɛ na mixi bɛ naxan mu xima, naxan mu a xa dugi bama. Na kanyi naxa lu a mageli ra, alako a naxa yaagi.» 51cSentanɛ xa ɲinnɛe nan nu e ra, naxee tɔnxumae rabama, e man sigama duniɲa mangɛe maxilide, alako e xa e malan, e xa gere so Ala Sɛnbɛ Kanyi xa lɔxɔɛ xungbe ma. =0s N naxa ɲinnɛ sɛniyɛntare saxan to mini ra na sube magaaxuxi dɛ kui, na sube boore dɛ kui, a nun na namiɲɔnmɛ wule falɛ dɛ kui. Na ɲinnɛe nu maniyaxi xuuɲɛe nan na. '/G Malekɛ senni nde naxa a xa tɔnbili ifili Efirati xure xungbe ma. Na xure naxa xara, alako a xa findi kira ra mangɛe bɛ, naxee fama kelife sogetede. . e fa Ala xili rasɔtɔ, naxan na koore ma, e xa tɔɔrɛ nun e xa fie xa fe ra. E tondi gbilende e xa wali kobie fɔxɔ ra. -- Malekɛ suuli nde naxa a xa tɔnbili ifili na sube xa kibanyi ma. A xa mangɛya naxa lu dimi kui, mixie naxa e nɛnyie xin ɲaxankatɛ ma, ,  Wuyenyi ɲaaxi naxa mixie gan. E naxa Ala xili rasɔtɔ, naxan na tɔɔrɛ birin nasanbaxi. E mu tuubi, e tondi Ala matɔxɔde. x+iMalekɛ naani nde naxa a xa tɔnbili ifili soge ma. Soge naxa yaamari sɔtɔ a xa adamadie gan a tɛ ra. * N naxa sɛrɛxɛbade fan xui mɛ. A naxa a fala, «Iyo, Ala Sɛnbɛ Kanyi, i xa kiiti birin tinxin, e findixi nɔndi nan na.» ) barima e nu bara sɛniyɛntɔɛe nun namiɲɔnmɛe wuli ramini. I fan bara wuli so e yi ra, e naxan minma. A lanxi na ki nɛ.» "(=N naxa malekɛ xui mɛ, naxan nu ye yamarima. A naxa a fala, «I tan naxan na to, i tan naxan na xoro, i tan naxan sɛniyɛn, i bara kiiti tinxinxi sa, k'OMalekɛ saxan nde naxa a xa tɔnbili ifili xuree nun dulonyie ma. E fan naxa findi wuli ra. &Malekɛ firin nde naxa a xa tɔnbili ifili baa ma. Baa naxa lu alɔ mixi faxaxi wuli. Nimase birin naxa faxa, naxee nu na baa ma. K%Malekɛ singe naxa siga, a sa a xa tɔnbili ifili duniɲa ma. Na kui, fi ɲaaxi naxa mini mixie ma, na sube xa tɔnxuma nu saxi naxee ma, naxee nu tuubima kuye bɛ naxan yailanxi a misaali ra. &$ GN naxa xui xungbe nde mɛ, naxan kelixi hɔrɔmɔlingira kui, a a falama malekɛe bɛ, «Wo siga, wo xa Ala xa xɔnɛ tɔnbili soloferee ifili duniɲa ma.» P#Tuuri naxa hɔrɔmɔlingira rafe Ala xa nɔrɛ nun a sɛnbɛ xa fe ra. Mixi yo mu nu nɔma sode hɔrɔmɔlingira kui, fo tɔɔrɛ solofere xa wali xa kamali naxee nu na malekɛ soloferee yi ra.?"wNimase keren na nimase naani ya ma, a naxa tɔnbili xɛɛma daaxi solofere so na malekɛ solofere yi ra. Na tɔnbilie nu rafexi Ala xa xɔnɛ nan na, Ala naxan ɲiɲɛ a ra abadan. M!Malekɛ solofere, tɔɔrɛ dɔnxɔɛ solofere nu na naxee yi ra, e naxa mini hɔrɔmɔlingira kui, sɛrɛxɛdubɛ dugi fiixɛ mayanbaxie ragoroxi e ma, bɛlɛti xɛɛma daaxi balanxi e kanke ma. l QNa to dangi, n naxa Ala xa hɔrɔmɔlingira rabixi to koore ma, saatɛ kankira na naxan kui. 3_Marigi, nde mu gaaxuma i ya ra? Nde mu i xili matɔxɔma? I keren peti nan sɛniyɛn. Ɲamanɛ birin fama nɛ e magorode i bɛ, barima i bara i xa tinxinyi makɛnɛn.» a;E nu Ala xa konyi Munsa xa bɛɛti nan bama, a nun Yɛxɛɛyɔrɛ xa bɛɛti, a falafe ra, «Muxu Marigi Ala Sɛnbɛ Kanyi, i xa walie sɛnbɛ gbo! E makaaba! Duniɲa Mangɛ, i xa kira nɔndi na a ra, a man tinxin. b=N naxa baa nde to, a luxi alɔ diyaman, a sunbuxi tɛ ra. Mixi naxee nu bara nɔ na sube ra, a nun na kuye naxan yailanxi a misaali ra, a nun a xili xa kɔnti ra, e nu tixi baa fari, Ala xa kɔrae nu na e bɛlɛxɛ. ) MNa dangi xanbi, n man naxa tɔnxuma xungbe to naxan bara n dɛ ixara. Malekɛ solofere naxa mini gbaloe dɔnxɔɛ solofere ra, Ala xa xɔnɛ kamalima naxee ra. 'GNa wali naxa raba taa fari ma. Mixi wuli naxa na se sase rafe, a fili a ma han na wuli naxa ikuya kilo kɛmɛ saxan na, a xa tilinyi fan soe dɛ suxuma.Na malekɛ naxa waratɛ rawali, a fa duniɲa wɛni bogi birin ba, a e sa a sase kui Ala xa xɔnɛ e maboronma dɛnnaxɛ. T!Malekɛ gbɛtɛ, naxan nu tɛ yamarima, a naxa keli sɛrɛxɛbade yire, a a fala a xui itexi ra waratɛ xɛɲɛnxi kanyi bɛ, «Waratɛ xɛɲɛnxi rawali, wɛni bogie xaba duniɲa, barima e bara mɔ.» kOMalekɛ gbɛtɛ naxa mini koore hɔrɔmɔlingira kui, waratɛ xɛɲɛnxi nu na a bɛlɛxɛ. c?Naxan nu magoroxi nuxui fari, a naxa waratɛ rawali duniɲa ma, duniɲa xɛ naxa xaba.» +OMalekɛ gbɛtɛ naxa mini hɔrɔmɔlingira kui, a a fala a bɛ a xui itexi ra, «I xa waratɛ rawali, xɛ xaba, barima na waxati bara a li, duniɲa xɛ xa xaba. 3_N naxa nuxui fiixɛ to. Daali nde nu magoroxi a fari, naxan maniya adamadi ra. Mangɛ katanyi xɛɛma daaxi nu saxi a xun ma, waratɛ xɛɲɛnxi nu na a bɛlɛxɛ. #? N naxa xui nde mɛ koore ma a falafe ra, «I xa a sɛbɛ a sɛɛwɛ na mixie bɛ, naxee faxama Ala xa fe kui yakɔsi han duniɲa raɲɔnyi.» Ala Xaxili Sɛniyɛnxi naxa a masen, «Iyo, nɔndi na a ra. E lan e xa e malabu e xa wali xɔrɔxɔɛ ma, e xa na wali sare sɔtɔ.» nU Sɛniyɛntɔɛ xa tunnabɛxi nan na ki, naxee Ala xa sɛriyɛ rabatuma, naxee danxaniyaxi Isa ma.» xi Tuuri naxan tema na tɛ xɔɔra a mu ɲɔnma abadan. Na mixie, naxee e igoroma na sube bɛ, xa na mu a ra na kuye bɛ naxan yailanxi a misaali ra, a fa sa li na sube xili tɔnxuma saxi e ma, na kanyie mu malabui sɔtɔma kɔɛ nun yanyi. @y na kanyi fan Ala xa xɔnɛ kolonma nɛ, a fa lu alɔ siisila naxan beere xɔrɔxɔɛ minxi. A fama tɔɔrɔde tɛ nun soda xɔɔra, malekɛ sɛniyɛnxie nun Yɛxɛɛyɔrɛ ya xɔri. nU Malekɛ saxan nde nu biraxi e fɔxɔ ra, a nu fa a fala a xui itexi ra, «Xa mixi nde a igoroma na sube bɛ, xa na mu a ra na kuye bɛ naxan yailanxi a misaali ra, a fa sa li tɔnxuma na a tigi ma, xa na mu a bɛlɛxɛ ma, +OMalekɛ firin nde nu biraxi a fɔxɔ ra, a nu fa a fala, «Babilɔn belebele bara bira. Babilɔn bara bira, naxan ɲamanɛe rasiisixi a xa fe ɲaaxie ra.» <qA naxa a fala a xui itexi ra, «Wo xa gaaxu Ala ya ra, wo xa a matɔxɔ, barima a xa kiiti waxati bara a li. Wo xa wo igoro a bɛ, naxan koore, bɔxi, baa, nun dulonyie daaxi.» " =N naxa malekɛ gbɛtɛ to a ɲɛrɛ ra koore ma. Xibaaru fanyi nu na a yi ra duniɲa mixie bɛ, si, bɔnsɔɛ, xui, nun ɲamanɛ birin bɛ abadan. > wE dɛ mu nu wule falaxi, marakɔrɔsi yo mu nu e ma. w gE mu nu yɛnɛ rabaxi ginɛ ra, e nu sɛniyɛn. E birama na Yɛxɛɛyɔrɛ fɔxɔ ra yire birin. E xun nu bara sara mixie tagi, alako e xa findi Ala gbe nun Yɛxɛɛyɔrɛ gbe ra, alɔ sɛrɛxɛ singe naxan bama Ala bɛ xɛ xaba tɛmui. ^ 5E nu na bɛɛti nɛɛnɛ bafe mangɛ kibanyi ya i, a nun na nimase naani nun na forie. Mixi yo mu nu nɔma na bɛɛti matinkande, fo na duniɲa mixi wulu kɛmɛ wulu tongo naani nun naani naxee xun nu bara sara.  N naxa xui nde mɛ koore ma, alɔ xure xungbe, xa na mu a ra alɔ galanyi. A nu luxi nɛ alɔ mixie nan nu kɔra bɔnbɔfe. D N to n ya rage, n naxa Yɛxɛɛyɔrɛ to a tixi Siyoni geya fari. Mixi wulu kɛmɛ wulu tongo naani nun naani nu na a sɛɛti ma, Yɛxɛɛyɔrɛ xili nun a Baba xili sɛbɛxi e tigie ma. /W Lɔnni na naxan bɛ, a xa na kɔnti kolon, barima a adamadi xa fe masenma. Na kɔnti naxan findixi xili ra a findixi kɛmɛ senni, tongo senni nun senni nan na.) alako mixi matɔnxumataree naxa sare so, e naxa sare mati. Na tɔnxuma findixi sube xili nan na, xa na mu a ra yi kɔnti nan findixi xili ra. 1 A naxa yaamari fi, dimɛdie nun forie, bannae nun setaree, lasirie nun konyie, tɔnxuma xa sa e birin yirefanyi bɛlɛxɛ ma, xa na mu e tigi ma,  E to na kuye yailan, a naxa nɔɛ sɔtɔ a xa a niya na kuye xa wɔyɛn, mixi birin xa faxa naxan mu tuubima na kuye bɛ.   A to na sɛnbɛ sɔtɔ, a naxa duniɲa mixie madaxu a xa kaabanakoe ra na sube magaaxuxi singe ya xɔri. A naxa a fala duniɲa mixie bɛ e xa kuye yailan naxan maniya na sube magaaxuxi singe ra, naxan nu bara maxɔnɔ santidɛgɛma ra, kɔnɔ a mu faxa. kO A nu luma kaabanakoe belebele raba ra, han a tɛ ragoro bɔxi ma kelife koore ma mixie ya xɔri. -S A nu na sube magaaxuxi singe sɛnbɛ nan nawalife na ya xɔri, a a niya duniɲa mixi birin xa tuubi na sube magaaxuxi singe bɛ, naxan xa fi ɲaaxi nu bara yalan. "= Na dangi xanbi n man naxa sube magaaxuxi gbɛtɛ to a tefe bɔxi bun ma, feri firin nu na a bɛ alɔ yɛxɛɛ, a nu wɔyɛnma alɔ sube magaaxuxi. Z- Konyiya ragirixi mixi naxan ma, a sigama nɛ konyiya kui. Santidɛgɛma faxɛ ragirixi mixi naxan ma, na kanyi fan faxama nɛ santidɛgɛma ra. Sɛniyɛntɔɛe xa tunnabɛxi nun danxaniya kolonma na nan kui. A~} Tuli na naxan bɛ, a xa a tuli mati yi masenyi ra. } Duniɲa mixi birin fama tuubide a tan nan bɛ, naxee xili mu sɛbɛxi Yɛxɛɛyɔrɛ kɔn naxabaxi xa kisi buki kui kabi duniɲa fɔlɛ. | A naxa nɔɛ sɔtɔ alako a xa sɛniyɛntɔɛe gere, a xa nɔ e ra. A naxa nɔɛ sɔtɔ bɔnsɔɛ, si, xui, nun ɲamanɛ birin xun ma. s{_ A naxa Ala rasɔtɔ, a Ala xili kana, a Ala xa hɔrɔmɔlingira rasɔtɔ, a nun naxee sabatixi koore ma. z9 Na sube naxa nɔɛ sɔtɔ a xa yɛtɛ igboe masenyi nun marasɔtɔɛ falɛ ra. A naxa nɔɛ sɔtɔ, a xa wali kike tongo naani nun firin bun ma. Hy  Duniɲa mixie naxa tuubi sube magaaxuxi bɛ, barima a tan nan nu bara nɔɛ so sube boore yi ra. E man naxa tuubi sube boore bɛ, e nu a fala, «Nde maniya yi sube ra, nde nɔma a gerede?» x{ Fi ɲaaxi to lu a xunyi keren ma, a naxa yalan. Na fi to mu a faxa, duniɲa naxa kaaba, e birin naxa bira a fɔxɔ ra. Hw  Na sube magaaxuxi nu maniyaxi baratɛ nan na, a sanyie sɛnbɛ nu gbo, a dɛ nu luxi nɛ alɔ yɛtɛ dɛ. Na sube magaaxuxi naxa a sɛnbɛ, a xa nɔɛ, nun a xa kibanyi lu sube boore yi ra. ?v y Na dangi xanbi n naxa sube magaaxuxi nde to te ra ye xɔɔra, feri fu na a xunyi solofere ma, mangɛ katanyie dɔxɔxi na feri fu fari. Marasɔtɔ xilie fan nu sɛbɛxi a xunyie ma. Bu Na sube magaaxuxi naxa ti baa dɛ ra mɛyɛnyi fari.%tC Sube magaaxuxi to xɔnɔ na ginɛ ma, a naxa siga na ginɛ bɔnsɔɛ dɔnxɔɛe gerede, naxee Ala xa sɛriyɛ rabatuma, e man la Isa xa seedeɲɔxɔya ra. zsm Na tɛmui bɔxi naxa na xure ye min, sube magaaxuxi nu bara naxan namini a dɛ kui, alako a xa na ginɛ rakisi. Jr  Kɔnɔ bɔximase naxa xure ramini a dɛ kui, a xa ginɛ madula. Fq Kɔnɔ xaruma gabutenyi naxa lu na ginɛ bɛ, alako a xa tugan sigafe ra gbengberenyi ma, a luma balo ra dɛnnaxɛ waxati saxan nun a tagi bun ma. Mɛnni a nu bara makuya na bɔximase ra. {po Sube magaaxuxi to a kolon, e bara a woli bɔxi ma, a naxa bira na ginɛ fɔxɔ ra, naxan na di xɛmɛ bari. ooW Na kui, koore nun naxee sabatixi naa,
e xa ɲɛlɛxin.Kɔnɔ ɲaxankatɛ bara lu bɔxi nun baa ma,
barima Ibulisa bara bira wo mabiri.A xɔnɔxi barima a bara a kolon
a tɛmui gbegbe mu luxi a bɛ kɔrɛ.» 0nY Muxu ngaxakerenyie xutu sɔtɔxi a maYɛxɛɛyɔrɛ wuli nun e xa seedeɲɔxɔya nan saabui ra.E mu kankan e xa simaya ma,
e mu gaaxu faxɛ ya ra. ?mw Na tɛmui, n naxa xui itexi mɛ koore ma, a a falama,«Yakɔsi, kisi tɛmui bara a li,
muxu Marigi Ala sɛnbɛ nun a xa mangɛya,
nun a xa Mixi Sugandixi xa mangɛya bara fa,
barima naxan nu muxu ngaxakerenyie kalamuma
muxu Marigi Ala ya i kɔɛ nun yanyi ra,
na bara bira. ?lw E naxa na sube magaaxuxi xungbe woli bɔxi ma, a nun a xa malekɛe. A tan nan findixi na bɔximase fori ra, naxan xili Ibulisa, xa na mu a ra Sentanɛ. A bara duniɲa birin madaxu. k kɔnɔ na sube mu nɔ Minkayilu nun a xa malekɛe ra. Na kui, sube magaaxuxi nun a xa malekɛe mu nɔ sabatide koore ma sɔnɔn. sj_ Gere naxa mini koore ma. Minkayilu nun a xa malekɛe naxa na sube magaaxuxi nun a xa malekɛe gere, (iI Ginɛ naxa a gi, a siga yire nde gbengberenyi ma Ala nu bara naxan yailan a bɛ, alako a xa balo mɛnni xi wulu keren xi kɛmɛ firin nun tongo senni bun ma. h9 Ginɛ naxa di xɛmɛ bari, naxan fama si birin yamaride a xɔrɔxɔɛ ra. Ginɛ to di bari, na di naxa te Ala yire, a xa mangɛ kibanyi na dɛnnaxɛ. Ag{ Tunbui itaxunxi saxan na, a xuli naxa din na dɔxɔde saxan nde ra, a e woli bɔxi ma. Sube magaaxuxi naxa keli, a fa ti ginɛ ya i naxan nu na di barife, alako a xa na diyɔrɛ don. Lf Tɔnxuma gbɛtɛ fan naxa mini koore ma. Sube magaaxuxi xungbe nde nu na, a gbeelixi alɔ tɛ, xunyi solofere nu na a bɛ, a nun feri fu. Mangɛ katanyie nu na a xunyi solofere birin fari. ]e3 A nu na gbelegbelefe tɔɔrɛ kui, barima a nu na di barife a tɛɛgɛxi naxan ma. %d E Tɔnxuma belebele naxa mini koore ma. Soge nu na na ginɛ nde rabilinyi, kike nu na a sanyi bun ma, tunbui fu nun firin nu na a xun na alɔ mangɛ katanyi. pcY Ala xa hɔrɔmɔlingira naxan na koore ma, a naxa rabi, birin naxa Ala xa saatɛ kankira to naxan na hɔrɔmɔlingira kui. Na tɛmui seyamakɔnyie, galanyi xuie, bɔxi sɛrɛnyi, nun balabalanyi belebele naxa mini sɛnbɛ ra.(bI Ɲamanɛe nu bara xɔnɔ, kɔnɔ i xa xɔnɛ bara e li, kiiti waxati bara fa. Na kui, mixi faxaxie makiitima nɛ, i xa konyi namiɲɔnmɛe e sare sɔtɔma nɛ, a nun sɛniyɛntɔɛe, nun naxee gaaxuma i xili ya ra, dimɛdie nun forie. Naxee bara duniɲa kana, e fan xun nakanama nɛ.» +aO E naxa a fala, «Muxu bara muxu Marigi Ala Sɛnbɛ Kanyi tantu, naxan nu na singe han to, barima i bara i sɛnbɛ magaaxuxi ramini, i xa mangɛya xa ti duniɲa. |`q Na fori mɔxɔɲɛn nun naani, naxee nu magoroxi kibanyie kui Ala ya i, e naxa e felen bɔxi ma, e Ala batu. Y_+ Malekɛ solofere nde to sara fe, xui itexie naxa mini koore ma a falafe ra, «Mangɛya naxan nu na duniɲa ma, na bara findi muxu Marigi nun a xa Mixi Sugandixi gbe ra. A xa mangɛya buma nɛ abadan.» V^% Ɲaxankatɛ firin nde bara dangi, a gbe mu luxi a saxan nde fan xa fa. Q] Na tɛmui, bɔxi naxa sɛrɛn. Taa itaxunxi fu ra, na dɔxɔde fu nde naxa bira. Na bɔxi xa sɛrɛnyi naxa mixi wulu solofere faxa, mixi dɔnxɔɛe naxa kaaba, e fa Ala matɔxɔ, naxan na koore ma. \ Na seedee naxa xui sɛnbɛma nde mɛ kelife koore ma a falafe ra, «Wo xa te han be.» E naxa te koore ma nuxui kui e yaxuie ya xɔri. [ Na xi saxan nun a tagi to dangi, Ala naxa nii raso e fate, e man xa ti e sanyie xun na. Naxan birin e to, e naxa gaaxu ki fanyi ra. 6Ze Mixie fama sɛɛwade duniɲa ma na mixi firinyie nan faxafe ra, barima na namiɲɔnmɛ firinyie nu bara mixie tɔɔrɔ. E se ndee fi e booree ma na sɛɛwɛ xa fe ra. Y Mixie kelima si, bɔnsɔɛ, xui, nun ɲamanɛ birin nan ma, e fa e fure matode xi saxan nun a tagi bun ma. E mu tinma mixi xa e ragata. X# E furee sama nɛ taa belebele malande, e Marigi banban wuri magalanbuxi ma dɛnnaxɛ. Na taa maniyaxi Sodoma nan na, xa na mu a ra Misira. W Na seede firinyie na gɛ e xa seedeɲɔxɔya ra, na sube naxan minixi yili tilinxi kui, na nan e gerema, a nɔ e ra, a e faxa. aV; Sɛnbɛ na e bɛ koore balanfe ra, alako tunɛ naxa fa e xa namiɲɔnmɛ wali raba tɛmui. Sɛnbɛ na e bɛ ye masarafe wuli ra, a nun fure ɲaaxi mɔɔli wuyaxi raminife duniɲa ma e wama a xɔn ma tɛmui naxɛ.» +UO Xa mixi nde fa wa fe ɲaaxi rabafe e ra, tɛ nan minima e dɛ kui, a e yaxuie xa fe kana. Iyo, xa mixi nde wama e tɔɔrɔfe, na kanyi faxama na mɔɔli nan na. pTY Na seede firinyie misaalixi oliwi wuri firin nan na, a nun lanpui firin naxee tixi Daali Marigi ya i. $SA N masenyi soma n ma seede firinyie nan yi ra, e naxan tima n xili ra xi wulu keren xi kɛmɛ firin nun xi tongo senni bun ma, sunnun donma ragoroxi e ma. R% I naxa yire maniya naxan na tande, barima si gbɛtɛe fama mɛnni nan tongode, e fa taa sɛniyɛnxi kana kike tongo naani nun firin bun ma. #Q A Malekɛ nde naxa se maniyase wuri daaxi so n yi ra, a nu fa a fala, «Keli, i xa Ala xa hɔrɔmɔbanxi nun sɛrɛxɛbade maniya, i man xa batulae kɔnti. 1P[ Na tɛmui a naxa a fala n bɛ, «A lanma i man xa wɔyɛn Ala xili ra ɲamanɛe xa fe ra, sie xa fe ra, xui gbɛtɛ falɛe xa fe ra, nun mangɛ gbegbe xa fe ra.»O3 N naxa na buki lanmadi tongo malekɛ bɛlɛxɛ, n naxa a don. A nu ɲɔxun n dɛ kui alɔ kumi, kɔnɔ a to n furi kui li, a naxa findi xɔnɛ ra. MN N naxa siga na malekɛ yire, n fa a maxandi a xa na buki lanmadi so n yi ra. A naxa a fala n bɛ, «I xa a tongo, a don. A xɔnɛ rasoma nɛ i furi, kɔnɔ a ɲɔxunma nɛ i dɛ kui alɔ kumi.» OM Na xui naxan nu bara wɔyɛn n bɛ kelife koore ma, na man naxa a masen n bɛ, «Siga, i sa buki lanmadi rabixi tongo naxan na malekɛ bɛlɛxɛ, malekɛ naxan sanyi tixi baa nun xare fari.» L' Malekɛ solofere nde na a xa sara fe tɛmui naxɛ, Ala gundo fama nɛ kamalide alɔ a nu bara a masen a xa konyi namiɲɔnmɛe bɛ ki naxɛ. K9 a fa a kali Ala ra naxan ɲiɲɛ a ra abadan, naxan koore, bɔxi, nun baa daa, a nun e kui se birin. A naxa a masen a waxati mu fa dugundife sɔnɔn. kJO Malekɛ naxan sanyi nu tixi baa nun xare fari, a naxa a yirefanyi bɛlɛxɛ itala koore ma, .IU Na galanyi solofere xui to mini, n nu wama na sɛbɛfe, kɔnɔ xui nde naxa keli koore ma, a a fala n bɛ, «Galanyi solofere xa masenyi nɔxun, i naxa a sɛbɛ.» iHK A naxa a xui ramini sɛnbɛ ra, naxan maniya yɛtɛ xui ra. Galanyi solofere naxa a xui ratin. yGk Buki lanmadi nu na a bɛlɛxɛ, a rabixi. Malekɛ yirefanyi sanyi nu tixi baa fari, boore fan nu tixi xare ma. -F U N naxa malekɛ sɛnbɛma gbɛtɛ to goro ra kelife koore nuxui kui. Senkui nu na a xunyi rabilinyi, a yatagi nu yanbama alɔ soge, a sanyie nu maniyaxi tɛ nan na. E} Na mixie mu gbilen e xa faxa tife fɔxɔ ra, e xa manduru walie, e xa fe ɲaaxie, nun e xa muɲɛe xa fe fɔxɔ ra.D' Mixi naxee mu faxa na gbaloe saabui ra, e mu gbilen e xa wali kobie fɔxɔ ra. E nu ɲinnɛe nan batuma, a nun kuyee xɛɛma daaxi, gbeti daaxi, wure gbeeli daaxi, gɛmɛ daaxi, nun wuri daaxi, naxee mu nɔma se tode, naxee mu nɔma fe mɛde, naxee mu nɔma ɲɛrɛde. C  Na soee sɛnbɛ nu na e dɛ nun e xuli nan kui. E xuli nu maniyaxi bɔximase nan na, xunyi nu na a bɛ naxan mixi tɔɔrɔma. B) Duniɲa mixi itaxunxi saxan na, na dɔxɔde saxan nde naxa faxa na gbaloe saxanyi mɔɔli ra: tɛ, tuuri, nun soda naxan nu minima e dɛ kui. ]A3 Na laamatunyi kui n naxa na soee nun e ragie to. E kanke makantase nu maɲingixi nɛ a gbeeli, a fɔɔrɛ, nun a nerefunyi daaxi. Soe xunyie nu luxi alɔ yɛtɛe xunyi. Tɛ, tuuri, nun soda nu minima e dɛ kui. `@9 Na soe ragi gali xasabi nu dangi miliyɔn kɛmɛ firin na. N naxa na kɔnti mɛ. 4?a Na malekɛ naanie nu na waxati yati nan mamɛma, alako e xa adamadi ndee faxa. Adamadie itaxunxi saxan na, e xa na dɔxɔde saxan nde faxa. E naxa fulun na wali xili ma. > Na xui naxa a fala malekɛ senni nde bɛ, sara nu suxuxi naxan yi, «Na malekɛ naani rabɛɲin, naxee xirixi Efirati xure ma.» = Malekɛ senni nde to sara fe, n naxa xui nde mɛ kelife sɛrɛxɛbade xɛɛma daaxi feri tunxun naanie ma, naxan na Ala ya i. 7<i Ɲaxankatɛ singe bara dangi, firin nan luxi. 4;a E xa yarerati nu findixi na yili tilinxi xa malekɛ nan na, naxan xili nu falaxi Eburu xui «Abadon,» a nu falaxi Girɛki xui «Apoliyon,» na nan na ki «Yire Kanɛ.» [:/ E xuli nu mixi bunma alɔ tali, na xɔnɛ nu fa mixi tɔɔrɔ kike suuli bun ma. }9s Wure makantase nu na e kanke ma, e gabutenyie nu xui raminima alɔ sɔɔri ragise xui, soe gbegbe naxan bɛndunma. d8A E xunsɛxɛ nu luxi nɛ alɔ ginɛe xunsɛxɛ. E ɲinyie nu luxi nɛ alɔ yɛtɛ ɲinyie. Z~||Q{Tzz^yxxzwwvvJuutsyrqqtponnmm5ll!kk7jiZh|gg"fhfeeddDccbb6aC`_^^@]]$\\?[ZYXWW^W*VVUTTFSS-RQQOPPsOONMLLcKJJ"II#HHGSFFESDDPCBB=AA@R@$?? >|==<<;,:v98877X66P55b44<3h211Z00/..z-,, ++**j*-*)))e('&&2%%@$=#""a!! t Q;U?S!E\=" y a  F b~NJ<Rq?[Sɛriyɛ fi nɛ yunubi xa gbo. Kɔnɔ yunubi to gbo, Ala xa hinnɛ naxa gbo ki fanyi dangi na ra! f>EAlɔ mixi keren to Ala xa yaamari matandi, adamadi birin naxa findi yunubitɔɛe ra na mixi kerenyi saabui ra, adamadi gbegbe man findima tinxintɔɛe ra Ala ya i mixi keren nan fan saabui ra a to Ala xa yaamari rabatu. ;=oNa kui, mixi keren xa yunubi naxa a niya adamadie birin xa lu yunubi xa gbaloe bun ma, kɔnɔ mixi keren xa wali tinxinxi nan man tinxinyi nun kisi fima adamadie birin ma. K<Mixi keren xa yunubi raba naxa a niya faxɛ xa nɔ duniɲa ra, kɔnɔ Ala xa Mixi Sugandixi Isa wali fɔxi dangi na ra pon! Adamadie naxee bara Ala xa hinnɛ sɔtɔ naxan dande mu na, a nun a xa tinxinyi a won kixi naxan na, nee nɔɛ sɔtɔma kisi kui mixi keren nan saabui ra, naxan findi Ala xa Mixi Sugandixi Isa ra. ;yAdama xa yunubi nun Ala adamadie kixi naxan na, e fɔxi tagi ikuya. Mixi keren xa yunubi to makiiti, gbaloe nan fa. Kɔnɔ Ala adamadie kixi naxan na, a fa mixi gbegbe xa yunubi raba xanbi nɛ, a fa fɛɛrɛ ra mixi matinxinma ki naxɛ Ala ya i. ,:QKɔnɔ Ala won kixi naxan na, na nun Benba Adama xa yunubi keren mu a ra. Iyo, adamadi gbegbe faxaxi yi mixi keren xa yunubi nan saabui ra, kɔnɔ Ala xa hinnɛ dangi na ra ki fanyi, barima a adamadie kixi a xa Mixi Sugandixi Isa naxan na, na bara mixi gbegbe rakisi a xa hinnɛ saabui ra. `99Kɔnɔ faxɛ tan nu na duniɲa ma, keli won benba Adama ma han Annabi Munsa, hali na mixie xa yunubi to mu nu luxi alɔ won benba Adama gbe naxan Ala xui yati matandi. Adama nu misaalixi mixi nan na naxan nu fafe. 8  Yunubi nu na duniɲa ma beenun Ala xa a xa sɛriyɛ fi Annabi Munsa ma, kɔnɔ xa sɛriyɛ mu na, yunubi fan mu na mixi yo ma. +7O Na kui, yunubi naxa so duniɲa mixi keren saabui ra. Faxɛ fan naxa so duniɲa yunubi xa fe ra, a din mixi birin na barima adamadie birin bara yunubi raba. $6A Na man fari, won sɛɛwaxi nɛ Ala ra a xa Mixi Sugandixi Marigi Isa saabui ra, naxan bara won nun Ala tagi yailan. Adama fafe faxɛ ra, Isa fafe kisi ra M5 Barima won nu findixi Ala yaxuie ra tɛmui naxɛ, a xa Di xa faxɛ saabui naxa won tagi yailan, yakɔsi won nun Ala tagi to bara yailan, won a kolon a won nakisima nɛ a xa Di xa kisi saabui ra. 43 Na kui, won to bara findi tinxintɔɛe ra Ala ya i Isa xa sɛrɛxɛ saabui ra, won xa a kolon a man mu taganma won nakiside Ala xa gbaloe ma. %3CKɔnɔ Ala a xa xanunteya masenxi won bɛ yi nan na: Won nu findixi yunubitɔɛe ra tɛmui naxɛ, Ala xa Mixi Sugandixi naxa diɲɛ a nii ma won ma fe ra. 2)A xɔrɔxɔ ki fanyi mixi diɲɛfe a nii ma tinxin mixi xa fe ra. Kɔnɔ tɛmunde, mixi nde fan nɔma limaniyade a xa faxamixi fanyi nde bɛ. y1kWaxati to kamali, won sɛnbɛ yo mu nu na tɛmui naxɛ, Ala xa Mixi Sugandixi naxa faxa yunubitɔɛe bɛ. %0CWon man mu yaagima won xaxili to tixi Ala ra, barima Ala bara a xa xanunteya xɛlɛ won bɔɲɛ kui a Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra a bara naxan fi won ma. /+Won ma tunnabɛxi fan a niyama nɛ won xa yuge fanyi sɔtɔ naxan Ala kɛnɛnma. Na yuge mɔɔli fan a niyama nɛ won xa won xaxili ti Ala ra. {.oDangi na fan na, won man sɛɛwama won ma tɔɔrɛ kui, barima won a kolon a tɔɔrɛ duluxɔtɔya nan naminima. &-EWon ma danxaniya Marigi Isa ma, na bara won naso Ala xa hinnɛ kui won fa sabatixi naxan ma. Won sɛɛwaxi nan fa a ra won xaxili to tixi Ala xa nɔrɛ ra. ., WNa kui won to bara findi tinxintɔɛe ra Ala ya i danxaniya saabui ra, lanyi nun bɔɲɛsa bara lu won nun Ala tagi won Marigi Isa saabui ra, Ala xa Mixi Sugandixi. +}Won Marigi faxa won ma yunubie nan ma fe ra, a man naxa keli faxɛ ma, alako won xa findi tinxintɔɛe ra Ala ya i.0*YA sɛbɛxi won tan nan fan yati bɛ, won tan naxee danxaniyaxi Ala ma naxan won Marigi Isa rakeli faxɛ ma. Ala won fan ma danxaniya findima nɛ tinxinyi ra won bɛ. )Kɔnɔ Kitaabui naxan masenxi a falafe ra, «Ala naxa na findi tinxinyi ra a bɛ,» na mu sɛbɛ Iburahima gbansan xa bɛ. =(uNa na a ra «Ala naxa na findi tinxinyi ra a bɛ.» B'A nu laxi a ra feo, a Ala nɔma a xa laayidi rakamalide. a&;A mu siikɛ Ala xa laayidi ma, a xa danxaniya ɲan naxa sɛnbɛ sɔtɔ, a nu Ala batu. X%)Iburahima nu bara simaya ɲɛ kɛmɛ ɲɔndɔn sɔtɔ, a xa simaya nu bara xurun, a xa ginɛ Sara fan mu nu nɔma di baride sɔnɔn. Kɔnɔ hali a to na birin fahaamu, sese mu ba Iburahima xa danxaniya ra. .$UIburahima to danxaniya, a naxa la a ra a Ala fama a xa laayidi rakamalide alɔ a falaxi a bɛ ki naxɛ, «I bɔnsɔɛ wuyama yi ki nɛ.» A naxa a xaxili ti na ra hali a ya to mu nu tixi sese ra naxan a masenma a bɛ a na fe fama nɛ rakamalide. Na kui, a naxa findi si gbegbe benba ra. =#salɔ a sɛbɛxi ki naxɛ, «N bara i findi si gbegbe benba ra.» A findixi won benba ra Ala nan ya i, a danxaniya naxan ma, naxan nii rasoma faxamixie fate, naxan se birin daaxi. '"GNa kui, Ala xa laayidi sɔtɔma danxaniya nan saabui ra, alako a xa findi Ala xa hinnɛ ra Iburahima xa die birin bɛ, birin xa a sɔtɔ. A mu findima sɛriyɛ rabatumae gbansan xa gbe ra, kɔnɔ birin gbe na a ra naxee danxaniyaxi alɔ Iburahima. A bara findi won birin benba ra r!]Barima sɛriyɛ fama Ala xa xɔnɛ nan na, kɔnɔ sɛriyɛ mu na dɛnnaxɛ, sɛriyɛ matandi fan mu na.  3Xa a sa li nu sɛriyɛ rabatufe nan a niyama mixie xa findi kɛtongoe ra, danxaniya tide yo mu luma na fa, Ala xa laayidi fan bara kana na tɛmui. b= Ala laayidi tongo nɛ Iburahima nun a bɔnsɔɛ bɛ, a e fama duniɲa sɔtɔde kɛ ra. Kɔnɔ na laayidi mu keli a xa diinɛ sɛriyɛ rabatufe xa ma. A kelixi tinxinyi nan ma a naxan sɔtɔ danxaniya saabui ra. D A tan nan findixi mixi sunnaxie fan benba ra naxee mu e xaxili tima e xa sunnɛ ra, kɔnɔ naxee man ɲɛrɛma danxaniya kui alɔ won benba Iburahima ɲɛrɛ ki naxɛ beenun a xa sunna.  Na xanbi, a naxa sunna alako a xa findi tɔnxuma ra naxan a masenma a Ala bara a xa danxaniya findi tinxinyi ra a bɛ beenun a xa sunna. Na kui, a naxa findi danxaniyatɔɛ birin benba ra naxee mu sunnaxi, Ala bara naxee xa danxaniya findi tinxinyi ra e bɛ.  Na rabaxi a bɛ mun tɛmui? A to nu sunnaxi ba, ka a to mu nu sunnaxi? Ala na rabaxi a bɛ tɛmui naxɛ, Iburahima mu nu sunnaxi. kO Na kui, yi hɛɛri naxan ma fe falaxi, mixi sunnaxie gbansan nan a sɔtɔma, ka mixi sunnataree fan nɔma a sɔtɔde? Won ɲan bara a fala a Iburahima to danxaniya Ala ma, Ala a xa danxaniya nan findi tinxinyi ra a bɛ. KHɛɛri na mixi bɛ, Ala mu naxan xa yunubi rabaxi maxɔrinma.» mS«Hɛɛri na mixie bɛ, Ala bara diɲɛ naxee xa wali kobie ma, naxee xa yunubie bara xafari. |qDawuda fan a masen nɛ a hɛɛri na mixi bɛ Ala bara naxan findi tinxintɔɛ ra a ya i, bafe a xa walie ra: 6eKɔnɔ mixi naxan xaxili mu tixi a xa wali ra, naxan danxaniyaxi Marigi ma naxan mixi kobi findima tinxintɔɛ ra, Ala na kanyi xa danxaniya findima a bɛ tinxinyi nan na. {oWalikɛ na a sare sɔtɔ, na mu findima a bɛ ki xa ra, barima a xa wali sare na a ra a lanma a xa naxan sɔtɔ. wgKitaabui munse falaxi na xa fe ra? «Iburahima naxa danxaniya Ala ma, Ala naxa na findi tinxinyi ra a bɛ.» Xa a sa li nu Iburahima findi tinxintɔɛ ra a xa wali nan saabui ra, a nu nɔma a yɛtɛ matɔxɔde, kɔnɔ Ala tan ya i mu a ra. ^ 7Won xa misaali tongo Iburahima ma, won tan Yuwifie benba. A munse kolon yi xa fe ra? 3Won fa na ma di? Won xa a fala a Ala xa sɛriyɛ tide mu na won to danxaniyaxi Isa ma? Astɔfulahi! Won ɲan bara Ala xa sɛriyɛ tide ramini.2]barima Ala keren peti na a ra. A tan nan mixi sunnaxie matinxinma a ya i danxaniya saabui ra, a man tinxinyi fima sunnataree fan ma na danxaniya kerenyi nan saabui ra. Ka Ala findixi Yuwifie gbansan nan Marigi Ala ra? Si gbɛtɛe fan Marigi Ala xa mu a ra? Iyo, si gbɛtɛe fan Marigi Ala nan yati a ra, a;Won a kolon a danxaniya nan mixi matinxinma Ala ya i, sɛriyɛ xa kɛwalie xa mu a ra. H Na kui, mixi fa a yɛtɛ igboma munse xa fe ra? Fefe! Munfe ra? Mixi nɔma a yɛtɛ matɔxɔde a to diinɛ sɛriyɛ rabatuxi? Ade, barima tinxinyi sɔtɔma danxaniya nan tun saabui ra. ( IKɔnɔ yi waxati Ala bara a xa tinxinyi masen alako birin xa a kolon a a tinxin, e man xa a kolon a a tan nan tinxinyi fima mixi ma naxan danxaniyaxi Isa ma.  wAla a tan nan findi sɛrɛxɛ ra, a wuli raminixi nɛ alako naxee na danxaniya a ma, e xa yunubie xa xafari. Yi a masenxi nɛ a Ala tinxin, barima a xa diɲɛ kui, a nu bara adamadie xa yunubie lu na e mu makiiti, e naxee rabaxi waxati dangixi.  'birin tinxinyi sɔtɔma Ala xa hinnɛ nan tun saabui ra. Ala adama kima yi tinxinyi ra won xunsarama Isa nan saabui ra, a xa Mixi Sugandixi. T !barima birin findixi yunubitɔɛ nan na, birin bara gan Ala xa nɔrɛ ra, 2 ]Yi tinxinyi naxan kelima Ala ma a sɔtɔma danxaniya nan saabui ra, birin a sɔtɔ naxee danxaniyaxi Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma. Ala mu mixi yo rafisaxi a boore bɛ, ?wKɔnɔ yakɔsi, tinxinyi bara makɛnɛn naxan mu kelima sɛriyɛ rabatufe ma. A kelima Ala yɛtɛ nan ma, alɔ a sɛbɛxi sɛriyɛ nun namiɲɔnmɛe xa Kitaabuie kui ki naxɛ. xiNa kui, adamadi yo mu findima tinxintɔɛ ra Ala ya i sɛriyɛ rabatufe saabui ra, barima sɛriyɛ tan yunubi nan tun makɛnɛnma, adamadi xa a kolon a yunubitɔɛ na a ra. Tinxinyi naxan kelima Ala ma, naxan sɔtɔma danxaniya saabui ra :mWon a kolon Ala xa sɛriyɛ naxan birin masenxi, a a masenxi mixie nan bɛ naxee na a xa sɛriyɛ nɔɛ bun ma, alako dɛ birin xa balan, sɛriyɛ xa birin suxu Ala ya i. &Ge mu Ala yaragaaxui kolon.» $CE mu bɔɲɛsa kira kolon, I e dangi dɛdɛ, e kanari nun nimisɛ nan luma e xanbi ra. )ME sanyi xulun wuli raminife ra, :odankɛ nun wɔyɛn xɔnɛ nan e dɛ rafexi.   E dɛ findixi gaburi dɛ ibixi nan na, e nɛnyi findixi mixi mayenden se nan na.Bɔximase xɔnɛ nan minima e dɛ kiri ra,   Birin bara kira fanyi bɛɲin, e birin xun bara rakana.Mixi yo mu na naxan fe fanyi rabama, hali mixi keren, a mu na. 9~m Fe kolonyi yo mu na, mixi yo mu Ala fenfe. E} A sɛbɛxi:«Mixi yo mu tinxin, hali mixi keren. W|' Won munse falama fa? Won xa a fala a won tan Yuwifie tinxin dangi si gbɛtɛe ra? Ade, na mu a ra feo, barima alɔ won ɲan bara a to, Yuwifie ba, si gbɛtɛe ba, birin na yunubi nan xa nɔɛ bun ma. o{WWon ɲan xa a fala, «Won xa fe ɲaaxi raba alako a xa sa findi fe fanyi ra.» Muxu xili kanɛe na nan falama muxu xun ma, a muxu xa masenyi nan na ki. Kɔnɔ Ala na e makiiti, e fan e sare sɔtɔma nɛ. Adamadie xa tinxintareya z5Nde nɔma a falade, «Xa n ma wule Ala xa nɔndi makɛnɛnma duniɲa bɛ alako Ala xa tantui sɔtɔ, munfe ra a fa n findima yunubitɔɛ ra?» @y{Astɔfulahi! Xa Ala mu tinxin, a duniɲa makiitima di? Ix Kɔnɔ xa won ma tinxintareya fa a masenma nɛ mixie bɛ a Ala tinxin, won fa na ma di? Ala na xɔnɔ won ma, won xa a fala a mu tinxin? (N wɔyɛnfe nɛ alɔ mixie wɔyɛnma ki naxɛ.) uwcAstɔfulahi. Adamadi birin findixi wule falɛ nan na, kɔnɔ a xa kolon a Ala nɔndi kanyi mu nɔma wule falade. A sɛbɛxi Kitaabui kui:«Na kui, i xa wɔyɛnyi findima nɔndi nan na.Kiiti luma i tan nan bɛ tɛmui birin.» uvcKɔnɔ xa a sa li go, ndee na e ya ma e kobe rasoxi Ala ra, na nɔma a niyade Ala fan xa a kobe raso e ra? \u1Iyo, yi fee tide gbo ki fanyi. A fɔlɛ ra, Ala a xa masenyi taxu Yuwifie nan na. Ft Tide mundun fa na findife Yuwifi ra? Sunnɛ tide na na yire? +sOMixi findife Yuwifi ra, na kolonma bɔɲɛ nan ma. Sunnɛ yɛtɛ yɛtɛ fan, sunnɛ na a ra naxan sɔtɔma bɔɲɛ ma, Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. A mu kelima diinɛ sɛriyɛ sɛbɛxi xa ma. Sunnɛ na mixi naxan bɔɲɛ ma, a xa matɔxɔɛ mu kelima mixi xa ma, a kelima Ala nan ma.rI naxan masenma kɛnɛ ma mixie ya i, na xa mu i findixi Yuwifi ra. Tɔnxuma naxan toma i fate ma, na xa mu a masenxi a i sunnaxi yati. PqNaxee mu sunnaxi e fate bɛndɛ ma, kɔnɔ e Ala xa sɛriyɛ rabatuxi, nee wali ki nan fama i makiitide. Mixi sunnaxi nan i ra, Ala xa sɛriyɛ sɛbɛxi na i yi, kɔnɔ i Ala xa sɛriyɛ matandima. p}Na kui, xa a sa li sunnatare sa ɲɛrɛ Ala xa sɛriyɛ ma, a a rabatu, a xa sunnatareya mu findima a bɛ sunnɛ xa ra? o1Sunnɛ tide na na nɛ xa i sa Ala xa sɛriyɛ rabatuxi. Kɔnɔ xa i sa a xa sɛriyɛ matandima, i xa sunnɛ bara findi i bɛ sunnatareya ra. inKNa na a ra, a sɛbɛxi Kitaabui kui, «Si gbɛtɛe Ala bɛxuma wo tan Isirayilakae xa fe ra.» mwI tan naxan i yɛtɛ igboma i to Ala xa sɛriyɛ kolonxi, i na Ala yelebufe nɛ na ki, i na a xa sɛriyɛ matandife! l I tan naxan a falama a mixie naxa yɛnɛ raba, i yɛnɛ rabama! I tan naxan yele na kuye batufe ra, i kuye batude see muɲama! xkiI tan naxan boore xaranma, i mu i yɛtɛ xaranma! I tan naxan mixie tuli ibama muɲɛ tife ra, i muɲɛ tima! j9I laxi a ra a i tan nan findixi xaxilitaree rasima nun dimɛe karamɔxɔe ra, barima lɔnni nun nɔndi birin na i yi ra i to diinɛ sɛriyɛ kolonxi. iI laxi a ra a i tan nan findixi dɔnxuie raɲɛrɛma ra, a i tan nan findixi tɛ radɛxɛ ra mixie bɛ naxee na dimi kui. Xh)I Ala sago kolon. I fata fe fanyi sugandide barima i Ala xa sɛriyɛ xaranxi. @gyKɔnɔ i tan naxɛ a Yuwifi nan na i ra. I xaxili tixi Munsa xa Sɛriyɛ nan na. I a maɲɔxunxi a i kisima na nan saabui ra. I to bara Ala kolon, na na a ra i i yɛtɛ igboma. OfA rabama na ki nɛ, Ala nɛ kiiti sama lɔxɔ naxɛ a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra, a mixie gundo birin makiiti. N xibaaru fanyi naxan kawandima, a na nan masenxi. Yuwifie nun Munsa xa sɛriyɛ 2e]E bara a masen a Ala xa sɛriyɛ sɛbɛxi e bɔɲɛ ma. Won a kolon a nɔndi na a ra barima e xaxili e rasima, «Yi ɲanige mu fan,» xa na mu, «Yi ɲanige nan fan.» jdMAnnabi Munsa mu Ala xa sɛriyɛ so si gbɛtɛe yi, naxee mu findi Yuwifie ra. Kɔnɔ e na Ala xa sɛriyɛ rabatu tɛmui naxɛ e yɛtɛ ɲanige ma, e bara a kolon a lanma e xa naxan naba, hali e to mu Ala xa sɛriyɛ sɔtɔ. c7 Naxee e tuli matima Ala xa sɛriyɛ ra, nee xa mu findixi tinxintɔɛe ra Ala ya i. Naxee Ala xa sɛriyɛ rabatuma, nee nan findima tinxintɔɛe ra. obW Yunubitɔɛe naxee birin mu Ala xa sɛriyɛ kolon Annabi Munsa naxan fixi, e bɔnɔma nɛ, kɔnɔ e mu makiitima na sɛriyɛ ra. Yunubitɔɛe naxee sɛriyɛ kolon Annabi Munsa naxan fixi, e tan nan makiitima na sɛriyɛ ra. 7ai barima Ala tan mu mixi yo rafisa a boore bɛ. ` Kɔnɔ xunnakeli, binyɛ, nun bɔɲɛsa luma mixi birin bɛ naxee fe fanyi rabama, a fɔlɔ Yuwifie ma, a sa dɔxɔ si gbɛtɛe ra, _  Ɲaxankatɛ nun bɔɲɛkanɛ nan luma adamadi birin bɛ naxee fe kobi rabama, a fɔlɔ Yuwifie ma, a sa dɔxɔ si gbɛtɛe ra. !^;Kɔnɔ naxee e yɛtɛ kɛnɛnfe tun nabama, e tondi nɔndi nun tinxinyi ra, e bira fe kobi fɔxɔ ra, Ala xa xɔnɛ nun gbaloe nan tun nagataxi e bɛ. s]_Naxee e tunnabɛxi wali fanyi rabafe ma, e xunnakeli, yigi, nun kisi fen Ala ra, Ala kisi fima nɛ e ma. +\QAla kankan xa wali sare fima nɛ. .[UKɔnɔ i to i tuli xɔrɔxɔxi, i tondi tuubide, i na Ala xa xɔnɛ nan nagbofe i yɛtɛ xili ma kiiti sa lɔxɔɛ, Ala xa kiiti tinxinxi makɛnɛnma tɛmui naxɛ. !Z;Ka i yoxi nɛ Ala ma ba, a xa fanyi nun a xa diɲɛ nun a xa bɔɲɛ bɛxi to gboxi? I mu a kolon a Ala a xa fanyi nan masenma i bɛ alako i xa tuubi? YI tan naxan mixi yuge makiitima, a man fa li wo birin na wali kobi keren nan xun ma, i ɲɔxɔ a ma a i fama tangade Ala xa kiiti ma? _X7Won birin a kolon a Ala xa kiiti tinxin a na yi mixi mɔɔlie xa wali kobie sare fi. _W 9Na kui, xa i mixi yuge makiitima, diɲɛ yo mu na i bɛ, i findi mixi yo ra. I nɛ i boore yuge makiitima, i na i yɛtɛ nan safe geeli, barima i tan naxan mixi yuge makiitima, wo birin wali kobi keren nan xun ma. JV  Ala xa sɛriyɛ a masenxi nɛ, a naxee na fee rabama, faxɛ nan daxaxi e bɛ. Hali e to na kolon, e na fe haramuxie nan yati rabama, e man mixi ralimaniyama naxee fan na fe mɔɔli rabama.RU Xaxilitare, dugutɛgɛ yanfɛ, kinikinitare, nun hinnɛtare nan na e ra. *T ONaafixie, mixi mafalɛe, Ala yaxuie, konbitie, yɛtɛ igboee nun dɛ igboee nan e ra. E fe kobie xabuma naxee singe mu nu kolon, e ɲan mu e barimixie danxunma. >S wE bɔɲɛ rafexi tinxintareya mɔɔli birin na: wali kobi rabafe, wasatareya, ɲaaxuɲa. Milanteya, mixi faxafe, mixi tagi isofe, mixi mayendenfe, nun ya ixareya mu ɲɔnma e tagi. zR oE to tondi Ala kolonde Ala ra, a naxa e rabolo e yɛtɛ kan xaxili kobie yi, e nu fee raba naxee mu radaxa. =Q uXɛmɛe fan naxa mɛɛ ginɛe xa kafuɲɔxɔya ra, e fa bira e boore xɛmɛe kafuɲɔxɔya fɔxɔ ra. E naxa fe mayaagixie raba e bore ra, e e xa wali kobi sare sɔtɔ naxan daxa. -P UNa na a ra Ala naxa e rabolo e xa bira e waxɔnfe mayaagixie fɔxɔ ra. E xa ginɛe naxa e nun xɛmɛ xa kafuɲɔxɔya masara ginɛ firin xa kafuɲɔxɔya ra. O E naxa Ala xa nɔndi masara wule ra, e man fa daali batu, beenun e xa Daali Mangɛ nan batu, a tan naxan lan a xa batu abadan. Amina. N  Na nan a niya Ala naxa e rabolo e xa yunubi fee kui, e bɔɲɛ kɛnɛnyi ma. Na kui, e naxa fe mayaagixie raba e bore ra. &M GE bara tondi Ala batude naxan na na abadan, e kuye masolixie batu naxee misaalixi adamadi ra naxan faxama, a nun naxee misaalixi xɔni, sube, nun bubuse ra. RL E e yɛtɛ matɔxɔma e xa xaxilimaya ra, kɔnɔ e bara findi daxuie ra. (K Kbarima hali e to Ala kolonxi, e bara tondi a tantude, e tondi a binyade a xa mangɛya kui. E xaxili bara bira fe fufafu fɔxɔ ra, e bɔɲɛ bara lu dimi kui. J 3Kabi duniɲa daa tɛmui, Ala naxan mu toma, a naxa a yɛtɛ masen. Adamadi birin nɔma a kolonde a Ala na na yati, naxan sɛnbɛ mu danma, barima yi bara makɛnɛn e bɛ a fiixɛ ra a xa wali fɔxi saabui ra. Na kui, tinxintaree mu nɔma sese falade naxan kiiti fanma e bɛ, rI _Anun mixi nɔma naxan kolonde Ala xa fe kui, a fiixɛxi e bɛ fɔɛn, barima Ala bara a makɛnɛn e bɛ. H Ala xa xɔnɛ goroma keli koore tinxintaree nun kaafirie xili ma. Yi mixie nɔndi nɔxunma e xa tinxintareya saabui ra. qG ]Yi xibaaru fanyi bara a makɛnɛn a tinxinyi naxan kelima Ala ma a sɔtɔma danxaniya nan tun saabui ra, alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ:«Mixi tinxinxi kisima danxaniya nan saabui ra.» Adamadie tondife Ala xa nɔndi ra KF N mu yaagima Marigi xa xibaaru fanyi masende mixi yo bɛ, barima a tan nan saabui a niyama Ala danxaniyatɔɛ birin nakisima. Yi kisi fixi Yuwifie nan singe ma, a fa fi si gbɛtɛe fan ma. ^E 7Na na a ra a xɔli n ma ki fanyi n xa xibaaru fanyi kawandi wo tan Rɔmakae fan bɛ. jD OFo n xa wɔyɛn mixi birin bɛ, taa idɔxɔɛe nun daaxa idɔxɔɛe, xaran mixie nun xarantaree. pC [ N ngaxakerenyie, n wama wo xa a kolon a sanmaya wuyaxi nan yi ki n bara natɛ tongo n xa siga wo xɔnyi n xa sa n ma wali tide nde to wo tagi alɔ n a toxi ki naxɛ ɲamanɛ gbɛtɛe tagi, kɔnɔ han to a mu sɔɔnɛya n bɛ. vB g A xɔli n ma won xa won bore ralimaniya won ma danxaniya saabui ra, won birin xa sɛnbɛ sɔtɔ won bore ra. `A ; Barima wo to xɔli na n ma ki fanyi, alako n xa nɔ wo sɛnbɛ sode Ala xa ki ndee ra. [@ 1 N man Ala maxandima, xa a sago na a ra, a xa a niya n xa nɔ sigade wo xɔnyi fa. R?  N Marigi Ala, n naxan batuma n nii birin na n to a xa Di xa xibaaru fanyi rayensenma, a tan a kolon a n na nɔndi nan falafe wo bɛ. A tan nan n seede ra, fa a fala, n a maxandima wo bɛ tɛmui birin. &> GA fɔlɛ ra, n nan n Marigi Ala tantuma nɛ wo birin xa fe ra a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra, barima wo xa danxaniya xili bara din duniɲa birin na. F= N yi sɛbɛfe wo tan Rɔmakae nan ma Ala naxee xanuxi, a naxee xilixi wo xa findi a xa sɛniyɛntɔɛe ra. Won Baba Ala nun a xa Mixi Sugandixi Marigi Isa xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi wo ma. L< Wo fan na na ya ma, Ala xa Mixi Sugandixi Isa wo tan naxee xilixi. ; 3A tan nan saabui a niyaxi Ala hinnɛxi muxu ra muxu xa findi xɛɛrae ra a xili xa fe ra, alako si birin xa danxaniya a ma, e xa bira a fɔxɔ ra. /: YXaxili Sɛniyɛnxi fan bara a masen sɛnbɛ ra a Ala xa Di na a ra. A na masen a xa marakeli nan saabui ra faxɛ ma. Won Marigi nan na Isa ra, Ala xa Mixi Sugandixi. g9 IYi xibaaru fanyi findixi a xa Di nan xa fe ra, naxan bari Dawuda bɔnsɔɛ kui a adama ki ma. |8 sTɛmui dangixi, Ala nu bara a xa yi xibaaru fanyi laayidi a xa namiɲɔnmɛe xui ra Kitaabui sɛniyɛnxi kui. $7 EN tan Pɔlu nan yi ki, Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa konyi di. Ala bara n xili n xa findi a xa xɛɛra ra, a n sugandi n xa a xa xibaaru fanyi rayensen yɛ. 16]Marigi Isa xa hinnɛ birin na.5 Yi seede naxan seedeɲɔxɔya baxi, a xa masenyi nan ya, a naxɛ, «Iyo, a gbe mu luxi n xa fa.» Amina. Marigi Isa, i xa fa! g4GXa a sa li mixi nde naxa wɔyɛnyi nde ba yi namiɲɔnmɛ xa masenyi ra naxan sɛbɛxi yi Kitaabui kui, Ala nan fama kisi sansi kɛ bade a yi ra, a fa lu taa sɛniyɛnxi fari ma, alɔ a sɛbɛxi yi Kitaabui kui ki naxɛ. 33N tan Yaya bara findi seede ra mixi birin bɛ naxee bara yi masenyi mɛ naxan sɛbɛxi yi Kitaabui kui Ala xili ra. Xa a sa li mixi nde fama fe gbɛtɛ nde sade yi masenyi fari, Ala nan fama tɔɔrɛ sade na kanyi ma, alɔ tɔɔrɛ naxan ma fe sɛbɛxi yi Kitaabui kui. j2MAla Xaxili Sɛniyɛnxi nun ginɛ naxan xa futi xirima, e birin a falama, «Fa.» Naxan na a mɛ, na fan xa a fala, «Fa! Ye xɔli na naxan ma, a xa fa. Naxan wama a minfe, a xa kisi ye tongo, a xa a min, a mu sarama!» Q1N tan Isa, n bara n ma malekɛ xɛɛ seedeɲɔxɔya ra danxaniyatɔɛ ɲamae ma. N tan findixi Dawuda bɔnsɔɛ sanke nan na, n tan findixi Dawuda bɔnsɔɛ nan na. N luma nɛ alɔ subaxɛ looloe.» 0}Fe ɲaaxi rabae na taa fari ma, mandurulae, yɛnɛlae, faxɛtie, kuye batuie, nun wule falɛ birin wule rafan naxee ma. /Ɲɛlɛxinyi na mixi bɛ naxee e yɛtɛ sɛniyɛnma, alako e xa kisi sansi bogi don, e man xa nɔ sode na taa kui naadɛ ra. W.' N tan nan findixi fe singe nun fe dɔnxɔɛ ra, a fɔlɛ nun a raɲɔnyi ra. v-e Isa naxa a masen, «I xa a kolon, a gbe mu luxi n xa fa, n man fama nɛ mixi birin xa kɛwali sare ra. ,7 Tinxintare xa lu tinxintareya kui, sɛniyɛntare xa lu sɛniyɛntareɲa kui, tinxintɔɛ xa lu tinxinyi kui, sɛniyɛntɔɛ xa lu sɛniyɛnyi kui.» 3+_ Na dangi xanbi na malekɛ naxa a fala n bɛ, «I naxa yi masenyi balan tɔnxuma ra sinden, naxan sɛbɛxi yi Kitaabui kui Ala xili ra, barima waxati bara makɔrɛ. `*9 Kɔnɔ a naxa a fala n bɛ, «Ade, i naxa na raba. N fan findixi Ala xa konyi nan na alɔ i tan nun i ngaxakerenyi naxee findixi namiɲɔnmɛe ra, a nun mixi naxee yi Kitaabui xa masenyi rabatuma. I xa Ala batu.» 6)eN tan Yaya, n bara na fe birin mɛ, n bara na fe birin to. N to na mɛ, n to na to, n naxa bira na malekɛ bun ma naxan nu bara na fee masen n bɛ, alako n xa a batu. *(MIsa naxa a masen, «I xa a kolon, a gbe mu luxi n xa fa. Ɲɛlɛxinyi na mixi bɛ naxan yi masenyi rabatuma, naxan sɛbɛxi yi Kitaabui kui Ala xili ra.» o'WMalekɛ naxa a fala n bɛ, «Yi masenyi nɔndi nan a ra, a mu kanama. Marigi Ala, naxan namiɲɔnmɛ xaxili raɲɛrɛma, a naxa a xa malekɛ xɛɛ alako a xa a masen a xa konyie bɛ naxan fama rabade waxati makɔrɛxi ra.» .&UKɔɛ mu soma naa, e hayi mu na lanpui nun soge naiyalanyi ma sɔnɔn, barima Marigi Ala nan findixi e xa naiyalanyi ra. Ala xa konyie yaamari tima nɛ naa abadan. 3%ae a yatagi to, a xili sɛbɛxi e tigi ma. o$WDankɛ yo mu na sɔnɔn. Ala nun Yɛxɛɛyɔrɛ xa kibanyi na taa kui. Ala xa konyie a xui rabatuma, 0#Ya fa findi xure ra taa tagi. Kisi sansie nu tixi a dɛ firin na, e nu bogi kike yo kike, sanmaya fu nun firin ɲɛ kui. E burɛxɛ findixi seri nan na ɲamanɛe bɛ. " {Na malekɛ naxa kisi xure masen n bɛ. A nu tinse alɔ diyaman, a nu minima Ala nun Yɛxɛɛyɔrɛ xa kibanyi nan kui, K!Se sɛniyɛntare yo mu soma naa, mixi naxan fe xɔnxi rabama nun mixi naxan wule falama, e fan mu soma naa. Mixi naxee xili sɛbɛxi Yɛxɛɛyɔrɛ xa kisi buki kui, e gbansan nan soma na.5 eSie fama nɛ Ala binyade naa, e a matɔxɔ. >wNa taa naadɛe mu balanma, barima kɔɛ mu soma naa. U#Sie ɲɛrɛma a xa naiyalanyi nan kui, duniɲa mangɛe fama nɛ a binyade. 6eNa taa hayi mu nu na soge ma, xa na mu a ra kike ma, alako a xa naiyalanyi sɔtɔ. Ala xa nɔrɛ nan findima a xa naiyalanyi ra, Yɛxɛɛyɔrɛ findima a xa lanpui nan na. N mu Ala xa hɔrɔmɔlingira toxi taa kui, barima Marigi Ala Sɛnbɛ Kanyi nun Yɛxɛɛyɔrɛ nan na hɔrɔmɔbanxi ra. KTɛtɛ naadɛ fu nun firin nu yailanxi gɛmɛ tofanyie nan na naxee na baa ma. Naadɛ birin findixi gɛmɛ keren nan na. Taa malande nu yailanxi xɛɛma xɔri fanyi nan na naxan tinse alɔ ye. Z-a suuli nde sarodonixi, a senni nde sarodone, a solofere nde kirosolite, a solomasaxan nde berili, a solomanaani nde topasi, a fu nde kirisopirase, a fu nun keren nde hiyasinti, a fu nun firin nde ametisite. @yTaa tɛtɛ nu tixi gɛmɛ xungbee nan fari. Gɛmɛ tofanyi mɔɔli birin nan nu na gɛmɛ xungbee raxunmaxi. Gɛmɛ xungbe singe raxunmaxi gɛmɛ tofanyi nde nan na naxan xili falama yasipe, a firin nde raxunmaxi gɛmɛ tofanyi nde nan na naxan xili falama safiri, a saxan nde kalisedone, a naani nde emerode, #Tɛtɛ nu yailanxi gɛmɛ tofanyi nan na naxan maniya diyaman na. Taa tan nu yailanxi xɛɛma xɔri fanyi nan na naxan tinse alɔ ye. eCMalekɛ naxa tɛtɛ fan maniya adama ki ma. Na naxa lan kanke ya tongo saxan nun senni ma. wTaa kuyɛ, taa igboɲa, nun taa iteya, a birin nu lanxi kilo wulu firin, kilo kɛmɛ firin, kilo mɔxɔɲɛn nan ma.  Maniyase xɛɛma daaxi nu na na malekɛ yi ra, naxan nu wɔyɛnma n bɛ, alako a xa nɔ taa, a naadɛe, nun a tɛtɛ maniyade. Taa tɛtɛ nu tixi na gɛmɛ safɛ fu nun firin nan fari, Yɛxɛɛyɔrɛ xa xɛɛra fu nun firin xilie nu sɛbɛxi e ma. 1 Naadɛ saxan nu na sogetede mabiri, naadɛ saxan nu na kɔɔla mabiri, naadɛ saxan nu na yirefanyi mabiri, naadɛ saxan nu na sogegorode mabiri. 9k A xa tɛtɛ nu ite, naadɛ fu nu firin nu na a ma, malekɛ fu nun firin nu tixi na naadɛe ra e makantafe ma. Isirayila bɔnsɔɛ fu nun firin xili nu sɛbɛxi na naadɛe ma. `9 Ala xa nɔrɛ nu na a ma, a nu yanbama alɔ gɛmɛ tofanyi naxan maniyaxi diyaman na. 7g A naxa n xaxili xanin geya xungbe itexi ma. Mɛnni a naxa na taa sɛniyɛnxi masen n bɛ, naxan findixi na Darisalamu ra, naxan nu bara goro kelife koore ma Ala sɛɛti ma. wg Malekɛ nde naxan nu na na malekɛ solofere ya ma, tɔnbili solofere nu na naxee yi ra, mankanɛ solofere saxi e kui, a naxa fa n yire, a a fala n bɛ, «Fa be, n xa Yɛxɛɛyɔrɛ xa ginɛ masen i bɛ, naxan xa futi fama xiride.» EKɔnɔ mixi gaaxuxie, danxaniyataree, mixi ɲaaxie, faxɛtie, yɛnɛlae, mandurulae, kuye batuie, wule falɛe, e birin luma nɛ tɛ nun soda xɔɔra. Na findima faxɛ firin nde nan na.» j MMixi naxan geenima, a kɛ nan na ki. N bara findi a Marigi Ala ra, a fan bara findi n ma di ra. M A naxa a fala n bɛ, «A bara ɲɔn. N tan nan na fe singe nun fe dɔnxɔɛ ra, a fɔlɛ nun a raɲɔnyi. Ye xɔli na naxan ma, n kisi ye fima nɛ a ma, a mu sarama. Na ye misaalixi kisi nan na. C Naxan magoroxi kibanyi kui a naxa a fala, «Yakɔsi, n bara fe birin masara.» A man naxa a fala, «A sɛbɛ, barima masenyi na a ra naxan findixi nɔndi ra, a mu kanama abadan.» ! ;A e yaye birin bama nɛ. Faxɛ, sunnunyi, wa xui, nun tɔɔrɛ mu luma naa sɔnɔn, barima na fe mɔɔli naxee nu na singe ra, nee birin bara ɲɔn.» f EN naxa xui sɛnbɛma nde mɛ kelife kibanyi yire, a falafe ra, «Ala xa hɔrɔmɔlingira nan ya naxan tixi adamadie ya ma. Ala sabatima nɛ adamadie tagi, e findi a xa ɲama ra, a fan findi e Marigi Ala ra, a lu e tagi. H N naxa taa sɛniyɛnxi to, Darisalamu nɛɛnɛ, naxan nu na gorofe keli koore ma Ala sɛɛti ma. A nu rafalaxi a fanyi ra alɔ ginɛ naxan sigama a xa mɔri ralande a xa futi xiri lɔxɔɛ. s aN naxa koore nun bɔxi nɛɛnɛ to, barima koore nun bɔxi singe nu bara lɔɛ, baa fan mu nu na sɔnɔn. [/Mixi naxan birin xili mu nu sɛbɛxi kisi buki kui, e naxa woli tɛ xɔɔra.W'Faxɛ nun aligiyama naxa woli tɛ xɔɔra, naxan findixi faxɛ firin nde ra. ! Mixi faxaxie naxee nu na baa ma, nee naxa keli. Mixi faxaxie naxee nu na aligiyama, nee fan naxa keli, e birin naxa makiiti e kɛwali ma. \1 N naxa mixi faxaxie to, forie nun dimɛe, e birin tixi kibanyi ya i. Bukie naxa rabi, boore buki fan naxa rabi naxan findixi kisi buki ra. Mixi faxaxie naxa makiiti e kɛwali ra naxan nu sɛbɛxi na bukie kui. y Na dangi xanbi, n naxa kibanyi xungbe fiixɛ to, Ala magoroxi a kui. Bɔxi nun koore naxa e gi a ya ra, e lɔɛ. 6e Ibulisa naxan nu sie madaxuma, a tan bara woli tɛ nun soda xɔɔra, na sube nun na namiɲɔnmɛ wule falɛ na dɛnnaxɛ. E ɲaxankatama nɛ naa kɔɛ nun yanyi ra abadan. "= Sie kelima nɛ duniɲa yire birin, e fa Ala xa ɲama rabilin a xa taa xanuxi kui. Kɔnɔ na tɛmui tɛ goroma nɛ kelife koore ma, a fa e sɔntɔ. a siga duniɲa birin sie madaxude, alɔ Gogo nun Magogo, a e malan gere xili ma. E xasabi luma nɛ alɔ mɛyɛnyi naxan na baa dɛ ra. ^~5Na ɲɛ wulu keren na kamali tɛmui naxɛ, Sentanɛ minima nɛ a xa geeli kui, y}kƝɛlɛxinyi nun sɛniyɛnyi na mixie bɛ naxee bara lu na marakeli singe kui. Saya firin nde mu nɔma e lide sɔnɔn. E findima nɛ Ala nun Ala xa Mixi Sugandixi xa sɛrɛxɛdubɛe ra, e fa yaamari ti a sɛɛti ma ɲɛ wulu keren bun ma. v|eBoore mixi faxaxie mu nu kelixi faxɛ ma sinden, fo na ɲɛ wulu keren xa kamali. Marakeli singe nan na ki. A{{N naxa kibanyi ndee to. Mixi naxee magoroxi e kui, nee nu bara yaamari sɔtɔ e xa kiiti sa. N naxa mixie to naxee xunyie nu bara ba e dɛ i Isa xa seedeɲɔxɔya nun Ala xa masenyi xa fe ra. N man naxa mixie to naxee mu nu tuubi na sube nun a xa kuye bɛ, na sube xili mu nu sɛbɛxi e tigi ma, xa na mu a ra e bɛlɛxɛ ma. E nu bara keli faxɛ ma, e ɲiɲɛ, e yaamari raba Ala xa Mixi Sugandixi sɛɛti ma ɲɛ wulu keren bun ma. GzA naxa a woli yili tilinxi kui, a naadɛ balan, a tɔnxuma sa naadɛ ma, alako a naxa mini sie madaxude han na ɲɛ wulu keren xa kamali. Na xanbi a lanma a xa fulun waxati dunkedi bun ma. "y=A naxa na sube magaaxuxi suxu, na bɔximase fori, naxan findixi Ibulisa ra, na nan na ki Sentanɛ. A naxa a xiri, a xa lu na ki ɲɛ wulu keren bun ma. *~~1}z|l{zzz%yy"xxw1vvttdsrrnqq7ppoJnXmQlk%jXii)hhlhg3ff4eeYdd6cc"bb0a``>_^]]\q[[ZYYX=WW7VLUTTNSS;RR1QZP`ONNJMLLKK,JJIXHHZGFEEDDCFBAA@|@?>>e>==3211r10f//.4-,,R++o**z))3(('Y&D%z$$#f""D!!: I.~`4'38M h u  / A+N~?]3 Wo naxa tin fe kobi xa nɔ wo ra, wo tan nan xa fe kobi nɔ, fe fanyi raba ra.8i A man sɛbɛxi,«Xa kaamɛ na i yaxui ma, i xa a ki donse ra.Xa ye xɔli na a ma, i xa a ki ye ra.Na kui a luxi nɛ alɔ i na tɛ wolee ibaganfe a xunyi ma.» M N xanuntenyie, wo naxa wo gbeɲɔxɔ wo yɛtɛ ra, wo xa na lu Ala ma, barima a sɛbɛxi Kitaabui kui,«Ala naxɛ, n tan nan wo gbeɲɔxɔma,
n tan nan fe kobi ragbilenma a rabama ma.» O Wo xa wo nɔ fe birin naba alako lanyi xa lu wo nun mixi birin tagi. gG Wo naxa fe kobi ɲɔxɔ fe kobi ra. Wo xa kata mixie xa wo kolon fe fanyi rabae nan na.  Wo xa lan wo bore ma. Wo naxa wo yɛtɛ igbo, yɛtɛ magore nan xa rafan wo ma. Wo naxa wo yɛtɛ maɲɔxun lɔnnilae ra. L Wo xa sɛɛwa booree xa sɛɛwɛ, wo xa sunnun boore xa sunnunyi. eC Wo xa Ala maxandi mixie bɛ naxee wo ɲaxankatama. Wo xa duba e bɛ, wo naxa e danka. Q~ Wo xa sɛniyɛntɔɛe mali e xa tɔɔrɛ kui. Wo xa xɔɲɛe rasɛnɛ. y}k Wo xa sɛɛwa fe ma wo xaxili tixi naxan na. Wo xa duluxɔtɔ wo xa tɔɔrɛ kui. Wo naxa tagan Ala maxandide. q|[ Wo tun naxa raxɔnɔ, wo xa wo tunnabɛxi. Wo xa wakili wo bɔɲɛ birin na. Wo xa wali wo Marigi bɛ. f{E Wo xa wo bore xanu ngaxakerenya xanunteya nan na. Wo xa wo bore binya dangife wo yɛtɛ ra. pzY Wo xa mixie xanu bɔɲɛ fiixɛ ra. Wo xa fe kobi xɔn, wo xa fe fanyi suxu wo sɛnbɛ birin na. y' Xa a nde kixi mixi ralimaniyafe nan na, na kanyi xa mixie ralimaniya. Xa a nde findi mixi ra naxan ki tima, na kanyi xa mixie ki a fanyi ra. Xa a nde findi yarerati ra, a kanyi xa na raba a ki ma. Xa a nde findi tɔɔrɔmixie malima ra, a kanyi xa na raba sɛɛwɛ ra. x Xa a nde kixi mixi mali wali nan na, na kanyi xa mixie mali. Xa a nde kixi mixi kawandife nan na, na kanyi xa kawandi ti. jwM Ala won kima kie ra naxee dɔxɔ wuya. A na rabama a xa hinnɛ bɛrɛ nan ma a bara naxan ɲanige kankan bɛ. Xa a mixi nde kixi a xa nɔ wɔyɛnde Ala xili ra, na kanyi xa wɔyɛn Ala xili ra a xa danxaniya xasabi ma. jvM Won fan na na ki nɛ. Hali won to wuyaxi, won birin bara findi fate keren na Ala xa Mixi Sugandixi saabui ra. Won luxi nɛ alɔ fate salonsee naxee fatuxi Isa fate ra won man fatu won bore ra, won birin findi fate keren na. iuK Fate keren nan na kankan bɛ, kɔnɔ na fate salonsee wuya. Fate salonse birin nun a gbe wali. htI Ala to hinnɛ n na, a n findi a xa xɛɛra ra, n xa wo rasi: Wo naxa wo yɛtɛ sa yire, wo xa fe mu dɛnnaxande lixi. Wo naxa wo yɛtɛ igbo, wo xa wo yɛtɛ mato danxaniya xasabi nan ma, Ala bara naxan fi kankan ma. osW Wo naxa wo ɲɛrɛ yi duniɲa mixie ɲɛrɛ ki ma. Wo xa a lu Ala xa wo ɲɛrɛ ki fori masara, a bɔɲɛ nɛɛnɛ nun xaxili nɛɛnɛ fi wo ma. Na kui, wo nɔma nɛ Ala waxɔnfe fanyi kolonde, naxan a kɛnɛnxi, naxan kamalixi. ar = Na kui, n ngaxakerenyie, Ala to bara hinnɛ wo ra, n bara wo maxandi wo xa wo yɛtɛ ba sɛrɛxɛ ra Ala bɛ, sɛrɛxɛ sɛniyɛnxi naxan bama a ɲiɲɛ ra, naxan nafanxi Ala ma. Na nan findima wo xa batui xɔri ra. q7 $Se birin kelixi a tan nan ma,
se birin baloxi a tan nan saabui ra,
a se birin daaxi a yɛtɛ nan bɛ.Tantui na a bɛ abadan! Amina.Ep #Nde bara a doni,
a naxan xa doni ragbilenma a ma? Ho  "Nde Marigi xa maɲɔxunyi kolon?Nde nɔma a raside? ,nQ !Ee! Danyi mu na Ala xa munafanyi ma!A xaxili nun a xa fahaamui tilinyi dan mu na!A xa natɛ tongoxi kui mu kolonma,
a ɲɛrɛ ki mu fahaamuma! tma Na kui, Ala bara adama birin lu tinxintareya xa nɔɛ bun ma alako a xa hinnɛ e birin na. Ala batui zlm E tan bara fa findi Ala matandilae ra alako wo tan xa hinnɛ sɔtɔ Ala yi, na xanbi, a man xa hinnɛ e fan na. k Singe ra nu wo nu findixi Ala matandilae nan na, kɔnɔ yakɔsi wo hinnɛ sɔtɔxi Yuwifie nan ma Ala matandi saabui ra. `j9 barima xa Ala bara a ɲanige a xa mixi ndee xili, a xa e baraka, na fe mu kanama feo! =is Yuwifie to tondixi Ala xa Xibaaru Fanyi ra, e findixi Ala yaxuie ra wo tan nan ma munafanyi xa fe ra. Kɔnɔ Ala to e sugandi a yɛtɛ bɛ, a e xanuxi e benbae nan ma fe ra, _h7 Saatɛ nan na ki n naxan tongoma e bɛ,
n na e xa yunubie xafari lɔxɔ naxɛ.» 4ga Na kui, Isirayila birin fama nɛ rakiside, alɔ a sɛbɛxi ki naxɛ:«Mixi xunsarama fama nɛ keli Siyoni,
a Yaxuba bɔnsɔɛ ba Ala kolontareya fɔxɔ ra. Rf N ngaxakerenyie, n waxi nɛ wo xa yi gundo kolon, alako wo naxa wo yɛtɛ maɲɔxun lɔnnilae ra. Isirayilakae bɔɲɛ balanxi nɛ sinden, han beenun si gbɛtɛ danxaniyatɔɛe kɔnti xa kamali. e I tan nu findixi wula oliwi salonyi nan na, naxan xabaxi a dafu oliwi bili gbɛtɛ ma, wo nun naxan keren mu a ra. Xa Ala bara na raba i bɛ, a mu taganma oliwi bili fanyi salonyi ragbilende a lude fori, a a dafu na oliwi bili fanyi ma, e nun naxan keren a ra. *dM Yuwifie fan, xa e e xa danxaniyatareɲa bɛɲin, e man fama dafude wuri bili ra, e xaba naxan ma, barima Ala sɛnbɛ gbo. A tan nɔma e ragbilende e lude fori. 3c_ Na kui, i ɲɔxɔ sa a xɔn ma a Ala xa fanyi gbo, kɔnɔ a xa fe man maxɔrɔxɔ. A xa fe maxɔrɔxɔ mixie nan ma naxee bara a xa kira bɛɲin, kɔnɔ a xa fanyi gbo i tan bɛ xa i luma a xa fanyi kira xɔn ma. Xa na mu a ra a i fan ma fe rabama nɛ alɔ a na oliwi salonyi xa fe raba ki naxɛ. Wb' barima xa Ala mu oliwi bili fanyi salon singee lu na, a mu i fan luma na de! a/ Nɔndi na a ra. E xaba e xa danxaniyatareɲa nan ma, i fan dafuxi naa i xa danxaniya nan ma fe ra. Kɔnɔ i naxa i yɛtɛ igbo. I ɲan xa gaaxu, d`A Kɔnɔ i fama nɛ a falade, «Wuri salonyie xabaxi nɛ alako n tan xa dafu e xabade ra.» 9_k Na kui, i naxa i yɛtɛ igbo na salonyi xabaxie ma. Beenun i xa i yɛtɛ igbo, i maɲɔxun sinden, a i tan xa mu wuri bili sanke rabaloxi. Wuri bili sanke nan i tan nabaloxi. `^9 A luxi nɛ alɔ oliwi bili salonyi ndee na xaba a bili ma alako wula oliwi salonyie xa dafu na xabade ra. I tan misaalixi na wula oliwi salonyi nan na, naxan baloma na oliwi bili saabui ra, i dafuxi naxan na. !]; Xa sansi xɔri xun singe bara fi Ala ma, a dɔnxɔɛ birin bara findi a gbe ra. Xa wuri bili sanke bara fi Ala ma, a salonyie fan bara findi a gbe ra. ,\Q Ala a kobe sofe e ra, xa na bara a niya lanyi xa so Ala nun duniɲa tagi, a di, Ala e ragbilenfe a yɛtɛ ma, na mu luma xɛ alɔ mixi na rakeli faxamixie ya ma? k[O alako tɛmunde na xa a niya n boore Yuwifie xa mila n ma masenyi ma, ndee xa nɔ kiside e ya ma. ,ZQ N xa fa wɔyɛn wo bɛ, wo tan naxee mu findixi Isirayilakae ra. N to findixi xɛɛra ra wo tan si gbɛtɛe bɛ, n sɛɛwama nɛ n ma wali ra, n a matɔxɔ, 9Yk A di, xa e xa tantanyi findixi hɛɛri xungbe nan na duniɲa bɛ, a findi barakɛ ra si gbɛtɛe fan bɛ, e xa fe na rakamali, hɛɛri nun barakɛ xun mu masama xɛ ki fanyi? uXc Na kui, n man xa maxɔrinyi ti, Isirayilakae to bara tantan, e bira, e mu nɔma rakelide sɔnɔn? Astɔfulahi! Kɔnɔ e xa tantanyi bara a niya si gbɛtɛe birin xa nɔ kisi sɔtɔde, alako na kisi xɔli xa Isirayilakae fan suxu. bW= E ya xa rafɔɔrɔ, e xa dɔnxu.E xa kunkurun e xa tɔɔrɛ bun ma waxati birin.» :Vm Annabi Dawuda fan naxa a masen,«E xa xulunyie xa findi gantanyi ra e bɛ,
yɛlɛ naxan e suxuma,
gɛmɛ naxan e rabirama.Na xa findi e xa wali sare ra. U A sɛbɛxi,«Ala naxa e xaxili dɔnxu,
a a niya e yae mu se to,
e tulie mu fe mɛ,
han yi to lɔxɔɛ.» 'TG Won fa na ma di? Isirayila nu naxan fenfe a mu a sɔtɔ, kɔnɔ Ala nu bara naxee sugandi, nee tan bara a sɔtɔ. A dɔnxɔɛe tan bɔɲɛe naxa balan. S! Kɔnɔ xa a bara e sugandi hinnɛ saabui ra, kɛwali saabui xa mu a ra sɔnɔn, xa na mu Ala xa hinnɛ mu findima hinnɛ yati yati ra nu. oRW A man na na ki nɛ yakɔsi. Ala xa ɲama dɔnxɔɛ luxi, a bara naxee sugandi a xa hinnɛ saabui ra. Qy Ala fa a yaabi di? A naxɛ, «N bara mixi wulu solofere ragata n yɛtɛ bɛ naxee mu nu e xinbi sin Baali kuye bɛ.» P- A naxɛ, «Marigi, e bara i xa namiɲɔnmɛe faxa, e bara i xa sɛrɛxɛbadee rabira. N keren peti nan fa luxi, e katafe e xa n tan fan faxa.» (OI Ala mu mɛɛxi a xa ɲama ra a bara naxan sugandi nu. Wo mu a kolon Kitaabui naxan masenxi Annabi Eliya xa fe ra, a to a xui rasiga Ala ma Isirayila xili ma? *N O Na kui, n xa maxɔrinyi ti, Ala mɛɛxi nɛ a xa ɲama ra? Astɔfulahi! N tan yɛtɛ findixi Isirayilaka nan na, Iburahima xa mamadi, kelife Bunyamin bɔnsɔɛ. 6Me Kɔnɔ Isirayila xa fe ra, a naxɛ,«Keli sogetede ma han sogegorode,
n bɛlɛxɛe italaxi yi ɲama bɛ,
naxan n xui matandima,
naxan tondima n bɛ.»FL Annabi Esayi fan naxa xɛɛra iba limaniya ra Ala to yi masenyi fi a ma,«Mixie bara n to naxee mu nu n fenma.N bara n yɛtɛ masen mixie bɛ naxee mu nu n maxɔrinma sese ma.» K N man xa maxɔrinyi ti, Isirayila ɲama mu masenyi fahaamuxi xɛ? Yaabi fɔlɛ ra, Ala yi nan masen Annabi Munsa saabui ra,«N a niyama nɛ wo mixie tɔɔnɛ
naxee ɲan mu findixi si yati ra.N a niyama nɛ wo bɔɲɛ xa te si fahaamutare ma.» :Jm Kɔnɔ n xa maxɔrinyi ti, e mu yi masenyi ramɛxi xɛ? Iyo xɛ, barima Kitaabui naxɛ,«E xui bara mini duniɲa birin ma,
e xa masenyi bara siga han duniɲa dande.» I Na kui, mixie danxaniyama nɛ e to bara Ala xa masenyi ramɛ. E Ala xa masenyi ramɛma a xa Mixi Sugandixi xa masenyi nan saabui ra. H Kɔnɔ birin xa mu yi xibaaru fanyi suxuxi, barima Annabi Esayi a masen nɛ, «Marigi, nde laxi muxu xa masenyi ra?» G Na kawandi fan tima e bɛ di xa mixie mu xɛɛxi na fe ma? A sɛbɛxi, «Xɛɛrae, naxee fama xibaaru fanyi ra, e fafe fan ki fanyi!» .FU Kɔnɔ na kui, e nɔma a xilide di xa e mu danxaniyaxi a ma? E fa danxaniyama a ma di xa e mu nu a xa fe mɛ? E fa a xa fe mɛma di xa mixi yo mu e kawandima? _E7 Alɔ Kitaabui a masenxi ki naxɛ, «Naxan yo na Alatala xili, na kanyi kisima nɛ.» D Tagi rasa yo mu na Yuwifie nun si gbɛtɛe tagi. Marigi keren nan na e birin bɛ, a man mixi birin kima ki fanyi ra naxee na a xili. NC Kitaabui a masenxi, «Mixi yo danxaniya a ma, a kanyi mu yaagima.» B Mixi danxaniyama yi masenyi ma a bɔɲɛ nan kui, a tinxinyi sɔtɔ Ala ya i. A na la a ra, a a falama a dɛ nan na, a kisi sɔtɔ. A A i na a fala i dɛ ra a Marigi nan na Isa ra, i man naxa la a ra i bɔɲɛ kui a Ala bara a rakeli faxamixie tagi, i kisima nɛ. =@s Kitaabui munse masenxi?«Ala xa masenyi makɔrɛ i ra.A na i dɛ kiri ma,
a na i bɔɲɛ fan ma.» Na masenyi findixi danxaniya masenyi nan na muxu naxan kawandife: ? «Xa na mu a ra i i yɛtɛ maxɔrin,‹Nde goroma bɔxi bun?›»Ala xa Mixi Sugandixi mu kelixi faxamixie xa tagi? ]>3 Kɔnɔ a to nu tinxinyi xa fe masenfe naxan sɔtɔma danxaniya saabui ra, a yi nan sɛbɛ,«I naxa i yɛtɛ maxɔrin,‹Nde tema koore?›»Ala xa Mixi Sugandixi mu goroxi xɛ keli koore ma? C= Annabi Munsa to nu tinxinyi xa fe masenfe naxan sɔtɔma sɛriyɛ rabatufe ma, a yi nan sɛbɛ Kitaabui kui, «Mixi naxan yi sɛriyɛ rabatuma a simaya sɔtɔma nɛ a saabui ra.» < Ala xa Mixi Sugandixi bara gɛ Munsa xa sɛriyɛ rakamalide, alako naxan yo na danxaniya a ma, na kanyi xa tinxinyi sɔtɔ. ';G E to mu a kolon Ala mixi matinxinma a ya i ki naxɛ, e naxa kata e xa e yɛtɛ kan matinxin. Na kui, e mu e yɛtɛ magoro Ala bɛ a tan xa tinxinyi fi e ma. ^:5 N na e seede ra, a e sɛnbɛ saxi Ala xa fee kui, kɔnɔ na mu kelixi lɔnni xa ma. z9 o N ngaxakerenyie, n bɔɲɛ waxɔnfe birin na naxan na, Yuwifie xa kisi sɔtɔ. N ma Ala maxandi nan na ki e bɛ. a8; !Alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ,«Wo a mato, n bara gɛmɛ dɔxɔ Siyoni,
mixie e san nadinma naxan na,
gɛmɛ naxan mixie rabirama.Kɔnɔ naxan yo danxaniya a ma, na kanyi mu yaagima.»T7! Munfe ra? Barima e mu bira tinxinyi fɔxɔ ra danxaniya saabui ra, e ɲɔxɔ a ma a e nɔma a sɔtɔde e xa kɛwalie saabui ra. E bara e sanyi radin gɛmɛ ra naxan xili falama, «mixi rabira gɛmɛ». 6 kɔnɔ Isirayila ɲama naxan nu katama e xa sɛriyɛ rabatu alako e xa tinxinyi sɔtɔ Ala ya i, e tan mu nɔ na sɛriyɛ rabatude. 5  Won fa na ma di? Si gbɛtɛ naxee mu nu katama e xa tinxinyi sɔtɔ Ala ya i, e tan bara fa a sɔtɔ danxaniya saabui ra, /4W Annabi Esayi man a masen nɛ,«Xa Ala Sɛnbɛ Birin Kanyi mu bɔnsɔɛ nde lu won bɛ nu,
won luma nɛ nu alɔ Sodoma,
won maniyama Gomora nan na nu.» b3= barima Ala naxan masenxi,
a a rabama nɛ duniɲa ma,
a a rakamali kerenyi ra.» D2 Annabi Esayi fan a xui ite nɛ a to nu kawandi tima Isirayila xa fe ra,«Hali Isirayila mixie wuya alɔ mɛyɛn xɔri naxan na baa dɛ,
a dɔnxɔɛ di nan tun kisima, 1  «Ala man a fala e bɛ dɛnnaxɛ, ‹N ma ɲama mu wo ra,›
a e xili falama nɛ naa, ‹Ala xa die, Ala naxan na na.›» ^05 A a masenxi Annabi Hose xa Kitaabui kui,«Naxee mu findixi n ma mixie ra,
n e xili falama ‹n ma mixie.›Naxan mu findixi n ma ɲama xanuxi ra,
n a xili falama ‹n ma ɲama xanuxi.›» h/I Won tan nan findixi na mixie ra a bara naxee xili keli si birin kui. Yuwifie gbansan mu a ra. .! A yi rabaxi nɛ alako a xa a xa nɔrɛ makaabaxi masen a to hinnɛma mixie ra, a nu bara naxee sugandi kabi a fɔlɛ, e xa nɔrɛ sɔtɔ. @-y Xa a sa li Ala wama a xa xɔnɛ nun a sɛnbɛ masenfe, a mu nɔma na rabade xɛ? Kɔnɔ a xa sabari xungbe kui, Ala diɲɛxi mixie ma a xɔnɔxi naxee ma, gbaloe ragataxi naxee bɛ. G, A di, fɛɲɛ yailanyi na fɛɲɛ firin yailan bɛndɛ keren na, a mu nɔma fɛɲɛ keren yailande wali nde xa fe ra naxan tide gbo, a boore fan yailan wali nde xa fe ra naxan tide mu gbo? + Kɔnɔ i tan adamadi findixi nde ra i to fa Ala matandima? Fɛɲɛ yailanxi xa a fala a yailanma bɛ, «Munfe ra i n yailanxi yi ki?» ~*u Nde nɔma a falade n bɛ, «Ala fa kote sama mixi xun ma munfe ra? Mixi nɔma tondide a xa maragiri ra yire?» ) Na kui, a hinnɛma mixi ra a na wa hinnɛfe naxan yo ra, a man mixi sondonyi raxɔrɔxɔma a na wa naxan sondonyi raxɔrɔxɔfe. 2(] A sɛbɛxi Kitaabui kui, Ala naxa a fala Firawuna bɛ, «N i rakelixi nɛ, n mangɛya fi i ma, alako n xa n sɛnbɛ masen i saabui ra, duniɲa birin xa n xili kolon.» w'g Na kui, Ala xa sugandi mu kelima mixi waxɔnfe xa ma, xa na mu mixi xa katɛ ma. A kelima Ala xa hinnɛ nɛ. & Ala a masen nɛ Munsa bɛ, «N hinnɛma mixi nan na n na wa hinnɛfe naxan na. N kinikinima mixi nan ma n na wa kinikinife naxan ma.» L% Won fa na ma di? Won xa a fala a Ala mu tinxin? Astɔfulahi! k$O Alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ, «N bara Yaxuba xanu, kɔnɔ n bara mɛɛ Esayu tan na.» (#I Yi di mu sugandi kɛwalie yo xa fe ra. Na sugandi findixi Ala xa xili nan na. Na kui, Ala naxa a masen Rebeka bɛ, «Fori nan luma a xunya xa nɔɛ bun ma.» " Kɔnɔ beenun gulie xa bari e xa fe fanyi xa na mu fe ɲaaxi nde raba, Ala naxa di keren sugandi e firin tagi alako a sagoe xa raba. g!G Na gbansan fan mu a ra. Won benba Isiyaga nan findixi Rebeka xa di firin birin baba ra.   Barima Ala yi nan laayidi Iburahima bɛ, «N gbilenma tamuna yi tɛmui ɲɔndɔn, n a lima Sara bara di xɛmɛ sɔtɔ.» O Yi a masenxi nɛ, a di naxee bari Iburahima bɛ a fate bɛndɛ ki ma, nee xa mu findixi Ala xa die ra. Kɔnɔ di naxee bari Ala xa laayidi saabui ra, nee nan findi Iburahima bɔnsɔɛ ra Ala ya i. R E to barixi Iburahima bɔnsɔɛ, na mu a falaxi xɛ de a e birin nan findixi a xa die yati ra, barima Ala a masen nɛ Iburahima bɛ, «Isiyaga nan fama findide i bɔnsɔɛ ra n naxan laayidi i bɛ.» % Kɔnɔ a mu luxi xɛ alɔ Ala xa laayidi kanaxi nɛ. Barima naxee keli Isirayila bɔnsɔɛ, e birin xa mu findi Isirayila die yati ra. U# E tan nan bɔnsɔɛ benbae na Kitaabuie kui, Ala xa Mixi Sugandixi fan kelixi e tan nan bɔnsɔɛ tagi a fate bɛndɛ ki ma. Tantui nun batui xa rasiga Ala ma abadan, a tan naxan na birin xun ma. Amina. >u Yuwifie nan na e ra, Ala naxee sugandi e xa findi a xa die ra, a naxa a xa nɔrɛ masen e bɛ. Ala saatɛe nun laayidie tongo e tan nan bɛ, a a xa sɛriyɛ nun a batu ki fi e ma. O n ngaxakerenyie xa fe ra. Xa a sa e malima nɛ nu, n tinxi a ra n tan yɛtɛ yati xa dankɛ sɔtɔ, muxu nun Ala xa Mixi Sugandixi xa fatan e tan ma fe ra, n barenyie muxu nun naxee si keren a ra. 9m n bɔɲɛ sunnunxi ki fanyi, danyi mu naxan ma, 9 m N xa nɔndi fala wo bɛ. N mu wule falama barima n findixi Ala xa Mixi Sugandixi gbe nan na. N sondonyi nun Ala Xaxili Sɛniyɛnxi fan findixi seedee nan na, a nɔndi nan a ra ]3'naxan birin na duniɲa xun ma, naxan birin na bɔxi bun ma, a findi daali yo ra, e sese mu nɔma won nun Ala xa xanunteya rafatande, a bara naxan masen won bɛ won Marigi Isa saabui ra, a xa Mixi Sugandixi!H &Barima n laxi a ra, a sese mu nɔma won bade Ala xa xanunteya yi. A findi faxɛ ra ba, gbaloe ba, malekɛ ba, ɲinnɛe ba, yi waxati ba, waxati naxan sa fama ba, sɛnbɛma naxee kuye ma ba, b=%Kɔnɔ na birin kui, won bara nɔɛ sɔtɔ na fe birin xun ma won xanuntenyi saabui ra. #$Alɔ a sɛbɛxi ki naxɛ,«Fɛɛɲɛn, e muxu faxama i tan nan ma fe ra.E muxu findixi yɛxɛɛe nan na e naxee kɔn naxabama.» ;o#Nde fa won bama Ala xa Mixi Sugandixi xa xanunteya yi? Munse nɔma na ra? Tɔɔrɛ, ka xɔrɔxɔɛ, ka ɲaxankatɛ, ka kaamɛ, ka lufe xɛɲɛ ra, ka fitinɛ, ka santidɛgɛma? (I"Nde fa kiiti rakanama e ra sɔnɔn? Ala xa Mixi Sugandixi Isa naxan faxa, Ala naxan man nakeli faxɛ ma, a magoroxi Ala yirefanyi ma, a nu a maxandi won bɛ. fE!Nde nɔma Ala xa mixi sugandixie kalamude? Ala yɛtɛ nan e findixi tinxintɔɛe ra a ya i.  A tan naxan mu tondi a xa Di yati ma, a a ba sɛrɛxɛ ra won birin bɛ, a mu fama xɛ won kide se birin na safe ra a xa Di xun ma? [/Won munse falama na kui fa? Ala to na won bɛ, nde fa nɔma tide won kanke? V%A bara na ragiri naxee ma, a man bara e xili. A bara naxee xili, a man bara e findi tinxintɔɛe ra a ya i. A bara naxee findi tinxintɔɛe ra, a man bara xunnakeli fi e ma. Ala xa xanunteya a xa die bɛ J  Barima Ala bara mixi naxee sugandi, a nu e kolon kabi fe fɔlɔ fɔlɛ, a naxa a ragiri e ma e xa findi a xa Di maniyɛe ra, alako a xa Di tan xa findi di singe ra a ngaxakerenyi gbegbe tagi.  }Won man a kolon a Ala walima fe birin kui a xanuntenyie xa munafanyi nan bɛ, a bara naxee xili a yɛtɛ sagoe ma. + OAnun, Ala, naxan won bɔɲɛ ma fe kolon, a a Xaxili Sɛniyɛnxi xa maxandie kolon, barima Xaxili Sɛniyɛnxi maxandi tima sɛniyɛntɔɛe bɛ Ala sagoe nan ma. u cAla Xaxili Sɛniyɛnxi fan fama nɛ won malide won ma sɛnbɛtareya kui. Won mu a kolon a lan won xa maxandi naxan naba, kɔnɔ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan Ala maxandima won bɛ mayandi xui ra naxan mu nɔma masarade wɔyɛnyi ra. k OKɔnɔ xa won xaxili tixi fe nde ra won mu naxan toxi sinden, won na mamɛma tunnabɛxi nan kui. veWon xaxili to ti a ra, na nan a ra won bara kisi, kɔnɔ won xaxili man tixi a ra. Kɔnɔ xa mixi ya fe to a xaxili nu tixi naxan na, na kanyi mu a xaxili tima na ra sɔnɔn. Mixi nɔma a xaxili tide fe nde ra a ɲan bara naxan sɔtɔ? SKɔnɔ daali gbansan xa mu a ra. Hali won tan naxee bara Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɔtɔ a xa ki singe ra, won tan yati na won kui iwafe, han Ala won findima a xa die ra tɛmui naxɛ, a won fate nɔrɔ. }sWon a kolon, a kabi a fɔlɛ han to, daali birin na a kui iwafe nɛ tɔɔrɛ kui, alɔ ginɛ di furi na keli a ra. Waxati fama fade daali fulunma tɛmui naxɛ kanari xa konyiya bun, a fan xɔrɛya nun xunnakeli sɔtɔ a nun Ala xa die ra. 9kbarima duniɲa birin na Sentanɛ xa nɔɛ bun ma, tide yo mu naxan ma. Na mu kelixi duniɲa yɛtɛ xa ma, a kelixi Ala nan ma. Kɔnɔ na birin kui xaxili tide luxi birin bɛ. SDaali birin mamɛ tife waxati ra, Ala a xa die makɛnɛnma tɛmui naxɛ, )KN laxi a ra won tɔɔrɛ naxan tima yi duniɲa ma yi ki, a nun won fama xunnakeli naxan sɔtɔde, e tagi ikuya ki fanyi! E ɲan mu nɔma sade e boore ma. `9Anun, won to findixi a xa die ra, won bara findi Ala xa kɛtongoe ra, won nun a xa Mixi Sugandixi. Barima, xa won tɔɔrɔ a xa tɔɔrɛ, won man fama nɛ xunnakeli sɔtɔde alɔ a tan. Danxaniyatɔɛe xaxili tide jMNa kui, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nun won yɛtɛ xaxili a masenma a won findixi Ala xa die nan na. gGAla mu xaxili fixi wo ma naxan man wo findima gaaxui xa konyie ra. A a yɛtɛ Xaxili Sɛniyɛnxi nan fixi wo ma naxan wo findixi a xa die ra, naxan a niyama won xa nɔ won xui itede Ala ma, won na a xili, «N Ba, n Ba!» g~Gbarima Ala Xaxili Sɛniyɛnxi mixi naxee birin naɲɛrɛma, e tan findixi Ala xa die nan na. }) Xa wo ɲɛrɛ fate bɛndɛ waxɔnfe kobie ma, wo faxama nɛ, kɔnɔ xa wo gbilen e fɔxɔ ra Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra, wo kisima nɛ, B|} Na kui, n ngaxakerenyie, doni nde na won ma, kɔnɔ a mu na won ma won yɛtɛ fate bɛndɛ xa sɛɛti xɛ. A mu lan won man xa lu a sagoe sɔnɔn won man xa a waxɔnfe kobi raba. U{# Ala nan Isa rakeli faxamixie tagi. Xa a tan Ala Xaxili nan sabatixi wo i, a tan naxan a xa Mixi Sugandixi rakeli faxɛ ma, a man fama nɛ wo fate bɛndɛ rakiside a Xaxili saabui ra naxan sabatixi wo i. Cz Xa wo nun Ala xa Mixi Sugandixi bara findi keren na, wo fate bɛndɛ tan faxama yunubi nan ma fe ra, kɔnɔ Ala Xaxili Sɛniyɛnxi tan wo rakisima nɛ barima wo bara matinxin Ala ya i. cy? Kɔnɔ wo tan mu na wo yɛtɛ sagoe sɔnɔn. Xa Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sabatixi wo i, wo fa na Ala Xaxili Sɛniyɛnxi nan sagoe. Ala xa Mixi Sugandixi Xaxili mu na naxan yo yi ra, na kanyi mu findixi Isa gbe ra. Tx!Naxee biraxi e yɛtɛ waxɔnfe fɔxɔ ra, e xa fe mu nɔma Ala kɛnɛnde. wNaxee e xaxili luxi e yɛtɛ waxɔnfe yi, e findixi Ala yaxuie nan na. E mu Ala xa sɛriyɛ rabatuma, e ɲan mu nɔma a rabatude. )vKNaxee e xaxili luxi fe kobi rabafe ma, e xun tixi faxɛ nan na. Kɔnɔ naxee e xaxili luxi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa fe ma, e kisi nun bɔɲɛsa nan sɔtɔma. @uyNaxee ɲɛrɛma adama waxɔnfe ma, e xaxili rafexi adama waxɔnfe nan na. Kɔnɔ naxee ɲɛrɛma Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ma, e tan nafexi Ala Xaxili Sɛniyɛnxi waxɔnfe nan na. FtNa rabaxi nɛ, alako sɛriyɛ tinxinyi naxan masenxi, a xa nɔ rakamalide won bɛ, won tan naxee mu ɲɛrɛfe adama waxɔnfe kobi ma, won tan naxee na ɲɛrɛfe Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ma. psYDiinɛ sɛriyɛ mu nɔ naxan na, barima mixi waxɔnfe kobi nu bara a rahalaki, Ala tan na nan nabaxi. A naxa mixi xa yunubi sɛnbɛ xun nakana a to a xa Di xɛɛ yunubitɔɛ fate bɛndɛ maniyɛ ra a xa findi yunubi sɛrɛxɛ ra. r-barima Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa sɛriyɛ naxan kisi fima, a bara won namini yunubi nun faxɛ xa sɛriyɛ xa nɔɛ bun ma Marigi Isa saabui ra. rq _Na kui, kiiti mu kanama mixie ra sɔnɔn naxee danxaniyaxi Ala xa Mixi Sugandixi Isa ma, naxee na Isa i, p Tantui xa rasiga Ala ma naxan won nakisima won Marigi Isa saabui ra, a xa Mixi Sugandixi! Na kui, n xaxili tan ma, n bara findi Ala xa sɛriyɛ xa konyi ra, kɔnɔ n fate bɛndɛ tan ma, n findixi sɛriyɛ xa konyi nan na naxan n natutunma yunubi ma.moSN ɲaxankataxi mato! Nde nɔma n nakiside yi fate bɛndɛ xa nɔɛ ma naxan na n xaninfe faxɛ ma? 3n_kɔnɔ n fe gbɛtɛ nan toma n ma, naxan a niyama n xa yunubi raba. Yi fe naxan n xaninma yunubi ma, a sɛriyɛ gerema naxan nafan n xaxili ma, a n findi a xa konyi ra. 8mkN bɔɲɛ tan kui, Ala xa sɛriyɛ rafan n ma, xliNa kui, n yi fe nan toxi n ma duniɲɛigiri kui: N na wa fe fanyi rabafe, n mu nɔma fefe ra fo fe kobi. k#Na kui, xa a sa li n fe rabama n mu wama naxan nabafe, n tan yɛtɛ yati xa mu a rabafe. Yunubi naxan na n bɔɲɛ ma, na nan na a rabafe. qj[N wama fe fanyi naxan nabafe, n mu na xa rabama. N mu wama fe kobi naxan nabafe, n na nan yati rabama. +iObarima n a kolon, a fe fanyi yo mu na n bɔɲɛ ma n yɛtɛ fate bɛndɛ tan kɛɲa ma. Natɛ na n bɛ n xa fe fanyi raba, kɔnɔ nɔɛ mu na n bɛ n xa a raba. ghGNa kui, n tan yɛtɛ yati xa mu yi fe rabafe. Yunubi naxan na n bɔɲɛ ma, na nan a rabafe, ngUXa a sa li n fe rabama n mu wama n xa naxan naba, na a masenma nɛ a n bara la a ra a sɛriyɛ fan. f N naxan nabama, n mu a ya yo kolon, barima n wama n xa naxan naba, n mu na xa rabama. N fe naxan xɔnxi, n na nan yati rabama. oeWWon a kolon a sɛriyɛ kelixi Ala nan ma, kɔnɔ n tan findixi adamadi nan na, yunubi xa konyi. [d/ Won xa a fala fa, a fe fanyi bara findi faxɛ ra n bɛ? Astɔfulahi! Yunubi nan findixi faxɛ ra n bɛ fe fanyi saabui ra, alako yunubi xa makɛnɛn yunubi ra, a xa mini a yunubi ki yati ma yaamari saabui ra. Wc' Na kui, sɛriyɛ sɛniyɛn, yaamari fan sɛniyɛn, a tinxin, a man fan. fbE barima yunubi to fɛɛrɛ sɔtɔ yaamari ra, a naxa n mayenden, a n faxa yaamari saabui ra. Qa Yaamari naxan nu lan a xa findi kisi ra, na naxa findi n bɛ faxɛ ra, `  Singe ra n nu baloxi sɛriyɛtareya nan kui, kɔnɔ sɛriyɛ to fa, yunubi naxa balo n bɔɲɛ kui fa, a n findi faxamixi ra. _7Kɔnɔ yunubi naxa fɛɛrɛ sɔtɔ yaamari ra, a milanteya mɔɔli birin naso n bɔɲɛ ma, barima sɛriyɛ mu na dɛnnaxɛ, yunubi fan mu luma naa. I^ Won fa na ma di? Sɛriyɛ findixi yunubi nan na? Astɔfulahi! Sɛriyɛ nan a niya n xa yunubi kolon, barima n mu milanteya kolonma nu xa sɛriyɛ xa mu a fala n bɛ nu, «I naxa mila.» _]7Kɔnɔ yakɔsi fa, won bara xɔrɛya sɔtɔ sɛriyɛ xa konyiya ma, won lu alɔ faxamixie sɛriyɛ tan mabiri. Na kui, won mu fa walima Ala bɛ a kɛɲa fori xa ma sɔnɔn, alɔ won to nu na sɛriyɛ sɛbɛxi xa nɔɛ bun ma tɛmui naxɛ. Won fa walima Ala bɛ a kɛɲa nɛɛnɛ nan na, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. Sɛriyɛ nun yunubi E\Barima, won to nu ɲɛrɛma won yɛtɛ waxɔnfe kobie ma, sɛriyɛ nu won bɔɲɛ ratema yunubi rabafe ma. Won to nu biraxi na waxɔnfe kobie fɔxɔ ra, nee nu won xun tixi faxɛ nan na. [N ngaxakerenyie, a na na ki nɛ wo fan bɛ. Wo fan bara lu alɔ faxamixie sɛriyɛ tan mabiri, Ala xa Mixi Sugandixi xa faxɛ saabui ra. Wo fa findixi gbɛtɛ nan gbe ra, a tan naxan kelixi faxamixie tagi, alako won xa wali fanyi raba Ala bɛ. nZUXa a sa li a xa mɔri na duniɲa ma, a tan fa dɔxɔ xɛmɛ gbɛtɛ xɔn, a bara findi yɛnɛla ra. Kɔnɔ xa a xa mɔri faxa, a fan bara fulun na futi sɛriyɛ ma. Hali a dɔxɔ xɛmɛ gbɛtɛ xɔn ma kɔrɛ, yɛnɛla mu a ra. 7YgNa kui, ginɛ naxan xa futi bara xiri, a na futi sɛriyɛ bun ma han a xa mɔri xa simaya dan tɛmui nɛ. Kɔnɔ xa a xa mɔri xa simaya dan, na futi sɛriyɛ fan bara dan. X N ngaxakerenyie, wo to sɛriyɛ kolon, wo mu a kolon a sɛriyɛ xa nɔɛ na mixi fari han a xa simaya dande gbansan nɛ? (WIBarima yunubi sare findixi faxɛ nan na, kɔnɔ Ala xa ki findixi a xa hinnɛ nan na: Won xa kisi abadan won Marigi Isa saabui ra, Ala xa Mixi Sugandixi. V9Kɔnɔ yakɔsi, wo to bara mini yunubi xa konyiya kui, wo findi Ala xa konyie ra, wo sɛniyɛnyi nan sɔtɔfe yi ki naxan a niyama wo xa kisi abadan. UWo nu ɲɛrɛma fe kobi naxee kui, wo fa yaagixi naxee ra to, nee munse fanxi wo ma? Faxɛ gbansan nan fama na fe mɔɔlie xanbi ra. YT+Wo to nu na yunubi xa konyiya kui, tinxinyi xa nɔɛ yo mu nu na wo fari. S+N wɔyɛnfe nɛ wo bɛ alɔ mixie wɔyɛnma ki naxɛ, alako wo xa fahaamui sɔtɔ. Singe ra nu, wo nu wo yɛtɛ findixi yunubi xa konyie nan na, wo xa wali kobie nu siga xun masa ra tun. Kɔnɔ yakɔsi, wo xa findi tinxinyi nan xa konyie ra, wo lu sɛniyɛnyi kira xɔn. zRmWo bara xɔrɛya yunubi xa konyiya ma, wo fa findixi Ala xa konyie nan na, alako wo xa bira tinxinyi fɔxɔ ra. QKɔnɔ Ala tantu! Wo tan naxee nu findixi yunubi xa konyie ra, nɔndi to kawandi wo bɛ, wo na nan nabatufe fa wo bɔɲɛ birin na. P/Wo mu a kolon a wo na wo yɛtɛ findi mixi nde xa konyi ra, fo wo xa a xa yaamari birin nabatu? Wo mu a kolon a wo na naxan xa yaamari rabatu, na nan findixi wo marigi ra, a na fa findi yunubi ra naxan wo xaninma faxɛ ma, xa na mu a findi Ala ra naxan wo xaninma kisi ma? OWon fa na ma di? Sɛriyɛ xa nɔɛ to mu won fari sɔnɔn won to fa na Ala xa hinnɛ nan kui, won xa yunubi raba yire? Astɔfulahi! N{Na kui, wo naxa a lu yunubi xa nɔ wo ra, barima sɛriyɛ xa nɔɛ mu wo fari sɔnɔn. Wo fa na Ala xa hinnɛ nan kui. LM Wo naxa wo fate rabolo yunubi yi, a xa findi fe kobi rabase ra. Wo xa wo yɛtɛ birin sa Ala sagoe alɔ mixi naxee kelixi faxɛ ma, e kisi. Wo fate birin xa findi tinxinyi rabase nan na Ala bɛ {Lo Na nan a toxi a mu lan yunubi xa nɔ wo nii ra sɔnɔn, alako wo naxa bira wo nii waxɔnfe kobie fɔxɔ ra. K7 Na kui, wo xa wo yɛtɛ to faxamixi ra yunubi tan mabiri. Wo man to kisixi, wo bara findi Ala nan xa kisi mixi ra a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra. lJQ A to faxa, yunubi mu sese nɔma a ra sɔnɔn. A to bara rakeli faxɛ ma, a fa kisixi Ala nan bɛ. I barima won a kolon a Ala xa Mixi Sugandixi to bara rakeli faxɛ ma na ki a mu faxama sɔnɔn. Faxɛ xa nɔɛ yo mu na a fari sɔnɔn. uHcYakɔsi, xa won bara faxa won nun Ala xa Mixi Sugandixi, won man laxi a ra a won kisima nɛ won nun a tan, QGBarima xa mixi bara faxa, a kanyi bara gbilen yunubi rabafe fɔxɔ ra. AF{Won xa a kolon a won ma fe fori bara banban wuri magalanbuxi ma a nun Marigi Isa ra, alako won yuge fori xa masara naxan nu yunubi rabama, won naxa findi yunubi xa konyie ra sɔnɔn. 2E]Na kui, xa won nun Marigi Isa bara findi keren na won won xunxaxi ye xɔɔra tɛmui naxɛ a xa faxɛ ma misaali ra, won man fama nɛ rakelide faxɛ ma alɔ a tan. D Won xunxafe ye xɔɔra saabui ra, won nun Marigi Isa bara faxa, won man bara sa gaburi a sɛɛti ma. Yi rabaxi nɛ alako won fan xa duniɲɛigiri nɛɛnɛ tongo, alɔ Ala xa Mixi Sugandixi keli faxamixie tagi ki naxɛ Baba Ala sɛnbɛ makaabaxi saabui ra. 3C_Won tan birin naxee bara won xunxa ye xɔɔra, won nun Ala xa Mixi Sugandixi Isa nan fa a ra fa. Wo mu a kolon a won xunxafe ye xɔɔra na bara misaali Isa xa faxɛ ra? BAstɔfulahi! Won bara won kobe so yunubi ra alɔ faxamixi a kobe soma duniɲa ra ki naxɛ. Won man fa nɔma ɲɛrɛde yunubi kui di? cA AWon fa munse falama fa? Won man xa nu lu yunubi raba ra, alako Ala xa hinnɛ xun xa masa? R@Na kui, yunubi xa nɔɛ findixi faxɛ nan na, kɔnɔ Ala xa hinnɛ xa nɔɛ findima tinxinyi nan na alako mixi xa kisi abadan. Na birin nabama won Marigi Isa nan saabui ra, Ala xa Mixi Sugandixi. (^~~2}9||'{gzyylxx wJvv]utss qqq pp oOonmllwkkmjjMii6hYgg\feeedd_cbbba``!_^z^ ]@\c[ZZZRYYDXWW1VUULTTTSjRR`QQXPP>OOfNN7MM0LL9K|JJII5HHHGFSEEDTCBBAR@a??>==N<Naxee na n fɛ ma be, e birin i xɛɛbu. I xa won xanuntenyie danxaniyatɔɛe birin xɛɛbu muxu bɛ. Ala xa hinnɛ wo birin na.-SvA lanma danxaniyatɔɛ naxee na won ma kɔnti ma, e xa e matinkan tunnabɛxi ra wali fanyie ma, alako e xa mixie hayi xɔrɔxɔɛe fan, e naxa fa lu na ki fufafu. #v Fe birin naba alako i xa sɛriyɛ karamɔxɔ Senasi nun Apolosi mali e xa biyaasi kui. E mali, e hayi na se naxan birin ma, e xa a sɔtɔ. 'v N na Aritema xa na mu Tikike xɛɛ i ma, i xa fe birin naba alako i xa n li Nikopoli, barima n bara a ɲanige n xa ɲɛmɛ radangi naa. s_v barima i a kolon a na mixi mɔɔli mu fan. A bara a yɛtɛ danka a xa tinxintareya ra. Masenyi dɔnxɔɛ zmv Naxan yo mixie tagi isoma, i xa a rasi keren, i xa a rasi firin. Xa na birin kui a mu i xui mɛ, i xa a rabolo, @yv Kɔnɔ i naxa i gbe raso mixie xa wɔyɛn fufafu ya ma. E naxan falama benbae xa fe ra, e xa gbɛsɛnxɔnnɛya, e xa gere wɔyɛnyi Ala xa sɛriyɛ xa fe ra, e sese tide mu na. fEvNɔndi masenxi nan na ki. A xɔli n ma i xa na fee masen a fanyi ra, alako naxee bara danxaniya Ala ma, e xa fe birin naba alako e xa bira fe fanyi raba fɔxɔ ra. Na fee findixi fe hagigɛ fanyie nan na mixi birin bɛ.  %vNa kui, won ma yunubie to bara xafari a xa hinnɛ saabui ra, won bara nɔ findide kɛtongoe ra, won bara won xaxili ti abadan kisi ra. a ;vAla bara won ki! A bara a Xaxili Sɛniyɛnxi ragoro won ma won Nakisima Isa saabui ra. n UvA mu won nakisixi won ma wali fanyie xa fe xa ma, a won nakisixi a xa kinikini nan ma, won xunxafe ye xɔɔra a nun a Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. Na bara a niya won xa bari a nɛɛnɛ ra, won ma duniɲɛigiri birin xa masara. r ]vKɔnɔ won Nakisima Ala to a xa bɔɲɛ fanyi nun a xa xanunteya makɛnɛn, a naxa kisi fi won ma. s _vA singe won fan nu daxuɲa nan nabama. Yaamari matandimae nan nu won na. Won nu bara lɔɛ kira xɔn. Won nu bara bira won yɛtɛ waxɔnfe fɔxɔ ra a nun duniɲa fe mɔɔli birin fɔxɔ ra, han na nu bara won findi konyie ra. Won nu won ma duniɲa xaninma ɲaaxuɲa, tɔɔnɛ, gbɛsɛnxɔnnanteya, nun maraɲaaxuɲa nan kui. Won fan mu nu rafan mixie ma. c?ve naxa mixi yo mafala, e naxa gere so, e xa marafanyi nun bɔɲɛ fanyi masen birin bɛ.  vI xa e ratu, e xa e yɛtɛ magoro mangɛe nun mangasanyi bɛ, e xa e xa yaamarie suxu. E xa gbata wali fanyi mɔɔli birin nabafe ra, /vI xa mixie kawandi yi fee ra. I xa mixie ralimaniya. I xa e rasi. I xa nɔndi makɛnɛn e bɛ i sɛnbɛ birin na. Mixi yo naxa yo i ma.:mvA tan nan a yɛtɛ fi won bɛ, alako a xa won xunsara won ma yunubie xa fe ra, a xa ɲama nde rasɛniyɛn e xa findi a yɛtɛ gbe ra, naxee sɛnbɛ soxi wali fanyie rabafe ma. *Mv Won to na yi duniɲa ma, won na fe fanyi nan mamɛfe won xaxili tixi naxan na. Won na Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa nɔrɛ nan mamɛfe, won Nakisima Marigi Ala. Lv A xa hinnɛ won xaranma alako won xa gbilen tinxintareya nun duniɲa fee fɔxɔ ra, won xa won yɛtɛ xanin xaxilimaya ra, won xa won ma duniɲɛigiri raɲɛrɛ tinxinyi nun Ala yaragaaxui kui. v A lanma won xa ɲɛrɛ yi mɔɔli ra barima Ala xa hinnɛ bara makɛnɛn, naxan nɔma findide kisi ra mixi birin bɛ. 5v e naxa sese muɲa, e xa a masen a e marigie nɔma lade e ra ki fanyi. Na konyi mɔɔli binyɛ fima nɛ won Nakisima Ala xa masenyi ma fe birin kui. yv I xa a masen konyie bɛ, e xa e yɛtɛ magoro e marigie bɛ fe birin kui. E xa e raɲɛlɛxin, e naxa e matandi, xivI xa masenyi xa tinxin, alako i matandimae xa yaagi, barima e mu fefe kobi kolon e naxan falama won ma fe ra. ~ vfe birin kui. I tan yɛtɛ xa findi misaali ra e bɛ i xa wali fanyie saabui ra. I xa kawandi xa findi nɔndi nun sɔɔbɛ ra. O}vI man xa sɛgɛtalae fan nasi e xa e yɛtɛ xanin xaxilimaya ra :|mvE man xa e rasi e xa e yɛtɛ xanin xaxilimaya ra, e xa sɛniyɛn, e xa banxi walie suxu, e yuge xa fan, e xa e yɛtɛ magoro e xa mɔrie bɛ, alako Ala xa masenyi naxa bɛxu. D{vsungbutunyie ma alako e xa e xa mɔrie nun e xa die xanu. z3vNa kui, i man xa a masen ginɛ mɔxie bɛ, e xa ɲɛrɛ sɛniyɛnyi kui, e naxa findi mixi mafalɛe ra, e naxa siisi. E xa nu marasi fanyi fi Ty!vI xa a masen xɛmɔxie bɛ e xa taxasi, e xa ɲɛrɛ a binyamixi ki ma, e xa e yɛtɛ xanin xaxilimaya ra, e xa bira nɔndi nan fɔxɔ ra e xa danxaniya kui, xanunteya kui, a nun tunnabɛxiya kui. Ix vKɔnɔ i tan xa nu danxaniyatɔɛe xaran nɔndi masenyi nan na. .w WvE Ala kolonfe falama e dɛ ra, kɔnɔ e xa wali a masenma a e mu a kolon feo! E xa fefe mu fan. Sɛriyɛ matandie nan e ra, naxee mu nɔma wali fanyi yo rabade."v ?vSe birin sɛniyɛn sɛniyɛntɔɛe bɛ, kɔnɔ sese mu sɛniyɛn sɛniyɛntaree nun danxaniyataree tan bɛ. E xaxili nun e sondonyi birin bara manɔxɔ. pu [ve xa ba Yuwifi xa kuye taalie danxunfe. E xa ba mixie xa yaamarie danxunfe naxee bara mɛɛ nɔndi ra. t {v Nɔndi nan yati na a ra. N na a falafe na nan ma, i xa wɔyɛn e ma a xɔrɔxɔɛ ra alako e xa danxaniya a fiixɛ ra, s v E xa namiɲɔnmɛ nde nan yati a fala, «Kirɛtikae wule nun e furi nan tun kolon. E tunnaxɔnɔ, e man ɲaaxu alɔ bɔximase.» )r Mv Fo won xa e dɛ balan. E bara denbaya ndee kana, barima e na e xaranfe fee nan na naxee mu daxa. E na birin nabama e yɛtɛ xa geeni tinxintareya nan ma fe ra. vq gv Na matanditi mɔɔli gbegbe na na, a gbengbenyi sunna mixie ya ma. E dɛ wuya, mixi yanfafe rafan e ma. p 9v Fo nɔndi masenyi xa lu e yi ra alɔ e xaranxi a ra ki naxɛ. Na nan a toma e fan nɔma kawandi tide a nɔndi ki ma, e man nɔ na nɔndi matandie ra. 8o kvFo e xa findi xɛmɛe ra naxee fata xɔɲɛ rasɛnɛde, fe fanyi rafan naxee ma, naxee e yɛtɛ xaninma xaxilimaya ra, naxee tinxin, naxee sɛniyɛn, naxee nɔxi e yɛtɛ ra. mn UvFo yi xunmatie xa findi xɛmɛ tinxinxie nan na barima Ala xa wali nan taxuxi e ra. E naxa findi mixie ra naxee e yɛtɛ igboma, naxee bɔɲɛ tema mafuren, naxee siisima, naxee mawolen, naxee biraxi geeni tinxintare fɔxɔ ra. =m uvdanxaniyatɔɛ ɲama kuntigi lanma nɛ a xa findi tinxintɔɛ ra xili fanyi na naxan xun, ginɛ keren kanyi, naxan xa die danxaniyaxi, mixie mu naxee kolon kalabante xurutaree ra. El vN bara i lu Kirɛti alako i xa fee yailan naxee yailan daaxi luxi na, i xa mixie sugandi taae birin kui, e xa findi na danxaniyatɔɛ ɲamae xa kuntigie ra. Alɔ n i yamari ki naxɛ, ik MvN bara i tan Tito xɛɛbu, naxan bara findi n ma di yati yati ra won ma danxaniya kui. Baba Ala nun a xa Mixi Sugandixi Isa, won Nakisima xa hinnɛ nun bɔɲɛsa fi i ma. Tito xa wali Kirɛti danxaniyatɔɛ ɲamae tagi j  vWaxati to kamali, a naxa a xa xibaaru fanyi makɛnɛn kawandi saabui ra, naxan bara taxu n na Ala won Nakisima xa yaamari ma. 6i gvYi danxaniya nun yi nɔndi a niyama nɛ mixi xa a xaxili ti Ala xa kisi ra. Ala, naxan xa laayidi mu kanama, a tan nan yi abadan kisi laayidi won bɛ beenun duniɲa xa daa. Dh vN tan Pɔlu nan yi ki, Ala xa konyi nun a xa Mixi Sugandixi Isa xa xɛɛra. N na walife alako Ala xa ɲama sugandixi xa danxaniya, e man xa nɔndi kolon naxan e raɲɛrɛma Ala xa fe kui. zgmAla, a tan keren naxan fe birin kolon, matɔxɔɛ na a bɛ a xa Mixi Sugandixi Isa saabui ra abadan. Amina!Af{kɔnɔ naxan bara fa makɛnɛn alako si birin xa a kolon namiɲɔnmɛe xa sɛbɛlie saabui ra, Ala naxee yamarixi. Na kui, birin xa danxaniya Ala ma, Ala naxan na na, e a xui rabatu. heIMatɔxɔɛ na Ala bɛ, naxan nɔma wo sɛnbɛ sode danxaniya kui, alɔ n Marigi Isa xa xibaaru fanyi naxan kawandima a masenxi ki naxɛ. Na xibaaru fanyi gundo fe nan masenma naxan nu ragataxi kabi tɛmui xɔnnakuye, @dyGayu fan wo xɛɛbu, naxan findixi n tan nun danxaniyatɔɛ ɲama birin yatigi ra. Erasito, naxan findixi taa naafuli ragatama ra, a fan wo xɛɛbu, a nun won ngaxakerenyi Karatusi. c^b5N tan Teritiyo naxan bara yi bataaxɛ sɛbɛ, n fan bara wo xɛɛbu Marigi xili ra. daAN waliboore Timote wo xɛɛbu, a nun Lususi, Yason, nun Sosipateri, n boore Yuwifie. ~`uAla, a tan naxan bɔɲɛsa fima, a gbe mu luxi a xa Sentanɛ ibutuxun wo sanyi bun. Won Marigi Isa xa hinnɛ wo ra. !_;Mixi birin a kolon a wo Ala xui rabatuma. N ɲɛlɛxinxi wo ra, kɔnɔ a xɔli n ma wo xa fahaamui sɔtɔ fe fanyi ma, wo naxa wo manɔxɔ fe kobi ra. 6^eNa mixi mɔɔlie mu walima won Marigi Ala xa Mixi Sugandixi xa bɛ. E birama e yɛtɛ furi nan fɔxɔ ra, e nu fa lɔnnitaree madaxu wɔyɛn ɲɔxunmɛe nun matɔxɔɛ ra. 9]kN ngaxakerenyie, n xa wo rasi, wo xa wo yɛtɛ ratanga mixie ma, naxee lanyi kanama wo tagi, e nu fa mixi ratantan xaranyi ma wo bara naxan sɔtɔ. Wo xa wo makuya e ra. x\iWo xa wo bore xɛɛbu sunbui sɛniyɛnxi ra. Ala xa Mixi Sugandixi xa danxaniyatɔɛ ɲamae birin wo xɛɛbu. y[kWo xa Filologo, Yuli, Nerewu nun a maaginɛ xɛɛbu, a nun Olimipa nun sɛniyɛntɔɛ birin naxee na e xɔnyi. ZWo xa Asinkirito, Felegon, Heremɛsi, Patiroba, nun Heremasi xɛɛbu n bɛ, a nun ngaxakerenyie birin naxee na e xɔnyi. }Ys Wo Rufu xɛɛbu, naxan sugandixi Marigi xa fe kui. Wo a nga fan xɛɛbu n bɛ, naxan bara lu n bɛ alɔ n fan nga. ,XQ Wo xa Tirifena nun Tirifosa xɛɛbu n bɛ. Ginɛe naxee e ra, e walima Marigi bɛ. Wo xa n xanuntenyi Peresidi xɛɛbu. A fan bara wali Marigi bɛ ki fanyi. |Wq Wo xa n boore Yuwifi Herodiyon xɛɛbu n bɛ. Wo xa Narisiso xa mixie xɛɛbu n bɛ, naxee danxaniyaxi Marigi ma. V Wo xa Apɛlɛsi xɛɛbu, naxan bara a xa danxaniya masen Ala xa Mixi Sugandixi ma. Wo xa Arisitobulo xa mixie xɛɛbu n bɛ. JU  Wo xa muxu waliboore Urubano nun n xanuntenyi Sitaxusi xɛɛbu. IT Wo xa Anpiliyatu xɛɛbu n bɛ, n xanuntenyi Marigi fɔxɔ ra. JS Wo xa n boore Yuwifie Andironiku nun Yuniya xɛɛbu, muxu nun naxee bara sa geeli. Ala xa xɛɛrae nan e ra, naxee bara kolon a fanyi ra, naxee singe danxaniya n bɛ Ala xa Mixi Sugandixi ma. KRWo xa Mariyama xɛɛbu n bɛ, naxan bara wali wo ya ma ki fanyi. 6QeWo man xa danxaniyatɔɛ ɲama xɛɛbu naxan e malanma e xɔnyi. Wo xa n xanuntenyi Epeneto xɛɛbu n bɛ. A tan nan singe danxaniya Ala xa Mixi Sugandixi ma Asi bɔxi ma. P-E fe birin naba nɛ e xa n nii ratanga beenun e xa e yɛtɛ ratanga. Bafe n tan na, si gbɛtɛe danxaniyatɔɛ ɲamae birin e tantuma na fe ma. iOKWo xa Pirisila nun Akila xɛɛbu n bɛ, n walibooree Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa fe kui. 0NYWo xa a rasɛnɛ Isayanka ki ma, alɔ a lanma sɛniyɛntɔɛe xa a raba ki naxɛ. Xa a hayi na se nde ma, wo xa a mali, barima a fan bara n tan nun mixi gbegbe mali. xM kN bara wa won ngaxakerenyi ginɛma Fowebe masenfe wo bɛ, naxan danxaniyatɔɛ ɲama malima Senxereya taa kui. SL!Ala, a tan naxan bɔɲɛsa fima, a xa lu wo birin sɛɛti ma. Amina.ZK- Na kui, xa Ala tin, n wo yire lima sɛɛwɛ kui, won nɔ won bore sɛnbɛ sode. "J=Wo Ala maxandi n bɛ a xa n natanga Yudaya danxaniyataree ma, a nun man, Darisalamu sɛniyɛntɔɛe xa ɲɛlɛxin e malise ra n sigafe naxan na e xɔn. TI!N ngaxakerenyie, n bara wo mayandi won Marigi Isa Ala xa Mixi Sugandixi xa fe ra, a nun xanunteya xa fe ra naxan kelima Ala Xaxili Sɛniyɛnxi ma, wo xa n mali, wo xa wakili n bɛ Ala maxandi kui. dHAN a kolon n to sigafe wo yire, na findima Ala xa Mixi Sugandixi xa barakɛ nan na wo bɛ. GNa kui, n na gɛ na wali ra, n yi kɔbiri so e yi danxaniyatɔɛe bara naxan nasanba, n dangima wo yire sigafe ra Sipanyi bɔxi ma. 8FiE tan nan a ɲanigexi. Anun, a lanma e xa na natɛ tongo barima Yuwifie to findi saabui ra e tan si gbɛtɛe bɛ Ala xa fee kui, a lan nɛ e fan xa Yuwifie mali baloe fe ra. AE{barima danxaniyatɔɛ ɲamae naxee na Masedon nun Akayi bɔxi ma, e a ɲanige nɛ e xa e harige nde malan, e xa a rasanba Darisalamu misikiinɛe ma naxee na na sɛniyɛntɔɛe ya ma. @D{Yakɔsi n na sigafe Darisalamu sɛniyɛntɔɛe malide, GCA xɔli n ma n xa dangi wo yire n na kira suxu sigafe ra Sipanyi bɔxi ma. Won xa lu yire keren waxati nde ma alako n xa ɲɛlɛxin wo tofe ra, a xɔli n ma wo xa n mali sigafe ra Sipanyi. hBIYakɔsi n ma wali bara ɲɔn yi bɔxie ma. N nu bara wa sigafe wo yire kabi ɲɛ wuyaxi. 9AmYi wali nan a niyaxi n mu nɔxi sigade wo yire. ;@oAlɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ,«A xa fe singe mu nu fala naxee bɛ,
e fama nɛ a kolonde.Mixi naxee singe mu nu a xa fe mɛ,
e fama nɛ a fahaamude.» '?GNa birin kui, n kataxi nɛ n xa mixie kawandi Isa xa xibaaru fanyi ra naxee mu Ala xa Mixi Sugandixi kolon. N mu wa na rabafe kawandila gbɛtɛ dangi fɔxi. Y>+kaabanakoe nun tɔnxumae xa sɛnbɛ saabui ra, a nun Ala Xaxili Sɛniyɛnxi sɛnbɛ saabui ra. Na kui, kelife Darisalamu han a sa dɔxɔ Iliri ra, n bara Ala xa Mixi Sugandixi xa xibaaru fanyi rayensen yɛ. E=barima n mu suusama fefe xa fe falade fo Ala xa Mixi Sugandixi bara naxan naba n saabui ra, alako si gbɛtɛe xa Ala xui rabatu. A bara na raba n ma masenyie nun n ma kɛwalie saabui ra, n<UNa birin kui, n nun Ala xa Mixi Sugandixi Isa to a ra, n nɔma sɛɛwade n ma wali ra Ala bɛ, ;a bara n findi a xa Mixi Sugandixi Isa xa walikɛ ra sigafe ra si gbɛtɛe ma. Na kui, n sɛrɛxɛdubɛ wali nan nabama n to Ala xa xibaaru fanyi kawandima si gbɛtɛe bɛ, alako Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa e findi sɛrɛxɛ sɛniyɛnxi ra naxan Ala kɛnɛnma. :Kɔnɔ n to sɛbɛli tixi wo ma, n ma masenyi ndee findixi masenyi xɔrɔxɔɛe nan na alako n xa wo ratu, barima Ala to hinnɛxi n na, x9iN ngaxakerenyie, n tan a kolon wo bɔɲɛ fan, wo bara lɔnni sɔtɔ a fanyi ra, wo fata wo bore raside. c8? Ala, a tan naxan xaxili tide fima, a xa wo rafe sɛɛwɛ nun bɔɲɛsa ra danxaniya kui a mɔɔli birin na. Na kui, xaxili tide luma nɛ wo bɛ tɛmui birin, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi xa sɛnbɛ saabui ra. Pɔlu xa wali 7' Annabi Esayi man naxa a masen,«Yisayi xa di fama nɛ.A findima nɛ mangɛ ra si birin xun ma,
e fan e xaxili tima nɛ a ra.» k6O A man sɛbɛxi,«Wo tan ɲamanɛe birin,
wo Marigi matɔxɔ,
si birin xa a tantu.» O5 A man sɛbɛxi,«Si gbɛtɛe, wo nun Ala xa ɲama xa sɛɛwa.» H4  Si gbɛtɛe fan Ala matɔxɔma a xa hinnɛ xa fe ra, alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ,«Na nan a ra n i matɔxɔma si birin tagi,
n bɛɛti bama nɛ i xili xa binyɛ bun ma.» 13[N xa a fala wo bɛ, Ala xa Mixi Sugandixi wali nɛ Yuwifie bɛ alako a xa a masen a Ala na a xui xanbi ra a to bara a xa laayidie rakamali a naxee tongo e benbae bɛ. 2wNa kui, wo xa wo bore rasɛnɛ alɔ Ala xa Mixi Sugandixi wo rasɛnɛ ki naxɛ, alako Ala xa matɔxɔɛ sɔtɔ. 1yalako wo xa Ala matɔxɔ xaxili nun xui keren na, a tan naxan findixi a xa Mixi Sugandixi nun won Marigi Isa Baba ra. 0Ala, a tan naxan tunnabɛxiya nun limaniya fima, a xa lanyi raso wo tagi alɔ a xa Mixi Sugandixi Isa a masenxi wo bɛ ki naxɛ, 5/cFe naxan birin sɛbɛxi Kitaabui kui waxati dangixi, e sɛbɛxi nɛ alako won xa fahaamui sɔtɔ, won xa won tunnabɛxi, won xa limaniya, alako xaxili tide xa lu won bɛ. +.OAla xa Mixi Sugandixi mu a yɛtɛ waxɔnfe xa fen. A a fala nɛ alɔ a sɛbɛxi Kitaabui kui ki naxɛ,«Konbie naxee ilanxi i ra,
nee n tan nan lixi.» a-;Kankan xa a boore nan xa hɛɛri fen, naxan nɔma a malide a xa danxaniya xun xa masa. , %Won tan naxee xa danxaniya tilin, a lanma won xa diɲɛ mixie bɛ naxee xa danxaniya mu tilin. Won naxa won yɛtɛ waxɔnfe gbansan xa fen. Y++Kɔnɔ xa mixi donse nde donma a siikɛxi naxan ma fe ra, na kanyi bara kiiti kana a yɛtɛ bɛ, barima a bara fe raba a mu laxi naxan na. Mixi mu laxi fe naxan na, na tan bara findi yunubi fe ra a bɛ.*-Maɲɔxunyi yo na i bɛ yi xa fe ra, i xa a lu i nun Ala tagi. Sɛɛwɛ na mixi bɛ naxan mu a yɛtɛ ratɔnma a xa maɲɔxunyi saabui ra. v)eHali mixi mu sube yo don, a mu wɛni yo min, a mu fefe yo raba naxan a ngaxakerenyi ratantanma, na nan fan. ((II naxa Ala xa wali xun nakana donse nde xa fe ra. A nɔndi ki ma, donse birin daxa, kɔnɔ a mu lan mixi yo xa donse nde don naxan a ngaxakerenyi ratantanma. q'[Na kui, won xa fe birin naba alako lanyi xa lu won tagi, won xa won bore xa danxaniya sɛnbɛ so. q&[Mixi naxan walima Ala xa Mixi Sugandixi bɛ yi mɔɔli ra, a rafanma nɛ Ala ma, a rafan mixie fan ma. %Ala xa mangɛya niini mu findixi donse nun minse fe xa ra. A findixi tinxinyi nun sɛɛwɛ fe nan na, Ala Xaxili Sɛniyɛnxi saabui ra. c$?Na kui, a mu lan mixie xa fe kobi fala se nde xa fe ra, naxan findixi a fanyi ra wo bɛ. O#Xa a sa li i donse nde donma naxan i ngaxakerenyi tɔɔrɔma, i mu ɲɛrɛfe xanunteya xa ma. I xa donse xa fe naxa a niya i ngaxakerenyi xa gan kisi ra, Ala xa Mixi Sugandixi faxa naxan ma fe ra. g"GN to danxaniyaxi Marigi Isa ma, n a kolon, n man laxi a ra, a donse yo mu na naxan findixi donse sɛniyɛntare ra. Kɔnɔ xa i xaxili bara siikɛ donse nde xa sɛniyɛntareɲa ma, na bara findi i bɛ se sɛniyɛntare ra. u!c Na kui, won naxa won bore makiiti. Won xa fe birin nan naba alako won naxa won ngaxakerenyi ratantan. 9 m Kankan fama nɛ a xa wali dɛntɛgɛde Ala bɛ. 8i A sɛbɛxi Kitaabui kui,Marigi naxɛ, «N xa nɔndi masen wo bɛ.Birin fama nɛ e xinbi sinde n bɛ.Adamadi dɛ birin fama a masende, a n tan nan na Ala ra.» |q Munfe ra i tan fa i boore makiitima? Munfe ra i a raɲaaxuma? Won birin mu fama tide xɛ Ala ya i kiiti lɔxɔɛ? }s barima Ala xa Mixi Sugandixi faxa nɛ, a man keli faxɛ ma, alako a xa findi mixi faxaxie nun a baloxie Marigi ra. {Xa won balo, xa won faxa, na birin nabama Marigi nan bɛ. Xa won baloxi, xa won faxaxi, won findixi Marigi gbe nan na, I Mixi yo gbe mu a yɛtɛ ra, keli yi duniɲa, han laaxira. A{Naxan laxi a ra a lɔxɔɛe tide gbo e boore bɛ, na kanyi laxi a ra Marigi nan bɛ. Naxan donse mɔɔli birin donma, a kanyi a rabama Marigi nan bɛ, barima a tantui rasigama Ala ma a xa baloe xa fe ra. Mixi naxan mu donse nde donma, na kanyi fan na rabama Marigi nan bɛ, barima a fan tantui rasigama Ala ma. 5cMixi nde nɔma lade a ra a lɔxɔɛe tide gbo e boore bɛ, kɔnɔ mixi gbɛtɛ tan bɛ, lɔxɔɛ birin lan. Kankan laxi naxan na, a xa la a ra a bɔɲɛ nan yati ma. [/Nde i findixi kiitisa ra mixi gbɛtɛ xa konyi xun ma? A na ti a marigi ya i a xa wali xa fe ra, a xan ba, a mu xan ba, na na a tan nun a marigi nan tagi. Anun, a xanma nɛ, barima Marigi Ala nɔma a raxande. oWMixi naxan donse mɔɔli birin donma, na mu lan a xa a boore raɲaaxu naxan tondima donse nde donfe ra. Mixi naxan mu sube donma, na kanyi fan mu lan a xa a boore makiiti naxan sube donma, barima Ala na kanyi fan nasɛnɛma nɛ. .UMixi nde nɔma lade a ra, a donse birin radaxaxi a bɛ, kɔnɔ mixi gbɛtɛ naxan xa danxaniya mu tilin, a nɔma lade a ra a sansi bogi gbansan nan nadaxaxi a bɛ. x kWo xa danxaniyatɔɛ rasɛnɛ hali a xa danxaniya mu tilin. Wo naxa a rakiiti a xa maɲɔxunyi birin xa fe ra. oW Wo xa Ala xa Mixi Sugandixi Isa xa fe nan suxu, wo naxa bira wo fate bɛndɛ waxɔnfe fɔxɔ ra.R Won xa ɲɛrɛ tinxinyi kui alɔ a lanma won xa ɲɛrɛ ki naxɛ Ala xa naiyalanyi kui. Won naxa siga xulun ɲaaxi, won naxa siisi, won naxa yɛnɛ nun langoeɲa raba, won xa gere nun tɔɔnɛ lu na. + Kɔɛ bara masiga, a gbe mu luxi kuye xa iba. Won xa Sentanɛ xa dimi walie bɛɲin, won fa Ala xa naiyalanyi ma, won xa a xa geresosee tongo. +O Na fe birin kui, wo a kolon won na waxati naxɛ. Xunu tɛmui bara a li xi xɔli ma, kisi bara makɔrɛ won na dangi waxati ra won danxaniyaxi tɛmui naxɛ.  I na i boore xanu, i mu fefe kobi niyama a ra. Na na a ra, i boore xanufe findixi Ala xa sɛriyɛ birin nabatufe nan na. W' Ala xa yaamarie alɔ, «I naxa yɛnɛ raba, i naxa mixi faxa, i naxa muɲɛ ti, i naxa mila,» a nun yaamari gbɛtɛe birin, nee malanxi findixi masenyi keren nan na: I xa i boore xanu alɔ i yɛtɛ yati. # Mixi yo xa doni naxa lu wo ma, wo xa xanunteya nan lan a xa lu wo bore bɛ, barima naxan na a boore maxanu, a bara sɛriyɛ rakamali. < q Wo kankan gbe so a yi, a lan a xa naxan sɔtɔ. Wo duuti so duuti maxilie yi, wo wo magoro mixie bɛ wo lanma wo xa wo magoro naxee bɛ, wo mixie binya wo lan wo xa naxee binya. c ? Wo lan wo xa duuti fi na nan ma, barima duuti maxilie fan na Ala xa yaamari nan na. ( I Na nan a toxi, fo wo xa wo yɛtɛ magoro nɛ mangɛe bɛ. Wo na rabama na ɲaxankatɛ xa fe gaaxui ma, a nun man wo bɔɲɛ nan yati wama wo xa a raba na ki. u c barima mangɛ walima Ala nan bɛ wo xa munafanyi xa fe ra. Kɔnɔ xa i fe kobi raba, a lanma i xa gaaxu, barima santidɛgɛma mu na mangɛ yi fufafu xa ra. A to na Ala xa wali nan na, a Ala xa xɔnɛ nan masenma fe kobi rabae xili ma. F  Wali fanyi rabae mu gaaxuma mangɛe ya ra, wali kobi rabae nan gaaxuma e ya ra. Xa i mu wama i xa gaaxu mangɛ ya ra, i xa lu kira fanyi nan xɔn ma. Na kui, mangɛ fama nɛ i matɔxɔde,   Na nan a ra, mixi naxan na mangɛ matandi, na kanyi Ala nan xa yaamari matandixi. A fama nɛ a xa na wali kobi sare sɔtɔde. u e Birin xa a yɛtɛ magoro a xa mangɛe bɛ, barima mangɛya birin kelima Ala nan ma, a na a ragiri naxan ma. 2v}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi;i0i$ii ihhhhhhhhhhh|hphdhXhLh@h4h(hhhggggggggggggtghg]gQgEg9g-g!gg ffffffffffffyfmfafUfIf=f1f%fffeeeeeeeeeee~erefeZeNeBe6e*eeeddddddddddddwdkd_dSdGd;d/d#dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c(cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````}`q`e`Y`M`A`5`*```____________v_j_^_R_F_:_._"__ ^^^^^^^^^^^^z^n^b^V^J^>^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWEKE?E3E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?6?*???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////}/q/e/Z/N/B/6/*///............v.l.a.V.K.@.5.*... -------------z-o-d-Y-N-C-8---"-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,+++++++++++++u+j+_+T+I+>+3+(+++************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! u i ] Q E 9 - !  ymaUI=1% }qeYMB6*vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymaUI>2&~rfZNB6*v  ')  &(  %'  $&  #%  "$  !#  "  !                                                               6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f   e 8d 7c 6b 5a 4` 3_ 2^ 1] 0\ /[ .Z -Y ,X +W *V )U (T 'S &R %Q $P #O "N !M  L K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - 2, 1+ 0* /) .( -' ,& +% *$ )# (" '! & % $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                               ~ } | { z y x  w &v %u $t #s "r !q  p o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q 4P 3O 2N 1M 0L /K .J -I ,H +G *F )E (D 'C &B %A $@ #? "> !=  < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + *  )  (  '  &  % $ # " !       P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !                                      ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r   q  ,p  +o  *n  )m  (l  'k  &j  %i  $h  #g  "f  !e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  !D  C  B  A  @  ?  >  <  =  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %   $  4#  3"  2!  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !                        ~  }  |  { z y x w v u t  s 8r 7q 6p 5o 4n 3m 2l 1k 0j /i .h -g ,f +e *d )c (b 'a &` %_ $^ #] "\ ![  Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H  G  F  E  D  C B A @ ? > = <  ; +: *9 )8 (7 '6 &5 %4 $3 #2 "1 !0  / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                           -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                ~  }  |  { z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g Bf Ae @d ?c >b =a <` ;_ :^ 9] 8\ 7[ 6Z 5Y 4X 3W 2V 1U 0T /S .R -Q ,P +O *N )M (L 'K &J %I $H #G "F !E  D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % K$ J# I" H! G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                 ~ } | { z  y 'x &w %v $u #t "s !r  q p o n m l k j i h g f e d c b a ` ^  _  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R .Q -P ,O +N *M )L (K 'J &I %H $G #F "E !D  C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ .# -" ,! + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                                                 ~ } | { z y  x w v u t s r q p o n m l k j i  h  g  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 $4 #3 "2 !1  0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                        :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                *  )  (  '  &  %  $  #  "~  !}  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^   ]  &\  %[  $Z  #Y  "X  !W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8   7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                                                     " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                          ~ }  | { z y x w v u t s r  q  p  o  n  m l k j i h g f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y   X   W   V   U   T  S  R  Q  P  O  N  M  L -l|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzKz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw5w)wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u2u&uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhf3f(fffeeeeeeeeeeeeexemebeWeLeAe6e+e ee ddddddddddddd{dpdedZdOdDd9d-d!dd ccccccccccccycmcacUcIc=c1c%cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaavaja_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_C_7_+___^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHS@2@&@@@????????????s?g?[?O?C?7?+???>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >===========~=s=h=]=R=G=<=1=&===<<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************u*i*]*Q*E*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)J)>)2)&)))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%t%h%\%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########}#q#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ O C 7 +   xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, xl                                                                                            ~ } | {  z #y "x !w  v u t s r q p o n m l k j i h g f e d  c  b  a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X  W V U T S R Q P O N M L K J I H G F  E  D  C  B  A @ ? > = < ; :  9 (8 '7 &6 %5 $4 #3 "2 !1  0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                       & % $ # " !                                        ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' & % $ # "~ !}  | { z y x w v u t s r q p o n m l k j  i  h  g  f  e d c b a ` _ ^  ] )\ ([ 'Z &Y %X $W #V "U !T  S R Q P O N M L K J I H G F E D C B A  @  ?  >  =  < ; : 9 8 7 6 5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & %  $  #  "  !             4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                              ~   }  +|  *{  )z  (y  'x  &w  %v  $u  #t  "s  !r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S   R (Q 'P &O %N $M #L "K !J  I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7  6  5  4  3  2 1 0 / . - , +  * <) ;( :' 9& 8% 7$ 6# 5" 4! 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                              ~ } | { z y x w  v /u .t -s ,r +q *p )o (n 'm &l %k $j #i "h !g  f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G  F  E  D  C  A  B  @  ?  >  =  <  ;  :   9   8   7   6   5  4  3  2  1  0  /  .  -                                                                 ~ }  | *{ )z (y 'x &w %v $u #t "s !r  q p o n m l k j i h g f e d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R (Q 'P &O %N $M #L "K !J  I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7  6  5  4  3  2 1 0 / . - , +  * ) ( ' & % $ # " !                        !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "~  !}  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^   ]  9\  8[  7Z  6Y  5X  4W  3V  2U  1T  0S  /R  .Q  -P  ,O  +N  *M  )L  (K  'J  &I  %H  $G  #F  "E  !D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %   $  *#  )"  (!  '  &  %  $  #  "  !                                                                  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !     ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b   a G ` F _ E ^ D ] C \ B [ A Z @ Y ? X > W = V < U ; T : S 9 R 8 Q 7 P 6 O 5 N 4 M 3 L 2 K 1 J 0 I / H . G - F , E + D * C ) B ( A ' @ & ? % > $ = # < " ; ! :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !               /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  # " !                                          6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                      ~  }  |  {  z  y   x  3 w  2 v  1 u  0 t  / s  . r  - q  , p  + o  * n  ) m  ( l  ' k  & j  % i  $ h  # g  " f  ! e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E 5K 4J 3I 2H 1G 0F /E .D -C ,B +A *@ )? (> '= &< %; $: #9 "8 !7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !              8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                      ~  }  |  {  z y x w v u t s  r /q .p -o ,n +m *l )k (j 'i &h %g $f #e "d !c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C 0B /A .@ -? ,> += *< ); (: '9 &8 %7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                                    # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a  #`  "_  !^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?   >  ;=  :<  9;  8:  79  68  57  46  35  24  13  02  /1  .0  -/  ,.  +-  *,  )+   I}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|,|!|| |{{{{{{{{{{{{|{q{f{[{P{E{:{/{${{{zzzzzzzzzzzzxzlz`zTzHzw2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqqqsqgq[qOqCq7q+qqqppppppppppppwpkp_pSpGpm2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkh2h&hhhgggggggggggggg|grghg^gTgJg@g6g,g"gggfffffffffffffyfnfcfXfMfBf7f-f"ff feeeeeeeeeeee}erege\eQeFe;e1e&eeedddddddddddddvdkd`dUdKd@d5d*ddd ccccccccccccc{cpcecZcOcDc9c.c#cc cbbbbbbbbbbbbxblb`bTbHb_2_'___^^^^^^^^^^^^s^g^[^O^C^7^+^^^]]]]]]]]]]]]x]l]`]T]H]<]0]$]] ]\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX XWWWWWWWWWWW|WpWdWXWLW@W4W(WWWVVVVVVVVVVVVtVhV\VPVDV8V,V VVUUUUUUUUUUUUxUlUaUUUIU=U1U%UU UTTTTTTTTTTT}TqTeTYTMTCT8T-T"TT TSSSSSSSSSSSS}SrSgS\SQSFS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR{RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQuQiQ]QQQEQ9Q-Q!QQ PPPPPPPPPPPPzPnPbPVPJP>P2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+OOONNNNNNNNNNNNxNlN`NTNHND2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBwBkB`BTBHB?2?&???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=/=#== =<<<<<<<<<<<|+2+&+++*************v*k*`*U*J*?*4*(***))))))))))))u)i)])Q)E)9)-)!)) ((((((((((((z(n(b(V(J(>(2(&(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&x&l&`&T&H&<&0&$&& &%%%%%%%%%%%%{%p%e%Z%O%D%9%.%#%% %$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############u#i#]#Q#E#9#-#!## """"""""""""z"n"b"V"J">"2"&"""!!!!!!!!!!!!!v!k!`!T!H!2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?4(th\PD8, xl`UI=1%                              (  '  &  %  $  #  "  !                                                      ~   }   |   {  ' z  & y  % x  $ w  # v  " u  ! t  s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a  `  _  ^  ]  \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E  D  C  B  A  @   ?   >   =   <   ;   :   9   8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                       9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -   ,   +   *   )  (  '  &  %  $  #  "  ! v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bQ bP bO bN bM bL bK bJ b I b H b G b F b E bD bC bB bA b@ b? b>  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b 0 b / b . b - b , b+ b* b) b( b' b& b%  b$ b# b" b! b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D y D x D w D v D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k D j D i  D h D g D f D e D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R D Q D P  D O D N D M D L D K D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ; D : D 9  D 8  D 7  D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  :  : ~ :} :| :{ :z :y :x :w  :v :u :t :s :r :q :p :o :n :m :l :k :j :i :h :g :f :e : d : c : b : a : ` :_ :^ :] :\ :[ :Z :Y  :X  :W  :V  :U  :T  :S  :R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  :H  :G  : F  : E  : D  : C  : B  :A  :@  :?  :>  :=  :<  :;  :: 0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 ~  0 }  0 |  0 {  0 z & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &   & ~ & } & | & { & z & y & x & w & v & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b & a & `  & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E & D & C  & B & A & @ & ? & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0 & / & .  & -  & ,  & +  & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  !/  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } |  { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d (c 'b &a %` $_ #^ "] !\  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                               ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q p o n m l k j  i  h  g  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 6 5 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                                                                   ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s   r  $q  #p  "o  !n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O   N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :   9  !8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                    ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                     ~  }  | { z y x w v u  t s r q p o n m l k j i h g f e d  c  b  a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X  W   V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D   C   B   A   @   ?  >  =  <  ;  :  9  8  7                                                      , + * ) ( ' & % $ # " !                                              jW|peYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~;~0~%~~~}}}}}}}}}}}}}u}j}_}T}I}>}3}(}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzDz9z-z!zz yyyyyyyyyyyyyymyayUyKy@y5y*yyy xxxxxxxxxxxxxzxoxdxYxNxCx8x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwa2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+```____________x_l_`_T_H_<_0_$__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ # " !                                                                                                                                                                                                                                                   ,  +   *   )   (   '   &  %  $  #  "  !         ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                                                                                                                                                                                    ~  }  | { z y x w v u  t  s  r  q  p  o  n  m  l   k   j   i   h   g  f  e  d  c  b  a  `  _               ~ } | {  z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !      D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !