SQLite format 3@ ~7@n~7- ~`D~~`i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) t]K0'Mdetailed_info2007, Wycliffe Bible TranslatorsregionBolivia'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalselanguageGuanano)chapter_stringChapter)#CdescriptionCohamacʉ Yare Yahari Tjuel }y`B$ ~~~~~q~U~9~"~}}}}}}o}V}>}%7#ff7c80ApApocalipsis (de Juan)#00ff00JudJudas#00ff003Jn3 Juan#00ff002Jn2 Juan#00ff001Jn1 Juan#00ff002P2 Pedro#00ff001P1 Pedro#00ff00StgSantiago#ffff00HeHebreos#ffff00FlmFilemón#ffff00vTitTito#ffff00l2Ti2 Timoteo#ffff00b1Ti1 Timoteo!-#ffff00X2Ts2 Tesalonicenses! -#ffff00N1Ts1 Tesalonicenses !#ffff00DColColosenses !#ffff00:FilFilipenses #ffff000EfEfesios #ffff00&GaGálatas##ffff002Co2 Corintios##ffff001Co1 Corintios#ffff00RoRomanos)=#00ffffHchHechos de los Apóstoles#ff6600JnJuan#ff6600LcLucas#ff6600MrMarcos#ff6600MtMateo6~<}wqke_YSMGA;5/)# ~~~~~~~~~~~~;:98 765+43~2l1C0/t.U-A,/+*)w(F'$&%y$e#S">!' rM({nr|sgP8! saH D I E 4 ,z@?   > =  3) zM}||@{azzDyx.vvits raqq+o mlkzihhfedAc/b?a_^^8]\\/[RZqXWVsUTSRRQ6P)PNLKJIDH$GiED6CdCY>>:=]<.; :J:?88<7t7055321/k.h,,+M*|*l((',&%$#"!! ( /a_F'SG7 9 +M[z/Mʉsa ñaa buhirire buhiri dahre tuhsʉre Cristore. à jina to yaina cjihti waro jira mʉsa. To yaina jina mʉsa pjacʉri mehne Cohamacʉ to cahmano sehe yoaga. à yoana Cohamacʉre ño payona nina mʉsa.ry]Espíritu Santore marine ware Cohamacʉ. à jiro mari mehne jiro nina Espíritu Santo sehe. ¿Tíre masierajari mʉsa? à jia mʉsa pjacʉri mʉsa catia cʉ̃hʉ mʉsa ya cjihti waro jierara. Cohamacʉ yaina cjihti waro jira mʉsa. |xqà jina numia mehne ñano yoaare, mʉa mehne ñano yoaare goa pjaena tjiga. Tíre mʉsa yabiro seheta tíre yoaena tjiga. Paye ñaare mari yoana mari pjacʉre dojomehneraja. Numino mehne ñano yoariro sehe to pjacʉre ñano dojomehnena. w%Mari pʉhtoro to yaina mehne jira. à jiro Jesu yairo Jesu mehne pʉaro jipahta cʉ̃no potori tʉhotuina cʉ̃irota ti jiboro seheta jira. vÑano yoaricorore ñahariro to pjacʉ sehe ticoro ya pjacʉ mehne jiro, cʉ̃ pjacʉ yoaro seheta jira. ¿Tíre masierajari mʉsa? Ãta ni joaa tiri jire Cohamacʉ yare ti joari tjui: “Tina pʉaro jipahta cʉ̃ pjacʉ yoaro sehe wahara”, ni joaa tiri jire. Mu¿Ã jina mʉsa pjacʉri Cristo ya pjacʉri ti jichʉ masierajari mʉsa? ¿Ti ã jichʉ Cristo ya pjacʉ mehne ñano yoaricoro mehne mari ñano yoachʉ noajari, mʉsa tʉhotuchʉ? Noaerara. {toCohamacʉ to tuaa mehne mari pʉhtoro Cristore masori jire. à to yoariro seheta mari cʉ̃hʉre masonohca tiro. s7 Õ sehe nina mʉsa: “Jipihtia chʉa mari pjaro macaa cjihti jira. Tuhsʉ mari pjaro chʉa posa tihti pjaro jira”, nina mʉsa. Tí potocã tjira. à jiparota baharo Cohamacʉ sehe mari chʉare mari pjaro cʉ̃hʉre ti pihtia wahachʉ yoarohca. à jia mari chʉa wiho warota jia nina. Chʉa mari pjaro macaa cjihti jira. à jiparota mari pjacʉri numino mehne ñano yoahti pjacʉri jierara. Mari pjacʉri sehe mari pʉhtoro Cristo ya pjacʉri cjihti jia nina. à jiro mari pʉhtoro sehe mari pjacʉrire noano yoahtiro cjihto jira. Er “Yʉ cahmano sehe yoa masija yʉhʉ”, niyuhca cãina mʉsa. Tí potocã to jipachʉta tíre yoacʉ noano jieraboca yʉhʉ. Yʉ cahmano sehe yoa masija. à yoa masipaihta cãa tahari ã yoariro jicʉ tíre duhu masieraboca yʉhʉ. à jicʉ tíre pari turi yoasi yʉhʉ, “Tíre duhu masieraboca”, nicʉ. q1 Panopʉre mʉsa cʉ̃hʉ tó sehe yoaina tjimahre. à yoamarina mʉsa jipachʉta mipʉre mʉsa ñano yoari buhirire cosa tuhsʉri jire Jesucristo sehe. à to cosarina mʉsa jichʉ to yaina cjihtire yoare Cohamacʉ mʉsare. à yoaro “Noaina jira”, ni ñʉna mʉsare tiro. Ãta yoare mʉsare mari pʉhtoro Jesucristo, Espíritu Santo cʉ̃hʉ ti tuaa mehne. Mari pjacʉri Cristo ya pjacʉri jia nina p! Tó sehe yoaina pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre mʉanopʉre waha masierara. ¿Tíre masierajari mʉsa? Mahñoare tʉhotuena tjiga mʉsa: Wʉana tiina, “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ño payoina, numia mehne ñano yoaina, mʉa mehne ñano yoaa numia, mʉa sahsero ti pjacʉri mehne ñano yoaina, numia sahsero ti pjacʉri mehne ñano yoaa numia, yacaina, paina yare goa pjaina, cahaina, masare ñano tuhtipeina, masa ti cjʉaare maina baro ne Pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre mʉanopʉre waha masierara. o }nsà yoaborina jipanahta paina mʉsa mehne macaina Jesu yaina ti jipachʉta tinare ñano yoaina, yacaina jira mʉsa. m Masare beseina pʉhtoare mʉsa mehne macainare yahusãna Jesu yaina jipanahta quihõno yoaerara mʉsa. Pairo mʉsa mehne macariro mʉsare ñano to yoachʉ ã ñʉnocaboa mʉsa. Jesure cahmaerainare mʉsa yahusãhto pano mʉsa coyeirore mʉsa ã ñʉnocachʉ noabiaboa. Jesu yairo mʉsare to yacachʉ tirore mʉsa yahusãhto pano tiro to yacarire mʉsa ã ñʉnocachʉ noabiaboa. lTo ã jipachʉta mʉsa mehne macariro Jesu yairo pairo Jesu yairore yahusã duaro Jesure cahmaerainare yahusãno wahara. Ak{Ahrire nii nija mʉsa quihõno yoaerarire mʉsa cahyahto cjihtore. ¿Mʉsa mehne macainare mʉsa cahma sayochʉ mʉsare yahuhtiro mʉsa mehne macariro noano masiriro mariajari? Jira. j¿Ã jina dohse yoana mʉsa mehne macainare yahusã duana mari mehne jieraina cahapʉ Jesu yainare yahusãna wahajari mʉsa? KiAnjoa ti yoarire ñʉna tina cʉ̃hʉre besenahca mari. ¿Tíre masierajari mʉsa? Mari ã besehtina jina potocãta tí yʉhdoro mipʉ cʉ̃hʉre Jesu yaina ti yoarire ñʉna bese masija mari. NhPihtiri dacho jichʉ mari Jesu yaina sehe masa jipihtina ti yoarire ñʉna “Ahri ñaa jira. Ahri noaa jira”, besenahca mari tinare. ¿Tíre masierajari mʉsa? à jina pihtiri dacho jichʉ masa jipihtinare besehtina jina, mipʉ cʉ̃hʉre bese masija mari. à jina mipʉre wiho jiacã buhiri cʉ̃hʉre bese masija mari. g '¿Mʉsa basi cahma ñʉ tuhti yahusã duana dohse jiro baro Jesu yaina jieraina cahapʉ mʉsa coyeare Jesu yainare yahusãna wahajari? Jesu yainare mʉsa mehne macainare yahusã duana paina Jesu yaina sehere tíre yahuro cahmana mʉsare. à jia Jesu yainapʉ besejaro. f Jesu yaina jieraina sehere Cohamacʉ sehe buhiri dahrerohca. à jina mʉsa sehe mʉsa mehne macarirore ñano yoarirore cohã wioga.jeM Jesu yaina jierainare ti ñaa yoari buhirire ne buhiri dahre dutiriro jieraja yʉhʉ. Tó sehe buhiri dahre dutiriro jira Cohamacʉ sehe. Yʉ ã nipachʉta mʉsa mehne cahmachuina Jesu yaina mʉsa basi mʉsa yoarire ñʉna masino cahmana mʉsa sehere. à tʉhotunocaeraro cahmana. à jina mʉsa sehe tina ti ñano yoachʉ ñʉna buhiri dahrega tinare. ndU à jicʉ mʉsare joarocacʉ õ sehe yoa dutimahi: Mʉsa mehne macariro “Jesu yairo”, ti niriro to jipachʉta numino mehne ñano yoariro, paye barore goa pjariro, “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ño payoriro, ñano quiti dahrerucuriro, cahariro, yacariro to jichʉ tirore piti tiena tjiga. à jina tó sehe yoariro mehne pinihtare chʉena tjiga. Zc- à nicʉ numia mehne ñano yoainare, mʉa mehne ñano yoaa numiare, paina yare goa pjainare, yacainare, “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ño payoinare Jesu yaina ti jierachʉ “Tina mehne jiena tjiga”, nieraja. Ahri yahpai tó sehe jiina marieno Jesure cahmaeraina marieno mari dihta ji masieraja. Jipihtiropʉ jira tina sehe. qb[ Mʉsare yʉ joarocari pũpʉre Jesu yairo jiparota ã wʉana tirucurirore ne piti ti dutieramahi. {aoPão bʉcʉaro trigore to sãarʉcʉ sʉriro seheta panopʉ ñaare ñʉ cũ yoa pihtiina jimai mari. à jina pascua bose nʉmʉrihi pão bʉcʉaro marieno pãore ti chʉriro seheta mari cʉ̃hʉ ñaare goa pjaro marieno ñano yoaro marieno jijihna. Panopʉ mari ñaare mari yoaa tiriro sehe yoaena tjijihna. à yoana potocã noano tʉhotua mehne, noano yoaina jijihna. `/Yʉ coyea judio masa pascua jichʉ ovejare wajã, jʉ̃ mʉo, Cohamacʉre ño payora. Tó seheta oveja to yariariro seheta Cristo mari ñaa buhirire yariari jire. To ã waharire masina, mʉsa sehe ñano yoarirore mʉsa mehne macarirore cohã wioga tí ñaa mʉsare to pihaerahto sehe. Mʉsa ñaa yoari buhirire cohã tuhsʉre Cristo. à jina ñano yoarirore cohã wioga “Tí ñaare pihari”, nina. 5_c“Quihõno yoana nija sã”, nipanahta ñano yoana nica mʉsa. Ñano yoarirore mʉsa ã ñʉnocahna, tí ñaare mʉsa jipihtina piha pihtia wahanahca. Pão bʉcʉaro trigore to noano sãarʉcʉ sʉriro seheta tí ñaa mʉsare piha, noano sãarʉcʉ sʉa waharohca. ¿Tíre masierajari mʉsa? /^W“Watĩno to cahmano seheta mʉhʉre yoawahnojaro”, niga tirore. Ãta niga tirore ñaare to goa pjari cjirire to duhuhto sehe. Mʉsa ã cohãchʉ tiro ñano yʉhdʉrohca. Mari pʉhtoro Jesu to tjua tari dachoi ñano yoariro cjiro Jesu mehne to noano yʉhdʉhto sehe mipʉre tirore ã niga. i]KJesu to dutiro mehneta ã yoa dutija. à jina mʉsa cahmachuna yʉ wacũa mehnepʉ mʉsa mehne yʉ jichʉ to pʉcʉro namono mehne ñano yoarirore cohã wiona, mari pʉhtoro Jesu to tuaa mehne õ sehe niga ñano yoarirore: M\Yʉhʉ mʉsa mehne jierapaihta yʉ wacũapʉ mʉsa mehneta jija yʉhʉ. à jicʉ mʉsa mehne jicʉ yʉ niboriro seheta ñano yoarirore to ã ñano yoari buhiri buhiri dahre duti tuhsʉja yʉhʉ. ~[uMʉsa mehne macariro to ã yoapachʉta mʉsa sehe “Quihõno yoana nija sã”, ni tʉhotumana. ¿Dohse yoana to ñaa yoarire masipanahta cahyaerajari mʉsa? à jina ã ñano yoarirore mʉsa mehne Jesu yaina mehne jirirore cohã wioboa mʉsa. ZZ /Potocãta õ sehe quiti tira sãre paina: Cʉ̃iro mʉsa mehne macariro to pʉcʉro namonore wʉana tiyuhca. Ãta ni yahura masa sãre. Paina Cohamacʉre cahmaeraina jipahta tina sehe tó sehe yoaina jierara. pYY¿Mʉsa cahapʉ mʉsare buhiri dahrehtiro mʉsare tuhtihtiro yʉ wahachʉ cahmajari mʉsa yʉhʉre? ¿O mʉsare cahĩriro mʉsare wahchehtiro yʉ wahachʉ cahmajari mʉsa yʉhʉre? ¿Dohse jiriro yʉ wahachʉ cahmajari mʉsa?[X/“Cohamacʉ sã pʉhtoro jira”, mari ni yahupachʉta to yare mari yoaerachʉ tí mari ã nimari cjiri yaba cjihti jierara. Cohamacʉ to tuaa mehne to cahmano sehe yoa masija. Tí pinihta wiho waro jierara. qW[Cohamacʉ cahmachʉ mʉsa cahapʉ michapucacãta sʉihca. à sʉcʉ pʉhtoa ji duainare mʉsa mehne macainare ti durucua quihõno jichʉ masiihtja yʉhʉ. à yoa Cohamacʉ tuaare potocãta ti cjʉachʉ cʉ̃hʉre masiihtja yʉhʉ. "V=Timoteore yʉ warocachʉ cãina mʉsa mehne macaina pʉhtoa ji duaina õ sehe nimana: “Paulo marine cuiro, mari cahapʉ tasi”, ni tʉhotumana tina. kUOAhrire yoa duticʉ tacʉ mʉsa cahai Timoteore warocahi. Tiro yʉ cahĩriro mari pʉhtoro Jesu yairo jira. à jiro Cristo yare yoarucura tiro. Cristo yare mari yoahtire jipihtina Jesu yaina cahapʉ buhei yʉhʉ. Timoteo tíre mʉsare wacũrucuchʉ yoarohca. à jicʉ Cristo yare yʉ yoariro seheta mʉsa ñʉ cũhto sehe Timoteore warocahi yʉhʉ. `T9à jicʉ ahrire mʉsare tuaro mehne dutii tai nija yʉhʉ. Yʉhʉre ñʉ cũga mʉsa. mSSMʉsare noaa buheare buhe mʉhtacʉ mʉsa pʉcʉ yoaro seheta wahai yʉhʉ. Payʉ mʉsare Cristo yare buheina ti jipachʉta mʉsare buhe mʉhtariro cʉ̃irota jija yʉhʉ. à jiriro jicʉ mʉsare bʉo tichʉ yoai tai ahrire joai nieraja yʉhʉ. Yʉ pohna warore, yʉ cahĩinare yʉ dutiboriro seheta mʉsare noano mehne duticʉ tacʉ ahrire joaja yʉhʉ. RNQ “Ñano yoaina jira”, sãre ti nipachʉta sã sehe noano mehne tinare yoaja. Panopʉ, mipʉ cʉ̃hʉre ñaa wete tiina yoaro sehe masape curuari doca macari curua yoaro sehe ñʉna masa sãre. ?Pw à yoa sã tuaro dahraja. Tuhsʉ, paina sãre ñano ni ti durucupachʉta sã sehe tinare “Noano jiga”, nija sã. à yoana paina sãre ñano ti yoapachʉta ã tʉhotunocaja sã. /OW Sã sehe mipʉre ñano yʉhdʉina, jʉca baaina, ñahma yapioina, ñano suhti maeraina, wʉhʉse maeraina jija. Tuhsʉ, paina sãre ño payoeraa, sãre ñano yoara. $NA Cristo yare sã buhechʉ ñʉa “Tʉho masieraina jira”, ni ñʉna masa sãre. à jia Cristo yare sã yoachʉ ñʉa, sãre ñʉ tuhtira. Mʉsa sehere ñʉa, “Noano masiina jira”, ni tʉhotumana masa. “Cohamacʉre wacũ tuaeraina jira”, ni tʉhotumana masa sãre. Mʉsa sehere ñʉa, “Noano wacũ tuaina jira”, ni tʉhotumana tina. Mʉsa sehere masa ño payora. Sã sehere tina ne ño payoerara. My Õ sehe ni tʉhotuja yʉhʉ pinihta: Sãre Jesu to yare buhe dutiro cũno, masape doca macari curua cũre sãre. Paina ti wajãhtina yoaro sehe ñʉna masa sãre. Ahri yahpa macaina masa, anjoa cʉ̃hʉ wapanañoina yoaro sehe ñʉna sãre. L+Mʉsa sehe “Cohamacʉ yare masi pahñoja sã. Sãre yaba waro dʉhsaerara”, nimana mʉsa. Tuhsʉ, mʉsa cahai sã jierachʉ mʉsa õ sehe ni tʉhotumana: “Pʉhtoa yoaro sehe masiina jija sã”, ni tʉhotumana mʉsa. Potocãta Cohamacʉre masi pahñoina pʉhtoa yoaro sehe masiina mʉsa jichʉ mʉsare noabiaboa. Mʉsa ã jichʉ mʉsa mehne sã cʉ̃hʉ pʉhtoa yoaro sehe masiina jiboa. KMʉsa sehe paina yʉhdoro noaina jierara. Masi yʉhdʉrʉcaina jierara mʉsa. Cohamacʉ mʉsare to wari cjiri dihtare cjʉara mʉsa. à cjʉana mʉsare to yahuri cjiri dihtare masina mʉsa. ¿Mʉsa mʉ sʉro cjʉaina, mʉsa mʉ sʉro masiina jierapanahta, dohse yoana “Masi pahñoina jija”, nijari mʉsa? à nina “Sã mʉ sʉro masija sã”, niborina seheta yoara mʉsa. ?JwYʉ coyea, yʉhʉ Apolo mehne sã buheri cjirire yahuhi yʉhʉ mʉsare buhecʉ tacʉ, sãre mʉsa ñʉ cũhto sehe. à yahuhi yʉhʉ Cohamacʉ to yare ti joari pũi to niriro seheta quihõno mʉsa yoarucuhto sehe. à yoana mʉsa mehne macainare cʉ̃no potori ño payoga. Cʉ̃iroreta ño payoena tjiga. AI{à jina mari pʉhtoro to tjua tahto pano masare ñano ni yahuwajaena tjiga mʉsa. Tiro tjua taro masa ti yoarire, panopʉ paina ti masierari cjirire Cristo masichʉ yoarohca. à jiro mari yoa duarire, mari tʉhotuare tiro masichʉ yoarohca. à yoaro to yare yoainare Cohamacʉ “Noano yoare mʉsa”, ninohca. TH!“Cristo yare yʉ yʉhdʉrʉcari yʉhʉre mariahna”, ni tʉhotumaja yʉhʉ. Yʉ õ sehe ni tʉhotupachʉta buhiri tia jisiniboca yʉhʉre. Mari pʉhtoro Cristo dihta yʉ yoaare ñʉno, noano masina. BG}Wiho mejeta yʉhʉre mʉsa yahuwajapachʉta ã tʉhotunocaja yʉhʉ. Paina pʉhtoa yʉhʉre ti yahuwajachʉ cʉ̃hʉre ã tʉhotunocaja yʉhʉ. Yʉ yoaare ñʉna “Ahri noaa jira. Ahri ñaa jira”, ni masierara mʉsa. Yʉhʉ cʉ̃hʉ masʉnota jija. à jicʉ yʉ yoaare noano masi pahñoeraja yʉhʉ cʉ̃hʉ. BFDahra cohtaina ti pʉhtoro to dutiro seheta yoa cohtara. EE Õ sehe ni tʉhotuga mʉsa yʉhʉre Apolo cʉ̃hʉre: “Tina sehe Cristore dahra cohtaina jira. à jia masa ti masierari cjirire Cohamacʉ yare buheina jira”, ni tʉhotuga mʉsa sãre. UD#à yoa mʉsa sehe Cristo yaina jira. Cristo sehe Cohamacʉ yairo jira.)CKà jina “Sã mʉ sʉro yoahi”, ni masieraja mari masa jina. à jina yʉhʉ Paulo, Apolo, Pedro mehne sã jipihtina Cohamacʉ mʉsare to yoadoho dutiina jina, mʉsare dahra cohtaina jija sã. Jipihtia mʉsa ya jira. Cohamacʉ to bajuamehnerire, catia cʉ̃hʉre ware mʉsare. Tuhsʉ, pichacapʉ wahaerachʉ yoarohca mʉsare. Mipʉ jiare baharopʉ jihti cʉ̃hʉre mʉsare warohca. à jia jipihtia mʉsa ya jira. B=Asà yoa pa pũpʉ õ sehe nina: “Masa ti mʉ sʉro masi pahñoina ti tʉhotua yaba cjihti ti jierachʉ masina mari pʉhtoro Cohamacʉ sehe”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. !@;Masa ti mʉ sʉro ti basi ti masiare “Wiho warota jira”, ni tʉhotura Cohamacʉ. Ãta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Ti mʉ sʉro masiina ti masia yaba cjihti jierara Cohamacʉ to ñʉchʉ. à jiro ti yoa duaare dʉcatara tinare”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. ,?QMahñoare tʉhotuena tjiga mʉsa. “Mipʉ macaina ya masiare noano masija”, ni tʉhoturiro mʉsa mehne macariro jiro Jesu ya sehere noano masijaro. To ã masichʉ ñʉa paina tirore “Tʉho masierariro jira”, niahca. à jiro Jesu yare masino, potocãta noano masiriro waharohca. Z>-Cohamacʉ ya wʉhʉ ñaa marieni wʉhʉ jira. à jina mʉsa cʉ̃hʉ tí wʉhʉ yoaro sehe jina to yaina warota jira. à jiro to yainare cʉ̃iro to dojomehnechʉ Cohamacʉ pichacapʉ cohãnohca tiro sehere. @=yMʉsa sehe Jesu yaina Cohamacʉ ya wʉhʉ yoaro sehe jira. Mʉsa ã jichʉ ñʉno tí wʉhʉi to jiboro seheta Espíritu Santo sehe mʉsa mehne jira. ¿Tíre masierajari mʉsa? Y<+ Uru mehne, plata mehne, wapa bʉjʉa tãa mehne mari yoari wʉhʉre mari jʉ̃ ñʉchʉ jʉ̃erara. Tó seheta Jesucristo yare mari noano yoari baharo pihtiri dacho jichʉ Cohamacʉ mari yoarire to jʉ̃ ñʉno seheta yoarohca mari yoarire masino taro. Tó sehe to yoachʉ noari wʉhʉ to jʉ̃erariro seheta mari yoarire ti noaa jichʉ masinohca. à yoaro mari noano yoarina mari jichʉ masichʉ yoarohca tiro. Noaare mari yoari wapa noano yoarohca marine. Yucʉri mehne, tja mehne, ñaia pũri mehne mari yoari wʉhʉre mari jʉ̃ ñʉchʉ jʉ̃a waharohca. Tó seheta Jesucristo yare mari noano yoaerari baharo pihtiri dacho jichʉ, Cohamacʉ mari yoarire jʉ̃ ñʉno sehe yoarohca mari yoarire masino taro. Tó sehe to yoachʉ ñari wʉhʉ to jʉ̃a wahariro seheta mari yoarire ñaa ti jichʉ tiro masinohca. à yoaro mari noano yoaeraina mari jichʉ marine masichʉ yoarohca tiro. Noano yoaeraina mari jichʉ ñʉno noaare mari yoamari wapare noano yoasi. Tó sehe jiinare Cohamacʉ yʉhdʉchʉ yoarohca. To ã yʉhdʉchʉ yoapachʉta tó sehe noano yoaeraina mahanocã cohõbo cure yʉhdʉahca. ;O: Wʉhʉre ti dahre dʉca ti cũ mʉhtari tãa yoaro sehe Cristo jira. à jina tí tãare sã noano cũ mʉhtariro seheta Cristo yare buhe tuhsʉi. Pairo ya buhea sehere mari buhechʉ tó wahaerara. z9m Mʉsa ã jichʉ Cohamacʉ yʉhʉre to dutiriro seheta yʉhʉ sehe wʉhʉ dahre mihniriro tãare to cũ mʉhtariro seheta Jesucristo yare mʉsare buhe mʉhtai. à jiro tí tãa bui pairo to yoa namo mʉjariro seheta pairo yʉ baharo buhe namo nʉnʉ tiro nina. à buhe namono noano yoaro cahmana. Ne papero marieno noano buhejaro tiro. Cristo ya dihtare buhejaro tiro. 38_ à jina sã Cohamacʉ yare dahra cohtaina jija. à yoa Apolo yʉ piti jira. Sã ã jichʉ mʉsa sehe Cohamacʉ ya wese yoaro seheta jira. Mʉsa ã jichʉ Cohamacʉ wese macaa toaare to bʉcʉa namochʉ yoariro seheta mʉsare to yare masi namochʉ yoarohca tiro. à yoa Cohamacʉ mʉsare to yainare noari curua yoaro nina. à jina tãa mehne ti yoari wʉhʉ yoaro sehe jira mʉsa to ya curua macaina mari piti dahre buhechʉ. 87iToa mʉhtariro, baharo cure nʉnʉ tiriro cʉ̃no potori dahra cohtaina wiho jiinata jimana tina. à jia ti dahrariro purota wapatara tina. Tó seheta jija sã, Apolo mehne. 63à jicʉ yʉhʉ buhe mʉhtariro jipaihta wiho jiriro jija. à jiro Apolo yʉ baharo buhe nʉnʉ tiriro cʉ̃hʉ wiho jirirota jira. Cohamacʉ pinihta toaare to bʉcʉa namochʉ yoariro seheta to yainare tirore masi namochʉ yoara. à jiro Cohamacʉ sehe wiho jiriro jierara. 5 Noaa buheare buheina wesepʉ dahraina yoaro sehe jira mari piti dahre buhechʉ. Wese pʉro to toa mʉhtariro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ mʉsare buhe mʉhtahi. Tuhsʉ, pairo wesere to cure nʉnʉ tiriro seheta Apolo sehe yʉ baharo mʉsare buhe namo nʉnʉ tire. Sã ã buhepachʉta wese macaa toaare bʉcʉa namochʉ to yoariro seheta Cohamacʉ sehe mʉsare to yare masi namochʉ yoahre. 4¿Yʉhʉ Paulo, Apolo mehne dohse yoahtina cjihti jijari sã, mʉsa tʉhotuchʉ? Õ sehe yoahtina jina nija sã: Cohamacʉ to dutiriro seheta tirore dahra cohtaina wiho jiina jija sã. à jina mʉsare sã buhechʉ tʉhona Jesucristore wacũ tua dʉcare mʉsa. 3Õ sehe niyuhca mʉsa: “Paulo mehne macaina jija sã”, niyuhca cãina mʉsa. à jia paina mʉsa mehne macaina sehe “Apolo mehne macaina jija sã”, niyuhca. Mʉsa ã ni durucuna Espíritu Santore cjʉaeraina yoaro sehe ni durucuna nica mʉsa. 2!Mʉsa sehe mʉsa mehne macainare ti noano wahachʉ ñʉna ñʉ tuhtina, cahmachena, mʉsa basi cãa curuari tju warʉcʉ sʉna, Espíritu Santore cjʉaeraina yoaro sehe yoana niyuhca mʉsa. à yoana ahri yahpa macaina Cristore cahmaeraina yoaro sehe yoayuhca mʉsa. 1 'Yʉ coyea, mʉsare buhecʉ Espíritu Santore noano yʉhtiinare yʉ buheriro seheta buhe masierahi mʉsa sehere. Cristo yaina jipanahta, wihãinacã ti wahiquiro dihirore ti chʉ masierariro seheta Cohamacʉ yare noano masierare mʉsa. Mipʉ cʉ̃hʉre noano masierasiniyuhca mʉsa. à jina wihãinacã pẽchore ti pũno seheta mijoera curea buhea dihtare tʉhoyuhca mʉsa. à jicʉ tó sehe jia buhea dihtare buhei mʉsare. Cristo yaina jipanahta wihãinacã ti chʉ masierariro seheta Cristo yare noano masierayuhca mʉsa. 0 / Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Mari pʉhtoro Cristo to tʉhotuare masiina ne mariahna. à yoa tirore masa ne ‘Õ sehe yoaga’, ni masierara”, nina to yare ti joari pũi. Mari sehe Cristo yaina jina, Cristo yoaro seheta masija mari.N.Espíritu Santore cjʉaina sehe Cohamacʉ yare noano masina. à jia jipihtiare noano bese masina. Paina sehe tinare “Noaina jira. Ñaina jira”, ni bese masierara Espíritu Santore cjʉainare. n-UEspíritu Santore cjʉaeraina sehe Espíritu Santo yare ne cahmaerara. “To ya wiho warota jira”, nimana tina. Espíritu Santo to yoadohoro marieno ne to yare masihto basioerara masare. à jia tina to yare ne masierara. Q, Cohamacʉ yare mʉsare buhena, masa ya masia mehne sã mʉ sʉro buheraja sã. Espíritu Santo to buhea sehere mʉsare buheja. à buhena Espíritu Santore cjʉainare Cohamacʉ yare noano buheja sã. Q+ à yoa mari sehe Jesu yaina jina masa ti mʉ sʉro ti buheare cjʉaeraja. Cohamacʉ to Espíriture ware marine masichʉ yoaro taro. Tiro marine to noano yoahtore masichʉ yoara Espíritu Santo sehe. *+ Ne paina sehe masʉno to masiare masierara. Wiho mejeta masʉno sehe to basi to wacũapʉ to tʉhotuare masina. Tó seheta paina Cohamacʉ to masiare ne masierara. Cohamacʉ to Espíritu Santo dihta to masiare masina, masʉno to basi to tʉhotuare to masino seheta. 4)a To ã nipachʉta Espíritu Santo Cohamacʉ yare masichʉ yoare marine. Jipihtia Cohamacʉ yare Espíritu Santo masi pahñona. à masino tiro marine tíre masichʉ yoara. k(O Cohamacʉ yare ti joari tjui õ sehe nina:“Jipihtina Cohamacʉre cahĩina ya cjihtire Cohamacʉ noano cahnobasa tuhsʉha.Noa yʉhdʉara tí to cahnobasari.Tí to cahnobasarire mari ne ñʉerana, tʉhoerahi.à jina ‘Õ sehe yoarohca Cohamacʉ’ ni, dohse masiyu pahñohto basioerara marine”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. E'To ã nichʉ Cohamacʉre cahmaeraina pʉhtoa ne to buheare tʉho duaeraa, masierari jire. Tíre noano masia, mari pʉhtorore Cohamacʉ macʉno warore crusapʉ cjã puha wajãeraboa tina. E&Paina ti masierari cjirire Cohamacʉ ya durucua cjirire yahuja sã sehe. Panopʉre ahri buheare Cohamacʉ yaina cjiri noano masi pahñoerari jire. Ahri yahpa to jihto pano ahri buhea ti niriro seheta “Ãta wahajaro”, ni tuhsʉa tiri jire Cohamacʉ. Marine pichacapʉ wahaborinare to yʉhdʉchʉ yoahto cjihtore, tiro mehne mari jirucuhto cjihtore, tiro yoaro seheta mari wahahto cjihto cʉ̃hʉre. “Ãta wahajaro”, nia tiri jire tiro. ^%5à jina Cohamacʉ ya buheare mʉsare Jesure noano masiinare yahuja sã. Masa ti mʉ sʉro ti buhea yoaro sehe jierara ahri mʉsare sã buhea. Ti pʉhtoa ya buhea cʉ̃hʉ jierara. Tina sehe pihtia wahaahca. Z$-Õ seheta ni buhei yʉhʉ mʉsare masa ti mʉ sʉro ti buhea sehere mʉsa cahmaerahto sehe. Cohamacʉ sehere mʉsa wacũ tuahtore ã ni buhei yʉhʉ. Espíritu Santo sehe Cohamacʉ to jia tiare buhera marine G#à jicʉ Cohamacʉ yare buhecʉ, “Masi pahñoja”, ni buherahi. Mijoa durucua mehne yʉ mʉ sʉro buherahi. To yare yʉ buhechʉ Espíritu Santo to tuaa mehne yʉ buhechʉ ñʉre mʉsa. %"CTuhsʉ, mʉsa mehne jicʉ wiho jiriro yoaro sehe jii yʉhʉ. à jicʉ Cohamacʉ yare quihõno buhe duariro jicʉ cuiriro tetereriro yoaro sehe jii yʉhʉ. !!“Õ sehe ni buheihtja”, nicʉ mʉsa mehne jicʉ Jesucristo ya dihtare crusapʉ to yariari dihtare wacũcʉ, tí buheare buhei yʉhʉ.   'Yʉ coyea, mʉsa cahapʉ sʉcʉ “Noano masi pahñoja”, mʉsare ni buherahi. Cohamacʉ yare mʉsare buhecʉ, tó sehe ni buhecʉ nierahi. & GTo ã yoachʉ Cohamacʉ yare ti joari pũi to ni joariro seheta ã wahara: “ ‘Yʉ mʉ sʉro masi pahñoriro jija’, niriro tíre nieno tjijaro. Õ sehe nijaro: ‘Mari pʉhtoro Cristo sehe marine yʉhdʉchʉ yoariro jira’, nijaro tiro”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi.* OCohamacʉ sehe marine Jesu yaina jichʉ yoare. To yaina jina marine to yʉhdʉchʉ yoari baharo jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucunahca mari. Jesucristo sehe Cohamacʉ yare noano masichʉ yoara marine. Tuhsʉ mari ñaa buhirire cohãna. à yoaro mari ñaa yoari buhirire cosaro, marine “Noaina jira”, to ni ñʉchʉ yoara Cristo Cohamacʉre. à yoaro marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoara.  %To ã yoachʉ ñʉa ahri yahpa macaina ne cʉ̃iro “Tuariro, noano masiriro jija”, ne ni yʉhdʉrʉca masierara, Cohamacʉ to ñʉchʉ. m UMasa ti ñʉ yabiinare “Yaba cjihti jierara”, nina masa. Ti ã nirinare Cohamacʉ to yaina cjihtire beseri jire tinare. à besero “Pʉhtoa waro jira”, ti niinare wiho jiina ti jiare masichʉ yoari jire Cohamacʉ tinare.  “Tʉho masieraina jira”, ti niinare Cohamacʉ beseri jire “Noano masiina jira”, ti niina ti bʉoro wahahto cjihto sehe. Tuhsʉ “Yaba cjihti jierara”, ti niinare Cohamacʉ beseri jire, “Wiho jiina jierara”, ti niina ti bʉoro wahahto cjihto sehe.  Yʉ coyea, Cohamacʉ mʉsare to yaina yoachʉ mʉsa payʉ wiho jiina mʉsa jirire wacũga mʉsa. Ahri yahpa macainare “Noano masiina”, ti niinare mahainacã Jesu yaina cjihtire beseri jire Cohamacʉ. Tuhsʉ pʉhtoa cʉ̃hʉre mahainacã Jesu yaina cjihtire beseri jire tiro. à yoa pʉhtoa pohna cʉ̃hʉre pache pʉa pohna cʉ̃hʉre mahainacã Jesu yaina cjihtire beseri jire tiro.  %Cohamacʉ masi pahñoriro jira. “Tiro tʉho masierariro jira”, masa ti ni tʉhotupachʉta ahri yahpa macaina yʉhdoro noano masi pahñoriro jira tiro. Tuhsʉ Cohamacʉre “Tuaerariro jira”, masa ti ni tʉhotupachʉta ti bui tua yʉhdʉrʉcʉ sʉriro jira tiro.  #Ti ã ni tʉhotupachʉta Cohamacʉ to yaina cjihti to beserina sehe tí buheare õ sehe nina. “Cristo ya buhea Cohamacʉ to tuaare, to noano masiare masichʉ yoara marine”, nina tina ahri buheare. Tina judio masa, judio masa jieraina jipahta, ã nina Jesu yaina. U %Mari sehe Cristo crusapʉ to yariarire yahuri buheare buheja mari. Tí buheare judio masa sehe ñʉ yabira. à yoa tí buheare judio masa jieraina sehe “Tʉho masieraina ya buhea jira”, ni tʉhotura. " ?Judio masa Cohamacʉ to tuaa mehne to yoa ñorire ñʉ duaa nina. à yoa griego masa judio masa jieraina sehe noano ti masihti cjihtire macaa nina. u eCohamacʉ pinihta noano masiriro jira. To ã jichʉ ahri yahpa macaina ti ya masia mehne Cohamacʉre ne masierara tina. Cohamacʉ to masi dutieraro seheta ã wahare tinare. Cohamacʉre cahmaeraina sehe õ sehe nina noaa buhea warore: “Tʉho masieraina ya buhea jira”, nimana. à jia noaa buheare “Tʉho masieraa buhea”, ti nia buheare tʉhoa Cristore masi dʉcara masa. Ti ã masi dʉcachʉ Cristore ti wacũ tuachʉ ñʉno tinare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoara Cohamacʉ. X +à jia ahri yahpa macaina noano masiina ti masia yaba cjihti jierara. Sã coyea judio masare buheina cʉ̃hʉ ti masia yaba cjihti jierara. Mipʉre ahri yahpa macaare durucu sayo mihniina cʉ̃hʉ ti masia yaba cjihti jierara. Ahri yahpa macaina noano masiina ti jipachʉta quihõno masieraina ti jirire masichʉ yoare Cohamacʉ. Y -Cohamacʉ sehe to yare ti joari pũi õ sehe nina:“Ahri yahpa macainare ‘Noano masiina jira’, ti niinare ti masia yaba cjihti jierachʉ yoaihca yʉhʉ”, nia tiha Cohamacʉ to yare ti joari pũi. V 'Pichacapʉ butihtina sehe Cristo crusapʉ to yariarire mari yahuri buheare “Tʉho masieraina ya buhea jira tí”, nimana butihtina sehe. Mari sehe Cristo to yʉhdʉchʉ yoahtina cjihti jina õ sehe nija: “Crusapʉ to yariarire mari yahuri buhea tí waro jia nina. Tí buhea Cohamacʉ to tuaare yahura marine”, nija mari.  7Cristo yʉhʉre warocaro, masare bautisahtirore cũerare yʉhʉre tiro. Noaa buheare buhehtiro sehere yʉhʉre cũre. Cristo crusapʉ to yariarire mari buhechʉ tí buhea marine noaina wahachʉ yoara. To ã yoapachʉta noaa buheare yʉ mʉ sʉro yʉ buhechʉ yʉhʉ sehere ñʉ wahãboa mʉsa. Mʉsa ã ñʉ wahãna noaa buhea sehere ño payoeraboa mʉsa. Tuhsʉ noaina wahaeraboa. à jicʉ Jesu ya buheare buhecʉ yʉ mʉ sʉro yʉ masia mehne buheraja yʉhʉ. Cohamacʉ to tuaa cʉ̃hʉre to masia cʉ̃hʉre cjʉariro jira Cristo  Estéfana ya wʉhʉ macaina cʉ̃hʉre bautisahi yʉhʉ. Tópeinata bautisahi yʉhʉ. Yʉ bautisarinare painare wacũeraja yʉhʉ. $ CPayʉ masare bautisariro yʉ jichʉ “Paul yaina sã jichʉ bautisare sãre”, ni ñʉ wahãboa mʉsa yʉhʉre. à jicʉ tíre mʉsa yoachʉ cahmaeraja. < sMʉsare, mʉsa mehne macaina cʉ̃hʉre bautisaerahi yʉhʉ. Crispore, Gayo cʉ̃hʉre tina dihtare bautisahi. Paina sehere bautisaerariro yʉ jichʉ noana, yʉ tʉhotuchʉ. N   Mʉsa ã nipachʉta Cristo yaina cʉ̃ curuaihta jija mari. Mari basi cahma tju wa dapo masieraja mari. Cʉ̃ curuaihta jija mari. Yʉhʉ Cristo jieraja. Tiro yoaro sehe mʉsa ya buhirire crusapʉ yariariro cjiro jieraja. Tuaa maeraja. à jicʉ wiho jiriro jija. à yoa mʉsare pairo bautisaro, Cristo yaina mʉsa jichʉ mʉsare bautisari jire. Yʉ yaina mʉsa jichʉ sehere mʉsare bautisaerari jire. (à jina yʉhʉ sehere ñʉ wahãena tjiga mʉsa.) u  e Cãina mʉsa mehne macaina õ sehe ni cahma sayoyuhca: “Paulo ya curua macaina jija sã”, ni cahma sayoyuhca cãina mʉsa. à yoa paina “Apolo ya curua macaina jija sã”, niyuhca tina cʉ̃hʉ. Paina sehe tjoa “Pedro ya curua macaina jija sã”, niyuhca tina cʉ̃hʉ. Paina sehe tjoa “Cristo ya curua macaina jija sã”, niyuhca tina cʉ̃hʉ. q  ] Yʉ coyea, mʉsa basi cahma sayona niyuhca mʉsa. à ni yahure cãina Cloé ya wʉhʉ macaina yʉhʉre. O   Yʉ coyea, mari pʉhtoro Jesucristo to dutiro mehne mʉsare tuaro mehne yahui tai nija ahrire: Mʉsa basi cahma sayoena tjiga. à yoa mʉsa basi cahma tju wa dapo jiena tjiga. Cʉ̃ curuaihta jiga mʉsa. à jina jiape ni durucuena tjiga mʉsa basi. à yoana mʉsa yoahto cjihtore tʉhotuna, cʉ̃no potorita yoaga mʉsa. m  U Tíre Cohamacʉ to niriro seheta tiro yoara. Tiro to macʉno mari pʉhtoro Jesucristo yaina cjihtire marine beseri jire. To ã beserinare Jesu yaina jichʉ yoare marine. Jesu yaina Corinto macaina cahmachua cahma sayoha ti basi # ACohamacʉ mʉsare yoadohorohca to yare mʉsa ne duhuerahto sehe. To ã yoachʉ mʉsa sehe dachoripe, ahri dacho pihtichʉpʉ cʉ̃hʉre ñaa buhiri marieina jirucunahca, Cohamacʉ to ñʉchʉ. à jina Jesucristo mari pʉhtoro to tjua tachʉpʉre ñaa buhiri marieina jinahca mʉsa. 3 aà yoa Cohamacʉ mʉsare noano yoadoho pahñonocanohca. Mari pʉhtoro Jesucristo ahri yahpapʉ to tjua tahtore mʉsa cohtaro watoi Cohamacʉ mʉsare ã yoadohorucurohca. e ECristo yare mʉsare sã buheriro seheta ã yoari jire mʉsare, Cristo yaina mʉsa wahachʉ. \ 3Cristo yaina mʉsa jichʉ ñʉno Cohamacʉ sehe mʉsare noano jichʉ yoari jire. Tuhsʉ, to yare mʉsare painare noano yahuhtina cjihtire yoari jire tiro. à jiro tiro to yare noano masichʉ yoari jire mʉsare. 4 cJesucristo yaina mʉsa jiri baharo tiro sehe mʉsare noano yoabasari jire Cohamacʉre. To ã yoabasachʉ ñʉcʉ, Cohamacʉre “Noana”, nirucuja yʉhʉ dachoripe. B à yoa Cohamacʉ mari Pʉcʉ mehne, mari pʉhtoro Jesucristo mehne mʉsare noa dutija. Cohamacʉ to yoadohoa mehne noano jiga mʉsa. Jesucristo sehe mʉsare noano yoabasaha Cohamacʉre 7 kYʉhʉ Paulo, Jesucristo yare buhe duti to cũriro jija. Cohamacʉ to cahmano seheta Jesu to cũhtiro cjihtore beseri jire yʉhʉre tiro. Sostene wama tiriro mehne mʉsare Cohamacʉ yainare Corinto macainare joarocaja sã. Ahriro cʉ̃hʉ mari coyeiro Jesu yairo jira. Jesucristo mehne macaina mʉsa jichʉ Cohamacʉ yaina cjihti beseri jire Jesu mʉsare. à yoa jipihtina paina mari pʉhtoro Jesucristore siniina jia, tina cʉ̃hʉ Cohamacʉ yainata jira. Ti ã jichʉ Jesucristo sehe mari jipihtina pʉhtoro jira. à jina mʉsare jipihtinare joarocaja sã.   V~~}@{{z?yxwvuts qoonXmm)l`kkjjhh>gfaeecmbb'`N_r^i]\[ZY~Y XWWUSR9R-POO?N-LKKwKJ I2HGuFEwDC[BA@?>==W;:9876(544/3(210//-,+**)( ''%$#"!h k`O 4kTO,g\QUI' $ u V ~=26 à yoa Santa Cena macaa pãore mʉsa chʉna, sihniare sihnina, Jesu mari pʉhtoro mari ya buhirire to yariarire ñona nina mʉsa. à ñorucunahca mʉsa pʉ ahri yahpapʉ to tjua tachʉpʉ. “Santa Cenare chʉ sihnina õ sehe yoaga”, ni yahuha Paulo 7 à ti chʉri baharo tiro sihniri wahware na wahcãno õ sehe niyuhti: “Mʉsa ñaa yoari buhirire cohãcʉ tacʉ yariaihca. à yoacʉ yʉ dire cohãihca. Cohamacʉ ‘Mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja’, to niriro mʉ sʉchʉ yʉ yariaro mehne to niriro sohtori tiarohca. Ahri wahwai posa tiare sihnina, yʉ di cohãrire wacũnahca. Ahrire sihnina, yʉhʉre mʉsa wacũhti cjihtire sihniga”, niyuhti Jesu. xi To ã niri baharo tí pãore nuha, to buheinare witiyuhti. à witiro õ sehe niyuhti: “Ahrire chʉga. Ahri yʉ pjacʉ jira. Mʉsa yaro jiborirore yariaihca. Yʉhʉre mʉsa wacũhti cjihtire ahrire chʉga”, niyuhti Jesu mari pʉhtoro.  Mari pʉhtoro Jesu to chʉ batoarire yahure yʉhʉre. à to yahuri baharo yʉhʉ sehe mʉsare tíre yahu turiahi. Tí õ sehe jira: Tirore ñʉ tuhtiinare Juda to ñohti ñamihi mari pʉhtoro Jesucristo pãore na, Cohamacʉre “Noana”, niyuhti. 1 ¿Mʉsare mʉsa wʉhʉse mariajari? Mʉsa wʉhʉsepʉta chʉ, sihniga. Mipʉre Cohamacʉ yaina ti cahmachunore dojomehnena niyuhca mʉsa to yaba cjihti jieraboro seheta. Tuhsʉ, paina Jesu yaina pjacʉoinare chʉa maeraina sehere mʉsa sehe bʉoro yʉhdʉchʉ yoayuhca. ¿Dohse ni yahuihcari yʉhʉ mʉsare? “Noano yoana nina mʉsa”, nieraja yʉhʉ. Santa Cenare yoaa taa, ti chʉrire yahuha Paulo 3 Mʉsa cahmachuna cãina mʉsa sahsero chʉ mʉhcona, paina sehere jʉca baachʉ yoana niyuhca mʉsa. Tuhsʉ, sihni mʉhtaina sehe cahaa wahayuhca.  Mʉsa basi ã ñʉ tuhtiina jina mʉsa cʉ̃noi cahmachu chʉchʉ tó wahaerara. Potocãta Santa Cena waro yoana nierayuhca. {~o Ãta yoayuhca mʉsa. Mʉsa ã tju warina mʉsa jichʉ ñʉna baharo Jesu yaina waro jiina sehere masinahca mari. K} Õ sehe ni yahu mʉhtaihtja mʉsare: Mʉsa cahmachunopʉ cahma sayona mʉsa basi cãa curuari tju wayuhca mʉsa. Paina tíre yʉhʉre ti yahuchʉ “Potocã tjica”, ni tʉhotu cureja yʉhʉ. |% Mipʉre mʉsare ahrire yahui tai, “Noano yoaina jira”, nieraja yʉhʉ mʉsare. Mʉsa cahmachuna noano yoaerara. Ñano yoara mʉsa. {{ Mʉsa mehne macariro ahrire yʉ yahurire to tʉho duaerachʉ, õ sehe ni yahuihtja tirore: “Yʉ ni yahuriro seheta mari yoaa tia jira. Paina Jesu yaina cʉ̃hʉ ãta yoarucura tina cʉ̃hʉ. Sã ã yoarina jichʉ ñʉcʉ yʉ ni yahuriro seheta yoaga mʉhʉ cʉ̃hʉ”, ni yahuihtja yʉ yahurire tʉho duaerarirore. Santa Cenare ti chʉro watoi dojomehneha Corinto macaina +zO à yoa numino to pjoa nahmo to dapure mohari cahsaro yoaro sehe jira. Ticoro pjoa nahmo mʉricoro jiro noaricoro bajura ticoro. Tí cʉ̃hʉre jipihtina masina. jyM Tuhsʉ, mʉno pjoa nahmo mʉriro to jichʉ ñaa nica. Jipihtina masa ti mʉ sʉro tíre masina. x ¿Mʉsa basi dohse tʉhotujari? ¿Numino to dapu mohaeraricoro, Cohamacʉre to sinichʉ noajari, mʉsa tʉhotuchʉ? Noaeraputiara. w5 Cohamacʉ numinore yoaro, mʉno pjacʉ macano mehne yoari jire. Ãta mipʉre mʉno masa bajuaro, numino pjacʉi masa bajuara. Tuhsʉ, jipihtinare Cohamacʉ sehe yoari jire. à jiro mʉno to ji mʉhtaerachʉ numino mariaboa. à yoa numino to mariachʉ mʉno cʉ̃hʉ mariaboa. v fuE à jia numia ti dapupure mohajaro anjoa cʉ̃hʉ mʉa ti pʉhtoa ti jirire ti masihto sehe. t Tuhsʉ, mʉnore yoaro, numino yairo cjihtore yoaerari jire. Numino sehere yoaro mʉno yacoro cjihtore yoari jire Cohamacʉ ticorore. s7 Cohamacʉ mʉnore yoaro, numino ya pjacʉ macano mehne mʉnore yoaerari jire. Numino sehere yoaro, mʉno ya pjacʉ macano mehne ticorore yoari jire. Sr Mʉa sehe Cohamacʉ noariro, tuariro to jia tiare ñona tina sehe. à jia ti dapupure mohaeraro cahmana tinare. Numia sehe mʉa ti pʉhtoa jia tiare ñona. à jia tina numia sehe ti dapupure mohajaro. q To dapure moha duaeraro ticoro to pjoarire saa pahño dutijaro. To ã yoari baharo to dapure bʉo tiro, ticoro mohajaro to dapure. p Tuhsʉ, to dapure mohaeraricoro Cohamacʉre sinino, to manʉnore ño payoeraro seheta yoaro nina. Cohamacʉ yare yahuricoro cʉ̃hʉ to dapure mohaeraro ãta yoaro nina ticoro cʉ̃hʉ. à yoaro to pjoarire wʉha pahñoricoro yoaro seheta yoara ticoro. Ao{ Cohamacʉre siniriro to dapure mohariro sinino, to pʉhtoro Cristore ño payoeraro seheta yoaro nina. Cohamacʉ yare yahuriro cʉ̃hʉ to dapure mohano ãta yoaro nina tiro cʉ̃hʉ. On à yoaina mʉsa jipachʉta ahri cʉ̃hʉre mʉsa masichʉ cahmaja: Jipihtina mʉa ti pʉhtoro, Cristo jira. Tuhsʉ, to namono pʉhtoro to manʉno jira. à jichʉ, Cristo pʉhtoro to Pʉcʉro jira. 5mc Mʉsare yʉ buhe turiari cjirire yʉ yoari cʉ̃hʉre wacũ pahñoyuhca mʉsa. à wacũna mʉsare yʉ yoa dutiriro seheta yoayuhca mʉsa. à yoana noano yoara mʉsa. l ! à jina Cristore yʉ ñʉ cũrire yʉ yoachʉ mʉsa cʉ̃hʉ yʉhʉre ñʉ cũga. Corinto macaina ti cahmachunoi numia ti yoahtore yahuha k{ !Õ seheta yoaja yʉhʉ sehe. Masa jipihtinare yoadoho duaja. à yoacʉ ya cjihti waro sehere pjíro tʉhotueraja. Yʉ ñano yʉhdʉchʉ noanohca. Payʉ masa sehere yoadohoja tinare pichacapʉ wahaborinare Cohamacʉ to yʉhdʉchʉ yoahto sehe.vje Ne judio masare, judio masa jierainare, Cohamacʉ yaina cʉ̃hʉre ñano yoachʉ yoaena tjiga mʉsa tinare. oiW Ahri jipihtiare yahucʉ õ sehe nii nija mʉsare: Dachoripe Cohamacʉ to dutiriro seheta wahchea mehne chʉ, sihnija, Cohamacʉre masa ti ño payohto sehe. à jina jipihtiare noano yoarucuga Cohamacʉre masa ti ño payohto sehe. 'hG ¿Cohamacʉre ‘Noana’, sã niri baharo sã chʉchʉ dohsearo tíre sã chʉri buhiri pairo sãre yahuwajabocari?” ni sinitu yʉhtiboca mʉsa yʉhʉre. g{ à chʉ dutieracʉ mʉsa ya cjihtire ã nierahi. Mʉsare ahrire yahuriro ya cjihti sehere tí chʉare chʉ dutieraja. Tiropʉ mʉsare “Ñaa chʉare chʉra ahrina”, niboca. “à niri” nina, tí chʉare chʉena tjiga. “Chʉena tjiga”, yʉ nichʉ õ sehe ni sinitu yʉhtiboca mʉsa yʉhʉre: “¿Dohse jiro baro pairore ‘Soro tʉhoturi’ nina, chʉerabocari sã? @fy à jina pairo Jesu yairo “Ahri chʉa masʉrine ti duhu payoa chʉa jira”, mʉsare to ni yahuchʉ tí chʉa pinihtare chʉena tjiga. Mʉsare ã ni yahuriro “Ñaa chʉare chʉra ahrina”, mʉsare to ni tʉhotuerahto sehe chʉena tjiga mʉsa. Mʉsa cʉ̃hʉ ã ni tʉhoturi nina tí chʉare chʉena tjiga. Ue# Jesure cahmaerariro mʉsare chʉ dutiro to pjirocachʉ waha duana wahaga. à wahana mʉsare to duhu payoare chʉga. “¿Ahri chʉa masʉrine ti duhu payoa chʉa jijari?” ni sinitu ñʉena tjiga. >du Chʉa duaropʉre chʉare nuchʉna “¿Ahri chʉa masʉrine ti duhu payoa chʉa jijari?” ni sinitu ñʉena tjiga. “Ñaare yoari” nina, sinitu ñʉboca mʉsa. à ni sinitu ñʉena tjiga. Ahri yahpa, ahri yahpai jia cʉ̃hʉ Cohamacʉ ya jira. à jina tí chʉare “¿Ñaa chʉa jijari?” niena tjiga. c Qb Mʉsa cahmaa dihtare yoaena tjiga. Paina sehere noano yoadohoga mʉsa. maS Õ sehe nina cãina: “Sã cahmano seheta yoa masija sã”, nina. Mʉsa yoari cjiri ñaa ti jierapachʉta tíre yoana painare yoadohoeraboca mʉsa. Tuhsʉ, tíre yoana Jesure wacũ tua namochʉ yoaeraboca mʉsa painare. B`} ¿Jesure mʉsa mehne suachʉ yoa duajari mʉsa, pʉarore mʉsa ño payona? ¿Tiro yʉhdoro tuaina jijari mʉsa? Jierara. (à jina noano yoaga mʉsa.) Cohamacʉ to cahmaa dihtare yoaga y_k Santa Cenare mari yoari dachoi mari pʉhtoro Jesure wacũna tana sihnija. Mari ã sihniina jina, watĩa sehere ño payo masieraja mari. à yoa Jesure wacũna tana pãore chʉja. Mari ã chʉina jina, watĩa sehere ño payo masieraja mari. i^K Tí chʉa ti yaba cjihti jierapachʉta tí chʉare chʉeraro cahmana. Õ sehe jira tí. Cohamacʉre cahmaeraina wahiquirore wajã, jʉ̃ mʉoa, Cohamacʉre ño payoa nierara. à yoaa watĩa sehere ño payora tina. Ti ã ño payoina jichʉ tina mehne chʉna watĩno yaina yoaro sehe yoana nica mʉsa cʉ̃hʉ. Mʉsa ã yoachʉ pinihtare ne cahmaeraja. W]' Cohamacʉre ti waa chʉare yahucʉ “ ‘Cohamana jira’, ti nia masʉrine ti waa chʉa sehe tí waro jira”, nii nieraja. Tí chʉa pinihta wiho waro jia nina. Tí masʉri cʉ̃hʉ wiho waro jia nina. j\M Israe masa ti yoarire wacũga mʉsa: Tina wahiquirore wajãa, jʉ̃ mʉo waa, Cohamacʉre ño payora. à ti wari baharo cʉ̃ curuaihta ti wariro cjirore chʉra. à chʉa Cohamacʉre ti ño payoare masichʉ yoara tina. u[c à jina payʉ masa jipanahta cʉ̃ curi pão curire chʉna jipihtina mari Cristo yaina cʉ̃ curuata jija. Z} Cristore ti ñahari ñamine vinore to sihnihto pano Cohamacʉre “Noana”, niri jire. To niriro seheta mari cʉ̃hʉ tí core sihnina Cohamacʉre “Noana” nina, mari ya buhiri Cristo to yariarire masichʉ yoana nija. To di wijaarire masichʉ yoana nija. Tuhsʉ, to yaina mari jia tia cʉ̃hʉre masichʉ yoana nija mari. à yoa pãore mari Cristo yaina nuha, chʉna, mari ya cjihtire to pjacʉ crusapʉ to yariarire masichʉ yoana nija. Tuhsʉ, to yaina mari jia tia cʉ̃hʉre masichʉ yoana nija. vYe Mʉsa noano masiina jichʉ mʉsare yahuja. à jina yʉ nihti cjihtire quihõno ti jichʉ masiga mʉsa basi. sX_ à jina yʉ cahĩina yʉhʉre tʉhoga. “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ne ño payoena tjiga. W  Mari jipihtina cʉ̃iro dʉhsaro marieno cãa tahari ñaare wacũja. à wacũna tí ñaare yoa duaja. Mari ã yoa duapachʉta Cohamacʉ marine yoadohorucuriro jira. à jiro tí ñaa wacũare mʉsa bo masierachʉ tiro sehe mʉsare yoadohorohca. à jiro tí ñaare mʉsa yoa duachʉ ñʉno Cohamacʉ tí ñaare mʉsare yoa duaerachʉ yoarohca. To ã yoachʉ tí ñaare yoa duasi mʉsa. Vy à jina “Noaina jija sã, Cohamacʉ to ñʉchʉ”, ni tʉhotuina jina, noano yoaga mʉsa “Ñaare yoari”, nina. ]U3 à wajã dutiri jire tinare Cohamacʉ marine buhero taro. Mari sehe pihtiri dacho panocã jiina jija. Mari ã jiina jichʉ panopʉ macaina ti ã waharire Cohamacʉ joa dutiri jire marine noano buhero taro. T Pa tehe tjoa paina ñaa quiti dahre ti tuhtichʉ anjo masare wajãriro tinare wajãri jire. à jina tina yoaro sehe yoaena tjiga. eSC Ti ã wahari baharo pari turi paina Israe masa sehe Cohamacʉre tina mehne suachʉ yoari jire. “Marine buhiri dahresi”, nia ñaa warore yoari jire. à yoaa tirore suachʉ yoari jire. Ti ã yoari buhiri Cohamacʉ agãa mehne bahca wajãri jire tinare tjoa. à jina tina yoaro sehe Cristore yoaena tjiga mʉsa “Marine buhiri dahresi”, nina. IR  Baharo paina sehe Israe masa numia mehne ñano yoari jire. Ti yoariro seheta yoaeraro cahmana marine. Tina ti ñano yoari baharo cʉ̃ dachoihta tina veintitrés mil masa yariaa wahari jire. FQ à jina “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ti ño payoriro seheta yoaena tjiga mʉsa sehe. Tí masʉrine ti ño payorire Cohamacʉ yare ti joari pũi yahuro õ sehe nina: “Tina chʉ duji sihni tuhsʉ, wahcãrʉcʉ sʉ, bose nʉmʉ yoa dʉcari jire wachʉ masʉre ño payoa taa”, ni joaa tiri jire panopʉre. P7 Ãta yoari jire Cohamacʉ tinare marine buhero taro. à jiro tinare ñʉ cũ ñaare mari goa pjaerahto cjihtore Cohamacʉ ã yoari jire tinare. O- Tina ã waharina ti jipachʉta paina tina mehne macaina ñano ti yoachʉ ñʉno Cohamacʉ sehe payʉ tina mehne macainare ñʉ ji coaerari jire. à jiro tinare masa marienopʉ yariachʉ yoari jire Cohamacʉ. à yoaro masa marienopʉ ti pjacʉrire cohã sitea wahari jire. eNC à chʉa tina jipihtina Cohamacʉ to waa co cʉ̃hʉre sihnia tiri jire. Tí pjapʉre tí core Cohamacʉ to cũri tãcai wijaa core sihnia tiri jire tina. Tia tãca yoaro sehe jiriro, tinare co wariro Cristo jiri jire. YM+ à yoa tina jipihtina mʉano macaa chʉare chʉa tiri jire Cohamacʉ to waare. L à wahaa tina jipihtina me curua mehne sohãri ma macaa co mehne bautisarina yoaro sehe wahari jire. Bautisarina wahana Cristo yaina mari jiare ñona nija. Tó seheta tina sohãri mare bautisarina yoaro sehe wahaa, Moise cjiro yaina ti jiare ñoa nia tiri jire. K  à yoa yʉ coyea, ahrire masiga mʉsa. Sã Israe masa ñʉchʉsʉma cjiri panopʉ macaina jipihtina Cohamacʉ to me curuare ñʉ nʉnʉ ti wahcãa, wahaa tiri jire. à wahaa sohãri mare co watoi jiri mahai wʉa cahari mahai pahã tinia wahari jire. J{ à jicʉ mʉrocapeina, cahmachepeina cʉ̃hʉ ti pjacʉrire ti buheriro seheta ti noano quihõno ti yoariro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ yʉ pjacʉ mehne noaa dihtare yoapoja. à yoaeracʉ painare buheriro jipaihta yaba cjihti jieraboa yʉhʉ sehe.pIY à jicʉ yʉhʉ pa sehe mʉrocariro yoaro sehe yoaeraja. Potori da mʉrocariro yoaro sehe yoaja yʉhʉ. Tuhsʉ, cahmacheperiro pa sehe dota moñoroca mʉjariro yoaro sehe yoaeraja. à yoa duaeracʉ Cristo yare quihõno yoa duaja. )HK Jipihtina mʉrocaina ti pjacʉre dojomehneare duhunoca noano mʉrocapora ti mʉroca tuahto sehe. Tuhsʉ, ti noano mʉrocahto cjihtore quihõno chʉa, quihõno carĩa, noano yoara tina. Ãta yoara tina mʉroca sʉ, ti wapatahto sehe. à jia ti ã yoa wapataa pũri mehne ti yoari soro jira. Tí soro ñaco baaerara. Mari sehe Cohamacʉ yare noano buheja to yare mari wapatahto sehe. Tí wapataa pinihta ne baaerara. #G? Õ seheta jira mari piti dahre buhechʉ. Mʉrocapeina mʉrocaa tina jipihtina mʉrocara. Ti ã mʉroca pihtipachʉta mʉroca yʉhdʉrʉcariro sʉ mʉhtana. à sʉ mʉhtariro wapatara. à jina ti mʉrocariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ Cohamacʉ cahmaare yoaga mʉsa wapatahto sehe. ?Fw Ahrire yoaja noaa buheare jipihtina ti tʉhohto cjihtore. Yʉ ã yoachʉ ñʉno Jesu to buheriro seheta tiro yʉhʉ cʉ̃hʉre noano yoara. (à jicʉ masa ti jia tiro seheta jija.) E7 Jesure noano masieraina mehne jicʉ ti yoaro seheta jija. “Masi pahñoriro jija”, nieraja yʉhʉ. Ãta yoaja yʉhʉ tina cʉ̃hʉ Jesu yaina ti wahahto sehe. à jicʉ jipihtina masa ti jiriro seheta jija yʉhʉ cãina tina Jesu yaina to yʉhdʉchʉ yoaina ti wahahto sehe. D% à jicʉ Cristo yairo jicʉ Cohamacʉ dutiare Moise cjirore to cũri cjirire yʉhdʉrʉca duaeraja. Tí dutiare yʉhdʉrʉca duaerapaihta tí dutia marieina mehne jicʉ tí dutia marieriro yoaro seheta jija. Ãta yoaja yʉhʉ tina cʉ̃hʉ Jesu yaina ti wahahto sehe. WC' à jicʉ yʉ coyea judio masa mehne jicʉ, ti yoaro seheta yoaja yʉhʉ Jesu yaina ti wahahto sehe. Cohamacʉ to dutia cjirire Moise cjirore to cũri cjirire ño payoriro jierapaihta, tí dutia dihtare ño payoina mehne jicʉ tí dutiare ño payoriro baro yoaro seheta jija yʉhʉ. Ãta yoaja yʉhʉ tina Jesu yaina ti wahahto sehe. B# Ne masare dahra cohtariro jierapaihta jipihtinare dahra cohtariro yoaro sehe jija yʉhʉ payʉ paina masa Jesu yaina ti wahahto sehe. xAi ¿To yare ã buhecʉ yaba barore wapatajari yʉhʉ? Õ sehe jira yʉ wapataa: Noaa buheare buhecʉ mʉsare ne paye barore sinieracʉ wapa marieno tí buheare buheja mʉsare. Yʉ ã nirire masicʉ wahcheja. Yʉ wahcheata jira yʉ wapataa. )@K Noaa buheare yʉ mʉ sʉro buhecʉ yʉ buheri wapa wapaa naboa yʉhʉ. Cohamacʉ yʉhʉre to yare buhe dutiro cũre yʉhʉre. à jicʉ yʉ mʉ sʉro buheraja. y?k Noaa buheare buhe dutiro yʉhʉre cũre Cohamacʉ. Tíre buheri masʉno jinocaihta nija yʉhʉ. Noaa buheare buheracʉ pjacʉoriro jiboa yʉhʉ. à jicʉ tí buheare buhecʉ “Painare masi yʉhdʉrʉcaja”, niboriro jieraja yʉhʉ. P> à jicʉ mʉsare siniboriro jipaihta yʉhʉ ne paye barore sinierahi mʉsare. à jicʉ ahrire mipʉre joacʉ paye barore wapa cahmai tai joai nieraja. Mʉsare ne wapa cahma duaeraja. Yariahtiro jipaihta ne wapa cahmasi yʉhʉ mʉsare. Wapa marieno buhecʉ ji coa yʉhdʉaja. à jicʉ mʉsare yʉ buheri wapa ne wapata chʉsi. =3 Tó seheta ti yoariro seheta noaa buheare buheinare ti buheri wapare ti chʉhtire tinare waro cahmana mʉsare. Ãta yoa dutire mari pʉhtoro Jesu. L< Cohamacʉ wʉhʉi dahraina tí wʉhʉihta ti chʉare nana. à yoa Cohamacʉre ti ño payori mesai cohtaina wahiquirore ti jʉ̃rirore mahanocã na chʉra tina cʉ̃hʉ. ¿Tíre masierari mʉsa? \;1 à waerarina jipanahta paina chʉare mʉsare ti sinichʉ mʉsa tina sehere wara. Tina mʉsare ti chʉare sinichʉ sã sehe tina yʉhdoro mʉsare chʉare siniborina jimaja. à wa dutiborina jipanahta sã sehe “Sãre waga”, ne nierahi. “Cristo ya buheare mʉsapʉ cahmaeraboca” nina, sãre chʉa mariapachʉta mʉsare ne sinierahi. 8:i Mʉsare Cohamacʉ yare noaa buheare buhei sã. ¿Sã ã buhechʉ mʉsa sehe sãre chʉare waeraro cahmajari, mʉsa tʉhotuchʉ? Waro cahmana. Mʉsa wachʉ noaboa sãre. 9/ à dutiro wachʉare nino nierari jire. à dutiro marine nino niri jire marine buhero taro. Wesere sahariro cʉ̃hʉ tí dichare narina cʉ̃hʉ ti dahrari baharo dicha tiri pja jichʉ ti wapatahtore cohtara tina. (à jina dahrainare ti dahrari wapare waro cahmana marine.) [8/ Moise cjirore to cũri dutiare to yare ti joari pũi õ sehe ni yahura: “Wachʉ trigo yaparire to dahpori mehne suhtiwerirore to chʉ duachʉ to dʉserore dʉcataena tjiga”, nia tiri jire Cohamacʉ dutia. %7C “Ti dahrari wapare waparo cahamana”, nicʉ masa ti dutia dihtare mʉsare yahueraja. Cohamacʉ to dutiapʉ to niri cjiri cʉ̃hʉre mʉsare yahui nija. 6 Ahrina yʉ yahuhtina sehe ti dahrari wapa wapatara. Cʉ̃iro surara to dahrachʉ to pʉhtoa tirore wapara. To basi wapaerara. Chʉare toariro cʉ̃hʉ to toari dicha tichʉ tíreta chʉ masina. à yoa ovejare ñʉ wihboriro to nuina pẽchore sihni masina tiro. j5M Yʉhʉ Bernabé mehne mʉsare noaa buheare sã buhepachʉta sãre ne paye barocã waerare mʉsa. à jina sã basita sã chʉhti cjihtire dahra wapatai sã. ¿Sã dihtare wapataro marieno buhero cahmajari, mʉsa tʉhotuchʉ? `49 à jicʉ namo tiriro jicʉ yʉ namo Jesu yacoro to jichʉ ticoro mehne tini masiboa yʉhʉ. Paina Jesu to cũrina, Jesu bahana, Pedro cʉ̃hʉ ti namosãnumia mehne ti tiniriro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ tini masiboa. p3Y Mʉsare yʉ buheri baharo yʉ chʉhtire yʉ sihnihti cʉ̃hʉre yʉhʉre waboa mʉsa yʉ buheri wapa. ?2y Yʉhʉre yahuwajainare õ seheta ni yʉhtiihtja: 1) Paina yʉhʉre yahuwajaa “Tiro Jesu to cũriro jierara”, niboca. Ti ã nipachʉta mʉsare yʉ buheri baharo Jesu yaina wahana, “Jesu to cũriro jira” ni, yʉhʉre masi tuhsʉra mʉsa. à jina paina ti yahuwajapachʉta mʉsa sehe to cũriro yʉ jia tiare masina. T0 # Jesu to yare buhe dutiro to cũriro jija. à jicʉ paina to cũrina ti yoaro seheta yoa masija yʉhʉ cʉ̃hʉ. Mari pʉhtoro Jesure ñʉriro tjija yʉhʉ cʉ̃hʉ. à jina Jesu yare yʉ buhechʉ mʉsa sehe tíre noano tʉhorina jina to yaina wahare mʉsa. à to yaina waharina jina Jesu to cũriro yʉ jichʉ masi tuhsʉra mʉsa. / à jicʉ tí masʉrine ño payo ti duhu payoa chʉare yʉhʉ chʉcʉ Cristo yainare ñano yoachʉ yoai niboca yʉhʉ. Cristo yaina ti ñano yoachʉ cahmaeraja. à jicʉ “Yʉhʉ tinare ñano yoachʉ yoari” nicʉ, tí chʉare ne pari turi chʉsi yʉhʉ.q.[ Noano masierainare Cristo yainare mʉsa ñano yoachʉ yoana, Cristo cʉ̃hʉre ñano yoana nica mʉsa. %-C “Mari tí chʉare mari chʉchʉ noanohca marine”, mʉsa ni tʉhotuina jina paina noano masieraina cjirire ñano yoachʉ yoaboca mʉsa, mʉsare ti ñʉ cũchʉ. Tina ya cjihti cʉ̃hʉre yariari jire Cristo. à yoana Cristo yainare mʉsa coyeare ñano yoachʉ yoana niboca mʉsa. M, Wiho mejeta noano yoaga mʉsa. Tí chʉare chʉrina cjiri mʉsa jichʉ paina mʉsare, “Masija” niinare, ñʉ cũ chʉboca. à ñʉ cũ chʉa ti yoarire noano masieraa, “Ñano yoana nija mari”, ni tʉhotuahca tina cʉ̃hʉ. Ti ã ni tʉhotuchʉ tina sehere ñano yoachʉ yoana nica mʉsa. à jina noano yoaga mʉsa. + q*[Tí chʉare mari chʉchʉ mari chʉerachʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉ marine “Noaina jira”, ni ñʉerara. à yoa tí chʉare mari chʉchʉ wiho warota jinocahno nina tí chʉa. Mari tíre chʉna ñano yoaeraja. Tí chʉare mari chʉerachʉ cʉ̃hʉre wiho warota jinocahno nina. Ti duhu payoa chʉare mari chʉerana paina yʉhdoro noaina jieraja mari cʉ̃hʉ. w)gYʉ niriro sehe ã jipachʉta paina Jesu yaina tíre masierara. Panopʉ tina “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine “Catiina jira”, ni tʉhoturucumaha. Tí pjapʉre ã yoarina jia mipʉ cʉ̃hʉre tí masʉrine ño payo ti duhu payoa chʉare “Cohamana ya chʉa jira”, ni tʉhotumana. à yoaa tí chʉare chʉa, “Mari ñano yoana nija cohamana ya chʉare chʉna”, ni tʉhotumana. Tíre ti yoarire noano masieraa, ã ni tʉhotumana. à jia tina ñano yoaa nina, ti tʉhotuchʉ. ^(5“Payʉ cohamana jira. Tina mari pʉhtoa jira”, ni tʉhotumana masa. à yoa mʉanopʉ, ahri yahpapʉ cʉ̃hʉre “Cohamana”, ti niina jipachʉta mari sehere cʉ̃irota jira Cohamacʉ. Tiro mari Pʉcʉ jipihtiare bajuamehneriro jira. à yoaro to yaina cjihti yoari jire tiro marine. à jiro mari pʉhtoro Jesucristo cʉ̃irota jira. Tiro jipihtiare mari Pʉcʉre yoabasariro jira. To yaina cjihtire yoari jire tiro marine. à jina tiro mehne ã jirucunahca mari. ' &à yoa “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ño payo ti duhu payoa chʉare ahrireta yahuihtja: Tí masʉri ne yaba cjihti jierara. Potocãta tí masʉri yajeripohna mariahna. Cohamacʉ sehe cʉ̃irota jira. Paina cohamana mariahna. Ahrire mari masija. `%9Wiho mejeta Cohamacʉre ti cahĩchʉ tinare masina tiro. (à jia to yaina jira tina.) p$Y“Masi pahñonocaja”, ti mʉ sʉro niina jia, Cohamacʉ noaare to masi dutiare masierasinica tina. r# _Mipʉre “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ño payo ti duhu payoa chʉare yahu duaja. Jipihtina mʉsa tí barore “Masija”, ni tʉhotura mʉsa. à ni tʉhotuna “Painare masi yʉhdʉrʉcaja”, ni tʉhotumana cãina. à ni tʉhotua painare yoadohoerara tina. Painare cahĩa tinare yoadohora. à yoa masia yʉhdoro painare cahĩa sehe wiho waro jierara. v"e(Ticoro manʉ marienicoro tjuaro, manʉ tiricoro yʉhdoro noano wahchericoro jirohca ticoro. Ãta ni tʉhotuja yʉhʉ sehe. Cohamacʉ to Espíritu Santore cjʉariro jija. (Yʉ ã jiriro jichʉ masina ahri yʉ yahurire masiga mʉsa.)q!['Manʉ tiricorore to manʉnore cohã dutierara Cohamacʉ. To ã cohã dutierapachʉta to manʉno to yariari baharo ticoro pairo mehne to cahmariro mehne manʉ ti masina. Ticoro to manʉ tirirore Jesu yairo jiro cahmana tirore. 9&à yoa to sʉhʉduricorore namo tiriro cʉ̃hʉ noano yoara. Tuhsʉ, to sʉhʉduricorore mipʉre namo tierariro sehe pairo yʉhdoro noano yoaro nina. ^5%Pairo sehe to sʉhʉduricorore namo ti duaeraro, to cahmano seheta yoajaro tiro ticorore. “Ticorore namo tieraja yʉhʉ”, ni tʉhoturo to cahmano seheta yoa duaro, tó seheta yoajaro. à yoariro noano yoara. $Mʉsa mehne macariro to sʉhʉduricoro to bʉcoro curero to wahachʉ ñʉno namo tijaro tiro ticorore. “Ãta yoaro cahmana ticorore”, ni tʉhoturo to niriro seheta yoajaro tiro ticorore. Ticorore namo ti masina. à yoaro tiro ñano yoaerara. X)#Ahrire mʉsare nii nija mʉsare yoadohocʉ tacʉ. Wapʉoa dutiare mʉsare cũ duaeraja. à cũ duaerapaihta noano mʉsa yoachʉ cahmaja. Jesu mari pʉhtoro yare mʉsa tuaro yoa duachʉ cahmaja yʉhʉ. U#"à jiro tiro pʉaro macaare yoa duara. Jesu cahmaa cʉ̃hʉre, to namono cahmaa cʉ̃hʉre tiro yoa duara. à yoa bʉcoro manʉ marienicoro jiro, ticoro mari pʉhtoro Jesu cahmaare tuaro yoa duara. Nuhmino cʉ̃hʉ ãta yoa duara. à yoa duaro to pjacʉ mehne, to wacũa mehne cʉ̃hʉre ticoro tuaro Cohamacʉ yacoro ji duara. Manʉ tiricoro sehe ahri yahpa macaa sehere to manʉno cahmaa sehere tuaro yoa duara. à jiro ahri yahpa macaare pjíro tʉhotura. q[!Namo tiriro sehe to namono cahmaa sehere tuaro yoa duara. à jiro ahri yahpa macaare pjíro tʉhotura. N Mʉsa ñano yʉhdʉerachʉ cahmaja yʉhʉ. Pjíro mʉsa tʉhotuerachʉ cʉ̃hʉre cahmaja. Namo marieriro Jesu yairo jiro Jesu yare wacũrucura. à wacũrucuro Jesu cahmaare tuaro yoa duara. !;Ahri yahpa to mipʉ jiro seheta baharocãta pihtia waharohca. à pihtihti yahpa to jichʉ mipʉre mari ñahacaha tiia, mari wahchea, mari cjʉaa pihtia wahaahca. à jia tí wiho waro jira. Cohamacʉ yare yoaa sehe wiho waro jierara. à jia ahri yahpa macaare cjʉaina, cjʉaeraina yoaro sehe jijaro. Ahri yahpa macaare pjíro tʉhotuea tjijaro. Ahri yahpa to mipʉ jiro seheta baharocãta pihtia waharohca. ?wYʉ coyea, ahrire mʉsare yahui nija. Cristo ahri yahpapʉ to tjua tahto mahanocã dʉhsara. à jia mipʉre namo marieina Cohamacʉ to cahmano sehe ti noano yoa masino seheta noano yoaro cahmana namo tiina cʉ̃hʉre. à yoa manʉ tia numia cʉ̃hʉre ãta Cohamacʉ to cahmano sehe noano yoaro cahmana. X)Namo tina ñano yoaerara mʉsa. à yoa mʉsa nuhmia manʉ tina ñano yoaerara mʉsa cʉ̃hʉ. Wiho mejeta namo tiina, manʉ tia numia mʉsare wapʉoro tjuarohca ahri yahpahi masa ti ñano yʉhdʉro seheta mʉsa ñano yʉhdʉchʉ. à jicʉ mʉsare “à wapʉ tiri” nicʉ, “Namo marieina, manʉ maria numia tjuaga”, nihi yʉhʉ. ~uNamo tiina, manʉ tia numia mʉsa jina ãta tjuaga. à yoa namo marieina, manʉ maria numia mʉsa jina ãta tjuaga. 7Mipʉre mʉsa ñano yʉhdʉna nica. à jiromahchʉ mʉsa namo marieina cʉ̃hʉ manʉ maria numia cʉ̃hʉ mʉsa tjuachʉ noanohca, yʉ tʉhotuchʉ. 9Mipʉre namo marieinare, manʉ maria numia cʉ̃hʉre yahu duaja mʉsare. Mari pʉhtoro ahrire “Õ sehe niga”, nierare yʉhʉre. Yʉhʉre to pja ñʉchʉ yʉhʉre to yoadohochʉ to cahmano seheta yoarucuriro jija yʉhʉ. à jiriro jicʉ ahrire noano yahuihtja mʉsare. à jina yʉ coyea, Jesu yaina cjihti Cohamacʉ mʉsare to cũri pja mʉsa jiriro seheta tjuaga. à tjuana Cohamacʉ mehne macaina jiga. LMari ñaa buhirire buhiri ti tuhsʉri jire Cristo. à jina tiro dihtare “Yʉ pʉhtoro waro jira”, ni tʉhotuga mʉsa. Paina mʉsare tíre ti ã ni tʉhotu dutierachʉ tinare tʉhoena tjiga. q[Mari pʉhtoro Jesu yairo cʉ̃iro jiro masʉnore dahra cohtariro jiparota Jesu to yʉhdʉchʉ yoariro jira. Ãta pairo mari pʉhtoro Jesu yairo jiro, masʉnore dahra cohtariro jieraparota Jesure dahra cohtariro jira tiro cʉ̃hʉ. EJesu yairo mʉ ji dʉcahto pano masʉnore dahra cohtariro mʉ jichʉ noanohca. Ãta tjuasiniga. Mʉ pʉhtoro mʉhʉre to wio duachʉ sehere wijaga mʉhʉ. Mʉ wijachʉ noanohca mʉhʉre. Y+à yoana Cohamacʉ Jesu yaina mʉsare to cũri pja mʉsa jiriro seheta tjuaga. O Mipʉre circuncisiõre yoarina mʉsa jichʉ yaba cjihti jierara. Tíre yoaeraina mʉsa jichʉ cʉ̃hʉre yaba cjihti jierara. Wiho mejeta Cohamacʉ dutiare mari yoachʉ tí pini wiho waro jierara. @ yJesu yaina mʉsa jihto pano circuncisiõre yoarina cjiri jina, ãta jirucuga. Tuhsʉ, Jesu yaina mʉsa jihto pano circuncisiõre yoaeraina cjiri jina mipʉ cʉ̃hʉre ãta jirucuga. Q à jina jipihtina mʉsa mari pʉhtoro Cristo mʉsare to ji dutiriro seheta yoaga. à yoana Cohamacʉ mʉsare to cũri cjirire yoaga mʉsa. Tíre jipihtina Jesu yainare ã yoa dutirucuja yʉhʉ. c ?Ti namosãnumia Jesu yaina numia sehe noano ti yoachʉ ñʉa baharopʉ ti manʉsʉma sehe Jesure cahmaboca. à ti cahmachʉ Cohamacʉ tinare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoarohca. à yoa ti manʉsʉma Jesu yaina sehe noano ti yoachʉ ñʉa baharopʉ ti namosãnumia Jesure cahmaboca. Ti ã cahmachʉ Cohamacʉ tí numiare pichacapʉ wahabori numiare yʉhdʉchʉ yoarohca. à Jesure cahmaborina ti jipachʉta potota Jesure ti cahmahtore masiyuhto basioerara mʉsare. . Uà yoa mʉsa mʉa sehere mʉsa namosãnumia Jesure cahmaeraa numia mʉsare cohã duaa, ãta yoajaro. Mʉsa manʉsʉma cʉ̃hʉ ã cohã duaa, ãta yoajaro. Noano mari jichʉ cahmana Cohamacʉ. à jiro tí numia mʉsare ti cohã duachʉ “Tí numia mehne jisiniga”, ni dutierara Cohamacʉ. nUMʉsa manʉsʉma Jesure cahmaeraina jipahta Jesu yaina numiare ti namo tichʉ, Cohamacʉ noaina yoaro sehe ñʉna tinare. à yoa mʉsa mʉa sehe Jesu yaina mʉsa jichʉ mʉsa namosãnumia Jesure cahmaera numia jiboca. Ti ã jipachʉta mʉsa mehne tí numia manʉ tichʉ Cohamacʉ noaa numia yoaro sehe ñʉna tí numia cʉ̃hʉre. To ã ñʉerachʉ mʉsa pohna Jesure cahmaeraina pohna yoaro sehe ñʉboa Cohamacʉ. Wiho mejeta ti pohna cʉ̃hʉre noaina yoaro sehe ñʉna Cohamacʉ. 8i à yoa cãina mʉsa mehne macaa numia Jesu yaina numia Jesure cahmaerainare manʉ tia numia jira. à jina mʉsa manʉsʉma mʉsa mehne ti tjua duachʉ tinare cohãena tjiga. 9k à yoa mʉsa cʉ̃hʉre painare õ sehe nija yʉhʉ. Mari pʉhtoro to dutia jierara ahri. Yʉhʉ sehe õ sehe nija mʉsare: Cãina mʉsa mehne macaina Jesu yaina sehe Jesure cahmaeraa numiare namo tiina jira. à jina mʉsa namosãnumia mʉsa mehne ti tjua duachʉ tí numiare cohãena tjiga mʉsa. J  Mʉsa manʉsʉmare cohãna, manʉ mariea numia sehe tjuaga. à tjuaerana pari turi tjoa mʉsa manʉsʉma mehne noano jiga tjoa. à yoa mʉsa cʉ̃hʉ mʉa mʉsa namosãnumiare cohãena tjiga. K Mʉsa namo tiinare, manʉ tia numiare õ sehe dutija. Yʉ ã nipachʉta ya dutia waro jierara ahri. Mari pʉhtoro Cristo ahrire dutira: Mʉsa numia sehe mʉsa manʉsʉmare cohãena tjiga. yk à ji masierana tuaro ñaare goa pjana, potota namo tiga. à yoa numia cʉ̃hʉ manʉ tiga. Ñaare mʉsa goa pjachʉ noaeraputiara mʉsare. Mʉsa ã goa pjana mʉsa namo tichʉ pinihta noa nina. à yoa mʉsa manʉ tichʉ cʉ̃hʉre noana. ,Qà yoa namo marieinare, manʉ marieinare, wapewahya cʉ̃hʉre õ sehe nija: Namo marieina, manʉ marieina ji masina, ãta jinocahga mʉsa yʉ yoaro seheta. U#Jipihtina mʉsa yʉ yoaro seheta namo tieraina mʉsa jichʉ noaboa yʉhʉre. à ji duapanahta mari jipihtina cʉ̃no potori jieraja. Cãinare marine namo ti dutira Cohamacʉ. Cãinare namo ti dutierara. Ahrire mʉsare mipʉ yʉ niri cjirire yahucʉ mʉsare dutia waro mehne nieraja. à yahuta nija mʉsa yoahtore mʉsa masihto sehe. Wiho mejeta Cohamacʉre pʉaro mʉsa sini duana “Mahaa dachoricã mari basi jiena tjijihna. Cohamacʉre sinijihna”, cʉ̃no potori ã nina, mʉsa basi wahã duhu masina mʉsa. Mʉsa ã duhuri baharo mʉsa jiriro seheta jirucuga tjoa, Satana ñano mʉsare to yoa dutierahto sehe. “Paina mehne ñano yoaboca” nina, mʉsa basi piti ti duhuena tjiga. Mʉsa jiriro seheta jirucuga tjoa. [~/Manʉ tiricoro to pjacʉ to ya pjacʉ dihta jierara. To manʉno ya pjacʉ cʉ̃hʉ jira. To manʉno cʉ̃hʉ to pjacʉ to ya pjacʉ dihta jierara. To namono ya pjacʉ cʉ̃hʉ jira. à jina mʉsa mʉa sehe mʉsa namosãnumiare noano cjʉaga. à yoa mʉsa numia cʉ̃hʉ mʉsa manʉsʉmare “Yʉ pjacʉre pihaecʉ tjiga”, niena tjiga. }*|MTí ã jipachʉta mʉa sehe namo tijaro paina numia mehne ti ñano yoaerahto sehe. à jia numia cʉ̃hʉ manʉ tijaro paina mʉa mehne ti ñano yoaerahto sehe. '{ IMipʉre yʉhʉre mʉsa sinitu mʉsa joarocari cjirire yʉhʉ cʉ̃hʉ yʉhti cahmai tai nija: Masʉno namo tierachʉ cʉ̃hʉre, noanocahna, yʉ tʉhotuchʉ. N ~~}l|{{zyy ww=<;:978p766055 432100(//-.I-d,,<+V*)('1%%$$""" !! ?CZ8&5~7 ,  ) 8 #<.N\18Mari ñaa buhiri jichʉ pinihta yariaropʉ ñano yʉhdʉnahca. à yoa Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũri cjirire mari masiri baharo, buhiri tija mari. à jiro marine pichacapʉ waha dutira Cohamacʉ dutia. {o7Ne pari turi mari yariasi. à jina yariaro mehne pari turi ñano yʉhdʉsi mari”, ni joaa tiri jire panopʉre. 0Y6Mari bahti pjacʉri ne baerahti pjacʉrire cohtotarohca. à yoa mari yariahti pjacʉri ã jirucuhti pjacʉrire cohtotarohca. Marine to ã cohtotachʉ panopʉ to joariro seheta ã waharohca: “Ñaina mari jiri buhiri tiare Cristo to cohã pahñori baharo, Cohamacʉ yariarore cohãnocari jire. S5Mari pjacʉrire to cohtotachʉ tó pano mari baahti pjacʉri ti jipachʉta mari cohtotari baharo ne baasi. à yoa mari pjacʉri ti cohtotachʉ tó pano mari yariahti pjacʉri ti jipachʉta ne yariasi. 3_4Corneta to puti batoari dachoi ãta waharohca marine. Dóicãta, mari capari wihmitjiã mari ñʉ pjõorocaro sehe õ sehe waharohca. Corneta to bisiri baharo yariarina cjirire Cohamacʉ masonohca jipihtia dachoripe mari jihtina cjihtire. Tuhsʉ, mari pjacʉrire cohtotaina jinahca mari cʉ̃hʉ. $A3Panopʉre masa ti masierari cjirire mipʉre mʉsare yahu duaja: Mari mehne macaina cãina yariasi. à jina dóicãta, mari pjacʉrire cohtotaina jinahca. -2Yʉ coyea, mʉsare ahrire yahu duaja: Ahri yahpa macari pjacʉ di mehne, dihi mehne jiri pjacʉ pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre mʉanopʉre ne wahasi. Mari pjacʉri baahti pjacʉri jira. à jia mʉanopʉ jipihtia dachoripe mari jihtopʉre ahri pjacʉri wahasi. 1Dihta mehne to yoari pjacʉ tiriro Adão yoaro sehe bajuja mari. Baharo mʉano macariro Cristo yoaro sehe bajunahca mari. c?0Dihta mehne ti yoari pjacʉ ti mʉhtariro to jiriro seheta jipihtina paina dihta mehne to yoari pjacʉ tiina jija mari. à yoa mʉanopʉ tariro yoaro seheta to yaina jipihtina to yoaro sehe pjacʉ tiina jinahca mari. *M/Õ seheta jira: Ji mʉhtariro Adão sehe ahri yahpa macariro dihta mehne to yoari pjacʉre pjacʉ tiri jire. To baharo tariro, Cristo sehe mʉanopʉ tari jire. dA.Ahri yahpa macari pjacʉ ji mʉhtari pjacʉ jira. Baharopʉ mʉano macari pjacʉ jirohca. mS-Õ sehe ni yahura Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Ahri yahpai ji mʉhtariro Adão wama tiriro catiriro wahaa tiha”, ni joaa tiha. To ã jipachʉta Adão yoaro sehe jiriro bato tiriro Cristo sehe catiare waro tari jire. c ?,Ahri yahpa macari pjacʉre mari yachʉ tiro yariariro cjiro to masa mʉjachʉ to pjacʉ mʉano macari pjacʉ jirohca. Ahri yahpa macari pjacʉre mari cjʉana, mʉano macari pjacʉ cʉ̃hʉre cjʉanahca, masa mʉjana.  )+To pjacʉre mari yachʉ yariariro cjiro pjacʉo nina. Cohamacʉ tirore to masochʉ to pjacʉ noa yʉhdʉari pjacʉ jira. Tuhsʉ, to pjacʉ mari yari pjacʉ wiho jiri pjacʉ jira. Cohamacʉ tirore to masochʉ pinihtare to pjacʉ wiho jiri pjacʉ jieraro, tua yʉhdʉara. P *Tó seheta jira yariarina cjiri ti masa mʉjachʉ. Masʉno to pjacʉre mari yari baharo to pjacʉ baa waharohca. Baharo pa pjacʉ soro jiri pjacʉ jipihtia dachoripe catihti pjacʉ masa mʉjanohca. 3 _)Õ seheta jira. Sʉ̃ dacho macariro si sitera. à yoa ñami macariro cʉ̃hʉ soro jira. Potota buhriara. Tuhsʉ, ñahpichoha poca cʉ̃hʉ soro sehe bajua si sitea cjʉara. Ñahpichoha poca peri cʉ̃hʉre mari ñʉchʉ cãa poca pjiroca sia poca bajura. à yoa paye poca tuaro sia poca bajura. ^ 5(à yoa mʉano macaa poca cʉ̃hʉ soro sehe bajura. Tuhsʉ, ahri yahpa macaina cʉ̃hʉ pjacʉ tira. à yoa mʉano macaina pjacʉri soro sehe bajura. à jia ahri yahpa macaa mʉano macaa yoaro sehe jierara. a;'Jipihtina pjacʉri cʉ̃no potori bajuerara. Masa pjacʉri sehe cʉ̃no sehe jira. Wahiquina pjacʉri cʉ̃hʉ soro sehe bajura. Minichahca pjacʉri cʉ̃hʉ soro sehe bajura. Wahi cʉ̃hʉ soro sehe pjacʉri tira. oW&Tí yaparire mari toari baharo Cohamacʉ to cahmariro seheta tí yaparire bʉcʉa mʉjachʉ yoara. à yoaro mostaza yaparire mostaza yucʉ wahachʉ yoara tiro. Trigo yaparire trigo yucʉ wahachʉ yoara. Ãta du dutira Cohamacʉ.  %Bʉcʉ yucʉpʉre toaeraja mari. Pja yapari dihtare toaja mari. Tí yapari trigo yapari jia ji, o paye yapari baro jia jiboca. 3_$à sinituriro tʉho masierariro seheta bisiro coa tara. Toari yapare mari toari baharo tí yapa baro cahachʉ waro dura. Tó sehe wahaeraro ne dusi. Tíre masina mʉsa. 5c#à yoa mʉsa mehne macariro õ sehe ni sinituboca yʉhʉre: “¿Dohse yoa yariarina cjiri masa mʉjaahcari? ¿Dohse jia pjacʉri masa mʉjaahcari?” ni sinituboca. #"Noaare tʉhotuina jiga mʉsa. Tuhsʉ, noaare yoaina jiga tjoa. à yoa ñaare yoa namoena tjiga tjoa. Cãina mʉsa mehne macaina sehe ne Cohamacʉre masierara. Mʉsa bʉo tihto sehe mʉsare ã nija. Yariarina cjiri masa mʉjaina ti pjacʉri cjihtire yahu namoha Paulo !Mahñoare tʉhotuena tjiga mʉsa. “Ñainare piti tina, noaa mʉsa yoaa tiare duhunahca mʉsa”, nina masa. Tí potocãta jira.  Efeso macaina suaina noaa buheare yʉ buheri buhiri yʉhʉre tuhti, cjãhre. Masa mʉjano mariachʉ Jesu yairo yʉ jierachʉ, yʉ ã ñano yʉhdʉri yaba cjihti jieraboa. Wiho waro ñano yʉhdʉi niboa yʉhʉ. Yariarina cjiri ti masa mʉjaerachʉ õ sehe niboa mari: “Baharo curero yarianahca. Dohse wahasi mari. à jina chʉ sihnijihna. Mari mʉ sʉro yoajihna”, niboa mari. Yʉ coyea, mari pʉhtoro Jesucristo yaina mʉsa jichʉ tirore wacũ tua namoina mʉsa wahachʉ yʉhʉ sehe tuaro wahche tʉhotuja mʉsare. Tí potocãta jira. à yoa, “Dohse jiri nʉmʉi yʉhʉre yariahto cua nina”, yʉ nichʉ tí cʉ̃hʉ potocãta jira. 6eSã sehere sã buheri buhiri dachoripe paina sãre ti ñano yoa duachʉ cua nina sã cʉ̃hʉre. Sãre ã cuapachʉta masa mʉjano to jichʉ masina ã buherucuja sã. [~/¿Masa mʉjano mariapachʉta dohse yoa paina masa yariarina cjiri ya cjihtire ti bautisarina jijari? Yariarina cjiri masa mʉjaerachʉ ti ya cjihtire paina bautisarina ti jichʉ tí yaba cjihti jieraboa. Z}-Jipihtina bui dutiriro Cristo Cohamacʉ macʉno to jichʉ Cohamacʉ tirore cũriro sehe to macʉno bui dutiriro jirohca. à jiro Cohamacʉ sehe jipihtina bui pʉhtoro waro jira. Jipihtia pʉro cʉ̃hʉ jira. [|/Jipihtina bui dutihtiro cjihtore cũri jire Cohamacʉ Cristore. Jipihtia pʉro cʉ̃hʉre cũri jire tirore. Ãta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. Cohamacʉ sehe tirore cũriro jira. à jiro “Jipihtina bui dutihtiro cjihtore cũri jire tirore” nino, “Cohamacʉ bui dutiriro jira tiro”, nino nierari jire to yare ti joari pũi. {'Tirore ñʉ tuhtiinare to yʉhdʉrʉcari baharo, yariaro cʉ̃hʉre cohã batoarohca tiro. Yariaro pihtia waharohca. Pari turi yariasi masa. -zSTo wiahto pano to Pʉcʉro Cristore ñʉ tuhtiinare to yʉhdʉrʉca pahñohto pano Cristo pinihta jipihtina bui pʉhtoro jirohca. à jirirota jiro cahmare tirore. eyCTí pjata pihtiri dacho jirohca. à jiro jipihtina ñaina pʉhtoare, dutiinare, tuainare cohãno Cristo yʉhdʉrʉcarohca. To ã yoari baharo jipihtina bui to pʉhtoro to jirire Cristo wiarohca Cohamacʉ to Pʉcʉrore. Xx)Cãa curuari Cohamacʉ to quihõriro mʉ sʉchʉ masa mʉjaahca. Cristo marine sʉho ji mʉhtariro masa mʉja mʉhtari jire. Baharo tiro ahri yahpapʉ to tjua tachʉ mari to yaina cʉ̃hʉ masa mʉjanahca. &wEAdão yaina ji nʉnʉ tiinapʉ mari jipihtina yarianahca. Tó seheta Cristo yaina mari jichʉ mari yariari baharo marine masa mʉjachʉ yoarohca Cohamacʉ. sv_Õ seheta jira ahri: Adão mehne masa yaria dʉcaha. Tó sehe Jesu mehne yariarina cjiri masa mʉjaahca. Tu!Potocãta Cohamacʉ Cristore masa mʉjachʉ yoari jire. Cristo to masa mʉjari baharo mari cʉ̃hʉ yarianapʉ masa mʉjahtina tjija. Tiro ã masa mʉjano, marine sʉho masa mʉja mʉhtariro jira. tCristore mari wacũ tuari baharo mari yariana masa mʉja masierana jipihtina paina masa yʉhdoro pjacʉoina jiboa mari sehe. esCMasa mʉjano mariachʉ Cristo yaina cjiri yaria mʉhtaina cjiri pichacapʉ waha tuhsʉboa. r+à jiro Cristo to masa mʉjaerachʉ tirore mʉsa wacũ tuaa yaba cjihti jieraboa. à yoa mʉsa ñaa yoari buhiri buhiri tiina jisiniboa mʉsa. Tq!Yariarina cjirire Cohamacʉ masoeraro, Cristo cʉ̃hʉre tiro masoeraboa. pMasa mʉjano mariachʉ sã sehe Cohamacʉ yare mahñona niboa. Yariarina cjiri ti masa mʉjaerachʉ Cohamacʉ sehe Cristore masa mʉjachʉ yoaeraboa. To ã yoaerachʉ “Cohamacʉ Cristore masa mʉjachʉ yoari jire”, sã nina mahñoina jiboa sã. 0oYà yoa Cristo to masa mʉjaerachʉ noaa buheare sã yahuri cjiri ne yaba cjihti jieraboa. To masa mʉjaerachʉ tirore mʉsa wacũ tuaa cʉ̃hʉ yaba cjihti jieraboa. \n1 à jiro yariarina cjiri ti masa mʉjaerachʉ Cristo cʉ̃hʉ ne masa mʉjaeraboa. >mu Cristo to yariari baharo to masa mʉjarine sã buhepachʉta “Yariarina cjiri ne masa mʉjaerara”, nina mʉsa mehne macaina cãina. ¿Dohse jiro baro ã nijari tina tíre? Sl Yʉhʉ sehe ahri buheare yʉ buhechʉ tʉhorina jiboca mʉsa. O paina sehere tʉhorina jiboca mʉsa. à jipachʉta yʉhʉ, yʉhʉ mehne macaina cʉ̃hʉ cʉ̃no potori ahri buheare buheja sã jipihtina Jesu to cũrina. à sã buhechʉ tʉhona mʉsa sehe ahri buheare noano tʉhore. Yariarina cjiri ti masa mʉjarine yahuha Paulo lkQ à jipaihta Cohamacʉ yʉhʉre to cahĩchʉ mipʉre Jesu to cũriro jija yʉhʉ. à jicʉ tiro yʉhʉre to cahĩchʉ mipʉre to cahmaare yoa pahñoja. à jicʉ yʉhʉre to cahĩchʉ to yairo ã jinocai nieraja. Jipihtina paina to cũrina yʉhdoro yʉhʉ sehe tuaro buhei. à buhecʉ yʉ mʉ sʉro buherahi. Cohamacʉ yʉhʉre cahĩno yʉhʉre yoadohore. \j1 Panopʉre Jesu yainare ñano yoamai. à yoariro cjiro jicʉ paina Jesu to cũrina jipihtina ti docapʉ waro jija yʉhʉ. à jicʉ mipʉ cʉ̃hʉre Jesu buhe duti to cũboriro jieramaja yʉhʉ, yʉ tʉhotuchʉ. KiJipihtina painare to bajuari baharo yʉhʉ cʉ̃hʉre bajuare tjoa. Wihãrirocã to quihõri dachoi masa bajuerarirocã to masa bajua nʉnʉ tiriro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ Jesure wacũ tua nʉnʉ tiriro jija. Yʉ ã jiriro jichʉ ti baharopʉ bajuare Jesu yʉhʉ cʉ̃hʉre tjoa. Yʉhʉreta tiro bajua batoare jʉna. h}Baharo Cristo Santiagore bajuari jire tjoa. à to bajuari baharo jipihtina to buhe duti to cũrinare bajuari jire tjoa. bg=To ã bajuari baharo cʉ̃ tahata quiniento bui jiinare to yainare tiro bajuari jire tjoa. Cãina tirore ñʉrina cjiri mipʉre yariarina cjiri jira. Ti ã jipachʉta payʉ tina mehne macaina cjiri mipʉre jisinina. tfaTiro to ã masa wijaari baharo Pedrore bajuari jire. To ã bajuari baharo to buheinare bajuari jire tjoa. -eSà yoa Cohamacʉ yare ti joariro seheta Cristo to yariari baharo paina to pjacʉ cjirore copapʉre ti duhu payori baharo tia dacho jiboroi tiro masa wijaari jire. ad;Õ sehe ni yahu mʉhtaihtja mʉsare. Ahri wiho waro jierara. Mʉsare buhecʉ yʉhʉre Cristo to yahuri cjirire mʉsare õ sehe ni yahui: Cohamacʉ yare ti joariro seheta mari ñaa buhirire Cristo yariari jire. `c9Mʉsa ã cahmachʉ tíre mʉsa ã yʉhtirucuchʉ Cristo mʉsare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoa tuhsʉre. Mʉsa ã tʉhori baharo Cristo yare mʉsa duhunocachʉ tí mʉsa tʉhori cjiri yaba cjihti jierara. *b OMipʉre yʉ coyea, noaa buheare mʉsare yʉ yahurire mʉsare wacũchʉ yoa duaja. Tí buheare noano cahmare mʉsa. à cahmana tí buheare ã yʉhtirucure mʉsa. Ja (à cahmachuna noano, cahma dojomehneno marieno yoaga mʉsa.N`'à jina yʉ coyea, Cohamacʉ yare yahuina mʉsa jihtore tuaro cahmaga mʉsa. Tuhsʉ, mʉsa mehne macaina mʉsa cahmachunoi tʉhomahnoeraa dʉserire ti durucu duachʉ ã durucu dutiga tinare. _{&Tíre to masi duaerachʉ yʉ joari cjirire “Potocã jierara”, to nichʉ tirore duhunocahga. Tʉhoena tjiga tirore. B^}%Mʉsa mehne macariro “Yʉhʉ Cohamacʉ yare yahuriro jija”, ni tʉhoturiro jiro ahri mʉsare yʉ joari cjiri Cohamacʉ to dutia jichʉ masijaro tiro. Tuhsʉ, pairo “Espíritu Santo to tuaa mehne yoa masija”, ni tʉhoturiro jiro tiro cʉ̃hʉ ahri yʉ joari cjiri Cohamacʉ to dutia jichʉ masijaro tiro. <]q$Ahri yʉ yahuhtire noano masiga mʉsa. Cohamacʉ durucuare yahu dʉcaina jierara mʉsa. Tuhsʉ, to yare tʉhorina mʉsa dihta jierara. Paina cʉ̃hʉ to ya buheare cjʉara. \!#Jesu yaina ti cahmachunoi numia ti durucuchʉ ñaa nina. à jiro paye barore masi duaro numino to ya wʉhʉpʉta to manʉnore sinitujaro. h[I"Ti cahmachunoi numiare masa panoi yahu dutierara. Tí numiare mari sehe durucu dutieraja. Cohamacʉ to joari pũ to niriro seheta numiare mʉare noano yʉhtia numia jiro cahmana. à jia cahmachunoi numia durucuea tjijaro. ;Zo!Cohamacʉ to yaina ti cahmachunopʉ ti cahma wisiachʉ cahmaerara tiro. Dojomehneno marieno ti noano jichʉ cahmana tiro. Jipihtiropʉ Jesu yaina cahmachua, õ sehe yoara tina: eYC à jina Cohamacʉ yare yahuina jina, noano tʉho masi, noano tʉhotu dapo, durucuina jiga. Xà jina jipihtina mʉsa Cohamacʉ yare yahuna, cãinata yahuga mʉsa jipihtina paina ti noano tʉhohto sehe, ti noano wahchehto sehe. >Wuà yoa Espíritu Santo Cohamacʉ yare pairore tói dujirirore to yahu dʉcachʉ tiro cʉ̃hʉ Jesu yainare yahu duara. à jiro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro sehe dihta mariajaro. fVEà yoa Cohamacʉ yare yahu duana pʉaro, tiaro tópeinata yahuga mʉsa. Mʉsa ã yahuchʉ paina mʉsare tʉhoina mʉsa yahurire Cohamacʉ ya to jichʉ noano masijaro. Cohamacʉ ya to jierachʉ cʉ̃hʉre noano masijaro. CUMʉsa durucuare yahu yʉhdoriro mariachʉ mʉsa cahmachuna jipihtina mʉsa tʉhomahnoeraa dʉserire durucu duaina durucuena tjiga. à jina masa marienoi Cohamacʉ mehne durucuga mʉsa. \T1à jina tʉhomahnoerari dʉserore mʉsa durucuna pʉaro, tiaro tópeinata durucuga mʉsa. à yoana cãinata durucuga. Mʉsa ã durucuchʉ, cʉ̃iro mʉsa mehne macariro mʉsa durucuare painare yahu yʉhdojaro. .SUà jicʉ yʉ coyea, mʉsare ahrire nii nija: Mʉsa Jesu yaina cahmachuna cãina mʉsa mehne macaina Cohamacʉ yare basa duara. à yoa paina mʉsa buhe duara. Tuhsʉ, paina mʉsa Cohamacʉ mʉsare to buheri cjirire yahu duara. Paina mʉsa tʉhomahnoerari dʉserore durucu duara. Tuhsʉ, paina mʉsa tí dʉseri durucuare yahu yʉhdo duara. Tí jipihtiare ã yoana mʉsare tʉhoina ti noano masihto sehe tíre yoaga. Rà jiro potocã to jia tiare to tʉhotua cʉ̃hʉre masiboca tiro. à yoaro Cohamacʉ panoi na tuhcua caha sʉro, tirore ño payorohca. Tuhsʉ, “Cohamacʉ potocãta mʉsa mehne jira”, ninohca tiro mʉsare. Mʉsa cahmachuna noano yoaga dojomehneno marieno HQ Jipihtina mʉsa Cohamacʉ yare mʉsa yahuchʉ pinihta tíre masierariro, Jesure cahmaerariro sãa ta tʉhoro, to ñaa yoari buhirire masiboca tiro. à masino to ñaa yoarire cahyaboca tiro. kPOà yoa jipihtina mʉsa Jesu yaina cahmachuchʉ tʉhomahnoeraa dʉserire mʉsa durucuchʉ tíre masieraina, paina Jesure cahmaeraina cʉ̃hʉ sãa ta tʉhoboca. à tʉhoa “Tina tʉho masieraina jira”, niboca mʉsare tina. tOaTʉhomahnoeraa dʉserire durucua Jesu yainare Cohamacʉ tuaare masichʉ yoahti cjihti jierara. Tí durucua Jesure cahmaeraina sehere Cohamacʉ tuaare masichʉ yoahti cjihti jira. à yoa Cohamacʉ yare yahua Jesure cahmaerainare Cohamacʉ tuaare masichʉ yoahti cjihti jierara. Cohamacʉ yare yahua Jesu yaina sehere Cohamacʉ tuaare masichʉ yoahti cjihti jira. UN#Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe nina: “ ‘Tʉhomahnoeraa dʉserire durucuinare ahrina masare yʉ yare yahu dutiihtja. à yoa pa dihta macaina ya durucua mehne yʉ yare yahu dutiihtja ahrina masare. Tinare ti ã yahupachʉta ahrina yʉ yahuare tʉhosi’, nina Cohamacʉ mari pʉhtoro”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. VM%Yʉ coyea, macanacã tʉho masieraina ti jiro sehe jiena tjiga mʉsa. Wahma masa bajuaina ñaa yoaare ti masieraro seheta jiga mʉsa cʉ̃hʉ. Tuhsʉ, bʉcʉna tʉho masiina ti jiro sehe jiga mʉsa. L à durucuriro yʉ jipachʉta Jesu yaina cahmachuina watoi yʉ jichʉ, tʉhomahnoerari dʉsero mehne payʉ dʉserire yʉ nipachʉta yaba cjihti jierara. Tí yʉhdoro masa ti noano tʉhohto sehe mahaa dʉsericã yʉ yahupachʉta noa nina, yʉ tʉhotuchʉ. -KSJipihtina mʉsa yʉhdoro yʉhʉ sehe tʉhomahnoeraa dʉserire durucuja. à jicʉ Cohamacʉ yʉhʉre ã durucu masichʉ to yoachʉ tirore “Noana”, nija yʉhʉ. ;JoTʉhomahnoera dʉseri mehne Cohamacʉre “Noana”, ni masija mari. Mari ã nia noaa jipachʉta tíre yahu yʉhdoerana painare buheraja mari. à jina tinare yoadohoeraja mari. QIMari ã yoaerachʉ tʉhomahnoera dʉseri mehne Espíritu Santo tuaa mehne Cohamacʉre “Noariro, tuariro jira”, mari nipachʉta paina ne tʉhoerara. à tʉhoeraa “Tóihta jira”, ni masierara. jHMAhrire masina, õ sehe yoanahca mari: Espíritu Santo to tuaa mehne tʉhomahnoerari dʉsero mehne Cohamacʉre sininahca. Tuhsʉ, pa tehe noano masi tʉhotu paina ti noano tʉhohto sehe ti ya durucua mehne Cohamacʉre sinina, tí cʉ̃hʉre sininahca tjoa. Espíritu Santo to tuaa mehne tʉhomahnoerari dʉsero mehne Cohamacʉ yare basanahca. Tuhsʉ, pa tehe noano masi tʉhotu paina ti noano tʉhohto sehe ti ya durucua mehne Cohamacʉ yare basana, tí cʉ̃hʉre basanahca tjoa. GTʉhomahnoerari dʉsero mehne Cohamacʉre sinicʉ Espíritu Santo mehne sinii nija. à sinicʉ yʉ tʉhotuare masi namochʉ yoaeraja. F à jiro tʉhomahnoerari dʉserore durucuriro to durucuare to noano yahu yʉhdohto cjihtore Cohamacʉre sinijaro tiro. uEc Ãta jire mʉsa cʉ̃hʉ tʉhomahnoerari dʉserore durucuna. Espíritu Santo to tuaa mehne tuaro yoa duamana mʉsa. To tuaa mehne ã yoa duana paina Jesu yainare mʉsa buhehti sehere tinare mʉsa yoadohohti sehere tuaro cahmaga mʉsa. 5Dc To ya dʉserore yʉ tʉhoerachʉ ñʉno tíre durucuriro sehe “Pa dihta macariro jira”, ni tʉhoturohca yʉhʉre. à jicʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ ãta ni tʉhotuihca tirore. xCi Ahri yahpai payʉ dʉseri durucua jica. à jia tí dʉserire durucuina ti basi ti ã durucuare noano tʉhora. ?Bw Tó seheta mʉsa cʉ̃hʉre tʉhomahnoerari dʉserore mʉsa durucuchʉ tʉhoa, yahu yʉhdoriro mariachʉ paina tíre ne masisi. Ti ã masierachʉ mʉsa durucua yaba cjihti jierara. ^A5à yoa cornetare putiriro surara jiro ti cahma wajãhto panore quihõno to putierachʉ paina surara sehe ti cahma wajãhtore masisi. à jia ti cahma wajãhto pano ti wajãhtire wamoare cahnoyueraina jiahca tina. X@)Tʉhomahnoerari dʉserore durucuriro to durucua ti putipea ti bʉapʉtẽa yoaro sehe jira. Carisure putina, arpare bʉapʉtẽna tíre mari quihõno yoaerachʉ tí basaare painare masihto basioerara. G?Tʉhomahnoerari dʉserore mʉsa mehne durucucʉ pairo mʉsare to yahu yʉhdoerachʉ mʉsare yoadohoeraboca yʉhʉ. à jicʉ Cohamacʉ yʉhʉre to yahurire yahucʉ, to yare yʉ masiare yahucʉ, payere to yare yahucʉ mʉsare yoadohoi nija. Tíre mʉsa tʉhohto sehe mʉsare buhecʉ mʉsare noano yoadohoi nija yʉhʉ. J> Tʉhomahnoeraa dʉserire jipihtina mʉsa durucuchʉ noaboa, yʉ tʉhotuchʉ. Wiho mejeta Cohamacʉ yare mʉsa yahuchʉ pinihtare tuaro cahmaja. Cohamacʉ yare yahuriro pinihta tʉhomahnoerari dʉserore durucuriro yʉhdoro painare yoadohora. à jipachʉta tʉhomahnoerari dʉserore durucuriro to durucuare pairo to yahu yʉhdochʉ tí sehe pototi painare yoadohora. To durucuare yahu yʉhdoriro jiro tiro sehe painare Jesu yainare buhero nina. =5Tʉhomahnoerari dʉserore durucuriro cʉ̃irota buhera. Painare buherara. Cohamacʉ yare yahuriro sehe painare Jesu yainare buhero, yoadohora tiro. 5<cCohamacʉ yare yahuriro sehe masa sehere yahura. à yahuro tiro masare yoadohoro nina. Tinare buhero nina tiro. Tuhsʉ, ti ñano yʉhdʉchʉ tiro tinare wahchechʉ yoara. ;Tʉhomahnoerari dʉserore durucuriro Cohamacʉ mehne dihta durucura. à ni durucuro masa mehne durucuro nierara tiro. To ã ni durucuchʉ tʉhoa masa sehe ne tʉho ñahaerara tirore. Masa ti masierare Espíritu Santo to tuaa mehne durucuro nina tiro. /: Yà jina painare cahma cahĩina jiga mʉsa. à yoa Cohamacʉ yare mʉsa noano yoa masihtore cahmaga mʉsa. Cohamacʉ yare mʉsa yahuhti pinihtare tuaro cahmaga mʉsa. p9Y à yoana tiarore mari yoa masija mipʉre. Cohamacʉre wacũ tua masija. à yoa marine to yʉhdʉchʉ yoahtore masina, mari noano cohta masija. à yoa painare cahma cahĩ masija. Ahri tiaro jira pototi mari yoahti. Tuhsʉ, painare cahma cahĩna, ahri pʉaro yʉhdoro yoana nija. Wacũ tuaa, to yʉhdʉchʉ yoahtore cohtaa yʉhdoro jira cahma cahĩa sehe.28] Ñóno to noano masʉ bajueraro seheta mipʉre noano masi pahñoerasinija mari. Baharo pairore noano mari ñʉ masino seheta mari masi pahñonahca. Mipʉre mari masi pahñohto marine dʉhsasinina mini. Cohamacʉ marine to noano masi pahñoriro seheta baharo mari cʉ̃hʉ noano masi pahñonahca. #7? Mari masi pahñohto õ sehe jira: Nijinocã jicʉ nijinocã yoaro sehe durucumai yʉhʉ. Nijinocã to yoaro sehe tʉhoturucumai. Bʉcʉro wahaipʉ nijinocã to yoariro seheta duhunocai. (Tó seheta mari mipʉre “Masi pahñoeraja”, nipanahta baharopʉre masi pahñonahca.) o6W à jina Cristo ñaa marieriro to tjua tari baharo mari masi pahñonahca. “Masieraja”, ni namosi. 5' Mipʉre Cohamacʉ yare mari masi pahño masieraja. à jina to yare yahuna mari yahu pahño masieraja. Mari masi pahñohto dʉhsasinina mini. 4+ Painare cahma cahĩa ne pihtisi. Cohamacʉ yare masa mari yahua sehe baharo pihtia wahaahca. Tʉhomahnoeraa dʉserire durucua cʉ̃hʉ baharo pihtia wahaahca. Cohamacʉ yare masa ti buheri cjiri cʉ̃hʉ baharo pihtia wahaahca. Painare cahma cahĩa sehe ne pihtisi. 43a Painare cahĩna ti ya buhiri ñano yʉhdʉpanahta tinare ã cahĩrucuja mari. Painare cahĩna paina sehe tinare ti yahuwajachʉ tʉhopanahta tíre tʉho duaeraja mari. Painare cahĩna “Tina ñaare yoasi”, ni tʉhotuja mari tinare. Painare cahĩna ñano yʉhdʉpanahta tinare cahĩ duhusi mari. {2o Painare cahĩna ñaare ti yoachʉ ñʉna wahcheraja mari. Noaa sehere quihõno ti yoachʉ ñʉna tuaro wahcheja. #1? à yoa painare cahĩna tinare ño payoro mehne yoaja mari. Painare cahĩna “Sã cahmano sehe yoaja. Mʉsa cahmano sehe yoaeraja”, nieraja mari. Tuhsʉ, tinare cahĩna suaeraja mari tina mehne. Painare cahĩna marine ñano ti yoachʉ cʉ̃hʉre tina mehne ã suarucueraja mari. 0) Suaeraja painare cahĩna. Tinare cahĩna noano yoaja tinare. Tuhsʉ, painare cahĩna tinare pahsu tieraja. Mari cahĩriro mehne jina “Mʉ yʉhdoro jiriro jija”, niina jieraja mari. Painare cahĩna “Mʉsare masi yʉhdʉrʉcaja”, ni tʉhotueraja mari tinare. p/Y Jipihtia mari yare pjacʉoinare wapanahta painare mari cahĩerachʉ tí mari wari yaba cjihti jierara. Tuhsʉ, Cohamacʉ yare yoana tana mari pjacʉre mari jʉ̃ dutipachʉta, painare mari cahĩerachʉ marine yaba cjihti jierara. .5 Cohamacʉ yare noano yahu masipanahta, masa ti masierari cjirire Cohamacʉ yare ti buheri cjiri cʉ̃hʉre masi pahñopanahta, painare cahĩerana yaba cjihti jieraja mari. “Ahdʉ tʉ̃cʉ pa sehepʉ wahajaro”, mari nichʉ, “Potocãta mari siniriro seheta Cohamacʉ yoarohca”, ni mari tʉhotuchʉ ãta yoarohca. Cohamacʉre ã ni tʉhotuina jipanahta painare cahĩerana, yaba cjihti jieraja mari. i- M Masa ya dʉserire durucu masipanahta, anjoa ya dʉserire durucu masipanahta, painare cahĩerana yaba cjihti jieraja mari. Mari durucua cʉ̃hʉ yaba cjihti jierara. Painare cahĩerana mari durucuna, wiho waro durucuna nija. ;,o Wiho mejeta Cohamacʉ yare yoa masi duana noa yʉhdʉa sehere tuaro cahmaga mʉsa. Jipihtia ahri yʉ niri yʉhdoro mʉsa cahmahti cjihtire mipʉre yahuihtja mʉsare yʉhʉ.n+U Tuhsʉ, paina dohatiinare yʉhdʉchʉ yoaina jierara. Paina sehe tʉhomahnoeraa dʉserire durucuina jierara. Tuhsʉ, paina tʉhomahnoeraa dʉseri durucuare yahu yʉhdoina jierara. à jiro cãinare mari yoahtire cũri jire tiro. s*_ à to cũchʉ jipihtina cʉ̃no potori to cũrina jieraja mari. Paina Cohamacʉ yare yahuhtina jierara. Paina Cohamacʉ buhe dutiro to cũrina jierara. Tuhsʉ, paina masare buheina jierara. Paina Cohamacʉ tuaa mehne yoaina jierara. \)1 à jiro Jesu yainare mari yoadohohti cjihtire cũri jire Cohamacʉ marine. Õ sehe cũri jire tiro marine. Cãinare marine buhe dutiro to cũ mʉhtainare cũri jire tiro. Painare to yare yahuhtinare cũri jire. Painare masare buhehtinare, painare Cohamacʉ tuaa mehne yoahtinare, painare dohatiinare ti yʉhdʉchʉ yoahtinare, painare masare yoadohohtinare, painare masa pʉhtoa jihtinare, painare tʉhomahnoeraa dʉserire durucuhtinare cũri jire Cohamacʉ marine. .(U à jicʉ õ sehe nii nija mʉsare: Mʉsa sehe Cristo to pjacʉ yoaro sehe cʉ̃ curuata jira. à jina jipihtina mʉsa to pjacʉi jia yoaro sehe to yaina jira. H'  à jia mari capari ñano yʉhdʉchʉ paye mari pjacʉi jia cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉra. Tuhsʉ, mari capari noaa wahachʉ mari pjacʉi jia cʉ̃hʉ wahcheina masa yoaro seheta noano tʉhotura. _&7 à jia mari pjacʉi jia ti basi cahma yoadohora, cʉ̃ pjacʉta to noano jihto sehe. h%I Paye mari pjacʉi jiare nʉoeraja mari. Tí pinine ñona, bʉo tieraja. Õ sehe ji dutiri jire Cohamacʉ mari pjacʉre. Mari ñoeraare mari pjacʉi jiare mari noano ño payoa mehne cjʉaja. Ãta yoa dutiri jire Cohamacʉ. 9$k Paye mari pjacʉi jiare “Soro jira”, mari ni tʉhotupanahta tíre mari pjacʉi jiare noano yoaja. Tuhsʉ, paye mari pjacʉi jiare mari bʉo tiare suhti mehne nʉoja mari. #{ Paye mari pjacʉi jiare “Wiho jia curea jira”, mari nia sehere pototi cahmaja mari paye mari pjacʉi jia yʉhdoro. ."U “Mʉ yoadohochʉ cahmaeraja”, mʉ capariaca ni masierara mʉ wamomacare. à jichʉ, mʉ dapu mʉ dahporire “Mʉ yoadohochʉ cahmaeraja”, ni masierara. ^!5 Mari pjacʉ õ seheta jira: Cʉ̃ pjacʉ to jipachʉta mari pjacʉi jia payʉ jira. D  ¿Mari pjacʉi jia mariachʉ dohse wahaboari mari pjacʉ? w Tó sehe jierara mari pjacʉ. Õ sehe jira. Mari pjacʉi jiare Cohamacʉ to cahmano seheta cũri jire mari pjacʉre. ,Q ¿Mari pjacʉ capariaca dihta jichʉ dohse tʉhobocari mari? Basioeraboa. ¿Ã jina mari pjacʉ cahmono dihta jichʉ dohse wijĩ tʉhotubocari mari? Basioeraboa. U# Mʉ cahmono durucuri cahmono jiro õ sehe niboa mʉhʉre soro ni duaro: “Capariaca jieraja yʉhʉ. à jicʉ pjacʉ macariro jieraja yʉhʉ”, niboa. Mʉ cahmono ã niparota pjacʉ macano jirota nina. U# Mʉ dahporo durucuri dahporo jiro, õ sehe niboa mʉhʉre soro ni duaro: “Wamomaca jieraja yʉhʉ. à jicʉ pjacʉ macariro jieraja yʉhʉ”, niboa. Mʉ dahporo ã niparota pjacʉ macano jirota nina. |q Mari pjacʉ cʉ̃ pjacʉ to jipachʉta wamomacari, capari, dahpori, cahmori tí mari pjacʉi jia payʉ jira.  à jina Cristo yaina jina, to pjacʉ yoaro sehe cʉ̃ curuata jija mari. Judio masa, judio masa jieraina, dahra cohtaina, dahra cohtaina jieraina, payʉ curuari jipanahta cʉ̃irota jiriro to pjacʉ yoaro sehe cʉ̃ curuata jija mari. Espíritu Santo cʉ̃irota jiriro to tuaa mehne bautisarina jija mari. à jina cʉ̃iroreta Espíritu Santore cjʉaja mari, Cristo ya curua macaina jina.  Õ sehe jira ahri mehne mari piti dahre yahuchʉ: Mari pjacʉ cʉ̃ pjacʉ to jipachʉta wamomacari, capari, dahpori, cahmori tí pinihta payʉ jira mari pjacʉi jia. Ãta jija mari Cristo yaina cʉ̃hʉ. Cristo yaina to pjacʉ yoaro sehe cʉ̃ curuata jira. |q Espíritu Santo cʉ̃irota jiriro to cahmano seheta marine cãinare ahri jipihtiare yʉ yahuriro seheta yoa masichʉ yoara. Cãinare soro yoa masichʉ yoara. Paina cʉ̃hʉre soro yoa masichʉ yoara. Cristo yaina jina cʉ̃ curuata jija mari s_ Tuhsʉ, tiro painare Cohamacʉ tuaa mehne yoa masichʉ yoara tiro. à yoaro painare Cohamacʉ yare noano yahu masichʉ yoara tiro tinare. à yoaro paina Jesu yainare buheare noano bese masichʉ yoara tiro. à masia watĩno ya buhea ti jichʉ masina tina. Espíritu Santo waro ya buhea cʉ̃hʉre ti jichʉ masina tina. Tuhsʉ, painare tʉhomahnoeraa dʉserire ti durucu masichʉ yoara tiro. à yoa tʉhomahnoeraa dʉserire durucuina ti nino seheta yahu yʉhdo masichʉ yoara tiro painare. a; à yoa painare Cohamacʉre noano wacũ tuachʉ yoara tiro. à yoaro painare Cohamacʉ tuaare wara tiro. Tí tuaa mehne tina sehe dohatiinare noaina wahachʉ yoara. Espíritu Santo cʉ̃irota jiriro tí tuaare wara. % Cãinare noano masi, yahuchʉ yoara Espíritu Santo. Tuhsʉ, painare Cohamacʉ yare noano buhe masichʉ yoara tiro Espíritu Santo pinihta. #? Marine Jesu yainare Espíritu Santo yoadohoro Cohamacʉ tuaare ñono nina. Õ seheta yoadohora tiro Jesu yainare jipihtinare mari noano yoadohohto sehe.  à yoa Cohamacʉ yare yoaa cʉ̃hʉ payʉ jira. Ti ã jipachʉta Cohamacʉ marine yoa masichʉ yoariro sehe cʉ̃irota jira. #? à yoa Cohamacʉ yare yoahtina payʉ jina, to yare soro sehe mari yoahti cʉ̃hʉ payʉ jira. Tí ã jipachʉta mari pʉhtoro Jesu sehe cʉ̃irota jira.  Cohamacʉ yare yoa masia payʉ jira. Ti ã jipachʉta marine yoa masichʉ yoariro sehe cʉ̃irota jira. Tiro Espíritu Santo jira. 3_ à jiina mʉsa jirina cjiri jichʉ mipʉre õ sehe ni yahuihtja mʉsare: “Jesu ñano wahajaro”, niina Cohamacʉ yairo Espíritu to tuaa mehne ã nia nierara. Espíritu Santo warore cjʉaerara tina. Tuhsʉ, “Jesu mari pʉhtoro jira”, niina Espíritu Santo to tuaa mehne ã niina jira tina. :m Jesu yaina jierasinina soro jia buheare tʉho nʉnʉina jina, mʉsa sehe “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine, durucuera masʉrine ño payosinimare. Tíre masina mʉsa. 6 g Yʉ coyea, ahrire yahu duaja mʉsare. Cohamacʉ yare mari yoahtore cũno marine jipihtinare yoa masichʉ yoara Espíritu Santo. à jicʉ tíre mʉsa noano masichʉ cahmaja.    "Tuhsʉ, mʉsa mehne macaina jʉca baa, ti ya wʉhʉsepʉ chʉsinijaro. à yoana Santa Cenare chʉna tana cahmachuna, cua pisaro yoaeraina ya buhiri buhiri tisi mʉsa. Paye barore yahu duamahi mʉsare. Baharo yʉ basi sʉipʉ mʉsare yahuihtja tíre.b = !à jina yʉ coyea, Santa Cenare chʉna tana cahmachuna, cohtasiniga mʉsa coyeare. W ' Mari pʉhtoro sehe marine tuhtira, tí buhirire marine buhiri ti dutieraro. Paina ñaina Jesure ño payoeraina buhiri tihtina dihta jira. Tina yoaro sehe marine buhiri tichʉ cahmasãaerara mari pʉhtoro.  / Wiho mejeta Santa Cenare mari chʉ, sihnina, mari yoarire, mari jia tiare noano wacũna, mari ñaa yoarire duhuna tí buhirire buhiri tisi mari. # ? Õ sehe dihta yoayuhca payʉ mʉsa mehne macaina. à yoaa tina cãina tuaeraina, dohatiina wahayuhti. Tuhsʉ, paina ti ã yoari buhiri yariaa wahayuhti. y Mari pʉhtoro mari ya cjihtire to pjacʉ to yariarire wacũno marieno Santa Cenare chʉ, sihnina mari buhiri tinahca. r] à jina mari yoarire, mari jia tiare noano wacũjihna. à wacũna Santa Cenare chʉ, sihni masija mari. pY Santa Cenare chʉ, sihnina, Jesure ño payoro marieno yoana, cua pisaro yoaerana, to pjacʉre to di cohãri cʉ̃hʉre bʉjʉpero sehe yoana nija mari. à yoana Jesure bʉjʉpena nija mari. Tó sehe yoaina buhiri tiina jira. Q}}:|{zoyyxx4wvutssrwr q0pDoo!nnGmmslAk-j(ihdgfee*dcqbbeaa`8_x^]h\\*[ZXXTW&VOU1T)SRQPP;OOCMLL1K.JIIHGGxFEE DC[BAA+@?>>6=x<<;:9765.432(10//.<-p,++*5)O(()'&&%%$X""t! ?OWn\Q  %8p*2, _Tiro Cohamacʉ jipihtina cãinare ti yoarire ñʉno cʉ̃no potori besera tinare. Ñainare, noainare besera. To ã beseriro jichʉ tirore “Yʉ Pʉcʉ” ni duana noano yoaga. Ahri yahpai mʉsa jiro puro cua pisaro mehne Cohamacʉre ño payoro mehne noano jirucuga mʉsa jiape nino marieno. $+ CÃta ni joaa tiri jire Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Ñaa marieriro jija yʉhʉ. Yʉ ã jichʉ mʉsa cʉ̃hʉ ñaa marieina jiga”, ni joaa tiri jire. * /à yoana to yaina cjihtire mʉsare beseriro ñaa marieriro to jiro seheta mʉsa cʉ̃hʉ ñaa marieinata jiga. à jina noaa dihtare yoaina jiga. D) Panopʉ Cohamacʉre masierasinina ñaare goa pjaina jimare mʉsa. Mipʉre tíre yoaena tjiga. à yoaerana ti pohna ti pʉcʉsʉmare noano ti yʉhtiriro seheta Cohamacʉre yʉhtiga mʉsa. ?( y à jina noano wacũ masitjiãhna jiyuga mʉsa. à yoana noano tʉho masiina jiga. Cristo to tjua tachʉ Cohamacʉ mʉsare noano to yoahtore wacũga. à yoa tíre noano cohtaga. r' _ Tí ti yahuyuri cjiri ti basi ti masihti cjihti jiera tiri jire. Tíre tinare masichʉ yoaa tiri jire Cohamacʉ. Mari sehe mari masihti cjihti jiri jire Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjiri. Mʉanopʉ tariro Espíritu Santo to yoadohoa mehne mipʉre noaa buheare mʉsare sã yahuja. Panopʉ mʉsa masihti cjihtire ti yahuyuri cjiri títa jinocaata nina mipʉre mʉsare sã yahua. Tí buheare anjoa cʉ̃hʉ tuaro masi duaa tiri jire. Cohamacʉ marine ñaa marieina ji dutira 0& [ Cristo to ñano yʉhdʉhtore, to masa mʉjahtore, jipihtina bui pʉhtoro to sʉho jihtore tina to masa bajuahto panopʉta yahuyu tuhsʉa tiri jire. Jesucristo to yairo Espíritu Santo to yoadohoa mehne ã yahuyua tiri jire tina. à yahuyua tina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti yahurire noano masi duaa sinitu ñʉa tiri jire tina Cohamacʉre. Espíritu Santo “Cristo wihirohca”, to nirirore “¿Dohse jichʉ wihirohcari?” ni sinitu ñʉa tiri jire tina. “¿To wihichʉ dohse waharohcari?” nia, tó cʉ̃hʉre sinitu ñʉa tiri jire. ]% 5 Cohamacʉ mʉsare to ã yʉhdʉchʉ yoahtore, mʉsare to tuaro cahĩare panopʉ macaina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri tíre masi duaa, buhe, sinitu ñʉa tiri jire. à jia tíre yahuyu joaa tiri jire. ~$ wTirore Jesucristore mʉsa ñʉerapanahta cahĩna mʉsa. à yoa mipʉre tirore ñʉerapanahta tirore wacũ tuara. à wacũ tuana, tuaro wahchera mʉsa. Cohamacʉ ã mʉsare to wahchechʉ yoachʉ pjíro wahchera mʉsa. Tí wahchea noa yʉhdʉara. Cohamacʉ mʉsare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoarohca mʉsa tirore noano wacũ tuachʉ. à jina pjíro wahchera mʉsa. #  '" Ià ñano yʉhdʉpanahta Cohamacʉre duhuerana mʉsa tirore noano wacũ tuarire masichʉ yoana nica mʉsa. Uru ahri yahpa macaa pini pihtia wahaahca. Uru yʉhdoro mʉsa wacũ tuaa sehe wiho waro jierara. à jia masa uru to jiare masi duaa doha ñʉna. Urure ti doha ñʉno seheta mʉsa wacũ tuaare Cohamacʉ ñʉ duaro “Ñano yʉhdʉjaro”, niboca mʉsare. Mʉsa ã ñano yʉhdʉri baharo potocãta tirore mʉsa noano wacũ tuarucuchʉ, Cristo ño payoa mehne mʉsare “Noano yoahre mʉsa”, ninohca. Ahri yahpapʉ tjua taro ã ninohca. ! à to yʉhdʉchʉ yoahtina jina, mahano ahri yahpai mʉsa jiro puro payʉ tahari mʉsa ñano yʉhdʉpanahta wahchera mʉsa.   Cohamacʉ marine tuaro pja ñʉno, Jesucristo yariaro to masa mʉjari mehne marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoare tiro. à marine yʉhdʉchʉ to yoachʉ pari turi mari masa bajuariro seheta Cohamacʉ to pohnata wahaja mari. à wahana tiro mehne mari ã jirucuhtore noano masija mari. à jiro mʉsare noano yoaro taro mʉsare cohtaro nina. Tiro mehne mʉsa ã jirucuhtire cũnohca tiro. à jina ã jirucunahca mʉsa. Tópʉ Cohamacʉ mʉsare to wahto ne baasi. Ahri yahpapʉ mari ya ti wete wahãno seheta, ti ñaia waharo seheta Cohamacʉ mʉsare to wahto ne ã wahasi. à jia ne pihtisi. à jiro tirore mʉsa wacũ tuachʉ, Cohamacʉ to tuaa mehne mʉsare ñʉ wihboro, yʉhdʉchʉ yoarohca. Pihtiri dacho jichʉ mʉsare to yʉhdʉchʉ yoarire masichʉ yoarohca tiro. Marine to ã pja ñʉchʉ ñʉna, Cohamacʉre mari pʉhtoro Jesucristo pʉcʉrore ño payo, “Noana”, nijihna tirore.  Z /Wahmanopʉre Cohamacʉ mari Pʉcʉ “Õ sehe yoaihtja”, to ni wacũyuriro seheta mʉsare besea tiri jire. To ã beseri baharo to yairo Espíritu Santo sehe mʉsare Cohamacʉ yaina cjihtire sõri jire. Õ seheta sõri jire tiro Jesucristore noano yʉhtihtina mʉsa jihto sehe, to di cohãri mehne mʉsa ñaa buhirire cosarina mʉsa jihto sehe. Cohamacʉ to cahĩa mehne mʉsare noano jichʉ yoajaro. Jesu yaina jina marine mʉanopʉ to naahtore cohtana nija mari 1 _Yʉhʉ, Pedro, Jesucristo buhe dutiro to cũrirota jija. à jicʉ mʉsare yoaro macaa macaripʉ waha siterinare Ponto yahpapʉ, Galacia yahpapʉ, Capadocia yahpapʉ, Asia yahpapʉ, Bitinia yahpapʉ tí yahparipʉ waharinare mʉsare jipihtinare joarocaja yʉhʉ. Mʉsare noa duti joarocaja yʉhʉ. SYʉ pohna, “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ño payoena tjiga.Cohamacʉ macʉno ahri yahpapʉre taro marine noano masichʉ yoare tiro. To ã yoachʉ potocãta Cohamacʉ waroreta mari noano masija. Ahri cʉ̃hʉre mari masija. Cohamacʉ macʉno Jesucristo yaina jija mari. à jina potocãta Cohamacʉ waro mehne macaina jina nija. Ahriro yʉ niriro potocãta Cohamacʉ waro jira. à yoa ahriro to macʉno to catia mehne ã jirucuchʉ yoariro jira. {oMari sehe Cohamacʉ yaina jija. Watĩno sehe ahri yahpa macaina pʉhtoro jira. Ahri cʉ̃hʉre mari masija. eCCohamacʉ macʉno Jesu sehe Cohamacʉ pohnare noano ñʉ wihbora. To ã ñʉ wihbochʉ watĩno sehe Cohamacʉ pohnare ne ñano yoa masierara. à jia Cohamacʉ pohna sehe ñaare ã yoarucuerara. Ahrire mari masija. Jipihtia ñaa yoaa ñaa warota jira, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Ti ã jipachʉta paye ñaa Cohamacʉ pichacapʉ to waha dutia ñaa jierara. I Mʉsa coyeiro to ñaare yoachʉ ñʉna, tí ñaa Cohamacʉ pichacapʉ to waha dutia ñaa jierachʉ, tirore sini payobasaga Cohamacʉre. à jiro Cohamacʉ tirore yoadohoro to catia mehne ã jirucuchʉ yoarohca tirore. Cohamacʉ pichacapʉ to waha dutieraina dihtare sini payobasaga mʉsa. Paye ñaa sehe Cohamacʉ pichacapʉ to waha dutia ñaa waro jira. Cʉ̃iro tí ñaa warore to yoachʉ “Tirore sini payobasaga mʉsa”, nieraja yʉhʉ. Tirore mari sinichʉ, tiro marine tʉhora. To ã tʉhorire masina, tirore mari sinino purota to wahtiro jichʉ cʉ̃hʉre masija mari. ;oCohamacʉ to cahmariro seheta mari tirore dohse jiare mari sinichʉ tiro marine noano tʉho nʉnʉnohca. à mari sinina “Potocãta noano tʉhora tiro”, ni masija mari.  Mʉsa Cohamacʉ macʉnore wacũ tuaina Cohamacʉ catia mehne ã jirucunahca. Tíre mʉsa masihti cjihtire mʉsare yahu joai nija. ) Cohamacʉ macʉno yaina jia to catia mehne ã jirucuahca. Paina tirore cahmaeraina sehe to catia mehne ne ã jirucusi. Yahu to joa batoa jira D Cohamacʉ marine jipihtia dachoripe to catia mehne ã jirucuchʉ yoarohca. Cohamacʉ macʉno yaina mari jichʉ ñʉno ã jirucuchʉ yoarohca marine. Ahri jira Cohamacʉ marine to yahua. w à jia jipihtina Cohamacʉ macʉnore wacũ tuaina Jesure yahua buheare noano tʉhora. “Potocã tjira”, ni tʉhotura tina Jesure yahua buheare. Cohamacʉ to macʉnore to yahuare tʉhoerariro “Cohamacʉ mahñoriro jira”, niriro jira tiro. } Masa ti yahuare tʉhona “Potocã tjira”, nija mari. à niina jipanahta Cohamacʉ to macʉnore to yahuchʉ masa ti yahua yʉhdoro tiro sehere noano tʉhoro cahmana marine. Cohamacʉ waro to jichʉ to macʉnore to yahuare tʉhoro cahmana marine. `9To macʉno to jiare Espíritu Santo sehe marine yahura. à yoa Jesure co mehne to bautisari cʉ̃hʉre masina, Cohamacʉ macʉno to jiare masija mari. à jina mari ya cjihtire to yariarire to di to cohãrire masina, Cohamacʉ macʉno to jiare masija mari. à jia tí sehe cʉ̃no potori marine masichʉ yoara Jesu Cohamacʉ macʉno to jiare. Fà jia Jesu Cohamacʉ macʉno to jiare tiaro marine yahura:  'Jesucristo ahri yahpapʉ to tachʉ tirore João co mehne to bautisarire masina, crusapʉ to di cohãri cʉ̃hʉre masina, Cohamacʉ macʉno to jiare masija mari. To bautisari dihta Cohamacʉ macʉno to jiare marine masichʉ yoaerara. To di cohãri cʉ̃hʉ marine tíre masichʉ yoara. Espíritu Santo “Jesucristo Cohamacʉ macʉno jira”, ni yahura marine. Tiro potocã ni yahuriro jira. 3 _Ñaare cahmaerana õ sehe niina jija mari: “Jesu Cohamacʉ macʉno jira”, niina jina ahri yahpa macaa ñaare cahmaeraina jija mari. Cohamacʉ macʉnore yahuha João  Cohamacʉre wacũ tuana ne ahri yahpa macaa ñaare cahmaeraja. à jina tirore mari wacũ tuari baharo ñano yoa duaeraja. k OTo dutiare noano yoana Cohamacʉre cahĩna nija. Cohamacʉ to dutiare mari yoachʉ marine wapʉoerara. Mari jipihtina Cohamacʉ pohna jina, ahri yahpa macaa ñaare cahmaeraja mari. à jia to dutiare mari yoachʉ wapʉoerara. h ITó seheta Cohamacʉre cahĩna, to dutiare noano yoana to pohna cʉ̃hʉre mari cahĩna nija. 9 mJipihtina Jesure “Cohamacʉ masare yʉhdʉchʉ yoa duti to warocariro Cristo jira” niina, Cohamacʉ pohna jira. Paina pʉcʉrore cahĩna, to pohna cʉ̃hʉre cahĩja mari. xià jiro õi jira marine Cristo to dutia: Cohamacʉre cahĩriro jicʉ mʉ cahai jiriro cʉ̃hʉre cahĩga.DCʉ̃iro “Cohamacʉre cahĩja”, niriro jiparota pairore ñʉ tuhtiriro jiro, mahñoriro jira tiro. Tiro to ñʉrirore cahĩeraro, Cohamacʉre cahĩ masierara tiro, tirore ñʉeraro. [/Marine Cohamacʉ cahĩ mʉhtari jire. à jina mari cʉ̃hʉ tirore cahĩja. b=Painare cahĩa mehne ne cuiro mariahna. Cohamacʉ marine to cahĩare masina mari ñano wahahtore ne cuieraja. Masa cuia tinare buhiri dahrehtore cuiina jira. à jiro cuiriro sehe Cohamacʉ cahĩare masierariro jira. H à jina mari noano cahĩ namorucuja Cohamacʉre, paina cʉ̃hʉre, buhiri dahreri dacho jichʉ mari cuiro marieno mari jihto cjihtore. à jina cuisi mari ahri yahpai Cristo yoaro sehe jina. pYà yoa marine Cohamacʉ to cahĩare masija mari. Cohamacʉ jipihtinare tuaro cahĩrucuriro jira. à jiro cʉ̃iro masare cahĩrucuriro jiro, Cohamacʉ mehne macariro jira. à jiro Cohamacʉ cʉ̃hʉ tiro mehne macariro jira. I Cohamacʉ mehne macariro õ sehe niriro jira: “Jesu Cohamacʉ macʉno jira”, niriro tiro pini Cohamacʉ mehne macariro jiro nina. à yoa Cohamacʉ cʉ̃hʉ tiro mehne macariro jiro nina. *Mà yoa Cohamacʉ mari Pʉcʉ to macʉnore ahri yahpa macainare yʉhdʉchʉ yoahtiro cjihtore to warocarire sã ñʉi. Tíre ñʉna painapʉre tíre yahuja sã. H  Cohamacʉ sehe marine to yairo Espíritu Santore ware. à jina Espíritu Santore cjʉana, Cohamacʉ mehne mari noano jia tiare, tiro sehe mari mehne to noano jia tia cʉ̃hʉre masija mari. Y~+ Masa sehe ne Cohamacʉre ñʉerare. Tirore ñʉeraina mari jipachʉta mari mehne macainare mari cahĩchʉ, Cohamacʉ sehe mari mehne ã jirucuro nina. à jiro potocãta marine cahĩ namorucuchʉ yoara tiro. z}m Yʉ cahĩina, Cohamacʉ ã tuaro marine to cahĩchʉ ñʉna mari cʉ̃hʉ mari mehne macainare cahĩjihna. |y Cahĩa waro õ sehe jira: Cohamacʉre mari cahĩri cjiri sehe potocã cahĩa waro jierara. Marine Cohamacʉ to cahĩa sehe potocãta cahĩa waro jira. à yoa to macʉnore mari ñaa buhirire cohãhtiro cjihtore warocaro marine tuaro cahĩna tiro. {w Cohamacʉ marine to cahĩare mari masi duana, õ sehe masinahca: Cohamacʉ sehe to macʉnore cʉ̃irota jirirore marine yʉhdʉchʉ yoahtiro cjihtore ahri yahpapʉre warocari jire. à warocaro marine to cahĩare marine masichʉ yoaro niri jire. zCohamacʉ jipihtinare tuaro cahĩrucuriro jira. To ã cahĩrucuriro to jichʉ masare cahĩeraina sehe Cohamacʉre masierara. gyGYʉ cahĩina, Cohamacʉ marine painare cahĩchʉ yoariro jira. To ã yoariro jichʉ ñʉna mari mehne macainare cahĩjihna mari. Masare noano cahĩina sehe Cohamacʉ pohna jira. à jia tina Cohamacʉre noano masina. uxcMari sehe Cohamacʉ yaina jija. à jia Cohamacʉre masiina marine noano tʉhora. Paina sehe Cohamacʉ yaina jieraa, marine ne tʉho duaerara. Ti ã tʉho duaerachʉ ñʉna ti ya buhea Cohamacʉ ya buhea ti jierachʉ masinahca mari. Paina sehe marine ti tʉhochʉ ti ya buhea noaa buhea ti jichʉ cʉ̃hʉre masija mari. Cohamacʉ painare tuaro cahĩrucuriro jira w5Mahñoina sehe ahri yahpa macaina ñaina jira. à jia tina ahri yahpa macaa ñaare ti buhechʉ ahri yahpa macaina ñaina sehe tinare noano tʉhora. gvGMʉsa sehe yʉ pohna, Cohamacʉ yaina jira mʉsa. à jina “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jija sã” ni, mahñoinare yʉhdʉrʉca tuhsʉre mʉsa. Mʉsa mehne jiriro Espíritu Santo sehe tua yʉhdʉrʉcara. à jiro ahri yahpa macaina yairo watĩno yʉhdoro tuara. à jina mahñoinare yʉhdʉrʉcare mʉsa. à jina ti buheare cahmaerare mʉsa. Uu#Paina sehe “Jesu ahri yahpapʉ mari yoaro sehe pjacʉ tiriro bajuerari jire” ni, buheina Cohamacʉ yairo Espíritu Santore cjʉaeraina jira. Ti ya tʉhotua Cristore ñʉ tuhtiriro to tʉhoturo seheta jira. “Cristore ñʉ tuhtiriro tarohca”, ti nirire tʉho tuhsʉre mʉsa. à yoa to ya buhea ahri yahpapʉre wihi tuhsʉre. t/Cohamacʉ yairo Espíritu Santore cjʉainare mʉsa ñʉ masi duana, õ sehe masinahca: “Jesucristo ahri yahpapʉ mari yoaro sehe pjacʉ tiriro bajuari jire” ni, buheina Cohamacʉ yairo Espíritu Santore cjʉaina jira tina. à jina ã ni buheinare ñʉ masinahca mʉsa. (s KYʉ cahĩina, paina “Cohamacʉ yairo Espíriture cjʉaja”, niina ti jipachʉta ti buhea mahñoa jira. Paina sehe Espíritu Santo warore cjʉaina ne mahñono marieno buhera tina. Payʉ “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jija”, nipahta mahñoina jira mipʉre. Jipihtiropʉ jira tina. à jina paina mʉsare ti buhea sehe mahñoa buhea jichʉ ñʉ masiga mʉsa. Cohamacʉ ya ti jichʉ cʉ̃hʉre ñʉ masiga mʉsa. rCohamacʉ dutiare yoariro Cohamacʉ mehne macariro jiro nina. To ã jiriro jichʉ, Cohamacʉ tiro mehne macariro jira. Cohamacʉ mari mehne macariro to jiare mari masi duachʉ marine to wariro Espíritu Santo tíre marine masichʉ yoarohca.=qsÕ sehe dutira tiro marine: “Cohamacʉ macʉnore Jesucristore wacũ tuaga. à yoa Cristo marine to dutiriro seheta mʉsa mehne macainare cahĩga mʉsa”, ninota dutira marine. kpOCohamacʉ to dutiare, to cahmaa cʉ̃hʉre mari yoachʉ, tirore mari sinino purota tiro warohca. oyYʉ cahĩina, noaare yoana, “Noaa sehere yoana nija”, ni tʉhotuna, Cohamacʉ cahai mari cuiro marieno ji masija. :nmà jina “Ñaa buhiri jica yʉhʉre”, mari ni tʉhotupanahta, Cohamacʉ cahai cuiro marieno ji masija. Tiro sehe mari yʉhdoro tuariro jiro jipihtiare masi pahñoriro jira. m/Tó seheta cahĩna mari potocã Cohamacʉ yaina mari jia tia cʉ̃hʉre masinahca. à jina Cohamacʉ cahai ne cuiro marieno mari ji masija. 7lgYʉ pohna, mari cahĩa sehe mari dʉsero dihta wijaero tjijaro. Masare mari cahĩna, potocãta tinare yoadohoro cahmana marine. Cuiro marieno Cohamacʉ cahai ji masija mari sk_Payʉ cjʉariro Jesu yairore pjacʉorirore ñʉparota tirore pja ñʉeraro, Cohamacʉre cahĩerara tiro. !j;Masare cahĩare õ sehe masinahca. Jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne mari jihto cjihtore Cristo yariaro marine tuaro cahĩre. à yariaro marine to ã cahĩrucurire masichʉ yoaro nire. à jina Cohamacʉ to cahmachʉ mari cʉ̃hʉre Jesu yaina yaro jiborirore yariaro cahmaboca. %iCTo coyeirore ñʉ tuhtiriro masare wajãriro jira, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Masare wajãina ne mʉanopʉ Cohamacʉ mehne jirucusi. Tíre noano masina mʉsa. fhEMari pichacapʉ wahaborina jimai. Mipʉre mʉanopʉ ã jirucuhtina cohtotarinapʉ jina nija mari. Jesu yainare cahĩna, Cohamacʉ marine to cohtotachʉ yoarire masija mari. Masare cahĩerariro pichacapʉ wahahtiro jira. g+ à jina yʉ coyea, ahri yahpa macaina mʉsare ti ñʉ tuhtichʉ “¿Dohse jiro baro marine ñʉ tuhtijari tina?”, ni tʉhotuena tjiga. Ff Mari Caĩ to ñano yoariro seheta yoaena tjijihna. Tiro watĩno yairo jiro, to bahʉrore wajãa tiri jire. ¿Dohse yoaro tirore wajãri, mʉsa tʉhotuchʉ? Tíre yahuihtja mʉsare: Caĩ to yoari cjiri ñaa jia tiri jire. To bahʉro sehe to noaare yoariro jichʉ ñʉ tuhtiro to wahmino sehe tirore wajãa tiri jire. deA “Mari mehne macainare cahĩjihna”, ni buheare wahmanopʉre tʉho tuhsʉre mʉsa. Gd Õ sehe jiinare Cohamacʉ pohnare masinahca: Cohamacʉ pohna watĩno pohna yoaro sehe jierara. Ñaare yoarucuina, painare cahĩeraina Cohamacʉ pohna jierara. Mʉsa mehne macainare cahĩga *cM Cohamacʉ pohna jina Cohamacʉ yoaro seheta jiina jija. à jinata ñaare yoarucueraja. Cohamacʉ mari Pʉcʉ to jichʉ mari sehe ñaare yoarucu masieraja. obWPairo sehe ñaare ã yoarucuriro watĩno yairo jira. Watĩno pinihta dóihta ñaare yoariro jia tiri jire. à jiro watĩno to ñaare yoaare, to ñaare yoa dutia cʉ̃hʉre duhuchʉ yoahtiro cjihto Cohamacʉ macʉno bajuari jire. sa_Yʉ pohna, mʉsare mahñoinare ne tʉhoena tjiga. Jipihtina noaare yoaina Cristo yoaro sehe noaina jira. *`Mà jia jipihtina Cristo yaina ñaare yoarucuerara. Pairo sehe ñaare ã yoarucuriro Cristore wacũ tuaeraro, ne tirore masierara. à jiro Cristo yairo jierara. v_eCristo masare ti ñaa buhirire cohãhtiro cjihto bajuari jire. Tiro ne ñaare yoaerara. Tíre masina mʉsa. ^Ñaare yoana to dutiare yʉhdʉrʉcana nija. à jia jipihtina ñaare yoaina Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcaina jira. d]AJipihtina ahrire masiina Cristo to tahtore cohtaina tirore ñʉ cũa ñaare yoa duaerara. '\GYʉ cahĩina, mipʉre Cohamacʉ pohna jija mari. à jipanahta baharo mari jihti cjihtire mari noano masierasinija. à masierapanahta ahri sehere masija. Cristore mari ñʉna, dóihta mari tirore ñʉ masinahca. à jina Cristo marine to bajuachʉ tiro to jiro seheta mari cohtotanahca. [ y“Mʉsa yʉ pohna jira” nino, tuacaro cahĩ yʉhdʉrʉcajari Cohamacʉ marine. To ã cahĩina jinata to pohna jija mari. Ahri yahpa macaina ñaina Cohamacʉre masierara. à jia Cohamacʉ pohna mari jichʉ ñʉa tina mari cʉ̃hʉre masierara. 5ZcCristo noaare yoariro to jichʉ mʉsa masina. Tíre masina ahri cʉ̃hʉre masiga mʉsa. Jipihtina noaare yoaina Cohamacʉ pohnata jira. Ahri cʉ̃hʉre masiga mʉsa.'YGà tjira. Yʉ pohna, Cristo mehne macaina jiga mʉsa. à jina Cristo to tahti dachore mʉsa cuisi. à jina tiro to tahti dachore mʉsa bʉo ti duhtisi. *XMà ti mahñoina mʉsa jipachʉta mʉsa sehere Cristo Espíritu Santore wa tuhsʉre. Espíritu Santo mʉsa mehne jira. Mʉsa mehne jiro mʉsare buheriro jira. à jiro tiro jipihtiare mʉsare yahura. To yahua potocãta jira. Mahñoare yahuerara tiro. à jina pairo mʉsare buhehtirore cahmaerara mʉsa. Espíritu Santo to niriro seheta yoaga mʉsa mipʉre. à yoana mʉsa Cristo yare tʉhona, tiro mehne macaina jiga. [W/Paina mʉsare mahñoa nina. Ti ã mahñoare masicʉ mʉsare yahu joai nija. V%Tíreta Jesu marine yahure. Õ sehe jira to yahuri cjiri: “Mʉsa jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucunahca”, ni cũre Jesu marine. (UIWahmanopʉre Cohamacʉre mʉsa tʉhori cjirire noano wacũga. Tíre wacũna, Jesu mehne macaina jinahca mʉsa. à yoa to Pʉcʉro mehne macaina jinahca. T-Õ sehe tjira: Jesure cahmaerariro sehe to Pʉcʉro cʉ̃hʉre cahmaerariro tjira. Jesure cahmariro sehe to Pʉcʉro cʉ̃hʉre cahmariro jira. SAhriro jira mahñoriro: “Jesu Cohamacʉ masare yʉhdʉchʉ yoa duti to warocariro Cristo waro jierara”, niriro sehe mahñoriro jira. Potocãta Cristore ñʉ tuhtiriro jira tiro. Cohamacʉre, to macʉno cʉ̃hʉre cahmaerariro jira Cristore ñʉ tuhtiriro. _R7Mʉsare yahucʉ “Cristo yare masierara mʉsa”, ni tʉhotueraja yʉhʉ. Mʉsa Cristo yare masiina jichʉ ñʉcʉ mʉsare yahuja. Cristo ya ne mahñoa jierara. Tí cʉ̃hʉre masiina mʉsa jichʉ masija yʉhʉ. &QECristo Espíritu Santore mʉsa sehere ware. à jiro Espíritu Santo mʉsa mehne jira. à jina mʉsa jipihtina Cristo yare potocã jiare masi tuhsʉra. PAhrina Cristore ñʉ tuhtiina sehe mari mehne jipahta potocã mari mehne macaina jierare. à jia tina marine cohãnocare. Tina mari mehne macaina jia, mari mehne jiboa. Marine cohãnocare. Ti ã cohãchʉ mari mehne macaina ti jierachʉ masija mari. O-Yʉ pohna, ahri dacho to pihtihto mahanocã dʉhsara. “Cristore ñʉ tuhtiriro tarohca” ni, Jesu yaina mʉsare yahu tuhsʉre. Mipʉre Cristore ñʉ tuhtiina payʉ ji tuhsʉre. Ti ã jichʉ ñʉna mipʉre pihtihti dacho cjihto mahanocã to dʉhsachʉ masija mari. SNAhri yahpa, ahri yahpa macaa cʉ̃hʉ masa ti cahmari cjiri pihtia wahaahca. Cohamacʉ cahmaare yoariro sehe jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucurohca. Cristore ñʉ tuhtiriro sehere yahuha João *MMÑaina ti basi ñaare ti goa pjari, ñaare ti ñʉ duari mari Pʉcʉ Cohamacʉ ya jierara. “Noano cjʉa pahñoriro, masi pahñoriro jija yʉhʉ. Ne cʉ̃iro masʉno yʉhʉre yʉhdʉrʉcaerara”, masa ti ni tʉhotua mari Pʉcʉ Cohamacʉ ya jierara. Tí jipihtia ahri yahpa macaa jira. L+Ahri yahpare ahri yahpa macaa ñaare cahmaena tjiga. Ahri yahpa macaa ñaare cahmaina jina Cohamacʉ mari Pʉcʉ sehere cahmaerara mʉsa. &KEYʉ pohna, Cohamacʉ mari Pʉcʉre mʉsa masina. Mʉsa ã masiina jichʉ mʉsare mipʉre yahu joai nija. Mʉsa pʉcʉsʉma, mʉsa Cristore wahmanopʉre jirirore masina mʉsa. Mʉsa ã masiina jichʉ mʉsare yahu joai nija. Mʉsa wahma yapia potocãta mʉsa Cohamacʉre wacũ tuaina jira. à jina mʉsa Cohamacʉ yare yoara. à yoana, mʉsa ñariro watĩnore yʉhdʉrʉcare. à jicʉ mʉsare yahu joai nija. J Mʉsa pʉcʉsʉma cʉ̃hʉ, mʉsa Cristore wahmanopʉre jirirore masina mʉsa. Mʉsa ã masiina jichʉ mʉsa cʉ̃hʉre yahu joai nija. Mʉsa wahma yapia ñariro watĩnore yʉhdʉrʉcare mʉsa. Mʉsa ã yʉhdʉrʉcaina jichʉ mʉsa cʉ̃hʉre yahu joai nija. {Io Yʉ pohna, Cristo to yariaro mehne mʉsa ñaa yoari buhirire cohãri jire. à jicʉ mʉsare yahu joai nija. H7 Pairore ñʉ tuhtiriro sehe nahitianopʉ jiriro yoaro seheta jiro nina. Tiro capari ñʉerariro yoaro seheta jira. To wahahtore ñʉ masierara tiro. G' à yoa pairore cahĩriro pinihta buhriaropʉ jiriro yoaro seheta Cohamacʉ dutiare yoariro jira tiro. à jiro ñaare pari turi yoa duaerara. -FS “Yʉhʉ buhriaropʉ jiriro yoaro seheta Cohamacʉ dutiare yoariro jija”, cʉ̃iro niparota, painare ñʉ tuhtiriro jiro, tiro Cohamacʉ dutiare yoaerara. [E/Mipʉ sehere mʉsare yʉ yahuhto mʉna dutia jiparota wahma dutia cʉ̃hʉ jira. Cristo, mʉsa cʉ̃hʉ tí dutiare yoara. Mipʉta nahitiano to pihti wahcãchʉ mari ñʉ masino seheta mari masierarire masi dʉca wahcãna nija mari. à jiro buhriaro mehne mari ñʉ masino seheta Cristo mʉsare potocã jiare masichʉ yoaro ta tuhsʉre. Yʉ cahĩina, ahri dutia mipʉre mʉsare yʉ yahuhto wahma dutia jierara. Ahri dutia mʉsa wahmanopʉre cjʉariro cjiro mʉna dutia tjira. Tí dutiare mʉsa tʉho tuhsʉre. ^C5“Cohamacʉ mehne macariro jija”, niriro Jesucristo yoaro seheta noaare yoariro jiro cahmana tirore. To ã yoariro jichʉ ñʉna “Cohamacʉ mehne macariro jija”, ni masija mari. Wahma dutiare yahu dʉcaha %BCPairo sehe Cohamacʉ dutiare yoariro Cohamacʉre tuaro cahĩriro jira. “¿Cohamacʉ mehne macaina jijari mari?” ni masi duana, õ sehe mari masinahca: A5Cʉ̃iro Cohamacʉ dutiare yoaeraparota “Yʉhʉ Cohamacʉre masija” nino, tiro mahñoriro jira. à jiro Cristo yare potocã jiare ne masierara. O@Cohamacʉ to dutiare yoana, tirore potocãta noano masija mari. 6?eCristo mari ñaa yoari buhirire cohãriro jira. Mari ñaa yoari buhirire mari dihtare cohãerara. Jipihtiro macainapʉ cʉ̃hʉre ti ñaa yoari buhirire cohã masina tiro. 0> [Yʉ pohna, mʉsa ñaare yoaerahto sehe ahrire joai nija. Yʉ ã ni joapachʉta ñaare yoaboca mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ ñʉno Jesucristo noariro mʉsa ya cjihtire to Pʉcʉrore õ sehe ni sini payorohca: “Ahrina ti ñaare yoari buhirire buhiri dahrei tjiga”, ni sini payorohca to Pʉcʉrore. = } “Ñaare yoaeraja” nina, “Cohamacʉ mahñoriro jira”, nina nija mari. Õ seheta niina to buheare cahmaerara.L<  Wiho mejeta Cohamacʉre mari ñaa yoarire mari yahuchʉ tiro quihõno yoariro jiro, mari ñaare borohca. à boro jipihtia mari ñaa buhirire cosawerohca tiro. To niriro seheta yoariro jira tiro. ; 3“Yʉhʉ pini ne ñaare yoaeraja”, ni wacũna, mahñoare tʉhotuna nija mari. Mari ã ni tʉhotuna Cristo yare potocã jiare ne masieraja. : à yoa buhriaropʉ jiina yoaro seheta Cohamacʉ to yoariro seheta mari noaa sehere yoana, paina Jesu yaina mehne noano jina nija. Mari ã yoaina jichʉ Cohamacʉ macʉno Jesu to di cohãno mehne, crusai to yariari mehne jipihtia mari ñaa yoari buhirire cohãna. 29 _à jina nahitianoi jiina yoaro seheta mari ñaare yoaina jipanahta “Cohamacʉ mehne macaina jija” nina, mari mahñona nija. à yoa Cohamacʉ yare quihõno yoaeraja. @8 {Ahri buhea Cohamacʉ macʉno sãre to yahuri cjiri jia nina. Mipʉta ahrire yahunahca sã mʉsare: Cohamacʉ buhriaro yoaro sehe jira. Buhriaro wete marieno to jiro seheta tirore ne ñaa yoaa mariahna. Ñaa sehe nahitiano yoaro sehe jira. Cohamacʉre ne ñaa yoaa mariahna. To ã jia tiare yahuja mʉsare. }7 uAhrireta sã joaja noano mari wahchehti cjihtire. Buhriaro to wete marieno seheta Cohamacʉre ñaa yoaa ne mariahna 6 }Cohamacʉ mehne macaina jija sã. To macʉno mehne macaina cʉ̃hʉ jija sã. à jina mʉsa cʉ̃hʉ sã mehne macaina, Cohamacʉ mehne macaina, to macʉno mehne macaina mʉsa jihto cjihtore sã ñʉrire, sã tʉhorire mʉsa cʉ̃hʉre sã yahuja. 5 Ahriro Cohamacʉ mehne ã jirucuchʉ yoariro ahri yahpapʉ to masa bajuari baharo tirore sã ñʉi. à jina tirore yahuja sã mʉsare. Tiro jipihtia dachoripe to Pʉcʉro mehne jirucuriro to jichʉ, mipʉre Cohamacʉ tirore ñore sãre. Tíre yahuja sã mʉsare. .4 YJesu Cohamacʉ ya dʉserore yahuriro jira. Dóipʉta wahmanopʉta jiriro tiro masare Cohamacʉ mehne ã jirucuchʉ yoariro jia tiri jire. Mipʉre sã tirore yahu joana nija. Tirore tʉhona, catiriro warore tirore ñʉi sã. à tjira. Tirore ñʉna, sã wamomacari mehne tirore dahra ñʉi sã. i3KYʉhʉ Jesucristo yairo jicʉ, to yaina mʉsa cʉ̃hʉ mʉsa jichʉ mʉsare tuaro cahĩja.e2CYʉ coyea mari pʉhtoro Jesucristo mʉsare jipihtinare to cahĩa mehne noano yoajaro. 1Mari pʉhtoro Jesucristore pairo to cahĩerachʉ, Cohamacʉ tirore buhiri dahrejaro. Mari pʉhtoro cjero tjua tajaro. N0Yʉhʉ, Paulo yʉ basi ahri dihtare joaja. Mʉsare noa dutija. p/YÕ macaina Jesu yaina jipihtina mʉsare noa dutira. Mʉsa mehne macainare noano mehne piti bocasinia. ,.QAsia yahpa macaina Jesu yaina mʉsare noa dutira. à yoa Aquila, Priscila, ti ya wʉhʉi cahmachuina mehne Cristo to cahĩa mehne mʉsare pjíro noa dutira. h-ITina mehne jicʉ noano yajeripohna tiriro wahahi yʉhʉ mʉsa cʉ̃hʉ tina mehne mʉsa wahcheriro seheta. Tinare noano ño payoa mehne tʉhoga mʉsa. à yoa paina tina yoaro sehe jiina cʉ̃hʉre ño payoa mehne tʉhoga. W,'Estéfana, Fortunato, Acaico cʉ̃hʉ yʉ cahapʉ wihi tuhsʉhre. Õi ti jichʉ pjíro mehne wahcheja yʉhʉ. Mʉsa mariachʉ mʉsare tuaro wacũi nimahi yʉhʉ. à jicʉ tina ti wihichʉ wahcheja yʉhʉ. i+KTina yoaro sehe jiinare, paina Cristo yare yoadohoinare mʉsa noano yʉhtichʉ cahmaja yʉhʉ. *1Mipʉre yʉ coyea mʉsare ahrire yahu duaja: Estéfana ya wʉhʉ macaina Acaya yahpa macaina noaa buheare tʉho mʉhtaina, ti ya yahpai Cristore wacũ tua mʉhtaina jire tina sehe. Tuhsʉ, painare mari coyeare Jesu yainare noano yoadohorucure tina. Tíre mʉsa masina. K)Dohse jiare mʉsa yoana, painare cahĩa mehne tíre yoaga mʉsa. '(G Noano wacũ masiga mʉsa. Cristore wacũ tua duhuena tjiga mʉsa. Ne cuieraina jirucuga mʉsa. à yoa Cohamacʉ tuaa mehne wacũ tuaina jirucuga mʉsa. 2'] Apolo mari coyeiro Jesu yairo mʉsare to ñʉno wahachʉ tuaro cahmamahi. à jicʉ tirore waha dutimahi paina Jesu yaina mehne to wahahto cjihtore. Yʉ ã waha dutipachʉta mipʉre tiro waha duaerare. à jiro baharo tirore yoaa mariachʉ mʉsa cahapʉ waharohca tiro. Paulo noa duti batoaha & à yoana tirore ñʉ yabiro marieno noano mehne piti bocaga mʉsa. Tuhsʉ, to coha sitichʉ noano mehne tirore yoadohorocaga yʉ cahapʉ to tjua tachʉ. Tiro paina Jesu yaina mehne ti tahtore cohtana nija sã. à jina noano mehne yoadohorocaga tinare. 9%k Timoteo yʉ yoaro seheta mari pʉhtoro yare yoara. To ã yoariro jichʉ mʉsa cahapʉ to sʉchʉ noano mehne tirore piti boca, tiro mehne noano wahchea mehne jiga mʉsa. #$? Õi Efesoi mipʉre mari pʉhtoro Jesu yare tʉho duaina payʉ jira. Ti ã tʉho duachʉ tinare yahuja. Yʉ ã yahuchʉ yʉhʉre ñʉ yabiina payʉ jira. W#'à ji duapaihta Pentecoste bose nʉmʉri jichʉpʉ Efesoi jisiniihca yʉhʉ. "Mahaa nʉmʉricã ji duaeraja yʉhʉ mʉsa mehne. à jicʉ Cohamacʉ cahmachʉ yoa cureri pja mʉsa mehne jiihtja yʉhʉ. T!!Tópʉ sʉcʉ mʉsa mehne mahaa dachoricã jiboca yʉhʉ pa tehe nicʉ. Yoa cureri pja puhiro puro mʉsa mehne jiboca yʉhʉ. à jina pa sehepʉ yʉ wahachʉ mʉsa cʉ̃hʉ yʉhʉre yoadohoroca masina. ~ uMacedonia yahpa macainare masa boca yʉhdʉihca yʉhʉ tinare. Yʉhdʉ wahcã, mʉsa cahai Corintopʉ sʉihca. Tí macapʉre yʉ yoahti jichʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ wahaihca. Yʉ ã wahachʉ yʉhʉ mehneta tina wahaahca. To tinihto cjihtore yahuha Paulo Mʉsa wahtire, mʉsa warocahtina cʉ̃hʉre yahuri pũre joaihtja. à jicʉ mʉsa cahapʉ sʉcʉ tí pũre Jerusalẽpʉ wahahtinare mʉsa beserinare waihtja. à wa tuhsʉcʉ Jesu yainare mʉsa warocari niñerure nahtina cjihtire tinare warocaihtja Jerusalẽpʉ. -Somanaripe domingo jichʉ jipihtina mʉsa Jesu yainare wahti cjihti niñerure mahanocã waga. Mahanocã cjʉana mahanocã waga. à yoa pji curero cjʉana pji curero waga. Somanaripe mʉsa ã yoachʉ mʉsa cahapʉ yʉ sʉchʉ mʉsa warocahti cjihti niñeru ji tuhsʉrohca.  9Mipʉre painare Jesu yainare mʉsa niñeru wahtire yahu duaja mʉsare. Galacia yahpa macainare Jesu yainare yʉ dutiriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ yoaga. pY:à jina yʉ coyea, yʉ cahĩina, Cristore wacũ tua duhuena tjiga. à yoana paina mʉsare noaa buheare ti cohã dutichʉ, ne cohãena tjiga tíre. à yoa dachoripe mari pʉhtoro Jesucristo to yoa dutirire noano yoarucuga mʉsa. Mari pʉhtoro Jesucristo yare mari yoachʉ, ahri wiho waro jierara. Ahrire masina to yoa dutirire noano yoarucuga mʉsa.+O9To ã dutipachʉta mari pʉhtoro Jesucristo sehe marine pichacapʉ wahaerachʉ yoara. To ã yoariro jichʉ masina Cohamacʉ mehne wahche “Noana”, nija mari. M~n}|{?zGxwwFvuutrWpnljji gffeVd9c/bqa`` _^]\[v[Z:YgXWUTSRRFQQ$PrOSNMLLBJIHH G~FEhDCCBbBA ?:>G=<Jesu mari pʉhtoro to buhe dutiro mehne mʉsare sã buherire noano masina mʉsa. 0 7NMipʉre Jesu mari pʉhtoro to dutiro mehne mʉsare õ sehe ni yahu batoaja: “Cohamacʉre ji coachʉ yoa duana õ sehe yoaga”, ni buhei sã mʉsare. Sã ã buheri baharo sã buheriro seheta yoayuhti mʉsa. Mʉsa ã yoariro seheta yoa namoga. Tíre tuaro yoa dutija mʉsare. r/]N Mʉsare noano to yoadohochʉ, buhiri marieina, ñaa marieina jinahca mʉsa, Cohamacʉ mari Pʉcʉ to ñʉchʉ. Mari pʉhtoro Jesu jipihtina to yaina buhiri marieina mehne ahri yahpapʉ tjua taro ã jiina jichʉ yoajaro mʉsare.C.N à yoa mari pʉhtoro Jesu jipihtina mʉsa mehne macainare, jipihtina paina cʉ̃hʉre cahĩ namochʉ yoajaro mʉsare. Mʉsare sã cahĩriro seheta tuaro cahĩ namochʉ yoajaro mʉsare. -N Cohamacʉ mari Pʉcʉ to basi, mari pʉhtoro Jesu cʉ̃hʉ sãre ti yoadohochʉ cahmaja sã mʉsa cahapʉ sã wahahto sehe. D,N Dacho cʉ̃hʉre, ñamipʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉre sinija sã mʉsare sã ñʉhti cjihtire. Jesu yare mʉsa noano masi pahñochʉ yoa duaja sã noano mʉsa tirore wacũ tua namohto sehe. +wN Mʉsare ã ni tʉhotuna, Cohamacʉ to ñʉrocaroi sã tuaro wahcheja. à wahchena Cohamacʉre “Noana”, nija sã. g*GNJesure mʉsa noano wacũ tuarire to yare mʉsa cohãerarire tʉhona noano yajeri sãaja sã. u)cNà jina sã coyea, mipʉre sã ñano yʉhdʉpanahta mʉsa Jesure noano wacũ tuachʉ tʉhona sã wahcheja. a(;Nà yoa mipʉre Timoteo mʉsa cahapʉ jiriro sã cahapʉ tju wihihre. à tju wihiro noaa quitire sãre yahure tiro. Jesure mʉsa noano wacũ tuaare, painare mʉsa cahĩa cʉ̃hʉre tiro yahure sãre. à ni tuhsʉ sãre mʉsa noano wacũrire, mʉsare sã ñʉ duariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ tuaro sãre mʉsa ñʉ duarire yahure sãre tiro. 'Nà jicʉ mʉsare yoari pja ñʉeracʉ mʉsare tuaro tʉho duai. à jicʉ Jesure mʉsa wacũ tuarire masii tai Timoteore warocai yʉhʉ. “Watĩno mʉsare ñano yoa dutiri” nicʉ, “Mʉsare sã buheri cjirire mʉsapʉ duhuri” nicʉ, tirore warocai yʉhʉ. &&ENMʉsa mehne tó panopʉre jisinina mari ñano yʉhdʉhtoreta yahu tuhsʉi mʉsare. à jina sã niriro seheta mari ñano yʉhdʉi. Tíre mʉsa noano masina. %5NMʉsa ñano yʉhdʉpanahta Jesu yare mʉsa cohãerahto cjihtore warocai sã Timoteore. Jesu yaina jina ñano yʉhdʉnahca mari. Tíre masina mʉsa. ~$ wNà yoa mʉsare yoari pja ñʉerana mʉsare tuaro tʉho duana tíre wacũna, Timoteore mʉsa cahapʉ warocai. Tiro mari coyeiro Jesu yairo Cohamacʉre dahra cohtariro jiro, sã mehne noaa buheare buheriro jira. à jina tirore warocai Jesucristore noano mʉsa wacũ tuahti cjihtire, mʉsa wahchehti cjihti cʉ̃hʉre. Tirore warocana sã sahsero Atena wama tiri macai tjuai. #N|"qNÃta jira. Mʉsare ñʉno Jesu sehe “Noano buheri jira mʉsa”, ninohca sãre. à jina noano wahcheja sã.]!3NCãa tahari yʉhʉ Paulo mʉsare ñʉi waha duamai. Yʉ ã waha duapachʉta Satana sehe sã wahaborirore dʉcatare. à jina wahaerahi sã. Sãre wahchechʉ yoaina mʉsa jichʉ mʉsare ñʉ duamai. Mari pʉhtoro Jesu ahri yahpapʉ to tjua tachʉ mʉsa sehe sãre wahchechʉ yoanahca. à jina wahchea mehne mʉsa mehne Jesu panoi ducunahca. NNSã coyea, mipʉre mahanocã mʉsa mehne jierana mʉsare wacũna nija. à jina mʉsare tuaro ñʉ duana, mʉsa cahai waha duamai. NJudio masa sehe Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjirire panopʉ macainare wajãa tiri jire. à jia mari pʉhtoro Jesu cʉ̃hʉre wajãri jire tina. Tuhsʉ, tina sãre cohãre. Cohamacʉre tina cahyachʉ yoahre. à yoaina jia, payʉ masare ñʉ tuhtira tina. Judio masa jierainare Cohamacʉ yare sã yahu duamai tina cʉ̃hʉre pichacapʉ wahaborinare “Cohamacʉ yʉhdojaro”, nina. Sã ã yahu duapachʉta judio masa sehe sãre ne Cohamacʉ yare painare yahu dutierare. à yahu dutieraa pjíro buhiri ti namoa nina tina. Mipʉre tinare tuaro Cohamacʉ buhiri dahrerohca jʉna. Paulo Tesalónica macaina cahapʉ pari turi tini duamaha N~uNJesucristore wacũ tuainare Judea yahpa macainare ti yoariro seheta mʉsa cʉ̃hʉre yoare paina. Judea yahpa macainare Jesu yaina sehere judio masa ñano yʉhdʉchʉ yoare. Mʉsa cʉ̃hʉre mʉsa ya dihta macaina ãta ñano yʉhdʉchʉ yoare. ^5N Cohamacʉ yare mʉsare sã yahuri cjirire mʉsa tʉhona, õ sehe ni tʉhoture mʉsa: “Masa ti mʉ sʉro ti buhea jierara. Cohamacʉ ya buheata jira”, ni tʉhoture mʉsa. Tíre mʉsa tʉhotuchʉ masina wahcheja sã. à jina Cohamacʉre sinina “Noana”, nirucuja sã tirore. Tóihta jira. Mʉsare sã buhea Cohamacʉ durucua potocã jiata nina. à jiro Cohamacʉ mʉsa Jesure wacũ tuaina jichʉ to ya buhea mehne mʉsare noaa sehere cohtotachʉ yoaro nina. &EN Pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉ, noa yʉhdʉaropʉ mʉsare pjirocare. à jina to yaina mʉsa jichʉ Cohamacʉ to cahmariro seheta mʉsare ji dutii sã. +N à jina ti pʉcʉro to pohnare to noano yahu to wahchechʉ yoariro seheta mʉsa cʉ̃hʉre yahuna wahchechʉ yoai mʉsare. Tíre masina mʉsa. #N Noano, mʉsare ñano papero marieno, mahñono marieno mʉsare Jesu yainare sã yoarire masina mʉsa. Cohamacʉ cʉ̃hʉ tíre masina. V%N à mʉsare cahĩna tuaro yoadohoi sã mʉsare. Tíre wacũna mʉsa, sã coyea. Cohamacʉ yare noaa buheare buhena mʉsa cjʉaare sini cariboerai mʉsare. à jina dachopʉ, ñamipʉ cʉ̃hʉre dahrai sã. ]3Nà jina mʉsare noano cahmana, Cohamacʉ yare noaa buheare buhei sã mʉsare. à yoana tí dihtare yoaerai mʉsare. Mʉsare noano yoadohoi sã catisinina waro. Sã cahĩina mʉsa jichʉ mʉsare ã yoadohoi sã. wNà ñʉ wahã dutierapanahta Cristo to cũrina jija. à jina mʉsare wapa cahmaboa sã. à yoa pʉhtoa yoaro sehe mʉsare dutiina jiboa sã. Wiho mejeta numino wihãrirocãre to noano bʉcʉoriro seheta noano niji siaroca dero yoai sã mʉsare. Nà buhena masa sãre ti ñʉ wahãhti cjihtire yoana nierahi sã. Mʉsare paina cʉ̃hʉre sãre ñʉ wahã dutina tana nierahi. J NNoa buheare buhena tʉho ji coaa dʉseri mehne buhena nierahi. Ahrire masina mʉsa. à yoa sã buhena, mʉsare paye barore wapa cahmana nierahi sã. Ahrire Cohamacʉ masina. Potocã nii nija. NCohamacʉ to cahmano seheta buheja sã. Noa buheare buhehtina cjihtire Cohamacʉ besere sãre. To ã beserina sã jichʉ to ya buheare sã buhechʉ noa nina, Cohamacʉ to ñʉchʉ. à jina õ seheta buheja sã. Masa ti tʉho ji coahtire buhena nieraja sã. Cohamacʉ sehe sãre to ñʉ ji coahto cjihtore to yare buheja sã. Tiro sehe mari tʉhotuare, dohse mari yoa duaare noano masina. ~uNMʉsare buhena noano sã masirire buhei sã mʉsare. à buhena mʉsare dojomehne duana nierahi. à yoa mahñoerahi. %CNà yoa Filipoi jina ñano sã yʉhdʉrire, sãre ñano ti yoarire potocãta masina mʉsa. Sãre ti ã yoapachʉta Cohamacʉ to yoadohoa mehne cuiro marieno Cohamacʉ yare noaa buheare buhei sã mʉsa cʉ̃hʉre. Sãre masa payʉ ti ñʉ tuhtipachʉta noaa buheare buhei sã mʉsare.  {NMʉsa cahai jina sã ã jinocana niera tii. Mʉsare noano yoadohoina jia tii sã. Tíre noano masina mʉsa, sã coyea.  N à yoaa “Cohamacʉ macʉnore mʉanopʉ tahtirore Tesalónica macaina cohtaa nina”, ni yahura masa mʉsare. To macʉnore yariariro cjirore Cohamacʉ masori jire. To ã masochʉ to macʉno Jesu sehe marine ñabiaro to buhiri dahreborinare yʉhdori jire.E  N à jia mʉsa cahai sã tinirire, sãre mʉsa noano piti bocarire yahure tina jipihtiro macainare. à yoa Cohamacʉ sehere wacũ tuana, “Cohamacʉ jira”, mʉsa nia masʉrine mʉsa cohãnocarire, Cohamacʉ ya sehere mʉsa yoarire yahure tina jipihtiro macainare. Tiro Cohamacʉ sehe catiriro, Cohamacʉ waro jira.   7NMacedonia yahpa macaina Acaya yahpa macaina cʉ̃hʉ mari pʉhtoro yare mʉsa buhechʉ tʉhorocare. Cohamacʉre mʉsa wacũ tuarire tʉhorina sehe tina dihta jierare. Jipihtiro macaina mʉsa wacũ tuarire tʉhoyuhti. à jia sã tinare yahuerapachʉta tíre masi tuhsʉre tina. 6  gNà jia Jesu yaina Macedonia yahpa macaina, Acaya yahpa macaina cʉ̃hʉ Jesu yare mʉsa yoarire masire. à masia tina cʉ̃hʉ mʉsare ñʉ cũ, mʉsa yoariro seheta yoara.   NSohõ jiri pjapʉre mʉsa ñano yʉhdʉina jina, noaa buheare cahmare mʉsa. Mʉsa ã cahmachʉ, Espíritu Santo sehe mʉsare noano wahchechʉ yoare. To ã yoachʉ mʉsa sehe sãre ñʉ cũ, sã yoariro seheta yoare. à yoana Jesu cʉ̃hʉre ñʉ cũre mʉsa. /  YNSã coyea, Cohamacʉ to cahĩina jira mʉsa. Mʉsare to beserire masija sã. Sohõ jiri pja mʉsare noaa buheare buhena ã yahunocana nierahi mʉsare. Espíritu Santo to tuaa mehne noaa buheare buhena nii mʉsare. à buhena tí buhea quihõno jichʉ noano masii sã. à jina mʉsa watoi sã jina, sã yoarire masina mʉsa. Mʉsare yoadohona ã yoai sã. Mʉsare buheina jina Cohamacʉ to beserina mʉsa jichʉ masija sã.  NN NMʉsa sehe Jesucristore noano wacũ tuayuhca. à wacũ tuana, Jesu yare yoayuhca mʉsa. Jesucristore, paina cʉ̃hʉre cahĩyuhca mʉsa. à cahĩna, Jesu yare tuaro yoana niyuhca mʉsa. Jesucristore mari pʉhtorore wacũ tuarucuyuhca mʉsa. à wacũ tuarucuna mʉsare to yʉhdohtore masina, tíre cohtana niyuhca mʉsa. à yoa tirore wacũ tua duhuerayuhca mʉsa ñano yʉhdʉpanahta. Cohamacʉ mari Pʉcʉre sinina, tíre mʉsa ã yoarire wacũja sã. = uNCohamacʉre sinina, jipihtina Jesure mʉsa wacũ tuaare wacũna “Noabiara sãre”, nirucuja sã mʉsare. Cohamacʉre sinina, mʉsa ya cjihtire ã sini payorucuna nija sã.  NYʉhʉ Paulo, Silvano, Timoteo sã tiaro ahri pũ mehne mʉsare noa dutija. Mʉsa sehe Tesalónica macaina mari Pʉcʉ Cohamacʉ yaina jira. Mari pʉhtoro Jesucristo yaina cʉ̃hʉ jira mʉsa. à jina Cohamacʉ mari Pʉcʉ, mari pʉhtoro Jesucristo ti cahĩa mehne mʉsare noa dutija. Cohamacʉ yoadohoa mehne noano jiga mʉsa. Jesu yaina Tesalónica macaina sehe Jesure noano wacũ tuaha nUMʉsa mehne macainare noano mehne piti bocasiniga. Jipihtina Jesucristo yaina noano jiga mʉsa.\1 Mʉsare to yaina cjihtire to beseriro seheta Jesu yaina Babilonia macaina cʉ̃hʉre besea tiri jire Cohamacʉ. Tina sehe mʉsare noa dutira. Marco yʉ macʉ yoaro sehe jiriro cʉ̃hʉ mʉsare noa dutira. s_ Ahri pũcãre mahari pũcãre mʉsare yʉ waroca duachʉ Silvano sehe yʉhʉre joabasahre. Tiro Jesu yairo yʉ coyeiro, Jesu yare ã yoarucuriro jira, yʉ tʉhotuchʉ. Mʉsare noano yahu duaja. à jicʉ “Ahri buhea potocãta Cohamacʉ mʉsare to cahĩa buhea jira”, ni yahucʉ mʉsare ahri pũre joarocaja. à jina ahri buheare ne duhuena tjiga mʉsa. yk “Jipihtia dachoripe tiro tuariro jira”, ni ño payojihna tirore. Ãta yoarucujihna. Noa duti batoaha Pedro H  à yoa mahanocã mʉsa ñano yʉhdʉri baharo Cohamacʉ mʉsare yoadohorohca. Mʉsare noaina jichʉ yoarohca. Tirore mʉsa wacũ tua namochʉ, tirore mʉsa ne duhuerachʉ yoarohca mʉsare. Tiro jipihtia dachoripe mʉanopʉ Cristo mehne mʉsa jihtore mʉsare cũriro jira. Tiro Cohamacʉ jira jipihtinare pja ñʉriro. ;o Jipihtiropʉ ahri yahpapʉre paina Jesu yainare ñano yʉhdʉchʉ yoa, ñano yoa dutira watĩno. Tíre masina, tirore yʉhtiena tjiga. à jina Cristore tuaro wacũ tuaga mʉsa. 4~aà yoa wacũ masi jinohbʉ. Mʉsare ñʉ tuhtiriro watĩno yairo suariro to maca chʉro seheta mʉsare ñano yʉhdʉchʉ yoa duara. à yoa mʉsare ñano yoa dutira. c}?Tiro mʉsare pjíro tʉhotu ñʉ wihbora. à jina ne pjíro tʉhotuena tjiga mʉsa sehe. 9|kà jina Cohamacʉ tuariro mʉsare to dutichʉ “Wiho jiina jija” ni, tirore ño payoga. Mʉsa ã yoachʉ to quihõri pja jichʉ mʉsare paina ño payoahca to dutiro mehne. {Tinare yʉ dutiriro seheta mʉsa wahma yapia cʉ̃hʉ tinare mʉsa pʉhtoare yʉhtiina jiga. à yoa mʉsa mehne macainare jipihtinare ño payoa mehne yoadohoga. Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Masare yʉhdʉrʉca duainare Cohamacʉ ñʉ tuhtira.Painare ño payoina sehere ‘Wiho jiina jija’, ni tʉhotuina sehere noano yoara tiro”, nina to yare ti joari pũi. zMʉsa ã yoana Cristo jipihtinare marine ñʉ wihboriro to tjua tachʉ pʉhtoro to pisari soro noano si siteri sorore mʉsare to waboriro seheta tiro mʉsare noaare to wahtore cjʉanahca. Tí mʉsa cjʉahti ne pihtisi. à jina tiro mehne yʉhdʉnahca mʉsa. yykà ñʉ wihbona tinare ñano dutipena tjiga. à jina noano yoaga mʉsa Jesu yaina mʉsare ti ñʉ cũhto sehe. ,xQCohamacʉ yaina oveja yoaro sehe jira. Mʉsa sehe ovejare ñʉ wihboina yoaro sehe jira. Tinare Cohamacʉ mʉsare to cũrinare mʉsa yaina masare noano ñʉ wihboga. à yoana Cohamacʉ to cahmariro seheta noano yajeripohna tia mehne tinare ñʉ wihboga. à tinare ñʉ wihbona, “Sã ñʉ wihbori wapa niñerure wapatanahca”, niena tjiga mʉsa. Wahchea mehne tinare ñʉ wihboga. Wahchea mehne tinare ñʉ wihboga. :w oMipʉre Jesu yaina cahmachuina pʉhtoare yahuihtja. Yʉhʉ Jesu yaina pʉhtoro jija. Mʉsa cʉ̃hʉ ti pʉhtoa tjira. Mʉsare yʉ yoaro sehe pʉhtoa jiinare ahrire yahui tai nija yʉhʉ. Cristo to ñano yʉhdʉrire ñʉriro cjiro jicʉ, mʉanopʉ Cristo mehne yʉhdʉhtiro jicʉ ahrire mʉsare yahuihtja: Hv à jina Cohamacʉ to cahmachʉ mʉsa ñano yʉhdʉina jina, noaare mʉsa yoarire ne duhuena tjiga. à yoa mʉsare bajuamehnerirore mʉsare ne duhuerarirore tirore wacũ tuarucuga mʉsa.`u9Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũ: “Noaina yʉhdʉahca. Ti ã yʉhdʉhto mijo curera. To ã mijo curechʉ Cohamacʉre cahmaeraina sehe ne yʉhdʉsi. Basioerara tinare”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũ. 1t[Cohamacʉ to yaina ti yoarire ñʉno to besehti pja jiro nina mipʉre. Jipihtina mari to yaina mari yoarire ñʉno bese mʉhtanohca “Ahri ñaa jira. Ahri noaa jira”, nino. ¿Ã bese mʉhtano dohse yoarohcari to yaina jieraina sehere? Tirore yʉhtieraina sehere tuaro buhiri dahrerohca. @syà jipachʉta Cristo yaina mʉsa jiri buhiri ñano yʉhdʉna, bʉo tiena tjiga. Ñano yʉhdʉpanahta Cristo yaina mʉsa jiare wahchena, Cohamacʉre “Noana” ni, ño payoga mʉsa. &rEà yoa masare mʉsa wajãri buhiri, mʉsa yacari buhiri, paina ti yoarire ñʉna tinare mʉsa soro ni dojomehneri buhiri mʉsa ñano yʉhdʉchʉ ñaa nina. %qCCristo yaina mʉsa jiri buhiri paina mʉsare ti tuhtichʉ Cohamacʉ to yairo Espíritu Santo to si siteriro mʉsa mehne jiro nina. à jina wahchega mʉsa. $pA Cristo to ñano yʉhdʉriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ ã wahana, wahchega mʉsa. à wahchena Cristo to si sitea mehne to tjua tachʉ mʉsa noano wahchenahca. ooW Yʉ cahĩina, mipʉre ñaputiaro yʉhdʉna, “Cue, soro jiro wahaca yʉhʉre” ni, wacũ cʉaena tjiga. Mʉsa ñano yʉhdʉchʉ Cohamacʉ mʉsa tirore wacũ tua namochʉ yoa duaro, “Ñano yʉhdʉjaro”, nino nica tiro. Ln Mʉsa Cohamacʉ yare noano yahuina jina, Cohamacʉ to yahuboriro seheta noano yahuga mʉsa cʉ̃hʉ. Masare yoadohoina jina Cohamacʉ to cũri tuaa mehne painare yoadohoga. Tí jipihtiare yoana Cohamacʉre masa ti ño payohto sehe ã yoarucuga. Jesucristo sehe tíre mʉsa yoachʉ yoadohorohca. Tirore jipihtia dachoripe ño payoa, “Tuariro jira”, nino cahmana jipihtinare. Ãta nijaro. Jesu yaina ti jiri buhiri ti ñano yʉhdʉare yahuha Pedro vme Cohamacʉ mʉsare cãinare mʉsa yoa masihtipe cũri jire. To ã cũchʉ, mʉsa yoa masiriro seheta mʉsa mehne macainare tíre noano yoaga. To cũriro seheta painare noano yoadohona, Cohamacʉ to cũriro seheta noano yoana nica mʉsa. [l/ Mʉsa mehne macainare ne nureno marieno mʉsa wʉhʉsepʉ sãa ta dutiga tinare. "k=Painare cahĩna payʉ tahari ñaare ti yoapachʉta ã ñʉnocaja mari. à jina mʉsa mehne macainare ã cahĩrucuga. Paye dutia yʉhdoro tíreta yoaga. j Pihtiri dacho cjihto mahanocã dʉhsara. à jina noano tʉho masiina jiga, mipʉre Cohamacʉ mehne mʉsa durucuhto noano. i+To ã besehtiro jichʉ jipihtina masa sehe mipʉ yariarina cjirire noa buheare yahure Cristo ti yariahto pano. Õ seheta ni yahure ti pjacʉrire Cohamacʉ to yaria dutipachʉta. à yahure tiro Cohamacʉ jipihtia dachoripe to jiro seheta tiro mehne ti jirucuhto cjihtore. 2h]Ti ã yoachʉ ñʉno ti ñaa yoarire Cohamacʉ sehe sinitu ñʉno, yahu yʉhdʉ dutirohca tinare. Tiro catiinare, yariaina cʉ̃hʉre besehtiro buhiri dahrehtiro jira. (gIà jia tí ñaputiare yoaina mehne mʉsa jisinichʉ mipʉre mʉsa tíre yoaerachʉ ñʉa tina sehe ñʉ cʉaa wahara. à yoa mʉsare ñano quiti dojomehnena. ffEPanopʉ Cohamacʉre cahmaeraina ñaare goa pjaare ti yoariro seheta yoarucuri jimare mʉsa cʉ̃hʉ. Bʉo tiro marieno ñano yoana, ñaare goa pjaare yoana, cahana, cahaa bose nʉmʉrine yoana, “Cohamacʉ jira”, mʉsa nia masʉrine, Cohamacʉ to ñʉ yabia masʉrine ño payona ahri sehereta yoari jimare mʉsa. à jina tó purota yoa batoaga. eÕ seheta yoaga mʉsa ñaare mʉsa goa pjaare pari turi mʉsa yoaerahto sehe, Cohamacʉ cahmaa sehere mʉsa yoarucuhto sehe. Hd Mari ñano yʉhdʉna ñano yoaare duhunocaja mari. Cristo ñano yʉhdʉri jire. à jina tiro ñano yʉhdʉro to cuierariro seheta to suaerariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ to yoariro seheta yoaga. ?cwTiro Jesucristo mʉanopʉ wahari jire Cohamacʉ poto bʉhʉsehei jiro, tiro mehne dutiro taro. à jiro tiro anjoa bui, mʉano macaina pʉhtoa bui, dutiina bui ti pʉhtoro jira.Tb!Minia ti yʉhdʉriro seheta bautisaa mehne yʉhdʉra masa. Mari pjacʉre mari wete tju cosaro sehe jierara bautisaa. Soro sehe jira bautisaa. “Ñaa buhiri marieina jija”, mari ni masihto cjihtore Cohamacʉre “Mʉhʉre wacũ tuaja”, mari ni yahua jira ahri bautisaa. à yoa Jesucristo to masa mʉjari mehne yʉhdʉja mari. NaTina cohtaina panopʉ Cohamacʉre yʉhtieraina cjiri jia tiri jire. Tí pjapʉre Noé cjiro to jiri pjapʉre, pjiria dohoriare dohoro nia tiri jire. Tiare to dohoro watoi Cohamacʉre yʉhtieraina cjirire ti yʉhtichʉ cahmano yoari pja cohtaa tiri jimare Cohamacʉ. à yoa mahainacã ochota dia mininore yʉhdʉa tiri jire. u`cà masariro jiro tiro ti buhiri dahrehtore cohtaina cjiri presu jiina cjiri yariarina cjirire buheri jire. :_mÕ seheta yʉhdʉre Cristo. Cʉ̃ tahata jipihtina ti ñaa buhirire yariare tiro. Noariro jire. à jiro ñaina mari jichʉ mari yaro jiborirore ñano yʉhdʉre tiro. Ñano yʉhdʉre tiro marine Cohamacʉ yaina wahachʉ yoaro taro. To pjacʉ yariaa wahare. à yariaparota to catia mehne masari jire. (^IÑaare mʉsa yoari buhiri mʉsa ñano yʉhdʉchʉ noaerara. à yoa Cohamacʉ cahmachʉ noaare mʉsa yoapachʉta mʉsa ñano yʉhdʉchʉ noa nina tí pinihta. +]ONoaina jiga. à jina “Ñaare yoaja”, ni tʉhotusi mʉsa. à jia Cristo yare noano yoaina mʉsa jichʉ paina mʉsare ñaa quiti dahrea, bʉoro wahaahca tina. \/Cristore “Sã pʉhtoro jira” ni, mʉsa tʉhotuna, ño payoga tirore. à yoana Cristore mʉsa wacũ tuaare, Cohamacʉ mehne mʉsa jihtore paina ti sinituhto pano tinare mʉsa yʉhtihtore noano masiyuga. à yʉhtina niji siaro mehne, noano ño payoa mehne yahuga tinare. .[UNoano mʉsa yoapachʉta mʉsare ñano yʉhdʉchʉ ti yoachʉ ñʉno Cohamacʉ mʉsare noano yoarohca. à jina painare cuiena tjiga. à yoa pjíro tʉhotuena tjiga. cZ? Noare mʉsa tuaro yoachʉ paina sehe mʉsare ñano yʉhdʉchʉ yoa dua bihosi tina. 8Yi Cohamacʉ cahmaare yoaina mari pʉhtoro ã ñʉ wihborucuro nina.Tirore ti siniare ã tʉhorucuro nina.Ñano yoaina sehere tiro ñʉ tuhtira”, ni joaa tiri jire. X% Ñaa yoaare duhunocahga.Noaa sehere yoaga.Cahma mʉsa basi ñʉ tuhtiro marieno jiga.Mʉsa noano jihtore tuaro cahmaga. W9 Ãta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Mʉsa noano wahchea mehne ji duana ne ñano ni durucuena tjiga.Painare mahñoena tjiga. ,VQ Paina mʉsare ñano ti yoachʉ tinare ñano yoa cahmaena tjiga. Mʉsare ti tuhtichʉ tinare tuhti cahmaena tjiga. Mʉsare ti ã yoapachʉta noano yoaga tinare. à yoana “Noano jiga”, niga tinare. Tíre yoahtina cjihtireta to yaina cũre mʉsare Cohamacʉ sehe mʉsare noano yoaro taro. UAhri mehne yahu batoihtja: Mʉsa jipihtina cʉ̃no mehne noano mehne jiga. à jina mʉsa mehne macainare noano pja ñʉina jiga. Mʉsa coyea Jesu yainare pʉ bʉhʉseheri cahma cahĩga. à jina noano yoaga tinare. à yoa “Wiho jiina jija”, ni tʉhotuga. hTITo noano yoariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ mʉa mʉsa namosãnumiare noano yoaga. Tí numia mari mʉa yoaro sehe tua numia jierara. à jina ño payoa mehne noano yoaga tí numiare. Cohamacʉ jipihtia dachoripe tiro mehne mari jihtore marine to wariro seheta tí numia cʉ̃hʉre warohca tiro. Ti ã jiina jichʉ tí numiare noano yoaga. Cohamacʉre mʉsa siniare mʉsa dojomehnerahto sehe tí numiare noano yoaga. Noano ti yoapachʉta paina tinare ti ñano yoaare yahuha Pedro S}Tó seheta Sara cjiro to manʉno Abrahã cjirore noano mehne yʉhtia tiri jire. à jiro tirore “Pʉhtoro”, ni pisua tiri jire. à jina mʉsa noano yoaa numia jina, cuiro mariea numia jina, Sara cjiro pohna numia yoaro sehe jira mʉsa cʉ̃hʉ. (RIÕ seheta yoaa tiri jire panopʉ macaa numia Cohamacʉ ya numia cjiri. Tí numia Cohamacʉre wacũ tuaa numia jia, ti manʉsʉmare yʉhdʉrʉcaera tiri jire. OQà yoa mʉsa cua pisaro mehne painare niji siaroca mehne yoaa numia jina, noano sʉhʉdua numia jina, ahrireta ñʉ ji coachʉ yoaga. Ahrire mʉsa yoachʉ wiho waro jierara, Cohamacʉ to ñʉchʉ. aP;Mʉsa numia, carea numia yoaro sehe yoaena tjiga. à yoa mʉsa pjoarire wʉhawe sapahtaa numia, uru darire bʉsaa numia, wapa ti yʉhdʉa suhtire sãa numia jiena tjiga mʉsa, mʉsare “Goa pjachʉ yoari”, nina. TO!Ãta cahmaboca tina mʉsa noano yoaare, mʉsa ño payoa cʉ̃hʉre ñʉa. [N 1à yoa dahra cohtainare yʉ dutiriro seheta mʉsa namosãnumiare dutiihtja. Mʉsa manʉsʉmare yʉhdʉrʉcaena tjiga tina Cohamacʉ ya buheare ti cahmahto sehe. Cãina tina to ya buheare cahmaeraina jia, tinare mʉsa yʉhdʉrʉcaerachʉ ñʉa Cohamacʉ ya buheare cahmaboca tina. Tí buheare mʉsa yahuerapachʉta to yare cahmaboca tina. fMEOveja wisia ti butiro seheta mari cʉ̃hʉ pichacapʉ butihtina jimai. Mipʉ sehere Cristore ovejare ñʉ wihboriro yoaro sehe jirirore, marine ñʉ wihborirore wacũ tuaja mari. à wacũ tuana, to yaina wahai mari.iLKTiro to basi crusapʉ mari ñaa buhirire yariare. à waha yariare pari turi mari ñaare yoaerahto sehe, Cohamacʉ cahmaa sehere mari yoahto sehe. Tiro ñano cami tíre marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoaro taro. K5Tirore ti tuhtichʉ, tiro sehe tinare tuhti cahmaerare. Tirore ti ñano yoapachʉta “Cjãihtja mʉsare”, ne nierare tiro. Ti ã yoapachʉta tinare Cohamacʉ to buhiri dahrehtore quihõno to yoahtore masino, “Yʉ Pʉcʉpʉ tinare buhiri dahrerohca”, ni tʉhoture tiro. 8JkTiro ne ñano yoaerare. à yoa ne mahñoerare. Ià ñano yʉhdʉhtinare ji dutire Cohamacʉ mʉsare to yainare. Cristo mʉsa ya cjihtire ñano yʉhdʉre tirore mʉsa ñʉ cũhto sehe. H3Mʉsa ñano yoari buhiri tina mʉsare ti buhiri dahrechʉ tíre mʉsa cʉ̃no pjachʉ tí yaba cjihti jierara. Tí yaba cjihti jierapachʉta noano mʉsa yoapachʉ ti buhiri dahrechʉ tíre noano mehne mʉsa cʉ̃no pjachʉ Cohamacʉ “Noano yoare mʉsa”, ninohca mʉsare. -GSMʉsa ñano yoaerapachʉta mʉsare ti buhiri dahrechʉ Cohamacʉ to cahmano seheta tíre mʉsa cʉ̃no pjachʉ “Noano yoare mʉsa”, ninohca Cohamacʉ mʉsare. :FmDahra cohtaina, cua pisaro mehne mʉsa pʉhtoare yʉhtiina jiga. Noaina, mʉsare noano yoaina dihtare yʉhtiina jiena tjiga. Mʉsa mehne suaina cʉ̃hʉre yʉhtiga mʉsa. EJipihtina masare ño payoga. Mari coyea Jesu yainare cahĩga. Cohamacʉre cua pisaro mehne ñʉga. Ahri yahpa macaina jipihtina ti bui pʉhtoro jiriro cʉ̃hʉre ño payoga. Cristo ñano yʉhdʉro to cʉ̃no pjariro seheta cʉ̃no pjaga mʉsa cʉ̃hʉ D+Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro jira. Painare dahra cohtaina jierara mʉsa. à jipanahta “Sãre dutiriro mariahna. à jina ñaare yoanahca”, ni tʉhotuena tjiga “Ñaare yoari”, nina. Cohamacʉre dahra cohtaina jira mʉsa. à jina tirore noano yʉhtiina jiga mʉsa. >CuMʉsa noano yoachʉ ñʉa tʉho masieraina ti mʉ sʉro mʉsare quiti dahre duapahta quiti dahre masierara. Mʉsa ãta yoachʉ cahmana Cohamacʉ. à jina mʉsa pʉhtoare yʉhtiga. XB)Pʉhtoare yʉhdʉrʉcainare buhiri dahre dutiro, warocara tiro tirore yoadohoinare. à yoa noano yoainare “Noano yoare mʉsa”, ni dutiro warocara tiro. To ã warocachʉ, tina cʉ̃hʉre yʉhtiga mʉsa. KA Mari pʉhtorore yʉhti duana ahri yahpa macaina pʉhtoa cʉ̃hʉre yʉhdʉrʉcaina jiena tjiga mʉsa. Ahri yahpa macarirore mʉsa jipihtina bui pʉhtoro jirirore tiro cʉ̃hʉre yʉhtiga. B@} Cohamacʉre cahmaeraina watoi jina noano yoaina jiga mʉsa, mʉsare “Yahusãari”, nina. Mʉsa ã yoaina jichʉ tina mipʉre mʉsare ñano yahusã duapahta, mʉsa noano yoaare masiahca tina. à masia, tina Cohamacʉre “Noariro, tuariro jira”, niahca. Õ seheta niahca Cristo ahri yahpapʉ to tjua tachʉ. ? Yʉ cahĩina, ahri yahpai ji dojoahtina jierara mʉsa. Cohamacʉ yaina jira mʉsa. Mʉsa ã jiina jichʉ ahrire tuaro yahuja mʉsare: Mʉsa ñaare goa pjaare ne yoaena tjiga. Tí ñaare yoana, Cohamacʉre ñʉ tuhtiina, ñaina wahana nica mʉsa. b>= Panopʉre Cohamacʉ yaina jierari jire mʉsa. Mipʉ pinihtare to yaina jira mʉsa. Panopʉre mʉsare pja ñʉriro mʉsare mariasiniri jire. Mipʉ sehere mʉsare Cohamacʉ pja ñʉre. Cohamacʉ yare yoaina jiga mʉsa v=e Mʉsa sehe Cohamacʉ to beserina jira. Tiro mari pʉhtoro to yaina sacerdotea tirore dahra cohtaina jira mʉsa. à jina to ya curua macaina ñaa marieina Cohamacʉ yainata jira mʉsa. Ãta jira mʉsa. Cohamacʉ noa yʉhdʉare to yoarire painare yahuhtina cjihti jira mʉsa. Mʉsare besea tiri jire nahitianoi jiina mʉsa jiboro seheta ñaare yoarucu dutieraro. à besero noano buhriaroi jiina ti noano ñʉ masino seheta, Cohamacʉre noano masiina, to yare yoarucuina ji dutira mʉsare. ]<3Õ cʉ̃hʉre nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Mʉrocariro tãcare doca wahã sʉro to wacũ wahcãnore ne sʉerara.Tó seheta tãca yoaro sehe jirirore Cristore cahmaerana, tirore yʉhdʉrʉcana, Cohamacʉ cahapʉ sʉsi mari”, ni joaa tiri jire panopʉ. Tina Cohamacʉ ya buheare yʉhtierare. Cohamacʉ panopʉ “à waharohca”, to niriro seheta Cristore cahmaerare tina. à yoahtinare cũa tiri jire Cohamacʉ tinare. Õ sehe jira Cohamacʉ yaina I; Tirore wacũ tuaina sehe noa yʉhdʉaro wahaahca. à jiro wiho jiriro jierara tiro. Tirore wacũ tuaeraina sehe soro wahaahca. Tinare õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Ahriro Cristo tãca yoaro seheta jira.Tãcare wʉhʉ dahreina ti cohãno seheta masa tirore cohãahca.Ti ã yoapachʉta mipʉre wʉhʉ dahreina wʉhʉre yoaa ti cũ mʉhtari tãcare ti cũno seheta Cohamacʉ tirore pʉhtoro sõre”, ni joaa tiri jire. 3:_Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Tãca wʉhʉi ti cũ mʉhtari tãca marieno wʉhʉre yoa dʉca masierara.Tó seheta Cristo marieno yʉ yaina waha masierara masa.à jiro tiro wiho jiriro jierara.à jicʉ tirore Jerusalẽpʉ mipʉre cũi nija.Tiro yʉ beseriro noa yʉhdʉariro jira.à jia tirore wacũ tuaina wahche, ne bʉo tisi”, ni joaa tiri jire Cohamacʉ yare ti joari pũi. 99kMʉsa cʉ̃hʉ wʉhʉ macaa tãa yoaro sehe jira. Mʉsa ã jina Cohamacʉ ya wʉhʉ macaa tãare noano ti cũriro seheta mʉsa to yaina cʉ̃hʉ noano mehne jinahca mʉsa. à yoana Cohamacʉ ya wʉhʉ macaina noaina sacerdotea jinahca mʉsa. à jina sacerdotea wahiquinare wajã jʉ̃ mʉoa Cohamacʉre ti wariro seheta Jesucristo to yoadohoa mehne Cohamacʉ yare noano yoanahca mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ ñʉ ji coarohca Cohamacʉ. 8yCristo catichʉ yoariro tãca yoaro sehe jiriro jira. Wʉhʉ dahreina cʉ̃ria tãcare ti cahmaeraro seheta masa tirore cahmaerare. Cohamacʉ sehe tirore to ñʉchʉ to beseriro noa yʉhdʉariro jira. To ã jiriro jichʉ tirore wacũ tuaga. 7}à yoaga mʉsa mari pʉhtoro mʉsare to noano yoaare masiina jina. Cristo catichʉ yoariro tãca yoaro sehe jiriro jira j6Mà yoa wahma masa bajuaina pẽchore ti tuaro cahmano seheta mʉsa cʉ̃hʉ noa buheare Cohamacʉ yare tuaro cahma namoga. à cahma namoga mʉsa tirore mʉsa wacũ tua namohto sehe, to yʉhdʉchʉ yoaina mʉsa wahahto sehe. 65 gà Cohamacʉ pohna jina jipihtia ñaa yoaare, mahñoare, ti baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaare, paina ti cjʉaare cjoare, painare ñaa quiti dahreare tíre duhuga mʉsa. "4 ?Mari pʉhtoro ya buhea sehe ne pihtisi.To niriro seheta ã waharohca”, ni joaa tiri jire. Tí buhea mʉsare ti yahuri cjiri noa buheata jira.3 Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Jipihtina masa tja yoaro sehe jira.à yoa noaa ti cjʉaa, tja cohori yoaro sehe jira.Tja ñaia wahara. Cohori cʉ̃hʉ buru bora, baa wahara.Tí yoaro seheta yariara masa cʉ̃hʉ. O2 à yoa pari turi wahma masa bajuaina yoaro sehe jiina Cohamacʉ pohna wahare mʉsa. Mari pʉcʉsʉma ti pohna tirina jina baharo yarianahca. Tí yoaro sehe jierara Cohamacʉ pohna mʉsa wahachʉ. Cohamacʉ to buhea mehne to catichʉ yoaa buhea mehne to pohna wahare mʉsa. Tí buhea mehne Cohamacʉ mehne ã jirucunahca mari. t1 cNoaa buhea ti niriro seheta yoaina jina, mʉsa ñaa yoari buhirire cohãrina jira mʉsa. à jiina jina potocãta mari coyeare Jesu yainare cahĩ masina mʉsa. à jina mʉsa mehne macainare mʉsa yajeripohnari mehne tuaro cahĩga. q0 ]Cristo to yoadohoro mehne Cohamacʉre wacũ tuara mʉsa. Cohamacʉ sehe Cristore yariarirore masori jire. à yoaro tirore mʉanopʉ cũno jipihtinare tirore ño payochʉ yoari jire Cohamacʉ. To ã yoachʉ tirore Cohamacʉre wacũ tuara mʉsa. Mʉsa ã wacũ tuachʉ tiro noano yoara mʉsare. à jina mʉsare to yʉhdʉchʉ yoahtore noano masi, cohtara mʉsa. U/ %Panopʉre ahri yahpare to bajuamehnehto pano Cristo to ã wahahto cjihtore masi tuhsʉa tiri jire Cohamacʉ. Mipʉ sehere pihtiri dacho panocã to jichʉ, Cristore noano masichʉ yoare Cohamacʉ mʉsare. ]. 5Tiro sehe oveja noariro, wete marieriro yoaro seheta jiriro Cristo to di mehne to yariari mehne mʉsa ñaa yoari buhirire cohã, mʉsare yʉhdʉchʉ yoare. To di mehne marine ã yoaro wiho waro ã yoaro nierare. - Mʉsa ñʉchʉsʉma cjiri ti yoari cjiri ne yaba cjihti jierari jire. Mʉsa cʉ̃hʉ ti yoariro sehe yoaina mʉsa jipachʉta Cristo mʉsare to yaina cjihti yoare. Wapamoinare ti wapamorire ti boriro seheta tiro sehe mʉsa ñaa yoari buhirire potota bonocare. Tíre noano masina mʉsa. Mʉsare ã yoaro plata mehne, uru mehne wapa wioerare tiro mʉsare ã yoaro. Plata, uru butia wahaahca. ~~F}v}e{{zlyBxw}vtu}utsrqqp&omll8kPjwiihah&gfff(eke0cc#bbbaa_ ^-\[[.ZsYYVUTSRQPONfMMLkKtKhJIXHGGEE5DDC:AAz@-??>=#< ;-:998w77v533'2t0/.--q,s,**R((b'c&%$##u"8!x 4gx#<Uni j F.{`E9b Cohamacʉ jipihtinare, jipihtiare jichʉ yoariro jira. Jesucristo sehe Poncio Pilatore Cohamacʉ yare noano yahuriro jira. à jicʉ tina Cohamacʉ, Jesucristo cʉ̃hʉ ti ñʉrocaroi ahrire mʉhʉre yoa dutiihtja: XD)b Surara cahmachero tuaro to yoariro seheta, mʉhʉ cʉ̃hʉ Cohamacʉre wacũ tuacʉ to yare tuaro yoaga. Mʉanopʉ ã jirucuhtiro cjihtore Cohamacʉ beseri jire mʉhʉre. à jicʉ Cohamacʉre mʉ wacũ tuaare payʉ masare noano yahuhre mʉhʉ. à jicʉ ñano yʉhdʉpaihta tirore wacũ tua duhui tjiga. Mʉanopʉ ã jirucuhtiro jiga. rC]b Mʉhʉ pini Cohamacʉ yairota jira. à jicʉ ahri ñaare yoai tjiga. Noaa sehere cahmaga. Cohamacʉ yare yoaga. à yoacʉ Jesure wacũ tuaga. Painare cahĩga. Ñano yʉhdʉpaihta cʉ̃no pjaga. à yoa painare noano dero yoaga. FBb Niñerure tuaro cahmaa, jiape ñaare yoa dʉcara masa. Cãina niñerure cahĩa, tuaro cahmaa, Jesure wacũ tua duhua, payʉ tahari ñano yʉhdʉra tina. Cohamacʉ yare yoana ñaare duhuga Ab Pache pʉa ji duainare watĩno ñaare to yoa dutichʉ tina sehe jiape ñaare yoarucuina jiboca. à yoaa tina payʉ tahari tʉho masieraina seheta paye barore tuaro cahmaa, ñaa yoaare duhueraa, ti basita ñano yʉhdʉra. à duhueraa pichacapʉ wahaahca tina. @}bà jina mari chʉare mari suhti cʉ̃hʉre cjʉana payere cahma namoena tjijihna. Mari cjʉaro purota wahchejihna mari. ?bAhri yahpapʉre masa bajuana ne paye barore na taerahi mari. à yoa mari yariari baharo wahana ne paye barore naa masieraja mari. >bMari ya mahanocã mari cjʉaa mehne wahchena, Cohamacʉre ño payona, to cahmano seheta yoana, potocãta noano jina nija. 1=[bTina ñaa dihtare tʉhotuina, potocã jiare ne masieraina ã cahma sayorucuina jira. à yoa “Cohamacʉ yare buhena niñerure wapatanahca mari”, ni tʉhotura tina. <)bà jiro tiro “Masi pahñoriro jija”, niparota tíre ne masierara. à masieraro, tʉho masierariro yoaro seheta tuaro cahma sayo duara tiro. à yoa Cohamacʉ yare ã nimacanoca sayorucuriro tjira. Masa tiro yoaro sehe jiina cahma sayoa, paina ti noano wahachʉ ñʉ tuhtia, cahma ñʉ duaeraa, noano mehne jierara. Tuhsʉ, painare ñano quiti dahre, masierapahta masare ñano ni tʉhotura tina. O;bSoro jia buheare buheriro mari pʉhtoro Jesucristo ya buheare noaa buheare “Potocã tjira”, ni tʉho duaerara. à tʉho duaeraro, mari ya buheare Cohamacʉre ño payoa buheare cahmaerara. Q:bTi pʉhtoa Jesu yaina ti jichʉ ñʉa tinare dahra cohtaina sehe Jesu yaina jia, tinare ñʉpoa ño payoeraboca. à yoaeraro cahmana. Ti pʉhtoa Jesu yaina ti jichʉ pinihtare tinare dahra cohtaina noano ño payojaro tinare. à ño payoa dahra cohtaina sehe Jesu yainare, ti cahĩinare ti coyeare yoadohoa nina. Ti pʉhtoare Jesu yainare dahra cohtaina jia, Jesure cahmaerainare ti ño payoriro yʉhdoro Jesu yaina sehere ño payojaro pʉhtoa ti cahĩina ti jichʉ. Ahri yʉ yahurire buhega. à jicʉ ahrire dutiga. Cohamacʉre ño payoa cʉ̃hʉre noano jia cʉ̃hʉre yahuha Paulo &9 GbDahra cohtaina Jesu yaina sehe ti pʉhtoare noano ño payojaro. Ti ã ño payochʉ ñʉa paina Cohamacʉre, mari buhea cʉ̃hʉre ne ni dojomehne masierara. $8AbTó seheta cãina noaare ti yoachʉ tíre mari masija. Paye ti noaa ti yoaerarire mari masierapanahta baharo masinahca mari. Tíre nʉohto basierara.?7wbCãina ti ñaare yoachʉ mari ñʉja. à jina Cohamacʉ tinare to buhiri dahrehtore masija mari. Paina sehere ti ñaa yoarire mari masieraja. Ti ñaa yoarire baharo masinahca. 6%bSʉroca pjaro cariro jira mʉhʉ. Mipʉre co dihtare sihnimana mʉhʉ. à jicʉ mahanocã vino cʉ̃hʉre sihniga mʉhʉ. Co jira tí. X5)bPainare Cohamacʉ dahraare mʉ cũhti cjihtire ti bui mʉ wamomacarine mʉ duhu payohto pano soaro marieno noano tʉhotu pahño, tinare besega. Tina ñaina jiboca. à jiinare Cohamacʉ dahraare cũi tjiga. à cũcʉ mʉhʉ cʉ̃hʉ mʉ beseina ti ñaare yoaro seheta yoai nica. Tó sehe yoai tjiga. à yoa ñaa marieriro jiga mʉhʉ. 4bà jicʉ Cohamacʉ, Jesucristo, to beserina anjoa cʉ̃hʉ ti ñʉrocaroi ahrire dutija mʉhʉre: Mipʉ mʉhʉre yʉ dutiri cjirire yoa pahñoga. à yoariro jicʉ jipihtinare Jesu yainare cʉ̃no potori yoaga. Pairore soro, pairore soro yoai tjiga. 3ybà yoa ñaare yoarucurirore jipihtina mʉsa watoi to jichʉ tirore tuhtiga, cuia, paina ñaare ti yoaerahto cjihtore. c2?bJesu yaina pʉhtorore to ñano yoachʉ ñʉno cʉ̃irota paina Jesu yaina cahmachuinare yahusã masierara. Pʉhtoro to ñaare yahusãhtina tiaro jia, tirore yahusã masina. Tiaro mariachʉ pʉaro yahusã masina. 11bCohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe nina, dahrarirore ti wapahtore yahuro: “Wachʉ trigo yaparire to dahpori mehne suhti werirore to chʉ duachʉ to dʉserore dʉcataena tjiga”, ni joaa tiri jire. à yoa pa pũi õ sehe nina: “Dahrarirore to dahrari wapare waro cahmana”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. (To ã nichʉ tʉhona Jesu yaina pʉhtoare ji coaro mehne ñʉ, noano wapaga tinare.) 09bJesu yaina pʉhtoa mʉsare ti noano buhechʉ ti dahraare ti noano yoachʉ ñʉna ji coaro mehne ñʉga tinare. à yoa noano wapaga tinare. Cãina tina mehne macaina Cohamacʉ yare yahuina, mʉsare buheina cʉ̃hʉ jira. Tina pinihtare paina yʉhdoro ji coaro mehne ñʉga. /7bJesu yaina ti coyeacoro wapewahyoro to jichʉ tina to coyea ticorore yoadohojaro. Paina Jesu yaina sehe ticorore yoadohoea tjijaro. à jia tina paina Jesu yaina ticorore coyea cjʉaricorore yoadohoeraa, paye numia wapewahya numia coyea mariea numia sehere yoadoho masina. .bMipʉ pinihtare cãa numia wapewahya numia Cristo yare duhu, watĩno cahmaa sehere yoa tuhsʉra. à jicʉ ã ni yahuja mʉhʉre. *-Mbà jicʉ ti õ sehe yoachʉ cahmaja yʉhʉ: Wapewahya numia nuhmia curero jia numia manʉ tijaro. à manʉ tia, pohna tijaro. Ti ya wʉhʉ macainare noano ñʉ wihbojaro. Mari ya numia wapewahyaa numia ti ã yoachʉ marine ñʉ tuhtiina marine “Ñaare yoaa nina”, ni tuhti masierara. ~,ub Tí numia õ sehe yoaa numia jira: Dahraera numia jipora. à jia paina ya wʉhʉsepʉ waharucu, ñaa quiti dahre, tí numiare mari sinituerapachʉta ti mʉ sʉro mari jia tiare ã yahurucura. Tuhsʉ, ti yahu dutierari cjirire yahura tí numia. >+ub Tina Cristore “Pari turi manʉ tisi sã. Mʉ yainare yoadohonahtja”, niri numia jipahta baharopʉre ti niriro seheta yoaeraboca tí numia. Ti ã yoaerari buhiri buhiri tiahca. P*b Wiho mejeta wapewahya numia nuhmia curero ti jichʉ tí numia sehere besei tjiga. à jicʉ tí pũi ti wamare joa õi tjiga. Baharo tina mʉare goa pja, Cristore cohã, pari turi manʉ tiboca. )b Tí numiare, “Noaare yoaa numia jira”, masa ti nia numiare, ti pohnare noano bʉcʉoa numiare besega. à yoa tuhsʉ, ti wʉhʉsei painare noano sãa ta dutia numiare, dahra cohtaina yoaro sehe Jesu yainare yoadohoa numiare, ñano yʉhdʉinare yoadohoa numiare, noaa dihtare yoaa numiare besega. Tí numiare mʉsa yoadohohti numiare bese tuhsʉcʉ, ti wamare joa õga mʉhʉ. b(=b Wapewahyaa numiare yoadohonahca mʉsa. Õ sehe besega mʉsa yoadohohti numiare. Ti wamare joa õhti pũi joai tai õ sehe besega tí numiare: Sesenta cʉhmari sʉeraricorore to wamare joa õi tjiga. Tuhsʉ, tó pano pʉaro cjirore manʉ tiricoro wape wahyoro to wamare joa õi tjiga. Cʉ̃irota manʉ tiricoro wapewahyoro wamare joa õga. I' bCʉ̃iro to coyeare ñʉ wihboeraro, to pohna, ti pocoro cʉ̃hʉre noano ñʉ wihboeraro “Jesu yairo jija”, ni masierara. à jiro Jesure cahmaeraina yʉhdoro ña yʉhdʉariro jira tiro. 5&cbAhri jipihtia yʉ yahurire Jesu yaina cʉ̃hʉre yoa dutiga mʉhʉ, noaa dihtare ti yoahti cjihtire. Ti ã yoachʉ ñʉa paina tinare “Ñano yoaa nina”, ni masierara. %bPacoro sehe wapewahyoro ã yoamacanocaricoro carericoro jiro, ticoro catiricoro jiparota pichacapʉ butihticoro ji tuhsʉra. <$qbPjacʉoricoro, wapewahyoro coyea marienicoro jiro, Cohamacʉ ticorore to yoadohohto cjihtore cohtara ticoro. à jiro ñaminipe, dachoripe ticoro Cohamacʉ mehne ã durucurucura. 9#kbWapewahyoro pohna tiricoro to jichʉ, o panamana tiricoro to jichʉ cʉ̃hʉre tina sehe ticorore yoadohojaro. à yoadohoa Cohamacʉ masare ti coyeare to yoa dutirire yoaa nina tina. à yoaa tina ticorore ti wapamonore wapaa nica ticoro to bʉcʉori wapa. Ti ã yoachʉ ñʉno Cohamacʉ noano wahchera. m"Sbà jicʉ wapewahyaa numiare potocãta pjacʉoa numiare ño payoa mehne yoadohoga tí numiare. u!cbà yoacʉ mʉ pocore mʉ noano yoariro seheta bʉcʉ numia cʉ̃hʉre noano ño payoa mehne yahuga. Mʉ bahana numiare mʉ noano ño payoriro seheta nuhmia cʉ̃hʉre ñano goa pjaro marieno, noano ño payoa mehne yahuga tina numiare. `  ;bNe bʉcʉrore tuhtiecʉ tjiga. Mʉ pʉcʉre mʉ noano yoariro seheta bʉcʉro cʉ̃hʉre noano mehne yahuga. à yoa mʉ bahanare mʉ noano yoariro seheta wahma yapia cʉ̃hʉre noano ño payoro mehne tinare yahuga. ybMʉhʉ sehe noano yoaga, “Soro yoari”, nicʉ. à yoa noano buhega mʉhʉ, “Soro buheri”, nicʉ. à jicʉ mʉ basita pichacapʉ wahaboriro yʉhdoriro jiihca. à jia mʉhʉre tʉhorina cʉ̃hʉ pichacapʉ wahaborina yʉhdʉrina jiahca.+bAhri dutiare tuaro cahmaga. à cahmacʉ ahri dutiare ã yoarucuga mʉhʉ. Mʉ ã yoari baharo noaare mʉ yoa namochʉ jipihtina ñʉahca. {obJesu yaina mehne macaina pʉhtoa Cohamacʉ yare yahu tuhsʉ mʉ bui ti wamomacarine duhu payore. Ti ã duhu payochʉ Cohamacʉ ya cjihtire mʉ yoa masihto sehe cũre mʉhʉre Cohamacʉ. To ã cũrire boecʉ tjiga. à yoa tíre ã yoarucuga. #b à jicʉ mʉ cahapʉ yʉ sʉhto pano Jesu yainare Cohamacʉ yare ti joari pũre buhe tuhsʉ, mʉsa cahmachupe tahari tinare ã yahurucuga. Sb Wahmʉno mʉ jichʉ ñʉa paina Jesu yaina mʉhʉre yʉhdʉrʉca duaboca. Ti ã yoaerahto sehe õ sehe yoa ñoga tinare. Masare cahĩga. à yoa Jesure wacũ tuarucu, buhiri marieriro jiga. Wahmʉno jipaihta mʉ ã yoachʉ ñʉa mʉhʉre yʉhdʉrʉcasi tina. à jia mʉ durucurire tʉhoa, mʉ yoarire ñʉa mʉhʉre ñʉ cũahca. Y+b Ahri jipihtia yʉ nirire dutiga Jesu yainare. à yoa tíre buhega mʉhʉ. Pb Jipihtina tíre ti nihti cjihtire Cohamacʉ cahmaare ti yoahti cjihtire mari tuaro dahraja. à jina ñano yʉhdʉja mari, paina marine ñano ti yoachʉ. Cohamacʉ catiriro, jipihtinare pichacapʉ wahaborinare yʉhdoriro jira. Tirore wacũ tuaina pinihtare tiro yʉhdorohca. à jina to yʉhdohto cjihtore masina, cohtaja mari. nUb Tí potocãta jira. Jipihtina tíre yʉ nirire masiinare “Potocãta jira”, nino cahmana tinare. zmbMʉ mʉrocapochʉ noa curera. Mʉ mʉrocaporiro yʉhdoro Cohamacʉ cahmaare mʉ yoapochʉ noa yʉhdʉara mʉhʉre. Cohamacʉ cahmaare yoapocʉ mipʉre noano jiihca mʉhʉ. Mʉ yariari baharopʉ cʉ̃hʉre masa mʉjacʉ noano jiihca mʉhʉ. ybà jicʉ ti mʉ sʉro ti buherire, Cohamacʉ ya jieraare tʉhoi tjiga. Cohamacʉ cahmaa sehere yoaporiro jiga mʉhʉ. r]bAhri yʉ yahurire Jesu yainare mari coyeare buhecʉ Jesucristore dahra cohtariro noariro jira mʉhʉ. à buhecʉ noaa buheare, quihõno mʉ tʉhori cjirire mʉhʉre ti yahuriro seheta noano mʉ masirire yahuriro jiihca mʉhʉ. jMbTo bajuamehnea noaa ti jichʉ yahu tuhsʉa tiri jire Cohamacʉ. à jia tirore “Noana”, mari ni wahcheri baharo tí chʉa to yoari chʉa noaa waro jia nina. Jesucristore dahra cohtarirore noarirore yahuha Paulo Timoteore }bJipihtia Cohamacʉ to bajuamehneri cjiri noaa jira. à jina to bajuamehneri chʉare nana, Cohamacʉre “Noana” nina, tíre marine cohãeraro cahmana. Tíre marine chʉ ji coaro cahmana. à jicʉ paina ti chʉ dutierachʉ tʉhoecʉ tjiga tinare. bÕ sehe ni buheahca tina: “Namo tiena tjiga. Ahri chʉare chʉena tjiga”, ni buheahca tina. Ti ã chʉ dutierapachʉta Cohamacʉ chʉare bajuamehneno mari chʉhti cjihtire noaare cũri jire tiro. Mari Cristore wacũ tuaina jichʉ noaa buheare mari masiina jichʉ, mari ya cjihtire tí chʉare bajuamehnea tiri jire tiro. Tí chʉare cjʉana tirore “Noana”, mari nichʉ cahmana tiro. /WbTí buheare mahñorucuina yahuahca masare. Tina mahñorucuina sehe “Ñaa buhiri mariahna sãre”, ni tʉhotuina jira. à jia tina ti ñaa yoaare ne tʉhotuerara. 3 abEspíritu Santo ahrire noano yahura: Pihtiri dacho panocã cãina masa Jesu ya buheare cohãahca. à cohãa mahñoa buheare watĩa ya buhea sehere tʉho nʉnʉahca tina. bAhri potocã tjira. Marine Cohamacʉ to buheri cjiri, panopʉ mari noano masierari cjiri noa yʉhdʉa buhea jira. Ahri buhea õ sehe jira:Tiro Cristo mari pjacʉ seheta pjacʉ tiriro masa bajuari jire.Noariro, ñaa marieriro to jichʉ ñore Espíritu Santo sehe.Anjoa cʉ̃hʉ tirore ñʉri jire.à yoa buhe duti to cũrina paye yahpari macainare to yare buhei sã.à jia ahri yahpai masa payʉ tirore wacũ tuare.Baharo mʉanopʉ Cohamacʉ naahre tirore.Tí jira noaa buhea.bMipʉre mʉ cahapʉ waha duai nimaja. à waha duapaihta mipʉre wahaerasinicʉ ahri pũi yahu, mʉhʉre joarocai nija. Jesu yaina cahmachuina watoi mʉsa dohse yoahtore mʉhʉre yahu joarocai nija, “Michapucaca yʉhʉ wahaerasiniboca”, nicʉ. Jesu yaina Cohamacʉ catiriro yaina jira. To yaina potocã jia buheare Cohamacʉ ya buheare cjʉara. à cjʉaa, tíre buherucura.  bl Qb à jia mʉ beseina Jesu yainare ti yoadohochʉ paina tinare noano ñʉ ji coaahca. à jia tina yoadohoina sehe noaa buheare, Jesucristore ti wacũ tuaa cʉ̃hʉre cuiro marieno buheahca tina. Cohamacʉ ya buheare yahuha Paulo  +b Jesu yainare yoadohohtinare besecʉ cãa numiata namo tiinare, ti pohnare paina ti wʉhʉ macaina cʉ̃hʉre noano yʉhtichʉ yoainare besega. R b à yoa ti namosãnumia õ sehe ti jichʉ cahmaja mari. Masa ti ño payoa numia, masa noaa numia, ñano quiti dahrera numia, tʉho masia numia, jipihtiare noaare yoarucua numia ti jichʉ cahmaja mari. Y +b Tinare mʉ besehto pano Jesu yainare yoadohoina ji duainare ti yoarire ñʉga mʉhʉ. Tinare mʉ ã ñʉri baharo tina sehe ñaa buhiri marieina, ñaare yoaeraina jia, Jesu yainare yoadohoina sãajaro tina. c?b Cohamacʉ to yahuri buhea to nino seheta yoainare, ñaa buhiri marieinare besega mʉhʉ. Y+bà yoa Jesu yainare yoadohohtina sehere besecʉ õ sehe jiinare besega: Tina masa ti ño payoinare, noano potocãta durucuinare, cahaerainare, niñerure cahĩerainare, mahñoa mehne wapata duaerainare, #bà yoa pʉhtoa ji duaina Jesu yaina jieraina ti ño payoina jiro cahmana tinare. Noano yoaina ti jichʉ ñʉa paina ño payoahca tinare. à jia masa tinare ñano quiti dahresi. à jiro watĩno tinare dojomehne masisi. Jesu yainare yoadohoina ti yoahtire yahuha Paulo eCbJesu yaina pʉhtoa ji duaina Jesu yaina wahma sãaina jia, tina pʉhtoa ji masierara. Wahma sãainare Jesu yaina pʉhtoa mʉsa cũchʉ tina “Noa yʉhdʉaina jija”, ni tʉhotuboca. Ti ã ni tʉhotuchʉ Cohamacʉ tinare buhiri dahre dutirohca watĩnore to yoariro seheta. Watĩno cʉ̃hʉ ãta ni tʉhotua timaha Cohamacʉre yʉhdʉrʉca duaro. }bTinare yʉhtichʉ yoa masieraa, noano yahu masieraa, Jesu yaina cʉ̃hʉre noano yahu, yʉhtichʉ yoa masieraboca tina. bà yoa mʉ beseina ti ya wʉhʉ macainare noano yahuina, ti pohnare noano ño payoa mehne yʉhtichʉ yoaina, noano yahuina jijaro. bà besecʉ cahaerainare, cahmacherainare, masare noano yoainare, cahma sayoerainare, niñerure cahĩerainare besega mʉhʉ. I bJesu yaina pʉhtoare besecʉ õ sehe jiinare besega: Buhiri marieinare besega “Paina tinare ñano ni yahusãri”, nicʉ. à yoa cãa numiata namo tiinare, noano tʉho masiinare, quihõno yoainare, paina ti ño payoina, masare wahchea mehne ti wʉhʉre sãa ta dutiinare, painare noano buhe mihniinare besega mʉhʉ. Y -bMasa Jesu yaina pʉhtoa ji duaa, noaare yoa duaa nica tina. Tí potocãta jira. `9bNumino ji mʉhtaricoro to yʉhdʉrʉcapachʉta numia ti pohna tichʉ ñʉno tinare Cohamacʉ yoadohorohca. Tí numia pohna tia numia sehe Cohamacʉre ti wacũ tuarucuchʉ tiro yoadohorohca tinare. à yoa masare, Cohamacʉ cʉ̃hʉre ti cahĩrucuchʉ, noaa numia ti jirucuchʉ, quihõno yoaa numia ti jichʉ Cohamacʉ tinare yoadohorohca.#~?b à jia numia mʉare buhea tjijaro. à yoa mʉare dutiea tjijaro. Tí numia sehe dihta mariea numia jijaro. Adãore Cohamacʉ bajuamehne mʉhtari jire. To baharo Evare bajuamehneri jire. à yoa watĩno to mahñochʉ tʉhoriro Adão jierari jire. To mahñochʉ tʉhoricoro sehe Eva jiri jire. à to mahñochʉ tʉhoro, Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaricoro wahari jire ticoro. à jia numia sehe mʉare dutiea tjijaro. }bE|b Dihta marieno ño payoa mehne buheare tʉhojaro tí numia. o{Wb à yoa tí numia noaa sehere yoajaro. Ãta yoaro cahmana “Cohamacʉ ya numia jija”, nia numiare. lzQb à yoa, numia sehere carera numia yoaro seheta ti suhti tiina jichʉ cahmaja. à jia soro bajua pjoari ti pjoarire yoaea tjijaro. Uru dari bʉsaa darire perla yapari dari cʉ̃hʉre bʉsaea tjijaro tí numia painare “Goa pjachʉ yoari”, nia. à yoa wapa bʉjʉa suhtire sãaea tjijaro tina Jesu ya numia. Painare goa pjachʉ yoaa numia jiea tjijaro. 5ycbCohamacʉ yare noano yoaina jipihtiro macaina sehe Cohamacʉre ti sinichʉ cahmaja. à yoa tina suaro marieno, cahma sayoro marieno tiro mehne ti durucuchʉ cahmaja. lxQbTíre yahuhtiro cjihtore, Jesu to cũhtiro cjihtore tiro yʉhʉre beseri jire. Judio masa jierainare Jesure wacũ tuaare, noaa buheare buhehtiro cjihtore beseri jire yʉhʉre. Potocãta mʉsare yahui nija yʉhʉ. Mahñoeraja. w!bWapamonore waparo seheta jipihtina ti ñaa yoari buhirire yariari jire tiro. Cohamacʉ to quihõri pjai tíre masare masichʉ yoari jire. p 9bJesure ã wacũ tuarucuga. Ñaa buhiri marieriro jiga. Noaa dihtare yoaga. Cãina tíre yoaeraa Jesu yare cohãna. à cohãa tirore wacũ tua duhure. ro _bTimoteo, yʉ macʉ yoaro sehe jira mʉhʉ. à jicʉ mipʉre ahrire mʉhʉre dutija: Mari coyea Jesu yaina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina baharo mʉ yoahtire ti ni mʉhtariro seheta mʉhʉre dutija. Cristo yare noano yahurucuga. à yoa ñano yʉhdʉpaihta tirore wacũ tua duhui tjiga mʉhʉ. Tuhsʉ, to yare quihõno buherainare poto yahuga duhuro marieno. n 'bCohamacʉ jipihtia dachoripe masa bui pʉhtoro jira. Tiro ne yariaerara. Mari mehne to jipachʉta tirore ñʉeraja mari. Tiro dihta Cohamacʉ waro jira. “Potocãta noariro, tuariro jira tiro”, nijihna tirore. Jipihtia dachoripe tirore ño payojihna. Ãta yoajihna. m {bÑaa yʉhdʉariro yʉ jipachʉta tiro yʉhʉre pja ñʉre. à pja ñʉno Jesucristo suaro marieno yʉhʉre to noano yoarire masichʉ yoaro nire painare baharo tirore wacũ tuahtinare masichʉ yoaro taro. à wacũ tuahtina mʉanopʉ ã jirucuahca. rl _bYʉhʉ sehe paina yʉhdoro ñaa yʉhdʉariro jimai. Ñaina mari jipachʉta Jesucristo ahri yahpapʉ tari jire ñainare pichacapʉ wahaborinare yʉhdohtiro cjihto. Tí potocã tjira. To ã jiriro jichʉ jipihtina tíre masijaro. Kk bà pja ñʉno, Cohamacʉ mari pʉhtoro yʉhʉre tuaro cahĩno, noano yoare yʉhʉre. à yoa Cristo Jesure wacũ tuachʉ yoare yʉhʉre tiro. à yoaro painare cahĩchʉ yoare yʉhʉre Cohamacʉ. j b Tó panopʉre Cristore yʉ ñano durucupachʉta, to yainare ñano yʉ yoapachʉta, tiro yʉhʉre beseri jire. Tirore masierasinicʉ tirore ñano yoacʉ “Ñano yoai nica yʉhʉ”, ni tʉhotueracʉrʉ. Yʉ ã masierasinichʉ ñʉno tiro pja ñʉre yʉhʉre. i 'b à yʉ buhechʉ Jesucristo mari pʉhtoro yʉhʉre tuaare waro yʉhʉre yoadohora. “Paulo noano buherohca yʉ yare”, ni tʉhoture Jesu yʉhʉre. à jiro yʉhʉre besero tirore yoadohohtiro cjihtore cũre yʉhʉre. To ã yoachʉ “Noana”, nija yʉhʉ tirore. 'h Ib Tí buhea noaa buhea sehe noariro Cohamacʉ to ya buheata jira. Tí buhea sehere yʉhʉre Cohamacʉ buhe dutire. Cohamacʉ Paulore to pja ñʉare yahuha tiro Gg  b Tí dutiare buhena ahrire masino cahmana: Tí dutia noaare yoainare ti buhehti cjihti jierara. Ahrina sehere ti buhehti cjihti jira. Pʉhtoare cohã duainare, dutiare yʉhdʉrʉcainare, ñaa dihtare yoainare, ñano buhiri tiinare, Cohamacʉre ño payoerainare, Cohamacʉ yare cahmaerainare, ti pʉcʉsʉmare wajãinare, ti pocosãnumia cʉ̃hʉre wajãinare, paina masare wajãinare, numia mehne ñano yoainare, mʉa mehne ñano yoaa numiare, cahma numia mehne ti ñano yoariro seheta mʉa sahsero o numia sahsero jipahta ti pjacʉri mehne ñano yoainare, masa pohnare paina cʉ̃hʉre duhti yacainare, mahñoinare, painare mahñoa mehne yahusãinare Cohamacʉ dutia Moise cjiro marine to cũri cjiri sehe tinare buhehti cjihti jira. à yoa paina jipihtinare noaa buheare yʉhdʉrʉcainare buhehti cjihti jira Cohamacʉ to dutia. f b e bCohamacʉ dutiare Moise cjiro marine to cũri cjirire quihõno mari buhechʉ noaa dutia jira. Tíre mari noano masija. 7d ibTina Cohamacʉ dutiare buheina ji duamana. à buhe duapahta tí buheare tina ti basi noano masierara. Tí buheare masiina yoaro sehe buhepahta tí buheare ne masierara tina. Bc bCãina ahri noaa buheare cohã tuhsʉ paye buhea sehere cahmana tjoa. à ti cahmachʉ, tí buhea sehere ti cahma sayochʉ tó wahaerara. Tí buheare ti cahma sayoa yaba cjihti jierara. Ib  bà cũi mʉhʉre Jesu yaina painare ti cahĩhti cjihtire. Ñaa buhiri mariea mehne, noaa wacũa mehne, potocã Cohamacʉre wacũ tuaa mehne painare ti cahĩhti cjihtire ã cũi mʉhʉre. ha KbTina ti mʉ sʉro ã buhemacanocahna. à yoa ti coyea panopʉ macaina cjiri ti mʉ sʉro ti buherire ã buherucura. Tí buhea mehne paina mehne cahma sayorucura. Cohamacʉ marine to dutirire noano yoachʉ yoaerara tina ã buhea. Cohamacʉ ya sehere yoana tirore wacũ tuaja. à jicʉ ti mʉ sʉro ti buherire buhe dutierahtiro cjihtore cũi mʉhʉre. X` +bSohõ jiri pjare Macedonia yahpapʉ wahacʉ mʉhʉre Efesoi cũ yʉhdʉ wahcãi. Tói cãina ti ya buheare mahñoa buheare buheina jire. Tí buheare mʉ buhe dutierahtiro cjihtore cũi yʉhʉ mʉhʉre. #_ CbYʉhʉ Paulo ahrire mʉhʉre Timoteore joarocaja. Cohamacʉ marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdoriro jira. Jesucristo yare buhe dutiro to cũriro jija yʉhʉ. To Pʉcʉro, to Macʉno Jesu mehne ti dutiriro seheta ti cũriro jija yʉhʉ. Jesuta marine yʉhdora. à jina marine to yʉhdohtore masina, tíre cohtaja mari. Mʉhʉre Timoteore Jesu yare buhei. Yʉ ã ni buhechʉ tʉhocʉ Jesure wacũ tua dʉcare mʉhʉ. à jicʉ mʉhʉ potocãta yʉ macʉ yoaro sehe jicʉta nina. Cohamacʉ mari Pʉcʉ mehne, mari pʉhtoro Jesucristo mehne mʉhʉre noa dutija. à yoa mʉhʉre cahĩa, pja ñʉa ti yoadohoa mehne noano jiga mʉhʉ. Paulo mahñoa buheare buhe dutieraha ^ bS]NJesucristo mari pʉhtoro to cahĩa mehne mʉsare noano yoajaro.\wNJipihtina Jesu yainare ahri tjure buhega mʉsa. Jesu mari pʉhtoro to dutia mehne ahrire mʉsare dutija yʉhʉ. A[}NMʉsa mehne macainare noano mehne piti bocasiniga. IZ NSã ya cjihtire Cohamacʉre sini payoga mʉsa, sã coyea. vYeNÃta jichʉ yoarohca Cohamacʉ. Tiro mʉsare beseriro to niriro seheta yoara. Paulo cʉ̃hʉ noa dutirocaha XNCohamacʉ marine noano jichʉ yoariro jira. Tiro to basi mʉsare to yainare noaina ñaa marieina jichʉ yoa namojaro mʉsare. Mʉsa pjacʉri cʉ̃hʉre mʉsa catia cʉ̃hʉre noano ñʉ wihbojaro. Mari pʉhtoro Jesucristo ahri yahpapʉre to tjua tahto pano mʉsare Cohamacʉ noano ñʉ wihbojaro ñaare mʉsa yoaerahto sehe. To ã yoachʉ Cristo to tachʉ ñaa marieina jinahca mʉsa. 8WkNà yoana jipihtia ñaare cahmaena tjiga mʉsa. 9VkNPaina mʉsare soro ti ni buhechʉ tí Cohamacʉ ya jierachʉ masiga mʉsa. à jina Cohamacʉ ya buhea ti jichʉ cʉ̃hʉre masiga mʉsa. à masina noaa buhea dihtare cahmaga. xUiNEspíritu Santo to masia mehne paina sehe mʉsare buhera. Ti ã buhechʉ tí buheare cahmaeraina jiena tjiga. >TwNEspíritu Santore yʉhti duaeraina jiena tjiga. SNMʉsa ñano yʉhdʉpanahta Cohamacʉre wahche, “Noana”, niga. Mʉsa noano yʉhdʉri pja cʉ̃hʉre “Noana”, niga tirore. à nina Cohamacʉ to cahmano seheta yoana nica mʉsa. Cristo Jesu yaina mʉsa jichʉ ñʉno mʉsa ã nichʉ cahmana tiro. 6RgNà jina Cohamacʉre ã sinirucuga dachoripe. 8QkNà yoana dachoripe ã wahcherucuga mʉsa. P9NCʉ̃iro mʉsare to ñano yoachʉ ñʉna tirore ñano yoa cahmaena tjiga. à jina mʉsa mehne macainare, jipihtina paina cʉ̃hʉre noano yoaga. iOKNMʉsare sã coyeare, ahrire tuaro dutija: Dahra duaerainare dahra dutiga mʉsa. Cahyainare wahchechʉ yoaga mʉsa. Jesure wacũ tuaera cureinare yoadohoga. Tina jipihtina mehne noano suaro marieno ji coaro jiga mʉsa. N{N Ti dahraare ti yoachʉ tinare cahĩa mehne noano ño payoga. à yoa mʉsa mehne macaina mehne cahmacheno marieno jiga. UM#N Mʉsare buheinare, Cohamacʉ dutiare mʉsare yahuhtinare mari pʉhtoro buhe dutiro taro beseri jire. To ã ni beserinare noano ño payoga mʉsa. Mʉsa ã ño payochʉ cahmacʉ tuaro dutija mʉsare. dLAN à jina mʉsa mehne macainare mipʉ mʉsa wahchechʉ yoariro seheta mʉsa basita wahchechʉ yoaga tjoa. à yoana mʉsa basita Cohamacʉre wacũ tua namochʉ yoaga mʉsa mehne macainare. Jesu yainare Paulo yahu batoaha 4KaN Jesu mari ya cjihtireta yariari jire tiro mehne mari jihto sehe. Catiina, yariaina cʉ̃hʉ tiro mehneta jiahca. à jina jipihtina tiro mehne jinahca mari to yaina jina. #J?N To buhiri dahrehtinare marine beserari jire Cohamacʉ. Jesucristo mari pʉhtoro pichacapʉ wahaborinare to yʉhdohtina cjihtire marine beseri jire tiro. CINMari sehe buhriaroi jiina yoaro sehe Jesure masiina jina, noano wacũ masiina jijihna. à yoa surara comaa suhtiro mehne to cutirore to sãa dʉcatariro seheta Cohamacʉre wacũ tuaga mʉsa, watĩnore to dʉcatahto sehe. à yoana Cohamacʉre, paina cʉ̃hʉre cahĩga. Mʉsa ã yoachʉta Cohamacʉ mʉsare ñʉ wihborohca. à jina mʉsare pichacapʉ wahaborinare Jesu to yʉhdohtore “Potocã tjira”, niga mʉsa. Mʉsa ã niina jichʉ surara to dapure comaa chapea mehne to pisa dʉcatariro seheta watĩno mʉsare to ñano yoa duachʉ Cohamacʉ tirore dʉcatarohca. EHNCarĩina ñamipʉ carĩna. à jia cahaina ñamipʉ cahara. \G1Nà jina carĩina yoaro sehe Cohamacʉre tʉho nʉnʉeraina jiena tjijihna mari. Paina ãta yoara. Tina yoaro sehe yoaena tjijihna mari. Carĩeraina yoaro sehe quihõno yoaina, noano wacũ masiina jijihna mari. :FmNMʉsa jipihtina Jesu yaina jira. à jina buhriaroi ti ñʉ masino seheta Jesu to tahtore masina mʉsa. Paina nahitianoi jiina seheta tirore masieraina yoaro sehe jieraja mari. sE_NYʉ coyea, mʉsa sehere ã wahasi. Yacariro wʉhʉ pʉrore to cʉoriro seheta mʉsa sehere ã wahasi. Jesu taro mʉsare cʉosi. Nahitianoi jiina ti ñʉ masieraro seheta paina Jesure ne masierara. Mʉsa sehe tina yoaro sehe jierara. vDeN“Mipʉre mari noano jinocaja. Cuaro mariahna marine”, masa ti ni wacũchʉ dóicãta ñano waharohca tinare. To ã wahachʉ tina duhti masisi. Niji wahcõricoro wacũenoca to purĩno tʉhoturo seheta wacũenoca ã waharohca masare. aC;NMipʉ mʉsa masino seheta to tjua tahti dachore marine masihto basioerara. Yacariro ñamipʉ wacũenoca to yacaro taro seheta ahri yahpapʉre mari pʉhtoro wacũenoca tjua tarohca. Ahrire mʉsa basita noano masina. uB eNYʉ coyea, Jesu to tjua tahti dachore “Ahri dachoi tjua tarohca” ni, mʉsare yahu joarocaro cahmaerara. hAINAhri yʉ yahurire mʉsa mehne macainare yahuga. à ni yahuna wahchenahca mʉsa jipihtina.s@_NBaharo catiinare, yariarina cjiri mehne Cohamacʉ mʉanopʉ me yehsea cururipʉ mʉjachʉ yoarohca. To ã yoachʉ mari pʉhtoro Jesure piti bocanahca mari. à piti bocana jipihtia dachoripe mari pʉhtoro Jesu mehne jirucunahca mari. ?NÕ sehe jirohca Jesu to tjua tachʉ: Mari pʉhtoro to basi tuaro sañurucu mʉhtanohca. à jiro to anjoa pʉhtoro tuaro pisurohca. à to pisuchʉ Cohamacʉ to corneta bisiro coa tarohca. Ti ã yoachʉ Jesu yaina yariarina cjiri masa mʉja mʉhtaahca. >NJesu to tjua tachʉ to yaina yariarina cjiri catiina pano masa mʉja mʉhtaahca. Mari pʉhtoro Cohamacʉ ya yahua tjira ahri. 0=YNJesu to yariari baharo masa mʉjari jire. “Ti potocãta jira”, nija mari. à niina jina ahri cʉ̃hʉre “Potocãta jira”, nija mari. Cohamacʉ sehe to yaina cjirire yariarina cjirire masa mʉjachʉ yoaro, baharopʉ Jesu mehne na tarohca. Tí cʉ̃hʉre “Potocãta jira”, nija mari. &<EN Coyea, mipʉre yariarina cjirire yahuihtja mʉsare: Jesure cahmaeraina Cohamacʉ cahapʉ wahasi. à jia tina mehne macaina ti yariachʉ ñʉa tuaro cahyara. Yariarina cjiri ti wahahtore quihõno noano mʉsa masichʉ cahmaja sã, paina ti cahyariro seheta mʉsa cahyaerahto sehe. ;#N Ãta yoaga mʉsa, paina mʉsare ti ño payohto sehe, paina yare mʉsa cariboerahto sehe. Ahri yahpapʉre Jesu to tjua tahtore yahuha Paulo I: N à yoa mʉsa basi cahma ñʉ tuhtiro marieno jiga mʉsa. Painare soro ni durucuena tjiga. à ñʉnocahga tinare. à jina mʉsa ya dahraa sehere noano dahraga. Panopʉta mʉsare ã yoa dutii. 9N Mʉsa coyeare Jesu yainare mʉsa cahĩhtire Cohamacʉ mʉsare buhe tuhsʉri jire. To ã buhechʉ potocãta Jesu yainare Macedonia macainare jipihtinare noano cahĩna mʉsa. Mʉsa ã cahĩchʉ ñʉna “Mʉsa coyeare cahĩga”, ni buheraja mʉsare. Tinare cahĩ tuhsʉra mʉsa. à ni buhe namoerapanahta ahri sehere mʉsare dutija. Mipʉre painare mʉsa cahĩno seheta cahĩ namoga mʉsa. 8N L7Nà jina jipihtina mʉsa ahri sã buherire yʉhdʉrʉcana, masa ya buhea sehere yʉhdʉrʉcana nierara mʉsa. Cohamacʉ ya sehere yʉhdʉrʉcana nina. Tiro mʉsare Espíritu Santore wariro jira. q6[NÑaare yoahtina cjihtire beserari jire marine Cohamacʉ. Ñaare yoaeraina cjihtire beseri jire marine. B5}NMʉsa ã yoachʉ cahmaerara Cohamacʉ to yairore mʉsa coyeirore mʉsa ñano yoaerahto sehe. Mʉsa ã ñano yoana mʉsa coyeirore yʉhdʉrʉcana nica. Mari pʉhtoro Cohamacʉ tí ñaare ti yoachʉ ñʉno buhiri dahrehtiro jinocanota nina. à jina tíre yahu tuhsʉi mʉsare “Tí buhirire buhiri tiri”, nina. HW~}o|{{yyIx"wXvuutMsbrvq&qoMnnllkjiwhgg|fedd#cb)a__s^^J]\s[GZqYWVU-TGRRCP%OOM^KEJgI]HGGFsDDdCBlA5@?^>=cTó pano yʉ joarocari pũ mehne mʉsare cahyachʉ yoamahi. à yoaricʉ jipaihta cahyaeraja yʉhʉ sehe. Tí pũre mʉsa buheri baharo cahyayuhti mʉsa. Tuhsʉ, mahanocãta cahya duhuyuhti mʉsa. à jicʉ wahma joaroca mʉhtacʉ cahyapaihta mipʉre cahyaeraja. ^H5Tito to wihichʉ ñʉna wahchehi. Tirore mʉsa wahchechʉ yoarire sãre to yahuchʉ wahchehi. Ahri cʉ̃hʉre wahchehi. Mʉsare to quiti yahuchʉ cʉ̃hʉre tuaro wahchehi sã. Yʉhʉre mʉsa ñʉ duarire yahuhre sãre. Yʉhʉre mʉsa cahya mʉsa pjíro tʉhoturi cʉ̃hʉre yahuhre tiro. To ã ni yahuchʉ tʉhocʉ pjíro wahchehi yʉhʉ. ?GwSã ã ñano yʉhdʉpachʉta Cohamacʉ sãre wahchechʉ yoahre. Tiro cahyainare wahchechʉ yoariro jira. à jiro Tito sã cahapʉ to wihiro mehne sãre wahchechʉ yoahre Cohamacʉ. kFOà yoa Macedonia yahpapʉ sã sʉri baharo tópʉ jina, ne soerahi sã. Tópʉre ñano yʉhdʉhi sã. Paina sã mehne cahma sayo yʉhdʉrʉcahre. à jina “Cristo yare duhuri”, nina Cristo yaina sehere cuisãahi sã. AE{Yʉ niriro seheta mʉsa yoarire, mʉsa yoahti cʉ̃hʉre masija yʉhʉ. à jicʉ mʉsare wacũrocacʉ wahcheja. Sã ñano yʉhdʉro watoi mʉsa sehe yʉhʉre pjíro wahchechʉ yoara. XD)à nicʉ mʉsare tuhtii nieraja. Mʉsare yahu tuhsʉhi. Sã yajeripohnari mehne tuaro cahĩja sã mʉsare. Catisinina mʉsare ã cahĩrucunahca. Mari yariari baharopʉ cʉ̃hʉre mʉsare ã cahĩrucunahca. [C/Noano mehne jiga mʉsa sã mehne. Ne mahanocã mehne ñano yoaerahi sã mʉsare. à yoa tuhsʉ, mʉsare buhena, ne mʉsare dojomehnerahi. Ne cʉ̃iro mʉsa mehne macarirore mahñoa mehne wapa cahmaerahi. B -Yʉ coyea, yʉ cahĩina, ahri jipihtiare Cohamacʉ to ã ni yahuchʉ tʉhona jipihtiare ñaa yoaare duhujihna mari. Ñaa wacũa cʉ̃hʉre duhujihna mari. Cohamacʉre noano ño payoa mehne ñaa buhiri tia marieno jijihna mari. Paulo wahchea mehne yahuha Corinto macainare A{à jicʉ mʉsa Pʉcʉ jiihtja.Mʉsa sehe yʉ pohna jinahca”, nina Cohamacʉ mari pʉhtoro tua yʉhdʉariro.@à yoa õ sehe ni namona tiro mari pʉhtoro:“Ñaina mehne tjuaena tjiga.Tinare piti tiena tjiga.Cristore cahmaeraina ti ñaa yoaare ñʉ cũena tjiga.Mʉsa ã yʉhʉre yʉhtichʉ ñʉcʉ, yʉhʉ sehe mʉsare piti tiihtja. F?Cohamacʉ wʉhʉi “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine mari cjʉachʉ ñaa nina. To ya wʉhʉi tí masʉrine mari cũchʉ tó wahaerara. Tó seheta Cristo yaina Cristore cahmaeraina mehne mari piti tirucuchʉ cʉ̃hʉre ñaa nina. Tina pʉa curua cʉ̃no mehne ji masierara. Cohamacʉ catiriro to wʉhʉ yoaro seheta jija mari. To wʉhʉi to jiro seheta mari mehne jira tiro. Õ seheta nina Cohamacʉ:“Tina mehne jiihtja yʉhʉ.Ti watoi ã jirucuihtja.Yʉhʉ Cohamacʉ ti pʉhtoro jiihtja.à jia tina sehe yʉ yaina masa jiahca”, nina tiro. >à jia Cristo watĩno mehne cʉ̃no potori tʉhotuerara. à yoa Cristo yairo, Cristore cahmaerariro mehne noano cahma piti ti masierara. E=à yoana Cristore cahmaeraina mehne ã piti tirucuena tjiga. Tina mehne macaina jiena tjiga. Cʉ̃no potori jierara mʉsa. Noaare yoariro ñaare yoariro mehne noano ji masierara. Cohamacʉre cahmaina Cohamacʉre cahmaeraina mehne noano cahma piti ti masierara, buhriaro nahitiano mehne to ji masieraro seheta. o<W à yoa pohna ticʉ yʉ pohnare yʉ yahuboro seheta mʉsare yahuihtja: Mʉsare sã tʉhoturiro seheta mʉsa cʉ̃hʉ ãta noano tʉhotuga sãre. à jina sãre cahĩga mʉsa cʉ̃hʉ. Cristore cahmaerainare piti ti dutieraha Paulo N; Sã sehe mʉsare cahĩ duhueraja. Mʉsa sehe sãre cahĩera curera. :  Ne Corinto macaina yʉ coyea mʉsare noano mehne yahu pahño joahi sã mʉsare. Mʉsare tuaro cahĩna, ã yahuhi mʉsare. }9s Sã cãa tahari cahyaina jipanahta, ã wahcherucuja. Pjacʉoina jipanahta painare noaa buheare buhena tinare pjíro pachere sã waboro seheta yoana nija tinare. Paye baro cjʉaeraina jipanahta, potocãta Cohamacʉ yare cjʉa pahñonocaja sã. N8 Paina sãre ñʉ masiina jipahta sãre ñʉ masieraina yoaro sehe yoara. Sãre ti wajã duapachʉta catisinija sã. Ñʉga sãre. Potocã tjira. Sãre buhiri dahre ti cjãchʉ, yarierasinija sã. 07YPaina sãre ño payora. Paina sehe sãre ño payoerara. Paina noano ni durucura sãre. Quihõno sã buhepachʉta “Mahñoina jira”, ni yahusãna paina sehe sãre. a6;à jina noaa buheare mʉsare quihõno sã buhechʉ ñʉna, Cohamacʉ tuaa mehne sã yoachʉ ñʉna tirore dahra cohtaina sã jiare masina mʉsa. Noaa sehe jipihtia sã yoari cjiri sã wamoa yoaro sehe jira noano sã dʉcatahto sehe. Tí noaare yoana watĩnore sã dʉcatana nija. à yoana tí noaare sã yoari mehne tirore sã yʉhdʉrʉcaja. 95kNumiare ã ñʉnocai. à jina ne ñano yoaerahi. à yoa Cohamacʉ yare noano masi buhei mʉsare. Tuhsʉ, ne suaerahi sã. à yoa noano niji siaro mehne yoai sã mʉsare. à yoana Cohamacʉre dahra cohtaina sã jiare masichʉ yoana nii sã mʉsare. Espíritu Santo to yoadohoa mehne Cohamacʉre dahra cohtaina sã jiare masichʉ yoana nii mʉsare. Potocã mʉsare sã cahĩchʉ ñʉna, tirore dahra cohtaina sã jiare masina mʉsa. f4EÕ seheta ñano yʉhdʉi sã: Masa sãre cjãchʉ, peresu ti yoachʉ, payʉ masa sãre wajã dua ti sañurucuchʉ, ñano yʉhdʉi sã. Sã tuaro dahra wahyana, wʉjo purĩpachʉta carĩerana, jʉca baana ñano yʉhdʉi. \31à jina Cohamacʉre dahra cohtaina sã jiare mʉsare masichʉ yoa duaja. Õ sehe jija sã: Ñano yʉhdʉna, paina ti ñano yoarina jina cʉ̃hʉ ã tʉhotunocaja. Sãre ti ñano yoapachʉta suaro marieno jija. 2Ne mahanocã painare ñano yoaeraja sã. Painare ne ñano ni durucueraja, “Noaa buheare mʉsare sã buheare cahmaerari”, nina. >1uÕ sehe nina Cohamacʉ:“Yʉ quihõri pjare, mʉsare yʉ noano yoahti pjare mʉsa siniare tʉho, yʉhtihi.à yoacʉ mʉsare yʉ yʉhdohti dachore mʉsare yoadohohi”, nina tiro. Tʉhoga mʉsa. Mipʉre Cohamacʉ mʉsare to noano yoahti pja jira. Mipʉre Cohamacʉ mʉsare to yʉhdohti dacho jira. h0 KCohamacʉ yare buhedohoina jija sã. à jina ahrire tuaro mʉsare yoa dutija sã. Cohamacʉ yare noaa buheare mʉsa tʉhoriro seheta yoaga mʉsa. Mʉsa tʉhoriro sehe mʉsa yoaerachʉ tí mʉsa tʉhori yaba cjihti jierara. /Cristo ñaare to yoaerapachʉta Cohamacʉ sehe tirore mari ñaa buhirire yaria dutiri jire. à yoaro mari ñaa buhirire buhiri dahreri jire Cohamacʉ tirore. à jiro Cristo yaina mari wahachʉ Cohamacʉ yoaro sehe noaina jichʉ yoare tiro marine.m.Sà jina Cristo yare buhehtina to cũrina jija sã. Cohamacʉ mʉsare to yahuboriro seheta sã sehe õ sehe ni mʉsare yahuja: Cristore yahubasana nija. à jina mʉsare bosaja. Cohamacʉre mʉsa ñʉ tuhtiare tó purota duhuga. -Õ sehe masare yahu dutire Cohamacʉ sãre: “Cristore mari wacũ tuachʉ ñʉno mari ñaa buhirire buhiri dahrerara Cohamacʉ marine. à yoaro marine ñʉ tuhtiriro cjiro jiparota tiro marine to yaina jichʉ yoara”, ni yahu dutire Cohamacʉ sãre. r,]Cohamacʉ sehe marine noaa sehere cohtotachʉ yoare. Cohamacʉre ñʉ tuhtiina mari jichʉ ñʉno Cristo sehe mari ñaa buhiri tiare cohãre. à cohãno mari ñʉ tuhtirire duhuchʉ yoare tiro. à yoachʉ yoare Cohamacʉ Cristore. à yoaro sãre to yare buhe dutiro cũre. à buhena, painare Cohamacʉ mehne ti ñʉ tuhtirire duhuchʉ yoaja sã cʉ̃hʉ. + à jina Cristo yaina wahana wahma masa bajuaina yoaro sehe wahaja mari. Panopʉre mari mʉ sʉro mari tʉhotumarire, mari yoamarire duhunocaja mari. Mipʉre wahma masa bajuaina yoaro sehe jina, noaa sehere cohtotana, Cohamacʉ ya dihtare yoa duaja mari. *7à jina mipʉre sã mʉ sʉro masare “Noaina jira. Ñaina jira”, ni ñʉeraja sã. Panopʉ sã mʉ sʉro yoaa timai. à jina Cristore masierahi. m)SJipihtina mari ñaa buhiri yariari jire tiro Cohamacʉ ya dihtare mari yoahto sehe. Mari mʉ sʉro yoa dutieraro, to cahmaa sehere marine yoa dutiro yariari jire tiro. Tiro sehe mari yaro jiborirore yariaro, masa mʉjari jire. "(=Cristo marine to cahĩchʉ ñʉna mʉsare ã yoadohoja. To ã cahĩchʉ ñʉna to yare ã yahurucuja sã. Cʉ̃irota Cristo jipihtina mari ñaa buhirire yariari jire. To ã yariari baharo mari sehe jipihtina mari ñaa buhirire yariarina yoaro sehe jina, ñaare yoa namo duaeraja. ' ¿Sã õ sehe ni yahuna tʉho masieraina jijari sã, mʉsa tʉhotuchʉ? Masa sãre ñʉa, tʉho masieraina yoaro sehe ñʉna sãre. Cohamacʉ yare sã yoachʉ ñʉa ã ni ñʉboca sãre. Ti ã ñʉborina jipanahta ã jiina jieraja sã mʉsare yoadoho namona tana. [&/ Pari turi noaina sã jia tiare mʉsare yahuna nieraja. “Painare yʉhdʉrʉcaja”, niinare mʉsa yahuhto sehe noano mehne sã buherire yahuna nija sã mʉsare. Tina sehe ti tʉhotuapʉ ñaina jipahta masa ti ñʉrocaro dihta noaina yoaro sehe yoa ñomana. à jina sã mehne mʉsa wahchehto sehe ahri jipihtiare mʉsare yahu joana nija. “Paulo cʉ̃hʉ sãre noano mehne buhere”, sãre painare mʉsa ni dʉcatahto sehe ahri jipihtiare mʉsare yahu joana nija. @%y à jina cua pisaro mehne Cristore ño payoro cahmana marine. Ahrire masina, Cristo yare masichʉ yoaja sã masare. Tinare cuisãana, tirore wacũ tuachʉ yoa duaja sã tinare. Noano mehne sã tíre sã buherire Cohamacʉ noano masina. Sã ã buherire mʉsa cʉ̃hʉre noano mʉsa masichʉ cahmaja yʉhʉ. .$U à jina Cristore wahchechʉ yoa duaja mari. Ahri yahpa macari pjacʉ mehne jisinina tirore wahchechʉ yoa duaja. Mʉanopʉ cʉ̃hʉre tirore wahchechʉ yoa duaja. Jipihtina Cristo cahapʉ mari wahachʉ ñʉno tiro mari yoarire ñʉno marine beserohca. Ñano mari yoarire masinohca tiro. à masino wapa marieno to waborire marine wasi tiro. Noaare mari yoari cʉ̃hʉre masinohca. à masino wahchero marine noano yoarohca. To ã masiriro jichʉ ñʉna tirore wahchechʉ yoa duaja mari. Cohamacʉ marine to ñʉ tuhtichʉ ñʉno Cristo marine yahura # "1à jina mari cuieraja. Mari pjacʉrire ahri yahpai cohãna mari pʉhtoro mehne mʉanopʉ jirucunahca mari. à yoa mari yariachʉ noa nina marine. !Mʉano macaare Cohamacʉ cʉ̃hʉre mari ñʉerapanahta “Tí potocãta jira”, ni tʉhotuja mari. à jina tirore wacũ tuaja mari.  'à jina Cohamacʉre wacũ tuarucuja mari. Cuiro marieno jija mari. Ahri mari ji mʉhtari pjacʉi jina, mari pʉhtoro mehne jierasinija. \1Mari ã jirucuhtore cahnore Cohamacʉ sehe. à cahnono Espíritu Santore ware marine. à jiro Espíritu Santo mari mehne jiro, marine Cohamacʉ to yoahtore “Potocã tjira” nino, marine masichʉ yoara tiro. LMipʉre ahri pjacʉrire cohã duaerapanahta wahmaa pjacʉri sehere tuaro cohtaja mari. Mipʉre mari pjacʉrire cohã duaerapanahta jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne mari jihtore tuaro cahmaja mari. à jina ahri mari pjacʉri yariahti pjacʉri ti jichʉ masina, wahmaa pjacʉri mehne Cohamacʉ mehne ã jirucu duaja mari. }sTí pjacʉrire tuaro cahmaja, mari yariari baharo suhti marieina mari jiboro seheta pjacʉri marieina ji duaerana. b=à jina tí pjacʉrire mʉano macaa pjacʉrire tuaro cahmana, mari ã cohtarucuna nija. = uWʉhʉre to cohãboriro seheta baharo mari pjacʉri sehe butia wahaahca. à jiro wahma wʉhʉre to yoaboro seheta Cohamacʉ wahmaa pjacʉrire yoarohca. à yoaro tí pjacʉrire marine warohca. Tí pjacʉri masa ti yoaa pjacʉri jierara. à jina mʉanopʉ ã jirucunahca tí pjacʉri mehne. Tíre mari masija. J Mari ñʉri cjiri baa pihtia wahaahca. Mari ñʉerari sehe ã jirucuahca. à jina mari ñʉeraare Cohamacʉ yare ã wacũrucuja mari. à wacũrucuna baharopʉ mari noano jihtore wahcheja.H Mipʉre ñano yʉhdʉpanahta ñano yʉhdʉ dojoaeraja. Tí mari ñano yʉhdʉa pihtia wahaahca. à jina marine mahanocã ñano yʉhdʉro cahmana. à mari ñano yʉhdʉrina cjiri jina, baharopʉre pjíro wahchea mehne jirucunahca Cohamacʉ mehne. à jina mari ñano yʉhdʉri yʉhdoro pjíro wahchea mehne jirucunahca. LMʉsa ã wahachʉ ñʉna, sã ñano yʉhdʉpanahta cahyaeraja. à jina Cristo yare buhe duhueraja. Dachoripe wahyarucuna nija sã. Sã ã wahyarucupanahta dachoripe wahcheina jirucuja sã. 5cà jina mʉsare yoadohona, ñano yʉhdʉja sã. à jina Cristo yaina mʉsa payʉ wahana, payʉ mʉsa Cohamacʉre wahchea mehne ño payonahca. Tirore “Noana”, ninahca. fEà buheja sã ahri yʉ nihtire noano masina: Cristo to yariari baharo Cohamacʉ tirore masori jire. à jiro Cristo yaina mari jichʉ ñʉno tiro mari cʉ̃hʉre masonohca. To ã masori baharo to cahapʉ naanohca marine. Q Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe nina: “Cohamacʉre wacũ tuacʉ, to yare yahuhi”, ni joaa tiha panopʉ macariro. Sã cʉ̃hʉ tó seheta yoaja. Cohamacʉre wacũ tuana, to yare yahuja. +O à jia mʉsare sã buheri buhiri sã sehere paina nu wajãhto cuara. Sã buheare mʉsa tʉhori baharo jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucuhtina jira mʉsa. $A à yoa dachoripe sãre paina nu wajãhto cuara Cristo yaina sã jiri buhiri. Õ seheta ñano yʉhdʉja sã Cristo to catiare wariro to jiare paina ti masihto sehe. Sã pjacʉri baharo yariaa wahaahca. Sã ã wahahtina jipanahta Cristore catiare warirore masichʉ yoaja sã painare. gG Ti wajãhtina jinocanata nija sã, Cristo ahri yahpai to ñano yʉhdʉriro seheta. à ti wajãhtina jinata nija sã Cristo catiare wariro to jiare masa ti masihto sehe. Sã ã ñano yʉhdʉchʉ ñʉa tíre masiahca masa.  Sãre ti ñano yoarucupachʉta Cohamacʉ sãre ã yoadohorucura. Sãre ti cjãroca cũ mʉjapachʉta to yoadohoa mehne yarieraja sã. @yJipihtina paina sãre ñano yoapahta Cohamacʉ sãre to yoadohochʉ tina sãre yʉhdʉrʉcaerara. à jina “Ñano yʉhdʉna nija”, ni tʉhotupanahta, Cohamacʉ yare ne duhueraja. iKà masiina jina, to tuaare, noa buhea cʉ̃hʉre painare masichʉ yoaja. à yoaina jipanahta wiho jiina jija sã. Dihi biato dóihta to wahtiro yoaro seheta sã cʉ̃hʉ wiho jiina jija. à jipanahta Cohamacʉ to tuaare, noa buhea cʉ̃hʉre painare buheja sã. Sã ã buhechʉ ñʉa, wiho jiina sã jichʉ ñʉa, sãre tʉhoina õ sehe ni, masiahca. “Ti mʉ sʉro ahri buheare masierara. Cohamacʉ sehe tua yʉhdʉariro tinare masichʉ yoara”, ni masiahca paina sãre. T!Panopʉ õ sehe niha Cohamacʉ: “Nahitianopʉre buhriaro jiga”, ni dutiha tiro. Mipʉre tirota jira marine to tuaare masichʉ yoariro. Buhriarocaro marine to noano bajuchʉ yoaro seheta, tiro to tuaare marine masichʉ yoara. Cristo Cohamacʉ tuaare, to jia tia cʉ̃hʉre marine masichʉ yoara. Cristo to tuaa mehne mari jija s _Sã buhena “Sã sehere ño payoga”, ni buheraja. Õ sehe ni buheja sã: “Jesucristo sehe jira mari pʉhtoro”, ni buheja sã. Sã sehe Jesure yʉhtiina jina, mʉsare dahra cohtaina yoaro sehe jina, to yare mʉsare buheja sã. G Satana ñariro ahri yahpa macaina bui pʉhtoro tinare masierachʉ yoara. Capari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta masierachʉ yoara tinare. Noaa buheare Cristo tua yʉhdʉrʉcʉ sʉriro ya buheare ti masierachʉ yoara tiro. Cristo sehe Cohamacʉ to jia tiare marine masichʉ yoara. Tiro Cristo Cohamacʉ waro jira. , QSã ya buheare noaa buheare buheja sã. Sã tíre buhepachʉta paina ne noano tʉhoerara tíre tinare dʉcataro seheta. à tʉhoeraina pichacapʉ wahahtina jira. ) KTo yare buhena mahño cure buheraja. Tuhsʉ, sã tíre cohtotaeraja. Soro curero buhena bʉoro yʉhdʉboa. à jina tó sehe yoaare cahmaeraja sã. Cohamacʉ to ñʉrocaroi jija sã. à jina noaa buheare noano quihõno buheja sã. Sã ã buhechʉ ñʉa tíre noano masina sãre tʉhoina. &  Gà yoa Cohamacʉ sãre pja ñʉno, noaa buheare yahuhtinare cũre sãre. To ã cũrina sã jiare masina, to yare buhena pomerana, bʉjʉa witi tʉhotueraja. 3_à jina Jesu yaina jina, Cohamacʉ yahuare masija mari. Ti wʉhdʉa pocare dʉcataro marieina yoaro seheta Cristo to tuaare ñona nija mari. à jiro mari pʉhtoro Espíritu Santo marine noaa sehere cohtotachʉ yoaro nina. To ã yoachʉ Cristo noa yʉhdʉariro to jiro seheta wahana nija mari.1[“Mari pʉhtoro” nicʉ, Espíritu Santore nii nija. Cohamacʉ to Espíritu Santo mari mehne to jichʉ pichacapʉ wahaborinare to yʉhdoina jija. à jina “Panopʉ macaa dutia mehne mari yʉhdʉnahca”, nieraja mari. à jina tí dutiare duhuna, Espíritu Santo to cahmano seheta yoaja mari. ?wMari sehe mari pʉhtorore mari cahmachʉ tirota marine masichʉ yoara. Moise cjiro to wʉhdʉa dʉcatarore to nanocaboriro seheta mari pʉhtoro marine to yare noano masichʉ yoara. #Mipʉ cʉ̃hʉre Israe masa Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũrire buhea, tinare dʉcataro seheta noaa buheare ti tʉhoborore dʉcatara. r]Tí pjapʉ macaina Israe masa sehe ne masiera tiri jire. Mipʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉ yare panopʉ to joaa pũrine tina buhea, ne masierara. Moise cjiro to wʉhdʉare to dʉcatachʉ Cohamacʉ to si siteare ti ñʉroca õerariro seheta tina noaa buheare noano masierara. Cristore cahmaeraa, masisi tina. Tirore noano wacũ tuaa, tí pja pinihta to yare masiahca. hI Mari ã jirucuhtore masina, cuiro marieno noaa buheare noano yahu pahñonocaja sã. Moise cjiro sehe sã yoaro sehe yoaerari jire. “ ‘Cohamacʉ to si sitea pihtiro nina’, Israe masa ni ñʉri”, nino to wʉhdʉare dʉcatari jire Moise cjiro. Sã sehe tiro yoaro sehe yoaeraja. Cuiro marieno, dʉcataro marieno to yare noaa buheare buheja sã.  <q Panopʉre to dutia yoa cureri pja si sitea jirucuma, pihtia wahaha. Tí dutia yʉhdoro noaa buhea sehe noa yʉhdʉara. Tí buheare noano tʉhona, Cohamacʉ mehne ã jirucunahca. )K Panopʉ Cohamacʉ to dutiri cjiri sehe wiho jia dutia yoaro sehe tjuanocahna mipʉre noaa buhea mehne mari ñʉ piti bocachʉ. Noaa buhea sehe noa yʉhdʉara.  Cohamacʉ dutia panopʉ macaa masare pichacapʉ waha dutiri jire. à dutipahta Cohamacʉ tuaa mehne to si sitea mehne ji dʉcari jire. Tí yʉhdoro noaa buhea sehe Cohamacʉ to tuaa mehne jira. Tí buhea mehne noaina wahara masa Cohamacʉ to ñʉchʉ. Z~-Tí dutia yʉhdoro noaa buhea sehe noa yʉhdʉara. Ahri buheare painare mari buhechʉ ti noano tʉhochʉ Espíritu Santo tina mehne jirohca. à jia panopʉ macaa dutia yʉhdoro Cristo ya sehe noa yʉhdʉara. }#Cohamacʉ to dutiare cũno tãa pjĩnipʉ joa õ tuhsʉ, Moise cjirore cũri jire. To ã cũri baharo to si sitea bajuari jire. Moise cjiro wʉhdʉa si siteri jire. Minoa yʉhdʉari jire. Baharo tí si sitea pihtia wahari jire. Baharo to si sitea to pihtia wahahto to jipachʉta wahmanore to wʉhdʉare masa ne ñʉroca õa bihoerari jire. Tí dutiare masa ti yoa pahñoerari buhiri pichacapʉ wahahtina jia tiri jire. à jia tí dutia masare pichacapʉ waha dutipahta, tuaro si sitea mehne ji dʉcari jire tí dutia. 5|cMipʉre to yahuare noaa buheare Cohamacʉ sehe noano sãre buhe masichʉ yoara. Ahri buhea panopʉ to dutia to joari cjiri yoaro sehe jierara. Noaa buhea sehere buheja sã. Panopʉ to dutirire mari mʉ sʉro ne bihoeraja. à mari bihoerari buhiri pichacapʉ wahaboa mari. Noaa buhea sehere tʉhona Espíritu Santo to yoadohoa mehne Cristore wacũ tuaja. à wacũ tuana jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucunahca mari. q{[“Sã mʉ sʉro ahri dahraare yoaja sã”, ni masieraja sã. Cohamacʉ to yoadohoa mehne bihoja sã. z%Ahrire jipihtiare michapucacã yʉ ni joarire tʉhotuja sã Cohamacʉre noano wacũ tuana. Cristo to yoadohoa mehne ã wacũ tuarucuja sã. y-à jina tí pũ baro yoaro sehe jira mʉsa sehe. Cristo painare to joarocari pũ yoaro sehe jira mʉsa. Tí pũre tiro to joarocaboro seheta, Espíritu Santo tuaa mehne mʉsa jia tiare noano cohtotachʉ yoari jire Cristo, painare to tuaare ñono taro. Potota tinta mehne to joarocari pũ yoaro sehe jierara mʉsa. Cohamacʉ catiriro waro to Espíritu Santo mehne mʉsare cohtotachʉ yoaro, joarocari pũ painare to joaroca ñono seheta, mʉsa sehe Cristo yaina wahana, to yare mʉsare sã quihõno buherire noano ñona painare. %xCTí pũ barore cahmaeraja sã. Mʉsa sehere jipihtina paina ñʉa mʉsare sã noano buherire masiahca. Mʉsare sã buhechʉ Cristo yaina ji dʉcare mʉsa. Ww )¿Pari turi sã jia tiare mʉsare yahuna nijari sã, mʉsa tʉhotuchʉ? Paina mʉsare ti buhehto pano ti jia tiare masi duana ti joari pũre cahma mʉhtare mʉsa. Sãre masi tuhsʉra mʉsa. ¿Sãre masipanahta tí pũ barore cahmajari mʉsa? ¿O paina cahapʉ sã buhena wahana tí pũ barore sãre nano cahmajari, mʉsa tʉhotuchʉ? bv=Payʉ paina Cohamacʉ yare buhemana niñerure wapata duaa. Sã sehe tina yoaro sehe yoaeraja. Mahñono marieno Cristo to tuaa mehne to yare buheja sã. Cohamacʉ sãre to cũchʉ to ñʉrocaroi noano buheja sã.NuCristo yaina mari jichʉ ñʉa, ti ñaa buhiri pichacapʉ wahahtina sehe pichacapʉ ti wahahtore masina. Cohamacʉ to yʉhdohtina sehe marine Jesu yainare ñʉa jipihtia dachoripe tiro mehne ti jihtore masina. à jia Cristo ya wiho jia buhea jierara. à jiro ahrire Cristo yare to mʉ sʉro buhe sohtori tiriro ne mariahna. tCristo yaina jina, Cohamacʉ sehere wahchechʉ yoaja mari, me sitiare mari wahcheriro seheta. à jia Cristo yaina mari jia tiare ñʉ masina paina Cohamacʉ to yʉhdohtina. Paina ti ñaa buhiri pichacapʉ wahahtina cʉ̃hʉ Cristo yaina mari jia tiare ñʉ masina. sà yoa Cohamacʉ Satanare to yʉhdʉrʉcari baharo mari cʉ̃hʉre tirore yʉhdʉrʉcachʉ yoara, Cristo mehne ñaa yoaare marine duhuchʉ yoaro. Surara mahapʉ pari pohna wahaga ti yʉhdʉrʉcarire ti yoa ñono seheta mari cʉ̃hʉ Cohamacʉ mehne Satanare mari yʉhdʉrʉcarire yoa ñona nija Cohamacʉ mehne. à jina “Noana”, nija tirore. à jina Cohamacʉ marine to dutichʉ masina jipihtiropʉ Cristore masare masichʉ yoaja mari. à tirore masia tina noano wahchera me sitiare ti wahcheriro seheta. Gr à jipachʉta mari coyeirore Titore bocaeracʉ pjíro cahya tʉhotui. à jicʉ tó macainare coha siti tuhsʉcʉ Macedonia yahpapʉ wahai. Cristo to yoadohoa mehne ñaare yoarucueraja mari Rq à yoa Tróade wama tiri macapʉ sʉi Cristo yare buhe duacʉ. Tópʉ yʉ jichʉ payʉ masa noaa buheare tʉho duaina jire. Mari pʉhtoro to yoadohoa mehne to yare yʉ buhehtina payʉ masa jire. (pI Tíre boja Satana marine to yʉhdʉrʉcaerahto sehe. Tiro marine ñaare yoachʉ cahmana. Tíre noano masija mari. à jina Jesu yaina ti ñaa yoarire wacũrucueraja mari, “Tinapʉ Satana yare cahmari”, nina. Tróade wama tiri macai jiro Titore bocaeraro pjíro cahya tʉhotuha Paulo o3 Mipʉre to ñaa yoarire mʉsa bochʉ ñʉcʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ tíre boihtja. Yʉhʉre ñano yoaerari jire tiro. Mʉsa sehere ñano yoayuhti. To ã jiriro jipachʉta to ñaa yoarire boja yʉhʉ cʉ̃hʉ. Mʉsare noano yoadoho duacʉ Cristo to ñʉrocaroi to ñaa yoarire boja. 2n] Tó pano mʉsare joarocacʉ “¿Potocãta yʉhʉre yʉhtiahcari?” nicʉ ã ni yahu joarocahi mʉsare. Yʉhʉre mʉsa yʉhtichʉ ñʉ duacʉ mʉsare ã ni joarocahi. zmmTuhsʉ, tirore noano yoaga mʉsa tirore mʉsa cahĩrire to masihto sehe. Mʉsa ã yoachʉ tuaro cahmaja yʉhʉ. (lITirore mʉsa buhiri dahrerucuchʉ tuaro cahyaboca tiro. à jiro Cristo yare duhuboca. à jina to ñaa yoarire boga mʉsa. Tirore yoadohoga to wahchehto sehe. tkaPayʉ mʉsa mehne macaina tirore buhiri dahre tuhsʉyuhti. Tó purota buhiri dahre duhuro cahmana tirore. +jOCʉ̃iro mʉsa mehne macariro yʉhʉre cahyachʉ yoariro jire. Wiho mejeta mʉsare to tuaro cahyachʉ yoariro seheta yʉhʉ sehere pjíro cahyachʉ yoaerare tiro. à ñano yoariro cãina mʉsa sehere tua curero cahyachʉ yoayuhti. “Tua curero”, nija yʉhdo curero yahu duaeracʉ. iPjíro tʉhotucʉ, ñano yajeripohna ticʉ, tuaro yahco mehne mʉsare joarocapacʉta mʉsare cahyachʉ yoa duaerahi. Mʉsare tuaro yʉ cahĩrire mʉsare masichʉ yoa duacʉ mʉsare joarocahi. Tina mehne macariro to ñano yoarire bo dutiha Paulo Jesu yainare Uh#à jicʉ mʉsa cahapʉ wahaerahi. Wiho mejeta mʉsare wiho joaroca bahrañohi. Mʉsa yʉhʉre wahchechʉ yoahtina jipanahta yʉhʉre cahyachʉ yoaboa mʉsa, mʉsa cahapʉ yʉ sʉchʉ. Mʉsa mehne yʉ wahchechʉ, mʉsa cʉ̃hʉ wahchenahca. Tíre masija yʉhʉ. à jicʉ mipʉre mʉsa mehne cahya duaeracʉ wahaerahi mʉsa cahapʉ. g3Mʉsare cahyachʉ yoa duaeraja. Mʉsa cahyachʉ ñʉcʉ yʉhʉ sehe mʉsare wahcheraboa. à jina yʉhʉre wahchechʉ yoahtina jieraboa mʉsa sehe. f }à jicʉ õ sehe ni tʉhotuhi: “Pari turi tinare cahyachʉ yoa duaeraja. à jicʉ mipʉre wahaeraja”, ni tʉhotuhi. ze oà jina “Mʉsare wacũ tua dutiina jija sã”, nina nieraja. Cristore noano wacũ tua tuhsʉre mʉsa. à jina “Õ sehe Cristore wacũ tuaro cahmana mʉsare”, nina nieraja sã. Mʉsare yoadoho duaja sã mʉsa noano wahchehto sehe.d Mipʉre poto yahuihtja mʉsare. Poto yʉ yahuerachʉ Cohamacʉ sehe mʉsare poto yahujaro. Tirota yʉ tʉhotuare masina. Mʉsare tuhti duaeracʉ mʉsa cahapʉ wahaerahi. “Mʉsare cahyachʉ yoari”, nicʉ mʉsa cahapʉre Corintopʉ wahaerahi. Kc à yoa to yaina mari jiare ñʉno tíre marine masichʉ yoara tiro. à yoaro, Espíritu Santore mari mehne ji dutire tiro. Mari mehne jiro tirota marine Cohamacʉ to yʉhdohtore masichʉ yoara. qb ]Cristo yaina marine jirucuchʉ yoariro Cohamacʉta jira. à jiro to yare yahuhtinare sãre besere tiro. ?a yJipihtiare Cohamacʉ to yahurire Cristo yoa pahñoha. To ã yoariro jichʉ ñʉna Jesu yoadohoro mehne to yare sã painare “à tjira”, ni yahuja Cohamacʉre ti ño payohto sehe. @` {Yʉhʉ, Sila, Timoteo mehne Jesucristo Cohamacʉ macʉno yare mʉsare yahui sã. Cristo sehe “Yoaihtja” nino, quihõno yoariro jiro nina. Cohamacʉ to niriro seheta Cristo yoara. _  Õ sehe ni mahñoriro jieramaja yʉhʉ. à jicʉ “Yoaihtja”, nicʉ yʉ niriro seheta yoaja yʉhʉ. Tíre masina Cohamacʉ. ^ “Wahaihtja”, yʉ nichʉ tʉhorina jina mʉsa cahapʉ yʉ sʉerachʉ ñʉna “Paulo mahñono niri jira”, ¿ni tʉhotujari mʉsa? “Wahaihtja”, nicʉ yʉ mʉ sʉro ã nicʉ nieraja yʉhʉ. “To niriro seheta yoaerara”, ¿yʉhʉre ni tʉhotujari mʉsa? ] Õ sehe nicʉ Macedonia yahpapʉ waha duamaja yʉhʉ. à wahacʉ mʉsare ñʉ yʉhdʉ wahcã duamaja yʉhʉ. à jicʉ tópʉre sʉricʉ tjua tacʉ pari turi mʉsa mehne mahaa nʉmʉricã jiboca yʉhʉ. à jina pʉa taha mʉsa mehne yʉ jichʉ ñʉna pjíro yʉhʉ mehne mʉsa wahcheboca. Baharo mʉsa cahapʉ jiricʉ Judea yahpapʉ yʉ wahachʉ ñʉna yʉhʉre yoadohoboca mʉsa. \ R[  à yoana noano yahu joarocahi mʉsare, noano mʉsa masihto sehe. Mipʉ sãre mʉsa masi pahñohto dʉhsasinina mini. Sã jia tiare mʉsa noano masichʉ tuaro cahmaja sã. à sãre noano masina, mari pʉhtoro Jesu to tjua tachʉ sã mehne wahchenahca mʉsa. Mʉsa mehne sã wahcheriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ sã mehne wahchenahca. Z 8Y k Mʉsa mehne sã jirire wacũna wahchea mehne õ sehe tʉhotuja sã: Ahri yahpai Cohamacʉ to yoadohoa mehne mahñono marieno noano mehne masare piti ti buhehi. Mʉsa pinihtare noano piti ti buhei. Õ sehe yoana sã mʉ sʉro sã masia mehne yoaerahi. Cohamacʉ cahĩa mehne to tuaa mehne ã yoahi. JX  Sãre cuabiaro jipachʉta to yoadohoro mehne sã yʉhdʉi. Baharopʉ cʉ̃hʉre pari turi sãre yʉhdorohca. Sãre Cohamacʉre mʉsa sini payochʉ tiro sãre yoadohorohca. Sãre to yoadohohtore masija sã. à jina sãre to yoadohochʉ ñʉna, tirore “Noana”, ninahca mʉsa. Payʉ mʉsa sini payorire to yʉhtichʉ ñʉna wahche, “Noana”, ninahca mʉsa Cohamacʉre. Payʉ paina cʉ̃hʉ ãta niahca. Paulo Corintopʉ to waha duamarire yahuha W  LV  “Marine wajãnocaahca”, ni tʉhotumai sã. à ñano yʉhdʉna Cohamacʉ dihtare tuaro sã wacũ tua namoi. Sãre ti ñano yoachʉ cahmaha Cohamacʉ tirore sã wacũ tua namohto sehe. Tiro sehe yariainare masoriro jira. à tirore wacũ tuana sã mʉ sʉro sã cʉ̃no pjaerarire masija. Cohamacʉ sehe marine yoadohora. hU KSã coyea, mipʉre ahri yʉ yahuhtire mʉsa noano masichʉ sã cahmaja. Asia yahpai ñabiaro yʉhdʉi sã. Õ sehe ni tʉhotumai sã: “Ne bihosi mari. Ne cʉ̃no pjasi. à jina mari yarianahca”, ni tʉhotumai sã. gT INoano mehne mʉsa cʉ̃no pjahtore sã masija. Sã ñano yʉhdʉriro seheta ñano yʉhdʉre mʉsa cʉ̃hʉ. à jina Cohamacʉ to yoadohoa mehne wahche, sã cʉ̃no pjariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ wahchena, cʉ̃no pjanahca. 9S mSã sehe mʉsare yoadohona ñano yʉhdʉja. Cristo mehne mʉsa yʉhdʉhto sehe mʉsare sã yahuri buhiri ñano yʉhdʉja. à yoa Cristo sãre to yoadohochʉ sã sehe mʉsa cʉ̃hʉre yoadoho masija. à jina sã ñano yʉhdʉriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉna, noano mehne cʉ̃no pjanahca mʉsa. ^R 7Cristo yaina mari jiri buhiri mari ñano yʉhdʉchʉ tiro tuaro yoadohorohca marine. BQ Mari ñano yʉhdʉchʉ ñʉno jipihtinare marine to yainare yoadohora tiro painare mari yoadohohto sehe. Cohamacʉ marine to yoadohoa mehne mari cʉ̃hʉ paina cʉ̃hʉre yoadohonahca. #P AMari pʉhtoro Jesucristo Pʉcʉro Cohamacʉ marine pja ñʉna. à jiro tiro marine ã yoadohorucura. “Noa yʉhdʉariro jira tiro”, nijihna mari. FO à jina Cohamacʉ mari Pʉcʉ, mari pʉhtoro Jesucristo mehne mʉsare noa dutija. Cohamacʉ to cahĩa mehne to yoadohoa mehne noano jiga mʉsa. Paulo to ñano yʉhdʉrire õ sehe ni yahuha #N CYʉhʉ Paulo Jesucristo buhe dutiro to cũriro jija. Cohamacʉ to cahmariro seheta cũre yʉhʉre Jesu. Yʉhʉ, mari coyeiro Jesu yairo Timoteo mehne mʉsare Cohamacʉ yainare, Corinto macainare joarocaja tjoa. Jipihtina Cohamacʉ yainare Acaya macainare mʉsa cʉ̃hʉre joarocaja. }MsbCãina tí durucuare tʉho nʉnʉina Cristo yare cohãnocare. Cohamacʉ to cahĩa mehne mʉsare noano yoajaro.6LebTimoteo, mʉhʉre Cohamacʉ to cũrire to buhe dutirire noano yoanohbʉ. Boi ninohbʉ mʉhʉ. Cãina masa Cohamacʉre cahmaeraina yoaro seheta mahñoare, tʉho masieraina ya buheare durucurucura. à durucua “Noano masiina ya buhea jira”, nimana tina. à ti ni durucuare tʉho nʉnʉi tjiga. K1bTi ã yoachʉ mʉanopʉ Cohamacʉ cahai ti ya jiahca. Ti ya tópʉ jia, ne butisi. à jia tópʉ ã jirucuahca tina. Paulo Timoteore duti batoaha oJWbà jia tina noaa sehere yoajaro pjíro noaare yoaina ti jihto sehe. à yoa ti cjʉaare waina jijaro. VI%bAhri yahpa macaina pache pʉare õ sehe ni dutiga mʉhʉ: “Painare yʉhdʉrʉcaja”, ni ti basi tʉhotuea tjijaro tina. Ti pache ti cjʉaa pihtia wahaahca. à jia ti cjʉaa dihtare wahchea tjijaro. Cohamacʉ sehere tuaro wahchejaro. Jipihtia pototi mari cahmaare wariro jira tiro. Tiro sehere wacũ tuajaro tina pache pʉa. %HCbTiro dihta ne yariaerariro jira. To si sitea mehne jiriro jira. To si sitea cahapʉ waha masierara masa. à yoa tirore masa ne ñʉerare. Mipʉ cʉ̃hʉre tirore ñʉerara. Tiro sehere ño payojihna. à jina “Jipihtia dachoripe tuariro jira tiro”, nijihna tirore. Ãta yoajihna. ;GobTo quihõriroihta Cohamacʉ Cristore tjua tachʉ yoarohca. Cohamacʉ noariro, tiro dihta masare dutiriro jira. à jiro jipihtina paina pʉhtoa ti bui pʉhtoro jiriro jira tiro. %FCbMʉhʉre Cohamacʉ to dutirire yoa pahñonocahga. Jesucristo to tjua tahto pano masa mʉhʉre ñaare ti ne yahusãerahto cjihtore to dutirireta yoarucuga. {)~}7{vyxwvv,uvttsr?q9o9njlkk%jC? Tópʉ yʉ sʉchʉ yʉ cahmano sehe yoaina jieraboca mʉsa. à jicʉ mʉsare tuaro cuisãaja. à yoa mʉsa cahmano sehe yoariro jieraboca yʉhʉ cʉ̃hʉ, tópʉ sʉcʉ. Soro mʉsa yoachʉ ñʉcʉ yahuihca mʉsare. Tópʉ yʉ sʉchʉ mʉsa sehe cahma sayoina, painare pahsu tiina, ñaco suaeraina, mʉsa mʉ sʉro painare yʉhdʉrʉca duaina, painare ñano durucuina, ñaa quiti dahreina, “Painare yʉhdʉrʉcaja” niina, mʉsa cahmachunore dojomehneina jiboca mʉsa. à jina mʉsa jirore dojomehnena niboca mʉsa. “Tíre yoari” nicʉ, cuisãaja yʉhʉ mʉsare. > “Ñano yoaeraja sã”, ni dʉcatana nieraja sã. Cristo yaina jija. à jina Cohamacʉ to ñʉrocaroi mʉsare yahuna nija. Yʉ coyea, yʉ cahĩina, mʉsare yahuhi mʉsa sehere yoadoho duana. Mʉsare yahuna, sã sehere mʉsare cahmachʉ yoana nierahi. n=U Sohõ jiri pjapʉ mʉsa cahapʉ Titore waha duti tuhsʉhi tirore. à jicʉ pairore Cristo yairore tiro mehne piti dahre warocahi. ¿Tito paye barore mʉsare mahño mari, mʉsa ñʉchʉ? Mahño maerari jire. Tiro yʉ yoaro seheta Cohamacʉ to cahmano seheta yoariro jira. ¿Ã jiro yʉ yoaro sehe yoaerari tiro, mʉsa ñʉchʉ? Yʉ yoaro seheta yoari jire. X<) ¿Mʉsa ã niriro seheta yoariro jicʉ, dohse tíre yoari yʉhʉ, mʉsa ñʉchʉ? ¿Mʉsa cahapʉ yʉ warocarina yaba barore yʉhʉre mahño mabasari tina mʉsare, mʉsa ñʉchʉ? Mahño maerari jire tina. ];3 à jicʉ mʉsa mehne jicʉ mʉsare cariboerahi. ¿Potocã tjijarita, mʉsa tʉhotuchʉ? Wiho mejeta cãina mʉsa mehne macaina õ sehe niboca: “Paulo paye baro marine na duaro mahñore marine”, niboca. u:c à jicʉ yʉhʉ pinihta yʉ cjʉaa sehere wa duaja mʉsare yoadohocʉ tacʉ. Mʉsa cahamacʉno yoaro sehe ji duaja mʉsare yoadohocʉ tacʉ. Mʉsa sehere yʉ ã tuaro cahĩpachʉta yʉhʉre mʉsa sehe pjiroca cahĩna, yʉ tʉhotuchʉ. "9= Pʉa taha mʉsa cahapʉ yʉ sʉri baharo pari turi waha duaja tjoa. Tópʉ sʉcʉ mʉsare caribosi yʉhʉ. Paye barore sinisi yʉhʉ mʉsare. Mʉsa yare cahmaeraja. Cristo ya sehere mʉsa yʉhtiina jichʉ cahmasãja yʉhʉ. Masa pohna sehe ti pʉcʉsʉmare ti cahmaare waerara. Ti pʉcʉsʉma sehe ti pohna cahmaa sehere wara. (Tó seheta mʉsa yʉ pohna yoaro sehe jiina yʉ cahmaa sehere wasi mʉsa.) #8? Õ seheta yoamai. Paye macari macainare Jesu yainare mʉsa cʉ̃hʉre cʉ̃no potori yoaa timai yʉhʉ. Wiho mejeta mʉsa dihtare cariboerahi. Mʉsa dihtare paye barore sinierahi. ¿Yʉ ã sinierachʉ ñaa nijari, mʉsa tʉhotuchʉ? Tí ñaa jichʉ tí ñaare boga mʉsa yʉhʉre. 7 Potocãta ñano yʉhdʉriro jipaihta Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñomai mʉsare. à ñocʉ Jesu to cũriro yʉ jiare ñoi nimai mʉsare. M6 Yʉ jia tiare yahucʉ tʉho masierariro yoaro sehe yoahi yʉhʉ. Yʉ ã yahupachʉta tí mʉsa ya buhiri jira. Mʉsa sehe yʉ jia tiare painare noano yahuboa. Yʉhʉ yʉ mʉ sʉro jicʉ yaba cjihti jieraboa yʉhʉ. à jiboriro jipaihta “Jesu to cũrina, masi pahñoina jija”, ni mahñoinare docarʉcaeraja yʉhʉ. H5  à jicʉ Cristo yairo yʉ jiri buhiri yʉhʉre purĩchʉ wahcheja. Paina ñano yʉhʉre ti ni durucuchʉ, ñabiaro yʉhdʉcʉ wahcheja. Yʉhʉre ti ñano yoarucuchʉ, ñano yʉhdʉcʉ Cristo tuaa mehne cʉ̃no pjaja tirore wacũ tuacʉ. à jicʉ wahcheja. Corinto macainare Cristo yainare pjíro cahya tʉhotuha Paulo 4 Õ sehe ni yʉhtia tire yʉhʉre tiro: “Õ mʉ dohatiro pinihtare mʉhʉre yʉhdʉchʉ yoasi yʉhʉ. à mʉhʉre yʉhdoerapaihta mʉhʉre cahĩja. Yʉ cahĩa mehne noano jiihca mʉhʉ. Dohaticʉ ñano yʉhdʉriro, wiho jiriro jicʉ yʉ tuaare noano masichʉ yoaihca mʉhʉ. Tuaina yʉhdoro mʉhʉ sehe yʉ tuaare masare masichʉ yoaihca”, ni yʉhtia tire tiro yʉhʉre. To ã nichʉ tʉhocʉ ñano yʉhdʉriro, wiho jiriro yʉ jiri cjirire masicʉ wahcheja. à jicʉ ñano yʉhdʉriro, wiho jiriro yʉ jiare mʉsare wahchea mehne yahuihca. Õ seheta ni yahuihca Cristo to tuaa mehne yʉ noano jiare mʉsa noano ñʉ masihto sehe. p3Y Õ yʉ dohatirore yʉhʉre yʉhdo duticʉ sinia timai Cristore mari pʉhtorore. Tia taha sinia timai. l2Q Cristo noa yʉhdʉare mʉanore yʉhʉre to ñochʉ ñʉriro jicʉ, “Painare yʉhdʉrʉcaja”, niboca yʉhʉ sehe. à yʉ nierahto sehe Satana yʉ pjacʉre to duti dahrechʉ ñʉno “Noanohca”, niri jire Cohamacʉ. Yʉhʉre duti dahreri jire Satana yʉhʉre ñano wahachʉ yoaro. Ahri dohatiro potaca sãano to purĩno seheta yʉhʉre purĩna. 1 “Painare yʉhdʉrʉcaja”, mʉsare ni yʉ yahu duachʉ yʉ niri cjiri potocã tjiboa. Tó sehe ni yahucʉ tʉho masierariro jieraboa yʉhʉ. Wiho mejeta “Õ sehe painare yʉhdʉrʉcaja”, ni yahusi yʉhʉ mʉsare, “Cua pisaro choro yʉhʉre ñʉri”, nicʉ. Yʉhʉre ñʉ masina ño payora mʉsa. Mʉsa ã ño payopachʉta tí yʉhdoro yʉhʉre mʉsa ño payochʉ cahmaeraja. Yʉ yoarire ñʉna, yʉ nirire tʉhona quihõno mʉsa ño payoriro yʉhdoro yʉhʉre mʉsa ño payochʉ cahmasãaeraja mʉsare. #0? Tó sehe yʉhʉre to ñorine mʉsare yahucʉ, “Yʉhʉ cʉ̃irota painare yʉhdʉrʉcariro jija”, niboa yʉhʉ. à nieraja yʉhʉ. Yʉ mʉ sʉro masierariro yʉ jiare ñano yʉhdʉriro, wiho jiriro yʉ jiare wahchecʉ mʉsare yahuihtja. Tí dihtare wahchecʉ mʉsare yahuihtja. ?/w à jiro paraíso wama tiropʉ naa mʉjare yʉhʉre. Yʉ tʉhotua dihtare to naachʉ masieraja yʉhʉ. O yʉ pjacʉ cʉ̃hʉre to naachʉ masieraja. Cohamacʉ dihta tíre masina. To ã naa mʉjachʉ sʉcʉ tópʉre to yahuare tʉhoi. Tí yʉ tʉhorire masa ne masierara. Tí to yahurire marine yahu dutierara. . 7-g Õ sehe ño dʉcare tiro yʉhʉre: Catorce cʉhmari waro wahara yʉhʉre Cristo yairore mʉanopʉ to naa mʉjari baharo. Mʉanopʉ ñahpichoha buipʉ yʉhʉre naa mʉjare. Yʉ tʉhotua dihtare to naachʉ masieraja yʉhʉ. O yʉ pjacʉ cʉ̃hʉre to naachʉ ne masieraja. Cohamacʉ dihta tíre masina. L,  Yʉ jia tiare wahchea mehne yʉ yahuchʉ yaba cjihti jierara. To ã jipachʉta yʉ jia tiare yahu namoihtja mʉsare. Mari pʉhtoro Jesu yʉhʉre to ñorire to masichʉ yoarire yahuihtja mʉsare. }+s !Ti ã cohtaro watoihta yʉhʉ mehne macaina pjiri pʉhʉropʉ yʉhʉre duhu sãa, tí sahrĩno macari sopacacãpʉ yʉhʉre duhu borore. Tí sahrĩno baharo bʉhʉsehepʉ yʉhʉre duhu borore. Ti ã duhu borori baharo duhti wahcãa wahai.;*o Damasco wama tiri macapʉ yʉ jichʉ ñʉno, cʉ̃iro pʉhtoro yʉhʉre ñaha duamare. Jipihtina masa bui pʉhtoro Areta wama tiriro to docai jiriro pʉhtoro pinihta yʉhʉre ñaha duamare. à ñaha duaro tí maca macari sahrĩno, tãa mehne ti yoari sahrĩno macaa sopacaripe surarare cohta dutiri jire. )+ Cohamacʉ mari pʉhtoro Jesu pʉcʉro dachoripe mari ño payohtiro tirota mʉsare yʉ mahñoerachʉ masina. Ahrire mʉsare quihõno yahuihtja. }(s Yahu duaerapaihta yʉ jia tiare yahui tacʉ, yʉ mʉ sʉro wiho jiriro yʉ jia tiare mʉsare wahchea mehne yahuja. H'  à jicʉ cʉ̃iro Cristo yairo to ã jinocariro to jichʉ ñʉcʉ cahyaja. Paina Cristo yairore ñano yoa dutiboca. Ti ã yoachʉ ñʉcʉ Cristo yairore cuisãacʉ, tina ñaina mehne suaja. ~&u Õ sehe ñano yʉhdʉpaihta dachoripe jipihtina paina Cristo yainare, mʉsa cʉ̃hʉre pjíro wacũ tʉhotuja. J%  Cristo yare yoacʉ tuaro dahraa tii. à dahracʉ ñano wahyaa tii. Payʉ tahari yʉhʉre wʉjo ñano purĩpachʉta ã dahrarucua tii. Ñano jʉca baa tii. à yoa ñahma yapioro jia tire yʉhʉre. Payʉ tahari chʉa bocaeraa tii. Yʉ suhti sãaboa cʉ̃hʉ ne mariea tire yʉhʉre. à yoa yʉhʉre yʉsʉa yʉhdʉa tire. "$= Payʉ tahari macaripʉre buhe tinii sʉi. Yʉ ã buhe tinichʉ cua yʉhdʉare yʉhʉre. Yʉhʉre nu minihto cua nire. Yʉhʉre yacahto cua nire. Yʉ ya dihta macaina judio masa, judio masa jieraina cʉ̃hʉ yʉhʉre ñano yoahto cua nire. Macaripʉ, masa marienopʉ, pjiri mapʉ cʉ̃hʉre yʉhʉre nu yariahto cua nire. “Mʉhʉ mehne macaina jija”, ni mahñoina cʉ̃hʉ yʉhʉre ñano yoahto cua nire. # Tia taha paina yʉhʉre ñahare. à ñahaa tina pinihta yʉhʉre ñano yucʉri mehne cjãre. Pa tehe yʉhʉre paina tãa mehne docare. Tia taha dohoria mehne tãcapʉ doca wahã sʉ, minii. à jicʉ cʉ̃ dacho, cʉ̃ ñami pjiri ma dacho macapʉre ba pahsai. x"i Cinco tahari judio masa yʉhʉre ñahare. Yʉhʉre ti ñahape tahari treinta y nueve tahari yʉhʉre tjanare. !!; “Cristo cahamaca jija”, nina tina tjoa. Yʉhʉ cʉ̃hʉ Cristo cahamacʉnota jija. Tina yʉhdoro Cristo yare noano yoaja yʉhʉ. Cuenah, ã nicʉ tʉho masierariro yoaro sehe durucui nija. Tina yʉhdoro tuaro mehne dahrai yʉhʉ Cristo yare yoacʉ. Payʉ tahari tina yʉhdoro Cristo yairo yʉ jiri buhiri peresu yoare paina yʉhʉre. Tina yʉhdoro payʉ tahari tjanare yʉhʉre masa. Tina yʉhdoro Cristo yairo yʉ jiri buhiri payʉ tahari masa yʉhʉre wajã duamare. Ti ã wajã duachʉ mahanocã yʉhdʉi yʉhʉ ti wajãboriro. w g Tina “Hebreo masa jija”, nina painare yʉhdʉrʉca duaa. Hebreo masʉnota jimaja yʉhʉ cʉ̃hʉ. “Israe masa Cohamacʉ to beserina jija”, nina tina tjoa. Ti yoaro seheta to beserirota jimaja yʉhʉ cʉ̃hʉ. “Abrahã cjiro panamana ji turiaina jija”, nina tina tjoa painare yʉhdʉrʉca duaa. Ti yoaro seheta Abrahã panaminota jimaja yʉhʉ cʉ̃hʉ. gG Noacaro yoajari mʉsare tina. Cue, masare yʉhdʉrʉcaina jijari tina. Sã sehe tina yoaro sehe yʉhdʉrʉcaina jieraja. à jina tina yoaro sehe yoaeraja. Tina yoaro sehe jierapaihta tina “Õ sehe jiina jija”, ti nichʉ tʉhocʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ ãta ni yahuboca. Pari turi tʉho masierariro yoaro sehe yoacʉ, õ sehe ni yahuihtja mʉsare tjoa. J  Mʉsare cahamaca ti dahrechʉ, mʉsare ti wapa cahmachʉ, mʉsa yare ti machʉ, ã ñʉnocahna mʉsa. à yoa mʉsare ti doca dahrechʉ, mʉsa wahsupurire ti cjãchʉ, ã tʉhotunocahna mʉsa.  Mʉsa sehe tʉho masierainare tʉhona wahchea mehne ñʉyuhca mʉsa tinare. Noacaro masiina jijari mʉsa sehe ã tʉhona. -S To ã nierapachʉta ahrire yahuihtja mʉsare. Ti mʉ sʉro “Noaina jija”, niina payʉ paina ti jichʉ ñʉcʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ yʉ jia tiare mʉsare yahuihtja. ) Mʉsare ã yahucʉ tʉho masierariro yoaro sehe yoai nija. Mari pʉhtoro Jesu yʉhʉre “Mʉ basi mʉ jia tiare yahuga”, nierare yʉhʉre. A{ Pari turi ahrire mʉsare yahuihtja. Ne “Tʉho masierariro jira”, yʉhʉre niena tjiga. Yʉ ã ni dutierapachʉta yʉhʉre mʉsa ã ni tʉhotuchʉ noanohca yʉhʉre. “Tʉho masierariro jira”, yʉhʉre ni tʉhotupanahta tʉhosiniga mʉsa yʉhʉre. Mahanocã yʉ jia tiare yʉ yahuchʉ tʉhoga mʉsa. `9 To ã yoariro jichʉ masicʉ Satana yaina “Jesu to cũrina jija”, ni mahñoina Cohamacʉre yoadohoina yoaro sehe ti mahñoina jichʉ ñʉcʉ, mahñoina ti jiare masi tuhsʉja yʉhʉ. à mahñoina ti jichʉ ñʉno, pihtiri dacho jichʉ jipihtia ti ñano yoari buhirire buhiri dahrerohca Cohamacʉ tinare. To ñano yʉhdʉrire yahuha Paulo "= Ti ã mahñoina jichʉ masi tuhsʉja yʉhʉ. Satana cʉ̃hʉ noariro yoaro sehe cohtota mʉjana. Tiro anjo si siteriro yoaro sehe ji duaro cohtotamana.  Tina potocãta Jesu to cũrina waro jierara. Tinare ne cũerare tiro. “Jesu to cũrina jija”, ni mahñoa, sã yoaro seheta jimana.  Wapa cahmano marieno mʉsare yʉ buhe dʉcariro seheta sohtori tiihtja. Yʉ buheri wapa yʉ wapa nachʉ ñʉa tina “Jesu to cũrina jija”, ni mahñoina õ sehe niboca: “Paulo noaa buheare buhero, wapa nana. à jina sã cʉ̃hʉ to yoaro seheta yoaja”, niboca tina “Paulo yoaro sehe yoaja sã”, ni duaa. “à niri” nicʉ, wapa cahmano marieno buheihtja mʉsare. ta ¿Mʉsare yʉ sinierari cjirire painare yʉ ã yahurucuchʉ tʉhona, dohse ni tʉhotujari mʉsa? “Paulo ã ni yahuro sãre cahĩeraro nina”, ¿ni tʉhotujari mʉsa? Jierara. Mʉsare cahĩja. Mʉsare yʉ cahĩare Cohamacʉ masina. 8i Cristo potocãta to yahuriro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ mipʉre mʉsare potocãta yahui nija. Jipihtiro Acaya yahpai jiinare ahri mʉsare yʉ sinierari cjirire ã yahurucuihtja.   Mʉsa mehne jicʉ paye baro yʉhʉre dʉhsapachʉta mʉsare niñerure ne sinierahi. Mari coyea Macedonia yahpa macaina Jesu yaina jipihtia yʉ cahmarire na wihire yʉhʉre. Panopʉre mʉsare ne cariboerahi yʉhʉ. Baharopʉ cʉ̃hʉre mʉsare ne caribosi. Y+ Mʉsare yʉ buhechʉ paye macari macaina Jesu yaina yʉhʉre niñerure ware. Ti ã wachʉ tí niñerure ñahai sinino marieno mʉsare buhei tai. Mʉsa sehe yʉhʉre mʉsa waborirore tina sehe yʉhʉre ware. T! Noaa buheare Cohamacʉ yare mʉsare buhecʉ ne wapa cahmaerahi. Mʉsare yoadoho duacʉ wapa cahmaerahi. Wiho jiriro yoaro sehe jii yʉhʉ. ¿Yʉ ã wapa cahmaerachʉ noaerajari, mʉsa tʉhotuchʉ? "= Noano yahu mihniriro jieraboca yʉhʉ. Noano yahu mihnierapaihta Cohamacʉ yare noano masija. Yʉ ã masiare payʉ tahari mʉsare noano masichʉ yoahi. } Mʉsa mehne macaina “Jesu to cũrina jija”, nimarina yʉhʉre masi yʉhdʉrʉcaerara. Tinare docarʉcaeraja yʉhʉ. ! Tina “Õ sehe jiriro jira Jesu”, ti mʉ sʉro soro ni ti mahño buhepachʉta tʉhoyuhca mʉsa. Mʉsare sã buheriro sehe jierapachʉta mʉsare mahño buheinare tʉhoyuhca mʉsa. Tuhsʉ, “Õ sehe jiriro jira Espíritu Santo”, ti mʉ sʉro soro ni ti mahño buhepachʉta tʉhoyuhca mʉsa. Mʉsare sã buheriro Espíritu Santo waro jira. Tiro sehere quihõno ti yahuerapachʉta mʉsare mahño buheinare tʉhoyuhca mʉsa. Tina soro jia buheare ti mahño buhechʉ noaa buheare ti buherapachʉta tíre tʉhoyuhca mʉsa. 6 e Paina ñaina mʉsare mahñoa, soro jia buheare cahmachʉ yoaboca mʉsare. Agã Evare mahñono to masia mehne ticorore Cohamacʉre to yʉhdʉrʉcachʉ yoari jire panopʉre. To ã yoariro seheta mipʉre ñaina mʉsare mahñoa, Cristore mʉsare noano ño payoerachʉ yoaboca. à jicʉ mʉsare cuisãja. Z - Cohamacʉ mʉsare to cahĩno seheta tuaro cahĩja yʉhʉ cʉ̃hʉ mʉsare. Cristo yare mʉsare yʉ buhechʉ tʉhona tirore wacũ tua dʉcare mʉsa. à jicʉ ahrire nija mʉsare: Manʉ tihticoro to manʉno cjihto dihtare to cahĩno seheta, Cristo sehere tuaro cahĩga painare mʉsa cahĩriro yʉhdoro. Tó sehe yoaina ñaa buhiri tia marieina mʉsa jichʉ mʉsare Cristore wa duaja to yaina cjihtire. Tó sehe jiinare, “Tinare mʉhʉre waihtja”, nihi Cristore.    Yʉ jia tiare yahucʉ tʉho masierariro yoaro sehe yahui nija. à yahuriro yʉ jipachʉta yʉhʉre tʉhosiniga mʉsa mipʉre. % C Masa ti basi “Sã sehe yoahi”, ti nichʉ ji coaerara Cohamacʉ. Mari pʉhtoro Cristo “Ahrina noano yoare”, to niina sehere ji coara Cohamacʉ. 3 Mari yoaare “Sãta yoaja”, nieraro cahmana. Mari pʉhtoro Jesu to yoaa sehere ñʉna wahchero cahmana. Tí sehere painare yahuro cahmana.  à yoa mʉsa ya yahpa yʉhdʉropʉ noaa buheare yahuna wahanahca. à wahana paina ti buheri baharo sʉna, “Sã buhehi”, nisi sã. nU à jina paina ya dahraare “Sã sehe tíre yoahi”, ne nieraja sã. Wiho mejeta Cristore mʉsa wacũ tua namochʉ cahmaja sã. à cahmana mʉsare buhe namo duaja sã. à buhena Cohamacʉ to dutiriro purota buhe duaja mʉsare. 2] Õ sehe nina, mahñona nieraja sã. Noaa buheare Cristo yare mʉsare buhe mʉhtana sʉhi sã. à jina Cohamacʉ sãre buhe dutiro to cũri dihtare buhena nija mʉsare. C Sã sehe tina yoaro sehe yoasi. Cohamacʉ sãre buhe dutiro to cũri dihtare yahuja sã sehe mʉsare. Paina ya dahraare “Yoahi”, nina nieraja. Tiro mʉsare buhe dutiro sãre cũre. 3_ Cãina mʉsa mehne macaina “Noano masi pahñoina jija”, ni durucura ti basi. Cuenah, noacaro masiina jijari tina ã ni durucua. Sã sehe ti yoaro sehe ne ã ni durucusi. Ti basi cahma ñʉ piti boca “Mari sehe noa yʉhdʉrʉcaina jija”, nina tina ti basi. Tʉho masieraina jira tina.  Tó sehe niinare õ sehe ni yahuihtja: “Õ seheta yoanahca”, sã ni joarocariro seheta tó seheta yoanahca sã, mʉsa cahai jina.  Cãina mʉsa mehne macaina õ sehe nina: “Paulo joarocaro tuhtiriro yoaro seheta joaroca mʉjana marine. à jiriro jiparota mari mehne jiro ne ã jica nierariro jira. Pjacʉoriro yoaro sehe jira. à jia, marine to durucua yaba cjihti jierara”, nina cãina. w Õ seheta poto ni yahuja mʉsare “Cuiri”, nicʉ. Ahri yʉ joarocari pũre ñʉna mʉsa ñʉ cʉachʉ cahmaeraja. xi “Mari pʉhtoro ya buheare noaa buheare buhe dutiro, cũre sãre”, nicʉ payʉ tahari mʉsare ã ni yahupaihta bʉo tieraja yʉhʉ. Sãre ã buhe dutiro mʉsare yoadohohtinare cũre sãre. Mʉsare dojomehnehtinare cũno nierare sãre. D Yʉ pjacʉ dihtare masina mʉsa. Yʉ jia tia sehere ne masierara mʉsa. “Cristo yaina jija”, niina jina, õ sehe masiga mʉsa: Sã cʉ̃hʉ mʉsa yoaro sehe Cristo yaina tjija. T~! à yoa, paina mʉsa mehne macaina Cristore ti yʉhdʉrʉcachʉ ñʉna tinare buhiri dahrenahca sã. Mʉsa sehe mʉsa noano yʉhtiri baharo Cristore yʉhdʉrʉcainare ã buhiri dahrehtinata jinahca sã. }- Tuhsʉ, jipihtina yʉhdʉrʉca duainare, ti mʉ sʉro tʉhotuinare, Cohamacʉre masi dutieraina sehere duhuchʉ yoaja sã. à yoa tí tuaa mehne Cohamacʉre cahmaerainare Cristore noano yʉhtiina ti jichʉ yoaja sã. Cristo to cahmano seheta tinare tʉhotuchʉ yoaja sã. |- Surara cahma wajã ti yʉhdʉrʉcariro seheta sã sehe ñaare yʉhdʉrʉca duaja. Tí ñaare yoa duaeraja. Sã ã yoachʉ sã wamoa ahri yahpa macaina ti wamoa yoaro sehe jierara. Surara ti wamoa ti cjʉaro seheta sã sehe Cohamacʉ to tuaare cjʉaja. Tí tuaa mehne Cohamacʉre cahma dutierainare cohãja sã. Masa ti mʉ sʉro ti masiare ti yaba cjihti jierachʉ masichʉ yoaja sã tí tuaa mehne. {+ Sã cʉ̃hʉ ahri yahpa macainata jina nija. à jipanahta ahri yahpa macaina ti mʉ sʉro ti yoaro sehe yoaeraja sã, Cohamacʉ dutiare yoana. !z; à jicʉ mʉsare ahrire tuaro mehne yahuihtja: Mʉsa cahapʉ yʉ sʉchʉ noano yoaga mʉsa “Paulo sãre tuhtiri”, nina. Cãina yʉhʉre õ sehe nina: “Tiro to mʉ sʉro, Cohamacʉ to dutiro marieno yoara”, nina yʉhʉre cãina. Tó sehe niina pinihtare tuhtiboca yʉhʉ. ty c Mipʉre yʉhʉ Paulo, mʉsare yahuihtja. Cãina mʉsa mehne macaina õ sehe nina yʉhʉre: “Mari mehne jiro painare yʉhdʉrʉca duaerariro, wiho jiriro yoaro sehe jira. à jiparota pa sehepʉ jiro marine cuiro marieno tuhtirocara”, nina mʉsa cãina yʉhʉre. Cristo sehe ne suaerariro, masare noano yoariro jira. Tiro yoaro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ ji duaja. {xo Cohamacʉ marine noa yʉhdʉaro yoara. To ã yoarire masina “Noa yʉhdʉaro yoara”, nijihna mari tirore.w) à jia Cohamacʉ mʉsare tinare to wa dutichʉ mʉsa sehe tinare mʉsa pja ñʉchʉ tina sehe mʉsare cahĩa mehne sini payoahca Cohamacʉre. /vW à painare mʉsa yoadohochʉ ñʉa, Cohamacʉre ño payoa mehne durucuahca masa. Tinare paina cʉ̃hʉre pjíro mʉsa wachʉ ñʉa Cohamacʉre “Noa yʉhdʉariro jira”, niahca masa. Õ seheta niahca Cristo ya buhea noaa buhea ti niriro seheta mʉsa yoachʉ ñʉa tinare mʉsa wachʉ ñʉa. u5 à yoana pjacʉoinare Cohamacʉ yainare wana, tinare yoadohora mʉsa. à yoadohona wahchea mehne Cohamacʉre “Noana”, ti nichʉ yoanahca mʉsa. Jt  à tjira. Pjíro warohca mʉsare painare pjíro mʉsa ã warucuhto sehe. à jia mʉsa warocari niñerure pjacʉoinare sã wachʉ payʉ tina sehe Cohamacʉre wahchea mehne “Noana”, niahca. /sW à jiro toaa dicha tiri baharo toariro to toahti capare wara Cohamacʉ. Baharo to toarire dicha tichʉ yoara to chʉhtire. Pjacʉoinare mʉsa pjíro wachʉ toarirore to wariro seheta mʉsa cʉ̃hʉre pjíro warohca Cohamacʉ. Tó sehe dihta mʉsare warohca pjacʉoinare mʉsa wa namohto sehe. )rK Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Pjacʉoinare pjíro wara Cohamacʉ.Noano mehne masare ã yoarucura tiro”, nina to yare ti joari pũi. Hq  Tiro sehe mʉsa cahmano yʉhdoro mʉsare warohca. à jina jipihtia mʉsa cahmarire dʉhsaro marieno cjʉa pahñonahca. à jia painare mʉsa wachʉ cʉ̃hʉre noano mʉ sʉahca mʉsa cjʉaa. 4pa à jina cãina mʉsa “Õ puro wanahtja”, ni waga. Niñerure cahĩno marieno waga. “Marine wa dutire”, nino marieno waga. Wahchea mehne wainare cahĩna Cohamacʉ. o# à jina ahrire wacũga mʉsa: Mahaa yaparicã toariro mahaa pocacã nanohca. Payʉ yapari toariro payʉ poca nanohca. (Tó sehe jira pjacʉoinare mari wachʉ. Mahanocã mari wachʉ, Cohamacʉ mahanocã warohca marine. Pjíro mari wachʉ, pjíro marine warohca.) n3 à jicʉ mʉsa cahapʉre yʉ sʉhto pano tinare mari coyeare waroca mʉhtai nija. “Pjacʉoinare wanahca”, pano mʉsa nirire mʉsa cjʉayuhto sehe tinare waroca mʉhtai nija. Mʉsa wahtire mʉsa cahmachuchʉ tina sehe mʉsare yahu quihõahca. Mʉsa wahtire mʉsa cjʉayu tuhsʉchʉ wahchea mehne mʉsa wa duarire masiahca jipihtina. Mʉsare sã wa dutiri jisi tí. Mʉsa mʉ sʉro mʉsa wari jiahca. $mA Tinare warocaeracʉ Macedonia yahpa macaina mehne mʉsa cahapʉ sʉcʉ, mʉsa wahtire mʉsa cjʉaerachʉ ñʉcʉ bʉo tisãboa yʉhʉ mʉsare. “Pjacʉoinare waahca”, mʉsare yʉ ni tʉhoturi baharo mʉsa waerachʉ ñʉcʉ bʉo tisãboa yʉhʉ. Mʉsa cʉ̃hʉ bʉoro yʉhdʉboa. l Mʉsare ã ni yahuriro jicʉ mipʉre ahrinare mari coyeare mʉsa cahapʉ warocai tai nija, Macedonia yahpa macainare yʉ yahuriro seheta mʉsa yoahto sehe. à jicʉ pjacʉoinare mʉsa wahtore mʉsa cahmachu mʉsa cjʉayuhto sehe ahrinare warocai nija. zkm Painare mʉsa yoadoho duaare masija yʉhʉ. à masicʉ Macedonia yahpa macainare õ sehe ni yahuhi: “Corinto macaina, ti ya yahpa Acaya yahpa macaina cʉ̃hʉ Jesu yaina sehe painare yoadoho dua tuhsʉhre. Cʉ̃ cʉhma yʉhdʉra ti yoadoho duariro”, ni yahu tuhsʉhi tinare mʉsare. Mʉsa ã yoadoho duachʉ tʉhoa payʉ tina cʉ̃hʉ pjacʉoinare yoadoho duahre. Zj / à yoana Cohamacʉ yainare mʉsa yoadohohtore mʉsa wahtore masi tuhsʉra mʉsa. :imà jina cahĩa mehne noano mehne tinare piti bocaga mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ ñʉa paina Jesu yaina sehe mʉsa cahĩare masiahca. “Noano piti bocaahca Corinto macaina”, ni yahu tuhsʉhi painare. Mʉsa ã noano piti bocachʉ ñʉa tí sã yahuri cjiri quihõno ti jichʉ masiahca paina Jesu yaina.vheTito sehere mʉsare yahuihtja. Tiro yʉ piti jira. Mʉsare yʉ yoadohochʉ tiro yʉhʉ mehne dahrariro jira. Paina tiro mehne wahahtina Jesu yaina ti beserina ti warocarina jira. Tina Cristo yare yoara paina tirore ti ño payohto sehe. #g?à yoana tana pairore mari coyeirore warocanahca Tito cʉ̃hʉ mehne. Sã piti dahrerocarirore payʉ tahari painare to noano yoadohochʉ ñʉhi sã. à jiro mipʉre mʉsa sehe painare mʉsa yoadoho duachʉ ñʉno tiro tó pano to yoariro yʉhdoro noano mʉsare yoadoho duara. xfiMari pʉhtoro to ñʉrocaroi quihõno, noano yoa duaja sã. Masa ti ñʉrocaro cʉ̃hʉre quihõno yoa duaja. eà jina ahri niñerure, pjíro Jesu yaina ti warire naabasana, noano ñʉ wihbonahca ti warocarire, “Sãre yahusãri”, nina. Pdà jia Jesu yaina tirore cahmahre sã mehne to tinino wahahto sehe. Tí niñerure pjacʉoina cahapʉ sã naachʉ sã mehne wahahtirore cahmahre tirore. à jia tí niñerure sã wabasachʉ ñʉa “Marire yoadohoriro jira”, niahca masa Cohamacʉre. Sã ã wabasana tinare tuaro mari yoadoho duarire masichʉ yoanahca tinare. Hc Tirore pairo Jesu yairo mehne piti dahrerocahi sã tirore. Tito pitire jipihtina paina Jesu yaina noano ño payora. Noaa buheare to noano yahuriro jichʉ ñʉa tirore noano ño payora. 'bGTitore mʉsa cahapʉ sã waha dutichʉ tiro noano mehne yʉhtihre. Tirore sã waha dutihto panopʉta to basita mʉsa cahapʉ tuaro waha dua tuhsʉriro jire. Ha à yoa mʉsare yʉ yoadohoriro seheta Tito cʉ̃hʉ mʉsare yoadoho duara. Cohamacʉ sehe mʉsare to yoadoho duachʉ yoahre tirore. To ã yoachʉ ñʉcʉ “Noana”, nija Cohamacʉre. w`gÕ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Pjíro nariro cʉ̃hʉ paina bui curero cjʉaerare. Mahanocã nariro cʉ̃hʉre ne mahanocã dʉhsaerare”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. Tito tó mehne macaina mehne Corintopʉ wahaha h_IMipʉre mʉsa sehe pjíro cjʉara. à cjʉana paye baro maerainare wa masina mʉsa. Baharo mʉsare paye baro maerachʉ tina cʉ̃hʉ wa masina mʉsare. Mʉsa ã cahma wana cʉ̃no potori cjʉanahca jipihtina Cristo yaina. ;^o “Pjacʉoinare waga”, nicʉ tinare pjíro cjʉa duticʉ nieraja. à jicʉ mʉsa sehere pjacʉoina jichʉ yoa duaeraja. Mʉsare cʉ̃no potori cjʉa duticʉ ã nii nija. e]C Tuaro mʉsa wa duachʉ tíre mʉsa warire Cohamacʉ wahcherohca. à jina noho mʉsa wa duaro puro waga. Mʉsa wariro purota mʉsa wachʉ wahcherohca Cohamacʉ. “Pjacʉoinare wa yʉhdoga”, mʉsare nino nierara tiro. !\; à jina mʉsa wa dua mʉhtariro seheta mipʉre noano waga tinare. à yoana pjíro cjʉaina jina, pjíro waga. Mahanocã cjʉaina jina, mahanocã waga. -[S Mʉsare ã yahuita nija noaare mʉsa masihto sehe. Õ sehe ni tʉhotuja yʉhʉ sehe pja cʉoinare mʉsa wahtire: Cʉ̃ cʉhma wahara pja cʉoinare mʉsa wahtire mʉsa wihbori baharo. Tí yʉhdoro noano yoayuhti mʉsa. Paina ti wa duahto pano mʉsa sehe pjacʉoinare wa dua mʉhtayuhti. kZO Mari pʉhtoro Jesucristo sehe marine to pja ñʉrire masina mʉsa. Tí to pja ñʉri potocã tjira. Tiro mʉanopʉ pjíro cjʉariro jiparota ahri yahpapʉ taro pjacʉoriro wahari jire. à yoaro mari yaro jiborirore yariaro pjacʉoriro wahari jire. Õ sehe wahari jire tiro mari sehe to yare pjíro mari cjʉahto sehe, tiro mehne mari ã jirucuhto sehe. KYà nicʉ mʉsare dutii waro nieraja. à ni yahuita nija mʉsare. Paina pjacʉoinare ti tuaro yoadohorire mʉsare yahui nija. “¿Potocãta pja ñʉina jijari mʉsa?” ni masi duai nija. |XqMʉsa sehe jipihtiare noano yoaina ji tuhsʉra: Cristore potocãta noano wacũ tuara mʉsa. à jina to yare noano yahura mʉsa. à yoa Cohamacʉ yare noano masina mʉsa. à masina, Cohamacʉ to cahmano seheta tuaro yoa duara mʉsa. à yoa sãre cahĩna mʉsa. Õ seheta noano yoaina ji tuhsʉra mʉsa. Mʉsa ã noaina jipachʉta mahanocã dʉhsasinina mini mʉsare. Pjacʉoina pinihtare mʉsa pja ñʉchʉ cahmaja sã. à jina jiape nino marieno tinare noano mehne mʉsa pjíro wachʉ cahmaja sã. W}Ti ã wa tuhsʉchʉ ñʉna Titore sã sehe õ sehe nihi: “Corinto macainare mʉ buhe dʉcariro seheta noano mehne pjacʉoinare ti wahtore buhe pahñoga”, nihi sã tirore. Mʉsa cʉ̃hʉ painare pja ñʉna, mʉsa yoadohohto sehe ã nihi tirore. FV“Õ puro waahca”, tinare sã ni tʉhoturiro bui curero wahre tina. Õ sehe yoahre tina: Wahmanore niñerure ti wahto pano mari pʉhtoro Cristo to cahmano seheta yoa pahñori jihre tina. à yoa tuhsʉ, Cohamacʉ to cahmano seheta sã cʉ̃hʉre ño payoa mehne yʉhtiri jihre. à yoaina jia tina niñerure wahre. {UoCohamacʉ yainare pjacʉoinare tuaro yoadoho dua, “Macedonia macainare tuaro wa duaja sã”, nire tina sãre. TMʉsare niita nija. Tina ti cjʉaro puro wahre. Jierara. Bui curero wahre. Sã sinibasaerapachʉta pjacʉoinare wahre tina. aS;Tina ñano yʉhdʉpahta, niñeru maeraina jipahta niñerure cahĩno marieno ã wanocahre pjacʉoinare Jesu yainare. Cristo mehne tuaro wahcheina jia, tina Judea yahpa macainare noano mehne ti cjʉaare ã wanocahre. 2R _Sã coyea, ahri yʉ yahuhtire mʉsare masichʉ cahmaja sã. Cristo yaina Macedonia yahpa macaina Cohamacʉ cahĩa mehne to pja ñʉa mehne ti yoarire mʉsare yahuihtja. Q-Mipʉre noano yʉhtiina, Cohamacʉ to cahmano seheta mʉsa noano yoa pahñoina mʉsa jichʉ noano masija yʉhʉ. à masicʉ tuaro wahcheja.VP%Mʉsa cahapʉ to sʉchʉ ño payoa mehne tirore piti bocayuhti mʉsa. Mʉsa ã piti bocachʉ, noano yʉhtiina, yʉhdʉrʉcaro marieina mʉsa jichʉ ñʉyuhti tiro. à jiro mʉsare cahĩ namono nina tiro. IO Wahmanopʉ mʉsa cahapʉ to wahahto pano mʉsa mehne yʉ wahcherire, noaina mʉsa jirire yahuhi tirore. Yʉ ã yahuchʉ yʉ niriro seheta noano yoayuhti mʉsa tirore. à jicʉ tirore yʉ nirire bʉo tieraja. Mʉsare quihõno ã yahurucuja sã. Tó seheta Tito cʉ̃hʉre quihõno sã yahuhi mʉsare to ñʉriro seheta. fNE à jina Tito mʉsa yoarire to quiti yahuchʉ tʉhona tuaro wahchehi sã. Tito cʉ̃hʉ tuaro wahchere. Tirore mʉsa noano mehne mʉsa piti bocachʉ tʉhona, mʉsa mehne to wahcherire tʉhona sã cʉ̃hʉ noano wahchehi. M' Panopʉ ñano yoarirore mʉsare yahu joarocapaihta tirore yoadohocʉ tacʉ ã ni yahu joarocaerahi. To ñano yoa payoriro cʉ̃hʉre yoadohocʉ tacʉ ã ni joarocaerahi. Mʉsa sehere yoadohocʉ tacʉ tí pũre joarocahi. Sãre noano ño payora mʉsa Cohamacʉ to ñʉrocaroi. Tíre mʉsa ño payorire noano mʉsa masihto sehe tí pũre joarocahi mʉsare. Cohamacʉ tíre mʉsare masichʉ cahmare. =Ls Mʉsa sehe Cohamacʉ to cahmano seheta cahyayuhti. Mʉsa ã cahyana õ sehe yoayuhti mʉsa: Mipʉre ñaare yoainare ã ñʉnocaerayuhti mʉsa. Tinare duhu dutiyuhti mʉsa. à jina ti ñaa yoaare cuiyuhti mʉsa “Tina yoaro sehe sã yoari”, nina. à yoana yʉhʉre ñʉ duayuhti mʉsa. Tuhsʉ, ñaare yoarirore buhiri dahre duayuhti mʉsa. Tí jipihtiare mʉsa yoana mipʉre quihõno yoaina mʉsa jirire masichʉ yoahre mʉsa sãre. oKW à jina Cohamacʉ to cahmano seheta cahyana, mari ñaare tʉhotumarire cahyanahca. Cohamacʉ to cahmano seheta cohtotanahca. Tó sehe mari cahyachʉ ñʉno marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdora Cohamacʉ. Mari ã cahyachʉ noa nina marine. Cristore cahmaeraina sehe ti ñaare tʉhotumarire cahyaerapahta, ã cahyamacanocaa, pichacapʉ wahahtina jisinina. RJ Mipʉ pinihtare wahcheja yʉhʉ. Mʉsa cahyachʉ tʉhocʉ wahcheraja. Wiho mejeta ã cahyana, mʉsa ñaare tʉhotumarire cohtotayuhti mʉsa. à mʉsa cahyachʉ ñʉno, Cohamacʉ sehe to cahmano seheta mʉsa ñaare tʉhotumarire cohtotachʉ yoari jira. à jina mʉsare cahyachʉ yoana, ñano yoa dojomehnena nierahi sã mʉsare. H~}{{ayxivvveuut5ssr>qpoo&nmm=lk2jigg f%ed]ca`__^]][[fY X9WUTSRQ(ONNSM@KJIH,FFDCA@>>E<;;::8765^432L10/.-+*)((,&%%$#s""!87sjH 9 ) j  g',{4}H1H _lYʉhʉ Paulo, ahrire mʉhʉre Timoteore joarocaja tjoa. “Jipihtina Jesucristore wacũ tuaina mʉanopʉ ã jirucuahca” ni, cũre marine Cohamacʉ marine yʉhdʉchʉ yoariro. To ã ni cũrire yahuhtiro cjihtore yʉhʉre bese cũre Jesu. à cũno Cohamacʉ to cahmano seheta yoaro nire yʉhʉre. ZG-XMari pʉhtoro Jesucristo to cahĩa mehne noano yoajaro mʉsare jipihtinare.F7XYʉhʉ Paulo, yʉ wamomaca mehneta mipʉre yʉ basita joa batoai nija: à joacʉ mʉsare noa dutija. Jipihtia yʉ joarocaa pũrine õ sehe dihta yʉ wamomaca mehne joa batoaja yʉhʉ. Yʉ õ sehe dihta yʉ joa batoachʉ ñʉna yʉ joarocari pũ to jichʉ masinahca mʉsa. =EsXMari pʉhtoro Jesu marine noano jichʉ yoariro mehne dachoripe noano jirucuga mʉsa. à jicʉ “Mari pʉhtoro mʉsa jipihtina mehne jirucujaro”, nicʉ mʉsare noa dutija. GDXà piti ti duhupanahta tinare ñʉ tuhtiena tjiga. Tina mʉsa coyea, Jesu yaina tjira. Ti ã jichʉ ti yʉhdʉrʉcarire yahuga tinare tíre ti yoaerahto sehe. Paulo tinare noa duti batoaha 'CGXCãina tó macaina ahrire sã joarocarire yʉhdʉrʉcaboca. Ti ã yoachʉ ti yoarire noano ñʉga. à ñʉna tinare piti tiena tjiga ti bʉoro wahahto sehe. DBX Sã coyea, mʉsa sehe noaare yoarucuna pumena tjiga. -ASX Mari pʉhtoro Jesucristo to dutiro mehne ã dahra duaerainare õ sehe nija: Noano wahchea mehne dahrajaro tina ti noano jihto sehe, ti ya chʉare ti chʉhto sehe. @X Cãina mʉsa mehne macaina ne dahra duaerayuhca. à dahra duaeraa, painare ã yahu wajamacanoca, caribobiaro yoayuhca tina. n?UX Mʉsa mehne jina, õ sehe ni buhei mʉsare: “Dahraeraina chʉea tjijaro”, ni buhei sã mʉsare. >5X Sã buheri wapa mʉsare wapa cahmaboa sã. à wapa cahmaborina jipanahta wapa cahmaerana tuaro dahrai sã, mʉsa sehe sãre mʉsa ñʉ cũhto sehe. =-Xà jina mʉsa chʉare wapa marieno chʉerahi sã. à yoa dachopʉre, ñamipʉ cʉ̃hʉre tuaro dahrai sã “Mʉsa chʉare sã siniri”, nina. )<KXSohõ jiri pja mʉsa mehne sã jichʉ tuaro sã dahrachʉ ñʉre mʉsa. à jina sã yoariro seheta mʉsa cʉ̃hʉre dahraro cahmana. Tíre noano masina mʉsa. L;XJesucristo mari pʉhtoro to dutiro mehne õ sehe ni dutija mʉsare: Jesu yainare dahra duaerainare, mʉsare sã buheriro seheta yoaerainare, tinare piti tiena tjiga. à ñʉnocahga tinare. C:XCohamacʉ mʉsare to cahĩare mʉsare masichʉ yoajaro. à jina Cristo yoaro sehe ñano yʉhdʉpanahta cʉ̃no pjaina jichʉ yoajaro mʉsare mari pʉhtoro. Marine tuaro dahraro cahmana ;9oXCohamacʉ mʉsare to yoadohorire masija sã. à jina mʉsare sã dutiriro seheta mʉsa yoachʉ cʉ̃hʉre masija sã. à yoa ãta yoarucunahca mʉsa. Tí cʉ̃hʉre masija sã. ;8oXMari pʉhtoro Jesu to niriro seheta yoariro jira. à jiro mʉsare tirore wacũ tuachʉ yoarohca. à yoa tuhsʉ, watĩno mʉsare to ñano yoa dutichʉ tiro mʉsare yoadohorohca. G7XCãinata Jesure wacũ tuara. Paina sehe to yare tʉho duaeraa, Jesure wacũ tuaerara. à jina ñaina masa sãre ti ñano yoa duachʉ Cohamacʉre sini payoga mʉsa sãre to yoadohohto sehe. 6 {XMipʉ sã coyea, sã ya cjihtire Cohamacʉre sini payoga mari pʉhtoro Jesu to buhea payʉ masare sã buhehto sehe. To buheare mʉsa noano cahmariro seheta paina cʉ̃hʉ tí buheare ño payoa mehne ti cahmahto sehe sini payoga mʉsa Cohamacʉre. E5XJesucristo, mari Pʉcʉ mehne mʉsare noano yoajaro pjíro mʉsa wahchehto sehe. à yoa jipihtia noaare mʉsa yoahto sehe, mʉsa noano durucuhto sehe Cohamacʉre mʉsare sini payoja.|4qXMari pʉhtoro Jesucristo to basi, Cohamacʉ mari Pʉcʉ cʉ̃hʉ marine cahĩa, jipihtia dachoripe marine wahchechʉ yoare. Marine cahĩa marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdoahca. à jina Cohamacʉ to yʉhdohtore noano masina wahcheja mari. H3 Xà jina yʉ coyea, noano wacũ tuaina jiga mʉsa. à jina sã durucua mehne sã joarocaa pũri mehne mʉsare sã buherire noano wacũga mʉsa. à yoa tí buheare yʉhdʉrʉcaena tjiga. (2IXNoa buheare mʉsare sã buhechʉ Cohamacʉ mʉsare beseri jire mari pʉhtoro Jesucristo to masa mʉjariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ mʉsa masa mʉjahto cjihtore. L1X Mʉsa sã coyea, mari pʉhtoro Jesu to cahĩina jira mʉsa. Dóipʉta wahmanopʉreta mʉsare pichacapʉ wahaborinare to yʉhdohtina cjihtire Cohamacʉ beseri jire mʉsare. Mʉsare beseri jire Espíritu Santo to tuaa mehne to yaina ñaa marieina mʉsare jichʉ yoaro taro. à jiro noaa buheare “Potocã tjira”, nihtina mʉsa jichʉ ñʉno mʉsare beseri jire. To ã beserina mʉsa jichʉ ñʉna Cohamacʉre wahche, “Noana”, nirucuja sã. >0uX à jiro jipihtina noaa buheare tʉho duaerainare, ñaa dihtare yoa ji coainare tirota buhiri dahrerohca. “Cohamacʉ mʉsare beseha to yaina jichʉ yoaro taro”, ni yahuha Paulo z/mX à jiro noaa buheare ti cahmaerari buhiri Cohamacʉ tinare wisiomehnenohca. à wisiaa mahñoare cahmaahca tina. .5X Payʉ ñaa to yoa ñoa mehne to ã mahñochʉ pichacapʉ wahahtina sehe tirore tʉhoahca. Tina sehe noaa buheare cahmaerare. Ti ã cahmaerachʉ Cohamacʉ tinare pichacapʉ wahahtinare yʉhdosi. Tina pinihta ñano yoarucuriro mahñoriro to yoarire “Potocã tjira”, niahca. u-cX Ñano yoarucuriro sehe watĩno tuaa mehne taro, payʉ bajuamehnerire, mahñoa bajuamehnerire yoa ñonohca. ^,5XTo wahari baharo pinihtare ñano yoarucurirota bajuarohca. Baharo mari pʉhtoro Jesucristo tirore yʉhdʉrʉcarohca. Ahri yahpapʉ to si sitea mehne tjua taro, to dʉsero mehne putirocaro, tirore wajã boarohca. ++OXMipʉre masa ti ñʉenoi tiro yoaro seheta paina ñaare yoa tuhsʉra. Ti ã yoapachʉta ñaare yoa dutierariro to wahahto pano tiro ñano yoarucuriro sehe jisi. @*yXMipʉre pairo sehe ñano yoarucurirore ne ji dutierasinina. à yoa tirore ji dutierarirore masina mʉsa. Tiro sehe to dutichʉ to quihõri dacho jichʉ ñano yoarucuriro bajuarohca. P)XMʉsa mehne jisinicʉ tíreta yahui. ¿Tíre wacũerajari mʉsa? 1([XTiro Cohamacʉ warore, paina bajueraina masa ti ño payoina cʉ̃hʉre jipihtina masare ño payo dutisi ñano yoarucuriro. Tiro õ sehe ni tʉhoturohca. “Ahrina jipihtina bui pʉhtoro jija yʉhʉ”, ni tʉhoturohca. à jiro Cohamacʉ wʉhʉi dujiro “Yʉhʉ sehe Cohamacʉ jija”, ninohca. p'YXPaina mʉsare ti ã mahñochʉ tʉhoena tjiga mʉsa. Tí dachoi ahri yahpa to pihtihto panocã payʉ masa Cohamacʉre duhuahca. à jiro tí dachoi ñano yoarucuriro pichacapʉ wahahtiro bajuarohca jipihtina ti ñʉhtiro cjihtore. &{XPaina mʉsare õ sehe niboca: “Mari pʉhtoro to tjua tahti dacho, pihtiri dacho jiropʉ nina”, niboca mʉsare. Ti ã nichʉ tʉhona, tʉho cʉaena tjiga. à yoa tʉho wisiena tjiga. “Cohamacʉ yʉhʉre ãta niri jire”, niboca mʉsare pairo. Pairo cʉ̃hʉ mʉsare buhero ãta niboca. Pairo cʉ̃hʉ ãta ni joarocaboca, “Yʉhʉ Paulo tjija”, ni mahño joarocaro. ;% qXMipʉre mari pʉhtoro Jesucristo ahri yahpapʉre to tjua tahtore, tirore mari cahmachu mari piti bocahtore yahu namo duaja yʉhʉ. Õ seheta tuaro yahu duaja mʉsare, sã coyea: $ X à yoana mari pʉhtoro Jesucristore painare ño payochʉ yoanahca mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ Jesucristo yaina mʉsa jichʉ ñʉa paina ño payoahca mʉsare. Cohamacʉ to cahĩa mehne, mari pʉhtoro Jesucristo cʉ̃hʉ to cahĩa mehne ã waharohca.# X à jina Cohamacʉre ã sini payorucuja sã mʉsa ya cjihtire. Õ sehe ni Cohamacʉre sini payoja sã: To cahmano seheta yoahtinare mʉsare to cũriro seheta mʉsa jihtina cjihtire sini payorucuja sã mʉsare. Mʉsa noaina ji duanata niyuhca. à jina Cohamacʉ to tuaa mehne noaina mʉsa ji duariro seheta mʉsa jihti cjihtire sini payorucuja sã. Mʉsa Cohamacʉre wacũ tuayuhca. à wacũ tuana to yare yoayuhca mʉsa. Tíre mʉsa noano yoa namohti cjihtire Cohamacʉre sini payorucuja sã mʉsare. " )X Ãta waharohca tí dachoi Jesu to tjua tahti dachoi. Tí dachoihta tiro tarohca noaina tirore wacũ tuaina “Noariro, tuariro jira Jesu”, ni wahchea mehne ti ño payohto cjihtore. Mʉsare sã buherire mʉsa noano tʉhore. (à jina mʉsa cʉ̃hʉ tiro mehne jinahca.) H!  X Cohamacʉ tinare õ sehe buhiri dahrerohca: Pichacapʉ tina ñano yʉhdʉrucuahca. à jia tina tuariro mari pʉhtoro Jesu cahai ne ji masierara. à jia tua yʉhdʉariro to jiare ñʉsi tina.   Xà yoa Cohamacʉre masierainare, mari pʉhtoro Jesu to buheare noaa buheare yʉhdʉrʉcarinare Cohamacʉ buhiri dahrerohca.  Xà yoaro mʉsa ñano yʉhdʉrina cjiri jichʉ tiro mʉsare noano jichʉ yoarohca. Sã cʉ̃hʉre noano jichʉ yoarohca. Mari pʉhtoro Jesu to yaina anjoa tuaina mehne, picha pohna mehne mʉanopʉ bajuaro noano jichʉ yoarohca marine, ñano yʉhdʉrina cjirire.   Xà yoa Cohamacʉ quihõno yoariro jira. à jiro mʉsare ñano yʉhdʉchʉ yoaina sehere ñano yʉhdʉchʉ yoarohca tiro. e EXà wacũ tuarucuna Cohamacʉ mari pʉhtoro yaina mʉsa jiri buhiri ñano yʉhdʉna niyuhca mʉsa. à jiro pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre waha dutira mʉsare. To ã dutichʉ to quihõno yoariro jichʉ masija mari. ^ 7XPaina mʉsare ñano ti yoapachʉta Jesure wacũ tuarucuyuhca mʉsa mipʉ cʉ̃hʉre. à yoa tirore wacũ duhuerayuhca. Mʉsa ã yoachʉ ñʉna tíre mʉsa yoarire paina Cohamacʉ yainare wahchea mehne yahuja sã. M XCohamacʉre sinina Jesure mʉsa wacũ tuaare wacũna “Noabiara sãre”, nirucuja sã Cohamacʉre. Sã ã nichʉ noa nina. Dachoripe Cohamacʉre mʉsa noano wacũ tua namona niyuhca. à yoana dachoripe mʉsa mehne macainare cahĩ namona niyuhca mʉsa. à jichʉ Cohamacʉre “Noabiara sãre”, sã nichʉ noa nina. 9 mXà jina Cohamacʉ mari Pʉcʉ, mari pʉhtoro Jesucristo mehne mʉsare noa dutija. Cohamacʉ yoadohoa mehne noano jiga mʉsa. Ahri yahpapʉre Cristo tjua taro buhiri dahrerohca D XYʉhʉ Paulo, Silvano, Timoteo cʉ̃hʉ ahrire mʉsare joarocaja tjoa. Mʉsa sehe Tesalónica macaina mari Pʉcʉ Cohamacʉ yaina jira. Mari pʉhtoro Jesucristo yaina cʉ̃hʉ jira mʉsa. 'Gà jina mari pʉhtorore marine yʉhdʉchʉ yoarirore Cristore noano wacũ tua namoga mʉsa. Tirore, marine to cahĩa cʉ̃hʉre noano masi namoga mʉsa. Mipʉre, jipihtia dachoripe tirore noano wahche payojihna mari. “Noariro, tuariro jira”, nijihna mari tirore. Ãta nijihna.nUYʉ coyea, yʉ cahĩina ahri jipihtiare ti ã wahahto pano yahuyui nija mʉsare. à jina ahrire masina, noano yoaga mʉsa. Ñaina mʉsare soro ni ti buhechʉ ne tʉhoena tjiga tinare, “Cristore wacũ tua duhuri”, nina. ^5à dihta ni joarocara Paulo to joarocaa taharipe. Cristo to tahtore, ñaare yoaeraina mari jihto cʉ̃hʉre yahuro õ sehe dihta ni joarocari jire tiro. Cãa tahari mijo cureare tiro yahu joarocari jire. Paina ne masieraina, tʉho masieraina mahñoa mehne to ã nirire cohtota mʉjana. To ã niri jipachʉta soro ni cohtota yahura tina. Paye Cohamacʉ yare ti joaa pũri cʉ̃hʉre tó seheta yoara tina. Ti ã yoachʉ ñʉno Cohamacʉ tinare tuaro buhiri dahrerohca. %CYoa cureri pja to bajuerachʉ ñʉna ahrire masiga mʉsa. Masa tirore cahmaina to yʉhdʉchʉ yoahtina dʉhsasinina mini. à jiro tinare cohtasinino nina Cohamacʉ. Ãta ni mʉsare joarocari jire mari coyeiro mari cahĩriro Paulo. Cohamacʉ to masia mehne tíre joarocari jire tiro. gGà yoa yʉ cahĩina, mari pʉhtoro to tahtore cohtaina jina Cohamacʉ to ñʉrocaroi noano yoaina jiga mʉsa ñaa buhiri marieina mʉsa jihto sehe. à noano yoaina jiga mʉsa Cohamacʉ mʉsa mehne to wahchehto sehe. 4a To ã cuaro wahahto to jipachʉta mari sehe Cohamacʉ to ni cũriro seheta jipihtiare to cohtotahtire cohtaja mari. Jipihtia ti jʉ̃ pihtiari baharo õ sehe jirohca. Mʉanopʉ cʉ̃hʉ ahri yahpapʉ cʉ̃hʉ wahma jiahca. à yoa tí pjapʉre noaa dihtare yoaahca jipihtina. Ahrireta cohtaja mari. 9k Mari pʉhtoro Cristo ahri yahpapʉ to tahtore cohtaina jina, soaro mehne to tachʉ yoaga mʉsa. Tí dachoi mʉano macaa jʉ̃ pihtia wahaahca. Jipihtia jʉ̃ sipĩa wahaahca.  “Ahri jipihtia pihtia wahaahca”, Cohamacʉ to nichʉ tʉhona ñaare duhuina, Cohamacʉ cahmaare yoaina jiro cahmana marine. H  Ñamipʉre yaca bʉcʉro to wacũenoca yacaro sãariro seheta Cristo ahri yahpapʉre wacũenoca tarohca. To tachʉ to tuaro bisichʉta mʉano macaa pihtia wahaahca. Jʉ̃ pihtia wahaahca. à yoa ahri yahpa, ahri yahpa macaa cʉ̃hʉ jʉ̃ pihtia wahaahca. Cohamacʉ ahri yahpa macainare buhiri dahrero taro nina. / “Cohamacʉ to niriro sehe ne so yoaeraputiara”, nina masa. à jierara. Masare noano yoa duaro cohtasinino nina. Ne cʉ̃iro masʉnore pichacapʉ cohã duaerara tiro. à jiro jipihtina pano ti ñaare tʉhotumarire ti duhuchʉ, Cohamacʉre ti cahmachʉ cahmasinina tiro. #?Yʉ cahĩina ahrire wacũga mʉsa: Mil cʉhmarine “Yoabiari pja jira”, mari ni tʉhotupachʉta cʉ̃ dachota jira Cohamacʉ to ñʉchʉ sehere.  à soro wahachʉ yoaparota mipʉre mʉanore, ahri yahpa cʉ̃hʉre pari turi cohtotachʉ yoaerasinire tiro. Tiro to dutiro mehne ahri yahpare mʉano cʉ̃hʉre mipʉre ti jiro seheta jirucu namochʉ yoaro nina. à jiro cohtaro nina baharo jipihtiropʉre jʉ̃no taro. à cohtaro nina Cohamacʉ tirore cahmaerainare buhiri dahrero taro. à buhiri dahrero tinare pichacapʉ cohãnohca. L à yoa baharopʉ ahri yahpare miono, cohã pahñoa tiri jire ahri yahpa macaare ahri yahpa macaina cʉ̃hʉre. (à jiro ahri yahpare cʉ̃ tahata soro wahachʉ yoa tuhsʉa tiri jire Cohamacʉ.) = sà ni bʉjʉpea ahri sehere ne wacũerara tina: Panopʉre Cohamacʉ to dutiro mehne ahri yahpare, mʉano cʉ̃hʉre bajuamehnea tiri jire. à yoa tuhsʉ ahri yahpai co dihta jiriro cjirore yahpa jichʉ yoaa tiri jire tiro. à yoaro co mehne ahri yahpa mipʉ to jiro seheta ahri yahpare yoaa tiri jire tiro. 9 k“Cristo ‘Tjua taihtja’, niparota ne tjua tasi. ¿Tjua ta duaparota dohsearo ne bajuerajari tiro? Ahri yahpa to ji dʉcari baharo mari ñʉchʉsʉma mʉna ti yariari baharo jipihtiro soro sehe waharo marieno ã jirucura. à jiro ahri yahpare tahtiro mʉanopʉre mariahna”, ni bʉjʉpeina jiahca. R Ahrire mʉsa masichʉ tuaro cahmaja. à jina wahmanore ahrire wacũ mʉhtaga: Pihtiri dacho panocã Cohamacʉ yare bʉjʉpeina jiahca. Tina ñaare goa pjarucuina jiahca. Õ sehe ni bʉjʉpeahca: a;Panopʉ macaina noaina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti yahu joari cjirire wacũga mʉsa. Mari pʉhtoro marine yʉhdʉchʉ yoariro Cristo to dutia cʉ̃hʉre wacũga. Tí dutiare sã to cũrina mʉsare buhei. b ?Yʉ cahĩina, mʉsare cʉ̃ pũ joaroca tuhsʉi. à jicʉ ahri pũre mipʉre mʉsare joarocai nija tjoa. Tuhsʉ pʉa taha joarocacʉ ahri jipihtiare mʉsare wacũchʉ yoa duai nija noaa dihtare mʉsa tʉhotuhto sehe. fEà jia pari turi ñaare yoaa, masape ti ni durucurucuriro seheta yoaa nina tina. Õ sehe ni durucura masa: “Diero toa tuhsʉ pari turi to toa cũri cjirire chʉra. à yoa yesere ti cosari baharo pari turi tiro ñari sahbai cuhsʉra tjoa. (Tó seheta yoara noaa buheare cahmamarina cʉ̃hʉ pari turi ñaare cahmaa tjoa)”, ni durucura masa.à ñabiaro tjuaa, Cohamacʉ tinare to dutiare yʉhdʉrʉcaa, noaa buhea sehere ti ne masi mʉhtaerachʉ noabiaboa tinare. 3_Mari pʉhtoro Jesucristore marine yʉhdʉchʉ yoarirore wahma cahma dʉcaina sehe ahri yahpa macaa ñaare duhunocamare. Ti ã duhuri baharo pari turi ñaare yoaa tjoa, ñabiaro waro tjuara tina. Cristore ti masihto pano ti ji mʉhtariro yʉhdoro ñabiaro tjuara jʉna, pari turi ñaare yoaa tjoa. %Tinare õ sehe ni buhera mahñoina: “Mari cahmano seheta mari yoachʉ noa nina”, ni buhemana tina. Ti ã ni buhepachʉta ti niriro sehe wahaerara tinare. Ñaare duhu duaeraa, tíre duhu masieraputiara. Ti ã duhu masierachʉ, tí ñaa ti pʉhtoro yoaro sehe jira. xiTina mahñoina ti durucua yaba cjihti jierara. Masiina yoaro sehe masare ã buhemacanocahna. Õ sehe ni buhera tina: “Mari cahmano seheta mari yoachʉ noa nina”, ni buhemana tina. Ti ã ni buhechʉ masa tʉhoa ñaare goa pjaa, ti ya buheare cahmana. Paina masa Cohamacʉre potocãta wahma cahma dʉcaina mahanocãta wahara ti ñaare ti duhuri baharo, quihõno yoaeraina mehne macaina ti jiri baharo. Tinare mahñoina ti buhechʉ tʉhoa ñaare cahmana tjoa Cohamacʉ yaina jiborina jipahta. V%Ahrina mahñoina mári pohtaripʉ co marieno yoaro sehe jira. Co mariea mári pohtari ti yaba cjihti jieraro seheta tina mahñoina ne yaba cjihti jierara. à yoa me curuari mʉano macaa core waboa curuarire wihnono to wãrocachʉ ti curuari yaba cjihti jierara. à ti yaba cjihti jieraro seheta, tina mahñoina cʉ̃hʉ masare yoadohoera, ne yaba cjihti jierara. à jiro nahitiano warore yoa tuhsʉa tiri jire Cohamacʉ tópʉ tinare buhiri dahrero taro. %CTo ã yoachʉ ñʉno Cohamacʉ tuhtia tiri jire tirore. To burro durucueraricoro jiparota masʉno yoaro sehe to pʉrore durucu tuhtia tiri jire. To ã tuhtichʉ tʉhoro Balãa tuaro to ñaare yoa duamarire duhunocaa tiri jire. Tʉho masierariro to yoa duamarire duhunocaa tiri jire. W'Tina Cohamacʉ yare buheraa, soro jia buhea sehere buhera. à yoaa Balãa yoaro sehe yoaa nina. Balãa, Beor macʉno jia tiri jire. Tiro sehe panopʉ to ñaa yoari mehne niñerure wapata duaa tiri jimare. /~Wà yoaa numiare ñʉa, ñaha duara tina. Tuhsʉ, ñaare ã yoarucu duara. Cohamacʉre wacũ tuaera cureinare ñaare yoa dutia, tó sehe jiinare tinare ñʉ cũchʉ yoara. à yoa ti sahsero paye barore, niñeru cʉ̃hʉre mahño ma mihniina jira. Tina Cohamacʉ to buhiri dahrehtina jira. S} Tinare ti ñano yoari buhiri buhiri dahrerohca Cohamacʉ. Tina ñaare goa pja yʉhdʉara. à yoaa dachopʉ masa ti ñʉrocaroi to jipachʉta ñano yoarucura. Mʉsa mehne bose nʉmʉ yoaa, tí bose nʉmʉi ñaare yoa yʉhdʉara. à jia mʉsa bose nʉmʉre ti wete dahrero seheta tinare mʉsa ñʉ cũchʉ tí ñaa pihara mʉsare. b|= Wiho mejeta ahrina mahño buheina sehe nʉcʉ macaina wahiquina yoaro sehe tʉho masieraina jira. Nʉcʉpʉ boca sʉa ti wajãhtina yoaro sehe jira tina. Ti cahmano seheta yoara tina. à jia ti masierainare bʉjʉpe, ñano ni durucu cohtara. à yoaina jia wahiquina yariahtina ti jiro seheta tina cʉ̃hʉ to buhiri dahrehtina jirucuahca. f{E Anjoa sehe ne ti yoaro sehe yoaerara. Tina sehe mahño buheina yʉhdoro tuaina jira. à jipahta tina ne bʉjʉpea mehne mʉano macaina tuainare ñano yahusãerara Cohamacʉre, “Painare yʉhdʉrʉcaja”, nieraina jia. izK Ñaare tuaro goa pjainare Cohamacʉre yʉhdʉrʉcainare tina pinihtare ñano buhiri dahrerohca tiro. Ahrina mʉsa mehne macaina mahño buheina ñaare yoaa, ne cuierara. à yoa bʉo tierara tina. “Painare masi yʉhdʉrʉcaja”, ni tʉhotuina jira tina. à jiina jia mʉano macaina tuainare ne ño payoeraa, cuiro marieno ñano ni bʉjʉpera tinare. y Tirore to yʉhdʉchʉ yoachʉ ñʉna ahri yʉ yahuhtire masija mari. Cohamacʉ mari pʉhtoro tirore cahmainare ti ñano yʉhdʉchʉ ñʉno tinare yoadohorohca. à jiro ñaina sehere peresu yoaro tinare cjʉara pihtiri dacho jichʉ to buhiri dahrehto sehe. xTiro noariro ñaina watoi jiro, dachoripe ñabiaro ti yoachʉ ñʉno, ñano ti durucuchʉ tʉhoro ñano yajeripohna tia tiri jire. owWà yoaro Lote wama tiriro cjiro sehere yʉhdʉchʉ yoaa tiri jire. Lote sehe noariro jia tiri jire. à jiriro jiro Sodoma macaina Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcaina ñabiaro ti yoachʉ ñʉno pomea waha, ñano tʉhotua tiri jire. MvTó seheta Sodoma wama tiri maca macaina cjirire Gomorra wama tiri maca macaina cjiri cʉ̃hʉre Cohamacʉ buhiri dahrea tiri jire. Tí macarine pichaca mehne noano jʉ̃ pahñonocaa tiri jire. à yoaro baharopʉ jihtinare tirore cahmaerainare ñono nia tiri jire. Ñainare to buhiri dahrehtore ñono nia tiri jire tinare. Bu}Tó seheta panopʉ macainare Cohamacʉre cahmaerainare tiro buhiri dahrea tiri jire. à yoaro jipihtiro ahri yahpare miono, jipihtina masa ñainare mio wajãa tiri jire. To ã miohto pano Noe cjiro sehe tí pja macaina cjirire noaare yoa dutiro yahua tiri jimare. To ã yoaro watoi Cohamacʉ ahri yahpare miono, Noéne tiro mehne macaina cʉ̃hʉre yʉhdʉchʉ yoaa tiri jire. Tina jipihtina to yʉhdʉchʉ yoarina ocho masa jia tiri jire. `t9Tó seheta panopʉta Cohamacʉ ñaina anjoa cʉ̃hʉre to buhiri dahrehtore cũ tuhsʉa tiri jire. Tinare pichacapʉ nahitianopʉ peresu yoaa tiri jire. à yoaro pihtiri dacho baharo tinare buhiri dahrerohca. syà jia tina mahñoina niñerure wapa cahmaa, mahñoa, ti mʉ sʉro ti yahua buheare buheahca mʉsare. Ti ã buheri buhiri Cohamacʉ tinare tuaro buhiri dahrerohca yʉhdʉro marieno. Panopʉta ã yoainare buhiri dahre duti tuhsʉa tiri jire tiro. Erà mahño ti buhechʉ tʉhoa tina ti ñaare goa pjariro seheta payʉ masa tinare ñʉ cũ ñano yoaahca. Ti ã ñano yoachʉ ñʉa paina masa cʉ̃hʉ noaa buheare ñano quiti dahreahca. ^q 7Panopʉ mari coyea judio masa mehne macaina “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jija”, ni mahñoina jia tiri jire. Ti yoaro seheta mipʉ cʉ̃hʉre mʉsa mehne macaina ã ni mahñoina jiahca. Tina potocã ti buheboro seheta mahñoa sehere buheahca. à buhea Cristo ya sehere dojomehneahca. à yoa Cristo to yʉhdʉchʉ yoaborina jipahta tirore “Sã pʉhtoro jira”, ni tʉhotuerara. Tí jipihtiare ti ã yoari buhiri dóihta Cohamacʉ tinare tuaro buhiri dahrerohca. 4p cNe masa ti mʉ sʉro Cohamacʉ yare joaera tiri jire. Panopʉ macaina cjiri Cohamacʉ yare ti joachʉ Espíritu Santo sehe ti joahtore tinare masichʉ yoaa tiri jire.Lo Jipihtia ahri yʉ yahuri yʉhdoro ahri sehere noano masiga mʉsa: Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri panopʉ ti joari cjirire mari mʉ sʉro tíre buhena, “Õ sehe nino nica”, ni masieraja. Yn -Tíre ñʉrina jina, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri panopʉ macaina ti joari cjiri potocã ti jichʉ noano masija sã. Ti joari cjirire noano ñʉ buherucuna noano yoana nina mʉsa. Tí ti joari cjiri Cohamacʉ yare marine noano masichʉ yoara. Ahri yahpai ñaare ti yoari yahpai nahitianoi mari jiboro seheta buhriaro marine to noano ñʉ masichʉ yoaro seheta Cohamacʉ noano masichʉ yoara marine. à jina Cohamacʉ yare ti joarire ã buherucuga. à buherucuna Cristo to tjua tachʉpʉ buhe duhunahca. à tjua taro to yare mari masierarire marine noano masi pahñochʉ yoarohca. wm iMʉanopʉ to ã nino coa tachʉ tʉhoi sã. Tʉ̃cʉ buipʉ Cohamacʉ to jiri tʉ̃cʉi Cristo mehne jii sã. -l UCristo to tua yʉhdʉariro to jiare sãre ñore Cohamacʉ mari Pʉcʉ. To ã ñochʉ tiro sehe noano si siteriro jire. To ã si sitechʉ õ sehe nino coa tare to si sitero watoi: “Ahriro yʉ macʉ, yʉ cahĩriro jira. Tiro mehne tuaro wahcheja”, nino coa tare Cohamacʉ tua yʉhdʉariro. Yk -à yoa Cristo to tuaa cʉ̃hʉre to tahto cʉ̃hʉre mʉsare yahuna, sã mʉ sʉro yahuna nieraja. Masa ti mʉ sʉro ti masia mehne ti yahua jierara mʉsare sã yahua. Tuariro to jiare sã basita ñʉi. ^j 7à jicʉ ahri yʉ yahu joari cjirire mʉsare joa cũ pahñoihca yʉ yariari baharo mʉsa noano masihto sehe. à jina ahri yʉ yahurire ã wacũrucunahca mʉsa. Cristo to tuariro to jia tiare ñʉha Pedro cʉ̃hʉ Hi   Mahanocã dʉhsara yʉ yariahto. Tíre noano yahure mari pʉhtoro Jesucristo yʉhʉre. à jicʉ catisinicʉ waro ahri yʉ yahurire mʉsare ã wacũchʉ yoarucuihtja. Yʉ ã yoachʉ noa nina. h g  à yoa ahrire mʉsare ã wacũchʉ yoarucuihtja. Ahri mʉsare yʉ yahurire masi tuhsʉhre mʉsa. à masina Cohamacʉ yare mʉsa tʉhoriro seheta noano yoana nina mʉsa. à yoaina mʉsa jipachʉta ahri mʉsare yʉ yahurire ã wacũchʉ yoarucuihtja mʉsare. f 9 Mʉsa ã to cahmano sehe yoaina jina mari pʉhtoro marine yʉhdʉchʉ yoariro Jesucristo to sʉho jiropʉ noano wahanahca mʉsa. Tópʉ tiro mari pʉhtoro ã jirucurohca. Potocã to yaina waro mʉsa jichʉ ñʉno “Noano mehne yʉhʉ mehne jiga mʉsa”, ninohca Jesu mʉsare. 8e k à jina, yʉ coyea, Cohamacʉ to yaina cjihtire mʉsare to ji dutichʉ yʉhtire mʉsa. à yʉhtiina jina, to yare ne wacũ duhuerana to cahmaare tuaro yoarucuga. Mʉsa ã yoarucuna potocãta Cohamacʉ mehne jinahca mʉsa. à yoa potocãta to beserina jinahca mʉsa. à yoana to yare duhuina jisi mʉsa. @d { Mʉsa ã yoa namoerana Cohamacʉ yare ne masieraputiara mʉsa. à yoa namoeraina jina capari ñʉeraina o capari noano ñʉ bocaeraina yoaro sehe jina, Cohamacʉ cahmaare ne masierara mʉsa. à yoa namoerana Cristo mʉsa ñaa yoari buhirire to cohãri cjirire ne wacũ payoerara mʉsa. Ãta bonoca duara mʉsa. 2c _Mʉsa õ sehe yoa namochʉta noa yʉhdʉara. Mʉsa ã yoa namona, noano yoaina jirucunahca. à jina Cristo to cahmaare noano yoarucuina jinahca mʉsa. Wiho waro jiina jisi mʉsa. à yoa Cristore mʉsa wacũ tuari wiho waro jisi. Yʉ niriro seheta mʉsa yoa namochʉ pinihtare noa yʉhdʉara. b à yoa mʉsa mehne macainare cahma ño payoina, tinare noano yoadohoina jiga mʉsa. à yoa jipihtina paina cʉ̃hʉre cahĩina jiga. da CÑano yoa duapanahta Cohamacʉ cahmaa sehere yoarucuina jiga mʉsa. à yoa Cristo yaina mʉsa jiri buhiri ñano yʉhdʉpanahta ã cʉ̃no pjarucuga mʉsa. à jina Cohamacʉre ño payoina, to cahmaare yoaina jiga mʉsa. -` UCristore noano wacũ tuaina ji tuhsʉra mʉsa. à jina õ sehe yoa namoga tjoa: Noaare yoaina jiga mʉsa. à jina Cohamacʉ cahmaare noano masiina jiga mʉsa. O_ Tí to tuaa mehne marine noa yʉhdʉaro yoare. “Õ seheta mʉsare noano yoaihtja”, to niriro seheta marine noa yʉhdʉaro yoara. Marine to ã yoachʉ ñʉna Cohamacʉ to jiro seheta waha namonahca mari. à jina ahri yahpa macaa ñaare, mari ñaare goa pjaare mari duhunocaja. Tí ñaa sehe marine dojomehne yʉhdʉamahre. ^  Cohamacʉ ñaa marieriro jiro, to tuaa mehne marine to yaina jihtinare bese cũ tuhsʉa tiri jire. To ã bese cũchʉ tʉhona, tirore masina to yaina wahaja mari. à wahana Cohamacʉre masi namona, to tuaa mehne to cahmano seheta noaina jinahca mari. ] à yoa Cohamacʉ cʉ̃hʉre mari pʉhtoro Jesu cʉ̃hʉre masi namona ti cahĩa mehne noano jirucunahca mʉsa. à noano mʉsa jihto sehe mʉsare sini payoja. à nicʉ mʉsare noa dutija. Cohamacʉ mʉsare pjíro noano yoa namojaro. Õ sehe jira Cristo yaina 1\ _Yʉhʉ Simo Pedro Jesucristo buhe dutiro to cũrirota jija. Tirore dahra cohtariro jija. Jesucristo, Cohamacʉ waro jiro, ñaa buhiri marieriro jiro marine cʉ̃no potorita yʉhdʉchʉ yoariro jira. à jiro tirore mʉsa wacũ tuachʉ, to yaina wahachʉ yoare mʉsare. Mʉsa ã wacũ tuachʉ wiho waro jierara, Cohamacʉ to ñʉchʉ. à to yaina mʉsa wahachʉ mari cʉ̃no potorita to yaina jija. à jicʉ mʉsare joarocaja. S[ ! Cohamacʉ to besericoro mʉ baho pohna sehe mʉhʉre noa dutira."Z ? Payʉ mʉsare yahu duapaihta tíre joa duaeraja. Mʉsare ñʉi waha duaja. Mʉsare ñʉcʉ mʉsa mehne sʉhʉduihtja mari noano wahchehti cjihtire. Y 1 Paye buheare yahuriro Cristo yare cahmaerariro ñano yoara. à jiro tirore piti bocariro sehe ñano yoarirore yoadohoro nina. Yahu joa batoa jira X ; Cristo ya buheare ne cahmaerariro, paye buheare yahuriro mʉsa cahai to tachʉ, tirore mʉsa wʉhʉi sãa ta dutiena tjiga. Tirore piti bocaena tjiga. JW  Jipihtina Cristo yare yʉhdʉrʉcaina, Cristo yare quihõno buheraina Cohamacʉ yaina jierara. à yoa Cristo yare ne cohãeraina Cohamacʉ mari Pʉcʉ, to macʉno mehne macaina jira tina. V #Noano yoaga mʉsa. Cohamacʉ ya wapare mʉsa noano yoari wapare boena tjiga. Mʉsa ã boerachʉ Cohamacʉ noa yʉhdʉaro yoarohca mʉsare. tU cPayʉ mahñoina “Potocã Jesucristo ahri yahpapʉ mari yoaro sehe pjacʉ tiriro masa bajuerari jire”, niina cʉ̃hʉ ahri yahpa macainare buhea wahare. Tó sehe niina mahñoriro, Cristore ñʉ tuhtiriro yoaro sehe jiina jira. 6T gTo dutiare yoa pahñona mari tirore cahĩja. Wahmanopʉre mʉsa tʉhoriro seheta mipʉ cʉ̃hʉre õ sehe dutira mʉsare. Painare ã cahĩrucuina jiga. Payʉ mahñoina jira ?S yYʉ cahĩricoro, mipʉre mʉhʉre yʉ dutihto wahma dutia jierara. Wahmanopʉre ahri dutia marine dóipʉta ji tuhsʉri jire. Õ sehe dutira marine. Mari mehne macainare cahĩjihna. R Cohamacʉ mari Pʉcʉ marine to dutiriro seheta cãina mʉ pohna to yare yʉhtiina ti jichʉ masicʉ wahcheja yʉhʉ. (Q KCohamacʉ mari Pʉcʉ, Jesucristo to macʉno cʉ̃hʉ potocãta ti cahĩa mehne marine noano yoaahca. à jia pja ñʉa mehne marine noano jichʉ yoajaro tina. bP AYʉhʉ bʉcʉro mʉhʉre Cohamacʉ to besericorore mʉ pohna cʉ̃hʉre ahri pũre joarocaja. Jesucristo yare yʉhtiina jija mari. Tiro to buhea cʉ̃hʉ mari mehne jipihtia dachoripe ã jirucuahca. à jicʉ potocãta mʉsare cahĩja yʉhʉ. Yʉhʉ dihta cahĩcʉ nieraja mʉsare. Paina Jesu yare masiina tina cʉ̃hʉ potocãta cahĩna mʉsare. O ;No Mari pʉhtoro Jesucristo mʉsare to cahĩa mehne, Cohamacʉ cʉ̃hʉ mʉsare to cahĩa mehne Espíritu Santo mʉsa mehne jirucuriro to yoadohoa mehne noano jiga mʉsa.BM Jipihtina õ macaina Cohamacʉ yaina mʉsare noa dutira. FL à yoana mʉsa mehne macainare noano mehne piti bocasiniga. rK] Mipʉre yʉ coyea, ahrire yahu batoihtja mʉsare. Noano wahcheina jirucuga mʉsa. Cristore wacũ tua namoga. à yoana noaina, tirore yʉhtiina jiga. Mʉsa mehne macaina mehne cʉ̃no mehne jiga. Mʉsa basi noano mehne jiga. Mʉsa ã jichʉ ñʉno mʉsa mehne Cohamacʉ jirohca. Tiro marine cahma cahĩchʉ yoariro, marine noano mehne jichʉ yoariro jira. Jw à jicʉ mʉsa mehne jieracʉ mʉsare ahri tjure joarocayui nija. Mʉsa cahapʉ sʉcʉ, ñano yoaina mʉsa jichʉ ñʉcʉ mʉsare buhiri dahreihtja. Cristo yʉhʉre to dutiriro seheta mʉsare buhiri dahreihtja. Yʉ ã buhiri dahrerahto sehe ahri tjure mʉsare joarocayui nija. Cristo yʉhʉre to dutiriro seheta mʉsare yoadohohtirota jija. Mʉsare dojomehnehtiro jieraja. qI[ “Cristo cahmaare yoaerara mʉsa”, ni mʉsare yahusã masierana, wiho jiina yoaro sehe jiboca sã, mʉsa ñʉchʉ. Noanohca. Noaare, Cristo yare yoana mʉsa sehe wiho jiina jierara. Mʉsa ã jichʉ ñʉna wiho jiina yoaro sehe sã jipanahta wahcheja. à jina Cristore wacũ tuaina, noano yʉhtiina mʉsa wahahtore Cohamacʉre sini payona nija sã mʉsare. tHa Õ sehe dihta mʉsa noaare yoachʉ cahmasãja sã. Cristo yare, potocã jiare soro ni yahu masieraja sã. G  à jicʉ mʉsa ñano yoaerahto sehe Cohamacʉre sini payoja mʉsare. Ãta sini payoja sã noaare, Cristo yare mʉsa yoahto sehe. Mʉsa ã yoachʉ ñʉna sã õ sehe niboca: “Corinto macainare buhena, quihõno buhei sã”, niboca sã painare sãre ño payo dutina. à ño payo dutieraja sã. Tí yaba cjihti jierara. à jina Cohamacʉre sini payona, mʉsa ya cjihtire sini payona nija. Paina sãre “Mahñoina jira”, ti nipachʉta noaare, Cristo yare quihõno mʉsa yoachʉ pinihtare cahma yʉhdʉaja sã. 'FG Sã sehe “Jesu yaina, to yare yahu duti to cũrina jija”, ni mahñoina jieraja. To yaina, to cũrina waro jija sã. Tíre mʉsa masichʉ cahmaja yʉhʉ. lEQ à yoa mʉsa sehe cãina mʉsa basi õ sehe ni tʉhotuga: “¿Potocãta Cristore wacũ tuajari yʉhʉ?” ni tʉhotuga mʉsa cãina. “¿Potocãta Cristo to cahmano seheta jijari yʉhʉ?” ni tʉhotuga mʉsa cãina. Mʉsa ã jierana to yaina waro jierara mʉsa. To yaina waro mʉsa jichʉ Cristo mʉsa mehne jiro nina. ¿Tíre masierajari mʉsa? ~}O|{{z\xw_uusrrzqqpoEnn m}lkjjUiwhgfedcbba$`x_c^,]7[[ZWYTXXCWWUTTISRQPOOWNN#M%KK8JUIHGFF6EWCCBB'A@@e?>=?;;;)::9877655e4410///L..-,^+y*)('g&&$#""!i /Oihk |)F +@ W sHVJ a`’Coyea, õ sehe noano yahuihtja mʉsare Davi cjirore mari coyeiro, panopʉ macarirore. Tiro yariaa wahaha. à jiro tiro to masa copa mipʉre jisinina. (à jiro “Yʉ pjacʉre baa dutisi mʉhʉ”, ni joaro to basi wama payo yahuro nieraha.) _7Yʉhʉre pari turi catichʉ yoaihca mʉhʉ.Yʉhʉ mehne mʉ jichʉ tuaro wahcheja”, ni joaa tiha Davi cjiro Cristo to ni durucuboriro seheta. ^Mʉhʉ Cohamacʉ yʉhʉre yariaina ti jiropʉre ne cohãsi.Yʉhʉre mʉ cahĩrirore ñanopʉ cohãsi mʉhʉ.Yʉhʉ mʉ cahamacʉno mʉhʉre ño payoriro jija.Yʉ pjacʉre baa dutisi mʉhʉ.à jicʉ tuaro wahcheja.Wahchea mehne durucuja.à jicʉ mʉhʉre Cohamacʉre noano wacũ tuariro jicʉ ñaa buhiri marieriro jicʉ cuiro marieno noano jinocaja. ]n\UÕ sehe nia tiha Davi cjiro panopʉ macariro Cristo to ni durucuboriro seheta:“Yʉ pʉhtoro yʉhʉ mehne jira mʉhʉ.Jipihtia dachoripe Cohamacʉ yʉ pʉhtoro yʉ cahai mʉ jichʉ ñʉa tihi yʉ cuierahto sehe. [+Mʉsa ã yoapachʉta Cohamacʉ sehe Jesure yariariro cjirore masohre. Pari turi ne yariasi tiro. Tiro yaria dojoaerara. à catirucuhtiro jira. eZCJesure wajã dutina judio masa jierainare wahre mʉsa. Cohamacʉ panopʉ to cahmariro seheta, “à waharohca”, to niriro seheta ã yoahre. à jina mʉsa Jesure crusapʉ wajã dutihre Cohamacʉ dutiare cjʉaerainare. cY?’Mʉsa Israe masa yʉ yahuchʉ tʉhoga: Jesu Nazare macariro sehe Cohamacʉ to warocariro jihre. Jesure to warocarire masa ti masihto sehe Jesu to Pʉcʉro ya tuaa mehne yoa ñohre mʉsare. Mʉsa tíre masina. :Xmà jiro õ sehe jirohca.Jipihtina masa Cristore ti ñaa buhirire cohã duti siniinare tiro tinare pichacapʉ wahaborinare yʉhdorohca’, nina Cohamacʉ”, ni joaha Joe. ?WwTuhsʉ, sʉ̃ dacho macariro nahitianore cohtotarohca.Ñami macariro di yoaro sehe sohãriro cohtotarohca.Õ sehe waharohca Cristo mʉsa pʉhtoro to tahti dacho, yʉ niri dacho panoi.Tí dachoi ñʉ cʉaa wahaahca masa.à jiro wiho jiri dacho jisi.Tí dacho noari dacho jirohca. V3Tuhsʉ, yʉ tuaa mehne bajuamehneare yoa ñoihca mʉanopʉ.Yahpapʉ cʉ̃hʉre yʉ bajuamehneare ñoihca: Dire, pichacare, mene ñoihca. Uà jicʉ yʉ cahamacare, mʉare, numia cʉ̃hʉre yʉ yairo Espíriture warocaihtja.à jia tina yʉ yare yahuahca. %TC“Sohtori tia dachori jichʉ õ sehe jirohca: ‘Yʉ yairo Espíriture masare jipihtinare warocaihtja.à jia mʉsa pohnapʉ yʉ yare yahuahca.à yoa mʉsa mehne macaina wahma yapia bajuamehneare ñʉahca.à jia mʉsa mehne macaina bʉcʉna cahãnopʉ cahãahca. &SEAhrina Cohamacʉ panopʉ to niriro seheta yoaa nina. Tí pjapʉre Joere Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjirore, ahrire yahu dutia tiha Cohamacʉ sehe: RMʉsa tʉhotua quihõno jierara. Nueve hora jira mipʉta. Mari chʉ sihnini hora jierasinica. à jia ahrina cahaina jierara. gQGà jiro Pedro once Jesu to cũrina mehne wahcãrʉcʉ sʉ, tuaro durucutjiãhno masare õ sehe ni yahuha: —Mʉsa Judea yahpa macaina, jipihtina Jerusalẽpʉ jiina, ahrire masiga mʉsa. Yʉ yahuchʉ tʉhoga mʉsa. cP? Wiho mejeta paina Jesu yaina ti durucuchʉ tʉhoina mehne macaina sehe tinare õ sehe ni bʉjʉpeha: —¿Dohse ahrina sihbiori sihni cahaa nijari? —ni bʉjʉpeha paina tinare Jesu yainare. Pedro masare yahuha vOe à niata tina cʉaa waha, ti ñʉri cʉ̃hʉre ti tʉhori cʉ̃hʉre noano tʉho ñahaeraha. —¿Ahrina dohse jiro baro paina ya mehne Cohamacʉ yare ã noano durucujari, mʉsa tʉhotuchʉ? —ni cahma sinitu ñʉha tina ti basi. 6Ne Creta macaina cʉ̃hʉ, Arabia macaina cʉ̃hʉ jira mari mehne. Mari payʉ paró macaina soro durucua tiina mari jipanata ahrina sehe mari masape curuari macaina durucuare ti durucuchʉ tʉhoja mari. Tina mari ya durucua mehne Cohamacʉ tuaa mehne to yoarire yahua nina —ni durucuha masa ti basi. "M= —Jipihtina mari durucuare mipʉre durucua nina: Õpe yahpari macaina mari õre cahmachuina jija: Partia macaina, Media macaina, Elam macaina, Mesopotamia macaina, Judea macaina, Capadocia macaina, Ponto macaina, Asia macaina, Frigia macaina, Panfilia macaina, Egipto macaina, Libia yahpai Cirene cahapʉ jiina, Romapʉ taina jija mari. Cãina judio masa waro jija mari. Paina judio masa dojoina jija mari. L .KU—Cuenah. ¿Dohse yoaa ahrina Galilea macaina jipahta mari ya durucuare noano durucujari? Tina mari ya yahpapʉ taina yoaro seheta durucua nina —niha tina sehe. JCIà yoa mʉanopʉ coa tachʉ tʉhoa tina Jesu buheina cahapʉ payʉ cahmachu wahcãha. Cahmachuina masape ya durucuare Jesu buheina ti durucu pahñochʉ tʉhoa, tina tʉho cʉaa wahaha. H5Tí dachorire Jerusalẽpʉ payʉ judio masa, cʉ̃ curua macaina masa jipahta, paró paye yahpari macaina jiha. Cohamacʉre ño payoina jiha. CGà yoa Espíritu Santo tinapʉre sãarʉcʉ sʉa wahaha. Tinapʉre to sãarʉcʉ sʉa wahachʉ, paina ya durucuare to durucuchʉ yoaa mehne tina sehe paina ya durucuare noano durucuha. F à yoa picha pohna yoaro sehe jia tina jipihtina dapu poca bui bajuaha. Tí picha pohnaricã ñahmanoricã yoaro sehe bajuha. ETí pjareta wihnono to tuaro taro seheta mʉanopʉ bisiro coa taha. To ã bisiro coa tachʉ tʉhoha jipihtina tí wʉhʉpʉ jiina. [D 1à yoa Pentecoste wama tiri dacho jichʉ tina jipihtina cʉ̃ wʉhʉi cahmachuha. #C Aà niata tãa mehne doca mʉjaha besea taa. Matia yaro to noano quihõno wijachʉ, tiro sehe Jesu to cũrina once cũrina mehne macariro tjuaha.B  Tinare bese dapo tuhsʉ, tina Cohamacʉre õ sehe ni siniha: —Mʉhʉ sã pʉhtoro jipihtina masa ti tʉhotuare masina. Ahrina pʉaro sã beseina jira. Juda cjirore cohtotahtirore diro mʉ cahmarirore besega. Jesure cohãtjiãhno Juda cjiro sehe pichacapʉ wahaha. Tirore cohtotahtiro Jesu to cũriro jirohca. à jiro sã mehne noaa buheare buherohca —ni siniha tina Cohamacʉre. A ;@ qTo ã nichʉ tʉhoa pʉarore bese dapoha tina. Cʉ̃iro José Justo wama tirirore beseha. Tiro Barsaba ti ni pisuriro jiha. Bese tuhsʉ, pairore Matia wama tirirore beseha. ?  ’à jina mari cʉ̃iro besejihna. João masare bautisariro cjiro masare to buhero watoi cãina Jesu yaina mari mehne wahare. Tina mehne macarirore cʉ̃iro bese nano cahmana mari mehne macariro cjihto. Jesu mehne mari jichʉ mari mehne ã jirucurirore besero cahmana. à mari beseri baharo Jesu to masa mʉjarire mari mehne buherohca —ni yahuha Pedro to coyeare Cristo yainare. > b= ?Baharo õ sehe ni namoha Pedro: —Panopʉ to joariro seheta ã wahahre Juda cjiro. Salmo to joari tjui õ sehe ni joaa tiha:“Tiro to jiri wʉhʉ masa marieni wʉhʉ tjuarohca.Ne noa jisi tí wʉhʉre”, ni joaa tiha. Õ cʉ̃hʉre õ sehe ni joaa tiha:“Pairo to dahraa cjirire cohtotariro jirohca”, ni joaa tiha Salmopʉ. b< ?Jipihtina Jerusalẽ macaina masi pihtinocari jire Juda cjiro to ñano yoarire. à masia ti ya dʉsero mehne to niñeru mehne ti nuchʉri yahpa cjirore Acéldama wamoari jire. Acéldama nia, “Di yahpa”, nia nina. \; 3Juda cjiro sehe Jesure ño dutia ti waparire to wiari baharo to basita wajã yariaha. à yoaro boraa waha, to tʉ misida tʉhnʉa waha, yariaa wahaha. To wiari cjiri mehne paina mahanocã yahpare nuchʉha. x: kà yoahtiro jiparota mari mehne Jesu yare yoariro jimahre. à jiro sã mehne macarirota jimahre —niha Pedro. ;9 q—Yʉ coyea, Cohamacʉ panopʉ to niriro seheta ã waharo nihre. Tíre Espíritu Santo Davi cjirore yahu dutiha Juda cjirore. Juda cjiro Jesure ñahahtinare ñoriro jihre. .8 Wà yoa tí dachorire masa payʉ cahmachuha. Ciento y veinte jia jiboa. à jiro Pedro sehe tiro mehne macaina Cristo yaina watoi ducu, õ sehe ni yahuha tinare: *7 OPayʉ tahari ahrina jipihtina, to cũrina, ã jichʉ numia, María Jesu pocoro, ã yoa Jesu bahana mehne cʉ̃hʉ noano cahmachu, Cohamacʉre ã sinirucua tiha. "6 ? Tju sʉ, tina mʉanopʉ ti jiri tahtiapʉ mʉjaa wahaha. Ahrina jiha: Pedro, João, Santiago, Andre, Felipe, Toma, Bartolomé, Mateo, Santiago, Simo, Juda jiha. Santiago sehe Alfeo macʉno jiha. Simo sehe cananista wama tiri curua macariro jimaha. Juda sehe Santiago macʉno jiha. 85 k à yoa Jesu yaina tʉ̃cʉ Olivo wama tidʉpʉ jiina duji taa, Jerusalẽpʉ tju sʉha. Tʉ tʉ̃cʉ cʉ̃ kilómetro bui curero yoaro jira Jerusalẽ dʉhtʉ cahapʉre. g4 I à bajuarʉcʉ sʉ, tinare õ sehe niha: —Mʉsa Galilea macaina, ¿dohse jiro baro ñʉ mʉorucuna nijari mʉsa? Ahriro Jesu, mʉsa mehne jiriro cjirota, Cohamacʉ mʉanopʉ to mʉjachʉ yoarirota, mipʉre to mʉjachʉ mʉsa ñʉriro seheta, pari turi duji tarohca tjoa —ni yahuha anjoa tinare. Jesu to cũrina Juda cjirore cohtotahtirore beseha 3 3 To ã buti mʉjari baharota tina Jesu to mʉjarirore ti ñʉ mʉono watoi pʉaro anjoa yehsea suhti tiina Jesu to cũrina watoi bajuarʉcʉ sʉha. -2 U To ã ni tuhsʉri baharota, Cohamacʉ Jesure mʉanopʉ mʉjachʉ yoaha jʉna. Tina tirore ti ñʉ nʉnʉ mʉochʉta me curua watopʉ sãa, buti mʉjaa wahaha. k1 QWiho mejeta mʉsare Espíritu Santo to wihichʉ Cohamacʉ ya masiare cjʉanahca mʉsa. Tí masiare mʉsa cjʉana Jerusalẽ macainare, jipihtina Judea yahpa macainare, Samaria yahpa macainare, ã yoa jipihtina ahri dacho mʉ sʉro macainare noaa buheare buhenahca mʉsa. Yʉ yariarire, yʉ masa mʉjarire tinare buhenahca mʉsa —ni yahuha Jesu tinare. :0 oTi ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe niha: —Mʉsa pʉhto sãahti pjare yahu quihõriro, ã wahachʉ yoariro yʉ Pʉcʉ dihta jira. Mʉsa sehere tíre ne masihto basioerara. w/ ià yoa tina tʉ̃cʉ Olivo wama tidʉpʉ Jesu mehne cahmachuina sehe õ sehe ni sinitu ñʉha tirore: —Pʉhtoro, ¿mipʉre sãre Israe yahpare pari turi cũ, mari coyea warore pʉhto sõihcari mʉhʉ? —ni sinitu ñʉha to yaina. f. GJoão mʉsare bautisaro co mehne yoamare. Yʉhʉ sehe tí yʉhdoro yoaihtja mʉsare. Maha dachoricã baharo yʉhʉ sehe Espíritu Santore mʉsa mehne jirucuchʉ yoaihtja mʉsare —niha Jesu. Jesu mʉanopʉ mʉjaa wahaha a- =Jesu to cũrina mehne jisinino tinare õ sehe ni yahuha: —Jerusalẽita jisiniga mipʉre. “Espíritu Santore mʉsare warocaihtja”, yʉ Pʉcʉ to nirirore cohtasiniga. Tíre to nirire mʉsare yahui yʉhʉ. G,  à yoa Jesu crusapʉ to yariari baharo payʉ tahari pjacʉ tiriro bajua mʉjaha to cũrinare, tina “Potocãta tiro catira”, ti ni masihto sehe. Cuarenta dachori waro tiro bajua mʉjaha tinare. à bajuaro tiro to basi to catiriro jiare ñono niha tinare. à bajuaro pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiare yahuha tinare. r+ aTeofilo, ahri quitire mʉhʉre joarocai nija. Pano yʉ joa mʉhtari pũre Jesu to yoaare, to buheare mʉhʉre yahu tuhsʉi. Pʉ mʉanopʉ to mʉjarire yahu batoai. To mʉjahto pano Jesu Espíritu Santo mehne dutiha to bese cũrinare. * ) 7Noano jiga mʉhʉ. Mari mehne macaina õ macaina Jesu yaina cʉ̃hʉ mʉhʉre noa dutira. Tó macaina mari mehne macaina jipihtina noajaro.Y( -Mahanocã baharota mʉhʉre ñʉ duaja. à jina tópʉ mari basi sʉhʉdunahca. M'  Mʉhʉre payʉ yahu duamahi. à yahu duapaihta tíre joaeraja. Z& / Jipihtina noano durucura Demetrio sehere. à yoa to yoarire ñʉa noano to yoariro jichʉ masina masa. Sã cʉ̃hʉ tirore ãta ni yahuja. Sã yahua sehere potocã jichʉ masina mʉsa. Yahu batoaha João E%  Yʉ cahĩriro ñainare ñʉ cũi tjiga. Noano yoaina sehere ñʉ cũga. Noaare yoaina Cohamacʉ yaina jira. Ñaare yoaina Cohamacʉre masierara. Demetrio noaa to yoarire yahuha João o$ Y Mʉsa cahai yʉ sʉri baharo to yoarire mʉsare yahu pahñoihtja. Sãre ñano durucuyuhca tiro. Mahñoa payʉriro jira tiro. à yoa paye ñaa cʉ̃hʉre yoayuhca tiro. Jesu yainare to yare buhe tiniinare ne tiro to wʉhʉre sãa ta dutierayuhca. à yoa paina tó macaina Jesu yaina sehe buhe tiniinare ti sãa ta dutichʉ ñʉno tiro sehe “Buhe tiniinare sãa ta dutiena tjiga mʉsa ya wʉhʉsepʉre”, ni yahusãyuhca tinare. “Mʉsa ya wʉhʉsepʉ buhe tiniinare mʉsa sã ta dutiri buhiri mari Jesu yaina mari cahmachuri wʉhʉpʉre sãaena tjiga mʉsa sehe”, niyuhca Diotrefe tó macainare Jesu yainare. %# E Tó macainare Jesu yainare mahanocã joarocamahi. Yʉ ã joarocapachʉta Diotrefe to basi ti pʉhtoro yoaro sehe ji duaro, yʉhʉre tʉho duaerayuhca. &" Gà jina tinare Jesu yare buhe tiniinare yoadohojihna mari. Tinare ã yoadohona nija potocã jiare ti yahuhti cjihtire. Diotrefe to ñaa yoarire yahuha João ]! 5Tina Jesu yare buhe tinia wahaa, Cohamacʉre cahmaeraina ti yoadohochʉ cahmaerara. #  ATina panopʉ mʉ ñʉ masieraina sehe Jesu yainare õi cahmachuinare sãre õ sehe ni yahuhre: “Gayo Jesu yainare noano cahĩna”, ni yahuhre panopʉ mʉ ñʉ masieraina sehe. Baharo mʉ ya macare ti yʉhdʉ wahcãchʉ ñʉcʉ tinare noano yoadohoga Cohamacʉ to wahchehto sehe.  1Yʉ cahĩriro, Jesu yainare yoadohocʉ noano yoara mʉhʉ. Mʉ ñʉ masieraina ti jipachʉta, tinare yoadohocʉ noa yʉhdʉaro yoara mʉhʉ. e EMʉsa Jesu yare yʉ buherina cjiri to cahmano seheta mʉsa yoachʉ tʉhocʉ tuaro wahcheja. [ 1Mahainacã Jesu yaina yʉ cahai wihia mʉ jia tiare yahuhre yʉhʉre. “Cristo to cahmano seheta potocãta yoa namono nihre Gayo”, ni yahuhre tina yʉhʉre. Ti ã ni yahuchʉ tʉhocʉ tuaro wahchehi yʉhʉ. c AYʉ cahĩriro, Cohamacʉ mehne macariro mʉ jichʉ masija yʉhʉ. Tiro mehne mʉ noano jiriro seheta mʉ noano yʉhdʉhti cjihtire, mʉ pjacʉ dohatiro marieno mʉ jihti cjihtire Cohamacʉre sini payoja mʉhʉre. V )Yʉhʉ bʉcʉro mʉhʉre Gayore potocã yʉ cahĩrirore ahri pũre joarocaja. lMari pʉhtoro Jesucristo mʉhʉ mehne jirohca. à jiro Cohamacʉ to cahĩa mehne mʉsare jipihtinare noano yoajaro. lPuhiro pano cjero taga mʉhʉ. Eubulo, Pudente, Lino, Claudia cʉ̃hʉ, jipihtina paina Jesu yaina mehne mʉhʉre noa dutira. hIlErasto Corintoi tjuahre. Trófimo Miletoi dohatia wahahre. à jicʉ tirore tói cũhi yʉhʉ. NlPrisca, Aquila, Onesíforo ya wʉhʉ macaina cʉ̃hʉ noajaro. V%lJipihtina yʉhʉre ñano yoainare yʉhdʉrʉcaro, yʉhʉre yoadohorohca mari pʉhtoro. à jiro mʉanopʉ pʉhtoro to sʉho jiropʉ yʉhʉre ji dutiro yʉhʉre yʉhdʉchʉ yoarohca tiro. à jina “Tiro noa yʉhdʉariro, tua yʉhdʉariro jira”, nijihna mari jipihtia dachoripe. Ãta nijihna. Paulo noa dutiha Timoteo cahai jiinare a;lYʉ ã wahapachʉta Cohamacʉ yʉhʉre yoadohohre. à jiro to buheare yʉ noano yahuhti cjihtire to tuaare wahre yʉhʉre, jipihtina judio masa jieraina tí buheare ti tʉhohti cjihtire. à jiro yʉhʉre ñano ti yoa duapachʉta yʉhʉre ti wajãborirore yʉhdʉchʉ yoare mari pʉhtoro suaina yayare yʉhʉre to yʉhdʉchʉ yoaboriro seheta. -SlMasare beserirore peresu yoa dutirirore yʉ yoarire, yʉ buheri cʉ̃hʉre tirore yʉ coã yahuchʉ ne cʉ̃iro baro Jesu yairo yʉhʉre yoadohoerare. Jipihtina yʉhʉre yoadohoeraa cohã wahcãa wahahre. Ti ã cohãpachʉta yʉhʉre ti cohãri buhiri Cohamacʉ buhiri dahrero tjijaro. lTiro Alejandro mari buheare tuaro ñʉ yabire. à jicʉ tiro mʉhʉre “Ñano yoari” nicʉ, tirore ñʉcʉ noano wacũ masiga. lAlejandro comaare dahrariro yʉhʉre ñabiaro yoare. à jiro to ã yoari buhiri Cohamacʉ tirore buhiri dahrerohca. l Õpʉ tacʉ, yʉ bui sãari suhtirore, Troai Carpo ya wʉhʉi yʉ cũri suhtirore na tahga. à yoa sohõ jia tjuri joaa tjuri cʉ̃hʉre na tahga. Sohõ jia cahsari joaa cahsari pinihtare tuaro cahmaja yʉhʉ. à jicʉ tí cahsari cʉ̃hʉre na tahga. .Wl à yoa Tíquicore Efesopʉ warocahi.  l Luca dihta yʉhʉ mehne jira. Marco yʉhʉre noano yoadohohtiro jira Cristo yare yʉ buhechʉ. à jicʉ tirore na tahga mʉhʉ. Pl Dema ahri yahpa macaa jipihtiare tuaro cahmano yʉhʉre yoadoho duaeraro yʉhʉre cohã wahcãa wahahre Tesalónicapʉ. Crescente cʉ̃hʉ Galacia yahpapʉ wahahre. à yoa Tito Dalmaciapʉ wahahre. 3 al Yʉ cahapʉ cjero ñʉi taga mʉhʉ.  !lMipʉre Cohamacʉ yare yʉ yoari wapare mʉanopʉ wihboro nica. à jiro mari pʉhtoro buhiri dahre dutiro quihõno yahuriro to tjua tahti dachoi to yare yʉ yoari wapare warohca yʉhʉre pʉhtoro to pisari soro uru mehne ti yoari sorore yʉhʉre to waboriro seheta. Paina cʉ̃hʉre to tjua tahtore cohtainare tirore cahĩinare to yare ti yoari wapare warohca Jesu. Paulo yahu namoha Timoteore [ /lYʉ yariahto panocã ahrire yahuihtja: Jesu noaa buheare yʉhʉre buhe dutiro to cũrire noano buhe sohtori tihi. To dutiare noano yoa pahñonocahi. à jicʉ ñano yʉhdʉpaihta tirore ne wacũ tua duhuerahi. ! ;lYʉhʉ Cohamacʉ yare yʉ yoari buhiri yʉ yariahto mahanocã dʉhsara. à jicʉ mahaa dachoricã catisiniihca. à jicʉ mipʉre mʉhʉre dutija. H  lMʉhʉ cʉ̃hʉ ã jicʉ dachoripe tʉho masiriro jiga. Ñano yʉhdʉpaihta cʉ̃no pjaga. à yoacʉ noaa buheare ã buherucuga. Cohamacʉ mʉhʉre to yoa dutirire yoa pahñonocahga mʉhʉ. J lBaharo, pa tehepʉre masa noaa buheare tʉho duasi. à tʉho duaeraa ti cahmano seheta yoaa, ti tʉho ji coaa dihtare buheinare cahmaahca tina. à jia mahñoa buheare payʉ buheinare cjʉaahca. Tina ã yoaa noaa buhea sehere cohã, ã ti buhemacanocarire tʉho nʉnʉahca. à jicʉ noaa buheare buhe duhui tjiga mʉhʉ. lPlDachoripe masa ti tʉho duachʉ ti tʉho duaerachʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉ yare yahuga. à yahucʉ masa ti ñaa yoari buhirire masichʉ yoaga tinare. à yoa ti ñaa yoarire “Yoa namoena tjiga”, ni yahuga tinare. Noaa sehere yoa dutiga. à buhecʉ ne suaerariro, pumerariro jiga mʉhʉ. à jicʉ ne painare buhe duhui tjiga. _ 9lJesucristo jipihtina bui pʉhtoro, tjua tahtiro, catiinare, yariaina cʉ̃hʉre buhiri dahre dutihtiro to ñʉrocaroi mʉhʉre õ sehe ni yahuihtja. Cohamacʉ cʉ̃hʉ to ñʉrocaroi õ sehe ni yahuihtja mʉhʉre. r]lCohamacʉ yairo to ya pũre buhero, masi pahñonohca. à masino jipihtia noaare yoa masinohca tiro.talCohamacʉ yare ti joari pũi jipihtiare Cohamacʉ sehe joa dutia tiri jire. à jina tí pũre buhena mari masi namoja. Tí pũre buhena Cohamacʉ dutiare mari yoahtire masija. à buhena mari ñaa yoarire “Ahri ñaa jica”, ni tʉhotuja mari. à jiro tí pũ marine noaa sehere cohtota dutira. à jiro dachoripe mari noaare yoarucuhti cjihtire yahura tí pũ. zmlMʉhʉ wihãriro jicʉpʉta Cohamacʉ yare ti joari pũre masi dʉcari jire. To yare ti joari pũi õ sehe ni yahura mʉhʉre: “Jesucristore wacũ tuaina dihtare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoara Cohamacʉ”, ni yahura mʉhʉre. 3lMʉhʉ sehe mʉhʉre yʉ buherire, noano mʉ tʉhorire ã wacũrucuga. à jicʉ yʉ buheriro seheta yoaga. Mʉhʉre buherinare masina mʉhʉ. l Ñaina sehe mahño buheina cʉ̃hʉ ñabiaina wahaahca. Painare mahñoa, ti basi cʉ̃hʉ mahñoare tʉhoa, ãta ñabiaina wahaahca. l Jipihtina Jesucristo yaina ti ji duachʉ Cohamacʉ to dutiriro seheta ti yoarucu duachʉ paina tinare ñano yoaahca. Tí potocã tjira. e~Cl à yoa yʉhʉre ti ñano yoaare, yʉ ñano yʉhdʉare masina mʉhʉ. Antioquíai, Iconioi, Listrai yʉhʉre ñabiaro ti yoari cʉ̃hʉre masina mʉhʉ. Yʉ ã wahachʉ ñʉno mari pʉhtoro Jesu sehe yʉhʉre yoadohore. n}Ul Yʉ buheare, yʉ yoaa tiare, yʉ jia tiare, Jesure yʉ wacũ tuaare masina mʉhʉ. Yʉ ã jiriro jichʉ, suaro marieno yoariro yʉ jichʉ, masare cahĩriro yʉ jichʉ, ñano yʉhdʉpaihta yʉ cʉ̃no pjachʉ masina mʉhʉ. |l Tó sehe yoaina mahñoa bihosi. Baharo ti mahñoare tʉho masieraina ti jia cʉ̃hʉre jipihtina masiahca. Jane, Jambre mehne ti mahñoare panopʉ masa ti masiriro seheta ãta masiahca pihtiri dacho panocãi jiina ti mahñoare. Paulo Timoteore duti batoaha b{=lPanopʉ Jane, Jambre yaya jirina Moise cjirore ti ñʉ tuhtiriro seheta pihtiri dacho panocã jiina masa noaa buhea sehere ñʉ yabiahca. Tina ñaa dihtare tʉhotuina jiahca. à jia Jesure wacũ tuaina waro jierara. z lTí numia wiho jia buheare ã buherucua numia jia, soro jia buheare tʉhoa numia jia, Cohamacʉ ya buhea sehere ne masierara. )yKlTina mehne macaina tʉho masieraa numia ya wʉhʉsei sãa, tí numiare mahñoare buhera. Tí numia sehe ã ñaare yoarucua numia, tuaro ñaare yoa duara. x3là jia tina masa ti ñʉrocaroi Cohamacʉre ño payopahta “Cohamacʉ wiho jiriro jira”, ni tʉhotumana tina. à niinare piti tii tjiga mʉhʉ. gwGlà jia masare cahĩeraina, paina mehne sua, tíre bo duaeraina, ñaa quiti dahreina, ti mʉ sʉro ñano yoarucuina, masare ã cjãrucuina, noaare ñʉ yabiina, tina mehne macainare ñano yoaina, tʉhotua marieina, “Masi pahñoina jija”, ni tʉhotuina jiahca masa. Tina ñaare ti goa pjaare yoa ji coaina jia Cohamacʉ sehere cahmaeraina jiahca. vl1u[lTí pjare masa painare wacũ payoeraina, niñerure cahma yʉhdʉrʉcaina, “Painare yʉhdʉrʉcaja”, ni ti basi tʉhotuina, tíre painare ã ni yahurucuina, Cohamacʉre ñano durucuina, ti pʉcʉsʉmare yʉhdʉrʉcaina, ti wapachʉta “Noana”, nieraina, Cohamacʉre ño payoeraina jiahca. Tt #lPihtiri dacho panocãre ñano yʉhdʉahca masa. Tíre noano masiga mʉhʉ. 6selTinare watĩno sehe peresu yoaro sehe jiinare cjʉamare to cahmaare yoahtina cjihtire. à jia quihõno ti tʉhoturi baharo noaa buheare masia, watĩnore cohãnocaahca.rwlà jiro paina tiro mehne ti durucu yʉhdʉrʉcachʉ tiro tinare yahuro noano mehne suaro marieno yʉhtiro cahmana tirore. To ã yʉhtichʉ ñʉa Cohamacʉ to yoadohoa mehne tina sehe ti ñaa yoaare cahyaboca. à jia noaa buheare masi dʉcaboca. &qElCohamacʉre dahra cohtarirore durucu yʉhdʉrʉcaeraro cahmana. à yoa jipihtinare noano yoariro, buhe mihniriro, dóicãta suaerariro tirore jiro cahmana. Jp là jicʉ tʉhoturo marieno ti durucu yʉhdʉrʉcaare mʉhʉ cʉ̃hʉ tʉho nʉnʉi tjiga. Tuhsʉ, mʉhʉ cʉ̃hʉ durucu yʉhdʉrʉcai tjiga. à durucu yʉhdʉrʉcaa masa ti basi cahma suara. doAlWahmʉno jira mʉhʉ. à jicʉ wahma yapia ñaare goa pja ti yoariro seheta yoai tjiga mʉhʉ. à jicʉ noaare yoaga. Jesure wacũ tuarucuga. Tuhsʉ, tirore, masa cʉ̃hʉre cahĩga. à yoa mʉhʉ mehne macaina Jesu yaina mehne jicʉ cahmacheno marieno noano jiga mʉhʉ. Tina Cohamacʉre yʉhtiina tirore sinirucuina cʉ̃hʉ ãta yoajaro. qn[là yoa ñaare yoaerariro uru wahwa noari wahwa yoaro sehe jirohca. à jiro tiro sehe Jesu ya dihtare yoarucuriro jirohca. Wʉhʉ pʉro noari wahwa mehne noaare to yoariro seheta, ñaare yoaerariro Jesu ya cjihtire noaare yoarohca. 3m_lMari piti dahre buhechʉ masa pja wahwari yoaro sehe jira. Pjiri wʉhʉi uru, plata mehne ti yoaa wahwari jira. Tuhsʉ, tí wʉhʉi paye wahwari yucʉcʉ mehne, dihi mehne ti yoaa wahwari jira. Uru, plata mehne ti yoaa wahwari noaare ti posahti jira. Paye wahwari wiho jiare ti posahti jira. llTi ã ñano buhepachʉta Cohamacʉ ya buhea sehe ne cohtotaerara. Õ sehe nina to buhea: “Mari pʉhtoro Jesu to yainare masina”, nina. à yoa õ cʉ̃hʉre nina: “Jipihtina, ‘Jesu yaina jija’, niina ñaare duhunocajaro”, ni yahura Cohamacʉ ya buhea. (kIlTina “Jesu yaina masa mʉja tuhsʉhre”, ni buhea, noaa buheare duhunocahre tina. à soro buhea cãina Jesu yainare tirore wacũ tua duhuchʉ yoahre tina. ijKlTina ti durucua sehe camino to ñano baa mʉjano yoaro sehe jira. Camino to ñano baa mʉjano seheta ti durucua cʉ̃hʉ paina Jesu yainare ñaina wahachʉ yoaahca. à durucuina mehne macaina Himeneo, Fileto cʉ̃hʉ jira. "i=lTi mʉ sʉro durucu yʉhdʉrʉcaina ñaare ã yoarucu, Cohamacʉ yare yoaerara. à jicʉ ti ã ni durucuare ã ñʉnocahga. Tinare tʉhoi tjiga mʉhʉ. h%lMʉhʉ sehe Cohamacʉ yare noano buhega. à yoa Cohamacʉ yare tuaro yoaga. Mʉ ã yoachʉ ñʉno “Noano yoare mʉhʉ”, ninohca Cohamacʉ mʉhʉre. à jicʉ mʉ buherire to ñʉchʉ bʉo tisi mʉhʉ. à jicʉ to buheare noano masiga mʉhʉ. Tíre quihõno buhega. )gKlAhrire mʉhʉ mehne macainare wacũchʉ yoaga. Ti mʉ sʉro durucu ti yʉhdʉrʉcaa yaba cjihti jierara. à jia tinare tʉhoinare ñano yoachʉ yoaa, tinare dojomehnena. à jicʉ mari pʉhtoro to ñʉrocaroi õ sehe ni yahuga tinare. “à ni durucuena tjiga mʉsa”, niga tinare. Yf+l Tirore mari yʉhdʉrʉcachʉ ñʉno to niriro seheta marine yoarohca.To niriro seheta yoariro jira tiro.Ne mahñoerara tiro. Cohamacʉ to ñʉ ji coainare, to yare buheinare yahuha Paulo Timoteore meSl à yoa to yare mari yoari buhiri ñano yʉhdʉpanahta cʉ̃no pjana pʉhtoro to sʉho jiropʉre tiro mehne pʉhtoata jinahca mari cʉ̃hʉ.“Cristore sã masieraja”, mari nichʉ, tiro cʉ̃hʉ marine ãta ninohca. Kdl Ahri yʉ yahuhti potocã tjira: Cristo crusapʉ to yariariro seheta wahana, yariaina ti yoaare ti duhuriro seheta mari ñaa yoarire mari duhuna, Cristo mari mehne macariro ã jirucurohca. cl à yoa Cohamacʉ to beserinare buhecʉ payʉ tahari ñano yʉhdʉja yʉhʉ, tina cʉ̃hʉ Jesucristo yaina ti jihti cjihtire. To yaina jia tina pichacapʉ wahaborina sehe to yʉhdʉchʉ yoahtina jiahca. à jia tina Cohamacʉ mehne ã jirucuahca. Obl To yare buhecʉ ñano yʉhdʉja yʉhʉ. à jicʉ tíre yʉ buheri buhiri ñaare yoariro yoaro sehe peresupʉ jija yʉhʉ. Yʉ ã jipachʉta Cohamacʉ ya durucuare buhe duhuchʉ yoa masierara masa. Za-là jicʉ Jesucristore wacũga. Tiro pʉhtoro Davi cjiro panopʉ macariro to panamino ji turiariro jia tiri jire. à jiro yariaro masa mʉjari jire tiro. Noaa buheare buhecʉ to ã waharireta buhei nija. `lJipihtiare noano masichʉ yoarohca Jesu mari pʉhtoro mʉhʉre. à jicʉ mipʉre mʉhʉre yʉ nirire noano wacũ tʉhotuga. g_Glà yoa wese dahrariro wapʉ tiro mehne noano dahrariro sehe tí wese maca dichare noano na mʉhta, noano wapatara. (à jicʉ mʉhʉ cʉ̃hʉ tiro yoaro sehe Cohamacʉ yare mʉ noano yoachʉ tiro mʉhʉre noano yoarohca.) ^^5lMʉrocaperiro mʉroca dutiina ti dutiare quihõno yoaeraro to mʉroca yʉhdʉri wapare na masierara. (à jicʉ mʉrocaperiro ti dutiare quihõno to yoariro seheta Cohamacʉ dutiare quihõno yoa pahñoga mʉhʉ.) M]lSurara to pʉhtoro dutia sehere yoara tirore wahchechʉ yoaro taro. à yoaro tiro surara jieraina yoaro sehe wiho jiare yoaerara tiro. (Mʉhʉ cʉ̃hʉ tó seheta Cohamacʉ dutia dihtare yoaga.) \lSurara ñano yʉhdʉparota to cʉ̃no pjariro seheta mʉhʉ cʉ̃hʉ Jesu yairo jicʉ ñano yʉhdʉcʉ cʉ̃no pjaga mʉhʉ. 4[alà yoacʉ payʉ masare yʉ buherire mʉ tʉhorire paina cʉ̃hʉre buhega mʉhʉ. Tina mʉ buheina Cohamacʉ yare yoarucuina jijaro. à jia painare buhe turiaina jijaro. }Z ulMʉhʉ sehe yʉ macʉ yoaro sehe jiriro, Jesucristo marine noano yoariro to yoadohoro mehne tirore wacũ tuarucuga. GY  là yoa ahri yahpapʉ Jesu mari pʉhtoro to tjua tahti dachoi tirore pja ñʉnohca. To ã yoahto sehe tirore sini payoja. Efesoi payʉ tahari yʉhʉre to yoadohorire noano masina mʉhʉ.}X ulTi ã cohãpachʉta Onesíforo sehe payʉ tahari yʉhʉre yoadohoro noano yajeri sãachʉ yoare. à yoaro peresui yʉ jichʉ tiro yʉhʉre bʉo tisãaerare. à jiro Romai yʉ jichʉ ã macarucuri jire yʉhʉre. à macarucuro yʉhʉre bocare. à jiro tirore, jipihtina to ya wʉhʉ macaina cʉ̃hʉre pja ñʉnohca Jesu mari pʉhtoro. To ã yoahto sehe tirore sini payoja. W lZV /lJipihtina Asia yahpa macaina Jesu yaina yʉhʉre yoadoho duaeraa cohã wahcãa wahare. Tina mehne macaina pʉaro Figelo, Hermógenes ãta yoare tina cʉ̃hʉ. Ti ã cohã wahcãrire masi tuhsʉra mʉhʉ. U {lEspíritu Santo mari mehne jiriro to yoadohoro mehne noaa buheare noano yoaga. Quihõno buhega. Soro ni buhecʉ tjiga. ZT /l Mʉhʉre noano yʉ yahurire yoa pahñoga. Cristo Jesu yaina jina tirore noano wacũ tuaja mari. à yoa painare noano cahĩja. à jicʉ tirore ã wacũ tuarucuga mʉhʉ. Tuhsʉ, painare noano cahĩrucuga. %S El à to beseriro jicʉ mipʉre ñano yʉhdʉja yʉhʉ. Õ sehe ñano yʉhdʉpacʉta yʉhʉ bʉo tieraja. Yʉ wacũ tuarirore Jesure masija yʉhʉ. Tuariro jira tiro. à jiro yʉhʉre to yare buhe duti cũno noano yoadohorohca yʉhʉre. à yoa ahri yahpapʉ to tjua tahto pano, “Mʉhʉre yʉhdʉchʉ yoaihtja”, to niriro seheta sohtori tiarohca yʉhʉre. Yʉhʉre yʉhdʉchʉ yoarohca tiro. Tíre noano masija. gR Il Tí buhea noaa buheare yahuhtiro cjihtore to cũhtiro cjihtore besea tiri jire yʉhʉre. lQ Sl Mipʉre Jesucristore marine yʉhdʉchʉ yoahtirore warocaro, marine potocãta to cahĩare noano masichʉ yoaro niri jire Cohamacʉ. Jesu marine to yainare pichacapʉ wahaerachʉ yoare. à yoaro “Yʉhʉre wacũ tuana Cohamacʉ mehne ã jirucunahca” nino, buhriaro marine to ñʉ masichʉ yoaro seheta noaa buheare marine masichʉ yoaro tari jire tiro. P 'l Cohamacʉ sehe marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoare. à yoa noaina to yaina jihtina cjihtire tiro besea tiri jire marine. Mari noano yoari mehne besera tiri jire marine Cohamacʉ. To mʉ sʉro to cahmariro seheta yoaro ahri yahpare to bajuamehnehto pano marine cahĩno, tiro marine besea tiri jire. Marine ã cahĩno marine yʉhdʉchʉ yoahtirore Jesucristore warocari jire Cohamacʉ. _O 9là jicʉ mari pʉhtoro ya cjihtire painare yahucʉ, bʉo tiecʉ tjiga mʉhʉ. Yʉhʉ to yare yʉ yoari buhiri peresui jiriro jija. Peresui yʉ jichʉ yʉhʉre bʉo tisãai tjiga mʉhʉ. Wiho mejeta noaa buheare mʉ buheri buhiri ñano yʉhdʉcʉ “Noanohca”, niga mʉhʉ cʉ̃hʉ. Mʉ ã ñano yʉhdʉchʉ Cohamacʉ mʉhʉre yoadohorohca. 9N mlCohamacʉ marine Espíritu Santore wari jire. à jiro masare marine cuierachʉ yoara Espíritu Santo. à yoaro tuaina, masare cahĩina, tʉho masiina marine jichʉ yoara tiro. BM là jicʉ ahrire mʉhʉre wacũchʉ yoa duaja. Mʉ bui yʉ wamomacarine yʉ duhu payochʉ Cohamacʉ yare mʉ yoahti cjihtire tuaare ware mʉhʉre. Tí tuaa mehne yoa namoga mʉhʉ. fL Glà jicʉ Jesure potocãta mʉ wacũ tuarire wacũja yʉhʉ. Mʉ ñʉchocoro Loida, mʉ poco Eunice cʉ̃hʉ Jesure wacũ tua mʉhtare mʉ pano. à yoa mipʉre mʉhʉ cʉ̃hʉ tirore mʉ wacũ tuachʉ noano masija yʉhʉ. K lSohõ jiri pjare yʉ wahachʉ mʉ tii nʉnʉ tirire wacũcʉ mʉhʉre tuaro ñʉ duaja mʉhʉ mehne noano wahche duacʉ. 6J glÑamipʉ dachopʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉ mehne durucucʉ mʉ ya cjihtire sini payocʉ mʉhʉ mehne wahcheja. à wahchecʉ Cohamacʉre “Noana”, nija yʉhʉ. Panopʉ macaina yʉ coyea Cohamacʉ yare ti yoariro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ “Buhiri tija”, ni tʉhoturo marieno mipʉre to yare yoaja. sI alMʉhʉ Timoteo yʉ cahĩriro jira. Mʉhʉre Jesu yare yʉ buhechʉ tʉhocʉ tirore noano wacũ tua dʉcare mʉhʉ. à jicʉ yʉ macʉ yoaro sehe jira mʉhʉ. à jicʉ Cohamacʉ mari Pʉcʉ, mari pʉhtoro Jesucristo mehne mʉhʉre noa dutija. à yoa mʉhʉre pja ñʉa, cahĩa tina ti yoadohoa mehne noano jiga mʉhʉ. Masare Cristo yare ti yahurire yahuha Paulo 2~$}|{{>zJyww&uuIt=ssKrr$qQpo`nnnmllIkajii,gffe|dd3cAaaI`a_^x]\#[l[`YbX6WVUUT{S'Q/PjO7N[MLKK:IIRGFFTEDCCBA@?L?;=o<<8;@::9C8w766n65322z110/..--$,+**)5(s'(&%$$?#O"A! 4L/} Hn= -   fq2dsA Jipihti tí to ñano yʉhdʉare Cohamacʉ tirore noano yʉhdʉchʉ yoaa tiha. Cohamacʉ tirore noano tʉho masichʉ yoaa tiha. à yoa faraõ Egipto macaina pʉhtoro sehere Josére ñʉ ji coachʉ yoaa tiha. à jiro faraõ sehe Josére pʉhto sõa tiha, tiro mehne masare dutihtiro cjihtore. Tirore faraõ ya wʉhʉ cʉ̃hʉre pʉhtoro cũa tiha. ar; ’à yoa baharo, tina Jacobo pohna, mari ñʉchʉsʉma cjiri, ti bahʉro Josére pahsu tia, paina ti cahamacʉno cjihtore duanocaa tiha Egiptopʉ wahainare. Ti ã yoapachʉta, Cohamacʉ Josére yoadohoa tiha. q%To ã ni yahu cũare ti noano wacũrucuhto sehe, õ sehe yoa turia wahcã dutiha tirore. Mʉno pjacʉre mahanocã cahsarocãre yihso na dutia tiha tirore. à jiro ocho dachori to macʉno Isaare to pohna tiri baharo, mahanocã cahsarocãre yihso naa tiha tiro Isaa pjacʉre. Baharo Isaa Jacobore pohna ti, to pjacʉ cʉ̃hʉre mahanocã cahsarocãre yihso naa tiha. Baharo Jacobo cʉ̃hʉ doce to pohnare ã dihta yoaa tiha ti pjacʉrire. Tina doce mʉa sehe tópe curuari, mari masa curuari dahpoto macaina cjihti jia tiha. Tp!à jicʉ tó macainare ti ã yoari buhiri buhiri dahreihtja yʉhʉ. Yʉ ã yoari baharo mʉ panamana ji turiaina ahri yahpapʉ wihi, yʉhʉre ño payohtina jiahca tina”, nia tiha Cohamacʉ Abrahãre. qo[à ninota õ sehe ni yahu namoa tiha Cohamacʉ. “Mʉ panamana pa tjuru macaina pa yahpapʉ waha, tópʉ paina cahapʉ jia, ti cahamaca jiahca tina. Tuhsʉ, cuatro cientos cʉhmari waro tó macaina ñano yoapeahca mʉ panamanare. #n?Cohamacʉ Abrahãre õpʉ sʉho na taparota, tirore dói “Ahri yahpa pʉro jiga”, ni cũerasinia tiha. Ne mahanocã ahri yahpare, “Pʉ tiga mʉhʉ”, ni dutierasinia tiha tiro. Wiho mejeta Abrahã pohna marieriro to jipachʉta, Cohamacʉ sehe tirore õ sehe ni yahu mʉhtaa tiha. “Mʉhʉre ã jichʉ mʉ panamana, pa tjuru macainapʉ cʉ̃hʉre ahri yahpare waihtja”, nia tiha Cohamacʉ Abrahãre. tmaTo ã nichʉ tʉhoro Abrahã cʉ̃hʉ Caldea yahpai jiina wijaa, Harãpʉ sʉ, jisinia tiha. Abrahã pʉcʉro to yariari baharo, tiro cʉ̃hʉ tí macai wijaa, ahri yahpa, mipʉ mʉsa jiri yahpapʉ Cohamacʉ yoadohoro mehne taa tiha. Yl+à bajuaro, Cohamacʉ õ sehe ni yahua tiha tirore: “Mʉ ya yahpare, ã jichʉ mʉ coyea poto cʉ̃hʉre duhunoca, wahaga. Pa yahpa, yʉ mʉhʉre ñohti yahpapʉre wahaga”, nia tiha Cohamacʉ Abrahãre. k5To ã nichʉ tʉhoro, Estebã sehe tinare õ sehe ni yʉhtiha: —Coyea, bʉcʉna sã pʉcʉsʉma tʉhoga. Abrahã mari ñʉchʉ cjiro panopʉ macariro Mesopotamiapʉ to jisinichʉ, Harãpʉ to jihto pano, Cohamacʉ tuariro si siteriro sehe tirore Abrahãre bajuaa tiha. j #à yoa sacerdotea bui pʉhtoro õ sehe ni sinitu ñʉha Estebãre: —¿Ahrina ti nia potocã tjijari? —ni sinitu ñʉha tiro Estebãre. ià jia jipihtina tói dujiina Estebãre noano ñʉroca õ, to wʉhdʉare ñʉha tina. Anjo yoaro sehe bajuha to wʉhdʉa.]h3 à yoaa tina painare mahño dutiha: —Ahriro dachoripe Cohamacʉ wʉhʉre, to dutia cʉ̃hʉre ñano durucuriro jira. Tʉhohi sã tirore to õ sehe nichʉ: “Jesu Nazare macariro Cohamacʉ wʉhʉre cohã, ã yoa Moise dutiri cjiri, marine to yahu cũri cjirire cohtotarohca”, nihre Estebã sã tʉhochʉ —ni mahño yahusãmaha tina. gf7 Ti ã nichʉ tʉhoa masa, judio masa buheina, bʉcʉna cʉ̃hʉ tiro mehne suaha. à jia tina Estebãre ñaha, ti pʉhtoa cahapʉ naaha tirore. -eS Ti soro ni yʉhtiboare wacũ bocaeraa, tina painare mahño dutia, wapaha tinare. Ti ã mahño dutichʉ õ sehe ni yahusãmaha tina: —Ahriro Cohamacʉre, ã jichʉ Moise cjirore Cohamacʉ to cũri dutia cʉ̃hʉre to ñano durucuchʉ sã tʉhohi —ni yahusãmaha tina mahñoina Estebãre. d7 Tirore soro ni cohtapahta, Espíritu Santo to masia mehne Estebã to durucu mihnichʉ, tina to buheare ti dohse soro ni yʉhtiboare wacũ bocaeraha. 3c_ Wiho mejeta judio masa buheri wʉhʉ macaina tirore ñʉ tuhti, to yahuchʉ, tirore soro ni cohtaha. Tina soro ni cohtaina “Cahamaca ji, wijarina cjiri”, wama tiri curua macaina sehe jiha. à jia Cirene macaina, Alejandría macaina, Cilicia macaina, ã jichʉ Asia macaina cʉ̃hʉ jiha tina. Tb!à yoa cʉ̃iro masare yoadohoare witi cohtariro Estebã sehe Cohamacʉ to noano yoariro ji, Cohamacʉ tuaare cjʉariro jiha. à jiro tiro Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño mʉjaha masa ti ñʉrocaroi. Ya+à yoa Jesu yaina painapʉre Cohamacʉ yare yahu site pahñoa wahaha. à jia Jerusalẽpʉ jiina paina Jesu yaina payʉ waha namoha. Sacerdotea cʉ̃hʉ payʉ Jesu yaina wahaha. Paina Estebãre ñahaha R`Tinare bese tuhsʉ, ti beserinare Jesu cũrina cahai na wihiha tina. Ti ã na wihichʉ ñʉa, tina Jesu cũrina sehe tinare Cohamacʉre sini payo tuhsʉ, ti dapu poca bui ti wamomacarine duhu payoha. &_ETi ã nichʉ tʉhoa, “Jai. Ãta yoajihna”, niha tina jipihtina Jesu yaina. Baharo Estebãre Cristore wacũ tuarirore, Espíritu Santo to dutiare yoarirore beseha tina. à jichʉ Felipere, Prócorore, Nicanore, Timore, Parmenare, Nicola cʉ̃hʉre Jesu yainare yoadohohtinare beseha tina. Nicola sehe Antioquía macariro, judio masʉno jierariro, judio masa ya buheare cahmano, tina mehne sãariro jiha. ^Wiho mejeta sã sehe dachoripe Cohamacʉre sini mʉja, Cohamacʉ yare painare buhenahca —ni yahuha tina Jesu to cũrina. ']GMʉsa sã coyea, siete mʉare, paina noaina ti niinare Espíritu Santo to dutirire yoainare, noano tʉho masiinare macaga. Tinare ahri dahraare cũga mʉsa. n\UTi ã nurechʉ masia, Jesu cũrina, doce jiina sehe jipihtina Jesu yainare ti cahapʉ pjiroca, õ sehe ni yahuha tinare: —Sã Cohamacʉ yare buheina jija. Tíre duhu, masare yoadohoare witiborina sã jirucuchʉ tó wahaerara. [ Tí dachorire Jesu yaina payʉ wahaha. Wiho mejeta ti ã waharo wato, cʉ̃ curua macaina judio masa jipahta, pa sehepʉ masa bajuaina griego ya durucuina jiha. à jia tina tóita masa bajuaina hebreo ya durucuinare õ sehe ni tʉhotu, nureha: “Dachoripe masare yoadohoare ti witichʉ, mari griego ya durucuina wapewahya numia sehere daacã waro wara”, ni tʉhotu, nure cohtaha. xZi*à jia dachoripe Cohamacʉ wʉhʉ cahai jia waparihi, ti ya wʉhʉsei Cristo yare buhea, yahua tiha tina.Y5)Ti ã waha dutichʉ tʉhoa tina pʉhtoa cahapʉ jirina cjiri wahaa wahaha. Jesu yare ti yoari buhiri ñano yʉhdʉa tuaro wahcheha Jesu to cũrina. dXA(To ã ni yahuchʉ tʉhoa, “Potocã tjira”, ni tʉhotuha masa. à jia tina Jesu to cũrinare pjiroca, ti wihichʉ ñʉa, tinare tjanaha. “Jesu yare buhe namoena tjiga mʉsa”, ni tuhsʉ, tinare waha dutiha. fWE'Wiho mejeta ahri Cohamacʉ ya buhea jia, ne pihtisi. Ahri buhea Cohamacʉ ya jichʉ ne ahrire butichʉ yoa masierara mʉsa. Mʉsa ahrire butichʉ yoa duana Cohamacʉ mehne cahmachena niboca mʉsa —niha Gamalie tinare. `V9&à nicʉ mʉsare mipʉ ahrire nii nija. à ñʉnocahga ahrinare Jesu yare yahuinare. à yoa ahri buhea, ahrina ti ya buhea Cohamacʉ ya buhea jieraa, pihtia wahaahca Teuda cʉ̃hʉ ti ya buhea ti pihtiriro seheta. \U1%Baharo masare ti quihõri pja jichʉ Galilea macariro Juda wama tiriro cjiro masare to buhechʉ tiro mehne masa payʉ tjuare. Tiro cʉ̃hʉ yariaa wahari jire. à yoa to yaina jipihtina waha sitea wahari jire. 7Tg$Wacũga Teuda cjirore. Tiro to basi “Masare yʉhdʉrʉcariro jija yʉhʉ”, nire masare. To ã yoachʉ ñʉa, masa payʉ cuatro cientos masa tiro mehne macaina tjuare. Baharo paina sehe tirore wajãri jire. To buheare buherina cjiri sehe waha sitea wahari jire. à jia tina cjiri mipʉre mariahna. S'#Ti ã naari baharo tiro õ sehe ni yahuha masare: —Mʉsa Israe masa, ahrinare mʉsa yoahtire noano tʉhotuga “Mʉsapʉ wajãri”, nina. R"Wiho mejeta Gamalie, fariseo curua macariro tói jiro tinare wajã dutiro taro nieraha. Tiro pʉhtoa mehne macariro, dutiare buheriro to jichʉ, masa tirore ño payoa tiha. Tiro Jesu to cũrinare mahanocã cohta dutiro pa sehepʉ tinare naa wahcã dutiha surarare. oQW!To ã nichʉ tʉhoa pʉhtoa sehe sua yʉhdʉaha. à suaa, tina Jesu to cũrinare wajã duamaha. P  à jina sã sehe Jesu to yoarire ñʉrina jina tíre yahuja sã. Espíritu Santo tíre ñʉriro jiro yahura tiro cʉ̃hʉ. Tirore Espíritu Santore Cohamacʉ warocahre. Jipihtina Cohamacʉ dutiare yoainare tiro Espíritu Santore wahre —ni yahuha tinare. lOQJesure “Noariro jira” ni, to poto bʉhʉsehei duji dutihre Jesure Cohamacʉ sehe. à jiro Jesu masa pʉhtoro, masare masoriro jiro, Israe masare ti ñaa yoarire cahyaina ji dutiro, ti ñaa yoari buhirire cohã duara Jesu. NCohamacʉ, mari coyea panopʉ macaina pʉhtoro, Jesure masori jire. Tirota jira mʉsa crusapʉ cjã puha wajã dutiriro. NMTo ã nichʉ tʉhoro Pedro sehe paina Jesu to cũrina mehne õ sehe ni yʉhtiha: —Cohamacʉ to dutiri sehere yoa mʉhtanahtja. à jina baharo Cohamacʉ cahmachʉ masa ti dutiare yoanahtja. L—Mʉsare sã tuaro dutimahi. “Jesu yare buhena tjiga”, nimahi sã mʉsare. Sã ã nipachʉta mʉsa sehe jipihtina Jerusalẽ macainare buhehre mʉsa. Jesu to yariari buhiri, sãre buhiri tichʉ yoa duana nica mʉsa —niha pʉhtoro sehe. Kà jia tinare na ta, pʉhtoa panoi duhu dapoha tina. Ti ã na wihi dapochʉ sacerdotea pʉhtoro tinare õ sehe ni tuhtiha: GJTo ã nichʉ tʉhoro, surara pʉhtoro, to surara mehne waha, Jesu to cũrinare pari turi ñaha taha tjoa. Wiho mejeta tinare surara tuhtieraha. à jia tinare cjãborina jipahta, masare cuia cjãeraha tinare. “Ahrinare mari cjãchʉ paina masa sehe tãa mehne docaahca marine”, ni tʉhotuha tina surara sehe. >Iuà jiro tina cahapʉ pairo sʉ, tinare õ sehe ni yahuha: —Mʉsa peresu yoarina Cohamacʉ wʉhʉpʉ jihre. Ñʉna wahaa wiho. Tí wʉhʉpʉ masare buhea nihre tina —ni yahuha. GHTi ã nichʉ tʉhoa, surara Cohamacʉ wʉhʉre cohtaina pʉhtoro, sacerdotea pʉhtoa mehne tíre tʉho, cʉaa waha, “¿Dohse waha sohtori tiahcʉ tina ã yoaa?” ni tʉhotuha tina. _G7—Peresupʉ jia pahmari bihaa pahmari jihre. à jia tí pahmari cahai ti peresu yoarinare cohtaina ti ducuchʉ ñʉhi sã. Wiho mejeta pjõo sãa, sã ñʉchʉ, ti peresu yoarina mariahre —ni yahuha tina. F9Wiho mejeta surara pʉhtoa peresu ti yoari wʉhʉpʉ waha, ñʉmaha. Tinare bocaeraha. Bocaeraa tjuaa wahaha. Tju sʉ õ sehe ni yahuha ti pʉhtoare: E To ã nichʉ tʉhoa, ñamiwacũnu jichʉ Cohamacʉ wʉhʉpʉ sãa, masare buhea tiha tina. Tí dachoihta sacerdotea pʉhtoro, tiro mehne macaina, Israe masa pʉhtoa mehne cahmachu, Jesu to cũrinare peresupʉ jiinare na ta dutimaha surara pʉhtoare. D—Cohamacʉ wʉhʉpʉ wahaga. Tí wʉhʉpʉ jina Cohamacʉ to masorire ahri noaa buheare yahuga masare —niha anjo tinare. C à jiro ñamipʉ Cohamacʉ yairo anjo pjõoha tinare peresui dujiinare. à yoa tinare wijaa ta dutiro õ sehe ni yahuha anjo: RBà ñʉ tuhtia tina sua yʉhdʉa Jesu to cũrinare ñaha, peresu yoaha. 2A]Ti ã yoachʉ ñʉa sacerdotea bui pʉhtoro, tiro mehne macaina mehne Pedro cʉ̃hʉre ñʉ tuhtiha. Sacerdotea pʉhtoro mehne macaina saduceo curua macaina jiha. W@'à jia Jerusalẽ cahai jia macari macaina cʉ̃hʉ dohatiinare, watĩa ti sãaina cʉ̃hʉre na taa tiha. Ti ã na tachʉ tina jipihtina ti pjacʉri noaina wahaha. Jesu to cũrinare paina ñano yoaa tiha A?{à jia tina dohatiinare na ta, coma yosaa mehne pjũpaha duhu cũa tiha mahapʉ tinare. à yoaa Pedro tinare to ña payochʉ cahmaha tinare na taina sehe dohatiina ti noaina wahachʉ cahmaa. Tinare to ña payoerachʉ Pedro ti bui masʉrʉca cũchʉ cahmaha tina. Tí dihtare cahmaa tiha ti noaina wahahto sehe. @>{à jia mʉa, numia payʉ Jesure wacũ tua dʉcaa tiha. $=A à jia paina Jesu yaina jieraina sehe cui curea, tina cahapʉ wahaera tiha. à cuipahta tinare Jesu yaina warore “Noaina jira ahrina”, nia tiha masa. 0<Y à yoa masa watoi Jesu to cũrina payʉ tahari Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñoa tiha. à yoa tina Salomo wama tiri tahtiapʉ tihamahnoeni tahtiapʉ cahmachua tiha. };s à jia Jesu yaina jipihtina paina tíre tʉhoa cui yʉhdʉa wahaha. Jesu to cũrina Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñoha b:= To ã ni yahuchʉta ticoro doca caha sʉ, yariaa wahaha. à jia wahma yapia tí wʉhʉre sãa wihi, ticoro pjacʉre na wijaa wahaha. Na wijaa, to manʉno mʉnano pari wahpa ticoro pjacʉre masa copapʉ cohãha. 79g To ã ni yʉhtichʉ tʉhoro Pedro õ sehe ni yahuha ticorore: —¿Dohse yoana mʉsa cʉ̃no potori Cohamacʉ Espíriture mahño duajari? “¿Potocãta marine buhiri dahrebocari?” nina. Tʉhoga mipʉre. Mʉ manʉ cjirore yarina tara. Mʉhʉ cʉ̃hʉre mʉ pjacʉre naa taa nina —niha Pedro. b8=à jiro Pedro ticorore õ sehe niha: —¿Mʉsa ya yahpare duatjiãhna noho puro wapatari mʉsa? —niha tiro. à jiro ticoro to manʉno mʉnano to niriro purota, “Tó purota wapatahi sã”, ni yʉhtimaha ticoro. j7Mà yoa tia hora baharo Anania mʉnano namono, to yariarire masieraro Pedro cahapʉ sãaha. 6 To yariari baharo wahma yapia ta, to pjacʉre suhtiro cahsaro mehne wahma, sopacapʉ na wijaa, masa copapʉ cohãnocaha tirore. 5 To ã nichʉ tʉhorota, Anania sehe doca caha sʉ, yariaa wahaha. à jia jipihtina tiro to ã wahachʉ masia, tuaro cuiha. i4KMʉ duahto pano mʉ ya yahpa jihre. à jiro mʉ duari baharo mʉ ya wapataa jihre. ¿Ã yoacʉ dohse jiro baro ã mahñori mʉhʉ? Mʉhʉ sã dihtare mahñoerare. Cohamacʉ cʉ̃hʉre mahñohre mʉhʉ —niha Pedro tirore. H3 To ã yoachʉ ñʉno Pedro tirore õ sehe ni yahuha: —Anania, watĩno mʉhʉre mahño dutiri jire Espíritu Santore. à jicʉ mʉ ya yahpare dua, mʉ wapatarire mʉ basi nari jire mʉhʉ. X2)à duaparota tiro to wapatarire to basi naha. To namono cʉ̃hʉ to ã yoarire masiha. à jiro ti wapataa ti dʉharire na ta, Jesu to cũrinare waha Anania sehe. à waro “Wa pahñoi nija”, nimaha tiro. 1 Paina cʉ̃hʉ Bernabé yoaro sehe yoaa timaha. Tina Anania wama tiriro, to namono Safira wama tiricoro jiha. Ti ya yahpare duaha tiro. 0 %à jiro tiro yahpare cjʉariro jiro tíre duaha. à duaro to wapa narire Jesu to cũrinare waha tiro painare witi dutiro.t/a$Tí pjare cʉ̃iro tina mehne macariro José wama tiriro jiha. Jesu to cũrina Josére Bernabé ni wama pisuha. To wama Bernabé “Masare wahchechʉ yoariro jira”, nia nina. Tiro Leví ya curua macariro Chipre nʉco macariro jiha. ).K#à duaa ti wapa narire tina na ta, Jesu to cũrinare waa tiha. à jia tina sehe tíre tina mehne macainare tju waa tiha. Jipihtina cjʉaerainare tju waa tiha. -"à jia tina mehne macaina pjacʉoina mariea tiha. Tina mehne macaina yahpari cjʉaina, wʉhʉse cjʉaina ti yare duaa tiha. H,  à jia Cohamacʉ to tuaa mehne tina Jesu to cũrina õ sehe ni yahua tiha masare: “Jesu yariariro to masarire sã ñʉhi”, ni yahua tiha tina masare. à jiro tinare jipihtinare Cohamacʉ noano yoadohorucua tiha. à yoa Jesure wacũ tuaina payʉ jia, tina cʉ̃no potori tʉhotuina jia tiha. à jia tina ti yare ti cjʉaare “Yʉ ya dihta jira”, ne niera tiha. Tina jipihtina ti yare paye baro maerainare tina mehne macainare tju waa tiha. +!;*oTi ã ni siniri baharo, ti cahmachuri wʉhʉ ñuhmi mʉaa wahaha. To ã ñuhmichʉta Espíritu Santo to tuaa mehne wacũ tua namoina wahachʉ yoaha tinare. Tinare ã wahachʉ Espíritu Santo to dutiriro seheta yoaa, cuiro marieno Cohamacʉ yare yahu namoha tjoa tina. Jesu yaina ti yare tju waa tiha +)OMʉhʉ mʉ tuaa mehne dohatiinare noaina yoaga. à jicʉ mʉ buheare cuiro marieno yahu dutiga sãre. à yoa Jesu noariro mʉ cahamacʉno to tuaa mehne yoa ño masichʉ yoaga sãre. à jicʉ dohatiinare noaina sã waha dutichʉ to tuaa mehne yoadohoga sãre —ni siniha tina Cohamacʉre. C(à jicʉ mipʉre sã pʉhtoro, tina sãre purĩno mehne mʉ jia tiare ti yahu namo dutierachʉ wacũ payoga mʉhʉ. Sãre mʉ cahamacare cuiro marieno mʉ buheare yahuchʉ yoaga sãre. 'wTí pja mʉ cahmariro seheta “à waharohca”, mʉ niriro seheta yoahre tina. Mʉ masia mehne ã ni yahuha mʉhʉ. 7&g’à tjira. Ahri macai Herode, Poncio Pilato, judio masa jieraina, ã yoa judio masa cʉ̃hʉ cahmachuhre, mʉ beserirore Jesure noariro mʉ cahamacʉnore wajãa taa. K%Payʉ yahpari macaina pʉhtoa cahmachu, mari pʉhtoro Cohamacʉre, to pʉhtoro sõriro Cristo cʉ̃hʉre ñʉ tuhti, ñano yoa duara tinare”, ni yahua tiha Davi cjiro mʉ ni dutiriro seheta. w$gMʉ Espíritu Santo sã ñʉchʉ cjirore Davire mʉ cahamacʉnore ahrire yahu dutia tiha mʉ niriro seheta:“¿Dohse yoa Israe masa jieraina suajari?¿Dohse yoa Cohamacʉre ti yʉhdʉrʉcahtire wiho waro durucujari tina? H# Ti ã ni yahuchʉ tʉhoa tina jipihtina cʉ̃no potori Cohamacʉre siniha: —Sã pʉhtoro mʉhʉ mʉanore, yahpare, mári cʉ̃hʉre yoariro jipihtina catiinare bajuamehneriro jira mʉhʉ. "5à yoa, Pedro João mehne ti wiori baharo tina mehne macaina cahapʉ sʉ, sacerdotea pʉhtoa, bʉcʉna jipihtia tinare ti niri cjirire yahuha. ! Tini masierariro, noariro ti yoariro cuarenta cʉhmari bui cjʉariro jiha. Jesu yaina ti cuierahto cjihtore siniha Cohamacʉre K Ti ã nichʉ tʉhoa pʉhtoa sehe pari turi dutimaha tjoa tinare: —Jesu to buherire mʉsa buheri buhiri ñano yʉhdʉnahca mʉsa —niri jimare pʉhtoa tinare. “João, Pedro mehne ñano yoaa nina”, ni masierari jire tina. à jia masa sehe tini masierariro to noariro wahachʉ ñʉa, “Cohamacʉ potocãta noariro jira”, niha masa. Ti ã nichʉ tʉhoa pʉhtoa sehe Pedro cʉ̃hʉre ti dohse yoa buhiri dahreboare bocaeraa, tinare wioha. kOSã sehere sã ñʉrire, sã tʉhorire sãre yahto basioerara —ni yʉhtiha Pedro, João mehne. veTi ã ni yahuchʉ tʉhoa tina Pedro João mehne õ sehe ni yʉhtiha tinare: —Mʉsa õ sehe ni dutichʉ mʉsare yʉhtina, Cohamacʉ sehere yʉhdʉrʉcana niboca sã. ¿Diro ya sehere sã yoachʉ quihõno jijari Cohamacʉ to ñʉrocarore? ¿Mʉsa ya sehere sã yoachʉ quihõno jijari? ¿Cohamacʉ ya sehere sã yoachʉ quihõno jierajari, mʉsa tʉhotuchʉ? 4aà ni durucu tuhsʉa Pedro cʉ̃hʉre pjiroca, õ sehe niha: —Jesu to buheri cjirire ne buhena tjiga painare. Tíre ne durucu namoena tjiga —ni yahumaha tinare. à jina Jesu to buheri cjirire painare buhe dutiena tjijihna tinare, “Paina tí buheare cahmari”, nina —ni durucuha tina ti basi. gGTi wijaari baharo pʉhtoa sehe ti basi õ sehe ni sʉhʉduha: —¿Ahrinare dohse yoanahcari mari? —ni durucuha tina ti basi. Õ sehe ni durucu namoha: —Pedro, João Cohamacʉ tuaa mehne tini masierarirore tinichʉ yoari jire. à jia Jerusalẽ macaina jipihtina ti ã yoarire masica. à jina mari sehe “à yoaerare tina” ni masieraja mari. eCà yahusã masieraa pʉhtoa ti cahmachuri tahtiapʉ jiinare Pedro cʉ̃hʉre wijaa dutiha. X)à yoa tini masierariro cjiro Pedro cʉ̃hʉ mehne jiha. Tiro to noariro jichʉ ñʉha pʉhtoa, bʉcʉna, judio masa buheina mehne. à jia tina Pedro cʉ̃hʉre “Ñano yoaa nina”, ni yahusã masieraha. /W To ã ni yahuri baharo Pedro, João mehne buhemahnoeraina jipahta cuiro marieno ti buhechʉ ñʉa, pʉhtoa, bʉcʉna, judio masa buheina mehne ñʉ cʉaa wahaha. à jia Jesu yoaro sehe ti buhechʉ ñʉa, õ sehe masiha tina: “Potocã Jesu mehne macaina tjira ahrina”, ni masiha tina. A{ Ne, pairo masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdoriro ne mariahna. Ahri yahpapʉre Jesu dihta masare yʉhdoriro jira. Ne paina tiro yoaro sehe jiina mariahna —ni yahuha Pedro tinare. ta “Ahriro tãca yoaro sehe jiriro jira. Tãcare wʉhʉ dahreina wiho jiriare ti cohãriro seheta mʉsa judio masa tirore cohãhre. Mʉsa ã yoapachʉta mipʉre wʉhʉ dahreina wʉhʉre yoaa ti cũ mʉhtari tãcare ti cũriro seheta Cohamacʉ tirore pʉhtoro sõhre. Tiro Cristo mariachʉ Cohamacʉ yaina wahaeraboa masa. (To ã wiho jiriro jierapachʉta mʉsa mari pʉhtoa mehne tirore cahmaerare. Mʉsa ã cahmaerapachʉta Cohamacʉ sehe tirore mari pʉhtoro sõhre)”, ni joaha panopʉ. P Tí pja pini ahrire masiga mʉsa jipihtina, Israe masa. Jesucristo Nazare macariro, mʉsa crusapʉ wajãriro, Cohamacʉ to masoriro tiro sehe ahriro tini masierarirore noariro wahachʉ yoahre. à jina ahrirore mipʉre mʉsa ñʉrocaroi to tinichʉ ñʉna mʉsa. Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi Jesu cjihtore yahuro: 5 —Mʉsa pʉhtoa, ¿mʉsa bʉcʉna, sã dohse yoa ahriro tini masierarirore sã tinichʉ yoarire masi duana, sãre sinitu ñʉna nijari mʉsa? nUTi ã nichʉ tʉhoro Espíritu Santo to yoa dutiriro seheta to tuaa mehne yahuha Pedro tinare: 3_à jia tina Pedro cʉ̃hʉre ti cahmarocachʉ, surara sehe pʉhtoa watopʉ tinare naa wihi dapoha. Ti ã na wihi dapochʉ, tina pʉhtoa õ sehe ni sinitu ñʉha Pedro cʉ̃hʉre: —¿Noa ya tuaa mehne mʉsa tirore noariro yoari? ¿Noa jijari mʉsare tíre yoa dutiriro? —ni sinitu ñʉha tina. hITi ã cahmachunoi sacerdotea bui pʉhtoro, Ana wama tiriro cʉ̃hʉ tói jiha. à yoa to coyea cʉ̃hʉ jiha. Caifa, João, Alejandro, paina mehne Ana coyea cʉ̃hʉ jiha. To coyea to dahraare dahraina jiha tina cʉ̃hʉ. {à yoa pa dachoi tí maca macaina pʉhtoa, bʉcʉna, ã yoa judio masa buheina cʉ̃hʉ Jerusalẽpʉ cahmachuha. (Ià tinare peresu ti yoapachʉta payʉ ti yahuare tʉhoina sehe “Potocãta jira”, ni tʉhotuha. à jia Jesu yaina payʉ waha, tí dachoi wahma to yaina ji dʉcaina, ã yoa tó panopʉ Jesure wacũ tua tuhsʉrina mehne mʉa sahserore mari quihõchʉ, cinco mil masa sʉro cahai jiha. z oPedro, João cʉ̃hʉ masa mehne ti durucuro watoi sacerdotea, Cohamacʉ wʉhʉre cohtaina surara pʉhtoro, saduceo curua macaina cʉ̃hʉ tinare tʉhoha. Õ sehe ni buheha Pedro João mehne masare: —Jesu to yariari baharo masa mʉjaa wahahre. To ã masa mʉjarire ñʉna mari cʉ̃hʉ baharo to yaina mari masa mʉjahtore masija mari —ni yahuha Pedro cʉ̃hʉ. Ti ã nichʉ tʉhoa pʉhtoa sehe tina mehne suaha. à suaa nahi cahachʉ ñʉa tina Pedrore, João cʉ̃hʉre ñaha, peresu yoaha. 3 _Cohamacʉ to macʉnore masa wijachʉ yoaro mari cahapʉ waroca mʉhtare mari ñaa yoaare duhuchʉ yoahtirore. à yoaro marine tiro noano yoare —niha Pedro tinare.< qMari ñʉchʉsʉma cjirire, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri cʉ̃hʉre panopʉ macainare yahua tiha Cohamacʉ. Mari cʉ̃hʉre ã ni yahuro nia tiha. Abrahãre to niriro seheta mari cʉ̃hʉre ni yahuro nia tiha. Õ sehe ni yahua tiha Cohamacʉ Abrahãre: “Jipihtiro ahri yahpa macainare noano yoaihtja. Õ sehe tíre yoaihtja: Mʉ coyeiro baharo jiriro sehe masare noano yoabasarohca yʉhʉre”, nia tiha Cohamacʉ Abrahãre.  ’Jipihtina Cohamacʉ yare yahu mʉhtainape Samue, ã yoa to baharo jiina cʉ̃hʉ mipʉ jia dachori cjihtire yahu mʉhtaa tiha.  )Õ sehe jirohca. Jipihtina tirore yʉhtieraina to cohãhtina jiahca. Cohamacʉ yaina mehne macaina jisi tina”, ni mʉhtaa tiha Moise cjiro. I Moise cjiro tíre yahuro õ sehe ni mʉhtaha: “Cʉ̃iro mari mehne macarirore mari coyeiroreta Cohamacʉ yare yahu mʉhtahtiro cjihtore Cohamacʉ mari pʉhtoro warocarohca mʉsare. Yʉhʉre to warocariro seheta warocarohca tiro cʉ̃hʉre. à jina mʉsare to yahuchʉ tʉhona, ‘Jai’, ni yʉhti pihtinocaga mʉsa. dACohamacʉ cahapʉ jisininohca Jesu, pʉ Cohamacʉ ahri yahpapʉ jipihtiare wahma to cohtota pahñochʉpʉ. To ã cohtota pahñohtore Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri, to yaina waro panopʉ yahu quihõ tuhsʉa tiha. {oà yoa tiro mʉsa pʉhtoro cjihtore to beseriro Cristore mʉsare warocarohca tjoa. Tiro Cristo sehe Jesuta jira. veà jina mʉsa ñaare yoari buhirire cahyaga. Mʉsa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota, ñaare mʉsa goa pjarire duhu, Cohamacʉreta majarerʉca, to ya sehere quihõno tʉhoga. Mʉsa tirore majarerʉca, quihõno tʉhochʉ ñʉno, Cohamacʉ mʉsa ñaare yoari buhirire borohca. à boro, mʉsare wahchehti dachorire cũ, mʉsare noano yajeri sãachʉ yoarohca tiro. nUWiho mejeta panopʉ macaina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri Cohamacʉ tinare to yahu dutiriro seheta, yahua tiha tina. “Cristo ñano yʉhdʉ, yariarohca”, ni yahua tiha tina. Ti ã ni yahuriro seheta ã wahahre mipʉre. y’Yʉ coyea, mʉsa pʉhtoa mehne Jesure noano masierapanahta tirore wajãchʉ yoare mʉsa. Tíre masija yʉhʉ. A{à jina Jesu pjiriro to jia tiare wacũ tuaina jija. Tirore sã ã wacũ tuachʉ ñʉno ahrirore mʉsa mipʉ ñʉrirore mʉsa ñʉ masirirore Jesu sehe to tuaa mehne tinichʉ yoahre. +à yoana Jesure marine catichʉ yoarirore wajãchʉ yoare mʉsa sã coyea judio masa. To yariachʉ Cohamacʉ tirore masohre. Tíre sã ñʉhi. (IPilato tirore wio duamahre. Wiho mejeta mʉsa Jesure ñaa buhiri marierirore, quihõno yoarirore cahmaerana, pairore masa wajãriro sehere wio dutihre mʉsa. 1[ Abrahã, Isaa, Jacobo mari ñʉchʉsʉma, panopʉ macaina ti yairo Cohamacʉ sehe to cahamacʉno Jesure Jipihtina Bui Jiriro cũhre. Wiho mejeta mʉsa sehe tó sehe jirirore tirore ñʉ tuhtiinare wahre. Baharo pʉhtoro Pilato tirore to wio duapachʉta, mʉsa sehe tirore to wiochʉ cahmaerare. .~U Ti ã cahmachurʉcʉ sʉchʉ ñʉno, Pedro sehe õ sehe ni yahuha tinare: —Mʉsa Israe masa, ¿dohseana ahrirore ñʉ cʉajari? ¿Dohseana sãre mʉsa ñʉ nʉnʉjari? Sã sehe sã ya tuaa mehne noaina sã jia tia mehne sã mʉ sʉro ahrirore tinichʉ yoaerahi sã. Jesu sehe tíre yoahre. =}s à yoa tini masierariro cjiro Pedro cʉ̃hʉre to siõ suha mʉjano watoi, masa jipihtina ñʉ cʉaa waha, noari wapapʉ Salomo wama tiri wapapʉ mʉroca wahcã, cahmachuha. | à jia masa tirore ñʉ masiha. Tiro Cohamacʉ wʉhʉ macari sahrĩno tãa mehne to yoari sahrĩno macari sopaca noari sopaca cahai niñerure to sini dujirire masiha masa. à jia tiro to tinichʉ ñʉa, ñʉ cʉaa wahaha. Cohamacʉ wʉhʉi Pedro masare buheha _{7 To ã tinichʉ “Cohamacʉ noariro jira”, to nichʉ masa jipihtina tirore ñʉha. dzATo ã wahachʉta tiro wahcãrʉca purʉcʉ sʉ, tini dʉcaha. à tini dʉcaro tiro waha, pu tini “Cohamacʉ noariro jira”, to ni wahcheriro mehne tina mehne Cohamacʉ wʉhʉ macari sahrĩno puhichapʉ sãa wahaha. (yIà ninota to wamomacare poto bʉhʉsehe macari wamomacare ñaha, tirore waja wahcõ dapoha. To ã yoachʉta tini masierarirore to ñʉchʉa tuaa wahaha. sx_To ã ni tʉhotupachʉta Pedro tirore õ sehe ni yahuha: —Niñerure cjʉaeraja yʉhʉ. Cjʉaerapaihta, ahrire yoaihtja mʉhʉre. Jesucristo Nazare macariro to tuaa mehne wahcãrʉca, tiniga mʉhʉ —niha Pedro tini masierarirore. wwTo ã nichʉ tʉhoro “Ahrina mahanocã yʉhʉre niñerure waahca”, ni tʉhoturo ñʉroca õ tʉhoha tinare. uvcà jia tina pʉaropʉta tirore ñʉ, Pedro sehe õ sehe niha: —Sãre ñʉga mʉhʉ —niha Pedro tirore. wugà yoa Pedro, João mehne tí sopacare ti sãa cahachʉ tini masierariro sehe tinare ñʉ, niñerure siniha. bt=Dachoripe tí wʉhʉre ti sahrĩ sãari sahrĩno tãa mehne ti yoari sahrĩno macari sopaca cahai paina cʉ̃iro masʉnore na ta duhu dapoa tiha. Tí sopaca noari sopaca wama tiha. Tiro masʉno sehe wahma masa bajuaropʉta dojori wahiro jiro tini masierariro jiha. à jiro tiro tí sopaca cahai niñerure sini dujia tiha tí sopacai sãainare. s Cʉ̃ nʉmʉ ñamichahapʉ tres jichʉ Cohamacʉ mehne durucuri pja jichʉ Pedro, João mehne Cohamacʉ wʉhʉpʉ wahaa niha. Or/Ti ã cahmachuno watoi “Cohamacʉ noariro jira”, ni ño payoa tiha. Paina masa tinare ji coa yʉhdʉa tiha. à yoaro dachoripe Cohamacʉ painare to yaina to yʉhdohtina wahachʉ yoaa tiha.Fq.à jia dachoripe tina Cohamacʉ wʉhʉ wijaaroi cahmachua tiha. à yoa cãa wʉhʉse, ti ya wʉhʉsepʉ cʉ̃hʉre nohopeina cahmachu, pãore nuha, wahchea mehne tina cʉ̃noi chʉa tiha. Zp--Ti yare dua, jipihtinare paye baro maerainare cãina ti cahmaare waa tiha tina. goG,Jipihtina Jesure wacũ tuaina cahmachu, noano jinocaa tiha. à jia ti yare cahma witia tiha. n+à yoa Cohamacʉ to tuaa mehne yoa ño mʉjaha to cũrina. Ti ã yoachʉ ñʉa masa jipihtina ñʉ cʉaa wahaa tiha. m *à yoa tina masa Cristo to cũrina mehne dachoripe cahmachu, tí buheare tʉho nʉnʉ, tíre yʉhti mʉjaa tiha. Tina pãore nuha, cahma witi, Cohamacʉre sini, Cristo to cũrina mehne noano jinocaa tiha. Jesu yaina wahma ji dʉcaina ti jia tiare yahuha 1l[)To ã nichʉ tʉhoa tina payʉ to yahuare noano tʉhoha. à jiro tinare tiro bautisa dutiha. Tí dachore Cohamacʉ yaina mehne macaina tres mil masa waha namoha. $kA(Tuhsʉ, tuaro mehne õ sehe ni yahu quihõha tinare: —Ahri yahpa macaina, Cohamacʉre ji coaerainare buhiri dahrerohca Cohamacʉ. Wiho mejeta mʉsa sehe, tina watoi jiina, Cohamacʉ yahurire, “à tjira”, ni bahrañoga mʉsa yʉhdʉhto sehe —yahu quihõha Pedro masare. Pj'Mʉsare, mʉsa pohnare, mʉsa panamana ji turiainare, yoaro macainare, ã yoa jipihtina Cohamacʉ mari pʉhtoro to beserinare, “Potocãta yʉhdoihtja mʉsare”, ni cũha Cohamacʉ —niha Pedro. i&Ti ã ni sinitu ñʉchʉ õ sehe ni yʉhtiha Pedro: —Mʉsa ñaa yoari buhirire cahyaga. Mʉsa ñaa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota, “à tjiri jira” ni, Cohamacʉreta maca, tʉhoga. à yoa Jesu yaina jina, bautisarina jiga mʉsa jipihtina. Jesure mʉsa wacũ tuachʉ ñʉno, mʉsa ñaa yoari buhirire borohca Cohamacʉ. Tó sehe mʉsa yoachʉ Espíritu Santore warohca mʉsare. 6he%To ã nichʉ tʉhoa tuaro cahya, pjíro tʉhotua, masa sehe Pedro cʉ̃hʉre õ sehe ni sinitu ñʉha: —¿Sã coyea, dohse yoanahcari sã? —ni sinitu ñʉha tina. pgY$’à jina jipihtina Israe masa ahrire noano masiga mʉsa: Ahriro Jesure mʉsa crusapʉ wajãriro cjirore mʉsa pʉhtoro sõhre Cohamacʉ sehe. Tirore mʉsare yʉhdohtirore Cristore cũre Cohamacʉ —ni yahuha masare Pedro. f#Mʉhʉre ñʉ tuhtiinare mʉhʉre cũihtja mʉ cahamaca yoaro sehe jihtinare’, nire Cohamacʉ yʉ pʉhtorore”, nia tiha Davi cjiro. Ne"Davi cjiro sehe Jesu to mʉjariro seheta mʉanopʉ mʉjaeraa tiha. à jiro tiro to basi õ sehe nia tiha:“Cohamacʉ õ sehe nire yʉ pʉhtorore: ‘Yʉ poto bʉhʉsehei dujiga mʉhʉ. -dS!Mipʉre Cohamacʉ poto bʉhʉsehepʉ jira dutiriro jiro. Tó panopʉ to Pʉcʉro “Espíritu Santore mʉ yainare warocaihtja”, to ni cũriro seheta wari jire Jesure. à jiro Jesu sehe ahrinare Espíritu Santore warocari jira. à jina mipʉre Espíritu to yoaare mʉsa ñʉ, tʉhona nina. Jc  Ahriro Jesureta Cohamacʉ masohre. Sã jipihtina tirore ñʉhi. Xb)Panopʉ Cohamacʉ Davi cjirore õ sehe niha: “Potocã nii nija. Mʉ panamana ji turiaina mehne macariro mʉ yoaro seheta ahri yahpa macaina bui pʉhtoro jirohca”, nia tiha Cohamacʉ Davi cjirore. Davi Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro jiha. à jiro Cristore Cohamacʉ to pʉhto sõhtore masino, Cristo to masa mʉjahtore yahu mʉhta tuhsʉha Davi sehe. Õ sehe niha: “Tiro yariaina ti jiropʉre ji dojoasi. To pjacʉ tói baasi”, nia tiha Davi cjiro. J~~L}b|{zz9yyxNwgvvu]t&=F;;:w987e6p5e44_3|211&0..E-6,+**J))(&'I&%$$""+!t J} =FXy  f  8?7+J0 Y To ã nichʉ tʉhoro Pedro ti cahapʉ dujia wahaha. —Ñʉga. Õi jija yʉhʉ mʉsa maca tariro. ¿Dohse yoana tana niri mʉsa yʉ cahai? —niha Pedro tinare. % C Wahcãrʉcaga. Dujiaga. Tina mehne wahaga. Jiape ni tʉhotuecʉta wahaga noano mehne. Yʉhʉ sehe tinare õpʉre warocahi —niha Espíritu Santo Pedrore. y à jiro Pedro to tʉhoturo watoi Espíritu Santo tirore õ sehe ni yahuha: —Ñʉga. Tiaro mʉa mʉhʉre macaa nina. w g Sʉ, tina sinitu ñʉ bahrañoha. “¿Simo Pedro wama tiriro ahri wʉhʉi jijari?” ni sinitu ñʉha tina. ) K To ã mʉjaa wahari baharo, Pedro tuaro wacũ “¿Dohse ni duaro nijari ã bajuaro?” ni tʉhotuha tiro to basi. To ã ni tʉhoturo watoi Cornelio mʉa to warocaina sehe Simo ya wʉhʉpʉ sʉha. “¿Simo ya wʉhʉ nohopʉ jijari?” ni, ti sinituri baharo to ya wʉhʉpʉ sʉha tina. b= à yoa tia taha ti ã ni durucuri baharo tí cahsaro mʉanopʉ mʉjaa wahaha tjoa. >u To ã niri baharo Pedro pari turi durucuro coa tachʉ tʉhoha: —Cohamacʉ “Noaina jira”, to nirinare “Ñaina jira”, nii tjia mʉhʉ tinare —nino coa taha Pedrore. 1[ To ã nipachʉta Pedro õ sehe niha: —Pʉhtoro, ne tina barore chʉeraja yʉhʉ. Ñainare, Cohamacʉ to chʉ dutierainare ne chʉera tihi yʉhʉ —niha Pedro.  Tíre to ñʉri baharo, Pedro durucuro coa tachʉ tʉhoha: —Pedro, wahcãrʉcaga. Ahrinare wajã chʉga —nino coa taha tirore. iK Tí cahsaro puhichapʉre payʉ wahiquina bʉa tiniina, chihchõina, wʉina peri cʉ̃hʉ jiha. lQ Mʉanore parĩ mʉachʉ, pjiri cahsaro pititia sohtoarire dʉhteri cahsaro to duji tachʉ ñʉha. + To mʉja sʉri baharocã tirore jʉca purĩchʉ chʉ duaha. Wiho mejeta paina to chʉare ti dahrero watoi, tiro sehe õ sehe bajuachʉ ñʉha. ~u à yoa pa dachoi Jopepʉ ti waharo watoi cohari pja jichʉ Pedro sehe wʉhʉ buipʉ Cohamacʉre sinino wahaha. _7 à jiro Cornelio tinare anjo to yahuri cjirire yahu pahño, Jopepʉ warocaha tinare. pY Anjo ã ni tuhsʉ, wijaa wahaha. To wijaari baharo Cornelio pʉaro tirore dahra cohtainare, ã yoa cʉ̃iro to surara mehne macarirore pjirocaha. Surara sehe Cohamacʉre ño payoriro jiro, dachoripe Corneliore yoadohoa tiha. ~w Tiro pairo Simo wahiquina cahsari cahnoriro cahai, pjiri ma dʉhtʉ cahai jiri wʉhʉi jira —niha anjo Corneliore. t}a à jicʉ Jopepʉ mʉ mʉare warocaga. Tópʉ Simo Pedro wama tiriro jira. Tirore na ta dutiga mʉ mʉare. [|/ To ã nichʉ tʉhoro Cornelio tirore ñʉ, cuiro õ sehe niha: —Pʉhtoro, ¿yabare cahmajari mʉhʉ? —niha tiro. —Masa pjacʉoinare mʉ warire, Cohamacʉre mʉ sinirire Cohamacʉ noano ñʉno nina. {/ Cʉ̃ nʉmʉ ñamichahapʉ tres jichʉ Cohamacʉ yairo anjo tirore bajuaha. à bajuaro Cornelio cahapʉ sãaha. —Cornelio —niha anjo tirore. Zz- Cornelio to ya wʉhʉ macaina mehne judio masa jieraina jipahta, Cohamacʉre ño payoina, cua pisaro ñʉina jiha. Tiro judio masa pjacʉoinare yoadohoro payʉ waha. à yoa dachoripe tiro Cohamacʉre siniha. y  Ti pjare Cesareapʉ cʉ̃iro Cornelio wama tiriro jiha. Tiro cien surara pʉhtoro jiha. Tina surara sehe ti ya curua Italiano wama tiha. oxW +Baharo Jopepʉ Simo wahiquina cahsarire cahnoriro mehne payʉ dachori Pedro tiro mehne jia tiha.jwM *To ã yoari baharo jipihtina Jope macaina tíre masia, payʉ masa Jesure wacũ tua dʉcaa tiha. Av{ )To wahcã nuju sʉchʉ ñʉ, tiro to wamomacare ñaha, tʉã wahcõ dapoha ticorore. à jiro tiro tó macainare Jesu yainare, wapewahyare pjiroca, ticorore catiricorore wiaha tinare. %uC (Wiho mejeta Pedro tinare tí tahtiapʉ jiinare wijaa dutiha. Ti wijaari baharo tiro na tuhcua caha sʉ, Cohamacʉre ticorore sini payoha. à jiro to pjacʉ cjirore majare ñʉ: —Tabita wahcãga —niha tiro. To ã nichʉta ticoro sehe ñʉ wahcõ, Pedrore ñʉ, wahcã nuju sʉha. 8ti 'Ti ã nichʉ tʉhoro tina mehne wahaa wahaha tiro. Tópʉ tirore ti na sʉri baharo mʉano macari tahtiapʉ na mʉjaa wahaha tirore. à jia jipihtina wapewahya tiro cahai sʉrʉca, tiia tiha. Tabita tina mehne jisininopʉ payʉ suhtire yoaa tiha. à jia tina to yoari suhti cjirire ñoha Pedrore. s! &Lida wama tiri maca Jope cahai jire. To ã jichʉ Jesu buheina Jope macaina Pedro Lidapʉ to jichʉ tʉhorocaa tiha. à tʉhorocaa, pʉaro warocaha Pedro cahapʉ. Tiro cahapʉ sʉa Pedrore õ sehe ni yahuha tina: —Soaro mehne sã jiropʉ wahaga —ni yahuha tina. r7 %à jiro tí pjare ticoro dohati wahcõ, yariaa wahaa tiha. To yariachʉ ñʉa, tina ticorore noano cosa, mʉano macari tahtiapʉ cũa tiha ticorore. @qy $à yoa Jope wama tiri macai Jesure ño payoricoro Tabita wama tiricoro jiha. To wama Tabita griego ya dʉsero mehne Dorca jira. Ticoro noaare yoaro payʉ waa tiha pjacʉoinare. .pU #à jia jipihtina Lida macaina, Sarón macaina tirore ñʉa, tina ti ñaa yoaare duhu, Jesure wacũ tuaa tiha. Dorca wama tiricorore masoha Pedro Jesu to tuaa mehne To! "à jiro Pedro sehe tirore õ sehe niha: —Enea, Jesucristo mʉhʉre noariro wahachʉ yoara. Wahcãrʉcaga. Mʉ pũpaha coãri cahsarore cahnoga —niha Pedro tirore. To ã nichʉta tiro wahcãrʉcaha. n !Tópʉ sʉro Enea wama tirirore boca sʉha. Enea pjacʉ bʉhariro jiro, ocho cʉhmari waro ti pũpaha cũriro coãa tiha. nmU à yoa Pedro jipihtia macaripʉ waharo, Jesu yaina Lida macaina cahapʉ cʉ̃hʉre sʉha tiro. l) à yoa jipihtiropʉ, Judea yahpapʉ, Galilea yahpapʉ, Samaria yahpapʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉ yaina noano jia tiha. Tí pjare ne masa ñano yoaera tiha tinare. à jia noano buheha tina. Tina Cohamacʉ yare buhe, tirore masi namo, noano yʉhtia tiha. à yoa Cohamacʉre cua pisaro ñʉa tiha. Espíritu Santo tinare to yoadohochʉ tina sehe payʉ wahaa tiha. Pedro Eneare noariro wahachʉ yoaha +kO Ti ã wajã duachʉ ñʉa, Saulo mehne macaina Jesu yaina sehe tirore Cesareapʉ na duhti wahcãa wahaha. Tópʉ tirore sʉho jirucuma Tarsopʉ warocaha tirore. Dj Tiro cuiro marieno judio masare Jesu yare yahu yʉhdʉrʉcaro niha. Tina judio masa griego masa yare durucuina jiha. à yoa Saulo to ã yahu yʉhdʉrʉcachʉ, tina tirore wajã duamaha. bi= To ã ni yahuri baharo Saulo sehe tina mehne sãano, Jerusalẽpʉ tina mehne jia tiha. ohW Ti ã cuipachʉta Bernabé sehe tirore na wahcãha Jesu to cũrina cahapʉ. à jiro Saulo mahai Jesure to ñʉrire, Jesu Saulore to durucurire, ã jichʉ Damascopʉ cuiro marieno Jesu yare to buhe dʉcarire yahuha Bernabé sehe. +gO à yoa Saulo Jerusalẽpʉ sʉro, tópʉ Jesu yaina mehne tiro ji duamaha. Wiho mejeta tina tirore “Jesu buheriro jierara ahriro” nia, tirore cui niha. [f/ Ti ã wajã duachʉ ñʉa ñamipʉ Saulo buheina tirore pʉhʉro pjiri pʉhi na sãa, tí maca macari sahrĩno baharo bʉhʉsehei duhu boroha tirore. Tó sehe ti yoachʉ yʉhdʉha tiro. Saulo Jerusalẽi jiha Ie  Wiho mejeta Saulo tirore ti wajã duachʉ masiha to basi. Tina tí macare sahrĩno tãa mehne ti yoari sahrĩno macaa sopacarire dachopʉre ñamipʉ cʉ̃hʉre cohtaa tiha tirore wajã duaa. _d7 à jia payʉ dachori baharo judio masa tirore wajã duaa, ti basi durucua tiha. lcQ Wiho mejeta Saulo sehe cui tʉhoturo marieno buhe mihni wahcãa tiha. “Ahriro Jesu potocãta Cristo, marine yʉhdohtiro jira”, to ni yahu mihnichʉ, tó macaina judio masa ti ni yʉhti yʉhdʉrʉcaborirore bocaeraha. Sb To ã yahuchʉ ñʉa jipihtina tirore tʉhoina cʉaa wahaha. —Cho, ahriro Jerusalẽpʉre Cohamacʉ yainare Jesure cahmainare ñano yoariro cjiro jira. à yoa tirota jimana õ macaina Jesure cahmaina cʉ̃hʉre ñaha, dʉhte, sacerdotea pʉhtoare wiaboriro. à yoa duaro õpʉre tari jimahre tiro —niha masa tirore tʉhoina. ~au Dói tí dachorita tiro judio masa buhea wʉhʉsepʉ sʉ, Jesu Cohamacʉ macʉno to jiare yahu dʉcaha masare. 3`_ Tirore to bautisa tuhsʉchʉ, tiro sehe chʉ, tuariro wahaha. Saulo Damascoi Jesu yare buhe dʉcaha à yoa Saulo mahaa dachoricã Damasco macaina Jesu yaina mehne jiha. J_  To ã nichʉta to caparire wahi nʉtʉri yoaro sehe bajua to caparipʉ wahãa pahna borachʉ ñʉha Saulo. To ã ñʉ tuhsʉri baharo to wahcãrʉcʉ sʉchʉ pairo sehe tirore bautisaha. ^ To ã niri baharo Anania sehe waha, sʉ, Saulo to jiri wʉhʉpʉ sãaha. Sãa sʉ, to wamomacarine Saulo bui duhu payo, õ sehe ni yahuha tirore: —Coyeiro Saulo, mʉ capari mʉ ñʉhto sehe, Espíritu Santo mʉhʉ mehne to jihto sehe, to dutiriro seheta mʉ yoahto sehe, mari pʉhtoro Jesu sehe mahapʉ mʉhʉre bajuariro yʉhʉre warocahre —ni yahuha Anania Saulore. u]c Payʉ tahari yʉ yare yoaro tiro ñano yʉhdʉrohca. Tíre tirore masichʉ yoaihtja —niha Jesu Ananiare. b\= To ã nichʉ Jesu sehe õ sehe ni yahuha tirore: —Tiro Saulo sehe yʉ beseriro jira. Tiro yʉ ya buheare judio masa jierainare, ti pʉhtoare, ã jichʉ Israe masa cʉ̃hʉre buherohca. à jicʉ wahaga mʉhʉ. &[E à yoa õ cʉ̃hʉre tiro jipihtina mʉhʉre cahmainare peresu yoaro taro niyuhti. Sacerdotea pʉhtoa tirore ã yoa dutiyuhti —ni yʉhtiha Anania Jesure. =Zs To ã nichʉ tʉhoro Anania sehe õ sehe ni yʉhtiha: —Pʉhtoro, tiro mʉ yainare, noainare Jerusalẽ macainare nu ñano yoa mʉjayuhti. Payʉ masa yʉhʉre ã ni yahure. YY+ Tiro cahãnopʉre tirore mʉ yoahtire ño tuhsʉhi yʉhʉ. Õ sehe jiare ñʉhre tiro: Mʉhʉ mʉ wamomacarine tiro bui duhu payo, to capari noaa wahachʉ ñʉhre tiro to cahãnopʉre —niha Jesu Ananiare. XX) To ã nichʉ Jesu sehe õ sehe ni yahuha tirore: —Potori Maha wama tiri mahapʉ wahaga. à wahacʉ Juda ya wʉhʉpʉ cʉ̃iro Tarso macariro Saulo wama tirirore macaga. Tiro Cohamacʉre sinino nica. nWU à yoa cʉ̃iro Jesu to buheriro Anania wama tiriro Damascoi jiha. à jiro Jesu bajua tiha Ananiare. à bajuaro õ sehe ni pisuha tirore: —Anania, ¿jimajari mʉhʉ? —niha Jesu. —Jimajã —ni yʉhtiha Anania tirore. SV Tópʉ sʉro, tiro tia dacho waro ne ñʉera, chʉera, ne sihniera tiha. !U; à jiro Saulo yahpapʉ coãriro wahcãrʉca, to ñʉchʉ to capari bajueraha. à jia tina to wamomacare ñaha, Damascopʉ tʉã wahcãa wahaha tirore. 'TG To ã nichʉ Saulo mehne macaina sehe to durucua dihtare tʉhoha. Wiho mejeta Jesu sehere ñʉeraha. To ã wahachʉ ñʉa, cuia, tina durucu masieraha. zSm [To ã nichʉ õ sehe ni sinituha Saulo: —Pʉhtoro, ¿dohse yʉ yoachʉ cahmajari mʉhʉ? —niha Saulo.] —Wahcãrʉcaga mʉhʉ. Macapʉ wahaga. Tí macapʉ mʉ sʉchʉ tó macariro mʉ yoahtire yahurohca mʉhʉre —niha Jesu Saulore. R- —Pʉhtoro, ¿diro baro jijari mʉhʉ? —ni sinitu ñʉha Saulo sehe. —Yʉhʉta jija Jesu, mʉ ñano yoarucuriro —niha Jesu Saulore. Q Wacũenoca to ã si siteroca borochʉta tiro yahpapʉ bora caha sʉro, õ sehe ni durucuchʉ tʉhoha: —Saulo, Saulo, ¿dohseacʉ mʉhʉ yʉhʉre ñano yoajari? Mʉhʉ yʉhʉ mehne suacʉ yʉhʉre yʉhtieracʉ, mʉ basita ñano yʉhdʉra —nino coa taha. P Ti pũrine na tuhsʉ, tiro waha, Damasco cahai to sʉro cahachʉ waro mʉanopʉ wacũenoca si siteroca boroha tirore. >Ou Tópʉ sʉro tiro joaa pũrine õ sehe ni siniha sacerdotea pʉhtorore: —Joaa pũrine waga yʉhʉre yʉ tuahti pũri cjihtire. Tí pũripʉ mʉ wama mʉ joa payochʉ, yʉhʉ sehe tí pũri mehne, mʉ dutiro mehne Damascopʉ wahaihtja. Tópʉ sʉ, judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ Jesu yaina mʉa, numia cʉ̃hʉre boca sʉcʉ, tinare ñaha dʉhte, õpʉ Jerusalẽpʉ na majare tjuaa taihtja —ni siniha Saulo sacerdotea pʉhtoare. N  Wiho mejeta tí pjare Saulo Jesu yainare ã ñʉ tuhtirucusinino, “Tinare wajãihtja” nino, tiro sacerdotea pʉhtoro cahapʉ wahaha. M(à yoa tuhsʉ Azotopʉ sʉha Felipe sehe. Tuhsʉ, payʉ macarine noaa buheare buheha masare. Pʉ Cesareapʉ buhe batoa tiha.lLQ'Bautisa tuhsʉ ti maja sʉrʉcʉ sʉchʉ Cohamacʉ to Espíritu Felipere naa wahaha. To ã wahari baharo Etiopía macariro noano wahcheriro to ya yahpapʉ tjuaa wahaha. To ã yoari bato tichʉ ne pari turi Felipere ñʉeraha. SK&à ninota tiro tunuria uturirore yʉsʉo dutiha. Tia to yʉsʉ caha sʉri baharo wijaaha tina. Wijaa, tí mácapʉ sʉ, ñumurʉcʉ sʉha tina. Tói ñumurʉcʉ sʉ, Felipe sehe tirore bautisaha. _J7%[—Jesure mʉ noano wacũ tuachʉ ñʉcʉ mʉhʉre bautisaihtja —niha Felipe tirore. —Jesure wacũ tuaja yʉhʉ. Tiro Cristo Cohamacʉ macʉno jira. Tíre noano masija yʉhʉ —niha Etiopía macariro.] I$à yoa tina tia mehne waha, mácapʉ sʉha. —Ñʉga, õi máca jira. Ahri mácapʉ yʉhʉre bautisaga —niha Etiopía macariro. rH]#To ã ni sinitu ñʉchʉ tʉhoro Felipe sehe tí pũre ñʉ, Jesu yare yahuha Etiopía macarirore. G"Tí pũ to ã ni yahuchʉ ñʉno, Etiopía macariro õ sehe ni sinituha: —Yahuga yʉhʉre. ¿Õ sehe Isaia cjiro to niriro diro baro jicari ahriro? ¿Isaia cjiro to basi yahuro nicari? ¿O pairore yahuro nicari? —ni sinituha Etiopía macariro. qF[!Tirore tina bʉjʉpeahca.à jia tiro to ñano yoaerapachʉta tina sehe ñano yoaahca tirore.Tiro ahri yahpapʉ to jichʉ tina tirore wajãahca.à jiro tiro pohna marieriro yariaa waharohca”, ni joaha tí pũpʉre. E) à yoa Cohamacʉ yare Etiopía macariro to buheri pũ õ sehe niha:“Ovejare ti ñaha wajãriro seheta tiro cʉ̃hʉre ñaha wajãahca masa.à jiro ovejacã to pjoare ti sachʉ to sañurucueraro seheta tiro masʉno cʉ̃hʉ dihta marieriro jirohca. {DoTo ã nichʉ tʉhoro Etiopía macariro õ sehe ni yʉhtiha: —Pairo yʉhʉre yahu yʉhdoriro mariachʉ noano masieraja yʉhʉ. Õi yʉhʉre yahu dujii taga yʉ pari wahpa —ni yʉhtiha tiro Felipere. —Jai —ni nuju sʉha to cahai. sC_To ã nichʉ tʉhoro Felipe sehe tunuria cahapʉ mʉroca wahcã, Isaia cjiro to joarire Etiopía macariro to buhechʉ tʉhoha. à tʉhoro Felipe õ sehe ni sinituha tirore: —¿Mʉ buheare tʉho ñahajari mʉhʉ? —niha tiro. Bà jiro Espíritu sehe Felipere õ sehe ni yahua tiha: —Siro tunuriapʉ wahariro cahapʉ wahaga —niha Espíritu tirore. A%To ya macapʉ tunuria mehne tjua taro tiapʉ wahaparota buhero niha. Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Isaia cjiro to joari pũre buhero niha. '@GTo ã nichʉ tʉhoro tiro sehe tí mahapʉ wahaa tiha. Baharo tí mahapʉ cʉ̃iro masʉnore piti bocaro taro niha. To piti bocahtiro jiha Etiopía yahpa macariro pʉhtoro. Tiro numiare cahmaerariro eunuco masʉno jiha. à jiro Candace wama tiricoro Etiopía macaricoro pʉhtorocoro yare niñerure jipihtiare ñʉ wihboriro jiha. Wiho jiriro jieraha. Tiro Jerusalẽpʉ Cohamacʉre ño payoro waha tuhsʉha. \?1à yoa Cohamacʉ yairo anjo Felipere õ sehe ni yahuha: —Mipʉre sur sehepʉ wahaga. Jerusalẽ cahai jiri mahapʉ Gazapʉ wahari mahapʉ, masa marienopʉ jiri mahapʉ wahaga —ni yahuha anjo Felipere. >Baharo Pedro João mehne Cohamacʉ yare yahuha: “Jesu to masa mʉjachʉ ñʉhi sã”, ni payʉ Samaria yahpai jia macari macainare noaa buheare buheha. Tinare Cohamacʉ yare buhe tuhsʉ, Jerusalẽpʉ tjuaa wahaha. Felipe Etiopía yahpa macarirore buheha T=!To ã nichʉ tʉhoro Simo õ sehe ni yʉhtiha tirore: —Yʉhʉre sini payoga mʉsa Cohamacʉre mʉ niriro sehe yʉ wahaerahto sehe. Tí buhiri pichacapʉ waha duaeraja yʉhʉ —niha Simo tirore. 3<_Paina ti cjʉaare ñʉcʉ suariro jira mʉhʉ. à jicʉ ñaa yoaare ne duhu masierara mʉhʉ. à jicʉ ahrire mʉ ñaa yoarire cahyaga mʉhʉ. Cohamacʉre mʉ ñaa tʉhotuare to bohto sehe siniga mʉhʉ. Mʉ ã yoachʉ ñʉno tiro mʉ ñaa buhirire boboca, pa tehe nino —ni yahuha Pedro tirore. ;W:'à jicʉ ahrire sã yoaare yoa masierara mʉhʉ. Ahri mʉ yoaa baro jierara. d9ATo ã nichʉ tʉhoro Pedro õ sehe niha: —Mʉhʉ niñeru mehne Cohamacʉ ya tuaare mʉ nuchʉ duari buhiri mʉ niñeru mehneta pichacapʉ wahaga mʉhʉ. Cohamacʉ mʉ tʉhotuare masina. Mʉhʉ ñariro jisinina. {8oÕ sehe nimaha Simo: —Yʉhʉ cʉ̃hʉre waga ahri tuaare. Yʉhʉ cʉ̃hʉ yʉ wamomacari mehne masa dapupoca bui duhu payoi tai nija Espíritu Santo tinare to sãahto sehe. à jicʉ ahri yʉ yoahti wapare wapa duaja —nimaha Simo tinare. S7à yoa Pedro cʉ̃hʉ ti wamomacari mehne ti duhu payochʉ ñʉha Simo. Espíritu Santo tinare to sãachʉ cʉ̃hʉre ñʉha tiro. à ñʉriro jiro, tí tuaare cahmano niñeru mehne wapa duamaha. 6%à jia Pedro, João mehne Samaria yahpa macainare ti wamomacarine ti dapupoca bui ti duhu payori baharo Espíritu Santo tinare sãari jire. 5%Tina Samaria yahpa macaina Jesucristo yaina jia to bautisarina jiha. Tí dihtare masiha tina. à jiro Espíritu Santo tinare sãaerasiniha. 24]Tópʉ sʉa Pedro cʉ̃hʉ Cohamacʉre siniha: “Ahrina Samaria yahpa macaina mʉhʉre ño payoinare mʉ Espíritu Santo sãajaro”, ni sini payoha tina Cohamacʉre. Q3à yoa Samaria yahpa macaina Cohamacʉ yare ti tuaro cahmachʉ tʉhoa Jerusalẽpʉ jiina tʉhorocaa tiha tinare. à ti cahmachʉ tʉhoa Pedrore, João cʉ̃hʉre warocaa tiha Samaria yahpapʉ. c2? à jiro Simo cʉ̃hʉ Felipere noano tʉhoa tiha. à jiro tiro cʉ̃hʉre bautisaha. To ã yoari baharo Felipe mehne tjuaa tiha tiro. Felipe sehe Cohamacʉ tuaa mehne to yoa ñochʉ ñʉno Simo ñʉ cʉaa wahaa tiha. s1_ Wiho mejeta ti ã ño payopachʉta Felipe sehe pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiare, Jesucristo yare noaa buheare yahuha. To ã yahuchʉ tina tirore noano tʉhoha. Ti ã noano tʉhochʉ ñʉno mʉare, numia cʉ̃hʉre bautisaha Felipe. 03 Tiro yaya ti yoaa mehne yoari pja yoa ñoa tiha tinare. To ã yoa ñochʉ ñʉa tina cʉaa wahaha. à cʉaa waha, tina tirore ño payoa tiha. g/G To ã yoachʉ ñʉa masa sehe õ sehe nia timaha: —Ahriro Cohamacʉ ya tuaare cjʉariro jira. Cohamacʉ yoaro sehe tuariro jira —nia timaha tirore masa, pʉhtoa mehne. Tina jipihtina noano tʉho nʉnʉha tirore. . Tí pjare Simo wama tiriro tí maca macariro yairo jiha. à jiro yaya ti yoarire yoa ñoa tiha Samaria macainare. To ã yoa ñochʉ ñʉa, tó macaina ñʉ cʉaa waha, tirore cua pisaro ñʉina jiha. —Yʉhʉ masi pahñoriro jija —nimaha Simo sehe tinare. Q-To ã yoa ñochʉ ñʉa tí maca macaina payʉ masa wahchea tiha. ,7Payʉ masa watĩa sãanohrina tiro cahai ti wihichʉ ñʉno, watĩa sehere tiro wijaa dutia tiha masapʉ jirinare. To wijaa dutichʉ, tina watĩa sehe tuaro sañurucu, wijaa wahaha. Tuhsʉ payʉ pjacʉ bʉhainare, pari yuri tiniina cʉ̃hʉre pjacʉ noaina wahachʉ yoaa tiha. @+yTo ã buhechʉ, tó macaina sehe tirore tʉho cahmachu, Cohamacʉ to tuaa mehne to yoa ñochʉ ñʉha tina. à jia tina jipihtina cʉ̃no potori to yahuare noano tʉho nʉnʉa tiha. $*ACʉ̃iro tina mehne macariro Felipe cʉ̃ maca, Samaria wama tiri yahpai jiri macapʉ sʉ, Cristo masare yʉhdoriro ya quitire buheha tí maca macainare. Y)+à yoa yoaropʉ waha siteina cjiri nohoi ti waharoi Jesu yare buhea tiha. 8(iWiho mejeta Saulo sehe Jesu yainare ñabiaro yoaa timaha. Tiro ti wʉhʉsepʉ sãa, mʉare, numiare ñaha wahcã, peresupʉ biha dapoa tiha. Samariai Jesu yare buheha Felipe 'à yoa paina Cohamacʉre ño payoina Estebã pjacʉ cjirore tãca copapʉ, duhu sãa, tiro cjirore tuaro tii payoha tiro cjirore tina. 4& cEstebã to ã yariachʉ ñʉno, “Noana”, niha Saulo sehe. Tí dachoreta Jesu yainare Jerusalẽ macainare ñano yoa dʉcaha Saulo mehne macaina sehe. Ti ã yoa dʉcachʉ Jesu yaina Judea yahpapʉ, Samaria yahpapʉ yoaropʉ duhti site wahcãa wahaha. Ti pʉhtoa, Jesu to cũrina dihta wahaeraha. s%_<Ni tuhsʉ, tiro na tuhcua caha sʉ, õ sehe ni tuaro sañurucuha: —Pʉhtoro Jesu, ahrina mipʉ yʉhʉre ti wajãri buhiri tinare buhiri dahrei tjia —ni sañurucuha Estebã. à ni sañurucu batoarota, yariaa wahaha tiro.~$u;Estebãre ti tãa docaro watoi, sinino sehe õ sehe niha tiro: —Jesu, yʉ pʉhtoro yʉ catiare naga —niha tiro. !#;:Ñaha tuhsʉ, tirore na wahcã, tí maca dʉhtʉ cahapʉ cohãha tirore. à jia tãa poca mehne doca wajãha tirore. Ti ã wajãhto pano tirore yahusãrina tirore tãa poca mehne docahtina ti bui sãa suhtire tjuwe na, wahmʉnore Saulo wama tirirore ti suhtire cjʉabasa dutiha. "9To ã nichʉ tʉhoata tina tuaro sañurucu, ti cahmo coparire bihanoca, cʉ̃no potori tiro cahapʉ mʉroca wahcã, tirore ñahaha. S!8à ñʉroca mʉono, õ sehe niha: —Ñʉ mʉoga mʉsa. Mʉanopʉ mahanocã to tjuwe mʉachʉ, Jesu Cohamacʉ to warocariro Cohamacʉ poto bʉhʉsehei to ducuchʉ ñʉja yʉhʉ —niha Estebã tinare. ^ 57Ti ã suapachʉta Estebã sehe Espíritu Santo mehne wacũ tuariro to tuaa mehne mʉanopʉ ñʉroca mʉo, Cohamacʉ si siteare ñʉha. à yoaro Cohamacʉ poto bʉhʉsehei Jesu to ducuchʉ cʉ̃hʉre ñʉha tiro. X)6To ã nichʉ tʉhoa tina sehe tuaro suaha. à tuaro suaa, cuaina wahaha. ^55Cohamacʉ dutiare anjoa sehe yahu turia timaha mʉsare. Ti ã yahu turiachʉ mʉsa tí dutiare cjʉamaha. Wiho mejeta tí dutiare yʉhdʉrʉcara mʉsa —niha Estebã. Tina Estebãre tãa poca mehne doca wajãha E4Mʉsa ñʉchʉsʉma cjiri jipihtina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjirire ñano yoaa tiha. Tina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri “Baharo cʉ̃iro ñaa buhiri Marieriro tarohca”, ti ni yahu quihõ mʉhtachʉ tʉhoa, mʉsa ñʉchʉsʉma cjiri sehe tinare wajãa tiha. à yoa mipʉ cʉ̃hʉre tiro “Ñaa buhiri Marieriro”, tó panopʉ ti niyuriro sehe õpʉ to wihichʉ, “Mʉhʉ mehne macaina jija”, ni ji mahño, tirore wajãhre. 3’Mʉsa Cohamacʉ yare tʉhopanahta, tirore yʉhti duaerara. Cohamacʉre masieraina yoaro sehe tʉhotuina baro jira mʉsa. Espíritu Santore yʉhdʉrʉca yʉhdʉara mʉsa. Mʉsa ñʉchʉsʉma cjiri ti yoariro cjiro seheta yoara mʉsa cʉ̃hʉ. 2Yʉ basi ahri yahpare jipihtiro yoahi yʉhʉ’, ni durucua tiha Cohamacʉ”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro. #?1“ ‘Mʉano yʉ dujiro jira.Tói dujicʉ dutija yʉhʉ.à jiro yahpa sehe yʉ dahporire duhu payoro yoaro sehe jira.Yʉhʉ tua yʉhdʉariro jija.Yʉ ya wʉhʉ cjihtore yoa masierara mʉsa.Cohamacʉ yʉ jichʉ yʉ jihti wʉhʉre mʉsa yoa masierara. 70To ã yoapachʉta Cohamacʉ Jipihtina Bui Jiriro sehe masa ti yoari wʉhʉpʉre jierara. Õ sehe nia tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro: M/To ã sinipachʉta Salomopʉ Cohamacʉ ya wʉhʉ sehere yoaa tiha. +.Tiro Davi cjiro sehe Cohamacʉre wahchechʉ yoariro jia tiha. Cohamacʉ ya wʉhʉ cjihtore pa wʉhʉ tiro yoa duaro, sinia timaha Cohamacʉre. w-à yoa ti panamanapʉ cʉ̃hʉ cjʉa turia nʉnʉ tia tiha tí wʉhʉre, wahiquina cahsari mehne ti yoari wʉhʉre. Baharo mari ñʉchʉsʉma cjiri Josué mehne Cohamacʉ mari coyea Israe masare to cũhti yahpapʉre, ahri yahpapʉre pʉ tia taha. Ti pʉ tia tachʉ ahri yahpai ji mʉhtaina cjirire Cohamacʉ cohãnocaa tiha. Tí pjare Cohamacʉre ti ño payori wʉhʉre na taa, cjʉaa tiha tina ahri yahpapʉ, mipʉre mari jiri yahpapʉ. Pʉ Davi cjiro to jiri tjurupʉ cjʉa batoa tiha tí wʉhʉre. 5c,’à jia masa marienopʉ Cohamacʉ masa mehne to jiri wʉhʉre wahiquina cahsari mehne ti yoari wʉhʉre cjʉaa tiha mari ñʉchʉsʉma cjiri panopʉ macaina. Tí wʉhʉ Cohamacʉ masa mehne to durucuri wʉhʉ jia tiha. Tí wʉhʉpʉ Cohamacʉ dutia to joaa pjĩni tãa pjĩni jia tiha. Tí wʉhʉre Cohamacʉ Moisere to ñoriro seheta, “Õ sehe yoaga”, to ni yoa dutiriro seheta yoaa, tí wʉhʉre cjʉaa tiha tina. !+à jina mʉsa Molo wama tiri masʉre ño payoina jiina, tí masʉre ño payori wʉhʉre cjʉare mʉsa.à yoa pairo cohamacʉ ñahpichohaca Refã wama tiria to masʉre mʉsa yoariare mʉsa cjʉare tjoa.Tí masʉrine mʉsa yoarire mʉsa ño payore.Mʉsa ã yoari buhiri mʉsare Babilonia sie sehepʉ cohãrocaihtja yʉhʉ”, ni yahu joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri. F*Wachʉre ti ño payochʉ ñʉno, Cohamacʉ tinare cohã wahcãa wahaa timaha. “Yʉhʉre cohã, mʉanopʉ bajuaa, sʉ̃ dacho macariro, sʉ̃ ñami macariro, ã yoa ñahpichoha poca cʉ̃hʉre ño payowahnojaro”, nino cohã wahcãa wahaa timaha. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ã ni joaa tiha:“Mʉsa Israe masa, yʉhʉre nu ñano yoare.Masa marienopʉ cuarenta cʉhmari waro jina wahiquinare mʉsa wajãinare mʉsa wajã, jʉ̃ wa mʉopanahta, yʉhʉre mʉsa ño payoboriro seheta yoamare mʉsa.Wiho mejeta yʉhʉ sehere mʉsa ño payoerare. q[)à jia tí dachorire tina wachʉ masʉre uru mehne yoaa tiha. à yoa tuhsʉ, tina wahiquinare wajã, ti yoariro cjiro cahai na ta, ño payoa tiha tirore. à jia tina ti yoariro cjirore wachʉre ñʉ, wahche, bose nʉmʉ yoaa tiha. @y'’à jia tí dutiare tʉ̃cʉi Moisere to cũno watoi mari ñʉchʉsʉma cjiri Egiptopʉ tjua duaa Moisere yʉhdʉrʉcaa tiha. Tina tirore cahmaeraa tiha. à cahmaeraa tina Moise cjiro wahminore Aarõ wama tiriro cjirore õ sehe nia tiha: “Paina cohamanare yoaga mari yaina cjihti. Tina mari wahahti mahare marine sʉho naahca. ¿Wiho mejeta marine Egiptopʉ jiinare na tariro Moise dohse wahari tiro? Masieraja sã”, nia tiha tina. (&Moise masa marienopʉ mari coyea Israe masa mehne jia tiha. Tuhsʉ, Sinaí wama tidʉ tʉ̃cʉpʉ ti cahmachuchʉ tirore yahuriro anjo mehne jia tiha. à yoa mari ñʉchʉsʉma panopʉ macaina cjiri mehne jia tiha tiro. Cohamacʉ to dutiare cũriro jia tiha Moise. Z-%à yoa Moise cjiro jia tiha mari coyea, Israe masare õ sehe ni yahuriro: “Cohamacʉ cʉ̃iro mʉsa coyeiro, to yare yahu mʉhtahtiro, yʉ yoaro sehe jirirore warocarohca mʉsare”, nia tiha Moise tinare. S $Moise jia tiha mari coyea, Israe masare Egiptopʉ jiinare na wioriro. Tinare na wioro, Egiptopʉ Cohamacʉ tuaa mehne tiro sehe yoa ño dʉcaa tiha tópʉ jiinare. Pjiri ma sohãri mapʉ ãta yoa ñoa tiha tjoa. Baharopʉ masa marienopʉ cʉ̃hʉre cuarenta cʉhmari waro Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño mʉjaa tiha tiro to masare. 1 [#’Tó panopʉ tina sehe mari coyea, Israe masa Moisere cahmaeraa tiha. “Mʉhʉ sã pʉhtoro jierara. Mʉhʉ sãre yoadohoboriro jierara”, ni tuhtia tiha tina tirore. Wiho mejeta baharo, Cohamacʉ ti ã niriro cjirore Egiptopʉ warocaa tiha, mari coyea Israe masare yʉhdʉ witichʉ yoahtiro, ã jichʉ ti pʉhtoro jihtiro cjihtore. à yoa anjo, tirore jʉ̃dʉpʉ bajuariro sehe to ã yoahtire yahua tiha tirore. # ?"à yoa yʉ yaina masa Egiptopʉ ti ñano yʉhdʉchʉ ñʉja. Ti tiichʉ tʉhoja. à jicʉ õpʉre wihija yʉhʉ, tinare yʉhdʉ witichʉ yoai tai. Ti ã wahachʉ, ñʉcʉ wahaga mʉhʉ cʉ̃hʉ. Egiptopʉ mʉhʉre warocaihtja. Tinare na wioi wahaga”, nia tiha Cohamacʉ Moisere. < q!Cohamacʉ õ sehe ni durucu namoa tiha tirore. “Yʉhʉ ñaa marieriro yʉ õi jiro wato, mʉ ducuri yahpa sehe wiho jiri yahpa jierara. à jicʉ mʉ dahpo suhtire tjuwe cũga. [ / “Cohamacʉ jija yʉhʉ. Mʉ ñʉchʉsʉma cjiri, Abrahã cjiro, Isaa cjiro, Jacobo cjiro ti ño payoriro jija”, nia tiha Cohamacʉ Moisere. To ã nichʉ tʉhoro Moise sehe tetere, ne ñʉ wahcõeraa tiha. -STʉ yucʉcʉcãpʉ to jʉ̃rucuchʉ ñʉno, Moise ñʉ cʉaa wahaa tiha. Tí pichacare cahacã noano to ñʉ wahcãchʉ waroi Cohamacʉ to durucuchʉ tʉhoa tiha. V%’à yoa Moise cuarenta cʉhmari waro tói to jiri baharo, Sinaí wama tidʉ tʉ̃cʉ cahai masa marienopʉ to jichʉ anjo tirore bajuaa tiha. Anjo sehe mahadʉcã jʉ̃ri picha pohnai bajuaa tiha. 0YTo ã nichʉ Moise tʉho cʉaa waha, mʉrocaa duhti wahcã, Madiã yahpapʉ wahaa wahaa tiha. Tópʉre pa sehe macariro jiparota, numino boca, pʉaro pohna tia tiha. ¿Canʉre Egipto macarirore mʉ wajãriro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉre wajã duacʉ nijari mʉhʉ?” nia tiha tiro Moisere. &ETo ã ni yahuchʉ tʉhoro, cʉ̃iro to coyeirore ñano yoariro sehe Moisere tjurocaa tiha. “Mʉhʉ sã pʉhtoro jierara. Sãre yahuboriro jierara mʉhʉ. b=Pa dachoi Moise to coyeare pʉaro ti basi cahmacheinare boca sʉa tiha. à boca sʉro, tinare yahu duaro tinare õ sehe ni yahua timaha: “¿Mʉsa basi jipanahta cahmachejari mʉsa?” ni yahua timaha Moise tinare. 3à wajã cohãno, Moise õ sehe ni tʉhotua timaha. “Yʉ coyea ti coyeirore yʉ yoadohochʉ ñʉa ‘Cohamacʉ marine noano yʉhdʉchʉ yoa dutiro warocare ahrirore’, ni tʉhotuahca yʉ coyea”, ni tʉhotua timaha Moise. Wiho mejeta tina sehe ne ã ni tʉhotueraa tiha. <qTópʉ ñʉno sʉro, Egipto macariro cʉ̃iro Moise coyeirore to ñano yoachʉ ñʉa tiha. Tiro to ñano yoaborirore dʉcata duaro, Egipto macariro sehere wajã cohãnocaa tiha. wg’à yoa tiro cuarenta cʉhmari cjʉaro to coyea Israe masare ñʉ duaro ti cahapʉ ñʉno wahaa tiha. Là jia tina Egipto macaina, noano masiina ya jipihtiare Moisere buhe bʉcʉoa tiha. Baharo, ne cuiro marieno durucuriro, pʉhtoa jia tia cʉ̃hʉre mihni yʉhdʉrʉcʉ sʉriro wahaa tiha Moise. c~?à jiro Moisere nʉo namo masieraa, diapʉ tirocãre pʉhʉroi comape mehne ti bihari pʉhʉroi poho bʉroha. Ti ã yoachʉ faraõ macono tirocãre ñʉ boca, na maja, to macʉnore yoaro seheta cjʉaa tiha tirocãre. =}sTo ã yoaro watoi Moise cjihto sehe masa bajuaa tiha. Tirocã noariro, Cohamacʉ to noano ñʉ jicoariro jia tiha. Tia sʉ̃ waro to pʉcʉsʉma tirocãre noano ñʉ wihboa tiha. 6|eTiro mari coyeare mahño, ñano yoa, ti pohnare mʉa pohnare wajã dua, cohãnoca dutia tiha tinacãre. Wahma bajuainacãre cohã dutia tiha “Tinacã yariajaro”, nino. m{STi ã payʉ wahari baharo, pairo faraõ, Egipto masa pʉhtoro José cjirore masierariro sãa tiha. ;zo’à yoa Cohamacʉ Abrahãre “Canaa yahpare waihtja mʉhʉre”, to ni cũriro cjiro mʉ sʉro cahachʉ, Abrahã panamana, Israe masa, Egiptoi jisinia payʉ wahaa tiha. Yy+Tina ti yariari baharo, ti coyea ti pjacʉri cjirire Siquẽ wama tiropʉ naa tiha. Tópʉ na sʉ, tãa coparipʉ Abrahã Hamor pohnare niñeru mehne to nuchʉri yahpapʉ tina ti pjacʉri cjirire cũa tiha. fxETo macʉno to pjirocachʉ tʉhoro Jacobo cjiro wahaa tiha Egiptopʉ to macʉno cahapʉ. To macʉno cahapʉ jiro, tiro yariaa wahaa tiha. à yoa to pohna, mari ñʉchʉsʉma cjiri cʉ̃hʉ tópʉ yaria pihtia wahaa tiha. w7Baharo José to wahmisʉmare, ti pʉcʉro Jacobore, ã jichʉ jipihtina ti coyea cʉ̃hʉre cahmarocaa tiha. To coyea setenta y cinco masa jia tiha. fvE Baharo pari turi to warocarina cjiri Egiptopʉ ti sʉchʉ tjoa, José to wahmisʉmare “Mʉsa bahʉta jija yʉhʉ”, ni yahu, tinare masichʉ yoaa tiha. Tí pja pʉhtoro faraõ sehe José coyeare coã ñʉno nia tiha. u# Wiho mejeta Egiptopʉ “Trigo jiyuhca”, ti nichʉ tʉhoro, Jacobo sehe to pohnare, mari ñʉchʉsʉma cjirire tópʉ coã warocaa tiha. t' ’à yoa tí pjapʉre Egiptopʉ, Canaapʉ cʉ̃hʉre paró ne coro taeraa, yahpa sehe wʉaa sãa wahaa tiha. To ã wʉa sãa wahachʉ, masa ti toamari cʉ̃hʉ ñai pihtia wahaa tiha. à jia mari ñʉchʉsʉma cjiri ñano yʉhdʉa, ti chʉboare ne bocaeraa tiha. f~}0||{pzysxwvutvss^rrqpponmltkkj;ihh0ggfeedccbb7aC`__a^i][ZYYlXWVVUU$T SNRRAQPONMLKJI3GFFkE\D_CBBCA_?'>=<<;:w9z887A55#4_4S3 100/:-,+**])'&&%###1!!@ :o_Pmij ,Oq * _   H G mh\D)f?!wTi ã yoachʉ ñʉa Paulo, Bernabé mehne ti basi ti ya suhtire tʉhrẽrocaha ti cahyaare masare ñoa. Tʉhrẽroca tuhsʉ masa watoi mʉrocaa, õ sehe ni sañurucu wahcãha tina:  ' à jiro Zeusre ño payoina ya wʉhʉ tí maca dʉhtʉ cahai jiha. à jiro Zeus yaina ti sacerdote sehe wachʉare cohori mehne macapʉ sãa tari sopaca cahapʉ na taha. Zeusre ño payo duaro to wachʉare jʉ̃ mʉono, Paulore, Bernabére wa duamaha tiro, to masa mehne. P à jia tina cohamanare ti ni pisua wamari mehne tinare ni wama pisuha. Tina Bernabére “Zeus”, ni pisuha. à yoa Paulo buhe mʉhtariro to jichʉ ñʉa, “Hermes”, ni pisuha tina tirore. P Paulo to ã yoachʉ ñʉa masa ti ya mehne, Licaonia ya mehne õ sehe ni sañurucuha: —Ahrina cohamana, mʉa yoaro sehe bajuina mʉanopʉ jiina mari cahapʉ duji tari jira —ni sañurucuha tina. lQ à jiro tiro Paulo to buhechʉ tʉhoha. To tʉhoro watoi Paulo sehe tiro dihtare ñʉha. —Ahriro Jesure wacũ tuara. à jiro tiro noariro waha duara —ni tʉhotuha. à ni tʉhoturo tuaro mehne durucutjiãhno õ sehe niha Paulo tirore: —Wahcãrʉcaga —niha Paulo tirore. To ã nichʉ tʉhorota tini masierariro sehe pu sʉrʉcʉ sʉ, wahaa wahaha.  zmà yoa Listrai tini masierariro jiha. Tiro wahma masa bajuaropʉta tini masierariro jiro ne tinieraa tiha. Tópʉ sʉa, noaa buheare buheha tjoa tí macari macainare, tó cahai jiina cʉ̃hʉre. Listrai Paulore tãa mehne docaha )Ti ã yoa duarire masia, Paulo Bernabé mehne Licaonia yahpapʉ duhti wahcãa wahaha. Tí yahpai jia macaripʉ Listra, ã yoa Derbepʉ sʉha. à jia judio masa jieraina, judio masa ti pʉhtoa mehne Jesu to cũrinare ñano yoa duama, tãa mehne doca wajã duamaha tinare. +OWiho mejeta tí maca macaina dacho macai judio masa ya buheare cahmaina tjuaha. Dacho macaihta Jesu ya buheare cahmaina cʉ̃hʉ tjuaha. Tina pʉa curua tjuaha. }sTi ã tʉhotuchʉ ñʉa Paulo, Bernabé mehne tópʉ yoari pja jia, cuiro marieno mari pʉhtoro Jesu yare noano buheha. Cohamacʉ masare to cahĩare buheha. à buhea Cohamacʉ to tuaa mehne yoa ñoha tina, “Ahri buhea potocã tjira”, nia. QWiho mejeta judio masa Jesure cahmaeraina cʉ̃hʉ tina mehne jiha. Tina judio masa jierainare Jesu yaina mehne ti suachʉ yoaha tjoa. Ti ã yoachʉ judio masa jieraina ñano tʉhotuha Jesu yainare. a =à yoa Iconiopʉ sʉ, Paulo Bernabé mehne judio masa buheri wʉhʉpʉ sãa, Jesu yare noano durucu mihnia mehne yahuha. à jia payʉ masa Jesure wacũ tua dʉcaha, judio masa cʉ̃hʉ, judio masa jieraina cʉ̃hʉ. Z- 4à yoa tina Jesu yaina pjíro wahchea, Espíritu Santo dutiare yoaina jiha.G 3Ti ã yoachʉ ñʉa Paulo, Bernabé mehne ti dahpori macaa dihta pohcarire cjã site boro cũha tí maca macaina ti ñaa yoari buhiri tiare ñoa. à yoa tuhsʉ tina Iconiopʉ wahaa wahaha. r] 2Ti ã yahu site pahñochʉ ñʉa judio masa ji coaeraha. à jia tina Paulo cʉ̃hʉre ñano durucuha. Tópʉ Cohamacʉre ño payoa numia, masa ti cua pisaro ñʉa numia jiha. à jia judio masa Paulo cʉ̃hʉre ñano durucuha. Ti ã ni durucuchʉ tʉhoa tí numia Paulo mehne, Bernabé mehne cʉ̃hʉre suaha. à yoa tí maca macaina pʉhtoa cʉ̃hʉ tina mehne suaha. à suaa tó macaina ñano yoaha Paulo cʉ̃hʉre. Ti ã yoari baharo Paulo cʉ̃hʉre ti ya yahpai jiinare cohã wioha. N 1à jia mari pʉhtoro Cristo yare tí yahpapʉre yahu site pahñoha. Z- 0Ti ã nichʉ tʉhoa judio masa jieraina sehe wahcheha. “Cohamacʉ ya sehe noaa jira”, niha tina. Tópeina Cohamacʉ to cahmaina, to catia mehne ã catirucuare to wa duarina Jesure wacũ tua dʉcaha. oW /To joa dutiri cjiri mehne õ seheta dutiha Cohamacʉ sãre:“Mʉsa judio masa jierainare buhena tinare yʉ yare noano masichʉ yoanahca mʉsa.à jicʉ ahri yahpa mʉ sʉro macainare mʉsa buhechʉ, noano yʉhʉre wacũ tuaina sehere pichacapʉ wahaborinare yʉhdoihca yʉhʉ”, ni yahu dutiha sãre Cohamacʉ —ni yahuha Paulo, Bernabé mehne. f E .Ti ã nichʉ tʉhoa, Paulo, Bernabé mehne tinare quiti dojomehnerinare cuiro marieno õ sehe ni yahuha: —Cohamacʉ to dutiriro seheta mʉsare buhe mʉhtamahi sã. Wiho mejeta mʉsa sehe tíre cahmaera tuhsʉhre. Cohamacʉ catia mehne ã catirucua cʉ̃hʉre cahmaera tuhsʉhre mʉsa. à jina sã sehe judio masa jieraina sehere buhe dʉcanahca. Z - -Wiho mejeta judio masa sehe payʉ masare Jesu yare tʉho duainare ñʉa pahsu tia wahaha. à pahsu tia tina soro ni durucu, Paulore ñano quiti dojomehneha. “Mʉsare to buhea potocã jierara”, niha tina. ] 3 ,à yoa pa somanare Sabado jichʉ jipihtina Jesu yare tʉho duaina cahmachuha. y +à yoa tí wʉhʉpʉ jirina wijaa, judio masa payʉ, judio masa jieraina cʉ̃hʉ Paulo cʉ̃hʉ mehne wahaha. Judio masa jieraina sehe judio masa yare Cohamacʉ warore ti ño payoa tiare buheina jiha. Ti ã wahachʉ Paulo, Bernabé mehne noano yahuha tinare: “Cohamacʉ mʉsare cahĩna. à jina tirore ño payoina, wacũ tuaina ã jirucuga mʉsa”, ni buheha tina. K  *To ã ni yahuri baharo judio masa buheri wʉhʉpʉ ti wijaari baharo, masa sehe tinare õ sehe ni siniha: —Pa somanapʉ Sabado jichʉ sãre ahrire buhega tjoa —ni siniha tina Paulore. (I )“Tʉhoga mʉsa.Cayoa payʉina, yʉhʉre ñʉ tuhtiina jira mʉsa.Yʉ õ sehe yoachʉ cuiga mʉsa.à jina pichacapʉ wahaga.Mʉsa jia dachorire mʉsare yoa ñoihtja.Yʉ ã yoa ñochʉ ñʉpanahta ‘Potocã tjira’, nisi mʉsa.Pairo tíre mʉsare to noano yahupachʉta ‘Potocã tjira’, nisi mʉsa”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro —ni yahuha Paulo tinare. + (à jina noano yoaga. Mʉsa noano yoaerachʉ Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joariro seheta mʉsare wahaboca. Õ sehe ni joaa tiha: O 'à jiro Jesure wacũ tuainare Cohamacʉ ti ñaa ñano yoaa, buhiri tiare bonocanohca. Wiho mejeta Moise cjiro to cũri dutiare mʉsa yoari mehne mʉsa ñaa yoari buhiri tiare ne cohãsi Cohamacʉ.  &à jina mʉsa yʉ coyea ahrire masiga: Jesu to yariaro mehne Cohamacʉ mari ñaa yoari buhiri tiare to cohãhtore mʉsare yahuja sã. L %To ã baapachʉta ahriro, Cohamacʉ to masoriro sehe ne baaerare. mS $à jiro Davi Cohamacʉ to cahmariro seheta to jisiniri pja macainare yoadohoha. Baharo tiro yariaa wahaha. To yariari baharo to pʉcʉsʉmare ti yoariro seheta masa copapʉ siõ sãaha tiro cʉ̃hʉre. à jiro tiro baa wahaha. 7 #Tuhsʉ, pa Salmo cʉ̃hʉre õ seheta ni yahua tiha: “Cohamacʉ mʉ yairo ñaa buhiri marieriro to pjacʉre baa dutierara mʉhʉ”, ni joaa tiha.  "à jiro Cohamacʉ Jesure to masohtire pari turi to yariaerahtore yahuyuro õ sehe ni yahu joaa tiha Salmo joariro. “ ‘Davire yʉ pja ñʉriro seheta tirore yʉ niriro seheta potocãta noano yoaihtja mʉsa cʉ̃hʉre’, nire Cohamacʉ”, ni joaa tiha.  ’à jina noaa buheare yahuja sã mʉsare. Cohamacʉ mari ñʉchʉsʉma cjirire “Masare noano yoaihca”, panopʉ to niriro seheta mipʉre marine tinare ji nʉnʉ ti turiainare yoahre. Tíre to yahuri cjirire õ sehe yoahre tiro. Cohamacʉ Jesure masori jire. à jina Jesure to masorire yahuja mʉsare. Salmo capítulo dosre panopʉ to joariro seheta ã wahari jire: “ ‘Mʉhʉ yʉ macʉ jira. Michare mʉhʉre yʉhʉ mʉ Pʉcʉ jiare masichʉ yoahi’, nina Cohamacʉ to macʉnore”, ni joaa tiha panopʉ.  !6~e à jia Galileapʉ taina Jerusalẽpʉ tiro mehne sʉina payʉ dachori tirore yaria masa bajuarirore ñʉa tiri jire. à jia mipʉre tirore ti ñʉrire masare yahuhre tina. Z}- Tirore ti ã wajãpachʉta tiro to yariari baharo Cohamacʉ masori jire tirore. %|C à yoaa, panopʉ ti joariro seheta Jesure yoa tuhsʉ, tirore crusapʉ jirirore na boro, masa copapʉ tãcai ti sahari copapʉ na sãa, duhu payoha tirore. { Tirore ti wajãhto pano tina Jesure yahusãmaha. Wiho mejeta to ñaa yoaerapachʉta tina Pilatore Jesure wajã dutia taa, siniha. ]z3 Jerusalẽ macaina ti pʉhtoa mehne Sabado dachori jichʉ Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joarire buhepahta noano tʉho ñahaerari jire. à tʉho ñahaera, Jesu tinare yʉhdohtiro to jichʉ cʉ̃hʉre masierari jire. Tina ã masierapahta Jesure wajã dutiha. à yoaa Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joariro seheta yoaa niha. y% ’Coyea, Abrahã panamana, jipihtina Cohamacʉre cua pisaro ñʉina marine ahri to yʉhdohtore yahua buheare warocari jire Cohamacʉ. Tx! João cjiro to buhe batoahto pano, to yariahto pano õ sehe ni yahua tiri jire: “¿Diro baro jijari yʉhʉ, mʉsa tʉhotuchʉ? Cristo jieraja yʉhʉ. Pairo jija. à jipachʉta tʉhoga yʉhʉre. Yʉ baharo yʉ yʉhdoro tuariro tarohca. Tiro noa yʉhdʉariro jira. Tiro yoaro sehe jieraja yʉhʉ”, ni yahuha João cjiro masare. kwO To ã yoahto pano Jesu to tahto pano João cjiro õ sehe ni buheri jire: “Mʉsa ñaa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota, Cohamacʉre macaga. à yoana bautisarina jiga”, ni buheri jire João cjiro jipihtina Israe masare. Fv Ahriro Davi cjiro to panamino ji turiariro jira Jesu. Cohamacʉ Jesure cũri jire Israe masare yʉhdohtiro cjihto. “Masare noano yoaihca”, niha Cohamacʉ. To niriro seheta yoare tiro. puY Cohamacʉ Saulo cjirore to cohãri baharo Davi cjirore cũa tiha tiro. Õ sehe nia tiha Cohamacʉ Davi cjirore: “Davi Jesé macʉnore bocahi yʉhʉ. Tiro mehne wahcheja yʉhʉ. Tiro yʉ cahmaare yoarohca”, nia tiha Cohamacʉ. Ht  ’Baharo Israe masa sehe ti pʉhtoro cjihtore macaa tiha. à jia Cohamacʉre sinia tiha. Ti ã sinichʉ ñʉno Cohamacʉ Saulo cjirore cũa tiha tinare. Saulo cjiro Cis macʉno jiro, Benjami ya curua macariro jia tiha. à yoa cuarenta cʉhmari waro ti pʉhtoro jihtiro cjihtore cũa tiha Cohamacʉ tiro cjirore. =ss Israe masa Egiptoi ti ji dʉcachʉ, pʉ Cohamacʉ ahri yahpare to wachʉpʉ cuatrocientos cincuenta cʉhmari waro yʉhdʉa tiha. Baharo Israe masare dutihtinare cũa tiha Cohamacʉ tinare. Pʉ, Cohamacʉ to cũrina Samue to jichʉpʉ ji batoa tiha. Samue sehe Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro jia tiha. r Tuhsʉ, Canaa wama tiri yahpapʉre siete curuari macainare cohã tuhsʉ, Cohamacʉ tí yahpare waa tiha Israe masa sehere. q+ To ã wiori baharo tina cuarenta cʉhmari waro masa marienopʉ tinia tiha. Tópʉ tirore ti yʉhdʉrʉcachʉ Cohamacʉ ãta tʉhotunocaa tiha. Yp+ Mari ñʉchʉsʉma cjiri Cohamacʉre ño payoa tiha. Tina cjirire Cohamacʉ besea tiha. à jia mari ñʉchʉsʉma cjiri yoari pja Egiptopʉ jia tiha paina jipahta. Tópʉ ti jichʉ Cohamacʉ noano yoaa tiha tinare. à jia payʉ masaputia tiha tina. Õ sehe yoaa tiha tinare. Tinare Egiptopʉ jiinare to tuaa mehne wioa tiha Cohamacʉ. {oo Ti ã nichʉ tʉhoro, Paulo wahcãrʉcʉ sʉ, “Durucuena tjiga”, nino to wamomaca mehne cjã tuha. Ti dihta mariachʉ ñʉ, tiro õ sehe niha: —Israe masa, ã yoa mʉsa Israe masa jieraina, Cohamacʉre ño payoina, tʉhoga mʉsa. Wn' Tí wʉhʉ macaina pʉhtoa Cohamacʉ dutiare, Moise cjiro masare to cũrire, ã yoa Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjirire ti buhe ñori baharo tina pjirocaha Paulo cʉ̃hʉre: —Coyea, ¿masare wahchechʉ yoahti cjihti mʉsa yahu duaa jijari? Tíre yahu duana, yahuga michapucacã —niha tí wʉhʉ macaina pʉhtoa. Sm To ã wahapachʉta tina sehe Pergepʉ jiina waha namo, Antioquíapʉ sʉha. Antioquía Pisidia yahpapʉ jira. Tópʉ sʉa, Sabado dacho jichʉ tina judio masa buheri wʉhʉpʉ sãa sʉ, tópʉ dujiha. Vl% à yoa Paulo cʉ̃hʉ Pafopʉ jiina dohoria mehne pahã turia waha namo, Pergepʉ sʉha. Perge Panfilia yahpapʉ jira. Tópʉ sʉ, João Marco tinare cohã wahcã, Jerusalẽpʉ majare tjuaa wahaha. bk= To ã wahachʉ ñʉno, Sergio Paulo sehe Jesu yare “Potocã tjira”, ni masiha. Mari pʉhtoro yare tiro tʉho, cʉaa waha, Jesure wacũ tua dʉcaha. Paulo Bernabé mehne Antioquíai Pisidia yahpai jiri macai jiha 7jg Mʉhʉ ã yoariro jicʉ Cohamacʉ mʉhʉre to pihachʉ capari bajuerariro jiihca mʉhʉ. à jicʉ mahaa dachoricã mʉhʉ ahri dachore ñʉsinisi —niha Paulo. To ã nichʉta tiro yairo sehe me yoaro sehe jiare ñʉ mʉhtano, baharo nahitiano dihtare ñʉha. à jiro tirore tʉãhtirore macaha tiro. Ci To ã dutipachʉta Saulo, Paulo ti niriro Espíritu Santo dutiare yoariro jiro yairore noano ñʉ diho cũ tirore õ sehe ni yahuha: —Mʉhʉ mahñoa payʉriro, ñariro, watĩno to dutiare yoariro, noaare ñʉ yabiriro jira mʉhʉ. ¿Dohseacʉ Cohamacʉ yare “Ñaa jira. Mahñoa jira”, ã nirucujari mʉhʉ? h @gy Wiho mejeta Elima yairo sehe tinare buhe dutieraha. Tiro Sergio Paulo Jesu yare to ño payochʉ cahmasãaeraha yairo sehe. à jiro Sergio Paulore Cohamacʉ yare cohã dutiro nimaha. Wf' à yoa tiro Sergio Paulo wama tiriro mehne macariro jiha. Sergio Paulo sehe tí nʉco macaina pʉhtoro masi pahñoriro jiha. à jiro Cohamacʉ yare tʉho duaro tinare Bernabé, Paulo mehne pjirocaha tiro. ?ew Tuhsʉ, tina tí nʉco sohtoai maja, tí nʉco topai jiri macapʉ Pafo wama tiri macapʉ sʉa, yairore boca sʉha tina. Tiro judio masʉno, Barjesu wama tiriro jiha. Barjesu griego ya mehne nia Elima ti ni pisuriro jiha. “Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jija yʉhʉ” ni, masare mahñoperucuriro jiha tiro. Jd  à pahãa, Salamina wama tiri pitamahapʉ wahã sʉha. Tí macai judio masa buhea wʉhʉsepʉ, Cohamacʉ yare yahu dʉcaha tina. à yoa João Marco cʉ̃hʉ tina mehne jiro, tinare yoadohoha. c à jia tina Espíritu Santo to warocaina jia, Seleuciapʉ sʉ, tí macare dohoriapʉ samu, Chipre wama tiri nʉcopʉ pahãha tina. Qb To ã nichʉ tina sehe chʉ duhu namo, Cohamacʉre sini, Bernabé dapu bui Saulo dapu bui ti wamomacarine duhu payoha. à duhu payoa tinare buhe dutia warocaha. Chiprepʉ Jesu to cũrina buheha yak Cʉ̃ nʉmʉ tina Jesu yaina chʉ duhu, Cohamacʉ yare ti buhero watoi Espíritu Santo õ sehe ni yahuha tinare: —Bernabére, Saulo mehne cũga yʉ cahmano sehe yoahtinare. Tíre yoahtinare bese cũi nija tinare —niha Espíritu Santo. r` _ Tí pjare Antioquíapʉ Cohamacʉ yaina mehne macaina Cohamacʉ durucuare yahu turiaina jiha. à yoa Cohamacʉ to joa na dutiri cjirire, Jesu yaina ti yoaa tiare yahuina cʉ̃hʉ jiha. Bernabé, Simo Negro wama tiriro, Lucio Cirene macariro, Menahem, Saulo mehne tina jiha. Menahem sehe pʉhtoro Herode cjiro mehne tina pʉaro cʉ̃no potori bʉcʉaina jimaha. _' à jia Bernabé, Saulo mehne buhe tuhsʉ, Jerusalẽpʉ tjuaa wahaha. à jia João Marco wama tirirore tina na wahcãha tina mehne.J^  à yoa Jesu yaina payʉ masare Jesu ya buheare buhea tiha. ]y Ti ã nichʉta Cohamacʉ yairo anjo Herodere dohatichʉ yoaha. Cohamacʉre ño payoeraro, “Cohamacʉ jieraja yʉhʉ”, ne nieraha Herode. To ã nierari buhiri anjo tirore dohatichʉ yoaha. To ã dohatichʉ tirore dachoa chʉ wajãnocaha. %\C To ã durucu ñochʉ tʉhoa masa sehe õ sehe ni sañurucuha: —Ahriro durucuriro masʉno jierara. Cohamacʉ jira —ni sañurucu payomaha tina Herodere. ![; à yoa Herode to quihõri dachoi, pʉhtoro to sãa suhti noaa suhtire sãa tiha tiro. à sãano tiro to dujiroi dujitjiãhno, masare durucu ñoa tiha. 4Za à yoa Tiro wama tiri maca macaina mehne, Sidõ macaina mehne Herode sehe suaha. To ã suachʉ ñʉa tí macari macaina sehe Herode tina mehne to suarire cahnoa waha, tiro mehne durucua wahaha. à jia to docai jiriro pʉhtorore Blasto wama tirirore piti tiha. à jia tina Blasto to yoadohoro mehne Herode cahapʉ sʉha. Tiro cahapʉ sʉa, õ sehe niha: —Mari noano jijihna. Mari basi ñʉ tuhtiena tjijihna —ni siniha tina Herodere. Tina ya yahpa macaina Herode ya yahpai chʉare bocaa tiha. à jia Herode tinare ñʉ tuhtichʉ cahmaeraha tina. `Y9 à jiro Herode Pedrore maca dutimaha. à dutiro tiro surarare peresu cohtainare to sinituri baharo tinare wajã dutiha Herode sehe. à jiro Herode Judeapʉ jiriro waha, Cesareapʉ jiro wahaha. Herode yariaa wahaha uXc à yoa bohrea bora tachʉ surara Pedro to dohse yoa wijaarire ne masieraha. à masieraa cʉaa wahaha. W à jiro tiro Pedro to wamomaca mehne “Dihta mariahga” ni, Cohamacʉ peresupʉ tirore to wiorire yahuha tinare: —Ahrire yahuga mʉsa pʉhtoro Santiagore, paina Jesu yaina cʉ̃hʉre —niha tiro. à ni yahu tuhsʉ tiro pa sehepʉ yʉhdʉ wahcãa wahaha. V Ti ã nino watoi Pedro sopa pahmare ãta dotarucuro niha. To ã yoachʉ tʉhoa, tina sopacare pjõo, tirore ñʉ, cʉaa wahaha. yUk To ã nichʉ tʉhoa, tí wʉhʉi jiina sehe: —à ninocaco nica mʉhʉ —niha tina ticorore. —Potocã tjira. Potocã nicota nija —niha ticoro. To ã nichʉ tʉhoa: —Tiro jieraca. To yairo anjo wihiro nica —nimaha tina sehe. T à yoaro Pedro ticorore to pisuchʉ tʉhoro to durucuare tʉho masi, tuaro wahche, sopa pahmare pjõoboricoro pjõoeraha. Pedro tói to ducuchʉta ticoro majarerʉca mʉroca sãa wahaha painare yahuro waharo. —Pedro sopacapʉ wihihre —ni yahuro sãaha. S Tí wʉhʉpʉ sʉro, Pedro sopa pahmare dotaha. Cʉ̃coro ti cahamacono Rode wama tiricoro to dotachʉ tʉhoro, ñʉno sʉha ticoro. 6Re To ã ni tʉhoturi baharo María João pocoro ya wʉhʉpʉ sʉha Pedro. João sehe pa wama Marco wama tira. Tí wʉhʉpʉ masa payʉ cahmachu, Cohamacʉre sinia niha. wQg à tirore anjo to wahari baharo to yoarire Pedro masiha. Õ sehe ni tʉhotuha tiro. “Potocã tjira. Anjo Cohamacʉ to warocariro peresupʉ jirirore yʉhʉre wioro wihihre. Mipʉ tíre masija to ã yoarire. Judio masa sehe yʉhʉre ti ñano yoaborire Cohamacʉ sehe tinare yoa dutierare. à jiro yʉhʉre, Herode to peresu yoarirore wiohre”, ni tʉhotuha Pedro. P à yoa tina to jiri tahtia sopacai ducuina surarare yʉhdʉ wahcã, paina yoawacũno ducuina cʉ̃hʉre yʉhdʉ wahcã, pjiri sopacapʉ sʉha. Tí sopa pahma, comaa pahma macapʉ wahari mahare dʉcatari pahma jiha. Tí sopa pahma to mʉ sʉro parĩchʉ tina wijaa wahaha. Wijaa waha, tina mahapʉ mahano wahachʉta, anjo sehe buti mʉa wahaha. à jiro Pedro cʉ̃irota tjuaha. OO To ã nichʉ tí tahtiapʉ jiriro wijaa, anjo baharo wahaa wahaha tiro. à wahaparota õ sehe ni tʉhotumaha tiro. “¿Ahri potocã jieracari? ¿Cahãi nicari yʉhʉ?” ni tʉhotumaha tiro. {No à yoa anjo tirore õ sehe ni yahuha: —Tʉã dihoga mʉ tʉã dihori dare. Mʉ dahpo suhti cʉ̃hʉre sãaga —niha tiro. To ã nichʉ Pedro sehe to niriro seheta yoaha. —Mʉ bui macari suhtirore sãa, yʉhʉ mehne wahaga —niha anjo. ;Mo Wacũenoca Cohamacʉ yairo anjo Pedro cahai to ducuchʉ to peresu jiri tahtia buhria pihtia wahaha. à jiro anjo Pedro cahai ducuro Pedro patipahmai be careha, tirore wahcõno. —Cjero wahcãrʉcaga —niha tiro Pedrore. To ã nichʉta to wamomacarine ti dʉhtea dari comaa dari parĩ site boraa wahaha. L5 à yoa ñamine Pedro pʉaro surara mehne comaa dari mehne ti dʉhteriro jiha. à ti dʉhteriro jiro, ti watoi carĩno niha. à yoa paina surara sopacai cohtarucua niha tirore. Tí ñami bohrearo Herode Pedrore judio masa panoi duhu dapo duamaha tirore wajã dutiro taro. "K= à jiro Pedro peresupʉ jiha. Tópʉ to jichʉ Jesu yaina sehe Cohamacʉre tuaro sini payorucua niha tirore. Cohamacʉ peresupʉ jirirore Pedrore wioha ZJ- à jiro Herode Pedrore ñaha, peresu yoaha. Peresu yoa diez y seis surarare cohta dutiha tirore. Pititiaro surara cohtaha tirore. Baharo pititiaro ti cohtotaina tirore cohta mʉjaa tiha. Ãta yoaha tina diez y seis surara. Herode sehe pascua baharo Pedrore peresupʉ jirirore masa panoi duhu dapo duamaha tirore wajã dutiro taro. \I1 Santiagore to wajãchʉ judio masa wahcheha. Ti wahcheare Herode masino, “à dihta cahmana tina”, nino Pedro cʉ̃hʉre peresu yoaha. Tí dachorire bʉcʉaerari pãore ti chʉhti bose nʉmʉri pascua jiha. mHS Tiro João wahminore Santiago sehere yoari pjĩ mehne to wajã dutichʉ pairo sehe tirore wajãha. LG  Tí pjare pʉhtoro Herode cãinare Jesu yainare ñano yoa dʉcaha. :Fm Ti ã niri baharo Bernabé Saulo mehne tí niñerure na wahcãbasaha. Tópʉ sʉa Judea yahpa macainare Jesu yaina pʉhtoare waha tí niñerure pja cʉoinare tju wa dutia.7Eg à jia Cristo buheina, jipihtina ti cjʉaro puro ti coyeare wa duaa ti basi cahma durucuha. “Judea yahpa macaina Jesu yainare niñerure warocajihna”, niha tina ti basi. D' à ti sʉri baharo tina mehne macariro Agabo wama tiriro Jesu yaina watoi ducuro, Espíritu Santo to tuaa mehne yahuha tinare. “Jipihtiro yahpapʉre tuaro jʉcaro waharohca”, ni yahuyuha tiro. Tí pjare chʉa marieni pja jichʉ jipihtina bui pʉhtoro Claudio jiha. lCQ Tí pjare Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina Jerusalẽpʉ jiina cjiri waha, Antioquíapʉ sʉha. B Tópʉ tirore boca sʉha. To boca sʉri baharo Antioquíapʉ na majare tjuaaha Saulore. Tópʉ ti sʉri baharo cʉ̃ cʉhma waro tina Cohamacʉ yaina mehne cahmachu, payʉ masare buheha tina. à jia Antioquíapʉ Cristo yaina Cristiano wama ti dʉcaha. JA  Baharo tiro Tarso wama tiri macapʉ Saulore macano wahaha. )@K Bernabé noariro jiro, Espíritu Santo dutiare yoariro Jesure noano wacũ tuaha tiro. à jia to buheri baharo Jesure wacũ tuaina payʉ waha namoha tjoa. ?{ Tópʉ sʉro, Cohamacʉ yoadohoa mehne judio masa jieraina to yaina ti wahachʉ ñʉno, tuaro wahcheha. Tuaro wahche, tiro tó macainare õ sehe ni yahuha: —Jesure ã wacũ tuarucuga. To yare ne duhuena tjiga —ni yahuha tiro jipihtina tinare. K> à yoa “Antioquía macainapʉ Jesure cahmaca”, ni tʉhorocaha Jerusalẽ macaina Jesu yaina. Ti ã tʉhorocari baharo Jerusalẽ macaina Bernabé wama tirirore Antioquíapʉ warocaha. = Ti ã buhechʉ, Cohamacʉ tinare yoadohoha. à jia masa payʉ Cohamacʉre cahma dʉca, mari pʉhtoro Jesure wacũ tuaha. 3<_ Wiho mejeta paina Jesu yaina mehne macaina Chipre macaina, Cirene macaina, Antioquíapʉ sʉ, judio masa jierainare Jesu yare buheha Cohamacʉ tinare to yʉhdohto sehe. ;  à yoa Estebãre ti wajãri baharo masa Jesu yainare ñano yoaha. Ti ã yoachʉ ñʉa Jesu yaina duhti sitea wahaha. à jia tina Feniciapʉ, Chiprepʉ, Antioquíapʉ cʉ̃hʉre waha site, tópʉre judio masa dihtare Cohamacʉ yare yahua timaha tina. V:% To ã nichʉ tʉhoa, tina tirore ne ni namoeraha. à ni namoeraa, Cohamacʉre wahche payo, tina õ sehe niha: —Tí pja pini judio masa jieraina cʉ̃hʉre Cohamacʉ cahĩri jira. Ti ñaa yoari buhiri tiare masi, Cohamacʉre cahma, tina cʉ̃hʉ Cohamacʉ mehne ã catirucuahca —niha tina. Antioquíai paina Jesu yaina jiha T9! à jiro Jesucristo mari pʉhtorore mari wacũ tuachʉ ñʉno Cohamacʉ to Espíritu Santore wahre marine. à jiro Cohamacʉ marine to Espíritu Santore to wariro seheta judio masa jieraina cʉ̃hʉre tiro wahre. Cohamacʉ to ã yoachʉ ñʉcʉ tirore yʉhdʉrʉca masieraja yʉhʉ —niha Pedro tinare, judio masare Jesu yainare. t8a à jicʉ Jesu to yahurire wacũhi yʉhʉ. Õ sehe ni yahuhre tiro: “João mʉsare bautisaro, copʉ yoamahre. Yʉhʉ sehe tí yʉhdoro yoaihtja mʉsare. Baharo Espíritu Santore mʉsa mehne jirucuchʉ yoaihtja mʉsare”, ni yahuha. x7i à yoa yʉ durucuro watoi Espíritu Santo sehe tinapʉre sãarʉcʉ sʉahre, marine to yoa mʉhtariro seheta. 16[ Tiro mʉhʉre mʉ coyea mehne mʉsare jipihtinare pichacapʉ wahaborina mʉsa yʉhdʉhtore yahurohca’, nihre anjo yʉhʉre”, ni yahuhre Cesarea macariro yʉhʉre. .5U à jiro tiro sãre õ sehe ni yahuhre: “Anjo yʉ wʉhʉi ducuchʉ ñʉhi yʉhʉ. Õ sehe ni yahuhre yʉhʉre: ‘Jopepʉ Simore Pedro wama tirirore na ta dutiga. p4Y à jiro Espíritu Santo sehe yʉhʉre tina mehne waha dutiro, “ ‘Tina ñaina jira’, nii tjia tinare”, ni yahuhre yʉhʉre tiro. à jia ahrina seis mehne yʉ coyea Jesu yaina mehne Cesarea macariro ya wʉhʉpʉ sãahi sã. y3k Yʉ ã ñʉno watoi tiaro mʉa sã jiri wʉhʉpʉ sʉri jihre. Tina Cesarea macariro to warocarina jiri jihre. Z2- à jiro tia taha sã ã ni durucuri baharo tí cahsaro mʉanopʉ mʉjahre tjoa. 71g Wiho mejeta mʉanopʉ pari turi yʉhʉre durucuro coa tahre tjoa. “Cohamacʉ ‘Noaina jira’ to niinare, ‘Ñaina jira’, nii tjia mʉhʉ”, nino coa tahre yʉhʉre. 40a To ã nichʉ tʉhocʉ õ sehe nihi yʉhʉ: “Pʉhtoro, ne tina barore chʉeraja yʉhʉ. Ñainare, Cohamacʉ to chʉ dutierainare ne chʉera tihi yʉhʉ”, nihi yʉhʉ. /w à jicʉ yʉhʉre to durucuchʉ tʉhohi. “Pedro, wahcãrʉcaga. Wajã chʉga ahrinare”, nino coa tahre yʉhʉre. j.M à jicʉ tí cahsarore noano ñʉhi “¿Yaba baro tí cahsaropʉre jijari?” nicʉ. à jicʉ ñʉhi tí cahsaropʉre jiinare: Tí cahsaro puhichapʉre payʉ wahiquina, bʉa tiniina, chihchõina, wʉina peri cʉ̃hʉ jire. ?-w —Yʉhʉ Jopepʉ jicʉ Cohamacʉre sinii nihi. à jiro yʉhʉre õ sehe bajuahre. Pjiri cahsaro pititia sohtoarire dʉhteri cahsaro mʉanopʉ yʉ cahai to duji tachʉ ñʉhi. d,A Ti ã nichʉ tʉhoro Pedro to yoari cjirire yahu pahñoha tinare. Õ sehe ni yahuha: +% —¿Judio masa jierainare dohse jiro baro ñʉi sʉri mʉhʉ? ¿Dohse jiro baro tina mehne chʉri mʉhʉ? —ni tuhtiha Pedrore tina. v*e à jia Pedro Jerusalẽpʉ to tju sʉchʉ ñʉa judio masa Jesu yaina mahainacã tirore õ sehe ni tuhtiha: )  à yoa judio masa jieraina cʉ̃hʉ Cohamacʉ yare ti noano cahmachʉ Jesu to cũrina sehe ti coyea Judeapʉ jiina mehne tʉhorocaha. H(  0à ni tuhsʉ judio masa jierainare Jesu yaina ti jiare ñohto sehe bautisa dutiha Pedro. Ti ã yoari baharo “Sã mehne mahaa dachoricã tjuasiniga”, niha tina Pedro cʉ̃hʉre.('I /—Mari yoaro seheta Espíritu Santore cjʉara ahrina cʉ̃hʉ. à jina tina bautisa duaa ti sinichʉ, tinare, dʉcataena tjijihna —niha Pedro tinare. +&O -Tinapʉre to sãarʉcʉ sʉa wahachʉ, tʉho mahnoeraa dʉseri mehne wahchea mehne durucu dʉcaha tina. Tí dʉseri mehne Cohamacʉre “Tuariro, noariro jira mʉhʉ”, nia niha. Ti ã nichʉ tʉhoha Pedro mehne tarina judio masa, Jesu yaina. à tʉhoa Espíritu Santo judio masa jierainapʉ cʉ̃hʉre to sãarʉcʉ sʉ yoadohochʉ ñʉa, judio masa sehe cʉaa wahaha. à jiro Pedro õ sehe ni yahuha judio masare: % .{$o ,Tí jipihtiare to ã ni yahuro watoi, jipihtina tíre tʉhoinapʉre Espíritu Santo sãarʉcʉ sʉa wahaha. # +Dohse jiina baro Jesure ti wacũ tuachʉ ñʉno Cohamacʉ ti ñaa yoari buhiri tiare borohca. Tíre jipihtina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri panopʉ macaina yahuyuha —ni yahuha Pedro. Judio masa jierainapʉ cʉ̃hʉre Espíritu Santo sãarʉcʉ sʉa wahaha "1 *à jiro tiro sãre õ sehe ni dutihre. “Masare õ sehe ni yahuga. Yʉhʉ Jesu jipihtina catiinare, yariaina cjiri cʉ̃hʉre ti ñaa yoari buhiri tiare yahuhtiro buhiri dahrehtiro yʉ jichʉ yoare yʉhʉre Cohamacʉ. à jina tíre masare yahuga”, ni dutihre Jesu sãre. W!' )Tí pjare Jesure jipihtina ñʉerare. Sã dihtare bajuahre tiro. Cohamacʉ to cahmainare, Jesure ñʉ, painapʉre yahuhtinare panopʉ sãre beseha. Sã sehe Jesu to masari baharo tiro mehne chʉ, sihnihi. { o (Wiho mejeta tia dacho wahaboroi Cohamacʉ tirore masori jire. Maso, Jesure sãre bajuachʉ yoari jire Cohamacʉ. ~u 'Judea yahpai, Jerusalẽ cʉ̃hʉre jipihtia to yoarire sã ñʉhi. Baharo tina crusapʉ cjã puha wajãhre tirore.  &Ahriro Jesu Nazare macarirore Cohamacʉ sehe to tuaare Espíritu Santo mehne to yoa masihtire ware Jesure. à jiro Jesu noano yoaro wahare. à waharo watĩa sãanohrinare, ñano yʉhdʉinare jipihtinare noaina wahachʉ yoare. Cohamacʉ Jesu mehne jiri jire. Z- %João bautisariro masare, “Mʉsa ñaa yoari buhiri tiare masiga”, ni yahu, to bautisari baharo, Galileapʉ noaa buheare Jesu sehe yahu dʉcare. Baharo Judea yahpapʉ cʉ̃hʉre tí buheare yahu pahñore. hI $Cohamacʉ sã judio masa cahai Jesucristore noaa buheare yahuhtirore warocare. Masa Cohamacʉ mehne noano ji masica Jesu to yaria masa mʉjano mehne. Tí buheare mʉsa masina. Jesucristo sehe jipihtina masa pʉhtoro jira.  #à jiro jipihtia macari macaina Cohamacʉre cua pisaro ti ñʉchʉ, noaare ti yoachʉ Cohamacʉ sehe tinare ñʉ wahchera.  "To ã nichʉ tʉhoro, Pedro õ sehe ni yahuha: —Mipʉ masija. Potocã tjira. Cohamacʉ cʉ̃no potori noano yoara marine. O !To ã nichʉ tʉhocʉ dóicãta yʉ mʉare mʉhʉre na ta duticʉ warocahi yʉhʉ. à jicʉ noano yoacʉ tari jira mʉhʉ sã cahapʉre. à jina sã jipihtina õre Cohamacʉ to ñʉrocaroi jina nija sã. Jipihtiare Cohamacʉ mʉhʉre to yahu dutirore tʉho duana, cohtahi sã —niha Cornelio Pedrore. Pedro Jesu yare yahuha # à jicʉ Jopepʉ mʉ mʉare warocaga, Simore, Pedro wama tirirore mʉ cahapʉ ti na tahto sehe. Tiro pairo Simo wahiquina cahsari cahnoriro ya wʉhʉi, pjiri ma dʉhtʉ cahai jiri wʉhʉi jira tiro. Mʉ cahapʉ wihiro mʉhʉre yahurohca”, ni yahuhre yʉhʉre tiro. G à ducuro tiro yʉhʉre õ sehe nihre: “Cornelio, mʉhʉ Cohamacʉre mʉ sinichʉ tiro tʉhohre. à yoa pjacʉoinare ti cahmaare mʉ wachʉ noano masino, Cohamacʉ mʉhʉre yoadohorohca. y To ã nichʉ tʉhoro Cornelio sehe õ sehe niha: —Pititia dachori wahara, Cohamacʉ yairo anjo yʉhʉre to bajuari baharo. Tí dachore tres jichʉ, ahri hora waroihta Cohamacʉre yʉ sinino watoi anjo minoa suhti tiriro yʉ cahai ducuhre. >u To ã nichʉ tʉhocʉ õpʉre mʉsa cahapʉre tahi. Mʉsa yʉhʉre pjirocachʉ “Ne wahaeraja”, nierahi. ¿Dohse jiro baro yʉ õpʉ tachʉ cahmari mʉsa? —niha Pedro tinare. J  Tinare ñʉno õ sehe ni yahuha tinare: —Judio masʉno jipaihta pa curua macaina mʉsa mehne jicʉ, mʉsa wʉhʉsepʉ sãacʉ, judio masa sã dutiare yʉhdʉrʉcai nija yʉhʉ. Tíre noano masina mʉsa. Wiho mejeta pa curua macainare “Ñaina jira”, yʉhʉre ni dutierare Cohamacʉ. Tíre ni yahuhre yʉhʉre tiro. +O To ã ni tuhsʉri baharo Cornelio tirore na sãa wahaha to ya wʉhʉpʉ. Tópʉ sãa sʉro masa peri tí wʉhʉpʉ cahmachu tirore cohtainare ñʉha Pedro.  Wiho mejeta Pedro tirore na wahcõ õ sehe niha: —Ducuga mʉhʉ. Yʉhʉ cʉ̃hʉ mʉ yoaro seheta jiriro jija —niha Pedro tirore.  à jiro Pedro Cornelio ya wʉhʉ cahapʉ to tachʉ ñʉno Cornelio sehe tirore piti boca wijaa, to dahpori cahai caha sʉha. 3 Pa dachoi tina Cesareapʉ sʉha. Ti sʉhto panocã Cornelio sehe to coyeare, tiro mehne macaina cʉ̃hʉre pji cahmachu, Pedrore cohtaa niha. ^5 Ti ã nichʉ Pedro sehe tinare sã ta duti, chʉa wa, to jiri wʉhʉpʉ carĩ dutiha tinare. Pa dachoi Pedro wahcã, tina mehne wahaa wahaha. à yoa paina Cristo yaina Jope macaina Pedrore piti ti wahcãha. jM To ã nichʉta tina sehe õ sehe niha: —Cornelio cien surara pʉhtoro, noaare yoariro, Cohamacʉre cua pisaro ñʉriro, jipihtina judio masa “Noariro”, ti niriro mʉhʉre pji ta dutiro warocahre sãre. Cohamacʉ yairo anjo Corneliore mʉhʉre pji dutiyuhti. Õ sehe niyuhti: “Pedrore mʉ wʉhʉpʉ na ta dutiga mʉ mʉare. à yoa tiro mʉhʉre to yahuchʉ, noano tʉhoga tirore”, ni pji dutiyuhti anjo Corneliore —ni yahuha Cornelio Pedrore to pji dutirina sehe.  ~i~}+|9zyy!x vvIutssr-ponm==_<;;::99#977-66 4L32100.,+*l)K((]'&&Y%z$##" :,z?;m?v?M7C  : z{y @8yPahãa, Cesareapʉ pahã sʉ, yʉhdʉ wahcã, Jerusalẽpʉ sʉha. Tópʉ sʉ, tó macaina Jesu yainare “¿Ne jimajari mʉsa?” ni, tinare ñʉ yʉhdʉa Antioquíapʉ sʉha. 7Wiho mejeta Cohamacʉ cahmachʉ, pari turi tjuaa taihtja —niha tinare Paulo. à ni tuhsʉ, Efesopʉ jiriro cjiro pahãa wahaha tiro. ]63To ã sʉhʉduri baharo tirore tina mehne tjua dutimaha. —Tjuaeraja mʉsa mehne. i5KTíre to yoari baharo tina Efeso wama tiri macapʉ pahã sʉ, Priscilare, Aquila cʉ̃hʉre cũ, judio masa ti buheri wʉhʉpʉ wahaha Paulo. Tí wʉhʉpʉ sʉ, Cohamacʉ yare yahuha. à yahuro judio masa mehne sʉhʉduha. 14[à yoa Paulo Corintoi yoari pja jiriro cjiro “Wahai nija”, ni coha sitiha tiro Jesu yainare. To ã niri baharo tiro Priscila, Aquila mehne Siria yahpapʉ pahãa taa niha. Ti pahãhto pano Cencrea wama tiri macapʉ sʉ, tópʉ jisinino Paulo Cohamacʉre “Õ sehe mʉhʉre yoabasaihtja”, to nirire yoa tuhsʉriropʉ jiha. à jiro tó sehe yoaina judio masa ti yoarucuriro seheta to pjoarire wʉha pahño dutiha. {3oTo ã cohã wiori baharo jipihtina tí wʉhʉi jiina Sostenere judio masa buheri wʉhʉ pʉhtorore Jesu yairore ñaha, buhiri tiare cahnoina cahapʉ cjãha tirore. Ti ã cjãchʉ ñʉno Galiõ ã ñʉnocaha. Paulo Antioquíapʉ tjuaa wahaha s2_à ninota tinare judio masa Paulore yahusãmarina cjirire to ya tahtiapʉ jiinare cohã wioha tiro. 81iWiho mejeta mʉsa judio masa ya dutia sehere ahriro yʉhdʉrʉcariro to jichʉ mʉsa basi ahrire cahnoga. Ahrire masieraja yʉhʉ mʉsa mehne —ni yahuha tiro judio masare. `09Ti ã ni yahusãchʉ tʉhoro Paulo sehe tinare yahu duamaha. Wiho mejeta Galiõ sehe judio masare õ sehe ni yahuha: —Ahriro sã Roma macaina ya dutiare yʉhdʉrʉcariro to jichʉ, mʉsare yʉhtiboa yʉhʉ. &/E —Ahriro Paulo masare Cohamacʉre ño payo dutiro ahri yahpa macaa dutia sehere cohã dutiro nina —ni yahusãha judio masa buhiri tiare cahnoinare. H.  To ã buhero watoi Galiõ wama tiriro Acaya yahpa macaina pʉhtoro to jichʉ, judio masa jipihtina cʉ̃no potori Paulore yahusãa taa, tirore buhiri tiare cahnoina cahapʉ naaha tina. - à yoa cʉ̃ cʉhma noano, pa cʉhma dacho maca waroi Paulo Corintopʉ ji, tó macainare Cohamacʉ yare buhea tiha. ;,o Cʉ̃ ñami Cohamacʉ cahãnopʉ õ sehe ni yahuha Paulore: —Mʉhʉ mehne jija. Ahri maca macaina yʉ yaina masa payʉ jira. à jia paina masa mʉhʉre ñano yoa masierara. à jicʉ cuiecʉ tjiga mʉhʉ. Wiho mejeta yʉ yare tuaro yahu namoga mʉhʉ. Yahu duhuecʉ tjiga —ni yahuha Cohamacʉ Paulore. + m*Sà jia Crispo wama tiriro buheri wʉhʉ pʉhtoro, to namono, ti pohna cʉ̃hʉ Jesure wacũ tuaina jiha. à yoa paina Corinto macaina payʉ Cohamacʉ yare tʉhoa, Jesure wacũ tuaha. Ti ã wacũ tuaina jichʉ tinare bautisaha. B)}To ã niri baharo tiro tópʉ jiriro waha, Ticio Justo wama tiriro ya wʉhʉpʉ sʉha. Justo Cohamacʉre ño payoriro jiha. To ya wʉhʉ sehe judio masa buheri wʉhʉ cahai jiha. 0(YTo ã ni buhepachʉta, judio masa sehe tirore tʉho duaeraha. à jia tina ñano ni quiti dojomehneha tirore. Ti ã yoachʉ Paulo tinare to tuhtiboriro seheta, to suhti macaa mene cjã siteroca cũha. —Mʉsa ya buhiri pichacapʉ wahanahca. Cohamacʉ to dutiriro seheta mʉsare buhemahi yʉhʉ. Wiho mejeta mʉsa yʉhʉre tʉho duaerare. Mipʉre judio masa jieraina sehere buhei wahaihtja —niha Paulo judio masare. p'Yà yoa Sila, Timoteo mehne Macedoniapʉ jiina, Paulo cahapʉ sʉha. Tópʉ ti sʉri baharo Paulo sehe jipihtia dachoripe judio masare noano buhea tiha. —Jesu, Cristo masare yʉhdohtiro mari cohtariro jira —ni yahua tiha. U&#à jiro Paulo sabado jichʉ somanaripe judio masa ti buheri wʉhʉpʉ judio masare, judio masa jieraina cʉ̃hʉre Cohamacʉ yare yahuha. To ã ni yahuchʉ tʉhoa, “Potocã tjira”, niha tina cãina. %!Aquila cʉ̃hʉ suhti wʉhʉsere yoaina jiha. Paulo cʉ̃hʉ suhti wʉhʉsere yoarirota jiha. à jiro tiro tina mehne dahra, tói tjuaha. P$Tópʉ sʉro, judio masʉno Aquila wama tirirore boca sʉha tiro. Jipihtina bui pʉhtoro Claudio wama tiriro judio masare Romapʉ jiinare to cohãchʉ Aquila sehe to namono Priscila mehne waha, Corintopʉ sʉha. Aquila sehe Ponto wama tiri yahpai masa bajuariro jiha. à jia tina Corintoi ti jichʉ, Paulo tina cahapʉ sʉha. N# à yoa, Paulo Atenapʉ jiriro waha, Corinto wama tiri macapʉ sʉha. n"U"To ã wahachʉ, cãina tiro mehne waha, Jesure wacũ tua dʉcaha. Dionisio Areópago macariro pʉhtoa mehne macariro Jesure wacũ tua dʉcaha. à yoa Damari wama tiricoro cʉ̃hʉ, paina mehne Jesure ãta wacũ tua dʉcaha.4!c!Ti ã niri baharo Paulo wahaa wahaha. E  To ã nichʉ masa mʉjarire to durucuchʉ tʉhoa paina tirore bʉjʉpeha. Wiho mejeta paina sehe õ sehe niha: —Pari turi ahrire mʉ yahuchʉ sã tʉho duaja —niha tina Paulore. *MBaharo Cohamacʉ to quihõri dachoi jipihtiri yahpa macainare potocã beserohca noaina, ñainare. Tiro to bese duti to cũriro Jesu sehe beserohca. Jesure yariarirore masoha tiro. à masono “Ahriro yʉ cũriro jira” ni, ñono niha Cohamacʉ masare —ni yahuha Paulo Atena macainare. J Panopʉ masa ti masieraina jisinichʉ ti ñaare yoapachʉta Cohamacʉ ã ñʉnocasiniha. Wiho mejeta mipʉre jipihtiri yahpa macainare ti ñaa yoari buhiri tiare masi, cahya dutira Cohamacʉ. @yà jina mari to pohna jina õ sehe ni tʉhotuena tjiga mʉsa. Masʉrine, uru, plata, tãa mehne mʉsa mʉ sʉro mʉsa yoari masʉrine “Cohamana jira”, ni tʉhotuena tjiga mʉsa. “Marine jichʉ yoara tiro. Mari masapere catiina, ñuhmiina jichʉ yoara tiro”, ni joaa tiha. Mʉsa mehne macaina panopʉ macaina basaare noano joaina quiti yahuina cjiri ti joariro seheta nii nija. “Mari cʉ̃hʉ Cohamacʉ pohna jija”, ni joaa tiha tina. 3“Tina yʉhʉre maca, bocaboca”, ni tʉhotuha Cohamacʉ. Wiho mejeta Cohamacʉ yoaropʉ jierara. Mari mehneta jira. Õ sehe ni joaa tiha paina: lQ’Tiro cʉ̃iro mʉnore yoa dʉcaha. Tiro mehneta jipihtia yahpari macaina cjihtire masare yoaha. à masare yoaro jipihtiro yahpapʉre marine cũha tiro. “Õ puro yoari pja õpʉre jiahca”, nino quihõ cũha marine. #à jiro tiro mari jiare, mari yajeri naare, jipihtia marine paye barore wariro jiro, mari yoadohoare cahmaerara. Tiro pjacʉoriro jierara. 3’Cohamacʉ jipihtiri yahpare, jipihtiare bajuamehneriro jira. Tiro mʉanore, yahpapʉre pʉhtoro jiro, tiro masa ti yoaa wʉhʉsei jierara. %Ahri maca mʉsa ya macare cohamanare mʉsa ño payoa altarire ñʉ tinihi yʉhʉ. à ñʉ tinicʉ yʉhʉ cʉ̃ altarpʉ, cohamanare ño payona mʉsa waare mʉsa cũnoi ahrire buhehi. “Cohamacʉ, mari masimahnoerariro ya altar jira”, ni joari jire mʉsa tíre mʉsa cũnoi. Mʉsa tirore masierapanahta tirore ño payori jire mʉsa. Tiroreta mʉsa masierarirore yahu potoi nija yʉhʉ mʉsare. .Uà jiro Paulo Areópago wama tiroi wahcãrʉca õ sehe ni yahuha: —Atena macaina, payʉ mʉsa cohamanare mʉsa tuaro ño payoina mʉsa jichʉ masija yʉhʉ. 0YJipihtina Atena macaina, ã yoa paye yahpari macaina cʉ̃hʉ Atenapʉ jiina dachoripe wahma buheare durucurucu duaha. à jia Paulo to yahuare tʉho duaha tina. W'Mʉ buhea soro sehe jira. à jina sã tíre masi duaja —niha tina Paulore. Ti tʉhori baharo tina Areópago wama tiropʉ Paulore naaha. —Ahri buhea, wahma buheare mʉ mipʉ yahurire masi duaja sã. :mPaina Epicureo yare buheina, Estoico yare buheina cʉ̃hʉ Paulo mehne durucuha: —¿Ahriro durucua pihtierariro dohse ni durucuro nijari tiro? —niha tina. Paulo Jesu yare, to masa mʉjarire to yahuchʉ tʉhoa õ sehe ni tʉhotumaha masa: “Tiro paina cohamanare yahuro nica”, ni tʉhotumaha tina. %à cahyaro, judio masa buheri wʉhʉpʉ judio masa mehne, ã yoa judio masa jieraina mehne cʉ̃hʉre durucuha tiro. Judio masa jieraina sehe Cohamacʉre ño payoina jiha. à yoa Paulo tí maca dacho macai dachoripe tiro cahapʉ ã tini majare sãaina mehne durucuha. Mà jiro Paulo Atenapʉ cohtaro niha Sila, Timoteo cʉ̃hʉre. Tinare cohtaro Atena macaina ti “Cohamana jira”, ti nia masʉrine payʉ ti cjʉachʉ ñʉno Paulo tuaro cahyaha tina mehne. s_Paina sehe Paulore Atenapʉ na wahcã soha. Tirore so tuhsʉ majare tjuaa wahaha Bereapʉ tjoa. —Soaro mehne waha, piti tina wahaga Paulore —ni yahuha Silare, Timoteo cʉ̃hʉre. à ni yahu dutiha Paulo tinare. Paulo Atenai jiha Ti ã yoachʉ ñʉa Jesu yaina Paulore soaro mehne pjiri ma dʉhtʉ cahapʉ warocaha. Wiho mejeta Sila, Timoteo mehne Bereapʉ tjuaha. [ / Wiho mejeta Paulo Bereapʉ Cohamacʉ yare to buhechʉ cʉ̃hʉre tʉhorocaa Tesalónica macaina judio masa tópʉ sʉha. Tópʉ sʉa, Berea macainare quiti dojomehnea, Paulo cʉ̃hʉ mehne suachʉ yoaha tina. y à jia tina payʉ Jesure wacũ tua dʉcaha. Griego masa cʉ̃hʉ, mʉa, pʉhtoa numia mehne Jesure wacũ tuaina jiha. h I Berea macaina sehe Tesalónica macaina yʉhdoro Jesu yare noano tʉhoina jiha. à jia tina Jesu yare ti tʉhori baharo “¿Potocã tjijari?” ni masi duaa, dachoripe Cohamacʉ yare ti joari pũre ã buherucua tiha tina.   Tí pjata ñamipʉ Paulo cʉ̃hʉre Jesu yaina nʉo warocaha Bereapʉ. Tópʉ sʉa tina judio masa buheri wʉhʉpʉ sãa wahaha.  } Wiho mejeta pʉhtoa Jasõre, tiro mehne macaina cʉ̃hʉre, niñerure wapa duti, wioha. Paulo Sila mehne Bereapʉ sʉha eCTi ã ni yahusãchʉ tʉhoa, jipihtina masa, pʉhtoa cʉ̃hʉ sua, tuaro sañurucuha. 3à jiro ahriro Jasõ tinare to ya wʉhʉpʉ sãa ta dutihre. Tina jipihtina mari bui pʉhtoro Roma macariro to dutiare yʉhdʉrʉcara. “Pairo mʉsa pʉhtoro jira. Jesu tirota jira” nia, mari pʉhtoro dutiare yʉhdʉrʉcara tina —ni yahusãha judio masa sehe pʉhtoare. Wiho mejeta tinare bocaeraha. à jia Jasõre, paina Jesu yaina cʉ̃hʉre ñaha, waja wijaa wahaha tinare. Pʉhtoa cahapʉ na sʉ õ sehe ni yahusãha tina: —Paulo cʉ̃hʉ masare jipihtiropʉre caribobiara. à jia mipʉre tina mari ya macare wihi tuhsʉhre. xiWiho mejeta judio masa sehe ti ã wahachʉ ñʉa, pahsu tiha. à jia tina ñaina dahraerainare payʉ pji cahmachu õ sehe ni dutiha: “Ahrina ñano yoaa nina”, ni sañurucu dutiha tinare. à sañurucua jipihtina tí maca macainare suachʉ yoaha Paulo cʉ̃hʉ mehne. à jia judio masa Jasõ ya wʉhʉpʉ sãa, Paulo cʉ̃hʉre macamaha, tinare masapʉre waa taa. 'To ã nichʉ tʉhoa, cãina tói jiina “Potocã tjira”, niha. à jia tina Paulo cʉ̃hʉ mehne wahaha. à jia paina cʉ̃hʉ griego masa payʉ Cohamacʉre ño payoina sehe Paulore quihõno tʉhoa, ã yoa tina mehne macaa numia cʉ̃hʉ payʉ pʉhtoa numia masa ti cua pisaro ñʉa numia cʉ̃hʉ tirore quihõno tʉhoa Jesu yaina tjuaha. à jia tina cʉ̃hʉ Paulo cʉ̃hʉ mehne wahaha. à yoaro tiro Cohamacʉ yare õ sehe ni yahuha: —Judio masa, mʉsa pʉhtoro mʉsa cohtariro Cristo tari jire ñano yʉhdʉhtiro. Cohamacʉ to ni cũriro cjiro seheta tiro yariaa wahaha masa mʉjano taro. à jiro ahriro Jesu, yʉ yahuriro, tiro Cristo warota jira marine yʉhdohtiro. Tirota jira mʉsa cohtariro. Õ seheta nina Cohamacʉ yare ti joari pũ —ni yahuha Paulo. ^5Somanaripe to yoariro seheta Paulo buheri wʉhʉpʉ wahaa tiha. Tópʉ sʉ, tia somana waro sabado dachoripe tiro panopʉ macaa ti joari cjirire Cohamacʉ yare masare buhe, tíre tina mehne sʉhʉdua tiha Paulo.  à yoa tina Anfipolipʉ sʉ, yʉhdʉa, Apoloniapʉ sʉ, yʉhdʉa, Tesalónicapʉ sʉha tina. Tói judio masa buheri wʉhʉ jiha. *M(Ti ã niri baharo Paulo, Sila mehne peresupʉ jiina wijaa, Lidia wama tiricoro ya wʉhʉpʉ wahaha. Tí wʉhʉpʉ ti sʉri baharo Jesu yainare piti bocaha. à jia tina Jesu yainare noano buhea, noano yajeripohna tichʉ yoaha tinare. Ti ã yoari baharo Paulo, Sila mehne wahaa wahaha.eC'à jia tina Paulo cʉ̃hʉ cahai sʉ, õ sehe niha: —Ñano yoahti sã mʉsare. Ne pari turi ã yoasi —niha pʉhtoa Paulo cʉ̃hʉre. à ni tuhsʉ pʉhtoa tinare peresupʉ jiinare wio, tinare pa sehepʉ waha dutiha. $~A&To ã nichʉ tʉhoa surara sehe pʉhtoare yahua wahaha. Ti ã ni yahuri baharo Paulo, Sila mehne Roma macaina ti jichʉ masia pʉhtoa sehe cui niha. <}q%Ti ã wio duapachʉta Paulo õ sehe ni yahuha surarare: —Sã ñano yoaerahi. à jina sã ne buhiri cjʉaeraja. Wiho warota tina pʉhtoa sehe masa ti ñʉrocaroi yucʉri wasõri mehne tjanahre sãre, Roma macaina sã jipachʉta. Tjana tuhsʉ peresu yoahre sãre. à jia mipʉ masa ti ñʉeraroi wio duara sãre, sãre ñano ti yoarire “Bʉoro yʉhdʉri”, nia. Pʉhtoa ti basita ta, wioa tajaro sãre —niha Paulo surarare. *|M$Ti ã wio dutiri baharo tí wʉhʉre cohtariro Paulo cʉ̃hʉre yahuha: —Pʉhtoa mʉsare wio dutire. à jina cuienata wijaahga —niha tiro Paulo cʉ̃hʉre. p{Y#Bohrea parĩ cahachʉ ñʉa pʉhtoa sehe surarare peresupʉ warocaha Paulo cʉ̃hʉre wio dutia. @zy"Ti bautisa tuhsʉri baharo tinare cohtariro cjiro Paulo cʉ̃hʉre chʉare payoha. à jia tiro to coyea mehne noaa buheare ti tʉhori baharo tuaro wahcheha, Cohamacʉre masi dʉcaa. y3 Ti ã niri hora ñami dacho maca baharocã jiha. Ti ã niri baharo tinare cohtariro to ya wʉhʉpʉ naaha tinare. To ya wʉhʉpʉ na sʉ ti camine cosaha tiro. To ã cosa tuhsʉri baharo to coyea mehne Cohamacʉ yare buheha Paulo cʉ̃hʉ. Ti buheri baharo bautisaha tinare. x!6we—Jesucristore wacũ tuaga mʉhʉ. Mʉ coyea cʉ̃hʉ tirore wacũ tuajaro. Mʉsa ã yoachʉ mʉsare pichacapʉ wahaborinare Cohamacʉ yʉhdorohca —ni yahuha tina. 4vaTuhsʉ, tiro tinare tí tahtiapʉ jiinare na wijaa, sinituha tinare: —¿Dohse yoaicari yʉhʉ Cohamacʉ yairo ji duacʉ, to yʉhdohtiro ji duacʉ? —ni sinituha tiro. !u;To ã nichʉ tʉhoro tinare cohtariro sehe sihã buhria duti, tina cahapʉ mʉroca wahcã Paulo, Sila ti dahpori cahapʉ tetere, caha sʉha tiro. !t;To ã yoachʉ ñʉno Paulo tirore tuaro sañurucu õ sehe niha: —Mʉ basi ñano yoai tjiga. Jipihtina õre jija sã —niha tiro tinare cohtarirore. 7sgTo ã wahachʉ tí wʉhʉre cohtariro sehe wahcã wihi, “Peresu jiina duhti tuhsʉri jire”, ni tʉhotumaha. à ni tʉhoturo to ñosari pjĩne naroca, to basi ñosamaha. Ar{Ti ã ni basachʉta tí wʉhʉ tuaro ñuhmiha. To ã ñuhmichʉ cʉ̃no potori jipihtia sopa pahmari parĩ mʉa, peresupʉ jiinare ti dʉhtea dari comaa dari nuhnu site boraa wahaha. qÑami dacho macai Paulo, Sila mehne Cohamacʉre sini, tirore basa payoha. Ti ã basachʉ tʉhoha paina peresupʉ jiina. pTi ã dutiri baharo tinare cohtariro sehe tí wʉhʉ puhicha macari tahtiapʉ tinare cũ, taboa pahtari mehne ti dahporire biha dapoha. owTuaro tjana tuhsʉ peresu yoare tinare. Ti ã peresu yoari baharo peresure cohtarirore noano ñʉ wihbo dutiha tina. Xn)Ti ã nichʉ tʉhoa masa payʉ Paulo cʉ̃hʉ mehne sua yʉhdʉa wahare. à jia buhiri tiare cahnoina sehe Paulo cʉ̃hʉ suhtire ti tʉhrẽ cohãri baharo, yucʉri wasõri mehne tjana dutire tinare. mTina mari dutiare cohã dutia, paye buheare buhea nina. Mari ya dutiare yʉhdʉrʉcachʉ yoa duaa nina. Mari Roma macaina jina ahrina ti yahua sehere yoa masieraja mari. à jina ti buheare mari cahmaeraja —nire ticoro pʉhtoa buhiri tiare cahnoinare. |lqà naa wahcã, buhiri tiare cahnoina cahapʉ tinare cũre tina. —Ahrina judio masa mari ya macare cariboa nina. Vk%To ã wahari baharo ticoro pʉhtoa sehe niñeru to wapataeraricoro to wahachʉ ñʉa, tina Paulore, Sila cʉ̃hʉre ñahare. Ñaha tuhsʉ, tinare naahre tí maca dacho macapʉ jiina pʉhtoa cahapʉ. j{Payʉ dachori ã ni cariborucure Paulore. To ã ni sañurucuchʉ Paulo majare ñʉ, õ sehe nire watĩnore: —Jesucristo tuaa mehne dutija mʉhʉre. Ticorore wijaahga. Waharisa mʉhʉ —nire Paulo. To ã nichʉta watĩno sehe wahaa wahare. Zi-à jiro Paulo mehne sã wahachʉ, sãre nʉnʉ ti, sañurucure ticoro: —Ahrina Cohamacʉ Jipihtina Bui Jiriro to yoadohoina jira. Cohamacʉ marine to noano yʉhdohtire yahura tina —ni sañurucure ticoro. h'Pa dacho Cohamacʉ mehne ti durucuropʉ sã wahachʉ watĩno to cohtotaricoro piti bocare sãre. Ticoro paina cahamacono jire. Ticoro watĩno yoadohoro mehne masare “Õ sehe waharohca mʉsare”, ni yahuyuricoro jire. à yahuro pjíro wapatabasare to pʉhtoare. Ig To quihõno tʉhochʉ ñʉno ticorore to wʉhʉ macaina mehne bautisare Paulo. To ã bautisari baharo õ sehe nire ticoro: —“Jesu yacoro tjira mʉhʉ cʉ̃hʉ”, nina mʉsa yʉhʉre. à jina ya wʉhʉi sãa tasinia mʉsa. Yʉhʉ mehne tjuasinia —nire ticoro sãre. To ã nichʉ tʉhona to wʉhʉi tjuasinii sã. tfaCʉ̃coro sãre tʉhoricoro Tiatira wama tiri maca macaricoro Lidia wama tiricoro jire. Ticoro noaa suhti wapa tia suhtire duaricoro, Cohamacʉre ño payoricoro jire. à jiro Paulo to yahuare noano tʉhochʉ yoare Cohamacʉ ticorore. 9ek Tópʉ jina Sabado jichʉ sã tí maca dʉhtʉ cahapʉ, dia dʉhtʉ cahapʉ sʉi. Tói Cohamacʉ mehne ti durucuro jire. Tói dujina tói cahmachua numia mehne sʉhʉdui sã. 2d] Tí macare yʉhdʉana, Filipopʉ Roma macaina ya macapʉ sʉi sã. Tí maca Macedonia yahpai jiri maca jire. Wiho jiri maca jierare. Tópʉre mahaa dachoricã sã jii. c% à jina sã Tróadepʉ jiina dohoria mehne Somatracia wama tiri nʉcopʉ pahã sʉi sã. à yoa pa dachoi Neapolipʉ pahãa wahai sã. Ub# To cahãri baharo wahcã wihi, sã yare cahno tuhsʉ, Macedoniapʉ wahaa wahai sã. “Cohamacʉ tí yahpapʉre noaa buheare buhe dutiro nina marine”, ni tʉhotui sã. Paulo, Sila mehne Filipopʉ jiha `a9 Tópʉ ti buhtʉ wihiri baharo, tí ñamine õ sehe cahãri jire Paulo. Macedonia yahpa macariro to cahai ducuchʉ ñʉri jire tiro. “Sãre Macedonia yahpa macainare yoadohoi taga” ni, pjiri jire tiro Paulore. X`)To ã niri baharo tina sehe Misia yahpare yʉhdʉa, Tróadepʉ buhtʉ wihire. ,_Qà yoa Asia yahpapʉ sehere noaa buheare buhe dutieraha Espíritu Santo tinare. à jia tina Frigia yahpare yʉhdʉa Galacia yahpare yʉhdʉa, Misia yahpa dʉhtʉ cahai sʉha. Tópʉ sʉ, Bitinia yahpa sehe waha duamaha tina. Wiho mejeta Espíritu Santo sehe tinare tópʉre waha dutieraha. ^:]mTi ã yahuchʉ tʉhoa Jesu yaina sehe Jesure wacũ tua namoha. à yoa Jesure wahma wacũ tua dʉcaina dachoripe payʉ waha namoha. Paulo cahãnopʉ Macedonia macarirore ñʉha y\kTo ã yoari baharo tina ti sʉa macari macainare ti joarocari pũ macaare yahuha. Tí pũ Jesu to cũrina, to yaina pʉhtoa mehne Jerusalẽpʉ jiina ti joarocari pũ jiha. à jia tí dutiare noano yahu turiaha tó macainare Jesu yainare. [#à jiro Paulo Timoteore naa duaha. Wiho mejeta tí yahpa macaina judio masa sehe Timoteo pʉcʉro griego masʉno to jichʉ masiha. à jiro Paulo judio masare “Suari” nino, Timoteo pjacʉre mahari cahsarocã yihso naha. Judio masa ti dutia ti niriro seheta yoaha. lZQà jia Listra macaina, Iconio macaina Jesu yaina, “Timoteo masa noariro jira”, ni yahua tiha. aY =Ti ã yoari baharo Paulo cʉ̃hʉ Derbepʉ, Listrapʉ sʉa, Timoteore boca sʉha. Timoteo Jesu yairo jiro, judio masono macʉno jiha tiro. To pocoro cʉ̃hʉ Jesu yacorota jiha. To pʉcʉro sehe griego masʉno jiha. X1)à wahaa, Siria yahpapʉ, Cilicia yahpapʉ cʉ̃hʉre sʉa, tópʉ Jesu yainare noano yajeripohna ti, Jesure wacũ tua namochʉ yoaha tinare.IW (Paulo sehe Silare piti ti wahcãa wahaha. Ti buhea wahahto pano Jesu yaina tinare waroca, “Cohamacʉ mʉsare noano ñʉ wihbojaro”, niha. Ti ã niri baharo Paulo Sila mehne wahaa wahaha. ?Vw'To naa duaerachʉ ñʉno Bernabé Paulo mehne pʉaro ti basi cahma durucu cahno masieraa, soro dihta wahaa wahaha. Bernabé sehe Chipre wama tiri nʉcopʉ Marcore na pahãa wahaha. 7Ug&To ã naa duapachʉta tó pano tiro tina mehne Panfiliapʉ sʉro tina mehne tjuaeraha. Ti yoaare cʉ̃no pjaeraro tjuaa wahaha. à jiro Paulo pari turi tirore naa duaeraha. QT%à ni tuhsʉ, Bernabé sehe João Marcore tina mehne naa duamaha. LS$à yoa mahaa dachoricã baharo Paulo õ sehe ni yahuha Bernabére: —Jipihtinare mari buhe dʉcarinare “¿Dohse jijari tina?” ni, ñʉna wahajihna tjoa —niha Paulo cʉ̃hʉ ti basi. 3R_#à jia Paulo Bernabé cʉ̃hʉ mahaa dachoricã tjuasiniha tí macai tjoa. Tói tina paina payʉ mehne Jesu yare buheha. Pari turi Paulo noaa buheare buhe tinino wahaha GQ"[Wiho mejeta Sila sehe tópʉta tjuanocaha Antioquíapʉta.] P-!à jia Juda, Sila mehne tópʉ mahaa dachoricã ti jiri baharo Jerusalẽpʉ ti tjuaa wahachʉ tó macainare ti coha sitichʉ, “Noano wahaga mʉsa”, niha Antioquía macaina. à jia Juda cʉ̃hʉre warocarinare noa dutirocaha. Ti ã niri baharo Juda sehe tjuaa wahaha. 3O_ à jia Juda, Sila mehne Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jia, yoari pja Jesu yainare Cohamacʉ yare yahuha. Ti ã yahuchʉ tʉhoa, Jesu yaina sehe wahche, noano tʉhotuha. GNTí pũre ti buheri baharo tina yajeri sãa, noano wahcheha. =MsTí pũre joa tuhsʉ, waha Antioquíapʉ wahainare. Ti wari baharo waha, Antioquíapʉ sʉha. Ti tópʉ sʉri baharo payʉ masare cahmachu duti, ti joari pũre wiaha tinare. L7Ñaa chʉare, ‘Cohamacʉ jira’, ti nia masʉrine ño payo ti duhu payoa chʉare chʉena tjiga. Dire sihniena tjiga. Wamʉare ti ñaha wajãinare wahiquinare chʉena tjiga. à jina numia mehne ñano yoaena tjiga. Numia cʉ̃hʉ mʉa mehne ñano yoaena tjiga. Ahri yʉ yoa dutierare yoaerana noaare yoana nica mʉsa. Tó puro tjira mʉsare sã yahu duaa”, ni joarocaha Jesu yaina Jerusalẽpʉ jiina. K3Espíritu Santo to wacũno seheta sã cʉ̃hʉ tʉhotuja. Õ sehe jira tí: Paye dutiapʉre cũeraja mʉsare. Ahri dutia dihtare cũnahca mʉsare: iJKà jina Judare, Sila mehne mʉsa cahapʉ warocaja. Sã joarocarire tina sehe mʉsare yahuahca. ?Iwà jina sã jipihtina cʉ̃no potori mʉsa cahapʉ warocahtinare sã besehi. Mari cahĩinare Paulo, Bernabé mehne Cristo Jesu mari pʉhtoro yare cuiro marieno ti buhechʉ payʉ tahari paina tinare wajãmoñoha. Ti ã wajãmoñochʉ mahanocã mehne yʉhdʉha tina. Tina mehne sã beserinare mipʉre warocaja. HG1Sã mehne macaina mʉsa cahapʉ sʉa, mʉsare payʉ dutiare yoa dutiyuhti. à yoaa mʉsare cariboyuhti. Tina Cohamacʉ dutiare Moise cjirore to cũri cjiripʉre, mahari cahsarocãre yihsoa cʉ̃hʉre yoa dutiyuhti. Wiho mejeta sã sehe tinare tíre buhe dutina warocaerahi. 5FcTinare ti beseri baharo Jesu yaina joarocari pũre warocaha tina mehne. Õ sehe ni joaha tina: “Jesu to cũrina, to yaina pʉhtoa, mʉsa coyea Jesu yaina mehne sã noa dutija mʉsare. Jipihtina judio masa jierainare Antioquíapʉ, Siriapʉ, Ciliciapʉ jiinare mʉsare Jesu yainare noa dutija sã. YE+Tí pjare Jesu to cũrina, Jesu yaina pʉhtoa, jipihtina Jesu yaina mehne pʉaro tina mehne macainare beseha ti warocahtinare. Antioquíapʉ Paulo, Bernabé mehne ti wahachʉ wahahtinare tinare bese warocaha. à jia tina Judare, Sila mehne warocaha. Juda sehe Barsaba pʉaro wama wama tiha. Ti coyea Jesu yaina tinare ño payoha. BD}Yoari pja judio masa buhea wʉhʉsepʉ Sabado jichʉ Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutiare buhea tire masa. à yoa jipihtia macaripʉ Moise cjiro to yahuare buhea tire. (à jina yʉ niriro seheta judio masa jierainare Jesu yainare joarocajihna, judio masa sehe tina mehne “Suari”, nina) —niha Santiago. dCAWiho mejeta tinare joa, warocajihna mari. Õ sehe ni joarocajihna: “Ñaa chʉare, ‘Cohamacʉ jira’, ti nia masʉrine ti waa chʉare chʉena tjiga. Tuhsʉ, numia mehne ñano yoaena tjiga. Numia cʉ̃hʉ mʉa mehne ñano yoaena tjiga. à yoa wamʉa ti ñaha wajãinare wahiquinare chʉena tjiga. Dire sihniena tjiga”, ni yahu joarocajihna. B#’à jicʉ õ sehe ni tʉhotuja yʉhʉ. Judio masa jierainare Cohamacʉ yare wahma cahma dʉcainare payʉ yoa dutiena tjijihna mari. A Ãta nina mari pʉhtoro.Panopʉ tiro ahrire masare yahua tiri jire”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri. ,@QYʉ ã yoari baharo jipihtina paina judio masa jieraina yʉhʉre pʉhtoro tiahca tina.‘Yʉ yaina jiga’, yʉ ni pjirocarina sehe yʉhʉre cahmaahca. :?m“Panopʉ Davi cjiro ya curua macaina ti pʉhtoa jiri cjiri pihtia wahare.Baharo tjua taihca yʉhʉ.à jicʉ pari turi to ya curua macarirore pʉhtoro sõihca. ">=Panopʉ macaina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti yahuriro seheta ã wahahre judio masa jierainare. Õ sehe ni Cohamacʉ yare joaa tiha tina: b==Cohamacʉ judio masa jierainare to yaina cjihtire to coã yoarire yahu tuhsʉhre Pedro. ]<3 à ti yahu tuhsʉri baharo Santiago õ sehe ni yahuha: —Coyea, tʉhoga yʉhʉre. ;;o To ã nichʉ tʉhoa jipihtina dihta mariea wahaha. Ti ã dihta mariachʉ Paulo, Bernabé mehne judio masa jieraina watoi Cohamacʉ tuaa mehne ti yoa ñorire yahuha tinare. [:/ Wiho mejeta õ sehe sã tʉhotuja. Mipʉre judio masa jieraina yoaro seheta mari cʉ̃hʉre mari pʉhtoro Jesu cahĩa mehne Cohamacʉ yʉhdorohca. Dutiare mari yoaa mehne marine yʉhdosi —niha Pedro tinare. F9 Mari sehe Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutiare cʉ̃no pjaeraja. Mari ñʉchʉsʉma cjiri cʉ̃hʉ cʉ̃no pjaeraha. ¿Ã mari cʉ̃no pjaerapachʉta dohse yoana Jesu yainare judio masa jierainare tíre yoa duti duajari mʉsa? à yoa dutina Cohamacʉ tinare to yoarire “Quihõno wahaerara”, nina nica mʉsa. 8 à waro tiro marine tina cʉ̃hʉre cʉ̃no potori noano yoare. Tina tirore ti wacũ tuachʉ ti ñaa buhirire bore tiro. /7WCohamacʉ masa ti tʉhotuare masina. à jiro tiro judio masa jierainare to yaina to yoarire ñono taro tiro Espíritu Santore ware tinare, marine to yoariro seheta. ?6wà cahmachua tina payʉ ti durucuri baharo Pedro wahcãrʉca, õ sehe ni yahuha tinare: —Coyea, panopʉ yʉhʉre mʉsa mehne jirirore Cohamacʉ õ sehe yoa dutiro yʉhʉre cũre. Tiro yʉhʉre noaa buheare judio masa jierainare yahu dutiro cũre. Tinare Jesure wacũ tua dutiro yʉhʉre tinare buhe dutire. p5YTi ã nichʉ tʉhoa Jesu to cũrina, to yaina pʉhtoa mehne ti ã nirire cahnoa taa, cahmachuha. V4%Wiho mejeta tópʉ fariseo curua macaina Jesu yaina mahainacã jiha. à jia tina tópʉre wahcãrʉca, õ sehe ni yahuha: —Tinare judio masa jierainare ti pjacʉre mahari cahsarocãre yihsoro cahmana. “Cohamacʉ Moise cjirore to dutirire yoaga mʉsa cʉ̃hʉ”, nino cahmana tinare —niha tina fariseo curua macaina cʉ̃hʉ. 3à yoa tina Jerusalẽpʉ ti sʉchʉ ñʉa tó macaina Jesu yaina, Jesu to cũrina, to yaina pʉhtoa mehne wahchea mehne noano piti bocaha tinare. Ti ã piti bocachʉ Paulo, Bernabé mehne Cohamacʉ to tuaa mehne ti yoarire yahuha tina Jerusalẽ macainare. 2/à jia Jesu yaina tinare ti warocachʉ waha, Fenicia yahpare sʉ, yʉhdʉ wahcã, Samaria yahpapʉ sʉha. Tí macaripʉ sʉa, judio masa jieraina Cohamacʉ yare ti cahma dʉcarire yahuha tina tó macainare. Ti ã yahuchʉ tʉhoa tó macaina Jesu yaina tuaro wahcheha. _17Ti ã ni buhechʉ tʉhoa Judea yahpa macaina sehe cahma sayoha Paulo cʉ̃hʉre Bernabé mehne. Ti ã cahma sayori baharo Jesu yaina sehe Paulore, Bernabére paina tó macaina cʉ̃hʉre Jerusalẽpʉ warocaha. Judea yahpa macaina ti buherire Jesu to cũrinare Jesu yaina pʉhtoa cʉ̃hʉre sinitu ñʉ dutia warocaha Paulo cʉ̃hʉre. Q0 à yoa Judea yahpa macaina mahainacã Antioquíapʉ sʉa, Jesu yainare õ sehe ni buhe dʉcaha tina: —Cohamacʉ to dutiare Moise cjirore cũno õ sehe ni cũha. Jipihtina ti pjacʉre mahari cahsarocãre ti yihsohtore yahu cũha Moise cjirore. Mʉsa tíre yoaerachʉ Cohamacʉ mʉsare yʉhdosi —ni buheha tina tó macainare. N/à jia Paulo cʉ̃hʉ tópʉre Jesu yaina mehne yoari pja jiha.D.Antioquíapʉ ti tju sʉri baharo Jesu yaina mehne cahmachu, Cohamacʉ to tuaa mehne ti yoarire yahu pahñoha tina. Judio masa jieraina cʉ̃hʉ Cohamacʉ yaina ti waharire yahuha tina. N-Tí macapʉ sʉ, Antioquíapʉ tjuaa, dohoria mehne pahãa wahaha. Tí macaihta panopʉ ti jisinichʉ Jesu yaina Cohamacʉ yare buhe dutia Paulo cʉ̃hʉre warocaha. à warocaa: —Cohamacʉ mʉ cahĩa mehne ahrinare ñʉ wihboga —ni warocaha tina. à tju sʉa tinare ti buhe dutirire buhe tuhsʉha Paulo, Bernabé mehne. Y,+Tópʉ sʉ, Pergepʉre tina buhe tuhsʉ Atalia wama tiri macapʉ wahaa wahaha. e+CTi ã yoari baharo tina Pisidia yahpapʉ jirina cjiri wahaa wahaha Panfilia yahpapʉ. W*'à jia macaripe macainare Jesu yainare ti pʉhtoa cjihtire cũha Paulo Bernabé mehne. Cũ tuhsʉ, ti chʉ duhuri baharo Cohamacʉre õ sehe ni sini payoha: —Pʉhtoro, ahrina mʉ yainare ñʉ wihboga —ni sini payoha tina Cohamacʉre ti wacũ tuarirore. Paulo Bernabé mehne Antioquíapʉ ti ji mʉhtari macapʉ tjuaa wahaha )Tí macaripʉ sʉa tí macari macainare Jesu yainare noaa buheare yahua, tinare noano yajeripohna tichʉ yoaha. à Jesure wacũ tuarucu dutia õ sehe ni yahuha tinare: —Cohamacʉ to jiropʉre mari sʉhto pano, tuaro marine ñano yʉhdʉro cahmana —ni yahuha. O(Tópʉ sʉ, tina noaa buheare tó macainare ti yahuri baharo, payʉ masa Jesure wacũ tuaina ji dʉcaha. à yoa baharo tina ti sʉa macaripe Listra, Iconio, Antioquíapʉ majare tjuaa wahaha. R'Ti ã yoari baharo Jesu yaina Paulore ñʉa wahaha. Tiro cahai ti cahmachurʉcʉ sʉchʉ waro Paulo wahcãrʉca, tina mehne macapʉ wahaa wahaha. à yoa pa dachoi tiro Bernabé mehne Derbepʉ wahaha. k&Oà yoa paina judio masa Antioquía macaina, Iconio macaina cʉ̃hʉ Listrapʉ sʉha. Tópʉ sʉa, Paulore ñano durucuha tjoa judio masa. Ti ã ni durucuchʉ tʉhoa masa tiro mehne suaha. à suaa tãa mehne docaha tirore. Tãa mehne tirore doca tuhsʉ “Ahriro yariaa wahara” nia, tí maca dʉhtʉ cahapʉ tirore waja sʉ cũnoca, wahaa wahaha. n%UWiho mejeta ti ã nichʉ tʉhopahta masa wachʉare wajã jʉ̃ mʉo tinare ño payo duamaha. Tó sehe ti ño payo duachʉ ñʉa tinare ã yoa dutieraha Paulo cʉ̃hʉ. Ti ã yoaare duhu duaerapahta duhuha tó macaina sehe. l$QWiho mejeta tiro to jia tiare ñona masare. Tiro masare noaare yoa, coro tachʉ yoa, dichare wa, masare chʉare ã warucura. To ã wachʉ masa wahchera. Tó seheta tiro to jia tiare ñona masare —niha Paulo, Bernabé mehne. K#Panopʉre tiro jipihtia macari macaina ti yoarire ã ñʉnocaha. "—Mʉsa õ sehe yoaena tjiga. Sã cʉ̃hʉ mʉsa yoaro seheta masa jija. Õ sehe mʉsa yoaa ne yaba cjihti jierara. à jina mʉsare buhena tahi mʉsa õ sehe yoaare duhu dutina tana. Ahri cohamana mʉsa niare, mʉsa yoaa, wiho jia masʉri jira. Tí masʉrine cohãga. à jina Cohamacʉre catiriro sehere ño payoga. Cohamacʉ sehe mʉanore, yahpare, pjiri mare, jipihtiare yoariro jira. ~~?}|{|oyydx:wJuu]ttXsyrdqq[pDnnmllkjSihh gffdcbaa`_^^\\3[[ ZYYzXXW.UUlT|SS-QPPOiNN[MLLKJJIIlHGG)FFwEECC>BAnA@a?C>>==<;:998-7G66A44_3H22-00N//-,++)Z'&$#,"!# shl;UF? b ~ ( 8 3&,7NPTo ã niri baharo surara bui pʉhtoro sehe Paulore sinituro wahaha: —¿Potocãta mʉhʉ Roma macariro jijari? Yahuga yʉhʉre tíre —niha tiro. —Tiro tjija yʉhʉ —ni yʉhtiha Paulo. To ã nichʉ tʉhoro surara pʉhtoro, to bui pʉhtorore õ sehe ni yahuro wahaha: —Ahriro Roma macariro jira. à jicʉ noano yoaga tirore —ni yahuha tiro to pʉhtorore. 6NeWiho mejeta tirore ti dʉhteri baharo, tiro cahai jirirore surara pʉhtorore õ sehe ni yahuha Paulo: —Yʉhʉ Roma macariro jija. à jina “Ñano yoariro jira ahriro”, yʉhʉre ni yahusã masierara mʉsa. à yahusã masierana yuta dari mehne yʉhʉre tjana masierara mʉsa —niha Paulo tirore. MSurara pʉhtoro surara ya wʉhʉpʉ Paulore na sãa dutiha to surarare. à jiro surara pʉhtoro “¿Dohse yoa Paulo mehne sua ã ñaca sañurucua nijari masa?” ni sinitu duamaha. Paulore tíre sinituro taro, yuta dari mehne tjana dutimaha tirore. eLCà jia tina sañurucu namo, sua mehne ti suhtire wahba siterʉca, dihta mehne docaha. qK[To yahu mʉhtari dihtare noano tʉhomaha masa. Wiho mejeta judio masa jieraina cahai Jesu Paulore to warocahtire to yahuchʉ tʉhoa tina sañurucu dʉcaha tjoa: —Ahriro mipʉ pinihtare yariawahnojaro —ni sañurucuha tina. vJeYʉ ã nichʉ tʉhoro Jesu yʉhʉre õ sehe ni yahure: “Yoaropʉ judio masa jierainare buhehtirore warocaihtja mʉhʉre. à jicʉ wahaga mʉhʉ”, nire yʉhʉre yʉ pʉhtoro —niha Paulo masare. Surara pʉhtoro Paulo mehne durucuha I à jicʉ mʉhʉre yahurirore Estebã sehere ti wajãchʉ ñʉcʉ ‘Noano yoa wajãna’, nimai. Tirore ti wajãchʉ ti suhtire cjʉabasai yʉhʉ. Tí cʉ̃hʉre masina ahri maca macaina. à jia yʉ yahuchʉ tʉhoboca yʉhʉre”, ni yahui yʉhʉ Jesure. H7To ã nichʉ tʉhocʉ yahui tirore: “Pʉhtoro, mʉ yainare judio masa buhea wʉhʉsei jiinare yʉ ñaha, cjãri cjirire masina Jerusalẽ macaina. EGYʉ tói jichʉ Jesu yʉhʉre bajua tire. à bajuaro yʉhʉre yahure. “Jerusalẽ macaina yʉ yare mʉ yahuchʉ tʉho duaerara. à jicʉ cjero pa sehepʉ wahaga”, nire Jesu yʉhʉre. F#à ni tuhsʉ Paulo õ sehe ni yahu namoha: —à yoa tuhsʉ yʉhʉ Jerusalẽpʉ tjua ta, Cohamacʉ wʉhʉpʉ Cohamacʉre sinii sʉi. lEQà jina mipʉre yoari pja jiena tjijihna. Wahcãrʉcaga. à jicʉ bautisariro jiga. Jesure mʉ sinichʉ mʉ ñaare yoari buhirire cohãnohca”, nire yʉhʉre tiro —niha Paulo. Paulo judio masa jierainare to buherire yahuha SDà jicʉ mʉhʉ mʉ ñʉrire, mʉ tʉhorire yahuihca mʉhʉ jipihtinare. C%Yʉ ã ñʉchʉ tiro Anania yʉhʉre yahure: “Cohamacʉ to cahmaare noano masihtirore panopʉ bese tuhsʉyuhti mʉhʉre. à jiro ‘Yʉ macʉ noarirore ñʉ, tʉhorohca’, ni yahuyuhti mʉhʉre Cohamacʉ panopʉ. Tiro jira mari ñʉchʉsʉma mʉna ti ño payoriro. FB à jiro tiro yʉ cahai wihi tarʉca yʉhʉre yahure. “Coyeiro Saulo, ñʉga pari turi tjoa”, nire tiro. To ã niri baharo pari turi ñʉi yʉhʉ. à ñʉ dʉcacʉ tirore ñʉi yʉhʉ. *AM ’Tói Anania wama tiriro, Cohamacʉre ño payoriro, marine Cohamacʉ dutiare yoa pahñoriro jire. Tó macaina judio masa jipihtina ti ño payoriro jire. @9 Tuaro to minoa siterocachʉ, yʉ capari wapoa wahare yʉhʉre. à jia, yʉhʉ mehne macaina yʉ wamomacare ñaha, Damascopʉ tʉã wahcãre yʉhʉre. T?! “Pʉhtoro, ¿dohse yoaihcari yʉhʉ?” ni sinitui Jesure. “Wahcãrʉcaga. Damascopʉ wahaga. Tói mʉ wahachʉ, mʉhʉre jipihtia yʉ yoa dutihtire pairo yahurohca mʉhʉre”, nire tiro yʉhʉre. z>m Yʉ ã wahachʉ yʉhʉ mehne macaina buhriarore ñʉre. Wiho mejeta yʉhʉ mehne to durucuchʉ tʉhoerare tina. %=C“Pʉhtoro, ¿diro baro jijari mʉhʉ?” ni sinitui yʉhʉ. “Yʉhʉ Jesu Nazare macariro, mʉ ñano yoariro jija yʉhʉ”, ni yʉhtire yʉhʉre tiro. \<1To ã si siteroca borochʉta yʉhʉ yahpapʉ bora caha sʉai yʉhʉ. Yʉ bora caha sʉri baharo durucuro coa tare yʉhʉre. “Saulo, Saulo ¿dohseacʉ yʉhʉre ñano yoajari?” ni durucuro coa tare yʉhʉre. );Kà ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha: —à yoa cohari pja jichʉ, Damascopʉ yʉ sʉi cahachʉ waro mʉanopʉ wacũenoca si siteroca boroa tire yʉhʉre. S:Sacerdotea bui pʉhtoro, judio masa bʉcʉna mehne yʉ tuahti pũri cjihtire Jesu yainare ñaha dutia pũrine yʉhʉre joabasare. Mari coyeare Damasco macainare tí pũrine ñoi tai nimai Jesu yainare ñahai tai. Tinare ñaha, na ta peresu yoai tai nimai. Jerusalẽpʉ tinare na ta duamai buhiri dahrei tai. Õ sehe yʉ nichʉ sacerdotea bui pʉhtoro, judio masa bʉcʉna cʉ̃hʉ noano masina —ni yahuha Paulo. Paulo Jesu yairo to waha dʉcarire yahuha 9-à jicʉ Jesu yainare ñano yoaa ticʉrʉ yʉhʉ. Cãina tinare wajãa ticʉrʉ yʉhʉ. Mʉare, numia cʉ̃hʉre ñaha, peresu yoaa tii yʉhʉ. a8;—Yʉhʉ judio masʉnota jija. Tarso wama tiri macai, Cilicia yahpai jiri macai masa bajuai yʉhʉ. Wiho mejeta ahri maca Jerusalẽihta bʉcʉai yʉhʉ. Tuhsʉ, yʉhʉre Gamalie wama tiriro buhea tire. à jicʉ yʉhʉ mari ñʉchʉsʉma cjiri dutiare noano buhei. Mipʉre Cohamacʉre mʉsa yoaro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ ño payoa timai. 7!To ã nichʉ Paulo judio masa ya mehne to durucuchʉ tʉhoa masa sehe dihta marieina tjuaha. à jiro Paulo tinare õ sehe ni yahuha: `6 ;—Yʉ coyea, yʉ yoarire yahuihtja mʉsare. Yʉ yahuchʉ tʉhoga mʉsa —niha Paulo. .5U(To ã nichʉ tʉhoro surara pʉhtoro sehe tirore durucu dutiha masa mehne. à jiro Paulo mʉjari escadai ducuro to wamomacari mehne “Dihta mariahga”, niha masare. To ã yoachʉ ñʉa, dihta mariea pihtia wahaha. Ti dihta marieachʉ ñʉ, Paulo judio masa ya mehne yahuha tinare. 4'To ã nichʉ tʉhoro Paulo õ sehe ni yʉhtiha: —Tiro jieraja yʉhʉ. Judio masʉno jija. Tarsoi Cilicia yahpai jiri macai masa bajuai yʉhʉ. Wiho jiri maca macariro jieraja yʉhʉ. Yʉhʉ ahrina masa mehne durucu duaja yʉhʉ —niha Paulo tirore. b3=&¿Sohõ jiriro, Egipto macariro jierajari mʉhʉ? Tiro masare ti pʉhtoare cohã dutiro, cuatro mil pʉhtoare cohã duaina sehere masa marienopʉ naari jire. ¿Tiro jierajari mʉhʉ? —niha surara pʉhtoro Paulore. V2%%à yoa Paulore tí wʉhʉpʉ ti peresu yoahto pano, Paulo sehe surara pʉhtorore õ sehe ni siniha: —Yʉhʉ mʉhʉ mehne sʉhʉdu duaja —ni siniha Paulo. —¿Mʉhʉ griego masa yare durucujari? )1K$Masa tinare payʉ nʉnʉ ti, sañu nʉnʉ tihaa: —Tirore wajãnocahga —ni sañurucuha tina Paulore. Paulo “Ne masare ñano yoaeraja yʉhʉ”, ni yahuha &0E#Tí wʉhʉpʉ sʉ, Paulo mʉjari escadai to mʉjano cahachʉ masa sehe tirore cjã duaa nimaha. Ti ã yoachʉ surara sehe tirore na wʉa, na mʉjaa wahaha. x/i"To ã sinituchʉ tʉhoa masa sehe “Õ sehe yoare tiro” ni, paina cʉ̃hʉ soro ni sañurucu, yahuha surara pʉhtorore. à ni ti sañurucuchʉ surara pʉhtoro noano tʉhoeraha. à jiro tiro surara ya wʉhʉpʉ Paulore naa dutiha. $.A!à jiro surara pʉhtoro Paulo cahapʉ sʉ, tirore ñaha, pʉa da comaa dari mehne tirore dʉhte dutiha. Ti dʉhte tuhsʉchʉ ñʉ, surara pʉhtoro Paulore cjãmainare sinitu ñʉha: —¿Diro baro jijari ahriro? ¿Yaba buhiri tirore ã yoari mʉsa? —ni sinitu ñʉha tiro tinare. _-7 Ti ã nichʉ tʉhoro surara pʉhtoro sehe to surarare, ti dutiina cʉ̃hʉre cahmachuroca, tina mehne Paulore wajã duaina cahapʉ mʉroca wahcã, sʉha. Surara ti sʉchʉ ñʉa Paulore cjãmaina cjã duhunocaha. ,,Qà yoaa tina tirore wajãa taa nimaha. Ti ã yoachʉ ñʉa paina sehe “Jipihtina Jerusalẽ macaina sua, sañurucua nire”, ni yahua wahaha surara pʉhtorore. ]+3Masare ã ni yahu ti sañurucuri baharo tí maca macaina payʉ tuaro suaha. Payʉ mʉroca ta, Cohamacʉ wʉhʉi jirirore Paulore ñaha waja wijaa wahaha. à wijaa tuhsʉ, tí wʉhʉ sopacarire bihaha tina. $*ATó pano Jerusalẽi Paulo Trófimo wama tiriro mehne to jichʉ judio masa ñʉa tiha. Trófimo sehe Efeso macariro judio masʉno jierariro jire. To ã jichʉ masia õ sehe ni tʉhotuha tina: “Paulo Trófimore Cohamacʉ wʉhʉre na sãano nica”, ni tʉhotumaha judio masa. <)qõ sehe ni sañurucuha: —Mʉsa sã coyea Israe masa sãre yoadohona taga. Ahriro jira marine dojomehneriro. Ahriro Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutiare ahri wʉhʉ cʉ̃hʉre “Wiho jia jira”, ni buhe sito tara jipihtinare. à yoa tiro Cohamacʉ wʉhʉpʉre judio masa jieraina cʉ̃hʉre na sãare. à yoaro ahri wʉhʉre ñaa marieni wʉhʉre tiro dojomehnere —ni sañurucuha judio masa Asia yahpa macaina tó macainare. (5à yoa ti cosa pahñoboriro mahanocã dʉhsachʉ waro Cohamacʉ wʉhʉpʉ Paulo to jichʉ Asia yahpa macaina judio masa sehe ñʉha tirore. à ñʉa Paulore quiti dojomehne, tí wʉhʉpʉ jiina jipihtinare tiro mehne suachʉ yoaha tina. à suaa judio masa Paulore ñaha, 'Ti ã ni durucuri baharo pa dacho Paulo sehe pititiaro mʉa mehne ti basi Cohamacʉ yare yoaa taa ti dutiare yʉhdʉrʉcaare cosaa taa, Cohamacʉ wʉhʉpʉ sãa wahaha. Tí wʉhʉpʉ sãa sʉro, tinare yahuha Paulo: “Õpe dachori dʉhsara mʉsa cosahto”, ni yahuha tiro pititiarore. à jia ti cosa batoari dachoi tina cãina Cohamacʉre wahiquinare ti wahti dacho jire. ?&wWiho mejeta judio masa jieraina Jesu yaina sehere sã joari pũre waroca tuhsʉi. Õ sehe ni, joai sã. “ ‘Cohamacʉ jira’, ti nia masʉrine ño payo ti duhu payoa chʉare, dire, wamʉa ti ñaha wajãinare wahiquinare chʉena tjiga mʉsa. à jina numia mehne ñano yoaena tjiga. Numia cʉ̃hʉ mʉa mehne ñano yoaena tjiga”, ni yahu joahi sã joari pũpʉre —nire tina Paulore. Cohamacʉ wʉhʉpʉ judio masa Paulore ñahaha 6%eTina mehne wahaga. à jia Cohamacʉ Moise cjirore to dutiriro seheta ti basi Cohamacʉ yare yoaa taa ti dutiare yʉhdʉrʉcaare cosaa nina. Mʉhʉ cʉ̃hʉ ãta yoaga. à yoacʉ ti ã yoahti wapare wapaga mʉhʉ sehe. Mʉ ã wapari baharo ti pjoarire wʉha duti masina tina. Mʉ ã yoachʉ ñʉa masa mʉhʉre ti nia mahñori jichʉ masiahca jipihtina. Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutiare yoariro mʉ jichʉ masiahca tina. $}Mʉhʉre sã dutiro seheta yoaga. Mipʉre õre pititiaro mʉa Cohamacʉre wacũina “Õ sehe yoanahtja”, niina jira. z#mà jia mʉ õre wihichʉ tʉhoa tina cahmachuahca mʉhʉre tuhtia taa. à jicʉ õ sehe yoaro cahmana mʉhʉre. " Õ sehe ni namona tina. “Pa sehepʉ jiinare judio masa jieraina watoi jiinare judio masare Cohamacʉ Moise cjirore to cũri cjirire cohã dutiha Paulo”, nimare õ macaina judio masa mʉhʉre. “Paulo judio masa pohnare mahari cahsarocãre yihso na dutierara”, nimare mʉhʉre tina. “Judio masa ti yoaa tiare Paulo duhu dutira”, ni ahri cʉ̃hʉre ni yahuwajara mʉhʉre. k!OTo ã ni yahuchʉ tʉhoa, “Cohamacʉ noariro, tuariro jira”, ni ño payore tina sehe. à ni tuhsʉ tina Paulore õ sehe ni yahure: —Coyeiro, mipʉre payʉ judio masa Jesure wacũ tuaina jira. Tíre masina mʉhʉ. à jia tina õ sehe ni tʉhotura: “Cohamacʉ to dutiare, Moise cjiropʉ marine to cũrire marine yoa pahñono cahmana”, nia nina. < qTói ti jichʉ ñʉno Paulo tinare to wamomaca ñahari baharo judio masa jierainare to buherire yahu pahñore Jesu yainare. Cohamacʉ to yoadohoa mehne to yoarire yahu pahñore. ykPa nʉmʉi Paulo sã mehne Santiagore ñʉno sʉre. Sã tópʉ sʉchʉ tói jipihtina Jesu yaina pʉhtoa jire. wJerusalẽpʉ sã sʉchʉ, tó macaina Jesu yaina sehe “¿Wihimajari?” ni, wahchea mehne piti bocare sãre. Y+Tópʉ sã wahachʉ mahainacã Cesarea macaina Jesu yaina sehe sã mehne wahare. à yoa tina mehne macariro Chipre macariro Mnasõ wama tiriro ya wʉhʉpʉ sʉi sã. Tiro yoari pja Jesu buheriro jire. à jiro to ya wʉhʉ sã carĩhti wʉhʉ jire. Tí wʉhʉi sã carĩni baharo, Jerusalẽpʉ sʉi sã. Paulo Santiagore ñʉno wahaha [/Tíre sʉhʉdu batoa, sã yare cahno, wahaa wahai sã Jerusalẽpʉ wahana. 9k“Wahaeraja”, to nichʉ tʉho duana nimai sã. To “Wahaihtja” to nichʉ, ã tʉhotunocahi sã. Õ sehe nii: —Mari pʉhtoro to cahmano seheta yoajaro —nii sã.  Sã ã nichʉ Paulo sehe õ sehe ni yʉhtire: —¿Dohse ni tiina nijari mʉsa? Yʉhʉ sehere cahyachʉ yoaca mʉsa. Tina yʉhʉre peresu ti yoachʉ noanohca. Yʉhʉ Jerusalẽpʉ Jesu mari pʉhtoro yare yʉ yoari buhiri yʉ yariachʉ noanohca —nire Paulo sãre. w To ã nichʉ tʉhona, sã Cesarea macaina mehne Paulore tuaro cahĩi sã. Tirore Jerusalẽpʉ waha dutieramai. \1 à wihiro tiro Paulo ya dare tʉã dihori dare na, to basi to dahporire, to wamomacarine dʉhte cayo õ sehe ni yahure: —Õ sehe nire Espíritu Santo: “Ahri dare cjʉariro Jerusalẽpʉ to sʉchʉ, judio masa ãta dʉhteahca tirore. Dʉhte tuhsʉ, judio masa jierainare waahca tina tirore”, nire Espíritu Santo —ni yahure Agabo.  Tópʉ sã mahaa dachoricã sã jiri baharo, Agabo wama tiriro Cohamacʉ yare yahu turiariro Judeapʉ jiriro sãre ñʉno wihire. s_ Tuhsʉ, tiro pititiaro numia pʉcʉro jire. Tí numia sehe Cohamacʉ yare yahua numia jire. Nuhmia jire. b=à yoa pa dachoi tjoa Cesarea wama tiri macapʉ sʉi sã. Tópʉ sʉ, noaa buheare yahuriro Felipe wama tiriro ya wʉhʉpʉ sʉi. à jina tiro mehne tjuai sã. Felipe Jesu yaina ti siete beseina mehne macariro jire. OTiro wama tiri macai jiina wahana Tolemaidapʉ wahã sʉi sã. Tóihta pjiri mare waha batoai sã. Tí macai sʉ, Jesu yainare “Coyea, ¿jimajari?” ni, cʉ̃ dacho sã tina mehne jisinii. (ISã ã siniri baharo, “Wahana nija” ni, tinare cjã suhsu batoa, wahai sã. Sã wahachʉ ñʉ nʉnʉ ti, tina sehe majare majaa wahare ti ya wʉhʉsepʉ. /Ti ã nipachʉta tí macare siete dachori sã jiri baharo, wahai sã. Sã wahahto panocã jipihtina Jesu yaina, ti namosãnumia mehne, ti pohna mehne, tí maca dʉhtʉ cahai sãre ñʉ tjuaa wahare. à jina jipihtina sã padʉroi sʉ, na tuhcua caha sʉ Cohamacʉre sinii. @yTói Jesu yainare ñʉna, siete dachori waro tjuasinii sã tí macai. à jia tó macaina Jesu yainare Espíritu Santo to yahuriro seheta tina Paulore Jerusalẽpʉ waha dutieramare.  à wahana Chipre wama tiri nʉcore poto ñʉ yʉhdʉai sã. Cõ bʉhʉsehe sehe jire tí nʉco. Tí nʉcore yʉhdʉa, Siria wama tiri yahpapʉ sʉi sã. à jina dohoria macaa pachere dohoria macariro Tiro wama tiri macai to dure mochʉ, tói pahsasinii. b=Pátarai jina, Feniciapʉ wahahtiare, dohoriare bocai sã. à jina tia mehne wahai sã. I Jesu yainare “Wahana nija” ni, dohoria mehne Cos wama tiri nʉcopʉ poto waha, pahã sʉi sã. Pa dachopʉ Roda wama tiri nʉcopʉ pahã sʉ, yʉhdʉa, Pátara wama tiri macapʉ sʉi sã. ? w&“Mʉsare pari turi ñʉsi yʉhʉ”, pano to nichʉ tʉhoa tuaro cahyare tina. à jia tirore tju nʉnʉ ti buhare pʉ pitamahapʉ. Tópʉ sãre ñʉ nʉnʉ tire sã wahachʉ.Y +%To ã sini batoachʉ tina jipihtina Paulore cjã suhsu, wahsupu wihmi, tiihre. T !$à ni batoa Paulo tina mehne na tuhcua caha sʉ, Cohamacʉre sinire.  -#Mari õ sehe tuaro dahrana paye baro cjʉaerainare yoadohoro cahmana marine. Ahrire mʉsare yoa ñoi yʉhʉ. Jesu mari pʉhtoro to niri cjirire wacũga mʉsa. “To wachʉ ñahariro yʉhdoro wariro sehe wahchera”, niri jire Jesu to basi —ni yahure Paulo Jesu yainare. . U"Yʉ basi dahra wapatai yʉ ya cjihtire. à yoa yʉ cahmaare, yʉhʉ mehne macaina ti cahmaa cʉ̃hʉre yʉ dahraa wapatari mehne nahi. Yʉ ã yoarire masina mʉsa. X)!Mʉsa niñerure, mʉsa suhti cʉ̃hʉre “Yʉhʉre waga”, nierahi mʉsare. 3_ ’Mipʉre yʉ wahari baharo, Cohamacʉ mʉsare ñʉ wihborohca. Masare to cahĩa buheare mʉsa basi cahma buhena, noano jinahca mʉsa. Cohamacʉ to buhea mehne mʉsare wacũ tua namochʉ yoarohca. Baharopʉre to yainare “Noano yoaitja”, to niriro seheta mʉsa cʉ̃hʉre noano yoarohca. #à jina noano yoaga mʉsa. Tia cʉhma waro dachoripe, ñaminipe pja ñʉa mehne buhei yʉhʉ mʉsa jipihtinare. Tíre noano wacũga mʉsa. !Baharopʉre paina mʉsa mehne macaina sehe Jesu yainare mahño, paye buheare tʉho dutiahca. Ti ã dutichʉ tina tʉhohto cua yʉhdʉara. MMʉsa basi noano yoaga. à jina Jesu yainare Espíritu Santo mʉsare to ñʉ wihbo dutiinare ñʉ wihboga. Ovejare ñʉ wihboina ovejare ti ñʉ wihboro seheta Jesu yaina cʉ̃hʉre ñʉ wihboga mʉsa. Cohamacʉ macʉno to yariaro to di cohãno mehne Cohamacʉ tinare to yaina cjihti yoare. Yʉ õre wahari baharo paina ñaina sehe yairo ovejare to chʉ cohãno seheta Jesu yare mʉsa yoaborire dojomehneahca. à jina Jesu yainare noano ñʉ wihboga. @yà masicʉ michare ahrire yahuja mʉsare. Jipihtia Cohamacʉ yare yahui yʉhʉ mʉsare. à jiro jipihtina mʉsa mehne macaina Cohamacʉ yare cahmaeraina ti jichʉ ya buhiri jierara. "=’Mʉsa mehne jicʉ pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiare yahua tii yʉhʉ mʉsare. Mipʉre ne mʉsare pari turi ñʉsi yʉhʉ. Ahrire masija yʉhʉ. NTo ã nipachʉta noaa buheare, Cohamacʉ masare to cahĩa buheare yahuhtiro cjihto jija. Jesu mari pʉhtoro to yoa dutirire yoa pahño duaja. Ahrire yoariro jicʉ, yʉ yariahtore cuieraja yʉhʉ. W~'Espíritu Santo to yahuri dihtare masija. Õ sehe nihre Espíritu Santo yʉhʉre: “Nohoi mʉ sʉa macaripepʉ mʉhʉ ñano yʉhdʉihca. à jia mʉhʉre peresu yoaahca”, nihre Espíritu Santo yʉhʉre. }à yoa mipʉre Espíritu Santo to dutiriro seheta Jerusalẽpʉ wahai nija. Yʉhʉ tópʉ wahacʉ yʉ dohse wahahtore masieraja yʉhʉ. Y|+à yoa judio masare, judio masa jieraina cʉ̃hʉre cʉ̃no potori buhei yʉhʉ. “Mʉsa ñaa yoari buhiri tiare masi, Cohamacʉ mehne tjuaahga. à yoa Jesu mari pʉhtorore wacũ tuaga”, ni yahui yʉhʉ. {Mʉsa noano wahahtore cahmacʉ mʉsare buhe pahñonocai yʉhʉ. Masa ti ñʉrocaroi, ã yoa mʉsa wʉhʉsepʉ cʉ̃hʉre buhei yʉhʉ. ozWMʉsa mehne jicʉ ne soro nino marieno Jesu, mari pʉhtoro yare yoaa tii yʉhʉ. à yoacʉ mʉsare pja ñʉi. “Mʉsare yʉhdʉrʉcaja”, nierahi yʉhʉ. Judio masa yʉhʉre ñano ti yoapachʉta Cohamacʉ yare yoaa tii yʉhʉ. -ySà to pjirocari baharo tina Paulo cahapʉ wihire. Ti wihichʉ ñʉno tinare Paulo õ sehe ni yahure: —Asiapʉ coã wihicʉ mʉsa mehne yʉ yoarire masina mʉsa. bx=à jiro Paulo Miletopʉ jiro, Efeso macainare Jesu yaina pʉhtoare pjirocare tiro. Zw-Paulo Pentecoste dacho waroi Jerusalẽpʉ sʉ duare. à jiro Asia yahpapʉ yoari pja ji duaerare. à jiro Efesore poto yʉhdʉa, Miletopʉ wahã sʉi sã. Paulo Efeso macainare Jesu yainare pʉhtoare yahuha vTópʉre sʉ yʉhdʉa pa dachoi Quío wama tiri nʉcore yʉhdʉai sã. Pa dachoi Samopʉ sʉi sã. Pa nʉmʉ sehere Miletopʉ sʉi sã. luQTirore sã piti bocachʉ, sã mehne tiro samure dohoriapʉ. Tia mehne waha, Mitilenepʉ sã sʉi. t/ Paulo pano dohoria mehne Asõpʉ sã sehe sʉ mʉhtai. Paulo sehe mahapʉ waha duare. Paulo to niriro seheta Asõpʉ tirore sã piti bocai. xsi To ã nichʉ wahmʉno yariariro cjiro masaa wahare. To ã masachʉ ñʉa tina wahche yʉhdʉare. à wahchea mʉano macari tahtiapʉ mʉja, pãore duhu payore Santa Cena yoaa taa. Ti ã yoari baharo yoari pja Paulo tinare buhe namore tjoa. Pʉ bohreahto panocãpʉ tinare buhe duhure. To buhe tuhsʉchʉ wahaa wahai sã. Paulo Tróadepʉ jiriro waha, Miletopʉ sʉha r Gq Ti ã yoachʉ ñʉno Paulo dujia, wahmʉnore cjã suhsure. To ã yoari baharo Jesu yainare õ sehe ni yahure tiro: —Yajeripohna ñaena tjiga. Yarierara ahriro. Catira —nire Paulo sehe. hpI Paulore to tʉhoro watoi, cʉ̃iro wahmʉno Eutico wama tiriro mahari sopaca cahai mʉja pja dujire. Duji, Paulo tinare yoari pja to buhe namochʉ wahmʉnore wʉjo tare. Wʉjo ta, tiro carĩ mʉa, tia casario buipʉ dujiriro majare boraa wahare. Boraa waha, yaria yʉhdʉa wahare. To yariari baharo tina tirore yariariro cjiropʉre na wahcõ dapore. [o/à jina mʉano macari tahtiai payʉ poca sihãa poca jiri tahtiai cahmachui sã. mnSDomingo jichʉ Jesu yaina cahmachu pãore duhu payore Santa Cena yoaa taa. Ti ã yoahto pano Paulo tinare buhere. à yoaro Paulo pa dachoi wahahtiro jiro yoari pja tiro buhere. Ñami dacho macapʉ buhe duhuro taro nimare. lmQTi ã cohtachʉ bʉcʉaerari pãore ti chʉa bose nʉmʉri baharo sã sehe Filipoi jiina dohoria mehne waha, cinco dachori pahã, Tróadepʉ sã tinare mʉ sʉi. Siete dachori waro jii tópʉre. Tróadepʉ Paulo tinino wahaha Zl-Tiro mehne macaina to pano waha, Tróade wama tiri macapʉ tirore cohtari jire. ak;à waharo Asiapʉta sʉha. Tói Berea macariro Sópatro wama tiriro Pirro macʉno Paulore piti ti wahcãha. à yoa Tesalónica macaina Aristarco, Segundo cʉ̃hʉ tirore piti ti wahcãha. Tuhsʉ, Derbe macariro Gayo wama tiriro Timoteo cʉ̃hʉ tiro mehne wahaha. Asia macaina Tíquico, Trófimo cʉ̃hʉ Asiapʉ tirore piti ti wahcãha. mjSTói tiro tia sʉ̃ waro jiha. Tói jirucuma, Siria yahpapʉ pahãa waha duamaha. Wiho mejeta judio masa cohtamaha tirore ñaha duaa. à jiro Paulo pa mahapʉ, Macedoniapʉ wahari mahapʉ mʉnanopʉta majare tjuaa wahaha tjoa. iTópʉ sʉ buhe, tí yahpai jia macari macainare Jesu yainare wahchechʉ yoaha tiro. Tinare buhe tuhsʉ, Grecia yahpapʉ sʉha tiro. Dh Ti ã wahari baharo, Paulo sehe Jesu yainare pji cahmachu yahu quihõha. Yahu quihõ tuhsʉ, tinare wahchechʉ yoa, tinare coha sitiha. Coha siti tuhsʉ, Macedonia yahpapʉ wahaa wahaha. Vg%)à ni yahu tuhsʉ, “Tó puro tjira. Wahaga”, niha tiro masare.Zf-(Michare mʉsa sua, sañurucurire mari pʉhtoa tʉhoa, “Marine cohãa nica”, ni tʉhotuahca tina. à jina mʉsa ni sañurucurire tinare noano poto yahu masieraja mari —niha pʉhtoare yoadohoriro masare. Xe)'Pari turi cahmachuna noano mehne cahmachuga. Mʉsa yoariro sehe yoaena tjiga. d&à jia Demetrio, plata dahraina mehne ahrinare mʉsa ñahainare yahusã duaa, buhiri tiare cahnoina sehere yahusãjaro tina. c)%Ahrina mʉsa ñaha taina mari cohamacore ñano ni durucuerare. à yoa tina cohamana wʉhʉsepʉre sãa, yacaerare. à jina noano yoaga mʉsa. tba$à jia paina “Ahri potocã jierara”, ni masierara. à jina suaena tjiga mʉsa. Noano tʉhotuga mʉsa. aa;#Ti ã ni sañurucuchʉ ñʉno, Efeso macaina pʉhtoare yoadohoriro masare, “Dihta mariahga”, ni yahuha tinare. —Mʉsa Efeso macaina tʉhoga. Efeso macaina tuaricoro cohamaco Artemisa ya wʉhʉ cohtaina mari jichʉ jipihtia yahpari macaina masina. à jia mʉanopʉ bora tari masʉre ñʉ wihboina mari jichʉ cʉ̃hʉre masina masa. J` "Wiho mejeta tiro judio masʉno to jichʉ ñʉa masa jipihtina cʉ̃no potori pʉa hora waro sañurucuha: —Artemisa, Efeso macaina mari yacoro cohamaco tuaricoro jira —ni sañurucuha tina. z_m!à jia judio masa sehe Alejandro wama tirirore masare yahu dutimaha. à jiro Alejandro “Dihta mariahga”, nino to wamomaca mehne cjãtuha. “Ahrina sãre judio masare tuhtia nina”, ni tʉhoturo judio masare dʉcata duaro, durucumaha. h^I à jia tói cahmachuina mehne macaina sehe payʉ “¿Dohseana tana mari cahmachuna nijari?” ni masieraha. à jia tina sañurucu namoha. Ahrie sehepʉ jiina soro ni, sañurucuha. Paina cʉ̃hʉ soro ni sañurucuha. 6]eà jia paina tí yahpa macaina pʉhtoa, Paulo mehne macaina jia, ti cahamacare yahu dutiha Paulore: —Masa ti cahmachunopʉ wahai tjiga —ni yahu dutiha pʉhtoa Paulore. \\1à jia Paulore masa cahai to waha duachʉ, Jesu yaina sehe tirore waha dutieraha. [}à jia Efeso macaina jipihtina sañurucu yʉhdʉa, tʉho masia pihtia wahaha. à wahaa, Gayore, Aristarco cʉ̃hʉre ñaha, masa ti cahmachunopʉ tinare waja wahcãha. Gayo, Aristarco mehne Macedonia macaina jia, Paulo mehne tiniina jia tiha. Z/To ã nichʉ tʉhoa tina sehe tuaro sua, sañurucuha: —Artemisa Efeso macaina mari yacoro cohamaco tuaricoro jira —ni sañurucuha tina. iYKà nia mari dahraare masa ñano durucuhto cua yʉhdʉara. à yoa masa mari cohamaco Artemisa ya wʉhʉre “Wiho jiri wʉhʉ jira”, ni cohãboca. Ti ã cohãchʉ ticoro jipihtina Asia yahpa macaina, jipihtiri yahpa macaina ti ño payoricoro to jipachʉta to tuaa butiarohca. à jia masa baharopʉ jiina ticorore masieraboca —niha Demetrio tinare. (XIAhriro Paulo to yoarire to buheri cʉ̃hʉre masina mʉsa. Õ sehe ni buhera tiro: “Cohamana masʉri masa ti yoari catiina jierara”, ni yahua tire tiro. To ã nichʉ tʉhoa payʉ Efeso macaina, jipihtiroi paina Asia yahpa macaina cʉ̃hʉ tí buheare “Potocã tjira”, nia tire. "W=à jiro Demetrio paina plata dahrainare pji cahmachu õ sehe ni yahuha tinare: —Tʉhoga mʉsa. Ahri dahraa mehne pjíro mari wapatarire masina mʉsa. WV'Cʉ̃iro platare dahrariro Demetrio wama tiriro plata mehne cohamaco Artemisa wama tiricoro ya wʉhʉ masʉri yoariro jiha. à jiro tiro paina plata dahraina mehne tí masʉrine dua, pjíro wapataha tina. kUOTí pjare Efesoi Jesu yare paina cahmaeraa, Paulo cʉ̃hʉre payʉ masa tuhti, sañurucuha. TT!Pʉaro tirore yoadohoinare to pano waroca mʉhtaha Macedonia yahpapʉ. Timoteo, Erasto cʉ̃hʉ jiha tina. à jiro Paulo sehe cʉ̃irota tjua nʉnʉ tisiniha Asia yahpapʉ. Efesoi masa sua, sañurucuha S Ti ã wahari baharo Paulo õ sehe ni tʉhotuha: “Macedonia yahpapʉ sʉ mʉhta, tí yahpare yʉhdʉa Acaya yahpare sʉihtja. Tí yahpare yʉ sʉri baharo Jerusalẽpʉ wahaihtja. Tí macare yʉ sʉri baharo Romapʉ wahaihtja”, ni tʉhotuha Paulo. ]R3à jia Cohamacʉ yare cahmaina payʉ wahaha. Cohamacʉ tuaa mehne to yaina wahaha. EQTina mehne macaina payʉ yaya puti siteina jiha. à jia tina ti joaa tjurire yaya ti yoaare yahua tjurire tópʉ na ta, masa ti ñʉrocaroi tí tjurire jʉ̃ cohãnocaha tina. Tí tjuri ti wapa tirire tina ti quihõchʉ, jipihtia tjuri cincuenta mil tʉri plata mehne ti yoaa tʉri posa waro wapa timaha tí tjuri. aP;à yoa masa payʉ Jesure wacũ tuaina ti ñano yoari buhirire yahu yʉhdʉa taha. @OyTi ã yoari baharo jipihtina Efeso macaina, judio masa, judio masa jieraina mehne tíre tʉhoa, cui yʉhdʉaha tina. à jia pʉhtoro Jesu yare bʉjʉpero marieno durucuha masa sehe. uNcTo ã nichʉta watĩno to cohtotariro sehe tuaro mehne tinare ñaha mʉaa wahaha. Tinare ñaha, ñaabiaro yoa, yʉhdʉrʉcanocaha. To ã yoachʉ Esceva pohna sehe suhti marieina, cami tiina mʉroca wijaa wahaha tina tí wʉhʉre. @MyTo pohna watĩnore ti wijaa dutiri baharo, watĩno sehe õ sehe niha tinare: —Jesure masija. Paulo cʉ̃hʉre masija. à masipacʉta mʉsa sehere masieraja —niha watĩno tinare. xLiEsceva wama tiriro siete to pohna sehe ãta yoamaha. Esceva sehe judio masʉno sacerdotea pʉhtoro jiha. DK Wiho mejeta paina judio masa, ã tinirucuina, watĩare cohãina jiha. à yoa pʉhtoro Jesu wama pisuro mehne watĩare cohã duamaha. à jia watĩare õ sehe ni dutimaha tina: —Paulo to yahuriro Jesu to wama mehne dutija mʉsare. Wijaahga. Ahriro mehne pari turi jiena tjiga —nimaha tina watĩare warocaa. J Masa sehe suhti cahsari Paulo to pjacʉre pihaa cahsari cjirire, ã yoa tirore pihaa suhti cʉ̃hʉre naa, dohatiinare pihoha masa. Tí suhtire dohatiinare ti pihochʉ noaa wahaha. à jichʉ watĩa tinapʉre jirina cjiri wijaa wahaha, tí suhtire ti pihori baharo. aI; à yoa Cohamacʉ tuaa mehne Paulo masare ñʉ cʉa yʉhdʉachʉ yoaa barore yoa ñoha. !H; Pʉa cʉhma waro buhea tiha tinare. To ã buhechʉ jipihtina Asia yahpa macaina judio masa, judio masa jieraina mehne mari pʉhtoro Jesu yare tʉhoha. G Wiho mejeta paina sehe tʉho duaeraha. à jia tina masa ti tʉhoroi noaa buheare ñano ni ñoha. Ti ã nichʉ tʉhoro Paulo sehe Jesu yainare pji wijaa, pa sehepʉ wahaha. Waha, Tirano wama tiriro to buheri wʉhʉpʉ dachoripe masare Cohamacʉ yare yahuha Paulo. [F/Baharo Paulo judio masa ti buheri wʉhʉpʉ sãa, tia sʉ̃ waro cuiro marieno pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiare yahu, durucuha tina mehne. Tirore ti ã tʉhori baharo “Ahri potocã jira”, niha tina. -EUTina jipihtina doce mʉa jia jiboa. QDà to bautisachʉ, Paulo tina cãina bui to wamomaca to duhu payochʉ, Espíritu Santo sehe wihiha tinapʉre. To ã wihiri baharo tina sehe tʉhomahnoera dʉseri mehne durucu, Cohamacʉ yare yahuha. _C7To ã nichʉ ti tʉhori baharo, Jesu wama mehne to tuaa mehne bautisaha tinare. BTi ã nichʉ tʉhoro õ sehe niha Paulo: —Masa ti ñaa yoarire cahya, tíre ti duhuchʉ ñʉno bautisaha João. à jiro to bautisari cjiri sehe ti ñaa yoarire ti duhurire masare ti ñohti cjihti jira. Wiho mejeta paye baro cʉ̃hʉre yahu namoha João. “Yʉ baharo tariro sehere wacũ tuaga mʉsa”, ni yahuha tiro. à nino Jesure yahuro niha —ni yahuha Paulo tinare. lAQTi ã ni yahuri baharo Paulo tinare õ sehe ni sinitu ñʉha tjoa: —¿Noa ya buheare mʉsa tʉhori baharo bautisari mʉsare? —niha tiro tjoa. —João ya buheare sã tʉhori baharo bautisahre sãre —ni yahuha tina. &@ETinare boca sʉro tiro tinare õ sehe ni sinitu ñʉha: —¿Mʉsa Jesure wacũ tuari baharo mʉsa sehe Espíritu Santore cjʉa dʉcari? —ni sinitu ñʉha Paulo. To ã nichʉ tʉhoa tirore õ sehe ni yahuha tina: —“Espíritu Santo jira”, ni yahuerare sãre —ni yahuha tina. ? Corintopʉ Apolo to jiro watoi, Paulo sehe tʉ̃yucʉpʉ mʉja yʉhdʉa, Efesopʉ sʉha. Tópʉ sʉro cãina Jesu yainare bocaha. x>ià jia tiro Apolo sehe Acaya yahpapʉ to waha duachʉ Jesu yaina tirore “Noano wahaga”, ni joaa pũrine waha tirore. Tí pũri Acayapʉ jiina Jesu yainare Apolore noano piti boca dutia pũri jiha. à jiro Apolo tópʉ sʉro, tó macainare noano yoadohoha. Tó macaina Cohamacʉ cahĩa mehne Jesure wacũ tuaina jiha. Judio masare tí macai jiinare õ sehe ni yahuha: —Cohamacʉ to warocariro mʉsa cohtariro jira Jesu. Cristo waro jira tiro —ni yahuha Apolo judio masare paina masa ti ñʉrocaroi. Cohamacʉ yare ti joari cjiri mehne to noano quihõno yahuchʉ tʉhoa tina “Potocã jierara”, ni masieraha. =<}à jiro judio masa ti buheri wʉhʉpʉ tiro cuiro marieno tinare buhe dʉcaha. To ã buhechʉ ti tʉhori baharo Priscila, Aquila mehne tirore tina mehne naaha. Cohamacʉ yare to quihõno yahu pahñoerachʉ ñʉa quihõno yahu pahñoha tina tirore. :;mPairo tirore Cohamacʉ yare yahu tuhsʉa tiha. à jiro tiro João masare bautisariro to buhea dihtare masiha. à jiparota tiro tuaro wahchea mehne Cohamacʉ yare noano buheha. 6:eTí pjare, judio masʉno Apolo wama tiriro, Alejandría macariro Efesopʉ sʉha. Tiro noano yahu mihniriro jiha. à jiro tiro Cohamacʉ to joari cjirire noano masiha. 9Tói mahaa dachoricã jiha. Tói jiriro cjiro yʉhdʉha. Galacia yahpai jia macaripʉ, Frigia yahpai jia macaripʉ pari turi sʉ, tí macari macainare Jesu yainare buhero, Jesure wacũ tua namo wahchechʉ yoaha tiro. Apolo wama tiriro Efesoi buheha t~||{zyhxvtutshrdqOq>onmm1llkXjigfee5ddd cbaaX``_D^<]a\'[[OZyYY`XXW?VUU5SRRRP8OO3NCMALIKlJ;IHH8GGFFEVD|CBB@?>>v=Cʉ̃ ñami pʉa somana baharo pjiri ma Adriático wama tiri mai wihnono sãre tuaro wãre. Tí pjare ñami dacho macai dohoria macaina mʉa sehe “Dʉhtʉ cahapʉ jija mari”, ni tʉhoture tina. ]f3Wiho mejeta marine nʉcopʉ wihnono wãroca, cohãnohca —ni yahure Paulo tinare. 6eeà jina cuiena tjiga mʉsa. Anjo yʉhʉre to niriro seheta waharohca. Cohamacʉre wacũ tuaja yʉhʉ. à jicʉ to yahuriro seheta “Potocã tjira”, ni tʉhotuja yʉhʉ. pdY“Paulo, cuiecʉ tjiga. Jipihtina bui pʉhtorore mʉ yoari cjirire mʉhʉre yahuro cahmana. Cohamacʉ noariro jira. à jiro tirore mʉ siniriro seheta mipʉre mʉhʉ mehne macaina cʉ̃hʉre yoadohorohca”, nihre yʉhʉre anjo. 8ciMicha ñamine Cohamacʉ yairo anjo yʉhʉre bajuahre. Cohamacʉ yairo jija yʉhʉ. à jicʉ tirore dahra cohtariro jija yʉhʉ. Anjo sehe yʉ cahai taro, õ sehe ni yahuhre: bWiho mejeta mipʉ mʉsare yahuja. Cuiena tjiga. Jipihtina mari yʉhdʉnahca. Ahria dohoria dihta marine wahtiabasarohca. a/à jia tina yoari pja ti chʉ duhuri baharo Paulo ti pano ducu, õ sehe ni yahure tinare: —Pano mʉsare yʉ yahuchʉ tʉhoerare mʉsa. “Cretapʉ jiina mari wahachʉ cua nica”, yʉ nichʉ tʉhoerare mʉsa. Yʉhʉre tʉhona, ahria macaa jipihtiare boeraboa mʉsa. W`'Payʉ dachori ñichua dachori jichʉ, sʉ̃ dacho macariro ñahpichoha poca cʉ̃hʉ ne bajuerare. à jiro tuaro wihnono tare. à jina “Minia wahaja mari. à jina yariaa wahanahca”, ni tʉhotumai sã. ?_yPa dacho dohoria macaare diapʉ cohãre tina ti basi. "^=Wihnono, coro mehne tuaro tare. Pa dacho cʉ̃hʉre wihnono mʉnanota tjoa to tachʉ ñʉa tina ti pachere diapʉ dureroca ño tuhsʉ pahãa wahai sã. ] Tiare dohoriai sã waja payo dʉhteri baharo pjiria dohoriapʉ pjiri da mehne tina wahma ñaha payore. Sirte wama tiri padʉre “Dohoria doca wahã sʉri”, nia cui nire tina. à jia tina co turure ti duhu miori baharo dohoria dihtare wihnono wãrocare. Z\-Cauda wama tiri nʉcocã cahapʉ sur sehepʉ waha, tí nʉcocã sãre mahanocã dʉcatare. “Marine nu wapʉoro wahara”, nina tóre pjiria dohoria macaria mahariacã bʉsocare noano waja payo dʉhtei sã. [à jiro dohoriare wihnono tuaro wahã wihire. Wihnono to wãrʉcarore waha masierana, majare paha, wihnono mehne wahai sã. SZWiho mejeta baharo curero wihnono noreste wama tiri wihnono tuaro wãre. ]Y3 à yoa sur sehe pjiroca wihnono ta dʉcare. “Michare noari dacho mari wahahti dacho jira”, ni tʉhotumaha tina. à ni tʉhotua tina comaa tañore tʉã wahcõ, Creta nʉco dʉhtʉ caha cahai yojai sã. ]X3 Ti pahsari pitamaha noari pitamaha puhiro jichʉ ti pahsari pitamaha jierare. To ã jiri pitamaha jichʉ dohoria macaina payʉ waha dua, Fenicepʉ yoja duamare. Fenice Creta wama tiri nʉco macari pitamaha jiro, wihnono to tariropʉ sʉ̃ mʉja taro sehepʉ cõ bʉhʉsehepʉ, poto bʉhʉsehepʉ cʉ̃hʉre ñʉroca, wihnono tachʉ noano dʉcatari maca jire. To ã jiri pitamaha jichʉ masia tina tópʉ cʉ̃ puhiro ji duamare. Pjiri mapʉ wihnono, coro pjíro taha W Wiho mejeta surara pʉhtoro dohoria pʉrore tʉhoro, oturiro cʉ̃hʉre tʉhoro, Paulo to yahua sehere tʉho duaerare waha duaro. `V9 —Tʉhoga mʉsa. Chʉ duhuri dacho bose nʉmʉ baharo mari wahachʉ marine minihto cuabiara. Ahria dohoria, dohoria macaa, mʉsa pache cʉ̃hʉ mari mehne macaina cʉ̃hʉ mari butiboca wahana —nire Paulo. 'UG Tópʉ yoari pja sã jiri baharo, sã wahahto sehe cuabiare. à jiro ti chʉ duhuri dacho bose nʉmʉ yʉhdʉri baharo, Paulo tinare õ sehe ni yahure: (TITópʉ yʉhdʉ, tí nʉco dʉhtʉ cahai waha, “Nu wapʉoca” ni, waha, Noari Pitamaha wama tiropʉ wahã sʉi. Pitamaha Lasea wama tiri maca cahapʉ jira. YS+Payʉ dachori pjiro dero waha, “Nu wapʉoca” ni, waha, Gnido wama tiri maca potoi sʉi sã. Tópʉ sʉ yʉhdʉa, wihnono tuaro wã, sã waha duariroi sãre wãrocaerare. à jina sã cõ bʉhʉsehepʉ majare paa wahai. à jina Creta wama tiri nʉco to dʉcatari pahrẽ sehe sã pahãa waha, Salmo wama tiri ñoacare yʉhdʉai sã. RTópʉ sʉna, Alejandríapʉ tariare, Italiapʉ wahahtiare dohoriare bocai. à jiro sãre tiapʉ surara pʉhtoro naare. }QsPʉ Ciliciare yʉhdʉa, Panfilia cʉ̃hʉre yʉhdʉa, Mira wama tiri macapʉ Licia yahpai jiri macapʉ wahã sʉi. P3Dohoria mehne sã pahãchʉ tuaro wihnono sãre pa sehepʉ wãroca pjohõre. à jina Chipre wama tiri nʉco dʉcataroi poto bʉhʉsehei wahai sã. cO?Pa dachoi sã Sidõpʉ sʉi. Tópʉ sʉro Julio Paulore noano yoare. à yoaro Paulore tó mehne macaina cahapʉ ñʉno waha dutire. à jiro Paulo mehne macaina tirore to cahmaare ti wachʉ “Noanohca”, nire Julio. ^N5à jina Adramitio wama tiro macaria dohoriai samui sã. Tia Asiapʉ wahahtia jire. Samu tuhsʉ, tia mehne wahai. Aristarco Tesalónica wama tiri maca macariro sã mehne wahare. Tesalónica Macedonia yahpai jira. TM #Paulore Italiapʉ dohoria mehne warocaa taa, tirore paina mehne ti peresu yoarina mehne Julio wama tirirore cũre tina. Julio cien surara pʉhtoro jiro, to ya curua “César yaina surara”, wama tire. 'LG —Ahriro “Jipihtina bui pʉhtorore Césare yʉ yoarire yahu duaja”, to nierachʉ mari wioboa tirore peresupʉ jirirore —niha Agripa Festore.KwTo ã niri baharo Agripa, Festo, Berenice jipihtina paina mehne wahcãrʉca, wijaa, ti basi õ sehe ni durucuha: —Ahriro to yoari buhiri ne peresu yoa masieraja mari. ¿Ã jina mari yaba buhiri tirore wajãbocari? —ni durucuha tina ti basi. JpIY—Mahanocã durucucʉ o yoari pja durucucʉ mʉsa, jipihtinare “Yʉ jiro seheta Jesu yaina jijaro”, ni sini payoja Cohamacʉre. Wiho mejeta yʉ yoaro sehe peresupʉ mʉsa jichʉ cahmaeraja yʉhʉ —niha Paulo Agripare. 6He—¿Ahrire yʉhʉre yahucʉ mahanocã mʉ yahua mehne Jesu yairo yʉ wahachʉ yoa duai nijari mʉhʉ? —niha Agripa Paulore. To ã nichʉ Paulo õ sehe ni yʉhtiha: (GI—Pʉhtoro Agripa, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti yahuri cjirire tʉhora mʉhʉ. Ti yahuare mʉ tʉhochʉ masija yʉhʉ —niha Paulo Agripare. F-Pʉhtoro Agripa sehe, ahri yʉ yahurire noano masina. à jicʉ yʉhʉ tirore cuiro marieno yahuja. Ahri yahuare jipihtina masa masina. à jicʉ jipihtia ahrire yʉ nirire pʉhtoro Agripa to masichʉ masija yʉhʉ —niha Paulo Festore. à ni tuhsʉ õ sehe niha Agripare: To ã nichʉ tʉhoro Paulo õ sehe ni yʉhtiha Festore: —Pʉhtoro tʉho masierariro jieraja yʉhʉ. Yʉ yahua potocã tjira. à jicʉ yʉhʉ ahrire cua pisaro mehne nija. ODTo ã ni yahuri baharo Festo tirore tuaro sañurucu õ sehe ni durucuha: —Paulo, mʉhʉ tʉho masierariro jira. Mʉhʉ payʉ buhecʉ tʉho masierariro wahara —ni sañurucuha tiro Paulore. zCm“Cristo Cohamacʉ warocariro sehe ñano yʉhdʉrohca. à jiro yariaro masa mʉja mʉhtariro waharohca tiro. à jiro masare to yʉhdohtore judio masare, judio masa jieraina cʉ̃hʉre masichʉ yoarohca”, ni yahu mʉhta joaa tiha panopʉ macaina cjiri. Yʉhʉ cʉ̃hʉ ti yoaro seheta yahuja —ni yahuha Paulo Agripare. Paulo Agripare Jesu yairo cjihto yoa duamaha =BsWiho mejeta dachoripe Cohamacʉ to yoadohoro mehne ã buherucuja. à jicʉ mipʉre mʉsa jipihtina pʉhtoare wiho jiina cʉ̃hʉre to yare yahui nija. Panopʉ macaina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri, Moise cjiro mehne ti yahu mʉhtariro seheta yahuja yʉhʉ cʉ̃hʉ. Õ sehe ni yahu mʉhtaa tiha tina: lAQCohamacʉ ya wʉhʉi yʉ jichʉ yʉ ã ni yahuri buhiri judio masa yʉhʉre ñaha, wajã duamare. @Damascoi buhe mʉhtai. Baharo Jerusalẽi buhei tjoa. Baharo Judea yahpai, judio masa jieraina cahapʉ cʉ̃hʉre masare “Ñaano yoaeraja sã”, ni ti tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota duti, Cohamacʉ yare cahma dutii. “Noaare mʉsa yoachʉ ñʉa ‘Noaina jija sã’ ni, mʉsa tʉhotumari cjirire mʉsa tʉhotu cohtotarire paina masiahca” nicʉ, tinare noaare yoa duticʉ buhei. u?cà ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha: —Pʉhtoro Agripa, mʉano macaa yʉ tʉhoare yʉhdʉrʉcaerahi. 4>aYʉ yare tinare masichʉ yoaga mʉhʉ. à jicʉ nahitianopʉ tiniina yoaro sehe jiinare ti ñaare duhuchʉ yoaga. Buhriaropʉ tiniina yoaro sehe noaa sehere cohtotachʉ yoaga tinare. Watĩnore cahmaerachʉ yoaga mʉhʉ. à yoacʉ Cohamacʉ ya sehere yʉhtichʉ yoaga mʉhʉ tinare. Mʉ ã yoachʉ tina yʉhʉre wacũ tuaahca. Ti ã wacũ tuachʉ ñʉcʉ ti ñaa yoari buhirire boihca. à jia tina Cohamacʉ to beserina mehne macaina jiahca. To wahtire cjʉahtina jiahca tina”, nire Jesu yʉhʉre —ni yahuha Paulo. Paulo to yoarire to dahraare yahuha !=;Judio masare judio masa jieraina cʉ̃hʉre mʉhʉre buhe duticʉ, warocaihtja. Ti cahai mʉ jichʉ, mʉhʉre ti ñʉ tuhtichʉ mʉhʉre yoadohoihtja. =<sWahcãrʉcaga mʉhʉ. Mʉhʉre yʉ cahamacʉno cjihto yoai tai mipʉ bajuaja yʉhʉ. Michare yʉhʉre mʉ ñʉrire, baharo mʉhʉre yʉ ñohti cʉ̃hʉre painare yahuihca mʉhʉ. i;K“Pʉhtoro, ¿diro baro jijari mʉhʉ?” ni sinitui. “Yʉhʉ Jesu, mʉ ñano yoariro jija. }:sSã jipihtina yahpapʉ bora caha sʉ, judio masa ya mehne yʉhʉre to durucuchʉ tʉhoi. “Saulo, Saulo, ¿dohseacʉ mʉhʉ yʉhʉre ñano yoajari? Mʉhʉ yʉhʉ mehne suacʉ yʉhʉre yʉhtieracʉ, mʉ basi ñano yʉhdʉra”, nire yʉhʉre. =9s Õ sehe jire pʉhtoro Agripa: Cohari pja jichʉ waroi mahai yʉ wahachʉ mʉano macaa si sitea, sʉ̃ dacho macariro yʉhdoro, yʉhʉre yʉhʉ mehne wahaina cʉ̃hʉre si sitere. 48a à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha: —Damascopʉ Jesu yainare ñano yoa duacʉ sʉmai. Tinare ñano yʉ yoa duachʉ ñʉa sacerdotea pʉhtoa yʉhʉre waha dutire. ;7o Payʉ tahari jipihtia judio masa buhea wʉhʉsei Jesu yainare ñano yoa dutia tii. à yoacʉ Jesu yaina Jesure ti cohãchʉ yoa duai nimai. Tina mehne tuaro suai yʉhʉ. à jicʉ paina masa ya macaripʉ cʉ̃hʉre tinare ñano yoai sʉa tihi yʉhʉ —ni yahuha Paulo. Paulo Jesu yairo to waharire yahuha P6 à jicʉ Jerusalẽpʉ ã yoaa timai yʉhʉ. Sacerdotea pʉhtoa yʉhʉre ti dutiri baharo payʉ Jesu yainare peresu yoaa tii. à jicʉ pʉhtoa tinare ti wajã dutichʉ, wajã dutii yʉhʉ cʉ̃hʉ. 5 à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha: —Jesure Nazare macarirore ñʉerasinicʉ, ñaa dihtare yoa duamai to yainare. #4?¿Dohse yoana Cohamacʉ to masorire sã yahuchʉ tʉho duaerajari mʉsa judio masa? —ni yahuha Paulo. Paulo Jesu yainare to ñano yoari cjirire yahuha L3Yʉ coyea judio masa jipihtina doce curuari macaina Cohamacʉ masare to masohtore wahche cohtarucura. à yoa Cohamacʉre ño payorucura. à cohtarucuina jia sã yoaro seheta yoara tina. Pʉhtoro Agripa, ã cʉ̃no potori yoaina sã jipachʉta tina sehe to masohtore yʉ cohtari buhiri yʉhʉre yahusã mʉjana judio masa. F2Ahri buhirita yʉhʉre yahusã mʉjana. Sã ñʉchʉsʉma cjirire “Yariainare masoihtja”, Cohamacʉ to ni cũrire “Potocã tjira”, yʉ niri buhiri ahrina yʉhʉre yahusã mʉjana. 1%Fariseo curua macaina paina yʉhdoro sã dutiare yʉhdʉrʉca dutieraina jira. Wahmanopʉre fariseo curua macariro jimai. à jicʉ fariseo curua macaina ti dutiare, ti yoaa barore yoa pahñoriro yʉ jichʉ tina masina. Tina mʉhʉre yahu duaa, tíre yahu masina tina. h0Ià ni tuhsʉro õ sehe ni namoha tiro: —Wahmʉno yʉ jia tia cjirire jipihtina judio masa masina. Jipihtia dachoripe yʉ masa bajuari baharo yʉ ya dihtapʉre, Jerusalẽpʉ cʉ̃hʉre yʉ jiri cjirire masina tina. \/1Mʉhʉ judio masa sã yoaa tiare, sã buhea cʉ̃hʉre mʉ noano masichʉ pinine wahcheja yʉhʉ. à jicʉ mʉhʉ yʉhʉre noano tʉhoga —ni dʉcaha Paulo. Paulo Jesu yairo to jihto pano to jia tirire yahuha .—Pʉhtoro Agripa, yʉhʉre judio masa ti yahusãrire, yʉ yoarire mʉhʉre yahucʉ, mipʉre noano yajeripohna tija. Q- To ã niri baharo Agripa Paulore õ sehe ni yahuha: —Mʉ basita yahuga —niha tiro Paulore. To ã niri baharo Paulo sehe, “Dihta mariahga”, nino to wamomacarine wahcãrʉca, to yoarire yahuha: |,qà jicʉ ahriro to yoarire noano masierasinija yʉhʉ. à masierasinicʉ mari pʉhtorore yahu joa masieraja. à jicʉ mʉsare to yahuchʉ tʉho dutii nija mipʉre. Pʉhtoro Agripa mipʉ pinihtare ahriro jira mʉ sinitu ñʉhtiro. Mʉ sinitu ñʉ tuhsʉchʉ mari masiri baharo ahrirore ti yahusãrire noano yahu joaihtja. Ahriro to ñano yoarire yʉ masierapachʉta mari pʉhtoro cahapʉ tirore yʉ warocachʉ noaerara. à jicʉ mipʉre ti yahusãrire noano masi duai nija —niha Festo tinare. +*Ti ã nipachʉta õ sehe tʉhotuja yʉhʉ. Ahriro ne ñano yoariro jierara. ¿Yaba buhiri wajãbocari mari tirore? à jicʉ jipihtina bui pʉhtorore César Augustore ahriro to yoarire to yahu duachʉ jipihtina bui pʉhtoro cahapʉ warocaihtja tirore. )à jiro Festo õ sehe ni yahuha: —Pʉhtoro Agripa, mʉsa jipihtina ahri wʉhʉre cahmachuina tʉhoga. Õre ahriro payʉ judio masa ti yahusãriro jira. Jerusalẽpʉ, Cesareapʉ cʉ̃hʉre tina tirore yahusãhre. “Tirore wajãga”, ã nirucua nina tina. ('Pa dachoi Agripa, Berenice mehne ti buhiri tiare cahnori wʉhʉpʉ sʉ, “Pʉhtoa jija sã”, nia cua pisaro yoa ñoha tina, surara pʉhtoa, tí maca macaina pʉhtoa mehne. Tó sehe yoa sãa tiha tí wʉhʉpʉ sãa. Ti sãa sʉri baharo Paulore pjirocaha Festo. '—Yʉ basi tʉho duaja tirore —niha Agripa Festore. —Ñamichacapʉ tirore tʉhoga mʉhʉ —ni yʉhtiha Festo. y&kWiho mejeta tiro waha duaerare. “Yʉ yoarire jipihtina bui pʉhtorore Césare yahu duaja”, nire tiro yʉhʉre. To ã niri baharo õihta tirore cohta dutihi jipihtina bui pʉhtoro cahai tirore yʉ warocahto pano —niha Festo Agripare. %1Ahrire masieracʉ tirore noano sinitu ñʉhi. “¿Jerusalẽpʉ waha duajari yʉhʉ mehne? Tópʉ yahuga mʉ yoarire yʉhʉre”, nimahi tirore. M$Wiho mejeta ahrirore Cohamacʉ yare to yahuri buhiri judio masa tirore tuhtihre. Jesu wama tiriro yariariro cjiro to masa mʉjarire to yahuri buhiri yahusãhre ahrirore. Ahri dihtare yahusãhre. ]#3à jia tí wʉhʉi to wihichʉ ñʉa tirore ñʉ tuhtiina wahcãrʉcare. Ti ã wahcãrʉcachʉ ñʉcʉ “Ñabiaro ni yahusãhca”, ni tʉhotumahi yʉhʉ tinare. Tirore yahusã duapahta yahusã masierare tina. $"Aà jicʉ tina õre ti wihichʉ ñʉcʉ yoari pja yoaerahi yʉhʉ. Wiho mejeta pa dachoi buhiri tiare cahnori wʉhʉi dujicʉ, ti yahusãrirore pjirocahi. K!Ti ã nichʉ tʉhocʉ yʉhʉ tinare õ sehe ni yahuhi: “Roma macaina sehe peresu ti yoainare masare waerara. à jicʉ tirore waeraja mʉsare. Sã ñaharirore tirore yahusãrinare to ñʉhto pano tirore buhiri dahre masieraja sã. To basi to yoarire to yahuerasinichʉ tirore buhiri dahre masieraja sã”, nihi tinare. 4 aà jia Jerusalẽpʉ yʉ wahachʉ judio masa ti sacerdotea pʉhtoa, ti bʉcʉna mehne ahrirore yahusãhre. “To ya buhirire wajãga tirore”, ni sinihre tina yʉhʉre. yTói payʉ dachori ti jiri baharo Festo õ sehe ni yahuha Agripare Paulore: —Õre Feli to peresu yoariro jira. /W Baharopʉ pʉhtoro Agripa, Berenice wama tiricoro mehne Cesareapʉ Festore ñʉa sʉha. —¿Ne, wihimari mʉhʉ cʉ̃hʉ? —niha tina Festore piti bocasinia. ' To ã nichʉ tʉhoro Festo sehe noano masi yahuinare sinitu tuhsʉ, õ sehe ni yahuha Paulore: —Mʉhʉ jipihtina bui pʉhtorore mʉ yoarire mʉ yahu duachʉ, tiro cahapʉ warocanahtja sã mʉhʉre —niha Festo Paulore. Paulo pʉhtoro Agripare to yoarire yahuha 9k Dutiare yʉhdʉrʉcariro yʉ jichʉ, yʉhʉre wajãchʉ noaboa. Wiho mejeta ahrina ti yahusãri sehe mahñoa ti jichʉ yʉhʉre yahusãrinare yʉhʉre wiho waro wia masierara mʉhʉ. Yʉ yoarire jipihtina bui pʉhtorore Césare yahu duaja. Tiro sehe yʉ buhiri tiare to cahnochʉ cahmaja —niha Paulo. uc To ã nichʉ tʉhoro Paulo õ sehe ni yahuha: —Jipihtina bui pʉhtoro César to ya wʉhʉi buhiri tiare cahnori wʉhʉi jija mipʉre. Ahri wʉhʉ baroi yʉ yoarire tʉhoga. Judio masare yʉ ñano yoaerarire noano masina mʉhʉ. E Festo sehe judio masare wahchechʉ yoa duaro, Paulore õ sehe ni sinituha: —¿Jerusalẽpʉ waha duajari mʉhʉ? Mʉ yoarire yʉhʉre tópʉ yahuihca mʉhʉ —niha Festo Paulore. 1[Ti ã ni yahusãri baharo Paulo to yoarire yahuha: —Judio masa ti dutiare, Cohamacʉ wʉhʉ macaa dutiare, Roma pʉhtoro to dutiare yʉhdʉrʉcaerahi —niha Paulo. V%à jia Paulo Festo cahapʉ to wihichʉ, judio masa Jerusalẽpʉ tarina sehe Paulo cahai ducu, tirore tuaro mehne yahusã dʉcaha. à yahusãpahta “Ahriro to ñano yoachʉ ñʉhi”, ni yahu masieraha. .Uà jiro Festo ocho o diez dachori tina mehne to jiri baharo Cesareapʉ tjuaa wahaha. Pa dachoi tiro buhiri tiare cahnori wʉhʉi dujiro, Paulore na ta dutiha. ucPaulo to ñano yoariro jichʉ, mʉsa pʉhtoa Cesareapʉ yʉhʉ mehne waha, tirore yahusãga —niha Festo. Ti ã nichʉ tʉhoro, Festo õ sehe ni yahuha tinare: —Mipʉre Paulo Cesareapʉ peresu jira. Yʉhʉ tópʉ wahai tai nija. 4aPaulo to mahapʉ wahachʉ tirore bʉcʉa caha, wajã duaa nimaha tina. à jia tina Festore tuaro sinimaha: —Paulore Jerusalẽpʉ warocaga —ni sinimaha tina Festore. mSTói to jichʉ sacerdotea pʉhtoa, judio masa pʉhtoa mehne Paulore ti yahusãrire yahuha Festore. j Oà yoa Festo tí yahpapʉ tia dacho to jiri baharo, Cesareapʉ jiriro waha, Jerusalẽpʉ sʉha. ucPʉa cʉhma baharo Porcio Festo wama tiriro pʉhtoro Felire cohtotariro jiha. Wiho mejeta Feli sehe judio masare tiro mehne wahchechʉ yoa duaha. à jiro pʉhtoro Feli to pʉhtoro wijaahto pano, tiro Paulore peresui ji dutisiniha.+à nino Paulo to niñeru wachʉ cahmamaha Feli. à jiro tiro niñerure cahmano, payʉ tahari Paulore pji, tiro mehne durucua timaha Feli. -Sà yahuro quihõno yoaare, ñaare yoa duaparota yoaeraare, pihtiri dacho jichʉ Cohamacʉ masare to buhiri dahrehtore yahuha Paulo. To ã ni yahuchʉ tʉhoro Feli cuiro, Paulore õ sehe ni yahuha: —Mipʉre waharisa. Baharo yʉhʉre dahraa mariachʉ mʉhʉre pjiihtja tjoa —niha Paulore. Y+Mahaa dachoricã baharo Feli to namono Drusila wama tiricoro mehne ta, Paulore pjiha. Feli namono sehe judio masono jiha. Paulore ti pjiri baharo, Jesucristore to wacũ tuaare Paulo sehe yahuha tinare. t aà ni tuhsʉ, Paulore cohtariro surarare Feli noano ñʉ nʉnʉ dutiha “Peresupʉ jiriro duhtiri”, nino. Wiho mejeta mahanocã ware to tinihtore. Paulo mehne macainare tirore peresupʉ jirirore yoadoho dutiro ã dutiha Feli. ~ uTo ã ni yahuri baharo Feli õ sehe ni yahuha Paulore: —Mipʉ tó puro tjira. Surara pʉhtoro Lisia to wihiri baharo mʉhʉre yʉ yoahtore masiihca yʉhʉ —niha Feli Paulore. Feli sehe Jesu yaina ti yoarire noano masi pahñoriro jiha. l QCʉ̃nocã pinihtare yʉhʉre tina yahusã masina: Pano tina mehne jicʉ õ sehe ni tuaro sañurucuhi yʉhʉ: “ ‘Yariaina masa mʉjaahca’, yʉ niri buhiri, buhiri dahrera mʉsa”, nihi tinare —ni yahuha Paulo Felire.  Ahrina õpʉ jiina sehe judio masa bʉcʉna mehne yʉ jichʉ ñʉina yʉ ñano yoarire masia, tina cʉ̃hʉ yahusãjaro. { oWiho mejeta paina judio masa Asia yahpa macaina tói jihre. Tina yʉ ñano yoachʉ ñʉrina jia yahusãa tajaro. I ’Paye cʉhmarine pa sehepʉ tiniriro jicʉ Jerusalẽne tju wihi, yʉ coyeare judio masa pjacʉoinare niñerure wai tai nihi. Tju wihi Cohamacʉre ño payoi tai to ya wʉhʉpʉ sʉmahi. à jicʉ Cohamacʉ to cosa dutiriro seheta yʉ basi yʉ yʉhdʉrʉcarire yʉ cosari baharo wahiquirore wa duamahi tirore ño payoi tai. Tópʉ yʉ jichʉ ahrina judio masa yʉhʉre bocahre. Ti bocachʉ paina yʉhʉ mehne mariahre. Sua, sañurucuina mariahre. 5cà jicʉ buhiri mariaja yʉhʉ. Cohamacʉ yʉhʉre tíre masina. à yoa masa cʉ̃hʉ tíre masina. à jii potocãta yahuja yʉhʉ mʉhʉre. à jicʉ noano tʉhotunocaja. 0YAhrina paina judio masa ti tʉhoturo seheta Cohamacʉ jipihtina masare yariainare noaina, ñaina mehne ti masa mʉjachʉ yoarohca. Yʉhʉ cʉ̃hʉ ãta ni tʉhotuja. .UMipʉ yʉ yoarire yahuihtja mʉhʉre. Dóihta sã ñʉchʉsʉma ti ño payorirore Cohamacʉre ño payoja yʉhʉ cʉ̃hʉ. à jicʉ to yare yoaja Jesu ya noaa buhea ti nino seheta. Ahrina “Jesu ya mahñopea jira”, ni durucura ahrina judio masa. Wiho mejeta Cohamacʉ dutia, Moise cjiropʉre to cũri cjirire tí cʉ̃hʉre ño payoja yʉhʉ. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cʉ̃hʉre ño payoja yʉhʉ. xi à jia yʉhʉre yahusãrina sehe ti yahusãri cjirire “Õ sehe yoare ahriro”, ni yahu masierara mʉhʉre. uc Judio masa yʉhʉre Cohamacʉ wʉhʉpʉre boca ti ñahachʉ masare ñano ni sañurucui nierahi. à yoa masare sua sañurucuchʉ yoai nierahi. à yoacʉ judio masa buhea wʉhʉsere, ti ya maca cʉ̃hʉre ne ti nino sehe ñano yoaerahi.  Doce dachorita wahara Jerusalẽpʉ Cohamacʉre yʉ ño payori baharo. Mʉhʉ ahri potocã ti jichʉ masi duacʉ painare sinitu ñʉga. S Ti ã ni yahusãri baharo pʉhtoro Feli Paulore yahu dutiha. Õ sehe ni yahuha Paulo: —Payʉ cʉhmari ahri yahpa macainare mʉ dutirire masija yʉhʉ. à jicʉ yʉ yoarire mʉhʉre yahucʉ wahcheja. uc To ã niri baharo paina judio masa “Tértulo to niriro seheta potocã tjira”, niha tina cʉ̃hʉ. N~Baharo tirore yahusãrinare mʉ cahapʉ waha dutihre Lisia. To ã nichʉ tʉhona tahi sã.] Mʉhʉ pinihta ahrirore sinitucʉ, jipihtiare to ya buhirire masicʉhca mʉhʉ —niha Tértulo Felire. \}1Wiho mejeta surara pʉhtoro Lisia wama tiriro tirore sãre tuaro mehne manocahre. 6|eà jina Cohamacʉ wʉhʉre ñano to yoa duachʉ ñʉna sã ñahahi ahrirore. [Sã ñahari baharo sã ya dutiare to yʉhdʉrʉcariro jichʉ tirore buhiri dahre duamahi sã. R{Ahriro sãre caribobiara. Jipihtia yahpari macainare judio masare ti sua sañurucuchʉ yoara ahriro. à jiro masa ti basi cahma tuhtichʉ yoara ahriro. à jiro nazareno wama tiri curua pʉhtoro jira. }zsMipʉre mahanocã mʉhʉre cariboihtja yʉhʉ. Mahanocã mʉhʉ mehne sʉhʉdu duaja. Sãre tʉhorocasinia mʉhʉ. Uy#à jina sã noano jinocahna wahcheja. à jina mʉhʉ mehne noano wahcheja. 6xeà jiro Paulore tópʉre ti na sʉri baharo Tértulo tirore yahusã dʉcaha. à yahusã dʉcaro õ sehe ni yahusãha Felire: —Mʉhʉ noano masiriro, sã pʉhtoro mʉ noano dutichʉ sã ahri yahpa macaina noano jinocaja sã cahmacheno marieno. Mʉ dutia mehne noaa sehere cohtotaro nina ahri yahpa. Ww )Cinco dachori baharo, Anania sacerdotea bui pʉhtoro, paina judio masa bʉcʉna, dutiare mihniriro Tértulo wama tiriro mehne Cesareapʉ sʉha. à jia tina Paulore yahusã dua, pʉhtoro Feli cahapʉ sʉha. v#Tinare sinitu tuhsʉ, Feli Paulore õ sehe ni yahuha: —Mʉhʉre yahusãrina õre ti wihichʉ mʉ yahuchʉ tʉhoihtja —niha Feli Paulore. To ã niri baharo Herode ya wʉhʉpʉ tirore cũha. à jiro to mʉare tirore cohta dutiha pʉhtoro.Vu%"Ti ã wari baharo pʉhtoro tí pũre to ñʉri baharo tiro painare sinitu ñʉha: —¿Di yahpa macariro jijari ahriro Paulo? —ni sinitu ñʉha tiro. —Cilicia yahpa macariro jira —ni yahuha tirore. t!!Pʉ Cesareapʉ na sʉha Paulore. à jia surara pʉhtoro to warocari pũre pʉhtoro Felire waha. à jia Paulore na sʉha pʉhtoro cahapʉ. s5 Pa dachoi paina surara cawaloa bui pisaeraina tí macai tjua taha ti ya macapʉ. Paina surara cawaloa bui pisaina dihta tirore na yʉhdʉ wahcãha. }rsà yoa surara ti pʉhtoro to dutiriro seheta yoaha. Tí ñamine Antipatri wama tiri macapʉ Paulore na sʉha. qà jiro judio masa tirore wajã dua, ti bʉcʉa cahachʉ tʉhoro pairo yahure yʉhʉre. To ã yahuri baharo Paulore mipʉre mʉ cahapʉ warocai nija. à jicʉ tirore yahusãrinare to ñaa yoarire mʉhʉre yahu duti tuhsʉhi yʉhʉ”, ni joaha surara pʉhtoro. “Yʉhʉ Claudio Lisia mʉhʉre tuariro pʉhtoro Felire noa dutija. @l{à ni tuhsʉ papera joaro, õ sehe ni joaha tiro: kPaulore cawaloare to pisahtinare cahnobasaga. Cesareapʉ pʉhtoro Feli cahapʉ, noano ñʉ nʉnʉ soga tirore —niha surara pʉhtoro. j%à ni tuhsʉ, surara pʉhtoro pʉaro to surarare pji wahcã, tinare õ sehe ni dutiha: —Dos cientos surarare, setenta cawaloa bui pisainare, dos cientos doca yucʉ cjʉaina mehne ti yare cahno dutina wahaga. Micha ñami nueve jichʉ Cesareapʉ wahanahca mʉsa. liQTo ã nichʉ tʉhoro surara pʉhtoro õ sehe niha: —Yʉhʉre mʉ yahurire painare yahui tjiga —ni yahuha wahmʉnore. à ni tuhsʉ wahmʉnore “Wahaga”, niha tiro. Paulore pʉhtoro Feli wama tiriro cahapʉ warocaha .hUWiho mejeta cuarenta bui curero mʉa tirore wajã duaina bʉcʉa caha duara. Tina tirore ti wajãhto pano chʉare chʉsi. à yoa sihnisi. “Tirore mari wajãerachʉ, Cohamacʉ mari sehere buhiri dahrejaro”, nire tina ti basi. à jia mipʉ mʉhʉre Paulore na ta dutia tina sehe duhti cohta tuhsʉhre, Paulore wajãa taa. à jicʉ ti yahua wihichʉ tinare yʉhtii tjiga mʉhʉ —ni yahuha wahmʉno surara pʉhtorore. {goTo ã sinituchʉ tʉhoro õ sehe ni yahuha: —Judio masa cʉ̃no potori, “Õ sehe yoajihna” ni, ñamichacapʉ judio masa bʉcʉna cahapʉ mʉhʉre Paulore naa dutiahca. “Bʉcʉna Paulore pari turi sinitu duara”, ni mahñoahca. OfTo ã nichʉ tʉhoro pʉhtoro sehe wahmʉno to wamomacare ñaha tʉã wahcã, masa marienopʉ tirore sinitu ñʉha: —¿Dohse nii tai niri mʉhʉ yʉhʉre? —niha tiro Paulo pjacamacʉnore. eTo ã nichʉ tʉhoro surara sehe Paulo pjacamacʉnore to pʉhtoro cahapʉ na sʉ, õ sehe ni yahuha: —Peresupʉ jiriro Paulo sehe yʉhʉre pjiroca, ahriro wahmʉnore mʉ cahapʉ naa dutihre. Ahriro mʉhʉre yahuro taro nihre —niha surara to pʉhtorore. Ad{To ã yahuri baharo Paulo sehe cʉ̃iro surarare pjiroca, õ sehe ni yahuha tirore: —Ahriro wahmʉnore pʉhtoro cahapʉ naahga. Ahriro mʉ pʉhtorore yahu duaro nina —niha Paulo. cWiho mejeta Paulo pjacamacʉno ti ã ni durucuchʉ tʉhoha. Ti ã nichʉ tʉhoro waha, surara ya wʉhʉpʉ Paulore yahuro sãaha. ,bQà jina mʉsa, bʉcʉna mehne õ sehe ni pjirocaga. “Paulore pari turi sinitu duaja”, niga surara bui pʉhtorore. Mʉsa ã niri baharo surara bui pʉhtorore na ta dutiga Paulore. Wiho mejeta Paulo to õre to wihiro cahachʉ waro tirore wajãnahca sã —niha tina sacerdotea pʉhtoare. \a1Ti ã niri baharo tina sacerdotea pʉhtoare, bʉcʉna cʉ̃hʉre yahua wahaha: —Paulore sã wajãhto pano chʉare sã chʉeraja. “Tirore sã wajãerachʉ Cohamacʉ sã sehere buhiri dahrejaro”, nihi sã. d`A Pa dacho bohrearoi judio masa cahmachu, ti basi õ sehe ni cahma durucuha: —Õ sehe yoajihna. Paulore wajãjihna. Cohamacʉre õ sehe ni yahu cũjihna. Ne mari sihnisi. Ne chʉsi, pʉ tirore mari wajãri baharopʉ. Tirore mari wajãerachʉ, mari sehere Cohamacʉ buhiri dahrejaro —niha tina ti basi. Tina cuarenta bui curero judio masa jiha. _ ^ Pa ñamihi pʉhtoro Jesu Paulo cahai ducuro, õ sehe ni yahuha tirore: —Wacũ tuaga. Mipʉre õre Jerusalẽi yʉ ya buheare yahure mʉhʉ. Tó seheta Romapʉ cʉ̃hʉre yahui wahaihca mʉhʉ —niha pʉhtoro Jesu Paulore. Judio masa Paulore wajã duamaha ]y Ti ã niri baharo, tina jipihtina cahma tuhti, tuaro suaha. “Ti basi cahma sua sayo, tirore wajãboca”, ni cuisãaha surara pʉhtoro sehe. à jiro Paulore, masa watoi ducurirore na wio, to ya wʉhʉpʉ na ta dutiro warocaha to surarare. _\7 à cahma tuhtia, tuaro sañurucuha. à yoa fariseo curua mehne macaina judio masa buheina wahcãrʉca, tuhti, õ sehe ni yahuha: —Ahriro Paulo ñano yoaerare. à jiro espíritu o anjo, potocã tiro mehne durucuriro jiboca. [à jina ahrirore buhiri dahrena, Cohamacʉre ñʉ tuhtiina jiboca mari. à yoaina jiena tjiga mʉsa] —niha tina. [%Saduceo curua macaina õ sehe niina jiha: “Yariaina masa mʉjasi. Espíritua, anjoa cʉ̃hʉ ne mariahna”, niina jiha. Wiho mejeta fariseo curua macaina sehe tina yoaro sehe nieraha. à jia Paulo “Yariaina masa mʉjaahca” to nichʉ tina ti basi cahma tuhtiha. ZTo ã nichʉ tʉhoa fariseo curua macaina, saduceo curua macaina ti basi cahma tuhtiha. à jia ti basi pʉa curua tju waha. &YEà yoa tói pʉa curua macaina jiha. Cʉ̃ curua saduceo curua macaina jiha. Pa curua sehe fariseo curua macaina jiha. Pʉa curua ti jichʉ masino, Paulo judio masa bʉcʉnare tuaro sañurucu õ sehe ni yahuha: —Coyea, yʉhʉ fariseo curua macariro jija. Fariseo curua macariro macʉno tjija yʉhʉ cʉ̃hʉ. “Yariaina masa mʉjaahca”, yʉ ã niri buhiri yʉhʉre ñano yoa duara mʉsa —niha Paulo. FXTi ã nichʉ tʉhoro Paulo õ sehe ni namoha tjoa: —Coyea, tiro to sacerdotea bui pʉhtoro to jiare masierahi yʉhʉ. à jii ã nimacanocati yʉhʉ. Cohamacʉ yare ti joari cjiri õ sehe ni yahura tirore: “Mʉ ya maca macaina pʉhtorore ñano ni, durucui tjiga”, ni joaa tiha —niha Paulo tinare pjãno. 0WYTo ã nichʉ tʉhoa Paulo cahai ducuina õ sehe niha tirore: —Cohamacʉ to beseriro sacerdotea bui pʉhtorore ñano durucui tjiga mʉhʉ —niha tina Paulore. wVgTo cahai ducuinare cjã dutiha. Tirore ti cjãri baharo Paulo Ananiare tuhtiha: —Masa ti ñʉrocaro dihtare noano yoariro jira mʉhʉ. Masa ti baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtariro jira mʉhʉ. “Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcai nina”, yʉhʉre nipaihta yʉhʉre cjã dutira mʉhʉ. à cjã duticʉ mʉhʉ sehe dutiare yʉhdʉrʉcai nica —niha Paulo tirore. vUeTo ã nichʉ tʉhoro jipihtina sacerdotea bui pʉhtoro jiriro Anania sehe Paulo dʉserore cjã dutiha. ,T Sà jiro Paulo judio masa bʉcʉnare ñʉ piti boca, õ sehe ni yahuha: —Coyea, Cohamacʉ to ñʉrocaroi jipihtia dachoripe noano yoarucuja yʉhʉ —niha Paulo. LSà yoa surara pʉhtoro judio masa Paulore ti yahusãrire noano masi duaha. à masi duaro pa dachopʉ comaa darire tirore to pjã dutiri baharo, sacerdotea pʉhtoare, judio masa bʉcʉna mehne cahmachu dutiha surara pʉhtoro. To ã cahmachu dutiri baharo tiro tópʉ Paulore na wahcã, ti pano duhu dapoha tirore.pRYTo ã nichʉ tʉhoa tirore tjanaborina wahaa wahaha. à jiro Paulo Roma macariro to jiriro jichʉ masino, tirore comaa dari mehne ti dʉhteri cjirire wacũno, cui niha surara pʉhtoro sehe. Paulo judio masa pʉhtorore yahuha xQiTo ã nichʉ tʉhoro surara bui pʉhtoro sehe tirore õ sehe ni yahuha: —Yʉhʉ Roma macariro ji duacʉ niñeru pjíro wapai —niha tiro. —Yʉhʉ Roma yahpa macari macapʉ masa bajuai. à jicʉ Roma macariro jija —niha Paulo. B,~_}|||#{{ zz_yxwwGvuutss!qqtp[onn m_lplkpjizhfedcba`,_^^w\[[yZZ)ZX}WWVBUTSR_QbPoO`N)MMLeJJ;I`HG FiE]CBAn@?|>>=;z;:99J8j8Y6I4215/.3,+d)(&& % #"T!!$ D-+b " F  ' R 8GBLsDAhri pũre yʉ joarocari pũre mʉsa mehne macainare mʉsa buhe tuhsʉri baharo Laodicea macaina cʉ̃hʉre warocaga. à yoa tinare Laodicea macainare yʉ joarocari pũre mʉsa cʉ̃hʉ buhega. rDNoajaro mari coyea Jesu yaina Laodicea macaina. Ninfa cʉ̃hʉ noajaro. Jesu yaina ticoro ya wʉhʉi cahmachuina cʉ̃hʉ noajaro. Tq!DDuhturu Luca mari cahĩriro mʉsare noa dutira. Dema cʉ̃hʉ noa dutira. _p7D Tiro mʉsa ya cjihtire tuaro sini payore mʉsare pjíro tʉhoturo. Laodicea macaina ya cjihtire, Hierapoli macaina ya cjihti cʉ̃hʉre tiro tuaro sini payore. To ã yoariro jichʉ ñʉcʉ mʉsare yahurocai nija. o+D Epafra mʉsa mehne jiriro cjiro mʉsare noa dutira. Tiro Cristore dahra cohtariro jira. Cohamacʉre sinino, mʉsa ya cjihtire tuaro sini payorucura tiro. Cohamacʉre noano wacũ tuarucuhtina, to cahmano sehe yoahtina mʉsa jihto sehe ã sini payorucura tiro Cohamacʉre. DnD Jesu “Justo” ti ni pisuriro cʉ̃hʉ noa dutira mʉsare. Ahrina tiarota yʉhʉ mehne dahraina judio masa waro jira. Judio masa waro tina dihta Cohamacʉ yare yʉhʉ mehne buhera. Õ sehe buheja sã Cohamacʉ yaina masa ti wahahto sehe, Cohamacʉ ti pʉhtoro to jihto sehe. Tina yʉhʉre noano yoadohoina jira. mmSD Aristarco peresupʉ jiriro yʉhʉ mehne macariro mʉsare noa dutira. Marco cʉ̃hʉ noa dutira. Tiro Bernabé tañʉno jira. Tirore yahuroca tuhsʉi mʉsare. Mʉsa cahapʉ to sʉchʉ ñʉna noano mehne tirore piti bocaga. NlD Onésimo mari coyeiro mari cahĩriro mehne piti dahre warocai nija. Tiro cʉ̃hʉ Cristo yare ne duhuerara. Mʉsa mehne macariro jira. Tina pʉaro sã õre dohse sã yʉhdʉrire yahuahca mʉsare. {koDMʉsa cahapʉ tirore warocai nija yʉhʉ sã jia tiare mʉsa masihto sehe, mʉsare wahchechʉ yoahtiro cjihtore. FjDTíquico mari coyeiro Jesu yairo jira. Tiro mari cahĩriro, Cristo yare buhero, sã mehne dahrariro jira. à jiro Cristo yare ne duhuerara tiro. Tiro yʉ jia tiare mʉsare yahurohca. (iIDPaina mehne sʉhʉduna noano ji coaro mehne sʉhʉduga. Noaa dihtare durucuga. Paina mʉsare ti sinituchʉ noano masi yʉhtiga tinare. Noa duti batoaha Paulo h DJesu yaina jieraina mehne jina noano yoaga mʉsa. Cristo yare yahuga tinare. Tina mehne mʉsa jiro puro ãta noano yoaga. g)Dà jicʉ mʉsa ã sini payochʉ cahmaja to yare yʉ noano yahuhto cjihto sehe. Cristo to dutiriro seheta yʉ yahuhto cjihto sehe sini payoga. nfUDSã ya cjihti cʉ̃hʉre sini payoga tjoa. Cristo yare paina pano ti masierari cjirire buhena nija sã. Tinare sã noano masichʉ yoahto sehe sini payoga Cohamacʉre. Cristo yare yʉ buheri buhiri yʉhʉ mipʉre peresupʉ jija. wegDDachoripe Cohamacʉre siniga mʉsa. Noano wacũ tʉhotu siniga. à yoana “Noana”, niga Cohamacʉre. /d YDMʉsa pʉhtoa sehe, mʉsare dahra cohtainare potocãta noano yoaga tinare. Mʉsa cʉ̃hʉ pʉhtoro cjʉara. Mʉsa pʉhtoro mʉsa cjʉariro sehe mʉano macariro jira. cDÑaare yoainare buhiri dahrerohca mari pʉhtoro. à yoainare cʉ̃iro dʉhsaro marieno cʉ̃no potori buhiri dahrerohca tiro.kbODMʉsa ã yoachʉ Cristo mʉsare noano yoarohca. “Mʉsare waihtja”, to niare mʉsare warohca mari pʉhtoro. Tíre masina mʉsa. Mari pʉhtoro Cristore dahra cohtaina jira mʉsa. à jiro tiro sehe mʉsa pʉhtoro waro jira. 9akDPotocãta Cristo yaina jina noano yʉhtira mʉsa tirore. à jina mʉsa pʉhtoare ahri yahpa macainare yʉhtina, tina dihtare yʉhtina nierara. Cristo cʉ̃hʉre mʉsa yʉhtiboro sehe yʉhtinata nina mʉsa. à yoana mʉsa pʉhtoa ti dutiro seheta tuaro mehne dahraga, Cristo ya dutia ti jiboriro seheta. `1DMʉsa tinare dahra cohtaina, mʉsa pʉhtoare ahri yahpa macainare noano yʉhtirucuga. Ti ñʉrocaro dihtare yʉhtiina jiena tjiga. Ti mariachʉ cʉ̃hʉre yʉhtiina jiga. Mari pʉhtoro Cristore cua pisaro mʉsa ñʉriro seheta noano mehne yʉhtiga mʉsa pʉhtoa cʉ̃hʉre. h_IDMʉsa ti pʉcʉsʉma cʉ̃hʉ mʉsa pohnare suachʉ yoaena tjiga “Cahyachʉ yoari”, nina. ^DMʉsa ti pohna cʉ̃hʉ, mʉsa pʉcʉsʉmare yʉhdʉrʉcaeraina jiga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉno mari pʉhtoro noano ji coara. e]CDMʉsa namo tiina sehe, mʉsa namosãnumiare cahĩga. à yoa tí numiare ne tuhtiena tjiga. \DMʉsa manʉ tia numia, mʉsa manʉsʉmare noano yʉhtiga mʉsa. Ãta yoaro cahmana mari pʉhtoro Cristo ya numia jina. U[#DJipihtia dohse jia mʉsa yoaare noano yajeripohna ti yoaga mari pʉhtoro Jesu to wahchehto sehe. Cristore ño payora mʉsa. à yoa tirore ño payoa mehne noaa dihtare durucuga. à yoana Cristo to yoadohoa mehne Cohamacʉ mari Pʉcʉre “Noana”, ni wahche payo siniga tirore. Jesu yainare noano mehne ti jihti dutia õ sehe jira qZ[DCristo ya buheare noano wacũrucuga mʉsa. Noano masi buhega to yare. Cua pisaro mehne tíre yahuga. à yoa tuhsʉ, Salmore, Cohamacʉ yare basaare, paye tirore ño payoa basaare tirore basa payoga. Noano wacũ ño payoa mehne basa payoga. à basana to yare noano wacũga mʉsa. à yoana Cohamacʉre “Noana”, ni wahcheina jiga mʉsa Cohamacʉ mehne. PYDCristo marine noano jichʉ yoara jiape ni durucueraina mari jihto sehe. To ã yoachʉ noano jiga mʉsa, mʉsa basi. Õ seheta jihtina cjihtire to yaina cjihtire bese cũri jire Cohamacʉ mʉsare. à jina to pjacʉ yoaro seheta cʉ̃ curuata jira mʉsa. à yoa Cohamacʉre “Noana”, ni wahcheina jiga mʉsa Cohamacʉ mehne. XDAhri dutia mehne õ sehe ni dutija mʉsare: Painare cahĩga. Mʉsa ã yoana noano jipihtina mehne cʉ̃no mehne jinahca. XW)D Mʉsa mehne macaina mehne suana, dóihta mʉsa basi mʉsa suarire pjãga. Mari pʉhtoro mʉsa ñaa yoari buhirire bohre. à to boriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ mʉsa mehne macaina mʉsare ti ñaa yoarire boga. VyD à yoa Cohamacʉ to beserina, noaina, to cahĩina jina õ sehe jiga mʉsa: Painare pja ñʉina, painare noano yoaina, painare yʉhdʉrʉca duaeraina, painare niji siaro dero yoaina, mʉsare ti ñano yoapachʉta ã tʉhotunocaina jiga mʉsa. #U?D Cristo yaina jina judio masa, judio masa jieraina cʉ̃hʉ cʉ̃no potorita jira mʉsa, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Circuncisiõre yoaina, yoaeraina cʉ̃hʉ Cristo yaina jia cʉ̃no potorita jira, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Pa yahpa macaina, masieraina, mʉsa ya yahpa macaina cʉ̃hʉ Cristo yaina jia cʉ̃no potorita jira, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Dahra cohtaina, dahra cohtaina jieraina cʉ̃hʉ Cristo yaina jia cʉ̃no potorita jira, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Jesu jipihtina to yaina mehne jira. Wiho jiriro jierara tiro, to yaina ti ñʉchʉ. >TuD Mʉsa sehe Jesu yaina wahana tí ñaa yoaare duhu tuhsʉri jire. à jina mʉsa tʉhotuare cohtotaina jira mʉsa. Mʉsare noaa sehere cahmachʉ yoaro nina Cohamacʉ to yoaro sehe mʉsa jihto sehe. Õ seheta yoara tiro noano tirore mʉsa masi namohto sehe. à jiina jina mʉsa mehne macainare mahñoena tjiga. SD BR}DWiho mejeta mipʉre ahri ñaare duhu pihtinocahga mʉsa: Suaare, sua yʉhdʉare, painare ñano ni tʉhotuare, painare ñano quiti dahreare, ñano durucuare tí jipihtiare duhunocahga. ]Q3DPanopʉre mʉsa sehe tí ñaare yoarina jina tina mehne macaina jiri jimare mʉsa. zPmDTí ñaare yoaina Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaina jira. Ti ã yoa yʉhdʉrʉcachʉ ñʉno tinare buhiri dahrerohca. O%Dà yoa ahri yahpa macaa ñaa mʉsa yoaare duhunocahga mʉsa: Numino mehne ñano yoaare, mʉno mehne ñano yoaare, ñaa yʉhdʉaro yoaare, pairo namonore goa pjaare, pacoro manʉnore goa pjaare, ñaa goa pjaare duhunocahga mʉsa. Paye barore tuaro cahmaina jiena tjiga. Paye barore cjona, tíre tuaro cahmana “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ti ño payoro seheta yoana nija mari tíre. \N1Dà yoa Cristo mʉanopʉ marine ã jirucuhtinare yoariro si sitea mehne to tachʉ tiro mehne wahanahca mari. à wahana tiro mehne mʉanopʉ Cohamacʉ yare cjʉanahca. Cristo yaina jierasinina ñaare yoamai mari 9MkDCristo yaina jina tiro mehne yariaborina seheta mʉsa wahana ahri yahpa macaare pjíro tʉhotuena tjiga. à jiro Cristo mehne mʉsa jirucuhtore cahno tuhsʉri jire Cohamacʉ. pLYDMʉano macaa Cohamacʉ yare noano tʉhotuga mʉsa. Ahri yahpa macaare ne wacũ nʉnʉena tjiga mʉsa. (K KDà yoa Cristo yaina jira mʉsa. à jina Cohamacʉ tuaa mehne Cristo to masa mʉjariro seheta tí tuaa mehne pano mʉsa ñaa yoarire duhu, noaa sehere cohtotare mʉsa. à cohtotaina jina mʉano macaare Cristo yare cahmaga mʉsa. Tópʉre mʉanopʉ Cohamacʉ poto bʉhʉsehei dujira tiro. JDTí dutiare yoaina Cohamacʉre ño payoina yoaro sehe jimana. à yoa painare yʉhdʉrʉcaeraina yoaro sehe yoa ñomana. Ti pjacʉrire ñano yoaa Cohamacʉre ño payoina seheta yoa ñomana tina. Ti ã yoachʉ ti ya dutia sehe masi pahñoina ya dutia yoaro sehe jimana. à jierara. Tí dutiare yoapahta ti ñaare goa pjaare duhuerara. à jia tí dutia sehe yaba cjihti jierara.~IuDMari paye barore chʉchʉ dói pihtia wahara. Tó sehe jia barore pihtia barore tʉhotua nina ã dutiina. Ti ã dutichʉ ahri yahpa macaa dutia dihta jira tí dutia. Masa ti mʉ sʉro ti buhea dihta jira ahri buhea. à jia yaba cjihti jierara. $HADÕ sehe ni dutira ti mʉ sʉro dutiina: Ahri barore chʉena tjiga. Ahri barore ne chʉ ñʉena tjiga. Ahri barore pihaena tjiga. Tó sehe ni dutira tina. OGDà yoa Cristo yaina jina tiro mehne yariarina yoaro sehe jira mʉsa, Cohamacʉ to ñʉchʉ. à jina ñaare mʉsa yoarire duhurina jira mʉsa. à jina ahri yahpa macaa ñaa buheare, masa ti mʉ sʉro ti buheare cahmaeraborina jira mʉsa. ¿Ã jiborina jipanahta dohse yoana masa ti mʉ sʉro ti dutiare yʉhtijari mʉsa? F3DTó sehe yoapahta mʉsare yahusãina Cristo to dutiro sehe yoaa nierara. Cristo sehe to yaina dapu ti pʉhtoro jira. To yaina sehe to pjacʉ yoaro sehe jiina to ya curua macaina jira. Mari cohãri dohsaa mari wa dari cʉ̃hʉ mari pjacʉre cʉ̃ pjacʉ jichʉ yoara. Tó seheta Cristo sehe to yainare cʉ̃noi noano mehne jichʉ yoara. à yoa marine yoadohora Cohamacʉ cahmaare mari noano yoahto sehe. 8EiDÕ sehe nimana tí dutiare yoa dutiina. “Soro jiare bajuachʉ ñʉhi sã” nia, tina Cohamacʉre ti ño payoboro sehe anjoare ño payomana. à jiina jia “Masi pahñonocaja sã”, ni tʉhotumana tina masa ti mʉ sʉro ti tʉhoturiro seheta. à jia tina painare yʉhdʉrʉcaeraina, noaina yoaro sehe yoa ñomana mʉsare. à yoa “Quihõno yoaerara mʉsa”, ni yahusãna mʉsare. Ti ã ni yahusãchʉ, tinare ã ñʉnocahga. qD[DPanopʉ tí chʉa dutiare, bose nʉmʉrine yʉhdo dutiare, paye dutia cʉ̃hʉre cũri jire Cohamacʉ marine buhero taro. Tí dutia mehne baharopʉ to dohse yoahtore Cohamacʉ yoa ñono niri jire. Cristo to jia tia cjihtire yoa ño curero niri jire masare. “Tiro õ sehe waharohca”, nino ã yoa ñono niri jire. à yoa ñohti cjiti jiri jimare tí dutia. VC%Dà yoa paina mʉsa chʉare mʉsa sihnia cʉ̃hʉre ñʉa mʉsare “Buhiri tiina jira”, ni ñʉboca. Ti ã ni ñʉchʉ ã ñʉnocahga tinare. Sʉ̃ripe jia dachorire, somanaripe jia dachorire, bose nʉmʉri mʉsa yʉhdoerachʉ ñʉa mʉsare “Buhiri tiina jira”, ni ñʉboca tina. Ti ã ni ñʉchʉ ã ñʉnocahga tinare. VB%DMasa ti ñʉrocaroi watĩa pʉhtoare Cohamacʉ yʉhdʉrʉcari jire. Wiho jiina, tuaeraina tjuanocari jire tina sehe. à yoaro tinare bʉoro wahachʉ yoari jire, surara ti yʉhdʉrʉcainare masare ti naa ño ti bʉoro wahachʉ yoaro seheta. Crusapʉ yariaro Cristo watĩare yʉhdʉrʉcari jire. Mʉano macaare Cohamacʉ yare cahmaga $AADCohamacʉ to dutiare ti joari cjirire yʉhdʉrʉcaina mari jipachʉta Cristore mari wacũ tuachʉ ñʉno tiro marine buhiri ti dutierare. Cristo crusapʉ to yariaro mehne Cohamacʉ sehe mari ñaa buhirire cohãnocahna panopʉ to dutiare, marine buhiri ti dutiare to cohãnocaboriro seheta. Crusapʉ yariaro tí tañopʉ panopʉ macaa dutiare ti joari pũre to cjã puha õboro seheta tí dutiare cohãnocahna. @yD Panopʉre ñaa buhiri cjʉarina mʉsa jiri buhiri pichacapʉ wahaborina jimari jire mʉsa. à wahaborina jimari jire mʉsa Cohamacʉ yaina jierasinina. To dutiare cjʉaeraina jimari jire mʉsa. Mipʉre Cohamacʉ marine tiro mehne ã jirucuhtinare yoari jire. Cristo to yariaro mehne ã yoari jire tiro marine. à yoaro jipihtina mari ñaa yoari buhirire bonocari jire tiro. ?D To yaina jina bautisarina wahari jire mʉsa. To bautisarina wahana õ sehe ñona niri jire mʉsa: Panopʉ macaa mʉsa ñaa yoarire mʉsa duhurire ñona niri jire mʉsa. Tí mʉsa ñaa yoari buhirire mʉsa ya cũboro seheta tíre duhuri jire mʉsa. Cristo masa mʉjano noanopʉ wahari jire. To ã waharo seheta Cohamacʉre wacũ tuana “Tiro tuariro jira”, niina jina noaa sehere cohtotari jire mʉsa. Tiro Cohamacʉ sehe Cristore masoriro jira. To bautisarina wahana noaa sehere mʉsa cohtotarire ñona nina mʉsa. x>iD Circuncisiõre ti yoariro seheta mahanocã pjacʉ cahsarocãre ti yihso cohãriro seheta Cristo ñaa buhiri tiina mʉsa jia tiare cohã, duhuchʉ yoari jire. Ahri circuncisiõ masa ti pjacʉrire mahanocã cahsarocãre ti cohãri jierara. Ahri circuncisiõ yoaro sehe yoaro, Cohamacʉ sehe ñaa buhiri tiina mari jia tiare cohãna Cristore mari wacũ tuachʉ ñʉno. =DNoano yoaga mʉsa. Masa ti mʉ sʉro ti mahño buheare tʉhoena tjiga mʉsa. Tina panopʉ macaina ti mʉ sʉro ti niare buhera. Ti ã nia yaba cjihti jierara. Ahri yahpa macaina ti mʉ sʉro ti tʉhotuare buhe, Cristo ya sehere buherara. Cristo Cohamacʉ to jiro seheta jiriro jiro, ahri yahpapʉ pjacʉ tiro, Cohamacʉ warota jirota nina. To yaina jina Cohamacʉ mehne noano jija mari. Tirota jira jipihtina anjoa pʉhtoa bui paina bajueraina bui pʉhtoro jiriro. Tíre masina mahñoare buheinare tʉhoena tjiga. <D \;1DTirore noano masiina jiga mʉsa. à yoa dachoripe tirore masi namoga pano mʉsare paina ti buheriro seheta. à yoa Cristore wahche, “Noana”, nirucuina jiga mʉsa. Cristo yaina jina noaa sehere cahmaja mari x:iDà jina Cristore mʉsa wacũ tua dʉcariro seheta ãta tirore wacũ tuaa mehne dachoripe noano jirucuga. Q9DYʉhʉ mʉsa watoi jierapacʉta yʉ wacũno mehne mʉsa watoi jiriro yoaro seheta tʉhotuja. à jicʉ Cristore mʉsa noano wacũ tuarucurire, quihõno mʉsa yoari cʉ̃hʉre masicʉ wahcheja yʉhʉ. f8EDAhrire nija mʉsare “Paina mʉsare tʉho wisiachʉ yoaa durucua mehne mahñori”, nicʉ. t7aDPaina ti masierari cjirire, noa yʉhdʉare Cohamacʉ to masiare Cristo dihta noano masichʉ yoara marine. 6 DÕ seheta mʉsare yoadohoja yʉhʉ mʉsa noano yajeripohna tihto cjihtore. Mʉsa mehne macainare mʉsa cahma cahĩhto cjihto cʉ̃hʉre ã mʉsare yoadohoja yʉhʉ. Cohamacʉ ya panopʉ to yahuerari cjiri Cristore masichʉ yoaa jira. To yare mʉsa masichʉ noa yʉhdʉara. Cristore mʉsa noano masihto cjihtore, tiro mehne mʉsa noano jihto cjihto cʉ̃hʉre tuaro yoadohoja mʉsare. 5 DAhrire mʉsa masichʉ cahmaja yʉhʉ. Mʉsa ya cjihtire, Laodicea macaina ya cjihtire, jipihtina paina ya cjihti cʉ̃hʉre tuaro dahraja yʉhʉ. Jipihtina mʉsa yʉhʉre ñʉeraina ya cjihti cʉ̃hʉre tuaro dahracʉ mʉsare tuaro yoadohoja yʉhʉ. 4 }DAhri jira yʉ dahraa. Cohamacʉ to ya tuaa mehne yʉhʉre to wari tuaa mehne tuaro dahraja yʉhʉ, to yare buhecʉ.d3 CDCristoreta yahuja. Jipihtinare cuisãana tinare buheja sã. Noano masia mehne buheja sã noano Cristore masare masichʉ yoana tana. à buheja sã to yare noano yoaina ñaa buhiri marieina tinare jichʉ yoana tana. B2 D“Judio masa jieraina ya cjihtire yʉ ya buhea noa yʉhdʉara”, ni to yainare tíre yahuri jire. Pano to yahuerari cjirire yahuri jire. Õ sehe jira to ya: Cristo to yaina mehne jira. To ã jichʉ to yaina mʉanopʉ Cohamacʉ cahapʉ noa yʉhdʉaropʉ jiahca. Tí jira panopʉ ti masierari cjiri Cohamacʉ ya. (1 KDTí to yare panopʉre payʉ tjururi macainare yahu pahñoera tiri jire Cohamacʉ. Mipʉre ahri tjuru macainare to yainare tíre noano yahu pahñonocare jʉna. +0 QDJesu yainare yoadohohtirore cũre Cohamacʉ yʉhʉre. Mʉsa ya cjihtire yoahtirore yʉhʉre cũre tiro. To yare jipihtiropʉre yahu pahñohtirore cũre yʉhʉre. 8/ kDCristo mari ñano yoari buhirire ñano yʉhdʉri jire. à jicʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ mʉsare yʉ buheri buhiri ñano yʉhdʉcʉ wahcheja. à ñano yʉhdʉcʉ Cristo marine to cũrire yoa sohtori tii nija. à jicʉ wahcheja. Cristo yare mari yoari buhiri mari ñano yʉhdʉ namohto dʉhsasinina mini. à jicʉ tirore mʉsa wacũ tuahtore ñano yʉhdʉcʉ, wahcheja yʉhʉ. To pjacʉ yoaro sehe jiina to ya curua macaina jira mʉsa. . {DÃta warohca tiro mʉsa tirore wacũ tuarucuchʉ. Ãta yoarohca tiro noaa buheare mʉsa tʉhorire mʉsa boerachʉ tí buheare mʉsa ã yʉhtirucuchʉ. Tí buheare noaa buheare jipihtina ahri yahpapʉre jiina tʉhori jire. à jicʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ Paulo Cristore dahra cohtariro jicʉ, tí buheareta yahuriro jija. Jesu yainare tina mehne macainare yoadohohtinare cũha Paulo -  Dà jimarina mʉsa jipachʉta tiro to yariaro mehne to Pʉcʉrore mʉsare ñʉ tuhtierachʉ yoari jire tiro. à yoari jire tiro noaina ñaa buhiri marieina mʉsare to yoahto cjihtore. Mʉsa ã jichʉ tiro mʉsare tó sehe jiinapʉre to Pʉcʉrore warohca. , 3DMʉsa cʉ̃hʉre ãta yoari jire tiro. To Pʉcʉrore ñʉ tuhtiina tiro mehne jieraina jimari jire mʉsa cʉ̃hʉ. Ñaare yoari jimare mʉsa. c+ ADJipihtina to Pʉcʉrore cahma ñʉ tuhtia tiri jire. à ti cahma ñʉ tuhtichʉ ñʉno Cristo tinare “Ñʉ tuhtiena tjiga”, ni yahuri jire. Mʉano macainare ahri yahpa macaina cʉ̃hʉre to Pʉcʉrore “Ñʉ tuhtiena tjiga”, ni yahuri jire Cristo. à yoa mʉano macaa ahri yahpa macaa cʉ̃hʉ noano ti jichʉ cahmari jire tiro. à mari ñʉ tuhtirire duhuchʉ yoa duari jire tiro crusapʉ yariaro to di cohãno. To Pʉcʉro to cahmariro seheta ã yoari jire Cristo. m* UDCristo to Pʉcʉro mehne cʉ̃no potori to jiro seheta jira. To ã jichʉta cahmana Cohamacʉ sehe. W) )DMari to yaina jipihtina to pjacʉ yoaro seheta to ya curua macaina jija. à jiro tiro mari dapu mari pʉhtoro jira. Tiro yariaro masa mʉja mʉhtariro jira jipihtina bui pʉhtoro, jipihtia pʉro jiro taro. ( DJipihtina pano jipihtia pano Cristo ji tuhsʉri jire. à yoa to tuaa mehne jipihtia cʉ̃hʉ jipihtina cʉ̃hʉ mipʉre jia nina. ' )DCohamacʉ to dutichʉ to macʉno sehe to Pʉcʉro mehne jipihtinare, jipihtiare bajuamehneri jire. Mʉanopʉ jiare ahri yahpapʉ jia cʉ̃hʉre bajuamehneri jire. Mari ñʉrire mari ñʉerari cʉ̃hʉre bajuamehneri jire. Mʉano macaina ñʉmahnoerainare pʉhtoare, dutiinare, jipihtinare bajuamehneri jire. à jia jipihtina to yaina cjihti jimari jire. Jipihtia cʉ̃hʉ to ya cjihti jimari jire. d& CDJesu Pʉcʉrore ñʉmahnoerara. To macʉno sehe to Pʉcʉro to dohse jia tiare ñona masare. Tiro to macʉno jipihtina pano jipihtia pano ji tuhsʉri jire. à jiro jipihtia pʉro, jipihtina bui pʉhtoro jira tiro. X% +DTo macʉno mehne marine yʉhdora Cohamacʉ. To macʉno to yariaro mehne mari ñaa yoari buhirire bori jire Cohamacʉ. Masa Cohamacʉ mehne ti cahma ti pʉ bʉhʉseheri ti ñʉ tuhtichʉ ñʉno Cristo bosaha 3$ aD Tirota marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoari jire. Tó panore ñaare yoa duhu masieramai mari. Ñariro sehe nahitianoi jiriro marine dutiriro jisiniri jimare. Cohamacʉ sehe to macʉnore to cahĩrirore pʉhtoro sõno mʉanopʉ marine jichʉ yoari jire. à jina to macʉno mehne jinahca. # D Cohamacʉ to yaina cjihtire marine jichʉ yoari jire. à yoaro to waare cjʉahtina cʉ̃hʉre yoari jire marine tiro. To jiropʉ buhriaropʉ mari cjʉahtire warohca tiro. To ã yoachʉ ñʉna tirore mʉsa “Noana”, nihto cjihtore sini payoja sã mʉsare. o" YD Ahri yʉ yahuhti cʉ̃hʉre sini payoja sã. Cohamacʉ ya tuaa noa yʉhdʉara. Cohamacʉ tí tuaa mehne mʉsa tuahtore mʉsare sini payoja. Õ seheta sini payoja mʉsa ñano yʉhdʉpanahta wahchea mehne mʉsa cʉ̃no pjahto sehe. y! mD Õ seheta sini payoja sã mari pʉhtoro Cristo to cahmano seheta noano mʉsa yoahti cjihtire. Mʉsa ã yoachʉ ñʉno tiro wahcherohca. à jina jipihtia noaare mʉsa yoahto sehe sini payoja. Cohamacʉre mʉsa masi namohto sehe sini payoja.   9D à jina mʉsare tʉhorocana mʉsare sã tʉhorocari dachoihta dóihta ã sini payorucuja sã Cohamacʉre. Cohamacʉ to cahmaare mʉsa masi pahñohto sehe tirore sini payoja sã. Espíritu Santo yoadohoro mehne Cohamacʉ yare noano masiina mʉsa jihto sehe sini payoja sã.  {DTiro jira mʉsa jia tiare sãre yahuriro. Espíritu Santo to yoadohoa mehne Jesu yainare mʉsa cahĩrire yahure sãre. v gDAhrireta mʉsa cʉ̃hʉre Epafra noaa buheare yahuri jire. Tiro sã tuaro cahĩriro sã mehne Cristore dahra cohtariro, Cristo yare ne duhuerariro jira. Mʉsare sã buhe masierachʉ tiro sehe sãre cohtotariro jiro, mʉsare buheri jire. > wDJipihtiropʉre Jesu yaina potocã jia buheare noaa buheare ti yahuchʉ tʉhoa masa Cohamacʉ yare cahmaa, noaa sehere cohtota namoa nina. Mʉsa cʉ̃hʉ noaa buheare Cohamacʉ mʉsare to cahĩare quihõno mʉsa tʉho dʉcari baharo tina yoaro sehe Cohamacʉ yare cahmana, noaa sehere cohtota wama tira mʉsa.  ;DTirore “Noana”, nirucuja sã mʉsa jia tiare tʉhorocana. To ya buhea potocã jia buheare mʉsa tʉhoriro seheta jipihtia dachoripe mʉanopʉ mʉsare jichʉ yoarohca Cristo sehe. To ã yoahtiro jichʉ tíre mʉsa ã cohtarucu wama tira. à jina Cristo Jesure wacũ tua wama tira mʉsa. Tuhsʉ, to yainare cahĩ wama tira mʉsa. Mʉsa ã jiina jichʉ Cohamacʉ mehne wahche tirore “Noana”, nija sã.  D  DMʉsa ya cjihtire Cohamacʉre sini payona “Noana”, ã nirucuja sã. Tiro sehe mari pʉhtoro Jesucristo Pʉcʉro jira.  7DYʉhʉ Paulo mari coyeiro Timoteo mehne mʉsare Colosa macainare joarocaja sã. Yʉhʉ Jesucristo to yare buhe dutiro to cũriro jija. Cohamacʉ to cahmano seheta Jesu yʉhʉre to yare buhehtirore cũre. à jina mʉsare sã coyea Cristore wacũ tuarucuinare joarocaja. à jina Cohamacʉ mari Pʉcʉ mehne mʉsare noa dutija. à jina tiro mehne noano jiga mʉsa. Jesu yainare Paulo sini payoha Cohamacʉre  D5cà jiro tiro cuiro marieno pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiare, pʉhtoro Jesucristo ya cʉ̃hʉre buhea tire. To ã buhechʉ ne paina tirore “Buhei tjiga”, nierare.Pʉa cʉhma waro Paulo to ã waparucuri wʉhʉpʉ jire. Tói jiro, jipihtina to wʉhʉpʉ wihiinare wahchea mehne piti bocare tiro. Y+[To ã nichʉ tʉhoa judio masa tíre ti basi tuaro cahma sayo, wijaare.] Rà ni tuhsʉ, Paulo õ sehe ni yahu namore: —Ahrire masiga mʉsa. Cohamacʉ ya buheare masare to noano yʉhdoare judio masa jierainare buhenahca sã. Tina sehe tʉhoahca —nire Paulo judio masare. H “Ahrire ahrinare yahui wahaga:‘Dapu bʉtiina jira mʉsa.Yʉ yare tʉho duaerara mʉsa.Cahmo copari susueraina yoaro seheta tʉho duaerara mʉsa.à jina yʉ yare tʉhopanahta tʉho ñahasi mʉsa.Mʉsa ã jieraina jina, noano tʉho ñahaboa mʉsa.à jina yʉhʉre cahmaboa mʉsa.à jicʉ mʉsare pichacapʉ wahaborinare yʉhdoboa yʉhʉ’, niha Cohamacʉ Isaia cjiro to joari tjupʉ” —nire Paulo tinare. I à jia tina ti basi pʉa curua tju wa, wahaa taa nire. Ti wahahto pano Paulo Isaia cjiro to durucuri cjirire tinare yahure. Õ sehe nire tinare: —Isaia Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro to yahuri potocãta jira. Mari ñʉchʉsʉma cjirire yahuro taro Espíritu Santo Isaia cjirore õ sehe ni yahu joa dutiha: Y+Cãina to buherire noano mehne tʉhore. Wiho mejeta paina sehe tʉho duaerare. H à ni tuhsʉ, “Pa dachopʉ jijihna”, nire tina. Pa dachopʉ Paulo mehne cahmachu mʉhtaina yʉhdoro masa payʉ to jiropʉ wihire. Ñami curerocã pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiare noaa buheare tiro buhe dʉca, pʉ, ñamipʉ Moise cjirore Cohamacʉ to cũri dutiare, ã yoa Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjiri cʉ̃hʉre buhere. à buhero, tinare Jesure “Tiro tjica mari cohtariro”, ni masichʉ yoa duaro nimare Paulo. 5cWiho mejeta Jesu yare mʉ yahuri curua macainare jipihtiropʉ masa ñano ti durucuchʉ sã masija. à masina mʉ buheare mʉ yahuchʉ tʉho duaja sã —nire tina tirore. ' GTo ã nichʉ tʉhoa tina sehe tirore õ sehe ni yahure: —Judea yahpa macaina Judio masa mʉhʉre quiti yahua pũrine sãre ne warocaerare. à yoa tópʉ tarina cʉ̃hʉ mari coyea sãre mʉ ã waharire yahuera tire. Tina “Tiro ñano yoariro jira” ni, mʉhʉre yahuera tire. e Cà jicʉ mʉsare ahrire yahu duacʉ pjihi. Cristo marine yʉhdohtiro judio masa mari cohtariro to yare yʉ yahuri buhiri yʉhʉ peresupʉ jija. à jicʉ tíre mʉsare yahui tai pjihi —nire Paulo judio masa pʉhtoare.  Wiho mejeta judio masa sehe yʉhʉre wiochʉ cahmaerare. Yʉ coyeare judio masare yʉhʉre ti yoarire yahusã duaeraja. Wiho mejeta yʉhʉre ti wio duaerachʉ ñʉcʉ, “Jipihtina bui pʉhtoro Césare yʉ yoarire poto yahu duaja yʉhʉ”, ni sinihi.  }Ti ã yoachʉ Roma macaina yʉhʉre sinitu, yʉ ñano yoaerariro yʉ jichʉ yʉhʉre “Buhiri tiriro jira”, ni masierare. “¿Ne yaba buhiri wajãbocari mari tirore?” nihre yʉhʉre tina. à jia yʉhʉre sinituina sehe yʉhʉre wio duamahre. 5 cTia dacho baharo Paulo judio masa pʉhtoa mehne cahmachuno taro, tinare pjire. Ti cahmachuri baharo tiro tinare õ sehe ni yahure: —Coyea, mari coyeare soro yoaerahi yʉhʉ. à yoa mari ñʉchʉsʉma cjiri ti yoaa tirire, marine ti buheri cʉ̃hʉre yʉhdʉrʉcʉaerahi yʉhʉ. à yʉ yʉhdʉrʉcaerapachʉta Jerusalẽpʉ yʉhʉre ñahahre judio masa. Ti ñahari baharo Roma macainare yʉhʉre peresu yoa dutihre tina. hIRomapʉ sã sʉri baharo ti peresu ti yoarinare tó macarirore peresu cohtaina pʉhtorore yahure. Wiho mejeta Paulo sehere cʉ̃irota cũre tó macaina pʉhtoa. à jiro tirore cʉ̃irota surara cohtare. Paulo Romai buheha )Tó macaina Jesu yaina sehe Romapʉ sã sʉhtire tʉhoa, Apio wama tiropʉ pache duaropʉ sãre piti bocare. Paina Jesu yaina Tia Wʉhʉ wama tiropʉ sãre piti bocare. Ti ã piti bocachʉ ñʉno Paulo wahchea mehne Cohamacʉre “Noana” ni, noano yajeri sãa wahare. V%Tópʉ Jesu yaina mahainacã sãre piti bocare. —Cʉ̃ somana waro sã mehne tjuaga —nire tina sãre. Ti ã nichʉ tʉhona cʉ̃ somana waro tina mehne tjuasinii. Baharo mahai maja, Romapʉ sʉi sã. $A Tí macare wijaa, waha, Regio wama tiri macapʉ sã sʉi. Pa dachoi surpʉ wihnono ta, sãre wãrocare. Pʉa dacho baharo Puteoli wama tiri macapʉ sʉi. U# Waha, Siracusa wama tiri macapʉ sʉna, tia dacho waro tí macare jii sã. kO Tia sʉ̃ tí nʉcopʉ sã jiri baharo dohoria mehne wahai sã. Tia dohoria quenoi pʉaro cohamana Cástor, Pólux wama tiina ti masʉ ducure. Alejandríapʉ taria jire tia. Puhiro puro tí nʉcopʉ tia dohoria pahsare. *M Baharo tina payʉ sãre wapa marieno ware. Sã wahahto panocã jipihtia sã cahmaare, sã wahana sã chʉhtire dohoriapʉ dure sãare tina. Paulo Romapʉ sʉha -S To noariro wahachʉ ñʉa jipihtina paina tí nʉco macaina dohatiinare Paulo cahapʉ na tare. Ti ã na tachʉ ñʉno Paulo noaina wahachʉ yoare tina cʉ̃hʉre. T!Publio pʉcʉro yojaro ti, juaro tiriro jire. à jiro tiro camai coãre. à jiro Paulo dohatiriro ya tahtiapʉ sãa, Cohamacʉre sini, to wamomacarine tiro bui duhu payo, noariro wahachʉ yoare tirore. A{Ti ba wahã sʉriro cahacãi Publio wama tiriro ya weseri jire. Tiro tí nʉco macariro pʉhtoro jire. à jina tiro sãre to noano yoachʉ, tia dacho waro to ya wʉhʉi jii sã. ~#“Wipirohca” nia, cohtamare tina. Ne wipierare tirore. “Tiro yariaa waharohca” nia, tina cohtamare. Tirore purĩerare. Yoari pja baharo to wipierachʉ ñʉa, to purĩerachʉ ñʉa, soro tʉhoture tina. “Ahriro cohamana mehne macariro jiboca”, nimare tina. ]}3Wiho mejeta Paulo agãre pichacapʉ wajã siterocare. Tirore agã purĩerare. I| To bahca wahã sʉchʉ ñʉa tí nʉco macaina ti basi õ sehe ni durucure: —Ahriro masa wajãriro jiboca. à yoaro tuaricoro buhiri dahrericoro mʉano macaricoro tirore buhiri dahrero, cati dutierara. Tiro pjiri mapʉ minino yʉhdʉ tuhsʉri jimare. Mipʉre ticoro sehe tirore cati dutierara —nimare tina ti basi. 8{iPaulo pichare na ta, na tiãre. To na tiãri baharo tí picha puhichapʉ sãariro agã tuaro sichʉ tʉhoturo wijaa taro, Paulo wamomacai bahca wãha sʉre yahawero marieno. .zUTí nʉco macaina masa sãre noano yoare. à jina sã coro waari baharo yʉsʉa yʉhdʉare sãre. à jia tó macaina sehe pichaca wijã tuhsʉ, sãre sohma dutire. ty cà yoa tí nʉcopʉ sã jipihtina maja sʉrʉcʉ sʉna tí nʉco wamare masii. Malta wama tiri nʉco jire. 0xY,à jia paina dohoria macaa pjĩni wahti sitea pjĩni mehne bora ñoja, tí pjĩni bui pisa ba nʉjare. Sã tó sehe yoana sã jipihtina dʉhtʉ cahai wahã sʉi.Kw+Wiho mejeta surara pʉhtoro sehe Paulore wajã duaeraro, jipihtina peresu jiinare wajã dutierare. à jiro jipihtina ba masiinare surara pʉhtoro poto dʉhtʉ cahapʉ ba wahã sʉ dutire. :vm*To ã wahachʉ ñʉa õ sehe nire surara: —Ahria minichʉ mari peresu yoaina dʉhtʉ cahapʉ ba wahã sʉ duhtinocaahca. à jina tinare wajã pahñonocajihna —nire surara. u-)Wiho mejeta dohoria queno sehe pa padʉropʉ caha sʉ, nʉja masierare. à jiro oturore tuaro pahcõri cjã wahcõchʉ tia oturo wahtia wahare. ^t5(à nia, comaa tañorine dʉhtea darire yihso taroca mioha. Oturi pjĩ dʉhtea dari cʉ̃hʉre yihso tanocare tina. Ti ã yoari baharo dohoria queno macari suhtirore wahcõ dapore poto wihnono wãrocachʉ cahmaa. s}'Bohreachʉ dohoria macaina mʉa nʉcore ñʉa, “Õ sehe wama tiri nʉco jira ahri nʉco”, ni ñʉ masierare. Wiho mejeta tina pari tucũi padʉro jichʉ ñʉa, “Mari tí tucũpʉ wahana, tópʉre doca pja sʉboca padʉroi”, nire tina. r&Tina jipihtina yapia waha “Ahria dohoria nʉcʉ nica” ni, payʉ trigo chʉare diapʉ cohãre. Dohoria padʉropʉ doca pja sʉha Kq%Sã jipihtina doscientos setenta y seis masa dohoriapʉ jii sã. Yp+$To ã chʉchʉ ñʉa tina cuiro marieina waha, jipihtina tina cʉ̃hʉ chʉre. o#To ã niri baharo Paulo pãore na, jipihtina ti pano Cohamacʉre “Noana” ni, duhu payo, tíre chʉ dʉcare tiro. n"à jina mipʉre chʉna taga. Tuaro mʉsare chʉ dutija. Mʉsa cati duana chʉga. Jipihtina mʉsa yʉhdʉnahca —nire Paulo tinare. imK!Bohreahto panocã Paulo tinare tuaro chʉ dutire. —Pʉa somana waro ne chʉerare mʉsa. dlA To ã nichʉ tʉhoa surara sehe mahariacãre dʉhtea darire yihso ta, tiare cohãre. k%Wiho mejeta Paulo surara pʉhtorore, to surara mehne yahure: —Ahrina mʉa mahariacã bʉsocai ti wahachʉ mʉsa yarianahca —nire Paulo. KjDohoria macaina mʉa sehe duhtimare. Tina mahariacãre dohoria macariare diapʉ waja boro, dohoria quenoi comaa tañorine ti boroboriro seheta yoare tina mahariacãre “Marine ñʉri”, nia. Ii à jia tãare “Doca wahã sʉri”, nia dohoria oturopʉ pititia tañori comaa tañorine yuta dari mehne dʉhte, duhuroca miore diapʉ. à jia “Cjero bohreajaro” ni, tuaro sinire tina. Phà ni tʉhotua nʉcʉri taño comaa tañore yuta da mehne dʉhte, duhuroca mio, quihõre. Treinta y seis metro waro cʉãre. Mahanocã waha, quihõre tjoa. Tí pjare veintisiete metro waro cʉãre. L~b}U|y{Mipʉre ti pʉcʉsʉmare yahuihtja: Mʉsa pohnare ã tuhtirucuena tjiga, “Suachʉ yoari”, nina. Mari pʉhtoro Cristo to cahĩa mehne to yoadohoa mehne tinare noano bʉcʉoga. à yoa quihõno ti yoaerachʉ ñʉna tinare noano yahuga. ?{w0Õ sehe nia tiri jire Cohamacʉ dutia: “Mʉsa pʉcʉsʉmare noano ño payoga”, ni dutia tiri jire tiro. Ahri dutia mehne Cohamacʉ yahu namoa tiri jire. Õ sehe nia tiri jire: “Mʉsa pʉcʉsʉmare ño payona, ahri yahpapʉ yoari pja wahchea mehne jinahca mʉsa”, ni yahua tiri jire. à ni yahuro ahri dutiare mari yʉhtichʉ mari noano wahahtore coã cũno nia tiri jire. à jina to niriro seheta mʉsa pʉcʉsʉmare ño payoga. z0y -0Mipʉre mʉsa pohnare yahuihtja. Mari pʉhtoro Cristo yaina jina mʉsa pʉcʉsʉmare noano yʉhtiina jiga. Mʉsa ã yoana, quihõno yoana nina. 5xc0!à jicʉ mʉsare õ sehe ni yahu namoihtja tjoa: Mʉsa pjacʉrire mʉsa cahĩno seheta mʉsa namosãnumiare cahĩga. à yoa mʉsa manʉsʉmare noano ño payoga mʉsa.Sw0 Ahri to joari cjirire paina noano tʉhoerari jire. Tíre õ sehe ni yahuihtja mʉsare. Õ sehe ni yahuro nica: “Cristo to yaina mehne cʉ̃ pjacʉ yoaro seheta cʉ̃ curuata jira”, ni yahuro nica. Kv0Ãta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “à yoa mʉno to pʉcʉsʉmare wijaaro to namono mehne jirohca. à jia tina pʉaro jipahta cʉ̃iro yoaro sehe jiahca”, ni joaa tiri jire panopʉre. luQ0Ne mari pjacʉrire ñano wahachʉ cahmaeraja. Mari chʉare chʉna noano yoana nija mari pjacʉrire. Cristo yaina jina to pjacʉ yoaro sehe to ya curua macaina jija mari. à jiro marine noano yoara tiro. Cristo marine to noano yoariro seheta mari cʉ̃hʉ mari pjacʉre noano yoaja. (à jina mari namosãnumia cʉ̃hʉre ãta noano yoaro cahmana marine.) t0%sC0Mʉsa namosãnumiare cahĩna, mʉsa basi mʉsa pjacʉrire mʉsa cahĩno seheta tí numiare cahĩga. Mari namore cahĩina jina mari pjacʉre cahĩina jija. r0à cosawere tiro marine to yaina cjihti yoaro taro. To ã cosawechʉ ne ñaa buhiri marieina jinahca, Cohamacʉ to ñʉchʉ. q%0Cristo ya buheare tʉhona Cohamacʉ yaina wahahi mari. à jina to ya buheare “Quihõno jira”, ni mari tʉhoturi baharo, mari ñaa buhirire cosawere tí buhea mehne. Co mehne marine ti bautisachʉ cʉ̃hʉre mari ñaa buhirire Cristo to cosawerire ñona nija mari. qp[0Mʉsa manʉsʉmare yahuihtja tjoa mipʉre. Cristo marine to yaina jichʉ yoaro taro, marine cahĩno, mari yaro jiborirore yariari jire. à jina marine to cahĩriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ mʉsa namosãnumiare noano cahĩrucuga. o0Cristo yaina jina tirore ã yʉhtirucuja mari. Tó seheta mʉsa manʉ tia numia mʉsa manʉsʉmare noano yʉhtirucua numia jiga. an;0Jesucristo marine yʉhdʉchʉ yoare to pjacʉ yoaro sehe jiina to ya curua macaina mari jihto sehe. à yoa mari to ya curua macaina mari pʉhtoro to jiro seheta mʉsa manʉsʉma mʉsa namosãnumia bui pʉhtoa jira. m)0Mʉsa namosãnumiare yahuihtja mipʉre. Mari pʉhtoro Cristore mari yʉhtiriro seheta mʉsa manʉsʉmare noano mehne yʉhtia numia jiga. xli0à yoa mʉsa mehne macainare noano ño payoa mehne cahma yʉhtiina jiga Cristore noano ño payoina jina. )kK0Cohamacʉ mari Pʉcʉ jipihtiare mʉsare to warire, to yoari cʉ̃hʉre wahchena, “Noana”, ã nirucuga mʉsa tirore. Mari pʉhtoro Jesucristo yaina jina mari Pʉcʉre “Noana”, ã nirucuga mʉsa. “Mʉsa cʉ̃hʉ wʉhʉ macaina Jesu yaina jina, õ sehe yoaga”, ni yahuha Paulo j0Mʉsa basi Cohamacʉre ño payoa basaare cahma durucuga. à yoa Salmore Cohamacʉ yare basaare, paye tirore ño payoa basaa cʉ̃hʉre tirore basa payoga mʉsa. Noano wacũ ño payoa mehne basa payoga. à yoana mari pʉhtoro Cristore wahche payoga. Wi'0à yoa cahaena tjiga. Cahainare ñano wahahto cua yʉhdʉara. à jina pahmoa core pjíro cahmaena tjiga. Espíritu Santo sehere pjíro cahmaga mʉsa mehne to noano jihto sehe. Tirore noano yʉhtiina jiga. qh[0à yoana tʉho masieraina jiena tjiga. Cohamacʉ to cahmaa sehere noano masiga. à masina tíre yoaga. g0Mipʉ macaina masa ñabiaro yoarucura. à jina mʉsa sehe noaare, Cristo yare mʉsa yoa masino seheta ã yoarucuga mʉsa. qf[0à jina dachoripe noano yoaga mʉsa. Tʉho masieraina yoaro sehe jiena tjiga. Tʉho masiina jiga. Be}0Tó seheta noaa buheare tinare yahuna, ñaina ti jia tiare masi pahñochʉ yoana nija tinare. à jia õ sehe ni yahura paina:“Ne, carĩina ti tʉhoeraro seheta yʉhʉre tʉho duaeraina, tʉhoga mʉsa carĩina ti wahcãno seheta.à yoana yariaina tʉhoeraina ti jiro seheta Cohamacʉ yare tʉhoeraina ji namoena tjiga.Mʉsa ã yoachʉ ñʉno, Cristo buhriaro yoaro sehe jiriro mʉsare noano masichʉ yoarohca”, ni yahura. d0 à jina tinare noaa buheare mari yahuna ñaputiina ti jia tiare masichʉ yoana nija mari tinare buhriaroi mari ñʉ masino seheta. zcm0 Masa ti ñʉenoi tina ñano yoa cohtara. Ti ã yoarire durucuna mari bʉo tiboa. à yoaa ñaputiaro yoara tina. b0 Cristore cahmaeraina nahitianoi jiina yoaro seheta ñaa ti yoaa, ñaa waro jira. à jina tina yoaro seheta mʉsa sehe yoaena tjiga. Noaa buheare Cristo yare yahuga tinare. à yoa ti ñaa yoaare tinare masichʉ yoaga buhriaroi mari ñʉ masino seheta. 'aG0 Noaare mari yoachʉ ñʉno mari pʉhtoro Cristo wahchera. Tó sehe jiare, mari pʉhtorore wahchechʉ yoaa sehere masi wahcãga mʉsa. à masina tíre yoaga. `}0 à jina Cristo yaina jina buhriaroi jiina yoaro seheta noaare, Cohamacʉ cahmaare, mahñono marieno yoarucunahca mʉsa. _/0Cristo yaina mʉsa jihto pano ã jirina cjirita jire mʉsa cʉ̃hʉ nahitianoi jiina yoaro seheta. Mipʉ sehere to yaina jina buhriaroi jiina ti ñʉ masino seheta, Cohamacʉre noano masina mʉsa. Cohamacʉ yaina noaare yoara. à jina tó seheta yoaga mʉsa cʉ̃hʉ. F^0à jina tó sehe yoa yʉhdʉrʉcainare ne piti tiena tjiga. /]W0Õ sehe yoaina ti yoari buhiri buhiri dahrerohca Cohamacʉ tirore yʉhdʉrʉcainare. à jina paina mʉsare “Ahri ñaa jierara”, ti ni mahñochʉ tʉhoena tjiga. 4\a0Paye barore goa pjana, tíre tuaro cahmana, “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ti ño payoro seheta yoana nija mari tíre. à yoa numia mehne ñano yoaina, ñaa dihtare tʉhotuina, paye barore goa pjaina Cohamacʉ Cristo mehne pʉhtoro ti sʉho jiropʉ ne wahasi tina. Tíre noano masija mari. $[A0à yoana bʉoro durucueraro cahmana mʉsare. Tʉho masieraina yoaro sehe durucueraro cahmana mʉsare. à jina ñano ni bʉjʉperaro cahmana mʉsare. Ahri sehere yoaro cahmana mʉsare. Cohamacʉ mehne durucuga mʉsa. à durucuna tirore “Noano yoahre mʉhʉ sãre”, nino cahmana. Z 0à jina Cohamacʉ yaina jina ne numia mehne ñano yoaena tjiga. Numia cʉ̃hʉ mʉa mehne ñano yoaena tjiga. Paye ñaare tó sehe jia ñaare yoaena tjiga. Paye barore cahma yʉhdʉrʉcaena tjiga. Ne ã yoaeraro cahmana mʉsare, Cohamacʉ yaina jina. VY%0à jina painare ã cahĩrucuga. Cristo marine cahĩno, mari ñaa buhiri yariari jire. à yariaro Cohamacʉre ji coachʉ yoari jire tiro. à jina marine to cahĩriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ painare cahĩga. TX #0à yoa Cohamacʉ pohna to cahĩina jina Cohamacʉ to jiro sehe jiga mʉsa. iWK0 à yoa mʉsa mehne macainare noano mehne noano yoaga. Cristo yaina mʉsa jichʉ ñʉno mʉsa ñaa buhirire bonocahre Cohamacʉ. Tó seheta mʉsa cʉ̃hʉ paina mʉsare ti ñano yoachʉ ñʉna ti ñaa yoarire bonocahga.XV)0à jina ne painare ñano yoa namoena tjiga. Cahma sayo namoena tjiga. Painare sua, ñano ni sañurucu namoena tjiga. Painare ñano quiti dahre namoena tjiga. Ne painare ñano ni tʉhotu namoena tjiga. AU{0Ñaare yoana Espíritu Santore cahyachʉ yoana nica mʉsa. à yoaena tjiga. Mipʉre pihtiri dacho pano Cristo marine to naahto pano Cohamacʉ to Espíritu Santo marine ñʉ wihbora ñaare mari yoaerahto sehe. à jiro Cohamacʉ yaina mari jiare masichʉ yoara tiro marine. à jina tirore cahyachʉ yoaena tjiga. 6Te0Ne ñano durucuena tjiga “Painare dojomehneri”, nina. Noaare durucuna painare yoadohora Cohamacʉ cahmaare mʉsa masi namohto sehe. à jina noaa dihtare durucuga. IS 0Mʉsa mehne macaina Jesu yaina mʉsa jihto pano yacaina jirina cjiri pari turi yacaena tjiga. à yoana mipʉ sehere noano dahraga mʉsa wapataa mehne pjacʉoinare mʉsa yoadohohto sehe. xRi0Yoari pja suana, watĩno to cahmano sehe yoana nica. à yoaena tjiga watĩno mʉsare “Dojomehneri”, nina. oQW0Paina mehne suana, ñaano yoaena tjiga. à jina suana, cʉ̃ dacho waro noano suarucuena tjiga. YP+0à jina mahño namoena tjiga mʉsa. Mʉsa mehne macainare quihõno yahuga, mahñono marieno. Mari cʉ̃ pjacʉ yoaro sehe cʉ̃ curua macainata jina nija. à jina mʉsa mehne macainare mahñoena tjiga. +OO0à jina noaa sehere cohtotaina jiga mʉsa. Tó sehe jiina Cohamacʉ yoaro seheta jira. Mʉsa ã jiina jina, noaare yoarucunahca. à yoana ñaare ñʉ yabinahca. eNC0à yoa mʉsa tʉhotuare noaa sehere Cohamacʉ to cahmano seheta cohtotaro cahmana mʉsare. !M;0à jina ñano wete tia suhtire mʉsa tjuwe cohãno seheta panopʉ mʉsa yoari cjirire duhunocahga. Tí pjare ñaare yoarucuina mʉsa jichʉ tí ñaa sehe mʉsare dojomehneno niri jimare. “Ñaare yoana, noano wahchenahca”, ni tʉhotuina jipanahta ne potocã wahcherare mʉsa. L0Potocã to yare tʉhoina mʉsa jichʉ, Jesu yare noano masiina mʉsa jichʉ mʉsa sehere tina yoaro sehe yoa dutierara tiro. 6Kg0Mʉsa sehe ã yoaerare, Jesure masi dʉcana. J30à jia tina ñaare yoaa ne bʉo tieraputiara. à yoa ne cahyaerara. Ñaare ti goa pjaa dihtare yoarucura. Jipihtia ti ñaare yoaare duhu duaerara. HI 0à jia nahitianoi ti ñʉ masieraro seheta tina Cohamacʉ yare ne masieraputiara. To yare ne tʉhoeraputiara. Tʉho duaerara tina. à jia Cohamacʉ to noano ji dutiriro seheta jierara tina. _H70à yoa mari pʉhtoro Cristo to dutiro mehne õ sehe niihtja mʉsare: Cohamacʉre cahmaeraina waro yoaro sehe yoaena tjiga mʉsa. Tina ti tʉhotua sehe ñaa dihta jira. à jia ti tʉhotua yaba cjihti jierara. ;Go0To yaina jina to pjacʉ yoaro sehe cʉ̃ curuaihta jija mari. à jina mari capari, mari cahmori, mari dahpori cʉ̃ pjacʉi ti noano jiro seheta mari cʉ̃hʉ payʉ jipanahta cʉ̃no potori noano jija. Mari ã cʉ̃no potori mari jihto sehe Cristo yoadohora. à jina mari wamomaca mari pjacʉre to noano yoadohoriro seheta mari noano yoadohoja paina Cristo yainare. Mari mehne macainare Cristo yainare noano cahĩna, tinare noano yoadohona, tuaina Cristore wacũ tua namoina wahanahca mari. Cristo yaina wahana mari ñaa yoaare duhu, noaa sehere cohtotaja mari %FC0Õ seheta yoanahca mari: Mari mehne macainare cahma cahĩna, potocã noaa buheare cahma yahunahca mari basi. à yoana macanacã bʉcʉa tʉho masiina ti wahariro seheta mari cʉ̃hʉ tuaina, Cohamacʉ yare noano masiina wahanahca. Cristo to jiro sehe wahanahca. Tiro jira mari dapu. .EU0Mari ã wahana macanacã yoaro sehe jisi mari. Macanacã noano tʉho masierasinica. Paina ti buhechʉ “Ahri potocã jira”, ni ti mahño mihnia mehne ti mahñochʉ tinacã yoaro sehe jiina soro jia buheare cahmana. à yoa paina ti soro buhechʉ tí buhea sehere cahmana tjoa. Pjiri ma macaa pahcõri ti ã cohtotarucuro seheta tó sehe ã cohtotarucuina jira tinacã yoaro sehe jiina. Tina yoaro sehe jisi mari. 5Dc0 à jina mari jipihtina noano mehne cʉ̃no mehne jinahca. Ãta jiro cahmana marine Cristore wacũ tuaina jina. à jina mari jipihtina Cohamacʉ macʉnore noano masinahca. à yoana Cristo tuariro, noano masiriro to jiriro seheta mari cʉ̃hʉ noano masiina, Cohamacʉre noano wacũ tuaina wahanahca. TC!0 Tó sehe yoa, dahrahtina cjihtire cũri jire marine painare to yainare mari yoadohohto sehe Cohamacʉre mari masi noano namohto sehe. à cũri jire marine to yainare tirore mari wacũ tua namohto sehe. BB}0 Tiro jira “Ahri yahpa macainare payʉ ã wanocariro”, ti niriro. Masare to ã wanocano seheta tiro payʉ ti yoa masihtire cũri jire masare. Õ sehe cũri jire tiro: Cãinare Cristo to yare yahu duti to warocahtinare cũri jire. Painare Cohamacʉ ya durucuare yahu turiahtinare cũri jire. Noaa buheare buhe tinihtinare painare cũri jire. Cristo yaina cahmachuinare ñʉ wihboina cjihtire, noano buhehtina cjihtire cũri jire painare. A}0 à jiro õpʉre duji tariro tirota jira mʉjaa wahariro. Jipihtiro bui mʉjaa wahari jire tiro, jipihtiropʉ jiro taro. *@M0 “Tiro mʉjaa wahare”, to nichʉ wahmanore mʉanopʉ jiriro ahri yahpapʉre to tari cʉ̃hʉre mari masija. Ahri yahpapʉre to duji tarire mari masija. o?W0Ãta nina Cohamacʉ yare ti joari pũpʉ:“Cohamacʉre ñʉ tuhtiinare to yʉhdʉrʉcari baharo tiro tinare naa mʉjaa wahare.à naa mʉjano tiro payʉ ã wanocare ahri yahpa macaina sehere”, ni joaa tiha panopʉre. a>;0Cʉ̃ curua mari jipachʉta jipihtina marine cãinare mari yoa masihtire cũre marine Cristo. Tiro to cũriro seheta yoa masija mari. Tiro marine ã cũno paye barore to ã wanocaboriro seheta yoaro nire tiro. i=K0à jiro Cohamacʉ cʉ̃irota jira. Tiro jipihtina Pʉcʉro jira. à jiro jipihtina mari pʉhtoro jira. Jipihtinare marine to cahmano seheta yoachʉ yoa masina tiro. Jipihtina mari mehne jira. à yoa jipihtiropʉ jira tiro. <+0Mari pʉhtoro Cristo cʉ̃irota jira. To yahua, mari wacũ tuaa cʉ̃hʉ cʉ̃nota jira. To yainare bautisarire yahua cʉ̃hʉ cʉ̃nota jira. ;0Cʉ̃ pjacʉ yoaro seheta cʉ̃ curuaihta jija mari. à yoa Espíritu Santo cʉ̃irota jira. Cohamacʉ to yaina cjihti mʉsare besea tiha mʉsare yʉhdʉchʉ yoaro taro. à jina to yʉhdʉchʉ yoahtore cohtasinina mʉsa. Cʉ̃nota jira mʉsa cohtaro. : 0à jina Espíritu Santo to yoadohoa mehne noano mehne cʉ̃no mehne jirucuga mʉsa. à yoana cahmachea marieno jinahca mʉsa. M90“Sã pinihta masi yʉhdʉrʉcaina jija”, ni tʉhotuina jiena tjiga. Painare noano mehne yoaga suaro marieno. Mʉsa mehne macaina mʉsare ti ñano yoapachʉta tinare cahĩa mehne noano yoaga. s8 a0à jicʉ yʉhʉ, mari pʉhtoro Cristo to cahmaare yʉ yoari buhiri peresupʉ jiriro jicʉ, mʉsare õ sehe ni tuaro dutija: Cohamacʉ to yaina cjihtire mʉsare besea tiri jire. à to beserina jina to cahmano seheta yoaina jiga mʉsa. 7y0à yoa Cohamacʉre pjíro ño payoa mehne “Tiro tuariro jira”, nijihna. To tuaa mehne noaa sehere cohtota masina marine tiro. Marine noaina jichʉ yoa masina. Mari siniri yʉhdoro yoa masina tiro. Mari cahmaare mari tʉhoturi yʉhdoro yoa masina tiro. Cristo Jesu yaina to ya curua macaina jina jipihtia dachoripe jipihtina Cohamacʉre ño payojihna. Ãta yoajihna.60F50Jipihtina paina Cohamacʉ yaina cʉ̃hʉ mʉsa mehne Cristo masare to tuaro cahĩare mʉsa masihto sehe sini payoja. Tiro jipihtina masare cahĩ yʉhdʉariro jira. To ã cahĩ yʉhdʉarire noano masi pahñohto basioerara. à jipachʉta to ã cahĩriro to jia tiare mʉsa noano masihto sehe sini payoja mʉsare. à yoa to cahĩare mʉsa masichʉ cahmaja Cohamacʉ mʉsa mehne to noano jihto sehe. Noa yʉhdʉariro, ñaa marieriro to jiro seheta mʉsa wahahto sehe to cahĩare mʉsa masichʉ cahmaja. à jicʉ to cahĩare mʉsa masihto sehe sini payoja mʉsare Cohamacʉre. 40@3y0à sini payocʉ Cristore mʉsa wacũ tua namohto sehe tiro mʉsa mehne to noano jihto sehe sini payoja mʉsare. à jicʉ painare noano cahĩina mʉsa jihto sehe sini payoja mʉsare. a2;0Tirore õ sehe ni sini payoja mʉsare: Tiro masi pahñoriro jira. Tua yʉhdʉariro jira. à jicʉ to tuaa mehne mʉsare noano to wacũ tuachʉ yoahto sehe sini payoja. Espíritu Santo to yoadohoa mehne ã yoarohca. 10Tiro jipihtia curuari macaina mʉanopʉ jiina, ahri yahpai jiina cʉ̃hʉ ti Pʉcʉro jira. Jipihtinare bajuamehneriro jira tiro. 00à jicʉ ahri jipihtia Cohamacʉ mari Pʉcʉ to yoarire wacũcʉ tiro pano na tuhcua caha sʉcʉ sini payoja mʉsare. /30 Noaa buheare mʉsare yʉ buheri buhiri mipʉre peresupʉ jicʉ yʉ ñano yʉhdʉchʉ ñʉna cahyaena tjiga. Noaa buheare yʉ yahuchʉ tʉhona Cohamacʉ yaina wahare mʉsa. Yʉ ã yoari buhiri peresui jija. à jicʉ mʉsare yʉ yoadohori buhiri ñano yʉhdʉi nija. Mʉsa noano yʉhdʉhto sehe ã wahaja yʉhʉ. Tíre masina wahchega mʉsa. Tíre tuaro wahche dutija mʉsare. Cristo masare tuaro cahĩna ).K0 To ã yʉhdʉchʉ yoachʉ mipʉre Cristore wacũ tuana to yaina wahaja mari. To yaina jina wacũ tuaa mehne, cuiro marieno Cohamacʉ mehne durucu masija mari. y-k0 Ahri yahpa to jihto panopʉta “Masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoaihtja”, nia tiha Cohamacʉ. à niriro jiro mipʉre mari pʉhtoro Cristo Jesu yaria to masa mʉjano mehne to niriro seheta marine yʉhdʉchʉ yoara Cohamacʉ. ,y0 Mipʉre noaa buheare yahu dutiro cũre marine to yainare tiro to noano masi pahñoare masichʉ yoaro taro. Masi pahñoriro to jia tiare mʉano macaina pʉhtoare masichʉ yoa duari jire. à yoaro taro noaa buheare buhe dutire marine Jesu yainare. +0 Yʉhʉre ã cũno Cohamacʉ “Õ sehe yʉhdʉchʉ yoaihtja masare”, nino to yʉhdʉchʉ yoahtore noano yahu pahñohtirore cũre yʉhʉre tiro. à jiro panopʉ macainare tí buheare ne yahu pahñoerasinia tiha Cohamacʉ. Jipihtiare bajuamehneriro jira tiro. |*q0Jipihtina Jesu yaina ti doca macariro waro jija yʉhʉ. Yʉ ã jipachʉta judio masa jierainare noaa buheare yahuhtirore cũre Cohamacʉ yʉhʉre. Tí buhea Cristo noa yʉhdʉariro to jiare, noa yʉhdʉa to cjʉaare to wahtire yahura marine. )0Cohamacʉ yʉhʉre pja ñʉno, yʉhʉre cahĩno ahri noaa buheare yahuhtirore yʉhʉre cũre. To tuaa mehne ã cũre yʉhʉre tiro. $(A0Õ sehe jira to yahuri cjiri: Sã judio masa dihtare Cohamacʉ yʉhdʉchʉ yoaerara. Judio masa jieraina cʉ̃hʉre yʉhdʉchʉ yoarohca tiro. à jina sã judio masa, mʉsa judio masa jieraina mehne Cristo yaina jina, cʉ̃ pjacʉ yoaro sehe cʉ̃ curuata jija mari. à jina mari jipihtina Cristo Jesu yaina jina cʉ̃no potori Cohamacʉ “Mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja”, ni to yʉhdʉchʉ yoaina jija mari. )'K0Tí to yahuri cjirire panopʉ macainare tiro yahuera tiha. Mipʉ sehere sãre Jesu to cũrinare Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cʉ̃hʉre sã jipihtina tirore dahra cohtainare to yahuri cjirire masichʉ yoare Cohamacʉ. To yairo Espíritu Santo sehe sãre masichʉ yoabasare Cohamacʉre. a&;0Yʉ ã joarocarire buhena Cristo to yare yʉhʉre to masichʉ yoarire masinahca mʉsa. %0Panopʉ masare to yahuerari cjirire Cohamacʉ baharopʉre yʉhʉre masichʉ yoare. Ahrire mahanocã yahu mʉsare joaroca tuhsʉhi. "$=0Cohamacʉ wiho jiina mari jipachʉta, marine cahĩno, noaa buheare mʉsare judio masa jierainare yʉhʉre yahu dutiro cũre. Tíre masi tuhsʉre mʉsa. E# 0à to ya curua macaina mʉsa jichʉ ñʉcʉ yʉhʉ Paulo mʉsare sini payoja Cohamacʉre. Cristo Jesu yare mʉsare jipihtina judio masa jierainare yʉ yahuri buhiri peresupʉ jija yʉhʉ. W"'0à jina Cristo yaina jina jipihtina paina to yaina mehne cʉ̃ curua wahare mʉsa cʉ̃hʉ. Mʉsa ã wahachʉ Cohamacʉ to Espíritu Santo mʉsa mehne jiro nina, Cohamacʉ ya wʉhʉi to jiboro seheta. !0à jiro to tuaa mehne marine to yainare cʉ̃ curuata jichʉ yoare tiro, Cohamacʉ wʉhʉre ñaa marieni wʉhʉre ti dahreboriro seheta. To ã yoachʉ to tuaa mehne noaina wahaja mari, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Mari ã jichʉ ñʉno, tirota mari mehne jirucura. F 0Cohamacʉ ya durucuare yahu turiaina, sã cʉ̃hʉ to yare buhe dutiro to cũrina jina to ya durucuare mʉsare yahu dʉcai sã, wahma wʉhʉre Cohamacʉ ya wʉhʉre ti dahre dʉcariro seheta. Tí wʉhʉi ti cũ mʉhtari tãca yoaro sehe jiriro Cristo sehe marine yʉhdʉchʉ yoariro mariachʉ mari ne yʉhdʉeraboa. F0à jina mipʉre pa dihta macaina yoaro sehe jierara mʉsa. Mipʉre Cohamacʉ yainare ñʉ tuhtiina jierara mʉsa. Cohamacʉ yaina mehne macaina jira mʉsa. To ya curua macaina jira mʉsa. uc0Mipʉre jipihtina mari judio masa, judio masa jieraina cʉ̃hʉ Cohamacʉ mari Pʉcʉ mehne noano ji masija mari. Espíritu Santo to yoadohoa mehne mari Pʉcʉ mehne noano ji masija mari. Cristo sehe marine ã noano jichʉ yoari jire. [/0à yoa Cristo noaa buheare marine yahuro tari jire. Mʉsa judio masa jieraina Cohamacʉ yare cjʉaeraina jiri jimare. Mʉsa ã jichʉ ñʉno mʉsare yahuro tari jire tiro. Sã judio masa sehe Cohamacʉ yare cjʉai. Sã cʉ̃hʉre yahuro tari jire. à yahuro taro jipihtina marine cʉ̃ curuata noano mehne ji dutiro tari jire tiro. 0Õ sehe tíre yoare tiro: Mari ñaa buhirire crusapʉ yariaro marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoare. à yʉhdʉchʉ yoaro to yaina jichʉ yoare marine. à yoaro pʉa curua mari jimarirore cʉ̃ curuata wahma curua jichʉ yoare marine. à yoaro panopʉ mari cahma ñʉ tuhtiina mari jimarirore marine cʉ̃noi noano jichʉ yoare. à yoaro judio masa sã dutia cjirire cohãre tiro. Tí dutia marine pʉa curua ji dutiri jimare. Mipʉre cʉ̃ curuata jija mari. Cristo Cohamacʉ yaina jichʉ yoare marine. 0ve0Sã judio masare cahma ñʉ tuhtiina mʉsa jichʉ ñʉno Cristo marine “Mʉsa basi cahma ñʉ tuhtiena tjiga”, ni yahure. Masare noano yahuriro jira tiro. Sã judio masa, judio masa jieraina mehne pʉa curua mari jichʉ ñʉno, tiro cʉ̃ curuata yoare marine. Dʉcatari sahrĩnore ti tju site cohãno yoaro sehe mari cahma ñʉ tuhtirire duhuchʉ yoare tiro. [/0 Mipʉ sehere Cristo Jesu yaina jira mʉsa. Panopʉ Cohamacʉre ñʉ tuhtiina jipanahta, mipʉre to yaina jira mʉsa. Cristo mʉsa ñaa buhiri crusapʉ to di cohãri mehne Cohamacʉ yaina jichʉ yoare mʉsare. (I0 Panopʉ Cristo yaina jierari jimare mʉsa. Sã judio masa sehe Cohamacʉ to beseina jia tii. Sã ã jichʉ “Mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja”, ni cũa tiha Cohamacʉ sãre. Mʉsa sehe to ã ni cũrina jierari jimare. à yoa Cohamacʉ to beserinare ñʉ tuhtiina jisiniri jimare mʉsa. Mʉsa ñaa buhirire pichacapʉ wahahtina jiri jimare mʉsa. Cohamacʉ maeraina jina pichacapʉ butiborina jia tiri jimare mʉsa. ve0 à jina panopʉ mʉsa jia tirire mipʉ cʉ̃hʉre wacũga mʉsa. Cristo yaina jierasinina judio masa jieraina jina mʉsa coyea yoaro sehe yoarina jiri jimare mʉsa. Circuncisiõre yoaeraina jire mʉsa mipʉ mʉsa jiro seheta. Mʉsa ã yoaeraina jichʉ ñʉna sã judio masa sehe circuncisiõ yoaina sehe mʉsare õ sehe nia tii. “Circuncisiõre yoaeraina jia, Cohamacʉ yaina jierara”, nia tii mʉsare. Circuncisiõre yoaina mʉa pjacʉrire mahanocã cahsarocãre yihso narina jira. B}0 Cristo yaina jichʉ yoare marine Cohamacʉ sehe noaa dihtare yoahtina mari jihto sehe. Panopʉ noaare mari yoahtire cũ tuhsʉa tiri jire tiro marine. Cristore cjʉana mari noano jija A{0 To ã cũchʉ mari mʉ sʉro noaare mari yoari wapa jierara tí. “ ‘Sã mʉ sʉro yʉhdʉhi’, niboca”, nino õ sehe dutiri jire tiro: Mari mʉ sʉro yʉhdʉ dutierara marine. \10Cristore wacũ tua, mari noano tʉhochʉ ñʉno Cohamacʉ marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoara. Marine pja ñʉno, marine cahĩno marine yʉhdʉchʉ yoara. Mari mʉ sʉro mari noano yoaa mehne Cohamacʉ cahapʉ waha masieraja mari. Cohamacʉ sehe marine yʉhdʉchʉ yoara. à jiro tiro mehne mari ã jirucuhtore cũna marine. ;o0Õ seheta noano yoara tiro marine to pja ñʉrire, to tuaro cahĩrire baharopʉ jihtinare masichʉ yoaro taro. Cristo yaina mari jichʉ ñʉno ã yʉhdʉchʉ yoara tiro marine.  0à jiro Cristo yaina mari wahachʉ, Cohamacʉ Cristo mehne marine maso, ã yoa mʉanopʉ Cristo mehne dujihtinare marine sõ dapori jire, tiro mehne dutihtina cjihti mari jihto sehe. Cristo yaina jina, ãta wahaina baro jija mari, Cohamacʉ to ñʉchʉ.  0à cahĩ yʉhdʉro, Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaina, yariaina yoaro seheta mari jipachʉta Cristo mehne marine catichʉ yoari jire. b=0Mari ã jiina jipachʉta, Cohamacʉ marine tuaro pja ñʉno, noano cahĩri jire marine. -S0Panopʉre jipihtina mari ã dihta yoarina jimai. Mari ñaa dihtare goa pjamai. Mari mʉ sʉro, mari tʉhotu, mari cahmano seheta yoamai. à yoaina jina jipihtina paina yoaro seheta, mari cʉ̃hʉ ñaa buhiri tiina jirucumai. Mari ã jiina jiri buhiri, Cohamacʉ to buhiri dahreborina jimai. -0Panopʉre ahri yahpa macaina Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaina yoaro sehe yoarucuri jimare mʉsa cʉ̃hʉ. à yoana watĩno to dutiro seheta yoarucuri jimare mʉsa. Tiro watĩno ahri yahpai dutiriro Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaina pʉhtoro jira. Watĩa pʉhtoro cʉ̃hʉ jira tiro. z  o0Cohamacʉ yʉhdʉrʉcaina, ñaa buhiri tiina yariaina cjiri yoaro sehe jiri jimare mʉsa, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Y  -0Cristo yaina cʉ̃ curuata jina, to pjacʉ yoaro sehe jija mari. Cristo jipihtiropʉ ã jirucura. à jina mari to yaina mehne to jirucuchʉ, to jiro seheta wahana nija. à wahana to jia tiare ñona nija.N  0à yoa jipihtina bui cũri jire Cohamacʉ Cristore. à yoaro jipihtiare pʉ tichʉ yoari jire tirore. à jiro Cristo yaina cʉ̃ curua jiina bui pʉhtoro sõri jire tirore. Ti dapu jira tiro sehe.   !0Tói dujiro jipihtina mʉano macaina pʉhtoa bui, ã yoa jipihtina ahri yahpa macaina dutiina bui jiriro jira Cristo. Mipʉre jipihtina ahri dacho macaina bui pʉhtoro jira. Baharopʉ jipihtina pa tjuru macaina cʉ̃hʉre ti bui pʉhtoro jihtiro cjihtota jira tiro. M  0Tí to masia mehne, to tuaa mehne tiro Cristo yariarirore masori jire. à maso tuhsʉro, mʉanopʉ to poto bʉhʉsehei Cristore dujichʉ yoari jire Cohamacʉ, jipihtinare dutihtiro to jihto sehe.   0Õ sehe cʉ̃hʉre mʉsa masihto sehe sini payoja mʉsare Cohamacʉre. Cohamacʉre wacũ tuaina mari jichʉ ñʉno to tuaa mehne marine yoadohora tiro. Tiro sehe paina bui tua yʉhdʉariro jira. Tí cʉ̃hʉre mʉsa masihto sehe sini payoja Cohamacʉre. x k0à jicʉ paye yʉ nihti cʉ̃hʉre mʉsa noano masihto sehe mʉsare sini payoja Cohamacʉre. Tiro mʉsare yʉhdʉchʉ yoaro, to yaina cjihtire yoare. To ã yoachʉ noa yʉhdʉara marine. Tíre mʉsa masihto sehe sini payoja mʉsare Cohamacʉre. à yoa marine to wahtire noa yʉhdʉa tí waro ti jichʉ cʉ̃hʉre mʉsa masiyuhto sehe sini payoja mʉsare Cohamacʉre. i M0Õ seheta tirore sini payoja mʉsare: Cohamacʉ mʉano macariro mari pʉhtoro Jesucristo Pʉcʉro, noa yʉhdʉariro to yare mʉsa noano masihto sehe sini payoja. à yoaro tirore mʉsa noano masihto sehe sini payoja mʉsare. b ?0Cristore wacũ tuaina mʉsa jichʉ tʉhorocacʉ Cohamacʉre ã sini payorucuja mʉsare. Mari pʉhtoro Jesucristore mʉsa wacũ tuarire, jipihtina to yainare mʉsa cahĩrire tʉhorocacʉ Cohamacʉre “Noana”, nija.  0m U0à jiro tirore mʉsa wacũ tua, noano tʉhochʉ ñʉno to yairo Espíritu Santore ware mʉsare. à jiro Espíritu Santo mari mehne jiro Cohamacʉ yaina mari jia tiare masichʉ yoara tiro sehe. à yoa Espíritu Santo parore masichʉ yoara. Cohamacʉ mari ñaa buhirire bore marine yʉhdʉchʉ yoaro. à jiro baharo to cahapʉ naanohca marine to yainare. Marine to naahto pano Espíritu Santo sehe Cohamacʉ cahapʉ mari sʉri baharo to yare mari cjʉahtore masichʉ yoara marine. Cohamacʉ marine ã yoara tirore ño payoa mehne “Noariro jira”, mari nihto cjihtore. Paulo Cohamacʉre sini payoha Jesu yainare D 0 Mʉsa cʉ̃hʉ quihõno durucuareta noaa buheare tʉhore. Tí buhea “Cohamacʉ cahapʉ mʉsa waha duachʉ, õ sehe jira”, ni yahura marine. Tíre tʉhona tirore wacũ tua, noano tʉhona to yaina wahare mʉsa. To yainare õ sehe niri jire Cristo: “Mʉsare Espíritu Santore warocaihtja”, ni yahu cũri jire. ! =0 Sã sehe judio masa Cristore cahma mʉhtaina jina sãre to yʉhdʉchʉ yoahtore cohta mʉhtaina jija. Cohamacʉ sãre besea tiha to yare sã yoahto cjihtore. Cohamacʉ yare sã ã yoachʉ ñʉa, paina tirore ño payo, “Tuariro jira”, ti nihto sehe Cohamacʉ sãre besea tiha. F 0 à yoaro Cristo yaina mari jihtore masino panopʉ Cohamacʉ marine bese tuhsʉa tiha to yaina mari jihtinare. Ahri jipihtiare to yoarire, baharopʉ to yoahto cʉ̃hʉre, “à waharohca”, ni cũyua tiha tiro to tʉhoturiro seheta, to cahmariro seheta yoaro taro. à yoaa tiha tiro to yare sã yoahto cjihtore. z o0 Tʉho masiina wahachʉ yoa, baharopʉ to yoahtore marine masichʉ yoare. Panopʉ painare tíre masichʉ yoaerari jire tiro. Õ sehe jira baharopʉ to yoahto: Tiro to cahmariro seheta to tʉhoturiro seheta jipihtinare cʉ̃ curuata Cristo yaina jichʉ yoarohca. à jiro jipihtiare to ya jichʉ yoarohca. To quihõri pja mʉ sʉchʉ mʉano macainare, ahri yahpa macaina cʉ̃hʉre, cʉ̃ curuata to yaina jichʉ yoarohca tiro. à yoa mʉano macaare, ahri yahpa macaa cʉ̃hʉre to ya jichʉ yoarohca. à jiro Cristo sehe jipihtina bui pʉhtoro jirohca. à yoa jipihtia pʉro jirohca. à jihtiro ji dutia tiha Cohamacʉ tirore. ~ 0 !} =0Cristota jira marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoariro. Cristo mari ñaa buhirire yariabasaro, to dire cohã, mari ñaa yoari buhirire cohãri jire. Mari ñaa yoari buhirire to cohãchʉ ñʉno, Cohamacʉ sehe mari ñaa buhirire bonocahna. Marine ñaa dihtare yoaborinare ã cahmano marine noaputiaro yoari jire Cohamacʉ. à yoa marine to ã yoainare noano waro tʉho masiina wahachʉ yoari jire. | 0\{ 30Wiho jiina mari jipachʉta marine to ã noano yoachʉ ñʉna ño payoa mehne tirore noano durucujihna. To macʉno to cahĩriro yaina mari jichʉ ñʉno noano marine yoara tiro. à jina tirore noano durucujihna. oz Y0Panopʉ õ sehe nia tiri jire tiro marine: “Yʉ macʉ Cristo tinare to yoabasari mehne tina yʉ pohna jiahca”, ni cũa tiri jire marine panopʉ. To ji coariro seheta to cahmariro seheta ã wahachʉ yoaa tiri jire tiro marine. Ty #0Õ sehe yoaa tiri jire tiro marine to yainare: Ahri yahpare to bajuamehnehto pano mipʉre to yaina jihtinare beseyu tuhsʉa tiri jire tiro marine. à besea tiri jire marine ñaa buhiri marieina mari jihto sehe. à yoana ñaa buhiri marieina jija mari, Cohamacʉ to ñʉchʉ. à jiro marine “Ñaa buhiri tiina jira”, nisi tiro. 9x m0Cohamacʉ, mari pʉhtoro Jesucristo Pʉcʉro marine noano yoarucura Cristo yaina mari jichʉ ñʉno. Jipihtia to ya mʉano macaa noaa mehne tiro marine noano yoarucura. Espíritu Santo mehne marine ã noano yoarucura. To ã yoariro jichʉ ñʉna noano ño payoa mehne tirore noano wahche payojihna. Xw +0à joarocacʉ yʉhʉ mʉsare noa dutija. Cohamacʉ mari Pʉcʉ, ã yoa mari pʉhtoro Jesucristo cʉ̃hʉ mʉsare noano yoa, noano jichʉ yoajaro. Cristo yaina mari jichʉ ñʉno Cohamacʉ noano yoara marine v 0Yʉhʉ Paulo mʉsare Efeso macainare joarocaja. Yʉhʉ Jesucristo yare buhe dutiro to cũriro jija. Cohamacʉ to cahmano seheta Jesu yʉhʉre to yare buhehtirore cũre. à jicʉ mʉsare Cohamacʉ yainare Jesucristore ã wacũ tuarucuinare joarocaja yʉhʉ. fuEDYʉhʉ Paulo, yʉ wamomaca mehne ahrire joaja. Mʉsare noa dutija yʉhʉ. Peresui yʉ jiare wacũ, sini payoga mʉsa Cohamacʉre. Noano jiga mʉsa. Cohamacʉ to cahĩa mehne mʉsare noano yoajaro. Ãta yoajaro.0tYDà yoa õ sehe niga Arquipore: “Mari pʉhtoro Jesu yairo mʉ jichʉ to yare buhehtiro cũre mʉhʉre. To ã cũchʉ noano buhe sohtori tiga mʉhʉ”, niga tirore. &~}}I|zdyxwvttrqapzonmmxllJjjaihggBfedcc/baa;`_^^~^]]~]\b\ [YXVVsTSS|QQLPNMJJ=HGF9EaDYC;B'Ad@?>=<;m:f9f8 65*3=20/f.?,+*{)C(%'+&&0%$o#."M! |6i?l9&3 Q aF2>&!&Cristo Jesu yaina jina circuncisiõre mari yoachʉ ne yaba cjihti jierara. Circuncisiõre mari yoaerachʉ cʉ̃hʉre ne yaba cjihti jierara. Wiho mejeta Cristo pinire wacũ tuana painare cahĩnahca mari. Tí wacũ tuaa sehe wiho waro jia nierara. Tí waro jia nina. p~Y&Wiho mejeta mari sehe Espíritu Santo to tuaa mehne Cohamacʉre wacũ tuaja. Mari ã wacũ tuachʉ “Noaina, ñaa buhiri marieina jira”, ni ñʉna Cohamacʉ marine. To ã ni ñʉchʉ marine to yʉhdʉchʉ yoahtore masija mari. 1}[&Dutia yoaa mehne yʉhdʉ duaina jina Cristo sehere cohãre mʉsa. à yoaina jina, Cohamacʉ mʉsare to cahĩrire, mʉsare to yʉhdʉchʉ yoa duarire cahmaerara mʉsa. V|%&Jipihtina circuncisiõre mʉsa yoari mehne yʉhdʉ duainare pari turi õ sehe ni yahuihtja yʉhʉ: Circuncisiõre mʉsa yoari mehne yʉhdʉ duana, paye Cohamacʉ dutiare yoa pahñoerana, yʉhdʉsi mʉsa. L{&Mipʉre yʉhʉ Paulo ahrire yahuihtja mʉsare: “Circuncisiõre mari yoari mehne yʉhdʉnahca”, mʉsa ni tʉhotuna, Cristo mʉsare to yoadohorire yaba cjihti jierachʉ yoana nina mʉsa. )z M&Dutia yoaa mehne yʉhdʉ duaina tí dutiare dahra cohtaina ti dutipeina yoaro sehe jira. Cristo yaina wahana ti dutipeina mari jiare wijaana, Cristo mehne yʉhdʉja mari. à to yʉhdʉchʉ yoarina jina, to yare ã yoarucuga, “Tí dutia yoaa mehne yʉhdʉnahca”, ni tʉhoturo marieno. y&Yʉ coyea, ne dahra cohtaricoro pohna yoaro sehe jieraja mari. Wiho mejeta to namono poto pohna yoaro sehe jija mari.x'&Wiho mejeta õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Dahra cohtaricoro macʉno to pʉcʉro yare cjʉa masierara. To namono poto macʉno sehe to pʉcʉro yare cjʉa masina. à yoa ticorore dahra cohtaricoro cjirore to macʉno mehneta cohãnocahga”, ni joaa tiha. :wm&Wiho mejeta tí pjapʉre masa yoaro sehe masa bajuariro ñano yoaa tiha pairore Espíritu Santo to niriro seheta masa bajuarirore. Mipʉ cʉ̃hʉre ãta jira to jiriro seheta. v+&Yʉ coyea, Cohamacʉ to niriro seheta Isaa masa bajuaa tiha. Mari cʉ̃hʉ tiro yoaro sehe Cohamacʉ to niriro seheta to pohna jija mari. u&Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe ni joaa tiha Cohamacʉ pohna warore, Sara yoaro sehe jiricorore yahuro:“Pohna marienicoro, wahchega.à yoa wahchea mehne sañurucuga, niji wahcõno purĩnore masieraricoro jico.Mʉhʉ sehe manʉ tiricoro yʉhdoro payʉ pohna ticohca.à jico wahchega”, ni joaa tiha panopʉre to pohna tihto pano Sara yoaro sehe jiricorore yahuro. t7&Pacoro sehe Abrahã namono poto mʉanopʉ jiri maca Jerusalẽ wama tiri maca yoaro sehe jira, mari piti dahre buhechʉ. Ticoro dahra cohtaricoro jieraro, to macʉno cʉ̃hʉ dahra cohtariro jierari jire. (à yoa Jesucristore wacũ tuaina mari jina, Sara macʉno yoaro sehe jija. Mari cʉ̃hʉ Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutia mehne yʉhdʉ duaina jieraina jina, dahra cohtaina yoaro sehe jieraja.) ;so&Ticoro Sinaí wama tidʉ Arabiapʉ jidʉ yoaro sehe jiricoro jira. Mipʉre Jerusalẽ macaina judio masa dutia yoaa mehne yʉhdʉ duaina dutiare dahra cohtaina yoaro sehe jira. à jia mari piti dahre buhechʉ tina ticoro yoaro sehe jira dahra cohtaricoro to jia tiriro sehe. Tina Cohamacʉ pohna jierara. r&Ahri quiti marine noano piti dahre yahura: Cohamacʉ pʉa taha masare “Mʉsare yoadohoihtja”, to nia yoaro seheta jira ahri numia pʉaro numia. Cʉ̃coro Sinaí wama tidʉpʉ to dutiare wari yoaro sehe jira. Ticoro Agar jira. Ticoro mehne mari piti dahre buhechʉ judio masa cʉ̃hʉ dutiare yoarucua mehneta yʉhdʉ duaina ticoro yoaro sehe jira. Tina dahra cohtaina yoaro sehe jira. _q7&Wiho mejeta tirore dahra cohtaricoro macʉno masa mari yoaro seheta masa bajuaa tiha tiro. To namono poto macʉno sehe Cohamacʉ “Cʉ̃irocã pohna tinahca mʉsa”, to niriro seheta masa bajuaa tiha tiro sehe. npU&Õ sehe nia tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi: Abrahã pʉaro pʉcʉro jia tiha. Tirore dahra cohtaricoro Agar wama tiricoro mehne cʉ̃iro pohna tia tiha. à yoa to namono poto Sara wama tiricoro mehne cʉ̃iro pohna tia tiha. o&Tʉhoga mʉsa yʉhʉre. Cohamacʉ to dutiare yoaa mehne yʉhdʉ duaina jipanahta to dutia sehere noano masierara mʉsa. Gn&Michapucacã mʉsa mehne jicʉ tuhtiro marieno wahchea mehne mʉsa mehne yʉ sʉhʉduchʉ noaboa yʉhʉre. Mʉsare pjíro tʉhotui nija yʉhʉ. Agar Sara mehne ti jiri cjirire yahuha Paulo %mC&Yʉ pohna, niji wahcõricoro to ñano yʉhdʉro seheta mʉsare ñano wacũ tʉhotuja yʉhʉ. Pʉ Cristo yoaro sehe mʉsa jichʉpʉ mʉsare wacũ duhuihca. l/&Noano mehne mʉsa noano wahahto sehe mʉsare ti cahmasãachʉ noa niboa. à yoa tópʉre yʉ mariachʉ cʉ̃hʉre ti ã cahmasãachʉ noa niboa. Sohõ jiina soro ni buheina mʉsare tuaro cahmasãana. Ti tʉhotua soro jira. Noaa jierara. Tina mʉsare yʉhʉre yʉhdʉrʉcachʉ cahmana, tina sehere mʉsa cahmahto sehe. pjY&¿Yʉhʉ mehne macaina jipanahta mipʉre quihõno mʉsare yʉ yahuchʉ ñʉ tuhtijari mʉsa yʉhʉre? i&¿Mipʉre dohse wahari yʉhʉ mehne mʉsa wahchea? Mʉsare ahrire niihtja: Cʉ̃no pjana mʉsa caparire orewe na yʉhʉre waboa mʉsa. h&Yʉ ã dohatiriro jipachʉta, yʉhʉre pumeborina mʉsa jipanahta, yʉhʉre yabierare mʉsa. à jina yʉhʉre “Waharisa”, nierare mʉsa. à jina Cohamacʉ yairo anjore, Jesucristo cʉ̃hʉre mʉsa piti bocaboriro seheta yʉhʉre noano piti bocare mʉsa. ugc& Ahrire masina mʉsa. Tópʉ dohatiriro jicʉ, pa sehepʉ waha masieracʉ noaa buheare mʉsare buhe dʉcai. 2f]& Yʉ coyea ahrire tuaro dutiihtja mʉsare: Cristore yʉ tʉhoturiro seheta mʉsa cʉ̃hʉ tirore tʉhotuga. Panopʉ dutia yoaa mehne yʉhdʉ duaina jierari jimare mʉsa judio masa jieraina jina. Mipʉ sehere yʉhʉ cʉ̃hʉ mʉsa yoaro seheta wahai dutia yoaa mehne yʉhdʉ duaeracʉ. à jina Cristore yʉ tʉhoturiro seheta mʉsa cʉ̃hʉ ãta tirore tʉhotuga. Mʉsa mehne yʉ jichʉ ne ñano yoaerare mʉsa yʉhʉre. ieK& Mʉsa ã ni tʉhotuchʉ mʉsare tuaro yʉ buheri cjiri yaba cjihti jieraboca, yʉ tʉhotuchʉ. :dm& Cãa dachorire, cãa sʉ̃rine, cãa puhibʉcʉre, cãa cʉhmarine bose nʉmʉrine dahre dutira mʉsa. “Mari ã yoaa mehne dutia mehne yʉhdʉnahca”, ni tʉhotumana mʉsa. Ic & à jirina cjiri jipanahta mipʉre Cohamacʉ warore masina mʉsa. Jierara. Tiro pinihta mʉsa sehere masina. ¿To ã masipachʉta dohse yoana ahri yahpa macaina ya buhea sehere cahmajari mʉsa tjoa? Ti ya buhea mehne noano yʉhdʉ duapanahta ne yʉhdʉsi mʉsa. à yoa baharo Cohamacʉ jipihtia dachoripe mʉsare to wahtire cjʉasi mʉsa. à yoana tí buhea mehne yʉhdʉ duana, pari turi ti ya dutiare dahra cohtaina yoaro sehe wahana nica mʉsa. ]b3&Panopʉ Cohamacʉre mʉsa masierasiniina jina “Cohamacʉ jira”, mʉsa nia masʉrine ño payona tí masʉrine dahra cohtaina jiri jimare mʉsa. Mʉsa ã ño payoina potocãta cohamana waro jierari jire. [a/&à jina mʉsa Cohamacʉ to yoadohoa mehne dahra cohtaina jierara mʉsa mipʉre. To pohna jira mʉsa. à jina to pohna jina, Cohamacʉ to wahtire cjʉanahca mʉsa. Paulo Galacia macainare Jesu yainare cuisãha M`&à jiro to pohna mʉsa jichʉ ñʉno, Cohamacʉ macʉno to yairo Espíritu Santore mʉsa mehne jihtirore warocari jire Cohamacʉ. To yairo Espíritu sehe Cohamacʉre “Mai”, niriro jira. 1_[&Mari cʉ̃hʉre tí dutiata dutisiniri jimare. à jiro marine yʉhdʉchʉ yoahtiro cjihtore warocari jire Cohamacʉ to macʉnore, to pohna waro mari wahahto cjihtore. ^/&Mari ã jiina jipachʉta to quihõri pja mʉ sʉchʉ Cohamacʉ to macʉnore warocari jire. à to warocachʉ to macʉno cʉ̃coro numino mehne masa bajuari jire. à jiro tiro judio masʉno masa bajuaro Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũri cjirire yoarucuriro jiri jimare. s]_&Õ seheta wahma bʉcʉariro yoaro seheta jimai mari cʉ̃hʉ. à jiina mari jisinichʉ dahra cohtainare ti dutiriro seheta Moise cjirore to cũri dutia, mari ñʉchʉsʉma panopʉ macaina ti cũri dutia cʉ̃hʉ marine dutisinimare. 7\g&à jia tiro wahma bʉcʉariro to jichʉ tirore ñʉ wihboina to yare ñʉ wihbora. à yoa to pʉcʉro to quihõri pja mʉ sʉchʉpʉ to pʉcʉro yare cjʉarohca to macʉno. ][ 5&Õ sehe jira ahri quiti mehne yʉ yahu namochʉ: To pʉcʉro baharo to yare nahtiro wahma bʉcʉariro jiropʉ jipihtia to ya jipachʉta dahra cohtariro yoaro seheta ne paye baro maerariro yoaro seheta jira tiro. =Zs&Cristo yaina jina, Abrahã Cohamacʉre to wacũ tuariro seheta yoaina jina, Abrahã panamana waro jira mʉsa. Mʉsa ã jiina jichʉ Cohamacʉ Abrahãre “Mʉsare noano yoaihtja”, to ni yahu cũriro seheta mʉsa cʉ̃hʉre noano yoarohca tiro. Cristo yaina mʉsa jichʉ ñʉno mʉsare noano yoarohca.Y3&Mipʉre pʉa curua jierara mʉsa. Judio masa jieraina, judio masa mehne pʉa curua jierara mʉsa. Dahra cohtaina, dahra cohtaina jieraina mehne pʉa curua jierara mʉsa. Mʉa, numia mehne pʉa curua jierara mʉsa. Jipihtina mʉsa Cristo yaina jina, cʉ̃ curuata jira mʉsa. X1&Jipihtina mʉsa co mehne bautisarina jira Cristo yaina mʉsa jiare ñona tana. à yoana to yaina jina, Cristo yoaro sehe jiina wahana nina mʉsa. NW&à jina Cristo Jesure wacũ tuaina jina Cohamacʉ pohna jira mʉsa. &VE&Mipʉ pinihtare Cristore mari wacũ tuari pja jira. To ã jichʉ dahra cohtariro yoaro sehe to dutia sehe marine yahu namoerara. Marine dutirucu namoerara. vUe&à jia Cristo to wihihto pano Cohamacʉ dutia sehe marine yahure dahra cohtariro to pʉhtoro pohnare to yahuriro seheta. à yahure marine baharo Cristore mari wacũ tuaa mehne Cohamacʉ “Noaina jira”, marine to ni ñʉhto cjihtore. T-&Jesucristo ya buheare mari tʉhohto pano, tirore mari wacũ tuahto pano Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutia dihtare masimahi mari. à masimarina jina ñaa buhiri tiina, peresupʉ jiina yoaro sehe tí ñaare duhu masieraina jina, dutia dihtare masiina jimahi mari. 4Sa&Wiho mejeta Cohamacʉ to yare ti joari pũ sehe jipihtina ñaa buhiri tiina, ñaare duhu masieraina ti jirire yahua tiha. à ni yahua tiha Cohamacʉ “Mʉsare noano yoaihtja”, pano to niriro seheta to yoahto cjihtore. à yoaro Jesucristore wacũ tuainare noano yoara tiro pano to niriro seheta. 1R[&Cohamacʉ Moise cjirore to dutiare cũno, tó pano Abrahãre to ni yahu cũrire “Yʉ niriro sehe yoasi yʉhʉ”, nino niera tiha tiro. Abrahãre to niriro seheta yoaro taro nia tiha. To dutia yoaa mehne Cohamacʉ yaina wahana tí pja pinihta dutiare mari yoaa mehne noaina wahaboa mari. QQ&To dutiare Moise cjiro to cũ turiachʉ Cohamacʉ to basita masare cũera tiha. à cũeraparota Cohamacʉ “Mʉhʉre noano yoaihtja”, Abrahã sehere ni yahu cũno, to basita ã ni yahu cũa tiha. 6Pe&¿Ã jiro dohse jiro baro to dutiare cũri Cohamacʉ? To dutiare cũha tí dutiare mari yʉhdʉrʉcarire mari noano masihto sehe. à jiro panopʉre Cohamacʉ “Mʉ panami mehne masare noano yoaihtja”, Abrahãre to niriro to wihihto pano Cohamacʉ to dutiare cjʉaa timaha masa. Cohamacʉ to dutiare to cũchʉ to anjoa sehe tíre duti turiaa tiha. à yoa Moise cjirore ti cũchʉ, tiro sehe masare cũ turiaa tiha tjoa. #O?&Cohamacʉ marine yʉhdʉchʉ yoaro, dutiare mari yoaa mehne marine yʉhdʉchʉ yoaerara. Dutiare yoaa mehne mari yʉhdʉchʉ Cohamacʉ “Mʉsare noano yoaihtja”, to ni yahu cũri sehe yaba cjihti jieraboa. Wiho mejeta to dutia mariasinichʉpʉ Abrahãre ã ni cũ mʉhtaa tiha. =Ns&Mipʉre noano yahuihtja mʉsare: Abrahã cʉ̃hʉre Cohamacʉ “Mʉsare noano yoaihtja”, to ni cũri baharo cuatrocientos treinta cʉhmari yʉhdʉri baharo to dutiare Moise cjirore cũa tiha. à cũno Abrahã cʉ̃hʉre Cohamacʉ “Mʉsare noano yoaihtja”, to yahu cũri cjirire boro taro niera tiha. nMU&Tí pũre cʉ̃no potori ti joa cũriro seheta “Mʉsare noano yoaihtja”, Cohamacʉ nino, Abrahãre to panamino ji turiariro cʉ̃hʉre ni yahu cũno nia tiha. à ni yahu cũno paina to panamana ji turiainapʉre ni yahu cũno niera tiha. Cʉ̃iroreta to panamino ji turiariro dihtare ni yahu cũno nia tiha Cohamacʉ. Tiro Abrahã panamino Cristo jira. L9&Yʉ coyea, masa ya quiti mehne tí yʉ nirire yahuihtja mʉsare: Cʉ̃iro pairo mehne “Õ sehe yoajihna mari”, ni cʉ̃no mehne ti joa cũpachʉta pairo tí pũre soro ni dojomehne joa namo masierara. à yoa tuhsʉ, tí pũre “Quihõno jierara”, ni masierara tiro. iKK&To ã ni yahu joariro seheta ã yoari jire Cristore. Cohamacʉ Abrahã cjirore “Ahri yahpa macainare noano yoaihtja”, to niriro seheta yoaro niri jire masare. à yoari jire Cristo mehne. Tiro yariari jire Cohamacʉ judio masa jierainare noano to yoahto cjihtore. à yoaro Jesucristo mehne Cohamacʉ Abrahãre to niriro seheta tuhsʉri jire. à yoari jire tiro tirore mari wacũ tuari baharo Espíritu Santore mari cjʉahto cjihtore. To buherire quiti mehne yahu namoha Paulo dJA& à jia tí dutia marine buhiri tichʉ yoara. Mari ã buhiri tichʉ ñʉno Cristo sehe to basi mari yaro jiborirore buhiri tiriro waharo, mari buhiri tiborirore tiro sehe cohãbasare marine. Cristo to buhiri tihtore yahuro õ seheta ni joaa tiha panopʉre: “Jipihtina yucʉcʉpʉ ti duhu õina buhiri tiina jira”, ni joaa tiha panopʉre. sI_& Dutia yoaa mehne Cohamacʉ cahapʉ waha duaina Cohamacʉre wacũ tuaerara. Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Dutiare yoaa mehne noaina waha duainare tí dutiare yoa pahñono cahmana tinare, dʉhsaro marieno”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. Wiho mejeta to dutiare yoa pahñoeraina jira masa. à jia Cohamacʉ ñʉrocaroi noaina waha masierara. YH+& Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe nina: “Cohamacʉre wacũ tuainare ‘Noaina jira’, ni ñʉna Cohamacʉ. à wacũ tuaa jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã jirucuahca”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. To ã nichʉ ahri yʉ nihtire mari noano masija: To dutiare ti yoaa mehne masa noaina wahaerara, Cohamacʉ to ñʉchʉ. |Gq& “Moise cjirore to cũri dutia mehne Cohamacʉ yaina wahanahca”, ni tʉhotuina buhiri tiina jira. To joari pũi ãta nina: “Cohamacʉ dutiare to ya tjui ti joarire yoa pahñoeraina buhiri tiina jira tina jipihtina”, ni joaa tiha. F& à jiro Abrahã cjiro Cohamacʉre noano tʉho wacũ tuaa tiha. To ã wacũ tuachʉ ñʉno Cohamacʉ tirore noano yoaa tiha. à yoa paina masa Cohamacʉre ti wacũ tuachʉ, tina cʉ̃hʉre noano yoarohca Cohamacʉ, Abrahã cjirore to yoariro seheta. oEW&Panopʉ Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe ni yahua tiha: Judio masa jieraina Cohamacʉre ti wacũ tuachʉ ñʉno “Noaina jira”, ni ñʉna Cohamacʉ. To ã ni ñʉhtore Cohamacʉ pano masiyuro, tiro noaa buheare Abrahãre pano yahu mʉhta tuhsʉa tiha. “Mʉhʉ mehne ahri yahpa macainare jipihtinare noano yoaihtja”, nia tiha Cohamacʉ Abrahãre. D7&à jina ahri yʉ nihtire masiga mʉsa: Cohamacʉre wacũ tuainata potocãta Abrahã cjiro panamana ji turiaina waro pa turu macaina yoaro sehe jira. C{&Abrahã cjiro Cohamacʉre wacũ tuaa tiri jire. To ã yoachʉ tirore Cohamacʉ “Noariro jira”, ni ñʉa tiha. jBM&¿Dohse mʉsa yoari wapa Espíritu Santore mʉsare wari Cohamacʉ, mʉsa tʉhotuchʉ? To dutiare mʉsa yoari wapa waerare tiro. To buheare noano mʉsa tʉhochʉ ñʉno tirore mʉsa wacũ tuari baharopʉ Espíritu Santore ware tiro. ¿Cohamacʉ mʉsa watoi to tuaa mehne yoa ñono dohse jiro baro ã yoa ñojari tiro, mʉsa tʉhotuchʉ? To dutiare mʉsa yoari wapa ã yoa ñoerare tiro. To buheare noano mʉsa tʉhochʉ ñʉno tirore mʉsa wacũ tuari baharopʉ ã yoa ñore tiro. )AK&¿Noaa buheare mʉsa yoari buhiri payʉ tahari mʉsa ñano yʉhdʉna wiho warota ñano yʉhdʉnocana niri mʉsa, ã wahana? Wiho waro jierara mʉsa ã wahari. =@s&Espíritu Santo mehne mʉsa Cristo yaina ji dʉcana mipʉre mʉsa mʉ sʉro mʉsa yoaa mehne Cohamacʉ cahapʉ mʉsa waha duachʉ ña nina. Tʉho masieraina jira mʉsa, ã yoana. ??w&Ahrireta yahu duaja mʉsare: Dutiare mʉsa yoaa mehne Espíritu Santore cjʉaerara mʉsa. Noaa buhea sehere tʉhona Cristore mʉsa wacũ tuaa mehne Espíritu Santore cjʉara mʉsa. > &Yʉ coyea, mʉsa Galacia macaina tʉho masieraina ji wama tira mʉsa. Jesucristo crusai to yariari buheare jipihtina ti ñʉrocaroi mʉsare yahui. ¿Ã jina mipʉre to yare mʉsa yʉhdʉrʉcahtore paina mʉsare ti dojomehnechʉ dohse yoana tinare yʉhtiri mʉsa? =-&To dutia yoaa mehne noaina Cohamacʉ yaina mari wahachʉ Cristo to yariari sehe ne yaba cjihti jieraboa. Cohamacʉ marine to cahĩrire, Cristo to yariarire wiho jia yoaro sehe jichʉ yoa duaeraja yʉhʉ sehe. à jicʉ “Dutia mehne yʉhdʉihca”, ne nieraja yʉhʉ.<&à jina yariariro to mʉ sʉro to yoaerariro seheta mari mʉ sʉro yoaeraja mari. Cristo ya tuaa mehne yoaja. à yoa mipʉre Cohamacʉ macʉnore wacũ tuaa mehne jirucuja mari. Tiro Cohamacʉ macʉno marine cahĩre. à jiro mari ya buhirire yariare. T;!&Cohamacʉ dutiare Moise cjirore to cũrire cʉ̃no pjaeraja mari. à jia, tí dutia marine duti namoerara. Cohamacʉ to tuaa mehne to yaina jija mari. Cristo mehne crusai yariaina yoaro sehe jija mari. F:&Sã dutia yoaa mehne yʉhdʉ duamarina cjiri jipanahta tí buheare cohãi. à cohãpanahta pari turi tí buheare yoana tí dutiare sã yoa pahñoerari buhiri potocãta buhiri tinahca sã. 9&Wiho mejeta Cristore mari wacũ tuaa mehne noaina Cohamacʉ yaina mari waha duachʉ, ñaina mari jiare masichʉ yoarohca Cristo. ¿Cristo mari ñaare marine masichʉ yoaro ñaina marine jichʉ yoajari tiro, mʉsa tʉhotuchʉ? Ne mahanocã mehne yoaerara. $8A&à jiina sã jipachʉta Cohamacʉ dutiare Moise cjirore to cũrire yoarina sã jichʉ “Noaina jira”, ni ñʉeraboa Cohamacʉ sãre. Tíre mari masija. à yoa Jesucristore mari wacũ tuachʉ Cohamacʉ marine “Noaina jira”, ni ñʉnohca. Tíre masina, sã cʉ̃hʉ Jesucristore wacũ tuaja tirore sã wacũ tuari mehne sãre “Noaina jira”, Cohamacʉ to ni ñʉhto cjihtore. To dutia cjirire sã yoarina jichʉ “Noaina jira”, ni ñʉeraboa Cohamacʉ sãre. Ne tí dutia yoaa mehne noaina jierara masa, Cohamacʉ to ñʉchʉ. p7Y&Sã sehe judio masa masa bajuana, paina ñano yoaina judio masa jieraina yoaro sehe jieraja sã. A6{&à jicʉ judio masa jierainare ti duhuri buhiri noaa buhea ti niriro seheta tina ti yoaerachʉ ñʉcʉ, jipihtina Jesu yaina panoi Pedrore yahui: “Judio masa ya dutiare yoa dutiina ti ñʉrocaroi judio masa jieraina mehne mʉ chʉ duaerachʉ ñʉa õ sehe ni tʉhotuboca tina judio masa jieraina: “Jesu yaina dihta jina judio masa yoaro sehe yoajihna mari cʉ̃hʉ”, ni tʉhotuboca. à ni tʉhotuchʉ yoara mʉhʉ tinare. ¿Dohseacʉ tinare judio masare ñʉ cũchʉ yoa duajari mʉhʉ ã piti ti duhucʉ? Judio masʉno jipaihta judio masa jieraina yoaro sehe yoamare mʉhʉ. à yoacʉ judio masa yoaro sehe yoaerare mʉhʉ. ¿Ã yoariro cjiro jipaihta dohseacʉ judio masa jierainare judio masare ñʉ cũchʉ yoa duajari mʉhʉ?” nii tirore. Judio masare paina masa yoaro seheta Jesure wacũ tua dutiha Cohamacʉ R5& To ã mahño cureriro seheta to yoachʉ ñʉa, paina judio masa cʉ̃hʉ tirore ñʉ cũ, tina cʉ̃hʉ tó seheta yoare. à jiro Bernabé masa noariro jiparota tina yoaro seheta yoare tiro cʉ̃hʉ. 4& Õ sehe yoare tiro: Santiago to warocaina Antioquíapʉ ti sʉhto panocã, Pedro sehe judio masa jieraina mehne chʉro nire. Santiago warocaina judio masa jierainare “Circuncisiõre yoaga” niina, judio masa panopʉ macaina ya dutiare yoa dutiina jire. To ã chʉro watoi tina sʉre. à chʉriro jiparota tina to cahapʉ ti sʉchʉ ñʉno, tinare cuiro, Pedro judio masa jierainare duhunoca, pari turi tina mehne chʉro wahaerare. “Mipʉre wihiina yʉhʉre tuhtiri” nino, judio masa jieraina mehne chʉ namoerare. g3G& à yoa Pedrore Antioquíapʉ to sʉri baharo quihõno to yoaerari buhiri tuhtii tirore. 2+& à nipahta tina judio masare pjacʉoinare yoadoho dutire sãre. Pjacʉoinare yoadohohtiro jiita nija yʉhʉ. Antioquíai Paulo Pedrore tuhtiha 1& à jia Santiago, Pedro, João mehne “Jesu yaina pʉhtoa”, ti niina noaa buheare buherire Cohamacʉ yʉhʉre to cũrire tʉhoa “Tóihta jira”, nire tina. à niata yʉhʉre Bernabé mehne noano wahchea mehne wamomaca ñahare sãre piti tia. à jina judio masa jierainare buheina jija sã. Santiago cʉ̃hʉ sehe judio masare buheina jira. “Ãta wahajaro”, nii sã sã basi. k0O&Judio masare Pedrore buhe dutirirota yʉhʉ cʉ̃hʉre tirota buhe dutire judio masa jierainare. /&à jia judio masa jierainare yʉ buhehtire Cohamacʉ yʉhʉre to cũrire tʉhoa, “Tóihta jira”, nire tina. Judio masare buheare Cohamacʉ Pedrore to cũriro seheta tó seheta yʉhʉ cʉ̃hʉre cũre judio masa jierainare yʉ buhehtiro cjihtore. }.s&à yoa Jesu yaina pʉhtoa noaa buheare yʉ buherire ti tʉhori baharo “Õ sehe ni yahu namoga judio masa jierainare”, ni yahu quihõerare tina yʉhʉre. Jesu yaina pʉhtoare wiho jiina yoaro seheta tʉhotuja tinare. Cohamacʉ sehe jipihtinare cʉ̃no potori tʉhotura. à jicʉ ãta tʉhotuja yʉhʉ cʉ̃hʉ. Tina sehe yʉ buheriro sohtoare buhedoho masierare. -{&Ti ã yoa duapachʉta noaa buheare quihõno mʉsa noano masihto cjihtore ne mahanocã mehne tʉho duaerahi sã tinare. D,&Ti ã nierapachʉta cãina “Jesu yaina jija”, ni mahñoina wacũenoca sã mehne sãa, tirore circuncisiõre ti yoachʉ cahmamare tina. Jesu yaina mari jina “Panopʉ macaare ti dutiriro sehe yoana tí mehne yʉhdʉsi”, ni tʉhotuja mari. Mari ã ni tʉhotuina jichʉ mari yoaare ñʉ duaa tina sehe sã mehne mahño sãare. à yoaa sã ñʉchʉsʉma ya dutiare yoa duti duaa, tí dutiare ño payorucuina jichʉ yoa duamare sãre tina. V+%&Yʉhʉ mehne macariro Tito judio masʉno jierariro jiro, circuncisiõre yoaerariro jira. To ã yoamahnoerariro to jipachʉta Jesu yaina pʉhtoa “Mʉhʉ cʉ̃hʉ circuncisiõre yoaga”, nierare tirore. q*[&Cohamacʉ yʉhʉre to waha dutichʉ tópʉre wahai. Jerusalẽi jicʉ Jesu yaina pʉhtoa ti sahsero ti cahmachuchʉ ñʉcʉ noaa buheare judio masa jierainare yʉ buherire yahui tinare. “¿Judio masa jierainare noaa buheare yʉ buhechʉ noajari, mʉsa tʉhotuchʉ?” nicʉ, ã ni yahui tinare. à ni yahui tinare panopʉ yʉ buherire mipʉre yʉ buheri cʉ̃hʉre ti noano masihto cjihtore, tíre “Noana”, ti nihto cjihtore. Ti ã nierachʉ yʉ buheri cjiri yaba cjihti jieraboa. z) o&Catorce cʉhmari baharo pari turi Jerusalẽpʉ wahacʉ Bernabé mehne wahai. Tito cʉ̃hʉ wahare yʉhʉ mehne. S( !&Yʉhʉre ã masia Cohamacʉre “Noa yʉhdʉariro jira”, nire tina.-' U&à jia ahri dihtare yʉhʉre masi dʉcare tina: “Panopʉre marine ñano yoariro mipʉre noaa buheare to cohã duari buheare buhero nina”, ni masi dʉcare tina. h& K&Tópʉre yʉ sʉchʉ tí pjare Judea yahpapʉ jiina Jesu yaina yʉhʉre ne ñʉ masierasinire. H%  &Baharo Siria yahpapʉ, Cilicia yahpapʉ cʉ̃hʉre wahai. E$ &Õ sehe ni joarocacʉ Cohamacʉ mehne ne mahñope joaeraja. j# O&à yoacʉ painare Cristo to cũrinare ñʉerahi. Santiago dihtare mari pʉhtoro bahʉrore ñʉi. k" Q&Tia cʉhma baharo Pedrore ñʉcʉ wahai yʉhʉ Jerusalẽpʉ. Tópʉre pʉa somana waro jii. )! M&à yoa Cristo to cũrina yʉ pano jirina cahapʉre Jerusalẽpʉre sinitu ñʉi wahaerahi. Arabia yahpapʉ wahai yʉhʉ. à jicʉ Damascopʉ majare wihii tjoa. e  E&à yoa to cahmano seheta to macʉnore yʉhʉre masichʉ yoare to yare noaa buheare judio masa jierainare yʉ buhehti cjihtire. To ã yoachʉ “¿Dohse ni buhero cahmacari yʉhʉre?” ni masare sinitu ñʉerahi yʉhʉ. 5 e&Yʉ ã jiriro jipachʉta yʉ masa bajuahto pano Cohamacʉ yʉhʉre bese tuhsʉri jire. à jiro yʉhʉre cahĩno tiro to yairo cjihto, to cahamacʉno cjihto cũre yʉhʉre.  &Sã ñʉchʉsʉma ti buherire tuabiaro yoa duacʉ yʉ coyea yʉ cʉ̃no potori bʉcʉarina yʉhdoro yoa mʉhtariro jia timai yʉhʉ. A }& Panopʉre yʉ coyea judio masa ti yoaa tiriro sehe yʉ yoariro jichʉ masina mʉsa. Õ sehe yoaa tii yʉhʉ: Jesu yainare tuaro ñano yoacʉ tinare noano wajã pahñonoca duamai.  -& Tí buhea masʉnore yʉ tʉhori jierara. à jia paina masa yʉhʉre tí buheare yahuerare. Jesucristo sehe yʉhʉre tí buheare masichʉ yoare. t c& Yʉ coyea, ahrire mʉsa masichʉ cahmaja yʉhʉ: Noaa buheare yʉ buheri cjiri masa ya buhea jierara. L & à nicʉ “Tiro dihta noano buheriro jira”, yʉhʉre ni dutii nieraja. Cohamacʉ sehe yʉhʉre “Noano buhere mʉhʉ”, to nichʉ cahmaja. Masare wahchechʉ yoacʉ tacʉ soro jia buheare buheboa yʉhʉ. à buhecʉ ne Cristo cahamacʉno jieraboa yʉhʉ. Paulo Cristo to buhe duti to cũriro to ji dʉcarire yahuha ' I& Pano sã niriro seheta mipʉre pari turi niihtja tjoa: Cʉ̃iro mʉsare sã buherire cohãno, soro jia buheare to buhechʉ Cohamacʉ tirore buhiri dahrejaro. ` ;&à yoa mʉsare sã buhe mʉhtari cjirire mari cohãchʉ soro jia buhea sehere mari buhechʉ Cohamacʉ marine buhiri dahrejaro. Tuhsʉ, anjo mʉano macariro ã to buhechʉ tiro cʉ̃hʉre buhiri dahrejaro Cohamacʉ. 9 m&Paye buhea noaa buhea yoaro sehe jia buhea waro jierara. Ti ã jierapachʉta cãina mʉsa cahai jiina mʉsare cariboa, soro jia buheare buhea, noaa buheare ni dojomehne duara. 2 _&Cristo mʉsare cahĩno to yaina cjihtire mʉsare cũre. à jicʉ mʉsare cũriro yare cohãna, soro jia buhea sehere dói mʉsa cahmachʉ ñʉ cʉaa wahaja yʉhʉ. * O&à yoa jipihtia dachoripe tirore mari Pʉcʉre ño payojihna. Ãta yoajihna. Cohamacʉ masare to yʉhdʉchʉ yoahti buhea cʉ̃nota jira. Paye buheapʉ mariahna 2 _&Tiro Jesucristo sehe mari ñaare yoari buhirire yariari jire. Mipʉre masa ti ñaare yoari dacho jira. à jiro ahri dacho baroihta tiro yariari jire Cohamacʉ mari Pʉcʉ to cahmariro seheta marine yʉhdʉchʉ yoaro taro. à to yʉhdʉchʉ yoachʉ ñaare mipʉre ti yoariro seheta yoa duasi mari.  }&Cohamacʉ mari Pʉcʉ, mari pʉhtoro Jesucristo mehne mʉsare noa dutija. Cohamacʉ to yoadohoa mehne noano jiga mʉsa.  &Yʉhʉ mʉsare Jesu yainare Galacia yahpa macainare noa dutija. Yʉhʉ mehne macaina Jesu yaina cʉ̃hʉ mʉsare noa dutira. [ 3&Yʉhʉ Paulo, Cristo yare buhe dutiro to cũriro jija. Masa ti cũriro jieraja yʉhʉ. à yoa masa sehe yʉhʉre Cristo buhe dutiro to cũhtore yʉhʉre yahuerare. Cohamacʉ Jesu Pʉcʉro sehe Jesure yariarirore masoriro yʉhʉre cũre to yare buhehtirore. Jesucristo cʉ̃hʉ yʉhʉre cũre. Ti ã cũriro jicʉ ahrire joarocaja mʉsare. pY0Jipihtina mari pʉhtoro Jesucristore cohtotaro marieno cahrucuinare mʉsare noano jichʉ yoajaro.7g0Cohamacʉ mari Pʉcʉ mari pʉhtoro Jesucristo cʉ̃hʉ mʉsare Jesu yainare tirore wacũ tuainare noano jichʉ yoajaro. à jiro mʉsare noano cahma cahĩchʉ yoajaro. ]30Sã jia tiare mʉsare yahu duticʉ tirore warocai nija mʉsa noano wahchehto sehe. ? w0Mipʉre Tíquico mʉsa cahapʉ sʉro yʉ jia tiare mʉsare yahu pahñonohca. Tiro mari coyeiro mari cahĩriro jira. à jiro mari pʉhtoro Cristore dahra cohtariro ã jirucura. l Q0Cristo to yare yahu dutiro yʉhʉre warocare. Yʉ ã yahuri buhiri peresupʉ jija mipʉre. Õi jipacʉta cuiro marieno to yare yʉ yahuhto sehe sini payoga yʉhʉre. To yare yahuhtiro jiita nija yʉhʉ. Paulo noa duti batoaha k O0à yoana yʉhʉ cʉ̃hʉre sini payoga Cohamacʉre. Õ sehe ni sini payoga: Noaa buheare, panopʉ ti masierari cjirire noano yʉ yahuhto sehe sini payoga yʉhʉre. à jina cuiro marieno yʉ yahuhto sehe sini payoga yʉhʉre. c ?0à watĩnore mʉsa dʉcatana Cohamacʉre dachoripe ã sinirucuga. Espíritu Santo to yoadohoa mehne ã sinirucuga. à yoana noano wacũ masiga. à sinina, pumena tjiga. Jipihtina Cohamacʉ yainare ã sini payorucuga.  0Surara to comaa chapea mehne to dapure to dʉcatariro seheta mʉsare pichacapʉ wahaborinare Cristo to yʉhdʉchʉ yoarina jiga mʉsa, watĩnore mʉsa dʉcatahto sehe. Surara to ñosari pjĩ mehne to dʉcatariro seheta Cohamacʉ ya buheare noano masiga mʉsa, noano mʉsa dʉcatahto sehe. à jina painare noano yahuga to yare. Tí Cohamacʉ ya buheare Espíritu Santo marine yahura. 30Surara to dʉcatari tʉ mehne to dʉcatariro seheta Cristore noano wacũ tuarucuga mʉsa, watĩnore mʉsa dʉcatahto sehe. Bʉea yucʉ mehne mʉsare to bʉeboro seheta watĩno mʉsare ñano yoachʉ yoa duara. à jina Cristore noano wacũ tuana, watĩnore dʉcatanahca mʉsa. 6e0Surara to dahpo suhti mehne to dahporire to noano dʉcatariro seheta noaa buheare noano masiga mʉsa, watĩnore mʉsa dʉcatahto sehe. Tí buhea marine noano jichʉ yoara. <q0à yoana tuaina jiga. Cohamacʉ mʉsare to dʉcatahto cjihtore õ sehe yoaga mʉsa: Surara to comaa suhtirore to tʉã dihori dare sari dare noano tʉã diho to dʉcatariro seheta, Cohamacʉ yare potoca yahuare noano wacũga mʉsa, watĩnore mʉsa dʉcatahto sehe. à yoa, surara to comaa suhtiro mehne to yajeripohnare to dʉcatariro seheta Cristo to yoadohoa mehne quihõno yoaina jiga mʉsa, watĩnore mʉsa noano dʉcatahto sehe.  0 à jina mipʉre dʉcatari suhtirore mʉsa sãano seheta Cohamacʉ mʉsare to dʉcatahto sehe to yare noano cjʉa pahñoga. à yoana watĩno mʉsare to ñano yoa dutichʉ, mʉsare to ñano yoa duachʉ, tirore dʉcatanahca. à yoa tirore yʉhdʉrʉcanahca. s_0 Jesu yaina mari jichʉ, marine ñʉ tuhtiina masa waro jierara. Mʉano macaina ñaina, tuaina, tina sehe jira marine ñʉ tuhtiina. Watĩa ahri yahpa macaina pʉhtoa jira. à jia tina cʉ̃hʉ jira marine Jesu yainare ñʉ tuhtiina. -0 Watĩno marine mahñono, ñano yoa dutira marine. Cohamacʉ marine dʉcatara ñaare mari yoaerahto sehe. Marine to dʉcataa surara to dʉcatari suhtiro, comaa suhtiro yoaro sehe jira. à jina tí suhtirore mʉsa sãano seheta Cohamacʉ to dʉcataare noano cjʉa pahñoga. 5c0 Ahrire yahu batoihtja mʉsare: Cristore noano wacũ tuaina jiga mʉsa. Mari pʉhtoro Cristo mʉsa mehne jira. à jina tua yʉhdʉriro to jia mehne wacũ tuaina jiga. +0 Mipʉre pʉhtoare dahra dutiinare yahuihtja: Mʉsare dahra cohtainare noano yoaga. Tinare noano yʉ yoa dutiriro seheta yoaga mʉsa cʉ̃hʉ tinare. Tinare noano mehne dutiga, tuhtiro marieno. Mʉano macariro Cohamacʉ potocãta ti pʉhtoro jira. Mʉsa yairo pʉhtoro jira tiro cʉ̃hʉ. à jina jipihtina mʉsa tirore dahra cohtaina dihta jira. à jiro tiro cʉ̃no potori ñʉna mʉsare jipihtinare. à jina mʉsare dahra cohtainare noano mehne dutiga, tuhtiro marieno. Cristo yaina watĩnore ti dʉcataare yahuha Paulo D0à yoana ahrire wacũga mʉsa: Mari jipihtina noaare mari yoachʉ ñʉno mari pʉhtoro Cristo noano yoarohca marine. Dahra cohtainare, dahra cohtaina jieraina cʉ̃hʉre noano yoarohca. 0à jina Cristore yʉhtiina mʉsa jiro seheta wahchea mehne yʉhtiga mʉsa pʉhtoa cʉ̃hʉre. Masa dihtare yʉhtiina jierara mʉsa. ~'0Ti ñʉrocaro dihtare yʉhtiina jiena tjiga. Tó sehe yoaina masa dihtare tinare ñʉ jicoachʉ cahmana. Mʉsa sehe Cristore dahra cohtaina mʉsa jiro seheta mʉsa pʉhtoa cʉ̃hʉre ã yʉhtirucuga. Cohamacʉ to cahmano seheta noano wahchea mehne yʉhtiina jiga. }0Mipʉre dahra cohtainare yahuihtja: Cua pisaro mehne, ño payoa mehne ahri yahpa macainare mʉsa pʉhtoare, mʉsare dahra dutiinare noano yʉhtiina jiga. Mahñono marieno noano yʉhtiina jiga. Cristore mʉsa yʉhtiro seheta tinare yʉhtiga mʉsa.  ;~}{{[zyRxNwvv uMuAsjsYqqq p6o8nn$mll5jgiihihfe}d[c"baae`y_S]\[ Z5Y!XoWmVV TSRR^QxON#M{LL/JIGFEDCBB!@Q?:=<;];Q8K7v65443180/F.--5,w+!*('&%$"! ]V {   `Al W' Mʉsa catisinino puro painare mʉsa cahĩrucuchʉ, mʉsa yoadohorucuchʉ cʉ̃hʉre cahmaja sã, baharopʉ Cohamacʉ yare mʉsa duhuri nina. Mʉsa ã noano yoachʉ ñʉno noano yoarohca Cohamacʉ mʉsare. 1[ Noano mari yoari wapa quihõno marine noano yoariro jira Cohamacʉ. à jiro to yare mʉsa tuaro dahrari wapare bosi tiro. Tirore cahĩna noano yoadohore mʉsa tirore. Paina Cristo yaina cʉ̃hʉre yoadohore mʉsa. à yoa tinare yoadohosinina nica mʉsa. à yoaina mʉsa jichʉ ñʉno bosi tiro. Q~ Yʉ cahĩina, mʉsare ã ni yahupaihta mʉsa sehere “Cristore duhuina jira”, nii nieraja. Mʉsa sehe Cristo to yʉhdʉchʉ yoaina jira. à jina noaare yoana nica mʉsa. Tíre masija yʉhʉ. }!Wiho mejeta agã pota mehne, tja mehne tí yahpa diaro yaba cjihti jierara. à jiri yahpa Cohamacʉ to jʉ̃ cohãhti yahpa jira. à jiro tí yahpare jʉ̃nocanohca. (Tó seheta yoara tiro tirore duhuinare.) Cristore ã ño payorucuinare yʉhdʉchʉ yoara Cohamacʉ |Õ sehe jira tí mari piti dahre buhechʉ: Noari yahpare pjíro coro tachʉ tí toaa noano du, dicha tira. à jiro tí wese pʉro dichare cjʉara to chʉhtire. Tí yahpa Cohamacʉ noano to yoari yahpa jira. (Tó seheta noano yoara tiro to yaina cʉ̃hʉre.) Q{à jiinapʉre Cristo yare duhurinare pari turi ti ñaa tʉhotumarire tinare cohtotachʉ yoa masierara. Tó sehe yoaina Cohamacʉ macʉnore pari turi crusapʉ ti cjã puharo seheta tirore yoaa nina. Ti ã yoachʉ ñʉa paina masa Cristore bʉjʉpera. Ti ã yoachʉ tinare ti ñaa tʉhotumarire tinare cohtotachʉ yoa masierara. Qzà yoa Cohamacʉ ya durucuare tʉhoa noaa durucua ti jichʉ masimare. Tuhsʉ, pihtiri dacho baharopʉ Cohamacʉ to tuaa mehne mari ã jirucuhtore, masare to buhiri dahrehto cʉ̃hʉre tina masimare. y/Mari ã yoaerana Cohamacʉ yare duhuboca mari. Cohamacʉ yare masiina jipahta tíre duhuinare ne pari turi pano ti ñaa tʉhotumarire cohtotachʉ yoa masierara. Tó sehe jiina Cohamacʉ tinare to noano yoahtore masia, Espíritu Santo to yoaa tiare mahanocã masimare. /tW Pẽcho sihniina wihãinacã jisinina. Tina yoaro seheta mʉsa cʉ̃hʉ jira mijo cureare tʉhoerana. “Ahri ñaa jira. Ahri noaa jira”, ni bese masierara mʉsa. zsm Yoari pja Cristo yaina jimana mʉsa. à jina mipʉre painare buheinapʉ ji tuhsʉboa mʉsa. Mʉsa ã jiinapʉ jiborina jipachʉta paina mʉsa sehere buheahca tjoa. Cohamacʉ yare mijoera curea buhea dihtare tʉhora mʉsa. Wihãinacã pẽcho dihtare ti sihni masino seheta mʉsa cʉ̃hʉ mijoera curea dihtare noano tʉhora. Wahma buhe dʉcaina yoaro sehe jira mʉsa. *rM Payʉ õ sehe jiare mʉsare yahu namo duaja sã. Sã ã yahu namo duapachʉta mʉsa sehe dapu bʉtiina jira. à jina mʉsare sã yahuchʉ mijo nina sãre. Iq  à jiro Cohamacʉ sehe tirore sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro cũri jire. à jiro Melquisede sacerdotea pʉhtoro to jiriro seheta jira Cristo. Cristo yaina tirore wacũ tua duhuchʉ cua nina ppY à ñano yʉhdʉro, crusapʉ yariaro jipihtina tirore yʉhtihtinare yʉhdʉchʉ yoahtiro wahari jire. o5Cristo Cohamacʉ macʉno jiparota ñano yʉhdʉri jire tiro. à ñano yʉhdʉro yʉhtiri jire Cohamacʉre. à yʉhtiro noano yʉhtiare masiri jire. GnCristo ahri yahpai jiro sañurucua mehne, yahco mehne Cohamacʉre tuaro siniri jire tiro “Yʉhʉre masoga”, nino. Cohamacʉ sehe tirore yariarore maso masiriro jira. To ã sinichʉ Cohamacʉ tʉhori jire tirore. Cohamacʉ cahmaa dihtare to yoachʉ ñʉno Cohamacʉ sehe to sinirire tʉhoro, tirore yʉhtiri jire. GmPa tehe õ sehe niri jire Cohamacʉ Cristore:“Jipihtia dachoripe sacerdote jirucuihca mʉhʉ.Melquisede to jiriro seheta sacerdote jirucuihca mʉhʉ”, niri jire to macʉnore. l Tó seheta Cristo cʉ̃hʉ to basi to mʉ sʉro sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro sãaerari jire. Cohamacʉ sehe tirore pʉhto sõno, õ sehe niri jire:“Yʉ macʉ jira mʉhʉ.Michare yʉ macʉ mʉ jiare masichʉ yoaihca”, niri jire Cohamacʉ. k}To basi to mʉ sʉro sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro sãaerara. Cohamacʉ sehe tirore besero, sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro sõna. Panopʉ macariro Aarõ cjirore to cũriro seheta paina sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro cʉ̃hʉre cũna tiro. /jWà jia sacerdotea noano yoa pahñoeraina jia ñaa buhiri tiina jira tina cʉ̃hʉ. à jia ti basi ti ñaare ti yoari buhiri wahiquirore wajã jʉ̃ mʉo, Cohamacʉre sinina. Paina masare yoadohoa taa, ti ñaa buhiri ti sinibasariro seheta ti basi ti ñaa buhiri cʉ̃hʉre sinina Cohamacʉre. Vi%Sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro paina masa yoaro sehe noano masi pahñoerariro jira. à masi pahñoerariro jiro paina masierainare yoadoho masina. à jiro noano yoaeraina cʉ̃hʉre noano yoadoho masina. Vh 'Sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtorore besero, masʉnore besera Cohamacʉ. à to beseriro jiro sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro sehe tiro mehne macainare yoadohoro taro, Cohamacʉre dahra cohtariro jira. à jiro ti ñaare ti yoari buhiri Cohamacʉre sinibasara tiro mehne macainare. Wahiquirore wajã jʉ̃ mʉono, Cohamacʉre sinibasara. {goà jina cuiro marieno Cohamacʉre sinijihna. Tiro marine cahĩna. à jiro tirore mari sinichʉ tiro sehe pja ñʉno, marine yoadohorohca. Watĩno marine to ñaare yoa dutichʉ, mari ñano yʉhdʉchʉ cʉ̃hʉre tiro marine yoadohorohca.qf[Tiro mari sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro mari ñano yʉhdʉchʉ ñʉno noano pja ñʉriro jira. Mari ñaa goa pjaare masina tiro. Watĩno jipihtiare ñaare marine to yoa dutiriro seheta tiro cʉ̃hʉre ñaare yoa dutimari jire. To ã yoa dutipachʉta tiro ñaare yoaerari jire. à ñaare to yoa dutimariro jiro, marine pja ñʉno tiro yoadoho masina marine. e Jesu Cohamacʉ macʉno to Pʉcʉro cahapʉ tjuariro jira. Tiro tuariro mari sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro jira. à jiro marine Cohamacʉre sini payora. To ã jiriro jichʉ ñʉna mari sehe to yare noano yʉhtijihna. Tirore noano wacũ tuarucujihna. d  Ne Cohamacʉre mari jia tiare mari dohse yoarire nʉo masieraja mari. Jipihtiare to bajuamehnerire, to bajuamehnerina cʉ̃hʉre ñʉna tiro. à jina mari yoarire tirore yahu yʉhdʉro cahmana marine. Jesu tuariro mari sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro jira "c= Cohamacʉ ya durucua marine catichʉ yoara. Noaa sehere marine cohtotachʉ yoara. à jia to ya durucua wiho jia jierara. à yoa ñosari pjĩ pʉ bʉhʉseheri siori pjĩ mehne dihirore ti yihso ñʉ ti masiriro seheta to ya durucua cʉ̃hʉ mari jia tiare noano masichʉ yoara. To durucuare mari tʉhochʉ, tíre mari buhechʉ mari jia tiare, mari tʉhotua cʉ̃hʉre noano masi pahñochʉ yoara marine. b à jina mari to yaina noano yoajihna. Cohamacʉ yare noano yʉhtijihna tiro mehne mari noano sohto sehe. Panopʉ macaina mari coyea cjiri ti yʉhdʉrʉcari baharo Cohamacʉ mehne macaina ji masierari jire tina. Tina yoaro sehe yoaena tjijihna mari. a{ Cohamacʉ sehe to dahrarire duhunocasiniri jire. Tó seheta tiro mehne soina cʉ̃hʉ mari wapʉ tirire duhunocanahca. X`) Wiho mejeta seis dachori baharo ahri yahpare to yoari baharo Cohamacʉ to dahra duhuriro seheta mari to yaina cʉ̃hʉ tiro mehne wapʉ tiro marieno mari sohto jirohca. Tiro mehne mari noano jihto jirohca. _)Tí pjapʉre Josué cjiro Israe masare Cohamacʉ to wari yahpai na sʉri jire. “Yʉhʉ mehne wapʉ tiro marieno soina jiahca” nino, tí yahpai ti sohtore nino nierari jire Cohamacʉ. Tí yahpai so dutiro, paye dachori to yʉhdʉchʉ yoahti dachorire cũeraboa tiro. ^+à jiro masare to yʉhdʉchʉ yoahti dachori paye dachorire cũri jire pari turi Cohamacʉ. Tí dachorita mipʉre jira. Payʉ cʉhmari baharo Israe masa cjiri Cohamacʉre ti tʉho mʉhtari baharo tí dachorire yahuri jire Davi cjiro sehe. Cohamacʉ tirore to yahu dutichʉ yahuri jire tiro. Cohamacʉ ya durucua ti joarire mʉsare yʉ yahua dachorire õ sehe ni joari jire Davi cjiro:“Ahri dachorire yʉhʉ Cohamacʉ mʉsare yʉ yahuchʉ yʉhdʉrʉcaro marieno noano yʉhtiga mʉsa yʉhʉre”, ni joari jire panopʉre. n]UNoaa buheare tʉho mʉhtaina tirore ti yʉhdʉrʉcari buhiri tiro mehne macaina jisi tina. à jia tiro mehne wapʉ tiro marieno jisi tina. Paina sehe tiro mehne macaina jiahca. à jia tiro mehne wapʉ tiro marieno soina jiahca. l\Qà yoa pari turi Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe ni yahura tiro mehne noano jierainare:“Tina yʉhʉ mehne macaina ne jisi.à jia wapʉ tiro marieno ne jisi, niri jire Cohamacʉ”, nina to yare ti joari pũi. [%Ahrire mari masija. Seis dachori ahri yahpare to yoari baharo to dahra duhurire yahuro õ sehe niri jire Cohamacʉ ya durucuare ti joari pũi:“Seis dachori baharo jipihtiare to dahraare pahñono, Cohamacʉ dahra duhuri jire”, niri jire to yare ti joari pũi. 1Z[Mari sehe tirore wacũ tuana Cohamacʉ mehne macaina jija. à jina tiro mehne noano jinocahna, tiro mehne sonahca. Wapʉ tiro marieno jinahca. Cohamacʉ to niriro seheta jira tí. Õ sehe niri jire tiro tirore yʉhtieraina cjirire:“Tina mehne suacʉ cuaro mehne õ sehe ni yahui: ‘Tina yʉhʉ mehne macaina ne jisi.à jia wapʉ tiro marieno ne jisi’, ni yahui”, niri jire Cohamacʉ yare ti joari pũi. Ahri yahpare to yoari baharo dahra duhusiniri jire tiro. Yoari pja dahra duhuparota tina sehere tiro mehne so dutierari jire tiro. uYcPanopʉ macaina cjiri Cohamacʉ yare ti tʉhoriro seheta mari cʉ̃hʉ noaa buheare tʉhohi. Tina tʉho mʉhtaina cjiri sehe tʉhoa, “Cohamacʉ ya waro jira”, ni tʉhotuerari jire. à jia ti tʉhori cjiri yaba cjihti jierari jire. RX à jiro panopʉ macainare tiro mehne ti noano sohtore cahmano, tinare “Yʉhʉ mehne wapʉ tiro marieno sonahca”, ni cũri jire Cohamacʉ. Mari cʉ̃hʉre ãta ni cũri jire tiro. à jina cuaro mehne Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaena tjijihna mari, “Cohamacʉ yare yoa moñori”, nina. à yoa moñona tiro mehne noano sosi mari. :WmTo ã nichʉ tʉhona ahri sehere masinahca mari: Tina Cohamacʉre ti wacũ tuaerari buhiri tiro mehne macaina ji masierari jire. à jia tiro mehne noano so masierari jire.:VmTirore ti ã yʉhti duaerachʉ ñʉno õ sehe cua pisaro mehne niri jire tiro: “Tina yʉhʉ mehne macaina ne jisi. à jia wapʉ tiro marieno ne jisi tina”, niri jire tiro. U/à jia ã ñano yoarucua, cuarenta cʉhmari waro Cohamacʉre suachʉ yoa mʉjaa tiri jire. Ti ã yoari buhiri masa marienopʉ yariari jire tina. 0TYà yoa Cohamacʉ to yahurire tʉhomarina jipahta tina tirore yʉhtierari jire. Tina jipihtina Egiptopʉ jiina Moise to na wiorina jipahta tirore ne yʉhtierari jire. OSÕ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Michare yʉhʉ Cohamacʉ mʉsare yʉ dutichʉ noano yʉhtiga mʉsa yʉhʉre.Panopʉ macaina Israe masa yʉ yahupachʉta ño payo duaeraa, yʉhʉre yʉhti duaerare.à jina tina yoaro sehe yoaena tjiga mʉsa, niri jire Cohamacʉ”, ni joaa tiri jire panopʉre. R/Wahmanore Cristore mari wacũ tua dʉcariro seheta tó seheta mari wacũ tuarucuna, mari catiro puro to yare duhuerana, tiro mehne macaina jija. cQ? à jina ahri sehere yoaro cahmana mʉsare: Mʉsa mehne macainare dachoripe Cohamacʉ yare mʉsa basi cahma durucuga “Ñaare yoari”, nina. Ñaare yoana, “Tí mehne wahcheja” nina, mahñoare tʉhotuna nija mari. à ni tʉhotuena tjiga. Ñaare yoarucuna Cohamacʉ ya sehere ji coaeraja mari. à yoana ñaare duhu duaeraja. “à yoari” nina, mʉsa mehne macainare Cohamacʉ yare mʉsa basi cahma durucuga. Cristo to tahto pano dachoripe tíre ã cahma durucurucuga. aP; à jina yʉ coyea, noano yoaga mʉsa, “Cohamacʉre cohãri”, nina. Mʉsa ñaare tʉhotuna, Cohamacʉre catirirore wacũ tuaerana, tirore cohãboca mʉsa. Ne cʉ̃iro mʉsa mehne macariro ã yoaero tjijaro. FO à jicʉ tina mehne suacʉ õ sehe ni yahui: ‘Tina yʉhʉ mehne macaina ne jisi.à jia wapʉ tiro marieno jisi tina’, ni yahuri jire Cohamacʉ”, niri jire Espíritu Santo sehe. PN Ti ã yoachʉ ñʉcʉ tina mehne suai.à suacʉ õ sehe nii: ‘Tina yʉ durucuare tʉho duaeraa, soro jia buheare ã wacũmacarucua nina.Ya sehere ne yʉhti duaerara’, nii tinare. M' Tópʉre cuarenta cʉhmari waro tinare yʉ tuaa mehne yoa ñomai.Yʉ ã yoa ñopachʉta tina sehe õ sehe ni tʉhotua timare: ‘¿Ñaare mari yoachʉ ñʉno Cohamacʉ marine buhiri dahrebocari?’ ni tʉhotua timare.à ni tʉhotua ñano yoa ñʉa tire. 5LcNoano yʉhtiga mʉsa yʉhʉre.Panopʉ Israe masa masa marienopʉ jia, ãta yʉhdʉrʉcarucure yʉhʉre.à jina tina yoaro sehe yoaena tjiga mʉsa yʉhʉre. QKà jina Cristore mari wacũ tua duhuerahtore õ sehe yoaro cahmana marine. Õ sehe nina Espíritu Santo:“Michare yʉhʉ Cohamacʉ mʉsare yʉ yahuchʉ, yʉhti duaeraina jiena tjiga. J}Õ sehe jira ti: Mari Cristo yaina Cohamacʉ ya curua macaina jija. Cristo sehe wʉhʉre to cũboriro seheta marine to ya curua macaina cjihtire cũno nina. Masa sehe wʉhʉse yoaina jira. Cohamacʉ sehe jipihtiare yoariro jira. Moise cjiro sehe Cohamacʉ ya curua macainare yoadohorucuriro jiro, baharopʉ Cohamacʉ to yahuhtore yahua tiri jire masare. Cristo sehe Cohamacʉ macʉno jiro, Cohamacʉ yare yoarucuriro jiro, Cohamacʉ ya curua macaina bui pʉhtoro jira. To ã jiriro jichʉ ñʉna Moise cjirore mari ño payoriro yʉhdoro Cristo sehere ño payoro cahmana marine. à jina mari sehe Cristore wacũ tua duhuerana, marine to yʉhdʉchʉ yoahtore ã wahcherucuna to ya curua macaina jija mari. Cohamacʉ to yainare tiro mehne ti noano sochʉ cahmana IiHKMoise cjirore ti ño payoriro yʉhdoro Jesu sehere ño payoro cahmana marine. Õ sehe jira tí mari piti dahre buhechʉ: Wʉhʉre mari ño payoriro yʉhdoro wʉhʉ dahreriro sehere ño payoro cahmana marine. à jiro Jesu sehe wʉhʉ dahreriro yoaro sehe jiriro to jichʉ Moise cjirore mari ño payoriro yʉhdoro tiro sehere ño payoro cahmana marine. ~GuCohamacʉ tirore marine to yʉhdʉchʉ yoahtore to cũchʉ tiro sehe to cũriro seheta yoari jire. Ne yʉhdʉrʉcaerari jire. Moise cjiro cʉ̃hʉ Cohamacʉ yaina Israe masare yoadohoro ne yʉhdʉrʉcaerari jire. Ãta yoari jire Jesu cʉ̃hʉ. jF OJesu to ã jiriro jichʉ ñʉna tirore noano wacũga mʉsa. Yʉ coyea Jesu yaina, Cohamacʉ to beseina jira mʉsa. Tiro Jesu sehe Cohamacʉ to warocariro jiro mari sacerdotea pʉhtoa ti bui pʉhtoro jira. To buheare noaa buheare mari quihõno tʉho, buheja. Tiro sehe Cohamacʉ warocariro, mari sacerdotea bui pʉhtoro to jia tiare noano wacũga mʉsa. ETiro ñano yʉhdʉri jire. à jiro watĩno tirore ñano yoa dutimari jire. Yoaerari jire tiro. à ñaare yoaerariro jiro, tiro sehe mari cʉ̃hʉre ñaare yoaerachʉ yoa masina. Watĩno to ñaare to yoa dutichʉ ñʉno marine ñaare yoaerachʉ yoa masina Jesu.LDà taro tiro mari coyeiro warota tari jire. Cʉ̃no potori mari yoaro sehe pjacʉ tiriro tari jire. à taro mari yʉhdʉhtire mari ñaa yoari buhirire Cohamacʉre cohã dutiro taro niri jire. à yoaro mari sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro to yoariro sehe yoaro taro niri jire. Mari yoaro sehe jiro marine noano pja ñʉna. à yoa marine noano yoadohora. à jiro tiro mari sacerdotea pʉhtoa ti bui pʉhtoro jiro nina Cohamacʉre dahra cohtariro jiro. Cà yʉhdʉchʉ yoaro anjoa sehere yoadohoro taerari jire tiro. Abrahã panamanare Cohamacʉ yainare mari sehere yoadohoro tari jire. ]B3à yoa watĩnore butichʉ yoaro, marine yʉhdʉchʉ yoare. Mari sehe dachoripe mari yariahtore cuimai. à cuiina jina pichacapʉ wahaborina jimai mari. à jiina mari jichʉ ñʉno tiro marine yʉhdʉchʉ yoare. Aw“Cohamacʉ pohna”, to niina pjacʉ tiina mari jichʉ ñʉno, Jesu sehe mari ya pjacʉ yoaro sehe jiriro tari jire. à jiriro tari jire tiro crusapʉ yariaro taro, watĩnore butichʉ yoaro taro. Tiro watĩno sehe yariachʉ yoariro jira. 5@c Ahri cʉ̃hʉre niri jire tiro:“Cohamacʉre wacũ tuaihca yʉhʉ”, niri jire tiro. Ahri cʉ̃hʉre niri jire tiro:“ ‘Õi jija yʉhʉ.Cohamacʉ pohna mehne õi jija.Yʉhʉre to cũrina yʉ coyea mehne õi jija’, niri jire tiro to yainare ‘Yʉ coyea’ ”, ni pisuro. e?C Õ sehe nino niri jire tiro:“Cohamacʉ, mʉ jia tiare yahuihtja yʉ coyeapʉre.Jipihtina yʉ yaina panoi mʉhʉre ño payocʉ ‘Tuariro jira’, ni yahuihtja yʉhʉ tinare”, niri jire tiro to Pʉcʉrore. >3 Jipihtina masare ti ñaa yoari buhirire Jesu, to cosawerina mehne pʉcʉ tira Cohamacʉre. à jiro mari Pʉcʉ cʉ̃irota jira. Mari Pʉcʉ to jichʉ Jesu marine to yainare to cosawerinare “Yʉ coyea jira”, ni pisuro ne bʉo tierara. To ã ni pisurire mʉsare yahuihtja. N= Cohamacʉ jipihtiare bajuamehneriro jira. à yoa jipihtia to ya dihta jira. à jiro Jesure to yaria dutichʉ, tiro sehe mari ñaa yoari buhirire cohãri jire. à cohãri jire tiro masa payʉ to yaina jihtinare mʉanopʉ naano taro. Jesu to ñano yʉhdʉchʉ masare yʉhdʉchʉ yoahtiro Cohamacʉ to waha dutiro seheta yoaro niri jire tirore. To ã yoachʉ pinihta noa nina. à jiro Jesu sehe marine yʉhdʉchʉ yoariro waro, mari pʉhtorota jira. K< à tina bui jierasinipanahta, Jesu sehere masija mari. Mahaa nʉmʉricã anjoa docai Cohamacʉ to macʉno cʉ̃hʉre cũri jire, mari yaro jiborirore yariahtirore. Cohamacʉ marine cahĩno Jesure mari yariaborirore to yariachʉ cahmari jire. à jiro to ã yariachʉ ñʉno tirore tuaare waro, pʉhtoro sõri jire tirore. /;WMʉ ã sõchʉ ahri yahpa macaa bui jipihtia bui jira masa”, niri jire panopʉ macariro Cohamacʉre. à cũno ahri yahpa macaina wahiquina jipihtina bui, jipihtia bui cũri jire Cohamacʉ. Masare to ã pʉhtoa sõpachʉta jipihtina ahri yahpa macaina, ahri yahpa macaa bui jierasinica masa. :Mahaa nʉmʉricã anjoa docai masare cũri jire mʉhʉ.à cũpacʉta mipʉre tinare tuaare wacʉ pʉhtoa sõri jire mʉhʉ. 49aWiho mejeta cʉ̃iro Cohamacʉre to durucurire õ sehe ni joari jire panopʉ:“Masa wiho jiina ti jipachʉta tinare wacũna mʉhʉ. Masare noano yoara mʉhʉ. $8APihtiri dacho baharoi jiina Cohamacʉ cahai jiina michapucacã yʉ yahurina cjiri bui pʉhtoa jisi anjoa sehe. Tina anjoare pʉhtoa sõsi Cohamacʉ. @7yTí buheare tʉho mʉhtaina painare ti buhero watoi Cohamacʉ sehe tí buhea quihõnota ti jichʉ ñono nire. To tuaa mehne ñono nire. à yoa payʉ tahari to tuaa mehne yoa ñono, tí buheare quihõno ti jichʉ ñono nire. à yoaro to yainare ti yoahtire to cahmano seheta cũri jire to buhea quihõno ti jiare ti masihti. Espíritu Santo sehe jira marine ã yoa masichʉ yoariro. Jesucristo mari yoaro seheta pjacʉ tiriro masa bajuaha 6Anjoa ti yahurire mari yʉhtiri yʉhdoro Cristo sehere yʉhtiro cahmana. Tiro mari pʉhtoro marine to yʉhdʉchʉ yoahtore yahu mʉhtari jire. à jia tirore tʉhorina sehe to yahurire marine yahu turiare marine noano masichʉ yoaa taa. à jiro tí buheare marine to yʉhdʉchʉ yoahti buheare mari ã tʉhotunocachʉ Cohamacʉ tuaro marine buhiri dahrerohca. Tíre duhti masieraja mari. b5=Anjoa masare Cohamacʉ dutia cjirire ti yahu cũ turiariro seheta tí dutiare yʉhdʉrʉca dutierari jire. à jia masa sehe anjoa ti yahurire ti yʉhdʉrʉcachʉ ñʉno Cohamacʉ tinare quihõno buhiri dahreri jire. 4 +à yoa Cohamacʉ macʉno waro marine yahuriro to jichʉ masina to yahuare mari tʉhorire noano wacũno cahmana marine, “Tíre bori”, nina. '3 IJipihtina anjoa sehe Cohamacʉre dahra cohtaina jira. à jiro Cohamacʉ warocara tinare to yaina anjoare Cristo to yʉhdʉchʉ yoahtinare yoadoho dutiro.2  Ne anjoa sehere ahrire yahuerari jire Cohamacʉ:“Yʉ poto bʉhʉsehei dujiga mʉhʉ.Pʉhtoro jira mʉhʉ.à jicʉ mʉhʉre ñʉ tuhtiinare doca dahre, yʉhdʉrʉcabasaihtja.Tina bui pʉhtoro jiihca mʉhʉ”, niri jire Cohamacʉ to macʉnore. J1  Tí jipihtia mʉanore ahri yahpa cʉ̃hʉre cohtotachʉ yoaihca mʉhʉ.Mʉnano suhtirore mʉ cohãboro seheta tí jipihtiare cohtotachʉ yoaihca mʉhʉ.Suhtirore tjuwe na mʉ cohtotaro seheta tí jipihtia cohtotaahca.Mʉhʉ sehe ne cohtotasi.à jirucuihca mʉhʉ”, niri jire Cohamacʉ to macʉnore. +0 Q Tí jipihtia cohtota pihtia wahaahca.Mʉhʉ sehe ne cohtotasi.à jirucuihca mʉhʉ.Tí jipihtia suhtiro to baa boraro seheta pihtia wahaahca. 1/ ] Ahri cʉ̃hʉre niri jire tiro to macʉnore “Pʉhtoro”, ni pisuro:“Pʉhtoro, wahmanopʉre ahri yahpare, mʉano cʉ̃hʉre bajuamehnere mʉhʉ mʉ basi. ~. w Mahñono marieno yoaare, noano yoaare tuaro cahmana mʉhʉ.à jicʉ ñaa yoaare ñʉ yabira mʉhʉ.Mʉ ã jiriro jichʉ ñʉcʉ yʉhʉ mʉ Pʉcʉ jipihtina paina yʉhdoro mʉhʉre wahchechʉ yoahi”, niri jire Cohamacʉ to macʉnore. .- WTinare ã niparota to macʉno sehere õ sehe niri jire:“Mʉhʉ Cohamacʉ jipihtina bui pʉhtoro ã jirucuihca.Quihõno dutiihca mʉhʉ mʉ yainare. , à yoa to yaina anjoa sehere yahuro taro õ sehe niri jire tiro:“Yʉ yaina anjoare wihnono yoaro sehe pjacʉ tichʉ yoaja yʉhʉ.Tina yʉhʉre dahra cohtaina jira.Tinare pichaca yoaro sehe pjacʉ tichʉ yoaja yʉhʉ”, ni yahuri jire Cohamacʉ. R+ Pa tehe to macʉnore wahma masa bajuarirore ahri yahpai cũno õ sehe niri jire Cohamacʉ tirore:“Jipihtina yʉ yaina anjoa na tuhcua caha sʉ, ño payoahca tina yʉ macʉre”, niri jire tiro. _* 9To yaina anjoa sehere Cohamacʉ ne õ sehe ni yahuerari jire:“Yʉ macʉ jira mʉhʉ.Michare yʉ macʉ mʉ jiare masichʉ yoaihca”, niri jire Cohamacʉ to macʉnore. Anjoa sehere ne õ sehe ni yahuerari jire. Tinare ahri cʉ̃hʉre ne yahuerari jire:“To pʉcʉro jija yʉhʉ.à yoa tiro yʉ macʉ jira”, niri jire Cohamacʉ to macʉnore. Anjoa sehere ne õ sehe ni yahuerari jire. (à jiro to macʉno tina yʉhdoro tua yʉhdʉrʉcariro jira.) 5) eTiro Cohamacʉ macʉno wama tira. Tí wamare cũri jire Cohamacʉ tirore. à wama tiro paina bui pʉhtoro jira. à jiro tiro anjoa yʉhdoro tua yʉhdʉrʉcariro jira. (( Kà jiro to macʉno sehe to Pʉcʉro si siteare cjʉariro jiro, cʉ̃no potori to Pʉcʉro yoaro seheta jiro, to Pʉcʉro to jia tiare marine ñona. à yoa to macʉno to tuaa mehne to dutichʉ ahri yahpa, mʉano cʉ̃hʉ ã jirucura. à yoa mari ñano yoari buhirire to cosari baharo mʉanopʉ to Pʉcʉro tua yʉhdʉariro poto bʉhʉsehei dujiri jire tiro, to pʉhtoro jiare ñono. Cohamacʉ macʉno anjoa bui jira "' ?Mipʉre pihtiri dacho panocãi jia dachorire to macʉnore to yare to yahu dutichʉ tiro sehe marine yahua tire. Tiro to Pʉcʉro to yoa dutiro mehne ahri yahpare, mʉano cʉ̃hʉre yoariro jira. To Pʉcʉro sehe pihtiri dacho panocã jipihtiare cjʉahtirore cũa tiri jire tirore. h& MPanopʉ Cohamacʉ payʉ tahari mari coyeare panopʉ macaina cjirire to yare yahua tiri jire. Payʉ to beserina to yare yahu turiaa tiri jire. To yare yahu mʉhtaina cjirire yahu dutiro, ã yahua tiri jire tiro mari coyeare. w%g&Yʉ coyea mari pʉhtoro Jesucristo mʉsare jipihtinare to cahĩa mehne noano yoajaro. Ãta yoajaro.!$;&Mari pʉhtoro Jesure dahra cohtariro yʉ jiri buhiri yʉ pjacʉre cami tija yʉhʉ. Yʉ ã jiriro jichʉ mipʉre paina yʉhʉre cariboea tjijaro. #-&Jipihtina ahri yʉ buherire yoaina, Cohamacʉ yaina waro jina, cuiro marieno noano jiga mʉsa. à jina Cohamacʉ to pja ñʉa mehne jiga mʉsa. 5"c&To ã yoachʉ Cristo Jesu yaina mari jichʉ circuncisiõre mari yoachʉ ne yaba cjihti jierara. Circuncisiõre mari yoaerachʉ cʉ̃hʉre ne yaba cjihti jierara marine. Wiho mejeta pari turi masa bajuaina yoaro sehe, Cohamacʉ cahmano seheta yoaina, marine to cohtotachʉ pinihta wiho waro jierara. !5&Mari pʉhtoro Jesucristo crusai yariariro ya buhea dihtare jipihtinare wahchea mehne yahu duaja. Ne paye buheare ã ni yahu duaeraja. à crusai to yariachʉ ahri yahpa macaa ñaare watĩno yʉhʉre yoa dutiro bihoerara. à yariaro tí ñaare yʉhʉre cahmaerachʉ yoare tiro.  7& Mʉsare circuncisiõre yoa dutiina sehe Cohamacʉ to dutiri cjirire yoa pahñoerara. à jia circuncisiõre mʉsare ti yoa dutiri baharo mʉsa yʉhtichʉ ñʉa, judio masa tinare mʉsare dutiinare ño payoboca. Ti ã ño payohti cjihtire mʉsare circuncisiõre yoa dutira tina. _7& Mʉsare circuncisiõre yoa dutiina masa tinare ño payochʉ cahmana. Cristo crusai to yariari buheare mari buheri buhiri masa ñano yoara marine. Ti ã yoachʉ ñʉa ahrina mʉsare circuncisiõre yoa dutira “Judio masa ya buhea sehere yoaja”, nia. à ti yoa dutichʉ judio masa tinare ñano yoaeraboca. à jia circuncisiõre yoa dutira. c?& Bʉjʉa letrari mehne yʉ wamomaca waro mehne mʉsare yʉ joarocarire ñʉga mʉsa. &E& à jina jipihtinare mari ñʉinape noano yoajihna mari. Mari coyea Jesu yaina pinihtare paina yʉhdoro noano yoajihna. Paulo yahu batoaro, noa duti batoaha }s& à jina noaare yoana tíre pumena tjijihna mari. Cohamacʉ to quihõri pja jichʉ noaare cjʉanahca mari pumerana. P&Mari ñaare goa pjana, tíre yoana, tí mehneta yarianahca. à jina pichacapʉ wahanahca. Espíritu Santo sehe to cahmaare mari yoachʉ tiro marine jipihtia dachoripe mʉanopʉ jirucuchʉ yoarohca. J &Toari masʉno ñaa yaparire toaro ñaa dichare cjʉarohca. Noaa yaparire toaro noaa dichare cjʉarohca. (Tó seheta mari cʉ̃hʉ ñaare yoana ñaare cjʉanahca. à jiro mari ñari buhiri buhiri dahrerohca. Noaare yoana noaare cjʉanahca. à jina noano jinahca.) à jina “Sã ñaare yoachʉ Cohamacʉ sãre buhiri dahresi”, ni tʉhotuena tjiga. Ñaare yoaina Cohamacʉre bʉjʉpeina jira. Cohamacʉre bʉjʉpeinare buhiri dahrerohca tiro. oW&à jina noaa buheare buherirore paye baro mʉsa cjʉaare tirore waga mʉsa to yahuare tʉhoina. nU&à jiro Jesu yairo to mʉ sʉro Cohamacʉ yare yoara. Pairo masʉno tirore tíre yoadoho masierara.  &Cãina mʉsa sahsero mʉsa yoarire “Ahri noaa jira. Ahri ñaa jira”, ni masiga. à masina mʉsa yoari noaa jichʉ mʉsa basi wahchenahca. à jina “Painare yʉhdʉrʉcaja”, nisi mʉsa. à nierana painare mʉsa yʉhdʉrʉcari mehne wahchesi mʉsa. &Cʉ̃iro wiho jiriro jiparota “Painare yʉhdʉrʉcaja”, ni tʉhoturo, to basi mahñoa dihtare tʉhoturiro jira.  &Mʉsa mehne macaina ti ñano yʉhdʉchʉ cʉ̃hʉre yoadohoga tinare. Mʉsa ã yoana Cristo to dutiro seheta yoana nina mʉsa. z o&Yʉ coyea, cʉ̃iro mʉsa mehne macariro to ñaare yoachʉ ñʉna, Cristore noano wacũ tuaina jina niji siaroca dero tirore yoadohoga noaare pari turi to yoahto cjihto sehe. à yoana mʉsa cʉ̃hʉ “Ñaare goa pjari”, nina noano yoaga. fE&“Painare masi yʉhdʉrʉcaja sã”, ni tʉhotuina jiena tjijihna mari. à jina mari mehne suachʉ yoaena tjijihna painare. à yoana mari mehne macaina noano ti wahachʉ ñʉna tinare sua tʉhotuena tjijihna.|q&Espíritu Santo marine Cohamacʉ mehne ã jirucuchʉ yoarohca. à jina to cahmano seheta yoarucuina jijihna mari. E&Cristo Jesu yaina jina mari ñaa goa pjaare yoa namoeraja. nU&Espíritu Santo sehe marine õ sehe yoaina jichʉ yoara: Masare cahĩina, wahcheina, cuiro marieina, so suaeraina, painare noano yoaina, noaina, duhuro marieno Cohamacʉ cahmaare yoaina, painare yʉhdʉrʉca duaeraina, noano mehne yoaina, ti ñaa goa pjaare yoaeraina jichʉ yoara marine tiro. Tó sehe yoainare “à yoaena tjiga”, ne cʉ̃iro nierara. &S&“Cohamacʉ jira” ti nia masʉrine ño payoa, puti sitea, paye yaya ti yoaa, ñʉ tuhtia, cahma sayoa, doaa, suaa, to basi dihta cjʉa duaa, ñʉ tuhti cahma tju waa, cʉ̃ curua macaina pa curuare ñʉ tuhtia, paina yare tuaro cahmaa, cahaa, cahaa bose nʉmʉrine dahrea, tó sehe jia jira ñaare yoaa. Panopʉ mʉsare cuaro mehne yʉ niriro seheta mipʉ cʉ̃hʉre niihtja: Tí barore yoaina pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre mʉanopʉre ne sʉsi. &: m&Masa ñaare ti yoaare mari noano masi tuhsʉja. Õ sehe jira tí: Numino mehne ñano yoaa, mʉno mehne ñano yoaa, wʉana tia, tó sehe jia ñaare bʉo tiro marieno yoaa, u c&à yoa Espíritu Santo to cahmaare yoaina jina “Dutia mehne mari yʉhdʉnahca”, ni tʉhotuerara mʉsa. M &Ñaare mʉsa goa pjachʉ tíre mʉsa yoachʉ, Espíritu Santo ñʉ yabira. To ã ñʉ yabichʉ tí ñaare duhunahca mʉsa. à jina ñaare mʉsa goa pjana, tíre yoana, Espíritu Santore ñʉ tuhtira mʉsa. à ñʉ tuhtina to cahmano sehe yoaerara mʉsa. à jina mʉsa goa pjaare mʉsa yoa duaro seheta yoa masierara mʉsa. w g&Espíritu Santo to cahmariro seheta jirucuga mʉsa. à jina mʉsa ñaare mʉsa goa pjaare yoaena tjiga. y&à jina wahiquina suaina yoaro sehe mʉsa basi cahma sayoena tjiga. Tuhsʉ, cahmachena tjiga. Mʉsa mehne macaina jipihtinare “Dojomehneri”, nina noano yoaga mʉsa. Masa ñaare ti goa pjaare, Espíritu Santo to cahmaa cʉ̃hʉre yahuha Paulo @y&Cʉ̃nota dutiare noano yoana, Cohamacʉ dutiare yoa pahñona nija mari. Õ sehe jira tí dutia: “Mʉ basi mʉ cahĩno seheta mʉ cahai jiina cʉ̃hʉre cahĩga”, ni dutia tiha. A{& Yʉ coyea, “Dutia mehne yʉhdʉnahca”, ni tʉhotu dutierara Cohamacʉ mʉsare. Wiho mejeta “Dutia mehne yʉhdʉnahca”, ni tʉhotuina jierapanahta “To dutiare yʉhdʉrʉcajihna”, ni wacũena tjiga. à yoa mʉsa mehne macainare cahma cahĩna, tinare dahra cohtaina yoaro seheta yoadohoga tinare. w& Mʉsare dojomehne cohtaina mʉsare mahanocã mʉsa pjacʉ macari cahsarocãre yihso dutiina ti basi dihta yihsojaro. 2]& Yʉ coyea, “Dutia yoaa mehne yʉhdʉnahca”, ti nia buheare yʉ buheriro jichʉ judio masa yʉhʉre ñano yoaeraboa. Cristo crusai to yariari buheare yʉ buheri buhiri tina ñano yoara yʉhʉre. Cristo ya buhea mehne judio masa ya buheare yʉ buhe morechʉ yʉhʉre ñano yoaeraboa tina. & Mari pʉhtoro Cristore wacũ tuaja mari. à jicʉ ahri yʉ nihtire masija yʉhʉ. Cristo to yoadohoa mehne paye buheare baharopʉre cahmasi mʉsa. Tíre masija yʉhʉ. Mʉsare dojomehne cohtaina dohse jiina jica. Tinare Cohamacʉpʉ buhiri dahrerohca. -& Ahri yʉ nihtire wacũga mʉsa: Mahanocã pão bʉcʉaro trigo yʉbʉre noano sahserʉcʉ sʉra. (To ã sahserʉcʉ sʉriro seheta yʉ coyea judio masa ya buhea sehere mʉsa cahmarucuchʉ ñʉa payʉ masa mʉsa mehne macaina cʉ̃hʉ tí buheare cahmaboca tina cʉ̃hʉ.) P&Ti ya buhea Cohamacʉ mʉsare to pohnare cũriro to ya buhea jierara. oW&Mʉsa Cristore noano wacũ tuasinimare. ¿Diina baro noaa buheare yʉhdʉrʉca dutiari mʉsare? rw~~}@|{zEx>x2usqoomll#jigedccbak`p_^^5\[aZZYwXRVPTSRQ8P4N,LKJIHGFF*E_D CA@?>.+,o+H*)x']&%##6! q6L]?E8/nx @ zRi;w@ry $Cohamacʉ “Mʉsare õ sehe yoadohoihtja”, to ni cũrire noano cohtaga mʉsa ñano yʉhdʉpanahta. à cohtaina jina to cahmaare yoanahca mʉsa. à yoana to ni cũrire cjʉanahca. uqc #à jina cuiena tjiga. Cohamacʉre ã wacũ tuarucuga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉno tiro noano yoarohca mʉsare. p "Ti peresu yoainare pja ñʉre mʉsa. Tuhsʉ, mʉsa yare ti mapachʉta wahchea mehne, “Noanohca”, nire mʉsa. Ahri yahpa macaa yʉhdoro noaare cjʉara mʉsa mʉanopʉ. Tí noaa ã jirucuahca. Tíre masina, mʉsa cjʉaare ti machʉ cahyaerare mʉsa. (oI !Cãa tahari masa ti ñʉrocaroi paina mʉsare ñano ni, ñano yoapere mʉsare. Paina Jesu yainare ti ñano yoachʉ ñʉna, tinare pja ñʉ, tinare piti tire. n- Panopʉ mʉsa jirire wacũga mʉsa. Tí pjare Cohamacʉ yare wahma masi dʉcana payʉ tahari ñano yʉhdʉpanahta to yare duhuerare mʉsa. Hm  Cohamacʉ catiriro marine to buhiri dahrechʉ cua yʉhdʉara. $lA Ahrire mari noano masija. Cohamacʉ to basita õ sehe nia tiri jire: “Yʉhʉ jija buhiri dahrehtiro. Ti ñaare yoari buhiri buhiri dahreihtja yʉhʉ”, nia tiri jire tiro. Õ sehe ni namoa tiri jire: “Yʉhʉ ñano yoainare yʉ yainare buhiri dahreihtja”, nia tiri jire tiro. 9kk Tí yʉhdoro Cohamacʉ macʉnore ñʉ yabiina to buhiri dahrehtina jiahca. Cohamacʉ Cristo to di cohãno mehne mari ñaa yoari buhirire cohãna. To ã cohãhtore yahuri jire tiro marine. à jia tina ti ñaa yoari buhirire cohãrina jipahta baharo pari turi ñaare yoarucua ti ñaa yoari buhirire to cohãrire to di cʉ̃hʉre “Wiho waro jira”, nia nina. à niina, to buhiri dahrehtina waro jia niahca. à niina Espíritu Santore ñano ni durucuina jira. Tiro tinare cahĩriro jira. Ti ã ñano durucuchʉ ñʉno tuaro buhiri dahrerohca Cohamacʉ tinare. djA Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũri cjirire yʉhdʉrʉcainare buhiri dahrea, mari coyea judio masa wajãna tinare. Ne pja ñʉno marieno wajãna tinare. Tiaro ti yahusãchʉ tʉhoro beseriro ti yʉhdʉrʉcarire masino tinare buhiri dahre dutira. Tiaro mariachʉ pʉaro ti yahusãchʉ tinare buhiri dahre dutira. To ã dutichʉ tinare wajãna. Ki à jiro tó sehe yoainare cua nina. Jipihtina tirore ñʉ tuhtiinare buhiri dahrero, tuaro jʉ̃noi cohãnohca Cohamacʉ tinare. à jia to buhiri dahrehtore cuiina dihta jimana tirore duhuina. h- Potocã jia buheare noaa buheare mari masipanahta ñaare mari pari turi ã yoarucuchʉ mari ñaa yoari buhirire cosawe namohto basioerara. @gy à jina noano cahmachurucujihna Cohamacʉ yare yoana tana. Paina sehe ti cahmachumarirore duhua nina. Tina yoaro sehe yoaena tjijihna. Mari mehne macainare wahchechʉ yoajihna. Ahri yahpapʉre mari pʉhtoro to tahto mahanocã dʉhsara. Tíre masina tuaro wahchechʉ yoajihna mari mehne macainare Jesu yainare. mfS Mari mehne macainare cahĩna, tinare yoadohojihna mari jipihtina mari cahma cahĩ yoadohohto sehe. Le “Mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja”, to niriro seheta yoarohca. à jina tiro marine to yʉhdʉchʉ yoahtore noano masija mari. Tíre masina, ne boena tjijihna. Cohamacʉre ã wacũ tuarucujihna. ddA à jina Cohamacʉre sinijihna mahñono marieno. Tirore noano wacũ tuaa mehne, cuiro marieno tirore sinijihna. Cristo mari ñaa yoari buhirire to cosaweinapʉ jija. à jina “Buhiri tiina jija mari”, ni tʉhotuina jieraja mari. à yoa wete mariea co mehne mari cosawero seheta Cristo to cosaweinapʉ jija. à jiina jina Cohamacʉre sinijihna. bc= à jiro Cohamacʉ ya wʉhʉi dahrariro mari Yairo Sacerdote tua yʉhdʉariro jira tiro. \b1 Mari catirucuhto cjihtore Cohamacʉ marine ã coã yoaro niri jire. Cristo sehe mari ñaare yoari buhirire yariaro to di cohãri mehne Cohamacʉ mehne durucu masija mari. Sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro tí tahtiapʉ to sãariro seheta Cristo sehe Cohamacʉ cahapʉ sʉri jire mari ñaa yoari buhirire bo dutiro waharo. Tí tahtia macari suhtirore dʉcatari suhtirore to tʉhrẽ cohãboro seheta Cristo to pjacʉre cohãri jire Cohamacʉ mehne mari jirucuhto sehe. Qa à jina yʉ coyea Cristo to yariaro mehne to di cohãno mehne mipʉre mari cʉ̃hʉ cuiro marieno Cohamacʉ to jiri tahtia waropʉ sãana, tiro mehne durucu masija. à yoana tirore sini masija. X`) Mari ñaa yoari buhirire to ã bochʉ pari turi mari ñaa yoari buhiri yariahtirore cahmaeraja mari. Cohamacʉ cahai sʉna cuiro marieno tiro mehne mari durucuboriro seheta tiro mehne durucu masija mipʉre =_s Õ sehe ni namona Cohamacʉ:“ ‘Ti ñaa yoari buhirire yʉ dutiare ti yʉhdʉrʉcari cʉ̃hʉre pari turi wacũ namosi yʉhʉ’, nina tiro”, ni yahura Espíritu Santo. !^; “Õ sehe nina Cohamacʉ: ‘Baharopʉre õ sehe ni yahuihtja Israe masare, “Yʉ dutiare ti wacũapʉ cũihtja” ’, ni yahuihtja”, nina tiro. a]; Tí potocã tjira. Ãta ni yahura Espíritu Santo marine. Õ sehe ni yahura tiro: \ à jiro cʉ̃ tahata to yariaro mehne ti ñaa yoari buhirire to cohãbasarinare ñaa buhiri marieina ti ã jirucuchʉ yoara tiro. z[m Tópʉ dujiro cohtaro nina. Tirore ñʉ tuhtiinare Cohamacʉ sehe to yʉhdʉrʉcabasahtore cohtaro nina Cristo. vZe Cristo sehe cʉ̃ tahata mari ñaa yoari buhirire yariaro, mari ñaa yoari buhirire noano cohã pahñonocari jire. Tíre cohã tuhsʉ wahaa wahari jire to Pʉcʉro cahapʉ to poto bʉhʉsehei dujiro waharo. Pʉhtoro jiro tópʉ dujira. Y- Jipihtina mari judio masa mari yaina sacerdotea dachoripe Cohamacʉre ño payori wʉhʉi dahrarucura. à dahrarucua dachoripe mʉnanota wahiquinare wajã, jʉ̃ mʉo, Cohamacʉre sinirucura. Ti ã wajã jʉ̃ mʉopachʉta tí mari ñano yoari buhirire ne cohãerara. kXO Jesucristo to pjacʉre waro, yariaro, jipihtina mari to yainare mari ñaa buhirire cohãri jire. Cʉ̃ tahata to pjacʉre wari jire mari ñaa yoari buhirire cohãno taro. à yoaro Cohamacʉ to cahmano seheta yoaro niri jire. nWU à ni tuhsʉ õ sehe ni namoa tiri jire: “Õi jija. Mʉ cahmano seheta yahpapʉ yoai wahaihtja”, nia tiri jire. To ã nichʉ õ sehe masija mari. Panopʉ wahiquinare wajã jʉ̃ mʉoa mehne ti ño payori cjirire duhuchʉ yoaro paye buhea sehere cũno niri jire Cohamacʉ. à cũno mipʉre Cristo to yariaro mehne masare yʉhdʉchʉ yoarohca Cohamacʉ. V# “Wahiquinare jʉ̃ mʉo ti wachʉ ñʉcʉ, trigo pohcare ti wachʉ cʉ̃hʉre ñʉcʉ ñʉ ji coaerara mʉhʉ”, ni yahu mʉhtaa tiri jire tiro. Wahmanopʉre to dutia wahiquinare, trigo pohca cʉ̃hʉre ti waa mehne ti ño payo dutipachʉta ã nia tiri jire tiro. bU= Mʉ ã ñʉ ji coaerachʉ ñʉcʉ õ sehe nihi mʉhʉre:‘Õi jija. Mʉ cahmano seheta yahpapʉ yoai wahaihtja.Ãta yʉhʉre ni yahura mʉ ya tjupʉ’, nihi yʉhʉ”, nia tiri jire Cristo to Pʉcʉrore. vTe Ñaa yoari buhirire ti cohãhtore wahiquinare wajã ti jʉ̃ mʉochʉ ñʉcʉ ñʉ ji coaerara mʉhʉ. 7Sg Tí potocãta jira. Ti ã jichʉ ñʉno Cristo ahri yahpapʉre to tahto pano õ sehe nia tiri jire Cohamacʉre:“Wahiquinare jʉ̃ mʉo ti wachʉ, trigo pohcare ti wachʉ cʉ̃hʉre mʉhʉ ñʉcʉ ñʉ ji coaerara mʉhʉ.à jicʉ yʉ pjacʉre yoare mʉhʉ yʉ ya pjacʉ cjihtore. R} Wachʉa di mehne mari ño payori mehne, cabritoa di mehne mari ño payori mehne ne mari ñaa yoari buhirire cohãerara. *QM Cʉhmaripe wahiquinare wajã jʉ̃ mʉo, Cohamacʉre ti ño payochʉ tí tinare ti ñaa yoari buhirire wacũchʉ yoara. Tó purocãta yoadoho duara tí tinare. P Tí mehne ti ñaa yoari buhirire cohãa, cʉ̃ tahata Cohamacʉre ti ño payori baharo “Mipʉre ñaa buhiri mariahna sãre”, ni tʉhotuboa masa. à jia pari turi wahiquinare wajã jʉ̃ mʉo Cohamacʉre ño payoeraboa. Ti ã yoarire duhunocaboa. O  Cohamacʉ to dutia Moise cjirore to cũri cjiri noaa buhea yoaro seheta jipahta, cʉ̃no potori jierara. Tí dutia ti yoa dutiriro seheta cʉhmaripe wahiquinare wajã, jʉ̃ mʉo, Cohamacʉre ño payorucura. Ti ã yoaa mehne masa ti ñaa yoari buhirire cohãerara. oNW Cʉ̃ tahata mari yariaro seheta Cristo cʉ̃hʉ cʉ̃ tahata yariari jire payʉ masa ti ñaa yoari buhirire cohãno taro. Baharo pari turi tarohca. Mari ñaa yoari buhirire cohã tuhsʉriropʉ jirohca. à jiro pari turi mari ñaa yoari buhirire cohãno taro nisi. à taro tirore cohtainare wahchea mehne tirore ñʉ duainare yʉhdʉchʉ yoaro tarohca.|Mq Jipihtina masa cʉ̃ tahata yariaahca. Ti ã yariari baharo masa noainare, ñaina cʉ̃hʉre beserohca Cohamacʉ. VL% Payʉ tahari yariariro jiro, ahri yahpa to jiro puro payʉ tahari yariaboa tiro. Payʉ tahari tiro mari ñaa buhirire yariarucuriro jiboa. Wiho mejeta pihtiri dacho panocã mipʉre marine jipihtinare yʉhdʉchʉ yoaro taro cʉ̃ tahata bajuari jire tiro ahri yahpai. à bajuari jire to yariaa mehne mari ñaa buhirire cohãno taro. oKW Mari judio masa mari sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro cʉhmaripe Cohamacʉ to jiri tahtia waropʉ sãa tiri jire wahiquina dire waro taro. Cristo sehe to dire Cohamacʉre waro sehe yoaro taro, yariaro payʉ tahari sãaerari jire. WJ' à yoa Cohamacʉre ti ño payori wʉhʉ masa ti yoari wʉhʉ jira. Mʉano macari wʉhʉ yoaro seheta jira tí wʉhʉ cʉ̃hʉ, mari piti dahre buhechʉ. à jiro Cristo sacerdote jiro marine sini payobasaro taro ahri yahpa macari wʉhʉre sãaerari jire. Potota mʉanopʉ wahari jire tiro Cohamacʉ panoi marine sini payobasaro taro. I' Tí jipihtia Cohamacʉre ti ño payori wʉhʉ, tí wʉhʉi jia cʉ̃hʉ mʉano macari wʉhʉi jia yoaro seheta jiri jire mari piti dahre buhechʉ. Mʉano macari wʉhʉ sehe potocãta Cohamacʉ ya wʉhʉ waro jira. à jia ahri yahpa macari wʉhʉre, tí wʉhʉi jia cʉ̃hʉre wahiquina dire to wajã siteri mehne cosawero cahmari jire. Tí yʉhdoro mʉanopʉ wahahtinare ti ñaa buhiri cjʉainare cosawero cahmana. à jiro wahiquina yʉhdoro jiriro ya di to cohãno mehne tinare ti ñaa yoari buhirire cosawero cahmana. $HA à tjira. To dutia ti niriro seheta payʉ ñaare di cohãno mehne cosawero cahmana. Mahanocã dʉhsaa ñaare paye baro mehne ti cosawechʉ noana. à jiro Cohamacʉ mari ñaa yoari buhirire ne bosi to di cohãerachʉ. Cristo to dire cohãno, to yaina ti ñaa yoari buhirire cosaweha $GA à yoaro masare to yoariro seheta Cohamacʉre ti ño payori wʉhʉ wahiquina cahsari wʉhʉre, jipihtia tí wʉhʉi jia cʉ̃hʉre wajã sitea tiri jire. #F? à yoaro õ sehe nia tiri jire tiro: “Cohamacʉ marine to yahuri cjiri to dutiri cjiri ahri di mehne ti potocã jichʉ masija mari. Ahri dire ñʉna to niriro seheta marine to yoahtire masija mari. Tí dutiri cjirire yʉhti dutiri jire tiro marine”, nia tiri jire Moise cjiro. 8Ei à yoaro õ sehe yoa mʉhtaa tiri jire Moise cjiro: Cohamacʉ to cũri dutiare masare yahu pahñoa tiri jire. Baharo wachʉacã dire, cabritoa dire co mehne morea tiri jire. Tuhsʉ, hisopo wama tidʉ dʉpʉ mehne oveja pjoari sohãa mehne ti ñimiori pjoarire torẽa tiri jire. Tí dʉpʉ mehne dire soharo, Cohamacʉ dutiare to joari tju bui wajã site payoa tiri jire. Jipihtina masa bui cʉ̃hʉre wajã site payoa tiri jire. D To yariahto pano tí pũ to yaba cjihti jieraro seheta yariaro marieno di wijaro marieno Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutia cʉ̃hʉ ne yaba cjihti jieraboa. à jiro wahiquiro dire sacerdote to wajã siteri baharo to dutiare quihõnota yoaro nia tiri jire. -CS Masʉno baharo to coyeare to wahtire joa õyura papera pũi. To wahtire yahuro taro joa õyura. Tí pũre joa õyuriro to yariaerasinichʉ tí pũ yaba cjihti jierara. To coyea to cjʉarire na masierasinina. Wiho mejeta, to yariachʉ ñʉa tí pũi to ni joariro seheta to yare naahca tina. B A' à jiro “Õ sehe mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja”, masare Cohamacʉ to ni yahu cũchʉ Cristo sehe to yahuare yahubasariro jira. à yahubasara tiro Cohamacʉ to beserinare yʉhdʉchʉ yoaro taro. To ã yʉhdʉchʉ yoachʉ jipihtia dachoripe tiro mehne jirucunahca mari to yaina. à jina mari to yainare Cohamacʉ to wahtire cjʉanahca mari. Moise cjirore to cũri dutia dihta jichʉ masa ti ñaa buhiri jisinia tiri jire. à yoa crusapʉ yariaro tí pjata ti ñaa yoari buhirire yʉhdʉchʉ yoari jire tiro to yainare. @w Tó sehe jia ñaare wahiquina dire ti wari mehne, nitine ti wari mehne ti cosaweriro seheta tí yʉhdoro Cristo sehe to dire to cohãno mehne mari ñaare yoarire noano cosawe pahñonocahna. Tiro ñaa marieriro jiro, crusapʉ yariaro to basita to pjacʉ to catia mehne Cohamacʉre waro sehe yoari jire. Espíritu Santo ã jirucuriro to yoadohoa mehne ã yoari jire tiro. à yoa mari ñaa yoari buhirire Cristo to cosawechʉ ñʉno mari ñaa buhirire Cohamacʉ bonocahno, mari ñaa yoarire duhuchʉ yoara. Tí ñaa buhirire cjʉasinina pichacapʉ wahahtina jimai mari. To cosawerina jina, Cohamacʉ catiriro yare yoaina jija mari. )?K “Yariainare pihana mʉsa pjacʉ wete tiina jira”, ni cũa tiri jire Cohamacʉ Moise cjirore. Tó sehe jia ñaare wete tiare cosawea tiri jire cabritoa dire ti wari mehne. Wachʉa dire ti wari mehne, wachʉacãre ti jʉ̃ri nitine ti wari mehne tó sehe jia ñaare cosawea tiri jire. c>? Cristo mʉanopʉ Cohamacʉ to jiro waropʉ cʉ̃ tahata sãari jire mari ñaare yoari buhirire Cohamacʉre waro sehe yoaro taro. Tópʉ mʉanopʉ õpʉ to jiri tahtia waro yoaro sehe jira mari piti dahre buhechʉ. à yoaro cabritoa dire, wachʉacã dire na sãa, waerari jire tiro. Tiro sehe to ya di warore Cohamacʉre to waro sehe yoaro niri jire yariaro. Jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne mari jirucuhto sehe to dire cohãri jire. Mari ñaa buhirire yariari jire. o=W Cristo sehe mari sacerdotea pʉhtoro jiro ta tuhsʉri jire. à jiro marine noaare cũ tuhsʉri jire. Cohamacʉre ño payori wʉhʉ mʉanopʉ sacerdotea pʉhtoro to dahrari wʉhʉ paina sacerdotea ti dahraa wʉhʉse yʉhdoro noari wʉhʉ jira. Mʉano macari wʉhʉ jira. Tí wʉhʉ ahri yahpa macari wʉhʉ jierara. à yoa masa ti yoari wʉhʉ jierara. (<I à wahiquinare waa, ti chʉa, ti sihnia, ti pjacʉ cosaa, ti õ sehe yoaa mehne Cohamacʉre ño payoa timari jire. Ahri ti ã yoari wiho warota jira mipʉre. à yoa tí dutia Moise cjirore to cũri dutia marine noaina wahachʉ yoaerari jire. Tí dutiare yoapanahta mʉnanota jirucunocaja mari. Mari tʉhotuare cohtotaeraja mari. à jia wahma buheare Cohamacʉ to cũri baharo mʉna dutia sehe yaba cjihti jierara. ;) Ahri jipihtiare Cohamacʉre ño payori wʉhʉpʉ jiare marine cũno, marine mipʉ macainare buhero niri jire Cohamacʉ. Wahiquinare wajã jʉ̃ mʉoa, masa Cohamacʉre ti ño payori mehne ne Cohamacʉ cahapʉ wahasi. Ti ã yoari mehne ti ñaa yoari buhirire cosawerara. .:U Jipihtia ahri mehne Espíritu Santo õ sehe ni marine buhero nina: Tí wʉhʉi Moise cjirore to cũri wʉhʉi mari ño payosinina, to cũri dutiare yoahtina jisinina, wiho jiina Cohamacʉre ño payona wahaeraboa mari. Sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro dihta Cohamacʉ to jiri tahtia waropʉ sãa masina. à jina wiho jiina ti ño payoa wahaeraro seheta ãta jiboa mari cʉ̃hʉ Moise cjirore to cũri dutiare cjʉasinina. L9 Sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro dihta pa tahtiapʉ sãa tiri jire. Cʉhmaripe cʉ̃ tahata to sãari dacho baroihta sãa tiri jire tiro. à sãano ti wajãriro wahiquiro ti wariro dire na sãano, Cohamacʉre ño payoa tiri jire. Di marieno ne sãaera tiri jire. To basi wacũenoca to yoari buhirire, to ñaa buhirire, jipihtina paina Israe masa wacũenoca ti yoari buhirire, ti ñaa buhirire dire na sãa tiri jire tiro Cohamacʉre sini payoro taro. 8' à yoa tí wʉhʉre ti noano cahnori baharo sacerdotea dachoripe ti sãa sʉ mʉhtari tahtiai sãa sʉ, ti dahraare yoaa tia tiri jire. X7) Tí caro bui pʉaro anjoa masʉ jia tiri jire. Tí masʉ Cohamacʉ to si siteare, tí tahtiai to jiare ñoa nia tiri jire. Tí caro mohano bui ti wʉa dʉpʉri mehne mohaa tiri jire. Tí caro mohano bui masa ñaa buhirire ti warire wajã site payoa tia tiri jire sacerdotea pʉhtoro. Tó purota yahuihtja ahri wʉhʉ macaare mipʉre. /6W Tí tahtiai uru mehne ti yoari altar, inciensore ti jʉ̃ mʉori altar jia tiri jire. à yoa uru noaa mehne ti duhu õri caro tói coãa tiri jire. Tí caro puhichapʉ uru wahwa maná wama tia chʉa posa tiri wahwa jia tiri jire. à jiro tí caro puhichapʉ Aarõ to tjuadʉ cjiro pũri tidʉ jia tiri jire. à yoa pʉa pjĩ tãa pjĩni Cohamacʉ to dutiare to joa õa pjĩni cʉ̃hʉ tí caro puhichapʉ sãa tiri jire. 5  Pa tahtia suhti cahsari mehne ti dʉcatari tahtia jia tiri jire. Tí tahtia Cohamacʉ to jiri tahtia waro wama tia tiri jire. ;4o Tí wʉhʉ wahiquina cahsari wʉhʉ jia tiri jire. Pʉa tahtia cjʉaa tiri jire. Pjiwacũri tahtia ti sãa sʉ mʉhtari tahtia Cohamacʉ ya tahtia wama tia tiri jire. Tí tahtiai ti sihã buhriadʉ jia tiri jire. à jiro mesa cʉ̃hʉ jia tiri jire. Tí mesa bui Cohamacʉre ti wari pão pisaa tiri jire. G3  Wahmanore Cohamacʉ to dutiare Moise cjirore cũno masa tirore dohse ti ño payohto cʉ̃hʉre cũa tiri jire. à yoa Cohamacʉre ti ño payohti wʉhʉ cʉ̃hʉre yoa dutiro cũa tiri jire. ,2Q Mipʉre marine wahma buheare cũno, panopʉ macaa dutiare duhuro nire. à yoa mʉna dutia cjirire mahanocã to duhuri baharo tí dutia cjiri cohtotaa wahara.V1% à jicʉ ti ñaa yoari buhirire boihca yʉhʉ.Tinare buhiri dahresi yʉhʉ.Ti ñaa yoari buhirire pari turi wacũsi yʉhʉ’, nia tiri jire mari pʉhtoro”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. 0 à jia tí pjare tina mehne macainare ne tina õ sehe cahma nisi: “Mari pʉhtorore Cohamacʉre masiga mʉsa”, ne ni cahma buhesi.Tina jipihtina yʉhʉre masi tuhsʉahca.Wihãinacã, bʉcʉna cʉ̃hʉ yʉhʉre masiina dihta jiahca. ~/u à jicʉ baharopʉ Israe masare õ sehe ni yahuihtja: Yʉ dutiare tinare wacũchʉ yoaihtja.à jia yʉ dutiare yʉhtiahca.à jicʉ yʉhʉ Cohamacʉ ti pʉhtoro, tinare ñʉ wihboriro jiihtja.Tina sehe yʉ yaina masa jiahca. {.o Tí buhea ti ñʉchʉsʉma cjirire yʉ yahu cũri cjiri yoaro sehe ne jisi.Yʉ basi tinare Egipto yahpai jiinare na wiocʉ tinare yahumai.Yʉ ã ni yahurire yʉhdʉrʉcare tina.Ti ã yoachʉ ñʉcʉ tinare ã ñʉnocahi. 4-aWiho mejeta tí dutiare ti yoa pahño masierarire yahuro õ sehe nia tiri jire to yainare Israe masare:“Õ sehe nina mari pʉhtoro: ‘Noano tʉhoga.Baharopʉ paye buheare “Õ sehe yoadohoihtja mʉsare”, ni yahuihtja yʉ yainare Israe masare, Juda ya curua macaina cʉ̃hʉre. , Wahmanopʉre to dutiri cjiri mehne mari yʉhdʉeraja. Tí dutia mehne mari yʉhdʉchʉ, paye buheare cũeraboa Cohamacʉ. &+EMipʉ sehere Jesu sacerdote jiro to dahraa paina sacerdotea ya dahraa yʉhdoro jira. Wiho waro jierara. Cohamacʉ marine “Mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja”, to ni yahuri cjiri panopʉ macaa dutia Moise cjirore to cũri dutia yʉhdoro jira. Marine to yahuri cjiri tí dutia yʉhdoro marine noano jichʉ yoaahca. à jiro marine Cohamacʉre yʉhdʉchʉ yoabasariro jiro, Cristo sehe paina sacerdotea yʉhdoro jira. *Ahri yahpa macaina sacerdotea ti dahraare ahri yahpa macari wʉhʉihta dahrara. Tí wʉhʉi Cohamacʉre ti ño payorire ñʉna mʉano macari wʉhʉpʉre tirore mari ño payohtore masi cureja. “Tí wʉhʉ yoaro sehe jira”, nino nia tiri jire Cohamacʉ tʉ̃cʉi Moise cjirore to wʉhʉre dahre dutiro. To ã dahrehto panocã Cohamacʉ õ sehe nia tiri jire tirore: “Tʉ̃cʉi mʉhʉre yʉ ñoriro seheta tí wʉhʉ to jiriro seheta yʉ ya wʉhʉre quihõno dahrega”, nia tiri jire Cohamacʉ tirore. )yMari judio masa mari dutia ti niriro seheta ahri yahpapʉ sacerdotea masa ti ñaa buhirire wara Cohamacʉre sinia. Ahri yahpapʉ sacerdotea ji tuhsʉra. à jiro Jesu sehe mari yairo sacerdote ahri yahpapʉ jisinino, sacerdote jieraboa tiro sehe. #(?Jipihtina ahri yahpa macaina sacerdotea pʉhtoa wahiquinare wajã jʉ̃ mʉoa, wara, Cohamacʉre ño payoa. Ãta yoa dutia tiri jire tinare. Mari yairo sacerdote cʉ̃hʉre wa dutia tiri jire Cohamacʉre mari ño payohto sehe. Mari ñaa buhirire tirore wa dutia tiri jire. à jiro Cristo mari ñaa buhiri yariaro wahchechʉ yoari jire Cohamacʉre sacerdotea pʉhtoa Cohamacʉre waa ti wahcheriro seheta. v'eà jiro ahri yahpa macari wʉhʉi, masa ti yoari wʉhʉi sacerdotea dahraare yoaerara tiro. Mʉanopʉ jiri wʉhʉpʉre mari pʉhtoro to yoari wʉhʉpʉre sacerdotea dahraare yoara tiro. Tí wʉhʉ pinihta Cohamacʉ waro ya wʉhʉ jira. & !Tí jipihtiare yahuna, ahri pinihtare mʉsare yahuna nija: Mʉsare sã yahuriro sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro tiro pini mari yairo waro jira. Mʉanopʉ Cohamacʉ tua yʉhdʉariro to pʉhtoro dujiro cahai to poto bʉhʉsehei dujira Cristo mari sacerdotea pʉhtoro. \%1Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũri cjiri sacerdotea pʉhtoare sãa dutira. à sãapahta ñaa marieina jierara ã sacerdotea sãa. Tí dutia baharo jia buhea mehne Cohamacʉ “Yʉ wama mehne potocã nii nija”, to nino mehne to yahuri buhea mehne to macʉno sacerdotea pʉhtoro sãari jire. Tiro sehe ñaa marieriro ã jirucura.~$uPaina sacerdotea yoaro sehe jierara tiro. Tina sehe dachoripe wahiquinare wajã, jʉ̃ mʉoa, Cohamacʉre sinia tihre. Ti basi ti ñaa yoari buhirire sini mʉhtaa tihre. Baharo paina masa ti ñaa buhiri cʉ̃hʉre sinibasaa tihre tina. à jia payʉ tahari tina Cohamacʉre sinia tihre. Jesu sehe sacerdote jiro, cʉ̃ tahata to yariaa mehne siniri jire Cohamacʉre masa ti ñaa buhirire cohãno taro. à yariaro to basi to pjacʉre to catia cʉ̃hʉre Cohamacʉre to waboriro seheta yoaro niri jire. !#;à jiro Jesu jira mari sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro. Tiro pinihtare tuaro cahmaja mari. Ne ñaa buhiri marieriro jira tiro. Masa yoaro sehe ne ñaare yoaerare. à jiro Cohamacʉ tirore ñaina cahai jirirore naahno, mʉanopʉ cũ, jipihtina paina bui pʉhtoro sõri jire. "1à jiro tiro ã jirucuro, Cohamacʉre ã sini payobasarucura to yaina ya cjihtire. à yoa Cohamacʉ mehne ti ã jirucuhto sehe masare yʉhdʉchʉ yoa masina tiro. Jipihtina tirore wacũ tuaina Cohamacʉ cahapʉ wahaahca. à jiro Jesu jira pototi tinare yʉhdʉchʉ yoariro. O!Jesu sehe ã jirucura. à jia tirore cohtotaina mariahna sacerdotea. u cJi mʉhtaina sacerdotea ti yariachʉ ñʉa paina cohtota sãana tjoa. à jia tina payʉ sacerdotea wahara. zmà “Yʉ wama mehne potocã nii nija”, to nino mehne cũno, wahma buheare noaa buheare marine cũno, marine to yʉhdʉchʉ yoahtire cũno nia tiri jire. Panopʉ macaa dutia yʉhdoro mari noano jihtore cũno nia tiri jire. à cũno Cohamacʉ “Mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja”, to niriro seheta yoaro taro, Jesure warocari jire marine yʉhdʉchʉ yoahtiro cjihtore. RCristo sehe Cohamacʉ tuaro to yahuri mehne sacerdote sãari jire. Õ sehe nia tiri jire to Pʉcʉro Cristore:“Yʉhʉ mʉ pʉhtoro yʉ wama mehne mʉhʉre potocã yahuihtja.Ahrire ne duhu cũno marieno yahuja mʉhʉre.Jipihtia dachoripe sacerdote jirucuihca mʉhʉ”, ni cũa tiri jire Cohamacʉ to macʉnore. >uà yoa Cristore sacerdote sõno, “Yʉ wama mehne potocã nii nija”, nino tirore sõri jire to Pʉcʉro. Paina sacerdoteare tirore to yoariro sehe wama payo sõerari jire. eCMoise cjirore to cũri dutia mehne ne yʉhdʉerara masa. à jiro mipʉ sehere Cohamacʉ marine to yʉhdʉchʉ yoahtore marine cũre. To ã yoachʉ mipʉre tiro cahapʉ waha masija mari. à yoa tiro mehne durucu masija. To dutia to cũ mʉhtari dutiare masa ti bihoerachʉ yaba cjihti jierari jire. à jiro tí dutiare duti namoerari jire Cohamacʉ. wgÕ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Jipihtia dachoripe sacerdote jirucuihca mʉhʉ.Melquisede sacerdote to jiriro seheta sacerdote jirucuihca mʉhʉ, nia tiri jire Cohamacʉ to macʉnore”, ni joaa tiri jire panopʉ. 3Panopʉ macaa dutia ti niriro seheta Leví ya curua macaina dihta sacerdotea sãari jire. Mipʉre to sõriro sacerdote ti yoaro sehe jiriro sacerdote sãaerari jire. Tiro Cohamacʉ tuaa mehne jipihtia dachoripe jiriro jira. à jiro tí tuaa mehne sacerdote sãari jire tiro. Ahrire masina, õ sehe mari noano masija: Mipʉre wahma to sõriro sacerdote Cristo Melquisede yoaro sehe jiriro jira. <qTiro Cristo Juda ya curua macariro masa bajuari jire. Tíre mari noano masija. Moise cjiro sehe sacerdotea sõno, Juda ya curua macainare ne cʉ̃iro sacerdote sõera tiri jire.  Aarõ, Leví cʉ̃hʉ ti ya curua macaina dihtare sacerdotea sãa duti mʉhtaa tiri jimare Cohamacʉ to dutiare cũno. To ã dutipachʉta mipʉre mari pʉhtoro sacerdote to sõriro pa curua macariro jira. Tí curua macariro ne sacerdote jierasinire. q[ à jina sacerdotere mari cohtotana, marine dutia cʉ̃hʉre cohtotaro cahmana marine. (Sacerdotea ti yoadohoa mehne mari yʉhdʉeraro seheta tí dutia mehne mari yʉhdʉeraja. à yoana tí dutiare cohtota pahñono cahmana marine.) yk To dutiare cũno Cohamacʉ Levíre to coyea cʉ̃hʉre sacerdotea ji dutia tiri jire. à jia to dutia ti niriro seheta tina sacerdotea wahiquinare wajã jʉ̃ mʉo, sinibasaa tiri jire Cohamacʉre masa ya cjihtire. Ti ã yoari mehne mari yʉhdʉna, pairo sacerdotere soro sehe jiriro sacerdotere cahma namoeraboa mari. à jina pairo sacerdotere cahmaja mari mipʉre, Melquisede yoaro sehe jirirore. Leví ya curua macariro Aarõ cjiro yoaro sehe jiina sacerdoteare mipʉre mari cahmaeraja. A{ Melquisedere Abrahã to wapari pjare Leví sehe masa bajuerasinia tiri jire. à masa bajuerasiniparota to ñʉchʉno cjiro Abrahã pjacʉpʉ to jiboriro seheta Leví sehe ji tuhsʉro nia tiri jire. à jiro Melquisede Abrahãre to piti bocachʉ Leví cʉ̃hʉ to ñʉchʉno cjiro mehne jiro sehe jiro nia tiri jire. à jia Leví, to panamana ji turiaina mehne Melquisedere mahanocã wapaina yoaro sehe jia, tina to docai jia nia tiri jire. 7g Mipʉ macaina Leví panamana ji turiaina sacerdotea jia, mahanocã wapa nana. à jiina ti jipachʉta Abrahã Melquisedere mahanocã waparo jipihtina Leví panamana ji turiaina ya cjihti cʉ̃hʉre wabasaro sehe yoaro nia tiri jire. à jia tina cʉ̃hʉ Melquisedere mahanocã wapaina yoaro sehe jira. OMari mehne macaina sacerdotea marine mahanocã wapa naina mari yoaro seheta masa jira. à jia yariahtinata jira tina cʉ̃hʉ. Ahriro Melquisede sehe Abrahãre mahanocã wapa nariro cjiro ã catirucuriro yoaro sehe jira, mari piti dahre buhechʉ. To yariarore yahueraro, ãta nino nia tiri jire Cohamacʉ yare ti joari pũi. xiNoano yoa dutiriro Melquisede cjiro sehe to noano yoa dutiriro bui Abrahã bui jira. Tíre mari noano masija. $AMelquisede sehe Leví panamino ji turiariro jieraparota wapa naa tiri jire Abrahãre. Cohamacʉ “Mʉhʉre noano yoaihtja”, to ni cũriro jiparota Abrahã sehe Melquisedere wapaa tiri jire. à jiro Melquisede sehe Cohamacʉre Abrahãre sini payobasaro noano yoa dutia tiri jire. Mà jia Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũri dutia jipihtina paina Israe masare tó purota wapa dutira. à dutiro Leví panamana ji turiainare ti coyea waparire ñaha dutiro, cũa tiri jire. Leví panamana sacerdotea wahaa tiri jire. à jia Israe masa Abrahã panamana ji turiaina jipahta ti sacerdoteare wapaa tiri jire. O à jiro Melquisede ne wiho jiriro jiera tiri jire. Abrahã mari ñʉchʉ cjiro pʉhtoro waro jiparota mahanocã to tjua narire tiro sehere waa tiri jire. Mahanocã waa tiri jire Melquisedere. U #Ne Melquisede cjiro pʉcʉsʉmare, to pano ji mʉhtainare to coyeare ti yahu joa õri mariahna. To masa bajuarire, to yariari cʉ̃hʉre yahu joa õri mariahna. à jiro ã jirucuriro yoaro sehe jira tiro cjiro. To ã jiriro jichʉ Cohamacʉ tiro mehne marine piti dahre buhera. Cohamacʉ to macʉno to sacerdote to jirire marine buhera. Melquisede cjiro sacerdote ã jirucuriro yoaro sehe jira. Tiro yoaro seheta Cristo cʉ̃hʉ sacerdote ã jirucuriro jira.  3To ã piti bocahto pano Abrahã cjiro sehe tirore ñʉ tuhtiinare wajã tuhsʉ to wajãrina cjiri pʉhtoa yare naa tiri jire. To ã nari cjirire mahanocã waa tiri jire Melquisede cjirore. Cohamacʉ to dutiriro purocãta mahanocã waa tiri jire Melquisede cjirore. Melquisede cjiro to wama sehe “Bui pʉhtoro noano yoariro jira”, nino nina. Tiro cjiro Salẽ wama tiri maca macaina pʉhtoro to jichʉ to wama õ sehe nino nina: “Bui pʉhtoro noano jichʉ yoariro”, nino nina. “Salẽ” nino, “Noano jia”, nino nina. l  SMelquisede cjiro sehe Salẽ wama tiri maca macaina bui pʉhtoro jia tiri jire. Sacerdote jiro Cohamacʉ tuarirore, mʉano macarirore sini payobasariro jia tiri jire. à jiro paina pʉhtoare Abrahã cjiro cahma wajã yʉhdʉrʉca tuhsʉ, to tjua tachʉ waro Melquisede cjiro to ya macai jiriro Abrahã cjirore piti bocaro sʉa tiri jire. à piti bocaro tirore sini payobasaa tiri jire Cohamacʉre: “Noano yoaga ahrirore”, ni sini payobasaa tiri jire Cohamacʉre Abrahã cjirore. Z -à to yʉhdʉchʉ yoahtore cohtana, wacũ tuaina jija mari. à jina cuieraja. Sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro Cohamacʉ to jiri tahtia waropʉ sãano, dʉcatari suhtirore yʉhdʉ sãahna. à sãano masa ya cjihtire sini payobasara Cohamacʉre. To ã yoariro seheta Jesu cʉ̃hʉ baharo mari wahahto seheta mʉanopʉ Cohamacʉ cahapʉ waharo, mari ya cjihtire sini payobasara Cohamacʉre. Tópʉ mari wahahto pano tiro sehe wahari jire. à jiro jipihtia dachoripe sacerdotea pʉhtoa bui pʉhtoro jira tiro. Melquisede sacerdote to jiriro seheta sacerdotea pʉhtoro jirucura tiro cʉ̃hʉ. à jiro pʉaro to ni durucuri mehne potocãta to nirire masichʉ yoari jire Cohamacʉ marine: To ni cũri cʉ̃hʉ “Yʉ wama mehne potocã nii nija”, to ni yahuri cʉ̃hʉ tí pʉaro mehne to ni durucurire yahua tiri jire tiro. To ni cũri cʉ̃hʉ, “Yʉ wama mehne potocã nii nija”, to ni yahuri cʉ̃hʉ ne cohtotaerara. Cohamacʉ ne mahñoerara. To ã jiriro jichʉ masina, marine to yoadohohtore macana, tirore noano wacũ tuana, wahchea mehne marine to yʉhdʉchʉ yoahtore cohtanahca mari. =sCohamacʉ Abrahãre “Mʉhʉre noano yoaihtja”, ni cũno to ya wama mehne ã ni yahua tiri jire. To ã ni yahurire tʉhona “Potocã tjira tí. à yoa to niri ne cohtotasi” ni, masija mari. Tíre mari masihto sehe to ni cũri mehne “Yʉ wama mehne potocã nii nija”, ni yahua tiri jire Cohamacʉ. !“Cohamacʉ mehne potocã nina nija”, masa sehe nia, tina ti bui jiriro wama mehne ã ni yahua nina. “Cohamacʉ mehne potocã nii nija”, cʉ̃iro to nichʉ tʉhoro tiro pairo mehne cahma sayoriro “Potocã tjira”, ninohca. à jia cahma sayo duhuahca tina. 5“Mʉhʉre noano yoaihtja”, Cohamacʉ to ni cũrire Abrahã cjiro sehere noano to cohtachʉ ñʉno to niriro seheta tirore noano yoaa tiri jire. 1 Panopʉ Cohamacʉ Abrahã cjirore õ sehe ni cũa tiri jire: “Yʉ wama mehne ahrire potocã nii nija mʉhʉre. Mʉhʉre noano yoaihtja. à yoacʉ mʉ panamana ji turiainapʉre payʉ masa jichʉ yoaihtja”, ni yahu cũa tiri jire Cohamacʉ Abrahã cjirore. à ni yahu cũno to ya wama mehne ã ni yahuro niri jire. Pairo tiro bui jiriro ne mariachʉ to ya wama mehne to basita ã ni yahua tiri jire.   à jina mʉsa capa bʉjʉina mʉsa jichʉ cahmaeraja sã. Paina Cristo yaina ñano yʉhdʉpahta to yare ne duhuerara. Ti ã yoachʉ ñʉno Cohamacʉ “Mʉsare waihtja”, to nirire tinare wa pahñonohca. à jina mʉsa cʉ̃hʉ tina yoaro seheta yoarucuga. |p~}||9{[yxwfuht]rqpommlkkjIhhDgfCedc=&;}:9$87520/i.H-H,,+*))(/'\&%#""&!4 p&h<{((4pu2 l ) B|qrXn +Potocãta Cohamacʉre mari Pʉcʉre mari ño payona, to cahmano seheta ño payona, õ sehe yoaja mari: Pʉcʉsʉma marieinare, wapewahya numia cʉ̃hʉre ñano ti yʉhdʉchʉ ñʉna, tinare yoadohoja mari. à jina ahri yahpa macaina ñaare ti yoaa barore ne yoa duaeraja mari. à yoana potocãta Cohamacʉre ño payoina jija mari.m !Cʉ̃iro to ã durucumacanocarire duhu masieraro, potocãta Cohamacʉre ño payoerara. “Cohamacʉre noano ño payoja”, ni tʉhoturiro jiparota mahñoare tʉhotura tiro. “Cohamacʉre ño payoja”, niriro to jipachʉta to ño payoa ne yaba cjihti jierara. 9l mPairo sehe to ñʉrire to boerariro seheta Cristo to dutirire tʉhoro tíre yoaro, wahcheriro jirohca. Tí dutia Cristo to cahĩa mehne masare to yʉhdʉchʉ yoahti buhea jira. Tí buheare ne cohãerariro wahcheriro jirohca. Tiro pinihta to tʉhorire yoariro jira. à yoarirore noano yoarohca Cohamacʉ. Kk Tiro to wʉhdʉare to ñʉri baharo waha, to ñʉrire boa wahara. zj oCohamacʉ yare tʉhopanahta, to nino sehe yoaerana, to wʉhdʉare ñóno mehne ñʉriro yoaro seheta jira mʉsa. \i 3To yare tʉhopanahta to nino sehe yoaerana mahñoare tʉhotuna nica mʉsa. “To nino sehe yʉ yoaerachʉ noanohca”, ni tʉhotuna mahñoare tʉhotuna nica mʉsa. à jina to yare tʉhona tí sehere yoaga. h  à jina jipihtia mʉsa ñaa yoarire, mʉsa ñaare goa pjarire duhuga mʉsa. à jina Cohamacʉre noano yʉhtiina jina to buheare tuaro cahmaga mʉsa. To ya buheare mʉsa tuaro cahmachʉ Cohamacʉ sehe mʉsare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoarohca. Vg 'Cʉ̃iro suariro jiro, Cohamacʉ to cahmano seheta quihõno yoariro jierara. 0f [Yʉ cahĩina, yʉ coyea ahrire noano tʉhoga mʉsa. Cohamacʉ yare noano tʉhoga mʉsa. à tʉhona, noano tʉhoturo marieno durucuena tjiga. à yoa suaena tjiga. 5e eTo cahmariro seheta tiro noaa buhea mehne marine to pohna wahachʉ yoare. à yoare tiro to pohna ji mʉhtaina mari jihto sehe. Potocãta Cohamacʉre ño payoa õ sehe jira cd ACohamacʉ mʉano macariro marine noaa dihtare wara. Tiro pinihta sʉ̃ dacho macarirore, ñami macarirore, ñahpichoha poca cʉ̃hʉre bajuamehneriro jiro, tiro sehe to jiriro seheta ã jirucunocahna. Ne cohtotaerara. c à jina yʉ coyea yʉ cahĩina, “Cohamacʉ yʉhʉre to dutichʉ ñano yoahi”, ni tʉhotuena tjiga. Potocã jierara tí. 1b ]à jia ñaare goa pjara masa. à goa pjaa, tí sehere tʉhotura. à tʉhotua, tí ñaare yoarucura tina. Ti ã yoarucuri buhiri Cohamacʉ tinare pichacapʉ cohãnohca. Ka Masa tuaro ñaare ti goa pjaata títa tinare ñano yoachʉ yoara. M`  Mʉsare ti ñano yoa dutichʉ “Cohamacʉ yʉhʉre ñano yoa dutiro nina”, ni tʉhotuena tjiga. Ñano yoaare tʉhotuerariro jira Cohamacʉ. à jiro tiro sehe masare ñano yoa dutiriro jierara. _ 9 Ñano yʉhdʉriro cʉ̃no pjaro, ñano yoa dutiare yoaeraro wahcheriro jirohca. To ã cʉ̃no pjachʉ, to ñaare yoaerachʉ jipihtia dachoripe mʉano macaa catiare tirore warohca Cohamacʉ. “Tí catiare waihca”, ni cũa tiri jire Cohamacʉ jipihtina tirore cahĩinare. #^ A Sʉ̃ mʉja taro to tuaro sichʉ tja sehe ñaia wahara. à yoa cohori cʉ̃hʉ ñai boraa waha, noaa cohori ti jia cjiri pihtia wahara. Ãta waharohca pache pʉare ti pachere ti na cahmachuno watoi. Tina ti pache mehneta butia wahaahca. Ñano yoa dutiare yoaerariro wahcheriro jira i] M à jia Jesu yaina pache pʉa jia ti ya pache pihtihtore masia wahchejaro. Tí pache wiho warota jira, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Cohori ti dói baa boraa waharo seheta tí pache pihtia wahaahca. à jia tina cʉ̃hʉ wahchejaro. m\ U Jesu yainare wiho jiinare Cohamacʉ sehe pʉhtoa sõnohca. To ã yoahtina jia wahchejaro tina. l[ SMichare ahrire cahmariro jiparota ñamichacapʉre soro tʉhotura tjoa. à yoarirore tó wahaerara. oZ YTó sehe ni tʉhotuinare ti sinipachʉta ne mahanocã ti siniare tinare wasi mari pʉhtoro Cohamacʉ. ^Y 7à sinina Cohamacʉre noano wacũ tuatjiãhna siniga mʉsa. “Sã sinichʉ Cohamacʉ waeraboca sãre”, ni tʉhotuena tjiga. Tó sehe ni tʉhotuina pjiri ma macaa pahcõri yoaro sehe jira. Pahcõri ti sʉroca cohtotaro seheta tina cʉ̃hʉ ti wacũapʉre sʉroca cohtotara. Cʉ̃no potori yoaerara tina. à jia Cohamacʉre wacũ tuaerara. wX iCohamacʉ dʉhsaro marieno jipihtinare wara. à waro tirore siniinare soro nino marieno wara tiro. To ã jiriro jichʉ masina, mʉsa masihti dʉhsachʉ tʉhotuna, tirore siniga. Mʉsa ã sinichʉ mʉsare masi namochʉ yoarohca tiro. @W {à yoana duhuro marieno ã cʉ̃no pjarucuina jiga mʉsa, tʉho masiina, Cohamacʉ cahmaare noano masiina mʉsa jihto sehe. à jina dʉhsaro marieno to yare yoarucuina jinahca mʉsa. pV [à ñano yʉhdʉna, potocãta Jesure mʉsa wacũ tuaare ñona ninahca mʉsa. à jina ñano yʉhdʉpanahta Jesure mʉsa noano wacũ tuaina jina, tirore wacũ tua namoina wahanahca. à wahana mʉsa ñano yʉhdʉare cʉ̃no pjanahca. pU [Yʉ coyea, payʉ jiahca mʉsa ñano yʉhdʉhti. à ñano yʉhdʉna noano wahchea mehne tʉhotuga. 6T iYʉhʉ, Santiago ahri pũi mʉsare noa duti joarocai nija. Cohamacʉre, mari pʉhtoro Jesucristo cʉ̃hʉre dahra cohtariro tjija yʉhʉ. à jicʉ Israe masa ya curuari macainare doce curuari macainare Jesu yainare macari waharinare yʉ coyea mʉsare joarocai nija. Cohamacʉ sehe noano masichʉ yoara PS Cohamacʉ to cahĩa mehne mʉsare jipihtinare noano yoajaro.R! Mʉsa pʉhtoare, jipihtina painare Cohamacʉ yainare tói jiinare noa dutija. Italia macaina Jesu yaina cʉ̃hʉ mʉsare noa dutira. 7Qg Ahri cʉ̃hʉre mʉsare yahuihtja: Mari coyeirore Timoteore peresu jirirore wioyuhti. Soaro mehne to wihichʉ mʉsare ñʉi wahacʉ tirore naaihtja. Yʉhʉ mehne waharohca. =Ps Yʉ coyea, ahrire tuaro mʉsare dutiihtja: Ahri pũi yʉ yahurire noano mehne tʉhoga mʉsa. Ahri mʉsare yʉ joarocari pũ pjíri tju jierara. à jina ahrire noano tʉhoga. (OI à jiro Cohamacʉ tirore masoriro mʉsa cʉ̃hʉre yoadohojaro jipihtia noaare to cahmaare mʉsa yoahto sehe. à jiro Jesucristo to yoadohoro mehne Cohamacʉ to cahmano seheta jipihtinare marine noaa sehere cohtotachʉ yoajaro. Jipihtia dachoripe Cristore ño payojihna. Ãta yoajihna. N Cohamacʉ mari pʉhtoro Jesure yariarirore masori jire. Marine noano jichʉ yoariro jira. Tiro “Mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja”, ni cũa tiri jire Cohamacʉ marine. To ã ni cũrire yoariro marine yʉhdʉchʉ yoariro Jesu sehe jira. Mari ñaa buhirire yariari jire tiro. à jiro tiro tuariro ovejare ñʉ wihboriro yoaro sehe jiro, marine to yainare noano ñʉ wihbora. !M; Ahri pinihtare tuaro sini payoga Cohamacʉre yʉhʉre: Soaro mehne mʉsa cahapʉ yʉ wahahtore tirore sini payoga. Ahri pũre joariro noa duti batoaha L Sãre sini payorucuga Cohamacʉre. Dachoripe noaa dihtare yoa duaja sã. à jina “Ñaare yoana nija”, ni tʉhotueraja sã. K  Mʉsa pʉhtoare noano yʉhtiga. Ti dutiro seheta yoaga. Cohamacʉ mʉsare ñʉ wihbo, buhe dutiro cũre tinare. To ã cũrina jia mʉsare ã ñʉ wihborucua nina “Cohamacʉre yʉhdʉrʉcari”, nia. à jina tinare noano yʉhtiga mʉsa. Mʉsa ã yʉhtichʉ ñʉa wahchea mehne mʉsare yoadohoahca tina. Mʉsa yʉhtierachʉ ñʉa tina cahyaahca. à yʉhtierana noano jisi mʉsa. 8Ji Mʉsa mehne macainare noano yoaga. à yoa tinare yoadohoga. Tíre boena tjiga. Mʉsa ã noano yoana Cohamacʉre ño payona nica mʉsa. à yoana tirore wahchechʉ yoana nica. CI à jina Jesu to yoadohoro mehne Cohamacʉ mehne durucuja mari. à jina tirore noano sinijihna. Sacerdote wahiquirore jʉ̃ mʉo, Cohamacʉre to ño payoriro seheta Cohamacʉre mari dʉseri mehne noano durucu ño payojihna mari. “Cohamacʉ tuariro jira”, ni ño payorucujihna. Mari ã nichʉ tiro wahcherohca. zHm Ahri yahpapʉ mari ji dojoahti maca ne mariahna. à jina mipʉre mari baharopʉ jihti macare cohtana nija mari. nGU Maca dʉhtʉ cahapʉ to yariachʉ ñʉa, ti ya buheare to cohãchʉ ñʉa judio masa pʉhtoa tirore ñʉ tuhtiri jire. à jina mari cʉ̃hʉ tiro mehne macaina jijihna. Mari ã jichʉ ñʉa, masa mari cʉ̃hʉre ñʉ tuhtiahca. F To yoariro seheta Jesu cʉ̃hʉ maca dʉhtʉ cahapʉ yariari jire, masa ti ñaa buhirire to di cohãno mehne cosawero taro. |Eq Mari judio masa mari sacerdotea pʉhtoro Cohamacʉ to jiri tahtia waropʉ dire na sãano wajã sitea tiri jire, masa ti ñaa yoari buhirire cosawero taro. à yoa to wajãriro wahiquiro to pjacʉre tí maca dʉhtʉ cahapʉ jʉ̃ cohãnocahna. _D7 Cristo mari ñaa buhirire yariari jire mari ñaare cohãno taro. Sacerdotea sehe õ sehe niina jira: “Wahiquina mari wajã jʉ̃ mʉoina, mari waina mehne yʉhdʉnahca”, niina jira sacerdotea. à niina ti ñaa yoari buhirire cohãina ne ji masierara. Cristo to crusai to yariaro mehne yʉhdʉina ji masierara tina ã ni tʉhotuina. DC Payʉ buheare soro jia buheare tʉhoena tjiga mʉsa “Noa buheare sãpʉ cohãri”, nina. “Ahrire chʉga. Ahrire chʉena tjiga”, ni buhera cãina. à ni ti nia buheare mari yʉhtichʉ tí marine yoadohoerara. à jiro tó sehe jia buheare mari yoachʉ wiho warota jira. Tí marine wacũ tuaina jichʉ yoaerara. Cohamacʉ sehe marine pja ñʉno wacũ tuaina jichʉ yoara. à jina to ya tuaa mehne tirore wacũ tuaina jiga mʉsa cʉ̃hʉ. ~Bu Jesucristo ne cohtotaerara. Panopʉ, mipʉ cʉ̃hʉre, baharopʉ cʉ̃hʉre to jiriro seheta jirucurohca tiro. OA Cohamacʉ yare mʉsare yahurinare mʉsare dutirinare wacũga mʉsa. à yoa noano ti jia tirire noano ti yoaa tirire wacũga. à wacũna, Cristore ti wacũ tuariro seheta yoaga mʉsa cʉ̃hʉ. P@ à jina cuiro marieno õ sehe ni tʉhotunahca mari:“Mari pʉhtoro Cohamacʉ marine yoadohoriro jira.Ne cuisi mari.Masa marine ti ñano yoahtore cuisi mari”, ni tʉhotunahca mari. l?Q Niñerure cahĩina ne jiena tjiga. Õ sehe nia tiri jire Cohamacʉ: “Mʉsare ne cohãsi. à yoadohorucuihtja mʉsare”, nia tiri jire tiro. Noho puro mʉsa cjʉaa mehne tó purota wahchega. Pjíro cahma namoena tjiga. `>9 Wamomaca dʉhteina jipihtina mʉsa basi noano cahma ño payoga. à yoa paina mehne ñano yoaena tjiga. Jipihtina numia mehne ñano yoainare, mʉa mehne ñano yoaa numia cʉ̃hʉre buhiri dahrerohca Cohamacʉ. t=a Peresui jiinare pja ñʉga. Mʉsa sehe tina mehne peresui jiina mʉsa jiboro seheta tinare pja ñʉga. Paina ti ñano yoaina cʉ̃hʉre pja ñʉga. Tina yoaro sehe mʉsa cʉ̃hʉ mʉsa ñano yʉhdʉboro seheta tinare pja ñʉga. Y<+ Masa mʉsa masieraina ti jipachʉta tinare mʉsa wʉhʉsepʉ noano mehne sãa ta dutiga. Paina ã yoaa, masierapahta anjoare ti wʉhʉsepʉ sãa ta dutiri jire. à jina ti yoaro seheta yoaga mʉsa cʉ̃hʉ. 3; c Mʉsa mehne macainare cahĩ duhuena tjiga. c:? Pichaca jʉ̃no to cuaro to jiro seheta Cohamacʉ cuaro choro buhiri dahreriro jira.|9q Pʉhtoro to sʉho jiropʉ wahanahca mari. à jina pʉhtoro to sʉho jiropʉre to cohãerachʉ ñʉna, Cohamacʉre “Noana”, nijihna mari. à jina tirore ño payoa mehne, cua pisaro mehne to yare yoajihna mari tirore wahchechʉ yoana tana. 83 “Ahri yahpa to ñuhmichʉ cʉ̃ taha yoa namoihtja”, nino jipihtiare to bajuamehnerire to cohãhtore masichʉ yoaro niri jire. Pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre cohãhto basioerara. à jiro to bajuamehneri cjirire to cohãchʉ pʉhtoro to sʉho jiro dihta tjuarohca. G7 Tí pjare Moise cjirore to dutiare to cũri pjare Cohamacʉ to durucuro mehne yahpa ñuhmichʉ yoaa tiri jire. Mipʉ sehere õ sehe ni yahuri jire tiro: “Ahri yahpa to ñuhmichʉ cʉ̃ taha yoa namoihtja. Ahri yahpa dihtare ñuhmichʉ yoasi yʉhʉ. Mʉanopʉ cʉ̃hʉre ñuhmichʉ yoaihtja”, ni yahuri jire tiro. u6c à jina noano yoaga mʉsa. Cohamacʉ yare mʉsare yahurirore noano yʉhtiina jiga. Panopʉ ahri yahpai jiriro Moise cjiro Cohamacʉ yare to yahuchʉ tʉhoa, payʉ tíre tʉho duaera tiri jire. à ti tʉhoerari buhirire buhiri dahrea tiri jire Cohamacʉ tinare. Cristo sehe mʉanopʉ jiriro Cohamacʉ yare yahuriro jira. à jiro panopʉ macainare to buhiri dahreriro yʉhdoro buhiri dahrerohca Cohamacʉ Cristore cahmaerainare. Cristo sehe mʉanopʉ jiriro Cohamacʉ yare yahuriro jira. h5I à jina Jesu mehne macaina jira mʉsa sehe. Wahmanopʉ Moise cjirore to duti cũri cjirire cohtotaro “Mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja yʉhʉ”, ni cũa tiri jire Cohamacʉ marine. To ã ni cũriro seheta yoariro jira Jesu. To dire cohã to yariaro mehne ã marine yʉhdʉchʉ yoara. Abe cjiro to di cohãchʉ ñʉno Cohamacʉ Abere wajãrirore buhiri dahrea tiri jire. Jesu sehe to dire cohã to yariariro mehne noano yʉhdʉja mari. à jiro Abe to di cohãri wiho warota jia tiri jire. Cristo sehe to di cohãri baharo noa yʉhdʉaro yoari jire Cohamacʉ marine. à jia to di cohãri wiho warota jierara. d4A Tina Cohamacʉ mehne wahchea taa cahmachuina jira. à jina mʉsa sehe to ya maca macaina jina, tópʉ Cohamacʉ pohna ji mʉhtaina mehne mʉsa cahmachuboriro seheta jira. Tina to pohna wamare to joa õri pũi mʉanopʉ ti wamare to joa õina jira. Tiro Cohamacʉ sehe jipihtinare besehtiro jira. Tiro mehne macaina jira mʉsa sehe. à jina paina noaina Cohamacʉ yaina mehne cahmachuina seheta jira mʉsa cʉ̃hʉ. Tinareta ñaa marieina jichʉ yoa tuhsʉri jire Cohamacʉ. 3 Tó seheta Cohamacʉ mehne ti ji dʉcariro seheta jierara mʉsa sehe. Cohamacʉ mehne jina wahana, Siõ wama tidʉpʉ mʉano macadʉpʉ mʉsa sʉboro seheta potota Cohamacʉ mehne durucure mʉsa. Cohamacʉ catiriro to ya macapʉ mʉsa sʉboro seheta potota tiro mehne durucure mʉsa. Tí maca pa maca wahma maca Jerusalẽ mʉano macari maca jira. Tópʉre payʉ anjoa peri jira. 2 Jipihtia tʉ tʉ̃cʉi jiro to ñʉrire ñʉ cuiro, õ sehe nia tiri jire Moise cjiro: “Cuicʉ teterei nija”, nia tiri jire tiro. q1[ Cohamacʉ cuaro mehne õ sehe ni, dutia tiri jire tinare: “Jipihtina ahdʉ tʉ̃cʉre pihainare tãa mehne doca wajãga tinare. Ahdʉre pihariro wahiquiro waro to jipachʉta tiro cʉ̃hʉre tãa mehne doca wajãga tirore. O ñosadʉ mehne ñosa wajãga tirore”, nia tiri jire Cohamacʉ. To ã nichʉ tʉhoa to ã ni dutiare cʉ̃no pjaera tiri jire tina. `09 Tópʉ ti sʉchʉ corneta bisiro coa taa tiri jire. à yoa durucua bisiro coa taa tiri jire. To ã durucua bisiro coa tachʉ tʉhoa, masa cʉ̃no pjaeraa, “à durucu namoeno tjijaro”, tuaro ni sinia tiri jire. %/C Cohamacʉ to dutiare Moise cjirore to cũchʉ mari coyea Israe masa cjiri Cohamacʉ mehne jia tiri jire. Tina tiro mehne ti jiriro seheta mʉsa sehe jierare. Õ sehe yoaa tiri jire tina sehe. Tʉ̃cʉpʉ Cohamacʉ mehne jia taa, sʉa tiri jire. Tʉ sehe Sinaí wama tidʉ jira. Tʉpʉ ti sʉchʉ tuaro pichaca jʉ̃a tiri jire. à jiro nahitiano, buiri, tuaro wihnono cʉ̃hʉ jia tiri jire tʉ tʉ̃cʉi. 9.k To ã yoari baharo to dohse waharire masina mʉsa. To pʉcʉro tirore to wahtire tuaro cahmaa tiri jimare Esaú. To ã cahmapachʉta to bahʉrore to wahmino to yoari buhiri, baharo to cjʉaborire waera tiri jire to pʉcʉro Esaúre. Tíre yahco mehne to sinipachʉta tirore waera tiri jire to pʉcʉro. e-C Ne numia mehne ñano yoaina jiena tjiga. à yoa Cohamacʉ yare cahmaeraina jiena tjiga. Cohamacʉre cahmaerariro jia tiri jire Esaú cjiro. Tiro masa wahmino jia tiri jimare. à jiro to pʉcʉro to yariari baharo to pʉcʉro yare cjʉahtiro jisinia tiri jimare. Cohamacʉ to pʉcʉrore to ni cũri cʉ̃hʉre cjʉahtiro jisinia tiri jimare. à jiriro jiro cʉ̃ dacho cʉ̃ wapaihta chʉare cahmano, tí wapa mehne to bahʉro sehere to wahmino yoaro taro cohtotaa tiri jire. O, Noano yoaga mʉsa. Cohamacʉ mʉsare to yoadohochʉ tirore noano yʉhtiga. Ñaa diaa ti toaare ti dojomehneno seheta mʉsa cʉ̃hʉ Cristo yare duhuena tjiga, “Painare dojomehneri”, nina. +7 Jipihtina masa mehne noano jiga, cahmacheno marieno. à yoa ñano yoarucuena tjiga. Ñaa buhiri marieina dihta mari pʉhtoro Cristore ñʉahca. h*I Noano potori mahare mʉsa wahaboro seheta noano potocã yoaga mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ ñʉ cũa, paina Jesu yaina soro jiare yoasi. Mʉsa noano yoachʉ ñʉ cũa, noano wacũ tuaera cureina cʉ̃hʉ wacũ tuaina wahaahca. k)O à jina wacũ tuaera cureina jipanahta Cohamacʉre wacũ tuaina jiga. Tirore duhuena tjiga. x(i Marine to buhiri dahrechʉ wahcheraja mari. Wiho mari cahyaja. à cahyapanahta to ã buhiri dahreri baharo noaina bʉcʉanahca mari. à jina soro yoaro marieno noano jinahca. Cohamacʉ marine to dutiare mari yʉhtierachʉ cua nina marine T'! Mahaa nʉmʉricã ahri yahpai mari jisinichʉ mari pʉcʉsʉma marine yahua, buhiri dahrera. Ti mʉ sʉro ti masino purocãta marine yahua, buhiri dahrera. Cohamacʉ sehe marine noano yahura. à jiro to masia mehne marine buhiri dahrera marine noaina bʉcʉa dutiro. Ãta yoara tiro marine tiro yoaro sehe noaina mari jihto sehe. &' Mari pʉcʉsʉma marine ti yahuchʉ tʉhona tinare ño payoja mari. Mari pʉcʉsʉmare mari ño payoriro yʉhdoro ño payoro cahmana mari Pʉcʉre Cohamacʉre to yahuchʉ. à jina tirore yʉhtiro cahmana marine. à yʉhtiina jina jipihtia dachoripe tiro mehne jinahca. %  Cohamacʉ jipihtina to pohnare ã yahurucura. à jina mʉsare to yahuerachʉ to pohna waro jierara mʉsa. Pʉcʉsʉma marieina yoaro sehe jira mʉsa to yahueraina. à jina “Sã Pʉcʉ waro jira”, ni masierara mʉsa Cohamacʉre, mʉsare to yahuerachʉ. \$1 Ñano yʉhdʉna Cohamacʉ yare duhuena tjiga. Cohamacʉ mʉsare to pohnare buhero nina. Ti pʉcʉsʉma ti pohnare ã yahurucura. à yoa tinare buherucura. Tó seheta yoara Cohamacʉ cʉ̃hʉ marine to pohnare. a#; Jipihtina yʉ cahĩinare yahuja.à yoa jipihtina ‘Yʉ pohna jira mʉsa’, yʉ ni ñʉinare yʉhdʉrʉca dutieraja.à jicʉ ti yʉhdʉrʉcachʉ ñʉcʉ tinare buhiri dahreja”, nia tiri jire Cohamacʉ. '"G ¿Cohamacʉ mʉsare to pohnare to yahurire bonocajari mʉsa? Mʉsa ñano yʉhdʉhtire to yahurire wacũga mʉsa. Õ sehe nia tiri jire tiro:“Yʉ macʉ, mʉhʉre yʉ yahuchʉ yʉhʉre ã ñʉnocai tjiga ñano yʉhdʉpaihta.Mʉhʉre yʉ tuhtichʉ tʉhocʉ cahyai tjiga. ! Jesu to ñano yʉhdʉriro sehe ñaare yoaerapanahta ñabiaro waro yʉhdʉerasinica mʉsa. Ñaina mʉsare wajãerasinica. _ 7 Ñaina masa tirore ti ñabiaro yoapachʉta cʉ̃no pjari jire tiro. Tíre wacũga mʉsa, mʉsa cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉna, “Cʉ̃no pjaerari”, nina. Tíre wacũga mʉsa “Tirore wacũ tua duhuri”, nina.  à jina Jesure ã wacũrucujihna mari. Tirota jira marine wacũ tua dʉcachʉ yoariro. à yoa marine wacũ tua namochʉ cʉ̃hʉre yoara tiro. Crusapʉ yariaro cʉ̃no pjari jire. Baharo to wahchehtore masino crusapʉ yariari jire. à yariaro bʉo tiboriro jiparota bʉo tierari jire tiro. à yoaro mipʉre Cohamacʉ to pʉhtoro dujiro poto bʉhʉsehei dujitjiãhno tiro dutiriro jira.   à jina ahrina yʉ yahurinare payʉ Cohamacʉre wacũ tuainare masina, jipihtia ñaa yoaare duhunocajihna mari cʉ̃hʉ. Õ sehe jira mari piti dahre buhechʉ: Mʉrocaperirore tirore mʉroca tuachʉ dojomehnea jira paye. To dahpo suhti nʉcʉa suhti tirore mʉroca tuaerachʉ yoaboca. Tí yoaro seheta Cohamacʉ cahmaare mari yoa duachʉ dojomehnea cʉ̃hʉ jira. Ahri cʉ̃hʉre duhujihna mari. à yoana mʉrocapeina soro marieno ti mʉrocaro seheta mari cʉ̃hʉ Cohamacʉ to cahmano seheta soro marieno yoajihna. 3_ (To yʉhdʉchʉ yoaerasinirire yahuro õ sehe ni tʉhotua tiri jire Cohamacʉ. “Ahrina yʉ yainare baharopʉ jiina yʉ yaina mehne cʉ̃no potori yʉhdʉchʉ yoaihtja”, ni tʉhotua tiri jire. à ni tʉhoturo to niriro seheta yoarohca. To ã yoachʉ noa yʉhdʉara to pano yoariro yʉhdoro.I  'Ahrina jipihtina Cohamacʉre ti wacũ tuachʉ ñʉno wahchea tiri jire tiro. Ti ã wacũ tuapachʉta Cohamacʉ tinare “Mʉsare yʉhdʉchʉ yoaihtja”, to niriro mʉ sʉerasinia tiri jire. [/ &Tina Cohamacʉre wacũ tuaina peri yʉ yahuina noa yʉhdʉaina ti jichʉ ahri yahpa macaina ñaina tina mehne jiborina jierara. Ahrina Cohamacʉre wacũ tuaina wʉhʉse marieina jia, masa marienopʉ, tʉ̃yucʉpʉ ji sitotaa tiri jire. à ji sitotaa, tʉ̃yucʉpʉ jia coparipʉ, yahpai jia coparipʉ cʉ̃hʉre carĩ sitotaa tiri jire. U# %Cohamacʉre wacũ tuainare ñaina tãa mehne doca wajãa tiri jire. Painare ti pjacʉrire seroti mehne yihso ta mʉjaa tiri jire. Painare ñosaa pjĩni mehne ñosa wajãa tiri jire tina. Ti ã ñano yoapeina oveja cahsari mehne, cabra cahsari mehne suhti tiina pjacʉoina jia tiri jire. à jia paina tinare ñano yoapea tiri jire. %C $Painare Cohamacʉre wacũ tuainare ñano ni bʉjʉpe tinare tjana mʉjaa tiri jire. à yoa painare dahporire, yachʉrire dʉhtenoca peresu yoaa tiri jire. s_ #Cãa numia Cohamacʉre ti wacũ tuachʉ ñʉno ti coyea ti yariachʉ ñʉno Cohamacʉ sehe tinare masobasaa tiri jire. Paina “Cohamacʉre cahmaena tjiga”, ti ni peresu yoaina ti ñabiaro yoapeina Cohamacʉre wacũ duhuera tiri jire. “Cohamacʉre mʉsa wacũ duhuchʉ mʉsare wionahca”, nia tiri jimare tinare peresu yoaina Cohamacʉ yainare. Ti ã nipachʉta tinare yʉhtiera tiri jire Cohamacʉ cahapʉ tuaro waha duaa. à jia tinare ñabiaro ti yoapechʉ yariaa wahaa tiri jire.  "Tuaro jʉ̃ri pichacapʉ jipahta jʉ̃era tiri jire tina Cohamacʉre wacũ tuaa. Paina tinare ti ñosa wajã duachʉ duhti wahcãa wahaa tiri jire Cohamacʉre wacũ tuaa. Tuaeraina jipahta Cohamacʉre wacũ tuaa, tuaina wahaa tiri jire. Cohamacʉre wacũ tuaina jia, cahma wajã tuaina jia tiri jire. à jia paye yahpari macaina surara tinare wajãa taina ne cʉ̃no pjaera tiri jire tinare.  !Cohamacʉre wacũ tuaina cãina paye yahparipʉ jia, tí yahpari macainare cahma wajã yʉhdʉrʉcaa tiri jire. à yoa paina noano dutiina jia tiri jire. Cohamacʉ tinare “Mʉsare yoadohoihtja”, to niriro seheta tinare yoadohoa tiri jire. Tirore ti wacũ tuachʉ ñʉno ã tinare yoadohoa tiri jire. à wacũ tuaa, yaya tinare ti chʉ duachʉ ti dʉserire bihachʉ yoaa tiri jire tina. ,Q Painare Cohamacʉre wacũ tuainare yahu namoboa yʉhʉ. à yahu duapaihta payʉre ã Cohamacʉre wacũ tuainare yahu joa pahño masieraca yʉhʉ. Payʉ jira tina. Gedeõ, Baraca, Sansõ, Jefté, Davi, Samue, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cʉ̃hʉ ahrina jipihtina yʉ yahuborina jira. *M Cohamacʉre wacũ tuaro tó pano mʉa mehne ñano yoarucuricoro cjiro Rahab wama tiricoro, tí maca macaricoro Israe masare yoadohoa tiri jire. Tí macare ti cohãhto pano mahainacã Israe masa tópʉ sãa ti duhti ñʉchʉ ticoro tinare yoadohoa tiri jire. To ã yoadohochʉ ñʉa Israe masa wajãera tiri jire ticorore. Tí maca macainare Cohamacʉre yʉhdʉrʉcainare wajãpahta ticoro sehere wajãera tiri jire. A{ Cohamacʉre wacũ tuaa Israe masa Jericó wama tiri maca macari sahrĩno tãa mehne ti yoari sahrĩno sẽ bʉtiri sahrĩno baharo bʉhʉsehei soroa majarea tiri jire. Siete dachori waro tí macare soroa tinia tiri jire. Tópe dachori ti soroa tiniri baharo tí sahrĩno sehte bora pihtia wahaa tiri jire. {o Cohamacʉre wacũ tuaa, Israe masa “Sohãri ma”, ti niri mapʉ co watoi jiri wahsai co marieni wahsai wahaa wahaa tiri jire. Ti ã wahachʉ ñʉa Egipto macaina cʉ̃hʉ tinare ñʉ cũ, nʉnʉ ti wahcãmaa, mini yariaa wahaa tiri jire. eC Cohamacʉre wacũ tuaro Moise cjiro Israe masare Cohamacʉ to yʉhdʉchʉ yoahtore masia tiri jire. à masino Cohamacʉ to dutiriro seheta Israe masa ti sopacarire õa pjĩnine di mehne wajã site dutia tiri jire tiro. Ti ã yoachʉ ñʉno anjo masare wajãriro ti masa wahmisʉmare wajãboriro Israe masa ti wahmisʉmare wajãera tiri jire. M Cohamacʉre wacũ tuaro, Egipto macaina bui pʉhtoro tiro mehne to suachʉ cuieraa tiri jire Moise. à cuieraro tí yahpai jiriro tí yahpare cohã wahcãa wahaa tiri jire. à waharo Cohamacʉre bajuerarirore to ñʉboriro seheta cuierariro jia tiri jire. Cohamacʉ tirore to yoa dutirire ne duhuera tiri jire Moise cjiro. {o à ñano yʉhdʉro Cristore ti bʉjʉpehto seheta ti bʉjʉperiro jia tiri jire. Baharopʉ to noano yoari wapa Cohamacʉ tirore to noano yoahtore masino ñano yʉhdʉ duaa tiri jire Cristo to ñano yʉhdʉhto seheta. Jipihtina Egipto macaina ti noaare ti cjʉaro yʉhdoro tiro Cohamacʉ sehere tuaro cahmaa tiri jire. Ñano yʉhdʉparota, Cohamacʉre cahmaa tiri jire. C Cohamacʉre yʉhdʉrʉcariro jiro tirore bʉcʉoricoro cahapʉ mahaa nʉmʉricã noano jiboa. à jiboriro jiparota tí yʉhdoro tiro Cohamacʉ yaina mehne ñano yʉhdʉ duaa tiri jire. S  Moise cjirore bʉcʉoricoro Egipto yahpa macaina bui pʉhtoro macono jia tiri jire. à to bʉcʉoriro jiro Cohamacʉre wacũ tuaro “Ticoro macʉno”, tirore ti ni pisuchʉ cahmaera tiri jire Moise. , Q Cohamacʉre wacũ tuaa, Moisecãre tia sʉ̃ waro nʉo cjʉaa tiri jire to pʉcʉsʉma, to masa bajuari baharo. Noarirocã to jichʉ ñʉa tirocãre nʉoa tiri jire. Tí yahpa macaina bui pʉhtoro ti pohnare to wajã dutirore yʉhdʉrʉcanocaa tiri jire tina. Tirore cuiera tiri jire. T ! Cohamacʉre wacũ tuaro José to yariahto panocã Israe masa Egiptoi jiina ti wijaahtore yahuyua tiri jire. à ti wijaahtore masiyuro to yariari baharo to pjacʉ cjirore naa dutia tiri jire to pohnare. % C Cohamacʉre wacũ tuaro Jacobo to yariahto panocã José pohnare, mʉare “Cohamacʉ mʉsare pjíro noano yoarohca”, nia tiri jire Jacobo. Na tuhcua caha sʉ, to tjuadʉ mehne tjua ñaha caha sʉ, Cohamacʉre ño payoro, “Cohamacʉ mʉsare noano yoarohca”, ni cũa tiri jire.  / Isaa Cohamacʉre wacũ tuaro, to pohnare Jacobore, Esaú cʉ̃hʉre “Baharopʉ Cohamacʉ mʉsare pjíro noano yoarohca”, nia tiri jire. b= “Yʉ macʉ Isaare yʉ wajãchʉ Cohamacʉ tirore masonohca”, ni tʉhoturo tirore wajãno taro nia tiri jimare. à niriro jiparota Cohamacʉ tirore dʉcata, wajã dutiera tiri jire. To pʉcʉro to ã wajãboriro jiro, masariro yoaro sehe jia tiri jire Isaa, Abrahã to ñʉchʉ. à jiro Abrahã tirore catirirore pari turi cjʉaa tiri jire. !; Cohamacʉ Abrahãre to macʉnore Isaare wajã jʉ̃ mʉo dutia tiri jire. Tirore ñʉ duaro ã dutia tiri jire, “¿Potocãta yʉhʉre wacũ tuajari?” nino. Cohamacʉre wacũ tuaro to niriro seheta yoaa tiri jimare Abrahã. “Mʉ macʉ Isaa mehne mʉ panamana ji turiainare payʉ cjʉaihca mʉhʉ”, Cohamacʉ to niriro jipachʉta to macʉnore wajãno taro nia tiri jimare Cohamacʉre ño payoro taro.  pY Noa yʉhdʉari yahpa sehere cahmaa nia tiri jire. Tí yahpa mʉanopʉ jira. Ti ã cahmachʉ ñʉno “Cohamacʉ sã pʉhtoro jira”, ti nichʉ tʉhoro bʉo tierara Cohamacʉ. Ti ya maca cjihtore dahrebasa tuhsʉa tiri jire tiro.  “Pa yahpa macaina jira”, nicʉ panopʉ ti cohãri yahpare nicʉ nieraja. Pa yahpapʉ ti ji mʉhtari yahpapʉ waha duaa, wahaboa. _7 Tó sehe niina pa yahpare ti ya yahpa cjihtore cohtaa nina. Tíre mari noano masija. 3_ Jipihtina ahrina yʉ yahuina cjiripʉ Cohamacʉre wacũ tua tuhsʉinapʉ yariaa tiri jire. Cohamacʉ tinare “Mʉsare waihtja”, to ni quihõ cũrirore sʉerapahta yariaa tiri jire. Tíre ñahaerapahta Cohamacʉ to niriro seheta yoari pja baharopʉ ti cjʉahtire masia tiri jire. à masia wahchea tiri jire. à jia õ sehe nia tiri jire tina: “Ahri yahpai tiniina jija. Pa yahpa macaina jija”, nia tiri jire tina.   à jiro Abrahã bʉcʉro waro jiparota pohna tia tiri jire. à jia to panamana ji turiainapʉ payʉ wahanocari jire. Ñahpichoha perire, padʉ pohcaricã cʉ̃hʉre mari quihõna bihoeraro seheta to panamana ji turiaina cʉ̃hʉre quihõna bihoeraja mari.  Cohamacʉre wacũ tuaro Abrahã cjiro bʉcʉro waro jiparota, to namono Sara mehne pohna tia tiri jire. To namono pohna marienicoro to jipachʉta, “To niriro seheta yoarohca”, Cohamacʉre nino, tirore wacũ tuaro pohna tia tiri jire Abrahã. iK Tói jisinia tiri jire Abrahã Cohamacʉ mehne to jihtore cohtaro. Pa macapʉ Cohamacʉ to jiri macapʉ mʉanopʉ to wahahtore cohtaro nia tiri jire tiro. Tí macare dahrea tiri jire Cohamacʉ. à jiro tí maca ne pihtisi. 6~e “Ahri dihtare mʉhʉre waihtja”, Cohamacʉ to nichʉ tʉhoro tirore wacũ tuaro tí dihtaihta tjuaa tiri jire tiro. Tói jiro pa dihta macariro jiparota tóihta tjuanocaa tiri jire. Tirore, to macʉno Isaa cʉ̃hʉre to panamino Jacobo cʉ̃hʉre tina caĩnare “Ahri dihtare mʉsare waihtja”, ni yahua tiri jire Cohamacʉ sehe. à jia tina tí dihtai jia, wahiquina cahsari wʉhʉsei jia tiri jire mʉnano jieraina jia. } Abrahã cjiro cʉ̃hʉ Cohamacʉre wacũ tuaro tirore yʉhtia tiri jire. Pa dihtapʉre tirore to wahti dihtapʉre Cohamacʉ to waha dutichʉ tʉhoro Abrahã yʉhtia tiri jire. To ya dihtai jiriro wijaa waharo, to masierari dihtapʉ sʉa tiri jire. z|m Noé Cohamacʉre wacũ tuaro, tirore to yahurire noano yʉhtia tiri jire. Baharopʉ ti ñano wahahtore to yahuchʉ tʉhoro noano yʉhtia tiri jire tiro. à yʉhtiro, pjiria dohoriare yoaa tiri jire. à yoa tia dohoria mehne tiro to coyea mehne dia mininore yʉhdʉa tiri jire. à wacũ tuariro jiro ahri yahpa macaina ñaina ti wacũ tuaerarire ti pichacapʉ ti wahahto cʉ̃hʉre ñono nia tiri jire. à jiro to wacũ tuachʉ ñʉno “Noariro jira”, ni ñʉa tiri jire Cohamacʉ tirore. {7 Cohamacʉre wacũ tuaerana, tirore wahchechʉ yoa masieraja mari. Cohamacʉre wacũ tuaerana, tirore ño payo masieraja mari. “Potocãta tiro Cohamacʉ warota jira. à jiro tirore mari ño payochʉ marine noano yoara tiro”, mari ni tʉhotuerana tirore sini masieraja mari. z Enoco Cohamacʉre to wacũ tuachʉ ñʉno wahchea tiri jire Cohamacʉ. à wahchero tirore to cahapʉ na mʉoa tiri jire. Ãta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. To na mʉori baharo ne masa tirore bocaera tiri jire. To na mʉoriro jiro ne yariaera tiri jire. 9yk Cohamacʉre wacũ tuaro Abe sehe corderore wajã, jʉ̃ mʉo, Cohamacʉre ño payoro “Noana”, nia tiri jire. To wahmino Caĩ yʉhdoro noanore waro, ño payoa tiri jire tiro Cohamacʉre. à jiro Cohamacʉ to warire wahchea tiri jire. à wahchero “Noariro jira”, ni ñʉa tiri jire tiro Abere. à Cohamacʉre to wacũ tuachʉ ñʉna mari tirore ñʉ cũja. To yariari baharo jipachʉta to wacũ tuarire ñʉ cũja mari. Zx- Cohamacʉ to durucua mehne jipihtiare bajuamehnea tiri jire. à jiro tiro mari ñʉerari mehne jipihtia mari mipʉ ñʉare bajuamehnea tiri jire. Tíre mari noano masija Cohamacʉre wacũ tuana pinihta. `w9 Panopʉ macaina Cohamacʉre ti wacũ tuachʉ ñʉno ñʉ ji coaa tiri jire tiro sehe. Dv  Õ sehe jira wacũ tuaa: Cohamacʉre wacũ tuana, marine to noano yoahtore noano masija mari. Cohamacʉ to niriro seheta to yoaerasinipachʉta to yahuare “Potocã tjira”, ni tʉhotuja mari tirore wacũ tuana. Tirore ñʉerapanahta, tirore wacũ tuana, “Potocã tjira”, ni tʉhotuja mari to yahuare tʉhona. +uO 'Mari sehe Cohamacʉ yare cohãina jieraja mari. à jina pichacapʉ wahahtina jieraja mari. Cohamacʉre wacũ tuaja mari. à jina to yʉhdʉchʉ yoaina jija.Yt+ &Yʉ yaina noaina sehe yʉhʉre wacũ tuarucuahca.à yoaa yaina jirucuahca.Yʉhʉ mehne ã jirucuahca.Yʉ yare cohãina sehere ñʉ yabija yʉhʉ”, nia tiri jire to ya durucua ti joari pũi. s %Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Mahanocã dʉhsara Cristo to wihihto.à taro dói wihi bahrañonohca. gG;}|{zzyxowvutssrzqpornlkjiYgfOe^dcb8a\`G_r^/]f\\[FZCYNXXVVrUTSRQkPOlN$MhLJtI(GFFFEE)DDGBA@K?>4=y<;:q8|7654H3/2i100/.-,,++Y**)x((;'<%%l$#""A!be1kbCs  < P ;/Ky)hg}{s Ti ã wachʉ tiro sehe tí core vino to wahachʉ yoaa core sihni ñʉre. Tí core nohoi to tarirore masierare tiro. To ã masierapachʉta to cahamaca tí core waina sehe masire. Wʉhʉ macariro ã masieraro wamomaca dʉhterirore pjiroca, =zsTi ã yoari baharo Jesu tinare õ sehe ni dutire tjoa: —Mipʉre tí core wa na, wʉhʉ macarirore waga —nire. To ã nichʉ tʉhoa tí core wa na, wʉhʉ macarirore ware. mySTói ti jichʉ ñʉno tí wʉhʉ macaina cahamacare õ sehe ni dutire Jesu: —Ahri situ parire co mehne pio sãa namoga wahpaa pari ti wahahto sehe —nire Jesu. To ã nichʉ tina sehe noano wahpo dapo pahñonocare ti parire. [x/Tí pjapʉre sã coyea judio masa Cohamacʉ yare yoaa taa masare ti pjacʉrire ã cosarucunoca dutia tire. à yoa tí wʉhʉi seis situ pari tãa mehne ti yoaa situ pari co posa tia situ pari jire. Tí situ pari Cohamacʉ yare yoaa taa ti cosaa co posa tia pari cjiri jire. Tí situ parire cincuenta a setenta litro posa mʉ sʉre. wTo ã niri baharo to pocoro sehe ti cahamacare õ sehe ni dutire: —Yʉ macʉ to dutiriro seheta yoaga —nire ticoro. 6veTo ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe nire: —Iñõ, ¿dohseaco taco tíre yʉhʉre yahujari mʉhʉ? Masa yʉhʉre ti masihto dʉhsasinina mini —nire Jesu to pocorore. u Ti bose nʉmʉ macaa vino pihtichʉ Jesu pocoro tirore õ sehe ni yahure: —Mipʉre vino pihtia wahare —nire ticoro Jesure. Vt%Jesu mehne sãre to buheina cʉ̃hʉre wamomaca dʉhteropʉ pjirocare tina. s Tia dacho baharo Canái Galilea yahpai jiri macai wamomaca dʉhteri bose nʉmʉ jire. à jiro Jesu pocoro tí wʉhʉpʉ jire. r  3à ninota õ sehe ni yahu namore: —Potocãta mʉhʉre niita nija. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro tjija. Mʉanopʉ parĩ mʉachʉ Cohamacʉ to yaina anjoa yʉ bui ti duji tachʉ, ti mʉjachʉ cʉ̃hʉre ñʉihca mʉhʉ —nire Jesu tirore.Yq -2To ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni yʉhtire Jesu: —Higueracʉ docai mʉhʉre yʉ ñʉrire masicʉ yʉhʉre “Cohamacʉ macʉno jira”, ni wacũ tuara mʉhʉ. ¿Títa mʉhʉre ã masichʉ yoajari? Ahri mʉhʉre yʉ ñʉri yʉhdoro Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñoihca yʉhʉ. Yʉ ã yoa ñochʉ ñʉihca mʉhʉ —nire Jesu Natanaene. 4p c1To ã nichʉ Natanae sehe tirore õ sehe nire tjoa: —Buheriro, potocãta mʉhʉ Cohamacʉ macʉno jira. Mʉhʉ Israe masa sã Pʉhtoro cjihto jira —nire Natanae. ho K0To ã nichʉ tʉhoro Natanae sehe tirore õ sehe ni siniture: —¿Dohseacʉ yʉhʉre noano masijari mʉhʉ? —nire. —Felipe mʉhʉre to pjihto pano, higueracʉ docai mʉ jichʉ ñʉhi yʉhʉ mʉhʉre —nire Jesu. Nn /à yoa Jesu cahai to sʉchʉ ñʉno Jesu sehe õ sehe nire Natanaene: —Ahriro mipʉ tariro potocãta noariro judio masʉno waro jira. Tirore mahñoa ne mariahna —nire Jesu Natanae sehere. pm [.—Nazarepʉre ne cʉ̃iro noariro mariahna —nire Natanae. —Ñʉi taga mʉhʉ —nire Felipe. l '-à yoa Felipe Natanaene maca, tirore bocaro õ sehe ni yahure: —Cohamacʉ dutiare Moise cjiro to joari pũpʉ to yahurirore paina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri cʉ̃hʉ ti yahurirore sã bocahi. Jesu Nazare macariro, José macʉno tjira —nire tiro Natanaene. ik M,Felipe sehe Betsaida macariro jire. Tiro, Andre, Pedro mehne cʉ̃ maca macaina jire tina. ,j S+Pa dachoi Jesu Galilea yahpapʉ waha duare. à jiro to wahahto pano tiro Felipere piti boca, õ sehe nire: —Yʉhʉ mehne macariro cjihto taga —nire Jesu. Di *à ni tuhsʉ tiro Simore Jesu cahai naahre. To cahai ti sʉchʉ ñʉno Jesu sehe Simore õ sehe nire: —Mʉhʉ Simo wama tiriro, Jona macʉno jira. Mipʉre mʉhʉre Cefa ni wama pisuihtja —nire Jesu Simore. (Cefa sã judio masa ya mehne nina “Pedro”, nina nija.) Felipere, Natanae cʉ̃hʉre pjiha Jesu oh Y)à jiro tiro dóihta to wahminore Simore maca, boca, tirore õ sehe ni yahuha: —Mesiare Cohamacʉ marine yʉhdʉchʉ yoa dutiro to warocarirore sã bocahi —niha Andre Simore. (Mesia sã ya mehne nina “Cristo”, nina nija.) ~g w(Sã pʉaro Joãore tʉhoina, Jesure nʉnʉ ti wahcãina yʉ piti Andre mehne jii. Andre sehe Simo bahʉro jire. Lf '—Yʉhʉ mehne tatjiãhna ñʉna taga —nire Jesu sãre. To ã nichʉ sã sehe to jiropʉ ñʉna wahai. Tí pjare ñamichahapʉ cuatro hora jire. à jina tí dachore tiro mehne tjuai sã. e 1&Sã ã wahachʉ ñʉno Jesu sãre majare ñʉ, õsehe ni siniture: —¿Nohopʉ wahajari mʉsa? —nire tiro. To ã nichʉ sã cʉ̃hʉ õ sehe ni sinitu ñʉi tirore: —Rabi, ¿nohopʉ jijari mʉhʉ? —nihi sã tirore. (Rabi sã ya mehne nina “buheriro”, nina nija.) Xd +%To ã nichʉ sã pʉaro to buheina sehe tíre tʉhona Jesu baharo wahahi. c {#Pa dachoi João mehne sã pʉaro to buheina sã ducuchʉ, Jesu sã cahai yʉhdʉ wahcãno nire. To ã yʉhdʉ wahcãchʉ João tirore ñʉno, pari turi õ sehe nire sãre: —Ñʉga. Ahriro Cohamacʉ to oveja yoaro sehe jiriro jira —nire João. b $Sa !"Mipʉ pinihtare to ã ni yahurirore ñʉ tuhsʉhi yʉhʉ. à ñʉcʉ “Ahriro potocãta Cohamacʉ macʉno jira”, ni yahuja yʉhʉ mʉsare —ni yahure João sãre. Jesu buheina to pji mʉhtaina jira q` ]!Cohamacʉ yʉhʉre to yahuerachʉ tirore ne masieraboa yʉhʉ. Wiho mejeta tiro yʉhʉre masare co mehne diapʉ bautisa duti warocariro Cohamacʉ sehe õ sehe ni yahu mʉhta tuhsʉre yʉhʉre: “Espíritu Santo duji ta to bui to tjuarʉcʉ sʉriro tirota jirohca. Tiro sehe Espíritu Santore to yaina mehne ã jirucuchʉ yoarohca”, nire Cohamacʉ yʉhʉre. '_ I à ni tuhsʉ João to ñʉri cjirire õ sehe ni yahu namore tjoa: —Espíritu Santo mʉanopʉ buja yoaro sehe duji ta, Cristo mehne to tjuachʉ ñʉhi. ^ 9Yʉhʉ sehe ahrirore noano waro masiera tihi. à masierapaihta co mehne bautisai tai nii yʉ coyea Israe masa ahrirore ti masihto sehe —nire João. B] Ahrirota jira yʉ õ sehe niriro: “Yʉ baharo tariro yʉ yʉhdoro tuariro jira. Yʉ masa bajuahto pano tiro ji tuhsʉha. à jiro tiro yʉ yʉhdoro tuara”, yʉ niriro ahrirota jira. 0\ [Pa dachoi Jesu João cahai cahacã curero to tachʉ João tirore ñʉno õ sehe nire: —Ñʉga. Ahriro Cohamacʉ to warocariro to oveja yoaro sehe jiriro jira. Ovejare mari wajãriro seheta masa ahriro cʉ̃hʉre wajãahca. à yariaro ahri yahpa macainare ti buhiri tiare cohãnohca tiro. 6[ gà ni durucure tina, Betaniapʉ Jordão wama tiri ma pa bʉhʉsehe coapʉ, João masare to bautisariropʉ. Jesu Cohamacʉ to warocariro to oveja yoaro sehe jiriro jira aZ =Tiro sehe yʉ baharo tariro yʉ yʉhdoro tuariro jira. Noa yʉhdʉariro jira. Tiro yoaro sehe jieraja yʉhʉ sehe. à jicʉ tirore tʉhotucʉ, “Wiho jiriro jija yʉhʉ”, ni tʉhotuja yʉhʉ —nire João tinare. Y +Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni yʉhtire tiro: —Yʉhʉ co mehne masare bautisaja. Pairo sehe mʉsa masierariro mʉsa watoi ji tuhsʉra. >X wà jia tina Joãore õ sehe ni siniture tjoa: —¿Mʉhʉ Cristo, Elia, Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro sã cohtariro jierapacʉta dohseacʉ masare bautisajari mʉhʉ? —nire tina. JW Joãore sinituina fariseo curua macaina ti warocarina jire. EV Ti ã nichʉ õ sehe ni yʉhtire tiro: —Masa marienopʉ õ sehe ni sañurucuriro jija yʉhʉ Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Isaia cjiro to ni yahuriro seheta: “Mari pʉhtoro to tahto pano mʉsa ñaa tʉhotuare cohtota, cahno mʉhtaga mʉsa”, ni masare yahu sañurucuriro jija yʉhʉ —nire João tinare. U -To ã nichʉ tina tirore pari turi õ sehe ni siniture tjoa: —Sãre sinitu dutiinare sã noano yahuhto sehe poto sãre yahu bahrañoga. ¿Diro baro sehe jijari mʉhʉ? ¿Mʉ basi mʉhʉ sehe dohse jiriro baro “Jija yʉhʉ”, nijari mʉhʉ? —nire tina Joãore. (T KTo ã nichʉ tina sehe tirore pari turi siniture tjoa: —¿Mʉhʉ Cristo jieracʉ, Elia sehe jijari mʉhʉ? —nire tina. —Jieraja yʉhʉ —nire tiro. —¿Sã cohtariro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro sehe jijari mʉhʉ? —nire tina. —Tiro jieraja yʉhʉ —nire João sehe. S Ne yaro marieno yahure. Potota yahure: —Yʉhʉ Cristo Cohamacʉ masare yʉhdʉchʉ yoa dutiro to warocariro jieraja —nire tiro. R  Sã coyea judio masa pʉhtoa Jerusalẽi jiinare sacerdoteare, Cohamacʉ wʉhʉi dahraina cʉ̃hʉre João cahapʉ warocari jire. “¿Diro baro jijari mʉhʉ?” ni sinitu dutia warocari jire tinare. Ti ã ni sinituchʉ õ sehe ni yahure João sehe. HQ  Masa ne Cohamacʉre ñʉerara. Tirore mari ñʉerapachʉta to macʉno to tuaro cahĩriro cʉ̃irota jiriro sehe to Pʉcʉrore marine masichʉ yoare. Paina João masare bautisarirore sinituha =P uCohamacʉ dutiare Moise cjiro sehe cũbasa mʉhtaa tiha marine. Jesucristo sehe Cohamacʉ masare to cahĩare buhero tare. Cohamacʉ to potocã durucua cʉ̃hʉre buhero tare tiro. gO ITiro Cristo sehe noariro tuaro masare cahĩriro jiro marine jipihtinare noano yoarucure. bN ?João Cristore yahu mʉhtano õ sehe ni sañurucure masare yahuro: —Siro tara yʉ õ sehe ni yahuriro: “Tiro yʉ baharo tariro jira. à jiparota tiro yʉ yʉhdoro tuariro jira. Tiro yʉ masa bajuahto panopʉta ji tuhsʉha. à jiro tiro yʉ yʉhdoro tuariro jira”, mʉsare yʉ ni yahuriro ahriro tjira —nire João Cristore masare yahuro. {M qà jiro Cristo masʉno to ji dʉcari baharo mari mehneta jire tiro. To ã jichʉ ñʉna masare cahĩriro, potocã jiare yahuriro to jichʉ sã masii. Tiro dihta Cohamacʉ macʉno jiro tuariro noariro jire. To ã jiriro jichʉ sã masii. Cristo ahri yahpai jia timare. Ahri yahpare bajuamehneriro jiri jimare. To ã jipachʉta ahri yahpa macaina sehe tirore ne masierare. 8H k Cristo buhriaro yoaro sehe jiriro jipihtina masare Cohamacʉre masichʉ yoahtiro sehe ahri yahpapʉ tari jire. Potocã tjira ahri. Tiro buhriaro yoaro sehe jiriro waro tjira. ]G 5João sehe Cristo jierare. à jieraro tiro Cristo sehere masare yahu mʉhtano tare. aF =Cohamacʉ João wama tiriro sehere warocaha, Cristore buhriaro yoaro sehe jirirore masare yahu mʉhta dutiro. To ã warocachʉ João sehe masare yahuro tare to yahurirore Cristore jipihtina ti wacũ tuahti cjihtire. E D 7Ahri yahpa macaina ñaare ti wacũ ti goa pjaa nahitiano yoaro sehe jia nina. Cohamacʉ ya dʉserore yahuriro buhriaro noano marine to ñʉ masichʉ yoaro seheta masare masichʉ yoara. à yoa nahitiano buhriarore to yʉhdʉrʉcaeraro seheta Cristore ñaa ne yʉhdʉrʉcaerara. UC %Cristo catiare wariro jiro nina. Buhriaro marine to noano ñʉ masichʉ yoaro seheta tiro to Pʉcʉro mʉano macarirore noano masichʉ yoara. à yoaro to Pʉcʉro mʉano macarirore masichʉ yoara masare. B 1à yoa wahmanopʉre ne mariahri cjirire bajuamehneha. Ahri yahpare, mʉanore, jipihtiare, jipihtina cʉ̃hʉre bajuamehne dutiha Cohamacʉ tirore. à jiro ahrire bajuamehne pahñoha tiro. Ahrire mipʉre mari ñʉare, mari ñʉera cʉ̃hʉre to bajuamehnerachʉ ne mariaboa. ">=Yʉ coyea, mʉsa mehne macariro Cohamacʉ yare duhuriro cjiro Cohamacʉ yare pari turi to cahmahto cjihtore tirore yahuna, noano yoana nina mʉsa. B=}Pari turi tjoa Cohamacʉre corore to sinichʉ coro taa tiri jire. à jiro pari turi ahri yahpai yucʉri bʉcʉa, dicha tia tiri jire. (à jia Cohamacʉre mari sinia wiho jia jierara.) <#Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro Elia wama tiriro mari yoaro seheta masʉno jia tiri jimare. à jiro “Coro taero tjijaro” ni, tuaro sinia tiri jire Cohamacʉre. To ã ni sinichʉ tia cʉhma noano pa cʉhma dacho macai ahri yahpapʉre ne coro taera tiri jire. l;Qà yoa mʉsa mehne macaina mehne mʉsa ñaa yoarire cahma pʉ bʉhʉseheri yahuga. à ni tuhsʉ, mʉsa basi Cohamacʉre cahma sini payoga. Mʉsa ã sini payochʉ mʉsa sini payoinare Cohamacʉ yʉhdʉchʉ yoarohca. Noaare yoaina mʉsa jichʉ Cohamacʉre tuaro mʉsa sini payoriro seheta yoarohca tiro. à jia mʉsa sini payoa tua nica. Wiho jia jierara. 7:gà ti sini payochʉ “Mari sinino seheta tiro yoarohca”, ti ni tʉhotuchʉ Cohamacʉ mʉsare dohatiinare mʉsa dohatiare yʉhdʉchʉ yoarohca. à yoa mʉsa ñaa yoari buhiri mʉsa dohatiina jichʉ ñʉa mʉsare sini payoahca. Ti ã sini payochʉ ñʉno mʉsa ñaa yoari buhirire borohca Cohamacʉ. p9YMʉsa dohatina, Jesu yaina pʉhtoare pjirocaga mʉsa. Mʉsa ã pjirocachʉ tina sehe mʉsare se mehne wisõahca mari pʉhtoro Jesu wama mehne to tuaa mehne. à wisõ tuhsʉ, mari pʉhtorore Cohamacʉre mʉsare sini payoahca tina. 8 Mʉsa mehne macariro ñano yʉhdʉriro jiro, Cohamacʉre sinijaro tiro. Pairo wahcheriro jiro Cohamacʉre wahchea mehne basajaro. q7[ Yʉ coyea ahrire noano tʉhoga tjoa. Õ sehe ni wama payora masa: “Mʉano macariro mehne potocã nina nija”, nina masare tʉho dutia. Tuhsʉ, “Ahri yahpa mehne potocã nina nija”, nina masa. Paye mehne cʉ̃hʉre wama payora tina. Tina yoaro sehe ã ni wama payoena tjiga. Ahrire mʉsare tuaro dutija. Mʉsa painare yahuna, noano potota yahuga tinare. Wama payoro marieno ni yahuga tinare. à mʉsa potocã yahuchʉ ñʉno Cohamacʉ soro mʉsa niri buhirire buhiri dahresi. 6 à yoa ahri yʉ yahuhtire wacũga mʉsa. Ñano yʉhdʉpahta Cohamacʉre duhueraina wahcheina jira. Panopʉ macarirore Job wama tiriro cjirore tʉhore mʉsa. Tiro ñano yʉhdʉparota Cohamacʉre duhuerari jire. à jiro to ñano yʉhdʉri baharo Cohamacʉ tirore noano yoari jire. Cohamacʉ mari pʉhtoro noano pja ñʉriro jiro ãta yoari jire tiro. Tí jipihtiare masina mʉsa. N5 Yʉ coyea, ñano yʉhdʉpanahta mari pʉhtorore noano cohtaga Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti yoariro seheta. Tina ti cʉ̃no pjariro seheta cʉ̃no pjaga mʉsa cʉ̃hʉ tinare ñʉ cũna. *4M Yʉ coyea mʉsa basi nurena tjiga Cohamacʉ mʉsare to buhiri dahrerahto sehe. à yoa ahrire wacũga mʉsa. Buhiri dahrehtiro to tahto mahanocã dʉhsara. 73gTo ã cohtariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ noano cohtaga. Mari pʉhtoro to tjua tahto mahanocã dʉhsara. à jina Cohamacʉre ã wacũ tuarucuna to tahtore ã cohtarucuga mʉsa. I2 à jina yʉ coyea, mari pʉhtoro Cristo ahri yahpapʉre to tjua tahtore noano cohtaga. Wese pʉro to toaa dicha tihti pjare noano to cohtaro seheta noano cohtaga. Puhiro to dʉcachʉ. baharopʉ coro to ta namochʉ cʉ̃hʉre to toaapʉre “Coro ta sãajaro” nino, to wesere to noano duhtore noano cohtara tiro. F1Noainare ñano ti yoaerapachʉta peresu yoa wajã dutire mʉsa tinare. Mʉsa ã yoachʉ tina sehe mʉsare yʉhdʉrʉca masierare. Cristo to tjua tahtore noano cohta dutiha marine Santiago h0IAhri yahpapʉre payʉ pache mehne jia tira mʉsa. à jina mʉsa ji coa dihtare yoaa tira mʉsa. à jina pjiriro wachʉ ti noano nuriro yoaro sehe jira mʉsa. Pjiriro wachʉ pjíro to chʉri baharo tirore ti wajãhti cuhtupʉ na wahcãna. Tó seheta mʉsa cʉ̃hʉre pjíro mʉsa cjʉari baharo mʉsare to buhiri dahrehtopʉ na wahcãnohca Cohamacʉ. /1Mʉsa weserire dahra cohtainare wapaerare mʉsa. Tinare mahñore mʉsa. à jiro tinare mʉsa wapaerari niñerure ñʉno, mʉsa mahñorire masina Cohamacʉ. Mʉsare dahra cohtaina wapa na duaa, sañurucura tina. Ti ã ni sañurucuchʉ mari pʉhtoro Cohamacʉ tinare tʉhora. l.QAhri dachorire, pihtiri dacho pano niñerure mʉsa pjíro wihbochʉ ne tí yaba cjihti jierara. Mʉsa ã wihbochʉ ñʉno niñerure mʉsa cahĩchʉ masina Cohamacʉ. Tí niñeru to wapo wijiboriro seheta tí niñeru pihtia waharohca. à jina niñerure mʉsa cahĩri buhiri ñano yʉhdʉnahca pichacapʉ mʉsa jʉ̃chʉ mʉsa pjacʉre jʉ̃ pjaro seheta. c-?Mʉsa pache ba pihtia wahaahca. à yoa mʉsa suhtire casĩpoca cʉ̃hʉ chʉ pahñoahca. y, mPache pʉa mʉsa mipʉre tʉhoga yʉhʉre. Baharopʉre mʉsa ñano yʉhdʉnahca. à jina tii sañurucuga mʉsa. ^+5à jina noaare mari yoahtire masipanahta tíre yoaerana ñaare yoana nija mari.8*ià jipanahta mipʉre “Mari mʉ sʉro õ sehe yoanahca”, nirucumana mʉsa Cohamacʉre wacũno marieno. Tó sehe nirucuna painare yʉhdʉrʉcaina jina, ñaare yoara mʉsa. ")=à jina õ seheta ni tʉhoturo cahmana mʉsare: “Cohamacʉ to cahmachʉ jinahca mari. à jina õ sehe yoanahca mari”, ni tʉhoturo cahmana mʉsare. J( Ñamichacapʉ dohse mʉsa jihtore masierara mʉsa. Me ti ji, dói pihti mʉano seheta jira mari jia tia. Me mahanocã jiro, pihtia wahara. Tó seheta mari cʉ̃hʉ mahanocã jina, yarianahca. j'M Mipʉre yʉhʉre tʉhoga mʉsa. Õ sehe niina tʉhoga yʉhʉre: “Michare, ñamichacare pa macapʉ jina wahanahca. Tópʉre cʉ̃ cʉhma jina, paye baro dua, nuchʉnahca. à yoana wapatanahca mari”, nina cãina mʉsa mehne macaina Cohamacʉre wacũno marieno. à niina jina, yʉhʉ sehere tʉhoga mʉsa. Tó sehe niinare ahrire yahui tai nija: H&  Masare dutiare wariro, masare beseriro Cohamacʉta jira. Masare pichacapʉ wahaborinare tirota yʉhdʉchʉ yoa masina. à yoa tirota masare pichacapʉ cohã masina. à jina mari sehe masare “Ñaina jira”, ni masieraja. Cohamacʉ dihta mari coyeare besehtiro jira. Ñamichacapʉre dohse mari jihtore masieraja mari %' Yʉ coyea Jesu yaina jina, mʉsa basi ñano quiti dahrena tjiga. Mʉsa coyeirore ñano quiti dahrena, tirore buhiri dahre duti duaina jina nica mʉsa. Cristo ya dutia sehe masare buhiri dahrehti dutia ji tuhsʉra. à jina masare ñano quiti dahrena Cristo ya dutiare õ sehe nina nica mʉsa: “Marine noano dutierara Cristo ya. à jina mari mʉ sʉro buhiri dahre dutijihna”, nina nica mʉsa masare ñano quiti dahrena. à nina Cristo ya dutiare ñano ni durucuina tjuara mʉsa. à jina tí dutiare yoaeraina tjuara. U$# “Ñariro, wiho jiriro jija yʉhʉ”, nina Cohamacʉre ño payoga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉno tiro sehe ño payoa mehne noano yoarohca mʉsare. Ti coyeare Jesu yainare ti basi ñano quiti dahre dutieraha 8#i Mʉsa ñaa yoarire tuaro cahyana, bʉjʉa witiga. à yoana mʉsa ñaare yoari buhirire tiiga. Tíre wahcheina jiena tjiga. à jina mʉsa ñaa yoarire ñano yajeripohna tiga. D"Cohamacʉre noano yʉhtiga mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ tiro sehe mʉsare yoadohorohca. Ñaina jira mʉsa. à jina ñaare yoa namoena tjiga. Ñaa cʉ̃hʉre cahmana, noaa cʉ̃hʉre cahmaina jira mʉsa. à jina mʉsa ñaa tʉhotumarire cohtotaga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉno Cohamacʉ mʉsa ñaa yoari buhirire cohãnohca. -!Sà jina Cohamacʉre noano yʉhtiina jiga mʉsa. à yoa watĩnore yʉhtiena tjiga. Mʉsa ã yʉhtierachʉ ñʉno tiro sehe mʉsare duhti wahcã mʉrocaa waharohca. J  à yoa Cohamacʉ marine noano yoadohora tirore mari noano yʉhtihto cjihtore. Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “ ‘Yʉhʉ pinihta painare masi yʉhdʉrʉcaja’ nirirore, Cohamacʉ ñʉ tuhtira. Pairo sehere ‘Ñariro, wiho jiriro jija’, niriro sehere Cohamacʉ yoadohora”, nina to yare ti joari pũi.  Õ sehe nia tiri jire Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Cohamacʉ Espíritu Santore mari mehne jihtirore cũhre. à jiro Espíritu Santo sehe marine cahĩno, ñaare mari tuaro cahmapachʉta cahmasãaerara tiro. To manʉno to namonore to cahĩ doaro seheta marine tuaro cahĩna Espíritu Santo”, ni joaa tiri jire panopʉre. To ã ni joari wiho warota jierara. Potocãta jirota nina. QCohamacʉre cohãina jira mʉsa. Ahri yahpa macaa ñaare cahmana, Cohamacʉre cahmaeraina jira mʉsa. Ahri yahpa macaa ñaare cahmaina Cohamacʉre cahmaeraina ji tuhsʉra. ¿Tíre masierajari mʉsa? Kà yoa sinina, mʉsa ya cjihti dihtare sinimana mʉsa, mʉsa cahmano seheta yoarucuna tana. Paina ya cjihti sehere sini payoerara mʉsa. à jiro mʉsa sinichʉ Cohamacʉ mʉsa siniare waerara. 1Paye barore mʉsa cahmana. à cahmana masare wajãna mʉsa ti yare nana tana. Pairo paye barore to cjʉachʉ ñʉna tíre mʉsa tuaro cahmana. à cahmapanahta tíre na masierara mʉsa. à yoa tíre cahma sayorucura mʉsa. Cohamacʉre sinierana, mʉsa cahmaare ne bocaerara. 1 ]¿Dohse jiro baro mʉsa cahma sayojari? ¿Ã jina dohse jiro baro cahmachejari mʉsa? Ñaare goa pjana, cahmache duara mʉsa. Noaare yoa duapanahta ñaare yoara mʉsa. à yoana cahmachea marieno jina, painare “Cahmachena tjiga”, mari ni yahuna, noaina wahachʉ yoana nija mari masare./Paina sehe Cohamacʉ yare noano masiina sehe tina pinihta ã yoamacanocaa nierara. à yoa tina ne cahma sayoerara. à jia masa noaina, painare noano yʉhtiina, pja ñʉina, masare yoadohoina, masare cʉ̃no potori yoaina jira tina. Tíre yoaa, mahñono marieno yoara tina. Masa ti cjʉaare tuaro cahmaina, painare yʉhdʉrʉca duaina ã cahma sayorucura. à yoaina jia jipihtia ñaare yoarucura. %Cà yoaina ti tʉhotua ne Cohamacʉ ya tʉhotua jierara. Ti tʉhotua Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaina ti ñano tʉhotua jira. Tí tʉhotua sehe watĩno ya jira. q[Wiho mejeta pairo paye barore to cjʉachʉ ñʉna tíre tuaro cahmaina jina, paina mehne suarucuina jina, painare yʉhdʉrʉca duaina jina, “Noano masiina jija sã”, niena tjiga mʉsa. Mʉsa ã niina jina mahñoina jira mʉsa. w Cãina mʉsa mehne macaina noano masiina jira. Noano masiina mʉsa jia tiare õ sehe yoa ñonahca mʉsa. “Paina yʉhdoro noano masija sã”, niena tjiga. à nienata noaare yoaga mʉsa. à noaare yoana potocãta noano masiina jira mʉsa. P Yʉ coyea, higueracʉ olivo pocare dicha tierara. Tuhsʉ, secʉ higuera pocare dicha tierara. à yoa máca pohtai mʉ wiori copai moa tia co to wijaachʉ moa mariea co wijaaerara. (Tó seheta mari dʉseroi noaa durucua, ñaa durucua mehne wijaachʉ yoaeraro cahmana. à ni durucuaeraro cahmana.) Noano masia waro õ sehe jira O Máca pohtai mʉ wiori copai noaa co, ñaa co cʉ̃hʉ ne wijaerara. wg Cʉ̃ dʉseroihta noaa durucua cʉ̃hʉ, ñaa durucua cʉ̃hʉ wijara. Yʉ coyea, ã ni durucueraro cahmana. E Mari dʉsero mehne Cohamacʉ mari pʉhtoro mehne mari noano durucuja. à durucupanahta masa Cohamacʉ yoaro sehe jiinare to bajuamehnerina ti jipachʉta tinare ñabiaro ni durucuja mari. ?wTinare mari yʉhtichʉ yoapachʉta mari dʉsero sehe ñaare durucuro ne tjuaeraputiara. à jiro nuina ti niji siariro seheta mari dʉsero sehe ne niji siaeraputiara. Mari dʉseroi wijaa ñabiaa jira. à jiro ñima painare to wajãno seheta marine paina cʉ̃hʉre ñabiaro wahachʉ yoara mari dʉseroi wijaa. QJipihtinare nʉcʉ macainare wahiquinare, minichahcare, chihchõ wahcãinare, wahire mari masa sitichʉ yoa masija. Mari payʉ tina barore masa sitichʉ yoa tuhsʉja. à jia tina noano tʉho masina. à jiro mari dʉsero pichaca yoaro sehe jira. Mari dʉseroi wijaa jipihtia ñaare yoachʉ yoara marine. Pichaca to jʉ̃ dʉcaro seheta mari dʉseroi wijaa mehne mari noano jiborirore ñabiaro yoaja mari. Ñaare durucuna watĩno to dutiro seheta mari yoana nija. X )Tó seheta jira mari dʉseroi wijaa. Mari dʉsero mahanocã to jipachʉta tí dʉsero mehne pjíro yoaja mari. Mahari pichacacã pjíro to jʉ̃ wahcãno seheta mari dʉsero mehne pjíro ñaare yoa masija. J  Dohoria quiti mehne piti dahre yahu namoihtja mʉsare: Bʉsoca pjiria to jipachʉta tiare wihnono to tuaro wãrocapachʉta oturiro sehe mahari pjĩca mehne tia nohoi to waha duaroi oturocara. + OÕ sehe jira ahri mari piti dahre buhechʉ: Cawalo to dʉseroi comaa pjĩ to ñahmanore ña dihohti pjĩne mari cũja, tirore mari majarerʉcachʉ yoana tana. à yoana tí pjĩ comaa pjĩ mehne tirore to wahahtoi mari waja majarerʉca dapoja. Tí pjĩca mahari pjĩca to jipachʉta tí pjĩ mehne tirore wahachʉ yoaja mari. (Õ seheta mari dʉsero mahanocã to jipachʉta tí dʉsero mehne pjíro ñano yoaja mari.) % CJipihtina payʉ tahari mari ñaare yoaja. Cʉ̃iro ñaare durucuerariro Cohamacʉ cahmaare noano yoariro jira tiro. à jiro paye ñaa cʉ̃hʉre yoaerara. m  UCohamacʉ yare masare buheina to yare ti noano yoaerachʉ ñʉno tina pinihtare masare buheraina yʉhdoro Cohamacʉ buhiri dahrerohca. Tíre masina mʉsa, yʉ coyea. à jina mʉsa mehne macaina masare buheina payʉ jiena tjiga. q[à tjira. Mari pjacʉpʉre catia mariachʉ ji masieraja mari. à jiro catia marieno mari pjacʉ yaba cjihti jierara. Tó seheta “Cohamacʉre wacũ tuaja”, nipanahta painare mari noano yoaerachʉ potocã jierara mari wacũ tuaa. à jiro mari noano yoaa mariachʉ mari wacũ tuaa yaba cjihti jierara, catia marieni pjacʉ to yaba cjihti jieraro seheta.Ãta ni ñʉa tiri jire Cohamacʉ Rahab wama tiricorore mʉa mehne ñano yoarucuricoro cjirore. Josué cjiro to warocarinare noano piti boca “Noano sãa tahga”, nia tiri jire ticoro. à yoaro tina ti tjuaa duachʉ ticoro sehe pa maha sehere ñoa tiri jire tinare “Tinare ñʉ tuhtiina wajãri”, nino. To ã yoachʉ ñʉno “Noaricoro jira”, ni ñʉa tiri jire Cohamacʉ ticorore. )Kà jina ahri yʉ yahuhtire masina mʉsa: “Cohamacʉre wacũ tuaja” niriro, to noano yoaerachʉ ñʉno Cohamacʉ sehe tirore “Noariro jira”, ni ñʉerara. Cohamacʉre wacũ tuariro sehere potocãta to noano yoachʉ ñʉno “Noariro jira”, ni ñʉna Cohamacʉ tiro sehere. ^5à jiro Cohamacʉ yare ti joari pũi to niriro seheta ã wahaa tiri jire: “Abrahã Cohamacʉre wacũ tuaa tiri jire. To ã yoachʉ ñʉno ‘Noariro jira tiro’, ni ñʉa tiri jire Cohamacʉ tirore”, ni joaa tiri jire Cohamacʉ yare ti joari pũi. To ã ni ñʉchʉ masia “Abrahã Cohamacʉ mehne macariro jira”, nina masa tirore. 2]To ã ni ñʉchʉ ahrire masina mʉsa: Abrahã Cohamacʉre wacũ tuaro tirore yʉhtia tiri jire. à yʉhtiro Cohamacʉre to wacũ tuarire masichʉ yoaro nia tiri jire. fEAbrahã mari ñʉchʉ cjiro to macʉno Isaa wama tiriro cjirore wajãbasaa tiri jimare Cohamacʉre. à yoaro tirore tãa mehne ti yoari tuhu bui duhu payoa tiri jimare. à duhu payoro Cohamacʉ to dutiriro seheta to macʉnore wajãno taro nia tiri jimare Cohamacʉre ño payoro taro. To ã yoachʉ ñʉno potocãta Cohamacʉre to wacũ tuarire masia tiri jire Cohamacʉ. To ã wacũ tuariro to jichʉ masino, “Potocãta noariro jira”, ni ñʉa tiri jire Cohamacʉ tirore. fECʉ̃iro noano yoaeraparota “Cristore wacũ tuaja”, ni tʉhoturiro jiro tʉho masierariro jira. Cristore wacũ tuamariro painare noano yoaeraro potocãta Cristore wacũ tuaerara. Õ sehe ni yahuihtja mʉsare ahrire: =s“Cohamacʉ cʉ̃irota jira”, ni tʉhotura mʉsa. Mʉsa ã ni tʉhotuchʉ noa nina. à jipachʉta tó purota Cohamacʉre yʉhtiro marieno tirore mʉsa masichʉ tí yaba cjihti jierara. Watĩa cʉ̃hʉ mʉsa tʉhoturo seheta tʉhotura. à yoa Cohamacʉ to jia tiare masina tina. à masia, cuia, teterera. 7gMʉsa mehne macariro ahri yʉ buherire tʉho duaeraro õ sehe masijaro. Noaare yoaeraparota “Cristore wacũ tuaja”, niboca tiro. Noaare yoaeraro Cristore to wacũ tuaare painare masichʉ yoa masierara. Noaare yoariro pinihta noaare to yoaa mehne Cristore to wacũ tuaare masichʉ yoa masina.  à yoa “Cristore wacũ tuaja”, mʉsa nipachʉta noaare mʉsa yoaerachʉ Cristore mʉsa wacũ tuaa ne yaba cjihti jierara. I~ ¿Jesu yairo, Jesu yacoro ñaa suhti dihta ti cjʉachʉ ñʉna ti chʉhti mariachʉ ñʉna dohse yoajari mʉsa tinare paye baro cjʉaina jina? “Noano jiga mʉsa. à yoana noano suhti tiga. à jina noano chʉa mehne yapi wahcãga”, nipanahta ti cahmaare mʉsa waerachʉ mʉsa ã nimari cjiri ne yaba cjihti jierara. }s|_Yʉ coyea tʉhoga mʉsa. “Cristore wacũ tuaja yʉhʉ”, cʉ̃iro to nipachʉta painare to noano yoadohoerachʉ to ã nimari cjiri sehe ne yaba cjihti jierara. Tó sehe ni wacũ tuamacanocarirore Cohamacʉ yʉhdʉchʉ yoasi. m{S Mipʉre painare mari pja ñʉerachʉ Cohamacʉ sehe masare to beseri pja jichʉ marine pja ñʉsi. Wiho mejeta painare mari pja ñʉchʉ Cohamacʉ sehe pja ñʉno, marine buhiri dahresi. Cristore wacũ tuaina sehe noaare yoara zw Cristo marine tuaro cahĩno, marine dutira marine yʉhdʉchʉ yoaro taro. To dutiare mari yoarire, mari yoaerari cʉ̃hʉre ñʉno marine besero tarohca. To ã besehtina jina to dutiare noano yoajihna. à yoa to cahmano seheta durucujihna mari. y} “Pairo namono mehne ñano yoaena tjiga” ni, mʉsare dutiriro Cohamacʉta jira. “Masare wajãena tjiga”, niriro tirota jira Cohamacʉ. Pairo namono mehne ñano yoaerapanahta masʉnore wajãna Cohamacʉ to dutiare yʉhdʉrʉcaina jira mʉsa. 'xG Cohamacʉ dutiare yoaina jipanahta cʉ̃notare mʉsa yoaerachʉ paye dutiare mʉsa yoa pahñopachʉta yaba cjihti jierara. Ñaa buhiri tiina jisinina mʉsa. +wO Wiho mejeta masare cʉ̃no potori yoaerana ñano yoana nina mʉsa. à jina Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcaina jira mʉsa. Ãta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. tvaCohamacʉ dutia mehne macaa dutiare paye dutia bui curero jia dutiare õ sehe ni joaa tiri jire: “Mʉ basi mʉ cahĩno seheta mʉ cahai jiina cʉ̃hʉre cahĩga”, nina Cohamacʉ dutia. Ahri dutiare yoana, noaare yoara mʉsa. Zu-Mʉsa sehe “Cristo yaina”, masa ti niina jira. Payʉ pache pʉa sehe Cristore ñano ni durucuina jira. (à jiro pjacʉoinare mʉsa ño payoriro yʉhdoro pache pʉare mʉsa ño payochʉ sehere ñaa nina.) ;toTinare to ã besepachʉta mʉsa sehe pjacʉoinare noano yoaerare. Pache pʉa sehe mʉsare ñano yoara. à yoaa tina masare beseriro cahapʉ mʉsare naahna mʉsare yahusãa taa. s!Yʉ coyea, yʉ cahĩina, yʉhʉre tʉhoga. Payʉ pjacʉoina sehere Cohamacʉre noano wacũ tuahtina cjihtire, pʉhtoro to sʉho jiropʉre jihtina cjihtire besea tiri jire Cohamacʉ. “Tópʉre wahanahca mʉsa”, ni cũa tiri jire Cohamacʉ tirore cahĩinare. RrMʉsa ã yoana masare cʉ̃no potori yoaerana nica mʉsa. à yoana ñaare tʉhotuina masare beseina yoaro sehe jina nica mʉsa. “Ahriro sehe noariro jira. Ahriro ñariro jira”, ni besemana mʉsa. q%à yoa uru sororire, wamomaca sãa sororire cjʉariro, wapa tia suhtire sãariro mʉsa Jesu yaina cahmachuno cahapʉ to tachʉ ñʉna tirore noano mehne piti bocaboca. “Õi dujiro jira”, niboca mʉsa tirore. à nipanahta tí pjata pjacʉoriro cʉ̃hʉ ñano suhti tiriro mʉsa cahai to tachʉ ñʉna tiro sehere noano piti bocaeraboca. “Õi ducuga. O yahpai dujiga”, niboca mʉsa tirore. p5o eYʉ coyea, noa yʉhdʉarirore Jesucristore mari pʉhtorore tʉhona, tirore wacũ tuaina jira mʉsa. à wacũ tuaina jina masare cʉ̃no potori noano yoaro cahmana mʉsare. ~<}||<{#z~yJxwvvrutt`ssyr+qXpgoo?nm|m7llkj(ihmg7f|ekd)clbIaa``A_<^^;\\%[ZZ*YYX/WW7VV_UTTSRQQPONN"M|MkLWKJJTII HTGtG4FREEfEDDOCCA@U?h==Ñamichahapʉ sã to buheina bʉcʉpariropʉ buhai. ;#oà jia tina Jesure ti pʉhtoro jihtiro cjihtore ñaha sõ duamare. Jesu ti ã ni tʉhotuare masino pari turi cʉ̃irota tʉ̃cʉpʉ wahaa wahare. Jesu co bui ducu wahcãha ["/à jia Jesu tíre to tuaa mehne to yoa ñochʉ ñʉa, masa sehe õ sehe nire: —Potocãta jira. Ahriro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro ahri yahpapʉ “Tarohca”, ti niriro mari cohtariro tjira —nire tina. z!m To ã nichʉ tʉhona sã sehe cinco pão curiri dʉhsarire sã saa cahmachuchʉ doce pʉhʉse waro wijare. K  Baharo masa sehe yapi yʉhdʉa wahare. Ti ã yapi yʉhdʉachʉ ñʉno Jesu sãre õ sehe ni yahure: —Ti chʉ dʉharire noano saa cahmachu pahñoga. à yoana ti chʉ dʉhaare ne bosi —nire. (I Ti ã nuju sʉchʉ ñʉno Jesu sehe pãore na, Cohamacʉre “Noana”, nire. à ni tuhsʉrota sãre to buheinare witi dutire. To ã dutichʉ sã sehe tói dujiinare witi wahcãi. Tuhsʉ, pʉaro wahi cʉ̃hʉre witihi tinare. Jipihtinare noano ti chʉ duaro puro chʉare tinare witihi. dA To ã niri baharo: —Masare duji dutiga mʉsa —nire Jesu sã to buheinare. Tói daacã tja jiro jire. Sã duji dutichʉ masa nuju sʉ pihtiare tja bui. Tina mʉa dihtare sã quihõchʉ cinco mil wahtaroi jire. N —Ahriro wahma wahmʉa tariro cinco pão curirire, ã jichʉ wahi pʉarocã cʉ̃hʉre cjʉara. Wiho mejeta masa sehe payʉbia jira. à jiro ahri mahanocã chʉa ne mʉ sʉsi —nire Andre. iKà yoa pairo, sã mehne macariro Andre, Simo Pedro bahʉro sehe Jesure õ sehe ni yahure: kOTo ã sinitu ñʉchʉ tʉhoro Felipe sehe õ sehe ni yʉhtire: —Ocho sʉ̃ri posa dahra wapataa niñeru mehne chʉare mari nuchʉpachʉta masare cãinare daacã chʉare mari witipachʉta ne mʉ sʉsi —nire Felipe Jesure. .UTópʉ dujiro, Jesu payʉ masa to cahapʉ ti tarucuchʉ ñʉre. à ñʉno Felipere õ sehe ni sinitu ñʉre: —¿Ahrina masa ti chʉhti cjihtire nohopʉ nuchʉnahcari mari? —nire Felipere. Jesu to basi to yoahtire masiparota Felipere ã sinitu ñʉre “¿Dohse ni yʉhtirohcari?” nino.  Tí dachore Pascua wama tiri bose nʉmʉ cjihto, sã judio masa ya bose nʉmʉ sʉhti dacho cjihto mahaa dachoricã dʉhsare. wà yoa baharo tí taro dʉhtʉ cahapʉ Jesu sãre sʉho pahã sʉ, tʉ̃cʉpʉ mʉja, tʉ buipʉ sãre sʉho dujire. A{Tó pano Galilea yahpai Jesu Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño, dohatiinare ti dohatiare to cohãchʉ masa ñʉa tire. à jia Jesu to pahãchʉ ñʉa, masa payʉ tirore nʉnʉ ti pahãre. A }à to buheri baharo yoa cureri pja baharo Galilea wama tiri bʉcʉpariro pa bʉhʉsehe coapʉ sã to buheinare Jesu sʉho pahãa wahare. Tí taro pjiri taro pa wama Tiberia wama tire. #/Moise cjiro to joari pũre “Potocã tjira” nierana, yʉ ya durucua cʉ̃hʉre “Potocã tjira”, nisi mʉsa —nire Jesu tinare.3.Moise cjiro to joari pũi yʉhʉ sehere yahuha. à jina tí pũre “Potocã tjira” nina, yʉ yahua cʉ̃hʉre “Potocã tjira”, niboa mʉsa. s_-Mʉsare yʉ Pʉcʉpʉre ne yahusãsi yʉhʉ. Tíre masiga mʉsa. Moise cjiro to joari pũ sehe mʉsare yahusãnohca. “Tí pũ macaa dutiare mari yoa pahñona, Cohamacʉ cahai wahanahca”, mʉsa niri pũ sehe mʉsare yahusãnohca. T!,Paina masa mʉsare ti ño payochʉ cahmana mʉsa. Cohamacʉ mʉsa mehne to ji coachʉ cahmaerara mʉsa. Tiro dihta Cohamacʉ waro jira. à cahmaerana yʉhʉre tʉhoerara mʉsa. Yʉhʉre wacũ tuaerara. X)+Cohamacʉ yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to dutiriro seheta yʉ tapachʉta mʉsa yʉhʉre cahmaerare. Pairo sehere Cohamacʉ tirore warocaerariro to jipachʉta to mʉ sʉro to tapachʉta tiro sehere cahmanahca mʉsa. B*Mʉsa sehe Cohamacʉre mʉsa cahĩerachʉ masija yʉhʉ. oW)à ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Yʉhʉre mʉsa ño payoerachʉ ñʉcʉ suaeraja yʉhʉ sehe. : m(Tí pũ yʉhʉre to yahupachʉta mʉsa sehe yʉhʉre cahmaerara. Jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne mʉsa ã jirucuhti cjihtire yʉhʉre sini duaerara mʉsa —ni yahure Jesu. . U'Cohamacʉ yare ti joari pũre mʉsa buhena, “Mari ahri pũre buhena jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã jirucunahca”, nina mʉsa. Tí pũita yʉhʉre yahura. o W&Yʉhʉre Cohamacʉ warocarirore mʉsa ne tʉho duaerare. à jina mʉsa Cohamacʉ yare ne cahmaerare. F %à yoa yʉ Pʉcʉ yʉhʉre warocariro to basi “Tiro yʉ warocariro jira”, ni yahura mʉsare. To ã ni yahupachʉta to durucuare ne tʉhoerare mʉsa. à jina mʉsa tirore ne masierare. A {$Yʉ jia tiare to ã buhepachʉta Cohamacʉ sehe yʉ jiare noano yahura. To ã yahuchʉ João yʉ jiare to yahua yʉhdoro jira Cohamacʉ ya yahua. à jicʉ Cohamacʉ to tuaa mehne yʉhʉre to yoa dutiri cjirire mipʉ yoai nija. Ahrire yʉ yoachʉ ñʉna potocãta Cohamacʉ to warocariro yʉ jiare masina mʉsa. G#Sihãria mahaa dachoricã to ñʉ masichʉ yoaro seheta João mʉsare buhe mʉhtano mahanocã to catiro puro mʉsare masichʉ yoare. To ã buhechʉ tʉhona mahaa dachoricã wahchere mʉsa. E"“Cohamacʉ macʉno jira ahriro”, yʉhʉre ni yahuhtinare macaeraja. à macaerapacʉta João masʉno to jipachʉta yʉhʉre “Cohamacʉ macʉno jira”, to ni yahurire yahui nija. Mʉsa yʉhʉre wacũ tuahti cjihtire, mʉsa pichacapʉ wahaborina mʉsa yʉhdʉhti cjihtire yʉhʉre João to yahurire yahui nija. pY!Mʉsa paina sehere Joãopʉre yʉhʉre sinitu dutina warocare. à jiro potocãta yahure tiro mʉsare. / Pairo jira yʉhʉre yahuriro. Tiro João sehe masare yahure yʉhʉre. Masare yʉhʉre to yahuri cjiri quihõno tjira. Tíre yʉhʉ noano masija. mS“Yʉhʉ tuariro jija”, yʉ ni yahuchʉ “Mʉ yahua ne quihõno jierara”, ni masiboca mʉsa. à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namore: —Yʉhʉ yʉ mʉ sʉro ne yoaeraja. Ne yʉ basi yʉ cahmano yoa duaeraja. Yʉhʉre warocariro to dutiriro seheta yoa duaja. à jicʉ to niriro seheta buhiri dahreja. Tuhsʉ yʉhʉ masare buhiri dahrecʉ quihõnota yoaja. B}à tʉhoa, noaare yoaina cjiri jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jihtina cjihti masa mʉjaahca. Ñaare yoaina cjiri sehe ñaare ti yoari buhiri pichacapʉ wahaahca —ni yahure Jesu. Ahrire tʉhona, tʉho cʉaena tjiga mʉsa. Pa dachopʉre jipihtina yariaina masa coparipʉ jiina yʉ durucuchʉ tʉhoahca. ucà jicʉ yʉhʉ masʉno Cohamacʉ to warocariro yʉ jichʉ tiro masare buhiri dahrehtirore cũre yʉhʉre. Cohamacʉ yʉ Pʉcʉ sehe ã jirucuchʉ yoariro jira. à jiro yʉhʉre to macʉnore ã jirucuchʉ yoahtiro ji dutire tiro yʉhʉre. e~CPotocã mʉsare niita nija. Pichacapʉ wahahtina yʉhʉre Cohamacʉ macʉnore ti tʉhohti pja mipʉ jira. Baharopʉ cʉ̃hʉre yʉhʉre tina tʉhoahca tjoa. à tʉhoa tʉho nʉnʉina sehe Cohamacʉ mehne ã jirucuahca. }à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namore: —Potocãta mʉsare nii nija. Yʉ durucuare tʉhoina yʉhʉre warocarirore wacũ tuaina jipihtia dachoripe mʉanopʉ ã jirucuahca. à jicʉ tinare buhiri dahresi yʉhʉ. à jia tina pichacapʉ wahaborina yʉhdʉahca. |Ne yʉ Pʉcʉ sehe masa ti ñaa buhirire buhiri dahreriro jierara. Yʉhʉ sehere tíre ti ñaa buhirire buhiri dahrehtirore cũre yʉ Pʉcʉ. Jipihtina masa tirore ti ño payoriro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉre ti ño payohti cjihtire buhiri dahrehtirore cũre yʉhʉre. Yʉhʉre to macʉnore ño payoerana yʉ Pʉcʉ cʉ̃hʉre ño payoerara mʉsa. Tiro jira yʉhʉre warocariro —nire Jesu. {^z5Yʉ Pʉcʉ yariarinare to masoriro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ yʉ cahmainare masoihtja. yYʉ Pʉcʉ yʉhʉre, to macʉnore, cahĩna. à jiro to yoarire yʉhʉre ño pahñona. Ahri mipʉ to tuaa mehne yʉ yoari yʉhdoro tiro payere yoa dutirohca yʉhʉre. To ã yoa dutichʉ to tuaa mehne yoa ñoihca yʉhʉ. à jina ñʉ cʉanahca mʉsa. 3x_à yoa Jesu tinare õ sehe ni yahure: —Potocã mʉsare niita nija. Yʉhʉ, Cohamacʉ macʉno, yʉ mʉ sʉro yoaeraja. Yʉ Pʉcʉ to yoarire ñʉcʉ, tíre yoaja. twaTo ã nichʉ judio masa sã pʉhtoa sehe tiro mehne tuaro suaa, tó pano ti niriro yʉhdoro tirore wajã duare. Sabado dachore sã sori nʉmʉre cʉ̃irore to noariro yoachʉ ñʉa tina suare. à suaa tiro Cohamacʉre “Yʉ Pʉcʉ” to nichʉ tʉhoa, tina sehe tó pano ti niriro yʉhdoro sua namoha tjoa. “ ‘Yʉhʉ Pʉcʉ’ nino, Jesu to basi ‘Cohamacʉ mehne cʉ̃no potori jija’, ni wacũca tiro”, ni tʉhoture judio masa sã pʉhtoa. Jesu Cohamacʉ to warocariro jira Bv}à tirore ti yahusãa duachʉ masino Jesu sehe õ sehe ni yahure tinare: —Yʉ Pʉcʉ mipʉre dahrasinina. Yʉhʉ cʉ̃hʉ dahrasinii nija —ni yahure tirore yahusãa duainare. u1à yoa Sabado jichʉ Jesu dohatirirore to dohatiare to cohãchʉ masia judio masa sã pʉhtoa sehe tirore ñʉ tuhtia, yahusãa dua dʉcare. Vt%To ã niri baharo dohatiriro cjiro sehe sã judio masa pʉhtoa tirore sinituina cjiri cahapʉ sʉro, õ sehe ni yahuha tinare: —Jesu wama tiriro yʉhʉre noariro wahachʉ yoahre —ni yahuha tiro. s{Baharo Cohamacʉ wʉhʉi Jesu tirore piti boca, õ sehe ni yahure: —Tʉhosiniga mʉhʉ yʉhʉre. Mipʉre noano pjacʉ tira mʉhʉ. Ñaare yoa namoi tjiga. Pari turi ñaare yoa namocʉ mʉ dohatiriro yʉhdoro wahaihca mʉhʉ —nire Jesu tirore. r5 Tói masa payʉ ti jichʉ ñʉno Jesu sehe waha tuhsʉha. à jiro dohatiriro cjiro sehe tirore noariro wahachʉ yoarirore to wamare masieraha. ^q5 —¿Tíre mʉhʉre ã niriro sehe diro baro jijari tiro? —ni sinituha tina. *pM —Yʉhʉre yʉ dohatiare cohãriro sehe õ sehe nire yʉhʉre: “Mʉ coãri cahsarore na, wahaga”, nire tiro yʉhʉre —ni yʉhtiha dohatiriro cjiro. o Tí dachoi Jesu to ã yoachʉ ñʉa judio masa sã pʉhtoa sehe dohatiriro cjirore õ sehe ni yahuha: —Michare Sabado dacho mari sori nʉmʉ jipachʉta mʉ coãri cahsarore naahna mʉhʉ. à yoacʉ mari dutiare yʉhdʉrʉcai nina mʉhʉ —niha tina tirore. n To ã nichʉta dohatiriro sehe to coãri cahsarore naa, ducu dʉcare. Tí dacho Sabado judio masa sã sori nʉmʉ jire. Wm'—Wahcãrʉcaga. Mʉ coãri cahsarore naa, wahaga —nire Jesu tirore. glGTo ã nichʉta dohatiriro õ sehe ni yʉhtire: —Tí co to ñuhmichʉ yʉhʉre co jiri copapʉ naboriro mariahna. Tí copapʉ yʉ ña mio duapachʉta paina sehe yʉ pano ã ña mio mʉhtarucura —nire tiro Jesure. =ksTói to coãchʉ ñʉno to ã yoari pja dohatiriro jichʉ masire Jesu tirore. à masino tirore õ sehe ni siniture: —¿Pjacʉ dohatia marieriro ji duajari mʉhʉ? —nire Jesu. Djà yoa tói treinta y ocho cʉhmari waro dohatiriro jire. @iyTópʉ buharo tí copa macaa core cãa tahari ñuhmichʉ yoa mʉjare anjo. Tí copa macaa co ñuhmiri baharo ña mio mʉhtariro sehe dohse jiare dohatiare cjʉariro noariro wahare.] 6heTí tahti pocai payʉ dohatiina coãre. Capari ñʉeraina, cʉ̃ bʉhʉsehe dahporo ñaina, pjacʉ bʉhaina tina tí copa cahai jia, [co ñuhmi mʉa mʉjanore cohtaa nire. /gWTói oveja wama tiri sopaca cahai cuhsʉri copa jihre. Sã judio masa ya mehne nia Betesda wama tiri copa jihre. Tí copa cahai cinco tihamahnoera tahti poca jihre. jf OBaharo judio masa Cohamacʉre sã ño payori bose nʉmʉri jichʉ Jesu Jerusalẽpʉ sʉre tjoa. ?ew6Jesu Judea yahpapʉ jiriro Galilea yahpapʉ to sʉri baharo pʉhtoro macʉnore noariro to waharire mari quihõchʉ pʉa taha Cohamacʉ to tuaa mehne yoa ño tuhsʉre Jesu.dy5Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni tʉhotuha tiro: “Jesu yʉhʉre to ã ni yahuri pjaihta juaro surua wahari jire”, ni tʉhotuha pʉhtoro sehe. “Potocãta nino niri jira yʉhʉre” nino, tiro jipihtina to coyea mehne Jesure wacũ tuaha. 'cG4—¿Noho waroi sʉ̃ jichʉ noariro wahari tiro? —ni sinituha tiro to cahamacare. —Canʉre cohari pja baharocã juaro suruhre tirore —niha tina. }bs3à tjuaarucurirore to cahamaca tirore piti boca, õ sehe ni yahuha: —Mʉ macʉ catihre —ni yahuha tina tirore. a+2—Tjuaahga. Mʉ macʉ catica —nire Jesu. To ã nichʉ tʉhoro, “To niriro seheta catirohca yʉ macʉ” nino, pʉhtoro tjuaa wahare. z`m1To ã nichʉ pʉhtoro sehe õ sehe nire: —Pʉhtoro, yʉ macʉ to yariahto pano taga —nire tiro Jesure. #_?0To ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Cohamacʉ tuaa mehne yʉ yoachʉ ñʉerana, ne yʉhʉre wacũ tuaerara mʉsa —nire Jesu tirore. W^'/Tuhsʉ, Jesu Judeapʉ jiriro Galileapʉ to sʉchʉ pʉhtoro tʉhoha. Tíre tʉhoro Jesu cahapʉ wihire: —Yʉ macʉ yariaro nihre. à yoa tirore noariro wahachʉ yoai taga —ni tuaro mehne pjire tirore. i]K.à yoa Canápʉ Galileai jiri macapʉ core vino to wahachʉ yoari macapʉ wahaa wahai sã tiro mehne. Caná cahai jiri macai Capernau wama tiri macai jipihtina bui pʉhtoro docai jiriro pʉhtoro macʉno dohatiro niha. (\I-à jia Galileapʉ to sʉchʉ tó macaina tirore noano piti bocare. Tó pano Jerusalẽi bose nʉmʉi Jesu Cohamacʉ tuaa mehne to yoachʉ ñʉrina jire tina. S[,Wahmanopʉre õ sehe nia tire tiro: “Cohamacʉ yare yahu mʉhtarirore to ya yahpa macaina tirore ño payoerara. à jia yʉhʉre ño payoerara õ macaina õi yʉ bʉcʉariro jichʉ”, nia tire Jesu. KZ+Pʉa dacho baharo Jesu sãre Galilea yahpapʉ sʉho wahare. Y *Õ sehe nire masa numinore: —Wahmanopʉre mʉ yahurire tʉhona, Jesure cahmahi. Mipʉ pinihtare Jesu to durucuare tʉhona tirore wacũ tuana, tirore cahmaja. à jina tiro sehere tʉhona ahri yahpa macainare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoariro potocã to jichʉ mipʉ sã masija —nire masa Samaria macaricorore. Pʉhtoro macʉnore dohatirirore noariro wahachʉ yoaha Jesu Tí pjare Samaria macaricoro “Yʉ yoari cjirire tiro yahu pahñore”, to ã nichʉ tʉhoa Samaria macaina payʉ Jesure wacũ tua, tirore cahmaha. *UM&Wese pʉro to yaina dahraina toaeraina ti jipachʉta to toaa dichare tinare naa dutiro warocara. Tó seheta masare buhe mʉhtaeraina mʉsa jipachʉta yʉ yaina cjihti yoa duticʉ warocaja mʉsare. Paina sehe tinare buhe mʉhta tuhsʉre. Ti buherinapʉre pari turi buhe namona, yʉ yaina jichʉ yoanahca mʉsa sehe. à jina buhe mʉhtaina sehe ti yoadohoro mehne painare yʉ yaina jichʉ yoanahca mʉsa —nire Jesu. iTK%“Cʉ̃iro toa mʉhtariro jira. Pairo sehe toaa dichare nariro jira”, nia tiha panopʉ. Tí potocã tjira. Ti ã niriro seheta cãina yʉ yare yahu mʉhtaina jira. Paina sehe yʉ yare buhea yʉ yaina jichʉ yoaina jira. ]S3$Toaa dichare naainare ti wapariro seheta yʉ yaina cjihti naainare yʉ yare buheinare ti ã yoari wapa tinare noano yoaihtja yʉhʉ. Ti ã buhechʉ tʉhoa yʉ buheare tʉhoina yʉ yaina sehe Cohamacʉ mehne jipihtia dachoripe jirucuahca. à jia tinare buhe mʉhtaina, baharo yʉ yaina jichʉ yoaina cʉ̃hʉ cʉ̃no potori wahcherucuahca. ZR-#“Cuatro sʉ̃ri dʉhsara dicha naahto”, wese pʉro to niriro seheta mʉsa sehe ni tʉhotuena tjiga. “Cohamacʉ yare sã yahuhto dʉhsasinina”, ni tʉhotuena tjiga. Potocã niita nija mʉsare. Mipʉ pinihtare masare ñʉga. Dicha tichʉ mʉsa naari pja to jiriro seheta, mipʉ pinihta masa yʉ buheare ti tʉhohti pja jiro nina. Q"—Masa sehe chʉ ji coara. Yʉhʉre warocariro to cahmaare yoacʉ ji coaja yʉhʉ sehe to yoa dutiriro seheta yoa pahñocʉ tacʉ. P9!To ã nichʉ tʉhona sã basi õ sehe ni durucui: —¿Paina tirore chʉare wa tuhsʉari? —nii sã basi. Sã ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahure: WO' —Soro jia chʉare cjʉaja yʉhʉ. Tíre mʉsa masierara —nire tiro. gNGTí pjare sã Jesu buheina sehe tirore tuaro chʉ dutimai: —Buheriro, chʉga —nimai sã. PMTo ã nichʉ tʉhoa tí maca macaina sehe Jesure ñʉa taa nire. L—Yʉ yoari cjirire yahu pahñorirore ñʉna taga mʉsa. Tiro potocãta Cristo jiboca pa tehe nino —niha ticoro. bK=à jiro numino to siture tói duhu daponoca, macapʉ waha, masare yahuro, õ sehe niha: ^J5To ã ni yahuchʉ waro wihina sã to buheina sehe Jesu numino mehne to durucuchʉ ñʉna, cʉaa wahai. à cʉapanahta “¿Dohse cahmajari mʉhʉ? ¿Dohse nii nijari mʉhʉ ticorore?” ni sinitu ñʉerahi. =Iu—Yʉhʉta jija Cristo —niha Jesu ticorore. \H1To ã nichʉta ticoro õ sehe ni yʉhtiha: —Mesia, “Cristo” ti niriro sehe masare yʉhdʉchʉ yoahtiro, to tahti cjihtire masija yʉhʉ. Tiro taro, marine jipihtiare buhe pahñonohca —niha ticoro. 4GaCohamacʉ pjacʉ marieriro to jichʉ masa tirore ñʉerara. à jia tirore ño payoa, ti noano tʉhotua mehne tirore noano potocã ño payoro cahmana masare —niha Jesu. "F=Mipʉre baharopʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉre potocã ño payoina ti noano tʉhotua mehne tirore ño payoahca. Tó sehe mari ño payochʉ cahmana Cohamacʉ. E5Mʉsa sehe mʉsa ño payorirore masierara. Masare yʉhdʉchʉ yoahtiro judio masʉnota jira. à jina sã judio masa sehe sã ño payorirore masija. D—Numino yʉhʉre tʉhosiniga. Baharopʉ ahdʉ tʉ̃cʉi, Jerusalẽpʉ cʉ̃hʉre mari Pʉcʉre ño payosi mʉsa. xCiSã ñʉchʉsʉma cjiri ahdʉ tʉ̃cʉpʉ Cohamacʉre ño payoa tiha. à jina mʉsa sehe judio masa “Jerusalẽi Cohamacʉre ño payoro cahmana masare”, nia tire mʉsa judio masa —niha ticoro. To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: }BsTo ã nichʉ tʉhoro õ sehe niha ticoro: —Ne, Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jira mʉhʉ, yʉ tʉhotuchʉ. A—Manʉ marienicoro jija yʉhʉ —niha ticoro. —Potocãta nimana mʉhʉ. Mʉhʉ cinco tahari manʉ ti tuhsʉmare. Tuhsʉ, mipʉre mʉhʉ mehne jiriro mʉ manʉ jierara. à yoa “Manʉ marienicoro jija” nico, potocãta nimana mʉhʉ —niha Jesu ticorore. @"?=To ã nichʉ Jesu ticorore õ sehe ni yahuha: —Tí pja pinihta mʉ manʉre pjico wahaga. Pji tuhsʉ õpʉ taga tiro mehne —niha Jesu ticorore. 7>gTo ã nichʉ tʉhoro numino sehe õ sehe niha: —Ne pari turi yʉ ñahma yapioerahto sehe tí core waga yʉhʉre. à jico pari turi ne õpʉre co wasi —niha ticoro. ;=oYa co sehere sihniina ne pari turi ñahma yapiosi. à jia ya core sihniina Cohamacʉ mehne ã jirucuahca. Ma pohtapʉ co to ã wijaarucuro seheta ya co ne pihtisi —niha Jesu. s<_ To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Jipihtina ahri core sihniina, pari turi ñahma yapioahca. };s Mari ñʉchʉ cjiro Jacobo panopʉ macariro ahri copare marine cũa tiha. Tiro, to pohna, to nuina cʉ̃hʉ ahri core sihnia tiha. “Paye core waboa yʉhʉ” nicʉ, ¿Jacobo yʉhdoro masiriro jijari mʉhʉ, ã ni tʉhotucʉ? —niha ticoro. J:  To ã nichʉ tʉhoro ticoro õ sehe ni yʉhtiha tirore: —Ne mʉhʉre situ mariahna. Wiho mejeta ahri copa cʉãri copa jira. ¿Ã jicʉ ahri catichʉ yoaa core nohopʉ wabocari mʉhʉ? 9 To ã niri baharo Jesu ticorore õ sehe ni yahuha: —Mʉhʉre Cohamacʉ to yoadoho duarire masico, mʉhʉre core sinirirore masico, mʉhʉ yʉhʉ sehere siniboa. Mʉ ã sinichʉ paye co sehere waboa yʉhʉ. Tí co sehe catichʉ yoara —niha Jesu ticorore. ]83 —Mʉhʉ judio masʉno jira. Yʉhʉ sehe Samaria macaricoro jija. ¿Dohseacʉ yʉhʉre core sinijari mʉhʉ? —niha ticoro Jesure. Judio masa Samaria macainare ñʉ tuhtiina jira. à jiro ticoro ã niha. m7SSã to buheina sehe macapʉ chʉare sã nuchʉna wahari baharo cʉ̃irota tiro tói tjua nuju sʉre. à so nuju sʉro Samaria macaricoro tí copapʉ co waro to wihichʉ Jesu ticorore core siniha: —Core waga yʉhʉre —niha. 6Q5Tói Jacobo cjiro co to naari copa jire. à yoa Jesu sehe yoaropʉ tariro cjiro jiro, tiro wahya yʉhdʉaro tí copa dʉhtʉ cahai nuju sʉre. Tí pja tói to so nuju sʉri pja cohari pja waro jire. 24]à yʉhdʉ wahcãna Samaria yahpai jiri macapʉ Sica wama tiri macapʉ sʉhi. Tí maca cahai panopʉ macariro Jacobo cjiro to macʉno José cjirore to wari yahpa jire. Q3Tópʉ wahana Samaria yahpare sʉ yʉhdʉ wahcãna tana nihi sã. 2yFariseo curua macaina ti ã masichʉ tʉhoro Jesu sehe Judea yahpai jiriro Galilea yahpapʉ sãre sʉho tjuaa wahare. o1WTi ã tʉhorocapachʉta Jesu sehe to basi masare bautisaerare. Sã to buheina sehe masare bautisahi. 0 Jesu João yʉhdoro payʉ buheinare to cjʉachʉ João yʉhdoro masare to bautisachʉ fariseo curua macaina tʉhorocaha. U/#$Cohamacʉ macʉnore wacũ tuaina sehe Cohamacʉ catia mehne ã catirucuahca. To macʉnore cahmaeraina sehe Cohamacʉ catia mehne jisi. à jiro Cohamacʉ tinare tuaro buhiri dahrerohca —niha João. .#Cohamacʉ to macʉnore tuaro cahĩna. à jiro jipihtina bui ti pʉhtoro ji dutire to macʉnore. Jipihtia pʉro ji dutire tirore. -"Ahriro Cristore Cohamacʉ warocarirore Espíritu Santo ya tuaare cũ pahñona Cohamacʉ. à jiro tiro Cohamacʉ ya durucuare yahura. u,c!Mʉanopʉ tariro to yahuare masa tʉhoa, tíre cahmaa, “Cohamacʉ potocã niriro jira”, nia nina tina. x+i To ñʉri cjirire, to tʉhori cjirire tiro yahura. To ã yahupachʉta to yahuare masa sehe ne tʉho duaerara. *à ni tuhsʉro õ sehe ni namoha João: —Mʉanopʉ tariro jipihtina yʉhdoro tuariro jira. Ahri yahpapʉ jiina jina ahri yahpa macaina jija mari. à jina ahri yahpa macaare durucuja mari. Mʉanopʉ tariro sehe jipihtina yʉhdoro tuariro jira. )5Cristo sehere wacũ tuaro cahmana masare. Yʉhʉ sehere wacũ tuaeraro cahmana masare —ni yʉhtiha João. Cohamacʉ macʉno mʉanopʉ tariro jira p(YCristo mehne masa ti wahachʉ ñʉcʉ tuaro wahcheja. Õ sehe jira tí: Wamomaca dʉhtericoro to manʉno mehne jiro wahara. Wamomaca dʉhtehtirore cohtariro sehe dʉhtehtiro to namo tichʉ ñʉno to durucuchʉ tʉhoro tuaro wahchera. à jicʉ yʉhʉ wamomaca dʉhtehtirore cohtariro to wahcheriro seheta Cristo mehne masa ti wahachʉ ñʉcʉ tuaro wahcheja. s'_“Cristo jieraja”, yʉ nichʉ tʉhore mʉsa. à jierapaihta to pano to waroca mʉhtariro jija yʉhʉ. &Ti ã nichʉ tʉhoro João õ sehe ni yʉhtiha: —Tiro tuariro to jichʉ Cohamacʉ sehe tirore ã jichʉ yoariro jira. %{à jia tina João cahapʉ sʉa, tirore õ sehe ni yahuha: —Buheriro, Jordão sie coapʉ mʉhʉ mehne jiriro “Tiro tjica”, mʉ niriro sehe mipʉre masare bautisaro nina. To ã yoachʉ jipihtina tiro cahapʉ dihta wahara —niha tina Joãore. s$_Tí pjare João buheina mehne macaina mahainacã judio masʉno mehne bautisaa macaare durucua niha. K#Tirore ti peresu yoahto pano Enóni masare bautisaro niha João. )"KJoão cʉ̃hʉ masare bautisaro niha Enón wama tiri macai. Enón Salim wama tiri maca cahai jire. Tói dia jire. Tói dia jichʉ João bautisaro niha masare. !Baharo Jesu sãre to buheinare Judea yahpapʉ sʉho wahare. Tópʉ sʉro tó macaina mehne mahaa dachoricã tjua, tinare bautisare.  7Quihõno yoaina sehe yʉhʉre, yʉ buhea cʉ̃hʉre cahmana. Cohamacʉ yoadohoro mehne to yare ti yoaare yʉ noano bajuro dahrechʉ bʉo tierara tina. à jia yʉhʉre buhriaro yoaro sehe jirirore cahmana —ni yahuri jire Jesu. Pari turi João masare bautisariro Jesure yahuha 9kJipihtina ñaare ã yoarucuina baro ti ñaa yoaare duhu duaerara. à jia buhriaro to bajuro dahrero seheta ti ñaa yoarire “Bajuro dahreri” nia, yʉhʉre cahmaerara tina. >uYʉhʉ Cohamacʉ macʉno ahri yahpapʉ tacʉ buhriaro to noano marine to ñʉ masichʉ yoaro seheta Cohamacʉ yare noano masichʉ yoaja. Yʉ ã masichʉ yoapachʉta, yʉhʉre wacũ tuaeraina sehe yʉhʉre cahmaerara. Ti ñaa yoaa sehere noano cahmana. Ti ã cahmari buhiri tinare buhiri dahre duti tuhsʉre. ’Yʉhʉre Cohamacʉ macʉnore wacũ tuainare ne buhiri dahresi Cohamacʉ. Yʉhʉre wacũ tuaeraina pinihtare Cohamacʉ buhiri dahre duti tuhsʉre. Masa yʉhʉre Cohamacʉ macʉnore cʉ̃irota jirirore ti wacũ tuaerari buhiri buhiri dahrerohca tinare. 7gCohamacʉ yʉhʉre to macʉnore masare buhiri dahre dutiro warocaerare ahri yahpapʉre. Masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoahtiro cjihto sehere yʉhʉre warocare. 2]à ni tuhsʉ õ sehe ni namori jire Jesu: —Cohamacʉ jipihtina ahri yahpa macainare tuaro cahĩna. à jiro yʉhʉre to macʉnore cʉ̃irota jirirore Cohamacʉ warocare jipihtina yʉhʉre wacũ tuaina pichacapʉ ti wahaerahto cjihtore. à jia Cohamacʉ ya catia mehne ã catirucuahca tina. (IYʉhʉre ti ã yoari baharo jipihtina yʉhʉre wacũ tuaina jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã jirucuahca —niri jire Jesu. Cohamacʉ jipihtinare cahĩna Panopʉre masa marienopʉ Moise cjiro bronce wama tiri comaa mehne ti yoarirore agãre yucʉcʉ ti dapodʉ sohtoapʉ duhu õ dapoha. Yʉhʉ cʉ̃hʉre masʉno Cohamacʉ warocarirore tiro agãre to duhu õ daporiro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉre duhu õ dapoahca. mS ’Ne cʉ̃iro mʉanopʉ Cohamacʉ cahapʉ wahariro ne pari turi tjua tasi. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yʉhʉ dihta mʉanopʉ jiriro ahri yahpapʉ tahi. (à jicʉ yʉhʉ dihta Cohamacʉ yare mʉsare yahu masija.) uc Ahri yahpa macaa mehne masa ti masa bajuari mehne mʉhʉre piti dahre yʉ buhe mʉhtarire “Potocã tjira”, nierara mʉsa. à nierana piti dahre buhero marieno Cohamacʉ yare yʉ yahuchʉ cʉ̃hʉre “Potocã tjira”, nisi mʉsa.  Potocã mʉhʉre niita nija. Sã masirire, sã ñʉrire sã yahuja. Sã ã yahupachʉta ne mʉsa sã coyea judio masa ne tʉho duaerare.   To ã nichʉ tʉhoro õ sehe niri jire Jesu: —Mʉhʉ judio masare buheriro jipaihta, ¿dohseacʉ yʉ niare tʉhoerajari? B —Mʉ niare noano masieraja —niri jire Nicodemo. -SEspíritu Santo masare Cohamacʉ pohna to yoachʉ wihnono yoaro sehe jira. Wihnono to tariropʉ tara. To taro coa tachʉ mari tʉhoja. à tʉhopanahta to tarirore, to waharirore ne masieraja. Tó seheta yoara Espíritu Santo masare Cohamacʉ pohna jichʉ yoaro —niri jire Jesu Nicodemore. “Pari turi masa bajuariro yoaro sehe wahariro dihta mari pʉhtoro Cohamacʉ mehne ji masina”, yʉ nichʉ, tʉho wisiecʉ tjiga. {Numia nijipocosanumia jia, macanacãre masa bajuachʉ yoara. Espíritu Santo sehe masare Cohamacʉ pohna jichʉ yoara. 7—Potocã niita nija mʉhʉre. Co mehne, Espíritu Santo to tuaa mehne pari turi masa bajuariro dihta mari pʉhtoro Cohamacʉ mehne ji masina. mS—Cuenah. ¿Bʉcʉro sehe dohse yoa pari turi masa bajuabocari tiro? To pocoro niji suhtiropʉ majare sãa, pari turi bajua masieraboca tiro —niri jire Nicodemo. To ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yʉhtiri jire tjoa: OTo ã nichʉ tʉhoro Jesu sehe õ sehe ni yahuri jire: —Potocã mʉhʉre niita nija. Pari turi masa bajuariro yoaro sehe wahariro dihta mari pʉhtoro Cohamacʉ mehne ji masina —niha Jesu. J  Cʉ̃ ñami tiro Jesu cahai ta, tiro mehne õ sehe ni sʉhʉduri jire: —Buheriro, mʉhʉ Cohamacʉ to buhe dutiro to warocariro mʉ jichʉ sã masija. Mʉhʉ payʉ tahari Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñona. Cohamacʉ mʉhʉre to yoadohoerachʉ, mʉhʉ sehe to tuaa mehne ne ã yoa ñoaeraboa —niri jire Nicodemo Jesure. s  aTí macai Nicodemo wama tiriro, judio masa pʉhtoa mehne macariro jire. Tiro fariseo curua macariro jire. n UTiro masa ti tʉhotuare noano masire. à masino masa ti tʉhotuare painare ne sinitu ñʉerare.| qTi ã wacũ tuapachʉta Jesu masa ti wacũare noano masino, “Yʉhʉre ã wacũ tuarucuahca”, ni tʉhotueraha.  1Pascua bose nʉmʉri jichʉ Jesu Jerusalẽpʉ jire. Tói to jichʉ masa payʉ Cohamacʉ tuaa mehne to yoa ñochʉ ñʉa tirore wacũ tuare. oWà yoa to yariari baharo, to masa wijaari baharo sã to buheina sehe to niri cjirire wacũna, Cohamacʉ yare ti joari pũre Jesu to yahuri cʉ̃hʉre “Tí potocã tjira”, ni wacũi sã. Jipihtina ti wacũare Jesu masina wgTo ã nichʉ tina tirore noano tʉhoerare. Jesu “Ahri wʉhʉre” nino, to pjacʉre nino niri jimare. #—Tia dacho mehne ahri wʉhʉre tuhsʉsi mʉhʉ. Cuarenta y seis cʉhmari waro ti yoari wʉhʉ jira ahri wʉhʉ —nire tina Jesure. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Ahri wʉhʉre mʉsa cohãchʉ tia dacho wahaboroi tuhsʉihtja yʉhʉ —nire Jesu tinare. *MJesu to ã yoari baharo sã coyea judio masa pʉhtoa tirore õ sehe ni siniture: —¿Dohseacʉ mʉhʉ ahrinare Cohamacʉ wʉhʉpʉre jiinare cohã wiori? Cohamacʉ mʉhʉre tíre yoa dutiriro to jichʉ Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñoga mʉhʉ sã ñʉhti cjihtire —nire tina Jesure. 0YTo ã yoachʉ ñʉna sã to buheina sehe Cohamacʉ yare ti joari pũi to niri cjirire wacũi: “ ‘Cohamacʉ, mʉ wʉhʉre tuaro cahĩja. à cahĩcʉ mʉ wʉhʉre ñano ti yoachʉ ñʉcʉ tuaro cahyaja yʉhʉ’, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi”, ni wacũi sã Jesu buheina. !;à yoa tuhsʉ bujaare duainare õ sehe nire: —Mʉsa bujaare na wijaahga. Yʉ Pʉcʉ ya wʉhʉre pache duari wʉhʉ yoaena tjiga —nire Jesu tinare. #à boca sʉro yuta dari mehne tjanari da yoa, tinare jipihtinare sopacapʉ tjana nʉnʉ wionocare. Oveja, wachʉa cʉ̃hʉre tjana nʉnʉ wionocare tiro. à yoa niñeru cohtotaina ti mesarire na majareroca doca cũnocare. Ti niñeru tʉri cʉ̃hʉre doca sitenocare. ?wTópʉ sʉro tiro Cohamacʉ wʉhʉpʉ sãa sʉro, wachʉare, ovejare, bujaare duainare boca sʉre. Tuhsʉ, niñerure cohtotaina ti mesaripʉ ti dujichʉ tina cʉ̃hʉre boca sʉre. }s Pascua jichʉ judio masa sã bose nʉmʉri cjihti mahanocã dʉhsatjiãhre. à jiro Jesu Jerusalẽpʉ sʉre. 9~k Baharo Jesu to pocorore, to bahanare, sãre to buheina cʉ̃hʉre Capernaupʉ sʉho sʉre. Tópʉ sʉna, mahaa dachoricã tjuasinii sã. Jesu Cohamacʉ wʉhʉpʉre sʉha N} Canái Galileai jiri macai Jesu core vino to wahachʉ yoari cjiri coã to bajuamehne dʉcari jire. à yoaro painare to tuaare ñore Jesu. To ã ñori baharo sã to buheina tirore wacũ tuai. n|U õ sehe ni yahure: —Paina masa noaa core vinore wa mʉhtana. Masa ti noano sihniri baharo ña curea core wara tina. Mʉhʉ sehe noaa core wihbo, baharo curero tí core ware sãre —nire wʉhʉ macariro wamomaca dʉhterirore. #E~}0|b{z^xwwvIttss@qq.pp%o]nn mlkjj]iii9hgfeeledqcbbah```_^n]]\|[ZZ'YXXWWPVV1UUTSSRRmRQYPPNNMoLKJIIWHGFEDCCB_A@@>=<<;?:"99I8s77[665a4m322100 /.y--k,+*)('&&#%$#"" !` 80:tp!o0H } "Dp0# M  Sã cʉ̃hʉ tirore ñʉna, õ sehe ni sinitu ñʉhi Jesure: —¿Buheriro, ahriro dohsearo capari ñʉerariro masa bajua tiari? ¿Ñaare yoaa tiari ã waharo? ¿O to pʉcʉsʉma sehe ñaare yoaa tiari to ã wahachʉ? —ni sinitu ñʉhi sã sehe Jesure. L - à yoa Jesu sã to buheina mehne mahai wahana pairore capari ñʉerarirore boca sʉi. Tiro wahma masa bajuaropʉta capari ñʉerariro jia tiha. K7;To ã nichʉ tʉhoa tina sehe tãare na, tirore doca duamare. Ti ã doca duapachʉta Jesu sehe Cohamacʉ wʉhʉi jiriro duhti wijaa wahare.{Jo:—Potocã mʉsare niita nija. Abrahã to jihto pano yʉhʉ sehe ji mʉhta tuhsʉa tii —nire Jesu tinare. SI9To ã nichʉ tina õ sehe ni yʉhtire: —Mʉhʉ cincuenta cʉhmari cjʉaerasinica. Abrahã cjiro panopʉ macariro jira. ¿Mipʉre tiro cjirore mʉhʉ dohsea masiboari? —nire judio masa Jesure. |Hq8Ahri yahpapʉ yʉ tahtore mari ñʉchʉ cjiro Abrahã cjiro masia tiha. à masino tiro wahchea tiha —nire Jesu. PG7Mʉsa sehe yʉ Pʉcʉre ne masierara. Yʉhʉ sehe tirore masija. “Tirore masieraja” nicʉ, mʉsa yoaro seheta mahñoa payʉriro jiboa yʉhʉ. Potocãta tirore masija. à jicʉ to dutiare yoaja. F6Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yahu namore: —Yʉhʉ yʉ basi “Tuariro jija yʉhʉ” nicʉ, tuariro jieraboca yʉhʉ. Yʉ Pʉcʉ sehe “Tiro tuariro jira”, nina yʉhʉre. “Sã yairo Cohamacʉ”, mʉsa niriro sehe yʉ Pʉcʉ tjira. hEI5¿Sã ñʉchʉ cjiro Abrahã yʉhdoro tuajari mʉhʉ? Tiro cjiro, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri cʉ̃hʉ yariaa wahaha. ¿Mʉhʉ sehe diro baro jijari mʉhʉ ã ni durucucʉ? Mʉhʉ ã niboriro jierara —nire tina. kDO4To ã nichʉ tʉhoa õ sehe nire tina: —Mipʉ pinihtare tʉho masierariro, watĩno to cohtotariro mʉ jichʉ sã noano masija. Abrahã cjiro yariaa wahaha. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri cʉ̃hʉ yaria pihtia wahaha. à jicʉ “Yʉ dutiare yoariro jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã jirucurohca” nicʉ, ¿dohse nicʉ ã nijari mʉhʉ? zCm3Potocãta mʉsare nii nija. Yʉ dutiare yoariro jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã jirucurohca —nire Jesu. uBc2Yʉhʉre masa ti ño payohtire macaeraja yʉhʉ. Yʉ Pʉcʉ sehe masare yʉhʉre ño payo dutira. Tiro pinihta yʉ jia tiare noano ñʉ masino, ãta ño payo dutira. Tuhsʉ, yʉhʉre ti cahmaerari buhiri buhiri dahreriro jirohca tiro. 7Ag1Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni yʉhtire Jesu: —Tʉho masierariro, watĩno to cohtotariro jieraja yʉhʉ. Yʉ Pʉcʉre ño payoja. Mʉsa sehe yʉhʉre ño payoerara. U@#0To ã nichʉ tʉhoa judio masa tirore õ sehe nire: —“Mʉhʉ Samaria macariro jira. à jicʉ tʉho masierariro watĩno to cohtotariro jira mʉhʉ”, sã niri potocã tjira —nire tina Jesure. =?s/Cohamacʉ pohna sehe to durucuare tʉhora. To pohna jierana, to durucuare tʉho duaerara mʉsa —nire Jesu tinare. Abrahã cjiro to jihto pano Cristo sehe ji mʉhta tuhsʉa tiha > .“Mʉhʉ ñano yoariro jira”, yʉhʉre ni masierara mʉsa. ¿Potocã mʉsare yʉ yahupachʉta dohseana tʉhoerajari mʉsa? Y=+-Yʉhʉ sehe mʉsare potocã yahuja. à yʉ yahuchʉ yʉhʉre tʉhoerara mʉsa. e<C,Mʉsa pʉcʉ sehe watĩno jira. à jina watĩno cahmaa sehere yoa duara mʉsa. Ahri yahpa wahmanopʉ to ji dʉcachʉpʉ, mipʉ cʉ̃hʉre tiro masare wajãrucuriro jira. Tirore potocã durucua mariahna. à jiro tiro potocã ne durucuerara. Tiro wahmanopʉre mahño mʉhta dʉcariro jia tiha. à jiro tiro ã mahñorucuriro jiro, mahñoare yahura. z;m+¿Dohseana yʉ durucuare tʉhoerajari mʉsa? Yʉ yahuare tʉhona bihoerara mʉsa. à jina tʉho duaerara mʉsa. u:c*Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Cohamacʉ mehne macariro jicʉ, õpʉre tahi. à jina Cohamacʉ mʉsa Pʉcʉ to jichʉ yʉhʉre cahĩboa mʉsa. Yʉ mʉ sʉro taerahi yʉhʉ pinihta. Cohamacʉ to warocachʉ tahi õpʉre. b9=)Mʉsa pʉcʉ to yoariro seheta yoara mʉsa —nire Jesu tinare. To ã nichʉ tina õ sehe ni yʉhtire: —Wamomaca dʉhtemahnoeraina pohna jieraja sã. Cʉ̃irota jira sã Pʉcʉ. Tirota jira Cohamacʉ —nire tina. 8(Cohamacʉ yʉhʉre potocã to yahuare mʉsare yʉ yahupachʉta yʉhʉre wajã duara mʉsa. Abrahã cjiro sehe ne ã yoaera tiha. g7G'—Abrahã cjiro panopʉ macariro sã ñʉchʉ cjiro jia tiha. à jiro watĩno sã pʉcʉ jierara —ni yʉhtire tina. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Abrahã panamana jina, to yoariro seheta yoaboa mʉsa. .6U&Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to masichʉ yoari cjirire yahuja mʉsare. Yʉ ã yahupachʉta mʉsa pʉcʉ watĩno mʉsare to dutiare yoara mʉsa cʉ̃hʉ —nire Jesu tinare. 5-%Abrahã cjiro panamana ji turiaina mʉsa jichʉ masija. à jipanahta yʉ yahua sehere tʉho duaerara mʉsa. à jina yʉhʉre wajã duara mʉsa. -4S$à jina yʉhʉ Cohamacʉ macʉno ñaare yʉ duhuchʉ yoarina jina potocãta ñaare duhurina jira mʉsa. (à jina tí ñaa cahamaca yoaro sehe ji namoerara mʉsa.) ?3w#Cahamacʉno sehe to pʉhtoro ya curua macariro jipihtia dachoripe jirucuerara. à jiro painare dutiriro jierara. Tí wʉhʉ macariro sehe to macʉno sehe jipihtia dachoripe potocãta tí curua macariro jira tiro. (Yʉhʉ sehe Cohamacʉ macʉno jija. à jicʉ dutiriro jija. Mʉsa ñaa yoaare duhu dutiihtja.) p2Y"Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe nire tiro: —Potocã mʉsare niita nija. Jipihtina ñaare yoaina sehe ti ñaa yoaare duhu masierara. à jia tí ñaa sehe ti pʉhtoro yoaro sehe jira. à jiina jia cahamaca yoaro sehe jira tina. '1G!To ã nichʉ tʉhoa tina õ sehe ni yʉhtire: —Sã sehe panopʉ macariro Abrahã cjiro panamana ji turiaina jija. à jina ne paina ti cahamaca jieraja sã. à jicʉ “Cahamaca yoaro sehe ji namosi” nicʉ, ¿dohse jiro baro sãre ã nijari mʉhʉ? —ni siniture tina Jesure. 05 à jina potocã masinahca mʉsa. Potocã jiare masina, ñaa yoaare duhu masinahca. à jina cahamaca yoaro sehe ji namosi mʉsa —nire Jesu tinare. '/Gà jia paina judio masa Jesure wacũ tuare. à jiro Jesu tinare õ sehe ni yahure: —Yʉ dutiare yoa pahñoina jina, potocãta yʉ buheina jira mʉsa. {.oTo ã nichʉ tʉhoa, tirore masa payʉ wacũ tuare. Cohamacʉ pohnare, ñaare yoaina cʉ̃hʉre yahuha Jesu -+Yʉhʉre warocariro sehe yʉhʉ mehne jira. To cahmaare jipihtia dachoripe yoarucuja. à jiro yʉhʉre tiro ne cohãerara —nire Jesu tinare. ,Ti ã ni tʉhotuerachʉ ñʉno Jesu õ sehe ni yahure tinare: —Yʉhʉre masʉnore Cohamacʉ warocarirore mʉsa yucʉcʉ taño mehne wahcõ daponahca. Mʉsa ã yoana, “Tiro Cohamacʉ warocariro tjira”, ni masinahca. à jina yʉ mʉ sʉro yʉ yoaerariro yʉ jia tiare masinahca mʉsa. à jina yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to buheri dihtare yahuriro yʉ jia cʉ̃hʉre masinahca mʉsa. i+K“Yʉhʉre warocariro”, to nichʉ tʉhoa “Mari Pʉcʉ jica”, ni tʉhotuerare tina. *Mʉsare yʉ yahuhti pjíro dʉhsasinina. Tuhsʉ, mʉsa ñano yoari buhirire mʉsare yʉ yahuhto cjihto pjíro dʉhsasinina mini. à jicʉ yʉhʉre warocariro to yahuri cjirire ahri yahpa macainare yahuja. To yahuri potocã tjira —nire Jesu tinare. t)a—¿Noa baro jijari mʉhʉ? —ni siniture tina. —Wahmanopʉre yʉ nirucuriro seheta jija yʉhʉ. L(Mʉsa yʉ jia tiare yʉ nirire “Potocã jierara” nina, mʉsa ñaa buhiri tiina yarianahca mʉsa. à jicʉ “Mʉsa ñaa buhiri tiina yarianahca mʉsa”, nimahi mʉsare —nire Jesu tinare. ]'3Ti basi ti ã nichʉ masino õ sehe ni yahure Jesu tinare: —Mʉsa sehe ahri yahpa macaina jira. Yʉhʉ sehe mʉano macariro jija. Ahri yahpai bajuarina jira mʉsa sehe. Mʉanopʉ tariro jija yʉhʉ sehe. %&C—“Yʉ wahahtopʉre mʉsa sehe waha masisi”, ¿to nichʉ tʉhoa ahriro to basi wajã yariarohcari ã nino? —nire sã coyea judio masa ti basi. k%OPari turi Jesu tinare õ sehe ni yahure tjoa: —Yʉ tariropʉ wahaihca. Yʉ wahari baharo yʉhʉre macanahca mʉsa. à jina mʉsa ñaa buhiri tiina yarianahca. Yʉ wahahtopʉre mʉsa sehe waha masisi —ni yahure Jesu. $wJesu tinare buhero ã ni durucure Cohamacʉ wʉhʉi ti niñeru duhu sãa caa poca cahai. To ñano yʉhdʉhti pja dʉhsasinire. à jia tina mehne to jipachʉta tina tirore ñahaerare. “Yʉ wahahtopʉre mʉsa sehe waha masisi”, niha Jesu Y#+—¿Nohopʉ jicari mʉ Pʉcʉ? —ni siniture tina. —Yʉhʉre mʉsa masierara. Yʉ Pʉcʉ cʉ̃hʉre masierara mʉsa. Yʉhʉre masina, yʉ Pʉcʉ cʉ̃hʉre masiboa mʉsa —ni yʉhtire Jesu tinare. 1"[Yʉhʉre yahuriro mehne sã pʉaro tjija. Yʉhʉ yʉ jia tiare yahuja. Tuhsʉ, yʉ Pʉcʉ cʉ̃hʉ yahura yʉhʉ sehere. Tirota jira yʉhʉre warocariro —nire Jesu. !Mʉsare dutia ti joari pũi õ sehe ni yahura: “Pʉaro masa cʉ̃no potori ti yahuchʉ ti yahua potocã tjira”, ni yahu joari jira. K à jicʉ masa ti jia tiare ñʉ masicʉ yʉ mʉ sʉro ñʉ masieraja. Yʉhʉ pini yʉ Pʉcʉ yʉhʉre warocariro mehne ñʉ masija. à jicʉ masa ti jia tiare yʉ ñʉ masia tí potocã tjira. @yMʉsa mʉ sʉro mʉsa ñʉri dihtare masina mʉsa. à jina noano masierara mʉsa. à masierapanahta yʉhʉre ñano ni durucura mʉsa. Yʉhʉ sehe yʉ mʉ sʉro masare ne ã nieraja. c?Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Yʉ tarirore masija yʉhʉ. Yʉ wahahto cʉ̃hʉre masija yʉhʉ. Mʉsa sehe ne tíre masierara. Mʉsa õ sehe nipachʉta yʉ jia tiare mʉsare yʉ yahuri potocã tjira. a; To ã nichʉ tirore fariseo curua macaina õ sehe nire: —Mʉhʉ mʉ basi mʉ jia tiare ã ni durucui nina. à jia mʉ õ sehe ni, mʉ mʉ sʉro mʉ nimacanocachʉ tí yaba cjihti jierara —nire tina Jesure. L Pari turi Jesu tí wʉhʉpʉ jiinare õ sehe ni yahure: —Buhriaro marine to ñʉ masichʉ yoaro seheta yʉhʉ ahri yahpa macainare Cohamacʉre masichʉ yoaja. Yʉhʉre wacũ tuariro jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã jirucurohca. à jiro tiro noaare wacũnohca. à yoa tiro ñaare wacũ duasi —ni yahure Jesu.  —Mariahna, pʉhtoro —ni yʉhtire ticoro. —Yʉhʉ cʉ̃hʉ buhiri dahreraja mʉhʉre. Wahaga. à jico ñaare yoa namoeco tjiga —nire Jesu ticorore.] Buhriaro marine to ñʉ masichʉ yoaro seheta Jesu ahri yahpa macainare Cohamacʉre masichʉ yoara ,Q à jiro Jesu wahcã nuju sʉ, ticorore õ sehe ni sinitu ñʉre: —¿Nohopʉ wahari tina? ¿Mʉhʉre buhiri dahre duamarina mariajari mipʉre? —nire ticorore. S Tíre tʉhoa ti ñaa yoarire wacũa, ti wahmisʉma sehe wijaa mʉhtare. Ti baharo tina mehne macaina cʉ̃hʉ wijaa pihtia wahare. à ti wijaa pihtiari baharo numino tói ducuricoro Jesu mehne tjuare. Là ni tuhsʉ pari turi tiro puhsa nuju, yahpapʉ joare tjoa. ;oà jiro ã ti ni siniturucuchʉ Jesu sehe wahcãrʉca, tinare õ sehe ni yahure: —Mʉsa mehne macariro ñano yoaerariro sehe ticorore tãa mehne doca mʉhtajaro —nire Jesu. "=Jesu to ñano nichʉ tʉho duaa nimare tina tirore yahusã duaa. Ti ã sinitupachʉta Jesu sehe puhsa nuju sʉ, yahpapʉ to wamo pica mehne joare. iKCohamacʉ dutiare Moise cjiropʉ marine to cũri õ sehe nina: “Mʉno mehne ñano yoaricorore tãa mehne doca, wajãga”, nia tiha Cohamacʉ dutia. Mʉhʉ waro, ¿dohse ni tʉhotujari ahrire? —ni siniture tina Jesure. s_õ sehe nire: —Buheriro, ahricoro mʉno mehne ñano to yoachʉ waro wacũenoca ticorore sʉ pja sʉhi. <qTo ã buhero watoi sã coyea judio masa buheina, fariseo curua macaina mehne tí wʉhʉpʉ numinore na tare. Ticoro mʉno mehne to ñano yoachʉ waro wacũenoca sʉ pja sʉha tina ticorore. à sʉ pja sʉa ticorore Cohamacʉ wʉhʉpʉ na sãare tina. Na sãa sʉ tuhsʉ jipihtina panoi ticorore duhu dapo, Là yoa pa dachoi bohrearo jichʉ Cohamacʉ wʉhʉpʉ tiro sʉre tjoa. To ã sʉchʉ ñʉa masa payʉ tiro cahai cahmachure. Ti ã cahmachuchʉ ñʉno tiro sehe dujitjiãhno tinare buhe dʉcare. 5 gJesu tʉ̃cʉpʉ Olivo wama tidʉpʉ wahare. F5[Ti ã niri baharo ti ya wʉhʉsepʉ tjuaa wahaha.V%4To ã nichʉ tʉhoa õ sehe ni yʉhtiha tina: —¿Mʉhʉ cʉ̃hʉ tiro yoaro seheta Galilea macariro tjijari? Cohamacʉ yare ti joari tjure buhe pahñoga. à buhecʉ, “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina ne cʉ̃iro mariahna Galileare”, ni buhe masiihca mʉhʉ. à jiro ã nimacanocano nina Jesu —ni yʉhtiha tina Nicodemore. pY3—Jesu to ñano yoarire masieraja mari. à masierana tiro marine to yahuhto pano tirore buhiri dahre masieraja mari. à masierapanahta tirore buhiri dahrena, mari ya dutiare yʉhdʉrʉcana nija mari —niha Nicodemo tinare.  32Fariseo curua macariro Nicodemo Jesure sʉhʉduro sʉriro cjiro tói jiha tina mehne. Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe niha tiro cʉ̃hʉ tinare: b =1Ahrina masa sehe Cohamacʉ dutiare Moise cjirore to cũrire masierara. à masieraina jia Jesure wacũ tuaina jia tirore cahmana. Ti ã cahmari buhiri tinare Cohamacʉ buhiri dahrerohca —niha fariseo curua macaina. p Y0Mari pʉhtoa Jesure wacũ tuaeraina jia ne tirore cahmaerare. Sã cʉ̃hʉ ã jina tirore cahmaeraja.  /Ti ã nichʉ fariseo curua macaina sehe õ sehe ni yahuha: —¿Mʉsare to mahñochʉ “Potocã nino nica”, niri mʉsa cʉ̃hʉ? ~ u.—Tiro noaputiaro durucuriro jihre. Paina tiro yoaro sehe durucuina ne mariahna —ni yʉhtiha surara tinare. R-à yoa surara sacerdotea pʉhtoa cahapʉ fariseo curua macaina cahapʉ tjuaa wahaha. Ti tju sʉchʉ ñʉa tina surarare sinituha: —¿Dohseana Jesure ñahaerari mʉsa? —ni sinituha tina sehe. ,Mahainacã masa sehe Jesure ñaha duamare. à ñaha duapahta tirore ñahaerare. Judio masa pʉhtoa Jesure ne wacũ tuaeraha L+à jia Jesure tʉhomarina cjiri tju ware ti basi pʉa curua. +*Cristo Davi cjiro panamino ji turiariro jirohca. à jiro Davi ya maca cjiroi Belẽi Cristo masa bajuarohca. Õ seheta ni yahura Cohamacʉ yare ti joari pũi. Ahriro Jesu sehe Belẽi masa bajueraha. à jiro tiro Cohamacʉ to warocariro Cristo waro jierara —nire tina. X))Õ sehe nire paina sehe: —Ahriro Cristo marine yʉhdʉchʉ yoahtiro jira —nire. Paina sehe õ sehe nire tjoa: —Cristo taro, Galilea yahpa macariro jisi tiro. Ahriro Jesu sehe tó macariro tjira. 5(Jesu to ã nichʉ tʉhoa, masa payʉ õ sehe ni durucure: —Ahriro potocãta Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro mari cohtariro jira —nire masa. yk'à catichʉ yoarirore wama payo yahuro “Yʉhʉre wacũ tuainare Espíritu Santo sãarʉcʉ sʉ mʉa waharohca”, nino nire Jesu. Tiro mʉanopʉ to mʉjaerasinichʉ Espíritu Santo sehe wihierasiniha. Judio masa pʉa curua tju waha '&Yʉhʉre wacũ tuainare õ sehe ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari tjui: “Mári pohtaripʉ catichʉ yoaa co to ã wijaarucuro seheta Cohamacʉ yaina mehne catichʉ yoariro ã jirucurohca”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari tjui —ni yahure Jesu judio masare. D%Bose nʉmʉri pihtiri dacho tí dacho waro jiro nire. Tí dachoi Jesu tói ducuro, tuaro mehne sañurucu õ sehe ni yahure: —Ñahma yapioina core ti tuaro cahmano seheta jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne mʉsa jihtire tuaro cahmaina yʉhʉre siniga. Mʉsa ã sinichʉ Cohamacʉ yaina mʉsare ji dutiihtja. T!$“Yʉ jihtopʉ mʉsa waha masierara. à jina mʉsa yʉhʉre macapanahta ne bocasi”, to nichʉ ¿dohse nino baro ahriro ã nijari? —ni durucure judio masa ti basi. Catichʉ yoaa márine yahuha Jesu n~U#To ã nichʉ tʉhoa tina ti basi õ sehe ni durucure: —¿Ahriro ã nino nohopʉ wahabocari, mʉsa tʉhotuchʉ? ¿Griego masa cahai judio masa waha siteina ti jia macari cjiripʉ griego masapʉre buhero wahabocari ahriro? u}c"Yʉ jihtopʉ mʉsa waha masierara. à jina yʉhʉre macapanahta ne bocasi mʉsa —nire Jesu judio masare. |5!à jiro Jesu judio masare õ sehe nire: —Mahaa dachoricã mʉsa mehne jisiniihca. à jicʉ baharocãta yʉhʉre warocariro cahapʉ wahaihca. { Masa Jesure ti ã ni durucuchʉ tʉhoa sacerdotea pʉhtoa, fariseo curua macaina mehne Jesure ñaha dutia warocaha surarare. ^z5Paina masa sehe payʉ tirore wacũ tua, õ sehe nire: —Ahriro Jesu sehe payʉ tahari Cohamacʉ to tuaa mehne yoa ño tuhsʉre. Jipihtina paina yʉhdoro Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñohna tiro. à yoarota Cristo Cohamacʉ to warocariro tjira ahriro Jesu —nire Jesure wahma wacũ tua dʉcaina. Fariseo curua macaina Jesure peresu yoa dutiha y9To ã nichʉ tʉhoa tirore ñaha duamare. Ti ã ñaha duapachʉta Jesu to ñano yʉhdʉhti pja dʉhsasinire. à jia tina tirore ñaha masierare. xyTirota yʉhʉre warocare. à jicʉ tiro cahapʉta tahi. à jicʉ yʉhʉ sehe tirore masija —nire Jesu judio masare. owWTi ã niare masino, Jesu õ sehe ni tuaro sañurucu buhere Cohamacʉ wʉhʉi: —Yʉhʉre õ sehe ni tʉhotura mʉsa: “Tirore masija. à jina to tariro cʉ̃hʉre masija”, ni tʉhotumana mʉsa. Mʉsa ã ni tʉhotupanahta yʉhʉre warocarirore ne masierara mʉsa. Yʉhʉre warocariro potocã niriro, potocã yoariro jira. Tirore ne masierara mʉsa. tvaWiho mejeta ahriro Jesu to tarirore sã masija. Cristo sehe masare yʉhdʉchʉ yoahtiro to tachʉ to tariro sehere masimahnoerara. à jiro masare yʉhdʉchʉ yoahtiro Cristo waro jierara Jesu —ni yahuwajare tina Jerusalẽ macaina. Muà tirore ti wajã duapachʉta jipihtina panoi masare buhero nina tiro. Wiho mejeta tirore wajã duaina jipahta ã ñʉnocahna. “Tiro potocãta Cristo jira”, ¿ni tʉhotubocari pʉhtoa sehe? t3To ã ni yahuri baharo mahainacã Jerusalẽ macaina tirore õ sehe ni yahuwajare: —¿Ahriro judio masa pʉhtoa ti wajã duariro jierajari? FsYʉ yoarire mʉsa noano masierapanahta, yʉhʉre ñano tʉhotuena tjiga. Mʉsa noano masiri baharo yʉhʉre mʉsa tʉhotua potocã tjiahca —nire Jesu. Jesu wahmanopʉ to tarirore yahuha r%Sabado jichʉ masʉnore to pjacʉre mahanocã cahsarocãre yihsora mʉsa, Moise cjiro dutiri cjirire yoana tana. ¿Mʉsa cʉ̃hʉ Sabado dachoi tíre yoapanahta tí dachoi dohatirirore jipihtia to pjacʉre noariro yʉ yoachʉ ñʉna dohseana yʉhʉ mehne suari mʉsa? ~quMari ñʉchʉsʉma cjiri panopʉ macaina sehe ti pjacʉre mahanocã cahsarocãre yihsoina ti yoariro seheta Moise cjiro yihso dutiha. To ã dutichʉ Sabado mari sori nʉmʉ jipachʉta masʉnore to pjacʉre mahanocã cahsarocãre yihsora mʉsa. p—Sori nʉmʉ Sabado jichʉ cʉ̃ tahata Cohamacʉ tuaa mehne dohatiriro to dohatiare yʉ cohãchʉ mʉsa ñʉ cʉaa wahare. +oO—Mʉhʉ tʉho masierariro, watĩno to cohtotariro jira. Mʉhʉre wajã duaina mariahna —ni yʉhtire tina Jesure. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtire: Yn+’Cohamacʉ dutiare Moise cjiro sehe cũa tiha mʉsare. To ã cũpachʉta mʉsa jipihtina tí dutia sehere ne yʉhtierare. ¿Dohseana yʉhʉre wajã duajari mʉsa? —nire Jesu sã coyea judio masare. m3Cʉ̃iro to mʉ sʉro to masia mehne buheriro jiro “Yʉhʉ dihtare ño payoga”, niriro jira tiro. Wiho mejeta yʉhʉre warocariro sehere mʉsa ño payochʉ cahmaja yʉhʉ sehe. Yʉ ã nichʉ tʉhona “Potocã durucuriro jira tiro. Ne mahñoerara”, ni masinahca mʉsa. l+Cohamacʉ cahmaare yoa duaina yʉ buhea sehere Cohamacʉ ya durucua ti jichʉ masiahca. Yʉ mʉ sʉro yʉ buherachʉ cʉ̃hʉre masiahca tina. k1Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahure tinare: —Yʉ buheri cjiri yʉ ya durucua jierara. Yʉhʉre warocariro ya durucua sehe jira ahri buhea. 7jgTo ã buhechʉ sã coyea judio masa tʉho cʉaa waha, õ sehe nire: —¿Ahriro buheropʉ buhemahnoerariro jiparota dohsearo noano masi pahñonocajari? —nire tina tirore. Vi%Bose nʉmʉri dacho macai Cohamacʉ wʉhʉpʉ Jesu sãa sʉro, buhere. ah; à nipahta judio masa sã pʉhtoare cuia, masa ti ñʉeraropʉ Jesure yahuwajaha. 2g] à jia masa cʉ̃hʉ Jesure payʉ yahuwajaha. Paina “Tiro noariro jira”, niha. Paina sehe “Tiro ñariro jira. Masare mahñoriro jira”, ni yahuwajaha tina. ufc Bose nʉmʉrihi jiina judio masa sã pʉhtoa tirore macare: —¿Nohopʉ jicari tiro? —ni sinituha tina. e Bose nʉmʉripʉ Jesu bahana ti ñʉa wahari baharo Jesu cʉ̃hʉ ti baharo wahare. à waharo masa ti ñʉeraro watoi wahare. rd] à nino tiro Galileai tjuare. Jesu daa wʉhʉsericã ti yoari nʉmʉri bose nʉmʉri jichʉ wahaha )cKBose nʉmʉ jichʉ wahaga mʉsa sahsero. Yʉhʉre yʉ wahahto dʉhsasinina mini. à jicʉ yʉhʉ sehe bose nʉmʉrine ñʉi wahaerasinija —nire Jesu tinare. |bqAhri yahpa macaina mʉsare ñʉ tuhtierara. Yʉhʉ ti ñaa buhirire yʉ yahuchʉ tina yʉhʉ sehere ñʉ tuhtira. ,aQTi ã niri baharo Jesu õ sehe ni yahure tinare: —Masa yʉhʉre ti noano masihti pja dʉhsasinina mini. Mʉsa sehe ñʉ duana bose nʉmʉri jichʉ waha masina. l`QTo bahana jipahta Jesure “Cohamacʉ macʉno jira”, nierare. à jia, ã nire tina tirore. _3Masare yoa ño duacʉ yaeraro cahmana mʉhʉre. Yoa ñono cahmana. Potocãta Cohamacʉ tuaa mehne yoariro jicʉ tíre masare ñoga —nimare tina. ^!à jia Jesu bahana tirore õ sehe ni yahure: —Judeapʉ wahaga. Tói mʉ yainare Cohamacʉ tuaa mehne mʉ ñohtiro cjihto wahaga mʉhʉ. a];Judio masa daa wʉhʉsecã sã yoahti nʉmʉri bose nʉmʉri mahanocã dʉhsatjiãhre. \ )Baharo Jesu Galilea yahpai tinino wahare. Judea yahpai judio masa tirore wajã duare. Ti ã wajã duachʉ masino tiro tí yahpapʉ wahaerare. [/Gà nino Judare Simo Iscariote macʉnore nino niri jire. Juda sehe doce buheina sã mehne macariro Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro jire.FZFTo ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yahure sãre: —Yʉhʉ sehe mʉsare doce besehi. Wiho mejeta cʉ̃iro mʉsa mehne macariro watĩno yairo cjihto jira —nire sãre to buheinare. 2Y]Eà jina sã mʉhʉre wacũ tuaja. à yoa mʉhʉ noariro, Cohamacʉ macʉno to warocariro mʉ jichʉ sã masija. à jina mʉhʉre cohãsi sã —nire Simo Pedro Jesure. QXDTo ã nichʉ Simo Pedro õ sehe ni yʉhtire tirore: —Pʉhtoro, sãre pairo buheriro mariahna. Mʉ ya buheare tʉhona Cohamacʉ mehne ã jirucunahca sã. Mʉ ya buhea dihta tíre yahura sãre. WCTi ã yoachʉ ñʉno Jesu sãre doce to buheinare õ sehe ni siniture: —¿Mʉsa cʉ̃hʉ yʉhʉre cohãnahcari? —ni siniture sãre. uVcBTo ã ni buhechʉ tʉhoa payʉ Jesure cahmamarina cjiri tirore cohã, tiro mehne pari turi wahaerare. `U9Aà ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Õ sehe ni yahumahi mʉsare: “Yʉ Pʉcʉ sehe masare yʉhʉ sehere cahmachʉ yoara. To ã yoaerachʉ masa sehe yʉ yaina ji masieraboa”, mʉsare nii nimahi —nire Jesu. #T?@Cãina mʉsa mehne macaina ne yʉhʉre wacũ tuaerara —nire Jesu. Wahmanopʉre Jesu tirore wacũ tuaerainare masire. Tirore ñʉ tuhtiinare ñohtiro cʉ̃hʉre masi tuhsʉre. à tirore wacũ tuaerainare masino “Cãina mʉsa mehne macaina yʉhʉre wacũ tuaerara”, nire Jesu. GS?Espíritu Santo masʉnore catichʉ yoara. Masa sehe ti basi catichʉ yoaerara. Espíritu Santo masare to catichʉ yoariro seheta yʉ buhea sehe mʉsare Cohamacʉ mehne ã jirucuchʉ yoara. rR]>¿Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro mʉanopʉ yʉ tjuaa wahachʉ ñʉna dohse ni tʉhotubocari mʉsa? Q=Ti ã nichʉ Jesu sehe ti durucuare masire. à masino tiro õ sehe ni siniture tinare: —¿Ahri buheare tʉhona suajari mʉsa? ,PQ<Payʉ Jesure cahmaina to ã ni buheare tʉhoa, õ sehe ni durucure: —Ahri buhea nucu mijona. à jina mari tʉho duaera cureja —ni durucure tina ti basi. O ;Capernaupʉ judio masa sã buheri wʉhʉi Jesu buhero, ãta ni yahure. Jesu buheare tʉhona mʉanopʉ ã jirucunahca mari wNg:Ahrita jira mʉanopʉ taa chʉa. Mari ñʉchʉsʉma cjiri maná wama tia ti chʉri cjiri yoaro sehe jierara ahri chʉa. Tina sehe tí chʉare chʉpahta yariaa wahaa tiha. Ahri chʉa sehere chʉriro mʉanopʉ ã jirucurohca —nire Jesu. MM9Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre warocariro ã jirucura. à jirucuro, yʉhʉ cʉ̃hʉre ã jirucuchʉ yoara. à jia yʉhʉre ã jirucurirore masa chʉa, Cohamacʉ mehne mʉanopʉ ã jirucuahca tina cʉ̃hʉ. L8Yʉ pjacʉre chʉriro yʉ dire sihniriro yʉhʉ mehne wahchea mehne jirucura. Yʉhʉ cʉ̃hʉ tiro mehne wahchea mehne jirucuja. iKK7Yʉ pjacʉ potocãta chʉa waro yoaro sehe jira. Yʉ di potocãta sihnia waro yoaro sehe jira. J{6Yʉ pjacʉre chʉriro, yʉ dire sihniriro yʉ ya catia mehne ã jirucurohca. à jicʉ pihtiri dachoi tirore masoihtja. [I/5Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yahure: —Potocã niita nija mʉsare. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jija. Yʉ pjacʉre chʉerariro, yʉ dire sihnierariro Cohamacʉ ya catia mehne ã jirucusi. 4Ha4To ã nichʉ tʉhoa sã coyea judio masa sehe tíre õ sehe ni durucure ti basi: —¿Ahriro dohse yoa to pjacʉre chʉhti cjihtire warohcari? —nire tina ti basi. TG!3Yʉhʉ mʉanopʉ taa chʉa catichʉ yoaa chʉa yoaro sehe jiriro jija. Ahri chʉare chʉriro jipihtia dachoripe yʉ Pʉcʉ mehne ã jirucurohca. Ahri chʉa catichʉ yoaa chʉa yoaro sehe jia yʉ pjacʉta jira. Jipihtiri yahpa macaina Cohamacʉ mehne ti ã jirucuhti cjihtire yʉ pjacʉre waihtja. à wacʉ yariaihca —nire Jesu. VF%2Mʉanopʉ taa chʉare yʉ nia chʉare masʉno chʉro, ne pichacapʉ wahasi. nEU1Mʉsa ñʉchʉsʉma cjiri masa marienopʉ manáre chʉa tiha. à tíre chʉpahta yariaa wahaa tiha. ’Yʉ Pʉcʉre ne cʉ̃iro masʉno ñʉerare. Yʉhʉ Cohamacʉ warocariro dihta yʉ Pʉcʉre ñʉhi. A-Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri sehe õ sehe ni joaa tiha: “Cohamacʉ tinare buherohca”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiripʉ. Jipihtina yʉ Pʉcʉ to buheare tʉhoina, tirore yʉhtiina yʉhʉre cahmana. à jia yʉ yaina jira. 4@a,Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre warocariro sehe masare yʉhʉ sehere cahmachʉ yoara. To ã yoaerachʉ masa sehe yʉ yaina ji masieraboa. Pihtiri dachoi yʉ yainare masoihca yʉhʉ. o?W+Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yahure tinare: —Mʉsa yʉhʉre ñano ni durucuena tjiga. ~>u*ti basi Jesure ñano ni durucure: —¿Ahriro Jesu José macʉno jierajari? To pʉcʉro, to pocoro cʉ̃hʉre mari masija. Tuhsʉ mari yoaro sehe pjacʉ tirirota jira. ¿Ã jiparota dohsearo “Mʉanopʉ tahi”, nijari tiro? —ni suare tina. =)“Yʉhʉ mʉanopʉ taa chʉa yoaro sehe jiriro jija”, to nichʉ tʉhoa judio masa sã pʉhtoa sehe tiro mehne sua, G<(Jipihtina yʉhʉre Cohamacʉ macʉnore ñʉina, yʉhʉre wacũ tuaina jipihtia dachoripe tiro mehne ti jirucuchʉ cahmana yʉ Pʉcʉ. à jicʉ pihtiri dachoi tinare masoihtja —nire Jesu. D;'Ahrita jira yʉhʉre warocariro to cahmaa waro: Jipihtina yʉ yaina cjihti yʉhʉre to warina cjirire yʉ boerachʉ cahmana yʉhʉre warocariro pihtiri dachoi ti masa mʉjahto cjihtore. u:c&Mʉanopʉ tacʉ yʉ cahmano yoai tai nierahi. Yʉhʉre warocariro to cahmariro seheta yoai tai nii yʉhʉ. 9%Jipihtina yʉ Pʉcʉ yʉ yaina cjihtire yʉhʉre to cũrina sehe yʉhʉre cahmaahca. à jii yʉhʉre cahmainare ne cohãsi yʉhʉ. m8S$Mʉsa sehe yʉhʉre ñʉpanahta yʉhʉre wacũ tuaerasinina mini. Tíreta mʉsare yahumahi yʉhʉ. 75#Ti ã nichʉ tʉhoro, Jesu sehe õ sehe ni yahure tinare tjoa: —Yʉhʉ sehe catichʉ yoaa chʉa yoaro sehe jiriro jija. Mari ya chʉare mari chʉri baharocãta dóicãta jʉca baa wahaja mari tjoa. Sihnia cʉ̃hʉre mari sihniri baharocãta ñahma yapioa wahaja tjoa. Wiho mejeta diro yʉhʉre cahmariro, yʉhʉre wacũ tuariro, ne jʉca baaerariro yoaro seheta to wahchea sehe tirore ne pihtisi. W6'"—Pʉhtoro, dachoripe tí baro chʉare ã warucuga sãre —nire tina. s5_!Cohamacʉ to chʉa mʉanopʉ duji ta, jipihtiro yahpa macainare catichʉ yoa masina —nire Jesu tinare. e4C Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni yahure Jesu tinare: —Potocã mʉsare niita nija: Moise cjiro mʉano macaa chʉare waera tire mʉsare. Yʉ Pʉcʉ sehe mʉano macaa chʉare potocã jia chʉare mʉsare wariro jira. L3Mari ñʉchʉsʉma cjiripʉ panopʉ macaina masa marienopʉ maná wama wama tiare chʉa tiha. Cohamacʉ yare ti joari pũpʉ õ sehe ni yahura: “Tiro tinare mʉano macaa chʉare waa tiha ti chʉhti cjihtire”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũpʉ. ¿To ã yoariro seheta yoaihcari mʉhʉ cʉ̃hʉ? —nire tina. J2 To ã nichʉ tʉhoa tina õ sehe nire tjoa: —Cohamacʉ warocariro jicʉ tiro to tuaa mehne yoa ñoga sãre mʉhʉre sã noano wacũ tuahto cjihtore. ¿Yaba barore yoa ñobocari mʉhʉ? 1—Cohamacʉ mʉsare õ sehe dutira. To warocarirore mʉsa noano tʉho, wacũ tuachʉ cahmana tiro —ni yʉhtire Jesu. ^05To ã nichʉ tʉhoa tina õ sehe ni sinitu ñʉre tirore: —¿Cohamacʉ to yoa dutiare yoana tana dohse yoanahcari sã? —ni sinitu ñʉre tina. Jesu sehe ti ã nichʉ tʉhoro, õ sehe ni yʉhtire tinare: V/%Wiho mejeta chʉa ne ã jirucuerara. Baharopʉ pihtia wahara. à jina tíre ã macarucuena tjiga mʉsa. Paye baro chʉa soro jia chʉare macaga mʉsa. Tí soro jia chʉare bocana jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucunahca. à jia tí chʉa pinihta ne pihtisi. Tí chʉare yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro mʉsare waihtja. Cohamacʉ yʉ Pʉcʉ yʉhʉre tí baro chʉare wa dutiriro jira. Tirota to warocariro yʉ jiare ño tuhsʉre mʉsare —nire Jesu. M.Ti ã ni sinitu ñʉchʉ, Jesu tinare õ sehe ni yahure: —Potocã niita nija mʉsare. Yʉhʉ mʉsare Cohamacʉ tuaa mehne yʉ yoa ñopachʉta yʉhʉre sehere wacũ tuaerara mʉsa. Yʉhʉre wacũ tuaerapanahta yʉhʉre macana mʉsa. Yʉhʉ mehne bʉjʉa chʉ, mʉsa yapirina cjiri jina yʉhʉre maca tari jira mʉsa. /-WTi pahã wihiri baharo, Jesure boca wihi, tina masa õ sehe ni sinitu ñʉre tirore: —Buheriro, ¿dohse jichʉ tari mʉhʉ õpʉre? —ni sinitu ñʉre tina. J, à yoa sãre Jesu to sʉho jimarirore to mariachʉ ñʉa, masa tí bʉsopʉ samu, Capernaupʉ sãre nʉnʉ ti pahã tari jire, Jesure maca taa. Jesu catichʉ yoaa chʉa yoaro sehe jiriro jira Q+Ti ã cohtaro watoi, paye bʉso, Tiberia wama tiri macapʉ taa bʉso Jesu Cohamacʉre “Noana”, to niriro cahacã cureropʉ, masare to chʉa witiriro cahacã cureropʉ wahã sʉri jire tí bʉso. <*qà yoa tí ñamine masa bʉcʉpariro pa bʉhʉsehe coapʉ tjuaina sehe sã yaria bʉsoca, sã pahãhtia cʉ̃ria to jichʉ ñʉre. Tia mehne sã sahsero sã pahã wahachʉ cʉ̃hʉre ñʉre tina. Tuhsʉ Jesu sã mehne to pahãerachʉ ñʉre tina. à jia pa dachoi tirore tói cohtaa niri jimare tina. 7)gTo ã nichʉ tʉhona sã wahchea mehne tirore piti boca samu dutihi. To samuri baharocãta wacũenoca sã wahari yahpapʉre pahã sʉ tuhsʉhi. Masa sehe Jesure macaha ~~"}|{{ zyxlwwOvut[sArtqIpp)onmnlEkjjNii hcgg_fSegddYcb4aB`:_o_0^]]\y[[YmX2W?VUTTRRQPONNMLKJJ+IOHH:GFEDDC#BA@??>>=<;;p; :987w66u55i4w322~11Q00O0 /s..-;,,&+*))b(((S'V&n%}% $*#"!!! (I :CmQ C   Up,=hrI à ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Mipʉre yʉhʉ ñano yajeripohna tija. ¿Yʉ Pʉcʉre dohse niihcari yʉhʉ? “Mai, yʉ ñano yʉhdʉhtore yoai tjia yʉhʉre”, ¿nibocari yʉhʉ? Tíre nieraja yʉhʉ. Ñano yʉhdʉhtiro cjihtota ahri yahpapʉre tahi. à yoa yʉ ñano yʉhdʉhti pja mipʉre jiro nina —ni yahure Jesu sãre to buheinare. Xq) Yʉ yare yoa duana, yʉ buheare noano tʉhoga mʉsa. Mʉsa ã yoana mʉsa cʉ̃hʉ yʉ jihtopʉre jinahca. Yʉ yare yoarirore yʉ Pʉcʉ sehe wahchea mehne ñʉnohca —nire Jesu. Jesu to yariahtore yahuha Hp  Ahri yahpai mʉsa jiare pjíro tʉhotuboca mʉsa. à tʉhotuna Cohamacʉre wacũerana, pichacapʉ wahanahca mʉsa. Ahri yahpai mʉsa jiare ã tʉhotunocahna, Cohamacʉ mehne ã jirucunahca. Co Potocãta mʉsare yahui nija. Toari yapare yahpapʉ mari yaerachʉ, tí yapare mari toaerachʉ cʉ̃ yapata tjuarohca. à jiro tí yapare mari yari baharo dicha tirohca. (Tó seheta yʉ yariari baharo yʉhʉre masa copapʉ ti siõ sãari baharo payʉ masare Cohamacʉ mehne ã jirucuhtina jichʉ yoaihca yʉhʉ.) Kn Ti ã yahuri baharo Jesu tinare õ sehe ni yahure: —Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jija. Yʉhʉre jipihtina ti ño payohti pja mipʉre jirota nina. Mipʉre yʉ yariahti pja jirota nina. rm] Ti ã nichʉ tʉhoro Felipe Andrepʉre tíre yahuro wahari jire. à jia tina pʉaro Jesure yahure. al; à jia tina Felipe cahapʉ wihiri jire. Felipe sehe Betsaida wama tiri maca Galilea yahpai jiri maca macariro jire. à jia tiro cahapʉ wihirina õ sehe niri jire tirore: —Jesure ñʉ duaja sã —niri jire tina. kkO à yoa bose nʉmʉri Cohamacʉre ño payoa taina mehne macaina mahainacã griego masa jire. |jq Ti ã tachʉ ñʉa fariseo curua macaina ti basi õ sehe niri jire: —Jipihtina Jesu yaina dihta wahaa nina mipʉre. à jina mari dohse yoa masieraja tinare —niri jire fariseo curua macaina ti basi. Mahainacã griego masa Jesure maca taha Yi+ à jia Lázarore Jesu masorire ti tʉhori baharo masa payʉ Jesure ñʉa tare. {ho Lázarore ti siõ sãari copapʉ jirirore Jesu to pisuchʉ tirore to masochʉ ñʉrina cjiri yahure masare. zgm “To ã ni joari Jesure nino nica” ni, sã to buheina noano masierasinihi. à masierasinipanahta mʉanopʉ Jesu to mʉjari baharo sã ti joari cjirire wacũ boca tʉho ñaha masihi. Õ sehe ni tʉhotuhi: “Cohamacʉ yare ti joari tju sehe Jesure yahuro nimaha. à jia Cohamacʉ yare ti joari tju to niriro seheta yoare masa Jesure”, ni tʉhotu, sã masihi. "f= “Jerusalẽ wama tiri maca macaina, cuiena tjiga mʉsa.Ñʉga. Mʉsa pʉhtoro burrocã bui pisa tara”, ni yahuha Cohamacʉ yare ti joari tjui. ew Jesu burrocã to bocariro bui pisare. “Õ seheta yoarohca”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari tjui: d  à jia pja pũ sahnarine na wahcã, tirore piti bocaa wahare. à piti bocaa õ sehe ni sañurucure tina: —Ahrirore wahche payojihna. Ahriro Cohamacʉ to warocariro noano yʉhdʉjaro. Ahriro Israe yahpa macaina mari pʉhtoro tjira —ni sañurucure tina. c7 Pascua bose nʉmʉrine ti yoachʉ payʉ masa Jerusalẽpʉ ñʉa wahari jire. Pa dachoi Jerusalẽpʉ Jesu to tahto cjihtore masa tʉhori jire. b5 Lázaro yariariro cjiro Jesu to masoriro jichʉ ñʉa payʉ masa Jesure wacũ tuare. To ã masochʉ ñʉa payʉ judio masa ti sacerdotea ya buhea sehere duhunocari jire. à ti duhuchʉ ñʉa sacerdotea pʉhtoa sehe sua yʉhdʉa Lázarore wajã duare. Jerusalẽpʉ sʉha Jesu Ta! Ti ñʉa sʉrire masia sacerdotea pʉhtoa Lázaro cʉ̃hʉre wajã duare. R` à yoa Jesu Betaniapʉ to jichʉ tʉhoa sã coyea judio masa payʉ tirore ñʉa tare. Tiro dihtare ñʉa taa nierare. Lázaro yariariro cjirore Jesu to masorirore tiro cʉ̃hʉre ñʉa taa nire. u_c Yʉhʉ sehe ahri yahpapʉre mʉsa mehne ã jirucusi —nire Jesu. Sacerdotea pʉhtoa Lázarore wajã duaha ^/ To ã nichʉ tʉhoro õ sehe nire Jesu: —à niecʉ tjiga ticorore. To me sitiare yʉhʉre to dʉharire yʉhʉre pio payore, yʉhʉre masa copapʉ ti siõ sãahto pano yʉ pjacʉre cahnoyuro. Pjacʉoina sehe mʉsa mehne ã jirucuahca. à jina tinare wa masina mʉsa. e]C Juda sehe pjacʉoinare yoadoho duaerare. Tiro sã niñerure wihbobasariro jiparota yacariro jire. Tuhsʉ, tiro sã niñerure cãa tahari na mʉjare. à jiro “Tí niñerure naihtja” nino, ã nire Maríare tiro. H\  —¿Dohse yoaro ahricoro ã yoa sitejari? Tíre ticoro duaboa. à duaro tres cientos dachori posa dahrari wapa wapataboa. à jiro ticoro tí niñerure pjacʉoinare waboa —nire tiro. `[9 Sã mehne macariro, Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro Juda Iscariote sehe õ sehe nire: hZI Tuhsʉ, María me sitia sere nardo wama tidʉ macaa sere cʉ̃ kilo dacho macai na ta, Jesu dahporire pio payore. Pio payo tuhsʉ to pjoari mehne tju cosare. To ã pio payori baharo tí wʉhʉ noano me siti sahsea wahare. /YW Sã sʉri baharo Jesu cʉ̃hʉ ya chʉa cjihtire yoare paina. à yoa Lázaro, Jesu, sã mehne mesai nuju sʉhi. Sã ã nuju sʉri baharo Marta chʉare payore sãre. %X E Jesu sã to buheina mehne Betaniapʉ sã sʉri baharo pascua dachori seis dachori waro dʉhsasinire. Lázaro Jesu to masoriro cjiro tí maca macariro jire. KW 9à jia sacerdotea pʉhtoa, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ õ sehe ni yahu dutiha masare: —Jesu to jirore mʉsa masina, yahuga sãre. Tirore ñahana tana nija —niha pʉhtoa masare.EV 8Tí pjare tina Jesure macaa niri jire. à jia Cohamacʉ wʉhʉpʉ jiina õ sehe ni durucuha: —¿Bose nʉmʉrine ñʉno taerabocari Jesu, mʉsa tʉhotuchʉ? —ni durucuha tina ti basi. U1 7Tí pjare pascua bose nʉmʉri sã judio masa sã bose nʉmʉri cjihto mahanocã dʉhsatjiãhre. à jia bose nʉmʉri panocã masa payʉ paye macari macaina Jerusalẽpʉ cahmachure. Pascua macaare ti chʉhto pano Cohamacʉ yare yoaa taa ti ñaa buhiri cosaa taa nire. [T/ 6Tirore ti ã wajã duachʉ masino Jesu payʉ judio masa watoi pari turi tinino wahaerare. à jiro masa marieno cahacãi Efraĩ wama tiri macapʉ sãre sʉho wahare. Sãre tí macai sʉho tjuasinire Jesu. uSc 5à jia tí dachoihta tina “¿Jesure dohse yoa wajãnahcari mari?” ni durucua, tirore wajã taa nimaha. GR 4Jesu yariaro judio masa dihtare yʉhdʉchʉ yoaro taro nierare. à yariaro jipihtina Cohamacʉ pohna ahri yahpapʉ ji siteina cʉ̃hʉ cʉ̃ curuata ti jihti cjihtire yariahtiro jire Jesu. +QO 3à nino to mʉ sʉro ã nino nieraha. Sacerdotea bui pʉhtoro to jichʉ judio masa ya cjihtire Jesu to yariahtore Cohamacʉ sehe Caifare ã ni yahu dutiha. BP} 2Judio masa jipihtina mari ya cjihtire cʉ̃iro masʉno to yariachʉ noana. To yariaerachʉ mari jipihtina judio masare cohã pahñonocaboa. Tíre mʉsa masierara —niha Caifa tinare. O/ 1Ti ã nipachʉta pairo Caifa wama tiriro, tí cʉhmare sacerdotea bui pʉhtoro jiriro tinare õ sehe ni yahuha: —Mʉsa sehe ne masierara. ^N5 /à jia sacerdotea pʉhtoa, fariseo curua macaina pʉhtoa cʉ̃hʉ cahmachu, ti basi õ sehe ni durucuha: —Jesu payʉ tahari Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño mʉjana. To ã yoa ñoare mari tirore ã ñʉnoca mari dʉcataerachʉ, jipihtina masa tirore wacũ tua, tiro mehne waha pihtiaboca. à yoa tiro Jesure ti pʉhtoro cjihto ti sõchʉ ñʉa, Roma macaina pʉhtoa sehe “Marine cohãa nina”, ni sua, ñano yoaahca marine. Tuhsʉ, Cohamacʉ wʉhʉre cohã duti warocaahca ti yaina surarare. Mari ya dihta cʉ̃hʉre maahca tina. ¿Ã jina dohse yoanahcari mipʉre? —ni durucuha tina ti basi. M 0L .Wiho mejeta paina sehe, tina mehne macaina sehe fariseo curua macaina cahapʉ waha, sʉ, Jesu to yoarire yahuri jire tinare. nKU -To ã masochʉ ñʉa, payʉ judio masa Maríare ñʉa tarina mehne macaina Jesure wacũ tuare. J3 ,To ã nichʉ yariariro cjiro to wamomacarine to dahpori cʉ̃hʉre suhti cahsari mehne ti wahmariro cjiro, to dapure suhtiro mehne ti wahmariro cjiro, masa copapʉ wijaa tare jʉna. —Ti wahmari cjirire pjãga —nire Jesu. Judio masa pʉhtoa sehe Jesure ñaha duamaha dIA +à ni tuhsʉ Jesu tuaro sañurucure: —Lázaro, wijaa tagá —ni sañurucure tiro. H *à yoa yʉhʉre mʉhʉ dachoripe ã tʉhorucura. Tíre masija. à masipaihta yʉhʉ mʉ warocariro yʉ jiare õre ducuina ti masihti cjihtire mʉhʉre ã nii nija. Tíre “Potocã tjira”, ti nihti cjihti cʉ̃hʉre ã nii nija —nire Jesu to Pʉcʉrore. ]G3 )To ã niri baharo tina tãcare na pjõohre. à ti na pjõori baharo Jesu sehe mʉanopʉ ñʉ, Cohamacʉre õ sehe nire: —Mai, yʉhʉre mʉhʉ tʉho tuhsʉhre. Tíre mʉ yoachʉ masicʉ wahcheja mʉhʉre. oFW (—“Yʉhʉre wacũ tuaco Cohamacʉ tuaare ñʉcohca”, mʉhʉre nimahi —nire Jesu Martare. mES '—Tãcare na pjõohga —nire Jesu. To ã nichʉ tʉhoro Marta yariariro cjiro wahmiono õ sehe nire: —Pʉhtoro mipʉ pititia dachori waha tuhsʉra to yariari baharo. à jiro to pjacʉ cjiro ʉrĩbiahca —nire Jesure. dDA &à jiro pari turi Jesu tuaro cahya namore. à jina sã jipihtina to masa copapʉ sʉhi. Tí copa tãcapʉ ti sahari copa jire. Tí copapʉ to pjacʉ cjirore siõ sãa, tãca pjiria mehne tju biha cũri jire tina. yCk %Wiho mejeta paina tina mehne macaina sehe õ sehe nire: —Capari ñʉerarirore ñʉchʉ yoariro jira ahriro Jesu. ¿Ã jiro Lázaro cʉ̃hʉre to yariaborore yʉhdʉchʉ yoaeraboari ahriro? —nire tina ti basi. Lázaro masa wijaaha VB% $—Lázaro cjirore Jesu tuaro cahĩri jira —nire judio masa ti basi. 5Ae #Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu tiia wahare. {@o "—¿Lázaro cjirore nohopʉ siõ sãari mʉsa? —ni siniture Jesu. —Ñʉi taga —ni pji wahcãre tina. ? !à jiro ticoro judio masa ticoro mehne tarina cʉ̃hʉ ti tiichʉ ñʉno Jesu sehe tuaro cahya ñano yajeripohna tire. D> à yoa María sã cahapʉ wihiro, Jesure ñʉ, to dahpori cahai na tuhcua caha sʉre. —Pʉhtoro, yʉ bahʉ to yariahto pano mʉ õi jichʉ tiro yariaeraboa —nire ticoro Jesure. =! Judio masa tí wʉhʉi Maríare ñahacaha tiia niha. à jia ticoro to wahachʉ ñʉa, tina ticorore nʉnʉ ti tari jire. “To wahmino cjirore ti siõ sãari copapʉ tiiro waharo nina ticoro”, ni tʉhoturi jimare tina. à ni tʉhotua ticorore nʉnʉ ti tari jire. W<' Ti ya macapʉ sʉerasinihi sã. Marta sãre to piti bocaroihta jisinihi sã. l;Q To ã nichʉ tʉhoro María ño duaro wahcãrʉca, sã cahapʉ tari jire Jesure ñʉno taro. ":= Marta ã ni tuhsʉ to bahoro Maríare pjiro wahare: —Marine buheriro mari ya macai taro nina. Mʉhʉre pjihre —ni yaroca yahuri jire Maríare. \91 —Pʉhtoro, masija yʉhʉ. Cristo Cohamacʉ macʉno, masare yʉhdʉchʉ yoariro “Ahri yahpapʉ tarohca”, ti niriro mʉ jichʉ masija yʉhʉ —nire Marta Jesure. Lázaro to masa copa cahai Jesu tiiha 8) à jia jipihtina Cohamacʉ mehne ã catirucuina, yʉhʉre wacũ tuaina pichacapʉ ne wahasi. ¿Ahrire masijari mʉhʉ? —nire Jesu ticorore. 87i To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahure tjoa: —Yʉhʉ masa wijaachʉ yoariro jija. Yʉhʉ ã jirucuchʉ yoariro jija. Yʉhʉre wacũ tuariro yariaparota ã catirucurohca. 6 —Ãja. Ahri yahpa to pihtiri dachoi yariarina cjiri ti masa wijaahti dachoi to masa wijaahtore masija yʉhʉ —nire ticoro sehe. B5 —Mʉ bahʉ masa wijaarohca —nire Jesu ticorore. p4Y Mipʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉre mʉ sini payochʉ, tiro mʉ sinino seheta yoarohca —nire Marta Jesure. 3 Marta sehe Jesure piti boca wihi, õ sehe nire tirore: —Pʉhtoro, yʉ bahʉ to yariahto pano mʉ õi jichʉ, tiro yariaeraboa. 2 Tópʉre sã sʉna cahachʉ tʉhoro, Marta sehe sãre piti bocaro wihire. Wiho mejeta to bahoro María sehe to ya wʉhʉpʉ tjuari jire. 1 à jia Lázaro to yariari baharo, payʉ Jerualẽ macaina sã coyea judio masa Martare, María cʉ̃hʉre ñahacaha tiia taa tari jire. Z0- Betania wama tiri maca sehe Jerusalẽ cahacãi tia kilómetro yoaro jire. C/ à yoa sã tópʉre sã sʉna cahachʉ waro tó macaina õ sehe ni yahure Jesure: —Pititia dachori wahara Lázaro cjirore masa copapʉ ti siõ sãari baharo —ni yahuha tirore. Q. Toma sʉhʉdʉariro wama tiriro õ sehe nire sãre: —Mari cʉ̃hʉ Jesu mehne wahajihna. Tirore wajãa, mari cʉ̃hʉre wajãjaro —nire Toma. Jesu ã jirucuchʉ yoariro masare masoriro jira n-U Yʉ marieno to yariachʉ, noa nina. à jina mʉsa yʉhʉre wacũ tua namonahca. Mʉsa yʉ jia tiare masi namo, mʉsa yʉhʉre wacũ tua namohti cjihti jiahca ahri. à yoana basata. Mari ñʉna wahajihna to cahapʉ —nire Jesu. Y,+ Sã ã ni tʉhotuchʉ masino Jesu poto yahure sãre: —Lázaro yariaa wahaca. ,+Q Sã ã nipachʉta Jesu “Carĩno nica” nino, “Yariaa wahaca”, nino niri jimare. To ã nichʉ tʉhona “Lázaro soro nica”, ni tʉhotumai sã sehe. P* —Pʉhtoro, Lázaro carĩriro jiro, yʉhdʉrohca —nimahi sã. +)O à nino sãre õ sehe ni yahu namore tjoa: —Mari mehne macariro Lázaro, carĩno nica. To ã carĩpachʉta yʉhʉ tirore wahcõi wahaihtja —nire sãre. &(E Wiho mejeta nahitianoi tiniina sehe pʉha tu mʉa boraa wahara. Sʉ̃ dacho macariro mariachʉ noano ñʉerara tina —nire Jesu. (à nino õ sehe nino niri jimare: “Mipʉre yʉ Pʉcʉ yare yʉ yahu pahñohto dʉhsasinina. à jia yʉhʉre wajã masierasinina”, nino niri jimare.) $'A Sã ã nichʉ tʉhoro, tirore ti wajã masierasininore yahuro, piti dahre buhero sãre õ sehe nire: —Pjíro tʉhotuena tjiga. Cʉ̃ dachore doce horari waro jira. Sʉ̃ dacho macariro to jisinichʉ, noano ñʉja mari. à jina dachore tinina ne pʉha tu mʉa boraeraja mari. 9&k —Buheriro, canʉpʉcãta judio masa tó macaina mʉhʉre tãa mehne doca wajã duamare. ¿Dohseacʉ tópʉ pari turi tjuaa waha duajari mʉhʉ? —nihi sã to buheina. %} Pʉa dacho baharo Jesu õ sehe nire sãre to buheinare: —Pari turi Judea yahpapʉ tjuaa wahajihna tjoa —nire sãre. a$; à nino Lázaro dohatiriro to jichʉ tʉhoparota tói Jesu sehe pʉa dacho tjuasinire. Y#+ Jesu Martare, to bahoro cʉ̃hʉre, Lázaro cʉ̃hʉre tuaro cahĩa tire. "w Tí quitire tʉhoro õ sehe nire Jesu: —Mipʉre Lázaro to dohatia to yariahti cjihti jierara. Cohamacʉ tuaare masare ñohti cjihtire mipʉre tiro dohatira. à jia yʉhʉ to macʉno tuariro yʉ jia cʉ̃hʉre ñʉahca masa —nire Jesu. D! à yoa to dohatia wahachʉ ñʉa, to wahmiosãnumia sehe painare Jesure yahu dutirocari jire: —Pʉhtoro, mʉ cahĩriro dohatiro nina —ni yahu dutirocari jire Lázaro wahmiosãnumia.  } Tiro wahmiono María sehe baharo Jesu to dahporire me sitia wisõ, to pjoari mehne tirore pahã cohãhticoro jiri jire. % E à yoa cʉ̃iro Lázaro wama tiriro to wahmiosãnumia María, Marta cʉ̃hʉ mehne Betania wama tiri macai jia tire. Tiro cʉ̃ nʉmʉ dohatia wahari jire. H  *à jia tópʉre masa payʉ wacũ tua dʉcare Jesure._7 )à jia masa payʉ tirore ñʉa sʉre. Õ sehe nire tina ti basi: —João sehe Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñoerare. à to yoa ñoerapachʉta jipihtia Jesure to yahuri cjiri sehe potocãta jira —nire masa ti basi.  (à wijaariropʉta João masare to bautisa mʉhtariropʉ Jordão sie sehepʉ pari turi wahare tjoa. Tópʉ sʉro tjuanocare tiro. uc 'To ã nichʉ tina pari turi tirore ñaha duamare. Ti ã ñaha duachʉ ñʉno tiro duhti wijaa wahare. ! &Yʉ Pʉcʉ to tuaa mehne yʉ yoa ñopachʉta yʉhʉ sehere tʉho duaeraboca mʉsa. à tʉho duaerapanahta to tuaa mehne yʉ yoa ñochʉ ñʉna yʉ yoarire “Potocã tjira”, niga mʉsa. Mʉsa ã nina, yʉ Pʉcʉ mehne sã cʉ̃no potori sã jichʉ masinahca mʉsa. à jina yʉhʉ yʉ Pʉcʉ mehne cʉ̃no potori yʉ jichʉ masinahca mʉsa. à jina tʉho ñahanahca mʉsa —nire Jesu tinare.  %Yʉ Pʉcʉ to cahmariro seheta to tuaa mehne yʉ yoa ñoerachʉ pinihtare yʉ buherire “Potocã tjira”, nieraboca mʉsa. iK $Cohamacʉ yʉhʉre besetjiãhno, ahri yahpapʉre warocare. à jicʉ yʉhʉ “Cohamacʉ macʉno jija”, yʉ niri buhiri “Cohamacʉre ñano durucuro nina Jesu”, nina mʉsa yʉhʉre. ¿Dohseana yʉhʉre ã nijari mʉsa? ;o #Cohamacʉ yare ti joari pũ quihõno to jichʉ mari masija. “Mahñoa jira”, tí pũre ni masieraja mari. à jiro to yare masiinare potocãta tiro “Cohamana”, ni pisura. /W "Ti ã ni yʉhtichʉ tʉhoro Jesu tinare õ sehe ni yahure: —Mʉsa cʉ̃hʉre “Cohamana”, ni pisure Cohamacʉ. Ãta ni joaa tiha to dutiare ti joari pũi. a; !To ã nichʉ tʉhoa õ sehe nire tina: —Cohamacʉ tuaa mehne mʉ yoa ñori buhiri mʉhʉre tãa mehne doca wajã duaeraja sã. Cohamacʉre mʉ ñano durucuri buhiri mʉhʉre tãa mehne doca wajã duaja sã. Masʉno jipaihta “Cohamacʉ jija yʉhʉ”, mʉ nia buhiri mehne mʉhʉre tãa mehne doca wajã duaja sã —ni yʉhtire tina. c? Ti ã yoachʉ ñʉno Jesu õ sehe ni siniture tinare: —Yʉ Pʉcʉ ya tuaa mehne payʉ tahari yoa ñomahi mʉsare. ¿Di baro sehere yʉ yoari buhiri yʉhʉre tãa mehne doca wajã duajari mʉsa? —ni siniture Jesu. iK To ã nichʉ tʉhoa judio masa sehe tirore ti doca wajãhti tãare pari turi namare tjoa. M Yʉhʉ yʉ Pʉcʉ mehne cʉ̃irota jija —nire Jesu judio masare. A{ à yoa yʉ Pʉcʉ yʉ yainare yʉhʉre wariro jipihtina yʉhdoro tuariro jira. à jiro yʉ Pʉcʉ sehe yʉ yainare to ñʉ wihbochʉ, ne cʉ̃iro tiro cʉ̃hʉre ma masierara tinare. X) à jicʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã catirucuchʉ yoaja tinare. à jia tina sehe pichacapʉ ne wahasi. à jia yʉ yainare yʉ ñʉ wihbochʉ paina sehe ne cʉ̃irore yʉhʉre ma masierara tinare. *M Ovejare ñʉ wihborirore to yaina ti tʉhoriro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉre yʉ yaina tʉhora. à jicʉ yʉ yainare masija yʉhʉ. à jia tina yʉhʉ mehne wahara. +O Yʉ ã ñopachʉta yʉhʉre tʉho duaerara mʉsa. Mʉsa sehe yʉ yaina jierara. à jina pairo yaina oveja yoaro sehe jiina jina, yʉhʉ sehere tʉhoerara mʉsa.   Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni yʉhtire Jesu: —Mʉsare yahu tuhsʉmajacʉ yʉhʉ. Yʉ ã yahupachʉta yʉhʉre tʉho duaerare mʉsa. Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to dutiriro seheta to tuaa mehne yoa ñoja. à yoacʉ yʉ Cristo jiareta mʉsare ñoi nija.   Tí tahtiapʉ to jichʉ ñʉa sã coyea judio masa tiro cahapʉ cahmachu, tirore õ sehe ni siniture: —Yoaputiari pja sãre noano yahueraca mʉhʉ. Poto sãre noano yahu bahrañoga mʉhʉ. ¿Cristo Cohamacʉ to warocariro tjijari mʉhʉ? —nire tina Jesure. h I Tí dachoi Salomo wama tiri tahtiapʉ Cohamacʉ wʉhʉi jiri tahtiapʉ Jesu ñʉ tinino nire. @ y Pa dachoi sã coyea judio masa Jerusalẽi bose nʉmʉri yoaa nire pari turi. Cohamacʉ wʉhʉre panopʉ tirore ti wari cjirire ti wacũhti dachori jire. Tí pjare puhiro jire.   Paina sehe õ sehe nire: —Watĩno to cohtotariro jiro ã ni durucueraboa. Capari ñʉerarirore ñʉchʉ yoa masierara watĩno to cohtotariro. à jiriro jiro tiro watĩno to cohtotariro jierara —nire paina judio masa. Judio masa Jesure cahmaeraha !; —Tiro watĩno to cohtotariro jira. à jiro tʉho masierariro jira. ¿Dohseana tirore pari turi tʉhojari mʉsa? —nire paina payʉ judio masa. ve To ã nichʉ tʉhoa judio masa pʉa curua tju ware. Paina soro tʉhotu, paina cʉ̃hʉ soro tʉhoture:  Yʉ wajã dutierachʉ yʉhʉre wajã masieraboa tina. Yʉ cahmano seheta yʉhʉre wajãahca. à jicʉ yʉ yaina Cohamacʉ mehne ti ã jirucuhti cjihtire yariaihca. Yaria masija yʉhʉ. à yoa masa mʉja masija. Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre tíreta yoa dutire —nire Jesu. G à ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Yʉ yaina Cohamacʉ mehne ti ã jirucuhti cjihtire yariaihca. Yʉ yariari baharo masa mʉjaihca. Yʉ ã yoahtiro jichʉ yʉ Pʉcʉ yʉhʉre cahĩna. 9 Paina oveja pa sahrĩno macaina yoaro sehe jiina paina masa cʉ̃hʉ yʉ yaina jiahca. Tina cʉ̃hʉre naaihca. à jia yʉ durucuchʉ tʉho wahcãahca tina cʉ̃hʉ. à jia yʉ yaina jipihtina cʉ̃ curuata jiahca. à jicʉ yʉhʉ dihta yʉ yainare ñʉ wihboihca —nire Jesu. D Tó seheta yʉ Pʉcʉ cʉ̃hʉ yʉhʉre masina. à jicʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ yʉ Pʉcʉre masija. Oveja yoaro sehe jiina yʉ yaina Cohamacʉ mehne ti ã jirucuhti cjihtire yariaihca yʉhʉ. 2] à ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Ovejare noano ñʉ wihboriro yoaro sehe jija yʉhʉ. à jicʉ yʉ yainare masija yʉhʉ. à jia yʉ yaina sehe yʉhʉre masina. zm To cahamacʉno sehe to wapataa dihtare cahmana. à jiro tiro ovejare noano ñʉ wihbo ji coaerara —nire Jesu. ;o Oveja pʉro cahamacʉno sehe potocã ovejare ñʉ wihboriro jierara. à jia oveja to yaina jierara. à jiro yairo ovejare to chʉro tachʉ ñʉno to cahamacʉno sehe ovejare cohã cũnoca, mʉrocaa wahara. To ã cohã cũri baharo, yairo ovejare to ñahachʉ ñʉa oveja peri mʉroca site wahcãa wahara. oW Ovejare noano ñʉ wihboriro yoaro sehe jija yʉhʉ. Ovejare noano ñʉ wihboriro tinare noano dʉcata, to yariahtore ne cuierara. Tó yoaro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ yainare noano dʉcata, yariahca, tinare ne soro wahaerahto sehe. 7~g à ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Mʉsare mahñoare buheina, ovejare ñʉ wihbo mahñoina sehe ovejare yacaina yoaro sehe jira. Yacaa taa, wajãa taa, dojomehnea taa tara tina. Wiho mejeta yʉhʉ sehe yʉ yainare, oveja yoaro sehe jiinare, tuaro waro ti wahchea mehne ã catirucuchʉ yoai tahi. }! Yʉhʉ ovejare wihbori sahrĩno sãari sopaca yoaro sehe jija. Tí sopacai sãaina yoaro sehe tjira yʉhʉre wacũ tuaina. à jicʉ yʉhʉ tinare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoaihtja. Oveja sehe tinare ñʉ wihboriro mehne ti cahmaare bocaro yoaro seheta yʉ yʉhdʉchʉ yoaina cʉ̃hʉ yʉhʉ mehne ti cahmaare bocaahca. Yʉhʉ tinare noano dʉcata, noano ñʉ wihboihca —nire Jesu. Q| Jipihtina yʉ pano tarina quihõno yʉ durucuare buheraina, ovejare ñʉ wihbo mahñoina yacaina yoaro sehe jira. Ti ã jipachʉta yʉ yaina sehe oveja yoaro sehe jiina painare ne tʉho wahcãerara. {/ Pari turi Jesu tinare õ sehe ni yahure tjoa: —Potocãta mʉsare nii nija. Ovejare wihbori sahrĩno sãari sopaca yoaro sehe jija yʉhʉ. z5 Ahri quitire to ã yahupachʉta to yahuare tʉho ñahaerare tina. Jesu ovejare noano ñʉ wihboriro yoaro seheta to yainare noano ñʉ wihbora y Pairore ti masierarirore nʉnʉ tierara tina. à jia paina ti durucuare tʉhoa, cui mʉrocaa wahara —nire Jesu tinare. yxk To yainare jipihtinare pji wio tinare mʉ tãrucura. Oveja sehe to durucuare masia, to baharo nʉnʉ tirucura. w Sopacare cohtariro sopacare pjõohna ovejare ñʉ wihboriro to sãahto sehe. Ovejare ñʉ wihboriro to durucuchʉ tʉho tara to nuina oveja peri. Tinare pjirocaro, ti wama mehne pisurocarucura tiro. à yoaro tinare sahrĩnopʉ jiinare pji wiorucura sopacapʉ. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe nire: —Capari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta potocã mʉsa noano masierachʉ, mʉsare buhiri mariaboa. “Sã noano masiina jija”, mʉsa niri buhiri buhiri tiina jisinina mʉsa mipʉre —nire Jesu tinare.nsU (To ã nichʉ tʉhoa mahainacã fariseo curua macaina tirore õ sehe nire: —“Capari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta noano masierara mʉsa cʉ̃hʉ”, ¿nii nijari mʉhʉ sãre? —nire fariseo curua macaina Jesure. r  'To ã ño payochʉ ñʉno õ sehe nire Jesu: —Noaina, ñaina cʉ̃hʉ ti yoarire masichʉ yoai tai ahri yahpapʉre tahi. Capari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta tina yoaro sehe jiina yʉ Pʉcʉre masierara. à masierainare yʉ Pʉcʉre masichʉ yoai tai tahi yʉhʉ. “Sã noano masija”, ni tʉhotumarina noano ti masierarire masichʉ yoai tai tahi yʉhʉ —nire Jesu. q! &—Pʉhtoro, mʉhʉre wacũ tuaja —nire capari ñʉerariro cjiro. à ninota tiro Jesu panoi na tuhcua caha sʉ, tirore ño payore. p  %—Tirore ñʉ tuhsʉre mʉhʉ. Mipʉre mʉhʉ mehne durucuriro tiro tjija yʉhʉ —nire Jesu capari ñʉerariro cjirore. }os $—¿Pʉhtoro, noa jijari tiro? Tirore masicʉ wacũ tuaihtja tirore —nire capari ñʉerariro cjiro Jesure. hnI #à yoa capari ñʉerariro cjirore ti cohã wiorire Jesu tʉhore. à tʉhoro capari ñʉerariro cjirore boca sʉro, tirore õ sehe ni siniture: —¿Masʉnore Cohamacʉ warocarirore wacũ tuajari mʉhʉ? —nire Jesu. m  "—Mʉhʉ dóihta ñariro jia tiha. ¿Ã jipacʉta sãre buhe duajari mʉhʉ? —niha judio masa sã pʉhtoa tirore. à ni tuhsʉata tina tirore cohã wionocaha. Jesu yare cahmaeraina capari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta Cohamacʉre masierara jlM !à jiro Jesu Cohamacʉ warocariro jieraro yʉhʉre ñʉchʉ yoaeraboa tiro —niha tiro tinare. k Wahmanopʉre ahri yahpa to ji dʉcachʉpʉre ne coã masa bajuaropʉ capari ñʉerarirore ne cʉ̃iro baro ñʉchʉ yoariro mariea tiha. 9jk Cohamacʉ ñaa yoainare ti siniare tʉhoerara. Tí pinihtare mari masija. Tinare tʉhoeraparota Cohamacʉre ño payorirore, to dutiare yoarirore to siniare tʉhora Cohamacʉ. $iA Ti ã nichʉ õ sehe ni yʉhtiha tiro: —¿Tiro to tarirore mʉsa masierachʉ yʉhʉre ñʉchʉ yoariro jiro Cohamacʉ warocariro jierabocari tiro? h} Potocãta Cohamacʉ Moise cjirore durucua tiha. Jesu to tarirore sã masieraja —niha tina capari ñʉerariro cjirore. ygk To ã nichʉ tʉhoa tina tuhtiha tirore: —Mʉhʉ Jesu buheriro jira. Sã sehe Moise cjiro buheina jija. qf[ —Tíreta mʉsare yahu tuhsʉmahicʉ yʉhʉ. Yʉ ã ni yahupachʉta mʉsa ne tʉho duaerare yʉhʉre. ¿Dohse yoa duana pari turi yʉ yahuchʉ tʉho duajari mʉsa? ¿Mʉsa cʉ̃hʉ to buheina ji duajari? —niha tiro tinare. e} —¿Dohse yoari mʉhʉre tiro? ¿Mʉ capari ñʉhto cjihtore dohse yoari tiro mʉhʉre? —ni sinituha tina tjoa. %dC Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni yʉhtiha tiro: —Jesure to ñaa yoariro to jichʉ masieraja yʉhʉ. Cʉ̃nota masija yʉhʉ. Panopʉre capari ñʉerariro jia ticʉrʉ yʉhʉ. Mipʉ sehere ñʉja yʉhʉ. Tí dihtare masija yʉhʉ —ni yʉhtiha capari ñʉerariro cjiro tinare. -cS Baharo judio masa sã pʉhtoa pari turi capari ñʉerariro cjirore pjirocaha tjoa. Pjiroca tuhsʉ, õ sehe niha tirore: —Cohamacʉ mehne poto yahuga mʉhʉ. Jesure mahñoriro to ñaa yoariro jichʉ sã masija. à jicʉ poto yahuga sãre —niha judio masa capari ñʉerariro cjirore. `b9 à cuia, “Bʉcʉro jira tiro. Tiroreta sinituga”, niha tina judio masa pʉhtoare. #a? Judio masa sã pʉhtoa wahmanopʉre õ sehe nia tiha: —“Jesuta Cristo Cohamacʉ warocariro jira”, niinare mari buhea wʉhʉsepʉ sãa dutisi sã —nia tiha judio masa pʉhtoa. Ti ã nichʉ tʉhoa capari ñʉerariro cjiro pʉcʉsʉma sehe judio masa pʉhtoare cui niha. 6`e Tíre masipanahta to ñʉrire, tirore ñʉchʉ yoariro cʉ̃hʉre masieraja sã. Sã macʉre sinituga. Bʉcʉro jira tiro. Tiro to basi yahu masina —niha to pʉcʉsʉma. c_? —Ahriro sã macʉta jira. à yoa dóihta capari ñʉerariro masa bajua tire tiro. '^G Pjiroca tuhsʉ, to pʉcʉsʉmare õ sehe ni sinituha fariseo curua macaina pʉhtoa: —¿Ahriro potocãta mʉsa macʉ jijari? ¿Dóihta tiro capari ñʉerariro masa bajuari? ¿Potocãta capari ñʉerariro cjiro jiparota dohsearo ñʉjari mipʉre? —ni sinituha tina to pʉcʉsʉmare. I]  Wahmanopʉre judio masa õ sehe ni tʉhotumaha: “Ahriro capari ñʉerariro cjiro jierara”, ni tʉhotumaha tina. à ni tʉhotua capari ñʉerariro cjiro pʉcʉsʉmare pjirocaha tina. \% à jia pari turi tina capari ñʉerariro cjirore õ sehe ni sinituha tjoa: —¿Mʉhʉre mʉ caparire noano yoarirore mʉhʉ waro dohse ni tʉhotujari Jesure? —niha tina tirore. —Tiro potocãta Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jira —niha capari ñʉerariro cjiro. S[ —Tiro Sabado dacho mari sori nʉmʉi mari dahra dutierari nʉmʉi dahrahre. à jiro tiro Cohamacʉ yairo jierara —niha paina fariseo curua macaina sehe. Paina sehe õ sehe niha: —Ñaare yoariro õ sehe noariro wahachʉ yoa masierara. à jiro tiro noariro jiboca —niha paina. à jia tina pʉa curua ti basi tju waha. Z à jia fariseo curua macaina sehe tirore õ sehe ni sinituha tjoa: —¿Dohse yoa mʉhʉ ñʉri? —ni sinituha tina. —Dihta sohãa mehne yʉ caparire wisõhre. à jicʉ yʉ caparire yʉ cosari baharo ñʉ dʉcahi yʉhʉ —ni yahuha tiro tinare. Y Tí dacho Jesu dihta sohãare dahra more capari ñʉerarirore noariro to yoari dacho Sabado dacho jire. Tí dacho sã sori nʉmʉ jire. iXK à ni durucu tuhsʉ tina capari ñʉerariro cjirore fariseo curua macaina cahapʉ naahre. -WS —¿Mʉhʉre ã yoariro nohopʉ jicari tiro? —nire tina. —Bʉah. Nohoi jiro jica —nire tiro. Capari ñʉerariro cjirore fariseo curua macaina sinituha V —Jesu wama tiriro dihta sohãare dahra more, yʉ caparire wisõre. Yʉhʉre wisõ tuhsʉ “Siloé wama tiri copapʉ mʉ caparire cosai wahaga”, to nichʉ cosai sʉhi yʉhʉ. Yʉ ã cosari baharo yʉ capari noano bajure yʉhʉre —ni yahure tiro masare. U' To ã nichʉ masa tirore õ sehe ni siniture: —¿Capari ñʉerariro cjiro jicʉ dohse waha ñʉri mʉhʉ? —ni siniture tina tirore. jTM —Tirota jira wiho —nire paina sehe. —Tiro jierara. à jieraparota tiro yoaro sehe bajuriro jira —nire paina. Ti ã nichʉ tʉhoro capari ñʉerariro cjiro sehe õ sehe nire: —Tiro tjija yʉhʉ —nire tinare. SS To tju wihichʉ tiro cahai jiina tirore ñʉre. Tó pano niñeru siniriro cjiro to jichʉ ñʉrina tirore õ sehe nire ti basi: —¿Ahriro sohõ jiriro niñeru siniriro cjiro jierajari? —nire tina. R  à wisõno õ sehe nire Jesu: —Siloé wama tiri copai cuhsʉri copai mʉ caparire cosai wahaga —nire Jesu. (Siloé sã ya dʉsero mehne nia “Warocari copa”, nia nire.) Jesu to caparire cosa dutiriro sehe waha, cosa, capari ñʉriropʉ tju wihire. Q à ni tuhsʉrota yahpapʉ chahcho puti cũre. To ã chahcho puti cũrire dahra more, capari ñʉerarirore to caparire wisõre. P3 Ahri yahpapʉ buhriaro marine to ñʉ masichʉ yoariro seheta jiriro jicʉ ahri yahpa macainare Cohamacʉ yare masichʉ yoaja yʉhʉ —nire Jesu. -OS Yʉhʉre warocariro to cũrire mipʉre yoaro cahmana yʉhʉre. Ñamipʉ mari dahra masieraro seheta baharopʉ yʉhʉre warocariro to cũrire yoa masieraja yʉhʉ. )NK Sã ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni yʉhtire tiro: —Ahriro to ñaare yoari buhiri capari ñʉerariro wahaerare. To pʉcʉsʉma cʉ̃hʉ ñaare ti yoari buhiri capari ñʉerariro wahaerare. Cohamacʉ sehe tirore capari ñʉerachʉ yoare tirore ñʉchʉ yoaro taro masare to ñohtire. ~~B}}||?zyTx.wvut>sraqappfo4nmZllkj}ii7hgg^{]{\\B[[Z\YXXXWhVVUT[SSRQWP^OcNN.MM2L KkJIHGFFGEEFDnCC2B$AP@L>>=L=<:9{9%8a7~65l43211300 /P..m--,,+*c)(m'5&%%$#""6! cK!irY_) z y P K _/+Yʉhʉre mʉ yahurire tinare buhehi. Yʉ ã buhechʉ tʉhoa yʉ buheare cahmare tina. à jia potocãta mʉ cahai tariro yʉ jichʉ masina tina. Tuhsʉ, mʉ warocariro yʉ jichʉ “Potocã tjira”, ni tʉhotura tina. à yoa jipihtia yʉ ya mʉ ya ti jichʉ masina tina. 5c’Ahri yahpai jiinare yʉhʉre mʉ warinare mʉhʉre masichʉ yoahi. Mʉ warina mʉ yaina jira. à jicʉ tinare ware mʉhʉ yʉhʉre. à jia mʉ dutiare yoare tina. +Ahri yahpa to jihto pano mʉhʉ mehne yʉ jichʉ jipihtina yʉhʉre ti ño payo mʉhtariro seheta mipʉre yʉhʉre ti ño payochʉ yoaga tjoa. ,Qà ninota õ sehe ni namore Cohamacʉre: —Ahri yahpapʉre mʉ yoa dutiri cjirire yoa pahñoja yʉhʉ. à yoacʉ mʉhʉre masare ño payochʉ yoaja yʉhʉ. A {Mʉhʉ dihta Cohamacʉ waro jira. Yʉhʉ Jesucristo mʉ warocariro jija. à jia jipihtina mʉhʉre masiina, yʉhʉ cʉ̃hʉre masiina mʉanopʉ mari mehne ã jirucuahca —nire Jesu. 7 gJipihtina bui pʉhtoro yʉhʉre cũre mʉhʉ. à jicʉ yʉhʉre mʉ warinare mʉhʉ mehne ã jirucuchʉ yoaihca yʉhʉ. Tuhsʉ, mʉhʉre masare ño payochʉ yoaihca yʉhʉ. )  Mà ni yahu tuhsʉ Jesu mʉanopʉ ñʉroca mʉo, Cohamacʉre õ sehe ni durucure: —Mai, mipʉre mʉ yahu quihõriro seheta yʉhʉre ñano ti yoahti pja mʉ sʉrota nina. Yʉhʉre mʉ macʉre masare ño payochʉ yoaga. Mʉ ã yoachʉ mʉhʉre masare ño payochʉ yoaihca yʉhʉ cʉ̃hʉ.  {!Ahrire mʉsare yahu mʉhtahi, yʉhʉre mʉsa wacũ tuaa mehne mʉsa noano jihto sehe. Cohamacʉre cahmaeraina cahapʉ mʉsa jichʉ ñano yoaahca mʉsare tina. Ti ã yoapachʉta wahchega mʉsa. Ahri yahpa macaina ñaa buhiri tiinare, ti pʉhtoro watĩno cʉ̃hʉre yʉhdʉrʉcariro jija yʉhʉ. à jina yʉhʉre wacũ tuana wahchega mʉsa —nire Jesu sãre to buheinare.@ y Baharo curero jipihtina mʉsa wʉhʉsepʉ waha siteina jina, yʉhʉre cohãnahca mʉsa. Mʉsa ã cohãpachʉta yʉ Pʉcʉ sehe yʉhʉ mehne jira. à jicʉ yʉhʉ cʉ̃irota jieraja. s_Sã ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtire sãre: —¿Mipʉre “Potocã tjira”, nijari mʉsa jʉna? {Mʉhʉ noano masi pahñoriro mʉ jichʉ mipʉ pinihtare sã masija. à jia paina mʉhʉre buhe masierara. Tíre mipʉre sã noano masija. Sã noano masiina jina, Cohamacʉ cahapʉ tariro mʉ jichʉ “Potocã tjira”, nija sã —nii sã Jesure. To ã nichʉ sã to buheina õ sehe nii: —Mipʉ pinihta quiti marieno durucui noano poto yahui nina mʉhʉ sãre. 5Yʉ Pʉcʉ cahai jiriro jicʉ ahri yahpapʉre tai yʉhʉ. à jicʉ mipʉre ahri yahpapʉ jiriro jisinicʉ yʉ Pʉcʉ cahapʉ wahaihca —nire Jesu. }sMʉsa yʉhʉre cahĩna. à jina yʉ Pʉcʉ cahapʉ yʉ tariro jichʉ “Potocã tjira”, nina mʉsa. à niina mʉsa jichʉ ñʉno, yʉhʉre cahĩina mʉsa jichʉ ñʉno yʉ Pʉcʉ sehe mʉsare cahĩna. To ã cahĩchʉ tirore mʉsa sininahca. |qTí dachore mʉsa ya cjihtire yʉ Pʉcʉre sini payosi yʉhʉ. Yʉhʉre wacũ tuana, mʉsa basi tirore sininahca. H à ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Quiti mehne mʉsare yahua tihi. à yahupaihta baharo mʉsare quiti mehne yahusi yʉhʉ. à yahueracʉ yʉ Pʉcʉ sehere noano poto yahuihtja mʉsare. 'GYʉhʉre wacũ tuaina jina, Cohamacʉre sini masina mʉsa. Ahri dacho panoi tirore ã sinierasinire mʉsa. Yʉhʉre wacũ tuatjiãhna Cohamacʉre siniga. Mʉsa ã sinichʉ mʉsa sinirire mʉsare warohca, mʉsa wahche pahñohti cjihtire —nire Jesu sãre. Ñainare Jesu yʉhdʉrʉcaha eC’Tí dachoi yʉhʉre mʉsa ñʉri dachoi yʉhʉre sinitu ñʉsi mʉsa. Masi tuhsʉrinapʉ jinahca. Potocãta mʉsare nii nija. Yʉhʉre mʉsa wacũ tuachʉ ñʉno yʉ Pʉcʉre mʉsa siniare tiro mʉsare warohca. 1[Tó seheta mʉsa mipʉre cahyanahca. Baharo mʉsare ñʉihca tjoa. Yʉhʉre ã ñʉna mʉsa tuaro wahchenahca. Mʉsa ã wahchechʉ paina mʉsare cahyachʉ yoa masisi. %~CÕ sehe jira tí: Numino niji wahcõno, to ñano yʉhdʉhto pano jira. à jiro ticoro tuaro cahyara. à cahyaparota to pohna tiri baharo ticorore purĩrire wacũerara ticoro. Wihãrirocã ahri yahpapʉ to masa bajuachʉ ticoro wahchera. à jiro ticorore purĩrire wacũerara ticoro. T}!Potocãta mʉsare nii nija. Yʉ yariachʉ ñʉna mʉsa tiinahca. Tuhsʉ, tuaro cahyanahca. à jia yʉhʉre ño payoeraina sehe wahcheahca. Mʉsa sehe cahyaina cjiri jipanahta, baharo wahchenahca mʉsa. |)Sã ã ni durucuchʉ Jesu tirore sã sinitu duarire masino, sãre õ sehe ni yahure: —“Mahanocã baharo yʉhʉre ñʉsi mʉsa. à jina baharocãta yʉhʉre ñʉnahca tjoa”, ¿yʉ niri cjirire sinitu duajari mʉsa? ¿Tíre yʉ nirire tʉho ñahaerajari mʉsa? {{o“Mahanocã” nino, ¿dohse nino ã niri tiro? To yahurire noano tʉho ñahaeraja mari —ni durucui sã basi. 2z]To ã nichʉ tʉhona, sã sehe mahainacã õ sehe ni durucui sã basi: —“Mahanocã baharo yʉhʉre ñʉsi mʉsa. à jina baharocãta mʉsa yʉhʉre ñʉnahca tjoa” nino, ¿dohse nino ã niri marine? à yoa “Yʉ Pʉcʉ cahapʉ wahaihca” nino, ¿dohse jiro baro marine ã niri tiro? 2y]à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namore: —Mahanocã baharo yʉhʉre ñʉsi mʉsa. à jina baharocãta mʉsa yʉhʉre ñʉnahca tjoa —nire Jesu sãre to buheinare. Yx+Jipihtia yʉ Pʉcʉ ya yʉ ya cʉ̃hʉ jira. à jicʉ “Espíritu Santo sehe yʉ yare yahurohca mʉsare”, nihi mʉsare —ni yahure Jesu. “Cahyaina jipanahta baharo wahchenahca mʉsa”, ni yahuha Jesu dwAà yoa yʉ yare mʉsare tiro yahurohca. à yahuro yʉhʉre ño payochʉ yoarohca mʉsare. v# à jiro potocã jiare yahuriro Espíritu Santo sehe mʉsare quihõno jiare yahu pahñono tarohca. Tiro to mʉ sʉro mʉsare yahusi. Yʉ Pʉcʉ tirore to yahu dutirire tiro yahurohca mʉsare. à yoa “Baharopʉ õ sehe waharohca”, ni yahuyurohca tiro sehe mʉsare. uy ’Pjíro jira mʉsare yʉ yahuhti cjihti. Wiho mejeta mʉsa sehe yʉ yahu pahñochʉ, tʉho ñaha pahñoeraboa. Kt Ahri yahpa macaina pʉhtoro watĩnore Cohamacʉ buhiri dahre duti tuhsʉre. à jiro Cohamacʉ masare, watĩno mehne macainare to buhiri dahrehti cʉ̃hʉre masichʉ yoarohca yoadohohtiro sehe. s9 Yʉ Pʉcʉ cahapʉ wahaihca. Yʉ ã wahari baharo mʉsa yʉhʉre ne ñʉsinisi. à jiro noano jia tia cʉ̃hʉre masichʉ yoarohca yoadohohtiro sehe. r% Yʉhʉre wacũ tuaeraina jira ahri yahpa macaina. à jiro yoadohohtiro sehe masa ñaa yoaina ti ñaa buhiri tiare tinare masichʉ yoarohca. q-Yʉ ã warocachʉ tiro tarohca. à wihiro ahri yahpa macaina ñaa yoaina ti ñaa buhiri tiare tinare masichʉ yoarohca tiro. Noano jia tia cʉ̃hʉre buherohca tiro masare. Tuhsʉ, Cohamacʉ masare to buhiri dahrehto cʉ̃hʉre masichʉ yoarohca masare yoadohohtiro sehe. 9pkMʉsare potocãta yahui nija. Yʉ wahari baharo mʉsare noanocanohca. Yʉ mʉanopʉ wahaerachʉ mʉsare yoadohohtiro sehe taeraboa. Wahacʉ mʉsare tirore warocaihtja yʉhʉ. joMà sinitu ñʉerapanahta yʉ wahahtore mʉsare yʉ yahu mʉjachʉ mʉsa ñano yajeripohna tira. 'nGMipʉ sehere yʉhʉre warocariro cahapʉ wahaihca wahai tai nija. “¿Nohopʉ wahaihcari mʉhʉ?” yʉhʉre ni, ne cʉ̃iro barota sinitu ñʉerara mʉsa. imKà jina mʉsare ñano ti yoachʉ ñʉna, “Ti õ sehe yoahto panota Jesu yahu tuhsʉre sãre”, ni wacũnahca mʉsa. Mʉsa ã ni wacũhti cjihtire mipʉre ahrire yahu mʉhtai nija mʉsare —ni yahure Jesu. Espíritu Santo to yoahtire yahuha Jesu à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namore Jesu: —Wahmanopʉre mʉsa mehne jicʉ ahrire mʉsare yahuerahi. bl=Yʉ Pʉcʉre, yʉhʉ cʉ̃hʉre tina masierara. à masieraa mʉsare ñano yoaahca tina. MkJudio masa mari buhea wʉhʉsepʉ mʉsa sãa duachʉ sãa dutisi mʉsare yʉ yaina mʉsa jiri buhiri. à jia pa tehepʉ mʉsare wajãa, “Cohamacʉ cahmaare yoana nija”, ni tʉhotuahca paina. j -à ni tuhsʉ sãre õ sehe ni yahu namore: —Baharo yʉ buheare yʉhʉ cʉ̃hʉre mʉsa cohãerahti cjihtire ahrire jipihtiare yahuhi mʉsare. *iMMasare yʉ buhe dʉcachʉpʉta mʉsa cʉ̃hʉ dachoripe yʉhʉ mehne ã jirucure. à jina mʉsa cʉ̃hʉ yʉ jia tiare yahunahca painare —ni yahure Jesu.Nh’Yʉ baharopʉ mʉsare yoadohohtiro, yʉ Pʉcʉ mehne jiriro mʉsare yʉ warocahtiro Espíritu Santo tjira. Tiro potocãta yahuriro jira. à jiro tiro taro yʉ jia tiare yahurohca mʉsare. rg]à ñʉ tuhtia Cohamacʉ yare ti joari tjui dóipʉta to ni joariro seheta yoaa nire tina. Õ sehe ni joaa tiha: “Tinare yʉ ñano yoaerapachʉta yʉhʉre ñʉ tuhtire tina”, ni joaa tiha dóipʉta Cohamacʉ yare ti joari tjui. ofWCohamacʉ to tuaa mehne paina ti ne yoaerarire yoa ñohi. à yoa tinare tíre yʉ yoa ñoerachʉ tinare ñaa buhiri mariaboa. Cohamacʉ tuaa mehne yʉ yoa ñoare ti ñʉri baharo yʉhʉre yʉ Pʉcʉ cʉ̃hʉre ñʉ tuhtira tina. FeYʉhʉre ñʉ tuhtiriro yʉ Pʉcʉ cʉ̃hʉre ñʉ tuhtira. 2d]’Tinare yʉ buhei taerachʉ yʉhʉre ti cahmaerari buhiri buhiri mariaboa. Mipʉre tinare yʉ buheri baharo “Ñaa buhiri mariahna sãre”, ni masierara tina. cAhri yahpa macaina yʉhʉre warocarirore masierara. à jia yʉhʉre wacũ tuaina mʉsa jichʉ ñʉa tina ñano yoaahca mʉsa cʉ̃hʉre. 4ba“Yʉ yaina jina mʉsa yʉ bui jierara”, mʉsare yʉ niri cjirire wacũga mʉsa. à yʉ docai jiina jina yʉ ñano yʉhdʉriro seheta ñano yʉhdʉnahca mʉsa cʉ̃hʉ. Yʉhʉre ñano yoarinata mʉsa cʉ̃hʉre ñano yoaahca. Yʉ buhechʉ yʉhtirinata mʉsa buhechʉ cʉ̃hʉre yʉhtiahca tina. )aKCohamacʉre cahmaeraina mʉsa jisinichʉ, tina mehne macainare ti cahĩriro seheta mʉsa cʉ̃hʉre cahĩboa tina. Ahri yahpa macaina mʉsa jisinichʉ mʉsare besei. à jina mipʉre ahri yahpa macaina waro jierara mʉsa. Mʉsa ã jierachʉ ñʉa ahri yahpa macaina mʉsare ñʉ tuhtira. E`à yoa tiro õ sehe ni yahu namore: —Ahri yahpa macaina mʉsare ti ñʉ tuhtichʉ ñʉna ahrire wacũga mʉsa: Mʉsare ti ñʉ tuhtihto pano yʉhʉ sehere ñʉ tuhti dʉcare tina. _-Ahrire mʉsare dutija yʉhʉ: Mʉsa mehne macainare cahĩga mʉsa —ni yahure Jesu. Jesure to yaina cʉ̃hʉre ahri yahpa macaina ñʉ tuhtira '^GMʉsa sehe yʉhʉre ne beserare. Yʉhʉ sehe mʉsare besei yʉ Pʉcʉ cahmaare mʉsa yoahtina cjihtire. Mʉsa ã yoachʉ mʉsa yoaa ne wiho waro jisi. à jia mʉsa yoaa ã jirucuahca. Mʉsa ã yoachʉ yʉhʉre mʉsa wacũ tuachʉ yʉ Pʉcʉre mʉsa sinino purota tiro mʉsare warohca. h]IPotocãta yʉhʉ mehne macaina waro jira mʉsa. Mʉsa ã jiina jichʉ jipihtia yʉ yoarire yahuja mʉsare. Cahamacʉno to pʉhtoro yoarire masierara tiro. à jicʉ “Yʉ cahamaca wiho jiina jira mʉsa”, mʉsare nieraja. Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to yahurire mʉsare yahu pahñohi. à yahucʉ “Yʉhʉ mehne macaina jira mʉsa”, mʉsare nija mipʉre. E\à jina yʉ dutiare yoana yʉhʉ mehne macaina jira mʉsa. [  Cʉ̃iro masʉno tiro mehne macariro yaro jiborirore yariaro tiro mehne macarirore tuaro cahĩna, paina ti cahĩriro yʉhdoro. gZG Õ sehe dutija mʉsare: Mʉsare yʉ cahĩriro seheta mʉsa mehne macaina cʉ̃hʉre cahĩga. vYe ’Ahrire mʉsare yahuhi yʉhʉ mehne mʉsa noano wahchehto cjihtore. à jina tuaro wahchenahca mʉsa. LX Yʉ cahĩina jirucuina yʉ dutiare yoara. Yʉ Pʉcʉ to dutiare yoaja yʉhʉ. à yoacʉ to cahĩriro jirucuja yʉhʉ. Tó seheta mʉsa cʉ̃hʉ yʉ dutiare yoana yʉ cahĩina jirucunahca mʉsa. tWa Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to cahĩriro seheta mʉsare yʉhʉ cʉ̃hʉ cahĩa tihi. Yʉ cahĩina jirucuga mʉsa. V)Yʉ Pʉcʉ cahmaare yoaina mʉsa jichʉ ñʉa “Jesu yaina jira ahrina”, ni masiahca masa. à jia mʉsare ñʉa yʉ Pʉcʉre ño payoahca. U5’Yʉhʉ mehne macaina jina, yʉ buheare boeraboca mʉsa. à boerana, mʉsa cahmano purota siniga. à jicʉ mʉsa sinino purota yoabasaihtja. TÑaa dʉpʉrire to cohãboriro seheta yʉhʉ mehne macaina jierainare yʉ Pʉcʉ cohãnohca. Tí dʉpʉri ñaia wahachʉ secʉre ñʉ wihboriro tí dʉpʉrire na cahmachu pichacapʉ jʉ̃ cohãnohca. Ãta yoarohca Cohamacʉ yʉhʉ mehne macaina jierainare. S’Yʉhʉ secʉ yoaro sehe jiriro jija. Mʉsa sehe tʉ dʉpʉri yoaro sehe jiina jira. Yʉhʉ mehne macariro mehne yʉ jichʉ dicha tia dʉpʉri yoaro sehe tiro yʉ Pʉcʉ cahmaare yoara. Yʉhʉ mehne macaina jierana yʉ Pʉcʉ cahmaare yoa masierara mʉsa. oRWYʉhʉ mehne macaina jiga mʉsa. à jii mʉsa mehne jiihca. Secʉ dʉpʉri secʉ mehne wahã sʉera dʉpʉri jia, tí dʉpʉri sehe dicha mariahna. Tó seheta yʉhʉ mehne macaina jierana yʉ Pʉcʉ cahmaare yoa masierara mʉsa. }QsYʉ yahuare tʉhona, “Potocã tjira”, nire mʉsa. à jiro yʉ Pʉcʉ mʉsa ñaa yoari buhirire cohã tuhsʉre. ^P5Yʉ yaina secʉ dʉpʉri yoaro sehe jiina yʉhʉ mehne macainata jira. Dicha mariea dʉpʉrire secʉre ñʉ wihboriro to paha cohãriro seheta yʉ Pʉcʉ to cahmaare yoaerainare cohãna. Dicha tia dʉpʉrire secʉre ñʉ wihboriro to cahnoriro seheta yʉ Pʉcʉ to cahmaare yoainare yoadohorohca tiro “Yʉ cahmaare yoa namojaro”, nino. ,O SBaharo piti dahre buhero sãre õ sehe nire Jesu: —Yʉhʉ potocãta secʉ yoaro sehe jiriro jija. Yʉ Pʉcʉ sehe secʉre ñʉ wihboriro yoaro sehe jiriro jira. _N7Wiho mejeta yʉhʉre yʉ Pʉcʉ to dutiriro seheta yoaja yʉhʉ. Ãta yoaja yʉhʉ yʉ Pʉcʉre yʉ cahĩare ahri yahpa macaina ti masihti cjihtire. Wahcãrʉcaga. Basa wahana —nire Jesu sãre to buheinare.@My’Ahri yahpa macaina pʉhtoro watĩno sehe tara mipʉre. To ã tachʉ yʉhʉ mʉsa mehne yʉ durucu batoahti pja mahanocã dʉhsara. Tiro sehe yʉhʉre yʉhdʉrʉca masierara. SLYʉhʉre mʉsa wacũ tuahti cjihtire yʉ wahahtore yahuyui nija mʉsare. fKE“Yʉhʉ wahaihca. à jicʉ mʉsa mehne jihtiro cjihto tjua taihtja tjoa”, mʉsare yʉ ã ni yahuchʉ tʉho tuhsʉre mʉsa. Tíre tʉhona, wahcheboa mʉsa. Yʉhʉre mʉsa potocã cahĩrina jina, wahcheboa mʉsa. Yʉ Pʉcʉ sehe yʉ yʉhdoro tuara. à jina tiro cahapʉ yʉ wahahto cjihtore mʉsa masiri baharo yʉhʉre cahĩna, wahcheboa mʉsa. *JM’Mʉsare noano jichʉ yoaihca yʉhʉ. Yʉhʉ yʉ noano jiriro seheta noano jichʉ yoaihca mʉsare. Ahri yahpa macaina ti mahñoperiro seheta yoasi yʉhʉ mʉsare. Yʉhʉ pinihta potocãta noano jichʉ yoaihca mʉsare. Cahya pjíro wacũena tjiga mʉsa. à jina cuiena tjiga mʉsa. kIOBaharo yʉ sinibasachʉ yʉ Pʉcʉ Espíritu Santore warocarohca mʉsare. Tiro Espíritu Santo sehe mʉsare yoadohohtiro jiro, mʉsare buhe pahñonohca tiro. à yoa mʉsare yʉ yahuri cjirire mʉsare wacũchʉ yoarohca tiro. GH’Mʉsa mehne jisinicʉ ahrire mʉsare yahusinii nija. 6GeYʉhʉre cahĩerariro yʉ dutiare yoaerara. Tuhsʉ, yʉ yahua mʉsa tʉhori cjiri sehe yʉ ya yahua jierara. Yʉhʉre warocariro ya yahua sehe jira. Tiro yʉ Pʉcʉ tjira. LFTo ã nichʉ tʉhoro Jesu tirore õ sehe ni yahure: —Yʉhʉre cahĩina, yʉ dutiare noano yoaa nina. Ti ã yoachʉ yʉ Pʉcʉ sehe tinare cahĩnohca. à jina tina mehne jina tanahca sã. rE]Sã mehne macariro pairo Juda wama tiriro jire. Juda Iscariote Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro jierare tiro. Pairo Juda jire. à jiro tiro Jesure õ sehe ni siniture: —Pʉhtoro, ¿dohse yoaijari mʉhʉ tinare ã nicʉ? ¿Ahri yahpa macainare mʉhʉre masichʉ yoaeracʉ, dohse yoacʉ sã dihtare mʉhʉre masichʉ yoaihcari mʉhʉ? —ni siniture Juda. DyYʉ dutiare yoariro yʉhʉre cahĩrirota jira. à jiro yʉhʉre cahĩrirore yʉ Pʉcʉ sehe cahĩnohca. à jicʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ yʉ dutiare yoarirore cahĩihca. à yoa yʉ jia tiare noano masichʉ yoaihca tirore —nire Jesu sãre to buheinare. PCTí dachoi yʉ tjua tahti dachoi yʉhʉ yʉ Pʉcʉ mehne cʉ̃irota sã jichʉ masinahca mʉsa. à jina yʉhʉ mehne macaina mʉsa jichʉ mʉsa mehne macariro yʉ jichʉ cʉ̃hʉre masinahca mʉsa. B Wiho mejeta mahanocã dʉhsara yʉ wahahto cjihto. Yʉ wahari baharo ahri yahpa macaina yʉhʉre wacũ tuaeraina yʉhʉre pari turi ñʉsi. Mʉsa sehe yʉhʉre ñʉnahca. Yʉ catiriro jichʉ mʉsa cʉ̃hʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne catirucunahca. ^A5’Mʉsare cohãsi yʉhʉ. Mʉsa mehne jihtiro cjihto tjua taihca yʉhʉ tjoa. W@'Tiro potocãta yahuriro Espíritu Santo tjira. Ahri yahpa macaina yʉhʉre cahmaeraina sehe tirore masierara. à jia tirore cjʉa masierara. Tirota mʉsa mehne ã jirucurohca. à jina tirore masina mʉsa. T?!Yʉ Pʉcʉre sinibasaihtja. Yʉ ã sinibasachʉ yʉ Pʉcʉ sehe pairore mʉsare yoadohohtirore mʉsare warocarohca. à jiro tiro mʉsare yoadohohtiro sehe jipihtia dachoripe mʉsa mehne ã jirucurohca. f>Eà ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Yʉhʉre mʉsa cahĩna, yʉ dutiare noano yoanahca. =!Yʉhʉre wacũ tuaina mʉsa jichʉ mʉsa sinino purota yoaihtja —nire Jesu. “Espíritu Santore mʉsare warocaihtja”, ni yahuha Jesu r<] à jicʉ yʉhʉre wacũ tuaina ti sinino purota yoaihca. à yoacʉ yʉ Pʉcʉ to tuariro jiare ñoihca. x;i Potocãta mʉsare nii nija. Yʉhʉre wacũ tuariro yʉ yoariro seheta yoarohca. à yoa tiro yʉ yʉhdoro yoarohca. Yʉ Pʉcʉ cahapʉ tjuaai tai nija mipʉre. à jiro yʉhʉre wacũ tuariro yʉ yʉhdoro Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñonohca. : Yʉhʉ yʉ Pʉcʉ mehne pʉaro jipanahta cʉ̃irota jija. Tíre “Potocã tjira”, ni wacũga mʉsa. Tíre “Potocã tjira” nierana, Cohamacʉ tuaa mehne yʉ yoa ñoare wacũna, yʉ Pʉcʉ mehne yʉ cʉ̃irota jiare “Potocã tjira”, ni wacũga mʉsa. ~9u Yʉhʉ yʉ Pʉcʉ mehne pʉaro jipanahta cʉ̃irota jija. ¿Tíre “Potocã jierara”, niimeje nijari mʉhʉ? Mʉsare yahucʉ yʉ mʉ sʉro yahui nieraja. Yʉ Pʉcʉre yahubasai nija. à jiro tiro yʉhʉ mehne jiriro to tuaa mehne yoa ñona. 8 To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahure: —Felipe, ¿yoari pja yʉhʉ mehne jipaihta, mʉhʉ masierasinijari yʉhʉre? Yʉhʉre ñʉriro yʉ Pʉcʉ cʉ̃hʉre ñʉ tuhsʉre. à jicʉ “Mari Pʉcʉre ñoga sãre” nicʉ, ¿dohseacʉ ã nijari mʉhʉ yʉhʉre? 7To ã nichʉ Felipe sehe õ sehe nire: —Pʉhtoro, mari Pʉcʉre ñoga sãre. Tó purota ñʉ duaja sã —nire tiro. 61Panopʉ yʉhʉre masina, yʉ Pʉcʉ cʉ̃hʉre masiboa mʉsa. Mipʉre tirore ñʉre mʉsa. à jina tirore masi tuhsʉra mʉsa —nire Jesu sãre. #5?To ã ni sinituchʉ tʉhoro Jesu sehe õ sehe ni yʉhtire: —Yʉhʉ Cohamacʉ cahapʉ wahari maha yoaro sehe jiriro jija. Cohamacʉ cahapʉ wahachʉ yoariro, potocã yahuriro, ã catirucuchʉ yoariro jinocaita nija yʉhʉ. à jia yʉ yaina dihta yʉ Pʉcʉ cahapʉ wahaahca. 4—Pʉhtoro, mʉ sʉhtore masieraja sã. ¿Ã jina dohse yoa mʉ wahari mahare masinahcari sã? —ni sinitu ñʉre Toma Jesure. e3CMipʉre yʉ sʉhtopʉre wahari mahare masi tuhsʉra mʉsa —nire Jesu sãre to buheinare. 2-à jicʉ mʉsa jihto cjihtore cahno tuhsʉ, õpʉta pari turi majare tjua taihtja yʉhʉ. à jina tói yʉ jiroita mʉsa cʉ̃hʉ jinahca tjoa. 1Yʉ Pʉcʉ to jiropʉre payʉ wʉhʉse jira. Mʉsa jihto cjihtore cahnoyui wahai nija. Tí potocã tjira. à jicʉ mʉsare tíre yahuja. w0 iBaharo Jesu sãre õ sehe ni yahure: —Ne cahya pjíro tʉhotuena tjiga. Cohamacʉre wacũ tuaga. à jina yʉhʉ cʉ̃hʉre wacũ tuaga. “Cohamacʉ mehne yʉhdʉnahca”, ni tʉhotuga tirore. Yʉhʉ cʉ̃hʉre ãta ni tʉhotuga mʉsa. u/c &—¿Ã tjijari? ¿Mʉhʉre ti wajã duapachʉta, mʉhʉ yʉhʉre duhueraihcari? Potocãta mʉhʉre nii nija. Caraca to duhto pano “Jesure masieraja”, niihca mʉhʉ painare. Tia taha ã niihca mʉhʉ —nire Jesu Pedrore.&.E %—Pʉhtoro, ¿dohseacʉ mipʉre mʉhʉ mehne waha masierabocari yʉhʉ? Yʉhʉre ti wajã duapachʉta mʉhʉre ne duhusi yʉhʉ —nire Pedro Jesure. - $To ã nichʉ Simo Pedro Jesure õ sehe ni sinitu ñʉre: —Pʉhtoro, ¿nohopʉ wahaihcari mʉhʉ? —nire Pedro. —Yʉ wahahtopʉre mipʉre yʉhʉ mehne waha masierara mʉhʉ. Mipʉre waha masierapaihta baharo yʉ cahai wahacʉhca —nire Jesu Pedrore. 3,_ #à jina mʉsa mehne macainare mʉsa cahĩchʉ ñʉa yʉ yaina mʉsa jiare masiahca paina —nire Jesu sãre. “Jesure masieraja”, Pedro to nihto cjihtore yahuha Jesu + "Wahma dutiare mʉsare yahuihtja. Mʉsa mehne macainare cahĩga mʉsa. Mʉsare yʉ cahĩriro seheta, mʉsa mehne macainare cahĩga. :*m !Yʉ pohna yʉ cahĩina, yʉhʉre tʉhoga. Mahaa dachoricã mʉsa mehne jisiniihca. Yʉ wahari baharo yʉhʉre macanahca mʉsa. à jicʉ mari coyea judio masare yʉ niriro seheta mʉsa cʉ̃hʉre nija. “Yʉ wahahtore mʉsa sehe waha masierara”, tinare yʉ niriro seheta mʉsa cʉ̃hʉre ã ni yahuja. t)a à jiro Cohamacʉ to tuaare yʉ ñochʉ tiro sehe yʉ ya tuaa cʉ̃hʉre mipʉ pinihtare ñono taro nina. _(7 To ã wijaari baharo õ sehe nire Jesu: —Mipʉ pinihtare yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yʉ tuariro yʉ jia tiare ñonohca Cohamacʉ masare. à jicʉ Cohamacʉ to tuariro to jiare ñoihca yʉhʉ sehe. r'] à yoa Juda tí pãore ñaha tuhsʉ, wijaa wahare. To wijaari pja ñami jire. Wahma dutiare yahuha Jesu l&Q Cãina õ sehe ni tʉhotumahi: “Judá sã niñerure wihboriro jira. à jiro bose nʉmʉi sã chʉhti cjihtire nuchʉ dutiro warocare Jesu Judare. O pjacʉoinare niñerure wa dutiro niboca Jesu”, ni tʉhotumahi sã cãina. g%G To ã nichʉ tʉhona sã mesapʉ dujiina, Jesu Judare to nirire noano tʉho ñahaerahi. ?$w à yoa pãore to ñahari baharo watĩno sehe Judare ñano yoa dutiri jire. à jiro Jesu tirore õ sehe nire: —Mʉ yoahto cjihtore cjero yoa bahrañoga mʉhʉ —nire Jesu Judare. S# —Ahri pãore dahra waha na, soha yʉ wahtiro sehe tirota jira yʉhʉre ñohtiro —nire Jesu. à ni tuhsʉ ti pão to dahra waha narirore soha tuhsʉ tíre Judare Simo Iscariote macʉnore ware. "9 To ã nichʉ yʉhʉ sehe Jesu cahacãi dujiriro jicʉ sinitu ñʉhi tirore: —Pʉhtoro, ¿dirore nii nijari mʉhʉ? —ni sinitu ñʉhi yʉhʉ. T!! Yʉ ã dujichʉ ñʉno Simo Pedro yʉhʉre to wamomaca mehne yoa ño, siniture: —¿Jesure ñohtirore diro sehere nino nibocari Jesu? Yahuga sãre —ni to wamomaca mehne yoa ño, sinitu ñʉre Pedro. g G Cʉ̃iro Jesu to buheina mehne macariro yʉhʉ, Jesu to cahĩriro sehe to pari wahpa dujihi. ^5 To ã nichʉ tʉhona Jesure ñohtirore masierana, sã basi cahma ñʉroca õi. T! à ni yahu tuhsʉ Jesu tuaro cahyare. à cahyaro õ sehe ni yahure tiro sãre: —Potocãta mʉsare nii nija. Cʉ̃iro mʉsa mehne macariro yʉhʉre ñʉ tuhtiinare yʉhʉre ñonohca —nire Jesu. |q Potocã mʉsare niita nija. Yʉ warocainare cahmariro yʉhʉ cʉ̃hʉre cahmana tiro. Tuhsʉ, yʉhʉre cahmariro yʉhʉre warocariro cʉ̃hʉre cahmana tiro —nire Jesu sãre to buheinare. Juda Jesure ñʉ tuhtiinare to ñohtore yahuha Jesu ?w To ã yoahto pano ahrire yahuyui nija mʉsare. Yʉhʉre to ã yoari baharo “Jesuta Cristo Cohamacʉ warocarirota jira”, mʉsa nihti cjihtire ahrire mʉsare yahuyui nija yʉhʉ. r] ’Mʉsare jipihtinare ã nieraja. Yʉ beserinare masija yʉhʉ. Cohamacʉ to yare ti joari tjui to ni joariro seheta ã waharohca. “Yʉhʉ mehne chʉrirota yʉhʉre wajã duare”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari tjui. E Ahrire masina, yʉ dutiare yoana, wahcheina jinahca mʉsa. `9 Potocã mʉsare niita nija. Mʉsa yʉ cahamaca yoaro sehe jiina yʉ bui jierara. Mʉsare buhe duti yʉ warocarina jira mʉsa. à jina yʉ bui jierara mʉsa. à jicʉta “Yʉ yoariro seheta yoaga”, nihi mʉsare. =s Michapucacã mʉsare cosacʉ, baharo mʉsa yoahti cjihtire mʉsare ñoi nija. Mʉsa mehne macainare mʉsa yoadohohtire ñoi nija. Mʉsare yʉ yoariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ yoaga. #? à jina yʉhʉ mʉsare buheriro, mʉsa pʉhtoro jipaihta mʉsa dahporire cosariro yʉ jichʉ ñʉna mʉsa cʉ̃hʉ mʉsa mehne macaina dahporire cosaga. $A Mʉsa yʉhʉre “Buheriro”, ni pisuna, “Pʉhtoro”, ni pisuna potocãta nina nica yʉhʉre. Mʉsare buheriro, mʉsa pʉhtoro potocãta jija yʉhʉ. 3 Sã dahporire cosa tuhsʉ, to suhtirore sãa tuhsʉ, nuju sʉre to dujiriroihta. —¿Michapucacã mʉsare yʉ yoarire tʉho ñahajari mʉsa? 9 Jesu tirore ñʉ tuhtiinare ñohtirore masire. à masino “Cʉ̃iro mʉsa mehne macariro to ñaa yoari buhirire cosamahnoerariro jira”, nire. s_ To ã nichʉ Jesu piti dahre buhero õ sehe nire: —Cʉ̃iro masʉno cuhsʉro to pjacʉre noano tju cosa pahñona. à jiro pari turi tirore tju cosaro cahmaerara. To dahpori dihtare cosaro cahmana. Jipihtina mʉsa ñaa yoari buhirire cosarina cjiri mʉsa jipachʉta cʉ̃iro mʉsa mehne macariro to ñaa yoari buhirire cosamahnoerariro jira —nire Jesu.   —Pʉhtoro, yʉ dahpori dihtare cosai tjiga. Yʉ dahporire, yʉ wamomacarine, yʉ dapu cʉ̃hʉre cosaga —nire Pedro. y —Yʉ dahporire ne cosasi mʉhʉ —nire Pedro. —Mʉhʉre yʉ cosaerachʉ yʉ yairo jisi mʉhʉ —nire Jesu. ~u —Michapucacã mʉhʉre yʉ yoahtire masierara mʉhʉ. à masierapacʉta baharo masiihca mʉhʉ —nire Jesu. L Paina buheinare cosa wahcã, Simo Pedropʉre sʉre. To dahporire to cosahto pano Pedro sehe tirore õ sehe nire: —Pʉhtoro, ¿yʉ dahporire cosai tai nijari mʉhʉ? —nire Jesure Pedro. &E Dʉhte tuhsʉ, waparoi core pio sãa, sã to buheinare sã dahporire cosa dʉcare. Sãre cosa tuhsʉ to dʉhteri cahsaro mehne pahã cohãre sã dahporire.   à masino wahcãrʉca, to suhtiro bui macanore tjuwe na, tóre cũ tuhsʉ, suhtiro cahsaro mehne to pjaro yʉjʉi dʉhtere. 8 i Tuhsʉ, to Pʉcʉro Cohamacʉ Jesure jipihtina bui to pʉhtoro sõrire masire Jesu. à yoa Cohamacʉ cahapʉ to tari cjirire, baharo mʉanopʉ to mʉjahti cʉ̃hʉre masire.  5 Tí ñamine Jesu sã to buheina mehne sã chʉchʉ Juda Iscariotere Simo macʉnore Jesure ñʉ tuhtiinare ño duti tuhsʉri jire watĩno sehe. z  o à yoa pascua bose nʉmʉri panocã ahri yahpare to cohã wahcãhto cjihtore to Pʉcʉro cahapʉ to wahahto cjihtore masire Jesu. Tuhsʉ, ahri yahpa macainare to yainare tiro tuaro cahĩre tina mehne to jiro puro. à cahĩrucura to yainare. ' G 2To ya durucuare “Quihõno jira” nina, Cohamacʉ mehne ã jirucunahca mʉsa. à jicʉ yʉ Pʉcʉ to yahu dutiriro seheta yahuja mʉsare —nire Jesu. 1Yʉhʉ yʉ mʉ sʉro yahueraja. Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre warocariro sehe yʉhʉre yahu dutire. à jia yʉ yahua sehe to ya durucua jira. *M 0Yʉhʉre cahmaerainare, yʉ yahua cʉ̃hʉre cahmaerainare buhiri dahrea jiahca. Tina yʉ yahuare ti tʉhoerari buhiri ahri yahpa pihtiri dachoi buhiri tiahca. (I /Paina yʉ yahuare tʉhopahta yʉ niriro seheta yoaerara. Ti ã yoaerapachʉta yʉ yahuare ti yoaerari buhirire buhiri dahresi yʉhʉ sehe tinare. Ahri yahpapʉre buhiri dahrei tai nierahi yʉhʉ. Ahri yahpa macainare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoahtiro cjihto tai nihi yʉhʉ. .U .Buhriaro to ñʉ masichʉ yoaro seheta ahri yahpapʉ Cohamacʉ yare masichʉ yoai tai nihi yʉhʉ. à jicʉ Cohamacʉ yare masare masichʉ yoaja. Nahitianoi wahariro yoaro sehe jiriro ñaare yoarucura. Yʉhʉre wacũ tuariro tiro yoaro sehe yoasi. Yʉhʉre wacũ tuariro quihõno tʉhorohca. J  -Tuhsʉ, yʉhʉre masiina yʉhʉre warocariro cʉ̃hʉre masina. *M ,à yoa Jesu tuaro sañurucu, õ sehe ni yahure: —Yʉhʉre wacũ tuariro, yʉhʉ dihtare wacũ tuaerara. Yʉhʉre warocariro cʉ̃hʉre wacũ tuara tiro. |q +Cohamacʉre wahchechʉ yoa duapahta tí yʉhdoro fariseo curua macaina sehere wahchechʉ yoa duare Jesure cahma dʉcaina. à jia tina “Jesu yaina wahahi”, ni painare yahu duaerare. Jesu yahuare ti tʉho duaerari buhiri masa buhiri tiahca pY *Paina Jesure ti cahmaerapachʉta judio masa, sã pʉhtoa mehne macaina cʉ̃hʉ payʉ Jesure wacũ tuaa, tirore cahmare. à cahmapahta tina fariseo curua macainare cuia painare “Jesu mehne sãahi”, ni yahu duaerare. Tíre ti yahuchʉ tʉhoa Jesure ti cahmari buhiri judio masa sã buheri wʉhʉpʉ tinare sãa dutieraboa fariseo curua macaina sehe. fE )à ni joaro Isaia cjiro Cristo tuaare masino to niriro seheta Cristore yahu joaa tiha tjoa. 0Y (“Capari ñʉeraina yoaro sehe jiina jichʉ yoaa tiha Cohamacʉ tinare.à yoa to yare masierachʉ yoaa tiha tinare.à jia to tuaare ñʉpahta tina ti ñʉrire tʉho ñahaerara.à jia to buheare tʉhopahta tíre tʉho ñahaerara tina.Cohamacʉ ya buheare masia, ti ñaa yoari buhirire cohã dutiboa.à jiro tinare yʉhdʉchʉ yoaboa tiro”, ni joaa tiha Isaia cjiro Cohamacʉ yare ti joari tjui. ~ 'Ti ã tʉho duaerachʉ ñʉno Cohamacʉ tinare masierachʉ yoare. Tí cʉ̃hʉre Isaia cjiro õ sehe ni joaa tiha tjoa: *}M &Cohamacʉ yare ti joari tjui Isaia cjiro to joariro seheta ã yoaa nire tina. Õ sehe ni joaa tiha Isaia cjiro:“Cohamacʉ, mʉ buheare sã yahuchʉ masa tʉho duaerare.Mʉ tuaare tinare mʉ yoa ñopachʉta, tíre ‘Potocã jierara’, nire tina”, ni joaa tiha Isaia cjiro. {|o %Payʉ tahari Cohamacʉ tuaa mehne tinare Jesu to yoa ñopachʉta judio masa payʉ tirore ne tʉho duaerare. "{= $Yʉhʉ buhriaro yoaro sehe jiriro tjija. à jicʉ mʉsare buhecʉ Cohamacʉ yare noano masichʉ yoaja mʉsare. Mipʉre yʉ wahahto pano yʉhʉre wacũ tuaga. à wacũ tuana yʉ yaina jinahca mʉsa —nire Jesu. à ni yahu tuhsʉ duhti wahcãa wahare. Judio masa Jesure cahmaeraha z #Ti ã nichʉ õ sehe ni yʉhtire Jesu: —Buhriaro to ñʉ masichʉ yoaro seheta jicʉ masare Cohamacʉ yare noano masichʉ yoaja yʉhʉ. Baharo curerocã mʉsa mehne jisi yʉhʉ. Mʉsare yʉ buhechʉ mipʉre tʉhoga ñaare mʉsa yoaerahti cjihtire Cohamacʉ mehne mʉsa ã jirucuhti cjihtire. Yʉ buheare tʉhoeraina nahitianoi tiniina yoaro seheta ti wahahtore masierara. ^y5 "To ã nichʉ tʉhoa masa sehe tirore õ sehe nire: —Cohamacʉ yare ti joari tjui õ sehe nina: “Cristo jipihtia dachoripe jirohca”, ni joaa tiha. ¿To ã ni joachʉ mʉhʉre masʉnore Cohamacʉ warocarirore dohse jiro baro mʉhʉre crusapʉ wahcõ dapoahcari masa? ¿Masʉno Cohamacʉ warocariro noa jijari tiro? —ni siniture tina. Nx !à nino “Crusapʉ to yariahtore”, yahuro nire Jesu masare. w à jicʉ yʉhʉre crusapʉ ti wahcõ dapochʉ payʉ masare yʉhʉ mehne macaina ti wahachʉ yoaihca yʉhʉ —nire Jesu. v) Mipʉre ahri yahpa macaina ti ñano yoari buhirire buhiri dahrerohca tinare. Ahri yahpa macaina ti pʉhtorore watĩnore cohãnohca Cohamacʉ. u Õ sehe nire Jesu sehe: —Mʉanopʉ yʉhʉre tʉho dutiro ã nino coa taerare. Mʉsa sehere tʉho dutiro ã nino coa tare. )tK To ã nino coa tachʉ tʉhoa tói ducuina masa payʉ õ sehe nire: —Wʉpo jica ã coa taro —nire masa. —Anjo Jesure yahuro nire —nire paina masa. s à yoa õ sehe nire to Pʉcʉrore: —Mai, mʉ tuariro jiare mipʉre ñoga masare —nire Jesu to Pʉcʉrore. To ã nichʉ mʉanopʉ durucuro coa tare: —Tuariro yʉ jiare masare ño tuhsʉhi. Mipʉre ã jicʉ pari turi ñoihca masare —nino coa tare. 9~}X||${zzz%yyxwvIussSruqqZooHnn%milkkjiyhhZgfged}dcbaa `n_Y^U][[ZYXX!WpVUTbSSRHQPPONMLLLWKJ`IHG*FNDCC#BfAr@l?>=<';::877$44L33S211/..-~,++2*+))L(( '&%%$#""M #-< x_A _ , 8De<'qPotocã mʉhʉre niita nija. Mʉhʉ wahmʉno jicʉ mʉ suhtire sãa, mʉ cahmariropʉ tinia tiri jire mʉhʉ. à jiricʉ mʉ jipachʉta baharo mʉ bʉcʉro jichʉ, mʉ wamomacarine mʉ siõrocachʉ pairo mʉhʉre suhtire sãanohca. Tuhsʉ, mʉ waha duaeraropʉ mʉhʉre naanohca —nire Jesu Simo Pedrore. v&eà ni tuhsʉ pari turi tiro Simo Pedrore õ sehe ni siniture: —Simo Jona macʉno, ¿potocãta yʉhʉre cahĩjari mʉhʉ? —nire Jesu tjoa. Tia taha ã ni to sinituchʉ tʉhoro Simo Pedro tuaro cahyare. —Pʉhtoro, mʉhʉ masi pahñona. Mʉhʉre yʉ cahĩchʉ masina mʉhʉ —ni yʉhtire Simo Pedro. —Ovejare ti nuriro seheta yʉ yainare buhega mʉhʉ. p%Yà ni tuhsʉ pari turi tiro Simo Pedrore õ sehe ni siniture: —Simo Jona macʉno, ¿yʉhʉre cahĩjari mʉhʉ? —nire Jesu. —Pʉhtoro, mʉhʉre cahĩja yʉhʉ. Mʉhʉre yʉ cahĩchʉ masina mʉhʉ —ni yʉhtire Simo Pedro. —Ovejare ñʉ wihboriro ovejare to noano ñʉ wihboriro seheta, yʉ yainare noano buhe ñʉ wihboga —nire Jesu Pedrore. g$GSã chʉri baharo Jesu Simo Pedrore õ sehe ni siniture: —Simo Jona macʉno, ¿ahrinare mʉ cahĩriro yʉhdoro yʉhʉre cahĩjari mʉhʉ? —nire Simo Pedrore. —Pʉhtoro, mʉhʉre cahĩja yʉhʉ. Mʉhʉre yʉ cahĩchʉ masina mʉhʉ —ni yʉhtire Simo Pedro. —à jicʉ ovejacãre ti nuriro seheta yʉ yainare buhega mʉhʉ —nire Jesu. #à jiro Jesu to masa wijaari baharo padʉroi bajuaro tia taha sãre to buheinare bajuaro nire. Jesu Simo Pedro mehne sʉhʉduha ^"5 à yoa Jesu pichaca cahapʉ sʉro, pãore na, sãre witire. Wahi cʉ̃hʉre witire. !) —Chʉsinina taga —nire Jesu sãre. “¿Noa baro jijari mʉhʉ?” ni sinitu ñʉerahi sã tirore. Sã pʉhtoro to jichʉ masii sã. L  To ã nichʉ Simo Pedro sehe Jesu mehne jiriro dohoriapʉ samu, wañʉnore, bʉjʉina wahi ciento cincuenta y tres wahi sãadʉre waja majare. Payʉ wahi sãapahta wañʉnore tʉhrẽrare.  Sã ã ñʉchʉ ñʉno Jesu sãre õ sehe nire: —Michapucacã mʉsa wajãrinare mahainacã na tahga —nire sãre.  Dʉhtʉ cahai wahã sʉna pichaca niti dihta si coãri pichaca bui Jesu to pʉhõ cũrirore wahire ñʉi sã. Pão cʉ̃hʉre ñʉi sã. )Sã paina buheina dohoriai jina, cien metro yoaro diapʉre pahsai sã. à jina wañʉnore wahi payʉ sãadʉre dohoria mehne waja nʉjai sã. 6eà jicʉ yʉhʉ Jesu cahĩriro Pedrore õ sehe ni yahui: —Mari pʉhtorota jira siro padʉroi ducuriro —nii Pedrore. Yʉ ã nichʉ tʉhoro Jesuta to jichʉ masino, Simo Pedro to suhtirore sãare. Wahi wajãno taro to suhtirore tjuweriro jisinire. To suhtirore sãa tuhsʉ, diapʉ pjuroca ñojare. %—Dohoria poto bʉhʉsehe sehe doca ñoga. Tie sehe doca ñona wahi wajãnahca mʉsa —nire sãre. To ã nichʉ tʉhona sã to niriroihta doca ñoi. Sã doca ño tuhsʉchʉ payʉ wahi sãare. Payʉ wahi sãachʉ wañʉnore dohoriapʉ waja sãana bihoerahi sã.  à jiro sãre tiro õ sehe ni siniture: —¿Ne, wahi wajãri mʉsa? —nire Jesu. —Ne wajãeraputiati sã —ni yʉhtii sã. Bohrea parĩ cahachʉ Jesu padʉroi to ducuchʉ tirore ñʉmai sã. à ñʉpanahta tirore “Jesu jira”, ni ñʉ masierahi sã. 3_Sã ã cahmachuri baharo Simo Pedro sãre õ sehe nire: —Wahi wajãi wahai nija —nire tiro. —Sã cʉ̃hʉ mʉhʉ mehne wahanahtja —nii sã tirore. à ni tuhsʉ buhaa wahai. à jina dohoria mehne wahai. Wiho mejeta tí ñamine sã noano maca bohreapanahta ne cʉ̃iro wahi wajãerahi. ;oSimo Pedro, Toma sʉhdʉariro ti niriro, Natanae Galilea yahpai jiri maca Caná wama tiri maca macariro, Zebedeo pohna sã pʉaro, paina pʉaro buheina sã õpeinata cahmachui.  #Baharo Tiberia wama tiri bʉcʉpariro dʉhtʉ cahai sãre to buheinare Jesu pari turi bajuare tjoa. Sãre bajuaro õ sehe yoare tiro tjoa. #à joa pahñoerapaihta ahri tjui yʉ yahuare joahi “Jesuta Cristo Cohamacʉ to warocariro jira. Tiro potocãta Cohamacʉ macʉno jira”, mʉsa ni masihti cjihtire. à jina mʉsa tirore wacũ tuaina Cohamacʉ mehne mʉsa ã jirucuhti cjihtire joahi ahri tjure.%à yoa payʉ paye cʉ̃hʉre Cohamacʉ to tuaa mehne yoa ñore Jesu sã mehne jiro. Tíre to yoarire ahri tjui joa pahñoerati yʉhʉ. s_—Yʉhʉre mʉ ñʉri baharo yʉhʉre wacũ tuara mʉhʉ. Paina sehe yʉhʉre ñʉerapahta yʉhʉre wacũ tuaahca. à jia tina mʉ yʉhdoro wahcheahca —nire Jesu Tomare. Jesure masa ti masihti cjihtire ahri tjure joaha João To ã niri baharo Toma õ sehe ni yʉhtire: —Mʉhʉ yʉ pʉhtoro jira. Mʉhʉ yʉ yairo Cohamacʉ jira —nire Toma Jesure jʉna. Kà ni tuhsʉ, tiro Tomare õ sehe ni yahure: —Ñʉga yʉ wamomacarine. à yoa mʉ wamo pica mehne yʉ wamomacarine ti cjã puhaa coparire be ñʉga. Tuhsʉ, mʉ wamomaca mehne yʉ patipahma batoi jiri copare siõ sõ ñʉga. “Potocã jierara”, nii tjiga. “Potocã tjira”, niga mʉhʉ, —nire Jesu Tomare. 1Ocho dachori baharo pari turi sã to buheina sã wʉhʉpʉ jii. Tí pjare Toma sã mehne jire jʉna. Tí wʉhʉ bihari wʉhʉ jire. Bihari wʉhʉ to jipachʉta Jesu wʉhʉpʉ sãa taro, sã watoi bajuarʉcʉ sʉro õ sehe nire: —¿Jimajari mʉsa? Noano jiga —nire. FTo ã mariachʉ sã mehne macaina tirore yahumare: —Mari pʉhtorore sã ñʉhi —ni yahumai sã Tomare. Sã ã ni yahupachʉta õ sehe nire Toma: —To wamomacarine ti cjã puhaa coparire ñʉeracʉ tí coparire yʉ wamo pica mehne be ñʉeracʉ, “Potocãta masa wijaari jira”, nisi yʉhʉ. à yoa to patipahma batoi jiri copare yʉ wamomaca mehne siõ sõeracʉ, “Potocãta masa wijaari jira”, nisi yʉhʉ tirore —nire Toma. `9Jesu sã watoi to bajuachʉ Toma sʉhdʉariro ti ni pisuriro sã mehne mariahre. ; oPaina ti ñaa yoarire mʉsa bochʉ, ãta jiahca. à jia paina ti ñaa yoarire mʉsa boerachʉ tí bori jisi —nire Jesu sãre to buheinare. Jesure masa wijaarirore Toma ñʉha f Eà ni tuhsʉ tiro sãre puti sãare. à puti sãano Espíritu Santo sãre to sãarʉcʉ sʉ mʉa wahahtore ñono nire sãre. Ño tuhsʉ õ sehe nire: —Mipʉ Espíritu Santore ñahaga mʉsa, mʉsa mehne jihtirore. 5 cPari turi Jesu sãre õ sehe nire: —Noano jiga mʉsa. Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to warocariro seheta, mʉsa cʉ̃hʉre yʉ ya buheare buhehtinare warocaja —nire Jesu sãre. à ni tuhsʉ, to wamomacarine, to patipahma bato cʉ̃hʉre sãre ñore. à jina sã tirore sã pʉhtorore ñʉna, wahchei. r ]Tí dacho domingoi ñamichahai sã Jesu buheina sã coyea judio masare cuina, wʉhʉpʉ biha sãa, dujii sã. Sã ã dujichʉ Jesu sã watoi bajuarʉcʉ sʉro, sãre õ sehe nire: —¿Jimajari mʉsa? Noano jiga mʉsa —nire. U#To ã niri baharo María Magdalena sã Jesu buheina cahapʉ wihi, yahure sãre: —Mari pʉhtorore ñʉhi yʉhʉ —ni, Jesu ticorore to yahu dutirire yahure sãre ticoro. Jesu to buheinare bajuaha 9—Yʉ Pʉcʉ cahapʉ mʉjaerasinija yʉhʉ. Yʉ ã mʉjaerasinichʉ yʉhʉre ñahaeco tjiga. Tuhsʉ, paina yʉ yaina cahapʉ wahaga. Ti cahapʉ sʉco õ sehe ni yahuga tinare: “ ‘Yʉ Pʉcʉ cahapʉ wahai tai nija. Mʉsa Pʉcʉ cʉ̃hʉ jira tiro. Yʉ yairo Cohamacʉ cahapʉ wahai tai nija. Mʉsa yairo Cohamacʉ cʉ̃hʉ jira tiro’, nihre Jesu”, ni yahuga tinare —niri jire Jesu Maríare. To ã niri baharo Jesu õ sehe niri jire: —María —niri jire. To ã ni pisuchʉ tʉhoro majare ñʉroca, ticoro hebreo ya mehne sã judio masa ya mehne õ sehe niri jire: —Raboni —niri jire ticoro Jesure. (Raboni nino “Buheriro”, nino nina.) )—Numino, ¿dohse jiro baro tiico nijari mʉhʉ? ¿Noare macaco nijari? —niri jire Jesu ticorore. “Ahriro ahri wesere ñʉ wihboriro jira”, ni tʉhotumari jire ticoro Jesure. à ni tʉhoturo, õ sehe niri jire ticoro: —Mʉhʉta to pjacʉ cjirore naariro jicʉ to pjacʉre mʉ cũrirore yahuga yʉhʉre. Mʉ yahuri baharo to pjacʉ cjirore naaco wahacohtja —niri jire ticoro tirore. à ni tuhsʉ, majarerʉcʉ sʉmahno Jesure tói ducurirore ñʉri jire ticoro. à ñʉparota Jesure ñʉ masierari jire ticoro.   Tinare to ñʉchʉ tina sehe ticorore õ sehe ni sinituri jire: —Numino, ¿dohse jiro baro tiico nijari mʉhʉ? —niri jire tina. —Yʉ pʉhtoro pjacʉ cjirore naanocari jihre. à jico to pjacʉ cjirore ti cũrire masieraja yʉhʉ —niri jire ticoro. ]3 à ñʉroca sõno pʉaro anjoare, yehsea suhti tiinare Jesu cjiro to coãriro cjiropʉ ti dujichʉ ñʉri jire ticoro. Cʉ̃iro to dapu coãriro cjiroi dujiri jire. Pairo to dahpori coãriro cjiroi dujiri jire. .U à yoa masa copapʉ María majare tjua ta tí copa sopacapʉ wihi, ducuro, tiiro niri jire. à tiiparota ticoro muhri caha ñʉroca sõri jire masa copapʉre. X) à ñʉ tuhsʉna sã wʉhʉsepʉ tjuaa wahai. Jesu María Magdalenare bajuaha  Tí copapʉ sã wahahto pano Cohamacʉ yare ti joari tjui Cristo to yariahtore yahurire, to masa wijaahtore yahuri cʉ̃hʉre sã noano tʉho ñahaerasinimai. Tí copare yʉ ñʉri baharo, “Potocãta Jesu masa wijaari jira”, ni tʉhotui yʉhʉ. -~Sà jicʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ masa copapʉ sʉ mʉhtariro tí copapʉ sãai. Jesure to ã mariachʉ ñʉcʉ “Potocãta Jesu masa wijaari jira”, ni tʉhotui yʉhʉ. s}_Jesu dapure ti wahmari cahsaro cʉ̃hʉre ñʉre tjoa. Tí cahsaro soro coãno to turẽri cahsaro jire. |Yʉ ã ñʉri baharopʉ Simo Pedro yʉ baharo wihire. Wihi, masa copapʉ sãa, to pjacʉ cjirore ti wahmari suhtiro cjirore ñʉre tiro. '{GTópʉ sʉcʉ muhri caha ñʉroca sõi tí copapʉre. Muhri caha ñʉroca sõcʉ tirore ti wahmari suhtiro cjiro dihtare ñʉi. à jii tí copare sãaerahi. z à ñʉna wahana sã pʉaro mʉroca wahcãi. à mʉrocana, yʉhʉ Pedrore mʉroca yʉhdʉ wahcãcʉ masa copapʉ sʉ mʉhtai. PyTo ã nichʉ tʉhona, Pedro mehne masa copapʉ ñʉna wahai sã. xà ñʉricoro jiro sã cahapʉ mʉrocaa tare ticoro. Simo Pedro mehne yʉhʉ sã pʉaro jii. Wihi, õ sehe ni yahure sãre ticoro: —Mari pʉhtoro pjacʉ cjirore naanocari jihre. à jina tiro cjirore ti cũrire mari masieraja —nire ticoro sãre. Aw }Domingo ñami curero jichʉ, bohreahto panocã María Magdalena Jesu masa copapʉ sʉri jire. Tópʉ sʉro tí copare ti tju bihari tãcare ti pjõo cũria tãcare ñʉri jire ticoro. \v1*Pascua dacho bose nʉmʉi judio masa sã bose nʉmʉi sã chʉhti cjihtire sã cahnori dacho jire. To ã jiri dacho jichʉ tí copa cahacãi to crusa jichʉ, tói siõ sãari jire tina Jesu pjacʉ cjirore.#u?)Crusapʉ Jesure ti wajãno cahai wese jire. Tí wesepʉ masa copa tãcapʉ wahma ti sahari copa jire. Tí copai ne yariariro cjirore siõ sãaerasinire. ,tQ(à jia tina pʉaro Jesu pjacʉ cjirore naa, judio masa sã yariainare sã yoarucuriro seheta to pjacʉ cjirore me sitia mehne suhtiro cahsaro mehne wahmari jire. isK'Nicodemo cʉ̃hʉ me sitiare yucʉcʉ di pohca, mirra wama tia me sitia yucʉcʉ pohca mehne dahra moreare na tari jire. Jesu pjacʉ cjirore masa copapʉ ti siõ sãahto pano ti cahnohti jiri jire tí me sitia. Ti na tari cjiri treinta kilo nʉcʉri jire. Nicodemo sohõ jiri pja Jesu mehne to coã durucuri pja ñamipʉ Jesu cahai sʉriro jiri jire. drA&To yariari baharo José Arimatea macariro Jesu pjacʉ cjirore na bororo taro, Pilatore siniri jire. José sehe paina judio masare cuiro, Jesure wacũ tuariro to jiare yahu duaerari jire. To pjacʉ cjirore to siniri baharo Pilato sehe to pjacʉre naa dutiri jire. To ã na dutichʉ José crusa cahai sʉ, Jesu pjacʉ cjirore naa wahari jire. @qy%à yoa pa tju Cohamacʉ yare ti joari tjui õ sehe nina: “Tirore ti ñosariro cjirore ñʉahca tina”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari tjui. Jesu pjacʉre masa copapʉ cũha Ep$Cohamacʉ yare ti joari tju to niriro seheta ã wahare: “To cohãrine ne cʉ̃ cohãre cjã nuhaerare”, to ni joariro seheta Jesu ñʉchʉa cohãrine ne cʉ̃ cohãre cjã nuhaerare. ?ow#To ã wahachʉ ñʉi yʉhʉ. Yʉhʉ ahri tjure joariro mʉsare potocã yahuja. Potocã yʉ yahua jichʉ masija yʉhʉ. Mʉsare yahuja mʉsa cʉ̃hʉ Jesure mʉsa wacũ tuahto sehe. n"à cjã nuhaeraa cʉ̃iro surara to patipahma batoi ñosadʉ mehne ñosare. To ã ñosachʉ dóihta to di, co mehne wijaare. fmE!à jia Jesu ñʉchʉa cohãrine cjã nuha tamaa, to yariariro jichʉ ñʉa, cjã nuhaerare. l# Ti ã dutichʉ surara sehe crusari cahapʉ sʉ, cʉ̃iro yacariro cjiro ñʉchʉa cohãrine cjã nuhare. Pairo cʉ̃hʉre ãta yoare tina. ;koTí dacho pascua bose nʉmʉ pano jire. Tí bose nʉmʉ macaare sã chʉhti cjihtire sã cahnori nʉmʉ jire. à jia pa dacho Sabado jichʉ tí bose nʉmʉ jichʉ crusaripʉ ti wajãrinare cũ duaerare judio masa. Tí dacho Cohamacʉre ti ño payori dacho bose nʉmʉ jire. à jia tí dachoi ti cjã puharina cjirire crusapʉ ti jichʉ cahmaerare tina. à jia ti cjã puharina cjirire ti ñʉchʉa cohãrine cjã nuha dutia taa judio masa siniha Pilatore, ti yaria mʉrocahto cjihto sehe. Ti ã yoari baharo ti pjacʉri cjirire na boro bahrañoa taa nire. 1j[Tí core Jesu wihmi tuhsʉ õ sehe nire: —Tó puro tjica —ninota to dapure muhrirʉca, yoja sʉ, yariaa wahare. Surara Jesu patipahma batoi ñosaha ñosadʉ mehne vieà yoa tói vino sʉẽa core posa tiri situ dujire. à jiro tói jiriro wihmi nari sʉhtere sʉẽa co mehne ti sohari sʉhtere yucʉcʉ hisopo wama tidʉ sohtoai dʉhte õre. Dʉhte õ tuhsʉ, Jesu dʉseroi siõ mʉo, siõ õre. )hKTo ã ni yahuri baharo õ sehe ni tʉhotu masiri jire Jesu: “Jipihtia Cohamacʉ yʉhʉre dahra dutiro to cũrire yoa pahñohi”, ni tʉhotu masiri jire Jesu. à masino Cohamacʉ yare ti joari tjui to ni yahuriro seheta õ sehe nire Jesu: —Ñahma yapioca yʉhʉre —nire Jesu. Lgà ni tuhsʉ, yʉhʉre õ sehe ni yahure tiro: —Mipʉre ahricoro mʉ poco cjihto jira —nire Jesu yʉhʉre. To ã niri baharo Jesu pocorore yʉ ya wʉhʉpʉ ji dutii. Jesu yariaa wahaha ?fwà jiro to pocoro yʉhʉ to cahĩriro cʉ̃hʉ to cahacãi sã ducuchʉ ñʉno to pocorore õ sehe ni yahure Jesu: —Mipʉre ahriro mʉ macʉ cjihto jira —nire Jesu to pocorore. eSurara ti ã yoachʉ Jesu pocoro, Jesu mʉono, María Cleofa namono, María Magdalena mehne Jesu crusa cahacãi ñʉrucure tina. Ad{Tí suhtiro to ã jichʉ õ sehe nire tina ti basi: —Ahri suhtirore tʉhrẽna tjijihna. Ahri suhtirore nahtiro cjihtore masi duana, docapejihna mari —nire tina ti basi. à docapea, Cohamacʉ yare ti joari tjui ti ni joariro seheta yoaa nire tina. “Yʉ suhtire tina ti basi witire. à jia yʉ suhtire nahtiro cjihtore masi duaa, docapere tina”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari tjui. To ã ni joariro seheta ã yoaa nire tina. RcJesure ti cjã puhari baharo pititiaro surara sehe Jesu suhtire ti basi witire. Ti ã witi duapachʉta cʉ̃ suhtirota yoari suhtiro dohori marieni suhtiro jire. Tí suhtiro suhari suhtiro jire. Kb—Yʉ joa mʉhtariro seheta jirohca —nire Pilato tinare. Xa)à buhe tuhsʉ judio masa sã sacerdotea pʉhtoa õ sehe nire Pilatore: —“Ahriro judio masa pʉhtoro jira”, ni joai tjiga. Sã pʉhtoro jierara ahriro. à jicʉ õ sehe ni joa cahnoga mʉhʉ. “Ahriro ‘Judio masa pʉhtoro jija’, ni cʉ̃irota to basita ã ni tʉhoturiro jira”, ni joa cahnoga —nire sacerdotea pʉhtoa. `}Tí pjĩne joaro judio masa ya dʉsero mehne, Roma macaina ya dʉsero mehne, griego masa ya dʉsero mehne joare tiro. à yoa Jesure crusapʉ ti cjã puha daporiro maca cahacãi jire. Tó cahacãi jiina payʉ judio masa Pilato joarire ñʉ, buhere. p_YTi cjã puha tuhsʉchʉ, Pilato taboa pjĩne joa, Jesure ti cjã puha õri crusai cjã puha õ dutire tí pjĩne. Õ sehe ni joare tiro: “Ahriro Jesu Nazare macariro, judio masa bui pʉhtoro jira”, ni joare Pilato tí pjĩne. 9^kTópʉ sʉa tina Jesure cjã puha õre. Tuhsʉ, paina pʉarore cʉ̃iro to poto bʉhʉsehei, pairo to cõ bʉhʉsehei cjã puha dapore tina. à jiro Jesu ti dacho macai jire. =]sà jia tina Jesure naa wijaare. Ti naa wijaachʉ Jesu sehe to crusare to basi wʉa naa, dapu cohã wama tiropʉ sʉre. Sã judio masa ya mehne dapu cohã Gólgota wama tire. \5Ti ã ni durucuri baharo Pilato Jesure crusapʉ cjã puha wajã dutiro, tirore ware tinare, tirore wajãhtinare. Jesure cjã puha wajãha tina D[To ã nichʉ tʉhoa judio masa õ sehe ni sañurucure: —Yariajaro tiro. Yariajaro tiro. Crusapʉ cjã puha wajãga tirore —ni sañurucure tina. —¿Mʉsa pʉhtoro to jipachʉta tirore crusapʉ cjã puha wajã dutijari mʉsa? —nire Pilato. To ã nichʉ tʉhoa õ sehe ni yʉhtire sacerdotea pʉhtoa: —Mari jipihtina bui pʉhtoro Roma macarirota sã pʉhtoro jira. Pairo pʉhtoro sãre mariahna —ni yʉhtire sacerdotea pʉhtoa. XZ)Tí dacho pascua dacho bose nʉmʉ sã chʉhti cjihtire sã cahnori dacho jire. Tí pjare cohari pja waro jire. Nuju sʉ tuhsʉ Pilato masare õ sehe ni yahure: —Ahriro tjira mʉsa pʉhtoro —nire tiro. qY[ Ti ã nichʉ tʉhoro Jesure wʉhʉi jirirore na wijaa ta, buhiri dahre dutiro taro to dujiri pahtai nuju sʉre Pilato sehe. Tói to buhiri dahre dutiri wapa, tãa mehne ti yoari wapa judio masa sã ya mehne Gabatá wama tire. |Xq To ã nichʉ tʉhoro Pilato sehe tirore wio duari jimare. To ã wio duapachʉta pari turi judio masa õ sehe ni sañurucure: —Jesu “Pʉhtoro jija” nino, mari jipihtina bui pʉhtoro jirirore Roma macarirore ñʉ tuhtiriro jira tiro. à jicʉ tirore wiocʉ mʉhʉ cʉ̃hʉ mari bui pʉhtoro jirirore ñʉ tuhtiriro jiihca —ni sañurucure judio masa Pilatore. =Ws —Cohamacʉ mʉhʉre to dutierachʉ yʉhʉre ñano yoape dutieraboa mʉhʉ. Yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñoriro sehe mʉ yʉhdoro ñano buhiri tira —niri jire Jesu Pilatore. V3 To ã yʉhtierachʉ ñʉno Pilato tirore õ sehe ni sinitu namori jire: —¿Yʉhʉre yʉhtierajari mʉhʉ? Yʉhʉ mʉhʉre peresui jirirore wio masija. à yoa mʉhʉre crusapʉ cjã puha wajã duti masija yʉhʉ. ¿Tíre masierajari mʉhʉ? —niri jire Pilato Jesure. RU à jiro pari turi to wʉhʉpʉre majare sãa, Jesure õ sehe ni sinituri jire tjoa: —¿Noho macariro jijari mʉhʉ? —niri jire Pilato Jesure. To ã ni sinitupachʉta Jesu tirore yʉhtierari jire. ZT-Ti ã nichʉ tʉhoro tó pano to cuiriro yʉhdoro cuia wahare Pilato sehe. S!—Tiro to basi “Cohamacʉ macʉno jija”, nia tire. Tíre to ã nichʉ sã dutia sehe tirore wajã dutira —nire tina Pilatore. sR_To ã ni tuhsʉchʉ tʉhoa, sacerdotea pʉhtoa, Cohamacʉ wʉhʉ cohtaina surara cʉ̃hʉ Jesure ñʉa, sañurucure: —Crusapʉ cjã puha wajãga tirore. Crusapʉ cjã puha wajãga tirore —ni sañurucure tina. —Tirore ne ñaa buhiri mariahna. à jina mʉsa basita tirore naaga. à jina mʉsata tirore crusapʉ cjã puha wajãga —nire Pilato tinare. WQ'To ã ni tuhsʉchʉta Jesu pota soro pisariro, pʉhtoa ya suhti barore sãariro, wʉhʉi jiriro wijaa tare. To ã wijaa tachʉ Pilato tinare õ sehe nire: —Ñʉga. Ahriro tjira tiro —nire Pilato. bP=à yoa pari turi Pilato judio masa cahapʉ waha, tinare õ sehe ni yahure: —Tʉhoga mʉsa. Ahrirore ñaa buhiri mariahna. à jicʉ tíre mʉsa masihti cjihtire mʉsa cahai tirore na tai tai nihi —nire tiro. rO]—Noano tagã. Judio masa pʉhtoro noano tagã —ni bʉjʉpe, Jesu wʉhdʉahi cjã mʉjari jire. QNTjana tuhsʉ tina pota soro dahre tuhsʉ, Jesu dapu bui duhu payori jire. Duhu payo tuhsʉ, pʉhtoa ya suhti barore tirore sãa, payʉ tahari tiro cahacãi sʉrʉca, õ sehe ni bʉjʉperi jire tina: wM iTi ã ni sañurucuri baharo Pilato Jesure tjana dutiri jire. To ã dutichʉ to mʉa sehe tirore tjanari jire. HL (To ã nichʉ tʉhoa judio masa õ sehe ni sañurucure: —Tirore wioi tjiga. Barrabá sehere sãre wiobasaga —ni sañurucure judio masa Pilatore. Barraba sehe yaca bʉcʉro jire.?Kw'Cʉhmaripe pascua jichʉ cʉ̃iro peresui jirirore mʉsa wio dutirucura. ¿Ã jicʉ ahriro Jesureta mʉsa pʉhtoro cjihto mʉsare wiobasabocari yʉhʉ? —nire Pilato judio masare. J&—¿Yaba baro jijari potocã jia? Potocã jiare masihto basioerara —niri jire Pilato. Judio masa Jesure wajã dutiha HI %—¿Ã jicʉ pʉhtoro jijari mʉhʉ ã nicʉ? —niri jire Pilato. —Mʉ nino seheta pʉhtoro tjija. Masa ti pʉhtoro jihtiro cjihto masa bajuai yʉhʉ. à jicʉ ahri yahpapʉ tai ti pʉhtoro jicʉ tacʉ, potocã jiare yahucʉ tacʉ. Jipihtina potocã jiare tʉho duaina, yʉ yahuare tʉhora —niri jire Jesu. vHe$—Ahri yahpa macariro pʉhtoro jieraja yʉhʉ. Ahri yahpa macariro pʉhtoro yʉ jichʉ yʉ buheina yʉhʉre yoadohoboa. Judio masare yʉhʉre ñaha dutieraboa. Yʉ pʉhtoro jia ahri yahpa macaa jierara —niri jire Jesu Pilatore. DG#—Judio masʉno jieraja yʉhʉ. Mʉ ya yahpa macaina, sacerdotea pʉhtoa cʉ̃hʉ mʉhʉre ware sãre. ¿Yabare ñano yoari mʉhʉ ti ã buhiri dahre duachʉ? —niri jire Pilato. -FS"—¿Mʉ mʉ sʉrota ã sinitui nijari mʉhʉ yʉhʉre? ¿O paina sehe yʉhʉre ti yahusãri baharo tíre sinitu ñʉjari mʉhʉ? —niri jire Jesu Pilatore. VE%!Ti ã ni durucuri baharo Pilato sehe wʉhʉpʉ majare sãa, Jesure pjirocari jire. Pjiroca tuhsʉ, tirore õ sehe ni sinituri jire: —¿Judio masa ti pʉhtoro tjijari mʉhʉ? —ni sinituri jire Pilato. D- à nia Jesure judio masa ti wajã duarire masichʉ yoaa nire. Jesu sehe crusapʉ to yariahtore tó pano to yahuriro seheta ã waharo nire. ~CuTi ã nichʉ Pilato õ sehe nire: —Mʉsa sehe tirore naahga. à jina mʉsa ya dutia ti niriro seheta tirore buhiri dahrega —nire Pilato tinare. —Mʉsa Roma macaina ya dutia sehe sãre masʉnore wajã dutierara —nire tina Pilatore. iBK—Ahriro to noariro jichʉ mʉhʉre sã waeraboa. Ñariro jira tiro —ni yʉhtire tina. CATi ã sãa taerachʉ ñʉno Pilato tina cahapʉ, wʉhʉ sopacapʉ sʉrʉcʉ sʉro, tinare õ sehe ni siniture: —¿Yaba buhirire ahrirore yahusã duajari mʉsa? —nire Pilato tinare. @Ñamiwacũnu jichʉ Caifa ya wʉhʉpʉ jirina Jesure naa wijaa, tí maca macaina pʉhtoro Pilato ya wʉhʉpʉ naa wahare tina. à wahapahta to ya wʉhʉpʉ sãaerare. Pascua dachori jichʉ tina tí bose nʉmʉri macaare chʉhtina jia õ sehe nire: “Judio masʉno jierara Pilato. To ã jiriro jichʉ to ya wʉhʉre sãana, mari dutiare yʉhdʉrʉcana niboca. à jina mari sãachʉ marine bose nʉmʉri macaa chʉare chʉ dutierahca”, nire tina. à nia pʉhtoro Pilato ya wʉhʉre sãaerare Jesure naahrina sehe. n?U—Yʉhʉ tiro mehne jierahi —nire Pedro. To ã nichʉta caraca dure. Jesure Pilato sinituha >yTuhsʉ, sacerdotea bui pʉhtoro cahamaca mehne macariro, Pedro to cahmono cjã pahrẽriro coyeiro sehe Pedrore õ sehe ni siniture: —¿Jesure ti ñahari wesei yʉ jichʉ mʉhʉ cʉ̃hʉ tiro mehne jierapahte? —ni siniture tiro Pedrore. =à yoa Simo Pedro pichaca dʉhtʉ cahai ducuro, sohmano nire. à to sohmarucuchʉ ñʉa, tó macaina tirore õ sehe ni siniture: —¿Mʉhʉ cʉ̃hʉ Jesu buheina mehne macariro jierajari mʉhʉ? —nire tina Pedrore. —Jieraja yʉhʉ —ni yʉhtire Pedro. <+Baharo Ana Jesure paina ti dʉhterirore Caifa sacerdotea bui pʉhtoro cahapʉ warocari jire. “Jesure masieraja”, pari turi niha Pedro H; To ã nichʉta Jesu õ sehe niri jire: —Ñano yʉ ni durucurire yahuga yʉhʉre. ¿Potocãta mʉsare yʉ yahupachʉta, dohseacʉ yʉhʉre cjãjari mʉhʉ? —niri jire Jesu surarare. /:WTo ã nichʉ tʉhoro tói ducuriro surara sehe to wamomaca mehne Jesure cjãri jire. —à nii tjiga sacerdotea bui pʉhtorore —niri jire surara sehe Jesure. 9¿Dohseacʉ yʉhʉre sinitujari mʉhʉ? Sinitu duacʉ yʉ buheinare sinitu ñʉga. Yʉ buherire tina masina —ni yʉhtiri jire Jesu. d8ATo ã sinituchʉ Jesu sehe õ sehe ni yʉhtiri jire tirore: —Jipihtinare buhecʉ ti panoi ducuhi. à buhecʉ judio masa mari buhea wʉhʉsei Cohamacʉ wʉhʉ cʉ̃hʉre ã buherucuhi. Mʉsa ñʉenoi buherahi yʉhʉ. t7aà yoa sacerdotea bui pʉhtoro Jesu buherire, sãre to buheina cʉ̃hʉre sinitu ñʉri jire Jesure. 6Sã sʉhto pano tó macaina cahamaca, surara mehne ti sohmahti pichacare wijã tuhsʉri jire. Yʉsʉa nire. à jia tina tí pichaca dʉhtʉ cahai ducua, sohmaa nire. Ti ã sohmachʉ ñʉno, Pedro cʉ̃hʉ waha, sohmare. Sacerdotea pʉhtoro Jesure sinituha S5Yʉ ã na sãachʉ ñʉno sopacare cohtaricoro sehe Pedrore õ sehe ni siniture: —¿Jesu buheina mehne macariro jierajari mʉhʉ? —nire ticoro Pedrore. —Jieraja yʉhʉ —ni yʉhtire Pedro sehe. !4;Yʉ ã sãachʉ Pedro sehe sahrĩno sopacai tjuarʉcʉ sʉre. à jicʉ majare wijaa ta, sopacare cohtaricorore sinitu ñʉi “Ahriro Pedro sãa ta masijari”, nicʉ. Yʉ ã sinitu tuhsʉchʉ ticoro Pedrore sãa ta dutire. To sãa ta dutiri baharo yʉhʉ Pedrore na sãa wahai. J3 à jina yʉhʉ Simo Pedro mehne Jesure yoa cureropʉ ñʉ nʉnʉ tii. Yʉhʉ sehe sacerdotea bui pʉhtoro to ñʉ masiriro jicʉ Jesu baharo pʉhtoro wʉhʉi jiri sahrĩnopʉ sãa wahai. 2 “Judio masa ya cjihtire cʉ̃iro masʉno yariachʉ noana”, niriro cjiro jire Caifa sehe. “Jesure masieraja”, niha Pedro 1 Dʉhte tuhsʉ Ana cahapʉ naa mʉhtare tina. Ana sehe Caifa marechʉno jire. Caifa sehe tí cʉhmare sacerdotea bui pʉhtoro jire. 0 To ã ni tuhsʉchʉta surara, ti pʉhtoro mehne, Cohamacʉ wʉhʉre cohtaina surara cʉ̃hʉ Jesure ñaha, tirore dʉhtere. x/i à to cjã pahrẽchʉ ñʉno Jesu tirore õ sehe nire: —Mʉ ñosari pjĩne wihboga. Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to ñano yʉhdʉ dutiriro seheta ñano yʉhdʉihtja yʉhʉ —nire Jesu Pedrore. Sacerdotea bui pʉhtoro cahapʉ Jesure naaha tina \.1 à yoa Simo Pedro ñosari pjĩne cjʉaro, tí pjĩne tʉã we naroca, sacerdotea bui pʉhtoro cahamacʉno Malco wama tiriro cahmonore cjã pahrẽnocare. To poto bʉhʉsehe macari cahmonore cjã pahrẽnocare. V-% à sãre cahĩno ne cʉ̃irore butichʉ yoaerare. à yoaro tó pano Cohamacʉre to niriro seheta yoaro nire tiro. “Yʉhʉre mʉ warinare ne cʉ̃irore boerahi”, to niriro seheta yoaro nire Jesu. ',G—“Tiro tjija”, ni tuhsʉmahicʉ yʉhʉ mʉsare. à jina yʉhʉre ñahana, ahrinare yʉhʉ mehne macainare peresu yoaena tjiga mʉsa —nire Jesu. 8+iTi ã wahachʉ ñʉno tinare pari turi õ sehe ni siniture Jesu: —¿Noare macana nijari mʉsa? —nire. —Jesu Nazare macarirore macana nija sã —ni yʉhtire tina tjoa. x*ià jia “Tiro tjija yʉhʉ”, Jesu to nichʉta tina sehe cʉaa waha, yahpapʉ du siti mʉa bora caha sʉre. $)A—Jesu Nazare macarirore macaja sã —ni yʉhtire tina. —Tiro tjija yʉhʉ —nire Jesu. Juda sehe, Jesure ñaha dutiro ñoriro tina mehne jire. (1Tí wesepʉ ti wihiri baharo Jesu to ñano wahahtore masino, tinare piti boca, õ sehe ni siniture: —¿Noare macana nijari mʉsa? —nire Jesu. n'Uà masino pʉa curua surarare mʉ tã tare tí wesepʉ Jesure ñono taro. Cʉ̃ curua surara waro jire. Pa curua surara Cohamacʉ wʉhʉre cohtaina jire. Tina sacerdotea pʉhtoa, fariseo curua macaina ti warocaina jire surara, Cohamacʉ wʉhʉre cohtaina mehne. à taa sihãa pocare, sihãa yucʉri cʉ̃hʉre sihã tare. Ti wamoa cʉ̃hʉre cjʉare tina. &Payʉ tahari tí wesei, tí yucʉ docai sã Jesu mehne cahmachua tii. à jiro Juda Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro tí wesere masire. % To ã niri baharo Jesu sã cʉ̃hʉ to buheina Cedrõ wama tiri mare pahã, olivo wama tia yucʉri ti toari wesepʉ sʉi. Z$-Mʉhʉre tinare masichʉ yoai. Baharopʉ cʉ̃hʉre mʉhʉre tinare masichʉ yoaihtja yʉhʉre mʉ cahĩriro seheta painare ti cahĩhti cjihtire. à jicʉ yʉ yaina mehne jiihca —nire Jesu Cohamacʉre."#=Mai, mʉhʉ noariro jira. Ahri yahpa macaina ñaina mʉhʉre masierara. Yʉhʉ sehe mʉhʉre masija. à jia mʉ warocariro yʉ jichʉ masina yʉ yaina. "’Mai, ahri yahpa to ji dʉcahto pano yʉhʉre cahĩa tire mʉhʉ. à cahĩcʉ yʉ masi pahñoriro, si siteriro yʉ jichʉ ñore mʉhʉ. à jicʉ yʉhʉre mʉ warina yʉhʉ mehne ti jichʉ cahmaja masi pahñoriro, si siteriro yʉ jichʉ ti masihti cjihtire. 6!eYʉhʉ tina mehne jija. Tuhsʉ, mʉhʉ yʉhʉ mehne jira. Mari ã jiina jichʉ yʉ yaina potocãta cʉ̃ curuaita noano jiahca. Cʉ̃ curuaita ti jichʉ ñʉa mʉ warocariro yʉ jiare ahri yahpa macaina masiahca. Tuhsʉ, yʉhʉre mʉ cahĩriro seheta yʉ yaina cʉ̃hʉre mʉ cahĩare masiahca masa. : mYʉhʉre mʉ masichʉ yoariro seheta yʉ yainare yʉ jia tiare masichʉ yoai. Tinare yʉ ã masichʉ yoachʉ cʉ̃irota mari jiriro seheta tina cʉ̃hʉ cʉ̃ curuaita jiahca. jM’“Yʉ yaina mipʉre jiina dihtare yoadohoga”, ni sini payoeraja yʉhʉ. Yʉ yaina painare yʉ yare ti buheri baharo paina cʉ̃hʉ yʉhʉre wacũ tuaahca. Tina cʉ̃hʉre yoadohoga, yʉ yaina jipihtina cʉ̃ curuai ti jihto cjihto sehe. Yʉhʉ mʉhʉ mehne mari pʉaro jipanahta cʉ̃iro tjija. Mari cʉ̃irota mari jiro seheta tina cʉ̃hʉ mari mehne cʉ̃ curuaihta jijaro. Cʉ̃ curuaita jijaro mʉ warocariro yʉ jiare jipihtina masa “Potocã tjira” ti nihto sehe. 5Mʉ cahmaare yoahtiro cjihtore yariahtiro jicʉ yʉ pjacʉre waja. à waja yʉhʉ yʉ yaina cʉ̃hʉ mʉ cahmaare potocã ti noano yoahti cjihtire. zmAhri yahpapʉre yʉhʉre mʉ warocariro seheta yʉhʉ sehe yʉ yaina cʉ̃hʉre mʉ yare buhe duticʉ warocahi. b=Yʉ yainare mʉ buhea mehne noaina wahachʉ yoaga tinare. Mʉ yahua sehe potocã tjira. hIAhri yahpa macariro jieraja. Tina cʉ̃hʉ yʉ yoaro seheta ahri yahpai ji dojahtina jierara. +“Ahri yahpai jiinare, yʉ yainare naaga”, nieraja. à nierapaihta tinare noano ñʉ wihboga “Watĩno ñaare yoa dutiri”, tinare nicʉ. Mʉ yare yahuhi tinare. Tina yʉ yoaro seheta ahri yahpai ji dojahtina jierara. à jia ahri yahpa macaina sehe tinare ñʉ tuhtira. % ’Mipʉre mʉ cahai wahai tai nija. à jicʉ ahri yahpai ahri jipihtiare yʉ yainare yahuja yʉhʉ mehne ti noano wahchehto cjihtore. % Tina mehne jicʉ mʉ tuaa mehne tinare noano ñʉ wihbohi. Cʉ̃iro pinihta pichacapʉ waharohca mʉ yare ti joari tjui to yahuriro seheta. H  ’Mipʉre ahri yahpapʉre tjuasi yʉhʉ. Mʉ cahapʉ wahai tai nija. Yʉ ã wahapachʉta mipʉre yʉhʉre mʉ warina ahri yahpare tjuaahca. Mai, mʉhʉ noariro jira. Yʉhʉre mʉ warinare mʉ tuaa mehne ñʉ wihbobasaga. Mʉ ã ñʉ wihbochʉ mari cʉ̃irota mari jiro seheta tina cʉ̃hʉ cʉ̃ curuata jiahca.  Tina jipihtina mʉ yaina jira. à jia mʉ yaina sehe yʉ yaina jira. Yʉhʉre wacũ tuaa yʉ tuariro jiare masichʉ yoara tina masare. C ’Ti ya cjihtire mʉhʉre sini payoi nija. Paina ya cjihti sehere sini payoi nieraja yʉhʉ. Yʉhʉre mʉ warina mʉ yaina jira. à jicʉ ti ya cjihtire sini payoi nija mʉhʉre. ~||y{yyixtw}vu8s0r*pWnlk j>v=-<9;;a:999877j7_6\655-443I22u100j0/a..-H,++)*B))B(e(Z&W&L$_#w"7!N r 7pZ@Ova8f  }{ v>e-Wiho mejeta ne bocaeraha. à jia tina pari turi Jerusalẽpʉ majare tjuaa wahaha tjoa, tirore macaa wahaa. |=q,“Paina mari mehne macaina mehne taca mari macʉ”, ni tʉhotumaha tina. à jia tina cʉ̃ dacho waro noano Jesu marieno waharucumaha. Tí dacho pihtichʉ waro tina Jesure ti coyea watoi ã jichʉ ti ñʉ masiina watoi cʉ̃hʉre macamaha. g<G+Tí macapʉ sʉ, tí bose nʉmʉrine yʉhdo tuhsʉ tina ti ya macapʉ majare tjuaa wahaha tjoa. Wiho mejeta Jesu sehe ti ã majare tjuaapachʉta, Jerusalẽpʉ tjuanocaha. To pʉcʉsʉma sehe tíre to tjuarire masieraha. ;*à jia Jesu doce cʉhmari to cjʉachʉ waro ti yoarucuriro seheta tina jipihtina Jerusalẽpʉ bose nʉmʉrine yʉhdoa wahaha tjoa. o:W)Cʉhmaripe Jesu pʉcʉsʉma Jerusalẽpʉ pascua nʉmʉrine bose nʉmʉrine yʉhdoa wahaa tiha. ^95(Jesu sehe noano bʉcʉa, tuariro wahaha. à jiro tiro noano tʉho masiriro bʉcʉaha. Cohamacʉ tirore noano yoaha. Jesu wahma wahmʉa tariro jiro, Cohamacʉ ya wʉhʉi judio masare buheina mehne sʉhʉduro niha 8 'Cohamacʉ to dutiriro seheta yoa tuhsʉa, tina ti ya macapʉ Nazarepʉ tjuaa wahaha. Galilea yahpai jiha tí maca Nazare. 7&Simeo to durucuro watoi ticoro tina cahai wihiro, wahchero Cohamacʉre “Noana”, niha. à jiro Jerusalẽ macainare pichacapʉ wahaborinare yʉhdohtirore cohtainare ticoro Jesucãre yahuha tina jipihtinare. José, María, Jesu mehne Nazarepʉ tjuaa wahaha tjoa h6I%à jiro ochenta y cuatro cʉhmari waro wapewahyoro jia tiha ticoro. à jiro ticoro dachopʉ cʉ̃hʉre ñamipʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉ yare yoaro taro chʉaeraro, Cohamacʉ mehne durucu, Cohamacʉ wʉhʉre ne wijaaera tiha. 5+$Tói Cohamacʉ yare yahu mʉhtaricoro Ana wama tiricoro jiha. Ticoro Fanuel macono jiro, Aser cjiro ya curua macaricoro jiha. Bʉcoro waro jiha. Ticoro nuhmino jiro manʉ tiha. à yoa siete cʉhmari to manʉno mehne jiha. Tó puro to jiri baharo to manʉno yariaha. r4]#Ti ã yoachʉ paina ti ñano wacũare masiahca. à jico mʉhʉ tuaro cahyacohca —niha Simeo Maríare. 3"à jiro Simeo tinare “Noano jiga mʉsa” nino, tiro María Jesu pocorore õ sehe ni yahuha: —Cohamacʉ ahrirocãre beseha. To ã beseriro to jipachʉta judio masa payʉ tirore yʉhdʉrʉcaahca. à yoaa tina pichacapʉ wahaahca. Judio masare payʉ yʉhdohtirore Cohamacʉ beseha tirocãre. Tiro Cohamacʉ yare yahuriro to jipachʉta masa payʉ tirore ñano ni yahu wajaahca. V2%!Simeo tirocãre to ã nichʉ Jesu pʉcʉsʉma sehe tʉho cʉaa wahaha. 1'“Mipʉ pinihtare pʉhtoro, mʉ niriro seheta jipihtina masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoahtiro cjihtore warocahre mʉhʉ.Tiro judio masa jierainare buhero mʉhʉre noano masichʉ yoarohca tinare.Masare yʉhdohtiro Israe masʉnore mʉhʉ cũha.Sã coyeirore Israe masʉnore mʉ cũchʉ jipihtina masia, ‘Israe masare noano yoara Cohamacʉ’, niahca masa.Ahrirocã sãre yʉhdʉchʉ yoahtiro jira.à jicʉ ahrirocãre ñʉ tuhsʉcʉ, mipʉre noano wahcheriro yariaihca”, niha Simeo. 0 /Simeo sehe tirocãre wʉa na, Cohamacʉre ño payo, “Noana” ni, tiro mehne durucuha. Õ sehe niha tiro Cohamacʉre: ?.wà jiro Espíritu Santo tirore to dutichʉ Cohamacʉ wʉhʉpʉ sãa wahaha. To sãa sʉri baharo Jesu pʉcʉsʉma ti macʉnocãre na sãaha. Cohamacʉ to dutiriro seheta yoaa niha. -'à jiro tiro to yariahto pano Cohamacʉ to warocahtirore Cristore to ñʉhti cjihtire tó pano yahu tuhsʉha Espíritu Santo tirore Simeore. P,Jerusalẽi Simeo wama tiriro jiha. Tiro quihõno yoariro, Cohamacʉre ño payoriro jiro, Cohamacʉ Israe masare to yoadohohtire cohtariro jiha. Tiro Espíritu Santo to nino sehe yoariro jiha. _+7à ño tuhsʉ Cohamacʉ to yoa dutiriro seheta tina minichahcare waa wahaha Cohamacʉre ño payoa. Õ sehe dutia tiha Cohamacʉ: “Bujaa pʉaro waga yʉhʉre. O tina mariachʉ urítua wihãinacã pʉaro waga yʉhʉre ño payona”, ni dutia tiha Cohamacʉ. To yoa dutiriro seheta yoaha tina ticoro pjacʉ noari pjacʉ to waharire ñoa taa. a*;Õ sehe yoaha Cohamacʉ yare ti joari pũi to yoa dutiriro seheta. “Jipihtina mʉsa pohna wahma bajua mʉhtainacãre Cohamacʉre ñoga. ‘Ahrirocã mʉ yairo cjihto jira’, ni ñoga”, ni dutia tiha Cohamacʉ. @)yCohamacʉ dutia Moise to yahuriro seheta yoaa taa José, María mehne Jerusalẽpʉ wahaha. Tópʉ wahaha María to pohna tiri baharo to noaricoro to wahari baharo to ã waharire ñono taro. à wahaa, tina Jesucãre naa wahaha. Tirocãre Cohamacʉre “Ahrirocã mʉ yairo cjihto jira”, ni ñoa wahaha. (Cʉ̃ somana baharo wihãrirocã to pjacʉre mahanocã cahsarocãre yihso na tuhsʉ tirocãre tina Jesu wamoaha. Jesure wahma to bocahto pano anjo sehe “ ‘Jesu’ ni wama pisuga tirocãre”, ni yahu tuhsʉha. à jia tirocãre “Jesu” ni wama pisuha. U'#à yoa ovejare ñʉ wihboina sehe anjo to yahuriro seheta jichʉ ñʉa, “Cohamacʉ tuariro jira”, ni wahcheha. à ni wahche, majare tjuaa wahaha. Cohamacʉ wʉhʉpʉ Jesu pʉcʉsʉma tirocãre naaha 5&eAhri jipihtiare María wacũ tʉhoturucuha. G%Ti ã ni yahu turiachʉ jipihtina tinare tʉho cʉaa wahaha. l$QOvejare ñʉ wihboina tirocãre ñʉ tuhsʉ anjo wihãrirocãre to yahurire yahu turiaha painare. #'à nia ño duaro wahaa wahaha tina. Maríare, Josére boca sʉ, wihãrirocãre wachʉa chʉri wahwai ti duhu payorirocãre ñʉha tina. M"à ni wahche payo tuhsʉ mʉanopʉ ti mʉjari baharo ovejare ñʉ wihboina sehe ti basi cahma durucuha: —Ahrire Cohamacʉ marine to yahurire Belẽpʉ basa ñʉjihna —niha tina ti basi. *!M“Cohamacʉre mʉano macarirore ño payojihna.à jia Cohamacʉ to cahĩina cuiro marieno cahmacheno marieno noano jijaro”, ni wahche payoha anjoa peri.  To ã nichʉta payʉ mʉano macaina ji mʉhtariro anjo mehne Cohamacʉre wahche payoha. Õ sehe ni wahche payoha tina:  Suhtiro mehne comariro wachʉa chʉri wahwa bui ti duhu payoriro mʉsa ñʉhtiro tiro tjirohca —ni yahuha anjo tinare. $A Micha ñamine pʉhtoro cjiro Davi ya macapʉ mʉsare pichacapʉ wahaborinare yʉhdohtiro, Cristo Cohamacʉ warocariro mari pʉhtoro masa bajua tuhsʉhre. 4a Ti ã wahachʉ anjo tinare õ sehe ni yahuha: —Noaa quitire mʉsare yahui taja. Jipihtinare masare wahchechʉ yoarohca ahri quiti. à jina yʉhʉre cuiena tjiga mʉsa. 8i Tópʉ ti jichʉ Cohamacʉ warocariro anjo tinare bajuaha. To ã bajuachʉ Cohamacʉ to si sitea tinare buhriaha. To ã si sitechʉ ñʉa, ovejare ñʉ wihboina cuia wahaha. ]3Tí ñamine campopʉ ovejare ñʉ wihboina ti yaina ovejare ñʉ wihboa niha. Tópʉre masa ti carĩri wʉhʉ ne mʉ sʉeraha tinare. à jiro ticoro pohna ti tuhsʉ, tirocãre suhtiro mehne coma, wachʉa ti chʉri wahwai, tja bui tirocãre duhu payoha. Tirocã wahma to pohna ti mʉhtarirocã jiha. Anjoa ovejare ñʉ wihboinare bajuaha 7ià jiro Belẽpʉ sʉro ticoro niji wahcõha. à jiro tiro María to namono cjihto mehne tópʉ to wamare joa õ dutiro sʉha. Ticoro sehe wihãrirocãre cjʉaro caharicoro jiha. >uJosé cʉ̃hʉ Nazarepʉ Galilea yahpai jiri macapʉ jiina waha, Judea yahpapʉ Belẽ wama tiri macapʉ sʉha. Pʉhtoro Davi cjiro panopʉ macariro to masa bajuariro jiha Belẽ. José Davi cjiro panamino ji turiariro jiro pʉhtoa masare to quihõ dutichʉ tʉhoro Belẽpʉ to wamare joa õ dutiro wahaha. c?à jia jipihtina ti ñʉchʉsʉma panopʉ macaina ya macaripʉ ti wamare joa õa wahaha. hIAhrina masare ti coã quihõ dʉcachʉ Siria yahpa macaina pʉhtoro Cirenio wama tiriro jiha. n WTí pjare jipihtia yahpari macaina bui pʉhtoro Augusto jia tiha. à jiro jipihtinare quihõ dutiha. e EPà yoa Zacaria macʉno noano pjacʉ tiriro bʉcʉaha. à bʉcʉaro, Cohamacʉre tuaro ño payoriro jiha. Tuhsʉ, yoari pja masa marienopʉ jia tiha. Israe masare buhe dʉcaro tópʉta to jiriro cjiroi jia tiha.< sOTiro mari cahai wihiro marine pichacapʉ wahaborinare nahitiano waropʉ jimarinare buhriaro marine to noano ñʉ bocachʉ yoaro seheta Cohamacʉ ya potocã ni yahuare masichʉ yoarohca tiro.à yoa mari tiro mehne cʉ̃no mehne mari noano ji masihto cjihto cʉ̃hʉre yahurohca marine”, niha Zacaria. d CNCohamacʉ sehe marine tuaro pja ñʉriro ji, marine noano yoariro jitjiãno, tiro marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoa duara.à jiro tiro Cristore buhriaro yoaro sehe jirirore mari cahapʉ warocara. i ML“Macʉ, mʉhʉre õ sehe niahca masa: ‘Cohamacʉ Jipihtina Bui Jiriro yare yahu mʉhtarirota jira’, ni masiahca mʉhʉre.Mʉhʉ mari pʉhtoro Cristo to tahto panore masare yahuyui wahaihca.à yahuyui wahacʉ, õ sehe ni yahuyuihca tinare: ‘Mari pʉhtoro tarohca.Tiro mʉsa ñaa yoari buhiri tiare cohã, pichacapʉ wahaborinare yʉhdorohca mʉsare’, ni yahuihca mʉhʉ.à ni yahucʉ, mari pʉhtoro to tahtore cahnoyu dutii niihca mʉhʉ tinare.  M yIPanopʉre õ sehe ni cũa tiha Cohamacʉ Abrahãre: ‘Potocã niita nija mʉhʉre.Mʉ coyea baharopʉ ji nʉnʉhtinare paina tinare ti ñʉ tuhtichʉ, yʉhʉ sehe tinare dʉcataihtja.à jia mʉ coyea sehe ne cuiro marieno yʉ dutiare yoa, yʉhʉre ño payoahca.Tina ti catiro puro yʉ ñʉrocaroi buhiri marieno, quihõno jia tiina jirucuahca’, ni yahu cũa tiha Cohamacʉ mari coyeiro Abrahã cjirore”, niha Zacaria. à ni tuhsʉ tiro to macʉno cʉ̃hʉre õ sehe niha tjoa:   KY  -HMari ñʉchʉsʉma cjiripʉre ‘Mʉsare pja ñʉi, yoadohoihtja.Mʉsare yʉ yahu cũrire wacũihtja’, niha Cohamacʉ.Tí pjapʉre to ni cũriro seheta mipʉre marine sohtori tiro taro nina. w  iG‘Mʉsare ñʉ tuhtiinare, jipihtina mʉsare ñano yoainare dʉcataihtja’, ni cũha Cohamacʉ marine.   FPanopʉre to yaina waro, to yare yahu mʉhtaina cjirire ahri õ sehe wahahto cjihtore yahu cũ mʉhta tuhsʉa tiha. c  AECohamacʉ marine, pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoahtirore, tua yʉhdʉarirore warocara.Ahriro marine yʉhdʉchʉ yoahtiro cjihto sehe Cohamacʉre dahra cohtariro Davi cjiro panamino ji turiariro jira. B D“Mari Israe masa Cohamacʉre, mari pʉhtorore wahche payojihna mari. To yaina jija mari.à jiro tiro mari cahapʉ wihiro, marine yoadoho, noano yʉhdʉchʉ yoaro taro nina. % ECà yoa to pʉcʉro Zacaria sehe Espíritu Santo to dutiriro seheta yoa pahñoriro jiro to tuaare cjʉariro jiro Cohamacʉ yare õ sehe ni yahuha: , SBJipihtina tíre tʉhoa wacũha. “Cohamacʉ tuaare ahrirocã cjʉara. à jiro wiho jiriro jierara ahrirocã”, ni tʉhotuha masa. Zacaria Cohamacʉre ño payoha M ATo ã ni durucuchʉ tʉhoa tó macaina cʉaa wahaha. à jia ahri jipihtiare Judea yahpa macainare tʉ̃yucʉ watoi jiinare masa yahu siteha. à jia masa tó macaina noano masi pihtia wahaha.  '@To ã ni joari baharo tirore durucuchʉ yoaha Cohamacʉ. à jiro tiro durucua wahaha jʉna: —Cohamacʉ tuariro, noariro jira —niha tiro. * O?Ti ã nichʉ tiro sehe joahti pjĩne siniroca, ñaha, joaha: “Yʉ macʉ João wama tirohca”, ni joaha Zacaria. To ã ni joachʉ tina sehe cʉaa wahaha. ) M>à jia ti wamomacari mehne yoa ño, Zacariare õ sehe ni sinitu ñʉha tina: —¿Mʉhʉ waro dohse wamoa duajari mʉ macʉre? —ni sinitu ñʉha tirore. Y -=—Mʉ coyea ne cʉ̃iro João wama tiriro mariahna —niha tina ticorore.  Elisabe to niji wahcõri baharo to macʉno masa bajuaha. | 8Tia sʉ̃ waro Elisabe mehne jiha ticoro. Tó puro to jiri baharo to ya macapʉ tjuaa wahaha María. João masa bajuaha V{ '6Mari ñʉchʉsʉma cjirire to yahu cũriro seheta yoa pahñoha Cohamacʉ.To cahamaca Israe masare tiro yoadohoha.Abrahã cjirore mari ñʉchʉsʉma cjirire jipihtina to coyea to baharo jiina cʉ̃hʉre Cohamacʉ jipihtia dachoripe ã pja ñʉrucuriro jia tiha.Tinare to yahu cũrire boeraha Cohamacʉ”, niha María. z 7|y s5Jʉca baaina cjirire tiro noaa chʉare waha. Tuhsʉ, payʉ cjʉaina cjirire paye baro cjʉaeraina yoaha tiro. fx G4Pʉhtoare cohãha tiro. à jiro cahamaca sehere tiro pʉhtoa yoaro seheta cũha tinare. hw K3Cohamacʉ to tuaa mehne yoaha. ‘Painare yʉhdʉrʉcaja’, niinare yʉhdʉrʉcaha tiro. Xv +2Jipihtia dachoripe jipihtina tirore ño payoinare tiro pja ñʉriro jira. u y0Tiro yʉhʉre to cahamaconore wacũri jira. Cohamacʉ tua yʉhdʉariro noaa dihtare yʉhʉre yoadohohre.à jia mipʉre ‘Ticorore Cohamacʉ noano yoahre’, jipihtina masa ã ni, durucuahca yʉhʉre.Cohamacʉ ñaa marieriro jira. t 1 s /Cohamacʉ yʉhʉre pichacapʉ wahaboricorore yoadohoriro jira.à jiro mipʉre yʉhʉre noano wahchea mehne jichʉ yoara. r .To ã nichʉ María õ sehe ni yʉhtiha:“ ‘Cohamacʉ noariro, tuariro jira’, nija. Yʉhʉ noano yajeripohna tija. q -Cohamacʉ to niriro seheta yoarohca. à jico to yahurire tʉhoricoro jico wahchericoro jira mʉhʉ —niha Elisabe Maríare. ~p w,Mʉ yʉhʉre “¿Jimajari?” mʉ nichʉ yʉ macʉ sehe niji suhtiropʉ jirirocã wahchea mehne ñuhmihti yʉhʉre. Wo )+Cue, yʉ pʉhtoro pocoro yʉ cahai mʉ tachʉ noano yoara yʉhʉre Cohamacʉ. &n G*à jiro tuaro wahchea mehne ticoro bisiro durucuha: —Jipihtia numia yʉhdoro mʉhʉre noano yoahre Cohamacʉ. Mʉ macʉ cʉ̃hʉre noano yoahre Cohamacʉ. @m {)To ã nichʉ Elisabe to tʉhochʉta, to macʉno sehe niji suhtiropʉ jirirocã ñuhmiha. Elisabe Espíritu Santo to dutiriro seheta yoa pahñoricoro jiro, to tuaare cjʉaricoro jiha. ^l 7(Tópʉ sʉro, Zacaria ya wʉhʉpʉ sãano, “¿Jimajari?”, niha ticoro Elisabere. tk c'To ã niri baharo María tʉ̃yucʉri jiri yahpapʉ Judea yahpai jiri macapʉ ño duaro wahaa wahaha. pj [&To ã nichʉ María õ sehe ni yʉhtiha: —Yʉhʉre tʉhoga. Mari pʉhtoro to cahamacono jija yʉhʉ. Mʉ niriro seheta yʉhʉre ã wahajaro —niha ticoro. To ã niri baharo anjo wahaa wahaha. María Elisabere ñʉno wahaha Ei $Cohamacʉ jipihtiare yoa masina. à jiro mʉ coyeacoro Elisabe cʉ̃hʉ bʉcoro waro jiparota mipʉre niji pocoro jira ticoro. Ticoro pohna tirohca mʉnocãre. Masa ticorore “Nijinocã boca masienicoro jira”, ti niricoro cjiro mipʉre nijinocãre to bocari baharo seis sʉ̃ri waro wahara —niha anjo Maríare. h %Tg ##To ã nichʉ tʉhoro anjo õ sehe ni yʉhtiha: —Espíritu Santo to tuaa mehne mʉhʉre nijinocãre bocachʉ yoarohca. à jiro Cohamacʉ Jipihtina Bui Jiriro to tuaa mʉhʉre to masʉrʉca caharo seheta bajuaeraparota tarohca mʉhʉre. à jia “Cohamacʉ macʉno, ñaa buhiri tia marieriro jira”, niahca masa mʉ macʉre. f "To ã nichʉ tʉhoro María sehe õ sehe ni sinituha: —¿Dohse yʉhʉ manʉ mariapacohta pohna tibocari yʉhʉ? —niha ticoro. me U Tiro tua yʉhdʉariro jirohca. à jia tirore “Cohamacʉ Jipihtina Bui Jiriro macʉnota jira”, ni masiahca masa. Mʉ macʉ ñʉchʉno mʉnanopʉ Davi cjiro Israe masa ti pʉhtoro to jia tiriro cjiro seheta mʉ macʉ cjihto cʉ̃hʉre cũnohca Cohamacʉ. à jiro jipihtia dachoripe tiro Israe masare dutirohca. Pʉhtoro to jihto ne pihtisi —niha anjo. d !c Noano tʉhoga. Cʉ̃iro nijinocãre pohna ticohca mʉhʉ. Tirocã to masa bajuari baharo, “Jesu” ni wama pisucohca mʉhʉ tirocãre. ,b STo ã ni tʉhotuchʉ masino anjo õ sehe ni yahu namoha ticorore: —María, Cohamacʉ mʉhʉre tuaro cahĩna. à jico mʉhʉre yʉ yahuhtire tʉho cʉaeco tjiga. a 3To ã nichʉ tʉhoro, ticoro tuaro wacũ tʉhotuha. Anjo to yahurire tʉhoturo “¿Dohse nino baro yʉhʉre ã nicari?” ni wacũha ticoro. :` oà to warocachʉ María cahapʉ sʉro, anjo õ sehe ni yahuha: —María, ¿jimajari mʉhʉ? Cohamacʉ mʉhʉre yoadohoro nina. Mʉhʉre noano yoaro nina —niha anjo ticorore. S_ !Elisabe cinco sʉ̃ri niji pocoro to ji wahcãchʉ waro Cohamacʉ sehe anjore Gabrie wama tirirore nuhmino, ne mʉa mehne jieraricoro cahapʉ warocaha. Ticoro María wama tiricoro Nazarei Galilea yahpai jiri macai jia tiha. José wama tiriro jiha to manʉno cjihto. Tiro panopʉ macariro Davi cjiro panamino ji turiariropʉ jiha. ^ ] Õ sehe ni tʉhotuha ticoro: “Mipʉre yʉhʉre Cohamacʉ yoadohore jʉna. Pohna marienicoro jico bʉobiaro yʉhdʉhi yʉhʉ. Cohamacʉ to yoadohoro mehne mipʉre nijinocãre bocaja yʉhʉ”, ni tʉhotuha ticoro. Jesu to masa bajuahtore yahuha anjo |\ sTi ã tju sʉri baharo to namono Elisabe niji pocoro jiha. à jiro ticoro cinco sʉ̃ri waro masa cahai wahaeraha. e[ ECohamacʉ wʉhʉi to dahraa pihtichʉ, tiro to namono mehne tjuaa wahaha ti wʉhʉpʉ. vZ gTuhsʉ, tiro wʉhʉpʉ jiriro wijaa wihi, tina mehne durucu masieraha. “Tiro Cohamacʉ wʉhʉi bajuare ñʉno niboca”, ni tʉhotu masiha tina. à jiro tiro durucu masierariro jiro to wamomacari mehne yoa cayoha masa ti masihto sehe. "Y ?Sopacapʉ jiina masa Zacariare cohtaa niha. “¿Dohse jiro baro tiro Cohamacʉ wʉhʉpʉ jiro, so wijaa taerajari?” ni, cohtaa niha masa tirore. aX =Yʉ yahuriro seheta potocãta waharohca. Yʉ ã nipachʉta yʉhʉre mʉhʉ potocã tʉhoerare. à jicʉ mipʉre mʉhʉ durucu masierariro wahaihca. Mʉ macʉ to bajuari baharo durucuihca tjoa —niha anjo Zacariare. ]W 5To ã nichʉ anjo sehe tirore õ sehe ni yahuha: —Yʉhʉ Gabrie wama tiriro jija. Cohamacʉ cahamacʉno to cahai ducuriro jija yʉhʉ. Cohamacʉ ahri noaa quitire yahu dutiro, mʉ cahai yʉhʉre warocare. .V WTo ã nichʉ tʉhoro Zacaria sehe õ sehe ni sinituha anjore: —Sã bʉcʉna jija. ¿Ã jicʉ mʉ niri potocã jichʉ dohse masicʉhcari yʉhʉ? —niha tiro. WU )“Tiro yʉ tuaa mehne payʉ noaare yoarucuriro jira”, ni ñʉnohca Cohamacʉ mʉ macʉre. Tiro to masa bajuari baharo vinore, sihbiori cʉ̃hʉre sihnisi. à jiro tiro to masa bajuahto pano Espíritu Santo to niriro sehe yoariro jirohca tiro. Espíritu Santo tiropʉre sãarʉcʉ sʉ tuhsʉ ã baju yoarucurohca tiro mehne. à yoa payʉ Israe masare Cohamacʉ mari pʉhtorore cahmaeraina cjirire noano cahmachʉ yoarohca mʉ macʉ. Mari pʉhtoro to tahto pano Elia cjiro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro to buheriro seheta Espíritu Santo to yoadohoro mehne Cohamacʉ to tuaa mehne mʉ macʉ cʉ̃hʉ buherohca. à buhero ti pʉcʉsʉma ti pohna mehne ñano jimarinare ti noano cahma cahĩ jichʉ yoarohca. à yoa Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaina cjiri cʉ̃hʉre noano ño payoa mehne yʉhtichʉ yoarohca. à buhero mari pʉhtoro Cohamacʉ yaina cjihtire yoarohca tiro. à jicʉ to masa bajuari baharo mʉhʉ wahcheihca. Payʉ paina cʉ̃hʉ wahcheahca —niha anjo Zacariare. T rS _ To ã cʉachʉ ñʉno anjo tirore õ sehe ni yahuha: —Zacaria, cuii tjiga. Cohamacʉ mʉ sinirire tʉhore. à jina mipʉre mʉsa pohna tinahca. Mʉsa macʉ cjihto masa bajuarohca. To bajuachʉ “João” ni wama pisuga tirocãre. JR  To ã bajuachʉ ñʉno Zacaria tirore ñʉ cʉa yʉhdʉa wahaha. rQ _ Tí pjare Cohamacʉ yairo anjo Cohamacʉre ño payori mesa poto bʉhʉsehei bajuarʉcʉ sʉha Zacariare. dP C Tí wʉhʉpʉ tíre to jʉ̃no watoi jipihtina masa sehe sopacapʉ Cohamacʉre sinia tiha. aO = Sacerdotea Cohamacʉre ti ño payori mesapʉ inciensore me sitia pohcare jʉ̃htiro cjihtore besea taa, docapea mehne besea tiha. à yoa ti quihõri dacho jichʉ Zacaria ya curua macaina me sitiare jʉ̃htirore besea taa docapeha. à docapea Zacariare beseha. à jiro tiro pʉhtoro Cohamacʉ ya wʉhʉpʉ sãa wahaha me sitiare jʉ̃no waharo. 'N Ià yoa sacerdotea ti dahraare dahraa taa, õ sehe yoaa tiha: Dahra mʉhtari curua cjiro pa curua mehne cahma cohtota mʉjaa tiha. à jia Zacaria ya curua macaina dahrahti dachori jichʉ, tina dachoripe sacerdotea ti dahraa tirucuriro seheta Cohamacʉ ya wʉhʉpʉ dahraa taa niha. pM [Ticoro Elisabe ne pohna marienicoro jiha. à jia tina pʉaro ne pohna marieina ji, bʉcʉna waro jiha. L /Tina pʉaro Cohamacʉ dutiare noano yoa pahñoina ti jichʉ ñʉno, “Ahrina yʉ cahmano seheta ã jia tirucura”, ni ñʉha Cohamacʉ tinare. 8K kHerode Judea yahpa macaina pʉhtoro to jichʉ cʉ̃iro sacerdote Zacaria wama tiriro jia tiha. à jiro Zacaria to ya curua macaina sehe sacerdotea curua Abías cjiro ya curua jiha. Zacaria namono cʉ̃hʉ sacerdote Aarõ cjiro panamañono ji turiaricoropʉ jiha. Ticoro Elisabe wama tiricoro jiha. 1J ]Jesu yare yahuina mʉhʉre buhe tuhsʉre. Tíre noano mʉ masi namohto sehe ahri tjure mʉhʉre joarocai nija. João masare bautisahtiro to masa bajuahtire anjo yahuha I !Pʉhtoro Teófilo, ahrire mʉ buhehti cjihtire mʉhʉre joarocai nija. Jesu sã mehne jisinino to yoari cjirire payʉ paina joa dʉca tuhsʉre. Wahmanopʉre Jesure ñʉina cjiri, to yare buheina cjiri ti ni yahuriro seheta paina tíre joa dʉca tuhsʉre. à jicʉ ahri jipihtiare noano masi pahño duacʉ buhei. à jicʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ tíre noano joa duaja mʉ buhehti cjihtire yoacʉ tacʉ. H {G qTiro Cohamacʉ cʉ̃irota jira. Pairo mariahna. Pichacapʉ wahaborinare marine yʉhdʉchʉ yoariro jira. Tiro sehe panopʉ, mipʉre, jipihtia dachoripe cʉ̃hʉre noa yʉhdʉariro, mari bui pʉhtoro jiriro, tua yʉhdʉariro, jipihtinare dutiriro jira. To ã jiriro jichʉ mari pʉhtoro Jesucristo to yoadohoa mehne tirore ño payoa mehne wahchejihna. Ãta yoajihna.aF =Cohamacʉ mari pʉhtoro marine ñʉ wihbo masina ñaare mari yoaerahto sehe. à jiro tiro si siteriro marine ñaa buhiri marieinare mʉanopʉ to cahapʉ cũ masina. à marine tópʉ to cũchʉ mari wahchenahca. DE Painare yoadohoga pichacapʉ ti wahaerahto sehe. à jina painare pja ñʉga mʉsa. Tinare yoadohona mʉsa cʉ̃hʉ ti ñaa yoaare ñʉ cũena tjiga. Wete tiri suhtirore mʉsa cahmaeraro seheta, paina ti ñaa yoaare cahmaena tjiga mʉsa, “Ti ñaa yoaare ñʉ cũ yoari”, nina. Juda Cohamacʉre to ño payoa jira PD Cristo yare “Quihõno jieraboca”, ni tʉhotuinare pja ñʉga. aC =Cohamacʉ mʉsare tuaro cahĩna. Tíre masina tirore noano yʉhtiina jiga mʉsa. à yʉhtiina jiga, Jesucristo mehne mʉsa ã jirucuhtire mʉsa cohtaro watoi. Tiro marine pja ñʉno mʉanopʉ ã jirucuchʉ yoarohca. fB GMʉsa sehe yʉ cahĩina, Jesucristo ya buheare noano tʉho namoga, noano wacũ tuaina mʉsa jihto sehe. Tí buhea sehe ñaa mariea buhea noa yʉhdʉara. Espíritu Santo yoadohoa mehne Cohamacʉ mehne durucuga mʉsa. HA  Jesu yainare ti basi ti cahma ñʉ tuhtichʉ yoara tina mahñoina sehe. à yoa tina ñaina ti mʉ sʉro yoaina jia, Espíritu Santore ne cjʉaerara tina. Ti ñaa goa pjaa dihtare yoara tina. r@ _Õ sehe ni buhere tina marine. “Ahri yahpa to pihtihto panocã Cohamacʉre, mʉsa to yaina cʉ̃hʉre ñano durucu bʉjʉpeina jiahca. Tina Cohamacʉre cahmaeraa, ñaare ti goa pjaare yoaahca”, ni yahure Jesu to cũrina mʉsare. e? EMari pʉhtoro Jesucristo buhe duti to cũrina ti buherire wacũga mʉsa, yʉ cahĩina. > /Tina mahñoina painare tuhtiina, nurerucuina ti ñano wacũa dihtare yoara tina. à yoa “Painare masi yʉhdʉrʉcaja sã”, nirucura tina. à jia ti cahmano sehe yoa duaa, paina ti cjʉaare na duaa, mahño cũ durucura tʉho ji coaropʉta. Jesu yainare yahu namoha Juda T= #Enoco panopʉ macariro cjiro Adão panamana seis baharo to panami tiriro õ sehe nia tiri jire tinare mahñoinare: “Tʉhoga yʉhʉre. Cohamacʉ payʉ to yaina anjoa noaina mehne jipihtina ñainare ti ñaa buhiri buhiri dahrero tarohca. à yoaro jipihtina Cohamacʉre ñʉ tuhtiinare ti ñaa yoari buhirire tinare buhiri dahrero tarohca Cohamacʉ. Cohamacʉre ñano ti durucuri buhiri cʉ̃hʉre tinare buhiri dahrero tarohca”, ni yahuyua tiri jire Enoco. < ;   à yoa pjiri ma macaa pahcõri bʉjʉa pahcõri yoaro sehe jira tina. Tí pahcõri ti cjãrʉca õchʉ, wete tia sahpo wahara. Dohse jiare tina mahñoina ti yoachʉ pahcõri macaa sahpo wete tia sahpo ti waharo seheta mahñoina ti ñaa yoaa jira. à yoa si mʉ wahcãa poca ñahpichoha poca yoaro sehe jira tina. Tí ñahpichoha poca ti wahahti mahare duhunoca, ti ã cohtotarucuro seheta tina cʉ̃hʉ quihõno buheraa, ã cohtotarucura. Ti ã yoari buhiri nahitianopʉ, ñanopʉ ã jirucuahca tina mahñoina. 5: e Tina mahñoina sehe mʉsa cahma cahĩhti bose nʉmʉrine chʉa, ño payoa marieno mehne tina ti cahmano pape, ti sahserota chʉare bora painare waro marieno. Wete yoaro sehe tina mʉsa bose nʉmʉrine noaa dachori jiborirore dojomehne cohtara. Me curuari wihnono to wãrocaa curuari, co mariea me curuari ti yaba cjihti jieraro seheta tina mahñoina ne yaba cjihti jierara. à yoa dicha tiri pja jichʉ dicha tieraa yucʉri yoaro sehe jira tina. Tí yucʉri pʉa tahapʉ yariaa wahara. Cʉ̃ taha dicha tieraa yucʉ, yariaa yucʉri yoaro sehe waha tuhsʉra. Tí yucʉrire ti duhari baharo pari turi yariaa wahara tjoa. Tí yucʉri yoaro seheta jia yaba cjihti jierara tina mahñoina. B9  Tinata ñano yʉhdʉahca. Caĩ cjiro to yoariro seheta ñano yoara tina cʉ̃hʉ. à jia Balãa to yoariro seheta tina niñerure na duaa, mahñoare buhera. à yoa Coré to pʉhtorore cohã duariro cjiro yoaro seheta tina cʉ̃hʉ tó seheta yoara. à jia tiro yoaro seheta tina cʉ̃hʉ pichacapʉ wahaahca. `8 ; To ã yoariro jipachʉta ahrina mahñoina sehe ti masierainare ñano durucu cohtara. à yoa wahiquina tʉho masieraina ti mʉ sʉro ti yoaro seheta tina mahñoina cʉ̃hʉ yoara. à yoaina jia, pichacapʉ wahaahca. G7   Noaina anjoa sehe tuaina jipahta ã ni durucuerara. Miguel wama tiriro anjoa pʉhtoro sehe Moise pjacʉ cjirore cahmano, watĩno mehne cahma sayoa tiri jire. Tua yʉhdʉariro jiparota tiro “Watĩno yʉhdoro yʉhʉ pinihta tuaja”, ni tʉhotuera tiri jire. à jiro to mʉ sʉro watĩnore ñano durucuera, tirore tuhtiera tiri jire. à jiro õ sehe nia tiri jire watĩnore. “Cohamacʉpʉ mʉhʉre tuhtijaro”, nia tiri jire Miguel watĩnore. )6 MTina Cohamacʉ to buhiri dahrerina cjiri yoaro seheta mipʉ cʉ̃hʉre ãta yoarucura mahñoare buheina. Tina tʉho masieraina yoaro seheta ti pjacʉri mehne ñano yoara. à yoa Cohamacʉ dutiare ne cahmaerara tina. à yoa mʉano macaina si siteinare tina sehe ñano durucu cohtara. ;5 qÃta yoaa tiri jire paina cʉ̃hʉ. Tina cʉ̃hʉre wacũga mʉsa. Tina Sodoma wama tiri maca macaina, Gomorra wama tiri maca macaina tí macari cahacãi jia macari macaina cʉ̃hʉ numia mehne ñano yoaa tiri jire. Soro yoaa cʉ̃hʉre yoaa, tina mʉa sehe ti basita ti pjacʉri mehne ñano yoaa tiri jire. Numia cʉ̃hʉ ãta yoaa tiri jire. Ti ã yoari buhiri Cohamacʉ tinare jʉ̃ pahñonocaa tiri jire. Tinare jʉ̃no Cohamacʉ jipihtina tirore yʉhdʉrʉcainare to buhiri dahrehtore masare ñono nia tiri jire. Tinare to buhiri dahreri pichaca ne yatisi. O4 à yoa paina cʉ̃hʉre wacũga mʉsa. Paina anjoa sehe Cohamacʉ dutiare yoa duaera tiri jire. à jia tinare to ji duti to cũrirore tina ji duaera tiri jire. à yoa ti jimarirore cohãnocaa tiri jire tina. Ti ã cohãchʉ ñʉno Cohamacʉ nahitianopʉ tinare peresu yoaa tiri jire. à jia tina pihtiri dacho pano comaa dari mehne dʉhterina yoaro sehe jirucuahca tina to peresu yoarina. à jiro pihtiri dacho jichʉ tinare buhiri dahrerohca Cohamacʉ. 3 Mipʉre mʉsare payere wacũchʉ yoa duaja. Ahrire mʉsa masipachʉta pari turi ahrire mʉsare wacũchʉ yoa duaja. Cohamacʉ judio masare Egiptoi jiinare to naa wiori baharo tina mehne macainare tirore wacũ tuaerainare tiro wajãa tiri jire. 2 Mahainacã masa ñaina Cohamacʉre cahmaeraina wacũenoca mʉsa cahai wihire. Mʉsa mehne jia tina õ sehe ni yahumana mʉsare: “Cohamacʉ yaina mʉsa jichʉ, tiro cahĩna mʉsare. à jiro numia mehne mʉsa ñano yoachʉ tiro mʉsare ne buhiri dahresi”, ni yahumana tina. à jia mari pʉhtorore cʉ̃irota jirirore Jesucristore “Cohamacʉ macʉno jierara”, ni yahumana tina. Õ sehe ni yahuinare Cohamacʉ to buhiri dahrehtore yahua tiri jire panopʉre. To yare ti joari pũi ã ni yahua tiri jire. '1 ICohamacʉ marine pichacapʉ wahaborinare to yʉhdʉchʉ yoaa sehere tuaro joaroca duamahi mʉsare, yʉ cahĩinare. à joa duapaihta mʉsare mipʉre mahñoa buheare cahma sãaeracʉ mʉsare joarocaja. à jina Jesucristo ya yahua sehere tuaro yahuga. Ahri yahua sehere tʉhona, mari Cohamacʉre noano wacũ tuaja. Ahri yahua sehe Jesu to cũrina to yainare ti yahuri cjiri ãta jirucunocahna cohtotaro marieno. 0 'Noa dutija mʉsare. Cohamacʉ mʉsare pja ñʉno to yoadohoro mehne to cahĩa mehne noano jiga mʉsa. Mahñoina ti buheare yahu dʉcaha Juda s/ cYʉhʉ Juda Santiago bahʉro Jesucristore dahra cohtariro mʉsare Jesu yainare ahri pũre joarocaja. Mʉsare Cohamacʉ mari Pʉcʉ besea tiri jire. à jina to cahĩa mehne noano jira mʉsa. à yoa mʉsare Jesucristo ñʉ wihboro nina. q.[Payʉ paye cʉ̃hʉre Jesu yoare. To yoarire mari joa pahñochʉ tí tjuri joaa tjuri payʉbia wahaboa. à jia tí tjurire mari wihbochʉ mʉ sʉeraboa ahri yahpa. Wahpaa yʉhdʉa wahaboa, yʉ tʉhotuchʉ. Tó puro tjira.-}Jesu buheriro ahrire yahuriro, ahri tjure joariro jija yʉhʉ. à jina ahri yʉ yahua quihõno jichʉ masija mari. ,7Tíre to yahurire jipihtina Jesu yaina ti basi yahu sitemare. Tíre yahu sitea õ sehe nimare tina sehe: “Jesu to cahĩriro buheriro yariasi”, ni yahu sitemare yʉhʉre Jesu yaina ti basi. Ti ã nipachʉta “Tiro yariasi”, nino nierari jimare Jesu. “Ahri yahpapʉ yʉ tjua tahto pano ahrirore jirucuchʉ yʉ yoachʉ tíre masierara mʉhʉ. à jicʉ mʉhʉre yahueraja”, nire Jesu Pedrore. c+?—Tíre mʉhʉre yahueraja. Ahri yahpapʉ yʉ tjua tahto pano ahrirore jirucuchʉ yʉ yoachʉ tíre masierara mʉhʉ. à jicʉ mʉhʉre yahueraja. Quihõno yʉ buheriro seheta yoaga mʉhʉ —nire Jesu Pedrore. *}à jiro yʉhʉre ñʉno Pedro Jesure õ sehe ni siniture: —Pʉhtoro, ¿ahriro sehe dohse waharohcari? —ni siniture. )yTo ã nichʉta Pedro sehe majare ñʉroca, yʉhʉre Joãore Jesu to cahĩriro buherirore tinare yʉ nʉnʉ tichʉ ñʉno Pedro Jesure siniture. Yʉhʉ sehe to ñʉriro tó pano õ sehe niriro jii: “Pʉhtoro, ¿mʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñohtiro sehe diro baro jicari tiro?” ni, Jesure sinitu ñʉriro jii yʉhʉ. Tí pjare Jesu to pari wahpa chʉ dujii yʉhʉ sehe. y(kà nino Simo Pedrore dohse waha to yariahtore yahuro nire. à jiro Simo Pedro yariaro Cohamacʉre “Noariro, masi pahñoriro jira”, masa ti nichʉ to yoahtore yahuro nire Jesu. à Pedro mehne sʉhʉdu tuhsʉro õ sehe ni namore Jesu tirore: —Quihõno yʉ buheriro seheta yoaga mʉhʉ —nire Jesu Pedrore. Jesu to cahĩriro buheriro ahri tjure joariro jira _~}||{zy6xmwutsr|pJnnemllskojhfffedccbaaQ``$__^]]&\\[lZZOYXWWVrUwU TSQPPOrNNMRKKeJJI)GCFEDkBBmAAA@@h?>=Z<< ; :8766|55"4{32241P0U/.-,,*))W(*'&%$M#"!C x> aAG 7 v - h ^*SM’Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ to warocariro jija. à jina yʉ yare yoaina mʉsa jiri buhiri paina mʉsare ti ñʉ tuhtipachʉta wahcheina jira mʉsa. Mʉsare ti cohãpachʉta wahchenahca. Mʉsare ti ñano durucupachʉta “Ñaina jira”, mʉsare ti nipachʉta mʉsa sehe wahchenahca. R1’Mipʉre mʉsa jʉca baaina yapiina jinahca. à jina wahchenahca. ’Mipʉ tiina jina, baharo mʉsa bʉjʉnahca. à yoa mʉsa wahchenahca. &QEBaharo Jesu to buheinare ñʉ, õ sehe ni yahuha: —Mʉsa pjacʉoina, pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉ wahanahca mʉsa. à jina mʉsa wahchenahca. PJesu to tuaa mehne noaina wahachʉ yoaha tinare. à jia tina jipihtina tirore dahra ñʉa taha. Jesu wahcheare, cahyaa cʉ̃hʉre buheha OTina Jesu buheare tʉhoa taa, ti dohatiare cohãchʉ cahmaha tina. Watĩa ti cohtotarina cʉ̃hʉ tiro cahapʉ wihi, noaina wahaha. RNà yoa Jesu to buheina mehne tʉ̃cʉ buipʉ jirina duji taa, payʉ paina to buheina mehne duji wihirʉca, noari wapai ducuha tina. Jipihtiro Judea yahpa macari macaina, Jerusalẽ macaina, Tiro wama tiri maca macaina, Sidõ wama tiri maca macaina, pjiri ma dʉhtʉ cahai jia macari macaina masa payʉ tiro cahapʉ wihiha. M7Juda Santiago macʉno, Juda Iscariote tina jiha to bese daporina. Juda Iscariote sehe Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro jiha. Jesu payʉ masare buheha LyAhrina jiha Jesu to bese daporina: Simo jiha. Simore Pedro ni pisuha Jesu sehe. Simo bahʉro Andre, Santiago, João, Felipe, Bartolomé, Mateo, Toma, Santiago jiha. Santiago sehe Alfeo macʉno jiha. à jia Simo cananista ya curua macariro cjiro, KJ Bohrearopʉ to buheinare to cahapʉ pjirocaha. Pjiroca tuhsʉ, tina mehne macainare doce waro to warocahtinare bese dapoha. I Tí dachorire Jesu tʉ̃cʉpʉ Cohamacʉre sinino mʉjaa wahaha. Tópʉ jiro, ñamine Cohamacʉ mehne durucu bohreaha. @Hy To ã yoachʉ ñʉa tina Jesu mehne tuaro suaha. à suaa õ sehe niha: —¿Dohse yoanahcari mari ahrirore? —niha tina ti basi. Jesu to buheinare doce to warocahtinare bese dapoha AG{ à nino Jesu tinare ñʉroca õ pahño, bʉharirore õ sehe niha tjoa: —Mʉ wamomacare siõrocahga —niha tiro. To ã nichʉta bʉhariro sehe siõroca, noari wamomaca wahaha. EF à jiro Jesu tinare õ sehe ni sinituha: —Mʉsare sinituihtja: ¿Sabado jichʉ yabare yoa dutijari Cohamacʉ dutia? ¿Noaare yoachʉ noaerajari? ¿O ñaare yoachʉ sehere noajari, mʉsa tʉhotuchʉ? Sabado jichʉ masʉnore masochʉ noa nina. Sabado jichʉ masʉnore wajãchʉ sehere noaerara —niha Jesu tinare. =EsJesu ti tʉhotuare masino, bʉharirore õ sehe niha: —Wahcã sʉrʉcaga jipihtina ti ñʉrocaroi —niha tirore. To ã niri baharo bʉhariro sehe wahcãrʉcʉ sʉ, tói ducuha. KDMahainacã judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ Jesure yahusã duamaha. “Sabado dachoi masʉnore noariro wahachʉ yoaboca Jesu” ni, ñʉ nʉnʉ yahusã duamaha tina Jesure. CPa dacho Sabado jichʉ Jesu judio masa ti buheri wʉhʉpʉ sãa sʉro, buheha masare. Tói wamomaca poto bʉhʉsehe bʉhariro jiha. &BEYʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri dacho Sabado dachore masa ti yoahtire yahurirota jicʉ pʉhtorota jija —niha Jesu. Wamomaca bʉhariro quiti jira 7AgTi ã nichʉ tʉhoro Jesu tinare yʉhtiha, (“Yʉ buheina yʉhdʉrʉcaa nierara”), nino taro: —Davi cjiro tiro mehne macaina mehne jʉca baaro, Cohamacʉ wʉhʉpʉ sãa, Cohamacʉ ya pãore chʉha. à chʉro tó mehne macaina cʉ̃hʉre tí pãore chʉ dutiro waha. Tí pãore sacerdotea dihtare chʉ dutira. Cohamacʉ dutia tí pãore painare chʉ dutierara. ¿Davi cjiro tíre to yoari cjirire buherari mʉsa? (Tí pãore chʉro Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaro nieraha. Michare ahri yaparire chʉa yʉ buheina cʉ̃hʉ Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaa nierara.) @r?]Ti ã yoachʉ ñʉa mahainacã fariseo curua macaina tinare õ sehe ni sinituha: —¿Dohse yoana mʉsa Sabado mari sori nʉmʉ to jipachʉta dahrajari? Marine dutiare yʉhdʉrʉcana nina mʉsa —niha fariseo curua macaina Jesure. 4> cPa dacho Sabado jichʉ Jesu cʉ̃hʉ trigo wesepʉ sʉha. Tópʉ sʉ, to buheina sehe trigo parorire paha, tí pohcarire sahcã site boro, tí yaparire chʉ wahcãa niha. 5=c'Mʉna core masa ti sihniri baharo, wahma core cahmaerara tina. Õ sehe nia tire masa: “Mʉna co wahma co bui curero noaa jira”, nia tire masa —niha Jesu tinare.@<y&à yoa se co wahma core wahma wajurupʉ posaro cahmana. Mari ã yoachʉ se co cohõera, wajuru cʉ̃hʉ cohõerara. (Tó seheta wahma buhea mʉna buhea mehne buhe moreraro cahmana.) v;e%’à yoa ne se co bisia core wahiquiro cahsaro wajuru mehne mʉna wajuru mehne posaeraro cahmana. Mari ã yoachʉ se co bisia pahmoapʉ mʉna wajurure tʉhrẽnocahna. To tʉhnʉchʉ se co cʉ̃hʉ, wajuru cʉ̃hʉ cohõa wahara. %:C$Panopʉ macaa buhea wahma buhea mehne ti buhe more duachʉ ñʉno õ sehe ni namoha Jesu tinare piti dahre buhero: —Ne wahma suhtirore mahari cahsarocã tʉhrẽ na, mʉnano suhtirore sere õno cahmaerara. Mari ã sere õna wahma cahsarore tʉhrẽ cohãna nija. à yoa wahma cahsaro mʉnano suhtiro mehne cʉ̃no potori bajuerara. (Tó seheta mʉna buhea wahma buhea mehne piti dahre buheraro cahmana.) &9E#Yʉ Pʉcʉ Cohamacʉ yʉhʉre to naari baharo pinihtare yʉ buheina mehne jisi yʉhʉ. à jia tí pjapʉta yʉ buheina cʉ̃hʉ chʉ duhuahca —niha Jesu. 8'"Ti ã nichʉ Jesu to tʉhotua mehne quiti dahre buhero taro tinare õ sehe ni yʉhtiha: —Õ sehe jira ti: Wamomaca dʉhteropʉ ti pjirocaina wamomaca dʉhteriro mehne jia, chʉ duhu masierara. Tó seheta yʉ buheina cʉ̃hʉ yʉhʉ mehne jia, chʉ duhu masierara. Yʉhʉ wamomaca dʉhteriro yoaro sehe jija. Wamomaca dʉhteriro bose nʉmʉ to yoachʉ tiro mehne macaina chʉeraina jierara. m7S!à yoa mahainacã masa Jesure õ sehe ni sinitu ñʉha: —João buheina payʉ tahari Cohamacʉre ño payoa taa chʉ duhura. à yoaa, tina payʉ tahari Cohamacʉre sinina. Fariseo buheina cʉ̃hʉ ti yoaro seheta yoara. Ti ã yoapachʉta mʉ buheina sehe Cohamacʉre ño payoa taa chʉ duhuerara. ¿Dohse yoa ã yoaerajari tina? —niha tina Jesure. M6 à jicʉ ñaare yoainare yahui tai nihi yʉhʉ Cohamacʉre cahma duticʉ. Ti basi “Noaina jija sã”, ni tʉhotuinare yahui tai nierahi yʉhʉ —niha Jesu. Chʉ duhuare Jesure sinituha paina H5 Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu yʉhtiha tinare. Õ sehe ni piti dahre buheha: —Dohatieraina duhturure macaerara. Dohatiina dihta duhturure macana. Ñaare yoaina dohatiina yoaro sehe jira. w4gTina mehne Jesu cʉ̃hʉ ti dujichʉ ñʉa mahainacã fariseo curua macaina, judio masare buheina mehne sua, Jesu buheinare õ sehe ni sinitu ñʉha: —¿Dohseana ñano yoaina, wapa na cohtaina mehne chʉjari mʉsa? —ni tuhtiha tina. 3Baharo Leví ya wʉhʉi bose nʉmʉ Jesure yoa payoro niha. Tói payʉ wapa na cohtaina, paina cʉ̃hʉ Leví mehne dujiha. _27To ã nichʉ Leví sehe jipihtia to dahraare duhunoca, Jesu mehne wahaa wahaha. 1 à yoa tuhsʉ waha, Leví wama tirirore to dahrari tahtiapʉ jirirore boca sʉha Jesu. Leví sehe pʉhtoa ya cjihtire masare wapa na cohtariro jiha. à boca sʉro tirore õ sehe niha: —Yʉhʉ mehne macariro cjihto taga mʉhʉ —niha tiro Levíre. G0To ã yoachʉ ñʉa masa sehe jipihtina cʉaa wahaha. Tina cʉaa waha, Cohamacʉre ño payoa, wahchea mehne noano durucuha: —Michare soro jiare ñʉhi sã —niha tina. Jesu Levíre piha G/To ã nichʉ tʉhorota jipihtina ti ñʉrocaroi wahcãrʉca, to coãri cahsarore na, to ya wʉhʉpʉ tjuaa wahaha. à waharo tiro Cohamacʉre ño payoro, wahchea mehne noano durucuha. 3._Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpai ti ñaare yoari buhiri tiare cohã masija yʉhʉ. Masa ti ñaare yoari buhiri tiare cohãhtiro cjihtore cũre Cohamacʉ yʉhʉre. Yʉ ã cohãrine mʉsa masihto sehe õ seheta yoa ñoihtja mʉsa ñʉhti cjihtire —niha Jesu. à ni tuhsʉ pjacʉ bʉharirore õ sehe niha: —Mʉhʉre niita nija. Wahcãrʉcaga. Mʉ coãri cahsarore na wahcãga mʉ ya wʉhʉpʉ —niha tirore. d-A“Mʉ ñaa yoari buhiri tiare yʉhʉ cohã tuhsʉja”, yʉ nichʉ, “Mahñoriro jira”, yʉhʉre nina mʉsa noano masierapanahta. “Wahcãrʉca wahaga”, yʉ nichʉ yʉ niri potocã jia jichʉ dóihta masinahca. h,IJesu ti ã ni tʉhotuare masino, õ sehe niha: —¿Dohse yoana ã ni tʉhotujari mʉsa? D+To ã nichʉ tʉhoa fariseo curua macaina, judio masare buheina cʉ̃hʉ ti basi õ sehe ni tʉhotumaha: “Ahriro ã ni durucuero tjijaro. Tiro masʉno mari yoaro sehe jiro, ñaare to yoari buhiri tiare cohã masierara. Cohamacʉ dihta masa ti ñaare yoari buhiri tiare cohã masina”, ni tʉhotumaha tina. p*Y“Jesu ahrirore to dohatiare yʉhdʉchʉ yoarohca”, ni tʉhotuha tina. Ti ã ni tʉhotuchʉ masino Jesu pjacʉ bʉharirore õ sehe ni yahuha: —Coyeiro, mʉ ñaare yoari buhiri tiare yʉhʉ cohã tuhsʉja —niha Jesu tirore. z)mà sãa duapahta masa payʉ jichʉ tina tirore yo sãa masieraha. à jia tirore wʉhʉ buipʉ yo mʉjaha. Yo mʉja sʉ, mahanocã muji pahmare nawe, tí copai pjacʉ bʉharirore to coãri cahsaro mehneta duhu boroha Jesu cahai jiina watoi. (7Mahainacã mʉa pjacʉ bʉharirore to coãri cahsaro mehne yo wʉa wihiha. à jia tirore Jesu cahai cũ duaa, wʉhʉpʉ yo sãa duamaha tina tirore. )'KPa dachoi Jesu to buhechʉ fariseo curua macaina, judio masare buheina cʉ̃hʉ tói dujiha. Tina jipihtina Galilea yahpai jia macari macaina, Judea yahpai jia macari macaina, Jerusalẽ macaina jiha. Ti ã jichʉ ñʉno Jesu Cohamacʉ tuaa mehne dohatiinare noaina wahachʉ yoaha. {&oTi ã sʉpachʉta Jesu masa marienopʉ Cohamacʉre sinino wahaha. Jesu pjacʉ bʉharirore noariro wahachʉ yoaha R%“Yahui tjia”, to nipachʉta jipihtiropʉ masa tirore yahu site namoha. Ti ã yahu sitechʉ tʉhoa masa payʉ tiro cahapʉ sʉha. Dohatiina noaina waha duaa, tina cʉ̃hʉ tiro cahapʉ sʉha. o$Wà jiro Jesu tirore õ sehe ni dutiha: —Ahri yʉ õ sehe yoarire painare yahui tjiga. Sacerdote cahai wahaga mipʉre. à jicʉ mʉ pjacʉre noari pjacʉ to waharire ñoga tirore. Cohamacʉ dutia Moisere to cũri to niriro seheta yoaga. à yoacʉ sacerdotere pʉaro minichahcare waga noariro mʉ waharire sacerdoteare ñoi tai —niha cami bariro cjirore. 3#_ To ã niri baharo Jesu tirore ña payoro õ sehe niha: —Tíre yoa duaja. Mipʉre noariro jiga mʉhʉ —niha. To ã nichʉta to cami bari cjiri yati mʉa wahaha. l"Q à yoa Jesu pa macai to jichʉ cami bariro tirore piti bocaha. à piti bocaro tiro Jesure ñʉ, na tuhcua caha sʉ, õ sehe ni tuaro siniha: —Pʉhtoro, mʉhʉ yoa duacʉ yʉhʉre noariro yoa masina mʉhʉ —ni siniha. D! To ã niri baharo tina ti bʉsore bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ waja mo cũnoca, ti ya jipihtiare tóihta cũnoca, Jesu mehne wahaa wahaha. Jesu cami barirore noariro wahachʉ yoaha O  Pʉaro Simo Pedro mehne macaina Zebedeo pohna Santiago to bahʉro João mehne, tina cʉ̃hʉ ñʉ cʉaa wahaha. Ti ã cʉachʉ ñʉno Jesu Pedrore õ sehe ni yahuha: —Cʉaecʉ tjiga. Mipʉre mʉhʉ wahire ñaha cahmachuriro mʉ jiro seheta Cohamacʉ yaina cjihtire pji cahmachuriro jiihca mʉhʉ —niha Jesu Simo Pedrore. r] Tiro, jipihtina tiro mehne macaina cʉ̃hʉ payʉ wahi sãachʉ ñʉa, cʉaa wahaha tina cʉ̃hʉ. wgSimo Pedro ã wahi payʉ ti sãachʉ ñʉno, Jesu panoi na tuhcua caha sʉ, tirore õ sehe ni yahuha: —Yʉ pʉhtoro, mʉhʉ mehne jiboriro jieraja yʉhʉ. Ñariro jija yʉhʉ. à jicʉ mʉ cahai ji masieraja —niha Simo Pedro Jesure. `9à wahachʉ ñʉa tina paria macainare tina mehne macainare pjirocaha: —Mʉsa cʉ̃hʉ yoadohona tagã sãre —ni pjirocaha Simo cʉ̃hʉ. Tina ti ã yoadohori baharo pʉria bʉso noano minipahro bocaha wahire. #à ni tuhsʉ tina doca ñoha. à ti doca ñochʉ ti wañʉyucʉre payʉ wahi sãaha. Payʉ ti sãachʉ wañʉyucʉ tʉhnʉa wahamaha. veTo ã nichʉ tʉhoro Simo Jesure õ sehe ni yʉhtiha: —Pʉhtoro, wahi maca bohreamahi sã micha ñamine. Bohreapanahta ne cʉ̃irocã wajãerahti sã. à wajãerapanahta mʉ dutiro seheta doca ño ñʉnahtja —ni yʉhtiha Simo. 0YBuhe tuhsʉ, Jesu Simore õ sehe niha: —Dacho maca cureroi siõ wioga. à jina mʉhʉ mehne macaina mehne mʉsa wañʉyucʉre doca ñoga wahi ñahana —niha Jesu. #?à jiro Jesu Simo yariapʉ samua wahaha. Samu tuhsʉ tia dohoriare dia dʉhtʉ cahai coãriare siõ buhu dutiha. Tuhsʉ, dohoriapʉ duji, masare buheha. Pʉaria bʉso padʉroi pahsaa bʉsore Jesu ñʉha. Tí bʉso macaina wahi wajãina maja sʉrʉca, ti wañʉyucʉrire cosaa niha. G Pa nʉmʉ Jesu Genesare wama tiri bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ sʉha. Tói to jichʉ ñʉa payʉ masa Cohamacʉ yare tʉho duaa tirore nʉnʉ ti sʉha. Noano wahpa tarʉcʉ sʉha masa peri. wg,à ni tuhsʉro judio masa ya yahpa macaa wʉhʉsei, judio masa ti buhea wʉhʉsei tiro buhe tiniha.ta+Ti ã nipachʉta tiro sehe õ sehe ni yʉhtiha: —Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jiare noaa buheare paye macaripʉ cʉ̃hʉre buhero cahmana yʉhʉre. Cohamacʉ yʉhʉre warocare tíre yahuhtirore —niha Jesu tinare. N*Bohrea mʉja tachʉ Jesu tí macai jiriro waha, masa marienopʉ sʉha. To ã sʉri baharo masa tirore maca, boca sʉa õ sehe niha: —Sã ya macai tjuaga. Wahai tjiga —nimaha tina Jesure. K)Watĩa cʉ̃hʉre Jesu to wijaa dutichʉ tina wijaa wahaa, õ sehe ni sañurucuha: —Mʉhʉ potocãta Cohamacʉ macʉno jira —niha tina Jesure. Jesu Cohamacʉ warocariro to Cristo to jichʉ watĩa masiha. à jiro Jesu tinare durucu dutieraha, “ ‘Cristo jira’, ni yahu siteri”, nino. Galilea yahpai buheha Jesu wg(Sʉ̃ sãari baharo jipihtina masa tó cahai jiina dohatiinare Jesu cahapʉ na sʉha. Dohatiina payʉ soro jia dohatiare cjʉaha. à jiro Jesu to wamomacari mehne tina bui ña payo, jipihtinare ti dohatiare noano yʉhdʉchʉ yoaha. ~u'Ti ã yahuri baharo tiro ticoro cahai sʉ, juarore suru dutiha. To ã suru dutiri baharo ticorore juaro surua waha, dóihta noaricoro wahaha. Ticoro ã waharo wahcã nuju sʉ, tinare chʉare payoha. Payʉ dohatiinare noaina wahachʉ yoaha Jesu 5c&Judio masa ti buheri wʉhʉre wijaa, Simo ya wʉhʉpʉ sãa sʉha Jesu. Tói Simo marechono dohati, tuaro juaro tiha. à jia tina ticoro to dohatichʉ yahuha Jesure. %To ã yoachʉ ñʉa tí yahpapʉ jipihtiropʉ masa Jesu yoarire yahu siteha. Jesu Simo Pedro marechonore noaricoro wahachʉ yoaha #?$Tói jiina jipihtina to ã wahachʉ ñʉ cʉaa wahaha. à jia ti basi õ sehe ni durucuha: —¿Yaba baro buhea jijari ahri ã wahachʉ yoaa? Cuenah. Tuaro mehne pʉhtoro yoaro seheta ahriro watĩare dutira. à jia to dutiro seheta tina masare wijaara —ni durucuha tina ti basi. z m#To ã nichʉ tʉhoro Jesu tuhtiha watĩnore: —Dihta mariahga. Wijaahga tirore —niha Jesu. To ã niri baharo masʉnore watĩno sehe yahpapʉ doca caha sʉ tunuchʉ yoaro, tirore wijaaha. To ã yoari baharo tiro sehe noariro tjuaha. e C"—Mʉhʉ Jesu Nazare macariro sãre cariboi tjia mʉhʉ. ¿Dohse yoai tai nijari sãre? ¿Mʉhʉ sãre butichʉ yoai tai nijari? Yʉhʉ masija Cohamacʉ macʉno, ñaa marieriro mʉ jiare —ni sañurucuha Jesure. Q !Tí wʉhʉi watĩno to cohtotariro jiro, õ sehe ni tuaro sañurucuha: Q  Tiro noano masi pahñoriro to buhechʉ tʉhoa masa tʉho cʉaa wahaha. t aBaharo Jesu Galilea yahpai jiri macapʉ Capernau wama tiri macapʉ sʉ, Sabado jichʉ masare buheha. iKTi ã yoa duapachʉta Jesu ti watoihta wahaa wahaha. Watĩno to cohtotariro Jesure piti bocaha wgà jia tina wahcãrʉca, Jesure na wijaa, tí maca dʉhtʉ cahai jiri cʉnʉpʉ tirore tjuroca boro duamaha. T!To ã nichʉ tʉhoa jipihtina tí wʉhʉi jiina sua yʉhdʉa wahaha. #?Baharo Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Eliseo cjiro to jiri pjapʉre Israe yahpapʉ payʉ cami baina ti jipachʉta cʉ̃iro Israe masʉnore ne noariro wahachʉ yoaeraha Eliseo cjiro. To ya yahpa macainare yoaeraparota Naaman wama tirirore Siria yahpa macariro dihtare noariro wahachʉ yoaha tiro. à yoaro Israe masare yoadohoeraro, Israe masʉno jierariro sehere yoadohoha Cohamacʉ —niha Jesu tinare. -STo ya macare ã yoa dutieraparota pa yahpai Sidõ cahai jiri macai Sarepta wama tiri maca macaricoro wapewahyorore yoadoho dutiro Elia cjirore warocaha Cohamacʉ. ucYʉhʉre tʉhoga mipʉre. Panopʉ Elia to jiri pjapʉre tia cʉhma noano pa cʉhma dacho maca waroi ne coro taeraha. à jiro jipihtiropʉta ne chʉa mariaha. Tí pjare payʉ wapewahya Israe yahpapʉ ti jipachʉta Cohamacʉ Elia cjirore tinare yoadoho dutiro warocaeraha. (Eliare, Cohamacʉ ya cʉ̃hʉre ti cahmaerachʉ ñʉno tinare yoadoho dutiro warocaeraha.) *M’Ahrire yahuihtja mʉsare. Cohamacʉ yare yahu mʉhtarirore to ya maca macaina cahmaerara. à jina yʉhʉre cahmaerara mʉsa õi yʉ bʉcʉariro jichʉ. b=Ti ã nichʉ masino Jesu õ sehe ni yahuha tinare: —Yʉ buheare tʉho duaerana, õ sehe ni tʉhotura mʉsa yʉhʉre: “Duhturu dohatiro to basi co ti masina duhturu waro to jiare ñono. Mʉhʉ cʉ̃hʉ duhturu to yoa ñono seheta mʉ niriro sehe jiriro jicʉ Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñoga sãre. Capernaupʉre Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñoyuhti mʉhʉ. Sã cʉ̃hʉre ã yoa ñoga, mʉ buheare ‘Potocã tjira’, sã ni masihto sehe”, ni duara mʉsa yʉhʉre. r]To ã nichʉ tʉhoa “Ahriro noariro jira”, ni tʉhotuha tina. à jia tina to noano buhechʉ tʉhoa, cʉaa wahaha. à cʉaa waha, õ sehe niha tina ti basi: —Cuenah, ¿José macʉno jierajari ahriro? —niha tina ti basi. 'Ti ã yoachʉ tiro tinare õ sehe ni yahu dʉcaha: —Ahri michapucacã yʉ buheriro seheta Cohamacʉ to niriro mʉ sʉro nina —niha Jesu. '~Gà ni buhe tuhsʉ Jesu ti pũre noari tia turẽnoca, wʉhʉ macarirore wia tuhsʉ, dujiha. To dujichʉ ñʉa tói jiina jipihtina tiro dihtare ñʉha. }Mari pʉhtoro Cohamacʉ to yainare pichacapʉ wahaborinare to yʉhdohtore yʉhʉre yahu dutiro warocare”, ni buheha Jesu. _|7“Cohamacʉ to Espíritu yʉhʉ mehne jiro, yʉhʉre dutira.Tiro pjacʉoinare noaa buheare yahu dutiro warocare yʉhʉre.à yoa peresupʉ jiina cʉ̃hʉre tinare to yʉhdohtore yahu dutiro warocare yʉhʉre.Capari ñʉeraina ti noano ñʉhto cjihtore, painare ti ñano ti yoapeinare wiohtiro cjihtore yʉhʉre warocare. {yBaharo Nazarepʉ Jesu to bʉcʉariropʉta tju sʉha. Tópʉ tju sʉro, Sabado jichʉ to ã yoarucuriro seheta tiro judio masa ti buheri wʉhʉpʉ sãa sʉha. Tói tiro Cohamacʉ yare ti joari pũre buhero taro ducuha. To ã ducuchʉ ñʉa tó macaina sehe Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Isaia cjiro to joari pũre tirore waha. Tí pũi Jesu ahri yahuare bocaro buheha: zyJudio masa buhea wʉhʉsei tiro buhea tiha. à jia jipihtina masa tirore noano durucuha. Nazare macaina Jesure ne cahmaeraha xBaharo Jesu Galileapʉ tjuaa wahaha. à jiro, tiro Espíritu Santo tuaa mehne yoaha. Tói jipihtiropʉ masa tirore quiti tiha. w à jiro watĩno jipihtia ñaare Jesure yoa dutimaha. à duti tuhsʉro mahanocã duhu wahcãsiniha. Galilea yahpai Jesu buhe dʉcaha -vS Jesu pju bora ño duaeraro õ sehe ni yʉhtiha tirore: —Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe nina: “Mʉsa pʉhtoro Cohamacʉ to niri cjirire ‘¿Potocã tjijari?’ ni masi duana, Cohamacʉre yoa ño duti macaena tjiga”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi —niha Jesu watĩnore. .uU To ã niri baharo Jerusalẽpʉ watĩno sehe tirore na wahcã, Cohamacʉ wʉhʉ bui na sʉha tirore. Na sʉ tuhsʉ tirore õ sehe nimaha: —Cohamacʉ yare ti joari pũ õ sehe nina:“Cohamacʉ yaina anjoare mʉhʉre ñʉ wihbo dutirohca. à jia tina sehe mʉhʉre ñʉ wihboahca, ‘Mʉhʉpʉ tãcapʉ pʉha tu mʉari’ nia”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi. To ã niri quihõno jichʉ mʉhʉ Cohamacʉ macʉno jicʉ, yahpapʉ pju bora ño ñʉjʉta yʉhʉre. Mʉhʉre yoadohochʉ ño ñʉjʉta yʉhʉre —niha watĩno Jesure. t vseJesu õ sehe ni yʉhtiha tirore: —Mʉhʉre ño payoeraja. Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Mʉ pʉhtoro Cohamacʉ dihtare ño payoga. To ya dutia dihtare yoaga”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare —niha Jesu watĩnore. krOYʉhʉre mʉ ño payochʉ ahri macari jipihtia macarine mʉhʉre waihtja —niha watĩno Jesure. wqgà ñono Jesure õ sehe ni yahuha: —Jipihtia ahri macari yʉhʉre to wari cjiri jira. à jicʉ yʉ cahmarirore wa masija. à jicʉ ahri macarine, ti cjʉaa mehne mʉhʉre waihtja. (Yʉ ã wachʉ ahri macari macainare mʉhʉ dutiihca.) pTo ã niri baharo watĩno sehe tirore tʉ̃cʉ mʉadʉ buipʉ na mʉja sʉrota jipihtia macari perire ño bahrañoha Jesure. so_Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Yoaeraja. Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe nina: “Masare chʉa mehne dihta catieraro cahmana. [Jipihtia Cohamacʉ ya yahua mehne jiro cahmana]”, nina Cohamacʉ —ni yʉhtiha Jesu watĩnore. n5To ã jʉca baachʉ ñʉno watĩno õ sehe nimaha Jesure: —Mʉhʉ Cohamacʉ macʉno jicʉ, ahria tãcare chʉa dojomehnega —nimaha Jesure. lmQTópʉ sʉro cuarenta dachori waro jiha. Tópʉ to jiro wato watĩno sehe Jesure ñaare yoachʉ cahmamaha. à jiro ñaare yoa dutimaha tirore. Tí dachorire Jesu chʉeraha. à jiro tí dachori pihtichʉ waro tiro jʉca baaha. @l {Jesu Espíritu Santo to dutiriro seheta yoa pahñoriro jiro, tiro Jordão wama tiri mapʉ jiriro tjuaa wahaha. To ã tjuaa wahachʉ Espíritu Santo sehe tirore masa marienopʉ naaha. wkg&Caina Eno macʉno jiha. Eno Sete macʉno jiha. Sete Adão macʉno jiha. Adão Cohamacʉ to yoariro jiha.j7%Lame Matusalẽ macʉno jiha. Matusalẽ Enoco macʉno jiha. Enoco Jared macʉno jiha. Jared Mahalaleel macʉno jiha. Mahalaleel Caina macʉno jiha. i$Sélah Cainán macʉno jiha. Cainán Arfaxad macʉno jiha. Arfaxad Sẽ macʉno jiha. Sẽ Noé macʉno jiha. Noé Lame macʉno jiha. h#Nahor Serug macʉno jiha. Serug Ragau macʉno jiha. Ragau Péleg macʉno jiha. Péleg Éber macʉno jiha. Éber Sélah macʉno jiha. g"Juda Jacobo macʉno jiha. Jacobo Isaa macʉno jiha. Isaa Abrahã macʉno jiha. Abrahã Taré macʉno jiha. Taré Nahor macʉno jiha. 0fY!Nahasón Aminadab macʉno jiha. Aminadab Admín macʉno jiha. Admín Arní macʉno jiha. Arní Esrom macʉno jiha. Esrom Fares macʉno jiha. Fares Juda macʉno jiha. &eE Natán Davi macʉno jiha. Davi Jesé macʉno jiha. Jesé Obed macʉno jiha. Obed Booz macʉno jiha. Booz Sélah macʉno jiha. Sélah Nahasón macʉno jiha. zdmEliaquim Melea macʉno jiha. Melea Mená macʉno jiha. Mená Matatá macʉno jiha. Matatá Natán macʉno jiha. 'cGMatat Leví macʉno jiha. Leví Simeo macʉno jiha. Simeo Juda macʉno jiha. Juda José macʉno jiha. José Jonan macʉno jiha. Jonan Eliaquim macʉno jiha. ubcEr Josué macʉno jiha. Josué Eliezer macʉno jiha. Eliezer Jorim macʉno jiha. Jorim Matat macʉno jiha. a Neri Melqui macʉno jiha. Melqui Adi macʉno jiha. Adi Cosam macʉno jiha. Cosam Elmodam macʉno jiha. Elmodam Er macʉno jiha. `/Joiadá Johanán macʉno jiha. Johanán Resa macʉno jiha. Resa Zorobabe macʉno jiha. Zorobabe Salatie macʉno jiha. Salatie Neri macʉno jiha. _!Nagai Maat macʉno jiha. Maat Matatías macʉno jiha. Matatías Semei macʉno jiha. Semei Josec macʉno jiha. Josec Joiadá macʉno jiha. ^José Matatías macʉno jiha. Matatías Amós macʉno jiha. Amós Nahum macʉno jiha. Nahum Esli macʉno jiha. Esli Nagai macʉno jiha. ]Elí Matat macʉno jiha. Matat Leví macʉno jiha. Leví Melqui macʉno jiha. Melqui Jana macʉno jiha. Jana José macʉno jiha. \5Jesu to buhe dʉcari cʉhmare treinta cʉhmari cjʉaha tiro. “Tiro José macʉno jira”, ni tʉhotumaha masa. José sehe Elí macʉno jiha. [To parĩ mʉari baharo Espíritu Santo buja yoaro sehe Jesu buipʉ duji taha. To ã duji tachʉ mʉanopʉ durucuro coa taha: —Mʉhʉ yʉ macʉ yʉ cahĩriro jira. Mʉhʉ mehne wahcheja —nino coa taha mʉanopʉ. Jesu coyea panopʉ macainare yahua jira ahri _Z7Joãore ti peresu yoahto pano paina masare João sehe bautisaro niha. Tinare bautisaro Jesu cʉ̃hʉre bautisaha. To ã bautisachʉ, Jesu diapʉ ducuriro Cohamacʉre to sinino watoi mʉano parĩ mʉa wahaha. mYSTo ã ni yahuri buhiri Herode sehe ñaare yoa namoha, Joãore peresu yoaro. João Jesure bautisaha X'Tuhsʉ, pʉhtoro Herode sehe to bahʉro Felipe namonore to namo tiri buhiri, pjíro ñaare to yoari buhiri cʉ̃hʉre João tirore yahumaha. LWPayʉ to ã ni yahua mehne masare noaa buheare yahuha João. -VSYʉ baharo tariro cahsarire cohãriro yoaro sehe jira. Cahsarire cohãriro to batiro mehne jipihtia to trigo yapari cahsarire putiwera. à yoa tuhsʉ trigo sehere to wihbori wʉhʉi cũnohca. Tó seheta yoarohca ti tirore cahmainare yʉ baharo tariro. To putiwea cahsari sehere tiro jʉ̃nohca. Tí cahsarire to jʉ̃ri pichaca ne yatisi. (Ãta yoarohca tiro yʉ baharo tariro tirore cahmaerainare) —ni yahuha João. UTi ã nichʉ tʉhoro João jipihtinare õ sehe ni yahuha: —Yʉ baharo yʉ yʉhdoro tuariro tarohca. Noa yʉhdʉariro jira tiro. Tiro yoaro sehe jieraja yʉhʉ sehe. à jicʉ tirore tʉhotucʉ, “Wiho jiriro jija yʉhʉ”, ni tʉhotuja yʉhʉ. Yʉhʉ sehe mʉsare bautisacʉ co mehne yoamahi. Tiro sehe yʉ yʉhdoro yoarohca. Espíritu Santore masa mehne ã jirucuchʉ yoarohca. Wiho mejeta paina sehere ti ñaare tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota duaeraina sehere tiro pichaca mehne buhiri dahrerohca. 1T[Masa Cristore Cohamacʉ to warocahtirore cohtaa niha. à jia õ sehe ni tʉhotu dʉcaha tina Joãore. “Ahriro João sehe Cristo jiboca”, ni tʉhotumaha tina. SyPaina surara tirore õ sehe ni sinituha tjoa: —¿Sã sehe dohse yoanahcari? —niha tina tirore tjoa. —Masa ti niñerure maena tjiga. à yoana mahñoa mehne ti niñerure naena tjiga. Mʉsare ti waparo purota wahchega —ni yahuha João. ~Ru —Mʉsa pʉhtoa ti wapa na dutiro purota masare wapa naga. Mahño na namoena tjiga —ni yahuha João tinare. `Q9 Mahainacã pʉhtoa ya cjihtire wapa na cohtaina cʉ̃hʉ tinare to bautisachʉ cahmaha. à jia João cahai wihia, tirore õ sehe ni sinituha: —¿Buheriro, sã sehe dohse yoanahcari sã? —niha tina tirore. P  —Pʉa suhtiro cjʉariro suhti marierirore cʉ̃no waga. à yoa mʉsa chʉa cjʉana paina cʉ̃hʉre waga —niha João. Ow To ã nichʉ tʉhoa masa sehe tirore õ sehe ni sinitu ñʉha: —¿Dohse yoanahcari sã? —niha tina Joãore. _N7 Õ sehe jira: Masa yucʉri yoaro seheta jira. Cohamacʉ sehe coma mehne yucʉrire cjã cohãriro yoaro sehe jira. à jiro noaa dicha maria yucʉre nʉhcõri mehnepʉta cjã cohãnohca tiro. Tíre to cjã cohãri baharo, pichacapʉ jʉ̃ cohãnohca tiro. (Ãta yoaro taro nina masa cʉ̃hʉre tirore cahmaerainare) —ni yahuha João masare. .MUPotocãta mʉsa ñaa tʉhotumarine cohtotaina jina, Cohamacʉre cahmaina jina, tíre mʉsa yoaa mehne ñoga. Õ sehe ni tʉhotu wisiena tjiga. “Panopʉ macariro Abrahã mari ñʉchʉ cjiro jia tiha. à jina to panamana jina mari Cohamacʉ yaina jija”, ni tʉhotu wisiena tjiga mʉsa. Mʉsare niita nija. Abrahã panamana mʉsa jiina jimana mʉsa. Mʉsa ã jipachʉta tí mʉsa ã jia yaba cjihti jierara. Cohamacʉ sehe ahri tãa mehne Abrahã coyeare dahre masina. à jiro Abrahã coyea mʉsa jia wiho waro jira tãa ti wiho waro jiro seheta. ;LoMasa payʉ João cahai wihia tiro tinare bautisachʉ cahmaha tina. à jiro tiro tinare õ sehe ni yahuha: —Agãa ñima tiina yoaro seheta masare dojomehneina, cui duhti duaina jira mʉsa. Mʉsa ñaa yoarire mʉsa cahya, duhu duaerari buhiri Cohamacʉ to buhiri dahrehto pano duhti masierara mʉsa. QKMʉsa ã yoachʉ Cohamacʉ mʉsare pichacapʉ wahaborinare to yʉhdʉchʉ yoachʉ ñʉahca jipihti ahri yahpa macaina’, ninohca tiro sañurucu yahuriro sehe”, ni joaa tiha Isaia cjiro panopʉre. JPja wʉhtʉri, pja buri cʉ̃hʉre noari wapa mari yoariro seheta, tuhcua maharine potoa mahari mari yoariro seheta, ñaa maharine noaa maharine mari yoariro seheta, wetere mʉsa cosariro seheta mʉsa ñaa tʉhotuare cohtota, cahno mʉhtaga mʉsa. qI[Isaia cjiro panopʉ macariro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro to joariro seheta ahriro Joaõ yoaro niha. Õ sehe ni joaa tiha Isaia cjiro João to buhehtore:“Masa marienopʉ durucu sañurucuriro õ sehe ni buherohca: ‘Mari pʉhtoro to tahto pano “Noaina jija sã”, ni mʉsa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota, Cohamacʉre cahmaga mʉsa. YH+à jiro Jordão wama tiri ma dʉhtʉ cahai jiri yahpai jipihtiropʉ João buhero wahaha: —“Noaina jija sã”, ni mʉsa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota, Cohamacʉre cahmaga mʉsa. à yoana tíre mʉsa yoarire ñona tana, bautisaina jiga. Mʉsa ã cohtotachʉ ñʉno Cohamacʉ mʉsa ñaa buhirire borohca —ni buhea tiha tiro. EGTí pjare Ana, Caifa mehne jipihtina sacerdotea bui pʉhtoa jiha. Ahrina jipihtina ti jiri pjare João Zacaria macʉno masa marienopʉ jirirore Cohamacʉ sehe tirore to yare buhe dutiha. F 9Tí pjare ti bui pʉhtoro jiriro Tiberio wama tiriro to pʉhtoro jiri baharo quince cʉhmari wahaha. Tuhsʉ, Poncio Pilato wama tiriro sehe Judea yahpa macaina pʉhtoro jiha. à yoa Herode wama tiriro sehe Galilea yahpa macaina pʉhtoro jiha. To bahʉro Felipe sehe Iturea yahpa macaina, Traconite yahpa macaina cʉ̃hʉ ti pʉhtoro jiha. Tuhsʉ, Lisanias wama tiriro Abilinia yahpa macaina pʉhtoro jiha. lEQ4à yoa Jesu bʉcʉa, noano tʉho masiriro wahaha. Tó sehe jiriro to ji bʉcʉachʉ ñʉno, Cohamacʉ sehe tirore noano ñʉ ji coa, tuaro cahĩa tiha. Masa cʉ̃hʉ tirore tó seheta noano ñʉ ji coa, tuaro cahĩa tiha.YD+3à yoari baharo, Jesu to pʉcʉsʉma mehne Nazarepʉ tjuaa wahaha. Tju sʉ, to pʉcʉsʉmare ne yʉhdʉrʉcaerariro jia tiha tiro. Ahri jipihtia to yoarire ñʉno María noano tʉhotu, wacũrucua tiha. GC2To ã ni yahupachʉta tina to yahuare tʉho ñahaeraha. qB[1To ã nichʉ tʉhoro tiro to pʉcʉsʉmare õ sehe ni yʉhtiha: —¿Dohseana yʉhʉre macari mʉsa? Yʉ Pʉcʉ waro ya wʉhʉi ji to dutiriro seheta yoai nija. ¿Tíre masierajari mʉsa? —niha tiro tinare to pʉcʉsʉmare. Aw0Jesu pʉcʉsʉma cʉ̃hʉ tirore ñʉa, tina cʉ̃hʉ cʉaa wahaha. à jiro to pocoro tirore õ sehe niha: —Macʉ, ¿dohseacʉ ã yoari mʉhʉ sãre? Sã mʉ pʉcʉsʉma pjíro tʉhotu, cahya, macana nihi mʉhʉre —niha ticoro to macʉnore. t@a/Tina jipihtina Jesure to quihõno yʉhtichʉ tʉhoa noano masirirocã to jichʉ ñʉa, tina cʉaa wahaha. ?3.Tia dacho baharo Cohamacʉ wʉhʉ wijaroi tirore boca sʉha. Tói Jesu judio masare buheina watopʉ duji, tinare tʉho, tinare sinituro niha. ~~W}|%{\zyyxxxwSvttKsr pp nkjjmihegfeehddc&baj`_B]]\[[xZZ>Y&XaXPVUUbSSoRhQPONN"MzLK JYHGG`GTEDCCBOA@E??a><==d Ñamichahapʉ doce to buheina tiro cahapʉ sʉ, Jesure õ sehe ni yahuha: —Õ masa marienopʉ jira. Õ majano macaa macaripʉ, daa macaricãpʉ cʉ̃hʉre ahrina masare warocaga. Carĩa ti chʉhti cjihtire maca dutiga tinare —niha tina Jesure. icK Ti waharire masia, masa payʉ tinare nʉnʉ ti wahcãha. Jesure ti mʉ sʉchʉ ñʉno piti bocasiniha Jesu tinare. à jiro tiro Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jiare tinare yahu, dohatiinare noaina wahachʉ yoaha. *bM à yoa Jesu to warocarina tiro cahapʉ tju sʉa, ti yoarire yahuha Jesure. Ti yahu tuhsʉchʉ Jesu tina dihtare Betsaida wama tiri macapʉ sʉho wahamaha. a} Ti ã ni durucupachʉta õ sehe ni tʉhotuha Herode sehe: “João dapure dʉte ta duti tuhsʉhi yʉhʉ. ¿Mipʉre jiriro masa ti yahuriro diro baro jibocari tiro sehe?” ni tʉhoturo tiro Jesure ñʉ duamaha. Jesu cinco mil bui masare chʉa waha 9`k Paina “Tiro Elia cjiro mipʉ bajuaro nina”, nimaha. Paina sehe “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina panopʉ macaina mehne macariro cjiro mipʉ bajuaro nica”, nimaha Jesure. \_1 à yoa Herode Galilea yahpa macaina pʉhtoro Jesu yoarire tʉhorocaha. “¿Diro baro jijari tiro Jesu?” niparota ne masieraha. Cãina õ sehe nimaha Jesure: “João masare bautisariro cjiro pari turi bajuaro nica. à jiro ‘Jesu’, ti niriro tiro tjira”, nimaha cãina. Ti ã nichʉ tʉhoro Herode Jesure dohse ni masieraha. 7^g To ã niri baharo to buheina sehe waha, jipihtia macaripepʉ noaa buheare yahu tinia tiha. à yoa dohatiinare noaina wahachʉ yoaa tiha. Jesu to yoarire Herode tʉhoha ]]3 Paye macari macaina mʉsare ti cahmaerachʉ ñʉna tí macarine yʉhdʉ wahcãa wahaga. à wahana mʉsa dahpori macaa dihta pohcari mene wajã site cũga mʉsa tinare ti ya buhirire masichʉ yoana —niha Jesu. z\m Jipihtia macaripʉ mʉsare ti carĩno wachʉ tí wʉhʉihta jinocasiniga. Coã wahanapʉ wijaahga tí wʉhʉre. F[ Õ sehe ni dutiha Jesu tinare: —Mʉsa wahana paye barore naaena tjiga. Tjuadʉre, wajure, chʉare, niñerure naaena tjiga. Mʉsa sãano dihtare sãa wahcãga. Paye suhtire naaena tjiga. Z à yoa tuhsʉ tinare Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jiare buhe dutiro, dohatiinare noaina wahachʉ yoa dutiro warocaha tinare. #Y A à yoa Jesu doce to buheinare pjiroca, to tuaare waha tinare. Watĩare ti cohãhti cjihtire, dohatiinare noaina ti yoahti cjihtire to tuaare waha tinare. pXY8To ã masachʉ ñʉa to pʉcʉsʉma ñʉ cʉaa wahaha. à jiro Jesu tíre painare yahu dutieraha.W7To ã nichʉta yariaricoro masaa waha, tí pjata wahcãrʉcʉ sʉha ticorocã. To wahcãri baharo Jesu ticorore chʉare wa dutiha. hVI6à yoa Jesu ticorocã wamomacare ñaha, õ sehe ni pisuha: —Maharicorocã wahcãga —niha. U5To ã nichʉ tʉhoa tina sehe ticoro yariaricoro to jichʉ masia, Jesure bʉjʉha. “à nimacanocano nina”, ni bʉjʉha. T 4Tói jipihtina masa ti ñahacaha tiiro watoi sãa sʉha Jesu. —Tiiena tjiga. Ticorocã yariaerare. Carĩno nica —niha tiro. S'3à ni tuhsʉ to wʉhʉpʉ sʉ, Pedro, João, Santiago, dohatiricoro pʉcʉsʉma tópeinata na sãaha. Paina sehere Jesu sãa dutieraha. >Ru2To ã nichʉ tʉhoro, Jairore õ sehe ni yahuha Jesu: —Cahya tʉhotui tjiga. Yʉhʉre wacũ tuaga. Tí dihtare yoaga. Mʉ ã yoachʉ ticorocã masaa waharohca —niha Jesu. Q%1To ã nino watoi Jairo ya wʉhʉi jiriro yahuro wihiha: —Mʉ macocã yariaa wahahre. à jicʉ buherirore pji tai tjiga —niha tiro. ,PQ0To ã ni yahu tuhsʉchʉ Jesu ticorore õ sehe ni yahuha: —Maco, yʉhʉre mʉ wacũ tuaa mehne noaricoro tjuara mipʉre. Wahchea mehne wahaga —niha ticorore. nOU/To ã nichʉ tʉhoro ticoro duhti masieraro, teterericoro Jesu cahai na tuhcua caha sʉha tirore ño payoro. à jiro jipihtina masa ti tʉhoroi to dohatiare, Jesure to ñaha ñʉrire to noaricoro to waharire yahuha ticoro. ,NQ.Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Michapucacã yʉhʉ noaricoro wahachʉ yoahi cʉ̃corore. à jicʉ yʉhʉre to ñaha ñʉchʉ masija —niha tiro. 5Mc-To ã ñaha ñʉchʉ tʉhoturo Jesu õ sehe ni sinituha: —¿Noa yʉ suhtirore ñaha ñʉri? —niha tiro. Jipihtina “Yoaerahi”, niha. à jia Pedro cʉ̃hʉ õ sehe niha: —Buheriro, bihsa nina. à jia masa payʉ mʉhʉre pihanocahna. ¿Dohseacʉ ã ni sinitujari mʉhʉ? —niha tina Jesure. }Ls,à jiro ticoro Jesu baharo masa payʉ watoi wihi, Jesu suhtirore to ñaha ñʉchʉta to cahã ñʉa pihtia wahaha. ]K3+To ã bihsaro wahachʉ numino doce cʉhmari waro ã cahã ñʉrucuricoro tói jiha. Tó pano duhturuare jipihtia to niñeru mehne wapamaha ticoro co wa dutiro. Ti ã co wapachʉta mʉnanota jirucunocaha ticoro. J3)Tói judio masa buheri wʉhʉ pʉhtoro Jairo wama tiriro Jesu cahai sʉ, to dahpori cahai na tuhcua caha sʉha tirore ño payoro. To macono yariaro niha. Ticoro cʉ̃corota jiricoro doce cʉhmari cjʉaricoro jiha. à jiro tiro to ya wʉhʉpʉ Jesure pji wahcãha. “Jai” ni, tiro mehne wahaha Jesu cʉ̃hʉ. Mahai ti ã wahachʉ payʉbia masa tirore nʉnʉ ti wahcã, bihsaro sʉrʉcʉ sʉha tirore. I*+HO(Pari turi Jesu tí bʉcʉpariropʉ pahãa wahaha tjoa. To pahã tariropʉta masa payʉ tirore cohtaa niha. à cohtaa, tirore piti bocasiniha wahchea mehne. |Gq'To ã nichʉta Jesu tirore õ sehe ni yʉhtiha: —Mʉ ya macapʉ wahaga. à wahacʉ Cohamacʉ mʉhʉre to yoarire yahuga painare —niha Jesu. To ã niri baharo waha to ya macapʉ sʉro watĩa ti cohtotariro cjiro sehe Jesu tirore to yoarire jipihtina to ya maca macainare yahuha. Jairo maconore yʉhdʉchʉ yoa, cahã ñʉricoro cʉ̃hʉre yʉhdʉchʉ yoaha Jesu {Fo&Watĩa ti cohtotariro cjiro Jesu to wahahto pano tuaro siniha tirore: —Mʉhʉ mehne waha duaja —ni sinimaha. E3%Tí pjata Gerasa yahpa macaina payʉ Jesure tuaro cuia, tirore pa sehepʉ waha dutiha. Ti ã waha dutichʉ Jesu dohoriapʉ samu, waharo taro niha. lDQ$Watĩa ti cohtotariro cjiro noariro to waharire ñʉina, ti ñʉrire painare noano yahu pahñoha. aC;#Ti ã yahuchʉ tʉhoa, masa sehe payʉ ti ã waharire ñʉa wahaha. à jia Jesu cahai sʉ, watĩa ti cohtotariro cjirore to suhti tiriro, tʉho masiriro to dujichʉ ñʉha tina. Tí jipihtiare ñʉa, tina cui niha. DB"Yeseare ñʉ wihboina yesea ti ã minichʉ ñʉa, cui, mʉrocaa wahaha. à mʉroca wahcã pjiri macapʉ cʉ̃hʉre, daa macaricãpʉ cʉ̃hʉre tíre ti ñʉrire yahu sitea wahaha. A!To ã dutichʉ, watĩa masʉno mehne jirina cjiri sehe wahaa, yesea pjacʉripʉ sãa wahaha. à yoa tinare ti sãari baharo, yesea jipihtina bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ pari cʉnʉpʉ mʉroca buha, tí taropʉ bora ñoja, mini yaria pihtia wahaha. @ Tí pjare tói tʉ̃cʉ dahpotoi yesea payʉ chʉa niha. Ti tói chʉchʉ ñʉa watĩa õ sehe ni siniha Jesure: —Sina yesea cahapʉ warocaga sãre ti pjacʉripʉ sã sãahto sehe —ni siniha watĩa. Ti ã sinichʉ tʉhoro “Jai. Wahaga”, niha Jesu. ]?3—Cʉãri copapʉ sãre waha dutiecʉ tjiga —ni, tuaro siniha watĩa sehe. >yTo ã nichʉ Jesu sehe õ sehe ni sinituha tirore: —¿Yabariro wama tijari mʉhʉ? —niha. Payʉ watĩa tiro mehne jiha. à jiro õ sehe niha watĩa ti cohtotariro: —Watĩa payʉ wama tija sã —ni yʉhtiha watĩa ti cohtotariro tiro. =à jia payʉ tahari watĩa tirore ñahaha. à jiro tiro peresui to jichʉ to wamomacarine dahporire comaa dari mehne dʉhteriro jiparota, tiro tí darire nuha mʉjaha. à yoa watĩa sehe tirore masa marienopʉ na wahcãa tiha. à yoa tiro Jesure ñʉroca õ tuaro sañurucu, Jesu panoi na tuhcua caha sʉha. To ã yoachʉ ñʉno Jesu sehe tirore õ sehe ni dutiha: —Watĩa, duhuga ahrirore —niha Jesu. To ã nichʉ tʉhoro watĩa ti cohtotariro tuaro sañurucu, õ sehe ni sinituha Jesure: —Jesu, ¿Cohamacʉ Jipihtina Bui Jiriro macʉno yabare yoai tai nijari mʉhʉ yʉhʉre? Yʉhʉre, ñano yoai tjiga —niha watĩa ti cohtotariro. <];3Tói Jesu to maja sʉrʉcʉ sʉchʉ waro tó macariro watĩa ti cohtotariro tiro cahapʉ taha. Tiro yoari pja suhti marieriro jiro, to wʉhʉpʉre ne jieraha. à yoa masa copari tãa copari watoi jia tiha tiro. u:cà yoa tina sie coapʉ Gerasa macaina ya yahpapʉ pahã sʉha. Tí yahpa Galilea yahpa potoihta jiha. t9aà wahari baharo Jesu tinare õ sehe niha: —¿Mʉsa yʉhʉre wacũ tuaerasinijari? —niha tiro. To ã nichʉ tina sehe cui, cʉaa waha, ti basi õ sehe ni durucuha: —Cue, ¿dohse jiriro baro masʉno jijari ahriro? Ahri wihnono, pahcõri cʉ̃hʉ to dutichʉ yʉhdʉrʉcaerara tirore —niha tina ti basi. Watĩa ti cohtotarirore noariro wahachʉ yoaha Jesu R8à wahachʉ ñʉa Jesu cahai waha, tirore wahcõha. —Buheriro, mari mini yariana tana nijã —niha tina. Ti ã nichʉ Jesu sehe wahcã, wihnonore “Tó purota wã duhuga”, niha. à ninota pahcõri cʉ̃hʉre “Yʉsʉa wahaga”, niha. To ã nichʉta wihnono yʉhdʉa wahaha. à yoa pahcõri cʉ̃hʉ yʉsʉ boraa wahaha. H7 à pahãno carĩa wahaha Jesu. Ti ã pahãrucuchʉ waro tuaro wihnono taha. Wihnono to tachʉ bʉjʉa pahcõri wahcã, tinare mionocamaha. à to wahachʉ minihto cua yʉhdʉaha tinare. 6Pa dachoi Jesu to buheina mehne dohoriapʉ samu: —Basa, pahãjihna —ni, tina jipihtina tia mehne bʉcʉpariropʉ pahãa wahaha. X5)To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahuha jipihtinare: —Cohamacʉ ya buheare tʉhoina, tíre yʉhdʉrʉcaeraina tinata yʉ poco yʉ bahana yoaro sehe jira —niha Jesu tinare. Jesu wihnonore yʉsʉ dutiha 4#à jiro cʉ̃iro Jesure õ sehe ni yahuha: —Mʉ poco mʉ bahana mehne sopacapʉ ducuhre. Mʉhʉre ñʉa taa niyuhti —niha tiro Jesure. t3aBaharo Jesu bahana ti pocoro mehne tiro cahapʉ wahaa nimaha. Masa payʉ jichʉ to cahapʉ sʉeraha. a2;’à jina mʉsa tʉhona noano tʉho nʉnʉga. Noano tʉho nʉnʉriro, noano masinohca. Tʉho nʉnʉerariro “Mahanocã tʉhoja”, to nipachʉta tí sehere boa waharohca —niha Jesu. Jesu coyea tirore pjiha 1)Jipihti ti masierari cjirire baharo masa masiahca. Sihãria to buhriachʉ mari ñʉ masino seheta panopʉ ti masierari cjirire masiahca masa. 0à ni tuhsʉ paye quiti mehne piti dahre buheha tiro: —Ne sihãriare ti sihãri baharo tiare dihi biato docai cũerara masa. à yoa tiare coãri casario docai cũerara. Mʉanopʉ tiare duhu payora wʉhʉpʉ sãa taina ti noano ñʉ sãahto sehe. $/Aà yoa noari yahpai boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. à jia masa noaa buheare tʉhoa, noano mehne tí buheare yʉhdʉrʉcaerara. à jia yucʉcʉ dicha tiro seheta noaa buheare tʉhoina sehe Cohamacʉ to cahmano seheta noaare yoara —niha Jesu. Jesu sihãria quitire buheha p.Yà yoa tja watoi boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. à jia masa noaa buheare tʉhopahta, ahri yahpa macaare wacũ nʉnʉ yʉhdʉara. Niñerure bʉjʉa cahma, paye baro cʉ̃hʉre payʉ cahma, tíre goa pja yʉhdʉara tina. Ti ã yoachʉ tí sehe noaa buheare dʉcatara. Ti ã dʉcatachʉ masa noaa sehere yoaerara. Dicha maria yucʉ yoaro seheta jira. -% à yoa tãa wapa bui dihta se mininocã bui boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. à jia masa noaa buheare tʉho, wahchea mehne tíre tʉho nʉnʉ wahcãna. à tʉho nʉnʉpahta tãa wapa buicã jia yucʉ nʉhcori mariea yucʉ yoaro seheta ahrina masa cʉ̃hʉ yoari pja cʉ̃no pjaerara. à cʉ̃no pjaeraa yʉ yare ti cahmari buhiri paina tinare ti ñano yoachʉ ñʉa yʉ yare duhunocahna. m,S à yoa maha dʉhtʉ cahai boraa yapari sehe noaa buhea yoaro sehe jira. Cãina masa noaa buheare ti tʉhochʉ ñʉno watĩno sehe ta, tí buheare masi dutierara masare, minichahca tí yaparire ti chʉ cohãno seheta yoaro. To ã yoaerachʉ tina Cohamacʉre wacũ tuaboa. Ti ã wacũ tuachʉ ñʉno Cohamacʉ sehe tinare pichacapʉ wahaborinare yʉhdoboa. + à ni tuhsʉ tinare õ sehe ni yahu namoha: —Õ sehe ni yahura ahri quiti: Toaa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. n*U Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Cohamacʉ masa bui pʉhtoro to noano sʉho jiare panopʉ paina ti masierari cjirire mʉsare masichʉ yoarohca Cohamacʉ. Paina sehere ã yoaerara tiro. Tinare quiti mehneta buheihtja. Yʉ ã yoachʉ tina yʉ buheare tʉhopahta masisi —niha Jesu to buheinare. Jesu wesere toari masʉno quitire yahu pahñoha )3 Baharo to buheina tí quitire masi duaa, Jesure õ sehe ni sinituha: —¿Ahri quiti mehne dohse ni yahui nijari mʉhʉ? —ni sinituha tina. }(sPaye yapari noari yahpai bora caha sʉha. Noano dua jia noano dicha tiha. à jia payʉ dicha tiha —niha Jesu. à ni tuhsʉ õ sehe tuaro ni namoha: —Ahrire tʉho duaina noano tʉhoga mʉsa —niha tiro. Jesu quiti mehne to buherire yahuha 'Paye yapari sehe tja watoi bora caha sʉha. Tja sehe tí toaa mehne duha. Tja sehe dia yʉhdʉa waha, toaare wajãnocaha. "&=à yoa paye yapari sehe tãa wapa bui dihta se mininocã bui bora caha sʉha. Tí yahpapʉ co mariaha. à jia tí yapari du wija tarucuma ñaia wahaha. %}—Toari masʉno toaro, to toaa yaparire doca site cũno wahaha. To ã doca site cũ wahcãchʉ paye yapari mahai bora caha sʉha. Ti ã bora caha sʉchʉ paye yaparire masa tʉ diho cũha. à jia paye yaparire minichahca duji ta, chʉnocaha. %$Cà yoa payʉ macari macaina Jesu cahapʉ cahmachuha. Ti ã cahmachuri baharo Jesu to tʉhotua mehne quiti dahre tinare õ sehe ni yahuha buhero taro: k#OCuza wama tiriro Herodere dahra cohtaina pʉhtoro cjiro namono Juana cʉ̃hʉ Jesu mehne tiniha. Susana wama tiricoro cʉ̃hʉ paye numia mehne payʉ ti cjʉaa mehne tirore yoadohoha. Jesu wesere toari masʉno quitire yahuha ,"Qà yoa numia cʉ̃hʉ watĩa ti cohtotari numia cjiri, dohatia numia cjiri Jesu noaa numia to yoari numia tiro mehne tiniha. “María”, ti nimaricorore “Magdalena”, ni pisua tiha ticorore. Ticorore siete watĩare Jesu cohã wioha tó pano. à jiro ticoro cʉ̃hʉ Jesu mehne tiniha. 2! _Baharo bʉjʉa macaripʉ daa macaricãpʉ cʉ̃hʉre sʉ, Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jiare noaa buheare yahuha Jesu. Doce to buheina sehe tiro mehne jiha. M 2à ni tuhsʉ, Jesu numinore õ sehe ni yahuha: —Yʉhʉre mʉ wacũ tuachʉ mʉhʉre pichacapʉ wahaboricorore yʉhdoja. Cuiro marieno mʉ wʉhʉpʉ tjuaa wahaga —niha Jesu ticorore.$A1To ã nichʉ tʉhoa Jesu mehne dujiina ti basi õ sehe ni durucuha: —¿Dohse jiriro baro jijari ahriro ñaa buhirire boriro? —niha tina ti basi. }s0à ni tuhsʉ tiro ticorore õ sehe ni yahuha: —Mipʉ pinihtare ñaare mʉ yoari buhirire boja —niha Jesu. !;/à nicʉ mʉhʉreta yahui nija. Ahricoro to ñaa yoari cjiri payʉbia jira. à jiricoro jiparota ticoro tuaro cahĩhre yʉhʉre. à jicʉ ñaare to yoari buhirire cohãhi. à jia ñaare ti yoari buhirire mahanocã yʉ cohãnohrina mahanocã cahĩna yʉhʉre —niha Jesu Simore. oW.Mʉhʉ sehe yʉ dapure se mehne pio payoerare. Ticoro sehe yʉ dahporire me sitia mehne pio payohre. oW-Mʉhʉ sehe yʉhʉre piti boca wihmierare. Ahricoro sehe õi yʉ dujiro puro yʉ dahporire wihmihre. ;o,à ni tuhsʉ tirore pio payoricorore majare ñʉ, Jesu Simore õ sehe ni yahu namoha: —Ahricorore ñʉga mʉhʉ. Mʉ ya wʉhʉpʉ yʉ sãa wihiri baharo yʉ dahporire cosahti core yʉhʉre waerare mʉhʉ. Ahricoro sehe to yahco co mehne yʉ dahporire wayo, to pjoari mehne pahã cohãhre yʉhʉre. G+Simo õ sehe ni yʉhtiha: —Bʉah, pjíro wapamoriro mahanocã wapamoriro yʉhdoro to pʉhtorore cahĩ yʉhdʉboca —niha Simo. —Potocã ni yʉhtihre mʉhʉ yʉhʉre —niha Jesu. I *à jia tina ti wapamoare ti wapa bihoerachʉ ñʉno pʉhtoro ti wapamoare wapa dutieraha. ¿Mipʉ pinihtare diro sehe wapamoriro sehe to pʉhtorore cahĩ yʉhdʉrohcari? —ni sinituha Jesu. S)To ã nichʉ Jesu õ sehe ni piti dahre buhe yʉhtiha: —Pʉhtorore pʉaro wapamoina jiha. Cʉ̃iro wapamoriro quinientos niñeru tʉrire wapamoha. Pairo sehe cincuenta niñeru tʉrire wapamoha. I (To ã ni tʉhotuare masino Jesu õ sehe ni yahuha tirore: —Simo mipʉ pinihtare mʉhʉre yahu duaja —niha Jesu. —Buheriro, ¿yʉhʉre dohse ni yahu duajari mʉhʉ? —ni yʉhtiha Simo. ve'To ã yoachʉ ñʉno fariseo curua macariro Jesure pjiriro to basi õ sehe ni tʉhotumaha: “Ahricoro tirore ñaha ñʉricoro ñaare yoarucuricoro jira. Ahriro Jesu Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jiro tíre masiboa”, ni tʉhotumaha. %%Tí macapʉre ñaare ñaare yoarucuricoro cjiro jiha. Jesu fariseo curua macariro ya wʉhʉpʉ to dujichʉ ticoro tʉhoha. à tʉho tuhsʉ alabastro mehne yoariare me sitia posa tiriare na ta, Jesu baharo bʉhʉsehei wihi tarʉca, tiiha. à tiiro Jesu dahporire to yahco co mehne wayo, to pjoari mehne pahã cohãha. To dahpori wʉachʉ ñʉ ticoro to dahporire wihmi, me sitia mehne pio payoha. &%$Fariseo curua macariro to wʉhʉpʉ chʉ dutiro pjiha Jesure. To ã pjichʉ Jesu to ya wʉhʉpʉ sʉ, ti chʉri mesa cahai nuju sʉha. 0Y#à masierapanahta sã yoa ñorire ñʉna, Cohamacʉ yare sã masichʉ masinahca mʉsa —ni yahuha Jesu. Simo wama tiriro fariseo curua macariro ya wʉhʉi jiha Jesu 'G"Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jicʉ, yʉhʉ chʉ sihnija. Yʉ ã yoachʉ ñʉna õ sehe nina mʉsa yʉhʉ sehere. “Ñʉga. Ahriro pjíro chʉriro, cahariro jira. Pʉhtoa ya cjihtire wapa na cohtaina, ñano yoaina cʉ̃hʉ ti piti tiriro jira ahriro”, nina mʉsa yʉhʉre. à nina macanacã yoaro sehe durucuina jira mʉsa. (Mʉsa cahmano sehe sã yoaerachʉ tó wahaerara mʉsare. Ne wahcherara mʉsa.) ,Q!João bautisariro Cohamacʉre ño payoro taro ne chʉeraro, vinore sihnierare. To ã sihnierachʉ ñʉna “Watĩno to cohtotariro jira”, nimahre mʉsa tirore. fE Tina macanacã yoaro sehe jira. Paina ti cahmano sehe ti yoaerachʉ tó wahaerara tinacãre. Pache duaropʉ pape dujia, õ sehe ni pisurucura tinacã ti basi: “Mʉsa basahti cjihtire sã putipemahi. ¿Dohseana mʉsa basaerari sã tíre putipechʉ? Sã tuaro ñahacaha tiipe, sañurucumahi. ¿Mʉsa sehe dohseana sã mehne tiiperari?” nirucuina yoaro seheta jira mipʉ macaina cʉ̃hʉ. (Mipʉ macaina ti cahmano seheta sã yoaerachʉ ñʉa tó wahaerara tina cʉ̃hʉre.)  à yoa Jesu pari turi õ sehe ni yahuha: —¿Mipʉ macaina masa yabaina yoaro sehe jijari tina, mʉsa tʉhotuchʉ? $ AFariseo curua macaina sehe judio masare buheina cʉ̃hʉ João to bautisanohrina ji duaeraha. à jia tinare Cohamacʉ to yaina to yoa duachʉ cahmaeraha. S To ã nichʉ tʉhoa jipihtina masa, pʉhtoa ya cjihtire wapa na cohtaina mehne João to bautisarina jia õ sehe ni tʉhotuha Cohamacʉre. “Cohamacʉ quihõno yoariro jira”, ni tʉhotuha tina. j MMʉsare potocã niita nija. Paina jipihtina bui jira João. Ahri turupʉre to ã jipachʉta mʉanopʉre Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jiropʉre jipihtina docapʉ jiriro pinihta João bui jira —niha Jesu masare. l QPanopʉ Cohamacʉ yare ti joari pũi Joãore õ sehe ni yahu joaa tiha:“Mari Pʉcʉ to macʉnore õ sehe niha: ‘Mʉ pano mʉhʉre yahuyuhtirore warocai nija’, niha Cohamacʉ”, ni yahu joaa tiha panopʉre Joãore. OMasa marienopʉ sʉna Cohamacʉ yare yahu mʉhtarirore ñʉna sʉhre mʉsa. Potocã tjira. João Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jira. Paina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina yʉhdoro jiriro jira tiro. :m“Noa suhti tirirore ñʉna wahajihna”, nierare mʉsa masa marienopʉ wahana. Noaa suhti tiina wapa bʉjʉare cjʉaina pʉhtoa ya wʉhʉsepʉ jira. Masa marienopʉ jierara. João buheina ti wahari baharo Jesu sehe João to jia tiare yahu dʉcaha payʉ masare: —Masa marienopʉ sʉna tjare wihnono to wãroca cohtotachʉ yoariro seheta to buheare cohtota mʉjarirore ñʉna sʉerare mʉsa. à yoariro jierare João. ykYʉhʉre tʉhoriro ‘Potocã tjira’, niriro tiro wahcheriro jira”, Joãore ni yahuna wahaga —niha Jesu. s_à jiro João warocainare Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Mipʉre mʉsa ñʉrire mʉsa tʉhorire Joãore yahuna wahaga: Õ sehe niga: “Capari ñʉeraina ñʉna. Tini masieraina tinina. Cami bʉcʉ baaina noaina wahara. Tʉho bocaeraina tʉhoa wahara. Yariaina masaa wahara. Tina jipihtinare noaina wahachʉ yoahi yʉhʉ. à yoa pjacʉoinare noaa buheare yahuja. taTí pjata payʉ dohatiinare, watĩa ti cohtotainare, capari ñʉerainare noaina wahachʉ yoaha Jesu. à yoa tina Jesu cahai sʉ, sinituha tirore: —João masare bautisariro mʉhʉre sinitu dutiro warocahre sãre. ¿João “Yʉ baharo pairo tarohca”, to niriro tjijari mʉhʉ? ¿To niriro mʉ jierachʉ pairore cohtanahcari sã? —ni sinituha tina Jesure. ]3à yoa Jesu to yoarire ñʉa Joãore yahuha to buheina. à ti yahuchʉ tʉhoro pʉarore tiro cahai pjiroca, Jesure sinitu dutiro warocaha João. Õ sehe ni sinitu dutiha: —¿João “Yʉ baharo pairo tarohca”, to niriro tjijari mʉhʉ? ¿To niriro mʉ jierachʉ pairore cohtanahcari sã? —ni sinitu dutiha João pʉaro to buheinare. A{à jia jipihtina Judea yahpa macainare tó dʉhtʉ cahai jia macari macainare Jesu to yoarire masa yahu site pahñoha. João masare bautisariro to buheinare Jesure sinitu dutiha ~!To ã yoachʉ ñʉa tina jipihtina cuia wahaha. à jia tina Cohamacʉre ño payoa, õ sehe niha: —Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro masi yʉhdʉariro mipʉ pinihtare mari watoi jira —niha tina. —Cohamacʉ marine to yainare yoadohoro wihi tuhsʉhre —niha paina. r}]To ã niri baharo yariariro cjiro wahcã nuju sʉ, durucuha. à jiro Jesu tirore to pocorore waha. A|{à nino yariariro to masa putihi ña payoha. To ã ña payochʉ ñʉa tí putire wʉaina sehe sʉrʉcaha. —Macʉ, yʉhʉ mʉhʉre õ sehe nija. Wahcã nuju sʉga —niha Jesu. a{; To ã wahachʉ ñʉno Jesu ticorore pja ñʉha. —Tiieco tjiga —niha Jesu ticorore. Iz  Tí macare sãari sopaca cahai to sʉchʉ yariarirore masa na wijaa taa niha. Yariariro pocoro wapewahyoro jiha. Cʉ̃irota jiriro yariaha. à jia tó macaina masa payʉ ticoro mehne wahaha. jyM To ã yoari baharocã Nai wama tiri macapʉ Jesu to buheina mehne payʉ masa mehne wahaha. Jx  To ã niri baharo surara pʉhtoro Jesu cahai to warocarina sehe ti pʉhtoro ya wʉhʉpʉ tjuaa wahaha. Tju sʉ dohatiriro to noariro jichʉ ñʉha tina. Jesu wapewahyoro macʉnore masoha Zw- To ã nichʉ tʉho cʉaa waharo, payʉ masa tiro mehne jiinare majarerʉcʉ sʉ, õ sehe ni yahuha: —Mʉsare niita nija. Tiro surara pʉhtoro Israe masʉno jierariro Cohamacʉre tuaro wacũ tuara. To cahamacʉnore yʉ noariro wahachʉ yoahtire masi tuhsʉra. Israe masare ne ahriro yoaro sehe jiinare ñʉerasinija —niha Jesu. ~vuYʉhʉre yʉ bui jiina paina pʉhtoa dutira. à jicʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ surarare dutija. Cʉ̃irore “Wahaga”, yʉ nichʉ tiro wahara. Pairore “Taga”, yʉ nichʉ tiro tara. Yʉ cahamacʉnore “Ahrire yoaga”, yʉ nichʉ tíre tiro yoara. (Mʉhʉ cʉ̃hʉ dutirirota jira. à jiro mʉ dutiriro seheta tiro dohatiriro yʉhdʉrohca) —ni yahu dutiha surara pʉhtoro. "u=à jicʉ mʉ cahai wahaeraja. Yʉ ã jipachʉta mʉ masia mehne noariro wahachʉ yoaga mʉhʉ tirore. Mʉ ã yoachʉ yʉ cahamacʉno noariro waharohca. 7tgTi ã ni yahuchʉ tʉhoro Jesu sehe tina mehne wahaha. Surara pʉhtoro ya wʉhʉ cahacãi to sʉro cahachʉ pʉhtoro sehe tiro mehne macainare Jesure õ sehe ni yahu dutiro warocaha: —Pʉhtoro, noanohca. Tai tjiga. Noariro jieraja yʉhʉ. Ya wʉhʉi mʉhʉre sãa ta dutiboriro jieraja yʉhʉ. ~suMari ya maca macainare tiro cahĩna. à jiro tiro sã buheri wʉhʉre ti yoari wapa wapare —niha bʉcʉna Jesure. mrSTina Jesu cahapʉ sʉa, õ sehe ni tuaro mehne yahuha tirore: —Surara pʉhtoro sãre warocahre. To cahamacʉnore dohatirirore to yʉhdʉchʉ cahmahre tiro. Tiro pʉhtoro sehe noariro jira. To ã jichʉ yoadohoga tirore. @qyà jiro Jesu to yoaare tʉhoro, judio masa bʉcʉnare Jesu cahapʉ warocaha pʉhtoro sehe. —Dohatirirore noariro wahachʉ yoai taga —ni yahu dutiro warocaha pʉhtoro bʉcʉnare. p Tói jiriro cien surara pʉhtoro to cahamacʉnore tuaro cahĩha. To cahamacʉno sehe dohatiriro jiro, yariaro cahariro jimaha. Io Tí quitire masare yahu tuhsʉ Jesu cʉ̃hʉ Capernaupʉ sʉha. /nW1à jia yʉ dutiare tʉhopahta yʉhdʉrʉcaina sehe wʉhʉre noano yoaerariro yoaro sehe jira. Tí wʉhʉre buicã dapo, noano dahre dʉcaeraha. To ã cũri wʉhʉ jiro dia minino to cotiãchʉ dóihta tí wʉhʉ bʉrʉa wahaha. à jiro tí wʉhʉ tuaro bora sʉ cahaa wahaha —niha Jesu.imK0Wʉhʉ dahreriro yoaro sehe jira tina. Tiro cʉãa coparire tãa wapai to sʉchʉpʉ saha, wʉhʉre noano dapo dʉcaha. Tí wʉhʉ noano to yoari wʉhʉ jiro dia to minichʉ tuaro to cotiãpachʉta tí wʉhʉ noano tjuaha. l/Jipihtina yʉhʉre cahmaina yʉ yahuare tʉhora. à jia yʉ dutiare yʉhdʉrʉcaerara. Õ seheta jira yʉhʉre yʉhdʉrʉcaeraina: )kK.à yoa tinare õ sehe ni yahu namoha: —Mʉsa yʉhʉre “Pʉhtoro”, nina. à nipanahta yʉ dutia sehere yoaerara mʉsa. ¿Dohse jiro baro ã yoajari? Wj'-Tó seheta jira masa cʉ̃hʉ. Noariro to tʉhotuapʉ noaa jira. à jiro tiro noaare yoara noadʉ to noano dicha tiro seheta. Ñariro to tʉhotuapʉ ñaa jira. à jiro tiro ñaare yoara ñadʉ ñaare to dicha tiro seheta. Mari tʉhotuapʉ marine ti jiro seheta durucuja mari —ni yahuha Jesu. Pʉa wʉhʉ yoaina quitire yahuha Jesu i ,Yucʉcʉ dichare masina tʉre masina. Pota tidʉ higuera pocare dicha tierara. à yoa agã potacʉ se tõhorine dicha tierara. h!+à yoa piti dahre buhero õ sehe ni yahu namoha tinare: —Noadʉ yucʉcʉ ñaare dicha tierara. à yoa ñadʉ noaare dicha tierara. jgM*Õ sehe niina yoaro sehe jira mʉsa: “Coyeiro, mʉhʉ ñaare yoai nica mʉhʉ. à jicʉ tíre duhuga”, niina yoaro sehe jira mʉsa. à niina jipanahta pjíro ñaare yoara mʉsa sehe. ¿Dohseana mʉsa ñaare yoapanahta tíre masierajari mʉsa? Masa ti baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaina jira mʉsa ã yoaina. Pjiri pjĩne mʉsa capariacai jiri pjĩne mʉsa na mʉhtaboriro seheta mʉsa ñaa yoaa sehere duhu mʉhtaga. Mʉsa ã yoari baharo mʉsa coyeiro to ñano yoaare duhuchʉ yoa masiboca mahari pohcarocãre mʉsa naboro seheta —ni buheha Jesu. Masa ti durucuare tʉhona ti jia tiare masija mari f)à ni tuhsʉ paye quiti mehne yahu namoha: —Mari piti dahre buhechʉ õ sehe yoaina jira mʉsa: Mʉsa coyeiro to capariacapʉ mahari pohcarocã to sãachʉ tí pohcarocãre noano ñʉna mʉsa. Mʉsa ya capariacare pjiri pjĩ to jipachʉta tí pjĩne ne ñʉerara mʉsa. (Mahari pohcarocãre mʉsa ñʉno seheta mʉsa coyeiro to ñano yoaa sehere noano ñʉna mʉsa. Mʉsa basi mʉsa ñaare tuaro yoapanahta tíre masierara mʉsa pjiri pjĩne mʉsa ñʉeraro seheta.) ¿Dohse jiro baro ã jijari mʉsa? )eK(Buheina tinare buherirore masi yʉhdʉrʉcaerara. à jipahta jipihtina buheina ti noano buhe pahñori baharo tinare buheriro yoaro seheta jiahca —niha Jesu. Md'à ni tuhsʉ Jesu quiti mehne piti dahre buhero õ sehe ni yahu namoha: —Capari ñʉeraina sahsero ti basi noano tʉã wahcã masierara. à tʉã wahcãa, tina pʉaro doca wahã sʉ bora sãa wahaahca copapʉ. (Tó seheta Cohamacʉ yare masieraina painare buhe masierara. à jia tina jipihtina pichacapʉ wahaahca.) tca&Paye barore cjʉana painare waga. Mʉsa ã wachʉ Cohamacʉ mʉsare warohca. à waro noano quihõno mʉsare pjíro warohca. Wahpa yʉhdʉaro warohca. Painare mʉsa wariro purota Cohamacʉ mʉsa cʉ̃hʉre warohca —niha Jesu tinare. Fb%à yoa tinare õ sehe ni yahu namoha: —Painare “Ñaina jira”, niena tjiga mʉsa. Mʉsa ã nierachʉ Cohamacʉ mʉsa cʉ̃hʉre “Ñaina jira”, nisi. Paina mʉsare ti ñano yoarire ti ñano niri cʉ̃hʉre boga mʉsa. Mʉsa ã bochʉ ñʉno Cohamacʉ mʉsa cʉ̃hʉre mʉsa ñaa yoari buhirire borohca. !a;$Mari Pʉcʉ mʉano macariro to pja ñʉriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ masare pja ñʉga —ni yahuha Jesu. Paina cʉ̃hʉre “Ñaina jira”, niena tjiga (`I#à jina mʉsa sehe mʉsare ñʉ tuhtiina cʉ̃hʉre cahĩga. à yoa, tinare noano yoaga. Pairore wasona “Yʉhʉre ne wiasi ahriro”, ni tʉhotuenata tirore wasoga. Cohamacʉ sehe tirore ji coaeraina cʉ̃hʉre, ñaina cʉ̃hʉre noano yoara. To yoaro seheta yoaga mʉsa cʉ̃hʉ. Mʉsa ã yoachʉ Cohamacʉ pjíro noano yoarohca mʉsare. Mʉsa ã yoana Cohamacʉ tua yʉhdʉariro mʉano macariro pohna jinahca. 3__"à yoa “Yʉhʉre wiaa tire”, mʉsa niina dihtare mʉsa wasochʉ ne tí yaba cjihti jierara. Ñaina cʉ̃hʉ painare “Yʉhʉre wiaa tire”, ti niinare wasoa tire. -^S!à jina mʉsare noano yoaina dihtare mʉsa noano yoachʉ tí cʉ̃hʉ ne yaba cjihti jierara paina sehere mʉsa noano yoaerachʉ. Tíre ñaina cʉ̃hʉ yoaa tire. (]I ’Mʉsare cahĩina dihtare mʉsa cahĩchʉ tí ne yaba cjihti jierara paina sehere mʉsa cahĩerachʉ. Ñaina cʉ̃hʉ tinare cahĩina dihtare cahĩna. D\Paina mʉsare ti noano yoachʉ cahmana mʉsa. Tinare mʉsa noano yoachʉ cahmano seheta mʉsa cʉ̃hʉ noano yoaga tinare. Mʉsare ti noano yoaerapachʉta mʉsa sehe tinare noano yoaga. w[gMʉsare sinirirore to sinino purota waga tirore. Mʉsa yare to nachʉ tirore sinituena tjia pari turi tíre. /ZWCʉ̃iro mʉsa wahsupure to cjãchʉ, pa bʉhʉsehe cʉ̃hʉre cjã dutiga tirore. Mʉsa bui macari suhtirore to machʉ mʉsa camisa cʉ̃hʉre ã wanocahga tirore. 3Y_Mʉsare “Ñano yʉhdʉjaro”, niina ti jipachʉta noa dutiga tinare. Mʉsare ñano yoaina ti jipachʉta “Tina cʉ̃hʉ noano jijaro”, ni sini payoga Cohamacʉre. EXà yoa õ sehe ni buhe namoha Jesu: —Yʉhʉre tʉho duainare, mʉsareta nii nija. Mʉsare ñʉ tuhtiina ti jipachʉta tina cʉ̃hʉre cahĩga. Mʉsare ñʉ tuhtiinare noano yoaga. pWY’“Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jija”, ni mahñoinare “Noaina jira”, nimaha payʉ panopʉ macaina. à nimarina ti coyea mipʉ macaina cʉ̃hʉ ãta “Noaina jira”, niboca cãina mʉsa mehne macainare. Ti ã nimarina mʉsa jina ñano yʉhdʉnahca mʉsa cʉ̃hʉ —ni buheha Jesu. Mʉsare ñʉ tuhtiina ti jipachʉta tina cʉ̃hʉre cahĩga :Vm’Mipʉ yapiina mʉsa jʉca banahca. Mʉsa ã jina ñano yʉhdʉnahca. ’Mipʉre mʉsa bʉjʉina jina baharopʉ mʉsa cahya, tiinahca. à jina mʉsa ñano yʉhdʉnahca. U’à yoa mʉsa mipʉ payʉ cjʉaina ahri yahpapʉ mʉsa noano jinoca tuhsʉre. à jina ñano yʉhdʉina jinahca mʉsa. T-Mʉsare ti ã yoachʉ ñʉno mʉanopʉ mʉsa sʉchʉ pjíro noano yoarohca Cohamacʉ mʉsare. à jina tuaro wahcheina jiga. Noano yajeripohna tiina jiga. Mʉsare ñʉ tuhtiina ti coyea panopʉ macaina tó seheta ñano yoaha Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri cʉ̃hʉre. }}[|v{zygx`wvuutt rrqappaooEn9mmlQkk>jihgff[e>dd*bba``_^]]X\[ZYYGWVU4TTSRQQd=ou 6t 4’Mʉsa judio masare buheina, ñano yʉhdʉnahca. Cohamacʉ masiare ti joaa pũrine cjʉapanahta painare yahuerara mʉsa. Mʉsa basi Cohamacʉ yare tʉhoerara. Tuhsʉ, paina to yare ti tʉho duapachʉta tíre mʉsa tinare tʉho dutierara —niha Jesu tinare. Gs 2Ahri yahpare Cohamacʉ to bajuamehneri baharo Caĩ sehe Abere wajãha. Tuhsʉ, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjirire Abe baharo jiina cʉ̃hʉre ñaina wajãha. Baharo Zacariare Cohamacʉ wʉhʉi Cohamacʉre ño payori mesa cahai mʉsa coyeata wajãha. Jipihtina tinare ti wajãri buhiri mipʉ macainare Cohamacʉ buhiri dahrerohca. à tjira. Mʉsareta nii nija. Jipihtina tinare ti wajãri buhirire mipʉ macainare Cohamacʉ buhiri dahrerohca. r 3nqU 1’Cohamacʉ to masia mehne õ sehe ni yahuha: “Yʉ yare yahu mʉhtaina cʉ̃hʉre yʉ buhe duti cũrina cʉ̃hʉre warocaihtja tinare. à jia tina yʉ warocainare painare wajã, painare ñano yoaahca”, niha Cohamacʉ. p7 0Tina sehe Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjirire ti wajãriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ yoaboa. à jina mipʉre ti masa coparire cahnomana mʉsa. à cahnona mʉsa coyea tinare ti wajãri cjirire wacũ bajuro wana nica mʉsa. à ti wajãrire wacũna “Noa nina”, nina nica mʉsa. moS /’à jina mʉsa ñano yʉhdʉnahca. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina panopʉ macaina ti masa coparire noano cahnomana mʉsa tinare ño payoro sehe yoana. Mʉsa ã yoapachʉta panopʉ macaina mʉsa coyea sehe tinare wajãha. n .To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Potocã tjira. Judio masare buheina mʉsa cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca. Mʉsa painare ti bihoeraare yoa dutira tinare. à dutipanahta mʉsa sehe tinare ne mahanocã yoadohoerara tí dutiare ti yoahto sehe. 5mc -To ã nichʉ tʉhoro judio masare buheina mehne macariro Jesure õ sehe ni yahuha: —Buheriro, tíre nicʉ sã cʉ̃hʉre ñano nii nica mʉhʉ —niha tiro Jesure. l{ ,’Ñano yʉhdʉnahca mʉsa. Masa copa nʉori copa yoaro seheta jira mʉsa. Tí copa cahai masa jia, puhicha macariro baarirore ñʉerara tina. Tó seheta masa mʉsa cahai jia, mʉsa tʉhotuapʉ ñaa jiare masierara tina —niha Jesu tinare. fkE +’Mʉsa fariseo curua macaina ñano yʉhdʉnahca. Buheri wʉhʉpʉ jina, noaa dujia dihtare duji duara mʉsa. Pache duaropʉ masa mʉsare pʉhtoare noano ño payo ti sinino sehe ti piti bocasinichʉ cahmana mʉsa. ojW *’Mʉsa fariseo curua macaina ñano yʉhdʉnahca. Moa yoaro sehe jiare chʉare coachʉ yoaare cjʉana mahanocã wamana mʉsa. Cohamacʉre ño payona tana sacerdoteare wamana mʉsa. à wapanahta noaare yoaerara mʉsa. à jina masare pja ñʉerara mʉsa. à yoa Cohamacʉre ño payoerara mʉsa. Toaa dichacãre mʉsa narire mahanocã Cohamacʉre mʉsa wachʉ noa nina. à wana õ sehe yoa namoga: Noaare yoaga. à yoa pja ñʉga mʉsa masare. Tuhsʉ, Cohamacʉre ño payoga mʉsa. `i9 )à jina mʉsa yare pjacʉoinare waga mʉsa. Mʉsa ã yoana noaare tʉhotuina jinahca. h  (Tʉho masieraina jira mʉsa. Cohamacʉ mʉsa pjacʉrire yoariro mʉsa tʉhotuhti cʉ̃hʉre yoaha. ¿Tíre masierajari mʉsa? 9gk 'To ã ni tʉhotuchʉ masino Jesu tirore õ sehe ni yahuha: —Mʉsa fariseo curua macaina sihnia wahwarire, wapari cʉ̃hʉre bui sehe dihtare mʉsa cosaro seheta noaare yoa ñona mʉsa buicã warohna. à yoapanahta Cohamacʉ yare quihõno yoaerara. Paina yare maina jina, ñaa dihtare tʉhotura mʉsa. tfa &To ã nuju sʉchʉ fariseo curua macariro sehe Jesure ñʉ nʉnʉno judio masa ti wamo cosarucuro seheta to wamo cosaerachʉ ñʉno õ sehe ni tʉhotuha: “Cuenah. ¿Ahriro dohsearo wamo cosaerajari mari yoaro sehe?” ni tʉhotuha. 8ei %Jesu to buhe tuhsʉchʉ ñʉ fariseo curua macariro tirore to ya wʉhʉpʉ chʉ dutiro pjiha. à jiro Jesu tiro ya wʉhʉpʉ sãa sʉ, ti chʉroi tina mehne nuju sʉha. 3d_ $Tuhsʉ mʉsa tʉhotuapʉ noaa jichʉ, ñaa ne mariachʉ noaa dihtare tʉhotunahca —ni buheha Jesu. Fariseo curua macaina, judio masare buheina cʉ̃hʉre Jesu tuhtiha ^c5 #à jina noano yoaga. Mʉsa tʉhotuapʉ ñaa jiero tjijaro. Ñaare goa pjaena tjiga. hbI "Sihãria to noano buhriachʉ mari noano ñʉ masino seheta noaare tʉhotua mehne noaare yoa masinahca mʉsa. Mʉsa tʉhoturo seheta yoara mʉsa. Noaare tʉhotuna noaare yoara mʉsa. Noaare tʉhotuerana ñaare yoara mʉsa. sa_ !à ni yahu tuhsʉ, piti dahre buhero õ sehe ni yahu namoha tinare: —Masa sihãriare sihãa nʉoerara. Tiare sihãa dihi biato docapʉ duhu dapoerara. Tiare mʉanoi duhu payora wʉhʉpʉ sãa taina ti noano ñʉ sãahto sehe. q`[ Buhiri dahrehti dacho jichʉ Nínive macaina cʉ̃hʉ ducu, mipʉ macainare “Ñaina jira”, ni yahusãahca tina. Jona tinare Cohamacʉ yare to yahuchʉ tʉhoa, ti ñaare tʉhotumarire tʉhotu cohtota Cohamacʉre cahmaha tina sehe. à cahmaa noano yoaa niha mipʉ macaina yʉhdoro. à jia tina cʉ̃hʉ mipʉ macainare “Ñaina jira”, ni yahusãahca. Mʉsare potocã niita nija. Mipʉ mʉsare yʉ buhea Jona to buheri yʉhdoro jira —ni yahuha Jesu. Masa ti tʉhoturo seheta yoara H_  Buhiri dahrehti dacho jichʉ pʉhtorocoro sur macaricoro panopʉ macaricoro ducu, mipʉ macainare “Ñaina jira”, ni yahusãnohca ticoro. Ticoro Salomo panopʉ macariro to masiare tʉho duaro yoaropʉ ahri yahpa pa sehepʉ jiricoro Salomore tʉhoro taha. à yoaro noano yoaro niha mipʉ macaina yʉhdoro. à jiro ticoro yahusãnohca mipʉ macainare. à nicʉ mʉsare potocã niita nija. Mipʉ mʉsare yʉ buhea Salomo to buheri yʉhdoro jira. 9^k Jona Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jiro, tiro Nínive macainare Cohamacʉ yare to masichʉ yoariro seheta yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro masichʉ yoaja mipʉ macainare. ]7 à yoa payʉ masa Jesu cahai ti wihichʉ, tiro tinare õ sehe ni yahu namoha: —Mipʉ macaina nu ñaina jira. Cohamacʉ tuaa mehne yʉ yoa ñochʉ ñʉ duamana. Ti ã ñʉ duapachʉta Jona panopʉ macariro Cohamacʉ tuaa mehne to yoari dihtare ñonohca Cohamacʉ tinare. c\? To ã ni tuhsʉchʉ tʉhoro Jesu ticorore õ sehe ni yʉhtiha: —Cohamacʉ durucuare tʉhoina to dutiare yoaina tina tjica wahcheina —niha Jesu ticorore. Masa ñaina Jesure Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño dutiha ([I Tíre to ã nichʉ masa watoi jiricoro numino Jesure õ sehe ni yahuha: —Mʉhʉre pohna tiricoro, mʉhʉre pũricoro wahchericoro jira —niha Jesure. YZ+ Tuhsʉ, watĩno paina siete watĩare tiro bui ñaa yʉhdʉinare nano wahaha. Na wihi, tina jipihtina watĩa masʉno mehne jiha. à jiro masʉno sehe tó pano cʉ̃iro watĩnore cjʉaro, ñariro jimaha. Mipʉ sehere payʉ watĩa ti cohtotariro jiro, tó pano to jiriro yʉhdoro ña yʉhdʉariro jiha —niha Jesu. Jesu wahcheare yahuha `Y9 à nino tiro tjua waha, masʉnore bocaha. à to bocachʉ masʉno sehe noariro jimaha. X à yoa to tʉhotua mehne õ sehe ni piti dahre buheha tinare: —Watĩno masʉnore duhuro tiro co marieni yahpai tinino, to sohto cjihtore macamaha. Bocaeraro, õ sehe ni tʉhotuha: “Masʉno yʉ duhuriro mehne pari turi jii wahaihtja”, ni tʉhotuha tiro. LW Cʉ̃iro yʉhʉre cahmaeraro, yʉhʉre ñʉ tuhtiriro jira. Cʉ̃iro yʉhʉre yoadohoeraro yʉhʉre ñano yoaro nina —ni buheha Jesu. Watĩno pari turi masʉnore to sãari quitire yahuha Jesu :Vm To ã ñʉ wihbopachʉta pairo tua yʉhdʉriro tiro mehne cahmache, tirore yʉhdʉrʉca, to wamoare manoca, to yare manocahna. (Õ seheta yoa yʉhdʉrʉcaro cahmana watĩare.) cU? ’Tuariro to wamoa mehne to wʉhʉre to ñʉ wihbochʉ to yare paina na masierara. +TO à jicʉ yʉhʉ sehe watĩare cohã wiocʉ Cohamacʉ tuaa mehne cohã wioja. Ahrire masina, Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro to noano sʉho ji dʉcaare masinahca mʉsa. =Ss ¿Yʉhʉre mʉsa niri potocã jichʉ mʉsa mehne macaina watĩare cohã wioa, watĩno tuaa mehneta cohã wiojari tina cʉ̃hʉ, mʉsa ñʉchʉ? Mʉsa mehne macaina watĩare cohã wioa, watĩno tuaa mehne cohã wioa nierara. Ahrire masina watĩno to tuaa mehne watĩare yʉ cohã wioerachʉ masinahca mʉsa. iRK à yoa watĩno yaina watĩa ti basi cahmachea, tina watĩa cʉ̃hʉ waha pihtia wahaboa. Cʉ̃ curua ji masieraboa. Mʉsa yʉhʉre õ sehe nina. “Tiro watĩno tuaa mehne watĩare cohã wiora”, mʉsa yʉhʉre nina nica. cQ? Ti ã dutichʉ tʉhoro “Watĩno tuaa mehne watĩare cohã wiora”, ni ti tʉhotuare masino, tinare õ sehe ni yahuha Jesu: —Watĩno ya tuaa mehne watĩare cohã wioi nieraja. Cʉ̃ maca macaina ti basi cahma wajãa, tí maca macaina yaria pihtia wahara. à jia cʉ̃ wʉhʉ macaina ti basi cahmachea, tí wʉhʉ macaina waha pihtia wahara. }Ps Paina “¿Jesu Cohamacʉ to warocariro jijari?” ni masi duaa tirore Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño dutimaha. *OM Ti ã cʉapachʉta paina sehe õ sehe niha: —Ahriro Jesu watĩare to cohã wiochʉ Beelzebú wama tiriro watĩa pʉhtoro sehe tirore yoadohora —niha paina. hNI Tí pjare Jesu watĩnore cohã wioro niha. Watĩno sehe durucu masierariro jichʉ yoaha masʉnore. à jiro watĩno masʉnore to duhuri baharo masʉno sehe durucu dʉcaha. To durucuchʉ tʉhoa masa payʉ cʉaa wahaha. %MC Mʉsa ñaina jipanahta mʉsa pohnare noaare wa masina mʉsa. à yoa Cohamacʉ sehe mʉsa wari yʉhdoro noaare wara mʉsare. Tiro mari Pʉcʉ mʉano macariro to Espíritu Santore warohca tirore siniinare —niha Jesu to buheinare. “Jesu watĩno tuaare cjʉara”, ni yahusãha masa hLI ¿Mʉsa pohna caraca diecare ti sinichʉ pichõno soro sehere wabocari mʉsa tinare? Ne wasi. ^K5 ’¿Mʉsa pohna mʉsare wahire ti sinichʉ agã sehere wabocari mʉsa tinare? J3 Jipihtina Cohamacʉre siniina ti sinirire naahca. à yoa ti sinirire bocaahca. à jiro jipihtina Cohamacʉre ã sinirucuinare tiro tinare warohca. AI{ à jicʉ ahrire mʉsare ni yahui nija: Cohamacʉre siniga. à sinina mʉsa sinirire ñahanahca. Mʉsa sinirire bocanahca. Tirore ã sinirucuga. Mʉsa ã yoachʉ tiro mʉsare warohca. |Hq ¿Dohse waharohcari sinirirore? Potocã niita nija mʉsare. To coyeiro jiparota, chʉa waboriro wahcã duaeraha. Wahcã duaeraparota chʉa siniriro sehe bʉo tiro marieno to yoari pja sinirucuchʉ tʉhoro jipihtia to siniriro seheta warohca. sG_ To ã nichʉ to coyeiro wʉhʉ puhichapʉ jiriro yʉhtiha: “Yʉhʉre cariboi tjiga. Sopa pahma bihariro jira. Yʉhʉ yʉ pohna mehne carĩna nija. Wahcãno pjaeraca yʉhʉre. Mʉhʉre chʉare waboricʉ jieraja”, niha to coyeiro. F Pairo yʉ coyeiro tinino tariro michapucacãta ya wʉhʉi wihihre. à yoa tirore yʉ chʉa waboa mariahna”, niha tiro to coyeirore. JE  Baharo Jesu quiti mehne to buheinare õ sehe ni buheha: —Cʉ̃iro ñami dacho macai to coyeiro ya wʉhʉpʉ waha, tirore õ sehe ni siniha: “Coyeiro tia curi pão curi waga yʉhʉre. nDU Paina sãre ti ñano yoarire sã boja.à jicʉ mʉhʉ cʉ̃hʉ sã ñaa yoarire boga.Tuhsʉ, sã ñaare yoa duana sã goa pjachʉ ñʉcʉ tíre sãre yoa duaerachʉ yoaga”, ni siniga Cohamacʉre —niha Jesu tinare. =Cu à yoa dachoripe sã chʉhtire warucuga sãre. IB  To ã nichʉ tʉhoro Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —Õ sehe ni Cohamacʉre siniga:“Sã Pʉcʉ, mʉhʉ ñaa marieriro ã jirucura.Mipʉre jipihtina bui pʉhtoro jiga. xA k Cʉ̃ dacho Jesu Cohamacʉre sinino niha. To sini tuhsʉchʉ, cʉ̃iro to buheina mehne macariro tirore õ sehe niha: —Pʉhtoro, João to buheinare to buheriro seheta Cohamacʉre siniare sã cʉ̃hʉre buhega mʉhʉ —niha tiro Jesure. 7@g *Cohamacʉ to yare tʉho dutira. María noaare yoaro taro tíre cahmahre. à jicʉ yʉhʉre to tʉhochʉ “Dahradohoco wahaga”, nieraja ticorore —niha Jesu Martare.o?W )To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Marta, dahraa pjíro cjʉaco pjíro tʉhotura mʉhʉ. >) (To ã yoachʉ ñʉno Marta to dahraa pjíro jichʉ suaha. à jiro ticoro Jesure õ sehe ni sinituha: —Pʉhtoro, ¿yʉhʉ cʉ̃coro yʉ dahrachʉ yʉhʉre yʉ baho to yoadohoerachʉ mʉhʉre noajari, mʉ ñʉchʉ? Ticorore yʉhʉre yoadoho dutiga —niha Marta Jesure. F= 'To bahoro María to dahpori cahai duji, to buheare tʉhoha. < &à yoa Jesu to buheina mehne ti wahachʉ, pa macapʉ ti tinichʉ, Marta wama tiricoro tinare to wʉhʉi sãa ta dutiha. ; %To ã nichʉ tʉhoro buheriro sehe Jesure õ sehe ni yʉhtiha: —Pjacʉorirore yoadohoriro jica tirore cahĩriro —niha tiro Jesure. —Wahaga. Mʉhʉ cʉ̃hʉ masare tó seheta yoai wahaga —niha Jesu buherirore. Marta, María cʉ̃hʉ cahai Jesu tiniha :3 $à ni tuhsʉ judio masare buherirore õ sehe ni sinituha Jesu: —¿Ahrina tiaro mʉa diro sehe jijari pjacʉorirore cahĩriro? —niha Jesu. f9E #Pa dachoi tiro carĩni wʉhʉ pʉrore pʉa tʉ niñeru tʉrire wa, õ sehe niha: “Ahrirore ñʉ wihboga. Ahri mʉ sʉerachʉ pari turi tjua tacʉ wapa pahñoihtja”, niha Samaria macariro wʉhʉ pʉrore —niha Jesu. )8K "à pja ñʉno, tiro pjacʉoriro cahai sʉ, se, vino mehne morea core to camine pio sihõha. Pio sihõ tuhsʉ suhtiro cahsaro mehne dʉhteha to camine. Tuhsʉ, pjacʉorirore to burro bui duhu payo, carĩni wʉhʉpʉ na sʉha tirore. Tói jiro, Samaria macariro noano ñʉ wihboha tirore. g7G !à yoa Samaria macariro sehe tói waha, yoa cureropʉ pjacʉorirore ñʉ, tirore pja ñʉha. 6 à yoa Cohamacʉ wʉhʉi dahrariro cʉ̃hʉ pjacʉoriro cahai sʉ, tirore ñʉ, maha pa bʉhʉsehe coai do yʉhdʉ wahcãa wahaha. 51 Tí pjata sacerdote tí mahapʉ taha. à taro ti cjãriro cjirore ñʉparota maha pa bʉhʉsehe dʉhtʉ cahai do yʉhdʉ wahcã, yʉhdʉa wahaha. *4M To ã nichʉ Jesu õ sehe ni piti dahre quiti mehne yʉhtiha: —Cʉ̃ dacho Jerusalẽpʉ tariro Jericópʉ wahariro mahai to tinichʉ yacaina tirore ñahaha. à ñahaa, to suhtirore tjuwe na, tirore tuaro cjãha. à tuaro cjãa, mahano to yariaro cahachʉ waro duhuha tina tirore. q3[ “Ahriro Cohamacʉ dutiare yoa pahñoriro jira”, masa tirore ti ni tʉhotuchʉ cahmaha judio masare buheriro. à cahmano tiro Jesure õ sehe ni sinituha: —¿Yabariro baro jicari yʉhʉre mʉ cahĩ dutiriro? —niha tiro. %2C To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahuha: —Quihõno nire mʉhʉ. Tíre yoaga. à yoacʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jiihca mʉhʉ —niha tirore. 1 To ã nichʉ tiro õ sehe ni yʉhtiha: —Õ sehe niha Cohamacʉ: “Tuaro mʉsa yajeripohnari mehne, noano mʉsa tuaa mehne, mʉsa wacũa mehne Cohamacʉre cahĩga. à yoa mʉ basi mʉ cahĩno seheta mʉ cahai jiina cʉ̃hʉre cahĩga” —niha tiro Jesure. F0 To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha tirore: —¿Dohse ni yahujari Cohamacʉ yare ti joari pũi? ¿Cohamacʉ to ni joari cjirire dohse ni tʉhotujarita mʉhʉ? —niha Jesu tirore. t/a Tí pjata judio masare buheriro Jesu cahai wihi, Jesure ñano to durucuchʉ yoa duamaha tirore yahusã duaro: —¿Buheriro, yʉhʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ji duacʉ dohse yoaihcari yʉhʉ? —ni sinituha tiro Jesure. .w Potocã tjira. Payʉ Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri, yahpari macaina pʉhtoa cʉ̃hʉ mipʉ mʉsa ñʉrire ñʉ duamaha tina cʉ̃hʉ. à jia mʉsa tʉhori cʉ̃hʉre tʉho duamaha —niha Jesu. Noariro Samaria macariro quitire yahuha Jesu - To ã niri baharo ti sahsero ti jichʉ Jesu to buheinare õ sehe niha: —Ahri jipihtiare mʉsa ñʉna wahcheina jira. d,A —Yʉ Pʉcʉ jipihtiare yʉhʉre ware. Yʉ Pʉcʉ dihta yʉhʉre masina. Yʉhʉ cʉ̃hʉ tirore masija. Yʉ beserina cʉ̃hʉ tirore masina, yʉ masi dutiina jia. Tópeinata yʉ Pʉcʉre masija sã —niha Jesu. 4+a Tí pjare Espíritu Santo Jesure tuaro wahchechʉ yoaha. à jiro Jesu õ sehe niha: —Mai, mʉhʉ mʉanopʉ cʉ̃hʉre yahpapʉ cʉ̃hʉre pʉhtoro jira. Masi yʉhdʉrʉcʉ sʉinare mʉ yahuerari cjirire wiho jiina sehere yahure mʉhʉ. Mʉ ã yoachʉ ñʉcʉ “Noa yʉhdʉara”, nija. à tjira, Mai. Mʉ yoa duariro seheta, mʉ cahmariro seheta tinare mʉ yare yahure —niha Jesu. à ni tuhsʉ painare õ sehe niha: * Yʉ ã wapachʉta watĩa mʉsare ti yʉhdʉrʉcaerachʉ ñʉna tí dihtare wahchena tjiga. Ahri sehere wahchega. Mʉanopʉ Cohamacʉ yaina ti wamare to joa õri tjui mʉsa wamare to joa õchʉ ñʉna, tí sehere wahchega mʉsa —niha Jesu tinare. Jesu wahcheha L) Noano tʉhoga. Mʉsare yʉ tuaare wahi yʉhʉ. à jina agãare, pichõno soroare, watĩnore marine ñʉ tuhtirirore mʉsa yʉhdʉrʉcahtire wahi yʉhʉ. à jia tina mʉsare ñano yoa masierara. (  Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha tinare: —Mʉanopʉ to oroca site bora taro seheta, watĩno to bora tachʉ ñʉhi. >'u Baharo setenta y dos buheina wahchea mehne tju wihiha: —Pʉhtoro, mʉ wama mehne mʉ tuaa mehne watĩare sã dutichʉ tina sehe sãre yʉhdʉrʉcaerare —niha tina Jesure. %&C à ni tuhsʉ Jesu to buheinare õ sehe ni yahuha: —Mʉsare tʉhoina yʉhʉ cʉ̃hʉre tʉhora. Mʉsare cahmaeraina, yʉhʉ cʉ̃hʉre cahmaerara. à jia yʉhʉre cahmaeraina, tina yʉhʉre warocariro cʉ̃hʉre cahmaerara —niha Jesu tinare. Setenta y dos buheina tju wihiha >%u Capernau macaina, mʉsa mʉ sʉro mʉanopʉ waha duamana. Mʉsa ã waha duapachʉta mʉsa ñaa buhiri tiina mʉsa jiri buhiri mʉsare Cohamacʉ pichacapʉ cohãnohca —niha Jesu. '$G Cohamacʉ to buhiri dahreri dacho jichʉ Tiro macaina, Sidõ macaina yʉhdoro ñaa buhiri tiina mʉsa jiri buhiri mʉsare ñano waro buhiri dahrerohca tiro. # Baharo Jesu õ sehe niha macari macainare: —Corazĩ macaina, mʉsa ñano yʉhdʉnahca. Betsaida macaina, mʉsa cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca. Mʉsa ya macaripʉre Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñomahi. Tiro wama tiri macare, Sidõ wama tiri maca cʉ̃hʉre to tuaa mehne yʉ yoa ñochʉ ñʉa tó macaina sehe ti ñaare cahyaboa. à yoaa “Noaina jija”, ni ti tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtotaboa. Dóihta tina duji, cahyaa suhtire sãa, ti basi niti pohcare ti bui dahra site payoboa ti ñaare cahyaare ñoa. "1 Mʉsare potocã niita nija. Sodoma macaina ñabiaina jiha. Ti ã jipachʉta pihtiri dacho jichʉ Cohamacʉ to buhiri dahreri dacho jichʉ Sodoma macaina yʉhdoro mʉsare cahmaeraina sehere buhiri dahrerohca —niha Jesu. Paye macari macaina Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaina jira _!7 “Ahri maca macaa dihta pohcari mene wajã site cũna nija sãre mʉsa cahmaerari buhiri ñona. à jina ahrire wacũga. Cohamacʉ mari pʉhtoro mipʉre to noano sʉho jihtore yahuna nija mʉsare”, niga tinare.   Pa macapʉ mʉsa sʉchʉ tina sehe mʉsare cahmaeraboca. Ti ã cahmaerachʉ ñʉna tí maca dacho macapʉ waha, õ sehe niga tinare. 5c Tó macaina dohatiinare noaina wahachʉ yoaga. à jina õ sehe niga tinare: “Cohamacʉ mipʉre mari pʉhtoro noano to sʉho jihtore yahuna nija mʉsare”, niga tinare. nU Macapʉre mʉsa sʉna tó macaina sehe mʉsare ti cahmaina jichʉ ti chʉa ti duhu payorire chʉga. J  Cʉ̃ wʉhʉi sãa sʉrʉcana ti noaina jichʉ tí wʉhʉihta tjuaga. Tói ti duhu payorire chʉ, sihnituga. Dahrainare ti wapataare nano cahmana. à jina ti wapataare ti nano seheta ti duhu payorire naga mʉsa cʉ̃hʉ. à jina cʉ̃ wʉhʉihta mʉsa sʉri wʉhʉihta jina, tí maca macaa wʉhʉsepʉ ji tiniena tjiga. %C Tí wʉhʉ macaina noano mehne jiina cahmachea marieina ti jichʉ, tíre niga tinare. Noano mehne ti jierachʉ ñʉna tí wʉhʉ macainare ã niena tjiga. gG Jipihtia mʉsa sãa wʉhʉsepʉ sãahna “Ahri wʉhʉ macaina noano jijaro”, ni mʉhtaga. ' Niñeru wajure, bʉjʉawacũa waju cʉ̃hʉre, dahpo suhtire naaena tjiga. Mʉsa mahai tinina painare boca sʉ durucuena tjiga. Poto wahaga.  Wahaga mʉsa. Mʉsare yʉ warocachʉ mʉsa oveja pohna yaya watoi ti jiro seheta mʉsa cʉ̃hʉ ñaina suaina watoi jinahca. 5c à warocaro õ sehe ni yahuha tinare piti dahre buhero: —Trigo payʉ ti bʉcʉa tuhsʉchʉ payʉ jichʉ dahraa pjíro jira. Wiho mejeta dahraina sehe mahainacã jira. Tó seheta noaa buheare tʉhohtina payʉ jichʉ pjíro jira mari dahraa. To ã jipachʉta mahainacã dahrari masa yoaro seheta noaa buheare buhehtina cʉ̃hʉ mahainacã jira. à jina noaa buheare buhehtinare painare to warocahtore siniga Cohamacʉre mʉsa.  + Baharo Jesu paina buheinare setenta y dos buheinare bese, macaripepʉ to wahahto pano warocayuha. Cãa macaripʉre pʉaro dihta warocaha tiro. :m >To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahuha tirore: —Wachʉ sahari pjĩne tʉã puriro mehne dahrariro noari dare saha duara. à dahrariro to baharo bʉhʉsehere majare ñʉno, noano potori da saha masierara. (Tó seheta Cohamacʉ yare yoaro taro, dahrariro tó pano to jia tiare tuaro wacũboca tíre duhu duaeraro, dahrariro to majare ñʉno seheta.) à wacũriro Cohamacʉ mari pʉhtoro yare dahraboriro jierara —niha Jesu.- =à yoa pairo Jesure õ sehe niha: —Pʉhtoro, mʉhʉ mehne wahaihtja. Wahmanore yʉ coyeare coha sitisinii wahaihtja —niha tiro Jesure. ve <To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahuha: —Yʉhʉre cahmaeraina yariaina yoaro seheta jira. Tina sehe yariainare yajaro. à jicʉ mʉhʉ sehe Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jiare noaa buheare buhei taga —niha Jesu tirore. {o ;Baharo pairore Jesu pjiha: —Yʉhʉ mehne macariro cjihto taga —niha. To ã nichʉ tiro õ sehe ni yʉhtiha Jesure: —Pʉhtoro, yʉ pʉcʉ to yariachʉ yasinii wahaihtja. à ya tuhsʉcʉ pinihta mʉhʉ mehne wahaihtja —niha tiro. nU :To ã ni tʉhsʉchʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Cãina macaroca macaina wahiquina ti copari cjʉara. Minichahca cʉ̃hʉ ti suhti cjʉara. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro sehe yʉ carĩri wʉhʉ maeraja —niha Jesu.  9Tina mahai ti wahachʉ, masʉno Jesure õ sehe ni yahuha: —Mʉhʉ mehne waha duaja nohoi mʉ waharoi —niha tiro. a; 8à tuhti tuhsʉ, pa macapʉ Jesu cʉ̃hʉ wahaa wahaha. Paina Jesu mehne wahamaha ;o 7Ti ã nichʉ Jesu majare ñʉ, tuhtiha tina pʉarore. [—Espíritu Santo yaina jira mʉsa. Mipʉ mʉsa tʉhoturo seheta tiro sehe tʉhotuerara. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpapʉ tacʉ pichacapʉ wahaborinare yoadohohtiro tai. Masare butichʉ yoacʉ tacʉ nierahi —ni yahuha Jesu.] *M 6Tíre tʉhoa Santiago, João mehne õ sehe ni yahuha Jesure: —Pʉhtoro, mʉ cahmachʉ mʉano macari pichaca mehne tinare wajã dutinahca —niha tina tirore. q [ 5Jesu Jerusalẽpʉ waharo taro niha. Tópʉ wahahtiro to jichʉ tʉhoa, tó macaina tirore cahmaeraha. u c 4à jia Jesu to panoi warocaina waha, Samaria yahpa macari macapʉ sʉ, tói Jesu to jihtore cahno duamaha.  } 3Tí pjare Jesu mʉanopʉ to wahahto panocã, “Jerusalẽpʉ wahaihtja”, niha tiro. à nino tópʉ waharo niha. w g 2To ã nichʉ Jesu Joãore paina buheina cʉ̃hʉre õ sehe ni yahuha: —à niena tjiga mʉsa tirore. Marine ñʉ tuhtiriro jieraro, tiro mari mehne macariro jira —niha Jesu to buheinare. Jesu Santiagore, João cʉ̃hʉre tuhtiha X ) 1Baharo João Jesure õ sehe ni yahuha: —Buheriro, mʉ wama mehne watĩare cohãrirore sã ñʉhi. Tiro mari mehne macariro to jierachʉ ñʉna tíre tirore yoa dutiera tihi sã —niha João Jesure. 4a 0—Yʉ yare yoana tana ahrirocãre cahmana yʉhʉ cʉ̃hʉre cahmana mʉsa. à yoa yʉhʉre cahmana, yʉhʉre warocariro cʉ̃hʉre cahmana mʉsa. Mʉsa mehne macariro mʉsa cahamacʉno jiro tiro cʉ̃hʉ pʉhtoro tjirohca —niha Jesu. Marine ñʉ tuhtiriro jieraro, mari mehne macariro jira |q /Ti ã nichʉ Jesu sehe ti tʉhotuare masino, nijinocãre to cahai duhu dapo, to buheinare õ sehe ni yahuha:  .Baharo Jesu buheina durucu sayoa niha: —¿Mari mehne macariro diro sehe pʉhtoro ti cohtotacari? —ni sayoa niha tina ti basi. + -To ã nipachʉta tina sehe to yahuare noano tʉho ñahaeraha. To yahurire tinare masihto basioeraha. Tí pjata Cohamacʉ tinare tíre tʉho ñaha dutierasiniha. à jia tina cuia, tíre tirore sinitu ñʉeraha. Jesu buheina tina mehne macarirore pʉhtoro sõ duamaha 1 ,—Michapucacã yʉ yahuhtire boena tjiga mʉsa. Yʉhʉre Cohamacʉ to warocarirore pairo yʉhʉre ñaha dutiro warohca masare —niha Jesu.   +Cohamacʉ tuaa mehne noariro to wahachʉ ñʉa, jipihtina masa cʉaa wahaha. Pari turi Jesu to yariahtore, to masahtore yahuha 7 *To ã niri baharo to macʉno Jesu cahapʉ to taro watoi watĩno sehe tirore yahpapʉ doca caha sʉ, tunu teterechʉ yoaha. To ã yoachʉ Jesu watĩnore wijaa dutiha. To ã wijaa dutichʉ watĩno sãarirocã noariro wahaha. à jiro Jesu sehe tirocãre wiaha to pʉcʉrore. H  )To ã nichʉ Jesu sehe õ sehe niha: —Mipʉ macaina mʉsa ñaina jira. ¿Yʉhʉre ne wacũ tuaeraputiajari? Yoabiari pja mʉsare buhemaja yʉhʉ. ¿Noho puro yoari pja yʉhʉre mʉsa caribobocari? —ni tuhtiha Jesu. à ni tuhsʉ watĩno ti cohtotariro pʉcʉrore õ sehe niha: —Mʉ macʉre na tahga —niha.  (Mʉ buheinare watĩnore cohã wio duticʉ tuaro sinimahi. Yʉ ã sinipachʉta tina sehe tirore cohã wio masierare —niha tiro Jesure. -S 'Watĩno tirore ñaha, sañurucuchʉ yoa, tunu teterechʉ yoa, sahpo tua wahachʉ yoaa tihre. à yoaro watĩno yʉ macʉre ñano yʉhdʉchʉ yoa, ne duhu duaerara. 4~a &à jiro tina mehne macariro Jesure õ sehe ni pisuha: —Buheriro, mʉhʉre tuaro ahrire sini duaja yʉhʉ. Yʉ macʉ cʉ̃irota jira. à jicʉ tirore ñʉbasaga mʉhʉ. X}) %Pa dachoi tina tʉ̃cʉpʉ ti duji tachʉ payʉ masa Jesure piti bocaha. ;|o $To ã nino coa tari baharo Jesu dihtare ñʉha tina. Baharo ti ñʉrire painare yahueraha. Ne cʉ̃irore yahueraha. Jesu watĩno to cohtotarirocãre noariro wahachʉ yoaha '{G #Tuhsʉ, me curua puhichapʉ õ sehe ni durucuro coa taha: —Ahriro yʉ macʉ, yʉ beseriro jira. Noano tʉhoga tirore —nino coa taha me curua puhichapʉ. {zo "To ã ni durucuro watoi tinare me curua duji boro pja sʉha. To ã duji boro pja sʉchʉ ñʉa tina cuia wahaha. y  !Moise cjiro cʉ̃hʉ ti wahahto panocã Pedro Jesure õ sehe nimaha: —Pʉhtoro, mari õre jichʉ noa duara. Tia wʉhʉcã yoanahtja. Mʉ ya wʉhʉcã, Moise ya wʉhʉcã, Elia ya wʉhʉcã yoanahtja —nimaha Pedro. à niparota to nirire ne masieraha. x% Pedro cʉ̃hʉ wʉjo caha yʉhdʉaha. à carĩpahta cʉa wahcã wihi Jesu to si siteare ñʉa, pʉaro tiro mehne ducuina cʉ̃hʉre ñʉha. ww Tina mʉano macaa si sitea mehne bajuaha. Jesu baharocãta Jerusalẽpʉ to yariahtore tina Jesu mehne durucua niha. ovW To ã waharo watoi pʉaro mʉa tiro mehne durucua niha. Durucuina sehe Elia cjiro, Moise cjiro jiha. u  Cohamacʉre to sinino watoi Jesu wʉhdʉa cohtotaha. To ã cohtotachʉ to suhtiro minoari suhtiro noano yehseri suhtiro wahaha. 5tc à yoa ocho dachori tíre to yahuri baharo Jesu Pedrore, Joãore, Santiagore tina dihtare pjiha. à yoa waha, Cohamacʉre sinia waha, tʉ̃cʉpʉ mʉjaa wahaha tina. Os Potocã niita nija mʉsare. Mipʉre cãina mʉsa õpʉre jiina mʉsa yariahto pano Cohamacʉ jipihtina bui pʉhtoro noano to sʉho ji dʉcachʉ ñʉnahca —niha Jesu tinare. Jesu pjacʉ cohtotaha r) Cãina yʉhʉre, yʉ buheare bʉo tiboca. Ti ã yoachʉ ñʉcʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ yʉhʉre ã yoainare bʉo tisãaihca. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro noaina anjoa ti si sitea mehne, yʉ si sitea mehne, yʉ Pʉcʉ to si sitea mehne tjua tacʉ tinare bʉo tisãaihca. q9 ¿Cʉ̃iro masʉno ahri yahpa macaare jipihtiare cjʉariro Cohamacʉre cahmaeraro pichacapʉ waharo yabare wapatajari tiro? à jiriro ne wapataerara. Dp Masʉno yʉhʉre wacũno marieno to mʉ sʉro to cahmano seheta yoariro pichacapʉ tiro waharohca. à jiro yʉ yare ã yoarucuriro jipihtia dachoripe yʉhʉ mehne mʉanopʉ jirucurohca. o! Baharo jipihtinare õ sehe ni yahuha Jesu: —Cʉ̃iro yʉ yairo ji duaro, to cahmano yoa duamarine duhunocanohca. à yoa crusapʉ yʉ ñano yʉhdʉhtiro seheta yʉ yairo to jiri buhiri ñano yʉhdʉparota yʉhʉre duhusi. à jiro yʉ yare yoarucuriro jirohca. ]n3 à ni yahu site dutiera tuhsʉ õ sehe ni namoha: —Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro tuaro ñano yʉhdʉihca. Ãta yʉhdʉro cahmana yʉhʉre. à jia mari coyea judio masare buheina, bʉcʉna, sacerdotea pʉhtoa mehne yʉhʉre cahmaeraa, yʉhʉre wajãahca. Ti ã wajãri baharo tia dacho wahaboroi masa mʉjaihca —niha Jesu tinare. omW à yoa Pedro “Cristo jira mʉhʉ”, to nirire painare Jesu yahu site dutieraha to buheinare. l Ti ã niri baharo Jesu tinare õ sehe ni sinitu ñʉha tjoa: —¿Mʉsa sehe mʉsa tʉhotuchʉ diro baro jicari yʉhʉ? —ni sinitu ñʉha tjoa. —Mʉhʉ Cristo Cohamacʉ warocariro jira —ni yʉhtiha Pedro. Jesu to yariahto cjihtore yahuha 2k] To ã sinituchʉ tʉhoa to buheina õ sehe ni yʉhtiha: —“João masare bautisariro jira”, nina mʉhʉre. Paina “Elia cjiro jira”, nina. Paina “Panopʉ macariro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro masa wijariro cjiro jira”, nina mʉhʉre —ni yʉhtiha to buheina sehe tirore. zjm Cʉ̃ dacho Jesu cʉ̃irota jiro, Cohamacʉre sinino niha. To ã sinino watoi to buheina tiro cahapʉ sʉha. à jiro Jesu õ sehe ni sinitu ñʉha tinare: —¿Diro baro jicari yʉhʉ masa yʉhʉre ti tʉhotuchʉ? —ni sinitu ñʉha. Wi' Ti ã witi tuhsʉchʉ, tina jipihtina masa chʉ, yapi yʉhdʉa wahaha. Ti yapi wahyorire doce pʉhʉse waro wahpo dapoha to buheina. Jesu potocã Cristo to jiare Cohamacʉ warocariro to jiare yahuha Pedro ah; Duji duti tuhsʉ Jesu cʉ̃ wamomaca pihtia pão curirire pʉaro wahi mehne na, mʉanopʉ ñʉha. à ñʉno Cohamacʉre “Noana”, niha. To ã niri baharo pão curirire nuha, to buheinare masare witi dutiro waha. ]g3 To ã nichʉ to buheina to dutiriro seheta yoa, jipihtina masare duji dutiha. Af{ Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha tinare: —à nienata chʉare waga tinare —niha. To ã nichʉ tʉhoa tina õ sehe ni yʉhtiha: —Cʉ̃ wamomaca pihtia pão curiri, pʉaro wahi tó purocãta cjʉaja mari. ¿Ahrina payʉ masa ti chʉhti cjihtire nuchʉbocari sã? —niha to buheina. Payʉ masa ti jichʉ ñʉa ã niha to buheina. Tópʉre cinco mil mʉa jiha. (Numia, macanacã cʉ̃hʉ jiha.) à jiro Jesu õ sehe ni yahuha to buheinare: —Cincuenta masare cʉ̃ curuai duji dutiga. Paye curuari cʉ̃hʉre tópeinata duji dutiga —niha Jesu to buheinare. ~9}|l{zz y\xwwvvutt!s2qq=poo nhm^kk{jihgg?g.edccb#a`4__4^w]][ZZKXXTUUTS>:=O< :t9977y6543|200$/..P-:,,+f*)(''%%$#"@!S 6lq* )h7|D ( m R *KFmjMAhriro yʉ macʉ yariariro seheta wahare. à wahaparota mipʉre catira tiro. To butiboriro seheta jirirore mipʉre bocahi. à jina bose nʉmʉ yoajihna”, niha to pʉcʉro. To ã niri baharo bose nʉmʉ dahre dʉcaha tina. QSãa tuhsʉ, dihi tirirocã wachʉcãre wajãga. Bose nʉmʉ yoajihna. i KTo ã nichʉ tʉhoro to pʉcʉro sehe dahra cohtainare pjiha: “Cjero, noa yʉhdʉri suhtirore na tahga. à jina yʉ macʉre sãaga. Sãa tuhsʉ, to wamomaca sãari sorore sãa, to dahporire dahpo suhti cʉ̃hʉre sãaga.  7“Mai, Cohamacʉre ñano yoahi. Mʉhʉ cʉ̃hʉre ñano yoahti. Ñariro jija yʉhʉ. Mʉ macʉ jiboriro jieraja yʉhʉ”, niha tiro to pʉcʉrore. 8 ià ni tʉhoturota wahcãrʉca, to pʉcʉro cahapʉ tjuaa wahaha. Tópʉ to sʉriro tjua tachʉ to pʉcʉro sehe yoaropʉta to macʉnore ñʉha. ’To ã wihichʉ ñʉno to macʉnore pja ñʉha. à pja ñʉno to cahai mʉroca wahcã tirore cjã suhsu mʉa, to wahsupui wihmiha to pʉcʉro to macʉnore.  +Ñariro jija. Mʉ macʉ jiboriro jieraja yʉhʉ. Mʉhʉre dahra cohtaina seheta yoaga yʉhʉre’, niihtja yʉ pʉcʉre”, ni tʉhotuha tiro. # ?Mipʉre yʉ pʉcʉ cahapʉ tjuaihtja. Yʉ pʉcʉ cahapʉ sʉcʉ õ sehe niihtja tirore: ‘Mai, Cohamacʉre ñano yoahi. Mʉhʉ cʉ̃hʉre ñano yoahti. \1à yoa tirore tói wacũa taha jʉna. “Yʉ pʉcʉre dahra cohtaina sehe bʉjʉa chʉare chʉca. Ti chʉ dʉhaa cʉ̃hʉ bʉjʉa dʉhsaca. Ti ã noano yʉhdʉro watoi yʉhʉ sehe õi jicʉ, jʉca yariai nija. {oà jiro tiro yeseare nu, ti chʉare chʉ duamaha. To ã chʉ duapachʉta tí chʉare tó macaina waeraha tirore. iKà jiro tí yahpa macaa dahraare macaha. To bocachʉ to pʉhtoro yesea cohtariro sõha tirore. pYTo yoa site pahñori baharo tí yahpapʉre ne chʉa marieni pja ji dʉcaha. à jiro tiro jʉca baaha. >u Mahaa dachoricã baharo dʉhsariro to yare jipihtiare na, yoaropʉ pa yahpapʉ wahaa wahaha. Tópʉ sʉro tʉho masierariro seheta yoa, to niñerure to yare yoa site pahñonocaha. gG Dʉhsariro sehe õ sehe niha to pʉcʉrore: “Mai, mʉ yariari baharo yʉhʉre mʉ wahtire yʉhʉre wa bahrañoga”, niha tiro to pʉcʉrore. To ã nichʉ ti pʉcʉro pʉaropʉreta to pohnare witira to cjʉari cjirire. xi à ni yahu tuhsʉ Jesu paye quiti mehne piti dahre yahu namoha tjoa: —Bʉcʉro pohna pʉaro mʉa jiha. ' Potocã niita nija mʉsare. Tó seheta cʉ̃iro ñariro to ñaare cahyachʉ, “Ñano yoaeraja”, ni to tʉhotumari cjirire tʉhotu to cohtotachʉ Cohamacʉre to cahmachʉ Cohamacʉ yaina anjoa sehe tuaro wahcheahca —niha Jesu. To macʉno butiri quitire yahuha Jesu 7g Tí tʉre boca tuhsʉ, to cahai jiinare, to coyeare pji cahmachunohca. “Niñeru tʉ ya tʉ yʉhʉre butiri tʉre bocahi. à jina yʉhʉ mehne wahchega”, ninohca ticoro. )à ni yahu tuhsʉ, paye quiti mehne piti dahre yahu namoha tjoa: —¿Diez niñeru tʉri cjʉaricoro cʉ̃ tʉ butichʉ ñʉno dohse yoarohcari ticoro? Õ sehe yoarohca ticoro. Sihãriare sihã, wʉhʉre coha, noano maca pahñonohca. Tí tʉre bocaropʉ duhurohca. ~Potocã niita nija mʉsare. Noventa y nueve oveja payʉ ti jiriro seheta, payʉ masa õ sehe ni tʉhotura: “Ñano yoaeraja. à jicʉ yʉ ñaare cahya, yʉ tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtotasi yʉhʉ”, ni tʉhotura payʉ masa. Ti ã ni tʉhotuchʉ ñʉa mʉano macaina Cohamacʉ cahai jiina wahcherara. Pairo sehere wahchera. Butiriro oveja cʉ̃irota to butiriro seheta to pʉro tirore to bocariro seheta cʉ̃iro ñariro to ñaare cahyachʉ, “Ñano yoaeraja”, ni to tʉhotumari cjirire tʉhotu to cohtotachʉ, Cohamacʉre to cahmachʉ ñʉa, Cohamacʉ cahai jiina tuaro wahchera —niha Jesu. Niñeru tʉ butiri quitire yahuha Jesu $}ANa tju sʉ, to cahai jiinare, to coyeare pji cahmachunohca. “Yʉ oveja butirirore boca tuhsʉhi. à jina yʉhʉ mehne wahchega”, ninohca tiro tinare. v|eTirore bocaro wahcherohca. à jiro to comapariaca buipʉ tirore cjã payo, to wʉhʉpʉ na tjuaa waharohca. \{1—¿Cien oveja pʉro cʉ̃iro oveja butichʉ ñʉno dohse yoarohcari tiro? Õ sehe yoarohca. Tiro noventa y nueve ovejare ti chʉri campopʉ cũ, butirirore macano waharohca. Ovejare bocaropʉ duhurohca. _z7Ti ã ni durucuchʉ Jesu to tʉhotua mehne õ sehe ni piti dahre buheha tinare: [y/Ti ã yoachʉ ñʉa fariseo curua macaina, judio masare buheina cʉ̃hʉ Jesure ñʉ tuhtia, õ sehe niha ti basi: —Ahriro ñainare piti tira. à jiriro jirota tina mehne chʉra —ni durucuha tina ti basi. |x sà yoa pa dachoi payʉ pʉhtoa yare wapa na cohtaina paina “Ñaare yoaina”, ti niina mehne Jesure tʉhoa taha. Xw)#Moa coaerachʉ tí moa ne noaerara. Tí moare dohseahto basioerara. Tí ã jichʉ tí moare cohãno cahmana. Ne yaba cjihti jierara ti cohõa. (Ti yaba cjihti jieraro seheta jiena tjiga mʉsa. Moa noano to coaro seheta mʉsa cʉ̃hʉ ji coaina jiga. Tuhsʉ, paina mehne noano mehne jiga.) Ahrire noano tʉhoga mʉsa —niha Jesu.tva"à ni tuhsʉ tinare õ sehe ni yahu namoha: —Moa noano coara. To coaerachʉ coa yoahto basioerara. =us!à jina yʉ buheina ji duana, mʉsa yoahtire mʉsare masino cahmana. Mʉsa yoa duari sehere cohã duaerana, yʉ buheina ji masierara —ni yahuha Jesu. Moa coaerarore yahuha Jesu ]t3 à quihõno, to bihoerahtore masinohca. à masino pairo pʉhtoro to surara mehne cahma wajãno tariro yoaropʉ to jichʉta, bihoerariro sehe “Cahma wajãena tjijihna”, ni dutiro warocaboa dahra cohtarirore. s1Pʉhtoro pairo pʉhtoro yaina mehne ti cahma wajãhto pano, to yaina surarare to cahma wajã dutihto pano, to surarare quihõnohca. “¿Yʉhʉ diez mil surara mehne pairo veinte mil surara cjʉariro mehne cahma wajãcʉ bihobocari yʉhʉ?” ni tʉhoturo quihõnohca tiro. Dr“Ahriro to wʉhʉre yoaro bihoerare”, ni bʉjʉpeboa. fqEWapa tihtire quihõeraro to wʉhʉre yoaro pahñoeraboa. à jia tirore ñʉina bʉjʉpeboa. GpAhrire masiyuro cahmana mʉsare. Õ sehe jira tí: Wʉhʉ dahreriro to mʉari wʉhʉre yoahto pano wʉhʉ wapa tihtire quihõ cũ mʉhtana. à yoaro to wʉhʉre to pahñohtore masina tiro. CoCʉ̃iro yʉ buheriro ji duaro yʉ yare ã yoarucuriro jirohca. à yoa crusapʉ yʉ ñano yʉhdʉhtiro seheta yʉ yairo to jiri buhiri ñano yʉhdʉ duaeraro yʉ buheriro ji masierara. !n;—Cʉ̃iro yʉ buheriro ji duaro painare to cahĩriro yʉhdoro yʉhʉ sehere cahĩno cahmana. To pʉcʉrore, to pocorore, to namonore, to pohnare, to bahanare, to pjacʉ cʉ̃hʉre to cahĩriro yʉhdoro yʉhʉ sehere cahĩno cahmana. à yoaeraro yʉ buheriro ji masierara. kmOTí pjare payʉ masa Jesu mehne wahaha. à jiro Jesu tinare majare ñʉ, õ sehe ni yahuha: &lEPotocã nii nija mʉhʉre. Ahrina yʉ pjiroca mʉhtarina yʉ chʉare ne mahanocã chʉsi”, niha pʉhtoro —ni yahuha Jesu. Jesu mehne wahachʉ mijo nina Yk+To ã nichʉ pʉhtoro tirore õ sehe ni dutiha: “Campopʉ wahaga. Tói bʉjʉa maharipʉ jiinare, daa maharicãpʉ jiina cʉ̃hʉre masare yʉ wʉhʉpʉ ta dutiga, ya wʉhʉ to noano wahpahto cjihto sehe. ,jQBaharo curero to cahamacʉno yahuha to pʉhtorore: “Pʉhtoro, mʉ dutiriro seheta yoahi. Yʉ ã yoapachʉta paina cʉ̃hʉ mʉ sʉahca”, niha to cahamacʉno. i{To ã nichʉ to cahamacʉno sehe tjua waha, to pʉhtoropʉre ti niri cjirire yahu pahñoha. To ã ni yahuchʉ to pʉhtoro tuaro susini, õ sehe niha to cahamacʉnore. “Macari macaa maharipʉ pjacʉoina ti ducua maharipʉ wahaga. à jicʉ pjacʉoinare, tini masierainare, capari ñʉerainare, cʉ̃ bʉhʉsehe dahporo dojori tiinare cjero na tahga tinare”, niha pʉhtoro. h!Pairo sehe õ sehe niha: “Yʉhʉ michapucacã wamomaca dʉhtehi. à jicʉ bose nʉmʉpʉ waha masieraja”, niha tiro to cahamacʉnore. igKPairo sehe õ sehe niha: “Wachʉare pʉa wamomaca pihtiinare michapucacãta nuchʉhi. à jicʉ wachʉare buhe cayo ñʉi wahai tai nija ti waja wahcãhtore. à yoai wahaeraja. Yʉhʉre basioerahca”, niha tiro cʉ̃hʉ. ifKTo cahamacʉno to ã ni yahupachʉta, to pjirocaina sehe “Waha masieraja”, niha tina. To pjiroca mʉhtariro õ sehe ni yahuha to cahamacʉnore: “Michapucacã yahpare nuchʉhi. à jicʉ tí yahpare ñʉi wahai tai nija. à yoacʉ waha masieraja. Ño payo curea yʉhʉre. Yʉhʉre basioerahca”, niha to pjiroca mʉhtariro sehe to cahamacʉnore. feETo pjirocari baharo bose nʉmʉ dachoi to cahamacʉnore to pjirocainare yahu dutiro warocaha. “Ma, jipihtiare bose nʉmʉ macaa cjihtire cahno tuhsʉhre. à jiro mʉsare pjirocahre”, ni yahu dutiha to cahamacʉnore. tdaTo ã nichʉ Jesu ahri quitire yahuha tirore: —Pjiri bose nʉmʉ dahreriro payʉ masare pjirocaha. [c/To ã nichʉ tʉhoro pairo chʉri mesa cahai dujiriro, Jesure õ sehe ni yahuha: —Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jiroi to chʉri mesa cahai dujiina tuaro wahcheina jiahca —niha tiro Jesure. &bEMʉ ã yoachʉ ñʉno Cohamacʉ mʉhʉre noano yoarohca. Tina sehe mʉhʉre ti wapamoare wapa masierara. à jiro noaina yariaina ti masa mʉjari pja jichʉ Cohamacʉ sehe noaare mʉ yoari wapa mʉhʉre noano yoarohca —niha Jesu wʉhʉ pʉrore. Pjiri bose nʉmʉ quitire yahuha Jesu a Mʉhʉ bose nʉmʉ dahrecʉ pjacʉoinare, tini masierainare, cʉ̃ bʉhʉsehe dahporo dojori tiinare, capari ñʉerainare pjirocaga. !`; à ni tuhsʉ Jesu wʉhʉ pʉrore õ sehe ni yahuha: —Mʉhʉ bose nʉmʉ dahrecʉ mʉ cahai jiinare, mʉ bahanare, mʉ coyeare, pache pʉare pjiecʉ tjiga. Mʉ tinare pjichʉ mʉhʉ cʉ̃hʉre tina cʉ̃hʉ pji cahmaahca tjoa. à pji cahmaa mʉhʉre ti wapamoare wapaahca. R_ Cʉ̃iro to basi “Pʉhtoro tjija”, ni tʉhoturiro cahamacʉno jirohca. Pairo “Cahamacʉno jija”, ni tʉhoturiro painare yʉhdʉrʉca duaerariro tiro sehe pʉhtoro jirohca —niha Jesu tinare. ^y à jina wʉhʉ pʉro mʉsare to pjirocachʉ, ñaa dujiai duji mʉhtaga. Mʉsa ã yoachʉ wʉhʉ pʉro mʉsare “Noaa dujia sehere dujina taga”, ninohca mʉsare tiro. Mʉsa ã wahachʉ paina to pjirocaina sehe mʉsare ño payoa mehne ñʉahca. 9]k To ã yoachʉ mʉsa noaa dujiai dujichʉ, “Ahrina cua pisainare mʉsa dujiare waga”, niboca wʉhʉ pʉro mʉsare. To ã nichʉ mʉsa sehe bʉo tina, ñaa dujiai dujiboca. &\E—Wamomaca dʉhteri bose nʉmʉi mʉsare to pjirocachʉ, noaa dujiare bese dujiena tjiga. Mʉsa yʉhdoro cua pisainare pjirocaboca ahri wʉhʉ pʉro. ,[QFariseo curua macariro ya wʉhʉi jiro tí wʉhʉ macariro to pjirocaina noaa dujiare ti besechʉ ñʉha Jesu. à ñʉ tuhsʉ õ sehe ni yahuha jipihtinare: wZgTo ã nipachʉta tina to sinituare yʉhti masieraha tjoa. Wamomaca dʉhteropʉ pjirocainare yahuha Jesu Yà yoa tuhsʉro, tinare õ sehe ni sinituha tjoa: —“¿Cʉ̃iro mʉsa mehne macariro to macʉno Sabado dachoi mari sori dachoi copapʉ to bora sãachʉ na wioerabocari?” mʉsa ã nina. “¿To wachʉ cʉ̃hʉre na wioerabocari?” mʉsa ã nina —niha Jesu. X!To ã ni sinitupachʉta tina yʉhtieraha. Ti yʉhtierachʉ ñʉno Jesu dohatirirore noariro wahachʉ yoa, “Wahaga”, niha tirore. WW'à jiro Jesu judio masare buheinare, fariseo curua macaina cʉ̃hʉre õ sehe ni sinituha: —¿Sabado dachore dohatirirore noariro wahachʉ yoa dutijari Cohamacʉ yare ti joari pũi? —ni sinituha Jesu. ^V5Ti ã ñʉroca õno watoi yachʉri wipiriro, ñʉchʉa wipiriro tiro cahapʉ sʉha. "U ?Pa dacho Sabado dacho jichʉ fariseo curua macaina pʉhtoa mehne macariro ya wʉhʉpʉ Jesu chʉro wahaha. Tí wʉhʉi jiina tiro dihtare ñʉroca õha. 5Tc #Mipʉre mʉsa jiro cohãri maca jirohca. Potocã niita nija mʉsare. Cohamacʉ mari pʉhtoro to tuaa mehne taihca yʉhʉ. Yʉ ã tachʉ ñʉna mʉsa yʉhʉre “Cohamacʉ tuaa mehne tariro noajaro”, ninahca. Yʉhʉre mʉsa tíre nihto pano pari turi yʉhʉre ñʉsi mʉsa —niha Jesu tinare.uSc "’Cue Jerusalẽ macaina. Mʉsa Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjirire wajã, mʉsa cahai to warocainare tãa mehne doca wajãre mʉsa. Mʉsa coyea panopʉ macaina cʉ̃hʉ ãta yoarina cjiri jiha. Caracacoro to pohnare to cjãpʉ dʉpʉri mehne to moha coãno seheta payʉ tahari mʉsare cahĩrucumahi. Mʉsare cahmamahi. Mʉsa sehe yʉhʉre ne cahmaerare. :Rm !à jicʉ michare waha, ñamichaca cʉ̃hʉre waha, ñamichaca bohrearo cʉ̃hʉre waha, Jerusalẽpʉ sʉihca. Cohamacʉ yare yahu mʉhtarirore yʉhʉre wajãahca masa. Cohamacʉ yare yahu mʉhtainare ti wajãchʉ Jerusalẽpʉ jiro cahmana tinare. à jicʉ yʉhʉ cʉ̃hʉre Jerusalẽpʉ jiro cahmana. ;Qo Ti ã nichʉ Jesu sehe õ sehe ni yʉhtiha: —Herode mahñoa payʉriro jira tiro. Õ sehe ni yahuga tirore: “Jesu watĩare cohã wioro nina. Tuhsʉ, dohatiinare noaina wahachʉ yoaro nina. Tíre michare, ñamichaca cʉ̃hʉre yoarohca. Ñamichaca bohrearo dahra batoarohca”, ni yahuga Herodere. >Pu Tí pjare mahainacã fariseo curua macaina Jesu cahapʉ sʉa, tirore õ sehe ni yahuha: —Herode mʉhʉre wajã duara. à jicʉ pa sehepʉ wahaga mʉhʉ —niha tina tirore. :Om Mipʉre wiho jiina jirina cjiri tí pjare pʉhtoa jiahca. à jia mipʉre pʉhtoa jirina cjiri tí pjare wiho jiina jiahca —niha Jesu. Jerusalẽ macainare tuaro cahĩha Jesu qN[ Tí pjare jipihtiro macaina pʉhtoro Cohamacʉ to noano sʉho jiropʉre sʉ, tiro mehne chʉ dujiahca. %MC à yoa Abrahã cjirore, Isaa cjirore, Jacobo cjirore, jipihtina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjirire Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jirore ti jichʉ ñʉna, mʉsa sehe sopacapʉ cohãrina jina tuaro tiinahca. à tiina jina, mʉsa tuaro cahyaro mehne piri bahca dihonahca. PL Mʉsa ã nichʉ tiro sehe õ sehe ni yʉhtirohca: “Mʉsare ne masieraja. Nohoi mʉsa tariro cʉ̃hʉre masieraja. Jipihtina mʉsa ñaa buhiri tiina yʉ cahai taena tjiga”, ninohca wʉhʉ pʉro. K To ã nichʉ mʉsa õ sehe ni yʉhtinahca: “Mʉhʉ mehne sã chʉ, sihnihi. Sã ya macai buhere mʉhʉ”, ninahca mʉsa. J Õ sehe yoarohca Cohamacʉ payʉ masare. Tiro wʉhʉ pʉro yoaro sehe jira. Wʉhʉ pʉro wahcã, sopacacãre biharohca. To ã yoachʉ sopacacãpʉ ducuna, sopa pahmare dotanahca. à dotana õ sehe ninahca: “Pʉhtoro, sopa pahmare pjõohga”, mʉsa nichʉ wʉhʉ pʉro sehe õ sehe ni yʉhtirohca. “Mʉsare ne masieraja yʉhʉ. Nohoi mʉsa tariro cʉ̃hʉre masieraja”, ni yʉhtirohca. AI{ —Payʉ masa Cohamacʉ cahapʉ waha duaa, sãa duamana. Mahari sopacacãre mʉsa sãa duachʉ mijo curera. Tó seheta Cohamacʉ cahapʉ mʉsa waha duachʉ mijo nina. Masa ã sãa duapahta sãa masierara. à jina mʉsa sehe mahari sopacacãre mʉsa tuaro sãa duaboro seheta Cohamacʉ sehere tuaro masiga. gHG To ã waharo watoi cʉ̃iro Jesure õ sehe ni sinituha: —Pʉhtoro, ¿mahainacã masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdorohcari Cohamacʉ? —ni sinituha tiro Jesure. To ã nichʉ Jesu piti dahre buhero õ sehe ni yahuha: vGe à yoa Jesu bʉjʉa macaripʉ, daa macaricãpʉ cʉ̃hʉre buhe wahcã, Jerusalẽpʉ sʉro taro niha. KF Pão bʉcʉaro yoaro sehe jira. Tíre numino cʉ̃ wajuru trigore co mehne noano tíre dahra morena pão bʉcʉahtore. To ã yoachʉ pão bʉcʉaro sehe trigore noano sahserʉcʉ sʉra. (To sahserʉcʉ sʉro seheta mʉano macarirore mari pʉhtorore payʉ masa masiahca) —niha Jesu. Mahari sopacacã quitire yahuha Jesu 1E[ à ni tuhsʉ, pari turi Jesu õ sehe ni piti dahre buheha: —¿Ne Cohamacʉ masa bui pʉhtoro to noano sʉho jia yaba baro yoaro sehe jijari, mʉsa tʉhotuchʉ? dDA Mostaza yapacã yoaro sehe jira. Tí yapacãre toari masʉno to wesei toaha. To toari baharo tí yapacã duha. à jia tʉ bʉcʉachʉ minichahca peri tʉ dʉpʉripʉ suhti suhaha. (Tó seheta mʉano macarirore mari pʉhtorore masiina mahainacã ti ji mʉhtapachʉta baharopʉ tina payʉ wahaahca) —niha Jesu. Pão bʉcʉaro quitire yahuha Jesu iCK à yoa Jesu quiti mehne piti dahre buheha masare: —¿Ne Cohamacʉ masa bui pʉhtoro to noano sʉho jia yaba baro yoaro sehe jijari, mʉsa tʉhotuchʉ? Ahri quiti mehne tíre pʉhtoro to sʉho jiare yahuihtja yʉhʉ. B To ã nichʉ tʉhoa, tina bʉoro wahaha. à jia paina sehe jipihtina Jesu yoarire ñʉa, wahcheha. Mostaza yapa quitire yahuha Jesu DA Mipʉ ahricorore Abrahã cjiro coyeacorore watĩno diez y ocho cʉhmari waro ticorore dohatichʉ yoahre. ¿Sabado dachoi ticorore noaricoro wahachʉ yoa dutierajari mʉsa? —niha Jesu. C@ To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Mʉsa ã mahñorucuina jira. Mʉsa wachʉre, burro cʉ̃hʉre cjʉana Sabado dachoi ti dʉhteri dare pjã, tinare na buha, sihni dutiboa. e?C Jesu ticorore Sabado dachoi to noaricoro yoachʉ ñʉno judio masa buheri wʉhʉ pʉhtoro sehe tiro mehne suaha. à suaro tiro masare õ sehe niha: —Seis dachori jira mari dahraa dachori. à jina mʉsa dohatiinare noaina wahachʉ yoa duana, tí dachorire tíre yoaga. Sabado dachore mari sori dachore tíre yoaena tjiga —niha wʉhʉ pʉhtoro. 0>Y To ã pisuri baharo ticorore to ña payochʉ dóihta ticoro noano poto ducuricoro wahaha. à waharo “Cohamacʉ tuariro, noariro jira”, ni ño payoha ticoro. ~=u To ã jichʉ ñʉno Jesu ticorore ñʉ, õ sehe ni pisuha: —Numino, mʉ dohatia pihtia wahahre —ni pisuha Jesu. (<I Tói watĩno to cohtotaricoro jiha. Watĩno sehe diez y ocho cʉhmari waro dohatichʉ yoaha ticorore. à jiro pari muti ducuricoro jiro, poto ducu masieraha. S; Tí pjare Sabado dachoi Jesu judio masa buheri wʉhʉi buhero niha. ^:5 Yʉ ã yoari baharo tʉ pa cʉhmai dicha tiboca. Tʉ dicha tierachʉ mʉhʉ cjã cohã dutiihca”, niha dahra cohtariro wese pʉrore —ni yahuha Jesu. Sabado dachoi Jesu dohatiricorore noaricoro wahachʉ yoaha ?9w To ã nichʉ tʉhoro dahra cohtariro õ sehe niha: “Pʉhtoro, ahdʉ cʉ̃ cʉhma waro ducusinijaro. Tʉ dahpotoi yʉhʉ sahaihtja. Tuhsʉ, wahiquiro tʉ mehne tí copare yaihtja. B8} Bocaeraro tiro wese dahrarirore yahuha. “Tʉhoga yʉhʉre. Tia cʉhma waro higueracʉ dichare macamaja. Dicha mariahna. Tʉ dicha mariachʉ tʉre cjã cohãnocahga. Tʉ yʉ wesei jichʉ padʉre yʉhʉ toa masieraja. Yʉ wesei jiri yahpa macaare wiho waro nana tʉ”, niha wese pʉro tirore dahra cohtarirore. &7E à ni tuhsʉ quiti mehne piti dahre yahuha tinare: —Wese pʉro to wesepʉ higueracʉre cjʉaha. à jiro tiro tʉ dichare macano wahamaha. Bocaeraha. n6U Jierara. Mʉsare niita nija. Mʉsa ñaa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtotaerana, Cohamacʉre macaerana, mʉsa cʉ̃hʉ yarianahca. à jina pichacapʉ wahanahca —niha Jesu tinare. Higueracʉ dicha mariedʉ quitire yahuha Jesu N5 à yoa sohõ jirina diez y ocho masa Siloé wama tiri wʉhʉ mʉari wʉhʉ ti bui bora pja wajã pahñoha. ¿Ã waha yariaa, paina Jerusalẽ macaina yʉhdoro ñaina jiri tina, mʉsa tʉhotuchʉ? =4s Jierara. Mʉsare niita nija. Mʉsa sehe “Noaina jija” ni, mʉsa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtotaerana, Cohamacʉre cahmaerana, mʉsa cʉ̃hʉ yariana pichacapʉ wahanahca. 3 Ti ã ni yahu tuhsʉchʉ Jesu õ sehe ni yahuha: —¿Galilea macaina Pilato to wajãrina cjirire dohse ni tʉhotujari mʉsa? ¿Ti ã yariachʉ paina Galilea macaina yʉhdoro ñaina ti jiri buhiri ã yoa dutiri Cohamacʉ tinare, mʉsa tʉhotuchʉ? y2 m Tí pjare mahainacã masa Jesure õ sehe ni yahua tiha: —Galilea macaina wahiquirore wajã jʉ̃ mʉo Cohamacʉre ti ño payoro watoi Pilato sehe tinare wajãha. To ã wajãchʉ wahiquiro di mehne masa di moreha —ni yahuha tina Jesure. 1 ;Mʉhʉre nii nija. Tópʉ jisiniihca mʉhʉ. Pʉ ti wapa dutirire mʉ wapa pahñoipʉ wijaaihca mʉhʉ —niha Jesu.J0  :Pairo mʉhʉre yahusãno waharo buhiri dahre dutiri wʉhʉpʉ waha dutiboca. Tópʉ wahana “Pari turi mʉhʉre ã yoasi”, nicʉ cahma pjãga. Mʉ ã cahma pjãerachʉ tiro buhiri dahre dutiriro cahapʉ naaboca mʉhʉre. Tuhsʉ, buhiri dahre dutiriro sehe mʉhʉre surarare to wachʉ, mʉhʉre surara peresu yoaahca. p/Y 9à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha: —¿Mʉhʉ quihõno mʉ yoahtire masierajari mʉhʉ mipʉ? Y.+ 8Mʉsa mahñoperucuina jira. Mʉsa ahri yahpare mʉano cʉ̃hʉre ñʉna, noari dacho cjihtore, ñari dacho cjihto cʉ̃hʉre masina mʉsa. ¿Ã jina mipʉ macaa dachorire masipanahta dohseana ahri yahpa macaina mipʉre mʉsa dohse wahahtore masierajari mʉsa? —niha Jesu. Mʉsare ñʉ tuhtiriro mehne mʉsa cahmacherire cahma pjãga -y 7à yoa surpʉ wihnono tachʉ “Siri dacho jirohca”, nina mʉsa ahri yahpai jiina. Mʉsa ã niri baharo dacho sira. ),K 6à yoa Jesu masare õ sehe ni yahuha tjoa: —Ahrie sehepʉ coro siterire ñʉna, dóihta “Coro tarohca”, nina mʉsa. Mʉsa ã niri baharo coro tara. + 5To pʉcʉro to macʉnore ñʉ tuhtirohca yʉ yairo to jiri buhiri. Tuhsʉ, pairo macʉno cʉ̃hʉ to pʉcʉrore ñʉ tuhtirohca to pʉcʉro yʉ yairo to jiri buhiri. à yoa to pocoro to maconore ñʉ tuhtirohca yʉ yacoro to jiri buhiri. Tuhsʉ, pacoro macono cʉ̃hʉ to pocorore ñʉ tuhtirohca to pocoro yʉ yacoro to jiri buhiri. à yoa to marechono to macʉ namonore ñʉ tuhtirohca yʉ yacoro to jiri buhiri. Tuhsʉ, pacoro macʉ namono cʉ̃hʉ to marechonore ñʉ tuhtirohca yʉ yacoro to jiri buhiri. Ãta waharohca, yʉ buheare ti tʉhochʉ —niha Jesu. Noari dacho cjihtore, ñari dacho cjihtore masa ti masiare yahuha Jesu *% 4Mipʉre cʉ̃ wʉhʉ macaina cinco masa yʉ buheare tʉhoa, pʉa curua ti basi cahma tju waahca. Cʉ̃ curua tiaro, pa curua pʉaro jiahca. Y)+ 3¿Dohse ni tʉhotujari mʉsa yʉhʉre? “Tiro masare to buheri baharo paina tinare ñʉ tuhtisi”, ¿ni tʉhotujari mʉsa yʉhʉre? à jierara. Masare yʉ buheri baharo cãina yʉ yare tʉhoahca. Paina sehe tinare ñʉ tuhtiahca. Cʉ̃no potori waro jisi masa. Mʉsare nii nija. Masa yʉ buheare tʉhoa, pʉa curua cahma tju waahca. g(G 2Yʉhʉ ñano yʉhdʉihca. Yʉ ã ñano yʉhdʉhtire cohtacʉ, ñano yajeripohna tija yʉhʉ. ~'u 1à ni tuhsʉ Jesu tinare õ sehe ni yahuha tjoa: —Pichaca to jʉ̃wero seheta yʉhʉ ahri yahpapʉre Cohamacʉ tirore cahmaerainare to buhiri dahrehtore tinare masichʉ yoai tai nii. Mipʉ pinihta tíre ti masichʉ tuaro cahmaja yʉhʉ. J&  0Pairo sehe dahra cohtariro to pʉhtoro cahmaare masierariro jiro to noano yoaerachʉ ñʉno to pʉhtoro sehe pjiroca dero tirore tjananohca. Cohamacʉ to cahmaare masichʉ yoara masare. à jiro masirirore yʉhtiro cahmana. Tuhsʉ, noano masirirore noano yʉhtiro cahmana —niha Jesu. Jesu masare cahma tju wachʉ yoara 8%i /’à yoa dahra cohtariro to pʉhtoro cahmaare masiriro jiparota tíre to yoaerachʉ, tiro to noano dahraerachʉ to pʉhtoro sehe tirore yuta da mehne tuaro tjananohca. 2$] .To ã yoari baharo wacũenoca to pʉhtoro wihirohca. à wihiro tirore ñano buhiri dahrerohca. à jiro Cohamacʉre yʉhdʉrʉcainare to cohãriropʉ tirore cohãnohca. 9#k -To ã cũpachʉta dahra cohtariro “Yʉ pʉhtoro yoari pja bajuerara”, niboca. à nino paina dahra cohtainare mʉare, numia cʉ̃hʉre cjãpe, payʉ chʉ, sihni, cahaboca. q"[ ,Potocã niita nija mʉsare. To ã yoachʉ to pʉhtoro jipihtia to yare ñʉ wihboriro cũnohca tirore. !  +Baharo pʉhtoro to wihichʉ dahra cohtariro sehe to pʉhtoro to dutiriro seheta yoa pahñoriro jiro, tiro wahcheriro jirohca. J   *To ã nichʉ Jesu to tʉhotua mehne õ sehe ni piti dahre buheha tinare: —Dahra cohtariro to pʉhtorore ño payoriro tʉho masiriro õ seheta jira. Pʉhtoro tinino waharo, dahra cohtarirore to wʉhʉre cũna. To cũriro sehe dutiriro jirohca. à jiro tiro chʉri pja jichʉ paina dahra cohtainare chʉare witira. 3 )To ã nichʉ Pedro sehe õ sehe ni sinituha Jesure: —¿Ahri quitire yahucʉ sãre nii nijari? ¿O jipihtinare ã nii nijari? —niha Pedro. xi (à jina mʉsa cʉ̃hʉ cohtaga. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro wacũenoca taihca. à jina yʉ yare ã yoarucuina jina cohtaga mʉsa —niha Jesu tinare. Dahra cohtariro to pʉhtorore ño payorirore, ño payoerariro cʉ̃hʉre yahuha M 'Ahrire wacũga mʉsa. Yacariro wʉhʉpʉ to wihihto pano tí wʉhʉ pʉro masierara. Wʉhʉ pʉro yacariro to wihihtore masino, tiro yacarirore sãa dutieraboa. à jiro wacũenoca tara yacariro. &E &Tiro to wihihti pja ñami dacho macapʉ, o bohrearopʉ to jipachʉta dahra cohtaina sehe to wihihti pjare tirore noano cohtaina jia, wahcheina jiahca tina. xi %Dahra cohtaina ti pʉhtoro to wihichʉ to cahmano seheta yoarucuina jia, wahcheina jiahca. Ti ã yoachʉ ñʉno pʉhtoro sehe dahra cohtariro yoaro sehe cohtotarohca. à yoaro dahra cohtainare duji dutiro, tiro ti chʉare duhu payorohca. ! #à ni tuhsʉ tinare õ sehe ni yahu namoha: —Mʉsa yare cahnoyu tuhsʉina yoaro sehe yʉ yare ã yoarucuina jina cohtaga yʉhʉre. Dahra cohtaina ti pʉhtoro wamomaca dʉhteri bose nʉmʉpʉ to wahachʉ to tjua tahtore tina cohtara. Tina ti ã cohtariro seheta yʉ tjua tahtore cohtaga mʉsa cʉ̃hʉ. Pʉhtoro to wʉhʉpʉ wihi, sopacare to dotachʉ tʉhoa tina dóihta pjõo sõhna tirore.  $ "Mʉanopʉ mʉsa ya jichʉ mʉano macaa dihtare tʉhotunahca mʉsa —niha Jesu. Jesu to tjua tahtore cohta dutiha to yainare - !à jina mʉsa yare dua pahñoga. Tíre duanoca tí niñerure na, pjacʉoinare waga. Tó sehe mʉsa yoachʉ mʉano macaa mʉsa wapataa ne pihtisi. Mʉanopʉ mʉsa ya jia ne pihtierara. Tópʉre mʉsa yare na masierara yacariro. à yoa machʉ cʉ̃hʉ tíre tʉa masierara. O à ni tuhsʉ, tinare õ sehe ni yahu namoha: —Yʉ cahĩina, mahainacã jipanahta, cuiena tjiga mʉsa. Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro to noano sʉho jiropʉre tiro mehne mʉsa jichʉ cahmana tiro. ve Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro to jihto cjihtore cahma mʉhtaga. Jipihtia paye baro yʉhdoro tirore cahmaga mʉsa. Mʉsa ã yoari baharo Cohamacʉ sehe mʉsa cahmaa dʉhsachʉ warohca —ni yahu namoha Jesu. Mʉanopʉ mari payʉ cjʉa masija B} Cohamacʉre cahmaeraina sehe ahri yahpa macaina sehe tíre ã macarucua nina. Mari Pʉcʉ mʉano macariro jipihtia mʉsa cahmaare masina. To ã masichʉ pjíro cahya tʉhotuena tjiga. S à jina mʉsa chʉhtire, mʉsa sihnihtire pjíro cahya tʉhotuena tjiga.   Cohorire noaa cohori yoara Cohamacʉ sehe. To ã yoapachʉta cohori sehe mahaa dachoricã jirucuma ñai boraa wahara. Mahanocã ji, pa dachoi pichacapʉ jʉ̃a wahara. Ti ã jipachʉta cohorire noaa cohori jichʉ yoara Cohamacʉ. à jiro Cohamacʉ cohorire to noaa cohori to yoariro yʉhdoro mʉsa cʉ̃hʉre noano yoarohca. Suhtire warohca. Mahanocã Cohamacʉre wacũ tuara mʉsa.  ’Macaroca macaa cohorire tʉhotuga. Tí cohori ti basi suhtire yoaerara. à yoaerapahta noaa suhti tiina yoaro sehe noaa bajura tí cohori. Salomo cjiro noaa suhtire sãariro to jipachʉta tí cohori sehe tiro yʉhdoro noabiaa cohori waro jira. 7 ¿Ã yoa pjíro mʉsa tʉhotua ti yaba cjihti jierapachʉta dohse yoana mʉsa chʉhtire, mʉsa sihnihtire, mʉsa sãahtire pjíro cahya tʉhotujari? ! Pjíro mʉsa tʉhotua mehne cʉ̃ hora waro mʉsare cati namochʉ yoa masierara mʉsa. à jiro mʉsa pjíro tʉhotua yaba cjihti jierara. w Minichahca perire Cohamacʉ to ñʉ wihboare masiga. Tina weseri maeraina jira. à jia chʉare ti wihboa wʉhʉse tinare mariahna. Ti ã jiina jichʉ ñʉno tinare Cohamacʉ ti chʉhtire wara. Minichahca yʉhdoro mʉsa sehere cahĩna Cohamacʉ.   Cohamacʉ mʉsare bajuamehneno, chʉhtina cjihti dihtare yoaeraha mʉsare. Tuhsʉ, suhti sãahtina cjihti dihtare yoaeraha tiro mʉsare. $ A à yoa Jesu to buheinare õ sehe ni yahuha: —Ahrire mʉsare nii nija: Mʉsa chʉhti cjihtire, mʉsa suhti sãahtire pjíro cahya tʉhotuena tjiga. I   Tíre nino, masare õ sehe ni yahuha Jesu: —Ãta wahaahca pache pʉa Cohamacʉre wacũeraina. Payʉ pachere, niñerure to ya cjihti dihtare wihboriro, Cohamacʉre wacũeraro tiro pjacʉoriro jirohca, Cohamacʉ to ñʉchʉ. à jiro Cohamacʉ tirore ñʉ jicoaerara —niha Jesu. Cohamacʉ to pohnare ñʉ wihbora k O To ã ni tʉhotuchʉ Cohamacʉ tirore õ sehe ni yahuha: “Mʉhʉ ne tʉho masierariro jira. Micha ñamiihta mʉhʉ yariaihca. Mʉ ã wahachʉ mʉ ya mʉ cahĩri butia wahaahca”, niha Cohamacʉ tirore —niha Jesu masare. H   Yʉ ã yoari baharo, õ sehe ni tʉhotuihtja yʉ basi: ‘Yʉhʉ jiape cjʉariro jija. Noano soihtja. à jicʉ chʉ, sihni, wahcheihtja’, ni tʉhotuihtja yʉ basi”, ni tʉhotumaha tiro. B} Mipʉre õ sehe yoaihtja: Mipʉ yʉ wihboa wʉhʉsere cohãnoca, mʉna wʉhʉse cjiri yʉhdoro wahma wʉhʉse yoaihtja. Tí wʉhʉsei yʉ toaa dichare, jipihtiare yʉ yare wihboihtja. a; à jiro tiro to basi õ sehe ni tʉhotumaha: “Dicha wihboa wʉhʉse ne mʉ sʉerara. / à ni tuhsʉ Jesu quiti mehne õ sehe ni yahuha tinare: —Pache pʉro noari yahpare cjʉaha. à jia tí yahpapʉ to toaa noano dicha tiha. I  à ni tuhsʉ Jesu jipihtinare õ sehe ni yahuha: —Noano yoaga mʉsa. Pachere, paye baro cʉ̃hʉre cahĩena tjiga. Payʉ cjʉapanahta tí mehneta wahche tuhsʉeraja mari —niha Jesu. yk To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Ne tí barore tju waboricʉ jieraja yʉhʉ —niha Jesu tirore. a; à yoa masa mehne macariro Jesure õ sehe ni yahuha: —Buheriro, sã pʉcʉ to yariari baharo to ya cjiri sãre tjuara. à jicʉ yʉ wahmine tíre yʉhʉ cʉ̃hʉre quihõno tju wa dutiga —niha tiro Jesure. uc Tí pjaihta Espíritu Santo mʉsa yahuhti cjihtire yahurohca —niha Jesu. Pache pʉro quitire yahuha Jesu @y ’Mari judio masa buheri wʉhʉpʉ pʉhtoa cahai paina mʉsare na sãa yahusãahca. Ti ã yahusãchʉ mʉsa ni dʉcatahti cjihtire “Cue, masieraboca”, ni tʉhotuena tjiga. J  ’Cʉ̃iro yʉhʉre ñano to ni durucuchʉ tí ñaa buhirire Cohamacʉ bo masina. à boparota cʉ̃iro Espíritu Santo sehere to ñano ni durucuchʉ tí ñaa buhirire ne Cohamacʉ bosi.  Cʉ̃iro “Jesu yairo jija”, masare nierariro sehere yʉhʉ “Tiro yʉ yairo jierara”, ni yahuihtja Cohamacʉ yaina anjoare. i~K à yoa Jesu õ sehe ni yahu namoha: —Mʉsare niita nija. Cʉ̃iro “Jesu yairo jija”, masare to nichʉ ñʉcʉ, yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro “Tiro yʉ yairo jira”, ni yahuihtja Cohamacʉ yaina anjoare. Z}- à yoa mʉsa pjoarire ne cʉ̃ pjoa da dʉhsaro marieno masi pahñona Cohamacʉ. Tó seheta mʉsa jia tia cʉ̃hʉre masi pahñona Cohamacʉ. à masino mʉsare ñʉ wihborucura. Siripiare to cahĩno yʉhdoro mʉsa sehere cahĩna Cohamacʉ. à jina tirore ño payona cuiena tjiga mʉsa —niha Jesu. Jesu yaina mʉsa jiare yahuga masare l|Q ’Cinco siripia wapa mariahna. Ti ã wapa mariapachʉta cʉ̃irocãre Cohamacʉ ne boerara. _{7 Mipʉre mʉsa cuihtirore mʉsa ño payohtirore yahuihtja. Cohamacʉ sehere cui, ño payoga. Tiro mʉsa yariari baharo pichacapʉ cohã masina mʉsare. à tjira. Potocã nii nija. Cohamacʉ sehere cui, ño payoga. `z9 à ni tuhsʉ Jesu õ sehe ni yahu namoha tinare: —Potocã niita nija mʉsare. Masa wajãina wajã tuhsʉ pari turi ti wajãrina cjirire ñano yoa namo masierara. à jina mʉsare wajã duainare cuiena tjiga. s~~.}p|*{zyxw.v uFterqpotnn#ml;kj4h_geddO`NNMxLKJIHH"GG6FEDDCBB^AA@`?>c=<;:99[8766?43200..-,,h+|*)o((D'y&%%4$3#b".!| /Z;p@B ` % \$1—Sí macapʉ burrocãre nana wahaga. Tópʉ sʉna, burrocãre ti dʉhte daporirocãre boca sʉnahca. Tiro ne cʉ̃iro ti pisamahnoerarirocã jica. Tirocãre bocana, yuta dare pjã, na tabasaga yʉhʉre. #9à yoa tina Jerusalẽpʉ ti sʉhto panocã tʉ̃cʉ Olivo wama tidʉ dʉhtʉ cahai jiri maca Betfagé wama tiri maca cahai, ã jichʉ Betania wama tiri maca cahai sʉ mʉhtaha. Tí macari pʉa maca cahai Jesu sʉro, to buheina pʉarore warocaro taro, õ sehe ni yahu quihõha: A"}à ni tuhsʉ Jesu paina pano Jerusalẽpʉ wahaha. a!;Mipʉ pinihta yʉhʉre ñʉ tuhtiinare yʉhʉre ti pʉhtoro ji dutierainare yʉ cahai na tahga. à yoana yʉ ñʉrocaroi wajãga tinare”, niha pʉhtoro dahra cohtainare —ni buheha Jesu. Jerusalẽpʉ sʉha Jesu - STi ã nichʉ pʉhtoro õ sehe ni yʉhtiha: “Mʉsare niita nija. Jipihtina cjʉainare wa namoihtja. Cjʉaerariro sehere mahanocã to cjʉapachʉta tíre maihtja. {To ã nichʉ tina sehe õ sehe ni yahuha tirore: “Pʉhtoro, diez tʉri cjʉariro payʉ cjʉa tuhsʉra”, niha tina. à ni tuhsʉ tiro cahai ducuinare dutiha: “Niñeru tʉre maga tirore. Diez tʉrire cjʉarirore waga”, niha pʉhtoro. ucYʉ ã jiriro jichʉ ñʉpacʉta ya tʉre niñeru wihbori wʉhʉpʉ cũerare mʉhʉ. Tíre ti wasori wapa wapata namoboa mʉhʉ. ¿Dohseacʉ ã yoaerari mʉhʉ? Tíre mʉ yoachʉ tju wihicʉ wapata namoboa yʉhʉ”, niha ti pʉhtoro. “Mʉhʉ ã nicʉ ñano yoariro jira mʉhʉ. Yʉhʉre mʉ ã niri buhiri mʉhʉre buhiri dahreihtja yʉhʉ. Yʉhʉ mʉhʉre tuaro dahra dutiriro yʉ jichʉ masina mʉhʉ. Paina yare yʉ nachʉ toaerariro jipai dichare nariro yʉ jichʉ masina mʉhʉ. 1[Mʉhʉ tuaro dahra dutiriro jira. Paina yare mana mʉhʉ. Tuhsʉ, tuaro dahra dutiriro jicʉ dahraerariro jipacʉta mʉhʉ paina ya dahrari wapare nana. à yoa toaerariro jipaihta dichare nariro jira mʉhʉ. à jicʉ mʉhʉre cui nihi”, niha to pʉhtorore “Wapataerahi yʉhʉ”, ni yahuro. !;To ã niri baharo pairo dahra cohtariro wihi, õ sehe ni yahuha: “Pʉhtoro, mʉ niñeru tʉ õi jira. Suhtiro cahsaro mehne coma, tí tʉre wihbohi. \1“Cinco macari macaina pʉhtoro cjihto wahaihca mʉhʉ”, niha pʉhtoro tirore. @yTo baharo wihiriro tiro mehne macariro õ sehe niha: “Pʉhtoro, mʉ niñeru tʉ, yʉhʉre mʉ wari tʉ mehne cinco tʉri wapata namohi yʉhʉ cʉ̃hʉ”, ni yahuha to pʉhtorore. mS“Noano yoari jire mʉhʉ. Mʉhʉ noariro dahra cohtariro jira. Mʉhʉ mahanocã mehne yʉ dutiriro seheta yoa pahñoriro jicʉ mipʉ diez macari macaina ti pʉhtoro cjihto wahaihca mʉhʉ”, niha pʉhtoro dahra cohtarirore. ?wTo pjirocari baharo, wihi mʉhtariro tirore yahuha: “Pʉhtoro mʉ niñeru tʉ, yʉhʉre mʉ wari tʉ mehne diez tʉri wapata namohi yʉhʉ”, niha dahra cohtariro to pʉhtorore. ^5à ti cahmaerapachʉta baharo ti pʉhtoro sãaha tiro. à pʉhtoro sãa tuhsʉro tiro to wʉhʉpʉ tjua taha. à tju wihiro tiro dahra cohtainare to niñeru mehne ti wapata namoare masino taro, tinare pjirocaha. zmPʉhtoro sãahtiro to jipachʉta to ya maca macainata tirore cahmaeraha. à cahmaeraa, ti warocahtinare tirore pʉhtoro sõhtirore yahu dutia warocaha. “Ahriro sã pʉhtoro jichʉ cahmaeraja sã”, niha tina ti yahu duti warocaina sehe. >u Wahmanore to wahahto pano pʉhtoro diez dahra cohtainare pjirocaha. à pjirocaro, tiro tinare cãinare típe tʉri niñeru tʉri wapa bʉjʉa tʉri uru tʉrire waha. Wa tuhsʉ, õ sehe ni yahuha tinare: “Yʉhʉ yʉ mariachʉ ahri niñeru mehne mʉsa wapata namohtire macaga”, niha tiro dahra cohtainare. b= Ti ã ni tʉhotuchʉ Jesu õ sehe ni yahuha tinare: —Cʉ̃iro pʉhtoro sãahtiro to ya yahpa macaina bui pʉhtoro jihtiro yoaropʉ waharo taro niha. Tópʉre to sʉchʉ ñʉno ti bui pʉhtoro tirore pʉhtoro sõno taro niha. Pʉhtoro sãahtiro ya maca macaina bui pʉhtoro sõno taro niha tirore. Baharo to ya wʉhʉpʉ tju wihiro taro niha. zm à yoa tirore tʉhoinare Jesu paye quiti mehne piti dahre yahuha. Mahanocã dʉhsaha Jerusalẽpʉ to sʉhto. à jia tirore tʉhoina õ sehe ni tʉhotuha: “Pʉhtoro Cohamacʉ mipʉre sʉho ji dʉcaro taro nina”, ni tʉhotuha tina. B} Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro pichacapʉ wahaborinare macai tai nii. Tópʉ wahaborinare noano yʉhdoi tai nii —niha Jesu Zaqueore. Niñeru tʉri uru tʉri quitire yahuha Jesu P To ã nichʉ Jesu sehe õ sehe ni yahuha tirore: —Michare mʉhʉre mʉ wʉhʉi jiina cʉ̃hʉre pichacapʉ wahaborinare Cohamacʉ yʉhdo tuhsʉra. Mʉhʉ cʉ̃hʉ Abrahã cjiro coyeiro jira. 5cZaqueo sehe piti boca tuhsʉ tói ducu, Jesure õ sehe ni yahuha: —Pʉhtoro tʉhoga yʉhʉre. Jipihtia yʉ yare dacho macai pjacʉoinare waihtja. à jicʉ yʉhʉ pairore cien niñeru tʉrire mahño mariro jicʉ, cuatro cientos niñeru tʉrire wapa bui payoihtja tirore —niha Zaqueo Jesure. 3 _To ã ni piti bocachʉ ñʉa, jipihtina masa ti basi õ sehe ni durucuha: —Ahriro Jesu ñaare yoariro ya wʉhʉpʉ tinino waha duara —ni durucuha jipihtina ti basi. s _To ã nichʉ Zaqueo sehe soaro mehne duji ta, tuaro wahchea mehne to wʉhʉpʉ pji wahcãha Jesure. S To ã cohta pisaro watoi Jesu sehe tʉ dahpotoi sʉrʉca, Zaqueore ñʉroca mʉo, tirore õ sehe niha: —Zaqueo mipʉre mʉ wʉhʉi tjuasiniihtja yʉhʉ. à jicʉ cjero duji taga —niha Jesu tirore. G à jiro tiro masare mʉroca yʉhdʉa waha, sicómoro wama tidʉ yucʉcʉpʉ mʉjaha Jesure ñʉno taro. Baharo curero tʉ cahai Jesu yʉhdʉaro taro niha. à jiro Zaqueo tʉi cohtaro niha. / Wà jiro tiro Jesure “¿Diro baro jicari?” ni ñʉ masino taro Jesure ñʉ duamaha. à to ñʉ duapachʉta yahparirocã to jichʉ masa payʉ tirocãre dʉcataha. b=Pache pʉro Zaqueo wama tiriro pʉhtoa ya cjihtire wapa na cohtaina pʉhtoro tói jiha. M à yoa Jesu Jericópʉ sʉ, tí macapʉ yʉhdʉ wahcãno taro niha. +To ã nichʉta capari ñʉerariro ñʉa wahaha. à noariro waharo, tiro Jesu mehne waha, “Cohamacʉ tuariro jira”, niha tiro. à jia masa payʉ capari ñʉerariro to ñʉchʉ ñʉa “Cohamacʉ noariro, tuariro jira”, niha tina cʉ̃hʉ.\1*—Ñʉga. Yʉhʉre wacũ tuacʉ, noariro wahara mʉhʉ —niha Jesu tirore. +)—¿Dohse yʉ yoachʉ cahmajari mʉhʉ? —niha Jesu tirore. —Yʉ pʉhtoro, yʉhʉre ñʉchʉ yoaga —ni yʉhtiha capari ñʉerariro. yk(To ã ni sañurucuchʉ tʉhoro, Jesu sehe tjuarʉcʉ sʉ, “Pjirocaga tirore”, niha. To ã nichʉ tina sehe capari ñʉerarirore pji wahcãha. Ti ã pji wahcãchʉ tiro Jesu cahapʉ to sʉchʉ Jesu sehe tirore õ sehe ni sinituha: 'To ã nichʉ to pano waha mʉhtaina sehe, “Dihta mariahga”, ni tuhtiha tirore. Ti ã ni tuhtipachʉta tó pano to sañurucuriro yʉhdo curero sañurucu namoha tjoa: —Davi cjiro panamino masare yʉhdohtiro, yʉhʉre pja ñʉga —ni sañurucuha tiro. %C&Ti ã ni yahuchʉ tʉhoro tiro õ sehe ni sañurucuha: —Jesu, Davi cjiro panamino masare yʉhdohtiro, yʉhʉre pja ñʉga —ni sañurucuha Jesure. N%—Jesu Nazare macariro waharo nina —ni yahuha paina tirore. $à jiro masa payʉ to cahai ti yʉhdʉachʉ tʉhoro tiro sinituha tinare: —¿Dohse yoaa payʉ masa yʉhdʉjari? —ni sinituha tiro. ~##à yoa Jesu cʉ̃hʉ Jericó wama tiri maca cahacãpʉ sʉha. Tói capari ñʉerariro maha dʉhtʉ cahai duji, niñerure sinino niha. .}U"To ã nichʉ to buheina to yahuare noano tʉho ñahaeraha. Cohamacʉ tíre tinare noano tʉho ñahachʉ yoaerasiniha. Capari ñʉerarirore ñʉchʉ yoaha Jesu |'!Tuhsʉ, yuta dari mehne tjana tuhsʉ wajãahca yʉhʉre. Ti ã wajãri baharo tia dacho wahaboroi masa wijaaihca yʉhʉ —niha Jesu tinare. .{U Tópʉ masa yʉhʉre ñahaa, judio masa jieraina sehere waahca yʉhʉre. Yʉhʉre ti wari baharo tina yʉhʉre bʉjʉpe, ñano ni, yʉhʉre chahcho puti sihõahca. 0zYà yoa Jesu doce to buheinare ti sahsero naaha. à naano tinare õ sehe ni yahuha: —Tʉhoga yʉhʉre. Mipʉre mari Jerusalẽpʉ wahana nija. Tópʉ yʉhʉre masʉnore Cohamacʉ warocarirore Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri panopʉ ti yahuriro cjiro seheta paina ã yoaahca yʉhʉre. MyMʉsa cũriro yʉhdoro wapatanahca. à jina mʉsa yariari baharo jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucunahca mʉsa —niha Jesu tinare. Pari turi Jesu to yariahtore, to masa wijaahtore yahuha }xsTo ã nichʉ Jesu õ sehe niha: —Potocã mʉsare niita nija. Mʉsa Cohamacʉ yare yoana tana mʉsa wʉhʉsere, mʉsa namosãnumiare, mʉsa bahanare, mʉsa pʉcʉsʉmare, mʉsa pohnare cũnocarina jina, pjíro wapatanahca mʉsa mipʉre. w)To ã nichʉ Pedro tirore õ sehe niha: —Tʉhosiniga. Sã sehe jipihtia sã yare cũnocaa tii mʉhʉ mehne wahana —niha tiro Jesure. sv_Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Masa ti basi ti mʉ sʉro yʉhdʉ masierara. Wiho mejeta Cohamacʉ sehe masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdo masina. Tiro jipihtiare noano yoa masi pahñoriro jira —niha Jesu tinare. .uUTo ã nichʉ tirore tʉhoina õ sehe niha: —Cue, mʉ nino seheta potocã jichʉ, ne cʉ̃iro masʉno Cohamacʉ cahapʉ waha masieraboca —niha tina Jesure. GtCamello sehe awicã copacãre to sãa nuhri wijaa duachʉ basioerara. To ã jiro yʉhdoro pache pʉro pʉhtoro Cohamacʉ noano to sʉho jiropʉre to waha duachʉ nu mijobiara —niha Jesu. s7To ã cahyachʉ ñʉno Jesu õ sehe ni yahuha painare: —Pache pʉa Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jiropʉre ti wahachʉ basioera curera. rTo ã nichʉ tʉhoro tiro sehe payʉ pache cjʉariro jiro tíre pjacʉoinare wa duaeraro, tuaro cahya, wahaa wahaha. hqITo ã nichʉ tʉhoro, Jesu tirore õ sehe ni yahuha: —Mahanocã dʉhsara mʉhʉre mʉ yoa pahñohto. Jipihtiare mʉ yare duai wahaga. à yoacʉ jipihtia mʉ wapatari niñerure pjacʉoinare waga. Mʉ ã yoachʉ pjíro mʉ wapataa mʉanopʉ, Cohamacʉ cahapʉ jiyuahca. Mʉ ã yoari baharo yʉhʉ mehne macariro cjihto taga —niha Jesu tirore. p3To ã nichʉ tiro Jesure õ sehe ni yʉhtiha: —Tíre jipihtiare yʉ wahma wahmʉa tariro jiipʉta yʉhdʉrʉcaera tihi yʉhʉ —niha tiro. hoIAhri Cohamacʉ dutiare masina mʉhʉ. “Numia mehne ñano yoaecʉ tjiga. Masare wajãecʉ tjiga. Yacaecʉ tjiga. Mahñoa mehne pairore yahusãecʉ tjiga. Mʉ pʉcʉsʉmare ño payoga”, ni dutira Cohamacʉ —niha Jesu. n To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —¿“Noariro”, ni pisujari mʉhʉ yʉhʉre? Noariro sehe Cohamacʉ dihta jira. SmTo ã niri baharo judio masa pʉhtoa mehne macariro Jesure õ sehe ni sinitu ñʉha: —¿Ne noariro, buheriro, jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ji duacʉ, dohse yoaihcari yʉhʉ? —niha tiro. lPotocã niita nija mʉsare. Ahrinacã Cohamacʉ ti pʉhtoro cjihtore cahmana. Ti yoaro seheta mʉsa cʉ̃hʉ Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro cjihtore cahmaerana, pʉhtoro Cohamacʉ to noano sʉho jihtina ne jisi mʉsa —niha Jesu. Pache pʉro Jesure sinitu ñʉha MkTi ã tuhtichʉ ñʉno Jesu wihãinacãre pjirocaha to cahapʉ. Pjiroca tuhsʉ õ sehe niha tiro to buheinare: —Macanacã yʉ cahapʉ tajaro. “To cahai wahaena tjiga”, niena tjiga tinacãre. Tinacã Cohamacʉre ti pʉhtoro tʉhotura. Pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiina ahrinacã yoaro sehe tʉhotuina baro dihta jira. 'jGà yoa masa ti pohnare wihãinacãre Jesure ña payo dutia ta, to cahapʉ na wihimaha. Ti ã yoachʉ ñʉa Jesu buheina tinacãre na wihiinare tuhtiha. miSMʉsare niita nija. Ahriro wapa na cohtariro sehe Cohamacʉ to ñʉchʉ buhiri marieriro to ya wʉhʉpʉ tjuaa wahaha. Wiho mejeta pairo fariseo curua macarirore “Mʉ ñaa buhirire cohãhi”, nieraha Cohamacʉ. “Yʉhʉ noariro waro jija”, ni tʉhoturirore Cohamacʉ bʉoro dahrerohca. Wiho mejeta “Yʉhʉ ñaare yoariro jija. à jicʉ tíre tuaro cahyaja” nirirore Cohamacʉ wahchechʉ yoarohca tiro sehere —niha Jesu. Macanacã ya cjihtire Cohamacʉre sini payoha Jesu h1 à yoa wapa na cohtariro sehe yoa cureropʉ muhri yo dʉcʉ sʉ, mʉanopʉre ñʉ mʉoeraha. à ñʉ mʉoeraro, to pẽbuhui cjãroca õ, õ sehe ni siniha Cohamacʉre: “Cohamacʉ, yʉhʉ ñaare yoariro jija. à jicʉ mʉhʉ pja ñʉga yʉhʉre”, niha tiro Cohamacʉre. egC Yʉhʉ somanaripe pʉa dachore ne chʉeraja, mʉ yare yoacʉ tacʉ. Tuhsʉ jipihtia dohse jiape yʉ wapataa cʉ̃hʉre mahano (diezmo) wa mʉjaja yʉhʉ mʉhʉre ño payocʉ”, niha fariseo curua macariro Cohamacʉre. hfI à yoa fariseo curua macariro sehe wahcãrʉcʉ sʉ, õ sehe ni yahuha Cohamacʉre: “Cohamacʉ, yʉhʉ paina yare mahñopea mehne nariro, ñano yoariro, paina namosãnumia mehne wʉana tiriro ne jieraja. Paina yoaro sehe ñariro jieraja. Ahriro wapa na cohtariro yoaro sehe ñariro ne jieraja yʉhʉ. à jicʉ mʉhʉre ‘Noana’, nija Cohamacʉ. e9 —Cohamacʉ ya wʉhʉpʉ pʉaro mʉa Cohamacʉre sinia wahaha. Cʉ̃iro fariseo curua macariro jiha. Pairo pʉhtoa yare wapa na cohtariro jiha. 1d[ à yoa pari turi piti dahre buhero õ sehe ni yahuha Jesu: “Sã sehe noaina jija. Paina sehe ñano yoaina jira”, ni tʉhotuina barore Jesu õ sehe ni yahuha: &cEMʉsare niita nija. Cohamacʉre ti siniriro seheta dóicãta tinare yoadohorohca. ¿To ã yʉhtiriro to jipachʉta yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpapʉ tjua tacʉ Cohamacʉre wacũ tuainare bocabocari yʉhʉ? —niha Jesu. Pʉaro Cohamacʉre ti sinia quitire yahuha Jesu b#Tiro yʉhdoro Cohamacʉ sehe to yainare to beseinare ñamipʉ cʉ̃hʉre, dachopʉ cʉ̃hʉre tirore sinirucuinare yʉhtiro, yoadohorohca. a à nino Jesu tinare õ sehe ni yahu namoha: —à niha tiro ñariro buhiri dahre dutiriro. To niri cjirire wacũga mʉsa. ` Yʉ ã ño payoerariro yʉ jipachʉta ahricoro sehe yʉhʉre caribobiara. Yʉhʉre ã cariboro yʉhʉre pomea wahachʉ yoarohca ticoro. To ã ni yahusãrucuchʉ ticorore ñʉ tuhtirirore buhiri dahre dutiihtja”, niha buhiri dahre dutiriro —niha Jesu. ~_uTo ã nichʉ payʉ tahari tiro “Yoasi yʉhʉ”, nimaha ticorore. To ã nipachʉta ticoro payʉ tahari ã sinirucuro tirore caribobiaro yoaha. To ã caribochʉ, tiro õ sehe niha to basi: “Yʉhʉ Cohamacʉre, masa cʉ̃hʉre ño payoeraja. O^Wapewahyoro cʉ̃hʉ tópʉ jiha. Ticoro tiro cahapʉ sʉroca majareno õ sehe niha: “Yʉhʉre ñʉ tuhtirirore buhiri dahre dutiga mʉhʉ. Yʉhʉre ni dʉcataga”, ni sinirucuha ticoro tirore. F]To ã nirire buhero taro ahri quiti mehne piti dahre yahuha tinare: —Pa macapʉ ti buhiri dahre dutiriro jiha. Tiro Cohamacʉre ño payoeraha. à yoa masa cʉ̃hʉre ño payoeraha. K\ à yoa Jesu tinare Cohamacʉre siniare yahuro õ sehe niha: —Mʉsa Cohamacʉre sinina, cohtaga to yʉhtihtore. Yoari pja cohtapanahta cahyaena tjiga. Tirore sinina duhuena tjiga —niha Jesu. [ %To ã nichʉ to buheina sehe õ sehe ni sinituha tirore: —¿Nohopʉ ã waharohcari? —ni sinituha tina. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Yucaare mari ñʉna, yariariro to pjacʉ cjiro jichʉ mari noano masinahca. (Tó seheta ahri mʉsare yʉ yahuyurire mʉsa ñʉna noano masinahca ahri yahpapʉ yʉ tjua tahto mahanocã to dʉhsachʉ cʉhʉ̃re) —niha Jesu.nZU$[à yoa wesepʉ pʉaro dahraina ti jichʉ cʉ̃irota naihca. Cʉ̃iro tói tjuarohca] —niha Jesu. !Y;#Tí pjare pʉaro numia cʉ̃noi ti trigore arẽa numiare cʉ̃coro yʉhʉre cahmaricorore naaihca. Tuhsʉ, yʉhʉre cahmaeraricoro tóihta tjuarohca. X'"’Tí ñamine pʉaro cʉ̃ casario bui carĩinare cʉ̃iro yʉhʉre cahmarirore naaihca. Tuhsʉ, yʉhʉre cahmaerariro tói tjuarohca. :Wm!Masʉno yʉhʉre wacũno marieno to mʉ sʉro to cahmano seheta yoaro pichacapʉ waharohca. Yʉ yare ã yoarucuriro sehe jipihtia dachoripe yʉhʉ mehne mʉanopʉ jirucurohca. 0V[ Lote namono to waharire wacũga mʉsa. U{’Tí pjare cʉ̃iro to wʉhʉ bui macari wapapʉ jiriro wʉhʉ puhichapʉ to ya jichʉ tíre nano sãaeno tjijaro to waha bahrañohto sehe. Tuhsʉ, wesepʉ jiriro cʉ̃hʉ tí pjare to wʉhʉpʉ piha taero tjijaro to waha bahrañohto sehe. yTkYʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro wacũenoca yʉ tjua tachʉ tina yoaro seheta yoaina jiahca masa tí pjare. MSTi ã yoaro watoi Sodoma wama tiri macai jiriro Lote to wahari dachoi mʉano macaa pichaca, picha sohãa poca tãa peri cʉ̃hʉ coro taro seheta tina bui bora ta, tinare wajã pahñonocaa tiha. *RMLote to jia tiri pja macaina ti jiriro seheta yʉ tjua tachʉ jiahca masa. Lote to jia tiri pjare masa chʉ, sihni, nuchʉ, dua, weserire toaa, wʉhʉse yoaha. Q3Noé to jiri pjare jipihtina masa ã chʉrucua tiha. à yoa sihnirucua tiha. à jia mʉa numiare namo tia tiha. Noé pjiria dohoriapʉ to samuhto pano Cohamacʉ tinare to miohto pano tí jipihtiare masa yoarucua tiha. Tó seheta jirohca pari turi yʉ tjua tachʉ cʉ̃hʉre. PyNoé to jiri pja macaina ti jiriro seheta yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yʉ tjua tachʉ tó seheta jiahca masa. hOIà yʉ tjua tahto pano yʉhʉ tuaro ñano yʉhdʉihca. à jia yʉhʉre mipʉ macaina cahmasi. ~NuOroca sitero wacũenoca to oroca sitero seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ masʉno Cohamacʉ warocariro wacũenoca tjua taihca. ,MQPaina mʉsare õ sehe niahca: “Tirore ñʉga. Tiro Cristo jira. Ahrirore ñʉga. Ahriro Cristo jira”, niahca mʉsare. Ti ã nipachʉta tinare tʉhoena tjiga. L9à ni tuhsʉ Jesu to buheinare õ sehe ni yahuha: —Baharo yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpapʉ yʉ tjua tahtore tuaro cahmanahca mʉsa. Cʉ̃ dachoihta yʉhʉre ñʉ duapanahta yʉhʉre ñʉsi mʉsa. Mʉsa yʉhʉre ã ñʉ duapachʉta tí pjare tasi yʉhʉ. dKA“Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jia õi jira”, ni masierara. “Sohõpʉ jira”, ni masierara. Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jia masa ti tʉhotuapʉ jira —niha Jesu fariseo curua macainare. J1Tí pjare mahainacã fariseo curua macaina Jesure õ sehe ni sinituha: —¿Dohse jichʉ pʉhtoro Cohamacʉ masare sʉho ji dʉcarohcari? —niha tina. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho ji dʉcachʉ masa ñʉ masierara. qI[à ni tuhsʉ Jesu õ sehe ni yahuha na tuhcua caha sʉrirore: —Wahcãrʉcaga. Wahaga. Mʉhʉ Cohamacʉre wacũ tuacʉ, noariro wahahre mʉhʉ —niha Jesu tirore. Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jihtore yahuha Jesu H{Ahriro pa yahpa macariro dihta Cohamacʉre “Noana”, nino taro tjua tahre. ¿Dohse yoa paina taerari? —niha Jesu. G To ã yoari baharo Jesu õ sehe ni yahuha: —Diez jihre masa noaina wahaina. ¿Paina nueve dʉhsaina sehe nohopʉ jicari tina? wFgà nino tiro Jesu dahpori cahai na tuhcua caha sʉ, “Noana”, niha tiro. Tiro sehe Samaria macariro jiha. \E1à jiro cʉ̃iro tina mehne macariro noano to pjacʉ wahachʉ ñʉno, Jesu cahapʉ majare tjuaha. à tjuaro tuaro mehne Cohamacʉre ño payoha. “Cohamacʉ tuariro, noariro jira”, tuaro ni, ño payoha tiro. ZD-Ti ã nichʉ tinare ñʉ, õ sehe ni yahuha Jesu: —Sacerdotere mʉsa pjacʉrire noaa pjacʉri ti waharire ñona wahaga —niha tinare. To ã niri baharo ti waharo watoi tina ti pjacʉri noaina wahaha. 6Ce Pa macapʉ wahari mahapʉ to tinichʉ diez cami baaina sehe tirore piti bocaha. à jia tina yoa cureropʉ ducuata pisuha: —Jesu, pʉhtoro, sãre pja ñʉga —niha tina. B A{ Pa dacho Jerusalẽpʉ Jesu waharo niha. Tópʉ waharo Samaria yahpa, Galilea yahpa dacho macai yʉhdʉ wahcãha. 3@_ Mʉsa cʉ̃hʉ tiro yoaro sehe tjira. Cohamacʉ to dutiriro seheta yoa pahñona õ sehe ni tʉhotuga mʉsa: “Sã cʉ̃hʉ dahra cohtaina dihta jija. Wiho jiina jija sã. Sã dahraa dihtare yoaja sã”, ni tʉhotuga mʉsa —niha Jesu to buheinare. Diez cami baainare noaina wahachʉ yoaha Jesu y?k Dahra cohtariro mʉsa dutiare to yoachʉ tirore “Noana”, nierara mʉsa. To dahraa dihtare yoaro nica tiro. L>à nierara mʉsa. Tirore õ sehe nina mʉsa: “Yʉ chʉare doha cahnoga. à jicʉ yʉ chʉ sihnichʉ yʉhʉre cohtaga. Yʉ baharo mʉhʉ cʉ̃hʉ chʉ sihniga”, nina mʉsa dahra cohtarirore. j=MBaharo õ sehe ni buheha Jesu: —Mʉsare dahra cohtariro jiro wesepʉ tjana, ovejare ñʉ wihbora. ¿Dahra cohtariro to tju wihichʉ dohse nibocari mʉsa tirore? “Cjero taga. Mʉ chʉa õi jira”, ¿nibocari mʉsa? R<Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Mostaza yapacã mahari yapacã jiparota duropʉ pjidʉ wahara. To ã wahariro seheta Cohamacʉre pjíro wacũ tuana, õ sehe wahachʉ yoa masinahca mʉsa. Ahdʉ sicómoro wama tidʉre õ sehe ni masina: “Mʉhʉ yucʉcʉ mʉ basi duhtu wahcã, pjiri mapʉ bora ñojaga”, ni masina mʉsa. Mʉsa ã nichʉ tʉ yucʉcʉ sehe mʉsa dutiro seheta waharohca —niha Jesu. Dahra cohtariro to dahraare yahuha Jesu ;à yoa Jesu buhe duti to cũina tirore õ sehe niha: —Cohamacʉre sãre noano wacũ tua namochʉ yoaga —niha tina Jesure. y:kà yoa mʉsa coyeiro cʉ̃ dachoihta siete tahari mʉsare ñano to yoachʉ tópe tahari mʉsare, “Yʉ ñaare cahyaja. Pari turi ã yoasi”, to nichʉ tópe taharita to ñaa yoaare boga —niha Jesu. Cohamacʉre wacũ tuaare yahuha Jesu :9mNoano yoaga mʉsa. Mʉsa coyeiro ñano to yoachʉ ñʉna “Yoai tjiga”, niga tirore. à jina tiro to ñaare cahyachʉ, noaare to cohtotachʉ mʉsa sehe to ñaa yoaare boga. 8Masʉnore to wamʉai pjiria tãca dʉhte yo, pjiri mapʉ tirore ti cohãchʉ ñano wahaboa tiro. Pairo sehe ahrinacã mehne macarirocãre ñaare yoachʉ yoaro pjiri mapʉ ti cohãriro yʉhdoro ñano yʉhdʉrohca. Tirore tuaro buhiri dahrero cahmana. F7 à yoa Jesu õ sehe ni yahuha to buheinare: —Masare ñano yoachʉ yoaa payʉ jira. à jia masa ñaare yoara. Ti ã jipachʉta masʉnore ñaare yoachʉ yoariro sehe ñabiaro yʉhdʉrohca. 69To ã nichʉ Abrahã sehe õ sehe ni yahuha: “Mʉ bahana Moise to cũri pũ to yahuare, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti yahuare tʉhoeraina jira. à jia Lázaro yariariro cjiro masariro to jipachʉta tina Cohamacʉre tʉho duasi”, niha Abrahã —ni yahuha Jesu.5To ã nichʉ pache pʉro sehe yʉhtiha: “Coyeiro Abrahã, tíre cjʉapahta noano tʉhosi. Lázaro yariariro masariro tina cahapʉ to sʉchʉ ñʉa tina sehe ti ñaare cahya, noaare cohtotaahca. à jia noaare yoaahca yʉ bahana sehe”, niha pache pʉro cjiro. f4ETo ã nichʉ Abrahã sehe õ sehe ni yʉhtiha: “Cohamacʉ dutiare Moise marine to cũri cjirire, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina ti joari cjirire cjʉara mʉ bahana. à jia mʉ bahana tíreta tʉhojaro”, niha Abrahã. 3 Yʉhʉ cʉ̃ wamomaca pihtiina bahana tija. Lázaro tinare yahujaro. Tina õre ñano yʉhdʉropʉre taea tjijaro”, niha tiro. 2To ã nichʉ pache pʉro õ sehe ni namoha: “Coyeiro, tuaro sinija mʉhʉre. Lázarore yʉ pʉcʉ ya wʉhʉpʉ warocaga. *1Mà yoa mari watoi cʉãri copa jira. à jia õre jiina tópʉre waha masierara. Tuhsʉ tóre jiina õpʉ ta duaina ta masierara”, niha Abrahã pache pʉrore. v0eTo ã nichʉ Abrahã tirore õ sehe ni yahuha: “Coyeiro, catiriro jicʉ jipihtiare mʉhʉ noaare cjʉahre. Lázaro sehe dachoripe ñano yʉhdʉhre. Mipʉ sehere mʉhʉ ñano yʉhdʉchʉ tiro sehe õpʉre wahchea mehne jinocahno nina. /5Ñʉ tuhsʉ, tiro Abrahãre pisurocaha: “Coyeiro Abrahã, pja ñʉga yʉhʉre. Pichacapʉ yʉhʉ ñano yʉhdʉi nica. Yʉ ã wahachʉ Lázarore yʉhʉre warocaga. Tiro core to wamo picapʉ soha, yʉ ñahmanore co mehne nehojaro. Tóre yʉsʉojaro tiro”, niha pache pʉro. .3à yoa pache pʉrore tuaro pichaca jʉ̃ha. To ã tuaro jʉ̃chʉ, pichacapʉ jiro mʉanopʉ jirirore Abrahãre ñʉha. Lázaro cʉ̃hʉre ñʉha. >-uBaharo pjacʉoriro to yariaa wahachʉ, Abrahã cahapʉ paraíso wama tiropʉ anjoa tirore naa mʉjaha. Pache pʉro cʉ̃hʉ to baharocãta yariaa wahaha. To yariachʉ tirore yaha. d,Aà jiro pjacʉoriro sehe pache pʉro to chʉri mesa docai yahpai dujiro to chʉ site boroare chʉmaha. “To chʉ site boroare chʉcʉ yapicʉhca yʉhʉ”, ni tʉhotumaha tiro. à jia dieya to camine nehnea taa tiha. <+qà yoa tí pjare pairo pjacʉoriro, Lázaro wama tiriro jia tiha. Tiro to pjacʉ payʉ cami tiriro jiha. To ã jiriro jichʉ paina sehe tirore pache pʉro ya wʉhʉpʉ na sʉha. A*{à yoa paye quiti mehne piti dahre yahuha Jesu: —Tí pjapʉre pache pʉro jiha. To suhti sehe wapa bʉjʉbiaha. Tuhsʉ, dachoripe tiro noaa dihtare chʉro, payʉ cjʉaha tiro. A){à ni tuhsʉ õ sehe ni namoha Jesu: —Masʉno to namonore cohãno, pacorore namo tiro, tiro ticoro mehne ñano yoaro nina. Tuhsʉ, masʉno pairo to cohãricorore namo tiro, tiro cʉ̃hʉ ticoro mehne ñano yoaro nina —niha Jesu. Pache pʉro cʉ̃hʉre, Lázaro cʉ̃hʉre to yahuri quitire buheha Jesu U(#’Moisere to cũri dutiai Cohamacʉ to niriro seheta yoa pahñonohca tiro. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjiripʉ cʉ̃hʉre to niriro seheta yoa pahñonohca tiro. Mʉano cʉ̃hʉ ahri yahpa cʉ̃hʉ ti pihtia wahapachʉta Cohamacʉ to niriro seheta yoa pahñonohca —niha Jesu. Namonore cohãare yahuha Jesu Q'à ni tuhsʉ õ sehe ni namoha Jesu: —João masare bautisariro to jihto pano Moisere to cũri dutia mehne Cohamacʉ marine dutire. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjiri mehne cʉ̃hʉre marine dutire. Mipʉ sehere João to buhe dʉcari baharo noaa buheare, Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jia cʉ̃hʉre masi dʉcara masa. à masia masa ti mʉ sʉro ti tuaa mehne Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jirore sãa duamana. ~&uTi bʉjʉpechʉ tʉhoro Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —Masa ti ñʉrocaroi mʉsa noano yoamana. Mʉsa ã yoachʉ “Noaina, quihõno yoaina jira”, nimana masa mʉsare. Cohamacʉ sehe mʉsa tʉhotuare masina. Masa “Noa yʉhdʉara”, ti nirire Cohamacʉ sehe soro ni tʉhotu, tíre ñʉ yabira —niha Jesu. Cohamacʉ to dutiare, pʉhtoro to sʉho jiare yahuha Jesu %{To ã nichʉ tʉhoa fariseo curua macaina sehe tirore bʉjʉpeha. Tina sehe niñerure cahĩha. à jia bʉjʉpeha. $} ’Cʉ̃iro Cohamacʉ sehere wacũno, tuabiaro niñeru sehere wacũerara. Niñeru sehere tuabiaro wacũno Cohamacʉ sehere wacũerara. Niñeru dihtare cahmariro jiro Cohamacʉre wahchechʉ yoaerara. Cohamacʉ cʉ̃hʉre, niñeru cʉ̃hʉre pʉarore cahma yʉhdʉrʉcahto basioerara mʉsare. Niñerure cahma yʉhdʉariro Cohamacʉre noano ño payo masierara —niha Jesu. _#7 à jiro pairo yare mʉsa noano yoabasaerachʉ ñʉno mʉsa ya cjihtire wasi mʉsare. " à jina ahri yahpai mʉsa cjʉaa mehne mʉsa noano yoaerana Cohamacʉ mʉsare to yoa dutia cʉ̃hʉre noano yoasi mʉsa. F! ’Wiho jiina ya dahraare quihõno yoana, pʉhtoa ya dahraa cʉ̃hʉre quihõno yoanahca. Wiho jiina ya dahraare quihõno yoaerana, pʉhtoa ya dahraa cʉ̃hʉre quihõno yoasi mʉsa.  5 à ni tuhsʉ Jesu õ sehe ni yahu namoha: —Ahri quitire ã ni yahucʉ, mʉsare õ sehe niita nija. Mʉsa cjʉaare, pjacʉoinare mʉsa wachʉ, tina sehe mʉsare cahĩahca. Mʉsa ã yoachʉ mʉsa cjʉaa pihtiari baharo mʉsa mʉanopʉ sʉchʉ mʉsare cahĩahca tópʉre. 5To ã noano mahño mihnichʉ ñʉno “Ahriro mahñoriro noano masiriro jica”, ni tʉhotuha to pʉhtoro niñerure ñʉ wihborirore. Ahri dacho macaina, Cohamacʉre cahmaeraina ti yare cahnorire ti niñeru ti ñʉ wihborire Cohamacʉ yaina yʉhdoro masica tina —niha Jesu. 5cà ni tuhsʉ pairo wapamorirore sinituha tiro: “¿Mʉhʉ waro, noho puro wapamojari?” niha tjoa. “Cien waju trigo yapari wajure wapamoja yʉhʉ”, niha wapamoriro niñerure ñʉ wihborirore. “Õi jira mʉ wapamonore joa õri pũ. Mʉ wapamonore ochenta joa cahnoga”, niha ñʉ wihboriro. pYTo ã nichʉ wapamoriro sehe õ sehe ni yʉhtiha: “Cien tambores sere olivo dicha mehne ti yoari sere wapamoja tirore”, ni yʉhtiha tiro. To ã ni yahuchʉ niñeru ñʉ wihboriro sehe õ sehe ni yahuha: “Õi jira mʉ wapamonore joa õri pũ. Dujiga. à jicʉ mʉ wapamonore dacho macai na, dacho macai joa cahnoga”, niha ñʉ wihboriro wapamorirore. ]3à ni tʉhoturo tiro jipihtina to pʉhtorore wapamoinare pjirocaha. Pjiroca tuhsʉ, cohtaha. à cohtaro wihi mʉhtarirore õ sehe ni sinituha tiro: “¿Yʉ pʉhtorore noho puro wapamojari mʉhʉ?” niha tiro. V%Mipʉ pinihtare yʉ yoahtire masija yʉhʉ jʉna. Õ sehe yʉ yoachʉ yʉ dahraa maerachʉ yʉ pʉhtorore wapamoina yʉhʉre cahĩahca. à jia ti wʉhʉsepʉ sãa dutiahca yʉhʉre”, ni tʉhotuha tiro.  To ã niri baharo õ sehe ni tʉhotuha ñʉ wihboriro to basi: “Yʉ pʉhtoro yʉhʉre cohãno taro nica. Yʉhʉ tuaeraja. à jicʉ tuaro dahraare bihoeraja. Tuhsʉ, painare yʉhʉ niñerure sinicʉ bʉobiaro yʉhdʉboca yʉhʉ. ¿Dohse yoaihcari yʉhʉ? hITo yahusã tuhsʉri baharo niñeru ñʉ wihbo cohtarirore pjirocaha. à pji tuhsʉ, to wihichʉ ñʉno, tirore pʉhtoro õ sehe niha: “Pairo yʉ niñerure mʉ yoa siterire yʉhʉre yahure. à jicʉ mipʉre yʉ yare ñʉ wihboriro jisi mʉhʉ. à jicʉ yʉ yare mʉ yoari cjirire yahu pahño joaga. Mʉhʉre cohãi nija”, niha to pʉhtoro tirore.  à yoa ahri quitire to buheinare õ sehe ni yahuha Jesu: —Pache pʉro ya niñerure ñʉ wihbo cohtariro niñerure noano to ñʉ wihboerachʉ ñʉno pairo sehe yahusãha pache pʉrore: “Tiro mʉ niñerure yoa sitero nina”, ni yahusãha tirore. % Mʉ bahʉ sehe yariariro seheta wahare marine. à yoa mipʉre tiro catiriro jira. Tiro butiboriro seheta jire. To ã wahari baharo mipʉre tirore bocahi. à jina to tju wihichʉ mari bose nʉmʉ yoa wahchechʉ noana”, niha tiro to macʉnore —niha Jesu tinare.a;“Macʉ, yʉhʉ mehne jipihtia dachoripe mʉ jichʉ jipihtia ya mʉ ya cʉ̃hʉ jira.  Wiho mejeta ahriro mʉ macʉ sehe ñaina numia mehne mʉ yare yoa site pahñoyuhti. Tíre yoa site pahño tuhsʉ, tiro wʉhʉpʉ to tju wihichʉ dihi tirirocãre wachʉcãre wajã dutiyuhti mʉhʉ to chʉhtiro cjihtore”, niha to wahmino to pʉcʉrore. B}“Tʉhoga, Mai. Yoari pja mʉhʉre dahra cohtariro seheta mʉhʉre yoadohomahi. à jicʉ mʉ dutiare ne cʉ̃ taha yʉhdʉrʉcaera tihi. Yʉ mʉhʉre dahra cohtapachʉta yʉhʉre ne waerare mʉhʉ. Ne cʉ̃iro wahiquirocãre ne waera tire mʉhʉ yʉhʉre yʉ piti tiina mehne yʉ bose nʉmʉ dahrehti cjihtire. :mTo ã ni yahuchʉ to wahmino sehe tuaro suaro, wʉhʉpʉ sãa taeraha. To sãa taerachʉ ñʉno to pʉcʉro sopacapʉ wijaa ta, “Sãa taga” ni, tuaro pjimaha to macʉnore. 3“Mʉ bahʉ tju wihihre. Tiro noariro, catiriro to tju wihichʉ mʉ pʉcʉ dihi tiriro wachʉcãre wajã dutihre”, ni yʉhtiha dahra cohtariro. 9à tʉhorocaro, cʉ̃iro dahra cohtarirore pjiroca, tirore sinitu ñʉha tiro: “¿Dohse yoa basaa niri?” ni sinitu ñʉha tiro dahra cohtarirore.  ’Tí pjare to wahmino sehe wesepʉ jiha. Wesepʉ jiriro coha tjua taro wʉhʉ cahai sʉro, ti basaare tʉhorocaha tiro. ~~^}}S|{zyyGxxew`vutssrWqq pon}mIlkjighzgfeddbma`^]\\q[3ZYXW\VUUAUT'SRRkQ@PPO+NMMXLKJIHOGGF&E DOC[B@A4@@>>> =Cʉ̃ hora baharo pairo painare õ sehe ni yahuha: —Potocã tjira. Ahriro Galilea macariro jira. à jiro potocãta Jesu mehne jihre ahriro cʉ̃hʉ —ni yahuha tiro painare. .EU:Ticoro to ã niri baharocãta pairo Pedrore ñʉ, õ sehe niha tjoa: —Mʉhʉ cʉ̃hʉ tina mehne macariro tjira —niha tiro. —Ne jieraja —nimaha Pedro. uDc9To ã nichʉ tʉhoro Pedro õ sehe ni yʉhtiha: —Numino, tirore ne masieraja yʉhʉ —nimaha tiro. C#8To ã dujiri baharo cʉ̃coro cahamacono tirore noano ñʉ, painare õ sehe ni yahuha: —Ahriro cʉ̃hʉ tiro mehne jihre —niha ticoro. /BW7Pʉhtoro wʉhʉpʉ sʉ, tói wʉhʉ cahai jiri wapai, noari wapa dacho macai pichaca wijãha paina. Ti ã wijãchʉ ñʉno Pedro pichaca cahai dujiina mehne dujiha. A-6Tina Jesure ñaha tuhsʉ sacerdotea bui pʉhtoro ya wʉhʉpʉ naaha tina tirore. Ti tópʉ naachʉ Pedro yoaropʉ tinare ñʉ nʉnʉ tiha. @#5Dachoripe Cohamacʉ wʉhʉpʉ mʉsa mehne yʉ jichʉ, mʉsa yʉhʉre ne ñahaerare. à jipachʉta mipʉre mʉsa ya dacho yʉhʉre mʉsa ñano yoahti dacho jira. Mipʉ watĩno to ñano yoahti dacho cʉ̃hʉ jira —niha Jesu. “Tirore masieraja”, niha Pedro Jesure ?4à yoa tuhsʉ sacerdotea pʉhtoare, Cohamacʉ wʉhʉ macaina surara pʉhtoare, bʉcʉna cʉ̃hʉre tirore ñaha tainare Jesu õ sehe ni sinituha: —¿Dohse jiro baro mʉsa ñosaa pjĩni, yucʉ tiri mehne yacarirore ti yoariro seheta mʉsa yʉhʉre ñahana tajari? <>q3To ã yoachʉ ñʉno Jesu tirore õ sehe niha: —à yoai tjiga —niha. Ni, cahamacʉno cahmono jiriro cjiroi ña payoha. To ã ña payochʉta cahmono mʉnano seheta jiha tjoa. H= 2Ti ã niri baharo cʉ̃iro Jesu buheina mehne macariro sehe sacerdotea bui pʉhtoro cahamacʉnore to ñosari pjĩ mehne to cahmonore poto bʉhʉsehei jiri cahmonore cjã pahrẽnocaha. ,<Q1To ã niri baharo Jesu buheina masa Jesure ti ñahahtire masia, tirore sinituha: —Pʉhtoro, ¿sã ñosaa pjĩni mehne tina mehne cahmachema? —niha tina. @;y0To ã wihmichʉ Jesu tirore õ sehe ni sinituha: —Judá, ¿yʉhʉ masʉnore Cohamacʉ warocarirore yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñocʉ yʉhʉre wahsupu wihmijari mʉhʉ? —niha Jesu. 3:_/To ã ni durucuro watoi masa payʉ wihiha. Juda doce buheina mehne macariro cjiro masare mʉ tã tariro jiha. à jiro tiro Jesu cahai wihi, wahsupu wihmiha tirore. K9.à jiro Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —¿Dohseana carĩna nijari mʉsa? Wahcãga. Cohamacʉre siniga ñano mʉsa yoaerahto sehe —niha Jesu tinare. Jesure ñʉ tuhtiina tirore peresu yoaha 8-Cohamacʉre sini batoa wahcãrʉcʉ sʉ, tiro to buheina cahapʉ wihiha. à to wihichʉ to buheina tuaro cahyaina jia, carĩa niha. #7?,Tuhsʉ, Jesu ñano yajeripohna ti, tuaro mehne Cohamacʉre siniha. à jia to so witia di yahpari yoaro sehe jia tirore wijaa, yahpapʉ bora caha sʉha.] Z6-+[To ã sinichʉ mʉanopʉ duji tariro anjo Jesure bajua, yoadohoha tirore. e5C*Cohamacʉre õ sehe ni siniha: —Mai, yʉ ñano yʉhdʉhtire yoa duaeracʉ yoai tjia. Yʉ ã nipachʉta yʉ cahmaa sehere yoai tjia. Mʉhʉ sehe masina. Mʉ cahmano seheta yoaga yʉhʉre —ni siniha Jesu Cohamacʉre. U4#)à ni tuhsʉ tiro to sahsero mahanocã waha namo, na tuhcua caha sʉ, |3q(Tópʉ sʉro tiro tinare õ sehe ni yahuha: —Cohamacʉre siniga ñano mʉsa yoaerahto sehe —niha Jesu tinare. 2'à yoa Jesu to ã yoarucuriro seheta Olivo wama tidʉ tʉ̃cʉpʉ wahaha. To ã wahachʉ to buheina tiro mehne wahaha. 41a&—Ñʉga pʉhtoro. Pʉa pjĩ ñosaa pjĩnine cjʉaja sã —niha to buheina. —Tó puro tjica —ni yʉhtiha Jesu. Getsemaní wama tiropʉ Jesu Cohamacʉre siniha k0O%Ahrire mʉsare nii nija. Cohamacʉ yare ti joari pũi ti niriro seheta yʉhʉre ã waharo cahmana. Õ sehe niha tí pũi: “ ‘Tiro dutiare yʉhdʉrʉcaina mehne macariro jira’, niahca masa”, ni joaa tiha —niha Jesu. ^/5$—Tí pjare mʉsare dʉhsaerapachʉta mipʉ sehere niñeru wajurure cjʉana tíre naga. Pjiri wajurure cjʉana cʉ̃hʉ naga. à jina mʉsare ñosari pjĩ mariachʉ mʉsa suhtire duana tí pjĩne nuchʉga. .7#à ni tuhsʉ Jesu to buheinare õ sehe ni yahuha: —¿Sohõ jiri pja mʉsa niñeru wajuru marieina, pjiri wajuru marieina, dahpo suhti marieina mʉsare yʉ warocachʉ paye baro dʉhsari mʉsare? —ni sinitu ñʉha Jesu. —Ne sãre yaba dʉhsaerare —ni yʉhtiha tina. w-g"Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Pedro mʉhʉre niita nija. Micha ñami caraca to duhto pano “Jesure masieraja”, niihca mʉhʉ painare. Tia taha ã niihca mʉhʉ —niha Jesu Pedrore. Jesure ti ñano yoa dʉcahto mahanocã dʉhsaha 1,[!To ã nichʉ Pedro õ sehe ni yʉhtiha: —Pʉhtoro, yʉhʉre ti peresu yoapachʉta, yʉhʉre ti wajã duapachʉta mʉhʉ mehne macariro jiihtja —nimaha Pedro. + To ã sinichʉ ñʉcʉ yʉhʉ sehe Cohamacʉre sini payohi mʉhʉre. Yʉhʉre mʉ wacũ tua duhuerahti cjihtire sini payohi mʉhʉre. à jicʉ mʉhʉ yʉhʉ mehne macariro pari turi jicʉ mʉ coyeare yʉ yainare yoadohoga mʉhʉ —niha Jesu Pedrore. :*mà ni tuhsʉ Pedrore Jesu õ sehe ni yahuha: —Simo Pedro yʉhʉre tʉhoga. Mʉsare jipihtinare yʉhʉre cohãchʉ yoa duara watĩno. Trigo wese pʉro to trigore to wã site cohãriro seheta mʉsare jipihtinare watĩno ñano yoa duara “Ñaare yoajaro”, nino. à yoa duaro, Cohamacʉre sinihre. )-Yʉhʉ pʉhtoro yʉ jichʉ yʉ chʉri mesai mʉsa cʉ̃hʉ chʉ, sihninahca. à yoana mʉsa pʉhtoa dujiare dujinahca. Mʉsa tói dujina Israe masare doce curuari macainare besenahca mʉsa ñaina, noainare —niha Jesu to buheinare. Pedro Jesure to cohãhtore yahuha Jesu l(Qà jicʉ yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to pʉhtoro sõriro seheta mʉsa cʉ̃hʉre pʉhtoa sõihtja yʉhʉ. T'!’Masa yʉhʉre ti ñano yoapachʉta mʉsa sehe yʉhʉre duhuerare. c&?¿Diro jijari pʉhtoro? ¿Chʉ dujiriro sehe pʉhtoro jijari? ¿O chʉare duhu payoriro sehe pʉhtoro jijari? Chʉ dujirirota jica pʉhtoro. To ã jipachʉta yʉhʉ sehe cahamacʉno yoaro seheta mʉsare yoadohoi tai. O%Mʉsa sehe tó sehe yoasi mʉsa basi. Mʉsa mehne macariro mʉsa wahmi sehere to bahʉro yoaro sehe jiro cahmana. Mʉsa mehne macariro pʉhtoro ji duaro cahamacʉno yoaro sehe jiro cahmana tirore. g$GTi ã ni durucuchʉ tʉhoro Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —Cohamacʉre cahmaeraina pʉhtoa sehe ti masare dutia, purĩno mehne dutira. à jia pʉhtoare “Tina masare yoadohoina jira”, nimana paina masa tinare. #Baharo Jesu buheina õ sehe ni durucuha: —¿Mari mehne macariro diro sehe jicari na pʉhtoro? —ni durucuha ti basi. " To ã nichʉ tina sehe ti basi õ sehe ni sinituha: —¿Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro mari mehne macariro diro baro jicari na? —ni durucuha tina ti basi. “¿Mari mehne macariro diro sehe jicari na pʉhtoro?” ni durucuha Jesu buheina ti basi C!Cohamacʉ to dutiriro seheta yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yariaihca. To ã yaria dutipachʉta yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñoriro pinihta ñabiaro yʉhdʉrohca —niha Jesu tinare. u c’Mipʉre tʉhoga mʉsa. Yʉhʉre ñʉ tuhtiinare yʉhʉre ñohtiro mipʉre yʉhʉ mehne õi dujira. 1[à chʉ tuhsʉ tó seheta tiro tinare sihniri wahwa cʉ̃hʉre waha. à waro, tinare õ sehe ni yahuha: —Mʉsa ñaa buhirire cohãcʉ tacʉ yariaihca. à yoacʉ yʉ dire cohãihca. Cohamacʉ “Mʉsare yʉhdoihtja”, to niriro mʉ sʉchʉ ã yʉ yariaro mehne to niriro sohtori tirohca. zmà ni tuhsʉ pão curire na, Cohamacʉre “Noana”, niha. à ninota, tí curire nuha, witiha tinare. Tí curire witirota, tinare õ sehe ni yahuha: —Ahri yʉ pjacʉ jira. Yʉ pjacʉ yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ti wari pjacʉ jirohca. Mʉsa ñaa yoari buhirire cohãcʉ tacʉ yariaihca yʉhʉ. à jina yʉhʉre mʉsa wacũhti cjihtire ahrire chʉga —niha Jesu. #?à ninota Jesu sihniri wahware na, Cohamacʉre “Noana”, ni sini, tinare õ sehe ni yahuha: —Mʉsare niita nija. Cohamacʉ jipihtina bui pʉhtoro to noano sʉho jihto pano ahri vinore ne pari turi sihnisi yʉhʉ. à jina ahri vinore na, mʉsa basi witi, sihniga —niha Jesu. OTópʉ ti chʉropʉ dujiro Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —Mʉsare niita nija. Ahri pascua bose nʉmʉrine mari dahreja Cohamacʉ to yainare to yʉhdohtore wacũna. Baharo Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jiropʉ to yainare yʉhdo tuhsʉrohca. To ã yʉhdohto pano ahri nʉmʉri baro macaare pari turi chʉeraja yʉhʉ. à jicʉ mipʉre ñano yʉhdʉ, yʉ yariahto pano ahri pascua macaa chʉare mʉsa mehne tuaro chʉ duaa tihi —niha Jesu. LTi chʉri pja jichʉ Jesu doce to buheina mehne chʉ dujiha.  To ã nichʉ tina tí macapʉ wahaha. Tópʉ ti sʉchʉ tinare to niriro seheta wahaha. à jia tina pascua macaa chʉare dahreha. M Mʉsa ã nichʉ tʉhoro, tópʉ mʉano macari tahtiare pjiri tahtiare, noano ti cahnoyuri tahtiapʉre mʉsare ñonohca wʉhʉ pʉro. Tói mari chʉhti cjihtire dahrega mʉsa —niha Jesu tinare. nU à wahana tiro to sʉho sãari wʉhʉpʉ sʉna tí wʉhʉ pʉrore õ sehe ni yahuga. “ ‘¿Dí tahtiai yʉhʉ yʉ buheina mehne pascua macaa chʉare chʉnahcari?’ ni sinitu dutirocahre buheriro”, niga tí wʉhʉ pʉrore. "= Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Jerusalẽpʉ mʉsa sʉchʉ co situ wʉariro mʉsare piti bocarohca. To piti bocachʉ tiro mehne wahaga. {o —¿Mari pascua macaa chʉhtire noho baroi cahnoyu dutirocaijari mʉhʉ sãre? —ni sinituha tina tirore. Tí pjata Pedrore, João cʉ̃hʉre Jesu õ sehe ni yahuha: —Bose nʉmʉi mari chʉhtire cahnoyuna wahaga —niha Jesu tinare. 'Bʉcaerari pão bose nʉmʉri ti ji dʉcari dacho jiha. à jiro pascua macaina cjihtire ovejare ti chʉhtinare ti wajãhti nʉmʉ jiha. @yTi ã nichʉ Juda “Jai, tirore mʉsare ñoihtja”, ni masa ti ñʉeraro watoi Jesure ñʉ tuhtiinare to ñohti ñamine cohtasiniha. Jesu buheina mehne to chʉ batoari nʉmʉ jiha c?To ã nichʉ tʉhoa, tina wahche, “Mʉhʉre niñerure wapanahtja”, niha tina Judare. 9kà yoa tiro sacerdotea pʉhtoare, Cohamacʉ wʉhʉ macaina surara pʉhtoa mehne cʉ̃hʉre sʉhʉduro wahaha. Ti cahapʉ sʉ, tinare Jesure to ñohtore sʉhʉduha tina mehne.  à yoa watĩno Juda Iscariotere ñano to yoa dutichʉ Juda sehe yʉhtiha tirore. Juda doce buheina mehne macariro jimaha. + Oà jia sacerdotea pʉhtoa, judio masare buheina mehne Jesure wajã duaa, ti wajãhtore wacũ macaha. Jesure wajã duapahta, masa sehere cuiha, “Suari”, nia. }  uà yoa tí pjare bʉcaerari pãore ti chʉhti bose nʉmʉri mahanocã dʉhsaha. Tí bose nʉmʉri pascua wama tiha. [ /&Bohrea taharipe jipihtina masa Cohamacʉ wʉhʉpʉ tirore tʉhoa wahaa tiha. +%à yoa tí dachorire Cohamacʉ wʉhʉi Jesu buhea tiha. Ñaminipe buhe tuhsʉro Olivo wama tidʉ tʉ̃cʉpʉ waha, tópʉ ji bohrea tiha. 6 e$Noano wacũ masi cohtaga. à jina Cohamacʉre ahrire ã sinirucuga: “Ahri pihtiri dachore ã wahachʉ yʉhʉre yoadohoga. Tuaare waga yʉhʉre ahrire noano yʉ yʉhdʉhti cjihtire. Tuhsʉ, Cristore mʉ warocarirore cuiro marieno yʉhʉre piti bocachʉ yoaga”, ni siniga Cohamacʉre —niha Jesu. 9k#Wahiquirore yurida wahiquirore wacũenoca to tʉã suharo seheta wacũenoca taihca yʉhʉ. Jipihtina ahri yahpa macaina ti masieraro watoi tí dachoi wacũenoca ã waharohca. "’Yʉ tjua tahti dachore ne masierara mʉsa. à jina noano yoaga. Bose nʉmʉrine bʉjʉa yoarucuena tjiga. à jina cahaena tjiga. Ahri yahpa macaare pjíro tʉhotuena tjiga. Mʉsa yʉ niriro seheta yoana, wacũenoca ahri yahpapʉ yʉ tachʉ mʉsa ne cʉasi. !Mʉano, ahri yahpa cʉ̃hʉ pihtia wahaahca. Yʉ durucua sehe ne cohtotasi. Jipihtia yʉ niriro seheta ã waha sohtori tiarohca. xi ’Mʉsare potocã niita nija. Tí pja macaina ti yariahto pano jipihtia yʉ niriro seheta ã waharohca. $ATó seheta ahri jipihtia yʉ niri cjirire ti ã wahachʉ ñʉna, Cohamacʉ masare pʉhtoro to noano sʉho jihti pja mahanocã dʉhsachʉ masinahca mʉsa. _7Tí yucʉri pũri tichʉ ñʉna, cʉhma cjihto to mahanocã dʉhsachʉ masina mʉsa. }sà ni tuhsʉ ahri quiti mehne piti dahre buheha Jesu: —Higueracʉre, paye yucʉ cʉ̃hʉre tʉhotuga mʉsa. >uAhri ti ã waha dʉcachʉ ñʉna, wacũ tuaina jiga. à jina mʉanopʉ ñʉga. Tí pjare Cohamacʉ mʉsare pichacapʉ wahaborinare to yʉhdohto mahanocã dʉhsarohca —niha Jesu. ykTí pjata yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro Cohamacʉ tuaa mehne to si sitea mehne yʉ tachʉ ñʉahca masa. !;Tí pjare mʉano macaa yahpari, ñahpichoha cʉ̃hʉ tuaro ñuhmiahca. Ti ã wahachʉ ñʉa, masa sehe ahri yahpa to pihtihtore cohtaa, tuaro cuiahca. (~Ià ni yahu tʉhsʉ, tinare õ sehe ni yahu namoha: —Tí pjare sʉ̃ dacho macariro, ñami macariro, ñahpichoha cʉ̃hʉ cohtotaahca. Jipihtina ahri yahpa macaina “Cue, yarianahca”, ni tʉhotuina pjiri ma macaa pahcõri cuaro choro ti bisiro coa tachʉ tʉhoa tuaro cuiahca. w}gPaina ahri maca Jerusalẽ macaina mehne cahma wajãahca. à cahma wajãa, paina ahri maca macainare jipihtia yahparipʉ na wahcã, peresu yoaahca. à jia judio masa jieraina Jerusalẽne ñano yoa, tinare yʉhdʉrʉcaahca. Judio masa jieraina ya dacho to pihtichʉpʉ Jerusalẽ macainare ñano yoa duhuahca —ni yahuha Jesu. Jesu yahpapʉ to tjua tahtore yahuha |Jipihtiropʉ ahri yahpai ñano yʉhdʉahca. To ã wahachʉ, niji wahcõa numia, ti pohnare pũina numia cʉ̃hʉ pjacʉoro wahaahca. z{mTí dachorihi buhiri dahrea dachorihi jipihtia Cohamacʉ yare ti joari pũ to niriro cjiro seheta ã waharohca. EzTi ã yoachʉ ñʉa Judea yahpai jiina tʉ̃yucʉ cahapʉ mʉroca duhtijaro. à yoa Jerusalẽi jiina wahajaro. à yoa campoi jiina Jerusalẽpʉ wahaea tjijaro ti waha bahrañohto sehe. y’à yoa payʉ surara Jerusalẽpʉ ti soroachʉ ñʉna, Jerusalẽne ti cohãhto to mahanocã dʉhsachʉ masinahca mʉsa. gxGà jina Cohamacʉre wacũ tuaina jiga mʉsa. Mʉsa ã yoana, Cohamacʉ mehne ã jirucunahca. GwMʉsare ã ñʉ tuhtipahta ne mahanocã mʉsare ñano yoasi. Qvà yoa yʉ yaina mʉsa jichʉ ñʉa, jipihtina mʉsare ñʉ tuhtiahca. puYTí pjare mʉsa pʉcʉsʉma, mʉsa bahana, mʉsa coyea, mʉsa mehne macaina cʉ̃hʉ mʉsare ñʉ tuhtiinare waahca mʉsare yʉ yaina mʉsa jiri buhiri. Ti ã yoachʉ mʉsare ñʉ tuhtiina mʉsa mehne macainare painare wajãahca. ptYYʉhʉ mʉsare yahubasaihtja. Mʉsare ã yoadohocʉ tʉho masiare, noaa durucua cʉ̃hʉre mʉsare yahuchʉ yoaihtja. Mʉsa ã yoachʉ mʉsare ñʉ tuhtiina sehe mʉsa durucuare tʉho, “Tí potocã jierara”, ni yʉhti masisi. {soTí pjare mʉsare ti yahusãchʉ pʉhtorore mʉsa yʉhtihtore “Yahu masieraboca”, ni tʉhotuena tjiga mʉsa. Fr Ti ã yahusãchʉ mʉsa sehe noaa buheare tinare yahunahca. Aq{ ’Ahri jipihtia ti ã wahahto pano, paina mʉsare ñaha, ñano yoaahca. Tuhsʉ, mari judio masa buhea wʉhʉsei tina mʉsare yahusã, peresu yoaahca mʉsare. Ti ã yoachʉ yahpari macaina pʉhtoa panoi, macari macaina pʉhtoa panoi ducunahca mʉsa ti yahusãhtina. Yʉ yaina mʉsa jiri buhiri ã yoaahca. %pC Tuhsʉ, tuaro yahpa ñuhmi, masa payʉ jʉca mehne yaria, jipihtiro macaina dohatiahca. à yoa mʉano macaa bajuamehneare masa ñʉa, ñʉ cʉaa wahaahca. so_ à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha: —Cʉ̃ yahpa macaina pa yahpa macaina mehne cahma wajãahca. n  à yoa paina “Cahma wajãa nina”, mʉsare niahca. “Mipʉre pʉhtoare masa cohãa nina”, niahca. Mʉsa tíre tʉhona cuiena tjiga. Pihtiri dacho pano õ sehe waha mʉhtanohca. To ã wahachʉ pihtiri dacho cjihto dʉhsasininohca mini —niha Jesu. m'Jesu õ sehe ni yʉhtiha tinare: —Noano yoaga mʉsa. à jina mʉsare paina ti mahñoare tʉhoena tjiga. Payʉ masa “Cristo jija yʉhʉ”, niina taahca. à nia, “Mipʉre pihtiri dacho cjihto mahanocã dʉhsara”, niahca. Ti ã nichʉ tinare tʉhoena tjiga. plYTo ã nichʉ tʉhoa tina sehe õ sehe ni sinituha tirore: —Buheriro, ¿dohse jichʉ mʉ niriro sehe waharo ã waharohcari? ¿Pihtiri dacho panocã jichʉ dohse to waha dʉcachʉ ñʉnahcari sã? —ni sinituha tina Jesure. 7kg—Ahri jipihtia mari ñʉri cjiri wʉhʉse, ahri tãa cʉ̃hʉ cohõ pihtia wahaahca. Ne cʉ̃ria tãca tjuasi —niha Jesu tinare. Pihtiri dacho cjihtore yahuha Jesu j)à yoa paina Cohamacʉ wʉhʉre õ sehe ni ñʉa niha: —Noaa tãa mehne yoari wʉhʉ, noacari wʉhʉ jijari. Masa Cohamacʉ ya wʉhʉ cjihtire ti wari cjiri cʉ̃hʉ tí wʉhʉpʉre noaca cũri jira —ni durucua niha. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahuha tinare: miSPaina pache pʉa pjíro ti wapachʉta ti ya pjíro dʉhsara. Ahricoro sehe pjacʉoricoro jiparota jipihtia to chʉhtire to nuchʉboacãre wa pahñohre —ni yahuha Jesu. “Cohamacʉ wʉhʉ cohãri wʉhʉ jirohca”, niha Jesu NhTíre ñʉ tuhsʉ õ sehe ni yahuha: —Potocã niita nija mʉsare. Ahricoro wapewahyoro pjacʉoricoro sehe niñeru wihbori caropʉ duhu sãano paina jipihtina ti wari yʉhdoro wahre ticoro sehe. cg?à ñʉno wapewahyoro pjacʉoricoro to pʉa tʉcãre to duhu sãachʉ cʉ̃hʉre ñʉha. .f Wà ni yahu tuhsʉ niñeru wihbori caroi pache pʉa ti niñerure ti duhu sãachʉ ñʉ dujiro niha Jesu. Tí niñeru Cohamacʉ wʉhʉre ti cahnochʉ ti wapahti jiha. {eo/Tina wapewahya numia ya wʉhʉsere ti ya cʉ̃hʉre mana tí numiare. à yoaina jia, tina masa ti ñʉrocaroi yoari pja Cohamacʉre sinimana masare ñʉ dutia. Ti ã yoachʉ tinare Cohamacʉ pjíro buhiri dahrerohca —niha Jesu tinare.-dS.—Mari judio masare buheina ti ñaa yoaare ñʉna noano wacũ masiga. à jina ti yoaro sehe yoaena tjiga. Tina yoaa suhti sãa, masa ti ñʉrocaroi majarea, pache duaropʉ paina pʉhtoare noano ño payo ti sinino sehe ti piti bocasinichʉ cahmana tina. à cahmaina jia, tina mari judio masa buhea wʉhʉsei noaa dujia dihtare bese duji duara. Tuhsʉ, bose nʉmʉ jichʉ tó cʉ̃hʉre noaa dujia dihtare cahmana. \c1-Masa payʉ Jesure ti tʉhoro watoi Jesu sehe to buheinare õ sehe ni yahuha: Db,à ni joaro Davi cjiro pʉhtoro tiha Cristore. Davi cjiro Cristo ñʉchʉno cjiro jiparota Cristore pʉhtoro tiha. ¿Davi cjiro Cristo ñʉchʉno cjiro jiparota dohse jiro baro tiro pʉhtoro tiari Cristore? —ni yahuha Jesu. (Cristo sehe Davi cjiro pʉhtoro jira.) Judio masare buheina ti ñaa yoaare yahuha Jesu a+à jicʉ mʉhʉre ñʉ tuhtiinare mʉhʉre yʉhdʉrʉcabasaihca yʉhʉ’, nire Cohamacʉ yʉ pʉhtorore”, ni joaa tiha Davi cjiro. #`?*Davi cjiro to basi Salmopʉ to joari tjupʉ õ sehe ni joaa tiha:“Cohamacʉ yʉ pʉhtorore õ sehe nire: ‘Õi yʉ poto bʉhʉsehei dujiga. _!)Baharo Jesu õ sehe ni yahuha tinare: —“Cristo Davi cjiro panamino jirohca”, ni buhera paina. ¿Dohse yoa tina ã ni buhejari? T^!'To ã nichʉ tina sehe pari turi Jesure sinitu duaeraha. à jia mahainacã judio masare buheina õ sehe niha: —Buheriro, mʉhʉ noano yʉhtihre —niha tina Jesure. ¿Diro baro coyeiro jijari Cristo? ]((\I&Ti yariari baharo “Ti pʉhtoro tjija”, ni yahua tiha Cohamacʉ. à niparota yariarina cjiri pʉhtoro jierara Cohamacʉ. “Ti pʉhtoro tjija”, to nia mehne catiina ti jichʉ masija mari. Tiro catiina pʉhtoro jira. Jipihtina masa catira Cohamacʉ to ñʉchʉ —niha Jesu tinare. '[G%Mipʉre yariarina cjiri ti masa wijaahto sehere mʉsare yahuihtja. Tíre Moise cjiro noano yahu pahñoa tiha. To mahadʉcã jʉ̃ri quitire õ sehe ni yahua tiha tiro: “ ‘Yʉhʉ Abrahã, Isaa, Jacobo ti pʉhtoro tjija’, ni yahure Cohamacʉ yʉhʉre”, ni joaa tiha Moise cjiro. kZO$à jia tina anjoa yoaro seheta ne yariasi. Tina Cohamacʉ to masorina jia, Cohamacʉ pohna jira. mYS#Ti ã dʉhtepachʉta paina sehe pa turu macaina sehe ã jierara. Paina mʉare, numia cʉ̃hʉre to yainare Cohamacʉ ñaa marieina jichʉ yoarohca. Tina ti yariari baharo masa mʉjaahca. à yoa tina tópʉ wamomaca dʉhterara. ZX-"Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Mipʉ macaina wamomaca dʉhtera. VW%!¿Ne Cohamacʉ jipihtinare yariaina cjirire to masochʉ diro namono sehe jibocari ticoro pototi? Tina jipihtina ticorore namo tirina cjiri jiha. ¿Ã jiro diro baro namono jirohcari? —ni sinituha tina. =Vu Ti namono cjiro cʉ̃hʉ ti baharota yariaa wahaha. 8Uià jiro ahriro bahʉro cʉ̃hʉ to wahmino mʉnano yoaro seheta pohna mariaparota yariaa wahaa. à dihta wahaha cʉ̃iro pohna waro. Ne pohna mariapahta yaria pihtia wahaha. +TOà jiro pairo to bahʉro cʉ̃hʉ to wahmino namono cjirore nʉoaha. To ã nʉoari baharo to wahmino yoaro seheta pohna mariaparota tiro cʉ̃hʉ yariaa wahaha. ,SQTíre ni tuhsʉ ahri quitire yahu namoha tjoa Jesure: —Cʉ̃iro masʉno jiha. Seis to bahana jiha. Ti wahmino sehe namo ti, pohna marieriro yariaa wahaha. zRm—Buheriro, õ sehe ni buhea tiha Moise cjiro: “Cʉ̃iro to wahmino namo tiriro pohna mariaparota to yariachʉ ñʉno to bahʉrore to wahmino namono cjirore nʉoano cahmana. à yoaro to wahmino mʉnano to pohna tiboro seheta pohna tiro cahmana to bahʉrore. à jia to pohna to wahmino mʉnano pohna yoaro sehe jiahca”, ni joaa tiha Moise cjiro —niha tina. :Qmà yoa mahainacã saduceo curua macaina Jesu cahapʉ wihiha. “Cohamacʉ yariainare masosi”, ni tʉhotuina jiha saduceo curua macaina. à jia tina õ sehe niha tirore: iPKà to noano yʉhtichʉ, masa ti ñʉrocaroi Jesure ñano ni durucuchʉ yoa masieraha tina. à jia Jesu yʉhtiare tʉhoa, tina cʉaa waha, dihta mariea wahaha. Saduceo curua macaina Cohamacʉ to masoare sinituha Jesure *OMTi ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahuha: —Tí pja pinihta masa bui pʉhtoro yare tiro sehere waga. Cohamacʉ yare Cohamacʉ sehere waga —niha Jesu tinare. :Nm—Mipʉre niñeru tʉre na tahga. Tí tʉre ñʉjihna —niha. Tí tʉre ti na wihichʉ ñʉno õ sehe niha Jesu: —¿Diro baro masʉ wahãjari ahri tʉre? ¿Diro baro wama wahãjari? —niha Jesu tinare. —César, masa bui pʉhtoro jiriro ya masʉ, to wama cʉ̃hʉ wahãna —ni yʉhtiha tina. aM;Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu ti ñano yoa duaare masino, tinare õ sehe ni yʉhtiha: KLYahuga sãre. ¿Ne, Roma macarirore jipihtina bui pʉhtorore gobierno macaare marine waparo cahmajari, mʉ tʉhotuchʉ? ¿Mari dutia wapa dutijari, mʉ tʉhotuchʉ? —ni sinituha tina Jesure. K'à jia tina Jesure mahño cũ õ sehe ni sinitu ñʉmaha: —Buheriro, potocã durucuriro, mahñoa marieriro mʉ jichʉ sã masija. à jicʉ wiho jiinare, pʉhtoa cʉ̃hʉre cʉ̃no potori yoara mʉhʉ. Mʉhʉ Cohamacʉ yare potocã mʉ buhechʉ cʉ̃hʉre sã masija. NJà cuia, Jesure ti ñahahtí pjare cohtasiniha tina. à jia tina quihõno yoaina yoaro sehe ji mahño dutiha painare. To ñano ni yʉhtichʉ yoa duaa nimaha tirore yahusã duaa. à jia Jesure sinitu dutia warocaha mahñoinare. Jesu ñano to ni durucuchʉ tʉhoa tí yahpa macaina bui pʉhtorore peresu yoa dutia taa nimaha. {IoTo ã nichʉ tʉhoa judio masare buheina sacerdotea pʉhtoa cʉ̃hʉ, “Jesu wesere ñʉ wihboina quiti mehne marine tuhtiro nina”, ni tʉhotuha tina. à ni tʉhotua tina Jesure ñaha duamaha. à ñaha duapahta tina masare cui niha. YH+Jipihtina tia tãca bui bora pjainare payʉ dihicã peri yihsorohca tia tãca. Tuhsʉ, tia tãca masʉno bui bora pjaro, tahãnocanohca tirore. à tahãno to pjacʉ cjirore daa manaricã wahachʉ yoarohca. (Tó seheta yʉhʉre cahmaeraina, yʉ buhiri dahrehtina ñano yʉhdʉahca) —niha Jesu. Pʉhtoa ya wapare paina sinituha Jesure $GATi ã nichʉ Jesu sehe tinare õ sehe ni sinituha: —¿Cohamacʉ yare ti joari pũre õ sehe ni durucua, dohse nino nijari, mʉsa tʉhotuchʉ?:“Ahriro Cristo tãca yoaro seheta jira.Tãcare wʉhʉ dahreina ti cohãno seheta masa tirore cohãahca.Ti ã yoapachʉta mipʉre wʉhʉ dahreina wʉhʉre yoaa ti cũ mʉhtari tãcare ti cũno seheta Cohamacʉ tirore pʉhto sõhre”, ni joaha. YF+—Tiro wesere ñʉ wihboinare wajãno taro, paina sehere wesere ñʉ wihbo dutirohca —ni yʉhtiha Jesu to basi. To ã nichʉ tʉhoa masa sehe õ sehe niha: —Marine ã wahaero tjijaro —niha tina. 4Eaà ni tuhsʉa wese pʉro macʉnore wese dʉhtʉ cahai cohã, wajãnocaha tirore. ¿Ti ã yoachʉ ñʉno dohse yoarohcari wese pʉro wesere ñʉ wihboinare? —niha Jesu. Dà jia to macʉnore to warocarirore to sʉchʉ ñʉa ñʉ wihboina sehe ti basi õ sehe ni durucuha: “Ahriro wese pʉro macʉno jira. Baharo ahri wesere cjʉahtiro jira. Tirore wajãjihna. Mari ã yoachʉ ahri wese mari ya wese tjuarohca”, nimaha tina ti basi. dCA ’Ti ã yoari baharo wese pʉro õ sehe ni tʉhotumaha: “¿Dohse yoaihcari yʉhʉ? Õ sehe yoaihtja. Yʉhʉ yʉ macʉre yʉ cahĩrirore warocaihtja. Tina tirore ño payoboca”, ni tʉhotumaha wese pʉro sehe. MB Tirore ti ã yoari baharo wese pʉro pairo cahamacʉnore warocamaha tjoa. To ã warocachʉ ñʉa, wesere ñʉ wihboina sehe tiro cʉ̃hʉre cami dahre, tí wese dʉhtʉ cahai cohãnocaha tirore. iAK à jiro wese pʉro pairo to cahamacʉnore tí wese macaa toaa dichare na dutiro warocamaha tjoa. à jia wesere ñʉ wihboina tiro cʉ̃hʉre cjã, ñano yoaha. à yoa tuhsʉ tirore tí dichare waerapahta tjuaa dutiha tjoa. ;@o Tuhsʉ, se ñiri pja jichʉ wese pʉro to cahamacʉnore wesere ñʉ wihboina cahapʉ warocaha. Wese macaa to toaa dichare to ya coa macaare na dutiro warocamaha. à jia ñʉ wihboina sehe to cahamacʉnore wiho piti boca cjãnocaha tirore. à cjãnocaa, tina tirore dichare waerapahta tjuaa dutiha tirore. &?E à yoa Jesu to tʉhotua mehne piti dahre õ sehe ni buhe dʉcaha masare: —Wese pʉro se dari cjihtire toaha. Toa tuhsʉ, tí wesere painare cʉ̃ bʉhʉsehe coa pahma cũha. Pahma cũno tí wesere tinare ñʉ wihbo dutiha. à duti tuhsʉ pa yahpapʉ waha, yoari pja bajueraha. s>_Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Tí pja pinihta yʉhʉ cʉ̃hʉ mʉsa sinitu mʉhtarire yahueraja mʉsare. Ahrire yʉ yoarire dutirirore yahueraja mʉsare —niha tiro tinare. Ñaina dahra cohtaina quitire yahuha Jesu =wà ni durucu tuhsʉa tina Jesure õ sehe ni yʉhtiha: —Joãore bautisa dutirirore sã masieraja —niha tina. 0<YAhrina masa sehe “Potocãta João Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jira”, ni tʉhotura tina. à ni tʉhotua “João to bautisachʉ Cohamacʉ tirore dutierari jire”, mari nichʉ tʉhoa marine tãa mehne docaboca masa. à jina tí cʉ̃hʉre yahu masieraja mari —ni durucuha tina ti basi. C;To ã nichʉ tina sehe ti basi õ sehe niha: —¿Dohse ni yʉhtinahcari mari? “Cohamacʉ Joãore dutia tiri jire”, mari nichʉ, “¿Dohseana Cohamacʉ Joãore to dutipachʉta tirore tʉho duaerari mʉsa?” niboca Jesu marine. à jina “Cohamacʉ Joãore dutia tiri jire”, ni yʉhti masieraja mari. M:¿João masare to bautisachʉ diro baro sehe tirore bautisa dutia tiari, mʉsa tʉhotuchʉ? ¿O Cohamacʉ dutiera tiari? ¿O masa sehe dutia tiari, mʉsa tʉhotuchʉ? —ni sinituha Jesu tinare. r9]Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha tinare: —Mʉsa sehere sinitu mʉhtaihtja. Yahuga yʉhʉre. ~8u—Yahuga sãre. ¿Dohseacʉ canʉre ã yoari mʉhʉ? ¿Noa mʉhʉre tíre ã yoa dutiri? —niha tina Jesure. H7 Pa dachoi Cohamacʉ wʉhʉi Jesu masare noaa buheare buhero niha. To ã buhechʉ sacerdotea pʉhtoa, judio masare buheina, bʉcʉna mehne tiro cahapʉ wihia, tirore õ sehe ni sinitu ñʉha: ;6o0Masa jipihtina tirore ã tʉhorucua, to buheare noano tʉho nʉnʉina jiha. Ti ã noano tʉho nʉnʉchʉ ñʉa, Jesure wajã duaina sehe tirore ti wajãhtire bocaerasiniha.25]/à yoa dachoripe Cohamacʉ wʉhʉpʉ Jesu buheha. à jia sacerdotea pʉhtoa, judio masare buheina, masa pʉhtoa cʉ̃hʉ tirore ti wajãhti cjihtire wacũ macaha. 4 .Õ sehe niha tiro tinare: —Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Yʉ wʉhʉ Cohamacʉ mehne durucuri wʉhʉ wama tirohca”, niha to yare ti joari pũi. To ã nipachʉta mʉsa sehe ahri wʉhʉi duana, mʉsa basi cahma yacara mʉsa —niha Jesu. #3?-à yoa Jerusalẽpʉ sʉro, Jesu Cohamacʉ wʉhʉpʉ sãa wahaha. à yoaro pache duainare tí wʉhʉpʉ jiinare boca sʉro, tinare cohã wionocaha. z2m,Tí pjata tina mʉsa ya macare cohã pahñoahca. Mʉsa cʉ̃hʉre wajãahca. Mʉsare ñʉ tuhtiina noano cohã pahñoahca mʉsa ya macare. Cohamacʉ pichacapʉ wahaborinare mʉsare to yʉhdohtore mʉsa masi duaerare. Mʉsa masi duaerari buhiri mʉsare ñʉ tuhtiinare Cohamacʉ mʉsare cohã dutirohca —niha Jesu Jerusalẽ macainare. Cohamacʉ wʉhʉpʉ Jesu sʉha _17+Mʉsare ñʉ tuhtiina mʉsa jiri macare soroahca. à yoaa mʉsare tina wijaaro wasi. 0{*Õ sehe niha tiro: —Jerusalẽ macaina mipʉ pinihtare mʉsare pichacapʉ wahaborinare Cohamacʉ to yʉhdohtore mʉsa masichʉ noa yʉhdʉaboa. à jipachʉta mipʉre mʉsa tíre ne tʉho duaerare. à jiro Cohamacʉ tíre mʉsare masi dutierare. Z/-)à ni tuhsʉ Jesu Jerusalẽ cahacãpʉ sʉ, tí macare ñʉrocaro, tiiha. .{(—Mʉsare niita nija. Tina ti sañurucuerachʉ tãa peri sehe sañurucuboa —niha Jesu fariseo curua macainare. *-M'Ti ã nichʉ tʉhoa fariseo curua macaina mahainacã ti watoi jiina Jesure õ sehe ni yahuha: —Buheriro, mʉ buheinare dihta mariea dutiga —niha tina. 6,e&—Ahriro Cohamacʉ to warocariro, mari pʉhtoro noano jijaro. Mʉano macaina noano jijaro. Mʉano macariro Cohamacʉ, mʉhʉ tuariro waro jira —ni ño payoha tina. A+{%Tina Jerusalẽ cahacãpʉ sʉ, Olivo wama tidʉi dujiari mahapʉ sʉha. Tópʉ Jesu to buhechʉ tʉhoina payʉ jipihtia Cohamacʉ tuaa mehne to yoa ñorire, noaa to yoarire ti ñʉri cjirire wacũa, Cohamacʉre “Noariro, tuariro jira”, ni sañurucuha. à yoa Cohamacʉre ño payoa, õ sehe ni sañurucuha: *$Jesu tirocã bui to pisachʉ to wahahto pano masa ti bui sãa suhtire tjuwe na, to wahahti mahai saño cũ mʉhtaha, Jesure ño payoa. F)#à ni yahu tuhsʉ tirocãre Jesu cahapʉ na sʉha. Na sʉ tuhsʉ ti bui sãa suhtire tirocã bui pjũpaha payo tuhsʉchʉ ñʉ, Jesu sehe tirocã bui to mʉja pjachʉ yoadohoha tina. P("—Mari pʉhtoro burrocãre cahmarocasinire —ni yʉhtiha tina. 4'a!à jia tina tirocãre ti pjãchʉ ñʉa tirocã pʉa tinare õ sehe ni sinituha: —¿Dohse yoana tana burrocãre dʉhte dapori dare pjãjari mʉsa? —ni sinituha tina. v&e To ã nichʉ tina pʉaro sehe to niriropʉ sʉha. Ti ã sʉchʉ jipihtia Jesu to niriro seheta wahaha. %%CTirocãre mʉsa pjãchʉ ñʉno, cʉ̃iro dohse jiriro “¿Dohse yoana tana burrocãre dʉhte dapori dare pjãjari mʉsa?” to nichʉ tʉhona õ sehe ni yʉhtiga tirore: “Mari pʉhtoro burrocãre cahmarocasinire”, ni yahuga tirore —ni yahu duti warocaha to buheina pʉarore. e~L}}||{{@{zRyxx8wvRuttsr2qq]pcooNn m:ll6kfjjcihggfeedXccbbaG`_^^]+\P[aZZYeXX-WVVUkUZT*SSRxQQPPGOOMNyMLLL1KJII-HHdHGFEDDVDJCDBAAV@R??*>>=#<;;2::?988m77T7"55(4}22{1000B/..w--e,, ++F**m))V(({( 'j%$%#="!T ]i.'~qR w 6 ^|jwMà jina potocãta mʉsa ñaa buhirire bʉjʉa witi, Cohamacʉre cahmana jiihna, noaa yoa ñoga. Kvà jiro payʉ fariseo curua macaina, saduceo curua macaina cʉ̃hʉ Joãore ti bautisa dutia tachʉ ñʉno tiro tinare õ sehe ni yahuha: —¿Mʉsa cʉ̃hʉ agãa ñima tiina yoaro sehe mʉsa mahñoa buhea mehne masare dojomehneina jina, Cohamacʉ mʉsare to buhiri dahrehto pano tirore cui, duhti masierara mʉsa? uWihi, tirore tʉho, ti ñaa yoarire Cohamacʉre yahuha tina. Ti ã ni yahuchʉ tʉhoro Jordão wama tiri mai João tinare bautisaha. ztmJerusalẽ macaina, jipihtiro Judea yahpai jiina, Jordão wama tiri ma cahai jiina cʉ̃hʉ tirore tʉhoa taha. &sETiro João camello pjoari suhtirore sãariro, wahiquiro cahsaroreta tʉã dihoriro jiha. Poreroare, macaroca macaina miquina mi cʉ̃hʉre chʉa tiha. nrUPanopʉ macariro Isaia Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro João to buhehtore õ sehe ni joaa tiha:“Masa marienopʉ cʉ̃iro sañurucu, õ sehe ni buherohca:‘Mari pʉhtoro to tahto pano tirore cahmaeraina cjiri mʉsa tʉhotuare cohtota, tirore cahmaina jiga mʉsa’, ni sañurucu buherohca”, ni joaa tiha Isaia cjiro João cjihtore. q Õ sehe ni yahuha tinare: —Mʉano macariro Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro to sʉho jihto mahanocã dʉhsara. à jina “Ñano yoaeraja”, mʉsa ni tʉhotumari cjirire duhuga. Mʉsa ñaa buhirire cahya, Cohamacʉ sehere cahmaga mʉsa —ni yahuha tiro tinare. p yà yoa baharopʉ João masare bautisariro jiha. Judea yahpai masa marienopʉ tiro Cohamacʉ yare yahu dʉcaha masare. oTí yahpapʉre Nazare wama tiri macai jiha tina. à yoaha tina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joariro seheta. Õ sehe ni joaa tiha: “ ‘Cristo Nazare macariro tjira’, niahca masa”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina panopʉ macaina.(nIWiho mejeta Arquelao Herode macʉno sehe to pʉcʉro cohtotariro to jichʉ tʉhoro José sehe Judea yahpai cuiro, tjuaeraha. à jiro pari turita cahãnopʉ tirore yahu namoha tjoa. Tirore pari turi Judea yahpare ji dutieraha. To ã ni yahuri baharo, tina Galilea yahpapʉ wahaa wahaha. nmUTo ã niri baharo tiro wahcã, maharirocãre to pocoro mehneta Israe yahpapʉ na tjuaa wahaha. 'lG—Maharirocãre wajã duaina cjiri yariaa wahahre. à jicʉ tirocãre to pocoro mehne Israe yahpapʉ na tjuaa wahaga mʉhʉ —ni yahuha anjo Josére. kà yoa Herode to yariari baharo Egiptoi jirirore Josére Cohamacʉ yairo anjo cahãnopʉ bajuaha. à bajuaro õ sehe niha Josére: j “Ramá wama tiropʉ bisiro coa tarohca.Tuaro cahyaa mehne tiiro coa tarohca.Raquel panamana numia ji turia numiapʉ Israe masa namosãnumia ti pohnare tuaro tiiahca.Ti pohnare ti wajãchʉ ñʉa, ne cahya duhusi”, ni joaa tiha panopʉ. i Panopʉ macariro Jeremía Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro to ni joariro seheta ã wahaha. Õ sehe ni joaa tiha tiro: bh=à yoa ñahpichohare buheina ti duhti yʉhdʉachʉ tʉhoro Herode sehe sua yʉhdʉaha. à suaro, Belẽ macainare, tí maca dʉhtʉ caha macaina cʉ̃hʉre ti pohnare mʉa pohnare pʉa cʉhma cjʉainacãre wajã batoa dutiha tiro. Wahmanore ñahpichoha buheina ñahpichohacare ti ñʉri dachore yahuha Herodere. Ti ã nichʉ tʉhoro tiro to wajã duarirocã to masa bajuari dachore masino, “Õpe cʉhmari cjʉara” nino, pʉa cʉhma cjʉainare wajã batoa dutiha. Wg'Egiptopʉ sʉa, Herode to catiro puro tópʉre jiha tina. à yoaha panopʉ macariro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro to ni joariro seheta. Tíre tirore Cohamacʉ joa dutia tiha. Õ sehe ni joaa tiha Cohamacʉ yare: “Egiptopʉ jirirore yʉ macʉre pjirocahi”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare. Herode macanacãre wajã dutiri jire f To ã nichʉ tʉhoro, José sehe ñamiihta wahcã, maharirocãre to pocoro cʉ̃hʉre Egiptopʉ na duhti wahcãa wahaha. 5ec Ti ã wahari baharo Cohamacʉ anjo cahãnopʉ Josére bajuaro, õ sehe niha: —Wahcãga. Herode sehe maharirocãre wajãno taro, macano nina mipʉre. à yoa maharirocãre, to pocoro cʉ̃hʉre Egiptopʉ cjero na duhti wahcãa wahaga. Tópʉre yʉ niriro purota jiga —ni yahuha anjo Josére. Vd% Tíre wa tuhsʉ carĩa wahaha tina. Ti ã carĩchʉ cahãnopʉ Cohamacʉ yahuha tinare: “Herode cahai tjuaena tjiga”, ni yahuha Cohamacʉ tinare cahãnopʉre. To ã ni yahuri baharo, tina sehe wahcãha. Ti ã wahcãri baharo pa mahapʉ ti ya dihtapʉ tjuaa wahaa tiha. José cʉ̃hʉ Jesucãre Egiptopʉ na duhti wahcãa wahaha Sc Wihãrirocã to jiri wʉhʉpʉ sʉ, sãa wahaha tina. à sãa sʉa, wihãrirocãre to pocoro mehne jirirocãre ñʉha tina. à ñʉa tina na tuhcua caha sʉ, tirocãre ño payoha. Ño payo tuhsʉ ti caa pocare naroca pjõoroca, urure, inciensore, mirra wama tia me sitia cʉ̃hʉre na wio, tíre tirocãre wapa marieno waa tiha. To ã niri baharo, tina wahaa wahaha. Ti ã wahachʉ sʉ̃ mʉja taroi ti ñʉria ñahpichohaca sehe mʉ tãrucuha. à yoa wihãrirocã to jiro bui waroi tjua wahã sʉha tia sehe. p`YTi ã yahuri baharo Herode sehe tinare Belẽpʉ warocaro õ sehe niha tinare: —Tirocãre noano macaga. Tirocãre bocana tjuahna yʉhʉre yahu tjuahga. Yʉhʉ cʉ̃hʉ tirocãre ño payoi wahai tai nija —nimaha tinare Herode. q_[Ti ã ni yahuri baharo Herode masa ti marieno watoi sʉ̃ mʉja taropʉ tarinare pjirocaha. To cahapʉ tina ti sʉchʉ ñʉno, tinare sinitu ñʉha. To ã sinitu ñʉchʉ tʉhoa, ñahpichohacare ti ñʉri dachore yahuha tina. B^}“Belẽi yʉ yainare Israe masare dutihtiro tarohca.à jiro paye macari Judea yahpai jia macari yʉhdoro jira Belẽ”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare —ni yahuha tina Herodere. %]CÕ sehe ni yahuha tirore: —Belẽi, Judea yahpai jiri macai Cristo masa bajuarohca. Õ sehe ni joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro: \à jiro Herode sehe jipihtina sacerdotea pʉhtoare, mari judio masare buheina cʉ̃hʉre to pjirocari baharo ti cahmachu pihtichʉ ñʉno, tinare sinituha tiro: —¿Nohopʉ masa bajuarohcari Cristo sehe mʉsa tʉhotuchʉ? —ni sinitu ñʉha tiro. E[à yoa paina Herodere tíre yahua tiha. Ti ã yahuchʉ tʉhoro Herode sehe soro tʉhotuha. à jia jipihtina Jerusalẽ macaina cʉ̃hʉ to yoaro seheta soro tʉhotuha tina cʉ̃hʉ. nZUà wihia, masare tó macainare sinituha: —¿Judio masa ti bui pʉhtoro jihtiro cjihto mipʉre nohopʉ masa bajuacari tiro? Sʉ̃ mʉja taropʉ jina, ñahpichohaca to wahma bajua wahã sʉchʉ ñʉna, “Pʉhtoro masa bajuaro nica”, ni masihi sã. à to bajuachʉ ñʉna, sã cʉ̃no mehne tirore ño payona tana tahi õpʉ —ni yahuha buheina masare. pY [Herode Judea yahpa macaina ti bui pʉhtoro to jiri pja tí yahpai jiri macai Belẽi Jesu masa bajuaha. To ã masa bajuari baharo ñahpichohare buheina ñahpichohare noano masiina sʉ̃ mʉja taro macaina ta, Jerusalẽpʉ wihiha. !X =To macʉnocãre to pohna tihto pano José sehe ticoro mehne jiera tiha. Baharo ticoro sehe pohna tia wahaha. Tiro sehe wihãrirocãre Jesu wamoaha. W Cohamacʉ anjo Josére to ã ni yahuri baharo José sehe wahcã, anjo to dutiriro seheta tiro María mehne wamomaca dʉhteha. mV U“Cʉ̃coro nuhmino, ne mʉno mehne jieraricoro, nijinocãre bocaro pohna tirohca to macʉnocãre.Tirocã Emanuel wama tirohca”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare. (Emanuel nino: “Cohamacʉ mari mehneta jira”, nino nica.) MU Panopʉ macariro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro “à waharohca”, to ni joariro seheta ahri jipihtia ã wahaa tiha. Ahri ã wahahtore õ sehe ni joa dutia tiha Cohamacʉ tirore: @T {Ticoro pohna tirohca. Tirota to macʉnota to masare, pichacapʉ wahaborinare yʉhdohtiro jirohca. To ã yʉhdohtiro jichʉ ñʉcʉ, Jesu ni wama pisuihca mʉhʉ —niha anjo Josére. !S =Tíre to tʉhoturo watoi Cohamacʉ anjo sehe cahãnopʉ Josére bajuaro, õ sehe niha: —José, Davi cjiro panamino, Maríare bʉo tiro marieno namo tiga. Ticoro Espíritu Santo to yoadohoro mehne wahma nijinocãre bocaricoro jira. à jicʉ bʉo tiro marieno namo tiga ticorore. dR Cà yoa José to manʉno cjihto quihõno yoariro jiro, tíre masino, ticorore cohãno taro nimaha. Masa ti ñʉrocaroi ticorore buhiri tichʉ yoa duaeraro, masa ti tʉhoerasinichʉta yaroca ticorore cohãno taro nimaha. eQ Eà yoa õ sehe Jesucristo masa bajuari jire. To pocoro María sehe José namono cjihto jiri jire. Wiho mejeta ti pʉaro ji dʉcahto pano Espíritu Santo to tuaa mehne wahma nijinocãre bocaro masiha ticoro to basi. XP +Tó sehe jiro Abrahãre mari quihõ mʉhtachʉ, pʉ Davipʉre mari quihõ batoachʉ ahrina jipihtina ti panamana ji turiaina mehne jia, catorce curuari waro jiha. Pari turi Davire mari quihõ mʉhtachʉ, pʉ Babiloniapʉ Israe masare ti naahto pano mari quihõ batoachʉ jipihtina ti panamana ji turiana mehne jia, catorce curuari waro pari turi jiha. à yoa tuhsʉ Babiloniapʉ ti sʉri baharo mari quihõ mʉhtachʉ, pʉ Cristo to masa bajuachʉpʉ mari quihõ batoachʉ jipihtina ti panamana ji turiaina mehne jia, catorce curuari waro jiha tjoa. Jesucristo to masa bajuarire yahuha O 3Jacobo José pʉcʉro jiha. José María manʉno jiha. María sehe Jesu pocoro jire. Jesu sehe masare yʉhdohtiro jiro Cristo ti ni pisuriro jire. nN WEliud Eleazar pʉcʉro jiha.Eleazar Matán pʉcʉro jiha.Matán Jacobo pʉcʉro jiha. fM GAzor Zadoc pʉcʉro jiha.Zadoc Aquim pʉcʉro jiha.Aquim Eliud pʉcʉro jiha. oL Y Zorobabe Abiud pʉcʉro jiha.Abiud Eliaquim pʉcʉro jiha.Eliaquim Azor pʉcʉro jiha. }K u à yoa Babilonia yahpai ti sʉri baharo,Jeconia Salatiere pohna tiha.Salatie Zorobabe pʉcʉro jiha. J ! Josia Jeconia cʉ̃hʉ pʉcʉro jiha. Tina ti jiri pjare Israe yahpa macainare Babilonia macaina sehe ñaha wahcãha ti ya yahpapʉ. kI Q Ezequia Manase pʉcʉro jiha.Manase Amón pʉcʉro jiha.Amón Josia pʉcʉro jiha. hH K Uzías Jotam pʉcʉro jiha.Jotam Acaz pʉcʉro jiha.Acaz Ezequia pʉcʉro jiha. jG OAsa Josafat pʉcʉro jiha.Josafat Joram pʉcʉro jiha.Joram Uzías pʉcʉro jiha. jF OSalomo Roboã pʉcʉro jiha.Roboã Abías pʉcʉro jiha.Abías Asa pʉcʉro jiha. ,E SJesé Davi pʉcʉro jiha.Davi sehe Israe masa bui pʉhtoro jiha. Tiro Uria wama tiriro cjiro namonore to nʉoari baharo Salomo wama tirirore pohna tiha. D Salmón Booz pʉcʉro jiha. Booz pocoro Rahab jiha.Booz Obed pʉcʉro jiha. To pocoro Rut jiha.Obed Jesé pʉcʉro jiha. rC _Aram Aminadab pʉcʉro jiha.Aminadab Naasón pʉcʉro jiha.Naasón Salmón pʉcʉro jiha. B -Juda pohna pʉaro jiha. Fares, Zara jiha. Ti pocoro Tamar wama tiricoro jiha.Fares Esrom pʉcʉro jiha.Esrom Aram pʉcʉro jiha. qA ]Abrahã Isaa pʉcʉro jiha.Isaa Jacobo pʉcʉro jiha.Jacobo Juda cʉ̃hʉ pʉcʉro jiha. W@ +Jesucristo coyeare panopʉ macainare õ sehe ni yahuihtja yʉhʉ. Jesucristo ñʉchʉno cjiro panopʉ macariro Davi wama tiriro jia tiha. To jihto pano ti ñʉchʉno cjiro Abrahã wama tiriro jia tiha. y?k5Tói jia, dachoripe tina Cohamacʉ wʉhʉi Cohamacʉ mehne durucu, “Noana”, ni ño payoha tina tirore.b>=4To mʉjari baharo tina tirore ño payo, Jerusalẽpʉ tuaro wahchea mehne tjuaa wahaha. <=s3à ni tuhsʉ, tinare cũ, mʉanopʉ mʉjaa wahaha. "<=2à ni tuhsʉ Jesu tinare Jerusalẽi jiinare Betania cahapʉ naaha. Tópʉ sʉ, Jesu to wamomacari mehne ñui mʉo, “Noano jiga”, niha tinare. k;O1Cohamacʉ “Tirore mʉsare warocaihtja”, to nirirore yʉhʉ sehe mʉsare warocaihtja. à jina Jerusalẽpʉ ahri mʉano macaa tuaa mʉsare to wihihtore cohtaga mʉsa —niha Jesu to buheinare. Jesu mʉanopʉ mʉjaa wahaha |:q0à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha: —Mʉsa sehe ahri jipihtiare ñʉrina jira. à jina painare yahunahca. 9w/To masa wijaari baharo jipihtia yahparipʉ to yaina Cristo yare yahuahca. Masa ti ñaa yoarire ti cahyahti cjihtire, “Ñano yoaeraja” ni, ti tʉhotumarire ti cohtotahti cjihtire, Cohamacʉre ti cahmahti cjihtire, ti ñaa buhiri tiare to cohãhti cjihtire yahuahca to yaina. à yahua taa, Jerusalẽpʉ yahu dʉcaahca”, niha Cohamacʉ yare ti joari pũi —niha Jesu. '8G.—Cohamacʉ yare ti joari cjiri õ sehe niha: “Cristore ñano yʉhdʉro cahmana. à jiro tia dacho wahaboroi to yariari baharo tiro masa wijaarohca. c7?-à ni tuhsʉ Cohamacʉ yare ti yahu joari cjirire to buheinare masichʉ yoaha Jesu: 6,Chʉ tuhsʉ, Jesu yahuha tinare: —Sohõ jiri pja mʉsa mehne jicʉ mʉsare yʉ yahuriro seheta mipʉ yʉhʉ ã wahahi. Cohamacʉ dutia Moise cjiro marine to cũri cjiri to ã ni joariro seheta yʉhʉre ã wahahre. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri, Salmo joari tjure joaina cʉ̃hʉ panopʉ yʉhʉre ti ni yahuriro seheta mipʉre yʉhʉre ã wahahre. Ãta waharo cahmahre —niha Jesu. /5Y+Tíre na, ti ñʉrocaroi Jesu chʉha. N4*To ã nichʉ tʉhoa wahi doharirore mi cʉ̃hʉre waha tirore. D3)To ã ñopachʉta tina tuaro wahche, cʉaa waha, “Ahri potocã jieraca”, ni tʉhotusinimaha. Ti ã tʉhotuchʉ masino Jesu tinare sinitu ñʉha: —¿Õi chʉa jijari? —niha tiro. U2#(à nino to wamomacari cʉ̃hʉre, to dahpori cʉ̃hʉre ñoha tinare. b1='Yʉ wamomacarine, yʉ dahpori cʉ̃hʉre ñʉga. Mʉsa yʉhʉre ñʉna, ñʉ masinahca. Yʉhʉre ñaha ñʉga. Ñaha ñʉna, masinahca mʉsa. Yariariro cjiropʉ pjacʉ mariahna. Yʉhʉ sehe pjacʉ tija —niha Jesu. 0&Ti ã cuichʉ ñʉno tiro tinare õ sehe ni yahuha: —¿Dohseana cuijari mʉsa? ¿Dohseana “Ahri potocã jierara”, nijari mʉsa? l/Q%To ã nichʉ tʉhoa tina “Mari yariariro cjirore ñʉna nija”, ni tʉhotua, tuaro cuiha. .y$Ti ã ni yahuro watoi ti cahai ji tuhsʉha Jesu sehe. —¿Jimajari mʉsa? Noano jiga mʉsa —niha tiro tinare. B-}#Ti ã nichʉ pʉaro Emau macaina mahai Jesure ti ñʉrire yahuha: —Jesu to pãore to nuhachʉ sã ñʉ masihi tirore —ni yahu pahñoha tina painare. Jesu to buheinare bajuaha ,"à ti sʉchʉ, once buheina õ sehe niha: —Potocãta mari pʉhtoro masa wijaayuhti. Simo Pedro tirore ñʉyuhti —niha once buheina. +!à ni tuhsʉ tina dóicãta Jerusalẽpʉ majare tjuaa wahaha tjoa. Tópʉ sʉa, once buheinare paina mehne cahmachuinare bocaha. v*e To ã buti mʉa wahachʉ ñʉa tina ti basi õ sehe ni durucuha: —Mahai tiro marine to durucuro watoi Cohamacʉ to joari cjirire to yahuro watoi tuaro mari wacũ tʉhotua mehne noano wahchea mehne tʉhotuhi mari —niha tina ti basi. i)KTo ã yoachʉ ñʉa tina Jesure ñʉ masiha. Ti ñʉ masi mʉari baharo tiro buti mʉa wahaha. (3Wʉhʉpʉ sãa sʉ, tiro tina mehne ti chʉri mesapʉ nuju sʉ, pãore na, Cohamacʉre “Noana”, niha. à nino tí pãore nuha na, tinare waha. 4'aTo ã yoapachʉta tina tirore waha dutieraha: —Sã mehne tjuaga. Ñamichahapʉ jira. Nahinopʉ nina —niha tina tirore. à jiro Jesu tina mehne wʉhʉpʉ sãa wahaha. m&STina ti wahari macapʉ ti sʉa cahachʉ, Jesu sehe tinare yʉhdʉ wahcãno sehe yoaro nimaha. %yà nino Cohamacʉ Cristore to ni yahu ti joari cjirire Jesu yahu pahñonocaha tinare. Moise cjiro to joari cjirire Jesu yahu dʉcaha. Tuhsʉ, jipihtina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri Cristore ti joari cʉ̃hʉre yahu pahñonocaha tiro. $+Cristore to pʉhtoro jihto pano mʉanopʉ to mʉjahto pano tirore ñano yʉhdʉro cahmare. ¿Tíre masierasinijari mʉsa? —niha Jesu tinare. 0#YTi ã niri baharo Jesu õ sehe ni yahuha tinare: —Mʉsa ne tʉho masiera cureina jira. ¿Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti nirire noano tʉhoerari mʉsa? "+Ti ã nichʉ paina sã mehne macaina tí copapʉ sʉ, numia ti niriro seheta ñʉyuhti. Tina cʉ̃hʉ Jesure ñʉerayuhti —niha tina Jesure. !}Mahainacã numia sã mehne macaa numia sãre cʉachʉ yoahre. Bohrearopʉ Jesu to masa copapʉ tí numia sʉ, to pjacʉre bocaerayuhti. To pjacʉre bocaeraa, tina tju wihi yahuhre. “Sãre anjoa bajuahre. Jesu catiyuhti”, ni yahuhre numia sehe. /“Roma macainare cohãhtiro Israe masa pʉhtoro cjihto jira”, ni tʉhotumahi sã tirore. Micha mehne tia dacho wahara tiro to yariari baharo. %Mari sacerdotea pʉhtoa, paina pʉhtoa mehne tirore wajã dutia, painare wahre. Ti ã wachʉ paina sehe tirore crusapʉ cjã puha wajãhre. G—¿Dohse wahari Jerusalẽi? —niha Jesu. To ã nichʉ tina õ sehe ni yʉhtiha: —Jesure Nazare macarirore ti yoarire nina nija. Tiro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jimahre. à jia to durucurire tʉhoa to yoari cʉ̃hʉre ñʉa, “Tuariro jira”, ni tʉhotuhre masa. Cohamacʉ cʉ̃hʉ ãta ni tʉhotuca. _7To ã nichʉ tʉhoa tina cahyaro mehne sʉrʉca, Cleofa wama tiriro sehe Jesure õ sehe ni yʉhtiha: —¿Mipʉre Jerusalẽi tiniriro jipaihta mʉhʉ dihta ti yoari cjirire masierajari? —ni sinituha tiro. V%—¿Dohse ni cahya durucu wahcãna nijari mʉsa? —ni sinituha Jesu. KTirore ñʉpahta tina tirore “Jesu jira”, ni ñʉ masieraha. OTi ã ni durucuro watoi Jesu sehe ti cahapʉ sʉ, tina mehne wahaha. taEmaupʉ wahaa, jipihtia Jerusalẽi tí pjare to ã waharire Jesure ti ñano yoarire durucu wahcãa niha. ) Tí dachoihta pʉaro Jesu buheina mehne macaina Emau wama tiri macapʉ wahaa niha. Jerusalẽ once kilómetro yoaro jira Emaupʉ sʉhto. -S Ti ã nichʉ tʉhoro, Pedro sehe masa copapʉ mʉroca wahcã, ñʉno wahaha. Tí copapʉ sʉ, tiro muhri caha, ñʉroca sõha. Jesure ti wahmari suhtiro dihtare ñʉha. “¿Dohse wahari na?” ni tʉhotu, tiro wʉhʉpʉ tjuaa wahaha. Emau wama tiri macapʉ wahari mahapʉ Jesu bajuaha / Ti ã ni yahupachʉta Jesu buheina sehe “Potocã nia nieraca. Mahñopea nica ahri numia”, ni tʉhotumaha. à jia tí numiare tʉho duaeraha. ! Tí numia sehe María Magdalena, Juana, María Santiago pocoro jiha. Tí numia mehne paye numia cʉ̃hʉ jiha Jesu buheinare yahua numia. b= Ti ã niri baharo tina tjuaa waha, once buheinare paina cʉ̃hʉre tíre yahu pahñoha. GTi ã nichʉ tʉhoa, numia sehe Jesu to nirire wacũha. “Yʉhʉre Cohamacʉ warocarirore pairo warohca ñainare. To ã wari baharo yʉhʉre crusapʉ cjã puha wajãahca tina. à jicʉ yʉ yariari baharo tia dacho wahaboroi masa wijaaihca yʉhʉ”, ¿mʉsare to nirire wacũjari mʉsa? —niha mʉa sehe. Tiro õre mariahna. Masa wijaa tuhsʉhre. ¿Sohõ jiri pjare Galileapʉ mʉsa mehne jiro mʉsare to niri cjirire wacũjari mʉsa? PTói ti ducuchʉ ñʉ, numia cuia na tuhcua caha sʉha. Tuhsʉ, mʉa sehe tí numiare õ sehe ni yahuha: —¿Dohseana yariariro to jiriro cjirore tirore macajari mʉsa? Mipʉre tiro catiriro jira. $ATo pjacʉre bocaeraa, “¿Dohse wahapjʉ?” ni tʉhotuha tina. Ti ã ni tʉhotu durucu coãno watoi pʉaro mʉa si sitea suhti tiina tina cahai ducuha. O à ñʉa tina tí copapʉ sãa wahaha. Jesu pjacʉre bocaeraha tina. X )Tí copapʉ sʉa, tí copare bihari tãca pjõo ti duhu cũri tãcare ñʉha. l  SDomingo jichʉ bohrearopʉ tí numia ti me sitia ti cahnoyumarire Jesu masa copapʉ na wahcãmaha. = s8Baharo ti wʉhʉsepʉ tjuaa waha, me sitia mehne wisõa co mehne cahnoha tina. Tuhsʉ, Sabado jichʉ Cohamacʉ to dutiare Moise cjirore to cũri to dutiriro seheta tina soha." =7à jia Galileapʉ Jesu mehne tari numia masa copapʉ José mehne wahaha. Masa copapʉ sʉ, tí copare ñʉ, Jesu pjacʉre ti duhu payorire ñʉha. 6Tí dacho Sabado dacho macaa cjihtire ti cahnoyuri dacho jiha. Sabado judio masa ti sori nʉmʉ cjihto mahanocã dʉhsaha. gG5Sini tuhsʉ, Jesu pjacʉre na boro, noari suhtiro mehne to pjacʉre wahmaha. à wahma tuhsʉ, masa copapʉ tãcai ti sahari copapʉ na sãa duhu payoha to pjacʉre. Tí copare ne paina yariainare duhu payoerasiniha mini. ;q4à jiro Pilato cahapʉ sʉ, Jesu pjacʉre siniha. ,Q2Tí pjare José wama tiriro tói jiha. Judea yahpai jiri maca Arimatea wama tiri maca macariro jiha. Tiro noariro, quihõno yoariro jiro, Cohamacʉ to pʉhtoro ji dʉcahtore cohtariro jiha. à jiro tiro judio masa pʉhtoa mehne macariro jiparota Jesure ti wajã dutichʉ cahmaeramaha tiro. 30Y1Jipihtina Jesu yaina tiro mehne macaina, Galileapʉ tiro mehne tari numia cʉ̃hʉ Jesure yoaropʉ ñʉrocarucua niha. Jesu pjacʉre masa copapʉ na sãa duhu payoha .U0à jia ti wajãchʉ ñʉa tarina Jesu to yariachʉ ñʉa, ti wʉhʉsepʉ tjuaa wahaha. Tjuaa waha, ti ñaa yoarire cahyaa mehne ti pẽbuhui cjã õ wahcãha. -S/To ã yariachʉ ñʉno, surara pʉhtoro sehe “Cohamacʉ tuariro jira”, nino: “Ahriro Jesu cjiro potocãta noariro jiri jimana”, niha surara pʉhtoro. 'G.à jiro Jesu õ sehe ni tuaro sañurucuha: —Mai, yʉ catiare mʉhʉre wiaja mʉ ñʉ wihbohto cjihtore —ni sañurucuha Jesu. à ni tuhsʉ yariaa wahaha. ,Q-Nahitiano to jiro watoi, Cohamacʉ wʉhʉ macari suhtiro, dʉcatari suhtiro dacho maca waroi bui sehe tʉhnʉ bora ta, pʉa cahsaro tʉhnʉroca yoja sʉa wahaha. ~,à yoa cohari pja jichʉ sʉ̃ si duhua wahaha. à jiro jipihtiro tí dihtapʉre tia hora waro noano nahitiano jiha. 6}e+To ã nichʉ tʉhoro, õ sehe niha Jesu: —Mʉhʉre ahrire nii nija. Michare paraíso wama tiropʉ mʉhʉ yʉhʉ mehne jiihca —niha Jesu tirore. Jesu yariaa wahaha |*à nino, tiro Jesure õ sehe niha: —Jesu, mʉhʉ pʉhtoro jicʉ, tjua tacʉ, yʉhʉre wacũga —niha tiro Jesure. 6{e)Marine ñaa buhirire yoaa, quihõno yoaa nina tina. Ñaare mari yoari buhiri marine buhiri dahrera tina. Ahriro sehe ñaare yoaerare —niha tiro pairo yʉhdʉrʉcarirore. kzO(To ã nichʉ tʉhoro pairo yʉhdʉrʉcariro Jesu poto bʉhʉsehei ti cjã puha daporiro sehe tirore õ sehe niha: —Mari cʉ̃hʉre cʉ̃no potori buhiri dahrera tina. ¿Dohseacʉ Cohamacʉre ne ño payoerajari mʉhʉ? Wy''Pairo tiro mehne ti cjã puha daporiro yʉhdʉrʉcariro sehe õ sehe ni, ñano durucuha Jesure: —¿Mʉhʉ Cristo masare yʉhdoriro jierajari? Mʉ basi, sã cʉ̃hʉre yoadohoga —niha tiro Jesure. Qx&à yoa tiro bui ti cjã puha õri pjĩne õ sehe ni joaha: “Ahriro judio masa bui pʉhtoro jiriro jira”, ni joaha. (Griego ya mehne, Roma macaina ya mehne, judio masa ya mehne ã ni joaha.) w+%Tíre waa, õ sehe niha tina: —Mʉhʉ judio masa ti pʉhtoro jicʉ mʉ basi yoadohoga. à jii yʉhdʉ witiihca mʉhʉ —ni bʉjʉpeha tina. fvE$Surara cʉ̃hʉ tirore bʉjʉpeha. Jesu cahai sʉa, tina tirore ñaa co vinore wamaha. u#Tuhsʉ, masa tói ducuina ti ñʉrucuro watoi judio masa pʉhtoa Jesure õ sehe ni bʉjʉpeha: —Tiro paina masare yariaborinare yoadohoyumahtiro. à jiro tiro Cristo Cohamacʉ to beseriro jiro, mipʉ yariaboriro jiro, to basi yoadohojaro —ni bʉjʉpeha tina. (tI"[Ti ã yoachʉ Jesu õ sehe niha: —Mai, ahrina mipʉ ti ñaa yoarire boga tinare. Tina ti dohse yoarire masierara. à jicʉ ti ñaa yoari buhirire boga —niha Jesu.] à yoa Jesu suhtire cahma witia tina docapeha. To suhti cjirire “Noa yaro jirohcari õ”, ni cahma docapeha tina. Ds!Tinare naa, “Dapu cohã”, wama tiropʉ sʉ, crusapʉ Jesure cjã puha õha. Pʉaro yʉhdʉrʉcaina cʉ̃hʉre pairore to poto bʉhʉsehei, pairore to cõ bʉhʉsehei cjã puha õha. vre Paina pʉaro, dutiare yʉhdʉrʉcaina ti jichʉ tina cʉ̃hʉre Jesu mehne ti wajãhtinare naaha tina. yqkMasa buhiri marierirore yʉhʉre õ sehe ti yoachʉ, ñaa buhiri cjʉaina sehe ñabiaro wahaahca —niha Jesu. pTí pjare tʉ̃cʉre õ sehe ni durucuahca masa. “Mʉhʉ tʉ̃cʉ sã buipʉ bora pjaga. Sãre dʉcatahga”, niahca masa cuia. @oyPaye dachori jichʉ ñabiaro yʉhdʉnahca mʉsa. Tí pjare masa õ sehe niahca: “Pohna mariea numia, pohna tierari numia, pũera numia mipʉ mari jichʉ noabiaboa”, niahca masa. CnTi ã tiichʉ tʉhoro, tí numiare Jesu majare ñʉ, õ sehe niha: —Jerusalẽ macaa numia, yʉhʉre tiiena tjiga. Mʉsa basi, mʉsa pohna mʉsa ñano yʉhdʉhtire masina, tiibasaga. ~muà yoa masa payʉ Jesure ñʉ nʉnʉ tiha. à jia masa watoi jia numia tirore ti ã yoachʉ ñʉa tuaro tiiha. l5To ã wajã dutichʉ tina Jesure wajãa wahaa, naaha. Tí pja ti ã yoaro watoi Simo wama tiriro Cirene macariro campopʉ sʉriro wihiha. Jerusalẽpʉ to wihichʉ ñʉa Jesure naaina tirore piti boca, ñaha, Jesu to wʉari crusare tirore wʉa wahcã dutiha Jesu baharo. ikKà dutiro tiro peresupʉ jirirore masare cahmachechʉ yoarirore, masare wajãrirore masa ti siniriro seheta Pilato Barrabá sehere wioha. Tuhsʉ, Pilato Jesure crusapʉ wajã dutiha. Tina Jesure crusapʉ cjã puha, wajãha ?jyTirore ti siniriro seheta Pilato Jesure wajã dutiha. i9To ã nipachʉta tina tuaro mehne sañurucu namo, Jesure crusapʉ wajã dutiha. Ti ã ni sañurucuchʉ tʉhoro ti cahmariro seheta Pilato yoaha. 0hYTi ã nichʉ Pilato tia taha waharoi õ sehe nimaha tinare: —¿Yabare ñano yoari tiro mʉsa ã ni sañurucuchʉ? Ne tirore ñaa buhiri mariahna. à jicʉ tirore wajã duti masieraja. Tirore yuta da mehne tjana dutiihca. Tó purota yoa dutiihca. à yoacʉ wioihca tirore —niha Pilato. g%To ã wio duapachʉta tina tirore õ sehe ni sañurucuha tjoa: —Crusapʉ cjã puha wajãga tirore. Wajãga tirore —ni sañurucuha tina. RfPilato Jesu sehere wio duamaha. à jiro tiro masare sinitu ñʉha tjoa. *eMTí pjare Barrabá wama tiriro Jerusalẽpʉ pʉhtoare cohã duaina mehne macariro, masʉnore wajãriro peresupʉ jiha. à jia tirore masa wio dutia niha. Ldà jia Pilato “Jesure wioihtja”, to nichʉ tʉhoa jipihtina masa õ sehe ni sañurucuha: —Tirore Jesure wajãga. Sã yairo cjihtore Barrabá sehere sãre wiobasaga —ni sañurucuha masa. cw[Cʉhmaripe pascua bose nʉmʉrine masa yairo cjihtore cʉ̃iro peresupʉ jirirore Pilato wiobasa mʉjaa tiha.] bwà jicʉ tirore yuta dari mehne tjana dutiihca yʉhʉ. à ti tjanari baharo tirore wioihtja —nimaha Pilato masare. MaHerode cʉ̃hʉ tirore “Ne, ñaa buhiri mariahna”, nihre. à nino ahrirore pari turi sãre wa majare tjuhre tjoa. à jina ahrirore to ñaa buhiri mariachʉ tirore mʉsa wajã duti masierara. ?`wTi cahmachu pihtichʉ ñʉno õ sehe niha Pilato tinare: —Ahrirore yʉhʉre na tana, “Tiro masare ñano yoa dutira”, nimahre mʉsa yʉhʉre. Mipʉ mʉsa ñʉrocaroi ahrirore noano sinitu pahñohi tjoa. Yʉ ã sinituri baharo mʉsa tirore ã yahusãrucuchʉ tirore ñaa buhiri ne mariahna, yʉ ñʉchʉ. p_Y à yoa Pilato sacerdotea pʉhtoare, paina pʉhtoare, masa cʉ̃hʉre to pjirocachʉ, cahmachuha. ^5 Tí dachore Herode, Pilato mehne noano ti basi cahma yoaina ji dʉcaha. Tó panore ti basi cahma ñʉ tuhtiina jisinimaha. Masa Jesure wajã dutiha v]e Ti yahusãri baharo, Herode to surara mehne bʉjʉpe, Jesure ñano yoaha. à bʉjʉpea, noari suhtirore pʉhtoro to sãari suhtiro yoaro sehe bajuri suhtirore sãaha tina Jesure. à bʉjʉpe tuhsʉ, tirore Pilato cahapʉ warocaha tjoa. n\U Sacerdotea pʉhtoa, judio masare buheina cʉ̃hʉ Herode cahai wahcãrʉca, tuaro Jesure yahusãha. a[; à jiro payʉ tahari sinituha Jesure. To ã sinitupachʉta Jesu ne yʉhtieraha tirore. LZTó panopʉ Herode Jesure tʉhoa tiha. To ã tʉhori baharo yoari pja baharo tirore ñʉ duaha. Jesu Cohamacʉ tuaa mehne to yoa ñochʉ ñʉ duamaha tiro. à jiro tiro Jesure ñʉno, wahcheha. Y —Tó macariro tjira —ni yʉhtiha paina. Ti ã ni yʉhtichʉ tʉhoro Pilato sehe Jesu to jiri yahpare masino pʉhtoro Herode ya yahpa macariro Jesu to jichʉ masiha. Tíre masino Jesure Herode cahai warocaha. Tí pjare Herode Jerusalẽi jia tiha. XyTi ã ni yahusãchʉ tʉhoro Pilato sehe õ sehe ni sinituha: —¿Ahriro Galilea macariro jijari? —niha tiro. -WSTo ã nipachʉta tina tuaro yahusã namoha: —Tiro to buhea mehne masare cahmachechʉ yoara. Galilea yahpai tiro tíre yoa dʉcare. à yoa dʉca tuhsʉ jipihtiro Judea yahpapʉ tíre tiro yoare. Mipʉ õpʉ cʉ̃hʉre tíre yoaro taro nina —ni yahusãha tina. Herode Jesure sinituha V To ã nichʉ Pilato sacerdotea pʉhtoare, masa cʉ̃hʉre õ sehe ni yahuha: —Ahriro yaba buhiri mariahna —niha tiro. >UuTi ã ni yahusãri baharo Pilato Jesure õ sehe ni sinituha: —¿Judio masa pʉhtorota jijari mʉhʉ? —niha tiro Jesure. —Mʉ nino seheta tiro tjija —ni yʉhtiha Jesu. T9To cahapʉ na sʉa, Jesure yahusã dʉcaha: —Ahriro mari ya yahpa macainare to ñano yoa dutichʉ sã tʉhohi. Mari bui pʉhtorore ahriro wapa dutierara. Tuhsʉ, tiro “Pʉhtoro jija. Cristo masare yʉhdohtiro jija yʉhʉ”, ni durucure to basi —ni yahusãha tina Jesure. OS à ni tuhsʉ tina jipihtina wahcãrʉca, Jesure Pilato cahapʉ naaha. RyGTo ã nichʉ tʉhoa, tina õ sehe ni durucuha ti basi: —Ahriro Cohamacʉre pjíro to ñano durucuchʉ mari basi tʉhohi. à yoa ahrirore yahusãina tópeina tjijaro. (Tópeina mehne tirore mari wajã duti masija) —niha tina ti basi.@QyFTo ã nichʉ tina jipihtina sinituha tjoa pari turi: —¿Ã nicʉ Cohamacʉ macʉnota jijari mʉhʉ? —niha tina. —Tirota jija mʉsa nino seheta —ni yʉhtiha Jesu tinare. .PUEMʉsa yʉhtierapachʉta baharo curero jipihtia dachoripe yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro Cohamacʉ tua yʉhdʉariro to poto bʉhʉsehei dujiihtja —niha Jesu. 9OmDMʉsare yʉ sinituchʉ yʉhʉre yʉhtisi mʉsa. .NUC—Yahuga sãre. ¿Cristota jijari mʉhʉ? —ni sinituha tina Jesure. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Mʉsare yʉ yahuchʉ, yʉhʉre tʉhosi mʉsa. !M;BBohrearoi judio masa bʉcʉna, sacerdotea pʉhtoa, judio masare buheina cʉ̃hʉ cahmachuha. Ti ã cahmachunoi paina tina cahapʉ Jesure na taha. SLAà jia payʉ ñano ni durucuha tina tirore. Jesure pʉhtoa sinituha (KI@à cjã mʉja, to caparire dʉhte dʉcata, tirore õ sehe ni sinituha: —¿Diro mʉhʉre cjãjari? Ñʉerapaihta yahuga sãre —ni sinitu, bʉjʉpeha tina. LJ?à jia Jesure cohtaina surara tirore bʉjʉpe, cjã mʉjaha. aI;>à wacũno Pedro tópʉ jiriro wijaa ta, tuaro tiirucuha. Jesure bʉjʉpe, cjãha tina H#=To ã duchʉta Jesu wʉhʉ cahai jiriro Pedrore majare ñʉrocaha. To ã yoachʉ Pedro sehe Jesu to yahurire wacũha. “Micha ñami caraca to duhto pano, ‘Yʉhʉ Jesure masieraja’, niihca mʉhʉ. Tia taha ã niihca mʉhʉ”, Jesu to niri cjirire wacũha Pedro. G'<To ã nichʉ Pedro õ sehe ni yʉhtiha: —Ne, mʉ nirirore masieraja yʉhʉ —ni yʉhtiha Pedro. To ã ni durucuro watoi caraca duha. b~C|{yPxx w3vFuu*ttsr_ponnmlulkjihgdffe;dcc[baa`A__R^^ ]\\\([[&ZXVUUcTaRQPqO>NILLK.I^HGGED@CA@?>u=h<`;:N9v88n765433-1//i.-f,q+j+*)))@(F''$$q#2"!Y  vd.AU~  8 R )K!A5bOPihtiri dacho jichʉ payʉ masa õ sehe niahca yʉhʉre: “Pʉhtoro, mʉ yare sã buhehi. Mʉ wama mehne watĩare cohã wiohi. à yoa mʉ tuaa mehne payʉ yoa ñohi sã”, yʉhʉre niina jiahca.  à jiro tiro õ sehe ni yahu namoha tinare: —Payʉ yʉhʉre “Pʉhtoro”, niina jipahta mʉano macariro pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre wahasi tina. Yʉ Pʉcʉ mʉano macariro to cahmaare yoaina dihta pʉhtoro to sʉho jiropʉre wahaahca. \1à jina “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jija”, ni mahñoinare õ sehe masinahca. Ti yoarire ñʉna, mahñoina ti jiare masinahca —ni yahuha Jesu. “Mʉsare ne masieraja”, ninohca Cohamacʉ payʉ masare ~~uNoaare dicha tiera yucʉre dʉte cohãnoca, pichacapʉ jʉ̃nohca. Ãta yoarohca Cohamacʉ to cahmaare yoaerainare. W}'Noadʉ yucʉcʉ ñaare ne dicha tierara. à yoa ñadʉ noaare dicha tierara. L|Noadʉ yucʉcʉ noaare dicha tira. Ñadʉ sehe ñaare dicha tira. Z{-Ti ñano yoachʉ ñʉna, ñaina ti jichʉ masinahca mʉsa. Ti noano yoachʉ ñʉna noaina ti jichʉ masinahca mʉsa. Agã potacʉ se tõhorine dicha tierara. Pota tidʉ cʉ̃hʉ higuera pocare dicha tierara. jzMà jiro tiro õ sehe ni yahu namoha tinare: —Noano yoaga. “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jija”, ni mahñoinare tʉhoena tjiga mʉsa. Tina oveja yoaro sehe suaeraina sehe bajumana. Ti tʉhotuapʉ ñaina jira tina. [y/Cohamacʉ cahapʉ mʉsa waha duachʉ mijo nina. Mahainacã masa tópʉ wahaahca. Tópʉ wahaina jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucuahca —ni yahuha Jesu. Masa ti yoarire ñʉna ti jia tiare masija mari bx= à jiro tiro õ sehe ni yahu namoha tinare: —Mʉanopʉ Cohamacʉ cahapʉ waha duana to yare yoaro cahmana mʉsare. à jina to yare ã yoamacanocaeraro cahmana. Mahari sopacacãpʉ mʉsa sãa duachʉ mijo curera. Tó seheta mijo nina Cohamacʉ cahapʉ mʉsa waha duachʉ. Pichacapʉ masa ti wahachʉ mijoerara. Pjiri sopacapʉ mari sãachʉ mijoerara. Tí sopacapʉ masa ti sãaboro seheta pichacapʉ masa ti wahachʉ mijoerara. à jia payʉ masa tópʉ wahaa nina. rw] ’Paina mʉsare ti noano yoachʉ cahmana mʉsa. Tinare mʉsa noano yoachʉ cahmano seheta mʉsa cʉ̃hʉ noano yoaga tinare. Ti noano yoaerapachʉta mʉsa sehe tinare noano yoaga. Ãta yoa dutira Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũripʉ Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjiri cʉ̃hʉ —ni yahuha Jesu. Mahari sopacacã quitire yahuha Jesu bv= Mʉsa ñaina jipanahta mʉsa pohnare noaare waa tíre mʉsa. à jiro Cohamacʉ sehe mʉsa yʉhdoro noaare wara mʉsare to pohnare tirore siniinare. Mʉsa pohnare mʉsa wariro yʉhdoro Cohamacʉ sehe to pohnare wara. _u7 ¿Mʉsa pohna wahire mʉsare ti sinichʉ agã sehere wabocari mʉsa tinare? Ne wasi. st_ ’¿Mʉsa pohna pão curire mʉsare ti sinichʉ tãca sehere wabocari mʉsa tinare? Ne wasi mʉsa. s Jipihtina Cohamacʉre siniina naahca. à yoa ti sinirire bocaahca. Jipihtina Cohamacʉre ã sinirucuinare tiro tinare warohca. ]r3à jiro tiro tinare õ sehe ni yahu namoha: —Cohamacʉre siniga mʉsa. Mʉsa sinina mʉsa sinirire ñahanahca. Mʉsa sinirire bocanahca. Tirore ã sinirucuga mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ tiro mʉsare warohca. &qE’Dieya yoaro sehe jiina, yesea yoaro sehe jiina cʉ̃hʉ ñabiainare Cohamacʉ ya noa yʉhdʉare ti ño payoeraare yahuena tjiga tinare. “Tinapʉ bʉjʉpe, ñano ni, mʉsare ñabiaro yoari”, nina yahuena tjiga tinare —ni yahuha Jesu. Cohamacʉre mari siniare yahuha Jesu 0pYMasa ti baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaina jira mʉsa ã yoaina. Pjiri pjĩne mʉsa capariacai jiri pjĩne mʉsa na mʉhtaboriro seheta mʉsa ñano yoaa sehere duhu mʉhtaga. Mʉsa ã yoari baharo mʉsa coyeiro to ñano yoaare duhuchʉ yoa masiboca, mahari pohcarocãre mʉsa naboro seheta. doAÕ sehe niina jira mʉsa: “Coyeiro, ñaare yoai nica mʉhʉ. à jicʉ tíre duhuga”, niina jira mʉsa. à niina jipanahta pjíro ñaare yoara mʉsa sehe. ¿Dohseana mʉsa ñaare yoapanahta tíre masierajari mʉsa? Xn)Mari piti dahre buhechʉ õ sehe yoaina jira mʉsa. Mʉsa coyeiro to capariacapʉ mahari pohcarocã to sãachʉ tí pohcarocãre noano ñʉna mʉsa. Mʉsa ya capariaca sehere pjiri pjĩ to jipachʉta tí pjĩne ne ñʉerara mʉsa. Mahari pohcarocãre mʉsa ñʉno seheta mʉsa coyeiro to ñano yoaa sehere noano ñʉna mʉsa. Mʉsa basi mʉsa ñaare tuaro yoapanahta tíre masierara mʉsa, pjiri pjĩne mʉsa ñʉeraro seheta. ¿Dohse jiro baro ã jijari mʉsa? tmaPainare “Noano yoaerara”, mʉsa ni ñʉriro seheta Cohamacʉ sehe mʉsa cʉ̃hʉre ãta ni ñʉnohca. $l Cà jiro tiro tinare õ sehe ni yahu namoha: —Painare “Ñaina jira”, niena tjiga mʉsa. Mʉsa ã nierachʉ Cohamacʉ mʉsare “Ñaina jira”, nisi. tka"à jina ñamichacapʉre mʉsa dohse wahahtore pjíro cahya tʉhotuena tjiga. Mʉsa ã pjíro cahya tʉhotuna payʉbiaa jiahca mʉsa tʉhotuhto sehe. Micha macaa dihtare mʉsa tʉhotuchʉ tó purota mʉ sʉrohca —ni yahuha Jesu.kjO!Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro to jihto cjihtore cahma mʉhtaga mʉsa. Jipihtia paye baro yʉhdoro tirore cahmaga mʉsa. Noaare to yoa dutia cʉ̃hʉre cahmaga. Mʉsa ã yoari baharo Cohamacʉ sehe mʉsa cahmaa dʉhsachʉ warohca. +iO Cohamacʉre cahmaeraina sehe tíre ã macarucua nina. Mʉsa Pʉcʉ mʉano macariro jipihtia mʉsa cahmaare masina. To ã masichʉ pjíro cahya tʉhotuena tjiga. jhMà jina mʉsa chʉhtire, mʉsa sihnihtire, mʉsa suhti sãahtire pjíro cahya tʉhotuena tjiga. {goCohorire noaa cohori yoara Cohamacʉ sehe. Tí cohori sehe mahaa dachoricã jirucuma ñai boraa wahara. Mahanocã ji, pa dachoi pichacapʉ jʉ̃a wahara. Ti ã jipachʉta cohorire noaa cohori jichʉ yoara Cohamacʉ. à jiro Cohamacʉ cohorire to noaa cohori to yoariro yʉhdoro mʉsa cʉ̃hʉre noano yoarohca. Suhtire warohca. Cohamacʉre mahanocã wacũ tuara mʉsa. rf]Salomo cjiro noaa suhtire sãariro to jipachʉta tí cohori sehe tiro yʉhdoro noabia cohori waro jira. ae;’à jina mʉsa suhti sãahtire pjíro cahya tʉhotuena tjiga. Macaroca macaa cohori ti cohoare tʉhotuga. Tí cohori ti basi suhtire yoaerara. Wiho mejeta tí cohori noaa suhti yoaro sehe noaa cohori bajura. dPjíro mʉsa tʉhotua mehne cʉ̃ hora mʉsare cati namochʉ yoa masierara mʉsa. à jiro mʉsa pjíro tʉhotua yaba cjihti jierara. 2c]Minichahca perire Cohamacʉ to ñʉ wihboare masiga mʉsa. Tina weseri maeraina jira. à yoa chʉare ti wihboa wʉhʉse tinare mariahna. Mʉsa Pʉcʉ mʉano macariro sehe tinare ti chʉhtire wara. Minichahca yʉhdoro mʉsa sehere cahĩna Cohamacʉ. à jiro mʉsa cʉ̃hʉre ñʉ wihborohca tiro. bà jiro tinare õ sehe ni yahu namoha: —à jicʉ mʉsare nii nija: Mʉsa chʉare, sihniare, suhti cʉ̃hʉre pjíro cahya tʉhotuena tjiga. Mʉsare bajuamehneno chʉare chʉhtina cjihti dihtare suhti sãahtina cjihti dihtare Cohamacʉ yoaeraha mʉsare. aà jiro tiro õ sehe ni yahu namoha tinare: —Cʉ̃iro Cohamacʉ sehere wacũno, tuabiaro niñeru sehere wacũerara. Niñeru sehere tuabiaro wacũno Cohamacʉ sehere wacũerara. Niñeru dihtare cahmariro jiro Cohamacʉre wahchechʉ yoaerara. Cohamacʉ cʉ̃hʉre, niñeru cʉ̃hʉre pʉarore cahma yʉhdʉrʉcahto basioerara mʉsare —ni yahuha Jesu. Cohamacʉ to pohnare ñʉ wihbora 9`kTo yare tʉhotuerana ñaare yoara mʉsa. Mʉsa ñaa dihtare mʉsa tʉhoturucuchʉ tí ñaa sehe ñabiaa jira —ni yahuha Jesu. Niñerure cahĩna, Cohamacʉ sehere cahĩerara {_oà jiro õ sehe ni yahu namoha tinare: —Sihãria to noano buhriachʉ mari ñʉ masino seheta Cohamacʉ yare tʉhotuna to yare noano yoa masinahca mʉsa. Mʉsa tʉhoturo seheta yoara mʉsa. Cohamacʉ yare tʉhotuna noaare yoara mʉsa. ^Tópʉ mʉsa cjʉaa ti jichʉ, mʉano macaare Cohamacʉ yare tuaro wacũna mʉsa —ni yahuha Jesu. Masa ti tʉhoturo seheta yoara :]mMʉano macaa sehere cahmaga mʉsa. Mʉano macaare machʉ tʉa masierara. Tópʉ mʉsa cjʉaa ne baaerara. Tópʉre yacariro na masierara. à jina mʉano macaare cahmaga mʉsa. \'à jiro tiro õ sehe ni yahu namoha: —Ahri yahpa macaare na cahmachuena tjiga. Õ macaa baa wahaboca. Ti baaerachʉ yacariro naboca tíre. To yacaerachʉ machʉ tʉaboca. à jia ahri yahpa macaa nu butihto cuara. à jina ahri yahpa macaare tuaro cahmaena tjiga. ;[oMʉsa ã yoachʉ mʉsa chʉ duhuchʉ ñʉ masisi masa. Mari ñʉ mahnoerariro Cohamacʉ dihta mʉsa chʉ duhuare ñʉ masinohca. Mʉsa sahsero mʉsa jichʉ tiro mʉsa mehne ã jirucura. à ñʉno tiro mʉsare noano yoarohca tirore mʉsa ño payori wapa —ni yahuha Jesu. Mʉano macaare cjʉa dutiha Jesu xZiMʉsa chʉ duhuna, mʉsa pjoarire co mehne wa payo wʉha majare payoga. à jina mʉsa wʉhdʉa pocare cosaga. %YCà jiro tiro tinare õ sehe ni yahu namoha: —Cohamacʉre ño payona tana chʉ duhuna bʉjʉa witiina yoaro sehe yoa ñoena tjiga. Tó sehe yoara mari baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaina. Tina ti wʉhdʉa poca cahyaina yoaro sehe jira. Ti ã jiina jichʉ ti chʉ duhuchʉ ñʉ masina masa. Potocãta mʉsare nii nija. Tinare masa ño payochʉ cahmana tina. à jia tinare ti ño payochʉ ñʉa tina wahche tuhsʉre. (Cohamacʉ sehe tirore ti ño payori wapa tinare wahchechʉ yoasi. à jina tina yoaro sehe yoa ñoena tjiga mʉsa.) "X=Wiho mejeta paina mʉsare ti ñaa yoarire mʉsa boaerachʉ mʉsa Pʉcʉ cʉ̃hʉ mʉsa ñaa yoarire ne bosi —ni yahuha Jesu. Chʉ duhuare buheha Jesu W’Paina mʉsare ti ñaa yoarire mʉsa bochʉ ñʉno, mʉsa Pʉcʉ mʉano macariro cʉ̃hʉ mʉsa ñaa yoarire borohca. vVe à jicʉ sã ñaare yoa duana sã goa pjachʉ ñʉcʉ tíre yoa dutii tjiga.à jicʉ sãre ñaare yoaerachʉ yoaga.[Mʉhʉ sã pʉhtoro tuariro ã jirucuihca. Jipihtina mʉhʉre ã ño payorucuahca]”, ni siniga Cohamacʉre. kUO Paina sãre ti ñano yoarire sã boja.à jicʉ mʉhʉ cʉ̃hʉ sã ñano yoarire boga. ?Ty à jicʉ dachoripe sã chʉhtire warucuga sãre. S Mipʉre jipihtina bui pʉhtoro jiga.Mʉanopʉ mʉ dutiro seheta ti yoariro seheta ahri yahpa macaina cʉ̃hʉ yoajaro. Rw à jina õ sehe ni sininahca Cohamacʉre:“Sã Pʉcʉ, mʉano macariro mʉhʉ ñaa marieriro ã jirucura. fQETina yoaro sehe yoaena tjiga. Mʉsa sinihto pano mʉsa Pʉcʉ mʉsa cahmaare masi tuhsʉra. P’à jina Cohamacʉre sinina, tʉhoturo marieno mʉsa sinirireta pari turi sini majare tjua mʉjaena tjiga. Õ seheta yoara Cohamacʉre masieraina. “Payʉ durucua mehne Cohamacʉre sã sinichʉ tiro sãre tʉhorohca”, ni tʉhotumana tina. qO[Cohamacʉre sinicʉ tacʉ, mʉ ya tahtiapʉ biha sãaga. Biha sãa, mʉsa Pʉcʉ ñʉmahnoerarirore siniga. Mʉsa ã yoachʉ masa marienoi mʉsa sinipachʉta mʉsa Pʉcʉ mʉsare tʉhorohca. à tʉhoro mʉsare noano yoarohca tiro. NNPari turi tiro õ sehe ni yahu namoha: —Cohamacʉre sinina, mari baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaina yoaro sehe yoaena tjiga mʉsa. Judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ ducu, mahapʉ cʉ̃hʉre ducu, Cohamacʉre sini ñohna tina masare. à sini ñoa potocã masa tinare ti ño payochʉ tí mehne tina wahche tuhsʉre. -MSMasa ti ñʉeraropʉ mʉsa yoadohopachʉta Cohamacʉ sehe ñʉna. à ñʉno mʉsa ã yoari wapa warohca mʉsare —ni yahuha Jesu. Cohamacʉre siniare yahuha Jesu Là jina pjacʉoinare yoadohona, masa ti ñʉenoi yoadohoga tinare. Mʉsa mehne macaina mehne jina ti ñʉenoi pjacʉoinare yoadohoga. tKaà jina pjacʉoinare yoadohona, tíre masare yoa ñoena tjiga. Masa ti ñʉenoi yoadohoga tinare. Cãina noaa ti yoaare yoa ñohna mahapʉ jiinare, judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ jiina cʉ̃hʉre. Tina mari baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaina jira. à yoa ñohna tina, “Noaina jira”, masare ni ñʉ dutia. Ti ã ni ñʉchʉ ã yoa ñoina sehe wahche tuhsʉre. “Noaina jira” ni, masa ti ño payochʉ wahche tuhsʉre tina. à jiro Cohamacʉ sehe ne wahche namochʉ yoasi tinare. 4J cPari turi tiro õ sehe ni yahu namoha: —Cohamacʉ ya cjihtire noaare yoana, “Cohamacʉ yare yoa pahñoina jija sã”, ni yahuena tjiga painare. Mʉsa ã ni yahuri buhiri noaare mʉsa yoari cjiri ne yaba cjihti jierara. à jiro Cohamacʉ mʉano macariro noaare mʉsa yoari wapa mʉsare ne wasi. I30Ñaa marieina jiga mʉsa. Mʉsa Pʉcʉ mʉano macariro to ñaa marieriro to jiriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ ñaa marieina jiga —ni yahuha Jesu.`H9/Mʉsa coyea dihtare mʉsa noano piti bocachʉ tí cʉ̃hʉ ne yaba cjihti jierara paina sehere mʉsa noano piti bocaerachʉ. Cohamacʉre masieraina cʉ̃hʉ tó seheta yoara. à jina jipihtinare noano piti bocaga. LG.Mʉsare cahĩina dihtare mʉsa cahĩchʉ tí ne yaba cjihti jierara paina sehere mʉsa cahĩerachʉ. Pʉhtoa ya cjihtire wapa na cohtaina cʉ̃hʉ tó seheta yoara. à jina jipihtinare cahĩga. IF -Mʉsa ã yoana mari Pʉcʉ mʉano macariro pohna jira mʉsa. Cohamacʉ sehe cʉ̃no potori yoara masare. Ñaina cʉ̃hʉre, noaina cʉ̃hʉre sʉ̃ sichʉ yoara tiro. Tuhsʉ, Cohamacʉ dutiare yoaina cʉ̃hʉre, yoaeraina cʉ̃hʉre coro tachʉ yoara tiro. Masare cʉ̃no potori to yoariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ yoaga. KE,Ti yahuri cjiri yʉhdo curero ahri sehere yahu namoihtja mʉsare: Mʉsare ñʉ tuhtiinare cahĩga. à cahĩna tinare noano yoaga. Mʉsare ñano yoainare ti ya cjihtire Cohamacʉre sini payoga. LD+Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Masa õ sehe nina: “Mʉsa mehne macainare cahĩga. à yoa mʉsare ñʉ tuhtiinare ñʉ tuhti cahmaga tjoa”, ti niri cjirire tʉho mʉhtari jimare mʉsa. C*Mʉhʉre sinirirore waga. Tuhsʉ, pairo mʉhʉre to waso dutichʉ wasoga tirore —ni yahuha Jesu. Mʉsare ñʉ tuhtiinare cahĩga tBa)Pairo surara paye barore cʉ̃ kilómetro mʉhʉre to naabasa dutichʉ, pa kilómetrore waha namoga tjoa. TA!(Pairo buhiri dahre dutirirore mʉhʉre to yahusãchʉ, dutiriro sehe mʉ camisare mʉhʉre yahusãrirore wa dutiboca. To ã wa dutichʉ, tirore waga. Mʉ bui macari suhtiro cʉ̃hʉre wa namoga tirore. H@ 'Ti yahuri yʉhdo curero ahri sehere yahu namoihtja mʉsare. Mʉhʉre ñano yoarirore ã ñʉnocahga. Cʉ̃ bʉhʉsehe mʉ wahsupure to cjãchʉ, pa bʉhʉsehe cʉ̃hʉre cjã dutiga tirore. B?}&Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Panopʉ õ sehe ti ni yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa. “Mʉhʉre pairo mʉ capariacare to cjã tihãriro seheta mʉhʉ cʉ̃hʉ tirore cjã tihã cahmaga. Mʉ piriacare to cjã nuhariro seheta mʉhʉ cʉ̃hʉ cjã nuha cahmaga”, ti niri cjirire tʉhori jimare mʉsa. >%“Yoanahtja”, nina wama payoro marieno õ sehe dihta tíre nirucuga. “Yoasi”, nina cʉ̃hʉ wama payoro marieno nirucuga. Mʉsa wama payo nina, watĩno ñariro to dutiriro seheta yoana nica mʉsa —ni yahuha Jesu. Ti cahma suaare yahuha Jesu = $“Yʉ dapu mehne potocã nii nija”, ni wama payo niena tjiga. Mʉsa pjoari ti yehsea wahachʉ yoa masierara mʉsa. Ti ñia wahachʉ cʉ̃hʉre yoa masierara mʉsa. à yoa masieraina jina “Yʉ dapu mehne potocã nii nija”, ni wama payo niena tjiga. C<#Ahri yahpa mehne ne wama payo “Potocã nii nija”, niena tjiga. Ahri yahpa Cohamacʉ ya yahpa jira. To ã jichʉ ñʉna ã niena tjiga. “Jerusalẽ mehne potocã nii nija”, ne wama payo niena tjiga. Tuariro mari pʉhtoro ya maca jira Jerusalẽ. Wiho jiri maca jierara. To ã jichʉ ñʉna ã niena tjiga. ;"Ahri ti yahuri yʉhdo curero mʉsare ahri sehere yahu namoihtja. “Mʉano mehne potocã nii nija”, ni mʉano mehne wama payo niena tjiga. Mʉano sehe Cohamacʉ mari pʉhtoro to sʉho jiro jira. Wiho jiro jierara. To ã jichʉ ñʉna mʉano mehne ã niena tjiga. :!Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Panopʉ macaina õ sehe ti ni yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa: “Mʉsa niriro seheta yoaga. ‘Cohamacʉ mehne potocã ã yoaihtja’, mʉsa niriro seheta yoaga”, ti ni yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa. *9M Ahri ti yahuri yʉhdo curero mʉsare ahri sehere yahu namoihtja. To namono pairo mehne ñano yoaeraricoro to jipachʉta to manʉno ticorore cohãboca. To ã cohã daporicoro pairore manʉ tiro ñano yoaro nica ticoro pairo mehne jiro. To manʉno ticorore ã cohãno ticorore pairo mehne ñano yoachʉ yoara. To baharo namo tiriro cʉ̃hʉ ticoro mehne ñano yoaro nina —ni yahuha Jesu. Wama payo niare yahuha Jesu 38_Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Panopʉ ahri cʉ̃hʉre niha: “To namonore cohã duariro to cohãhtore yahuri pũ mehne ticorore cohã masina”, nimaha panopʉ. 7wà jicʉ mʉ wamomaca poto bʉhʉsehei jiri wamomaca mehne ñano yoacʉ, tí wamomacare mʉ dʉte cohãboriro seheta tí ñaa yoaare duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. Mʉ wamomacare mʉ cohãchʉ tí wamomaca dihta butira. Mʉhʉ sehere pichacapʉ mʉ wahachʉ ña yʉhdʉara. à jicʉ tí ñaa yoaare duhuga —ni yahuha Jesu. To namonore cohãare yahuha Jesu K6’à jicʉ mʉ capariaca poto bʉhʉsehei jiriacã mehne ñano yoacʉ, tiare orewe na mʉ cohãboriro seheta ti ñaa yoaare duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. Mʉ capariacare mʉ cohãchʉ tia capariaca dihta butira. Mʉhʉ sehere pichacapʉ mʉ wahachʉ ña yʉhdʉara. à jicʉ tí ñaa yoaare duhuga. >5uAhri ti yahuri yʉhdo curero mʉsare ahri sehere yahu namoihtja. Numinore ñahaeraparota, cʉ̃iro ticorore ñano goa pjaro, ñano wacũ tʉhoturo ñano yoa tuhsʉha ticoro mehne. G4Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Panopʉ macainare õ sehe ti ni yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa: “Pairo namono mehne ñano yoaena tjiga”, ti niri cjirire tʉhori jimare mʉsa. ;3oPotocã nii nija mʉhʉre. Tópʉ jisiniihca mʉhʉ. Pʉ ti wapa dutirire mʉhʉ wapa pahñoipʉ wijaaihca mʉhʉ —ni yahuha Jesu. Pairo namono mehne ñano yoaare yahuha Jesu L2’Pairo mʉhʉre to yahusã duachʉ, pʉhtoro masare beseriro cahapʉ mʉhʉre to naa duachʉ, tiro mehne suaro marieno wahaga. Masare beseriro cahapʉ to na sʉhto pano tiro mehne noano jiga. Mʉ ã yoachʉ ñʉno tiro mʉhʉre yahusãeraboca. Mʉ ã yoaerachʉ tópʉre mʉsa sʉchʉ tiro sehe mʉhʉre masare beserirore yahusãnohca. To ã yahusãchʉ, beseriro sehe peresu yoainapʉre mʉhʉre warohca. à jia tina mʉhʉre peresu yoaahca. Q1Mʉsa wahtire duhu cũ, mʉsa coyeiro cahapʉ waha, “Pari turi cahmachena tjijihna. Tó purota duhujihna tíre”, niga tirore. Mʉsa ã niri baharo Cohamacʉre wa, ño payona wahaga to wʉhʉpʉ. 90k’Mʉsa coyeiro mʉsare to ñʉ tuhtichʉ õ sehe yoaga. Cohamacʉ wʉhʉpʉ Cohamacʉre mʉsa ño payohto pano, wahiquirore jʉ̃ mʉo, mʉsa wahto pano õ sehe yoaga. /Ahri ti yahuri yʉhdo curero mʉsare ahri sehere yahu namoihtja. To coyeiro mehne susiniriro sehe ti buhiri dahrehtiro jira masʉnore wajãriro yoaro seheta. To coyeirore tuhtiriro, “Ne tʉho masia maerariro jira mʉhʉ”, niriro buhiri dahre dutiina cahai ti naahtiro jira. “Tʉho masierariro jira mʉhʉ”, to coyeirore nirirore pichacapʉ wahahto cua yʉhdʉara tirore. q.[à ni tuhsʉ, tinare õ sehe ni yahu namoha: —Panopʉ macaina õ sehe ni ti yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa: “Masare wajãena tjiga. Masare wajãriro ti buhiri dahrehtiro jira”, ti niri cjirire tʉhori jimare mʉsa. /-WMʉsare niita nija yʉhʉ. Judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ Cohamacʉ cahmaare quihõno yoaerara. Tina ti yoariro yʉhdoro Cohamacʉ cahmaare yoaga mʉsa sehe. Mʉsa ã yoaerana, pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre ne sʉsi mʉsa —ni yahuha Jesu. Susiniare yahuha Jesu ,{à jia tí dutiare cãina yʉhdʉrʉcaa, painare tó sehe yʉhdʉrʉca dutia, mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉ cahamaca yoaro sehe jiahca. Cʉ̃no dutiacã to jipachʉta tina yʉhdʉrʉcaa, cahamaca yoaro sehe jiahca tina. Paina tí dutiare noano yoaa, painare tí yoaro sehe yoa dutia, mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉ pʉhtoa yoaro sehe jiahca tina sehe. +Potocã mʉsare nii nija. Pihtiri dacho pano jisinichʉ Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũrire ne mahanocã baro cohãsi mari. Ahri yahpa, mʉano cʉ̃hʉ ti jisinino puro to dutia cʉ̃hʉ jirucuahca. à jirucua ti niriro seheta sohtori tirohca. `*9à ni tuhsʉ, tinare õ sehe ni yahu namoha: —Ahrire mʉsa masichʉ cahmaja yʉhʉ. Cohamacʉ to dutiare Moise cjirore to cũrire, to yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjiri cʉ̃hʉre cohãi tai nierahi. Tí dutiare mʉsare noano yahu potoi tai nii. Tí dutiare ti quihõno jichʉ ñoi tai. Ti niriro seheta yoa sohtori tii tai nii. ~)uÕ seheta mʉsa cʉ̃hʉ buhriaro yoaro sehe jiina jina, noaare yoaga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉa masa mari Pʉcʉ mʉano macarirore ño payo, “Tuariro, noariro jira”, niahca —ni yahuha Jesu. Cohamacʉ to dutiare to joari cjirire yahuha Jesu (à yoa sihãriare masa sihãa, biato docapʉ nʉoerara. Tiare sihãriare mʉanoi duhu payora tí wʉhʉ macaina jipihtina ti ñʉhtiare. W''à yoa tiro õ sehe ni buhe namoha: —Buhriaro marine to ñʉchʉ yoaro seheta mʉsa sehe yʉ yaina sehe ahri yahpa macainare Cohamacʉre masichʉ yoara. Tʉ̃cʉ bui jiri macare nʉohto basioerara. &y à yoa Jesu õ sehe ni buhe namoha: —Moa wahiquiro dihire to ñano wahaerachʉ yoaro seheta mʉsa sehe yʉ yaina sehe jipihtina painare ñaare ti yoa duaerachʉ yoara. Wiho mejeta moa sehe ti ñaa wahachʉ pari turi noaa yoahto basioerara. Tí moa ne noaerara. Ti ã wahachʉ tí moare cohãno cahmana. Ti ã cohãri baharo tí bui masa tʉ cũna. Ne yaba cjihti jierara tí moa ti cohõa. (Ti yaba cjihti jieraro seheta jiena tjiga mʉsa. Cohamacʉ ya sehere cohãena tjiga) —ni yahuha Jesu. :%m Cohamacʉ yare yahu mʉhtainare mʉsa pano jiinare tinapʉreta ñano yoa mʉhtaha. Mʉsa cʉ̃hʉre ti yoariro sehe ti yoachʉ wahchega. Noano yajeripohna tiga. à jiro mʉanopʉ mʉsa sʉchʉ pjíro noano yoarohca mʉsare Cohamacʉ —ni yahuha Jesu. Moa yoaro sehe, buhriaro yoaro sehe jira Jesu yaina $ ’Yʉ yare mʉsa yoari buhiri paina mʉsare ti tuhtipachʉta wahcheina jira mʉsa. Mʉsare ti ñano yoapachʉta wahcheina jira mʉsa. Yʉ yaina mʉsa jiri buhiri mʉsare jipihtia ñaa ti quiti dojomehnepachʉta ti mahñopachʉta wahcheina jira mʉsa. #- ’Cohamacʉ dutiare ti yoari buhiri ti ñano yoanohrina sehe wahcheina jira. Mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉ to yare cjʉaahca tina. a"; ’Masare bosaina wahcheina jira. Tinare “Yʉ pohna jira”, ninohca Cohamacʉ. Z!-’Ti ñaa buhirire cosanohrina wahcheina jira. Cohamacʉre ñʉahca tina. r ]’Painare pja ñʉina wahcheina jira. Ti ã pja ñʉchʉ Cohamacʉ tina cʉ̃hʉre pja ñʉnohca. ’Cohamacʉ to dutiro sehe yoa duaina, noaare yoa duaina wahcheina jira. Cohamacʉ to yoadohochʉ tina noaare yoa sohtori tiahca. ’Painare yʉhdʉrʉca duaeraina ã jica nieraina wahcheina jira. Cohamacʉ “Waihtja”, tinare to nirire cjʉaahca tina. _7’Yahco tiina cʉ̃hʉ wahcheina jira. Tinare wahchechʉ yoarohca mari Pʉcʉ. L—Ti ñaa tʉhotumari cjirire duhu, noaa sehere tʉhotu cohtotaina Cohamacʉre cahmaina wahcheina jira. Mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉre wahaahca tina. Mʉano macaa ti ya jira. RTi sʉchʉ ñʉno õ sehe ni buhe dʉcaha: Õ sehe jiina jira wahcheina  'Masa payʉ to cahai ti sʉchʉ ñʉno Jesu tʉ̃cʉpʉ mʉjaha. Mʉja sʉ, tói dujiha. Tói to dujichʉ to buheina sehe tiro cahapʉ sʉha. MTo ã yoachʉ ñʉa, Galilea yahpa macaina, Decapoli wama tiropʉ jia macari macaina, Jerusalẽ macaina, Judea yahpa macaina, Jordão pa bʉhʉsehe coa macaina payʉ masa tiro mehne wahaha.KTo ã yoaare tʉhoa Siria yahpa macaina jipihtiropʉ tí yahpai jiina tirore masi dʉcaha. à masia, soro jia dohatia cjʉainare, tuaro purĩare cjʉainare, watĩa ti sãanohrinare, ñama yaria mʉnare dohatiinare, tini masieraina cʉ̃hʉre na sʉha. Ti ã na sʉchʉ ñʉno jipihtina tinare noaina wahachʉ yoaha Jesu. veà yoa jipihtiro Galilea yahpare Jesu buhe tiniha. Judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ noaa buheare, mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jia tiare buheha. Tinare buhe, dohatiinare noaina wahachʉ yoaro jipihtia dohatiare cohãha tiro.  To ã pjirocachʉ tʉhoa, tina sehe dóihta ti pʉcʉrore, dohoria cʉ̃hʉre cũ, Jesu mehne wahaha. Payʉ masare buheha Jesu r]à yoa Jesu tina mehne yʉhdʉ wahcã, Santiagore to bahʉro João mehne boca sʉha tjoa. Tina Zebedeo pohna jiha. Ti yaria dohoriai ti pʉcʉro mehne tina cʉ̃hʉ ti wañʉyucʉrire cahnoa niha. Tina pʉarore tiro pjirocaha. Z-To ã nichʉ tʉhoata ti wañʉyucʉrire cũnoca, tiro mehne wahaa wahaha. 'G—Yʉhʉ mehne macaina cjihti taga mʉsa. Yʉhʉ mehne mʉsa tachʉ, mʉsa wahire ñaha cahmachuina mʉsa jiro seheta, Cohamacʉ yaina cjihtire masare pji cahmachuina cjihtire yoaihtja mʉsare. Yʉhʉ mehne mʉsa tachʉ ã yoahtina cjihtire cũihtja mʉsare —niha tiro tinare. zmà yoa Galilea wama tiri bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ Jesu sito wahcãmahno ñʉha Simore, to bahʉro Andre mehne. Simota Pedro ti ni pisuriro jiha. Tina sehe wahi wajãina jia, ti wañʉyucʉrire doca ño mʉjaa niha bʉcʉpariropʉ. NTópʉ jiro, Cohamacʉ yare yahu dʉcaha Jesu: —Mʉsa ñaare tʉhotumari cjirire duhu, noaa sehere tʉhotu cohtota, Cohamacʉreta macaga mʉsa. Mʉano macariro Cohamacʉ jipihtina bui pʉhtoro to sʉho jihto mahanocã dʉhsara —ni yahu dʉcaha tiro. Pititiaro wahi wajãinare tiro mehne macaina cjihtire pjiha Jesu Tó macaina Cohamacʉ yare noaare masierara.à masierapahta noarirore ñʉapʉ masiahca.Tina sehe Cohamacʉre ne masierara.à jia pichacapʉ wahaborina jimaha.à jiro cʉ̃iro tinare Cohamacʉ yare masichʉ yoarohca”, ni joaha Isaia cjiro. 8i“Zebulõ yahpa cahai, Neftalí yahpa cahai, bʉcʉpariropʉ waharoi, Jordão pa bʉhʉsehe coapʉ Galilea yahpa jira.Tí yahpa judio masa jieraina ya yahpa jira. Ãta yoaha Jesu panopʉ macariro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Isaia cjiro to ni joariro seheta. Õ sehe ni joaa tiha: s _ Tói jiri macapʉ Nazarepʉ waha, yʉhdʉ wahcã, Capernau wama tiri macapʉ sʉha. Galilea wama tiri bʉcʉpariro dʉhtʉ cahai jira Capernau. Tí maca Zebulõ yahpa cahai, Neftalí yahpa cahai jire Capernau. Tópʉ sʉ, jiha Jesu. j M à yoa Joãore peresu ti yoachʉ tʉhoro, wahaa wahaha Jesu. Waha, Galilea yahpapʉ sʉha. 9 To ã nichʉ tʉhoro watĩno wahaa wahaha. To wahari baharo anjoa sehe wihi, Jesure yoadohoa tirore chʉa waha. Galilea yahpai Jesu buhe dʉcaha  { To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Satana, wahaga mʉhʉ. Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Mʉ pʉhtoro Cohamacʉ dihtare ño payoga. To ya dutia dihtare yoaga”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi —niha Jesu watĩnore. , Q à ñono Jesure õ sehe nimaha: —Yʉhʉre na tuhcua caha sʉ, ño payoga mʉhʉ. Mʉ ã yoachʉ jipihtia ahri macarine mʉhʉre waihtja —ni yahumaha watĩno. CTo ã ni yʉhtiri baharo mʉa yʉhdʉdʉ tʉ̃cʉpʉ Jesure na mʉjaha watĩno tjoa. Tʉ buipʉ mʉja pja sʉ, jipihtia macarine ñoroca boroha Jesure. Ti cjʉaa cʉ̃hʉre ñoha. -Jesu pju bora ño duaeraro õ sehe ni yʉhtiha: —Cohamacʉ yare ti joari pũ õ sehe nina: “Mʉsa pʉhtoro Cohamacʉ to niri cjirire ‘¿Potocã tjijari?’ ni masi duana Cohamacʉre yoa ño duti macaena tjiga”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi —niha Jesu. (INa sʉ tuhsʉ, tirore õ sehe nimaha: —Cohamacʉ yare ti joari pũ õ sehe nina:“Cohamacʉ to anjoare mʉhʉre ñʉ wihbo dutirohca. à jia tina sehe mʉhʉre ñʉ wihboahca,‘Tãcapʉ pʉha tu mʉari’ nia”, nina ti joari pũ. To ã niri potocã jichʉ mʉhʉ Cohamacʉ macʉno jicʉ yahpapʉ pju bora ñoñʉjʉta yʉhʉre. Mʉhʉre tina ti yoadohochʉ ñoñʉjʉta yʉhʉre —nimaha watĩno. 9kTo ã ni yʉhtiri baharo watĩno sehe Jerusalẽpʉ “Cohamacʉ ya maca”, ti niri macapʉ Jesure naaha. Tópʉ na sʉro, Cohamacʉ ya wʉhʉ bui Jesure na sʉha tiro. taJesu õ sehe ni yʉhtiha: —Yoaeraja. Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe nina: “Masare chʉa mehne dihta catieraro cahmana. Jipihtia Cohamacʉ to ya yahua mehne jiro cahmana”, nina Cohamacʉ —ni yʉhtiha Jesu watĩnore. .UJʉca to baachʉ ñʉno watĩno sehe tiro cahapʉ sʉro, õ sehe niha: —Mʉhʉ Cohamacʉ macʉno jicʉ, ahri tãa pocare chʉa dojomehnega —nimaha tiro Jesure. a;Tópʉ sʉro cuarenta dachori waro chʉro marieno jiha Jesu. à jiro jʉca baaha. z oà yoa Espíritu Santo sehe Jesure masa marienopʉ naaha, tópʉ watĩno tirore ñaare to yoa duti ñʉhto sehe. /To ã duji tachʉ mʉanopʉ durucuro coa taha: —Ahriro yʉ macʉ yʉ cahĩriro jira. Tiro mehne tuaro wahcheja —nino coa taha mʉanopʉ.iKà ni tuhsʉ, Jesure bautisaha. To bautisa tuhsʉchʉ Jesu diapʉ ducuriro maja sʉrʉcʉ sʉha. To maja sʉrʉcʉ sʉchʉta, mʉano parĩ mʉaha. Cohamacʉ to Espíritu buja yoaro sehe tiro bui to duji tachʉ ñʉha. T~!Jesu sehe õ sehe ni yʉhtiha tirore: —Yʉhʉre bautisasiniga. Õ sehe yoana, Cohamacʉ to dutiriro seheta sohtori tina nija mari —niha Jesu. To ã nichʉ tʉhoro: —Jai —ni yʉhtiha João. J} Wahmanore João tirore bautisa duaeramaha. —Neho, mʉhʉ sehe yʉ yʉhdoro tuariro yʉhʉ sehere mʉ bautisachʉ noaboa. Mʉhʉre bautisaboriro jieraja yʉhʉ —ni yʉhtimaha João Jesure. t|a Baharo Jesu Galileapʉ jiriro cjiro waha, Jordão wama tiri mapʉ buhu sʉha Joãore bautisa dutiro. 0{Y Yʉ baharo tariro cahsari cohãriro yoaro sehe jira. Cahsari cohãriro to batiro mehne jipihtia to trigo yapari cahsarire putiwera. To ã putiweri baharo trigo sehere to wihbori wʉhʉi wihborohca. Tó seheta yoarohca tirore cahmainare yʉ baharo tariro. To putiwea cahsari sehere tiro jʉ̃nohca. Tí pichaca ne yatisi. Ãta yoarohca tiro yʉ baharo tariro tirore cahmaerainare —ni yahuha João. João Jesure bautisaha tza Yʉ baharo yʉ bui tuariro tarohca. Noa yʉhdʉariro jira tiro. Tiro yoaro sehe jieraja yʉhʉ sehe. à jicʉ tirore tʉhotucʉ, “Wiho jiriro jija yʉhʉ”, ni tʉhotuja yʉhʉ. Yʉhʉ sehe mʉsa ñaare tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtotainare diapʉ bautisacʉ, co mehne yoamahi. Tiro sehe yʉ yʉhdoro yoarohca. Espíritu Santore masa mehne ã jirucuchʉ yoarohca tiro. Wiho mejeta paina sehere ñaare ti tʉhotumari cjirire duhu duaeraina sehere tiro pichaca mehne buhiri dahrerohca. Cy Õ sehe jira: Masa yucʉri yoaro seheta jira. Cohamacʉ sehe coma mehne yucʉrire cjã cohãriro yoaro sehe jira. à jiro noaa dicha maria yucʉre nʉhcõri mehnepʉta cjã cohãnohca tiro. Tíre to cjã cohãri baharo, pichacapʉ jʉ̃ cohãnohca tiro. Ãta yoaro taro nina masa cʉ̃hʉre tirore cahmaerainare. 9xk ’Õ sehe ni tʉhotuena tjiga: “Panopʉ macariro Abrahã mari ñʉchʉ cjiro jia tiha. à jina to panamana jina mari Cohamacʉ yaina jija”, ni tʉhotuena tjiga mʉsa. Mʉsare niita nija. Abrahã panamana jiina jimana mʉsa. Mʉsa ã jipachʉta tí mʉsa ã jia yaba cjihti jierara. Cohamacʉ sehe ahri tãa mehne Abrahã coyeare dahre masina. à jiro Abrahã coyea mʉsa jia wiho waro jira tãa ti wiho waro jiro seheta. >~c}|{{{zyyww!vvuusfrq7paonmlkk=jihgg|ffOed&c/b4aae`f__^]Q\t\ [3YY-XW)VUURQONMKJJ@IIH)GcFEEeDCeBBAA@?[>8=<;:: 95877-655t4\33^210/h.--,+*))v&&0%$$(#h"!! f;(47Cy [ ] $8tSW' à tjira. Tina sehere ti masichʉ cahmare mʉhʉ —nire Jesu to Pʉcʉrore. ]3 Tí pjare õ sehe nire Jesu to Pʉcʉro mehne durucuro: —Yʉ Pʉcʉ, mʉhʉ mʉano macaina bui pʉhtoro, ahri yahpa macaina bui pʉhtoro jira. Ahri mʉ buheare “Noano masiina jija sã”, niinare masichʉ yoaerare mʉhʉ. Buhe pahñoeraina sehere mʉ yare masichʉ yoare mʉhʉ. Mʉ ã yoachʉ, “Noana”, nija yʉhʉ mʉhʉre. oW Mʉsare niita nija. Buhiri dahrehti dacho jichʉ Cohamacʉ Sodoma macainare to yoariro yʉhdoro, mʉsa sehere mʉsa ñaa buhiri ñabiaro buhiri dahrerohca —nire Jesu tí macari macainare. “Yʉ cahapʉ sona taga”, niha Jesu ' Capernau macaina, mʉsa mʉ sʉro mʉanopʉ waha duamana. Mʉsare Cohamacʉ pichacapʉ cohãnohca. Mʉsa ya macapʉ Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñomahi. Mʉsa yʉhʉre tʉhoerare. Sodoma wama tiri macare Cohamacʉ tuaa mehne yʉ yoa ñochʉ tí maca sehe mipʉ jisiniboa. .U Mʉsare niita nija. Buhiri dahrehti dacho jichʉ Cohamacʉ Tiro macaina, Sidõ macaina yʉhdoro ñaina mʉsa jiri buhiri mʉsare ñano waro buhiri dahrerohca tiro. @y —Corazĩ macaina, mʉsa ñano yʉhdʉnahca. Betsaida macaina, mʉsa cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca. Mʉsa ya macaripʉre Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñomahi. Tiro wama tiri macare, Sidõ wama tiri maca cʉ̃hʉre to tuaa mehne yʉ yoa ñochʉ ñʉa panopʉ tó macaina sehe ti ñaare cahyaboa. à yoaa ti ñaare tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtotaboa. Cahyaa suhtire sãa, niti pohcare tina bui dahra site payoboa ti ñaa cahyaare ñoa. hI Baharo macari macainare tuhtire Jesu. Tí macarine paye macari yʉhdoro Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñomare tiro. To ã yoa ñopachʉta ti ñaare tʉhotumarire duhuerasinire tina. à jiro õ sehe ni tuhtire tinare tiro: 5 c Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jicʉ yʉhʉ chʉ, sihnija. Yʉ ã yoachʉ ñʉna õ sehe nina mʉsa yʉhʉ sehere: “Ñʉga. Ahriro pjíro chʉriro, cahariro jira. Wapa na cohtaina, ñano yoaina cʉ̃hʉ ti piti tiriro jira ahriro”, nina mʉsa yʉhʉre. (à nina macanacã yoaro sehe durucuina jira mʉsa. Mʉsa cahmano sehe sã yoaerachʉ tó wahaerara mʉsare. Ne sahsaerara mʉsa.) à masierapanahta sã yoarire ñʉna, Cohamacʉ masiare sã cjʉachʉ masinahca mʉsa —nire Jesu tinare. Ti ñaare cahyaeraina ya macari macainare tuhtiha Jesu z m Tina yoaro sehe yoana õ sehe yoara mʉsa mipʉ macaina. João bautisariro Cohamacʉre ño payoro taro chʉ duhuro vinore sihnierare. To ã sihnierachʉ ñʉna “Watĩno to sãanohriro, tʉho masierariro jira”, nimare mʉsa tiro sehere. < q “Mʉsa basahti cjihtire sã putipemahi. ¿Dohseana mʉsa basaerari sã tíre putipechʉ? Sã tuaro ñahacaha tiipe, sañurucumahi. ¿Mʉsa sehe dohseana sã mehne tiiperari?” nirucuina yoaro seheta jira mipʉ macaina cʉ̃hʉ. Mipʉ macaina ti cahmano seheta sã yoaerachʉ ñʉa tó wahaerara tinare. y k ’¿Mipʉ macaina masa yabaina yoaro sehe jijari tina, mʉsa tʉhotuchʉ? Tina macanacã yoaro sehe jira. Paina ti cahmano sehe ti yoaerachʉ tó wahaerara tinacãre. Pache duaropʉ pape dujia, õ sehe ni pisurucura tinacã ti basi: % E Noano tʉhoga mʉsa ahrire. 5c “Elia tarohca”, panopʉ ti niriro cjirota jira João sehe. Panopʉ macaina ti nirire “Potocã tjira”, ni duana João ti ã niriro cjiro to jichʉ masinahca mʉsa. F Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina ti joari cjirire, Cohamacʉ Moise cjirore to cũri cjiripʉ cʉ̃hʉre buhena pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jihtore masija mari. João cʉ̃hʉ tíreta yahure. 8i ’João masare bautisariro to buhe, bautisa dʉcachʉ payʉ masa mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jirore pihtichʉ yoa duaa, ti mʉ sʉro cahmache, tíre yoa duamana. O Mʉsare potocã niita nija. Paina jipihtina bui jira João bautisariro. Ahri turupʉre to ã jipachʉta mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉre jipihtina docapʉ jiriro pinihta João bui jira. [/ Panopʉ Cohamacʉ yare ti joari pũi Joãore õ sehe ni yahu joaa tiha:“Cohamacʉ to macʉnore õ sehe niha: ‘Mʉ pano mʉhʉre yahuyuhtirore warocai nija’, niha”, ni joaa tiha panopʉre Joãore. N Masa marienopʉ sʉna Cohamacʉ yare yahu mʉhtarirore ñʉna sʉre mʉsa. Potocã tjira. João Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jira. Paina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina yʉhdoro jiriro jira tiro. 0Y “Noaa suhti tirirore ñʉna wahajihna”, nierare mʉsa João cahapʉ masa marienopʉ wahana. Noaa suhti tiina wapa bʉjʉare cjʉaina pʉhtoa ya wʉhʉsepʉ jira. yk João buheina ti wahari baharo, Jesu sehe João to jia tiare yahu dʉcare payʉ masare: —Masa marienopʉ João cahapʉ sʉna, tjare wihnono to wãroca cohtotachʉ yoariro seheta to buheare cohtota mʉjarirore ñʉna sʉerare mʉsa. yk Yʉhʉre tʉhoriro ‘Potocã tjira’, niriro tiro wahcheriro jira” ni, Joãore yahuna wahaga —nire Jesu. pY “Capari bajueraina ñʉna. Tini masieraina tinina. Cami bʉcʉ baina noaina wahara. Tʉho bocaeraina tʉhoa wahara. Yariaina masaa wahara. Tina jipihtinare noaina wahachʉ yoahi yʉhʉ. Tuhsʉ, pjacʉoinare noaa buheare yahuja. ~y Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Mipʉre mʉsa tʉhorire, mʉsa ñʉrire Joãore yahuna wahaga: d}A à jia Jesu cahapʉ sʉ, sinitu ñʉre tina João buheina. —¿João “Yʉ baharo pairo tarohca”, to niriro tjijari mʉhʉ? ¿To niriro mʉ jierachʉ pairore cohtanahcari sã? —ni sinitu ñʉre tina sehe Jesure. | à yoa to yoarire João peresui jiriro tʉhorocaha. à tʉhoro João to buheinare Jesure sinitu ñʉ dutiro warocaha. _{ 9 Sãre to buheinare to ã ni yahuri baharo tó cahai jia macaripʉ buhero wahare Jesu. Fz *Yʉ yairo cʉ̃iro to jichʉ ñʉa, wiho jiriro to jipachʉta dohse jiina tirore core ti sihõchʉ mahanocã ti wapachʉta potocãta tinare noano yoarohca Cohamacʉ —ni yahure Jesu.ry] )à jiro Cohamacʉ yare yahuriro wapatarohca. Tirore noano yoarohca Cohamacʉ. à jiro to yare yahuriro to jichʉ ñʉno pairo tirore noano cahmano, yahuriro yoaro seheta wapatarohca tiro cʉ̃hʉ. à yoa pairo noano yoariro wapatarohca. Tuhsʉ, noano yoariro to jichʉ ñʉno pairo sehe tirore noano cahmano noano yoariro yoaro sehe wapatarohca tiro cʉ̃hʉ. Zx- (à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namore: —Mʉsare yʉ yainare cʉ̃iro noano cahmano, yʉhʉ cʉ̃hʉre cahmano nina tiro. à yoa tiro yʉhʉre noano cahmariro yʉhʉre warocariro cʉ̃hʉre cahmano nina. Qw 'Masa yʉhʉre wacũno marieno ti mʉ sʉro yoaa, pichacapʉ wahaahca tina. à jia yʉ yare ã yoarucua jipihtia dachoripe yʉhʉ mehne jirucuahca tina —ni yahure Jesu. Mari wapatahtore yahuha Jesu $vA &à jia paina crusapʉ yʉ yariahto seheta yʉ yaina ti jiri buhiri ñano yʉhdʉahca tina cʉ̃hʉ. Tó sehe ñano yʉhdʉ duaeraina yʉ yaina jisi tina. Lu %’Yʉhʉre ti cahĩboriro yʉhdoro ti pʉcʉsʉma sehere cahĩ yʉhdʉrʉcaa yʉ yaina jisi tina. Yʉhʉre ti cahĩboriro yʉhdoro ti pohna sehere cahĩ yʉhdʉrʉcaa yʉ yaina jisi tina. 6tg $à jia masa ti coyeare ñʉ tuhtiina jiahca. Ds #Bʉcʉna yʉ buheare ti tʉhori buhiri ti pohna yʉ buheare cahmaeraa, tinare ñʉ tuhtiahca. Bʉcʉ numia yʉ buheare ti tʉhori buhiri ti pohna numia yʉ buheare cahmaeraa, tinare ñʉ tuhtiahca. Ti marechosanumia yʉ buheare ti tʉhori buhiri ti macʉ namosãnumia yʉ buheare cahmaeraa, tinare ñʉ tuhtiahca. 5rc "à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namore: —¿Dohse ni tʉhotujari mʉsa yʉhʉre? “Tiro masare to buheri baharo paina tinare ñʉ tuhtisi”, ¿ni tʉhotujari mʉsa? à jierara. Masare yʉ buheri baharo cãina yʉ yare tʉhoahca. Paina sehe tinare ñʉ tuhtiahca. Cʉ̃no potori waro jisi masa. Bq} !Wiho mejeta cʉ̃iro “Jesu yairo jieraja”, masare to nichʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ “Yʉ yairo jierara tiro”, ni yahuihtja yʉ Pʉcʉre —ni yahure Jesu. Jesu masare tju wachʉ yoara Ip  à jiro tinare õ sehe ni yahu namore: —Cʉ̃iro “Jesu yairo jija”, masare to ni yahuchʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ tirore “Yʉ yairo jira”, ni yahuihtja yʉ Pʉcʉre mʉano macarirore. 1o[ Siripiare to cahĩno yʉhdoro, mʉsa sehere cahĩna Cohamacʉ. à jina pjíro tʉhotuena tjiga mʉsa —ni yahure Jesu. Jesure mʉsa wacũ tuari cjirire yahuga masare ’Pʉaro siripia wapa mariahna. Ti ã wapa mariapachʉta cʉ̃irocãre Cohamacʉ ne boerara. Cohamacʉ to dutierachʉ ne yarierara tirocã. l Masʉnore wajãina to pjacʉ dihtare wajãna. To yajeripohna yariaerara. à jina mʉsare wajã duainare cuiena tjiga. Cohamacʉ sehere cuiga. Tiro mʉsa pjacʉrire, mʉsa yajeripohnari cʉ̃hʉre pichacapʉ cohã masina. à jina tiro sehere cui, yʉhtiga mʉsa. Qk Mʉsare yaroca yʉ yahuri cjirire payʉ masa watoi buhe turiaga mʉsa. Bj} à ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —à jina mʉsare ñano yoainare cuiena tjiga. Masa ti ya sãari cjirire baharo paina masiahca. à jia ti nʉori cjiri cʉ̃hʉre paina masiahca. |iq à jiro õ sehe tʉhoturo cahmana buherirore: “Yʉhʉre buheriro yoaro seheta jiihtja”, ni tʉhoturo cahmana. Cahamacʉno cʉ̃hʉre ãta ni tʉhoturo cahmana. “Yʉ pʉhtoro yoaro seheta jiihtja”, ni tʉhoturo cahmana. (“To bui jiihtja. à jicʉ yʉ pʉhtoro to ñano yʉhdʉriro seheta ñano yʉhdʉsi yʉhʉ sehe”, ni tʉhotueraro cahmana.) Yʉhʉ sehe wʉhʉ pʉro yoaro sehe jija. Mʉsa sehe tí wʉhʉi dahraina yoaro sehe jira. à jia masa yʉhʉre “Beelzebú jira”, ni yahusã, mʉsa cʉ̃hʉre yʉ yainare ñano ni durucuahca tina —ni yahure Jesu. “¿Diro barore cuichʉ noajari?” ni yahuha Jesu zhm ’Ne cʉ̃iro buheriro tirore yahuriro buipʉ jierara. Cahamacʉno cʉ̃hʉ to pʉhtoro bui cure jierara. rg] Cʉ̃macai mʉsare ti ñano yoachʉ pa macapʉ duhti wahcãga. Potocã mʉsare niita nija. Israe yahpai jia macarine jipihtia tí macaripʉ mʉsa duhti wahcãhto pano, yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpapʉ tjua taihtja. kfO Jipihtina masa sehe yʉ yaina mʉsa jiri buhiri mʉsare ñʉ tuhtiahca. Ti ã yoapachʉta ahri yahpai mʉsa catisinino puro mʉsare ti ñano yoarire cʉ̃no pjana yʉhʉre, yʉ buhea cʉ̃hʉre duhuerana, yʉhdʉnahca mʉsa. be= ’Tí pjare ti wahmisʉma ti bahanare wajã dutia waahca pʉhtoare yʉ yaina ti jiri buhiri. Ti pʉcʉsʉma ti pohnare wajã dutia waahca pʉhtoare. Ti pohna sehe ti pʉcʉsʉmare wajã dutia waahca pʉhtoare. (dI Mʉsare pʉhtoare ti wachʉ tinare mʉsa nihtire “Cue, masieraboca”, ni tʉhotuena tjiga. Mʉsare ti sinituchʉta mʉsa nihtire masinahca. à masina tinare yahuna mʉsa tíre mʉsa mʉ sʉro durucuna nisi. Cohamacʉ sehe mʉsa Pʉcʉ to Espíritu mehne mʉsare durucuchʉ yoarohca. c rb] à jia yʉ yaina mʉsa jiri buhiri macari macaina pʉhtoa cahapʉ ti bui jiina pʉhtoa cahapʉ cʉ̃hʉre naahca mʉsare. à jina mʉsare tópʉ ti naachʉ tinare judio masa jieraina pʉhtoa cʉ̃hʉre noaa buheare buhenahca mʉsa. yak Noano yoaga mʉsa. Masa mʉsare pʉhtoare waahca. Tuhsʉ Judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ cjãpeahca mʉsare. >`u à ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Yʉhʉre tʉhoga mʉsa. Oveja yoaro sehe jiinare mʉsare ñaina watoi warocai nija. Tina ñaina macaroca macaina yaya suaina yoaro sehe jira. à jina mʉsa sehe paina wahiquina wacũ masiina yoaro sehe jiga. à jiina jipanahta buja yoaro sehe ne suaeraina jiga mʉsa. _ Potocã mʉsare niita nija. Ahri dacho pihtichʉpʉre Sodoma macaina, Gomorra macaina cʉ̃hʉ tuaro buhiri tihtinata jira. Ti ã jipachʉta tina yʉhdoro mʉsare cahmaeraina buhiri tihtina jiahca —ni yahure Jesu. Jesu yainare paina ti ñano yoahtore yahuha Jesu ^ à jina mʉsare ti cahmaerachʉ, ti tʉho duaerachʉ tí wʉhʉre wijaahga. Wijaana, dahpo suhti macaa dihta pohcarire wajã site cũga mʉsa tinare ti ya buhirire masichʉ yoana. Tí maca macaina mʉsare ti cahmaerachʉ ãta yoaga tina cʉ̃hʉre. ] Mʉsare noano ti cahmachʉ “Cohamacʉ mehne noano jiga mʉsa”, niga tinare. Mʉsare ti cahmaerachʉ, mʉsa ã niborire niena tjiga. X\) à jina wʉhʉpʉ sãahna, “¿Jimajari mʉsa?” niga tí wʉhʉ macainare. [7 ’Tí macaripʉ sʉna, ji coaro mehne carĩnore warirore macaga. à jina tí wʉhʉihta tjuasiniga. Pʉ, coã wahanapʉ wijaahga tí wʉhʉre. Z! Ne mʉsa wajure, pʉaro camisare, pʉa wahpa dahpo suhtire, mʉsa tjua yucʉ cʉ̃hʉre naaena tjiga. Mʉsa sãano dihtare sãa wahcãga. Paye suhtire naaena tjiga. Mʉsa buhena waharopʉ jiina tina sehe mʉsare mʉsa puhi cjihtire waahca. Ãta waro cahmana tinare. 9Ym ’Mʉsa wahana niñerure ne naaena tjiga. !X; à jina cami bʉcʉ baainare, paye payʉ soro jia dohatiare cjʉaina cʉ̃hʉre noaina yoaga. Yariainare masoga. Watĩa masare ti sãanohorinare cohã wioga tinare. Mʉsare ã wanocai nija ahri tuaare. à jina mʉsa cʉ̃hʉ yʉ ã wanocariro seheta masare noaina ã yoanocahga. UW# “Mʉano macariro to sʉho jihto mahanocã dʉhsara”, ni buhega tinare. {Vo Israe yahpa macaina cahapʉ sehere wahaga. Tina oveja peri wisia wahaina yoaro sehe Cohamacʉre masieraina jira. ]U3 à yoa sãre doce to buheinare warocaro, “Õ sehe mʉsa yoanahca”, ni yahu quihõre sãre Jesu: —Judio masa jieraina cahapʉre wahaena tjiga. Ne Samaria yahpai jia macaripʉ cʉ̃hʉre wahaena tjiga. %TC Simo cananeo ya curua macariro cjiro, Juda Iscariote cʉ̃hʉ jire. Juda sehe Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro jire. Jesu to buheinare buhe dutiro warocaha TS! Felipe, Bartolomé, Toma, yʉhʉ Mateo jii sã. Yʉhʉ sehe pʉhtoa ya cjihtire masare wapa na cohtariro jimai. Sã mehne pairo Santiago jire. Tiro sehe Alfeo macʉno jire. à jiro Tadeo cʉ̃hʉ jire. hRI Õ sehe wama tii sã Jesu to bese cũrina: Simo jire. Tiroreta Pedro ni pisure Jesu. Simo bahʉro Andre cʉ̃hʉ jire. Santiago cʉ̃hʉ to bahʉro João mehne jire. Tina Santiago cʉ̃hʉ pʉcʉro Zebedeo wama tire. )Q M Baharo doce sãre to buheinare Jesu pjiroca, tuaare cũre sãre. Watĩare sã cohã masihti cjihtire jipihtia dohatiare sã cohã masihti cjihtire cũre sãre. gPG &à jina noaa buheare buhehtinare painare to warocahtore siniga Cohamacʉre —nire Jesu.kOO %à jiro õ sehe nire tiro sãre to buheinare, piti dahre buhero: —Yo payʉ ti bʉcʉa tuhsʉchʉ payʉ jichʉ dahraa pjíro jira. Wiho mejeta dahraina sehe mahainacã jira. (Tó seheta noaa buheare tʉhohtina payʉ jichʉ pjíro jira mari dahraa. To ã jipachʉta mahainacã dahrari masa yoaro seheta noaa buheare buhehtina cʉ̃hʉ mahainacã jira.) 5Nc $Masa payʉ ñano yʉhdʉina, pjacʉoro wahaina ti jichʉ ñʉno Jesu tinare pja ñʉre. Tina oveja pʉa marieina yoaro sehe ti jichʉ ñʉno Jesu tuaro pja ñʉre tinare. M7 #à yoa jipihtia macari tói jia macaricãre, bʉjʉa macari cʉ̃hʉre buhe tinino wahare Jesu. Noaa buheare judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ buhero wahare tiro. à jiro pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jihtore yahure. Jipihtia dohatia cʉ̃hʉre tó macainare yʉhdore tiro. !L; "Fariseo curua macaina sehe soro ni durucure: —Watĩa pʉhtoro to tuaa mehne watĩare cohãna ahriro —ni durucure tina. Masare pja ñʉha Jesu K !Ti na sʉchʉ ñʉno watĩnore Jesu cohã wiore. To ã cohã wiochʉ watĩno to sãanohriro cjiro sehe durucua wahare. To ã yoachʉ ñʉa jipihtina cʉa pihtiare. —Ne, ahri yahpa Israe yahpapʉre õ sehe yoaare ñʉera tihi mari —ni durucure tina ti basi. J Tí wʉhʉre ti wijaachʉ waro cʉ̃iro durucuerarirore na tare masa. Watĩno tiro mehne jiriro tirore durucuerachʉ yoaha. yIk To ã nipachʉta waha, tói jiinare yahu sitere tina to ã yoarire. Durucuerarirore durucuchʉ yoaha Jesu H+ To ã nichʉta ti capari sehe noaa wahare. à yoa Jesu õ sehe nire tinare: —Ahri yʉ õ sehe yoarire painare ne yahuena tjiga —nire. &GE Ti ã nichʉta ti caparire ña payore. à ña payorota õ sehe nire: —Yʉhʉre “à yoarohca”, mʉsa ni tʉhoturiro seheta ã yoaja —nire Jesu. ;Fo Ti ã nichʉta Jesu pa wʉhʉpʉ sãare. To ã sãachʉ masia capari bajueraina to cahapʉ sãa wahare. Ti ã sãa sʉchʉ ñʉno tiro sehe siniture tinare: —“Marine ñʉchʉ yoarohca tiro”, ¿ni tʉhotujari mʉsa yʉhʉre? —nire tiro. —Pʉhtoro, ãta ni tʉhotuja sã —ni yʉhtire tina. =Es à yoaro Jesu tói jiriro to wahachʉ, pʉaro capari bajueraina tirore pisu nʉnʉ tire: —Davi panamino masare yʉhdohtiro, sãre pja ñʉga mʉhʉ —ni sañurucure tina. wDg To ã yoarire tʉhoa, tó macaina masa jipihtina yahu sitere. Pʉaro capari bajuerainare ñʉchʉ yoaha Jesu .CU à jiro wʉhʉ puhichapʉre masare to wio pahñori baharo yariaricoro cahapʉ sʉ, to wamomacare ñahaha. To ã ñahachʉ masa caha sʉ, wahcãrʉcʉ sʉha ticoro. NB Ti ã nichʉ tʉhoro masare õ sehe nire: —Wijaahga mʉsa. Yariaerari jira ticoro. Carĩno nina —nire tinare. To ã nichʉ tʉhoa, “à nimacanocano nina ahriro”, nia masa bʉjʉre tirore. BA} à yoa tuhsʉ Jesu pʉhtoro ya wʉhʉpʉ sʉre. Sãa sʉro, ñahacaha tiinare teneniaca yoaro sehe jiriare putiinare ñʉre. Payʉ masa ti ñano bisichʉ cʉ̃hʉre tʉhore tiro. V@% To ã yoachʉ masino Jesu majarerʉcʉ sʉ, ticorore õ sehe nire: —Maco, wahchega mʉhʉ. Mʉ yʉhʉre wacũ tuaa mehne noaricoro tjuara mʉhʉ mipʉre —nire tiro. To ã nichʉta noaa wahare ticoro. {?o Õ sehe ni tʉhotuha ticoro ã yoaro: “To suhtirore ñaha ñʉco, noaricoro wahacohca”, ni tʉhotuha ticoro. ;>o Sã mahai waharucuchʉ tói numino ã cahã ñʉrucuricoro Jesu baharo bʉhʉsehei ta, to suhtiro sohtoare ñaha ñʉha. Doce cʉhmari waro dachoripe cahã ñʉrucuricoro jiha. g=G To ã nichʉ tʉhoro Jesu wahcãrʉca tiro mehne wahare. Sã to buheina cʉ̃hʉ wahai. < To ã ni yahuro watoi judio masa mari buheri wʉhʉ pʉhtoro Jesu cahapʉ wihire. Wihi, na tuhcua caha sʉ, õ sehe nire: —Yʉ maco yoatapʉ yariaa wahahre. Ticorore mʉ wamomacare duhu payoi taga. Mʉ ã yoachʉ masanohca —nire tiro Jesure. ; à jina ne se co bisia core wahiquiro cahsaro wajuru mehne mʉna wajuru mehne posaeraro cahmana. à yoachʉ se co bisia pahmoapʉ mʉna wajurure tʉhrẽnocahna. To tʉhnʉchʉ se co cʉ̃hʉ, wajuru cʉ̃hʉ cohõa wahara. à jina se co wahma core wahma wajurupʉ posaro cahmana. à yoachʉ se co cohõeraa, wajuru cʉ̃hʉ cohõerara. (Tó seheta wahma buhea mʉna buhea mehne buhe moreraro cahmana) —ni yahure Jesu tinare. Jairo maconore noaricoro yoa, cahã ñʉricoro cʉ̃hʉre noaricoro yoaha Jesu : Panopʉ macaa buhea wahma buhea mehne ti buhe more duachʉ ñʉno õ sehe ni namore Jesu tinare piti dahre buhero: —Ne wahma cahsaro suhtiro cahsaro mehne mʉnano suhtirore sere õno cahmaerara. à yoachʉ wahma cahsaro mari cosari baharo mʉnano suhtirore waja cahmachu, pjibiaro tʉhnʉchʉ yoara. (Ahri yoaro sehe ni, mʉna buhea wahma buhea mehne piti dahre buheraro cahmana.) L9 Jesu to tʉhotua mehne piti dahre buhero taro tinare õ sehe ni yʉhtire: —Õ sehe jira tí: Wamomaca dʉhteropʉ ti pjirocaina wamomaca dʉhteriro mehne jia, chʉ duhu masierara. Tó seheta yʉ buheina cʉ̃hʉ yʉhʉ mehne jia, chʉ duhu masierara. Yʉhʉ wamomaca dʉhteriro yoaro sehe jija. Wamomaca dʉhteriro bose nʉmʉ to yoachʉ tiro mehne macaina cahyaa mehne jierara. à jia chʉ duhuina jierara. Yʉ Pʉcʉ Cohamacʉ yʉhʉre to naari baharo pinihtare yʉ buheina mehne jisi yʉhʉ. à jia tí pjapʉta yʉ buheina cʉ̃hʉ chʉ duhuahca —ni yʉhtire Jesu. 8/ Baharo João masare bautisariro to buheina Jesu cahapʉ sʉ, õ sehe ni siniture: —Sã João buheina sehe Cohamacʉre ño payona tana, chʉ duhuja. Fariseo curua macaina cʉ̃hʉ ãta chʉ duhura. ¿Dohse yoaa mʉ buheina sehe chʉ duhuerajari? —nire tina Jesure. U7# Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu sehe piti dahre buhea mehne yʉhtire: —Dohatieraina duhturure macaerara. Dohatiina dihta duhturure macana. Ñaare yoaina dohatiina yoaro sehe jira. à jicʉ ñaare yoaina dihtare ti ñaare ti tʉhotumari cjirire duhu, noaa sehere ti tʉhotu cohtotachʉ yoai tai nii yʉhʉ. Ti basi “Noaina jija sã”, ni tʉhotuina barore yahui tai nierahi. Cohamacʉ to nirire ti joarire masiga mʉsa. “Wahiquinare mʉsa wajã, jʉ̃ mʉoa mehne yʉhʉre mʉsa ño payochʉ cahmaeraja. Painare mʉsa pja ñʉchʉ sehere cahmaja”, ni joaha. Ahri to joari to dohse niare masiga mʉsa. Tíre noano buhe namona wahaga —nire Jesu fariseo curua macainare. Chʉ duhuare sinituha João buheina Jesure 6 W5' Tina mehne sã chʉchʉ ñʉa, fariseo curua macaina sãre Jesu buheinare õ sehe nire: —¿Dohsearo mʉsare buheriro wapa na cohtaina mehne, ñano yoaina mehne chʉjari? —nire tina sãre to buheinare. #4? Baharo ya wʉhʉpʉ Jesu cʉ̃hʉ chʉa tare. Payʉ pʉhtoa ya cjihtire wapa na cohtaina, “Ñano yoaina”, ti niina cʉ̃hʉ sã mehneta chʉre. b3= Ti ã yoari baharo Jesu tópʉ jiriro ta, yʉhʉre Mateore boca wihire. Pʉhtoa ya cjihtire masare wapa na cohtariro jimai. à jicʉ tí pjare yʉ dahrari tahtiapʉ dujii. Tói yʉ dujichʉ ñʉno õ sehe nire yʉhʉre: —Yʉhʉ mehne macariro cjihto taga mʉhʉ —nire Jesu yʉhʉre. To ã nichʉ tʉhocʉ wahcãrʉca tiro mehne wahai. 2- Masa to ã wahachʉ ñʉa cuiha. à yoa Jesure Cohamacʉ to tuare to wachʉ ñʉa masa Cohamacʉre ño payo, noano durucuha. Jesu Mateore pjiha e1C To ã nichʉ tʉhoro pjacʉ bʉhariro wahcãrʉcʉ sʉ, to ya wʉhʉpʉ tjuaa wahaha. 0- Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpai masa ti ñano buhiri tiare cohã masija yʉhʉ. Masa ti ñano buhiri tiare cohãhtiro cjihtore cũre Cohamacʉ yʉhʉre. Yʉ ã cohãrire mʉsa masihto sehe õ seheta yoa ñoihtja mʉsa ñʉhti cjihtire —niha Jesu. Tinare ã ninota, pjacʉ bʉharirore õ sehe niha: —Wahcãrʉcaga. Mʉ coãri cahsarore na wahcãga mʉ ya wʉhʉpʉ —niha tirore. V/% “Ñano mʉ buhiri tiare cohã tuhsʉja”, yʉ nichʉ, “Mahñoriro jira”, nina mʉsa noano masierapanahta. “Wahcãrʉca, wahaga”, yʉ nichʉ yʉ niri potocã jia jichʉ dóihta mʉsa masinahca. d.A Ti ã ni tʉhotuchʉ masino, õ sehe niha Jesu: —¿Dohseana ã ñano tʉhotujari mʉsa? Y-+ To ã nichʉ tʉhoa cãina mari judio masare buheina õ sehe ni tʉhotumaha: “Ahriro wiho jiriro ã nino, ‘Cohamacʉ jija’, nino nina. à nino Cohamacʉre ñano nino nina”, ni tʉhotumaha tina. >,u Tópʉ paina pjacʉ bʉharirore to coãri cahsaro mehne yo wʉa wihiha Jesu cahai: “Jesu ahrirore to dohatiare yʉhdʉchʉ yoarohca”, ni tʉhotuha tina. Ti ã ni tʉhotuchʉ masino dohatirirore õ sehe ni yahuha Jesu: —Macʉ, wahchega mʉhʉ. Ñano mʉ buhiri tiare cohã tuhsʉja yʉhʉ —niha tiro. k+ Q à ti waha dutiri baharo Jesu dohoriapʉ samu, bʉcʉpariropʉ pahã, to bʉcʉari macapʉ sʉha. * "à ti yahu siteri baharo tí maca macaina jipihtina Jesure ñʉa taha. à jia tirore ñʉa, tuaro mehne waha dutiha tirore.S)!Ti ã wahachʉ ñʉa yeseare ñʉ wihboina sehe cui, mʉrocaa wahaha. Macapʉ sʉ, yesea ti minirire yahu site pahñoha. Watĩa ti sãanohrinare Jesu to cohã wiori cʉ̃hʉre yahu pahñoha tina. {(o —Jai, wahaga —niha Jesu. To ã nichʉ watĩa pʉaro masa mehne jirina cjiri waha, yesea ti pjacʉripʉ sãaha. à yoa tinare ti sãari baharo, yesea pari cʉnʉpʉ mʉroca buha, bʉcʉpariropʉ bora ñoja, mini yaria pihtia wahaha. 'Tinare ñʉa, watĩa õ sehe niha Jesure: —Sãre cohã wiocʉ sina yesea cahapʉ yeseare sãa dutiga sãre —ni siniha watĩa Jesure. 5&eTó cahai payʉ yesea maca chʉa niha. w%gTirore piti boca, õ sehe ni sañurucuha: —¿Mʉhʉ Cohamacʉ macʉno dohse yoai tai tajari mʉhʉ sã cahapʉre? ¿Sãre Cohamacʉ to buhiri dahrehti pja to jierapachʉta sãre buhiri dahrei tai nijari mʉhʉ? —ni sañurucuha tina. s$_Tinare ã wahari baharo pahã sʉ, Gadara macaina ya yahpapʉ sʉha. Tópʉ ti sʉchʉ pʉaro mʉa masa copari watopʉ jiina Jesure piti bocaha. Tina watĩa ti sãanohorina cuaina jiha. à jiro tópʉ masa ti wahamahnoeno jiha. W#'To ã yoachʉ ñʉ cʉaa, õ sehe niha tina: —¿Cue, dohse jiriro baro masʉno jijari ahriro? Ahri wihnono, pahcõri cʉ̃hʉ to dutichʉ yʉhdʉrʉcaerara tirore —niha tina. Watĩare cohã wioha Jesu J" Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —¿Dohse jiro baro cuimacanocana nijari mʉsa? Yʉhʉre wacũ tuaeraina jira mʉsa —niha Jesu tinare. à ninota wahcãrʉcʉ sʉ, wihnonore pahcõri cʉ̃hʉre “Yʉsʉa wahaga”, niha. To ã nichʉ wihnono yʉhdʉa wahaha. à jia pahcõri cʉ̃hʉ yʉsʉ boraa wahaha. !To ã wahachʉ ñʉa tina tirore wahcõha. Wahcõ õ sehe niha: —Pʉhtoro, yʉhdoga. Mari mini yariana tana nija —niha tina.  -Tí bʉcʉpariropʉ ti pahãchʉ waro wihnono tuaro taha. à jia pahcõri dohoriare mionocamaha. à wihnono wãpachʉta Jesu sehe carĩno niha. taà ni tuhsʉ Jesu to jiriapʉ dohoriapʉ samuha. à jia to buheina cʉ̃hʉ tiro mehne waha, samuha. \1Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Yʉhʉre cahmaeraina yariaina yoaro seheta jira. Tina sehe yariainare yajaro. à jicʉ mʉhʉ sehe yʉhʉ mehne macariro cjihto taga —niha tiro. Jesu wihnonore yʉsʉ dutiha 2]à yoa pairo Jesu buheriro õ sehe niha: —Pʉhtoro, yʉ pʉcʉ to yariachʉ yasinii wahaihtja. à ya tuhsʉi pinihta mʉhʉ mehne wahaihtja —niha tiro Jesure. %Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Cãina macaroca macaina wahiquina ti copari cjʉara. Minichahca cʉ̃hʉ ti suhti cjʉara. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro sehe yʉ carĩri wʉhʉ maeraja. (à jina yʉhʉ mehne tana ñano yʉhdʉnahca mʉsa) —ni yʉhtiha Jesu. %Ti pahãhto pano judio masare buheriro Jesu cahapʉ sʉ, õ sehe niha: —Buheriro, mʉhʉ mehne waha duaja nohoi mʉ waharoi —niha. a;Jesu payʉ masa to cahai ti jichʉ ñʉno: —Sie coapʉ basa pahãjihna —niha.  Ãta yoaha tiro panopʉ macariro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Isaia cjiro to niriro seheta. Õ sehe ni joaa tiha: “Mari dohatiare yʉhdonocanohca tiro. Mari duti tiare cohãnocanohca”, ni joaa tiha Isaia cjiro Jesure. Cãina Jesu mehne waha duamaha à yoa ñamichahapʉ payʉ watĩa ti sãanohrinare masa na wihiha Jesu cahapʉ. Ti ã na wihichʉ ñʉno cʉ̃ tahata to waha dutichʉ watĩa wahaa wahaha. Tuhsʉ, jipihtina dohatiina ti na sʉrinare ti dohatiare cohã pahñoha Jesu. à jia noaa wahaha tina. J To ã jichʉ ñʉtjiãhno to wamomacare ña payoha. To ã ña payochʉta juaro surua wahaha. Suruchʉ tʉhoturo ticoro sehe wahcãrʉca, tinare chʉare payoha. Jesu payʉ dohatiinare yʉhdoha yBaharo Jesu Pedro ya wʉhʉpʉ sʉ, Pedro marechono dohatichʉ ñʉha tiro. Juaro tichʉ cama bui coãha ticoro. G Tíre ã ni tuhsʉ, surara pʉhtorore õ sehe niha: —Tjuahga mʉ ya wʉhʉpʉ. Mʉhʉre dahra cohtariro yʉhdʉrohca. “Potocãta yʉhdʉrohca”, ni mʉ tʉhoturiro seheta yʉhdʉrohca —niha Jesu. To ã nino watoihta tirore dahra cohtariro sehe noa tuhsʉha. Pedro marechonore dohatiricorore yʉhdoha Jesu R Masa paina sehe pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉ wahaborina ti jipachʉta ñanopʉ nahitianopʉ cohãnocanohca tinare. Tópʉ to cohãrina tuaro tii, cahyaa mehne bahca dihoahca —ni yahuha Jesu. Y+ Mʉsare niita nija. Payʉ ahriro yoaro sehe Cohamacʉre wacũ tuaina jipihtiro macaina mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉ sʉa, tópʉ jiina mehne chʉahca. Abrahã, Isaa, Jacobo mehne chʉahca tina. N To ã nichʉ tʉho cʉaa waharo payʉ masa tiro mehne jiinare õ sehe niha Jesu: —Potocãta mʉsare niita nija. Ahriro surara pʉhtoro Israe masʉno jierariro Cohamacʉre tuaro wacũ tuara. Tirore dahra cohtarirore yʉ noariro wahachʉ yoahtire masi tuhsʉha. Ne Israe masare ahriro yoaro sehe jiinare ñʉerasinija. ~uTo ã nichʉ õ sehe niha surara pʉhtoro: —Pʉhtoro, noanohca. Tai tjia. Yʉ yʉhdoro noa yʉhdʉariro jira mʉhʉ. Ya wʉhʉi mʉhʉre sãa ta dutiboriro jieraja yʉhʉ. Mʉ masia mehne noariro wahachʉ yoaga tirore. Mʉ ã yoachʉ yʉ yʉhʉre dahra cohtariro noariro waharohca. Yʉhʉre yʉ bui jiina paina pʉhtoa dutira. Yʉhʉ cʉ̃hʉ surarare dutija. Cʉ̃irore “Wahaga”, yʉ nichʉ tiro wahara. Pairore “Taga”, yʉ nichʉ tiro tara. Yʉhʉre dahra cohtarirore “Ahrire yoaga”, yʉ nichʉ tíre yoara. (Mʉhʉ cʉ̃hʉ dutirirota jira. à jiro mʉ dutiro seheta tiro dohatiriro yʉhdʉrohca) —niha tiro.  zmTo ã nichʉ, Jesu “Jai”, ni yʉhtiha: —Tirore to dohatiare yʉhdʉchʉ yoai wahaihtja —niha Jesu. 'G—Pʉhtoro, yʉhʉre dahra cohtariro pjacʉ bʉhariro jiro waha masieratjiãhno tirore tuaro purĩchʉ yʉ wʉhʉpʉ coãhre tiro —niha tiro Jesure.   Tó baharo Jesu Capernau wama tiri macapʉ to sʉchʉ cien surara pʉhtoro to cahai sʉ, tirore tuaro õ sehe ni siniha: l Qà ni tuhsʉ Jesu tirore õ sehe niha tjoa: —Yʉ mʉhʉre õ sehe yoarire ne painare yahui tjia. Mʉ pjacʉre noari pjacʉ to waharire sacerdotere ñoi wahaga. Moisere Cohamacʉ to cũriro seheta sacerdotere minichahcare waga mʉ yʉhdʉrire ti noano masihto sehe —niha Jesu. Surara pʉhtoro to mʉno to dohatichʉ Jesu noariro wahachʉ yoaha tirore D To ã nichʉ tʉhoro to wamomaca mehne Jesu tirore ña payoha. —Jai, mʉhʉre noariro wahachʉ yoaja —niha Jesu tirore. To ã nichʉta tí to cami baari cjiri yati mʉa wahaha. * MTo ã wahachʉ cʉ̃iro cami bʉcʉ baariro tirore piti boca, na tuhcua caha sʉ, tirore siniha: —Pʉhtoro, mʉhʉ yʉhʉre noariro yoa duacʉ yoaga —niha. q  ]Jesu tʉ̃cʉpʉ buhe dujiriro cjiro dujia wahaha. To ã dujiachʉ ñʉa masa payʉ tiro baharo wahaha. &E“Tiro potocãta pʉhtoro jira. à jiro noano masi pahñoriro marine buhera tiro. Mari judio masare buheina yoaro sehe buherara”, ni tʉhotuha tina.;qTo ã ni buhechʉ tʉhoa, cʉaa wahaha masa. ]3Tí wʉhʉre to tuhsʉri baharo, coro tuaro ta, dia mini yʉhdʉa waha, wihnono tuaro wãha. à tuaro wãno tí wʉhʉ sehere wãroca cũnocaha. à jiro tí wʉhʉ tuaro bora sʉ cahaa wahaha —ni yahuha Jesu. ?wà jia jipihtina yʉ buherire tʉhopahta yʉ dutiare yoaeraina, tʉho masierariro wʉhʉ dahreriro yoaro sehe jira. Tiro sehe to wʉhʉre padʉro buicã dapo, noano yoa dʉcaeraha. LTí wʉhʉre to tuhsʉri baharo coro tuaro ta, dia mini yʉhdʉa waha, tuaro wihnono wãha. à to tuaro wãpachʉta tí wʉhʉ cʉãno tãa wapa bui to dapori wʉhʉ jiro ne waha sʉ cahaerara. W'’à yoa jipihtina ahri yʉ buherire tʉhorina yʉ dutiare yoaina, noano tʉho masiriro wʉhʉ dahreriro yoaro sehe jira tina. Tiro sehe cʉãa copari tãa wapapʉ saha, wʉhʉre noano dapo dʉcaha. >uÕ sehe ni yʉhtiihca tinare: “Mʉsare ne masieraja. Ñaa buhiri tiina jira mʉsa. à jina yʉ cahai taena tjiga”, ni yʉhtiihca tinare. Pʉa wʉhʉ yoaina quitire yahuha Jesu 2-~<}i||{&{xx)wivuDtssBrqqpMooFn6m|likjj3i{h%gf?eicc8b_a__G^^']@\o[JZX~VOUTRRGQQPPONN'MMLLAKK$JwIHH+GTEoDC[BAj@?><;;@::-99;77533241n00/o..8-,*g)(B'k&&B%$#\#!![ od<+<5X@pAqdZ i G (  N OU;2b/=“Ahrina masa yʉhʉre noano durucupahta ti tʉhotuare yʉhʉre ne ño payoerara. .9Masa ti baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaina jira mʉsa. Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Isaia cjiro mʉsare potocãta yahu joaa tiha panopʉre: ?-wà buhena ti pʉcʉsʉmare ño payochʉ yoaerara mʉsa. Mʉsa ã yoana Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcana nina mʉsa, mari ñʉchʉsʉma cjiri panopʉ macaina ya dutia dihtare yoana. 1,[To ã nipachʉta õ sehe ni dutira mʉsa sehe ti pʉcʉsʉmare yoadoho dutierana: Ti pʉcʉsʉmare ti waborire Cohamacʉ sehere wa dutira mʉsa. à ni buhemana mʉsa. I+ Õ sehe nina Cohamacʉ: “Mʉsa pʉcʉsʉmare ño payoga”, nina. “Cʉ̃iro to pʉcʉsʉmare ñaare quiti dahreriro jiro tí buhiri paina ti wajãhtiro cjihto jirohca”, nina Cohamacʉ. Q*Jesu õ sehe ni yʉhtire tinare: —¿Mʉsa sehe dohse yoana Cohamacʉ dutia sehere yoaerajari mʉsa? ¿Dohse yoana mari ñʉchʉsʉma cjiri panopʉ macaina ya dutia dihtare yoajari mʉsa sehe? :)m—¿Dohse yoa mari ñʉchʉsʉma cjiripʉ ti yoa dutiriro seheta yoaerajari mʉ buheina sehe? Tina ti chʉhto pano ti dutiriro seheta wamo cosaerara —nire tina Jesure. ( à yoa Jerusalẽ macaina, fariseo curua macaina, marine judio masare buheina mehne Jesu cahapʉ wihia, õ sehe ni siniture tirore: ''G$—Mʉ suhtiro dʉhtʉ caha dihtare sãre ñaha ñʉ dutiga —ni sinire tina Jesure. à jia to suhtirore ñaha ñʉinape tópeinata noaina wahare./&W#Tó macaina Jesure ñʉ masire. à masia tó cahai jiinare Jesu to wihirire yahu site pahñore. à ti yahu sitechʉ tʉhoina payʉ dohatiinare tiro cahapʉ na tare. I% "à yoarina cjiri pahã, Genesare wama tiri yahpapʉ sʉi. D$!à jina sã to buheina dohoriapʉ jiina na tuhucua caha sʉ, Jesure ño payoi: —Potocãta mʉhʉ Cohamacʉ macʉnota jira —nii sã tirore. Genesare macaina dohatiinare yʉhdoha Jesu j#M To ã niri baharo dohoriapʉ samu tare tina. Ti ã samu tari baharo wihnono yʉsʉ borare. !";To ã nichʉta to wamomacare ñaha: —Mahanocã wacũ tuara mʉhʉ yʉhʉre. ¿Dohseacʉ yʉhʉre wacũ tuaerajari mʉhʉ? —nire tiro Pedrore. !Wihnono tuaro to tachʉ ñʉno cuire tiro. à cuiro diha boraa wahamare. —Yʉhʉre yoadohoga pʉhtoro —ni sañurucure tiro Jesure.  —Taga —ni yʉhtire tiro sehe. To ã nichʉ Pedro dohoriapʉ jiriro co bui dʉcʉ sʉ Jesu cahapʉ ducu wahcãmare. #?To ã nichʉ tʉhoro Pedro õ sehe nire tirore: —Pʉhtoro, potocãta mʉhʉta jicʉ, co bui yʉhʉre mʉ cahapʉ ducu wahcã dutiga —nire tiro. xiSã ã cuichʉ ñʉno Jesu õ sehe nire: —Ne yʉhʉre ñʉ cʉaena tjiga. Yʉhʉta jija —nire sãre. Sã cahapʉ to tachʉ ñʉna cui nii sã. à cuina sañurucumai sã: —Yariariro cjiro pjacʉ jira —ni sañurucumai sã. dAWihnono tuaro to wãchʉ bohrea mʉja tahto pano Jesu co bui ducu tare sã cahapʉ jʉna. %Tí pjaihta bʉcʉpariro dacho macai dohoria mehne pahãrucuna nimai sã. Wihnono tuaro ta, pahcõri bʉjʉa wahcã, dohoriare cjã sãare. mSCoha siti tuhsʉ, tʉ̃cʉpʉ mʉja, Cohamacʉre sinino wahaha. Ñamine tói tiro cʉ̃irota jiha. |qBaharo sãre to buheinare Jesu bʉcʉpariro pa bʉhʉsehe coapʉ pahãyu dutire masare to coha sitiro watoi.  Tói tíre chʉrina mʉa dihtare mari quihõchʉ cinco mil mʉa jire. Numia, macanacã cʉ̃hʉ jire. Jesu co bui ducu wahcãha à jia jipihtina noano chʉ, yapi yʉhdʉa wahare. Ti yapi wahyorire doce pʉhʉse waro na cahmachu, wahpo dapoi sã to buheina. =sTo ã nichʉ tʉhona na wahcãhi sã to cahai. Sã na sʉri baharo tja bui masare tiro duji dutire jʉna. Ti dujichʉ cinco pão curire, pʉaro wahire na, mʉanopʉ ñʉ mʉo, Cohamacʉre “Noana”, nire. à ninota pão curire nuha, sãre to buheinare ware. To ã wachʉ sã sehe tíre masare witii. >w—Tíre yʉhʉre na tahga mʉsa —nire sãre. |q—Cʉ̃ wamomaca pihtia pão curi, pʉaro wahi mehne jira sãre. Tí dihtare cjʉaja sã —ni yʉhtii sã. lQJesu yʉhtire sãre: —Wahaea tjijaro tina. Mʉsa basita chʉare waga tinare —nire sãre. LÑamichahapʉ sã to buheina tirore õ sehe nii: —Ñamichahapʉ jira. Õ masa marienopʉ jira. à jicʉ macaripʉ masare ti chʉhtire nuchʉ dutiga ti puhi tihti cjihtire —nimai sã tirore. -Tuhsʉ, sã wahã sʉri baharo tiro payʉ masare ñʉno, pja ñʉre tinare. à pja ñʉno tina mehne macaina dohatiinare noaina wahachʉ yoare. I  Ti ã ni yahuchʉ tʉhoro, Jesu sã mehne dohoriai samu, masa marienopʉ sʉho wahare. Jesu tópʉ to wahachʉ tʉhoa, masa ti ya macaripʉ jirina ta, mahapʉ tirore nʉnʉ ti wahcãre. )K Ti ã yoari baharo João buheina ta, to pjacʉre masa copapʉ na cũha. à cũ tuhsʉ, tina tíre Jesure yahua tare. Cinco mil bui masare chʉa waha Jesu  à cjã ta tuhsʉ, waparo mehne to dapure na taha tina. Herodia maconore to dapure ti wachʉ, ticoro sehe to pocorore yʉhdoha tjoa. 0 [ João dapure cjã taroca dutiha jʉna.   To ã nichʉ tʉhoro Herode tuaro cahyaha. Masa ti ñʉrocaroi “Waihtja mʉhʉre”, niha tiro. à jiro tiro bʉo tiro “Mʉhʉre to dapure waeraja”, ni masieraha ticorore. à jiro ticoro to dutiriro seheta Herode sehe to cahamacare Joãore wajã dutiha.  To ã nichʉ tʉhoro Herodia to maconore to sinihtore yahuha ticorore. To ã yahuchʉ to macono sehe õ sehe ni siniha Herodere: —João masare bautisariro dapure cjã ta dutiga. à yoacʉ waparo mehne tí dapure waga yʉhʉre —niha ticoro.  #—Cohamacʉ mehne potocã niita nija. Yʉhʉre mʉ sinino purota waihtja yʉhʉ mʉhʉre —niha jʉna Herode sehe Herodia maconore. ^ 5à yoa Herode to masa bajuari dacho jichʉ bose nʉmʉ yoaha tiro. Tói Herodia macono bose nʉmʉ wihiina ti ñʉrocaroi basa ñoha. To ã basa ñochʉ ñʉno Herode wahcheha. à wahchero ticorore õ sehe niha: pYJoãore to wajã dutihto pano Herode to bahʉro Felipe namonore namo tiha. To ã yoachʉ ñʉno João bautisariro Herode sehere õ sehe nia timaha: —Mʉ bahʉ namonore namo ticʉ Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcai nina mʉhʉ —nia timaha João. To ã niri buhiri Herode tirore wajã duamaha. “ ‘João Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jira’, ni tʉhotura judio masa” nino, tina sehere cuiha Herode. “Joãore yʉ wajãchʉ tina suaboca” nino, tinare cuiha. à cuiro Joãore wajã duaeramaha. à wajã duaeraparota Herode tirore ñaha dʉhte duti, peresu yoaha. To namono Herodia to dutiro mehne ã yoaha. $Aà tʉhoro õ sehe nimaha: —João masare bautisariro yariariro cjiro pari turi bajuaro nica. à jiro mipʉre to bajuari baharo ahri tuaare cjʉara tiro bajuamehneare yoaro —nimaha Herode to cahamacare. (Jesure “Joãota jira”, ni tʉhotumaha tiro Joãore ti wajãri baharo.) Q Tí pjare Herode Galilea macariro pʉhtoro Jesu to yoarire tʉhorocaha. 3_ :à jiro tirore ti wacũ tuaerachʉ ñʉno “Cohamacʉ macʉno jira”, ti ni duaerachʉ ñʉno, tí macai Cohamacʉ tuaa mehne payʉ tahari yoa ñoerare Jesu.7g 9à jia tina tirore cahmaerare. Ti ã cahmaerachʉ ñʉno õ sehe nire Jesu tinare: —Cohamacʉ yare yahu mʉhtarirore paina ño payora. Ti ã ño payopachʉta to ya maca macaina, to coyea tirore ño payoerara. à jina yʉhʉre ño payoerara mʉsa õi yʉ bʉcʉariro jichʉ —nire tiro tinare. -S 8Mipʉre to bahana numia ahri macai jira. à jiro tiro mari yoaro sehe jiriro tjira. ¿Ã jiparota nohopʉ tʉhoari tiro ahri buheare? —ni durucure tina ti basi. ! 7Ahriro taboa dahrari masʉno macʉno jimanaro. à yoa to pocoro María jimanaro. à yoa Santiago, José, Simo, Juda, to bahana jimanabʉ. 9 6Waha, to bʉcʉari macapʉ sʉhi. Tópʉ sʉ, judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ buhere tiro. To ã buhechʉ tʉhoa, tʉho cʉaa wahare tina. —Cuenah, ¿ahriro nohopʉ tʉhoari ahri buheare? ¿Dohsearo noano masi pahñojari ahriro? Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñona tiro to basi. B 5Tí quitire to buheri baharo, wahai sã tiro mehne. ~ 4Sã ã nichʉ tiro yahure sãre: —Judio masare buheina mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jirore buhea, pʉaro buheare yahura. (Panopʉ ti buhea cʉ̃hʉre mipʉ ti buhea cʉ̃hʉre yahura.) Tina, Judio masare buheina wʉhʉ pʉro yoaro sehe jira. Tiro to wʉhʉi jiare noare na wioro, wahmaare, mʉnaa cʉ̃hʉre na wiora tiro —nire Jesu sãre. Jesu Nazarepʉ wahaha #}? 3To ã ni yahuri baharo tiro õ sehe ni siniture sãre: —¿Ahri jipihtiare tʉhojari mʉsa? —ni siniture tiro. —Tʉhoja sã —ni yʉhtii sã. ,|Q 2Na wio, tinare pichacapʉ cohãahca. Tói tina tii, tuaro cahyaa mehne bahca dihoahca ñaina sehe —ni yahure Jesu. Mʉna buheare, wahma buhea cʉ̃hʉre yahuha {{o 1Pihtiri dacho jichʉ õ sehe jirohca. Anjoa sehe masare beseahca. Ñainare na wioahca noaina cahapʉ jimarinare. 'zG 0Tʉ to wahpaa wahachʉ wahi wajãina sehe tʉre padʉropʉ waja maja, noaina wahire besera. Noainare ti pʉhʉsepʉ bese sãana. Ñaina wahire cohãnocahna. Sy /à yoa paye quiti mehne Jesu õ sehe ni yahure tjoa: —Mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jiro wañʉno ti docañodʉ yoaro sehe jira. Tʉ wañʉno mehne payʉ wahi soro jiinare ñahana. ax; .Tí yaparire macano noa yʉhdʉri yapare bocaha. à bocaro, tí yapare nuchʉ duaro, jipihtia to yare dua pahñono wahaha. à dua tuhsʉ tí yapare wapa bʉjʉri yapare nuchʉra. (Tí yapare tuaro to cahmariro seheta mʉano macarirore masa bui pʉhtorore noano ti masini baharo masa tuaro cahmana tirore) —nire Jesu. Wañʉno quitire yahuha à yoa paye quiti mehne õ sehe ni yahure tjoa: —Mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jiro wapa bʉjʉa yaparire perla wama tia yaparire nuchʉriro yoaro sehe jira. kvO ,à yoa paye quiti mehne õ sehe ni yahure tjoa: —Mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jiro niñeru to nʉori yoaro sehe jira. Masʉno tíre wesepʉ wacũeno boca, pari turi tíre nʉo namona. à yoaro tuaro wahcheha tiro. à jiro to bocari cjirire nano taro, tí wesere nuchʉ duaha. à nuchʉ duaro to yare dua pahño, tí wesere nuchʉha. Mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiro to bocari cjiri yoaro sehe jiha. (To bocarire to cahma yʉhdʉariro seheta mʉano macarirore masa bui pʉhtorore noano ti masini baharo masa tuaro cahmana tirore) —ni yahure Jesu. Wapa bʉjʉri yapa quitire yahuha ru] +à jia Cohamacʉ yaina ti Pʉcʉro pʉhtoro to sʉho jiropʉ jiahca. Tói jia, sʉ̃ dacho macariro yoaro sehe noano buhriaahca tina. Ahrire noano tʉhoga mʉsa —ni yahure Jesu. Noa yʉhdʉare to nʉorire to bocari quitire yahuha itK *Na wio tuhsʉ pichacapʉ cohãahca tinare. Tópʉ tina tuaro tii, cahyaa mehne bahca dihoahca. >su )Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yʉ anjoare warocaihtja. Yʉ ã warocachʉ anjoa sehe ñaare yoa dutiinare, ñaare yoainare pʉhtoro yʉ sʉho jiropʉre jimarinare na wioahca. rr] (Tjare ti cure jʉ̃riro seheta pihtiri dacho jichʉ watĩno yainare, pichacapʉ jʉ̃ cohãahca tinare. ,qQ 'Wese pʉrore ñʉ tuhtiriro tjare toariro watĩno yoaro sehe jira. Tí ñaini pja sehe pihtiri dacho yoaro sehe jira. à jia trigore naina anjoa yoaro sehe jira. 2p] &Wese sehe ahri yahpa yoaro sehe jira. Noaa yapari dua mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉ jihtina cjihti yoaro sehe jira. Tja sehe watĩno yaina yoaro sehe jira. o# %Jesu õ sehe ni yʉhtire sãre: —Wese pʉro noaa yaparire toariro yoaro sehe jija yʉhʉ. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jija. Bn} $à yoa masare coha siti, wʉhʉpʉ sãa wahare Jesu. à jina sã to buheina tiro cahapʉ sʉ, sinitui sã: —Trigo watoi tja diari quitire yahu pahñoga sãre —nii sã tirore. Om #Ãta yoare tiro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro to ni joariro seheta. Õ sehe ni joaa tiha panopʉ:“Quiti mehne yahuihtja.Cohamacʉ ahri yahpare to bajuamehneri baharo ne masare to yahuerari cjirire yahuihtja”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro. Trigo watoi tja diari quitire yahu pahñoha elC "Ahri jipihtiare buhero, quiti mehne yahure Jesu. Quiti marieno yahuerare tiro tinare. jkM !à yoa paye quiti mehne sãre õ sehe ni buhere tjoa: —Mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jiro pão bʉcʉaro yoaro sehe jira. Tíre numino cʉ̃ wajuru trigo pohcare co mehne noano tíre dahra morena pão bʉcʉahtore. To ã yoachʉ pão bʉcʉaro sehe trigore noano sahserʉcʉ sʉra. (Tó seheta pão bʉcʉaro to sahserʉcʉ sʉro seheta mʉano macarirore mari pʉhtorore payʉ masa jipihtiro macaina masiahca) —nire Jesu. Quiti mehne Jesu to buherire yahuha >ju Tí yapacãre wesepʉ to toari baharo, noano dura. à jiro pji curedʉ wahara. à wahachʉ minichahca peri tʉ dʉpʉripʉ suhti suhara. (Tó seheta mʉano macarirore mari pʉhtorore masiina mahainacã ti ji mʉhtapachʉta baharopʉ tina payʉ wahaahca) —ni yahure Jesu. Pão bʉcʉaro quitire yahuha Jesu =is à yoa paye quiti mehne sãre õ sehe ni buhere tjoa: —Mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jiro mostaza yapacã yoaro sehe jira. Tí yapacã mahabiari yapacã jira. Wh' Trigo tja mehneta bʉcʉawahnosinijaro. Dicha ñaini pja jichʉ, trigo dicha nainare õ sehe niihtja: ‘Tjare cure mʉhtaga. Tuhsʉ mʉsa curerire jʉ̃ga. Baharo trigore pahaga. Paha pahño, tíre yʉ wihbori wʉhʉpʉ cũga’, niihtja tinare”, niha wese pʉro —nire Jesu, quiti mehne yahuro. Mostaza yapa quitire yahuha Jesu Rg “Tjare curena tjiga, tjare curemahna ‘Trigo sehere cureri’, nina. f+ “Yʉhʉre ñʉ tuhtiriro jia tí tjare toaro”, niha wese pʉro. “¿Tjare sã curechʉ cahmajari mʉhʉ?” nimaha tirore dahra cohtaina. ?ew à jia wese pʉrore dahra cohtaina tiro cahapʉ sʉ, yahua: “¿Pʉhtoro, noaa yapari dihtare mʉ wesere mʉ toapachʉta, dohse yoa tja cʉ̃hʉ diajari tí wesere?”, niha tina. Md Baharo trigo duha. à jiro ti dicha tia cahachʉ waro diaa wahaha. *cM Wese pʉro jipihtina tiro mehne macaina cʉ̃hʉ ti carĩno watoi tirore ñʉ tuhtiriro tara. à taro trigore ti toariroi tjare toaha. Toa tuhsʉ wahaa wahaha. wbg à yoa pari turi to tʉhotua mehne piti dahre buhere Jesu: —Mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jiro õ sehe jira. Wese pʉro to wesepʉ noaa yaparire to toariro seheta jira mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jiro. +aO à yoa noari yahpai boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. Masa noaa buheare tʉhoa, tíre noano masina. à masiina jia, Cohamacʉ to cahmano seheta noaare yoara tina. Cãina pjíro noaare yoara cien yapari dicha tiro seheta. Paina doca curero noaare yoara sesenta yapari dicha tiro seheta. Paina mahanocã noaare yoara treinta yapari dicha tiro seheta —ni yahure Jesu sãre. Trigo watoi tja diari quitire yahuha }`s à yoa tja watoi boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. à jia masa noaa buheare tʉho, ahri yahpa macaare pjíro cahya tʉhotua, niñerure cahĩna. Ti ã yoachʉ tí sehe noaa buheare dʉcatara. Ti ã dʉcatachʉ masa noaa sehere yoaerara. 6_e à tʉho napahta tãa wapa buicã jia yucʉ nʉhcori mariea yucʉ yoaro seheta ahrina masa cʉ̃hʉ tuaerara. à tuaeraa ñano yʉhdʉa, yʉ yaina ti jiri buhiri paina tinare ti ñano yoachʉ ñʉa yʉ ya sehere duhunocahna. Paina tinare ti ñano yoachʉ tíre cʉ̃no pjaeraa, yʉ yare duhunocahna. ^ à yoa tãa wapa buicã boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. à jia masa noaa buheare tʉho, wahchea mehne dóihta tíre tʉho nana. N] Doca site cũa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. à jia maha dʉhtʉ cahai boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. Masa noaa buheare tʉhopahta ne masierara. Noaa buheare masa ti tʉhochʉ ñʉno watĩno sehe ta, tí buheare noaa buheare masi dutierara masare. Minichahca tí yaparire ti dota nariro seheta yoara watĩno. \/ Baharo Jesu sãre õ sehe ni yahu namore: —Tʉhoga mʉsa. Wesere toari masʉno quitire mʉsare yahuihtja. Yʉhʉre tʉhona, noano masiga. [ Mʉsare niita nija. Mipʉ mʉsa ñʉare mʉsa tʉhoare panopʉ macaina Cohamacʉ yaina cjiri tuaro ñʉ duamaha. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri cʉ̃hʉ tíre tuaro ñʉ duamaha. Wiho mejeta ne ñʉeraha. Mipʉ mʉsa tʉhoa cʉ̃hʉre tuaro tʉho duamaha tina. à masi duapahta tíre masieraha —ni yahure Jesu sãre to buheinare. Jesu wesere toari masʉno quitire yahu pahñoha Z{ ’Mʉsa sehe mʉsa capari mehne ñʉna, masina. Mʉsa cahmo mehne tʉhona, masina. à jina wahcheina jira mʉsa. aY; Mʉsa dapu bʉtiina tjuara.Tuhsʉ, mʉsa cahmo coparire bihara mʉsa, “Tʉhori”, nina.Mʉsa caparire wihmitjiahna mʉsa, “Ñʉri”, nina.à yoaerana noano ñʉna masiboa mʉsa.à yoa tʉhona, masiboa mʉsa.Mʉsa wacũapʉ noano masiboa.à masiina baro jina, mʉsa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota, yʉhʉre macaboa.Mʉsa ã macachʉ ñʉno, yʉhʉ sehe mʉsa buhiri tiare cohãboa’, nina Cohamacʉ”, ni joaha Isaia cjiro. SX à jiina jia Isaia cjiro panopʉ macariro to ni joariro seheta yoara tina. Õ sehe ni joaa tiha:“Õ sehe nina Cohamacʉ: ‘Yʉ yare tʉhonahca mʉsa.à tʉhopanahta, ne masisi mʉsa. 7Wg à jicʉ quiti mehne buheja. Õ sehe jira. Mipʉ macaina ñʉpahta, ñʉeraina cjiri yoaro sehe tjuara. à jia tʉhopahta masierara. Tíre tʉhoeraina yoaro sehe jira tina. +VO à jiro masiinare masi namochʉ yoarohca tiro. à jia tina sehe noano masiahca. Masieraina sehe mahanocã ti masipachʉta tina sehere masierachʉ yoarohca tiro. ^U5 Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Mʉano macariro masa bui pʉhtoro masare to noano sʉho jiare panopʉ macaina ti masierari cjirire mʉsare yʉ buheinare masichʉ yoara Cohamacʉ. Paina sehere ã yoaerara tiro. )TK To ã niri baharo sã to buheina tiro cahai sʉ, sinitui sã tirore: —¿Ne, dohseacʉ masare quiti mehne piti dahre buhejari mʉhʉ? —ni sinitui sã. dSA Ahrire tʉho duaina noano tʉhoga mʉsa —nire Jesu. Jesu quiti mehne to buherire yahuha 2R] Paye yapari sehe noari yahpai bora caha sʉha. Noano dua jia noano dicha tiha. Paye yucʉ cien yapari, paye yucʉ sesenta yapari, paye yucʉ treinta yapari dicha tiha. kQO Paye yapari sehe tja watoi bora caha sʉha. Tja sehe dia yʉhdʉa waha, toaa sehere wajãnocaha. QP à duri jipahta, sʉ̃ to tuaro sichʉ, nʉhcori mariaa, ñaia wahaha. O} ’à yoa paye yapari sehe tãa wapa buicã bora caha sʉha. Tãa wapa buicã dihta mariea cureroi dóihta dumaha. N- To ã doca site cũ wahcãchʉ paye yapari maha dʉhtʉ cahai bora caha sʉha. à bora caha sʉare tí yaparire minichahca duji ta, chʉnocaha. $MA à jiro payʉ to tʉhotua mehne piti dahre yahure tinare buhero taro. Õ sehe nire tiro: —Toari masʉno toaro, to toaa yaparire doca site cũno wahaha. :Lm To ã dujichʉ ñʉa payʉ masa tiro cahapʉ cahmachu wahpata yʉhdʉa, bihsaro yoare Jesure. à bihsachʉ ñʉno dohoriai samu, tiapʉ dujire tiro. Masa sehe padʉroi ducure. tK c Tí dachoihta Jesu wʉhʉi jiriro wijaare. Wijaa, bʉcʉpariropʉ waha, bʉcʉpariro dʉhtʉ cahai dujire. J% 2Tina yʉ Pʉcʉ mʉano macariro to cahmaare yoara. Tó sehe yoaina yʉ bahʉ, yʉ baho, yʉ poco yoaro seheta jira —nire Jesu tinare.xIi 1à nino, sãre to buheinare ñuipuro, õ sehe nire: —Ahrina jira yʉ poco yʉ bahana yoaro sehe jiina. $HA 0To ã nichʉ tʉhoro tirore yahurirore õ sehe nire Jesu tinare buhero taro: —¿Noa jijari yʉ poco, yʉ bahana cʉ̃hʉ, mʉsa ñʉchʉ? —nire. G} /à jiro cʉ̃iro Jesure õ sehe ni yahure: —Mʉ poco mʉ bahana mehne sopacai ducura, mʉhʉre sʉhʉdu duaa —nire. qF[ .Masare to ã ni durucuro watoi to pocoro to bahana mehne sopacai ducu, tiro mehne sʉhʉdu duare. JE  -à jiro watĩno paina siete watĩare to yʉhdoro ñainare pjiro wahaha. To ã pjichʉ tina jipihtina tiro mehne jiha. Masʉno sehe tó pano cʉ̃iro watĩno to cohtotariro jiro, ñariro jimaha. Mipʉ sehere payʉ watĩa ti cohtotariro jiro, tó pano to jiriro yʉhdoro ña yʉhdʉariro jiha. Mipʉ macaina Cohamacʉre masimarina tirore cohãa, tina cʉ̃hʉ ñaa yʉhdʉina warota wahaahca —nire Jesu tinare. Jesu coyea tiro mehne sʉhʉdu duaha uDc ,à bocaeraro, õ sehe ni tʉhotuha tiro. “Masʉno yʉ cohãriro cjiro mehneta pari turi jii wahaihtja”, ni tʉhotuha tiro. à ni tʉhoturo tiro tjuaa waha, to cohãriro cjiroreta bocaha. à to bocachʉ masʉno sehe noariro jimaha. IC  +à ni tuhsʉ, pari turi Jesu to tʉhotua mehne õ sehe ni piti dahre buhere tinare: —Watĩno masʉnore cohtotariro cjiro waha, tiro co marieni yahpai tini, to jihto cjihtore macamaha. +BO *à yoa buhiri dahrehti dacho jichʉ pʉhtorocoro sur macaricoro panopʉ macaricoro ducu, mipʉ macainare “Ñaina jira”, ni yahusãnohca ticoro cʉ̃hʉ. Ticoro Salomo panopʉ macariro to masiare tʉho duaro yoaropʉ ahri yahpa pa bʉhʉsehepʉ jiricoro Salomore tʉhoro taha. à yoaro noano yoaro niha mipʉ macaina yʉhdoro. à jiro ticoro “Ñaina jira”, ni yahusãanohca mipʉ macainare. Mʉsare niita nija. Mipʉ mʉsare yʉ buhea to buheri yʉhdoro jira —nire Jesu tinare. Watĩno pari turi masʉnore to sãari quitire yahuha Jesu A/ )Nínive macaina sehe Jona Cohamacʉ yare to yahurire tʉhoa ti ñaa yoarire cahya, Cohamacʉ mehne macaina tjuaha. à tjuaina jia buhiri dahrehti dacho jichʉ tina mipʉ macainare ti ñaare tʉhotumari cjirire duhuerainare “Ñaina jira”, ni yahusãahca. Jona cjiro tinare Cohamacʉ yare to yahuchʉ tʉhoa noaare cahmaha tina sehe. à cahmaa noano yoaa niha mipʉ macaina yʉhdoro. à jia tina mipʉ macainare “Ñaina jira”, ni yahusãahca. Mʉsare niita nija. Mipʉ mʉsare yʉ buhea Jona cjiro to buheri yʉhdoro jira. )@K (Jona tia dacho waro pjiriro wahi pjaro puhichapʉ jiha. To ã wahariro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ masʉno Cohamacʉ warocariro tia dacho waro masa copapʉ jiihca. !?; 'Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Mipʉ macaina ñaina, Cohamacʉre cahmaeraina Cohamacʉ tuaa mehne yʉ yoa ñochʉ ñʉ duamana. Ti ã ñʉ duapachʉta Cohamacʉ yare yahu mʉhtarirore Jona cjiro panopʉ macarirore Cohamacʉ to tuaa mehne to yoari dihtare yoa ñonohca masare. M> &To ã niri baharo mari judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ tirore õ sehe nire: —Buheriro, Cohamacʉ warocariro jicʉ Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñoga sãre —nimare tina. c=? %Quihõno mʉsa durucurire masino “Noaina jira”, ninohca Cohamacʉ. Tuhsʉ, ñano mʉsa durucurire masino “Ñaina jira”, ninohca tiro —nire Jesu tinare. Masa ñaina Jesure Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño dutiha )<K $Mʉsare niita nija. Noano tʉhotu durucuina jiga mʉsa. Noano durucuerana, buhiri dahrehti dacho jichʉ mʉsa ã nimacanocarire Cohamacʉre yahu yʉhdʉnahca. p;Y #Noariro noaare tʉhotura. à jiro noaare durucura. Ñariro ñaare tʉhotura. à jiro ñaare durucura. %:C "Agãa ñima tiina yoaro sehe ñaina jira mʉsa. Mʉsa ñaina jina, noaare ni masierara mʉsa. Mari wacũapʉ mari tʉhoturiro seheta mari dʉseroi wijara. )9K !à ni buhe tuhsʉ, piti dahre buhero õ sehe ni yahu namore tinare: —Noadʉ yucʉcʉ noaare dicha tira. Ñaadʉ yucʉcʉ ñaare dicha tira. Yucʉcʉ dichare masina “Tʉ dichata jira”, ni masija mari. (Mari ã masino seheta masa ti durucuare tʉhona ti jia tiare masija mari.) >8u Yʉhʉre masʉno Cohamacʉ warocarirore yʉhʉre ti ñano ni durucurire bo masina Cohamacʉ. Espíritu Santo sehere ti ñano ni durucurire ne bosi Cohamacʉ. Mipʉre, pihtiri dacho baharopʉ cʉ̃hʉre ti ã niri cjirire bosi tiro —ni buhere Jesu tinare. Masa ti durucuare tʉhona ti jia tiare masija mari U7# ’à jicʉ mʉsare potocã niita nija yʉhʉ. Jipihtia ñaare masa ti yoachʉ ti durucuchʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉ bo masina. à boparota Espíritu Santore ti ñano ni durucuchʉ tí pinine ne bosi. 6 —Cʉ̃iro yʉhʉre cahmaeraro, yʉhʉre ñʉ tuhtiriro jira. Cʉ̃iro yʉhʉre yoadohoeraro, yʉhʉre wapʉ tichʉ yoaro nina. 5+ ’Õ seheta jira mari piti dahre buhechʉ: Tuariro ya wʉhʉpʉ pairo sãa sʉ yaca masierara. Tuarirore dʉhteraro to ya wʉhʉpʉ sãa sʉ yaca masierara. Tirore to dʉhteri baharo sãa sʉ yaca masina —ni yahure Jesu. (à ni yahure watĩnore to yʉhdʉrʉcarire yahuro. Watĩno tuariro to jipachʉta Jesu tirore yʉhdʉrʉcara watĩare cohãno.) à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namore Jesu: R4 à jicʉ yʉhʉ sehe watĩare cohãcʉ Cohamacʉ to Espíritu tuaa mehne tinare cohãja. Yʉ ã cohãchʉ ñʉna õ sehe masiga mʉsa: Cohamacʉ masa bui pʉhtoro ahri yahpapʉre ji tuhsʉra mipʉre. M3 Õ sehe ni yahusãna mʉsa yʉhʉre: “Tiro Beelzebú yoadohoa mehne watĩare cohãna”, ni yahusãna mʉsa. Mʉsa mehne macaina cʉ̃hʉ watĩare cohãna. ¿Watĩno to tuaa mehne watĩare cohãjari tina cʉ̃hʉ, mʉsa ñʉchʉ? à cohãerara. Tíre masina mʉsa. Yʉhʉ cʉ̃hʉ watĩno tuaa mehne watĩare cohãeraja. 2 à jia Beelzebú watĩa pʉhtoro sehe watĩare cohãno, tina watĩa ti basi cahmachea niboa. à jia tina cʉ̃hʉ waha pihtia wahaboa. R1 Ti ã ni tʉhotuchʉ masino, Jesu quiti mehne piti dahre yahure tinare: —Watĩno ya tuaa mehne watĩare cohãi nieraja. Cʉ̃ yahpa macaina ti basi cahma wajãa, tí yahpa macaina yaria pihtia wahaboa. Cʉ̃ maca macaina ti basi cahmachea tí maca macaina waha pihtia wahaboa. Cʉ̃ wʉhʉ macaina cʉ̃hʉ ãta wahaboa. 40a Jesu watĩare to cohãrire tʉhoa fariseo curua macaina õ sehe ni tʉhoture: —Beelzebú watĩa pʉhtoro to tuaa mehne watĩare cohãna Jesu —ni tʉhoture tina. /  To ã wahachʉ ñʉa, masa ñʉ cʉaa wahare. —¿Ahriro Davi cjiro panamino masare yʉhdohtiro jijari? —nire tina ti basi. . Cʉ̃ dachoi watĩno to cohtotarirore masa na tare Jesu cahapʉ. Tiro sehe watĩno cjʉaro durucu masierare. Tuhsʉ, capari ne ñʉerare. Ti ã na wihichʉ ñʉ, noariro wahachʉ yoare Jesu tirore. To ã yoachʉ watĩno to cohtotariro cjiro ñʉ, durucure. - à jia payʉ masa tirore wacũ tuaahca’, nina Cohamacʉ”, ni joaa tiha Isaia. “Jesu watĩno tuaare cjʉara”, ni yahusãha masa , Wʉjʉcʉ o muquearʉcʉ sʉchʉ to nuhnuerachʉ yoaro seheta masa cʉ̃hʉre niji siaro dero yoarohca tiro.Pjiroca jʉ̃ri pichacare to yaeraro seheta masa cʉ̃hʉre noano yoarohca tiro.Ãta yoarucurohca tiro watĩnore to yʉhdʉrʉcahto pano. 6+e à yahuro tiro ne purĩno mehne yahusi.à yoa niji siaroca yahuriro jiro sañurucusi.Tuhsʉ, maca macari mahai payʉ masa watoi tiro tuaro sañurucu yahusi. * “Õ sehe nina Cohamacʉ:‘Ahriro yʉ cahamacʉno jira.Tiro yʉ beseriro jira.Tirore cahĩja.à jicʉ tiro mehne wahcheja.Yʉ Espíriture tirore waihtja.à jiro yʉ tuaa mehne jipihtina masare yʉ buheare yahurohca tiro. ))K à dohatiinare noaina wahachʉ yoaro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Isaia cjiro panopʉ to ni joariro seheta yoaro nire Jesu. Õ sehe ni joaa tiha Isaia: W(' à yoaro dohatiina cjirire tinare to yʉhdorire painare yahu dutierare tiro. L' Jesu ti ã nirire masino, wahaa wahare. To ã wahachʉ payʉ masa tirore nʉnʉ tire. Ti ã nʉnʉ tichʉ ñʉno tiro sehe jipihtina tina mehne macainare dohatiinare noaina wahachʉ yoare. ^&5 Ti sori nʉmʉi to ã yoachʉ ñʉa, fariseo curua macaina waha, ti basi õ sehe niha: —¿Dohse yoa Jesure wajãnahcari mari? —niha tina ti basi. Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro panopʉ macariro Jesure yahuha (%I à ni tuhsʉ, wamomaca bʉharirore õ sehe nire: —Mʉ wamomacare siõrocaga —nire tiro. To ã nichʉ bʉhariro sehe siõroca, noari wamomaca wahare. $ Oveja yʉhdoro jira masʉno sehe, Cohamacʉ to ñʉchʉ. à jiro Sabado jichʉ masʉnore yʉhdochʉ noa nina —ni yʉhtire Jesu tinare. #7 Jesu õ sehe ni yʉhtire tinare: —¿Mʉsa yairo oveja Sabado jichʉ copapʉ to bora sãachʉ tirore na wioerabocari mʉsa? Na wionahca mʉsa. {"o Tói wamomaca bʉhariro jire. à jia fariseo curua macaina sehe Jesure yahusãa taa, tirore õ sehe ni siniture: —Sabado dachoi mari sori dachoi masʉnore noariro yoa dutierara Cohamacʉ. ¿Ã tjijari mʉ tʉhotuchʉ? —ni siniture tina. ]!3 To ã niri baharo waha, judio masa mari buheri wʉhʉpʉ sʉi sã Jesu mehne. = s Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri dacho Sabado dachore masa ti yoahtire yahurirota jicʉ pʉhtoro tjija —nire Jesu fariseo curua macainare. Wamomaca bʉhariro quiti jira `9 Cohamacʉ yare ti joari pũ õ sehe nina: “Wahiquinare wajã, jʉ̃ mʉoa mehne yʉhʉre mʉsa ño payochʉ cahmaeraja. Painare mʉsa pja ñʉchʉ sehere cahmaja yʉhʉ”, nina to yare ti joari pũ. To ã nirire mʉsa noano tʉhona yʉ buheinare tuhtieraboa mʉsa. Tina tíre chʉa yʉhdʉrʉcaa nierare. à jina tinare tuhtieraboa mʉsa. <q Mʉsare niita nija. Cohamacʉ wʉhʉre ño payona tí wʉhʉi dahraina ti soerachʉ ñʉpanahta “Noanohca”, nina mʉsa. Tí wʉhʉ yʉhdoro yʉhʉ sehere ño payoro cahmana. N à yoa Cohamacʉ wʉhʉi dahraina sacerdotea ne soerara mari soa nʉmʉrine. à soerapahta Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcaina jierara. ¿Tíre buherari mʉsa Cohamacʉ Moise cjirore to cũri pũi? % Jesu yʉhtire. “Yʉ buheina yʉhdʉrʉcaa nierare”, ni yahuro taro õ sehe ni yʉhtire: —Davi cjiro tiro mehne macaina mehne jʉca baaro Cohamacʉ wʉhʉpʉ sãa, Cohamacʉ ya pãore chʉha. Tí pãore sacerdotea dihtare chʉ dutira. Cohamacʉ dutiare ti joari pũ painare tí pãore chʉ dutierara. ¿Davi cʉ̃hʉ tíre ti yoari cjirire Cohamacʉ joari pũpʉ buherari mʉsa? (Tí pãore chʉro Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaro nieraha. Michare ahri yaparire chʉa yʉ buheina cʉ̃hʉ Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaa nierara.)  jM Sã ã yoachʉ ñʉa, fariseo curua macaina Jesure õ sehe nire: —Tʉhosiniga sãre. ¿Dohse yoa tina Sabado mari sori nʉmʉ to jipachʉta dahrajari, trigo parorire ã pahaa? Mari dutiare yʉhdʉrʉcaa nina —nire tina. - U Mahanocã to ã ni buheri baharo Sabado jichʉ sã Jesu mehne trigo wesepʉ sʉi. Sã to buheina jʉca baana, trigo parorire paha, chʉ tuhsʉ yʉhdʉ wahcãi sã. 9 Yʉ yare mʉsa yoachʉ mijoerara. à yoa mʉsa mʉri cjiri ti nʉcʉeraro seheta yʉhʉ sehe mʉsa bihoro purota yoa dutija mʉsare —nire Jesu.O Yʉ dutiare yoaga. Yʉ yare noano masiga. Yʉhʉ niji siaro yoariro jija. Yʉ ã jiriro jichʉ yʉ yare noano masiga mʉsa. à yoa yʉhʉ mehne soga mʉsa. à sona noano yajeripohna tinahca mʉsa. mS Mʉsa ñano buhiri tia nʉcʉa yoaro sehe jira. Nʉcʉare mʉna mʉsa tahrĩno seheta ñano buhiri tiare pumea wahara mʉsa. à pumeina jina yʉhʉre cahmaga mʉsa. Mʉsare sochʉ yoaihtja. Mʉsa ñaa yoaare duhuchʉ yoaihtja. O à ni tuhsʉ, masare õ sehe ni yahu namore: —Yʉ Pʉcʉ jipihtiare yʉhʉre ware. Tiro dihta yʉhʉre noano masina. à jina sã dihta yʉhʉ yʉ masi dutiina mehne yʉ Pʉcʉre masija sã. o~}}|zz,yxxwvvUut^ssrq p obn2lk%jiihhhgfsedcvc(bpaa#`G_^]Y\][t[ ZeYyXBW=VfTTS%RQOPrONNKMMLLKVJJ3IHGGOF)E~ED$CBBAY?>>&=@To ã nichʉ tʉhona sã cʉaa waha, sã basi õ sehe nii: —Cue, to nino seheta jichʉ, ne cʉ̃iro masʉno Cohamacʉ cahapʉ waha masieraboca —nii sã basi. Z@-Mʉsare yahu namoihtja: Camello sehe awicã copapʉ to sãa nuhri wijaa duachʉ basioerara tirore. To ã jiro yʉhdoro pache pʉro pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jihtopʉ to waha duachʉ mijobiara —nire tiro. ??wTo ã wahari baharo Jesu sãre to buheinare õ sehe ni yahu namore: —Potocã mʉsare niita nija. Pache pʉro pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre to waha duachʉ mijobiara. > To ã nichʉ tʉhoro tuaro cahyare. Tiro payʉ pache cjʉariro jiro, tíre pjacʉoinare wa duaeraro, cahya, wahaa wahare. X=)To ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yahu namore: —Mʉhʉ ñaa buhiri marieriro ji duacʉ mʉ ya jipihtiare duai wahaga. à duacʉ jipihtia mʉ wapatari niñerure pjacʉoinare waga. Mʉ ã yoachʉ payʉ mʉ wapataa mʉanopʉ, Cohamacʉ cahapʉ jiyuahca. Mʉ ã yoari baharo yʉhʉ mehne macariro cjihto taga —ni yahure Jesu. $<A—Ahri dutiare ne yʉhdʉrʉcaera tihi yʉhʉ. ¿Dohse yoa namoihcari yʉhʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucu duacʉ? —nire tiro Jesure. ;Mʉ pʉcʉsʉmare ño payoga. Mʉ basi mʉ cahĩno seheta mʉ cahai jiriro cʉ̃hʉre cahĩga. Ahri dutiare yoaihca mʉhʉ —nire Jesu. {:o—¿Di baro dutia sehere nii nijari? —ni sinitu namore tiro. Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Masare wajãecʉ tjiga. Namo tiriropʉ paye numia manʉ tia numia mehne jiecʉ tjiga. Yacaecʉ tjiga. Mahñoa mehne painare yahusãecʉ tjiga. @9y—¿Dohse jiro baro yʉhʉre noaa barore ni sinitujari mʉhʉ? Cohamacʉ dihta noariro jira. Jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã jirucu duacʉ to dutiare yoaga —nire Jesu. `89To ã yoari baharo cʉ̃iro masʉno Jesu cahapʉ wihi, siniture tirore: —¿Ne, buheriro, jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã jirucu duacʉ, noaare yoa duacʉ di baro sehere yoabocari yʉhʉ? —nire tiro. s7_à ninota to wamomacare tinacã bui ña payo tuhsʉ, wahaa wahare. Pache pʉro Jesure sinitu ñʉha #6?Sã ã tuhtichʉ ñʉno, sãre Jesu õ sehe nire: —Macanacã yʉ cahapʉ tajaro. “To cahai wahaena tjiga”, niena tjiga tinacãre. Tinacã Cohamacʉre ti pʉhtoro tʉhotura. pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiina ahrinacã yoaro sehe tʉhotuina baro dihta jira —nire Jesu sãre. {5o à yoa masa macanacãre Jesu cahapʉ na wihire. à na wihia, tina Jesure to wamomacare tinacã bui ña payo duti duamare. à yoa tinacãre Cohamacʉre sini payo duti duamare Jesure. Ti ã yoachʉ ñʉna sã to buheina tinare tuhtimahi. 4  Mʉare namo ti dutieraa cãa jira. Cãina mʉa numiare cahmaeraina masa bajuara. Paina mʉa masa ti wapãri tõhoca ti warina sehe namo ti masierara. Paina mʉa mʉano macariro ti pʉhtoro yare yoadoho duaa, namo tierara. à jia ahrina namo ti duaeraina ãta tʉhotunocaina, tó seheta ti ji sohtori tichʉ noana —nire Jesu sãre. Macanacã ya cjihtire Cohamacʉre sini payoha Jesu r3] Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Mʉsa nino seheta jira. à jiro cãinare namo ti dutierara Cohamacʉ. 92k To ã nichʉ tʉhona, sã to buheina sehe tirore õ sehe nii: —Tó sehe mʉno to namono mehne ti cahma cohãerachʉ mari sehere mari namo tierachʉ noaboca —nii sã. w1g Mʉsare niita nija. Masʉno to namono to ñano yoaerapachʉta ticorore cohãno, pacorore namo tiro, tiro pacoro mehne ñano yoaro nina. [Tuhsʉ, ahriro to cohãricorore namo tiriro cʉ̃hʉ ticoro mehne ñano yoariro jira] —nire Jesu. r0]Jesu õ sehe ni yʉhtire tinare: —Cohamacʉre mʉsa ñʉchʉsʉma ti tʉho duaerachʉ ñʉno ti namosãnumiare ti cohãchʉ, “Ãta yoawahnojaro”, ninocaa tiha Moise. To ã nipachʉta wahmanopʉre ahri yahpare ã jierare. /To ã nichʉ fariseo curua macaina õ sehe ni siniture tjoa: —Mʉ ã ni yahupachʉta õ sehe ni joaa tiha Moise cjiro sehe: “Mʉ namore cohã duacʉ papera pũi tíre joaga. à joacʉ tí pũre mʉ namore mʉ wari baharo ticorore cohã masina mʉhʉ”, ni joaa tiha Moise cjiro. ¿Mʉ nino sehe jipachʉta Moise cjiro sehe dohsearo õ sehe ni joari? —ni sinitu namore tina tirore. 3._à jia tina pʉaro yoaro sehe jierara. Cʉ̃ pjacʉ yoaro sehe jia nina. Cohamacʉ to wamomaca dʉhte dutiina jira. à jia tinare duhueraro cahmana —nire Jesu tinare. 8-iTuhsʉ õ sehe ni joa namoha: “Mʉno to pʉcʉsʉmare cohã wija, to namono mehne jirohca. à jia tina pʉaro jipahta cʉ̃ pjacʉ yoaro seheta jira”, ni joa namoa tiha. X,)Jesu õ sehe ni yʉhtire: —¿Cohamacʉ yare ti joari pũi ne ahrire buherasiniri mʉsa? Õ sehe ni joaa tiha: “Wahmanopʉre ahri yahpare bajuamehneriro mʉno, numino cʉ̃hʉre yoaha”, ni joaha. ++à yoa cãina fariseo curua macaina Jesure yahusã duaa, ñano to durucuchʉ tʉho duaa, tirore õ sehe ni sinitu ñʉre: —¿Mari cahmano seheta mari namore cohãchʉ noabocari? ¿Mari dutia sehe tó seheta yoa dutijari, mʉ tʉhotuchʉ? —ni sinitu ñʉre tina. *yTópʉ sã wahachʉ payʉ masa sãre nʉnʉ ti wahcãre. Tina mehne macainare dohatiinare noaina wahachʉ yoare tiro. ) Tíre to ã ni yahuri baharo tiro Galileai jiriro Judea yahpapʉ sãre sʉho wahare. Jordão pa bʉhʉsehe coapʉ sʉi sã. ({#à ni tuhsʉ, õ sehe ni ahri quitire yahu batoare: —Tó seheta yoarohca yʉ Pʉcʉ mʉano macariro mʉsare. Mʉsa jipihtina mʉsa coyea mʉsare ti ñano yoarire noano mʉsa bo pahñoerachʉ tiro mʉsare buhiri dahrerohca —nire Jesu.z'm"à nino tuaro sua, peresu yoaha tirore dahra cohtarirore. Pʉ to wapa pahñochʉpʉ wiorohca —ni yahure Jesu. & !Mʉhʉre yʉ ã yoapachʉta mʉhʉ sehe mʉhʉre wapamorirore boerayuhti. Mʉ wapamoriro sehere yʉ boriro seheta tiro mʉhʉre to wapamoriro cʉ̃hʉre mʉ bochʉ noabiaboa. ¿Dohseacʉ tirore pja ñʉerari mʉhʉ ã yoacʉ?” niha to pʉhtoro tirore. 9%k Ti ã ni yahusãchʉ tʉhoro ti pʉhtoro ti yahusãrirore pjiroca, õ sehe niha: “Mʉhʉ ñabiariro jira. Mʉ yʉhʉre tuaro sinichʉ mʉ wapamorirore bo pahñomahi yʉhʉ. $Pjíro wapamoriro cjiro mahanocã wapamorirore to ñano yoachʉ ñʉ, susini, paina dahra cohtaina sehe ti pʉhtorore yahusãa wahaha. *#MTo ã ni sinipachʉta tó mehne macariro tirore yʉhtieraha. Tuhsʉ, tiro pairo dahra cohtarirore peresu yoa dutiha. Pʉ to wapa pahñochʉpʉ wiorohca tirore. N"To ã nichʉ pairo dahra cohtariro sehe na tuhcua caha sʉ, tirore tuaro sinimaha. “Yʉhʉre pja ñʉcʉ mahanocã cohtasiniga. Mʉhʉre wapa pahñoihca”, nimaha pairo dahra cohtariro tirore. !/To ã yoari baharo pjíro wapamoriro cjiro sehe waha, pairo dahra cohtarirore tirore mahanocã wapamorirore boca sʉha. à boca sʉro wamʉa ñahaha tirore. “Yʉhʉre mʉ wapamonore wapa bahrañoga”, niha tiro tó mehne macarirore to yoaro sehe dahra cohtarirore. Q To ã nichʉ tʉhoro, tirore pja ñʉno to wapamorirore ãta bonocaha. I To ã dua dutichʉ pjíro wapamoriro sehe na tuhcua caha sʉ, to pʉhtorore tuaro siniha: “Pʉhtoro, yʉhʉre pja ñʉcʉ cohtasiniga. Mʉhʉre wapa pahñoihca”, niha tiro to pʉhtorore. V%à jiro tiro to wapa masierachʉ ñʉno to pʉhtoro tirore, to namonore, to pohnare cahamaca sõ, tinare painare dua dutimaha. à yoa jipihtia to cjʉaa cʉ̃hʉre dua duamaha, to wapamonore wapa dutiro. $ATi wapamori cjirire to quihõ dʉcachʉ, tirore dahra cohtaina sehe pjíro wapamorirore tiro cahapʉ na taha. Wapamoriro pjibiaro wapamoha to pʉhtorore. G’Mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jiro ahri quiti yoaro sehe jira. Jipihtina masa bui pʉhtoro jiriro tirore dahra cohtainare tirore wapamoinare wapa pahño duti dutimaha. 1[Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Siete tahari dihta mʉhʉre pairo to ñano yoarire mʉ bochʉ tó wahaerara. Payʉ tahari mʉhʉre ñano to yoachʉ cʉ̃hʉre boga. r]Baharo Pedro Jesu cahapʉ sʉ, õ sehe ni siniture: —¿Pʉhtoro, yʉ coyeiro mʉ yairo payʉ tahari yʉhʉre ñano to yoachʉ ñʉcʉ nohope tahari tíre boihcari yʉhʉ? ¿Siete tahari boihcari yʉhʉ? —ni siniture Pedro. 9kPʉaro o tiaro yʉ yaina yʉ yare yoahtina cjihti ti cahmachuchʉ yʉhʉ tina mehne jija —ni yahure Jesu. Cahamacʉno pairo to wapamonore to bo duaerari quitire yahuha Jesu A{’Pari turi mʉsare yahuihtja ahrire: Mʉsa pʉaro Cohamacʉre sinichʉ, mʉsa pʉaro mʉsa sinirire cʉ̃no potori mʉsa tʉhotuchʉ yʉ Pʉcʉ mʉano macariro tíre yoarohca. V%’Potocã mʉsare niita nija. Ahri yahpai mʉsa Jesu yaina ñaare mʉsa yoa dutierachʉ mʉanopʉ cʉ̃hʉre yoa dutisi. Ahri yahpai mʉsa noaare yoa dutichʉ mʉanopʉ cʉ̃hʉre yoa dutia jiahca. /Wà jina mʉsa mehne macaina cʉ̃hʉre to tʉho duaerachʉ jipihtina Jesu yaina cahmachuinare yahusãna wahaga. à jina Jesu yaina cahmachuinare to tʉho duaerasinichʉ ñʉna Cohamacʉre cahmaerarirore mʉsa yoaboriro sehe yoaga tirore. Wapa na cohtarirore mʉsa yoaboriro sehe yoaga tirore. 9kMʉhʉre to tʉho duaerachʉ pinihta cʉ̃iro mehne waha duacʉ o pʉaro mehne waha duacʉ tinare piti ti wahcã, pari turi tirore sʉhʉduna wahaga. Mʉsa ã yoachʉ mʉsare pʉaro o tiarore to tʉhoeraputiachʉ ñʉna paina Jesu yainare tirore yahusãga, Cohamacʉ yare ti joari pũ to niriro seheta. 9kà ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namore: —Mʉ coyeiro mʉhʉre ñano to yoachʉ tiro mehne sʉhʉdui wahaga. Mʉsa sahsero tíre sʉhʉduga. Mʉ ã yoachʉ tiro mʉhʉre tʉhoboca. To tʉhochʉ “Mʉhʉre ne pari turi õ sehe yoasi yʉhʉ”, to nichʉ mʉ coyeirore pari turi piti tii nica mʉhʉ. ucTó seheta ñʉ wihboriro oveja to butichʉ cahmaeraro seheta mʉsa Pʉcʉ mʉano macariro ahrina wiho jiina cʉ̃hʉre pichacapʉ ti wahachʉ cahmaerara —ni yahure Jesu. Mʉ coyeiro mʉhʉre ñano to yoachʉ õ sehe yoa dutiha Jesu C Potocã niita nija mʉsare. Tirore bocaro wahcherohca tiro. Paina noventa y nueve dʉhsaina mehne wahchera tiro. Tinare to wahcheriro yʉhdoro butiriro sehere bocaro tuaro wahcherohca. 0Y à ni tuhsʉ to tʉhotua mehne õ sehe ni quiti dahre buhere sãre: —Ovejare ñʉ wihboriro cien ovejare cjʉariro cʉ̃iro oveja butia wahachʉ õ sehe yoarohca tinare ñʉ wihboriro sehe. Paina ovejare noventa y nueve ovejare ti chʉri campopʉ duhu dapo, butirirore macano waharohca.   [Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpapʉ pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoai tai nii yʉhʉ] —ni yahure Jesu. ]3 à ni tuhsʉ, tinare õ sehe ni yahu namore: —Ne, ahrinacãre macanacãre ñʉ yabiena tjiga. Mʉsare niita nija yʉhʉ. Tinacãre ñʉ wihboina anjoa mʉanopʉ jiina sehe yʉ Pʉcʉ cahapʉ ã jirucura. Y+ ’Mʉ capariaca mehne ñano yoacʉ tiare orewe mʉ cohãboro seheta tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. Tópʉre ne pichaca yatierara. Tiare mʉ cohãchʉ tia dihta butiboa. Cʉ̃ bʉhʉsehe capariaca mariapaihta baharo Cohamacʉ mehne jiihca. Pʉa capariaca mehne pichacapʉ wahacʉ mʉ ã wahachʉ ñaa yʉhdʉaboa mʉhʉre. à jicʉ tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga —ni yahure Jesu. Oveja butiriro quitire yahuha Jesu P ’Mʉ wamomaca mehne ñano yoacʉ tí wamomacare mʉ dʉte cohãboro seheta tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. Tópʉre ne pichaca yatierara. Mʉ wamomacare mʉ cohãchʉ tí si dihta butiboa. Tuhsʉ, mʉhʉ sehe ã si jipaihta baharo Cohamacʉ mehne jiihca. Pʉa wamomaca mehne pichacapʉ wahacʉ mʉ ã wahachʉ ñaa yʉhdʉaboa mʉhʉre. à jicʉ tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. ’Mʉ dahporo mehne ñano yoacʉ tí dahporo cʉ̃hʉre mʉ dʉte cohãboro seheta tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. Tópʉre ne pichaca yatierara. Mʉ dahporore mʉ cohãchʉ tí si dihta butiboa. Tuhsʉ, ã si jipaihta baharo Cohamacʉ mehne jiihca. Pʉa dahporo mehne pichacapʉ wahacʉ mʉ ã wahachʉ ñaa yʉhdʉaboa mʉhʉre. à jicʉ tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. 7 gMasare ñaare yoachʉ yoaa jira. Tíre yoaa ahri yahpa macaina ñano yʉhdʉra. Ñaare yoarucura masa. Ti ã yoachʉ tinare ñaare yoachʉ yoaina sehe ñabiaro yʉhdʉahca. . Uà ni yahu tuhsʉ, tinare õ sehe ni yahu namore: —Ahrirocã sehe jiriro yʉhʉre wacũ tuarirocãre yahuihtja mʉsare. Pairo ahrirocã sehe jirirore ñaare yoa dutiro tiro ñabiaro yʉhdʉrohca. Cʉ̃irore to wamʉare pjiria tãcare dʉhte yo, pjiri mapʉ tirore ti cohãchʉ ñano wahaboa tiro. à jiro ahrirocã sehe jirirore ñaare yoa dutiriro tiro sehe pjiri mapʉ ti cohãriro yʉhdoro ñano yʉhdʉrohca. à jina yʉ yare yoana tana õ sehe jiinacãre cahmana, yʉhʉ cʉ̃hʉre cahmana mʉsa —ni yahure Jesu. Ñaare yoachʉ cua nina 8 ià jiro mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉre niji siaroca yoariro painare yʉhdʉrʉca duaerariro ahriro nijinocã yoaro sehe tʉhoturirota paina bui pʉhtoro wahara. —Potocã mʉsare yahu bahrañoihtja. Ahrina macanacã Cohamacʉre ti pʉhtoro waro tʉhotura. à jina mʉsa cʉ̃hʉ pano mʉsa tʉhotumari cjirire cohtotaerana, tinacã yoaro sehe tʉhotuerana mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉre wahasi mʉsa. ~uSã ã nichʉ Jesu nijinocãre pjiroca, tirocãre sã panoi duhu dapore. Duhu dapo tuhsʉ, sãre õ sehe nire: J Tí pjare sã to buheina Jesu cahapʉ sʉ, õ sehe ni sinitui tirore: —¿Mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉre sã mehne macariro diro baro sehe wahabocari pʉhtoro? —ni sinitui sã. U#à jipachʉta wapa na cohtainare suachʉ yoa duaeraja mari. à jina wapanahca tinare. Bʉcʉpariropʉ wahaga. Tópʉ sʉ, yohgari canore doca ñoga. à yoacʉ wahi mʉhʉre chʉrirore tʉãga. To dʉseropʉ niñeru tʉre bocaihca mʉhʉ. Tí tʉ quihõno wapa tiri tʉ jirohca. Yʉhʉre, mʉhʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉ wʉhʉ macaina ti wapa cahmachʉ noano quihõno mʉ sʉrohca tí tʉ. Tí tʉre bocacʉ mari wapamonore wapai wahaga —nire Jesu Pedrore.-S—Pa yahpa macaina sehere wapa cahmana —ni yʉhtire Pedro. To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahure: —à jiro pʉhtoro to ya yahpa macainare wapa cahmaerara. {o—Wapara tiro —ni yʉhtire Pedro. To ã niri baharo wʉhʉpʉ to sãachʉ Jesu õ sehe ni sinitu mʉhtare Pedrore: —¿Simo, dohse ni tʉhotujari mʉhʉ? ¿Ahri yahpa macaina pʉhtoa yabaina sehere wapa cahmajari, mʉ tʉhotuchʉ? ¿Tina mehne macainare wapa cahmajari? ¿O pa yahpa macaina sehere wapa cahmajari, mʉ tʉhotuchʉ? —ni siniture tiro Pedrore. taà jina Capernaupʉ sã sʉchʉ, Cohamacʉ wʉhʉ macaa cjihtire wapa na cohtaina Pedro cahapʉ sʉ, tirore õ sehe ni sinitu ñʉre: —¿Mʉsare buheriro Cohamacʉ wʉhʉ macaa wapa cjihtire wapajari tiro? —ni siniture tina. b=à ti wari baharo yʉhʉre wajãahca tina. à ti wajãricʉ tia dacho wahaboroi masa wijaaihca —ni yahure tiro sãre. To ã ni yahuchʉ tʉhona tuaro cahyai sã. Cohamacʉ wʉhʉ macaa wapa cjihtire sinituha paina 1[à yoa Galilea yahpapʉ sã tinichʉ, Jesu sãre õ sehe ni yahure: —Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jija. Masa yʉhʉre ñaha, painapʉre yʉhʉre waahca. q[[Wiho mejeta ahriro baro watĩnore mʉsa cohã duana Cohamacʉre tuaro sinino cahmana mʉsare. à yoa duana chʉ duhuro cahmana mʉsare Cohamacʉre sinina tana] —nire Jesu sãre. Pari turi Jesu to yariahtore, to masahtore yahuha ~Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Yʉhʉre mahanocã wacũ tuara mʉsa. Potocã mʉsare yahuita nija. Mostaza yapacã mahari yapacã jiparota duropʉ pjidʉ wahara. To ã wahariro seheta Cohamacʉre wacũ tuana õ sehe wahachʉ yoa masinahca mʉsa. Ahdʉ tʉ̃cʉre “Sohõpʉ wahaga”, mʉsa nichʉ, waharohca. Cohamacʉre tó seheta wacũ tuana, jipihtiare yoa masina mʉsa. 8}iBaharo sã to buheina sã sahsero jina Jesure õ sehe ni sinitui: —¿Dohse yoana sã sehe ahriro sehere watĩnore cohã masierari, mʉ tʉhotuchʉ? —ni sinitui sã. |#à jiro watĩnore to tuhtichʉta watĩno sehe masʉnocãre sãariro cjiro wahaa wahare. To ã wahari baharocãta noariro wahare tiro. u{cJesu õ sehe ni yʉhtire: —Mipʉ macaina, mʉsa ñaa buhiri tiina jira. Yʉhʉre ne wacũ tuaerara. Yoabiari pja mʉsare buhemaja yʉhʉ. ¿Noho puro yoari pja yʉhʉre mʉsa caribobocari? Tirore na tahga yʉhʉre —nire Jesu. zzmà jicʉ mʉ buheina cahapʉ tirore na sʉmahi. Tina tirore noariro wahachʉ yoa masierare —nire tiro Jesure. ]y3—Pʉhtoro, yʉ macʉcãre pja ñʉga. Tiro ñama yaria mʉnare dohatiriro jira. à jiro tiro ñabiaro yʉhdʉra. Payʉ tahari pichacapʉ bora sʉ caha mʉjana tiro. Cãa tahari diapʉ bora ñoja mʉjana. vxeà yoa payʉ masa cahapʉ ti duji tachʉ ñʉno cʉ̃iro mʉno Jesu cahapʉ sʉ, na tuhcua caha sʉre. 'wG To ã ni yahuchʉ tina noano tʉhoha. “Elia” nino, João bautisarirore nino niha. Tíre masiha tina. Jesu ñama yaria mʉnare dohatirirore yʉhdoha "v= Õ sehe nicʉ mʉsare nii nija. Elia wihi tuhsʉre. To ã wihipachʉta tina tirore ne ñʉ masierare. à jia ti dohse yoa duaro ñano yoari jire tirore. Ãta yoaahca yʉhʉ cʉ̃hʉre. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jija. Ti ã yoachʉ ñano yʉhdʉihca yʉhʉ —niha Jesu. ~uu Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Potocã tjira. Eliare ta mʉhta dutire Cohamacʉ, jipihtiare cahno mʉhtahtirore. wtg To ã niri baharo Pedro cʉ̃hʉ tirore õ sehe ni sinituha: —“Cristo masare yʉhdohtiro to tahto pano Eliare ta mʉhtano cahmana”, nina marine judio masa buheina. ¿Dohse jiro baro ã nijari tina? —ni sinituha tina tirore. ysk à jia tʉ̃cʉpʉ ti duji tachʉ Jesu tinare tuaro mehne õ sehe niha: —Michapucacã yʉ ã waharire painare yahuena tjiga. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yʉ yaria masa wijaari baharo tíre painare yahuga mʉsa —niha Jesu. hrITo ã nichʉ tina ñʉroca, Jesu dihtare ñʉha. Ti ñʉrina cjiri sehe marieraha jʉna. DqTi ã wahari baharo Jesu tina cahapʉ sʉ, tinare bʉa carerota, õ sehe niha: —Wahcãrʉcaga mʉsa. Mipʉre mʉsa ñʉrire, mʉsa tʉhori cʉ̃hʉre cuiena tjiga —niha tiro tinare. Xp)à nino coa tachʉ tʉhoa to buheina cʉaa waha, yahpai doca caha sʉha. ro]To ã nino watoi me curua noano si sitea me ti bui duji pja wihiha. To ã duji pja wihichʉta, me curua watoi õ sehe nino coa taha: —Ahriro yʉ macʉ yʉ cahĩriro jira. Tiro mehne wahcheja. Tirore tʉhoga —nino coa taha. Nnà jiro Pedro Jesure õ sehe nimaha: —Pʉhtoro, mari õi jichʉ noa duara. Mʉ cahmachʉ tia wʉhʉcã yoaihtja. Mʉ ya wʉhʉcã, Moise ya wʉhʉcã, Elia ya wʉhʉcã yoaihtja —nimaha tiro. omWTo ã cohtotachʉ Jesu Moise cjiro, Elia cjiro mehne ti sʉhʉduchʉ ñʉha tina tiaro Jesu buheina. 7lgMʉanopʉ ti sʉri baharo ti ñʉrocaroi to pjacʉre cohtotaha. To wʉhdʉa sʉ̃ dacho macariro yoaro sehe si siteha. Tuhsʉ, to suhtiro buhriaro yoaro seheta yehsea tiha. k à yoa seis dachori baharo Jesu Pedrore, Santiagore to bahʉro João cʉ̃hʉre mʉadʉ tʉ̃cʉpʉ tina dihtare pji mʉjare. (jIPotocã mʉsare yahuihtja. Cãina mʉsa õpʉre jiina mʉsa yariahto pano yʉhʉre yʉ tachʉ yʉ pʉhto sãachʉ cʉ̃hʉre ñʉnahca —ni yahure Jesu.liQYʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yʉ yaina anjoa mehne ahri yahpapʉ tjua tacʉ yʉ Pʉcʉ to si sitea mehne tjua tacʉ jipihtina masare ti ñaa yoari buhiri buhiri dahreihtja. Noaa sehere ti yoachʉ noano yoaihtja tinare. Yh+¿Cʉ̃iro masʉno ahri yahpa macaare jipihtiare cjʉariro Cohamacʉre cahmaeraro pichacapʉ waharo, yabare wapatajari tiro? à jiriro ne wapataerara. Pichacapʉ to wahachʉ ne dohse wapa wiohto basioerara. LgMasʉno yʉhʉre wacũno marieno to mʉ sʉro to cahmano seheta yoariro pichacapʉ waharohca. Tuhsʉ, masʉno yʉ yare ã yoarucuriro jipihtia dachoripe yʉhʉ mehne mʉanopʉ jirucurohca tiro. f}To ã niri baharo sãre yahure: —Cʉ̃iro yʉ yairo ji duaro, to cahmano yoa duamarine duhunocanohca. Crusapʉ yʉ ñano yʉhdʉhtiro seheta yʉ yairo to jiri buhiri ñano yʉhdʉparota yʉhʉre duhusi. à jiro yʉ yare yoarucuriro jirohca. uecTo ã nichʉ tʉhoro Jesu majarerʉca, tirore õ sehe nire: —Satana yoaro sehe durucui nina mʉhʉ. à nii tjiga. Mʉ tʉhotua masa ya jira. Cohamacʉ ya jierara. à jicʉ yʉ yoahtore dʉcata duara mʉhʉ —nire Jesu Pedrore. Jd To ã nichʉ tʉhoro Pedro sehe pa sehe curerocã Jesure narʉcʉ sʉ, tirore õ sehe nire: —Pʉhtoro, mʉ nino sehe ã wahaero tjijaro. Mʉhʉre tina wajãea tjijaro —nimare tiro Jesure. vceTí pjata Jesu sãre to buheinare noano yahu pahño dʉcare: —Jerusalẽpʉ yʉhʉre waharo cahmana mipʉre. Tópʉ mari coyea judio masa bʉcʉna, sacerdotea pʉhtoa, marine judio masare buheina cʉ̃hʉ yʉhʉre ñano yoaahca. Yʉhʉre wajãahca. Ãta ñano yʉhdʉro cahmana yʉhʉre. à jicʉ tia dacho wahaboroi masa wijaaihca —ni yahure sãre tiro. SbTo ã niri baharo sãre to buheinare õ sehe nire: —Yʉhʉre “Cristo jira tiro”, ni yahu sitesiniena tjiga painare —ni dutire sãre. Jesu to yariahtore, to masa wijaahto cʉ̃hʉre yahuha a{Mʉano macariro mari pʉhtoro to sʉho jiro macari sawire mʉhʉre waihtja. à jicʉ ahri yahpare ñaare mʉ yoa dutierachʉ mʉanopʉ cʉ̃hʉre yoa dutisi. Ahri yahpare noaare mʉ yoa dutichʉ mʉanopʉ cʉ̃hʉre yoa dutia jiahca —nire Jesu. 3`_Mʉhʉre niita nija. Mʉhʉ Pedro wama tiriro jira. (Pedro nino, “tãca”, nino nina.) Ahri tãa wapa bui pjiri wʉhʉre yʉ yoaboriro seheta yʉ yaina sehere pjiri curua jichʉ yoaihca yʉhʉ. à jia watĩno to yaina mehne ne yʉ yainare yʉhdʉrʉcasi. à jia yʉ yaina ne pichacapʉ wahasi. h_ITo ã nichʉ tʉhoro Jesu tirore õ sehe nire: —Simo Jona macʉno mʉhʉ wahcheriro jira. Õ sehe ni yʉhʉre mʉ yʉhtichʉ masa ti ni yahuri jierara. Yʉ Pʉcʉ mʉano macariro sehe tíre mʉhʉre masichʉ yoare. $^ASimo Pedro õ sehe ni yʉhtire: —Mʉhʉ Cristo Cohamacʉ warocariro jira. Cohamacʉ catiriro waro macʉnota jira mʉhʉ —ni yʉhtire Simo Pedro. d]A—¿Mʉsa sehe mʉsa tʉhotuchʉ diro baro jicari yʉhʉ? —ni sinitu ñʉre tjoa. e\C—“João masare bautisariro jira”, nina mʉhʉre. Paina “Elia jira”, nina. à yoa paina sehe tjoa, “Jeremía jiboca o pairo Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro jiboca”, nina —ni yʉhtii sã tirore. x[i à yoa Jesu mehne wahana, Cesarea Filipo wama tiri maca cahai jia macaripʉ sʉi sã. Tuhsʉ, macapʉ sã sʉri baharo Jesu sãre to buheinare siniture: —¿Diro baro jicari yʉhʉ masa yʉhʉre ti tʉhotuchʉ? —ni siniture tiro. 3Z_ To ã ni yahuchʉpʉ sã masii. “Pão bʉcʉaro” nino, pão warore nino nierare. à nino fariseo curua macaina, saduceo curua macaina ti buheare nino niri jimare sãre. “Ti ya buheare tʉhoena tjiga”, nino nire. Jesu potocã Cristo to jiare Cohamacʉ warocariro to jiare yahuha Pedro uYc ¿Ã jina pão bʉcʉarore yʉ yahuchʉ dohse yoana noano tʉhoerari mʉsa? à nicʉ pão warore nicʉ nieraja. Fariseo curua macaina, saduceo curua macaina ti pão bʉcʉarore ñʉna noano yoaga. Cua nina tí —ni yahure sãre tiro. :Xm ¿Ã jicʉ siete pão curire nuha, cuatro mil mʉare yʉ warire numia cʉ̃hʉre yʉ warire wacũerajari mʉsa? ¿Nohope pʉhʉse waro mʉsa wahpo daporire wacũerajari mʉsa? XW) ¿Masierasinijari mʉsa? ¿Cinco mil mʉare cinco pão curire yʉ nuha warire numia cʉ̃hʉre yʉ warire wacũerajari mʉsa? ¿Ti yapi wahyorire doce pʉhʉse waro mʉsa wahpo daporire wacũerajari mʉsa? V+Sã ã nirire masino, sãre õ sehe ni siniture: —¿Dohse yoana pão sehere wacũjari mʉsa? Mahanocã waro yʉhʉre wacũ tuara mʉsa. ,UQTo ã nichʉ tʉhona tʉho wisia wahana, sã basi tíre õ sehe ni durucui: —Mari pãore mari na taerachʉ ñʉno ã nipʉcʉ tiro —nimai sã, sã basi. 4Taà jiro Jesu sãre õ sehe ni yahure: —Noano yoanohbʉ. Fariseo curua macaina, saduceo curua macaina ti pão bʉcʉarore ñʉna noano yoaga. Cua nina tí —ni yahure. KSBʉcʉparirore sã pahãna, pãore bo pahã tari jihti sã. RMipʉ macaina ña yʉhdʉina Cohamacʉre cahmaeraina Cohamacʉ tuaa mehne yʉ yoa ñochʉ ñʉ duamana. Yoa ñosi yʉhʉ. Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro Jona cjiro to dohse waharirore masi tuhsʉre mʉsa. Tí dihtare ñoihtja mʉsare —ni yʉhtire Jesu. à ni yahu tuhsʉ sʉho wahaa wahare tjoa. Fariseo curua macaina, saduceo curua macaina ti ñaa buheare yahuha Jesu OQTuhsʉ, bohrearo ñichuri dacho to jichʉ ñʉna “Coro tarohca”, nina mʉsa. à noano masiina jipanahta Cohamacʉ tuaa mehne mʉsare yʉ yoa ñochʉ ñʉpanahta ne tíre noano masierara mʉsa. P7Ti ã yoa dutichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtire tinare: —Ñamichahapʉ sʉ̃ sãachʉ to noano sohãchʉ ñʉna “Noari ñami jirohca”, nina mʉsa. O à yoa fariseo curua macaina, saduceo curua macaina mehne Jesu cahapʉ wihire. To ñano yoachʉ ñʉ duamare tirore yahusã duaa. à jia tina tirore Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño dutimare to masierachʉ ñʉ duaa, “Cohamacʉ warocariro jierara”, nia taa. N 'Ti ã chʉ tuhsʉchʉ Jesu masare waha dutire. à ni tuhsʉ dohoriapʉ samu, Magadán wama tiri yahpapʉ sãre sʉho sʉre.rM]&Tói chʉrinare mʉa dihtare mari quihõchʉ cuatro mil waro mʉa jire. Numia, macanacã cʉ̃hʉ jire. oLW%à jia masa tíre chʉ, yapi yʉhdʉa wahare. Ti yapi wahyorire siete pʉhʉse waro wahpo dapoi sã. :Km$Tuhsʉ siete pão curire, wahicã cʉ̃hʉre na, Cohamacʉre “Noana”, nire. à ninota pão curire nuha, sãre to buheinare ware. à jina sã sehe tí chʉare masare witii. Sã ã nichʉ tiro masare yahpai duji dutire. I"—¿Nohope curi pão curire cjʉajari mʉsa? —nire Jesu. —Siete curi, wahi cʉ̃hʉre mahainacã cjʉaja —ni yʉhtii sã. H+!To ã nichʉ sã to buheina tirore sinitu ñʉi: —¿Dohse yoa mari õre masa marienopʉre pãore boca wabocari mari? —nii sã tirore. uGc To ã yoari baharo Jesu sãre to buheinare to cahapʉ pjiroca, õ sehe nire: —Ahrina masa yʉhʉ mehne tia dacho waro ji tuhsʉra. à yoa tinare ti puhi mariahna. Ti puhi mariachʉ ñʉcʉ tinare pja ñʉja. “Tinapʉ jʉca baaina, mahai borari”, nicʉ tinare chʉa marieno ti wʉhʉsepʉ waha duti duaeraja. à jicʉ tinare puhi wa duaja —nire tiro. FTo ã yoachʉ ñʉa masa ñʉ cʉaa wahare. Durucu masieraina ti durucuchʉ ñʉa, cʉ̃ bʉhʉsehe ñano dahporo tiina noaina ti wahachʉ ñʉa, tini masieraina ti tinichʉ ñʉa, capari ñʉeraina ti ñʉchʉ ñʉa, cʉaa wahare tina. à jia õ sehe nire: —Israe masa mari pʉhtoro, Cohamacʉ tuariro, noariro jira —ni ño payore tina Cohamacʉre. Cuatro mil masare chʉare waha Jesu ,EQTói to jichʉ payʉ masa tini masierainare, capari ñʉerainare, cʉ̃ bʉhʉsehe ñano dahporo tiinare, durucu masierainare, payʉ paina dohatiinare tiro cahapʉ na wihire masa. Na wihi tuhsʉ Jesu dahpori cahai duhu cũre tina. Ti ã duhu cũri baharo noaina wahachʉ yoare Jesu tinare. $DAà ni tuhsʉ sãre sʉho waha, Galilea wama tiri bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ sʉho sʉre tjoa. Sʉ, mahadʉcã tʉ̃cʉre mʉja, tʉ buipʉ dujire. ~CuTo ã nichʉ tiro õ sehe ni yʉhtire: —Ne numino, mʉhʉ yʉhʉre tuaro wacũ tuara. Mʉ cahmano seheta ã waharohca —nire Jesu ticorore. To ã nichʉta dóihta noaricoro wahare to macono. Payʉ dohatiinare noaina wahachʉ yoaha Jesu uBc—à tjira pʉhtoro. à jipachʉta dieyacã cʉ̃hʉ wʉhʉ pʉro mesa docai ti chʉ site boroare chʉ cohtara tinacã cʉ̃hʉ. (Pa yahpa macaricoro yʉ jipachʉta yʉhʉ cʉ̃hʉre yoadoho masina mʉhʉ) —ni yʉhtire ticoro. A Jesu õ sehe ni yʉhtire ticorore: —Õ sehe jira ahri: Wahmanore wʉhʉ pʉro pohna ya chʉare dieyacãre yʉ wa mʉhtachʉ tó wahaerara. (Israe masa yare pa yahpa macainare yʉ wa mʉhtachʉ tó wahaerara) —nire Jesu ticorore piti dahre yahuro. @To ã nipachʉta Jesu dahpori cahai na tuhcua caha sʉre ticoro tirore ño payoro. —Pʉhtoro, yoadohoga yʉhʉre —nire ticoro. 1?[Sã ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yʉhtire ticorore: —Israe masare Cohamacʉre masieraina dihtare yoadoho dutiro warocare yʉ Pʉcʉ yʉhʉre —nire tiro. 4>aTo ã nipachʉta Jesu ticorore yʉhtierare. To ã yoachʉ ñʉna sã to buheina sehe tirore õ sehe nimai: —Waha dutiga ticorore. Nu cariboro bisica —nimai sã. ;=oSã tópʉ sʉchʉ Canaa yahpa macaricoro tói jiricoro Jesu cahapʉ wihiro, sañurucure: —Pʉhtoro, Davi panamino masare yʉhdʉchʉ yoahtiro, yʉhʉre pja ñʉga mʉhʉ. Yʉ macore yʉhdʉchʉ yoabasaga mʉhʉ. Yʉ maco watĩno to cohtotaricoro, ñabiaro yʉhdʉra ticoro —ni sañurucure to pocoro. ~<uà ni buhe tuhsʉ, sãre sʉho wahare tjoa. Tiro wama tiri maca cahapʉ Sidõ wama tiri maca cahapʉ sʉi sã. t;aTí ñaa sehe masare buhiri tichʉ yoara. Wiho mejeta mari ñʉchʉsʉma cjiri ti yoaa tiriro cjiro seheta masa wamo cosaerapahta ti chʉchʉ tí masare buhiri tichʉ yoaerara —nire Jesu. Judio masono jieraricoro Jesure wacũ tuaha .:UÑaa tʉhotua, masare wajãa, pairo namono mehne ñano yoaa, ñano yoaa numia mehne ñano yoaa, yacaa, mahñoa, masare ñano quiti dahrea masa ti tʉhotuapʉ tara. |9qMasa ti dʉseroi wijaa, ti durucua sehe ti tʉhotuapʉ tara. Ti durucua sehe ñaa jia masare buhiri tichʉ yoara. \81Masa ti chʉare chʉchʉ tí ti dʉseroi sãahna. à jia ti pjaropʉ sãa sʉ, yʉhdʉ wijaa wahara. Wiho waro jira. Mari chʉa marine buhiri tichʉ yoaerara, Cohamacʉ to ñʉchʉ. ¿Ahrire masierajari mʉsa? J7 Jesu õ sehe ni yʉhtire: —¿Ne, tʉhoerasinijari mʉsa? 6To ã nichʉ tʉhoro Pedro õ sehe nire: —Ahri quitire masa ti dʉseri wijaa quitire yahu namoga sãre tjoa —nire tiro Jesure. Y5+Tinare ã ñʉnocahga mʉsa. Tina capari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta ne Cohamacʉ yare masierara. à jia pichacapʉ wahaahca. à masierapahta paina masierainare buhe duamana. à jia tina, ti buheina cʉ̃hʉ soro jia buheare cahmaahca, capari ñʉeraina painare tʉã wahcã, jipihtina copapʉ ti borariro seheta —nire Jesu. q4[ Tíre tʉhoro, õ sehe ni yʉhtire sãre: —Tina fariseo curua macaina toaa yucʉ yoaro sehe jira. Yʉ Pʉcʉ mʉano macariro jipihtia toaa yucʉre to toaerari cjirire nʉhcori mehneta cure, cohãnohca. Ãta yoarohca tinare. 3) To ã ni buheri baharo sã to buheina sehe tirore yahui: —Mʉ ã nichʉ tʉhoa fariseo curua macaina suaa nire —ni yahui sã tirore. |2q —Yʉhʉre tʉhona taga. Tuhsʉ, yʉ niare noano tʉho ñahaga mʉsa. Mʉsa dʉserihi sãa sehe mʉsa chʉa sehe mʉsare buhiri tichʉ yoaerara. Mʉsa ñaa durucua sehe mʉsa dʉseri wijaa sehe mʉsare buhiri tichʉ yoara —nire Jesu. O1 à ni tuhsʉ to cahapʉ paina cʉ̃hʉre pjiroca, õ sehe nire: z0m à jia yʉhʉre ti ño payoa ne yaba cjihti jierara.‘Cohamacʉ ya dutia jira ahri’, ni mahño buhera ti ya buhea sehere”, ni joaa tiha Isaia cjiro —nire Jesu fariseo curua macainare, mari coyea judio masare buheina cʉ̃hʉre. ;~~)|{zyyxxwovvutt.ss0rppUonmLl1kjihgVfeeXdccnbzar``_^^\\d[p[Z^YZX@WVUTTSQLPPqOGNMULK~JHGFMEFDCBw@>> =<<1;D::B9T726`44O3h32810-/s/.\-y,++w*)('&c%$$V#"""!Uyemm^uY za Q  [ td;EUCapari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta masieraina jira mʉsa. Tʉho masieraina jira. ¿Di baro sehere ño payoro cahmajari? Urure ño payoeraro cahmana. Cohamacʉ sehe tí uru to wʉhʉi jichʉ noaa jichʉ yoara tíre. à jina to wʉhʉ sehere ño payoro cahmana mʉsare. à jia mʉsa buhea sehe tó wahaerara. \T1’Mʉsa ñano yʉhdʉnahca. Capari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta masieraina jira mʉsa. à jipanahta painare buhemana mʉsa. Õ sehe ni buhemana mʉsa: “ ‘Cohamacʉ wʉhʉ mehne yʉ nino seheta yoaihtja’, niriro to niriro sehe to yoaerapachʉta noanohca”, ni buhemana mʉsa. “ ‘Cohamacʉ ya wʉhʉ macaa uru mehne yʉ nino seheta yoaihtja’, niriro tiro sehere to niriro seheta yoa sohtori tiro cahmana” ni, tí cʉ̃hʉre buhemana mʉsa. MS’Mʉsa judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca. Mahñopeina jira mʉsa. Pjiri mapʉ pahã, yoaro macaa yahparipʉ wahara mʉsa, mʉsa dutiare yoahtirore macana tana. Mʉsa dutiare yoahtirore boca, tirore buhera. Mʉsa ã yoachʉ tiro sehe mʉsa yʉhdoro pichacapʉ wahahtiro jirohca. VR%[’Mʉsa judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca. Mahñopeina jira mʉsa. Wapewahya numia ya wʉhʉsere manocahna mʉsa tí numiare. Tuhsʉ, yoari pja masa ti ñʉrocaroi Cohamacʉre sini ñomana mʉsa masare. Mʉsa ã yoari buhiri paina bui curero Cohamacʉ pjíro buhiri dahrerohca mʉsare.] aQ; To ã niri baharo tinare õ sehe ni yahu namore: —Mʉsa judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca. Mahñopeina jira mʉsa. Soro mʉsa buhechʉ tʉhoa mʉsare tʉhorina sehe pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre wahasi. Mʉsa cʉ̃hʉ tópʉre wahasi. à buhena tópʉre waha duainare dʉcatana nina mʉsa. P- Cʉ̃iro pʉhtoro ji duaro tirore wiho jiriro yoaro sehe jiro cahmana. “Wiho jiriro jija yʉhʉ”, ni tʉhoturiro painare yʉhdʉrʉca duaerariro tiro sehe pʉhtoro jirohca —ni yahure Jesu. Judio masare buheina, fariseo curua macaina mehne ti mahñopeare yahuha Jesu XO) Cahamacʉno yoaro sehe mʉsare yoadohoriro tiro tjica mʉsa pʉhtoro jihtiro. kNO à yoa masʉnore “Pʉhtoro”, niena tjiga. Mʉsa pʉhtoro yʉhʉ Cristo sehe cʉ̃irota jija. 2M] Ahri yahpa macainare “Mari pʉcʉ”, nina tinare ño payona nica. Ne ã niena tjiga. Mʉano macariro dihta mari Pʉcʉ jira. Tiro dihtare ño payoro cahmana marine. %LC’Paina mʉsare pisua “Buheriro”, niea tjijaro. Mʉsa jipihtina cʉ̃no potori jina nina. à yoa mʉsare buheriro cʉ̃irota jija yʉhʉ Cristo. Kà yoa mahapʉ ño payoa mehne paina tinare ti noano piti bocasinichʉ cahmana tina. Tinare “Buheriro”, masa ti ni pisuchʉ cahmana. J3Tuhsʉ, bose nʉmʉri jichʉ pʉhtoa ti dujiapʉ duji duara. Judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ cʉ̃hʉre noaa dujia pahtari dihtare jicoara tina. kIOMasa ti ñʉrocaro dihta noano yoa ñomana tina. Cohamacʉ yare ti joari pũre ti duhu sãa caa pocacãre, bʉjʉ curea caa pocacãre ti wʉhdʉa poca bui dʉhte yohre tina masare ñʉ dutia. Ti yachʉri cʉ̃hʉre dʉhte yohre. à yoa ti suhtipʉ ti duhu yoaa bocari bʉjʉbia bocari jira. Cohamacʉre ti ño payorire masa sehere yoa ñoa nimana tina. nHUMasare payʉ dutira tina. à dutipahta ti dutiro sehe masa ti yoaerachʉ ñʉa tinare yoadohoerara. $GATi ã yahuina jichʉ mʉsare ti yahuriro seheta tíre yoa pahñoga mʉsa. à yoapanahta tinare ñʉ cũena tjiga mʉsa. Ti buheriro seheta yoaerara tina. F—Marine judio masare buheina fariseo curua macaina cʉ̃hʉ Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũri cjirire yahuina jira tina. IE à yoa payʉ masare sã cʉ̃hʉre Jesu õ sehe ni yahure tjoa: 3D_.To ã ni yahuchʉ tina tirore ne yʉhti masierare. à jia tó purota sinitu duhunocare tina tirore. Tuhsʉ tirore cuia pari turi sinitu ñʉerare tirore jʉna.BC}-à ni joarota Davi cjiro pʉhtoro tiha Cristore. ¿Davi cjiro Cristo ñʉchʉno cjiro jiro dohsearo tiro pʉhtoro tiari Cristore? (Cristo Davi cjiro pʉhtoro tjira) —ni yahure Jesu. bB=,“Cohamacʉ yʉ pʉhtorore õ sehe nire:‘Õi yʉ poto bʉhʉsehei dujiga.à jicʉ mʉhʉre ñʉ tuhtiinare mʉhʉre yʉhdʉrʉcabasaihca yʉhʉ’, nire Cohamacʉ yʉ pʉhtorore”, ni joaha Davi cjiro. [A/+Jesu õ sehe ni yahure tinare: —¿Cristo Davi cjiro panamino to jichʉ dohsearo Davi sehe pʉhtoro tiari Cristore? ¿Dohsearo ã pʉhtoro ti dutiri Espíritu Santo tirore? Õ sehe niha Davi cjiro: @'*Jesu tinare õ sehe ni siniture: —“Cristo, Mesia mari ni pisuriro Cohamacʉ to warocahtiro jira”, nina mʉsa. ¿Diro baro jijari Cristo ñʉchʉno cjiro panopʉ macariro, mʉsa tʉhotuchʉ? —nire tiro. —Cristo Davi cjiro panamino jirohca —ni yʉhtire tina. G?)à yoa fariseo curua macaina tói cahmachuina ti jichʉ `>9(Ahri pʉaro dutiare yoana, jipihtia paye dutiare yoa pahñona nija mari. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri panopʉ ti joari cʉ̃hʉre yoa pahñona nija mari —ni yahure Jesu. ¿Diro baro coyeiro jijari Cristo? ='Ahri dutia baharo paye dutia noa yʉhdʉara: “Mʉ basi mʉ cahĩno seheta mʉ cahai jiina cʉ̃hʉre cahĩga”, nina Cohamacʉ. :<o&Ahri dutiata paye dutia yʉhdoro noa yʉhdʉara. (;I%Jesu tirore õ sehe ni yʉhtire: —“Tuaro mʉsa yajeripohna mehne, mʉsa tuaa mehne, noano mʉsa wacũa mehne Cohamacʉre cahĩga”, nina Cohamacʉ. z:m$—¿Buheriro Cohamacʉ ya dutia noa yʉhdʉaro di baro sehe jijari, mʉ tʉhotuchʉ? —ni siniture tiro. 9#Cahmachu, tina mehne macariro marine judio masare buheriro sehe Jesu to ñano nichʉ tʉho duaro mahño cũ sinitu ñʉmare tirore. 8"à yoa saduceo curua macaina Jesure ti yʉhti masierachʉ tʉhoa, fariseo curua macaina sehe tiro cahapʉ cahmachure. t7a!To ã ni buhechʉ tʉhoa payʉ masa tʉho cʉaa wahare. Cʉ̃no noa yʉhdʉro to dutiare yahuha Jesu a6; “ ‘Yʉhʉ Abrahã, Isaa, Jacobo ti pʉhtoro tjija’, nina Cohamacʉ”, ni joaa tiha panopʉre. Ti yariari baharo “Ti pʉhtoro tjija”, ni yahuha Cohamacʉ. à niparota yariarina cjiri pʉhtoro jierara Cohamacʉ. “Ti pʉhtoro tjija”, to nia mehne catiina ti jichʉ masija mari. Tiro catiina pʉhtoro jira —ni yahure Jesu tinare. 5Yariarina cjiri ti masa wijaahto sehere mʉsare yahuihtja. ¿Cohamacʉ mʉsare to niri cjirire ne buherari mʉsa? Õ sehe niha tiro: 4Yariarina cjiri ti masa mʉjari baharo tina anjoa yoaro sehe jira. Tina namo marieina, manʉ mariea numia jira tópʉre. )3KJesu õ sehe ni yʉhtire tinare: —Cohamacʉ yare ti joari pũre, to masia cʉ̃hʉre ne masierara mʉsa. à yoa mʉsa tʉhotua sehe ne potocã jierara. \21¿Ne, Cohamacʉ jipihtinare yariaina cjirire to masochʉ diro baro namono jibocari ticoro? Tina jipihtina ticorore namo tirina cjiri jiha. ¿Ã yoa diro namono sehe jibocari ticoro pototi? —ni siniture tina. D1Ti namono cjiro cʉ̃hʉ ti baharota yariaa wahaha jʉna. 0To ã nʉoari baharo to wahmino yoaro seheta pohna mariaparota yariaa wahaha tjoa. à yoa ahriro bahʉro to wahmino mʉnano yoaro seheta pohna mariaparota yariaa wahaha. à dihta wahaha cʉ̃iro pohna waro. Ne pohna mariapahta yaria pihtia wahaha tina. y/kTíre ã ni yahu tuhsʉ ahri quitire yahu namore tina Jesure: —Cʉ̃iro masʉno jiha. Seis to bahana jiha. Ti wahmino sehe namo ti, pohna marieriro yariaa wahaha. Tuhsʉ, pairo to bahʉro cʉ̃hʉ to wahmino namono cjirore nʉoaha. . —Buheriro, õ sehe ni buhea tiha Moise cjiro: “Cʉ̃iro to wahmino namo tiriro pohna mariaparota to yariachʉ to bahʉrore to wahmino namono cjirore nʉoano cahmana. à yoaro to wahmino mʉnano to pohna tiboro seheta pohna tiro cahmana to bahʉrore. à jia to pohna to wahmino mʉnano pohna yoaro sehe jiahca”, ni joaa tiha Moise cjiro —nire tina saduceo curua macaina. I- à yoa tí dachoihta cãina saduceo curua macaina Jesu cahapʉ wihire. Saduceo curua macaina sehe “Cohamacʉ yariainare masosi”, ni tʉhotuina jire. à jia õ sehe nire tirore tina: ,'To ã nichʉ tʉhoa, tʉho cʉaa waha, wahaa wahare Herode ya curua macaina. Saduceo curua macaina Cohamacʉ to masoare sinituha Jesure z+m—César, masa bui pʉhtoro masʉ, to wama cʉ̃hʉ wahãna —ni yʉhtire tina. Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yahure: —Tí pja pini masa bui pʉhtoro yare tiro sehere waga. Cohamacʉ yare Cohamacʉ sehere waga —nire Jesu. *'Ti ã na tachʉ õ sehe ni siniture tiro tinare: —¿Diro baro masʉ wahãjari ahri tʉre? ¿Diro baro wama wahãjari? —ni siniture. )!Mipʉre niñeru tʉre pʉhtoare wapahti tʉre na tahga. Tí tʉre ñʉjihna —nire tiro. To ã nichʉ tʉhoa niñeru tʉre na tare tina. "(=Ti ã nichʉ tʉhoro tirore ti yahusã duaare masino õ sehe nire: —Mahñopeina jira mʉsa. ¿Dohseana yʉ ñano durucuchʉ tʉho duajari mʉsa? K'à jicʉ sãre yahuga. ¿Roma macariro jipihtina bui pʉhtoro jirirore gobierno macaare marine waparo cahmajari, mʉ tʉhotuchʉ? ¿Mari dutia tirore wapa dutijari? —ni siniture tina Jesure. &#à durucua tina mehne macainare, Herode ya curua macaina cʉ̃hʉre Jesure sinitu dutia warocaha. Tina sehe Jesu cahapʉ wihi, tirore mahño cũ sinitu ñʉmare: —Buheriro, potocã durucuriro mahñoa marieriro mʉ jichʉ masija sã. Cohamacʉ yare quihõno mʉ yahuchʉ cʉ̃hʉre sã masija. à jicʉ cʉ̃iro pʉhtoro waro to jipachʉta tiro cʉ̃hʉre dórero marieno potota yahura mʉhʉ. &%ETo ã niri baharo fariseo curua macaina waha, Jesure ti yahusãhtore ti basi durucuha tina. To ñano yʉhtichʉ tʉho duaa nimaha tirore yahusãa taa. f$ETo ã niri baharo õ sehe ni batoare tiro: —Ahri quiti jiro seheta Cohamacʉ payʉ masa to pjirocarina ti jipachʉta mahainacã tiro mehne tjuaahca —ni yahu batoare Jesu. Pʉhtoa ya wapare paina sinituha Jesure *#M To ã yʉhtierachʉ ñʉno tirore dahra cohtainare õ sehe niha: “Ahrirore to wamomacarine dʉhtega. To dahpori cʉ̃hʉre dʉhtega. Dʉhte tuhsʉ na wijaa, sopacapʉ cohãga tirore nahitianopʉ. Tópʉ tiro tuaro tii, cahyaro mehne bahca dihorohca”, niha pʉhtoro —ni yahure Jesu. 5"c “¿Ne coyeiro, dohse yoacʉ wamomaca dʉhteri nʉmʉ macari suhtirore sãaerapaihta sã tari mʉhʉ?” ni sinituha pʉhtoro. To ã sinituchʉ masʉno sehe yʉhtieraha. |!q ’Tói ti dujichʉ pʉhtoro sehe cʉ̃irore wamomaca dʉhteri nʉmʉ macari suhtirore sãaerarirore ñʉha. r ] To ã nichʉ tirore dahra cohtaina maharipʉ waha, jipihtinare ti boca sʉinare, ñaina, noaina cʉ̃hʉre yahuha. Ti ã pjiri baharo to cahapʉ sʉha tina peri. Noano tí bose nʉmʉ ti yoari tahtiare masa wahpata yʉhdʉa wahaha.   à jina macare jia maharipʉ dohse jiina mʉsa boca sʉinare bose nʉmʉre ñʉhtinare pjiga”, niha tirore dahra cohtainare. _7Ti ã yoari baharo, pʉhtoro tirore dahra cohtainare õ sehe niha: “Bose nʉmʉ macaa cjihtire cahno tuhsʉmahre. Wiho mejeta yʉ pjiroca mʉhtarina cjiri yʉ bose nʉmʉre ñʉborina jierara. Ñaina jira tina. 7gTi ã yoachʉ tʉhoro, pʉhtoro sehe suaha. Sua, ti ã wajãri buhiri buhiri dahre dutiro to surarare warocaha. à jia surara tinare wajã pahño, ti ya macare jʉ̃nocaha. Y+Paina sehe tirore dahra cohtainare ñaha, tinare ñano yoa, wajãnocaha jʉna. 6eDahra cohtaina ti ã yahuri baharo to pjirocarina cjiri ã tʉhotunocaha. Bose nʉmʉre ñʉa wahaeraha. Cʉ̃iro to wesepʉ wahaa wahaha. Pairo to dahraare ñʉno wahaha. à jiro painare pji dutiro warocamaha tjoa tirore dahra cohtainare. “Yʉ pjirocainare õ sehe ni yahuga. ‘Mari chʉhtire dahre tuhsʉhre. Wachʉare, wachʉacã dihi tiinacã cʉ̃hʉre wajã tuhsʉhre. à yoa jipihtiro bose nʉmʉ macaa cjihtire cahno tuhsʉhre. à jina bose nʉmʉ macaare chʉna taga’, ni yahuga tinare”, ni warocamaha pʉhtoro tirore dahra cohtainare. ~uà yoa pʉhtoro tirore dahra cohtainare bose nʉmʉre ñʉa tahtinare pji dutiro warocamaha. Tina sehe ta duaeraha. R—Mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiro ahri quiti yoaro sehe jira. Cʉ̃ yahpa macaina bui pʉhtoro jiha. à yoa to macʉno ya nʉmʉ bose nʉmʉ yoaha. To wamomaca dʉhteri bose nʉmʉ jiha. W )à yoa pari turi to tʉhotua mehne paye quiti mehne tinare buhe dʉcare Jesu: c?.à ni tʉhotua, tirore ñaha duamare. Masa sehe Jesure ño payo “Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jira tiro”, niina jia tiha tina. Tíre masia, sacerdotea pʉhtoa, bʉcʉna mehne masare cuia, Jesure ñahaerare.5-Tí quitire to ã nichʉ tʉhoa, “Sohõ to yahu mʉhtari quiti wesere ñʉ wihboina quiti mehne marine nino nica tiro”, ni tʉhoture tina. kO,[Jipihtina tia tãca bui bora pjainare payʉ dihicã peri yihsorohca tia tãca. Tuhsʉ, tia tãca sehe masʉno bui bora pjaro tahãnocanohca tirore. To pjacʉ cjirore daa manaricã wahachʉ yoarohca. (Tó seheta yʉhʉre cahmaeraina yʉ buhiri dahrehtina ñano yʉhdʉahca) —nire Jesu sacerdotea pʉhtoare, mari coyea judio masa bʉcʉna cʉ̃hʉre.] N+Mʉsare niita nija yʉhʉ. pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiro mʉsa jihto cjihto jiboa. To pʉhtoro jirore paina sehere mʉsa jiborirore warohca Cohamacʉ. Paina masa sehe to dutiro seheta yoaahca. 5*Ti ã nichʉta Jesu yahu namore tinare: —¿Cohamacʉ yare ti joari pũi ahrire yʉhʉre to ni joari cjirire ne buherari mʉsa?“Ahriro Cristo tãca yoaro seheta jira.Tãcare wʉhʉ dahreina ti cohãno seheta masa tirore cohãahca.Ti ã yoapachʉta mipʉre wʉhʉ dahreina wʉhʉre yoaa ti cũ mʉhtari tãcare ti cũno seheta Cohamacʉ tirore pʉhto sõre.Cohamacʉ sehe ahrire yoare.To ã yoachʉ ñʉna, ‘Noa yʉhdʉara’, ni tʉhotuja mari”, ni joaa tiha panopʉ. ¿Tíre ne buherari mʉsa? jM)To ã nichʉ tina õ sehe ni yʉhtire: —Tiro painare wesere ñʉ wihbohtinare cohtotarohca ji mʉhtainare ñabiainare wajãno taro. Tirore quihõno dichare tju wahtina sehere ñʉ wihbo dutirohca —ni yʉhtire tina. 'G(’¿Ne, wese pʉro taro dohse yoarohcari tiro wesere ñʉ wihboinare, mʉsa tʉhotuchʉ? —ni siniture Jesu sacerdote pʉhtoare, bʉcʉna cʉ̃hʉre. T!'à niata tirore ñaha, wese dʉhtʉ cahai na wahcã, wajãha tina tirore. iK&To ã ni tʉhotupachʉta wesere ñʉ wihboina to macʉno to tachʉ ñʉa, õ sehe niha: “Wese pʉro macʉno jira ahriro. Tirore wajãjihna mari. Mari ã wajãchʉ ahri wese mari ya wese tjuarohca”, nimaha tina ti basi. { o%’à yoa to waroca batoariro to macʉno jiha. “Yʉ macʉ sehere ño payoahca”, nino tirore warocamaha. N $Baharo wese pʉro pari turi tirore dahra cohtainare to waroca mʉhtarina bui curero pʉhtoa jiri curuare warocaha tjoa. To ã warocachʉ wesere ñʉ wihboina tina cʉ̃hʉre mʉnanota yoaha tjoa.  /#To ã warocachʉ wesere ñʉ wihboina sehe tirore dahra cohtainare ñano yoaha. Cʉ̃irore tuaro cjã, pairore wajã, pairore tãa mehne docaha. 8 i"à yoa se ñiri pja jichʉ wese pʉro tirore dahra cohtainare wesere ñʉ wihboina cahapʉ warocaha. Wese macaa to toaa dichare to ya coa macaa dichare na dutiro warocamaha. 9!à yoa Jesu pari turi to tʉhotua mehne õ sehe ni piti dahre tinare buhe namore: —Ahri quitire tʉhoga mʉsa. Yahpa pʉro jiha. Tiro to ya yahpai se dari cjihtire toaha. Toa tuhsʉ, sahrĩnore dapo, sere ti tʉ mʉtohti copare saha, mʉari wʉhʉcã dahreha. ’à jiro tí wesere painare cʉ̃ bʉhʉsehe coa pahma cũha. à pahma cũno tí wesere tinare ñʉ wihbo duti, pa yahpapʉ wahaha tiro. s_ João bautisariro buhero mʉsare “Noano yoaga”, ni yahumare. à to yahuchʉ dʉhsariro to pʉcʉrore to yʉhtierariro seheta tirore tʉhoerare mʉsa. à yoa tirore yʉhtierare. Wapa na cohtaina sehe, mʉa mehne ñano yoarucua numia cʉ̃hʉ tirore tʉhore. Ti ã tʉhochʉ ñʉre mʉsa. Mʉsa ã ñʉpanahta tirore ne tʉho duaerare mʉsa. Tuhsʉ, tʉhoerare mʉsa —nire Jesu sacerdotea pʉhtoare, mari coyea judio masa bʉcʉna cʉ̃hʉre. Ñaina dahra cohtaina quitire yahuha Jesu y¿Diro sehe to pʉcʉro to dutiriro seheta yoari? —ni siniture Jesu. —To wahmino sehe yoaha —ni yʉhtire tina. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahure: —Mʉsare niita nija. Wapa na cohtaina, mʉa mehne ñano yoarucua numia ti buipʉ waro mʉsa sehe ñabiaina jira. à jia pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre mʉsa sʉborirore tina sehe mʉsare mʉ cõ sʉ mʉhtaahca. 7gTuhsʉ, ti pʉcʉro to macʉno dʉhsariro cahapʉ sʉ, to wahminore to dutiriro seheta wesepʉ waha dutimaha. “Jai”, nimaha dʉhsariro sehe. à niparota wahaeraha tiro. “Wahaeraja”, ni yʉhtimaha to macʉno wahmanore. à niparota baharopʉre wesepʉ waha duaro jiha tirore. à jiro wahaha tiro. To ã niri baharo Jesu to tʉhotua mehne paye quiti mehne piti dahre buhe namore tinare: —¿Ne, dohse ni tʉhotujari mʉsa ahri quitire? Pʉaro pʉcʉro jiha. Wahmino sehere õ sehe niha to pʉcʉro: “Macʉ, wesepʉ dahrai wahaga”, niha. T!Ti ã niri baharo Jesure õ sehe ni yʉhtire tina: —Joãore bautisa dutirirore sã masieraja —nire tina. Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe nire Jesu: —Tí pja pinihta yʉhʉ cʉ̃hʉ mʉsa sinitu mʉhtarire yahueraja mʉsare. Yʉ yoarire dutirirore yahueraja mʉsare —nire tiro tinare. Pʉaro pʉcʉro quitire yahuha Jesu &EAhrina masa sehe “Potocãta João Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jire”, ni tʉhotura tina. à ni tʉhotua “João to bautisachʉ Cohamacʉ sehe tirore dutierari jire”, mari nichʉ tʉhoa masa suaboca mari mehne. à jina tí cʉ̃hʉre yahu masieraja mari —nire tina ti basi. {¿João masare to bautisachʉ diro baro sehe tirore bautisa dutia tiari, mʉsa tʉhotuchʉ? ¿O Cohamacʉ dutiera tiari? ¿O masa sehe dutia tiari, mʉsa tʉhotuchʉ? —ni siniture Jesu tinare. To ã nichʉ tina sehe ti basi õ sehe nire: —¿Dohse ni yʉhtinahcari mari? “Cohamacʉ Joãore dutia tiri jire”, mari nichʉ, “¿Dohseana Cohamacʉ Joãore to dutipachʉta tirore tʉho duaerari mʉsa?” niboca Jesu marine. à jina “Cohamacʉ Joãore dutia tiri jire”, ni yʉhti masieraja mari. &ETi ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Mʉsa sehere sinitu mʉhtaihtja. Noano yʉhʉre mʉsa quihõno yʉhtichʉ mʉsare yahuihtja yʉhʉ cʉ̃hʉ. à yoa Cohamacʉ wʉhʉpʉ tju sʉ, buhere tiro. To ã buhechʉ sacerdotea pʉhtoa, mari coyea judio masa bʉcʉna mehne tiro cahapʉ wihi, õ sehe ni siniture: —¿Dohseacʉ canʉre ã yoari mʉhʉ? ¿Noa mʉhʉre tíre ã yoa dutiri? —ni siniture tina. >~uCohamacʉre mʉsa wacũ tuachʉ, “Yʉ siniriro seheta ã waharohca”, mʉsa ni wacũchʉ mʉsa siniriro seheta ã waharohca —nire Jesu sãre. Jesure dutirirore sinituha paina e}CJesu õ sehe ni yʉhtire: —Potocã nii nija mʉsare. Cohamacʉre noano wacũ tuaga. “Potocã ã yoarohca tiro”, nina ahdʉre yʉ yoariro seheta yoa masinahca mʉsa cʉ̃hʉ. Tuhsʉ, ahdʉre yʉ yaria dutiriro yʉhdoro yoa masinahca mʉsa. Ahdʉ tʉ̃cʉre “Duha na, pjiri mapʉ cohãdʉ jijaro”, mʉsa nichʉ duha cohãdʉ jirohca. |Tʉ ã wahachʉ ñʉna sã to buheina ñʉ cʉa wahai. —Cue, ¿dohsearo ahdʉ dóihta ñaia wahajari? —ni sinitui sã. &{Eà jʉca baaro, maha dʉhtʉ cahai jidʉ higueracʉ wama tidʉre ñʉno, tʉ dichare macano wahamare. Dicha mariahre tʉ sehe. Pũri dihta jire. Tʉ ã jichʉ ñʉno Jesu tʉre õ sehe nire: —Ahdʉ ne pari turi dicha tisi —nire tiro. To ã nichʉta dóihta tʉ sehe ñaia wahare. NzPa dachoi bohrearopʉ Jerusalẽpʉ tjuaaro, jʉca baare Jesu. yà ni tuhsʉ tinare cohã wahcã, Betania wama tiri macapʉ sʉ, tí ñamine tói jire. Jesu higueracʉre yaria dutiha Bx}à suaa õ sehe nire Jesure: —¿Ti ã nichʉ tʉhoerajari mʉhʉ? à niea tjijaro —ni tuhtire tina Jesure. Ti ã tuhtichʉ tʉhoro Jesu tinare õ sehe ni yʉhtire: —Tina ti ã nichʉ tʉhoja. ¿Cohamacʉ yare ti joari pũi ahrire ne buherari mʉsa?“Macanacãre, wihãinacãre Cohamacʉre noano ño payochʉ yoare mʉhʉ”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi —nire Jesu (“Macanacã yʉhʉre ti ño payochʉ noana”, nino). w{à noaare to yoachʉ ñʉa, sacerdotea pʉhtoa, marine judio masare buheina cʉ̃hʉ suare tiro mehne. à yoa macanacã Jesure “Davi cjiro panamino masare yʉhdohtiro, tuariro jira mʉhʉ”, ti ni ño payochʉ tʉhoa tó cʉ̃hʉre tina suare. )vKTo ã yoari baharo capari ñʉeraina, tini masieraina cʉ̃hʉ Cohamacʉ wʉhʉpʉ tiro cahapʉ wihire. Ti ã wihichʉ tinare noaina wahachʉ yoare tiro. |uq à yoaro tinare õ sehe nire: —Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe nina: “Yʉ wʉhʉ Cohamacʉ mehne durucuri wʉhʉ wama tirohca”, nimare to joari pũi. Mʉsa sehe ahri wʉhʉi duana mʉsa basi cahma yacara mʉsa —nire tiro tinare. t Baharo Cohamacʉ wʉhʉpʉ sʉre Jesu. Tí wʉhʉpʉ sʉ, sãa wahare. Tí wʉhʉpʉ duainare, nuchʉina cʉ̃hʉre cohã wiore tiro. à yoaro niñeru cohtotaa mesarire na majareroca doca cũ mʉjare. Bujaare duaina ti dujia pahtari cʉ̃hʉre ãta yoare. Ps Paina masa õ sehe ni yʉhtire: —Ahriro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Nazare Galilea yahpai jiri maca macariro Jesu wama tiriro jira —ni yahure tina masare. Cohamacʉ wʉhʉpʉ sʉha Jesu r à jia Jerusalẽpʉ ti sʉchʉ tó macaina sehe ñʉ cʉaa wahare. —¿Cue, diro baro jijari ahriro? —ni cahma siniture tina. q% à yoa to pano wahaina, to baharo nʉnʉ tiina mehne õ sehe ni sañurucure: —Davi cjiro panaminore marine yʉhdohtirore wahche payojihna. Ahriro Cohamacʉ to warocariro noano jijaro. Mʉano macarirore “Tuariro jira”, ni wahche payojihna —ni sañurucure masa. pyMʉja pja tuhsʉ, tirocã bui Jerusalẽpʉ wahare. To tachʉ ñʉa masa payʉ ti bui macaa suhtire tjuwe na, saño cũ mʉhtare to wahahti mahai, Jesure ño payoa. Paina sehe pũri tia dʉpʉrire mahai duhu cũ mʉhta wahcãre tirore ño payoa. 1o[Burrore, to macʉnocã cʉ̃hʉre na ta, ti bui sãa suhtire tjuwe na, burrocã bui pjũpaha payore tina. Ti ã yoari baharo Jesu tirocã bui mʉja pjare waharo taro. Zn-Jesu to dutirocaina pʉaro tí macapʉ sʉ, to dutiriro seheta yoaha tina. pmY“Jerusalẽ macainare õ sehe ni yahuga: ‘Ñʉga mʉsa.Mʉsa pʉhtoro mʉsa cahapʉ tara.Tiro masa noariro jira.Burro macʉnocã bui pisariro tarohca’, ni yahuga Jerusalẽ macainare”, ni joaa tiha panopʉ. xlià yoare Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro to ni joariro seheta. Õ seheta ni joaa tiha panopʉ: k9Mʉsa pjãchʉ ñʉno, cʉ̃iro dohse jiriro, “¿Dohseana tana burroare pjãjari mʉsa?” to nichʉ tʉhona õ sehe ni yʉhtiga: “Mari pʉhtoro burroare cahmarocasinire. Michapucacã tinare wiarohca tiro”, ni yʉhtiga tirore —ni duti warocare Jesu to buheina pʉarore. Tj!Õ sehe ni yahure tinare: —Sí macapʉ burroare nana wahaga. Tópʉ sʉna, dóihta burrore to macʉnocã mehne ti dʉhte daporicorore boca sʉnahca. Tinare boca, yuta dare pjã, na tabasaga yʉhʉre. li Sà yoa Jerusalẽpʉ sã sʉhto pano Betfagé wama tiri macapʉ sʉ mʉhtasinii sã Jesu mehne. Betfagé tʉ̃cʉ Olivo wama tidʉ cahai jire. Tópʉ sʉro, sã mehne macainare pʉaro to buheinare Jesu to pano waroca mʉhtare. 0hY"Ti ã nichʉ Jesu tinare pja ñʉre. à pja ñʉno ti caparire ña payore. To ã ña payochʉta tina sehe ñʉa wahare. à ñʉa, tirore nʉnʉ ti wahcãre.Jg !—Sã pʉhtoro, sãre ñʉchʉ yoaga —ni yʉhtire tina. "f= Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu sʉrʉca, tinare pjiroca, õ sehe ni sinitu ñʉre: —¿Dohse mʉsare yʉ yoachʉ cahmajari mʉsa? —ni sinitu ñʉre. eTi ã ni sañurucuchʉ masa sehe tinare tuhtire: —Dihta mariahga —nire masa tinare. Ti ã tuhtichʉ tʉhoa, ti pano sañurucuriro yʉhdo curero sañurucu namore tjoa: —Sã pʉhtoro, Davi cjiro panamino, sãre pja ñʉga —ni sañurucure. pdYTi ã nʉnʉ tichʉ Jesu to yʉhdʉachʉ pʉaro capari ñʉeraina maha dʉhtʉ cahai dujiina tʉhore. à tʉhoa, õ sehe ni sañurucure: —Sã pʉhtoro, Davi cjiro panamino masare yʉhdohtiro, sãre pja ñʉga —ni sañurucure. Tc!à yoa Jericópʉ jirina sã wahachʉ payʉ masa Jesure nʉnʉ tire. 4baTó seheta jiriro jija yʉhʉ cʉ̃hʉ. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpapʉre masare yoadohocʉ tacʉ tai. Tuhsʉ, payʉ masa ya buhirire yariai tai nii. à yoa masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoai tai nii —nire Jesu sãre. Pʉaro capari bajuerainare ñʉchʉ yoaha Jesu Xa)à yoa jipihtinare dutiriro ji duariro paina cahamacʉno jiro cahmana tirore. `Mʉsa sehe ne ã yoasi mʉsa basi. Mʉsa mehne macariro pʉhtoro ji duaro, jipihtina tiro mehne macaina cahamacʉno jiro cahmana tirore. ;_oSã ã susinichʉ ñʉno, Jesu sãre jipihtina to buheinare pji cahmachu, õ sehe ni yahure sãre: —Cohamacʉre masieraina pʉhtoa sehe ti masare dutia, purĩno mehne dutira. $^Aà jina sã paina diez to buheina sehe Santiago, João ahrina pʉaro mehne susinii sã. Jesure ti pocoro to sinibasarire tʉhona susinii tina mehne. =]s—Potocã tjira. Yʉ ñano yʉhdʉhto seheta ñano yʉhdʉnahca mʉsa cʉ̃hʉ. Wiho mejeta yʉhʉ mehne dutihtinare, yʉhʉ mehne dujihtinare bese masieraja yʉhʉ. Yʉ Pʉcʉ sehe cahno tuhsʉre tíre. à jia to besehtina dihta yʉ poto bʉhʉsehei yʉ cõ bʉhʉsehei dujiahca —niha Jesu tinare. \-Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Mʉsa ñano yʉhdʉhtore masierapanahta ã sinina mʉsa. ¿Mipʉre yʉ ñano yʉhdʉhto seheta mʉsa cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉna cʉ̃no pjabocari mʉsa? —niha Jesu ticoro pohnare. —Cʉ̃no pjanahca —ni yʉhtiha Santiago, João mehne. N[—¿Dohse yʉ yoachʉ cahmajari mʉhʉ? —niha Jesu ticorore. —Mʉhʉ pʉhtoro sãacʉ yʉ pohnare dutiina sõga. à yoacʉ mʉ pjʉ bʉhʉseheri batoi dapoga tinare —ni siniha ticoro. vZeà yoa Zebedeo namono pʉaro to pohna mehne Jesu cahapʉ sʉ, na tuhcua caha sʉha tirore sinino taro: -YSà wajã dutia, judio masa jieraina sehere yʉhʉre waahca. Ti ã wari baharo tina sehe yʉhʉre bʉjʉpe, tjana, crusapʉ cjã puhaahca yʉhʉre. à jii yʉ yariari baharo tia nʉmʉ wahaboroi masa wijaaihca —ni yahure Jesu sãre. Santiago, João mehne ti pocoro tinare sinibasaha Jesure X'—Tʉhoga yʉhʉre. Mipʉre Jerusalẽpʉ wahana nija mari. Tópʉ yʉhʉre masʉnore Cohamacʉ warocarirore ñaha, painapʉre yʉhʉre waahca. Sacerdotea pʉhtoare, mari coyea judio masare buheina cʉ̃hʉre yʉhʉre waahca. à jia yʉhʉre wajã dutiahca tina. ?Wwà yoa Jerusalẽpʉ wahana cʉ̃noihta waharucuma, sãre doce to buheinare pjiroca tuhsʉ, pa sehepʉ sã dihtare naahre Jesu. Sã sahsero sã jichʉ sãre õ sehe ni yahure: }Vsà nino, õ sehe ni yahu namore tiro: —Ahri quiti ti nino seheta baharo macari curua wiho jiina yoaro sehe ya curua ji mʉhtari curua pʉhtoa ya curua jirohca mʉanopʉ. à yoa ji mʉhtari curua pʉhtoa ya curua cjiro sehe ti baharopʉ macari curua wiho jiina ya curua tjuarohca mʉanopʉ —ni yahure Jesu. Pari turi Jesu to yariahtore, to masa wijaahtore yahuha AU{Yʉ ya niñeru jira ahri. à jicʉ yʉ cahmano seheta ahri mehne wapaihtja. ¿Painare yʉ noano wapachʉ ñʉ tuhtijari mʉhʉ?” niha tiro wese pʉro —ni yahure tí quitire Jesu. Tà jicʉ yʉ waparire na, mʉ wʉhʉpʉ tjuahga. Ahrirore baharo yʉ dahra dutiriro cʉ̃hʉre mʉsare yʉ wapariro purota wapaihtja. $SA Cʉ̃iro tina mehne macariro to ã nichʉ tʉhoro, wese pʉro yʉhtiha tirore: “Ne coyeiro, ‘Cʉ̃ tʉ niñeru tʉre wapaihtja’, nimahicʉ mʉsare. Yʉ ã nichʉ yʉhtihre mʉsa. à jicʉ yʉ niriro seheta mʉsare wapahi yʉhʉ. Quihõno wapahi mʉsare. Ne yacaerahi mʉsare. R/ “Ahrina sã baharopʉ to dahra dutirina sehe cʉ̃ horata dahrahre. Sã sehe cʉ̃ dacho noano dahra nahñoamahi. Ñano sʉ̃ sihre sãre. Sã ã yoari pja dahrapachʉta sã baharopʉ dahra dʉcaina cʉ̃hʉre cʉ̃no potorita wapanocahre tiro”, ni suaha tina ti basi. ]Q3 à jia niñerure to wapachʉ ti pʉhtoro mehne susinia ti basi õ sehe cahma niha: P- To ã wapachʉ ñʉa, “Sãre bui curero waparohca”, ni tʉhotumaha to duti mʉhtaina cjiri sehe. Tina cʉ̃hʉre cʉ̃no potori wapanocaha. RO à yoa cinco hora jichʉ dahra dʉcainare cʉ̃ tʉ niñeru tʉ wapaha. @Nyà yoa ñamichahapʉ dahra duhuri pja jichʉ wese pʉro to yaina dahrainare cohtarirore õ sehe niha: “Dahrainare pjiga. Ti wihichʉ tinare wapaga. Ti baharopʉ yʉ dahra dutirinare wapa mʉhtaga. Tinare wapa tuhsʉ, paina cʉ̃hʉre wapa tuhsʉ, yʉ dahra duti mʉhtainare wapa batoaga jʉna”, niha tiro. +MO“Ne, sãre dahraa mariahna”, ni yʉhtiha tina. “Mʉsa cʉ̃hʉ yʉ wesere dahrana wahaga”, niha tinare. à jia to niriro seheta to wesere dahraa wahaha. uLcà yoa ñamichahapʉ cinco hora jichʉ pache duaropʉ tiro wahaha tjoa. Tópʉ sʉ, paina dahraerainare ñʉno, tinare õ sehe niha: “¿Ne yaba barore yoaerapanahta cʉ̃ dacho ñʉrucu nahñoajari mʉsa?” ni sinitu ñʉha tinare. )KKTo ã nichʉ tʉhoa, tina cʉ̃hʉ wesepʉ dahraa wahaha. à yoa wese pʉro cohari pja jichʉ, ñamichahapʉ tres hora jichʉ cʉ̃hʉre painare dahra dutiha. |Jqà ñʉno tinare õ sehe niha: “Mʉsa cʉ̃hʉ yʉ wesere dahrana wahaga. Noano wapaihtja”, niha tiro tinare. rI]à yoa dachopʉ nueve hora jichʉ pache duaropʉ wahaha tiro. Tópʉ sʉro, paina dahraerainare ñʉha. H9“Cʉ̃ tʉ niñeru tʉ wapaihtja cʉ̃ dachore”, niha tinare. “Jai”, niha dahrahtina. Ti ã nichʉ wesepʉ dahra dutiro warocaha tiro tinare. G +à yoa Jesu pari turi to tʉhotua mehne piti dahre õ sehe ni yahu namore tjoa: —Mʉano macariro masa bui pʉhtoro jira. Wese pʉro quiti mehne pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jirore yahuihtja mʉsare. Tiro wese pʉro bohrea parĩcaroi to wesere dahrahtinare pjiro wahaha. ]F3Wiho mejeta mipʉre payʉ pʉhtoa jirina cjiri tí pjapʉre wiho jiina tjuanocaahca. Tuhsʉ, mipʉre payʉ wiho jiina jirina cjiri tí pjapʉre pʉhtoa cohtotaahca tjoa —ni yahure Jesu sãre to buheinare.XE)à yoa yʉ yare yoana tana mʉsa wʉhʉsere, mʉsa bahanare, mʉsa pʉcʉsʉmare, mʉsa pohnare, mʉsa weserire cũnocarina jina, pjíro wapatanahca. Tuhsʉ, jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucunahca. D)To ã nichʉ tʉhoro õ sehe nire Jesu: —Mʉsare niita nija: Pihtiri dacho jichʉ jipihtia wahma dihta cohtotaahca. Tí pjapʉre yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yʉhʉ pʉhtoro yʉ dujiroi si siteroi dujiihca yʉhʉ. Tói yʉ dujichʉ mʉsa cʉ̃hʉ doce dujia pahtarihi pʉhtoa ti dujia pahtarihi dujinahca. à jina Israe masare doce curuari macainare besenahca mʉsa noaina, ñainare. KCTo ã nichʉ Pedro tirore õ sehe nire: —Tʉhosiniga. Sã sehe sã ya jipihtiare cũnocaa tii mʉhʉ mehne wahana tana. ¿Sã õ sehe yoana, dohse jiare wapatanahcari sã? —nire tiro. BSã ã nichʉ Jesu sãre ñʉroca õ, õ sehe ni yahure: —Masa ti basi ti mʉ sʉro yʉhdʉ masierara. Wiho mejeta Cohamacʉ sehe masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdo masina. Tiro jipihtiare noano yoa masi pahñoriro jira —nire tiro sãre. ~}#|`{zxbwyvu?srqpoonmZkjihgfedVccebZaR``_M^^m]][[ZZaZYHXW>VU[TT2SgRCQPOWNNMvLL(KK J:IIHGFE*D~CCCDBA@@E??D>>1==à ni tuhsʉ, tiaro to buheina cahapʉ wihimahno, carĩinare boca wihiha tiro. à boca wihiro Pedrore õ sehe niha: —¿Cʉ̃ hora waro yʉ cʉ̃no potori cati masierari mʉhʉ? !s;'à ni tuhsʉ mahanocã waha namo, yahpai na tuhcua caha sʉ, Cohamacʉre õ sehe niha: —Mai, yʉ ñano yʉhdʉhtire yoa duaeracʉ yoai tjia. Yʉ ã nipachʉta yʉ cahmano sehe yoai tjia. Mʉhʉ sehe masina. Mʉ cahmano seheta yoaga yʉhʉre —ni siniha tiro Cohamacʉre. 4ra&à cahyaro tó mehne macainare to pji wahcãrinare õ sehe niha: —Tuaro ñano yajeripohna tija yʉhʉ. Yʉhʉre tuaro purĩno seheta tʉhotui nija michapucacã yʉ yariaboro seheta. Sohõ curero wahasinii nija. Õi tjuasiniga. à yoa yʉ cʉ̃no potori catiga mʉsa cʉ̃hʉ —niha tiro tinare. q#%à ni tuhsʉ, Pedrore, pʉaro Zebedeo pohnare tina tiarore pji wahcãre. Pji wahcã tuhsʉ, tiro tuaro cahya, ñano yajeripohna tiha. Zp-$à yoa Getsemaní wama tiropʉ Jesu sã to buheina mehne waha, tópʉ sʉ, sãre õ sehe nire: —Õi dujiyusiniga. Mʉsa õi dujiro wato sohõ cureropʉ Cohamacʉre sinii wahai nija —nire tiro sãre. 'oG#To ã nipachʉta Pedro õ sehe ni yʉhtire: —Mʉhʉ mehne yʉhʉre ti wajã duapachʉta “Jesure masieraja”, ne nisi yʉhʉ —ni yʉhtimare Pedro. à jina sã cʉ̃hʉ paina to buheina Pedro to niriro seheta nimai sã Jesure. Getsemaní wama tiropʉ Cohamacʉre siniha Jesu Hn "Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Potocã niita nija mʉhʉre. Micha ñami caraca to duhto pano “Yʉhʉ Jesure masieraja”, niihca mʉhʉ. Tia taha ã niihca mʉhʉ —nire tiro Pedrore. 5mc!To ã nichʉ tʉhoro õ sehe nimare Pedro: —Yʉhʉ mehne macaina jipihtina mʉhʉre ti cohã wahcãpachʉta yʉhʉ sehe mʉhʉre ne cohãsi —nimare Pedro tirore. klO à yoa Cohamacʉ yʉhʉre to masori baharo mʉsa pano Galileapʉ wahayuihca yʉhʉ —nire tiro. xkiTópʉ sã sʉchʉ Jesu sehe sãre õ sehe ni yahure: —Micha ñami yʉhʉre cohã wahcãnahca mʉsa. Õ seheta nina Cohamacʉ to yare ti joari pũi yʉhʉre yahuro: “Ovejare ñʉ wihboriro yoaro sehe jirirore yʉhʉ Cohamacʉ cohãihtja. Yʉ ã cohãchʉ to yaina oveja yoaro sehe jiina duhti site wahcãa wahaahca”, nina Cohamacʉ to yare ti joari pũi. j+à jina Cohamacʉre ño payo basana cʉ̃nore basa tuhsʉna tʉ̃cʉ Olivo wama tidʉpʉ sʉi sã. Pedro Jesure to cohãhtore yahuha Jesu Bi}Mʉsare niita nija. Yʉ Pʉcʉ pʉhtoro to sʉho jiropʉ mʉanopʉ mʉsa mehne wahma co vinore sihniihtja. Mari ã sihnihto pano ahri co vinore sihni namosi yʉhʉ —nire Jesu sãre. jhMAhri yʉ di jira. Payʉ masa ti ñaa yoari buhirire cohãcʉ tacʉ yariaihca. à yariacʉ yʉ dire cohãihca. Cohamacʉ “Mʉsare yʉhdoihtja”, to ni cũriro mʉ sʉchʉ yʉ ã yʉ yariaro mehne to niriro sohtori tiihca. gyà ni tuhsʉ tiro sihniri wahware na, Cohamacʉre “Noana” ni, sãre ware. —Mʉsa jipihtina ahrire sihniga. kfOà ni yahu tuhsʉ sã to buheina mehne chʉro taro nire. à yoa Jesu pãore na, Cohamacʉre “Noana”, nire. à ni tuhsʉ tíre nuha, sãre to buheinare witire. —Ahrire na, chʉga. Ahri yʉ pjacʉ jira —nire tiro. KeTo ã nichʉta tirore ñohtiro Juda õ sehe ni siniture: —Buheriro, ¿mʉhʉre ñohtiro tjijari yʉhʉ? —ni siniture tiro. Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Ʉ̃jʉ. Mʉhʉta jira —nire. jdMPanopʉ yʉhʉre ti joariro seheta yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yariaihca. à jiro yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñoriro ñano yʉhdʉrohca. Tiro sehe to masa bajuerachʉ noa yʉhdʉaboa. Ñano yʉhdʉeraboa —nire Jesu. c'Sã ã ni sinituchʉ tiro õ sehe ni yʉhtire: —Yʉ chʉri wapai yʉhʉ mehne soha chʉrirota jira yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñohtiro. $bATo ã nichʉ tʉhona tuaro cahyana, tirore sinitu ñʉ dʉcai sã cãina jipihtina: —¿Pʉhtoro, yʉhʉta jijari mʉhʉre ñohtiro? —ni sinitui. :amSã chʉro watoi tiro sãre õ sehe ni yahure: —Potocã mʉsare niita nija. Cʉ̃iro mʉsa mehne macariro yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñonohca yʉhʉre —ni yahure tiro sãre. T`!à yoa tí ñamine sã mehne doce to buheina mehne chʉro nire Jesu. m_STo ã ni warocachʉ sãre to dutiriro seheta yoana, pascua jichʉ sã chʉhtore cahnoyui sã. C^Sã ã nichʉ tiro õ sehe ni yahure sãre: —Jerusalẽpʉ wahaga. Tói jirirore õ sehe ni yahuga: “Marine buheriro to ñano yʉhdʉhti pja mahanocã dʉhsatjiãyuhti. Pascua jichʉ mʉ ya wʉhʉi Jesu sãre to buheinare sʉho chʉhto jiyuhti”, ni yahuga tí wʉhʉ pʉrore —ni warocare Jesu sãre. f]EBʉcʉaerari pãore ti chʉa nʉmʉri dʉcari nʉmʉi sã to buheina sehe õ sehe ni sinitu ñʉhi Jesure: —¿Mari pascua macaa chʉhtire noho baroi cahnoyu dutirocaijari mʉhʉ sãre? —ni sinitu ñʉhi tirore. ~\uTi ã wari baharo Juda sehe Jesure to ñohti ñamine cohtasiniha. Jesu to buheina mehne to chʉ batoari nʉmʉ jiha :[mSʉ, tinare õ sehe ni sinituha: —¿Jesure mʉsare yʉ ñochʉ noho puro wapanahcari mʉsa? —ni sinituha tinare. To ã nichʉ tina tirore treinta tʉri plata tʉrire waha. fZETí pjare cʉ̃iro sã mehne macariro Juda Iscariote sacerdotea pʉhtoa cahapʉ sʉha. Y+ Potocã mʉsare niita nija. Jipihtiro ahri yahpapʉ noaa buheare ti yahuropʉ ahricoro mipʉre to yoarire yahuahca. Ti ã yahuchʉ tʉhoa ticorore masa payʉ wacũahca —ni yahure Jesu sãre. Juda Iscariote Jesure ñʉ tuhtiinare to ñohtore yahuha sacerdotea pʉhtoare UX# Yʉhʉre ti yahto pano yʉ pjacʉre cahnoyuro, ticoro yʉhʉre pio payore. W Pjacʉoina sehe mʉsa mehne ã jirucuahca. à jina tina sehere mʉsa wa masina. Yʉhʉ sehe ahri yahpare mʉsa mehne ã jirucusi. ~Vu Sã ã ni suachʉ ñʉno, Jesu õ sehe ni yahure sãre: —à niena tjiga ticorore. Yʉhʉre noano yoaro nina. U Tí me sitiare duaboa. à duaro pjíro wapa naboa. à nano tí niñerure pjacʉoinare waboa ahricoro —nii sã to buheina. TTo ã pio payochʉ ñʉna sã Jesu buheina suahi. —¿Dohsearo ahricoro ahri me sitia co wapa bʉjʉare ã yoa sitejari? %SCTí wʉhʉi to chʉro watoi cʉ̃coro numino me sitia na ta, Jesu dapu bui pio payore. Tí me sitia alabastro wama tiriai posa tire. Wapa bʉjʉa co jire. xRiTí pjare Simo cami bʉcʉ baariro cjiro ya wʉhʉi jire Jesu. To jiri maca Betania wama tiri maca jire. Q'—Bose nʉmʉ jichʉ tirore ñahaena tjijihna, “Masa suari”, nina —niha tina ti basi. Numino me sitia se mehne Jesure pio payoha [P/Tói cahmachu, ti mahñoa mehne Jesure ñaha ti wajãhtore cahma sʉhʉdua niha: Oà yoa sacerdotea pʉhtoa, judio masa bʉcʉna cʉ̃hʉ cahmachuha. Caifa sacerdotea bui pʉhtoro ya wʉhʉi cahmachuha tina. CN—Pʉa dacho baharo pascua jirohca. Tíre mʉsa masina. Tí pjare yʉhʉ masʉnore Cohamacʉ warocarirore ñahaahca. Ñaha tuhsʉ, yʉhʉre crusapʉ wajãahca —nire tiro sãre. TM #Tí jipihtiare to buheri baharo Jesu sãre to buheinare õ sehe ni yahure: *LM.à jiro tinare ã buhiri dahrerucurohca Cohamacʉ. Tí buhiri dahrea ne pihtisi. à yoa, noaina sehe jipihtia dachoripe noano jirucuahca —ni yahure Jesu.~Ku-Ti ã ni sinituchʉ yʉhʉ tinare õ sehe ni yahuihtja: “Potocã mʉsare niita nija. Ahrina yʉ yaina mehne macariro wiho jirirore mʉsa ne yoadohoerare. à jirirore mʉsa yoadohoerana, yʉhʉreta ã yoana nire mʉsa”, ni yahuihtja tinare. J3,Yʉ ã nichʉ tʉhoa tina yʉhʉre sinituahca: “¿Pʉhtoro, mʉ jʉca baachʉ, mʉ ñahma yapiochʉ, sã masierariro mʉ jichʉ, suhti maerariro mʉ jichʉ, dohatiriro mʉ jichʉ, peresupʉ mʉ jichʉ dohse jichʉ sã sehe mʉhʉre yoadohoerari?” ni sinituahca yʉhʉre. I{+Yʉhʉre masierana mʉsa yʉhʉre piti bocaerare. à ñʉnocaboare. Suhti maerariro yʉ jipachʉta, yʉhʉre suhti sãaerare mʉsa. Dohatiriro yʉ jichʉ peresui yʉ jichʉ cʉ̃hʉre ã ñʉnocare mʉsa yʉhʉre”, ni yahuihtja tinare ñainare. qH[*Yʉ jʉca baachʉ mʉsa sehe yʉhʉre chʉare waerare. Yʉ ñahma yapiochʉ mʉsa yʉhʉre sihõerare. MG)’Noainare yʉ ã ni yahuri baharo yʉ cõ bʉhʉsehei ducuinare yʉhʉ jipihtina bui pʉhtoro õ sehe ni yahuihtja: “Cohamacʉ to buhiri dahrehtina jira mʉsa. Yʉhʉ mehne tjuaena tjiga. Pichacapʉ wahaga mʉsa. Tí pichaca ne yatierara. Watĩno, to yaina anjoa cʉ̃hʉ ti jihtore tí pichacare yoare Cohamacʉ. F)(Ti ã ni sinituchʉ tʉhocʉ yʉhʉ pʉhtoro tinare yahuihtja. “Potocã mʉsare niita nija. Ahrina yʉ yaina mehne macariro wiho jiriro to jipachʉta, tirore mʉsa tó seheta yoare. à jirirore ã yoana, yʉhʉre yoaro seheta yoana nire mʉsa tinare”, ni yahuihtja. wEg'¿Dohse jichʉ mʉ dohatichʉ o peresui mʉ jichʉ cʉ̃hʉre mʉhʉre ñʉna sʉri sã?” niahca yʉhʉre. D/&¿Dohse jichʉ mʉhʉre ñʉ masierapanahta mʉhʉre noano piti bocari sã? ¿Dohse jichʉ suhti maerariro mʉ jichʉ mʉhʉre suhti sãari sã? ;Co%Yʉ ã nichʉ tʉhoa tina yʉhʉre sinituahca: “¿Pʉhtoro dohse jichʉ mʉ jʉca baachʉ mʉhʉre chʉare wari sã? ¿Dohse jichʉ mʉ ñahma yapiochʉ mʉhʉre sihõri sã? OB$Suhti maerariro yʉ jichʉ ñʉna mʉsa sehe yʉhʉre suhti sãare. Dohatiriro yʉ jichʉ mʉsa yʉhʉre ñʉna tare. Peresui yʉ jichʉ cʉ̃hʉre yʉhʉre ñʉna tare mʉsa”, niihtja noainare. CA#Yʉ jʉca baachʉ mʉsa sehe yʉhʉre chʉare ware. Yʉ ñahma yapiochʉ yʉhʉre mʉsa sihõre. Mʉsa cahai yʉ tinichʉ yʉhʉre ñʉ masierapanahta yʉhʉre noano piti bocare mʉsa. 8@i"Yʉ ã yoari baharo yʉhʉ jipihtina bui pʉhtoro sehe yʉ poto bʉhʉsehei yʉ bese dapoinare õ sehe ni yahuihtja: “Yʉ Pʉcʉ mʉsare noano yoare. Ahri yahpare bajuamehnenopʉ mʉsa ya cjihtire pʉhtoro to sʉho jirore cahno basayu tuhsʉre Cohamacʉ. à jina mipʉre to cahnoriropʉre jina taga. )?K!à tju wacʉ oveja yoaro sehe jiina noainare yʉ poto bʉhʉsehei bese dapoihtja. à yoa cabra yoaro sehe jiinare ñainare yʉ cõ bʉhʉsehei bese dapoihtja. l>Q à yʉ dujichʉ, ahri yahpa macaina jipihtina yʉ cahai cahmachuahca. Ti ã cahmachuri baharo pʉa curua tinare tju waihtja. Ovejare ñʉ wihboriro to ovejare, to cabra cʉ̃hʉre to tju wariro seheta masare tju wa dapoihtja. :=mà yoa Jesu õ sehe ni yahu namore: —Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jipihtina anjoa mehne pʉhtoro jicʉ tacʉ, yʉ pʉhtoro dujiropʉ yʉ si sitea mehne dujiihca. Y<+Ahriro dahra cohtariro yaba cjihti jierara. Nahitianopʉ ñanopʉ cohãnocahga tirore. Tópʉ tiro tuaro tii, cahyaro mehne bahca dihorohca”, niha pʉhtoro —ni yahure Jesu. Buhiri dahrehtore yahuha Jesu y;kCjʉainare wa namoihtja. à jia pjíro cjʉaahca. Cjʉaeraina sehere mahanocã ti cjʉapachʉta tíre maihtja. :wà nino paina tirore dahra cohtainare dutiha tiro: “Niñeru tʉre maga tirore. Diez tʉrire cjʉariro sehere waga. :9mYʉ ã jiriro jichʉ ñʉcʉ ya tʉre niñeru wihbori wʉhʉpʉ wihboboa mʉhʉ. Mʉ ã wihbochʉ tina tí tʉre wiaapʉ paye niñeru wa namoboa tina”, niha pʉhtoro tirore. 28]To pʉhtoro to ã nichʉ tʉhoro tirore õ sehe niha: “Mʉhʉ ñariro, capa bʉjʉriro jira. Yʉ toaa maerariro jipaihta tí dichare yʉ nariro jichʉ masina mʉhʉ. 73Mʉ ã jiriro jichʉ mʉhʉre cuihi. à cuicʉ copa saha, tí copapʉ mʉ niñeru tʉre nʉohi. Ñʉjʉta. Õi jira mʉ niñeru tʉ”, niha tiro. ]63à yoa cʉ̃ tʉre nariro cjiro to pʉhtoro cahapʉ sʉ, yahuha tirore: “Pʉhtoro, mʉhʉ paina sehere tuaro dahra dutiriro jira. à tuaro dahra dutiriro jicʉ toaa maerariro jipaihta tí dichare mʉhʉ nana. c5?“Noano yoari jire mʉhʉ. Mʉhʉ noariro, yʉ dutiriro sehe yoariro jira. Mahanocãre noano yoare mʉhʉ. à jicʉ mipʉre pjíro mʉ dahrahtore cũihtja. à jicʉ yʉhʉ mehne wahchega mʉhʉ”, niha to pʉhtoro. >4uà yoa pʉa tʉre nariro cjiro to pʉhtoro cahapʉ sʉ, yahuha tirore: “Pʉa tʉ yʉhʉre ware mʉhʉ. Ñʉjʉta. Tí tʉri mehne paye tʉri pʉa tʉ ñaha namohi”, niha tiro. r3]“Noano yoari jire mʉhʉ. Mʉhʉ noariro, yʉ dutiriro seheta yoariro jira. Mahanocã mehne noano yoare mʉhʉ. à jicʉ mipʉre mʉhʉre pjíro mʉ dahrahtore cũihtja. à jicʉ yʉhʉ mehne wahchega mʉhʉ”, niha to pʉhtoro. Z2-à to pirocachʉ cinco tʉri to wariro cjiro to pʉhtoro cahapʉ sʉ, diez tʉri wiaha tirore. “Cinco tʉri yʉhʉre ware mʉhʉ. Ñʉjʉta. Tí tʉri mehne paye cinco tʉrire ñaha namohi”, niha tirore. 1/’Yoari pja baharo ti pʉhtoro wihiha. à wihiro to niñeru tʉri mehne ti ñaha namorire quihõno taro tirore dahra cohtainare pjirocaha. T0!Cʉ̃ tʉre to wariro sehe copa saha, tí tʉre yaha, tí copapʉ nʉono. Q/à yoa pʉa tʉ to wariro dóihta to wahari baharota tí tʉri mehne paye barore nuchʉha. To nuchʉrire painare duaha. To duari wapa pititia tʉri waro wapataha tiro. à jiro pititia tʉri cjʉaha. N.à yoa cinco tʉri to wariro dóihta to wahari baharota tí tʉri mehne paye barore nuchʉha. To nuchʉrire painare duaha. To duari wapa diez tʉri waro wapataha tiro. à jiro diez tʉri cjʉaha. _-7’à cohta dutiro ti wihbo masino puro tinare niñeru tʉrire waha. Cʉ̃irore cinco tʉri wapa bʉjʉa tʉri uru tʉrire waha. Pairore pʉa tʉ waha. Pairore cʉ̃ tʉ waha. Tinare wa tuhsʉ, wahaa wahaha. ,)à ni yahu tuhsʉ to tʉhotua mehne õ sehe ni piti dahre buhe namore tjoa: —Tí pja yʉ tjua tahti pja ahri quiti yoaro sehe jirohca. Wʉhʉ pʉro jiha. Tiro pa sehepʉ tinino waharo taro, tirore dahra cohtainare pjirocaha. à yoaro tinare to yare cohta dutiha. + ’à jina tʉho masia numia ti yare ti noano cahno tuhsʉ ti cohtariro seheta yʉ tahtore noano cohtaga mʉsa cʉ̃hʉ. Yʉ tjua tahti dachore tí hora cʉ̃hʉre ne masierara mʉsa —ni yahure Jesu. Niñeru tʉri uru tʉri quitire yahuha Jesu ]*3 “Potocã mʉsare niita nija. Mʉsare masieraja yʉhʉ”, niha tiro tí numiare. i)K Baharopʉ tʉho masiera numia sehe wihimaha. “Pʉhtoro, sãre pjõohga”, nimaha tí numia. (w Ti ã nichʉ tʉhoa, tʉho masiera numia sere nuchʉa wahaha. Ti ã wahari baharo wamomaca dʉhtehtiro wihiha. à to wihichʉ ñʉa ti yare cahno tuhsʉri numia tʉho masia numia tirore piti bocaha. Piti boca, to wamomaca dʉhteri bose nʉmʉpʉ tiro mehne ñʉa wahaha. Tuhsʉ, bose nʉmʉre ti yoari wʉhʉpʉ paina mehne tí numia ti sãari baharo, sopacare bihanocaha. K' Ti ã sinipachʉta tʉho masia numia õ sehe ni yʉhtiha: “Sã ya se mari jipihtinare mʉ sʉeraboca. à jina se cjʉainare mʉsa basi nuchʉna wahaga”, ni yʉhtiha tʉho masia numia sehe. =&sà yoaa tʉho masiera numia sehe paye numia tʉho masia numiare õ sehe niha: “Sã sihãa poca yatia nina. à jina mahanocã mʉsa ya sere waga sãre”, ni sinimaha tí numia. S%To ã nino coa tachʉ tʉhoa tí numia wahcã, ti sihãa pocare cahnoha. ,$Qà ti carĩni baharo ñami dacho macai sañurucuro coa taha: “Tʉhoga. Wamomaca dʉhtehtiro taro coa tara. Tirore piti bocana taga”, ni sañurucuro coa taha. `#9à jia wamomaca dʉhtehtiro to bajuerachʉ tí numiare wʉjo purĩchʉ carĩa wahaha. i"KTʉho masia numia sehe ti sihãa poca se posa tia pocare naaha. Paye se poca cʉ̃hʉre naaha. !Tʉho masiera numia sehe ti sihãa pocare, posa tia pocare naamaha. Paye pocare se posa tia pocare ti pihtichʉ ti pioborire naaeraha. { oTina mehne macaa numia cinco numia tʉho masiera numia jiha. Paye numia sehe cinco numia tʉho masia numia jiha.  à yoa Jesu pari turi to tʉhotua mehne õ sehe ni piti dahre buhe namore tjoa: —Mʉano macariro masa bui pʉhtoro to sʉho jia ahri quiti yoaro sehe jira: Diez nuhmia jiha. Cʉ̃ ñami tina ti sihãa poca mehne wamomaca dʉhtehtirore piti bocaa wahaha. 3Pʉhtoro sehe tjua taro ñariro to yoarire tʉhoro, tirore tuaro buhiri dahrerohca. à buhiri dahrero, masa ti baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaina ti waharopʉ cohãnohca tirore. Tópʉre tiro tuaro tii, cahyaro mehne bahca dihorohca —ni yahure Jesu.`92Baharo to pʉhtoro wacũenoca tjua tarohca. Tí dachore ne masierara dahra cohtariro. %C0Wiho mejeta ñariro dahra cohtariro sehe “Yʉ pʉhtoro so bajuerara” nino, paina dahra cohtainare cjãpe, pjíro chʉ, sihni, cahaina mehne caharohca. 1{/Potocã mʉsare niita nija. To ã noano dahrachʉ ñʉno to pʉhtoro jipihtia to yare ñʉ wihbohtiro cũnohca tirore. (I.Baharo pʉhtoro to ya wʉhʉi tju wihira. To tju wihichʉ ñʉno dahra cohtariro sehe to pʉhtoro to dutiriro seheta yoa pahñoriro jiro, wahcheriro jirohca. mS-à yoa Jesu to tʉhotua mehne õ sehe ni piti dahre buhe namore tjoa: —Dahra cohtariro to pʉhtorore ño payoriro tʉho masiriro jira. To ã jichʉ ñʉno paina dahra cohtaina bui cũna tirore to pʉhtoro sehe waharo taro. à tirore cũ tuhsʉ wahaa wahara pʉhtoro. To ã wahachʉ ñʉno, chʉri pja jichʉ dahra cohtariro painare chʉare witira. fE,à jina yʉ yare ã yoarucuna yʉhʉre cohtaga. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpapʉ tjua tai wacũenoca taihtja —nire Jesu. Dahra cohtariro to pʉhtorore ño payorirore, ño payoerariro cʉ̃hʉre yahuha +Ahrire wacũga mʉsa. Yacariro to wʉhʉpʉ to sãa yacahto panore wʉhʉ pʉro masino, tí ñamine tiro carĩeraboa, yacarirore cohtaro taro. à yoa yacarirore to wʉhʉpʉ sãa dutieraboa. Yʉhʉ yacariro to wacũenoca to tariro seheta wacũenoca taihtja. nU*’Noano wacũ masi cohtaga. Yʉhʉ mʉsa pʉhtoro, yʉ tjua tahti dachore ne masierara mʉsa. "=)Tí pjare pʉaro numia cʉ̃noi ti yore arẽa numia jichʉ cʉ̃coro yʉhʉre cahmaricorore naaihca. à yoa yʉhʉre cahmaeraricoro tóihta tjuarohca.  (Tí pjare wesepʉ pʉaro dahraina ti jichʉ cʉ̃iro yʉhʉre cahmarirore naaihca. à yoa yʉhʉre cahmaerariro tói tjuarohca. M'Dóihta tuaro coro ta, wacũenoca yahpa minia wahaha. Masa cʉ̃hʉ mini pihtia wahaha. Wacũenoca to miniriro seheta yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpapʉre wacũenoca tjua taihtja. /&Yahpa to minihto pano masa chʉ, sihni, yoaha. Tuhsʉ, mʉa, numiare namo tiha. Noé cʉ̃hʉ ti dohoriapʉ ti samuhto pano ã yoaa timaha masa. {o%’Noé to jiri pja macaina ti jiriro seheta ahri yahpapʉ yʉ tjua tahto panocãre tó seheta jiahca masa. 3_$’Tí dachore yʉ tjua tahti dachore, tí ora cʉ̃hʉre masieraja yʉhʉ. Anjoa cʉ̃hʉ tíre masierara. Masa cʉ̃hʉ masierara. Yʉ Pʉcʉ dihta tíre masina. #Mʉano cʉ̃hʉ ahri yahpa cʉ̃hʉ pihtia wahaahca. Yʉ durucua sehe ne cohtotasi. Jipihtia yʉ niriro seheta ã waha sohtori tiarohca.  3"Potocã niita nija mʉsare. Tí pja macaina ti yariahto pano jipihtia yʉ niriro seheta ã waharohca. Mʉano, ahri yahpa cʉ̃hʉ pihtia wahaahca.  !Tó seheta ahri jipihtia yʉ niri cjirire ti ã wahachʉ ñʉna, yʉ tjua tahto mahanocã to dʉhsachʉ masinahca mʉsa. 5 c ’Mipʉre higueracʉre tʉhotuga mʉsa. Tʉ quiti mehne mʉsare piti dahre buheihtja. Tʉ yucʉcʉ pũri tichʉ ñʉna, cʉhma mahanocã to dʉhsachʉ masina mʉsa. , QCorneta bisiro coa tarohca. To ã coa tachʉ yʉ yaina anjoare jipihtiropʉ ahri yahpapʉ warocaihtja. Tuhsʉ, jipihtiropʉ yʉ yaina yʉ beserinare tina naahca.  Tí pjata yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro mʉanopʉ yʉ bajuamehnenore yʉ ñochʉ ñʉahca masa. à ñʉa jipihtia curuari macaina tiiahca. Tuhsʉ, yʉ tuaa mehne, yʉ si sitea mehne mʉano macaa me bui ahri yahpapʉre yʉ tjua tachʉ ñʉahca tina. +Oà yahu tuhsʉro tinare õ sehe ni yahu namore: —Tí dachori masa ti ñano yʉhdʉa dachori baharo sʉ̃ dacho macariro, ñami macariro cʉ̃hʉ buhria duhua wahaahca. Ti ã wahachʉ ñahpichoha poca mʉanopʉ jia poca boraa wahaahca. Tuhsʉ, mʉano macaa yahpari tuaro ñuhmiahca. 9Yucaare mari ñʉna, yariariro to pjacʉ cjiro jichʉ mari noano masinahca. (Tó seheta ahri mʉsare yʉ yahuyurire mʉsa ñʉna noano masinahca ahri yahpapʉ yʉ tjua tahto mahanocã to dʉhsachʉ cʉ̃hʉre) —ni yahure Jesu. Cristo ahri yahpapʉ to tjua tahtore yahuha tiro GYʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro wacũenoca tjua taihtja. Oroca sitero mʉanore sʉ̃ mʉja taropʉ, sʉ̃ sãnopʉ wacũenoca to oroca siterocaro seheta wacũenoca tjua taihtja yʉhʉ. DPaina masa mʉsare “Ñʉga. Masa marienopʉ jira Cristo”, ti nichʉ tópʉre ñʉna wahaena tjiga. à yoa tina “Õi ahri tahti pocai jira tiro”, ti nichʉ tinare tʉhoena tjiga. ^5Ahri jipihtiare mʉsare yahuyuja mʉsare to ã wahahto pano. à jina tʉhoga mʉsa. 8i“Cristo jija”, ni mahñoina, “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jija”, ni mahñoina jiahca tí pjare. à jia Cohamacʉ to beserinare mahñoa, tina bajuamehneare yoa ñoahca. Ti ã yoa ñochʉ ñʉa, Cohamacʉ yaina cãina tinare tʉhoa “Potocã tjira” nia, Cohamacʉ yare pa tehe nia duhuboca. #?’Tí pjare paina mʉsare “Ñʉga. Õi jira Cristo”, ti nichʉ tinare tʉhoena tjiga. “Tói jira Cristo”, ti nichʉ tinare tʉhoena tjiga. T!Cohamacʉ tí dachorire mahaa dachoricã jisinichʉ yoarohca. To ã yoaerachʉ ne cʉ̃iro masʉno yʉhdʉeraboca. à jiro to beserina ti yʉhdʉhti cjihtire mahaa dachoricã ã cũsininohca Cohamacʉ. .UTí dachorire masa nu ñano wahaahca. Ahri yahpare to bajuamehneri baharo masa ñano ti yʉhdʉa jisinia tiha. Ti ã jipachʉta jipihtia tí purĩa yʉhdoro pihtiri dacho panocã ñabiaro yʉhdʉahca masa. à ñano ti yʉhdʉri baharo pari turi tó sehe ñabiaro yʉhdʉsi ahri yahpai jʉna. :mà jina Cohamacʉre õ sehe ni siniga: “Puhiro jichʉ judio masa sã soa nʉmʉri jichʉ cʉ̃hʉre sã mʉroca duhtihti dacho jiero tjijaro”, ni siniga mʉsa Cohamacʉre. X~)Tí pjare nijipocosanumia, ti pohnare pũa numia cʉ̃hʉ pjacʉoro wahaahca. } Tuhsʉ, tí pjare paina ti weseripʉ jiina ti bui macaa suhti wʉhʉpʉ jia suhtire na wahaea tjijaro ti waha bahrañohto sehe. '|GSoaro mehne mʉroca duhtijaro. Tí pjare ti wʉhʉseri bui macaa waparipʉ jiina wʉhʉ puhichapʉ jiare ti yare na wahaea tjijaro ti waha bahrañohto sehe. b{=Tói to ducuchʉ ñʉa, Judea yahpapʉ jiina sehe tʉ̃yucʉ cahapʉ mʉroca duhtijaro. z}’Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Daniel cjiro panopʉ macariro ñabiarirore Cohamacʉ yare ñano yoarirore yahua tiha panopʉre. Tí pjare tiro ñariro sehe Cohamacʉ wʉhʉpʉ to ducuchʉ ñʉnahca mʉsa. Ahri yʉ nirire noano masiga mʉsa. sy_Tuhsʉ, ahri noaa buhea jipihtiropʉ ahri yahpapʉre ti yahua buhea jiahca. Pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiare yahuri buheare ti yahu siteri jiahca, jipihtina tí buheare ti masihto sehe. Ti ã yahuri baharo pihtiri dacho dʉcarohca. nxU à jina mʉsa tuaina jina, ahri yahpai mʉsa catisinino puro cʉ̃no pjarucuna, yʉhdʉnahca mʉsa. Vw% Tí pjare ñabiaro yoaahca masa. à yoaa tina mehne macainare cahĩ namosi. v Tí pjare payʉ “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jija”, ni mahñoina jiahca. à jia payʉ masa ti mahñoare tʉhoahca. Fu Tí pjare payʉ yʉ yaina jimarina cjiri yʉhʉre cohãahca. à jia tina mehne macainare tina ñʉ tuhtiahca. à yoaa tina mehne macaina ti jipachʉta tinare ñano yoahtinare waahca tina. Ct ’Tí pjare paina mʉsare ñaha, ñano yoa dutia waahcʉ mʉsare paina pʉhtoapʉre. Ti ã wachʉ mʉsare wajãahca. Yʉ yaina mʉsa jiri buhiri jipihtina mʉsare ñʉ tuhtiahca. qs[To ã wahachʉ ahri yahpa macainare ti ñano yʉhdʉ namohto dʉhsasinina mini. Ñano yʉhdʉsiniahca. rTí pjare cʉ̃ yahpa macaina pa yahpa macaina mehne cahma wajãahca. à yoa cʉ̃iro pʉhtoro yaina pairo pʉhtoro yaina mehne cahma wajãahca. Tuhsʉ, payʉ masa jʉca mehne yariaahca. à yoa dohatia payʉ jiahca. Tuhsʉ, pjaró yahpa ñuhminohca. qMʉsa cahacãi masa paina ti cahma wajãchʉ tʉhonahca mʉsa. Tuhsʉ, yoaropʉ cʉ̃hʉre ti cahma wajãchʉ tʉhorocanahca mʉsa. à tʉhopanahta ne tíre pjíro tʉhotuena tjiga. à waharohca. Ti ã yoachʉ pihtiri dacho cjihto dʉhsasininohca mini. pyPayʉ masa “Cristo jija yʉhʉ”, ni mahñoina taahca. Ti ã mahñochʉ tʉhoa payʉ masa Cohamacʉ yare duhuahca. joMJesu õ sehe ni yʉhtire: —Noano yoaga mʉsa. Mʉsare paina ti mahñoare tʉhoena tjiga. vneBaharo Olivo wama tidʉ tʉ̃cʉpʉ sʉ, tópʉ dujire Jesu. Tói to dujichʉ sã to buheina sã sahsero tiro cahapʉ sʉ, õ sehe ni sinitu ñʉhi: —Yahuga sãre. ¿Dohse jichʉ ã waharohcari mʉ niriro sehe waharo? ¿Pihtiri dacho panocãre to jichʉ cʉ̃hʉre, mʉ tjua tahto cʉ̃hʉre dohse to waha dʉcachʉ ñʉnahcari sã? —ni sinitu ñʉi sã. m7Jesu õ sehe ni yʉhtire: —Ahri wʉhʉsere mipʉre ñʉmana mʉsa. Mʉsare yahuita nija. Ahri wʉhʉsere jipihtia mʉsa ñʉri cjiri ahri wʉhʉse macaa tãa cʉ̃hʉ cohõ pihtia wahaahca. Ne cʉ̃ria tãca tjuasi —nire tiro sãre. Pihtiri dacho cjihtore yahuha Jesu Nl à yoa Cohamacʉ wʉhʉi jiriro Jesu to wijaa wihichʉ sã to buheina tí wʉhʉre tí wʉhʉ cahai jia wʉhʉse cʉ̃hʉre ñʉna: —Ahri wʉhʉse jira. Ñʉga mʉhʉ cʉ̃hʉ —nii sã tirore. k 'Potocã mʉsare niita nija. Baharopʉ taihtja yʉhʉ. à yʉ tachʉ ñʉna mʉsa yʉhʉre “Cohamacʉ tuaa mehne tariro noano tajaro”, ninahca. Yʉhʉre mʉsa tíre nihto pano yʉ tjua tahto pano pari turi yʉhʉre ñʉsi mʉsa —nire Jesu tinare.;jq&Mipʉre mʉsa ya maca cohãri maca cjiro jirohca. ;io%à ni tuhsʉ õ sehe ni namore: —Cue, Jerusalẽ macaina, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjirire wajãrina jira mʉsa. Mʉsa coyea panopʉ macaina cjiri cʉ̃hʉ ãta yoarina cjiri jiha. à yoa mʉsa cahai to warocaina cjirire tãa mehne doca wajãrina jira mʉsa. Caracacoro to pohnare to cjã mʉa dʉpʉri mehne to moha coãno seheta payʉ tahari cahĩrucumahi mʉsare. Mʉsare cahmamahi. Mʉsa sehe yʉhʉre ne cahmaerare. 2h]$Potocã mʉsare yahuita nija. Tina jipihtinare ti wajãri buhiri mipʉ macaina cʉ̃hʉ mʉsa buhiri tinahca —ni yahure Jesu. Jerusalẽ macainare tuaro cahĩha Jesu Pg#Mʉsa ã yoana jipihtina ñaa marieinare mʉsa wajãri buhiri buhiri tinahca. Noariro Abe cjirore Caĩ to wajãri buhiri jipihtina mʉsa cʉ̃hʉ buhiri tinahca. Jipihtina to baharo jiinare noainare ti wajãri buhiri cʉ̃hʉre buhiri tinahca mʉsa cʉ̃hʉ. à yoa Cohamacʉ wʉhʉ cahai wahiquinare ti wari mesa cahai Zacariare wajãre tina. Tiro sehe Berequias macʉno jire. à jina Zacaria cʉ̃hʉre ti wajãri buhiri buhiri tinahca mʉsa cʉ̃hʉ. Yf+"à jii mʉsare niita nija. Cohamacʉ yare yahu mʉhtainare, paina noano masiinare, paina mʉsare buhehtinare mʉsa cahai warocaihtja. Yʉ ã warocachʉ mʉsa sehe cãina tinare wajãnahca. Painare crusapʉ cjã puhanahca. Painare mʉsa buhea wʉhʉsepʉ tjananahca. à yoana macaripepʉ tinare ñano yoa, mʉroca nʉnʉ tinahca mʉsa. Ne!’Agãa ñima tiina yoaro sehe ñabiaina jira mʉsa. Mʉsa ñaa tʉhotumari cjirire cohtota duaerana Cohamacʉ mʉsa ñaa buhirire pichacapʉ mʉsare to cohãhto pano duhti masierara mʉsa. Md Mʉsa ñʉchʉsʉma cjiri ti yoariro seheta yoa sohtori tiwahnoga. Wc'à nina mʉsa ñʉchʉsʉma cjiri Cohamacʉ yare yahu mʉhtainare wajãrina cjiri ti jiri cjirire bajuro wana nica. Tinare wajãrina cjiri panamana ji turiaina mʉsa jia cʉ̃hʉre bajuro wana nica mʉsa. Ub#à yoana õ sehe nirucumana mʉsa: “Panopʉre sã ñʉchʉsʉma cjiri ti yoariro sehe sã sehe yoaeraboa. Tí pjapʉ jiinare Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjirire sã wajãeraboa”, nirucumana mʉsa. ?awà ni tuhsʉ õ sehe ni namore tinare: —Mʉsa judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca. Mahñopeina jira mʉsa. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri panopʉ macaina ti masa coparire noano cahnomana mʉsa. Tuhsʉ, noano yoaina cjiri ti masa coparire noano cahnomana mʉsa. +`OTó seheta mʉsa cʉ̃hʉ masa ti ñʉrocaroi noaina sehe bajumana mʉsa. à noaina sehe bajuina mʉsa jipachʉta mʉsa tʉhotuapʉ ñaa, mahñoa ji yʉhdʉara yariaina yoaro seheta —ni yahure Jesu. Judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉre to buhiri dahrehtore yahuha Jesu <_q’Mʉsa judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca. Mahñopeina jira mʉsa. Masa copa, yehsea mehne ti wisõri copa yoaro sehe jira mʉsa. Masa tí copare ti ñʉchʉ noari copa bajura. To ã bajupachʉta, puhicha macariro baarirore, to cohãrine, ñaare ñʉerara tina. >^uCapari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta masieraina jira mʉsa fariseo curua macaina. Ñaare mʉsa tʉhotuare cohtotaga. Mʉsa ã yoana masa ti ñʉrocaroi noaina jinahca mʉsa. t]a’Mʉsa judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca mʉsa. Mahñopeina jira mʉsa. Mʉsa waparire, mʉsa sihnia wahwarire bui mʉsa cosaro seheta noaare yoa ñomana mʉsa buicã warohna. à yoapanahta Cohamacʉ yare quihõno yoaerara mʉsa. Paina yare maina, mʉsa basi dihta bʉjʉare na duaina jina, ã dihta tʉhotura mʉsa. e\CCapari ñʉeraina ti capari ñʉeraro seheta masieraina jira mʉsa. Õ sehe yoara mʉsa: Mʉsa ya dutiare yoa dutina, wiho jia waro dutiare yoara mʉsa. à yoapanahta Cohamacʉ to pototi to dutia warore yoaerara mʉsa. m[S’Mʉsa judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ ñano yʉhdʉnahca. Mahñopeina jira mʉsa. Moa yoaro sehe jiare chʉare coachʉ yoaare cjʉana mahanocã wamana mʉsa. Cohamacʉre ño payona tana sacerdoteare wamana mʉsa. Mahanocã wamana mʉsa. Menta, anis, comina wama tia coachʉ yoaare wamana mʉsa. à wapanahtja noaare yoaerara mʉsa. Tuhsʉ, masare pja ñʉerara mʉsa. à yoa Cohamacʉre wacũ tuaerara mʉsa. Toaa dichare mʉsa narire mahanocã sacerdoteare mʉsa wachʉ noa nina. à wana õ sehe yoa namoga: Noaare yoaga. à yoa pja ñʉga masare. Tuhsʉ, Cohamacʉre wacũ tuaga. eZCà jiro “Mʉano mehne yʉ nino seheta yoaihtja”, cʉ̃iro nino, Cohamacʉ to jiropʉ mehneta ã nino nica. à jiro Cohamacʉ mehneta ã nino nica. Tiro sehe tó macariro jira. à jia mʉsa buhea sehe tó wahaerara. Y9“Cohamacʉ wʉhʉ mehne yʉ nino seheta yoaihtja”, cʉ̃iro nino, potocãta Cohamacʉ mehneta ã ninota nica. Cohamacʉ tí wʉhʉ macariro jira. ?Xwà jiro “Cohamacʉ wʉhʉ macari mesa mehne yʉ nino seheta yoaihtja”, cʉ̃iro nino, tí mesa bui macaa to wari mehne tiro ã nino nica. à jia mʉsa buhea sehe tó wahaerara. kWOCapari ñʉeraina ti ñʉ masieraro seheta masieraina jira mʉsa. ¿Di sehe tí waro jijari, mʉsa tʉhotuchʉ? Cohamacʉre masʉno to ño payoro to wari cjiri tí waro jiera curera. Tí mesa bui Cohamacʉre to wachʉ, noaa wahara tí mesa bui jia. à jiro tí mesa sehe wiho jiri mesa jierara. Cohamacʉre ño payoa ti wari bui curero noari mesa jira. jVMAhri cʉ̃hʉre buhemana mʉsa: “ ‘Cohamacʉ wʉhʉ macari mesa mehne yʉ nino seheta yoaihtja’, niriro to niriro seheta to yoaerachʉ noanohca”, ni buhemana mʉsa. “ ‘Tí mesa bui jia mehne Cohamacʉre ño payoa ti wari mehne yʉ nino seheta yoaihtja’, niriro tiro sehere to niriro seheta yoa sohtori tiro cahmana”, ni buhemana mʉsa. B~}}{|c{zzyxxDwwvcuPtUsrqq(pHoDmlk=jj/i`hlgffe9d-c3bba _^]\\>[Z_YYXxWWBVVUT SRRQPOONIMMZLDKJJvJIGGbFzEETDhCCB_AAm@???>>N=a<To ã yahu dutierapachʉta tiro waha, jipihtia macari macainare Jesu to yoarire yahuha. To ã yahuri baharo Jesu masa payʉ ti jiropʉre waha masieraha. à jiro tiro mahainacã ti jiropʉ jiha. Tópʉ to jichʉ payʉ macari macaina tiro cahapʉ sʉha. 9,—Painare ahrire yahuecʉ tjiga. à yahuerapaihta mʉ pjacʉre sacerdotere ñoga. Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũriro seheta yoaga. à yoacʉ minichahcare waga sacerdotere noariro mʉ waharire mʉ ñohti cjihtire —niha Jesu. à ni tuhsʉ “Wahaga”, niha tirore. J +To ã wahachʉ ñʉno Jesu tirore tuaro mehne õ sehe ni yahuha: c A*To ã nichʉta dohatiriro to cami bari cjiri yati mʉaa wahaha. Noariro wahaha tiro. E )To ã nichʉ tʉhoro Jesu tirore pja ñʉha. à jiro to wamomacare siõroca, tirore ña payoha. à ña payoro õ sehe niha: —Tíre yoa duaja. Noariro jiga mʉhʉ —ni yahuha Jesu. 6 g(à yoa pairo dohatiriro cami bariro Jesure piti bocaro, na tuhcua caha sʉ õ sehe ni siniha: —Mʉhʉ yʉhʉre noariro wahachʉ yoa duacʉ yoaga —niha cami bariro. : o'à ni tuhsʉ, jipihtia Galileai jia macaripʉ judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ buhero, watĩare masare sãamarinare cohã wioha. Jesu cami barirore noariro wahachʉ yoaha  {&Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe niha Jesu tinare: —Tinare buhe tuhsʉhi. Pa sehepʉ õ cahacã macaa macaripʉ wahajihna mari. Ahri yahpa macainare yahu site pahñoi tahi. à jicʉ yʉhʉ paye macari macaina cʉ̃hʉre buheihtja —niha Jesu. b ?%Tina tirore boca sʉ, õ sehe niha: —Masa jipihtina mʉhʉre macaa nihre —niha tina. ? {$To ã wahari baharo Simo cʉ̃hʉ tirore macaa wahaha. p [#à yoa ñami curerocã wahcã, nahitia curechʉta masa marienopʉ Cohamacʉre sinino wahaha Jesu.  {"à jiro Jesu payʉ dohatiinare, payʉ soro jia dohatia cjʉainare noaina wahachʉ yoaha. Watĩa cʉ̃hʉre, masare sãamarinare payʉ cohã wioha. à jiro watĩa Jesure ti masichʉ ñʉno Jesu sehe tinare durucu dutieraha. Jesu buhe tinino wahaha T #!à jia jipihtina tí maca macaina cahmachurʉcʉ sʉha tí wʉhʉ sopacai.   } à yoa sʉ̃ sãari baharo nahi borachʉpʉ masa payʉ dohatiinare, watĩa ti cohtotarinare Jesu cahapʉ na sʉha.  Ti ã yahuchʉ tʉhoro tiro sehe ticoro cahapʉ sʉro, to wamomacare ñaha, ticorore waja wahcõ dapoha. To ã waja wahcõ dapochʉta ticorore juaro surua wahaha. To ã sururi baharo ticorota tinare chʉare payoha. Jesu payʉ dohatiinare noaina wahachʉ yoaha `  ;Tí pjare Simo marechono juaro mehne to dohatichʉ cama bui to coãchʉ yahuha Jesure. a  =à yoa Jesu cʉ̃hʉ judio masa mari buheri wʉhʉpʉ jiina wijaaha. Ti ã wijaari baharo Jesu, Santiago, João, paina tina mehne macaina cʉ̃hʉre Simo to bahʉro Andre mehne ti ya wʉhʉpʉ sʉho sãa sʉha. 4  cà jia mahaa dachoricã baharoihta dóihta jipihtina Galilea yahpa macaina tíre to yoarire tʉho sahsea wahaha. Jesu Simo Pedro marechonore noaricoro wahachʉ yoaha { qà jia jipihtina tí wʉhʉi dujiina ñʉ cʉaa yʉhdʉa wahaha. —Cue, ¿wahma buhea jijari ahri? Tiro pʉhtoro yoaro seheta dutira watĩare. To dutichʉ tina watĩa sehe yʉhdʉrʉcaerara tirore —ni durucuha tí wʉhʉi dujiina ti basi. v gà jia watĩa tirore yahpapʉ doca caha sʉ tunuchʉ yoa, to tuaro sañurucuro watoihta wijaaha tirore. k QTo ã nichʉ tʉhoro Jesu tuhtiha watĩare: —Dihta mariahga. Wijaahga tirore —niha Jesu. i M—Mʉhʉ Jesu Nazare macariro cariboi tjiga sãre. ¿Dohse yoai tai nijari sãre? ¿Mʉhʉ sãre butichʉ yoai tai nijari? Cohamacʉ macʉno buhiri tia marieriro mʉ jichʉ masija yʉhʉ —ni sañurucuha tiro Jesure. j OTí pjare cʉ̃iro tí wʉhʉi jiriro watĩa ti cohtotariro jiha. Tói jiro õ sehe niha Jesure:  3Sã judio masare buheina yoaro sehe jieraha tiro. Noano masi pahñoriro ji, noano waro buheha. To ã buhechʉ tí maca macaina tʉho cʉaa wahaha.  à yoa tina Capernau wama tiri macapʉ sʉha. Tópʉ sʉro Sabado jichʉ judio masa sã buheri wʉhʉpʉ buhero sãaha tiro. 4 cà yoa tiro to pjirocachʉ tina sehe ti pʉcʉrore, tiro mehne dahra cohtaina mehne dohoriapʉ cũnocaa, Jesu mehne wahaa wahaha. Watĩa ti cohtotariro Jesure piti bocaha 7 ià yoa tina mahanocã yʉhdʉ wahcã, Santiagore, to bahʉro João mehne boca sʉha tjoa. Tina sehe Zebedeo pohna jiha. Ti yaria dohoriapʉ wañʉyucʉrire cahnoa niha. X +To ã nichʉ tʉhoa ti wañʉyucʉrire cũnocaa, tiro mehne wahaa wahaha. J~ à yoa Jesu tinare õ sehe niha: —Yʉhʉ mehne macaina cjihti taga mʉsa. Yʉhʉ mehne mʉsa tachʉ mʉsa wahire ñaha cahmachuina mʉsa jiro seheta, Cohamacʉ yaina cjihtire masare pji cahmachuina cjihtire mʉsare wahachʉ yoaihtja. Yʉhʉ mehne mʉsa tachʉ ã yoahtina cjihtire cũihtja mʉsare —niha Jesu tinare. [} 1Tíre yahu tuhsʉ, Galilea wama tiri bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ sito wahcãmahno ñʉha Simore, to bahʉro Andre mehne. Tina wahi wajãina jiha. à jia ti wañʉyucʉrire bʉcʉpariropʉ doca ñoa niha. | )Õ sehe ni yahuha: —Mipʉre õ sehe jira. Pʉhtoro Cohamacʉ mʉsare to noano sʉho jihto mahanocã dʉhsara. à jina “Sã noaina jija”, mʉsa ni tʉhotumari cjirire duhuga. Mʉsa ñaa buhirire cahya, Cohamacʉ sehere cahmaga. Ahri noa buheare “Quihõnota jira”, ni tʉhoga mʉsa —ni buhea tiha Jesu tinare. Jesu pititiarore wahi wajãinare “Yʉhʉ mehne macaina cjihti taga”, niha { 'à yoa Joãore peresupʉ ti biha dapori baharo Jesu sehe Galilea yahpapʉ noaa buheare pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiare yahuro wahaha. z  Tópʉre sʉro cuarenta dachori waro jiha. Watĩno sehe Jesu to ñaare yoachʉ ñʉ duaro, ñaare yoa dutimaha tirore. Tuhsʉ, Jesu wahiquina nʉcʉ macaina mehne jiha. Tói to jichʉ ñʉa anjoa sehe tirore yoadohoa, chʉare waha. Jesu Galilea yahpai buhe dʉcaha Fy  Tí pjare Jesure masa marienopʉ Espíritu Santo naaha. Dx  To ã duji pja sʉchʉ mʉanopʉ durucuro coa taha: —Mʉhʉ yʉ macʉ yʉ cahĩriro jira. Mʉhʉ mehne tuaro wahcheja —nino coa taha mʉanopʉ. Satana ñaare yoa dutimaha Jesure @w { To ã bautisa tuhsʉchʉ Jesu diapʉ ducuriro sʉrʉcʉ sʉro mʉano to parĩ mʉaa wahachʉ ñʉha tiro. To parĩ mʉachʉta Espíritu Santo buja yoaro sehe Jesu bui duji pja sʉha. v / à yoa tí pjare Jesu Nazarepʉ Galilea yahpai jiri macapʉ jiriro Jordão wama tiri mapʉ sʉha. Tópʉ to sʉchʉ João bautisaha tirore. 0u [Mʉsare bautisacʉ co mehne yoamahi. Tiro sehe yʉ yʉhdoro yoarohca. Espíritu Santore mʉsa mehne jirucuchʉ yoarohca —ni buhea tiha João. João Jesure bautisaha dt Cà yoa õ sehe ni buhea tiha: —Yʉ baharo yʉ yʉhdoro tuariro tarohca. Noa yʉhdʉariro jira tiro. Tiro yoaro sehe jieraja yʉhʉ sehe. à jicʉ tirore tʉhotucʉ, “Wiho jiriro jija yʉhʉ”, ni tʉhotuja yʉhʉ. )s MTiro João sehe camello pjoari suhtirore sãariro wahiquiro cahsaroreta tʉã dihoriro jiha. Poreroare, macaroca macaina miquina mi cʉ̃hʉre chʉa tiha. xr kà yoa jipihtina Judea yahpa macari macaina, Jerusalẽ macaina mehne tiro cahapʉ ti sʉchʉ ñʉno João sehe Jordão wama tiri mapʉ bautisaha tinare. Tinare to bautisahto pano tina sehe ti ñaa yoarire yahu yʉhdʉha Cohamacʉre. 1q ]João masare bautisariro masa marienopʉ masare buhea tiha: —“Sã noaina jija”, ni mʉsa tʉhotumari cjirire duhu, mʉsa ñaa buhirire cahya, Cohamacʉ sehere cahmaga mʉsa. à jina bautisarina jiga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉno Cohamacʉ mʉsa ñaa buhirire borohca —ni buhea tiha tiro. p  à jiro tiro masa marienopʉ waharohca.Tirore tʉhoinare yahuro sañurucurohca: “Mari pʉhtoro to tahto pano mʉsa ñaa tʉhotuare cohtota, cahno mʉhtaga mʉsa”, ni sañurucurohca’, niha Cohamacʉ”, ni joaa tiha Isaia cjiro João cjihtore. Yo -Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro Isaia to joariro seheta ahri yahua jira. Õ sehe ni joaha tiro:“Cohamacʉ to macʉnore õ sehe niha:‘Mʉ pano mʉhʉre yahuyuhtirore warocai nija. Tn %Ahri tjui Jesucristo Cohamacʉ macʉno to yoaare noaa buheare yahu dʉcaja. mà jina mʉsare yʉ dutirire ti yoa pahñohti cjihtire buhega tinare mʉsa. à yoana ahrire yʉ nihtire wacũga: Jipihtia dachoripe ahri yahpa to jiro puro mʉsa mehne ã jirucuihca. Mʉsa mehne yʉ ã jirucuhtore wacũga mʉsa —ni yahure sãre Jesu.hlITo ã yoachʉ õ sehe dutija mʉsare: Jipihtiro macainare yʉ yare buhena wahaga. Yʉ yaina ti wahahto sehe buhena wahaga. à yoana yʉ Pʉcʉ to wama mehne, yʉ wama mehne, Espíritu Santo to wama mehne tinare bautisaga. )kKSã ã ño payochʉ tiro sehe sã cahapʉ wihi, õ sehe nire: —Ahri yahpapʉre, mʉano cʉ̃hʉre Cohamacʉ jipihtinare dutiriro waro jichʉ yoare yʉhʉre. j#Tópʉ sʉ, Jesure ñʉna, ño payoi tirore. à ño payoina jipanahta, sã cãina “Ahriro Cohamacʉ macʉno jieraboca”, ni tʉhotumai. uicà yoa sã Jesu buheina once buheina tʉ̃cʉpʉ Galileai jidʉpʉ Jesu to waha dutidʉpʉ wahai sã. h Ti ã niri baharo surara sehe niñerure ñaha, tinare ti mahño dutiriro seheta masare yahua wahaha tina. à jia tó sehe Jesu to masa copare wijaarire yahurucura judio masa. Mipʉ cʉ̃hʉre ãta ni yahura tina. Jesu buhe dutiro to cũrinare dutiha 8giMʉsa ã ni yahuchʉ Pilato sehe mʉsa carĩ yʉhdʉarire tʉhorocaboca. To ã tʉhochʉ, “Mʉsare tuhtiri”, nina mʉsare yahubasanahca sã tirore —niha tina surarare. f/ —Õ sehe niga mʉsa masare: “Ñami sã carĩno watoi to buheina sehe masa copapʉ wihi, to pjacʉre nanocari jire”, ni yahuga masare. &eE Ti ã ni yahuchʉ sacerdotea pʉhtoa, judio masa mari bʉcʉna mehne cahmachuha. Cahmachu, sʉhʉduha. à jia surarare mahño dutia payʉ niñerure wapaha. Wd' To ã niri baharo tí numia ti waharo watoi cãina masa copare cohtaina mehne macaina surara, Jerusalẽpʉ sacerdotea pʉhtoare yahu pahñoa wahaha. Jesu to masa copapʉ wijaarire yahu pahñonocaha. Ac{ —Cuiena tjiga mʉsa. Yʉ buheinare “Galileapʉ wahaga”, ni yahuna wahaga. Tópʉ yʉhʉre ñʉahca tina —niha Jesu tinare. Masa copare cohtaina surara ti ñʉrire yahuha 8bi à wahaa numiare Jesu piti boca, õ sehe niha: —¿Noano jimajari mʉsa? —niha tiro. To ã niri baharo, tina sehe tiro cahapʉ sʉ, to dahporire ñaha, tirore ño payoha. "a=To ã niri baharo tí numia masa copapʉ jia numia soaro mehne wijaa, tirore cuipahta wahche yʉhdʉa mehne Jesu buheinare yahua wahaa, mʉrocaha. `à ñʉ tuhsʉna to buheina cahapʉ ño duaro waha, õ sehe ni yahuna wahaga: “Jesu masa wijaare. à jiro mʉsa pano Galileapʉ tiro wahayurohca. Tópʉ tirore ñʉnahca mʉsa”, ni yahuna wahaga mʉsa. Ahri yʉ nirire wacũga mʉsa —niha anjo tí numiare. _Wiho mejeta tiro sehe mipʉre õre mariahna. To niriro seheta tiro masa wijaa wahare. To pjacʉre ti duhu payoriro cjirore ñʉna taga. ^%à yoa tuhsʉ anjo sehe tí numiare õ sehe niha: —Yʉhʉre cuiena tjiga. Crusapʉ ti cjã puhariro, Jesure mʉsa macachʉ masija yʉhʉ. n]UTo ã bajuachʉ tí copare cohtaina surara cui yʉhdʉa, tetere, bui warohna yaria yʉhdʉa wahaha. u\cTiro anjo orocasitero yoaro sehe noano si siteriro, to suhti yaja pjoa yoaro sehe noano yehsea suhti jiha. =[sTí pjare dóihta yahpa tuaro ñuhmi bahrañoha. To ã ñuhmichʉ mari pʉhtoro to yairo anjo mʉanopʉ jiriro duji ta, masa copare bihari tãcare tju turẽroca, tia bui dujiha. 9Z mà yoa judio masa mari sori dacho sabado dacho sehe to yʉhdʉri baharo domingo jichʉ ñami curero jichʉ María Magdalena, pacoro María mehne Jesu masa copare ñʉa wahaha. ?YwBTo ã nichʉ tina waha, tí copapʉ bihari tãca mehnepʉta ñahachʉpʉta wihtã ñahaha masa ti sãachʉ ñʉ masia taa. à yoa tuhsʉ, surarare tí copare cohta dutiha.%XCAPilato õ sehe ni yʉhtiha: —Jai. Yʉ yaina surara cohtajaro. à yoa mʉsa cʉ̃hʉ mʉsa bihoro puro tí copare noano cohtaga —niha tiro tinare. 0WY@To ã niriro jichʉ to buheina sehe to pjacʉre yacaboca. à yacaa masare õ sehe niboca: “Jesu masa wijaare”, niboca tina. Tiro Jesu sehe masare mahñono nire. Wiho mejeta to buheina sehe “Tiro masa wijaare” nia, mahñoina jiahca tina. à jiro Jesu to mahñoriro yʉhdoro ti ya mahñoa sehe ñaa yʉhdʉarohca. “à yacari” nicʉ, tia dacho waro to masa copare mʉ surarare cohta dutiga —niha tina Pilatore. 2V]?Cahmachu tuhsʉ õ sehe niha tina Pilatore: —Pʉhtoro, tiro mahñoriro Jesu catisinino õ sehe niha tiro: “Tia dacho wahaboroi masa wijaaihca yʉhʉ”, niha tiro. #U?>à yoa pa dachoi, Pascua cjihtore ti cahnori dacho baharo, sabado jichʉ sacerdotea pʉhtoa fariseo curua macaina cʉ̃hʉ Pilato cahai cahmachuha. yTk=à jia María Magdalena, pacoro María mehne tí copare ñʉ dujirucuha. Jesure ti cũri copare surara cohtaha uScà yoa ñamichahapʉ José Arimatea macariro pache pʉro tói sʉa tiha. Tiro Jesu buheriro jire. QO8Tí numia mehne María Magdalena jire. Pacoro María wama tiricoro cʉ̃hʉ jire. Ticoro sehe Santiago, José cʉ̃hʉ pocoro jire. Pacoro Zebedeo namono jire. Jesu pjacʉre masa copapʉ cũha José N7à yoa Galileapʉ Jesu mehne tari numia cjiri tirore yoadohori numia cjiri yoaropʉ tirore crusapʉ jirirore ñʉrocarucua nire. M!6à jia yahpa to ñuhmichʉ ñʉa, payʉ paye ti ã wahachʉ ñʉa surara pʉhtoro to surara mehne cʉaa wahare. Tina Jesure crusapʉ jirirore cohtaina jire. Cʉaa waha, õ sehe nire: —Potocã tjiri jimana. Ahriro Cohamacʉ macʉnota jiri jimana —nire tina. )LK5Masa wijaa, Jesu sehe to masa wijaari baharo tí coparire cohãnoca, noari macapʉ Jerusalẽpʉ wahare tina. Tópʉ ti wahachʉ payʉ masa ñʉa tiha tinare. lKQ4à yoa masa coparire pjõochʉ, payʉ Cohamacʉ yaina cjiri panopʉ yariarina cjiri masa wijaaha. iJK3To ã yariachʉta Cohamacʉ wʉhʉ macari suhtiro, ti dʉcatari suhtiro dacho macai bui sehe tʉhnʉ bora ta, tʉhnʉroca yoja sʉa wahaha. Tuhsʉ, yahpa cʉ̃hʉ ñuhmire. To ã ñuhmichʉ tãa bʉjʉa poca wahtia wahare. OI2Ti ã niri baharo pari turi sañurucu, Jesu sehe yariaa wahare. H/1To ã yoachʉ ñʉa paina wihmi dutirirore õ sehe nimare: —Depʉsinia. Elia wihi, ahrirore to na borochʉ ñʉsinijihna mari —nimare paina. 3G_0Ti ã ni tuhsʉchʉ cʉ̃iro tina mehne macariro wihmi nari sʉhtepʉ vino sʉẽa core soha tuhsʉ, na mʉroca, yucʉcʉ sohtoai dʉhte õ, Jesure wihmi dutimare. F'/To ã nichʉ tʉhoa cãina tói ducuina õ sehe nimare: —Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Elia cjirore pjirocaro niboca —nimare tina. XE).To nahitia duhuchʉ waro Jesu tuaro sañurucure: —Elí, Elí ¿lama sabactani? —nire tiro. à nino õ sehe nino nire: “Yʉ Cohamacʉ, yʉ Cohamacʉ, ¿dohseacʉ yʉhʉre cohãri mʉhʉ?” nino nire. SD-à yoa cohari pja jichʉ tia hora waro jipihtiropʉ nahitiano jire. C),Yaca bʉcʉna tiro cahai ti cjã puharina cjiri cʉ̃hʉ tó seheta tirore bʉjʉpe, ñano ni durucure tina cʉ̃hʉ. Jesu yariaa wahaha /BW+Tiro sehe Cohamacʉre wacũ tuamana. Tuhsʉ, “Cohamacʉ macʉno jija”, nimana tiro. To ã jiriro jichʉ Cohamacʉ sehe tirore yoadohojaro —ni bʉjʉpere tina. 7Ag*—Tiro painare yʉhdoriro jiparota to basi yʉhdo masierara. “Israe masa pʉhtoro jija”, nimana tiro. à jina to basi to duji tachʉ ñʉna tirore wacũ tuanahca. @')Ãta ni bʉjʉpere tirore. Sacerdotea pʉhtoa cʉ̃hʉ, marine judio masare buheina cʉ̃hʉ bʉcʉna cʉ̃hʉ tirore ã ni bʉjʉpere: h?I(—¿Cohamacʉ wʉhʉre cohã, tia dacho wahaboroi pari turi tí wʉhʉre dahrehtiro jijari mʉhʉ? Cohamacʉ macʉno jicʉ mʉ basi dujia taga. à yoa mʉ basi yoadohoga. à jii yʉhdʉ witiihca mʉhʉ —nire masa. g>G'Crusari cahai yʉhdʉ wahcãina Jesure ñʉ, ti dapu pocare yureroca, tirore ñano durucure: 8=i&Baharo pʉaro yaca bʉcʉna cʉ̃hʉre Jesu cahai paye crusari pjĩnipʉ cjã puha dapore tina. Cʉ̃iro to poto bʉhʉsehei, pairo to cõ bʉhʉsehei cjã puha dapore tina. d<A%à yoa Jesure “¿Yaba buhiri mehne yariabocari tiro?” ti ni masihto sehe, õ sehe ni ti joa õri pjĩne crusapʉ duhu õha tina. “Ahriro Jesu judio masa bui pʉhtoro jiriro jira”, ni joa õre tina tí pjĩpʉ. 9;m$Docape tuhsʉ tirore ñʉ dujirucure tina. e:C#à yoa to suhtire ti tjuwe nari baharo tirore crusapʉ cjã puhare tina. à cjã puha tuhsʉa, to sãa suhti cjirire ti basi cahma witia taa, “¿Noa yaro jirohcari õ?” ni masia taa, docapea poca mehne docape mʉjaha tina. [à yoaa Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro to ni joariro seheta yoaa nire tina. Õ sehe ni joaa tiha tiro: “Yʉ suhtire ti basi naa taa, ‘¿Noa yaro jirohcari õ?’ ni, docapea poca mehne docape mʉjaha tina”, ni joaa tiha panopʉ.] 9"Tuhsʉ, vinore sʉẽa co ñimaca macaa co mehne ti morea core Jesure wamare tina. Tí core sihni ñʉ, sihnierare tiro. e8C!Wʉa wahcã, Gólgota wama tiropʉ sʉre. Gólgota nino, “Dapu cohã”, nino nina. 7 Tirore na wahcã, Simo wama tirirore Cirene macarirore piti boca, tirore Jesu to wʉari crusare wʉa wahcã dutire. <6qTi ã bʉjʉperi baharo ti sãari suhtirore tjuwe na, to ya suhti sehere sãaha tjoa. Sãa tuhsʉ, crusapʉ wajãa taa tirore na wijaaha. Tina Jesure crusapʉ cjã puha, wajãha 5à niata tirore chahcho puti sihõ mʉja, ti dahra suhadʉ cjirore tirore tʉãwe na, to dapure cjãha tʉ mehneta. 4à sãa tuhsʉ, pota sorore yoa tuhsʉ, to dapu bui duhu payoha. à duhu payo tuhsʉ, wʉjʉcʉre poto bʉhʉsehe sehe dahra suhaha. Dahra suha tuhsʉ, na tuhcua caha sʉ, bʉjʉpeha tirore: —Noano tagã. Judio masa pʉhtoro noano tagã —ni bʉjʉpeha tirore. e3Cà cahmachua to suhtire tjuwe na, pʉhtoro ya suhtiro sehe bajuri suhtirore tirore sãaha. 2To ã wiachʉ Pilato ya wʉhʉpʉ to surara Jesure na sʉha. à yoaa tina surara jipihtina Jesu cahapʉ cahmachuha. L1Ti ã nichʉ tʉhoro Pilato Barrabáre peresupʉ jirirore wio dutiha masa ti cahmarirore. à yoa tuhsʉ Jesu sehere yuta dari mehne tjana duti, tirore crusapʉ wajã dutiro wiaha surarare. 0%To ã nichʉ tʉhoa jipihtina masa õ sehe niha: —Ahrirore wajãri buhiri sã, sã pohna cʉ̃hʉ sã ya buhiri jijaro —niha masa. A/{Ti ã ni sañurucuchʉ tʉhoro, tirore ti tʉho duaerachʉ ñʉno “Masa sua, cahmacheboca” nino, yʉhtirota õ sehe yoaha Pilato. Masa ti ñʉrocaroi tiro wamo cosaha. à wamo cosaro õ sehe niha: —Ahrirore ñaa marierirore wajãri buhiri ya buhiri jierara. Mʉsa ya buhiri jira —nino wamo cosaha. U.#—¿Yaba barore ñaare yoari ahriro mʉsa ã nichʉ? —ni sinitu namoha tiro. To ã nichʉ tʉhoa tina tuaro mehne sañurucuha: —Crusapʉ cjã puha wajãga tirore —ni sañurucuha masa tirore. C-—¿Ahriro Jesu Cristo ti niriro sehere dohse yoaihcari yʉhʉ mʉsa ã ni sañurucuchʉ? —ni sinituha tiro. —Crusapʉ cjã puha wajãga tirore —ni yʉhtiha masa jipihtina. 6,eà yoa Pilato masare õ sehe ni sinituha: —¿Ahrina pʉarore diro sehere mʉsare wiobasabocari yʉhʉ? —ni sinituha. —Barrabá sehere wiobasaga sãre —ni yʉhtiha. 6+eà jia wahmanopʉre sacerdotea pʉhtoa, bʉcʉna cʉ̃hʉ masare õ sehe ni duti tuhsʉha. “Barrabá sehere wio duti, Jesu sehere wajã dutiga”, ni dutiha masare. *à yoa Pilato masare soro sehe yoainare to beseri pahtai to dujichʉ to namono tirore quiti warocaha: “Micha ñamine Jesure cahãco, tuaro ñano yʉhdʉhi. à jicʉ tirore ñaa marierirore ne jiape yoai tjiga mʉhʉ”, ni yahurocaha to namono Pilatore. k)OJesure masa ti cahĩchʉ ñʉa judio masa mari pʉhtoa tirore ñʉ tuhtiha. à ñʉ tuhtia tirore waha Pilatore. à jiro masa ti cahĩri buhiri judio masa mari pʉhtoa ti ñʉ tuhtirire masino Pilato Jesure wio duamaha. V(%à yoa ti ã cahmachuchʉ Pilato sehe õ sehe ni sinituha tinare: —¿Diro sehere mʉsare wiobasabocari yʉhʉ? ¿O Barrabá sehere o Jesure Cristo ti nirirore wiobasabocari yʉhʉ? —ni sinituha tiro. W''Tí pjare Barrabá wama tiriro peresupʉ jiha. Tirore masia tiha payʉ masa. &9Cʉhmaripe pascuaripe masa yairo cjihtore cʉ̃iro peresupʉ jirirore Pilato ã wiobasa mʉjaa tiha. Masa ti wio dutirirore wiobasa mʉjaa tiha. %To ã ni sinitupachʉta Jesu ne cʉ̃ dʉsero yʉhtieraha. To ã yʉhtierachʉ ñʉno Pilato cʉaa wahaha. Jesure wajã dutiha $3 To ã yʉhtierachʉ ñʉno Pilato õ sehe ni sinituha: —¿Ahri jipihtia mʉhʉre ti yahusãrire tʉhoerajari mʉhʉ? —ni sinituha tiro Jesure. j#M à ni yʉhtiparota, sacerdotea pʉhtoa, bʉcʉna cʉ̃hʉ ti yahusãchʉ yʉhtieraha tiro. U"# à yoa Pilatore ti wari baharo tiro sehe Jesure õ sehe ni sinituha: —¿Potocãta judio masa ti pʉhtorota jijari mʉhʉ? —ni sinituha Jesure. —Mʉ nino seheta tiro tjija —ni yʉhtiha Jesu. 6!e à jia tí tʉri mehne dihi biatorire yoariro ya yahpare nuchʉahca tina. Õ seheta yʉhʉre yoa dutire Cohamacʉ”, ni joaa tiha Jeremía panopʉ. Pilato Jesure sinituha ! ; Ahri jipihtia ã wahari jire Jeremía cjiro panopʉ “à waharohca”, to ni joariro seheta. Tiro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro jiha. Õ sehe ni joaa tiha tiro: “Treinta niñeru tʉrire plata tʉrire ‘Tó purota wapanahca tirore sã ñahahtore’, niahca Israe masa. [/à jia tí yahpare “Di yahpa” wamoare masa. Mipʉ cʉ̃hʉre ãta wama tira. jMTi ã niri baharo “Õ sehe yoajihna”, ti ni sʉhʉduri baharo dihi biatorire yoariro ya yahpare nuchʉha. Tí tʉri mehne nuchʉha. Pa sehe macaina ti wihi ti yariachʉ ti yahti yahpa cjihtore tí yahpare nuchʉha. -Sà jia sacerdotea pʉhtoa niñeru tʉrire naa, õ sehe niha: —Ahri niñerure Cohamacʉ wʉhʉ macari caropʉ niñeru wihbori caropʉ mari cũ masieraja. Ahri niñeru mehneta masʉnore wajã dutire. à jia mari dutia marine tó sehe jia niñerure wihbo dutierara —niha tina ti basi. fETi ã ni yʉhtiri baharo Cohamacʉ ya wʉhʉi Juda to niñeru tʉrire doca site cũnocaha. Doca site cũnoca, wahaa wahaha. Waha, yuta dare dʉhte yo, to basi wamʉai tju suha, puroca yoja sʉ, yariaa wahaha jʉna. c?—Jesu mʉsare yʉ ñoriro ñaa marieriro to jipachʉta tina wajã dutire tirore. à jicʉ mʉsare tirore ñocʉ ñano yoai nihti yʉhʉ —ni yahuha Juda tinare. To ã ni yahuri baharo tina õ sehe ni yʉhtiha: —Ãta yoawahnojaro. Sãre yaba cjihti jierara tí mʉ ã nia. Mʉhʉ dihta ã ni tʉhotura tíre —ni yʉhtiha tina tirore. ~uà yoa Jesure ti wajã dutichʉ ñʉno Juda sehe Jesure ñoriro tirore to ñori cjirire tuaro wacũ cahyaha. à cahyaro treinta tʉri to ñahari niñeru tʉrire wiaro waharo, sacerdotea pʉhtoa cahapʉ, bʉcʉna cahapʉ sʉ, õ sehe niha: 9Ti ã yoari baharo tirore dʉhte, Pilato cahapʉ naa, tirore waha Pilatore. Pilato sehe tí yahpa macaina pʉhtoro jire. Juda Iscariote yariaa wahaha ~ wà yoa bohrearopʉ sacerdotea pʉhtoa, mari judio masa bʉcʉna cʉ̃hʉ Jesure ti wajã dutihtore cahma sʉhʉduha. veKTo duchʉ tʉhoro Jesu tirore to nirire wacũha. “Caraca to duhto pano ‘Jesure masieraja’, niihca mʉhʉ. Tia taha ã niihca mʉhʉ”, Jesu to niri cjirire wacũha Pedro. à wacũno, tí sahrĩno sopacare wijaa, tuaro tiiha. JTi ã nichʉ Pedro õ sehe ni yʉhtiha: —Potocã Cohamacʉ mehne nii nija mʉsare. Yʉhʉ potocã yʉ nierachʉ Cohamacʉ yʉhʉre buhiri dahrejaro. Tirore mʉsa nirirore ne masieraja yʉhʉ —ni yʉhtiha tiro tinare. To ã nichʉta caraca duha. ^5Ià yoa mahanocã baharota tói ducuina Pedro cahapʉ waha, tirore õ sehe niha tjoa: —Potocã tjira. Jesu yaina mehne macariro jira mʉhʉ cʉ̃hʉ. Tina yoaro seheta durucura mʉhʉ —niha tina Pedrore. 9HTo ã nichʉ tʉhoro Pedro õ sehe ni yʉhtiha: —Cohamacʉ mehne potocã nii nija. Tiro mʉ nirirore ne masieraja yʉhʉ —ni yʉhtiha Pedro. r]GTo ã niri baharo tí wapa macari sahrĩno sopaca cahapʉ wahaha Pedro. Tói to jichʉ pacoro cahamacono tirore ñʉno, tói jiinare õ sehe niha: —Jesu Nazare macariro mehne jire ahriro cʉ̃hʉ —niha ticoro Pedrore tjoa. 3_FTo ã nichʉ tʉhoro, Pedro õ sehe niha: —¿Dohse nimacanocaco nijari mʉhʉ? Mʉ nirirore ne masieraja yʉhʉ —niha Pedro ticorore jipihtina ti tʉhorocaroi. pYEà yoa tí wʉhʉ cahai jiri wapai noari wapai Pedro sehe dujiha. To ã dujichʉ ñʉno sacerdotea bui pʉhtoro cahamacono tiro cahapʉ sʉro, õ sehe niha: —Mʉhʉ cʉ̃hʉ Jesu Galilea macariro mehne jire —niha ticoro. KDTirore cjãpe tuhsʉ, õ sehe nipeha tirore: —¿Diro sehe mʉhʉre cjãjari? Cristo jicʉ ñʉerapaihta yahuga sãre —ni cjãpe dota mʉjaha tina. “Tirore masieraja”, niha Pedro Jesure kOCTi ã niri baharo to wʉhdʉare chahcho puti sihõ mʉja, tirore cjãpe, dota mʉjaha tina. 1B¿Dohse yoanahcari mari mipʉre ahrirore? —ni sinituha tiro paina pʉhtoare. —To ñari buhiri wajãnocano cahmana tirore —ni yʉhtiha tina. p YATo ã nichʉ tʉhoro sacerdotea bui pʉhtoro, to basi to sãari suhtirore tʉhrẽnocaha painare “Sua yʉhdʉara”, ni ñʉ masi dutiro. à tʉhrẽnocahno õ sehe niha: —Cohamacʉre pjíro ñano durucuro nina ahriro. à jina to ñano durucuare tʉho tuhsʉja mari. à jia tó peinata yahusãjaro ahrirore. Õihta to ñano durucuchʉ tʉhoja mari. G @To ã nichʉpʉta Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Tirota jija. Mʉsare potocã yahuita nija. Baharo yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yʉ Pʉcʉ jipihtina bui tuariro cahapʉ to poto bʉhʉsehepʉ yʉ dujichʉ ñʉnahca mʉsa. à yoa mʉano macaa me bui yʉ tachʉ cʉ̃hʉre ñʉnahca mʉsa —ni yʉhtiha Jesu. D ?To ã nichʉ tʉhoparota Jesu ãta tʉhotunocaha. To ã yʉhtierachʉ ñʉno sacerdotea bui pʉhtoro pari turi sinituha tjoa: —Cohamacʉ catiriro wama mehne potocã niga mʉhʉ. Mʉ ã nierachʉ tiro mʉhʉre buhiri dahrerohca. Yahuga sãre. ¿Cristo Cohamacʉ macʉnota jijari mʉhʉ? —ni sinituha tjoa. y>Ti ã niri baharo sacerdotea bui pʉhtoro wahcãrʉcʉ sʉ, Jesure õ sehe ni sinituha: —¿Ahrina mʉhʉre ti yahusãpachʉta tinare yʉhti cahmaerajari mʉhʉ? ¿Mʉhʉre ti yahusãrire dohse ni yʉhti cahmajari mʉhʉ? —niha pʉhtoro. \ 1=õ sehe ni yahusãha tjoa: —Ahriro õ sehe nire: “Cohamacʉ wʉhʉre cohã masija. à cohãcʉ tia nʉmʉ wahaboroi tí wʉhʉre pari turi yoaihtja”, to nichʉ tʉhohi sã —ni yahusãmacanocaha Jesure. "=à jia sacerdotea pʉhtoa, mari coyea judio masa bʉcʉna, paina pʉhtoa mehne Jesure wajã duti duaa, tiro to quihõno yoaerarire ti yahusãhtire wacũ macamaha.  :Tópʉ Jesure ti naachʉ Pedro yoaropʉ tinare ñʉ nʉnʉ tiha. à nʉnʉ tiro Caifa ya wʉhʉre dʉcatari sahrĩnore sʉ, tí sahrĩno puhichapʉ sãa wahaha. Sãa sʉ, tí wʉhʉre cohtaina surara mehne dujiha. Jesure ti dohse yoachʉ ñʉno taro niha. ?w9à yoa tirore ñaharina cjiri sacerdotea bui pʉhtoro Caifa wama tiriro ya wʉhʉpʉ na sʉha tirore. Tí wʉhʉihta marine judio masare buheina, bʉcʉna cʉ̃hʉ cahmachuha. wg8à jipachʉta ahri jipihtia ã waharo cahmana Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti ni joariro seheta —nire Jesu. Tirore ti ã ñahachʉ ñʉna sã to buheina tirore cohã mʉroca wahcãa wahai sã. Judio masa pʉhtoa Jesure sinituha 7à ni tuhsʉ masare õ sehe ni yahure tiro: —¿Dohse jiro baro mʉsa ñosaa pjĩni mehne, yucʉ tiri mehne yacarirore ti yoariro seheta mʉsa yʉhʉre ñahana tajari? Dachoripe Cohamacʉ wʉhʉpʉ mʉsare yʉ buhe dujichʉ, mʉsa yʉhʉre ne ñahaerare. +O6à yoadohoboriro to jipachʉta tirore yʉhʉre yoadoho dutisi yʉhʉ. Yʉ ã dutierachʉ Cohamacʉ yare ti joari pũ to niriro seheta ã waharohca —nire tiro. 5Yʉ Pʉcʉre yʉhʉre yʉ yoadoho dutichʉ tiro sehe payʉ anjoare doce curuarire yʉ cahai warocaboa tiro. ¿Tíre masierajari mʉhʉ? )4To ã yoachʉ ñʉno Jesu tirore õ sehe ni yahure: —Mʉ ñosari pjĩne wihboga. Painare mʉ ñosachʉ ti ñosa cahmachʉ yariaihca mʉhʉ. 53Ti ã yoachʉ ñʉno Jesu mehne macariro to ñosari pjĩne tʉãwe na, sacerdotea bui pʉhtoro cahamacʉnore to cahmonore dʉte pahrẽnocare. ~/2To ã wihmichʉ Jesu õ sehe nire: —Coyeiro, ¿michapucacã mʉ yoa duarire yoaga? —nire tiro. To ã ni tuhsʉchʉ tina Jesure ñahare. }1To ã ni tuhsʉri baharo wihiro, Jesu cahapʉ dói waha bahrañore. —Buheriro, ¿jimajari mʉhʉ? —ni tirore wahsupu wihmire. O|0Wahmanore Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro masare õ sehe ni yahu quihõ tuhsʉha: —Yʉ wahsupu wihmirirota jirohca mʉsa ñahahtiro. Tirore yʉ wihmiri baharo ñahaga tirore —niha Juda tinare. c{?/To ã nino watoi sã mehne macariro cjiro Juda sehe wihire. Tiro mehne masa payʉ wihire. Tina sacerdotea pʉhtoa, judio masa bʉcʉna cʉ̃hʉ ti warocarina jire. Ñosaa pjĩnine, yucʉ siri cʉ̃hʉre cjʉare. z.Wahcãga. Basa wahana. Ñʉga. Yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñohtiro õi tara —niha tiro. Jesure ñʉ tuhtiina tirore peresu yoaha y!-à ni tuhsʉ to buheina cahapʉ wihi, tinare õ sehe niha: —¿Carĩ, sosinina nijari mʉsa? Tó purota carĩga mʉsa —niha tiro. à ni tuhsʉ, õ sehe ni namoha Jesu: —Tʉhosiniga. Michapucacã yʉhʉ masʉnore Cohamacʉ warocarirore ñainare waahca yʉhʉre. kxO,à jiro tinare cũnoca, pari turi waha, Cohamacʉre siniha. Tó pano to niriro seheta niha tjoa. w-+à ni tuhsʉ, to buheina tiaro buheina cahapʉ pari turi wihiha tjoa. à wihiro carĩinareta boca wihiha tjoa. Wʉjo caha yʉhdʉaha tina. 7vg*à ni yahu tuhsʉ, pari turi waha, Cohamacʉre õ sehe ni siniha: —Mai, yʉ ñano yʉhdʉhtire yoa duacʉ yoaga yʉhʉre. Mʉ cahmano seheta yoaga —ni siniha tiro. :um)Noano yoaga mʉsa. Mʉsa mʉ sʉro quihõno yoa duamana mʉsa. Wiho mejeta mʉsa basi tíre bihoerara. à jina Cohamacʉre siniga ñano mʉsa yoaerahto sehe —ni yahuha Jesu. ~~=}||1{=z6yxFwvLusrdq4podnl+kjjhgfuedd.baa`_O_C^R]] \[[[xY$XWWVUUUSRR]QcPPlOO%NMM_LLGKKPJJIIHFEEQDdCBWB@?>B==|<<1;; :988v7 655v443%2%100//?.-c,,+s**u*)y(',&&%%)$=#%""!T ]62Y`YpV:  /  ?._eRlCQTo ã nichʉ tʉhoro ticoro Herodia macono sehe to pocoro cahapʉ waha, õ sehe ni sinituha: —¿Yabare sinicohcari yʉhʉ? —ni sinituha ticoro to pocorore. —João masare bautisariro dapure siniga —niha to pocoro. B}Cohamacʉ mehne potocã nii nija mʉhʉre. Mʉ sinino puro yʉ yare dacho macai waihtja mʉhʉre —niha tiro ticorore. ATi ã wihiri baharo Herodia macono bose nʉmʉ ñʉno wihiro ti ñʉrocaroi basa ñoha. To ã basa ñochʉ ñʉa Herode to pjirocaina mehne wahcheha. à jiro õ sehe niha Herode ticorore: —Mʉ cahmaare siniga yʉhʉre. à jicʉ waihtja mʉhʉre mʉ cahmaare. @'To ã wahchea mehne tʉhopachʉta Herodia tirore to wajã dutihti dacho mʉ sʉha. Tí pjare Herode to masa bajuari dacho jichʉ tiro bose nʉmʉ dahreha. à jia to gobierno macaina, to surara pʉhtoa, Galilea macaina pʉhtoa cʉ̃hʉ to ya bose nʉmʉre ñʉa wihiha. [?/Herode Joãore cuiro, “João noaare yoariro, ñaa buhiri marieriro jira”, ni tʉhotuha. à jiro Herodere cariboro yoaha João sehe tirore yahuro. à to caribopachʉta tiro wahchea mehne tʉhomaha Joãore. >à jiro ticoro sehe Joãore ñʉ tuhtiro, tirore wajã duti duamaha. à yoa duaparota ticoro tirore wajã duti masieraha. C=Joãore ti wajãhto pano Herode tirore ñaha duti, peresu yoa dutiha. Tó pano Herode to bahʉro Felipe namonore Herodiare namo tiha. —Mʉ bahʉ namonore namo ticʉ Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcai nica mʉhʉ —ni yahumaha João Herodere. To ã niri buhiri to namono Herodia Joãore peresu ti yoachʉ cahmaha. </;WTi ã ni tʉhotupachʉta Herode sehe Jesu to yoarire tʉhoro õ sehe ni tʉhotumaha: —João dapure yʉ cjã ta dutiriro cjiro bajuaro nica —ni tʉhotumaha. @:yPaina sehe õ sehe ni tʉhotumaha: —Elia jira —ni tʉhotumaha. Paina sehe: —Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro panopʉ macaina cjiri yoaro sehe jira tiro —ni tʉhotumaha Jesure. ]93à yoa Jesure masa payʉ masiha. à jiro to yoarire pʉhtoro Herode tʉhorocaha. à tʉhorocaro õ sehe ni tʉhotumaha tiro paina mehne: —João masare bautisariro yariariro cjiro pari turi bajuaro nica. à bajuariro jiro to tuaa mehne tíre yoaro nica —ni durucumaha Herode paina mehne. (“Jesu Joãota jira”, ni tʉhotumaha.) 8  à wahaa payʉ watĩare cohã wio, dohatiinare se mehne wisõa, noaina wahachʉ yoaha. João masare bautisarirore paina wajãha 7 à jia tina doce buheina masare ti ñaa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota duti, Cohamacʉre maca duti, buhea wahaha. \61 à jina pa maca macaina mʉsare ti cahmaerachʉ, ti tʉho duaerachʉ tí macare yʉhdʉana dahpori macaa dihta pohcari mene wajã site cũga mʉsa tinare ti ya buhirire masichʉ yoana —ni yahuha Jesu tinare. 53 à jiro õ sehe ni yahuha tinare: —Jipihtia macaripʉ mʉsare ti carĩno wachʉ tí wʉhʉihta tjuasiniga. Coã wahanapʉ wijaahga tí wʉhʉre. 4 à ni tuhsʉ, dahpori tʉ cũa cahsarire sãa dutiha tinare. Cʉ̃nota suhtirore sãa dutiha tinare. Pʉaro sãa dutieraha. l3Qà warocaro pãore, wajure, niñerure tiro naa dutieraha tinare. Ti tjuayucʉ dihtare naa dutiha. )2Kà yoa Jesu doce to buheinare pjiroca, pʉaro dihta warocaha tinare macaripʉre buhe dutiro. à jiro to tuaare waha tinare watĩare ti cohã wiohto sehe. 51cà jiro tó macaina Jesure ti quihõno tʉhoerachʉ ñʉno cʉaa wahaha tiro. à jiro Jesu tó cahai jia macaripʉ buhero wahaha. Jesu doce buheinare buhe dutiro warocaha -0Sà jiro tí macai jiro Jesu Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño masieraha. à yoaeraparota cãina dohatiina bui to wamomacare duhu payo, noaina wahachʉ yoaha tiro. !/;Ti ã cahmaerachʉ ñʉno õ sehe niha Jesu: —Cohamacʉ yare yahu mʉhtarirore paina ño payora. Ti ã ño payopachʉta to ya maca macaina, to coyea, to ya wʉhʉi jiina ño payoerara tirore. à jina yʉhʉre ño payoerara mʉsa õi yʉ bʉcʉariro jichʉ —niha Jesu tinare. .#Ahriro taboa dahrari masʉno María macʉno, Santiago, José, Juda, Simo ti wahmino jimanaro. à yoa to bahana numia mari ya macai jisinimanabʉ. à jiro tiro mari yoaro sehe jiriro tjira —niha tina Jesure tʉhomarina. à jia Jesure ñʉ tuhtia, tirore cahmaeraha. -'à tju sʉro Sabado jichʉ sã judio masa buheri wʉhʉi buhe dʉcaha Jesu. To ã buhechʉ masa payʉ tirore tʉhoa, cʉaa wahaha. —Cue, ¿ahriro nohopʉ tʉhoari ahri buheare? ¿Dohsearo noano masi pahñonocajari ahriro? Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñona tiro to basi. T, #à yoa tópʉ jiriro waha, Jesu to buheina mehne to ya dihtapʉ tju sʉha. ++Ti ã yoachʉ ñʉno, Jesu tuaro mehne tíre to yoarire yahu site dutieraha. à yoa tuhsʉ ticorore chʉa wa dutiha.!*;*To ã nichʉta ticorocã wahcãrʉcʉ sʉ, tiniha. Doce cʉhmari cjʉaricoro jiha ticoro. Ticorore to ã yoachʉ ñʉa tina cʉa yʉhdʉa wahaha. 9)k)à naa tuhsʉro Jesu ticorocãre to wamomacare ñaha: —Talita cumi —niha tiro. (“Talita cumi” nino, “ ‘Maharicorocã wahcãga’, nija yʉhʉ”, nino nina.) ((To ã nichʉ tʉhoa “à nimacanocano nina ahriro”, ni bʉjʉha tina sehe tirore. Ti ã yoachʉ tiro tinare sopacapʉ wio pahñonocaha. à wio tuhsʉro maharicorocã pʉcʉsʉmare, tiro mehne macaina cʉ̃hʉre ticorocã cahapʉ naaha Jesu. ' '—Ñano ni, ñahacaha tiiena tjiga mʉsa. Maharicorocã mʉsa ã ni tiichʉ yariaerara. Carĩno nina —niha Jesu tinare. 3&_&à pji wahcãno sã judio masa buheri wʉhʉre ñʉ wihboriro ya wʉhʉpʉ sʉha tina. Tí wʉhʉpʉ masa payʉ ñano bisi, ñahacaha tiia ti sañurucuchʉ ñʉha Jesu. o%W%à ni tuhsʉ Santiago, to bahʉro João, Pedro tina dihtare “Yʉhʉ mehne taga”, niha Jesu. 7$g$Ti ã nipachʉta ã tʉhotunocahno, Jesu ñʉ wihborirore õ sehe ni yahuha: —Cahya tʉhotui tjiga. Yʉhʉre wacũ tuaga. Tí dihtare yoaga —niha ñʉ wihborirore. ?#w#To ã ni durucuro watoi judio masare buheri wʉhʉre ñʉ wihboriro ya wʉhʉ macaina yahua wihiha: —Mʉ maco yariaa wahahre. à jicʉ buherirore pji tai tjiga —niha tina. s"_"à jiro ticoro poto yahu pahñoha tirore. To ã ni yahuri baharo Jesu ticorore õ sehe ni yahuha: —Maco, yʉhʉre mʉ wacũ tuaa mehne noaricoro tjuara mipʉre. Wahchea mehne wahaga. Dohatia marienicoro jiga —niha Jesu ticorore. ! !To ã macano watoi ticoro sehe to pjacʉ noano wahachʉ tʉhoturo cui, tetere na tuhcua caha sʉha to panoi tirore ño payoro. = u à jiro Jesu tirore ñaha ñʉricorore macaha. U#To ã nichʉ tʉhoa to buheina õ sehe niha: —Bihsa nina. à jia masa payʉ mʉhʉre pihanocahna. “¿Noa yʉhʉre ñaha ñʉri?” nicʉ, ¿dohseacʉ ã nijari mʉhʉ? —niha tina sehe tirore. à jiro Jesu to tuaa mehne dohatiare to cohãrire masino, masa watoi majare ñʉha. —¿Noa yʉ suhtirore ñaha ñʉri? —niha tiro. lQà jiro ticoro to ñaha ñʉri baharo to cahã ñʉare duhuro to pjacʉre noari pjacʉ tʉhotuha. Z-“Yʉhʉ to suhtiro dihtare ñaha ñʉco noaricoro wahacohca”, ni tʉhotuha. FTo ã ñano yʉhdʉricoro to jichʉ masia Jesu to yoarire tʉhoa paina tíre yahuha ticorore. à ti yahuchʉ tʉhoro ticoro Jesu baharo masa payʉ watoi wihi, Jesu suhtirore ñaha ñʉha. 5cà yoa duhturuare jipihtia to niñeru mehne wapamaha ticoro co tiro. Ti ã yoapachʉta ticoro mʉnanota jirucuha. à jiro ticoro tó pano to jiriro yʉhdoro ñano wahaha. 7To ã bihsaro wahachʉ numino doce cʉhmari waro dachoripe cahã ñʉrucuricoro tói jiha. Tó pano payʉ duhturua ticorore ñano yʉhdʉchʉ yoaha. 'To ã nichʉ Jesu cʉ̃hʉ sehe tiro mehne wahaha. Mahai to wahachʉ payʉ masa tirore nʉnʉ ti wahcã bihsaro sʉrʉcʉ sʉha tirore. /Wõ sehe niha: —Yʉ macocã yariaro nihre. à jicʉ ticorore mʉ wamomaca mehne ña payo, noaricoro yoai taga. Mʉ ã yoachʉ ticoro masanohca —niha tiro Jesure. +Ti ã cahmachuchʉ sã judio masa buheri wʉhʉre ñʉ wihboriro Jairo wama tiriro wihi, Jesure ñʉ, to dahpori cahapʉ na tuhcua caha sʉro, ~uà yoa pari turi Jesu to majare pahã sʉchʉ masa payʉ tiro cahapʉ bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ cahmachuha. !To ã nichʉ watĩa ti sãanoriro cjiro sehe Decapoli wama tiropʉ jia macaripʉ Jesu tirore to yoari cjirire yahu dʉcaha. To ã ni yahuchʉ tʉhoa jipihtina masa cʉaa wahaha. Jairo maconore yʉhdʉchʉ yoa, cahã ñʉricoro cʉ̃hʉre yʉhdʉchʉ yoaha Jesu hITo ã nichʉta Jesu tirore õ sehe ni yahuha: —Yʉhʉ mehne taecʉ tjiga. Mʉ ya wʉhʉpʉ mʉ coyea cahapʉ yʉhʉ mʉ pʉhtoro mʉhʉre yʉ yoarire yahui wahaga. Mʉhʉre yʉ pja ñʉrire yahuga tinare —niha tirore. !à yoa dohoriapʉ Jesu to samuchʉ ñʉno, “Mʉhʉ mehne waha duaja” ni, tuaro sinimaha watĩa ti cohtotariro cjiro sehe Jesure. STi ã yahu pahñochʉ tʉhoa, Jesure tuaro mehne pa sehepʉ waha dutiha.  Watĩa ti cohtotariro cjirore, yesea cʉ̃hʉre ti ã waharire ñʉina sehe paina masa ti cahai wihiinare noano yahu pahñoha. à jia Jesu cahapʉ wihia, payʉ watĩa ti cohtotariro cjiro to suhti tiriro, tʉho masiriro to dujichʉ ñʉa, cui niha. hITi ã mini yariachʉ ñʉa yeseare ñʉ wihboina sehe mʉroca wahcã, pjiri macapʉ cʉ̃hʉre, daa macaricãpʉ cʉ̃hʉre tíre yahu sitea wahaha. Ti ã yahuchʉ tʉhoa, masa sehe payʉ ti ã waharire ñʉa wahaha. ] 3 Ti ã nichʉ tʉhoro “Jai. Wahaga”, niha Jesu. To ã dutichʉ, watĩa masʉnopʉ jirina cjiri sehe wijaa, yesea pjacʉripʉ sãaha. Tina yesea sehe payʉ waro jiha, dos mil. à yoa tinare ti sãari baharo, yesea jipihtina bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ pari cʉnʉpʉ mʉroca buha, tí taropʉ bora ñoja, mini yaria pihtia wahaha. 9 Tói ti chʉrucuchʉ ñʉa õ sehe ni siniha watĩa: —Sina yesea cahapʉ warocaga sãre ti pjacʉripʉ sã sãahto sehe —ni siniha watĩa tirore. U # Tí pjare ti cahacãi tʉ̃cʉ dahpotoi yesea nuina payʉ chʉa niha. w g Ahri dihtapʉ jiinare sãre pa yahpapʉ waha dutiecʉ tjiga —ni payʉ tahari siniha watĩa ti cohtotariro. y —¿Yabariro wama tijari mʉhʉ? —niha Jesu tirore. —Sã payʉ jija. à jina “Payʉ watĩa”, wama tija. K—Watĩa wijaahga tirore —niha Jesu. To ã nichʉ tʉhoro watĩa ti cohtotariro õ sehe ni sañurucuha: —Jesu, Cohamacʉ Jipihtina Bui Jiriro macʉno, ¿yabare yoai tai nijari mʉhʉ yʉhʉre? Cohamacʉ to ñʉrocaroi sinija yʉhʉ mʉhʉre. Yʉhʉre ñano yoai tjiga —ni sañurucuha watĩa ti cohtotariro Jesure.  à yoa Jesu to maja sʉrʉcachʉ yoaropʉ Jesure ñʉroca, tiro cahapʉ mʉroca ta, na tuhcua caha sʉha, tirore ño payoro taro. !;Ñamine, dachore tʉ̃ yucʉripʉ jia copari tãa copari watoi ã sañurucua tiha tiro. à yoa tãa mehne to basi to pjacʉre cjãye mʉjaa tiha tiro. 3_Payʉ tahari masa tirore dahpori wʉpõa sorori mehne comaa dari mehne dʉhtea timaha. To wamomacari cʉ̃hʉre dʉhtea timaha. Wiho mejeta tiro sehe comaa darire nuha, dahpori wʉpõa sorori cʉ̃hʉre nuha site mʉjaha. à jia tiro tuariro to jichʉ ñʉa masa sehe tirore cjʉaa bihoeraa tiha. Tiro watĩa ti cohtotariro masa copari watoi jiriro jia tiha. Tirore ne cʉ̃iro coma da pjiri da mehne ñaha dʉhte cũno bihoeraha. } uà yoa tina sie coapʉ Gerasa macaina ya yahpapʉ pahã sʉha. Pahã sʉ, Jesu sehe dohoriapʉ sãariro maja sʉrʉcaha. To ã maja sʉrʉcari baharocãta, watĩa ti cohtotariro tãa copari, masa copari watoi jiriro wija ta, tiro cahapʉ taha. P)To ã yoachʉ ñʉa tina cʉa yʉhdʉa wahaha. —Cue, ¿dohse jiriro baro masʉno jijari ahriro? Ahri wihnono, pahcõri cʉ̃hʉ to dutichʉ yʉhdʉrʉcaerara tirore —niha tina ti basi.nU(—¿Dohse ni cuimacanocana nijari mʉsa? ¿Mʉsa yʉhʉre wacũ tuaerasinijari? —niha Jesu. |~q'Ti ã nichʉta Jesu sehe wahcã, wihnonore: —Tó purota wã duhuga —niha. à ninota pahcõri cʉ̃hʉre: —Yʉsʉa wahaga —niha bʉcʉparirore. To ã nichʉta wihnono yʉhdʉa wahaha. à jia pahcõri cʉ̃hʉ yʉsʉ boraa wahaha. m}S&To ã waharo watoi Jesu sehe dohoria oturopʉ suhti puti mehne to dapu ño tu tjiãhno carĩno niha. à jia tina tirore wahcõha. —Buheriro, mari mini yariana tana nija. ¿Ã jica niera putiajari mʉhʉ? —niha tina tirore. ~|u%Ti ã pahãchʉ wihnono tuaro taha. à taro dohoriare pahcõri tuaro cjã sãaha. Mahanocã dʉhsamaha ti miniboro. [{/$To ã nichʉ tʉhoa Jesu to jiriapʉ dohoriapʉ samu, masare yahpapʉ ducuinare tóihta cũ, to buheina dihta Jesure na pahãa wahaha. à yoa paye bʉso mehne paina cʉ̃hʉ tinare piti ti pahãa wahaha. z#à yoa tí dachoreta nahi borachʉpʉ Jesu to buheinare õ sehe niha: —Basa, sie coapʉ pahãjihna —niha tinare. y "Quiti marieno yahueraha tinare. Tuhsʉ, ti sahsero jiinare Jesu noano yahu pahñoha to buheinare. Jesu wihnonore yʉsʉ dutiha ~xu!à ni tuhsʉ, tí quiti ti niriro seheta payʉ quitire tʉho ti cʉ̃no pjaro puro noaa buheare buheha tinare. fwE à jiparota tí yapacã noano dura. à jiro pjibiadʉ wahara. à jia tʉ dʉpʉri bʉjʉa dʉpʉri bʉcʉachʉ ñʉa minichahca peri tʉ dʉpʉripʉ suhti suhara. (Pjibiadʉ to wahariro seheta mʉano macarirore mari pʉhtorore masiina mahainacã ti ji mʉhtapachʉta baharopʉ tina payʉ wahaahca) —niha Jesu. Quiti mehne to buherire yahuha Jesu zvmMostaza yapacã yoaro sehe jira pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jia. Tí yapacã to toachʉ mahabiari yapacã jira. Puà ni tuhsʉ õ sehe ni buhe namoha Jesu piti dahre buhero: —¿Ne Cohamacʉ masa bui pʉhtoro to sʉho jia yaba baro yoaro sehe jijari, mʉsa tʉhotuchʉ? ¿Di quiti mehne tíre yahunahcari? ptYTí parori bʉcʉa tuhsʉchʉ ñʉno pahara. Pahari pja jira. (To toaa ti bʉcʉarire to masieraro seheta Cohamacʉ yaina masa ti wahachʉ cʉ̃hʉre yahu pahño masierara masa) —ni buheha Jesu. Mostaza yapa quitire yahuha Jesu bs=Tí toari ti basi dicha tira. Pari pũca ji mʉhtana. Baharo pari paro wijaa bʉcʉara. r Toa tuhsʉ bohrearo to toari duare ñʉna tiro. “¿Dohse du wijaa ta bʉcʉajari tí?” ni ñʉ masierara toariro to basi. q{à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha: —Cohamacʉ masa bui pʉhtoro to sʉho jia trigore toariro yoaro sehe jira. ?pwNoano tʉho nʉnʉriro noano masinohca. Tʉho nʉnʉerariro “Mahanocã tʉhoja”, to nipachʉta tí sehe butia waharohca —niha Jesu tinare. Jesu trigore toariro quitire buheha oMahanocã masi duana mahanocã masinahca. Pjíro masi duana pjíro masinahca. à jina mʉsa tʉhona noano tʉho nʉnʉga. %nEAhrire noano tʉhoga mʉsa. m-Jipihti ti masierari cjirire baharo masa masiahca. Sihãria to buhriachʉ mari ñʉ masino seheta panopʉre ti masierari cjirire masiahca masa. Xl)à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Ne, sihãriare ti sihãri baharo tiare dihi biato docapʉ cũerara. à jia tiare coãri casario docapʉ cũerara. Mʉanopʉ duhu payora noano buhria dutia. -kSà yoa noari yahpai boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. à jia paina sehe noaa buheare tʉhoa tíre cahmana. Tíre masiina jia, Cohamacʉ to cahmano seheta noaare yoara tina. Cãina mahanocã noaare yoara treinta yapari dicha tiro seheta. Paina bui curero noaare yoara sesenta yapari dicha tiro seheta. Paina pjíro noaare yoara cien yapari dicha tiro seheta —ni yahuha Jesu tinare. Jesu sihãria quitire buheha =jsà jia paina sehe noaa buheare tʉhoa, ahri yahpa macaare wacũ nʉnʉ yʉhdʉara. Niñerure bʉjʉa cahma, paye baro cʉ̃hʉre payʉ cahma, tíre goa pja yʉhdʉara tina. Ti ã tʉhtotuchʉ tí sehe noaa buheare dʉcatara. Ti ã dʉcatachʉ masa noaa sehere yoaerara. Dicha maria yucʉ yoaro seheta jira. Dià yoa tja watoi boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. Rhà tʉho nʉnʉ wahcãpahta tãa wapa buicã jia yucʉ nʉhcori mariea yucʉ yoaro sehe ahrina masa cʉ̃hʉ yoari pja cʉ̃no pjaerara. à cʉ̃no pjaeraa, yʉ yare ti cahmari buhiri paina tinare ti ñano yoachʉ, ñano yʉhdʉa, yʉ yare duhunocahna. Paina tinare ti ñano yoachʉ tíre cʉ̃no pjaeraa, yʉ yare duhunocahna. 3g_à yoa tãa wapa bui dihta se mininocã bui boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. à jia paina noaa buheare tʉho, wahchea mehne dóihta tíre tʉho nʉnʉ wahcãna. ifKà yoa mahai boraa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. Cãina noaa buheare ti tʉhochʉ ñʉno Satana sehe ta, tí buhea noaa buheare ti tʉho ñahamarire bochʉ yoara tinare, minichahca tí yaparire ti chʉro seheta yoaro. \e1—Toari masʉno toaro, to doca site cũa yapari noaa buhea yoaro sehe jira. sd_ To ã niri baharo õ sehe ni yahu namoha tinare: —¿Ahri quitire tʉhoerasinijari mʉsa? ¿Mʉsa ahri quitire tʉhoerana, dohse paye quitire tʉhonahcari mʉsa? —niha Jesu tinare. à ni tuhsʉ tiro õ sehe ni yahuha tinare: Zc- à jia tina ñʉpahta ñʉeraina cjiri yoaro sehe tjuara. à jia tʉhopahta tʉho ñaha masisi. Tina tʉho ñahaina jia, ti ñaa yoarire cahya, Cohamacʉre macaboa. Ti ã macachʉ ñʉno, tiro sehe ti ñaa yoari buhirire bonocaboa. à jipachʉta tina sehe ne tʉho duaerara —niha Jesu. Jesu wesere toari masʉno quitire yahu pahñoha b  Ti ã sinitu ñʉri baharo Jesu õ sehe ni yahuha: —Cohamacʉ masa bui pʉhtoro masare to noano sʉho jiare, panopʉ paina ti masierari cjirire mʉsare masichʉ yoara Cohamacʉ. Paina sehere ã yoaerara tiro. à jicʉ tinare quiti mehne dihta buheihtja. a à yoa ti sahsero jia doce to buheina, paina Jesu mehne jiina cʉ̃hʉ tí quitire masi duaa, Jesure sinitu ñʉha. d`A Ahrire tʉho duaina noano tʉhoga mʉsa —niha Jesu. Jesu quiti mehne to buherire yahuha ._UPaye yapari sehe noari yahpai bora caha sʉha. Noano du, noano dicha tiha. Paye yucʉ treinta yapari, paye yucʉ sesenta yapari, paye yucʉ cien yapari dicha tiha. ^+Paye yapari sehe tja watoi bora caha sʉha. Tja sehe dia yʉhdʉa waha, toaa sehere wajãnocaha. à jia tja watoi jiare dicha mariachʉ yoaha. V]%à dói duri jipahta, nʉhcori mariaa, sʉ̃ to tuaro sichʉ, ñaia wahaha. \-à yoa paye yapari sehe tãa wapa bui dihta se mininocã bui bora caha sʉha. Tãa wapa buicã dihta mariea cureroi bora caha sʉ, dói dumaha. [To ã doca site cũ wahcãchʉ paye yapari mahai bora caha sʉha. à bora caha sʉare tí yaparire minichahca duji ta, chʉnocaha. Z—Ahri quitire tʉhoga mʉsa —niha tiro tinare. —Toari masʉno toaro, to toaa yaparire doca site cũno wahara. VY%à jiro Jesu payʉ to tʉhotua mehne quiti dahre yahuha tinare buhero taro: |X sà yoa pari turi bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ Jesu masare buhe dʉcaha tjoa. à tópʉre buhe dʉcaro masa payʉ tiro cahapʉ ti cahmachuchʉ ñʉno Jesu sehe dohoriapʉ samu wijaa, pahsaha. à jia masa sehe bʉcʉpariro dʉhtʉ cahai ducuha. jWM#Tó seheta yoaina yʉ bahʉ, yʉ baho, yʉ poco yoaro seheta jira —ni buheha Jesu tinare.V#"à nino to cahai dujiinare ñʉno õ sehe niha: —Ahrina jira yʉ poco yʉ bahana yoaro sehe jiina. Cohamacʉ cahmaare yoara ahrina. *UM!Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe niha Jesu tinare buhero taro: —¿Noa jijari yʉ poco, yʉ bahana cʉ̃hʉ, mʉsa ñʉchʉ? —niha tiro tinare buhero taro. T à jia masa tiro cahapʉ dujiina yahuha tirore: —Mʉ poco, mʉ bahana mehne sopacapʉ pjia nina mʉhʉre —niha tina. mSSà yoa Jesu bahana to pocoro mehne wihiha. à wihia sopacapʉ jia, painare pji dutiha tirore. vReJesu Espíritu Santo to tuaa mehne watĩare to cohãpachʉta “Tiro watĩno to tuaa mehne watĩare cohãno nina”, nimaha masa. Ti ã nichʉ tʉhoro tí quitire Espíritu Santo quitire yahuha Jesu tinare. Jesu coyea tirore pjiha Qà boparota Espíritu Santore ti ñano durucuchʉ tí pinine ne bosi. Ti ã niri buhiri ã buhiri tirucuina jiahca —niha Jesu tinare. &PEà ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Potocã niita nija mʉsare. Jipihtia ñaare masa ti yoachʉ ti durucuchʉ cʉ̃hʉre Cohamacʉ bo masina. wOg’Õ seheta jira mari piti dahre buhechʉ. Tuariro ya wʉhʉpʉ pairo sãa sʉ yaca masierara. Tuarirore dʉhteraro to ya wʉhʉpʉ sãa sʉ yaca masierara. Tuarirore to dʉhteri baharo sãa sʉ yaca masina —ni yahuha Jesu. (Õ sehe ni yahuha watĩnore to yʉhdʉrʉcarire yahuro. Watĩno tuariro to jipachʉta Jesu tirore yʉhdʉrʉcara watĩare cohãno.) {NoTuhsʉ, Satana watĩa pʉhtoro sehe watĩare cohãno ti basita cahmachea niboa. à jia tina waha pihtia wahaboa. YM+Cʉ̃ wʉhʉ macaina ti basi cahmachea tí wʉhʉ macaina waha pihtia wahaboa. 3L_—Watĩno ya tuaa mehne watĩare cohãi nieraja. Watĩa ti basi cohã masierara. Cʉ̃ yahpa macaina ti basi cahma wajãa, tí yahpa macaina yaria pihtia wahaboa. pKYTi ã nichʉ tʉhoro Jesu sehe tinare pjiroca, to tʉhotua quiti mehne piti dahre yahuha tinare: SJPaina õ sehe niha: —Beelzebú tirore ã wahachʉ yoaro nica. Tiro watĩare cohãno Beelzebú watĩa pʉhtoro to tuaa mehne tinare cohãna —niha Jerusalẽpʉ tarina sã judio masare buheina. Ià jia paina Jesu coyea tíre tʉhoa, tiro cahapʉ sʉa, tirore ñahamaha. —Tiro tʉho masierariro waharo nina —nimaha tina. H5à yoa tói pari turi masa payʉ cahmachua bihsa niha. Ti ã bihsachʉ ñʉno Jesu chʉ masieraha. Tuhsʉ, to buheina cʉ̃hʉ chʉ masieraha. PGAhrinare doce mʉare Jesu bese dapoha: Simo, Santiago Zebedeo macʉno, João to bahʉro, Andre, Felipe, Bartolomé, Mateo, Toma, Santiago Alfeo macʉno, Tadeo, Simo cananista ya curua macariro cjiro, Juda Iscariote, tina jiha to bese daporina. Jesu Simore Pedro ni wama pisuha. Santiagore, João mehne Boanerges ni wama pisuha. Boanerges “Wʉpo yoaro sehe jiina tuaro bisiina jira”, nino nina. Juda Iscariote Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro jiha. Tinare bese dapo tuhsʉ, dujiaa, Jesu to buheina mehne wʉhʉpʉ sãa wahaha. “Jesu watĩno tuaare cjʉara”, ni yahusãha masa FoEWà yoaro dohatiinare ti yʉhdohti cjihtire, watĩare ti cohã wiohti cjihti cʉ̃hʉre cũha tinare. DTi mʉja sʉri baharo doce mʉare tiro mehne macaina cjihtire, paye macaripʉre to yare buhe duti to warocahtinare, bese dapoha Jesu. }Cs à yoa Jesu tʉ̃cʉpʉ mʉja, to cahmainare pjirocaha. To pjirocachʉ tʉhoa, tiro cahapʉ mʉja sʉha tina. B9 Ti ã sañurucuchʉ tʉhoro tinare Cohamacʉ macʉno to jiare tuaro mehne ni dutieraha Jesu. Jesu to buheinare doce to warocahtinare bese dapoha A9 à yoa paina watĩa ti cohtotarina sehe Jesure ñʉa tiro cahai na tuhcua caha sʉha. —Mʉhʉ Cohamacʉ macʉno jira —ni sañurucuha tina tirore. m@S Tópʉ sʉa, payʉ masa jiha. Payʉ dohatiinare noaina to yoachʉ tʉhoa, paina dohatiina cʉ̃hʉ Jesure piha dua, tju bihsarʉcʉ sʉha. Ti ã tju bihsarʉcʉ sʉchʉ ñʉno, Jesu bʉsocare cahnopohobasa dutiha to buheinare. ? >5à yoa pari turi Jesu to buheina mehne bʉcʉpariro cahapʉ wahaha tjoa. Ti ã wahachʉ ñʉa Galilea macaina masa payʉ to baharo sʉha. à jia Judea yahpa macaina, Jerusalẽ macaina, Idumea yahpa macaina, Jordão wama tiri ma sie coa macaina, Tiro wama tiri maca macaina, tó cahai jiina, Sidõ wama tiri maca macaina, tó cahai jiina mehne masa payʉ jipihtina to yoarire tʉhoa, tiro cahapʉ sʉha. =k<OTo ã noari wamomaca wahachʉ ñʉa, fariseo curua macaina wijaa wahaha. Wijaa, Herode mehne macaina mehne cahmachu, “¿Dohse yoa Jesure wajãnahcari mari?” niha tina ti basi. Masa payʉ bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ jiha ;yTi ã yʉhtierachʉ ñʉno Jesu tina mehne suaha. Ti tʉho duaerachʉ ñʉno Jesu cahyaha. —Mʉ wamomacare siõrocaga —niha tiro wamomaca bʉharirore. To ã nichʉ tʉhoro tiro to wamomacare siõrocaha. To ã yoachʉta noari wamomaca wahaha. 5:cà ni tuhsʉ tí wʉhʉi dujiinare õ sehe ni yahuha: —¿Sabado jichʉ noaare yoachʉ noaerajari? ¿O ñaare yoachʉ sehere noajari, mʉsa tʉhotuchʉ? Sabado jichʉ masʉnore masochʉ noa nina. Masʉnore wajãchʉ sehere noaerara —ni yahuha Jesu tinare. To ã nipachʉta tina yʉhtieraha. 9Tirore ti ã ñʉroca õpachʉta Jesu sehe wamomaca bʉharirore õ sehe niha: —Wahcã sʉrʉcaga jipihtina ti ñʉrocaroi —niha. 58cSabado jichʉ Jesu wamomaca bʉharirore to noariro yoachʉ ñʉ duaha cãina tí wʉhʉi dujiina. To ã yoachʉ ñʉa tirore yahusã duamaha. “Mari sori nʉmʉi Jesu dahraro nina”, ni yahusã duamaha tina. à jia Jesu to sãa tachʉ ñʉa, tirore yahusã duaina sehe tiro dihtare ñʉroca õha. x7 kà yoa Jesu sã judio masa buheri wʉhʉpʉ sʉro sãaha tjoa. Tí wʉhʉi cʉ̃iro wamomaca bʉhariro dujiha. 61à jicʉ yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri dacho Sabado dachore masa ti yoahtire yahurirota jicʉ pʉhtorota jija —niha Jesu tinare.g5Gà ni tuhsʉ õ sehe ni namoha: —à yoa Cohamacʉ Sabado dachore ti sori nʉmʉ cũno masa ya dacho cjihto cũno nire dahra wahyarinare so dutiro. Tí dachore ño payohtina cjihtire cũno nierare masare Cohamacʉ. 04YTi ã nichʉ tʉhoro Jesu tinare yʉhtiha. “Yʉ buheina yʉhdʉrʉcaa nierara”, nino taro õ sehe niha: —Davi cjiro tiro mehne macaina mehne jʉca baaro, Cohamacʉ wʉhʉpʉ sãa, Cohamacʉ ya pãore chʉha. à chʉro tiro mehne macaina cʉ̃hʉre tí pãore waha. Tí pãore sacerdotea dihtare chʉ dutira. Cohamacʉ dutia ti joari tjui painare tí pãore chʉ dutierara. Tí pjare Abiata wama tiriro sacerdotea pʉhtoro jiha. ¿Davi cʉ̃hʉ tíre ti yoari cjirire Cohamacʉ yare ti joari tjui buherari mʉsa? (Tí pãore chʉro Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaro nieraha. Michare ahri yaparire chʉa yʉ buheina cʉ̃hʉ Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaa nierara) —niha Jesu tinare. 3^25Ti ã yoachʉ ñʉa õ sehe ni tuhtiha fariseo curua macaina Jesure: —Tʉhosiniga sãre. ¿Dohse yoa tina Sabado mari sori nʉmʉ to jipachʉta dahrajari? Marine dutiare yʉhdʉrʉcaa nina —niha tina Jesure. 1yPa dacho Sabado jichʉ Jesu cʉ̃hʉ trigo wesepʉ wahaha. To buheina sehe trigo parorire paha yʉhdʉ wahcãha. n0Uà yoa ne se co bisia core wahiquiro cahsaro wajuru mehne mʉna wajuru mehne posaeraro cahmana. Mari ã yoachʉ se co bisia pahmoapʉ mʉna wajurure tʉhrẽnocahna. To tʉhnʉchʉ se co cʉ̃hʉ, wajuru cʉ̃hʉ cohõa wahara. à yoa se co wahma core wahma wajurupʉ posaro cahmana. Mari ã yoachʉ se co cohõera, wajuru cʉ̃hʉ cohõerara. (Tó seheta wahma buhea mʉna buhea mehne buhe moreraro cahmana) —ni buheha Jesu tinare. Sabado jichʉ Jesu buheina trigo parorire pahaha C/Panopʉ macaa buhea wahma buhea mehne ti buhe more duachʉ ñʉno õ sehe ni namoha Jesu tinare piti dahre buhero: —Ne, wahma cahsaro suhtiro cahsaro mehne mʉnano suhtirore sere õno cahmaerara. Mari ã yoachʉ wahma cahsaro mari cosari baharo mʉnano suhtirore waja cahmachu, pjibiaro tʉhnʉchʉ yoara. &.EYʉ Pʉcʉ Cohamacʉ yʉhʉre to naari baharo pinihtare yʉ buheina mehne jisi yʉhʉ. à jia tí pjapʉta yʉ buheina cʉ̃hʉ chʉ duhuahca —niha Jesu. "-=Jesu to tʉhotua mehne quiti dahre buhero tinare õ sehe ni yʉhtiha: —Õ sehe jira tí: Wamomaca dʉhteriro bose nʉmʉi to jichʉ tiro mehne macaina cahyaro mehne jierara. Tuhsʉ, chʉeraina jierara. Tó seheta yʉ buheina cʉ̃hʉ yʉhʉ mehne jia, chʉ duhu masierara. ,,QTí pjare João buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ Cohamacʉre ño payoa taa, chʉera tiha. à jia masa Jesure õ sehe ni sinituha: —João buheina, fariseo buheina cʉ̃hʉ Cohamacʉre ño payoa taa chʉerara. ¿Dohse yoa mʉ buheina sehe chʉ duhuerajari? —niha tina Jesure. s+_Ti ã nichʉ tʉhoro piti dahre buhea mehne õ sehe ni yʉhtiha Jesu: —Dohatieraina duhturure macaerara. Dohatiina dihta duhturure macana. Ñano yoaina dohatiina yoaro sehe jira. à jicʉ ñano yoainare yahui tai nihi yʉhʉ. Ti basi “Noaina jija sã”, ni tʉhotuinare yahui tai nierahi yʉhʉ —niha tiro tinare. Chʉ duhuare Jesure sinituha paina 7*gTópʉ ti dujiri baharo paina sã coyea judio masare buheina, fariseo masa ya curua macaina mehne Jesu to chʉ dujichʉ ñʉha tina. à ñʉa õ sehe ni sinituha: —¿Dohsearo ñano yoaina, pʉhtoa ya cjihtire wapa na cohtaina mehne chʉjari Jesu? —ni sinituha judio masare buheina Jesu buheinare. 2)]à yoa baharo Jesu sehe to buheina mehne Leví ya wʉhʉpʉ chʉro niha. Jesu mehne wahaina sehe payʉ jiha. Cãina pʉhtoa ya cjihtire wapa na cohtaina, ã jichʉ paina masa “Ñaa dihtare yoara”, ti niina mehne payʉ mesa cahai duji, tina cʉ̃hʉ tiro mehne cʉ̃noi sʉho chʉa niha. U(#à yoa tuhsʉ tópʉ jiriro wahamahno Levíre Alfeo macʉnore to dahrari tahtiapʉ boca sʉha. Paina mehne pʉhtoa ya cjihtire wapa na cohtaina jiha Leví cʉ̃hʉ. Tirore boca sʉro õ sehe niha: —Yʉhʉ mehne macariro cjihto taga mʉhʉ —niha Jesu Levíre. To ã nichʉta Leví sehe wahcã sʉrʉca, Jesu mehne wahaa wahaha. '3 à yoa pari turi Jesu bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ wahaha tjoa. Tópʉ sʉro masa payʉ tiro cahai ti cahmachuchʉ ñʉno tiro buheha tinare. l&Q To ã nichʉta pjacʉ bʉhariro cjiro wahcãrʉcʉ sʉ to coãri cahsarore na, jipihtina ti ñʉrocaroi wijaa wahaha. To ã yoachʉ ñʉa tina jipihtina ñʉ cʉa wahaha. “Cohamacʉ tuariro jira” ni, “Ne, mari õ sehe yoaare ñʉera tihi”, niha tina ti basi. Jesu Levíre Mateo ti ni pisurirore “Yʉhʉ mehne macariro cjihto taga”, niha }%s —Mʉhʉre niita nija. Wahcãrʉcaga. Mʉ coãri cahsarore na wahcãga mʉ ya wʉhʉpʉ —niha Jesu tirore. $ Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro ahri yahpapʉre masa ti ñaa yoari buhiri tiare cohã masija yʉhʉ. Ahrire mʉsa masihto sehe õ seheta to wahachʉ yoaihtja —niha Jesu judio masare buheinare. Tinare ã ninota pjacʉ bʉharirore õ sehe niha: p#Y “Mʉ ñaa yoari buhiri tiare cohã tuhsʉja”, yʉ nichʉ “Mahñoriro jira”, yʉhʉre nina mʉsa masierapanahta. “Wahcãrʉca, wahaga”, yʉ nichʉ to tinichʉ ñʉna yʉ niri potocã jia jichʉ dóihta masinahca mʉsa. x"iTi ã ni tʉhotuchʉ ñʉno Jesu ti tʉhotuare masino õ sehe niha: —¿Dohse yoana mʉsa ã ni tʉhotujari? !'“Ahriro ã ni durucuero tjijaro. Cohamacʉre ñano durucuro nina tiro. Tiro masʉno mari yoaro seheta jiriro jira tiro cʉ̃hʉ. à jiro to ñaa yoari buhiri tiare cohã masierara. Cohamacʉ dihta masa ti ñaa yoari buhiri tiare cohã masina”, ni tʉhotumaha tina. s _To ã nichʉ tʉhoa sã coyea judio masare buheina tópʉre dujiina ti basi õ sehe ni tʉhotumaha: &ETi ã ni tʉhotuchʉ masino Jesu sehe dohatirirore õ sehe ni yahuha: —Macʉ, mʉ ñaa yoari buhiri tiare cohã tuhsʉja —niha Jesu pjacʉ bʉharirore. #Ti masa payʉ jichʉ ñʉa Jesu cahapʉ sãa masieraha. à jia tina wʉhʉ buipʉ Jesu bui waroi mahanocã muji pahmare nawe, pjacʉ bʉharirore to coãri cahsaro mehne duhu boroha Jesu cahai. “Jesu ahrirore to dohatiare yʉhdʉchʉ yoarohca”, ni tʉhotuha tina. D~y~}G||%{v{'zyy%xwvvvttt.srrrqNpooOnn3mmkk/k#hgfYee2dcbbaa``S_v^^,]]\[oZYYXWVUTTQS^RRQPP9ONNNMLL>KKJJHHOGG6FEE-D.CWBB1A+@x?>=<;:9S87655243f2n1000y/..,-0,1++o)((R'' &%($R#"!! OF2UQo^B ~ yG$G7w$lA à yoa macanacãre Jesure ña payo dutia taa tinacãre Jesu cahapʉ na taa tiha. Ti ã na tachʉ ñʉa to buheina sehe tinacãre na tainare tuhtiha. /kW à yoa numino sehe to manʉnore cohãno, pairore manʉ tiro, tiro mehne ñano yoaricoro jira —niha Jesu tinare. Macanacã ya cjihtire Cohamacʉre sini payoha Jesu à ni tuhsʉ tiro to buheina mehne wʉhʉpʉ sãa wahaha. Wʉhʉpʉ sãa sʉa, ti namosãnumiare cohãare to buheina sinitu ñʉha tjoa tirore. jhM Cohamacʉ to wamomaca dʉhte dutiina jira. à jia tinare duhueraro cahmana —niha Jesu tinare. g à jia tina pʉaro jipahta cʉ̃ pjacʉ yoaro sehe jira. Tina pʉaro yoaro seheta jierara. Cʉ̃ pjacʉ yoaro sehe jia nina. Of à jiro mʉno to pʉcʉsʉmare cohã wijaa, to namono mehne jirohca. be= To ã ni joariro jipachʉta ahri yahpare bajuamehneriro mʉno, numino cʉ̃hʉre yoaha. d  Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni yahuha Jesu: —Cohamacʉ dutiare mʉsa yoa duaerachʉ ñʉno ã ni joaa tiha Moise cjiro. Zc- —“Mʉ namore cohã duacʉ papera pũi tíre joaga. à joacʉ tí pũre mʉ namore mʉ wari baharo ticorore cohã masina mʉhʉ”, ni joaa tiha Moise cjiro —ni yʉhtiha fariseo curua macaina sehe. Ob —¿Dohse yoa dutiri Moise cjiro mʉsare? —ni yʉhtiha Jesu. .aU To ã buhero watoi fariseo curua macaina wihiha. Jesure ñano to durucuchʉ tʉho duamaha tina tirore yahusã duaa. à tʉho duaa tina Jesure õ sehe ni sinitu ñʉha: —¿Mari namore cohãchʉ noabocari? ¿Mari dutia sehe tó seheta yoa dutijari, mʉ tʉhotuchʉ? —ni sinitu ñʉha tina. ` } à yoa tiro tópʉ jiriro waha, Judea yahpa cahapʉ sʉ, Jordão wama tiri ma pa bʉhʉsehe coapʉ sʉha. Tópʉ to sʉchʉ ñʉa masa payʉ tiro cahapʉ cahmachuha tjoa. Ti ã cahmachuchʉ ñʉno tó pano to buheriro seheta pari turi buheha tjoa. _y 2Moa noano coara. Moa coaerachʉ, coa yoahto basioerara. Moa coaeraro tí moa ne noaerara. Tí moare dohseahto basioerara. Moa noano to coaro seheta mʉsa cʉ̃hʉ ji coaina jiga. Tuhsʉ, paina mehne noano mehne jiga —ni yahuha Jesu tinare.^ 1’Ahri yahpai jina ñano yʉhdʉnahca mʉsa. Pichacapʉ mari jʉ̃chʉ marine purĩno seheta ñano yʉhdʉnahca mʉsa. ;]o /’Mʉ capariaca mehne ñano yoacʉ tiare orewe mʉ cohãboro seheta tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. Tópʉre ne pichaca yatierara. à yoa dachoa ne yarierara. Tiare mʉ cohãchʉ tia dihta butiboa. Cʉ̃ bʉhʉsehe capariaca mariapaihta baharo Cohamacʉ mehne jiihca. Pʉa capariaca mehne pichacapʉ wahacʉ mʉ ã wahachʉ ñaa yʉhdʉaboa mʉhʉre. à jicʉ tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. \ 0E[ -’Mʉ dahporo mehne ñano yoacʉ tí dahporo cʉ̃hʉre mʉ dʉte cohãboro seheta tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. [Tópʉre ne pichaca yatierara. à yoa dachoa ne yarierara.] Mʉ dahporore mʉ cohãchʉ tí si dihta butiboa. Tuhsʉ, ã si jipaihta baharo Cohamacʉ mehne jiihca. Pʉa dahporo mehne pichacapʉ wahacʉ mʉ ã wahachʉ ñaa yʉhdʉaboa mʉhʉre. à jicʉ tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. Z .LY +’Mʉ wamomaca mehne ñano yoacʉ tí wamomacare mʉ dʉte cohãboro seheta tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. Tópʉre ne pichaca yatierara. [à yoa dachoa ne yarierara.] Mʉ wamomacare mʉ cohãchʉ tí si dihta butiboa. Tuhsʉ, mʉhʉ sehe ã si jipaihta baharo Cohamacʉ mehne jiihca. Pʉa wamomaca mehne pichacapʉ wahacʉ mʉ ã wahachʉ ñaa yʉhdʉaboa mʉhʉre. à jicʉ tí mʉ ñaa yoaa sehere duhuga. X ,&WE *à yoa Jesu õ sehe ni yahu namoha: —Ahrirocã sehe jirirore yʉhʉre wacũ tua dʉcarirore yahuihtja mʉsare. Pairo ahrirocã sehe jirirore ñaare yoa dutiro tiro ñabiaro yʉhdʉrohca. Cʉ̃irore to wamʉapʉ pjiria tãcare dʉhte yo, pjiri mapʉ tirore ti cohãchʉ ñano wahaboa tiro. à jiro ahrirocã sehe jirirore ñaare yoa dutiriro tiro sehe pjiri mapʉ ti cohãriro yʉhdoro ñano yʉhdʉrohca. V) )Mʉsare potocãta nii nija. Yʉ yaina mʉsa jichʉ ñʉa paina mʉsare ti yoadohochʉ ñʉno Cohamacʉ tinare noano yoarohca. Core mʉsare ti sihõchʉ mahanocã ti wapachʉta tinare noano yoarohca Cohamacʉ ti ã yoari wapa —niha Jesu tinare. Ñaare yoachʉ cua nina HU  (Marine ñʉ tuhtiriro jieraro, tiro mari mehne macariro jira. BT} 'Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —à niena tjiga mʉsa tirore. Cʉ̃iro yʉ wama mehne Cohamacʉ tuaa mehne yoaro, baharo yʉhʉre ñano ni durucu masierara. ^S5 &Baharo João õ sehe niha Jesure: —Buheriro, mʉ wama mehne mʉ tuaa mehne watĩare cohã wiorirore sã ñʉhi. Tiro mari mehne macariro to jierachʉ ñʉna tíre tirore yoa dutiera tihi sã —niha tina. Ry %—Yʉ yare yoa duana ahrirocãre mʉsa cahmana, yʉhʉ cʉ̃hʉre cahmana mʉsa. à yoa yʉhʉre cahmana, yʉhʉre warocariro mari Pʉcʉ cʉ̃hʉre cahmana mʉsa —niha Jesu tinare. Marine ñʉ tuhtiriro jieraro, mari mehne macariro jira rQ] $à nino nijinocãre tina watoi duhu dapoha. Duhu dapo tuhsʉ tirocãre na wʉa, õ sehe ni yahuha: -PS #à jia ti ã nirire bʉo tia Jesure yʉhtieraha. Ti ã yʉhtierachʉ ñʉno Jesu nuju sʉ, to buheinare doce buheinare pjiroca õ sehe niha: —Mʉsa pʉhtoa ji duana jipihtina masa ti cahamaca jiro cahmana mʉsare. Tuhsʉ, wiho jiina jipihtina docai jinahca mʉsa —niha Jesu tinare. GO "To ã nichʉ tina yʉhtieraha. Mahapʉre taa, cahma õ sehe ni durucu taa niha: —¿Mari mehne macarirore diro sehere mari pʉhtoro sõnahcari mari? —ni durucua niha mahai tarucua. >Nu !à yoa tina Capernaupʉ ti sʉri baharo wʉhʉpʉ ti jichʉ Jesu sehe õ sehe ni sinituha tinare: —¿Mahapʉre tana, dohse ni durucu tana niri mʉsa? —ni sinituha tinare. &ME To ã nichʉ tʉhoa tina noano tʉhoeraha. à jia cuia tirore tíre sinitu ñʉ namoeraha. Jesu buheina tina mehne macarirore pʉhtoro sõ duaa nimaha L Tópʉ sʉro to buheinare buhea tiha. Õ sehe ni buheha: —Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jija. Masa yʉhʉre ñaha, painapʉre yʉhʉre waahca. Ti ã wari baharo yʉhʉre wajãahca tina. Ti ã wajãricʉ tia dacho wahaboroi masa wijaaihca —niha tinare. K+ à yoa tópʉ jiina waha, Galilea yahpapʉ sʉ, yʉhdʉaha. Tópʉ ti waharire paina ti masichʉ cahmaeraha Jesu to buheinare buhe duaro. yJk —Ahriro baro watĩnore cohã wio duana Cohamacʉre tuaro sinino cahmana mʉsare. [à yoa duana chʉ duhuro cahmana mʉsare Cohamacʉre sinina tana] —ni yʉhtiha Jesu tinare. Pari turi Jesu to yariahtore, to masa wijaahtore yahuha FI Baharo Jesu cʉ̃hʉ wʉhʉpʉ ti sãa sʉchʉ to buheina tirore õ sehe ni sinitu ñʉha: —¿Dohseana sã sehe watĩnore cohã wio masierari, mʉ tʉhotuchʉ? —ni sinitu ñʉha tina. !H; —Tiro yariaa wahara —nimaha masa payʉ. Ti ã nipachʉta Jesu sehe to wamomacare ñaha, tirore wahcõha. To ã wahcõchʉ wahcãha tiro sehe. EG To ã nichʉ tʉhoro watĩno sañurucu, wahma wahmʉa tarirore yahpapʉ doca caha sʉ tunu teterechʉ yoa, wijaaha. To ã wijaachʉ wahma wahmʉa tariro yariariro yoaro sehe wahaha. ~Fu à jiro masa payʉ tina cahapʉ mʉroca ta, ti cahmachuchʉ ñʉno, Jesu watĩnore õ sehe ni tuhtiha: —Mʉhʉ durucu dutierariro, tʉho dutierariro ahrirore cohtotariro wijaahga. à wijaacʉ tirore pari turi cariboi tjiga —niha Jesu. PE To ã nichʉta wahma wahmʉa tariro pʉcʉro õ sehe ni sañurucuha: —Mʉhʉre wacũ tuaja. Yʉ wacũ tuaerachʉ ñʉcʉ yʉhʉre yoadohoga mʉhʉre yʉ noano wacũ tuahto sehe —niha tiro. nDU To ã nichʉ tʉhoro õ sehe niha Jesu: —¿Dohsea jiro baro “Mʉhʉ yoa masicʉ”, nijari mʉhʉ yʉhʉre? Yʉhʉre mʉ wacũ tuachʉ ñʉno, Cohamacʉ jipihtiare yoa pahño masina mʉhʉre yoadohobasaro —niha Jesu. 8Ci à cohtotaro payʉ tahari watĩno sehe tirore pichacapʉ, copʉ cʉ̃hʉre cohã wajãmaha. à jicʉ mʉhʉ yoa masicʉ sãre pja ñʉ, yoadohoga —niha to pʉcʉro Jesure. 2B] —¿Noho puro yoari pja watĩno to cohtotariro jijari ahriro? —ni sinituha Jesu sehe to pʉcʉrore. —Wihãrirocã jiropʉta tiro watĩno to cohtotariro jira. RA To ã nichʉ tʉhoa watĩno to cohtotarirore Jesu cahai na taha. Ti na wihichʉ ñʉno watĩno sehe wahma wahmʉa tarirore yahpapʉ doca caha sʉ, tunu teterechʉ yoaha. à yoa sahpo tua wahaha. d@A To ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe niha tinare: —Ne, yʉhʉre wacũ tuaerara mʉsa. Yoabiari pja mʉsare buhemaja yʉhʉ. ¿Noho puro yoari pja yʉhʉre mʉsa caribobocari? Tirore na tahga yʉhʉre —niha Jesu. v?e Yʉ macʉre to ñahachʉ yahpapʉ bora, bahca diho, bʉhaa wahaa tire tiro. à waharo sahpo tua tire. à jicʉ mʉ buheinare watĩnore cohã wio dutimahi. Yʉ ã dutipachʉta tina sehe cohã wio masierare watĩnore —ni yahuha Jesure. F> To ã ni sinituchʉ tʉhoro, masa watoi ducuriro õ sehe ni yahuha tirore: —Buheriro, yʉ macʉre watĩno to cohtotarirore mʉhʉre na tamahi. Watĩno sehe tirore durucu dutierara. {=o —Tamaja —ni tuhsʉ—, ¿dohse ni cahma sayona niri mʉsa tina mehne? —ni sinituha Jesu to buheinare. <9 à jia Jesu cʉ̃hʉ ti duji tachʉ ñʉa, jipihtina masa cʉaa waha, tiro cahapʉ mʉrocaa wahaha. Tiro cahapʉ sʉa: —¿Tamajari? —niha tirore. ; à yoa duji ta, paina buheina cahapʉ sʉ, payʉ masare ñʉha Jesu. To buheina sehe judio masare buheina mehne cahma sayoa niha. `:9 Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Potocã tjira. Eliare ta mʉhta dutire Cohamacʉ, jipihtiare cahno mʉhtahtiro cjihtore. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro payʉ tahari ñano yʉhdʉihca. Paina yʉhʉre cahmaeraa, ñano yoaahca. ¿Tí cʉ̃hʉre masijari mʉsa? à jicʉ ahrire niihtja mʉsare: Elia wihi tuhsʉre. To ã wihipachʉta tina ti cahmariro seheta tirore ñano yoaha. Ãta ni joaha tirore —niha Jesu tinare. Jesu wahma wahmʉa tarirore noariro wahachʉ yoaha 9 -8S —“Cristo to tahto pano Eliare ta mʉhtano cahmana”, nina mari coyea judio masare buheina. ¿Dohse jiro baro ã nijari tina? —ni sinituha tina tirore. {7o à jia to dutiriro seheta tina ti ñʉrire yahueraha painare. à jia tina ti basi õ sehe ni sinitu durucuha: —“Yʉ yaria masa wijaari baharo” nino, ¿dohsearo ã niri tiro? —ni durucuha tina. à jia Jesure õ sehe ni sinituha: x6i à jiro tʉ̃cʉpʉ ti duji tachʉ Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —Michapucacã yʉhʉre ã waharire painare yahuena tjiga. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yʉ yaria masa wijaari baharo tíre painare yahuga mʉsa —ni yahuha tiro. |5q à nino coa tachʉta Pedro cʉ̃hʉ ñʉrocamaha. Jesu dihtare ñʉha. Ti ñʉrina cjiri sehe mariaha jʉna. P4 To ã niri baharocãta, me curua ti bui duji pja sʉha. To ã duji pja sʉchʉta, me curua watoi õ sehe nino coa taha: —Ahriro yʉ macʉ yʉ cahĩriro jira. Tʉhoga tirore —nino coa taha. v3e à jia tina tuaro cuiha. à cuiro dohse ni masieramahno õ sehe nimaha Pedro: —Pʉhtoro, mari õi jichʉ noa duara. Tia wʉhʉcã yoanahtja sã. Mʉ ya wʉhʉcã, Moise ya wʉhʉcã, Elia ya wʉhʉcã yoanahtja —nimaha tiro Jesure. 2 t1a à jia Elia cjiro, ã jichʉ Moise cjiro mehne Jesu mehne ti sʉhʉduchʉ ñʉha tina tiaro Jesu buheina. 0  To suhtiro noano si sitero, noano yehseri suhtiro wahaha. Ahri yahpa macaa numia suhti cosaa numia ã yehsechʉ yoa masierara. a/; à yoa seis dachori baharo Jesu Pedrore, Santiagore, ã yoa Santiago bahʉro João cʉ̃hʉre mʉadʉ tʉ̃cʉpʉ tina dihtare pji mʉjaha. Mʉanopʉ ti mʉja sʉri baharo ti ñʉrocaroi to pjacʉre cohtotaha. t. c à ni tuhsʉ õ sehe ni namoha Jesu: —Potocãta niita nija mʉsare. Cãina mʉsa õpʉre jiina mʉsa yariahto pano pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre yʉ sãachʉ yʉhʉre ñʉnahca —niha Jesu tinare. Jesu to pjacʉre cohtotaha ]-3&Mipʉre ñaina, Cohamacʉre cahmaeraina ti mʉ sʉro ti yoari dacho jiro nina. Cãina yʉ wamare, yʉ buheare ni dua bʉo tiboca. Ti ã yoachʉ ñʉcʉ yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro noaina anjoa mehne yʉ Pʉcʉ to si sitero mehne tjua tacʉ yʉ wamare ni duapahta bʉo tiinare bʉo tisãaihca yʉhʉ cʉ̃hʉ —ni yahuha Jesu.h,I%Pichacapʉ to wahachʉ ne dohse wapa wiohto basioerara. Masʉno to jia tia wiho waro jierara. + $¿Cʉ̃iro masʉno ahri yahpa macaare jipihtiare cjʉariro pichacapʉ waharo yabare wapatajari tiro? à jiriro ne wapataerara. L*#Masʉno to mʉ sʉro to cahmano seheta yoariro pichacapʉ tiro waharohca. à yoa masʉno yʉ yare ã yoarucuro, noaa buheare ã yoarucuro, jipihtia dachoripe yʉhʉ mehne mʉanopʉ jirucurohca. 8)i"à ni tuhsʉ masare to buheina mehne tiro cahapʉ pjiroca, õ sehe niha: —Cʉ̃iro yʉ yairo ji duaro, to cahmano yoa duamarire duhunocanohca. à jiro crusapʉ yʉ ñano yʉhdʉhtiro seheta tiro yʉ yairo to jiri buhiri ñano yʉhdʉparota yʉhʉre duhusi. à jiro yʉ yare yoarucuriro jirohca. U(#!To ã ni dutierachʉ tʉhoro Jesu to buheinare majare ñʉ, tuhtiha Pedrore: —Satana yoaro sehe durucui nina mʉhʉ. à nii tjiga. Mʉ tʉhotua masa ya jira. Cohamacʉ ya jierara —niha tiro Pedrore. +'O à nino ne tʉho wisiachʉ yoaro marieno yahuro niha tinare. To ã nichʉ tʉhoro Pedro sehe pa sehe curerocã Jesure narʉcʉ sʉ, tirore ã ni dutieraha. &Tinare to ã ni sinitu ñʉri baharo, õ sehe ni buhe dʉcaha tiro: —Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jija. à jicʉ tuaro ñano yʉhdʉcʉhca. Ãta waharo cahmana yʉhʉre. Mari coyea judio masa, bʉcʉna, sacerdotea pʉhtoa, mari judio masare buheina yʉhʉre cahmaeraa, yʉhʉre wajã dutiahca. Ti ã wajãchʉ tia dacho wahaboroi masa wijaaihca —niha Jesu tinare. D%To ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe niha: —Yʉhʉre “Cristo jira tiro”, ni yahu sitesiniena tjiga painare —niha tinare. Jesu to yariahtore, to masa wijaahto cʉ̃hʉre yahuha z$mTi ã ni yʉhtiri baharo Jesu õ sehe ni sinitu namoha tinare: —¿Mʉsa sehe mʉsa tʉhotuchʉ diro baro jicari yʉhʉ? —ni sinitu ñʉha tjoa. —Mʉhʉ Cristo Cohamacʉ masare yʉhdo duti to warocariro jira —ni yʉhtiha Pedro. #To ã sinitu ñʉchʉ tʉhoa õ sehe ni yʉhtiha tina: —“João masare bautisariro cjiro jira”, nina paina. Paina “Elia jira”, nina. Paina “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri mehne macariro jira”, nina mʉhʉre —ni yʉhtiha to buheina tirore. " à yoa Jesu to buheina mehne Cesarea Filipo wama tiri maca cahai jia macaripʉ waha namoha. Tópʉ ti waharo wato, Jesu õ sehe ni sinitu ñʉha to buheinare: —¿Diro baro jicari yʉhʉ masa yʉhʉre ti tʉhotuchʉ? —ni sinitu ñʉha tiro tinare. H! To ã ñʉ masichʉ ñʉno, Jesu tirore to wʉhʉpʉ warocaha. —Macapʉ pinihtare wahai tjiga —niha Jesu tirore. “Jesu potocã Cristo, Cohamacʉ to warocariro jira”, ni yahuha Pedro a ;To ã nichʉ tʉhoro Jesu sehe to wamomacari mehne to caparire ña payoha tjoa. To ã ña payori baharo capari ñʉerariro cjiro tuaro to ñʉchʉ to capari noano bajuha. à yoaro jipihtiare noano ñʉha tiro. /WTo ã nichʉ tiro sehe ñʉno, õ sehe niha: —Mʉare ñʉja. Yʉ ã ñʉpachʉta tina yucʉri tinia yucʉ yoaro sehe bajura —niha capari ñʉerariro cjiro. }Ti ã sinichʉ tʉhoro, Jesu capari ñʉerariro wamomacare ñaha, tí maca dʉhtʉ cahapʉ tirore tʉã wahcãha. Tópʉ na sʉ, to caparire chahcho puti, to wamomacari mehne tirore ña payoha. —¿Mʉ ñʉchʉ bajujari? —ni sinituha Jesu. +à yoa tina Betsaidapʉ ti sʉchʉ ñʉa, masa sehe capari ñʉerarirore na wihiha. —Tirore ña payoga —ni, tuaro siniha tina Jesure. —¿Ã ñʉpanahta noano tʉho ñahaerasinijari mʉsa? —niha Jesu tinare. Jesu capari ñʉerarirore ñʉchʉ yoaha S—¿Ã yoa yʉhʉ siete curirire pão curirire cuatro mil bui masare yʉ wari baharo nohope pʉhʉsere pão curiri wahpo dapori mʉsa? —niha Jesu. —Siete pʉhʉse —ni yʉhtiha tina tirore. {o¿Yʉhʉ cʉ̃ wamomaca pihtia pão curirire nuha, cinco mil bui masare yʉ warire wacũerajari mʉsa? ¿Ti yapi wahyorire nohope pʉhʉsere pão curirire wahpo dapori mʉsa? —niha Jesu tinare. —Doce pʉhʉse —ni yʉhtiha tina tirore.  ¿Capari tiina jipanahta ñʉerajari mʉsa? ¿Ã jina cahmori tiina jipanahta tʉhoerajari mʉsa? ¿Mʉsa ahrire wacũerajari? ETi ã nirire masino tinare õ sehe ni sinituha Jesu: —¿Dohse yoana mʉsa pão borire wacũjari mʉsa? ¿Mʉsa masierasinijari? ¿Tʉho ñahaerasinijari? ¿Tʉho duaerajari mʉsa? /WTo ã nichʉ tʉhoa tina to buheina sehe tíre ti basi õ sehe ni durucuha: —Mari pãore mari na taerachʉ ñʉno ã nino nica ahriro —nimaha tina ti basi. =sà yoa Jesu cuaro mehne yahuha tinare: —Noano yoanohbʉ. Fariseo curua macaina, Herode mehne macaina cʉ̃hʉ ti pão bʉcʉarore ñʉna noano yoaga. Cua nina tí —ni yahuha. U#à wahaa, pãore boa waha, dohoriai cʉ̃ curita pãore cjʉaha tina. ,Q à ni tuhsʉ waha, pari turi dohoriapʉ samu, sie coapʉ pahãa wahaha. Fariseo curua macaina, Herode mehne macaina cʉ̃hʉre ñaare ti buheare yahuha Jesu # Ti ã dutichʉ tʉhoro Jesu cahyaro mehne yajeri sãano, õ sehe niha: —¿Mʉsa mipʉ macaina dohse yoana mʉsa Cohamacʉ tuaa mehne yoa ñoare ñʉ duajari? Potocã niita nija mʉsare. Mipʉ macainare mʉsare Cohamacʉ tuaa mehne ne yoa ñosi yʉhʉ —niha Jesu. 9 à yoa fariseo curua macaina wihi, Jesu mehne cahma sayoha. Tina Jesure Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño dutia, to yoa ño masierachʉ ñʉ duamaha. W' à yoa tuhsʉ Jesu masare coha sitiha. Coha siti tuhsʉ to buheina mehne dohoriapʉ samuha. Samu tuhsʉ Dalmanuta wama tiro cahapʉ wahaha. Fariseo curua macaina Jesure Cohamacʉ tuaa mehne yoa ño dutiha  'Ti witi tuhsʉchʉ tina chʉa, yapi yʉhdʉa wahaha. Ti yapi wahyorire siete pʉhʉse waro wahpo dapoha tina. Tina cuatro mil bui masa jiha. }à jia wahi cʉ̃hʉre mahainacã cjʉaha tina. à jiro tinare Cohamacʉre “Noana” ni, wahi cʉ̃hʉre witi dutiha.  Ti ã ni yʉhtichʉ tʉhoro, tiro masare yahpai duji duti, siete curirire pão curirire na, Cohamacʉre “Noana”, niha. à ni tuhsʉ, tí curirire nuha, to buheinare wa, masare witi dutiha. To ã dutiri baharo to buheina sehe pãore masare witiha. y k—¿Nohope curiri pão curirire cjʉajari mʉsa? —ni sinituha Jesu. —Siete curiri jira —niha tina. u c—¿Dohse yoa mari õre masa marienopʉre pãore boca wabocari mari? —niha to buheina sehe Jesure. S Paina tina mehne macaina yoaropʉ tahre. “Tinapʉ jʉca baaina mahai borari”, nicʉ tinare chʉa marieno ti wʉhʉsepʉ waha duti duaeraja. à jicʉ tinare puhi wa duaja —niha Jesu to buheinare.  )—Ahrina masa tia dacho waro yʉhʉ mehne ji tuhsʉra. à yoa tinare puhi mariahna. Ti puhi maerachʉ ñʉcʉ tinare pja ñʉja yʉhʉ. z oTí pjare pari turi masa payʉ ti cahmachuri baharo chʉa maeraina ti jichʉ ñʉno Jesu to buheinare pjirocaha: N%à jia masa tʉho cʉa yʉhdʉa waha, õ sehe niha: —Jipihtiare tiro noano yoara. Tʉhoerainare noano tʉhochʉ yoara. Durucu masieraina cʉ̃hʉre noano durucuchʉ yoara Jesu —niha masa. $à jiro Jesu tinare tíre painare yahu site dutieraha. To ã yahu site dutierachʉ tʉhopahta tina sehe painare yahu site namoha. jM#To ã nichʉta tiro sehe tʉho boca, to ñahmano bidaro wahachʉ tʉhoturo noano durucuha. U#"à yoa tuhsʉ mʉanopʉ ñʉ mʉo, yajeri na, õ sehe niha: —Efata —niha Jesu. (“Efata” nino, “Pjõohga”, nino nina. à nino tirore tʉho dutiro niha. à nino noano durucu dutiro niha.) oW!Ti ã nichʉta Jesu sehe tʉhoerarirore na wahcã, masa marienopʉ sʉho sʉha. Ti sahsero jiha. Tuhsʉ, Jesu to wamo picari mehne tʉhoerariro cahmo coparire be sõha. à yoa tuhsʉ, chahcho puti, to ñahmanore ña payoha. $A à jia cahmono tʉhoerarirore, noano durucu masierarirore Jesu cahapʉ na wihiha paina. —Mʉ wamomaca mehne ña payoga tirore —ni siniha tina tirore. X)Tí pjare Jesu Tiro wama tiri maca cahapʉ jiriro waha, Sidõ wama tiri macare sʉ yʉhdʉ wahcã, Decapoli wama tiropʉ jia macarine sʉ yʉhdʉ wahcã, Galilea wama tiri bʉcʉpariropʉ sʉha jʉna. PTo ã nichʉ tʉhoro majare tjuaa, to wʉhʉpʉ tju sʉro, to maconore watĩno marienicorore camapʉ jiricorore ñʉha. Cahmono tʉhoerarirore, durucu masierarirore noariro wahachʉ yoaha Jesu pY—Mʉ ã ni yʉhtichʉ mʉ macore watĩno wijaa tuhsʉhre. Ñʉco wahaga —niha Jesu ticorore. q~[—à tjira pʉhtoro. à jipachʉta dieyacã cʉ̃hʉ mesa docai ti pohna ti chʉ site boroare chʉ cohtara tinacã cʉ̃hʉ. (Pa yahpa macaricoro yʉ jipachʉta yʉhʉ cʉ̃hʉre yoadoho masina mʉhʉ) —ni yʉhtiha ticoro. |}qTo ã sinichʉ tʉhoro õ sehe niha Jesu: —Wahmanore wʉhʉ pʉro pohna ya chʉare dieyacãre yʉ wa mʉhtachʉ tó wahaerara. Israe masa yare pa yahpa macainare yʉ wa mʉhtachʉ tó wahaerara —niha Jesu ticorore piti dahre yahuro. |}Ticoro Sirofenicia wama tiri yahpa macaricoro jiha. —Watĩnore cohã wiosiniga yʉ macore —ni siniha ticoro Jesure. i{KTí pjareta numino to macono watĩno to cohtotaricoro to cahai jiha. à jia Jesu yoarire ñʉa paina to pocorore yahuha. Ti ã yahuri baharo to pocoro sehe waha, Jesu dahpori cahapʉ na tuhcua caha sʉha tirore ño payoro. gzGà ni tuhsʉro Tiro wama tiri maca cahapʉ, Sidõ wama tiri maca cahapʉ sʉro tó macari wʉhʉpʉ sãa wahaha. à sãahno painare to jiri wʉhʉre yahu dutieraha. à yahu dutieraparota tinare tiro duhti masieraha. !y;Jipihtia ahri ñaa mʉsa tʉhotuapʉ taa, mʉsare ñaina jichʉ yoara, Cohamacʉ to ñʉchʉ —niha Jesu. Judio masono jieraricoro Jesure wacũ tuaha sx_Ñano tʉhotua, numia mehne ñano yoarucua, yacaa, masare wajãa, namo tiriropʉ jiparota pacorore manʉ tiricorore wʉana tia, pairo yare tuaro cjoa, ñano yoaa, mahñoa, bʉo tiro marieno ñaa yoaa, paina ti cjʉaare ñʉ yabia, ñano quiti dahrea, “Painare yʉhdʉrʉcaja”, ni tʉhotua, tʉho masieraina jia, tí jipihtia mʉsare mʉsa tʉhotuapʉ tara. wvà yoa õ sehe ni namoha tjoa: —Mʉsa ñaa durucua sehe mʉsa dʉseri wijaa sehe mʉsare ñaina jichʉ yoara, Cohamacʉ to ñʉchʉ. u1Tí mʉsa tʉhotuapʉre sãaerara. Mʉsa pjaropʉ sãa sʉ, yʉhdʉ wijaa wahara —niha Jesu. à nino “Jipihtia chʉa noaa jira”, nino niha. &tE—¿Mʉsa cʉ̃hʉ ne tʉho ñahaerasinijari tíre? Mʉsa dʉserire sãa sehe mʉsa chʉa sehe mʉsare ñaina jichʉ yoaerara, Cohamacʉ to ñʉchʉ. Ys+Tinare ã ni yahu tuhsʉ Jesu masa cahapʉ jiriro cjiro waha, wʉhʉpʉ sãa wahaha. à to sãa sʉchʉ ñʉa to buheina sehe to buherire sinitu ñʉha. Ti ã sinitu ñʉchʉ tʉhoro õ sehe niha tiro: 6rg[Yʉhʉre noano tʉhoga mʉsa] —niha Jesu. qMʉsa dʉserire sãa sehe mʉsa chʉa sehe mʉsare buhiri tichʉ yoaerara. Ñaare mʉsa tʉhotua sehe mʉsare ñaina jichʉ yoara. *pMà ni tuhsʉro paina cʉ̃hʉre pjirocaha tiro. Õ sehe niha tinare: —Mʉsa jipihtina yʉhʉre tʉhona taga. Tuhsʉ yʉ niare noano tʉho ñahaga mʉsa. Uo# à yoana Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcana nina mʉsa mari ñʉchʉsʉma cjiri ya dutia sehere yoana. Painare mʉsa buhea dihtare tʉho dutira mʉsa. Payʉ tó sehe jiare yoara mʉsa —niha Jesu tinare. In  à buhena ti pʉcʉsʉmare ño payochʉ yoaerara mʉsa tinare. -mS To ã nipachʉta õ sehe yoa dutira mʉsa ti pʉcʉsʉmare yoadoho dutierana: Ti pʉcʉsʉmare ti waborire Cohamacʉ sehere wa dutira mʉsa. à ni buhemana mʉsa. 9lk Õ sehe yoana Cohamacʉ ya sehere yʉhdʉrʉcana nina mʉsa: Panopʉre õ sehe niha Cohamacʉ Moise cjiro to joariro seheta: “Mʉsa pʉcʉsʉmare ño payoga. Cʉ̃iro to pʉcʉsʉmare ñano quiti dahreriro jiro tí buhiri ti wajãhtiro cjihto jirohca”, niha Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutiai. Qk Cohamacʉ ya dutiare cohãna, mʉsa coyea ya dutia sehere yoara mʉsa. j{Tí potocã tjira. Cohamacʉ ya dutia sehere duhu, masa ti yoa dutia sehere cohtota yoa yʉhdʉrʉcʉ sʉa tira mʉsa. i5à jia yʉhʉre ti ño payoa yaba cjihti jierara. ‘Cohamacʉ ya dutia jira ahri’, ni mahño buhera ti ya buhea sehere”, ni joaha Isaia cjiro. nhUTi ã nichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yahuha tinare: —Masa ti baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaina jira mʉsa. Panopʉre Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro Isaia potocãta yahuro niri jira mʉsa yoaro sehe tʉhoerainare. Õ sehe ni yahu, joaa tiha tiro:“Ahrina masa yʉhʉre noano durucupahta ti tʉhotuapʉ yʉhʉre ne ño payoerara. \g1à ñʉ tuhsʉa Jesure õ sehe ni sinituha: —Mʉ buheina chʉa, mari ñʉchʉsʉma cjiri ti yoa dutiriro cjiro seheta ti wamomacarine wamo cosaerara. ¿Dohse yoa mari dutiare yoaerajari? —niha tina Jesure. tfaFariseo curua macaina jipihtina paina judio masa cʉ̃hʉ ti ñʉchʉsʉma cjiripʉ ti yoa dutiriro seheta wamo cosaro marieno chʉera tiha. à jia pache duaina cahapʉ waha, sʉ, majare tju wihiina cʉ̃hʉ ti yoa dutiriro seheta wamo cosaro marieno chʉera tiha. Payʉ paye dutia cʉ̃hʉre ti ñʉchʉsʉma cjiripʉ ti yoa dutiare yoaa tiha. Tasa waparire cosaa, dihi biatorire cosaa, comaa biatorire cosaa, yoaa tiha tina judio masa, “Cohamacʉ ã cahmana”, nia. à jia sã coyea judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ Jesu cahapʉ cahmachua, Jesu buheina wamo cosaro marieno ti chʉchʉ ñʉha. e}d uà yoa Jerusalẽpʉ tarina sã coyea judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ Jesu cahapʉ cahmachuha. _c78à jia jipihtia macari to sʉa macaripʉ, bʉjʉa macaripʉ, daa macaricãpʉ, pache duaina cahapʉ, masa dohatiinare ti cũnopʉ Jesure to suhtiro dʉhtʉ cahare ñaha ñʉ dua tuaro siniha tina: —Mʉ suhtiro dʉhtʉ caha dihtare sãre ñaha ñʉ dutiga —ni siniha. à jia to suhtirore ñaha ñʉinape tópeinata noaina wahaa tiha.Gb7à ñʉ masia jipihtiro ti ya yahpapʉ mʉroca maja, dohatiinare ti coãa cahsari mehne yo wahcã, sʉha Jesu cahapʉ. “Jesu tópʉ jihre”, masa ti nichʉ tʉhoa to cahapʉ sʉha tina. Sa6à yoa tina dohoriapʉ jiina ti majachʉta masa sehe Jesure ñʉ masiha. w`g5à yoa tina pahã sʉ, Genesare dihtapʉ wahã sʉ, tia dohoriare dʉhte poho, dʉhtʉ cahapʉ pahsaha. _54To pão payʉ yoarire wacũeraha tina. Tua yʉhdʉariro to jiare noano tʉho ñahaeraha. Jesu Genesare macainare, dohatiinare noaina wahachʉ yoaha #^?3à ni tuhsʉ tiro tina mehne dohoriapʉ samua wahaha. To samuri baharocãta wihnono yʉhdʉa wahaha. To ã wahachʉ tina sehe cʉa yʉhdʉa wahaha. 5]c2Jipihtina tirore ñʉa, ñʉ cʉa waha, sañurucuha. Ti ã ñʉ cʉachʉ ñʉno Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —Ne, yʉhʉre cuiena tjiga. Yʉhʉta jija —niha tinare. \/1To yʉhdʉ wahcã duapachʉta tirore co bui to tachʉ ñʉa, “Yariariro cjiro jiboca”, ni tʉhotumaha tina. à ni tʉhotua tina sañurucuha. M[0Tópʉ jiro, tina ñano yʉhdʉ ti wajachʉ ti panoi wihnono tachʉ ñʉrocaha tiro. à jiro bohrea mʉja tahto pano tina cahapʉ waharo co bui ducu wahcãha. Tinare tiro yʉhdʉ wahcã duamaha. vZe/Baharo ñamipʉ dohoriai bʉcʉpariro dacho macai ti pahãrucuchʉ Jesu cʉ̃irota ti pahã tariropʉ jiha. AY}.Coha siti tuhsʉ tʉ̃cʉpʉ Cohamacʉre sinino wahaha. (XI-Tí pjata Jesu to buheinare dohoriapʉ samu duti, sie coapʉ Betsaidapʉ to pano pahãyu dutiha. à jiro ti pahãri baharo Jesu sehe masare coha sitiha. "W=,à yoa pãore chʉina mʉa dihtare ti quihõchʉ cinco mil mʉa jiha. (Numia cʉ̃hʉ, macanacã cʉ̃hʉ tói chʉina jiha.) Jesu co bui ducu wahcãha fVE+Ti yapi wahyorire doce pʉhʉse waro pãore, wahi cʉ̃hʉre na cahmachu wahpo dapoha tina. 6Ug*à jia jipihtina chʉ, yapi yʉhdʉa wahaha. 0TY)Ti ã duji tuhsʉchʉ ñʉno Jesu sehe cʉ̃ wamomaca pihtia curiri pão curirire, pʉaro wahi mehne na, mʉanopʉ ñʉha. à ñʉno Cohamacʉre “Noana”, niha. To ã niri baharo pão curirire nuha, to buheinare masare witi dutiro waha. à yoa tuhsʉ, pʉaro wahire witi dutiha jipihtinare. Sy(To ã duji dutiri baharo tina pja curuari dujiha. Cãa curuari cincuenta masa jiha. Paye curuari sehe cien masa jiha. VR%'Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu sehe pja curuari tja bui duji dutiha masare. PQ&—¿Nohope curiri pão curiri jijari? Ñʉna wahaga —niha tiro. To ã nichʉ tina sehe chʉare boca õ sehe niha: —Cʉ̃ wamomaca pihtia curiri pão curiri, pʉaro wahi jira —niha tina. RP%—Chʉare waga tinare —nimaha Jesu to buheinare. To ã nichʉ õ sehe ni yʉhtiha: —¿Dos cientos dachori dahrari wapa niñeru mehne ti chʉhti pãore nuchʉbocari sã? —niha tina Jesure. O%$Õ cahacãi jia macaripʉ daa macaricãpʉ, bʉjʉa macaripʉ ti chʉhtire nuchʉ dutiga masare ti puhi tihti cjihtire —niha tina Jesure. tNa#Ñamichahapʉ doce buheina Jesu cahapʉ sʉ õ sehe niha: —Õ masa marienopʉ jira. Ñamichahapʉ jira. `M9"Ti ã sʉchʉ Jesu wahã sʉ, bʉsocapʉ sãariro majano, tiro masa payʉ jiinare ñʉha. Oveja pʉa marieina yoaro sehe jiha tina masa, to ñʉchʉ. à jiro Jesu tinare pja ñʉno, payʉ noaare buhea tiha tinare. #L?!Ti ã wahachʉ ñʉa masa payʉ tinare masiha. à masia payʉ macari macaina mahapʉ waha, Jesu to sʉhtopʉ tina masa sehe mʉroca wahcã sʉ mʉhtaha. LK à jia tina ti sahsero dohoria mehne masa marienopʉ wahaha. +JOTí pjare masa payʉ ã majarerucua, tinare chʉro waeraha. à jiro õ sehe niha Jesu tinare: —Masa marienopʉ mari sahsero sosinina wahajihna —niha tinare. dIAà yoa Jesu to warocarina to cahapʉ tju sʉa, ti yoarire ti buherire yahuha tirore. 7Hgà jia João buheina sehe tíre tʉhoa tópʉre waha, to pjacʉ cjirore na wahcã, tãcapʉ ti sahari copapʉ na sãa duhu payoha. Jesu cinco mil bui masare chʉa waha FGTo ã dutichʉ tʉhoro surara sehe waha, to dapure cjã ta, waparo mehne na taha. Na ta tuhsʉ, nuhminore Herodia maconore waha. To ã wachʉ ticoro to dapure ñaha, to pocorore yʉhdoha. eFCà jiro dóihta surarare peresupʉ jiinare cohtarirore João dapure cjã ta, na ta dutiha. GETo ã nichʉ tʉhoro pʉhtoro Herode sehe tuaro cahyaha. Masa ti ñʉrocaroi “Waihtja mʉhʉre”, ni tuhsʉha tiro. à jiro bʉo tiro “Mʉhʉre waeraja”, ni masieraha ticorore. 8DiTo ã nichʉta ticoro Herodia macono ño duaro mehne pʉhtoro Herode cahapʉ waha, siniha: —João masare bautisariro dapure waparo mehne waga yʉhʉre —niha ticoro. 9~}}"|{zcyxFwvuttrr_qFp&o*ml~kjjihgffleedba`_^^/]h\[xZYXXX"W}VUU%TWS)RnR*Q,PONZMM LLKJIHHG!FFE.D6BA@@?_>>=W’Mipʉre higueracʉre tʉhotuga mʉsa. Tʉ quiti mehne mʉsare piti dahre buheihtja. Tʉ yucʉcʉ pũri tichʉ ñʉna, cʉhma mahanocã dʉhsachʉ masina mʉsa. { à jicʉ yʉ yaina anjoare jipihtiropʉ ahri yahpapʉ warocaihtja. à jia jipihtiropʉ yʉ yaina yʉ beserinare tina naahca. >zu Tí pjata yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro taihtja. Yʉ ã tachʉ mʉanopʉ yʉ tuaa mehne yʉ si sitea mehne mʉano macaa me bui ahri yahpapʉre yʉ tjua tachʉ ñʉahca masa. }ys Ti ã wahachʉta ñahpichoha poca mʉanopʉ jia poca boraa wahaahca. à jia mʉano macaa yahpari tuaro ñuhmiahca. 'xG à ni tuhsʉ õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Tí dachori ti ñano yʉhdʉri baharo sʉ̃ dacho macariro, ñami macariro cʉ̃hʉ buhria duhua wahaahca. w  Ahrire yahuyuja mʉsare to ã wahahto pano. à jina noano yoaga mʉsa —ni yahuha Jesu. Jesu yahpapʉre to tjua tahtore yahuha :vm “Cristo jija”, ni mahñoina, “Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina jija”, ni mahñoina jiahca tí pjareta. à jia Cohamacʉ to beserinare mahñoa, tina bajuamehneare yoa ñoahca. Ti ã yoa ñochʉ ñʉa, Cohamacʉ yaina cãina tinare tʉhoa “Potocã tjira” nia, Cohamacʉ yare pa tehe nia duhuboca. 'uG ’Tí pjare paina mʉsare “Ñʉga. Õi jira Cristo”, ti nichʉ tinare tʉhoena tjiga. “Tói jira Cristo”, ti nichʉ cʉ̃hʉre tʉhoena tjiga. Zt- à jiro Cohamacʉ tí dachorire mahaa dachoricã ti jichʉ yoarohca. To ã yoaerachʉ ne cʉ̃iro masʉno yʉhdʉeraboa. à jiro to beserina ti yʉhdʉhti cjihtire mahaa dachoricã ã cũsininohca Cohamacʉ. )sK Tí dachorire masa nu ñano wahaahca. Ahri yahpare to bajuamehneri baharo masa ñano ti yʉhdʉa jia tiha. Ti ã jipachʉta jipihtia tí purĩa yʉhdoro pihtiri dacho jichʉ masa ñabiaro yʉhdʉahca. à ñano ti yʉhdʉri baharo pari turi tó sehe ñabiaro yʉhdʉsi ahri yahpai jʉna. krO à jina õ sehe ni siniga Cohamacʉre: “Puhiro jichʉ ã wahaero tjijaro”, ni siniga tirore. Yq+ Tí pjare niji pocosanumia, ti pohnare pũa numia cʉ̃hʉ pjacʉoro wahaahca. p à jia tí pjare paina ti weseripʉ jiina ti bui macaa suhtire wʉhʉpʉ jia suhtire na wahaea tjijaro ti waha bahrañohto sehe. 'oG Soaro mehne mʉroca duhtijaro. Tí pjare ti wʉhʉseri bui macaa waparipʉ jiina wʉhʉ puhichapʉ jiare ti yare na wahaea tjijaro ti waha bahrañohto sehe. knO ’à yoa ñabiarirore Cohamacʉ yare ñano yoarirore ñʉnahca mʉsa. Cohamacʉ ya wʉhʉi to ducuchʉ ñʉnahca. Tói tirore jieraro cahmana. [Panopʉ Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro Daniel cjiro tirore yahuro joaa tiha.] Tói to ducuchʉ ñʉa Judea yahpapʉ jiina tʉ̃yucʉpʉ duhti mʉroca mʉjaa wahajaro. Ahri yʉ nirire noano masiga mʉsa. -mS Yʉ yaina mʉsa jiri buhiri mʉsare masa jipihtina ñʉ tuhtiahca. à ñano yʉhdʉpanahta yʉ yare mʉsa ne cohãerachʉ pihtiri dacho jichʉ mʉsare yʉhdoihca. Ul# Tí pjare cʉ̃iro to bahʉrore wajã dutiro warohca. Pairo sehe to wahminore wajã dutiro warohca. Ti pʉcʉro to pohnare wajã dutiro warohca. à yoa ti pohna sehe ti pʉcʉsʉmare wajã dutia waahca. Ek à jina mʉsare buhiri dahre dutia, buhiri dahre dutiriro cahapʉ ti naachʉ tirore mʉsa nihtire “Yahu masieraboca”, ni tʉhotuena tjiga mʉsa. Tí pjare mʉsa nihtire mʉsare Espíritu Santo yahurohca. To ã yahurire yahuga mʉsa. Mʉsa mʉ sʉro durucusi mʉsa. Espíritu Santo sehe mʉsare durucubasarohca. aj; à jia pihtiri dacho pano noaa buheare jipihtiro yahpari macainare yahua buhea jiahca. i  ’To ã wahachʉ ñʉna mʉsa basi noano yoaga. Paina mʉsare ñaha, ñano yoa dutia waahca paina pʉhtoapʉre. à yoa judio masa mari buhea wʉhʉsei mʉsare cjãahca. Ti ã yoachʉ bʉjʉa macari macaina pʉhtoa, ti bui pʉhtoa cʉ̃hʉ mʉsare buhiri dahrea taa sinituahca mʉsare. Yʉ yaina mʉsa jiri buhirire paina mʉsare yahusãhca. à jina yare yahunahca mʉsa tinare. Mh Tí pjare cʉ̃ yahpa macaina pa yahpa macaina mehne cahma wajãahca. à yoa cʉ̃iro pʉhtoro yaina pairo pʉhtoro yaina mehne cahma wajãahca. Tuhsʉ, pjaró yahpa ñuhminohca. à yoa payʉ masa jʉca mehne yariaahca. To ã wahachʉ ahri yahpa macainare ti ñano yʉhdʉ namohto dʉhsasinina mini. Ñano yʉhdʉsiniahca. g ’Mʉsa cahacãi masa paina ti cahma wajãchʉ tʉhonahca mʉsa. Tuhsʉ, yoaropʉ cʉ̃hʉre ti cahma wajãchʉ tʉhorocanahca mʉsa. à tʉhorocapanahta ne tíre pjíro tʉhotuena tjiga. à waharohca. Ti ã yoachʉ pihtiri dacho cjihto dʉhsasininohca mini. fy Payʉ masa “Cristo jija yʉhʉ”, ni mahñoina taahca. Ti ã mahñochʉ tʉhoa payʉ masa Cohamacʉ yare duhuahca. peY Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Noano yoaga mʉsa. Tuhsʉ, paina ti mahñoare tʉhoena tjiga mʉsa. =ds —Yahuga sãre. ¿Dohse jichʉ ã waharohcari mʉ niriro sehe waharo? ¿Pihtiri dacho panocã to jichʉ dohse to waha dʉcachʉ ñʉnahcari sã? —ni sinituha tina Jesure. Ic  à yoa Jesu Olivo wama tidʉ tʉ̃cʉpʉ Cohamacʉ wʉhʉ potoi jidʉpʉ sʉha. Tʉ bui dujiha. Tói Pedro, Santiago, João, Andre mehne ti sahsero jia, tina tirore õ sehe ni sinituha: cb? To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahuha tinare: —Ahri jipihtia mari ñʉri wʉhʉse cjiri, ahri tãa cʉ̃hʉ cohõ pihtia wahaahca. Ne cʉ̃ria tãca tjuasi —niha Jesu tinare. Pihtiri dacho cjihtore yahuha Jesu Ja  à yoa Cohamacʉ wʉhʉpʉre ti wijaachʉ cʉ̃iro buheina mehne macariro õ sehe niha: —Buheriro, ñʉga. Ahri wʉhʉse noaa tãa mehne ti yoaa wʉhʉse noacaa wʉhʉse jijari —niha tiro. 8`i ,Paina pache pʉa pjíro ti wapachʉta ti ya pjíro dʉhsara. Ahricoro sehe pjacʉoricoro jiparota jipihtia to chʉhtire to nuchʉboacãre wa pahñohre —ni yahuha Jesu.e_C +Tí tʉrire to duhu sãachʉ ñʉno to buheinare pjirocaha: —Potocã niita nija mʉsare. Ahricoro wapewahyoro pjacʉoricoro sehe niñeru wihbori caropʉ duhu sãano paina jipihtina ti wari yʉhdoro wahre ticoro sehe. x^i *à yoa wapewahyoro pjacʉoricoro tí caropʉ ta, pʉa tʉcãre duhu sãaha. Pʉa tʉ cʉ̃ centavo posa jira. m]S )à yoa Jesu niñeru wihbori caro cahapʉ dujiha. Tí caropʉ masa ti niñeru duhu sãachʉ ñʉ dujiro niha. (Tí niñeru Cohamacʉ wʉhʉre ti cahnochʉ ti wapahti jiha.) à jia pache pʉa tí caropʉ pjíro duhu sãaha. 5\c (Tina wapewahya numia ya wʉhʉsere ti ya cʉ̃hʉre mana tí numiare. à yoaina jia, tina masa ti ñʉrocaroi yoari pja Cohamacʉ mehne durucumana masare ñʉ dutia. Ti ã yoari buhiri paina bui curero tinare Cohamacʉ pjíro buhiri dahrerohca —niha Jesu tinare. Wapewahyoro to warire yahuha Jesu %[C 'à cahmaina jia, mari judio masa buhea wʉhʉsei noaa dujia dihtare duji duara. Tuhsʉ, bose nʉmʉ jichʉ tó cʉ̃hʉre noaa dujia dihtare cahmana tina. ,ZQ &à yoa tiro buhe namono õ sehe niha: —Mari coyea judio masare buheina ti ñaa yoaare noano ñʉga. à jina ti yoaro sehe yoaena tjiga. Tina yoaa suhti sãa, masa ti ñʉrocaroi majarea, pache duaropʉ paina pʉhtoare noano ño payo ti sinino sehe ti piti bocasinichʉ cahmana tina. 0YY %à ni joaro Davi cjiro pʉhtoro tia tiha Cristore. ¿Davi cjiro Cristo ñʉchʉno cjiro jiparota dohsearo Davi sehe pʉhtoro tiari Cristore? Cristo Davi cjiro pʉhtoro jira —ni yahuha Jesu. To ã ni buhechʉ payʉ masa wahchea mehne tʉhoha tirore. Jesu judio masare buheina ti ñaare yahuha 3X_ $Davi cjiro to basi Espíritu Santo to dutiriro seheta õ sehe ni yahua tiha:“Cohamacʉ yʉ pʉhtorore õ sehe nire: ‘Õi yʉ poto bʉhʉsehei dujiga.à jicʉ mʉhʉre ñʉ tuhtiinare mʉhʉre yʉhdʉrʉcabasaihca yʉhʉ’, nire Cohamacʉ yʉ pʉhtorore”, ni joaa tiha Davi cjiro. 8Wi #à yoa Cohamacʉ wʉhʉi buhero õ sehe niha Jesu: —“Cristo Davi cjiro panamino jira”, ni buhera mari coyea judio masare buheina. ¿Dohse yoa ã ni buhejari tina? yVk "To ã noano yʉhtichʉ tʉhoro Jesu õ sehe ni yahuha tirore: —Mahanocã dʉhsara mʉhʉre Cohamacʉre mʉ noano masihto —niha tirore. To ã nichʉ tʉhoa paina cuia, ne sinitu ñʉeraha tirore. ¿Diro baro coyeiro jijari Cristo? U9 !Cohamacʉre tuaro mari yajeripohnari mehne, mari wacũa mehne, mari tuaa mehne tirore cahĩno cahmana marine. Yʉ cahai jiinare yʉ basi yʉ cahĩno seheta tina cʉ̃hʉre cahĩno cahmana yʉhʉre. Wahiquinare wajã jʉ̃ mʉo mari wari mehne mari ño payochʉ noa nimana. Ahri yʉhdoro Cohamacʉre masa cʉ̃hʉre mari cahĩa noa yʉhdʉara. Mʉ ã nia potocã tjira —niha judio masare buheriro Jesure. MT To ã nichʉ tʉhoro judio masare buheriro õ sehe niha: —à tjira. Buheriro, potocã nina mʉhʉ. Cohamacʉ cʉ̃irota jira. Pairo tiro yoaro sehe jiriro mariahna. Mʉ nia potocã tjira. [S/ Ahri dutia baharo paye dutia noa yʉhdʉara: “Mʉ basi mʉ cahĩno seheta mʉ cahai jiina cʉ̃hʉre cahĩga”, nina Cohamacʉ. Ahri pʉaro dutia jipihtia paye dutia yʉhdoro jira —ni yahuha Jesu tirore. {Ro Tuaro mʉsa yajeripohnari mehne, noano mʉsa wacũa mehne, mʉsa tuaa mehne yʉhʉre cahĩga”, nina Cohamacʉ. *QM Jesu tirore õ sehe ni yahuha: —Ahri dutiata paye dutia yʉhdoro noa yʉhdʉara: “Israe masa tʉhoga. Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro yʉhʉ cʉ̃irota jija. "P= à yoa cʉ̃iro sã coyea judio masare buheina mehne macariro tina cahapʉ wihi, ti cahma durucuchʉ tʉhoha. Jesu to noano yʉhtiare tʉhoro õ sehe ni sinituha tirore: —¿Cohamacʉ ya dutia noa yʉhdʉaro di baro sehe jijari, mʉ tʉhotuchʉ? —ni sinituha tiro Jesure. mOS Ti yariari baharo “Ti pʉhtoro tjija”, ni yahuha Cohamacʉ. à niparota yariarina cjiri pʉhtoro jierara Cohamacʉ. “Ti pʉhtoro tjija”, to nia mehne catiina ti jichʉ masija mari. Tiro catiina pʉhtoro jira. à jina “Yariaina masasi”, ni tʉhotuna quihõno tʉhotuerara mʉsa —niha Jesu tinare. Cʉ̃no noa yʉhdʉro to dutiare yahuha Jesu %NC Yariarina cjiri ti masa wijaahto sehere mʉsare yahuihtja: Tíre Moise cjiro noano yahu pahñoha. To mahadʉcã jʉ̃ri quitire õ sehe ni yahuha tiro: “ ‘Yʉhʉ Abrahã, Isaa, Jacobo ti pʉhtoro tjija’, ni yahure Cohamacʉ yʉhʉre”, ni joaa tiha Moise cjiro to joari tjui. nMU Yariarina cjiri ti masa mʉjari baharo tina anjoa yoaro sehe jira. Tina mʉa namo tierara tópʉre. *LM Jesu õ sehe ni yʉhtiha tinare: —Cohamacʉ yare ti joari pũre, to masia cʉ̃hʉre ne masierara mʉsa. à jia mʉsa tʉhotua sehe ne quihõno jierara. ^K5 ¿Ne, Cohamacʉ jipihtinare yariaina cjirire to masochʉ diro namono sehe jirohcari ticoro? Tina jipihtina ticorore namo tirina cjiri jiha. ¿Ã jiro diro namono sehe jibocari ticoro pototi? —ni sinituha tina. J à dihta wahaha cʉ̃iro pohna waro. Ne pohna mariapahta yaria pihtia wahaha tina. Ti namono cjiro cʉ̃hʉ ti baharota yariaa wahaha. I{ Tuhsʉ, pairo to bahʉro cʉ̃hʉ to wahmino namono cjirore cjʉamaha. To ã nʉoari baharo to wahmino yoaro seheta pohna mariaparota yariaa wahaha tjoa. à jiro ahriro bahʉro to wahmino mʉnano yoaro seheta pohna mariaparota yariaa wahaha tjoa. ,HQ Tíre ni tuhsʉ, ahri quitireta yahu namoha Jesure: —Cʉ̃iro masʉno jiha. Seis to bahana jiha. Ti wahmino sehe namo ti, pohna mariaparota yariaa wahaha. G3 à jia tina õ sehe niha tirore: —Buheriro, õ sehe ni buhea tiha Moise cjiro: “Cʉ̃iro to wahmino namo tiriro pohna mariaparota to yariachʉ ñʉno to bahʉrore to wahmino namono cjirore nʉoano cahmana. à yoaro to wahmino mʉnano to pohna tiboro seheta pohna tiro cahmana to bahʉrore. à jia to pohna to wahmino mʉnano pohna yoaro sehe jiahca”, ni joaa tiha Moise cjiro —niha tina Jesure. F1 à yoa cãina Saduceo curua macaina Jesu cahapʉ wihiha. Saduceo curua macaina sehe “Cohamacʉ yariainare masosi”, ni tʉhotuina jimaha. E Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahuha tinare: —Tí pja pinihta masa bui pʉhtoro yare tiro sehere waga. Cohamacʉ yare Cohamacʉ sehere waga —ni yahuha Jesu. To ã nichʉ tʉhoa, tʉho cʉaa wahaha. Saduceo curua macaina Cohamacʉ to masoare sinituha Jesure D9 To ã nichʉ tʉhoa tina sehe cʉ̃ tʉre na taha. Ti na wihichʉ Jesu õ sehe ni sinituha tinare: —¿Diro baro masʉ wahãjari ahri tʉre? ¿Diro baro wama wahãjari? —ni sinituha tiro. —César, masa bui pʉhtoro masʉ, to wama cʉ̃hʉ wahãna —ni yʉhtiha tina. ^C5 Ti ã sinituchʉ tʉhoro ti yahusã duaare masino õ sehe ni sinituha tinare: —¿Dohseana yʉ ñano durucuchʉ tʉho duajari mʉsa? Mipʉre niñeru tʉre na tahga. Tí tʉre ñʉjihna —niha Jesu tinare. B à jia Jesu cahapʉ sʉa, tirore mahño cũ sinitu ñʉmaha: —Buheriro, potocã durucuriro, mahñoa marieriro mʉ jichʉ masija sã. Cohamacʉ yare quihõno mʉ yahuchʉ cʉ̃hʉre masija sã. à yoa cʉ̃iro pʉhtoro waro to jipachʉta tiro cʉ̃hʉre dórero marieno potota yahura mʉhʉ. à jicʉ sãre yahuga. ¿Roma macariro jipihtina bui pʉhtoro jirirore gobierno macaare marine waparo cahmajari, mʉ tʉhotuchʉ? ¿Mari dutia tirore wapa dutijari, mʉ tʉhotuchʉ? —ni sinitumaha tina Jesure. 9Ak Waha, tina fariseo curua macainare, Herode ya curua macaina cʉ̃hʉre Jesure sinitu dutia warocaha tjoa. Jesu ñano to yʉhtichʉ yoa duamaha tina, tirore yahusãa taa. @ To ã nichʉ tʉhoa sacerdotea pʉhtoa, sã coyea judio masare buheina, bʉcʉna mehne õ sehe ni tʉhotuha: “Jesu wesere ñʉ wihboina quiti mehne marine tuhtiro nina”, ni tʉhotuha. à ni tʉhotua Jesure ñaha duamaha. à ñaha duapahta masare cui niha. à cuia tirore cohã wahcãa wahaha. Fariseo curua macaina, Herode ya curua macaina mehne gobierno macaa wapare sinituha Jesure z?m ¿Cohamacʉ yare ti joari pũre ahrire buherari mʉsa? Õ sehe ni joaa tiha:“Ahriro Cristo tãca yoaro seheta jira.Tãcare wʉhʉ dahreina ti cohãno seheta masa tirore cohãahca.Ti ã yoapachʉta mipʉre wʉhʉ dahreina wʉhʉre yoaa ti cũ mʉhtari tãcare ti cũno seheta Cohamacʉ tirore pʉhto sõre.Cohamacʉ sehe ahrire yoare.To ã yoachʉ ñʉna, ‘Noa yʉhdʉara’, ni tʉhotuja mari”, ni joaa tiha panopʉ. ¿Tíre ne buherari mʉsa? —niha Jesu tinare. > -=S ’¿Ne wese pʉro taro dohse yoarohcari tiro wesere ñʉ wihboinare? Õ sehe yoarohca tinare: Tiro tinare wajãno, paina sehere wesere ñʉ wihbo dutirohca. `<9 à nia tirore ñaha, wajã, wese dʉhtʉ cahapʉ na wahcã, cohãnocahna tina tirore. n;U To ã ni tʉhotupachʉta tina ñʉ wihboina ti basi õ sehe ni durucuha: “Wese pʉro macʉno baharo ahri wesere cjʉahtiro jira ahriro. Tirore wajãjihna mari. à jiro ahri wese mari ya wese tjuarohca”, nimaha tina ti basi. %:C ’à jiro wese pʉro macʉno dihta dʉhsaha. Tiro to cahĩriro jiha. à jiro to macʉnore warocaha jʉna, “Yʉ macʉ sehere ño payoahca”, nino. &9E Tuhsʉ, pairo sehere to warocachʉ ñʉ wihboina tirore wajãha. Payʉ paina cʉ̃hʉre ã dihta yoa mʉjaha. Paina sehere cjã, paina sehere wajãha tina. 18[ à jiro wese pʉro pairo tirore dahra cohtarirore warocamaha tjoa. à jia wesere ñʉ wihboina sehe tirore dahra cohtariro dapure cami dahre, ñano yoaha tina tirore. +7O à jia tí wesere ñʉ wihboina sehe tirore dahra cohtarirore ñaha, cjãha. à yoa tuhsʉ tirore dahra cohtarirore se tõhorine waerapahta tjuaa dutiha tirore. 6} Baharo se ñiri pja jichʉ wese pʉro tirore dahra cohtarirore wese macaa to ya coa macaa dichare na dutiro warocamaha. b5 ? à yoa Jesu to tʉhotua mehne õ sehe ni piti dahre buhe dʉcaha tinare: —Wese pʉro se dari cjihtire toaha. Toa tuhsʉ, sahrĩnore dapo, sere ti tʉ mʉtohti copare saha, mʉari wʉhʉcã dahreha tiro. Tuhsʉ, tí wesere painare cʉ̃ bʉhʉsehe coa pahma cũno, tí wesere ñʉ wihbo dutiha. Ñʉ wihbo duti tuhsʉ, pa yahpapʉ wahaha tiro. ^45 !à jia tina Jesure õ sehe ni yʉhtiha: —Joãore bautisa dutirirore sã masieraja —niha tina Jesure. —Tí pja pinihta yʉhʉ cʉ̃hʉ ahrire yʉ yoaare dutirirore yahueraja mʉsare —niha Jesu tinare.V3% à yoa, ‘João to bautisachʉ Cohamacʉ sehe tirore dutierari jire’, mari nichʉ masa sehe suaahca mari mehne”, niha tina ti basi. “Potocãta João Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jira”, ni tʉhotua tiha masa sehe. Ti ã ni tʉhotuchʉ masia, Joãore doca dahre duaeraha sacerdotea pʉhtoa cʉ̃hʉ, “Masa suari”, nia. t2a To ã nichʉ tina sehe ti basi õ sehe niha: “¿Dohse ni yʉhtinahcari mari? ‘Cohamacʉ Joãore dutia tiri jire’, mari nichʉ, ‘¿Dohseana Cohamacʉ Joãore to dutipachʉta tirore tʉhoerari mʉsa?’ niboca Jesu marine. O1 ¿João masare to bautisachʉ diro baro sehe tirore bautisa dutia tiari, mʉsa tʉhotuchʉ? ¿O Cohamacʉ dutiera tiari? ¿O masa sehe tirore dutia tiari, mʉsa tʉhotuchʉ? —ni sinituha tinare. 03 Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Mʉsa sehere sinitu mʉhtaihtja. Noano yʉhʉre mʉsa yʉhtichʉ mʉsare yahuihtja yʉhʉ cʉ̃hʉ. |/q —¿Dohseacʉ canʉre ã yoari mʉhʉ? ¿Noa mʉhʉre tíre ã yoa dutiri? —ni sinitu ñʉha tina Jesure. a.; To ã niri baharo tina Jerusalẽpʉ wahaha tjoa. à jia Jesu Cohamacʉ wʉhʉi to tinichʉ ñʉa sacerdotea pʉhtoa, sã judio masare buheina, bʉcʉna mehne tiro cahapʉ sʉa tirore õ sehe ni sinitu ñʉha: i-K [Mʉsare ñano yoainare mʉsa sua duhuerachʉ mari Pʉcʉ cʉ̃hʉ mʉano macariro mʉsa ñaa buhiri sehere bosi tiro cʉ̃hʉ] —niha Jesu. Sacerdotea pʉhtoa, judio masare buheina, bʉcʉna mehne Jesu mehne cahma sayoha V,% à yoana Cohamacʉ mehne mʉsa durucuhto pano mʉsare paina ti ñano yoachʉ mʉsa suari cjirire duhuga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉno Cohamacʉ mʉano macariro mʉsa ñaa buhirire tiro cʉ̃hʉ sua duhurohca. P+ à jicʉ ahrire yahuihtja mʉsare. Cohamacʉ mehne durucuna, tirore sinina, “Yʉ siniriro seheta warohca yʉhʉre”, ni tʉhotuga. Mʉsa ã ni tʉhotuchʉ ñʉno Cohamacʉ mʉsa siniare warohca. *w Potocã niita nija mʉsare. Ahdʉ tʉ̃cʉre pjiri mapʉ mʉsa cohã dutichʉ mʉsa niriro seheta ã waharohca. Cohamacʉre noano mʉsa wacũ tuachʉ “Yʉ siniriro seheta ã waharohca”, mʉsa ni tʉhotuchʉ mʉsa niriro seheta ã waharohca. _)7 To ã nichʉta Jesu õ sehe ni yahuha tinare: —Cohamacʉre wacũ tuaga mʉsa. ( Tʉre ñʉno Pedro sehe wacũno õ sehe niha: —Buheriro, ñʉga. Higueracʉ mʉ yaria dutidʉ yaria wahari jira —niha Pedro. t'a à jia bohrearo mahapʉ maja taa, higueracʉre ñʉha. Tʉ nʉhcoripʉ ñai dʉca, ñaia wahaha tʉ. {&o Ti ã yoachʉ ñamichahapʉ Jesu to buheina mehne tí macapʉ jirina cjiri wahaa wahaha. Higueracʉ ñaia wahaha L% To ã ni buhechʉ jipihtina masa sehe tʉho cʉaa wahaha. à jia sacerdotea pʉhtoa, sã judio masare buheina mehne tirore cui niha. à jia tina tirore ti wajãhti cjihtire wacũ macamaha. m$S Tó sehe yoa tuhsʉ, Jesu õ sehe ni buheha tinare: —Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Yʉ wʉhʉ Cohamacʉ mehne durucuri wʉhʉ wama tirohca. à jiro jipihtiro macaina ya wʉhʉ cjihto jirohca”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi. To ã nipachʉta mʉsa sehe ahri wʉhʉi duana, mʉsa basi cahma yacara mʉsa —ni buheha tinare. 8#k à yoaro paye barore na sãa dutieraha masare. ""= To ã yoari baharo tina Jerusalẽpʉ sʉha. Tópʉ sʉro, Jesu Cohamacʉ ya wʉhʉpʉ sãa sʉro pache duainare, nuchʉina cʉ̃hʉre cohã wioha. à yoaro niñeru cohtotaa mesarire yo wahcõ na majare cũ mʉjaa tiha. Bujaare duaina ti dujia pahtari cʉ̃hʉre ãta yoaha. z!m à jiro dicha mariachʉ ñʉno õ sehe niha: —Ahdʉ dichare masa ne pari turi chʉea tjijaro. Ne dicha tiero tjijaro —niha Jesu. To ã nichʉ to buheina sehe tʉhoha. Jesu Cohamacʉ wʉhʉre Cohamacʉ mehne durucuri wʉhʉre yoa dutiha A } Dicha mariaha. Dicha tiri pja jieraro pũri dihta jiha. 7g à yoa pa dachoi tina Betaniapʉ jiina wahaa wahaha. à jiro Jesu sehe jʉca baa, yoaropʉ higuera wama tidʉre noano pũri tidʉre ñʉno tʉ dichare macano wahamaha. *M Ti ã yoari baharo Jesu sehe Jerusalẽpʉ sʉha. Sʉ, Cohamacʉ ya wʉhʉpʉ sãa sʉro, tí wʉhʉi jiare jipihtiare ñʉ pahñonocaha. Ñʉ tuhsʉ “Ñamichahapʉ waro jira marine” nia, Jesu to buheina doce buheina mehne Betaniapʉ wahaa wahaha. Jesu higueracʉre yaria dutiha J  Mari ñʉchʉ Davi cjiro pʉhtoro to noano sʉho jiriro seheta, ahriro marine to sʉho jihto cʉ̃hʉ noano jijaro. Mʉano macariro Cohamacʉ, mʉhʉ tuariro waro jira —ni sañurucuha tina. 'G à jia to pano wahaina, to baharo nʉnʉ tiina mehne õ sehe ni sañurucuha: —Ahrirore wahche payojihna. Ahriro Cohamacʉ to warocariro noano jijaro. mS Tirocã bui to wahachʉ ñʉa, masa payʉ ti bui sãa suhtire tjuwe na, to wahahti mahai saño cũ mʉhtaha, Jesure ño payoa. Paina sehe campopʉ pũri tia dʉpʉrire yucʉ dʉpʉrire dʉte na ta, to wahahti mahai duhu cũha. 8i à jia tina burrocãre Jesu cahapʉ na sʉha. Ti na sʉri baharo tirocã bui ti bui sãa suhtire ti pjũpaha payo tuhsʉchʉ ñʉno, Jesu sehe tirocã bui mʉja pja, wahaha. !; Ti ã nichʉ tʉhoa, tina sehe Jesu to niriro seheta yahuha tói ducuinare. Ti ã ni yahuchʉ tʉhoa tói ducuina sehe “Naahga”, niha tinare. 2] Tirocãre yuta dare ti pjãchʉ ñʉa tói ducuina õ sehe ni sinituha tinare: —¿Dohse yoana tana burrocãre dʉhte dapori dare pjãjari mʉsa? —ni sinituha tina. }s To ã nichʉ waha, tí wʉhʉ sopaca cahai burrocãre ti dʉhte daporirocãre bocaha. Boca, tirocãre pjãha. E Mʉsa tirocãre pjãchʉ ñʉno cʉ̃iro dohse jiriro, “¿Dohse yoana tana burrocãre dʉhte dapori dare pjãjari mʉsa?”, to nichʉ tʉhona, õ sehe ni yʉhtiga tirore: “Mari pʉhtoro burrocãre cahmarocasinire. Michapucacãta wiarohca tiro”, ni yahuga tirore —ni yahu duti warocaha to buheina pʉarore. S —Sí macapʉ wahaga. Tópʉ sʉna dóihta burrocãre ti dʉhte daporirocãre boca sʉnahca. Tiro ne cʉ̃iro ti pisamahnoerarirocã jica. Tirocãre bocana, yuta dare pjã, na tabasaga yʉhʉre.  9 à yoa tina Jerusalẽpʉ ti sʉhto panocã tʉ̃cʉ Olivo wama tidʉ dʉhtʉ cahai jiri maca Betfagé wama tiri maca cahai, ã jichʉ Betania wama tiri maca cahai sʉ mʉhtaha. Tí macari pʉa maca cahai Jesu sʉro, to buheina pʉarore warocaro taro, õ sehe ni yahu quihõha: I  4—Wahaga mʉhʉ. Mʉhʉ yʉhʉre wacũ tuacʉ noariro wahara —niha Jesu tirore. To ã nichʉta capari ñʉerariro ñʉa wahaha. à noariro waharo Jesu mehne mahapʉ wahaa wahaha.C 3à jiro, Jesu sehe õ sehe ni sinituha tirore: —¿Dohse yʉ yoachʉ cahmajari mʉhʉ? —niha Jesu tirore. —Yʉ pʉhtoro, yʉhʉre ñʉchʉ yoaga —niha capari ñʉerariro Jesure. zm 2Ti ã nichʉ tʉhoro to bui macari suhtirore tjuwe cũ, pu wahcãrʉcʉ sʉ, Jesu cahapʉ sʉrʉcʉ sʉha. uc 1To ã ni sañurucuchʉ tʉhoro Jesu sehe tjuarʉcʉ sʉ, “Pjirocaga tirore”, niha. To ã nichʉ tʉhoa tina sehe capari ñʉerarirore õ sehe ni yahuha: —Wahchega. Wahcãrʉcaga. Tiro mʉhʉre pjira —niha tina Bartimeore. 'G 0To ã nichʉ tʉhoa masa payʉ Bartimeore “Dihta mariahga”, ni tuhtiha tina tirore. Ti ã ni tuhtichʉ tʉhoro Bartimeo tó pano to sañurucuriro yʉhdo curero sañurucu namoha tjoa: —Jesu, Davi cjiro panamino masare yʉhdohtiro, pja ñʉga yʉhʉre —ni sañurucuha tiro. hI /Ti wahari maha dʉhtʉ cahai dujiro, “Jesu Nazare macariro tara”, ti nichʉ tʉhoro, Bartimeo sehe õ sehe ni sañurucuha: —Jesu, Davi cjiro panamino masare yʉhdohtiro, pja ñʉga yʉhʉre —ni sañurucuha Jesure. 8 i .à yoa baharo tina Jericópʉ sʉha. Jesu to buheina mehne, ã jichʉ paina masa payʉ mehne tí macai jiina ti wahachʉ tí macare ti yʉhdʉ wahcãchʉ waro, Bartimeo sehe ti wahari maha dʉhtʉ cahai dujiha. Tiro Timeo macʉno capari ñʉerariro jiro, masare niñerucãre ã sinirucuriro jiha.  5 -Tó seheta jiriro jija yʉhʉ cʉ̃hʉ. Yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro jipacʉta ahri yahpapʉre yʉhʉre mʉsa yoadohohtire mʉsare sinii tai nierahi. Mʉsa sehere yoadohoi tai nii. à yoacʉ payʉ masa ya buhirire yaria, wapabasai tai nii. Yʉ ã yariaro mehne payʉ masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoai tai nii —niha Jesu tinare. Bartimeore, capari ñʉerarirore ñʉchʉ yoaha Jesu } s ,à yoa diro mʉsa mehne macariro mʉsare dutiriro ji duariro mʉsa cahamacʉno yoaro sehe jia tiro cahmana tirore. 1 [ +Mʉsa sehe ne ã yoasi mʉsa basi. Diro mʉsa mehne macariro mʉsa bui pʉhtoro ji duaro, jipihtina tiro mehne macaina cahamacʉno yoaro sehe jia tiro cahmana tirore.  + *Ti ã susinichʉ ñʉno Jesu to buheinare pjiroca, õ sehe niha: —Cohamacʉre masieraina pʉhtoa sehe ti masare dutia, purĩno mehne dutira. mS )à jia paina diez buheina Santiago, João ahrina pʉaro mehne susiniha ti ã sinirire tʉhoa.  (Mʉsa ã yʉhdʉhtina mʉsa jipachʉta, yʉhʉ mehne dutihtinare, yʉhʉ mehne dujihtinare bese masieraja yʉhʉ. Ahrire yʉ Pʉcʉ sehe cahno tuhsʉre. à jia to besehtina dihta yʉ poto bʉhʉsehei yʉ cõ bʉhʉsehei dujiahca —niha Jesu tinare. Q 'To ã sinituchʉ tʉhoa tina õ sehe ni yʉhtiha: —Cʉ̃no pjanahca —ni yʉhtiha tina. Ti ã nichʉ Jesu õ sehe ni yahuha: —Yʉ ñano yʉhdʉhto seheta ñano yʉhdʉnahca mʉsa cʉ̃hʉ. q[ &Ti ã nichʉ tʉhoro õ sehe ni yahuha Jesu tinare: —Mʉsa ñano yʉhdʉhtore masierapanahta ã sinina yʉhʉre. ¿Mipʉre yʉ ñano yʉhdʉhto seheta ñano yʉhdʉna cʉ̃no pjabocari mʉsa cʉ̃hʉ? —ni sinituha tinare. S %—Jipihtina bui pʉhtoro jicʉ sãre mʉhʉ mehne duji dutiga. Cʉ̃iro mʉ poto bʉhʉsehei pairo mʉ cõ bʉhʉsehei duji dutiga sãre, mʉhʉ mehne pʉhtoa sã jihto sehe —niha tina Jesure. L $—¿Dohse yʉ yoachʉ cahmajari mʉsa? —niha Jesu tinare. H  #à yoa Santiago, João mehne Jesu cahapʉ sʉa, siniha tirore. Tina Zebedeo pohna jiha. à jia õ sehe ni siniha: —Buheriro, sã sinino seheta sãre yoaga mʉhʉ —niha tina Jesure. Z- "Ti ã wari baharo tina sehe yʉhʉre bʉjʉpe, chahcho puti sihõ, tjana, wajãahca. à yoa yʉ yariari baharo tia nʉmʉ wahaboroi masa wijaaihca —ni yahuha Jesu tinare. Santiago João mehne Jesure siniha W' !—Tʉhoga yʉhʉre. Mipʉre Jerusalẽpʉ wahana nija mari. Tópʉ masa yʉhʉre masʉnore Cohamacʉ warocarirore ñaha, painapʉre yʉhʉre waahca. Sacerdotea pʉhtoare, mari coyea judio masare buheina cʉ̃hʉre yʉhʉre waahca. à jia yʉhʉre wajã dutiahca tina. à wajã dutia judio masa jieraina sehere yʉhʉre waahca. M à yoa tina mahapʉ maja, Jerusalẽpʉ mʉjaa niha. Jesu ti panocã mʉ tãha. à to mʉ tãchʉ ñʉa to buheina ñʉ cʉaa wahaha. à yoa ti baharo nʉnʉ tiina sehe cuiro mehne nʉnʉ tiha. à yoa Jesu doce to buheinare ti sahsero naaha tjoa. à naa tuhsʉ, masa tirore ti dohse yoahtire Jesu yahu dʉcaha tinare: x~i Mipʉre payʉ pʉhtoa jirina cjiri tí pjapʉre wiho jiina tjuanocaahca. à yoa mipʉre payʉ wiho jiina jirina cjiri tí pjapʉre pʉhtoa cohtotaahca tjoa —ni yahuha Jesu tinare. Pari turi Jesu to yariahtore, to masa wijaahtore yahuha }1 à yoana mʉsa wʉhʉserire, mʉsa bahanare, mʉsa pocosanumiare, mʉsa pohnare, mʉsa weserire, tó pano mʉsa cjʉariro yʉhdoro mipʉre payʉ cjʉanahca mʉsa. à yoa paina mʉsare ñano yoaahca. à jina baharopʉre pa turupʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jinahca. |# To ã nichʉta Jesu õ sehe niha: —Potocã niita nija mʉsare. Noaa buheare, yʉ yare yoana tana yʉhʉre ño payona tana mʉsa wʉhʉsere, mʉsa bahanare, mʉsa pocosãnumiare, mʉsa pohnare, mʉsa weserire cũnocarina jina, pjíro wapatanahca mʉsa mipʉre. {% To ã nichʉ Pedro tirore õ sehe niha: —Tʉhosiniga. Sã sehe jipihtia sã yare cũnocaa tii mʉhʉ mehne tana —niha tiro Jesure. z  Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu tinare ñʉroca õ, õ sehe niha: —Masa ti basi ti mʉ sʉro yʉhdʉ masierara. Wiho mejeta Cohamacʉ sehe masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdo masina. Tiro jipihtiare noano yoa masi pahñoriro jira —niha Jesu tinare. Gy To ã nichʉ tʉhoa tina sehe tʉho cʉa yʉhdʉa waha, ti basi õ sehe niha: —Cue, to nino seheta potocã jichʉ ne cʉ̃iro masʉnore yʉhdoeraboca Cohamacʉ —niha tina ti basi. Mx Camello sehe awicã copacãre to sãa nuhri wijaa duachʉ basioerara. To ã jiro yʉhdoro pache pʉro pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre to waha duachʉ nu mijobiara —ni yahuha Jesu tinare. Kw To ã nichʉ tʉhoa tina sehe tíre tʉho cʉaa wahaha. à ni tuhsʉ Jesu pari turi õ sehe ni yahu namoha tinare: —Coyea, jipihtina [Cohamacʉre wacũno marieno “Mari mʉ sʉro mari cjʉaa mehneta noano yʉhdʉnahca”, ni tʉhotuina pache pʉa] pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre ti waha duachʉ mijobiara. Ev To ã cahyachʉ ñʉno Jesu majarerʉcʉ sʉro, to buheinare ñʉroca õ, õ sehe niha: —Pache pʉa pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre ti waha duachʉ mijobiara —niha tinare. u  To ã nichʉ tʉhoro tiro sehe payʉ pache cjʉariro jiro tíre pjacʉoinare wa duaeraro, cahya, jicoaeraa, wahaa wahaha. t! To ã nichʉ tʉhoro Jesu sehe tirore cahĩa mehne ñʉroca õre. à ñʉroca õno, õ sehe niha: —Mahanocã dʉhsara mʉhʉre mʉ yoa pahñohto. Jipihtiare mʉ yare duai wahaga. à yoacʉ jipihtia mʉ wapatari niñerure pjacʉoinare waga. Mʉ ã yoachʉ payʉ mʉ ya noaa mʉanopʉ, Cohamacʉ cahapʉ jiyuahca. Mʉ ã yoari baharo yʉhʉ mehne macariro cjihto taga —niha Jesu tirore. s{ —Buheriro, yʉhʉ tí jipihtiare wahma wahmʉa tariro jiipʉta yʉhdʉrʉcaera tihi yʉhʉ —niha tiro Jesure. r9 Ahri Cohamacʉ dutiare masina mʉhʉ: Masare wajãena tjiga. Namo tiriropʉ paye numia mehne jiena tjiga. Yacaena tjiga. Mahñoa mehne pairore yahusãena tjiga. Paina yare mahño naena tjiga. Mʉsa pʉcʉsʉmare ño payoga. Ahri dutiare yoaihca mʉhʉ —ni yahuha Jesu tirore. q  To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —¿‘Noariro’ ni pisujari mʉhʉ yʉhʉre? Noariro sehe Cohamacʉ dihta jira. p  à yoa Jesu mahai to waharucuchʉ pairo sehe mʉroca wihi, to dahpori cahapʉ na tuhcua caha sʉha tirore ño payoro. —¿Ne, noariro buheriro, yʉhʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã jirucu duacʉ dohse yoacʉhcari yʉhʉ? —niha tiro Jesure. Co à ni tuhsʉ Jesu macanacãre na wʉa tjiãhno, tinacãre ña payoro, õ sehe niha: —Ahrinacã noainacã wahajaro —ni sini payoha Cohamacʉre. Pache pʉro Jesure sinitu ñʉha enC Potocã niita nija mʉsare. Ahrinacã Cohamacʉ ti pʉhtoro cjihtore cahmana. Ti yoaro seheta mʉsa cʉ̃hʉ Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro cjihtore cahmaerana, pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jihtina ne jisi mʉsa —niha Jesu. *mM Ti ã tuhtichʉ ñʉno Jesu suaha tina mehne. à suaro õ sehe niha tinare: —Macanacã yʉ cahapʉ tajaro. “To cahai wahaena tjiga”, niena tjiga tinacãre. Tinacã Cohamacʉre ti pʉhtoro tʉhotura. Pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiina ahrinacã yoaro sehe tʉhotuina baro dihta jira. q~~;}|{{yy9xwnvv ustssr ppo nOmmFlFkk#jPivhgffQddxcbaa`Y_@_/]]\C[[%ZYXWYVVUU T7==/<;;):!9e8867Z6,5a44K3w211T0//z.--#,6+*))F(h'&&8%x$#""!7 0Ll#MhNZ      1Tiro Onésimo mahaa nʉmʉricã mʉhʉre to duhti wahcãri baharo pari turi mʉhʉ mehne jira. Cohamacʉ to cahmariro seheta mʉhʉre duhti wahcãri jire tiro Cohamacʉ yairo to wahahto sehe, yʉ tʉhotuchʉ. à jiro pari turi mʉhʉ mehne jiro ã jirucurohca mʉhʉ mehne.  7Yʉhʉre yoadohoboriro to jipachʉta tirore mʉhʉre waroca tjuja. Mʉhʉ sehe tirore “Paulo mehne tjuasiniga”, mʉ nichʉ masicʉ yʉhʉ mehne tirore tjua dutiboa yʉhʉ. Yʉhʉ sehe “Yʉhʉ mehne cũga tirore”, ni duaeraja mʉhʉre. à jicʉ tirore waroca tjui nija.    Noaa buheare yʉ buheri buhiri peresupʉ yʉ jiro watoi tirore yʉhʉre yoadoho dutiboa yʉhʉ tirore warocaeracʉ. Yʉhʉ mehne tjua dutiboa yʉhʉ. Mʉhʉ sehe yʉhʉre mʉ yoadoho masierachʉ tiro sehe yʉhʉre yoadohoriro tjuaboa, tirore warocaeracʉ. | s à jicʉ mipʉre tirore mʉhʉre waroca tjui nija. à jicʉ tirore noano piti bocaga mʉhʉ. Tirore tuaro cahĩja.  7 Cristo yairo to jihto pano Onésimo mʉhʉre dahra cohtariro jiro yaba cjihti jierasiniri jire. Mʉhʉre noano yoadoho masierasiniri jire. Mipʉ pinihtare tiro mʉhʉre, yʉhʉ cʉ̃hʉre noano yoadoho masiriro jirohca. Mipʉre Cristo yairo jiro wiho jiriro waro jierara. ] 5à jicʉ mipʉre Onésimore mʉhʉre dahra cohtarirore mʉ yoahtire mʉhʉre sini payo duaja. Peresupʉ yʉhʉ mehne to jichʉ Cristo yare yahuhi yʉhʉ tirore. Tíre tʉhoro Cristore cahmahre tiro. à yoaro tiro Cohamacʉ yairo wahahre. à waharo yʉ macʉ yoaro sehe jiriro jira. à jicʉ yʉhʉ Paulo bʉcʉro jicʉ Cristo yare yʉ buheri buhiri peresui jicʉ mʉhʉre yahurocaihtja Onesimore mʉ yoahtire. Cristo buhe dutiro to cũriro jija yʉhʉ. à jiriro jicʉ tirore mʉ yoahtire dutiboa yʉhʉ. à jiriro jipaihta mʉhʉre dutisi yʉhʉ. Cahĩa mehne mʉhʉre yahurocaihtja tó purota.   a =Coyeiro, mipʉre painare mʉ cahĩchʉ tʉhocʉ wahcheja yʉhʉ. Jipihtina Cohamacʉ yainare noano wahchechʉ yoayuhti mʉhʉ. Mʉ ã yoachʉ tʉhocʉ wahcheja yʉhʉ. Paulo Onésimo ya cjihtire sini payoha Filemore U %Cristore mari wacũ tuana cʉ̃no potori to yaina jina nija mari. à wacũ tuaina jina, Cristore mari noano cahĩna, pjíro noaare cjʉanahca mari. Tíre mʉsa noano masihto sehe sini payoja Cohamacʉre.  Yʉ coyeiro Jesu yairo Filemo, Cohamacʉre mʉhʉre sini payocʉ mʉhʉre wacũcʉ “Noana”, nija tirore. Cristore mʉ cahĩchʉ, tirore mʉ wacũ tuachʉ, paina Cohamacʉ yainare mʉ cahĩchʉ tʉhorocahi yʉhʉ. à jicʉ Cohamacʉre “Noana”, ni wahcheja.  m Uà jina Cohamacʉ mari Pʉcʉ, mari pʉhtoro Jesucristo mehne mʉsare noa dutija. Cohamacʉ to macʉno mehne ti cahĩa mehne, ti yoadohoa mehne noano jiga mʉsa. Filemo painare to cahĩare, Cristore to wacũ tuaare yahuha Paulo d Cà jina Jesu yaina mʉ ya wʉhʉi cahmachuina cʉ̃hʉre joarocaja sã. Mari coyeacoro Jesu yacoro Apia cʉ̃hʉre joarocaja sã. Arquipo cʉ̃hʉre joarocaja sã. Arquipo sehe sã yoaro sehe Cristo yare yahuriro jira. \ 5Yʉhʉ Paulo, Jesucristo yairo yʉ jiri buhiri peresupʉ jija. Yʉhʉ, mari coyeiro Jesu yairo Timoteo mehne mʉhʉre Filemore joarocaja sã. Mʉhʉ sã cahĩriro Cristo yare sã mehne dahradohoriro jira mʉhʉ. {à jia tina jipihtiropʉ noaa buheare Cohamacʉ masare to yʉhdʉchʉ yoahti buheare buhea wahaha. Ti ã buhechʉ mari pʉhtoro tinare yoadohoha. To tuaa mehne yoa ño masichʉ yoaha tinare, masare to ya buheare tʉho dutiro. Tó puro tjira.]%à ni yahu tuhsʉ mari pʉhtoro Jesu mʉanopʉ mʉjaa wahaha. Tópʉ sʉro Cohamacʉ poto bʉhʉsehei dujiha tiro mehne pʉhtoro jiro. pYà yoa agãare ti ñahachʉ, jipihtia ñima dohse jia ñimare ti sihnichʉ, tinare ne purĩsi. à yoa dohatiina bui ti wamomacarine ti ña payochʉ tina noaina wahaahca —ni yahuha Jesu to buheinare. Jesu mʉanopʉ mʉjaa wahaha # ?à jia yʉhʉre wacũ tuaina yʉ tuaa mehne õ sehe yoaahca: Yʉ tuaa mehne, yʉ wama mehne watĩare cohã wioahca. Tuhsʉ, wahmaa dʉserire durucuahca. ? wYʉhʉre wacũ tuainare ti bautisarinare pichacapʉ wahaborinare yʉhdorohca Cohamacʉ. Tuhsʉ, yʉhʉre wacũ tuaeraina Cohamacʉ to buhiri dahrehtina pichacapʉ wahahtina jiahca. , Qà tuhti tuhsʉ, tinare õ sehe niha: —Ahri yahpa jipihtiropʉre ahri yʉ ya quiti noaa buheare jipihtina ahri dacho macainare noano yahu site pahñona wahaga. a ;Baharo to buheina oncere mesa cahapʉ ti chʉ dujiro wato, tinare bajuaha tjoa Jesu. Tirore ñʉrinare ti yahuchʉ ti tʉho duaerari buhiri, tirore ti noano wacũ tuaerari buhirire masino, tiro tuhtiha tinare. 6 e To ã bajuachʉ ñʉa tina tjua waha, paina Jesu yainare tíre yahuha. Ti ã ni yahupachʉta tina cʉ̃hʉre tʉho duaeraha. Jesu to yare buhe dutiro warocaha to buheinare }s Baharo pʉaro tina mehne macaina masa marienopʉ ti tinichʉ Jesu soro bajuriro tina cʉ̃hʉre bajuaha tjoa. ) “Jesu catihre. Ñʉhi yʉhʉ”, ni yahumaha ticoro. To ã ni yahupachʉta, tina sehe ticorore ne tʉho duaeraha. Jesu to buheinare bajuaha 'G Jesu mehne macaina cjiri sehe to yariachʉ ñʉa, tuaro cahya, tiia niha. à ti tiiro watoi, María Magdalena sehe Jesure to ñʉrire tinare yahuro sʉmaha. - [à yoa Jesu sehe domingo ñamicunucã to masa wijaari baharo, María Magdalenare to siete watĩa to cohãnohricorore tiro bajua mʉhtaha. )To ã nichʉ tʉhoa tina cui, tetere, masa copa cahai jirina mʉrocaa wahaha. à cuia painare yahueraha. Jesu María Magdalenare bajuaha L“Tiro mʉsa pano Galileapʉ wahayuhto jiyuhti. Tói to niriro seheta mʉsa tirore ñʉhtina jiyuhti”, ni yahuna wahaga to buheinare, Pedro cʉ̃hʉre —ni yahu dutiha wahmʉno tí numiare. +Ti ã cʉachʉ ñʉno, tiro sehe õ sehe niha tí numiare: —Yʉhʉre ñʉ cʉaena tjiga. Jesu Nazare macariro, crusapʉ ti cjã puha wajãriro cjirore mʉsa macana nimana. Wiho mejeta tiro sehe masa wijaa tuhsʉhre. Õre mariahna. Tirore ti duhu payoro cjirore ñʉga. "=à ñʉa tí copapʉ sãa wahaha. Tópʉ sʉa, cʉ̃iro wahmʉnore ti poto bʉhʉsehei dujirirore, yehseri suhtiro sãarirore ñʉa, cʉaa wahaha tina. ucBaharo tí copa cahapʉ sʉa, tí copare bihari tãcare, pjiria tãcare ti nawe cũriare ñʉha tina. /Tí copa cahapʉ waharucua, õ sehe niha tina ti basi: —¿Tí copare bihari tãcare noa marine pjõobasarohcari na? —niha tí numia ti basi. ^~5à jia domingo bohrea mʉja tachʉ Jesure ti duhu payori copapʉ ñʉa wahaha tina. J} à yoa Sabado dacho yʉhdʉri baharo, sʉ̃ sãari baharo, María Magdalena, Salomé, ã jichʉ María Santiago pocoro, tina tiaro numia wisõa me sitia core nuchʉha Jesu pjacʉre wisõa taa. h|I/María Magdalena, ã jichʉ María José pocoro Jesure ti na sãa duhu payorirore ñʉha.<{q.To ã wa dutiri baharo José noari suhtirore nuchʉbasaha. Nuchʉbasa tuhsʉ, Jesu pjacʉ cjirore na boro, suhtiro mehne wahma, masa copapʉ tãcai ti sahari copapʉ to pjacʉre siõ sãa payoha. Siõ sãa payo tuhsʉ, tí copa cahai jiria tãcare pjiria tãcare tju turẽ wahcã, tí copare biha dapoha. z9-To ã nichʉ surara pʉhtoro õ sehe ni yʉhtiha: —Ãja. Yariaa wahahre —niha. To ã nichʉ tʉhoro, Pilato Jesu pjacʉre wa dutiha Josére. y,à yoa José Pilatore to ã sinichʉ tʉhoro, tʉho cʉaa wahaha Pilato sehe. “¿Jesu yaria tuhsʉari?” ni tʉhoturo, cʉaa wahaha. à jiro surara pʉhtorore pjiroca õ sehe niha tirore: —¿Potocãta Jesu yariaa wahari? —ni sinituha tirore. x'*à yoa tí dacho to yariari dacho Sabado pano judio masa sã sori nʉmʉ pano jiri dacho jiha. à yoa Pascua macaa cjihtire ti cahnori dacho jiha. Tí ñamiihta José Arimatea macariro cuiro marieno Pilato cahapʉ sʉha Jesu pjacʉre sinino sʉro. José judio masa sã pʉhtoa mehne macariro, pʉhtoa ti cua pisaro ñʉriro waro jiha. Tiro pʉhtoro Cohamacʉ masare to sʉho jihtore cohtaro niha. w+rv])Tí numia Jesu yahuare quihõno tʉhoa numia jia, Galilea yahpai to jisinichʉ tirore piti ti, yoadohoa tiha. Tí numia mehne payʉ paye numia cʉ̃hʉ Jerusalẽpʉ Jesu to sʉho tarina numia jiha. Jesu pjacʉre masa copapʉ cũha muS(à yoa yoaropʉ ducua numia cʉ̃hʉ Jesure ñʉrocarucua niha. Tí numia mehne María Magdalena jiha. Pacoro María wama tiricoro cʉ̃hʉ jiha. Ticoro sehe José, to bahʉro Santiago ti pocoro jiha. Pacoro Salomé jiha. *tM'To ã yariachʉ ñʉno surara pʉhtoro Jesu to wahãno potoi ducuriro õ sehe niha: —Potocã tjiri jimana. Ahriro Cohamacʉ macʉnota jiri jira —niha tiro. To ã niri baharo Jesu sehe tuaro sañurucu, yariaa wahaha. 4qa$à jiro cʉ̃iro tina mehne macariro wihmi nari sʉhtere vino sʉẽa core to sohari sʉhtere na mʉroca, yucʉcʉ sohtoapʉ dʉhte õ, Jesure wihmi dutiha. à wihmi dutiro, õ sehe nimaha: —Depʉsinia. Elia cjiro wihi ahrirore to na bororo tachʉ ñʉsinijihna mari —nimaha tiro painare. &pE#To ã nichʉ tʉhoa cãina tói ducuina õ sehe nimaha: —Tʉhoga mʉsa. Cohamacʉ yare yahu mʉhtarirore Elia cjirore pjirocaro nina —nimaha tina. Zo-"To nahitia duhuchʉ waro Jesu tuaro sañurucuha: —Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? —niha tiro. à nino õ sehe nino niha. “Yʉ Cohamacʉ, yʉ Cohamacʉ, ¿dohseacʉ yʉhʉre cohãri mʉhʉ?”, nino niha. Un#!à yoa cohari pja jichʉ tia hora waro jipihtiropʉ nahitiano wahaha. 2m] “Cristo, Cohamacʉ warocariro Israe masa pʉhtoro jija”, nimana tiro. à jina to basi to duji tachʉ ñʉna tirore wacũ tuanahca —ni bʉjʉpeha tina. à yoa yaca bʉcʉna tiro cahai ti cjã puha õrina cjiri cʉ̃hʉ tó seheta tirore ñano ni bʉjʉpeha tina cʉ̃hʉ. Jesu yariaa wahaha Zl-Ti yoaro seheta sacerdotea pʉhtoa cʉ̃hʉ sã judio masare buheina cʉ̃hʉ tirore ã ni bʉjʉpeha. à ni bʉjʉpea õ sehe niha ti basi: —Tiro painare yʉhdoriro jiparota to basi yʉhdo masierara: kyà jiriro jicʉ, mʉ basi dujiaga. à jicʉ mʉ basi yoadohoga. à jii yʉhdʉ witiihca mʉhʉ —ni bʉjʉpeha tina. ijKà yoa crusari cahai yʉhdʉ wahcãina Jesure ñʉ, ti dapu pocare yurerʉca, tirore ñano ni durucuha: —Noana. Noana. ¿Cohamacʉ wʉhʉre cohã, tia dacho wahaboroi pari turi tí wʉhʉre dahrehtiro jijari mʉhʉ? Xi)[Ti ã yoachʉ panopʉ Cohamacʉ yare ti yahu joariro seheta ã waharo niha. Õ sehe ni joaa tiha: “ ‘Dutiare yʉhdʉrʉcaina mehne macariro jira’, ni tʉhoture masa tirore”, ni joaa tiha panopʉ.] Ehà yoa pʉaro yaca bʉcʉna Jesu cahai paye pjĩnipʉ crusaripʉ ti cjã puha daporina jiha tina. Cʉ̃iro to poto bʉhʉsehei, pairo to cõ bʉhʉsehei cjã puha dapoha tina cʉ̃hʉre. .gUà yoa crusapʉ õ sehe ni joari pjĩne duhu õha tina tirore ti yahusãrire yahu duaa. “Ahriro judio masa bui pʉhtoro jiriro jira”, ni joaha tina tí pjĩne. af;Jesure crusapʉ ti cjã puhachʉ tia hora waro dʉhsasiniha cohari pja to sʉhto. SeBaharo tina Jesure crusapʉ cjã puha dapoha. Cjã puha dapo tuhsʉ, to sãa suhti cjirire ti basi cahma witia taa, “¿Noa yaro jirohcari õ?” ni masia taa, docapea poca mehne docape mʉjaha tina. d/Tópʉ tirore ti na sʉri baharo, se core, mirra wama tidʉ co mehne ti morea core Jesure wamaha. Wiho mejeta tiro sehe tí core sihni duaeraha. jcMBaharo, Gólgota wama tiropʉ Jesure na sʉha. Gólgota nino, “Dapu cohã”, nino nina. kbOJesure ti ã naano watoi, tói wahariro Simo Cirene macariro campopʉ sʉriro, tina cahapʉ to wihichʉ ñʉa surara sehe tirore Jesu to wʉari crusare wʉa wahcã dutiha. Alejandro, Rufo pʉaro pʉcʉro jiha Simo sehe. Caà yoa bʉjʉpe tuhsʉ ti sãari suhtirore tjuwe naroca, to ya suhti sehere tirore sãa, tirore crusapʉ cjã puha wajãa waha, naa wahaha tina. Tina Jesure crusapʉ cjã puha, wajãha P`à niata yucʉcʉ mehne to dapure cjã mʉja, tirore chahcho puti sihõ mʉjaha tina. Tuhsʉ, cua pisaro yoaina yoaro seheta tirore na tuhcua caha sʉ, ño payoro sehe yoaa, bʉjʉpeha tirore. }_sà yoa tuhsʉ õ sehe ni bʉjʉpeha tina tirore: —Noano tagã. Judio masa pʉhtoro noano tagã —ni bʉjʉpeha. ^Cahmachu tuhsʉ, tina pʉhtoro ya suhtiro yoaro sehe bajuri suhtirore Jesure sãa, pota sorore yoa, tí sorore to dapu bui duhu payoha. G]à yoa surara Pilato ya wʉhʉ puhichapʉ pretorio wama tiri wʉhʉ puhichapʉ tirore na sãa sʉha. Na sãa sʉ tuhsʉ, tina mehne macaina surarare pjiroca, cʉ̃noi cahmachu dutiha. *\MTi ã ni sañurucuchʉ tʉhoro Pilato sehe masare wahchechʉ yoa duaro Barrabáre peresupʉ jirirore wio dutiha masa ti wio dutirirore. Tirore to wio dutiri baharo, Jesu sehere ñano tjanaye dutiha. Tirore ti tjanayeri baharo, tirore surarare wiaha, crusapʉ cjã puha wajã dutiro. X[)—¿Yaba barore ñaare yoari ahriro mʉsa ã ni sañurucuchʉ? —ni sinitu namoha tinare. To ã nichʉ tʉhoa tina sañurucu namoha tjoa: —Crusapʉ cjã puha wajãga tirore —ni sañurucuha tina. LZ —Crusapʉ cjã puha wajãga tirore —ni sañurucuha masa. \Y1 à jiro Pilatore Barrabáre ti wio dutiri baharo Pilato sehe tinare õ sehe ni sinituha tjoa: —¿Ahriro judio masa ti pʉhtoro mʉsa niriro sehere dohse yoaihcari yʉhʉ mʉsa ã nichʉ? —ni sinituha tiro. 8Xi To ã wio duapachʉta sacerdotea pʉhtoa masare Jesu mehne suachʉ yoaha. Õ sehe ni dutiha tinare: “Jesu wijaachʉ cahmaeraja. Barrabá sehere wioga”, ni dutiha masare. W Jesure masa ti cahĩchʉ ñʉa sacerdotea pʉhtoa cʉ̃hʉ tirore ñʉ tuhtiha. à ñʉ tuhtia tirore waha Pilatopʉre. à jiro masa ti cahĩri buhiri sacerdotea pʉhtoa ti ñʉ tuhtirire ti peresu yoa dutichʉ masino Jesure wio duamaha Pilato. CV Ti ã nichʉta Pilato tinare õ sehe ni sinitu ñʉha: —¿Ahriro Jesure mʉsa judio masa pʉhtorore yʉ wiobasachʉ cahmajari mʉsa? —ni sinitu ñʉha masare Jesure wio duaro. =Usà jia masa payʉ Pilato cahapʉ sʉa, tirore õ sehe ni siniha: —Cʉhmaripe sãre mʉ yoarucuriro seheta yoaga sãre. Cʉ̃iro peresupʉ jirirore sãre wiobasaga —niha tina. {ToTí pjare Barrabá wama tiriro peresupʉ jiha. Tiro pʉhtoare cohã duaina, masare wajãina mehne macariro jiha. SCʉhmaripe pascuaripe masa yairo cjihtore cʉ̃iro peresupʉ jirirore, masa ti wio dutirirore Pilato ã wiobasa mʉjaa tiha. uRcTo ã nipachʉta Jesu ne pari turi yʉhti namoeraha. à jiro Pilato cʉaa wahaha. Jesure wajã dutiha JQ Ti ã ni yahusãchʉ tʉhoro Pilato tirore õ sehe ni sinituha tjoa: —Ahrina mʉhʉre payʉ yahusãa nina. ¿Ti ã yahusãpachʉta dohse yoacʉ ne yʉhtierajari mʉhʉ tinare? —niha tiro. DPà yoa sacerdotea pʉhtoa payʉ ni yahusãha tirore. dOATirore ti na sʉ wachʉ ñʉno Pilato tirore õ sehe ni sinituha Jesure: —¿Potocãta judio masa ti pʉhtoro tjijari mʉhʉ? —ni sinitu ñʉha tiro Jesure. —Ãja. Mʉ nino seheta tirota jija —ni yʉhtiha Jesu. }N uà yoa bohrearopʉ sacerdotea pʉhtoa, bʉcʉna, sã judio masare buheina, jipihtina paina pʉhtoa mehne cahmachu, durucuha Jesure ti yoahtire masia taa. Tirore ti wajãhtore durucu cahno tuhsʉ, Jesure dʉhte, na wahcã, Pilatore waha tirore. /MWHTo ã nichʉta caraca duha tjoa. To ã duchʉ tʉhoro Jesu tirore to nirire wacũha: “Caraca pʉa taha to duhto pano mʉhʉ yʉhʉre ‘Jesure masieraja’, niihca mʉhʉ. Tia taha ã niihca mʉhʉ”, Jesu to nirire wacũha Pedro sehe. To ã nirire wacũno, tuaro tiirucuha Pedro.qL[GTi ã nichʉ tʉhoro tiro õ sehe ni yʉhtiha: —Potocãta Cohamacʉ mehne nii nija mʉsare. Potocãta yʉ nierachʉ Cohamacʉ yʉhʉre buhiri dahrejaro. Tirore mʉsa nirirore ne masieraja yʉhʉ —ni yʉhtiha Pedro tinare. KFTo ã nichʉ tʉhoro Pedro pari turi õ sehe niha tjoa: —Tirore masieraja yʉhʉ —niha tjoa. Baharo curero tói ducuina Pedrore õ sehe niha: —Potocã tjira. Mʉhʉ Galilea macariro jira. à jicʉ tina mehne macarirota jira mʉhʉ —niha tina tirore. J5ETói to jichʉ ñʉno cahamacono sehe ticoro cahapʉ ducuinare yahurocaha tjoa. —Ahriro cʉ̃hʉ Jesu buheina mehne macariro jira —niha ticoro. tIaDTo ã nichʉ tʉhoro tiro õ sehe niha: —¿Dohse nimacanocaco nijari mʉhʉ? Mʉ nirirore ne masieraja yʉhʉ —niha Pedro ticorore. To ã niri baharo Pedro sahrĩno sopaca macari mahapʉ wahaha. Tói to ducuchʉ caraca duha. H'CTicoro Pedro to sohmachʉ ñʉno tiro dihtare ñʉrucuha. —Nazare macariro mehne, Jesu mehne mʉhʉ cʉ̃hʉ jihre —niha ticoro Pedrore. uGcBà yoa wʉhʉ cahai jiri wapai noari wapai Pedro to jichʉ sacerdotea bui pʉhtoro cahamacono wihiha. 9FkAà ni yʉhti tuhsʉ, cãaina tina mehne macaina Jesure chahcho puti sihõ mʉja, to caparire dʉhte dʉcata, tirore cjã, dota mʉjaha. Cjã tuhsʉ õ sehe ni bʉjʉpeha: —¿Noa jijari mʉhʉre dotaro? Ñʉerapaihta yahuga sãre —ni bʉjʉpeha tina. Ti ã cjã dotari baharo pʉhtoro yaina surara sehe tirore na wahcã, tina cʉ̃hʉ tirore ti wamomacari mehne ñano cjã namoha. “Tirore masieraja”, niha Pedro Jesure SE?To ã nichʉta sacerdotea bui pʉhtoro sehe to sãari suhtirore to basi tʉhrẽnocaha painare “Sua yʉhdʉara”, ni ñʉ masi dutiro. —Cohamacʉre ñano durucuro nina ahriro. To ñano durucuare tʉho tuhsʉja mari. à jia tópeinata yahusãjaro ahrirore. ¿Ã jina dohse yoanahcari mari mipʉre ahrirore? —niha sacerdotea bui pʉhtoro paina pʉhtoare. —Cohamacʉre to ñano durucuri buhiri wajãnocano cahmana tirore —ni yʉhtiha paina pʉhtoa. D@zCm>—Tiro tjija. à jina yʉhʉre masʉnore Cohamacʉ warocarirore yʉ Pʉcʉ jipihtina bui Jiriro to poto bʉhʉsehei yʉ dujichʉ ñʉnahca mʉsa. à yoa mʉano macaa me watoi yʉ tachʉ cʉ̃hʉre ñʉnahca mʉsa —niha Jesu tirore. B=To ã nichʉ tʉhoparota Jesu ãta tʉhotunocaha. To ã yʉhtierachʉ ñʉno sacerdotea bui pʉhtoro tirore sinituha tjoa: —Cristo, ¿Cohamacʉ warocarirota jijari mʉhʉ? ¿Noariro Cohamacʉ macʉno warota jijari mʉhʉ? —niha tiro Jesure. A!<Ti ã nichʉ tʉhoro sacerdotea pʉhtoro ti watoi ducuriro wahcãrʉcʉ sʉ, Jesure õ sehe ni sinituha: —¿Ahrina mʉhʉre ti yahusãpachʉta tinare yʉhti cahmaerajari mʉhʉ? ¿Mʉhʉre ti yahusãrire dohse ni yʉhti cahmajari mʉhʉ? —niha tiro Jesure. s@_;Ti ã ni yahusãpachʉta ti yahusãa cʉ̃hʉ potocã jieraha. Pairo soro ni, pairo soro niha tjoa. ?#:—Ahriro õ sehe nire: “Yʉhʉ ahri wʉhʉre Cohamacʉ wʉhʉre masa ti dahreri wʉhʉre cohãihtja. à cohãcʉ tia nʉmʉ wahaboroi tí wʉhʉre pari turi yoaihtja. Tí wʉhʉ masa ti dahreri wʉhʉ jisi”, to nichʉ sã tʉhohi —niha tirore yahusãina. K>9à yoa paina wahcãrʉcʉ sʉ, Jesure õ sehe ni yahusãha tjoa: =8à wacũ bocaerapahta payʉ masa tirore ã yahusãmacanocaha. Ti ã yahusãa potocã jieraha. Pairo soro ni, pairo soro niha. 5<c7Sacerdotea pʉhtoa, jipihtina paina pʉhtoa cʉ̃hʉ Jesure wajã dutia taa, Jesu to quihõno yoaerarire ti yahusãhtire wacũ macamaha. Wiho mejeta tíre bocaeraha. P;6Tiro Pedro sehe Jesu baharo yoaropʉ nʉnʉ tiha. à nʉnʉ tiro sacerdotea bui pʉhtoa ya wʉhʉ cahapʉ sʉha. à sʉro tiro tí wʉhʉre cohtaina surara mehne pichaca dʉhtʉ cahai sohma dujiha. 9:k5à yoa sacerdotea bui pʉhtoro cahapʉ Jesure na wahcãha. Ti na sʉri baharo sacerdotea pʉhtoa, bʉcʉna, sã coyea judio masare buheina cʉ̃hʉ jipihtina cahmachuha. 9w4Tirore ti ñahachʉ ñʉno to coma yosarore cohãnoca, suhti marieriro mʉrocaa wahaha. Pʉhtoa cahapʉ naaha Jesure ,8Q3à yoa cʉ̃iro wahmʉno suhti marieriro cʉ̃no coma yosaro dihta comariro Jesu baharo ñʉ nʉnʉ timaha. To ã ñʉ nʉnʉ tichʉ ñʉa tirore ñahamaha. m7S2To ã ni tuhsʉchʉ, Jesu buheina tirore cohã wahcã, jipihtina mʉroca site wahcãa wahaha. J6 1Dachoripe Cohamacʉ wʉhʉpʉ mʉsare yʉ buhe dujichʉ, mʉsa yʉhʉre ne ñahaerare. Mʉsa ã ñahachʉ ahri jipihtia ã waharo nina Cohamacʉ yare ti ni joariro seheta —niha Jesu masare. F50To ã yoachʉ Jesu õ sehe niha: —¿Dohse jiro baro mʉsa ñosaa pjini mehne, yucʉ tiri mehne tajari? ¿Yaca bʉcʉrore mʉsa ñahano seheta yʉhʉ cʉ̃hʉre ñahana tana nijari? ;4o/Ti ã yoachʉ ñʉno cʉ̃iro Jesu cahapʉ ducuina mehne macariro to ñosari pjĩne tʉãwe naroca, sacerdotea bui pʉhtoro cahamacʉnore to cahmonore dʉte pahrẽnocaha. 73i.To ã yoachʉ ñʉa tina Jesure ñahaha. 2 -à yahu quihõ tuhsʉro wihirota Jesu cahapʉ dóihta waha bahrañoha. —Yʉ pʉhtoro —ninota wahsupu wihmiha tirore. +1O,Wahmanore Jesure ñʉ tuhtiinare ñohtiro sehe tiro mehne tahtinare õ sehe ni yahu quihõ tuhsʉha: —Yʉ wahsupu wihmiriro tirota jirohca mʉsa ñahahtiro. Tirore yʉ wihmiri baharo ñahaga tirore. à yoana tirore noano ñahaga to duhtierahto sehe —ni yahu quihõ tuhsʉha Juda sehe. }0s+To ã nino watoihta Juda, doce buheina mehne macariro cjiro wihiha. Tiro mehne masa payʉ ñosaa pjĩni, yucʉ siri cjʉaina cʉ̃hʉ wihiha. Sacerdotea pʉhtoa, sã judio masare buheina, ã jichʉ bʉcʉna, ti warocarina jiha masa sehe. /*Wahcãga. Basa wahana. Ñʉga. Yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñohtiro õi tara —niha Jesu tinare. Jesure ñʉ tuhtiina tirore peresu yoaha .})à yoa pari turi Cohamacʉ mehne to durucuro sʉri baharo tina cahapʉ wihi, tinare õ sehe niha: —¿Carĩ, sosinina nijari mʉsa? Tó puro carĩga mʉsa. Michapucacã yʉhʉre Cohamacʉ warocarirore ñano yoainare ti wahti pja mʉ sʉ tuhsʉra. )-K(à sini tuhsʉro pari turi tina cahapʉ wihiha tjoa. à wihiro carĩinare boca wihiha tjoa. Wʉjo caha yʉhdʉaha tina. à jia tina Jesure dohse ni masieraha. n,U'à ni yahu tuhsʉ pari turi waha, Cohamacʉre siniha. Tó pano to siniriro seheta siniha tjoa. =+s&Noano yoaga mʉsa. Mʉsa mʉ sʉro quihõno yoa duamana mʉsa. Wiho mejeta mʉsa basi tíre bihoerara. à jina Cohamacʉre siniga ñano mʉsa yoaerahto sehe —niha Jesu Pedrore. \*1%à ni tuhsʉ, tiaro to buheina cahapʉ wihiro, carĩinare boca wihiha tiro. Tinare ñʉno Pedrore õ sehe niha: —Simo, ¿carĩi nijari mʉhʉ? ¿Cʉ̃ hora waro yʉ cʉ̃no potori cati masierari mʉhʉ? G)#à ni tuhsʉ tiro tópʉ mahanocã waha namo, yahpai caha sʉro, Cohamacʉre õ sehe niha: —Mai, mʉhʉ jipihtiare yoa masina. à jicʉ yʉ ñano yʉhdʉhtire yoa duaeracʉ yoai tjia. Yʉ ã nipachʉta yʉ cahmano sehe yoai tjia. Mʉhʉ sehe masina. Mʉ cahmano seheta yoaga yʉhʉre —ni siniha tiro Cohamacʉre. ($'#"à cahyaro tó mehne macainare to pji wahcãinare õ sehe niha: —Yʉhʉ ñano yajeripohna tii nija. Ñano purĩnore tʉhotui nija. Tí mehne yariahto cua yʉhdʉaro coa taca yʉhʉre. Õi tjuaga. Yʉ cʉ̃no potorita catiga mʉsa cʉ̃hʉ —niha Jesu tinare. (&I!à ni tuhsʉ Pedrore, Santiagore, Joãore tina tiarore pji wahcãha. Tinare ã pji wahcãno, pjíro tʉhotu dʉcaha tiro. à yoa ñano yajeripohna tiha. )%K à yoa tina Getsemaní wama tiropʉ wahaha. Tópʉ sʉro, õ sehe niha Jesu: —Cohamacʉre yʉ sinino watoi õi dujiyusiniga mʉsa —niha to buheinare. 7$gTo ã nipachʉta Pedro õ sehe ni tuaro bisiro yʉhtiha: —Mʉhʉ mehne yʉhʉre ti wajã duapachʉta “Jesure masieraja”, ne nisi yʉhʉ —ni yʉhtimaha tiro Jesure. Pedro to ã nichʉ tʉhoa tiro mehne macaina cʉ̃hʉ ã dihta ni yʉhtiha. Getsemaní wama tiropʉ Jesu Cohamacʉre siniha \#1Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Potocã niita nija mʉhʉre. Micha ñami pinihtare caraca pʉa taha to duhto pano “Yʉhʉ Jesure masieraja”, niihca mʉhʉ. Tia taha ã niihca mʉhʉ —niha Jesu Pedrore. '"GTo ã nichʉ Pedro sehe õ sehe niha: —Yʉhʉ mehne macaina jipihtina ti cohã wahcãpachʉta yʉhʉ sehe mʉhʉre ne cohãsi —nimaha Pedro tirore. r!]à yoa Cohamacʉ yʉhʉre to masori baharo mʉsa pano Galileapʉ wahayuihca yʉhʉ —niha Jesu tinare. ` 9Tópʉ sʉho sʉro Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —Mipʉre mʉsa jipihtina yʉhʉre cohãnahca. Õ seheta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi yʉhʉre yahuro: “Ovejare ñʉ wihboriro yoaro sehe jirirore Cohamacʉ cohãnohca. à to cohãchʉ to yaina oveja yoaro sehe jiina duhti site wahcãa wahaahca”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. 7To ã ni tuhsʉchʉ tina Cohamacʉre ño payoa cʉ̃no basaare basaha. Ti basa pahñori baharo, tʉ̃cʉ Olivo wama tidʉpʉ tina wahaa wahaha. jMPotocã niita nija mʉsare. Mipʉre ahri co, se core ne sihni namosi yʉhʉ. Pʉ pʉhtoro Cohamacʉ mʉsare to sʉho jichʉpʉ ahrire coã pari turi sihniihca tjoa —niha Jesu tinare. Pedro Jesure to cohãhtore yahuha Jesu oW—Ahri yʉ di jira. Payʉ masa ti ñaa yoari buhirire cohãcʉ tacʉ yariaihca. à yariacʉ yʉ dire cohãihca. Cohamacʉ “Mʉsare yʉhdoihtja”, to ni cũriro mʉ sʉchʉ yʉ ã yariaro mehne to niriro sohtori tirohca. 3à ni tuhsʉ tiro sihnia posa tiri wahware na, Cohamacʉre “Noana” ni tuhsʉ, waha tinare. To wachʉ tina jipihtina tíre sihni pihtiaha. V%à ni yahu tuhsʉ, to buheinare sʉho chʉro, Jesu pãore na, Cohamacʉre “Noana”, niha. à ninota, tí curire nuha, witiha tinare. —Ahrire na chʉga. Ahri yʉ pjacʉ jira —niha tiro tinare. OPanopʉ yʉhʉre ti yahu joariro seheta yʉhʉ masʉno Cohamacʉ warocariro yariaihca. Yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñoriro pjacʉoro yʉhdʉrohca. Tiro to masa bajuerachʉ noaboa —niha Jesu tinare.  —Mʉsa mehne macarirota jira tiro. Yʉ chʉri wapai yʉhʉ mehne soha chʉriro tjira yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñohtiro. To ã nichʉ tʉhoa tina sehe cahyaha. —¿Yʉhʉta jijari mʉhʉre ñohtiro? —ni sinitu pihtiaha tina cãina jipihtina Jesure. |qTí wʉhʉpʉ ti sʉri baharo, tina mehne mesapʉ chʉro Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —Potocã niita nija mʉsare. Cʉ̃iro mʉsa mehne macariro yʉhʉ mehne chʉrirota yʉhʉre ñʉ tuhtiinare ñonohca yʉhʉre —ni yahuha Jesu tinare. \1à yoa nahitia bora tachʉ Jesu doce to buheina mehne tí wʉhʉpʉre sʉha. &ETo ã nichʉ tʉhoa tina to buheina tí macapʉ wahaha. Tópʉ ti sʉchʉ tinare to niriro seheta ã wahaha. à jia tina pascua macaa chʉare dahreha. MMʉsa ã nichʉ tʉhoro, tópʉ mʉano macari tahtiare pjiri tahtiare, noano ti cahnoyuri tahtiapʉre mʉsare ñonohca wʉhʉ pʉro. Tói mari chʉhti cjihtire dahrega mʉsa —niha Jesu tinare. jMà wahana tiro to sʉho sãari wʉhʉpʉ sʉna, tí wʉhʉ pʉrore õ sehe niga: “ ‘¿Dí tahtiai yʉhʉ yʉ buheina mehne pascua macaa chʉare chʉnahcari?’ ni sinitu dutirocahre buheriro”, niga tí wʉhʉ pʉrore. Q Ti ã nichʉta Jesu sehe pʉaro to buheinare õ sehe ni yahu warocaha: —Jerusalẽpʉ wahaga. Tópʉ mʉsa sʉchʉ co situ wʉariro mʉsare piti bocarohca. To piti bocachʉ tiro mehne wahaga. "= Bʉcʉaerari pãore ti chʉa nʉmʉri dʉcari nʉmʉ sehe oveja pascua macaina cjihtire ti wajãhti nʉmʉ jiha. Tí nʉmʉi to buheina sehe õ sehe ni sinitu ñʉha Jesure: —¿Mari pascua macaa chʉhtire noho baroi cahnoyu dutirocaijari mʉhʉ sãre? —niha tina tirore.  To ã ni yahuchʉ tʉhoa, sacerdotea pʉhtoa tíre tʉhoa wahcheha. —Mʉhʉre niñerure wanahtja —niha tina Judare. Ti ã nichʉ tʉhoro, tiro Jesure ñʉ tuhtiinare to dohse yoa ñohto cjihtore wacũ macaha. Jesu to buheina mehne to chʉ batoari nʉmʉ jiha $A Tí pjareta Juda Iscariote wama tiriro doce to buheina mehne macariro Jesure to ñohtire yahuro wahaha tirore ñʉ tuhtiinare, sacerdotea pʉhtoare. 1 à jicʉ potocã niita nija mʉsare. Jipihtiro ahri yahpapʉ noaa buheare ti yahuropʉ ahricoro mipʉre to yoarire yahuahca. Ti ã yahuchʉ tʉhoa ticorore masa payʉ wacũahca —ni yahuha Jesu. Juda Iscariote Jesure ñʉ tuhtiinare to ñohtore yahuha sacerdotea pʉhtoare  To cjʉaro puro mehne ticoro yʉhʉre ã yoahre. Yʉhʉre ti yahto pano yʉ pjacʉre cahnoyuro, me sitiare pio payohre ticoro.  Pjacʉoina sehe mʉsa mehne ã jirucuahca. à jina mʉsa cahmari pja tinare wa masina. Yʉhʉ sehe ahri yahpare mʉsa mehne ã jirucusi.  {Ti ã nichʉ tʉhoro Jesu tinare õ sehe ni yahuha: —à niena tjiga ticorore. Yʉhʉre ticoro noano yoaro nina. [ /Tíre ticoro duaboa. Tíre duaro tres cientos niñeru pũrine wapataboa. à wapataro, tí niñerure pjacʉoinare waboa ticoro —ni cohtaha paina sehe ticoro to ã yoachʉ ñʉa. à jia tina ticorore tuhtiha.  To ã yoachʉ ñʉa paina suaa waha, ti basi õ sehe niha: —¿Dohse yoaro ahricoro ahri me sitia co wapa bʉjʉare ã yoa sitejari? 3_à yoa Jesu cʉ̃hʉ Betaniapʉ, Simo cami bʉcʉ baariro cjiro ya wʉhʉpʉ jiha. Tópʉ ti chʉro watoi numino sehe alabastro mehne ti yoariare me sitia nardo wama tia sere posa tiriare na wihiha. Tí se sehe wapa bʉjʉ niha. à na wihiro, ticoro tiare poharoca, Jesu dapu bui pio payoha. 3_—Mari bose nʉmʉri yʉhdoro puro tirore ñahasiniena tjijihna, “Masa sua sañurucuri”, nina —niha tina ti basi. Numino me sitia se mehne Jesure pio payoha  9à yoa tí pjare pascua wama tiri bose nʉmʉ cjihto bʉcʉaerari pãore ti chʉhti nʉmʉri cjihto pʉa dacho dʉhsasiniha. Tí pjare sacerdotea pʉhtoa, ã jichʉ sã coyea judio masare buheina mehne dohse yoa ti mahñoa mehne Jesure ñaha ti wajãhtore cahma sʉhʉdua niha: zm %à jicʉ mʉsare yʉ nino seheta jipihtinare ã nija mʉsare: Noano wacũ masi cohtaga —niha Jesu tinare.ta $Yʉ ã wacũenoca yʉ wihihtore masina, yʉ yare ã yoarucuina jiga mʉsa. à yoa yʉhʉre noano cohtaga.  #à jina mʉsa cʉ̃hʉ noano wacũ masi cohtaga. Wʉhʉ pʉro to tjua tahtore tina ti masieraro seheta yʉhʉ mʉsa pʉhtoro yʉ tjua tahti dachore masierara mʉsa cʉ̃hʉ. Ñamichahapʉ, ñami dacho macapʉ, caraca to duri pja jichʉ, bohrearopʉ taboca. !; "Õ sehe cohtaga mʉsa. Ahri quiti mehne mʉsare piti dahre buheihtja. Wʉhʉ pʉro yoaropʉ to tinino seheta jira ahri. Tiro to wahahto pano to cahamacare wʉhʉre cohta dutiha. Cãinare ti dahrahtire cũha. à jiro wʉhʉre ñʉ wihborirore tirore to tjua tahtore cohta dutiha. xi !’Mʉsa cʉ̃hʉ tí dachore masierara. à jina noano yoaga. Noano cohtaga. (Cohamacʉre siniga mʉsa.) 7g ’Tí dachore yʉ tjua tahti dachore, tí hora cʉ̃hʉre masieraja yʉhʉ. Anjoa cʉ̃hʉ tíre masierara. Masa cʉ̃hʉ ne masierara. Yʉ Pʉcʉ dihta tíre masina.  Mʉano, ahri yahpa cʉ̃hʉ pihtia wahaahca. Yʉ durucua sehe ne cohtotasi. Jipihtia yʉ niriro seheta ã waha sohtori tiarohca. u~}}Z|{,zyy xx.w:vvztrrPqponnOmllDkjihh=gffweecbb``^^ ]v\\e[ZZ?YXWV4UTgRRQpPP/OODNNiNXLKJJIkHGFlED4CsBA ?>!=~’Esmirna macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ jipihtiare bajuamehneriro jija. à yoa jipihtiare pihtichʉ yoahtiro jija. Yariaa wahai. Pari turi catija tjoa. à jicʉ õ sehe ni yahuja mʉsare: @)yCahmori tiina jira mʉsa. à jina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahurire tʉhoga mʉsa. Õ sehe nina tiro: ‘Jipihtinare Jesure wacũ tua duhuerainare Cohamacʉ masare to cũno paraíso wama tiro macadʉ dichare chʉ dutiihtja. Tʉ dicha catichʉ yoaa jira’, nina Espíritu Santo”, ni yahu joarocaga Efeso macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre. Esmirna macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore ((IYʉhʉre cahĩera cureina jipanahta ahrire noano yoare mʉsa: Nicolaita wama tiina ti ñaa yoarire ñʉ yabira mʉsa. Yʉhʉ cʉ̃hʉ ti yoarire ñʉ yabija. G'Yʉhʉre mʉsa cahĩ mʉhtarire wacũga mʉsa tjoa. Mipʉre yʉhʉre mʉsa cahĩera curerire wacũga. à yoa Cohamacʉ yare tuaro cahmaga tjoa. à cahmana, yʉ yare mʉsa yoa mʉhtariro seheta yoaga tjoa. Mʉsa ã yoaerachʉ sihãriare yʉ duhu payodʉ mʉsa ya dʉre yʉ dapodʉre mʉsare nanocaihtja. (à nicʉ õ sehe ni yahui nija mʉsare. Mʉsa tó macaina yʉhʉre cohãboca. à cohãna tó purota pihtinahca mʉsa ñaa yoaare duhuerana.) &%à noano yoaina jipanahta cʉ̃nore tó yoaerare mʉsa. Ahri jira tí: Yʉhʉre mʉsa noano cahĩ mʉhtariro seheta mipʉre yoaerara mʉsa. ^%5Yʉ yare mʉsa yoari buhiri mʉsa ñano yʉhdʉpanahta yʉhʉre ne duhuerare mʉsa. ]$3Jipihtia mʉsa yoarire masi pahñoja. Yʉ ya cjihtire tuaro mʉsa dahrarire, yʉhʉre mʉsa wacũ tua duhuerari cʉ̃hʉre noano masija. Ñaare yoainare mʉsa ñʉ yabichʉ cʉ̃hʉre masija. à yoa ‘Jesu buhe dutiro to cũrina jija’, nimarinare quihõno ti buherachʉ, quihõno ti yoaerachʉ ñʉna, mahñoina ti jichʉ masire mʉsa. V# 'à ni tuhsʉ õ sehe ni namohre yʉhʉre joa dutiriro: —Efeso macaina yʉ yaina, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉ wamomaca poto bʉhʉsehei siete ñahpichoha pocare cjʉariro jija. à jicʉ siete sihãa dapoa yucʉ uru mehne ti yoaa yucʉ watoi tiniriro jija. à tiniriro jicʉ mʉsare õ sehe ni yahuja: e" EAhri siete ñahpichoha pocare yʉ poto bʉhʉsehei yʉ cjʉaa pocare yahuihtja mʉhʉre. Siete sihãa pocare ti duhu payoa yucʉ uru yucʉ cʉ̃hʉre yahuihtja. Õ sehe jia yahuare panopʉ masare ne yahuera tii. Õ sehe jira tí: Siete ñahpichoha poca siete curuari macaina yʉ yaina cahmachuina pʉhtoa jia nina mari piti dahre buhechʉ. à jia siete sihãa pocare ti duhu payoa yucʉ siete curuari macaina yʉ yaina jia nina mari piti dahre buhechʉ —nihre yʉhʉre.t! cà jicʉ mipʉ wahahtore ñʉcʉ, joa õga. Baharopʉ to dohse wahahto cʉ̃hʉre ñʉcʉ joa õga mʉhʉ.   Catiriro jija yʉhʉ. Yariariro jimai. Mipʉre ñʉga. Jipihtia dachoripe ã catirucuriro jija yʉhʉ. à yoa yariaina ti jiroi pʉhtoro jija. Yariaina ti jiro macari sopaca sawire yʉ cjʉaboriro seheta tópʉ jiinare na wio, pari turi catichʉ yoa masija yʉhʉ. ' Ià jicʉ tirore ñʉcʉ to dahpori cahai doca caha sʉhi yariariro yoaro sehe. Yʉ ã doca caha sʉchʉ ñʉno tiro to wamomaca poto bʉhʉsehe mehne yʉhʉre duhu payo õ sehe nihre: —Cuii tjiga. Yʉhʉ jipihtiare bajuamehneriro jija. à yoa jipihtiare pihtichʉ yoahtiro jija. d CTo wamomaca poto bʉhʉsehei siete ñahpichoha pocare cjʉahre. à yoa to dʉseroi ñosari pjĩ pʉ bʉhʉseheri siori pjĩne cuhcũhre. à yoa sʉ̃ dacho macariro to tuaro minoano seheta to wʉhdʉa tuaro si sitehre.  5To dahpori bronce wama tiri comaa siri comaa yoaro sehe si sitehre. Broncere pichaca mehne ti noano jʉ̃weri baharo tíre wahtara noano si pa dutia. Ti noano wahtariro yoaro sehe to dahpori noano si sitehre. à yoa to durucua payʉ poayeri yoaro sehe tuaro bisiro coa tahre. i Mà yoa to pjoa yaja pjoari yoaro sehe noano yehsehre. To capari pichaca pohna yoaro sehe sihre. Z / Tí yucʉ watoi ducurirore masʉno yoaro sehe bajurirore ñʉhi. Tiro yoari suhtiro to dahporipʉ sʉri suhtirore sãariro jihre. à jiro uru mehne ti yoari cahsaro mehne to pẽbuhu bui tʉã dihoriro jihre. 2 _ To ã nichʉ tʉhocʉ majarerʉcahi yʉhʉre durucurirore ñʉi tai. à majarerʉcacʉ siete sihãa pocare ti duhu payoa yucʉre uru mehne ti yoari yucʉre ñʉhi. " ? Õ sehe nino coa tahre yʉ tʉhochʉ: —Mipʉ mʉ ñʉhtire joari pũi joa õga. Mʉ ã joa õri baharo siete curuari macainare Cohamacʉ yainare warocaga tí pũre. Tina siete curuari Asia yahpai jia macari macaina jira. Efeso macainare, Esmirna macainare, Pérgamo macainare, Tiatira macainare, Sardis macainare, Filadelfia macainare, Laodicea macainare mʉ ñʉhtire joarocaga —nino coa tahre yʉhʉre. q ] Tói yʉ jichʉ cʉ̃ dacho domingo jichʉ Espíritu Santo yʉhʉre cahãnopʉ ñono nihre. To ã ñochʉ yʉ baharo bʉhʉsehei tuaro durucua bisiro coa tahre. Corneta to tuaro bisiro seheta tó seheta bisiro coa tahre to durucua. _ 9 Yʉhʉ João mʉsa coyeiro Jesu yairo jija. à jicʉ mʉsa yoaro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ Jesu yare yʉ yoari buhiri ñano yʉhdʉhi. à yoa mʉsa yoaro seheta yʉhʉre ti ã ñano yoapachʉta Jesu yoadohoa mehne Jesure cohãerahi. Mari cʉ̃no potori pʉhtoro to sʉho jiro macaina cjihti jija. Yʉ ya dihta macaina ti cohãriro jicʉ Patmo wama tiri nʉcopʉ jihi. Cohamacʉ yare, Jesucristo to buheri cʉ̃hʉre painare yʉ buheri buhiri tópʉ ti cohãriro jihi. L Õ sehe nina mari pʉhtoro Cohamacʉ: “Yʉhʉ jipihtiare bajuamehneriro jija. à yoa jipihtiare pihtichʉ yoahtiro jija. Tua yʉhdʉrʉcariro jija yʉhʉ. Panopʉ ã jirucua tii. Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucuja. Baharopʉ taihtja”, nina Cohamacʉ tua yʉhdʉrʉcariro. Cristore si siterirore to ñʉrire yahuha João & GNoano wacũ masi cohtaga mʉsa. Me curuari watoi duji tarohca Cristo. To ã tachʉ ñʉahca jipihtina. Tirore cjã puha wajãrina cjiri cʉ̃hʉ tirore ñʉahca. To ã tachʉ ñʉa ahri yahpa macaina tirore cahmaeraina jipihtia curuari macaina tuaro cahya, tiiahca. Ãta yoajaro. 0 [à cosawero marine pʉhtoa sõre tiro. Sacerdotea marine wahachʉ yoare tjoa. Cohamacʉ Jesu Pʉcʉro to yare yoahtinare marine sacerdotea sõre tiro. Jipihtia dachoripe “Tuariro jira”, ni wahche payorucunahca mari jipihtina tirore. Jipihtina bui pʉhtoro ã jirucura tiro. Ãta jirucujaro.  %Jesucristo to cahĩa mehne noano jiga mʉsa tjoa. Cohamacʉ yare mahñono marieno yahuriro jira tiro. à jiro to yariari baharo to masa mʉjari baharo ne pari turi yariasi tiro. “Õ sehe masa mʉjaahca yʉ yaina”, ni ñʉ quihõ mʉhtariro jira tiro. à jiriro jiro jipihtina ahri yahpa macaina pʉhtoa ti bui pʉhtoro jira tiro. Marine cahĩno to di cohãri mehne mari ñaare cosawere tiro.   Yʉhʉ, João mʉsare siete curuari macainare Jesu yainare Asia yahpa macainare joarocaja: Cohamacʉ to cahĩa mehne mʉsare noa dutija. à yoa to yoadohoa mehne noano jiga mʉsa. Tiro panopʉta ã jirucuriro jia tiri jire. Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucura. Baharopʉ tarohca. To pʉhtoro dujiro panoi jiina siete pjacʉ bajueraina jira. Tina ti cahĩa mehne noano jiga mʉsa tjoa. , SAhri pũi baharopʉ to dohse wahahtore yahu joai nija. Mahanocã dʉhsa mʉjano nina ahri jipihtia ti ã wahahto. à jia jipihtina ahri pũre buheina, yʉ yahuare noano tʉhoina yʉ yahuriro sehe yoaina wahcheina jiahca. Siete curuari macainare Jesu yaina cahmachuinare joarocaha João  à jicʉ yʉhʉ João jipihtiare yʉ ñʉrire yahu joarocai nija. Cohamacʉ ya durucuare Jesucristo ya buheare yahu joarocai nija.  Ahri pũi Jesucristo marine to masichʉ yoarire yahu joarocai nija. Cohamacʉ sehe tíre yahu dutiro cũri jire tirore, to yainare tirore dahra cohtainare masichʉ yoa dutiro. à jiro michapucacãta to dohse wahahtore masichʉ yoari jire tiro. Mahanocã dʉhsa mʉjano nina to ã wahahto. Jesucristore to ã cũchʉ tiro sehe anjore tíre yʉhʉre Joãore yahu dutiro warocari jire. S:Mari pʉhtoro Jesucristo mʉsare to cahĩa mehne noano yoajaro. :Jipihtina Cohamacʉ yaina, õ macaina, Jesu yaina noa dutira. Roma macaina bui pʉhtoro ya wʉhʉ macaina pinihta tuaro noa dutira.  -:Jipihtina Cohamacʉ yaina, tópʉ jiina, Jesucristo yaina noajaro. Mari coyea cʉ̃hʉ Jesu yaina yʉhʉ mehne macaina mʉsare noa dutira. f E:Jipihtia dachoripe mari Pʉcʉre Cohamacʉre ño payojihna. Ãta yoajihna. Paulo noa dutiha ~ u:Cristo yaina jira mʉsa. à jiro jipihtiare mʉsare dʉhsarire warohca Cohamacʉ mʉsare, noa yʉhdʉa to cjʉaare. M :Mipʉre yʉhʉre noano wa pahñohre mʉsa. Yʉ cahmari yʉhdoro wahre mʉsa yʉhʉre. Yʉhʉre Epafrodito mehne mʉsa warocari baharo paye baro ne dʉhsaerara yʉhʉre. Cohamacʉ wʉhʉpʉ inciensore jʉ̃ mʉo Cohamacʉre ti noano ji coachʉ yoariro seheta yʉhʉre mʉsa wari cʉ̃hʉ Cohamacʉre noano ji coachʉ yoara. 7g:Paye barore sinicʉ ã nicʉ nieraja. Painare mʉsa yoadohochʉ Cohamacʉ mʉsare noano yoarohca. Mʉsa ã yoadohori wapa Cohamacʉ mʉsare to noano yoachʉ cahmaja yʉhʉ. hI:à yoa Tesalónicai yʉ jisinichʉ ñʉna yʉhʉre yoadohona cãa tahari warocari jire mʉsa. :Noaa buheare yʉ buhe dʉcachʉ Macedonia yahpai jiriro cjiro yʉ wahachʉ mʉsa dihta yʉhʉre yoadohore. Tíre masina mʉsa. lQ:Yʉ ã jipoariro yʉ jipachʉta yʉ ñano yʉhdʉchʉ mʉsa yoadohona yʉhʉre noano yoare mʉsa. kO: Cristo yʉhʉre tuachʉ yoariro mehne jipihtiare Cohamacʉ to cahmaare yoa masi pahñoja yʉhʉ. : Paye baro cjʉaeracʉ cʉ̃hʉ noano ji masija yʉhʉ. à yoa pjíro cjʉacʉ cʉ̃hʉ noano ji masija. Dachoripe jʉca baacʉ cʉ̃hʉ jipoaja. Yapiriro jicʉ cʉ̃hʉ jipoaja. Pjíro cjʉacʉ cʉ̃hʉ jipoaja. Yʉhʉre paye baro mariachʉ cʉ̃hʉre jipoaja. ,Q: Yʉhʉre mʉsa yoadohorire yahucʉ yʉhʉre dʉhsarire mʉsare yahui tai nieraja. Mʉsare paye barore cahmacʉ ã nii nieraja. Yʉ cjʉaa mehne ji masija yʉhʉ. : Mipʉ pinihta yoari pja baharo mʉsa pari turi yʉhʉre wacũna mʉsa yoadohoare wahcheja. à wahchecʉ mari pʉhtoro Cristore “Noana”, nija. “Yʉhʉre boaa wahare mʉsa”, nieraja yʉhʉ. Panopʉre yʉhʉre yoadoho duapanahta yoadoho masierare mʉsa. dA: Mʉsare yʉ buheriro seheta ã yoarucuga mʉsa. à yoana, yʉhʉre ñʉ cũga mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ Cohamacʉ mʉsare noano jichʉ yoariro mʉsa mehne jirohca. Filipo macaina Paulore ti wari cjirire yahuha tiro )K:Ahrire yahu batoi tai nija mʉsare, yʉ coyea. Quihõno jiare, masa ti ño payoare, noano yoaare, ñaa mariare, ji coaare, masa “Noaa jira”, ti niare tʉhotuga mʉsa. Noa yʉhdʉa ti jichʉ tíreta tʉhotuga. Masa noaare ñʉa ti wahchea sehere mʉsa cʉ̃hʉ wahche tʉhotuga. ~}:Mʉsa ã yoachʉ noano jichʉ yoarohca mʉsare Cohamacʉ. To ã yoachʉ noa yʉhdʉara. Ahri mari noano jia noa yʉhdʉara. Masa jina, marine to ã noano jichʉ yoarire noano tʉho ñaha masieraja mari. Cristo Jesu yaina mari jichʉ marine noano jichʉ yoaro, Cohamacʉ marine noano yajeripohna tichʉ yoarohca. à yoaro cahya tʉhotuerachʉ yoarohca marine. Noaare tʉhotuga }:Ne cahya pjíro tʉhotuena tjiga. Cohamacʉre noano yahu pahñoga. à yoana tirore siniga. à sinina, “Noana”, niga tirore. g|G:Noano yoaga jipihtinare masa yoaro seheta. Mari pʉhtoro Cristo to tahto mahanocã dʉhsara. ]{3:Dachoripe mari pʉhtoro mehne wahchega. Pari turita yahuihtja tjoa: Wahchega. |zq:Mʉhʉ sehe potocãta yʉ piti warota jira. Mʉhʉ cʉ̃hʉre yahuihtja: Tí numia yʉhʉ mehne, Clemente mehne, paina yʉ piti tiina mehne dahrare noaa buheare sã buhechʉ. Cohamacʉ tina jipihtina wamare joa õha to ya tjui. Jipihtia dachoripe catiare to warina wamare to joa õri tjui joa õha. à jicʉ tí numiare “Cʉ̃no mehne noano jiga”, ni yahuga mʉhʉ. y5:Ahrire yahuihtja mʉsare Evodiare, Síntique cʉ̃hʉre: Jesu yaina numia jira mʉsa. à jina cahma sayoro marieno noano mehne jirucuga mʉsa. jx O:à jina yʉ coyea, yʉ cahĩina, tuaro yʉ wacũina, yʉhʉre wahchechʉ yoaina, pano mʉsa wacũ tuariro seheta mipʉre mʉsare yʉ yahu joariro seheta mari pʉhtoro Jesure tuaro wacũ tuana, to yare ne duhuena tjiga mʉsa. Bw}:Tiro taro mari pjacʉrire wiho jia pjacʉrire soro sehe jia pjacʉri dihta cohtotarohca tiro. à yoaro to ya pjacʉ yoaro sehe noa yʉhdʉari pjacʉre si siteri pjacʉre warohca marine to tuaa mehne. Jipihtina bui pʉhtoro sãari jire tiro tí to tuaa mehne. à jiro jipihtia pʉro jira tiro tí tuaa mehne.)vK:Mari sehere mari ya maca mʉanopʉ jira. à jiro tópʉta marine yʉhdʉchʉ yoahtiro, mari pʉhtoro Jesucristo tarohca. à jina to tahtore cohtana nija mari. Eu:Tina pichacapʉ wahahtina jira. Ti ñaa goa pjaa sehere tuaro cahmana tina. Tuhsʉ, ti bʉo tiboare yoaa, tíre “Noaa jira”, nina tina. Ahri yahpa macaa dihtare noano tʉhotura tina. -tS:Payʉ tahari painare yahui yʉhʉ mʉsare. Mipʉ cʉ̃hʉre tuaro cahyacʉ tinareta yahuja mʉsare. Payʉ tina Cristo crusai to yariari buheare ñʉ yabiina jira. s':Yʉ coyea, mʉsa jipihtina yʉhʉre ñʉ cũga. à jina paina sã yoaro sehe yoainare noano ñʉga mʉsa tinare mʉsa ñʉ cũhto sehe. Br:à jina to yare mari masirire noano yoa sohtori tijihna. eqC:Õ sehe yʉ tʉhoturiro seheta tʉhotuga mʉsa cʉ̃hʉ Cristore noano masiina jina. Wiho mejeta, ahri mʉsare yʉ yahurire mʉsa tʉho duaerachʉ, soro mʉsa tʉhotuchʉ Cohamacʉ mʉsare noano masichʉ yoarohca. p:Mʉrocaperiro to wapata duariro seheta Cristo yare tuaro yoaja yʉhʉ yʉ wapatahtore yʉ ñahahto sehe. Cristo yairo yʉ jichʉ ñʉno Cohamacʉ tí yʉ wapatahtore yʉhʉre waro taro mʉanopʉ pjirocara yʉhʉre to catia mehne yʉ catirucuhto sehe. o : Yʉ coyea, “Cristo yare noano yoa pahñonocaja”, ni tʉhotueraja. à tʉhotuerapaihta ahri pinihtare yoaja: Pano yʉ yoari cjirire ã ñʉnocaja. Tíre pjíro tʉhotueraja. à yoacʉ Cristo yare noano yoa pahñonoca duacʉ, tíre tuaro yoaja mipʉre. 3n_: Ahri jipihtiare ã nicʉ, “Cristo yare yoa pahñonocaja yʉhʉ”, ni tʉhotueraja. Yʉ ã ni tʉhotuerapachʉta Cristo sehe to yairo yoa tuhsʉre yʉhʉre. à jicʉ to yare tiro cʉ̃hʉre noano masi namo duacʉ tuaro mehne to yare yoaja yʉhʉ. à yoahtiro cjihtore besere tiro yʉhʉre. m7: à jicʉ Cristo to masa mʉjariro seheta masa mʉjahtiro jiihca yʉhʉ cʉ̃hʉ. Cristo yʉhʉre to ã masa mʉjachʉ yoahtore wacũ cohtaja yʉhʉ. plY: à jicʉ pano yʉ ni tʉhotu mʉhtamari cjirire duhunocaja Cristore noano masicʉ tacʉ. Cohamacʉ tuaa mehne Cristo masa mʉjari jire. Tí tuaa mehne ji duaja. à yoa tí tuaa mehne noaare yoa duaja. Cristo crusapʉ yariari jire mari ñaa yoari buhirire cohãno taro. à jicʉ to yare yʉ yoari buhiri tiro yoaro seheta ñano yʉhdʉ duaja yʉhʉ cʉ̃hʉ. sk_: à jiro yʉ mʉ sʉro noano yʉ yoari wapa “Noariro jira”, ni ñʉerara Cohamacʉ yʉhʉre. à jiro Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũrire yʉ yoari wapa cʉ̃hʉre “Noariro jira”, ni ñʉerara. Cristore yʉ wacũ tuari baharo “Noariro jira”, ni ñʉna tiro yʉhʉre. Cohamacʉ sehe marine buhiri marieina jichʉ yoara, tirore mari wacũ tuachʉ. zjm:Cristo Jesu yʉ pʉhtorore yʉ masichʉ pinihta noa yʉhdʉara. à jicʉ paye sehere masa “Noaa jira”, ti nirire “Tí jipihtia yaba cjihti jierari jira”, ni tʉhotuja yʉhʉ. Tí jipihtiare duhunocai Cristo ya sehere yoai tai. à jicʉ tíre yʉ duhurire “Wiho jia waro jiri jira”, ni tʉhotui Cristore noano masicʉ tacʉ tiro mehne macariro jicʉ tacʉ. eiC:Panopʉre “Tí noaa jipʉcʉ”, ni tʉhotumai. “Tí yʉ ã ni tʉhoturi cjiri panopʉ yʉ jia tiri yaba cjihti jierari jira”, ni tʉhotuja mipʉre. Õ seheta ni tʉhotu dʉcai yʉhʉ Cristore wacũ tuacʉ tacʉ. =hs:“Cohamacʉ ya jipʉcʉ”, nicʉ noano yoamai. à yoacʉ Jesu yaina sehere ñano yoaa timai yʉhʉ. Potocãta Cohamacʉ dutiare yoacʉ tíre yʉhdʉrʉcaro marieno yoa pahñoi. Lg:Õ sehe yoariro jimai yʉhʉ: Ocho dachori yʉ masa bajuari baharo circuncisiõre yoari jire yʉhʉre. Israe masʉno jicʉ Benjami ya curua macariro jija yʉhʉ. Yʉ pʉcʉsʉma hebreo masa ti jichʉ potocãta hebreo masʉno warota masa bajuai. Cohamacʉ dutiare quihõno pahño duacʉ fariseo curua mehne sãamai yʉhʉ. dfA:à ni tʉhotuerariro jipaihta “Tinare doca dahrenocaja”, ti yoaro sehe niriro jicʉ ã tjiboa yʉhʉ cʉ̃hʉ. Pairo “Tinare doca dahrenocaja”, ni yʉhdʉrʉca duara. Yʉhʉ sehe tiro yʉhdoro ã niboa yʉhʉ. Ie :Tina circuncisiõre yoapahta Cohamacʉ dutiare noano yoaerara. Mari sehe potocãta Cohamacʉ dutiare noano yoaina jija mari. Espíritu Santo to yoadohoa mehne Cohamacʉre ño payoja mari. à jina Jesu yaina mari jiare wahchea mehne painare mari yahuja. “Sã mʉ sʉro Cohamacʉ dutiare bihoja”, ne ni tʉhotueraja. Hd :Noano yoaga mʉsa. Ñaare yoarucuina, dieya yoaro sehe jiina ñaina circuncisiõre yoa dutia, mʉsa pjacʉrire yihso duara. Noano yoaga mʉsa ã yoa dutiina sehe “Soro ni buheri”, nina. bc ?:Mipʉ pinihtare ahrire yahu batoihtja. Mari pʉhtoro yaina mʉsa jina wahchega. Ahri buheare pano yʉ yahurire pari turi mʉsare yahu joarocacʉ ji coaja yʉhʉ. à jicʉ mʉsare ahrire yahucʉ yoadohoi nija mʉsare. +bO:Tiro Cristo yare yoadohomahno mahano yariabiho yʉhdʉre. Mʉsa sehe yʉhʉre yoadoho masierachʉ tiro sehe yʉhʉre yoadohomahre. à yoaro yariamahre tiro.-aS:à jina tirore Epafroditore mari pʉhtoro yairore mari coyeirore noano wahchea mehne piti bocaga. à yoana painare tiro yoaro sehe jiinare ño payoa mehne ñʉga. B`}:à jicʉ mipʉ pinihtare soaro mehne tirore mʉsa cahapʉ waroca duaja pari turi mʉsa tirore ñʉ, mʉsa yajeri sãahto sehe. Mʉsa ã wahchechʉ ñʉcʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ wahcheihtja. '_G:Potocãta tiro tuaro dohatihre. Mahano yariabiho yʉhdʉhre. To ã tuaro dohatipachʉta Cohamacʉ tirore pja ñʉno, yʉhdʉchʉ yoahre. Tiro to yariachʉ yʉhʉ sehe pano yʉ cahyariro yʉhdoro tuaro cahyaboa. à jiro Cohamacʉ yʉhʉ cʉ̃hʉre pja ñʉhre tirore yʉhdʉchʉ yoaro. ^):Yʉhʉre yoadoho dutina mʉsa Epafroditore warocari jire yʉ cahapʉ. Tiro yʉ coyeiro Jesu yairo yʉhʉ mehne dahrariro, yʉ piti, Cohamacʉ yare buhe tuariro jira. Tiro mʉsare tuaro wacũrocara. à jiro to dohatirire mʉsa tʉhochʉ masino tiro sehe pjíro cahya tʉhotuhre. à pjíro to tʉhotuchʉ ñʉcʉ “Tirore mʉsa cahapʉ waroca tjuro cahmana yʉhʉre”, ni tʉhotuja yʉhʉ mipʉre. ]:n\U:à yoacʉ mari pʉhtoro Jesu to yoadohoa mehne soaro mehne yʉhʉ cʉ̃hʉ mʉsa cahapʉ wahaihtja. g[G:à jicʉ pʉhtoa yʉhʉre ti dohse yoahtore masicʉta, Timoteore mʉsa cahapʉ waroca duaja. Zw:Timoteo sehe noano yoariro to jiare masina mʉsa. Yʉ macʉ yoaro seheta tiro yʉhʉ mehne noaa buheare yahua tihre. fYE:Paina sehe jipihtina ti cahmaa dihtare yoa duaa, Cristo Jesu to cahmaa sehere yoa duaerara. X+:Tiro Timoteo yʉ yoaro seheta mʉsa noano jihto cjihtore potocãta pjíro tʉhotura mʉsare. Pairo to yoaro sehe jiriro mariahna yʉhʉ mehne. W9:Mari pʉhtoro Jesu to cahmachʉ soaro mehne Timoteore mʉsa cahapʉ waroca duaja yʉhʉ mʉsa jia tiare masicʉ tacʉ. à masiipʉta wahcheihca. xVi:Cristore mʉsa wacũ tuachʉ Cohamacʉ mʉsare ñʉ jicoarohca. To ã ñʉ jicoachʉ masicʉ mʉsare Cristo yare yʉ buheri buhiri yʉhʉre ti wajã duapachʉta wahcheihtja. à jina mari jipihtina cʉ̃no potori wahchenahca. Tó seheta mʉsa cʉ̃hʉre cahyaro marieno wahchero cahmana yʉhʉ mehne, yʉ yariari baharo. Timoteore, Epafrodito cʉ̃hʉre yahuha Paulo U:kTO:Tí buheare mʉsa tʉho ñahari baharo Cohamacʉ mehne ã jirucuhtina wahare mʉsa. Tí buheare ahri yahpa macainare mʉsa ã buhechʉ ñʉcʉ mʉsa mehne wahcheihca. à jicʉ mʉsare yʉ buherire “Wiho waro buherari jica yʉhʉ”, niihca yʉhʉ. à jicʉ Cristo ahri yahpapʉ to tjua tachʉ mʉsa mehne wahcheihca. à jicʉ bʉoro yʉhdʉsi yʉhʉ. jSM:Cohamacʉ pohna jira mʉsa. à jina nureno marieno jipihtiare yoaga mʉsa ñaa buhiri marieina, ñaare yoaeraina mʉsa jihto cjihto sehe. à yoaga mʉsa masa mahñoina, ñaina watoi dojomehneno marieno mʉsa jihto cjihto sehe. Tina ñaina watoi jina buhriaro to ñʉ masichʉ yoaro seheta noaa buheare buhena masichʉ yoara mʉsa ahri yahpa macainare. \R1:Jipihtiare yoana nureno marieno, mʉsa basi jiape ni durucuro marieno yoaga. [Q/: Cohamacʉ noaa sehere mʉsare cahmachʉ yoaro nina to cahmano seheta mʉsa yoahto sehe. à jiro tíre mʉsa yoahtore yoadohoro nina Cohamacʉ. (To ã yoachʉ tí yʉ niriro seheta Cohamacʉ yare yoaga mʉsa.) P : à jina yʉ cahĩina yʉ coyea Jesu yaina mʉsa mehne yʉ jichʉ mʉsa yʉhtirucuriro seheta, mipʉ yʉ yoaropʉ jichʉ cʉ̃hʉre pano mʉsa yʉhtiriro yʉhdoro yʉhtiga yʉhʉre. à jina pichacapʉ wahaborina to yʉhdʉchʉ yoarina jina, Cristo yoaro sehe wahana tana, Cristo to yoadohoro mehne ñaa marieina jiga. à jina ño payoa mehne papero marieno Cohamacʉ yare yoaga. pOY: à pʉhtoro sõri jire tirore Cohamacʉ jipihtina “Jesucristo mari pʉhtoro jira”, ti nihtiro cjihtore. à nia Cohamacʉre mari Pʉcʉre ño payoa nina. Cristo yaina buhriaro yoaro sehe jia, noaare masare yahu, masichʉ yoara 'NG: jipihtina mʉano macaina, ahri yahpa macaina, yariaina cjiri yahpa puhichapʉ jiina cʉ̃hʉ Jesu wamare tʉhoina ti na tuhcua caha sʉ ti ño payohto sehe. M : à jiro Cohamacʉ jipihtina ti ño payohtirore cũri jire Jesure. à jiro jipihtina bui pʉhtoro sõri jire Cohamacʉ tirore, lLQ:à jiro tiro masʉno cʉ̃no potori pjacʉ tiriro jiro, wiho jiriro waro sãari jire. à sãano “Crusapʉ wajãga tirore”, ti nichʉ tiro yʉhdʉrʉcaerari jire. Crusapʉta yariahtiro jiparota tiro yʉhdʉrʉcaerari jire. &KE:à ni tʉhotueraro tiro Cohamacʉ mehne cʉ̃no potori to jiare wijaa, õpʉ taro, masʉnota masa bajuaro, tiro dahra cohtariro yoaro sehe ji dʉcari jire. J :Tiro sehe Cohamacʉ waro jiparota “Cohamacʉ mehne cʉ̃no potori yʉ jiare ne wijaasi yʉhʉ”, ni tʉhotuerari jire tiro. Iy:Cristo Jesu painare yʉhdʉrʉca duaerariro to jiriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ painare yʉhdʉrʉca duaeraina jiga. H:Cʉ̃iro painare yoadoho duaeraboca. To ya cjihti dihtare tʉhoturiro jiboca. Tiro yoaro sehe yoaena tjiga. Paina cʉ̃hʉre yoadohoga. \G1:Mʉsa ya dihtare tʉhotuina, painare yʉhdʉrʉca duaina jiena tjiga. à tʉhotunocaina jiga mʉsa. à jina painare noano ño payo, õ sehe ni tʉhotuga: “Tina sehe yʉ yʉhdoro noaina jira”, ni tʉhotuga. EF :Cristo mʉsare noano yajeripohna tichʉ to yoachʉ Cristo to cahĩa mehne mʉsa wahchena, yʉhʉre noano wahchechʉ yoaga mʉsa. à yoa Espíritu Santo jipihtina mʉsa mehne to jichʉ painare cahĩina, pja ñʉina jina, yʉhʉre noano wahchechʉ yoaga mʉsa. Ahri yʉ nihtire mʉsa yoachʉ wahcheihca: Cʉ̃no potori noano yajeripohna tiga mʉsa. Tuhsʉ, cʉ̃no potori tʉhotuina ji, mʉsa basi cahma cahĩga. à yoa cʉ̃no mehne noano jiga. E:>D w:Õ sehe jira tí. Cristo yaina mʉsa jiri buhiri paina mʉsare ñano yoara. Mʉsare ti yoariro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉre ñano yoara tina. Mʉsa mehne yʉ jichʉ yʉhʉre ti ã yoachʉ ñʉre mʉsa. Mipʉ cʉ̃hʉre yʉhʉre ti ã yoachʉ tʉhorocayuhti mʉsa. à jina mari cʉ̃no potori ñano yʉhdʉja.5C e:Cristore mʉsa wacũ tuahtore Cohamacʉ cũha mʉsare. Ahri cʉ̃hʉre cũha tiro. Cristo yare mʉsa yoari buhiri mʉsa ñano yʉhdʉhto cjihto cʉ̃hʉre cũha Cohamacʉ. B ':Mʉsare ñʉ tuhtiinare cuiena tjiga. Mʉsa ã cuierachʉ ñʉa Cohamacʉ yaina mʉsa jichʉ masiahca tina. à masia tina pichacapʉ ti wahahto cʉ̃hʉre masiahca. Cohamacʉ mʉsare to yʉhdʉchʉ yoahto cʉ̃hʉre masiahca. Õ seheta masichʉ yoara Cohamacʉ masare. -A U:Mipʉre ahri dihtare yahuihtja mʉsare. Cristo ya buhea ti niriro seheta jirucuga mʉsa. Wacũ tuaina jiga. à yoa cahma tju waro marieno noaa buheare ni tuaga. Õ seheta yʉ mariachʉ cʉ̃hʉre yʉ jichʉ cʉ̃hʉre mʉsa yoachʉ cahmaja. à jiina mʉsa jichʉ tʉhoroca duaja yʉhʉ. ;@ q:Ahri yahpai jisinicʉ mʉsa cahapʉ pari turi yʉ wahachʉ mʉsa wahchenahca. Cristo Jesu yʉhʉre to yoadohochʉ masina, “Tuariro jira tiro”, ni ño payonahca mʉsa tirore. -? U:Tíre masicʉ õi mʉsa mehne yʉ jisinihtore masija yʉhʉ. à jisiniihca mʉsa Cristore wacũ tua namohto cjihtore tí wacũ tuaa mehne mʉsa wahchehto cjihtore. Z> /:To ã jipachʉta mʉsare yʉ yoadohohto cjihto sehe catisinino cahmana yʉhʉre. += Q:Yʉ õ sehe ni durucuchʉ mijo nina yʉhʉre. Cristo mehne tuaro ji duaja. à jicʉ mipʉre tiro cahapʉ waha duaja. Catia yʉhdoro ahri sehe noa yʉhdʉrʉcara. 6< g:à nipacʉta catisinicʉ Cristo yare yʉ yoa namohto sehe cati namosini duaja. à nipaihta yariaa cʉ̃hʉre cahmaja. ¿Di baro sehere yʉhʉ cahmabocari? Masieraja yʉhʉ. f; G:Catisinicʉ Cristo yare yoasiniihca. Yariacʉpʉ pinihta tí yʉhdoro noano tjuaihca yʉhʉ. L: :Õ seheta yoaihca yʉhʉ. Dachoripe yʉ yoariro seheta mipʉ cʉ̃hʉre cuiro marieno Cristo yare buheja masa tirore noano ti ño payohto sehe. Õ seheta yoa duaja yʉ yoarire yʉ buheri cʉ̃hʉre yʉ bʉoro yʉhdʉerahto sehe. Catisinicʉ waro õ seheta yoa duaja. Tina yʉhʉre ti wajã duapachʉta õ seheta yoa duaja. ?9 y:Cohamacʉre mʉsa sini payori mehne Jesucristo Espíritu to yoadohoa mehne Cohamacʉ to wioriro jiihca yʉhʉ peresupʉ jiriro. Tíre masija. à jicʉ ã wahcherucuihca yʉhʉ. T8 #:Noanohca. Cristo yareta buhea nina. Tina Cristore potocã cahĩerapahta Cristo yareta buhera. Paina sehe noano mehne buhera. Jipihtina tina to yare ti buhechʉ wahcheja. à jicʉ wahche namoihca yʉhʉ. /7 Y:Paina sehe yʉhʉre ñʉ tuhtia, masa tina sehere ti ñʉ wahãchʉ cahmaa, Cristo yare buhera. à yoaa peresui yʉ jichʉ tina yʉhʉre ñano yʉhdʉchʉ yoa duara. 6 3:Noaa buheare yʉ ni tua dʉcatahti cjihtire Cohamacʉ yʉhʉre to cũrire noano masina ahrina sehe. à masia tina cahĩa mehne Cristo yare buhera. 35 a:Cãina Cristo yare buheraborina jipahta yʉhʉre ñʉ tuhtia, Cristo yare buhera paina tina sehere ñʉ wahãchʉ cahmaa. Paina sehe noano mehne Cristo yare buhera. 04 [:à jia peresui yʉ jichʉ ñʉa, payʉ mari coyea Jesu yaina mari pʉhtoro Jesure wacũ tua namoa nina. à wacũ tuaa, cuiro marieno noaa buheare painare buhera tina. !3 =: à yoa Cristo yairo yʉ jiri buhiri peresui yʉ jirire masi pihtira pʉhtoro ya wʉhʉ macaina surara. Jipihtina paina cʉ̃hʉ õi jiina tíre masina. C2 : Yʉ coyea, ahrire mʉsa noano masichʉ cahmaja yʉhʉ. Mipʉre peresui jiriro yʉ jiro watoi noaa buhea sehe ã mʉ tãrucuro nina. Paina masa tí buheare cahmaina waha namoa nina. 1 ): à jiina jina noaare, Cohamacʉ cahmaare yoanahca mʉsa. Mʉsare ã yoachʉ yoarohca Jesucristo sehe. Cohamacʉ noabiariro tuariro to jiare ñono taro, jipihtina tirore ti ño payohto cjihtore to cahmaare mʉsare yoachʉ yoarohca. Paulo Cristo yairo to jia tiare yahuha .0 W: Noa yʉhdʉare mʉsa masichʉ cʉ̃hʉre sini payoja mʉsare. Mʉsa ã masina Cristo ahri yahpapʉ to tjua tachʉ noaare yoaina, ñaa buhiri marieina jinahca mʉsa. D/ : Mʉsare õ sehe ni sini payoja yʉhʉ Cohamacʉre: Cohamacʉ yare noano masia mehne, tʉho masi pahñoa mehne painare mʉsa cahĩ namohto cjihtore sini payoja yʉhʉ mʉsare Cohamacʉre. k. Q:Jesucristo to cahĩa mehne tuaro mʉsare wacũja yʉhʉ. Yʉ ã wacũchʉ Cohamacʉ tíre masina. H-  :Mʉsare yʉ ã tʉhotuchʉ noa nina. Noaa buheare “Potocã tjira”, pʉhtoare yʉ ni tua yʉhdʉrʉcachʉ mʉsa yʉhʉre yoadohore. Tí buheare potocã ti jiare tinare yʉ yahuchʉ yoadohore mʉsa. Peresui yʉ jichʉ cʉ̃hʉre mʉsa yʉhʉre yoadohore. Cohamacʉ marine noano yoaro, to yare cũre marine. Mʉsa yʉhʉre yoadohore. à jina to cũrire mari cʉ̃no potori yoana nija. à jicʉ yʉ yajeripohna mehne tuaro wacũja yʉhʉ mʉsare. l, S:Cohamacʉ mʉsare noaa sehere cohtotachʉ yoaro nina. à jiro mʉsare to ã yoa dʉcariro seheta sohtori dahrerohca tiro. à jina Jesucristo ahri yahpapʉre to wihichʉpʉre ñaa marieina jinahca mʉsa. Wahmanopʉre Jesu yaina mʉsa jiri baharo, mipʉ cʉ̃hʉre yoadohora mʉsa yʉhʉre noaa buheare yʉ buhechʉ. Mʉsa ã yoaina jichʉta Cohamacʉre “Noana”, nija yʉhʉ. Mʉsare wacũcʉ õ sehe dihta nija yʉhʉ. Mʉsare Cohamacʉre sini payocʉ, wahchea mehne sini payoja. + :,* S:Cohamacʉ mari Pʉcʉ, mari pʉhtoro Jesucristo mehne mʉsare noa dutija. Cohamacʉ to yoadohoa mehne noano jiga mʉsa. Paulo Jesu yainare Cohamacʉre sini payoha p) ]:Yʉhʉ Paulo, Timoteo mehne Jesucristore dahra cohtaina jija sã. à jina jipihtinare mʉsare Jesucristo to noaina wahachʉ yoainare Filipo macainare joarocaja sã. Mʉsa pʉhtoa cʉ̃hʉre, mʉsare yoadohoina cʉ̃hʉre joarocaja. R( Mari pʉhtoro Jesucristo to cahĩa mehne mʉsare noano yoajaro.' à jia Marco, Aristarco, Dema, Luca mehne mʉhʉre noa dutira. Cristo yare yʉ buhechʉ tina sehe yʉhʉ mehne buheina jira. t& cEpafra mʉhʉre noa dutira. Tiro sehe Cristo yare to yoari buhiri yʉhʉ mehne peresupʉ jiriro jira. % ;Ahri cʉ̃hʉre yahuihtja mʉhʉre. Mʉsa cahapʉ yʉ wahahto sehe Cohamacʉre sini payoyuhti mʉsa yʉhʉre. Mʉsa ã sini payorire tiro yʉhtiboca. “Jai” to nichʉ cahmaja yʉhʉ. à jicʉ mʉsa cahapʉ yʉ sʉhti tahtiare cahnoyuga mʉhʉ. Paulo noa duti batoaha Filemore $ {Ahri yʉ yahurire noano yoaihca mʉhʉ. Yʉ yahuri yʉhdoro yoaihca mʉhʉ. Tíre masicʉ mʉhʉre joarocai nija. W# )Yʉ coyeiro yʉ cahĩriro mari pʉhtoro Cristo yairo jira mʉhʉ. Cristo yairo jicʉ yʉ coyeiro jira mʉhʉ. à jiriro jicʉ yʉhʉre noano wahchechʉ yoaga. (à jiriro jicʉ Onesimore noano piti bocaga.) O" Yʉhʉ Paulo yʉ basi ahrire mʉhʉre yahu joaihtja: Yʉhʉ sehe wapaihtja mʉhʉre. Mʉhʉre yʉ buheri baharo Cristo yairo wahacʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucuhtiro jira mʉhʉ. Mʉhʉre yʉ ã buheri baharo mʉhʉ cʉ̃hʉ yʉhʉre pjíro wapamoriro jiboca. Mʉ ã jipachʉta mʉhʉre wapaihtja to wapamonore. m! Uà jicʉ mʉhʉre soro to yoariro jichʉ mʉhʉre to wapamoriro jichʉ yʉhʉ sehe tíre wapaihtja. 8  kà jicʉ yʉhʉre mʉ piti bocaboriro seheta Onésimo cʉ̃hʉre noano piti bocaga. Mʉhʉ mehne macariro yʉ jichʉ tʉhotucʉ tiro cʉ̃hʉre noano piti bocaga mʉhʉ. v gà jiro tiro mipʉre dahra cohtariro jierara. Dahra cohtariro bui curero jiriro jira tiro, yʉ ñʉchʉ. Mipʉre tiro mʉ coyeiro Jesu yairo jira. à jicʉ tirore tuaro cahĩja. Mʉhʉ sehe yʉ yʉhdoro tirore cahĩihca. Mʉ ã cahĩriro jiro dahra cohtariro jisiniparota mipʉre dahra cohtariro to jiriro sehe jierara tiro. Tiro mʉ coyeiro Jesucristo yairo jira. qu~a|| zyxwutzsGqq'p+nmm=m1kkjShgfeld&c'a`_u^f][YZXYVVOTRuQoONMLKK IHGFE"DXC/A@@ ?5>=;F:9F9:685Z3110"/2.a-M,6*)(V'2&-$#h"" Y;R+UH N J--buiK Tiaro anjoa ti putiri baharo pairo anjo cʉ̃hʉ to yaria cornetare putihre tjoa. To ã putichʉ sʉ̃ dacho macariro, ñami macariro cʉ̃hʉ dacho maca sʉboro waroi dojoa wahahre. Ñahpichoha peri cʉ̃hʉ dacho maca sʉboro waroi jia poca tópe pocata dojoa wahahre. Tópe poca mʉano macaa poca noano buhrierare. Dachopʉ pititia horari waro sʉ̃ dacho macariro ne buhrierare. Ñamine pititia horari waro sʉ̃ ñami macariro, ñahpichoha poca cʉ̃hʉ ne buhrierare. G Tópe márita sʉẽa mári wahahre. To ã wahachʉ payʉ masa tí mári macaa core, tí copari macaa co cʉ̃hʉre sihnimaa, yariaa wahahre. Tia ñahpichohaca “Sʉẽnia”, wama tihre. a; Pʉaro anjoa ti putiri baharo pairo anjo cʉ̃hʉ to yaria cornetare putihre tjoa. To ã putichʉ pjiria ñahpichohaca, sihãria yoaro sehe siria yahpapʉ bora sʉ cahaa wahahre. Ahri yahpa macaa mári dacho macabo cureroi tópe mári bui bora sʉ cahaa wahahre ñahpichohaca. Tópe co wijaa copari bui cʉ̃hʉre bora sʉ cahaa wahahre. ' à jia pjiri ma macaina wahi dacho maca mahano sʉboro waroi yariaa wahahre. Tópe bʉsota dohoa bʉso cʉ̃hʉ minia wahahre pjiri mapʉre. +Anjo cʉ̃iro to ã puti mʉhtari baharo pairo anjo to yaria cornetare putihre tjoa. To ã putichʉ pjidʉ tʉ̃cʉ yoaro sehe bajudʉ noano jʉ̃rucudʉ pjiri mapʉre waharoca ñojaa wahahre. à jiro yahpa to jʉ̃riro puro tó purota pjiri ma di ma dojoa wahahre. s_Cʉ̃iro anjo to yariare puti mʉhtahre. To ã putichʉ co poca yʉsʉa poca pichaca mehne, di mehne morea poca yahpapʉ bora sʉ cahahre. Ti bora sʉ cahachʉta yahpa jʉ̃a wahahre. Õ puro jʉ̃hre: Ahri yahpa dacho maca sʉro caharoi jʉ̃a wahahre. à jiro tó puro posata yucʉri cʉ̃hʉ jʉ̃a wahahre. Tó puro posata tja cʉ̃hʉ jʉ̃a wahahre. I Baharo siete anjoa cãina ti cornetarire putia taa nihre. b=à wahari baharo altar macaa niti mehne tí wahwa wahpa wahachʉ, yahpai poho cũnocahre. To ã poho cũnocachʉta wʉpo pja, soro sehe jiro bisi mʉa, oroca site mʉa, yahpa ñuhmi mʉahre. Cornetarire yahuha João $Aà jia anjo to cjʉari wahwa macaa inciensore altarpʉ to poho siteri baharo tí incienso macaa me Cohamacʉ yaina tirore ti siniri mehne mʉjaa wahahre. 8iPairo anjo uru wahware inciensore posa tihti wahware cjʉariro altar cahapʉ sʉ, ducuhre. Tói to ducuchʉ payʉ inciensore tirore wahre, jipihtina Cohamacʉ yaina tirore ti siniri mehne morehtire. à jiro uru altarpʉ Cohamacʉ to dujiro panoi jiri altarpʉ tí inciensore jʉ̃ mʉohre Cohamacʉre. taTo ã wahari baharo siete anjoare Cohamacʉ panoi ducuinare ñʉhi. Tinare siete cornetarire wahre pairo. 7 iSeis papera ti wihtã ñahaare pahrẽ tuhsʉro parore pahrẽhre tjoa Cordero. To ã pahrẽ tuhsʉchʉ cʉ̃ hora dacho macai tópʉ mʉanopʉ noano dihta marieaa wahahre. !Pʉhtoro dujiro potoi ducuriro Cordero tinare ñʉ wihborohca. Ovejare ñʉ wihboriro yoaro sehe tinare ñʉ wihborohca. à ñʉ wihboro mári pohtaripʉ catichʉ yoaa mári pohtaripʉ tinare mʉ tã wahcãnohca, ovejare ñʉ wihboriro to mʉ tãno seheta. à yoaro ã wahcherucuchʉ yoarohca tinare. à jia ne pari turi tiisi tina —ni yahuhre Jesu yaina pʉhtoa mehne macariro yʉhʉre.#?Ne pari turi jʉca baasi tina. à jia ñahma yapiosi tina. Ne sʉ̃ dacho macariro siro tinare ne jʉ̃ pjasi. Tuaro sia tinare ñano yʉhdʉchʉ yoasi.  à to cosawerina jia Cohamacʉ to dujiro panoi tirore ã ño payorucura. Dachoripe, ñaminipe tirore ã ño payorucura, sacerdotea Cohamacʉ wʉhʉi ti yoariro seheta. à jiro tina mehne ã jirucuro, tinare yoadohorohca Cohamacʉ “Soro wahari”, nino. d ATo ã nichʉ tʉhocʉ: —Masieraja —ni yʉhtihi. —¿Noa jijari tina? —ni sinituhi tirore. Yʉ ã nichʉ tʉhoro õ sehe nihre yʉhʉre: —Ahrina ñabiaro yʉhdʉri dacho jichʉ cʉ̃no pjaina jira. Ti suhti cosawerina ti jiro seheta Cordero to di cohãno mehne ti ñaa buhirire cosawerina jira. à jia noano yehsea suhti tiina jira. ^ 5 Ti ã nichʉ tʉhoro cʉ̃iro Jesu yaina pʉhtoa mehne macariro yʉhʉre õ sehe ni sinituhre: —¿Ahrina yehsea suhti tiinare masijari mʉhʉ? ¿Ti tarirore masijari mʉhʉ? —ni sinitu ñʉhre yʉhʉre.    Õ sehe ni wahche payohre tina:“à tjira.Cohamacʉ sã pʉhtoro mʉhʉre noano durucuja.Noa yʉhdʉariro, masi pahñoriro jira mʉhʉ.Mʉhʉre ‘Noana’, nija.Mʉhʉre ño payoja.Tua yʉhdʉariro jira mʉhʉ.Mʉ tuaa mehne yoariro jira mʉhʉ.Tó seheta jirucuriro jira mʉhʉ jipihtia dachoripe.à tjira”, ni wahche payohre tina. 8 i à jia jipihtina anjoa, Jesu yaina pʉhtoa cʉ̃hʉ, soro bajuina mehne pʉhtoro to dujiro cahai ducuhre. à ducua to dujiro panoi doca caha sʉ, Cohamacʉre wahche payohre. a ; à jia tina jipihtina õ sehe ni tuaro sañurucuhre:“Cohamacʉ jira sãre yʉhdʉchʉ yoariro.Tiro to dujiroi dujiriro jira.Cordero cʉ̃hʉ sãre yʉhdʉchʉ yoariro jira”, ni sañurucuhre tina. } Baharo payʉ masare ñʉhi. Jipihtia yahpari macainare, jipihtia curuari macainare, jipihtia dʉseri durucuinare, jipihtia macari macainare cãinare Cristore cahmaina dihtare tói ducuinare ñʉhi. Pʉhtoro to dujiro panoi, Cordero panoi ducuhre tina masa. Payʉ masa jihre. à jia quihõ bihoina jierare. Yehsea suhti tiina jihre tina. à yoa pjaa põ pũrine cjʉahre. 5cPaina doce mil masa Zabulõ panamana ji turiaina, paina doce mil masa José panamana ji turiaina, paina doce mil masa Benjami panamana ji turiaina ti õhtina jihre. Tópeinata jipihtina masa ciento cuarenta y cuatro mil to wama mehne ti õhtina jihre. Payʉ yehsea suhti tiinare yahuha João marine ,QPaina doce mil masa Simeo panamana ji turiaina, paina doce mil masa Leví panamana ji turiaina, paina doce mil masa Isacar panamana ji turiaina ti õhtina jihre. .UPaina doce mil masa Aser panamana ji turiaina, paina doce mil masa Neftalí panamana ji turiaina, paina doce mil masa Manase panamana ji turiaina ti õhtina jihre. `9Ahrina jiyuhti ti õhtina: Doce mil masa Juda panamana ji turiaina ti õhtina jihre. Paina doce mil masa Rubẽ panamana ji turiaina ti õhtina jihre. Paina doce mil masa Gad panamana ji turiaina ti õhtina jihre. W'à jiro Cohamacʉ to wama mehne ti wʉhdʉa pocare ti õhtinare “Õpeina jira”, ni yahuhre yʉhʉre cʉ̃iro. Israe masa doce curuari macaina ciento cuarenta y cuatro mil masa ti õhtina jiyuhti. Tinare sañurucuro õ sehe nihre anjo: —Cohtasiniga. Cohamacʉre dahra cohtaina ti wʉhdʉa pocare to wamare õna tana nija. Sã ã õhto pano ahri yahpare, pjiri mare, yucʉri cʉ̃hʉre dojomehnesiniena tjiga mʉsa —nihre tiro paina pititiaro anjoare. )à yoa pairo anjore ñʉhi tjoa. Sʉ̃ mʉja taropʉ taro nihre tiro. Cohamacʉ catiriro to wama ña õnore na taro nihre tiro. à na taro paina pititiaro anjoare tiro sañurucuhre. Tina anjoa sehe ahri yahpare, pjiri ma cʉ̃hʉre Cohamacʉ to dojomehne dutiina jihre. } uBaharo pititiaro anjoare ñʉhi. Tina jipihtiropʉ wahahre. Cʉ̃iro nortepʉ waharo tópʉ tari wihnonore taerachʉ yoahre. Pairo surpʉ, pairo sʉ̃ mʉja taropʉ, pairo sʉ̃ sãanopʉ wahahre. Nortepʉ wahariro yoaro seheta yoahre tina cʉ̃hʉ. à jiro ahri yahpapʉ, pjiri mapʉ cʉ̃hʉre ne wihnono taerare. Ne cʉ̃dʉ yucʉcʉre wihnono wã ñuhmichʉ yoaerare. (IJipihtinare tuaro ti buhiri dahrehti dacho ji tuhsʉra. à jia ti buhiri dahrehtore ne cʉ̃iro duhtiro bihoeraro, cʉ̃no pjasi —nihre tina jipihtina.v~eà duhtia tʉ̃yucʉre, tãa cʉ̃hʉre õ sehe nihre: —Sã bui bora pjaga. Sãre nʉoga. Siro pʉhtorore to dujiroi dujirirore cui yʉhdʉaja. Cordero suaro, sãre ñano buhiri dahrerohca. “à buhiri dahreri”, nina nʉoga sãre. }To ã wahachʉ ñʉa, ahri yahpa macaina bui pʉhtoa coparipʉ tʉ̃yucʉ macaa tãa docapʉ cʉ̃hʉre duhtihre. Paina pʉhtoa, surara pʉhtoa, pache pʉa, tuaina, jipihtina tinare dahra cohtaina, dahra cohtaina jieraina cʉ̃hʉ tóihta duhtimahre. D|Ti ã wahari baharo mʉano butia wahahre. Papera tiare mari turẽchʉ to bajueraro seheta bajuerare mʉano. à yoa jipihtia tʉ̃yucʉ cʉ̃hʉ nʉcopo cʉ̃hʉ pa sehepʉ sʉrʉcahre. {! à yoa ñahpichoha poca yahpapʉ boraa wahahre. Yucʉcʉ dicha yahsaare wihnono to wã bure bororo seheta ñahpichoha poca boraa wahahre. Iz  Baharo cinco wihtã ñahaare pahrẽ tuhsʉ Cordero paro wihtã ñahanore pahrẽhre tjoa. Tóre to ã pahrẽchʉta tuaro yahpa ñuhmihre. To ñuhmini baharo sʉ̃ dacho macariro ñiriro choro wahahre. Ñiri suhtiro yoaro seheta ñiriro choro wahahre. à yoa sʉ̃ ñami macariro di yoaro sehe sohãriro wahahre. tya à jiro tinare yehsea suhti yoaa suhtire wahre. Tinare ã waro õ sehe nihre tinare: —Sosiniga. Paina mʉsa coyea Jesu yaina mʉsa yoariro seheta mipʉ cʉ̃hʉre noaa buheare buhesinia nina. Mʉsare ti wajãriro seheta tina cʉ̃hʉre ti wajã pahñohto dʉhsasinina. à jina tinare jipihtinare ti wajãhto pano mahanocã sosiniga mʉsa —nihre tinare. x{ Tina sañurucua õ sehe nihre Cohamacʉre: —Mʉhʉ sã pʉhtoro, ñaa marieriro, mahñono marieno, mʉ niriro seheta yoariro jira mʉhʉ. ¿Ahri yahpa macainare, sãre wajãrinare dohse jichʉ buhiri dahreihcari mʉhʉ? —ni sañurucuhre tina. w9 Baharo pititiaro wihtã ñahaare pahrẽ tuhsʉ Cordero paro ñahanore pahrẽhre tjoa. To ã pahrẽchʉ altar docai Jesu yaina ti wajãrina ti catiri yajeripohnarine ñʉhi. Cohamacʉ yare ti yahuri buhiri, “Jesu yaina jija”, ti ni yahuri buhiri tinare wajãri jire. v#To ã nichʉ tʉhocʉ wapoariro cawalore ñʉhi. Tiro bui pisariro “Yariachʉ yoariro” wama tihre. à yoa to baharo tariro “Yariaina ti jiro” wama tihre. à jiro tinare tuaare wahre pairo sehe. Ahri yahpapʉre cuarta parte masare wajã dutihre. Cahma wajãa mehne, jʉca baa mehne, dohatia mehne, wahiquina nʉcʉri macaina suaina mehne tópeina masare ti wajãhtore cũhre tinare. 4uaBaharo tiarore pahrẽ tuhsʉ Cordero parore pahrẽhre tjoa. To ã pahrẽri baharo pairo soro bajuina mehne macariro ji bato tiriro “Ñʉna taga”, nihre tjoa. tTirore yʉ ñʉri baharo soro bajuina watoi õ sehe nino coa tahre: —Cʉ̃ dacho dahrari wapa mehne trigore cʉ̃ kilota nuchʉahca masa. Cʉ̃ dacho dahrari wapa mehne cebada wama tia yaparire tia kilota nuchʉahca masa. (Trigo, cebada cʉ̃hʉ pihtia wahaahca. à jia tí wapa bʉjʉ niahca.) Wiho mejeta chʉa dahrea sere, vino cʉ̃hʉre dojochʉ yoaena tjiga —nino coa tahre. sBaharo pʉarore pahrẽ tuhsʉ Cordero parore pahrẽhre tjoa. à jicʉ pʉaro ti durucuri baharo pairo soro bajuina mehne macariro “Ñʉna taga”, to nichʉ tʉhohi. To ã niri baharo ñiriro cawalore ñʉhi. Tiro bui pisariro balanza quihõnore cjʉahre. rà jicʉ pairo cawalore sohãrirore ñʉhi tjoa. Tiro bui pisarirore tuaare wahre pairo sehe. Ahri yahpa macainare cahma wajã dutihtirore cũhre tirore. à jia jipihtiro macaina cahma wajãahca ahri yahpapʉ. à yoa pjiri pjĩ ñosari pjĩne wahre tirore. MqBaharo cʉ̃ wihtã ñahanore pahrẽ tuhsʉ Cordero pa wihtã ñahanore pahrẽhre tjoa. To ã pahrẽri baharo pairo soro bajuina mehne macariro “Ñʉna taga”, to nichʉ tʉhohi tjoa. lpQTo ã niri baharo ñʉhi yʉhʉ. Yehseriro cawalore ñʉhi. Tiro bui pisariro bʉedʉre cjʉahre. Tirore pʉhtoro pisari sorore wahre pairo sehe. To ã wari baharo tiro sehe tirore ñʉ tuhtiinare yʉhdʉrʉcaro wahahre. oo YBaharo papera tiare to nari tiare Cordero wihtã ñaha mʉhtanore pahrẽhre. To ã pahrẽchʉ ñʉhi. To ã pahrẽri baharo cʉ̃iro soro bajuina mehne macariro, “Ñʉna taga”, nihre. à nino wʉpo yoaro sehe bisihre tiro. Un#à jia tina cuatro soro bajuina ti ã durucu payochʉ tʉhoa “Ãta ni durucu payojaro”, nihre. à jia Jesu yaina pʉhtoa sehe na tuhcua caha sʉ Cohamacʉre, Cordero cʉ̃hʉre ño payohre.pmY à jicʉ paina cʉ̃hʉre ti sañurucu payoa coa tachʉ tʉhohi. Jipihtina mʉano macaina, ahri yahpa macaina, catiina, yariaina cahapʉ jiina cʉ̃hʉ, pjiri ma macaina, jipihtiropʉ jiina õ sehe ni durucu payoa coa tahre:“Cohamacʉre to dujiropʉ dujirirore, Cordero cʉ̃hʉre mʉsare pʉarore noano durucunahca.Mʉsare wahche payonahca.‘Noa Yʉhdʉaina, Tua Yʉhdʉaina jira’ nina, jipihtia dachoripe ã nirucunahca mʉsare”, ni durucu payoa coa tahre. tla Õ sehe ni tuaro sañurucu payohre tina:“Cordero ti wajãriro mʉhʉ jipihtinare dutiriro, jipihtiare cjʉariro, masi pahñoriro, tua yʉhdʉariro jira mʉhʉ.Masa ti ñaa buhiri ti wajãriro mʉ jichʉ ñʉna ã ni ño payoja mʉhʉre.‘Noabiariro jira’, ninahca mʉhʉre.Mʉhʉre noano durucunahca”, ni sañurucu payohre anjoa peri. Zk- Pari turi ñʉcʉ millones anjoa perire ñʉhi. Pʉhtoro dujirore cuatro soro bajuinare, veinticuatro pʉhtoare anjoa sehe tinare soroa dʉcʉ sʉhre. Tina anjoa peri tuaro ti sañurucu payochʉ ñʉhi. ~ju à tirore ño payoa õ sehe ni wahmaa basaare tina basa payohre tirore:“Mʉhʉ ti wajãriro cjiro jira.à jicʉ mʉ di cohãri mehne sã ñaa yoari buhirire cohãre mʉhʉ Cohamacʉ yaina sã jihto sehe.à jicʉ jipihtia curuari macainare cãinare, jipihtia dʉseri durucuinare cãinare, jipihtia yahpari macainare cãinare sã ñaa yoari buhirire mʉ di cohãri mehne cosawere mʉhʉ Cohamacʉ yaina sã jihto sehe.Sãre jipihtinare Cohamacʉ yaina cjihtire cũre mʉhʉ.à jicʉ sacerdotea cũhre mʉhʉ sãre Cohamacʉre dahra cohtaina sã jihto sehe.à yoacʉ ahri yahpa macaina bui pʉhtoa sõhre mʉhʉ sãre.à yoariro jicʉ tí tiare wihtã ñahaare pahrẽhtiro jira mʉhʉ”, ni basa payohre tina corderore. i hyTo ã tʉãwe nachʉ ñʉa cuatro soro bajuina, veinticuatro pʉhtoa cʉ̃hʉ cordero panoi na tuhcua caha sʉ, tirore ño payohre. Tina pʉhtoa jipihtina arpa wama tia bʉapʉtẽare, uru wahwari cʉ̃hʉre cjʉahre. Tí wahwari incienso noano wahpaa posa tia wahwari jihre. Tí incienso mehne to piti dahre buhechʉ Cohamacʉ yaina tirore ti sini payori yoaro sehe jihre. ygkà jiro cordero sehe pʉhtoro dujiro cahapʉ sʉro, tirore to poto bʉhʉsehei to cjʉari tiare tʉãwe nahre. SfTo ã nichʉ tʉhocʉ pʉhtoro dujiro panoi cordero to ducuchʉ ñʉhi. Cuatro soro bajuina, Jesu yaina pʉhtoa tina watoi ducuhre tiro cordero. Tiro ti wajãriro cjiro sehe bajuhre. Siete sahari tiriro, siete capari tiriro jihre. Tí siete sahari ã yoa siete capari mehne to piti dahre buhechʉ Cohamacʉ yaina pjacʉ bajueraina siete bajueraina yoaro sehe jira. Tina to yaina pjacʉ bajueraina jipihtiro ahri yahpapʉ Cohamacʉ to warocarina jihre. -eSYʉ ã tiichʉ ñʉno cʉ̃iro Jesu yaina pʉhtoa mehne macariro õ sehe nihre yʉhʉre: —Tiiecʉ tjiga. Tí tiare ñahaare cʉ̃iro pahrẽ masina. Tiro Juda ya curua macariro tuariro jira. Tuariro jiro “Yairo sohãriro”, ti ni pisuriro jira. Tiro pʉhtoro Davi panamino ji turiariro jira. Watĩnore yʉhdʉrʉcariro jira tiro. à jiro tiro tí tiare siete ñahaare pahrẽ masiriro jira —nihre tiro yʉhʉre. ddAà jicʉ pahrẽhtirore, tí pũre ñʉhtirore ti bocaerachʉ ñʉcʉ tuaro tiihi yʉhʉ. Qcà niparota tí tiare pahrẽhtirore bocaerare. Mʉanopʉ, ahri yahpapʉ, catiina watoi, yaria tuhsʉina watoi ne tí tiare ñahaare pahrẽhtiro mariahre. à jiro tí tiare buhehtiro mariahre. qb[Tí tiare turẽri tiare ñʉ tuhsʉ, tuariro anjore ñʉhi. Tiro tuaro durucua mehne õ sehe ni yahuhre: —¿Ahri tiare wihtã ñahaare pahrẽboriro ñaa buhiri marieriro diro sehe jijari, mʉsa tʉhotuchʉ? —nihre tiro anjo. [a 1Baharo tói dujiriro to wamomaca poto bʉhʉsehei to cjʉari pũre joari pũre ñʉhi. Tí pũ pʉ bʉhʉseheri to joari pũ to turẽri tia jihre. à yoa siete wihtã ñahaa mehne to wihtã ñahari tia jihre. M` “Mʉhʉ Cohamacʉ sã pʉhtoro waro jira.Tuariro, noariro jira mʉhʉ.Mʉhʉ sã ño payoriro jii nina.Mʉhʉre ã ño payorucuro cahmana sãre.Jipihtiare bajuamehneriro jira mʉhʉ.Mʉ cahmariro seheta tí jipihtiare bajuamehnea tiri jire mʉhʉ”, nihre tina Cohamacʉre, tói dujirirore.%_C Ti ã yoa payochʉ ñʉa veinticuatro Jesu yaina pʉhtoa sehe pʉhtoro dujiroi dujiriro panoi na tuhcua caha sʉ, tirore ño payohre. Tiro jipihtia dachoripe jirucuriro jira. à ño payoa ti pʉhtoa pisaa sororire to dujiro panoi doca payohre. à doca payoa õ sehe nihre tina: F^ à ni durucua tina pititiaro soro bajuina to tuaare durucua nihre pʉhtoro dujiroi dujirirore. à durucua, tirore jipihtia dachoripe jirucurirore wahche payoa “Noana”, nia nihre. -]STina seis dʉpʉri wʉa dʉpʉri tiina jihre. à jia ti wʉa dʉpʉri pʉ bʉhʉseheripʉta payʉ capari tia dʉpʉri jihre. à yoa dachoripe, ñaminipe ã dururucua nihre. Ne durucu duhuerare. Õ sehe ni durucuhre:“Noariro, noariro, noariro Cohamacʉ mari pʉhtoro tua yʉhdʉariro jira.Tiro panopʉta ã jirucua tiri jire.Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucura.Baharopʉ tarohca”, ni durucurucua nihre. \Yʉ ñʉ mʉhtariro soro bajuriro yairo sohãriro yoaro sehe bajuhre. To baharo jiriro wachʉ yoaro sehe bajuhre. Ti baharo jiriro masʉno wʉhdʉa sehe wʉhdʉa tiriro jihre. Tina tiaro baharo jiriro cja to cjãmʉadʉpʉrire saño dujiriro yoaro sehe bajuhre. [yà yoa to dujiro panoi pjiri ma yoaro sehe vidro yoaro sehe sipari ma jihre. Noano co sitiri ma yoaro sehe jihre. Ti dujiro cahai pititiaro soro sehe bajuina jihre. Ti pjacʉri panoi ti baharo bʉhʉsehe cʉ̃hʉre payʉ capari tiina jihre tina. ZYʉ ñʉ mʉhtariro dujiroi orocasitehre. à yoa soro sehe jiro choro bisiro coa tahre. Wʉpo cʉ̃hʉ bisiro coa tahre. Tí dujiro panoi siete sihãa poca jihre. Siete sihãa poca mehne to piti dahre buhechʉ Cohamacʉ yaina siete pjacʉ bajueraina jihre. Yà yoa to dujiro cahai veinticuatro dujiare ñʉhi. Tí dujia pʉhtoa dujia yʉ ñʉ mʉhtarirore duji soroahre. Tí dujiapʉ veinticuatro Jesu yaina pʉhtoa dujihre. Yehsea suhti tiina jihre. à yoa pʉhtoa ti pisaa sorori uru sororire pisaina jihre tina. ]X3Noano si siteriro dujihre. Diamante wama tia tãa yoaro seheta, rubí wama tia tãa yoaro seheta noano si siteriro dujihre tiro. à jiro buhini soro esmeralda yoaro sehe si siteri soro dacho macai dujihre tiro. "W=To ã ni yahuchʉta tópʉ mʉja sʉcʉ Espíritu Santo tuaa mehne ñʉi nihi. à jicʉ pʉhtoro dujirore mʉanopʉ ñʉhi. Tói cʉ̃iro dujihre. RV Yʉhʉre to ã ni yahuri baharo mʉanopʉ pjõari sopacare ñʉhi. Pari turi corneta to tuaro bisiro seheta tuaro durucua bisiro coa tahre yʉ tʉhochʉ. Õ sehe nihre yʉ tʉhochʉ: —Õpʉ mʉja taga. Ahri yʉ yahuhti cjihti baharopʉre wahahtore mʉhʉre ñoihtja. Yʉ niriro seheta ã waharohca —nino coa tahre mʉanopʉ. gUGCahmori tiina jira mʉsa. à jina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahurire tʉhoga mʉsa”, ni joarocaga Laodicea macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre —nihre yʉhʉre joa dutiriro."T=Watĩnore yʉ yʉhdʉrʉcari baharo yʉ Pʉcʉ pʉhtoro to dujiro cahai dujija, yʉhʉ cʉ̃hʉ duticʉ tacʉ. Tó seheta mʉsa cʉ̃hʉ ñaa yoarire mʉsa yʉhdʉrʉcari baharo yʉ pʉhtoro dujiro cahai dujinahca, mʉsa cʉ̃hʉ dutina tana. Mʉsare yʉ cahai dujichʉ yoaihtja. tSaTʉhoga yʉhʉre. Mʉsa wʉhʉre bihari wʉhʉre yʉ sʉrʉca yʉ sãa dua yʉ pisurucuboro seheta, mʉsa mehne macariro ji duai nija. Yʉ ã ji duachʉ tʉhoina jina yʉhʉre mʉsa mehne ji dutiga. Yʉ yaina jiga. Mʉsa ã ji dutichʉ mʉsa mehne jiihtja. à jicʉ mari sʉho chʉro seheta mʉsa mehne noano jiihtja. à jina yʉhʉ mehne macaina jinahca mʉsa. R}Jipihtina yʉ cahĩinare yahuja. à jicʉ yʉ cahĩina ti jichʉ ñʉcʉ, ti tʉhoerachʉ tinare quihõno yoa dutija, tinare yoadohocʉ tacʉ. à jina yʉ ya sehere tuaro cahmaga. à yoa mʉsa ñaare tʉhotumari cjirire cohtota, tí ñaare duhuga. WQ'Mʉsa ã jiina jichʉ ñʉcʉ õ sehe ni yahuihtja mʉsare: Uru warore mʉsa nuchʉboro seheta noaare yʉ cjʉaare naga mʉsa. Mʉsare yʉhʉre wacũ tuachʉ yoaihtja. à jina potocãta Cohamacʉ ya mehne pjíro cjʉanahca. à yoa yehseri suhtirore mʉsa nuchʉ mʉsa sãano seheta yʉ di cohãri mehne yʉ yariaro mehne mʉsa ñaa yoaare cosawerina jiga. à yoana noaa suhti sãaina ti bʉo tieraro seheta mʉsa ñaare cosawerina jina bʉo tisi mʉsa cʉ̃hʉ. à yoa mʉsa caparire mʉsa co tiri baharo noano mʉsare bajuro seheta Cohamacʉ yare noano tʉhoga, mʉsa noano masihto sehe. {Poà jina õ sehe ni tʉhotumana mʉsa: ‘Jipihtiare cjʉaja. Ne yaba dʉhsaerara marine’, ni tʉhotumana mʉsa. à nipanahta pjacʉoina yoaro sehe jira mʉsa. à jina capari ñʉeraina ti ñʉ duaare ti masieraro seheta Cohamacʉ yare ne masierara mʉsa. à jina suhti marieina ti bʉo tiro seheta Cohamacʉ to ñʉrocaroi mʉsa ñaa yoarire bʉo tihtina jira mʉsa. O7Mʉsa ã jichʉ ñʉcʉ ñʉ yabi yʉhdʉaja yʉhʉ. Ñaa core yʉ cho cohãno seheta yʉhʉre mahanocã wacũ tuainare ñʉ yabi yʉhdʉaja yʉhʉ. NJipihtia mʉsa dohse yoarire masija yʉhʉ. Yʉhʉre wacũ tuaina jipanahta mahanocã wacũ tuaina jira mʉsa. Õ sehe jira tí: Co yʉsʉera co sʉ̃ mehne pjiroca si putia co yoaro sehe jira mʉsa. Tó sehe jia core mari ji coaeraro seheta yʉhʉre wacũ tuaera cureina mʉsa jichʉ yʉhʉ cʉ̃hʉ mʉsare ji coaeraja. Yʉhʉre mʉsa noano wacũ tuachʉ noaboa yʉhʉre. Yʉhʉre mʉsa wacũ tuaerachʉ ña niboa yʉhʉre. Yʉhʉre mʉsa wacũ tuaerari yʉhdoro mahanocã wacũ tuaina mʉsa jichʉ ña yʉhdʉara. OM’Laodicea macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ Cohamacʉ jipihtia to yoarire, to yoahti cʉ̃hʉre yoa sohtori tiriro jija. Yʉhʉ potocã yoariro jija. à jicʉ mahñono marieno yʉ ñʉrire ã yahurucuriro jija. Jipihtiare yʉ Pʉcʉ to yoarire yoabasariro jija yʉhʉ. }Ls Cahmori tiina jira mʉsa. à jina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahurire tʉhoga mʉsa”, ni joarocaga Filadelfia macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre. Laodicea macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore WK' à jicʉ yʉ yare ã yoarucuinare yʉ Pʉcʉ ya wʉhʉ macaina cjihtire cũihtja tinare. To ya wʉhʉ macaa botari ti yoari pja ti jirucuro seheta Cohamacʉ mehne jirucuchʉ yoaihtja tinare. à jia Cohamacʉ mehne macaina ã jirucuahca. à jicʉ Cohamacʉ wʉhʉ macaa botaripʉ yʉ joa õno seheta tinare ti pjacʉripʉ õ sehe ni joa õihtja: Cohamacʉ yʉ Pʉcʉ wamare, to ya maca wama cʉ̃hʉre joa õihtja. To ya maca wahma maca Jerusalẽ jirohca. Tí maca mʉanopʉ Cohamacʉ cahapʉ tari maca jirohca. Yʉhʉ wahma wama cjʉaihca. Tí wama cʉ̃hʉre joa õihtja ti pjacʉripʉ. .JU Mahanocã dʉhsara ahri yahpapʉ yʉ tjua tahto. Yʉ yare mʉsa masirire boena tjiga. à yoa yʉhʉre ã yʉhtirucuga, mʉsa noano yoari wapare ‘Butiri’, nina. I Mʉsare yʉ yare yʉ duhu dutierachʉ tʉhona noano yʉhtire mʉsa. Mʉsa ã yoachʉ ñʉcʉ ahri yahpa macaina jipihtina ti ñano yʉhdʉhti pja jichʉ mʉsare dʉcataihtja mʉsa ñano yʉhdʉerahto sehe. Tí pja jipihtina ti ñano yʉhdʉhti pja jirohca. H à jicʉ õ sehe yoaihtja: Paina mʉsa cahai jiina Satana yaina jira. ‘Judio masa jija’, nipahta judio masa waro jierara. Tinare mʉsa panoi na tuhcua caha sʉ mʉsare ño payochʉ yoaihtja tinare. Yʉ ã yoachʉ ñʉa mʉsare yʉ cahĩare masiahca tina. {GoJipihtiare mʉsa yoaare masija yʉhʉ. Wacũ tuaera cureina jipanahta yʉ buheare noano tʉho, tíre ne duhuerare mʉsa. à jicʉ yʉ yare cũi mʉsare tíre buhe duticʉ. à jia paina ‘Tíre buhena tjiga’, ni dʉcata masierara mʉsare. F5’Filadelfia macaina yʉ yaina, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ ñaa marieriro jija. Yʉ nino seheta yoariro jija. Davi cjiro panopʉ macariro pʉhtoro dutiriro waro sawire cjʉariro jiro masare to dutiriro seheta tuaa mehne dutiihtja yʉhʉ cʉ̃hʉ. Tí tuaa mehne yʉ yoa dutichʉ ne paina tíre dʉcata masierara. Yʉ yoa dutierachʉ ne paina tíre yoa masierara. {EoCahmori tiina jira mʉsa. à jina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahurire tʉhoga mʉsa”, ni joarocaga Sardis macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre. Filadelfia macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore BD}Jipihtina yʉ yare duhueraina ãta yehsea suhti sãaina jiahca. à yoa yʉhʉ mehne ã jirucuhtina ti wamare to joa õri pũi tina cʉ̃hʉ ti wamare joa õina jiahca. Ti wamare to joa õrire pahã cohãsi yʉhʉ. Yʉ Pʉcʉ to ñʉrocaroi, anjoa cʉ̃hʉ ti ñʉrocaroi yʉ yaina mʉsa jirire yahuihtja tinare. :CmCãina mʉsa mehne macaina Sardis macaina ñaare yoarucuina jierara. Wete marieni suhtirore mʉsa sãaboriro seheta tí suhtirore mʉsa wete piho duaeraro seheta ti ñaa yoaare piha duaerare mʉsa. à noaina jina, yehseri suhtiro sãaina yʉhʉ mehne tininahca mʉsa sehe. à yoahtina cjihti jira mʉsa. 'BGà jina yʉ yare mʉsa tʉho mʉhtarire noano wacũga mʉsa. à wacũna yʉ yare yoaga tjoa. Cohamacʉ yare pari turi cahmaga tjoa. Yʉ nino sehe mʉsa yoaerachʉ wacũenoca mʉsare buhiri dahreihtja. Yacariro wacũenoca to yacaro sãariro seheta mʉsare wacũenoca buhiri dahreihtja. >Auà jina noano yoaga mʉsa ‘Ñaare yoari’, nina. Cohamacʉ yare mʉsa masirire noano wacũga, ‘To yare duhuri’, nina. Cohamacʉ to ñʉchʉ noano yoa pahñoerasinire mʉsa. 8@ k’Sardis macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ siete pjacʉ bajuerainare Cohamacʉ yainare dutiriro jija. à yoa siete ñahpichoha pocare cjʉariro jija. Mʉsare õ sehe ni yahuja: Mʉsa yoarire masija. Õ sehe ni tʉhotumana paina mʉsare: ‘Tina Cohamacʉ yare noano yoa pahñoina jira’, ni tʉhotumana mʉsare paina. Ti ã ni tʉhotupachʉta Cohamacʉ yare noano yoaerara mʉsa. G?Cahmori tiina jira mʉsa. à jina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahurire tʉhoga mʉsa”, ni joarocaga Tiatira macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre.g>Gà jicʉ mʉsare yʉ yare ne duhuerainare bohrea mʉja tachʉ mʉja tariare waihtja mʉsare. %=CJipihtina ñaare duhuinare yʉ yare ã yoarucuinare pʉhtoa sõihtja. Yʉ Pʉcʉ yʉhʉre to pʉhto sõriro seheta mʉsa cʉ̃hʉre pʉhtoa sõihtja. Jipihtia yahpari macaina bui pʉhtoa sõihtja mʉsare. à pʉhtoa sãana, mʉsa docai jiinare jipihtia yahpari macainare tuaro dutinahca mʉsa. Dihi biatore mari yucʉcʉ mehne pohachʉ dói to wahtiaro seheta Cohamacʉre yʉhdʉrʉcainare ãta yoanahca mʉsa. <;Ahri dihtare yoa duti namoihtja mʉsare: Mʉsa cahapʉ yʉ tahto pano yʉ buheare mʉsa masirire ne mahanocã duhuena tjiga. Y:+Paina mʉsa mehne macaina Tiatira macaina ticoro ya buheare cahmaerare. Mʉsa sehe Satana ya buheare ‘Pano to yahuerari cjiri’, ti nia buheare cahmaerare mʉsa. à jicʉ mʉsa sehere duti namosi yʉhʉ. 9}à yoa ticoro ya buheare cahmainare wajãihtja. Yʉ ã yoachʉ ñʉa jipihtina yʉ yaina yʉ noano masiriro jichʉ masiahca. Masa ti tʉhotuare ti goa pjaa cʉ̃hʉre masija. Yʉ ã masiriro jichʉ masiahca tina ticorore yʉ buhiri dahrechʉ ñʉa. Jipihtina mʉsa ñaare yoari buhirire buhiri dahreihtja mʉsare. à yoa mʉsa noaare yoari wapa sehere noano yoaihtja mʉsare. x8iYʉhʉre tʉhoga mʉsa. Ticorore dohatichʉ yoaihtja. Ticoro mehne ñano yoaina cʉ̃hʉre dohatichʉ yoaihtja. à jia tina pjíro ñano yʉhdʉahca. Ãta yoaihca tinare ticoro mehne ti ñano yoaare ti cahyaerachʉ, tíre ti duhuerachʉ. o7WTo ñaare to cahyahtore cohtasinimai. Yʉ ã cohtapachʉta mʉa mehne to ñano yoaare duhu duaerare. *6MMʉsa ã noano yoaina jipanahta õ sehe yʉhʉre yʉhdʉrʉcahre mʉsa: Jezabe wama tiricoro ‘Cohamacʉ yare yahu mʉhtaricoro jija’, ni mahñoricoro mʉsare to ñano buhechʉ tʉhona ticorore tuhtierare mʉsa. Mahño buhero yʉ yainare yʉhʉre dahra cohtainare numia mehne ñano yoachʉ yoara. à jiro ‘Cohamacʉ jira’, ti nia masʉrine paina ño payo ti duhu payoa chʉare chʉ dutira ticoro yʉ yainare. /5WMʉsa yoarire masija yʉhʉ. Cohamacʉre paina cʉ̃hʉre mʉsa cahĩrire, yʉhʉre mʉsa cohãerarire, painare mʉsa yoadohorire, ñano yʉhdʉpanahta yʉhʉre mʉsa duhuerarire masija. Wahmanopʉ mʉsa yoariro yʉhdoro mipʉ sehere noano yoa namona nina mʉsa. Tí cʉ̃hʉre masija yʉhʉ. 4’Tiatira macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ Cohamacʉ macʉno yʉ capari picha pohna yoaro sehe sira. à jia yʉ dahpori bronce wama tiri comaa ti wahtari comaa yoaro sehe si sitera. Mʉsare õ sehe ni yahuja: &3ECahmori tiina jira mʉsa. à jina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahurire tʉhoga mʉsa. Õ sehe nina tiro: ‘Jipihtinare Jesure wacũ tua duhuerainare maná wama tiri chʉare to nʉori chʉare waihtja. Yehsea tãa cʉ̃hʉre waihtja tinare. Tí tãare wahma wamare yʉ joa õa tãa jiahca. Paina tí wamare ne masisi. Tí tãare naina dihta tí wamare masiahca’, nina Espíritu Santo”, ni joarocaga Pérgamo macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre. Tiatira macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore v2eà jina mʉsa ñaa tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtota, Cohamacʉ yare tuaro cahmaga tjoa. Mʉsa ã cahmaerachʉ ñʉcʉ soaro mehne mʉsa cahapʉ wahacʉ, ã ñano yoaina mehne cahmacheihca yʉ dʉseropʉ jiri pjĩ ñosari pjĩ mehne. _17à yoa paina mʉsa mehne macaina Nicolaita wama tiina ya buhea sehere duhu duaerara. O0Mʉsa ã wacũ tua duhuerapanahta mahanocã yʉhʉre yʉhdʉrʉcare mʉsa. Cãina mʉsa mehne macaina Balãa ya buheare cahmana. Panopʉ Balãa pʉhtoro Balac wama tirirore õ sehe ni buhea tire: ‘Israe masare yʉhdʉrʉca duacʉ “Cohamacʉ jira”, mʉsa nia masʉrine ño payo mʉsa duhu payoa chʉare chʉ dutiga tinare. à yoa numia mehne ñano yoachʉ yoaga tinare’, ni buhea tire Balãa cjiro. Cãina mʉsa mehne macaina to buheare cahmana. /3 Mʉsa yoarire, mʉsa ya maca macaina ti yoari cʉ̃hʉre masija. Tó macaina pʉhtoro Satana jira. Tó macaina Satanare ño payoina Antipare yʉ yare noano yahuriro cjirore wajãre. Tirore ti ã wajãchʉ ñʉpanahta yʉ yare yoarucuna yʉhʉre ne wacũ tua duhuerare mʉsa. G. ’Pérgamo macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre õ sehe ni joarocaga mʉhʉ: “Yʉhʉ ñosari pjĩ pʉ bʉhʉseheri siori pjĩne cjʉariro jija. Mʉsare õ sehe ni yahuihtja: - Cahmori tiina jira mʉsa. à jina mʉsa ya curuari macainare yʉ yainare Espíritu Santo to yahurire tʉhoga mʉsa. Õ sehe nina tiro: ‘Jipihtina Jesure wacũ tua duhueraina pichacapʉ wahasi. Ti yariari baharo pichacapʉ wahasi’, nina Espíritu Santo”, ni joarocaga Esmirna macaina yʉ yainare, ti pʉhtoro cʉ̃hʉre. Pérgamo macainare Jesu yainare joaroca dutiha Joãore ,/ Mipʉre mʉsa ñano yʉhdʉhtire cuiena tjiga. Tʉhoga mʉsa. Watĩno mʉsare Cohamacʉre duhu dutiro cãina mʉsa mehne macainare peresu yoa dutirohca. Diez dachori waro ñano yʉhdʉnahca mʉsa. Ti ã ñano yoachʉ mʉsare ti ã wajãmoñopachʉta yʉhʉre yʉ ya cʉ̃hʉre cohãena tjiga. Mʉsa ã yʉhʉre cohãerachʉ ñʉcʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ cahapʉ mʉsare ã jirucuchʉ yoaihtja. |~}||g{zzz>=<Tiaro anjoa ti pio siteri baharo pairo anjo to cjʉari wahwai posa tiare pio siteroca borohre tjoa sʉ̃ dacho macariro bui. To ã pio sitechʉta sʉ̃re masare tuaro sichʉ yoahre Cohamacʉ. X)To ã niri baharo altarpʉ durucuro coa tahre: —à tjira. Cohamacʉ sã pʉhtoro tua yʉhdʉariro jira mʉhʉ. Mahñono marieno, quihõno masare bese, buhiri dahrera mʉhʉ —ni durucuro coa tahre. /WNʉcʉ macariro yaina sehe mʉ yainare wajãa, di cohãchʉ yoahre. Mʉ yare yahuina cʉ̃hʉre wajãa, di cohãchʉ yoahre. Ti ã wajãri buhiri mári di mári wahahre. à yoa tinare dire mʉ ã sihnichʉ yoachʉ noa nina. Õ seheta mʉ yoachʉ cahmahre tina —nihre márine cohtariro anjo. CTo ã wahachʉ ñʉno pairo anjo márire cohtariro õ sehe nihre: —Cohamacʉ mʉhʉ ñaa marieriro jira. Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucuriro jira mʉhʉ. Panopʉ cʉ̃hʉre ã jirucua tíre mʉhʉ. à jicʉ masa ti ñano yoachʉ ñʉcʉ quihõno tinare buhiri dahrehre mʉhʉ. Di márine yoacʉ noano yoahre mʉhʉ. QPʉaro ti ã pio siteri baharo pairo anjo tjoa to cjʉari wahwai posa tiare pio siteroca borohre tjoa máripʉ, tí mári pohtaripʉ cʉ̃hʉre. To ã pio sitechʉ mári di mári dihta wahahre. To ã pio siteri baharo pairo anjo tjoa to cjʉari wahwai posa tiare pio siteroca borohre tjoa pjiri mapʉ. To ã pio sitechʉta tí ma di ma wahahre. Yariariro di yoaro sehe jihre tí di. à wahachʉ tí ma puhichapʉ jiina yaria pihtia wahahre. {oTo ã nino coa tachʉ tʉhoro ji mʉhtariro anjo to cjʉari wahwai posa tiare yahpapʉ pio siteroca borohre. To ã pio sitechʉ nʉcʉ macariro wamare joa õrina, to masʉre ño payoina ñano cami tihre. Tí cami tuaro purĩhre tinare. { qBaharo Cohamacʉ wʉhʉi tuaro durucuro coa tahre. Siete anjoare yahuro nihre: —Siete wahwarihi posa tiare yahpapʉ pio siteroca borona wahaga. Yahpa macainare Cohamacʉ to niriro seheta buhiri dahresiniga mipʉre —ni durucuro coa tahre. a;To ã wachʉ Cohamacʉ wʉhʉ puhichapʉ to si sitea mehne to tuaa mehne me ti sahsea wahahre. To ã me wʉhʉ wahachʉ ne masa tí wʉhʉre sãa masierare. Siete anjoare Cohamacʉ buhiri dahre dutiro to cũriro seheta masare ti buhiri dahre batoari baharo pari turi tí wʉhʉpʉ sãa masina tjoa. To buhiri dahrehto pano sãa masierare.Tí wʉhʉpʉ jirina ti wijaa tachʉ pititiaro soro bajuina mehne macariro tinare siete anjoare siete uru wahwarire wahre. Tí wahwari Cohamacʉ suaa to buhiri dahrehti mehne noano wahpaa wahwari jihre tí wahwari. Tiro Cohamacʉ ã jirucuriro jira. CTí wʉhʉre yʉ ñʉchʉta siete anjoa tí wʉhʉ puhichapʉ jirina wijaa tahre. Tina Cohamacʉ to buhiri dahre dutiro to cũhtina jihre. Tinape ti buhiri dahrehtire cjʉahre tina siete anjoa. Noaa suhti, wete maria suhti, si sitea suhti tiina jihre. à jia ti cutiro bui uru cahsaro mehne tʉã dihorina jihre. = sBaharo mʉanopʉ ñʉroca mʉocʉ, Cohamacʉ wʉhʉre pjõori wʉhʉre ñʉhi. Tói Cohamacʉ to ya tahtia waroi to dutia to joaa pjĩni tãa pjĩni ti wihbori pjĩni jihre. 5 cJipihtina mʉhʉre wahche payoahca.Jipihtina mʉhʉre ‘Tuariro jira’, niahca.Mʉhʉ dihta ñaa marieriro jira.Jipihtia yahpari macaina mʉ cahapʉ sʉa, na tuhcua caha sʉ, mʉhʉre wahche payoahca.Ãta yoaahca tina jipihtina noano mʉ yoarire ñʉa”, ni basaa nihre tina.  )à jia Cohamacʉre dahra cohtariro Moise cjiro ya basaare cʉ̃nota basaa nihre tina. Cordero ya basaa cʉ̃hʉre basaa nihre. Õ sehe ni basahre:“Sã pʉhtoro mʉhʉ Cohamacʉ tua yʉhdʉariro jira.Mʉ yoarire ñʉna ñʉ cʉaa wahaja sã.Mʉ yoari noa yʉhdʉara.Mʉhʉ jipihtia yahpari macaina bui pʉhtoro jira.Noano mahñono marieno, quihõno yoarucura mʉhʉ.  3Anjoare yʉ ñʉri baharo pjiri mare noano co sitiri ma yoaro sehe jiri mare ñʉhi. Tí ma pichaca mehne jiri ma jihre. à yoa nʉcʉ macarirore to masʉ cʉ̃hʉre yʉhdʉrʉcainare ñʉhi. Tina to wamare to númerore cjʉaeraina jihre. Tina yʉ ñʉchʉ pjiri ma co sitiri ma dʉhtʉ cahai ducuhre. Tói ducuina arpa wama tiare bʉapʉtẽare cjʉahre. Tí bʉapʉtẽa Cohamacʉ to wari jihre. O  Baharo mʉanopʉ soro jirore ñʉhi. Tíre ñʉa masa cʉaa wahaca. Ahri yahpapʉre to dohse wahahtore marine ñohre. à jiro tí wiho waro jia nierara. Õ sehe ñʉhi: Siete anjoa jihre. Cohamacʉ suaro, siete tahari masare buhiri dahre batoaro taro nihre. à jia tina siete anjoa sehe buhiri dahre dutiro to cũhtina jihre. s_Tí maca dʉhtʉ cahai ti tʉ tihãhtoi tí se tõhorine tʉ tihãhre. Tói ti tʉ tihãchʉ di wijaahre. Di ma yoaro sehe jihre tí di. Tres cientos kilómetros yoari ma, cʉ̃ metro noano pa metro dacho macai cʉãri ma jihre.yTo ã nichʉ tʉhoro anjo to yoari pjĩ mehne ahri yahpa macaa se tõhorine yihso nahre. To ã yoari baharo tí tõhorine se tõhorine to tʉ tihãhtoi cohãhre. To ã cohãriro seheta Cohamacʉ tirore cahmaerainare tuaro suaro, cohãnohca. 6eà yoa pairo anjo altar cahapʉ jiriro wijaa tahre. Tiro sehe altar macari pichacare ñʉ wihboriro jihre. à wijaa taro yoari pjĩ siori pjĩne cjʉarirore õ sehe ni sañurucuhre: —Mʉ yoari pjĩ mehne ahri yahpai jiri wese, se wese macaa dichare naaga. Se sehe ñi tuhsʉhre —ni sañurucuhre. %Baharo pairo anjo cʉ̃hʉ mʉano macari wʉhʉi Cohamacʉ wʉhʉi jiriro wijaa tahre. Tiro cʉ̃hʉ yoari pjĩ siori pjĩne cjʉahre. ucTo ã nichʉ tʉhoro to yoari pjĩ mehne ahri yahpa macaa dichare naa dʉcahre me curua bui dujiriro. #?Baharo pairo anjo Cohamacʉ wʉhʉi jiriro wijaa tahre. à wijaa taro tuaro sañurucuhre me curua bui dujirirore: —Mʉ yoari pjĩ mehne wese macaa dichare ahri yahpa macaa dichare dʉte naa pahñoga. Mipʉre to quihõri pja sʉra. Mipʉ dicha sehe sohã tuhsʉhre —nihre anjo. NBaharo me curua yehseri curuare ñʉhi. Tí curua bui masʉno yoaro sehe bajuriro dujihre. Tiro uru soro pʉhtoro to pisari soro barore pisahre. à yoa yoari pjĩ siori pjĩne cjʉahre tiro. ! Baharo mʉanopʉ yʉhʉre durucuro coa tachʉ tʉhohi. Õ sehe nihre yʉhʉre: —Ahrire joaga mʉhʉ. Cohamacʉ yaina tirore cohãeraina jina mipʉre mʉsa yariari baharopʉ cʉ̃hʉre wahcheina jira mʉsa —niroca borohre yʉhʉre. To ã niri baharo Espíritu Santo sehe õ sehe ni namohre tjoa: —à tjira. Potocã tjira. Tina tuaro ti dahraare duhu, soahca. Mʉanopʉ ti wahachʉ noano ti yoarire wacũnohca Cohamacʉ. à yoa ti ã yoari wapa tinare noano yoarohca. à jia tina wahcheina jira —ni namohre Espíritu Santo. Wese macaa toaa dichare mari bese nano seheta Cohamacʉ to yainare bese nanohca. Ñaina sehere soro bese daporohca 5c Ti ã ñano yʉhdʉchʉ ñʉna Cohamacʉ yaina to dutiare yoaina, Jesure cohãeraina jina, to yare duhuena tjiga. Ñano yʉhdʉpanahta Cohamacʉ yare cohãena tjiga. :m Tí pichaca ã me tirucurohca. Ne yatisi. Tinare ã purĩrucuchʉ yoara. Jipihtina nʉcʉ macarirore na tuhcua caha sʉ ño payoinare ã purĩrucurohca. Dachoripe, ñaminipe ã purĩrucunocanohca. To masʉre ño payoina, to wamare ti joarina cʉ̃hʉ tó seheta ñano yʉhdʉahca —niroca borohre anjo. =~s Tina pʉaro anjoa ti ã niri baharo pairo anjo ti baharo wʉriro õ sehe tuaro niroca borohre: —Jipihtina nʉcʉ macarirore ño payoinare, to masʉre ño payoinare, ti wʉhdʉa pocare, ti wamomacarine to wamare joa õrina cʉ̃hʉre buhiri dahrerohca Cohamacʉ. Tina mehne suaro, tina pinine tuaro waro buhiri dahrerucurohca Cohamacʉ. Nʉcʉ macarirore ño payoina jipihtina pichacapʉ wahaahca. Tópʉ tuaro purĩnohca tinare pichaca mehne, azufre wama tia mehne ti wijãri pichaca mehne. Noaina anjoa, Cordero cʉ̃hʉ ti ñʉrocaroi ñano yʉhdʉahca tina. } ,|QTo ã niri baharo pairo anjo mʉanopʉ wʉriro õ sehe niroca borohre: —Tinare cohãnocahre. Pjiri maca Babilonia wama tiri maca macainare cohãnocahre Cohamacʉ. Tina to cohãrina sehe jipihtina painare ñano yoachʉ yoare. Masa tinare ñʉ cũa ñaare goa pjaa, tíre yoare. Cahaina vinore ti tuaro goa pjaro seheta tina ñaare tuaro goa pjare Babilonia macainare ñʉ cũa —ni yahuroca borohre pairo anjo. b{=à jiro anjo sañurucuro õ sehe niroca borohre: —Cohamacʉre cui, ño payoga. “Tua yʉhdʉariro, noa yʉhdʉariro jira”, niga tirore. Mipʉre tiro masare to buhiri dahrehti pja jiro nina. Tiro mʉanore, yahpare, pjiri mare, mári pohtari cʉ̃hʉre yoariro jira. à jina tirore na tuhcua caha sʉ, wahche payoga —ni sañurucuhre anjo. mzSBaharo mʉanopʉ wʉrirore anjore ñʉhi. Tiro ahri yahpa macainare jipihtia curuari macainare, jipihtia dʉseri durucuinare, jipihtia yahpari macainare noaa buheare yahuhtiro jihre. Tí buhea ne cohtotaeraa, ã jirucura. y/Tina mehne macaina ne cʉ̃iro mahñoriro mariahna. à jia Cohamacʉ to tʉhotuchʉ ñaa buhiri marieina jihre tina. Tiaro anjoa yahuroca boroha :xmNe tina cʉ̃ tahacã numino mehne ñano yoaerare. à yoa Corderore ñʉ cũina jia, to yare ã yoarucuina jihre. à jiro tinare ñaina mehne jiinare to yʉhdʉchʉ yoahtinare naahre Cohamacʉ sehe. à to yʉhdʉchʉ yoarina jia, Cohamacʉ yaina cjihti, Cordero yaina cjihti cʉ̃hʉ ji mʉhtaina jihre. ]w3Tói pʉhtoro to dujiro cahai pititiaro soro bajuina, Jesu yaina pʉhtoa cʉ̃hʉ paina jihre. à jia tina panoi ciento cuarenta y cuatro mil masa ducuhre. Tói ducua cʉ̃nota wahma basaare basaa nihre. Tí basaare tina dihta masihre. Ahri yahpai jiina ciento cuarenta y cuatro mil Cristo to yʉhdʉchʉ yoaina dihta tí basaare masihre. bv=Tinare yʉ ñʉchʉta mʉanopʉ durucuro coa tahre. Pjiri poaye to bisiro seheta wʉpo pjíro to bisiro seheta bisiro coa tahre to durucua. à yoa arpa wama tiare ti bʉapʉtẽno seheta bisiro coa tahre to durucua. Wu )Baharo Siõ wama tidʉ tʉ̃cʉ bui ducurirore Corderore ñʉhi. Tiro mehne ciento cuarenta y cuatro mil masa jihre. Tina to ya wamare to Pʉcʉro ya wama cʉ̃hʉre ti wʉhdʉa pocare ti joa õrina jihre. Gt Tíre noano wacũ masiga mʉsa. Tʉho masiina jina nʉcʉ macariro to númerore noano ñʉ masiga. Tí número mʉno wama yoaro sehe jira. Tí número seis cientos sesenta y seis jira.s Tiro ji mʉhtariro nʉcʉ macariro to wamare, to númerore joa õerainare ne nuchʉ dutierare. Tuhsʉ, tinare dua dutierare. 2r] à yoaro jipihtinare ti wamomacari poto bʉhʉsehei ti wʉhdʉa poca cʉ̃hʉre joa õ dutihre nʉcʉ macariro baharo jiriro. Wiho jiinare, pʉhtoare, pache pʉare, pjacʉoinare, dahra cohtainare, dahra cohtaina jierainare, jipihtinare ti wamomacarine ti wʉhdʉa poca cʉ̃hʉre joa õ dutihre. 8qi à yoa baharo jiriro nʉcʉ macariro sehe ji mʉhtariro masʉre catichʉ yoahre masare to dutihto sehe. à jiro tí masʉre ño payoerainare wajã dutihre masare masʉ sehe. p à yoa ji mʉhtariro to ñʉrocaroi pairo nʉcʉ macariro sehe bajuamehnea mehne masare mahñohre “Ahriro mʉsa ño payohtiro jira”, nino. Tiro masare mahñono, ji mʉhtariro masʉre masare yoa dutihre tirore ti ño payohto sehe. Tiro ji mʉhtariro ñosari pjĩ mehne ti ñosariro jiparota catiriro jihre. Tiro yoaro sehe bajuri masʉreta yoa dutihre pairo nʉcʉ macariro masare. 0oY à yoa baharo jiriro nʉcʉ macariro bajuamehneare yoahre masa ti ñʉ cʉahto sehe. à yoaro masa ti ñʉrocaroi pichaca pjiri pichaca mʉanopʉ bora tachʉ yoahre. {no à jiro nʉcʉ macariro ji mʉhtariro sehe baharo jiriro sehere pʉhtoro sõhre. To ã pʉhtoro sõriro sehe jipihtia yahpari macainare ji mʉhtarirore ño payochʉ yoahre. Ji mʉhtariro nʉcʉ macariro ti wajãmariro camino yatiriro jihre. Rm Baharo pairo nʉcʉ macarirore ñʉhi tjoa. Yahpa puhichapʉ jiriro to wijaachʉ ñʉhi. Pʉa saharo oveja sahari yoaro sehe bajua sahari sahari tiriro jihre. à yoa pinono yoaro sehe durucuhre. l- Jipihtina Cohamacʉ yaina peresu wahahtina, baharo peresu wahaahca. Jipihtina tina ñosari pjĩ mehne ti ñosa wajãahtina, baharo tí pjĩ mehne yariaahca. Tíre masina mari Cohamacʉ yaina ñano yʉhdʉpanahta tirore cohãena tjijihna. à yoa tirore wacũ tuarucujihna. 9km Cahmori tiina jira mʉsa. à jina tʉhoga. fjE à jia jipihtina ahri yahpa macaina tiro nʉcʉ macariro panoi na tuhcua caha sʉ tirore ño payohre. Ahri yahpare Cohamacʉ to bajuamehnehto pano to yaina cjihtire ã jirucuhtinare ti wamare joa õ tuhsʉa tiri jire. Tí tju to ã joa õri tju Cordero ti wajãriro ya tju jira. Tí tjui ti wamare joa õeraina dihta nʉcʉ macarirore ño payohre. fiE à yoaro Cohamacʉ yainare cahma wajãno tinare yʉhdʉrʉcahre. To ã yoapachʉta ã ñʉnocasinihre Cohamacʉ. Cohamacʉ to ã yoa dutierachʉ yoaeraboa. à jiro jipihtina ahri yahpa macaina bui pʉhtoro sãasinimahre nʉcʉ macariro. Jipihtina yahpari macaina bui, macari macaina bui, jipihtia dʉseri durucuina bui pʉhtoro sãasinimahre tiro. h à jiro tiro Cohamacʉre ñano durucuhre. To wamare, to wʉhʉre, mʉanopʉ to jiro macaina cʉ̃hʉre ñano durucuhre nʉcʉ macariro. #g? à yoa tiro nʉcʉ macariro “Tua yʉhdʉrʉcariro jija”, to nipachʉta Cohamacʉre to ñano durucupachʉta ã tʉhotunocasinihre Cohamacʉ sehe. à jiro cuarenta y dos sʉ̃ri waro tiro nʉcʉ macariro masare dutisinimahre. Tó purota to pʉhtoro jihtore cũre Cohamacʉ. efC à yoa nʉcʉ macarirore pinono to tuaare to wachʉ ñʉa masa sehe tirore pinonore na tuhcua caha sʉ, ño payohre. à jia nʉcʉ macariro cʉ̃hʉre na tuhcua caha sʉ, tirore ño payohre. à ño payoa õ sehe nihre: —Ne pairo mʉ yoaro sehe tuariro mariahna. Pairo mʉhʉre ne yʉhdʉrʉca masierara —ni ño payohre masa nʉcʉ macarirore. e1 Cʉ̃ dapu nʉcʉ macariro dapu ti wajãmariro dapu yoaro sehe bajuhre. To ã bajupachʉta to camino sehe yatia wahahre. Tí dapu to catichʉ ñʉa, cʉaa wahahre jipihtina ahri yahpa macaina. à cʉaa, nʉcʉ macarirore ño payohre. à jia tiro mehne macaina wahahre masa. Wd' Tiro nʉcʉ macariro yairo dohroriro yoaro sehe bajuhre. à jiro oso yoaro sehe dahpori tiriro jihre. Yairo sohãriro pjiriro wʉrʉ yoaro sehe dʉsero tiriro jihre. à yoa pinono sehe to tuaare wahre nʉcʉ macarirore. à waro tirore to pʉhtoro dujiroi cũno, tiro yoaro sehe payʉ masare dutichʉ yoahre pinono nʉcʉ macarirore. c 5 à yoa nʉcʉ macarirore tí mai jirirore to wahcã wihichʉ ñʉhi. Tiro sehe siete dapu poca, diez sahari tiriro jihre. To sahari pʉhtoa ti pisaa sorori barore pisahre. To dapu pocare to wamare joa õri dapu poca jihre. Tí wama to ñari wama jichʉ ñʉ yabira Cohamacʉ. ;bq à yoa pinono pjiri ma dʉhtʉ cahai ducuhre._a7 To ã wahachʉ ñʉno pinono sua yʉhdʉahre. à suaro cãina ticoro panamana ji turiaina mehne cahmacheno wahahre pinono. Tina sehe Cohamacʉ dutiare yoaina jia, Jesu ya buheare noaa buheare ne duhueraina jihre. y`k To ã yoachʉ yahpa sehe ticorore yoadohohre. Pinono to dʉseroi wijaa core yahpa sehe wihmi na pahñonocahre. g_G Tói to jichʉ ñʉno pinono pjíro core cho cohãhre ticorore mʉroca bʉrochʉ yoaro taro. ^' à jiro ticorore pjiriro cja to wʉa dʉpʉrire wahre Cohamacʉ, masa marienopʉ to wʉ duhti wahcãhto sehe. Tópʉ to sʉri baharo tia cʉhma noano pa cʉhma dacho maca waroi ticorore ñʉ wihbohre Cohamacʉ. To ã ñʉ wihbochʉ pinono ticorore ñano yoa masierare. |]q Pinonore yahpapʉ to cohã borochʉ ñʉno, pinono sehe numinore, wihãrirocã pocorore nʉnʉ ti wahcãhre. :\m à jina mʉsa mʉano macaina wahchega. Watĩnore yahpapʉ to cohã borochʉ ñʉna wahchega. Wiho mejeta ahri yahpa macaina, pjiri ma macaina cʉ̃hʉ pjacʉoina wahanahca mʉsa sehe. Ahri yahpapʉ tirore to cohã borori baharo mʉsa cahapʉ jira watĩno. Tirore to buhiri dahrehto mahanocã dʉhsara. à jiro sua yʉhdʉara tiro. Mʉsa cahapʉ sʉro, pjacʉoina mʉsare tjuachʉ yoarohca tiro —ni sañurucuro coa tachʉ tʉhohi. N[ Cristo Cordero wama tiriro to di cohãri mehne mari coyea Jesu yaina tirore wacũ tuaina ti ñaa yoari buhirire cohãre tiro. à wacũ tuaina jia watĩnore yʉhdʉrʉcare. à yoa Cohamacʉ yare yahua, watĩnore yʉhdʉrʉcare. To yare ti yahuri buhiri paina tinare ti wajã duapachʉta, tina cuieraa, Cristo yare duhuerare. Z+ Baharo mʉanopʉ sañurucuro coa tachʉ tʉhohi: —Mipʉre Cohamacʉ masare yʉhdʉchʉ yoahre jʉna. Mipʉ pinihtare Cohamacʉ mari pʉhtoro jiro tahre to tuaare ñono taro. To warocariro Cristo cʉ̃hʉ to pʉhtoro jiare to tuaare ñohre jipihtinare. Watĩnore mʉanopʉ jirirore yahpapʉ cohã borohre. à cohã bororo to tuaare ñohre Cohamacʉ. Tiro watĩno sehe dachoripe, ñaminipe Jesu yainare “Ahrina ñaina jira”, ni yahusãno niri jire Cohamacʉre. à jiro mari coyeare Jesu yainare yahusãriro jiri jire. -YS à jiro pjiriro pinonore cohãnocaa tiri jire Cohamacʉ. Tiro pinono watĩnota jiro nina. Satana wama tiriro jira. Panopʉ tiro pinono pjacʉ tiriro jia tiri jire. Tiro jipihtiro yahpa macainare mahñoriro jira. Tirore to yaina anjoa mehne mʉanopʉ jirirore yahpapʉ cohã boroa tiri jire. X à yoa Miguel cʉ̃hʉ pinonore yʉhdʉrʉcaa tiri jire. à jiro pinono yaina anjoa cʉ̃hʉre mʉanopʉ ji namo dutiera tiri jire. _W7 Wahmanore mʉanopʉ cahma wajã dʉcaa tiri jire. Miguel wama tiriro anjo to yaina anjoa cʉ̃hʉ pinono mehne cahmachea tiri jire. Ti ã cahmachechʉ pinono to yaina anjoa mehne Miguere cahmachea tiri jire. PV To ã yoachʉ numino sehe masa marienopʉ duhti wahcãa wahahre. Cohamacʉ to cahnoyuriropʉ duhti wahcãhre ticoro. Tópʉre mil doscientos sesenta dachori waro Cohamacʉ ticorore ñʉ wihborohca. U Baharocãta cjʉa tuhsʉhre wihãrirocãre. Jipihtia yahpari macaina ti pʉhtoro cjihto jihre tirocã. To ã pʉhtoro tuariro jichʉ, masa tirore yʉhdʉrʉcaa cʉ̃no pjasi. To ã masa bajuachʉta Cohamacʉ to dujiro cahapʉ tirocãre naa wahcãa wahahre. pTY To pichõno mehne ñahpichoha pocare wahba siteroca borohre. Jipihtia ñahpichohare dacho macabo cureroi wahba siteroca borohre. à jiro numino pohna tihticoro panoi ducuhre pinono. To macʉnocã to bajuachʉ chʉro taro nimahre. bS= Baharo pari turi ñʉhi mʉanopʉ: Pjiriro pinonore sohãrirore ñʉhi. Siete dapu poca tiriro jihre. Jipihtia to dapu poca pʉhtoa ti pisaa sorori barore pisaa dapupoca jihre. à jiro diez sahari tiriro jihre tiro. UR# à ducuro mahanocã dʉhsahre to pohna tihto. à jiro ticoro sañurucuhre. IQ  Baharo ahri yahpa to dohse wahahtore mʉanopʉ ñohre. To ã ñori wiho waro jierara. Õ sehe ñʉ mʉhtahi: Mʉanopʉ numinore ñʉhi. Ticoro to suhtiro sʉ̃ dacho macariro yoaro sehe si sitehre. Sʉ̃ ñami macariro bui ducuhre. Pʉhtoro to pisari soro barore doce ñahpichoha poca cjʉari sorore pisaricoro ducuhre. sP_ Ti ã yoari baharo mʉano macari wʉhʉ Cohamacʉ ya wʉhʉ to pjõori wʉhʉ jihre. à jina tí wʉhʉi jiri carore ñʉhi sã. Tí caro puhichapʉ Cohamacʉ masare to dutiare joa õa pjĩni tãa pjĩni sãahre. Sã ã ñʉchʉta orocasite mʉa, wʉpo pja mʉa, soro jiro bisi mʉa, yahpa ñuhmi mʉa, co poca yʉsʉa poca mʉanopʉ payʉ bora tahre.jOM Jipihtina ahri yahpa macaina mʉhʉre cahmaeraina mʉhʉ mehne suamare.Mipʉre tinare mʉ buhiri dahrehti pja jira.Yariaina cʉ̃hʉre mʉ buhiri dahrehti pja jira.à jiro mʉ yaina sehere noaare ti yoari wapare mʉ wahti pja jira.Cãina tina mʉhʉre dahra cohtaina mʉ yare yahu mʉhtaina jira.à yoa tina, paina mʉ yaina mehne jipihtina mʉhʉre ño payoina jira.à jicʉ pʉhtoare, wiho jiina cʉ̃hʉre mʉ yaina ti jiri wapa noano yoaihca mʉhʉ.à jiro ahri yahpa macainare dojomehne cohtainare mʉ cohãhti pja jira mipʉre”, ni ño payohre pʉhtoa Cohamacʉre. N  à ño payoa õ sehe nihre:“Sã pʉhtoro Cohamacʉ, tua yʉhdʉariro jira mʉhʉ.Mʉhʉ panopʉ ã jirucua tiri jire.Mipʉ cʉ̃hʉre ã jirucura mʉhʉ.Mʉ tuaa mehne masa ti pʉhtoro mʉ jirʉcachʉ ‘Noana’, nija mʉhʉre. M  à yoa Cohamacʉ panoi pʉhtoa dujiapʉ dujiina veinticuatro Jesu yaina pʉhtoa Cohamacʉ panoi caha sʉ, tirore ño payohre. -LS Baharo seis cornetarire ti putiri baharo pairo anjo to yariare putihre. To ã putichʉ mʉanopʉ tuaro durucua coa tahre. Õ sehe nia coa tahre:“Mipʉ Cohamacʉ Cristo mehne ahri yahpa macaina bui pʉhtoa jiahca.à jia jipihtina bui pʉhtoa ã jirucuahca”, nia coa tahre. ZK- Ahri jipihtia ti ã wahari baharo pʉa taha masa ñano yʉhdʉ tuhsʉina jiahca. Ti ã yʉhdʉri baharocãta pari turi dóihta masa ñano yʉhdʉahca tjoa. Seis cornetarire ti putiri baharo pairo putiha $JA Ti ã mʉjachʉta yahpa tuaro ñuhminohca. To ã ñuhmichʉ tí maca macaa wʉhʉse décima parte boraa wahaahca. à jia yahpa ñuhmino mehne siete mil masa yariaa wahaahca. Paina dʉhsaina sehe cʉaa wahaa, Cohamacʉre mʉano macarirore “Tuariro jira”, ni ño payoahca tirore. pIY Baharo tina pʉaro mʉanopʉ tuaro durucuro coa tachʉ tʉhoahca. Õ sehe ninohca tinare: —Õpʉ mʉja taga mʉsa —nino coa tarohca. To ã nichʉ tʉhoa me curua watoi mʉjaa wahaahca. Ti yabirina cjiri ti mʉjachʉ ñʉahca. UH# à jiro tia nʉmʉ baharoi pa nʉmʉ dacho macai Cohamacʉ ti pjacʉrire masonohca. To ã masochʉ tina pari turi wahcãrʉcʉ sʉahca. Ti ã wahcãrʉcʉ sʉchʉ ñʉa jipihtina cui yʉhdʉahca tinare. G/ Ti ã yariarina jichʉ ñʉa ahri yahpa macaina wahcheahca. à wahchea bose nʉmʉre yoaa, ti basi paye barore ã wanocaahca. Tina pʉaro Cohamacʉ yare yahuina masare ñano yʉhdʉchʉ yoarina jiri jire. à jia ti ã yariachʉ ñʉa wahche yʉhdʉahca ahri yahpa macaina. !F; à coãa tia nʉmʉ noano coãa, pa nʉmʉ dacho macai ti pjacʉri tí mahai coãahca. à jia jipihtia yahpari macaina, jipihtia curuari macaina, jipihtia dʉseri durucuina tópe nʉmʉri waro ti pjacʉrire ñʉrucuahca. à ñʉrucua tópe nʉmʉri waro ti pjacʉrire ya dutisi. 0EY To ã wajãri baharo ti pjacʉri cjiri pjiri maca macari mahapʉ coãahca. Yahuina pʉhtorore ti cjã puha wajãri maca jira tí maca. Tí maca macaina ñaina jia Sodoma macaina, Egipto macaina yoaro seheta jia, tí pjare Sodoma, Egipto cʉ̃hʉ wama tirohca tí maca mari piti dahre buhechʉ. JD  Ti ã yoa pahñochʉ waro cʉãri copapʉ jiriro ñariro nʉcʉ macariro wijaarohca. à wijaaro Cohamacʉ yare yahuina mehne cahmachenohca. à cahmacheno tua yʉhdʉrʉcaro tinare wajãnohca. XC) à yoa tina pʉaro ti coro ta dutierachʉ coro tasi. à jiro Cohamacʉ yare ti yahuro puro coro tasi. à jia márine di mári wahachʉ yoaahca tina. à jia ahri yahpare ñano wahachʉ yoaahca. Jipihtia dohse jiare, jipihtina dohse jiinare masare ñano wahachʉ yoaahca. Ti dohse yoa duaro puro ã ñano wahachʉ yoaahca ahri yahpare. fBE à jia tinare ñʉ tuhtiina tinare ti ñano yoa duachʉ tina sehe ti dʉsero macaa picha pohna mehne jʉ̃ pahñoahca tinare ñʉ tuhtiinare. Õ seheta tinare ñano yoainare wajãahca tina pʉaro Cohamacʉ yare yahuina. Aw Ahri yahpa macaina bui pʉhtoro Cohamacʉ panoi pʉadʉ Olivo wama tia yucʉ ducura. Pʉadʉ sihã payoa yucʉ cʉ̃hʉ tí yucʉ cahai ducura. Tí yucʉ mehne piti dahre to buhechʉ ahrina pʉaro to yare yahuina tí yucʉ yoaro sehe jira. e@C à jicʉ yʉ yare yahuinare pʉarore warocaihtja. Mil doscientos sesenta dachori waro yʉ yare yahuahca. Masa ti coyea ti yariari baharo ti sãa suhti barore sãaina jiahca tina yʉ yahu dutiina —ni yahuhre yʉhʉre. ?  Sopaca wija sʉrʉcari wapare noari wapare quihõi tjiga. Tí wapa yʉhʉre cahmaerainare ti cũri wapa jira. Tina cuarenta y dos sʉ̃ri waro Cohamacʉ ya macare tí maca macaina cʉ̃hʉre ñano yoaahca. à jicʉ quihõi tjiga ti ya wapare noari wapare. >  Baharo yʉhʉre quihõdʉre wahre Cohamacʉ. Tjuadʉ puro yoadʉ jihre tʉ. Tʉre waro õ sehe nihre yʉhʉre: —Yʉ ya wʉhʉre quihõi wahaga. Tí wʉhʉ macari altar cʉ̃hʉre quihõga. à yoa tuhsʉ, tí wʉhʉi yʉhʉre ño payoinare quihõga. = Yʉ ã chʉri baharo õ sehe nihre yʉhʉre: —Pari turi macari macaina, yahpari macaina, payʉ dʉseri durucuina, tina bui pʉhtoa cʉ̃hʉ baharo ti dohse wahahtore, Cohamacʉ tinare to dohse yoahto cʉ̃hʉre yahuyuga mʉhʉ —nihre yʉhʉre.1<[ To ã nichʉ tʉhocʉ tí tiacãre anjore yʉ nari baharo chʉhi. Yʉ wahma chʉchʉ mi yoaro sehe bisihre. Yʉ chʉ bʉrori baharo yʉ pjaropʉ sʉẽa wahahre. 8;i To ã nino coa tachʉ tʉhocʉ anjo cahapʉ wahahi. Tirore papera tiacãre yʉ sinichʉ tʉhoro õ sehe ni yʉhtihre yʉhʉre: —Naga. à jicʉ ahri tia papera tiacãre chʉga. Mʉ wahma chʉchʉ mi yoaro sehe noano bisirohca. Mʉ pjaropʉ mʉ bʉrori baharo sʉẽa waharohca —nihre yʉhʉre. ":= To ã niri baharo mʉanopʉ yʉhʉre durucuro coa tariro pari turi durucuro coa tahre tjoa. Õ sehe nino coa tahre yʉhʉre: —Pjiri mápʉ ducuriro macarocai ducuriro siro anjo cahapʉ wahaga. à wahacʉ papera tiacãre to cjʉari tiacãre naga —nino coa tahre yʉhʉre. Y9+ Seis anjoa cornetarire ti putiri baharo pairo anjo to putichʉ Cohamacʉ panopʉ “Õ sehe yoaihtja”, to niriro seheta ã yoarohca. Panopʉ masare tíre noano yahuera tiri jire. Baharo tirore dahra cohtainare, to yare yahu mʉhtaina sehere noano yahu pahñoa tiri jire tiro. Tí to yahu cũrire mipʉre yoarohca tiro —nihre anjo. 58c à siõroca mʉono Cohamacʉ ã catirucuriro wama mehne wama payohre. Tiro Cohamacʉ sehe jipihtiare mʉanore, mʉano macaare, ahri yahpare, ahri yahpa macaare, pjiri mare, pjiri ma macaare yoariro jira. à wama payoro õ sehe nihre anjo: —Cohamacʉ mehne potocã nii nija. Tó purota cohtanahca. 7 To ã niri baharo pjiri mapʉ ducuriro, macarocai ducuriro anjo to wamomaca poto bʉhʉsehe siõroca mʉohre mʉanopʉ. d6A Ti ã yahuchʉ tʉhocʉ joa dʉcamahi. Yʉ ã joa dʉcapachʉta mʉanopʉ yʉhʉre õ sehe ni durucuro coa tahre: —Siete wʉpoa ti nirire painare yahui tjiga. à jicʉ tíre joa nai tjiga —nino coa tahre yʉhʉre. 5{ à ducuro yaya ti sañurucuro seheta tiro tuaro sañurucuhre. To ã sañurucuri baharo siete wʉpoa yahua coa tamahre. ^45 à yoa mahari tiacã papera tiacãre to pjãri tiacãre cjʉahre tiro. To dahporo poto bʉhʉsehe macari dahporo mehne pjiri mápʉ tʉ cũhre. To dahporo cõ bʉhʉsehe macari dahporo sehe macarocai tʉ cũhre. c3 A Baharo pairo tuariro anjo mʉanopʉ to duji tachʉ ñʉhi. Me curua watoi tahre. à yoa buhini soro to dapu bui pisahre. To wʉhdʉa sʉ̃ dacho macariro yoaro sehe si sitehre. To ñʉchʉa pichaca yoaro sehe bajuhre. V2% Paye ñaa cʉ̃hʉre tina ne cahyaerare. Masare ti wajãrire, numia mehne ti ñano yoarire, ti yacari cʉ̃hʉre ne cahyaerare tina. à jia yaya ti yoaro sehe yoaa, tí cʉ̃hʉre ne cahyaerare tina.d1A Payʉ masa yariaeraina ti wajã dʉharina sehe ti ñaa yoarire ne duhuerare. Watĩare ño payo duhuerare. “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉri cʉ̃hʉre ño payo duhuerare. Tí masʉri uru mehne, plata mehne, bronce wama tiri comaa mehne, tãa mehne, yucʉri mehne ti yoari masʉri jihre. Tí masʉri sehe ñʉerare. Tʉhoerare. Tinierare. G0 Tina cawaloa ti dʉseri mehne wajãhre. à yoa ti pichõri mehne wajãhre tjoa. Ti pichõri sohtoapʉ agãa dapu poca yoaro sehe bajuhre. à jia ti pichõri mehne ñano yoahre tina masare. 9/k à jia cawaloa dʉseri wijaa masare wajãhre. Jipihtina dacho maca mahano sʉboro waroi tópeina masare wajãhre. Pichaca mehne, me mehne, azufre mehne payʉ masare wajãhre. A.{ à yoa cawaloare tina bui pisaina cʉ̃hʉre ñʉhi. Tina cawaloa bui pisaina ti pẽ buhure dʉcataa suhti, comaa suhti, sohãa suhti, yahsaa suhti, ewʉ sehe bajua suhti jihre. à jia cawaloa ti dapu poca yaya sohãina yoaro sehe bajuhre. Ti dʉseripʉ pichaca, me, azufre wama tia me cʉ̃hʉ wijaahre. - à yoa ti surarare “Õpeina jira”, ti nichʉ tʉhohi. Tina cawaloa bui pisaina jihre. Doscientos millones surara jihre. 0,Y à nino coa tachʉ tʉhoro anjo sehe tinare pititiarore wiohre, payʉ masare wajãhtinare. Ahri horare, ahri dachore, ahri sʉ̃re, ahri cʉhmare quihõno cohtaa nihre tina pititiaro anjoa. Ti cohtariro mʉ sʉra. à jia wajãa taa nina. Jipihtina dacho maca doca curero masare wajãahca. ,+Q à durucuro cornetare putiriro anjore yahuhre: —Eufrates wama tiri ma pjiri mapʉ peresupʉ jiinare anjoare wioga. Tina pititiaro anjoa jira —nino coa tahre. *! Baharo cʉ̃ wamomaca pihtiina anjoa ti putiri baharo pairo anjo to yaria cornetare putihre tjoa. To ã putichʉ Cohamacʉ panoi ducuri altarpʉ uru altarpʉ durucua bisi wijaro coa tahre. Tí altar macaa sahari pititia saharipʉ durucua bisi wijaro coa tahre. .)U Poreroa masare ñano ti purĩno yoari baharo ahri ti ñano yʉhdʉ mʉhtariro cjiro pihtia wahahre. Tó baharo pʉa taha pari turi ñano yʉhdʉsiniahca masa. \(1 Tina pʉhtoro cjʉaina jihre. Cʉãri copa pʉro jihre ti pʉhtoro. Tiro anjo jihre. Hebreo ya mehne Abadón wama tihre tiro. Griego ya mehne Apolión wama tihre. (Apolión “Pihtichʉ yoariro”, nino nina.) .'U à yoa pichõno soroa ti pichõno tiro seheta, tjoariaca ti cjʉaro seheta jihre tina poreroa. Ti pichõri mehne tjoaa, cinco sʉ̃ri waro masare purĩchʉ yoahre. &' Pẽ buhu dʉcatari cahsaro comaa cahsaro yoaro sehe bajuhre ti cutiro. à yoa tina ti wʉchʉ payʉ cawaloa mʉrocaina ti mʉrocaro sehe ti wʉa dʉpʉri bisihre. Cawaloa tunua bʉsore wajaina ti cahma wajãnopʉ wahaa, ti bisiro seheta bisihre poreroa wʉa dʉpʉri. ^%5 Ti pjoari numia pjoari yoaro sehe jihre. à yoa ti piri yaya piri yoaro sehe jihre. $ Poreroa sehe cawaloa yoaro sehe bajuhre. Ti cahma wajãhto pano cawaloare ti suhti sãariro seheta tó seheta bajuina jihre tina poreroa cʉ̃hʉ. Ti dapu pocai pʉhtoa ti pisaa sorori uru sorori yoaro sehe bajuhre. Ti wʉhdʉa poca masa yoaro sehe bajuhre. p#Y Tinare ti ã purĩchʉ yoachʉ masa yariaa waha duaahca. Ti ã yaria duapachʉta tinare yaria dutisi. \"1 à ñano yoa dutiparota tinare wajã dutierare. Tinare wajã dutieraparota cinco sʉ̃ri waro tinare ñano purĩchʉ yoa dutihre. Pichõno soroa tjoaa ti purĩno seheta purĩchʉ yoaina jihre poreroa cʉ̃hʉ. T!! à jiro tjare, yucʉrire, paye toaare ñano yoa dutierare tinare. Masa dihtare ñano yoa dutihre tinare. Cohamacʉ to wamare ti wʉhdʉa pocare õmahnoeraina dihtare ñano yoa dutihre tinare poreroare.   à yoa tí me puhichai jiina poreroa yahpapʉ tahre. Pichõno soroa ti tuaro purĩno seheta tina cʉ̃hʉ tuaro purĩhre. b= à jiro tiro tí copare to pjõochʉ pichaca me wijaahre. Pjiri pichaca macaa me yoaro seheta pjíro me wijaahre tí copare. à wijaaro tí me dóihta sʉ̃ dacho macarirore, mʉano cʉ̃hʉre butia wahachʉ yoahre. n W Baharo pititiaro anjoa ti putiri baharo pairo anjo to yaria cornetare putihre tjoa. To ã putichʉ ñahpichohaca yoaro sehe jiriro anjo mʉanopʉ bora tarirore ñʉhi. Yʉ ã ñʉno watoi tirore cʉãri copa macari sawire wahre. 5c Baharo ñʉroca mʉohi tjoa. Mʉanopʉ wʉrirore cjare ñʉhi. à jicʉ to sañurucuchʉ tʉhohi. Õ sehe nihre tiro: —Ñabiara. Ñabiara. Tiaro anjoa mipʉ putierasiniina ti putiri baharo pinihtare ñabiaro waharohca. To ã wahachʉ ahri yahpai jiina ñabiaro yʉhdʉahca —nihre tiro. u}|{zyxPwvutmtsrpo$mlVk^jZhWff;edVcba`_u^^\[ZYwXWUTSRPNsMeLKJ*IqH FEDDBB7A?>=<;;98695.4l33<11\0{/_.,o++*4)-'&/$$g#"K 9&#l4lW$Kd _ d nDXIW 'à yoa jipihtia yahpari macaina noaare ti cjʉaare tí macapʉ naa wihiahca.  'à yoa dachore tí maca macaa sopacari pjõori sopacari jiahca. Tópʉ ne ñami marianohca. à jia ti sopacarire ne bihasi. à susurucuahca. ! ;à yoa ahri yahpai ti buhria mehne jiahca jipihtiro macaina. à jia jipihtia yahpari macaina pʉhtoa tí macapʉ noa yʉhdʉa ti cjʉaare na wihiahca. K Tí macai Cohamacʉ to si sitea noano buhriahre. Cordero cʉ̃hʉ sihãria yoaro sehe buhriahre. à jia sʉ̃ dacho macariro cʉ̃hʉre ñami macariro cʉ̃hʉre tói ti buhriachʉ cahmaerare. h ITí macai Cohamacʉ wʉhʉre ñʉerahi. Mariahre. Tí macai jipihtiropʉ mari pʉhtorore Cohamacʉ tua yʉhdʉarirore, Cordero cʉ̃hʉre ño payora masa. à jiro tí maca jipihtiro Cohamacʉ wʉhʉ yoaro sehe jihre. &Eà yoa doce sopa pahmari doce perla mehne to yoaa pahmari jihre. Tí pahmaripe cʉ̃ yapa perla yapa mehne to yoaa pahmari jihre. à jiro tí maca macari maha uru mehne to yoari maha jihre. Tí uru wete marieni uru jihre. à jiro vidro yoaro sehe noano co sitiri maha jihre tí maha. !;Pititia poca baharo jiria tãcare ónice wama tia tãa wahãhre. Cʉ̃ wamomaca pihtia poca baharo jiria tãcare rubí wama tia tãa wahãhre. Seis poca baharo jiria tãcare crisólito wama tia tãa wahãhre. Siete poca baharo jiria tãcare berilo wama tia tãa wahãhre. Ocho poca baharo jiria tãcare topacio wama tia tãa wahãhre. Nueve poca baharo jiria tãcare crisoprasa wama tia tãa wahãhre. Diez poca baharo jiria tãcare jacinto wama tia tãa wahãhre. Once poca baharo jiria tãcare amatista wama tia tãa wahã batoahre. eCTí sahrĩno docai jia tãare payʉ soro jia wapa tia tãa wahãhre. Tí tãa sahrĩnoi pisaa tãa doce tãa jihre. Ji mʉhtaria tãcare diamante wama tia tãa wahãhre. To baharo jiria tãcare zafiro wama tia tãa wahãhre. Pʉaria baharo jiria tãcare ágata wama tia tãa wahãhre. Tiaria baharo jiria tãcare esmeralda wama tia tãa wahãhre. A{Tí sahrĩno diamante wama tia tãa mehne to yoari sahrĩno jihre. à yoa tí maca sehe uru mehne to yoari maca jihre. Tí uru wete mariea jia vidro yoaro sehe noano co sitihre. 7à jiro tí maca macari sahrĩnore quihõhre anjo. Sesenta y cinco metros mʉari sahrĩno jihre. Masa mari quihõno seheta quihõno nihre tiro anjo. wgTí maca to yoaro purota sahre. Mʉano cʉ̃hʉ tó purota mʉahre. à yoa anjo to quihõdʉ mehne tí macare quihõhre. Tí maca dos mil doscientos kilómetros yoari maca jihre. Tó purota sari maca jihre. Tó purota mʉari maca jihre. 'Gà yoa anjo yʉhʉre yahuriro quihõdʉ uru mehne ti yoadʉre cjʉahre. Tí macare, tí maca macaa sopacarire, sahrĩno cʉ̃hʉre quihõno taro nihre. veTí sahrĩno doce tãa bui pisahre. Tí tãape Cordero to cũrina doce to cũrina sã cãina wama wahãhre. ]3 Sʉ̃ mʉja taro sehe tí sahrĩno cjʉahre tia sopaca. Norte sehe tia sopaca jihre. Sur sehe tia sopaca jihre. Sʉ̃ sãano sehe cʉ̃hʉre tia sopaca jihre. Jipihtiro doce sopacari waro cjʉahre tí sahrĩno. c? Pjiri sahrĩno mʉari sahrĩno ti sahrĩ sãari maca jihre tí maca. Doce sopacari tihre tí sahrĩno. Tí sopacaripe cohtahre anjoa. Tí maca macaa sopa pahmaripʉ Israe masa curuari doce curuaripe ti wama wahãhre. U~# Cohamacʉ to si sitea mehne si siteri maca jihre tí maca. Wapa tia tãa yoaro sehe si sitehre. Diamante wama tia tãa yoaro sehe si sitehre. à yoa vidro yoaro sehe noano co sitiri maca jihre tí maca. /}W To ã nini baharo Espíritu Santo yʉhʉre Cohamacʉ ya macare ñohre. Õ sehe bajuro ñohre yʉhʉre: Mʉadʉ tʉ̃cʉ buipʉ yʉhʉre na mʉjahre. Tópʉ Jerusalẽne Cohamacʉ ya macare noari macare ñohre yʉhʉre. Cohamacʉ cahapʉ mʉanopʉ jiri maca duji taro nihre ahri yahpapʉ. | Baharo cʉ̃iro anjo yʉ cahapʉ wihihre. Tiro siete wahwari cjʉaina, to buhiri dahre dutiro to cũina anjoa mehne macariro jihre. à wihiro, õ sehe nihre yʉhʉre: —Ñʉi taga. Cordero to wamomaca dʉhtericorore ñoihca mʉhʉre —nihre anjo yʉhʉre. /{WWiho mejeta cuia yʉ yare duhuina, yʉhʉre cahmaeraina, ñabiaare yoaina, masare wajãina, numia mehne ñano yoaina, mʉa mehne ñano yoaa numia, yaya, “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ño payoina, jipihtina mahñoina pichacapʉ wahaahca. Tói pjiri ma puro jiri pichaca pjiri pichaca azufre mehne jʉ̃no nina. Tópʉ wahaina pari turi ti yariaro sehe wahaa nina —nihre yʉhʉre. Wahma maca Jerusalẽne yahuha zJipihtina yʉhʉre wacũ tua duhuerainare õ sehe yoaihtja: Ti yairo Cohamacʉ jiihtja. à jia tina sehe yʉ pohna jiahca. y Baharo õ sehe nihre tjoa yʉhʉre: —Tó puro tjica. Yʉhʉ jipihtiare bajuamehneriro jija. à yoa jipihtiare pihtichʉ yoahtiro jija tjoa. Ñahma yapioina tuaro ti core cahmano seheta yʉ cahapʉ waha duaina Jesure cahmaahca. à jia Jesure yʉhtiahca. Tiro catichʉ yoaa co yoaro sehe jira. Tirore cahmainare wapa cahmano marieno yʉhʉ mehne ã jirucuchʉ yoaihtja tinare. 4xaBaharo pʉhtoro dujiropʉ dujiriro õ sehe nihre: —Ñʉga. Jipihtiare wahma cohtotachʉ yoaihca —nihre. To ã niri baharo yʉhʉre õ sehe nihre tjoa: —Ahri yʉ niare joa naga. Yʉ nia potocã tjira. à jiro yʉ niriro seheta ã waharohca. à jicʉ yʉ niare joa naga —nihre yʉhʉre. wà jiro ã wahcherucuchʉ yoarohca tiro tinare. à jia pari turi cahyasi tina. à jia ne pari turi yariasi tina. Ne ñano yajeripohna tia, yahco tia, purĩa cʉ̃hʉ mariahca tinare. Ahri jipihtia panopʉ macaa cjiri pihtia wahaahca —ni sañurucuro coa tahre. vTíre yʉ ñʉri baharo pʉhtoro dujiropʉ to sañurucuro coa tachʉ tʉhohi: —Ñʉga. Mipʉre masa watoi jiro nina Cohamacʉ. Tina mehne jirohca tiro. à jia to yaina jiahca tina. à yoa Cohamacʉ to basi tina mehne macariro jiro, ti yairo Cohamacʉ jirohca. rwBaharo yariarore, yariaina ti jiro cʉ̃hʉre cohãnocahre Cohamacʉ pari turi mari yariaerahto sehe. Pichacapʉ cohãnocahre. Tí pichaca pjiri ma puro jiri pichaca pjiri pichaca jihre. Pichacapʉ wahaina sehe pari turi yariaina seheta wahara. q Baharo pjiri mapʉ yaria miniina, diapʉ ti cohãrina cʉ̃hʉ wahcã mʉjaa wahahre. à yoa yahpa puhichapʉ jiina, yariaina ti jiropʉ jiina cʉ̃hʉ mʉjaa wahahre. Ti ã mʉja sʉchʉ tói dujiriro ti yoarire masi pahñono, tinare besehre ñaina, noainare. (pI à yoa pʉhtoro panoi yariaina cjiri ti ducuchʉ ñʉhi. Tina wiho jiina, pʉhtoa cjiri cʉ̃hʉ jihre. Tói ti ducuchʉ joa õa tjurire pjõohre. Tí tjuri masa ti yoarire ti joa õa tjuri jihre. à jiro beseriro tí tjurire ñʉ tuhsʉ ti yoarire masihre. Tíre masino yariainare besehre ñaina, noainare. Baharo pa tju cʉ̃hʉre pjõohre. Tí tju Cohamacʉ mehne ã jirucuhtinare ti wamare joa õri tju jihre. ooW Baharo pjíro pʉhtoro to dujirore noano yehserore ñʉhi. Tí dujiro bui dujiriro cʉ̃hʉre ñʉhi. Tói to dujichʉ, ahri yahpa macaa cʉ̃hʉ mʉano macaa cʉ̃hʉ pihtia wahahre. à pihtia wahaa pari turi ji namoerare. onW à wahari baharo watĩnore tinare mahñorirore pichacapʉ cohãnohca. Tí pichaca pjiri ma puro jiri pichaca azufre mehne jʉ̃ri pichaca jira. Tópʉ nʉcʉ macarirore “Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jija”, ni mahñorirore cohã tuhsʉhre. Tói ti jichʉ dacho, ñamipʉ cʉ̃hʉre ã ñano purĩrucurohca tinare. Cohamacʉ masare buhiri dahre batoara Mm Tina ahri yahpapʉre waha sitea, Cohamacʉ yaina ti jiri macare Cohamacʉ to cahĩri macare soroa wahaahca. Ti ã soroari baharo Cohamacʉ tinare mʉano macari pichaca mehne jʉ̃roca bororohca. GlTo ã wiori baharo ahri yahpa macainare mahñono waharohca tiro. Gog wama tiinare, Magog wama tiina cʉ̃hʉre mahñono waharohca. à jia tina to mahñoare tʉhoa, ti surara perire cahmachuahca cahma wajãa taa. Tina surara peri payʉ jiahca. Pjiri ma macaa padʉ pohcaricã payʉ ti jiro seheta payʉ surara jiahca. GkMil cʉhmari baharo Satanare peresui jirirore wiorohca. zjmTo maso mʉhtaina sehe tuaro wahcheina jiahca. Ñaa marieina jiahca tina. à jia pichacapʉ wahasi tina. Masa pichacapʉ wahaa, pari turi ti yariaro sehe wahara. à jia tina to maso mʉhtaina pichacapʉ wahaerara. Tina yaria masa mʉhtaina sacerdotea jiahca, Cohamacʉre, Cristo cʉ̃hʉre ño payoa taa. à jia mil cʉhmari waro Cristo mehne masa bui pʉhtoa jiahca. hiIPaina Cristo yaina yariaina cjiri sehe masaerasinire. Ti wajãrina ti masari baharo mil cʉhmari pʉhtoa ti jiri baharo paina cʉ̃hʉ masaa wahaahca. à jia ti wajãrina cjiri Cristo yaina to baharo masa mʉhtaina jihre. hBaharo pʉhtoa dujiare ñʉhi. Tí dujiai dujiina cʉ̃hʉre ñʉhi. Tinare masa bui dutihtinare cũhre Cristo. Paina cʉ̃hʉre ñʉhi. Tina sehe Jesu yare Cohamacʉ yare ti yahuri buhiri ti dapu pocare dʉte cohãrina cjiri jihre. Nʉcʉ macarirore to masʉ cʉ̃hʉre ne na tuhcua caha sʉ ño payoerare. à yoa ti wʉhdʉa pocare ti wamomacari cʉ̃hʉre to wamare joa õ dutierare tina. à jia paina tinare ti wajãri baharo masaa wahahre tjoa. Masahre tina mil cʉhmari waro Cristo mehne pʉhtoa jia taa. gà dʉhte tuhsʉ, cʉãri copapʉ cohãhre tirore jipihtia yahpari macainare mil cʉhmari waro to mahñoerahto sehe. à cohã tuhsʉro tí copare biha, wihtã ñahanocahre. à jiro mil cʉhmari baharo pari turi mahaa dachoricã tirore wiosininohca. Lfà duji wihiro pinonore ñahahre tiro. Tiro pinono panopʉ pinono sehe pjacʉ tiriro jiro, watĩno Satana wama tiriro jihre. Tirore ñahano tirore dʉhtehre mil cʉhmari waro peresu yoaro taro. e Baharo pairo anjo mʉanopʉ to dujia tachʉ ñʉhi. Cʉãri copa macari sawire, pjiri da, comaa da cʉ̃hʉre cjʉahre tiro. ]d3à jiro dʉhsainare ti surara peri cjirire ñosari pjĩ mehne to dʉseroi jiri pjĩ mehne wajãhre cawalo bui pisariro sehe. à to wajãri baharo yucaa peri ti pjacʉri cjirire chʉa, yapi yʉhdʉa wahahre.&cETi ã cahma wajãchʉ cawalo bui pisariro nʉcʉ macarirore peresu yoahre. Pairo “Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro jija”, ni mahñoriro cʉ̃hʉre peresu yoahre. Tiro mahñoriro sehe nʉcʉ macariro to ñʉrocaroi bajuamehneare yoariro jihre. To bajuamehnea mehne nʉcʉ macariro to wamare wahãinare to masʉre ño payoinare mahñohre “Ahri Cohamacʉ ya jira”, nino. Tina pʉarore to peresu yoari baharo tinare catiinareta pichacapʉ cohãhre. Tí pichaca pjiri ma puro jiri pichaca pjiri pichaca azufre mehne jʉ̃ri pichaca jihre. Bb}Baharo nʉcʉ macarirore, ahri yahpa macaina bui pʉhtoa ti surara peri cʉ̃hʉre ñʉhi. Tina cahmachuhre cawalo bui pisariro mehne to yaina surara peri mehne cahma wajãa taa. a)Payʉ yahpari macaina bui pʉhtoare, surara pʉhtoare, surara perire, cawaloare, tina bui pisainare, jipihtina paina masare, dahra cohtainare, dahra cohtaina jierainare, paina pʉhtoare, wiho jiinare tina jipihtina ti pjacʉri cjirire chʉna taga —nihre anjo yucaare. ]`3Baharo sʉ̃ siroi ducurirore anjore ñʉhi. Jipihtina mʉanopʉ wʉinare yucaa perire sañurucu mʉohre tiro. Õ sehe ni tuaro sañurucu mʉohre: —Cahmachuna taga. Cohamacʉ to bose nʉmʉi chʉna taga. _To suhtiroi, to ñʉchʉcʉ cʉ̃hʉre ahri wamare joa õri jihre: “Jipihtina paina pʉhtoa bui pʉhtoro”, ni joa õri jihre. L^To dʉseroi ñosari pjĩne siori pjĩne cuhcũhre. Tí pjĩ yahpari macainare to yʉhdʉrʉcahti pjĩ jihre. à jiro to tuaa mehne to dutichʉ ne cʉ̃iro tirore yʉhdʉrʉcaro bihosi. Cohamacʉ tua yʉhdʉariro payʉ yahpari macaina mehne sua yʉhdʉara. To ã suachʉ cawalo bui pisariro tinare tuaro buhiri dahrerohca. ]-à jia to yaina surara mʉano macaina tiro baharo wahare. Yehseina cawaloa bui pisaina noano yehsea suhtire, wete mariea suhtire sãaina jihre. \ To sãari suhtiro yoari suhtiro di wahãri suhtiro jihre. Tiro õ sehe wama tihre: Cohamacʉ ya dʉserore yahuriro wama tihre tiro. >[u To capari picha pohna yoaro sehe jihre. à yoa to dapui payʉ pʉhtoa pisaa sorori jihre. à jiro to pjacʉi wama joa õriro jihre. Tí wamare tiro dihta masihre. Paina masierare. Z Baharo mʉano parĩ mʉa wahachʉ ñʉhi. Tói cawalo yehseriro jihre. Tiro bui pisariro õ sehe wama tihre: To niriro seheta yoariro potocã yoariro wama tihre tiro. Quihõno masare ñaina, noainare bese, tirore ñʉ tuhtiina mehne cahma wajãna. lYQ To ã nichʉ tʉhocʉta tiro panoi na tuhcua caha sʉ, tirore ño payoi tai nimahi. Yʉ ã yoai cahachʉ waro õ sehe nihre tiro yʉhʉre: —Tíre yoai tjiga. Mʉ yoaro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ Cohamacʉre dahra cohtarirota jija. Mʉ coyea Jesu yaina jipihtina to ya buheare duhueraina yoaro sehe yʉhʉ cʉ̃hʉ Cohamacʉre dahra cohtarirota jija. à jicʉ Cohamacʉre na tuhcua caha sʉ, tiro sehere ño payoga —nihre anjo yʉhʉre. Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri panopʉ macaina Espíritu Santo to yoadohoro mehne Jesu ya buheareta yahuyua tiri jire. Cawalo yehseriro bui pisarirore yahuha João ?Xw Ti ã niri baharo anjo õ sehe nihre yʉhʉre: —Ahrire joa naga: “Cordero to wamomaca dʉhteri nʉmʉ bose nʉmʉre to pjirocarina wahcheina jira”, ni joa naga —nihre anjo yʉhʉre. à ninota õ sehe ni namohre: —Potocã tjira ahri yʉ yahuri. Cohamacʉ ya durucua jira —ni namohre yʉhʉre. "W=Cordero to wamomaca dʉhtehti pja jira mipʉre.To wamomaca dʉhtehticoro noano ti cahno tuhsʉricoropʉ jira.Ticorore noari suhtiro wete marieni suhtirore wahre.Tí suhtiro Cohamacʉ yaina noaare ti yoari yoaro sehe jira, mari piti dahre buhechʉ.à jina ti wamomaca dʉhtehti pja to jichʉ wahchejihna mari.Cohamacʉre ‘Tua yʉhdʉariro jira’, nijihna”, ni durucua coa tahre. VU)Baharo payʉ masa ti durucuchʉ tʉhohi. Pjiri poaye, wʉpo mehne to bisiro coa taro seheta durucua coa tahre yʉ tʉhochʉ:“Aleluya.Cohamacʉre noano durucujihna.Tiro mari pʉhtoro sehe pʉhtoro sãa tuhsʉre.Tua yʉhdʉariro jira tiro. 7TgBaharo pʉhtoro dujiropʉ õ sehe nino coa tahre:“Mari pʉhtoro Cohamacʉre wahche payoga.Tirore dahra cohtaina, tirore ño payoina, wiho jiina, pʉhtoa cʉ̃hʉ jipihtina mʉsa tirore noano durucuga”, nino coa tahre. Cordero to wamomaca dʉhtehti nʉmʉ bose nʉmʉre yahuha João Sà yoa veinticuatro Jesu yaina pʉhtoa, pititiaro soro bajuina mehne na tuhcua caha sʉ, Cohamacʉre to dujiroi dujirirore wahche payohre. Õ sehe ni wahche payohre tina: “Amén. Aleluya. à tjira. Cohamacʉre noano durucujihna”, nihre tina. 1R[Pari turi sañurucua coa tahre:“Aleluya. Cohamacʉre noano durucujihna. Tí maca ñari maca to jʉ̃ri maca ã me tirucurohca”, ni sañurucua coa tahre. KQMahñono marieno quihõno masare buhiri dahrera tiro.Ñaricorore mʉa mehne ñano yoarucuricorore ñʉ cũa jipihtiro macaina, ahri yahpa macaina ñano yoahre.Ticoro sehere buhiri dahrehre Cohamacʉ.à jiro tirore dahra cohtainare ticoro to wajãri buhiri buhiri dahrehre tiro”, ni sañurucua coa tahre. 1P ]Babilonia to dohse wahahtore yʉ ñʉri baharo mʉanopʉ payʉ masa sañurucua coa tahre yʉ tʉhochʉ. Õ sehe ni sañurucuhre:“Aleluya.Cohamacʉre noano durucujihna.Cohamacʉ marine yʉhdʉchʉ yoariro jira.Tirore noano ño payojihna.Tua yʉhdʉariro jira tiro. OyTí maca macaina Cohamacʉ yare yahu mʉhtainare paina to yaina cʉ̃hʉre jipihtiro macainare wajãri jire.NNe tí maca to buhria coãriro sehe ne jisi. à yoa wamomaca dʉhteina mʉsa bose nʉmʉre mʉsa dahreriro sehe pari turi ne coa tasi. Tí maca macaina pache duaina nuchʉina mehne paina yʉhdoro cjʉahre mʉsa. à jina yaya wijõ wijĩina yoaro sehe yoana jipihtiro macainare mahñohre mʉsa. Mʉsa ã yoarire ñʉ cʉaa, Cohamacʉ sehere cahmaerare masa —nihre tuariro anjo. uMcTí macare butia wahachʉ yoarohca. à jia tí macai basaare mʉsa basarucuriro sehe ne coa tasi. Arpa wama tiare mʉsa bʉapʉtẽrucuriro sehe, flauta wama tia pocare, corneta cʉ̃hʉre mʉsa putirucuriro sehe pari turi tí macai coa tasi. à yoa tí maca mariachʉ pari turi tí macai dahraina dahrasi. à yoa tãca mehne mʉsa soari cʉ̃hʉre tʉhomahnosi. -LSà yoa tuariro anjo pjiria tãcare arẽni soro puro jiria tãcare na wahcõ, pjiri mapʉ doca ñohre. à doca ñono õ sehe nihre: —Ahria tãca to bora ñojariro seheta pjiri maca Babilonia wama tiri maca tuaro boraro bisirohca. To ã borari baharo tí macare pari turi ñʉsi masa. K)Tí macare to cohãchʉ ñʉna wahchega mʉsa mʉano macaina. Cohamacʉ yaina, Jesu to cũrina, to yare yahu mʉhtaina jipihtina mʉsa wahchega. Tí maca macaina mʉsare ñano yʉhdʉchʉ yoare. Ti ã yoari buhiri buhiri dahrehre Cohamacʉ. à jina wahchega mʉsa. cJ?à cahyaina jia ti dapu poca bui dihtare orẽ payoahca. à jia tuaro yahco tiia õ sehe niahca: —Cue, pjacʉoina jira sí maca macaina cjiri. Noari maca jimare. Jipihtina dohoa bʉso cjʉaina pjiri mapʉ tiniina sí maca macaa pache mehne noano wapatamahi mari. à yoa dóihta sí maca macaa buti pihtia wahahre —niahca bʉso macaina. 5IcTói ñʉrocarucua tí macare to jʉ̃chʉ ñʉa õ sehe ni sañurucuahca: —Noaa macari sí maca yoaro sehe jia macari ne paye macari mariahna —ni sañurucuahca tina. eHCà jia wacũenoca sí maca buti pihtia wahahre —niahca tí macare. à yoa jipihtina dohoa bʉso mehne tiniina, tí bʉso pʉa, ti mʉa, paina pjiri mapʉ dahra wapataina cʉ̃hʉ tí macare yoaropʉ ñʉrocarucuahca. {GoÕ sehe niahca tí macare: —Cue, pjacʉoina jira sí maca pjiri maca noari maca macaina cjiri. Sí maca numino yoaro seheta noaare cjʉahre. Numino sehe noaa suhtire, yahsaa suhti pʉhtoa ti sãa suhti yoaro sehe jia suhtire, sohãa suhti cʉ̃hʉre sãahre. à yoa uru, wapa bʉjʉa tãa, perla wama tia poca õa suhtire sãahre. Tó seheta yoahre sí maca macaina. OFTina tí macare pachere duaa, pjíro wapatamare. à jia tina tí macare yoaropʉ ñʉrocarucuahca, “Mari cʉ̃hʉre buhiri dahreri”, nia. à ñʉrocarucua tí macare tuaro cahya, tiiahca. E à jia õ sehe niahca tina tí maca macaina cjirire: —Ade, ñacaro wahajari. Jipihtia mʉsa cahĩri cjiri pihtia wahahre. à yoa jipihtia noaa mʉsa cjʉari cjiri pihtia wahahre. à ti pihtia wahachʉ tíre pari turi bocasi mʉsa —niahca pache duaina. D1 à yoa paye ti na tarire canela wama tiare ti chʉare coachʉ yoaare, paye ti chʉare coachʉ yoaare, inciensore, mirra wama tia me sitiare, paye me sitiare nuchʉina mariahca. à yoa paye ti na tarire vinore, chʉa wajaa sere, trigo pohcare noano ti sʉhaweri pohcare, trigo yaparire, wachʉare, corderoare, cawaloare, tunua bʉso cawaloa ti wajaa bʉsore nuchʉina mariahca. Dahra cohtainare nuchʉ tinare cjʉaina cʉ̃hʉ mariahca. Masa ti jipachʉta tinare nuchʉina jimahre. Mipʉre mariahca. à jia cahyaahca pache duaina. Jipihtiropʉ macaina pache duaina tí macare ñʉa tuaro cahya tiiahca. Tí maca to pihtichʉ ñʉa, ti pachere nuchʉina mariachʉ ñʉa cahyaahca tina. à jia tiiahca. A1 To ã jʉ̃chʉ ñʉa tina pʉhtoa yoaropʉ ñʉrocarucuahca, “Mari cʉ̃hʉre buhiri dahreri”, nia. Tói ñʉrocarucua õ sehe niahca: —Cue, pjacʉori maca jira, Babilonia. Sí maca pjiri maca tuari maca jimahre. Wacũenoca sí macare buhiri dahrehre —niahca tina. o@W à jia ticoro yoaro sehe jiri macare Babiloniare Cohamacʉ to buhiri dahreri baharo ahri yahpa macaina pʉhtoa tuaro cahya, tiiahca. Tí maca macaina mehne ñano yoaina jire. à jia tí maca to jʉ̃chʉ ñʉa tiiahca tina. Z?-à ni tʉhoturicoro to jichʉ wacũenoca ticorore buhiri dahrehto jirohca. Ticoro dohati, yariainare yahco tii, jʉca barohca. Tuhsʉ, ticorore jʉ̃ borohca. Mʉsa pʉhtoro Cohamacʉ ticorore buhiri dahre dutiriro tua yʉhdʉariro jira. à jiro tó seheta yʉ niriro seheta ticorore buhiri dahre dutirohca —nino coa tahre mʉanopʉ. >!Ticoro “Noaricoro jija”, ni tʉhotumare. à ni tʉhoturo, wapa bʉjʉare pjíro cjʉare ticoro. To wapa bʉjʉare pjíro to cjʉaro purota ticorore pjíro ñano yʉhdʉchʉ yoajaro. Tó purota ticorore cahyachʉ yoajaro. To basi õ sehe ni tʉhotumana ticoro: “Õi pʉhtorocoro yoaro sehe jiricoro dujija. Wapewahyoro jieraja. à jico ne ñano yʉhdʉsi yʉhʉ”, ni tʉhotumana ticoro. Z=-Ticoro tuaro to buhiri dahrehticoro jijaro. Masare to ñano yoachʉ yoariro seheta ticoro cʉ̃hʉre ñano yʉhdʉchʉ yoajaro. Masare ã ñano to yoariro seheta tí yʉhdoro ticorore ñano buhiri dahrejaro. <To ñano yoari payʉ jinocahna. To ñano yoarire pari tju mari duhu payo mʉochʉ tí tju sehe mʉanopʉ wahã sʉnocaboa. à jia to ñano yoari payʉ jinocahna. à jiro to ñano yoarire wacũna Cohamacʉ. à wacũno ticorore buhiri dahre dutirohca. ;Baharo pari turi mʉanopʉ durucuro coa tahre. Õ sehe nihre: —Yʉ yaina ahricoro mʉa mehne ñano yoarucuricoro mehne jiena tjiga mʉsa. Ticoro mehne mʉsa jichʉ mʉsa cʉ̃hʉre buhiri dahrerohca. à jina to ñano yoaare ñʉ cũena tjiga. U:#Jipihtia yahpari macaina tí maca macainare ñainare ñʉ cũa, tina cʉ̃hʉ ñano yoare. à yoa yahpari macaina bui pʉhtoa tí maca macaina numia mehne ñano yoare. Ticoro ã mʉa mehne ñano yoarucuricoro jiro wapa tiare nuchʉa tire. Pjíro to ã nuchʉchʉ ahri yahpa macaina pache duaina pjíro wapatare —ni yahuhre anjo. 29]To ã dujiari baharo õ sehe ni tuaro sañurucu yahuhre: —Cohãri jihre. Babilonia wama tiri maca pjiri maca macainare cohãri jihre. Mipʉre watĩa, payʉ ñaina pjacʉ bajueraina cʉ̃hʉ tí macai jia nina. Ñaina baro wahiquina wʉina peri cʉ̃hʉ masa ti ñʉ yabiina tí macai jia nina. 8 Baharo pairo anjo mʉanopʉ dujiarirore ñʉhi. Tiro pʉhtoro waro jihre. To si sitea jipihtiropʉ noano buhria sahsea wahahre. N7Ticoro mʉ ñʉricoro mehne õ sehe ni piti dahre buhera: Ticoro pjiri maca Babilonia wama tiri maca yoaro sehe jira. Jipihtina paina pʉhtoa bui jira tí maca macaina —nihre anjo yʉhʉre.>6uTina diez pʉhtoa cʉ̃no potori tʉhotua nʉcʉ macarirore ti ya yahpari macaina bui pʉhtoro sõahca. Tinare ã yoachʉ yoare Cohamacʉ, to cahmano seheta yoaro taro. à jiro nʉcʉ macariro sehe pʉhtoro jirohca. Jipihtia Cohamacʉ panopʉ to yahuriro seheta to yoari baharo nʉcʉ macarirore cohãnohca. 5Nʉcʉ macariro, diez pʉhtoa mehne mʉa mehne ñano yoarucuricorore ñʉ yabiahca. Tina diez pʉhtoa nʉcʉ macariro mehne ticoro yare ma pahño, suhti marienicoro cohãahca ticorore. à yoaa to pjacʉre chʉahca. Ti ã yoari baharo ticorore jʉ̃ pahñoahca. |4qAhrire yʉhʉre yahu namohre anjo: —Mʉa mehne ñano yoarucuricoro mári bui dujire. Tí mári ahri yoaro sehe jira mari piti dahre buhechʉ: Yahpari macaina, payʉ curuari macaina, payʉ dʉserire durucuina yoaro sehe jira tí mári. 3à jia Cordero mehne cahma wajãahca. Ti ã cahma wajãpachʉta Cordero to beseina mehne tirore ne cohãeraina mehne tinare yʉhdʉrʉcaahca. Tiro jipihtina paina pʉhtoa bui pʉhtoro jira. à jiro tinare yʉhdʉrʉcarohca —ni yahuhre yʉhʉre anjo. 2w Tina diez pʉhtoa cʉ̃no potori tʉhotuina jira. Tina nʉcʉ macarirore ti ya yahpari macaina bui pʉhtoro sõahca. (1I ’Nʉcʉ macariro sahari diez sahari diez pʉhtoa yoaro sehe jira mari piti dahre buhechʉ. Payʉ masa bui pʉhtoa jira. Tina pʉhtoa sãaerasinihre. Baharopʉ pʉhtoa sãa mahanocã pʉhtoa jiahca. Yoari pja ji dutisi tinare. à pʉhtoa jia nʉcʉ macariro mehne pʉhtoa jiahca. 50c à jiro nʉcʉ macariro panopʉ ji mʉhtariro, mipʉ marieriro tina siete pʉhtoa baharo pʉhtoro jirohca. Siete pʉhtoa mehne macariro jira. Baharo pichacapʉ waharohca. +/O Cinco pʉhtoare cohã tuhsʉre. Pairo tina baharo jiriro pʉhtoro jira mipʉre. Pairo sehe baharo pʉhtoro sãanohca. à sãano mahanocã pʉhtoro jirohca tiro. i.K ’Mipʉre yʉ yahuhtire masi duana, noano tʉhonahca mʉsa. à yoana noano masiina jiga. Nʉcʉ macariro dapu poca siete dapu poca siete tʉ̃yucʉ jira, mari piti dahre buhechʉ. Tí tʉ̃yucʉ bui pisara ticoro mʉa mehne ñano yoarucuricoro. Tí dapu poca siete pʉhtoa yoaro sehe jira, mari piti dahre buhechʉ. Payʉ masa bui pʉhtoa jira. -wTiro panopʉ jiriro jire. Mipʉre mariahna tiro. Baharo tiro cʉãri copapʉ jiriro wijaa tarohca. To ã wijaa tari baharo pichacapʉ waharohca. Ahri yahpa macaina tirore ñʉ cʉa, ño payore tirore. Ahri yahpa to jihto pano Cohamacʉ to yaina cjihtire ã jirucuhtinare ti wamare joa õa tiri jire. To joa õeraina jire nʉcʉ macarirore ño payoina. Tiro sehe panopʉ jia tiri jire. Mipʉ sehere mariahna. Baharo pari turi bajuarohca tjoa. à jia to bajuachʉ ñʉa masa tirore ñʉ cʉaa wahaahca. ,y—¿Dohseacʉ mʉhʉ ñʉ cʉaa waharide? —nihre anjo yʉhʉre—. Mʉ masierarire mʉhʉre yahuihtja. Numinore mʉhʉre yahuihtja. To pisariro cʉ̃hʉre yahuihtja. Tiro nʉcʉ macariro, siete dapu poca tiriro, diez sahari tiriro jihre. t+aà jicʉ ticoro payʉ Cohamacʉ yainare wajãricoro to jichʉ masihi. Cahaare to wahchero seheta tinare wajãno ti di cohãchʉ wahchehre ticoro. Jesu yare ti yahuri buhiri ticoro wajãhre tinare. Ticorore ñʉcʉ, ñʉ cʉaa wahahi. B*}To wʉhdʉai to wama ti joa õricoro jihre. Tí wamare noano masieraja mari. Tí wama piti dahre buheri wama jira. Ahri jira tí wama: “Pjiri maca Babilonia wama tiri maca jira. Jipihtia ñaa yoaare goa pjaare yoa dʉcaricoro, Cohamacʉre cahmaerachʉ yoaricoro jira” ni, to wʉhdʉai ti joa õricoro jihre. )Tuhsʉ, numino sehe noano yahsaa suhti pʉhtoa ti sãa suhti sehe jiare sãaricoro jihre. Sohãa suhti cʉ̃hʉre sãaricoro jihre. Payʉ urure, wapa tia tãare, perla yapari cʉ̃hʉre õa suhtire sãaricoro jihre ticoro. Uru wahware cjʉahre ticoro. Tí wahwai posa tia ñaa to yoari jihre. Mʉa mehne ñano yoaro pjíro ñano yoahre ticoro. Tí ñaare ñʉ yabira Cohamacʉ. (To ã niri baharo Espíritu Santo sehe to bajuamehneare yʉhʉre ñohre. Anjo sehe masa marienopʉ naahre yʉhʉre. Tói numinore ñʉhi. Ticoro nʉcʉ macariro sohãriro bui pisaricoro jihre. Nʉcʉ macariro sehe to pjacʉi payʉ wama ti joa õriro jihre. Tí wama ñaa wama Cohamacʉ to ñʉ yabia wama jihre. à yoa siete dapu poca tiriro, diez sahari tiriro jihre nʉcʉ macariro. G'Ahri yahpa macaina pʉhtoa ticoro mehne ti ñano yoaboro seheta ticoro yoaro seheta yoare tina. Cohamacʉ ya sehere cahmaerare. Ahri yahpa macainare to cahachʉ yoaboro seheta tina mehne to ñano yoaboro seheta ticoro masare ñaare goa pjachʉ yoare. à yoaro ñaare yoachʉ yoare masare —ni yahuhre anjo yʉhʉre. {& qBaharo siete wahwarire cjʉaina anjoa mehne macariro yʉ cahapʉ wihiro õ sehe nihre yʉhʉre: —Ñʉi taga. Payʉ mári bui dujiricorore mʉa mehne ñano yoarucuricorore ñabiaro yoaricorore Cohamacʉ to buhiri dahrehtore ñʉihca mʉhʉ. |%qà yoa bʉjʉa poca co poca yʉsʉa poca yahpapʉ masa bui bora tahre. Jipihtia poca co poca cuarenta kilos nʉcʉa poca jihre. Tina bui ti ã bora tachʉ Cohamacʉ masare to tuaro buhiri dahrechʉ masia ñano durucuhre masa Cohamacʉre.h$ITo ã yoachʉ jipihtia nʉcopo, tʉ̃yucʉ cʉ̃hʉ cohõ pihtia wahahre. à jia ne mariahre. >#uà to ñuhmichʉ pjiri macare tia maha yihti mʉaa wahahre. à jia bʉjʉa macari ahri yahpai jia macari boraa wahahre. à jiro Babilonia wama tiri maca pjiri maca macainare wacũhre Cohamacʉ tinare buhiri dahrero taro. Ti ñaare yoari buhiri tina mehne tuaro suahre. à suaro tinare tuaro buhiri dahrehre. f"ETo ã nichʉta orocasite mʉa, wʉpo pja mʉa, soro jiro bisi mʉa, cuaro yahpa ñuhmihre. Ahri yahpai masa ti ji dʉcari baharo ne tó sehe ñaca yahpa ñuhmiera tihre. Paye ñuhmia yʉhdoro cuaro yahpa ñuhmihre. !#Seis anjoa ti pio siteri baharo pairo anjo tjoa to cjʉari wahwai posa tiare me curuari cahapʉ pio siteroca borohre tjoa. To ã pio siteri baharo pʉhtoro dujiropʉ Cohamacʉ wʉhʉi jiri dujiropʉ tuaro durucuro coa tahre: —Tó puro tjica —nino coa tahre.  -Baharo tiaro watĩa yahpari macaina bui pʉhtoare cahmachuchʉ yoahre tinare. Ti cahmachuno Hebreo ya dʉsero mehne “Armagedon” wama tihre. FÕ sehe nihre Jesu: “Ñʉga mʉsa. Yacariro wacũenoca to yacaro taro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ wacũenoca taihtja. Yʉ tahtore noano cohtariro wahcheriro jirohca. To yare noano cahnoriro, to suhti sãariro jira wahcheriro. à yoariro jiro yʉ tachʉ bʉo tisi tiro suhti marieriro yoaro sehe jieraro”, nihre Jesu. mSTina tiaro watĩa bajuamehneare yoaina jihre. Jipihtiro macaina pʉhtoare cahmachuchʉ yoahre tina cahma wajã dutia taa. Ti ã cahma wajãhti dacho Cohamacʉ tua yʉhdʉariro jipihtinare to dutihti dacho, pihtihti dacho jira. 3 Baharo tiaro watĩare taharo bʉcʉna yoaro sehe bajuinare ñʉhi. Cʉ̃iro pinono puhichapʉ jiriro to dʉseropʉ wijaa tahre. Pairo watĩno nʉcʉ macariro dʉseropʉ wijaa tahre. Pairo watĩno “Cohamacʉ yare yahuriro jija”, ni mahñoriro dʉseropʉ wijaa tahre. ;o Cʉ̃ wamomaca pihtiina anjoa ti pio siteri baharo pairo anjo tjoa to cjʉari wahwai posa tiare pio siteroca borohre tjoa Eufrates wama tiri ma pjiri mapʉ. To ã pio sitechʉta tí ma sihbi cahaa wahahre. Sʉ̃ mʉja taro macaina pʉhtoa ti yaina masa mehne tí máre ti pahã tahto sehe ã yoahre. K Tinare ñano purĩpachʉta, ñano cami tipahta, ne ti ñaa yoarire cahyaerare. à yoa tíre duhuerare. à jia Cohamacʉ tinare to cami dahrechʉ masia tirore mʉano macarirore ñano durucuhre. D Pititiaro anjoa ti pio siteri baharo pairo anjo tjoa to cjʉari wahwai posa tiare pio siteroca borohre tjoa nʉcʉ macariro to dujiro bui. Pʉhtoro dujiro jihre to dujiro. To ã pio siteri baharo nʉcʉ macariro to yaina ti jiri yahpapʉ nahitiano wahahre. à jia to yaina masa ñano purĩchʉ bahca dihohre. zm à jiro sʉ̃ dacho macariro masare tuaro sihre. à jia Cohamacʉ tinare to buhiri dahre dutichʉ masia, tirore ñano durucuhre masa. à ñano yʉhdʉpahta Cohamacʉre maca duaerare. Cohamacʉre “Tuariro jira”, ni wahche payo duaerare. C~~%}{{zoxx6wYutts=rqpomlbk4jj.ihhh%gffAe ccbSaa_^^{]kYXVW`WUTSMRmQQONNAR@??>v=<<;k:R98765432 1l0/x.?-+g*-)(o''_&X&%%s%0$$! h28R(t 5 HkAlC%Cà jiro cien cʉhmari cjʉariro jiparota “Bʉcʉro waro jija”, ni tʉhotuparota, Sara to namono ne pohna marienicoro to jipachʉta “Pohna ti masieraja sã”, ni tʉhotueraa tiha Abrahã cjiro. à jiro Cohamacʉ to ni cũrire “Potocãta jira”, nia tiha Abrahã cjiro. 4a“Payʉ yahpari macaina mʉ panamana ji turiaina jiahca”, Cohamacʉ to ã ni cũchʉ Abrahã cjiro sehe pohna marieriro jiparota, “Potocãta jira”, ni tʉhotua tiha. à ni tʉhoturo payʉ yahpari macaina mari ñʉchʉ cjiro yoaro sehe wahaha tiro Cohamacʉ tirore to ni cũriro seheta. +Tíre Abrahã cjirore to niriro seheta joaa tiha panopʉre: “ ‘Payʉ macari macaina ti ñʉchʉno cjihto cũhi mʉhʉre’, ni cũa tiha Cohamacʉ Abrahã cjirore”, ni joaa tiha panopʉ. à jiro tiro Cohamacʉre wacũ tuaa tiha. à to wacũ tuachʉ mari ñʉchʉ cjiro yoaa tiha Cohamacʉ tiro cjirore. Cohamacʉ sehe yariainare masoriro, jipihtinare, jipihtia cʉ̃hʉre bajuamehneriro jira. &Eà yoa Cohamacʉre wacũ tuaina dihta to wahtore naahca. Abrahã cjiro Cohamacʉre wacũ tuaha. à jiro jipihtina tiro yoaro sehe Cohamacʉre wacũ tuaina ti ñʉchʉno waro yoaro sehe tjuara Abrahã cjiro. à jiro “Ahrire mʉsare waihtja”, Cohamacʉ nino jipihtinare tirore wacũ tuaina pinihtare nino niha. à jia Cohamacʉ Moise cjirore to dutiri cjirire yoaina Cohamacʉre wacũ tuaina Cohamacʉ to wahtore naahca. Tina dihta nasi. Jipihtina Abrahã cjiro yoaro sehe Cohamacʉre wacũ tuaina cʉ̃hʉ tinare to wahtore naahca. Y+Moise cjirore to cũri dutia sehere yoaerara masa. à jiro to dutiare ti yʉhdʉrʉcari buhiri masare buhiri dahrerohca Cohamacʉ. Wiho mejeta to dutia mariachʉ to dutiare yʉhdʉrʉcaro cʉ̃hʉ mariaboa. J  “Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutia dihtare yoaro cahmana”, nina judio masa. Tó sehe niina Cohamacʉre wacũ tuaro marieno ahri yahpa jipihtirore na duara. Wacũ tuaro marieno ti nachʉ mari sehe Cohamacʉre mari wacũ tuaa yaba cjihti jieraboa. à jiro Cohamacʉ marine to ni cũri cjiri yaba cjihti jieraboa. ^ 5 Panopʉ õ sehe niha Cohamacʉ Abrahãre: “Ahri yahpare mʉhʉre, mʉ panamana ji turiainapʉ cʉ̃hʉre waihtja”, ni yahu cũha Cohamacʉ Abrahãre. To dutiare to noano yoari wapa ã nieraha Cohamacʉ tirore. Abrahã Cohamacʉre to wacũ tuari wapa sehere ã niha Cohamacʉ tirore, “Noariro jira”, tirore to ni ñʉri baharo. 9 k Tí yoaro seheta masa, yihsoina Cohamacʉre ti wacũ tuachʉ ti ñʉchʉno cjiro waro jia tiha Abrahã. Tiro to yihsohto pano Cohamacʉre wacũ tuaha. à jia tiro yoaro seheta wacũ tuaina judio masa Abrahã panamana ji turiaina jira. Cohamacʉ Abrahãre to ni cũrire “Potocã tjira”, niha Abrahã R  à jiro dóihta Cohamacʉre wacũ tua mʉhtaha Abrahã. To ã wacũ tuachʉ ñʉno “Noariro jira”, ni ñʉha Cohamacʉ tirore. à to wacũ tuaare, to yairo to jiare to ñohto cjihtore Cohamacʉ tirore to pjacʉre mahanocã cahsarocãre yihso dutiha. à jiro Abrahã to yihsohto pano Cohamacʉ sehe “Noariro jira”, ni ñʉ tuhsʉha tirore. Tiro to yihsohto pano to ã ni ñʉriro seheta jipihtina Cohamacʉre wacũ tuainare judio masa jieraina yihsoerainare “Noaina jira”, ni ñʉna Cohamacʉ. To ã ni ñʉina ti jichʉ Abrahã ti ñʉchʉno cjiro waro yoaro sehe wahara. e C ¿Dohse jichʉ ã yoari Abrahã, mʉsa tʉhotuchʉ? To pjacʉre mahanocã cahsarocãre to yihsohto panopʉta tirore “Noariro jira”, ni ñʉha Cohamacʉ. à jiro yihsoro, to ñaa yoarire cohã tuhsʉriropʉ yihsoha. 6e ¿Judio masa ti pjacʉre mahanocã cahsarocãre yihsorina dihtare ti ñaa yoarire boari Cohamacʉ? Jierara. Judio masa jieraina yihsoeraina cʉ̃hʉre ti ñaa yoarire bora tiro. Pari turi Abrahãre wacũga mʉsa. Tiro Cohamacʉre to wacũ tuachʉ ñʉno “Noariro jira”, ni ñʉha Cohamacʉ. wg‘Noaina jira. Mʉsa buhiri tiare wacũsi yʉhʉ’, to nichʉ tʉhoina tuaro wahchera”, niha Davi cjiro. V%“Cohamacʉ ti ñaa yoarire to cohãchʉ masiina sehe tuaro wahchera. "=Ãta niha panopʉ macariro Davi cjiro. Masʉno noaare to yoapachʉta Cohamacʉ tirore “Noariro jira”, ni ñʉeraca. Tirore to wacũ tuachʉ ñʉno pini Cohamacʉ tirore “Noariro jira”, ni ñʉna. Cohamacʉ to ã ni ñʉriro wahcheare yahuha Davi cjiro. Õ sehe niha: 'GWiho mejeta Cohamacʉre wacũ tuainare dahrainare ti waparo sehe yoaerara Cohamacʉ. Cohamacʉre wacũ tuarirore “Noariro jira”, ni ñʉna Cohamacʉ. To ã ni ñʉchʉ tí noaa to yoari wapa jierara. Cohamacʉ sehe tirore cahmaeraina cjirire tirore ti cahmachʉ ñʉno buhiri marieina, noaina wahachʉ yoara. à jiro masʉno Cohamacʉre to wacũ tuachʉ ñʉno “Noariro jira”, ni ñʉna Cohamacʉ tirore. wgPʉhtoro dahrainare waparo, wiho waro to pja ñʉa mehne waparo nierara. Ti dahrari wapa tinare waparo nina. pYCohamacʉ yare ti joari pũ õ sehe nina: “Abrahã Cohamacʉ to nirire to quihõno tʉho ñaha, tirore to wacũ tuachʉ ñʉno Cohamacʉ tirore ‘Potocãta noariro jira’, ni ñʉha”, ni yahura Cohamacʉ yare ti joari pũi. X)Abrahã cjiro noaare to yoapachʉta “Noariro jira”, ni ñʉeraha Cohamacʉ tirore. à jiro noaare yoaparota ñariro jisinino “Yʉhʉ pini noariro jija”, ni masieraha Abrahã, Cohamacʉ to ñʉchʉ. W )Mari ñʉchʉ cjiro panopʉ macariro Abrahã cjirore Cohamacʉ õ sehe yoaha: @y¿Ã jina Jesure wacũ tuana Cohamacʉ Moise cjirore to dutiare cohãna nibocari mari? Cohãeraja mari tíre. Jesure wacũ tuaina jina, Cohamacʉ dutiare yoa pahñona nija mari.~}à jiro Cohamacʉ cʉ̃irota jiriro jiro, jipihtina bui pʉhtoro jira. à jiriro jiro judio masare, ã jichʉ judio masa jieraina cʉ̃hʉre Jesure ti wacũ tuachʉ, tinare cʉ̃no potori “Buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉnohca Cohamacʉ. u}cTuhsʉ, Cohamacʉ judio masa pʉhtoro dihta jierara. Judio masa jieraina pʉhtoro cʉ̃hʉ jira tiro. v|eÕ sehe masija mari: Jesure mari wacũ tuachʉ ñʉno marine ñʉ jicoara Cohamacʉ. à jiro marine “Buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉna tiro. To dutiare mari yoari wapa ã ni ñʉerara. Tirore mari wacũ tuachʉ ã ni ñʉna. k{O¿Mipʉre “Noaina jija mari”, ni masicari mari mʉsa tʉhotuchʉ? Tíre ne ni masieraja mari. ¿Dohseana ã ni masieracari mari? ¿Cohamacʉ to dutiare yoana, “Noaina jija”, ni masibocari mari? Jierara. Tí cʉ̃hʉre ni masieraja mari. Mari ã ni masierapachʉta Jesure mari wacũ tuachʉ “Noaina jira”, ni ñʉnohca marine Cohamacʉ. $zAà yoa mipʉ cʉ̃hʉre quihõno yoariro to jia tiare masa ti masichʉ cahmana tiro. Quihõno yoariro jira tiro. à jiro Jesure warocari jire masa ti ñaa buhiri yariahtiro cjihtore. à jiro Jesure wacũ tuainare, “Buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉno, quihõno yoaro nica. EyPanopʉ macaina cjiri buhiri tiina ti jipachʉta Cohamacʉ dóicãta buhiri dahreraha tinare. à buhiri dahreraro ti buhiri tiare wiho waro ã tʉhotunocano nieraha. Baharo tiro Jesucristore warocari jire mari ñaa buhiri yariahtiro cjihtore, to di mehne mari ñaa yoarire wapabasahtiro cjihtore. Jesucristore mari wacũ tuachʉ Cohamacʉ sehe mari ñaa yoari buhirire borohca. Ahrire yoaro, quihõno yoariro to jia tiare masichʉ yoaro niha. RxMari ã jiina jipachʉta Cohamacʉ marine pja ñʉna. à jiro Jesucristo sehe mari ñaa buhirire wapabasari jire. To ã wapabasaro mehne “Buhiri marieina noaina jira”, ni ñʉna Cohamacʉ marine. wMari jipihtina ñaare yoaina buhiri tiina dihta jija. à jina Cohamacʉ to cahmano sehe mari jiboriro dʉhsa yʉhdʉara. Bv}Jipihtina Jesucristore wacũ tuainare, tirore tʉhoinare “Noaina jira”, ni ñʉna Cohamacʉ. Tó sehe cʉ̃no potori ñʉna tiro jipihtina dohse jiina Jesucristore wacũ tuainare. u-Wiho mejeta mipʉre Moise cjirore to dutiri cjirire yoa pahñono marieno masare ti ñaa buhirire to cohãrire masichʉ yoara marine Cohamacʉ. Moise cjiro to joari cjiri mehne, Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjiri mehne yahu cũ mʉhta tuhsʉha ahrire. {toCohamacʉ jipihtiare to joa na dutiri cjirire sãre judio masare cũha. à jiro tó sehe to ni joariro cjiro mari cʉ̃hʉre dutisinina. “Buhiri mariahna sãre”, ni masieraja mari. à jina mari jipihtiro macaina judio masa, ã jichʉ judio masa jieraina cʉ̃hʉ to buhiri dahrehtina mari jia tiare masija mari. à jina buhiri tiina mari jiare masina, “Noaina jija sã”, ni masieraja Cohamacʉre. Cohamacʉ to yoa dutia sehere ne mari yoaeraja. à jiro to dutia sehe buhiri tiina mari jia tiare masichʉ yoara marine. à masina, õ sehe ni masieraja mari: “Cohamacʉ dutiare yoa pahñohi. à jiro Cohamacʉ marine ‘Noaina jira’, ni ñʉna”, ne ni masieraja mari jipihtiro macaina. Cohamacʉre noano mari wacũ tuana to yaina wahaja mari sJr à yoa Cohamacʉre ne ño payoerara”, ni joaa tiha panopʉre. @q{Tó sehe jia paina masa mehne tina noano jierara. Wp'Nohoi ti waharoi tina masare ñano yoa, ñano yʉhdʉchʉ yoara tinare. @o{à jia sua ñaina dóicãta masare wajãina jira. EnTina painare ñano durucuina, purĩno durucuina jira. m Ti dʉseri masa copari ti pjõo dapori yoaro sehe jira.Ti durucuchʉ, masa copari ʉrĩa wijaaro sehe mahñoa dihta ti dʉserire wijaara.à durucua agã dʉseroi to ñima purĩa wijaaro seheta purĩno ti durucua wijaara ti dʉserire. {lo Tina Cohamacʉ yare cohãa jipihtina ñaare yoaina wahare.Ne cʉ̃iro noaare yoariro pinihta mariahna. k Jipihtina masa tʉho ñahaeraina dihta jira.Tuhsʉ, jipihtina masa ne Cohamacʉre macaeraina jia, tirore wacũ payoerara. j Panopʉ to ni joariro seheta jira ahri: Õ sehe ni joaa tiha:“Ne cʉ̃iro masʉno noariro mariahna, Cohamacʉ to ñʉchʉ. %iC ¿Ã yoa dohse ni tʉhotujari mʉsa? ¿Mari judio masa paina yʉhdoro noaina jijari mari? Jieraja mari. Judio masa, judio masa jieraina cʉ̃hʉ ñaa buhiri tia cjʉaina dihta jija mari. à jina jipihtina buhiri tiina jija mari. Ãta jira. Jipihtinare yʉ buheriro seheta jira. 6heà jia õ sehe ni mahñona cãina sãre: “ ‘Ñano yoana Cohamacʉ to noariro jichʉ ñona nica. à jina ñano yoajihna’, nihre Paulo cʉ̃hʉ”, ni mahño yahusãna sãre cãina. Ti ã niri buhiri tinare Cohamacʉ buhiri dahrerohca. Ãta yoaro cahmana tinare. Jipihtina buhiri tiina jija mari GgMasa sehe mahñoina jira. Cohamacʉ sehe ne mahñoerara. à jina masa ti mahñochʉ ñʉna Cohamacʉ sehe ne mahñoerariro to jichʉ noano ñʉ masija mari. à jia masa mahñoa, Cohamacʉ to mahñoerariro to jiare ñoa niboca tina. Ãta ni tʉhotumana cãina. à ni tʉhotua õ sehe ni tʉhotu namomana tina: “Sã mahñoa mehne Cohamacʉ to mahñoerariro jiare ñona nija. à ñona noano yoana nija. à jia sã mahñoa noa nina. ¿Sã mahñoa noaa nichʉ dohse jiro baro sã mahñori buhiri sãre buhiri dahremacanocabocari Cohamacʉ?” ni tʉhotumana cãina masa. f Tó jierara ti ã ni tʉhotuchʉ. Mari ñaa yoari sehe noaa jichʉ Cohamacʉ mari ñaare yoari buhiri buhiri dahre masieraboa. 5ecÕ sehe ni tʉhotuboca masa: “Mari ñaare yoana Cohamacʉ noaare to yoariro jichʉ masichʉ yoaja. à jiro ñaare mari yoachʉ noa nina. ¿To ã noaa jipachʉta dohsearo tiro mari ñaare yoari buhiri buhiri dahremacanocajari?” ni tʉhotuboca masa. Masa ti tʉhotuboriro seheta ã nii nija. _d7Ãta jira. Jipihtina masa mahñoina ti jipachʉta Cohamacʉ sehe ne mahñoerara. Panopʉ to yare yahu mʉhtariro cjiro to ni joariro seheta ne mahñoerara Cohamacʉ. Õ sehe ni joaa tiha:“Potocã niriro jira mʉhʉ Cohamacʉ.Mʉhʉre ã jia masa ‘Cohamacʉ quihõno yoaerara’, ni masierara mʉhʉre”, ni joaa tiha panopʉ. cà jia cãina judio masa Cohamacʉre ti tʉhoerapachʉta to niri cjiri potocãta jira. à jiro to ni cũriro seheta yoarohca tiro. b+Judio masa ti jia tia wiho waro jierara. Cohamacʉ yare ti joari pũre judio masare cũ mʉhtaha. à jia judio masa ti jichʉ noa nina tinare. a ¿Yʉ ã nichʉ judio masa ti jia tia wiho waro jijari, mʉsa tʉhotuchʉ? Ne wiho waro jia nierara. ¿Cohamacʉ judio masare to dutiriro seheta ti pjacʉrire mahanocã cahsarocãre ti yihso cohãa wiho waro jijari, mʉsa tʉhotuchʉ? Ne wiho waro jia nierara. &`ECohamacʉ yairo Espíriture cjʉariro tirore yʉhtiriro tiro tjira judio masʉno waro. à yoa to pjacʉre mahanocã cahsarocãre to yihso cohãriro seheta to ñaa yoaare duhura tiro. To mʉ sʉro dutiare yoariro jieraparota Espíritu Santo to yoadohoa mehne to ñaa yoaare duhura. Tó sehe yoarirore “Noariro jira”, ni ñʉna Cohamacʉ sehe. Masa sehe tirore ti ã nierapachʉta, ã nina Cohamacʉ sehe.7_gMipʉre judio masʉno waro to jiare yahuihtja mʉsare. To pjacʉre mahanocã cahsarocãre yihsoriro jiparota Cohamacʉre ño payoeraro potocãta judio masʉno waro jierara. ^wPayʉ judio masa Cohamacʉ Moise cjirore to dutiare cjʉapahta tíre yoaerara tina. à jia paina judio masa jieraina sehe mahanocã cahsarocãre yihsoeraina jipahta to dutiare yoara. à yoaina jia judio masa ti ñano yoarire masichʉ yoaa nina. ]à jiro judio masa jieraina mahanocã cahsarocãre yihsoeraina ti jipachʉta, Cohamacʉ dutiare ti yoachʉ ñʉno “Yʉ yaina masata jira”, ni ñʉna Cohamacʉ tinare. Judio masa sehere to ã ni ñʉboriro seheta judio masa jieraina sehere ã ni ñʉna. \'“Cohamacʉ yaina jija”, ni tʉhotura cãina judio masa mahanocã cahsarocãre yihsoina. Cohamacʉ yare ti yoachʉ judio masa ti jichʉ noa nina. To yare ti yoaerachʉ judio masa ti jia tia yaba cjihti jierara. Yihsoina ti jia tia cʉ̃hʉ yaba cjihti jierara. d[AÃta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Cohamacʉ dutiare mʉsa yʉhdʉrʉcari buhiri judio masa jieraina sehere Cohamacʉre ti ñano durucuchʉ yoara mʉsa judio masa”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi. 9Zk“Cohamacʉ Moise cjirore to dutiare cjʉaja sã”, niina jipanahta to dutiare yʉhdʉrʉcara mʉsa. à yʉhdʉrʉcana Cohamacʉre ño payoerachʉ yoana nica mʉsa painare. Y#¿Pairo namono mehne ñano yoa dutieraina jipanahta dohseana mʉsa sehe pairo namono mehne ñano yoajari? “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ñʉ yabiina jira mʉsa. ¿Ã ñʉ yabiina jipanahta dohseana tí masʉrine ti ño payoa wʉhʉsepʉ sãa yacajari mʉsa? (XI¿Ã jina painare buheina jipanahta, dohse yoana mʉsa sehe mʉsa buheriro sehe yoaerajari? ¿Painare yaca dutieraina jipanahta dohseana mʉsa sehe yacajari? \W1à jina “Tʉho masierainare noaare yoa dutiina, macanacã cʉ̃hʉre buheina jija sã”, ni tʉhotumana mʉsa. à jina “Cohamacʉ dutiare cjʉana, potocã jiare masi pahñoja sã”, ni tʉhotumana mʉsa. YV+à ni tʉhotuna õ sehe ni tʉhotu namona mʉsa: “Painare ne masierainare noano masichʉ yoaja sã. Tinare sã buherachʉ ne Cohamacʉre masieraboa tina. à jia ñaare duhueraboa”, ni tʉhotumana mʉsa. U5à jina Cohamacʉ dutiare masiina jina, to cahmaare masina mʉsa. à masiina jina, “Noaare sã yoahtore bese masija sã”, ni tʉhotumana mʉsa. T#Mʉsa sehe judio masa jina, Cohamacʉ Moise cjirore to dutiare ño payoina jina, “Cohamacʉ to yaina jija”, ni tʉhotumana mʉsa. ,SQà jiro Cohamacʉ Jesucristore to warocahti dachoi masa ti yoarire ti yahu duaerarire Jesucristo masi pahñono, tiro tinare beserohca noaina, ñaina cʉ̃hʉre. Tó sehe yoarohca tiro noaa buhea to nino seheta. Ahrita jira masare yʉ buhea. Cohamacʉ Moise cjirore to dutirire yahuha Paulo Rà jia to dutiare ti tʉhotuapʉ potocãta cjʉara tina. à cjʉaa ñaare yoaa dóicãta ti ñaa yoarire masina tina. à jiro ñaare yoariro “¿Dohse jiro baro ñaare yoari yʉhʉ?” ni tʉhotura tiro. à jiro noaare to basi to yoari cʉ̃hʉre masina tiro. hQIJudio masa jieraina Cohamacʉ Moise cjirore to cũri dutia maerapahta, ti mʉ sʉro noaare yoaa, Cohamacʉ dutiare yoaa nina. à yoaa Moise cjirore to dutiare joari pũre cjʉaerapahta tina ti mʉ sʉro to dutiare masina. AP{ Cohamacʉ dutiare tʉhopahta yʉhtierainare “Buhiri marieina, noaina jira ahrina”, ni ñʉerara Cohamacʉ. To dutiare yoaina sehere “Noaina jira”, ni ñʉna tinare Cohamacʉ. %OC Paina Cohamacʉ Moise cjirore to dutia cjirire masieraina sehe buhiri tiare ti yoachʉ, to dutiare ti masierapachʉta tinare buhiri dahrerohca Cohamacʉ. à yoa tí dutiare masiina cʉ̃hʉre buhiri tiare ti yoachʉ, tí dutiare ti yʉhdʉrʉcari buhiri buhiri dahrerohca Cohamacʉ. >Nu Cohamacʉ judio masare, ã jichʉ judio masa jieraina cʉ̃hʉre jipihtinare cʉ̃no sehe ñʉna. Mari yoarire ñʉno, quihõno besera jipihtinare, ñaina, noaina cʉ̃hʉre. uMc Jipihtina noaare yoaina sehere Cohamacʉ “Noana”, ninohca. à jia masa tinare ño payoahca. à jiro tinare noano jichʉ yoarohca Cohamacʉ. Judio masare ãta waha mʉhtanohca. Tuhsʉ, judio masa jieraina cʉ̃hʉre ãta waharohca. L Jipihtina ñano yoaina ñano yʉhdʉahca. Judio masare ãta waha mʉhtanohca. Tuhsʉ, judio masa jieraina cʉ̃hʉre ãta waharohca. LKWiho mejeta paina sehe tina yoaro sehe jierara. Tina ti mʉ sʉro jia ti, ñaare goa pja yoarucuina baro jira. Cohamacʉ ya warore cahmaerara. Tina mehne Cohamacʉ tuaro sua, buhiri dahrerohca. MJCãina noaare yoarucuina jira. Tina Cohamacʉre noano wahchechʉ yoa duaina, jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ji duaina jira. Tina pinihtare dachoripe tiro mehne jirucuchʉ yoarohca Cohamacʉ. =IuCãinare ti yoa wapataro seheta yoarohca Cohamacʉ. >Huà buhiri dahre duaeraparota, mʉsa Cohamacʉre yʉhti duaerachʉ, mʉsa ñaa buhiri tiare mʉsa cahyaerachʉ, buhiri dahrerohca mʉsare. Tó pano mʉsare to buhiri dahreboriro yʉhdoro tí to buhiri dahrehti dacho waropʉre ñano, tuaro waro mʉsare buhiri dahrerohca Cohamacʉ. Quihõno buhiri dahrerohca. /GWMʉsa ñano yoapachʉta Cohamacʉ mʉsare pja ñʉno, dói waro buhiri dahrerara. à jina “Cohamacʉ yʉhʉ mehne suasi”, ni tʉhotuboca mʉsa. Jierara. Cohamacʉ mʉsare pja ñʉno, dói waro buhiri dahrerara mʉsa ñaa buhiri tiare cahyachʉ ñʉ duaro, tirore mʉsa yʉhtichʉ cahmano. cF?Painare “Buhiri tiahca”, ni yahu waja ti yoaro seheta mʉsa yoachʉ, mʉsa cʉ̃hʉre buhiri dahrerohca. à jina “Sãre buhiri dahresi”, ni tʉhotuboca mʉsa. Jierara. Mʉsa cʉ̃hʉre buhiri dahrerohca tiro. nEUTó sehe yoainare Cohamacʉ to buhiri dahrechʉ potocãta quihõno to buhiri dahrechʉ masija mari. D !“Tina ñabiaina jira”, ni yahuwajaena tjiga painare. Mʉsa cʉ̃hʉ ti yoaro seheta yoara. “Ñaare yoaeraja sã. à jina buhiri maeraja”, ni masierara mʉsa. Mʉsa yahu wajaina yoaro seheta ñaare yoana, mʉsa cʉ̃hʉ mʉsa basita buhiri dahre dutina nica. yC m à ñano yoarucuinare Cohamacʉ pichacapʉ cohãnohca. To ã cohãhtire masipahta tina tí ñaare ã yoarucura. à jia paina tinare ñʉ cũ ti yoaro seheta ñano ti yoachʉ ñʉa, “Mari yoaro seheta ñano yoara”, ni wahchera tina. B tʉho masieraina, ti nino seheta yoaeraina, masare ne cahĩeraina, ti basi cahma susini duhueraina, ne pja ñʉeraina jira tina. uA epaina ti yoaerapachʉta ñano ni yahuwajaina, Cohamacʉre ñʉ tuhtiina, painare purĩno yʉhtiina, “Sã sehe masi yʉhdʉrʉcʉ sʉja”, ni tʉhotuina, painare ã ni yahuina, paye ñaare yoa dʉcaina, ti pʉcʉsʉmare yʉhtieraina, <@ sà jia tina tuaro ñano yoarucura. Numia mehne ñano yoarucuina, mʉa mehne ñano yoarucua numia, ñaare goa pjarucuina, paina yare tuaro cahmaina, painare ñano yoarucuina, paina paye baro ti cjʉachʉ ñʉa goa pjaina, masare wajãina, cahma sayoina, mahñoina, masare ñʉ tuhtiina, ñaa quiti dahreina, ?  à Cohamacʉre ti cahmaerari buhiri Cohamacʉ tinare cohãre. To ã cohãchʉ tina sehe ñano wacũrucu, ñano yoarucura. Z> /Ti yoaro seheta jiina mʉa cʉ̃hʉ numia mehne namo tiboina jipahta, tíre cohtota, mʉa ti basita ti pjacʉri mehne ñabiaro yoara. à yoaa, ti basita ti ñano yoari buhiri ti pjacʉri sehe ñano yʉhdʉra. \= 3Ti ã ño payochʉ ñʉno “Ti mʉ sʉro goa pja, yoawahnojaro”, nino Cohamacʉ cohãnocare tinare. à jia tina numia mʉa mehne manʉ tiboina cohtota, ti basi numia dihta ñano yoara ti pjacʉri mehne. v< gà jia Cohamacʉ ya sehere cahmaeraa, mahñoa sehere noano tʉhora tina. Cohamacʉ ya sehere mahñoa yoaro sehe jichʉ yoara tina. Potocãta Cohamacʉ warore jipihtiare bajuamehnerirore jipihtia dachoripe noano ño payoro cahmana. Wiho mejeta tina sehe tirore ño payoerara. à tirore ño payoeraa, Cohamacʉ to bajuamehneri cjiri, wiho jia sehere ño payora tina. R; Ti ã yoachʉ ñʉno “Ti mʉ sʉro ñaare goa pja, yoawahnojaro”, nino Cohamacʉ cohãnocare tinare. To ã cohãri baharo tina ñabiaro, pjíro bʉoro wahachʉ yoaare cahma yoarucura ti basi. s: aà wahaa Cohamacʉre ã jirucurirore tina ño payoerara. à ño payoeraa, ti ño payoboriro sehere cohtota, wiho jia masʉri sehere “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉri sehere ño payora. Wiho jia masʉri sehere yariahtina masa masʉrine, ã yoa minichahca masʉrine, chihchõina masʉrine, wahiquina masʉri cʉ̃hʉre “Cohamacʉ jira”, ni ño payora tina. I9  “Tʉho masiina jija”, nipahta tʉho masieraina wahara tina. r8 _à jia Cohamacʉ to jia tiare masipahta tina tirore ño payoerara. à jia tiro tinare to noano yoapachʉta tina sehe “Noana”, nierara tirore. à tʉho masieraina jia, wiho jia macaare, ñaa dihtare tʉhoturucuina baro jira tina. !7 =Cohamacʉre mari ñʉerapachʉta mʉano macariro to jia tiare, tuariro to jia cʉ̃hʉre to basi masichʉ yoara tiro. Ahri yahpare to bajuamehneri baharo jipihtia to bajuamehnerire ñʉa “Cohamacʉ to yoari cjiri jira ahri” nia, Cohamacʉ to jia tiare masina masa. à jia masa Cohamacʉre masipahta ã ñaare yoarucua, buhiri tira. “Mʉhʉre masierahi. à jicʉ ñaare yoahi”, ni masisi Cohamacʉre. m6 UCohamacʉ to basi to jia tiare masichʉ yoaha. To ã yoachʉ Cohamacʉre masichʉ mijoerara masare. 5 'Cohamacʉ mʉanopʉ jirirore masa ti yʉhdʉrʉcarire, ti ñaa yoari cʉ̃hʉre ñʉno, ti ã yoari buhiri tina mehne suara. Tó sehe jiina barore to buhiri dahrehtore masichʉ yoara tiro. Masa ti ñaa yoaa mehne painare noaa buheare tʉhoerachʉ yoara tina sehe. 4 Ahri buhea õ sehe ni yahura: Jesure wacũ tuainare “Ñaa buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉna Cohamacʉ. Tirore wacũ tuaina dihtare ã ni ñʉna Cohamacʉ. Ahri panopʉ ti ni joariro seheta jira: “ ‘Noaina jira’, to ni ñʉina Cohamacʉre wacũ tuaina dihta jira. à wacũ tuaa, to ya catia mehne ã catirucuahca tina”, ni joaa tiha. Masa ti ñaa yoari buhirire yahuha Paulo \3 3Noaa buheare tʉhoa Jesure wacũ tua dʉcara masa. à jiro jipihtinare Jesure wacũ tuainare Cohamacʉ to tuaa mehne pichacapʉ wahaborinare yʉhdora. Ti ã yʉhdʉchʉ masicʉ ahri buheare noaa buheare bʉo tiro marieno yahuja. Ahri buheare judio masa tʉho mʉhtari jire. Ti baharo, judio masa jieraina cʉ̃hʉ tʉho turiari jire. 2 {à jiriro jicʉ mʉsare Roma macainare noaa buheare tuaro buhe duaja. Noa buheare masa tʉhoa Jesure wacũ tua dʉcara '1 IJipihtinare noaa buheare buhero jiro nina yʉhʉre. Buheinare, buhemahnoeraina cʉ̃hʉre, masiinare, masieraina cʉ̃hʉre buhehtiro cjihto jii nija yʉhʉ. d0 C Yʉ coyea, ahrire mʉsa masichʉ cahmaja. Noaa buheare yʉ buheri baharo paye macari macaina mʉsa coyea judio masa jieraina cʉ̃hʉ Jesure wacũ tuare. à jicʉ payʉ tahari mʉsa cahapʉ waha duamahi tina, Jesure ti wacũ tuariro seheta mʉsa mehne macaina cʉ̃hʉ ti wacũ tuahto cjihto sehe. à waha duapaihta waha masiera tihi yʉhʉ. / ' Jesure wacũ tuaja mari. à jicʉ mʉsare ñʉ duaja Jesure mari wacũ tuaa mehne pʉ bʉhʉseheri mari cahma wahchechʉ yoahto cjihto sehe. #. A Espíritu Santo yʉhʉre to buheri cjirire mʉsare buhe turia duaja Jesure mʉsa wacũ tua namohto cjihto sehe. à jicʉ mʉsare tuaro ñʉ duaja yʉhʉ. >- w à sini payocʉ Cohamacʉ cahmachʉ mipʉ pinihtare mʉsa cahapʉ yʉ ñʉi wahahto cjihto cʉ̃hʉre sinija. Yoari pja mʉsare ñʉ duacʉ yʉ wahahtore cohtai yoanocamaja yʉhʉ. >, w Tiro yʉhʉre to dutichʉ to macʉno ya buheare noaa buheare tuaro buhecʉ to cahamacʉnota jija yʉhʉ. à jiro mʉsa ya cjihtire Cohamacʉre yʉ ã sini payorucuchʉ tiro masina. /+ YAhrire yahu mʉhtaihtja mʉsare: Jipihtia macari macaina Jesucristore mʉsa wacũ tuarire masa yahuhre yʉhʉre. Ti ã ni yahuchʉ tʉhocʉ “Noana”, nija Cohamacʉre. Jesucristo to yoadohoro mehne ã nija tirore. Cohamacʉre sini payocʉ mʉsa ya cjihti cʉ̃hʉre ã sini payorucuja. 3* aMʉsare, Cohamacʉ to cahĩinare, Roma macainare, to yaina cjihti yoare mʉsare tiro. Mʉsare jipihtinare ahri pũre joarocaja. à jicʉ Cohamacʉ mari Pʉcʉ, mari pʉhtoro Jesucristo mehne mʉsare noa dutija. Tina ti yoadohoa mehne noano jiga mʉsa. Paulo Romapʉre ñʉno waha duaro nimaha I)  à jiro mʉsa cʉ̃hʉre Jesucristo yaina cjihtire beseha tiro. ~( wTirota sãre pja ñʉno sãre to yare buhe dutiro warocare jipihtina Jesucristore wacũ tua ti ño payohti cjihtire. ' !Jesucristo mari pʉhtoro Cohamacʉ macʉno ñaa buhiri marieriro to jiare õ sehe ñori jire Cohamacʉ. To yariari baharo Cohamacʉ to tuaa mehne tirore masa wijaachʉ yoari jire. à yoaro Jesucristo potocãta Cohamacʉ macʉno to jiare ñori jire Cohamacʉ masare. w& iTí buheata to macʉnore yahua jira. Tiro masʉno waro jiro taro, Davi cjiro panamino ji turiariro jiha tiro. E% Tí buheare noaa buheare panopʉ Cohamacʉ “Yahui tai nija”, nia tiha. To ã ni yahuriro seheta to yare yahu mʉhtaina cjiri panopʉ macainare to yahuhtire to ya pũi joa dutiha. B$ Yʉhʉ Paulo mʉsare Roma macainare joarocaja. Yʉhʉ jija Jesucristo cahamacʉno. Tiro yʉhʉre beseri jire. To ya noaa buheare buhe duti warocahtiro cjihtore yʉhʉre cũri jire tiro. R#Mari pʉhtoro Jesu to cahĩa mehne jipihtina mʉsa noano jiga.-"SJipihtia ahri tju macaare yahuriro õ sehe nina: —à tjira. Mahanocã dʉhsara yahpapʉ yʉ tjua tahto —nina tiro. à tjia. Sã pʉhtoro Jesu tjua tahga. *!Mà yoa ahri tju macaa yahuare yahu dʉhaina Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaina jira. Ti ã yʉhdʉrʉcachʉ ñʉno catichʉ yoaa yucʉ dichare tinare chʉ dutisi. à jia ã jirucusi tina. Tuhsʉ, to ya macapʉ noari macapʉ waha dutisi. Tí yucʉ, tí maca cʉ̃hʉ ahri tjui ti yahuripʉ jira.  Yʉhʉ João, jipihtina ahri tju macaare Cohamacʉ yare tʉhorinare mʉsare õ sehe ni cua pisaro mehne yahuihtja. Ahri buhea mehne paye buhea mehne more suhu yahu namoina Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaa nina. Ti ã yʉhdʉrʉcachʉ ñʉno jipihtia ahri tjui to buhiri dahrehtore to yahuriro seheta cũnohca tina cʉ̃hʉre. à jiro tó seheta tina cʉ̃hʉre buhiri dahrerohca. :mEspíritu Santo Jesure “Tjua taga”, nina. Jesu yaina to wamomaca dʉhtehticoro yoaro sehe jiina cʉ̃hʉ “Tjua taga”, nina. Jipihtina ti “Tjua taga”, nirire tʉhoina cʉ̃hʉ “Tjua taga”, nijaro Jesure. Ñahma yapioina core tuaro ti cahmano seheta Cohamacʉ cahapʉ waha duana Jesure tuaro cahmaga. Tiro catichʉ yoaa co yoaro sehe jira. Tirore cahmainare wapa cahmano marieno ã jirucuchʉ yoarohca Cohamacʉ. 3_à yoa õ sehe ni yahu namohre Jesu: —Yʉhʉ, Jesu yʉ yairo anjore warocahi mʉsare yʉ yainare ahri tju macaare yahui tai. Pʉhtoro Davi panamino ji turiariro jija yʉhʉ. Yʉhʉ bohrea mʉja tachʉ mʉja taria noano si siteria ñahpichoca yoaro sehe jiriro jija —ni yahu namohre Jesu. #Tí macapʉ sʉeraina sehe ahrina jira: Ñabiaina, yaya, numia mehne ñano yoaina, mʉa mehne ñano yoaa numia, masare wajãina, “Cohamacʉ jira”, ti nia masʉrine ño payoina, mahño ji coaina, mahñoa payʉina cʉ̃hʉ jira tí macapʉ sʉeraina —nihre Jesu. ]3’Jipihtina wete mariea suhtire sãaina ti jiro seheta ti ñaa yoari buhirire cosaweina tí macapʉ sʉahca. à sʉa, tí maca macaa yucʉ catiare waa yucʉ dichare chʉahca. à jia wahcheina jiahca tina. a; Yʉhʉ jipihtiare bajuamehneriro jija. à yoa jipihtiare pihtichʉ yoahtiro jija tjoa. B} Õ sehe nihre Jesu: —Tʉhoga mʉsa. Mahanocã dʉhsara yʉ tjua tahto. Mʉsare yʉ yainare yʉ wahtore na tai tai nija. à jicʉ noaare mʉsa yoari wapa mʉsare noano yoaihtja. nU Tí pja yʉ yahuri pjare ñaina sehe ã yoarucuwahnojaro ñaare. Ñaputiina cʉ̃hʉ ñabiaro yoarucuwahnojaro. Noaina sehe noano yoarucujaro. à yoaga ñaa marieina ã ñaa marieina jirucujaro tí pjare —nihre anjo yʉhʉre. K à yoa õ sehe ni yahu namohre yʉhʉre: —Ahri tjui baharo to dohse wahahtore yahura. To ã wahahto mahanocã dʉhsara. To ã mahanocã dʉhsachʉ ahri tjui yahurire nʉoi tjiga mʉhʉ.  Yʉ ã yoachʉ ñʉno õ sehe nihre yʉhʉre: —Tíre yoai tjiga. Mʉ jiro seheta jiriro yʉhʉ cʉ̃hʉ Cohamacʉre dahra cohtarirota jija. Mʉ coyea Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina, jipihtina ahri tju macaa dutiare yoaina cʉ̃hʉ ti jiro seheta yʉhʉ cʉ̃hʉ Cohamacʉre dahra cohtarirota jija. à jicʉ Cohamacʉ panoi na tuhcua caha sʉ, tiro sehere ño payoga —nihre anjo yʉhʉre. Y+Yʉhʉ João ahri jipihtiare yʉ joa narire tʉhohi. à yoa tíre ñʉhi. à jicʉ yʉ tʉhori baharo, yʉ ñʉri baharo yʉhʉre ñoriro anjo panoi na tuhcua caha sʉmahi. Tirore ño payoi tai nimahi. 'GJesu sehe õ sehe nihre: —Tʉhoga mʉsa. Mahanocã dʉhsara yʉ tjua tahto. Ahri tju macaa yahuare yʉhdʉrʉcaeraina wahcheina jiahca —nihre Jesu.  Baharo anjo yʉhʉre õ sehe nihre: —Jipihtia ahri ti yahuri cjiri potocã tjira. à jia ti niriro seheta waharohca. Mari pʉhtoro Cohamacʉ to yare yahu mʉhtainare masichʉ yoariro jira. Tiro sehe mipʉre to yairo anjore warocahre tirore dahra cohtainare masichʉ yoaro taro. Baharocã to dohse wahahtore masichʉ yoaro taro to yairo anjore warocahre —nihre anjo yʉhʉre. 7Tópʉre ñami marianohca. à jia sihãa pocare cahmasi tói jiina. Sʉ̃ to buhriachʉ cʉ̃hʉre cahmasi. Mari pʉhtoro Cohamacʉ to buhriaro jirohca. à jia tí macai jiina pa sehe macaina bui pʉhtoa ã jirucuahca. Jesucristo ahri yahpapʉ to tjua tahto mahanocã dʉhsara fETina Cohamacʉre ñʉ piti boca dujiahca. à yoa ti wʉhdʉa pocai to wama wahãina jiahca. Tí macare ne ñaa marianohca. Tí macai Cohamacʉ to dujiro jirohca. Cordero to dujiro cʉ̃hʉ jirohca tói. à jia jipihtina masa tói jiina tinare dahra cohtaina tina pano na tuhcua caha sʉ, tinare wahche payoahca. à jiro tói ñaa marianohca. 5à yoa tí maca macari maha dacho macai bʉrʉahre tí ma. Tí ma pʉ bʉhʉseheri dʉhtʉ cahai catichʉ yoaa yucʉ ducuhre. Tí yucʉ sʉ̃ripe dicha tihre. Cʉ̃ cʉhmare doce tahari dicha tihre. à yoa tí yucʉ macaa pũri mehne noano co tiahca jipihtia yahpari macaina.  )Baharo noari mare catichʉ yoari mare ñohre yʉhʉre anjo. Tí ma noano co sitiri ma Cohamacʉ, Cordero cʉ̃hʉ ti dujiropʉ tari ma jihre. <qÑaa sehere tí macapʉ ne naa wihisi. Bʉo tichʉ yoaina, ñaare yoaina cʉ̃hʉ tí macapʉ ne wahasi. Mahñoina cʉ̃hʉ wahasi. Cordero to joari tjui ti wama wahãina dihta tí macapʉ wahaahca. Tí tju to yʉhdʉchʉ yoaina ti wamare to joa õri tju jira. Tí tjui ti wama wahãina ã jirucuahca. !~~}}||{Dz"y6xwlvuusrGq>p?odml9jiXgfPe;ccbia`:_^^]M\\([-ZYXX)VbUdTSwS$RBQPONMKqJ0IGrFF E:CCcA@@`??V>v>=<<;; 99866=54432100K//H.-, *)('&$$#"G!/(z&X [ OEk<!' Tíre õ sehe ni yʉhtija mʉsare: ¿Masa wiho jiina jipanahta Cohamacʉre tuhtijari mʉsa? Dihi biato dahrerirore “¿Dohseacʉ yʉhʉre õ sehe jiri biato yoari mʉhʉ?” tí biato to ni sinituboriro seheta nina nica mʉsa Cohamacʉre. Tó sehe ni masierara mʉsa. +O To ã yoariro jichʉ ñʉna yʉhʉ sehere õ sehe niboca mʉsa: “Cohamacʉ marine to cahmano seheta to yoachʉ mari sehe tirore yʉhdʉrʉcana bihosi. ¿Mari ã yʉhdʉrʉcana bihoerapachʉta dohse jiro baro marine buhiri dahre duajari tiro?” ni susini sinituboca mʉsa yʉhʉre. 7 à jiro to pja ñʉ duainare to mʉ sʉro pja ñʉna tiro. Tuhsʉ, paina sehere to mʉ sʉro yʉhtierachʉ yoara tiro. To cahmano seheta yoara tiro.  Egipto macaina pʉhtoro faraõ cʉ̃hʉre to cahmano seheta yoaa tiha tiro. Õ sehe nia tiha Cohamacʉ faraõre: “Egipto macaina pʉhtoro cjihtore cũi nii mʉhʉre yʉ tuare jipihtinare yʉ ñohto cjihtore. Tuhsʉ, jipihtia yahpari macaina yʉhʉre ti masihto cjihtore pʉhtoro sõi nii yʉhʉ mʉhʉre”, nia tiha Cohamacʉ faraõre. Tó seheta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. b= à jina mari mʉ sʉro mari cahmano sehe Cohamacʉre marine pja ñʉchʉ yoaeraja mari. Tuhsʉ, ne mari noaare mari yoari wapa cʉ̃hʉre marine pja ñʉerara tiro. To mʉ sʉro to pja ñʉ duaina sehere pja ñʉna. >u Õ sehe nia tiha Cohamacʉ Moise cjirore: “Diro yʉ pja ñʉ duarirore pja ñʉihtja”, nia tiha tiro Moise cjirore. à jiro cʉ̃irore ã besero quihõno yoaro niha Cohamacʉ. /W ¿Tíre wacũna dohse ni tʉhotubocari mari? ¿Ti yoahtire ñʉeraparota cʉ̃irore ã besero Cohamacʉ quihõno yoaro nierabocari, mʉsa tʉhotuchʉ? Jierara. 3 Ãta ni joaa tiha to yare ti joari pũi: “ ‘Jacobo sehere cahĩa tihi. Esaú sehere cahĩera tihi’, niha Cohamacʉ”, ni joaa tiha panopʉ. 2] à jia ti pohna ti masa bajuerasinipachʉta, noaare, ñaa cʉ̃hʉre ti yoaerasinipachʉta Cohamacʉ ti pocoro cjihtore õ sehe nia tiha: “To bahʉro sehe to wahminore dutirohca. à jiro to pʉhtoro jirohca”, nia tiha ticorore. Cohamacʉ to cahmano seheta besera tiro. à jiriro jiro cʉ̃irocãre besero ticorore ãta ni yahua tiha. à jiro masa ti yoaare ñʉeraparota to cahmano seheta tiro to yaina cjihtire besera.  } Baharo Isaa cjiro namono Rebeca wama tiricoro pʉaro pohna tia tiha. Ti pʉcʉro Isaa sã ñʉchʉ cjiro jia tiha.  ! Õ sehe niha Cohamacʉ Abrahã cjirore: “Pa cʉhma ahri pja baroihta yʉ tjua tachʉ mʉ namo Sara wihãrirocãre cjʉarohca mʉ macʉre”, nia tiha Cohamacʉ Abrahã cjirore. à nino Cohamacʉ Abrahã cjiro macʉno to masa bajuahtore yahu cũyuro nia tiha.   To ã ni yahu cũchʉ ahrire masinahca mari: Abrahã cjiro panamana jipihtina waro Cohamacʉ pohna jieraca. Cohamacʉ to ni cũrire noano tʉhoina tirore wacũ tuaina sehe tinata jica Cohamacʉ pohna. à jia tinata jira Abrahã cjiro panamana ji turiaina waro. H   Õ sehe jira: Paina Abrahã panamana ji turiaina ti jipachʉta “Abrahã panamana ji turiaina waro jira”, ni ñʉerara Cohamacʉ tinare. à jiro õ sehe nia tiha Cohamacʉ: “Mʉ macʉ Isaa panamana ji turiaina tina pinihta potocãta mʉ panamana ji turiaina waro jiahca”, ni yahu cũa tiha Cohamacʉ Abrahãre. > u Paina Israe cjiro panamana ji turiaina jipahta Cohamacʉ yaina waro jierara. à jina tina to yaina ti jierachʉ ñʉna õ sehe ni tʉhotuboca mʉsa: “ ‘Israe masare yʉ yaina jichʉ yoaihtja’, niparota cãinare Cohamacʉ to niriro seheta yoaerara”, ni tʉhotuboca mʉsa. à ni tʉhotuena tjiga.    Sã ya curuari waro doce curuari waro jira. Sã ñʉchʉsʉma ji mʉhtarina cjiripʉ ti panamana jia tiha. Ti panamana ji turiainapʉ jija sã Israe masa. à jiro mari yoaro sehe pjacʉ tiriro taro, sã coyeiro Israe masʉno waro jire Cristo. Tiro Cohamacʉta jira. à jiro tiro jipihtina bui pʉhtoro jira. Jipihtia dachoripe tirore noano ño payojihna mari. à ño payorucujihna. J  Tina yʉ coyea Israe cjiro panamana ji turiaina jira. Tinare to pohna cjihtire cũha Cohamacʉ. Tuhsʉ, to si sitea mehne ti watoi jia tiha. Tinare jipihtinare to noano wahachʉ yoaa cʉ̃hʉre yahu cũ mʉhtaa tiha. Tuhsʉ, Moise cjirore to dutiri cʉ̃hʉre dóipʉta tinare Israe masareta cũ mʉhtaa tiha. Tirore ti ño payohti macaa cʉ̃hʉre tinareta cũ mʉhtaa tiha. Tuhsʉ, masare to yʉhdohto cʉ̃hʉre yahu cũa tiha tinare Cohamacʉ. / Israe masa yʉ coyea yʉ ya yahpa macaina pichacapʉ wahaahca. Cohamacʉre tinare yʉhdo duti duacʉ õ sehe ni duamaca yʉhʉ sehe: “Ti ya buhirire yʉhʉ sehe pichacapʉ wahaihtja. à jiro ti yaro jiborirore yʉhʉ sehere buhiri dahrejaro Cristo”, ni duamaca yʉhʉ.  3 Yʉ coyea Israe masare wacũcʉ tuaro cahyaja. Cristore cahmaerara tina. à jicʉ ñano cahya yajeripohna tija yʉhʉ. Tí yʉ ã ni yahua potocãta jira. Yʉhʉ Cristo yairo tjija. à jicʉ mʉsare “Cahyaja”, yʉ nia sehe potocãta jira. Mʉsare ã nicʉ mahñoi nieraja. Espíritu Santo yʉ ã mahñoerachʉ masino, yʉhʉre “Quihõno mʉ cahyarire yahure mʉhʉ” ni, yʉhʉre masichʉ yoare.  &Jesucristo yaina mari jichʉ ñʉno Cohamacʉ sehe marine tuaro cahĩna. à jiro tiro marine ne cahĩ duhusi. Mari yariachʉ cʉ̃hʉre, mari catichʉ cʉ̃hʉre, mipʉre, baharopʉ cʉ̃hʉre, tiro marine cahĩ duhusi. à yoa anjoa, watĩa pʉhtoa, ahri yahpa macaina pʉhtoa, mʉano macaina, ahri yahpa macaina cʉ̃hʉ marine Cohamacʉre “Mʉ yainare cahĩi tjia”, nia bihosi tina. Cohamacʉ to bajuamehneri cjiripʉre tirore marine ne cahĩ duhuchʉ yoaa mariahna. Marine ne tiro cahĩ duhusi. '#?%à jina mari ñano yʉhdʉpanahta Cristo marine cahĩriro to yoadohoro mehne tí jipihtiare yʉhdʉ witinahca. à yʉhdʉna to yare ne duhusi mari. +$Cohamacʉ yare ti joari pũi mari ñano yʉhdʉhtore yahuro, õ sehe nina:“Mʉ yaina sã jichʉ masa ñʉ jicoaeraa, ti wajãhtina ã jirucunata nija.Oveja ti wajãhtina ti jiriro seheta sã cʉ̃hʉre ã wahara”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi. L#Cristo marine to tuaro cahĩchʉ paina tirore “Cahĩi tjia”, ne ni masierara. Cahĩ duhusi tiro. Mari ñano yʉhdʉpachʉta, mari cuipachʉta, paina marine ti ñano yoapachʉta, mari jʉca baapachʉta, suhti marieina mari jipachʉta, nu cuaroi mari jipachʉta, marine ti wajãpachʉta Cristo marine ã cahĩrucurohca. }s"Cristo mari ya buhirire yaria masa mʉjaha. Mipʉre Cohamacʉ poto bʉhʉsehe sehei jira pʉhtoro jiro. à jiro tiro mari ya cjihtire potocãta sini payoro nina Cohamacʉre. à jia paina sehe marine ne buhiri dahre duti masierara Cohamacʉre. :~m!Cohamacʉ to beseina mari jichʉ, tiro marine “Ñaa buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉre. Mari ã jiina jichʉ paina marine “Ñaina jira”, ne ni yahusã masierara. \}1 Cohamacʉ mari ya buhirire yariahtirore to macʉnore warocaha. “Yʉ macʉre cahĩja. à jicʉ tirore warocaeraja”, nieraha tiro. Marine ã tuaro yoadohoriro jiro, jipihtia marine dʉhsarire wa pahñonohca. p|YTíre masina õ sehe tʉhotuja mari: Cohamacʉ marine to cahĩinare ne paina ñʉ tuhtia bihosi. +{OPanopʉ to yaina to ji dutirina mari jichʉ, to pohna mari jihtina cjihti cʉ̃hʉre beseha marine. à jiro marine to beserinare tiro “Buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉre. Marine to ã niinare tiro yoaro sehe jihtina cjihtire tiro mehne mʉanopʉ noano jichʉ yoarohca Cohamacʉ. Hz Cohamacʉ marine to yaina cjihtire dóipʉta masi, bese tuhsʉha. à besero to macʉno Jesu to yoaro seheta jihtina cjihtire marine cũha, payʉ masa to macʉnore mari wahmi tihto cjihtore. 7ygAhrire yʉ yahuhtire masija mari: Jipihtina Jesure cahĩina mari jichʉ to cahmaare yoahtinare besere marine tiro. à jiina mari jichʉ ñʉno Cohamacʉ ã yoadohorucura marine. à jina mari ñano yʉhdʉpanahta ñano yʉhdʉrucu dojoaeraja. à jina Cohamacʉ yoadohoro mehne noano jinahca mari. x!Cohamacʉ to cahmano seheta mari Jesu yaina ya cjihtire sini payobasara tiro Espíritu Santo. To ã sini payobasachʉ Cohamacʉ mari tʉhotuare masi pahñoriro jiro, Espíritu Santo to sini payobasaare masina. Cristo to tuaa mehne ñaa yoaare yʉhdʉrʉcanahca mari Vw%à yoa Cohamacʉre wacũ tuaera cureina to cahmaare noano masieraina jija mari à jina tirore quihõno siniina cʉ̃hʉ jieraja mari. Wiho mejeta mari ã jiina jipachʉta, Espíritu Santo sehe marine yoadohora. Marine tuaro pja ñʉno mari ya cjihtire durucuro marieno to tʉhotua mehne tiro Cohamacʉre tuaro sini payobasara. qv[à jina to wahtire ñʉerapanahta Cohamacʉ marine to yʉhdohtore cohtana, noano mehne ã cohtarucuja. Uu#Mari ã cohtaina jichʉ, tirota marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdore. Tiro cahapʉ jirina jina tiro cahapʉre mari wahahtore cohtaeraboa mari. Marine to yʉhdo tuhsʉri baharo tíre cohta namoeraboa. Età yoa mari cʉ̃hʉ to bajuamehneri cjiri yoaro seheta ñano yʉhdʉja. To yaina mari wahachʉ, Cohamacʉ to yairo Espíritu Santore dóihta ware marine. à jina “ ‘Waihtja’, to niriro seheta sohtori tirohca”, ni masija mari. à jina noaa sehere marine to cohtotahtore tuaro waro cohtaja. à yoa to pohna mari tiro mehne mari noano jihto cʉ̃hʉre tuaro cohtaja mari. Tuhsʉ, wahma pjacʉre marine to wahto cʉ̃hʉre tuaro cohtaja. ]s3Jipihtia Cohamacʉ to bajuamehneri cjiri ñano ti ji dʉcari baharo ñano yʉhdʉa tiha. Numino niji wahcõno to ñano yʉhdʉro seheta to bajuamehneri cʉ̃hʉ dachoripe ñano yʉhdʉrucura. Tíre mari masija. }rsà jiro Cohamacʉ to bajuamehneri cjirire baa pihtiborire noaa wahachʉ yoarohca tjoa. Cohamacʉ pohnare noaina to wahachʉ yoariro seheta, tinare noano to yʉhdoriro seheta noaa wahachʉ yoarohca Cohamacʉ to bajuamehneri cjirire cʉ̃hʉre. Hq Jipihtiropʉre to bajuamehneri noaa ti jiborire dojomehneha masʉno ñano yoa dʉcaro. Ti mʉ sʉro ã wahaeraha. Masʉno Cohamacʉre to yʉhdʉrʉcaro mehne to bajuamehneri ã wahaha. à jiro Cohamacʉ to bajuamehneri cjirire ãta ñano ji dutisiniha. Baharo to bajuamehneri cjirire noaa wahachʉ yoarohca tjoa tiro. fpECʉ̃ nʉmʉ Cohamacʉ to pohnare cohtotarohca. Buhiri marieina, yariaerahtina, noaina waro jichʉ yoarohca marine. Mari ã wahachʉ jipihtia Cohamacʉ to bajuamehneri cjiri cʉ̃hʉ wahma dihta cohtota pihtia wahaahca. 9okMipʉre ahri yahpai ñano yʉhdʉsinija mari. Baharopʉre mari mʉanopʉ noano jinocanahca. à jina mipʉre ñano yʉhdʉna, pjíro cahya tʉhotuena tjijihna. Ahri mari ñano yʉhdʉa wiho waro jira. Baharo noano jinocanahca Cohamacʉ mehne. à jina tuaro wahchenahca. Ahri pini wiho waro jierara. qn[à jina to pohna jina, Cohamacʉ jipihtiare to pohnare “Waihtja”, to nirire mari sehe cjʉanahca. Jesucristo cʉ̃hʉ cjʉa, mari cʉ̃hʉ cjʉanahca tíre. Cristo yare mari yoari buhiri ñano yʉhdʉina jina mari tiro mehne mʉanopʉ noano wahchea mehne jinocanahca. à jina Cohamacʉ to pohnare to “Waihtja”, to nirire cjʉanahca mari Cristo mehne. mà jiro Espíritu Santo mari wacũapʉ marine õ sehe ni masichʉ yoara: “Potocãta Cohamacʉ pohna jija mari”, ni masichʉ yoara. .lUEspíritu Santo mari mehne to ji dʉcachʉta Cohamacʉ pohna ji dʉcai. Wiho mejeta tiro marine dutipe, dahrachʉ yoahtiro jierara. à jina panopʉ mari cuiriro sehe mipʉ sehere mari cuieraja. To pohna jina, Espíritu Santo to yoadohoa mehne mipʉre “Yʉ Pʉcʉ”, nija mari Cohamacʉre. KkJipihtina Espíritu Santore yʉhtiina Cohamacʉ pohna jira. 1j[ Mari ñaare yoaina jina, pichacapʉ wahahtinata jinocanata nija. Espíritu Santo to yoadohoa mehne ñaa yoaare duhuna, jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucunahca. Vi% Yʉ coyea, to ã yoachʉ ñʉna ñaa mari goa pjarire yoaena tjijihna. h Cohamacʉta Jesure masori jire. à masoriro jiro Espíritu Santo mari mehne to jirucuchʉ mari yariari baharo Cohamacʉ mari cʉ̃hʉre masonohca. à masono wahmaa pjacʉri wahachʉ yoarohca marine. Jesure to masoriro seheta masonohca mari cʉ̃hʉre. /gW Mʉsa sehe to yaina jira. Mʉsa ñaa buhirita mʉsa pjacʉri yariara. à mʉsa pjacʉri yariahtina jipanahta Cristo mʉsa mehne to jichʉ tiro mehne to ya catia mehne ã catirucunahca mʉsa. Cohamacʉ mʉsare “Buhiri marieina, noaina jira”, to ni ñʉchʉ mʉsa tiro mehne ã jirucunahca. Rf Wiho mejeta mʉsa sehe mʉsa tʉhotuapʉ jia ñaare yoaerara. Espíritu Santo mʉsa mehne to jichʉ to cahmano seheta yoara mʉsa. à jia Espíritu Santore cjʉaeraina sehe Cristo yaina jierara. Keà jia ti mʉ sʉro yoaina Cohamacʉre wahchechʉ yoa masierara. /dWÑaa dihtare goa pja, wacũ nʉnʉina Cohamacʉre ñʉ tuhtira. Tina Cohamacʉ dutiare ne yʉhtierara. To dutiare yʉhti duaerara. Yʉhtia cʉ̃hʉ bihoeraboa tina. `c9Ñaa dihtare goa pjaa, wacũ nʉnʉina pichacapʉ wahaahca. Espíritu Santo to cahmano seheta tuaro yoa duaina sehe jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne ã catirucuahca. à jia tina Cohamacʉ mehne noano jinocaahca. b3Ñaare yoa duaina, tí dihtare goa pjara. Espíritu Santo to dutiro seheta yoarucuina sehe tí to dutia dihtare wacũ nʉnʉ, yoa duara tina. ;aoÃta yoare Cohamacʉ dutiare to tuaa mehne mari bihohto cjihtore. To dutiare bihoina jina mari mʉ sʉro jieraja. Espíritu Santo to yoadohoa mehne to dutiro seheta yoaja mari. -`SCohamacʉ Moise cjirore to dutiare mari mʉ sʉro ne yoa pahñosi. à yoa pahñoerana yʉhdʉrʉcaina jija mari. à jina tí dutia yoaa mehne ne yʉhdʉsi mari. Mari ã jiina jipachʉta õ sehe Cohamacʉ marine yʉhdorohca. To macʉnore mari yoaro seheta pjacʉ tihtirore warocaha, mari buhiri tiare buhiri tihtiro cjihtore, marine yariabasahtiro cjihtore. à jiro mari tʉhotuapʉ jia ñaare tiro duhuchʉ yoari jire. U_#à jiro Jesucristo yairo yʉ jichʉ Espíritu Santo ã catirucuchʉ yoariro ñaare yʉhdʉrʉcachʉ yoara yʉhʉre. Ñaare yʉhʉre yʉhdʉrʉcachʉ yoaro yʉhʉre pichacapʉ wahaborirore yʉhdore tiro. >^ yMipʉre Jesucristo yainare ti buhiri tiboro mariahna. ?]wJesucristore yʉ wacũ tuachʉ tiro sehe ñaa yʉ yoari buhirire yʉhdobasarohca. To ã yoachʉ Cohamacʉre “Noana”, nija yʉhʉ. à jicʉ mipʉre yʉhʉ yʉ basi yʉ tʉhotua mehne Cohamacʉ dutiare quihõno yoa duamaja. à yoa duariro jipacʉta yʉ pjacʉ mehne yʉ mʉ sʉro ñaare duhu masieraja.;\oà ñaare duhu masieracʉ pjacʉoriro jija yʉhʉ. Ñaare yoacʉ pichacapʉ wahaihca yʉhʉ. Cuenah. ¿Yʉhʉre pichacapʉ waha dutia ñaare noa yʉhʉre yʉhdobasabocari? G[à jicʉ yʉhʉ ahrire yʉ basi masija: Yʉ tʉhotua mehne noaare Cohamacʉ dutiare yoa duaja. à yoa duapaihta yʉ basi ñaare tuaro yoa duaca. Yʉ mʉ sʉro ñaare duhu masieraja yʉhʉ. dZACohamacʉ Moise cjirore to dutirire yʉ tʉhotua mehne tuaro cahma, quihõno yoa duamaja. Yà jiro yʉhʉre õ sehe wahara: Noaare yʉ yoa duapachʉta yʉ tʉhotuapʉ ñaa jira. à jicʉ noaa sehere ne yoa masieraca. X Yʉ yoa duaeraare yoacʉ mipʉre yʉhʉ waro tíre yoaeramaja. Yʉ tʉhotuapʉ jia ñaa tí sehe yʉhʉre ñaare yoachʉ yoara. YW+Noaa yʉ yoa duaa sehere yoaeraja yʉhʉ. Ñaare yʉ yoa duaeraa sehere yoaja. \V1Noaare tuaro yoa duapaihta ne bihoeraja. Ahri yahpa macariro jicʉ yʉ tʉhotuapʉ ñaa dihta jira. Ne noaa mariaputiara. à jicʉ noaare tuaro yoa duapaihta ne bihoeraja. Ñaa sehe yʉhʉre dojomehne mʉjana. Uà jicʉ mipʉre yʉhʉ waro tí ñaare yoaeramaja. Wiho mejeta yʉ tʉhotuapʉ jia ñaa tí sehe yʉhʉre ñaare yoachʉ yoara. xTiÑaare yoa duaerapaihta ñaare yoaja yʉhʉ. Tíre yoacʉ Cohamacʉ dutia noaa dutia ti jichʉ masija yʉhʉ. S¿Dohse waharo nijari yʉhʉre? Ne noano masieraja yʉ yoaare. Yʉ yoa duaa sehere ne yoaera, yʉ tuaro yoa duaeraa sehere yoaja yʉhʉ. >RuCohamacʉ to dutiare Moise cjirore cũha. Tí to cũa noaa ti jichʉ masija mari. Wiho mejeta yʉhʉ sehe paina yoaro seheta ñariro jija. à jicʉta ñaare yoarucuca yʉhʉ. &QE ¿Ã jipahta marine tí noaa dutia sehe pichacapʉ wahachʉ yoajari? Jierara. Tópʉ wahachʉ yoaerara. Mari ñaa yoaa sehe marine pichacapʉ wahachʉ yoara. To dutiare mari masiri baharo tí dutiare yʉhdʉrʉcana ñaare yoana masija mari. à jina mari ñaina mari jiare masina mari pichacapʉ wahahto cʉ̃hʉre masija mari. à jina to dutiare masina mari yʉhdʉrʉcarire ti ñaa yʉhdʉa jichʉ masija mari. pPY à jia Moise cjirore Cohamacʉ to cũri dutia noaata jira. à jia quihõno jiata nina tí dutia. `O9 à jicʉ ñaare yoacʉ Cohamacʉ Moise cjirore to dutiare yʉhdʉrʉca duamai. Ñaare goa pjariro jicʉ noaare masierahi. Tí ñaa yʉhʉre dojomehnere. à jicʉ noano masierahi. à masieracʉ Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcai. à jicʉ to dutiare yʉ masiri baharo yʉ ñaa buhirire pichacapʉ yʉ wahaborirore masii. To dutia mehne ã masii. ON à jia Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcaeraa masa tiro mehne noano jirucuboa. à jia tí dutia sehe noano jirucuchʉ yoabori dutia jipahta yʉ yʉhdʉrʉcari buhiri yʉhʉre pichacapʉ waha dutimare. (MI To dutiare yʉ noano masihto pano ã tʉhotunocai. To dutiare yʉ masiri baharo pinihta tuaro ñaare yoa duamai. à jicʉ pichacapʉ yʉ wahahtore masia tii. 5Lcà jicʉ tí dutiare yʉ masiri baharo paina yapʉre tuaro cahmaa tii yʉhʉ. Tí dutiare masierasinicʉ paina yapʉre tuaro yʉ cahmari ti ñaa jichʉ masieraboa yʉhʉ. K¿Ã jina Cohamacʉ Moise cjirore to dutirire dohse nibocari mari? ¿Tí to dutia ñaa jicari, mʉsa tʉhotuchʉ? Jierara. Tí yʉhʉre to dutiri mehne ñaare masii. à jicʉ to dutia mariachʉ ñaare masieraboa yʉhʉ. To dutia õ sehe jira. “Paina yapʉre tuaro cahmaena tjiga”, niha to dutia. Ti ã nierachʉ paina yapʉre tuaro ti cahmari ti ñaa jichʉ masieraboa yʉhʉ. *JMà wahaborina jipanahta Cristo yaina jina mipʉre tí dutia mehne jieraja mari. à jiro Espíritu Santo mari mehne jiriro marine noaa sehere cohtotachʉ yoara. To ã yoachʉ panopʉ macaa dutia mʉna dutia to joari cjiri tí mehne jieraja mari mipʉre. To ñaa yoari cjirire yahuha Paulo =IsPanopʉ ñaare mari mʉ sʉro yoaa timai. à jina Cohamacʉ Moise cjirore to dutirire mari masiri baharo tí dutiare yʉhdʉrʉca duamai. Tí dutia mariachʉ yʉhdʉrʉca duaeraboa. à jina tí dutiare mari masiri baharo ñaare tuaro yoamai mari. à mari ñaare yoana mari pichacapʉ wahahtinata jia timai. 3H_Mʉsa cʉ̃hʉ yʉ coyea Jesu yaina wahana, Jesu to yariachʉ, mʉsa cʉ̃hʉ tiro mehne yariaina seheta wahare. à jina yariaina cjirire dutia ti marieno seheta Moise cjirore to dutia to cũri cjiri mʉsa cʉ̃hʉre mariahna. Tí dutia mʉsare dutierara. To manʉno to yariari baharo, pairore manʉ tiricoro yoaro seheta mʉsa cʉ̃hʉ panopʉ mʉsare dutimarire duhu, Cristo mehne jira, ticoro pairo mehne to jiro seheta. à jina mipʉre to yaina jira mʉsa. Tiro sehe to yariari baharo masa mʉjari jire Cohamacʉ cahmaare mari yoahto cjihtore. ~Guà jiro to manʉno to jipachʉta ticoro pairore manʉ tiro, ñano yoaricoro jira. Wiho mejeta to manʉno to yariari baharopʉ pairore manʉ tiro, Cohamacʉ dutiare yʉhdʉrʉcaerara ticoro ã yoaricoro. à yoaro ñano yoaricoro jierara ticoro. xFiÕ sehe jira: Numinore to manʉno to catiro puro tiro mehne dihta ji dutira Cohamacʉ Moise cjirore to dutiri sehe. To ã dutipachʉta to manʉno to yariari baharo ticoro sehe pairore manʉ ti masina. Ticoro tí dutia mehne ji namoerara. ]E 5Yʉ coyea, Cohamacʉ Moise cjirore to dutirire noano masina mʉsa. Masʉno to catisinichʉ tí dutiare yʉhdʉrʉca dutierara. To yariari baharo pinihtare tí dutiare yoaro mariahna. Tí cʉ̃hʉre masina mʉsa. xDiÑaare mari yoari buhiri pichacapʉ wahahtina jija jipihtina mari. Mari ã jipachʉta mari pʉhtoro Jesucristore mari wacũ tuachʉ ñʉno, jipihtia dachoripe tiro mehne marine jirucuchʉ yoarohca. Mari ã jirucuhtore ã wanocanohca.;CoMipʉ sehere mʉsa ñaa yoarire duhuna Cohamacʉ cahamaca wahare mʉsa. à jina Cohamacʉ cahmaa dihtare yoaina jinahca. à jina jipihtia dachoripe Cohamacʉ mehne jirucunahca. ^B5¿Tí pjapʉre ñaa dihtare yoana dohse jirore wapatari mʉsa? Tí mʉsa ñaa yoarire wacũna mipʉre bʉo tica mʉsa. Tí ñaare mʉsa yoari buhiri pichacapʉ wahaboa mʉsa. à jina ñaare yoana ne wapataerara. PAPanopʉ ñaa dihtare yoaina jina, noaa sehere yoaera tire mʉsa. b@=Cahamaca ti pʉhtoare ti noano ño payoare masi pahñona mʉsa. à jicʉ tí mʉsa masiri mehne tí mehne piti dahre buhehi mʉsare ahri buheare noano masieraina mʉsa jichʉ ñʉcʉ. Panopʉ ñaare yoarucuina jimare mʉsa. Mʉsa ã yoarucuriro seheta mipʉ sehere noaare yoarucuina jiga mʉsa. à jina Cohamacʉ cahmaa dihtare yoanahca mʉsa. ?à wahana mipʉre ñaa ti dutiriro cjiro seheta yoaerara mʉsa. à jina Cohamacʉ cahamaca jina noaa sehere yoara mʉsa. z>mPanopʉ ñaare yoarucuina mʉsa jichʉ tí ñaa yoaa mʉsa pʉhtoro yoaro sehe jimare. Mipʉ sehere noaa buheare tʉhona Jesure wacũ tuana Cohamacʉre noano ño payoina wahare mʉsa. Mʉsa ã wahachʉ ñʉna Cohamacʉre “Noana”, nija. C=¿Ahrire masierajari mʉsa? Mʉsa noano yʉhtiriro mʉsa pʉhtoro jira. à jina to cahamaca jira mʉsa. Mʉsa ã yʉhti mʉsa pʉhtoro tiriro seheta ñaare yoarucuina mʉsa jichʉ tí ñaa yoaa mʉsa pʉhtoro yoaro sehe jira. à jina ñaare duhu masierara mʉsa. à jiina jina pichacapʉ wahahtina jira mʉsa. Cohamacʉre noano ño payoina jina pinihta, to cahamaca jira mʉsa. à jina to yaina noaina jira mʉsa. ¿Tíre masierajari mʉsa? 1<[¿Yʉ ã nichʉ dohse ni tʉhotujari mʉsa? ¿Cohamacʉ sehere yʉhtihtina jina Moise cjirore to dutiare yʉhtihtina jierana, ñaare yoarucubocari mari? Jierara. p;YMipʉre Cohamacʉ Moise cjirore to dutia mehne marine dutierara. Cohamacʉ marine cahĩno tiro sehe marine dutira. à jina to yoadohoro mehne ñaare yoa duasi mari. Mʉsa ñaare yoarucuchʉ tí ñaa mʉsa pʉhtoro yoaro sehe jira E: Ñaare yoaina jiena tjiga. Mʉsare pichacapʉ wahaborinare Jesu to yʉhdorina jira mʉsa. To ã yoarina jina Cohamacʉ cahmaa dihtare yoaina jiga mʉsa. à jina noaare yoaina jiga mʉsa. 9 à jina mʉsa yariahtina jina ñaare yoarucuina jiena tjiga. à jina mʉsa ñaa yoaare goa pjapanahta tíre ã tʉhotunocahga. w8g Tiro yoaro seheta mʉsa cʉ̃hʉ õ sehe ni tʉhotuga: “Yariaina cjiri ti yoaeraro seheta mari cʉ̃hʉ ñaare yoa duaeraja. Jesu yaina jina Cohamacʉ to cahmano seheta yoahtina cjihtita jina nija mari cʉ̃hʉ”, ni tʉhotuga mʉsa. ,7Q à jiro Cristo cʉ̃ tahata yariaro, masa ti ñaa yoari buhirire cohãno taro yariaha. To masa mʉjari baharo Cohamacʉ to cahmano seheta yoarucuhtiro jira tiro. r6] Cristo to yaria masa mʉjari baharo ne pari turi yariasi. à catirucuriro jira tiro. Tíre mari masija. L5Cristo mehne yariaina yoaro sehe jina, to masa mʉjariro seheta mari cʉ̃hʉ masa mʉjanahca. “Tí potocã tjira”, ni tʉhotuja mari. à jina tíre mari masa mʉjahtire wacũ cohtaja mari. 44aYariariro cjiropʉre ñaare goa pjaa mariahna. à jiro tiro cjiro ñaare to yoa duhuriro seheta tí ñaa sehe tirore to dutipe namoeraboro seheta tí ñaare duhura tiro. @3yCristo yaina ji dʉcana crusapʉ tiro mehne yariaina seheta wahai pari turi mari ñaare yoarucuerahto sehe. à waharina jina ñaare yoarucuina ji namo duasi mari. Tíre mari masija. 23Cristo yaina jina, tiro mari pʉhtoro mehne yariaina seheta jina, to masa mʉjariro seheta mari cʉ̃hʉ masa mʉjanahca. Tí potocãta jira. L1à bautisarina wahana Cristo pjacʉre masa copapʉ ti siõ sãa payo cohãriro seheta pano mari ñaa yoarire duhuja. à jina Cohamacʉ to tuaa mehne Cristo to masa mʉjariro seheta mari cʉ̃hʉ to tuaa mehne mari jia tia cʉ̃hʉre, mari tʉhotua cʉ̃hʉre cohtotaja. à cohtotana to yare wahma yoarʉcaina wahaja mari. [0/Jesu yaina mari jia tiare masa ti ñʉ masihto cjihtore copʉ bautisare marine paina. à jina mari pʉhtoro Jesucristo to yariachʉ, mari cʉ̃hʉ tiro mehne yariaina seheta wahahi. ¿Tíre masierajari mʉsa? /)Jierara. Ñaare yoaena tjijihna mari. Yariaina cjiri ñaare ti yoaeraro seheta Cristo yaina jina mari cʉ̃hʉ ñaare yoarucu masieraja mari. a. =¿Dohse yoanahcari mari mipʉre, mʉsa tʉhotuchʉ? Cãina õ sehe niboca: Ñaare mari yoachʉ ñʉno Cohamacʉ mari ñaa buhirire borohca. ¿Cohamacʉ marire to cahĩ namochʉ ñʉ duana ñaare yoa namobocari mari? M-Buhiri tiina ti jiri buhiri masa yariahtina jira. Ti yariari baharo, pichacapʉ wahaahca. Wiho mejeta Cohamacʉ masare cahĩ yʉhdʉara. à tuaro cahĩno, mari pʉhtoro Jesucristo masare to yariabasaro mehne masare “Buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉna. To ã ni ñʉina sehe to ya catia mehne ã catirucuahca.,Cohamacʉ to dutiare Moise cjirore cũa tiha tí mehne jipihtina masa ti ñaa buhiri tiare ti noano masihto cjihtore. à jia masa ti ñaa buhiri tiare masia tí yʉhdoro Cohamacʉ tinare tuaro to cahĩa tia cʉ̃hʉre masiahca. Tiro marine cahĩ yʉhdʉara. ]+3Adão cjiro cʉ̃irota Cohamacʉre yʉhdʉrʉcaha. To ã yʉhdʉrʉcachʉ, payʉ masa ñaa buhiri tiina wahaha. Tó yoaro seheta Jesu cʉ̃hʉ cʉ̃irota Cohamacʉre yʉhtiha. à yʉhtiro, payʉ masa ti buhiri tiare cohã masina tiro. To ã cohãchʉ “Ñaare ti yoari buhiri tia mariena, noaina jira”, ni ñʉna Cohamacʉ tinare. #*?Adão cjiro cʉ̃irota to jipachʉta to yʉhdʉrʉcari buhiri jipihtinapʉ buhiri tiina waha dʉcaha. à jia Cohamacʉ to buhiri dahrehtinapʉ tjuaha tina. Tó yoaro seheta Jesu cʉ̃hʉ cʉ̃irota jiparota noano yoaro jipihtina ti buhiri tiare cohã masina. Ti buhiri tiare to cohãchʉ, “Buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉna tinare Cohamacʉ. à jia to ya catiare cjʉaa, ã catirucuahca tina. n)UAdão cjiro cʉ̃irota jiriro ñaare to yoa dʉcachʉ jipihtina masa yariarucura. Tí potocã tjira. To ã jipachʉta ahri sehere wahchenahca mari. Mipʉre Cohamacʉ masare pja ñʉno Jesucristo cʉ̃irota jiriro to yariaro mehne ti ñaare boro, tinare “Noaina jira”, ni ñʉna. à jia jipihtina to ã ni ñʉina mʉanopʉ Cristo mehne pʉhtoa jiahca. k(Oà jiro Cohamacʉ masare to pja ñʉa Adão cjiro to yʉhdʉrʉcari yoaro seheta jierara. Adão cjiro sehe cʉ̃irota jiriro ñaare to yoari buhiri jipihtina masa ñaa buhiri tiina jira. à ti buhiri tiina jipachʉta masa pjíro ti ñaare yoapachʉta mipʉre masare pja ñʉno Cohamacʉ ti ñaare bora. à boro “Noaina jira”, ni ñʉna tiro tinare. u'cAdão cjiro to yʉhdʉrʉcari Cohamacʉ masare to pja ñʉa yoaro sehe jierara. Cohamacʉ to pja ñʉa sehe noa yʉhdʉara. Adão cjiro cʉ̃irota jiparota ñaare to yoa dʉcari buhiri payʉ masa yariaa tiha. Cohamacʉ sehe marine pja ñʉno, Jesucristore warocari jire. To ã warocachʉ tiro cʉ̃irota jiriro pichacapʉ wahaborinare masare payʉ yʉhdora. .&UTo ã buhiri dahre masierapachʉta Adão cjiro cʉ̃hʉ to baharo jiina cʉ̃hʉ tí dutia mariasinipachʉta yariaa tiha. Moise cjiro to jihto pano tí dutia mariasinipachʉta masa yariaa tiha. Paina ñano yoaa Adão cjiro ñano to yoariro sehe waro yoaera timaha. à jipahta tina cʉ̃hʉ yariaa tiha. à jiro Adão cjiro ñaare to yoa dʉcariro seheta yoari pja baharopʉ ahri yahpapʉ tariro noaare yoa dʉcari jire. W%' Cohamacʉ to dutiare Moise cjirore to cũhto pano potocãta ahri yahpa macaina ñaa buhiri tiare yoaa tiha. Ti ã yoapachʉta to dutia mariachʉ to dutiare ti yʉhdʉrʉcari buhiri buhiri dahre masieraha. {$o Adão cjiro Cohamacʉre to yʉhdʉrʉcari baharo ahri yahpare ñaa buhiri tia ji dʉcaha. Ñaa buhiri tia ji dʉcaro mehne masa yaria dʉcaha. Jipihtina mari ñaare buhiri tiare yoaja. à jina jipihtina ñaina mari jiri buhiri yariaja. # à jina baharopʉ mari yʉhdʉhtore masina wahcheja mari. Mipʉre ahri cʉ̃hʉre wahcheja. Mari pʉhtoro Jesucristo mari ñaa yoari buhirire to yariari baharo Cohamacʉ yaina jija mari. à jina wahcheja. Adãore, Cristore yahuha Paulo Roma macainare " Cohamacʉre ñʉ tuhtiina mari jipachʉta, to macʉno sehe yariaro, mari ñaa buhiri tiare cohãno, Cohamacʉre mari ñʉ tuhtirire duhuchʉ yoare. To ã yoaro mehne Cohamacʉ mari buhiri tiare bora. Tuhsʉ marine to yaina wahachʉ yoara. Mipʉ pinihtare tí yʉhdo curero yoarohca marine. To yaina mari jichʉ Jesu to masa mʉjari mehne marine pichacapʉ wahaborinare noano yʉhdorohca tiro. .!U Mari yaro jiborirore to ñano di wijaa, yariachʉ Cohamacʉ sehe marine “Buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉna. To ã ni ñʉri baharo mipʉ pinihtare marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdorohca Jesu. Marine to yaina wahachʉ to yoari baharo marine buhiri dahresi pichacapʉ Cohamacʉ. 8 iWiho mejeta Cohamacʉ sehe õ sehe yoara. Buhiri tiina mari jisinipachʉta mari yaro jiborirore Cristo yariaha. To ã yoachʉ Cohamacʉ marine to tuaro cahĩare masija mari. SCʉ̃iro masʉno noariro jiparota yariahtiro to jichʉ pairo sehe to yariaborirore cohtota, to yariabasa duachʉ mijo yʉhdʉara. Noaa dihtare yoariro yaro jiborirore pairo yariabasaboca pa tehe nino. ETó pano mari ñaa yoarire mari basi mari yʉhdʉ masierachʉ ñʉno, to quihõriro mʉ sʉchʉ, Cohamacʉre cahmaeraina mari jipachʉta, Cristo sehe mari ñaa buhirire yariabasaha. 2]Ne wiho waro wacũ cohtana nieraja. Cohamacʉ marine to Espíritu Santore warocare mari mehne jihtirore. à jiro Espíritu Santo sehe mari mehne jiro Cohamacʉ marine to ã cahĩrucuare masichʉ yoara. To ã masichʉ yoachʉ marine to yʉhdohto noano waro jiro nina. Potocãta yʉhdʉnahca mari. Mari ã yoachʉ ñʉno “Noana”, ni ñʉnohca Cohamacʉ marine. à jina marine to yʉhdohtore noano masi, wacũ cohtana nija mari. hIà yoa ñano yʉhdʉna cʉ̃hʉ wahcheja mari. Ñano yʉhdʉna, tíre cʉ̃no pja masija mari. à cʉ̃no pjana, ñano yʉhdʉpanahta noano Cohamacʉre wacũ tuaina waha namoja mari. à jina Cohamacʉ yare duhueraja mari. 5à jina mari tirore wacũ tuachʉ ñʉno Cohamacʉ marine cahĩno, pichacapʉ wahaborinare yʉhdore tiro mehne mari jihto sehe. Cohamacʉ pinihta noa yʉhdʉariro jira. à jiro tiro yoaro seheta jiina wahachʉ yoarohca marine tiro. To ã yoahti cjihtire noano masi, wahcheja. G Jesucristore mari wacũ tuachʉ ñʉno “Buhiri marieina, noina jira”, ni ñʉna marine Cohamacʉ. To ã ni ñʉchʉ Cohamacʉ mehne macaina marine jichʉ yoara mari pʉhtoro Jesucristo. 1Jesu sehe mari ñaa buhiri yariari jire. To yariari baharo masa wijaari jire tiro Cohamacʉ marine “Noaina jira”, to ni ñʉhto cjihtore.gGTíre mari masihti cjihtire mari cʉ̃hʉre ã ni joaa tiha. à jiro Cohamacʉre mari wacũ tuachʉ “Noaina jira”, ni ñʉnohca mari cʉ̃hʉre Cohamacʉ. Tiro pini mari pʉhtoro Jesu to yariachʉ masori jire tirore. ?yà yoa Abrahã cjiro dihtare ã ni joaeraa tiha. (ITo ã masichʉ Cohamacʉre to wacũ tuachʉ Cohamacʉ sehe “Noariro jira”, ni ñʉa tiha Abrahã cjirore. Ãta ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi. gG“Cohamacʉ to niriro seheta noano bihorohca”, ni tʉhotu noano masia tiha Abrahã cjiro.  “To niriro seheta yoaeraboca”, ne ni tʉhotueraa tiha Abrahã cjiro. à jiro tiro Cohamacʉ to ni cũrire noano tʉhoa tiha. To ã niare tʉhotjiãhno “Cohamacʉ tuariro jira”, ni ño payoro nia tiha. à jiro Cohamacʉre wacũ tua namoa tiha tiro. v~}||T{zsyhxw4vSu>sFqFpyp nnImmzkvjkihh!g8fSeodcc,a_?^\[ZYRX*WOVUTbSRPOKNMK^H7FOE CBA!?>à jina mari mehne macainare “Ñaina jira mʉsa”, ni cahma yahuwajaena tjijihna. à yoana mari coyeirore Jesu yairore dojomehnena tjijihna “Jesure wacũ tua duhuri”, nina. M  à jiro jipihtina mari yoarire Cohamacʉ siniturohca marine. “¿Dohse yoana ã yoari?” ni siniturohca. To ã sinituchʉ yʉhtiro jica marine. Mʉsa coyeirore ñano yoachʉ yoaena tjiga mʉsa b = Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe ni joaa tiha:“Õ sehe nire mari pʉhtoro: ‘Yʉhʉ catiriro jija.à jicʉ õ sehe ni quihõno warota yahuja mʉsare.Jipihtina yʉ panoi na tuhcua caha sʉahca.à na tuhcua caha sʉ, “Noariro, tuariro jira mʉhʉ” ni, yʉhʉre ño payoahca’, nire mari pʉhtoro”, ni joaa tiha. } s ¿Dohseana tana mʉsa coyeirore Jesu yairore “Ñano yoaro nina”, ni yahuwaja duajari mʉsa? ¿Dohseana tana mʉsa coyeirore tʉ diho cũ duajari mʉsa? Mari jipihtina Cristo panoi mari ducuchʉ tiro sehe mari yoarire masi pahñonoriro jiro, marine beserohca noainare, ñainare. To ã besehtiro to jichʉ mʉsa coyeirore “Ñariro jira”, ni yahuwajaena tjiga. o W Ãta jira. Cristo yaria masa mʉjaha catiinare, ã jichʉ yariaina cʉ̃hʉre ti pʉhtoro jiro taro. W 'Mipʉre mari catisinino puro Cristo yare yoahtina jija mari. To yaina jija. Mari yariari baharopʉ cʉ̃hʉre to yainata jinahca. à jiro mari catichʉ mari yariachʉ cʉ̃hʉre Cristo mari pʉhtoro jira. )KTuhsʉ, mari cahmaa dihtare yoaina ne ji masieraja mari. Cristo jira mari pʉhtoro. à jiro mari catichʉ mari yariachʉ cʉ̃hʉre mari pʉhtorota jira. +Cʉ̃iro cãa dachori cua pisaro mehne Cohamacʉre ti ño payoa dachorihi Cohamacʉre ño payoro, tiro cʉ̃hʉ quihõno ño payoro nina. Tuhsʉ jipihtiare chʉriro chʉrota, Cohamacʉre “Noana”, ni wahche payora tiro. à jiro tiro cʉ̃hʉ Cohamacʉre ño payorota nina. à yoa pairo sehe cãa chʉare chʉerara, Cohamacʉre ño payoro. Tiro cʉ̃hʉ Cohamacʉre “Noana”, ni wahche payora. \1Cãina cãa dachori cua pisaro mehne Cohamacʉre ti ño payohti dachori cjihtire cjʉara. Paina sehe, “Dohse jiri dachore Cohamacʉre ño payochʉ, noana”, ni tʉhotu, ño payoina jira. Tina cʉ̃no potori ã yoaeraina jipahta jipihtina õ sehe ni tʉhotujaro: “Jesu to cahmano seheta noano yoana nija”, ni tʉhotu masijaro. W'Jesure wacũ tuaina Cohamacʉre dahra cohtaina dihta jira. Ti ã jichʉ ñʉna mʉsa tinare yahuwaja masierara. Jesure wacũ tuaina to cahmano sehe ti quihõno yoaerachʉ ñʉno tiro dihta ti pʉhtoro jiro, tíre yahu poto masina. To cahmaare quihõno ti yoachʉ cʉ̃hʉre tíre yahu masina tiro. à jiro tiro sehe to yainare “Ñano yoare mʉhʉ”, ni yahuhtiro jirohca. à jiro tirore dahra cohtainare noaa dihtare yoarucu masichʉ yoariro jira Cohamacʉ. wgJipihtiare chʉina sehe toaa dicha dihtare chʉinare ñʉ tuhtiea tjijaro. à yoa toaa dicha dihtare chʉina cʉ̃hʉ jipihtiare chʉinare “Ñano yoaa nina”, ni cahma yahuwajaea tjijaro. Jipihtiare chʉina sehe Jesure wacũ tuaina ti jichʉ Cohamacʉ tinare to yaina yoa tuhsʉre. To yaina ti jichʉ ñʉa wahiquinare chʉeraina sehe tinare yahuwajaea tjijaro. 5“Jipihtiare chʉ masija yʉhʉ”, ni tʉhotura paina. Paina sehe Jesu yare noano masierasinia wahiquinare chʉeraina, toaa dicha dihtare chʉra. B Jesure wacũ tuarirore to noano wacũ tuaro dʉhsasinichʉ ñʉna tirore ji coaro mehne cahmaga. To ã jiriro jichʉ ñʉna “Ne masierara mʉhʉ” ni, tiro mehne cahmasayoena tjiga. 'G Wiho mejeta Jesucristore pʉhtoro tina, tirore yʉhtiga mʉsa. à yʉhtina to jiro seheta jiga mʉsa. à jina ñaare mʉsa goa pjaa sehere yoaena tjiga."= à jina Jesu to tahtore wacũ cohtaina jina, noaa sehere yoajihna. Bose nʉmʉrine yoana ñano yoaena tjijihna. Tuhsʉ, cahaena tjijihna. à jina numia mehne ñano yoaina, paina mehne ñano yoaina, cahma sayoina jiena tjijihna. Mʉsa numia cʉ̃hʉ mʉa mehne ñano yoaena tjiga. _7 Mipʉre ñaina ya dacho jira. To tahto mahanocã dʉhsara. Tíre masina, buhiri tichʉ yoaare, nahitiano yoaro sehe jiare duhu pahñojihna mari. à jina Cohamacʉ cahmaa sehere yoajihna mari. à Cohamacʉ yare yoana, ñaare duhu pahñonahca mari. Ahri dachore payʉ ñaa baro jichʉ, ñami yoaro sehe jira. Wiho mejeta Cristo to tachʉ, ñami yoaro sehe jiro pihtia waha, pa dacho, buhria mʉja taro yoaro sehe waharohca. Surara coma suhtiro to sãa dʉcataro seheta Cohamacʉ ñaare to dʉcataare noano cjʉa pahñojihna mari. à tíre cjʉana ñaare duhu, Cohamacʉ cahmaa sehere mari yoajihna. H~  à jina carĩina yoaro sehe jiena tjiga mʉsa. Noano wacũ masiga. Jesure noano wacũ cohtaga. Jesu marine to tjua ta naahto mahanocã dʉhsatjiãna. Tirore mari coã wacũ tua dʉcachʉ Jesu marine to yʉhdoro tahto mahanocã dʉhsamare. Mipʉ pinihtare cahacã waro jira to tahto. Ahri yʉ nirire masina mʉsa. }{ Mʉsa cahai jiinare cahĩna, tinare ñano yoasi. à jina tinare cahĩna, Cohamacʉ dutiare yoa pahñoinata jira mʉsa. 2|] Õ sehe nina Cohamacʉ dutia: “Pairo namonore wʉana tiena tjiga. Numia cʉ̃hʉ pacoro manʉnore wʉana tiena tjiga. Masare wajãena tjiga. Yacaena tjiga. Paina yare goa pjaena tjiga”, ni yahura to dutia. Paye dutia cʉ̃hʉ jira. Ti ã jipachʉta cʉ̃no dutiare mʉsare yahui tai nija. Tí dutia cʉ̃no dutia to jipachʉta tí dutiare yoana Cohamacʉ dutiare yoa pahñona nija mari. Tí dutia õ sehe nina: “Mʉ basi mʉ cahĩno seheta mʉ cahai jiina cʉ̃hʉre cahĩga”, nina. Tí dutiare yoana Cohamacʉ dutiare yoa pahñoina jina nina. ?{w Tuhsʉ, paina masare wapamoena tjiga. Tinare cahĩno cahmana. To cahai jiinare cahĩriro Cohamacʉ dutiare yoa pahño tuhsʉriro jira. à jina mʉsa cahai jiina cʉ̃hʉre cahĩga. bz= Jipihtinare mʉsa pʉhtoare noano yʉhtiga. Tuhsʉ, pʉhtoare wapa nabasaina cʉ̃hʉre wapaga mʉsa. à yoa pʉhtoa sehe payere ti wapa dutichʉ cʉ̃hʉre wapaga. à jina jipihtina pʉhtoare noano ño payoga. y Mʉsa pʉhtoa ti dahrahti cjihtire Cohamacʉ cũre. à jina ti dahraare ti yoachʉ ñʉna mʉsa pʉhtoare wapa nabasainare wapara mʉsa. 3x_ Ti ã buhiri dahrehtina ti jichʉ ñaare yoana mʉsa pʉhtoare cuiga. à jina ño payoa mehne “Noaare yoaro cahmana yʉhʉre”, ni tʉhoturo mehne noano yʉhtijihna. w) Mʉsa pʉhtoa Cohamacʉ to cũno seheta mʉsare yoadohohtinata jira mʉsa noano jinocahto cjihto sehe. Wiho mejeta mʉsa ñaare yoana pini tinare cuiga. Tina mʉsare buhiri dahrehtina cjihtita jira. Jipihtina ñaare yoainare buhiri dahre dutiro Cohamacʉ tinare besere. v  Noainare cuichʉ yoahtina jierara pʉhtoa. Ñaare yoaina sehere cuichʉ yoahtina jira tina. Noaare yoaga mʉsa pʉhtoare mʉsa cuierahto cjihto sehe. à yoana cuisi mʉsa. Noaare mʉsa yoachʉ pʉhtoro sehe “Noaare yoare mʉsa”, mʉsare ni ñʉnohca. u) Mari pʉhtoare noano yʉhtierana Cohamacʉ to bese cũrinare yʉhdʉrʉcana nija mari. à yʉhdʉrʉcainare Cohamacʉ sehe buhiri dahrerohca. Lt  Jipihtina mʉsa bui pʉhtoa cjihtire Cohamacʉ dihta bese cũna. Ne cʉ̃iro pʉhtoro Cohamacʉ to bese cũerariro mariahna. To ã cũrina ti jichʉ ñʉna jipihtina mʉsa tinare noano yʉhtiga. 1s[ à jina paina mʉsare ti ñano yoapachʉta mʉsa sehe tinare ñano yoa cahmaena tjiga. Tinare noaa sehere yoaga mʉsa. à yoana ñaa sehere cahmaerana nica mʉsa.]r3 à jina õ sehe yoaga mʉsa: Mʉsare ñʉ tuhtiriro to jʉca baachʉ ñʉna nuga tirore. To ñahma yapiochʉ cʉ̃hʉre ñʉna tirore sihõga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉno mʉsare to ñano yoari buhiri bʉo tirohca. q Mʉsa yʉ cahĩina, yʉ coyea paina mʉsare ti ñano yoapachʉta tina yoaro sehe ñano yoa cahmaena tjiga. Cohamacʉ sehe mʉsare ti ñano yoari buhiri buhiri dahrejaro tinare. Cohamacʉ yare ti joari pũi ãta ni joaa tiha: “ ‘Yʉhʉ sehe mʉsare ti ñano yoari buhiri buhiri dahreriro jija. à jicʉ potocãta buhiri dahreihtja’, nina mari pʉhtoro”, ni joaa tiha panopʉre. Bp Mʉsa bihoro puro jipihtina mehne noano jinocahga mʉsa. "o= Paina mʉsare ti ñano yoapachʉta, tinare ñano yoa cahmaena tjiga. Noaa sehere yoaga, noaina mʉsa jia tiare jipihtina masa ti masihti cjihtire. wng Mʉsa mehne macaina mehne noano jiga mʉsa. à jina “Paina yʉhdoro noaina jija”, ni tʉhotuena tjiga. Õ sehe ni tʉhotuga: “Wiho jiina jija”, ni tʉhotuga. à jina “Masi yʉhdʉrʉcaina jija sã”, ni tʉhotuena tjiga. 1m[ à yoa paina wahcheina mehne jina, mʉsa cʉ̃hʉ tina mehne wahchega. Tuhsʉ paina ñano cahyaro mehne tiina mehne jina, mʉsa cʉ̃hʉ cahya, tiidohoga tinare. l- Mʉsare ñano yoainare “Noano wahajaro tinare”, ni sini payoga. Tinare ã sini payona, “Tina ñano yʉhdʉwahnojaro”, niena tjiga. &kE Paye baro Jesu yainare dʉhsachʉ waga tinare. à yoa mʉsa ya wʉhʉsepʉ cʉ̃hʉre masa ti sʉchʉ noano yajeripohna tiro mehne tinare piti bocaga. j Cohamacʉ mʉsare pichacapʉ wahaborinare to yʉhdorinapʉ jira mʉsa. à jiro mʉsa wahahto noaputiaro jira. Tíre masina wahchega mʉsa. à yoa ñano yʉhdʉna, cʉ̃no pjaga “Cristo yare duhuri”, nina. Tuhsʉ, Cohamacʉre ã sinirucuga. i Cohamacʉ cahmaare yoana, ne caparo marieno yoaga. à yoana mari pʉhtoro to dutiro seheta noano wahchea mehne yoaga. h) Tuhsʉ mʉsa bahana warore mʉsa cahĩno seheta Jesu yainare mʉsa mehne macainare cahĩga. à yoana mʉsa basi noano cahma ño payoga mʉsa. (gI “Sã basi cahma cahĩja”, ni mahñono marieno mʉsa basi cahma cahĩga. à yoana ñaare ñʉ yabiina jiga mʉsa. Tuhsʉ, noaa sehere ã cahmarucuga. vfe à yoa paina cʉ̃hʉ mʉsare sʉho wahchechʉ yoahtina jia, mʉsare noano sʉho wahchechʉ yoajaro. Tuhsʉ, paye barore wahtina jia, ti wahtire noano mehne yajeripohna ti, wajaro. à yoa paina cʉ̃hʉ mʉsare sʉho ji mʉhtahtina jia, noano mehne sʉho jijaro. à yoa pjacʉoinare yoadohohtina jia, wahchea mehne yoadohojaro. Jesu yaina jina õ sehe yoaina jiga :em Cãinare Cohamacʉ mʉsare yoadohohtinare cũna. à jia tina mʉsare noano mehne yoadohojaro. Cãinare Cohamacʉ mʉsare buhehtinare cũna. à jia tina mʉsare noano buhejaro. Vd% Cohamacʉ marine to yoadohoro purota to tuaa mehne yoa dutira. à yoaro marine cãinare soro jia mari yoahtire cũna tiro. To ã yoachʉ marine to cũrire mari sehe noano yoajihna. à jia Jesu yaina õ sehe yoajaro. Cãinare Cohamacʉ to yare yahuhtinare cũna. à jia tina Cristore ti wacũ tuaro puro to yare noano yahujaro. ?cw Tí jiro seheta soro sehe jia dahraare cũna Cohamacʉ marine. à jina payʉ masa jipanahta Cristore wacũ tuaina jina, to pjacʉ cʉ̃ pjacʉ yoaro seheta cʉ̃ curuata jija mari. Kb Õ sehe ni yahu namoihtja yʉhʉ mʉsare. Mari wamomacari, mari dahpori, mari capari jipihtiro mari pjacʉi jia payʉ jira. Mari pjacʉi jia cʉ̃ pjacʉ jiparota soro jia dahraa cjʉara. a Cohamacʉ yʉhʉre to yare yoa masichʉ yoariro buhe dutiro beseri jire yʉhʉre. à jicʉ jipihtina mʉsare õ sehe ni tʉhotu dutieraja yʉhʉ. “Noabiaina ji yʉhdʉrʉcaja sã”, ni tʉhotuena tjiga. à tʉhotunocahga. Jesure mʉsa wacũ tuari baharo, Cohamacʉ mʉsa cãinare noaare yoa masihtire to cũchʉ, “To yoadohoro mehne ahri noaare yoaja”, ni tʉhotuina jiga mʉsa. 5`c Ahri yahpa macaina ñaare yoaina yoaro sehe yoaena tjiga mʉsa. à yoa mʉsa tʉhotuapʉre Cohamacʉ noaa tʉhotua sehere to cohtota, cũchʉ, yʉhtiga mʉsa. à yʉhtina, noaa sehere tʉho cohtotarina jinahca mʉsa. à yoana noaare, Cohamacʉ cahmaare, ñaa mariare, potocã jiare masinahca mʉsa. _  Cohamacʉ marine tuaro pja ñʉre. To ã pja ñʉriro to jichʉ ñʉna, yʉ coyea, mʉsa sehe oveja noarirore ti jʉ̃ wa mʉoriro seheta Cohamacʉre ti ño payoriro seheta mʉsa cʉ̃hʉ tirore ño payorucuga, to yare mʉsa noano yoarucuhto sehe. Mʉsa ã yoachʉ, tiro wahcherohca. Ãta yoaro cahmana marine, Cohamacʉre quihõno ño payona tana. à jicʉ mʉsare tíre tuaro yoa dutija. W^' $Cohamacʉ jipihtiare yoaa tiha. Tuhsʉ, to tuaa mehne jipihtiare jisinichʉ yoara tiro. à jia jipihtia to ya jira. To ã jiriro jichʉ jipihtia dachoripe tirore ño payojihna mari. Ãta yoarucujihna.] #à jia masa Cohamacʉre paye barore ti wari baharo ‘Tiro marine wapamona’, ni masierara masa”, ni joaa tiha panopʉre. '\G "Õ sehe ni joaa tiha Cohamacʉ yare: “Cohamacʉ mari pʉhtoro to tʉhotuare ne masa noano masierara. à jia masa tirore ‘Õ sehe yoaga’, ni masierara. [3 !Cohamacʉ tua yʉhdʉrʉcʉ sʉriro jira. Noano masi pahñoriro jira tiro. à jiro to tʉhotuare, to yoarire marine noano masihto basioerara. :Zm Õ sehe jira: Jipihtina masare “Yʉhʉre yʉhdʉrʉcaina jira”, nina Cohamacʉ. à jiro jipihtina tirore yʉhdʉrʉcaina ti jichʉ ñʉno jipihtinare pja ñʉ masina tiro. Y- Mipʉre judio masa tirore yʉhdʉrʉcare. Ti ã yoapachʉta Cohamacʉ mʉsare to pja ñʉriro seheta tina cʉ̃hʉre baharopʉre pja ñʉnohca. %XC Panopʉre mʉsa cʉ̃hʉ Cohamacʉre yʉhdʉrʉcari jire. Mipʉre judio masa Cohamacʉre ti yʉhdʉrʉcachʉ ñʉno tiro mʉsa sehere pja ñʉno yʉhdore. sW_ Cohamacʉ to ni cũriro seheta tinare to beseriro seheta quihõno yoarohca tiro. To nirire ne bosi tiro. BV} Mipʉre tina judio masa Cristo yare ño payoeraina Cohamacʉre ñʉ tuhtira. Ti ã yoachʉ mipʉre mʉsa sehe judio masa jieraina Cristore wacũ tua dʉcare. Judio masa sehere Cohamacʉ bese mʉhtari jire. Judio masa ñʉchʉsʉma cjiri to beserina ti jichʉ mipʉ jiina judio masa cʉ̃hʉre tiro cahĩna. U Tinare yʉhdocʉ panopʉ tinare yʉ ni cũriro seheta yoai nija’, nire Cohamacʉ”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi. ;To Ti ã cahmachʉ judio masa payʉ warore pichacapʉ wahaborinare Cohamacʉ yʉhdorohca. Cohamacʉ yare ti joari pũi ãta ni yahu joaa tiha:“ ‘Jerusalẽ wama tiri macai judio masa ya macai tinare yʉhdohtiro tarohca.Jacobo panamana ji turiainare ti ñaa yoari buhirire tiro cohãnohca. 7Sg Yʉ coyea, ahrire masa ti masieraare mʉsare yahuihtja. “Mipʉre sã dihtare besere Cohamacʉ. Cohamacʉ sã masi yʉhdʉrʉcʉ sʉchʉ ñʉno, tiro sãre besere”, mʉsa ni tʉhotuerahto sehe ahrire yahuihtja mʉsare. Õ sehe jira: Mipʉre payʉ judio masa Cohamacʉre tʉho duasi. Wiho mejeta payʉ judio masa jierainare Cohamacʉ to quihõriro puro to yaina to yoari baharo judio masa cʉ̃hʉ tirore cahma dʉcaahca. 6Re Mʉsa judio masa jieraina jina, nʉcʉ macadʉ olivocʉ dʉpʉri yoaro sehe jira mʉsa. à jiina mʉsa jipachʉ olivocʉ toadʉi nʉcʉ macaa dʉpʉrire to na ta õboro seheta, Cohamacʉ mʉsare to yaina cjihti yoahre. To ã yoachʉ, ne mijoerare tirore. Judio masa Cohamacʉ to bese mʉhtarina jira. Olivocʉ toadʉ dʉpʉri waro yoaro sehe jira tina. à jiro ti jidʉ waro cjiropʉre pari turi to duhu õboro seheta to yaina cjihti pari turi judio masare to yoachʉ, ne mijoerara tirore. Baharo judio masare pichacapʉ wahaborinare yʉhdorohca Cohamacʉ 3Q_ à yoa judio masa to cohãbo curerina cjiri Cristore ti wacũ tua dʉcachʉ ñʉno, olivocʉ dʉpʉri warore pari turi to duhu õno seheta Cohamacʉ to yaina cjihti yoarohca tinare. Cohamacʉ to ã yoa masihti cjihtireta tuaare cjʉara tiro. à jiro tiro tinare cãinare to yaina cjihti yoarohca. >Pu Cohamacʉ mʉsare noano yoariro to jichʉ masiga mʉsa. Tuhsʉ, cua pisaro mehne buhiri dahreriro to jichʉ cʉ̃hʉre masiga mʉsa. Tirore ño payoerainare tiro buhiri dahrerohca. à jiro tirore mʉsa ño payoerachʉ olivocʉ dʉpʉri warore to cohãriro cjiro seheta mʉsa cʉ̃hʉre cohãnohca Cohamacʉ. mOS Olivocʉ ji mʉhtaa dʉpʉri waro yoaro sehe judio masa sehe Cohamacʉ yaina ji mʉhtaha. To cohtotaa dʉpʉrire to õboro seheta Cohamacʉ to yaina mʉsa sehere cohtota cũha. Wiho mejeta to yaina ji mʉhtaina judio masa tirore ti wacũ tuaerachʉ, cãinare cohãre. Tinare to cohãriro seheta mʉsa cʉ̃hʉre cohãnohca, tirore mʉsa wacũ tuaerachʉ. \N1 Tí mʉsa nia potocãta jira. To ã jipachʉta tina Jesure ti wacũ tuaerari buhiri Cohamacʉ cohãre tinare. à jiro mʉsa cʉ̃hʉre Jesure mʉsa wacũ tuaerachʉ to yaina cjihti mʉsare cũeraboa. à jina “Judio masa yʉhdoro noaina jija sã”, niena tjiga mʉsa. à nieranata “Cohamacʉ cua pisariro jira”, ni tʉhotuga mʉsa. M' Mʉsa judio masa jieraina sehe õ sehe niboca: “Cãa ñaa dʉpʉrire to cohãboro seheta Cohamacʉ cãina judio masare cohãre. Paye dʉpʉrire cohtota to õno seheta to yaina marine cũno taro ã cohãre tinare”, niboca mʉsa judio masare yʉhdʉrʉca duana. >Lu Mʉsare to ã cũchʉ “Judio masa yʉhdoro noaina jija sã”, ni tʉhotuena tjiga. Ahrire yʉ yahuhtire wacũga mʉsa: Judio masa sehere bese mʉhtaha Cohamacʉ. à besero ti coyeiro cjihtore cũha Cristore, mʉsare yʉhdoro taro. à jina “Judio masa yʉhdoro noaina jija”, ni tʉhotuena tjiga mʉsa. dKA Ti ã jihtina jipachʉta cãinare ti coyea sehere judio masare Cohamacʉ cohãre. Olivo wama tidʉ dʉpʉrire cãa dʉpʉrire to dʉte cohãboro seheta cãina judio masa sehere Cohamacʉ cohãre. à yucʉcʉ dʉpʉrire cohãno to cohãri dʉpʉri jiriro cjiroi paye dʉpʉrire nʉcʉ macadʉ olivocʉ dʉpʉrire cohtota duhu õhre. Tó yoaro seheta Cohamacʉ mʉsare judio masa jierainare Abrahã panamana ji turiaina cohtotare mʉsare, mʉsa cʉ̃hʉre yʉhdoro taro. #J? Õ sehe jira: Trigo yʉbʉ mehne wahma pãoca ti yoaria Cohamacʉ yaria cjihto Cohamacʉre ti wachʉ, tiare ti yoa dʉhari yʉbʉ cʉ̃hʉ to yariata jira. Tuhsʉ, yucʉcʉ nʉhcori cʉ̃hʉ Cohamacʉ ya nʉhcori cjihti jia, tʉ dʉpʉri cʉ̃hʉ Cohamacʉ yata jira. Õ sehe mari ni piti dahre buhechʉ Abrahã sã ñʉchʉ cjiro Cohamacʉ yairo to jiriro seheta to panamana ji turiainapʉ cʉ̃hʉ Cohamacʉ yaina jiahca Cristore wacũ tuaina jia. Yoa dʉhari yʉbʉ cʉ̃hʉ to yariata jica. Tuhsʉ yucʉcʉ nʉhcori cʉ̃hʉ Cohamacʉ ya nʉhcori cjihti jia, tʉ dʉpʉri cʉ̃hʉ Cohamacʉ yata jica. Õ sehe mari ni piti dahre buhechʉ, Abrahã sã ñʉchʉ cjiro Cohamacʉ yairo to jiriro seheta to panamana ji turiainapʉ cʉ̃hʉ Cohamacʉ yaina jira, Cristore wacũ tuaina jia. bI= Judio masare cohãbo curero, judio masa jieraina sehere noaa buheare Cohamacʉ yahu dutire. Tí buheare ti tʉhori baharo Jesure ti wacũ tuari baharo cãina judio masa jieraina, jipihtiro ahri dacho macaina Cohamacʉ yaina wahare. à jiro judio masare to cohãbo curechʉ noano wahare paye yahpari macaina sehere. To ã yoariro yʉhdoro judio masa to cohãbo cureina cjirire pari turi to yaina cjihti to yoachʉ pinihtare jipihtinapʉre ahri yahpa macainare noaputiaro waharohca. To yaina cjihti pari turi ti wahachʉ, jipihtinapʉ to yaina yariaina cjiri sehe pari turi ti masaboro seheta jirohca. QH To cũriro seheta yʉhʉ mʉsare buheja, yʉ coyea judio masa sehere mʉsare ti ñʉ cũchʉ yoa duacʉ. Cohamacʉ yʉhdorina mʉsa jichʉ ñʉa tina cʉ̃hʉ Cristore cahmaa, to yʉhdoina wahaboca. .GU Mipʉre mʉsare judio masa jierainare yahui tai nija. Cristo cũre yʉhʉre judio masa jierainare buhehtiro cjihtore. à jia yʉ dahraa sehe wiho jia jierara. @Fy Judio masa ti yʉhdʉrʉcachʉ ti noano yoaerachʉ paina sehere ahri yahpa macainare cãinare Cohamacʉ yʉhdore. To ã yʉhdochʉ tina sehere noano wahare. To ã yoariro yʉhdoro, baharo judio masa sehe Cristore ti noano wacũ tua dʉcachʉ pinihtare ahri yahpa macainare jipihtiropʉre noaputiaro waharohca. E} ¿Judio masa Cristore ti cahmaerachʉ ñʉno, Cohamacʉ tinare cohãno warota nibocari, mʉsa tʉhotuchʉ? Cohãsi tinare. à cohãeraparota tina Cristore ti cahmaerachʉ mipʉre judio masa jieraina sehere Cohamacʉ yʉhdorohca. Mipʉre tinare to yaina jichʉ yoare Cohamacʉ. To ã yoachʉ ñʉa cãina judio masa sehe tina mehne sua sayo, Cohamacʉ yainata ji duaahca. jDM Tuhsʉ, mʉ yahuare tinare ne tʉho ñahaerachʉ yoaga mʉhʉ.à buhiri tirucuina ji, ã cahyarucuina jijaro tina”, nia tiha Davi cjiro Cohamacʉre. Judio masa jierainare pichacapʉ wahaborinare yʉhdorohca Cohamacʉ [C/ à yoa panopʉ macariro Davi cjiro Israe masa Cohamacʉre ti cahmaerari buhiri õ sehe nia tiha Cohamacʉre:“Tina Israe masa ti bose nʉmʉri, ti wahchea nʉmʉri ti yʉhdoro wato, yurica ñahñoriro to ñano yʉhdʉro seheta tina cʉ̃hʉre ñano yʉhdʉchʉ yoaga.Tó sehe yoainare tinare ñano buhiri dahrega mʉhʉ. !B; Ãta nia tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Cohamacʉ tirore cahmaerainare to yare tʉho ñahaerachʉ yoare.à jiro potocã jiare ti tʉhopachʉta tinare ne noano tʉho ñahaerachʉ yoare Cohamacʉ.Ãta jirucura tina mipʉ cʉ̃hʉre”, ni joaa tiha panopʉre. A à yoa õ sehe jira: Israe masa Cohamacʉ tinare “Noaina jira”, to ni ñʉchʉ yoa duapahta tina cʉ̃no pjaerare. Wiho mejeta Cohamacʉ to basi to beserina sehe noaina to yaina wahare. Tirore cʉ̃no pjaeraina sehe to yare tʉho duaerare. =@s Noaare ti yoari wapa tinare besero nierare. Tinare ã cahmano, pja ñʉno besere. “Noaare mʉsa yoari wapa mʉsare beseihtja” nino, tiro tinare potocãta pja ñʉno nieraboa. W?' Tí pjare Elia cjiro to jia tiri pjapʉre to yaina masare to beseriro seheta mipʉ cʉ̃hʉre mahainacã Israe masare to yaina cjihtire besere Cohamacʉ. Cohamacʉ tinare cahmano tinare pja ñʉno besere. $>A To ã nichʉ tʉhoro Cohamacʉ sehe õ sehe ni yʉhtiha Elia cjirore: “Siete mil waro mʉa yʉ yaina jira mipʉre. Tinare wihboi yʉhʉ. Tina yʉ yaina sehe Baal wama tiri masʉre ne ño payoera tire tina. à jicʉ cuii tjiga mʉhʉ”, nia tiha Cohamacʉ Elia cjirore panopʉre. R= “Yʉ pʉhtoro Cohamacʉ, tina Israe masa mʉ yare yahu mʉhtainare wajãre. Tuhsʉ, tinata paina mʉhʉre ño payoa taa, wahiquinare wajã jʉ̃ mʉoa tuhuri cʉ̃hʉre cohãre. à jicʉ yʉhʉ dihta mʉ yairo dʉhsaja mipʉre. Yʉ ã jichʉ tʉhoa yʉhʉ cʉ̃hʉre wajã duara tjoa, mipʉre”, niha Elia cjiro Cohamacʉre. <' Panopʉre Israe masare to ya curua macaina cjihtire Cohamacʉ besea tiha. To ã beserinare cohãerare. Cohamacʉ yare ti joari pũi Elia cjiro ya quitire yahura. ¿Elia cjiro Cohamacʉre sinino, Israe masare to yahusãrire masierajari mʉsa? Õ sehe ni yahusãha tiro: q; ] ¿Ã jiro Israe masare Cohamacʉ to beseina cjirire cohãno niri tiro, mʉsa tʉhotuchʉ? Jierara. Tinare cohãerare tiro. Yʉhʉ cʉ̃hʉ Israe masʉno, Abrahã panamino ji turiariropʉ jija. Benjami ya curua macariro jija yʉhʉ. Z:- Tuhsʉ, Israe masa sehere õ sehe ni joaa tiha Isaia cjiro: “Õ sehe nina Cohamacʉ: ‘Tina yʉhʉre yʉhdʉrʉcaina, yʉhʉre cahmaeraina jira. à jicʉ tinare ti ñaare cahya duticʉ “Yʉ yaina wahaga”, ã nirucumai tinare. Wiho mejeta tina sehe yʉhʉre ne yʉhti duaerare’, nire Cohamacʉ”, ni joaa tiha Isaia cjiro.%9C Tuhsʉ, Isaia cjiro cʉ̃hʉ cuiro marieno õ sehe nia tiha:“Õ sehe nina Cohamacʉ: ‘Yʉhʉre macaeraina sehe yʉhʉre bocahre.à jicʉ yʉhʉre cahmaerainare tinare yʉhʉre masichʉ yoahi yʉhʉ’, nire Cohamacʉ”, ni joaa tiha Isaia cjiro judio masa jierainare. h8I Pari turi mʉsare õ sehe ni sinitu ñʉ duaja tjoa: ¿Israe masa tʉhopahta noano masierari tina, mʉsa tʉhotuchʉ? Masia timaha tina. Ahrire yahu namocʉ Moise cjiro to nirire yahu mʉhtaihtja. Õ sehe ni joaa tiha tiro:“Õ sehe ni yahura Cohamacʉ Israe masare: ‘ “Tʉho masieraina, ñaina jira”, ni mʉsa ñʉina sehere yʉ yaina cjihti wahachʉ yoaihtja.Yʉ ã yoachʉ mʉsa sehe tina mehne sua, tinare ñʉ tuhtinahca.à yoacʉ mʉsare suachʉ yoaihtja yʉhʉ’, ni yahure Cohamacʉ Israe masare Israe masa jierainare to yaina jichʉ yoaro taro”, ni joaa tiha Moise cjiro. }7s à jicʉ ahrire õ sehe ni sinitu ñʉ duaja mʉsare: ¿Israe masa Cohamacʉ yare tʉhoerari, mʉsa tʉhotuchʉ? Potocãta tina tʉhoa waro tʉhomare. Ãta nina Cohamacʉ yare ti joari pũ cʉ̃hʉ:“Cohamacʉ noa putiariro to jia tiare yahuina jipihtiropʉ yahu sitea wahare.à jia jipihtiro macainapʉ to yare tʉho sahseare”, ni joaa tiha panopʉre. z6m à jia masa noaa buheare tʉhoa Cristore wacũ tuare. Ti tʉhoa sehe noaa buhea sehe Cristo ya buhea waro jira. Y5+ Tí ã ni joari jipachʉta masa payʉ noaa buheare tʉho duaerara. Ãta ni joaa tiha Isaia cjiro: “Yʉ pʉhtoro, tinare mari yahurire tina ne tʉho duaerare”, ni yahua tiha Isaia cjiro Cohamacʉre. e4C Tuhsʉ, to buheare yahuhtinare Cohamacʉ sehe to warocaerachʉ to buheare yahu masierara. à ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Noa buheare yahuhtina ti tachʉ noano wahcheja mari”, ni joaa tiha panopʉre. `39 Wiho mejeta masa sehe Cristore wacũ tuaeraa, tirore ã ni sini masierara tina. Tuhsʉ, to buhea cʉ̃hʉre tʉhoeraa, tirore wacũ tua masierara. à yoa to buheare yahuriro mariachʉ cʉ̃hʉre tíre tina masisi. a2; Õ sehe ni joaa tiha panopʉre: “ ‘Yʉ buhiri tiare cohãbasa, yʉhʉre yʉhdoga’, ni mari pʉhtorore masa ti sinichʉ tinare pichacapʉ wahaborinare mari pʉhtoro yʉhdorohca”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare. e1C Judio masare, judio masa jieraina cʉ̃hʉre Cohamacʉ cʉ̃no potorita yoadohora. Mari pʉhtoro jipihtina bui pʉhtoro jira tiro. à jiro tirore to yoadohoare siniinare jipihtinare noano waro yoadohorohca tiro tinare. #0? Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Cohamacʉre wacũ tuaina tirore ti wacũ tuaa mehne ne cahyasi”, niha Cohamacʉ yare ti joari pũi. ;/o Jesure mari wacũ tuachʉ Cohamacʉ sehe marine “Noaina jira”, ni ñʉnohca. Jesure mari wacũ tuaare painare mari yahuchʉ tiro marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdorohca. `.9 Tí buhea õ sehe ni yahura: “Jesu mari pʉhtoro jira”, ni mari yahuchʉ, “Cohamacʉ Jesure yariariro cjirore potocãta masore”, ni mari wacũ tuachʉ, Cohamacʉ marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdorohca. - Õ sehe ni yahura Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Cohamacʉ ya buheare mari macachʉ to buhea õi jira. To buheare masi tuhsʉra mʉsa. à yoa to buheareta durucua tire mʉsa”, ni joaa tiha. Tí buheare Cristore wacũ tuaa buheare masare yahuja sã. ,y To ã ni joapachʉta mipʉre masa Cristore ti wacũ tuachʉ ñʉno Cohamacʉ tinare “Noaina jira”, ni ñʉna. Tí buhea noaina ti wahachʉ yoari buhea õ sehe ni yahura: Cristo to basi ahri yahpapʉ wihi tuhsʉri jire. Tuhsʉ, masa mʉja tuhsʉri jire. à jina õ sehe ni tʉhotuena tjiga mʉsa: “¿Diro sehe mʉanopʉ Cristore na tabasaro wahabocari marine to yʉhdohto sehe? ¿Diro sehe yariaina cahapʉ Cristore masobasa na tabocari? Tirore na taboriro mariahna”, ni tʉhotuena tjiga mʉsa. + ?*w Moise cjiro panopʉ macariro õ sehe ni joaa tiha: “Cohamacʉ to dutirire ne cʉ̃no dʉhsaro marieno mari yoa pahñochʉ Cohamacʉ yʉhdorohca marine”, ni joaa tiha tiro. )7 Wiho mejeta Cristore wacũ tuaina sehere “Noaina jira”, ni ñʉna Cohamacʉ. à jina dutia yoaa mehne yʉhdʉeraja mari. Cristo mehne yʉhdʉja. (/ Tuhsʉ, tinare Cohamacʉ to noaina wahachʉ yoaborire tina tʉho ñahaerare. à tʉho ñahaeraa, ti mʉ sʉro noaare yoa duapahta bihoerare. Ti ã yoachʉ tinare Cohamacʉ to wacũ tua dutiriro seheta ti yoaerachʉ ñʉno, tiro sehe tinare “Noaina jira”, ni ñʉerare. k'O Potocãta tina Cohamacʉ cahmaare tuaro yoa duamana. à yoa duapahta to cahmaa warore masierara. I&  Yʉ coyea, Israe masare pichacapʉ wahaborinare Cohamacʉ to yʉhdohtore, tuaro yʉ yajeripohna mehne cahmasãamaja yʉhʉ. à jicʉ Cohamacʉ tinare to yʉhdohto cjihtore sini payoja yʉhʉ. |%q !Ãta ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Jerusalẽ wama tiri macai pʉha tu borachʉ yoari tãca yoaro sehe jirirore cũja.Mari piti dahre buhechʉ õ sehe jira: Mʉroca wahcãriro tãcapʉ doca wahã sʉ bora sʉ caharo to wacũ wahcãnore sʉerara.Tãca yoaro sehe jirirore cahmaeraina sehe tiare pʉha tu bora, ti wacũ wahcãnopʉre ti sʉeraro seheta Cohamacʉ cahapʉ sʉsi.Wiho mejeta tirore wacũ tuaina sehe tiro mehne ã wahcherucuahca”, ni joaa tiha.t$a Õ sehe yoaa, tina bihoerare: Tina Cohamacʉre wacũ tuaro marieno ti mʉ sʉro Moise cjirore to dutirire yoa duamare, to yaina ji duaa. Mari piti dahre buhechʉ Cristo tãca yoaro sehe jiriro jira. Ti mʉ sʉro yoainare Cristo pʉha tu borachʉ yoari tãca yoaro sehe jiriro jira. Mʉroca wahcãriro sehe tãcapʉ pʉha tu, bora sʉ caharo to wacũ wahcãnopʉre ne sʉerara. (Pʉha tu borariro yoaro seheta tina Cristore tãca yoaro sehe jirirore cahmaeraina Cohamacʉ cahapʉ ne sʉsi.) # Wiho mejeta judio masa sehe “Cohamacʉ dutiare mari yoachʉ tiro marine yʉhdorohca”, nia Cohamacʉ Moise cjirore to dutiare yoapahta, bihoerare. Ti ã bihoerachʉ ñʉno, Cohamacʉ “Noaina jira”, ni ñʉerare tinare. à jia noaina ji duapahta bihoerare. ]"3 à tjira. à jina ahrire masi namoga mʉsa: Judio masa jieraina Cohamacʉre macaerapahta tirore bocare. Jesucristore ti wacũ tuachʉ ñʉno, “Buhiri marieina, noaina jira”, ni ñʉre tinare Cohamacʉ. !1 à yoa pari turita Isaia cjiro õ sehe ni joaa tiha tjoa:“Mari pʉhtoro jipihtina bui pʉhtoro mahainacã mari mehne macainare yʉhdoeraro, marine judio masare jipihtinare butichʉ yoaboa tiro.Sodoma macainare, Gomorra macaina cʉ̃hʉre to butichʉ yoariro seheta mari cʉ̃hʉre butichʉ yoaboa tiro”, ni joaa tiha Isaia cjiro yʉ coyea Israe masare. Judio masa noaa buheare cahmaeraha   Cohamacʉ ahri yahpa macainare payʉ masare to nino seheta cjero mehne potocãta buhiri dahre bahrañonohca”, nia tiha Isaia cjiro.  Tuhsʉ, panopʉ macariro Isaia cjiro cʉ̃hʉ Israe masare õ sehe ni yahua tiha: “Pjiri ma macaa padʉ yaparicãre mari quihõna bihoeraja. Israe masa tí yaparicã peri payʉ ti jiro sehe jiina ti jipachʉta mahainacã Cohamacʉ yʉhdorohca tinare. 1 “ ‘Yʉ yaina jierara mʉsa’, Cohamacʉ to nia yahpari macaina tina Cohamacʉ catiriro pohnata jiahca”, ni joaa tiha Osea cjiro panopʉre. =s Ãta nina judio masa jierainare Cohamacʉ yare Osea cjiro to joariro seheta:“Pano yʉ yaina jieraina cjiri cʉ̃hʉre baharopʉ tinare ‘Yʉ yaina jira’, niihtja.à yoa pano yʉ cahĩeraina cjiri cʉ̃hʉre baharopʉ tinare ‘Yʉ cahĩina jira mʉsa’, niihtja”, nia tiha Cohamacʉ. $A à jina mari sehe to beserina jinata nija. à jia to beserina sehe cãina judio masa dihta jierara. Cãina judio masa jieraina cʉ̃hʉ jira to beserina. W' Ãta yoaha Cohamacʉ noabiariro to jiare, to tuaa cʉ̃hʉre mari masihto cjihtore. Panopʉ marine to pja ñʉina cjihtire tiro beseri jire jipihtia to tuaare to noaa cʉ̃hʉre mari cjʉahto cjihto sehe.  à jiro Cohamacʉ pichacapʉ to cohãhtinare ti ñaa yoarire to ñʉ yabiare, to tuaa cʉ̃hʉre ñono taro, tinare dói buhiri dahre duamaha. à dói buhiri dahre duaparota, yoari pja ti ñaa yoaare ã ñʉnocasiniha. à jiro tinare buhiri dahrerasiniha.  Dihi biato dahreriro dihi mehne to yoa duaro seheta yoara. à yoaro cʉ̃ria dihica mehne noaare cũhti biatore yoa masina tiro. Tia dihica mehneta wiho jiare cũhti biato cʉ̃hʉre yoa masina tiro. Tiro yoaro seheta Cohamacʉ cʉ̃hʉ to yoa duaro seheta yoara. r~||zzIyxviutUss6qqpzonmkkjIi"gg9f*d&ccaaB`8__"^P]][sZZkYXWWW UUbTSSRREQQPOO:NNJMLKJIIlHGG0GDIC3B+A{?>>Jipihtina yʉhʉ mehne macaina mʉhʉre noa dutira. Tói jiina Jesu yaina sãre cahĩina noajaro. Cohamacʉ to cahĩa mehne mʉsare jipihtinare noano yoajaro..Uvà jia Jesu yaina mari mehne macaina noaare yoapojaro paye barore dʉhsainare ti yoadohohto sehe noaare yoarucuina ti jihto sehe. Paulo noa dutirocaha Jesu yainare B~}v à yoa dutiare noano mihnirirore Zena wama tirirore, Apolo cʉ̃hʉre noano yoadohoga ti wahahto cjihtore. à yoacʉ ti cahmaare jipihtiro tinare waga “Paye baro dʉhsari”, nicʉ. O}v Nicopolipʉ puhiro puro jii tai nija. à jicʉ Artemare o Tíquicore mʉ cahapʉ yʉ waroca mʉhtachʉ yʉ warocahtiro tópʉre to sʉchʉ, Nicopolipʉ yʉhʉre piti bocaga mʉhʉ tiro mehne. |v Tó sehe yoariro ñaa dihtare goa pjarucuriro jira. To ã jichʉ ñʉna to ñariro to jichʉ masija mari. Paulo duti batoaha i{Kv Mʉsa mehne macariro ã ni yʉhdʉrʉcariro mʉsare cahma tju wachʉ to yoachʉ ñʉcʉ “Yoai tjiga”, niga tirore. Pʉa taha tíre tirore mʉ yoa dutierari baharo to yʉhtierachʉ ñʉcʉ tirore piti tiecʉ tjiga. jzMv Paina ti durucua sehe yaba cjihti jierara. à jia masierapahta ti ni yʉhdʉrʉcaare mʉ tʉho nʉnʉchʉ yaba cjihti jierara. à jia ti coyea panopʉ macaina ti jia tiare ti ni yʉhdʉrʉcaare, Cohamacʉ Moise cjirore to dutirire ti ni yʉhdʉrʉcaare tí jipihtiare noano mʉ tʉho nʉnʉchʉ yaba cjihti jierara. à jicʉ tíre tʉho nʉnʉi tjiga. FyvTí yʉ niri potocãta jira. à jicʉ tíre yʉ ni joariro seheta masare buhecʉ tí dutiare yoa pahño dutiga mʉhʉ. à jicʉ Cohamacʉre wacũ tuainare tíre buhega noaare ti noano yoahto cjihtore. Ahri yʉ ni buheri noaa buhea jira. à jia jipihtina masa ahri buheare ti tʉho nʉnʉchʉ wiho waro jierara. kxOvMarine cahĩno, marine noano yoa duare. à yoa duaro tiro to yairo Espíritu Santore marine ware ñaa buhiri marieina mari jihto cjihtore, mʉanopʉ mari ã jirucuhto cjihtore. Mari ã jirucuhtore masina, tíre cohtana nija. 5wcvJesucristo marine yʉhdʉchʉ yoariro to yaria masa mʉjaa mehne Cohamacʉ to yairo Espíritu Santore ware marine pjíro to tuaa mehne marine yʉhdʉchʉ yoahtiro cjihto. [v/và jirina cjiri mari jipachʉta Cohamacʉ marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdʉchʉ yoare. à yʉhdʉchʉ yoaro to noariro jiare, masare to cahĩa cʉ̃hʉre marine ñono nire tiro. Noano mari yoari mehne yʉhdʉchʉ yoaerare marine. Marine pja ñʉno mari ñaa yoari buhirire cosaro, Espíritu Santo mehne marine yʉhdʉchʉ yoare. à yoaro marine to pohna wahachʉ yoare. à to yoachʉ Espíritu Santo sehe noaina mari jihtina cjihtire cohtotachʉ yoare marine. uv/tWvPanopʉre mari cʉ̃hʉ tʉho masieraina, yʉhdʉrʉcaina, mahñoare tʉho nʉnʉina, ñaare yoa ji coaina, tíre goa pja duhu masieraina, dachoripe ñaare yoarucuina, paina ti cjʉaare cjoina jia timai mari cʉ̃hʉ. à yoa marine paina ñʉ tuhtire. Mari cʉ̃hʉ tinare ñʉ tuhtimai. lsQvà yoa painare ne ñano quiti dahrea tjijaro. à jia masa noaina, jipihtinare ño payoina jijaro. r 1vÕ sehe ni yahuga tó macaina Jesu yainare: Ti pʉhtoare paina tinare dutiina cʉ̃hʉre noano yʉhtiina jijaro. Jipihtia noaare yoahtina jijaro. lqQvAhri jipihtiare tí nʉco macainare Jesu yainare buhega mʉhʉ. Ti pʉhtoro jinocaita nina mʉhʉ. à jicʉ tinare yahuga. Ti ñaare yoachʉ ñʉcʉ yahuga tinare. Jipihtina paina mʉhʉre ño payoa mehne yʉhtijaro.pvTiro Jesucristo mari ya cjihtireta yariari jire jipihtia mari ñaa yoaare duhuchʉ yoaro taro marine to yaina wahachʉ yoaro taro. Mari ñaa yoari cjirire to ã cohãchʉ mari ñaa yoari buhiri marieina jinahca. à jina tuaro noaare yoa duaina jinahca. uocv Masare ã cahĩno Cohamacʉ marine õ sehe ni buhera: Cohamacʉre ñʉ yabiare, ñaa goa pjaare duhunoca dutira marine. Cohamacʉ tuariro, Jesucristo marine yʉhdoriro to si siteare mari ñʉhti dachore, noari dachore mari cohtana nija. à jiro mari cohtari dacho panoi tʉho masiina, noaare yoarucuina, Cohamacʉ cahmaare yoarucuina, marine ji dutira Cohamacʉ. nv mv Masare to cahĩare Cohamacʉ masare ño tuhsʉre. à cahĩno jipihtina pichacapʉ wahaborinare Cohamacʉ tuaro yʉhdo duara. Rlv à yoa ti pʉhtoa yare yacaea tjijaro. Tuhsʉ, noaina, ti pʉhtoa dutiare quihõno yoarucuina jijaro. à noano yʉhtiina ti jichʉ ñʉa Cohamacʉ marine yʉhdoriro to buheare tʉho ji coaahca paina. Mkv à yoa dahra cohtainare õ sehe ni yahuga: Ti pʉhtoare noano yʉhtiina jijaro. à jia ti pʉhtoare noano wahchechʉ yoajaro. à dihta yoajaro. à jia ti pʉhtoare purĩno yʉhtiea tjijaro. j+và buhecʉ noano tʉho masino mehne noano buhega ne paina “Ahriro ñano yoaro nina” ni, mʉhʉre ti yahusãerahto sehe. Mʉ ã buhechʉ ñʉa marine ñʉ tuhtiina jipahta marine wiho warota yahusã masierara. Marine wiho waro ã yahusãmacanoca bʉoro wahaahca tina. i-vMʉhʉ sehe noaa dihtare yoarucuga mʉhʉre ti ñʉ cũhto sehe. Buhecʉ ne mahñono marieno buhega. à buhecʉ cua pisaro mehne buhega mʉhʉ. [h/và yoa wahma yapia cʉ̃hʉre õ sehe ni yahuga: Tʉho masiina jijaro tina. `g9vPaye numiare õ sehe ni buhejaro bʉcʉ numia: Ti manʉsʉmare, ti pohna cʉ̃hʉre ti cahĩhtore, tʉho masia numia, paina mʉa mehne ñano yoaeraa numia, cʉ̃ wʉhʉ macaina jiina noano ñʉ wihboa numia, masa noaa numia, ti manʉsʉmare noano yʉhtia numia ti jihtore buhejaro tí numia Cohamacʉ ya buheare paina ti dojomehnerahto sehe. fvSevBʉcʉ numia cʉ̃hʉre ãta ni yahuga: Cua pisaa numia, Cohamacʉre ño payoa numia, ñaa quiti dahrera numia, cahaera numia jijaro tí numia cʉ̃hʉ. à jia numia jia, noaare buhejaro paye numiare. EdvBʉcʉnare õ sehe ni yahuga: Cua pisaina, masa ti ño payoina, tʉho masiina, Jesure noano wacũ tuaina, Jesure, masa cʉ̃hʉre cahĩina, ñano yʉhdʉpahta cʉ̃no pjaina jijaro tina. Ec vMʉhʉ sehe buhecʉ noaa buhea ti nino seheta noano buhega. pb [vTina “Cohamacʉre masija sã” nipahta, ñaare yoara. à yoaina ti jichʉ ñʉna Cohamacʉre masieraina ti jichʉ masija mari. à jia tina ñaa yʉhdʉaina, Cohamacʉ yare yʉhdʉrʉcaina jira. Ne noaare yoa masierara.Ea vBuhiri marieina noa dihtare tʉhotura. Ñaare yoarucuina, Jesure wacũ tuaeraina sehe ñaa dihtare tʉhotura. Tina ti tʉhotua sehe ñaa yʉhdʉara. à jia noa sehere bese masierara. H`  và jicʉ judio masa panopʉ macaina ti mʉ sʉro ti nimacanocari cjirire, Jesu yare potocã jiare cahmaeraina ti dutia cʉ̃hʉre Creto macaina ti tʉho nʉnʉerahto cjihtore tuhtiga tinare. |_ sv To ã nia potocã tjira. Ti ã jichʉ ñʉcʉ tinare tuaro tuhtiga Jesu ya buhea sehere noano ti masihto cjihtore. *^ Ov Ti yare panopʉ yahuriro tina mehne macariro jiparota õ sehe ni yahuri jire: “Creta nʉco macaina ã mahñorucuina jira. Tina nʉcʉ macaina wahiquina yoaro sehe suaina jira. à yoa ã chʉrucuina jia ne dahra duaeraa, capa bʉjʉina jira”, niri jire tiro to ya nʉco macainare. k] Qv Tina judio masa sehe niñerure wapata duaa mahño buhera. à yoaeraro cahmana tinare. à buhea cãa wʉhʉse macainare jipihtinare Cohamacʉ ya sehere cohãchʉ yoaa nica tinare. Ti ã yoachʉ tinare ã yoa dutieraro cahmana. \ )v à yoa noaa buheare quihõno mari buherucuriro seheta ne duhueraina jijaro pʉhtoa mʉ besehtina. à jia tina noaa buheare yahuina jiahca paina tí buhea mehne ti wahchehto sehe. à yoaa noaa buheare ñʉ yabiinare buhea, ti ya mahñoa ti jichʉ masichʉ yoaahca tina. à jicʉ noano besega Jesu yaina bui pʉhtoa jihtinare. Payʉ ti pʉhtoare yʉhdʉrʉcaina, noano tʉhotu durucueraina, mahñoina jira mipʉre. à yoaina judio masa pinihta ñabiaro yoaa nina. Ti ya buhea ti potocã jierachʉ tinare masichʉ yoaro cahmana. [ v Z vTina pʉhtoa Cohamacʉre dahra cohtaina jira. à jicʉ tinare besecʉ noainare besega soro yoaerainare. à besecʉ, cãa numiata namo tiinare, “Painare yʉhdʉrʉcaja”, ni tʉhotuerainare, suaerainare, cahaerainare, cahmacherainare, paina yare mahñoa mehne tuaro na duaerainare besega. à besecʉ ti wʉhʉsere sãa sʉinare noano ñʉ wihboinare, noaa sehere noano ji coainare, tʉho masiinare, noaare yoarucuinare, ñaa marieinare, ñaare yoaerainare, caparo marieno dahrainare besega. à yoa mʉ besehtina pohnare õ sehe jiina jiro cahmana: Jesure wacũ tuaina, noano yoarucuina, jipihtinare noano yʉhtiina jiro cahmana pʉhtoa pohnare. Y v}X uvCreta wama tiri nʉcoi mʉhʉre yʉ cũchʉ Jesu yaina ti buhehto cjihto dʉhsasinire tí pjare. à jicʉ ti yoahtire yahuhtiro cjihtore cũi yʉhʉ mʉhʉre. à yoa macaripe macaina Jesu yaina pʉhtoa cjihtire bese duticʉ cũi mʉhʉre. W vMʉhʉre Titore Jesu yare buhei. Yʉ ã buhechʉ tʉhocʉ Jesure wacũ tua dʉcare mʉhʉ. à jicʉ mʉhʉ potocãta yʉ macʉ yoaro sehe jicʉta nina. Mʉhʉre ahrire joarocai nija. Cohamacʉ mari Pʉcʉ mehne, Jesucristo marine yʉhdoriro mehne mʉhʉre noa dutija. Mʉhʉre pja ñʉa, cahĩa ti yoadohoa mehne noano jiga mʉhʉ. Creta wama tiri nʉcoi Tito to yoahtire yahu quihõha Paulo ,V Svà jiro to quihõri pjai Cohamacʉ to ni cũrire yahu dutire masare. Tó seheta yʉhʉre ni yahu dutire tiro. Marine pichacapʉ wahaborinare yʉhdoriro jira tiro. U và jicʉ jipihtia dachoripe Cohamacʉ yaina mʉanopʉ ti jirucuhto cʉ̃hʉre buheja tinare. Cohamacʉ ne mahñoa marieriro ahri yahpare to bajuamehnehto pano õ sehe ni cũa tiri jire marine: “Mʉanopʉ ã jirucunahca”, ni cũa tiri jire marine. T !vYʉhʉ Paulo Cohamacʉre dahra cohtariro, Jesucristo yare buhe dutiro to cũriro jija. Cohamacʉ to beserina Jesure ti wacũ tuahti cjihtire noaa buheare ti masihti cjihtire Jesu buhe dutiro yʉhʉre cũre. Tí buhea Cohamacʉ to dutiro seheta mari yoahtire yahura. RSMari pʉhtoro Jesucristo ya buhea mehne noaa buhea mehne Cohamacʉ mʉsare tirore wacũ tua namochʉ yoa masina. Panopʉre tí buhea noaa buhea ne masare yahuerari buhea jimaha. Mipʉre Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjiri mehne tí buheare yahua jira. Yʉhʉ cʉ̃hʉ tíreta buheja. Tí buheare Cohamacʉ ã jirucuriro to yahu site dutiro seheta jipihtiro macainapʉ mipʉre masina. Tí buheare tirota yahu dutiha masa tirore yʉhti, ti wacũ tuahto cjihto sehe. à jina tirore “Potocãta noariro, tuariro jira mʉhʉ”, ni wahche payojihna. Tiro cʉ̃irota Cohamacʉ dihta noano masi pahñoriro jira. Jesucristo to yoadohoa mehne Cohamacʉre ã ño payorucujihna mari. Ãta yoarucujihna.RQ5[Yʉ coyea mari pʉhtoro Jesucristo mʉsare jipihtinare to cahĩa mehne noano yoajaro. Ãta yoajaro.] Paulo Cohamacʉre ño payoro joa batoara P)Gayo ya wʉhʉi jinocai nija yʉhʉ Paulo. To ya wʉhʉi Jesu yaina cahmachuna. Tiro cʉ̃hʉ mʉsare noa dutira. à yoa Erasto ahri maca macaina pʉhtoare niñerure ñʉ wihbobasariro mʉsare noa dutira. Mari coyeiro Jesu yairo Cuarto cʉ̃hʉ mʉsare noa dutira. {OoYʉhʉ Tercio ahri pũre Paulore joabasariro jija. Yʉhʉ Jesu yairo jicʉ mʉsare Jesu yainare noa dutija. NyTimoteo yʉ piti mʉsare noa dutira. Yʉ coyea judio masa cʉ̃hʉ, Lucio, Jasõ, Sosípatro mʉsare noa dutira. AM{à jiro Cohamacʉ marine noano jinocachʉ yoariro mahanocã baharo watĩno Satanare yʉhdʉrʉcachʉ yoarohca mʉsare. à yoa mari pʉhtoro Jesucristo mʉsare noano wahachʉ yoajaro. {LoMʉsa sehe Jesure noano yʉhtiina jira. Tíre jipihtina masina. à noano yʉhtiina mʉsa jichʉ wahcheja yʉhʉ. à jicʉ noano mʉsa yoahtore mʉsa masichʉ cahmaja yʉhʉ. à yoa ne ñaare yoaeraina mʉsa jichʉ cʉ̃hʉre cahmaja yʉhʉ. {KoTó sehe yoaina mari pʉhtoro Jesucristo yare yoaerara. Ñaare ti goa pjaa dihtare yoara. Tuhsʉ, noano tʉho ji coaro dero mahño buhera noano masierainare. Ti ã mahñochʉ tinare noano tʉhora. à jina ã yoainare piti tiena tjiga mʉsa. J}Yʉ coyea, mʉsa mehne macaina cãina mʉsare cahma ñʉ tuhti, cahma tju wachʉ yoaina jira. à jia mʉsare Jesu ya buheare dojomehnena. à jina tó sehe yoainare ñʉna noano yoanohbʉ, “Dojomehneri”, nina. à yoainare piti tiena tjiga. Ià yoa mʉsa mehne macainare piti bocana, noano mehne piti bocaga. Jipihtina Jesu yaina jipihtiro macaina mʉsare noa dutira. }HsTuhsʉ, Filólogo, Julia, Nereo, to bahoro cʉ̃hʉ, Olimpa, paina tina mehne macaina cʉ̃hʉ Jesu yaina noajaro. mGSAsíncrito, Flegonte, Herme, Patroba, Herma, paina Jesu yaina tina mehne macaina cʉ̃hʉ noajaro. F5 Rufo mari pʉhtoro Jesure noano wacũ tuariro, to yare noano yoariro noajaro. To pocoro cʉ̃hʉ noajaro. Ticoro yʉ poco yoaro sehe jiricoro jira. 7Eg à yoa Trifena, Trifosa cʉ̃hʉ noajaro. Tí numia mari pʉhtoro Jesu ya dahraare yoara. Mari cahĩricoro Pérside cʉ̃hʉ noajaro. Ticoro mari pʉhtoro yare tuaro yoara. gDG Yʉ coyeiro Herodiõ noajaro. à yoa Narciso ya wʉhʉ macaina Jesu yaina noa pihtinocajaro. EC Apele cʉ̃hʉ noajaro. Tiro potocãta noano Jesure wacũ tuara. To yoarire ñʉna tíre masija mari. Tuhsʉ, Aristóbulo ya wʉhʉ macaina jipihtina to namono to pohna cʉ̃hʉ noajaro. xBi Urbano cʉ̃hʉ noajaro. Tiro cʉ̃hʉ mari mehne Cristo yare dahrahre. à yoa yʉ cahĩriro Estaqui noajaro. NAAmpliato cʉ̃hʉ yʉ cahĩriro Jesu yairo jira. Tiro noajaro. p@YYʉ coyea Andrónico, Junia cʉ̃hʉ noajaro. Peresui yʉ jichʉ tinata yʉhʉre piti tiina jihre. à jia yʉ pano Cristore wacũ tua mʉhtare tina sehe. Paina Jesu to cũrina sehe tinare “Potocãta noaina jira”, ni durucura. F?María cʉ̃hʉ noajaro. Ticoro mʉsa mehne tuaro dahrahre. 4>aAquila ya wʉhʉi cahmachuina cʉ̃hʉ Jesu yaina noajaro. Yʉ cahĩriro Epeneto cʉ̃hʉ noajaro. Tiro Asia yahpa macariro tói jiro Cristore wacũ tua mʉhtariro jire. S=Tinare mahano wajãmoñore paina yʉhʉre ti wajã duachʉ ti yoadohori buhiri. à jicʉ tina mehne wahcheja yʉhʉ. Tuhsʉ, judio masa jieraina Jesu yaina jipihtina tina cʉ̃hʉ tina mehne wahchera. }<sAquila, to namono Priscila cʉ̃hʉ noajaro. Jesucristo yare yʉ buhechʉ tina cʉ̃hʉ yʉhʉ mehne dahrare. %;Cà jiro payʉre yoadohoricoro yʉhʉ cʉ̃hʉre yoadohoricoro jihre ticoro. Tuhsʉ, mari pʉhtoro Jesu yacoro jira. à jina ticorore noano mehne mʉsa mehne ji dutiga. Tó seheta yoaro cahmana marine Jesu yainare. à yoana ticorore paye baro to maerachʉ ñʉna ticorore waga mʉsa. : -Mari coyeacoro Febe wama tiricoro mʉsa cahapʉ waharo taro nina. Ticoro Cencrea wama tiri macai Jesu yainare cahmachuinare yoadohoricoro jira. P9!Cohamacʉ marine noano jinocachʉ yoariro mʉsa mehne jirucujaro. 8  Mʉsa ã sinichʉ Cohamacʉ cahmachʉ wahchea mehne mʉsa cahapʉ wahaihtja. à jicʉ mʉsa mehne jicʉ wahchea mehne soihtja. 7)Õ sehe ni sini payoga: Judea yahpa macaina Jesure ño payoeraina yʉhʉre ti ñano yoa duachʉ Cohamacʉ yʉhʉre to ñʉ wihbohto sehe sini payoga. Tuhsʉ, Jerusalẽ macaina Jesu yainare niñerure yʉ wabasachʉ tina tíre wahchea mehne ti ñahahto sehe sini payoga. C6Yʉ coyea, mari pʉhtoro Jesucristore wacũ tuara mʉsa. à yoa Espíritu Santo to tuaa mehne painare cahĩna mʉsa. à jiina jina yʉhʉ cʉ̃hʉre tuaro sini payoga Cohamacʉre. }5sà yoa mʉsa cahapʉ yʉ wahachʉ Cristo yare mʉsare yʉ buhechʉ tiro mʉsare noano yajeripohna tichʉ yoarohca. 4à jicʉ Jerusalẽ macainare tí niñerure wa tuhsʉcʉ Españapʉ wahaihtja. Tópʉ wahacʉ mʉsare ñʉ yʉhdʉaihtja. 3Tí niñerure waa, noano mehne wahre tina. Ti ã yoachʉ noa nina, yʉ tʉhotuchʉ. Tinare judio masa jierainare judio masa sehe Cohamacʉ yare buhe mʉhtare. à jia tinare to yʉhdohto cʉ̃hʉre buhe mʉhtare judio masa. Ti ã buhechʉ ñʉcʉ Macedonia macaina Acaya macaina mehne judio masare ti yoadohochʉ noa nina yʉhʉre. Tinare ti buheri wapa yoaro sehe jira tí, yʉ tʉhotuchʉ. G2Macedonia yahpa macaina, Acaya yahpa macaina cʉ̃hʉ noano mehne Jesu yainare Jerusalẽpʉ jiinare pjacʉoinare niñerure warocahre tinare yoadohoa. à jicʉ tinare tíre wai wahai nija. z1mMipʉre Jerusalẽpʉ wahasinii tai nija. Tó macainare Jesu yainare yʉ coyeare niñerure naasinii wahai nija. N0Españapʉ wahacʉ, mʉsare tói ñʉ yʉhdʉaihtja. à yoacʉ mʉsa mehne wahcheihtja. Tuhsʉ, mʉsa mehne mahanocã yʉ jiri baharo yʉhʉre mʉsa yoadohoa mehne Españapʉ yʉhdʉ wahcãihtja. /+Mipʉ pinihtare ahri yahparipʉre yʉ dahraa pihtia wahahre. à jicʉ payʉ cʉhmari mʉsa cahapʉ waha duariro jicʉ mʉsa cahapʉ wahaihtja. v.eà jicʉ jipihtiro macainare buheriro jicʉ payʉ tahari mʉsa cahai waha duapaihta waha masiera tihi. -Ãta ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi:“Panopʉ tirore ne tʉhoeraina cjiri tirore masiahca.à yoa tirore ne tʉhoeraina cjiri to yare noano tʉhoahca”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare ti joari pũi. Paulo Romapʉ to wahahtore yahuha ~,uCristo yare masieraina dihtare noaa buheare tuaro buhe duahi, yʉhʉ mehne macaina ti buherinapʉre buhe duaeracʉ. N+Tuhsʉ, ahri pinihtare mʉsare pototi yahu duahi. Yʉ yahua yʉ mʉ sʉro yʉ yahua ne jierara. Paina judio masa jierainare Cristo to yoadohoa mehne tinare yʉ buhechʉ tʉhoa, yʉ yoarire ñʉa, ã jia Jesu tuaa mehne yʉ yoa ñorire ñʉa, Espíritu Santo to tuaa mehne tina Cristore wacũ tuare. Jerusalẽpʉ wahma yʉ buhe dʉcari baharo jipihtia macaripepʉ buhe wahcãhi. Pʉ Ilirico yahpapʉ cʉ̃hʉre Cristo ya buhea noaa buheare buhei sʉi. *){Cohamacʉ to buhe duti cũriro jicʉ Jesucristo to yoadohoa mehne yʉ yoari cjirire wahchea mehne yahuja mʉsare. (yYʉhʉre to ã cũchʉ, sacerdote to yoaro sehe yoaja yʉhʉ. à yoacʉ, Jesucristo yare noaa buheare judio masa jierainare buheja yʉhʉ. Yʉ ã buhechʉ tʉhoa, tina Jesure wacũ tuara. Tina Jesure wacũ tuainare yʉhʉ sehe sacerdote wahiquinare wajã jʉ̃ mʉo Cohamacʉre yʉ waboriro seheta, tinare “Mʉ yaina jira”, nija Cohamacʉre. Yʉ ã niinare Espíritu Santo sehe tinare Cohamacʉ yaina cjihti jichʉ yoara. Ti ã jiina jichʉ ñʉno, Cohamacʉ sehe ji coaro mehne tinare ñahanohca. 'Mʉsa ã masiina mʉsa jipachʉta cãa tahari ahri pũpʉre mʉsare cuiro marieno noano yahu pahño joahi tíre mʉsa boerahto sehe. Cohamacʉ yʉhʉre cahĩno mʉsare buhe dutiro cũre yʉhʉre. à jicʉ to cũriro seheta yoaja, mʉsa tíre boerahto sehe. 2&]Ahrire mʉsare yʉ yahuhtire noano masija. Mʉsa sehe noaina jira. Tuhsʉ, Jesu yare noano masina mʉsa. à masina mʉsa basi noano cahma yahu, buhe masina mʉsa. /%W Cohamacʉ marine baharopʉ to yʉhdohtore wacũ cohtachʉ yoariro noano mʉsare wahchechʉ yoajaro. Tuhsʉ, mʉsare Jesure wacũ tuainare noano jinocachʉ yoajaro tiro. Mʉsare to ã yoachʉ mʉsare to yʉhdohtore Espíritu Santo to tuaa mehne wahchea mehne wacũ cohta namochʉ yoajaro. #$? à yoa Isaia cjiro cʉ̃hʉ õ sehe ni joaa tiha:“Jesé panamino ji turiariro tarohca.à taro judio masa jieraina bui pʉhtoro jirohca tiro.à jia tina sehe tirore wacũ tuaa, tinare pichacapʉ wahaborinare to yʉhdohtore masiahca tina”, ni joaa tiha panopʉre. O# Tuhsʉ, õ sehe ni joaa tiha tjoa:“Judio masa jieraina jipihtina Cohamacʉre ño payojaro.à jia jipihtiro macaina tirore ‘Noariro, tuariro jira’, ni ño payojaro”, ni joaa tiha. )"K Tuhsʉ, õ sehe ni joaa tiha tjoa:“Cohamacʉ to beserina judio masa mehne cahma wahchega mʉsa cʉ̃hʉ judio masa jieraina”, ni joaa tiha panopʉre. !# Masare Cristo to yoadohochʉ Cohamacʉ pja ñʉno nire tinare. To ã pja ñʉchʉ judio masa jieraina cʉ̃hʉ Cohamacʉre “Noariro, tuariro jira” ni, ño payora mipʉre. Tina cʉ̃hʉre to yaina jichʉ yoaro taha Cristo. Cohamacʉ yare ti joari pũi ãta ni joaa tiha:“Cristo õ sehe niha Cohamacʉre: ‘Judio masa jieraina cahai mʉhʉre “Cohamacʉ noariro, tuariro jira”, ni ño payoihtja.à jicʉ tina cahai basacʉ mʉ ya cjihtire basaihtja’, niha Cristo Cohamacʉre”, ni joaa tiha panopʉre.  {Mʉsare ahrire niita nija: Judio masare yoadohohtiro cjihto taha Cristo. Cohamacʉ tirore warocaro judio masa sã ñʉchʉsʉma cjiripʉre to ni yahuriro cjiro seheta yoaro niha. Tíre to yoari cjirire masare masichʉ yoahtiro cjihto taha Cristo. 4aCristo marine to yoariro seheta mʉsa mehne macainare noano cahma piti bocaga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉa “Potocãta Cohamacʉ noariro jira”, ni ñʉahca masa sehe. W'Ãta yoajaro tiro mʉsa jipihtina cʉ̃no potori Cohamacʉre mari pʉhtoro Jesucristo Pʉcʉrore “Noariro, tuariro jira”, ni mʉsa ño payohto cjihtore. Judio masa jierainare noaa buheare yahu dʉcaha Cohamacʉ mʉsare tuachʉ yoariro wahchechʉ yoariro mʉsare jipihtinare cʉ̃no potori noano jichʉ yoajaro, Cristo to cahmano seheta. PPanopʉ Cohamacʉ yare ti joari pũi tina joaa tiha mari noano buhehto cjihtore. à jina tí pũre buhena wahcheja. à buhena mari ñano yʉhdʉna cʉ̃no pjana, noano mari yʉhdʉhtore cohtanahca. NCristo sehe to ya dihtare yoaeraha. Ãta nina Cohamacʉ yare ti joari pũi. Õ sehe ni joaa tiha: “Cristo õ sehe nire Cohamacʉre: ‘Mʉhʉ sehere ñano durucuborina yʉhʉ sehere ñano durucure’, nire Cristo Cohamacʉre”, ni joaa tiha panopʉre. à ñano ti durucuriro jiro Cristo to Pʉcʉro ya sehere yoaro niha. à jina mari cahai jiinare Jesu yainare noano yoajihna ti noano jinocahto cjihtore, Cohamacʉre ti noano wacũ tua namohto cjihtore.  Mari Cohamacʉre noano wacũ tuaina sehe wacũ tuaera cureinare yoadohojihna. à yoana mari ya cjihti dihtare yoaena tjijihna. eCPairo sehe “Ahri chʉare chʉcʉ ñano yoai niboca yʉhʉ”, ni tʉhoturiro jiparota tí chʉare chʉro, buhiri tiriro jira tiro. “Ahrire chʉcʉ potocãta noaare yoai nija”, ni tʉhotuerara tiro. à ni tʉhotueraro tíre chʉro, to chʉri buhiri buhiri tira tiro. “Noaare yoai nija”, ni tʉhotueraro tíre yoaro, buhiri tira tiro.'G“Jipihtiare chʉ masija”, ni tʉhotuna, tíre Cohamacʉ dihtare yahuga. Ñaare yoaerariro, “Noano yoai nica yʉhʉ”, ni tʉhoturiro wahcheriro jira. %Wahiquina dihire mʉsa chʉchʉ ñʉno, vinore mʉsa sihnichʉ ñʉno, pairo Jesu yairo “Tíre chʉcʉ ñano yoai nica yʉhʉ”, ni tʉhoturiro jiparota tiro cʉ̃hʉ ñʉ cũ, chʉ sihniboca. à ni tʉhoturiro pinihta chʉ sihnino ñano yoaro nina. à jina tiro to ñano yoaerahto sehe Jesure to wacũ tua duhuerahto sehe wahiquina dihire, vino cʉ̃hʉre mʉsa sehe mʉsa duhuchʉ noa nina. 9Pairo Jesu yairo to chʉ dutierari cjirire mʉsa chʉchʉ ñʉno tiro sehe ñʉ ji coaeraro Cohamacʉ yare cohãboca. à jina tíre chʉena tjiga. Potocãta jipihtia chʉa noaa chʉata jira. Tí ã jipachʉta paye barore mari chʉchʉ pairo “Ñaa chʉa jica ahri”, niriro jiparota ñʉ cũ chʉboca. à chʉro ñano yoaro nica tiro. à jina marine to ñʉ cũ chʉchʉ, mari cʉ̃hʉ ñano yoana nija. 5Tó seheta yoajihna mari pinihta noano mari jinocahto cjihtore, mari basi mari cahma yoadohohto cjihtore. à yoana Jesure wacũ tua namonahca. lQTó seheta Cristo yare yoarirore ñʉa Cohamacʉ, masa cʉ̃hʉ “Noano yoare mʉhʉ”, niahca. [/Cohamacʉ sehe mari pʉhtoro jira. To ã jichʉ mari chʉa, mari sihnia cʉ̃hʉ ã jinocaa nina. Wiho warota jira. à jia mari pʉhtoro to dutiare, noaa cʉ̃hʉre mari yoachʉ tí waro jia nina. Paina mehne mari noano jinocachʉ cʉ̃hʉre noaa waro jia nina. Tuhsʉ, Espíritu Santo yoadohoa mehne mari wahchechʉ noaa waro jia nina. <qà jia “Ahri sã yoari noa nica”, mʉsa ni tʉhotuchʉ paina mʉsare yahuwajaboca. Ti ã yahuwajachʉ ñʉna mʉsa ã yoarire yoa namoena tjiga, “Yahuwaja namori”, nina. yTí potocã tjira. Paina ti sio, chʉera barore mʉsa chʉchʉ ñʉno, mʉsa coyeiro ñʉ cũ chʉro, “Cue, ñano yoai nica yʉhʉ”, ni pjíro tʉhotuboca tiro. Tirore ã ñʉ cũ chʉchʉ yoana, tirore cahĩna nieraca mʉsa. To sio, chʉera barore mʉsa chʉchʉ, tiro cʉ̃hʉ ñʉ cũ chʉboca. à chʉro “Ñano yoai nija”, ni tʉhoturo Cristore duhuboca. Mʉsa coyeiro yaro jiboriro cʉ̃hʉre yariari jire Cristo. à jina “Cristore duhuri”, nina tirore ñʉ cũ chʉchʉ yoaena tjiga. !;Yʉhʉ Jesucristo yairo jicʉ, ahri yʉ nihtire noano masija yʉhʉ. Yʉhʉ sehe jipihtia chʉare yʉ chʉchʉ yʉ chʉri buhiri, buhiri mariahna. Wiho mejeta pairo sehe “Ahri chʉare chʉcʉ buhiri tii nica yʉhʉ”, ni tʉhoturiro sehe chʉro, potocãta buhiri tiriro jira. 2r}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGOGCG7G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?7?+???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////~/r/f/Z/N/B/6/*///............{.p.e.Z.O.D.9...#.. .------------~-s-h-]-R-G-<-1-&---,,,,,,,,,,,,,v,k,`,U,J,?,4,),,,+++++++++++++y+n+c+X+L+@+4+(+++************t*h*\*P*D*8*,* **))))))))))))x)l)`)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''u'i']'Q'E':'.'"'' &&&&&&&&&&&&z&n&b&V&J&>&2&&&&&%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%7%+%%%$$$$$$$$$$$$w$k$_$S$G$;$/$#$$ ############{#o#d#X#L#@#4#(###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&~rfZNB6*vj^RF:.# {ocWK?3'sg[OC7+wk_SG<0$ |pdXL@4(th\PE9-! ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2&~r  2(  1'  0&  /%  .$  -#  ,"  +!  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &~  %}  $|  #{  "z  !y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  e  f  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z   Y 8X 7W 6V 5U 4T 3S 2R 1Q 0P /O .N -M ,L +K *I )J (H 'G &F %E $D #C "B !A  @ ? > < = ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / .  -  ,  +  *  ) ( ' & % $ # "  ! 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !              ~ } | z { y x  w  v  t  u s r q p o n m  l &k %j $i #h "g !f  e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S  R  Q  P  O  N M L K J I H G  F 4E 3D 2C 1B 0A /@ .? -> ,= +< *; ): (9 '8 &7 %6 $5 #4 "3 !2  0 1 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     P  O  N  M  L  K  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                           / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !      ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b   a  ,`  +_  *^  )]  (\  '[  &Z  %Y  $X  #W  "V  !U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  >  ?  =  <  ;  :  9  8  7  6   5  !4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                             4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !      ~ } | { z y w x v u t s r q p  o  n  m  l  k j i h g e f  d 8c 7b 6a 5` 4_ 3^ 2] 1\ 0[ /Z .Y -X ,W +V *U )T (S 'R &Q %P $O #N "M !L  K J I H G F E D C B A @ ? > < = ; : 9  8  7  6  5  4 3 2 1 0 / . -  , ++ ** )) (( '' && %% $$ ## "" !!                                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                         -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                 ~  }  |  {   z   y   x   w   v  u  t  s  r  q  p  o  n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z BY AX @W ?V >U =T <S ;R :Q 9P 8O 7N 6M 5L 4K 3J 2I 1H 0G /F .E -D ,C +B *A )@ (? '> &= %< $; #: "9 !8  7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & %  $  #  "  !            K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !               ~ } | { z y  x  w  v  u  t s r q p o n m  l 'k &j %i $h #g "f !e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R  Q  P  O  N  M L K J I H G F  E .D -C ,B +A *@ )? (> '= &< %; $: #9 "8 !7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !              . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                               ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \  [  Z  Y  X  W V U T S R Q P  O 'N &M %L $K #J "I !H  G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( $' #& "% !$  # " !                                    :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                       ~  }  |   {  *z  )y  (x  'w  &v  %u  $t  #s  "r  !q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  c  d  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R   Q  &P  %O  $N  #M  "L  !K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  6  7  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   + "* !)  ( ' & % $ # " !                                                                  " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                         ~ }  |  {  z  y  x w v u t s r q  p o n m l k j i h g f  e  d  c  b  a ` _ ^ ] \ [ Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M   L   K   J   I   H  G  F  E  D  C  B  A  @ -m}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|C|7|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yQyEy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sTsHsm2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhf3f(fffeeeeeeeeeeeeexemebeWeLeAe6e+e ee dddddddddddddudid]dQdEd9d-d!dd cccccccccccczcncbcVcJc>c2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_\_P_D_8_,_ __^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4])]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfW[WOWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG7G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE|EpEdEXELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDuDiD]DQDED9D-D!DD CCCCCCCCCCCCyCmCaCUCIC=C1C%CC CBBBBBBBBBBB~BrBfBZBNBBB6B*BBBAAAAAAAAAAAAvAjA^ARAFA:A.A"AA @@@@@@@@@@@@{@o@c@W@K@?@3@'@@@????????????s?g?[?O?C?7?,? ??>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============~=s=h=]=R=G=<=1=&===<<<<<<<<<<<929&99988888888888~8r8f8Z8N8B868*888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 666666666666{6o6c6W6K6?636'666555555555555t5h5\5P5D585,5!55 444444444444y4m4a4U4I4=414%44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222u2i2]2R2F2:2.2"22 111111111111z1n1b1V1J1>121&11100000000000~0s0g0[0O0C070+000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.p.d.X.L.@.4.(...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,1,%,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** )))))))))))){)o)c)W)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'0'$'' '&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  xl`TH<1% }qeYMA5)ui]QF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(th\PD9-! ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^SG;/# {ocWK?3'th\PD8, ym                                                                                                      ~ } | { z y x  w #v "u !t  s r q p o n m l k j i h g f e d c b a  _  `  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C  B  A  @  ?  > = < ; : 9 8 7  6 (5 '4 &3 %2 $1 #0 "/ !.  - , + * ) ( ' & % $ # " !                          & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' &~ %} $| #{ "z !x  y w v u t s r q p o n m l k j i h g f  e  d  c  b  a ` ^ _ ] \ [ Z  Y )X (W 'V &U %T $S #R "Q !P  O N M L K J H I G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 6 5 4 3 2 1  0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                      ~  }  |  {  z   y  +x  *w  )v  (u  't  &s  %r  $q  #p  "o  !n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O   N (M 'L &K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = ; < : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & <% ;$ :# 9" 8! 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                       ~  }  |  { z y x w v u t  s /r .q -p ,o +n *m )l (k 'j &i %h $g #f "e !d  c a b ` _ ] ^ \ [ Z Y X W V U T S R Q  P  O  N  L  M J K I H G F E  D  C  A  B  @  >  ?  =  <  ;  :  9  8  7   6   5   4   3   2  1  0  /  .  -  ,  *  +                                                            ~ } | { z y x  w *v )u (t 's &r %q $p #o "n !m  l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z  Y  X  W  V  U T S R Q P O N  M (L 'K &J %I $H #G "F !E  D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % $ # " !                             !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '~  &}  %|  ${  #z  "y  !x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y   X  9W  8V  7U  6T  5S  4R  3Q  2P  1O  0M  /N  .L  -K  ,J  +I  *H  )G  (F  'E  &D  %C  $B  #A  "@  !?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !       *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                               )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  # ~ " } ! |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]   \ G [ F Z E Y D X C W B V A U @ T ? S > R = Q < P ; O : N 9 M 8 L 7 K 6 J 5 I 4 H 3 G 2 F 1 E 0 D / C . B - A , @ + ? * > ) = ( < ' ; & : % 9 $ 8 # 7 " 6 ! 5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                         /  .  -  ,  +  *  )  ( ' & % $ #  "  !                                        6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                 ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s  3 r  2 q  1 p  0 o  / n  . m  - l  , k  + j  * i  ) h  ( g  ' f  & e  % d  $ b  # c  " a  ! `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   E   F   D   C   B   A   @ 5? 4> 3= 2< 1; 0: /9 .8 -7 ,6 +5 *4 )3 (2 '1 &0 %/ $. #- ", !+  * ) ( ' & % $ # "  !                            8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !         ~ } | { z y x w v u t s  r  q  p  o  n m l k j i h g  f /e .d -c ,b +a *` )_ (] '^ &\ %[ $Z #Y "X !W  V U T S R Q P O N M L K J I H G F E D  C  B  A  @  ? > = < ; : 9 8  7 06 /5 .4 -3 ,2 +1 *0 )/ (. '- &, %+ $* #) "( !'  & % $ # " !                                 + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                            ~ } | { z y  x #w "v !u  t s r q p o n m l k j i h g f e d c b  a  `  _  ^  ] \ [ Z Y X W V  U  #T  "S  !R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3   2  ;1  :0  9/  8.  7-  6,  5+  4*   I|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~\~P~D~8~,~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }||||||||||||x|m|b|W|L|A|6|+| || {{{{{{{{{{{{{{{p{e{Z{O{C{7{+{{{zzzzzzzzzzzzwzkz_zSzGz;z/z#zz yyyyyyyyyyyy|ypydyXyLy@y4y(yyyxxxxxxxxxxxxuxix]xQxEx9x-x!xx wwwwwwwwwwwwywmwawVwJw>w2w&wwwvvvvvvvvvvv~vrvfv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuwuku_uSuHur2r&rrrqqqqqqqqqqq~qrqfqZqNqBq6q*qqqppppppppppppwpkp_pSpGp;p/p#pp oooooooooooo|opodoXoLo@o4o(ooonnnnnnnnnnnntnhn\nPnDn8n,n nn mmmmmmmmmmmmymmmamUmIm=m1m%mmmlllllllllll~lslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk`kTkHk_2_&___^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^C^7^+^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[t[h[\[P[D[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY6Y*YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX WWWWWWWWWWWW{WoWcWWWKW?W3W'WWWVVVVVVVVVVVVsVgV[VOVCV7V+VVVUUUUUUUUUUUUxUlU`UTUHUP2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+OOONNNNNNNNNNNNxNlN`NTNHNA3A(AAA@@@@@@@@@@@@t@h@\@P@D@8@,@!@@ ????????????y?m?a?U?I?=?1?&???>>>>>>>>>>>~>r>f>Z>N>B>6>*>>>============w=k=_=S=G=;=/=#== <<<<<<<<<<<<{-2-&---,,,,,,,,,,,,s,g,[,O,C,7,+,,,+++++++++++++u+j+_+T+I+>+3+(+++************y*m*a*U*J*>*2*&***))))))))))))s)g)[)O)C)7)+)))((((((((((((x(l(`(T(H(<(0($(( ('''''''''''}'q'e'Y'M'A'5')'''&&&&&&&&&&&&{&p&e&Z&O&D&9&.&#&& &%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$z$n$b$V$J$>$2$&$$$############s#g#[#O#C#7#+###"""""""""""""v"k"`"U"J"?"4"("""!!!!!!!!!!!!u!i!]!Q!E!9!-!!!! w l a V K @ 5 *   {peZOD9." znbWK?3'th\PD8, ymaUI=1%~rfZNB6+wk_SG;/# |pdXLA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK@4(th\PD8,                                                                      (  '  &  %  $  #  "  !                                            ~   }   |   {   z   y   x   w   v  ' u  & t  % s  $ r  # q  " p  ! o  n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \  [  Z  Y  X  W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D   B   C   A   @  ?  >  =  <  ;   :   9   8   7   6   5   4   3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                           (  '  &  %  $  #  "  !                                     v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bM bL bK bJ bI bH bG bF b E b D b C b B b A b@ b? b> b= b< b; b:  b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b0 b/ b. b- b , b + b * b ) b ( b' b& b% b$ b# b" b!  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k D j D i D h D g D f D e  D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D S D T D R D Q D P D O D N D M D L  D K D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D < D = D ; D : D 9 D 8 D 7 D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D   D   D   D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : :~ :} :| :{ :z :y  :x :w :v :u :t :s :r :q :p : o : n : m : l : k :j :i :h :g :f :e :d  :c :b :a :` :_ :] :^ :\ :[ :Z :Y :X :W :U :V :T :S :R : Q : P : O : N : M :L :K :J :I :H :G :E  :F  :D  :C  :B  :A  :@  :?  :>  :=  :<  :;  ::  :9  :8  :7  :6  :5  :4  : 3  : 2  : 1  : 0  : /  :.  :-  :+  :,  :*  :) 0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 ~  0   0 |  0 }  0 {  0 z  0 y  0 x  0 w  0 v & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &  & ~ & } & | & {  & z & y & x & w & v & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b & a & ` & _ & ^ & ] & \  & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E & D & C & B & A & @ & ?  & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0 & / & . & - & , & + & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B   A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  .  /  -   ,  !+  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                                ~ } | { z y x  w v u t s  r  q  p  o  n m l k j i h g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  \  ]  Z   [   Y   W   X   V  U  T  S  R  Q  P  O  N                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !     ~ } | { z y x w v u t s r q p o  n  m  l  k  j i h g f e d c  b (a '` &_ %^ $] #\ "[ !Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H G  F  E  D  C  B A @ ? > = < ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                         "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                             } ~ |  { z y x w v u t  s  r  q  o  p n m l k j i h  g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z Y X W V U T R S  Q  P  O  N  M L K J I H G F  E D B C A @ ? > = ;  <  :  9  8 7 6 5 4 3 2 0  1 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                !                                                                            ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u   t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `   _  $^  #]  "\  ![  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <   ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  +  ,  *  )  (  '   &  !%  $  #  "  !                                                          ' & % $ # " !                                                                                                                                                               ~ } | { z y x w v u s t r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q  P  O  N  M  L K J I H G F E  D   C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0   /   .   -   ,  +  *  )  (  '  &  %  $                                                   , + * ) ( ' & % $ # " !                                 UX|pdXL@4* ~~~~~~~~~~~~~z~o~d~Y~N~C~8~-~"~~ ~}}}}}}}}}}}}}q}e}Y}M}A}5})}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{({{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzDz:z/z$zzzyyyyyyyyyyyyytyiy^ySyHy=y2y&yyyxxxxxxxxxxx~xrxfxZxNxBx6x*xxxwwwwwwwwwwwwwwkw_wSwGw;w/w#ww wvvvvvvvvvvv|vpvdvXvLv@v4v(vvvuuuuuuuuuuuuwuluauVuKu@u5u*uuu tttttttttttttxtlt`tTtHtj2j&jjjiiiiiiiiiii~irifi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhwhkh_hThHh  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4   3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                                                )  (   '   &   %   $   #  "  !               [   Z   Y   X   W  V  U  T  S  R  Q  O  P                                                                                                                                                                              ~  }  |  {  z  y x w v u t s r  q  p  o  n  m  l  k  j  h   i   g   f   e   d  c  b  a  `  _  ^  ]  \            ~ } | { z y x  w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d c b a ` _ ^ ] \ [  Z  Y  X  W  V U T S R Q P O  N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )   (   '   &   %   #  $  "  !          ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !